Á mə̄tádí, ńdɔ Zambá á ngákom yób ai sí. Sí é ngə́lə ezəzam ezəzam, díbī á yālá êndǎm yā yób á zigili, Ǹsísīm Zāmbá wákə wáyə̄lə á mə̄ndím ā yōb. Zambá nyé nâ: « Engə́ngəŋ é bɔ̄g », ńdɔ é ngábɔ. Ńdɔ Zambá á ngáyén naa engə́ngə́ŋ é nə m̀bəŋ, a kándī éngə́ngə́ŋ ai díbi. Zambá á yolé éngə́ngə́ŋ naa «Amǒs », a lóé díbī nâ «Alú». Ngogé ē víní, kídí é lēndé: ámōs ósú nyúlū. Zambá nyé nâ: “Ebá yób é bɔ̄g á zāŋ məndím, é kab mɔ́ á zāŋ.” Ńdɔ̄ á ngábɔ nálā Zambá á komó ébā yób, a kabá mə̄ndím ngab ébɛ̄: émá ébā yób ā sī, émá mə̄vɔ̄g ébā yób ā yōb. Ńdɔ Zambá á ngáyole ébā yób nâ “Yób”. Ngogé ē víní, kídí é lēndé: ámōs bɛ̄ɛ nyúlū. Zambá nyé nâ: “Mə́ndím mə́ nə́ ébā yób ā sī, mə́ kóágán hóm m̀bɔ́g, é sí é nə̄ ńkód é yéné. “Ńdɔ̄ á ngábɔ nálā. ” Ḿfág ó ngábə́ ńkód Zambá ā yolé wā nâ “Sí”: mə́ndím mə́ ngáman kóan a lóé mɔ̄ nâ “Máŋ”. Ńdɔ Zambá á ngáyén naa, nálā ó nə m̀bəŋ. Zambá nyé nâ: “Sí é fáígi bibəbɛga, bílɔ́g byáfoe mvɔŋ, ai bílé byáwúm məkyaí mə́sə, bí foě fə mvɔŋ á sí. Ńdɔ̄ á ngábɔ nálā”. Sí ē ngafái bibəbɛga, ai bílɔ́g byáfoe mvɔŋ məkyǎ mə́sə, ai bílé byáwúm bibumá məkyǎ mə́sə. Ńdɔ Zambá á ngāyén naa, nálā ó nə m̀bəŋ. Ngogé ē víní, kídí é lēndé: ámōs lálā nyúlū. Zambá nyé nâ: “Mim̀fifyɛ mí bɔ̄g á ébā yób, mí kándi amǒs ai alú; mí kadə bɔ̌ naa bə́ yəm məbǒg ai məlú míḿbú, mí kadə fyɛ á ébā yób, mí vâ sí éngə̄ngə́ŋ.” Ńdɔ̄ á ngábɔ̄ nálā: Zambá á komó bōd mim̀fyɛ bə́bɛ̄, ényú ó ngábə́ ánēn, nə́ ó kadə wulu ai amǒs ényú ó ngábə́ ábɔ̄d, nə́ ó kadə wulu ai alú, a komó fə atítie. Ńdɔ Zambá á ngákəle dɔ́ ébā yób nə́ á kadə wulǔ ai amǒs ai alú, á kándigi engə́ngə́ŋ ai díbi. Ńdɔ Zambá á ngāyén nə́ nálā ó nə m̀bəŋ. Ngogé é vīní, kídí é lēndé: ámōs nyina nyúlū. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Zāmbá á ngádzó nâ: « Məndím mə́ nyūgúdú ai batsída, yób á dzyé ai é byə́m bísə̄ byáyə́lə ébā yób ā sī.” Ńdɔ Zambá á ngákom byə̂m bí tsíd bīnén, ai é byə́m bísə̄ byáfóŋan, á byányugudu á mə̄ndím, məkyaí mə́sə. Ńdɔ Zambá á ngáyén naa nálā ó nə m̀bəŋ. Ńdɔ Zambá á ngákúb bɔ ǹtótōmaamaa, nyé nâ: Byéán, mǐ fui mvɔŋ, mǐ dzálá məndím mə́ máŋ; anɔ̌n dɔ̄ á fuí fə mvɔŋ á sí. Ńdɔ ngogé é ngāvín, kídí é lēndé: ámōs tána nyúlū. Zambá nyé nâ: “Sí é byéég məkyǎ mə́ tsíd mə́sə: biyə́m, ai atsítsíd ai tsíd məfan, məkyǎ məkyǎ. Ńdɔ á ngábɔ nálā: Zambá á manə́ kom tsíd məfan məkyǎ məkyǎ, ai biyə́m, mə̄kyǎ məkyǎ, ai batsítsídī yā sí, məkyǎ məkyǎ. Ńdɔ Zambá á ngāyén naa nálā ó nə m̀bəŋ. Zambá nyé nâ: “Ńkōmán mod, a vû bíā, a fulugan ai bíā: á dzóé kɔ̌s yā máŋ, ai anɔ̌n yā yób, ai tsíd məfan ésə, ai batsítsídī bə́sə̄ yā sí. Ńdɔ Zambá á ngákom mod, a vû nyé; a komó nye a fulugan ai Zambá, a komó bɔ̄ fám ai miníngá. Ńdɔ Zambá á ngākúb bɔ ǹtótōmaamaa; Zambá nyé ai bɔ́ nâ: “Byéán, mǐ fui mvɔŋ, mǐ dzálá sí, mǐ dzóē fə dzɔ̌; dzóégán kɔ̌s yā máŋ, ai anɔ̌n yā yób, ai batsídī bə́sə̄ yā sí. Zambá nyé nâ: “Mavə́ mínā bítutuga bísə̄ byáfui mvɔŋ á sí, ai bílé bísə̄ byáwúm, bí fui mvɔŋ; bidí byáán bīlí. Ḿfág yā tsíd məfan, ai anɔ̌n yā yób ai batsídā ásə yǎ sí, mavə́ bɔ é dzóm ésə é nə́ élɔ́g, nə́ bə́ di. Ńdɔ̄ fə á ngábɔ̄ nálā. Ńdɔ Zambá á ngáyén naa é byə́m bísə a ngákom, bí ngábə́ éyə̄gǎn ḿbəŋ. Ngogé é vīní, kídí é lēndé: ámōs saməna nyúlū. Éyə̄ hḿ Yób ai Sí bí ngákomban ná, ai étítíb byə́m bísə̄ yā étéde. Ámōs saməna ńgɔ a ngámana esíé, ńdɔ a zu wɔi amǒs zamgbála. Ńdɔ Zambá á ngāfúbu amǒs zamgbálā tē, amú ńgɔ a ngáwɔi. Nâ, abonde yób ai sí dí éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá a ngábonde byá. Asú tē hḿ fám yāyi líg ésīá ai nyiá, e kə́ə́ lad ai ǹgál wōé, bə́ ńtɔ̄á nyɔ́l dzīdziá. Bɔ́ bə́sə bə́bɛ̄, fám ai miníngá bə́ ngábə́ míńsɔ́, dá təge wóg ósɔ́n. Nyóé ē ngábə́ mə̄kə́ŋ ai mvol e lodo é tsíd məfan ésə Ǹtondôbə Zambá á ngákom. Ńdɔ e ngádzó ai miníngá naa: « Yə á nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá naa Zambá á ngákili mínā nâ tə myádī bīlé yā áfūb ? » Ńdɔ Miníngá á ngāyalan Nyóé naa: «Byǎdī fɔ́ɔ́ bibumá bīlé yā áfūb; dá, ású bibumá bí élé yā é tə́lə́ á zāāŋ afúb, Zambá á ngákili bíā nâ: tə byádī, tə byánamba, bǐ zā wú. » Nyóé nyé ai miníngá naa: « Təge, myǎyǐ kig wú ! Zambá a yəm nâ, ámōs myāyi dí élé tē, mís máán mâyi yâban, mǐ ńtɔ̄á anə́ bəzambá: mǐ yəmə m̀bəŋ, mǐ yəmə abé. » Kə́ ńdɔ̄ hḿ mīníngá ā zu yén naa élé dzī é nə m̀bəŋ ádī, ai abəŋ á mís, é tɔ̄á fə̄ dzóm yā mod a yáŋán ai dzɔ́ nə́ á bi fəg. Ńdɔ̄ a ngáfád ébumá, a díí. A kalán ńnóm, nyé a díí fə. Ńdɔ̄ hḿ mís mə́ ngáyâban bɔ́, bɔ́ bə́sə bə́bɛ̄, bə́ yə̄mə́ fɔ́ɔ́ fə̄ nâ bə́ nə miǹsɔ́; ńdɔ̄ bə́ ngáman tsíg míḿbɔ̄b, bə́ mān bɔ́d. Éban ná, bə́ ngawóg kîŋ Zambá, yǎ ā zaa a tə́bə áfūb ai evúvoě ngógé. Ńdɔ̄ fám bân ńgál bə́ ngákə sɔbɔ Ńtondôbə, á bīlé yā áfūb. Ńdɔ Ǹtondôbə Zambá á ngálóe mod, nyé nâ: “O nə vé ?” Nyé nâ: “Mə wódán wa edǔŋ áfūb, mə̌ ngambáda amú mə nə ńsɔ́, ńdɔ mə kə́ sɔbɔ. » Nyé ai nyé nâ: « Dzé é bɔ̄ naa ó yəm nâ o nə ǹsɔ́ ? O dí yǎ élé mə̄ ngákili wa nə́ tə wadí ngǎ ?” Mod nyé nâ: “Kə́ é mīníngá ó ngávə́ mā nâ a nə eyɔŋ dzám, ńnye ǎ və́ mā elé a, ńdɔ maa mə dí.” Ǹtondôbə Zambá nyé ai miníngá naa: “Dzé ō bɔ̄ nálā ?” Miníngá nyé nâ: “Nyóé ńdzɔ ě dūg mā, ńdɔ mə dí.” Ǹtondôbə Zambá nyé ai nyóé nâ: “ Ḿból ō bɔ̄ nálā, amalá ai wa á zāāŋ biyə́m bísə ai tsíd ésə̄ yā məfan. O m̀báá fɔ́ɔ́ və wakə wadudu abum á sí, o dzâ mətsɔ́, á ńgúmā ńtíé ényiŋ wóe. Mayi koman zíŋ á zāāŋ mína miníngá, á zāāŋ mvɔŋ bod dzié ai éńdzoe: a yi wa tság ńló, waa o lóbó nyē étīndi.” Nyé ai miníngá naa: “Mayi wa bulǔ míńtyé mí ábyé, wayi byé bɔ́n á mīńtyé ā yōb, ǹnə́m ó ḿbáá fɔ́ɔ́ wa və ábə nyɔ ńnóm, ńdɔ̄ fə ǎ yi wa dzóe.” Nyé ai mod nâ:“Ḿból ō vógóló ńkɔ́bɔ̄ nyɔ̄ ńgál, o díí ébúmá mə̄ ngákili wa nâ: tə wadí, amalá ai sí ndon ású dóe ! Wayi wú tūŋ ású yə̄ nə́ ó dí bidí yā sí á ńgúmā ńtíé ényiŋ. Sí yayi wa fáí biyoá ai miǹsíníŋ, ńdɔ̄ fə wayi dí bīlɔ́g bíé. Ngə́ wayi dí dzóm, və o tám wándī édudug, a kələ kwí ánə̄ ó ngādúgán á sí, ḿfág ó ngāsɔ́, amú o nə m̀búlúg, ńdɔ̄ fə wǎyi dúgān á ḿbūlúg. » Ńdɔ mod a ngáyóle ǹgál dzwé naa Éva, amú nye a nə́ nyīá ébá bə́sə bə́ və̄ə̄. Ńdɔ Ǹtondôbə Zambá á ngákom mod bân ǹgál bīwɔ́mǎn bikob bí tsíd, a manə́ bɔ bɔ́di. Ǹtondôbə Zambá nyé nâ: « Mod á nyɔ̄ a ńtɔ̄á yǎ anə́ bíā, a yəmə m̀bəŋ, a yəmə abé ! Tə áfə nâ á bad sám wɔ́, á nāmba elé ényiŋ, á di, á bi ényiŋ é nə́ tə man. » Ńdɔ Ǹtondôbə Zambá á ngátsídan nyé áfūb yā Éden, nâ a kə a syé sí, ḿfág á ngásɔ́. A tsídán mod, a tə́lé bəkerúbim áfūb Éden ai m̀bɔ́ ńnōm, fa ndóan á mɔ́, e kiligan, nə́ bə́ kámán ai é zēn yakə á Élé Enyiŋ. Ńdɔ̄ tə́ mod binama a ngáyəm ǹgál wōé. Éva[1], Éva a nɔŋɔ́ âbum, a byé Káin, nyé nâ: « Mə byé mān fám ai ngul Ǹtondôbə.» Éva a dúgan fə byé, Ábɛl, ebədǎn Káin. Ábɛl a ńtɔ̄á ńtə́le biyə́m, Káin nyé a tɔá ńsīe məfúb. Ńdɔ̄ hḿ lázu bɔ̌ naa, Káin a nɔŋɔ́ bīdí yā áfūb díé, a túní Ńtondôbə, Ábɛl nyé a túní nye miǹtól biyə́m yā ńkunda bíyə́m wóé ai məvɔ́ŋ mə́sə. Ǹtondôbə a fudí Ábɛl mís á nyɔ́l ai mətúnuŋa móé. Ḿfág yā ábə Káin ai mətúnuŋa móé, təge fɔ́ɔ́ kə̌ mís móé. Káin a ḿbə̄lə́ fɔ́ɔ́ ḿbə̂ olún, asú á víní nyē á kūlúd. Ǹtondôbə nyé ai Káin nâ: “Ású dzé wāwóg ólún, ású dzé wātindi otad âsú ? Ngə́ wabɔ é mam mányəb, kə́ wayian tɔbɔ̌ miǹtag a ? Ngə́ wābɔ á kig é mam mə́ nə́ ḿbəŋ, yəmə hḿ naa ǹsə́m ó bô wa á ḿbɛ́ sí anə́ ébibigan. Wǎmēn waa dzə́ŋə́ hḿ naa ó tə̄gə wá.” Ńdɔ Káin ǎ dzó ai mǎnyāŋ Ábɛl nâ: “Ńkə̄lə́ byātə́bə.” Ǹnyie anə́ bə́ ngákwí áfūb, Káin a kǔ fɔ́ɔ́ mānyāŋ Ábɛl á yób, a manə́ wé. Ǹtondôbə nyé ai Káin nâ: “Mǎnyɔ̄ŋ Ábɛl a nə hə́ ?” Káin nyé nâ: “Mǎyə̌m kig; yə mə nə ǹnɔ́ni mǎdzāŋ ? “Ǹtondôbə nyé nâ: “Ǒ bɔ̄ yá ? Kíŋ məkǐ mə́ mānyɔ̄ŋ yayón e tíege á sí e zaa kwí ábə ma mú. Ńdɔ̄ hḿ, amalá ai wa á sí, é sí ē yáí anyu díé, e nɔŋɔ́ məkǐ mə́ mānyɔ̄ŋ á mɔ́ móe. Éyɔŋ wǎyi dzɔ syé, yǎngāwūm kig wǎ tɔ ebumá: wayi kə́ wandə́ŋədan ai sí ésə təge ai etɔbɔgɔ, wakə watúb. » Káin nyé ai Ǹtondôbə nâ: Endə́gə́lə́ dzámā é lod yǎ ádǐd. » Ǒ fə́bələ yǎ ma ai sí ésə, ńdɔ̄ fə mə bələ́ naa mə sɔbɔgɔ wǎ. Mayi fɔ́ɔ́ kə́ mandə́ŋədan nálā, makə matúb, abǒg tē hḿ ényɔ́ ósə a tóban ai ma nyé a wé mā. Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: « Kǒkōá, sə̌ kig nálā. Ényɔ́, ósə ǎ yi wé Káin a yi bǐ éndə́gə́lə́ á táŋ biyɔŋ zamgbál. « Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábán Káin ndəm, ḿból yə̄ nâ mod a tóban ai nyé, təge nyé wé. Ńdɔ Káin a ngákódo Ǹtondôbə á mís, a kə́ lōŋ á sí Nôd, á mə̄kwí mə́ dzób yā Édēn. Ńdɔ̄ Káin a ngáyəm ngál nyé a nɔŋɔ́ ábum a byé Hénok. Ńdɔ̄ Káin a ngálóŋ dzāl a yolé dzāl tē dzwé mɔ́n wōē Hénok. Ńdɔ̄ Irâd a byálī ábə̄ Hénok, Irâd nyé a byé Mehuyáil; Mehuyáil a byé Metusaɛ̂l, Metusaɛ̂l a byé Lámɛk. Lámɛk a ngánɔŋ biníngá bə́bɛ̄, m̀bɔ́g dzwé nâ Ada, ényɔ̄ m̀bɔ́g Tsila. Ada a ngábyé Yabâl; énye a ngábɔ ésīá ébá bə́sə bányiŋ a bibɛ̌m bə́ bə̄lə́ fə biyə́m. Mǎnyāŋ á ngābə́ dzwé nâ Yubâl, ésīá ébá bə́sə̄ bábom mvɛ́d bə́ lɔ́ŋɔ̄ fə miǹdiŋ. Tsíla nyé a byé Tubâl Káin, ésīá ébá bə́sə̄ bə́ lwí bikie; kál Tubâl Káin dzɔɔ é tɔá dzwé nâ Naama. Ńdɔ̄ Lámɛk a ngádzó ai biníngá bóé nâ: "Ǎda, mína Tsila, vógólān kíŋ dzáma, mína bəyál bə́ Lámɛk, bíégán é dzam madzó ! Mə mǎwé é mod ǎ bālí mā tɔ enânga ngə́ é bimi ma. Ngə́ Káin a kunuban biyɔŋ zamgbál, Lámɛk nyé a kunuban biyɔŋ məwóm zamgbál ai zamgbál !" Ńdɔ Ádam a ngábad yə̌m ńgál wōé a byé mān fám, a yolé nyē dzwé nâ Sɛ́d; nyé naa «Zambá ā dúgan ma və́ ékokoma efə́ á mənyian mə́ Ábɛl yǎ Káin a ngáwé.” Ńdɔ̄ Sɛ́d nyé a ngábyé mɔ́n, a yolé nyē dzwé nâ Énosh. Énye a nə́ é mod osú nə́ a kái lóē dzwé Ńtondôbə. [1] Éva a tian nâ “ávə̄ enyiŋ”. Bod bəvɔ́g bálóē fə̄ nâ: Éfa nálā wâtian nâ: “efas” Ádam, amú Éva a nə efas Ádam . Kálara mvɔŋ bod Ádam hḿ nyɔ̄: Ámōs Zāmbá á ngābonde bod, ńdɔ a ngákom nyé êfulán Zāmbá. A ngábonde ǹnóm ai ǹgál a máá bɔ̄, a yolé fə̄ bɔ́ dzwé naa mod, ámōs bə́ ngábondeban. Ádam a ngányiŋ mim̀bú ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́, ńdɔ ǎ zu byé mɔ́n á évəgələ ai á éfulán dzíé, a yolé nyē dzwé nâ Sɛ́d. Válā Ádam a byé yǎ Sɛ́d, ńdɔ a ngábad nyǐŋ mīm̀bú miǹtɛd mwom, a byé bɔ́n bə́ fám ai bɔ́n bə́ bīníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Ádam mə́sə̄ mə́ ngákwí mīm̀bú miǹtɛd ebǔl ai məwóm mə́lɛ́, ńdɔ ǎ zu wú. Sɛ́d á ngānyiŋ mim̀bú ǹtɛd ai mim̀bú mítán, ńdɔ ǎ zu byé Énosh. Á mvús abyálí Énosh, ńdɔ̄ Sɛ́d á ngābad nyǐŋ mīḿbú miǹtɛd mwom ai zamgbál, a byé bɔ́n bə́ fám ai ébá bə́ bīníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Sɛ́d mə́sə̄ mə́ ngákwí mīḿbú miǹtɛd ebǔl ai mim̀bú áwôm ai míbɛ̄, ńdɔ ǎ zu wú. Énosh a ngányiŋ mim̀bú mə̄wóm ébǔl, ńdɔ ǎ zu byé Kenân. Á mvús abyálí Kenân, ńdɔ̄ Énosh a ngányiŋ mim̀bú miǹtɛd mwom ai awôm ai mítán, a byé bɔ́n bə́ fám a ébá bə́ bīníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Énosh mə́ ngákwí mim̀bú miǹtɛd ebǔl ai mim̀bú mítán, ńdɔ ǎ zu wú. Kenân a ngányiŋ mim̀bú mə̄wóm zamgbál, ńdɔ ǎ zu byé Mahalalêl. Á mvús yə̄ nâ a byé yǎ Mahalalêl, ńdɔ Kenân a ngábad nyǐŋ mīm̀bú miǹtɛd mwom ai məwóm mə́nyi, a byé bɔ́n bə́ fám ai ébá bə́ bīníngá; Məlú mə́ enyiŋ mə́ Kenân mə́sə̄ mə́ ngákwí mīm̀bú miǹtɛd ebǔl ai mim̀bú áwôm, ńdɔ ǎ zu wú. Mahalalêl a ngányiŋ mim̀bú mə̄wóm mə́saman ai mítán, ńdɔ ǎ zu byé Yéred. Á mvús yə̄ nâ a byé yǎ Yéred, Mahalalêl a ngábad nyǐŋ mīm̀bú miǹtɛd mwom ai məwóm mə́lɛ́, a byé bɔ́n bə́ fám ai ébá bə́ bīníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Mahalalêl mə́sə̄ mə́ ngákwí míḿbú miǹtɛd mwom ai mim̀bú məwóm ébǔl ai mítán, ńdɔ ǎ zu wú. Yéred a ngáyiŋ mim̀bú mə̄wóm mə́saman ai míbɛ̄, ńdɔ ǎ zu byé Hénok. Á mvús yə̄ nâ a byé yǎ Hénok, Yéred a ngábad nyǐŋ mīḿbú miǹtɛd mwom, a byé bɔ́n bə́ fám ai ébá bə́ bīníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Yéred mə́sə̄ mə́ ngákwí mīm̀bú miǹtɛd ebǔl ai mim̀bú mə̄wóm mə́saman ai míbɛ̄, ńdɔ ǎ zu wú. Hénok a ngányiŋ mim̀bú məwóm mə́saman ai mítán, ńdɔ ǎ zu byé Metúsalah; á mvús yə̄ nâ a byé yǎ Metúsalah, Hénok a ngábad nyiŋ á zēn Zambá mim̀bú miǹtɛd mílɛ́, a byé bɔ́n bə́ fám ai ébá bə́ bīníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Hénok mə́sə̄ mə́ ngákwí mim̀bú miǹtɛd mílɛ́ ai mim̀bú məwóm mə́saman ai mítán. Ḿból á ngābie məzěn mə́ Zāmbá, ńdɔ a ngádzáŋ, amú Zāmbá á ngāvaa nyé. Metúsalah a ngányiŋ mim̀bú ǹtɛd ai məwóm mwom ai zamgbál, ńdɔ ǎ zu byé Lámɛk. Á mvús yə̄ nâ a byé yǎ Lámɛk, Metúsalah a ngábad nyǐŋ mīḿbú miǹtɛd zamgbál ai məwóm mwom ai míbɛ̄, a byé bɔ́n bə́ fám ai ébá bə́ biníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Metúsalah mə́sə̄ mə́ ngákwí mīm̀bú miǹtɛd ebǔl ai mim̀bú mə̄wóm mə́saman ai míbɛ̄, ńdɔ ǎ zu wú. Lámɛk a ngányiŋ mim̀bú ńtɛd ai məwóm mwom ai míbɛ̄, ńdɔ a zu byé mɔ́n fām. A yolé nyē dzwé nâ Nóe, ḿból ā dzô nâ: "Ényɔ́ énye ǎ yi bía wóne á miǹdzǔg ai bisíé yā mɔ́ máán máwú á é sí eyɔg Ǹtondôbə nyí." Á mvús yə̄ nâ a byé yǎ Nóe, ńdɔ̄ Lámɛk a ngábad nyǐŋ mīḿbú miǹtɛd mítán ai məwóm ébǔl ai mítán, a byé bɔ́n bə́ fám ai ébá bə́ bīníngá. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Lámɛk mə́sə̄ mə́ ngákwí mīḿbú miǹtɛd zamgbál ai mim̀bú mə̄wóm zamgbál ai zamgbál, ńdɔ ǎ zu wú. Nóe a ngábə́ ókalǎ bisəb miǹtɛd mítán éyɔŋ a ngábyé Sɛ́m, Kám ai Yáfɛd. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, ábōg bod bə́ ngátádi foe á sí ai nâ bəngɔn bə́ ngabyáli yǎ bɔ̄, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Zāmbá bə́ ngáyén bəngɔn bə́ bod bə́ tɔ̄á ḿbəŋ ńdɔ bə́ ngátə́bə̄ nâ bábɔ̄mī bɔ́, nə́ bə́ bɔ bīníngá bábán. Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngádzó nâ: "Ǹsísīm wámā wá sə́ kig tɔbɔ ai mod kɔ́m ésə amú yə̄ nâ a nə miǹson ! Məlú móé mâzu tsígiban bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄." Abǒg tē bimomódō bí bod bí ngábə́ á sí bí tɔ̄á fə ábǒg bɔ́n bə́ Zāmbá bə́ ngázu tɔbɔ ai bəngɔn bə́ bod, bɔ́n bə́ ngábyálī bɔ́ étēde. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ bīwōlō bí bǒd yā ókōbá, mwé mábán mə́ nə̄ mwé mə́ dúmá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Zāmbá á ngáyén naa bəbə̂ bə́ mam bə́ mod bə́ ńtɔ̄á yǎ ábuí á sí, ǹnə́m wóé və ábǔ mə́fəg mə́ nə́ ábē ai alú ai amǒs. Ǹtondôbə ǎ ngasíngi fɔ́ɔ́ nə̄ dzé é ngábɔ nə́ á kom mod á sí, ǹnə́m ó ḿbə́lə́ fɔ́ɔ́ nye miǹtyé. Ǹtondôbə nyé nâ: « Mazu mana é bod bə́sə mə ngákom á sí, a tadigi á mod, a kalagan á bīyə́m, ai batsída ai anɔ̌n yā yób, amú masíngī ḿból mə́ ngākom byá. » Ńdɔ tə́ Nóe sɔ́mbɔ́g ā kə yén mvɔ̄m á mís mə́ Ńtondôbə. Ndâ bod Nóe hḿ nyī: Nóe a ngábə́ sósōó mod, təge ai atɔ́n á zāŋ m̀mié bod ósə̄ yā ábǒg díé, a wulugu və a zěn Zambá. Nóe a ngábyé bɔ́n bə́lɛ́: Sɛ́m, Kám ai Yáfɛd. Sí é ngāman boe á mís mə́ Zāmbá, é mana vəŋan ángōndó. Á Zāmbá ā bəbə sí e ńtɔ̄á və ebɔ̌l dzóm, amú enyiŋ ésə̄ é ngáman dzúgulan. Zambá nyé ai Nóe nâ: "Məmaná mə́ édzí ésə é və̄ə̄ á sí mə́ ńkún kwí. Sí ē ńtɔ̄á yǎ və nyindi ású mod, ńdɔ̄ hḿ māzu manǎ nyindi tě ai sí ésə. Komó árka ai məbám mə́ élé ndamba. O kələ watsíg bitun étēde, ó man wɔ́bɔ̄ ńkam á ńnə̄m étēde ai a ǹsəŋ. Árka tě, wayi nyé kǒm mongolo mɔ́ miǹtɛd mílɛ́ á ńtīē, mə̄wóm mə́tán á ndam, məwóm mə́lɛ́ á ńkóŋ. Wayi bəde árka ǹdǐl ó tɔ̄á dzóngolo wɔ́ dá ńkōŋ á yōb. O fudigi árka m̀bɛ́ á ḿfim m̀bɔ́g, eyɔ̌ŋ tē fə wǎkom nyé ngab élɛ́: ényí yǎ sí ényí yǎ zə̄zaŋ, ai ényí yǎ yób. Tám yén ! mazu lóm ndón məndím á sí nə́ é zu dzáā enyiŋ é dzóm ésə̄ yávəbə á ébā yób ā sī, dzóm ésə̄ yā sí yâzu dzáŋ. Wǎ bíā nyé byāyi lad ámvōē. Nyíígī á árka, wǎmēn, bɔ́n bóe, nyɔ ńgál ai bəyál bə́ bɔ́n bóe. Və́və̄ə̄ ekokoma ásə, é dzóm ésə̄ é bə̄lə́ nyɔ́l enyiŋ, wayi kə ai byá á árka bíbɛ̄ bíbɛ̄, nə́ ó nyīī byá, o kələ ai byá ńnōm ai ngál. Akyaí ánɔ̌n ásə, akyaí tsíd ásə, akyaí atsítsíd ásə̄ yā sí wayi kə ai dɔ́ ǹnóm ai ngál nə́ ó kálā byá bí tála. Wǎmēn waa nɔŋɔ́ məkyaí mədîga mə́sə, ó kōmə́zán wǎmēn bikǎ yā wāyi dí, wǎmēn ai ǹsámbá wóē ósə." Ńdɔ̄ Nóe a ngábɔ nálā a maná fɔ̄ɔ̄ dzálā é dzam ásə Zambá á ngābéndē nyé. Ǹtondôbə nyé ai Nóe nâ: “Nyíígī á árka ai ndâ bod dzoe ésə, amú mə̄ yén naa, á é mvɔŋ bod nyí, wǎ ó nə́ sósōó á mís máma. Wayi nɔ̌ŋ é tsíd é nə́ təge ai eboe, é bə̄bɛ̄, é bə̄bɛ̄, ǹnóm bân ǹgál; mvág nálā zamgbál; o nɔŋɔ́ fə é tsíd é bə̄gə́ eboe, é bə̄bɛ̄, é bə̄bɛ̄, ǹnóm bân ǹgál; O bɔ̌ fə dzam də́dā ai anɔ̌n yā yób, á bə̄bɛ̄, á bə̄bɛ̄, ǹnóm bân ǹgál, mvág nálā zamgbál, ḿból yə̄ nâ mvɔŋ e zǎ mān á sí. Amú mə̄lú áná zamgbál, mayi nɔ́ɔ̄ mvəŋ á sí məmǒs mə̄wóm mə́nyi, məlú fə məwóm mə́nyi, mə́ man wé é byə́m bísə mə ngákom á sí.” Ńdɔ̄ Nóe a ngáman dzálā é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábéndē nyé. Nóe a ngábə́ ókalǎ bisəb miǹtɛd mísaman éyɔŋ ndón məndím é ngākwí á sí. Ású mə́ndím mə́ ndón, ńdɔ̄ Nóe a ngányían á árka, ai nyé ai bɔ́n bóé, ai ǹgál ai bəyál bə́ bɔ́n bóé. Tsíd míḿfúbán ai tsíd mvid, anɔ̌n ai é dzóm ésə̄ yáfóŋan á sí, bíbɛ̄ bíbɛ̄, ǹnóm bân ǹgál, ńdɔ̄ bí ngábɛ́d ai Nóē á árka ḿból Zāmbá á ngātə́bəle Nóe. Nâ, á mvús məlú zamgbál mədulú á maná dzálā sí. Á ḿbū miǹtɛd mísamǎn yā enyiŋ Nóe, á ngɔn bɛ̌, álú áwômo ai zamgbála, amǒs tē ńdɔ fɔ́ɔ́ bitam bísə̄ yā mod m̀bugulu yób bí ngáyâban, myə̌g ósə̄ yā yób ó búgí. Ńdɔ mvəŋ é ngánɔ́ŋ á sí məlú məwóm mə́nyi ai məmǒs mə̄wóm mə́nyi. Amǒs tē bēn ńgɔ̄ Nóe a ngányían á árka bân bɔ́n bóé Sɛ́m, Kám ai Yáfɛd, ai miníngá Nóe, ai biníngá bə́ bɔ́n bóé bə́lɛ́, ai bíkokoma bísə̄ bí və̄ə̄, tsíd məkyaí mə́sə, mənén ai miǹtɔ́g, kán ánɔ̌n ésə ai é dzóm ésə̄ yáyə́lə. Ńdɔ̄ bísə̄ bí ngázu ai Nóē á árka, bíbɛ̄ bíbɛ̄ ai é dzóm ésə̄ yáfóŋan á sí ai m̀fəb enyiŋ. Ńdɔ̄ bísə̄ bí ngáman nyían ḿból Zāmbá á ngātə́bəle Nóe. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáfɛd nyé ḿbɛ̄ á mvús. Məndím mə́ ngákwí ndón á sí á tâŋ məlú mə̄wóm mə́nyi. Məndím mə́ ngavús, mə́ bə́dē árka á yób á və́ndə́m. Məndím mə́ ngásoe ezubúg, árka ǎ ngakə a yə́ŋ á mə̄ndím á yōb. M̀bə̂ ndón məsis a yamán hḿ á sí ésə, miǹkǒl mísə, tɔ émí mīnén, və á mə̄ndím ā sī. Ńdɔ məndím mə́ ngábɛ́d á yób á tâŋ mongolo mɔ́ áwôm ai mə́tán, mə́ mān yalǐ miǹkǒl. Ńdɔ̄ é dzóm ésə̄ yáfóŋan á sí é ngáman wú: anɔ̌n, tsíd, tsíd məfan, é dzóm ésə̄ yányugudu á sí ai bod bə́sə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ və́və̄ə̄ ekokoma ásə, é dzóm ésə̄ é bə̄lə́ ḿfəb ényiŋ, édzí ésə̄ yáfóŋan, bísə̄ bí ngáman wú. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáman sas ényiŋ ésə̄ yā sí: bod, tsíd, ényī ńnén ai ényī ńtɔg, tɔ anɔ̌n yā yób bísə̄ bí mān dzáŋ, Nóe etám énye a kə́ lígi ai ébá bə́ ngábə́ ai nyé a árka. Ndón məndím é ngātɔbɔ məlú ńtɛd ai məwóm mə́tán á sí. Ńdɔ̄ Zambá á ngādúgan tsog Nóe ai é tsíd ésə ai biyə́m bísə̄ bí ngábə́ ai nyé á árka. Ńdɔ Zambá á ngābɔ nâ m̀fəb ó fəb á sí, ńdɔ məndím mə́ ngávɔ́bi. Ńdɔ bitǎm yā ḿbugulu bí ngáfɛdəban ai miǹkɔ́ŋ mí yób mísə, ńdɔ mvəŋ e ngátə́bə, məndím mə́ ngadúgan á sí ótə̌tə̄g. Á mvús məlú ǹtɛd ai məwóm mə́tán ńgɔ̄ hḿ mə̄ndím mə́ ngásəgan, ńdɔ̄ á ngɔn zamgbála, álú awômo ai zamgbálā yā ngɔn, ńdɔ̄ árka ǎ kə tə́bə̄ á ńkǒl Ararát á yōb. Məndím mə́ ngakə mâsəgan və ǹsəgán a kələ kwí ámōs áwômo ai m̀bɔ́g yā ngɔn awômo, ńdɔ abobǒn miǹkǒl á ngáyéne. Lə́ ngábɔ̄ ha naa, á lod məlú mə̄wóm mə́nyi mə́ ngálod, ńdɔ̄ Nóe a ngáyái wúndi yǎ árka a ngákom, a woá émgbaŋ á ńsəŋ. Ńdɔ emgbaŋ é ngákwí, é ngakə yáyə̄lə a kələ kwí anə́ mə̄ndím mə́ ngáman və́le á sí. Nóe a woá fə obə̌ŋ á ńsəŋ, nə á yén kámbā naa məndím mə́ bɔ yǎ anə́ másəgan á sí. Ḿból óbə̌ŋ ó ngábɔ təge yén é vóm wátə́le məkǒl, ńdɔ̄ ó ngádúgan á árka étē, amú məndím mə́ ngáman dzálā sí ésə. Ńdɔ̄ Nóe a ngásám wɔ́ a dudú óbə̌ŋ á árka étē. Ńdɔ̄ Nóe a ngábad yangǎ mə̄lú zamgbál, nâ a dúgan woá obə̌ŋ á ńsəŋ. Ńdɔ obə̌ŋ ó ngákə dúgán sɔ́ ngōngógə́le, ó bə́gə́ mān nyūmán ǹtsáb élé ânyu. Ńdɔ̄ Nóe a ngáyəm nâ məndím mə́ man yǎ səgan á sí. A dúgán tə́ fə yangǎ ha məlú zamgbál, ńdɔ ǎ zu woá óbə̌ŋ á ńsəŋ; obə̌ŋ təge fə bǎd sɔ́. Nâ, á ḿbú miǹtɛd mí saman ai m̀bɔ́g yā enyiŋ Nóe, ámōs ósú yā ngɔn osú, ńdɔ məndím mə́ ngáman və́le á sí. Nóe a yáí ǹdǐl yā árka, a lə́mbə́ ǎ ńtāā nâ məndím mə́sə̄ yā sí mə́ man yǎ və́le. Á ngɔn bɛ̌, álú mə́wóm mə́bɛ̄ ai zamgbála, sí ē ńtɔ̄á yǎ ńkōd á kə́ŋə́lé. Ńdɔ̄ hḿ Zāmbá á ngākɔ́bɔ ai Nóe nâ: "Kwíg á árka, mína nyɔ ńgál ai bənyɔ bɔ́n, ai bəyál bábán, kúlígī fə̄ tsíd ésə byéán abuí bɔ́n, mǐ foě fə. Ńdɔ̄ Nóe a ngákwí ai bod bə́sə; ai tsíd ai biyə́m bíé bísə. Ńdɔ̄ Nóe a ngálóŋ Ńtondôbə alatâr, a tɔ́bɔ́ á é tsíd ésə̄ é nə̄ ḿfūbán ai ânɔ̄n ásə á ngábə́ təge ai eboe a nyɔ́l, a mǎn bya tum á ndóan âlatâr, ású mə̄túnuŋa. Ǹtondôbə a sɔ́ hḿ wóg mə́túnuŋa má ḿbəŋ, ǎ ngakɔ́bɔ á ńnə̄m wōé étē naa: “Mǎngābǎd kig fə yɔg sí tɔ eyɔŋ, ású mod, amú miǹtsogán yā ńnə́m mod myâkə hə ábē, a tádigi ámɔ̄ngɔ́ díé; mǎngābǎd kig fə ndáman é byə́m bí və́və̄ ḿból mə̄ ngábɔ. Ńtíé ósə sí dzɔɔ e ngə́lə́, bibəbɛga ai məkwé bīdí, avə́b ai ndúgúdu, esəb ai mvəŋ, alú ai amǒs, byángāmǎn kig.” Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Zāmbá á ngávə́ Nóe ai bɔ́n bóé ńtótōmaamaa nyé ai bɔ̄ nâ: «Foeán mvɔŋ, mǐ bui, mǐ dzálā sí. » Byə́m bísə byâyi mína kɔ̌n wɔ̄ŋ: tsíd məfan, ai anɔ̌n yā yób, ai batsída ásə yǎ sí, ai kɔ̌s yā máŋ; makalan mínā byə́m bítē bísə á mɔ́. É dzóm ésə̄ yáfóŋan, é dzóm ésə̄ é bə̄lə́ ényiŋ á nyɔ́l, mavə́ mínā dzɔ́ nə́ mǐ dí; tɔ bibəbɛga, mavə́ mínā dzóm ésə. Dá, myǎyǐ kig dí tsíd ai ǹsísīm wóé ósə, nálā wátian nâ məkǐ móé. Myǎyi bi ńkad ábə ma ai məkǐ mə́ mod. Tsíd ésə yayi kad ai mɔ́, mod a yi bi ńkad ai məkǐ mə́ mānyāŋ, mayi sílī mod ndɔ́ŋ yǎ məkǐ mə́ mod. Ényɔ́ á sōé məkǐ mə mod á sí, mod m̀fə́ nyé a yi soe éḿmōé á sí, amú Zāmbá á ngákom mod a fulugan ai nyé. Ḿfág wáán, mǐ bui, mǐ dzálā sí, mǐ dzóē fə dzɔ̌. » Zambá nyé ai Nóe ai bɔ́n bóé naa: « Ńdɔ̄ hḿ māzu lad ámvóé dám ai mínā ai mvɔŋ bod dzǎn, ai é dzóm ésə é və̌ á é tɔ̄á ai mínā: anɔ̌n, biyə́m, tsíd məfan ésə̄ yā é tɔ̄á ai mínā, ai é dzóm ésə̄ é ngákwí á árka ai məkyaí mə tsíd mə́sə̄ yā sí. Mazu lad ámvóé dám ai mínā, tɔ ekokoma dzyá yā é və̄ə̄ yâyǐ kig bǎd wú ndón məndím, ndón məndím yāyǐ kīg fə ndámǎn sí. » Zambá nyé nâ: « Ndəm amvóé nyi matə́le á zāŋ dzam ai mínā, ai é dzóm ésə é və̄ə̄, á é tɔ̄á ai mínā, ású é ngongǒ bod ésə̄ yázu. Ńdɔ mafudi ǹtútūm á yób, ńgɔ̄ wáyi bɔ̌ ndəm amvóé á zāŋ dzam ai mínā. Éyɔŋ ésə mǎyi kóǎn mīńkúd ású sí, ngə́ ńtūtūm ó yéné á mīńkúd étēde, mayi tsog élad amvóé dzáma ai mína ai é dzóm ésə̄ é bə̄lə́ enyiŋ, məndím mâyǐ kīg fə bǎd kwí é ndón yādzâ enyiŋ ésə. Ǹtútūm wâyi kwí á mīńkúd, ńdɔ mǎyi bəbə̌ nə̄ mə́ tsog elad amvóé kōlé Zambá ai və́və̄ə̄ dzóm ásə, é nyɔ́l ésə é bələ́ enyiŋ. Ńdɔ Zambá á ngádzó ai Nóe nâ: "Ndəm elad amvóé dzáma hḿ nyī ai é dzóm ésə̄ yányiŋ á sí. Nóe a ngákwí a árka ai bɔ́n bóé bə́lɛ́, mwé nâ: Sɛ́m, Kám ai Yáfɛd; Kám énye a nə́ ésīá Kanǎŋ. É bod bə́lɛ́ ba bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Nóe ! Éyə̄ sí ē ngātádī ná yafoe ábə̄ bɔ́. Ńdɔ̄ Nóe a ngátádi esíé mə́fúb. Ńdɔ a ngábɛ afúb wɔ̂n. Á nyú á ngānyú wɔ̂n, a ngásɔ́g məyɔg, a kə́ bómbō ńsɔ̄ êbə̌m dzíé. Ńdɔ̄ Kám, ésīá Kanǎŋ, á ngāyén ésīá ńsɔ̄, a kə́ kad é bə̄bə́nyāŋ bə́bɛ̄ bə̄vɔ́g á ńsəŋ. Ńdɔ̄ Sɛ́m bân Yáfɛd bə́ ngánɔŋ ewɔ́man, bə́ nyían ai dzɔ́ mvúmvúá êbə̌m, ńdɔ̄ bə́ ngábúdi ǹsɔ́ ésīá wābán. Ńdɔ̄ hḿ Nóe a ngávə́bə óyɔ̄ wɔ̂n wóé, bə́ ngalɛ̂ nyé é dzam mɔ́n wōē Kám á ngābɔ, ńdɔ a ngákɔ́bɔ, nyé nâ: "Eyɔg ai Kanǎŋ; a bɔɔg və ḿbɔ bisíé bəsíé bə́ bə̄bə́nyāŋ !" Ńdɔ a ngábad kɔ́bɔ nyé nâ: "Ǹtótōmaamaa Ǹtondôbə Zambá ai Sɛ́m; Kanǎŋ á bɔɔg olɔ̌ wóé. Zambá á nénéŋē Yáfɛd, á tɔ̄bɔ́gɔ̄ á bibɛ̌m bí Sɛ́m; ḿfág Kanǎŋ, á bɔ̄ɔ̄g ólɔ̌ wóé." Á mvús mvəŋ endə́gə́lə́, Nóe a ngányiŋ bisəb miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́tán. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Nóē mə́sə mə́ ngákwí bisəb miǹtɛd ebǔl ai məwóm mə́tán, ńdɔ a ngáwú. Ébá ḿbɔ̄ hḿ bə́ nə́ mvɔŋ bod Nóe á bɔ́n boe: Sɛ́m, Kám ai Yáfɛd; é bɔ́n bə́ ngábyálī ábə̄ bɔ́ á mvús mvəŋ endə́gə́lə́. Bɔ́n bə́ Yáfɛd: Gomer, Magog, Madaí, Yavan, Túbal, Meshek ai Tíras. Bɔ́n bə́ Gomer: Askenaz, Rifat ai Togarma. Bɔ́n bə́ Yavan: Elisha, Tarsis, Kitim ai Radaniri. Éḿbɔ̄ bə́ nə́ tín mə́yɔŋ mə́ ngákə̄ mâyaman á bilǒn. Bə́ kə́ə́ bânɔŋ miǹnam ḿból miǹkɔ́bɔ̄ mí nə́ ai á tāŋ, mvóg dzábán. Bɔ́n bə́ Kám: Kúsh, Mitsaím, Pút, Kanǎŋ. Bɔ́n bə́ Kúsh: Sebá, Hawila, Sabáta, Raéma, Sabatéka. Bɔ́n bə́ Raéma: Sabá bân Dədân. Kúsh á ngābyé Nemród. énye a nə́ ényɔ̄ osú yǎ miǹgungúl mí bod mí ngányiŋ á sí á some təge vəgan ai mod á mís mə́ Ǹtondôbə. Asú tē ǹkaná ó nə̄ nâ: "Və anə́ Nemród, ǹgungúl ǹsome á mís mə́ Ǹtondôbə." Bedzə̂dzalá yā édzoe bə́ ngábə́ nâ: Bábɛl, Érek, Akád, á ńnǎm Sínear. Ńdɔ á ngákódo wé, a kə́ə́ Âsûr, a kə́ lōŋ Niníve, Rehobot­ Ir, ai Kaláh, ai Kaláh yǎ á nə̄ ngul dzǎl ai Résen yǎ á nə̄ naa Niníve álí, Kaláh álí. Mitsráim á ngābyé bǒd yā Lúd, ébá yā Ánam ai Léhab ai Náftuh, Bǒd yā miǹnam á ńkiɛ́, ébá yā Kásluh á bə́ ngábonde Bəfilísta, ai ébá yā Kaftôr. Kanǎŋ á ngābyé Sidón, ǹtól wóé, ai Hɛ́d ai mǎn Yebusí, ai mǎn Ámoríd, mǎn Girgásví, mǎn Hívit, mǎn Aráki, mǎn Sín, mǎn Arwádit, mǎn Kemarít ai mǎn Hamatít. Ńdɔ̄ mvôg Kanǎŋ bə́ ngákə̄ bâtsaman. Ǹnam wábán ó ngátíē á Sidón ó kələ kwí á Gáza, ḿfág wákə̄ á Gerâr, á Sodóma, á Gomóra, Âdma ai Kevún a kələ kwí a Lésha. Bɔ́n bə́ Kám hḿ bālá, ai mvóg dzábán ai miǹkɔ́bɔ̄ myábán; ḿból bə́ ngákóan á miǹnam ai á məyɔŋ. Ábə̄ Sɛ́m, ǹtól Yáfɛd, ńgɔ̄ ésīá bɔ́n bə́ Éber bə́sə̄ bə́ ngábyáli. Bɔ́n bə́ Sɛ́m: Élam, Asûr, Arpáshad, Lúd ai Áram. Bɔ́n bə́ Áram: Ús, Húl, Gebêr ai Másh. Arpáshad a ngábyé Shéla; Shéla nyé a byé Ebêr. Ábə Ebêr bɔ́n bə́ byálī bə́bɛ̄, ényɔ̄ osú dzwé nâ Pelég, abǒg tē ńdɔ̄ ngab sí ē ngábɔɔban, ényɔ̄ m̀bɔ́g dzwé nâ Yóktan. Yóktan a ngábyé Almódad, Sélef, Hatsamávet, Yérah, Hadóram, Úzal, Díkla, Obâl, Abimaɛ̂l, Sabá, Ofîr, Havíla, Yobâb, bɔ́n bə́ Yóktam hḿ bālá. Bitɔbɔgɔ byábán, m̀fág ńnǎm Méshǎ yā wákə̄ á Sefâr, ǹkǒl yā ḿfág ńló ­dzóbo ǎ kad kwí. Bɔ́n bə́ Sɛ́m hḿ bālá, ai mvóg dzábán ai miǹkɔ́bɔ myábán, ḿból bə́ ngákóan á miǹnam ai məyɔŋ. Məmvóg mə́ndá mə́ bod mə́ Nóē málā, ai miǹkɔ̌l mí ábyálí myábán, ai məyɔŋ mábán. Mə́yɔŋ mə́sə mə́ ngákə̄ mâtsaman á sí ésə̄ á mvús mvəŋ endə́gə́lə́, mə́ ngátíē ábə̄ bɔ́. Sí ésə e ngábə́ kɔ́bɔgɔ ǹkɔ́bɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g ai fálaga ǹkɔ́bɔ dzǐdziá. Ábōg hḿ bod bə́ ngákódō á ǹnam mə́kwí mə́ dzób, ńdɔ̄ bə́ ngázu kwí ábōdá sí ziŋ á tɔ̄á ḿbōmbo m̀bómbo, dzwé nâ Senâr, ńdɔ̄ bə́ ngálóŋ mvóg étēde. Mod nyé ai mǎnyāŋ naa: «Zǎn, bǐ kom brǐg, bǐ dígī dzɔ́ á ndóan». Bod bə́ ngalóŋ hḿ ai brǐg, bə́ dzoge məkɔ́g, bə́ bələgǎn fə ai m̀bɔdɔg á məyian mə́simén. Bɔ́ nâ: «Zǎn, bǐ loŋ mod edzə̂dzalá, bǐ lǒŋ fə ǹkum, éví yā wáyi kə́ namba ébās yób, bǐ lig ǹláŋ vā, ósúsúa yə nâ byǎkə byǎtsaman á sí ésə ». Ńdɔ̄ hḿ Ńtī ā ngásigi nâ a zu yén édzə̂dzala ai ńkǔm yā bɔ́n bə́ Ádam bə́ lóŋo; nyé nâ: « Étɔ̄á dzī, bə́ nə ayɔŋ də́dā, bə́ tɔ̄á fə ǹkɔ́bɔ́ m̀bɔg m̀bɔ́g, bə́ tádi yǎ fə̄ nâ bâbɔ ḿból bábɔ̄ ví, dzǎm tē lâyǐ kīg bɔ́ man á ńnə̄m, sə nâ bə́ dzálá ńyīán bə́ bə̄lə́. Zǎn hḿ, byâ bǐ sīgī á sí wē, bǐ búlān bɔ́ ńkɔ̄bɔ, mod təgě fə wóg ńkɔ̄bɔ̄ mānyāŋ ». Éyə̄ hḿ Ńtí ā ngākab bɔ́ ngab ngab ná, a tsǎm fə̄ bɔ́ nâ bə́ kə̄ á sí ésə, ńdɔ̄ bə́ ngádzoge ǹlóŋán dzāl. Asú tē bə́ ngáyole vóm tē dzwé nâ Bábɛl, amú éyə miǹkɔ́bɔ̄ yā sí ésə̄ mí ngábúlan bod vôm tě, ńdɔ̄ fə Ǹtí á ngātsam bɔ́ á ńgūmā sí ósə. Mvɔŋ bod Sɛ́m hḿ nyī: Sɛ́m, á kwí á ngākwí ókalǎ bisəb ǹtɛd, ńdɔ a ngábyé Arpakshâd. Á mvús abyálí Arpakshâd, ndɔ̄ fə̄ Sɛ́m á ngānyiŋ mim̀bú miǹtɛd mítán, a byé fám ai biníngá. Arpakshâd a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bítán ábōg á ngābyé Shélah. Á mvús abyálí Shélah, Arpakshâd a ngányiŋ mim̀bú miǹtɛd mínyi ai mílɛ́, a byé fám ai biníngá. Shélah a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ábōg á ngābyé Éber. Á mvús abyálí Éber, ńdɔ̄ Shélah a ngányiŋ hála bisəb miǹtɛd mínyi ai bílɛ́, a byé fám ai biníngá. Éyɔŋ Éber a ngábi bisəb məwóm mə́lɛ́ ai binyi, ńdɔ a ngábyé Pelég. Á mvús abyálí Pelég, Éber a ngányiŋ mim̀bú miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́lɛ́, a byé fám ai biníngá. Pelég a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ábōg á ngābyé Rên. Á mvús abyálí Rên, Pelég á ngányiŋ hála bisəb miǹtɛd míbɛ̄ ai ebǔl a byé fám ai biníngá. Rên á ngābə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bíbɛ̄ ábōg á ngābyé Sérug. Á mvús abyálí Sérug, ńdɔ̄ Rên a ngányiŋ hála bisəb miǹtɛd míbɛ̄ ai zamgbál, a byé fám ai biníngá. Sérug a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ábōg á ngābyé Nahôr, Á mvús abyálí Nahôr, ńdɔ̄ Sérug a ngányiŋ hála bisəb miǹtɛd míbɛ̄, a byé fám ai biníngá. Éyɔŋ Nahôr a ngákwí ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai ebǔl, ńdɔ a ngábyé Teráh. Á mvús abyálí Teráh, Nahôr a ngányiŋ hála bisəb ǹtɛd ai awômo ai ebǔl, a byé fám ai biníngá. Teráh a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm zamgbál ábōg á ngābyé Ábram, Nahôr ai Háran. Ayóm bod Teráh dí: Teráh á ngābyé Ábram, Nahôr ai Háran. Háran énye a ngábyé Lód. Ńdɔ̄ Háran a ngátádi wú ósúsúa ésīá wōé Teráh, á sí abyálí díé, á Ûr yǎ Kaldéa. Ábram bân Nahôr bə́ ngálúg bīníngá, ngál Ábram a ngábə́ dzwé nâ Saraí, ényɔ́ Nahôr dzwé nâ Mílka, ngɔn Háran, ésīá Mílka bân Yíska. Saraí á ngābə́ ńkokóm, təge ai mɔ́n. Ńdɔ̄ hḿ Teráh á ngātíē á Ûr yǎ Kaldéa, nə́ a kə á sí Kanǎŋ, a nɔŋɔ́ á ńsāmbá wóé Ábram, ndómán dzīē, ai Saraí: m̀bɔ́m wóé, miníngá Ábram ai Lód ndie dzié, mɔ́n Háran. Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ bə́ kwī á Ûr yǎ Kaldéa ású yə̄ nâ bə́ kə̄ á ǹnǎm Kanǎŋ, vədá, á kwí bə́ ngákwí á Háran, bə́ lóŋó fɔ̄ɔ̄ mvóg étē. Teráh á ngānyiŋ bisəb miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán, ńdɔ ǎ zu wú á Háran. Ábram á ngábə nyiŋi á Kaldéa. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákad nyé naa: “Kódōgō á ńnam wóe, dzǒge ndâ bod dzoe ai ndâ ésōá, kələ́ ńnam mǎyi yi wa lə́de. Mayi wa vəŋǎn mod ayɔŋ, mayi wa kúb ńtótōmaamaa, mayi bɔ̌ naa dzwé dóē á lūgúbán, wayi vəŋán ńtótōmaamaa. Ébá bávə́ wa ǹtótōmaamaa, maa mayǐ fə̄ bɔ́ və̄ ńtōtōmaamaa, mayi yɔg ényɔ́ ósə ǎ yi wa byandi. Ábə wǎ, məyɔŋ mə́sə̄ yā sí mâyi bi ńtótōmaamaa.” Ńdɔ̄ Ábram á ngákə, anə́ Ńtondôbə a ngákad nyé, ńdɔ̄ fə̄ Lód á ngákə ai nyé. Ábram á ngábə̄ mīḿbú mə̄wóm zamgbál ai mítán éyɔŋ a ngákódō á Háran. Ńdɔ a ngánɔŋ ǹgál wōé Saraí, Lód, mɔ̂n mǎnyāŋ, ai é byə́m bísə̄ bə́ ngábə́ bələ́, ai bə́bɔ bísíé bə́ ngánɔŋ á Háran; ǹdɔ̄ bə́ ngáyəm zěn á Kanǎŋ, ńdɔ̄ bə́ ngákə kwí ńnǎm tē. Ńdɔ̄ Ábram á ngáwulu ai ǹnam ósə a kələ kwí á Sikə́m, âfǎn Móre. Bəkananéan ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ á ńnam. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákwí Ábram á ńlō nyé ai nyé nâ: “Ńnam ví ńgɔ̄ hḿ māyi və́ mvɔŋ bod dzoe.” Ńdɔ̄ Ábram á ngálóŋ Ńtondôbə alatâr étē, ḿból á ngáyénē ai nyé. Á kódō yə̄ válā, ńdɔ a ngákə̄ á ǹkǒl á yōb, á mə̄kwí mə́ dzób mə́ Bétɛl, ńdɔ a ngálóŋ ebə̌m dzíé, Bétɛl a tɔá nyé á mə̄yímbí mə́ ńló dzóbo, Ái á mə̄kwí mə́ dzób. Ńdɔ̄ Ábram á ngálóŋ Ńtondôbə alatâr vôm tě a lóege dzwé Ńtondôbə. Á mvús vālá, á bibə̌m bibə̌m ńdɔ̄ Ábram a ngákə̄ á Negɛ̂v. Zie e ngákwí á ńnam, ńdɔ̄ Ábram a ngásigi Égîptɛn, a kə́ tɔbɔ̌ wē, ḿból zie é tyê ǹnam məkǒl á sí. Ńdɔ̄ ábōg yə̄ nâ a ńtɔa yǎ babi ai Egîptɛn, ńdɔ a ngádzó ai ǹgál wōē Saraí nâ: "Tám yén! Mayəm nâ o nə abə̌ŋ mīníngá á mís. Ńdɔ̄ éyɔŋ Egîptɛn báyi wa yén, bâyi dzɔ́ naa: "A nə ǹgál wōē", éyɔ̌ŋ tē báyi ma wé, nə́ bə́ lígí ai wa o və̌. Dzóóg hḿ naa o nə kál dzam, ḿból yə̄ nâ bə́ bɔ ma m̀bəŋ ású dóe, mə́ nyiŋ ású mvɔ̄m dzóe !" Á kwí fɔ̄ɔ̄ fə̄ Ábram a ngákwí á Égîptɛn, Egîptɛn bə́ yénə́ fɔ̄ɔ̄ naa miníngá á nə eyə́gan ábəŋ. Miǹtómbá yā ábə Farawóŋ mí ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ və á kómbō nyē, bə́ kələ nyé sə́gē ábə Farawóŋ, bə́ nɔ̄ŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ fə miníngá ású ndá Farawóŋ. Ású díé ńdɔ̄ bə́ ngábə́lan ai Ábram m̀bəŋ, bə́ və́ə́ nyē kábad ai miǹtómbá, nyag ai bǒzele, bəyóm ai bəyál, miǹtɔbɔ mí fám ai bitúgā bí bīníngá, ai bəkámɛl. Və ńdɔ Ǹtondôbə a ngákúb Farawóŋ ai ndá dzīē ésə asandá etɔ̌m Saraí, ǹgál Ábram. Ńdɔ Farawóŋ á ngālóe Ábram, nyé ai nyé nâ: "Dzé wābɔ ma dzílī ? Ású dzé ó ngābɔ̄ ma təge kǎd naa a nə nyɔ ńgál ? Ású dzé ó ngādzó naa: "A nə kál dzáma"? Mə̌ ngakə nyé nɔ̌ŋ nə́ á bɔ ǹgál wama ? Ńdɔ hḿ étɔ̄á dzī, nyɔ ńgál nyɔ̄, nɔŋɔ́ nyē ó kə. " Ńdɔ Farawóŋ á ngābénde bod bóé nə́ bə́ dzógē nyé á kə, ai nyé ai ǹgál ai é byə́m bísə a ngábə́ bələ́. Ńdɔ Ábram a ngákódō á Égîptɛn, a bɛ́də́ á Negɛ̂v, nyémēn, ai ǹgál wōē, ai é byə́m bísə a ngábə́ bələ́, Lód á ngābə́ ai nyé. Ábram á ngábə́ bələ́ abuí ákúmá á bīyə́m, á mɔ̄ní ai á mvɔ́d. Ǎ ngawúlu a kələ a bómbō á zēn, a tíege á Negɛ̂v a kələ kwí á Bétɛl, á zāŋ Bétɛl ai Ái, é vóm á ngātâm lóŋ álatâr, ńdɔ̄ fə̄ Ábram a ngákogolan ai Ǹtondôbə étēde. Lód, yǎ á ngābə́ ai nyé ésāmbá, nyé a bələ́ fə kábad ai nyag, a tɔá fə̄ bíbə̄m bíé. Ńdɔ ǹnam ó ndzí kig yəan ai bɔ́ fūfulu nə́ bə́ tɔ̄bɔ̄ vôm m̀bɔ́g, amú akúmá dábán á ngábə́ lodo mədîgǎ yā ńnam, nə́ bə́ bad tɔbɔ̌ fūfulu. Ńdɔ amǒs ḿbɔ̄g, móman mə́ ngábɔɔban á zāŋ bənɔ́nī bíyə́m bábán. Ábram nyé ai Lód naa: “Bǐ nə bəbə́nyāŋ, tə mədzó mázu á zāŋ bía wa, á zāŋ miǹtɔbɔ míe ai émyāma. Ngǎ sí nyīná ē bə̄gə́ wā ósū? Ńkân hḿ. Ngə́ ō nɔ̄ŋ ḿfág yə á ḿbɔ̄ ńnōm, mə mə kə́ə́ ḿfág yə á ḿbɔ̄ ńgál, ngə́ ō nɔ̄ŋ ḿfág yə á ḿbɔ̄ ńgál, mə mə kə́ə́ ḿfág yə á ḿbɔ̄ ńnōm.” Ńdɔ̄ Lód á ngásám mís: o tâ ! M̀bómbo sí ósə̄ yā Yórdan ó bə́gə̄ nyé ósū, ó lodan ai məndím. Ósúsúa ai nâ, Ǹtondôbə a ndáman Sodóma ai Gomóra, vôm tē ó ngábə́ və anə́ áfūb Zāmbá, və anə́ mvud sí yǎ Égîptɛn, hə anə́ éyɔŋ wǎsuan á māān mə́ Nîl. Ńdɔ̄ hḿ Lód á ngáhán ḿbōmbō sí tē ósə. Ńdɔ a ngátyé məkǒl, ǎ ngawulu ḿfág yā mə̄kwí mə́ dzób. Ńdɔ ǎ kə sǒb babi ai Sodóma. Ábram á kə́ tɔbɔ á sí Kanǎŋ, Lód nyé a kə́ə́ á bə̄tísɔ̌n yā ngɔ́dɔ Yórdan; a kə a súbu babi ai Sodóma, é vóm bod bə́ bɔɔ abé təge ai alɛ́ɛ́, bə́ sə́mə m̀bə̂ ǹsə́mán á mís mə́ Ǹtondôbə. Á lígī Ábram á ngālígi, Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Sámá mís, ó bə̄bə́ atítie é vóm á tə́lə́, ákoé ai á ńkiɛ́, á mə̄kwí mə́ kídí ai á mə̄yímbi mə́ ngōgé. Owé é sí ésə wayén nyī, mayi wa dzɔ və́, wǎmēn ai mvɔŋ bod dzoe ésə á kɔ́m yǎ kɔ́m. Mayi bulǔ mvɔŋ bod dzoe anə́ ḿbūlú yā tsa: ngə́ bə́ nə dzǎm lāŋ ḿbūlúg, ńdɔ mvɔŋ bod dzoe yǎyi láŋəban ! Kódógō á sí ! Ó wūlú á ńtíé ndam yǎ é sí nyī, wǎ māyi dzɔ və́”. Ńdɔ̄ Ábram á ngátíē hálā, a kə́ lóŋ mvóg á məbǎŋ yā Mambré á sí á Hébron, ńdɔ a ngálóŋ Ńtondôbə alatâr étēde. Ńdɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, ábǒg Amrafɛ̂l ǹkúkúmá Sínear, Aryók a tɔá ńkūkúmá yā Elazâr, Kedór Laomâr ǹkúkúmá yǎ Élam, Tidéal kig éví yā Goyím. Ńdɔ miǹkúkúmá mí ngábɔ bitá ai Berá, ǹkúkúmá yǎ Sodóma, ai Bírsha ǹkúkúmá yǎ Gomóra ai Shinéav ǹkúkúmá yā Ádma, ai Shɛméver ǹkúkúmá yā Sevoím ai ǹkúkúmá yā Bɛlá, nálā tē ó nə̄ nâ Tsoâr. Ńdɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngákə báman á ḿbībíŋ yā Sídim á ó nə́ Máŋ mə́ ńkǔ. Mim̀bú áwômo ai míbɛ̄, bə́ ngasye á édzōē Kedór Laomâr, ńdɔ̄ ḿbú áwômo ai lála bə́ ngásaməza edzóe. Ḿbú awômo ai nyina, ńdɔ Kedór Laomâr a ngákə sɔ́ ai miǹkúkúmá yā ésāmbá dzíé, ńdɔ̄ bə́ ngátság bǒd yā Refaít á Ashtaroth Karnáim, ébá yā Zuzím á Hám, ébá yā Emín á Sab Kiryatayím, ébá yā Hórim á ńkǒl wában Seîr, a kələ kwí á Élparán yǎ á tsāā ai ǹkod ǹnam. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á Ein Mishpat á nə̄ Kádɛs, bə́ māná tsam ńnǎm Amalɛ́k ósə, tɔ Bamoríd yā bə́ tɔ̄á á Hazatson Tamâr. Ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá yā Sodóma a ngányoan, bân miǹkúkúmá yā Gomóra ai Ádma ai Sevoím ai Bɛlá yǎ á nə̄ Tsoâr; ńdɔ̄ bə́ ngákom ǹkán bítá á ḿbībíŋ yā Sídim, nə́ bálūman ai Kedór Laomâr, ǹkúkúmá yǎ Élam, bân Tidéal, ǹkúkúmá yā Goyím, ai Amrafɛ̂l, ǹkúkúmá ya Sínear, ai Aryók ǹkúkúmá yā Elasâr: miǹkúkúmá mínyi myálūman bítá ai miǹkúkúmá mítán. M̀bíbíŋ yā Sídim ó ngábə́ vóm ósə və bíbɛ̄ bí vyə̌g; ńdɔ miǹkúkúmá yā Sodóma ai Gomóra mí ngákə ku étēde, éyɔŋ bə́ túbug; é bod bə̄vɔ́g bə́ mān túb á miǹkǒl. Ńdɔ akúmá yā Sodóma ai Gomóra á ngákə̄ á ńsa, bidí bísə, bə́ mān kə ai byá. Bə́ ngákə fɔ́ɔ́ fə bi Lód, mɔ́n mǎnyāŋ Ábram ai akúmá díé ásə, bə́ kə́ə́ ai byá. Lód á ngabə́ mvóg ǎ Sodóma. Ńdɔ mod m̀bɔ́g á ngātúb, a sɔ́ kad Ábram, mǎn Hébrēa, fwé é vóm á ngābə́ tɔá á məbaŋ mə́ Mambré, mǎn Amoríd, mǎnyāŋ Eskôl ai Anêr, bǒd yā ngam Ábram. Á wóg Ábram a ngáwóg naa bə́ kə́ ai mǎnyāŋ ńkōm, ńdɔ a ngákóan ǹkán bítá bod miǹtɛd mílɛ́ ai awômo ai mwom, á bə́ ngábə́ ḿbyālán yā ndá dzīé. Ńdɔ bə́ ngátsídan miǹzízíŋ a kələ kwí a Dán. Ńdɔ̄ a ngákab bod bóé ngab ḿból yə̄ nâ bə́ dīlân bɔ́ ai alú. Ńdɔ a ngátság bɔ̄, á tsídán bɔ̄ á zud a kələ kwí á Hóva yǎ á nə̄ Dámas âkoé. Ńdɔ a ngádúgan ai akúmá ásə a dúgán fə ai mǎnyāŋ Lód, ai akúmá díé, ai biníngá ai bivúvúmán. Ábōg Ábram ǎ kələ dúgán sɔ̄ á bītá á ngátəgə Kedór Laomâr ai míńkúkúmá yā ngām dzīē bī, ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Sodóma a ngákə tóban ai nyé á zēn, á ndoŋ yǎ Sawe yǎ é nə̄ ḿbībíŋ ǹkúkúmá. Abǒg tē, ńdɔ fɔ̄ɔ̄ Mɛlkísedɛk, ǹkúkúmá yǎ Salɛ́m, á n­gāsɔ́ ai ḿbāŋála ai wɔ̂n , ǎ ngavə́ Ábram ǹtótōmaamaa, nyé nâ: «Ábram a yi bǐ maa á mís mə́ Zāmbá yób, ǹkom yób ai sí ! Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Zambá yób, yǎ ā bāālá wā, a mǎn fə təgə̌ mīńzízíŋ míe». Ńdɔ̄ Ábram a ngánɔŋ éfās áwômǒ yā byə́m bíé bísə, a və́ə́ nyē. Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Sodóma ǎ zu dzó ai Ábram nâ: "Váá ma bod báma, líígi və ai akúmá dóe." Ábram nyé ai nyé nâ: "Mabɛ́dē wɔ́ wámā ábə Ǹtondôbə, Zambá yǎ bībás bí yób, m̀bonde yób ai sí, nâ tɔ fyám m̀bobé, tɔ ǹkɔ̌l ngob, sɔŋ ! Mǎngānambá kig dzóm zǐŋ yā é nə́ éńdzóe, o zǎ kə́ dzó naa: "Mǎ mə́ ngávə́ Ábram akúmá ! Mǎbə̄lə́ kig ebúg étēde, səsalá və ású bídí bə́ndómán báma; ḿfág yā ngab é bod bə́ ḿbə̄ á ńsāmbá wáma, Anêr, Eskôl ai Mamré, bə́bēn bâyi nɔŋ !" Á mvús é mam mə́sə̄ má, ńdɔ̄ Ábrahám á ngáwóg ébúg Ńtondôbə Zambá dzī nâ: “Tə wambáda, Ǎbram, mə nə eběn ású dóe. Mayi wa fáí ábuí ḿbəŋ ai ámvóé dī.” Ńdɔ̄ Ábram á ngáyalan nâ: “Ǎ Ńtondôbə Zambá wam, dzé wāyi ma və́ ? Ma há təge ai mɔ́n...Wa ndzí kig ma və́ mɔ́n élīg. Sə elíg dzámā dzí yázu ku á mɔ́ mə́ ńtɔbɔ wáma m̀bɔ́g a, Eliézɛ̂r yǎ Dámas ?” Ńdɔ̄ hḿ ébúg Ńtondôbə yázu kwí nâ: “ Sə̌ kig ényɔ́lɔ̄ ńnye ǎ yi bɔ̌ mɔ́n elíg woe, və éńgoe émēn fɔ̄ɔ̄ yǎ ā tíē á məkǐ móe”. Ńdɔ a ngákwí ai nyé, nyé ai nyé nâ: “Bəbə́gə̄ yób, láŋá átítie, ngə́ ó nə dɔ́ dzǎm lāŋ...”. Nyé ai Nyé nâ: “Yəmə́ hḿ nâ éyə mvɔŋ bod dzoe yǎyi fuí nālá !” Ńdɔ̄ Ábram á ngáyə́bə. Zambá nyé a láŋá dɔ́ á étīé sósōó. Nyé ai nyé nâ: “Mə nə Ǹtondôbə yǎ mə̄ ngásɔ́ ai wa á ńnam Ûr yǎ Kaldéa nə́ mavə́ wa é sí nyí é bɔ éńdzoe”. Ńdɔ̄ Ábram á ngáyalan nâ: “Ǎ Ńtí Zambá, mayi yəm ai dzé naa é sí nyī yazu bɔ éńdzama ?” Ǹtondôbə nyé ai Ábram nâ: “Kələ́ ma nɔ̌ŋ məkyaí bíyə́m mə́lɛ́: ngál nyag mim̀bú mílɛ́, ekə́lá mim̀bú mílɛ́, ai ǹnóm ńtómbá mim̀bú mílɛ́ o zǎ fə ai zum ai etɔŋ óbə̌ŋ.” Ńdɔ̄ Ábram á ngázu ai é byə́m bísə bí, a mǎn sal é tsíd nyí á zāŋ, a dzogé á sí efas ésə é bəbəgə édzí vɔ̄g, dzam dá a ngá ndzí kig sǎl ánɔ̌n. Ńdɔ bíwongo bí ngábə́ suzu á bídzo bí tsíd bī, Ábram ǎ ngatsídan byá. Á ńló dzóbo ǎ kələ yímbi, ńdɔ̄ Ábram á ngáku á ḿbə̂ oyɔ́ ḿbim, ángōndó ai nyindi díbi bí yāmán fə̄ nyé á nyɔ́l. Nyé ai Ábram nâ: ''Yəmə́ hḿ tótóé naa, mvɔŋ bod dzóe yayi bɔ ńtɔbɔ é sí yāwógē kig ai nyé, bâyi bi étībílí bəlɔ̌ á táŋ bisəb miǹtɛd mínyi. Ńdɔ̄ hḿ māyi tsíg ádzó áyɔŋ láyī bɔ́ tíbili, ńdɔ báyi kódō étē ai abuí ákúmá. Ḿfág wóe, wayi kə́ koě bēsōá, bə́ dzəbə wa á mvús m̀bəmbə enyiŋ ńnǒm mod. Á ḿmīé bǒd nyina ńgɔ̄ báyi dúgan sɔ́ vā, ḿból ńsə̄m Ámoríd ó ngə́lə́ ésə̌g." Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, hálā ńló dzóbo a dím yā, díbī á ńtɔ̄a yǎ, oléndé ótsída ai miǹkabag mí ndóan bí ngakə byálod á bifas bí tsíd á zāŋ. Amǒs tē, Ǹtondôbə a ngábɔ elad ai Ábram a kɔ́bɔ́gɔ nâ: “Mavə́ mvɔŋ bod dzoe é sí nyí a tíege óswē yā Égîptɛn a kələ kwí á mod Oswé ńnēn Éfrāta.” Bəkénit, Bəkenézit, Bəkadmónit, Bəhitít, Bəperizít, Bərefaít, Bamoríd,Bəkanǎŋ, Bəgirgasít, ai Bəyebusít. Saraí, miníngá Ábram a ndzí kig nyé byé mɔ́n. A ngábə́ bələ́ étūgā mīníngá ngɔn Egîptɛn, dzwé nâ Agâr, ńdɔ Saraí ā kad Ábram naa: “Vógólo ma, Ǹtondôbə a ndzí kig ma və́ mɔ́n. Kələ́ ábə etúgā dzáma; ai nyé kámə̄nâ mabi mɔ́n ábə̄ nyé”. Ńdɔ̄ Ábram á ngáyə́bə. Hála ǎ tɔbɔ yǎ á ńnam Kanǎŋ mim̀bú áwôm. Ńdɔ Saraí á ngánɔŋ Agâr, ngɔn Egîptɛn, etúgā dzíé, a və́ə́ ńnōm wōé Ábram nə́ á bɔ miníngā wōé. Ńdɔ a ngákə̄ ábə Agâr, nyé a nɔŋɔ́ fɔ́ɔ́ fə abum. Ábōg á ngáyén naa a ńtɔa yǎ ábum, ngá ńtí wōé á ńtɔá tə́ nye zəzə á mís. Ńdɔ Saraí á ngákad Ábram naa: “Wa ó bəgə́ ékolá yā ébyāndí dzí ! Mə ngánɔŋ etúgā dzáma, mə bóē wā dzɔ́ ábum á sí; á yén ā yén naa a ńtɔa yǎ ábum, mə ńtɔ̄á fɔ́ɔ́ hə zəzə dzóm á mís móé, Ǹtondôbə á tsígí ádzō bía wa”. Ábram nyé ai Saraí naa: “Kyɛ̌ ! Etúgā dzóē é nə̄ á mɔ́ móe; bɔ̌ nyē ḿból ósə wǎdiŋ.” Ńdɔ̄ á Saraí á ngātíbili Agâr m̀bə̂ dzam, ńdɔ Agâr a ngátúb. Éngəlɛs Ǹtondôbə a kə́ nye kɔ́b á mgbág etam məndím á ńkód ńnam, ńdzɔ́ŋ wákə̄ á Sûr. Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: “Ǎgâr, etúgā Saraí, wasɔ́ vé wakə vé ? Nyé nâ: “Matúb ngá ńtí wama Saraí.” Éngəlɛs Ǹtondôbə nyé nâ: “Dúgán ábə ngá ńtí woe, ó dzɔ̄di wǎmə̄n, ó dzála məbéndé móé”. Nyé ai nyé nâ: “Mayi bulǔ mvɔŋ bod dzoe ákyāí yə̄ nâ e ńtɔ̄á təge ai aláŋá”. Ńdɔ̄ fə ǎ bad nyé kǎd naa: “O nə abum, wayi byé mān fám, wayi nyé yole dzwé nâ Ismaɛ̂l , amú Ńtondôbə ǎ wóg ńtad wóe ǎ yén étíbílí é bə̄lə́ wā. Mɔ́n tē a yi bɔ̌ m̀faŋ ózele məfan, wɔ́ wóé bītá ai mod ósə: wɔ́ mod ósə bitá ai nyé ! Etám é ngām dzīé á zāŋ bəbə́nyāŋ a yi lúman ai bɔ́ bə́sə tə təg”. Ńdɔ Agâr a ngálóe dzwé Ńtondôbə yǎ á ngākɔ́bɔ ai nyé nâ: " O nə Zāmbá yǎ ā yén !" Amú á ngādzó naa: "Ma ndzí kig yén Zāmbá, yə mayi fɔ́ɔ́ bǎd nyiŋ, ábōg mə̄ yén yǎ nyé dí ? " Dzóm tē ńdzɔ̄ bə́ ngáyole etǎm tē nâ: "Etǎm Lahaí a yén mā" é nə̄ á zāŋ Kadɛ́s ai Beréd. Agâr a byé hḿ Ábram mǎn fám, ńdɔ̄ Ábram a ngáyole é mɔ́n yǎ Agâr a ngábyé nyé dzwé nâ Ismaɛ̂l. Ábram á ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mwom ai bísaman, ábōg Ágâr a ngábyé nye Ismaɛ̂l. Ábōg Ábrahám á ngákwí ókala bisəb məwóm ébǔl ai ebǔl, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyénē ábə̄ nyé, nyé ai nyé nâ: “Mə nə Zambá Ngul Mə́sə, wulúgū á mís máma, ó bɔ̌ fə̄ tə́tə̄lə́ mod. Mabɔ elad amvóé á zāŋ bíā wa, ńdɔ mǎyi bulǔ mvɔŋ bod dzóe eyə́gan ḿbulán." Ńdɔ Ábram a ngáku ai ású á sí, Zambá nyé ai nyé nâ: "Tám yén ! Makom elad amvóé ai wa: wazu bɔ ésīá ǹkundǎ məyɔŋ, asú tē wāyǐ kīg fə bɔ dzwé naa: Ábram, dzwé dóē á nə̄ nâ: Ábrahám, amú mābɔ wa ésīá ǹkundǎ məyɔŋ. Miǹkúkúmá myâyi byálī ábə wa. Elad amvóé dzámā é nə̄ á zāŋ bíā wa ai m̀mié bod ósə̄ yā mvɔŋ bod dzóe á kɔ́m yǎ kɔ́m: nə́ mə́ tɔ̄bɔ Zambá wābán. Mayi wa və́ ai mvɔŋ bod dzóe ésə̄ á mvús dzóe, á kɔ́m yǎ kɔ́m, é sí Kanǎŋ ó ngázu ai miǹkunda míē nyína, ma ńtɔ̄á Zāmbá wabán." Ńdɔ̄ fə Zambá á ngákad nyé naa: “Ḿfág wóe, wayi kálā élad amvóé dzáma, wǎmēn ai mvɔŋ bod dzoe á táŋ ngongǒ bod ésə. Ndəm elad amvóé á zāŋ dzama ai mínā, á wāyi kála, wǎmēn ai mvɔŋ bod dzoe ésə á mvús dzoe nyí: Fám ésə yǎ ábə wa yayi kəleban”. Ndəm elad amvóé á zāŋ bía wa nyílī. É mān fám ásə a kwí ókala məlú mwom ábə̄ mínā, bíbyali yǎ ndá dzāān, ngə́ kig olɔ̌ yā bə́ ngákus ai mɔní, mǎn fám ásə yǎ ábə̄ mínā a yi kəleban. Éyə elad amvóé dzámā yáyi bɔ á miǹson myáán nālá á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. É fám yā ndzí kig kəleban ábə̄ mínā, təge dzɔ dzóge á zāŋ dzāān, amú a tsam elad amvóé." Zambá nyé ai Ábrahám nâ: “A tádigi étɔ̄á dzī, nyɔ ńgál Saraí, tə̌ fə walóē nyé naa Saraí, dzwé díé lâzu bɔ̌ naa Sará, nálā wátian nâ Ngɔn ǹkúkúmá. Mayi nyé fúbu, ńdɔ̄ fə mǎyi wa və́ mɔ́n fām ábə̄ nyé. Mayi nyé və́ ńtótōmaamaa, a yǐ fə bɔ̌ nyīá məyɔŋ, miǹkúkúmá məyɔŋ myâyi sɔ́ ábə̄ nyé !” Ńdɔ Ábrahám á ngálúi ai asú á sí, ǎ ngawoe, a dzô á ńnə́m étēde nâ: “Yə mɔ́n ā yi sɔ́ byálī ábə mod a tɔá ókalǎ bisəb ǹtɛd ? Ńdɔ̄ fə̄ nâ Sará yǎ á nə̄ mīḿbú mə̄wóm ébǔl a nə dzǎm bǎd byé ngǎ ?” Ábrahám nyé ai Zambá naa: “Ismaɛ̂l a yénə́ kig maa ábə wa aná !” Zambá nyé nâ: “Kǒkōá, á bə́bə́lá, nyɔ ńgál Sará a yi wa byé mān fám yǎ wāyi yole naa Ísag. Mayi kǒm elad amvóé ai nyé é tɔ̄á édzí é nə́ kɔ́m ású mvɔŋ bod dzié. Ḿfág Ismaɛ̂l, mə wóg fɔ́ɔ́ fə wa, yénə́ anə́ mā mâ nyé, mabɔ nə́ á foe eyə́gan ábuí. A yi byé mīńtómba awôm ai míbɛ̄, mabɔ̌ fə̄ nyé ésīá mod ayɔŋ ǹnén. Vədá, mayi bɔ élad amvóé dzáma ai Ísag yǎ Sará ā yi wa byé ḿbú wázu, ákyāí ábǒg fə̄ dí.” Á man a ngáman kɔ́bɔ ai nyé, ńdɔ Zambá á ngādzáŋ Ábrahám á mís. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngānɔŋ mɔ́n fām wōē Ismaɛ̂l, ai fám ésə̄ yā ndá dzīē, ńdɔ bə́sə̄ bə́ ngákəleban amǒs tē, ḿból Zāmbá á ngātə́bə́le nyé. Ábrahám á ngābə́ ókalǎ bisəb məwóm ebǔl ai ebǔl éyɔŋ ǎ kəleban, Ismaɛ̂l, mɔ́n wōē nyé ókala bisəb awômo ai bílɛ́. Amǒs tē hḿ ńgɔ̄ Ábrahám émēn bân mɔ́n wōē Ismaɛ̂l bə́ ngákəleban, ai ndá dzīē ésə, bə́lɔ̄ bə́ fám bə́sə̄ bə́ ngábyálī nyé á ndá ai ébá á ngākus á bə̄dzín, bə́sə̄ bə́ mān kəleban ai nyé fūfulu. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyénē ábə̄ Ábrahám, á bīlé məbǎŋ yā Mambré, ḿból á ngābə́ tɔá á ḿbɛ̄ sí ebə̌m dzíé, á ndúgúdu zǎŋ amǒs. Á ā sám mís, a ńtála bod bə́lɛ́ bə́ tə̄lə̄ nyé ósū hālá, ńdɔ a ngátíe ai m̀bíl, a kə́ tōban ai bɔ́, asú á lû á sí, nyé ai bɔ́ nâ:“Ǎ Ńti, ngə́ mə̄ yén maa á mís móe bɔ̌ tē ma afú ńnə́m, ó bɔ tə lod étúgā dzóē á ńsəŋ. “Bâzu ai bǎn mə́ndím, mǐ sob məkǒl, mǐ wɔ̄ī fə élē á sī vā. Ńtíé mākə dzə́ŋ étun ḿbāŋála, mǐ ban ǹnə́m étēde; á mvús tě ńgɔ mǐ zu sɔ́ lod. Mǐ nə̄ há ábə étúgā dzáán.” Ńdɔ̄ bə́ ngáfɛd, bɔ́ nâ: “Bɔ̌g anə́ wādzó !” Ńdɔ̄ Ábrahám á ngákə m̀bíl êbə̌m dzíé, nyé ai Sará naa: “Vólógo kə́ kɔg óvug á táŋ məbóm mə́lɛ́, ó yaŋ məkali.” Ábrahám ā kə́ ḿbīl á ńkunda bíyə́m wóé, ńdɔ a ngánɔŋ mǎn nyag a ngə́lə ǹtəgán, a tɔá fə m̀bəŋ, ńdɔ etúgā dzíé yáman nyé bɛ, é vóló fə̄ nyé mǎn yām. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngánɔŋ m̀bɔ́n ai mənyáŋ ai mǎn nyag ǹyámán ǹyámán, ńdɔ a ngákə̄ bɔ́ tə́lē ósū, émēn á tə́bə́ bɔ̄ á ḿfə́ŋ ábōg bə́ dzâg élē á sī hā. Ńdɔ bə́ ngákɔ́bɔ̄, bɔ́ ai nyé nâ: “Nyɔ ńgál Sará á nə vé ?” Nyé nâ: “A nə êbə̌m étēde.” Nyé nâ: “Mayi dúgán sɔ́ ábə wǎ ábōg ḿbú dī, ḿbú wázu: Sará nyɔ ńgál a yi nɔ̌ŋ ábum.” É mam má Sará á vōgolo á á ngābə́ tə́lə̄ á mvús m̀bɛ́. Hálā Ábrahám bân Sará bə́ ńtɔa yǎ miǹnǒm, mam mə́ bīníngá mə́ kwí yǎ súg ábə Sará. Ńdɔ Sará á ngáwoe á ńnə́m étēde, nyé nâ: “Ábōg mə̄ ńtɔa yǎ ńnǒm dī, dzé māyi bǎd wóg zám, ǹnóm wam há mvindí mod.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Ábrahám naa : “Sará á hə woe ámú dzé, a dzó naa: “Yə mayi fɔ́ɔ́ fə byé mɔ́n, ábím ńnǒm mə̄ ńtɔa yǎ dī ? Yə dzam ziŋ á nə ayé ású Zāmbá ? Éyɔŋ abǒg láyi kwí, mǎyi dúgán sɔ́ ábə wa, ǹgúmā ḿbú ánā, Sará a yi bi mɔ́n.” Sará ā ngakad, nyé nâ: “Ma ndzí kig woe!” Amú á mbádaga. Zambá nyé nâ: “Owé, ǒ woe”. Ngogolán Ábrahám Ńdɔ̄ á é bod bə́lɛ́ bə́ ngázu yén Ábrahám bá, bə́ ngákódo âfǎn Mambré, bə́ ngabəbə asú ḿfāg yǎ Sodóma; Ábrahám á ngākwí ai bɔ́, nə́ a kə bɔ́ lə́dē á zēn. Ǹtondôbə nyé nâ : “Éyə mə nə́ dzǎm sɔli Ábrahám é dzam mǎyi bɔ̌ dī yá ? Ḿból ńnye ǎ yi bondě mod ngul ayɔŋ, á tɔ̄á fə̄ nâ, məyɔŋ mə́sə̄ yā sí mâyi yén mvɔ̄m ai nyé ? Ńnye ǎ yi yə́gələ̌ bɔ́n bóé ai é mvɔŋ bod yǎyi tíē ábə̄ nyé naa bə́ wulû á zēn Ǹtondôbə, bə́ bɔ sósōó ai bə́bə́lá, ḿból yə̄ nâ Ǹtondôbə á zu ai Ábrahám é mam a ngákag nyé.” Ǹtondôbə nyé naa: “Bidǔŋ yā Sodóma ai á Gomóra bí ńtɔa yǎ ábuí, ńdɔ̄ fə ǹsə́m wábán ó daŋ yǎ ánén. Ńdɔ̄ á māyi sus, mə́ kə yəm, ngə́ é mam mawóg mā, bâbɔ fɔ́ɔ́ mɔ́, ngə́ á sə̌ kig nálā, mayǐ fə yəm. Ńdɔ̄ é bod bə́lɛ́ bā bə́ ngákódō hálā, bə́ kə́ə́ á Sodóma; Ábrahám ā lígí ā tə́lə Ǹtondôbə á mís. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngásúbū nyé babi, nyé nâ: « Yə wayi báman sósōó mod ai m̀bə̂ mod ebáŋ dzyá áwū mú ? Ngə́ mim̀bəŋ mí nə̄ á Sodóma məwóm mə́tán, yə o mǎn bɔ wé fūfulu ai bəbé ? Ngǎ o dzǔ dzāl tē ású míḿbəŋ məwóm mə́tán mí nə́ étē mí ? Tə dzǎm tē lásūbu wa babi, nə́ wawé sósōó mod ai m̀bə̂ mod fǔfulu, ǒ ngabáman m̀bəmbə mod ai m̀bə̂ mod ebáŋ dzyá. É dīlī lâyəǎn kig ai wa é wa yǎ wātsíg mə̄dzó mə́sə̄ yā sí ndon, wa sə́ kig dzǎm tsíg ádzó ákyāí dīlí”. Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Ngə́ mə̄ kɔ́b mim̀bəŋ məwóm mə́tán á Sodóma, mayi dzǔ dzāl ásə ású dábán”. Ábrahám a fɛdə́, nyé nâ: “Mə̌ dzó yǎ fɔ́ɔ́ naa mafɛdan ai Ǹtondôbe wam, tɔ anə́ mə̄ nə́ ḿbúlúg ai asǔb nā. Ngə́ bod bə́ dzə́mán bə́tán á bod məwóm mə́tán mū yə wayi mǎn wé dzāl ásə̄ ású é bod bə́tán bádzə́man bá ? “Ǹtondôbə nyé nâ: “Mǎyǐ kig ndámǎn dzāl, ngə́ mə̄ kɔ́b mim̀bəŋ étē mə̄wóm mə́nyi ai mítán”. Ábrahám ā dúgán və́ ńsílí, nyé nâ; “Ngə́ ō kɔ́b mim̀bəŋ étē mə̄wóm mə́nyi, o bɔ̌ yá ? Nyé nâ: “Mǎyǐ kig ndámǎn dzāl, ású míḿbəŋ məwóm mə́nyi mí.” Ábrahám nyé nâ: “Tə tə́ waliŋan, ǎ Ńtondôbə, ngə́ makə ai miǹsílí ósū. Wayi bɔ yá, ngə́ ō kɔ́b mim̀bəŋ məwóm mə́lɛ́ ? Ǹtondôbə nyé nâ: “Mǎyǐ kig bɔ dzóm, ngə́ mə̄ kɔ́b mim̀bəŋ məwóm mə́lɛ́”. Ábrahám nyé nâ: “Mə́ tam fɔ́ɔ́ dɔan ai Ǹtondôbə wam: ngə́ mim̀bəŋ mí nə məwóm mə́bɛ̄ ? Ǹtondôbə nyé naa: “Mǎyǐ kig ndámǎn dzāl, ású é bod məwóm mə́bɛ̄ bālá.” Ábrahám nyé nâ: “Tə tə́ Ńtondôbə wam a wóg ma abé, ngə́ madúgan bág ńsílí: Ngə́ mim̀bəŋ mí bɔ̄ áwóm dá ? Ǹtondôbə nyé nâ: “Təge ndámǎn dzāl ású áwóm mim̀bə̌ŋ tē.” Ǹnyie anə́ Ńtondôbə a ngáman kɔ́bɔ ai Ábrahám, ńdɔ a ngákə. Ábrahám nyé a sobó á dzāl díé. Ńdɔ béngəlɛs bə́bɛ̄ bə́ ngákwí á Sodóma ngongógóle, Lód á tɔa á sí á ḿbɛ̄ Sodóma. Á yén á ngāyén bɔ, ńdɔ a kódō á sí nə́ a kə tóban ai bɔ́. Ńdɔ a ngálában ai ású á sí. Nyé nâ: "Ǎ bə̄tí bám, á ńkōgólán, yálágân tə́ á ndá etúga dzáán, mí bómbō étēde, mǐ sob məkǒl, mǐ kún áfə kə ai dulu dáán ósū. Ńdɔ̄ bə́ ngáyalán nyé nâ: "Kǒkōá, byǎkə bómbo á ńsəŋ á yób !" Ǎ ngayág fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ á kíŋ va abuí, ńdɔ̄ bə́ ngáyálā ábə̄ nyé bə́ kə́ nyían á ndá dzīē. Ńdɔ a ngáyám bɔ bidí, a bumú bɔ bə́ḿbāŋálā bávɔ́bi, ńdɔ̄ bə́ ngáman dí. Bə́ ngə́lə təge kə́ bómbō á sí, ńdɔ bod bə́ ńnam, bǒd yā Sodóma, bə́ ngáboman ndá á nyɔ́l á kpág, a tádigi á bɔ́ngɔ́ a kələ kwí á miǹnǒm mí bod, dzǎl ásə təge ai səsalá. Bə́ ngálóē Lód, bɔ́ ai nyé nâ: "É bod bə́ sɔ́ nyían ábə wa álū étēde mu bə́ nə̄ vé ? Kúlígī bíā bɔ́ á ńsəŋ mú, bǐ yəm[1] bɔ́." Ńdɔ̄ Lód á ngākwí á bə́ ngábə́, a tə́bə́ á ḿbɛ̄ yób wóé, a dúgán fɛd ḿbɛ̄ á mvús dzīē, nyé ai bɔ́ nâ: "Ǎ bə̄bə́dzaŋ, ma kogolan ai mínā, tə myǎbɔ akyaí ámalá dzǎm tē. Mə bələ́ ha bəngɔn bə́bɛ̄ yā bə́ ngə́lə təge yəm fám; makúli mínā bɔ́ á ńsəŋ, mǐ bɔ ai bɔ́ ḿból myādiŋ. Ḿfág é bod bá, tə tə́ myābɔ bɔ́ dzam, ókāŋ bə́ sɔ́ yǎ nyían á mə̄ndíé mám." Bɔ́ ai nyé nâ: "Kódógó bíā válā !" Bɔ́ nâ: ényɔ̄ á ngāzu ǹtɔbɔ vá, ńdɔ ǎ ngazu yǎ tə́bə̄ ńtsíg ǹtól wāān. Yangá, bǐ tam hḿ wa bɔ ábé lálod édí bī hə́ yi bɔ é bod bala !" Ńdɔ̄ bə́ ngádzimbi Lód ai m̀bə̂ ngul, bə́ ngakoməzǎn fə̄ nâ bábūg m̀bɛ̄. Ńdɔ bə́yə́ŋ bə́bɛ̄ bā bə́ ngásám mɔ́ mábán, bə́ dūdú Lód á ndá étēde, á mgbág dzābán. Bə́ kúbú fə̄ é bod bə́ ńnam bə́ ngábə́ á ḿbɛ̄ yób ndím á mís, a tádigi á bɔ́ngɔ́ a kələ kwí á bənyiá bodo, təgě fə dzǎm yəm é vóm ḿbɛ̄ ó ngábə́. Ńdɔ̄ é bod bə́bɛ̄ bā bə́ ngásílī Lód nâ: "Zá ḿfə̄ ó bələ́ vā ? Yə ǹnóm ngɔn ? Yə bɔ́n ? Yə bəngɔn ? É dzóm ésə o bələ́, bɔ̌ naa é kódō é dzāl dí. Amú byāzu hḿ dɔ́ ndáman. Amú ńyón wásɔ́ ńnam ví ó lod yǎ ábuí á mís mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ Ǹtondôbə a lóm bíā nə́ bǐ zu wɔ́ ndáman." Ńdɔ̄ Lód á ngākwí nə́ a kə kɔ́bɔ ai bəyóm bəngɔn bóé, á bə́ ngábə́ naa bâyi lúg bəngɔn bóé, nyé ai bɔ́ nâ: "Kódógán á sí mǐ kódō ńnam ví amú Ńtondôbə a yi ndáman é dzāl dí. Dá, nyé á ngayéne bə́yōm bəngɔn bóé və anə́ a bɔ fyanga. Ńdɔ̄ běngəlɛs bádzó ai Lód nâ : “Kódógō á sí, ó nɔŋ nyɔ ńgál ai bəngɔn bóē bə́bɛ̄, yā o bələ́, o zǎ wú á ébāmán yā ámalá Sodóma.’’ Ḿból Lód á ngábə́ bɔɔ kǐki, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngábi nyé á wɔ́, bə́ bīī ńgāl á wɔ́, bə́ bīī fə bəngɔn bóé bə́bɛ̄ á wɔ́, amú Ńtondôbə ǎ yi nâ a nyii bɔ́. Ǹnyie anə́ bə́ ngáman bɔ́ kúlī á ńsəŋ, ńdɔ̄ bádzó ai Lód naa: ‘‘Nyǐgī hḿ wāmēn tə wabad bəbə á mvús, ngə́ á kǒm kig etíé ńkɔ̄ŋ ńnam ósə̄ nyú; kələ́ ḿbīl á ńkǒl á yōb, o zǎ wú ébāmán.’’ Lód nyé ai bɔ́ nâ: ‘‘Kudú ngɔ́l, ǎ Ńtí wam. Ngə́ étúgā dzóe é yén yǎ fɔ́ɔ́ maa á mís móe, o bɔ̌ mā ábím ḿbəŋ dí naa wanyii ma, mǎ sə́ kig fɔ́ɔ́ dzǎm kə ḿbíl á ńkǒl á yōb, amalá təge mə bi, mə wúú. Dzǎl dīlí á nə̄ hālí, mǎn ódzə̂dzǎl, mə nə dzǎm kə́ sɔbɔ étēde. Yə nálā ó nə̄ nâ masíli abuí nā mə́ nyiŋ ?’’ Nyé ai Lód nâ : “Mə̌ wóg é ngogolán wākogolan ai ma nâ tə mandáman dzǎl tē. Vólógō hḿ kə́ sɔbɔ̌ wē, amú mā sə́ kig dzǎm bɔ dzóm ńtíé ósə o ngə́lə́ təge kə́ nyî á dzāl tē.” Ású é dzam dí, ńdɔ̄ bə́ ngáyole dzǎl tē nâ, Tsoâr[2]. Ńdɔ̄ Lód á ngásuan á Tsōâr, ábōg ńló dzóbo ǎ kad kwí. Ńdɔ̄ á Ńtondôbə a ngátádi nâ a nɔ̂ á dzāl Sodóma ai dzǎl Gomóra, mvəŋ ai ndóan á bí sɔ̂ á yób ábə Ǹtondôbə. A mǎn fɔ́ɔ́ ndáman é māl mā ai ngɔ́dɔ́ ǹnam ésə, ai bod bə́sə ai bibəbɛga bísə; Miníngá Lód á ngáyi á bəbə á mvús, a vəŋán fɔ́ɔ́ ńkum ńkǔ. Ábrahám á ngākódō á sí kíkídígi, a kə́ə́ kwí é vóm á ngábə́ tə́lə Ǹtondôbə á mís. Ǎ ngabəbə ḿfág yā Sodóma ai á Gomóra ai ǹkɔ̌ŋ ńnam ósə̄ yā wé; a ńtála otsída ó ngabɛ́d á yób anə́ ótsīdā ńsǎn. Nâ éyə̄ hḿ Zāmbá á ngátsog Ábrahám nā éyɔŋ a ngáman ndáman é māl mā, a nyǐ fə̄ Lód, a bɔ̌ fə̄ nâ á vāā nyé ámālá á ngábi é māl á ngábə́ kadəgə tɔbɔ. Ńdɔ̄ Lód á ngākódō á Tsōâr, a kə́ tɔbɔ á ǹkǒl á yōb ai bəngɔn bóé bə́bɛ̄ á ńsāmbá, ḿból á mbádaga tɔbɔ á Tsōâr. Ńdɔ̄ hḿ ā kə tɔbɔ á m̀bɔ̄g ákɔ́g, ai bəngɔn bóé bə́bɛ̄. Ńdɔ ǹtól ó ngádzó ai ebədan dzíé naa: "Tará á ńtɔa yǎ ńnǒm, təge ai bía mod babi ńnam ví, nə́ á bɔ̄ bíā ḿból bákad bɔ á sí ésə zǎg, bǐ nyû tará wɔ̂n, nə́ bǐ bómbo ai nyé é mvɔŋ yasɔ́ ábə̄ tará é nyiŋ !" Ńdɔ̄ bə́ ngányû ésīá wābán wɔ̂n alú tē, ńdɔ ǹtól ó ngákə, ó bómbó ai ésīá wōē, nyé há təge yəm tɔ ḿból á ngābómbo, tɔ ḿból á ngākódō á sí. Ámōs ḿbɔ̄g, ńdɔ ǹtól ó ngádzó ai mɔ́n mvūā nâ: ''Yénə́ ! Mǎkə́ bómbo ai tará ángoge. Nyúúgū fə̄ nyé wɔ̂n álú dí waa ó kə bómbo ai nyé ḿból yə̄ nâ bǐ və mvɔŋ dzié enyiŋ." Alú tē, ńdɔ̄ bábad nyû ésīá wabán wɔ̂n, ńdɔ̄ mɔ́n mvúa nyé a ngákə, a bómbo ai nyé nyé hā təge yəm tɔ ḿból á ngābómbo, tɔ ḿból á ngākódō á sí. Éyə bəngɔn bə́ Lód bə́bɛ̄ bə́ ngábɔ məbum ábə̄ ésīá wābán nā. Ńdɔ ǹtól ó ngábyé mān fám, ó yōlé nyé dzwé nâ Moáb, énye a nə́ ésīá Bə́moabít bə́sə̄ yə aná. Mɔ́n mvúa nyé a byé fə mǎn fám, ńdɔ a ngáyole nyé dzwé naa Bén ­Ami; énye a nə́ ésīá Bamonít bə́sə̄ yə aná. [1] Bəbibɛl bəvɔ́g bādzó á kpám naa : “Dzaŋan”. [2] Tsətsad, á ńkɔ̄bɔ̄ hébrēa. Á kódō yə̄ válā, ńdɔ̄ Ábrahám á ngākə̄ á ńnǎm Negɛ̂v, a kə sob mvóg á zāŋ Kadɛ́s ai Sûr, ńdɔ ǎ zu kə tɔbɔ á Gérar. Ábrahám á ngābad dzó ású ńgál wōē Sará nâ: "A nə kál dzam !" Ńdɔ̄ hḿ Ábimelɛ́k, ǹkúkúmá yǎ Gérar, a ngákə̄ nyé nɔŋ. Ńdɔ Zambá á ngáyéne Abimelɛ́k á bīyə́yēm ai alú nyé ai nyé nâ: "Wayi wú ású é mīníngá wābə́ nɔ̌ŋ nyɔ́lɔ́, amú a wóge ai ǹnóm wōē." Vála Abimelɛ́k ā ngə́lə təge nyé namba, ńdɔ a ngádzó nâ: "Ǎ Ńtī wam, yə wabə́lə fɔ́ɔ́ wé áyɔŋ, tɔ lə́ nə̄ sósōó ? Sə émēn énye ǎ kād mā nâ: "A nə kál dzama a ?" Nyé a dzó fə̄ nâ: "A nə ndóm dzáma a ?" É dzam dí mə nə dɔ́ ńnə̄m á sááŋ, mɔ́ ḿfūbán." Zambá á yalán nyē á bīyə́yēm naa: "Owé, mayəm nâ o nə é dzam dí ńnə̄m á sááŋ, ma hḿ fɔ̄ɔ̄ mə̄ bɔ̄ naa ó bɔ təge ku á ńsə̄m, ású tē mə̄ kāmán ai wa nə́ təge nyé namba. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, dúgán mod ǹgál wōē, a nə profɛ́d, a yi kogolan ású dóe nə́ ó nyiŋ, ngə́ ō bɔ̄ hḿ təge dúgan, yəmə́ nâ wazu wú, wǎmēn ai éḿbōē bə́sə. Ńdɔ Abimelɛ́k á ngākódō á sí ai ǹdib kídí, a lómó lóē bə̄síé bóé bə́sə, a maná bɔ tɔ́ŋ ádzó ásə̄ dí, bod bə́ ngakɔn m̀bə̂ wɔ̌ŋ. Ńdɔ Abimelɛ́k á ngālóē Ábrahám, nyé ai nyé nâ: "Dzé ó hə bɔ bíā ná? Mə ngábɔ fɔ́ɔ́ wa zǎ ábé nə́ wazu bía wɔ́bɔ, ai ma ai ewógē dzáma, ábím mod ǹsə́m dí ? Ǒ bɔ̄ mā ákyāí bâkǎd kig bɔ é bod bəvɔ́g." Abimelɛ́k nyé nâ: "O ḿbə́ tsogo yá éyɔŋ o ḿbə́ bɔɔ ná ?" Ábrahám nyé nâ: "Mə ngátsog á ńnə̄m wámā nâ: wɔ̌ŋ Zāmbá wábə̄lə́ kig afólā é vóm ví; bâyi fɔ́ɔ́ mə wé ású mīníngá wam. Ńdɔ̄ bēn hḿ kig kə́ a nə fɔ́ɔ́ kál dzáma, ngɔn tará, və təge ai nyé ngɔn naná, ńdɔ a ngábɔ miníngá wam. Ńdɔ̄ hḿ éyɔŋ Zambá á ngātyé mā á ndá tará, mə ngádzó ai Sará nâ: "Bɔ̂g tə́ ma mvam nâ, é vóm ósə byǎyi kwí, o dzô ású dámā nâ: "A nə ndóm dzam." Ńdɔ Abimelɛ́k á ngābi kábad ai nyag, bitúgā bí bīníngá ai fám a və́ə́ Ábrahám, a dúgán fə̄ nyé mīníngá wōē, nyé nâ: Sámá mís, ǹnam wámā ví ó bɔ́ɔ́ wā ósū, lóŋó mvóg é vóm ósə wǎdiŋ." Nyé ai Sará nâ: "Kyɛ̌ nā, mavə́ ǹyɔ̄ ndóm bikie miǹtɛd awôm, mɔní tē á bɔ wa anə́ éyē məkyəbə á mís mə́ bod bóē bə́sə, bə́ yəm nâ o nə á sááŋ. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngākogolan ai Zambá, ńdɔ Zambá á ngābɔ Abimelɛ́k mvɔ̄í, ai ǹgál ai bitúgā bí bīníngá bíé, bə́ ngadúgan byé. Amú yə̄ nâ Ǹtondôbə a ngábɔ biníngá bə́sə̄ yā ndá Abimelɛ́k bikom, etɔ̌m Sará, ǹgāl Ábrahám. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákə fə́b Sará ḿból á ngādzó, á bɔ̌ nyé ḿból á ngākag. Ńdɔ Sará á ngānɔŋ abum, a byé Ábrahám mān fám âyǒm díé, á zuli ábōg á ngādzó. Ńdɔ Ábrahám á ngāyole é mɔ́n yǎ á ngābyáli nyé ábə Sará dzwé naa Ízag. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngákəle mɔ́n wōe Ízag ábōg á ngākwí mə̄lú mwom, anə́ Zāmbá á ngábéndē nyé. Ísag a ngábyáli, hála ésīá Ábrahám a bələ́ bisəb ǹtɛd. Ńdɔ Sará á ngādzó nâ: "Zambá á bɔ̄ ma ewoe loe, ényɔ̄ ósə ǎ yi wóg, a yi ma woě loe." A bǎd dzó naa: "Zá á ngābə́ dzǎm kad Ábrahám naa Sará a yi nyáā bɔ́n ? Ma te nyɔ́ mābyé mɔ́n âyǒm díé." Mɔ́n ā ngabɔg hḿ, bə́ kīlí nye məbɛ́. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngābɔ mod abóg, ámōs bə́ kiligi nyé mə̄bɛ́. Ḿból Sará á ngáyén mɔ̂n Agár, ngɔn Egîptɛn, a voege ai mɔ́n wōé Ísag. Ńdɔ a dzó ai Ábrahám naa: “Tsídígán étúgā mīníngá dzī ai mɔ́n wōé; mɔ̂n etúga a sə́ kig dzǎm bɔ̌ mɔ̂n elíg anə́ mɔ́n wam Ísag. Ńkɔ́bɔ̄ nyú ó ngabɔ fɔ́ɔ́ Ábrahám mīńtyé á ńnə́m ású mɔ́n wōé. Zambá nyé ai Ábrahám nâ: “Tə wawóg ólūn ású mɔ́ngɔ́ bǎn nyiá; vógólo ǹkɔ́bɔ̄ Sará, ó bɔ é dzóm ésə ǎ kad wa amú, Ísag nye ǎ yi wa bondě mvɔŋ bod. Ású mɔ̂n etúga, mayi bɔ̌ naa nyé á bonde mod ayɔŋ, amú nyé a nə̌ fə məkǐ móe.” Ábrahám á kódó á sí ai ǹdib kídí, a nɔŋɔ́ ḿbāŋála, a bódó ndə́g məndím, a bədé Agár êtul; ńdɔ ǎ kalan nyé mɔ́ngɔ́, a soé nyē. Agár a fudúbú á zēn, ǎ ngakə a yə́ŋ á ńkód ńnǎm yā Bersábe. Á man məndím mə́ ngáman nyé á ńdə́g, ńdɔ a ngákə bōē mɔ́n á élē á sí. Ńdɔ a ngákódó, a kə́ tɔbɔ̌ mān ńtíé, ábím mod a nə́ dzǎm woa ákɔ̌ŋ élɛ̂ nyé naa: “Mə sə́ kig dzǎm yén anə́ mɔ́n ā wú mā.” Ńdɔ a ngátɔbɔ mɔ́n á ḿfə̄ŋ, ǎ ngayón á yób étē. Ńdɔ Zambá á ngáwóg anə́ mɔ́ngɔ́ ā tad. Kíŋ Éngəlɛs Zambá ē ngasɔ́ á yób e lóege Agár nâ: “Ǎgár, dzé dzīlí ? Tə wambáda, Zambá ā wóg yǎ ńtad mɔ́ngɔ́ é vóm á dzogó. Tə́bə́gə̄ á sí, ó bi mɔ́ngɔ́ á wɔ̄, mayi nyé bɔ ésīá mod ayɔŋ ǹnén”. Ńdɔ Zambá a ngáyi yáī Ágār mís, a ńtála etam məndím; ńdɔ a ngákə byɛ̌d mə̄ndím a dzálí ndə́g, a mǎn nyūū mɔ́ngɔ́. Zambá ā ńtɔ̄á hḿ ai mɔ́ngɔ́, ǎ nganáŋ. Ńdɔ a ngálóŋ mvóg á ńkód ńnam, a ńtɔ̄á ńwoa m̀fan. Etɔbɔgɔ dzíé é ngábə́ á ńkɔŋ ńnǎm Parán, ńdɔ nyiá á ngālúgū nyé mīníngá yǎ ńnam Égîptɛn. Á ngábɔ abǒg tē nâ, Abimelɛ́k á ngākə, bân Pikol, ǹdzóe ǹkundǎ bəzimbi woe, nyé ai Ábrahám naa: Zambá á nə ai wa á mim̀bɔán míē mísə. "Kaná sɔŋ ábə Zambá va aná, nə́ wǎyǐ kig ma dug, tɔ mǎ tɔ bɔ́n báma, tɔ bəndie báma; wayi mvaman ai mǎ ai ńnam o ngázu tɔbɔ̌ hī anə́ ḿból maa mə ngámvaman ai wa." Ábrahám nyé nâ: "Owé, makan dɔ́ sɔŋ !" Ńdɔ̄ Ábrahám nyé a kɔ́bɔ ai Abimelɛ́k étɔm étǎm yā bod bóé bə́ ngáfadi nyé. Abimélɛ́k á kāmá, nyé nâ: "Mǎyə̌m kig ádzó dīlí, wa bə́ kig ma dɔ́ kad, ńdɔ̄ fə mə mayə́gē dɔ́ wōg və aná." Ńdɔ̄ Ábrahám á ngābī kábad ai nyag, a və́ə́ Ábimelɛ́k, ńdɔ̄ bân nyé bə́bɛ̄ bə́ ngákom elad amvóé. Ábrahám á ngātə́lē á mgbág, bǎn bə́yál míńtómbá zamgbál yā ńkunda wóé. Abimelɛ́k nyé ai Ábrahám nâ: "É bān bə́yál míńtómbā zamgbá ō tə́lē hālí bā, básyē dzé ?" Ńdɔ a ngáyalan nâ: "Nə́ ó nɔŋ á mɔ́ máma bǎn bə́yál míńtómbá zamgbál yā báyi bɔɔlɔ̌ naa mǎ mə̄ ngáfág étam dzí." Asú tē bə́ ngálóe vóm tē nâ Béer Shéva, amú vóm tē ńgɔ̄ bɔ́ bə́bɛ̄ bə́ ngáwé óyīlí. Bə́ ngáwé óyīlí élad amvóé á Béer Shéva. Ńdɔ̄ Abimelɛ́k á ngākódō á sí, bân Pikol ǹdzóe ǹkundǎ bəzimbi woe, a dúgán á ńnǎm Fīlísta. Ńdɔ̄ Ábraham á ngābɛ mǎn élé, tamarís, á Béer Shéva, é vóm á ngāyómē dzwé Ńtondôbə, Zambá yǎ kɔ́m. Ábrahám á ngātɔbɔ kɔ́m á ńnǎm Fīlísta. Ńdɔ̄ hḿ fɔ́ɔ́ Zāmbá á ngábóbolo Ábrahám, nyé nâ: “Ǎbrahám.” Ábrahám á yə́bə́, nyé nâ ma nyɔ́; Zambá nyé ai nyé nâ: ’’Nɔŋɔ́ ńdidíŋ mɔ́n wōe ó kə ai nyé ńnam Ǹtondôbə ǎ kad yéne: ó kə mə nyé túnī wē, ó man nyé tum á ndóan á ńkōl māyi wa lə́də.” Ńdɔ̄ Ábrahám á ngákódō á sí ai alú ásə, a mǎn kág ózəle woé, a nɔŋɔ́ bəbɔ bísíé bə́bɛ̄ ai mɔ́n wōé Ísag. Ńdɔ a ngáman sǎl ndzaag ású mə́túnuŋa, a tíé ai dulu, a kə́ə́ é hóm Zāmbá á ngālə́b nyē. Ábrahám ā wulu yǎ ha məlú məlú mə́lɛ́, ńdɔ ǎ sám mís, a ńtála é hóm ā kələ ó yénéŋe nálí. Ábrahám nyé ai bəbɔ bísíé naa: “Líígân myǎyanga há ai ózəle; bî mɔ́ngɔ́ bǐ tam kə ósú álí; ǹnyie anə́ byāyi mǎn lugǔ Zāmbá, bǐ dúgán mínā sɔ́ kɔ́b. Ńdɔ̄ hḿ Ábrahám á ngánɔŋ ebáŋ ndzaag a bədé mɔ́n wōé Ísag á ńló, émēn á nɔŋɔ́ ndóan ai okəŋ. Éyɔŋ bə́ kələ á zēn hā, Ísag nyé ai ésīá nâ: “ǎ tārá’’, Ábrahám nyé nâ: “Wayi dzé ǎ mɔ́n ?’’ Mɔ́ngɔ́ nyé nâ: “Mə tála ndóan nyí, dzaag nyí, etsígā mə́túnuŋa é nə̄ vé ?’’ Ábrahám nyé nâ: Zambá émēn a yén étsíga ású mə́túnuŋa móé.’’ Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngádúgan tíe ai dulu. Bə́ kə́ə́ kwí é hóm Zāmbá á ngálə́b nyē. Ńdɔ a ngáman lóŋ álatâr vôm tě, a bədé ébáŋ ndzaag á yób. Á man a ngáman wógō mɔ́n wōé Ísag ngadag, ńdɔ a ngábóē nyé âlatár, á ndzaag á yób. Ńdɔ̄ hḿ á ngásám wɔ́ a dudú ókəŋ nə́ a tsíg Zāmbá mɔ́n wōé. Etíe etíé, kíŋ ēngəlɛs Ǹtondôbə ě ngasɔ́ á yób e yédəgan nâ: ‘‘Ǎbrahám, Ǎbrahám o o.’’ Ńdɔ̄ Ábrahám á ngáyə́bə. Éngəlɛs nyé nâ: ‘‘Tə wa namba mɔ́ngɔ́, tə wabɔ nyé dzóm ! Mə̌ yəm yǎ fɔ́ɔ́ naa wambáda Zambá: amú wā ndzí kig ma nyím ḿbáŋ mɔ́n wóe. Ábrahám á ngáyi bɛ́dē mís a ńtála ǹnóm ńtómbá á yə́mə ai tɔ́ŋ á ńtǔd été, ńdɔ a ngánɔŋ, a tsígí á məyian mə́ mɔ́n wōé. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngáyole vôm te dzwé naa: ‘‘Ǹtondôbə a yén.’’ A zaa kwí ámōs yə aná bə́ ngə́lə́ lóege ǹkǒl tē nâ: ‘‘Ayénē Ńtondôbə.’’ Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a loe Ábrahám éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, nyé ai nyé naa: Sɔŋ, hə anə́ ma Ǹtondôbə mə nə́ nā: Ḿból ō bɔ̄ é dzam dí, təge kaman ai ma m̀báŋ mɔ́n wóe, asú tē mākúb wa ǹtótōmaamaa ekúkubu, ńdɔ̄ fə mabuli mvɔŋ bod dzoe anə́ átītiě yā yób, anə́ ńsə̄lə̌g yā ńtsāg máŋ, ńdɔ̄ fə bɔ́n bóe bâyi təgə̌ míńzízíŋ myábán. Ḿból ō yə́bə̄ bībúg byám, məyɔŋ mə́sə̌ yā sí mâyi yén mvɔ̄m ai mvɔŋ bod dzoe. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngádúgan á bəbɔ bísíé bōé bə́ ngábə́, ńdɔ̄ básob á Béer Shéva, é vóm ā tɔbɔgɔ. Sará á ngányiŋ bisəb ńtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai zamgbál; ńdɔ a ngáwú á Hebrǒŋ, á ńnǎm Kanǎŋ. Ábrahám ā ngáyəb hḿ nyē, a yii nyé. Ńdɔ̄ Ábrahám a ngátâm kódō á ndâ awú, a kə́ə́ yén mvôg Hɛ́d, nyé ai bɔ́ nâ: “Mə nə mína ǹnə́ŋ ai ǹtɔbɔ; váán ma ngul yə áfāg sɔŋ á sí dzāān, mə́ dzəb m̀bim wám. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Hɛ́d bə́ ngáyalan Ábrahám nâ: "Vógóló, ǎ māńtí, Zambá á ngābɔ wa ǹgungúl mod ábə̄ bíā. Dzə́bə́ ḿbim wóē á é sɔŋ ésə wǎyi tɔ́b á məsɔŋ máán. É mod yǎ ábə̄ bíā á nə̄ dzǎm kaman ai wa sɔŋ dzié nə́ ó dzəb m̀bim wóe a sə́ kig."! Ńdɔ̄ Ábrahám á ngātə́bə, a lábán bɔ́n bə́ ńnam, bɔ́n bə́ Hɛ́d á məkǒl á sī, nyé ai bɔ́ nâ: "Ngə́ lə́ nə̄ fɔ́ɔ́ bə́bə́lá naa ényɔ́ ā dzāŋ mā nyɔ́ a yi dzəbə á é sɔŋ e nə́ éńdzǎn, vógólán ma, mǐ kōgólân fə ai ma Efrôn, mǎn Tsohâr, nə́ á və ma m̀bóg ákɔ́g yā Makpélǎ yā wawóge ai nyé, á mgbág áfúb díé. Á və fɔ́ɔ́ ma akɔ́g tē nə́ lə́ bɔ̄ éńdāma tótóé ású bə́wú bámā á zāŋ ǹnam wáán." Efrôn a ngábə́ tɔá á sí á bɔ́n bə́ Hɛ́d étē; ńdɔ Efrôn mǎn Hitíd á ngāyalan Ábrahám á zāŋ bəbə́nyāŋ, é bɔ́n bə́ Hɛ́d bə́ kadəgə sɔ́ tɔbɔ á ḿbɛ̄ óngóla, nyé nâ: "Sə̌ kig nálā, ǎ māńtí, vógólo ma: afúb dáma, mavə́ wā dɔ́, m̀bóg ákɔ́g mavə̄ wā wá. Mavə́ wā mvôg tará bə́sə̄ bə́ yəmə, dzəbə́ ḿbim wóē étēde." Ńdɔ̄ Ábrahám á ngālában ai asú á sí á məkǒl mə́ bod bə́ ńnam, nyé ai Efrôn, bod bə́sə̄ bə́ wógō nâ: "É éh ! Ngə́ ó tɔá tə́ ma dzǎm vógolo ! Mayi tə́ naa mə́ və́ wā tǎŋ mɔní yǎ áfūb dóe ! Nɔŋɔ́ tə́ nyē á mɔ́ máma, maa mə́ zu kə́ dzəb ḿbim wámā étēde. Ńdɔ Efrôn a ngáyalan Ábrahám nâ: "Ǎ māńtí, tám vógolo, afólā yā á nə̄ bə̄síkel miǹtɛd mínyi, nálā ó nə̄ dzé á zāŋ bía wa ?" Ńdɔ̄ Ábrahám bân Efrôn bə́ ngákə wé óyīlí. Ńdɔ a ngávəg nyé é táŋ bɔ́n bə́ Hɛ́d bə́ ngáwóg, bəsíkel bə́ mɔ̄ní miǹtɛd mínyi, ǹkǔs yā mə̄lú mə́tē. Ńdɔ afúb Efrôn á Makpéla, o ngə́lə tə kwí á Mamré, afúb ai m̀bóg ákɔ́g yā étēde, ai bílé bísə̄ yā áfūb, afólā tē ásə, á ngákə̄ á ngab Ábrahám á mís mə́ bɔ́n bə́ Hɛ́d bə́sə̄ yā bə́ zaag á ḿbɛ̄ óngóla. Á mvús tě ńgɔ̄ hḿ Ábrahám ā zu kə́ dzə̌b Sará, miníngá wōē, á ḿbɔ̄g ákɔ́g Makpéla, ósúsúa Mamré yǎ á nə̄ Hebrǒŋ á sí Kanǎŋ. Bɔ́n bə́ Hɛ́d bə́ məmə fɔ́ɔ́ naa afúb ai m̀bóg ákɔ́g byáwōge ai Ábrahám ású bə́wú bóé. Hálā Á brahám ā yombo yǎ, a ńtɔa yǎ fɔ̄ɔ̄ eyə́gan ńnǒm, Ǹtondôbə a kúb yǎ nye abuí maa. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngālóe ǹnomó m̀bɔ bisíé wōē, ǹkála akúmá díé ásə nyé ai nye nâ: "Fudígi ma wɔ́ wóe âbɛ á sí vā, ó kan ma sɔŋ á mís mə́ Ńtondôbə Zambá yób ai sí naa wǎngākə̄ kig ma nɔŋ mɔ́n mīníngá yǎ ā lúg á bəngɔn bə́ Kanǎŋ yā mə tɔá ábə̄ bɔ́. Ńdɔ wǎyi kə á ńnam wáma, á ndâ bod dzáma, ó kə nɔŋ mɔ́n wama Ízag miníngá wē. M̀bɔ bisíé wōē á yalán nyé nâ: "Ngə́ lâkə bɔ̌ naa, mǎn mīníngá təge ma dǐŋ toŋ ńnam ví, yə mə dúgán ai nyɔ mɔ́n ḿfág ńnam o ngásɔ́ ?" Ábrahám nyé ai nyé nâ: "Tə nâ o vəgə́lə́ dūgan ai mɔ́n wam ǹnǎm tē. Ǹtondôbə Zambá Yób á ngānɔŋ ma á ndá tará, á sí abyálí dáma, ńdɔ a ngádzó ai ma, a kana dɔ́ sɔŋ, nyé nâ: "Mayi və́ mvɔŋ dzóe é sí nyī", ńdɔ hḿ ā yi wa lóm éngəlɛs wóé ósū, ńdɔ wǎyi ma nɔŋ mɔ́n mīníngá wē. Ngə́ mīníngá ā bɔ̄ təge wa toŋ, wa ó ńtɔ̄á á sááŋ ai é sɔŋ ǒ kānī nyī, vədá təge ma kə ai mɔ́n ńnǎm tē !" Ńdɔ m̀bɔ bisíé á ngāfudi wɔ́ wóé âbɛ Ábrahám á sí a kaní sɔŋ ádzō tē. Ńdɔ m̀bɔ bisíé á ngānɔŋ bəkámɛl awômo yā ńkunda ńtí wōē, a kə́ə́, a bələ́ á mɔ́ é ngul bífái ǹtí wōē á ngāvə́ nyē, ńdɔ a ngákódō á sí naa a kə á ńnam Áram Nahárayim, á dzāl Nahôr. Ńdɔ ǎ kə wɔi á zud dzǎl, bəkámɛl bóé bə́ mān bógobo á mgbág etam, hála ngogé ē ngávín yǎ ábōg bīníngá bákad kə́ lɛ̄ mə̄ndím. Ǎ ngadzó nâ: "Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ǹtí wama Ábrahám, váá ásū dáma mvɔ̌m ámōs dí ó lə́de ǹtí wama Ábrahám ḿkpəg édǐŋ wóe. Ma nyɔ́ mə̄ tə̄lə́ á mgbág etam; bəngɔ̌n yā ńnam bə́ ngázu yǎ lāb mə̄ndím. Bɔ̌ naa é mān mīníngá mə̄ ńdzó ai nyé ánā naa: "Á ńkogolán, lúúgu tə́ émvaŋ dzóe, mə́ nyu məndím !" A yalán mā nâ: "Nyáág !" Manyúū fə bəkámɛl bóe; ényɔ́lɔ̄ á bɔ ényɔ̄ wātɔ́b étūgā dzóē Ízag. É dzam dí ńdɔ mǎyi yəm ai dɔ́ naa, ǒ lə́dē ńtī wama m̀kpəg édǐŋ wóe." Lə́ ngábɔ̄ nâ, a ngə́lə təge kə́ suu ńkɔ́bɔ, ńdɔ Rebéka, yǎ á ngābə́ ngɔn Betuɛ̂l, ndómán Mílka, miníngá Nahôr, mǎnyāŋ Ábrahám á ngāsɔ́, emvaŋ é bə̄dē á étūl. Mǎn mīníngá á ngābə́ éyə̄gan ábəŋ á mís, ǹdǐb ngɔ̌n yā fám yā ndzí kig yəm, ńdɔ a ngásus étam, a mǎn dzálā émvaŋ dzíé, a dúgán bɛ̄d. Ńdɔ etúgā é ngátíe ai m̀bíl é kə́ tōban ai nyé é dzó nâ: "Á ńkogolán, vâ tə́ ma bǎn mə́ndím á émvaŋ dzóe."Nyé nâ: "Nyáág, ǎ māǹtí " a vól fɔ̄ɔ̄ fə suu émvaŋ á mɔ́ móé, ǎ nganyû nyé. Á man a ngáman nyé nyúū nālá nyé nâ: "Mayǐ fə kə́ lāb ású bəkámɛl bóe, a kələ kwí anə́ báyi nyu, bə́ tsígī ékōdé." Ńdɔ a ngávôl soe mə̄ndím yā émvaŋ á ébəg, a dúgán ḿbīl étam, a kə́ lāb mə̄ndím, ńdɔ a ngáláb ású bəkámɛl bə́sə. Və mod a bəbəgə nyé evól, a yii nə́ á yəm ngə́ Ńtondôbə a yə́bə̄ nâ zěn dzīē é būgúbán, ngə́ sə̄ kig nálā. Ǹnyie anə́ bəkámɛl bə́ ngáman nyú, ńdɔ mod a ngánɔŋ elondé mvɔ́d á táŋ etǔn síkel ai miǹsəg mí mvɔ́d míbɛ̄, á táŋ bəsíkel awômo ású mɔ́ moe, ńdɔ a ngádzó ai. nyé nâ: "Kadá mā, o nə ngɔn zá ? Yə afólā á nə̄ á ndá ésōá ású dáán, nə́ bǐ bómbō étē ?" Mǎn mīníngá nyé nâ: "Mə nə ngɔn Betuɛ̂l, ndómán Mílka yǎ á ngābyé Nahôr". A bǎd kɔ́bɔ nyé nâ: "Bǐ bə̄lə́ fə bilɔ́g ai akun ású bíyə́m, ai etun ndá yā átɔbɔ étēde." Ńdɔ Eliezêr a ngálû ǹló, a ngálugu Ǹtondôbə, nyé nâ: "Olugú ai Ǹtondôbə Zambá ǹtí wama Ábrahám, ḿból á ndzí kig vóan ḿkpəg édǐŋ wóé, enyiŋ áfidí ńtí wama. Ḿfág wáma, Ǹtondôbə a lə́dé ma zěn bivúvúmán bí ńtí wama." Mǎn mīníngá á tīē ḿbíl, a maná kə́ tɔ̄ŋ ndá bod dzié bíbúg bī. Rebéka a ngábə́ bələ́ ndóm hā dzwé nâ Labáŋ. Labáŋ á bumi ai m̀bíl, nə́ á kə yén mod ai mís móé. Ḿból á ngāyén ókēné á dzwé kál ai miǹsə́g á mɔ́, ḿból á ngāwóg bíbúg yā kál é ngāfála, a dzô nâ: "Éyə mod a hə́ kɔ́bɔ̄ nálā". Ńdɔ ǎ zu kwí ábə mod, a tə́bə́ babi ai bəkámɛl, ǎ ngafɔmbɔ nyé. Nyé nâ: "Zǎg, ǎ mod maa Ǹtondôbə ! Á dzé wātə́bə̄ á ńsəŋ ? Mǎmēn mə́ mān vwé ndá, ńdɔ̄ fə afóla ǎ nə̄ ású bə̄kámɛl." Mod a nyíán á ndá, ǎ ngasuu bəkámɛl, a və́ə́ bə̄kámɛl bidí byábán, a nɔŋɔ́ mə̄ndím nə́ á sob məkǒl móé, ai məkǒl mə́ é bod a ngásɔ́ ai bɔ́. Bə́ tə́lé nye bidí ósū. Nyé nâ: "Mǎyǐ kig dí sə́ nâ mə tám dzó ádzó mə̄ sɔ́ ai dɔ́." Bɔ́ nâ: "Kɔ́bɔ́gɔ́ !" Nyé nâ: "Mə nə etúgā Ábrahám. Ǹtí wama tě, Ǹtondôbə a ngámâ nyé, a nə́ mod ǹnénə. A ngávə́ nyē kábad ai nyag, mvɔ́d ai sílíba, bitúgā bí fám ai biníngá, bəkámɛl ai bôzele. Sará, ngál ǹtí wama, nyé ǎ byé nyē mɔ́n, mǎn fám, âyǒm díé. Ńdɔ a və́ fə̄ nyé akúmá díé ásə. Maǹtí wama a ngávu ma sɔŋ nyé nâ: "Wǎyǐ kig ma kə́ nɔ̌ŋ mīníngá á bəngɔn bə́ Kanǎŋ, yā bə́ tɔ̄á á ńnam wábán bā; və wayi kə á ndá bod tará, áyōm dám, éyə̄ ó kə ma nɔŋ mɔ́n mīníngá wē." Maa ai maǹtí nâ: "Eyɔŋ ziŋ miníngá a yi ma bɛ̌n bie", nyé ai ma nâ: "Ǹtondôbə yǎ mawulu á mís, a yi lóm éngəlɛs woé nə́ á kə a kom wa zěn. Wayi ma nɔŋ mɔ́n mīníngá âyɔŋ dáma, á ndá bod tará. ''Wayi bɔ̌ təge ai ekolá ábə ma, ǹnyie anə́ ō kə́ âyɔŋ dáma, tɔ bɔ́ bá ndzí kig wa və́ mīníngá, wa wayi bɔ̌ təge ai ekolá ábə ma." Ńdɔ̄ hḿ ánā, mə sɔ́ kwí á mgbág etam, ma nâ: "Ǎ Ńtondôbə, Zambá ǹtí wama Ábrahám; É é ! Ngǎ wāmēn fɔ̄ɔ̄ wākə wakom ma é zěn nyī ? Yénə́ ! Ma nyɔ́ mə̄ nə́ á mgbág etám mə́ndím, é ngɔn miníngá yāyi sɔ́ lāb mə̄ndím, mayi nyé kǎd nâ: "Á ńkogolán, nyúúgu ma bǎn mə́ndím yā émvaŋ dzóe." Ngə́ a yi ma yalǎn nâ: "Nyáág ! Makə̌ fə láb ású bə̄kámɛl bóe." Ényē nyɔ́lɔ̄, é mīníngá Ńtondôbə ǎ tɔ́b ású mɔ́n ǹtí wama. Mə ngə́lə makə maláŋandan miǹtsogán mítē á ńnə̄m, o tâ ! Rebéka a vámá, emvaŋ á étūl, a nyíán á étam mə́ndím, ǎ ngaláb. Ma ai nyé nâ: "Á ńkogolán nyúúgu ma". Etíe etíé, a sǔ émvaŋ dzíé, nyé nâ: "Nyáág, mazǔ fə nyúū bə̄kámɛl bóe!" Mə nyúú, a nyúú fə bəkámɛl báma. Ńdɔ masílī nyé ma ai nyé nâ: "O nə ngɔn za?" Nyé nâ: "Ngɔn Betuɛ̂l mǎn Nahôr, a Mílka a ngábyé nyē. Mə nyílí nye okéné á dzwé, mə bɔ́dɔ́ nye miǹsə́g á mɔ́. Ńdɔ mə kúd məbɔ̄ŋ á mís mə́ Ǹtondôbə, ńdɔ mə̌ kāŋ Ńtondôbə, Zambá ǹtí wama Ábrahám, amú ā wūlú ai ma á é zēn bə́bə́lá nyī, nə́ mə́ zu nɔ̌ŋ ngɔn mǎnyāŋ ǹtí wama ású mɔ́n wōē. Ngə́ lə́ nə̄ hḿ bə́bə́lá naa myǎyə̄bə ǹtí wama, mǐ kad ma, ngə́ təge ai nálā mǐ kǎd fə ma. Mayi zombo, tɔ lásɔ̄ vé, tɔ vé !" Labáŋ bân Betuɛ̂l bə́ yālán, bɔ́ nâ: "Adzó lásɔ̄ ábə Ǹtondôbə, bǐ sə́ kig dzǎm kɔ́bɔ̄ tɔ nâ m̀bəŋ tɔ nâ abé. Rebéka nyɔ́ á tə̄lə́. Nɔŋɔ́ nyē ó kə, á kə bɔ̌ mīníngá mɔ̄n ǹtí woe, ḿból Ńtondôbə a dzó!" Etúgā Ábrahám é ngáyi wóg bíbúg bī, é lábán á sí á mís mə́ Ǹtondôbə. Ńdɔ etúgā yákúli akúmá: mvɔ́d, bikie, biyé, a nɔŋɔ́, a və́ə́ Rebéka. A nɔŋɔ́ bīfái ǎ ngavə́ bə̄ndóm ai nyiá. Bə́ díí, bə́ nyúú, ai nyé ai bod bóé, ńdɔ̄ bə́ ngábómbo, bə́ kə́ə́ óyɔ̄, kídí léndē ná, ńdɔ̄ bákódō á sí. Nyé nâ: "Dzǒgân ma, mə́ dúgán ábə ǹtí wama." Ndóm ai nyiá ngɔn bɔ́ ai nyé nâ: "Mɔ́ngɔ́ a yi tám tɔbɔ ai bía bǎn mə́lú anə́ áwômo. Á zu kə." Ndɔ ǎ yalan bɔ́ nâ: "Tə mína təgəlan ma; ḿból Ńtondôbə ǎ mān ma kǒm zēn, soégân ma, mə́ kə̄ ábə ǹtí wama." Bɔ́ ai nyé nâ: "Ńlóégān mɔ̄ngɔ́, bǐ sīlí nyé". Ńdɔ̄ bə́ ngálóē Rebéka, bɔ́ ai nyé nâ: ''Yə wakə ai é mod nyɔ́?" Nyé nâ: "Makə." Ńdɔ̄ bə́ ngádzóge Rebéka nâ á kə, ai ǹkála woé, ai etúgā Ábrahám ai esámbá dzíé. Ńdɔ̄ bə́ ngákúb Rebéka maa, bɔ́ ai nyé nâ: "Bɔ̌ nyīá bakúda bakúda ! Mvɔŋ dzóe é tə̄gə bə́síŋ bábán." Ńdɔ Rebéka bân bitúgā bíé bə́ ngákódō á sí bə́ ngábɛ́d á bəkámɛl, bə́ ngabie Eliezêr. Ndɔ̄ etúgā Ábrahám é ngábə́ nɔ̌ŋ Rebéka yakə ai nyé. Ízag a ngákódō á etam məndím yā Lahaí Roí, ńdɔ a ngázu lóŋ mvóg á Negɛ̂v. Ńdɔ̄ Ízag a ngákwí nâ a kə a wulu á mvús ǹnam ai məsuli mə́ ngōgé a ngáyi tyé mís, a ńtála bəkámɛl bə́ ngázu. Rebéka nyé a ngáyi tyé mís, a ńtálā Ízag. Ńdɔ a ngásus á Kámɛl. Nyé ai etúgā nâ: "É mod ǎ zu tóban ai bíā á mvús ǹnam nyɔ́ á nə zá?" Ńdɔ etúgā é ngáyalán nyé nâ: "A nə ésīá ǹtí wam!" Ńdɔ a ngánɔŋ ǹtóm wóé, a búdī á ńlō. Ńdɔ etúgā é ngaman lɛ́ɛ̄ Ízag é dzóm ésə a ngábɔ. Ńdɔ̄ Ízag a ngáyíli Rebéka êbɛ̌m dzíé, a nɔŋɔ́ nyē, a ńtɔ̄á mīníngá wōē, ńdɔ a ngádiŋ nyé. Ńdɔ̄ Ízag a ngáfími bibɛ́gē yā áwū nyīá wōē. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngābad nɔ̌ŋ mīníngá ḿfə̄ dzwé nâ Ketura. Ńdɔ a ngábyé nyē Zimrân, Yokshân, Medân, Madiân, Yishbak ai Shua. Yokshân a ngábyé Saba bân Dedân. Dedân a byé Bashurít, Beletusít, Beleumít. Madiân a ngábyé Eifa, Efɛr, Hanok, Avida ai Eldaa. Bɔ́ bə́sə bɔ́n bə́ Ketura. Ábrahám á ngālíg Ízag ai akúmá díé ásə. Bɔ́n bítúgā bíé ḿbɔ̄ a vâg və bifái a ngə́lə́ tála, ńdɔ a ngáman bɔ́ tsam óyǎb ai Ízag, ḿfág yā ńnǎm Kɛdɛm. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Ábrahám hḿ ma: bisəb ǹtɛd ai məwóm zamgbál ai bítán. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngāsuu m̀həbə; a ngáwú á ḿbəmbə enyǐŋ mvīndí mod, hála a dzyé yǎ ai mim̀bú á mvɔ̄m étē. Ńdɔ a ngákə biě bēsīá. Ńdɔ̄ bɔ́n bóé, Ízag bân Ismaɛ̂l, bə́ ngádzəb nyé á ḿbɔ̄g ákɔ́g Makpéla, áfūb Efron, ndómán Tsohar, mǎn Hitíd, Mamré á tɔá ósū. Afúb Ábrahám á ngākus ábə mǎn Hɛ́d. Étēdē ńgɔ̄ bə́ ngádzəb Ábrahám bân ǹgál Sará. Á mvús Ábrahám, ńdɔ Zambá á ngāmâ Ízag mɔ́n wōē. A ngákə tɔbɔ̌ babi ai etǎm Lahaí Roí. Mvɔŋ bod Ismaɛ̂l hḿ nyī, ndómán Ábrahám, énye Agár, ngɔn Egîptɛn, etúgā Sará, á ngābyé Ábrahám. Mwé mə́ bɔ́n bə́ Ismaɛ̂l hḿ mā, mwé mə̄ndá mə́ bod mábán: Nebayot ǹtól Ismaɛ̂l, Kedâr, Adbeel, Mivsam, Mishma, Duma ai Masa, Hadat, Tema, Yetur, Nafis ai Kedma. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Ismaɛ̂l, ai mwé mábán, á māl ai á mīńkán myábán, bə́ ngábə́ bələ́ bə̄dzóe awômo ai bə́bɛ̄, á táŋ bibəgá byábán. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Ismaɛ̂l má: bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ ai zamgbál, ńdɔ a ngásuu m̀həbə, a wúú, a kə́ biě bēsīá. Bismaɛ̂lít bə́ ngálóŋ mvóg a tíege á Hawila a kələ kwí á Shur, babi ai Egîptɛn á mgbág Ashur. Mod ósə a ngákə lóŋ á ńsǐ yād bəbə́nyāŋ. Mvɔŋ bod Ízag, ndómán Ábrahám hḿ nyī. Ábrahám á ngābyé Ízag. Ábōg nyé a ngákwí ókalǎ bisəb məwóm mə́nyi, ńdɔ a ngálúg mīníngá, Rebéka, ngɔn Betuɛ̂l, mǎn Araméa yǎ ḿbōmbō sí yā Áram, ai kál Labáŋ, mǎn Araméa. Ńdɔ̄ Ízag a ngákogolan ai Ǹtondôbə ású mīníngá wōē Rebéka, amú á ngābə́ ńkokóm. Ǹtondôbə a yénə́ nyē ngɔ́l, ńdɔ Rebéka a ngánɔŋ abum. Ḿból bɔ́n bóé bə́ vuŋu âbum étēde, ńdɔ a ngayón, nyé nâ: "Éyɔŋ lə́ ńtɔ̄á yǎ nā, mə́ zu bɔ yá ?" Ńdɔ a ngákə sílī Ńtondôbə. Nyé a yalán nyē nâ: "Məyɔŋ mə́bɛ̄ mə́ nə wa âbum, mvɔ̌ŋ bod ébɛ̄ yâyi tíē âbum dóe, dzyǎ yayi lod ényí fɔ́g á ngul, və ǹtól wâyi syé mɔ́n mvūa." Ábōg mə̄lú mə́ ábyé mə́ ngásulu, ńdɔ̄ lákə kwí naa mim̀byás mí ńtɔ̄á nyē âbum. Ényɔ́ osú á ngākwí, a kwí nyɔ́l á zooŋ, mim̀vɔ̌d ai nyɔ́l ésə anə́ ékǒb tsíd, ńdɔ a ngáyole nyé dzwé nâ Ezaú. Ńdɔ mǎnyāŋ ā zu kwí, wɔ́ wóé ó yə́mə ai etíndī Ézaú; bə́ lóé nyē nâ Yákɔb. Ízag a ngábə́ bələ́ mīm̀bú mə̄wóm mə́saman éyɔŋ bə́ byálígi. Ńdɔ̄ bɔ́ngɔ́ bə́ ngánáŋ. Esaú á ngāyəm ǹsǒm ábuí, a ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ mod məfan. Yákɔ̌b kig ǹtəgán mod, nyé a ngátɔ́bɔ və á ndá. Ízag a diŋi Ezaú ábuí amú á wē nyé tsíd, Rebéka nyé á bulugu diŋ Yákɔb. Ńdɔ́ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, Yákɔb a yáma m̀fyáŋ kón, ńdɔ Ezaú ā kə sɔ́ âfan ai zie ésə âbum. Ezaú nyé ai Yákɔb nâ: "Váá tə̄ mā é dzóm yáyə́ŋ wa á mvīé dzílī, mə́ dí mə̌ təg yǎ ! asú tē bə́ ngáyole nyé dzwé nâ: "Edom." Yákɔ̌b kig nyé nâ: "Kuán ai ma etíe etíé etíé ńtól dzóe." Ezaú nyé nâ: "Ábōg mə̄ ngáwú yǎ dī ǹkóŋ wâyi ma bǎd bɔ ai m̀fí dzé ?" Yákɔb nyé nâ: "Kaná mā dɔ́ soŋ válā." Ńdɔ a ngákan nyé dɔ soŋ, a kuán ai nyé étīē ǹtól dzíé. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngávə́ nye m̀fyáŋ kón, Ezaú á tǎ ai bídí bī, ńdɔ a ngáman dí á kódó á sí énye ǎ kə̄ nyɔ́. Nâ, éyə Ezaú á ngādzâ etíé ńtól dzíé nā. Ńdɔ zie é ngákwí á ńnam sə̌ kig ényí osú yǎ ábǒg Ábrahám. Ńdɔ̄ Ízag a ngákə̄ á Gerâr, ábə Abimelɛ́k, ǹkúkúmá Befilísta. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyénē nyé á ńló, nyé nâ: "Tə wasigi á Égîptɛn, tɔbɔ́gɔ̄ é sí māyi wa kad. Tɔbɔ́gɔ̄ sí tě, mayi tɔbɔ ai wa, mayi wa mâ. amú yə̄ nâ é sí nyī, mayi wa dzɔ və́, wǎ ai mvɔŋ bod dzóe, mə dzálá é sɔŋ mə ngákan ésōá Ábrahám. Mayi bulǐ mvɔŋ bod dzóe anə́ átītiě yā yób mayi dzɔ və́ é sí ésə̄ nyí, ńdɔ̄ fə məyɔŋ mə́sə̄ yā sí mâyi yén maa ábə dzɔ̌, ású Ábrahám á ngāvógolo ǹkɔ́bɔ̄ wáma, a kálá bībúg byáma, məbéndé máma, miǹyián myáma ai məmvéndé máma." Ńdɔ̄ Ízag a ngátɔ́bɔ á Gerâr. Á bod bə́ ńnam básílī nyé dzǎm yā ábə miníngá wōē, nyé nâ: "A nə kál dzam !" A mbádaga dzó naa a nə miníngá wōē, ḿból yə̄ nâ bə́ zā wé nye etɔ̌m Rebéka, amú á ngābə́ ábəŋ á mís ábuí. Vála a ńtɔa yǎ we eban, ńdɔ Abimelɛ́k, ǹkúkúmá Bəfilísta, ǎ zu bɔ̌ naa, a bəbəgə á wúndi, ńdɔ a yén Ízag a bɔɔ bivoé ai Rebéka, miníngá wōē. Ńdɔ Abimelɛ́k á ngālóē Ízag, nyé nâ: "Tə wasô, a nə miníngá woe. Á dzé ō yə̄m dzó nâ: a nə kál dzam ?" Ízag nyé nâ: "Mə ngádzó nálā, ḿból mə̄ mbádaga awú étɔm dzíé." Abimelɛ́k kig nâ: o bɔɔ bíā nálā yá ? Dzǎm yə̄ nâ mod ǹnam ziŋ a ngáfam kə́ bómbo ai miníngá woe, ǒ ngavə́ fə̄ bía ekolá yā étēde." Ńdɔ Abimelɛ́k á ngātə́le bod bóé bə́sə̄ é mvéndé nyī nâ: "É mod ǎ yi namba é mod nyɔ́ ngə́ mīníngá wōē, və a wâg !" Ńdɔ̄ Ízag a ngábɛ bidí sí tě, ńdɔ a ngákwé á ńtɛd ai ǹtɛd m̀bú tē. Ǹtondôbə a máá nyē. A ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ fə ǹkúkúmá mod, a kələ a nén və ǹnénán ǹnénán, a kə́ tə́bə̄ á ózōndóm. Ḿból ā zu bɔ̌ mod akúmá, miǹkunda mí kábad ai nyag ai bəkámɛl, a bələ́ fə abuí bəbɔ bisíé, Bəfilísta bə́ ngawóg nyé abé. Bitam mə́ndím á zāŋ Gerâr ai Béer Shéva Bâkə bâdib ai mətsɔ́ bítam bísə bitúgā bí ésīá bí ngáfág; ábǒg ésīá wōē Ábrahám. Ńdɔ Abimelɛ́k á ngádzó ai Ízag nâ: "Kódógō ábə̄ bíā, kələ́ óyǎb, o ńtɔa yǎ ngul o lodo bíā." Ńdɔ̄ Ízag a ngákódō válā, a kə́ vúl mīńkán âbǒŋ yā Gerâr, a tɔbɔ́ étēde. Ízag ǎ ngadúgan fág bitam bə́ ngáfág ábǒg Ábrahám, á Bəfilísta bə́ ngáman dib á mvús awú Ábrahám, a yolegě fə bitam bítē və é moe ésīá á ngālíg. Bitúgā bí Ízag bí ngafág ábǒŋ óswé, bí kə́ tɔbɔ étam é kwî abəŋ mə́ndím. Ńdɔ bənɔ́ni bíyə́m yā Gerâr bázū bɔ̌ mə̄dzó ai bənɔ́nī bíyə́m bə́ Ízag, bɔ́ nâ: "Mə́ndím mā mə́ nə̄ éḿmāān !" Ńdɔ a ngáyole etǎm tē nâ Esə́g, ḿból ésə̄g é ngavəŋan nyé âbum ai adzó tē. Ńdɔ̄ bə́ ngábad fág étam efə́, é kwíí fə mədzó; a lóé dzɔ̄ nâ Sítna. Ńdɔ a ngákódō válā, a kə́ fāg étam efə́ yā mod a ndzí kig sɔ́ suŋ, ńdɔ a ngálóe dzɔ́ nâ Rehevot, a dzô nâ: "Ábōg dí Ǹtondôbə a və́ yǎ bía m̀faŋ áfóla, byǎzu hḿ fon ai ǹnam. Á kódo yǎ vālá, ńdɔ a ngábɛ́d á Béer Shéva, Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyénē nyé á ńló álū tē, nyé nâ: "Mə nə Zambá ésōá Ábrahám; o bə́ mbāda, amú mə nə ai wa, mayi wa mâ, mə bulǔ fə mvɔŋ bod dzoe, ású étúgā dzáma Ábrahám." Étēdē Ízag a lóŋó álatâr, a yómé fə̄ dzwé Ńtondôbə. Ńdɔ a ngátə́le ebə̌m dzíé étēde, bitúgā bíé bí kə́ fāg étam. Amvóé Ábimelɛ́k Ńdɔ Abimelɛ́k á ngākə tíē ǎ Gerâr bân Ahuzat ǹlə́b wōē, ai Pikol ǹdzóe ǹkundǎ bəzimbi woé. Ízag nyé ai bɔ́ nâ: "Mǐ sɔ́ yá ? Myǎsīŋ mā, ńdɔ̄ fə mǐ ngátsídan ma ábə̄ mínā." Bɔ́ ai nyé nâ: "Bǐ yén yǎ fɔ̄ɔ̄ naa Ǹtondôbə a nə ai wa, ńdɔ bǐ dzó naa oyílí ziŋ wâyəan bɔ á zāŋ bíā ai wa, byǎyəan wé óyīlí élad ai wa. Kaná hḿ sɔŋ nâ wǎyǐ kig bía bɔ ábē, anə́ ḿból byā ndzí kig wa bɔ ábē, ḿból bī ngábɔ wa və m̀bəŋ ḿból bī ngátsídan wa, o kódō mvɔ̄í, wa yǎ wāwúm ánā ai ǹtótōmaamaa Ǹtondôbə." Ńdɔ a ngáyám bɔ abuí bidí, bə́ díí bə́ nyúú. Kídí léndē ná, ńdɔ̄ bə́ ngákûn kódō á sí bə́ ngawéan oyílí, ényɔ̄ ású ényɔ̄ ḿbɔ́g. Ńdɔ Ízag a ngákə̄ bɔ́ tə́lē á zēn, bə́ káán ai nyé mvɔ̄í. Amǒs tē bēn, ńdɔ bitúgā bí Ízag bí ngázū nyé tɔ̄ŋ ndɔ́ŋ yǎ étam bə́ ngákə fág. Bɔ́ ai nyé nâ: "Bǐ yén mə̄ndím." Ńdɔ a ngálóe etǎm tē nâ Shivea; ású tē a zaa kwí ánā, dzǎl á ngánɔŋ dzwé nâ Béer Shéva, nálā wâtian nâ etam óyílí. Á kwí Ézaú á ngákwí ókalǎ bisəb məwóm mə́nyi, ńdɔ a ngálúg Yehúdit, ngɔn Bééri, mǎn Hitíd, a lugú fə Basmath, ngɔn Elôn, mǎn Hitíd fə. Ńdɔ̄ bə́ ngádudu Ízag bân Rebéka miǹdzǔg á nyɔ́l edǔdudu. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ízag a ngáman yombo, mís mə́ ńtɔ̄á ńkūd ǹkúd, təgě fə yén. Ńdɔ a lóe ǹtól mɔ́n wōé Ezaú nyé ai nyé naa: ‘‘Ǎ mɔ́n wam.’’ Ezaú ā yə́bə́, nyé nâ : “Ma nyɔ́.” Ésīá nyé ai nyé nâ : “O tâ mə̌ yombo yǎ, ńdɔ̄ fə mǎyə̌m kig abǒg áwú dáma. Nɔŋɔ́ byə́m bí ńsǒm bíe, ǹkɔ̌b wóe ai elâ dzóe; ó kə̄ âfan. Ǹnyie anə́ wāyi sɔ́ ai dzóm wé, ó man mə dzɔ́ yám ndómbá, ákyāí wāyəm nâ madiŋ kǎd dí; ó zu ma ai dzɔ́, mə́ di, mə́ və wa ǹtótōmaamaa, ósúsúa nə́ mawú. Ńdɔ Rebéka a ngáman wóg é mam mə́sə̄ má. Ezaú á tíé hḿ, a kə́ə́ âfan, nə́ á dzáli ǹyián ésīá. Ńdɔ Rebéka a ngálóe mɔ́n wōē Yákɔb, nyé ai nyé nâ: "Éyə mə wóg ésōá á dzô ná ai mǎnyɔ̄ŋ Ezaú: "Kələ́ ma wé tsíd, ó man ma dzo kid ḿból wāyəm nâ madiŋ, mə́ di dzɔ̌, mə́ və wa ǹtótōmaamaa wama á mís mə́ Ńtondôbə mə ngə́lə tə wú." Ńdɔ̄ hḿ ǎ mɔ́n wam, tóán ma vógolo, ó bɔ̄ fə é dzóm mātə́bəle wa dzí. Kələ́ âbəmbá, ó kə ma nɔŋ bān kábad bə́bɛ̄ yā bányəb, mə́ man bɔ́ kid ḿból ésōá ā diŋ. Wayi kə́ və̄ ésōá bīdí bítē, nə́ á kub wa ǹtótōmaamaa wōé ósúsúa awú díé." Yákɔb nyé ai nyiá Rebéka nâ: éyɔŋ anə́ naa mǎdzāŋ Ezaú nyé á bələ́ ábuí mim̀vɔ̌d, ma nyɔ́l ńkɔn ǹkɔn. Ngə́ tārá a kə ma bóbe, wǎtála anə́ mākə̄ nyé yénē ḿbə̂ mod ekpə́lə́ á mís a, amalá ńdɔ mə ḿbə̄gə́ á məyian mə́ ńtótōmaamaa!" Nyiá kig nyé nâ: "Amalá dóē, mǎ láyi bi, ǎ mɔ́n wam. Wa bɔ̂ anə́ mə̄ hə́ dzó. Kələ ávōl !" Ńdɔ ǎ kə nɔ̌ŋ bān kábad, a sɔ́ bɔ və́ nyīá, a mǎn kid ḿból ésīá á ngābə́ á diŋi. Ńdɔ̄ á Rebéka a ngánɔŋ ábə̄ŋ bíyé bí Ézaú yā ā kadə nyie, a bɔ́dí Yákɔb. A nɔŋɔ́ bikob bí kábad, a búdī nye binam ai kíŋ; A nɔŋɔ́ fə ndómbā ai ḿbāŋála a ngáman koməzan a kalán Yákɔb. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákə ai bídí bī, nyé ai ésīá naa: “Ǎ tārá” ! Ésīá ā yə́bə́, nyé nâ: “Mawóg’’. Wa zá, ǎ mɔ́n wam ?’’ Yákɔb nyé nâ: “Mə nə ǹtól mɔ́n wóe Ezaú. Mə̌ mana yǎ bɔ ḿból ō dzó; tɔbɔ́gɔ́, ó di é tsíd mə̄ wé, ó vāā fə ma mətɛ́” Ízag nyé nâ: “Éyə o vól wɔ̂n dzóm hé nā ?” Yákɔb nyé nâ: “Ǹyián Zāmbá ńgɔ̄ ó bɔ̄ naa, mə́ vólo tóban ai é dzóm mə̄ hə́ dzə́ŋ.” Ísag nyé nâ: “Tám súbū hā ná, ǎ mɔ́n wam mə́ bóbe wa, mə́ yəm ngə́ wa fɔ́ɔ́ ó nə́ mɔ́n wam Ezaú, ngə́ mod m̀fə́.” Ńdɔ a ngásúbu ésīá babi: Ízag ǎ ngabóbē nyé, nyé nâ: “Kíŋ e nə kíŋ Yákɔb, mɔ́, mɔ́ mə́ Ézaú.” Ǎ ndzí naa a yəm nə́ zá, amú mɔ́ mə́ ngábə́ ai mim̀vɔ̌d anə́ mɔ́ mə́ Ézaú. Ábōg ā vâ nyé ńtótōmaamaa há, ńdɔ ǎ bad nyé sílī naa : “Yə wa fɔ́ɔ́ ó nə́ mɔ́n wam Ezaú ?” Yákɔb nyé nâ: “Mǎmēn fɔ́ɔ́.” Ńdɔ ǎ zu dzó ai nyé naa: “Zǎ hḿ ai ma é dzóm ō sɔ́ ai dzɔ́ á ńsǒm, ǎ mɔ́n wam, mə́ di, mə́ və̄ fə wa ǹtótōmaamaa.” Ńdɔ̄ Yákɔb a ngátə́lē nyé bīdí á sí a mǎn dí, a sɔ́ɔ́ fə ai nyé məyɔg a mǎn nyú: nyé ai nyé nâ: “ǎ mɔ́n wam, zǎ wúban ai ma.’’ Ńdɔ ǎ kə wúban ai nyé. Ǹnyie anə́ Ízag a ngáwóg ényǔm bíyé bí Yákɔb, ǎ ngavaa nyé mə̄tɛ́ nyé nâ: “Owé, mɔ́n wam məsan anə́ áfūb bídí yā Ńtondôbə a ngáfúbu. Zambá á váá wa mvəŋ ai sí bidí, á váá wa bidí ai mənyú étítíb; Məyɔŋ mə́ syé wā, miǹnam mí lūgu wa; dzóégé mvōg ésōá, mvôg nyoá bə́ wógo wa ! Amalá ai ényɔ́ ā ngáyɔ̌g wā, mvɔ̌m ai ényɔ́ á ngávǎ wa mətɛ́ ! Válā Ízag ǎ ndəm mǎn kúb Yákɔb ǹtótōmaamaa, Yákɔb a kwíí á á ngābə́ ábə̄ ésīá Ízag, ńdɔ̄ Ezaú, mǎnyāŋ wōē, nyé ǎ nyían, a sɔ̂ á ńsǒm. Ńdɔ̄ nyé ǎ man kə́ kǐd bīdí, a sɔ́ və̄ ésīá, nyé nâ: "Tará á tə́bə́gə́, á di ǹsǒm ndómán dzīé, ḿból yə̄ nâ ó və ma ǹtótōmaamaa woe!" Ésīá nyé nâ: "Wa zá?" Ezaú nyé nâ: "Ma Ezaú, ǹtól mɔ́n wóe !" Ízag ǎ ngádzə́m fɔ̄ɔ̄ á kib kib kib, nyé nâ: "Zá hḿ ā tádí sɔ́ á ńsǒm vā, a sɔ́ ma və́ bīdí ? Mə díí ńdɔ̄ fə mə kúb nyé ǹtótōmaamaa wam, mə sə́ kig fə dzǎm vaa." Á wóg Ézaú á ngāwóg bíbúg bí ésīá bī, ńdɔ a ngátad məsis, ǎ ngayéne anə́ é mod a hə nyú ábīŋ, nyé ai ésīá nâ: "É éh ! Ǎ tārá, waa máága tə́ mā !" Ésīá nyé nâ: "Mǎnyɔ̄ŋ ā sɔ́ yǎ wa dzíb maa woe á mədugán." Ezaú nyé nâ: "Yə ḿból bə́ ngáyole nyé dzwé naa Yákɔb ? A sɔ́ yǎ ma fámī məkǒl á sí biyɔŋ bíbɛ̄: a tádí ma wole étīé ńtól dzáma, ńdɔ̄ fə ábōg dí ényē ǎ zu ma nɔŋ ńtótōmaamaa wama nyɔ́. Ngǎ ō nyīē tə́ ma ású maa ḿfə́ ?" Ízag nyé ai Ezaú nâ: mə̌ bɔ yǎ nye ǹtómba ai ǹtí woe; mə tə́lé nyē á ńlō bə̄bə́nyāŋ bə́sə̄ á yób. Mə və́ nye məkág, mənyú ai məngunda bídí. Mayi bǎd bɔ dzé ású dóe; ǎ mɔ́n wam ?" Ezaú nyé ai ésīá nâ: "Yə wa o bələ́ maa hə abím tē ? Máága ma, ǎ tārá." Ńdɔ̄ hḿ Ezaú a ngábwé ńsəm, ǎ ngayón á yób étēde. Ńdɔ̄ ésīá Ízag a ngákɔ́bɔ, nyé nâ: "Etɔbɔgɔ dzóe é ḿbāā və oyǎb ai mvud sí, sǎm bibəbɛga təge fái étēde. O ḿbáá və enyiŋ dzóe é kələ á ngul m̀kpádá fa, ényí wāyi syé mānyɔ̄ŋ étēde. Wayi kə́ nyiŋ átī və o tám yīdǎn məndǔm ǹtɛd !" Ezaú á tə̄bə́ hḿ naa a síŋ Yákɔb ású ǹtótōmaamaa ésīá wōē á ngāvə́ nyé. Ezaú ā ngakad dzó á ńnə̄m wóé naa: "Məlú mə́ ényiŋ mə́ tārá mə́ ngákə yǎ á məmaná, təgě fə ai é dzóm yábad ma dzəg nə́ tə ma wé mādzāŋ Yákɔb." Ńdɔ̄ bə́ ngákə lɛ́ɛ̄ Rebéka ḿból ńtōl wōē Ezaú ó ngákɔ́bɔ. Ńdɔ a ngálóm lóē mɔ́n mvúa woé Yákɔb, nyé ai nyé nâ: "Kiɛ́ nā ! Mǎnyɔ̄ŋ Ezaú hḿ nyɔ a dzó nâ a wé wā á bivudúgá. Ńdɔ̄ hḿ ábōg dī vógolo hḿ mā, túbú ḿbīl, ó kə̄ á ndóm nyɔ̌ŋ dzóe Labáŋ é nə̄ á Háran. Wayi tɔbɔ̌ wē bǎn mə́lú, ńtíé áyɔ̄g mānyɔ̄ŋ á ngə́lə́ təge wa man á nyɔ́l, Ábōg ólūn mānyɔ̄ŋ wáyi wa kódō á nyɔ́l nə́ á vóán é dzam o ngábɔ̄ nyé; mayi lóm bə́ kə wa nɔŋ. A dzé mə̄ kələ súb bɔ́n bámā bə́bɛ̄ ámǒs m̀bɔ́g ?" Ńdɔ Rebéka a ngádzó ai Ízag nâ: "Mə̌ ngawóg yǎ fɔ̄ɔ̄ ényiŋ abé ai é dzam bəngɔn bə́ Hɛ́d dí ngə́ Yákɔb a kə nɔŋ ḿbɔ̄g yǎ ákyāí māyén di aná, m̀fí dzé ó tɔ̄á nə̄ mə́ bad nyiŋ ?" Ńdɔ̄ Ízag a ngálóē Yákɔb, a ngámâ[1] nyé. Ńdɔ a ngátə́lē nyé é mvéndé nyī nâ: “Tə nâ ó kə lúg ngɔn yǎ Kánǎŋ tɔ eyɔŋ !” Kódógō á sí ó kə̄ á ńnam Áran, á ndá Betuɛ̂l, ésīá nyoá. Á wé, wayi nɔ̌ŋ ngɔn á ndá Labáŋ, ndóm nyoá. Zambá Ngul­ Mə́sə á kúbú wa maa, á bɔ nâ ó foe, ó buǐ fə ó bɔ ǹkundǎ məyɔŋ ! Á kúbú wa ǹtótōmaamaa Ábrahám, ású dóe wǎmēn ai mvɔŋ dzóe, nə́ é sí ó tɔá anə́ ńtɔbɔ é bɔ fɔ́ɔ́ sí dzóe, ḿból Zāmbá á ngāvə́ dzɔ̄ Ábrahám." Éyə̄ hḿ Ízag a ngálom Yákɔb ná á sí Áram, ábə Labáŋ ndómán Betuɛ̂l mǎn Araméa, ai ndóm Rebéka, nyiá Yákɔb. Á yén hḿ Ézaú á ngāyén anə́ Ízag a kúb Yákɔb ǹtótōmaamaa, a lómó fə̄ nyé á ńnam Áram nə́ éyə̄ á kə lúg mīníngá wē, ḿból á ngámâ nyé a tə́lé fə̄ nyé mvéndé nâ: "Tə nâ a lúgú ngɔn yā Kanǎŋ !" Ńdɔ̄ fə̄ Yákɔb a ngábɔ ésīá bân nyiá mə̄wóg, a kələ́ á ńnam Áram. Ńdɔ Ezaú ā zu yén naa ésīá Ízag a víni bəngɔn bə́ Kanǎŋ ńnə̄m; ńdɔ̄ hḿ ā tíe, a kə́ kwī ábə Ismaɛ̂l, ndómán Ábrahám, a lúgú Mahalat, ngɔn Ismaɛ̂l, mǎnyāŋ Nebayot. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yákɔb a ngátíē á Béer Shéva, nə́ a kə a Áran: Ákwí á ngákwí vôm ziŋ, alú á bīí nyē, ǎ ngadzə́ŋ naa á wɔ̄í válā. Ngɔg é ngábə́ vôm tě, ńdɔ a ngǎnɔŋ dzyǎ, a fudí á ńló á sí, a kə́ə́ óyɔ̄. Ńdɔ a ngáyén á ńlō, oloŋ o tə́lə̄ á sí, ó namanga yób, běngəlɛs bə́ Zāmbá bə́ bɛ́də̄, bə́ siigi étē. Ǹtondôbə a tə́lə̄ nyé á mgbág, nyé ai Yákɔb nâ: “Mə nə Ǹtondôbə, Zambá ésōá woe Ábrahám, ai Zambá Ízag. É sí ó bóō nyī, mayi wa dzɔ və́ mína mvɔŋ bod dzoe. Mvɔŋ bod dzoe yayi fui anə́ ḿbūlúg yā sí, wayi kə á tîn tîn, o tǐ á ḿbɔ̄ ńnōm, o tǐ á ḿbɔ̄ ńgāl, o tǐ âkoě, o tǐ á ǹkiɛ́. Məyɔŋ mə́sə̄ yā sí máyi yén mvɔ̄m ai wǎ ai mvɔŋ bod dzoe. Mayi bɔ ńkāla woe é vóm ósə wǎkə, mə dúgán fə sɔ́ ai wa ńnam ví, mǎyǐ kig wa líg nālá sə nâ mə̌ mān dzálā é mam mə́sə mə hə kad wa málā.” Á həbə Yákɔb a ngáhəbə óyɔ̄, nye nâ : “ Bə́bə́lá émēn Ǹtondôbə a nə é vóm ví, ma təge yəm.” Ńdɔ a ngásigan nyé nâ: “É vóm nyú ó buu məsis a dzé! Kə́ Ndâ Zambá nyī a ! Kə́ m̀bɛ́ yā yób nyū a !” Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákûn kódō á sí, a nɔŋɔ́ é ngɔg a ngábɛde ǹló, a tə́lé dzɔ̄ nə́ é bɔ̄ nyé tíga, a mǎn dzɔ soe ḿbɔ̄n. Ńdɔ a ngáyole vôm tě dzwé nâ, Bétɛl, bə́ tádigi lóē étédē nə́ Lúz. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngálíg Zāmbá mətǐŋ nyé nâ: “ Ngə́ Zāmbá á nə ai ma, a kálá mā é zēn mākə̄ nyí, a və́ə́ mā é dzóm mādí, ai é dzí mābɔ́d, ngə́ mə dúgán mvɔ̄í á ndá ábə tará, eyɔ̌ŋ te -Ǹtondôbə ǎ yi bɔ̌ Zāmbá wam- é ngɔg mə və́ tə́lē tígā nyí, bə́ yōle dzɔ dzwé nâ Ndâ Zambá, é dzóm ésə mǎyi bi, mə́ kadəgə nyé və̄ éfās áwômo ! ” [1] Ńloŋ ví wâyəan vóan naa Ízag a mâ yǎ Yákɔb. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngátíe ai dulu, a kə́ kwí á ńnam bɔ́n bə́ Kɛdɛm. Á bəbə, a ńtála etám a fyɛ́ étē. Miǹkunda míńtómbá mí ngábə́ bɔ̂ á mgbág etám válā, amú éyə miǹkunda mí kadəgə sɔ́ nyū étē. Ǹnyie anə́ miǹkunda mísə̄ mí man yǎ kóan, bə́ dūdú hḿ ákɔ̄g yā ḿbɛ̄ étam, bə́ nganyû kábad ai miǹtómbá mə̄ndím, bə́ dúgán fə tə́lē ákɔ̄g á ḿbɛ̄ étam. Yákɔb nyé ai bod nâ: "Ǎ bə̄bə́dzāŋ, éyə myǎsɔ́ vé? Bɔ́ nâ: "Bǐ nə bǒd yā Harân." Nyé nâ: “Yə myǎyəm Labáŋ, ndómán Nahôr ?” Bɔ́ nâ: “Byǎyəm nyé” A dúgán sílī naa: "Yə a nə mvɔí ?" Bɔ nâ: "A nə mvɔí. Ngɔn dzié nyī, Rakɛ̂l yǎzu ai miǹtómbá." Ńdɔ̄ ǎ kad bɔ́ nâ: "Yénán, amǒs ó ngə́lə abuí, sə́ kig abǒg yə̄ ákōǎn bīyə́m dī. Nyúán miǹtómbá mə̄ndím, mǐ kə ai myá á mə̄dîga." Ńdɔ̄ báyalán nâ: “Bǐ sə́ kig dzǎm bɔ̌ nālá ńtíé ósə miǹkunda bíyə́m myábə́ kig kóan mísə, éyɔ̌ŋ te bǐ sɔ́ hḿ vaa ákɔ̄g yā ḿbɛ̄ étam, bǐ nganyû miǹtómbá mə̄ndím." A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ ai bɔ́, ńdɔ Rakɛ̂l a ngásuan ai miǹtómbá mí ésīá, ḿból á ngabə́ ńnɔ̄ni biyə́m. Á yén Yákɔb a ngáyén Rakɛ̂l, ngɔn Labáŋ, ndóm nyiá, ai miǹtómbá mí Labáŋ ndóm nyiá, a tíé fɔ̄ɔ̄, a kə́ dudu ákɔ̄g yā ḿbɛ̄ étam, ǎ nganyû miǹtómbá mí Labáŋ mə̄ndím. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngáwúban ai Rakɛ̂l, ǎ ngakɔ́bɔ a yónɔŋ. Ńdɔ̄ Yákɔb ǎ kad Rakɛ̂l nâ a nə mǎnyāŋ ésīá, mɔ́n Rebéka. Ńdɔ a tíe m̀bíl, a kə́ dɔ kad ésīá. Á wóg Labáŋ á ngāwóg naa Yákɔb a sɔ́, ńdɔ a tíe m̀bíl, a kə́ tóban ai nyé. Ńdɔ a ngábódō nyé a wúbán ai nyé a kə́ ai nyé á ndá dzīé. Yákɔb a mǎn nye lɛ́ɛ̄ ádzō ásə. Labáŋ nyé ai nyé nâ: "O nə fɔ́ɔ́ bivɛ̌s byáma ai miǹson myáma !" Ńdɔ̄ Yákɔb a ngábómbō ábə̄ nyé ńgūmā ngɔn. Labáŋ nyé ai Yákɔb nâ: “Yə wayi ma sye á zəzə ású yə̄ nâ o nə evúvúmán dzáma? Kadá mā é táŋ mə́ yáán ai wa”. Labáŋ á ngábə̄ bələ́ ha bəngɔn bə́bɛ̄, ǹtól dzwé nâ Léa, ényɔ́ ḿbɔ̄g dzwé nâ Rakɛ̂l. Léa a ngábə́ mís ébubud, vədá Rakɛ̂l ńnye a tɔá ḿbəmbə abím ai ǹtíé ai abəŋ ásū. Yákɔb a diŋí Rakɛ̂l, ńdɔ a dzó naa: “Mayi wa syé mīḿbū zamgbál ású Rakɛ̂l, mɔ́n mvúa woe”. Labáŋ nyé nâ: “Lâdaŋ m̀bəŋ nə mə́ və wa nyé, a lodo anə́ mavə́ nye mod m̀fə́ ziŋ, tɔbɔ́gɔ̄ hḿ hālá”. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngásyé ású Rakɛ̂l mim̀bú zamgbál, mí yéneŋe nyé bān mə́lú, ású é mod edǐŋ á ngābə́ diŋí nyé. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngádzó ai Labáŋ naa: “Váá ma miníngá wama, mə́ kə ai nyé, abǒg zuli mətǐŋ á kpân yǎ”. Ńdɔ Labáŋ á ngātógan bod bə́sə̄ yā ngɔ̄dɔ́, a bɔ̌ mod abóg bídí. Á ngogé yākə vín, ńdɔ Labáŋ ā nɔŋ ngɔn dzié Léa, a kə́ ai nyé ábə̄ Yákɔb, nə Yákɔb á bómbo ai nyé. Ńdɔ Labáŋ ā nɔŋ etúgā mīníngá dzíé Zilpa, a və́ə́ ngɔn dzié Léa nə́ é bɔ etúgā dzíé. Á kídí ē kələ lénde…yá ! Léa a ḿbɔ̂ ! Yákɔb nyé ai Labáŋ naa: “Dzé fə o hə́ bɔ ma dzí ? Mǎ ndzí wa syé ású Rakɛ̂l a ? O hə́ dug ma ású dzé ? Labáŋ á yalán nyé nâ: “Byǎbə̄lə́ kīg fúlú á ńnam wāān nə́ byǎtādi kab mɔ́n mvúa álūg, ǹtól ó lígí. Manáŋa dzə́mē álūg á táŋ məlú zamgbál ai ényɔ́, bǐ zū hḿ wa və́ ényɔ̄ ḿbɔ̄g á táŋ mim̀bú bísíé fə zamgbál." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngábɔ̄ nálā a dzálá mə̄lú zamgbál mə́ ábóg álúg ai Léa, ńdɔ Labáŋ ā zū nyé və̄ Rakɛ̂l nə́ á bɔ ngál. Labáŋ á nɔŋɔ́ fə etúgā mīníngá dzíé Bilha, a və́ə́ ngɔn dzié Rakɛ̂l. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákə̄ fə̄ ábə Rakɛ̂l, ǎ ngádiŋ Rakɛ̂l a lodo Léa: ńdɔ̄ fə a ngábad syé Labáŋ á tâŋ mim̀bú zamgbál. Á yén Ńtondôbə a ngáyén naa Léa á sə̄ kig ai edǐŋ ábə ǹnóm, ńdɔ a ngáyáī nyé ábum ábyé, Rakɛ̂l a kángá ńkokóm. Ńdɔ̄ Léa a ngánɔŋ abum, a byé fám, a yolé nyé dzwé nâ Rúben, amú ā dzô nâ: "Ǹtondôbə ǎ yén ósāmā wáma, ábōg dī ǹnóm wama a yi ma diŋ." Ńdɔ a dúgan nɔŋ ábum, a byé mān fám, nyé nâ: "Tótóé ! Ǹtondôbə ǎ yəm yǎ fɔ̄ɔ̄ naa bâdǐŋ kig ma, ńdɔ a dúgán ma və́ ényɔ́"; a yolé nyé nâ Simeón. Ńdɔ̄ fə a ngádúgan nɔŋ ábum, a byé mān fám, nyé nâ: "Á kə dí ńdɔ ǹnóm wama ǎ zu lad ai ma amú mə̄ byé yǎ nyē fám élɛ́ ású tē á ngāyole nyé dzwé nâ Lévi. A bǎd fə dúgán nɔŋ ábum, a byé mān fám, a bə́ngé, nyé nâ: "Éyɔŋ dzí ńdzɔ̄ hḿ māzu lugu Ńtondôbə !" Ńdɔ̄ hḿ á ngālóē nyé dzwé nâ Yúda. Ńdɔ á ngátə́le m̀byéán. Ḿból Rakɛ̂l a ngáyén naa ǎ byé kig Yákɔb bɔ́n, a ḿbə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ zɔ́g ai mǎnyāŋ. Nyé ai Yákɔb nâ: "Váá mā bɔ́n, ngə́ təge ai nálā mə́ wu !" Yákɔb a liŋán ai Rakɛ̂l, nyé nâ: "Yə mǎ mə̄ nə́ Zāmbá ? Énye a ngányím wa abum ábyé!" Ńdɔ ǎ yalan nâ: "Etúgā dzámā dzí, Bilha, kələ́ ábə̄ nyé á byé mɔ́n a mə̄bɔ́ŋ máma, mǎ mə́ yén tə́ mɔ́n ábə̄ nyé. " Ńdɔ a ngávə́ nyé Bilha, etúgā dzíé, nə́ á bɔ̄ nyé mīníngá. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákə̄ ábə̄ nyé. Bilha a nɔŋɔ́ ábum, ńdɔ a byé Yákɔb mǎn fám. Rakɛ̂l a bə́ngé, nyé nâ: Zambá ā tsíg ma ǹtól, ǎ wóg mā, ńdɔ a və́ mā mǎn fám !" Dzóm tē ńdzɔ a ngálóē nyé naa Dan. Bilha, etúgā Rakɛ̂l, a dúgán fə nɔŋ ábum, a byé Yákɔb é mɔ́n bɛ̄ɛ. Rakɛ̂l nyé nâ: "Bǐ mǎdzāŋ byāsiŋ biyə̌ŋ məsiŋ, ńdɔ̄ fə mǎdɔ !" A yolé mɔ́n dzwé nâ Neftalí. Á yén Léa a ngáyén naa abyé á tə́bə yǎ nyē, ńdɔ a ngánɔŋ etúgā dzíé Zilpa, a və́ə́ nə́ é bɔ mīníngá Yákɔb. Zilpa, etúgā Léa, a byé Yákɔb mɔ́n. Léa a bə́ngé, nyé nâ: "Akyaí mvɔ̄m !" Ńdɔ a ngálóē nyé naa Gad. Zilpa, etúgā Léa, a dúgán byē Yákɔb mān fám ḿfə̄. Léa a sə́gé, nyé nâ: "Abím miǹtag ! Bəngɔn bə́ bīníngá bâ bátaman ma nâ mvɔ́mvɔ̄mɔ́ !" A yolé nyé dzwé naa Asher. Âbǒg mə́kwé bídí, ńdɔ̄ Rúben a ngákə sǎm bibumá bí zɔ́ŋ á fyɛ́, a sɔ́ və̄ nyīá Léa. Rakɛ̂l nyé ai Léa nâ: ''Váá ma bibumá bí zɔ́ŋ bí nyɔ̄ mɔ́n." Léa nyé ai nyé nâ: "Ngǎ lâyəan ai wa abím tē nâ o ngázu ma fadi ńnōm, ńdɔ̄ fə ǒ ngayi yǎ ma fadǐ bibumá bí zɔ́ŋ bí ndómán dzam ?" Rakɛ̂l nyé nâ: "Ngə́ və ású tē, Yákɔb á bombógó ai wa alú dī ású bibumá bí zɔ́ŋ bí nyɔ̄ mɔ́n." Ngongógóle, Yákɔb ǎ kələ sɔ́ á mə̄fúb, Léa a kə́ tóban ai nyé nyé nâ: "Bía wa bí nə́ aná, amú mə̄ kōlé wā á tâŋ bibumá bí zɔ́ŋ bí ndómán dzam." Ńdɔ̄ a ngábómbo ai nyé álū tē. Ńdɔ Zambá á ngāwóg Léa, a nɔŋɔ́ ábum, a byé Yákɔb é mɔ̄n tána. Léa nyé nâ: "Zambá ā yáán ai ma m̀bəŋ ḿból mə̄ ngávə́ ńnōm wama etúgā mīníngá dzáma." A yolé mɔ́n dzwé nâ Isakâr. Léa a dúgan fə nɔŋ ábum, a byé Yákɔb é ndómán saməna. Ńdɔ a ngásə́gē, nyé nâ: Zambá ā və̄ ma m̀bəmbə efái ! A kə dí ǹnóm wama a yi ma tə́lē á ńkōŋ wáma, amú mə̄ byé yǎ nyé fám ésaman." Ńdɔ a ngáyole nyé nâ Zabulóŋ. Ńdɔ ǎ zu byé mān mīníngá, a lóe nyé nâ Dína. Ńdɔ̄ hḿ Zāmbá ā zu tsǒg Rakɛ̂l, a wógó nyē a yáí nyé abum ábyé. Ńdɔ a ngánɔŋ abum, a byé mān fám, a sə́gé nyē nyé nâ: Zambá nyé ǎ vǎ yǎ ma osɔ́n á ńlō"; a yólé nyē dzwé nâ Yósəb, a dzô nâ: "Ǹtondôbə á bə̄dége tə́ mā mɔ́n ḿfə̄!" Á byé Rakɛ̂l a ngábyé Yósəb, Yákɔb nyé ai Labáŋ nâ: "Soége ma, mə́ kə̄ á dzāl dáma, mə́ dúgán á ńnam wáma. Váá mā bɔ́n báma ai biníngá báma, á mə̄ ngásyé wā ású dábán, mə́ kə, wǎmēn wayəm é ngul bísíé mə̄ ngásyé wā !" Labáŋ kig nyé nâ: "Ngə́ á nə fɔ́ɔ́ naa wamvaman ai ma... Amú mə̄ ngáyén á ńlō nâ Ǹtondôbə a ngámâ ma ású dóe." Labáŋ nyé ai nyé nâ: Tsígí mā táŋ mân dzóe, mə́ yáán ai wa." Nyé ai nyé nâ: “Wǎmēn wayəm ḿból mə̄ ngásyé wā, é táŋ bīyə́m bíé bí ngákwí á mɔ́ mám. Akúmá dóé á ngábə́ təge ai dɔ́ ḿfaŋ ósúsúa, ńdɔ̄ lə́ man yǎ bui éyə̄gan á mɔ́ máma, ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngákúb wa maa étē. Ńdɔ̄ étətəg nyɔ́, ábōg mayi bád syé ású ndâ bod dzama á nə̄ vé ?” Labáŋ nyé nâ: mə́ və hḿ wā dzé ?" Yákɔb nyé nâ: "Wǎyǐ kig ma və́ dzóm. Ngə́ ō və̄ mā ákyāí māyī dzó dí, mayi dúgan sɔ́ nɔ́nī mīńtómbá míé. Mə́ tam kə́ malod á ńkunda míńtómbá míe ai kábad ésə, makə mavaa étēde é mān ńtómbá ásə a nə́ ábum, é kábad ésə é nə mə̄tɔ́n ngə́ məlaŋ, abím mân mámā dílī. Okídí, éyɔŋ wǎyi sɔ́ fyal mân máma, é dzóm ésə o yén təge ai dzɔ́ mə̄tɔ́n ngə́ məlaŋ á kábad, təge ai dzɔ abum á mīńtōmbá, wayi kúlan ḿbə̂ fúlú wama, é ngaláŋaban ma nâ wúb." Labáŋ nyé nâ: "M̀bəŋ ! Á bɔ̄ɔ̄g anə́ wādzó." Amǒs tē bēn, ńdɔ Labáŋ á ngáman kə́ vaa é dzóm ésə̄ é ngábə́ mə̄tɔ́n ngə́ məlaŋ á bitud bí kábad ai bikélá, éyə́m ésə̄ é ngábə́ ábum á mīńtōmbá, ńdɔ a və́ bɔ́n bóé, ńdɔ̄ bə́ ngáwulu, a kódogo é vóm Yákɔb a ngábə́, a kələ kwí á bə́ kələ suan á zēn ǹtíé mə̄lú mə́lɛ́. Yákɔb nyé a lígí á nɔ́niŋi ábím á ngálígi a ǹkunda biyə́m Labáŋ. Ńdɔ a ngátsíg bān bíngə́ŋ ai bilé anə́ áyos, tɔmbɔ́, ǎ ngávə́gələ miǹtəm étēde ai ḿból ā kələ a sum bilé mə̄fóla məfóla. A ngákə a dzóge bíngə́ŋ bī é vóm mīńtōmbá myázu nyú mə̄ndím, ḿból mí kadəgə yam éyɔŋ myázu nyú. Biyə́m bí ngayam bí yénə́ bíngə́ŋ bī; bəyál bə́ ngabyé bɔ́n bə́ tɔ̄á mə̄tɔ́n ai məlaŋ. Míńtómbá Yákɔb a ngákándi, é dzóm ésə̄ é ngábə́ ḿfaŋ á ńkundǎ Labáŋ, a lə́dege myá ásū və é byə́m bí nə́ mə̄tɔ́n ai məlaŋ; a bonde hḿ ńkunda míńtómbá wōé étām, təge wa fulan ai biyə́m bí Labáŋ. Lə́ ńtɔ̄á naa, éyɔŋ ésə mim̀faŋ bíyə́m yā ńkunda myáyam, hə Yákɔb a lə́dege myá bīngə́ŋ á bibog. Təge byá fudi éyɔŋ miǹtəgán biyə́m myáyam. Miǹtəgán bíyə́m mí ńtɔ̄a hḿ ású Labáŋ, mim̀fǎŋ kig ású Yákɔb. Akúma á sɔ́ hḿ vu mod ǎ mɔ́, a ḿbə̄lə́ miǹkunda abuí, bitúgā bí bīníngá ai ébí bí fám, bəkámɛl ai bǒzele. Ńdɔ a ngáwóg bɔ́n bə́ Labáŋ bə́ dzô nâ: "Yákɔb ǎ man yǎ háman é dzóm ésə̄ é ḿbə́ édzí tārá; ânyamí tārá á yób, ńdɔ bəsɔ́ḿbɔ́g ā zu buguban." Âfɔmbɔ̌ ásū Labáŋ, Yákɔb ǎ ngayén naa, ǎ bəbə̌ kīg fə̄ nyé ai mim̀bəmbə mí mís anə́ ósúsúa. Ǹtondôbə nyé ai Yákɔb nâ: "Dúgán á ńnǎm bēsōá, á ndâ bod dzóe: mayi wulu ai wa." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngálóm lóē Rakɛ̂l bân Léa nə́ bə́ kə̄ nyé kɔ́b ḿfág á ngābə́ ai biyə́m á mə̄fúb. Nyé ai bɔ́ nâ: "Mayén naa ésōá ā bəbə̌ kīg fə ma anə́ ósúsúa, vədá Zambá tará á nə ai ma. Myǎyəm fɔ́ɔ́ naa mə ngásyé ésōá ai ngul dzama ésə. Ńdɔ̄ ésōá wāān nyé á ngámgbali ma, a fɔlán mân máma biyɔŋ awôm; ńdɔ Zambá á ndzí kig yə́bə̄ naa ányāmī ma. Éyɔŋ a ngádzó nâ: "Mân móē mâyi bɔ bíyə́m bí nə́ mə̄tɔ́n", ǹkunda ósə̄ ó ngabyé və biyə́m mə́tɔ́n, éyɔ̌ŋ kig ǎ kə dzɔ́ nâ: "Və bíyə́m bí nə́ məlaŋ ḿbyā byáyi bɔ mân móe." Ǹkunda ósə̄ ó ńtɔ̄á və məlaŋ məlaŋ, Zambá á ngāvaa ésōá ńkunda biyə́m á mɔ́, a və́ə́ mā. Amú lə́ ngábɔ̄ nâ, ábōg bīyə́m byákad yam, ńdɔ mə ngásám mís á yób mə ńtála á bīyə́yə̄m anə́ bitud bí kábad, ébí mətɔ́n, ébí mīńténdé, ébí məlaŋ, byâkə byǎyam biyə́m. Éngəlɛs Zambá nyé ai ma á biyə́yə̄m nâ: "Ǎ Yákɔb." Ma nâ: "Ma nyɔ́ !" Nyé nâ: "Sámá mís ó bə̄bə̄ bítud bí kábad bí nə́ mīńtēndé, ai mətɔ́n ai məlaŋ bí, amú mə̄ yén ḿból Labáŋ ā bɔ wa. Mə nə Zambá yǎ Bētɛl, é vóm ó ngātə́le akɔ́g, o soě fə̄ dɔ́ ḿbɔ̄n, o wé fə oyílí ai ma, étətəg nyɔ́, tə́bə́gə́, kódógō ńnam ví, ó dúgán á ńnam o ngábyáli." Rakɛ̂l bân Léa bɔ́ ai nyé nâ: "Yə ngab elíg ziŋ ngə́ áfōlā lə́ ngə́lə̄ bíā á ndâ ésīá wāān ? Sə anə́ bə̄dzín ńgɔ̄ ǎ ngabəbə yǎ bíā a ? A mǎn kuan ai bíā, a mǎn fə dían ai mɔní wāān ! Asú tē ákúmá ásə Zambá ā vāā á mɔ́ mə́ tārá láwōge ai bíā ai bɔ́n báán. Ńdɔ̄ hḿ bɔ̂ é dzam ásə Zambá ā dzó wā." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákódō á sí a kə́ə́ ai bɔ́n bóé ai biníngá bóé ai bəkámɛl. A ngákə ai ǹkunda bíyə́m wóé ósə, ai ákúmá ásə a ngábonde, bíyə́m á ngákóan á sí Áram, nâ a dúgan ábə̄ ésīá Ízag á sí Kanǎŋ. Ḿból Labáŋ á ngākə tsíg bīyə́m bíé mim̀vɔ̌d, ńdɔ Rakɛ̂l ǎ kə dzíb bikálan bí ésīá. Yákɔb a ngábád Labáŋ mǎn Araméa á mə̄kə́ŋ, ḿból á ngásɔli nyé nâ a yi túb. Ńdɔ a ngátúb ai é byə́m bísə̄ bí wôge ai nyé a tíé a kə́ daŋ óswē Éfrǎta, ǎ ngakə ḿfág yǎ ńkǒl Galaad. Álú lála, ńdɔ̄ bázu kǎd Labáŋ naa Yákɔb a nə ǹtúbán. Ńdɔ a ngákóan bəbə́nyāŋ ńkān, ńdɔ̄ bə́ ngátsídan nyé á zud məlú zamgbál, bə́ ngákə̄ nyé koe á miǹkǒl mí Galaad. Ńdɔ Zambá ā kə kwí ai alú á bīyə́yə̄m, ábə Labáŋ mǎn Araméa, nyé ai nyé nâ: “Bɔ̌ ókala naa tə wadzó ai Yákɔb ebúg tɔ édzí é nə́ ḿbəŋ tɔ édzí é nə́ ábē !” Ńdɔ Labáŋ á ngākpân Yákɔb hálā a ńtə́lə yǎ á ébə̌m dzíé á miǹkǒl. Labáŋ nyé a kə́ fə lóŋ ébə̌m dzíé bân bəbə́nyāŋ á miǹkǒl mí Galaad. Labáŋ nyé ai Yákɔb nâ: "Ǒ bɔ̄ yá ? Ǒ dūg mā, ńdɔ o túb ai bəngɔn báma anə́ mīńkóm bítá. Dzé ō túb á məsoé, o dugú mā, o sɔlí mā nâ wayi kə ? Ngǎ ngə́ mə̄ yáán ai wa ai miǹtag ai biá, mǎn ngɔm a dzôg, ndiŋ ó yiaga. Wa ndzí kig bɔ̌ naa mə́ wúbán ai bɔ́n báma ai bəngɔn báma. Á hālá ǒ bɔ̄ ákūd. Mə bələ́ ngul yǎ á bɔ̌ wa abé. Və ńdɔ Zambá běsōá ā sɔ́ ma kad á ńlō ai alú nâ: "Bɔ̌ ókālá na tə wadzó ai Yákɔb ebúg tɔ á ḿbəŋ, tɔ ábē !" Ńdɔ̄ hḿ wa nyɔ́ ó kə̄ yǎ fɔ̄ɔ̄, ású édúdú yā dzāl ésōá é ḿbə́ bələ́ wā, éyə̄ fə wadzíb ma bəzambá bámā yá ?" Ńdɔ̄ Yákɔb ǎ yalán Labáŋ nâ: ású mə̄ ḿbə́ kɔnɔ wɔ̌ŋ, mə tsogo nâ o nə ma dzǎm dúgán dalǐ bəngɔn bóe. É mod wǎyi yén bəzambá bóē ábə̄ nyé ǎ yǐ kīg fə nyiŋ. Á mís mə́ bə̄bə́nyāŋ bāān, lə́dēge ma é dzóm é nə̄ éńdzōē ábə ma ó nɔ̌ŋ fə̄ dzɔ́." Yákɔb há təge yə̌m naa Rakɛ̂l a ngádzíb bəzambá bə́tē. Ńdɔ Labáŋ á ngānyían á ebə̌m Yákɔb, ai édzí Léa, ai édzí bitúgā bí bīníngá bíbɛ̄, təge yén dzóm. Ńdɔ̄ a kwí á ébə̌m Léa, a kə́ nyían édzí Rakɛ̂l. Rakɛ̂l a ngánɔŋ bikálan, a fudí á fílā etɔá yā kámɛ́l, a tɔbɔ́ a yób. Ńdɔ̄ Labáŋ a ngádzə́ŋ vóm ósə təge yén dzóm. Ńdɔ Rakɛ̂l a dzó ai ésīá nâ: "Tə mańtí a wóg ma abé ḿból mə̄ nə́ təge tə́bə̄ tə́tə̄lə́ a mís móé, lə́ nə̄ ḿból mākɔn okɔ̌n bīníngá." Ńdɔ̄ a ngáwú dzə̄ŋ, təge yén bīkálan. Yákɔb a mana hḿ sɔ́ ngaŋalan, nyé ai Labáŋ nâ: "Mə ngábɔ wa dzé ? Étɔm mə ngásie, á wātsídan ai ma dzɔ́ á zud, é nə dzwé yá ? "Ǒ mān sɔ́ vuguzu byə́m bísə o yén dzé étēde, étɔ̄a dzóm yā ndá dzóe ? Lə́dēgē dzɔ́, bə̄bə́nyɔ̄ŋ bóe ai éḿbāmā bə́sə̄ bə́ yén, bə́ tsig hḿ fə ǹtól á zāŋ bíā wa. Mə ngátɔbɔ ai wa a tâŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄, təge wóg naa ngál ǹtómbá ngə́ ékə̄lá dzóē é kwí âbum, təge wóg na mə dí ńnōm ziŋ yǎ ńkunda bíyə́m wóe. Ma ndzí kig sɔ́ kwí ai wa eyə́m é tɔ̄á ḿbālán ávə́ŋ; mǎmēn mə̄ ngádzíbi yân ńdzāŋán éyə́m ósə. Wa há, o ngáyɛ́d mā éyə́m ésə̄ bə́ ngádzíb, tɔ ai alú tɔ ai amǒs. Mə ngányámi á vyān ai amǒs mə wúú ávə̄b ai alú, mís máma təgě fə yəm óyɔ̄. Míḿbú mə̄wóm mə́bɛ̄ mə̄ ngátɔbɔ á ndá dzóe, mə syé wa mim̀bú awômo ai mínyi ású bəngɔn bóē bə́bɛ, ai mim̀bú mísaman ású bíyə́m. Biyɔŋ awôm, o ngáfɔlan mân máma. Ngə́ Zāmbá ésīā wam, Zambá Ábrahám ai ésīá Ízag á bɔ təge tɔbɔ ai ma, ngə́ ó ngāsoe ma mɔ́mɔ̄. Ńdɔ̄ hḿ Zāmbá á ngāyén ńdzǔg wáma ai sɔ́m yǎ mɔ́ máma, ńdɔ a tsíg ádzó álú yə angogé." Ńdɔ Labáŋ á ngáyalan Yákɔb, nyé nâ: "Bə́ngɔn bá bə́ nə bəngɔn báma, é bɔ́n bā bɔ́n báma, míńtómbá mī, miǹtómbá myáma, é dzóm ésə wayén vā é nə̄ éńdzāma, mayi hḿ bɔ yá ású bəngɔn báma ? Ású dábán aná ai ású é bɔ́n bábye ? Zǎg abǒg élad dí á zāŋ bía wa, bǐ bələgə̌ fə ḿbɔɔlɔ étēde." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngánɔŋ akɔ́g, a tə́lé dɔ̄ anə́ ǹlinga. Yákɔb nyé ai bə̄bə́nyāŋ bóé nâ: "Zǎn ai ngɔg !" Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai ngɔg, bə́ bɔ̄ ávīs. Ńdɔ̄ bə́ ngádi ávīs á yōb vā. Labáŋ á lóē dɔ̄ nâ Yegar Sahaduta, ńdɔ̄ Yákɔb nye ǎ yolé dɔ́ nâ Galeed. Labáŋ nyé nâ: "Ávís ngɔg dí lâbɔɔlɔ aná á zāŋ bíā wa", dzóm tē ńdzɔ̄ bə́ ngálóē dɔ́ naa Galeed, nálā tē ó nə̄ nâ Avís ḿbɔɔlɔ, ai Mitspa, nálā tē ó nə̄ nâ "Afóla óbig", ḿból á ngādzó nâ: "Ǹtondôbə a tə́lé kig obig ánā á zāŋ bíā wa, éyɔŋ byǎyi kándan, ényɔ̄ ḿfág wóé, ényɔ̄ ḿfág wóé. Ngə́ ō sámā bəngɔn báma, ngə́ ō lúgū bīníngá bə̄fə́ á mvús bəngɔn báma, tɔ mod ḿfə́ á sə̄ kig ai bíā, Zambá á nə m̀bɔɔlɔ á zāŋ dzáán." Labáŋ nyé ai Yákɔb nâ: ''Yéné ávís ngɔg dí, mə tə́lé dɔ̄ á zāŋ bía wa, ai ńlinga mə́kɔ́g vī. Ávís ngɔg dí lâbɔɔlɔ, ńlinga mə́kɔ̄g ví wâbɔɔlɔ ekani sɔŋ nâ, mǎyǐ kig daŋ ávís dí nâ matoŋ wa; tɔ wǎ wǎyǐ kig dɔ́ daŋ nə́ watoŋ ma, və abé lə́ kwí. Zambá Ábrahám ai Zambá Nahôr, Zambá ésīá wābán á kálágā óyílí bíā wē vī !" Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákan sɔŋ á dzwé ésīá Ízag, ésīá wōē. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngávə́ mə̄túnuŋa á ńkǒl á yōb wē, a bándá bə̄bə́nyāŋ nə́ bə́ zu dí ńdɔ̄ bə́ ngádí bīdí, bə́ bómbó á ńkǒl á yōb wē. Ai ǹdib kídí ńdɔ Labáŋ á ngákódō á sí, a mǎn wúban ai bəndie bóé, ai bəngɔn bóé, a mǎn fə̄ bɔ́ mâ, ńdɔ a ngádúgan á mvóg dzīé. Ńdɔ̄ Yákɔb nyé a ngákə̄ é zēn dzīé. A kələ nálā ndɔ běngəlɛs bə́ Zāmbá bə́ ngátóban ai nyé. Á yén á ngāyén bɔ̄, nyé nâ: "Ǹkán Zāmbá ví !" Ńdɔ a ngálóē vóm tē nâ: “Mahanaím.” Ńdɔ̄ Yákɔb a ngálóm bod bóé ósū ábə mǎnyāŋ wōē Ezaú, á ńnǎm Seîr, á sí Edom. Ńdɔ a ngáman bɔ́ və̄ mə̄béndé, nyé nâ: "Ná ńgɔ myǎyi kɔ́bɔ ai mańtí Ezaú: Etúgā dzóē Yákɔb a dzó nâ: Mə ngákə tɔbɔ ábə Labáŋ, ndɔ́ mə ḿbə́ wē a zaa kwí ánā. Mə bələ́ nyag ai bǒzele, kábad ai miǹtómbá, bitúgā bí fám ai ébí bī bīníngá, ńdɔ mə yén naa mə bələ́ nâ mə lómo bod nə́ bə́ kə kǎd māńtí Ezaú fwé tē, ású yə̄ nâ á bə̄bə́ ma ai mim̀bəmbə mí mís." Ńdɔ bəkad bə́ fwé bə́ ngádúgan sɔ́ ábə̄ Yákɔb, bɔ́ nâ: "Bǐ kə́ kwí ábə mǎnyɔ̄ŋ Ezaú. Ńdɔ̄ fə ǎ zu tóban ai wa, a zu ai bod á ńsāmbá miǹtɛd mínyi." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngámbáda, ngokod e suzú nyé á nyɔ́l. Ńdɔ a ngákab é bod bóé bə́ ngábə́ ai nyé mīńkán míbɛ̄, ai kábad, miǹtómbá, nyag ai bǒzele ai bəkámɛl. A dzô nâ: "Ngə́ Ezaú á sɔ́ bwé ńkān ḿbɔ́g, éví m̀bɔ́g wâyi túb." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngáyón, nyé nâ: "Ǎ Zāmbá tará Ábrahám, Zambá tará Ízag, wa Ǹtondôbə yǎ ó ngākad ma nâ: "Dúgán á ńnam wóe ai á dzāl ábyálí dóe, mayi wa bɔ ḿbəŋ" madaŋ zəzə dzóm təge yəan ai bifáī bíe ngə́ é bə́bə́lá edǐŋ ó ngālə́de etúgā dzóe. Amú mə̄ ngádaŋ Yórdan mə bələ́ və mǎn ńtúm á mɔ́, ma nyɔ́ mākə dúgan ai miǹkán míbɛ̄. Á ńkogolán, nyǐgi ma á mɔ́ mə́ mādzāŋ, á mɔ́ mə́ Ézaú, amú māmbáda fɔ̄ɔ̄ nyē, mambáda nâ a zǎ sɔ́ bía mǎn wē, á wé mā, á wé nyīá: á wé bɔ́n. Waa ó ngākad ma nâ: "Mayi wa bɔ ḿbəŋ, mayi bulǔ mvɔŋ bod dzóe anə́ ńsələ̌g yā máŋ, á mod a sə́ kig dzǎm lāŋ ḿból wánəman abuí !" Ńdɔ a ngálaŋan hála alú tē. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákándi á bīyə́m bíé ngab nə́ a lóm mānyāŋ Ezaú éfái: Bikie miǹtɛd míbɛ̄ ai bitud bí kábad məwóm mə́bɛ̄, bəyál miǹtómbá miǹtɛd míbɛ̄ ai bəyóm mə̄wóm mə́bɛ̄; bəyál bəkámɛl məwóm mə́lɛ́ ai bɔ́n bábán; bəyál bə́ nyag məwóm mə́nyi ai bəyóm áwôm; bəyál bōzele məwóm mə́bɛ̄ ai bəyóm áwômo. Ńdɔ a ngávə́ bītúgā bíé bīyə́m bíé, anə́ ényɔ́lɔ ǹkunda wóé étām, nyé ai bɔ nâ: "Lodán ma ósū, mǐ lígi mǎn áfóla á zāŋ ǹkunda ai ǹkunda." Ńdɔ a və́ é mod osú ábéndé dī nyé nâ: "Ngə́ mādzāŋ Ezaú a yi tóban ai wa, ngə́ ā sílí wa nâ: "Zá á nə̄ ai wa ? Wakə vé ? Zá á nə̄ ai bíyə́m byákə wa ósū bī?" Wayi yalǎn nâ: "Etúgā dzóē Yákɔb. Efáī yā á lóm māńtí Ezaú, émēn a zu á mvús vā !" Ńdɔ̄ fə a ngábə́nde é mod bɛ̌ dzam də́dā, ai é mod lála ai ébá bə́sə̄ bə́ wulugu ai biyə́m, nyé nâ: "Nálā ńgɔ̄ mínā bə́sə myǎyi dzɔ́ ai Ezaú ábōg myāyī nyé yén; mínā nâ: "Etúgā dzóē Yákɔb yâzu á mvús hā !" Ǎ dzô á ńnə̄m wóé nâ: mə nə nyé vɔ́lī ńnə̄m, ai éfái malóm nyé ósū dzī. Á mvús te mə́ zū fɔmbɔ ásū díé, eyɔŋ ziŋ a nə ma bəbə ai afú ńnə́m." Ńdɔ efáī é ngákə̄ ósū, émēn á laŋán á ńkān álū tē. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákódō á sí ai ńdib, a nɔŋɔ́ bīníngá bóé bə́bɛ̄, ai bitúgā bíbɛ̄ ai bɔ́n bóé áwôm ai m̀bɔ́g, a daŋá ńdze Yabog. Á mana a ngámana dâ é byə́m bísə bí wôge ai nyé, ńdɔ a ngálígi etám. Ńdɔ a ngátádī nâ a yídan ai mod a kələ kwí ai mə̄léndē mə́ kídí. Ḿból é mod nyɔ́ á ngáyén naa a sə́ kig dzǎm təgə Yákɔb, ńdɔ a ngálíndī nyé á ńsǐs yā ébog, ó tyéé. Nyé ai Yákɔb nâ: “Dzǒge ma, kídí ē ngamúan ya”. Yákɔb nyé nâ: “Mǎyǐ kig wa dzoge, sə nâ o tám mə vǎ mə̄tɛ́.” Ńdɔ ǎ zū nyé sílī naa: “O nə dzwé yá ?” Nyé nâ: “Yákɔb ”. Nyé ai nyé nâ: “Bâyǐ kig fə wa badə́ lóē nə̄ Yákɔb, báyi wa kadə́ lóē naa Ísraɛ̂l, amú ō yídán ai Zambá, o yídán fə ai bod, ńdɔ ǒ tə̄gə́ bɔ̄. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngásílī nyé naa: “Bálóe wa dzwé yá, kadá tə́ mā ?” Ńdɔ a ngáyalan, nyé nâ: “Ású dzé wā síli ma dzwé dám ?” Ńdɔ a ngávai Yákɔb mətɛ́ vôm tě. Yákɔb a yolé vôm tě dzwé naa Peniel, nyé nâ: “Mə yén Zāmbá ai mís, təge wú.” Ǎ kódogo á Peniel, ńló dzóbo a kwí ya, a kə a fə́nge á ebog. Asú tē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ nə́ təge dí ńsǐs yā ébog, a zaa kwí ábōg dī, amú Zāmbá á ngátyé Yákɔb ǹsǐs tē. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngásám mís, a ńtála Ezaú á zaag ai bod miǹtɛd mínyi á ńsāmbá. Ńdɔ a ngákab bɔ́n á zāŋ Léa, Rakɛ̂l ai bitúgā bí biníngá bíé. Ńdɔ a ngátə́le bitúgā bí bīníngá ósū ésámbá ai bɔ́n bábán, Léa nyé a tsâ ai bɔ́n bóé, Rakɛ̂l bân Yósəb á mvús. Ńdɔ̄ émēn a ngálod bɔ́ ósū, a labán ai asú á sí biyɔŋ zamgbál, a kələ kwí anə́ á ngāsúbu mǎnyāŋ babi. Ezaú ā tíē ai m̀bíl nə́ a kə tóban ai nyé a ladá nyē a wúbán ai nyé, bɔ́ bə́sə̄ bə́ yóno. Ńdɔ Ezaú ā tyé mís, a yénə́ bīníngá ai bɔ́ngɔ́. Nyé nâ: "Bəzá bā ?" Yákɔ̌b kīg nâ: "É bɔ́n yā Zāmbá á ngāvə́ étūgā dzóe." Ńdɔ bitúgā bí bīníngá bí ngásúbu, ai bɔ́n bábán, bə́ lábán ai məsú á sí Léa nyé a súbu ai bɔ́n bóé, bə́ labán ai məsú á sí. Ńdɔ̄ Yósəb nyé a súbu bân Rakɛ̂l, bə́ lábán fə ai məsú á sí. Ezaú nyé nâ: "Ńdɔ ńkán ósə mə hə́ tóban ai wɔ́ vī ó nə̄ ású dzé ? "Yákɔb nyé nâ: "Mə hə́ yī nâ ngə́ māńtí a fû tə́ ma ǹnə́m !" Ezaú nyé nâ: "Mə bələ́ fɔ̄ɔ̄ abuí, ǎ mādzāŋ, ńdɔ̄ édzí é nə́ éńdzōe, é tɔbɔgɔ éńdzōe !" Yákɔb a yónó, nyé nâ: "Kǒkōá ! Ma kogolan ai wa. Ngə́ lə́ nə̄ fɔ́ɔ́ nâ ǒ fúú ma ǹnə́m, yə́bə́gə tə́ éfáī yā mɔ́ mám. Ású ḿból mə̄ fɔ̄mbɔ́ ásū dóe anə́ édí Zāmbá, ó yə̄bə̄ nálā. Yə́bə́gə̄ hḿ fɔ̄ɔ̄ éfáī yā wɔ́ wámā wávə́ wā dzí, amú Zāmbá émēn ényē nyé a ngáfái ma, mǎyāŋǎn kig ai dzóm." Ǎ ngayag fɔ̄ɔ̄ nyē á kíŋ ábuí, ńdɔ̄ hḿ ā ngāyə́bə. Ńdɔ Ezaú á ngādzó nâ: "Ńtíégán ai dulu, bǐ kə̄ ósū. Mayi wulu ai wa ǹsámbá." Yákɔb nyé ai nyé nâ: "Mǎńtí a yəm nâ bɔ́ngɔ́ bə́ nə ǹdzǔg, ńdɔ̄ fə mə bələ́ mīńtómbá ai é nyag yányâ bɔ́n, ngə́ bə́ tíndí byā ngul ǹgúmá ámǒs byâyi mǎn wú. Mǎńtí á wūlúgu tə́ mā ósū, mə mayi wulu, ai ábím bɔ́ngɔ́ bə́ nə́ dzǎm wulu a kələ kwí anə́ mākə suan ábə mǎǹtí, á Seîr." Ezaú nyé nâ: "Kə́ mə́ tam hḿ wa líg bod bəzǐŋ yā ńsāmbá wámā a !" Nyé nâ: "M̀fí dzé bēn ? Mayi fɔ́ɔ́ dzóm və nâ mə́ yén maa á mís móe !" Amǒs tē bēn, Ezaú á dūgán é zēn á ngāsɔ́ á Seîr, Yákɔb nyé a kə́ á Sukót, a kə́ lōŋ ndá, a bɔ̌ fə bibɛ̌m ású ńkunda wóé, asú tē bə́ ngáyole vóm tē nâ Sukót, nálā tē ó nə̄ nâ Bibɛ̌m. Ai məsɔ́ yā sí Áram, ńdɔ̄ Yákɔb a ngázu kwí mvɔ̄í á dzāl Sikɛ́m, á ńnam Kanǎŋ, a komó étīē á ńlō dzāl. Ai miǹsaŋ mí mɔ̄ní ńtɛd, ńdɔ a ngákus abódā sí ábə̄ bɔ́n bə́ Hamôr, ésīá Sikɛ́m, áfólā áfúb á ngātə́le ebə̌m dzíé. Ńdɔ a ngákom alatâr étēde, a lóe nyé nâ: "El, Zambá Ísraɛ̂l." Dína, é ngɔn Léa a ngábyé Yákɔb, a ngákə̄ á bimɔ á bəngɔn bə́ ńnam. Sikɛ́m, ndómán Hamôr mǎn Hívit, ǹkúkúmá ńnam nyé a yénē fɔ̄ɔ̄ nyé, ńdɔ ǎ bi nyé a kə́ bómbo ai nyé, a mǎn nyē sámala. Ńdɔ ǹnə́m wóé ó ngálad nyé ai Dína ngɔn Yákɔb eyə́gǎn ngul, ǎ ngadiŋ mɔ́ngɔ́ ńnəməná, a vɔ́ligi nyé. Ńdɔ̄ Sikɛ́m á ngādzó ai ésīá Hamôr, nyé nâ: "Nɔŋɔ́ mā é mɔ́ngɔ́ nyɔ̄, mə́ lug nyé ! " Yákɔb a ngáwóg fɔ̄ɔ̄ naa bə́ ngásáma ngɔn dzié Dína, dá, ḿból bə̄ndómán bōē bə́ ngábə́ ai biyə́m á mə̄dîga, ńdɔ a ngáku evól a yanga bɔ́. Ńdɔ Hamôr a ngákwí nə́ a kə kɔ́bɔ ai Yákɔb. Bɔ́n bə́ Yákɔb bɔ̂ bə́ ngasuan fɔ́ɔ́ á bə́ sɔ̂ á mə̄fúb. Á wóg bə́ ngáwóg é fwé nyī, fám é sɔ́ hḿ mǎn liŋan. Amú Sikɛ́m á ngābɔ é dzam á nə́ ńsə̄m á Ísraɛ̂l nə́ a kə bómbo ai ngɔn Yákɔb; ndoŋ dzam te yǎyəǎn kig bɔɔban. Hamôr ǎ ngandə́ŋ kɔ̄bɔ ai bɔ́, nyé nâ: "Ndómán dzam Sikɛ́m yayág ai ngɔn dzáán te eyə́gan, ǹnə́m ó sə́ kīg fə̄ nyé âbum. Váán ma nyé álūg. Ḿbɔ̄án elad ai məlúg á zāŋ bíā ai mínā: mǐ vâ bía bəngɔn báán, myâ mǐ nɔŋɔ éḿbāān. Myǎyi tɔbɔ ai bíā, ǹnam ó yô mínā: tɔbɔ́gán étē, mǐ bɔɔ mam máán á sí dzāān." Sikɛ́m émēn nyé a kɔ́bɔ̄ fə̄ ai ésīá ngɔn ai bəndóm, nyé nâ: "Bɔán tə́ ma afú ńnə́m, mayi mína və́ é dzóm ésə myǎsíli ma. Tɔ myǎtsíg mā táŋ yā ású məvəg ai bifái, mayi dzálā é dzóm ésə myǎyi dzó, təge líg dzóm, vəda váán ma mǎn mīníngá mə́ lug." Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Yákɔb bə́ ngáyalán Sikɛ́m bân ésīá Hamôr. Ńdɔ̄ bə́ ngákɔ́bɔ ǹkɔ́bɔ̄ mə̄dugán ai é mod a ngásámā kál dzābá Dína. Bɔ́ ai nyé nâ: "Bǐ sə́ kig dzǎm bɔ é dzóm wādzó dzílī, nə́ byǎvə̄ kál dzāān ábə̄ é mod a bəgə́ esɔsɔl, lâyi bía bɔ̌ dzam ósɔ́n. Byǎyi mínā dɔ́ yə́bə̄ hə mǐ bɔ̄ anə́ bī nə́, bân fám bə́sə̄ hə bə́ mān kəleban. Abǒg tē hḿ byāvə́ mína bəngɔn báán, byâ bǐ nganɔŋ éḿbāān, bǐ ńtɔ̄á ai mína ǹnam m̀bɔ́g ai ayɔŋ dá. Ngə́ myǎyə̄bə̄ kig nə́ myǎkəleban, bǐ dúgán nɔ̌ŋ ngɔn dzáán, bǐ kə́ə́." Bíbúg bī, Hamôr bân Sikɛ́m ndómán dzīé bə́ wógó fɔ̄ɔ̄ bya m̀bəŋ. Ndóman təge fɔ́ɔ́ fə tigibi nə́ á bɔ anə́ bə́ ngádzó, amú á ngábə́ yii ngɔn Yákɔb. A ngábə́ á bələ́ ábuí ólugu á ndá ésīá. Ńdɔ Hamôr bân ndómán dzīé Sikɛ́m bə́ ngákə̄ á ḿbɛ̄ dzāl, bə́ ngakɔ́bɔ ai bə̄bə́nyāŋ, bod bə́ ńnam bɔ́ nâ: "É bod bá bânyiŋ ai bía mvɔí, bə́ tɔ̄bɔ́gɔ̄ á sí dzāān, bə́ bɔɔ mam mábán, ńnam ví ó yóóbō bɔ́; ńlúgán bəngɔn bábán, byâ bǐ və̄ bɔ́ éḿbāān. Vədá bod bə́tē bâyǐ kig yə́bə̄ nə̄ bâtɔbɔ ai bíā nə́ bǐ bɔ ayɔŋ də́dā ngə́ fám ésə̄ yā ábə̄ bía yá ndzí kig kəleban anə́ bɔ́. Biyə́m byábán, akúmá dábán ai miǹkunda myábán, byâyi bɔ éḿbyāān və ngə́ bī yə́bə́ é dzam dí nə́ bə́ tɔ̄bɔ ai bía !" É bod bə́sə̄ bə́ kələ á ḿbɛ̄ dzāl bə́sə̄ bə́ wógo fɔ́ɔ́ Hamôr bân ndómán dzīē Sikɛ́m: fám ésə̄ é mān kəleban, ébá bə́sə̄ bə́ kwî á ḿbɛ̄ dzāl. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, ámōs lála, hála bod bə́sə̄ bə́ ngadzugi yǎ ai miǹtyé, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Yákɔb bə́bɛ̄, Simeón bân Lévi, bəndóm bə́ Dína, bə́ ngányían təge ai ǹdzǔg á dzāl ai fa bitá á mɔ́, bə́ mān wé fám ésə. Ńdɔ̄ bə́ ngátsíg ai fa bitá Hamôr bân ndómán dzie Sikɛ́m, bə́ dúgán nɔŋ Dína á ndá Sikɛ́m, ńdɔ̄ bə́ ngákwí. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Yákɔb bə́ ngákpe mińkɔ́kɔ̄n á zīg, bə́ mān sǎ dzāl, etɔ̌m yə̄ nâ bə́ ngásámala kál dzābán. Ńdɔ̄ bə́ ngáwóa mɔ́ á kábad, miǹtómbá, nyag, bǒzele, é dzóm ésə̄ é ngábə́ á dzāl ai á mə̄fúb. Akúmá ásə̄ bɔ́n, biníngá, ńdɔ̄ bə́ ngása é dzóm ésə̄ é ngábə́ á mə̄ndá. Yákɔb nyé ai Simeón bân Lévi nâ: "Mǐ wé mā ḿból myābɔ̄ ví nâ bod bə́ ǹnam bə́ siŋ ma, tɔ Bəkanǎŋ, tɔ Bəperizít; bǐ nə və bǎn ábobód, éyɔŋ báyi kə́ báman nə́ bə́ lúmán ai ma, mayi fɔ́ɔ́ dzāŋ, mǎmēn ai ndá dzama ésə. Ńdɔ̄ bə́ ngáyalán nâ: "Ású dzé bə́ ngábəlan ai kál dzāān anə́ mīníngá ebamba? Ńdɔ Zambá á ngādzó ai Yákɔb nâ: "Tə́bə́gə́, ó bɛd á Bétɛl, ó tɔ̄bɔ̄ wé. Lóŋó álatâr étēde ású é Zāmbá á ngāyéne wa á ńlō éyɔŋ o túbu mǎnyɔ̄ŋ Ezaú." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngádzó ai ndá dzīē ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ á ńsāmbá wōé nâ: "Vǎgán bədzín bəzambá yā mī nə́ ai bɔ́. Fúbúgán mínā bə́bēn, mí fɔ̌l fə biyé byáán. Tə́bə́gán, bǐ bɛd á Bétɛl, mayi kə́ lóŋ álatâr wé ású é Zāmbá yǎ á ngāwóg mā ámǒs miǹtyé wáma. Á ngāwulu ai ma á məzěn mə̄ ngákə." Bə́ ngavə́ Yákɔb ngǔn məlan, ai bímvōngá yā bə́ ngábə́ bəgə́ á mə̄lɔ́; ńdɔ̄ Yákɔb a ngáman byá dzəb âbaŋ á sí babi ai Sikɛ́m. Ńdɔ̄ bə́ ngákódō vóm tē, Zambá nyé a kúbú məsis móé á mə́yɔŋ mə́sə̄ ya ngɔ̄dɔ́, təge ai é mod ǎ toŋ bɔ́n bə́ Yákɔb. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákə kwí á Lúz yǎ á nə̄ á ńnǎm Kanǎŋ, nyémēn ai bod bóé bə́sə. Ńdɔ a ngálóŋ álatâr étēde a yolé nyé dzwé nâ: "El Bétɛl", amú étēde ńgɔ Zambá a ngálə́dē nyémēn éyɔŋ ǎ túbu mǎnyāŋ. Debóra, nyiá ǹkála Rebéka a wúú vālá, ńdɔ̄ bə́ ngadzəb nyé á Bétɛl á ǹkiɛ, âbaŋ á sí, ábaŋ Yákɔb a ngáyole na: "Abaŋ míńyón." Zambá á dūgán hḿ sɔ́ yénē ábə̄ Yákɔb, ábōg á ngākə dúgán sɔ́ á sí Áram, ńdɔ a ngámâ nyé, Zambá nyé ai nyé nâ: "Dzwé dóē á nə̄ nâ Yákɔb. Ńdɔ̄ bâyǐ kig wa bǎd lóē naa Yákɔb, Ísraɛ̂l énye ǎ zu bɔ dzwé dóe." Zambá nyé nâ: "Mə nə Zambá ngul mə́sə: foe, ó bui, ayɔŋ ai abuí məyɔŋ byâyi bondeban ábə wa; miǹkúkúmá myâyi tíē ábə wa. Ńnam mə ngávə́ Ábrahám ai Ízag, mavə́ wā wá. Mayi wá və́ mvɔŋ bod dzóe á mvús dzóe." Zambá á dūgán nyé bɛ́d óyǎb, a kódó é vóm ā kɔ́bɔgɔ ai nyé. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngálóŋ ńkum é vóm Zāmbá á ngākɔ́bɔ ai nyé, ǹkum mə́kɔ́g yā á ngámǎn fə soě mətúnuŋa mə́ ḿbɔ́n. Ndɔ̄ Yákɔb ǎ yolé é vóm Zāmbá á ngākɔ́bɔ ai nyé naa Bétɛl. Ńdɔ̄ bə́ ngákódō á Bétɛl. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, hálā bə́ ngə́lə mǎn ńtíé ai Éfrāta, ńdɔ Rakɛ̂l a ngátádi ǹkogolo, miǹtyé mí ábyé mí ńtɔ̄á nye eyə́gǎn ngul. Ábōg hḿ fɔ̄ɔ̄ mīńtyé mí ńkogolo mí ngábian nyé, ńdɔ̄ é mīníngá ā byálígi nyé á ngādzó ai nyé nâ: "Tə wambáda, amú ō bág fám fə́ á yōb." Ábōg ā suugu m̀vəbə nə́ a wú, ńdɔ a ngáyole nyé nâ Bén Oní, nálā o nə nâ: "Mɔ́n Awú", və ńdɔ̄ ésīá á ngávə́ŋan nâ: Bényamín, nálā o nə nâ: "Mɔ́n ḿbɔ̄ ńnóm." Ńdɔ Rakɛ̂l a ngáwú, á dzəbə́ á zēn yǎ Éfrāta, ényē a nə́ Bételehɛ́m. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngátə́le akɔ́g á sɔŋ á yób anə́ ńlinga; ǹlingǎ yā sɔŋ Rakɛ̂l ó nə̄ wé a zaa kwí ánā. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngákódō vóm tē, a kə lóŋ ébə̌m á Migdal Eder á yād. Válā Ísraɛ̂l a tɔá vóm tē, ńdɔ̄ Rúben a ngákə bómbo ai Bilha, etúgā mīníngá ai ebɔn ésīá, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngáwóg dɔ̄. Bɔ́n bə́ Yákɔb bə́ ngábə́ awômo ai bə́bɛ̄. Bɔ́n bə́ Léa: Rúben, ǹtól Yákɔb, Simeón, Lévi, Yúda, Isakâr, Zabulón. Bɔ́n bə́ Rakɛ̂l: Yósəb bân Bényamín. Bɔ́n bə́ Bilha, etúgā Rakɛ̂l: Dan bân Neftalí. Bɔ́n bə́ Zilpa, etúga Léa: Gad bân Asher. Ḿbɔ̄ hḿ bə́ nə́ é bɔ́n bə́ ngábyálī Yákɔb á sí Arám. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngákə kwí ábə̄ ésīá wōē Ízag, á Mambré yǎ Kiryat Arba yǎ á nə̄ Hebrǒŋ, é vóm Ábrahám bân Ízag bə́ ngátɔbɔ. Məlú mə́ Ízag mə́ ngákwí bisəb ǹtɛd ai məwóm mwom, ndɔ̄ Ízag a ngásuu m̀vəbə, a wúú a kə́ koě bēsīá a dzyé yǎ ényiŋ. Ńdɔ bəndómán bóé, Ezaú bân Yákɔb bə́ ngádzəb nyé. Mvɔŋ bod Ezaú yǎ á nə̄ Edom ńdzɔ̄ nyí. Ezaú á ngálúg bəngɔn bə́ Kanǎŋ: Ada, ngɔn Elôn mǎn Hitíd, Oholibama, ngɔn Ana, ngɔn Tsivéôn, mǎn Hivít; ai Basmat ngɔn Ismaɛ̂l ai mǎnyāŋ Nebayot. Ada a ngábyé Ezaú Elifas, Basmat nyé a byé nye Réwel. Oholibama a ngábyé Yéwus, Yaélem ai Korah. Mwé mə́ bɔ́n bə́ Ezaú mālá, á bə́ ngábyáli nyé á sí Kanǎŋ. Ńdɔ Ezaú á ngánɔŋ biníngá bóé, bɔ́n bóé, bəngɔn bóé ai bod bə́sə̄ yā ndâ bod dzié, miǹkunda míé ai biyə́m ai ákúmá ásə̄ á ngábondeban á sí Kanǎŋ, ńdɔ a ngákə̄ nâ a kə tɔbɔ óyǎb ai mǎnyāŋ. Akúmá dábán a ngánəman ǹkóŋ, təgě fə ai ḿból bə́ nə́ dzǎm tɔbɔ ńnam m̀bɔ́g; ńdɔ̄ fə̄ míńnam bə́ kələ bâtɔbɔ, təge dzǎm tɔ̌ŋ miǹkunda bíyə́m myábán. Ńdɔ̄ hḿ Ezaú á ngákə̄ á miǹkǒl mí Seîr, Ezaú énye a nə́ Edom. Ayóm bod Ézaú Mvɔŋ bod Ezaú hḿ nyī, ésīá Edom, á miǹkǒl mí Seîr. Mwé mə́ bɔ́n bə́ Ezaú hḿ mā: Elifas, ndómán, miníngá Ezaú; Réwel, ndómán Basmat, miníngá Ezaú. Bɔ́n bə́ Basmat bə́ ngábə́: Témân, Omar, Kefo Gaétam ai Kenaz. Timna nyé a ngábə́ étūgā miníngá Elifas, ndómán Ezaú, ńdɔ a ngábyé nyē fám dzwé nâ: Amalɛ́k. Ébálā ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Áda, miníngá Ezaú. Bɔ́n bə́ Réwel ḿbɔ̄ bə́ nə́ nâ: Nahat, Zéra, Shama, Miza. Éḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Basmat, miníngá Ezaú. Ḿfág Oholibama, ngɔn Ana, ngɔn Tsivéôn ai miníngá Ezaú, a ngábyé Yéwus, Yaélam ai Korah. Ébá ḿbɔ̄ hḿ bə́ nə́ mīńtómbā yā ábə̄ Ezaú: bɔ́n bə́ Elifas, ǹtól Ezaú: ǹtí Témân, ǹtí Omar, ǹtí Kefo, ǹtí Kenaz. Ǹtí Korah, ǹtí Gaétam, ǹtí Amelɛ́k, ḿbɔ̄ bə́ nə́ mīńtómbá yā ábə̄ Elifas, a sí Edom, mvóg Ada. Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Réwel, mɔ́n Ezaú: ǹtí Nahat, ǹtí Zéra, ǹtí Shama, ǹtí Miza. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ mīńtómbā yā ábə Réwel á sí Edom, bɔ́n bə́ Bamast, miníngá Ezaú. Ébá bə́ nə́ bɔ́n bə́ Oholibama, miníngá Ezaú: ǹtí Yéwus, ǹtí Yaélam, ǹtí Korah. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ mīńtómbā yā ábə̄ Oholibama, ngɔn Ana, miníngá Ezaú. Bɔ́n bə́ Ezaú bālá, ḿbɔ̄ fə̄ bə́ nə́ mīńtómba. Edom hḿ nyɔ̄lɔ́. Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Seîr, mǎn Horít, bod bə́ ǹnam Lotân, Shoval, Tsivéôn, Ana, Dishôn, Esèr ai Dishân. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ mińtōmbā mí Horít, bɔ́n bə́ Seîr, á sí Edom. Bɔ́n bə́ Lotân bə́ ngábə́ Hori bân Hémam, kál Lotân é ngábə́ Timna. Bɔ́n bə́ Shoval hḿ bá: Alwân, Manahat, Eval, Shefo, Onam. Ébá bə́ nə́ bɔ́n bə́ Tsivéôn: Aya bân Ana. Ana énye a ngásɔm bitam mə́ndím á ńkōd ńnam ḿból ā kələ a nɔ́ni bǒzele bə́ ésīá Tsivéôn. Bɔ́n bə́ Ana ḿbɔ̄ bə́ nə́: Dishôn bân Oholibama, ngɔn Ana. Ébá bə́ nə́ bɔ́n bə́ Dishôn: Hèmdân, Esbân, Yitrân ai Kernân. Bɔ́n bə́ Esèr bá: Bilhân, Zaawân, Akân. Bɔ́n bə́ Dishân bá: Uts bân Arân. Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ mīńtōmbā mí Horít: ǹtí Lotân, ǹtí Shoval, ǹtí Tsivéôn, ǹtí Ana, ǹtí Dishôn, ǹtí Esèr, ǹtí Dishân. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ mīńtōmbā mí Horít á mə̄ndá mə́ bod mábán, á sí Seîr. Ńdɔ̄ hḿ míńkúkúmá mí ngádzóē á sí Edom ósúsúa edzóē ńkúkúmá yā áyɔŋ Ísraɛ̂l mí nə̄ nâ: Bèla, ndómán Béor, yǎ á ngādzóe Edom, dzǎl édzóē díé lə́ tɔ̄á Dinhava. Bèla a wúú, ńdɔ Yovav mɔ̂n Zérah yǎ Botsea a ngánɔŋ etɔá édzóe. Yovav a wúú, ńdɔ Husham yǎ ńnǎm Temanít á ngādzóe êtɔá dzíé. Husham a wúú, ńdɔ̄ Hadad mɔ̂n Bedad, ǎ ngadzóē á məyian móé. Énye a ngákpee Madiân á bitá bí Moáb, dzǎl édzóē díé á ngábə́ Awit. Hadad a wúú, ńdɔ Samla a ngánɔŋ edzóē á məyian móé. Samla a wúú, ńdɔ̄ Shaul yǎ Rehovot yǎ Éfrāta a ngánɔŋ etɔá édzóe. Shaul a wúú, ńdɔ̄ Baal Hanân, mɔ̂n Akbor, a ngánɔŋ etɔá édzóē dzíé. Baal­ Hanân mɔ̂n Akbor a wúú, ńdɔ Hadar a ngánɔŋ etɔá édzóe; dzǎl édzóē díé a ngábə́ Pau. Miníngá wōē á ngábə́ dzwé naa Mehétavéel, ngɔn Matred, ngɔn Mê Zahav. Mwé míńtōmbā mí Ezaú hḿ mā, ai məndá mə́ bod mábán ai bitɔbɔgɔ byábán: ǹtí Timna, ǹtí Alwa, ǹtí Yetet, ǹtí Oholibama, ǹtí Ela, ǹtí Pinôn, ǹtí Kenaz, ǹtí Témân, ǹtí Mivtsar, ǹtí Magdiel, ǹtí Iram. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ mīńtōmbā yā Edom, ai bitɔbɔgɔ byábán á ńnǎm yā ó nə́ éńgwābán. Ezaú énye a nə́ ésīá Edom. Yákɔb a ngátɔ́bɔ á ńnam ésīá á ngátâm tɔbɔ, á sí Kanǎŋ. Mvɔŋ bod Yákɔb hḿ nyī. Ísraɛ̂l ǎ daŋa diŋ Yósəb á bɔ́n bóé bə́sə. Amú á ngābə́ nyé mɔ́n yǎ âyǒm díé. A ngálad nyé ḿbəmbə ǹdzɔmbɔ édud. Ábōg bə̄bə́nyāŋ bə́ ngáyén naa ésīá wābán a diŋ nyé á lodo bɔ́ bə́sə, bə́ tə́bə́ hḿ naa básīŋ nyé təgě fə ai akálán ḿbəmbə ebúg. Ńdɔ̄ hḿ fə̄ Yósəb ǎ kə yə̌m bīyə́yə̄m, á lɛ̂ a ngálɛ̂ byá bə̄bə́nyāŋ, bâ bə́ ngafədan fɔ́ɔ́ nye síŋ. A lɛ̂gɛ bɔ́ nyé nâ: "Vógólán bíyə́yə̄m yā mə̄ hə́ yəm. Lábɔ̄ naa, bǐ tɔ̄á áfūb, bǐ tíndigi məsiě, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ asiě dámā lá tə́bə̄ tə́tə̄lə́, á ńtə́lə. Ńdɔ məsiě máán mə́ kɔ́dán éńdāma edíngá á nyɔ́l, mə́ ngalúi miǹló, mə́ luugu éńdāmā tē." Bəbə́nyāŋ bɔ́ ai nyé nâ: "Dzé fə̄ kə́ və́ fɔ́ɔ́ nâ wazu bía dzóe anə́ ńkūkúmá a, wazu bía tíbili anə́ ńtī wāān a !" Zíŋ ē nganáŋ bɔ̄ və ǹnáŋán á mīńnə̄m, ású bīyə́yə̄m ai é mam ǎ kada étēde. A dúgán kə́ sɔ́, ǎ ngalɛ̂ bəbə́nyāŋ bīyə́yə̄m bīfə́ nyé nâ: “Mə̌ bād yə̌m bīyə́yə̄m, ńdɔ mə yén nâ, ńló dzóbo ai ngɔn ai atítie awômo ai m̀bɔ́g bí sɔ́ mā tə́bə̄ ósū, bí ngalúi miǹló, bə́ luugu ma." Á ā lɛ̂gɛ vá, ésīá á tɔá ai bəbə́nyāŋ. Ésīá ā ngakɔ́ŋan ai nyé nyé nâ: "Zǎ ákyaí bíyə́yə̄m dīlí ? Yə̄ nâ ai mǎ ai nyoá ai bə̄bə́nyɔ̄ŋ, bǐ zu wa kúd mə̄bɔ̄ŋ bǐ lūgu wǎ ?" Miǹnə́m mí bə̄bə́nyāŋ mí dzyé hḿ fɔ̄ɔ̄ ai zɔ́g. Ńdɔ̄ ésīá á ngānyig é dzam dí onyǔ. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, ḿból bə̄bə́nyāŋ bə́ ngákə ai kábad á mə̄dîga á Sikɛ́m, ńdɔ Ísraɛ̂l a ngálóē Yósəb, nyé ai nyé nâ: sə́ ḿfág yǎ Sikɛ́m ńgɔ bəbə́nyɔ̄ŋ bə́ kə́ ai kábad á mə̄dîga a ? Zǎ hḿ mə́ lóm wā ábə̄ bɔ́." Yósəb á yalán nâ: "Ma nyɔ́ !" Ésīá nyé nâ: "Kələ́ hḿ ó kə yén ḿból bə́ nə́ wē, bɔ́ bə́bēn ai bǎn kábad. Ó dúgân ma sɔ́ kad fwé." Ńdɔ̄ hḿ á ngālóm nyē nálā; á tíé á ndoŋ yǎ Hebrǒŋ a kə́ kwī á Sikɛ́m. Mod a ngátóban ai nyé vālá, a kələ a dímī á bikodog bikodog. Ńdɔ a sílī nyé nâ: "Wadzə́ŋ dzé ?" Nyé nâ: "Makə madzə́ŋ bə̄bə́dzāŋ, yə o nə tə́ ma dzǎm kad ḿfág bə́ kə́ ai biyə́m á mə̄dîga?" Mod nyé nâ: "Bə́ kódo yǎ ḿfág vī, amú mə̄ wóg bə́ dzô nâ: "Ǹkaŋán á Do­tân." Yósəb ǎ ngadúgan hḿ kə́ a dzə́ŋ bə̄bə́nyāŋ, ńdɔ ǎ kə̄ bɔ̄ kɔ́b á Dotân. Bə́ ngáyén nyē a ngə́lə́ á zaa oyǎb nālí. Ńdɔ̄ bábu ésɔ̌g, a ngə́lə tə kwí babi ai bɔ́, nə́ bə́ yəm ḿból bə́ nə́ nyé dzǎm wē. Bə́ dzô nâ: "Tsa ! Mod biyə́yə̄m nyɔ̄lɔ́ ā zu" Bɔán bǐ tsig nyé bǐ wōā nyé édɔ̄g ébé ziŋ múlī, byǎyi kad naa ebibigan ńdzɔ̄ é mān nyé dí é dzam bíyə́yə̄m dí á tam bía man !" Rúben a wógō ńkɔ́bɔ̄ ví, ǎ ngayi há nâ a nyii nyé, ńdɔ a kɔ́bɔ̄ nâ: "Tə byǎwē nyé. Tə byǎbəgə akyaí tsóó tē nə́ byǎsoe məkǐ móé á sí, woágān nyé êtǎm yā ńkōd ńnam étēdē múlí, dá tə mod a bəgə tsóó yǎ məkǐ móé !" A lámā nâ a kode nyé á mɔ́ mábán, á dúgān nyé sɔ́ vaa, á kə ai nyé ábə̄ ésīá. Á kwí Yósəb a ngázu kwí á bə̄bə́nyāŋ bə́ ngábə́, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́dī nyé ǹdzɔmbɔ édud wóé. Ńdɔ̄ fə̄ bábi nyé bə́ wōá édɔ̄g ébé á étam é tɔ̄á évwē, təge ai məndím. Ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ a sí nə́ bádī; á bátə̄bə́ ná, bə́ ńtála ǹsámbá Bismaelít bə́ sɔ̂ á Galaad; bəkámɛl bábán bə́ bə̄bə̄gán abuí bísá: ai ǹkam, ai otú, ai bibumá məsan bə́ kələ ai bisá bítē Égîptɛn. Ńdɔ̄ Yúda ǎ nɔŋ ǹkɔ́bɔ nyé ai bəbə́nyāŋ nâ: "M̀fí dzé ó nə̄ fɔ̄ɔ̄ bíā naa bǐ we mǎdzāŋ ? Nə́ bǐ sōe məkǐ á sí. Ńkūán ai nyé ábə̄ Ísmaelít bā. Tə wɔ́ wáán wânamba enyiŋ dzíé, kə́ a nə mǎnyāŋ wāān ai məkǐ máán a !" Ńdɔ̄ bəbə́nyāŋ bə́ ngáyə́bə̄ nyé. Ábōg bǒd yā Madiân bə́ zaa lod, bâkə bâkuan ai bisá byábán, ńdɔ̄ bə́ ngávaa Yósəb édɔ̄g ébé, bə́ bɛ́dé ai nyé êtam á yób. Ńdɔ̄ bə́ ngákuan ai Yósəb ábə̄ Ismaelít miǹsaŋ mí mɔ̄ní mə̄wóm mə́bɛ̄; bod bə́tē bə́ kə́ə́ ai Yósəb á Égîptɛn. Á Rúben a dúgán kə̄ sɔ́ á étam, á bəbə, təgě fə ai Yósəb êtam. Ńdɔ a ngányab biyé bíe. Ńdɔ ǎ kə kwí á bə̄bə́nyāŋ bə́ ngábə́, nyé nâ: "Ǹnyie anə́ mɔ́ngɔ́ təgě fə ai nyé wē, myǎdzō nâ mə́ bɔ yá?" Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ edǔd Yósəb, bə́ wé étud kábad bə́ ngawɔ̄bɔ̄ dzɔ́ məkǐ mə́ kábad. Ńdɔ̄ bə́ ngálóm ńdzɔmbɔ édud vī, nə́ é kə́ kwí ábə̄ ésīá wābán, bɔ́ ai nyé nâ: "Bǐ sɔ̄m é dzóm dzī. sə edǔd nyɔ̄ mɔ́n dzī a ?" Ńdɔ a ngáyəm dzɔ́, nyé nâ: "Edud mɔ́n wam. Ebibigan é mān nye dí. Ekam tíd é mān nye nyab !" Ńdɔ̄ Yákɔb a ngányab biwɔ́man bíé, a nɔŋɔ́ ńkud a tindí ángə̄də́g. Ńdɔ a ngáyəb mɔ́n wōē ábuí mə́lú. Bəndómán bóé bə́sə ai bəngɔn bóé bə́ kádá kogolan ai nyé nə́ á vɔ́bí, və nyé nâ: "Mə m̀báá tɔ á mākə̄ á bə̄kón, və á məlunga étēde." Bǒd yā Madiân bə́ ngákə kuan ai Yósəb Égîptɛn ábə Potifar, mod ǹnén yǎ ndá Farawóŋ ai ǹdzóe bəvâ bóé. A ngábɔ nâ: ḿból Yúda a ngálíg bə̄bə́nyāŋ, a kə́ ábə mod yǎ mvóg Adulam dzwé nâ Hira. Ńdɔ̄ á wé, Yúda a ngáyén ngɔn mǎn Kanǎŋ dzwé nâ Shua, ńdɔ a ngánɔŋ ngɔn tě, bân dzɔ bə́ tɔ̄bɔ́. Ngɔn é nɔŋɔ́ ábum, e byé mān fám bə́ yōlé nyē dzwé nâ Er. Miníngá á bǎd nɔŋ ábum, a byé fə mǎn fám, bə́ yōlé nyē dzwé nâ Onân, ńdɔ̄ hḿ fə a ngádúgan byé mān fám ḿfə̄, bə́ yōlé nyē dzwé nâ Shela. A ngábyé Yúda a tɔá á Kezib. Ńdɔ̄ Yúda a ngálúgu ǹtól mɔ́n wóé Er miníngá á tɔa dzwé nâ Tamar. Hədá Er ǹtól mɔ́n Yúda, ó ngábə́b Ńtondôbə á mís, ńdɔ a ngáwé nyé. Yúda nyé ai Onân nâ: "Tɔbɔ́gɔ́ ai miníngá mǎnyɔ̄ŋ, ó bə́lān ai nyé á məyian mə́ ńnóm á ngāwú, ó bōnde mǎnyɔ̄ŋ mvɔŋ bod." Onân a yəmə fɔ́ɔ́ naa mvɔŋ bod tě yāyǐ kig bɔ éńdzié. Lə́ ńtɔ̄á hḿ nâ: éyɔŋ ésə ǎ kə ai miníngá mǎnyāŋ ǎ ngakad soě məyóm á sí nə́ á bɔ təge və́ mānyāŋ mvɔŋ bod. É dzam ǎ bɔɔ dílī á ngábə́b Ńtondôbə á mís, ńdɔ a ngáwé fə̄ nyé. Ńdɔ̄ Yúda ǎ zu dzó ai Tamar, m̀bɔ́m wóé nâ: "Tɔbɔ́gɔ ǹkús á ndá ésōá, a kələ kwí a nə́ mɔ́n wam Shela ǎ man náŋ mod." A ngábə́ dzô á ńnə̄m wóé naa: "Yə nâ ényɔ̄ nyé á bad wú anə́ bə̄bə́nyāŋ !" Ńdɔ Tamar a ngákə tɔbɔ á ndá ésīá. Abuí mə̄lú á ngálod válā, ńdɔ ngɔn Shua, miníngá Yúda a ngáwú. Á man Yúda a ngáman bɔ ákūs, ǹnə́m ó vɔ́bī nyé, ńdɔ a ngábɛ́d á Timna, á bə́ tsígi miǹtómbá mim̀vɔ̌d, bân mvóé dzīē Hira mǎn mvóg Adulam. Ńdɔ̄ bə́ ngákə kǎd Tamar nâ: "Nyɔ ńkiɛ́ fám hḿ nyɔ a bɛ́d á Timna á bátsíg bīyə́m bíé mim̀vɔ̌d." Ńdɔ a ngásɔ́di biyé bí ńkús bíé, a kúbú sūláya ai ǹló ósə, a mǎn kom ásū díé, ńdɔ a ngákə tɔbɔ a ḿbɛ̄ dzāl Enayim yǎ á nə̄ á zēn Timna. Amú á ngāyén ḿbəŋ m̀bəŋ nâ Shela ǎ man yǎ nāŋ mod, bɔ́ təge nyé nye və́. Yúda a ngáyī nyé yēn, ǎ ngadzó nâ miníngá ebamba, ḿból á ngābúdi asú díé. Ńdɔ a ngátsíg ḿfág zēn á ngābə́, nyé ai nyé nâ: "Ǎ wa! Yə mə́ zu bǐ kə ?" Amú á ndzí kig bǎd yəm ḿbɔ̄m wóé. Ńdɔ a ngáyalan nâ: "Wavə́ mā dzé nə́ mə́ yə́bə wa ?" Nyé nâ: "Mayi wa lóm mān ékə́lá á ńkunda wáma", nyé á kig nâ: "Mayə́bə, ngə́ walíg ma ebán á zaa kwí anə́ wālóm mā nyé". "Dzé wāyi á ébān ?" Nyé nâ: "Elondé dzóe ai ǹkɔ̌l ósə, ai ńtúm ó bələ́ á wɔ́ vīlí". Ńdɔ a ngávə́ nyē byá, a kə́ə́ nyé ńdɔ̄ fə a ngánɔŋ abum. Ńdɔ a ngákódō á sí a kə́ə́ a vǎ sūláya, a dúgán nɔ̌ŋ bīyé bí ńkús bíé. Éyɔŋ Yúda ǎ kələ lóm mān ekə́lá ai mvóé dzīé, mǎn mvóg Adulam, nə́ á dúgân nɔŋ ébān á ngālíg á mɔ́ mə́ mīníngá, miníngá təgě fə ai nyé. Á ā síli bod bə́ ńnam nâ: é mīníngá ebamba a ḿbə́ á ńdzɔ̄ŋ Enayim a nə vé ?" Bɔ́ ai nyé nâ: "Miníngá ebamba ǎ bɔbɔ vá !" Ńdɔ a ngádúgan sɔ́ kad Yúda nâ: "Mǎ ndzí kig nyé yén, ńdɔ bod bə́ ńnam bə́ kɔ́bɔ̄ naa miníngá ebamba ǎ bɔbɔ wé !" Yúda a fɛdə́, nyé nâ: "Bə́ dzōgē nyé ai byə́m bítē, bǐ zā kúbán ósāma, dá mə mə lóm mān ékə́lá, ńdɔ waa ǒ bɔ̄ təge nyé yén ! " Ńdɔ̄ hḿ ámōs dí ngɔn é lod yǎ élɛ́ bázu kad Yúda nâ: "M̀bɔ́m wóē Tamar ǎ ngabɔ yǎ ébamba. A bəgə́ fə abǔm yā ébamba dzíé !" Yúda nyé nâ: "Bə́ kúlígī nyé á ńsəŋ bə́ tum nyé á ndóan !" Ábōg bə́ kúligi nyé á ńsəŋ, ńdɔ a ngálóm kad ńkiɛ́ wōé naa: "É mod a nə́ ai é byə́m bī, énye a ngávə́ ma abum." A báá fə ebúg éfə̄ naa: "Yəmə́ hḿ étēde nâ é mod a wóge ai élōndé dzī, ai míńkɔ̌l mī, ai ńtúm vī énye a nə́ ai dɔ́." Ńdɔ̄ Yúda a ngáyəm byə́m bíé, nyé nâ: "Ǎ bɔ̄ sósōó a lodo ma, amú lə́ nə̄ bə́bə́lá naa ma ndzí kig nyé və̄ mɔ́n wam Shela." Dá a ndzí kig bǎd bómbo ai nyé. Éyɔŋ abǒg ábyé lə́ ngákwí, mim̀byás mí ńtɔ̄ā nyē âbum. Ábōg ā byê, ńdɔ̄ mɔ́n ḿbɔ̄g á ngākúlī wɔ́ wóé á ńsəŋ, ńdɔ̄ é mīníngá ā byálígi a ngátindi wá ńkɔ̌l ó viege, nyé nâ: "Ényɔ́ énye a tádí kwí." Ńdɔ̄ wɔ́ ó ngádúgan âbum étēde, mǎnyāŋ énye a hámá ósū. M̀byálī nyé nâ: "Ńdɔ̄ ǒ kpai yǎ wāmēn zēn nâ ó kwí." Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáyole nyé dzwé nâ Pèrèz. Ńdɔ mǎnyāŋ nyé ǎ zu kwí, ényɔ̄ bə́ ngátindi ǹkɔ̌l ó viege; bə́ yōlé nyē dzwé nâ Zérah. Ḿból hḿ Yósəb a ngásigi á Égîptɛn, ńdɔ Polifar, ǹtómbā yā édzōē Farawóŋ, ǹdzóe bəbɔ bísíé, mǎn Égîptɛn, a ngákus nyé á mɔ́ Bismaelít yā bə́ ngákə ai nyé wē. Ǹtondôbə a ngábə́ ai Yósəb, Yósəb émēn nyé a bə́bə́lá mod. A ńtɔ̄ā hḿ fɔ̄ɔ̄ á ndá mǎn Égîptɛn ǹtí wōē. Mǎn Égîptɛn a yəmə́ fɔ̄ɔ̄ fə̄ nâ Ǹtondôbə a nə ai nyé ai nâ énye ǎ bɔ nâ mam móé mə́sə̄ mə́ vu. Yósəb nyé a nyəbə́ fɔ̄ɔ̄ fə ǹtí wōē á ńnə̄m, ǎ ngásyé á ndá dzīē, ńdɔ ǹtí wōē á ngábə́dē nyé ńkōŋ a tə́lé nye ǹkálā ndá dzīē ésə ai ákúmá ásə̄ á ngábə́ á wôge ai nyé. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, ḿból mān Égîptɛn a ngátə́lē Yósəb ǹkálā ndá dzīē ai akúmá díé ásə, Ǹtondôbə ǎ ngakúb hḿ fɔ̄ɔ̄ ńtōtōmaamaa woé á dzāl mān Égîptɛn. Mǎn Égîptɛn a tə́lé á fɔ̄ɔ̄ Yósəb ǹkála akúmá díé ásə, a ńtɔ̄ā hḿ təgě fə sáŋan ai dzóm, a yəmə nâ Yósəb a nə nyé babi. Ḿból fɔ̄ɔ̄ Yósəb a ngábə́ éyə̄gan ábəŋ ndómán, ńdɔ hḿ á mvús é mam mə́sə má, miníngá ǹtí wōē á ngābəbə nyé ákyaí étām, nyé ai nyé nâ: "Bómbógo ai ma." Dá, ńdɔ̄ a ngábɛn, nyé ai miníngá ǹtí wōē naa: "Tám yēn: ǹtí wama a bələ́ ábuí áfidí ai ma: ǎ sáŋǎn kīg fə ai dzóm á ndá dzīē. Ǎ nɔ̄ŋ ákúmá díé ásə a və́ə́ mā dɔ́ nə́ mə́ kálá. Á ndá bēn mūná, ǎ lə́dē kig ma nâ a nə ma ǹkóŋ á yób, a ndzí kig ma tə́lē dzóm ziŋ səsalá, a lodǒ fə anə́ wa yǎ ó nə̄ ńgāl, éyə mə nə́ dzǎm bɔ ákyaí ḿbə̂ dzǎm tē yá, mə sə́mə̄ nálā á mís mə́ Zāmbá ású dzé ?" Tɔ anə́ ā yâg ai nyé dɔ́ á kíŋ ámǒs ósə, Yósəb təge yə́bə̄ nə a bómbo ai nyé nə́ bə̄ fūlán á énɔ̌ŋ. Ńdɔ̄ lázu bɔ ámǒs ḿbɔ̄g naa, a ngákə syé bísīē bíé á ndá wē, ḿbɔ bisíé ḿfə̄ tɔ m̀bɔ́g təge ai nyé wē; ńdɔ fɔ́ɔ́ mīníngá á ngálad nyé á éwɔ̄man, nyé ai nyé nâ: "Bombógo ai ma !" Ńdɔ̄ nyé á ngālíg nye ewɔ́man dzíé á mɔ́, a túbú ḿbīl, a kwíí á ǹsəŋ. Á yén á ngāyén éwɔ́man a ngálíg nyē á mɔ́ á ā túbū á ńsəŋ, miníngá á maná lóē bə̄síé bóé, nyé nâ: "Yénán ! Bə́ ngákə sɔ́ ai mǎn Hébrēa nə́ á zū bía sámala. A kə́ sɔ́ nyé nâ a bómbo ai 'ma, ńdɔ mə yón á yób étēde. Ǹnyie anə́ ā wóg mə̄ bə́dege kíŋ á yób étēde, nə́ malóe bod, ńdɔ a líg ma ewɔ́man dzíé é dzōgó hā, a túbú ḿbīl, a kwíí á ńsəŋ." Ńdɔ a ngábóe ewɔ́mǎn Yósəb á mgbág dzīē a kələ kwí anə́ ńnōm á ngákə sɔ́. Ńdɔ̄ fə a ngátɔ́ŋ nyē və ndɔ́ŋ dzīdziá, nyé nâ: "A kə́ sɔ́ nâ a zu ma sámala, é mān étúgā Hébrēa yǎ ó ngānyílī á ndá mū. Á mābə́dē kíŋ á yób nə́ malóe bod, ńdɔ a líg ma ewɔ́man dzíé, a túbú, a kwíí á ńsəŋ." Á wóg ńtī wōē á ngāwóg ńgāl á dzô nâ: "Éyə̄ hḿ étūgā dzóe é hə́ bɔ̄ ma ná !" Mod a mǎn hḿ bə̄b. Ńdɔ a ngábi nyé a fɛdə́ á mim̀bɔ́g á édɔ́g ébé bə́ kadəgə fúdǐ mim̀bɔ́g mí édzóē mí ńkúkúmá. Hədá, ńdɔ Ǹtondôbə a lə́de fɔ́ɔ́ fə̄ Yósəb edǐŋ dzíé á ndá mim̀bɔ́g étēdē mú, ǹdzóē ndá mim̀bɔ́g ǎ ngádiŋ nyé ábuí. Ǹdzóē ndá mim̀bɔ́g a kə̌ fɔ̄ɔ̄ Yósəb mim̀bɔ́g mísə̄ á mɔ́, á ńtɔ̄ā fɔ̄ɔ̄ naa, é dzam ásə̄ lábɔɔban, və Yósəb énye a tə́lé dɔ́ ósū. Ǹdzóē ndá mim̀bɔ́g təge fɔ́ɔ́ fə sáŋan ai dzam zǐŋ yā é mam a ngátə́lē Yósəb amú Ńtondôbə a ngábə́ ai nyé, mam mə́sə̄ mə́ ngábuguban á mɔ́ móé. Ńdɔ̄ hḿ á mvús é mam má, lázu bɔ̌ nâ: ǹdzóē ndá bidí bân ǹdzóe ndá mənyú ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn bə́ ngádaŋ məmvéndé mə́ ńtí wābán, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn. Farawóŋ á yɔ́ɔ́bɔ́ bɔ̄ á nyɔ́l va abuí, ńdɔ̄ ǎ bi bɔ́, a woá bɔ̄ á mim̀bog á édɔ́g ébé yā ndá ǹkála woé, é vóm bēn Yósəb nyé a ngábə́ fə̄ á mim̀bog. Ńdɔ ǹkála akúmá á ngāvə́ bɔ̄ Yósəb nə́ á kad bɔ́ bɔ̌ bīsíé. Mim̀bú mí ngálod hála anə́ míbɛ̄, ńdɔ̄ Farawóŋ émēn ā zu yə̌m bīyə́yə̄m. A ngábə́ tə́lə̄ á ńtsāg óswé Nîl, mim̀bəmbə mí nyag zamgbál, abəŋ tsíd mə́vɔ́ŋ, mí ngakwí á mə̄ndím mə́ Nîl, mí kələ myádzə̄ŋ mə̄dîga á bimvyal bimvyal. Ńdɔ̄ hḿ nyag fə́ zamgbál dzɔ̂ é ngákwí ényí ósú á mvús; é sɔ̂ á Nîl, é tɔ̄á ábē ai miǹkód miǹkód, yâzu yásūbū ényí ósú babi, á ńtsag óswé Nîl. Ńdɔ̄ bə́bə̂ míńkód mí nyag mí mí ngáman dí míḿbəmbə mí nyag zamgbál yā mí ngábə́ tsíd mə́vɔ́ŋ. Farawóŋ á vəbə́ fɔ̄ɔ̄ fə. Ńdɔ a dúgan kə óyɔ̄, ǎ ngayə̌m fə biyə́yə̄m. Fón nyī yáwúm átīn dá zamgbál, zozoê fón ai miǹdǔ. Fón fə́ nyi zamgbál yákwí á mgbág, miǹkód, məbám ńdīgán ǹdígán. Ńdɔ̄ ényí zamgbál é ngábə́ mīńkód nyī yáman min é zózoê fón zamgbál é ngábə́ miǹdǔ nyī. Farawóŋ á bǎd vəbə: ndə və biyə́yə̄m. Ai məléndé mə́ kídí ǹnə́m ó ngabɔ́g nyé âbum: ńdɔ ǎ man lóē bəfada[1] bə́sə̄ yā Égîptɛn ai mim̀fəfə́g mí bod, Farawóŋ ā ngalɛ̂ bɔ́ bíyə́yə̄m á hə̄ yəm. Dá təge ai é mod ǎ timi nyé byá. Ńdɔ ǹdzóē ndá mənyú ā zu kǎd Farawóŋ nâ: "Farawóŋ á ngāliŋan ai bitúgā bíé, ńdɔ a ngáwoa á mim̀bog bía ǹdzóē ndá bidí. Ńdɔ alú ziŋ, bíā nyé bī ngáyəm biyə́yə̄m, bíyə́yə̄m bī, anə́ ébílī bí bə̄lə́ é ndīán dzābán. Bǐ ngábə́ ai ndómán Hébrēa ziŋ á mim̀bog, ńdɔ a ngáman bía timi bíyə́yə̄m bī ngáyəm, anə́ mod éḿbīé. Ḿból á ngátimi bíā, éyə̄ fə̄ á ngábɔ̄ nálā. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan ma nɔŋ á bīsíé, bə́ wé ényɔ̄ ḿbɔ̄g á ékoe á yób". Ńdɔ Farawóŋ á ngálóm lóē Yósəb; bə́ kə́ nyé vaa ávōl á mim̀bog. Ńdɔ ǎ man kəŋəban, a mǎn bɔ̄d, ńdɔ ǎ zu kwí á mís mə́ Farawóŋ. Farawóŋ nyé ai Yósəb nâ: "Mə̌ yə̄m bīyə́yə̄m, təge ai mod tɔ m̀bɔ́g yǎ á nə́ mā byá dzǎm timi; ńdɔ mə wóg bə́ lɛ̂gɛ nâ, o nə nâ, ǹnyie anə́ ó wóg bīyə́yə̄m, o mǎn fə̄ byá timi təge ai ayé." Ńdɔ̄ Yósəb ǎ yalan, nyé nâ: "Zambá énye ǎ yi və́ Farawóŋ é ngalaná yāvə́ enyiŋ". Farawóŋ nyé ai Yósəb nâ: "Mə hə́ yəm biyə́yə̄m mə tə́lə́ á ńtsāg Nîl. Ńdɔ nyag mə́vɔ́ŋ zamgbál yákə sɔ́ á Nîl, é mān bɛ́d á kíndíg, yâkə yádī bīlɔ́g, ńdɔ nyag fə́ zamgbál dzɔ̂ yázū dzɔ́ bɛ̄d á mvús, é tɔ̄á mīńtɛ́d, abé á mís éyə̄gan ai miǹkód, ákyāí mā ndzí kig yén á ńgūmā ǹnam Égîptɛn ósə. Ńdɔ̄ é nyag é ngábə́ mīńkód ai abé, é ngádí é nyag ósú é ngábə́ mə̄nén zamgbál, və á mvús təge dzǎm yə̌m nâ míńkód mí nyag mí mí hə́ dí ényí fɔ́g, é tɔ̄á və abé ai miǹkód. Mə vəbə fɔ̄ɔ̄ fə. Ńdɔ mǎbǎd fə yén á bīyə́yə̄m nâ, fón zamgbál é wum átīn dá, zozoê fón ai miǹdǔ. Ńdɔ̄ fón zamgbál fə́ é ngákwí é tɔ̄á mə̄bám míńkód ai bidídiga ású dzóōm évúndū ńtōlē dzób. Ńdɔ̄ miǹkód mí fón myáman min bə̄zózōê bə́fón. Ńdɔ mə̌ kǎd bəfadǎ yā ńnam bíyə́yə̄m bī, təge ai é mod ǎ timi ma byá. Ńdɔ Yósəb a dzó ai Farawóŋ nâ: "Biyə́yə̄m bí Farawóŋ bí nə́ dzóm dzídzīā: Zambá nyɔ a kúli Farawóŋ é dzam ǎ yi bɔ. Mim̀bəmbə mí nyag zamgbál mí nə mim̀bú zamgbál, zozoê fón zamgbál dzɔ́ɔ̄ é nə̄ fə mim̀bú zamgbál. Biyə́yə̄m bíe bí nə́ dzóm dzídzīā. Miǹkód mí nyag zamgbál yā mí ngákwí á mvús mí nə mim̀bú zamgbál, dzam də́dā fə anə́ míńkód mí fón zamgbál mí ngáfáī á mvús, və mim̀bú zamgbál fə mim̀bú mí ḿbə̂ zie. É dzam mə hə́ bə̄lə́ naa mə kada Farawóŋ dīlí, nâ Zambá ā mān lə́dē Farawóŋ é mam ǎ yi bɔ. Mim̀bú zamgbál myâzu ású ńnam Égîptɛn ósə, mí tɔ̄á mīḿbú mí átə̌təgə́ bidí. Á mvús tě mim̀bú mífə̄ zamgbál mí yīán, mí tɔ̄á mīḿbú mí ḿbə̂ zie yǎ ā yi dzáā bod fəg, á bávóan atə̂təgə́ bidí yǎ ńnam Égîptɛn, zie yayi lə́dē ńnam tutulí, təgě fə yə̌m naa ńnam ví ó ngábi yǎ bīdí, ású éyə́gan ḿbə̂ zie á ńnam. Ḿból ó yə̄m bīyə́yə̄m bítē biyɔŋ bíbɛ̄, nálā wâtian nâ Zambá a tsíg yǎ ádzō tē, a tə́lé, ńdɔ̄ fə Zambá ā yi dɔ́ vōl bɔ. Lə́ ńtɔ̄á hḿ naa, ábōg dī ngə́ Farawóŋ a diŋ, á tɔb m̀fəfə́g mod ai akə́ŋ ásə á tə́lē nyé mam mə́sə̄ yā sí Egîptɛn ósū. Farawóŋ á tə́légē hḿ fə bəfə́b á sí Egîptɛn ésə, ḿbɔ̄ bə́ kə̄ bânɔŋ ngab tána yǎ bīdí bísə̄ yā Égîptɛn ńtíé mīḿbú zamgbál ńnam wáyi buguban. Bə́ kóán bidí bísə̄ yā mim̀bəmbə míḿbú zamgbál myázū mí. Bə́ kóán fón á ngul Farawóŋ, bə́ nyīe bidí bítē ású bə́tísɔn. Bidí bítē byâyi bɔ ékǎ ású ńnam á ngoməzan míḿbú mí zie zamgbál yā myázu ǹnam ósə, m̀bə̂ zie tě a zǎ man tugǐ bod." Ńdɔ Farawóŋ á ngāwóg ńkɔ́bɔ̄ ví ḿbəŋ ai nyé ai bədzóē bə́ ńnam bóé bə́sə, Farawóŋ nyé ai bɔ́ nâ: "Éyə̄ byǎyi kɔ́b é mod a bələ́ ákyāí fəg Zambá dī vé ?" Nyé ai Yósəb nâ: "Ókān Zāmbá ā bɔ̄ naa ó yəm é mam mə́sə̄ má, é mod m̀fə́ nyé á nə̄ ńkōŋ fəg ai akə́ŋ ánə̄ wā təge ai nyé, matə́le wa ǹtə́bə osú yǎ ndá dzama anyu dóé ńdɔ bod bámā bə́sə̄ báyi vógolo. Mayi wa tə́bə̄ ósū hə étīē ńkúkúmá". Farawóŋ nyé ai Yósəb nâ: "Matə́le wa á ńló ǹtə́bə́ osú á ńgūmā ńnam Égîptɛn ósə." Ńdɔ Farawóŋ á ngāvaa elondé ńtōmbā yǎ wɔ́ wóé a fudí Yósəb á wɔ́, a bɔ́dī fə̄ nyé bíyé bí nyāngá byádaŋ məfon, a bɔ́dí fə̄ nyé ńkə̄mbé mvɔ́d á kíŋ. Ńdɔ a ngábə́dē nyé á ékālíg bɛ̄ɛ dzíé, ǎ ngakə a sán, bâkə báyédan nyé ósū nâ: "Məbɔ́ŋ á sí !" Éyə̄ hḿ á ngātə́bə ǹnam Égîptɛn ósə̄ á ńlō á yób ná. Farawóŋ nyé ai Yósəb nâ: "Mǎ mə̄ nə́ Farawóŋ. Eki mod təge fóŋan ónyǔ ngə́ ákǒl á ńnam Égîptɛn ósə, sə́ nâ o və́ ngul." Ńdɔ Farawóŋ a ngáyole Yósəb dzwé nâ: Zafenat Panea, a lúgú fə̄ nyé mīníngá dzwé nâ Asunat, ngɔn Potifera fada yǎ One. Ńdɔ̄ Yósəb a ngákə a yén ńnam Égîptɛn. Yósəb a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́, ábōg á nyîgan á bisíé bí Farawóŋ, ǹkúkúmá yā Égîptɛn. A ngábə́ á tɔá a kələ a wulu á ńnam Égîptɛn ósə, á mənyian mə́ Farawóŋ. Ńtíé ósə mim̀bú mí átə̂təgə́ zamgbál mí ngábɔ, sí ē vúú bīdí təge ai álɛ́ɛ́, və nyé á kôgan bidí ai ǹnam Égîptɛn ósə; a kôgan byá á bə̄tísɔn: bídí mə́fúb mə́ vâg, bə́ fudigi byá á mə̄kág á tísɔn étēde. Ńdɔ̄ Yósəb a ngákóan fón və anə́ ńsələ̌g yā máŋ, ákyāí yə̄ nâ təgě fə dzǎm dzɔ vəg táŋ. Ósúsua m̀bú zie, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ ngábyáli Yósəb bə́bɛ̄ ábə Asunat, ngɔn Potifera, fada yǎ One. A yolé ńtól nâ Manasé, ḿból á dzô nâ: "Zambá ā táŋ mā miǹdzǔg myámā mísə̄ á ndá tará ésə". Ńdɔ a ngáyole mɔ́n mvúā nâ Éfraím, nyé nâ: Zambá ā bɔ̄ naa mə́ foe á sí mətúg máma." Ńdɔ mim̀bú mí átə̂təgə́ zamgbál mí ngáman á ńnam Égîptɛn. Mim̀bú mí ḿbə̂ zie zamgbál myâ mí tádí, ḿból Yósəb a ngádzó. Ńdɔ̄ lə́ ngábɔ̄ vá naa, míńnam mísə̄ mívɔ́g mí wâg zie, bidí bí tɔ̄á vóm ósə̄ á Égîptɛn. Ńdɔ zie e ngákwí á Égîptɛn, ǹnam ó ngakad sɔ́ yōn Farawóŋ zie. Farawóŋ nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán yén Yósəb, mǐ bɔ ḿból ā yī mína kad.” Zie ě ngavuŋ hḿ á ńnam; Yósəb a yáí mə̄kág bídí mə́sə, ǎ ngakuan ai Egîptɛn bidí. Zie hə ńkəán ósū. Miǹnam mísə̄ mí ngazu hḿ Égîptɛn, nə́ bâzu kǔs bīdí ábə̄ Yósəb, amú ḿbə̂ zie a ngáyaman miǹnam mísə. [1] Fada lucien Anya Noa nyé a lóē bɔ́ nâ “Mim̀vímvīgí” amú bəfadǎ yə abǒg tē bə́ kadəgə̌ fə kad é mam máyi bɔɔban anə́ bəbɔ bə́ mvīgí. Ḿból Yákɔb a ngáyén naa bidí bí nə̄ Égîptɛn, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngádzó ai bɔ́n nâ: "Dzé mī nə́ və mǐ zə̄gə́ vā ?" A kɔ́bɔ fɔ̄ɔ̄, nyé nâ: "Ma ndzí wóg naa bidí bí nə̄ Égîptɛn a ? Sǐgān wé, mǐ kə̄ bía kus wē é dzóm byānyiŋ ai dzɔ́, bǐ sáála awú!" Ńdɔ̄ bəbə́nyāŋ bə́ Yósəb awômo bə́ ngásigi nə́ bâkə kǔs bīdí Égîptɛn; dá, Yákɔb a ndzí kig lóm Bényamín, mǎnyāŋ Yósəb, ai bəbə́nyāŋ, ḿból á dzô nâ: "M̀bə̂ dzam a zǎ yénán ai nyé !" Ńdɔ̄ á bɔ́n bə́ Yákɔb bə́ ngákə̄ á ńnam Égîptɛn ai é bod bɔ́ɔ̄ bə́ kələ kǔs bīdí. Zie dzɔɔ e ngákwí fɔ̄ɔ̄ fə̄ á ńnam Kanǎŋ. Yósəb a tóban ai bəbə́nyāŋ éyɔ̄ŋ ósú Yósəb a ngábə́ dzóege á ńnam Égîptɛn, ńnye ǎ kugan ai bod bidí ḿból ā diŋi. Ńdɔ bəbə́nyāŋ bə́ Yósəb bə́ ngásuan, bə́ sūgú nyē, bə́ búdúbú ai məsú á sí. Ńdɔ a ngáyəm bɔ́, hədá təge lə́dē naa a yəm bɔ́; ǎ ngabɔ bɔ́ áyɔ̄g, nyé ai bɔ́ nâ: “Miná sɔ́ hé ? “Bɔ́ ai nyé nâ: “Á ńnǎm Kanǎŋ, nə́ byǎzu kǔs bīdí.” Yósəb a ngáyəm bəbə́nyāŋ, vədá bɔ́ təge nyé yəm. Ńdɔ̄ hḿ Yósəb ǎ zu dúgán tsog bíyə́yə̄m á ngáyəm ású dábán, nyé ai bɔ́ nâ: "Mǐ nə bəfə́b, ńdɔ mǐ sɔ́ naa myǎzu fə́b é vóm mī nə́ bía dzǎm wɔ̂n á bītá. Bɔ́ ai nyé nâ: "Təge, ǎ māńtí, bitúgā bíē bí sɔ́ kǔs bīdí. Bǐ nə́ bíā bə́sə̄ ésīá ḿbɔ́g, bǐ sə́ kig miǹnǎl, bitúgā bíē bí sə́ kig bəfə́b." Ńdɔ ǎ kad bɔ́ nâ: "Təge ai dzóm ! Mǐ sɔ́ naa mí zu yén é vóm mí nə̄ bía dzǎm wɔ̂n á bītá." Bɔ́ ai nyé nâ: "Bitúgā bíē bí nə́ bəbə́nyāŋ yā bī ngábyáli awômo ai bə́bɛ̄ ésīá ḿbɔ̄g á ńnam Kanǎŋ. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, mɔ́n mvúa a lígī ai ésīá wāān; ényɔ̄ ḿbɔ̄g á ngāwú yǎ." Yósəb nyé ai bɔ́ nâ: "Ma ndzí dzō vā a ! Mǐ nə fɔ́ɔ́ bə́fə́b bázū bāfə́b ńnam Kyɛ̌ nā ! Mə́ tam hḿ mína sɔ́ lə́dē naa myǎkɔ́bɔ mvol. Sɔŋ ! Anə́ Farawóŋ á və̌, mǐ nə aná tə tyé ákǒl vā, sə́ nâ mí bɔ̄ naa mɔ́n mvúa wǎn á zu kwí vā. Lómán ḿbɔ́g yǎ ábə̄ mínā á kə nɔ̌ŋ mānyāŋ wāān, myâ mǐ lígī á mim̀bog vá, myǎyi yén anə́ bībúg byáán byátoe mína bibǒŋ." Ńdɔ̄ hḿ Yósəb a ngáfudi bɔ́ á mim̀bog məlú mə́lɛ́. Ámōs lála, ńdɔ a ngákúlū bɔ́ á mim̀bog nyé ai bɔ́ nâ: « Bɔán ḿból mādzó, eyɔ̌ŋ te myǎyi nyiŋ, amú māmbáda Zambá.” Ngə́ myā sə́ kig bǒd mədugán, lígán mǎnyāŋ wāān ḿbɔ̄g á mim̀bog, é mína bəvɔ́g mǐ sob ai bídí mī hə́ kus á māl máán; mǐ zu ai ma məlígī mvúa wǎn hā, nə́ mə́ yə́bə ǹkɔ́bɔ̄ wáán, mǐ bɔ te wú.” Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ anə́ á ngādzó. Bə́ ngadzoan bɔ́ a bɔ́, bɔ́ nâ : “Byǎyəan ai ńdzūg bī bə̄lə́ hī, amú bī ngábɔ mǎdzāŋ ngɛ́d, bǐ tála míńtyé á ngábə́ bələ́ éyɔŋ ǎ kogolan ai bīá, təge nyé yén ngɔ́l; asú tē bī bə̄lə́ ńdzūg ósə̄ hí. Rúben nyé ai bɔ́ naa: “Mǎ ndzí fɔ́ɔ́ dzó ai mínā nâ, tə myǎbɔ mɔ́ngɔ́ ábē a ? Ńdɔ myǎ ndzí kig mə wóg. Ábōg dī, məkǐ móé mə́ ngayón yǎ bíā á ńlō.” É mam má, bɔ́ təge yə̌m hā nâ Yósəb a wóg ńkɔ́bɔ̄ wábá, amú ā kɔ́bɔgɔ ai bɔ́ á ńkɔ́bɔ̄ Égîptɛn, mod m̀fə́ á fələgan bɔ́. Ńdɔ a ngálíg bɔ̄ há, ǎ ngakə yón âsoé; a dúgán sɔ́, ǎ ngakɔ́bɔ ai bɔ́. Ńdɔ ǎ bī Simeón á zāŋ dzābán, bə́ mān nyé tindi ngadag a mís mábán étēde, a fudi nyé á mim̀bog. Ńdɔ̄ Yósəb a ngábéndē nâ bə́ dzála miǹkud myábán ai bidí. É mɔ̄ní bə́ ngásɔ́ ai nyé a mǎn bɔ̄ nyé dúgán fudi á miǹkúd myábán, a və́ə́ fə̄ bɔ́ bīdí bí zēn. Éyə̄ lə́ ngábɔɔban nálā[1]. Ńdɔ̄ bə́ ngákág bōzele bábán, bə́ kə́ə́. Éyɔŋ bə́ ngákə tə́bə̄ á zēn, ńdɔ m̀bɔ́g ā kúi ǹkud wóé nə́ a və́ ózele woé bīlɔ́g, a ńtála mɔní wōē! Mɔní á ngābə́ ânyu ńkud fón! Nyé ai bəbə́nyāŋ nâ: “Bə́dúgan ma mɔní wam ! ényē nyɔ̄ á nə̄ á ńkud fón wám !” Məkǐ mə́ tsígí bɔ̄ á fyɛ́ á tsoom ! M̀bə̂ wɔ̌ŋ á ḿbə̄lə́ bɔ̄, bə́ ngadzó nâ: “Dzé fə Zambá ā hə́ bɔ bíā ná !” Ńdɔ̄ bákə kwí ábə̄ ésīá wābán Yákɔb á ńnǎm Kanǎŋ, bə́ mān nyé tɔ́ŋ ndɔ́ŋ yǎ é mam mə́sə̄ mə́ ngábɔɔban. Bɔ́ nâ: “É mod a dzóe ǹnam a kɔ́bɔ́ ai bíā nyág, nyé nâ bǐ nə bəfə́b, bǐ sɔ́ naa byǎzu fə́b ńnam. Ńdɔ byǎyalan nyé nâ: "Bǐ nə bod bə́ mvɔ̄í, bǐ sə́ kig bəfə́b bə́ ńnam. Bǐ ngábə́ bə̄bə́nyāŋ áwômo ai bə́bɛ̄ ésīá ḿbɔ̄g, m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bía a sə́ kīg fə̄, ényɔ̄ á nə̄ mɔ́ngɔ́ á ngālígi ai ésīá á ńnǎm Kanǎŋ." Ńdɔ mod tě, ǹdzóe ǹnam a dzó ai bíā nâ: "Á vá ńgɔ̄ hḿ māyi yə̌m naa mǐ nə bod bə́ mvɔ̄í: Lígán ma mǎnyāŋ wāān ḿbɔ̄g, mǐ nɔŋ bídí myāyáŋan ai byá ású bíbə̄gá byáán byá wú zie, mǐ kə. Zǎn ai ma mǎn mānyāŋ wāān, mə́ zū hḿ yə̌m naa mǐ sə́ kig bəfə́b, mǐ nə fɔ́ɔ́ bod bə́ mvɔ̄í. Mayi mína dúgân mānyāŋ wāān, mǐ ńtɔ̄á dzǎm bɔ̌ mam máán á ńnam. Bə́ ngakúli hḿ miǹkúd myábán, anə́ mod mɔní wōē á tɔa á ńkud. Á yén bə́ ngáyén, mīḿfəg myábán ai mɔní étēde, tɔ bɔ́ bə́bēn, tɔ ésīá wabán, bə́sə̄ bə́ ngakɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ. Ésīá wābán Yákɔb nyé nâ: "Mǐ mān ma dzáā bɔ́n ! Yósəb a sə́ kīg fə Simeón á sə̄ kig ńdɔ myǎyi dúgán nɔ̌ŋ Bényamín. Mə ngábɔ̄ mínā dzé ?" Ńdɔ̄ Rúben a ngádzó ai ésīá nâ: “O nə dzǎm wē bɔ́n bámā bə́bɛ̄, ngə́ mə̄ bɔ̄ təge dúgan ai wa nyé. Váá ma ekolá yā ábə̄ nyé, mayi wa dúgan ai nyé”. Yákɔb nyé nâ: “Mɔ́n wama ǎ yǐ kig sigi ai mínā. Mǎnyāŋ á ngāwú yǎ, nyé a lígí étām. Ngə́ dzam lâkə nyé bɔ é zēn myāyi kə, ǹló wáfum ví wâyi kə́ wáyōn á bə̄kón étɔm dzáán.” [1] Yósəb a dúgan bə̄bə́nyāŋ ḿbəŋ ású ábē bə̄ ngábɔ̄ nyé. Zie é ngavuŋ á fɔ̄ɔ̄ á ńnam hə m̀vuŋán. Ḿból bə́ ngáman dí bídí bə́ ngásɔ́ ai byá Égîptɛn, ńdɔ̄ ésīá wābán a dzó ai bɔ́ nâ: "Dúgán bía kə kǔs bān bídí." Ńdɔ Yúda a ngáyalan nâ: "Mod te a ngátóan fɔ́ɔ́ bía tə́bə́lě naa: "Myǎyǐ kig kwí á mís máma ngə́ mānyɔ̄ŋ á sə̄ kig ai mínā á ńsāmbá." Ngə́ wayə́bə̄ hḿ naa walóm bía ai mǎdzāŋ á ńsāmbá, bǐ kə kǔs bīdí; ngə́ ō bɔ̄ tə yə́bə, byâ təge kə, amú mod te a ngákad bíā nâ: "Tə mod a tə́bə ma á mís ngə́ mī sə́ kig ai mǎnyɔ̄ŋ á ńsāmbá." Ísraɛ̂l nyé nâ: "Ású dzé mī kələ fɔ́ɔ́ ma bɔ ábīm ábē tē nə́ myǎkə kǎd mod nâ mǐ bə̄lə́ mānyāŋ ḿfə̄ ?" Bɔ́ ai nyé nâ: "Mod a ngáyádan bía ai miǹsílí á ńkug nyɔ́l wáán bíā bə́bēn ai ḿfág yā ndâ bod dzǎn: ''Yə ésōá á ngə́lə́ á və̌ ? Yə mǐ bə̄lə́ mānyāŋ ? Ńdɔ̄ hḿ bī ngáyalán nyé ású míńsílí mítē. Yə bǐ ngábə́ dzǎm yə̌m naa a yi dzɔ́ nâ: "Kaŋán nɔ̌ŋ mānyāŋ wāān, mǐ zu ai nyé mū." Ńdɔ̄ Yúda ǎ zu dzɔ́ ai ésīá Ísraɛ̂l nâ: "Dzoégē bíā mɔ́ngɔ́ bǐ kə və nálā ńgɔ bí nə́ dzǎm kə, ngə́ byǎyi nâ bǐ nyiŋ, tɔ bíā bə́bēn, tɔ wǎmēn, tɔ bɔ́n báán. Maməm ekolá yā nyɔ́l dzīē, mǎ wāyi sílī ndɔ́ŋ yǎ ábə̄ nyé ngə́ mə̄ bɔ̄ təge wa nyé dúgán sɔ́ və̄; ngə́ mə̄ bɔ̄ təge kwí ai nyé á mís móe, mayi bəgə ékolá yā étēdē á mís móe á ńtīē ényiŋ wáma. Ngə́ bī bɔ̄ təge təgəlǎn dulǔ tē kɔ́m nā, ngə́ bī dúgan yǎ sɔ́ tɔ biyɔŋ bíbɛ̄." Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngákɔ́bɔ̄ nâ: "Ngə́ nálā ńgɔ myǎdzó, bɔán hḿ nálā nɔŋán mim̀bəgə myáán, nə́ mǐ kə fáī mod tě, bibumá yā ńnam ví, mǎn ḿbɔ́n məsan, wé, ndamba, kyág ówondo ai kóme. Mǐ kələ ai abím mɔ̄ní ziŋ, və təge líg é mɔ̄ní bə́ ngábə́de mínā á mənyǔ miǹkúd, kámə̄ná lə́ ngábə́ á fūán. Nɔŋán mǎnyɔ̄ŋ wāān mǐ dúgán kə ábə mod tě. Zambá Ngul mə́sə á tə̄ə̄gə mod te ǹnə́m ású dáán, á dzógē mína é mānyɔ̄ŋ ḿbɔ̄g, bân Bényamín. Ḿfág wám, ngə́ lə́ nə̄ nâ maman fɔ́ɔ́, mə́ man fɔ́ɔ́". Ńdɔ̄ é bod bá bə́ ngánɔŋ bifái, bə́ nɔŋɔ́ fə̄ é mɔ̄ní ḿbɔ̄g ai Bényamín, ńdɔ̄ bə́ ngátíe, bə́ sīgí Égîptɛn, bə́ kə́ kwī á mís mə́ Yósəb. Á yén á ngāyén Bényamín ai bɔ́ ńsāmbá, ńdɔ̄ Yósəb a ngádzó ai ǹkálā ndá wōē nâ: "Kələ́ ai é bod bá á ndá ó tsig eyə́m, ó man yám, amú bíā é bod bá byāyi dí á ńtōban ámǒs" Mod a kə́ə́, a mǎn bɔ anə́ Yósəb a ngádzó, a nyílí bod bə́tē á ndá Yōsəb. Ńdɔ mvofod é ngábī bɔ́, ḿból bə́ nyíligi bɔ́ á ndá Yōsəb. Bə́ ngadzó, bɔ́ nâ: "Lə́ nə etɔm é mɔ̄ní bə́ ngáfudi á miǹkud é dulu ósú. Bâzu ai bíā vá, nə́ bǐ yén étɔm yáku bíā á yób, bə́ bī bía miǹkóm, bíā bə́bēn ai bǒzele báán !" Ńdɔ̄ bákə̄ ábə ǹkálā ndá Yōsəb bə́ ngakɔ́bɔ ai nyé á m̀bɛ̄ ndá á yób, bɔ́ nâ: "Ǎ māńtí, á ńkogolán ! Bǐ ngátám yǎ sigǐ mū éyɔŋ ósú, ásɔ̄ kǔs bīdí. Ńdɔ̄ lə́ ngábɔ̄ nâ, á byākə kwí á ndá abómbó, ḿból byākúli miǹkud myáán, bǐ ńtala anə́ mod mɔní wōē á dzogó ânyu ńkud. Mɔní wāān fɔ̄ɔ̄, é táŋ fə á ngábə́, énye byǎdúgán ai nyé nyɔ̄. Hədá, bǐ sɔ́ fə ai mɔní ḿfə̄ ású ńkus bídí. Byǎyə̌m kig é mod a ngáfudi mɔní wāān á miǹkud myáán. Mod nyé nâ: "Tɔbɔ́gán á myə̄ə̄ŋ, tə myǎmbāda. Zambá wāān, Zambá ésōá wāān, énye a ngáfudi mína akúmá á miǹkud. Mə mə ngábi mɔní wāān." Ńdɔ ǎ zu ai bɔ́ Simeón. Ńdɔ mod a ngányílī bɔ́ á ndá Yōsəb. A sɔ́ ai bɔ́ mə̄ndím nə́ bə́ sob məkǒl, a və́ə́ fə̄ bǒzele bábán bīlɔ́g. Bə́ ngakoməzan efáī ású Yósəb ńtíé bə́ yanga nyé ḿból bə́ ngáyəm nâ éyə̄ báyī dí á ndá tě. Ábōg Yósəb a ngányían á ndá, ńdɔ̄ bázū nyé və̄ éfāī dzábán, bə́ lábán ai məbɔ́ŋ á sí bə́ lúigi miǹló mí kələ namba sí. Ńdɔ a sílī bɔ́ nâ yə bə́ nə́ mvɔí, nyé nâ: "Ńdɔ ǹnǒm ésīá wāān mī ngálɛ̂ ma ǹláŋ ó nə̄ yá ? Yə a ngə́lə́ á və̌ ?" Bɔ́ nâ: "Etúgā dzóe, tará wāān, á nə mvɔí, a ngə́lə́ á və̌." Ńdɔ̄ fə̄ bálúmbu, bə́ lábán á sí á mís móé. Ńdɔ a ngábə́bə, a ńtálā Bényamín, mǎn nyīá. Nyé nâ: "Yə é mǎnyāŋ wāān á nə̄ mɔ́n mvúa mǐ ngádzó nyɔ̄ ?" Ńdɔ a dúgán dzó nâ: "Zambá á kúbú wa mvɔ̌m ǎ mɔ́n wam." Ǹnə́m ó sīgán fɔ̄ɔ̄ nyé âbum, ḿból á ngāyén mǎnyāŋ. Ǎ ngadzə́ŋ ávōl é vóm a kə sɔlǐ bībə́ge. A nyíán fɔ̄ɔ̄ êtun ­ndá dzíé, ǎ ngayón wē. Ńdɔ a ngáman sob ású a dúgán kwí. Á bān á ngābán ńnə̄m, ńdɔ ǎ zu dzɔ́ nâ: bə́ zǎg ai bidí. Bə́ sə́ŋə́ nyē ésəŋ dzíé, ébá bə̄vɔ́g, ésəŋ dzábá. Egîptɛn éńdzābā amú Égîptɛn bə́ sə́ kig dzǎm dí fūfulu ai Hébrēa, bávīnī nála ǹnə́m éyə́gan. Ńdɔ̄ Hébrēa bá bə́ ngátɔbɔ á sí bə́ tōē bɔ̄ ḿból ńkōŋ ábyálí wábán ó ngábə́, a tádigi á ńtōl, a kələ mana á mɔ́n mvúa, bə́ ngabəban bə́ kɔnɔ wɔ̌ŋ éyə̄gan. Ńdɔ a ngálóm bɔ̄ bísóá bídí ā dzâg, édzí Bényamín é lodo ébí bīvɔ́g biyɔŋ bítán. Ńdɔ̄ bə́ ngányú ai nyé bə́ fono. Ńdɔ̄ Yósəb a ngábénde ǹkála ndá dzīē naa: “Dzálága miǹkud mí é bod bá ai bidí, é táŋ bə́ nə́ dzǎm bəgə, ó fūdī fə bɔ́ mɔ̄ní wābán anə́ mod ânyu ńkud wóé. Ânyu ńkud mɔ́n mvúa, wayi fudi kɔ́b mə́nyú dzáma, kɔ́b m̀fúm mvɔ́d, ai mɔní bidí wōē." Ńdɔ a ngábɔ anə́ Yósəb a ngábénde nyé. Ǹnyie anə́ kídí ē ngámúan, ńdɔ̄ bə́ ngásoe bɔ́, ai bǒzele bábán. Ábōg yə̄ nâ bə́ kə́ yǎ, bə́ wulu yǎ fə mǎn ńtíé, ńdɔ̄ Yósəb a lóe ǹkálā ndá wōē, nyé ai nyé nâ: "Tə́bə́gə́, ó kə watoŋ é bod bá. Ábōg ó ńkə́ bɔ kɔ́b ánā, ó dzo ai bɔ́ nâ: “Amú dzé myādúgan abé ású ḿbəŋ ? Dzé é bɔ̄ naa mí dzib ma kɔ́b kúm ? É kɔ́b ńtī wama ǎ kad nyú étēde ? É kɔ́b ā kad láŋ mam mə́ ndímba étēde ? Mǐ bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ ḿbə̂ evǔs, ḿból mī bɔ̄ nálā”. Ńdɔ a ngákə̄ fə̄ bɔ́ kɔ́b á zēn, a dzó fə ai bɔ́ bībúg bítē. Ńdɔ báyalán, bɔ́ ai nyé nâ: “Byǎyəm nâ dzé yábɔ̄ nâ maǹtí á kɔ́bɔ̄ ai bíā é ndá ǹkɔ́bɔ̄ nyí ? Édílī á súbúgū bitúgā bíe oyǎb, nə́ bǐ bɔ akyaí dzǎm tē ! Bəbə́gə̄ nâ: é mɔ̄ní bī ngásɔm á miǹkúd myáán, bǐ dúgán kə̄ sɔ́ ai nyé á Kanǎŋ, éyə̄ bǐ nə́ dzǎm dzīb kɔ́b kúm á ndá ǹtí wāān yá ? É mod ósə yǎ bītúgā bíe kɔ́b tě é ńyéné ábə̄ nyé ánā, a wâg; bíā bə́sə̄ bi ńtɔ̄á fə bəlɔ̌ bə́ māńtí.” Ǹkálā ndá nyé nâ: “Lə́ bɔ̄ɔ̄g anə́ mī hə́ dzó: é mod ósə yǎyi yénē ábə̄ nyé énye ǎ yi bɔ ólɔ̌, é mína bə̄vɔ́g mī lígí á téén.” Mod ósə a vól fɔ̄ɔ̄ suu ḿbəgə wóé á sí, mod ósə ǎ ngakúli fə̄ éńgōē. Ńdɔ ǹkálā ndá á ngādzə́ŋ kɔ́b a tádigi á bənyiá bódo a kələ kwí ábə̄ mɔ́n mvúa ! Ńdɔ̄ kɔ́b é ngākə yéné á ḿbəgə Bényamín. Bəbə́nyāŋ bə́ nganyab biwɔ́man byábán. Ńdɔ̄ bábad mǎn kag mim̀bəgə myábán anə́ mod á ózele woé, bə́ dúgán á dzāl Farawóŋ. Ńdɔ̄ Yúda bân bəbə́nyāŋ bə́ ngákə kwí á ndá Yōsəb, hála émēn á ngə̄lə̄ wé. Ńdɔ̄ bə́ ngákúd nyé məbɔ́ŋ á sí bə́ vīdí mīńló a kələ kwí á sí. Yósəb nyé ai bɔ́ nâ: “Zǎ ákyaí fə̄ dí ?” Ńdɔ̄ Yúda a ngáfɛd, nyé nâ: “Dzé bí nə́ dzó ai ǹtí wama, bǐ fálaga bibúg bí tɔ̄á yá ? Akyaí ńkad afə́ bī kada ? Ǹtondôbə a kúlan yǎ fɔ̄ɔ̄ bītúgā bíe á ngə̄ə̄ŋ. Bǐ ńtɔa yǎ bəlɔ̌ bə́ ńtí wama, bíā bə́sə ai é mod bə́ kə́ sɔm kɔ́b.” Yósəb nyé nâ: “Mə kələ bɔ̌ nálā yá ? É mod bə́ sɔ̄m kɔ́b ábə̄ nyé énye a lígi olɔ̌ wáma. É mína bə̄vɔ́g myâ dúgân mvɔí ábə̄ ésōá wāān !” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yúda a ngákə̄ ábə̄ Yósəb, nyé ai nyé ótə̌tə̄g naa: “Dzǔ tə́ mā, ǎ ńtí wama, etúgā dzóē é kad wa mǎn ébúg álɔ̄; tə waliŋan ai etúgā dzóe, amú wǎ fɔ́ɔ́ fə o nə́ Farawóŋ wama. O ngátádi sílī bītúgā bíē éyɔŋ ósú nâ: “Yə mǐ ngə́lə́ bə̄lə́ ésīá ngə́ mānyāŋ kig ? ” Ńdɔ byǎyālágān ńtī wāān naa : “Bǐ bə̄lə́ ńnǒm tārá, bǐ bə̄lə́ fə mǎn mānyāŋ ḿfə̄, yǎ tárā á ngábyé a ńtɔa yǎ ńnǒm; mɔ́ngɔ́ tě a ngábyáli ai mǎnyāŋ, ńdɔ mǎnyāŋ te a ngáwú; a kə́ á lígī étām ábǔm nyīá, tará ā ngawóg hḿ nye miǹtyé ábuí.” Ńdɔ o ngádzó ai bitúgā bíē nâ: “Kǎn mə nɔŋ mɔ́ngɔ́ tě, mə́ bə̄de nyé ai mís. Bía ai wa nâ: “Mɔ́ngɔ́ te á sə́ kig dzǎm líg ésīá, amú ngə́ a líg ésīá, ésīá a yi wú”. Ńdɔ o ngádzó ai bitúgā bíē nâ: “Ngə́ mī bɔ̄ tə sɔ́ ai mǎn mānyɔ̄ŋ tě, myǎyǐ kig mə badə́ tə́bə̄ á mís.” Éyɔŋ bǐ kə́ yǎ yén étúgā dzóe, tará wāān, ńdɔ bǐ ngáman nyé kad ńkɔ́bɔ̄ wóe. Tará nyé nâ: “Dúgân bía kə́ kǔs bān bídí.” Ńdɔ byǎyalan nyé naa: “Byǎ sə́ kig dzǎm dúgan wē; ngə́ mān mādzāŋ ā kə̌ kig ai bíā, eyɔ̌ŋ te bǐ nə́ dzǎm tíe, amú byǎ sə́ kig dzǎm badə́ tə́bə̄ mod tě á mís, ngə́ mɔ́ngɔ́ te a sə́ kig ai bía esámbá. Ńdɔ̄ hḿ étúgā dzóe tará wāān, yázu dzó naa: “Myǎyəm nâ miníngá wama Rakɛ̂l a ngábyé mā bɔ́n bə́bɛ̄. M̀bɔ́g á ngálíg mā há, ńdɔ mǐ ngázu mə kǎd naa: “Zə̌ ē bī nyē”, ńdɔ a zaag kwí ai aná, mǎyéyěn fə̄ nyé. Ngə́ myādúgan mə nɔŋ ényɔ́ ánā, dzóm é kə́ə́ nye bɔ á zēn wē, myǎyi bɔ̌ naa ǹnǒm mod ó kə̄ á sɔŋ ai miǹtyé á ńnə́m. Ngə́ madúgan kə́ kwí ábə etúgā dzóe tará ánā təge ai é mɔ́ngɔ́ nyɔ̄, ḿból á tǐ ai nyé á enyiŋ eyə́gan, a yi fɔ́ɔ́ wū, və ású yə̄ nâ a dzə́ŋ nyé á mís. Asú tē, ḿból mə̄ ngákan tará sɔŋ nâ mayi lígi ébān ású mɔ́ngɔ́, ngə́ makə dúgan təge ai mɔ́ngɔ́ á ńsāmbá, mayi bəgə̌ bidzoo á mís mə́ tārá á ńgūmā ńtíé ényiŋ wáma. Ńdɔ̄ hḿ, étɔ̄á dzī, etúgā dzóe é tɔ́bɔ́gɔ olɔ̌ māńtí á mənyian mə́ mɔ́ngɔ́, mɔ́ngɔ́ nyé á dúgán ai bəbə́nyāŋ. Éyə mə nə́ dzǎm dúgan ábə tará yá, mɔ́ngɔ́ təge ai nyé ? Ma sə́ kig dzǎm yén anə́ ámalá ­lábi ésīá wama”. Yósəb a ngáyi wóg é fwé nyí, təgě fə ai avə́ə́ lə́ ńnə́m á bod étē hā; ǎ ngabám fɔ́ɔ́, nyé nâ: mod ósə̄ á kwi á ńsəŋ. Ńdɔ a ngálígi etám ai bəbə́nyāŋ bóé, eyɔ̌ŋ tē hḿ ā zu bɔ̌ naa bə́ yəm nyé. A tádí naa a yón á yób étē, Egîptɛn bə́ wógo, bǒd yā ndá Farawóŋ bə́ wógo. Yósəb nyé ai bəbə́nyāŋ naa: “Kə́ ma Yósəb nyɔ́ a ! Yə tará á ngə́lə́ və̄ə́ ?” Báyəm nə́ báyalan nyé yá, ai éwɔ̄ŋ bə́ ngábə́ bələ́. Nyé ai bɔ́ naa: «Súbúgân mú.» Ńdɔ̄ bə́ ngásúbu. Nyé ai bɔ́ nâ: “Mə nə Yósəb, é mānyāŋ wāān mī ngákuan ai nyé, bə́ kə́ə́ ai nyé Égîptɛn. Ńdɔ̄ hḿ tə myǎmbáda, tə myǎsíngī ḿból mī ngákab ma ńnam nyú, amú Zambá nye a ngálóm mā ósū mū nə́ mə́ nyīi mínā. Mim̀bú míbɛ̄ mī anə́ zie e ngákwí á ńnam mú, ńdɔ̄ fə̄ mim̀bú myâyi lod mítán təge syé mə̄fúb, tɔ ákwē bīdí. Zambá á ngālóm mā ósū wáán, nə́ mvɔŋ bod dzǎn é zǎ dzáŋ á ńnam ai nâ mə́ nyīi binyiŋ byáán ású mod akodé ńnēn. Ńdɔ̄ hḿ sə̌ kig mínā mī ngálóm mā vá, Zambá fɔ̄ɔ̄. Ńdɔ̄ hḿ ā bɔ̄ mā ésīá yǎ ábə Farawóŋ, ǹtí yǎ ndá dzīē ésə ai ngɔmɔna yǎ sí Egîptɛn ésə. Dúgán bɛ́d ávōl ábə tará, mǐ kad nyé nâ: Mɔ́n wōē Yósəb a kɔ́bɔ̄ nâ: Zambá á ngátə́lē ma ǹdzóe yǎ ńnam Égîptɛn ósə. Zǎg ó zu ma yén ávōl avól. Wayi tɔbɔ á ńnam Goshèn, o tɔá ma babi, wǎmēn, bɔ́n bóe, bəndie bóe, miǹkunda bíyə́m míe, ai émí mīnēn ai émí mītɔ̄g, ai é byə́m bísə̄ byáwóge ai wa. Á válā, mǎmēn mayi dzálā məyáŋan móe, amú zie é ngə́lə é yii tɔbɔ̌ mīḿbú mítán, o zǎ tɔ̄bɔ́ á mə̄yáŋan, wǎmēn, ai ndâ ­bod dzóe, ai é byə́m bísə̄ byáwóge ai wa. Mínā bə́bēn myāyén ai mís máán, ḿból fə mǎdzāŋ Bényamín nyé a yén ai mís móé, naa mǎmēn fɔ̄ɔ̄ mākɔ́bɔ ai mínā təge ai ǹkalan. Kəán lɛ́ɛ́ tārá é dúmá ásə mə bələ́ á ńnam Égîptɛn ai é mam mə́sə mǐ yén ai mís máán. Vólógân kə́ sɔ̄ ai tará vāná”. Ńdɔ a ngáwoa mǎnyāŋ Bényamín mɔ́ á kíŋ, bə́ ngawúban, a yóno; Bényamín nyé a yónō fə. Ńdɔ a ngáwúban ai bəbə́nyāŋ bə́sə ai ǹyón ânyu. Á mvús tě bəbə́nyāŋ bə́ ngalɛ̂ ai nyé. Ńdɔ̄ fwé ē ngákə kwí á ndá Farawóŋ nâ bəbə́nyāŋ bə́ Yósəb bə́ sɔ́ yǎ; Farawóŋ ā ngawóg dɔ m̀bəŋ fǔfulu ai bəzimbi bóé. Farawóŋ ā ngadzó ai Yósəb nâ: “Kadá bəbə́nyɔ̄ŋ naa éyə bɔán ná: manán kág bīyə́m byáán mǐ kə̄ á ńnǎm Kanǎŋ. Nɔŋán ésōá wāān ai məndá mə́ bod máán mǐ dúgán zu ábə ma; mayi mína və́ é sí yādaŋ m̀bəŋ á ńnam Égîptɛn, mǐ ngafídan məvɔ́ŋ yā ńnǎm tē. Ḿfág wóe, tə́légē bɔ́ é mvéndé nyī: Éyə mǐ bɔ̄ ná: “Nɔŋán bikálíg á ńnam Égîptɛn ású bəndie báán ai bəyál báán, mǐ nɔŋ ésōá, eyɔ̌ŋ te myǎzu. Tə myǎsíngī é byə́m myālíg á mvús, amú é byə́m byádaŋ nyəb á ńnam Égîtɛn byáwōge ai mínā”. Ńdɔ̄ hḿ bɔ́n bə́ Israɛ̂l bə́ ngábɔ̄ nálā. Yósəb a mǎn bɔ və́ bīkálíg anə́ ḿból Farawóŋ á ngābénde, a mǎn fə̄ bɔ́ və̄ bikǎ ású zēn. A və́ə́ mod ósə eyé mə́bóg, səsalá hə Bényamín, énye a və́ə́ bəsíkɛl bə́ mɔ̄ní miǹtɛd mítán ai biyé məbóg bítán. Dzam də́dā fə, ńdɔ a ngáman kág bə̄yóm bózele awôm ai mim̀bəmbə mí byə́m yā Égîptɛn, a lómó ésīá, bəyál bózele ai ovə́ga, bəḿbāŋála ai bikamba ású dulu ésīá. Ǹdɔ a ngásoe bəbə́nyāŋ bóé, bə́ kə́ə́. Nyé ai bɔ́ nâ: “Tə myǎbɔ enyənyam á zēn”. Ńdɔ̄ bə́ ngátíé Égîptɛn, bə́ kə́ kwí á ńnǎm Kanǎŋ, ábə̄ ésīá wābán Yákɔb. Bɔ́ ai nyé nâ: “Yósəb a ngə́lə́ á və̌, ényē bēn ā dzóe, ǹnám Égîptɛn ósə!” Tɔ nálā, ǹnə́m təge nyé sáŋan âbum, amú ā ndzí kig bɔ́ yə́bə. Hədá éyɔŋ bə́ ngáman nyé kad é mam mə́sə Yósəb a ngádzó, a yénə́ fə bíkálíg yā Yósəb a ngálóm naa bə́ zū nyé nɔŋ, ǹnə́m ó ngasán fɔ̄ɔ̄ ésīá wābán Yákɔb âbum. Ísraɛ̂l nyé nâ: “Abím tē lâyəan. Mɔ́n wama Yósəb a ngə́lə́ á və̌. Mayəan nyé kə̄ yén, ńtíé mə̄ ngə́lə́ təge wú”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ísraɛ̂l a ngákódō á sí nə́ a kə Égîptɛn; a manə́ bəgə byə́m bíé bísə, a kə́ suan á Béer Sheva, ǎ ngatsíg Zāmbá ésīá wōé Ísag biyə́m ású mətúnuŋa. Zambá nyé nâ: “Ǎ Yákɔb, ǎ Yakɔb. “Yákɔ́b nyé nâ : “Ma nyɔ́”. Nyé ai nyé nâ: “Mə nə Zambá, Zambá ésōá woe. Tə wambáda, kələ́ á Égîptɛn, amú mayi bɔ̌ naa ó bōndé mod ayɔŋ wé. Mǎmēn mayi sigi ai wa wé, ńdɔ̄ fə mǎyi dúgán sɔ́ ai wǎ; Yósəb ńnye ǎ yi wa búdī mís.” Ńdɔ̄ hḿ Yákɔb a ngátíē á Béer Shéva; bɔ́n bóē bə́ nɔ̄ŋɔ́ nyē hálā ai bəndie bóé ai biníngá bábá, bə́ bɛ́dé bɔ̄ á bíkálíg Farawóŋ á ngālóm nə bə́ kə̄ nyé nɔŋ. Bə́ mānə́ fə nɔ̌ŋ é byə́m bíé bísə̄ bə́ ngábə́ bələ́ á ńnǎm Kanǎŋ. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngásuan Égîptɛn ai ndá bod dzié ésə; a nə há ai bəndómán bóé, ai bɔ́n bábán, bəngɔn bóé ai bəngɔn bábán, ai mvɔŋ bod dzié ésə. Mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l hḿ mā: ébá bə́ ngázū Égîptɛn: Yákɔb ai bɔ́n bóé: ǹtól mɔ́n Yákɔb Rúben, Bɔ́n bə́ Rúben: Hánok, Palu, Hetserom, Karmi. Bɔ́n bə́ Simeón: Yemwel, Yamin, Ohad, Yakîn, Tsohar, Shaul mǎn ngɔn Kanǎŋ. Bɔ́n bə́ Lévi: Gerson, Kehat ai Metari. Bɔ́n bə́ Yúda: Er, Onân, Shéla, Perets, Zérah. Er bân Onân bə́ ngáwú á ńnǎm Kanǎŋ. Bɔ́n bə́ Perets bə́ ngábə́ Hetseron bân Hamul. Bɔ́n bə́ Isakar: Tola, Puwa, Yov, Shimeron. Bɔ́n bə́ Zabulon: Sered, Elôn, Yahleel. Éḿbɔ̄ bə́ ngábə́ é bɔ́n Léa a ngábyé Yákɔb á sí Arám, ai ngɔn dzié Dína. Bə́sə bəndómán ai bəngɔn bə́ ngábə́ tâŋ bod məwóm mə́lɛ́ ai bə́lá. Bɔ́n bə́ Gad: Tsifiôn bân Hagi, Suni bân Esbôn, Eri, Arodi ai Areli. Bɔ́n bə́ Asher: Yimna, Yishva, Yishvi, Beria ai kál dzābán Sera. Bɔ́n bə́ Beria: Heber bân Malkiel. Ébálā ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Zilpa yǎ Labáŋ á ngāvə́ ngɔn dzié Léa nə́ á və̄ Yákɔb: bod awôm ai bəsaman. Bɔ́n bə́ Rakɛ̂l, miníngā Yákɔ́b: Yósəb bân Bényamín. Bɔ́n bə́ ngábyálī Yósəb á ńnam Égîptɛn nâ: Manasé bân Efraím, bɔ́n bə́ Asenat, ngɔn Potifera, fada yǎ One. Bɔ́n bə́ Bényamín: Bela, Beker ai Asbel, Gera bân Naamân, Ehi bân Ros, Mupim, Hupim ai Ard. Ébálā ḿbɔ̄ bə́ nə́ é bɔ́n Rakɛ̂l a ngábyé Yákɔb, bod awôm ai bə́nyi. Bɔ́n bə́ Dan: Husmin. Bɔ́n bə́ Neftalí: Yastel, Guni, Yetser, Shilem. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Bilha yǎ Labáŋ á ngávə́ ngɔn dzié Rakɛ̂l nə́ á byé Yákɔb. Bə́sə bod zamgbál. Tâŋ é bod bə́sə̄ bə́ wôge ai Yákɔb ábyé lə́ díé, á bə́ ngásɔ́ á Égîptɛn, təge láŋ bīníngá ai bɔ́n bábán; məwóm məsaman ai bə́saman. Bɔ́n bə́ Yósəb, ébá bə́ ngábyálī nyé Égîptɛn: bod bə́bɛ̄, táŋ ésə yǎ ndá Yākɔb á bə́ ngásɔ́ á Égîptɛn: məwóm zamgbál. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngálóm Yúda ósū nə́ á kə tóban ai Yosəb á Goshen. Yósəb a manə́ fɔ́ɔ́ kom ékālíg dzíé, a bɛ́də́, nə́ a kə tóban ai ésīá á Goshen. Ńnyie anə́ á ngáyén nyē, a kə́ fɔ́ɔ́ ḿbīl, a wúbán ai nyé, ǎ ngayón. Yákɔb nyé ai Yósəb nâ: “Mə ńtɔa yǎ dzǎm wú mvɔ̄í, amú mə̄ dúgán yén ásū dóe, mə yénə̄ fə̄ nâ o ngə́nə̄ və̄ə̄. ” Ńdɔ̄ Yósəb a ngádzó ai bəbə́nyāŋ ai ndá ésīá naa: “Mabɛd ábə Farawóŋ mə́ kad nyé naa: Bəbə́dzāŋ ai ndá tará yā bə́ ḿbə́ á ńnǎm Kanǎŋ bə́ suan yǎ ábə ma. Bod bə́tē bə́ nə bənɔ́nī bíyə́m, ńdɔ̄ bə́ ḿbə̄ bələ́ miǹkunda. Bə́ man sɔ́ ai biyə́m byában ai ébí bí nə̄ mə̄nén ai ébí bītɔ̄g, é dzóm ésə̄ bə́ ḿbə̄ bələ́.” Á ńtɔ̄á naa, éyɔ̄ŋ Farawóŋ ā yī mína lóe, a sílí fə mína esíé dzáán, myǎyi yalǎn naa: “Bitúgā bíē byǎzuzu yǎ byâbɔ bənɔ́nī bíyə́m a tádigi á mɔ̄ngɔ́ dábán, a zaag kwí ánā. Éyə̄ fə bətará bə́ ngábə́ nálā.” Eyɔ̌ŋ te myǎyi tɔbɔ á sí Goshen, amú yə nâ, mǎn Égîptɛn a vínī édzí ésə̄ é nə́ ńnɔ̄ni biyə́m. Ńdɔ̄ Yósəb a ngákə kwí ábə Farawóŋ, nyé ai nyé nâ: “Tará bân bəbə́dzāŋ bə́ sɔ́ á ńnǎm Kanǎŋ ai biyə́m byábán, kábad ai nyag, ai é dzóm ésə̄ bə́ mbə́ bələ́ wē; éyə̄ bə́ sūán á Goshɛn. Ńdɔ a ngánɔŋ bod bə́tán á bə̄bə́nyāŋ vā, a kə́ bɔ̄ lə́dē Farawóŋ. Farawóŋ nyé ai bəbə́nyāŋ bə́ Yósəb nâ: “Myǎkad syé dzé ?” Bɔ́ nâ: “Bitúgā bíē bí nə bənɔ́nī bíyə́m, byǎbɔ esíé tē anə́ bətará bɔ̂ bə́ bɔɔ dzɔ́”. Bɔ́ ai Farawóŋ naa: “Bǐ ngázu byǎdzə́ŋ ńnǎm yə̄ átɔbɔ, amú Kanǎŋ, təgě fə ai mədîga ásu bíyə́m bítúgā bíe, ai ḿbə̂ zie a ngákwí á ńnam. Yə́bə́gə tə́ nâ bitúgā bíe bí tɔ̄bɔ́ á sí Goshɛn. Farawóŋ nyé ai Yósəb nâ: “Ésōá ai bəbə́nyɔ̄ŋ bə́ sɔ́ ábə̄ wa. Sí Egîptɛn nyí é dzogó wā á mɔ́, toégē ésōá ai bəbə́nyɔ̄ŋ é vóm wányəb. Bə́ tɔ̄bɔ́gɔ̄ á sí Goshɛn, ngə́ wayén nâ bəbə̄nyɔ̄ŋ bəziŋ bə́ nə ǹkánga, váá bɔ esíé miǹkunda bíyə́m myáán”. Ńdɔ̄ Yósəb a ngánɔŋ ésīá Yákɔb, a kə́ nye lə́dē Farawóŋ. Yákɔb a kúbú Farawóŋ maa. Ńdɔ Farawóŋ ā sílī nyé naa: “Mim̀bú mí ényiŋ míe mí nə̄ táŋ yá ?” Yákɔb nyé nâ: “Ábím bisəb mə̌ nyiŋ yǎ á sí byákwī á tâŋ ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́. Enyiŋ dzáma é ngabɔ etun abé, engɔ̄ngɔ́l ényiŋ, təge vəŋan ai é táŋ bətará bə́ nyinyiŋi, bə́ kələ bâtɔbɔ á miǹnam”. Á kúb á ngāman kúb Farawóŋ maa, ńdɔ a ngákódō á mís mə́ Farawóŋ. Ǹdɔ̄ Yósəb a ngátoe ésīá ai bəbə́nyāŋ á ḿbəmbə abódā sí yā ńnam Égîptɛn, á sí Ramsɛs, ḿból Farawóŋ á ngābénde. Yosəb ǎ ngatɔŋ ésīá ai bəbə́nyāŋ ai ndá ésīá ésə ai abuí bɔ́n dábán ásə. Ńdɔ̄ hḿ fɔ̄ɔ̄ bīdí bí ngáman vóm ósə, ai ḿbə̂ zie a ngákwí. Ǹnam Égîptɛn ai Kanǎŋ tegě fə yəm ḿból bábɔ ai zie tě. Ǹdɔ̄ Yósəb a ngákóan mɔ́ní ásə yǎ Égîptɛn ai ényɔ̄ yǎ Kanǎŋ, ḿból á ngābə́ kuugan ai bod bidí, mɔní te ásə a kələ á ḿfəg Farawóŋ. Ńdɔ mɔní á ngāman á sí Egîptɛn ai á sí Kanǎŋ ésə. Ńdɔ Egîptɛn bə́ ngákə̄ ábə Yósəb, bɔ́ ai nyé nâ: «Váá bía bidí. Éyə bǐ nə́ dzǎm wú yá o bəbəgə, və ású təge ai mɔní ?” Yósəb nyé ai bɔ́ nâ: "Váán ma miǹkunda biyə́m myáán, ngə́ mɔ̄ní á sə̄ kig, á tâŋ miǹkunda biyə́m ńgɔ mǎyī mína və́ dzóm yādi." Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai Yósəb miǹkunda bíyə́m myábán, Yósəb nyé ǎ ngavə́ bɔ bidí á tâŋ bikabilí, miǹtómbá ai nyag. Ńdɔ a ngávə́ bɔ bidí m̀bú tē. M̀bú tē ó māná, ńdɔ bádúgan kə́ sɔ́ ḿbú ó tsâg válā, bɔ́ ai nyé nâ: sə́ kig bíā byǎyi dím māńtí nâ mɔní ā man yǎ á ńnam, miǹkunda bíyə́m myáán mí wóóge ai maǹtí. Byǎbə̄lə́ kīg fə̄ é dzóm yáwóge ai bíā səsalá və nyɔ́l dzáán ai é sí bī tɔ̄á . Ńdɔ bǐ nə́ dzǎm wú zie yá o bəbəgə ? Sí dzáán é sə́ kīg dzóm təge ai bíā bə́bēn. Kusú bíā ai sí dzáán ésə̄ á tâŋ bidí. Sí dzáán ésə̄ é wóge ai Farawóŋ ású bísíé bíé. Váá bia mvɔŋ bidí, bǐ nyiŋ təge wú, sí é bɔ təge lígī bīlíg." Ńdɔ̄ hḿ Yósəb a ngáman kus sí ésə yǎ Égîptɛn á ḿfī Farawóŋ, amú mǎn Égîptɛn ásə a ngákuan ai afúb díé, etɔm é zigili zie yǎ ńnam. Sí ésə yǎ Égîptɛn ě ngawógē hḿ ai Farawóŋ. Ḿfág bod, ńdɔ̄ bə́ ngábólē á mə̄búg mə́ Égîptɛn mə́sə, bə́ ngákə bâtɔbɔ miǹtɔbɔ á bə̄tísɔn. Və bəfada etám ḿbɔ̄ Yósəb a ndzí kig kus ai sí dzabán, amú bə́ ngábə́ ai Farawóŋ ńgūmā étíé étām. Bə́ ngábə́ nyiŋi ai é ngab Farawóŋ ā lómō bɔ́, bɔ́ təgě fə kuan ai sí dzābán." Ńdɔ̄ Yósəb a ngádzó ai ǹnam nâ: "Mínā hḿ ba mə̌ mān kus aná, ai sí dzáán, á ḿfī Farawóŋ. Bâyi mína və́ mvɔŋ, mí bɛ á sí. Âbǒg mə́kwé, myǎyi kǎd və́ ngab tánā ású Farawóŋ, mǐ lígi ai é ngab ényi fɔ́g ású mə́fúb yā m̀bú ó tsáá, ású ényiŋ dzáán ai édzí bod báán ai bɔ́n baan." Ńdɔ̄ bə́ ngáyalán nyé nâ: "Ǒ nyīī bía; byǎtám və nâ mańtí á yen bía m̀bəŋ bǐ bɔ bitúgā bí Farawóŋ." Ńdɔ̄ Yósəb a ngátə́le məmvéndé á sí Egîptɛn ésə émɔ̄ bə́ ngə́lə́ bə́ biege wé á zaag kwí ámōs yə aná á ḿfī Farawóŋ. Və ǹnyie anə́ sí bəfada ńdzɔ ya ndzí kig ku á mɔ́ mə́ Farawóŋ. Éyə̄ hḿ Ísraɛ̂l a ngátɔ́bɔ á ńnam Égîptɛn ná, á sí Goshɛn. Ńdɔ̄ bə́ ngálóŋ mvóg étēde, bə́ ngabuguban, bə́ foě fə abuí. Yákɔb a ngányiŋ mim̀bú áwômo ai zamgbál á ńnam Égîptɛn, məlú mə́ enyiŋ móé mə́sə̄ mə́ ngákə kwí bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́nyi ai zamgbál. Éyɔŋ abǒg áwú Ísraɛ̂l á ngábɔ babi, ńdɔ a ngálóē mɔ́n wōē Yósəb, nyé ai nyé nâ: “Ngə́ mə nə ai mǎn ḿfí á mís móe, fudígi ma wɔ́ wóe âbɛ á sí vā, ó bɔ ma afú ńnə́m ai mvam nâ təge ma dzəb Égîptɛn mú. Mayi kə́ wɔi ai bətará, amú wayi kódo ai mā Égîptɛn, ó kə́ ma dzəb á sɔŋ dzabá é nə̄.” Yósəb nyé nâ: "Mayi bɔ anə́ wādzó." Yákɔb nyé nâ: "Kaná ma sɔŋ!" Ńdɔ̄ Yósəb a ngákana sɔŋ, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngálû ǹló ênɔ̌ŋ dzíé á yōb. Ńdɔ̄ hḿ á mvús é mam má, fwé ē ngákə kwí ábə̄ Yósəb nâ: “Ésōá hḿ nyɔ ǎ ngakɔn ya”. Ńdɔ a ngánɔŋ bəndómán bóe bə́bɛ̄, Manasé bân Éfraím. Ńdɔ̄ bə́ ngákə kad Yákɔb nâ: "Ndómán dzoe, Yósəb hḿ nyī yǎzū ábə wa !" Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngátóm nyɔ́l, a tɔbɔ tótɔ̄á ênɔ̌ŋ. Yákɔb nyé ai Yósəb nâ: "Zambá ngul mə́sə a ngáyéne ma á Lûz á ńnǎm Kanǎŋ, ńdɔ a ngámâ ma, nyé nâ: "Mayi bɔ̌ naa ó foe, ó bui, ó bɔ̌ fə ǹkundǎ məyɔŋ. Mayi və́ mvɔŋ bod dzóe é sí nyī á mvús dzoe, é wóge ai bɔ́ á kɔ́m yǎ kɔ́m. Ńdɔ̄ hḿ étətəg nyɔ́, é bɔ́n bə́bɛ̄ bə́ ngálígi wa á ńnam Égîptɛn mə ngə́lə wa təge sɔ́ yēn mū bá, bə́ nə̄ éḿbāma. Éfraím bân Manasé bâyi bɔ éḿbāma anə́ Rúben bân Simeón. Ḿfág é bɔ́n yā ó ngábyé bɔ̄ á mvús, bə́ nə̄ éḿbōe, ńdɔ̄ fə̄ bâyi bɔ́ lóē á dzwé bə̄bə́nyāŋ ású ngab elíg. Ású dáma, éyɔŋ mə sɔ̂g a ńsiəbə sí, ńdɔ̄ awú Rakɛ̂l á ngábi ma á zēn á yōb babi ai dzǎl Éfrāta, ńdɔ mə ngádzə́b nyé á ǹdzɔ̄ŋ Éfrātǎ yā á nə Bɛ́telehɛ́m." Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngáyén bɔ́n bə́ Yósəb, a sə́mé, nyé nâ: "Bəzá bā ?" Yósəb nyé ai ésīá nâ: "É bɔ́n Zāmbá á ngāvə́ mā múná." Yákɔb nyé nâ: "Tə́bə́gə̄ hḿ ai ma bɔ́ babi válā, mə́ kúb bɔ́ maa." Válā mís mə́ Ísraɛ̂l mə́ ngádím yǎ ai ayǒm, təgě fə dzǎm yén. Ńdɔ̄ hḿ Yósəb a ngásúbu ai bɔ́, Ísraɛ̂l nyé ǎ ngawúban ai bɔ́. Ńdɔ a ngádzó ai Yósəb nâ: "Ma ndzí kig yəm ámǒs ziŋ nâ mə ngábǎd yēn ásū dóe, ńdɔ̄ hḿ ábōg dī Zambá ā bɔ̄ naa mə́ yen tɔ mvɔŋ bod dzóe ébēn !" Ńdɔ̄ Yósəb a ngávaa bɔ́ nyē á mə̄bɔ̄ŋ, a lábán ai ásū á sí. Ńdɔ̄ Yósəb a ngánɔŋ bɔ́n bóé bə́bɛ̄, Éfraím á ḿbɔ̄ ńnōmo woé yǎ á ngábə́ ḿbɔ̄ ńgālā Ísraɛ̂l, ai Manasé á ḿbɔ̄ ńgál wōē nə á tə́bə̄ á ḿbɔ̄ ńnōmō Ísraɛ̂l, a súbú bɔ babi ai nyé. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngásám wɔ́ ḿbɔ́ ńnōmo a bədé wa á ńló Éfraím yǎ á ngābə́ mɔ́n mvūa, a bədé wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo á ńlō Manasé á ngābə́ ńtōl, amú á ngāsəlan mɔ́. Ńdɔ a ngávə́ Yósəb maa, nyé nâ: “Zambá yǎ bətará Ábrahám ai Ízag bə́ ngáwulu á mís. Zambá yǎ á ngāzuzu yǎ a kála ma a tádigi á mə̄tádí mə́ enyiŋ máma a zaa kwí ánā. Éngəlɛs yǎ á ngányii ma á ḿbə̂ dzam ósə, á kúbú é bɔ́n ba ǹtótōmaamaa, dzwé dáma ai édí bətará Ábrahám ai Ízag lə́ nyīŋí ábə̄ bɔ́, bə naŋ, bə́ buí fə̄ á sí !” Ḿból Yósəb a ngáyén ésīá a bədege wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo á ńlō Éfraím, nálā ó ngatság nyē á ńnə̄m. Ńdɔ a ngábi wɔ́ ésīá nə a vaa wá á ńlō Éfraím á bə̄dē á ńlō Manasé. Ńdɔ̄ Yósəb a ngá dzó ai ésīá naa: “Sə̌ kig nálā ǎ tārá, amú ényɔ́ nye a nə́ ńtōl: bədégē nyé ḿbɔ̄ ńnómo woe á ńlō á yōb”. Hədá, ńdɔ̄ ésīá á ngābɛn, nyé nâ: “Mayəm ǎ mɔ́n wam, mayəm: nyé a yǐ fə bɔ̌ áyɔŋ, mod ayɔŋ ǹnén. Dá, tɔ nálā, ebədan dzíé yâyi buguban é lodo nyé, bɔ́n bóé bâyi foe: bə́ ńtɔ̄á mod ǹkundǎ məyɔŋ.” Amǒs tē, ńdɔ a ngávaa bɔ́ mə́tɛ̄, nyé nâ: “Nɔŋán ǹtótōmaamaa á zāŋ Ísraɛ̂l, bə́ kə̄ bádzō nâ: Zambá á bɔ̄ɔ̄ wā nâ ó fūlán ai Éfraím bân Manasé !” Nálā ńgɔ a ngátə́lē Éfraím ósúsúa Manasé. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l ǎ zu dzɔ́ ai Yósəb nâ: “Ma nyɔ́ mə ngazu yǎ wū, dá Zambá a yi tɔbɔ ai mínā, a dúgán fə ai mínā á ńnǎm bēsōá. Ḿfág wáma, mabəde wa Sikɛ́m ḿbɔ̄g á yób á lodo é bə̄bə́nyɔ̄ŋ bə̄vɔ́g, ényɔ̄ mə̄ ngáfadi Bamoríd ai okəŋ bitá wáma ai elâ dzáma." Ńdɔ̄ Yákɔb a ngábándā bɔ́n bóé, nyé nâ: “Kóán vóm ḿbɔ̄g nə́ mə́ kad mínā é mam máyi yénan ai mínā mə́lú mázu. Kóán vóm ḿbɔ̄g, mǐ vógóló, ǎ bɔ́n bə́ Yákɔb, vógólán Ísraɛ̂l, ésīá wāān. Rúben, o nə ǹtól wáma, ngul dzama, bíbúmá bí ósú yā áfām dáma, miǹtúd məfon máma ai ǹtúd ngul wáma. Wafúguzu anə́ mə̄ndím, wǎngābugúbán kig ǹtúd, amú ō ngábɛ́d ênɔŋ ésōá, o və́ə́ ádzogóbó dáma eboe. Simeón bân Lévi bə́ nə bəbə́nyāŋ, oyílí wábán ó nə və okəŋ bítá. Ǹsísīm wámā ó nə tə kə ai bɔ́ á bīkóán; amú bə́ ngáliŋan, bə́ ngáwé bod, bə́ ngáyɔ̂bɔ, bə́ ngátsíg bə̄yóm bə́ nyag miǹtímíŋ. Mayi bɔ́ kándī á Yákɔb étēde, mə́ tsam bɔ́, ai Ísraɛ̂l ásə. Ǎ Yúda, bəbə́nyɔ̄ŋ bâyi wa lugu; wɔ́ wóē wâyi dzudubu á kíŋ miǹzízíŋ míe, bɔ́n bə́ ésōá woe bâyi wa vǐd mińlō. Yúda a nə etɔŋ émgbə́m, ǎ man yǎ dí tsíd dzíé, a dúgán ébōgā dzíé a sónóbó á sí, a bómbó á sí anə́ émgbə́m, anə́ ńgāl émgbə́m, zá á nə̄ nye vəle ? Ǹtúm ńkúkúmá wángākódō kīg á Yúda, tɔ ńtūm édzóe á zāŋ məkǒl móé a kələ kwí anə́ é mod a wóge ai wɔ́ ā yi sɔ́, á məyɔŋ mə́sə̄ máyi ku á édzōē dzíé étēde. Nyé yǎ ā tindi ózele woé á ńdīg wɔ̂n, mǎn ózele átīn wɔ̂n; a ngátság éwɔ̄man dzíé á wɔ̂n étēde, edud dzíé á bizaŋadǎ məkǐ. Mís móé mâvie mə́ lodo wɔ̂n, məsǒŋ móé mâfum mə́ lodo mənyáŋ. Zabulón a yi bi mvóg á ńtsāg máŋ, anə́ ǹsug bifungá. Ńdɔ̄ fə edzóē dzíé é nə ǹnyie á Sidón. Isakâr a nə ózele yǎ á nə̄ ngǔl bivɛ̌s, a bómbō âbəmbá á mə̄kág étēde. A ngáwóg áwɔí ḿbəŋ, ǹnǎm kig mvyɛ́, ńdɔ a ngálə́de etúl ású mim̀bəgə, a bɔ̌ mod bisíé mə́túg. Dan a yi tsíg áyɔŋ díé ńtōl anə́ ḿbɔ̄g yǎ bibəgá bí Ísraɛ̂l. Dan a yi bɔ nyóé yǎ zēn á yōb, akpə̌ yā ózēzēn á yōb, látsīgili ekabilí á mīḿbyán, m̀bɛ̂d ekabilí á kə̄ bīman káyālá. Mafidi akodé dóe á Ńtondôbə ! Gad, ǹkundǎ bod ó sɔ́ nyé kwí ékúkua, nye a yádán bɔ̄ á mvús. Asher énye a və́ bīdí bí ávɔ́ŋ, a yám bīdí míńtómba[1]. Neftalí á nə ngál ńkɔ́g yǎ ó nə́ fīlí, ńdɔ a və́ wa abəŋ bɔ́n ! Yosə́b a nə sǎm elé sǎm elé yā ńtsāg óswé, miǹtəm míé myâtsaman á mim̀fim á yād. Bə́ ngátsag nyé, bə́ dzə́ŋə̄ nyé bitɔm, bəwoa bə́ ḿfan bə́ ngálúman ai nyé, hədá, ǹgungúl ó ngábúg ḿfan wábá, miǹsǐs yā binam byábán mí ngáman tyê á mɔ́ mə́ Óyɛ̌l Yákɔb, ású dzwé Ńnɔ́ni, Akɔ́g yā Ísraɛ̂l. Ábə El, Zambá ésōá, á tonéŋe wa, ábə Zambá ngul mə́sə yǎ ā mâ wa ai bəǹtótōmaamaa bə́sə̄ yā yób étēde, ai bəǹtótōmaamaǎ yā mə̄nyáŋ ai âbǔm nyōá, ai bəǹtótōmaamaa bə́ ésōá émēn yǎ bə́ nə́ ngul bə́ lodo bə́ńtótōmaamaa yā ókōbá, tɔ miǹtámáŋ míńtɔ̄g yā ókōbá. Bəǹtótōmaamaa bə́sə á ńlō Yósəb, á ésǐl ényɔ̄ bə́ ngáfúbū á zāŋ bəbə́nyāŋ. Bényamín á nə zə̌ yǎ yātonde, kíkídígi é ngə́lə́ é dzâg, á ngōgé yākə vín ǎ ngakab akúmá ńsa.” Mvɔ́g Ísraɛ̂l, məndá mə́ bod awômo ai mə́bɛ̄ hḿ bālá, bɔ́ bə́sə ai é mam ésīá wābán á ngādzó ai bɔ́ ábōg ā kúbu maa, anə́ mod ábím maa layəan ai nyé. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngábéndē bɔ́n bóé nâ: “Ma hḿ nyɔ mə̌ ngakə yǎ kɔ́b bətará: mǐ dzəbə ma ai bɔ́ é ndá kɔ́a yǎ ē nə́ á sí Efrôn, mǎn Hitíd, á ndá kɔ́a yǎ sí Makpéla. Babi ai Mambré, á ńnam Kanǎŋ, é vóm Ábrahám á ngákus sí Efrôn, mǎn Hitíd, nə́ a yi kadə́ dzə̌b mim̀bim étē. Éyə̄ bə́ ngádzəb émēn étē bân ǹgál Sará, bə́ dzə̄bə́ fə̄ Ízag bân ǹgál Rebéka, mǎmēn mə́ dzəbə́ Léa étē. Afúb ai m̀bóg akɔ́g yā étēde bí nə̄ byə́m yā bɔ́n bə́ Hɛ́d bə́ ngákuan ai byá. Ǹnyie anə́ Yákɔb a ngáman və́ bɔ́n bə́tə́bə́gá bā, ńdɔ a ngásám nyɔ́l ênɔ̌ŋ, a sǔ ḿhəbə, a kə́ə́ kɔ̄b bēsīá. [1] Miǹtómba mí sə́ á kig miǹtómbá. É mod a laŋ á bɔɔ okálá ai kíŋ ǹkɔ́bɔ. Ńdɔ̄ Yósəb a ngáku á ésīá á ngábə́ dzógó, ǎ ngawúban ai nyé a yóno abuí, bibə́gē bíé bí soege ésīá ásū. Ńdɔ a ngábénde bədɔ́bɔ́dɔ̄[1] bóé nâ bə́ kom m̀bim ésīá. Ńdɔ̄ fə̄ bədɔ́bɔ́dɔ̄ bə́ ngáman kom ḿbim Ísraɛ̂l, esíé tē é nɔ̄ŋɔ́ bɔ məlú məwóm mə́nyi, tâŋ məlú mə́ ékom m̀bim, Egîptɛn bə́ ngáyón nye məlú mə̄wóm zamgbál. Á man abǒg míńyón lə́ ngáman, ńdɔ̄ Yósəb a ngádzó ai bǒd yā ndá Farawóŋ nâ: "Bɔán tə́ ma afú ǹnə́m, a ńkogolán, mí kɔ́bɔ ai Farawóŋ nâ: “Tará á ngábɔ nâ mə́ kanā nyé sɔŋ, nyé nâ: "Ma nyɔ́ māwú, é sɔŋ mə ngáfág á ńnǎm Kanǎŋ, éyə wǎyi ma dzəb étēde." Ńdɔ̄ hḿ māyī nâ mə́ bɛd, mə́ kə dzə̌b tārá, mə́ dúgān fə zu.” Farawóŋ á yalán nyé nâ: “Bɛ́də́g ó kə dzəb ésōá, ḿból á ngābɔ nâ ó kan sɔŋ.” Ńdɔ̄ Yósəb a ngábɛ́d a kə́ dzəb ésīá. Bitúgā bí Farawóŋ bísə, mvindí bod ésə̄ yā ndá dzīé ai ényí yā Égîptɛn, ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngábɛ́d ai nyé, ai ndá Yósəb ésə ai bəbə́nyāŋ ai ndá ésīá. Bə́ ngálíg á ńnam Goshɛn və bɔ́n bábán ai biyə́m. Tɔ bikabilí ai bikálíg bi ngábɛ́d fə ai nyé dzóōm mod esámbá. Á kwí bə́ ngákwí á Goren ha ­Atad, á Yórdan á yād, ńdɔ̄ bə́ ngádzə́me awú ai esáni ǹnén. Ńdɔ̄ Yósəb a ngáyəb ésīá á tâŋ məlú zamgbál. Bátɔbɔ ǹnamǎ yā Kanǎŋ bə́ ngázu yén ésānī yā Goren ha Atad, bɔ́ nâ: "Ngǔl məyəb nyí ású Égîptɛn!" Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngálóē vóm tē nâ: "Məyəb mə́ Égîptɛn." Bɔ́n bə́ Yákɔb bə́ bɔɔ mam və ḿból á ngātə́bə́le bɔ́. Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai m̀bim wóé á sí Kanǎŋ, bə́ dzə̄bə́ nyē á ḿbɔ̄g ákɔ́g yā áfūb Makpéla, áfúb yā Ábrahám á ngākus ábə Efrôn mǎn Hitíd, ású mə̄bóm mə́ sɔŋ, á Mambré á yād. Ǹnyie anə́ Yósəb a ngáman dzəb ésīá, ńdɔ a ngádúgan Égîptɛn, ai nyé ai bəbə́nyāŋ ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábɛ́d ai nyé êdzəb m̀bim. Éyɔŋ bəbə́nyāŋ bə́ Yósəb bə́ ngáyén naa ésīá ā wú yǎ, bɔ́ nâ: “Ngə́ Yósəb a kə tsog ábé ásə bǐ ngábɔ̄ nyé ánā, a dúgán bíā dɔ́, bǐ zaa tádi ai dɔ́ yá ?” Ńdɔ̄ á bázu lóm Yósəb ḿbándā nyū, bɔ́ nâ: “Ósúsúa nə́ ésōá a wú, a ngábéndē bíā nâ bǐ lígi byǎkad wa bíbúg bī, nâ: “Makogolan ai wa, tə wabad tsǒg mvol bəbə́nyɔ̄ŋ, ai ǹsə́m wábá, ai ábé ásə̄ bə́ ngábɔ wa. Bía bǐ ngakogolan ai wa ná ó dzu bitúgā bí Zāmbá ésōá woe ǹsə́m wábán. “Á wóg Yósəb a ngáwóg bíbúg bī, ǎ ngayón fɔ́ɔ́. Ńdɔ̄ hḿ bə̄bə́nyāŋ bə́ ngákə̄ nyé yén, bə́ lábán fɔ́ɔ́ ai məbɔ́ŋ á sí, bɔ́ nâ: “bǐ nə bəlɔ̌ bóe” Ńdɔ̄ Yósəb a ngáyalan bɔ́ naa: “Tə myǎmbádā dzóm. Yə bǐ bə̄lə́ ngul yə á fɔl ńyián Zāmbá ? Mǐ ngádzə́ŋ nə myǎbɔ ma abé, ńdɔ Zambá á ngávəŋan dɔ́ ḿbəmbə dzam, ḿból yə̄ nâ á bɔ é mod dzam myǎyén nyɔ̄, nə́ a nyii é mod ayɔŋ nyɔ́. Tə myǎbad mbáda, mǎmēn mayi mína tɔŋ ai bɔ́n báán.” Ǎ ngavɔ́lī á bɔ̄ ai ḿbəmbə ǹkɔ́bɔ̄ nyɔ́. Yósəb a ńtɔ̄á hḿ ai ndá bod ésīá Égîptɛn; a nyiŋí hā nâ, bisəb ǹtɛd ai awóm dá. A yénə́ bɔ́n bə́ Éfraím ngongo élɛ́; bɔ́n bə́ Makîr ndómán Manasé bə́ byálī nyē á mís étē. Yósəb nyé ai bəbə́nyāŋ naa: “Á mvús awú dáma, Zambá a yi mína yén ngɔ́l, a bɔ̌ fə̄ nâ mǐ kódō ńnam nyú, mǐ kə ńnam a ngákan sɔŋ nə́ a yi və́ Ábrahám, Ízag ai Yákɔb.” Ńdɔ̄ Yósəb a ngábɔ nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ kāni sɔŋ, nyé nâ: “Éyɔŋ Zambá ā yi mína sɔ́ ka, mína á yi bɛ́d ai bivɛ̌s byáma.” Ńdɔ̄ Yósəb a ngáwú a tɔá ókalǎ bisəb ǹtɛd ai bisəb awôm, ńdɔ̄ bə́ ngáman kom ḿbim wóé, bə́ fūdí wā ézīmbí á Égîptɛn. [1] Abuí bod bálōe bədɔ́bɔ́dɔ̄ bə́kōbá naa mim̀bibyáŋ, anə́ fə̄ bálóe məbálá nâ:məbyaŋ. Mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ ngákə̄ Égîptɛn fǔfulu ai Yákɔb hḿ mā, anə́ mod ai ndâ bod dzie: Rúben, Simeón, Lévi ai Yúda Isakâr, Zabulón ai Bényamín, Dan ai Neftalí, Gad ai Asher. Bəbíbyalǐ yā ábə̄ Yákɔb bod məwóm zamgbál , təge láŋ Yósəb amú nyé ā ńtɔa yǎ á Égîptɛn. Ńdɔ̄ Yósəb a ngáwú, ai nyé ai bəbə́nyāŋ bə́sə, ai m̀mié bod wabán ósə. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tə́bə́ naa bâfoe, bə́ nganyugudu, bə́ bui anə́ dzam afə́, bə́ ńtɔ̄á ngul, ǹnam ó dzyé ai bɔ́. Ńdɔ m̀kpámáŋ ńkúkúmá ó ngátə́bə̄ á ńnam Égîptɛn; ńkúkúmá nyū, təge yə̌m Yósəb. Ńdɔ ǎ kad bod bóé naa: “Yénán ábōg dī, mvôg Ísraɛ̂l bə́ nəman yǎ ábuí, bə́ ńtɔa yǎ fə ngul bə́ lodo bíā. Ńdɔ madzó nâ: ḿfídánə̄ bɔ́ á mə̄kə́ŋ, bə́ zā dāŋ fui; ngə́ bītá byákə bólē ókīdí, bə́ zā kə́ lad ai miǹzízíŋ myáán, bə́ ngalúman ai bíā, bə́ mánə̄ kódō á ńnam wáán.” Bə́ mánə̄ á fɔ́ɔ́ tə́lē bívɛ̂dəman á mə́sū bísíé, nə́ bə́ nyû Ísraɛ̂l abíŋ; bə́ tə́bə́ á naa bálōŋ Farawóŋ māl ású ákúmá díé; bə́ lóŋó dzāl Pítom ai dzǎl Rámsɛs. Hədá, ḿból bə́ tíbili bɔ́, éyə̄ fə̄ bɔ̂ bə́ fui nálā, bə́ bugubǎn fə. Egîptɛn bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ Ísraɛ̂l. Bə́ ngatíbili nyé ai ngul bísíé. Enyiŋ é ńtɔ̄á Ísraɛ̂l ayol ai mətúg: ḿbɔ̄ bátság ḿbɔdɔg, ḿbɔ̄ bábími biríg, ḿbɔ̄ bángíb á bīsíé mə́fúb ai bísíé bísə̄ bí ngákə. Ńdɔ ǹkúkúmá Égîptɛn ó ngálóē bənyiá bīníngá yā bə́ byálígi biníngá bə́ Hébrēa, m̀bɔ́g dzwé nâ Sifra, ényɔ́ ḿbɔ̄g dzwé nâ Pua, ǹkúkúmá nyé ai bɔ́ nâ: “Ábōg myābyáli biníngá bə́ Hébrēa, mǐ fɔmbɔgɔ ngə́ mɔ́n á nə mǎn fám, mǐ wé nyē, ngə́ á nə mǎn mīníngá, ényɔ́lɔ a nyiŋi.” Ńdɔ bəbyálī bə́ bīníngá bə́ ngámbáda Zambá, təge bɔ anə́ ńkūkúmá Égîptɛn ó ngátə́bəle bɔ́, bə́ dzoge bân fám bə́ nyiŋi. Ńdɔ ǹkúkúmá Égîptɛn ó ngálóē bɔ́, nyé ai bɔ́ nâ: “Asú dzé mī hə́ bɔ nálā nə́ myǎdzoge bân fám bə́ nyiŋi?” Bəbyálī bə́ bīníngá bɔ́ ai Farawóŋ nâ: “Amú bīníngá bə́ Hébrēa bə́ sə́ kig anə́ bīníngá bə́ Égîptɛn bɔ́ bə́ nə biwólo, ńdɔ̄ bábyē ósúsúa yə̄ nâ byǎzu kwí.” Ńdɔ̄ hḿ Zāmbá á ngámâ bəbyálī bə́ bīníngá, ayɔŋ dɔ̂ lə́ ngafoe ai áfib. Ḿból bə́byálī bə́ bīníngá bə́ ngámbáda Zambá, ńdɔ a ngávə́ bɔ mvɔŋ elíg, ńdɔ̄ hḿ Farawóŋ á ngābénde ayɔŋ díé, nyé ai bɔ́ naa: “É mān fám ásə ǎ yi byálī âyɔŋ Ísraɛ̂l, mǐ woaga nyé óswē, bǎn bīníngá, ḿbɔ mǐ lígi. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, mod yǎ ndâ bod Lévi, a ngákə lúg ngɔn yǎ ayɔŋ díé. É mīníngá nyɔ a nɔŋɔ́ fɔ́ɔ́ ábum, a byé mān fám. Ḿból ā ngáyén á nyəbə, ńdɔ a ngásɔli nyé, ngɔn ngɔn élɛ́. Ḿból ā ngábə́ təgě fə̄ nyé dzǎm sɔli, ńdɔ a ngánɔŋ kíla, a mǎn bóg ótū ai ǹkam, a bóé mɔ́ngɔ́; a kə́ə́ dzogě kílā á bimvyál étē á ńtsāg Nîl. Kál mɔ̄ngɔ́ ē ngálígi e tə́lə oyǎb nālí, e bəbəgə. Ngɔn Farawóŋ á nyī yāsigi á Nîl, nə́ yakə wɔ́bɔ, bəngɔn bə́ bīníngá bóé bə́ lígí á kíníŋ, bâkə bânyoe məkǒl ; á bəbə̌ na, a ńtálā kíla a tə́lə̄ á bimvyál étē, ńdɔ a ngálóm ngɔn miníngá dzyā nə́ é kə bódo. Ǹdɔ a ngáyáī kíla, a ńtála ebɔbɔg mɔ́n é bô, é yóno. Ngɔ́l é suzú fɔ́ɔ́ nyē á nyɔ́l, nyé nâ: “Kə́ mɔ̂n mvóg Hēbréus nyɔ́ a”! Kál é mɔ́n nyɔ̄ nyé ai ngɔn Farawóŋ naa: “Yə mə́ kə wa dzə́ŋ mīníngá yǎ mvóg Hēbréus, á kad wa nyâ mɔ́n tě ? Nyé ai nyé nâ : “Kələ́g.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngákə lóē nyīá mɔ́ngɔ́. Ńdɔ ngɔn Farawóŋ yākad é mīníngá nyɔ̄ nâ: “Kələ́g ai é mɔ́n nyɔ̄ ó nyâ nyé, mǎ māyi wa və́ mân”. Ńdɔ miníngá á ngánɔŋ mɔ́n ǎ nganyâ nyé. 10Á man mɔ́ngɔ́ á ngáman bɔ̌ mod, ńdɔ nyiá á ngádúgan kə ai nyé ábə ngɔn Farawóŋ; a ńtɔ̄á fɔ́ɔ́ nye anə́ é mɔ́n émēn á ngábyé; a yolé nyē dzwé nâ Mósɛs, nyé nâ: “Mɔ́n mə́ ngávaa óswē.” Hálā Mósɛs a ńtɔa yǎ mod, ńdɔ a ngákə yén bə̄bə́nyāŋ bóé, a kə́ə́ bɔ kɔ́b á miǹdzǔg étē. Ńdɔ a ngáyén mān Égîptɛn a yídi m̀bɔ́g. 12A bəbə́ nā, a bəbə́ nā, təge yén mod, a bǐ fɔ́ɔ́ mān Égîptɛn, a wé, a sɔlí ḿbim á ńsə̄ləg. Â kə sɔ́ ámōs ḿbɔ̄g, a kɔ́bɔ́ naa, bəbə́nyaŋ bə́bɛ̄ bə́ wôgan. Nyé ai ényɔ́ á ngábə́ á məku nâ: “Ású dzé wābími mǎnyɔ̄ŋ ?” É mod nyɔ́ nyé ai nyé nâ : “Zá ā tə̄lé wa ǹkúkúmá wāān, ai ǹtsîg mədzó wāān ? Yə ǒ ngayi yǎ fə mə wé ḿból wāwé mān Égîptɛn angogé ? Wɔ̌ŋ ó sūzú fɔ́ɔ́ Mósɛs á nyɔ́l, nyé nâ: “Ndə bod bə́ ngayəm yǎ é dzam dí a !” Farawóŋ á ngāyi wóg é dzam dí, ǎ ngadzə́ŋ fɔ́ɔ́ naa a wé Mósɛs. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátúb, a kə́ə́ á ńnǎm Mádian, a kə́ə́ tɔbɔ á mgbág etam. Fada yǎ Mádian yǎ hálā a ngábə́ bələ́ bəngɔn zamgbál; ńdɔ̄ bə́ngɔn bá bə́ ngázu láb mə̄ndím, bə́ ngadzála bimvaŋ byábán, nə́ bə́ kə nyúū bīyə́m yā ńkunda ésīá wābán. Ńdɔ̄ bənɔ́nī míńtómbá bə̄fə́ bə́ ngákə sɔ́, bə́ ngatsídan bə́ngɔn bá. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákódō á sí, ǎ ngakaman ai bɔ́, ǎ nganyû ǹkunda bíyə́m mə̄ndím. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan ábə̄ ésīá wābán Réwel; nyé ai bɔ́ nâ: “Dzé é bɔ̄ naa mǐ vólo sɔ́ ámōs dī ná ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Mǎn Égîptɛn ǎ nyīī bíā á mɔ́ bə́nɔ́nī míńtómbá, ńdɔ̄ fə ǎ láb mə̄ndím ású dáán, ǎ nganyúū fə ǹkunda biyə́m wáán.” 20Nyé ai bəngɔn bóé nâ: “Ńdɔ a nə́ vé ? Ású dzé mī hə́ líg mod tě ? Lóégán nyē nə̄ á dí ḿbāŋála.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáyə́bə̄ nâ a tɔbɔ ábə mod tě. Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngāvə́ nyé ngɔn dzié, Sifora, nə́ á lug. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábyé mān fám, a yolé nyē dzwé nâ Gershom, ǹtɔbɔ, ású yə̄ nâ a dzô nâ: “Mə ngábɔ ǹtɔbɔ ézā sí” Ńdɔ abǒg á ngálod hála obəbə́g; ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn a ngáwú. Hə bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ tadag ai bisíé mə́túg byábán, bə́ ngayón fɔ̄ɔ̄ Zāmbá á mís, ńdɔ Zambá á ngāwóg ńyōn tē ású bísíé mə́tug byábán, ńdɔ a ngáwóg ńtad wabán, a dúgan tsog élad amvóé dzíé ai Ábrahám, ai Ízag, ai Yákɔb. Ńdɔ Zambá á ngābəbə bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, a nganyanda enyiŋ dzábá. Mósɛs a ngábə́ ai kábad ńkiɛ́ wōé Yétro, fada yǎ Madiân, á mə̄dîga; ḿból á ngákə ai dzɔ́ óyǎb á ńkód ńnam, ńdɔ a ngákə kwí á ńkǒl Zāmbá, Hóreb. 2Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyénan ai nyé á miǹkabag mí ndóan, á ńtǔd étē; Mósɛs a ńtâ ǹtǔd ó yóŋo, hədá təge díg. 3Mósɛs nyé nâ: “Mə́ tam kə́ yén é mod eyə̌ŋ dzam nyɔ́: ńtūd ó nə̄ nyū naa ó yóŋo, təge díg.” 4Ǹtondôbə a ngáyi yén á zaa, nə́ a zu babi, ńdɔ a ngálóē nyé á ńtǔd étē, Nyé nâ: “Ǎ Mósɛs, ǎ Mósɛs.” Mósɛs a yə́bə́, nyé nâ: “Ma nyɔ́. » 5Ǹtondôbə nyé nâ: «Tə wasúbu babi mú; sɔ́dígi biyábág bíē á məkǒl, amú é hóm ó tə́lə̄ hī, ó nə m̀fúfúb hóm». 6Ńdɔ̄ fə ǎ zu dzó ai nyé nâ: “Mə nə Zambá ésōá woe, Ábrahám, Zambá Ízag, Zambá Yákɔb. “Mósɛs a búdí fɔ́ɔ́ mɔ́ á mís, təge zombǒ naa á bāān Zambá ásū. 7Ńdɔ Ǹtondôbə a a zu kɔ́bɔ nâ: “Mə yén yǎ ńdzǔg bod bámā á ńnam Égîptɛn, ńdɔ̄ fə ńyón báyón ású éngə́ŋ Égîptɛn bálī bɔ̄ á nyɔ́l ó kwí yǎ ábə ma, mayəm é tūŋ báwú. 8Ńdɔ̄ hḿ mə̄ yīlí naa makode bɔ́ á mɔ́ mə́ Égîptɛn, mə̄ vāā bɔ́ á sí tě, mə́ kə ai bɔ́ á é sí ē nə̄ ábuí ai m̀bəŋ, á mə̄nyāŋ ai wé byáfuguzu, sí Bəkanǎŋ, Bəhitíd, Bamoríd, Bəyebusít. 9Zambá nyé nâ: “Ǹyón bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ó sɔ́ yǎ kwí ábə mǎ, mə yén yǎ étíbílí yā Égîptɛn bátíbili bɔ́. 10Zǎg hḿ mə́ lom wa ábə Farawóŋ, ó kə vaí áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l á ńnam Égîptɛn.” 11Mósɛs nyé ai Zambá nâ: « Mǎ mə̄ nə́ zá, nə́ makə tə́bə̄ Farawóŋ á mís nə́ mə̄ kúlī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l Égîptɛn ?” 12Zambá nyé ai nyé nâ: “Mǎmēn Mə Nə ai wa, ḿból yə̄ nâ ó yəm nâ mǎ mālóm wā, mavə́ wa anyu nâ, éyɔŋ wǎyi kúlī áyɔŋ dámā Égîptɛn, myǎyi mə sɔ́ və́ mə̄túnuŋa ńkōl nyū”. Mósɛs a ngádzó ai Zambá naa: ‘Makə fɔ́ɔ́ yén mvôg Ísraɛ̂l, mə́ kad bɔ́ nâ: ‘Zambá běsōá ā lóm mā ábə̄ mínā. “Ngə́ bákə mə sílī naa: ‘A nə dzwé yá ? Eyɔ̌ŋ tē mə kǎd bɔ̄ yá ?’ 14Zambá nyé ai Mósɛs nâ: “Mə nə zá mə̄ nə́”. Nyé nâ: ‘wayi kad mvôg Ísraɛ̂l nâ: “Mə Nə nye ǎ lóm mā.” 15Ńdɔ Zambá ā bad dzó ai Mósɛs nâ: wayi kad mvôg Ísraɛ̂l nâ: “Ǹtondôbə, Zambá běsōá, Zambâ Ábrahám, Zambâ Yákɔb ǎ lóm mā ábə̄ mínā: ǹnomó dzwé wama nyɔ́lɔ̄, dzwé dámā dílī ású ngongǒ bod ésə”. 16Kələ́ tógan bənyiá bodo mvíe, ó kad bó naa: “Ǹtondôbə, Zambá běsōá ā yénán ai ma, Zambâ Ábrahám, Zambâ Ízag, Zambâ Yákɔb ; ǹdɔ a dzó ai ma nâ: “Ma ndzí kīg mína vaa mís á nyɔ́l, mayén é mam mə́sə mátóban ai mínā Égîptɛn. 17Ńdɔ̄ á mādzó nâ, mayi mína vaa étíbílí yā Égîptɛn, mə́ kə ai mínā á ńnam Kanǎŋ, ńnam mənyáŋ ai wé byákwí á sí. 18Bâyi wóg ńkɔ̄bɔ̄ wóe, eyɔ́ŋ te wǎyi nɔ̌ŋ bənyia bodǒ yā Ísraɛ̂l, mǐ kə́ yén ńkúkúmá Égîptɛn, mǐ kād nyē nâ, Ǹtondôbə, Zambá mvôg Hébrēa ǎ yéné bíā, ńdɔ byǎyi nâ ngə́ byākə á ńkōd ńnam, bǐ wūlu á tâŋ məlú mə́lɛ́, bǐ kə kwí é hóm byāyi və́ Ńtondôbə Zambá wāān mə́túnuŋa, 19mayəm fɔ́ɔ́ naa Ǹkúkúmá ā yǐ kīg mína dzógě naa mǐ kə, sə nâ bə́ nɔ̄d nyē á ngul. 20Ńdɔ̄ hḿ māyi sám wɔ́ wam, mə́ lə́de Egîptɛn bíyə̄ŋ bí mam bísə̄ bí ngákə, eyɔ̌ŋ te ǎ yī mína dzoge. 21Mayi bɔ̌ naa é bod bá bə́ yen maa á mís mə́ Égîptɛn, ńdɔ̄ ábōg myāyi kə, myǎyǐ kig kódō mɔ́mɔ̄, 22miníngá ásə a yi sílī mīníngá yǎ ngɔ́dɔ́ dzīē ai ényɔ̄ yǎ á tɔá ai nyé á ndá byə́m bí mvɔ́d ai biwɔ́man, bɔ́n bân ai bəngɔn bân bə́ ḿbə̄gə́ byā, mǐ man byá fadi Égîptɛn.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáyalán nâ: “Tɔ nálā bâyǐ kig ma yə́bə, bâyǐ kig vógolo ńkɔ́bɔ̄ wáma, bâyi dzɔ́ nâ Ǹtondôbə a ndzí kig wa yéne !” 2Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Dzé ó bələ́ á dwé ?” Nyé nâ: “Ǹtúm.” “Woágā wá á sí”. Ńdɔ a ngáwoa wá á sí, ǹtum ó və̄ŋán nyóé, Mósɛs ǎ ngatúb dzɔ̄. 4Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: "Sámá wɔ́ ó bi dzɔ ôkɔd, ńdɔ a ngásám wɔ́ a bǐ dzɔ̄, e dúgán vəŋan ńtūm á dwé díé. "Lə́ nə̄ ású yə̄ nâ bə́ yə́bə̄ nâ Ǹtondôbə Zambá Ábrahám, Zambá Ízag ai Zambá Yákɔb a ngáyéne wa." 6Ńdɔ Ǹtondôbə a bág nâ: "Fudígī wɔ́ âbum sí dóe", ńdɔ a ngáfudi wɔ́ âbum sí, a dúgán wa vaa wɔ́ ó ńtɔ̄á nye və zǎm, á fúúm anə́ tén. 7Ǹtondôbə nyé nâ: "Dúgán fudi wɔ́ âbum sí", ńdɔ a ngádúgan fudi wɔ́ âbum sí, a vǎ fə wɔ́ ó ńtɔ̄á fə̄ nyé mvɔ̄í anə́ é nyɔ́l dzīé ésə̄ fɔ́g. "Ngə́ bə́ bɔ̄ təge wa yə́bə, ngə́ təge kig vógolǒ ńkɔ̄bɔ̄ wóē ású é ndəm osú, bâyi vógolo ású ényí bɛ̄ɛ. 9Ngə́ bə́ bɔ̄ hḿ təge yə́bə é ndəm ébɛ̄ ésə̄ nyí, ngə́ bə́ bɔ̄ kig təge vógolo ńkɔ́bɔ wóe, wayi byɛ̌d mə̄ndím á Nîl o kə́ soe á sí éyɔ̌ŋ te mə́ndím wāyi byɛd á Nîl nálā o soé á sí mâyi vəŋǎn məkǐ." 10Ńdɔ̄ Mósɛs ǎ zu fɛd Ǹtondôbə nâ: "É é ! Ǎ Ńtondôbə Ǹtí wāān, etúgā dzóē é nə̄ há təge yəm ńkɔ̄bɔ, tɔ fɔ́ɔ́ anə́ bía wa bǐ káí kɔ́bɔ ha aná. Mə nə anyu adǐd oyə́m ńdzǔg." 11Zambá nyé ai Mósɛs nâ: "Zá ā və́ mod anyu díé ? Zá ā bɔ̄ nyé mvúg, ngə́ ndɔ́g, ngə́ ndím ? Sə́ ma Ǹtondôbə a ? 12Ńdɔ̄ hḿ kələ́g étīe etíé, MƏ NƏ ai wa ású yə̄ nâ ó kɔ́bɔ mayi wa fudi ânyu é dzóm ó bələ́ nâ o kɔ́bɔgɔ." Mósɛs nyé nâ: "É éh ! Ǎ Ńti, lómó tə̄ mod m̀fə́." 14Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə ǎ man liŋan ai Mósɛs, nyé nâ: "Ngǎ mānyɔ̄ŋ Áron a nə wé ? Mayəm nâ a yi bələ́ ébugubu ńkɔ́bɔ. 15Wayi nyé mǎn kad, o fudí bíbúg ânyu díé. Ma mayi tɔbɔ ai anyu dóe ai éńdīé, mə mǎn mína lə́b ákyāí myāyi bɔ. 16Ényé ǎ yi kɔ́bɔ̄ ású dóe, nə́ ó kad bod bibúg byáma. 17Wayi bi ńtúm vī á wɔ́ wóe, ńgɔ wǎyi bɔ ai wɔ́ məsimbá." 18Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádúgan ábə̄ Yétro, ǹkiɛ́ wōē, nyé ai nyé nâ: "Á ńkogolán, dzǒge ma, mə́ dúgán kə́ bəbə̌ bə̄bə́dzāŋ, á Égîptɛn, mə́ yén ngə́ bə́ ngə́lə̄ wé." Ńdɔ Zambá á ngākɔ́bɔ ai Mósɛs á ńnǎm Madiân nyé ai nyé nâ: "Dúgán á Égîptɛn amú é bod bə́ ngábə́ síŋi enyiŋ dzóe bə́ mana yǎ wú." 20Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngánɔŋ ǹgál ai mɔ́n, a bədé bɔ̄ á ózele, a dúgan á ńnam Égîptɛn, ǹtúm Zāmbá wóé á mɔ́. 21Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: "Á wākə̄ Égîptɛn, yénə́ ábím məsimbá mə̄ və́ wā á mɔ́. Wayi mɔ́ bɔ á mís mə́ Farawóŋ vədá mayi nyé dib ńnə́m, á bɔ təge bǎd dzóge áyɔŋ dámā nə́ lə́ kə. 22Ńdɔ̄ hḿ wāyi kǎd naa Ǹtondôbə a dzó nâ Ísraɛ̂l a nə ma ǹtól. Mə ngádzó ai wa nâ dzǒge ma mɔ́n wama, á kə ma və́ mə̄túnuŋa, ḿból hḿ ó nə̄ və ábɛ̌n dzóge áyɔŋ dáma, mazu wé ńtōl mɔ́n wóe !" Ńdɔ alú á ngávín Mósɛs á zēn, ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zū nyé kɔ̄b é vóm á ngābómbo, ǎ ngadzə́ŋ naa, a wé nyē. Ńdɔ Sifora a ngánɔŋ evól ngɔg, ńdɔ a ngátsíg mān fám wōé ésɔsɔl étēde a kə́ dzɔ bəde Mósɛs á məkǒl nyé nâ: "O nə ma ǹnóm yǎ məkǐ." Á kódó é vóm á ngábə́. Ńdɔ̄ hḿ á ngākad nyé nâ: "Ǹnóm məkǐ", ású dzam ákəle. Ǹtondôbə nyé ai Áron nâ: "Kələ́ á ńkōd ńnam, ó kə tóban ai Mósɛs !" Ńdɔ a ngátíe; a kə́ə́ á ńkǒl Zāmbá á sí a wúbán ai nyé. Mósɛs a maná kad Áron bíbúg bísə Ǹtondôbə a ngálóm nyé ná á kad, ai məsimbá mə́sə. Ńdɔ Mósɛs bân Áron bə́ ngákə kóǎn bənyia bódo mvíē yā Ísraɛ̂l. Áron a maná tɔ̄ŋ bíbúg bísə Ǹtondôbə a ngákad Mósɛs, émēn nyé ǎ ngabɔ məsimbá á mís mə́ bod. 31Ńdɔ bod bə́ ngáyə́bə Ǹtondôbə, ḿból bə́ ngáyén naa Ǹtondôbə a ngábəbə bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l a yénə́ enyiŋ mə́túg dzábán, ńdɔ̄ bə́ ngálában ai məbɔ́ŋ á sí bə́ ngalúgu. Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs bân Áron bázu dzó ai Farawóŋ nâ: "Ná ńgɔ Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ: Dzǒge bod báma bə́ kə ma bɔ ábōg á ńkōd ńnam. 2Farawóŋ nyé nâ: "Zá á nə̄ Ńtondôbə, nə́ mə́ vógólo bibúg bíé, mə́ dzōgē Ísraɛ̂l á kə ? Mǎyə̌m kig Ǹtondôbə, mǎyǐ kig dzoge Ísraɛ̂l nə́ á kə." 3Bɔ́ ai nyé nâ: "Zambá bə́ Hébrēa a yénə́ bíā á ńlō; ńdɔ̄ byǎyəan wulu á táŋ məlú mə́lɛ́ bǐ kə̄ nyé və̄ mə̄túnuŋa á ńkōd ńnam nə́ bǐ kōgólán ai Ǹtondôbə, Zambá wāān, nə́ tə a lóm bía bitá ngə́ ebúbúá ókɔ̌n ?" 4Ǹkúkúmá Égîptɛn nyé nâ: "Ǎ Mósɛs mínā Áron, amú dzé myāzu və́ bod evɔdi á bīsíé byábán vā ? Kəán á mətúg máán!" 5Farawóŋ nyé nâ: "Dzé ! Yə ábōg bə́ ńtɔa yǎ ábuí dī á ńnam ńgɔ myǎyi bɔ́ sɔ́ bɔ̌ naa bə́ vɔd bisíé ?" 6Ńdɔ amǒs tē bēn ńgɔ Farawóŋ á ngāvə́ bə̄fə̄bəle bisíé ai bətə́bə́ bə́ ósú ábēndé naa: "Tə míná bad bɔ́ və̄ mīḿbɔ̄b yā bábími biríg ai myá bɔ́ bə́bēn bâyi kə́ bādzə́ŋ mīḿbɔ́b. 8Abím biríg bə́ ḿbə̄ kadəgə bímī ósúsúa ńdɔ̄ fə̄ myǎyī bɔ́ fə́bəlě naa bə́ bímí, təge vaa dzóm. Ḿból bə́ nə́ miǹtə́tə̄g, ńdɔ̄ bə́ nə́ və áyōn naa: bɔ̌ tə́ bǐ kə və́ Zāmbá wāān mə̄túnuŋa. 9Mǐ kâg bɔ́ ḿbəgə ésíé ádǐd, bə́ syê, təge kə̌ mə̄lɔ́ á bībúg bí mvol !" 10Ńdɔ bivɛ̌d man bísíé ai bətə́bə̄ bə́ ósú bə́ ngákə kad áyɔŋ nâ Farawóŋ a kɔ́bɔ̄ nâ mǎyǐ kig fə mína və́ bīlɔ́g. 11Mínā bə́bēn kə́lán myādzə́ŋ bīlɔ́g é vóm mī nə́ bya dzǎm yén tɔ nálā mǎyǐ kig mína səŋ ésīé tɔ tsətsad. 12Ńdɔ̄ hḿ bod bə́ ngátsaman ai ǹnam Égîptɛn ósə nə́ bâkə bákōan mim̀bɔ́b ai miǹkód bílɔ́g. Bəfə́bəle bisíé bɔ́ bə́ tíndigi bɔ́ təge ai avoŋóbó, və nâ: "Dzálágán esíé dzáán yā ámǒs ósə, anə́ éyɔŋ bə́ vâg mína mim̀bɔ́b!" 14Bətə́bə̄ bə́ ósú yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai bə́fə́bəle bísíé bə́ ngátə́le bə́ wúú ébom, ḿból yə̄ nâ bə́ yālán ńsílí bə́ síligi bɔ́ naa: “Ású dzé təge mǎn bímī bīríg yə aná ? Myǎyanga dzé ?” 15Ńdɔ̄ bətə́bə̄ bə́ ósú yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíe, bə́ kə̄ yōn Farawóŋ á mís bɔ́ nâ: "Dzé fə wǎbɔ bíā ná ? 16Bávə̄ kīg fə bitúgā bíe bilɔ́g, hədá bə́ kada bíā hə nâ bímán biríg, ebom anə́ byāwú". 17Farawóŋ nyé nâ: “Mǐ nə miǹtə́tə̄g, miǹtə́tə̄g mí byə́m, ńdɔ mǐ nə́ və nâ: "Bɔ̌ tə́ bǐ kə və́ Ńtondôbə mətúnuŋa". 18Kódógán ma á mís, kəán á bīsíé étie etíé. Bâyǐ kīg fə̄ mína bǎd və̄ mīḿbɔ́b, dá myǎyi bímī é táŋ bīríg báyī mína tsíg !” 19Bətə́bə̄ bə́ ósú yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ḿból bə́ ngáyén naa bə́ ńtə́lə yǎ óngə̄gɛ́d étíé, bɔ̂ bə́ ngadígan hḿ fɔ̄ɔ̄ bɔ́ nâ: “Anə́ mod və é tâŋ biríg yā ámǒs ósə, təge vaa təge bəde!”. 20Ńdɔ̄ bázu tóban ai Mósɛs bân Áron, ḿból bə́ yanga bɔ́ á bə́ sɔ̂ ábə Farawóŋ, bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə a soégé kīg mínā mís á nyɔ́l ánā, a tsígí kig adzó dáán ánā, ḿból myāsɔ́ bía kɔli ólām ábə Farawóŋ, mǐ və́ə́ nye fa bitá á mɔ́ nə́ á man bía wé” 22Ńdɔ̄ Mósɛs a ngávəŋan ábə Ǹtondôbə, nyé nâ: "Ǎ Ńtondôbə, á dzé fɔ̄ɔ̄ wātíbili é bod bá nā ? M̀fí dzé bēn fɔ̄ɔ̄ ó ngālóm mā ai wá ? Anə́ mātádí naa mazu kɔ́bɔ ai Farawóŋ á dzwé dóe, və éyə̄ fɔ́ɔ́ ā tíbili é bod bá nā, wa há təge bɔ́ kodě tɔ tsətsad !" Ǹtondôbə nye ai Mósɛs nâ: “Éyɔŋ dzí ńdzɔ̄ hḿ wāzu yén ḿból māyi bɔ̌ Farawóŋ á ngul miǹson, a yi bɔ́ dzoge bə́ kə, á ngul miǹson a yi bɔ́ tsīdan á sí dzīé” 2Ńdɔ Zambá á ngākɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: “Ma Ǹtondôbə, 3mə ngáyénē ábə̄ Ábrahám, Ízag ai Yákɔb anə́ Zambá Ngul mə́sə, vədá á dzwé dámā bēn, Ǹtondôbə, ma ndzí kig bɔ̌ naa bə́ yəm ma ai dɔ́. 4Ńdɔ̄ hḿ fə mə ngákom elad amvóé ai bɔ́, ńdɔ mǎyí bɔ́ və̄ ńnǎm Kanǎŋ, ńnam bə́ ngásɔ́, á bə́ ngátɔbɔ miǹtɔbɔ. 5Mə wóg yǎ hḿ fə ǹtad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á Égîptɛn bátíbili bɔ́, ńdɔ mə dúgán tsog élad amvóé dzáma. 6Asú tē, ó kə kad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: Ma Ǹtondôbə, mayi mína kúlī á mə̄túg yā Égîptɛn, mayi mína kode á étɔá mə́túg, mayi mína suŋ ai ngul ai fím. 7Mayi mína nɔŋ anə́ áyɔŋ dáma, myâ mǐ nɔ̄ŋɔ́ mā anə́ Zāmbá wāān. Myǎyi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə, mə nə Zambá wāān, ényɔ̄ ā vaa mínā á mə̄túg yā Égîptɛn. 8Mayi mínā nyílī ńnam mə ngákan sɔŋ, á mə̄ vāā Ábrahám, Ízag ai Yákɔb. Mayi mínā wá və̄ anə́ ngab elíg. Ma Ǹtondôbə!” 9Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, hədá bɔ́ təge vógolo Mósɛs, ású bə́bə̂ mə́túg bábán təge ai asǔ lə́ ḿvəbə. 10Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Kələ́g! Ó kə kɔ́bɔ ai Farawóŋ ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn. Á dzōge bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ kódō nyé á sí”. 12Hədá ńdɔ Mósɛs a ngadzó á mís mə́ Ǹtondôbə nâ: "O tâ ! Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá ndzí kig ma wóg. Éyə Farawóŋ ā yi ma wóg yá, ma mə tɔá təge ai ngul ǹkɔ́bɔ?" Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron, a və́ə́ fə̄ bɔ́ mə̄béndé móé ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai ású Farawóŋ, ǹkúkúmá yā Égîptɛn, ḿból yə̄ nâ á kúlī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńnam Égîptɛn. Miǹló mə́ndá mə́ bod mábán hḿ mī: bɔ́n bə́ Rúben, ǹtól mɔ́n Ísraɛ̂l, Hénok bân Palu, Hɛsrôn bân Karmi. Məndá mə́ Rúben málā. Bɔ́n bə́ Simeón: Yemwel, Yamîn, Ohad, Yakîn, Tsohar ai Shaul, ndómán ngɔn Kanǎŋ. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ mə̄ndá mə́ Simeón. 16Mwé mə́ bɔ́n bə́ Lévi hḿ mā á mə̄byálí mábán: Gersôn, Kehat ai Merari. Məlú mə́ enyiŋ mə́ Lévi mə́ ngákwí bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ ai zamgbál. Bɔ́n bə́ Gersôn: Livni bân Shimei, ai məndá mábán. Bɔ́n bə́ Kehat kig: Amram, Yisehar, Hébron ai Uziel, məlú mə́ enyiŋ mə́ Kehat mə́ ngákwí bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ ai bílɛ́. Ai bɔ́n bə́ Merari: Mahli bân Mushí, é bālá ḿbɔ̄ bə́ nə́ mə̄ndá mə́ Lévi ai mvɔŋ dzabán. Amran a ngálúg ésāngá wōé Yokɛvɛd, ńdɔ a ngábyé nyé Áron bân Mósɛs məlú mə́ enyiŋ mə́ Amran mə́ ngákwí bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ ai zamgbál. Ai bɔ́n bə́ Yisehar: Koré, Nɛfɛg ai Zikri. Ai bɔ́n bə́ Uziel: Mishael, Eltsafân ai Sitri. Áron a ngálúg Elisabɛ́d ngɔn Aminadab ai kál Nahshôn, ńdɔ a ngábyé nye Nadav, Avihu, Eléazar ai Itamar. Bɔ́n bə́ Koré: Asir, Elkana ai Aviasaf. Ébālá ḿbɔ̄ bə́ nə́ mə̄ndá mə́ Koré. Eléazar, ndómán Áron, a ngalúg ngɔn Putiel, ńdɔ a ngábyé nyē Pinhas. Ébālá ḿbɔ̄ bə́ nə́ mīńtōmba mə́ndá mə́ bod bə́ Lévi ai məbyálí mábán. Áron bân Mósɛs hḿ ba Ǹtondôbə a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Bɔán mǐ vāā ma bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńnam Égîptɛn, bə́ wulugu á mīńkán bitá !" Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngákə kɔ́bɔ ai Farawóŋ, ǹkúkúmá Égîptɛn, nə́ á kúlī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á Égîptɛn. Mósɛs bân Áron hḿ bā. Ámōs Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs á sí Egîptɛn, ámōs á ngadzó ai Mósɛs nâ: “Mǎ mə̄ nə́ Ǹtondôbə, dúgán kə́ kad Farawóŋ, ǹkúkúmá Égîptɛn, é dzam ásə makɔ́bɔ ai wa.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádzó á mís mə́ Ńtondôbə nâ: “Á mə̄ nə́ vā təge ai anyu ńkɔ́bɔ, éyə Farawóŋ ā yi ma wóg yá ?” Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu dzó ai Mósɛs nâ: “Tám yēn ! Matə́le wa anə́ Zāmbá ású Farawóŋ, mǎnyɔ̄ŋ Árǒn kig a ńtɔ̄á wa profɛ́d. 2Wǎ wāyi kɔ́bɔ é mam mə́sə mǎyi wa tə́bəle, mǎnyɔ̄ŋ Áron nyé ǎ ngakad Farawóŋ nə́ á dzōgē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ kódō nyé á sí 3hədá, mayi vəŋan ńnə̄m Farawóŋ ḿbə̂ alɛ̌d. Ńdɔ̄ hḿ māyi bulǔ mə̄ndəm ai biyə̌ŋ bí mam byámā á ńnam Égîptɛn. 4Dá, Farawóŋ təge mína vógolo. Wɔ́ wámā wâyi dzudubu Égîptɛn á ńlō, ńdɔ mazu vǎ mīńkán bítá myámā, bod báma, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á sí Egîptɛn, á ngul miǹson. 5Egîptɛn bə́ zū hḿ yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə ḿból māyi tyé wɔ́ wámā Égîptɛn, ńdɔ mǎyi fámī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á zāŋ dzābán” 6Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngábɔ̄ nálā, bə́ bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ və anə́ Ńtondôbə a ngátə́bəle bɔ́. 7Mósɛs a ngábə́ mīḿbú məwóm mwom, Árǒn kig mim̀bú mə̄wóm mwom ai mílɛ́, ábōg bə́ kələ dzóan ai Farawóŋ. 8Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs bân Áron nâ: “Ngə́ Farawóŋ ā kād mínā nâ bɔán hḿ ásimbá ! Wayi dzó ai Áron nâ nɔŋɔ́ ńtūm, ó wōá Farawóŋ ósū, ó vəŋán mvɔm !” 10Ǹdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngákə̄ ábə Farawóŋ, bə́ bɔ̄ anə́ Ǹtondôbə a ngábénde. Áron a woá Farawóŋ bân bəsíé bóé ńtūm ósū, ǹtúm ó və̄ŋán mvɔm. 11Ńdɔ Farawóŋ nyé a ngálóe bəyəm ai miǹgəngáŋ myâ mī ngabɔ̌ fə dzam də́dā ai məkə̌ŋ yā Égîptɛn, ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngáwoa anə́, ényɔ́lɔ ǹtúm wóé, ó və̄ŋán fə mvɔm. Hədá ńdɔ̄ ǹtúm Áron ó ngáman mǐn mīńtúm myábán. Tɔ nálā, hə ǹnə́m Farawóŋ ó tɔ̄á álɛ̌d, ńdɔ a ngábɛn vógolo Mósɛs bân Áron, ḿból Ǹtondôbə a ngádzó. Məndím mâvəŋan məkǐ 14Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: vəŋan ǹnə́m Farawóŋ mbe aledo Ńdɔ hḿ a yi bulu ndəm ai biyén bi mam byáma a ǹnam Egîptɛn. 4Da Farawóŋ təge mína vógolo. Wo wOmb wayi dzudubu Egîptɛn a ǹló, ńdɔ ma zu vaa miǹkan bitá myáma, bod badna, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, a sí Egîptɛn, a ngul miǹson. 5Egîptɛn bə́ zu hḿ yəm na ma mə nə Ǹtondôbə ḿból mayi tye wo wama ai Egîptɛn, ńdɔ mayi fami bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á zāŋ dzabán." Ńdɔ Mósɛs ban Áron bə́ ngabɔ nálā bə́ bɔ ro və anə Ǹtondôbə a ngátəbə́le bɔ̂ 7Mósɛs a ngábə́ mim̀bú məwóm mom, Áron kig bimbu məwóm mom ai mílɛ́, abǒg bə́ kələ dzóan ai Farawóŋ . 8Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs ban Áron nâ: "Ngə́ Farawóŋ a a kad mína na Boan hḿ asimba ! wayi dzɔ́ ai Áron na Nono ǹtum, ó woa Farawóŋ a osu, ó vəŋan mvom!" la Ńdɔ Mósɛs ban Áron bə́ ngákə abe Farawóŋ , bə́ bɔ anə Ǹtondôbə a ngábénde. Áron a woa Farawóŋ ban bəsíé boe ǹtum a osu, ǹtum ó vəŋan ro mvɔ̌m. Ńdɔ Farawóŋ nya a ngálóē beyem ai mingengan my a minga bɔ fə dzam də́dā ai meken ya Egîptɛn 12ndo bə́sə bə́ ngawoa, anə enyolo ǹtum woe, ó vəŋan fə mvɔ̌m. Da ǹtum Áron ó mana min miǹturn myábán. To nálā və ǹnə́m Farawóŋ ó tɔá aled, ńdɔ a ngábə́n vógolo Mósɛs ban Áron , ḿból Ǹtondôbə a ngadzó. I4Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Farawóŋ a ngan, a təb dzogě bod bámā nə́ bə́ kə. 15Kələ́g ábə Farawóŋ ai ǹdib kídí ábōg ā yi kwí nə́ a kə wɔ́bɔ. Yǎngā nyé á mgbág oswé, ó nɔ̌ŋ fə̄ ńtúm ó ngávəŋan nyóé, ó bi wá á mɔ́. 16Kadá Farawóŋ naa Ǹtondôbə, Zambá bə́ Hébrēa, a ngálóm mā nə́ mə́ zu wa kǎd naa dzǒge bod bámā bə́ kə ma syé á ńkōd ńnam, ńdɔ ó m̀bāā á zaag kwí ánā təge ma vógolo. 17Ǹtondôbə a dzó hḿ nâ: édí ńdɔ wǎyi yəm ai dɔ́ nâ mə nə Ǹtondôbə, mayi bímī mə̄ndím yā óswé ai ńtúm ó nə̄ mā á mɔ́ nyū, mə́ və̄ŋán məkǐ. 18Kɔ̌s yā óswē yâyi maná wū, oswé ó və̄ŋán və ebɔ̌l ebɔ̌l, Egîptɛn təge dzǎm nyú mə̄dím yā óswē”. 19Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kadá Áron nâ, nɔŋɔ́ ńtūm wóe, sámá wā á mə̄ndím yā Égîptɛn á áswē, á bitɔ̌g, á bitə̌tag, á bitəmə́g, é vóm ósə məndím mə́ nə́, mə́ və̄ŋán məkǐ. Məkǐ mə́ bɔ ai ǹnam ósə, á bīsóá ai á məvié”. 20Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngátə́bəle bɔ́, ńdɔ a ngábə́de ǹtúm á yób, á mís mə́ Farawóŋ ai bəsíé bóé, a bímí á mə̄ndím mə́ Nîl, məndím mə́ Nîl mə́ māná vəŋǎn məkǐ məkǐ. 21Kɔ̌s yā Nîl və mim̀bim mim̀bim. Nîl émēn və ebɔ̌l, Egîptɛn təgě fə ai anyúú lə́ mə̄ndím, dzóm ésə̄ é tɔ̄á və məkǐ məkǐ. 22Ńdɔ miǹgəngáŋ yā Égîptɛn myâ mí ngābɔ̄ fə̄ nálā dzam də́dā ai məkə̌ŋ mábán. Ńdɔ̄ ǹnə́m Farawóŋ ó ngálaŋan və alɛ̌d alɛd. Ńdɔ Farawóŋ á ngādúgan, a kə́ə́ nyīan á ndá dzīē, təge dɔ́ lāŋ anə́ dzam. Egîptɛn bə́sə̄ bə́ ngafág á mgbág áswé nə̄ bə́ bi məndím yā ányū. Ńdɔ məlú zamgbál mə́ ngálod, və bə́ dzuugi ai ámālá Ńtondôbə a ngásoe á Nîl. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Nyíígī ábə Farawóŋ, ó kad nyé nâ ná ńgɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ, dzǒge ayɔŋ dámā lə́ kə ma syé. Ngə́ ō kángá və ó bɛnə, mayi kpe á zīg á ńnam wóē ósə ai miǹkɔ́ngɔ́. Oswé Nîl wâyi nyugudu ai miǹkɔ́ngɔ́, myǎyi bɛ́d mí nganyían á mə̄ndá, á bitun bí ábómbó, á binɔ̌ŋ, á ndá bitúgā bíe, á bod bóe, a məkomán mə́ ndóan móe, á məmvié móe. Miǹkɔ́ngɔ́ myǎyi wa bɛ́d á nyɔ́l, ai á nyɔ̂l bod bóe ai bītúgā bíe.” Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Dzóóg ai Áron nâ sámá wɔ́ ai ńtūm wóe áswē ai mim̀bál mí áswē ai bitə̌tag, ó bɔ̄ nâ miǹkɔ́ngɔ́ mí bɛd á sí Egîptɛn.” 2Ńdɔ̄ Áron a ngásám wɔ́ á mə̄ndím yā Égîptɛn á yób, ńdɔ miǹkɔ́ngɔ́ mí ngákwí, mí māná yaman á sí Egîptɛn. 3Və ńdɔ miǹgəngáŋ myâ mí ngābɔ̄ fə̄ nálā ai məkə̌ŋ mábán, bɔ̂ bə́ kúlí fə miǹkɔ́ngɔ́ á sí Egîptɛn. 4Ńdɔ Farawóŋ á ngālóē Mósɛs bân Áron, nyé ai bɔ́ nâ: “Kogólan ai Ǹtondôbə nə́ á vāa ma míńkɔ́ngɔ́ mí ábə ma ai âyɔŋ dáma, éyɔ̌ŋ te mǎyi dzogě bod nə́ bə́ kə və́ Ńtondôbə mətúnuŋa.” 5Mósɛs nyé ai Farawóŋ nâ: “Yə́bə́gə̄ tə́ ma kad ámōs wāyī nâ mə́ kōgólán ású dóe, ású bítúgā bíe ai ású áyɔŋ dóe, nə́ miǹkɔ́ngɔ́ mí man ábə wa, á mə̄ndá móe, mí kə lígi və óswē Nîl.” 6Nyé nâ: “Okídí !” Mósɛs nyé nâ: “Ḿból ō dzó, ai ású yə̄ nə́ ó yəm nâ mod m̀fə́ á sə̄ kig, ényɔ̄ ā fulan ai Ǹtondôbə Zambá wāān. 7Miǹkɔ́ngɔ́ myâyi kódō ábə wa, ai á mə̄ndá móe, ai émá bítúgā bíe ai émá mə́ bod bóe, nə́ mí kə lígi və óswē Nîl” 8Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngákódō ábə Farawóŋ. Mósɛs a yónó Ńtondôbə á mís ású míńkɔ́ngɔ́ yā á ngándə́gələ Farawóŋ ai myá. 9Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóg ńyōn Mósɛs. Miǹkɔ́ngɔ́ mí mān wú, mí dzáŋá á mə̄ndá ai miǹsəŋ ai á mə̄fúb. 10Bə́ ngákə bākóan myá mə̄vís, ǹnam ósə̄ ó nyumuŋ və ebɔ̌l ebɔ̌l. 11Á yén Farawóŋ á ngāyén évūvoe, a nganá fɔ̄ɔ̄ fə təge bǎd vógolo Mósɛs bân Áron, anə́ Ńtondôbə a ngádzó. 12Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Dzóóg ai Áron nâ sámá ńtūm wóe, ó sim wá á ḿbūlúg yā sí wâyi vəŋǎn bīnyɔ́nyɔ́ŋ á ńkoŋ ńnam Égîptɛn ósə !” Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ̄ nálā, Áron a sámá wɔ́ ai ǹtúm wóé ósə, a símí ńtūm á ḿbūlúg yā sí. Ńdɔ binyɔ́nyɔ́ŋ bí ngákúban bod ai tsíd á nyɔ́l. M̀búlúg ósə̄ yā sí ó māná vəŋǎn bīnyɔ́nyɔ́ŋ binyɔ́nyɔ́ŋ á ńnam Égîptɛn ósə. 14Miǹgəngáŋ mí ngadzə́ŋ ai məkə̌ŋ mábán nâ myâ mí kúlī binyɔ́nyɔ́ŋ, təge ai ndɔ́ŋ. 15Ńdɔ miǹgəngáŋ mí ngádzó ai Farawóŋ nâ: “Édí á nə fɔ́ɔ́ ónyǔ Zāmbá !” Ǹnə́m Farawóŋ ó lāŋán álɛ̌d alɛ̌d. 16Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kódógó á sí ai ǹdib kídí ó kə yén Farawóŋ ábōg ā yi kwí nə́ a kə wɔ́bɔ, kadá nyé nâ ná ńgɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ dzǒge ayɔŋ dámā á kə ma syé. 17Ngə́ ō bɔ̄ təge dzoge áyɔŋ dámā nə́ lə́ kə, mayi wa lóm ámalá bidaŋ ábə wǎmēn, á bītúgā bíe, á bod bóe, á mə̄ndá móe. Məndá mə́ Égîptɛn mâyi nyugudu ai bidaŋ, tɔ é sí bátə́bə. 18Amǒs tē, səsalá a yi bɔɔban ású ńnǎm Goshɛn, m̀fág bod bámā bə́ tɔ̄á, á wé bidaŋ təge kwí, ó zū hḿ yə̌m naa ma, Ǹtondôbə mə nə á zāŋ ǹnam. 19Mayi akodé á tɔ̄á ndəm é zələná é nə̄ á zāŋ ayɔŋ dóe ai éńdāma. Ndəm tě é nə okídí.” 20Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nálā. Ńdɔ̄ amalá á ngányían á ndá Farawóŋ ai ényí bītúgā bíé ai ǹnam ósə, ǹnam ó māná nyami ai bidaŋ. 21Farawóŋ á lóē Mósɛs bân Áron, nyé nâ: “Kaŋán, mǐ kə və́ Zāmbá wāān mə̄túnuŋa vóm ziŋ á ńnam mú !” 22Mósɛs nyé nâ: “Nálā wâyǐ kig bɔ ḿbəŋ, amú é dzóm byāyi túnī Ńtondôbə Zambá wāān, é nə̄ bíndá ású Égîptɛn. Yə bǐ nə dzǎm túnī á mís mábán é dzóm é nə́ bɔ̄ bíndá, bə́ tɔ̄á təge bía wé ai ngɔg ? Bǐ bə̄lə́ naa bǐ wulugu á tâŋ məlú mə́lɛ́ á ńkōd ńnam nə́ bǐ kə kwí é vóm byāvə́ Ńtondôbə Zambá wāān mə̄túnuŋa ákyāí émēn ā yi dzó.” Farawóŋ nyé nâ: “Mayi mína dzoge mǐ kə və́ Ǹtondôbə, Zambá wāān, mə̄túnuŋa á ńkōd ńnam dá, tə myǎbulu kə óyǎb ! Mǐ kogolan ású dám !” Mósɛs nyé nâ: “Ma hḿ nyɔ makódō ábə wa, nə́ mə́ kə kogolan ai Ǹtondôbə, bidaŋ bí man ábə Farawóŋ, á bītúgā bíé ai âyɔŋ díé, və okídí. Dá, tə Farawóŋ a bad bɔ̌ fyanga nâ a bɛn dzogě bod nə́ bə́ kə túnī Ǹtondôbə.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákódō ábə Farawóŋ, a kə́ kogolan ai Ǹtondôbə. Ǹtondôbə a wógó ngogolaná Mōsɛs, ńdɔ bidaŋ bí ngáman ábə Farawóŋ ai á bītúgā bíé ai á bod bóé, dzóm təgě fə lígi. Dá tɔ éyɔŋ dzí, Farawóŋ á nganá, a bɛnə́ dzogě bod nə́ bə́ kə. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Nyíígi ǎbə Farawóŋ, ó kad nyé naa ná ńgɔ Ǹtondôbə, Zambá ayɔŋ Hébrēa, a kɔ́bɔ dzǒge bod báma bə́ kə ma syé. 2Ngə́ ó nə və ábɛ̌n bɔ dzoge, ngə́ wakánga və ó bələ́ bɔ́, 3wɔ́ Ńtondôbə wâyi dzudubu á miǹkunda biyə́m yā məfan á yób á bikabilí, á bōzele, á bəkámɛl, á nyag ai á mīńtómbá á yób nálā wáyi bɔ ányamí ńnēn. 4Ǹtondôbə a yi tsíg ngab á zāŋ miǹkundǎ yā Ísraɛ̂l ai miǹkundǎ yā Égîptɛn. Awú láyǐ kig namba ḿfág yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngátsíg, nyé nâ: “Okídí ńgɔ ǎ yī bɔ́ bɔ ńnam ví!” 6Kídí léndē ná, ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngábɔ nálā miǹkunda bíyə́m mí Égîptɛn mí māná wú, vədá á miǹkunda mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, tɔ eyə́m dzīdzīā təge wú. 7Farawóŋ á lōmó bod nə́ bə́ kə̄ dɔ́ big á kə́ kwí, eyə́m dzídzīā yá ndzí kig wú á miǹkunda mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ! Və ǹnə́m Farawóŋ ó tɔ̄á álɛ̌d alɛ̌d, təge dzoge bod nə́ bə́ kə. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs bân Áron nâ: “Byɛdán asǔb yā á dóan dwé á túb, Mósɛs á kə̄ dɔ́ woa á yób á mís mə́ Farawóŋ. 9Lâyi tsaman anə́ ḿbūlúg á ńnam Égîptɛn ósə, lə́ ngakə lâbonde bikɛ̌l yā byáfug məvín á nyɔ́l bod ai tsíd yā ńnam Égîptɛn ósə.” 10Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ asǔb yā ndóan bə́ kə́ kwī ábə Farawóŋ, ńdɔ̄ Mósɛs a ngáwoa dɔ́ á yób lə́ ngabonde bikɛ̌l yā byáfug məvín á nyɔ́l bod ai tsíd. 11Miǹgəngáŋ myá ndzí kīg fə bǐ ngul yǎ myávəgan ai Mósɛs, ai bíkɛl bí ngákúban bɔ́ á nyɔ́l, dzam də́dā anə́ Égîptɛn bə́sə bəvɔ́g. 12Və ńdɔ Ǹtondôbə a ngáfɛd ǹnə́m Farawóŋ á kə́lɛd, ńdɔ a ndzí kig vógolo Mósɛs bân Áron, anə́ Ńtondôbə a ngádzó. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kódógō á sí ai ǹdib kídí ó kə kwí á mís mə́ Farawóŋ, kadá nyē nâ ná ńgɔ Ǹtondôbə, Zambá Hébrēa, a kɔ́bɔ dzǒge ayɔŋ dáma á kə nə́ bə́ kə ma syé. 14Amú éyɔŋ dzílī mazu lóm ámalá ábə wa, á bītúgā bíe ai âyɔŋ dóe, nə́ ó yəm nâ mod ǎ vəgǎn kig ai ma á sí. 15Ngə́ mə̄ dzōgē wɔ́ wáma aná ó bímí wā, ngə́ mə́ ngálóm wa ḿbə̂ mbada mənye ású dóe ai ású áyɔŋ dóe, ngə́ ó sə̄ kīg fə á sí. 16Ńdɔ̄ hḿ é dzam mə mə ngádzóge wa ai dɔ́ enyiŋ á nə̄ nâ, mə́ lə́de wa fím ngul dzam, bə́ kə̄ bábə̄gələ dzwé dámā á sí ésə. 17O ngə́lə́ ó bɔɔg ǹgúngúán, təge dzogě bod báma nə bə́ kə. 18Okídí, ókala ábǒg vī, mayi nɔ́ɔ̄ ńkulu mətâga, ákyāí lá bə́ yǎ kig kwí á sí Egîptɛn a tádigi anə é ngābondeban a zaag kwí ánā. 19Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, lómó nə̄ bə́ kə ai biyə́m bíē ai édzóm ésə̄ yáwóge ai wa á mə̄fúb é vóm ó nə́ ḿbəmbə asoé. É mod ósə, é tsíd ésə yǎyi tɔbɔ á ńsəŋ, təge kə́ sɔbɔ á ndá, bísə̄ byâyi wú ńkulu mətâg.” 20Nâ, á bītúgā bí Farawóŋ, é mod a ngámbáda ebúg Ńtondôbə, ńnye a ngányíli bitúga ai biyə́m bíé á mə̄ndá, 21ényɔ́ á ngābyandi ebúg Ńtondôbə ńnye a ngádzoge bitúga ai biyə́m bíé á mə̄fúb. 22Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Sámá wɔ́ á yób mvəŋ mətâg é nɔŋ á sí Egîptɛn ésə é ku á nyɔ̂l bod ai tsíd, á kíé elɔ́g ésə yǎ mə̄fúb yā ńnam Égîptɛn ósə”. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngásám ńtūm wōē á yób Ǹtondôbə a halí hḿ ńkulu ai mətâg ai zə̌ yaŋ, bí ngadabada á sí, ńdɔ Ǹtondôbə a ngánɔ̂ mətâg á sí Egîptɛn. Mətâg, zə̌ yaŋ e tólegan á zāŋ mətâg ákyāí ngul ńkulǔ yā ńnam Égîptɛn wá ndzí kig yén a tádigi anə́ ó ngábɔ ayɔ̌ŋ bod. Á ńnam Égîptɛn ósə, mətâg mə́ ngatugi é dzóm ésə̄ é ngábə́ á mə̄fúb, bod ai tsíd mətâg mə́ ngatugi kíé elé, kíé elɔ́g ésə yǎ fyɛ́ mə́ búgu bilé bíbēn yā məfan. Mətâg mə́ ngálíg və ǹnǎm Goshɛn, a bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábə́. Farawóŋ á lóē Mósɛs bân Áron, nyé ai bɔ́ nâ: éyɔŋ dzí, ma fɔ́ɔ́ māsə́m, Ǹtondôbə a nə sósōó. Ai mǎ ai ayɔŋ dáma byǎku. Kogólán ai Ǹtondôbə. Ábím zə̄ yaŋ ai mətâg mə́tē lâyəan. Madzoge mína mǐ kə, mǐ sə́ kīg fə tɔbɔ kɔ́m”. Mósɛs nyé ai nyé nâ: "Á kwí fɔ̄ɔ̄ mākwí á ńsəŋ dí makə tə́g Ńtondôbə mɔ́ zə̌ yaŋ é man, mətâg mə́ man, ó zū hḿ yə̌m naa sí yawóge ai Ǹtondôbə. Ḿfág wóe, ai wǎ ai bitúgā bíe, mayəm nâ mǐ nə təge mbádā Ńtondôbə Zambá." 31Ovə́ga a ngándáman, amú hála a ńtɔa yǎ mə̄bám, dzam də́dā fə anə́ bíbəbɛga bí ngábə́ sām. Fón ai nyáda byá ndzí kig ndáman, amú bí nə təge vól wólobo. Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngákódō ábə Farawóŋ, á kwí fə̄ á dzāl, ńdɔ a ngátə́g mɔ́ ábə Ǹtondôbə zə̌ yaŋ ai mətâg bí tsígí, mvəŋ təgě fə bǎd soe á sí. Á yén Farawóŋ á ngāyén naa mvəŋ, mətâg ai zə̌ yaŋ bí ngatsígi ya, ńdɔ a ngábad sə́m, a kángá ai alɛ̌d ńnə́m díé, nyé ai bitúgā bíé. 35Ńdɔ̄ hḿ ńnə̄m Farawóŋ ó ngákánga alɛ̌d, a bɛnə́ dzoge bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nə́ bə́ kə, anə́ Ńtondôbə a ngádzó dɔ̄ ânyǔ Mósɛs. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: "Kələ́ nyían ábə Farawóŋ, amú mǎ mə̄ və́ nyé ǹnə́m álɛ̌d ai nyé ai bitúgā bíé, ású yə̄ nâ mə́ lə́de ndəm yə nâ Mə Nə 2ai nâ ó tɔŋ nyɔ mɔ́n ai mɔ́n nyɔ mɔ́n ndɔ̂ŋ bívōē mə̄ ngávoe ai Egîptɛn ai ḿból mə̄ ngálə́dē bɔ́ ndəm dzáma mǐ zū hḿ yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə." 3Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngányian ábə Farawóŋ bɔ́ ai nyé nâ: "Ná ńgɔ Ǹtondôbə, Zambá bə́ Hébrēa a kɔ́bɔ a kələ́g kwí ódén wāyi bɛ̌n dzɔdǐ wāmēn á mís máma ? Dzǒge bod báma bə́ kə ma syé. 4Ngə́ ō bɔ̄ və o bɛnəŋə dzogě bod bámā nə́ bə́ kə, okídí mayi kúb bitandág á ńnam wóe. 5Byâyi yaman ńnam, sí təgě fə yéne. Byâyi dí é dzóm ésə̄ é ngálígi, á mə̄tâg mə́ ngálíg mínā, byâyi dí bīlé bísə̄ yā mə̄fúb. 6Byâyi dzálā mə̄ndá, émá bitúgā bíe ai Egîptɛn bə́sə, dzǎm yā bēsōá báán tɔ běsīá bēsōá báán bá ndzí kig yén a tádigi anə́ sí é ngākomban a zaag kwí ánā !" Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákódo, a kwíí á ǹsəŋ, a lígi Farawóŋ. 7Ńdɔ bitúgā bí Farawóŋ bí ngádzó ai nyé nâ: "Á kələg kwí ódēn é mod nyɔ́ ā yī bía bɔ ólam ? Dzǒge bod bə́ kə, nə́ bə́ kə syé Ńtondôbə Zambá wābán. Yə o ngə́lə təge yə̌m naa ǹnam Égîptɛn wânyami ?" 8Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bɔ̌ naa Mósɛs bân Áron bə́ dúgān ábə Farawóŋ, nyé ai bɔ́ nâ: "Kaŋán syéán Ǹtondôbə Zambá wāān. Və zá hḿ ā yi kə ?" 9Mósɛs nyé nâ: "Byǎyi kə ai bəndómán báán, ai bəngɔn báán ai mvindí bod dzáán, ai biyə́m byáán. Amú byākə bɔ̌ dulu ólugu ású Ǹtondôbə." 10Nyé ai bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ fɔ̄ɔ̄ ai mínā ngə́ mə̄ dzōgé mínā nə́ mǐ kə fǔfulu ai bɔ́n báán. Yénán hḿ anə́ myādzə́ŋ ábē ! 11Lə́ sə́ kig dzǎm bɔɔbǎn nālá kaŋán, mínā fám, mí kə syé Ǹtondôbə ḿból myādzó nâ myǎyi. Ńdɔ̄ bə́ ngatsídan bɔ́ á mís mə́ Farawóŋ. 12Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: "Sámá wɔ́ wóe á sí Egîptɛn á yób nə̄ ó hāli bitandág, bí bɛd ǹnam Égîptɛn á yób bí di elɔ́g ésə̄ yā ńnam ai é dzóm ésə̄ yā mə̄tâg mə́ ngálíg." Ńdɔ̄ Mósɛs a ngásám ńtūm wóé á sí Egîptɛn á yób ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm évūndū é sɔ̂ á ńtólē dzób, ńdɔ̄ é ngávun ǹgúmā ńtíé ámǒs ai ǹgúmā ńtíé álú. Á kídí ē kələ lénde, evúndū é man yǎ sɔ́ ai bitandág. 14Ńdɔ bitandag bí ngábɛ́d bí tɔ̄bɔ̄ ńnam Égîptɛn ósə̄ á yób, bí dzálá ńnam ósə. Amalá bitandag á bá ndzí kig tám yēn nālá ósúsúa, á bá ndzí kig bǎd yēn nālá á mvús. 15Ńdɔ̄ bí ngáyaman ai ǹnam ósə, ǹnam ó ńtɔ̄á á túd ai bitandág. Ńdɔ̄ bí ngádí élɔ̄g yā ńnam ai bíbūmá bísə̄ yā mə̄tâg mə́ ngálíg á bīlé, dzóm təgě fə lígi é fulan ai kíé tɔ á mə̄fúb tɔ á bīlé yā ńnam Égîptɛn ósə. 16Ńdɔ Farawóŋ á ngāvôl lóē Mósɛs bân Áron, nyé nâ: Mə̌ bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə Zambá wāān ábē, ai mína bə́bēn fə. 17Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, á ńkogolán, yə́bə́gân tə́ mā dúgán dzu éyɔŋ dzí, mǐ kōgólán ai Ǹtondôbə Zambá wāān nə́ á vāa ma áwú dī. 18Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákódō ábə Farawóŋ, a kwíí á ńsəŋ, ǎ ngakogolan ai Ǹtondôbə. 19Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáfɔlan evúndu, a lómó ngul evúndū máŋ yā é ngátíndi bitandág, é kə́ bya woa á Máŋ mávie, tɔ etandág dzídzīá yá ndzí kig lígī á ńkɔŋ ńnam Égîptɛn ósə. 20Dá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ ńnə̄m Farawóŋ álɛ̌d, nyé təge fɔ̄ɔ̄ yə́bə̄ naa a dzoge bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: "Sámá wɔ́ á yób, sí Egîptɛn é bɔ və díbi mod ósə á nyab və á díbī étēde." 22Ńdɔ̄ Mósɛs a ngásám wɔ́ á yób, ńdɔ díbī á ngásus á sí Egîptɛn ésə, á tâŋ məlú mə́lɛ́. Á tâŋ məlú mə́lɛ́ mə́tē, mod təge dzǎm yén mānyāŋ, mod təge dzǎm kódō é vóm á ngābə́ tɔá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ́ bə́ tɔ̄á tə̄ á ḿfyɛ étēdē é vóm bə́ ngábə́. Ńdɔ Farawóŋ á ngālóē Mósɛs, nyé nâ: "Kaŋán, mǐ kə bɔ̌ bīsíé bí Ńtondôbə, mǐ kələ ai bɔ́n báán dzóm yáyi lígi və miǹkunda myáán ai nyag." Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáfɛd, nyé nâ: "Wayəan bía dzoge ai é tsíd byākə tsíg ai á dīgī nə́ bǐ və Ǹtondôbə mətúnuŋa. Byǎyi kə ai biyə́m byáán bísə tɔ mǎn ḿvɔ̌d təge lígī vā, amú á bīyə́m bítē ńgɔ byǎyi tɔ́b ébí byǎyi túnī Ńtondôbə Zambá wāān, bǐ sə́ kig dzǎm yəm é dzóm byāyi túnī Ńtondôbə ǹtíé bī ngə́lə́ təge kə́ kwī wē." Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ ǹnə́m Farawóŋ álɛ̌d, ńdɔ Farawóŋ á ndzí kig yə́bə̄ naa a dzoge bɔ́ nə́ bə́ kə. Farawóŋ nyé ai Mósɛs nâ: "Kódógo ma á mís ó bɔ̄ fə okálá nə́ tə wabad ma kwí á mís, amú ámōs wāyi ma bǎd kwí á mís wayi wú !" Mósɛs nyé nâ: "O tóán fɔ̄ɔ̄ dzó naa, mǎyǐ kig wa bǎd kwí á mís." Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Endə́gə́lə́ é lígi yǎ dzyá, á māndə́gələ ai dzɔ́ Farawóŋ ai Egîptɛn á mvús tě, a yi dzoge mǐ kódō vá. Ábōg ā yī mína dzogě nə mǐ kə, a yǐyī mína tsídan. 2Kɔ́bɔ́gɔ̄ hḿ ai bod, nâ bə́ dzāi, anə́ mod ényɔ̄ bân nyé bə́ nə́ ngɔ́dɔ́, anə́ mīníngá ényɔ̄ bân nyé bə́ nə́ ngɔ́dɔ́, bə́ síli bibəlan bí sílíba ai ébí bí mvɔ́d.” 3Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ bod bə́ yén maa á mís mə́ Égîptɛn. Mósɛs émēn á ngábə́ fɔ̄ɔ̄ éyə́gan ḿfǎŋ mod á ńnam Égîptɛn, á mís bəbɔ bísíé bə́ Farawóŋ ai á mís mə́ ńnam ósə. 4Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngákə kɔ́bɔ̄ á mís mə́ Farawóŋ, nyé nâ: “Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ babi ai zǎŋ alú mayi lod ai ǹnam Égîptɛn ósə. 5Ńdɔ miǹtól mí bɔ́n mísə̄ yā sí Egîptɛn myâyi wú, a tádigi á ńtōl mɔ́n elíg Farawóŋ yā ó nə́ ai etɔ̄a dzíé, a kələ kwí ábə ǹtól mɔ́n étúgā mīníngá yā á mvús akɔ́g miǹkɔgán, miǹtól bíyə́m dzam də́dā. 6Ńdɔ̄ hḿ tōbóg ā yi bólē á sí Egîptɛn ésə ákyaí lángátám yǎ kig bɔɔban tɔ̌ kig nâ lə́ ngābǎd bɔɔban. 7Ḿfág bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, tɔ mvú yāyǐ kig mé mǎkə tsǒg mod ai tsíd ésə, mǐ zū hḿ yə̌m naa Ǹtondôbə a fyal á zāŋ Ísraɛ̂l ai Egîptɛn. 8Éyɔ̌ŋ tē miǹtɔbɔ míe myâyi ma sɔ́ kūd mə̄bɔ́ŋ, bə́ kogolan ai ma nâ kódógó, kələ́g ai wǎ ai áyɔŋ dóe lə́ tīī ai wa. Abǒg te mǎyi kə.” Ńdɔ̄ Mósɛs, mís mə́ yóŋo ai ayɔ́g məsis, a ngálíg Farawóŋ. 9Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Farawóŋ a yi bɛ̌n wóg, ású yə̄ nâ biyə̌ŋ bí mam byámā bí yénē á sí Egîptɛn.” 10Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngábɔ mə́sīmbá mə́sə̄ mə́ ngákə̄ á mís mə́ Farawóŋ, dá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzoge nâ ǹnə́m Farawóŋ ó man yɛ́s, á bɔ tə dzoge bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nə́ bə́ kódō á ńnam wóé. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs bân Áron nâ: “É ngɔn nyí, yayi mína bɔ é ngɔn osú, ngɔn mətádí mə́ ḿbú. 3Kadán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bíbūg bī nâ: é ngɔn nyí é tádi məlú áwôm mod ósə̄ á dzəŋ mǎn ńtómbá, ású ndá bod ai ayóm díe. 4Ngə́ bod bə́ nə abɔ́d, tsíd kábad abuí, bə́ lóege é bod bə́ nə́ ai bɔ́ ókǎŋ, é táŋ yāyəan, nə́ bə́sə̄ bə́ dī é kábad nyí. 5Mǎn étɔŋ kábad tě a yəan bɔ̌ təge ai atǎ, a tɔá ńnōm, a tɔá fə m̀bú ḿbɔ̄g, mǎn ńtómbá, ngə́ mān ékə́lá kig. 6Myǎyi nyé nyie a kələ kwí ámōs awômǒ yā é ngɔn nyí, eyɔ̌ŋ tē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ báyi tsíg kábad ngǒngógə́le. 7Báyi nɔ̌ŋ məkǐ mə́ kábad tě, bə́ ngakə báwɔ́bɔ̄ mɔ́ á mīḿbɛ́, é ndá báyi dzɔ dí. 8Alú tē, báyi dí é tsíd nyi mim̀kpə́l, ai bə́ḿbāŋála bá ndzí kig vús, ai bílɔ́g bí nə́ áyol. 9Tə myǎdí dzɔ̄ nyumán ngə́ á ḿfyāŋ kig, mǐ dzâ dzɔ̌ hə mim̀kpə́l, ai ǹló ósə, ai mim̀byɛ̌ mísə, ai byə́m bísə̄ yā ábum. 10Tə myǎnyie ekǎ; ngə́ tsíd ē lígi, mǐ mān dzɔ dígī á ndóan, kíkídígi. 11Myǎyi dí, ǹkɔ̌l ângə́də́g, biyábág á məkǒl, ǹtúm á mɔ́; mǐ dzâ avól, amú a nə Páska Ǹtondôbə, . 12Mayi lod á ńnam Égîptɛn ai alú ásə, makə mawé é dzóm ésə̄ é nə̄ ńtōl á ńnam, tɔ á bod, tɔ á bīyə́m; ńdɔ̄ fə mǎyi lə́də̄ bəzambá yā Égîptɛn nâ mǎ mātsíg mə̄dzó yā sí ndon, ma Ǹtondôbə. Mə́kī mī mān wɔ́bɔ̄ á mīḿbɛ́, é hóm mī tɔ̄á, mə́ nə ndəm ású dáán; éyɔŋ mǎyi yén məkǐ mə́tē, mə daŋá mínā á yób, mína təgě fə tugi, éyɔŋ mǎyi lə́də̄ ńnam Égîptɛn tutulí. 14Amǒs tē ó nə amǒs yā myāyi kǎd tsog kɔ́m ésə, amǒs ábóg ńnēn myǎyi kǎd dzə́mē ású Ńtondôbə, abóg yā láyi kə́ lâkə ai ngongǒ bod dzáán ésə. 15Məlú zamgbál, myǎyi dí bəḿbāŋála bə́ tɔ̄á évuvoe. A tádigi ámōs ósú, myǎyi vaa é dzóm ésə̄ é nə̄ ékidiga á mə̄ndá máán, é mod ǎ yi dí ḿvūsán ḿbāŋála a tádigi ámōs ósú a kwîg é ví zamgbála, mod tě a yi tsígiban dzwé á táŋ bɔ̄n bə́ Ísraɛ̂l. 16Ámōs ósú, myǎyi bɔ ḿfūfúb étógán, dzam də́dā fə ámōs zamgbála. Məmǒs mə́tē, təge bɔ̌ tɔ mǎn ésíé ziŋ, nga və á yām bīdí yə amǒs te etám. 17Myǎyi nyie mvéndé yǎ ábóg bīvúvoe bí ḿbāŋála, ású ámǒs tē ńgɔ mə ngávaa miǹkán bítá myáán á sí Egîptɛn. Myǎyi nyie mvéndé yǎ ámǒs tē á kɔ́m yǎ kɔ́m mvéndé tě e nə təge ai səsalá. 18É ngɔn osú, ámōs áwômo ai nyinǎ yā ngɔn, ngongógóle, myǎyi dí bīvúvoe bí ḿbāŋála a kələ kwí alú mə̄wóm bɛ̄ ai dá yā ngɔn ngongógóle. 19Á tâŋ məlú zamgbál təge kɔ́b ékidiga á mə̄ndá máán tɔ á ndá bəbíbyálǐ yā ńnam tɔ á ndá miǹtɔbɔ, amú ényɔ́ ā yi dí ḿvūsán ḿbāŋála, ényɔ́lɔ te a vǎbán á táŋ ayɔŋ Ísraɛ̂l. 20Myǎyǐ kig dí ńnám ó vús ai bikidiga. Á bitɔbɔgɔ byáán mínā dí bīvúvoě bə̄ḿbāŋála”. 21Ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóē mvindí bod ésə̄ yā Ísraɛ̂l, nyé ai bɔ́ nâ: "Kaŋân tɔ́b bīyə́m ású mə̄ndá mə́ bod máán, mí tsíg Páska. 22Mǎyi nɔŋ tín osím, mǐ dūū dzɔ̄ á məkǐ yā ésōá, mǐ ngawɔ́bɔ bəkúdā míḿbɛ́ ai məkǐ mə́tē, mod təgě fə bǎd daŋ ḿbɛ̄ yā ndá dzīē á kwîg kíkídígi. Ǹtondôbə a yi lod ai ǹnam Égîptɛn ósə, a kələ́g a wé, ńdɔ ǎ yi yén məkǐ á kúda m̀bɛ́. Éyɔŋ hḿ Ńtondôbə ǎ yi sɔ́ kwí ósū ḿbɛ́, təge dzoge ńwê nə́ á nyíán, á we á mə̄ndá máán. Mǎyi dzálá ákə̌ŋ tē ásə á nə̄ mvéndé ású dóe ai mvɔŋ bod dzóe á kɔ́m yǎ kɔ́m. Ǹnyie anə́ myǎyi nyían é sí Ńtondôbə ǎ yī mína və́, anə́ á ngādzó, myǎyi nyie ákə̌ŋ tē. Ngə́ bɔ́n báán bə́ sílí mínā nâ: Dzé é nə̄ ákə̄ŋ myākpee dí? Myǎyi dzó nâ: Mətúnuŋa mə́ Páska ású Ńtondôbə, ḿból á ngādaŋ məndá mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á Égîptɛn, ábōg á wêg Egîptɛn, nə́ a nyii məndá máán." Ńdɔ bod bə́ ngalû miǹló á sí bə́ ngalúgu. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákə, bə́ ngabɔ fɔ́ɔ́ və ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs bân Áron. Ai zǎŋ alú hḿ ná, ńdɔ Ǹtondôbə a ngátsíg mīńtól mí bɔ́n mísə̄ yā sí Egîptɛn, a tádigi ai ǹtól mɔ́n Farawóŋ yā ó ngábə́ naa wâyi tɔbɔ êtɔá ńkúkúmá, a kələ kwí ǹtól mɔ́n é mān ólɔ̌ yǎ á nə̄ nye ǹkóm á ndá mim̀bog, ai miǹtól bíyə́m mísə. Ńdɔ Farawóŋ á ngābumi á sí ai alú ásə nyémēn ai bod bóé bə́sə, Egîptɛn bə́sə, ńdɔ̄ kuŋúlu ǹyón á ngābólē á ńnam Égîptɛn ósə, amú ndá təge ai dzɔ̄ tɔ dzǐdzīá ényí ḿbim ó ngábə́ kig. 31Ńdɔ a ngálóm lóē Mósɛs bân Áron ai zǎŋ alú tě, nyé ai bɔ́ nâ: "Kódógán á sí, kǎn, kódógán ma á ńnam mínā bə́bēn ai Ísraɛ̂l ásə, Kaŋán və́ Ńtondôbə olugú anə́ mī ngádzó. Nɔŋán miǹkunda míńtómbá myáán ai émí mí nyag, ḿból mī ngátám. Káŋán, yáán ai mǎ, mǐ kə !" Egîptɛn bə́ tíndigi bɔ́, bə́ yiig hə nâ ngə́ bə́ kódo yǎ bɔ̄ á ńnam amú bə́ dzô nâ "Byǎzu mǎn wú bíā bə́sə !" Ńdɔ bod bə́ ngáman kág bikɔ̌g bí ngə́lə təge vús, miǹtsɔ́bí myábán á mə̄fúndá, mə́ bə́dé bɔ̄ á bītúl. 35Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ anə́ Mósɛs a ngábénde bɔ́, bə́ sílī Égîptɛn bibəlan bí sílíba ai ébí bí mvɔ́d, ai biyé. Ǹtondôbə a bɔ̂ fɔ̄ɔ̄ fə̄ nâ bod bə́ yén maa á mís mə́ Égîptɛn, bə́ ngavə́ bɔ̄ é byə́m bísə̄ bə́ ngásíli. Éyə̄ hḿ bə́ ngása Egîptɛn ná. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíē á Ramsɛs nə́ bâkə a Sukót bod bakúda miǹtɛd mísaman, bə́ wulugu ai məkǒl, təge láŋ bīníngá ai bɔ́ngɔ́. Etítíb ńkundǎ bod é ngákə ai bɔ́ ésámbá, bə́ kələ́g ai eyə́gan ábuí bíyə́m, miǹkunda miǹtómbá ai nyag. 39Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyáŋ bíkɔ̌g bə́ ngásɔ́ ai byá təge vús, amú bə́ ngátsídan bɔ́, təge koməzǎn bīdí ású dulu. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátɔbɔ á Égîptɛn á tâŋ bisəb miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́lɛ́. Ńdɔ miǹkunda mí Ńtondôbə mí ngákódō á sí Egîptɛn, ámǒs ó tóbəgan ai tâŋ mim̀bú miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́lɛ́ yā bə́ ngátɔbɔ á Égîptɛn. Lə́ ngábə́ álū Ńtondôbə, alú yā ā yanga nâ a yi bɔ́ vaa á mɔ́ mə́ Égîptɛn. Alú tē lâyəan bɔ ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə alú áyangá lə́ Ńtondôbə, ású mim̀mie mí bod myábán. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs bân Áron nâ: “Mvéndé Pāska hḿ nyī, ǹdzîn mod tɔ m̀bɔ́g təge nyé dí. Ólɔ̄ bə́ ngákus ai mɔní ó nə dzǎm dí éyɔŋ bə́ kəle yǎ wā. Tɔ ǹnə́ŋ, tɔ ḿbɔ esíé mə́lú, təge dí. Á ndá dzīdziá ńgɔ̄ báyi dí təge kwí ai dzóm yā étē á ńsəŋ, evɛ̌s yā étē tə búg. Ayóm bod Ísraɛ̂l ásə̄ ńdɔ̄ láyī nyé dzə́me. Ngə́ ńdzīn yǎ a ngázū bɔ ńtɔbɔ ábə̄ mínā a yi nâ a dzə̄mē Páska ású Ńtondôbə, fám ésə yǎ ndá dzīē é tám kəleban. Abǒg tē ǎ zu baaba ai mínā a dzə́mé, a ńtɔ̄á anə́ bíbyáli yǎ ńnam, ényɔ́ á sə̄ kig ǹkəlebán, eki təge dí. Mvéndé yayi bɔ̌ dzīdziá ású bíbyáli ai ású ńtɔbɔ̌ yā ábə̄ mínā." Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ̄ nálā bə́ ngábɔ fɔ́ɔ́ mam mə́sə və ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs bân Áron. Amǒs tē bēn, ńgɔ Ǹtondôbə a ngákódo ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á Égîptɛn, é táŋ bə́ ngábə́ mīńkán bítá. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Túníŋi ma ǹtól ósə, é dzóm ésə̄ é nə́ édzí ósú yákwí ábǔm nyīá, tɔ á bod, tɔ á tsíd é nə̄ éńdzāma.” 3Mósɛs nyé ai bod nâ: “Mǐ tsogo ámos yā mī ngákódo ai wá á Égîptɛn nyú, á ndá mətúg, amú fím yǎ mɔ́ mə́ Ńtondôbə ńdzɔ e ngávaa mínā. Eki təge dí bə̄ḿbāŋála m̀vúsán ai alum. 4Aná ńgɔ mǐ kwí á ńsəŋ, á ngɔn məkwé mə́ fón. 5Ábōg hḿ Ńtondôbə ǎ yi mína nyílī á ńnǎm Bəkanǎŋ ai Bəhitíd, Bamoríd, Bəhivíd ai Bəyebusíd á ńnam a ngákaŋ běsōá sɔŋ nâ a yi bɔ́ və̄, ńnam wáfúguzu ai mənyáŋ ai wé, myǎyi dzə́mē ákə̄ŋ dī é ngɔn nyí 6məlú zamgbál və o dzâg bivúvoě bə̄ḿbāŋála, álú zamgbála lâyi bɔ ámǒs ábóg Ńtondôbə. 7Bâyi dí bīvúvoě bə̄ḿbāŋála məlú zamgbál, təge yén ḿvūsán ḿbāŋála, təge yén álum ngə́ ékidiga ziŋ á ńgūmā ńnam ósə. 8Wayi yə́gələ mɔ́n woe amǒs tē nâ: “Ású yə̄ nâ Ǹtondôbə a ngábɔ ma afú ńnə́m nə́ a kódo ai ma Égîptɛn. 9Á ngul yǎ mɔ́ móé ńgɔ Ǹtondôbə a ngákódo ai wa Égîptɛn. Lâyi wa bɔ anə́ ndəm yǎ wɔ́, anə́ ótú bákaŋ mod á mvɔ̄m ású éyə̄ mvéndé Ǹtondôbə yǎyi wa tɔbɔ ânyu nálā. 10É mvéndé nyīná wayi dzɔ nyie âbǒg díé, á ḿbú yā ḿbú ósə. 11Lə́ ńtɔ̄á naa, éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yi wakə́ toe á sí mǎn Kanǎŋ, a və́ə́ fə wa dzɔ̌, ḿból á ngākag wa ai běsōá, 12wayi tsíg səsalá ású Ńtondôbə é dzóm ésə̄ yátúb zēn âbǔm nyīá, tɔ á bɔ́n bóe, tɔ á bíyə́m byáwóge ai wa bəyóm bə́ nə̄ ású Ǹtondôbə. Ǹtól ózele ósə, wayi wɔ́ kode ai ǹtómbá. Ngə́ wā ndzí kig wá kode, ó búgú wā kíŋ. Ǹtól fám ósə̄ yā bɔ́n bóe, wayi wá kode. 14Lə́ ńtɔ̄á naa, ókāŋ nyɔ̄ mɔ́n á ńsīlī wa okídí nâ: ná ó nə̄ ású dzé ? Wa ai nyé nâ: ai ngul yǎ mɔ́ móé ńgɔ Ǹtondôbə a ngákódo ai bíā Égîptɛn á ndá mətúg. 15Amú, ḿból Farawóŋ á ngābə́ bɔ̂g ǹdzǔg, təge bía dzogě nə bǐ kə, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwé ńtōl ósə̄ yā sí Egîptɛn, a tádigi á ńtōl mod a kələ́g kwí á ńtōl éyə́m. Asú tē mātúni Ǹtondôbə é dzóm ésə̄ yáyái abǔm nyīá é tɔ̄á ńnōm, ǹtól mɔ́n wámā mə̌ ngakode wá. 16Ai fím yǎ mɔ́ móé ńgɔ Ǹtondôbə á ngákódo ai bíā Égîptɛn ǹkɔ́bɔ̄ tē wâyi bɔ anə́ é ndəm é bǎ á wɔ́, anə́ mvāŋ otú á mvɔ̄m ású. 17Éyɔŋ Farawóŋ á ngādzóge ayɔŋ nə́ lə́ kə, Zambá á ndzī kig wulu ai dɔ́ ḿfág ńdzɔ́ŋ yā ńnǎm Bəfilísta, tɔ tə́ anə́ ńgɔ̄ ó ngábə́ tsígíbí. Zambá á ngādzɔ́ nâ: lə́ zā bɔ̄ naa, éyɔŋ bod báyi yén bītá bí zaag, bə́ ngadúgan ai mvús Égîptɛn !” 18Ńdɔ Zambá á ngākɔ́d ai bod ḿfág ńdzɔ́ŋ yā ńkōd ńnam máŋ bímvyál. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ai məkódō yā Égîptɛn, bə́ wulugu anə́ mīńkān bítá. 19Mósɛs a ngánɔŋ bivɛ̌s bí Yósəb á mim̀bəgə míé, amú Yósəb a ngávui bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l sɔŋ, nyé nâ: “Zambá a yi mína sɔ́ ka, ńdɔ̄ hḿ myāyi bɛ́d ai bivɛ̌s byáma á myākódō é vóm ví.” 20Ńdɔ̄ bə́ ngákódō á Sukót, bə́ kə́ kǒm bītíé á Etam, á ńtsāg ńkód ńnam. 21Ǹtondôbə émēn á ngābə́ wulugu bɔ́ ósū ǹkum ńkúd ai amǒs nə́ ó yáī bɔ̄ zēn ǹkum ndóan ai alú nə́ ó fyɛ bɔ́, bə́ ńtɔ̄á dzǎm wulu ai alú ai amǒs. 22Ai amǒs ǹkum ńkúd və ó tə́lə bod ósū ǹkum ndóan dzam də́dā ai alú. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kadág bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ bə́ dúgán kə̄ kǒm bītíé ósū Pi Havirot, á zə̄zǎŋ Migdol ai máŋ á wākə kwí á Baal Tsefôn á yād fɔ̄ɔ̄ hālá ńgɔ myǎyi kə́ kǒm bītíé, á ńtsāg máŋ. 3Ńdɔ̄ hḿ Farawóŋ ā yi dzó ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “Ḿbɔ̄ bálí bákə̄ bâtalaba, zěn ńdzāŋán ! Ǹkód ńnam ó min yǎ bɔ̄ !” 4Mayi bɔ ńnə̄m Farawóŋ álɛ̌d, ńdɔ ǎ yī bɔ́ tsídan. Dá ńdɔ mǎyi wúm Farawóŋ á nyɔ́l ai miǹkunda míé mísə, Egîptɛn bə́ zu yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə.” Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ̄ nálā 5Fwé ē ngákə kwí ábə ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn nâ bod bə́ mān túb. Ńdɔ ǹnə́m ó ngávəŋan Farawóŋ ai bitúgā bíé âbum, bə́ ngadzó ású bod nâ: “Dzé bī hə́ bɔ̄ dzí? Bǐ yə̄m dzoge Ísraɛ̂l yǎ ā bɔɔ bía bisíé yá !” 6Ńdɔ̄ a ngábɛ́d á ékālíg dzíé, a nɔŋɔ́ fə bod bóé ésāmbá. 7A ngánɔŋ bikálíg miǹtɛd mísaman, ébí bí daŋa ngul ai bəmiǹsínā bítá yā Égîptɛn mim̀fǎŋ bəzimbi bitá ḿbɔ̄ bə́ wulugu ai byá. 8Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ ǹnə́m Farawóŋ, ǹkúkúmá yā Égîptɛn, alɛ̌d, ńdɔ a ngátsídan bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á zud, ḿból bə́ ngákódō bə́ tamaŋan. 9Ńdɔ Egîptɛn bə́ ngátsídan bɔ́ á zud, bə́ kpāān bɔ̄ á ékom bitíé yā ńtsāg máŋ. Bikalíg bí Farawóŋ, ai bǒd bikabilí bóé, ai miǹkunda míé babi ai Pi Havirot, á Baal Tsefôn á yād. 10A yén bə́ ngáyén anə́ Égîptɛn bázū bátsīdan bɔ́ nālí, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngadzə́m fɔ̄ɔ̄ ḿfofod. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábwé ńyōn ábə Ǹtondôbə, 11bɔ́ ai Mósɛs nâ: “Yə sɔŋ é dzə́məŋan á Égîptɛn nə́ wazu ai bíā á ńkōd ńnam á byāyi mǎn sɔ́ wū mū ? M̀fí dzé bēn ó ḿbə́ naa wakə bía vaa á Égîptɛn ? 12Byǎ ndzí fɔ̄ɔ̄ wa kad á Égîptɛn nâ dzǒgē bíā á Égîptɛn mvɔí, bíā bə́bēn byādiŋ syé Égîptɛn a ? Lâdaŋ m̀fí ású dáán nə́ bǐ sye bɔ́ a lodog anə́ byāman sɔ́ wú á ńkōd ńnam mú !” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáyalan bɔ́ nâ: “Tə mod a kɔn wɔ̌ŋ. Tə́bə́gán ai fím, mǐ zu yén é mam Ǹtondôbə ǎ yi bɔ nə́ a kode bíā. Égîptɛn myǎyén bālá ánā, myǎngābǎd kig bɔ́ yén. 14Ǹtondôbə a yi lúman ású dáán, ḿfág wáán, təge sáŋan ai dzóm.” 15Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtī ā ngádzó ai Mósɛs nâ: « Dzé ó ngə̄lə́ ó yóno ma á mís? Kɔ́bɔ́gɔ́ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó kad bɔ́ naa bə́ tíe ai dulu. 16Ḿfág wóe, tə́lége ǹtúm wóē á yób, ó sǎm fə̄ wɔ́ wóe á máŋ, ó kab máŋ á zāŋ, ású yə̄ nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ wūlu məkǒl mīńkód á zāŋ máŋ. 17Ḿfág wáma, mayi bɔ̌ naa bɔ́n bə́ Égîptɛn bə́ man lɛ̌d mīńnə́m; bâyi mínā tsídan á zud, abǒg tē hḿ māyi bi ólugú ai Farawóŋ, ai ǹkán bítá wóé, ai bikálíg ai bəbɛ́d bikabilí bóé. 18Bɔ́n bə́ Égîptɛn bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtī, éyɔŋ mǎyī bi ólugú á nyɔ́l Farawóŋ ai bikálíg bíé ai bəbɛ́d bikabilí bóé.» 19Ńdɔ fɔ́ɔ́ Éngəlɛs Ǹtí, yǎ ā wúlugu ǹkán bítá Ísraɛ̂l ósū, á ngāvəŋan, a kə́ə́ bɔ tə́bə̄ á mvús; é mod ǹkúd yǎ ā kələ bɔ́ ósū, a ngávəŋan dzam də́dā anə́ Éngəlɛs, a lodó bɔ̄ á mvús. 20A tə́bə́ á zāŋ ǹkán bítá bɔ́n bə́ Égîptɛn ai éví bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l: ńkúd vī ó ngábə́ díbi ai m̀fyɛ ai alú, təge ai ḿból bɔ́n bə́ Égîptɛn bə́ ngábə́ dzǎm súbū babi á ǹgūmā ńtíé álú. 21Mósɛs a ngáyi sám wɔ́ á máŋ, ńdɔ Ǹtí á ngāsal máŋ bifas bíbɛ̄, mod ńkulu a tádí hḿ naa a vuŋ ǹgúmā ńtíé álú, ńdɔ a ngáhə́lē máŋ, a kabá fə məndím á zāŋ. 22Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngányían á máŋ étēde, məkǒl mīńkōd: məndím mə́ ńtɔ̄á bɔ̄ hə anə́ mod m̀fim á ḿbɔ̄ ńnōm ai á ḿbɔ̄ ńgāl. Ḿból bɔ́n bə́ Égîptɛn bə́ zaa bâtoŋ bɔ́, ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ̂ bə́ ngányían á máŋ étēde: ǹgúmā ńkán bítá Farawóŋ, ai bikálíg bíé, ai bəbɛ́d bikabilí bóé. Ai məléndē mə́ kídí nā, ńdɔ Ǹtí yǎ ā wulugu á ńsum ndóan ai á mod ǹkúd étē, á ngāsám mís, a bəbə́ ńkān bítá Égîptɛn, ńdɔ a ngáman bɔ́ woa á bizamanda étē. A mǎn būg məkon bíkálíg, a woá mɔ̄ édɔ̄g máŋ. Egîptɛn bɔ́ nâ: « Ńtúbán Ísraɛ̂l; Ǹtí á nə ai bɔ́ ngām, ńdɔ ǎ lúman ai bíā. » Ǹtí nyé ai Mósɛs nâ: «Sámá wɔ́ wóē á máŋ étɔ̄á dzī, məndím mə́ dúgân kə́ bi Égîptɛn ai bikálíg byábán ai bikabilí byábán.» Mósɛs a ngáyi sám wɔ́ á máŋ, ai ǹdib kídí nā, ńdɔ fɔ́ɔ́ máŋ mə́ ngádúgan êtɔá; ábōg Égîptɛn bádzó naa bátūb, məndím mə́ ngatóban ai bɔ́, Ǹtí ā man yǎ tə́ bɔ woa á miǹsum mə́ndím étē. Ńdɔ məndím mə́ ngádúgan ai mvús, mə́ mān kə ai bikálíg ai bikabilí bí Farawóŋ bísə, ḿból bə́ ngányían á máŋ naa bâkə bâtoŋ bɔ́: tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ étēde ǎ ndzí kig lígi. Hədá, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ bə́ wulugu və á ńkōd á zāŋ māŋ; məndím mə́ tɔ̄á bɔ anə́ ḿfim á ḿbɔ̄ ńnōm ai á ḿbɔ̄ ńgāl. Éyə̄ hḿ Ńtī á ngākode Ísraɛ̂l nálā amǒs tē á mɔ́ mə́ Égîptɛn. Ńdɔ̄ bə́ ngáyén anə́ ḿból Égîptɛn bə́ dzōdzōgán mim̀bim á ńtsāg máŋ. 31Ayɔŋ Írsraɛ̂l á yénə̄ ákyāí ḿbímán yā Ńtī á ngābímī Egîptɛn. Ayɔŋ á ngambáda fɔ́ɔ́ Ńtī, bə́ ngayə́bə Ǹtí, bə́ yə́bəgə̌ fə etúgā dzíé Mósɛs. Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs ai esámbá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyia é dzīá ólugú Ǹtí dzī, bɔ́ nâ: “Mangəmə Ǹtondôbə yǎ ā kúban dúmá, ǎ wōá á máŋ ekabilí ai m̀bɛ̂d ekabilí. 2Atí dáma, ai ngul dzama, ńnye a və́ ma byā, a nə Zambá wam, ńdɔ matáŋan dúmá díé. 3A nə Zambá tará wama, ńdɔ masə́gē nyé. A nə Ǹtí. 4Ǎ mana yǎ woa á mə̄ndím bikalíg bí Farawóŋ, miǹsangáŋ mísə̄ -yā bə̄bɛ́d bikabilí mí mān yīmbi. 5Bə́ nə̄ á mə̄ndím á sí, bə́ kuu fɔ́ɔ́ á bīdɔ́g anə́ mə̄kɔ́g. 6Wɔ́ wōē ó buu ngul a dzé, ǎ Ńti ! M̀bɔ́ ńnōmo woe a ndáman ǹzízíŋ təge ai ayé. 7Wanɔŋ bəsíŋ bóe ó tǎ á məkǒl á sī. Ayɔ́g dóe ládīgan anə́ ndóan esəb. 8Ai m̀fə̌b yā mīḿbóg mí dzwé míe, məndím mə́ ngakóan məngós, məndím mə́ óswé mə́ ńtə́lə anə́ bə́ yə́g myə̄g, máŋ mə́ ngavundi bibé. Ǹzízíŋ ó ngádzó á ńnə̄m wóé naa mayi nyé tsídan á zud, mayi -nyé kɔ̄b, mayi sa ákūmá díé, mǎ māyi tag ai byá, mayi tyé -fa bitá dzam, wɔ́ wámā wâyi bɔ́ tugi. Ńdɔ wǎvúndú, máŋ mə́ māná bɔ yali, ḿbɔ̄ báyīmbī bá, anə -bibǎn bí áfída á nginda məndím étē. 11Zá á nə̄ vəgan ai wa, ǎ Ńtondôbə, zá á nə̄ vəgan ai wa á bəzambá ? Zá á tɔá ḿfūfúb anə́ wā ? Zá á tɔá ngul ai anén anə́ wā ? 12O ngásam ḿbɔ̄ ńnómo, ńdɔ̄ sí yāman bɔ́ min ! Afú ńnə́m dóē ńdɔ ó lə́dege ayɔŋ dóē yā ó ngākode, á ngul Á wóg məyɔŋ máwóg nālá, mə́ nganyaŋaban, ǹnǎm Fīlísta ó ngakɔn wɔ̌ŋ, fəg é dzáŋá mīńkúkúmá yā Edom, miǹtómbá mí Moab mí ngadzə́m kám, məyɔŋ mə́sə̄ yā Kanǎŋ mâfodo­ban. 16Ángōndó ai wɔ̌ŋ bí ngábi bɔ́ ai ngul yǎ wɔ́ wóe, m̀bɔ̄ bálígī bə́ ngūdú bā, ǹtíé ósə ayɔŋ dóe lálod, ayɔŋ dóē yā ó ngākus, 17á wākə ai dɔ́ á ḿfūfúb ńkǒl wóe, êtɔbɔgɔ átí dóē yā mɔ́ móē mə́ ngákom. Ǎ Ńtondôbə, edzóē dzóe á kɔ́m yǎ kɔ́m !” 19Á nyían ekabilí Farawóŋ é ngányían á máŋ, ai bikalíg ai bəbɛ́d bikabilí bə́sə, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádúgan bɔ́ yalǐ Ńdɔ̄ bə́ ngákə kwí á Mara, və təge nyú mə̄ndím yā Mara, amú mə́ ngábə́ áyol. Bə́ yōlé hḿ vóm tē dzwé nâ “Mara” . Bod bə́ ngasɔg Mósɛs bə́ nyíŋī nâ: “Ńdɔ byǎyi nyú dzé?” Ńdɔ a ngáyón Ńtondôbə á mís, ńdɔ Ǹtondôbə a ngálə́b nyé elé ziŋ válā. Á tsíg á ngātsíg dzɔ etun, a woá á mə̄ndím, ńdɔ məndím mə́ ngávɔ́bi. Étēdē ńgɔ a ngávə́ bɔ məmvéndé ai biki. Étēdē ńgɔ a ngábobolo bɔ́. Nyé nâ: “Ngə́ ó vōgóló kíŋ Ǹtondôbə Zambá woe m̀bəŋ, ngə́ ó bɔ̄ édzí é nə́ tə́tə̄lə́ á mís móé, ngə́ ó kə́ə́ álɔ̄ á mə̄béndé móé, ngə́ ó nyīē mə̄mvéndé móé, mǎyǐ kig wa lóm ókɔ̌n ziŋ yā édí mə̄ ngándə́gələ Egîptɛn ai dɔ́, amú mə nə Ǹtondôbə yǎ ā bɔ wā mvɔí”. 27Ńdɔ̄ bə́ ngákə kwí á Elim ! Vôm tě, bitam mə́ndím bí nə awômo ai bíbɛ̄, məlén kig məwóm zamgbál. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákódō á Elim, bə́sə̄ bə́ kə́ə́ suan á ńkōd ńnǎm yā Sín, á zāŋ Elim ai Sínai, hálā kə́ bə́ kódō Égîptɛn aná é ngɔn bɛ̌ é tádi məlú áwôm ai mə́tán. 2Mvóg Ísraɛ̂l bə́ tə́bə́ hḿ naa bâsɔg Mósɛs ai Áron á ńkōd ńnam há. 3Bɔ́ ai Mósɛs bân Áron nâ: ‘‘Ǹtondôbə a lígí bía mǎn wé Égîptɛn álí, é hóm bí ḿbə́ tɔá, məmvié mə́ tsíd mə́ tə̄tə̄mán, bə́ ḿbāŋála o díí o kádá ; mǐ ngazu tə́ ai bíā á ńkód ńnam mú, nə́ myǎzu mǎn wé ńkundǎ bod nyú ai zie !’’ Ǹtondôbə nye ai Mósɛs nâ: ‘‘Mazu mína nɔ́ɔ̄ bə̄ḿbāŋála anə́ mvə́ŋ yasɔ́ á yób. Ǹnam wáyi kǎd kódō á sí kídí ésə, ó ngakə wátɔ̄b ábím bə́ḿbāŋálā báyáŋan ai dɔ́ ású ńgúmā ámǒs; mayi bɔ́ kyəge, mə́ yén ngə́ báwulu á mə̄mvéndé mám, ngə́ báwulǔ kig. 5Ámōs saməna, ábōg báyi yám bídí bə́ hə́ kə̄ básɔ̄ ai byá, byáyi vuan bí ńtɔ̄á á táŋ məmǒs mə́bɛ̄.’’ Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngakad bǒd yā Ísraɛ̂l nâ: “É ngōgé nyī, myǎyi yəm naa Ǹtondôbə ńnye a ngásɔ́ ai mína á Égîptɛn, ńdɔ̄ fə kíkídígi myǎyi yén dúmá Ńtondôbə amú ā wóg yǎ miǹsɔ́g myáán yā myāsɔg Ǹtondôbə. Amú, bía bǐ nə bəzá, nə́ myǎsɔg bíā? 8Miǹsɔ́g myáán mí sə́ kig ású dáán, mí nə fɔ́ɔ́ ású Ǹtondôbə!” 9Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádzó ai Áron nâ: ‘‘Kadá mvôg Ísraɛ̂l nâ: Kǎn yén Ńtondôbə, a wóg yǎ míǹsɔg myáán.’’ 10Áron a kɔ́bɔgɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nálā, a ngáyi vəŋan ḿfág yā ńkōd ńnam, a ńtálā dúmá Ńtondôbə á yénéŋe á ńkūd étē. 11Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: ‘‘Mə wóg miǹsɔg mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l; kadá bɔ̄ nâ: myǎyi dí tsíd ngōngógóle mǐ díí fə bəḿbāŋála kíkídígi, mǐ kádá; eyɔ̌ŋ tē myāyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə, Zambá wāān.’’ Ngongógóle te ná, anɔ̌n á ngazu, á dzyé dzāl á túd, kíkídígi, eyɔ̌n é mān yalǐ dzāl. 14Á man eyɔ̌n é ngáman, sí yǎ ńkōd ńnam e dzyé fɔ́ɔ́ ai bǎn byə́m, bǎn fɛ̄s bə́ byə́m, anə́ mə̄tâg. 15Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyi yén, bɔ́ nâ: ‘‘Mán hu”, nálā wátian nâ: “Dzé dzī !’’ Amú bə́ ngábə́ yəmə̌g kig dzóm bēn. Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ: ‘‘Ḿbāŋála yǎ Ńtondôbə a lóm mínā nyɔ́lɔ̄ nə́ mǐ di. 16Ǹtondôbə a ngábénde, ású é dzóm dzī nâ myǎyi dzɔ́ kōan, mod ósə yǎ ábə̄ mínā, ábím á nə̄ dzǎm dí, myǎyi nɔŋ dzād dzyá ású mod ósə, anə́ ndá ású é tâŋ bod é nə étēde.” Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákə bɔ̌ nālá bə́ ngákə̄ bákōan, ébá abuí ébá bə̄vɔ́g abɔ́d. 18Dá, éyɔŋ bakə vəg á kíla, ényɔ́ á ngākóan abuí təge ai məbuuga, ényɔ́ á ngákóan abɔ́d təge dzə́man ai dzóm mod ósə a ḿbə̄lə́ hə ábím láyəan ai nyé. 19Mósɛs ǎ ngakad bɔ́ nâ: “Tə mod a nyie dzóm te ekǎ ású kíkídígi.” 20Ńdɔ tə́ fə bod bə̄vɔ́g bə́ ngábɔ̄ Mósɛs məlɔ́, bə́ ngalíg dzóm te bikǎ ású kíkídígi, á kə̄ kwí é ngakwí mīńsɔ́ŋ, é nganyǔm fə ebɔ̌l. Mósɛs ǎ ngaliŋan ai bɔ́. Bə́ ngakad hḿ kə̄ tɔ́b kídí ésə abím mod a ngábə́ dzǎm dí éyɔŋ vyǎn ó ngafyɛ ya, dzóm tē é mān nyāmi. Ámōs saməna, ńdɔ̄ bə́ ngákóan ḿbāŋála tě á tâŋ ngab ébɛ̄, anə́ mod byǎd bíbɛ̄, ńdɔ̄ Bətə́bə bə́ ósú yā ńnam bə́ ngázū dɔ́ kad Mósɛs. Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ: “Abéndé Ńtondôbə lə́ nə̄ nâ okídí ó nə awɔí, m̀fúfúb ámǒs Sábad Ǹtondôbə yamán é dzóm ésə̄ yáyi ǹyámán, mǐ tugudǔ fə édzí ésə yǎyi ǹtugudán. Mǐ nyiegě fə məbuuga mə́sə.” Ńdɔ̄ bə́ ngányie nálā a kələ kwí kíkídígi, anə́ ḿból Mósɛs a ngábénde, é təge boe, tɔ bitúm təge ai byá étēde. Mósɛs nyé nâ: “Dzáán ḿbāŋála te aná, amú ámōs dí ó nə amǒs sábad ású Ńtondôbə. Myǎ sə́ kig nyé dzǎm yén á mə̄fúb ánā. Məmǒs mə́saman, myǎyi kǎd kə́ kōan ḿbāŋála tě. Ámōs zamgbálǎ yā ó nə́ ámǒs sábad, myǎyǐ kig bǎd yén dzóm. ” Ámōs zamgbála, ńdɔ tə́ bod bə́ ngákwí nə̄ bâkə dzə́ŋ, á kə̄ kwí təge yén dzóm. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “A kələ kwí ábǒg áfə̄ myāyi tə̌b vógolǒ mə̄béndé ai məmvéndé máma ? Ngǎ myāyén naa Ǹtondôbə a ngávə́ mínā sábad, dzóm tē ā kad mína və ḿbāŋála ású mə́lú mə́bɛ̄ ámōs saməna. Mod ósə a tɔbɔgɔ é vóm á nə̄ tə mod a kwí átān ámōs zamgbála.” Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyole bídí bī dzwé nâ: “Mána” a ngábə́ və anə́ fɛ̄s ngɔ̄n, a fumu, a tɔá zám anə́ biwole, anə́ mə́kalǐ yā mə́ nə́ ńyāŋán á ḿbɔ̄n wé. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákɔ́bɔ, nyé nâ: “Bibúg bí Ńtondôbə hḿ bī: Bə́ dzálága dzǎd dzyá, bə́ nyīē dzɔ́ ású é mvɔ̌ŋ bod yázu, bə́ kad yén ḿbāŋála mə nganyii mína ai nyé á ńkōd ńnam ábōg mə̄ ngávaa mínā á sí Egîptɛn.” Mósɛs nyé ai Áron nâ: “Nɔŋɔ́ mvīé ó fūdi dzǎd mánā étēde, mǐ tə́lē dzɔ́ á mís mə́ Ńtondôbə, nə́ mǐ nyīē dzɔ́ ású é ngongǒ bǒd yázu”. Ḿból Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs, ńdɔ̄ Áron a ngátə́le dzɔ́ á ndá Ebɔɔlɔ, nə́ a tóan dzɔ́ nyie ḿbəŋ. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádí mána mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, a kələ kwí anə́ bə́ kələ tóban ai ǹnǎm bod, bə́ ngádí mána a kələ kwí á kɔmɔlɔ sí yǎ Kanǎŋ. Dzǎd dzyá é nə ngab awômo yǎ ńkwē ḿbɔ́g. Ǹkundǎ bod bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ósə̄ ó ngáwulu á ńkód ńnam Sín anə́ Ńtondôbə a ngábéndē bɔ́, ńdɔ̄ bázu kǒm bītíé á Refidim, étēde wâ təge ai məndím yā ányúū bod. 2Bod bə́ təbə́ hḿ naa báwōman ai Mósɛs, bɔ́ nâ: “Váá bía məndím yā ányū !” Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ: “Myǎwóman ai ma yá ? Ású dzé myābóbolo Ǹtondôbə ?” 3Ḿból áyɔŋ Ísraɛ̂l á wulugu á ńkōd ńnam, məndím təgě fə ai mɔ́, bod bə́ ngawóg ékōdé, ńdɔ̄ bə́ ngátádī nâ bákɔ̄bɔ ai Mósɛs, bɔ́ nâ: «Dzé bēn ō kələ bía kúlī ai dzɔ́ á Égíptɛn, yə fɔ́ɔ́ hə nâ bǐ man sɔ́ wū ékōdé mū, ai bíā bə́bēn, ai bɔ́n báán, ai biyə́m byáán, ngǎ ?» 4Ńdɔ̄ Mósɛs á ngákə tə́bə̄ Ńtī á mís, ǎ ngayón, nyé nâ: «Mə́ bɔ ai áyɔŋ dí yā ? Mə tálā nâ bə́ lígi yǎ fɔ́ɔ́ hə nâ báwē mā ai ngɔg !» 5Ǹtí nyé ai Mósɛs nâ: «Tə́bə́gə ayɔŋ ósū, nɔŋɔ́ fə bənyiá bodǒ yā Ísraɛ̂l ó kə ai bɔ́, nɔŋɔ́ fə̄ ńtúm ó ngāsím á mod ewólō óswé, nɔŋɔ́ wā á mɔ́, ó kə. 6Éyɔŋ wǎyi sɔ́, wayi ma kɔ́b mə̄ tə́lə̄ á ńkōm Hórɛb á yób, mə yanga wa; wayi sím ńtūm á ńkōm, məndím mâyi kwí á ńkōm, ayɔŋ á nganyú.» Ńdɔ̄ fə̄ Μósɛs a ngábɔ̄ nálā á mís bənyiá bodǒ yā Ísraɛ̂l. Ńdɔ a ngáyole vôm tě naa: «Ǹkóm mə́bóbólá» amú éyə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátádī móman étēde, bə́ ngawóman ai Ǹtí bə́ bóbolǒ fə̄ nyé, bɔ́ nâ: «Yə Ǹtí á nə fɔ́ɔ́ fə ai bía esámbá, yə a sə́ kīg fə ai bíā ?» Ńdɔ ayɔŋ Ámalɛ́k á ngásɔ́, á ngalúman ai ayɔŋ Ísraɛ̂l á ngɔ́dɔ́ Rafidim. 9Mósɛs nyé ai Yósue nâ: «Tɔ́bɔ́ bə̄yóm fám, ó tə́bə ai bɔ́ ósū, ó kə lúman ai Amalɛ́k; okídí mayi kə́ tə̄bə̄ á ńkǒl á yōb, mə bələ́ ńtūm Zāmbá á mɔ́». 10Ńdɔ̄ Yósue a ngábɔ ḿból Mósɛs a ngákad nyé, ǎ ngalúman hḿ ai Amalɛ́k; Mósɛs ai Áron ai Hûr bə́ bɛ́də́ á ńkǒl á yób. 11Á ńtɔ̄á naa, ńtíé ósə̄ Mósɛs a sámá mɔ́ á yób, Ísraɛ̂l ńnye ǎ ngádzɔdi; ǹnyiě fə anə́ Mósɛs a tádi suu mɔ́ á sí, Amalɛ́k nyé ǎ ngadzɔdi. 12Ḿból mɔ́ mə́ ngátádī nâ mávwē Mósɛs, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai ngɔg, bə́ tōē nyē á sí, Áron bân Hûr bə́ ngasúg nyē mɔ́, ényɔ́ á bələ́ ḿfág vī, ényɔ́ ḿfág vī. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátɔbɔ nálā, mɔ́ təgě fə̄ nyé vwē, a kələ kwí ngōgé. Ńdɔ̄ Yósue a ngálə́de ayɔŋ Ámalɛ́k tutulí ai okəŋ bítá. 14Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Tilíg dɔ́ anə́ tíga, ó laŋ nyé á məlɔ́ mə́ Yósue nâ mayi fímī Ámalɛ́k tɔ á ńtsogán, mayi nyé fímī vóm ósə.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóŋ álatâr, a yolé nyé nâ: “Ǹtondôbə, etsígā dzáma !” 16Nye nâ: “Walúman ai etɔá ńkúkúmá Ńtondôbə, bitá yā zāŋ Amalɛ́k ai Ǹtondôbə bí ḿbāā təge ai súg á ḿmié bod m̀mié bod.” Ńdɔ̄ Yétro, fada yǎ Madiân, ǹkiɛ́ fám Mōsɛs, ǎ zu wóg é mam mə́sə Zambá ā bɔɔg Mósɛs ma, ai ayɔŋ díé Ísraɛ̂l, ai ḿból Ńtondôbə a ngákúlī Ísraɛ̂l á Égîptɛn ! 2Yétro, ǹkiɛ́ Mōsɛs, a nɔŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ Sifóra, miníngá Mōsɛs, Mósɛs a ngálóm nyē á dzaŋ díé. 3Ai bân fám bóé bə́bɛ̄, m̀bɔ́g dzwé nâ Gershom ḿból á ngādzó naa mǎsɔ́ bɔ ńtɔbɔ á bə̄dzín, 4ényɔ́ ḿbɔ̄g dzwé nâ Eliézer ḿból á dzô nâ Zambá ésīá wama ńnye ǎ ka ma, a kode ma á fa bitá Farawóŋ. 5Ńdɔ̄ hḿ Yétro, ǹkiɛ́ Mōsɛs, bân bɔ́n bóé, ai ǹgál bə́ ngákə̄ ábə̄ Mósɛs, ḿfág ńkód ńnam a ngákə kom étīé á ńkǒl Ńtondôbə. 6Ńdɔ̄ a ngálom kad Mósɛs nâ: “Ma Yétro, ǹkiɛ́ woe, mazu wa yén, ai nyɔ ńgál ai bɔ́n bóē bə́bɛ̄.” 7Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákwí, a kə́ tōban ai ǹkiɛ́, á lábán nyē á məkǒl á sí a wúbán ai nyé bə́ ngakadan məfwé, bə́ támagǎn fə mvɔí, ńdɔ̄ bə́ ngákə nyían á ébə̌m Mósɛs étēde. 8Mósɛs ǎ ngalɛ̂ ǹkiɛ́ é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábɔ ású Ísraɛ̂l á nyɔ́l Farawóŋ ai Egîptɛn, míńdzūg mísə̄ bə́ ngáyén á zēn, ai ḿból Ǹtondôbə a ngákode bɔ́. 9Ńdɔ̄ Yétro a ngátag fɔ́ɔ́ ású ḿbəŋ ósə Ǹtondôbə a ngábɔ Ísraɛ̂l, ai ḿból á ngākode bɔ́ á mɔ́ mə́ Égîptɛn. Yétro nyé nâ: “Dúmá á bɔ̄ɔ̄g ai Ǹtondôbə yǎ ā kōdē mínā á mɔ́ mə́ Égîptɛn ai á mɔ́ mə́ Farawóŋ. Mə̌ yəm yǎ fɔ̄ɔ̄ naa Ǹtondôbə a nə ngul a lodog bəzambá bə́sə, amú ā nyīī mínā á mɔ́ mə́ Égîptɛn yā bə́ tíbili mínā.” 12Ńdɔ̄ Yétro, ǹkiɛ́ Mósɛs, a ngávə́ Zāmbá mə̄túnuŋa, Áron a sɔ́ɔ́, ai bənyiá bodo mvíē bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l, bə́ ngadí ai ǹkiɛ́ Mōsɛs á mís mə́ Zāmbá. Kíkídígi ná, ńdɔ̄ Mósɛs a ngátɔbɔ nâ a tsíg bod mədzó, ńdɔ̄ bə́ ngátə̄bə́ nyé ósū etítíb a tádi kídí ngogé é vīní. 14Á yén ńkiɛ́ Mōsɛs a ngáyén é dzam dí, nyé ai nyé nâ: “Dzé wābɔ̄ dzí ? Dzé wākə tɔbɔ á sí étām, bod bə́ yə́mə wa ósū á túd, a tádi kídí ngogé é vīní?” 15Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Kə́ ámú bod bázu yómē Zāmbá ábə ma ai ébá bə́ bə̄lə́ mə̄dzó, 16bə́ zaag nə́ mə́ tsíg á zāŋ mod bân mǎnyāŋ mə ńtɔ̄á hḿ mə̄ tsígī bɔ́ mə̄dzó, mə yə́gələ bɔ́ miǹyián ai məbéndé mə́ Zāmbá.” 17Ǹkiɛ́ Mōsɛs nyé ai nyé nâ: “Sə̌ kig nálā. 18Tɔ wǎ tɔ bod bóe, myǎyi təg. Mod adǐd ésíé ńnye wǎbəgə nyɔ́lɔ̄, á wā sə́ kig bəgə wa etám. 19Kyɛ̌ nā ! Vógólo ma ná, mə́ kōle wa fəg, Zambá émēn á nə ai wa. Wa bɔ̌g bod ǹkalan mam wabán ábə Zambá, wǎ ó kələ ai mam mábán á mís mə́ Zāmbá. 20O zaag hḿ fə ai bɔ́ mə̄béndé mə́ Zāmbá ai miǹyián míé, ó lə́dēge bɔ́ é zēn báyəan wulu ai ḿból báyəan nyiŋ. 21Ńdɔ̄ hḿ ó dzəŋ âyɔŋ dóe é bod bə́ nə́ fɔ̄ɔ̄ mim̀faŋ mí bod, á bámbáda Zambá, bəbə́bə́lá bə́ bod, təge ai ongə̂ngamá, təge yə́bə̄ ébɔdi zɛl, eyɔ̌ŋ tē ó tə́lē bɔ́ bə̄dzóē bakúda, bədzóē miǹtɛd, bədzóe ású bod məwóm mə́tán, ású áwóm bod. 22Ḿbɔ̄ bə́ tsígi mədzó yā áyɔŋ abǒg ásə, é dzam láyéne anén ńdɔ̄ bə́ zaa wa və́, émá mə́sə məvɔ́g bə́bēn bə́ tsígi, nálā ńgɔ esíé yáyi wa bɔ ébugúbu mínā bɔ́ mǐ ḿbə̄gə́ ḿbəgə fǔfulu. Ngə́ ō bɔ̄ nālá Zambá nyé á vâ wa məbéndé móé, ó ńtɔ̄á dzǎm vəbə, bod bɔ̂ bə́ ngadúgan mvɔí á bitɔbɔgɔ byábán !” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáwóg ébūg ńkiɛ́, a bɔ̌ fɔ̄ɔ̄ fə anə́ á ngādzó. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátɔ́b, á Ísraɛ̂l ásə mim̀fǎŋ bənyiá bodo, a tə́lé bɔ miǹló mí bod bədzóe bə́ bod akúda, bədzóē bə́ ńtɛ̌d bod, bədzóē bə́ bod məwóm mə́tán, bədzóē bə́ áwóm bod. Ḿbɔ̄ bə́ tsígi bod mədzó ábǒg ásə. Mə́dzó mə́ ngábə́ álɛ̌d, bə́ kələ́g ai mɔ́ ábə̄ Mósɛs, və é bān mə́dzó bə́sə bəvɔ́g, bɔ́ bə́bēn bə́ tsígi. Ńdɔ̄ Mósɛs ǎ zu soe ńkiɛ́ wōē, nyé a nɔŋɔ́ zēn, a dúgan á ńnam wóé. Ngɔn élɛ́ hálā kə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ kódō á Égîptɛn, ńdɔ̄ bə́ ngákə kwí á ńkód ńnǎm yā Sínai, bə́ lámá bibɛ̌m á ńkǒl á sī. 2Á kódō yā Refidim ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákwí á ńkōd ǹnǎm yā Sínai, ńdɔ bə́ ngakom etɔá vôm tě; Ísraɛ̂l ǎ ngalóŋ bibə̌m étēde á ńkǒl ā sī. 3Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábɛ́d á ńkǒl ā yōb, nə́ a kə tóban ai Zambá; ńdɔ Ǹtí á ngālóē nyé á ńkǒl, nyé ai nyé nâ: “Kələ́ dɔ kad mvôg Yākɔb, ó kǎd fə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l; kadá bɔ̄ nâ: mínā bə́bēn mī ngáyén é mam mə ngábɔ bǒd yā Égîptɛn, ákyāí mə̄ ngábəgə mínā á məfǎb anə́ ndoe, ńdɔ mə ngánɔŋ mínā nâ mǐ wógē ai ma. 5Ngə́ myāwōg hḿ kíŋ dzam, myǎyi bɔ̌ ngab dzam á zāŋ məyɔŋ mə́sə; amú yə̄ nâ sí ésə yawóge ai ma. 6Myâ myǎyi bɔ édzōē bəfada ású dám ai m̀fúfúb áyɔŋ. Ńkɔ́bɔ wǎyi kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l vílī. 7Á sɔ́ Mósɛs a ngásɔ́, ńdɔ a ngábánda bənyiá bodo mviě yā áyɔŋ, ǎ ngakad bɔ́ ńkɔ́bɔ̄ yā Ńtī á ngālōm bɔ kad. 8Ńdɔ ayɔŋ ásə á ngáyalan, bɔ́ nâ: « É dzóm ésə Ǹtí ā dzó ńdzɔ byǎyi bɔ». Mósɛs nyé a dúgán ai ngalaná ábə Ǹtondôbə. 9Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Ma hḿ nyɔ̄lɔ́, māyi zu á mod ǹkúd étēde, ákyāí yə̄ nâ bɔ̂ bə́ wógō kíŋ dzam ábōg mākɔ́bɔ ai wa, bə́ yə́bə́ wa m̀faŋ m̀faŋ á kɔ́m ésə. Mósɛs a maná hḿ kad Ńtondôbə bibúg bí áyɔŋ. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kələ́ ó kə fúbū áyɔŋ aná ai okídí, bə́ sob biwɔ́man byábán, 11bə́ tɔ́bɔ̄ á ngomozan ású ámōs lála amú ámǒs tē ńgɔ Ǹtondôbə ǎ yi sus á ńkǒl Sínai á mís mə́ bod bə́sə. 12Tə́lége ǹnyie ó kad bod nâ: tə hḿ naa mod a bɛ́də́ á ńkǒl á yōb, ngə́ á bədě kīg abɔ díé á mə̄tádí mə́ ńkǒl! É mod ásə ǎ yi namba ńkǒl a yi wú və ǹwúán. Á báwé nyē há, eki wɔ́ mod təge nyé namba, bálūm hə ngɔg ngə́ kig məkɔ̌ŋ. Tɔ tsíd tɔ mod, təge dzogě naa é nyiŋ éyɔŋ tɔ́ŋ yāyi lɔ́ŋ, éyɔ̌ŋ te bod bəziŋ bábɛ́d á ńkǒl ai wa.” 14Ńdɔ̄ Mósɛs a ngásigi á ńkǒl á sí á bod bóé, ǎ ngafúbū bɔ́ bɔ̂ bə́ māná sǒb bīwɔ́man byábán. 15Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ: “Tɔ́bɔ́gán á ngomozan a kələ kwí ámōs lála mod təge kə̌ mīníngá !” Ámōs lálā ó ngáyi kwí, kídí ē lēndé, ńdɔ zə̌ yaŋ e ngátádī nâ yadzimbi, fɛ̌lə́fɛs é ngalodan á yób, mod ǹkúd á yalí fɔ̄ɔ̄ ńkǒl ósə̄ á vyūg, tɔ́ŋ ē ngalɔ́ŋ ai ngul ésə á ńkǒl á yób. Ayɔŋ Ísraɛ̂l yā á ngábə́ tɔá á bibə̌m á ńkǒl á sí á ngambáda fɔ́ɔ́. 17Á kúlī Mósɛs a ngákúlī bɔ́ á bibə̌m byábán nâ bâkə tóban ai Zambá, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ á mə̄tádī mə́ ńkǒl. 18Ǹkǒl Sínai ósə̄ ó ngakwí hḿ ótsīda, ḿból Ńtī ā suzu étē ai ndóan, otsídā ó ngakwí hə anə́ éví yā mod m̀bǔm ndóan: ǹkǒl ósə̄ ó ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ hə məsis məsis. 19Tɔ́ŋ ē ngalɔŋ fɔ̄ɔ̄ və ǹlɔ́ŋán á yób étē. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátádī nâ a kɔ́bɔ, Zambá nyé a yalagan nyé. 20Ǹtí á suzu hḿ á ńkǒl Sínai, ḿfág yā óbobon á yób, ńdɔ a ngálóe Mósɛs á ńkǒl á yób wē. 21Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Sǐgi, ó kad bod nâ tə bâkə mə́gē nə̄ bâzu yén Ńtondôbə, bə́ zā wú étītíb. 22Tɔ bəfada bə́bēn tə́ bâdaŋ súbū babi ai Ǹtondôbə, Ǹtondôbə a zǎ yɔ́gɔ́bɔ́ ai bɔ́. Mósɛs a yalán Ńtondôbə nâ: “Ayɔŋ á sə́ kig dzǎm bɛ̄d ńkǒl Sínai, amú wāmēn ó ngātə́bə́le bíā nâ kələ́ watsíg bəǹyie á ńkǒl, ó tə́lē fə̄ wá éki.” Ǹtondôbə nyé nâ: “Suzú, ó kə, ó dúgán bɛ́d mínā Áron. Tə bəfada bâdaŋ ǹnyie tɔ ayɔŋ dzam də́dā, nə́ bə́ zū ábə Ǹtondôbə, a zǎ yɔ́gɔ́bɔ́ ai bɔ́.” Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngásus ḿfág bod bə́ ngabə́ ǎ ngákad bɔ́... Məlú mə́tē, ńdɔ Ǹtí á ngākɔ́bɔ̄ bíbúg bísə̄ bí, nyé nâ: «Mə nə Ǹtí Zambá woe, é Zāmbá yǎ á ngākúli wa Égîptɛn, á ndá etíbílí. Tə wabələ bəzambá bə̄fə́, a lodǒ fə anə́ mā. Tə wabə́g étun élé, nâ ó və̄gə́lə́ dzôm ziŋ étē, tɔ é dzóm é nə́ á yób álí, tɔ é dzóm é nə́ á sí mū, tɔ é dzóm yā mə̄ndím á sí étē. Tə wangəmə byə́m bítē, tə wavə́ bya olugú. Ma etám mə̄ nə́ Ńtí Zambá woe, mə nə ngul, mə tɔá fə abán abuí; ébá yā básíŋ mā, makun evǔs dzábán á bɔ́n bábán a kələ kwí é ngongo lála ai é ngongo nyina; 6hədá, ébá bádiŋ ma, bə́ baalǎ fə məmvéndé máma, madzu bɔ́ á tâŋ akúda biyɔŋ. 7Tə watád dzwé Ńtí Zambá woe á zəzə, é mod a tád dzwé Ńtí Zambá wōé étə̄tada, Ǹtí ā yǐ kig dzogě təge nyé ndə́gələ. 8O kadəgə tsǒg naa ó fúbu amǒs sábad. 9Wayi syé á tâŋ məmǒs mə́saman, o bɔɔ bisíé bísə; 10hədá, ámōs Zamgbála ó nə̄ sábad á ólugú Ǹtí Zambá woe; tə wabɔ tɔ esíé ziŋ amǒs tē, tɔ wǎmēn, tɔ nyɔ mɔ́n, tɔ ngɔn dzoe, tɔ etúgā dzóe, , tɔ eyə́m dzóe, tɔ̌ kig ǹnə́ŋ yǎ ā suan á mə̄ndíé. 11Amú yə̄ nâ, Ǹtí á ngāsyé məmǒs mə́saman nâ a kom yób ai sí, máŋ, ai é dzóm ésə̄ é nə́ étē; ńdɔ a ngáwɔi ámōs zamgbála; ńdɔ Ǹtí á ngāvə́ ámǒs sábád maa, a fúbú fə̄ wá. 12O luugu ésōá bân nyoá, ású yə̄ nâ ó nyiŋ kɔ́m á sí ndon, é sí yǎ Ńtí Zambá woe ǎ yi wa və́. Tə wawé. 14Tə wandáman ézā álúg. 15Tə wadzíb. Tə watsíg é mod m̀bɔ́g ḿbə̂ mvǎ. 17Tə watám ndá é mod m̀bɔ́g, tə wayi miníngá wōé, tɔ́ etúgā dzíé, tɔ etúgā mīníngá dzíé, tɔ nyag dzié, tɔ ózəle woé, tɔ e dzóm ésə̄ yáwóge ai nyé. Bə́ nə̄ vá á zāŋ ńkulu məkɔ́g, ai fɛ̌lə́fɛs, tɔ́ŋ ē lɔ́ŋɔ, ǹkǒl ó yóŋo və á zooŋ. Bod bə́ tə́tə́lán oyǎb, bə́ dzə́mə̄ kám. Bɔ́ ai Mósɛs nâ: "Wǎ kɔ́bɔ́gɔ ai bíā, bǐ wog, tə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ai bíā, bǐ zā mān wú !" Ńdɔ̄ Mósɛs a dzó ai bod nâ: "Dzǒgân mbáda. Zambá a bóbolo mínā, ású tē ńdɔ a sɔ́ ḿból vī, nə́ wɔ̌ŋ Zāmbá ó kálā mínā, mǐ zā sə́m. Ńdɔ bod bə́ ngátə́bə oyǎb, Mósɛs nyé a súbú babi ai ǹkum ńkúd, á Zāmbá á ngábə́. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: "Ná hḿ ńgɔ wǎyi kə́ kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Mínā bə́bēn mī yén anə́ mə̄ hə́ kɔ́bɔ ai mínā mə tɔá á yób. Myǎyǐ kig ma fulan ai bəzambá bə́ sílíba, tə myǎkom bɔ́. Wayi ma kom álatâr sí ású mətúnuŋa míḿkpə́l ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í yā wātsíg kábad ai nyag. É vóm ósə mǎyi bɔ̌ naa bə́ tsog dzwé dáma, mayi zu ábə wa, mə́ zu wa kúb maa. Ngə́ ó lóŋ kig ma alatâr məkɔ́g, tə walóŋ nyé ai mim̀kpámáŋ mə́kɔ́g, okəŋ bísíé wóe ó zā bálí mɔ̄. Wǎyǐ kig ma kom álatâr wabɛ́d á zitə́b, bə́ zā yén ńsɔ̄ wóe. Mə́béndé mā émɔ wǎyi fəlan: 2Éyɔŋ ǒ kūs ólɔ̌ ó tɔ̄á mān Hébrēa, a yi wa syé mim̀bú mísaman, ḿbú zamgbála a ńtɔ̄á dzǎm kódō fīlí təge yân. 3Ngə́ á ngāsɔ́ étām, a yi kódō étām, ngə́ á ngābə́ bələ́ mīníngá, bân ǹgál bâyi kódō fīlí. 4Ngə́ ńtī wōē ńnye a ngávə́ nyé miníngá, miníngá á sɔ̄ nyé byé bân fám ngə́ bəngɔn, miníngá ai bɔ́n bâyi wóge ai ǹtí wābán émēn nyé á kə̄ə̄ fīlí étām. 5Dá ngə́ ólɔ̌ ó dzó nâ: "Madiŋ ǹtí wama, miníngá wama ai bɔ́n báma mǎyǐ kig kódō fīlí", 6ǹtí wōē a yi súbu ai nyé babi ai Zambá, a yi súbu ai nyé babi ai m̀bɛ́ ngə́ bītáŋ bí ḿbɛ́, eyɔ̌ŋ te ǹtí wóé ā yī nyé túb álɔ̄ ai ǹsɔŋ; a yi nyé syē á ńtīé ényiŋ. Ngə́ mod ǎ kūān ai ngɔn dzié anə́ ólɔ̌, yǎyǐ kig kódo anə́ bəlɔ̌ bə́ fám. 8Ngə́ yā ndzí kig nyəb ńtī wōē á ńnə́m, ǹtí wōē təge bəlan ai ngɔn tě, a yi dzoge naa bə́ kōde dzɔ. Ǎ bə̄lə́ kig ngul yǎ ákuan ai dzɔ ábə ńdzîn mod, a zǎ bə̄gə́ ányamí étē. 9Ngə́ ā və́ dzɔ̄ ndómán dzīé, a yi bəlan ai dzɔ ḿból fúlú yāyi ású bəngɔn. 10Ngə́ ndómán ē kə́ lúg mīníngá ḿfə̄, tə a tsíg nyē dzóm á bīdí, á mīḿbɔ́d ngə́ á ébəlǎn yā álūg. 11Ngə́ ā nyím nyē dzôm zǐŋ yā é mam mə́lɛ́ mā, ngɔn yayi kódō á zəzə, təge yân mɔní. É mod a yíd mod a wúú, nyé a yǐ fə wêban. 13Vədá, é mod a ndzí kig mɔ́n é mod m̀bɔ́g, Zambá nyé ǎ bɔ̄ naa á ku nyé á mɔ́, mayi wa tə́lē ńgūmā vóm anə́ dzǎm kə́ sɔbɔ. 14Ḿfág é mod a yɔ̂bɔ ai mǎnyāŋ mod, a kə́ nye wé á mə̄kə́ŋ, wayi nyé kə́ dudu é vóm ósə a kə́ ḿbīl, tɔ âlatâr wama, nə́ bə́ we nyé. Ényɔ́ ósə a yíd ésīá bə́ wê nyé hə ǹwéán. 16Ényɔ́ ósə a dzíb mod tɔ ǎ kuan yǎ ai mod tě, tɔ a ngə́lə̄ nyé á mɔ́, bə́ wê nyé hə ǹwéán. 17Ényɔ́ ósə ǎ ta ésīá ngə́ nyīá bə́ wê nyé hə ǹwéán. 18Éyɔŋ bod bábɔ bitɔm, ngə́ ḿbɔ̄g ā lúm ényɔ́ ḿbɔ́g ngɔg ngə́ ékūda, ényɔ́ təge wú, vədá á kə́ bómbō ênɔ̌ŋ ókɔ̌n, 19ngə́ á kódō á sí ǎ ngadúgan wulu tɔ ai ǹtúm, ényɔ́ á ngālúm a yi bɔ təge ai adzó. Dá a yi nyé yân étɔa sí dzíé ai məbálá a kələ kwí anə́ ā bɔ mvɔí. Ngə́ mod a bímí ólɔ̌ wóé ḿbə̄ŋ tɔ fám tɔ miníngá, bə́ wúú nyē á mɔ́, a bələ́ nâ a yîgi məkunuŋa. 21Dá ngə́ bə́ nyīŋ álū dá ngə́ mə́bɛ̄, bâyǐ kig bɔ́ kun, amú á ngākus bɔ́ ai mɔní. Ngə́ lə́ bɔ̄ naa bod bə́ bɔɔ ndǔm, ńdɔ̄ bə́ kə́ dzimbǐ mīníngá á tɔá ábum, ngə́ ábum á ndáman, dá nyémēn təge wú, é mod ǎ dzimbi a yi yân míńtāŋ ábím ńnôm miníngá ā yi tsíg á mís mə́ ǹtsíg ǹtól. Və ngə́ mīníngá ā wú, wayi yân ényiŋ ású ényiŋ, dís ású dís, asɔ̌ŋ ású ásɔ̌ŋ, wɔ́ ású wɔ́, akǒl ású ákǒl, edídiga ású édídiga, avə́ŋ ású ávə́ŋ, ǹlún ású ńlún. Ngə́ mod a bímí ólɔ̌ fám wóé ngə́ ólɔ̌ mīníngá wóé á dís, a ndámán dɔ̄, a yi dzoge ólɔ̌ ó kə́ə́ fīlí ású dís díé. Ngə́ ā kwé ólɔ̌ wóé ásɔ̌ŋ, fám ngə́ mīníngá, a yi wá dzoge ó kə́ə́ fīlí ású ásɔ̌ŋ díé. Éyɔŋ ǹnóm nyag a lúm mod, fám ngə́ mīníngá, tɔ́ŋ, a wúú ású tē, bâyi wé nyag te ai ngɔg, təge dí miǹson míé, eyɔ̌ŋ tē é mod a nə́ ai dzɔ̌ ā yi bɔ̌ təge ai adzó. Ngə́ lə́ nə̄ hḿ naa nyag tě yazuzu yǎ yawé bod nálā, é mod a nə́ ai dzɔ̌ á yəmə, və təge nɔ̌ŋ ngab, e káán kə̄ wé fám ngə́ mīníngá, bâyi wé nyag ai ngɔg, mod nyag émēn nyé a wúú fə. Ngə́ bə́ tsíg nye miǹtáŋ, a yi və́ é dzóm ésə̄ báyi síli nə́ á kōde enyiŋ dzíé. 31Tɔ e wé mān fám tɔ é wé mān mīníngá, bâyi wulu ai nyé və á é mvéndé nyī. Ngə́ nyag e wé ólɔ̌, fám ngə́ mīníngá, bâyi yân ai ǹtí wōē bə̄síkel bə́ mɔní mə̄wóm mə́lɛ́, bə́ wé fə nyag ai ngɔg. Ngə́ mod a líg ébē etam é yô, ngə́ ā fág kig ebé étam təge dzɔ́ búdi, ókāŋ nyag ngə́ ózele, dzóm dzyá é kū étēde, mod ebé a yi yân, a yi dúgan é mod eyə́m é wú mɔ̄ní, m̀bim éyə́m óbēn wâ ó wôge ai nyé. Éyɔŋ nyag mod é wé ézā nyag fə́, bâyi kuan ai é nyag é və̌, bə́ kābán mɔ̄ní, bâyǐ fə kaban ḿbim tsíd. Ngə́ lə́ kə́ kwí naa nyag tě yazuzu yǎ yawé nālá mod nyag təge nɔ̌ŋ ngab, a yi və́ nyag fə́ ású ényí yǎ ē wú, m̀bim tsíd ó wôge ai nyé. Ngə́ bə́ dīlán ńwūwúb ó búgū ndá, bə́ yídí wā, ó wúú, məkunuŋa məkǐ mâyǐ kig bɔ ású díé. 2Və ngə́ ámǒs ó man yǎ sa, məkunuŋǎ məkǐ mâyi bɔ ású díé. Ǹwúwúb ó bə̄lə́ naa ó yâgan ású wúb wóé, ngə́ ó bə̄lə́ kīg dzóm yā ávə̄, bâyi kuan ai wá nə́ ó yân wúb wóé. 3Ngə́ éyə́m yā ā dzíb é ngə́lə́ é və̄ə̄ nyē á mɔ́, nyag ngə́ ńtōmbá, a yi yân wúb táŋ ébɛ̄. 4Ngə́ mod ǎ bɔ̄ áfūb díé ékódog ású mə́dîga bíyə́m, ńdɔ ǎ dzōgé bīyə́m bíé á mə̄dîga ézā áfúb, a yi yân míńtáŋ ai áfúb díé ládaŋ nyəb, ngə́ kig ai m̀bəmbə afúb wɔ̂n. 5Ngə́ ndóan e káb mod á mɔ́, ě ngakə yadígi miǹtǔd, e kələ yakalan ai mə́ngós bídí bákwē, ngə́ ai afúb ábēn, ǹkoe ndóan a yi yân é dzóm ésə̄ é díg. 6Ngə́ mod a kə́ nyiě mɔ̄ní ngə́ ákūmá áfə̄ ábə̄ é mod m̀bɔ́g, ńdɔ̄ dzóm tē é dzíbán á ndá mod tě, ngə́ bə́ bī ńwūwúb, wâyi yân á tâŋ ngab ébɛ̄. 7Ngə́ ńwūwúb wá ndzí kig yéne, mod ndá a yi súbū babi ai Zambá, bə́ yénə́ ngə́ á ndzī kig fudi wɔ́ wóé ákūmá tē. 8Adzó éndáman akúmá ásə, éyɔŋ lə́ nə́ ású nyag, ngə́ ózele, ǹtómbá angómba ngə́ dzóm zǐŋ yā bə́ nə́ dzó nâ: “Ébēn fɔ̄ɔ̄ dzī”, adzó bod bə́bɛ̄ lə́ kələ kwí ábə Zambá, ényɔ́ Zāmbá ā yi və məku a yi yân á tâŋ ngab ébɛ̄. 9Éyɔŋ mod a və́ bə̄lə́ mod á bītíé dzóm anə́ ózele, ngə́ nyag, ngə́ ńtōmbá, ngə́ eyə́m éfə̄ ziŋ, dzóm tē é kə́ wū, ngə́ á bābi, ngə́ é dzíbán kig təge dzɔ́ badə́ yén, 10bod bə́tē bə́sə̄ bâyi kǎn sɔŋ ábə Ǹtondôbə nâ m̀bɔ́g á ndzī kig fudi wɔ́ wóé ákūmá ényɔ́ ḿbɔ̄g. Mod eyə́m a yi yə́bə, ényɔ́ ḿbɔ̄g təge yân dzóm. 11Və ngə́ bə́ kɔ́b éyə̄m yā bə́ ngádzíb é tɔ̄á ábə̄ nyé, a yi yân ai mod eyə́m mīńtáŋ. 12Ngə́ ébibigan é mān nyab éyə̄m, a sɔ́ɔ́ ai dzɔ́ nālá nə́ á tōe bibǒŋ, ǎ yǐ kig yân mīńtāŋ ású éyə́m tē. Ngə́ mod ǎ kōlé éyə̄m ábə mod m̀fə́, eyə́m tē é kə̄ bábī ngə́ á wú, mod eyə́m təge ai nyé a yi yân míńtāŋ 14Ngə́ dzǎm tē lə́ bɔ̄bán mod eyə́m á tɔá, ǹkole ǎ yǐ kig yân míńtaŋ. Ngə́ é mod a wóge ai eyə́m énye a nə́ ńkole bâyi yân ai nyé táŋ ekolá éyə́m dzíé. 15Ngə́ mod a wɔn ǹdibí ngɔn miníngá yā ó nə́ ńkoe, a bómbo ai wá, a yi və́ ńsoá məvəg nə́ a lúg wā. 16Ngə́ ésīá ngɔn a bɛn nyé və̄ ngɔn dzié, mod a yi yân və ábím ńsoá miǹdibí bəngɔn. 17M̀gbə́mgbə́l mīníngá, eki tə wá dzogě nə̄ ó nyiŋ. 18É mod a bómbo ai tsíd a bələ́ naa a wâg. 19É mod a və́ mə̄túnuŋa mə́ ólugu ású bəzambá, ngə́ sə̄ kig Ǹtondôbə, bə́ tə́lege nyé á étīē éki. 20Tə wabɔ nâ ǹnə́ŋ mod á líŋán ai wa, tə watíbili nyé: mínā bə́bēn mǐ ngátɔbɔ êtɔá bə́yə́ŋ Égîptɛn. 21Tə wadzógolo ǹkús, tɔ mǎn nyūí. 22Ngə́ ō bɔ̄ bɔ abé, bâyi ma yón á mís, maa mə wógó fə ǹtad wábán; mayi mínā saŋ ai okəŋ bítá; bəyál báán bâ bə́ lígí mīńkús, bɔ́n báán bâ bə́ lígí bān nyūí. Ngə́ ō hə́ kole mod yǎ áyɔŋ dámá mɔní, mǎn ḿbúbúá mod yǎ á tɔá ai wa vá, tə wasílī nâ á bə̄de wa dzóm á yób a lodo ábím ó ngākole nyé. Ngə́ mānyɔ̄ŋ ā və́ wa ewɔ́man dzíé á ébān, o dúgan nyé dzɔ́ ósúsúa məyímbī mə́ ngōgé, amú ǎ bə̄lə́ kig é dzóm éfə̄ á nə́ dzǎm kúb á nyɔ́l naa á kə̄ óyɔ̄. Ngə́ ā sɔ́ ma yón á mís, mayi wóg ńtad wóé, amú mə bələ́ ńnə̄m ngɔ́l. Tə wakə tǎ Zāmbá, ngə́ ákag ényɔ́ á nə̄ ńdzóe âyɔŋ dóe. Tə wavə́ bə̄dzín bīwōlō bibumá bíe ngə́ kig ǹkɔn wɔ̂n yā ómyad wóe. Wayi ma və́ ńtōl yā bɔ́n bóe. Wayǐ fə bɔ̌ nālá ású nyag dzóe ai mińtómbá míé, ǹtól wâyi tɔbɔ̌ mə̄lú zamgbál ai nyiá, ámōs mwomo, ó sɔ́ mā wá və̄. Mǎyi ma bɔ̌ mīḿfúfúb mí bod təge dí é tsíd ébibigan é mān nyab. Mǐ woaga dzɔ́ mvú. Tə wakə watsam miǹsɔ̌s. Tə wanɔŋ ngab á ńkɔ̄d ádzó nə́ ó dzo ǹkɔ́d ébúg étēde. 2Tə wakə ngǎm ai ǹkundǎ bod nə́ ó bɔ abé, tə watsíg ḿbə̂ mvǎ ádzō ású wɔ̄ŋ ńkundǎ bod wádzə́ŋ ábē. 3Tə wakə ngǎm ádzó ai ǹtəgán mod. 4Ngə́ ó kɔ́b nyag ǹzízíŋ wóe, ngə́ ózele woé yā bí dímí zēn, ó dûgan ai byá ábə̄ nyé. 5Éyɔŋ wǎyi kɔ́b ózele é mod a síŋ wā á dzógó á ḿbəg ǎ kū ású ádǐd ḿbəgə, tə walíg á dzógó, vɔ́lígī nyé dúgán bəgə ḿbəgə. 6Tə watsíg sósōó ǹtól zəzə mod yǎ ábə wa á ńkɔ̄d. 7Wayi təbə́ óyǎb ai ebûg adzó. Tə wawé évūvoě mod ngə́ sósōó kig, amú mə nə təge nyii mod miǹkɔ́d. 8Wǎyǐ kig yə́bə̄ bīfái, amú bifái byâkpe é mod a hə́ yén ndím, ńdɔ̄ fə̄ byávə̄ ébá bə́ nə́ á məkyəbə məku. 9Tə watíbili ǹtɔbɔ myǎyəm enyiŋ ńtɔbɔ ḿból mínā bə́bēn mī ngábə́ miǹtɔbɔ á sí Egîptɛn. 10Mim̀bú mísaman, wayi myas mvɔŋ á sí dzóe, ó kwē fə bidí étēde. 11Dá, ḿbú zamgbála, wayi kwé bīdí, ó dzogé byā wé mīm̀búbúá yā áyɔŋ dóe mí zu dí mí lígí fə̄ ású tsíd yā məfan nálā ńgɔ̄ fə wǎyi bɔ ású wɔ̂n woe ai adzab dóé. 12Məlú mə́saman, wayi bɔ ésīé dzóe, dá álú zamgbála wayi wɔi ású yə̄ nâ nyag dzóe ai ózele woe bí wɔ̄í ai nâ mǎn étúga woe ai ǹtɔbɔ wóe bí sūu m̀həbə. Myǎyi kálā é mam mə́sə mǎkad mínā má, mǎyǐ kig túd mwé bəzambá bə́fə̄, bâyǐ kig míná mɔ́ wóg ânyu. 14Wayi ma dzə́mē ḿbú ósə ai ngul mə́bóg élɛ́. 15Wayi nyie ábōg bívúvoě bə̄ḿbāŋála, ḿból mə̄ ngátəbə́le wa, ábōg mə̄ ngátə́lé á ngɔn Abib. Ású ngɔn tě ńdzɔ o ngákódo ai dzɔ á Égîptɛn. Eki mod təge ma sɔ́ yén mɔ́ mɔ̄. 16Wayi dzə́mē ábōg mə́kwé, édí bíbūmá bí ósú yā ésīē dzóe, édí áfúb yā ó ngāsyé ábǒg mə̄kwé yā məmaná mə́ ḿbú, ábōg wākwé bīdí yā mə̄fúb ó ngásyé. 17Biyɔŋ bílɛ́ á ńgūmā ḿbú, fám dzóe ésə yayi kad kwí á mís mə́ Ńtondôbə Zambá. 8Tə wavə́ ma mətúnuŋǎ məkǐ ḿbámāná ai miǹkidán bə̄ḿbāŋála. Ńdɔ̄ fə é tsíd məvɔ́ŋ bátsíg ábōg dáma təge tɔbɔ ńgūmā álú a kələ́g kwí é kídí fɔ́g. 19Miǹtól bíbumá yā sí dzóe, wayi sɔ́ ai byá á ndá Ǹtondôbə Zambá woe eki təge yám mān kábad ai mənyáŋ mə́ nyīá. 20Ńdɔ̄ hḿ māyi wa lóm éngə́lɛs ósū, nə́ á kála wa á zēn, á kə̄ fə kwí ai wa é vóm mə̄ ngákoməzan wa. 21O bɔɔg okálá ai nyé, o wógō fə̄ kíŋ dzie, tə wabɔ nyé ébyandí, amú á sə̄ kig dzíbī óláŋan wǎn, ású á dzwé dámā ńgɔ a nə́. 22Ngə́ ō wóg kíŋ dzīē, ǒ ngabɔ édí ásə madzó, o yəmə nâ mayi síŋ mīńzīzíŋ míe, ńdɔ̄ fə mǎyi lúmǎn bītá bíe. ́kāŋ éngə́lɛs wama ǎ yi wulu ósū, a nyíí ai wa ábə mǎn Amirít ábə mǎn Hitíd, mǎn Perizít, mǎn Kanǎŋ, mǎn Hivít ai mǎn Yebusít válā mə mana yǎ bɔ dzâ. Wǎyǐ kig kúd bəzambá bábán mə̄bɔ́ŋ ngə́ á syé bɔ̄, ngə́ á fulǎn kig ai bɔ́ á dzam ziŋ, dá wayi bɔ́ maná kpe á sí ai ábūg mə̄kɔ́g mábán. Ngə́ mí syé Ńtondôbə Zambá wāān ḿbəŋ eyɔ̌ŋ te ǎ yi kúb ḿbāŋála wǎn ai məndím máán maa, ńdɔ̄ fə mǎyī mína vaa ókɔ̌n á nyɔ́l. Á ńkɔŋ ńnam woe, təge ai é mīníngá ábum lə́ ndáman, təge ai ǹkókóm ńdɔ̄ fə̄ mǎyi wa dzála ai məlú mə́ enyiŋ móē mə́sə. Mayi lóm ángōndó wama ósú wóe, mayi dzimbi áyɔŋ ásə wǎyi kə́ kwí, mayi lóm áfǒm ósū wóe, ńdɔ̄ láyi tsǎm mān Hivít, mǎn Kanǎŋ ai mǎn Hitíd. Mǎyǐ kig bɔ́ tsídan ósū wóe m̀bú ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, ǹnam ó zā və̄ŋán wa ǹkód ńnam tsíd məfan é ngafoe é lodog wa ǹkóŋ. Mayi bɔ́ tsídan ósú ótə̌tə̄g otə̌tə̄g, a kələ́g kwí anə́ wafoe nə ó dzálā sí dzóe. 31Mayi tsíg ńnyie ǹnam wóe a tádigi á máŋ bimvyál a kələ́g kwí á máŋ mə́ Fīlísta, a tíege á ńkōd ńnam a kələ́g kwí Óswé. Mayi və́ bod bə́ ńnam á mɔ́ móe, o maná fə̄ bɔ́ tsídan ósū wóe. Tə nâ o wé mə́tīŋ mə́ élad amvóé ai bɔ́, ngə́ ai bəzambá bábán tə nâ bə́ tɔ̄bɔ́ á sí dzóe, bə́ zā bɔ̄ naa ó sə́m á mís máma ó syé bəzambá bábán, ólám bákɔli wa vílī. Ńdɔ̄ a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Bɛ́də́g ábə Ǹtondôbə, wǎmēn ai Áron, Nadav ai Avihu ai mvindí bod məwóm zamgbál yā Ísraɛ̂l, myǎyi lában ai məsú á sí mǐ tɔ̄á óyǎb. 2Mósɛs etám ńnye ǎ yi súbū babi ai Ǹtondôbə.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngázu kǎd ńnam ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə ósə ai bətə́bə́gá bóé. Ǹnam ósə̄ kíŋ dzyā, bɔ́ nâ: “Bíbúg bísə Ǹtondôbə a hə́ kɔ́bɔ, byǎyi byá dzála.” 4Ńdɔ̄ á Mósɛs a ngáman tǐl bībúg bí Ńtondôbə bísə. Ńdɔ a ngákódō á sí ai ǹdib kíkídígi, a mǎn lóŋ álatâr á ńkǒl á sī, ai məkɔ́g áwôm ai mə́bɛ̄, á táŋ məndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l. 5Ńdɔ a ngálóm bə́ndómán yā áyɔŋ Ísraɛ̂l hálā, nə́ bə́ man tǔm bīyə́m á ndóan ásū Ńtondôbə, bə́ tsīg fə̄ nyé bə́yóm bə́ nyag, ású mə́túnuŋa mə́ mvɔ̄í. 6Ńdɔ̄ Mósɛs a ngánɔŋ məkǐ mə́ nyag məvɔ́g, a soé á bīsóá, émá mə̄vɔ́g, ǎ ngakə a wɔdan alatâr étē. 7A nɔŋɔ́ Kálara Amvóe, ǎ ngaláŋ, ǹnam ó vógolo, bɔ́ nâ: “É mam mə́sə Ǹtondôbə a hə́ dzó, byǎyi mɔ́ dzála, byǎyǐ fə̄ nyé kǎd bɔ̌ mə̄wóg.” 8Mósɛs a nɔŋɔ́ məkǐ, ǎ ngakə a myam ǹnam á nyɔ́l, nyé nâ: “Məkǐ mə́ ámvóé yā Ńtondôbə a hə́ lad ai mínā má, ḿból ā wé óyīlí ai mínā.” 9Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngábɛ́d bân Áron ai Nadav ai Avihu ai mvindí bod məwóm zamgbál yā Ísraɛ̂l. 10Ńdɔ̄ bə́ ngáyén Zāmbá Īsraɛ̂l á məkǒl móé á sī ó tâ və anə́ miḿbâga mə́fə́b mə́kɔ́g mə́ ndɔ̄m, mə́ fyɛgɛ və anə́ ǹtūd yób. 11Ńdɔ a ndzí kig nambǎ mīńtómbā mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́tē, bə́ ngáfɔmbɔ nyé ńdɔ̄ bə́ ngádí, ńdɔ̄ bə́ ngányú. 12Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Bɛ́də́g á ńkǒl, ábə ma, ású yə̄ nâ mə́ və wa bibǎb mə́kɔ́g, á mə̄ hə́ til mvéndé ai mə́béndé yā báyi yə́ge.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákódō á sí bân Yosué ǹka woé, Mósɛs a ngábɛ́d á ńkǒl Zāmbá, á man a ngáman kǎd mvīndí bod nâ: “Yǎngán bíā vá, a kwîg anə́ byādúgan mína sɔ́ kɔ́b, Áron nyɔ́ bân Hûr bálīgi ai mínā, é mod a bələ́ dzam, a kələg ábə̄ bɔ́.” 15Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábɛ́d á ńkǒl á yób ǹkúd ó yālí ńkǒl ósə, 16ńdɔ̄ dúmá Ńtondôbə á ngákom etɔá á ńkǒl Sínai, ǹkud ó yālí wa məlú məlú mə́saman. Ńdɔ a ngálóē Mósɛs ámōs zamgbála á ńkūd étē. 17Dúmá Ńtondôbə lə́ yéné bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l anə́ ndóan miǹkabag á ńkǒl á yōb. 18Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáyían á ńkūd, a bɛ́də́ á ńkǒl á yōb. Mósɛs a ngátɔbɔ á ńkǒl mə̄lú mə̄wóm mə́nyi, məmǒs fə məwóm mə́nyi. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ bə́ kándī ású dáma ǹgúmā ngab á ńtɔ̄lɔ, myǎyi nɔ̌ŋ ngab ǹtɔ́lɔ tě ábə̄ é mod ósə ǎ yi lə́dē ḿbəmbə ǹnə́m. 3É byə́m myāyī hḿ nɔŋ a ńtɔ̄lɔ bí nə̄ hḿ nâ: mvɔ́d, sílíba ai ekie: 4eyé é tɔ̄á nyɔ́l bulúm ai m̀fǒl: mim̀bâga mí ḿfúbán ńdɔ́mbɔ́ 5mim̀vɔ̌d mí kábad, bikob bí nyāngá ai məbám mə́ ásie; 6m̀bɔ́n mə́lámba; alabínda yǎ básî ai otú məsan, 7ngɔg mɔní ai asóŋ ngɔ̌g yā lálad ǹsábán éfod ai ekǒm yā ńkug. 8Bâyi ma kom álatâr, ńdɔ mǎyi tɔbɔ ábə̄ bɔ́. 9Mayi wa lə́dē evəgələ̌ yā étɔbɔgɔ ai é dzóm ésə̄ yā étē éyə myǎyi fɔ́ɔ́ dzɔ́ bɔ̌ və nálā. Bâyi ma bɔ ézīmbí árka ai asie, é tɔ̄á mongolo mə́ mɔ́ mə́bɛ̄ ai etun á ńtíé, dzongolo wɔ́ dá á ndam, dzongolo wɔ́ dá ai etun á ńkóŋ. 11Wayi dzɔ́ wɔ́bɔ̄ ńkɔn mvɔ́d, á ńnə̄m étēde ai á ńsəŋ, ńdɔ̄ fə wǎyi bán ḿbâga mvɔ́d á ńkongo ósə ḿbámāná. 12Wayi nyámī mvɔ́d nə́ ó kom miǹsə́g mínyǐ yā áfudi á məkǒl mə́nyi, míbɛ̄ ḿfág vī, míbɛ̄ ḿfág m̀bɔ́g. Wayi kǒm mīḿbóŋ mí ásie míbɛ̄, ó maná mya wɔ́bɔ̄ mvɔ́d 14wayi myá nyílī á mə́súŋ yā mə́ nə́ mīḿfág míbɛ̄, ḿmyā báyi bəgə éwɔ̄lī árka étē. 15Mim̀bóŋ myâyi laŋan á mə̄súŋ mə́ éwɔ̄lī árka, mod təge myá vaa. 16Wayi fudi á ézīmbí árka é kálara məmvéndé māyi wa və́. 17Wayǐ fə kom étɔá évaa miǹsə́m mvɔ́d mvɔ̄d é tɔ̄á mɔ́ mə́bɛ̄ ai etun á ńtīē, dzoŋolo wɔ́ dá á ndam. 18Wayi lwí ai hámaŋ bəkerúbim bə́ mvɔ́d bə́bɛ̄, o tə́lē bɔ̄ á mə̄búg mə́ étɔá evaa miǹsə́m mə́bɛ̄. 19O komó é kērúbim osú ábūg dī, o komó fə̄ ényɔ́ ḿbɔ̄ ábúg ávɔ̄g, myǎyi bɔ́ yə́m á kpím á mə̄búg mə́bɛ̄ yā évaa miǹsə́m, ású yə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ́ mvág ládá ai dzɔ́. 20Bəkérúbim bâyi sám məfǎb á yób, bə́ yaligi etɔá míńsə́m ai məfǎb mábán, ńnyɔ́ á tə̄lə̄ ósú ényɔ́ ḿbɔ̄g, bə́sə̄ bə́ bəbəgə etɔá évaa miǹsə́m. 21Wayi tə́lē étɔá évaa miǹsə́m á éwɔ̄lī árka á yób, o fudí é kálara məmvéndé mayi wa və́ étēde. 22Éyə mǎyi kǎd tóban ai wa étēde á étɔá évaa miǹsə́m á yōb á zə̄zǎŋ bəkerúbim bə́bɛ̄ yā bə́ tə́lə́ á árka məmvéndé á yób, mə̌ ngakad wa mə́béndé mə́sə o bələ́ nâ o kada bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ hḿ fə wâyi kom tə́bə́lə ai elé ásie, a tɔá moŋolo mɔ́ mə́bɛ̄ á ńtīé, dzoŋolo wɔ́ dá á ndam ai dzoŋolo wɔ́ dá ai etun á ńkōŋ wayi nyé wɔ́bɔ̄ ńkɔn mvɔ́d, o báág fə ǹkongo wóé ńkɔn mvɔ́d ḿboməná. Wayi nyé kom ńkadaga ḿboməná ó tɔ̄á ndam anə́ dwé, o kə́ wafudi mim̀bâga mí mvɔ́d á zāŋ miǹkadaga. Wayi nyé kǒm míńsə̄g mí mvɔ́d mínyi. Á mgbág miǹkadaga, miǹsə́g myâyi bəmbə, á báyi nyílī mīḿbóŋ yā ábəgə tə́bələ étēde. Wayi kǒm míḿbōŋ ai elé ásie, o maná mya wɔ́bɔ̄ mvɔ́d, ḿmyā báyi bəgə tə́bə́lə ai myá. Wayi nyé kǒm bīsóá, bibyɛdəga ai kɔ́b yā báyi soě mə̄túnuŋa étē, wayi byá kom mvɔ̄d mvɔ̄d. Ńdɔ̄ hḿ wāyi bəde ḿbāŋálá mətúnuŋá á tə́bə́lə̄ á yób á mís máma. 31Wayǐ fə kǒm ngoe ǹkum e tɔá mvɔ̄d mvɔ̄d, ngoe ǹkum te, wayi dzɔ lwí, ákyāí yə̄ nâ tín dzīé, ai ǹkug, ai bisamaŋa ai bivivie bíé byǎyi bɔ̌ və dzóm dzídzīá. Ngoe ǹkum tě yayi kúlī miǹtəm mísaman, miǹtəm mílɛ́ ḿfág ví, miǹtəm mílɛ́ ḿfág ḿbɔ̄g. Á ńtəm ví, kɔ́b élɛ́ é tɔ̄á ńkomán anə́ bíbūmá bí bə̄lə́ bivivie, á ńtəm m̀bɔ́g, kɔ́b élɛ́ ǹkomán anə́ bíbūmá bí bə̄lə́ bivivie dzam də́dā á miǹtəm mísamǎn yā ngoe ǹkum. Ású ngoe ǹkǔm bēn, kɔ́b ényi ai bisamaŋǎ bivivie: 35esamaŋa dzyá á míńtəm míbɛ̄ mí ósú á sí, esamaŋa dzyá á míńtəm míbɛ̄ mí tsáá á sí, ésamaŋa lála á míńtəm míbɛ̄ mīvɔ́g á sí, nálā ású miǹtəm mísaman myákái á ngoe ǹkum bisamaŋa ai miǹtəm byâyi bɔ ai ngoe ǹkum dzóm dzídzīá, é tɔ̄á ńlwíán və mvɔ̄d mvɔ̄d. Wayi kǒm mə̄lámbá étēde zamgbál bâyi koě mə̄lámbā nə́ mə́ və m̀fyɛ. Bisóá ai bibəlan bíé və mvɔ̄d mvɔ̄d. 39Bâyi bəlan ai ngúmā tōlénta m̀kpámáŋ mvɔ́d ású ngoe ǹkum ébēn ai ású é byə́m bísə̄ yā étē. O bɔɔ okálá naa ó bɔ mam mə́sə ḿból ó ngāyén ndəm á ńkǒl. Ḿfág yā étɔbɔgɔ, wayi dzɔ́ kom ai mim̀bâga mí ndɔ́mbɔ́ áwôm, mí viege á tsoog. Wayi bɔ̌ bivəgələ̌ bəkerúbim m̀bɔán ákə́ŋ. 2Ǹtíé ḿbâga ósə̄ wâyi bɔ̌ moŋolo wɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai mwom, ndam moŋolo ényi. Mim̀bâga mísə̄ myâyi bɔ ńtīē ḿbɔ̄g m̀bɔ́g. 3Mim̀bâga mítán myâyi vəŋan ḿbɔ̄g á mgbág ényɔ́ ḿbɔ̄g dzam də́dā fə ai émí mítán mīvɔ́g. 4Wayi bɔ̌ mə̄lɔ́ŋ mə́ tɔ̄á nyɔ́l bulúm á ńkom ḿbâgǎ yā yób á ńtumba ḿbâga ósú, dzam də́dā tē fə ńdɔ wâyi bɔ̌ mə̄lɔ́ŋ nālá á ńkɔŋ ḿbâgǎ yā ńtumbǎ bɛ̄ɛ̄ yā yób. 5Wayi bɔ̌ məlɔ́g mə̄wóm mə́tán á ḿbâga m̀bɔ́g məlɔ́ŋ fə məwóm mə́tán á ńkɔŋ ḿbâgǎ yā ńtūmbá bɛ̄ɛ, məlɔ́ŋ mǎyi vəgan émá mə́ bəbəgə émá mə̄vɔ́g. 6Wayǐ fə bɔ̌ kɔb mvɔ́d mə̄wóm mə́tán, o mǎn mbâdǎn miḿbâga émí ai émí mīvɔ́g ai kɔb ású yə̄ nâ é tɔ̄bɔ́ ésə̄ dzóm dzídzīá. 7Wayǐ fə bɔ̌ míḿbâga bíyé mí tɔ̄á ai mim̀vɔ̌d mí kábad ású yə̄ nâ ó kom ténde a búdigi etɔbɔgɔ á yób, wayi nyé bɔ̌ tâŋ mim̀bâga awôm ai m̀bɔ́g 8ǹtíé ḿbâga ósə̄ wâyi bɔ̌ moŋolo mə́ wɔ́ mə̄wóm mə́lɛ́ á ndam, m̀bâga ósə̄ wâyi bɔ̌ moŋolo mə́ wɔ́ ényi, mim̀bâga mísə awôm ai m̀bɔ́g myâyi bɔ̌ dzam də́dā 9wayi bâdǎn mīḿbâga mítán m̀fág ḿbɔ̄g émí mísaman mívɔ̄g ḿfág ḿbɔ̄g. Ḿbâgǎ saməna ńgɔ̄ wǎyi bâdan ai m̀bɛ́ téndē ḿfág yǎ yób. 10Wayi bɔ̌ mə̄lɔ́ŋ mə̄wóm mə́tán á ńkɔŋ ḿbâgǎ yā ńtumbá yā yób, ai məlɔ́ŋ fə məwóm mə́tán á ńkɔŋ ḿbâgǎ yā ńtūmbá bɛ̄ɛ̄ yā yób. 11Wayǐ fə bɔ̌ kɔb mvɔ́d mə̄wóm mə́tán, o mǎn fudǐ kɔb á mə̄lɔ́ŋ étēde, o mǎn bāg téndē ásə̄ nə́ á bɔ̄ dzóm dzídzīā. 12Ńdɔ̄ ḿból mīḿbâga myáyi bug, étun ḿbâga é və́ bug yâyi kələbə á mvús etɔbɔgɔ. É dzoŋolo yábug ai ḿfág vī ai ḿfág ḿbɔ̄g yányie mim̀bâgǎ yā ténde yâyi kələbə á mə̄búg mə́ étɔbɔgɔ nə́ mə́ búdī dzɔ́. 14Ńdɔ̄ fə wǎyi bɔ ḿfingá ó tɔ̄á ńkomán ai bikob bíkə́lá bí tɔ̄á ńduán á mə̄nyáŋ mə́ viege ai m̀fingá ó tɔ̄á ai m̀bəmbə ekob. Wayi dzɔ́ kúb étɔbɔgɔ á yób. Ású étɔbɔgɔ, wayi bɔ̌ miǹkadaga ai elé ásie mí tə́lə bətə́tə̄lə́. 16Ǹkadaga ósə̄ wâyi bɔ á ńtīē moŋolo mɔ́ áwôm, á ndam dzoŋoló wɔ́ dá ai etun. 17Ńkadaga ósə wâyi bǐ bifɛdəga bíbɛ̄ anə́ báyī myá lǎd fūfulu. Éyə wǎyi bɔ̌ miǹkadaga mísə̄ yā étɔbɔgɔ nálā. 18Éyə wǎyi bɔ̌ miǹkadaga mísə̄ yā étɔbɔgɔ ná miǹkadaga məwóm mə́bɛ̄ ḿfág yǎ á ńkiɛ́. 19Wayi bɔ̌ mīḿbóg mí sílíba məwóm mə́nyi á myáyi kə á miǹkadaga á sí mə̄wóm mə́bɛ̄, á tɔ̄á naa mim̀bóg míbɛ̄ ńkadaga ósú á sí ású bifɛdədaga bíé bíbɛ̄, nálā fə dzam də́dā ai míńkadaga mísə mivɔ́g. 20Ábúg étɔbɔgɔ avɔ́g, ḿfág yǎ ákoe wâyi bɔ ai miǹkadaga məwóm mə́bɛ̄ mí bə̄də́ míḿbóg mí sílíbá məwóm mə́nyi á yób 21mim̀bóg míbɛ̄ á ńkadaga m̀bɔ́g. 22Á tín etɔbɔgɔ, ḿfág ńló dzóbo ǎ kə yímbi, wâyi bɔ̌ miǹkadaga mísaman. Wayi bɔ̌ miǹkadaga míbɛ̄ á mə̄búg mə́ tín etɔbɔgɔ, míńkadaga mí myǎyi ladan ḿfág yǎ sí a kələ kwí á yób á ńyie akéne ású nálā ńgɔ̄ fə wǎyi bɔ̌ dzam də́dā ású míńkadaga míbɛ̄ yā mə̄búg mə́bɛ̄. Miǹkadaga myâyi bɔ̌ mwom ai mim̀bóg mí sílíba myábá áwôm ai mísaman mim̀bóg míbɛ̄ á ńkadaga ósú á sī dzam də́dā ai émí mísə mivɔ́g. Wayǐ fə bɔ̌ mīḿbōŋ ai elé ásie mítán ású yā ábámǎn miǹkadagǎ yā ákug ósú yā étɔbɔgɔ. Mítán ású míńkadagǎ yā ákug avɔ́g yā étɔbɔgɔ, mítán ású míńkadagǎ yā á tín etɔbɔgɔ ḿfág ńló dzóbo ǎ kad yímbi. M̀bóŋ yā zə̄zǎŋ, á ńtsígi yā zə̄zǎŋ bifɛdəga a yi lǎd bísə fǔfulu a kódogo ábúg dī a kələ kwí édí ávɔ̄g. Wayi yalǐ miǹkadaga ai mvɔ́d, o bɔ̌ fə akéné dábán ai mvɔ́d. Éyə̄ hḿ wāyi lóŋ étɔbɔgɔ nálā ákyāí ó ngāyén évəgələ á ńkǒl á yōb. Wayi bɔ̌ sūláya a viege á tsoog, evəgələ̌ yā nyɔ́l ḿfǒl ai m̀báádán ḿbəmbə ndɔ́mbɔ́, wayi bɔ́ ésīē ḿbəmbə m̀bɔán ákə́ŋ ai bivəgələ̌ bəkerúbim. Wayi nyé kələ á məkon mə́nyi mə́ nə́ âsie á yób mə́ tɔá ńwɔ̄bán ai mvɔ́d mə́ tə́lə̄ á mīḿbōg mí sílíba á yób mínyi. Ńdɔ wǎyi wɔ́mǎn sūláya á kɔb mvɔ́d, á mvús suláya tě ńgɔ wǎyi nyílī árka Ebɔɔlɔ, suláya ńnye ǎ yi tsíg ńyie ású dáán á zāŋ m̀fúfúbu ai m̀fúfúbu mimfúfúbu wayi tə́lē étɔá éfú ńnə́m á árka yǎ ńtīē ndɔ̄ŋ á yób á ḿfūfúb mim̀fúfúbu. 35Wayi tə́lē tə́bə́lə̄ á sūláya á yād, o tə́lé álāmbā ósū tə́bə́lə ḿfág yǎ étɔbɔgɔ á ńkiɛ́. Wayi tə́lə̄ tə́bə́lə ḿfág yǎ ákoe. Wayi bɔ éyē ḿbɛ́ téndē é tɔ̄á nyɔ́l é viege á zooŋ, anə́ nyɔ́l m̀fǒl, m̀báádán ḿbəmbə ndɔ́mbɔ́ é bə̄lə́ ńtiŋán məzəgələ. Wayi bɔ éyé ḿbɛ̄ ai məkon mə́ élé ásie mə́tán ai mvɔ́d, mâyi bi ékǒb mvɔ́d, ai məkon mə́ ékie mə́tán ású yə̄ nâ mə́ yəm á kpím. Wayi bɔ̌ álatâr ai elé ásie, dzǎm bɔ̌ tsēnde mintɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán á ńtíé ai tsende miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán á ndam mim̀fág mísə ǹtíé m̀bɔ́g. Á yób tsende ńtɛd ai məwóm mə́tán. 2Wayi tə́le miǹlag á mə̄búg mə́nyi mí tɔ̄á ai nyé dzóm dzídzīá. Wayi nyé mǎn yali ai mvɔ́d. 3Ású álatâr, wayi bɔ̌ məmvié ású ewolo asǔb, bisɔ́bɔ́lɔ, bisóá bí émyam məndím, bilúm ai biwúma, bibəlan bísə̄ yā étēde wayi byá kom ai ekie. 4Wayi nyé kɔ́dan á nyɔ́l ai avɔ́d á tɔ̄á nyɔ́l mvɔ̄d. Á mə̄búg mə́ ávɔ́d tē mə́nyi wayi fudi ákēné mvɔ́d ányi. 5Wayi dɔ́ tə́lē á ńkǒm álatâr á sí ákyāí yā ávɔ̄d lákə kwí á zə̄zǎŋ ǹkóŋ álatâr. 6Wayi bɔ̌ mīḿbóŋ mí élé ásie ǒ ngayali myá ai mvɔ́d. 7Wayi nyílī mīḿbōŋ mítē ákēnē ḿból yə̄ nâ mí ńtɔá á məfəfə́l mə́ álatâr mə́sə̄ mə́bɛ̄ ábōg bábəgə nyé. 8Wayi nyé bɔ a tɔá édɔ̄g á ńnə̄m étēde ai məbám, wayi nyé kom a fulugan ai ényɔ́ bə́ ngalə́de wa á ńkǒl á yōb. 9Wayi bɔ̌ ḿbɛ̄ sí étɔbɔgɔ. Ḿfág yǎ á ńkiɛ́, biyé məsab á bakələ á yōb bí tɔ̄á ḿbəmbə ndɔ́mbɔ́ á ńtíé tsendé ǹtɛd ḿfág m̀bɔ́g. 10Məndíé mábá mə̄wóm mə́bɛ̄ mâyi bədəbə á mīḿbóg á yōb mə̄wóm mə́bɛ̄ fə m̀bɔán ai mvɔ́d. 11Dzam dá kɔb yǎ mə̄ndíé ai məvɔ́d mábá byâyi bɔ ḿbɔán ai sílíba. Dzam də́dā fə ḿfág yǎ ákoe, biyé məsab á bakəle á yób byâyǐ fə bɔ táŋ mēda ébɛ̄ ai etun, məndíé mábá mə̄wóm mə́bɛ̄, mim̀bóg myábá fə məwóm mə́bɛ̄ m̀bɔán ai mvɔ́d dzam də́dā kɔb yǎ mə̄ndíé ai məvɔ́d mábá mâyi bɔ ńkomán ai sílíba. 12Ndam m̀bɛ́ sí ḿfág ńló dzóbo ǎ kad bómbo yayi bi éyē məsab á bákəle á yób tâŋ tsende məwóm mə́tán, məndíé áwôm, mim̀bóg fə awôm. Ndam m̀bɛ́ sí ḿfág ńló dzób ǎ kad kúli yayi bɔ tâŋ mēdā ébɛ ai etun. 14Ḿfág ḿbɛ́ ḿbɔ́g, wâyi bǐ məsab bíyé á bákəle á yób tâŋ tsendé miǹtɛd zamgbál ai məwòm mə́tán, məndíé mə́lɛ́ mim̀bóg fə̄ mílɛ́. 15Ḿfág ḿbɛ̄ ḿbɔ̄g wâyǐ fə̄ bɔ̌ dzam də́dā ó bə̄lə́ məsab mə́ éyé á bákəle á yób tâŋ tsendé miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́tán, məndíé mə́lɛ́, mim̀bóg fə̄ mílɛ́. 16Ḿbɛ́ yā m̀bɛ́ sí wâyi bɔ ai éyé bákəle á yób tâŋ tsende ńtɛd, é viege á tsoog, é tɔ̄á nyɔ́l m̀fǒl, ǹkomán ai m̀bəmbə ndɔ́mbɔ́ ǹtiŋán ai mɔ́, wâyi bǐ mə̄ndíé mə́nyi ai mim̀bóg myábá mínyi. 17Məndíé mə́sə̄ mâboman m̀bɛ́ sí mə́ tɔ̄á fə ńwoŋán ai miǹsinga mí sílíba, kɔb dzábán yâyi bɔ ai sílíba, mim̀bóg myábá ai mvɔ́d. 18Ǹtíé m̀bɛ́ sí wâyi bɔ tâŋ mēdā étán. Ndam, tâŋ médā ébɛ̄ ai etun. Ǹkóŋ á yób tsendé miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm tán. Bíyé məsab bákəle á yób byâyi bɔ ai ábəŋ ndɔ́mbɔ́, mim̀bóg ai mvɔ́d. 19Bibəlan bísə̄ bí nə́ ású ésíé yā étɔbɔgɔ, məndíé mə́sə ai émá yā ḿbɛ̄ sí mâyi bɔ ai mvɔ́d. Wayi béndē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nə́ bə́ zu ai wa m̀fúbán ḿbɔ́n ólíva ású ḿfyɛ ákyāí yə̄ nâ alámba á tɔ̄bɔ̄, á yóŋō kɔ́m ésə təge dím. 21Áron ai bɔ́n bóé bâyi tə́lē álāmbā tē á ndá bikóán étēde, éyé ńtsígī yásɔli ewɔ́lī Ébɔɔlɔ é tɔ̄á á yād, ású yə̄ nâ á fyɛ̄ a tádigi ngogé a kwî kídí á mís mə́ Ńtondôbə: á nə abéndé yā ńtīē kɔ́m á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l báyi baala á ḿmié mvɔŋ bod ésə. Bɔ̌ naa mǎnyɔ̄n Áron á súbu wa babi, ai nyé ai bɔ́n bóé, á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ású yə̄ nâ á bɔ esíé fada á mís máma Áron émēn, Nadav ai Avihu, Eléazar ai Itamar, bɔ́n bə́ Áron . 2Ású mānyɔ̄ŋ Áron, wayi lad mīḿfūfúb míḿbɔ́d yā myáyī nyé bɔ̌ bidzamanǎ yā bí nə́ ó diŋi o tála. 3Wayi yén bəkom bə́ ­byə́m bə́sə̄ yā bádaŋ akə́ŋ, ébá mə̄ ngáfái ákə́ŋ yā lálod, ḿbɔ̄ báyi lǎd mīḿbɔ̄d mí Áron, ású yə̄ nə́ á fúúbán nə́ á bɔ esíé fada dzáma. 4Bâyi nyé lǎd mīḿbɔ̄d nā ! Eyali ongon, efod, eyé mə́bán, ǹtiŋán andzómba, ǹtóm ńtindi ai kandá. Bâyi lǎd mīḿfúfúb míḿbɔ́d ású mānyɔ̄ŋ Áron ai bɔ́n bóé, ású yə̄ nâ á bɔ esíé fada á mís máma. Bâyi bəlan ai mvɔ́d, ai eyé é viege á zooŋ, é tɔ̄á nyɔ́l m̀fǒl, ai ebubud évə́lə̄ éyé, ai m̀faŋ ḿbəmbə ndɔ́mbɔ́ miǹsinga. Wayi bɔ̌ efod ǹtiŋ́an ai mvɔ́d, ai tɔ́bɔ́tɔ́bɔ eyé a tɔá nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, ai ebubud évə́lə̄ éyé, ai m̀faŋ éyé ǹkomán ai miǹsinga, esíé ńkə́kə́ŋ ńlad mim̀faŋ bíyé. 7Bibug bíbɛ̄ byâyi baaban étēde anə́ bīwɔ́g bíbɛ̄. 8Byâyi bánaban á mə̄sú mə́sə̄ mə́bɛ̄ kə́ŋə̄ná, ebǎb ńkǒl yâyi bánaban êfod ású yə̄ nâ é bi dzɔ́, bísə akyaí də́dā, atǐ fə ai efod bâyi dzɔ́ bɔ ai mvɔ́d, ai tɔ́bɔ́tɔbɔ eyé é tɔ̄á nyɔ́l ékɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, ai ebubud évə́lə̄ éyé, ai m̀faŋ éyé miǹsinga. 9Á mvús tě, wayi nɔ̌ŋ mə̄kɔ́g mə́ kornalína mə́bɛ̄, ó mǎn kəle mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l étēde. 10Mwé mə́saman ákɔ́g ósú, émá mə́saman məvɔ́g ákɔ́g bɛ̄ɛ, ákyāí bə́ ngábyáli. 11Ai ákə́ŋ ńkom məkɔ́g, ńgɔ wǎyi kan á mə̄kɔ́g mə́bɛ̄ mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó mǎn mɔ́ yali ai mvɔ́d. 12Wayi bán mə̄kɔ́g mə́bɛ̄ mə́tē á bibug bíwɔ́g yā éfod, nə́ mə́ kad wómolǒ etsǒg bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Áron a yi hḿ kǎd bəgə mwé mábán á bītúl bíé, á mís mə́ Ǹtondôbə, ású yə̄ nâ a womolo etsog dzábán. Wayi kǒm bān bəfuláwa bə́ rósa ai mvɔ́d. 14O komó fə bǎn bə́ngɔ́kɔbɔ bə́bɛ̄ ai ǹkɔkɔn mvɔ́d, bə́ tɔ̄á anə́ bān miǹkǒl, miǹkibilán miǹkibilán, o nɔŋɔ́ hḿ é bān bə́ngɔ́kɔbɔ bə́ nə́ miǹkibilán bā, ǒ ngabán bɔ̄ á bān bə́rósa. Wayi kom éyali ongon étsíg ǹtól, olad ó tɔ̄á ákə̄ŋ, ó tɔ̄á anə́ éví yā éfod. Wayi dzɔ́ bɔ ai mvɔ́d, ai tɔ́bɔ́tɔbɔ eyé a tɔá nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, ai ebubud évə́lə̄ éyé, ai m̀faŋ éyé miǹsinga. 16A yi bɔ mválādá, məbúg mə́nyi, mə́sə ǹtíé, anə́ ákul wɔ́ á ńtīē, anə́ ákul wɔ́ á ndam. 17Wayi nyé mǎn bə̌m mətabí, ǹtáán miǹlɔŋ mínyi. Sardónia, topázia ai smaragáda, ńlɔŋ ósú. 18Ńlɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, karbuńkulus, safarúa ai yáspis. 19Ńlɔ̄ŋ lála agata, híasińtus ai ametístus 20ńlɔ̄ŋ nyina, krisolítus, kornalína ai berilíus, mətabí mə́tē mâyi mǎn yaliban ai mvɔ́d. 21Mâyi yoleban mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ hḿ máyi bɔ̌ áwômo ai mə́bɛ̄, á tâŋ mwé mábán. Mâyi kəleban anə́ zitám, anə́ édílī á bə̄gə́ dzwé dá yā mə̄ndá mə́ bod awômo ai mə́bɛ̄. 22Ású éyali ongon, wayi kǒm bān bə́ngɔ́kɔbɔ ai ǹkɔkɔn mvɔ́d, miǹkibilán miǹkibilán. Ású éyali ongon, wayi kom ákēné mvɔ́d ábɛ̄, o tindí wā dɔ́ mə̄búg mə́bɛ̄ yā yób. Wayi tindǐ miǹkibilán mí mvɔ́d míbɛ̄ ai akéné ábɛ̄ yā lə́ tii á mə̄búg mə́ éyali ongon. Mə́búg miǹkibilán mə̄vɔ́g, wayi mɔ́ tindi ai bǎn bərósa, eyɔ̌ŋ tē wabán mɔ̄ á bīwɔ́g bí éfod, ḿfág yǎ ósū. Wayi kom ákēné mvɔ́d ábɛ̄, o báná dɔ́ á mə̄búg mə́ éyali ongon mə́bɛ̄ yā ḿfág yǎ sí á ńnə̄m étēde, babi ai efod. Wayi kom ákēné mvɔ́d áfə̄ ábɛ̄, o báná dɔ́ bibǔg yā éfod, ḿfág yā sí kə́ŋə̄ná ebǎb ńkǒl yā éfod á yób babi ai é vóm éfod é tīī. Ású yə̄ nâ bə́ ban eyali ongon, bâyi dzɔ́ sɔ́lī tɔ́bɔ́tɔbɔ eye a tɔá nyɔ́l ekɔŋ, ákéné mvɔ́d yā á bələ́ á tīī ai ákéne mvɔ́d yā éfod, ású yə̄ nâ eyali­ ongon é tɔ̄bɔ̄ kə́ŋə̄ná é bə̄də́ ńkǒl ḿfág yǎ yób é tɔ̄á fə̄ təge ai akándán ai efod. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ai éyali ongon yā ású étsíg ǹtól tē, éyɔŋ Áron ǎ yi nyían á ḿfūfúbu, a yi bəgə mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ǹtilán ôngon, ású yə̄ nâ á kad wómolo ábǒg ásə ńtsōgán ā yəan bɔ́ tsog á mís mə́ Ńtondôbə. Wayi fudi Orim ai Tumin á éyali ongon yā ású étsíg ­ǹtól, ḿból yə̄ nâ Áron á bə̄gə̄ byá ôngon éyɔŋ ǎ yi kə́ tə́bə̄ Ńtondôbə á mís. Á válā, Áron a yi kǎd bəgə̌ ngām bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ôngon abǒg ásə á mís mə́ Ńtondôbə. 31Wayi kom éyē mə́bán yā éfod hə ai tɔ́bɔ́tɔbɔ eyé. A tɔá nyɔ́l ekɔŋ, yâyi bi ányīlí ńló á zə̄zǎŋ, lâyi bɔ̌ ngiligidíga, ǹtiŋán anə́ kíŋ ekaman ­ǹkug, ású yə̄ nâ eyé mə́bán tē é tɔ̄bɔ təge dzǎm nyabi. Ḿfág ósə̄ yā sí wayi mǎn kəlě məzəgəle mə́ tɔ́bɔ́tɔbɔ eyé a tɔá nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, ai ebubud évə̄lə̄ éyé, ai m̀faŋ éyé mim̀bɔán miǹsinga, bân məbəngé mə́ mvɔ́d bə́ kə̄kə̄lán fə étēde. Bǎn məbəngé bə́ mvɔ́d bə́ fɔlɔgan bitíé ai məzəgəle, ḿfág éyé mə́bán ósə̄ yā sí. 35Áron a yi kǎd bəgə éyē tē éyɔŋ ǎ bɔ asú ésíé díé, ású yə̄ nâ bə́ wog kíŋ bǎn məbəngé éyɔŋ a nyían á Ḿfūfúbu étēde, á mís mə́ Ńtondôbə, tɔ̌ kīg éyɔŋ a kwí, á hála ǎ yǐ kig wú. Wayi kom ébǎb ńkɔkɔn mvɔ́d, ó mǎn dzɔ kaŋ, anə́ bábɔ zitám, nâ: “Efúfúbu ású Ńtondôbə”. Wayi dzɔ́ bai á tɔ́bɔ́tɔbɔ eyé á tɔá nyɔ́l ekɔŋ, á ngābánaban á ńtōm ńtindi, éyə ǎ yi tɔbɔ ǹtom ńtindi ḿfág yǎ ósū. Áron a yi dzɔ́ kǎd bəgə á mvɔ̄m asú á válā, a ḿbəgə yǎ é dzóm ésə̄ é nə́ dzǎm dzə́man á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bázu ai é byə́m báfúbu, mim̀fúfúb bífáī myábán mísə. Áron a yi dzɔ́ kǎd bəgə á mvɔ̄m­ asú kɔ́m ésə ású yə̄ nâ á dzāí bɔ̄ ábəŋ ­ńnə́m Ńtondôbə. 39Wayi tiŋ ándzómba ai m̀faŋ éyé miǹsinga, wayi kom ńtōm ńtindi ai m̀faŋ éyé miǹsinga, ai kandá á tɔá ǹtiŋán ai akə́ŋ ásə. Ású bɔ́n bə́ Áron, wayi kǒm mə̄ndzómba ai bəkandá. Wayǐ fə̄ bɔ́ kǒm bisɔli məyán yā byáyi bɔ́ bɔ̌ bidzamanǎ yā bí nə́ ó diŋi o tála. Wayi bɔ̌ naa mǎnyɔ̄ŋ Áron bân bɔ́n bóé bə́ man bɔ́d bīyé bítē á mvús tě, ǒ ngáwɔ́bɔ̄ bɔ́ ḿbɔ́n, ǒ ngadzig bɔ́, ǒ ngafúbū fə̄ bɔ́ naa bə́ bɔ esíé bəfada báma. Ású yə̄ nâ bə́ búdi ǹsɔ́, wayi bɔ́ lǎd mə̄kóba ai eyé miǹsinga, mə́ tíege á bibog mə́ kwî ǹnyie á məbɛ. Áron bân bɔ́n bóé bâyi kǎd bɔ̄d mə̄kóbā mə́tē éyɔŋ bányían á ébə̌m ndɔ́bə̄ná tɔ éyɔŋ básúbu Anág babi nâ bábɔ esíé á Ḿfūfúbu étēde, ású yə̄ nâ bə́ zā bə̄gə́ évǔs zǐŋ yā yádudu bɔ́ áwú, abéndé yā á nə́ təge ai atsamá á dīlí, ású Áron ai mvɔŋ bod dzié. Ákə̄ŋ dí ńdɔ̄ hḿ wāyi kǎd kpee ású yə̄ nâ wafúbu bɔ́ á ésīé bəfada báma. O nɔŋɔ́ étɔ̌ŋ nyag ai bəyóm miǹtómbá bə́bɛ̄ təge ai é dzóm básɔg bɔ́ á nyɔ́l, bə́ tɔ̄á təge ai atɔ́ŋ, 2o nɔŋɔ́ fə bəḿbāŋálǎ yā bə́ nə́ təge ai ekɔ̌ sāŋ, ai fíníŋ é tɔ̄á ńyāŋán á ḿbɔ̄n təge ai ekɔ̌ sāŋ, ai biwole təge ai ekɔ̌ sāŋ bí tɔǎ ńduán á ḿbɔ̄n ǹkoman ai óvug bə́ tóán fyal. 3Wayi byá mǎn tāg á dzād dzyá, ǒ ngafái hḿ byā, bí fūdú á dzād nālá éyɔ̌ŋ fə wafái ǹnóm nyag ai bəyóm miǹtómbá bə́bɛ̄. Efúbu ebɔ́dɔ biyé, ewɔ́bɔ m̀bɔ́n 4Wayi bɔ̌ naa Áron ai bɔ́n bóé bə́ súbu babi ai mə́nyíí yā ébə̌m Ndóbōná, o bɔ̌ fə̄ nâ bə́ man wɔ́bɔ. 5Wayi nɔ̌ŋ mīḿbɔ̄d, o bɔ́dí Áron ǹdzɔmbɔ, ai eyé mə́bán ya éfod, ai efod ébēn, ai eyali ongon, kə́ŋə̄ná ebǎb ńkǒl yā éfod, 6wayi nyé bɔ́dī ńtōm, o mǎn fə bán ḿfūfúb ébɔ́bɔ̄d étēde; 7o sɔ́ hḿ nɔŋ ḿbɔ̄n Krīsma, ǒ ngásoe nyé wā á ńlō, ǒ ngasî hḿ nyé wá nālá. 8Á mvús tě, wayi bɔ̌ naa bɔ́n bóé bə́ súbu, ǒ ngábɔ́dī bɔ́ miǹdzɔmbɔ. 9Wayi bɔ́ tindǐ kāndá, o bədé fə̄ bɔ́ ésɔli ayán dzábán. Eyɔ̌ŋ tē hḿ ésīē bəfada yáyi wóge ai bɔ́ ású ábéndé yā á nə́ təge ai atsamá. Wayi mǎn dzig Áron ai bɔ́n bóé. Wayi bɔ̌ naa bə́ súbu ai ǹnóm nyag babi ai ebə̌m Ndóbōná. Áron ai bɔ́n bóé bə́ sɔ́ nye bəde mɔ́ á ńlō. 11Wayi tsíg ńnōm nyag á mís mə́ Ńtondôbə, ânyu ḿbɛ́ ébə̌m Ndóbōná. 12Wayi kándī məkǐ móé, ǒ ngakə wasî mɔ́ tɔ́ŋ ésə yǎ ánāg ai onyǔ woé, mə́kī yā mə́ lígi, wayi mɔ́ kúb é vóm ánāg á tə́lə́. Wayi nɔŋ ávɔ̄ŋ ásə̄ yā láwōgō byə́m bí ábum, ezaŋada ávɔ́ŋ yā é tīī ai esə́g, mim̀bǎŋ mí ótám míbɛ̄ ai ávɔ́ŋ láwógo myá, ǒ ngatum byá ánāg á nyɔ́l. 14Dzam dá, tsíd nyǎg bēn, tɔ ekob dzíé ai məbí, wayi byá kə́ dígī óyǎb ai ǹkán, amú mə̄túnuŋǎ yā ású ńsə́m mālá. 15Á mvús tě, wayi nɔŋ ńnōm ńtómbá osú, Áron ai bɔ́n bóé bə́ sɔ́ɔ́ nye bəde mɔ́ á ńlō. 16Wayi tsíg ńnōm ńtómbá tě, o nɔŋɔ́ məkǐ móé yā wāyi bɔ̌ naa mə́ sīgī á miǹkom mí ánág mísə. 17Á mvús tě, ǒ ngabɛ ǹnóm ńtómbá tě ó mǎn sob byə́m bí ábum ai mim̀byɛ̌, ǒ ngakə wabóē byá á bidzo á yób ai á ńlō á yób. 18Ǒ ngatum ǹgúmā ńtómbá ósə̄ ánāg á yób. Miǹtumán mīlí, enyǔm məsǎn yā étē yâbɔ nâ Ǹtondôbə á vɔ́bí, ǹnám vīlí wáman díg á ólugú wōē. 19Á mvús tě, o nɔŋɔ́ ńnóm ńtombá bɛ̄ɛ. Áron ai bɔ́n bóé bə́ sɔ́ɔ́ nyé bəde mɔ́ á ńlō. 20Wayi nyé tsíg, o nɔŋɔ́ məkǐ móé, ǒ ngatug Áron á ékob álɔ́ yā ḿbɔ̄ ńnómo, o tugú fə̄ bɔ́n bóé á ekob álɔ́ yā ḿbɔ̄ ńnómo, o tugú fə̄ bɔ́ á ńnōm ónyǔ yǎ wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōm ai á ńnōm ónyǔ yǎ ákǒl ḿbɔ̄ ńnómo eyɔ̌ŋ te wǎyī bɔ̌ naa məkǐ mə́ sīgī á miǹkom mí ánág mísə. 21Wayi kándī mə̄kī máyi lígi ánāg, ai krǐsmǎ fə ǒ ngamyam Áron ai biyé bíé bísə o myamá fə̄ bɔ́n ai biyé byábán bísə, a ńtɔ̄á hḿ ḿfūbán ai biyé bíé bísə tɔ̌ fə̄ bɔ́n ai biyé byábán bísə. Wayi mǎn nɔŋ ávɔ̄ŋ ńnóm ńtómbá o nɔŋɔ́ ngə́m, ai ávɔ́ŋ láwōgō byə́m bí ábum, ezaŋada ávɔ́ŋ yā é tīī ai esə́g, mim̀bǎŋ mí ótám ai ávɔ́ŋ láwógō myá, o nɔŋɔ́ fə abɛ̌ yā ḿbɔ̄ ńnōm amú ǹtómbá tē wávə̂ban ású étəle ǹkóŋ. Wayǐ fə nɔŋ ómīgīdí ḿbāŋála ai fíníŋ yā bə́ yáŋ á ḿbɔ́n, o nɔŋɔ́ fə ewole dzyá á é dzād bə̄ḿbāŋálǎ yā bə́ nə́ təge ai sǎŋ, yā á tə́lə́ á mís mə́ Ńtondôbə. Wayi byá mǎn kalan Áron bân bɔ́n bóé á mɔ́, ǒ ngalə́dē hḿ byā á mís mə́ Ńtondôbə nâ bí bɔ bifái. Á mvús tě, o dúgán bɔ̄ byá mǎn nɔŋ á mɔ́ ǒ ngatum byá ánāg, á miǹtuman á yōb enyǔm məsǎn yā étē yâbɔ nâ Ǹtondôbə á vɔ́bi ǹnám vīlí wáman díg á ólugu Ǹtondôbə. Ńnóm ńtómbá yǎ ā və̂ban ású étəle ǹkóŋ, ádzigilí Áron, wayi nɔŋ óngon wóé, ǒ ngalə́de ongǒn tē á mís mə́ Ńtondôbə, nə́ ó bɔ efái, é ngab dzóe nyílī. Wayi fúbū óngǒn yā ó lə́débán á mís mə́ Ńtondôbe ai ábɛ̌ yā bə́ kándi, óngǒn yā ó lédeban ai ábɛ̌ yā bə́ kándi á bə́ hə́ bɛ ǹnóm ńtómbá yā bə́ fáī ású adzigilí Áron bân bɔ́n bóé. Ngab Áron nyílī, mvéndé kōlé, é ngab yǎ bân bɔ́n bóé báyi kǎd nɔŋ á mɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, amú ǹkándán vīlí ǹkándán yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l báyi yəan kǎd kándī éyɔŋ bávə́ mə̄túnuŋa mə́ mvɔ̄í ǹkándán yā bə́ bə̄lə́ naa bə́ vaa Ǹtondôbə. Mim̀fúfúb míḿbɔ́d mí Áron myâyi wóge ai bɔ́n, á mvús dzīē, bə́ ngabɔ́d myā ású éwɔ̄bɔ m̀bɔ́n dzábán ai adzigilí dábán. É mɔ́n Áron yǎ ā yī nyé fɔl á ésīé fada, a nyîgǎn fə̄ á ébə̌m Ndóbōná ású ésíé yā ḿfūfúbu, ényɔ́lɔ tě á bələ́ nə́ a bəəgə mim̀bɔ́d mítē məlú zamgbál. 31Wayi nɔŋ ńnóm ńtómbá yǎ ā və̂bán ású ádzigilí, ǒ ngabɔ̌ fə nâ bə́ yam tsíd tě á é vóm ó nə́ m̀fūfúb. Áron bân bɔ́n bâyi dí ńnōm ǹtómbá tě ai ḿbāŋála yǎ á nə̄ ânyu ḿbɛ́ ébə̌m Ndóbōná. Bâyi dí é dzóm bə́ hə bəlan ai dzɔ́ ású éndə́gə́lə́ yā mīńsə́m myábán éyɔŋ bádzíg bɔ́ bə́ fúbugǔ fə̄ bɔ́, zəzə mod təge dí amú bí nə mim̀fúfúb mí byə́m. Ngə́ kídí é kə́ lénde é tsíd yǎ bə́ hə́ túnī ású ádzigilí ai ḿbāŋála bí ngə́nə, ábím á kə̄ lígī nálā o woá dɔ́ á ndóan mod təge bǎd dí amú m̀fúfúb dzóm vīlí. 35Ḿfág yǎ ábə̄ Áron bân bɔ́n bóé, wayi wulu ai mam ákyāí mə̄ ngáman wa bénde, wayi bɔ́ tə́lē á ńkōŋ wábán á tâŋ məlú zamgbál. Amǒs ósə̄ fə wayi və́ étɔŋ ńnóm nyag nə́ é bɔ mətúnuŋa ású éndə́gə́lə́ mīńsə́m, éyɔŋ wâbɔ mətúnuŋa yǎ ású éndə́gə́lə́ miǹsə́m, éyɔ̌ŋ tē hḿ wāvaa anág ńsə̄m, ó mǎn fə̄ dɔ́ wɔ́bɔ̄ ḿbɔ̄n ású yə̄ nâ wafúbu dɔ́. Á tâŋ məlú zamgbál, wayi dúgán baalǎ mə̄túnuŋa yā ású éndə́gə́lə́ míńsə́m ású ánāg, o fúbugǔ fə̄ dɔ́. Eyɔ̌ŋ te anág láyi bɔ̌ nyiá ḿfúbúna, ńdɔ̄ fə̄ é dzóm ésə̄ yáyī dɔ́ namba yâyi vəŋan ḿfúbán. É byə́m wāyi kad fái ánāg ḿbyā bí nə́ naa, amǒs yā ámǒs ósə, á ńtīē kɔ́m, wayi fáī bān míńtómbá bə́bɛ̄, bə́ tɔ̄á ókala ḿbú m̀bɔ́g. 39Wayi fái mān ńtómbá ḿbɔ̄g kíkídígi, ényɔ́ ḿbɔ̄ ngōngōgóle. Éyɔŋ wafái é mān ńtómbá osú, wayǐ fə̄ fáī éfās áwômo yā évəgǎ ńkɔkɔn óvug, ai éfās nyinǎ yā ebyɛdəgá ábóm ḿbɔ́n éwɔdan ai éfǎs nyinǎ yā ébyɛdəgá wɔ̂n. É mān ńtómbá bɛ̄ɛ wayi nyé fáī éyɔŋ ngogé yākə yakə hálí, efái ai ewɔndan dzam də́dā anə́ kíkídígi, enyǔm məsan dzílī yā yábɔ̄ nâ Ǹtondôbə á vɔ́bí, ǹnam vīlí wáman díg á ndóan á ólugu wōē. Miǹtumán mīlí, á myáyi kángā á ńtīē kɔ́m á ngongǒ bod ésə hə bə́ vâ myá ânyu ḿbɛ́ ébə̌m Ndóbōná, á mís mə́ Ńtondôbə, é vóm byāyi kǎd kə̄ tóban, ḿból yə̄ nâ mə̄ kālán ai wa ǹkɔ́bɔ. Vóm tē ńgɔ̄ fə mǎyi tóban ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, mayi wá fúbu ai dúmá dám. Mayi fúbū ébə̌m Ndóbōná ai anág, mayǐ fə fúbū Áron bân bɔ́n bóé ású yə̄ nâ bə́ bɔ esíé fada á mís máma. Mayi tɔbɔ á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ fə mǎyi bɔ̌ Zāmbá wābán. Eyɔ̌ŋ tē hḿ báyi yə̌m naa ma Ǹtondôbə, Zambá wábán, mə ngákúlī bɔ́ á ńnam Égîptɛn, nə́ mə́ zu tɔbɔ á zāŋ dzābán, ma Ǹtondôbə, Zambá wābán. Wayi kom álatâr, é vóm báyi mǎn dígī ótū. Wayi nyé kom ai elé ásie. 2Á ńtīé dzoŋolo wɔ́ dá, á ndǎm fə dzoŋolo wɔ́ dá. Məbúg mə́sə̄ mâyi bɔ ńtīé ḿbɔ̄g, a yi kə á yōb á tâŋ dzoŋolo wɔ́ ébɛ̄ ai etun, miǹlag myâyi bəmbə âlatâr étēde. 3M̀fág yā yób wayi mǎn wɔ́bɔ̄ mvɔ́d, dzam də́dā fə á mim̀fim ai miǹlag, wayǐ fə̄ nyé mǎn kɔ̄dan ńkǒl á nyɔ́l á kpág ó mǎn wɔ́bɔ̄ mvɔ́d. 4Ánāg tē á sí wayi fudi ákēné mvɔ́d ábɛ̄, á mim̀fim míbɛ̄, wayi bɔ̌ nālá á mə̄búg mə́bɛ̄ ású yə̄ nâ bâyi kǎd nyílī míḿbóŋ bábəgə nyé étēde. 5Mim̀bóŋ mítē wayi myá kom ai elé ásie, o mǎn fə̄ myá wɔ́bɔ̄ mvɔ́d. 6Abǒg te wǎyī nyé tə́lē ósū éyé é kə̄lə́ naa yâsɔli árka amvóé; éyə mǎyi wa lóē naa bǐ kə tóbǎn wē. 7Áron a yi kǎd dígī ótú wányum m̀bəŋ wé kídí ésə ǹnyie anə́ ā man tə́lē mə̄lámba, ǎ ngadígi otú. 8Dzam də́dā, ngōngógóle, ábōg ā yi tə́lē mə̄lámba, ǎ ngadígi otú. Otú tē wâyi dígibǎn nālá kɔ́m á mís mə́ Ńtondôbə á ngongǒ bod dzáán ésə, 9tə myǎzu dígī zəzə otú étēde ngə́ míḿkpə́l bíyə́m, ngə́ mə̄túnuŋa, tə myǎzu soě məyɔg étēde. 10Eyɔŋ dzyá á ḿbū, Áron a yi kǎd sɔ́ bɔ̌ ésob nyɔ́l étēde. Ai məkǐ yǎ mə̄túnuŋǎ yā bə́ hə́ və́ ású ńsə́m, a yi kǎd kpee ákə̌ŋ ésob nyɔ́l ású ánág, éyɔŋ dzyá á ńgūmā ḿbú. Éyə̄ áfə̄ myâ myǎyi kǎd bɔ̌ nālá á ngongǒ bod yázu. Ánág yā á nə́ ḿfūfúb dí lâyi wóge ai Ǹtondôbə.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Éyɔŋ wǎyi bɔ̌ zitɔ́g nə́ ó yəm tâŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, mod ósə yǎ ábə̄ bɔ́ a yi və́ Ńtondôbə mân yā ényiŋ dzíé ású yə̄ nâ tə amalá lâdiban bɔ́ á nyɔ́l ábǒg zitɔ́g. É mod ósə̄ bátil á zitɔ́g a yi və́ étun ńsǎŋ mɔ̄ní ású étɔbɔgɔ Ńtondôbə. Bəgéra məwóm mə́bɛ̄ á ńsǎŋ mɔ̄ní ósə. Étun ńsǎŋ mɔ̄ní dzī ńdzɔ̄ hḿ é nə̄ ngab Ǹtondôbə. 14É mod ósə̄ bátil á zitɔ́g, nálā wâtian nâ, é mod a nə́ ókala a tádigi á mīḿbú mə̄wóm mə́bɛ̄ a kələ ósū, nyɔ́lɔ̄ tě ńnye ǎ yi və́ ngab Ǹtondôbə. 15Miǹkúkúmá mí bod myâyǐ kig və́ á yób á lodo, mim̀búbúá myâyǐ kig və́ á sí á lodo, mod ósə[1] a və́ fɔ̄ɔ̄ və etun ńsǎŋ mɔ̄ní ású ngab Ǹtondôbə, yǎ é nə̄ maa ású binyiŋ byáán. 16Wayi nɔ̌ŋ mɔ̄ní mân yā mvóg Īsraɛ̂l, o fudí nyē ású bísíé yā ébə̄m māyi kǎd tóban ai mínā, a yi bɔ̌ naa mvóg Īsraɛ̂l bə́ kad tsǒg mǎm yā ókōbá á mís mə́ Ńtondôbə ású yə̄ nâ mǐ kus binyiŋ byáán.” Ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngábad kɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Ású esob nyɔ́l, wayi lwí bísin ekie a bələ́ fə etə́lega ékie, 18wayi nyé tə́lē á zāŋ ebə̌m míńláŋ ai alatâr, o dzálá nyē ai məndím. 19Éyə̄ Áron ai bɔ́n bóé báyi kǎd sǒb məkǒl étēde, 20ábōg báyi nyî á ndá miǹláŋ, bâyi tádi soban ai məndím ású yə̄ nâ bə́ zā wú. Dzam də́dā ábǒg báyi súbū álatâr babi nə́ bâzu syé ai nâ bâzu dígī mə̄túnuŋa ású Ńtondôbə. 21Bâyi tádí sob mɔ́ ai məkǒl ású yə̄ nâ bə́ zā wú. Mvéndé tě yayi tɔbɔ̌ nālá á kɔ́m ésə ású díé, ású mvɔŋ bod dzié ai ású ngongǒ bod dzábán ésə”. M̀fúfúb ḿbɔ́n 22Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “M̀fág wóe nɔŋɔ́ balabíndā yā bádaŋ nyum ḿbəŋ é míra a nə́ ḿkpāmáŋ tâŋ misaŋ mí mɔ̄ní miǹtɛd mítán, etǔn mɔ̄ní ású ḿbɔ́n sinamónǎ yā wányum m̀bəŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán ai mə́bwí mányum m̀bəŋ á tâŋ mɔní miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán, bibóle á tâŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní miǹtɛd mítán ákyāí bákad və́ ású álatâr ai ndə́g m̀bɔ́n olíva dzyǎ. Ó man fug ḿfūfúb ḿbɔ́n ai byə́m bítē, m̀bəmbə m̀bɔ́n á nyumu m̀bəŋ ḿból bəkǒm balabíndā bákad bɔ, m̀bɔ́n tē ńgɔ̄ hḿ wáyi bɔ ḿfūfúb ḿbɔ́n. Wayi wá mǎn wɔ̄bɔ̄ á ndá miǹláŋ ai árka amvóé, tə́bə́lə ai é byə́m bísə̄ yā étē, etə́le bəkéndele ai é byə́m bísə̄ yā étē, alatâr balabínda, álatâr bákad dígī bīyə́m ai é byə́m bísə̄ yā étē, bísin ai etə́lega dzíé. Wayi mǎn kúb byə́m bíte ǹtótōmaamaa, abǒg tē byáyi bɔ ḿfūfúb éyə̄gan, é dzóm ésə̄ yáyi namba byə́m bítē yâyi bɔ ḿfūfúb. Wayi wɔ́bɔ̄ Áron ai bɔ́n bóé ḿfūfúb ḿbɔ́n o mǎn fə bɔ́ kúb ńtótōmaamaa ású yə̄ nâ bə́ bɔ esíé fada dzáma. 31Eyɔ̌ŋ te wǎyi kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, wa ai bɔ́ nâ: “Ḿbɔ́n ví wâyi bɔ ḿfūfúb ḿbɔ́n ású dáán ai ású mim̀mié mí bod myáán. Bâyǐ kig wɔ́ soě zəzə mod á nyɔ́l, ńdɔ̄ fə myǎyǐ kig fug ḿbɔ̄n ḿfə̄ ó fulan ai wá. É mod ósə a ngákǒm ḿbɔ̄n ó fulan ai wá a soě fə̄ wá á nyɔ́l zəzə mod, myǎyi nyé vaa á tâŋ bǒd yā ndâ bod dzié.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Yénə́, mə tóē Besalel onyǔ, mǎn Uri, mǎn Hûr, yǎ ndâ bod Yúda. 3Mə dzála nyé ai Ǹsísīm Zāmbá, ákə̄ŋ, á fəg, ai á ńyəmán ḿbɔán mə́sú bísíé məkyaí mə́sə, 4ású yə̄ nâ á bui fəg, á kǒm fə̄ byə́m, ai mvɔ́d, ai sílíba ai bikie. 5Ású yə̄ nâ á sɔ́ndi məkɔ́g, á wam bilé á bɔ bisíé nālá məkyaí mə́sə. 6Mǎ bág nye Oholiav, mǎn Ahisamak, yǎ ndâ bod Dan, ńdɔ̄ fə mə̌ fūdī é bod bə́sə̄ bə́ nə́ ákəŋ fəg dzam âbum ású yə̄ nâ bə́ dzálā bísíé bísə mǎyi wa béndē nə̄ ó bɔ. 7Ndá bikóan, árka amvóé, ai alatâr etsíg biyə́m yā á bə́dē nyé á yób ai é byə́m bīsə̄ yā Ébə̌m, 8tə́bə́lə ai byə́m bísə̄ yā étē, etə́le bəkéndele ai é byə́m bísə̄ yā étē, alatâr balabínda, 9alatâr edígi mətúnuŋa ai bibəlan bísə, bísin ai etə́lega dzíé, 10biyé mə́bóg, biyé bí álatâr ású fada Áron, ai byə́m bí bɔ́n bóé, 11ású ésíé fada, m̀fúfúb ḿbɔ́n ai ótú wányum m̀bəŋ ású etɔbɔgɔ Ńtondôbə. É mam mə́sə̄ málā bâyi mɔ́ dzála anə́ mə̄ hə́ bénde wa.” Awɔí Sábad 12Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Nɔŋɔ́ ńkɔ̄bɔ, ó kɔ́bɔ́ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó kad bɔ́ nâ mǐ tóán baalǎ məmǒs mə́ Sábad, ndəm á zāŋ dzam ai mína ású ngongǒ bod dzáán, ású yə̄ nâ bə́ yəm nâ mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, ényɔ́ yǎ ā fúbū mínā. 14Myǎyi nyie Sábad amú á nə m̀fúfúb ámǒs ású dáán. É mod ǎ yi sámala ámǒs tē, a yi wú ai sí é mod ǎ yi bɔ esíé ámǒs tē, tɔ akyaí áfē, bâyi nyé vaa áyɔŋ díé. 15Məmos mə́saman, bod bâyi bɔ̌ bīsíé byábá, hədá ǹgúmā ámǒs zamgbála ósə̄ wâyi bɔ áwɔí amú wáwōge ai Ǹtondôbə. É mod ósə ǎ yi bɔ̌ bīsíé ámǒs tē, a wâg ai sí. 16Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi baala Sábad, bâyi nyé nyie á ngongǒ bod dzábán, mətǐŋ mə́tē mâyi tɔbɔ á kɔ́m yǎ kɔ́m. 17Á zāŋ bía ayɔŋ Ísraɛ̂l, ndəm tě yayi tɔbɔ təge man, amú Ńtondôbə a ngákom yób ai sí á tâŋ məlú mə́saman hədá ámōs zamgbála, ńdɔ a ngáwɔi, a sǔ ḿhəbə”. Á man a ngáman kɔ́bɔ ai Mósɛs á ǹkǒl Sínai: ńdɔ a ngávə́ nyé Bətə́bə́lə̄ bə́ Élad Amvóé bə́bɛ̄, Bətə́bə́lə̄ mə́kɔ́g bə́ tɔ̄á ǹtilán ai onyǔ Ńtondôbə. Á yén áyɔŋ Ísraɛ̂l á ngáyén naa, Mósɛs ǎ vōl kig dúgán sus á ńkǒl, ńdɔ̄ bə́ ngátóban ábə̄ Áron bɔ́ ai nyé nâ: “Á ka, komó bíā é zāmbá yǎ ā yī bía tə́bə̄ ósū amú byāyə̌m kig é dzóm é kə́ yǎ bɔ é mod a ngásɔ́ ai bíā Égîptɛn nyɔ́ naa Mósɛs.” 2Ńdɔ̄ Áron ǎ yalán bɔ́ nâ nɔŋán bimvongá bí mvɔ́d yā bīníngá báán ai bɔ́n ai bəngɔn báán bə́ bə̄bə̄gán á mə̄lɔ́, mǐ zu mə byá və̄. 3Ńdɔ̄ fɔ̄ɔ̄ bod bə́sə̄ bə́ ngáman sɔ́dī bímvōngá bí mvɔ́d bə́ ngábə́ bə́ bə̄gə́ á mə̄lɔ́, bə́ kə́ bya və́ Áron. 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngānɔŋ é mvɔ́d nyī, a mǎn dzɔ́ nyámala, ńdɔ a ngáman vəgələ̌ mān nyag ńdɔ̄ bázu dzó nâ: “Ǎ Ísraɛ̂l, é zāmbá woe a ngákúli wa á ńnam Égîptɛn á nyɔ̄.” 5Á yén Áron a ngáyén nálā ńdɔ fɔ́ɔ́ ā man lóŋ álatâr ósū évəgələ ǎ ngayédǎn fə̄ nâ: “Okídí ó nə amǒs ábóg ású ólugu Ǹtondôbə.” 6É kídí lénde yə válā, ńdɔ fɔ́ɔ́ áyɔŋ Ísraɛ̂l á ngákódō á sí ai ǹdib kídí á ngavə́ Zāmbá ngāŋ bə́ váā fə nyé mə̄túnuŋa mə́ élad miǹnə́m á mvús válā, ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ á sí bə́ ngadí, bə́ nyâ, bə́ kódō fə̄ á sí bə́ ngasamba. 7Ńdɔ Ǹtí á ngādzó ai Mósɛs nâ: «Kələ́, suzú ńkǒl, áyɔŋ o ngákúlī á ńnam Égíptɛn dí, ayɔŋ dóe, lə́ sə́m yǎ hḿ mod ǹsə́m. 8É zēn ō ndəm bɔ́ mǎn kpai, bə́ kódo yǎ étē, bámān nyámala byə́m á ndóan, ńdɔ̄ bákōm mān nyag; ńnyē hḿ bə́ ngalugu ya, bə́ vâ nyé mə̄túnuŋa, bɔ́ nâ: «Ǎ Ísraɛ̂l, bəzambá bóé á bā, ébá bə́ ngákúli wa á ńnam Égíptɛn.» 9Ńdɔ Ǹtí ā dúgan kɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: «Áyɔŋ dí, mə tálā nâ á nə ǹló álɛ̌d ábuí ! 10Tám ma dzoge, mə́ tam bɔ́ soe ólūn á nyɔ́l, mə́ ndámân bɔ́, eyɔ̌ŋ te mǎyi wa dúgán tə́lē ńdzóe mod ayɔŋ ḿfə́.» 11Ńdɔ̄ Mósɛs a tádī nâ a kogolan ai Ǹtí Zambá wōē, nyé nâ: «Ǎ Ńti, dzé fə wǎsoe ayɔŋ dóe olún á nyɔ́l nā, sə áyɔŋ dí ńdɔ wǎmēn ó ngákúlī á ńnam Égíptɛn ai ngul ayɔ́g, ai fím yǎ wɔ́ wóe a ? 12Yə Egîptɛn bə́ dzō nâ mətóm émɔ mə́ ngábɔ̄ nâ á kúlī bɔ́ á ńnam wáán, ḿból yə̄ nâ á kə̄ bɔ́ mǎn wē á miǹkǒl ai nâ dzwé dábán á dzaŋ á sí. Vóán m̀bə̂ olún yǎ wāwóg. Dzǒge tə́ ábé yā ó hə́ yi bɔ áyɔŋ dóe. Dúgân tsǒg bītúgā bíe Ábrahám, Ízag ai Ísraɛ̂l: tsogó anə́ ó ngākani bɔ́ sɔŋ, wa nâ: «Mayi bulǔ mvɔŋ dzǎn anə́ átītiě yā yób, mayi və́ mvɔŋ dzǎn é sí ésə myǎyén nyī, anə́ ḿból mə̄ ngákag mínā; myǎyi tɔbɔ étēde á kɔ́m yǎ kɔ́m.» 14Ńdɔ Ǹtí á ngāvɔ́bi, təgě fə bɔ áyɔŋ díé ábé ásə a ngábə́ bələ́ nə́ a bɔ bɔ́. 15Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádúgan sus ńkǒl, a bələ́ mə̄kɔ́g mə́ mvéndé mə́bɛ̄ á mɔ́, mə́ tɔ̄á ńtilán âbum ai á mvús; 16məkɔ́g mə́tē, Zambá nye a ngákom mɔ émēn á mǎn fə til ótil ó ngábə́ étē. 17Ḿból Yosué a ngáwóg ésosog ai é bīá ńnam ó yiaga, nyé ai Mósɛs nâ: “Nguŋulu bitá yasɔ́ á dzāl álī !” 18Mósɛs nyé nâ: “É kíŋ yābám nyīlí e sə́ kíŋ básə́gələ bod á bītá, tɔ̌ kig bikígá bí bod nə́ bə́ túb bītá: mawóg bīá bí ábóg.” 19Ǹnyie anə́ Mósɛs a ngákə kwí á dzāl, a ńtâ mǎn nyag á tə́lə, bod bə́ dzə́mə. A maná fɔ́ɔ́ fam: a bímí mə́kɔ̄g á sí, mə́ mān bóle á ńkǒl á sī hā. 20Ńdɔ ǎ bi é mān nyag bə́ ngáman kǒm nyɔ̄, a tumí á ndóan, ǎ ngatság, a nɔŋɔ mənyuŋ, a kúbū á mə̄ndím, ǎ nganyû bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 21Ńdɔ̄ Mósɛs a dzó ai Áron nâ: “É bod bá bə́ ngábɔ wa dzé, nə́ wakə ai bɔ́ ákyāí mod elə́lə́b dzī ?” 22Áron nyé nâ: “Tə tə́ ńtí wam a daŋ liŋan ai ma. Wǎmēn wayəm nə́ áyɔŋ dí lâdiŋ bɔ hə abé. Ḿbɔ̄ bə́ dzó ai ma nâ: “Komó bíā é zāmbá ā wulu bíā ósū, amú é Mósɛs a ngasɔ́ ai bíā Égîptɛn nyɔ́, byǎyə̌m kig é dzóm é bɔ̄ nyē.” Ńdɔ mǎsílí bɔ̄ nâ: “Zá á bələ́ mvɔ́d hālá ?” Ńdɔ̄ bánɔ̄ŋ mvɔ́d bə́ kālán mā, mə woá á ndóan: mǎn nyag a komobán.” Ńdɔ̄ Mósɛs ǎ zu yén naa, ayɔŋ Ísraɛ̂l á dzâ yǎ fəg, amú Áron a ngádzóge bɔ́ naa bə́ bi osɔ́n á mís míńzízíŋ myábán. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátə́bə̄ á mgbág elum nyé nâ: “Zá á nə̄ ndi ai Zambá, ényɔ́lɔ tě á tə́bə́gə̄ á mvús dzáma", ńdɔ fɔ́ɔ́ mvɔ̄g Lévi bə́ ngátógan, bə́ tə́bə́ nyé á mvús. Nyé ai bɔ́ nâ Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a dzó nâ: “Mod ósə̄ á tīndigi okəŋ bitá wóé ángə̄də́g, bɛ́dán mǐ siigi êlum, nyíígán á mə̄ndá mə́sə mǐ wē tɔ bə̄bə́nyɔ̄ŋ, tɔ bəmvóé báán, tɔ é bod bə́ tsáá ai mínā”. Mvóg Lēvi bə́ bɔ̄ɔ̄ fɔ̄ɔ̄ anə́ Mósɛs a ngákad bɔ́, bə́ wé fɔ̄ɔ̄ bod bakúda miǹtɛd mílɛ́. Mósɛs nyé nâ: “Mǐtə́lé fɔ̄ɔ̄ mínā bə́bēn á étīē bəfada bə́ Ńtondôbə ámōs dí mod a ndzí kig tigibi naa a wé tɔ mɔ́n wōē tɔ mǎnyāŋ wōē, ású tē ā və́ mína ǹtótōmaamaa[1] ámōs yə aná”. Kídí ē ngáyi lénde, Mósɛs nyé ai ǹnam nâ: “Mǐ sə́m ḿbə̂ ǹsə́m; mə́ tam bɛ́d ábə Ǹtondôbə, kámānâ, mayi bɔ̌ naa a vɔ́bí ai é ngogolán māyi kogolan ai nyé ású ńsə́m wáán.” 31Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádúgan ábə Ǹtondôbə, nyé nâ: “Áyɔŋ dí lə́ sə́m ḿbə̂ ǹsə́m, bə́ mān kǒm zəzə zambá mvɔ́d. Dzǔ bɔ evǔs tē, ngə́ á sə́ á kīg nálā, ó tsig ma dzwé á é kálara woe o ngátil.” Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “É mod ǎ byāndī mā ńnye mǎyi tsíg dzwé á kálara wama. Ḿfág wóe, kələ́ ai ǹnam ḿfág mə̄ ngákad wa. Éngəlɛs wama a yi wa wulu ósū. Ńdɔ̄ ámǒs məkunuŋa, mayi bɔ́ ndə́gələ ású ńsə̄m wábán tē. 35Ńdɔ Zambá á ngándə́gələ ayɔŋ Ísraɛ̂l ású bə́ ngakom mǎn nyag, é mǎn nyag yǎ Áron a ngákom. [1] Abuí bəyəm bábōd naa ǹkɔ́bɔ̄ ví wásɔ̄ fɔ̄ɔ̄ ábə̄ Zambá émēn. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kódógō á sí wǎmēn ai áyɔ̌ŋ yā ó ngāsɔ́ ai dɔ́ á Égîptɛn dí mǐ kə̄ ńnǎm yā mə̄ ngákag Ábrahám, Ízag ai Yákɔb, mə ngákan sɔŋ nâ mayi wá və̄ mvɔŋ bod dzabán. 2Mayi lóm Éngəlɛs yǎ ā tə́bə wa ósū, mayi tsídǎn məyɔŋ Bəkanǎŋ, Bamorít, Bəhitít, Bəperizít, Bəhivít, ai Bəyebusít. 3Bɛ́də́ ó kə̄ á ńnǎm yā mə̄nyáŋ ai wé bí tə̄mə́, vəda mǎyǐ kig wulu ai mína eyɔŋ mə zǎ kə́ mína wé á zēn amú mī nə ayɔ̌ŋ yā á nə́ ńlō álɛ̌d éyə̄gan.” 4Á wóg Ísraɛ̂l a ngáwóg álɛ̄d ńkɔ́bɔ̄ dí ńdɔ a ngábɔ̄d bīyé məlunga, mod təgě fə bɔ́d mīḿbɔ́d mí nyāngá míé. 5Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu dzó ai Mósɛs nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ mǐ nə̄ áyɔ̌ŋ yā á nə́ ńlō álɛ̌d éyə̄gan, ngə́ mə̄ wūlú ai mínā, tɔ mǎn étun ábǒg, mayi mína dzâ. Ábōg dí sɔ́dígán mim̀bɔ́d mí nyāngá nyáán mə́ zu yəm anə́ mā syéan ai mína.” 6Ńdɔ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman sɔ́dī mīḿbɔ̄d mí nyāngá myábán á ńkǒl Horeb. 7Á Étīé dzábán ésə, Mósɛs a ngábə́ kadəgə tyé ébə̌m Ńtondôbə á dzāl étē, a kə́ə́ ai dzɔ́ á fəfə́l, bə́ lóege dzɔ́ naa: “Abáá Bítógán”. É mod ósə ǎ yii ná a yén Ńtondôbə, a kə́ə́ Ábāā Bítógán, á fəfə́l wē. 8Á ńtɔ̄á hḿ nâ, éyɔŋ Mósɛs ǎ kə Ábāā Bítógán, ǹnam ósə̄ ó kódó á sí, ó ńtə́lə, mod ósə a tə́lə̄ á ḿbɛ̄ sí wóé, a bəbəgə anə́ Mósɛs ǎ kə nyî Ábāā Bítógán. 9Ǹnyie anə́ ā nyían yǎ nālá, ǹkum ńkúd ó sūzú, ó sɔ́ tə́bə̄ á ḿbɛ̄ yób; Ǹtondôbə ǎ ngalɛ̂ ai Mósɛs. 10Éyɔŋ ǹnam ó yén yǎ anə́ ńkum ńkúd ó tə́lə́ á ḿbɛ̄ Ábáá Bítógán nālá, mod ósə a tə́bə̄ tə́tə̄lə́ á ḿbɛ̄ sí wóé, a lúí ńlō. 11Ǹtondôbə ǎ kadəgə lɛ̂ ai Mósɛs a bəbəgə nyé ásū, anə́ mod a lɛ̂ ai mvóé dzīé. Á mvūs hālá Mósɛs a dúgán á ndá, ǹka woé Yosué, ndómán Nún, nyé á līgí a tɔá Ábāā Bítógán, təge kwí á ńsəŋ. Ngogolán Mósɛs 12Mósɛs nyé ai Ǹtondôbə nâ: “Yénə́ hḿ ǒ kād mā nâ, bɛ́də́ ai áyɔŋ dílī, vədá təge ma lə́dē é mod wǎyi lóm naa bíā nyé bī kə. Wa ndzí kǎd nâ: mayəm wa á dzwé dóe, ńdɔ̄ fə o bələ́ maa á mís máma ! Ngə́ mə bələ́ á fɔ̄ɔ̄ maa á mís móe, bɔ̌ hḿ tə́ naa mə́ yəm məzěn móe, ḿból yə̄ nâ mə́ yəm wa, mə́ bɔ̄ ényɔ̄ yǎ wāfû ǹnə́m. Tsogó tə́ fə̄ nâ áyɔŋ dí á nə ayɔŋ dóe”. 14Ǹtondôbə nyé nâ: “Yə mǎmēn mayi kə, mə və́ə́ wa awɔí ?” 15Mósɛs a dúgán fə dzó nâ: “Ngə́ wāmēn wāzǔ kig, tə wabɔ nâ bǐ kódō vá. 16Éyə̄ hḿ báyi yəm yá naa, tɔ mǎ, tɔ ayɔŋ dóe bǐ yén maa á mís móe ? Sə ńwūlán wāyi wulu ai bíā a ? Ḿból yə̄ nâ ai mǎ, ai ayɔŋ dóe bǐ zā fūlán ai mə́yɔŋ məvɔ́g mə́sə̄ mə́ nə́ á sí”. 17Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “É dzóm ō dzó dzílī, mayi dzɔ́ dúgán bɔ amú ō yén maa á mís máma, ńdɔ̄ fə mayəm wa á dzwé dóe.” 18Mósɛs nyé ai Ǹtondôbə nâ: “Makogolan ai wa, dzǒge tə́ mə́ fɔ̄mbɔ dúmá dóé.” 19Ńdɔ Zambá ā yalan nyé nâ: “Mayi bɔ̌ naa m̀fyɛ wám ó lod á mís móe, á mís móe mayi tád dzwé dámā yə̄ á nə́ naa: YAHVÉH, ǸTONDÔBƏ. É mod mǎdiŋ yén ngɔ́l, mə yénə́, ényɔ́ mādiŋ dzu, mə dzǔ”. 20Ńdɔ̄ fə a dúgán dzó nâ: “O sə́ kig ma dzǎm baan ásū, amú mod a sə́ kig ma dzǎm baan ásū a nyiŋí”. 21Ǹtondôbə a dúgán fə dzó nâ: “Yénə́ áfōlā dí á yóó á mgbág dzam, wayi tə́bə̄ á ńkōm á yób. 22Éyɔŋ dúmá dámā láyi lod, mayi wa sɔli á ḿbōg ákɔ́g, mə búdi fə wa á dwé dámā étēde a kəle kwí anə́ māyi lod. Á mvús hālá, mayi yáī dwé dáma ó yén ma hə mvús, amú asú dáma, mod a sə́ kīg dɔ́ dzǎm yén.” Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Salá bifas mə́kɔ́g bíbɛ̄ anə́ ébí bí ósú, ó bɛd ábə ma á ńkǒl á yōb, eyɔ̌ŋ te mǎyi dúgán til á mə̄kɔ́g bíbúg bí ngábə́ á mə́kɔ́g mə́ ósú yā ó ngāman bwé. 2Tɔbɔ́gɔ̄ á ngomozan kíkídígi, ó bɛd ai ǹdib kídí á ńkǒl Sínai, ó yāngá ma hálā á óbobon ńkǒl á yōb. 3Tə mod m̀fə́ a bɛ́d ai wa tə mod a yéne tɔ ǹyénán á ńkǒl tē ósə, tɔ miǹkunda bíyə́m, tɔ émí mīnén tɔ émí mītɔ́g, tə myákə á mə̄dîga á mgbág ǹkǒl.” 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ Mósɛs a ngásal bifas mə́kɔ́g bíbɛ̄ anə́ ébí bí osú ńdɔ a ngákún kódō á sí kíkídígi, a bɛ́də́ á ńkǒl Sínai anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē nyé a bələ́ bifas mə̄kɔ́g bíbɛ̄ á mɔ́ móé. 5Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngásus á ńkūd étē a ńtə̄lə̄ wē bân nyé. Nyé nâ: “Ma hḿ nyɔ mǎzu bɔ̌ élad amvóé á mís mə́ áyɔŋ dóe, mayi bɔ̌ biyə̌ŋ bí mǎm yā byábə́ yǎ kig tám bɔɔbǎn nálā ńnam m̀fə́ ngə́ âyɔŋ afə́ kig. Ńdɔ̄ hḿ áyɔŋ o tɔá ai dɔ́ láyi yén ésīē Ńtondôbə, amú dzǎm ékɔ wɔ̌ŋ ńdɔ mǎyi bɔ ai wa. 11Kálágā hḿ é dzam mabénde wa ámōs dī. Mazu wa tsídan ósū Bamorít, Bəkananít, Bəhitít, Bəperizít, bəhivít ai Bəyebusít. 12O bɔɔ ókála naa təge bɔ̌ élad ai batɔbɔ ǹnamǎ yā é sí wākə nyían, bə́ zā və̄ŋán ólām á zāŋ dzoe. Myǎyi mǎn tsǎm balatâr bábá, mǐ mān búg məkon mábán, mǐ mān tsíg mə̄ndíé mə́ álatâr mábá. 14Tə walugu Zambá ḿfə̄, amú Ńtondôbə a nə dzwé naa Abána, amú á nə Zambá abán. 15Tə wabɔ elad ai batɔbɔ ǹnama, amú ábōg babɔ ngobinda ai bəzambá bábá, ai ávə̄ bɔ mətúnuŋa, bə́ nə wa dzǎm bánda, ǒ ngadí mə̄túnuŋa mábá. 16Ngə́ mī lúgú bɔ́n báán bəngɔn bábá, bəngɔn bábá bə́ ngabɔ ngobinda ai bəzambá bábá, bə́ ngatíndī fə̄ bɔ́n báán nə̄ bə́ bɔ ngobinda ai bəzambá bábá. 17Eki təge kǒm wāmēn mīńnyāmálán bəzambá bikie. 18Wayi baala ábōg bívúvoě bə̄ḿbāŋála. Wayi kǎd dí bīvúvoě bə̄ḿbāŋálā á tâŋ məlú zamgbál, anə́ ḿból mə̄ ngábénde wa, ábōg mə̄ ngátə́lē á ngɔn Abib amú ngɔn Abib tě ńgɔ o ngákwí á Égîptɛn. 19É dzóm ésə̄ yátádi kwí âbum bənyía é nə̄ éńdzāma, ǹnóm ásə, ǹtól éyə́m ósə tɔ éví ńtɔ̄g tɔ éví ńnēn. 20É bān bə́yóm bōzele bə́ ósú, wayi bɔ́ kode ai mǎn ńnóm éyə́m, ngə́ wāyǐ kig bɔ́ kode, o mǎn bɔ búg kíŋ. Miǹtól mí fám mísə̄ yā bɔ́n bóe wayi myá kode, eki təge ma sɔ́ təbə́ a mís mīńsɔ́ mí mɔ́. 21Wayi kǎd bɔ̌ bīsíé mə̄lú mə́saman, dá ámǒs zamgbála ńgɔ wǎyi wɔi, tɔ ábōg bábɛ̄ bidí, tɔ ábōg bákwé, wayi wɔi. 22Wayi kǎd dzə́mē ábōg bə́sɔ́ndɔ ású bíbūmá bí ósú yā mə̄kwé mə́ óvə́gā móe ai abóg mə́kwé yā məsulí mə́ ḿbú. Biyɔŋ bílɛ́ á ḿbú ósə, é dzóm ésə̄ é nə́ ńnōm fám yâyi kə́ tə́bə̄ á mís mə́ Ńtí Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. Amú māyi mǎn tsídǎn məyɔŋ ású dóe, mə̌ nganénē fə miǹnyie míe, təge ai é mod a yi vəle ai wa sí dzóe ábōg wāyi bɛ́d naa wakə kwí ásū Ńtondôbə Zambá woe m̀bú ósə biyɔŋ bílɛ́. Eki tə túni məkǐ mə́ étsígā dzáma ḿbámāná ai ḿbāŋála ekɔ̌ sāŋ, ńdɔ̄ fə təge nyiě mə̄túnuŋǎ yā ábōg Páska a kələ kwí kíkídígi. Bíbūmá byádaŋ m̀bəŋ á bíbūmá bí ósú yā sí dzóe, wayi sɔ́ ai byá á ndá Ǹtondôbə woe. Eki tə yám mān ékə́lá ai mənyáŋ mə́ nyīá.” Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngádzɔ́ ai Mósɛs nâ: “Tilí bíbūg bīlí, amú bibúg bítē ḿbya mə hə bɔ élad amvóé ai wa fǔfulu ai Ísraɛ̂l.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátɔbɔ á Sínai bân Ǹtondôbə á tâŋ məmǒs mə̄wóm mə́nyi, məlú fə məwóm mə́nyi; tɔ ḿbāŋála təge dí, tɔ məndím təge nyú ńdɔ a ngaman tǐl bībúg bí Élad Ámvóé á mə̄kɔ́g ai Awóm Mvéndé. Ńdɔ Mósɛs a ngásus á ńkǒl Sínai, a bələ́ mə̄kɔ́g mə́bɛ̄ á mɔ́; a nə há, təge yə̌m na asú díé á ngafyɛ ya, ḿból á ngákə lɛ̂ ai Ǹtondôbə. Ḿból Áron ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyén ékob ású Mósɛs é fyɛge nálā, bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ á sūbū nye babi. 31Mósɛs ǎ ngalóē bɔ́; ńdɔ̄ Áron ai miǹló mí bǒd yā ńnam bə́ ngákə. Mósɛs a manə́ bɔ lɛ̂ é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngákad nyé á ńkǒl Sínai. Ńnyie anə́ Mósɛs a ngáman ǹkɔ́bɔ, ńdɔ a ngátindi eyé ásū. Á ńtɔ̄á naa, éyɔŋ ǎ kə lɛ̂ ai Ǹtondôbə, a vǎ éyē ásū; a dúgān fə dzɔ́ tindi éyɔŋ a kwí na a kə tóban ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, a kǎd bɔ̄ é mam Ǹtondôbə a hə́ béndē nyé. 35Éyɔŋ ǎ suan, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ yénə anə́ ékob ású dzíé yáfyɛ; abǒg tē, Mósɛs ǎ tindi eyé ásū; a bǎd fə̄ dzɔ́ vaa hālá, éyɔŋ ǎ kə kɔ́bɔ ai Ǹtondôbə. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábanda ekóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, nyé ai bɔ́ nâ: “É mam Ǹtondôbə a ngábéndē nâ mǐ bɔ, émɔ̄ má: 2myǎyi kǎd bɔ̌ bīsíé mə̄lú mə́saman, dá ámōs zamgbála wâyi mína bɔ ḿfūfúb ámǒs ǹgúmā ámǒs áwɔí ású Ńtondôbə. É mod ósə ǎ yi bɔ ésīē ámǒs tē bə́ bə̄lə́ naa bə́ wê nyé. 3Eki təge koman ndóan dzié ámǒs Sábad.” Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngádzó ai ekóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “É mam Ǹtondôbə a ngábénde é mɔ́ má: 5kándígán mim̀və́án á byə́m bí mɔ́ byáán ású Ńtondôbə. É mod ósə ǹnə́m wátíndī nyé á zu fə ai m̀və́án ákab wōé ású Ńtondôbə, mvɔ́d, sílíba, 6vɛ́lə́vɛs bulúm, ai evə́le ai nyɔ́l anə́ ḿfǒl, é ndɔ́mbɔ̄ é nə̄ áfǐb ai mim̀vɔ́d bíkə́lá, 7bikob bikə́lá, ǹkomán ai mə́yáŋ mávíe, ekob é tɔ̄á ólələb, ai elé ásie. 8M̀bɔ́n ású ḿfyɛ, balabínda ású ḿbɔ́n mə́wɔ́bɔ, ai otú məsan. 9Məkɔ́g mə́ kornalína ai mətabí ású ńdzamán éfod ai ekǒb yā óngon. 10Miǹkə́kə́ŋ mísə̄ yā ábə̄ mínā mí zu dzálá é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábénde. 11Etɔbɔgɔ, ébə̌m ai ǹdǐl yā étēde, kɔb dzié ai miǹkadaga míé, mim̀bóŋ míé ai məndíé móé ai mətǐŋ yā étēde. 12Ewɔ́li ai mim̀bóŋ míé, etɔá ébúli miǹsə́m ai é sūláya a búdi dzɔ́. Tə́bə́lə ai mim̀bóŋ míé, məmvié mə́sə ai bəḿbāŋálā mə́túnuŋa, 14alámbā miǹtəm, ai bibəlan bíé, mim̀fyɛ míé ai m̀bɔ́n ású m̀fyɛ. 15Alatâr balabínda ai mim̀bóŋ míé ai m̀bɔ́n mə́wɔ́bɔ, otú məsan, ai eyé ńtsígi yǎ ḿbɛ̄ étɔbɔgɔ. 16Alatâr yǎ édīgi mətúnuŋa ai yáŋáyaŋa bikie woé, mim̀bóŋ míé ai məmvié móé, bísin ai ebyɛdəga dzíé. 17Bikəlě yā ébə̌m, məndíé ai mətǐŋ yā étēde ai eyé ńtsígī yā ḿbɛ̄ ébə̌m, 18mvi yǎ étɔbɔgɔ ai ényí yǎ ébə̌m ai miǹkǒl yā étēde. 19Biyé bí nyāngá yā bábəlan ai byá á ḿfūfúbu, mim̀fúfúb míḿbɔ́d mí fada Áron ai mim̀bɔ́d yā bɔ́n bóé báyi kǎd bɔ̄d á ésīē fada dzábá.” 20Ńdɔ̄ hḿ ékōán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ésə̄ é ngákódō Mósɛs ósū. 21Ébá bə́sə ǹnə́m ó tíndigi bɔ́ ai ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ évāg á ńsísīm bə́ ngazu ai afáŋ dábán ású Ǹtondôbə, ású mə́lóŋ mə́ ébə̌m bíkóán, ai bisíé bísə̄ yā étēde ai ású elad mim̀fúfúb biwɔ́man. 22Fám ai biníngá bə́ ngakúban hḿ ébá bə́sə ǹnə́m ó tíndigi bɔ́, bə́ ngázu ai bibánaŋa, bimvongá ai bilondé, ai miǹsángá, bidzáman bí nyɔ́l bí mvɔ́d məkyaí mə́sə, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngavə́ Ńtondôbə dzóm mvɔ́d. Ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ éyé é tɔ̄á nyɔ́l bulúm ngə́ é viege, ngə́ nyɔ́l m̀fǒl, ngə́ é ndɔ́mbɔ́ é nə̄ áfǐb ngə́ mim̀vɔ̌d bíkə́lá, bikob bə́yóm míńtómbá, ńkōmán ai mə́nyáŋ mávíe, ngə́ ékob é tɔǎ ólələb, bə́ ngazu ai byá. É mod ósə a ngábə́ dzǎm və̄ dzóm sílíba ngə́ mvɔ́d ǎ ngazu hḿ və̄ Ńtondôbə afáŋ díé. Ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ bīlé bí ásie nə́ bə́ nə bəlan ai byá á bīsíé bizǐŋ yā mə̄lóŋ bə́ ngázu hḿ ai byá. É bīníngá bə́sə̄ bə́ ngábə́ ákə̄ŋ bə́ ngatiŋ biyé ai mɔ́, bə́ ngazu hḿ ai miǹtiŋán bíyé bí tɔ̄á bulúm, evə́le ai nyɔ́l m̀fǒl, ai ndɔ́mbɔ̄ é tɔ̄á áfǐb. É bīníngá bə́sə ǹnə́m ó tíndigi bɔ́ ású ákə́ŋ mɔ́ dábá bə́ ngatiŋ mim̀vɔ̌d bíkə́lá. Ńdɔ̄ hḿ bə̄tə́bə̄ bə́ ósú bə́ ngázu ai ngɔ̌g miǹdzámán ai ngɔ̌g mətabí yā ádzaman éfod ai ekǒb yā óngon, balabínda ai m̀bɔ́n ású ḿfyɛ, ai m̀bɔ́n mə́wɔ́bɔ ai otú məsan. É fám ésə ai biníngá bə́sə ǹnə́m ó tíndigi bɔ́ nə̄ bə́ və ngab dzabá á bīsíé yā Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs nə́ bī bɔ̄ɔ̄bán, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngázu ai Ǹtondôbə afáŋ dábán. Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngádzó ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “Yénán, Ǹtondôbə ǎ tɔ́b Besalêl, mɔ́n Uri, mǎn Hûr, á mvɔŋ bod Yúda. 31A dzálí nyē ai ǹsísīm Zāmbá ású yə̄ nâ á bi akə́ŋ, fəg ai ǹyəmán ńkomán byə́m məkyaí mə́sə; nə́ á tye məfə̌g yā ákom byə́m bí ákə́ŋ, Á kom byá ai mvɔ́d ai sílíba ai ekie, á yə̄dân ngɔg ású ńdzamán, ai ásyē bīlé ai ábɔ̌ bīsíé bí ákə́ŋ bísə. A və́ fə nyé fəg yǎ kálan ńyəmán mam, dzam də́dā ai Oholiav mǎn Ahisamat yǎ ndâ bod Dan. 35A ngádzálī bɔ́ ai akə́ŋ yā ábɔ̌ bīsíé bí ńkə́kə́ŋ bísə tɔ ǹkaŋán byə́m, tɔ ǹtiŋán byə́m, tɔ ǹladán bíyé bí nə́ nyɔ́l bulúm, evə́le ai nyɔ́l m̀fǒl, bisíé bísə, bə́ tyê áfə̄ byə́m á ńlō.” Betsalêl bân Ohiliav ai é mod ósə Ǹtondôbə a ngávə́ ákə̄ŋ ai fəg yǎ áyə̌m bɔ ésīē ésə̄ yábəbə m̀fúfúb ḿfúfúbu, bâyi dzɔ́ bɔ anə́ ḿból Ǹtondôbə a ngábénde. 2Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngálóe Betsalêl bân Oholiav ai míḿfəfə́g mí bod mísə̄ yā Ńtondôbə a ngávə́ ákə̄ŋ, é bod bə́sə̄ yā ńnə̄m ó tíndigi nâ bə́ zu bɔ ésīē. 3Ńdɔ̄ Mósɛs a ngávə́ bɔ̄ é byə́m bísə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngávə́ âkab dábá ású mə́lóŋ mə́ ndá m̀fúfúb ḿfúfúbu. Ḿból bə́ zaa hə ǹzuán kídí ésə ai məfáŋ mábá, 4ńdɔ̄ míńkə́kə́ŋ mí bǒd yā mí bɔɔ məlóŋ mə́ ḿfúfúb m̀fúfúbu mí ngáman dzogě bīsíé, m̀bɔ́ ḿbɔ́g, m̀bɔ́ ḿbɔ́g, bə́ sɔ́ɔ́ ábə̄ Mósɛs, 5bɔ́ ai nyé nâ: “bod bə́ ngazu yǎ ai byə́m ńnəməná, a lod ábím láyəan ású ésíé mə́lóŋ yā Ńtondôbə a ngábéndē bíā nâ bǐ bɔ”. 6Ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóm ábēndé bə́ ngakə bâkad dɔ́ á ńkān ósə nâ: “Tə fə mod tɔ fám tɔ miníngá, a bad sɔ́ ai dzóm ású mə́fáŋ yā məlóŋ mə́ ḿfúfúb m̀fufúbu”, bə́ ngadzəg á fɔ̄ɔ̄ bod nə́ tə bâbad zu ai byə́m. Ńdɔ̄ á hḿ bod bə́ ngávɔd sɔ́ ai byə́m. 7Amú byə́m byáyáŋǎn kīg fə ású mə́lóŋ, hálā bí būbug yā fə̄ á yōb. 8Ńdɔ fɔ́ɔ́ mim̀fəfə́g mí bǒd yā mí bɔɔ bisíé mí ngálóŋ Étɔbɔgɔ. Ai mim̀bâga bíyé áwôm, m̀bəmbə afǐb ndɔ́mbɔ́ ai vɛ́lə́vɛ́s e tɔá nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl bivəgələ̌ bəkerúbim bí tɔ̄á ǹtiŋán étēde. 9Ǹtíé ḿbâga ósə̄ ó ngábə́ ngongo mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mwom ndam yǎ ḿbâga ósə ngongo mɔ́ mə́nyi, mim̀bâga mísə̄ mí ngábə́ ńtīē ai ndam dzyǎ. 10Ńdɔ a ngáman bâdǎn míḿbâga mítán, émí ai émí mīvɔ̄g. 11Ńdɔ a ngákom akéné vɛ́lə́vɛs nyɔ́l ekɔŋ á kɔmɔlɔ ḿbâga ósú, á suga éladaga ósú, a bɔ̌ fə̄ nálā á kɔmɔlɔ ḿbâga mvúā yā éladagǎ bɛ̄ɛ. 12Ńdɔ a ngákom akéné mə̄wóm mə́tán á ńkɔ̌ŋ yā ḿbâga ósú, akéné fə məwóm mə́tán á suga ḿbâgǎ yā éladagǎ bɛ̄ɛ, akéné á tɔ̄á ńtāān mvág lādá. Ńdɔ̄ a ngábɔ kɔ̌b mvɔ́d mə̄wóm mə́tán a mǎn bâdǎn mīḿbâga mí ai émí mīvɔ̄g ai kɔ̌b tē, Etɔbɔgɔ é yə́mə́ hḿ á kpím. 14Ǹdɔ̄ fə a ngákom mim̀bâga bíyé mim̀vɔ̌d bíkə́lá ású ébə̄m é nə́ Étɔbɔgɔ á yób. A ngákom myá áwômo ai m̀bɔ́g. 15Ǹtíé ḿbâga ósə̄ ó ngábə́ ngongo mɔ́ məwóm mə́lɛ́, ndam ngongo ényi, mim̀bâga awômo ai m̀bɔ́g mí ngábə́ mísə ábím dá. 16Ńdɔ a ngábâdan mim̀bâga mítán émí ai émí mīvɔ̄g, míḿbâga mivɔ́g mísaman émí ai émí mīvɔ̄g. 17Ńdɔ a ngákom akéné məwóm mə́tán á kɔmɔlɔ ḿbâga mvúa yā éladaga ósú, a komó fə akéné mə̄wóm mə́tán á kɔmɔlɔ ḿbâgǎ yā éladagǎ bɛ̄ɛ. 18Ńdɔ a ngákom kɔ̌b bikie məwóm mə́tán nə́ á man dzɔ́n ébə̌m ḿból yə̄ nâ é yəm á kpím. 19Ńdɔ a ngákom ǹdǐl ai bikob bíkə́lá yā bə́ ngáman wɔ́bɔ̄ bâ, ai ǹdǐl m̀fə́ á yób ai m̀bəmbə ekob. 20Ńdɔ̄ fə a ngákom miǹkadaga mí tə́lə̄ tə́tə̄lə́ á yób ai elé ásie 21moŋolo mɔ́ áwôm mə́ ngábə́ ńtíé yā ńkadaga ai dzóŋolo wɔ́ dá ai etun á ndam ésə. 22Ǹkadaga ósə ó ngábə́ bələ́ bifɛdəga bíbɛ̄ bí tɔá ńdzɔ̄nán bí bə̄bɛ̄ bí bə̄bɛ̄. A bɔ̌ fə̄ nálā ású míńkadaga mísə̄ yā etɔbɔgɔ. Miǹkadaga məwóm mə́bɛ̄ ḿfág yā ńtīē. Ńdɔ̄ fə a ngákom miḿbóg mí sílíba məwóm mə́nyi á miǹkadaga məwóm mə́bɛ̄ á sí, míḿbóg míbɛ̄, á ńkadaga m̀bɔ́g á sí, ású bifɛdəga bíé bíbɛ̄, ai mim̀bóg míbɛ̄ ású bifɛdəga bíé bíbɛ̄ bí éví ḿbɔ̄g. Ású ésǔ bɛ̄ɛ yā Étɔbɔgɔ, âkoé, a bɔ̌ miǹkadaga məwóm mə́bɛ̄ ai mim̀bóg myábá mə̄wóm mə́nyi mim̀bóg míbɛ̄ á sí ǹkadaga ósə. Éfǎs yā tín Etɔbɔgɔ á məyímbī mə́ ńló dzóbo, a komó miǹkadaga mísaman; ńdɔ̄ fə a ngákom miǹkadaga míbɛ̄ á mə̄búg yā tín Etɔbɔgɔ, mvág lādá a tádigi á sí a kələ kwí á yób, á ńtīē ókéné ósú, éyə̄ fə a ngábɔ̄ nálā ású miǹkadaga míbɛ̄ yā mə́búg mə́bɛ̄. Miǹkadaga mí ngábə́ mwom ai mim̀bóg mí sílíba myábá mim̀bóg áwômo ai mísaman á ńkadaga ósə̄ á sí mim̀bóg míbɛ̄. 31A ngákom mim̀bóŋ mí élé ásie mítán ású miǹkadagǎ yā fəfə́l dzyā yǎ Étɔbɔgɔ, ai mim̀bóŋ. mítán ású miǹkadagǎ yā fəfə́l Etɔbɔgɔ fɔ́g, ai mim̀bóŋ mítán ású miǹkadagǎ yā tín Etɔbɔgɔ á mə̄yímbī mə́ ńló dzóbo. Ndɔ́ fə a ngákom m̀bə́ŋ yā zə̄zǎŋ nə́ ó túlán a kódogo ábúg dí a kələ kwí édí yā zə̄zǎŋ. miǹkadaga. Ńdɔ a ngáman yalǐ miǹkadaga ai mvɔ́d, a ngákom akéné dábán ai mvɔ́d é vóm mīḿbōŋ myázu nyî, a mǎn fə̄ yalǐ mīḿbōŋ mítē ai mvɔ́d. 35Ndɔ́ a ngákom ńtsígi ai vɛ́lə́vɛs e tɔá nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl ai m̀bəmbə afǐb ndɔ́mbɔ́, bəkerúbim bə́ tɔ̄á ǹtiŋán étēde. Ńdɔ a ngákom məndíé mə́ élé ásie, a mǎn mɔ́ yali ai mvɔ́d, kɔb dzábá é ngábə́ mvɔ́d a komó mətǐŋ mə́ sílíba mə́nyi. Ndɔ̄ fə a ngákom eyé yā ḿbɛ̄ Étɔbɔgɔ, é tɔ̄á vɛ́lə́vɛs yǎ ē nə́ nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl ai m̀bəmbə afǐb ńdɔ́mbɔ́, ǹtiŋán ai ondɔndɔ. Ai məndíé mábá mə́tán fǔfulu ai kɔb dzábá, a ngáyali miǹló myábá ai bəngɔ́kɔbɔ bábán ai mvɔ́d, miḿbóŋ mítán myábá mí ngábə́ ḿbɔán ai ekie. Ńdɔ̄ hḿ Betsalêl a ngákom ezímbi ai elé ásie, moŋolo mə́ mɔ́ mə́bɛ̄ ai etun á ńtīē, dzoŋolo wɔ́ dá ai etun á ndam, dzoŋolo wɔ́ dá ai etun a ńkōŋ. 2Ńdɔ̄ fə a ngáman dzɔ́ wɔ́bɔ ai ǹkɔn mvɔ́d á ńnə̄m étēde ai á ńsəŋ, ńdɔ̄ fə a ngábán miǹkadaga mí mvɔ́d ḿboməná. 3Ńdɔ a ngányámala mvɔ́d, a komó mīńsə́g mínyi, a fudí myā á məkǒl mə́nyi, míbɛ̄ ḿfág vī, míbɛ̄ ḿfág ḿbɔ̄g. 4Ńdɔ́ a ngákom mim̀bóŋ mí ásie míbɛ̄, a mana mya wɔ́bɔ̄ mvɔ́d. 5Ńdɔ́ a ngásɔ́mi mim̀bóŋ á míńsə́g yā məvɛl mə́ ézímbí árka, nə́ bə́ bə̄gə̄ dzɔ́. 6Ńdɔ̄ fə a ngákom etɔá évaa miǹsə́m, mvɔ́d mvɔ̄d, é ngábə́ moŋolo mə́ mɔ́ mə́bɛ̄ ai etun á ńtīē, dzoŋolo wɔ́ dá ai etun á ndam. 7A ngákom bəkerúbim bə́ mvɔ́d bə́bɛ̄, a ngálwí bɔ ǹlwíán á mvɔ́d, a tə́lé bɔ̄ á mə̄búg mə́ étɔá évaa miǹsə́m mə́bɛ̄, 8kerúbim m̀bɔ́g ábúg dī ényɔ́ ḿbɔ̄g ábūg ávɔ̄g, bə́ lādá á kpím ai məbúg mə́ étɔá évaa miǹsə́m mə́bɛ̄. 9Bəkerúbim bə́ ngábə́ məfǎb mə́ ndāmá bɔ̄ á yób bə́ yaligi etɔá évaa ­miǹsə́m ai məfǎb mábán, ényɔ́ á tə́lə̄ ósū ényɔ́ ḿbɔ̄g, bə́sə̄ bə́ bəbəgə etɔá évaa ­miǹsə́m. 10A ngákom təbə́lə ai elé ásie, a tɔá moŋolo mə́ mɔ́ mə́bɛ̄ á ńtīē, dzoŋolo wɔ́ dá á ndam, ai dzoŋolo wɔ́ dá ai etun á ńkōŋ. 11A ngáman nyé wɔ́bɔ̄ ńkɔn mvɔ́d, a dzamán fə̄ nyé ai miǹkadaga mí mvɔ́d ḿboməná. 12Ńdɔ a ngákom nyé ńkadaga ḿboməná, ndam anə́ dwé a dzamán nyē ai miǹkɔ́dɔgɔ mí mvɔ́d a ǹkadagǎ tē ḿboməná. Ńdɔ a ngányámala miǹsə́g mí mvɔ́d mínyi ású tə́bə́lə, a fudí á mə̄búg mə́nyǐ yā məkǒl móé. 14Miǹsə́g mí ngábə́ á mgbág ǹkadaga, ású ńsɔ́lán míḿbóŋ yā ábəgě tə́bə́lə étē. 15A ngákom mim̀bóŋ ai elé ásie, a maná mya wɔ́bɔ̄ mvɔ́d, émyā bábəgə ai myá tə́bə́lə. 16A ngákom bibələgan ású tə́bə́lə, bisóá, bibyɛdəga, kɔ́b ai bikpás ású ésoe mətúnuŋa, a ngákom byá mvɔ́d mvɔ̄d. 17Ńdɔ a ngákom ngoe ǹkum e tɔá mvɔ́d mvɔ̄d. Ngoe ǹkum te, a ngálwí dzɔ̄ ai hámaŋ ai tín dzīē ai ǹkug wóé, bisamaŋa ai bivivie bíé bí tɔ̄á dzóm dzídzīá. 18Miǹtəm mísaman mí kwî nyé á ńkug miǹtəm mílɛ́ mí ngoe ­ǹkum ḿfág ví, míńtəm mílɛ́ mīvɔ́g ḿfág ḿbɔ̄g. 19Á ńtəm ví, kɔ́b élɛ́ é tɔ̄á ńkomán anə́ bisamaŋa bí áńdɔ́g, ebumá ai evivie, á ńtəm m̀bɔ́g, və nálā dzam də́dā ású miǹtəm mísamǎn yā mí tíege á ńkum ví. 20Á tín ǹkum, kɔ́b é ngábə́ ényi, anə́ bisamaŋa bí áńdɔ́g, é bə̄lə́ ébumá ai bivivie, bí tɔ̄á ńtāān nâ: 21ebumá dzyá é ngábə́ á míńtəm míbɛ̄ mí ósú á sí, ebumá dzyá á míńtəm míbɛ̄ mí tsáá á sí, ebumá dzyá fə̄ míńtəm míbɛ̄ mīvɔ́g á sí, və nálā ású míńtəm mísaman mí kwîg á ngoe ǹkum. 22Bibumá bítē bísə ai miǹtəm mítē mísə̄ bí tɔ̄á ai ǹkum və dzóm dzídzīá, á bə́ ngálwí və mvɔ́d mvɔ̄d. A ngákom məlámba zamgbál, bikpás bí ḿbɔ́n yā étēde ai bisóá bí ásǔb və mvɔ́d mvɔ̄d. Bə́ ngábə́lan ai ǹgúmā tāléńta m̀kpámáŋ mvɔ́d ńkɔn ǹkɔn nə́ bə́ kom ngoe ǹkum ai bibələgan bísə̄ yā étē. A ngákom alatâr mim̀bɔ́n məsan ai elé ásie a ngávə́ nye dzoŋolo wɔ́ dá á ńtīē, dzoŋolo wɔ́ dá á ndam, a ngábə́ mə̄búg mə́nyi mə́sə ǹtíé ḿbɔ́g, ǹkóŋ ńgɔ̄ ó tɔ̄á moŋolo mə́ mɔ́ mə́bɛ̄, miǹlag míé mí ngábə́ ai nyé dzóm dzídzīá. A ngáwɔ̄bɔ̄ nyé ńkɔn mvɔ́d, á yób á məvɛl ḿboməná, ai á miǹlag, a ngáfudi miǹkadaga mí mvɔ́d ḿboməná. A ngáfudi nyé míńsəg mí mvɔ́d míbɛ̄, a miǹkadaga á sí ai a mīńkōŋ á yōb a ngákom myá á məvɛl mə́bɛ̄, nə́ bə́ sɔ́mi mim̀bóŋ yā ábəgə̌ nyē étēde. A ngákom mim̀bóŋ ai elé ásie, a maná mya wɔ́bɔ̄ mvɔ́d. A ngákom ḿbɔ́n básî ású éfúbu, ai otú məsan, ḿból ákə̄ŋ bəkom balabíndā lásíli. Ńdɔ a ngákom alatâr mim̀kpə́l mə́túnuŋa ai elé ásie, ǹtíé wóé ó ngábə́ moŋolo mə́ mɔ́ mə́tán, ndam dzié moŋolo mə́ mɔ́ mə́tán, a ngábə́ məbúg mə́nyi mə́sə abím dá ǹkóŋ ńgɔ̄ ó ńtɔ̄á nye moŋolo mə́ mɔ́ mə́lɛ́. 2Á mə̄búg mə́nyi móé, ńdɔ a ngákom miǹlag mí kwîg, mí tɔ̄á ai alatâr dzóm dzídzīá, a maná fə wɔ́bɔ̄ ǹkɔn ékie. 3A ngáman kǒm bibələgan bí álatâr bísə bisóá bí ásǔb, bisɔ́bɔ́lɔ, bidɔ́g bísóá, bilǔm ai məkomán mə́ ndóan ǎ komo byə́m bíé bísə ai ǹkɔn ékie. 4A ngákǒm fə ongólā ngás âlatâr á sí a tɔá ńtiŋán anə́ ávɔ̄d, a tɔá étun ǹkóŋ ai alatâr. 5A ngányámala miǹsə́g mínyi a fudí á mə̄búg mə́ óngólā ngás mə́nyi, ású míḿbóŋ. 6A ngákom mim̀bóŋ ai elé ásie, a wɔ́bɔ́ mya ǹkɔn ékie. 7Ńdɔ a ngáfudi mim̀bóŋ á mīńsə́g, a məvɛl mə́ alatâr, nə́ bə́ bə̄gə̄ nyé étē. A ngákom nyé évwē, ai məbám. 8A ngákom bísin ai ekie tɔ atín díé fə ai ekie á bə̄lə́ bīyɛ́d bí bīníngá yā bə́ kadəgə bɔ ésīé á ḿbɛ̄ ébə̌m bíkóán. 9Ńdɔ a ngákom m̀bɛ́ sí, ḿfág yǎ ńtōban ámǒs ósū ńkiɛ́, biyé bí ḿfim bí ngábə́ ńkomán ai afǐb ndɔ́mbɔ́ bí tɔ̄á moŋolo mə́ mɔ́ ńtɛd á ńtīē. 10Məndíé mə́ ńkəlebə mábán mə́wōm mə́bɛ̄ ai məkǒl yā étē mə́ ngábə́ ńkomán ai ǹkɔn ékie, kɔb mə́ndíé ai biyəŋ byábán bí ngábə́ sílíba. 11Ḿfág yǎ ákoé, moŋolo mə́ mɔ́ ńtɛd, ai məndíé yā étē mə́wōm mə́bɛ̄ ai bikumbá bí ǹkɔn ekie byábán, kɔb mə́ndíé ai biyəŋ byábán sílíba sílíba. 12Ḿfág yā məsulí mə́ ngōgé biyé bí ḿfim moŋolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́tán, ai məndíé mábán áwôm ai bikumbá byábán áwôm, kɔ̌b yā mə̄ndíé ai biyə̌ŋ yā étē və sílíba sílíba. Ḿfág yā mə̄yímbí mə́ dzób, moŋolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́tán 14biyé bí ḿfim moŋolo mə́ mɔ́ áwôm ai mə́tán étun dzí ai məndíé mábán ai bikumbá byábán. 15M̀bɛ́ yā m̀bɛ́ sí ó tə́lə́ á zāŋ étun evɔ́g biyé bí ḿfim moŋolo mə́ mɔ́ áwôm ai mə́tán ai məndíé mábán á bikumbá byábán. 16Biyé bí ḿfim bísə̄ yā óngōlā bí ngábə́ ńkoman ai afǐb ndɔ́mbɔ́ ńtiŋán ǹtiŋán. 17Bikumbá yā mə̄ndíé bí ngábə́ ńkomán ai ǹkɔn ékie, kɔ̌b yā mə̄ndíé é ngábə́ biyəŋ bí tɔ̄á ńwɔ̄bán sílíba, miǹló mə́ndíé mí ngábə́ fə ǹwɔ́bán sílíba, məndíé mə́bēn yā ḿbɛ́ sí mə́sə̄ mə́ ngábə́ ńlaŋán ai biyəŋ bí sílíba. 18Eyé ḿbɛ́ yā m̀bɛ́ sí é ngábə́ ésīē ótǐŋ nyāngá, ai m̀bobé ó tɔ̄á nyɔ́l tɔ̌m, é viege é tɔ̄á fə nyɔ́l m̀fǒl, ai ndɔ́mbɔ́. 19Məndíé móé mə́nyi mə́ ngábə́ ńkɔn ékie ai bikumbá byábán bísə kɔb é ngábə́ sílíba, miǹló mə̄ndíé ai biyəŋ ǹwɔ́bán sílíba. 20Məndíé mə́sə̄ yā Étɔbɔgɔ ai ongóla yǎ ḿbɛ̄ sí bí ngábə́ ǹkɔ́n ékie. Kálara táŋ é byə́m bísə̄ bə́ ngábə́lan ai byá ású Étɔbɔgɔ hḿ nyɔ̄, etɔbɔgɔ ḿbɔɔlɔ, bə́ ngátil táŋ ḿból Mósɛs a ngábénde, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Lévi bɔ̂ bə́ ngádzála esíé yā Itamar, ndómán fada Áron, ǎ dzóege. 22Betsalêl, mǎn Uri, ndómán Hûr yǎ mvóg Yūda, ńnye a ngákom é dzóm ésə Ǹtondôbə a ngábénde Mósɛs. Ai nyé ai Oholiav, ndómán Ahisamak, yǎ mvóg Dan ǹkə́kə́ŋ tə́la ai ǹtiŋi byə́m bí nyāngá nyɔ́l tɔ̌m, bí viege ai nyɔ́l m̀fǒl ai etɔ́tɔbɔ ndɔ́mbɔ́. É mvɔ́d ésə̄ bə́ ngábə́lan ai dzɔ ású bísíé bí ḿfúfúbu, mvɔ́d yǎ mə̄túnuŋa bətaléńta məwóm mə́bɛ̄ ai ebǔl ai bəsígel miǹtɛd zamgbál, á sígel m̀fúfúbu. Mɔní é bod bə́ ngátiliban á zitɔ́g ayɔŋ a ngákwí bətaléńta ǹtɛd ai bəsígel akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm zamgbál ai bə́tán, á sígel m̀fúfúbu. Nálā ó tɔá béka m̀bɔ́g yǎ á nə́ étun sígel, anə́ mod á táŋ ébá bə́sə̄ bə́ ngálod á zitɔ́g a tádigi mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai fus, ású bod bakúda miǹtɛd mə́saman ai mílɛ́ ai bod miǹtɛd mítán ai məwóm mə́tán. Mɔní ǹtɛ̌d bətaléńta a ngákə̄ ású ńkomán ḿfufúbu eyé ḿbúdi bikumbá ńtɛd ású bətaléńta ǹtɛd, ekumbá dzyá ású táléńta m̀bɔ́g. Ai bəsígel akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm zamgbál ai bə́tán ńdɔ a ngákom kɔb mə́ndíé, a wɔ́bɔ́ fə miǹló mə́ndíé, a tindí myā á biyəŋ. Ǹkɔn ékiě yā mə̄túnuŋa ó ngákwí bətaléńta məwóm zamgbál ai bəsígel bakúdā bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mínyi. Ńdɔ a ngákom ai wɔ́ bikumbá yā ḿbɛ̄ ébə̌m bíkóán, alatâr ai ongólā ngás wōē ai bibələgan bísə̄ yā âlatâr, və ai ǹkɔn ékie, 31bikumbá yā éfɔ̌g, m̀bɛ́ sí ai bikumbá bí ḿbɛ́ yā ḿbɛ̄ sí, məndíé mə́sə̄ yā Étɔbɔgɔ ai məndíé mə́sə̄ yā éfɔ̌g ḿbɛ̄ sí. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngáman lǎd bīwɔ́man ású ólugu Ǹtondôbə á ḿfūfúb Tə́mpɛl biwɔ́man bítē bí tɔ̄á vɛ́lə́vɛs, nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl. Ńdɔ̄ bə́ ngáman lǎd bīwɔ́man bí wôge ai Áron, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 2Ńdɔ̄ bə́ ngákom efod ai mvɔ́d, é tɔ̄á nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, é tɔ̄á ńtiŋán ai m̀bəmbə ǹsinga. 3Ńdɔ bə́ ngáman kǒm bān bibǎb bí mvɔ́d, bə́ mān bya tsíg anə́ bān miǹkǒl bə́ ngakə bányīlī byá á vɛ́lə́vɛs yǎ á ngābə́ nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, ai á ḿbəmbə ndɔ́mbɔ́ anə́ ḿból bətiŋ bíyé bákad tiŋ, 4Ńdɔ̄ bə́ ngátiŋ bəkonde bə́bɛ̄, bə́ lādá bɔ̄ á éyé á mə̄búg móé mə́bɛ̄. 5Ǹkǒl ó ngábə́ á yób nə̄ bâtindi wɔ́, ó ngábə́ tǐ ai dzɔ́ ó tɔ̄á ńtiŋán dzam də́dā. Ǹkǒl tē ó ngábə́ mvɔ́d, ai vɛ́lə́vɛs, nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, ó tɔ̄á ǹtiŋán ḿbəmbə ǹsinga, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 6Ńdɔ̄ bə́ ngáman kom ásə̄sá ngɔg, bə́ báná dɔ̄ á zāŋ é byə́m bí ngábə́ ńkomán ai mvɔ́d bī, bə́ mān til mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l étēde anə́ zitám. 7Ńdɔ̄ bə́ ngábəde ngɔg á bəkonde bə́ éfod á yób ású étsogo mwé mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Ńdɔ̄ bə́ ngákom ewɔ́man óngon, ǹtiŋán anə́ éfod ai mvɔ́d, vɛ́lə́vɛs é tɔ̄á nyɔ́l ekɔŋ, ai nyɔ́l m̀fǒl, ǹtiŋán ai m̀bəmbə ǹsinga. 9É ngábə́ mə̄sú mə́nyi mə́sə ǹtíé ḿbɔ̄g, é tɔ̄á ḿbāādán bifas bíbɛ̄, efas dzyá é tɔ̄á ńtīē anə́ ndam anyǔ yā wɔ́, édzí évɔ̄g dzam də́dā. 10Ńdɔ̄ bə́ ngátág miǹlɔŋ mí ásə́sá ngɔg mínyi étēdē á yōb. Ńlɔŋ ósú, akɔ́g sardónia, topázia ai karbúńkel, 11ńlɔŋ bɛ̄ɛ smaragáda, safíra ai yáspa, 12ńlɔ̄ŋ lála agata, hiasiǹta ai ametísta, ńlɔ̄ŋ nyina kirisolít, berîl ai oníks bí ngábə́ ḿbāmán á mvɔ́d étēde. 14Məkɔ́g mə́tē mə́ ngábə́ áwômo ai mə́bɛ̄, anə́ ḿból bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ nə́ mwé mə́ ngábə́ ǹkaŋán anə́ zitám, akɔ́g ásə̄ á bə̄lə́ dzwé díé ńkaŋan ású mə̄ndá mə́ bod awômo ai mə́bɛ̄. 15Ású éwɔ́man óngon, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ bəngɔ́kɔbɔ bə́ mvɔ́d, bə́ tɔ̄á ai məzəgəle ngiligidíga. 16Ńdɔ̄ bə́ ngákom bǎn bikokoma bí mvɔ́d bíbɛ̄, ai akéné ábɛ̄, bə́ tīŋí ákēné ábɛ̄ á mə̄sú mə́bɛ̄ yā bikokoma bí. 17Bə́ fūdí məzəgəle mə́ mvɔ́d mə́tē mə́bɛ̄ ákēné tē ábɛ̄, á mə̄sú mə́ ékob. 18Məsú mə́bɛ̄ á məzəgəle mə́ tɔ̄á á bikokoma bí mvɔ́d bíbɛ̄ mū, bə́ bədé hḿ byā á bəkonde bə́ éfod á yób, éfǎs yā ósū. 19Bə́ kōmó fə akéné mvɔ́d ábɛ̄, bə́ bə̄mə́ dɔ̄ á mə̄sú mə́bɛ̄ yā ékǒb tē, á ngədəg yǎ ńnə̄m étēde, éfās yā éfod. 20Bə́ kōmó fə akéné mvɔ́d áfə̄ ábɛ̄, bə́ bə̄mə́ dɔ̄ á bəkonde bə́ éfod, éfǎs yā sí ósū, babi ai eladaga dzábá, á ńkǒl éfod á yób. 21Ńdɔ̄ bə́ ngátindi ewɔ́man óngon ai akéné yā étēde ḿbámə̄ná ai akéné yā éfod ai ǹkǒl vɛ́lə́vɛs ó tɔ̄á nyɔ́l ekɔŋ, ḿból yə̄ nâ ewɔ́man óngon é bə̄də́bə ǹkǒl éfod á yób təge dzǎm kándan ai efod, anə ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 22Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngálad edǔd yā éfod, ǹtiŋán ai vɛ́lə́vɛs nyɔ́l ekɔŋ. Kíŋ edud é ngábə́ anə́ kíŋ ḿfóndé ó nə́ ńtiŋán anə́ tán. Kíŋ tě e tɔ̄á ńladán ḿboməná, nâ e zǎ nyābí. Bə́ mān dzáman ngədəg yǎ sí edud ai məzəgəle mə́ éyé é tɔ̄á nyɔ́l ekɔŋ, ai nyɔ́l m̀fǒl, ǹtiŋán ai tɔ́bɔ́tɔbɔ ǹsinga. Bə́ kōmó fə məbəgəle mə́ ḿfúbán mvɔ́d, bə́ kə̄lé mɔ́ á zə̄zǎŋ məzəgəle anə́ ábəngé, azəgəle, anə́ ábəngé azəgəle, ḿbámāná ai ekúduga éwɔ́man bábəgə ású ékpe məkə̌ŋ, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Ńdɔ̄ bə́ ngálad miǹdzɔmbɔ bíwɔ́man ai m̀bəmbə ndɔ́mbɔ́ á tɔ̄á ńtiŋán, ású Áron ai bɔ́n bóé ai ǹtóm ó tɔ̄á ḿbəmbə ndɔ́mbɔ́, ai bibɔ́bɔ̄d ńtiŋán ai m̀bəmbə ndɔ́mbɔ́, ai məkóbā mə́ ndɔ́mbɔ́ ńtiŋán, ai miǹkǒl ńtiŋán ai m̀bəmbə ndɔ́mbɔ́, ai vɛ́lə́vɛs a nə́ nyɔ́l ekɔŋ ai nyɔ́l m̀fǒl, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Ńdɔ̄ bazu kom évəgələ́ fūláwa ai m̀fúbán mvɔ́d, ndəm m̀fúfúb éwóge, ńdɔ̄ bə́ ngákaŋ bíbúg bī anə́ zitám nâ: “Édzí yáwōge ai Ǹtondôbə”. 31Ńdɔ̄ bə́ ngábəde ǹsinga vɛ́lɛ́vɛs ó tɔ̄á nyɔ́l ekɔŋ, nə́ bə́ kad wá tindi á ńtōm á yōb anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábēnde Mósɛs. Éyə̄ hḿ bə́ ngáyíli bisíé bísə̄ yā Étɔbɔgɔ ai ebə̌m mə̄tóbán nā. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman dzálā é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngadzó ai Mósɛs nâ: “Á ngɔn ósú, ámōs ósú yā ngɔn wayi tə́lē Étɔbɔgɔ á ébə̌m bíkóán. 3Wayi fudi ézīmbí Ébɔɔlɔ étēde, o búdí ézīmbí ai eyé ḿbúdi. 4Wayi sɔ́ ai tə́bə́lə, o maná nye tóán komozan. Wayi sɔ́ ai ngoe ǹkum, o maná koě mə̄lámbā yā étē. 5Wayi tə́lē álatâr mvɔ́d ású míḿbɔ́n məsan á ézīmbí Ébɔɔlɔ ósū, eyɔ̌ŋ te o fudí éyē ńkəle á ḿbɛ̄ Étɔbɔgɔ. 6Wayi tə́lē álatâr mim̀kpə́l mə́túnuŋa ósū ḿbɛ̄ Étɔbɔgɔ̌ yā ébə̌m bíkóán. 7Wayi tə́lē ébəg á zāŋ ebə̌m bíkóán ai alatâr, o fudí mə̄ndím étēde. 8Wayi kom éfɔ̌g ású m̀bɛ́ sí, o kəlé éyē ḿbúdī á ḿbɛ̄ yā ḿbɛ̄ sí. 9Wayi nɔŋ ḿbɔ́n básî, o síí Étɔbɔgɔ ai é dzóm ésə̄ é nə́ étēde, wayi dzɔ́ fúbu ai bibəlan bísə̄ yā étē, nə́ bí bɔ m̀fúfúb, 10wayi síī álatâr mimkpə́l mə́túnuŋa m̀bɔ́n ai é byə́m bísə̄ yā álatâr, wayi nyé fúbu, a ńtɔ̄á ḿfūfúb. 11Wayi síī ébəg m̀bɔ́n ai bisûga bíé, wayi byá fúbu. 12Wayi kə ai Áron ai bɔ́n bóé á ḿbɛ̄ ébə̌m bíkóán, wayi bɔ́ wɔ́bɔ ai məndím, wayi bɔ́dɔ̄ Áron mim̀fúfúb míḿbɔ́d, wayi nyé síī ḿbɔ́n, o fúbú nyé nə́ á kpe ákə̌ŋ fada dáma. 14Wayi sɔ́ ai bɔ́n bóé, o bɔ́dí bɔ biwɔ́man, 15wayi bɔ́ síī ḿbɔ́n anə́ ésīá wābán, nə́ bə́ kpe akə̌ŋ fada dáma. Ású yə̄ nâ m̀bɔ́n tē ó kālān bɔ́ ńkōŋ fada á kɔ́m yǎ kɔ́m á ḿmié bod ósə.” 16Ńdɔ fɔ́ɔ́ Mósɛs a ngáman bɔ é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábéndē nyé. 17A mǎn lóŋ Ábāā Bítógán ḿbú bɛ̄ɛ, á mə̄tádí mə́ ngɔn osú. 18Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátádī nâ a lóŋ Ábāā; a mǎn sénē ńsām, a tə́lé mə̄ndíé, a bədé mīḿbōŋ. 19A búdí ńdǐl, ḿból Ńtondôbə a ngábéndé nyé. 20Ńdɔ ǎ zu nɔ̌ŋ Ákɔ̄g Mvéndé, a fudí á Árka étē, a bədé nyē á mīḿbóŋ, a lóŋó ánāg mvɔ́d á Árka á yób. 21A bəgə́ Árka, a kə́ tə́le á Ábāā Bítógán, a komó ńtsígi ai eyé, nə́ a sɔli Árka, ḿból Ńtondôbə a ngábéndē nyé. 22A ngátə́lé tə́bə́lə á ébə̌m bíkóán, m̀fág yǎ ńlō Étɔbɔgɔ á éyē á yād. A bəde bə̄ḿbāŋála ǹtáán étēde ósū Ńtondôbə ḿból Ǹtondôbə a ngábénde Mósɛs. A ngáfudi ngoe ǹkum á ébə̌m bíkóán étēde, á tə́bə́lə ósú, m̀fág wálúm mvús Étɔbɔgɔ. A maná koě mə̄lámba ósū Ńtondôbə, ḿból Ǹtondôbə a ngábéndē Mósɛs. A ngáfudǐ fə alatâr mvɔ́d á ébə̌m bíkóán, á éyé ósú, ńdɔ a ngádígi otú məsan étēde, ḿból Ǹtondôbə a ngábéndē Mósɛs. A ngákəle eyé ḿfim á ḿbɛ̄ Étɔbɔgɔ. Á tə́le a ngátə́le alatâr mim̀kpə́l mə́túnuŋa á ḿbɛ̄ Étɔbɔgɔ̌ yā ébə̌m bíkóán, ńdɔ a ngávə́ mim̀kpə́l mə́túnuŋa ai mətúnuŋa məfə́ ḿból Ǹtondôbə a ngábéndē Mósɛs. A ngátə́le ebəg á zāŋ ebə̌m bíkóán ai alatâr, a fudí mə̄ndím étēdē ású məsoban. 31Ńdɔ̄ Mósɛs ai Áron bân bɔ́n bóé bə́ ngásob mɔ́ ai məkǒl étēde; ábōg bə́ nyîgi á ésam bíkóán ai ábōg bə́ kələ tə́bə̄ álatâr ósū, bə́ ngasoban, ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. A ngákom efɔ̌g é boman Etɔbɔgɔ ai alatâr, ńdɔ a ngákəle eyé ḿfim á ḿbɛ̄ éfɔ̌g. Éyə̄ Mósɛs a ngáman bisíé bísə̄ ná. Ǹkum ńkúd ó sɔ́ɔ́ fɔ̄ɔ̄ yali Ábāā Bítógán, dúmá Ńtondôbə á dzyé étē á túd. 35Mósɛs a ndzí fə̄ nâ a nyían Ábāā Bítógán yá: ǹkúd ó man yǎ yaman vóm ósə, dúmā Ńtondôbə á man yǎ dzálā ndá ésə. Á ńtɔ̄á naa, é vóm ósə̄ báwɔi, ǹnyie anə́ ńkūd wákódo, ó bɛ́də̄ á yób, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ tádí ai dulu. Ńtíé ósə ǹkúd wâ ó ngə́nə́ tə́lə təge bɛ́d á yób, hə bɔ̂ bə́ yanga. Ńkúd Ńtondôbə nyú ó ngábə́ kadəgə tə́bə̄ Ábāā Bítógán ai amǒs; ai alú, ó ngafyɛ anə́ ndóan á mís mə́ bɔn bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, é vóm ósə̄ bə́ kōm étíé. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə a ngálóē Mósɛs ḿfág á ngábə́ á ébə̌m miǹláŋ, ńdɔ a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai nyé nâ: “Kələ́ kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ó kad bɔ́ nâ: éyɔŋ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mína ǎ yī nâ a zu və́ Ńtondôbə mətúnuŋa, mǐ nə dzǎm nɔ̌ŋ mə̄túnuŋa mə́tē á bīyə́m byáán tɔ ébí bītɔ́g tɔ ébí bīnén. Ngə́ mod a kə́ sɔ́ ai dzóm anə́ nyag nə́ a zu və́ mə̄túnuŋa, a yəan və́ ńnōm nyag yǎ ā bə̄lə́ kig atǎ, a yi nyé túnī á ḿbɛ̄ ébə̌m míńláŋ, ású yə̄ nâ Ǹtondôbə á fû dzɔ́ ńnə̄m. 4A yi bəde éyə́m wɔ́ á ńlō, abǒg te eyə́m tē yáyi tɔ̂ban ású yə̄ nâ bə́ kpe mod te akə̌ŋ ésob nyɔ́l. 5Abǒg tē ā yi tsíg ńnōm nyag á mís mə́ Ńtondôbə, abǒg tē bɔ́n bə́ Áron, bəfada, bâyi túnī məkǐ, bâyi mɔ́ soe ńkɔ́dɔ̄ná alatâr yǎ á nə̄ á ḿbɛ̄ ébə̌m miǹláŋ. 6Á mvús hālá a yi mǎn sal tsíd a mǎn fə dzɔ́ bɛ̌ bidzó bidzó. Bɔ́n bə́ Áron, bəfada, bâyi sɔ́ ai ndóan âlatâr bə́ māná bədě ndzaag á yób. 8Á mvús válā, bɔ́n bə́ Áron, bəfada, bâyi bədě bidzó bí tsíd ai ǹló ai avɔ́ŋ á ndzaag á yōb ényi é bəde âlatâr. Mod a yi mǎn sǒb miǹya ai mim̀byɛ̌, abǒg tē fada ǎ yi tum byə́m bítē bísə̄ á ndóan nə́ otsídā ó bɛd á yób âlatâr, mə́túnuŋa míḿkpə́l bíyə́m mā mâyi díg ai balabínda ású yə̄ nâ olún Ńtondôbə ó vɔ́bí. Ngə́ éyə̄ a kə́ tɔ́b mə̄túnuŋa móé á bīyə́m bītɔ́g, mǎn ńtómbá eyɔŋ ziŋ mǎn ékə́lá a yəan túnī édzí é nə́ ńnōm, a yá sə́ kig ai atǎ. A yi dzɔ́ tsíg ḿfág álatâr yǎ ákoe, á mís mə́ Ǹtondôbə, bɔ́n bə́ Áron, bəfada, bâyi soě məkǐ ńkɔ́dɔ̄ná alatâr ásə. A yi mǎn bɛ éyə̄m, abǒg te fada ǎ yi kə́ a tsam bidzó, ai ǹló, ai avɔ́ŋ á ndzaag yǎ é bəde á ndóan á yób âlatâr. Mod a yi mǎn sǒb miǹya ai mim̀byɛ̌ abǒg te fada a yi tum byə́m bísə̄ á ndóan âlatâr nə́ otsídá ó kwí. Ḿkpə́l éyə́m nyū ńgɔ̄ wáyi bɔ ésōá bídí yā yáyi díg ai balabínda ású yə̄ nâ olún Ńtondôbə ó vɔ́bí. 14Ngə́ mə̄túnuŋa móé mə́ nə m̀kpə́l ónɔ̌n, o túniŋi odú ngə́ óbə̌ŋ. 15Fada a yi wá túni âlatâr á yób, a yi myad éngɔŋ, abǒg te a tyé ńlō, a yi wá kə tum á ndóan âlatâr, məkǐ ḿmɔ ǎ yi kə́ a sî á miǹkom mí álatâr. 16Abǒg tē ǎ yi vǎ dzīníŋ a mǎn fə fɔ́n, a woá byə́m bítē bísə̄ éfas álatâr yā ńtólē dzób, âkun ásǔb. 17A yi sal ónɔ̌n bífas bíbɛ̄, efas ésə é bə̄lə́ áfǎb dá, həda təge kpân. Abǒg te fada ǎ yi kə́ tum é tsíd nyī á ndóan âlatâr ndzaag á yób. Ḿkpə́l ónɔ̌n nyū wâyi bɔ bídí báyi dígi ai balabínda ású yə̄ nâ olún Ńtondôbə ó vɔ́bí. Ngə́ mod a sɔ́ túni Ńtondôbə zəzə efái, a yi sɔ́ ai ovug a mǎn soe ḿbɔ́n á yób, a báág fə otú. 2A yi sɔ́ və̄ bɔ́n bə́ Áron byə́m bítē, émēn a byɛdə́ óvug ḿbámāná ai m̀bɔ́n dwé dá, ai otú ósə, abǒg te fada ǎ yi tum byə́m bítē bísə̄ á ndóan nə́ otsídā ó bɛd á yób, bə́ kad dɔ́ tsog, ngab tě yayi díg fūfulu ai balabínda ású yə̄ nâ olún Ńtondôbə ó vɔ́bí. 3Ábím lálígi á éfāī tē láwōge ai Áron ai bɔ́n bóé, m̀fúfúb ésəŋǎ yā bīdí bí Ńtondôbə. 4Ngə́ wazu túnī ḿbāŋálā bábum á dí tə wafudi ekɔ̌ sāŋ á óvug, bə́ fudigi hə m̀bɔ́n ngə́ kig mə́kali mə́ nə́ təge ai ekɔ̌ sāŋ, á bə́ mān du ḿbɔ́n. 5Ngə́ éfáī dzóē é nə dzóm yā ō hə́ yám á ndóan á yób[1], tə wafudi ekɔ̌ sāŋ óvug wǎyi báman ai m̀bɔ́n. 6Wayi dzɔ́ mǎn bə́g mənyuŋ o dzódán ḿbɔ́n á yób, efái á dzīlí. 7Ngə́ mə̄túnuŋa móē mə́ nə ǹyáŋán éyə̄ŋə́lé, o bámaŋan ovug ai m̀bɔ́n, 8abǒg te wǎzu hḿ və́ Ńtondôbə éfái bə́ mān yām ákyāí dīlí. Bâyi dzɔ́ sɔ́ lə́dē fada. Fada a sɔ́ dzɔ bəde âlatâr. 9Á éfáī tē, fada a yi vǎ ngab yǎ ā yi bəde âlatâr nə́ bə́ kad dɔ́ tsog, a yi dzɔ dígi ai balabínda âlatâr hálā anə́ ngab Ǹtondôbə yǎ yāyi nâ olún Ńtondôbə ó vɔ́bí. Ngə́ mod a yi və́ mə̄túnuŋa mə́ mvɔ̄í, ngə́ a və́ éyə́m ńnēn ngə́ ńnōm ngə́ kig ǹgál a yi nyé və̄ Ńtí təge ai mǎn átɔ́n. 2A yi sám wɔ́ wóé á ńlō étsígā tē ǎ ngawé dzɔ̄ ásū ḿbɛ́ ndá bikóán. Ńdɔ̄ fə bəfada bə́ mvóg Áron bâyi wɔdan álatâr ai məkǐ mə́tē. 3Ású mə́túnuŋa mə́ mvɔ̄í má, bâyi və́ Ńtondôbə é ngab nyí: məvɔ́ŋ yā máyali miǹya, ávɔ́ŋ ásə̄ yā lə́ nə́ á miǹya á yób, 4mim̀bǎŋ mí ótám míbɛ̄, ávɔ́ŋ láyali myá ai mim̀bîg ai ndalaga avɔ́ŋ yǎ ā yi vaa á ésə̄g ai á mim̀bǎŋ mí ótám. 5Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Áron báyī byá tum âlatâr á yōb ḿbámāná ai étsígā yā bátum á ndóan á ndzaag yǎ yāyóŋ á ndóan dzóm tē é nə mətúnuŋǎ yā mákúndi enyǔm məsan á mís mə́ Ńtondôbə. 6Ngə́ mān éyə́m ńtɔ̄g énye a túnī ású mə̄túnuŋa mə́ élad ású Ńtondôbə, ǹnóm ngə́ ńgāl ḿbya a túniŋi, á bí nə́ təge ai atǎ, 7ngə́ a túnī á kig etɔŋ ńtómbá, a zaa wɔ́ lə́dē Ńtondôbə. 8A yi bəde wɔ́ á ńlō étsígā tē á yób ǎ ngazu dzɔ́ wē á ḿbɛ̄ sí ndá bikóán. Ńdɔ̄ mvóg Áron báyi wɔdan álatâr ai məkǐ móé. 9Á mə́túnuŋa mə́ mvɔ̄í mā, a yi və́ Ńtondôbə məvɔ́ŋ á ńnām yā bə́ tūm á ndóan ású Ǹtondôbə: ngə́m ai é byə́m bísə̄ yā étē ai mə́vɔ́ŋ yā máyali miǹya ai mə́vɔ́ŋ mə́sə məvɔ́g yā miǹya. 10Mim̀bǎŋ mí ótám míbɛ̄ ai məvɔ́ŋ yā máyali myá, mí tīī á míḿbîg mí mvús, á ndalaga esə́g ésə yǎyi kyábī á mim̀bǎŋ mí ótám. 11Fada a yi tum é byə́m bísə̄ bí âlatâr: bí nə bidí mə́túnuŋǎ yā bátum á ndóan ású Ǹtondôbə. 12Ngə́ mə̄túnuŋa móé mə́ nə̄ kábad, a yi dzɔ́ və́ Ńtondôbə a sámá wɔ́ wóé á ńlō tsíd ńdɔ ǎ yi dzɔ wé á ḿbɛ̄ sí ndá bikóán, bɔ́n bə́ Áron bə́ ngakə bâwɔdan alatâr ai məkǐ móé. 14Á étsígā ésə̄ dzí a yi túnī Ńtondôbə anə́ ńnām yā bə́ tūm á ndóan, ávɔ́ŋ yā láyali miǹya ai ávɔ́ŋ ásə avɔ́g yā miǹya, 15mim̀bǎŋ mí ótám mísə̄ míbɛ̄ ai avɔ́ŋ ásə̄ yā étēde ai édí látíē á mim̀bîg mí mvús. 16Fada a yi man tǔm bítun bísə̄ bílī âlatâr: bí nə bidí mə́túnuŋǎ yā bávə́ Ńtondôbə ndóan é kundigi məsan. 17É mvéndé nyī é nə mvéndé yǎ ńnǒm etɔá ású bɔ́n báán, é vóm ósə̄ bə́ ngākə́ bâkə, təge dí mə̄vɔ́ŋ ngə́ məkǐ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngádzɔ́ ai Mósɛs nâ: “Váá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́tə́bə́gá bā: éyɔŋ mod a sə́m á fūán, a daŋá mvéndé Ǹtondôbə, a bələ́ nâ: 3ngə́ fada ǹnén ńnye a sə́m, á bɔ̌ fə nâ bod bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ bivudúgá yā ńsə̄m wóé, a bələ́ hḿ naa a túniŋi Ǹtondôbə ńnóm nyag yǎ á nə̄ təge ai atɔ́n ású yə̄ nâ á bə̄lə́ bidzǔgá yā ńsə̄m wóé. 4A yi sɔ́ ai ńnóm nyag nyɔ́ âlatâr, á ḿbɛ̄ ndá bikóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l; a yi bəde wɔ́ wóé á ńlō ńnóm nyag nyɔ́, abǒg te a tsíg dzɔ̄ válā á mís mə́ Ńtondôbə. 5Á mvús tě, fada a yi nɔ̌ŋ bān məkǐ mə́ étsígā dzī, a kə́ ai mɔ́ á ndá bikóán étēde; 6a yi du ónyǔ á mə́kī mā, abǒg te ǎ yī mɔ́ myǎm biyɔŋ zamgbál á éyē téndē ya ndá bikóán, á mís mə́ Ńtondôbə. 7A yǐ fə fudǐ bān məkǐ á mə̄búg mə́ álatâr é vóm yā bákad dígī ótū á ndá bikóán étēde, ńdɔ̄ fə ǎ yi soě məkǐ mə̄vɔ́g âlatâr é vóm bákad və́ mə̄túnuŋa, alatâr tě á tə́lə̄ á ḿbɛ̄ ndá bikóán. 8A yi mǎn vaa ávɔ́ŋ ásə̄ yā ńnōm nyag nyɔ́, ávɔ́ŋ ásə̄ á nə́ á miǹya, 9mim̀bǎŋ mí ótám mísə̄ míbɛ̄ ai ávɔ́ŋ ásə̄ á nə́ étēde, mim̀bîg mí mvús ai ndalaga yǎ bīsə́g. 10Bidzó bítē ḿbyā bákad vaa éyɔŋ ésə̄ ya bávə́ mə̄túnuŋa mə́ mgba. Fada ǹnén a yi byá mǎn dígi âlatâr mətúnuŋa. Ńdɔ hḿ a yi nɔŋ: ekob, miǹson, ǹló, məkǒl ai miǹya, məbí, 12é byə́m bí ńnóm nyag bísə̄ yā bí lígi a kə ai byá é vóm ó nə́ ḿfūbán ó tɔ̄á óyǎb ai dzǎl, é vóm bákad kúb ásǔb yā lásɔ́ âlatâr mətúnuŋa, a yi hḿ bya dígī étēde á ndóan ndzaag. Ngə́ ńgúmā ndâ bod Ísraɛ̂l ósə̄ ńgɔ̄ ó sə́m á fūán, ó dāŋá mvéndé Ǹtondôbə, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bâyi bələ̌ məku. A fyáŋán bɔ̌ naa, bə́ hə́ yə̌m kig, 14éyɔŋ bə́ yəm yǎ ńsə̄m bə́ ngábɔ, bə́ bə̄lə́ hḿ naa bə́ túniŋi Ǹtondôbə ǹnóm nyag ású yə̄ nâ bə́ bə̄lə bidzǔgá yǎ ńsə̄m wábán; bə́ kə̄lə́ ai ńnóm nyag nyɔ́ ásū ndá bikóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 15Mvindí bod yâyi bəde mɔ́ mábán á ńlō ńnóm nyag nyɔ́, eyɔ̌ŋ te ḿbɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́, ā yi nyé tsíg kíŋ vālá, á mís mə́ Ńtondôbə. 16Fada ǹnén a yi kə ai bǎn məkǐ mə́ étsígā dzí á ndá bikóán étēde, 17a dǔ ónyǔ wóé á mə́kī mā, abǒg te ǎ yī mɔ́ myǎm biyɔŋ zamgbál, á mís mə́ Ńtondôbə, ḿfág éyē téndē yā ndá bikóán yáyéne. 18A yǐ fə fudǐ məkǐ á mə̄búg mə́ álatâr yǎ ndá bikóán, a yi soě məkǐ mə̄vɔ́g âlatâr mətúnuŋa á sí ényɔ́ á nə̄ á ḿbɛ̄ ndá, 19a yi mǎn vǎ bídzo bísə̄ bí bə̄lə́ ávɔ̄ŋ a dígí byā âlatâr. 20A yi bɔ̌ dzam də́dā anə́ mə́túnuŋa bákad və́ ású évaa miǹsə́m mí mod m̀bɔ́g. A yǐ fə dzálā ású ndá Ísraɛ̂l é mam mə́sə̄ másílī ású édzai bidzǔgá yā mīńsə́m, eyɔ̌ŋ tē hḿ Ńtondôbə ǎ yī bɔ́ sɔ́ dzu. 21Á mvús tě a yi nɔ̌ŋ bídzó bivɔ́g bí lígi á kə́ə́ ai byá óyǎb ai ndá bikóán, a yi byá dígī á ndóan, anə́ fə̄ bákad bɔ ású ńnóm nyag yǎ bátúnī ású ńsə́m mod m̀bɔ́g. Mətúnuŋa mə́ édzai bidzǔgá ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l hḿ mālá. Ngə́ ńkūkúmá ńnye a sə́m á fūán, a daŋá mvéndé Ǹtondôbə Ǹtí wōē, a yi bələ́ məku; éyɔŋ ǎ yəm yǎ ńsə̄m wóé, a bələ́ naa a túniŋi Ǹtondôbə étud kábad é nə́ təge ai atɔ́n ású yə̄ nâ á bi bidzǔgá yā ńsə̄m wōē. A yi bəde wɔ́ wóé á ńlō étsíga, abǒg te a tsíg dzɔ̄ kíŋ á mís mə́ Ńtondôbə é vóm yā bákad və́ mə́tūnuŋa mə́ édzai bidzǔgá ású miǹsə́m. Fada a yi du ónyǔ á məkǐ mə́ étsígā dzí, abǒg te ǎ fudi á mə̄búg mə́ álatâr mətúnuŋa, á mvús válā, a soé mə́kī málígi âlatâr te á sí, a yi dígī âlatâr bídzo bísə̄ bí bə̄lə́ ávɔ̄ŋ anə́ ḿból bákad bɔ ábǒg mə̄túnuŋa mə́ mgba. A bələ́ hḿ fə̄ nâ a dzálaga ású ńkúkúmá é mam mə́sə másílī ású édzai bidzǔgá yā mīńsə́m eyɔ̌ŋ tē hḿ ńdzɔ ǎ yi bələ̌ bidzǔgá. Éyɔŋ é nə́ naa zəzə mod ǹnam ńnye a sə́m á fūán, a daŋá mvéndé Ǹtondôbə a yi bələ̌ məku. Éyɔŋ ǎ yəm yǎ ńsə̄m tē a bələ́ nâ, a túniŋi ékə́lá é nə́ təge ai atɔ́n ású yə̄ nâ á bi bidzǔgá yā ńsə̄m wóé. A yi bəde wɔ́ wóé á ńlō étsíga abǒg te a tsíg dzɔ́ kíŋ é vóm bákad və́ mə̄túnuŋa. Fada a yi du ónyǔ wóé á məkǐ mə́ étsígā dzí a fudí fə̄ á mə̄búg mə́ álatâr mətúnuŋa, á mvús tě, a yi soě mə́kī mə̄vɔ́g málígi âlatâr tě á sí. 31Bâyi hḿ mǎn vaa bídzo bísə̄ bí bə̄lə́ ávɔ̄ŋ dzam də́dā anə́ éyɔŋ bávə́ mə̄túnuŋa mə́ mgba. Fada a yi byá mǎn dígī âlatâr á yōb ású yə̄ nâ mətúnuŋa mə́tē mə́ fû Zambá ńnə̄m. A yi hḿ fə dzála ású ényɔ́ á hə̄ sə́m é mam mə́sə̄ bákad sílī ású édzai bidzǔgá. Abǒg tē hḿ ńsə̄m wóé wáyī nyé dzuuban. Ngə́ ényɔ́ á hə̄ sə́m ā tɔ́b ńtōmbá ású édzai bidzǔgá dzíé, a bələ́ hḿ naa a zaa ai ǹgál ǹtómbá yǎ á nə̄ təge ai atɔ́n ású yə̄ nâ Ǹtondôbə á yə́bə mətúnuŋa móé. A yi bəde wɔ́ wóé á ńlō ńgál ńtómbá nyɔ̄ abǒg te a tsíg nyē kíŋ é vóm yǎ bákad wé bíyə́m bísə̄ bátúni Ǹtondôbə. Fada a yi hḿ du ónyǔ wóé á məkǐ mə́ étsígā dzí abǒg tē fə ǎ kə a fudi á mə̄búg mə́ álatâr mətúnuŋa, a soé hḿ fə mə́kī mə̄vɔ́g málígi âlatâr tě á sí. 35Bâyi mǎn vaa ávɔ̄ŋ ásə̄ yā ńgāl ńtómbā vī, dzam də́dā anə́ bákad bɔ ású ńtómbá mə̄túnuŋa mə́ mgba. Fada a yi mǎn dígī ávɔ́ŋ dí âlatâr á yób fǔfulu ai mə́túnuŋa mə́sə məvɔ́g yā bátúni Ǹtondôbə. A yi hḿ fə dzálā ábə̄ ényɔ̄ ā sə́m é mam mə́sə̄ básíli ású édzai bidzǔgá abǒg tē hḿ Ńtondôbə ǎ yī nyé dzu ńsəm wōē. Á nə ǹsə́m ngə́ mod á bɔ nâ: a wógó ékan sɔŋ á étīé ḿbɔ̂lɔ, amú á ngāyén, ngə́ kig nâ a yəm dzǎm tē, ńdɔ̄ hḿ á ndzí kig dɔ́ kad nálā a ḿbə̄lə́ ékolá yā évǔs dzíé. 2Evo zǐŋ kig nâ mod a hə́ namba é dzóm é nə́ səsalá, tɔ é nə édzí ḿbim tsíd yā ó nə́ səsalá, m̀bim éyə́m yā ó nə́ səsalá tɔ mǎn ótsítsíd ḿfə́ yǎ á nə̄ səsalá ńdɔ̄ hḿ ā bə̄gə́ éboe á səsalá tě təge yəm; 3ngə́ kīg nâ ǎ bə̄gə́ éboe ai ńnāmbán ā nāmbá é səsalá á tǐ ai nyɔ́l mod tɔ é nə̄ dzé, yǎ yábɔ̄ nâ á bə̄gə éboě tē təge dɔ́ tádī yəm, ńdɔ ǎ zū dɔ́ yəm á mvús, a ḿbə̄gə́ hḿ éboě tē; 4ngə́ kīg nâ, ekan sɔŋ é sɔ́dán mod ânyu, á dzam ásə mod a nə dzǎm kǎn sɔŋ, tɔ édí á nə́ ábē, tɔ édí á nə́ ḿbəŋ təge tám bindi, ńdɔ a ndzí kig yəm, éyɔŋ ǎ zu dɔ́ yəm a ḿbə̄gə́ hḿ ékolá yā étēde. 5Ngə́ mod a bi dzam dá yā é mam má, a bələ́ nâ a kələ kúlan ńsə́m ā bɔ̄ vīlí, 6a kələ ábə Ǹtondôbə nə́ á kə̄ nyé túnī mə̄túnuŋa mə́ ekpa olugú ású ńsə́m ā bɔ, a kələ ai ǹgál éyə́m -tɔ ǹtómbá, tɔ ekə́lá- ású mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, abǒg te fada ǎ yi kə́ kpe ású díé akə̌ŋ ékom ebyándí yā láyī nyé vaa ńsə̄m wóé tē. 7Ngə́ ā bə̄lə́ kig ngul yǎkə ai mǎn éyə́m, a kə́lə́ və̄ Ńtondôbə ású mətúnuŋa mə́ ékpa olugú ású ńsə́m ā bɔ: abə̌ŋ ábɛ̄ ngə́ kig adú ábɛ̄, m̀bɔ́g ású mətúnuŋa mə́ ǹsə́m, éví ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋǎ yā bádígi. 8A yi byá kə́ və̄ fada yǎ ā yi tádí túnī éví ó nə́ ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, fada a yi wá bɔ̂lɔ kíŋ a búgú ńka kíŋ təge wá kāndi ai ǹló. 9A yi kə́ a wɔdan miǹkom mí álatâr ai məkǐ mə́ étsígā mə́tē, émá mə̄vɔ́g ǎ ngakə a wɔ́bɔ̄ mɔ́ á tín mə́ndíé mə́ álatâr. Mətúnuŋa míńtaŋ ású ńsə́m hḿ mālá. 10Ónɔ̄n ḿbɔ́g wâyi tɔbɔ ású mə́túnuŋǎ yā bádígi, ákyāí másíli. Éyə̄ hḿ fada ǎ yi bɔ̌ ákə̌ŋ ékom ebyándi nālá ású ńsə́m mod ósə, abǒg tē wáyī nyé dzuuban. 11Ngə́ á nə təge ai ngul yǎ ávə̄ ádū ngə́ ábə̌ŋ ábɛ̄, a yi kə́ sɔ́ ai ésəŋa áwômǒ yā ndə̄tə̄gə́ ovug, ású ńsə́m ó sə̂mban, təge wá bāman ai m̀bɔ́n ngə́ á fudǐ ótū amú ó nə mətúnuŋa ású ńsə́m. 12A yi kə ai wá, a və́ə́ fada, fada a yi wá byɛd dwé á túd á ndəm mətsog, a tumú á ndóan yǎ álatâr fǔfulu ai míńnám mísə̄ bátum ású Ǹtondôbə. Mətúnuŋa ású ǹsə́m hḿ mālá. Éyə fada ǎ yi kpe ákə̌ŋ ékpa olugú yā ńsə̄m mod ǎ bɔ̄ á dzam dá yā mə́zēn mā, abǒg tē hḿ ńsə̄m wóé wáyi dzuuban. 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “ 15Ngə́ mod a bəlan ai fúlú mədugán, a sə́mə́ təge tóán bindi ai ńdālán ā kə dali bífáī byáwóge ai Ǹtondôbə, a kələ və́ Ńtondôbə ású míńtáŋ mí ébyándi ǹnóm ńtómbá yǎ á nə̄ təge ai mǎn ékɔ́kɔ́b yǎ ńkunda míńtómbá wóé, a tɔá á tâŋ síkěl mɔ̄ní é táŋ síkel yǎ á ḿfúfúb étɔbɔgɔ. 16A yi yân ábím mədugán móé mə́ dālí á ngab yawóge ai Ǹtondôbə, a bədé fə efus á yób á tâŋ efas táŋ á yā dzóm tē yá bə́, a və́ə́ hḿ fada. Fada a yi kə kpe ású díé akə̌ŋ ekpa olugú ai ǹnóm ńtómbá, abǒg tē ǎ yi bǐ bidzǔgá. 17Ngə́ mod ǎ bɔ̄ évǔs, a daŋá təge yəm mvéndé dzyā yǎ é mam Ǹtondôbə ǎ kili, a yi bəgə ékolá yā évǔs dzíé. 18A yi kə́ və̄ fada ású ekom ebyándí ǹnóm ńtómbá təge ai mǎn ékɔ́kɔ́b yā ńkunda wóé, bə́ və̄gə́ é táŋ á nə̄ dzǎm kwī. Fada a yi kpe ású díe akə̌ŋ ekpa olugú ású évūs fūán yā ā bɔ, təge tóán bindi, a bǐ hḿ bidzǔgá yā étēde. 19Éyə̄ hḿ é mod ǎ bə̄gə́ ékolá á mís mə́ Ńtondôbə a vâg mətúnuŋa mə́ ékom­ ebyándī nālá. 2oŃdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “ 21Ngə́ mod a və́ sámala Ǹtondôbə ai fúlú bingád yǎ ā bɔ mǎnyāŋ yǎ ńnam ású é dzóm ā sɔ́ nyie ábə̄ nyé tɔ abǒg á ngə̄nə́ á nyiege dzɔ́, tɔ ábōg ā dúgan dzɔ́, ngə́ kīg nâ a dían ai mǎnyāŋ tē. 22ngə́ á bɔ̄ kīg nâ, mod ǎ sɔ̄m dzóm ńdɔ a sô, ngə́ mod a və́ kǎn kig evwé sɔŋ a dzam ziŋ á mod ǎ bɔ̄ ábē. É mod ǎ bɔ̄ nālá a bəgə́ ádzō nālá a bə́lə́ naa á dúgán é dzóm ā nɔ̄ŋ á bīngád á yōb é dzóm bə́ və́ naa á nyīé, é dzóm ā sɔm. ngə́ kig é dzóm ā kān évwē sɔŋ; a yi dúgan é mod a nə́ ai dzɔ́ dzóm dzíé, a báá fə̄ é ngab táŋ yǎ dzóm tē, a tádigi ámōs á ngābəgə bidzo ai ekolá yā étēde. Á mvús tě, a yi kə́ və̄ Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ ekom anyamá a nɔŋɔ́ ńnōm ńtómbá yā ńkunda wóé, yǎ á nə̄ təge ai mǎn ékɔ́kɔ́b, bâyi wá táŋ é táŋ bákad və́ fada ású mə́túnuŋa mə́ ékom anyamá. Fada a yi kə́ kpe ású díé akə̌ŋ ékpa ­olugú á mís mə́ Ńtondôbə, abǒg te ǎ yi bǐ bidzǔgá yā ńsə̄m wōē, tɔ zǎ ákyaí dzam ńdɔ a bəgə́ ányama ai dɔ́. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Bə́ndégē Áron ai bɔ́n bóé ḿból mə̄túnuŋa bádígī máyi kǎd bɔɔban ákyāí bábə́gələ ndóan yǎ álatâr ǹgúma ǹtíé álú a kələ kwí á məléndē mə́ kídí, á bákad mǎn tum á ndóan yǎ álatâr. 3Fada a yi bɔ́d ńdzɔmbɔ édud éyé é fumu anə́ tén, a bədé dzɔ̄ étǔn sanda eyé éfə̄ á yób é búdigi nyé nyɔ́l ésə̄ á sí é fumu fɔ́ɔ́ anə́ tén. Abǒg te ǎ yi tádí mǎn wɔ́lɔ̄ ékə̌m ásǔb yā mə́túnuŋa yā bə́ hə́ dígī á ndóan yǎ álatâr, a soé dɔ̄ á mgbág alatâr. 4A sɔ́dí bīwɔ́mǎn yā á və̄ bə̄gə́, a bɔ́dɔ́ bīfə́, a bəgə́ hḿ ékə̄m ásǔb dzī a kə́ dzɔ soe é vóm ó nə́ ḿfūbán, oyǎb ai ǹnyie ǹsə̌ŋ bitɔbɔgɔ byáán. 5É ndóan yǎ álatâr ládígi mətúnuŋa yǎ bə̄lə́ kig nâ e dími. Kídí ésə fada a bələ́ nâ a fudigi dzɔ ndzaag. A yi kǎd bəde mə́túnuŋa bádígī étēde a bə́gələ mə́vɔ́ŋ mə́ tsíd mə́ ngab ayôm. 6Ǹnomó ndóan a yóŋō âlatâr təge dím. 7Akə̌ŋ mə́túnuŋa míḿvə́án á nə̄ nâ ǹnyie anə́ mɔ́n ḿbɔ̄g yā bɔ́n bə́ Áron a sɔ́ yǎ ai mim̀və́án âlatâr, á mís mə́ Ńtondôbə, 8ǹnyie anə́ ā vaa yǎ ńgūmā dwé ndə̄tə̄gə́ ovug ḿbámāná ai m̀bɔ́n ai m̀fuŋ ótú yā ā mān soe étē, ǹnyie anə́ ā man yǎ bə́gə́lə ótū âlatâr ású ólugú ai evɔli ǹnə́m Ńtondôbə, á fúlú mətsog, 9Áron bân bɔ́n bóé bâyi dí ébí byálígi, bə́ yáŋá míḿkpə́l bə̄ḿbāŋála bə́ nə́ təge ai ekɔ̌ sāŋ. Bâyi byá dí é vóm ó nə́ ḿfūbán á ḿbɛ̄ sí ndá etógán. 10Tə báyām é ngab mavə́ bɔ̄ á bīfái byáma ai é dzóm yávuan. Ngab tě é nə é dzóm é nə́ ḿfūfúb anə́ mə̄túnuŋa ású ekom ebyándi ai mətúnuŋa mə ekpa olugú. 11Mǎn fám ásə yǎ bɔ́n bə́ Áron a nə byá dzǎm dí, bidí yā mɔ́ mə́ Ńtondôbə. Ǹnomó abéndé nyɔ̄lɔ́ mātə́lé ású mvɔŋ bod dzǎn ésə, é dzóm ésə̄ yáyi namba dzóm yā étēde étɔbɔgɔ bíndá”. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Mətúnuŋǎ yā Áron bân bɔ́n bóé báyi kǎd və̄ Ńtondôbə ámǒs éfúbū dzábán mə́ nə̄ é ngab awômo yǎ ndə̄tə̄gə́ ovug á étīē ǹnomó ­m̀və́án. Etun dzyá kíkídígi, étun evɔ́g ngōngógóle. 14Bâyi dzɔ́ yāŋ ai eyə́ŋə́le, ai m̀bɔ́n, anə́ éfīdíg. Wǎyǐ kig bə́g éfīdíg tē, o túniŋi dzɔ́ Ńtondôbə anə́ mə̄túnuŋa mə́ évɔ́li ǹnə́m. 15É fada ásə a ngáfûban á zāŋ bɔ́n bóé a yi fə bɔ̌ nālá dzam də́dā, ǹnomó abéndé hḿ nyɔ̄lɔ́ ású Ńtondôbə. Bâyi túnī é ngab mətúnuŋa dzié, ě ngabɛ́d á yób anə́ ótsīda. 16Mə́túnuŋa míḿvə́án mə́sə fada a və́ mə́ tɔbɔgɔ təge ai məbuuga, mod təge dí dzóm étēde”. 17Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Kadá Áron ai bɔ́n bóé nâ: 18akə̌ŋ mə́túnuŋa ású ńsə́m ńdɔ dí: bâyi tsíg éyə̄m á mís mə́ Ńtondôbə é vóm bákad və́ mə́túnuŋa bádígi. Dzóm tē é nə eyə́gan ḿfúfúb. 19É fada a yi bɔ̌ mə̄túnuŋa mə́tē a yi mɔ́ dí, bâyi mɔ́ dí é vóm ó nə́ ḿfūbán á ńsəŋ ndá etógán. 20É dzóm ésə̄ yáyi namba tsíd tě é tɔbɔgɔ bíndá, ngə́ məkǐ mə́ və́ myân á bīyé, bâyi mɔ́ sob é vóm ó nə̄ ḿfūbán. 21É mvīē báyi yám tsíd tě, bə́ bwé dzɔ̄ ngə́ é nə sílíba, bə́ mānaŋa dzɔ́ síl bə́ ngasuguzu ai abuí məndím. 22É mod ósə a nə́ fada a nə dzɔ́ dí é nə̄ é dzóm é nə́ ḿfūfúb . Hədá, tə mod a dí tɔ eyə́m dzídzīā yā bə́ və́ ású mə́túnuŋa míńsə́m, yā bə́ kə́ ai məkǐ yā étēdē á ndá etógán nə́ bâkpe akə̌ŋ ésob nyɔ́l á ḿfūfúb Étɔbɔgɔ: bə́ tumu bísə̄ á ndóan. Éyə̄ bâyi kǎd və̄ mə̄túnuŋa mə́ édzai bidzǔgá nâ: mə́ nə fɔ́ɔ́ dzóm yā é nə́ ḿfūfúb éyə́gan. 2Bâyi wé étsíga é vóm báwé bītsígā mə́túnuŋa, eyɔ̌ŋ te fada ǎ yi kə́ a soe məkǐ yā étē ḿbomoná alatâr. 3Abǒg te ǎ yi túnī ávɔ̄ŋ, ngə́m ai avɔ́ŋ yā láyali miǹya, 4mim̀bǎŋ mí ótam míbɛ̄, avɔ́ŋ yā étē ai édí yā mim̀bîg, ávɔ́ŋ á nə́ á ndalaga yǎ ésə̄g ai mim̀bǎŋ mí ótám ńdɔ̄ báyi kyábi. 5Fada a yi dígī bísə̄ âlatâr anə́ mə́túnuŋa bátum á ndóan ású Ńtondôbə. Mətúnuŋa mə́ édzai bidzǔgá mālá. 6É mod ósə yǎ á nə̄ fada a nə mɔ́ dzǎm dī bə́ dzâ mɔ́ é vóm ó nə́ ḿfūfúb, mə́ nə̄ é dzóm yā é nə́ ḿfūfúb. 7Mətúnuŋa mə́ édzai bidzǔgá ai mətúnuŋa mə́ ńsə́m bávə̄ mɔ dzam də́dā; é fada a hə́ və́ mə̄túnuŋa mə́tē a bələ́ ngab ai é byə́m ā və́ túni. 8Ekob é tsíd yǎ mod a sɔ́ túnī nə́ fada á dígí, é nə ekǒb tsíd fada tě. 9Mə́túnuŋa mə́sə̄ báyáŋ á ébē ndóan, émá mə́sə̄ báyáŋ éyə̄ŋə́lé ngə́ á yáŋáyaŋa máwōge ai é fada a hə́ túnī mɔ́. 10Mə́túnuŋa mə́ fɔ́n mə́sə̄ mə́ nə́ ḿfugán ai m̀bɔ́n ngə́ mə́ nə̄ kig ǹkód máwōge ai bɔ́n bə́ Áron bə́sə təge ai səsalá. Éyə mod anə́ dzǎm və̄ Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ élad ná 12ngə́ a və́ mɔ̄ anə́ mə̄túnuŋa mə́ ngāŋ a yi báman ai ḿbāŋála yǎ á ndzī kig vús, á bə́ mān fug ai m̀bɔ́n, ai mə́kali má ndzí kig vús, á bə́ mān du á ḿbɔ̄n, bə́ mān fə kudan óvug á nyɔ́l nə̄ e ńtɔ̄á anə́ ḿbāŋála yǎ bə́ mān fug, bə́ mān bundan ai m̀bɔ́n. Bâyi bámǎn mə̄túnuŋa mə́tē ai məkali mə́ ḿbāŋála yǎ ā vús, fǔfulu ai mətúnuŋa mə́ élad ai olugú. 14Bâyi vaa ḿbāŋála m̀bɔ́g yǎ á mə̄túnuŋa ású Ńtondôbə, bə́ və́ nyē, a yi wóge ai é fada ǎ yi kə́ a soe məkǐ mə́túnuŋa mə́ élad. 15Bâyi dí tsíd yǎ mə̄túnuŋa ámōs óbēn yā bə́ hə́ və́ mə̄túnuŋa mə́tē dzóm təge bug Ngə́ mə̄túnuŋa mə́ və́ə́bán ású ńlígán mətǐŋ ngə́ ású óváŋ, bâyəan mɔ́ dí ámōs bátúnī mɔ́ ai ámōs ó tsáá vālá. 17Vədá, ámōs lála bâyi mǎn dígī é tsíd ésə yǎ ē būg á ndóan. 18Ngə́ lə́ bɔ̄bán naa, ámōs lála bə́ dúgán dī é tsíd ē būg á mə̄túnuŋa mə́ élad; é mod a və́ mə̄túnuŋa mə́tē ǎ yǐ kig yén ḿbəŋ, é dzam a və́ bɔ lâyǐ kig láŋabǎn naa á nə dzam, tsíd tě e nə ebɔ̌l tsíd, é mod a dí dzɔ̄ a yi bəgə ékolá yā étē. 19É tsíd ésə yǎyi namba é dzóm é nə́ mvid bâyi kig dzɔ dí bâyi dzɔ woa á ndóan. É bod bə́sə̄ bə́ nə́ ḿfūbán, bə́ nə dzǎm dí tsíd, 20vədá, ngə́ mod a dí tsíd mətúnuŋa mə́ élad mə́ Ńtondôbə a tɔá ai eboe, mod tě a yəan vaabán âyɔŋ díé. 21Ngə́ mod ǎ nāmbá dzóm zǐŋ yā é nə́ mvid ngə́ mod, ngə́ tsíd ngə́ dzóm éfə̄ kig, a kə́ dī tsíd mətúnuŋa mə́ élad mə́ Ńtondôbə, mod tě a yi vaaban âyɔŋ díé. 22Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó kad bɔ́ naa tə myǎdī ávɔ̄ŋ nyag ngə́ édí ńtómbá, ngə́ édi ékə́lá; avɔ́ŋ ńtwí tsíd, ngə́ édí tsíd afan, édí bə́ nə dzǎm bəlan ai dɔ́ ású dzóm efə́ vədá, tə myǎdī dɔ́. É mod ósə yǎ ā dí ávɔ̄ŋ tsíd yā lə́ nə́ Ńtondôbə mə́túnuŋa bádígī á ndóan, ényɔ́lɔ tě, bâyi nyé vaa âyɔŋ díé. Tɔ mǐ kə́ tɔbɔ vé, tə myǎdī məkǐ, tɔ émá mə́ ónɔ̌n[1], tɔ émá mə́ tsíd ényɔ́ ósə yǎ ā dí məkǐ, tɔ a nə zá, ényɔ́lɔ tě a yi vaaban âyɔŋ díé”. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: “Nɔŋɔ́ Áron, ai bɔ́n bóé mīḿbɔ́d, ḿbɔ́n báwɔ́bɔ, ǹnóm nyag yǎ mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, bəyóm míńtómbá bə́bɛ̄, dzǎd bə̄ḿbāŋála, bá ndzí kig vús, 3ó tógan ayɔŋ ásə á ḿbɛ̄ ésam mə́tóbán.” 4Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábɔ ḿból Ńtondôbə a ngábénde nyé, ayɔŋ Ísraɛ̂l á tógán fɔ̄ɔ̄ á ḿbɛ̄ ésam mə́tóbán. 5Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ: “Éyə Ǹtondôbə a béndē nə́ bə́ bɔ̄ ná”. 6Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábɔ nâ Áron ai bɔ́n bóé bə́ súbū ósū, ńdɔ ǎ man bɔ́ sob ai məndím. 7Ńdɔ a ngábɔ́di Áron edud, a tindí nye kandá, a bɔ́dí nye lɛn kód, a bədé éfod á yób ńdɔ̄ fə a ngáwɔ́man nyé ńkǒl éfod a tindí fɔ̄ɔ̄ nyē wá. 8Ńdɔ fə a ngábɔ́dī nyé ékǒb yā óngon a fudi Urim ai Tumim; 9á ńlō, a mǎn nye díŋǎn ńtóm, á ńtōm, ḿfág yǎ ósū, a bəmə́ évəgələ̌ évivie é tɔ̄á ńkoman ai mvɔ́d, ndəm yǎ ḿfūfúb ébə́de ǹkóŋ nyīlí anə́ Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 10Ńdɔ Mósɛs a ngánɔŋ ḿbɔ́n báwɔ́bɔ, ńdɔ a ngáman wábɔ̄ Étɔbɔgɔ ai é byə́m bísə̄ bí ngábə́ étēde. 11Ńdɔ a ngámyam wá âlatâr biyɔŋ zamgbál, a mǎn fə̄ wá wɔ́bɔ̄ álatâr ai bibəlan bíé bísə, ésōá məsoban ai tín dzīē ésə ású yə̄ nâ a fúbú byá. 12Ńdɔ a ngásoe ḿbɔ́n vī á ńlō Áron ǎ ngasíī fə̄ nyé wā ḿból yə̄ nâ a fúbú nyé. Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a lóe bɔ́n bə́ Áron nâ bə́ súbū osú ńdɔ a bɔ́dī bɔ́ bidud, a tindí bɔ bəkandá á məngə́də́g, a bɔ́dí fə̄ bɔ́ bībɔ́bɔ̄d á ńlō ḿból Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs. 14Ńdɔ a ngásúbu ai ǹnóm nyag yǎ mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m. Áron bân bɔ́n bóé bə́ bə̄dé mɔ́ mábán a ńlō ńnóm nyag mətúnuŋa; 15ńdɔ̄ Mósɛs ǎ zū nyé wē. A nɔŋɔ́ məkǐ ai onyǔ wóé, ǎ ngáwɔ́bɔ̄ á miǹlǎg yā mí ngábə́ álatâr ḿbomoná á nyɔ́l, ḿból yə̄ nâ a vaa ǹsə́m wóé. Ńdɔ̄ fə a ngásoe məkǐ á tín alatâr, a mǎn nye fúbu, a mǎn fə kpe mə́kə̌ŋ mə́ éndə́gə́lə́. 16Ńdɔ̄ fə a ngánɔŋ ávɔ́ŋ ásə̄ lákad yalǐ miǹya, ai ndalaga esə́g, ai mim̀bǎŋ mí ótám, ai avɔ́ŋ dábán, ńdɔ a ngáman byá tum âlatâr. 17Ḿfág ékob ńnóm nyag ai tsíd dzīē ai məbí móé ńdɔ a ngákwí á élum, a kə́ bya dígī óyǎb anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Ńdɔ̄ hḿ ā zu lə́dē ńnóm ńtómbá mə́túnuŋa mə́ ńsə́m. Áron bân bɔ́n bóé bə́ bə̄dé mɔ́ mábán á ńlō ńnóm ńtómbá tě, 19ńdɔ̄ Mósɛs ǎ zū nyé tsíg, a mǎn kə́ a soe məkǐ ḿbomoná alatâr á nyɔ́l; 20ńdɔ ǎ zu mǎn bɛ ńnóm ńtómbá nyɔ̄, a mǎn kab tsíd ngab ngag, a mǎn dígī ńlō, ai bidzo ai məvɔ́ŋ. 21A mǎn sǒb miǹya ai mim̀byɛ̌, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ á ngádígi ǹnóm ńtómbá ńgúma âlatâr; nálā ó nə mə́túnuŋa mányum m̀bəŋ, á mádudu evúvoe, mətúnuŋǎ yā bátum ású Ńtondôbə, ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs ná á bɔ. 22Ńdɔ ǎ zu bɔ̌ naa bə́ zu ai ńnóm ńtómbá bɛ̄ɛ, ǹnóm ńtómbá yǎ mə̄túnuŋǎ yā ńtə̄lán étɔá. Áron bân bɔ́n bóé bə́ bə̄dé mɔ́ mábán á ńlō ńnóm ńtómbá tě. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátsíg nyē a nɔŋɔ́ məkǐ móé mə̄vɔ́g a fudí álɔ̄ ḿbɔ̄ ńnōmō Áron, á ńnóm ónyǔ yǎ wɔ́ ḿbɔ́ ńnōmo woé ai á ńnōm ónyǔ yǎ ákǒl ḿbɔ̄ ńnómō díé. Ńdɔ̄ fə̄ Mósɛs ǎ bɔ̄ nâ bɔ́n bə́ Áron bə́ súbu, ńdɔ ǎ fudi bɔ́ mə́kī məvɔ́g álɔ̄ ḿbɔ̄ ńnōmō dábán, á ńnōm ónyǔ yǎ wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmō wábá, ai á ńnōm ónyǔ yǎ ákǒl ḿbɔ̄­ ńnōmō dábán. Ńdɔ̄ fə̄ Mósɛs a ngákə a soe mə́kī mə́ ngálígi á ḿbomoná alatâr. Ńdɔ̄ fə a ngánɔŋ avɔ́ŋ, ai ngə́m, ai avɔ́ŋ yā miǹya, ai avɔ́ŋ yā ndalaga esə́g, mim̀bǎŋ mí ótám míbɛ̄ ai avɔ́ŋ dábán; abɛ̌ yā ḿbɔ̄ ńnómo, á dzād bə̄ḿbāŋálā bə́ nə́ təge ai ekɔ̌ sāŋ bə́ tə́lə́ Ńtondôbə ósū, a nɔŋɔ́ ḿbāŋála m̀bɔ́g yǎ bə́ ngábáman ai m̀bɔ́n ai akali a bámán byā ai məvɔ́ŋ ai abɛ̌ yā ḿbɔ̄ ńnóm. Ńdɔ a ngákalan é byə́m bísə̄ bí á mɔ́ mə́ Áron ai á mɔ́ mə́ bɔ́n bóé ǎ ngabə́de byá anə́ mə́túnuŋa bábə́dē á mís mə́ Ńtondôbə nə́ bávə̄ nyē mɔ́. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádúgan byá nɔŋ á mɔ́ mábá, ǎ ngadí byā âlatâr ḿbámāná ai mə́túnuŋa bátum, mətúnuŋa mə́ évə̂ ǹkóŋ mālá, mə́túnuŋa mányum m̀bəŋ á mə́ nə́ évúvoe, mətúnuŋǎ yā bátum ású Ńtondôbə. Ńdɔ̄ fə̄ Mósɛs a ngánɔŋ ongon a bə́dē wā á yób á mís mə́ Ńtondôbə; é ngab Mósɛs yǎ mə̄túnuŋa mə́ évə̂ ǹkóŋ nyīlí, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs nə́ á bɔ. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngánɔŋ ḿbɔ́n báwɔ̄bɔ ai mə́kī mə́ ngábə́ mə́ bə̄dé âlatâr, ǎ ngamyam byá Áron á nyɔ́l ai á mīḿbɔ̄d míé, a myamá fə̄ á nyɔ́l bɔ̄n bə́ Áron ai á mīḿbɔ́d myábán. 31Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a dzó ai Áron ai bɔ́n bóé naa: “Yámán tsíd á ḿbɛ̄ ésam mǐ di dzɔ́ étēde ai ḿbāŋála yǎ á dzād mə̄túnuŋa mə́ évə̂ ǹkóŋ anə́ ḿból mə̄ ngábéndē nâ Áron ai bɔ́n bóé ḿbɔ̄ bâyi dí. É tsíd ai ḿbāŋála byáyi bug, myǎyi byá dígī á ndóan. Á tâŋ məlú zamgbál, tə myǎkódō á ḿbɛ̄ ésam mə́tóbán a kələ kwí anə mə̄lú yā bádzə́me ébə́de ǹkóŋ dzáán máyi dzyé. Ǹtondôbə a ngábénde nâ bə́ bɔ anə́ ḿból bə́ hə bɔ aná ví ḿból yə̄ nâ bə́ sob mína eboe dzáán. 35Myǎyi tɔbɔ ai alú ai amǒs á ḿbɛ̄ ésam mə́tóbán á tâŋ məlú zamgbál, mǐ bɔɔ é mǎm yā Ńtondôbə a béndē nâ mǐ bɔ ḿból yə̄ nâ mǐ zā wú. Abéndé yā bə́ ngávə́ mā dílī nə́ mə́ béndé”. Ńdɔ̄ Áron bân bɔ́n bóé bə́ ngábɔ é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábéndē ânyǔ Mósɛs. Ámōs mwomo, ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóē Áron, bɔ́n bóé ai bənyiá bodo mvíe yā Ísraɛ̂l, 2nyé ai Áron nâ: “Nɔŋɔ́ étɔŋ ńnóm nyag ású mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, ai ǹnóm ńtómbá ású mə́túnuŋǎ yā bádigi, bísə bíbɛ̄ təge ai atɔ́n, ó kə ai byá ósū Ńtondôbə. 3Eyɔ̌ŋ te wǎyi dzó ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: "nɔŋán ǹnóm ekə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m etɔ̌ŋ nyag ai etɔŋ ńtómbá ókala ḿbú ḿbɔ̄g, bí tɔ̄á təge ai atɔ́n ású mə̄túnuŋǎ yā bádígi, 4ǹnóm nyag ai elɔm zɔg ású mə́túnuŋa mə́ élad, á báyi tsíg ású Ǹtondôbə, ai mə́túnuŋa mə́ nə́ ḿbúndán ai m̀bɔ́n, amú aná, Ǹtondôbə a yi yénē ábə́ mínā."” 5Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai é byə́m Mósɛs a ngábéndē ásū ébə̌m bíkóán, ńdɔ ekóán áyɔŋ ásə̄ é ngásúbu babi, é ńtə̄lə̄ ósū Ńtondôbə. 6Mósɛs nyé nâ: “Émɔ̄ má, é mam Ǹtondôbə a ngábéndē mínā nə́ mǐ bɔ, ḿból yə̄ nâ dúmá díé lə́ yénē ábə̄ mínā.” 7Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngádzó ai Áron nâ: "Súbúgu babi ai alatâr, ó və mətúnuŋa mə́ ńsə́m móé ai émá bádígi, ó bɔ esíngi miǹsə́m ású dóe ai ású ndâ bod dzóe. O túni mətúnuŋa mə́ áyɔŋ, ó bɔ̌ fə esíngi miǹsə́m ású ńnam anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde." 8Ńdɔ̄ hḿ Áron a ngásúbu babi ai alatâr, a tsígí étɔ̌ŋ nyǎg yā mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m ású míńsə́m míé nyə́mēn. 9Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Áron bə́ ngálə́dē nyé məkǐ, ńdɔ a ngádu onyǔ á mə̄kǐ étēde ǎ ngafudǐ fə̄ mɔ́ á məvɛl mə́ alatâr, ńdɔ̄ fə a ngásoe məkǐ á tín alatâr. 10Avɔ́ŋ ai mim̀bǎŋ mí ótám ai ndalaga esə́g yǎ mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, ḿbya a ngádígi âlatar á yób, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 11Miǹson ai ekod ḿbya a ngádígi á ndóan á mīńkán á yād. 12Ńdɔ a ngáwé étsígā mə́túnuŋǎ yā bádígi, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Áron bə́ ngávə́ nyé məkǐ yā étēde; ǎ ngakə a soe mɔ́ ḿbomoná ai alatâr ásə. Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngákalan nyé étsígā mə́túnuŋa, m̀bɛán bidzó bifas bifas ai ǹló, ńdɔ a ngádígī byá âlatâr. 14Ńdɔ a ngáman sǒb miǹya ai mim̀byɛ̌, ǎ ngadígī byá âlatâr, fǔfulu ai mə́túnuŋa bádígi. 15Ńdɔ̄ hḿ á ngálə́de mətúnuŋa mə́ ńnam: a nɔŋɔ́ ékə̄lá yā mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m áyɔŋ, ńdɔ a ngátsíg dzɔ̄, ǎ ngavə́ dzɔ á mə̄túnuŋa ású ńsə́m, dzam də́dā anə́ mə́túnuŋa mə́ ńsə́m mə́ ósú. 16Ńdɔ a ngábɔ nâ bə́ súbu ai mə́túnuŋa bádígi, ǎ ngabɔ anə́ mvéndé é nə̄. 17Ńdɔ̄ fə a ngábɔ nâ bə́ súbu ai mətúnuŋa a byɛdə́ ńgūmā dwé, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ bə́ man dɔ́ dígī âlatâr, ḿbámāná ai mə́túnuŋa mə́ kídí yā bádígi. 18Ńdɔ ǎ zu wé ńnōm nyag ai ǹnóm ńtómbá ású mə́túnuŋa mə́ élad ású ayɔŋ, bɔ́n bə́ Áron bə́ ngákalan nyé məkǐ, ǎ ngakə a soe mɔ́ á ḿbomoná âlatâr. 19Avɔ́ŋ ńnóm nyag ai édí ńnóm ńtómbá, ngə́m, ávɔ́ŋ láyali miǹya, mim̀bǎŋ mí ótám ai ndalaga esə́g, 20ḿbya a ngáman kə́ a bəde ângon á yób, ǎ ngádígī bísə̄ âlatâr. 21Angon ai ábɛ̌ yā ḿbɔ̄ ńnōmō ḿbyā Áron ǎ ngalə́dē á yób ósū Ńtondôbə, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 22Ńdɔ̄ Áron a ngásám mɔ́ á bod ǎ ngakúb bɔ ǹtótōmaamaa. Á man a ngáman túnī mə́túnuŋa ású ńsə́m, ai mə́túnuŋa bádígi ai émá mə́ élad, ńdɔ a ngásus á sí. Ńdɔ̄ bân Mósɛs bə́ ngányían á ébə̌m bíkóán. Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bádúgan kwí átān bə́ ngakúb bod ǹtótōmaamaa. Dúmá Ńtondôbə á ngayéne á bod bə́sə: ńdɔ ndóan é ngátíē ábə Ǹtondôbə e mǎn dígī mə́túnuŋa bádígi, ai məvɔ́ŋ âlatâr á yób. Á yén bod bə́ ngáyén nálā, bə́sə̄ bə́ ngabom ayéngá miǹtag, bə́ ngabúdubu ai məsú á sí. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Áron, Nadav bân Abihu, bə́ ngánɔŋ anə́ mod ewúmā dzíé: bə́ mān fudi ndóan étēde, bə́ ngafudi otú, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ Ńtondôbə ndóan mənduga yǎ bá ndzí kig bɔ́ bénde. 2Ndóan hə á sɔ́ tíē ábə Ǹtondôbə ńdɔ é ngáman bɔ́ dígi, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ wú ósū Ńtondôbə. 3Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádzɔ́ ai Áron nâ: “É dzam hḿ Ńtondôbə a ngádzó ńdɔ̄ hḿ dí éyɔŋ a kɔ́bɔgɔ nâ: "Mayi lə́dē é bod bə́ tsáá ai ma ḿfúbán wáma, mayi lə́dē dúmá dáma á mís mə́ ńgúmā áyɔŋ ásə". Ńdɔ̄ Áron a ngábwé ńyōn áwú[1]. 4Ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóe Misael bân Elsafân, bɔ́n bə́ Uziəl, mǎnyāŋ ésīá Áron, nyé ai bɔ́ nâ: súbúgán mū, mǐ vāā mim̀bim mí bə̄bə́nyɔ̄ŋ ósū ḿfúfúb étɔbɔgɔ, mǐ kwi ai myá átān míńkán. 5Ńdɔ̄ bə́ ngásúbu, bə́ mān bɔ faŋ á bīwɔ́man byábán, bə́ kwî ai bɔ́ átān míńkán, anə ḿból Mósɛs a ngábénde. 6Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngádzó ai Áron ai bɔ́n bóé Eleazâr bân Itamâr nâ: “Tə myǎkúli esǐl dzáán ngə́ ányǎb kig biwɔ́man byáán, mǐ zā wú. A zǎ liŋan ai ńgúma ǹkunda ósə; ǹgúma ndâ bod Ísraɛ̂l ńgɔ̄ wáyi yón bə̄bə́nyāŋ bǎn yā ndóan ě mān dígi. 7Tə myǎkódō á ńsəŋ étɔbɔgɔ bíkóán mǐ zā mān wú, amú mī nə ǹwɔ́bán ḿbɔ́n Ńtondôbə.” Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ anə́ Mósɛs a ngádzó. 8Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Áron, nyé nâ: “Eyɔŋ myǎzu á étɔbɔgɔ bíkóán, tɔ wǎ tɔ bənyɔ bɔ́n, eki tə nyú wɔ̂n, ngə́ mə́yɔg mábi, mǐ zā mān wú. Eki tē é tɔbɔgɔ nálā kɔ́m ésə á mim̀mié myáán mísə. 10É tɔbɔgɔ̌ fə̄ nálā éyɔŋ myǎkándī é dzóm é nə́ ḿfúfúb ǹsalán ai édzí é nə éboe, édzí é nə́ ḿfúbán ai édzí é nə́ mvid, 11ai éyɔŋ ésə myǎkalan bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l mə́béndé mə́sə Ǹtondôbə a ngátə́lē ású dáán ai anyǔ Mósɛs”. 12Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngádzó ai Áron ai bɔ́n bóé yā bə́ ngálígi, Eleazâr bân Itamâr nâ: “Məbuuga bídí yā mə̄túnuŋa mə́ Ńtondôbə, nɔŋán mɔ́ mǐ dī mɔ́ ávōé á mgbág alatâr, amú mə́ nə ekǐ yā biki. Mǐ dzâ mɔ́ é vóm ó nə́ ḿfúfúb: amú é ngab dzóe bə́ ngátsíg wā ai bɔ́n bóē nyílī á bīdí bí Ńtondôbə: éyə̄ bə́ ngábénde ma nálā. 14Ongǒn yā élə́de ai abɛ yǎ ákyabi, myǎyi byá dí é vóm ó nə́ ḿfūbán, wǎmēn ai bəndómán bóe ai bə́ngɔn bóe fǔfulu, ngab bə́ ngábénde nyílī ású dóe ai bənyɔ bɔ́n ényí bávə́ wā á mə̄túnuŋa mə́ élad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 15Ábɛ̌ yā ákyábī dī ai ongǒn yā élə́dē yā bákad báman ai mińdígán mə́vɔ́ŋ byáwóge ai wa, ai bɔ́n bóe fǔfulu, á mvús yə̄ nâ bə́ man yǎ bya túni á mís mə́ Ńtondôbə, ású ńnómo abénde yǎ kɔ́m, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngátə́le.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Mósɛs a ngásíli ekə́lá yā mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m: á kə́ kwí, bə́ man yǎ dzɔ dígi! Ńdɔ a ngáliŋan ai Eleazâr ai Itamâr, é bɔ́n bə́ Áron bə́ ngálígi, 17nyé nâ: “Amú dzé myā ndzí kíg dí étsígā tē á ḿfūfúb étɔbɔgɔ ? Amú éyə́gan ḿfúfúb dzóm ńdzɔ̄ bə́ ngávə́ mínā nə́ é vāā ńsə́m yā ékōán ai ńsíngán básíngi ai dzɔ́ mīńsə́m á mís mə́ Ńtondôbə. 18Ḿból bá ndzí kig nyían ai məkǐ yā étē á ḿfúfúb étɔbɔgɔ étēde, mǐ hə yəan mǎn dí miǹson á ndá étēde, anə ḿból mə̄ ngábénde”. 19Ńdɔ̄ hḿ Áron a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Yénə́ ánā ńgɔ̄ bə́ hə́ və́ mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m mábá ai mətúnuŋǎ yā bádígi ósū Ńtondôbə. Ngə́ lə́ bɔ̄ naa maa mə díí mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m ánā, yə ngə́ dzǎm te lə́ yéné ḿbəŋ ábə Ǹtondôbə ?” 20Á wóg Mósɛs a ngáwóg nálā ǎ ngátag ai nyé. [1] Bəvɔ́g bâkad nâ “a ngálaŋan evól” bísə́ bíbɛ̄ bí nə dzǎm dzôban. Amú mod a nə dzǎm yón évōl. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron, nyé ai bɔ́ nâ: “Kɔ́bɔ́gán ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l mǐ kad bɔ́ nâ: á tsíd ésə̄ yā sí é tsíd mī nə́ dzǎm dí nyī, 3é tsíd ésə akǒl á nə́ zalaga ébɛ̄; e bɔ́gɔdɔ̌ fə bilɔ́g ânyu, mǐ nə dzɔ dzǎm dí, 4é tsíd yábɔ́gɔdɔ bilɔ́g ânyu ai ényí é nə́ ḿbyɛ̌ zalaga ébɛ̄ mə́kyāí mī sə́ kig dzǎm dí mā: ózele a tɔbɔgɔ tsíd mənduga ású dáán, amú, tɔ anə́ ā bɔ́gɔdɔ bilɔ́g ânyu, m̀byɛ̌ wóé ó sə́ kig zalaga ébɛ̄. 5Nyǒg é tɔbɔgɔ tsíd mənduga ású dáán amú, tɔ anə́ yābɔ́gɔdɔ bilɔ́g ânyu, m̀byɛ̌ wóé ó sə́ kig zalaga ébɛ̄, 6okpəŋ ó tɔbɔgɔ tsíd mənduga ású dáán, amú tɔ anə́ wábɔ́gɔdɔ bilɔ́g ânyu m̀byɛ̌ wóé ó sə́ kig zalaga ébɛ̄. 7Ngoé e tɔbɔgɔ tsíd mənduga ású dáán, amú tɔ anə́ ḿbyɛ̌ wóé o nə́ zalaga ébɛ̄ yǎbɔ́gɔdɔ̌ kig bilɔ́g ânyu. 8Myǎyǐ kíg dí tsíd dzábán, myǎyǐ kig dzɔ́ nambǎ mim̀bim amú é nə̄ mína mənduga. É byə́m bísə̄ byányiŋ á mə̄ndím, ébí mī nə́ dzǎm dí bī: é dzóm ésə̄ é bə̄lə́ ábas ai bibás á nyɔ́l, é nyiŋi á mə̄ndím, tɔ á máŋ tɔ á zəzə oswé, mǐ nə̄ dzɔ́ dzǎm dí. 10Édzí ésə̄ yábə̄gə́ kig abas tɔ bibás, tɔ á máŋ tɔ á zəzə oswé, é bān átsítsíd bə́sə̄ yā bányiŋ á mə̄ndím ai é byə́m bísə̄ byányiŋ étēde, bí tɔbɔgɔ mənduga ású dáán. 11Myǎyǐ kig dí tsíd dzabán, myǎyǐ kig dzɔ nambǎ mim̀bim. 12É dzóm ésə̄ yányiŋ á mə̄ndím təge ai abas təge ai bibás, mǐ yénē dzɔ́ nyīé. Ânɔ̌n ásə, édí ńdɔ láyi bɔ̌ mənduga ású dáán, təge dɔ́ dzǎm dí amú á nə mənduga: ǹnóm ndoe, ebá ndoe, 14kǒkombo, efúfūí, 15ewongo məkyaí mə́sə, 16bingudu, bimgbaŋ məkyaí mə́sə, alɔ̌d, obam məkyaí mə́sə, 17akuŋ, elɔlí máŋ, 18ńtsɔ́tsɔ́li oswé, kúb oswé, bingɔ, dzǔm, okpɛ́, 19zɔbifom məkyaí mə́sə, obə̌ yəg ai ongə́m. Átsítsíd ásə a bəgə́ məfǎb, á wulugu ai məkǒl mə́nyi, a tɔbɔgɔ mənduga ású dáán, 21átsítsíd ásə a bəgə́ məfǎb á wulugu ai məkǒl mə́nyi, mǐ nə dzǎm dí və édí á bə̄lə́ məkǒl á nə́ dzǎm suman ai mɔ́ á sí. 22Édí ńdɔ̄ hḿ mī nə́ dí məkyaí bə̄ḿbasaná mə́sə, mim̀búl, məsələ́ŋ ai káb. Ḿfág átsítsíd ásə avɔ́g yā á bəgə́ məfǎb á bə̄lə́ fə məkǒl mə́nyi, á tɔbɔgɔ mína eki. Éyə myǎyi bəgə éboe ai tsíd tē nâ: é mod ósə ǎ yī dzɔ́ nambǎ mim̀bim a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle. É mod ósə ǎ bə̄gə́ dzɔ́ ḿbim a bələ́ nə́ a sobo biyé bíé, a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle. É tsíd ésə̄ é bə̄lə́ mim̀byɛ̌ təge ai myá zalaga ébɛ̄, təge bɔ́gɔdɔ̌ bīlɔ́g ânyu, e tɔbɔgɔ mənduga ású dáán, é mod ósə ǎ nāmbā dzɔ̄ a bəgə́ éboe; é mod ósə ǎ nāmbá dzɔ m̀bim a bəgə́ éboe. É tsíd ésə e bələ́ məkǒl mə́nyi e wulugu a sɔ́g məkǒl e tɔbɔgɔ mənduga ású dáán, é mod ósə ǎ nāmbá dzɔ m̀bim, a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. É mod ósə ǎ bə̄gə́ dzɔ m̀bim a bələ́ nə́ a sobo biyé bíé, a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. E tɔbɔgɔ mənduga ású dáán. Átsítsíd ásə̄ láwulu á sí édí ńdɔ á tɔbɔgɔ mənduga ású dáán: kwé sī, fó, ńkāā məkyaí mə́sə, ǹkom ngǎn, ǹsóē, óngodo, ai dzǔngólo. Átsítsíd ásə édí ńdɔ á tɔbɔgɔ mína mənduga, é mod ósə ǎ nāmbá dɔ m̀bim a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle, É dzóm ésə m̀bim m̀bɔ́g yā étēde ó və ku á yób yâbəgə eboe: ébələga mɔ́ ésə̄ é nə́ ńkomán ai elé, eyé, ekob, ǹkud, tɔ ébələga mɔ́ éfē, bə́ táməŋə dzɔ́ sob ai məndím, yâyi bəgə eboe a kələ kwí ngōngógóle; á mvús tě, é mān fūb. Mvié vyə̌g ésə, ngə́ ḿbim m̀bɔ́g ó və ku étē, mǐ bwê dzɔ̌, é dzóm ésə̄ yá bə́ étē é bə̄gə́ éboe. Bídí yā bádí byâyi bəgə éboe tɔ bí tə̄mə́ á mə̄ndím. Mənyú mə́sə̄ mâyi bəgə éboe, tɔ é dzóm mə́ və́ tə̄mə́ étēde. 35É dzóm ésə m̀bim átsítsíd tē ó və ku á yób yábəgə eboe; bə́ managa bwé ákomán ndóan ásə tɔ édí á nə́ ábɔ̄d tɔ édí á nə́ ánēn amú lâyi bəgə éboe, bí ḿbə̄gə́ éboe ású dáán. Tɔ hḿ tə́ nālá bitam mə́ndím, bibé mə́ndím, ai bitəmbə́g mə́ndím byǎyi laŋan ḿfūbán, é mod ósə ǎ nāmbá dzɔ́ ḿbim a yi bəgə eboe. Ngə́ ḿbim m̀bɔ́g yā étē ó kū mvɔŋ ziŋ á yób mvɔŋ tě yǎyǐ kig bəgə éboe. Dá ngə́ fɛ̄s é namba yǎ mə̄ndím, fɛ̌s te e bəgə́ éboe ású dáán. Ngə́ dzyá yā é tsíd myākad dí e wú, é mod ǎ nāmbá dzɔ m̀bim a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógole. É mod a dí tsíd yǎ étē a bə́lə́ nə́ a sobo biyé bíé, a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. É mod ǎ bə̄gə́ dzɔ m̀bim, a bələ́ nə́ a sobo biyé bíé, a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. Átsítsíd ásə̄ lányugudu á sí á nə mənduga: təge dɔ́ dí. É dzóm ésə̄ yáwɔ́ŋ ai abum á sí édzí ésə yáwulu ai məkǒl mə́nyi ngə́ kig a lodo nálā, átsítsíd ásə̄ lányugudu á sí tə myǎdī dɔ́, á nə̄ mína mənduga. Tə myǎbəgə eboe ai átsítsíd ásə̄ lányugudu dílī, tə myǎbəgə eboe ai dɔ́, tə myǎdzoge nə́ á və̄ mína eboe. Amú ma Ǹtondôbə mə nə Zambá wáán mə̌ man yǎ mína fúbu ńdɔ mǐ ńtɔa yǎ mīḿfúfúb amú māmēn mə̄ nə́ ḿfūfúb. Tə hḿ myābəgə eboe ai átsítsíd láwɔ́ŋ á sí. Owé ! ma Ǹtondôbə mə ngávaa mína Égîptɛn nə́ mə́ bɔ Zambá wāān. Myǎyi hḿ bɔ̌ mīḿfúfúb amú mə nə m̀fúfúb. Éyə̄ é mvéndé Ńtondôbə yǎtian ai tsíd ai anɔ̌n ai é dzóm ésə é və̄ə̄ á mə̄ndím, ai édzí ésə̄ yáwɔ́ŋ á sí é nə̄ nālá. E nə ǹtyéán ású yə̄ nâ é lə́dē édzí é nə́ ḿfūbán ai édzi é nə́ mənduga, é lə́dē é tsíd bə́ nə́ dzǎm dí ai ényí bábə̄lə́ kig nə́ bə́ dzâg. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai Ísraɛ̂l, kada nyé nâ: ngə́ ḿbubúm mīníngá ó və́ byé mān fám, wâyi bəgə éboe á táŋ məlú zamgbál, anə́ éyɔŋ a yén ngɔn. 3Ámōs mwomo, bə́ kə̄lé mɔ́n; 4a yi sob éboě yā məkǐ móé á táŋ məlú mə̄wóm mə́lɛ́ ai mə́lɛ́, təge namba é dzóm ésə é nə́ ḿfūfúb, təge kig nyî á ndá Zambá a kələ kwí anə́ ábǒg éfúbū díé lákə tóban. 5Ngə́ ā byé mān mīníngá a yi bəgə éboe á táŋ sɔ̄ndɔ̄ ébɛ̄ anə́ éyɔŋ a yén ngɔn, abǒg te a dúgan lǒd mə̄lú mə̄wóm saman ai mə́saman[1] nə́ á man fúbū éboe yā məkǐ móé. 6Ábōg mə́lú ā man fúbū éboe dzíé mə́ tóban yǎ tɔ a və́ byé mān fám tɔ a və́ byé mān mīníngá, a yi kə́ və̄ fada mǎn étɔŋ kábad a tɔá ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa mə́ olugú, ai obə̌ŋ ngə́ ódū ású mə́túnuŋa míńsə́m, á ḿbɛ̄ ébə̌m mə́tóbán. 7Fada a yi byá túnī á mís mə́ Ńtondôbə; abǒg te a yi kpě məkə̌ŋ mə́ éndə́gə́lə́ míńsə́m. Abǒg te miníngá ā yi mǎn fūb á éboě məkǐ dzíé. Éyə̄ hḿ é mvéndé yābəbə é mīníngá ā və́ byé mɔ́n, tɔ fám tɔ miníngá, é nə̄ nālá. 8Ngə́ ā bələ́ kig ngul yǎ ákǔs mān éyə́m, a yi nɔŋ ábə̌ŋ ábɛ̄ ngə́ ádū ábɛ̄, m̀bɔ́g ású mətúnuŋa mə́ ólugú, m̀bɔ́g ású mə́túnuŋa míńsə́m. Fada a yi kpě məkə̌ŋ mə́ éndə́gə́lə́ míńsə́m, abǒg te miníngá tě ā yi mǎn fūb.” [1] Ńsələná á nə vá ai Bibɛ́l Fada Lucien Anyá Noa nyé a bələ́ mə̄lú mə̄wóm zamgbál. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Ńtí ā ngádzó ai Mosɛs nâ: “Ngə́ átɔ̄n, ngə́ átōlóg, ngə́ dzôm zǐŋ kig yā é nə́ anə́ yâfyɛ, é kwí mod á nyɔ́l, dzóm tē é nə zǎm. Bə́ kələ ai mod tě ábə fada Áron ngə́ kig ábə̄ mɔ́n wōé ziŋ m̀bɔ́g. 3Fada a yi fɔmbɔ ḿbəŋ é vóm wákɔn: ngə́ mim̀vɔ̌d yā étēde myâman fum, edɔ́g é ngakwí fə̄ vóm te, o yəmə hḿ nâ zǎm nyīlí, etíe etíé tē, fada a bələ́ nə́ a yédegan nâ mod te a bəgə́ éboe. 4Dzam dá ngə́ ábād ziŋ á nə̄ nyé á ékob, edɔ́g təge ai dzɔ́ vóm tē, tɔ mim̀vɔ̌d yā étēde təge fum, fada a yi fɛd ńkɔ̄kɔ̄n á ndá á táŋ məlú zamgbál. 5A yi nyé bɔ m̀fɔmbɔ ámōs zamgbála, ngə́ ā yén naa, ábád dī á ndzí kig tsénde ngə́ á yamǎn kig êkob, a yi nyé dúgān fɛd á ndá á táŋ məlú zamgbál. 6Á mvús hālá a yi nyé dúgán bɔ ḿfɔmbɔ álú zamgbála, ngə́ ā yén naa ábád dí ládzə̄ŋ naa lâman, ládǎn kīg fə yénē ábuí təge kig yaman êkob, fada a bələ́ hḿ naa a yédegan nə́ mod te ǎ bə̄lə́ kīg fə eboe amú ábād díé á nə zəzə tɔ́n. A bələ́ hə nâ á man sǒb bīwɔ́man bíé ású yə̄ nâ a man vaa éboe á nyɔ́l dzīē. 7Dzam dá, ngə́ é tɔ́n nyi e dúgán vumulan á mvús yə̄ nâ fada ǎ man yǎ bɔ ńkɔ̄kɔ̄n ḿfɔmbɔ a yédan yǎ fə̄ nâ ǎ bə̄lə́ kig eboe, ńkɔ́kɔ̄n vī ó bə̄lə́ naa ó dúgán kə̄ yén fada. 8Abǒg tē fada a dúgán nyé bɔ ḿfɔmbɔ m̀fə́; ngə́ ā yén naa é tɔ́n nyi e ngayaman yǎ ékob, a bələ́ naa a yédegan nə́ é mod nyɔ́ á bəgə́ éboe amú a kɔn zǎm. 9Éyɔŋ mod ǎ yi bi ókɔ̌n ó fulan ai zǎm bâyi nyé kə́ lə́dē fada; 10é fada nyɔ́ a yi nyé bɔ ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén naa mvím yābɔ á ékob, mim̀vɔ̌d yā étēde mí ngaman fum, ńdɔ̄ fə̄ fól ē ngākwí é vóm wákɔn ví, 11o yəmə hḿ naa mod tě á bə̄lə́ é zām é nə̄ áyē á man. Fada a yi yédǎn naa mod te a bəgə́ éboe, ǎ yǐ kīg fə nyé bǎd fɛd á ndá amú mod te a ḿbəgə yǎ éboe. 12Dzam dá ngə́ zām dzīē yaman fɔ́ɔ́ yaman ékob ésə okɔ̌n ó ngamǎn fɔ́ɔ́ nye yaman ai nyɔ́l ésə a kələ kwí á ńlō ai á məkǒl ai é vóm ósə fɔ́ɔ́ fada a nə́ nyé dzǎm bəbə, é fada nyɔ́ a yi nyé bɔ ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén naa zǎm ē man yǎ fɔ̄ɔ̄ yaman ai nyɔ́l ésə a yi yédǎn naa ńkɔ́kɔ̄n ví ó bə̄gə́ kīg fə eboe amú nyɔ́l dzīē ésə ě man yǎ fum, a ńtɔa yǎ hḿ m̀fūbán. 14Hədá ámōs yā fól yāyī nyé kwí á nyɔ́l a yi dúgán bəgə éboe. 15Ǹnyie anə́ fada ǎ man fɔmbɔ é fól nyī, a bələ́ nâ a yédegan etíe etíé naa é mod nyɔ́ á bəgə́ éboe amú fól ē nə eboe dzam də́dā anə́ zām. 16Dzam dá ngə́ é fól nyi yaman fum, ǹkɔ́kɔ́n ó bə̄lə́ naa ó kələ yén fada 17abǒg te ǎ yī nyé bɔ ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén naa é vóm wákɔn ví wâfum, a yi yédǎn naa é mod nyɔ́ ā bə̄gə̄ kig fə eboe amú a ńtɔa yǎ ḿfūbán. 18Éyɔŋ ekɛl yádúgan vumulǎn mod á nyɔ́l, 19ngə́ mvím yabad kwí é vóm wákɔn ví e tɔa anə́ yafum, eyɔŋ zǐŋ kig abád á kwíí étēde á tɔ̄á anə́ lâfum, anə́ lâvie, é mod nyɔ́ a yi kə́ lə́dē fada nyɔ́l dzīē. 20É fada nyɔ́ a yi nyé bɔ ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén naa edɔ́g yākwí vóm tē, mim̀vɔ̌d yā étēdē mí ngaman fum, fada a yi yédǎn naa é mod nyɔ́ á bəgə éboe, amú a kɔn ákyāí zām lákad kwí êkɛl á yób. 21Éyɔŋ fada ǎ bɔ̄ nyé ḿfɔmbɔ, ngə́ ā ndzī kig yén míḿvɔ̄d myáfum tɔ̌ kig edɔ́g ziŋ á ékob, a tála hə nâ okɔ̌n wádzə̄ŋ naa wâman, a yi fɛd ńkɔ̄kɔ̄n á ndá á táŋ məlú zamgbál; 22a yǐ fə yédǎn naa é mod nyɔ́ á bəgə́ éboe; ngə́ ā yén naa okɔ̌n wâman yaman á ékob, o yəmə hḿ naa zǎm nyīlí. Dzam dá ngə́ ábād á nə fɔ́ɔ́ dzam də́dā, təge yaman, o yəmə nâ zəzə elíg ékɛl nyílī, fada a yi yédǎn naa é mod nyɔ́ ā bə̄gə́ kig eboe. Éyɔ̌ŋ yā ékob nyɔ́l é mān dīg mod, ngə́ ékɛl, eyɔŋ zǐŋ kig dzɔ̌d á sɔ́ nyé kwí édīdiga á yób éyɔŋ zǐŋ kig abád á tɔ̄á anə́ lâfum, anə́ lâvie, ngə́ lə́ fumǔ kig á fūum, fada a yi bɔ ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén naa mim̀vɔ̌d yā étē mí man yǎ fum, eyɔŋ zǐŋ kig edɔ́g é ngákwí étēde, zǎm nyīlí yākwí édīdiga á yób. Fada a bələ́ hḿ naa a yédegan nə́ mod te a bəgə́ éboe, amú a kɔn zǎm. Dzam dá éyɔŋ fada ǎ bɔ m̀fɔmbɔ, ngə́ á ndzī kig yén míḿvɔ̄d myáfum ábād á yōb tɔ̌ kig nâ edɔ́g yákwī étēde, dzam dá a yén hə nâ ábád dī ládzə̄ŋ naa lâman dzáŋ, fada a yi fɛd ńkɔ̄kɔ̄n á ndá á táŋ məlú zamgbál, a yi nyé bɔ ḿfɔmbɔ álú zamgbála, ngə́ ā yén naa okɔ̌n wâyaman á ékob, a yi yédǎn naa mod te a bəgə́ éboe amú zām nyīlí ā kɔn. Ngə́ ábád dī á ndzí kig mǎn yaman ékob, á ngadzə́ŋ hə nâ ládzāŋ, o yəmə nâ zəzə mvím nyīlí ē sɔ̄ kwí é vóm édīdiga é nə́. Éyɔŋ fám, ngə́ mīníngá kig a bələ́ fól á ńlō ngə́ á éyəgəs, fada a yi fɔmbɔ é fól nyī, ngə́ ā yén naa edɔ́g yákwī á ékob, ai bǎn mim̀vɔ̌d bə́ viege, a yi yédǎn naa mod te a bəgə́ éboe amú á bələ́ é tɔ́n bə́ nə́ dzǎm lóē nâ: zǎm yǎ ńlō ngə́ ényí yǎ éyəgəs; eyɔŋ fada ǎ bɔ̄ nyé ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén naa edɔ́g é sə́ kig nyé á ékob tɔ̌ kig nâ mim̀vɔ̌d mí nə anə́ myâvie, a yi hḿ nye fɛd á ndá á táŋ məlú zamgbál, álú zamgbála, a yi dúgan fɔmbɔ ókɔ̌n, ngə́ ā yén naa é tɔ́n nyi yǎyamǎn kig, mim̀vɔ̌d təge vie, edɔ́g təge kig kwí á ékob, ńkɔ́kɔ̄n vī wâyi mǎn kə̌ŋ zɛl səsalá hə é vóm yā é tɔ́n nyi é nə́ éyɔŋ te fada ǎ yī nyé sɔ́ fɛd á ndá éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ á táŋ məlú zamgbál. A yi dúgán fɔmbɔ ókɔ̌n álú zamgbála, ngə́ ā yén naa okɔ̌n ó ndzí kig yaman á ékob, tɔ edɔ́g təge ai dzɔ́ étēde, fada a yi hḿ yédǎn naa mod te ǎ bə̄gə́ kig eboe. Ǹnyie anə́ ā yi mǎn sǒb bīwɔ́man bíé, abǒg te eboe yáyī nyé kódō á nyɔ́l, a ńtɔ̄á ḿfūbán. 35Ngə́ á mvús yə̄ nâ ǎ man yǎ bɔ ḿfūbán nālá é tɔ́n nyi e dúgán kə́ vumulan fada a yi nyé bɔ ḿfɔmbɔ ngə́ ā yén naa é tɔ́n nyi yaman yaman á ékob, o yəmə hḿ naa ńkɔ́kɔ̄n ví ó bə̄gə́ éboe, abǒg tē bákǎd kīg fə wú ńdzǔg naa bâfɔmbɔ ḿból mim̀vɔ̌d mí nə́. Dzam dá, ngə́ ábád dī látsēndē kig mim̀vɔ̌d yā étēde təge vín, o yəmə hḿ naa ǹkɔ́kɔ̄n ó lɛd ya; ó ńtɔa yǎ ḿfūbán ńdɔ̄ hḿ fada a bələ́ nâ a yédegan nâ eboe é sə̄ kīg fə̄ nyé ā nyɔ́l. Ngə́ ábād miǹtsaŋ lákwī fám á nyɔ́l ngə́ mīníngá kig éyɔŋ ábád dí láfum, fada a bələ́ naa a bɔɔ ǹkɔ́kɔ̄n ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén naa ábád dī ládǎn kig fum, o yəmə nâ zəzə̌ miǹtsaŋ mí ndon mílī myákwí mod á nyɔ́l, mod te ǎ bə̄gə́ kig eboe, anə m̀fúbán. Ngə́ ésǐl yákōdo mod á zāŋ ǹló, nálā tē wâtian nâ a bələ́ áyān, mod te ǎ bə̄gə́ kig eboe, anə m̀fúbán. Ngə́ ésǐl yákōdō nyé ḿfág yǎ ásū, áyān yā ásū dīlí; mod te ǎ bə̄gə́ kig eboe, anə m̀fúbán. Dzam dá, ngə́ ékǒb yā áyán yā ásū ngə́ áyán yā zāŋ ǹló é nə anə́ yâfum anə́ yâvie, o yəmə hḿ naa mod tě a kɔn zǎm. Fada a yi nyé bɔ ḿfɔmbɔ, ngə́ ā yén mvím é tɔá áyān yā zāŋ ǹló ngə́ édí yā ásū, mvím te e tɔá anə́ yafum, anə yavie, e fulan anə́ zām yǎ zəzə ekob, o yəmə hḿ naa mod tě a kɔn zam, a bəgə́ éboe, ndɔ̄ fada a bə́lə́ naa a yédegan eboe dzíé amú a bə̄lə́ zam ǹló. É mod ǎ bəgə yǎ éboě zām nālá, á fada ǎ vaa yǎ á ékōán bod, a bəəgə miǹtu bíyé, a diligi engud ésǐl á ńlō, a kúbū fə eyé ásū, a kələ a yédan nâ: «Səgə a nyum, səgə a nyum». Ńtíé ósə a ngə́lə́ a kɔnɔ nálā, a nə mod eboe, a tɔbɔgɔ etám á mgbâg dzǎl. Éyɔŋ bə́ yén mə̄tɔ́n mə́ ókɔ̌n zām á bīwɔ́man tɔ ébí bí nə́ ńkomán ai mim̀vɔ̌d mí ńtómbá, ngə́ kig ndɔ́mbɔ́, tɔ okɔ̌n tē ó nə̄ á zəzə eyé miǹsinga ngə́ kig á ḿfingá mim̀vɔ̌d mí ńtómbá tɔ á zəzə m̀finga kig tɔ ó nə̄ á ékob, ngə́ é dzóm ésə̄ é nə́ ǹkomán ai ekob, ngə́ átɔ̄n yā éwɔ́man dzí, ngə́ ékob, ngə́ zəzə eyé miǹsinga, ngə́ mim̀fingá, ngə́ é dzóm ésə̄ é nə́ ńkoman ai ekob, a nə́ anə́ nyɔ́l kpəm ngə́ kig anə́ lâvie, o yəmə hḿ naa zǎm nyīlí, bə́ bə̄lə́ naa bə́ lə́dege fada; é fada nyɔ́ a yi hḿ fɔmbɔ mə́tɔ́n mā, abǒg te ǎ yi fɛd éwɔ́man é bə̄lə́ ókɔ̌n á ndá á táŋ məlú zamgbál. Á mvús mə́lú zamgbál mā, ngə́ ā yén nə̄ mə́tɔ́n mā mə́ ngaman yǎ yaman éyé dzī, ngə́ á ḿfingá, ngə́ êkob, ngə́ é dzóm kig é nə́ ńkoman ai ekob, o yəmə hḿ naa é zām yākálan nyílī; é dzóm é bə̄lə́ dzɔ̄ é bə̄gə́ éboe; fada a yi hḿ dígī éwɔ́man dzí, ngə́ zəzə eyé miǹsinga, ngə́ ḿfingá mim̀vɔ̌d mí ńtómbá, ngə́ zəzə m̀fingá, ngə́ ékob, ngə́ é dzóm ésə̄ é nə́ ńkomán ai ékob dzí á ndóan amú é bə̄gə́ é zām yākálan, ńdɔ fɔ́ɔ́ é bə̄lə́ naa é tumban á ndóan. Dzam dá, ngə́ fada ā yén éyɔŋ ǎ bɔ m̀fɔmbɔ nâ mə́tɔ́n mā má ndzí kig yaman á éwɔ̄man, ngə́ zəzə eyé miǹsinga, ngə́ ḿfingá, ngə́ kig é dzóm ésə̄ é nə́ ńkomán ai ekob, a yi sílī hə nâ bə́ man dzɔ́ sob, á mvús hālá a yi dzɔ́ fɛd á ndá éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ á táŋ məlú zamgbál. Á mvús yə̄ nâ bə́ man yǎ sob éwɔ́man dzí, fada a yi dúgán fɔmbɔ, ngə́ ā yén naa átɔ́n dí á ndzí kig tsénde tɔ̌ kig nâ á yāmán ai eyé ésə, ewɔ́mǎn tē é bə̄gə́ éboe, o bələ́ naa o tumu dzɔ́ á ndóan amú átɔ̄n tē lâman dí éwɔ̄man tɔ á mvús tɔ âbum. Dzam dá éyɔŋ fada ǎ fɔmbɔ éwɔ́man dzí á mvús yə̄ nâ é man yǎ sooban, ngə́ ā yén naa atɔ́n zām á bɔ̄ anə́ látsēnde a yi tsíg é vóm átɔ̄n zām tē á nə́ tɔ éwɔ̄man, tɔ ékob, tɔ á zəzə eyé miǹsinga, tɔ á ḿfingá. Dzam dá, ngə́ átɔ̄n áfə̄ á dúgán kwí á éwɔ́man dzí, ngə́ á zəzə eyé miǹsinga, ngə́ á ḿfingá, ngə́ é dzóm é nə́ ńkomán ai ekob, o yəmə hḿ naa okɔ̌n wádūgan sɔ́; abǒg tē hḿ wāyi mǎn dígī éwɔ́man dzí á ndóan. Ngə́ átɔ́n zām dí á kódō á mvús yə̄ nâ bə́ man yǎ sob éwɔ̄man, ngə́ zəzə eyé miǹsinga, ngə́ ḿfingá, ngə́ é dzóm é nə̄ ńkomán ai ekob, éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, o yəmə hḿ naa é bə̄lə́ kīg fə eboe, é ńtɔa yǎ ḿfūbán. Éyə̄ hḿ bə́ bə̄lə́ naa bə́ bɔɔ nálā ású é zām yākwí á bīwɔ́mǎn mim̀vɔ̌d míńtómbá, ngə́ ndɔ́mbɔ́, ngə́ zəzə eyé, ngə́ ḿfingá, ngə́ kig é dzóm é nə́ ńkomán ai ekob ású yə̄ nâ bə́ yəm ngə́ bí bə̄gə́ éboe, eyɔŋ zǐŋ kig nâ bí nə́ m̀fúbán.” Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Ḿból ví ńgɔ̄ báyi kpe akə̌ŋ yā éfúbu ǹzə́zām, bâyi kə ai nyé ábə fada, 3fada a yi kwí átān nə́ á kə̄ nyé bɔ ḿfɔmbɔ ngə́ ávə̄ŋ zām lə́ nə ǹlɛdán, 4fada a yi béndē nâ bə́ nɔŋ ású é mod ǎ yi fúbu anɔ̌n á bɛ̄, á tɔ̄á á sááŋ, á və̄ə́, ai elé ásie, ai ndɔ́mbɔ́, ai məbwí mə́ hisob. 5Fada a yi tsíg ónɔ̌n ḿbɔ̄g engɔŋ á mvīé vyə̌g á yōb, məndím yā étēde məndím mə́ ńlod óswé. 6Eyɔ̌ŋ te ǎ yi nɔŋ ónɔ̄n ó və̄ə́, ai elé ásie, ai ndɔ́mbɔ́ ai hisob, a dǔ byā, tɔ ónɔ̄n ó və̄ə́, á məkǐ mə́ ónɔ̄n bə́ tsíg kíŋ m̀bámán ai məndím mə́ ńlod oswé. 7Eyɔ̌ŋ te ǎ yi myǎm biyɔŋ zamgbál é mod ǎ yi fûbǎn zām, a yómē nyē nâ á bɔ m̀fúbán, a sǔ ónɔ̄n ó və̄ə́, á fyɛ́. 8É mod a bələ́ naa a fûban a yi kə́ sǒb bīwɔ́man, a maná kəŋ é dzóm ésə a bələ́ á nyɔ́l na m̀vɔ̌d, a kə́ wɔ̄bɔ̄ mə̄ndím, a ńtɔa ḿfūbán. A tádigi abǒg tē, a nə dzǎm dúgán nyían á ńkān, dá a tâm tɔbɔ̌ mə̄lú zamgbál təge nyían á ébə̌m dzíé. 9Ámōs zamgbála, a yi kəŋ é dzóm ésə̄ é nə́ ḿvɔ̌d, esǐl, zɛl, bivula bí mís, m̀vɔ̌d ósə, a yi sǒb bīwɔ́man bíé, a kə́ wɔ́bɔ̄ nyɔ́l dzīē óswē, eyɔ̌ŋ te ǎ yi fúb. 10Ámōs mwomo, a yi nɔ̌ŋ bān bə́yóm míńtómbá bə́bɛ̄ bə́ tɔ̄á təge ai atǎ, ai mǎn ńgál ńtómbá ḿbɔ̄g təge ai atǎ, a tɔá ókala ḿbú ḿbɔ̄g, a nɔŋɔ́ fə məbóm mə́lɛ́ yā ńkud óvug mə́bóm áwôm, á báyi fug ai m̀bɔ́n, ai ndə́g m̀bɔ́n dzyā. 11É fada yǎ ā bɔ esíé ófúbu a nɔŋɔ́ é mod ǎ yi fûban ai biyé bíé bísə a kə́ nye tə́lē á mís mə́ Ńtondôbə, á ḿbɛ̄ ésam bíkóán. 12Fada a nɔŋɔ́ é mān ńnóm ńtómbá osú, ǎ ngalə́dē nyé anə́ mə̄túnuŋa mə́ ékom ebyandí, ai ndə́g m̀bɔ́n; ǎ ngatúnī byá ḿból bákad bɔ á mís mə́ Ńtondôbə. Éyɔŋ te ǎ yi tsíg mān ńnóm ńtómbá é vóm bákad tsíg mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m ai émá bádígi, á ḿfūfúb vóm; amú mə̄túnuŋa mə́ ékom ebyandí mâbɔɔban dzam də́dā anə́ mətúnuŋa mə́ ńsə́m: máwóge ai fada; mə́ nə m̀fúfúb dzóm; 14fada a nɔŋɔ́ məkǐ mə́ étsígā ékom ebyandí, fada a síí mɔ̄ é mod ǎ yi fûban álɔ̄ ḿbɔ̄ ńnómo, á ńnóm ónyǔ yǎ wɔ́ ḿbɔ̄ ńnómo ai á ńnóm ónyǔ yǎ ákǒl ḿbɔ̄ ­ńnómo; 15fada a nɔŋɔ́ ndə́g m̀bɔ́n, a soé mān ábím á dwé ḿbɔ̄ ńgāl; 16fada a dǔ ónyǔ á ḿbɔ́n ó nə́ nyē á dwé ḿbɔ̄ ńgāla, ǎ ngamyam m̀bɔ́n ai onyǔ biyɔŋ zamgbál á mís mə́ Ńtondôbə; 17ḿbɔ́n wálígī nyé á dwé, fada a fudí wā álɔ̄ ḿbɔ̄ ńnómō é mod a fûban; ai á ńnōm ónyǔ yǎ wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo, ai á ńnóm ónyǔ yǎ ákǒl ḿbɔ̄ ńnōmo, á məkǐ mə́ étsígā ékom ebyandí á yōb. 18Ḿbɔ́n wálígī nyé á dwé, fada a fudí wā á ńlō é mod a fûban; fada a bɔ̌ fə̄ nyé ákə̌ŋ ébúli miǹsə́m á mís mə́ Ńtondôbə. 19Fada ǎ ngabɔ mətúnuŋa ású ńsə́m; a kpě ákə̌ŋ ébúli miǹsə́m ású é mod a fûban á éboe dzíé; a sɔ́ hḿ tsíg mə́túnuŋa bádígi. 20Fada a bədé âlatâr mə́túnuŋa bádígi ai zəzə mə́túnuŋa: fada a kpě ákə̌ŋ ébúli miǹsə́m ású díé, eyɔ̌ŋ te ǎ fúb. 21Ngə́ mod te a nə m̀búbúá mod təge dzǎm və̄ é byə́m bísə̄ bílī, a nɔŋɔ́ mān ńnóm ńtómbá ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, ású mətúnuŋa mə́ ekom ebyandí; anə́ bákad túni, nə́ bə́ bɔ mod te akə̌ŋ ébúli miǹsə́m; abóm óvug də́dā yā ńkud mə́bóm áwôm; ndə́g m̀bɔ́n, 22ai zum ébɛ̄ ngə́ ábə̌ŋ á bɛ̄ é dzóm á nə̄ dzǎm və̄; édzí ású mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, édzí évɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi. Ámōs mwomo, a yi sɔ́ ai byá ású éfūbū dzīē ábə fada, á ḿbɛ̄ ésam bikóán, á mís mə́ Ńtondôbə; fada a nɔŋɔ́ mān ńnóm ńtómbá yǎ mə̄túnuŋa mə́ ékom ebyandí ai ndə́g m̀bɔ́n; ǎ ngalə́dē byá anə́ mə̄túnuŋa á mís mə́ Ńtondôbə. Fada a tsígí mān ńnóm ńtómbá mətúnuŋa mə́ ékom ebyandí; fada a nɔŋɔ́ məkǐ yā étē; a fudí mɔ̄ á ńlō é mod a fûban, á ńnóm ónyǔ yǎ wɔ́ ḿbɔ̄ ­ńnōmo woé, ai ńnóm ónyǔ yǎ ákǒl ḿbɔ̄ ńnōmo díé. Fada a soé mān ábím ḿbɔ́n á dwé ḿbɔ̄ ńgāl díé, ai ónyū yā ḿbɔ̄ ńnómo, fada a yi myǎm biyɔŋ zamgbál á mís mə́ Ńtondôbə ḿbɔ́n ó nə̄ nyē á wɔ́ ḿbɔ̄ ńgāl; fada a fudí ḿbɔ́n ó nə́ nyē á dwé álɔ̄ ḿbɔ̄ ńnōmō é mod ǎ yi fûban, ai á ńnóm ónyǔ yǎ wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo, ai á ńnóm ónyǔ yǎ ákǒl ḿbɔ̄ ńnōmo, é vóm ā tām fudǐ məkǐ mə́ étsíga yā mə̄túnuŋa mə́ ékom ebyandí. Ḿbɔ́n wálígī nyé á dwé, fada a fudí wā á ńlō é mod a fûban, nə́ a kpe nyé ákə̌ŋ ébúli miǹsə́m á mís mə́ Ńtondôbə; ai zum dzyá ngə́ ai mǎn óbə̌ŋ ḿbɔ́g é dzóm ésə mod ǎ bī ngul nə́ a və́. 31Ai ónɔ̄n ḿbɔ̄g yā mod a sɔ́ ai wá, fada a bɔ̌ mə̄túnuŋa ású ńsə́m, éví ḿbɔ̄g ńgɔ ǎ ngatúni ású mə̄túnuŋa bádígi; fada a bɔ̌ fə akə̌ŋ ébúli miǹsə́m ású é mod a sɔ́ fûban, á mís mə́ Ńtondôbə.” Mə́béndé mā émɔ̄ hḿ mābéndē é mod ǎ kɔn zǎm təge dzǎm dzálā é mam mə́sə̄ máyi ású éfūbū dzíé. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngakɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron, nyé nâ: “Éyɔŋ myǎyi kə́ tɔbɔ á ńnǎm Kanǎŋ yā māvə́ mína anə́ ngab ayóm, ngə́ mə̄ fūdí átɔ̄n zām á ndá ziŋ yǎ ńnam wáyi wóge ai mínā, 35mod ndá a yi kə́ kǎd fada nâ: mə tála və anə́ átɔ̄n á nə ma á ndá. Fada a yi béndē naa bə́ lig ndá évwē ósúsúa yə nâ nyé fada, a nyían étēde, nə́ á bɔ m̀fɔmbɔ á ndá tě; ǹnyie anə́ ā man fɔmbɔ, ngə́ ā yén mə̄bád mə́ víni, mə́ viegě kig á mim̀fim, fada a yi kwí á ńsəŋ a sɔ́ tə́bə̄ á ḿbɛ̄ ­yób, a tə́lé ndá te eki á táŋ məlú zamgbál, ámōs zamgbála, fada a dúgán sɔ̄, ǎ ngabɔ m̀fɔmbɔ: ngə́ átɔ̄n lánēn á mim̀fim mí ndá, fada a yi béndē nə́ bə́ vāā mə́kɔ́g mə́ nə́ ai mətɔ́n, bə́ kə̄ mɔ́ woa óyǎb ai dzǎl é vóm ó nə́ mvid. A yi bɔ̌ naa bə́ wam ndá á ńnə̄m étēde, bə́ kə soě é sí bə́ hə́ wám óyǎb ai dzǎl, é vóm ó nə́ eboe, bâyi nɔ̌ŋ mə̄kɔ́g mə̄fə́, bə́ fūdí á mə̄fólā mə́ ósú, bə́ nɔ̄ŋɔ́ fə̄ sí fə́ nə̄ bə́ dúgân fén ndá. Ngə́ átɔ̄n ládūgan yénē á ndá, á mvús yə nâ bə́ man yǎ vǎ mə̄kɔ́g, bə́ man yǎ wām bə́ māná fə fén ndá, fada a yi kə́ bɔ̌ ḿfɔmbɔ: ngə́ átɔn lâyaman á ndá, é zām yākalan nyílī é nə̄ á ndá; ndá te e bəgə́ éboe, bâyi búg ndá tě, məkɔ́g mə́sə̄ yā étē, ai bilé ai fə́m ésə yǎ étē, bə́ māná vaa bə́ kə́ ai byá óyǎb ai dzǎl, é vóm ó nə́ éboe. É mod ósə a nyî á ndá tě, ńtíé é ngə̄lə́ bíndá, a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle é mod a bómbō ndá tě, a bələ́ nâ a sobo biyé bíé; ényɔ́ ā dí á ndá tě, a yǐ fə̄ sǒb bīyé bíé. Ngə́ fada a sɔ́ hḿ bɔ ḿfɔmbɔ, a yénə́ naa atɔ́n lá ndzí kig yaman á ndá á mvús yə nâ bə́ dúgan yǎ fén nálā, fada a yi dzó naa ndá é nə m̀fúbán, ḿból ókɔ̌n ó man yǎ lɛd, ású yə̄ nâ á fúbū ndá á ńsə̄m, a yi nɔŋ ánɔ̌n á bɛ̄ ai elé ásie, ai m̀fúm ndɔ́mbɔ́ ai hisob, a tsígí ónɔ̌n ḿbɔ̄g á mvīé bətí e bələ́ mə́ndím mə́ ńlod óswé, a yi nɔŋ elé ásie ai hisob ai m̀fúm ndɔ́mbɔ́ ai ónɔ̄n ó və̄ə̄ a dǔ byā á məkǐ mə́ ónɔ̄n yā bə́ tsíg ai á mə́ndím yā ńlod óswé, a myamá á ndá biyɔŋ zamgbál, éyə̄ hḿ ā yi fúbú ndá á ńsə̄m nālá ai məkǐ mə́ ónɔ̌n, ai məndím, ai ónɔ̄n ó və̄ə́, ai elé ásie, ai hisob ai m̀fúm ndɔ́mbɔ́; a yi dzoge ónɔ̄n ó və̄ə́ nə̄ ó yə́lə́ oyǎb ai dzǎl á fyɛ́ étēde; a yi kpe ákə̌ŋ ébúli miǹsə́m ású ndá, ndá é sɔ́ hḿ fūb”. Mə́béndé mā ḿmɔ̄ hḿ mə́ nə́ ású ókɔ̌n zām ósə, ai məkǒ, zǎm ya bīyé ai zǎm yā ndá, mvím, bikǒd, abád matə́lé bətə́bə́gá ású éboe ai ású ḿfúbán. Mə́béndé mábəbə dzǎm yā zām hḿ mālá. Ńdɔ Ǹtí á ngákɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron nâ: Kɔbɔ́gán ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: éyɔŋ məkǐ mákwí mod a nyɔ́l, məkǐ mə́tē mə́ nə eboe. 3Məkǐ mə́tē mə́ nə eboe nâ: tɔ nyɔ́l dzīé ē ngə́lə lene ai məkǐ mə́tē, tɔ məkǐ mə́tē mə́ tə́bə́ yǎ, a nə hə eboe. 4Énɔ̄ŋ ésə mod məkǐ mə́ éboe tě a hə́ bómbo, é nə eboe, étɔ̄á ésə a hə́ tɔbɔ hə eboě fə dzam də́dā. 5É mod yǎ ā namba enɔ̌ŋ tē, a bələ́ naa a kələ sǒb bīyé bíé, a kələ̌ fə wɔ́bɔ̄ mə̄ndím, a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. 6É mod ósə ǎ namba étɔ̄ā yā mod məkǐ te a hə tɔ̄á a bələ́ naa a sɔbɔ biyé bíé, a wɔbɔgɔ məndím, a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. 7É mod yǎ ā namba mod məkǐ nālá a bələ́ naa a kələ sǒb bīyé bíé, a wɔbɔgɔ̌ fə émēn ai məndím, ngə́ təge yə nálā a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. 8Ngə́ mod məkǐ ā túí é mod a nə́ mvɔ̄í mə́tē á mís a bələ́ naa a managa sǒb bīyé bíé a wɔ́bɔgɔ̌ fə a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. 9Étɔ̄á ésə mod məkǐ ā hə́ tɔ̄á áā kə a wulu é bə̄gə́ éboe. 10É mod ósə ǎ nāmbā é dzóm ésə̄ yá bə́ mod məkǐ á étɔa á sī a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. Ényɔ́ ā bə̄gə́ ákyaí dzóm tē, a bələ́ nâ a kələ sǒb bīyé bíé a wɔ́bɔgɔ̌ fə a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. 11É mod ósə yǎ ńkɔ̄kɔ̄n məkǐ ó namba, tə nâ ó tám sob mɔ́ ai məndím, mvéndé é nə nâ a tádigi sǒb bīyé bíé, a wɔ́bɔgɔ̌ fə a bəgə́ éboe a kələ kwí ngōngógóle. 12Mvié bətí yǎ mod eboe a hə́ namba hə ǹnambán, bâyəan dzɔ bwé, mvié bilé ésə̄ bə́ bə̄lə́ naa bə́ suguzu dzɔ̌ ai abuí mə́ndím. Ású yə̄ nâ mod məkǐ á man fúb a bələ́ nâ a láŋá məlú zamgbál a kələ kwí anə́ ā man kə́ fūb, a mǎn sǒb bīyé bíé, a mǎn fə wɔ́bɔ ai məndím yā étam, a mǎn fɔ̄ɔ̄ fúb á fúúm. 14Ámōs mwomo ńgɔ̄ hḿ ā zu nɔ̌ŋ zum ébɛ̄ ngə́ biyɛl bí ábə̌ŋ bíbɛ̄ a kə́ və̄ fada á mís mə́ Zāmbá Ńtī, á ḿbɛ̄ sí ndá bikóán. 15Eyɔ̌ŋ te fada ǎ yi və́ ónɔ̌n ḿbɔ̄g anə́ mə̄túnuŋa ású ńdzǎn bidzǔgá bí ńsə́m, éví ḿbɔ̄g anə́ mə́túnuŋa bádígi, eyɔ̌ŋ te fada ǎ yī nyé kūb ńsalán naa á fúúbán á éboě məkǐ dzíé. 16Ngə́ mə̄yóm mə́ fám mə́ kwí nyē á nyɔ́l a yəan wɔ́bɔ ai nyɔ́l ésə a yi bəgə éboě tē a kələ kwí ngōngógóle. 17Éyé ésə ai ékob ésə̄ yā mə̄yóm mə́tē mə́ hə́ namba yâyi mǎn soobán, é tɔbɔgɔ̌ fə ai eboě tē a kələ kwí ngōngógóle. 18Éyɔŋ ésə̄ fám bân miníngá ziŋ bə́ hə́ bómbo anə́ ngál ai ǹnóm, bə́ bə̄lə́ naa bə́ mānaga wɔ́bɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ ai məndím, bâyi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle. Ngə́ mīníngá a kɔn okɔ̌n ngɔn, məkǐ mə́ lene nyé á nyɔ́l, a yi bəgə éboe dzíé mə̄lú zamgbál. É mod ǎ namba nyé a yi bəgə éboe tē a kələ kwí ngōngógóle. 20Énɔ̄ŋ ésə ǎ tɔbɔ ngə́ étɔá kig a kɔnɔ ngɔn, é bə̄gə yǎ éboe. 21É mod ósə ǎ namba énɔ̄ŋ dzī a bələ́ naa, a managa sǒb bīyé bíé, a wɔ́bɔgɔ̌ fə émēn, a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle. 22É mod ósə ǎ namba énɔ̄ŋ dzī ngə́ étɔá kig a bələ́ naa a kələ sǒb bīyé bíé. Ngə́ dzóm ziŋ é bə̄də́ ênɔ̌ŋ ngə́ étɔ̄á á hə̄ tɔbɔ, é mod a hə́ namba dzɔ́ a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle. Ngə́ fám ē bómbo ai miníngá ákyaí ábǒg tē, eboě mīníngá é kālán nyē a yi dzɔ́g á éboě tē nálā ǹgúmā sɔ́ndɔ. Énɔ̄ŋ ésə ǎ yi bómbō étēde, dzɔ̂ é bə̄gə́ fə eboě tē. Ngə́ mīníngá a dzâ məkǐ mə̄lú məlú, sə̌ kig ábōg ā kad kɔ̌n ngɔn, ngə́ ábōg kig ngɔn ě nəman, miníngá tě á nə eboe, ǹtíé ósə məkǐ mə́ ngə́lə́ kwî anə́ ábǒg ngɔn díé. Énɔ̄ŋ ésə a bómbo ngə́ étɔ̄á ésə ǎ tɔbɔ, byə́m bítē bísə̄ bí nə́ mvid, anə́ ábōg ā kad kɔ̌n ngɔn. Ényɔ́ ósə yǎ ā namba enɔ̌ŋ tē, ngə́ étɔá tē, a bələ́ naa a managa sǒb bīyé bíé a wɔ́bɔgɔ nyémēn ḿbəŋ m̀bəŋ, a yi tɔbɔ éboe a kələ kwí ngōngógóle. Éyɔŋ məkǐ mə́ man yǎ, miníngá á bələ́ naa a yanga ǹgúmā sɔ́ndɔ, nə́ á tɔ̄bɔ fɔ́ɔ́ fə á téén. Ámōs mwomo a nɔŋɔ́ ábə̌ŋ ábɛ̄ ngə́ zum fəb ébɛ̄, a kə́ ai byá á ḿbɛ̄ sí ndá bikóán. Fada a túní ónɔ̌n ḿbɔ̄g naa á bi bidzǔgá, éví ḿbɔ̄g anə́ ńtūd mə́túnuŋa; á mvús yə̄ válā, ńdɔ fada ǎ yi vəgələ á nyɔ́l miníngá é ndəm yǎkad fúbū mīníngá ású ńkwíán məkǐ. 31Ńdɔ̄ myǎyi tə́bə́lə̌ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l eboe dzábá, nə́ bə́ zā kə́ wú étɔ̌m yə̄ nâ bə́ mān və̄ mvid é ndá yǎ mə tɔá ábə̄ bɔ́. Mə́mvéndé mā ḿmɔ̄ mábəbə é fám yǎ mə̄yóm mə́ kwí á nyɔ́l, a ńtɔ̄á éboe, ai miníngá ábǒg ngɔn díé, ai fám ngə́ é miníngá yǎ məkǐ mákwí á nyɔ́l, ai é fám yābómbo ai é miníngá á nə̄ éboe. Á mvús awú bɔ́n bə́ Áron bə́bɛ̄ yā bə́ ngáwú á mís mə́ Ńtondôbə bə́ túniŋi nyé mə̄túnuŋa é ndóan e ngábə́ yəǎn kig, 2ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Kadá mānyɔ̄ŋ Áron nâ tə a nyían enyínyii á Ḿfūfúb Étɔbɔgɔ, á mvús é mod eyé á dzɔmɔ́ ósū, á mgbág alatâr biyəgá yǎ á tə̄lə́ á árka. A zǎ wú, ású éyə mayénē âlatâr tě á yōb, á ńkūd étē, 3ásū yə̄ nâ á nyíán wē, a bɔɔ nâ: a nɔŋɔ́ ńnōm nyag yǎ bákad və́ ású mə́túnuŋa yá évaa miǹsə́m, a nɔŋɔ́ fə ǹnóm ńtómbá yǎ bákad və́ ású mə́túnuŋa bádígi. 4A yi bɔ́d ḿfūbán édǔd yā bə́ ngáfúbu, a tádigi bɔ́d bīkúbā bí ndɔ́mbɔ á sí a bɔ́dɔ́ kāndá ǹdɔ̄mbɔ́, a tindí fə ebǎb ndɔ́mbɔ́ á ńlō. Míḿfúfúb bíwɔ́man mílī émya ǎ yi bod á mvús yə̄ nâ ǎ mana yǎ wɔ́bɔ ai məndím. 5Mvóg Īsraɛ̂l bə́ sɔ́ɔ́, bə́ və́ə́ nye bitud bí kábad bíbɛ̄ yā bákad və́ ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m ai ǹnóm ńtómbá ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi. 6Á man ǎ mana yǎ túnī ńnōm nyag ású míńsə́m míé, a kpě fə akə̌ŋ ékom ebyandí ású díé nyémēn ai ndá bod dzié. 7Abǒg tē Áron ǎ yi nɔ̌ŋ bitud bí kábad bítē, a tə́lé byā á mís mə́ Ńtondôbə á ḿbɛ̄ ndá Etógán. 8A bwé ngām ébā ású bitud bí kábad bítē bíbɛ̄, dzyǎ ású Ńtondôbə, ényí fɔ́g ású Azazel. 9Étūd kábad é bīlí á ngám Ǹtondôbə ńdzɔ̄ Áron ǎ yi túnī ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m. 10Étūd kábad é bīlí á ngám Azazel, bâyi dzɔ́ tə́lē é və̄ə̄ á mís mə́ Ńtondôbə, ńdɔ̄ báyi kpe ai dzɔ́ ákə̌ŋ ékom ebyandí nə̄ bə́ lom dzɔ́ anə́ kábad esíé ású Azazel, á ńkōd ńnam. 11Abǒg tē Áron ǎ yi túnī ńnōm nyag á mə̄túnuŋa ású míńsə́m míé nyémēn, a kpě fə akə̌ŋ ékom ebyandí ású díé ai ndá bod dzīé, a tsígí hḿ ńnóm nyag nyɔ́. 12A dzálá éwūma ai mâg mə́ é ndóan yayóŋ âlatâr á mís mə́ Ńtondôbə a tumú dwé á túd biyɔŋ bíbɛ̄ á ḿfūm ótú wányum məsan. A bəgə́ bísə a kə́ə́ ai byá á mvús sanda eyé ndɔ́mbɔ́ yā á dzɔmɔ́ ósū Ḿfúfúb Étɔbɔgɔ. Á wé, a yi tum ótú vī é mâg mə́ ndóan má á mís mə́ Ńtondôbə, m̀bǔŋ ótsídā ótú wâyi mǎn yaman âlatâr biyəgá yǎ á tə̄lə́ a ndá mətǐŋ. Abǒg te ǎ yǐ kig wú. 14Á mvús tě, a yi du ónyǔ wóé á məkǐ mə́ ńnóm nyag, ǎ ngakə a wɔdan alatâr biyəgá ávɛ̌l yā ḿbɔ̄ ńnōm. A yi nyé wɔdǎn nālá ai məkǐ á tâŋ biyɔŋ zamgbál ai onyǔ. 15A sɔ́ hḿ tsíg étud kábad yā é nə́ ású mə́túnuŋa míńsə́m ású bod bə́sə. A kə́ə́ ai məkǐ á ǹdzɔmbɔ̌ sanda eyé á yād. Á yi bəlan ai məkǐ mə́tē ákyāí ā və́ bəlan ai məkǐ mə́ ńnóm nyag, a kələ a wɔdan alatâr biyəgá ḿfág yǎ yób ai ḿfág yǎ ósū. 16Éyə̄ hḿ ā yi kǎd kpe ákə̌ŋ ékom ­ebyandí á Ḿfūfúb Étɔbɔgɔ ná ású bə́bə̂ bə́ mam bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, ású é mam mə́sə̄ bádaŋ ai mɔ́ mə̄mvéndé ai ású míńsə́m myábán mísə, éyə̄ hḿ ā yi kad bɔ̌ nālá á ndá Etógán ású bə́bə̂ bə́ mam bábán ai miǹsə́m myábán. 17Tə bátōban ai mod á ndá Etógán a tádigi ábōg ā kə nyían naa a kpe akə̌ŋ mə́túnuŋa mə́ ékom ebyandí a kələ kwí ábōg ā kə sɔ́. Ǹnyie anə́ ā man yǎ kpe akə̌ŋ mə́túnuŋa mə́ ékom ebyandí ású díé ai ndá bod dzié ai ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, 18a kódó a kə́lə́ álatâr yǎ á tə́lə́ Ńtondôbə á mís, ǎ ngakpe étēde akə̌ŋ ékom ebyandí. A nɔŋɔ́ məkǐ mə́ ńnóm nyag, a nɔŋɔ́ fə̄ émá mə́ étud kábad, ǎ ngakə a tɛn mɔ́ á mgbág məbúg mə́ álatâr. 19A yi wɔdan álatâr nálā á tâŋ biyɔŋ zamgbál ai onyǔ wóé. Éyə̄ hḿ ā yī nyé mǎn fúbū nālá a tə́lé nyé səsalá, á étīē ḿfúbán á sááŋ á bə̄bə̂ bə́ mam bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 20Á man ǎ mana yǎ kpe ákə̌ŋ éfúbu Etɔbɔgɔ ai ndá Etógán ai alatâr nálā, a bɔ̌ hḿ naa bə́ zu ai étūd kábad é və̄ə̄. 21Áron a bədé dzɔ̄ mɔ́ mə́sə̄ mə́bɛ̄ á ńlō, ǎ ngasoe á ńlō á yób hālá abé bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ásə, edaŋ məmvéndé ésə ai miǹsə́m myábán mísə; ǹnyie anə́ ā man yǎ dzɔ yómolǒ nālá a túlí dzɔ̄ á ńkōd ńnam a kalán dzɔ m̀və̄mvám mod afidí. 22Etud kábad yâkə é bə̄gə́ éboe bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á nyɔ́l dzīē á ńkōd ńnam. Ǹnyie anə́ bə́ túli yǎ dzɔ̄ nálā, Áron a dúgán nyî á ndá Etógán nə́ a kə sɔ́dī bíwɔ́man a hə́ bə̄gə́, ā hə́ nyî ai byá á Ḿfūfúb Étɔbɔgɔ. A yi byá līg wē. A mǎn kə̄ wɔ́bɔ é vóm bə́ ngáman fúbu. A dúgán sɔ̄ bɔ́d bīwɔ́man bíé, a kwí hḿ nə́ a kə və́ mə́túnuŋa bádígi ású díé ai ású áyɔŋ ásə, a yi kpe ákə̌ŋ ékom ebyandí ású díé ai ású ayɔŋ ásə; ávɔ́ŋ tsíd ásə̄ yā mə̄túnuŋa ású míńsə́m, bə́ bə́gəle dɔ́ á ndóan yǎ álatâr. É mod a hə́ túlī kábad ábə Azazel a managa sǒb bīwɔ́man bíé a maná fə wɔ́bɔ. Á mvús tě ńgɔ a nə́ dzǎm kə̄ nyían á étɔbɔgɔ dzíé. Ńnóm nyag ai étud kábǎd yā bə́ tsíg ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, á bə́ bə̄lán ai məkǐ mábán á Ḿfūfúb Étɔbɔgɔ ású akə̌ŋ ékom ebyandí, bə́ dîgi bikob bísə ai tsíd ésə ai məbí mə́sə̄ yā étē óyǎb ai bitɔbɔgɔ bí bod. É mod ǎ yi kə́ bɔ ésīē tē a bələ́ nâ ai məsɔ́ yā wé, a managa sǒb bīwɔ́man bíé, a maná fə wɔ́bɔ, ńdɔ a sɔ́ kə̄ nyían êtɔbɔgɔ dzíé. Abénde yā báyi nyie a kɔ́m yǎ kɔ́m hḿ dīlí: ngɔn zamgbála ésə yǎ á ḿbū é tɔá mə̄lú áwôm, mǐ kii bidí ai esíé, tɔ mɔ́n ǹnam tɔ ǹdzín yǎ á tɔá ai mínā; Amǒs tē ńgɔ̄ báyī mína kǎd bɔ ákə̌ŋ ékom ebyandí naa bə́ man mína fúbu. Myǎyi mǎn fûban á mīńsə́m myáán mísə á mís mə́ Ńtondôbə. 31Amǒs tē wâyi fulan ai amǒs áwɔí sábad, mǐ kii bidí. Á nə̄ hḿ ábēndé yā kɔ́m. É fada yǎ bə́ ngáwɔ́bɔ m̀fúfúb ḿbɔ́n, bə́ tɔ́bɔ́ fə̄ nyé nə́ á kə kpe ákə̌ŋ ékom ebyandí á mənyian mə́ ésīá, a bɔ́dɔ mim̀fúm bíwɔ́man, mim̀fúfúb bíyé. A yi kpe ákə̌ŋ tē ású Ḿfúfúb Étɔbɔgɔ yā ó nə́ ḿfúfúb, ású ndá Etógán ai ású álatâr. A kpě fə akə̌ŋ tē á dzwé bəfada ai á dzwé bǒd yā áyɔŋ ásə. Abéndé myāyi baala kɔ́m yǎ kɔ́m dīlí, á ḿbú ósə eyɔŋ dzyá, bâyi kǎd kpe ákə̌ŋ ékom ebyandí ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, ású miǹsə́m myábán.” Ńdɔ bə́ ngáman dzálā é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngáman təbə́le Mósɛs. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Kɔ́bɔgɔ ai Áron ai bân fám bóé, ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə. Kadá bɔ̄ nâ: ebúg Ńtondôbə á dzī, édzí á ngāfála: 3É mod ósə yǎ ndá bod Ísraɛ̂l a ngábɔ naa, tɔ á ńkān étēde tɔ vóm m̀fə̄, a wé ńnōm nyag, ngə́ mān ńtómbá ngə́ kig ekə́lá 4təge tám sɔ́ ai dzɔ́, á sɔ̄ túnī Ńtondôbə ósū étɔbɔgɔ dzíé á bákad nyî á ténde bikóán, mod te a ngábūdán ai mə́kī á ngāsoe á sí bə́ ngāsǎl mod te ngab ai ayɔŋ díé. 5Ńdɔ̄ hḿ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l báyi kǎd sɔ́ və̄ fada ású Ńtondôbə mə́túnuŋa báyī nâ bâbɔ á ńkān bítá, bâyi kǎd və̄ Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ édǐŋ. 6Fada a yi soě məkǐ álatâr Ǹtondôbə yǎ á nə̄ á mə́nyīī mə́ ébə̌m míńláŋ, ǎ ngátum avɔ́ŋ anə́ ḿbəmbə alabínda ású Ńtondôbə. 7Nálā báyǐ kīg fə bǎd və̄ bə̄yóm bíkə́lá mə̄túnuŋa yǎ bákad bɔ̌ ngobinda ai bɔ́, mvéndé kɔ̄m nyīlí ású dábán ai ású mvɔŋ dzabán. 8Wayǐ fə̄ bɔ́ kǎd nâ: É mod ósə yǎ ndá bod Ísraɛ̂l, tɔ ńnə́ŋ ásə a tɔá ai mína fǔfulu, ngə́ a túni m̀kpə́l éyə́m, tɔ̌ kig a və́ mə̄túnuŋa, 9təge kə ai mɔ́ á ḿbɛ̄ yā ébə̌m míńláŋ naa á zu túnī Ńtondôbə, mod tě á vaaban á zāŋ ayɔŋ díé. 10É mod ósə yǎ ndá bod Ísraɛ̂l tɔ ńnə́ŋ ósə a tɔá ai mína fǔfulu, áā yi dí məkǐ tɔ zǎ ákyaí, mayi kilǎn mod te asú dámā á nyɔ́l, ényɔ́ yǎ ā dí məkǐ, ńdɔ̄ fə mǎyī nyé kándan ai ayɔŋ díé. 11Amú ényǐŋ miǹson é nə̄ á məkǐ. Mə́kī mā, émɔ̄ mə ngávə́ mína ású yə̄ nâ mǐ kad mɔ́ túnī âlatâr á yób ású enyiŋ dzáán, ású məkǐ ḿmɔ̄ mákad soeban á sí ású yə̄ nâ bə́ bi enyiŋ. 12Asú tē mə̄ ngákad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: tə nâ mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mína a dí məkǐ tɔ̌ kig ńnə́ŋ yǎ á tɔá ábə̄ mínā. Ényɔ́ ósə yǎ ábə̄ mínā, tɔ mǎn Ísraɛ̂l tɔ ǹnə́ŋ, ā wé á ńsǒm, tɔ tsíd tɔ onɔ̌n yā bə́ nə́ dí, a yəan mǎn soě məkǐ móé á sí a mǎn fə̄ mɔ́ kúb mə̄tsɔ́ á yób, 14ású ényǐŋ miǹson mísə éyə̄ é nə́ á məkǐ ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngákad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: tə nâ mod a díí məkǐ, tɔ zǎ ákyaí ńson: ású ényǐŋ yā ńson ósə éyə̄ é nə́ á məkǐ móé, é mod ósə a ngádī mɔ̄ a yi tsígiban. 15Tɔ mod ǹnam tɔ ǹnə́ŋ, ényɔ̄ ósə ǎ yi dí é tsíd ē wú ai ébēn ngə́ kig nâ dzóm é bi, a yəan mǎn sǒb bīyé bíé a kə́ wɔ́bɔ̄ mə̄ndím, ású á bələ́ éboe a kələ kwí ngōngógóle, á mvús tē ńdɔ ǎ yi sɔ́ bɔ ḿfūbán. 16Ngə́ ā bɔ̄ təge sǒb bīyé bíé, təge kig kə́ wɔ̄bɔ̄ mə̄ndím, a yi bəgə ḿbəgə̌ yā ńsə̄m wōē. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákad Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó kad bɔ́ nâ: mə nə Ǹtondôbə, Zambá wāān, 3tə myǎnyiŋ anə́ bǒd yā ńnam Égîptɛn, ńnam mǐ ngábə́ tɔá, tə myǎnyiŋ anə́ bǒd yā ńnǎm Kanǎŋ ḿfág mākə ai mínā, tə myǎbie məmvéndé mábá. 4Mətum máma émɔ mǐ baala, məmvéndé máma émɔ mǐ nyiege émɔ̄ fɔ́ɔ́ málə́dē mína zěn. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Zambá wāān. 5Mǐ baala məmvéndé ai mətum máma, ényɔ́ a yi mɔ́ dzála a yi bi ényiŋ. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 6Tə mod a súbu evúvúmán dzíé babi ḿból yə̄ nâ á yén dzɔ́ ńsɔ̄. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 7Tə wakúi ésōá ngə́ nyōá ńsɔ̄, a nə nyoá, tə wakúi ǹsɔ́ wóé. 8Tə wakúi ǹsɔ́ mīníngá ésōá, ǹsɔ́ ésōá bēn vīlí. 9Tə wakúi ǹsɔ́ nyɔ̄ kál, tɔ a nə ngɔn ésōá ngə́ ényí nyoá, tɔ a ngábyálī á ndá bod dzóe ngə́ á ńsəŋ, tə wakúi ǹsɔ́ wóé. 10Tə wakúi ǹsɔ́ ngɔn mɔ́n woe, ngə́ éví ngɔn ngɔn dzóe amú ńsɔ̄ wábá, ó nə ǹsɔ́ wóē óbēn. 11Tə wakúi ǹsɔ́ ngɔn miníngá ésōá, ényɔ́ bân ésōá bə́ ngábyé, a nə nyɔ kál wǎbə̄lə́ kig nâ o kwîgi ǹsɔ́ wóé. 12Tə wakúi ǹsɔ́ ésāngá woe amú á nə̌ fɔ́ɔ́ məkǐ mə́ ésōá mə́bēn. Tə wakúi ǹsɔ́ mānyāŋ nyoá, amú á nə məkǐ mə́ nyōá mə́bēn. 14Tə wakúi ǹsɔ́ mānyāŋ ésōá, tə́ wasúbu miníngá wóē babi, amú á nə miníngá nyoá ndómo woe. 15Tə wakúi ǹsɔ́ ḿbóm wóe, a nə miníngá ndómán dzóe, tə wakúi ǹsɔ́ wóé. 16Tə wakúi ǹsɔ́ mīníngá mǎnyɔ̄ŋ, amú ńsɔ́ mānyɔ̄ŋ wóé bēn vīlí. 17Tə wakúi ǹsɔ́ nyīá ai éví ngɔn dzié, tə wanɔŋ ngɔn ndómán dzíē ngə́ ngɔn ngɔn dzié ḿból yə̄ nâ ó kúī bɔ́ mīńsɔ̄, bə́ nə fɔ́ɔ́ məkǐ móé mə́bēn nálā ó nə̄ fɔ́ɔ́ tsóó. 18Tə walúg mānyāŋ mīníngá wōé á ḿbama woe, tə́ wakúi ǹsɔ́ wóé ńtíé ósə mǎnyāŋ á ngə́lə̄ və̄ə̄. 19Tə wasúbu é mīníngá yǎ ā yén ngɔn babi ngə́ ákūī kig ǹsɔ́ wóé. 20Tə wafudi miníngá mod yǎ mínā nyé mī ngásɔ́ ńnam m̀bɔ́g á énɔ̌ŋ dzóe, dzóm tē yâyi wa və́ éboe. 21Tə wavə́ bɔ́n bóe nâ bə́ kə̄ bɔ́ dígī Molek, tə wandáman dzwé Zāmbá ai akyaí mǎm tē. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 22Tə wabómbo ai é fám fɔ́g anə́ wabómbo ai miníngá, dzǎm tē á nə eyə́gǎn mvid. Tə wabómbo ai tsíd, nálā wâyi wa və́ mvid. Tə miníngá a və́ émēn tsíd nə́ a bómbo ai dzɔ, nálā ó nə mvid. Tə myǎwɔ̄bɔ̄ mínā bə́bēn éboe ai ákyāí mim̀bɔán dīlí akyaí mǎm tē ńdɔ̄ á ngáman bɔlǐ mə́yɔŋ matsídan, á māvə́ mína ǹnam wábán vīlí. Ǹnam wábán ó ngáman ndáman, ńdɔ mə ngávə́ wa endə́gə́lə́, ńdɔ ǹnam óbēn ó ngáyó bɔ́n bóé. Vədá mína, mǐ nyiege məmvéndé ai mətum máma, tə myǎbɔ bə́bə̂ bə́ mam bálā. É bod bə́ ngábə́ bə́ tɔ̄á ńnam ví ósúsúa bə́ ngábɔ̄ mɔ́, ńdɔ ǹnam ó ngáman bɔli. Ngə́ myâ mǐ bɔ̄lí wā, wâ wâyǐ fə̄ mína yó anə́ ó ngáyó é bod bə́ ngábə́ tɔá étē ósúsúa. Owé fɔ̄ɔ̄, é bod bə́sə̄ bábɔ bə́bə̂ bə́ mam bá, tɔ bəfə́ tɔ bəfə́, ébālá bə́tē bâyi bɔ́ vaa âyɔŋ dábán. Nyiégán məbéndé máma tə myǎbɔ bə́bə̂ bə́ mam bə́ ngábə́ bə́ bɔɔban mínā ósúsúa bálā, nálā ńgɔ fɔ́ɔ́ bayi bɔ̌ təge mína wɔ́bɔ éboe. Mə nə Ǹtondôbə, Zambá wāān. Ńdɔ Ǹtí á ngākɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Kələ́ kɔ́bɔ ai ekóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, ó kad bɔ́ nâ: Tɔbɔ́gán mim̀fúfúb, amú māmēn mə nə m̀fúfúb, ma Ǹtí Zambá wāān. 3Mod ósə yǎ ábə̄ mínā; a mbádaga ésīá bân nyiá, mǐ nyiege mvéndé Sābad. Mə nə Ǹtondôbə, Ǹtí Zambá wāān. 4Tə myǎbəbə ḿfág bəzəzə bə́ byə́m bə́ nə́, ńdɔ̄ fə tə myǎnyámala tɔ mvɔ́d tɔ dzóm éfə̄ myākom bəzambá étē. Mə nə Ǹtondôbə Zambá wāān. 5Ngə́ myāvə̄ Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ élad, mǐ vâ mɔ́, ḿból yə̄ nâ mə́ nyəb nyé á ńnə̄m. 6Mǐ dzâ mɔ́ ámǒs mə́túnuŋǎ bēn, ngə́ ámōs ó tsáá vālá; é dzóm yáyi bug étē ámōs ó tsáá hālá mǐ dîgi dzɔ́ á ndóan. 7Ngə́ mī dí dzɔ́ ámōs ó tsáá vālá, hálā é man yǎ ndáman, mətúnuŋa mə́ ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ zəzə. 8É mod ǎ yī mɔ́ dí a yi bəgə éboě yā ńsə̄m wóé amú ā byāndí fɔ̄ɔ̄ ḿfūbán Zambá. Mod tě bâyəan fɔ́ɔ́ nyé vaa á zāŋ bod bóé. 9Éyɔŋ myǎkwé bīdí yā ńnam wāān, tə myǎkwē bīdí bísə a kələ kwí a zud afúb. Tə wǎmēn wakə watɔ́b é bān bídí bákə̄ bálīgī á sí sī. 10Tə wakə wawɔ́ndi é bân bibumá bə́ wɔ̂n bálígī á mīńdíg ngə́ átɔ̄b kig bíbūmá byáku á sí áfūb dóe. O dzooge nâ mim̀búbúá ai bəyə́ŋ ḿbɔ̄ bə̄ tɔb byá. Mə nə Ǹtondôbə Zambá wāān. 11Tə mod yǎ ábə̄ mína a dzíb, ngə́ ásɔli, ngə́ á dǔg mod yǎ á ńnam wóé. 12Tə myǎdug bod mǐ kana sɔŋ á dzwé dáma. Tə wadían ai é mod m̀bɔ́g ngə́ áfadǐ kig nyé; tə mân mə́ ḿbɔ bisíé mábōmbo wa á mɔ́ á kələ kwí kíkídígi. 14Tə wakag m̀vúmvúg, ńdɔ̄ fə tə waya ǹdíndím dzóm á zēn vəda o mbádaga Zambá woe. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 15Tə myǎtsīg mə̄dzó á ńkɔ̄d, tə wafyal bod á mə̄sú ai mim̀búbúá; tə ǹkúkúmá mod wadzâ wa fəg, o tsígi ǹtól mānyɔ̄ŋ á bə́bə́lá. 16Tə wakə wandáman é bod bə̄vɔ́g dzwé tə wabɔ məkǐ mə́ é mod m̀bɔ́g fyanga. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 17Tə wasíŋ mānyɔ̄ŋ á ńnə̄m wóē étē, dzə́ŋə́ naa ó kɔ́bɔ ai nyé á mís mə́ bod, o zǎ bī ékolá á nyɔ́l dzīé. 18Tə wavudan, tə wabad tsóg ábé bǒd yā dzāl dóē bákad wa bɔ. O diŋi nyɔ mvóé anə́ wādiŋ wǎmēn. Ma Ǹtí mākɔ́bɔ̄ nálā”. 19Myǎyi kálā mə̄béndé máma, tə wabɔ nâ eyə́m é yam édzí yāsəlan mvɔŋ ai dzɔ́; tə wamyas mvɔŋ məkyaí mə́bɛ̄ áfúb dá, ngə́ áyə̄bə̄ naa bə́ fūdi məkyaí bíyé mə́bɛ̄ á ḿbɔ̄d wóe. 20Ngə́ mod a bómbó ai etúgá mīníngá, ngə́ ólɔ̌ tē ó nə̄ fə ebɔ̌n mod ngə́ bá bə́ kig nyé kode ai ngə́ mod te a bə́ kig nyé və̄ fīlí dzīē; mod te a yi yân, báyǐ kig bɔ̄ wé, amú mīníngá te ǎ bə̄ kig filí, a bə́ ólɔ̌. 21A yi sɔ́ ai Ǹtondôbə mətúnuŋa mə́ ékom ebyandí á mə́nyīī mə́ ébə̌m bíkóán. A yi bɔ ńnōm ńtómbá yǎ ékom ebyandí. 22Ai ńnóm ńtómbá nyɔ̄, fada a yi kpe é mod nyɔ́ ákə̌ŋ ékom ­ebyandí á mís mə́ Ńtondôbə ású ńsə́m yā á ngābɔ, eyɔ̌ŋ tē ńsə́m á ngābɔ wáyī nyé dzuuban. Éyɔŋ myǎyi nyî á ńnam tē, mǐ man bɛ̌ bílé byáwúm bibumá mǐ yénə́ bíbūmá bí ósú anə́ ésosol. Á tâŋ mim̀bú mílɛ́ mǐ nɔŋɔ byá anə́ é dzóm yá bə́ kig kəleban; tə myǎdī byā. Ḿbú nyina, myǎyi bɔ ábōg, mǐ túnī Ǹtondôbə bibumá bíte mətúnuŋa mə́ ólugú. Ḿbú tánā ńgɔ myǎyi kwé bibumá byábá, mǐ díí fə̄ byá. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Zambá wāān. Tə myǎdī dzóm ziŋ ai məkǐ, tə myǎbwé ngām ngə́ á bɔ̌ mvīgí. Tə myǎkəŋ esǐl yā mə̄yɔ́mbɔ́ máán ngə́ á yedǎn zɛl dzáán. Tə myǎkpəle mim̀bǎg á nyɔ́l dzāān ású ḿbim, ńdɔ̄ fə tə myǎkpəleban otú. Mǎ mə̄ nə̄ Ńtondôbə. Tə wandáman ngɔn dzóe nə́ ó bɔ dzɔ miníngá ebamba nálā ńgɔ ńnam wâyǐ kig bɔ ńnam ébamba, ǹnam tsóó. Kálága məmǒs mə́ sábad máma, mbádagā fə m̀fúfúb ndá wáma. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 31Tə myǎkə ábə̄ ébá báyóme bəkón ai bəyəm ngə́ ábə mim̀vívīgí. Bə́zā wɔ́bɔ́ mína mvid. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān. O təbə́gə tə́tə̄lə́ á mís mə́ ńnōm mod ó nə́ ai nyúg á ńlō, o luugu wá, nálā ó nə̄ nâ wambáda Zambá woe. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ngə́ ńnə́ŋ á tɔá ai mínā á ńnam wáán tə myǎbɔ nyé ébādág. Ńnə́ŋ yǎ á tɔá ai mínā a yi bɔ anə́ mānyāŋ wāān, ńdɔ̄ fə o diŋi nyé anə́ wāmēn, amú myâ mǐ ngábə́ fə bəyə́ŋ á ńnam Égîptɛn. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wáán. 35Tə́ myǎdug mod á ńtsīgán ńtól, á ḿvəgán ńtíé, á ńlod, ngə́ ábīm. Myǎyi bi míńlod mí nə́ sósōó, ai é byə́m bísə̄ myǎbəlan ai byá ású ḿvəgán byə́m, bí tɔbɔgɔ sósōó. Mə nə Zambá yǎ á ngābɔ nâ mǐ kwí á ńnam Égîptɛn. Kálágán məbéndé máma, ai mətum mámā mə́sə, mǐ nyiŋi anə́ mə̄béndé mə́tē mákad. Mǎ mə̄ nə́ Ǹtondôbə. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé nâ: “Kadá áyɔŋ Ísraɛ̂l nâ: mɔ́n ǹnam tɔ ǹnə̂ŋ mod, é mod a ngátúni Molek bɔ́n bóé, mod te a wúag ai sí bod bə́ lúmū nyé ngɔg. 3Mayi lúm mod te mvús, ńdɔ̄ fə mǎyǐ kig fə nyé bǎd lāŋ á tâŋ bɔ́n yā áyɔŋ dáma, amú yə̄ nâ, éyɔŋ ǎ kə tsíg mɔ́n ású ólugú zəzə zambá anə́ Molek nálā ó nə̄ nâ a kúb éboe ńsə́m á ḿfúfúb Étɔbɔgɔ wáma, a kpə́lə̄ fə m̀fúfúb dzwé wáma. 4Ngə́ lə́ sɔ́ hḿ bɔ̌ naa, bod bə́ ǹnam bə́ búdí mís, bə́ fɛ̄də́ fə mənyu éyɔŋ mod a túnī Molek mɔ́n wōē nālá, bə́ bɔ̄ɔ̄ təge wé mod tě ai ngɔg, 5eyɔ̌ŋ te mǎmēn māyī mǎn fǎm mod te á nyɔ́l ai ndá bod dzié. Mayi nyé vaa á tâŋ bǒd yā áyɔŋ díé, dzam də́dā ai é bod bə́sə̄ bə́ ngátúnī Molek bɔ́n bábá nālá. 6É mod ósə ǎ yi fudi ńnə̄m á bivovola bí mam, anə́ ébwê ngām ai biyóme, ǎ ngakə sɔ́ ai eboe dzíé wē mayi nyé dzâ ékɔ̄á, a kódó á tâŋ bǒd yā áyɔŋ dáma. 7Dzə́ŋán və nâ, mǐ nyiŋ á sááŋ, amú mā mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān. Bǎlán tə́bə́gá dzáma, mǐ nyīē fə məmvéndé máma, amú və mǎmēn Ńtondôbə Zambá mābɔ mína mim̀fúfúb. 9Asú tē á nə́ naa é mod ósə a kpə́lə ngə́ ásāmā ésīá, ngə́ nyīá wōē, mod te a wúag ai sí ású yə̄ nâ a kúb ésīá bân nyiá éyɔg á nyɔ́l. Eboě yā ńsə̄m məkǐ móé é búdugan ai nyémēn. 10É mod ǎ kə ézā mīníngá á ngobinda mod te a wúag ai sí dzam də́dā ai miníngá tě. Eboě yā ńsə̄m wábá é búdugan ai bɔ́. 11É mɔ́n ā bómbo ai ǹgál ésīá wōē, bə́sə̄ bə́ wúag ai sí bə́ búdugan ai eboe dzábá. 12Ńkīɛ́ fām ā bómbo ai m̀bɔ́m wóé bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄, bə́ wúag ai sí amú bə́ bə̄gə́ éboe, bə́ búdugan ai eboe dzábá tē. Ńnóm fám ā bómbo ai é fám fɔ́g anə́ ḿból fám yābómbo ai miníngá, dzǎm tē á nə̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ ámalá bidǐm, bə́ wúag ai sí bə́ búdugan ai amalá tē. 14É mod ǎ bɔ nâ, a lúgú mīníngá a bǎd fə lúg nyīá miníngá tě, a sə́m ńsə̄m éwê avúman, bə́ kələ dígī ákyaí bǒd tē bə́sə̄ á ndóan, ású yə̄ nâ ǹsə́m éwê avúmǎn tē ó zā kə́ wâkə ósū osú. 15É mod ǎ kə bómbo á sí ai eyə́m á ênɔ̌ŋ dzíé, mod te a wúag ai sí bə́ wê fə eyə́m tē. 16É mīníngá ā fulan ai ǹnóm eyə́m á énɔ̌ŋ, bə́ wê miníngá tě fǔfulu ai eyə́m tē, bə́ búdugan ai eboě yā ńsə̄m wábán tē. 17É mod a lúg kál dzīē ngə́ kál yǎ ábum dá, ngə́ kál yǎ ésīá ḿbɔ̄g a yénə́ dzɔ ǹsɔ́ zud, nálā ó nə anyamá asandá. Bə́ wê bɔ́ ai sí á mís mə́ bod bə́sə̄ yā áyɔŋ, amú ā yén kál ńsɔ̄ zud, mod te a bə́gə́ éboě yā ńsə̄m wóé tē. 18É mod ǎ kə miníngá á kɔnɔ ngɔn, a yénə́ mīníngá te ǹsɔ́ zud, mod te a sáma etɔ̌g ebonde enyiŋ miníngá émēn fə dzam də́dā, bə́ vaaga bɔ á tâŋ bɔ́n bə́ áyɔŋ. 19Tə nâ o dzə́ŋə́ nə̄ ó yén ǹsɔ́ zud kál dzóe, ngə́ éví mānyāŋ nyoá, ésāngá woe, tɔ ǹsɔ́ kál ésōá, é mod ǎ bɔ nálā a kúb ósāmā á étɔ̌g ébonde enyiŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ bə̄gə́ éboě yā ńsə̄m tē. 20É mod ǎ kə miníngá nyiá ndómo woé, mod te a yénə́ ǹsɔ́ zud wóé, bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ bə̄gə́ éboě yā ńsə̄m tē, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngākə̄ wú təge ai bɔ́n. 21É mod a lúg ńgāl mǎnyāŋ a bəgə́ éboe, amú ā yén ńsɔ̄ zǔd mānyāŋ woé émēn, ńdɔ̄ fə mod te a yi kə́ wú təge ai mɔ́n. Bǎlán tə́bə́gá dzama nyiégán mvéndé dzáma, eyɔ̌ŋ te mod ǎ ngātsīg kig mína zěn yǎ ákə̄ kwí ai mína á ńnǎm ngaagá. Tə nâ, mǐ bīé tə́bə́gá yā míńnam mə ngáman bwé é bod bə́ ngábə́ tɔá étēde, amú bə́ ngátság mā á ńnə̄m. Asú tē ńdɔ mə ngákag mína sí yǎ ńnǎm tē, myǎyi dzɔ́ nɔŋ, ě ngawóge ai mínā, mǎmēn mavə́ mína dzɔ. É sí yǎ é vóm mə̄nyáŋ ai wé bí tə̄mə́. Mǎmēn hḿ fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə Zambá wāān, mə̄ ngátɔ́b mínā á zāŋ məyɔŋ mə́sə. Kabán biyə́m bísə ngab ébɛ̄, bíyə́m bí nə́ ḿfūbán ḿfāg, ébí bí nə́ təge ai eboe ńsə́m, ai é tsíd é bə̄gə́ éboe, é tsíd é nə̄ bíndá, ású yə̄ nâ mǎmēn mə̄ ngákándan dzɔ́ nālá. Fúbúgán ma enyiŋ dzáán, amú māmēn Ńtondôbə Ǹtí Zambá wāān mə nə m̀fúfúb, mayi mína ván ású dáma, á zāŋ məyɔŋ mə́sə, ású yə̄ nâ, mǐ wóge və ai mǎmēn. Asú tē mākad nâ, ngə́ fám, ngə́ miníngá é mod a ngálugú mīńsísīm bə́kón, ngə́ ábwē kig ngám, bə́ wê bɔ́ ai ngɔg, bə́ búdugan ai ǹsə́m wábá. Ńdɔ́ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai bəfada, bɔ́n bə́ Áron nâ: tə mod yǎ ábə̄ bɔ́ a və́ émēn mvid ai m̀bǐm yā bod bóé, 2səsalá və é mod a tsáá ai nyé babi: nyiá, ésīá, mɔ́n, ngɔn dzié, ngə́ ńtūd kál dzīé amú á ndzí kig kə álūg, ású díé ńdɔ a nə́ dzǎm və̄ émēn mvid. 4Ngə́ mīníngá ā kə́ yǎ álūg, tə a və́ émēn mvid. 5Tə bâkəŋ məbódóg á mīńló myábán, tə bâkəŋ məvul mə́ zɛ̌l yā mə̄sú mábán. 6Bə́ bɔ m̀fúbán ású Zāmbá wābán, təge ndáman dzwé Zāmbá wābá, ású ḿbɔ̄ bávə́ mə́túnuŋa bádígī ású Ńtondôbə, bidí bí Zāmbá wābá, ású tē ńdɔ̄ báyəan bɔ ḿfūbán. 7Báyǐ kig lúg mīníngá ebamba yǎ á nə̄ ńsāmán, ngə́ kig é mīníngá ńnōm ā ngātsídan, amú fada a nə m̀fúbán ábə Zambá wōē. 8Wayi nyé bəbə anə́ ényɔ́ á nə̄ ḿfúfúb, amú a və́ Zāmbá woe mətúnuŋa. A yi bɔ̌ mod yǎ á nə̄ ḿfūfúb ású dáán, amú māmēn mə nə m̀fúfúb ma Ǹtondôbə yǎ māfúbū mínā. 9Ngə́ ngɔn mod yǎ á nə̄ fada e sámá ébēn ai m̀bɔán ébamba, a sámá ésīá wōē, bâyi nyé dígī á ndóan. 10É fada a nə́ ńlō yā bə̄bə́nyāŋ bóé, nyé yǎ bə́ ngasoe m̀bɔ́n á ńlō, bə́ tə́lé fə̄ nyé naa á bə̄gə míḿbɔ́d mí nə́ ḿfūbán, tə a dzóge esǐl yā ńlō wóé é ndə́ŋə, tə a nyab mim̀bɔ́d míé, 11tə a súbu tɔ m̀bim m̀bɔ́g babi, tɔ éví ésīá, tɔ éví nyīá, nâ a və́ émēn mvid. 12Tə a kwí á ndá Zambá ḿból yə̄ nâ a zǎ fūdí éboe á ndá Zambá, amú m̀fúfúb ḿbɔ́n Zāmbá wōé ó nə̄ á nyɔ́l dzīé, mə nə Ǹtondôbə. A yi lúg é mīníngá á ngə́lə́ ńtūd ngɔn 14ǹkús mīníngá, é mīníngá bə́ ngátsídan ngə́ kig miníngá ebamba, tə a lúg nyē a yi fɔ́ɔ́ lúg və é mīníngá yǎ áyɔŋ díé yǎ á ngələ́ ńtūd ngɔn. 15Tə a və́ bɔ́n bóé mvid á zāŋ bod bóé, amú mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə yǎ á ngāfúbū nyé”. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé nâ: 17kadá Áron nâ tə mod m̀bɔ́g yǎ bīvūvúmán bíé, tɔ m̀mié bod m̀fé, tɔ m̀fé a və́ Zāmbá mə̄túnuŋa, ngə́ anə́ eyə́m; 18amú é mod ósə a nə́ éyə̄m á sə́ kig dzǎm súbū, ngə́ kig ndím, ngə́ a fə́nge, ngə́ é mod asú á nə́ ńdāmán. 19É mod yǎ á nə̄ ébūbuga wɔ́, ngə́ ákǒl; 20é mod yǎ á nə̄ ai etúd á mvús, ngə́ ényūngí, é mod ǎ kɔn á mís, ényɔ́ ā kɔn tɔ́n ngə́ mə̄və́ŋ mákwí mə̄vín, ngə́ ébāyídā mod. 21Tə é mod yā á nə̄ éyə̄m á mvɔŋ bod fada Áron a súbū nə́ a zu və́ Ńtondôbə mətúnuŋa, a nə eyə́m, tə a súbu nâ á zu və́ mə̄túnuŋa mə́ Zāmbá wōé. 22A nə dzǎm dí bīdí bí Zāmbá wōé, tɔ ébí bí nə́ éyə̄gan ḿfúbán, tɔ ébí bí nə́ ḿfūbán; tə a súbū ńtsígi babi tɔ̌ kig alatâr, a nə eyə́m a yəǎn kig və́ mīḿfūfúb mí byə́m myáma mvid amú mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə a ngáfúbū byá. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákad dɔ́ Áron, bɔ́n bóé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai Áron ai bɔ́n bóé naa, bə́ fúbū bɔ́ bə́bēn éyɔŋ bádī míḿfúfúb mə́túnuŋa mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bátúni ma, təge ndáman ḿfūfúb dzwé wáma; ású dáma, báyəan wá fúbu. Mə nə Ǹtondôbə. 3Kadá bɔ̄ nâ, é mod ósə yǎ mvɔŋ bod dzoe, tɔ a nə m̀mié bod m̀fé, tɔ m̀fé, ngə́ ā súbū míḿfúfúb mə́túnuŋǎ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ túnī Ńtondôbə, ai mvid, bə́ vaagi mod tě á mís máma, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 4É mod ósə yǎ mvɔŋ bod Áron áā kɔn zǎm, ngə́ kig ókɔ̄n ó nə́ mvid, tə mod tě a dí míḿfúfúb mə́túnuŋa ósúsúa yə̄ nâ báman nyé fúbu; dzam də́dā fə ai é mod ósə ǎ yi namba é dzóm ésə yā ḿbim, ényɔ́ yǎ ā soe məyóm, 5é mod ósə yǎ ā nāmbá tɔ tsíd tɔ fé á é bəgə mvid, ngə́ mod ényē kig a və́ nye mvid tě, tɔ akyaí áfē tɔ afé. 6É mod ósə ǎ namba é dzóm é nə́ mvid, a nə fɔ́ɔ́ mvid a kələ kwí ngōngógóle, ńdɔ a sə́ kig dzǎm dí mīḿfúfúb mí byə́m sə́ nâ ǎ mān wɔ́bɔ̄ mə̄ndím. 7Ábōg ńló dzóbo a yímbi yǎ, a yi bɔ ḿfūbán, a ńtɔ̄á fə dzǎm dí mīḿfūfúb mí byə́m, amú bīdí bítē bí nə́ éḿbīé. 8Tə a dí ńtwī éyə́m, ngə́ édzí kig tsíd ē bi a zǎ və́ nyémēn mvid. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 9Asú tē bə́ nyiege məbéndé máma, bə́ zā bə̄gə́ ńsə̄m bə́ mān wú, éyɔŋ bányiě kig məbéndé máma. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə yǎ á ngáfúbū bɔ́. 10Tə é mod a sə́ kig fada a dí mīḿfúfúb mí byə́m; tɔ ǹtɔbɔ̌ fada, tɔ̌ kig m̀bɔ bisíé wōé. 11Vədá, ngə́ fada ǎ kūs ólɔ̌ ai mɔní, ó ngawóge ai nyé, olɔ̌ tē ó nə̄ byá dzǎm dí anə́ mɔ́n dzǎl, bádī bídí byáwóge ai bɔ́. 12Ngə́ ngɔn fada e lúg é mod a sə́ kig fada, e sə́ kig dzǎm dí mīḿfúfúb mí byə́m. Vədá, ngə́ ē lígi yǎ ńkūs, ngə́ kig nâ ǹnóm ā sōē nyé təge ai bɔ́n, a dúgán sɔ́ tɔbɔ á dzǎl ésīá anə́ éyɔŋ a ngábə́ énânga, a yi dí bīdí yā ndá ésīá. Tɔ anə́ é mod a sə́ kig fada ǎ dí kīg byá. 14Ngə́ mod a dí ḿfūfúb dzóm á fūán, a yi dzɔ́ dúgǎn fada, a bə́dé ngab tánā á yōb. 15Tə myǎndáman mim̀fúfúb mí byə́m yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bávə Ńtondôbə. 16Ngə́ bə́ dí byā, bâyi bəgə ńsə́m yā báyi bɔ énɔdi nâ bə́ bɔ endə́gə́lə́; amú ma Ǹtondôbə mə ngáfúbu mətúnuŋa mə́tē”. 17Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákad Mósɛs, nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai Áron, bɔ́n bóé, ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, ó kad bɔ́ naa: éyɔŋ mod yǎ ndá Īsraɛ̂l, ngə́ ńtɔbɔ̌ yā ó tɔ̄á á Ísraɛ̂l, ǎ zu və́ mə̄túnuŋa móé nə́ a líg mətǐŋ ngə́ kig nâ a və́ éfái á ńyián wóé, ású mə́túnuŋa bádígī ású Ńtondôbə, 19ḿból yə̄ nâ mətúnuŋa mə́tē mə́ nyəb, mâyi bɔ ńnōm éyə́m təge ai atɔ́n, ngə́ ńnōm nyag, ngə́ ńnōm ńtómbá ngə́ ékə́lá. 20Tə myǎvə̄ édzí é nə̄ éyə̄m amú yâyǐ kig zu ai mvɔí ábə̄ mínā. 21Ngə́ mod yǎ ábə̄ mína a və́ mə̄túnuŋa mə́ mvɔ̄í ábə Ǹtondôbə, mətúnuŋa mə́ ngaagá ngə́ émá mə́ éfû ǹnə́m, mə́ sɔ̂ á ńkundǎ nyag ngə́ á ńkunda míńtómbá. Ngə́ a yi nâ mə́ nɔŋɔ́bán, mâyəan bɔ á sááŋ təge ai atɔ́n. 22Tə myǎtúni Ǹtondôbə é tsíd é nə̄ ndím, ngə́ éyə̄m, ngə́ étun edzo, ngə́ ḿbābán ngə́ é bələ́ manda ngə́ bībás, tə bábəde etun tsíd dzyá yā étē âlatâr Ǹtondôbə. Mǐ nə dzǎm túnī ńnōm nyag ngə́ etɔŋ ńtómbá é bə̄lə́ édzo é nə́ éyə̄m, mǐ nə̄ dzɔ́ dzǎm túnī á mə́túnuŋa mə́ éfû ǹnə́m, vədá yâyǐ kig nɔŋɔban ású mə́túnuŋa mə́ ngaagá. Tə myǎtúni Ǹtondôbə é tsíd é bələ́ bītsátsǎg ngə́ mīńtsígán mí mvōg bin. Tə myǎvə̄ Ǹtondôbə akyaí mə́túnuŋa mə́tē á sí dzáán. Tə myǎyə̄bə nə́ mǐ nɔŋ akyaí tsíd tē ábə̄ ǹnə́ŋ nə́ myǎtúni dzɔ Ǹtondôbə. Eyə́m tsíd tē é nə atǎ, mətúnuŋa mə́tē mâyǐ kig nɔŋɔban”. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nâ: “Éyɔŋ ǹnóm nyag, ngə́ ńtōmbá, ngə́ ékə̄lá ā byáli yǎ, a yəan tɔbɔ̌ mə̄lú zamgbál ai nyiá wōé, alú mwomo, bə́ nə̄ nyé dzǎm və̄ anə́ á mə́túnuŋa bádígi ású Ǹtondôbə. Tɔ ǹnóm nyag, tɔ etɔŋ ńtómbá, tə myǎtsīg ńgál ai mɔ́n ámǒs ḿbɔ̄g. Éyɔŋ myǎvə́ Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ ngāŋ myǎyi mɔ́ və̄ ḿból yə̄ nâ mə́ nɔŋɔ́bán. Mâyi dîban və amǒs tē, təge líg dzóm á kələ kwí kíkídígi. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 31Myǎyi nyiě mə̄béndé máma, mǐ dzálagǎ fə̄ mɔ́; mǎ mə̄ nə́ Ǹtondôbə. Tə myǎndāman m̀fúfúb dzwé wáma, ḿból yə̄ nâ mə́ bɔ m̀fúfúb á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ma Ǹtondôbə yǎ māfúbū mínā. Ma yǎ mə̄ ngásɔ́ ai mínā á sí yǎ Égîptɛn nə́ mə́ bɔ Zambá wāān, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai ayɔŋ Ísraɛ̂l; kadá dɔ̄ nâ: mə́bóg mə̄nén mə́ Ńtondôbə wǎyi bɔ́ bánda émɔ̄ mə́ nə́ mīḿfúfúb bítogan. Məbóg mə̄nén mə́tē mə́ nə̄ nâ: Bod bâyi syé á táŋ məmǒs mə́saman, ámōs zamgbála wâyi bɔ ámǒs ḿfaŋ áwɔí amǒs ḿfúfúb étógán, myǎyǐ kig bɔ̌ tɔ esíé ziŋ amǒs tē, tɔ éyə mǐ tɔ̄á vé, sábad te a wóge ai Ǹtondôbə. 4Məbóg mə̄nén mə́ Ńtondôbə, míḿfúfúb bítógán yā myāyi kǎd tógan áyɔŋ Ísraɛ̂l kɔ́m ésə mə́ nə̄ nâ: Ngɔn osú, é tɔá mə̄lú áwômo ai mə́nyi ngǒngógóle myǎyi dzə́mē ábōg Páska Ǹtondôbə. 6Ngɔn te e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́tán, myǎyi dzə́mē ábōg bə̄ḿbāŋála bá ndzí kig vús ású Ńtondôbə á táŋ məlú zamgbál, myǎyi dí ḿbāŋála yǎ á ndzī kig vús ai osə́sāŋ. 7Ámōs myāyi bɔ ḿfūfúb étógán təge syé ésíé yátúg nyɔ́l. 8Á tâŋ məlú zamgbál, myǎyi túnī Ńtondôbə bidí ámōs zamgbála, amǒs ḿfúfúb étógán, myǎyǐ kig syé ésíé yátúg nyɔ́l”. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai ayɔŋ Ísraɛ̂l, kadá dɔ̄ nâ: éyɔ̌ŋ yā myāyi kə́ kwí á ńnam mavə́ mínā, á mə̄kwé bídí, mǐ kadəgə və́ fada ḿbɔm ósú yā fɛ̄s bídí. 11A yi wá túni á mís mə́ Ńtondôbə ású yə̄ nâ á fû mína ǹnə́m. Fada a yi kpe ákə̌ŋ tē ámōs ó tsáá ai sábad; 12amǒs tē myǎyi túnī Ńtondôbə ńtómbá ó nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ó tɔ̄á təge ai atǎ. Myǎyi túnī ámǒs te ovug ḿbāŋála ai m̀bɔ́n á tâŋ ngab ébɛ̄ yā áwôm, bidí bítē byâyi dígiban ású Ńtondôbə anə́ məsǎn yā mávɔ́lī nyé ńnə̄m; esoe məyɔg yâyi bɔɔban ai ngab nyina yǎ ndə́g wɔ̂n. 14Myǎyi kig dí ḿbāŋála, tɔ miǹyáŋán mí fɛ̄s ngə́ kig m̀bə̄lán ḿbāŋála ósúsúa amǒs tē ńtíé ósə mǐ ngə́lə́ təge və́ Ńtondôbə mə́túnuŋa má. É mvéndé nyī é nə kolé ású mvɔŋ bod dzǎn tɔ mǐ tɔ̄á vé, tɔ vé. A tádigi ámōs ó tsáá ai Sábad, amǒs yā myāyi sɔ́ və́ ḿbɔ̌m yā fɛ̄s bidí mǐ láŋ yǎ mīńgūmā bə́sɔ́ndɔ zamgbál; 16mǐ láŋá mə̄lú mə̄wóm tán a kələ kwí ámōs ó tsáá ai sábad zamgbála, étē myǎyi və́ Ńtondôbə mətúnuŋa məfé. 17Myǎyi sɔ́ ai bəḿbāŋála á mə̄ndá máán nə́ myǎzu fáī óvug ai ovə́ga á táŋ bifas bíbɛ̄, ngab ébɛ̄ yǎ ngab awômo yǎ óvug ó nə̄ ńyāmán ai ekɔ̌ sāŋ ású mə̄túnuŋa mə́ ósú mə́ Ńtondôbə. 18Myǎyǐ fə və́ fūfulu ai ḿbāŋála miǹtómbá zamgbál mí tɔ̄á ḿbū ḿbɔ̄g, mí tɔ̄á təge ai atǎ, ǹnóm nyag m̀bɔ́g ai bikə́lá bíbɛ̄ ású mə́túnuŋa mə́ Ńtondôbə, mǐ báá fə mətúnuŋa mə́ óvug ai mənyú, ású bídí yā bádígī á ndóan nâ məsan mə́ vɔ́li Ǹtondôbə ǹnə́m. 19Ńdɔ myǎyi və́ ńnōm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m ai miǹtómbá míbɛ̄ yā mí byálí ḿbū tē ású mə́túnuŋa mə́ élad miǹnə́m; 20fada a yi myá tūnī á mís mə́ Ńtondôbə fǔfulu ai ḿbāŋála yǎ mə̄kwé bídí bí ósú, miǹtómbá míbɛ̄ ai mim̀fúfúb mí byə́m mí Ńtondôbə myáwóge ai fada. 21Amǒs tē óbēn myǎyi tógǎn bod, etógán tē yâyi bɔ ḿfūfúb ású dáán, myǎyǐ kig bɔ ésíé yátúg nyɔ́l. É mvéndé nyī ē nə kolé ású mvɔŋ bod dzáán, tɔ mǐ tɔ̄á və́ tɔ vé. 22Éyɔ̌ŋ yā myākwé bīdí á ńnam wáán, tə wakwé ó kələ kwí á suga afúb, təge tǒg məbuugǎ yā mə̄kwé móe; wayi mɔ́ líg ású míḿbúbúá ai ású bə́yə́ŋ: mə nə Ǹtondôbə Zambá wāān”. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: Kɔ́bɔ́gɔ ai ayɔŋ Ísraɛ̂l kada dɔ́ nâ: Ámōs ósú yā ngɔn zamgbála wâyi bɔ ámǒs áwɔí ású dáán, amǒs məfon, m̀fúfúb étógán. Myǎyǐ kig bɔ ésíé yátúg nyɔ́l, mǐ váā fə Ǹtondôbə mətúnuŋa. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: Ámōs áwômǒ yā ngɔn zamgbálā ó nə amǒs endə́gə́lə́ ású miǹsə́m. Myǎyi bɔ ḿfūfúb étógán, myǎyǐ kig dí, myǎyi və́ Ńtondôbə mətúnuŋa. Amǒs tē myǎyǐ kig bɔ̌ tɔ esíé ziŋ amú ó nə amǒs éndə́gə́lə́ ású miǹsə́m, bâyi mína kpe ákə̌ŋ éndə́gə́lə́ ású miǹsə́m á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá wāān. Bə́bə́lá émēn, é mod ósə ǎ bɛn kǐ bīdí ámǒs tē bâyi nyé tsídan á bod bóé. É mod ósə ǎ yi syé ámōs tē óbēn mayi nyé vaa á zāŋ bod bóé. 31Myǎyǐ kig syé ésīé ziŋ: é mvéndé nyī é nə kolé ású mvɔŋ bod dzǎn, tɔ mǐ tɔ̄á vé, tɔ vé. Amǒs tē wâyi bɔ ámǒs áwɔí ńnén ású dáán myǎyǐ kǐ bīdí a tádigi ámōs ébulǔ yā ngɔn, ngǒngógóle a kələ kwí é ngōgé ē tsāā myǎyi tə́lē ésīé. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: Kɔ́bɔ́gɔ ai ayɔŋ Ísraɛ̂l, o kada dɔ́ nâ: ámōs awômo ai tánā yā ngɔn zamgbála, myǎyi dzə́mē á táŋ məlú zamgbál abóg bibə̌m ású Ńtondôbə. 35Ámōs ósú, ó nə amǒs ḿfúfúb étógán, myǎyǐ kig syé ésīē étúga. Á táŋ məlú zamgbál myǎyi və́ Ńtondôbə mətúnuŋa, ámōs mwomo myǎyi bi ḿfūfúb étógán, myǎyǐ kig syé ésíé yátúg nyɔ́l. Mə́bóg mā émɔ̄ máwóge ai Ǹtondôbə, myǎyi kǎd tógan áyɔŋ Ísraɛ̂l, mə́ nə mim̀fúfúb bítógán ású yə̄ nâ myǎvə̄ Ńtondôbə mətúnuŋa tɔ edígi biyə́m tɔ etsígi biyə́m, tɔ esoe məyɔg anə́ ákə̌ŋ ásə̄ ámōs wóé ákyāí láyəan. Bəsábad bə́ Ńtondôbə, bifáī, mə́túnuŋa míńtámán ai émá mə́ óhán yā myāyi túnī Ńtondôbə. Ńdɔ̄ á fə ámōs áwômo ai tánā yā ngɔn zamgbála, ǹnyie anə́ myāyi mǎn kwé bīdí yā sí dzāān, myǎyi dzə́mē ábōg Ńtondôbə á tâŋ məlú zamgbál, ámōs ósú ai ámōs mwomo myǎyi kad wɔi. Ámōs ósú, myǎyi kad tɔ̄b mim̀bəmbə̌ bibumá, miǹtəm mə́lén, məbwí mə́ élé ai bilé yā ńtsāg óswé, mǐ ngafon á táŋ məlú zamgbál á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān. Myǎyi kǎd dzə́mē ábōg ḿbū ósə̄ ású Ńtondôbə á táŋ məlú zamgbál. É mvéndé nyīlí é nə kolé ású mvɔŋ bod dzǎn. Myǎyi dzə́mē ábōg tē á ngɔn zamgbála. Myǎyi tɔbɔ á bibɛ̌m á táŋ məlú zamgbál, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bâyi tɔbɔ á bibɛ̌m, ású yə̄ nâ mvɔŋ bod dzǎn é yəm nâ mə ngábɔ̄ nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ nyiŋ á bibə̌m éyɔŋ mə ngákúlī bɔ́ á ńnam Égîptɛn. Mə nə Ǹtondôbə Zambá wāān. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáman timi bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l məbóg mə̄nén mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Béndégē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ bə́ zu wa və́ ḿbɔ̄n mədzǎb yā bə́ mān tsāg ású álámba, ású yə̄ nâ á yoŋ ai m̀fyɛ̌ yā wādīm kig. 3Áron a yi tə́lē álāmbā tē á ténde étíē ndɔ́ŋ ósū, á ébə̌m míńláŋ. Lâyi yóŋ á mís mə́ Ńtondôbə a tádigi ngǒngógóle a kələ kwí kíkídígi təge dím, nálā wâyi bɔ mvéndé dzāān á kɔ́m yǎ kɔ́m. 4Áron a yi tə́lē mə̄lámba á étəle məlámbā yā é nə́ ńkomán ai mvɔ́d, mâyi yóŋ á mís mə́ Ńtondôbə təge dím. Ḿbāŋála yǎ tə́bə́lə̄ mvɔ́d ású mə́túnuŋa Wayi nɔŋ ḿbəmbə ovug, o yámá biwole awômo ai bíbɛ̄ étēde, dzyá é ngab bɛ̌ yǎ ngab awômo. 6Wayi byá tə́lē miǹlɔŋ míbɛ̄, bísaman ǹlɔŋ m̀bɔ́g á tə́bə́lə̄ mvɔ́d yǎ á tə́lə́ á mís mə́ Ńtondôbə. 7Á ńlɔŋ ósə, wayi fudi ḿfūbán ótú. Byáyi bɔ̌ bídí bátúnī á ngab etsogo yǎ bátum á ndóan ású Ńtondôbə. 8Ámǒs sábad ósə, bâyi byá kǎd tə́lē kɔ́m ésə̄ á mís mə́ Ńtondôbə. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi kǎd və̄ ású mə́túnuŋa mə́ élǎd yā é nə́ təge man. 9Byáyi bɔ ású Áron ai bɔ́n bóé, bâyi byá kǎd dí á ḿfūfúb ndá, amú bí nə ngab bidí bí Ńtondôbə yǎ é nə̄ éyə́gan ḿfúfúb á bīdí bí Ńtondôbə; nálā ó nə̄ mvéndé kolé. Ńdɔ̄ mɔ́n ngɔn Ísraɛ̂l, ésīá á tɔá mān Égîptɛn, a ngákwí á ndá dzīē, á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l étēde, ńdɔ a ngákâlan ai móman ai mǎn Ísraɛ̂l. 11Ńdɔ̄ é mɔ́n ngɔn Ísraɛ̂l nyɔ́ á ngákpə́lə̄ dzwé Zāmbá a yɔ̌g fə̄ dɔ́. Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai nyé ábə̄ Mósɛs. Nyiá wōē á ngābə́ dzwé naa Shelomít, ngɔn Divri yǎ ndá bod Dan. 12Ńdɔ̄ bə́ ngáfɛd nyé á mim̀bog a kələ kwí anə́ ńyián Ńtondôbə wákə yénə́ ású díé. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Kúlígī é mod a ngáyɔg ma á ńsəŋ. É bod bə́sə̄ bə́ ngáwóg ńkɔ̄bɔ̄ wóé bâyi nyé bəde mɔ́ á ńlō, abǒg te ekóán áyɔŋ Ísraɛ̂l ésə̄ é lum nyé ngɔg. 15Abǒg te wǎyi kad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: Ényɔ́ ósə yǎ ā yɔg Zambá wōé, a yi bəgə ḿbəgə̌ yā ńsə̄m wóé. 16Ényɔ́ ósə yǎ ā kpə́lə̄ dzwé Ńtondôbə a yəan ai awú, ekóán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ésə̄ yâyi nyé lūm ngɔg. Tɔ a nə ǹtɔbɔ, tɔ a nə bíbyali, ngə́ ā kpə́lé dzwé Ńtondôbə, a yəan wú. 17É mod a wé é mod m̀bɔ́g, a yəan ai awú. 18É mod a wé éyə̄m, a yəan dzɔ́ yân: enyiŋ é búdugan ai enyiŋ. 19Ngə́ mod a bálí é mod m̀bɔ́g ávə̄ŋ, bə́ bɔɔ nyé anə́ ḿból ā bɔ̄ é mod m̀bɔ́g. 20M̀búgán ó búdugan ai m̀búgán, dís á búdugan ai dís, asɔ̌ŋ á búdugan ai asɔ̌ŋ. Ḿból ā hə́ bɔ é mod m̀bɔ́g, éyə̄ fə̄ bâ bə́ bɔɔ nyé nálā. 21Ngə́ mod a wé éyə̄m, a yi dzɔ́ tāŋ, ényɔ́ ā wé mod a yi wêban. 22Mvéndé tě yayi bɔ̌ dzīdziá ású mod ósə, tɔ bíbyali tɔ ǹtɔbɔ. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Zambá wāān. Á man Mósɛs a ngáman kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nálā ńdɔ bə́ ngákúlī é mod a ngáyɔg á ńsəŋ ńdɔ̄ bə́ ngáman nyé lūm ngɔg, bə́ mān dzálā ḿból Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs á Ńkǒl Sínai, nyé ai nyé nâ: “Kada bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: éyɔŋ myǎyi kə́ kwí á ńnam mavə́ mínā, sí yayi dzálā mvéndé sábad m̀bɔ́g ású Ǹtondôbə. 3Mim̀bú mísaman myǎyi myǎs mvɔŋ á mə̄fúb máán, mim̀bú mísaman myǎyi kodǎn mīńdīg mí wɔ̂n, mǐ mān kóǎn bibumá bíé. 4Vədá ḿbú zamgbálā wâyi bɔ ḿbū sábad ású sí m̀bú sábad ású Ńtondôbə. Tə myǎmyas bidí áfūb dáán, ngə́ á kodǎn kig miǹdíg mí wɔ̂n. 5Tə wakə wɔ́ndī óvə̄ga, ngə́ áfād bibumá bí wɔ̂n yā bí sə́ kig ǹkodán nálā wâyi bɔ ḿbū áwɔí ású sí. 6Sábad sí a yi mína tɔŋ nyémēn, wǎ ai etúgā fám dzóe ai etúgā mīníngá dzóe, ḿbɔ bisíé woe, ǹnə́ŋ woe, é bod bə́sə fɔ́ɔ́ bə́ tɔ̄á ai wa. 7É byə́m bísə̄ bí byâyi bɔ̌ bīdí ású ńkunda bíyə́m wóe, ai biyə́m yā ńnam wóe. Wayi láŋ bə́sɔ́ndɔ mim̀bú zamgbál, biyɔŋ zamgbál: nálā ó ngakwí wa mim̀bú mə́wōm mə́nyi ai ebǔl. 9Ámōs áwômǒ yā ngɔn zamgbála, wayi lɔ́ŋ ńlag; ámǒs Míńtáŋ, wayi lɔ́ŋ ńlag ai ǹnam ósə; 10myǎyi fúbu ḿbú mə́wóm tána, ńdɔ̄ fə wǎyi və́ bod bə́sə̄ yā ńnam filí. Yubilé wāān nyɔ̄lɔ́: mod ósə a yi dúgan á dzāl díé, mod ósə a yi dúgan á ndá bod dzié. 11Ḿbú mə́wóm tánā tē wáyi mína bɔ̌ Yubilé: myǎyǐ kig bɛ̌ bīdí, tɔ̌ kig a kwé é dzóm ésə̄ yáyi fái áfūb; myǎyi dí bídí yā mə̄fúb; 12amú ámǒs tē ó nə Yubilé, ḿfúfúb ámǒs; myǎyi dí bídí yā mə̄fúb. Á ḿbū Yubilé tē, mod ósə a yi dúgán nɔŋ byə́m bíé. 14Ngə́ wakuan ai mǎnyɔ̄ŋ dzóm, ngə́ wakǔs kīg dzóm ábə̄ nyé, tə m̀bɔ́g a dug mǎnyāŋ; 15o láŋā táŋ mim̀bú mī Yubilé, éyɔŋ wǎkus dzóm ábə mǎnyɔ̄ŋ, éyɔŋ ǎ kuan ai wa, a láŋā é táŋ bisəb mə́kwé bídí. 16Ábím bisəb bí nə́, abím tē fə̄ nyé ǎ yi bɛ́dē ńkus; ngə́ bisəb bí ngə́lə oyǎb ai məkwé, o bɛ́dəg táŋ á yób, ngə́ bisəb bí nə abɔ́d, éyə̄ fə̄ waa o suugi táŋ á sí nālá, amú ǹkuan wá bəbə tâŋ bisəb mə̄kwé bídí. 17Tə mod a dug ényɔ́ ḿbɔ̄g, mod ósə a mbádaga Zambá, amú mə nə Ǹtondôbə Zambá wāān. 18Mǐ kálaga; mǐ nyiŋǐ fə anə́ mə̄mvéndé ai mətum mámā mábéndē mínā, nálā ńgɔ myǎyi tɔbɔ mvɔ̄í á ńnam. 19Sí yayi wúm bibumá bíé, myǎyi dí mǐ dzyé abǒg tē fə myǎyi tɔbɔ á sí mvɔí. 20Tə myǎkə dzó nâ: byǎyi dí dzé ḿbú zamgbálā ví, ngə́ byāmyǎs kig ngə́ ákwē bīdí yā mə̄fúb máán, 21mayi mína və́ ńtótōmaamaa wama á ḿbú saməna, ḿból yə̄ nâ mǐ kwe bídí byáyəan mínā á táŋ mim̀bú mílɛ́. 22Éyɔŋ myǎyi myǎs bīdí ḿbú mwomo, myǎyi dí bə̄tólō bídí a kələ kwí ḿbú ébulú, myǎyi dí bə̄tólō bídí bə́tē a kələ kwí anə́ myākwé mīḿkpāmáŋ bídí yā ḿbū tē. Tə bâkuan ai sí ékǔkuana, tə bâkuan ai sí bə́ vâ dzɔ hə á ndon amú sí yawóge ai ma, amú ású dáma mǐ nə hə bəyə́ŋ ai miǹtɔbɔ. É sí ésə yawóge ai mínā, mǐ bɔɔ dzɔ́ hə ǹkǔs ndon, bə́ ńtɔ̄á dzɔ dzǎm kode. Ngə́ mǎnyɔ̄ŋ ā dzám yǎ, a ńtɔ̄á énɔdɔ nâ a kuan ai ngab elíg dzīē, evúvúmán dzíé yā é tsáá ai nyé babi, yâyi sɔ́ kode é byə́m mānyāŋ ā kuan bí. É mod ǎ bə̄lə́ kig é mod a nə́ dzǎm kode byə́m bíé, éyɔŋ a dúgan yǎ bi ákúmá lábɔ̄ nâ á kōde ngab elíg dzīē, bə́ láŋá é tâŋ mim̀bú ē lod yǎ a tádigi anə́ á ngākuan, ǎ ngadúgan é mod a ngákus ábím táŋ mim̀bú ā ligi yǎ á bə̄dé á yób, ábōg ā dúgan nɔ̌ŋ ngab elíg dzīē. Ngə́ á ndzī kig bi é táŋ á nə̄ dzǎm dúgán kode byə́m bíé, é byə́m á ngākuan byâyi wóge ai é mod a ngákus a kələ kwí á ḿbū məfon. Á ḿbú məfon ńgɔ ǎ yi dúgan nɔ̌ŋ ngab elíg dzīē. Ngə́ ā kūán ai ndá etɔbɔgɔ dzié á é tísɔn e nə́ óngōla étē a nə dzɔ dzǎm dúgán kode á məmaná mə́ ḿbú yā á ngākuan ai dzɔ̌; ngul yə̄ nâ a kode ndá te é nə fɔ́ɔ́ və m̀bú ḿbɔ́g. Ngə́ bá ndzí kig kode é ndá é nə̄ óngōlā étē nyī á mvús ǹgúmā ḿbú, yayi wóge ai é mod a ngákus ai m̀mié bǒd yā ndá bod dzié ésə, mod təgě fə dzɔ́ dzam dúgán kode tɔ á ḿbū məfon. 31Məndá yā mə́ nə́ á é māl mábə̄lə́ kig ongólā á nyɔ́l, bâyi mɔ́ nɔŋ anə́ məndá yā mə́ nə́ á mvús ǹnam bə́ nə̄ mɔ́ dzǎm dúgán kode, ńdɔ̄ fə é mod ǎ kus mɔ́ a yi mɔ́ dzoge á ḿbū məfon. Ású tísɔn Bəlevít, məndá yā mə́ nə́ á bə̄tísɔn máwōge ai bɔ́, tɔ bə́ kūán ai mɔ́, mádūgan wóge ai bɔ́ á ḿbū məfon ósə. Ngə́ mān Levít ā bə̄lə́ kig ngul yǎ ákode é dzóm á ngākuan, a yi dúgan á ndá dzīē á ḿbú məfon, a dúgán á tísɔn yǎ á bələ́ ngab sí dzīē. Amú mə̄ndá yā á bə̄tísɔ̌n Bəlevít máwōge ai bɔ́ á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Mə́fúb máwōge ai bətísɔn bábán, tə bâkuan ai mɔ́, mə́ nə məfúb mábán á kɔ́m ya kɔ́m. 35Ngə́ mānyɔ̄ŋ yǎ mínā nyé mī tɔ̄á ā dzám enyiŋ mínā nyé é ńtɔ̄á, ńdzǔg, tɔ ńtɔbɔ, tɔ ńnə̄ŋ, o nɔŋɔ nyé, a tɔbɔgɔ ai wa. Tə wabɔ nâ á bɔ mod bisíé wóe ngə́ ásīlī kig nyé mvug á yób, vədá mbádága Zambá woe, ńdɔ̄ fə mǎnyɔ̄ŋ á tɔbɔgɔ ai wa. Tə wakole nyé mɔ̄ní ngə́ ávə̄ kig nyé bīdí nə́ ó bi mvug étēde. Mə nə Ǹtondôbə, Zambá wāān yǎ á ngākúlī mínā á ńnam Égîptɛn nə́ mə́ və̄ mína ǹnǎm Kanǎŋ, nə́ mə́ bɔ Zambá wāān. Ngə́ mānyɔ̄ŋ yǎ mínā nyé myǎwógan ǎ bɔ yǎ mə̄búa, a kúan ai nyémēn ábə wa, tə wabɔ nâ á sye wa anə́ ólɔ̌. O nɔŋɔ nyé anə́ mod bisíé yǎ wāyân ai nyé ngə́ kig anə́ ńtɔbɔ, a yi syé ai wa a kələ kwí á ḿbū məfon. Abǒg tē hḿ ai nyé ai bɔ́n bóé báyi kódō ábə wa, bə́ dúgán á ndá bod dzabán, bə́ dúgán á sí běsīá. Bə́ nə bəbɔ bísíé bámā yā mə̄ ngábɔ̄ nâ bə́ kwī á ńnam Égîptɛn, ńdɔ̄ bâyəǎn kig kuan ai bɔ́ bə́bēn anə́ bəlɔ̌. Tə wasyéan ai mǎnyɔ̄ŋ anə́ étúga. O mbádaga Zambá woe. Bod bisíé bóe fám ai biníngá yā wāyi bi bâyi wa sɔ́ á məyɔ̌ŋ yā ngɔ́dɔ́ ábə̄ bɔ́ ńgɔ o nə́ dzǎm nɔ̌ŋ bītúga[1], tɔ fám tɔ biníngá. Mǐ nə̄ fə bɔ dzam nɔŋ á zāŋ bɔ́n bə́yə́ŋ yā bə́ tɔ̄á ábə̄ mínā ai á mə̄ndá mə́ bod mábán yā bányiŋ fǔfulu ai mínā, á bə́ ngábyé á sí dzāān: bə́ ngawógē hḿ ai mínā. mǐ vâ bɔ́ bɔ́n báán nə̄ bə́ nɔŋ bɔ́ á mvús dzāān anə́ ngab elíg dzābán á kɔ́m yǎ kɔ́m. Bâyi bɔ̌ bəlɔ̌ báán, vədá, ḿfág bə̄bə́nyāŋ báán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, tə myǎdzóē bɔ́, ngə́ átíbilǐ kīg bɔ́. Ngə́ ńnə̄ŋ, ngə́ ńtɔbɔ̌ yā ó tɔ̄á á sí dzáán ó mān bíg ai ngə́ mānyɔ̄ŋ á tsáá ai wa nyé ā dzám yǎ, á kúan ai nyémēn ábə̄ ǹtɔbɔ ngə́ ábə mod yǎ á tsāā ai wa, a nə dzǎm kodeban éyɔŋ bə́ kus yǎ nyē, mǎnyāŋ wōē ḿbɔ̄g á nə nyé dzǎm kode. É bod bə́ nə́ nye dzǎm kode bə́ nə̄ nâ: mǎnyāŋ ésīá, mɔ́n mǎnyāŋ ésīá ngə́ mod yǎ ndá bod dzié; éyɔ̌ŋ kig nyémēn ā dúgan yǎ bi ákūmá, a nə dzǎm kode nyémēn. Bân é mod a ngákus nyé bə́ kwíí kíŋ á táŋ mim̀bú yā é nə̄ á zāŋ ḿbú á ngākus nyé ai m̀bú məfon, bə́ láŋá táŋ ǹkuan yā bə́ ngákuan ai nyé bə́ láŋá məmǒs mə́ ésíé móé anə́ émá mə́ ḿbɔ esíé. Ngə́ á ngə́lə́ á bələ́ ábuí míḿbú yə̄ nâ a yân, a bələ́ naa, a láŋá táŋ mim̀bú yǎ ā yəan yân ású ákodé díé. Ngə́ mim̀bú mí lígi yǎ ábɔ̄d a kələ kwí á ḿbū məfon, a yi láŋ é táŋ mim̀bú ē lígi yǎ ḿból yə̄ nâ á yân akode díé. A nə anə́ ḿbɔ bisíé yǎ báyân ai nyé á ḿbū, tə bámân nyé á mís mōē étēde. Ngə́ bá ndzí kig nyé kode á mə́zēn mālá, bâyi fɔ́ɔ́ nye dzoge á ḿbū məfon nə́ á sob ai nyé ai bɔ́n bóé. Ma fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l básyé, bə́ nə bəbɔ bísíé bámā yā mə̄ ngábɔ̄ nâ bə́ kwī á ńnam Égîptɛn. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān.” [1] “Ébá básɔ́ óyǎb, bə́ nyûgu bɔ́ ábīŋ”, nálā ó nə dzǎm ngɔ́l yā lázuzu yǎ lâtɔbɔ. Tə myǎkom mínā bə́bēn bəzəzə̌ bəzambá, tə myǎma mínā bə́bēn bivəgələ ngə́ á tə́lé kig evəgələ ákɔ́g yā mī mān du fə́m, mǐ ngalúī dzɔ́ mīńló á sí amú mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān. 2Myǎyi kálā bəsábad báma, mǐ luugu m̀fúfúb ndá wáma, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 3Ngə́ mī wūlú á mə̄mvéndé máma, mǐ kálaga mɔ́, mǐ nyiegě fə̄ mɔ́, 4mayi nɔ́ɔ̄ mvəŋ ábǒg yāyəan nɔ́ŋ, sí yayi wúm bibumá bíé, bilé yā mə̄fúb byâyi wúm bibumá byábán. 5Myǎyi kwé bīdí a kələ kwí ábōg myāmyad wɔ̂n, mǐ myada wɔ̂n a kələ kwí ábōg myādúgan myǎs bīdí. Myǎyi bǐ bīdí, ábím láyəan, ńdɔ̄ fə myǎyi tɔbɔ mvɔ̄í á ńnam wáán. 6Mayi bɔ̌ naa evúvoe é bɔ á ńnam nə́ mǐ kələ óyɔ̄ təge ai é dzóm yábɔ̄ nâ mǐ mbádá. Mayi tsídǎn bəbə̂ bə́ tsíd á sí, okəŋ bítá wâyǐ kig daŋ á sí dzāān. 7Myǎyi tsídǎn mīńzízíŋ myáán, mǐ wê myá ai akəŋ dáán. 8Bod bə́tán yā ábə̄ mínā bâyi tsídan ńtɛd, bod ǹtɛd bə́ tsídigan tɔ́sin awôm. Myǎyi wé mīńzízíŋ myáán ai okəŋ wáán. 9Mayi vəŋan mís mámā ḿfág mī nə́, mayi bɔ̌ naa mǐ bui, mǐ foě fə, abǒg tē māyi tóán tindǐ mətǐŋ máma ai mínā. 10Myǎyi dí bidí a kələ kwí ḿbū mə́kwé ḿbɔ̄g, mǐ ngakúli ébí byálígi á mə̄kág, nə́ mǐ fūdi mim̀kpámáŋ. 11Mayi sɔ́ kɔm étɔbɔgɔ dzámā á zāŋ ayɔŋ dáán, mǎyǐ kig mína dzóge. 12Mayi sɔ́ nyiŋ á zāŋ ayɔŋ dáán, mə ńtɔ̄á Zāmbá wāān, myâ ayɔŋ dáma. Ma Ǹtondôbə Zambá wāān mə ngákúlī mína á ńnam Égîptɛn nə tə myǎbad bɔ̌ bəlɔ̌; mə ngáman búg ḿbog wáán, mə bɔ̌ naa mǐ wūlu tə́tə̄lə́. 14Vəda, ngə́ mī bɔ̄ təge ma wóg, təge nyiě mə̄mvéndé máma, 15ngə́ mī dzógē mə̄mvéndé máma á sí mǐ ngawóg mətum máma abé, mǐ búgú óyílí yā mī ngáwé ai ma, 16təge nyiŋ anə́ mə̄mvéndé máma máyi, maa mayǐ fə̄ mína dúgǎn dzam də́dā. Mayi bɔ̌ naa mǐ dzəm kám, mí bɔ̄ŋ ai fíba yǎ ā ndáman mís a bɔ̌ fə̄ nâ mǐ wóg edúdú. Myǎyi bɔ éděn ésíé mə́fúb bídí, miǹzízíŋ myáán émyā myáyī byá dí. 17Mayi mína lúm mvús, miǹzízíŋ myáán mí ngayíd mínā á bītá. Miǹzízíŋ myáán myâyi mína dzóe, mǐ ngatúb, tɔ mod ǎ tsídǎn kig mínā. 18Ngə́ lə́ bɔ̄ hḿ naa, tɔ nálā mǐ bɔ̄ ma məlɔ́, mayi kə ai endə́gə́lə́ dzáán ósū biyɔŋ zamgbál ású míńsə́m myáán. 19Mayi búg mə̄bún yā ngul dzǎn, yób dáán lâyi bɔ yób ékie, sí, sí ǹkóm, 20ngul dzǎn yayi man á zəzə, sí dzāān təge fə vú bīdí, bilé yā ńnam təge fə wúm bibumá. 21Ngə́ myālúman ai ma, təge yə́bə̄ naa myǎvógolo mǎ, mayi mína kúb bíndə́gə́lə́ bísə̄ bílī biyɔŋ zamgbál ású míńsə́m myáán. 22Mayi mína lóm bibibigan bí tsíd yā məfan bí zaa wé bɔ́n báán, bí managa biyə́m byáán, bí tuugi míná a kələ kwí anə́ māl ai məzěn máán máyi lígi təge ai mod. Ngə́ nálā wâbɔ̌ kig nâ mǐ kom fəg, ngə́ myālúman ai ma hə ǹlúmán, maa mayǐ fə lúman ai mínā; ńdɔ̄ fə mǎyī mína ndə́gələ̌ biyɔŋ zamgbál ású míńsə́m myáán. Mayi sɔ́ ai okəŋ bítá yā wázu kun óyílí yā mə̄ ngáwé ai mínā. Myǎyi kóan á bə̄tísɔn báán, vədá mayi mína lóm mbada mənye, mə dzogé mínā á mɔ́ míńzízíŋ myáán. Éyɔŋ mǎyī mína dali ḿbāŋála, biníngá áwômo bə́ ńtɔ̄á mína dzǎm bum ḿbāŋála tě á yáyaŋa m̀bɔ́g, á dwé dá, myǎyi dí ḿbāŋála tě, dá təge dzyé. Vədá, ngə́ á mvús é mam ma, myǎwōg kig ma, mǐ lúman ai ma, mayi lúman ai mína ai m̀bə̂ ayɔ́g, mayi mína ndə́gələ̌ biyɔŋ zamgbál ású míńsə́m myáán. Myǎyi dí miǹson mí bɔ́n báán tɔ fám tɔ biníngá. Mayi mǎn ndámǎn mə̄bódā mə́ ngogolán máán mə́sə, mə maná tsam balatâr bə́ ótú báán, mayi vís mim̀bim myáán á bībúbugǎ bəzəzə̌ bəzambá báán á yōb, mə tsamá mínā á mís máma. 31Mayi mǎn ndámǎn bə̄tísɔn báán, mə bwé mə̄ndá mə́ zāmbá máán təgě fə nyumulu ḿbəmbə enyum yǎ balatâr báán. Mayi mǎn bwé ńnam wáán, miǹzízíŋ myáán yā mí ngátɔbɔ étēde myâyi kángā mənyu mə́ yô, mayi mína tsam ai məyɔŋ mə́sə, mayi bɔ̌ naa okəŋ bítá ó man mína wé, bətísɔn ai ǹnam wáán bí ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ hə bifǔn bifǔn. Abǒg tē hḿ myāyi nyiě mə̄mǒs mə́ sábad á mə̄mōs məlunga má, ńtíé mī ngə́lə́ á sí miǹzízíŋ myáán. Abǒg tē ǹnam wâyi bɔ̌ təge syé, ó ngatag ai məmǒs mə́ Sábad. 35Sí yayi wɔi á mə́mōs məlunga má, é dzóm ya ndzí kig bɔ á məmǒs mə́ sábad éyɔŋ mǐ ngábə́ tɔá étēde. Ébá yā ábə̄ mínā báyi nyiŋ, mayi bɔ̌ naa ǹnə́m ó kɔn bɔ́ wɔ̄ŋ, ńtíé ósə̄ bə́ tɔ̄á á ńnam míńzízíŋ myábán. Bâyi túb tɔ edǔŋ ésâga anə́ mod a tsídan bɔ́ ai okəŋ, bə́ kələ bâku mim̀bəg təge nâ mod a tsídan bɔ́. Bâyi kə́ báwūndan bɔ́ bɔ̄ hə anə́ bátūb ókəŋ bítá, mod təge bɔ́ tsídan. Myǎyǐ kig bǐ ngul yǎtə́bə̄ á mís míńzízíŋ myáán. Myǎyi kə́ mǎn wú á ézā mə̄yɔŋ, sí yǎ ńnam míńzízíŋ myáán yayi mína mǎn dí. Ébá yā ábə̄ mínā báyi lígi, bâyi dzugi á ńnam míńzízíŋ myáán ású míńsə́m myáán, ai ású míńsə́m bēsōá fə a báman ai éḿmyāān, ńdɔ myǎyi dzugi. Abǒg tē hḿ báyi mə̌m mīńsə́m myábán ai émí bēsīá, míńsə́m bə́ ngábɔ, amú bə́ ngábúg mətǐŋ bíā bɔ́ á dāŋ daŋ amú bə́ ngábân ma. Maa mayǐ fə lúman ai bɔ́, mə lómō bɔ́ á məkaban á ńnam míńzízíŋ myábán abǒg tē hḿ báyi dzɔdi ébīn ńnə́m dzábán, bə́ ngabɔ endə́gə́lə́ yā mīńsə́m myábán. Abǒg tē hḿ māyi tsǒg mə́tīŋ mə̄ ngálíg Yákɔb, mə́tíŋ mə̄ ngálíg Ízag, mə́tīŋ mə̄ ngálíg Ábrahám, mə dúgán tsog sí ńtíé ósə̄ bə́ sə́ kig sí yayi nyiě bəsábad, etáŋ yāyi lígi e dzógó təge ai mod; vədá, bâyi syé éndə̄gə́lə́ míńsə́m dzábán, amú bə́ ngádzóge mətum máma, bə́ wógó mə̄mvéndé máma abé. Vədá lâyǐ kig bɔ̌ və abím tə́ éyɔŋ báyi tɔbɔ á ńnam míńzízíŋ myábán, mǎyǐ kig bɔ́ woa á fyɛ́, ngə́ áwōg kig bɔ́ ábē ḿból yə̄ nâ bíā bɔ́ bī man fɔ́ɔ́, ngə́ ábūg kig mə́tīŋ máán bíā bɔ́, amú mə nə Ǹtondôbə Zambá wābá. Mayi dúgán tsog mə́tīŋ yā mə̄ ngátindi ai ḿmīé bod ósú yā mə̄ ngákúlī á ńnam Égîptɛn, á mís məyɔŋ mə́sə, ḿból yə̄ nâ mə́ lə́dē nâ, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wābán”. Məbéndé, ai bətə́bə́gá, ai mə́mvéndé yā Ńtondôbə a ngátə́le á zāŋ dzīē ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á Ńkǒl Sínai, á mɔ́ mə́ Mósɛs éyə̄ hḿ mə̄ nə́ nālá. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: ngə́ mod a yi nâ a kpân mətǐŋ yā á ngālíg Ńtondôbə mə́ tian ai ǹgúmā mod yā átān, 3fám, a tádigi á ókala bisəb məwóm mə́bɛ̄ a kələ kwí á mə̄wóm mə́saman, e nə tâŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní məwóm mə́tán, ǹsǎŋ mɔ̄ní yā ḿfúfúb Étɔbɔgɔ. 4Miníngá, á nə á tâŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní mə̄wóm mə́lɛ́, 5mǎn fám, ókala bisəb bítán a kələ kwí á bisəb məwóm mə́bɛ̄, á nə á táŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní mə̄wóm mə́bɛ̄, mǎn mīníngá, á táŋ miǹsaŋ awôm. 6Mǎn fám, a tádigi á ókala ńgúmā ngɔn a kələ kwí a bisəb bítán, a nə á táŋ miǹsan mí mɔ̄ní mítán, mǎn mīníngá, á tâŋ mílɛ́. 7É fám é nə̄ bisəb məwóm mə́saman ai mvug á yób é nə á táŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní áwôm ai mítán, miníngá, á tâŋ awôm. 8Ngə́ mod a və́ líg kân mətǐŋ mə́tē təge ai ngul yǎ á dzálā é táŋ mɔní nyīlí, a kələ lə́dē fada é mod a ngálíg mətǐŋ á nyɔ́l dzīē. Fada nyé ǎ yi tsíg é tâŋ mɔní yāyəan, a vəgə ai ńkóŋ é mod a ngálíg mətǐŋ á nə̄. 9Ḿfág yā bīyə́m bátúni Ǹtondôbə, éyə́m ésə̄ bə́ və́ túni Ǹtondôbə é nə̄ bíndá. 10Mod təge dzɔ́ fɔl ngə́ átsēnde, tɔ nâ a fudi édzí é nə́ ḿbəŋ á mənyian mə́ édzí é nə̄ ábē, tɔ nâ édzi é nə̄ ábē á mənyian mə́ édzí é nə́ ḿbəŋ, ngə́ bə́ və́ fɔlan biyə́m bíbɛ̄, édzí á mənyian mə́ édzí évɔ̄g, bísə̄ bíbɛ̄ byâyi bɔ bíndá. 11Ngə́ éyə́m báyi və́ Ńtondôbə é nə̄ édzí é nə̄ étīē mvid təge yə atúní, bə́ nə̄ dzɔ́ túnī Ńtondôbə, bə́ kələ dzɔ́ lə́dē fada, tɔ é nə zǎ ákyaí. 12Fada ńnyé ǎ yi tsíg ádzó yā étēde, ngə́ é nə m̀bəŋ ngə́ é nə abé, bə́ yə́bəgə é táŋ ā yi tsíg. Vədá ngə́ bâyi dzɔ́ kode bə́ yâgan dzɔ́ é táŋ bə́ tsíg, bə́ bə̄dē fə éfas tánā yā táŋ te á yōb. 14Ngə́ mod a və́ túni Ǹtondôbə ǹgúmā ndá, fada a yi yén, a tsígí é táŋ yāyəan ai dzɔ̌, bə́ yə́bəgə é táŋ yā fada a tsíg. 15Vədá, ngə́ mod a yi dzɔ kode, é táŋ bə́ və́ tsíg a bədegě fə̄ éfas tánā yā táŋ tě abǒg te yǎyi dúgán wógē ai nyé. 16Ngə́ mod a və́ túni Ǹtondôbə afúb díé dá yā ngab elíg dzīé, bə́ vəgə dɔ́ é táŋ ā kad kwé mīńkwé mí fón étē á táŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní məwóm mə́tán, ǹkwé fón ósə á táŋ evəga dzyá. 17Ngə́ ā və́ túni afúb díé tē á ḿbú bákad dzə́mē ḿbū bidzǔgá bâyi dɔ́ vəg évəga dzílī. 18Ngə́ ā və́ dɔ́ á mvús m̀bú tē, fada a yi láŋ é tâŋ mim̀bú é tsāā ai m̀bú bidzǔgá, abǒg te ǎ yi vǎ mān dzóm á é táŋ ā və́ tsíg naa yayəan ai afúb. 9Ngə́ mod a yi dɔ́ kode, a bág éfas tánā yā évəga bə́ və̄g áfūb, a dúgan nɔŋ áfūb díé. 20Ngə́ ā kodě kig dɔ́, a kuán dɔ́ ai mod m̀fə́, ǎ bələ́ kīg fə ngul yǎ ádūgán wóge ai dɔ́, 21éyɔŋ m̀bú bidzǔgá wázu kwí, é mod ǎ kus dɔ́ a dzóge bəlan ai dɔ́, afúb lâyi bɔ é dzóm yáwóge ai Ǹtondôbə á nə afúb yā á nə́ mənduga: sí mod tě ě ngawóge ai fada. 22Ngə́ mod a və́ Ńtondôbə afúb yā ā kus, á láwōge kig ai nyé anə́ ngab elíg dzīē, fada a yi dɔ́ tsíg táŋ, a sɔ́án dzɔ̄ ai é tâŋ mim̀bú ē lígi yǎ á kələ kwí á ḿbú bidzǔgá; mod tě a yâgan tâŋ mɔní ámǒs tē á étīé dzóm bíndā yā yáwóge ai Ǹtondôbə. Á ḿbú bidzǔgá, é mod a və́ wóge ai áfúb bə́ ngákus, a dúgan nɔŋ áfūb díé, ényɔ́ yǎ á ḿbə̄ wôge ai dɔ́ ósúsúa ǹkus, á nə ngab elíg dzīē á ńnam. Mɔní evəga yǎ étēde a nə ǹsǎŋ mɔní yā ḿfúfúb Étɔbɔgɔ, bəgera məwóm mə́bɛ̄, bákwī ǹsǎŋ mɔ̄ní ḿbɔ̄g. Mod ǎ bə̄lə́ kig ngul yǎ átúnī ńtól yā bīyə́m yā wázuzu yǎ wáwóge ai Ǹtondôbə tɔ á mim̀faŋ bíyə́m, tɔ á bīyə́m bītɔ́g, ǹtól ósə̄ yā étē wáwōge ai Ǹtondôbə. Hədá, ngə́ éyə̄m tē é nə éboe, bə́ nə̄ dzɔ́ dzǎm kode á táŋ ziŋ bə́ bədé ngab tánā fə́ á yōb; ngə́ éyə̄m yā ndzí kig kúsuban, bə́ kūán ai dzɔ́ é táŋ bə́ hə́ tsíg. Vədá, édzí ésə mod a və́ Ńtondôbə á étīē mənduga, mod a sə́ kig ngul yǎ ákǔs dzɔ̄ ngə́ ákuan ai dzɔ́, á tâŋ byə́m bísə á bələ́ á ngab elíg dzīē, tɔ bod, tɔ biyə́m, tɔ məfúb, dzóm mənduga ésə̄ é nə eyə́gan ḿfúfúb dzóm, yā yáwóge ai Ǹtondôbə. Ngə́ mod nyé a tə́bə̄ étīē mənduga, akodé ziŋ lá sə́ kig étē. A yəan ai awú. É ngab awômo ésə̄ bánɔŋ á ńnam tɔ á mə̄kwé bídí tɔ á bibumá yawóge ai Ǹtondôbə, é nə dzóm bátúni Ǹtondôbə. 31Ngə́ mod a yi dúgan bəlan ai etǔn ngab dzyá yā étēde, a yâgan éfās tánā yā tâŋ é dzóm ā yi nɔŋ. É ngab awômo yǎ bīyə́m, tɔ m̀faŋ éyə́m tɔ mǎn éyə́m, bə́sə̄ báwóge ai Ǹtondôbə. Mod tə fyal édzí é nə ábē ai édzí é nə́ ḿbəŋ, təge fɔl, ngə́ bə́ və́ fɔl dzɔ́, eyə́m bēn ai édzí bə́ və́ fɔl ai dzɔ́ bísə̄ byávəŋan bíndá, təge ai ngul yǎ ádúgán dzɔ kode.” Mə́béndé mā émɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngátəbə́le Mósɛs á ńkǒl Sínai á məlɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə. Ámōs ósú yā ngɔn bɛ̌, mim̀bú míbɛ̄ kə́ Ísraɛ̂l á kódō á Égîptɛn, ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs á ńkōd ńnǎm yā Sínai, á ébə̌m ndóbōná; nyé ai nyé nâ: “Bɔán zitɔ́g etógán Ísraɛ̂l ésə á bibəgá ai məndá mə́ bod; mǐ tə́lē mwé mə́ fám mə́sə m̀bɔ́ ḿbɔ́g m̀bɔ́ ḿbɔ́g. 3É bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ kwí yǎ ngə́ álǒd bisəb məwóm mə́bɛ̄; bə́ tɔ̄á dzǎm lúmǎn bītá mǐ man bɔ́ lāŋ, mínā Áron, ákyāí yā báyəm bɔ̌ bītá. 4Ayɔ̌ŋ bod ásə̄ á və̄ mína mod m̀bɔ́g yǎ á nə̄ ńdzóe wābán. Mwé mə́ é bod bâyi mína vɔ́lí bɔ̌ zitɔ́g mə́ nə̄ nâ: Á mvóg Rúben; Elisûr, ndómán Shedeûr, 6á mvóg Simeón; Shelumiel, ndómán Shurishadái, 7á mvóg Yúda; Nashôn, ndómán Aminadâb, 8á mvóg Isakâr; Netanel, ndómán Suâr, 9á mvóg Zabulón; Eliâb, ndómán Hélôn; 10á bɔ́n bə́ Yósəb: á mvóg Éfraím; Elishama, ndómán Amihud; á mvóg Manasé; Gameliel, ndómán Pedasûr; 11á mvóg Bényamín, Avidân, ndómán Gidéoni; 12á mvóg Dan; Ahiézer, ndómán Amushadái; á mvóg Asher, Pagiel, ndómán Okrân; 14á mvóg Gad, Elyasaf, ndómán Déwel[1]; 15á mvóg Neftalí, Ahira, ndómán Einân”. 16Bod bə́tē bə́ ngábə́ mim̀faŋ mí bod á zāŋ ayɔŋ: ḿbɔ̄ bə́ dzóege bibəgá bíḿvám byábán, bə́ tə́lə bakúda bə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ósū. 17Ńdɔ̄ Mósɛs ai Áron bə́ ngánɔŋ é bod bə́ ngáman tád mwé bā, 18ńdɔ̄ bátógan ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə ámōs ósú yā ngɔn bɛ̌, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l báman táŋǎn mə̄vúman mábán á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, bə́ ngatil mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ á ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g. 19Anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē nyé, ńdɔ̄ Mósɛs a ngáman bɔ́ til mwé á ńkōd ńnǎm yā Sínai. Bə́ ngáyi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Rúben, ǹtól Ísraɛ̂l á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə̄bə́ nə́ bâtil, mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ á ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, á bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ bītá 21ńdɔ̄ bə́ ngátil bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́saman ai miǹtɛd mítán á mvóg Rūben. 22Bə́ ngáyi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Simeón, á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil, mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ôkalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bakúda bə́ bod məwóm mə́tán ai ebǔl ai bod miǹtɛd mílɛ́ á mvóg Simeón. Ábōg bə́ ngáman táŋǎn ávūman bɔ́n bə́ Gad, ai á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókala míḿbú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá 25ńdɔ bə́ ngáláŋ bakúdā bə́ bod məwóm mə́nyi ai bə́tán ai bod miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́tán á mvóg Gad. Bə́ ngáyi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Yúda á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ bə́ ngátil bod bakúda məwóm zamgbál ai bə́nyi ai bod miǹtɛd mísaman á mvóg Yúda. Ábōg bə́ ngáman táŋan ávūman bɔ́n bə́ Isakâr a bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm táŋ ai bə́nyi ai bod miǹtɛd mínyi á mvóg Isakâr. Bə́ ngáyi mǎn táŋan ávūman mvóg Zabulón á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá 31ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́tán ai zamgbál ai bod miǹtɛd mínyi á mvóg Zabulón. Ḿfág yā bɔ́n bə́ Yósəb: bə́ ngayi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Éfraím ai á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bakúdā bə́ bod məwóm mə́nyi ai bod miǹtɛd mítán á mvôg Éfraím. Bə́ ngáyi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Manasé á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm lúmǎn bītá 35ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́bɛ̄ ai bod miǹtɛd míbɛ̄ á mvóg Manasé. Ábōg bə́ ngáman táŋan ávūman bɔ́n bə́ Bényamín, á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil, mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́tán ai bod miǹtɛd mínyi á mvóg Bényamín. Bə́ ngáyi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Dan, á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nâ bâtil, mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́saman ai bə́bɛ̄ ai bod miǹtɛd zamgbál á mvóg Dan. Bə́ ngáyi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Asher, á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil, mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́nyi ai m̀bɔ́g ai bod miǹtɛd mítán á mvóg Asher. Bə́ ngayi mǎn táŋan ávūman bɔ́n bə́ Neftalí, á bibəgá ai á mə̄ndá mə́ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nə́ bâtil, mod m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mwé mə́ é fám ésə̄ é ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ tɔ̄á dzǎm bɔ̌ bītá ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́tán ai bə́lɛ́ ai bod miǹtɛd mínyi á mvóg Neftalí. É bod bá ḿbɔ̄ hḿ Mósɛs, Áron ai bənyiá bodo mvíē yā Ísraɛ̂l awômo ai bə́bɛ̄ anə́ ndá bod m̀bɔ́g, bə́ ngáláŋ. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ bītá bə́ ngáman bɔ́ bɔ̌ zitɔ́g anə́ ndá bod. É bod bə́sə̄ bə́ ngáman láŋ bə́ ngákwí bakúda miǹtɛd mísaman ai bə́lɛ́ ai bod miǹtɛd mítán ai məwóm mə́tán . Dá bá ndzí kig bɔ́ lāŋ ḿbámāná ai bɔ́n bə́ Lévi tɔ ndá bod emvə́mvám dzabán. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Tɔ nálā tə watil ebə́gá Lévi. Tə waláŋ dzɔ̄ á zāŋ məyɔŋ mə́ Ísraɛ̂l. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs bân Áron nâ: “Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi lóŋ mīńkán nâ: mod ósə á mgbág etsíg bítá dzíé a tɔá fə á məndə̌m yā mə̄ndá mə́ bod móé. Bâyi lóŋ mīńkán míte mǎn ńtíé nālí, bə́ kɔ̂dan ndá bikóán á nyɔ́l. 3Ébá báyi tɔbɔ á mə̄kwí mə́ ńló dzóbo: ḿfág yǎ ńnam kídí etsíg bitá yā ńkān mvóg Yūda, anə́ miǹkunda myábá mí nə́, etɔŋ ńtómbā bɔ́n bə́ Yúda dzwé nâ: Nashôn ndómán Aminadâb; 4ǹkunda wóé, bə́ láŋ bod: bakúda məwóm zamgbál ai bə́nyi ai miǹtɛd mísaman . 5Ébá báyi tság ai ǹkán wóé, ndá bod Isakâr, etɔŋ ńtómbā yā bɔ́n bə́ Isakâr dzwé nâ Netanel, ndómán Suâr; 6ǹkundǎ bod wóé, bə́ láŋ bod bakúda məwóm mə́tán ai bə́nyi ai miǹtɛd mínyi . 7Ndá bod Zabulón, etɔŋ ńtōmbā yā bɔ́n bə́ Zabulón dzwé nâ Eliav, ndómán Hélôn ; 8ǹkundǎ bod woe, bə́ láŋá bod bakúda məwóm mə́tán ai zamgbál ai miǹtɛd mínyi . 9É bǒd yā bə́ láŋ á ńkān Yúda bə́ nə bakúda ǹtɛd ai məwóm mwom ai bə́saman ai miǹtɛd mínyi , ḿbɔ̄ hḿ báyi tádí tíe ai dulu nə́ bákódō á mīńkán. 10Ḿfág yā miǹkiɛ́, etsíg bítá yā ńkān Rúben anə́ miǹkunda myábán mí nə́, etɔŋ ńtōmbā yā bɔ́n bə́ Rúben dzwé nâ: Elisûr, ndómán Shedeûr; 11á ńkunda wóé, bə́ láŋ bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́saman ai miǹtɛd mítan . 12Ébá bálóŋ mīǹkán á mgbá dzīē: Mvóg Simeón, etɔŋ ǹtomba yā bɔ́n bə́ Simeón dzwé nâ Shelumiel, ndómán Surishadái; ǹkunda bod wóé bə́ láŋ bod bakúda məwóm mə́tán ai ebǔl ai miǹtɛd mílɛ́ . 14Ndá bod Gad, etɔŋ ńtómbā yā bɔ́n bə́ Gad dzwé nâ Elyasaf, ndómán Déwel 15ǹkundǎ bod wóé bə́ láŋ bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́tán ai miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́tán . 16É bod bə́sə̄ yā báláŋ á ńkān Rúben miǹkunda myábá mí nə ǹkabán bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́tán ai m̀bɔ́g ai miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́tán , ḿbɔ̄ báyi sob á mīńkán, étíé bɛ̄ɛ. 17Abǒg tē hḿ ébə̌m bíkóán yáyi tíe ai dulu fǔfulu ai ǹkán Bəlevít yā ó nə á zāŋ miǹkán, anə́ ḿból yā bə́ hə́ lóŋ mīńkán éyə̄ fə̄ bátíe ai dulu nálā mod ósə á étsíg bítá dzíé á sí. 18Ḿfág yā mə̄yímbī mə́ ńló dzóbo, etsíg bítá yā ńkān Éfraím anə́ miǹkunda myábá mí nə́, etɔŋ ńtōmbā yā bɔ́n bə́ Éfraím dzwé nâ Elishama, ndómán Amihûd; 19ǹkundǎ bod wóé bakúda məwóm mə́nyi ai miǹtɛd mítán . 20Mvóg Manasé ḿbɔ̄ báyi tság ai etɔŋ ńtōmbā yā mvóg Manasé á é nə́ Gameliel, mǎn Pedasûr; 21ǹkundǎ bod wóé, bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́bɛ̄ ai miǹtɛd míbɛ̄ . 22Mvóg Bényamín, etɔŋ ńtōmbā yā mvóg Bényamín Avidân, mǎn Gideóni; ǹkundǎ bod wóé, bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́tán ai miǹtɛd mínyi . Tâŋ bǒd yā ńkān Éfraím, anə́ mīńsāmbá myábá mí nə́, é nə bakúda ǹtɛd ai mwom ai ǹtɛd m̀bɔ́g , báyi kǎd tíe ai dulu á ńsámbá lála. 25Ḿfág yǎ âkoé, etsíg yā ńkān Dan, anə́ míńsāmbá myábá mí nə́, etɔŋ ńtōmbā yā mvóg Dan Ahiézer, mǎn Amishadái, ǹkundǎ bod wóé bakúda məwóm mə́saman ai bə́bɛ̄ ai miǹtɛd zamgbál . Míńkán myáyi tság ai nyé mí nə: ebəgá Asher, etɔŋ ńtōmbā yā mvóg Asher: Pagiel, mǎn Okrân; ǹkundǎ bod wóé, bakúda məwóm mə́nyi ai m̀bɔ́g ai miǹtɛd mítán . Ebəgǎ Neftalí, etɔŋ ńtōmbā yā mvóg Neftalí: Ahira, mǎn Einân; ǹkundǎ bod wóé ó nə bakúda məwóm mə́tán ai bə́lɛ́ ai miǹtɛd mínyi . 31Tâŋ bod ésə yǎ ńkān Dan é nə bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́tán ai zamgbál ai miǹtɛd mísaman . Ḿbɔ̄ báyi kǎd súgúbán kə́ tíe ai dulu, ǹkán ósə, anə́ étsíg dzíé.” Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á bā anə́ bə́ ngáláŋaban á mə̄ndá mə́ bod mábán, ébá bə́ ngáláŋaban míńkán mī, anə́ miǹkunda myábán mísə̄ mí nə́: bod bakúda miǹtɛd misaman ai mílɛ́ ai miǹtɛd mítán ai məwóm mə́tan . Dzam dá, ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs, Bəlevít bá ndzí kig láŋabǎn fūfulu ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman dzálā mam mə́sə anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs. Éyə̄ hḿ bə́ ngábə́ bə́ lóŋo miǹkán nālá bə́ tɔ̄á məngōé anə́ bītsíg bítá byábán bí nə́. Éyə̄ hḿ fə̄ bə́ ngábə́ sobo á mīńkán nālá mod ósə̄ á mvóg dzīē, mod ósə̄ á ndá bod dzié. Bǒd yā mvɔŋ bod Áron bân Mósɛs hḿ bā, ábōg yā Ńtondôbə a kɔ́bɔ́gɔ ai Mósɛs á ńkǒl Sínai. 2Mwé mə́ bɔ́n bə́ Áron hḿ mā: Nadav, ǹtól mɔ́n, avihu, Eleazâr, ai Itamâr. 3Mwé mə bɔ́n bə́ Áron málā, bəfadǎ yā bə́ ngáwɔ́bɔ m̀fúfúb ḿbɔ́n, bə́ tə́bə́ fə̄ á étīé fada. 4Nadav bân avihu bə́ ngáwú á mís mə́ Ńtondôbə, ḿból bə́ ngákoe mvid ndóan á mís mə́ Ńtondôbə. Bə́ ngáwú á ńkōd ńnǎm yā Sínai: təge byé bɔ́n. Ńdɔ Eleazâr bân Itamâr bə́ ngábɔ esíé fada á mís mə́ ésīá wābán Áron. 5Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Zǎg ai mvóg Lévi babi vá, ó tə́lē bɔ́ á mgbág Áron vá; bâyi nyé kǎ bīsíé. 7Bâyi syé ású díé ai ású ńgúmā ándzógódó bod, ósū ébə̌m bíkóán, nə́ bə́ dzála bisíé byáyáŋan ású étɔbɔgɔ. 8Bâyi kálā bíbəlan bísə̄ yā êbə̌m bíkóán, ńdɔ̄ fə̄ báyi bɔ̌ bīsíé bí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ású étɔbɔgɔ. 9Asú tē hḿ wāyi və́ bɔ́n bə́ Lévi á éwógē Áron ai bɔ́n bóé, bâyi wóge ai bɔ́, bod bábán fɔ́ɔ́, ngab yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 10Wayi tə́lē Áron ai bɔ́n bóé, á étīē dzábán, nə́ bə́ sye esíé fada dzábán. É zəzə mod ésə e súbú babi, yayi wú.” 11Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Yéné hḿ naa mǎmēn mātɔ́b á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ́n bə́ Lévi á mənyian míńtól mí bɔ́n mísə̄ yā Ísraɛ̂l, yā bátádi kwí âbǔm bənyiá. Lévi a nə ngab dzáma. Amú yə̄ nâ ǹtól mɔ́n ósə wáwōge ai ma: ású ámōs mə̄ ngáwé míńtól mí bɔ́n mísə̄ yā sí Egîptɛn, mə ngáfúbu miǹtól mí bɔ́n mísə á Ísraɛ̂l ású dáma, tɔ á bod tɔ á bīyə́m, myáwōge ai ma, ma Ǹtondôbə.” 14Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs á ńkōd ńnǎm yā Sínai nâ: “Bɔ̌g zitɔ́g bɔ́n bə́ Lévi anə́ ndá bod, anə́ ébəgá. Wayi láŋ táŋ é dzóm ésə̄ é nə̄ fám a tádigi á ókala ńgúmā ngɔn ai á yób.” 16Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáláŋ bɔ̄ anə́ Ńtondôbə a ngábénde nə́ á laŋ bɔ́. 17Ńdɔ̄ hḿ bɔ́n bə́ Lévi hḿ bā, ai mwé mábán ḿból mə́ nə́: Gersôn, Kehat, Merari. 18Mwé mə́ bɔ́n bə́ Gersôn hḿ mā, anə́ mə̄ndá mə́ bod mábán mə́ nə́: Livni bân Shiméi. 19Mwé mə́ bɔ́n bə́ Kehat, anə́ mə̄ndá mə́ bod mábán mə́ nə́: Amram, Yisehar, Hébron ai Uziel. 20Bɔ́n bə́ Merari, anə́ mə̄ndá mə́ bod: Mahli bân Mushi. Zitɔ́g mvóg Lévi hḿ nyī, ai məndá mə́ bod mábán. 21Á mvɔŋ bod Gersôn: mvóg Livni ai mvóg Shimei: mvɔŋ Gersôn hḿ nyīlí. 22Táŋ dzābán, ngə́ bálāŋ é dzóm ésə̄ é nə́ fám, é tɔ̄á mān Gersôn, a tádigi ókalǎ ngɔn dzyá táŋ dzābán ē ngakwí bakúda zamgbál ai miǹtɛd miǹtán . Mvóg Gersôn bə́ kadəgə lóŋ ńkān á mvús etɔbɔgɔ, ḿfág yǎ mə́yīmbī mə́ ńló dzóbo. Ǹdzóe mvóg Gersôn a ngábə́ Elysaf, ndómán Lael. 25Esíé bɔ́n bə́ Gersôn á ébə̌m bíkóán é ngábə́ ású étɔbɔgɔ, ai ebə̌m, ai ǹdǐl wóé, ású évín yā ḿbɛ̄ ébə̌m bíkóán, ású bíyé bí ńkəle ai édzí yā ḿbɛ̄ étɔbɔgɔ ńkɔ́dɔ̄ná ai etɔbɔgɔ ai alatâr ai ású miǹkǒl ai miǹsinga bíyé mísə. Mvɔŋ bod Kehat: ndá bod Amram, ndá bod Yisehar, ndá bod Kehat, Tâŋ bod ésə yǎ mvóg Kehat, fám ésə a tádigi ôkala ńgúmā ngɔn, e ńtɔ̄á hḿ bod bakúda mwom ai miǹtɛd mísaman , bə́sə ású esíé ḿfúfúb ndá. Məndá mə́ bod mə́ bɔ́n bə́ Kehat mə́ ngábə́ bələ́ áfōla á mgbág etɔbɔgɔ, ḿfág yǎ á ńkiɛ́. Ndzóe mvóg Kehat a ngábə́ Elitsafân, ndómán Uziel. 31Esíé dzábán é ngábə́ ású ézímbí, tə́bə́lə ngoe ǹkum, balatâr ai bíbəlan bivɔ́g yā bákpe məkə̌ŋ ai byá. Eleazâr, ndómán fada Áron, ńnye a ngábə́ ńdzóe ǹnén Bəlevít bə́sə, ńnye a wôge ai bəbɔ bísíé bə́sə̄ yā ḿfúfúb ndá. Á mvɔŋ bod Merari: ndá bod Mahli ai ndá bod Mushi; mvóg Merari bálā. Bɔ́n bə́ Merari bə́ ngábə́, fám ésə a tadigi ôkala ńgúmā ngɔn, bod bakúdā bə́saman ai miǹtɛd míbɛ̄ . 35Ǹdzóe mvóg Merari a ngábə́ dzwé nâ Tsuriel, ndómán Avihaîl, bə́ ngábə́ bələ́ áfólā á mgbág etɔbɔgɔ, m̀fág yā âkoé. Ésíé bə́ ngávə́ bɔ́n bə́ Merari é ngábə́ naa bə́ bə̄gə miǹkaŋala mí étɔbɔgɔ, bə́ tsígi məndíé ai bikumbá byábán, ai bíbəlan bísə̄ bí ngábə́ ai m̀fí ású bisíé; təge vóǎn mə̄ndíé yā ḿbɛ̄ sí ai bikumbá byábán ai miǹsinga myábán. Ébá bə́ ngábə́ bələ́ étɔá á étɔbɔgɔ ósú, á ńtólē dzób, nálā tē ó nə̄ nâ ósú ébə̌m bikóán; ḿfág ńló dzóbo a kwí, bə́ ngábə́ Mósɛs bân Áron ai bɔ́n bábán, ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ ai esíé yā ḿfúfúb ndá, ású mə́yáŋan mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Zəzə mod e ngábə́ kig dzǎm súbū babi, və a wúú. Mvóg Lévi bə́sə, é táŋ Mósɛs bân Áron bə́ ngáláŋ bɔ̄ anə́ Ńtondôbə a ngábénde, é dzóm ésə̄ é ngábə́ fám á Lévi, a tádigi ôkala ńgúmā ngɔn, bə́ ngákwí bakúda məwóm mə́bɛ̄ . Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Láŋá mīńtól mí fám mísə̄ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l a tádigi ókala ńgúmā ngɔn, ó láŋ bɔ́ táŋ ai mwé. Wayi ma tə́lē Bəlevít á ngáb dzam, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, á məyian miǹtól mísə̄ yā bɔ́n bə́ Israɛ̂l. Ńdɔ̄ fə wâyi ma tə́lē bīyə́m Bəlevít ńgúmā ngab á mənyian míńtól mísə̄ yā bīyə́m bí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáláŋ mīńtól mísə̄ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, anə́ Ńtondôbə a ngábénde nyé. Táŋ miǹtól mí fám yā bə́ ngánɔŋ mwé, bə́ láŋá á tádigi ókala ńgúmā ngɔn, e ngákwí bod bakúdā məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ ai miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm zamgbál ai bə́lɛ̄ . Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Nɔŋɔ́ Bəlevít á mənyian míńtól mísə̄ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ai biyə́m Bəlevít á mənyian bíyə́m bí Ísraɛ̂l: Bəlevít báwōge ai ma. Mə nə Ǹtondôbə. Ású məkodega míńtól miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm zamgbál ai bə́lɛ́ yā bə́ nə́ á yób á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l a lodog táŋ Bəlevít, wayi nɔŋ sígel étán á ńlō ósə, wayi nɔŋ sígel yǎ ḿfūfúb ndá, á é nə̄ dzyā bəgərá məwóm mə́bɛ̄ . Mɔ́ní te, wayi nyé və̄ Áron bân bɔ́n bóé ású ngodega míńtól mí nə́ táŋ á yób." Ńdɔ̄ Mósɛs a ngánɔŋ mɔní ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ táŋ á yób ai ényī Bəlevít bə́ ngákode. Ńdɔ a ngánɔŋ mɔní nālá ású míńtól yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l sígel: akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm saman ai bə́tán , é sígel yǎ ḿfúfúb ndá. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngávə́ Áron bân bɔ́n bóé mɔ̄ní ngodega tě anə́ ébúg Ńtondôbə é ngádzó, ḿból Ńtondôbə a ngátə́bəle Mósɛs. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron nyé nâ: “Bɔ́án zitɔ́g é bɔ́n bə́ Lévǐ yā bə́ nə́ mvóg Kehat, bibəgá ai məndá mə́ bod. 3Fam ésə yǎ a tádigi ôkalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ a kələ kwí á mə̄wóm mə́tán ébá bə́sə̄ bə́ nə́ dzǎm bɔ̌ bītá, bə́ syēē fə̄ á ndá bikóán. 4Esíé bɔ́n bə́ Kehat á ndá bikóán á dzī: bâyi nɔŋ ókalá ai mim̀fúfúb mí byə́m. 5Éyɔŋ ǹkán wáyi tíe ai dulu, Áron bân bɔ́n bâyi sɔ́ ai éyé bábúdī étē, bə́ búdí ézīmbí ámvóé. 6Bə́ kúbú ḿbəmbə ekob tsíd á yób, bə́ dúgán á fə kúb éyē é viege á yób abǒg tē hḿ báman sɔ́mī mīḿbóŋ mí ézímbí. 7Á tə́bə́lə mətúnuŋa á yób, bâyi ta éyē é viege, bə́ bə̄dé bīsóá, kɔ́b, mim̀bɛ̌d bísóá, ai bilɛ́ yā básoe mə́túnuŋa bányú, bə́ bədē fə ḿbāŋála mətúnuŋa mə́ kɔ́m ésə̄ á yób. 8Bâyi búdī éyé yávie á yób bə́ yālí ai m̀bəmbə ekob tsíd abǒg tē básám mīḿbóŋ yā tə́bə́lə. 9Abǒg tē hḿ báyi nɔŋ éyé é nə́ būlúm, bə́ búdí lámba miǹtəm, məlámbá móé ai miǹsinga míé ai bisóá bí ásǔb bíé ai məndə́g míḿbɔ́n móé yā bákad bəlan ai byá. 10Bâyi tə́lē byə́m bítē bísə̄ á ḿbəmbə ekob tsíd á yób bə́ bə̄dé á óndānga. 11Âlatâr mvɔ́d, bâyi ta éyē é viege, bə́ búdí ai m̀bəmbə ekob tsíd á yōb, bə́ sɔ́mī mīḿbóŋ. 12Abǒg tē báyi nɔŋ é byə́m bísə̄ bákad bəlan ai byá á ḿfūfúb ndá, bə́ bə̄dé byā á éyē é viege, bə́ búdí ai m̀bəmbə ekob tsíd, bə́ bə̄dé byā á óndānga. Éyɔŋ bə́ man yǎ vaa ásūb á nə́ ai m̀bɔ́n âlatâr, bə́ tāā éyē é viege abuí á yób, 14abǒg tē bábədə é byə́m bísə̄ bákad bəlan ai byá á bīsíé bítē, ébí bákad dígī éwūmā étēde, bilúm, bisɔ́bɔ́lɔ, é kɔ́b bákad fudi é byə́m bákúb, é byə́m bísə̄ bákad bəlan ai byá âlatâr. Bə́ búdí ekob tsíd, bə́ mān sɔ́mī mīḿbóŋ. 15Ábōg Áron ai bɔ́n bə́ mān yǎ áwógō mīḿfúfúb mí byə́m ai é byə́m bísə̄ bákad bəlan ai byá, ábōg ńkān ó ngátíe yǎ ai dulu, bɔ́n bə́ Kehat bâyi byá sɔ́ bəgə, vədá təge nambǎ mīḿfúfúb mí byə́m, bə́ zā wú. Esíé bɔ́n bə́ Kehat á dzílī á ndá bikóán. 16Vədá Eleazâr, mɔ́n fada Áron, a yi bí ésíé yə̄ nâ a kála m̀bɔ́n yā álāmba, éwúmā yányum m̀bəŋ, mətúnuŋǎ yā kɔ́m, m̀bɔ́n mətúnuŋa, énye a yəan nɔ́nī étɔbɔgɔ ésə ai é byə́m bísə̄ yā étē, mim̀fúfúb mí byə́m ai é byə́m bísə̄ bákad syé ai byá étē”. 17Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron nyé nâ: “Tə myǎvaa ndá yǎ ébəgá Kehat á ndā bɔ́n bə́ Lévi. 19Ḿból yə̄ nâ bə́ zā mān wú éyɔŋ básúbu mim̀fúfúb mí byə́m babi; Áron bân bɔ́n bâyi sɔ́ tə́lē mod ósə yǎ ábə̄ bɔ́ é vóm a kad syé, babi ai m̀bəgə wóé. 20Nálā, wâyi bɔ̌ naa tə bábəbə mim̀fúfúb mí byə́m tɔ ngələyɛ́s, nâ bə́ zā mān wú.” 21Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé nâ: “Láŋá fə bɔ́n bə́ Gersôn, məndá mə́ bod ai bibəgá byábá. Wayi láŋ é bod bə́ nə́, a tádigi a bisəb məwóm mə́lɛ́ a kələ kwí á mə̄wóm mə́tán, ébá bə́sə̄ bə́ nə́ dzǎm bɔ̌ bītá, ai ábɔ̌ bīsíé á ébə̌m bíkóán. Esíé yā ébəgá Gersôn dzí, á ǹsyéán ai m̀bə́gán mim̀bəgə. 25Bâyi bəgə̌ bīyé yā bí nə́ mīḿfim mí ndá, bə́ bə̄gə́ fə ebə̌m bíkóán fǔfulu ai ebúduga dzíé ai m̀bəmbə ekob tsíd yā bákad dzɔ́ búdī étē, ai eyé yā bákad kəle á ḿbɛ̄ ndá bikóán. Biyé yā ḿbɛ̄, bəsuláyǎ yā ḿbɛ̄ á bí nə́ ḿbomán ai ezímbí ai alatâr, ai miǹsinga myábá, ai byə́m bísə̄ yā bákad bəlan ai byá ábǒg mə́túnuŋa, ai é byə́m bísə bivɔ́g yā báyəan bəgə: byâyi bɔ esíé dzábá. Ésíé ésə̄ bɔ́n bə́ Gersôn bâyi bɔ, esíé ai mim̀bəgə, Áron ai bɔ́n bóé ḿbɔ̄ bâyi dzɔ́ dzóe. Bâyi bɔ́ nɔ̄nī éyɔŋ ésə̄ bábɔ esíé dzábá. Esíé bibəgá bí Gersôn á ndá bikóán dzílī, mɔ́n fada Áron, énye ǎ yi dzɔ́ bəbə. Wayi láŋ bɔ́n bə́ Merari, bibəgá ai məndá mə́ bod mábá. Wayi láŋ fám ésə a tádigi ôkalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ a kələ kwí á mə̄wóm mə́tán, á bə́ nə̄ dzǎm bɔ̌ bītá, bə́ tɔ̄á fə dzǎm bɔ̌ bīsíé yā ndá bikóán. 31Ḿbəgə báyi bəgə, ai esíé báyi syé á ndá bikóán bí nə́ nâ: miǹkadaga mí ndá, mim̀bóŋ ai məndíé ai məkǒl yā étē, məndíé yā máboman esam á nyɔ́l, ai məkǒl ai məndíé mábán, miǹsinga ai byə́m byábán bísə myǎyi mǎn til mwé mə́ byə́m bísə̄ yā báyəan bəgə. Esíé bibəgá bí Merari á dzílī. Esíé dzábán ésə̄ yā ndá bikóán, Itamâr, mɔ́n fada Áron énye ǎ yī dzɔ́ bəbə.” Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs ai Áron ai miǹtómbā yā ékōán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáláŋ bɔ́n bə́ Kehat anə́ bibəgá ai məndá mə́ bod mábá mə́ nə́. 35A tádigi á bisəb məwóm mə́lɛ́, a kələ kwí á mə̄wóm mə́tán, é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ bītá, bə́ bɔɔ bisíé yā ndá bikóán. Bə́ láŋá á bibəgá byábá, bod bakúda bə́bɛ̄ ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́tán . Tâŋ bǒd yā bibəgá bə́ Kehat nyílī, ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ dzǎm syé á ndá bikóán, á Mósɛs bân Áron bə́ ngáláŋ anə́ Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs. Ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bɔ́n bə́ Gersôn, bibəgá ai məndá mə́ bod mábán. Bod bə́sə a tádigi ôkalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ a kələ kwí á mə̄wóm mə́tán, ébá bə́ ngábə́ dzǎm lúmǎn bītá, bə́ syē á ndá bikóán. Ńdɔ̄ bə́ ngaláŋ á bibəgá á mə̄ndá mə́ bod, bod bakúdā bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mísaman ai məwóm məlɛ́ . É tâŋ bod bə́ ngáláŋ á bibəgá bə Gersônít nyīlí, ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ yəan syé á ndá bikóán á Mósɛs bân Áron bə́ ngáláŋ, anə́ Ńtondôbə a ngábéndē bɔ́. Ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bɔ́n bə́ Merari, bibəgá ai məndá mə́ bod mábán. Bod bə́sə, a tádigi á bisəb məwóm mə́lɛ́ a kələ kwí á mə̄wóm mə́tán, ébá bə́ ngábə́ dzǎm lúmǎn bītá, bə́ syē á ndá bikóán. Ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ á bibəgá byábá, bod bakúdá bəlɛ́ ai miǹtɛd míbɛ̄ . É tâŋ bod Mósɛs bân Áron bə́ ngáláŋ á bibəgá bə́ Merarít nyīlí, anə́ Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Tâŋ bɔ́n bə́ Lévi ésə yǎ Mósɛs, Áron ai bitɔŋ míńtómbā yā ékōān áyɔŋ Ísraɛ̂l bə́ ngáláŋ á bibəgá ai məndá mə́ bod nyīlí bod bə́sə, a tádigi ókala míḿbú mə̄wóm mə́lɛ́ a kələ kwí á mə̄wóm mə́tán, ébá bə́ ngabə́ dzǎm syé á évə̄ə mətúnuŋa ai á ésīē ḿbəgán ndá bikóán. Bə́ ngákwí bakúda mwom ai miǹtɛd mítán ai məwóm mwom . Bə́ ngáláŋ bɔ̄, bə́ və́ə́ mod ósə̄ ésíé dzíé ai ḿbəgə wóé, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Béndégē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: ǹzə́zām ósə, é mod ósə a bələ́ é dzóm yálén nyē á nyɔ́l ngə́ kig nâ ǎ nāmbā ḿbim zǐŋ yā ó nə́ é dzóm yávə́ nye eboe, bə́ kódó é vóm bod bə́ tɔ̄á. 3Tɔ fám tɔ miníngá, bə́ kódó, mǐ tsídān bɔ̄ á bitɔbɔgɔ bí bod, tə bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâbəgə eboe á bitɔbɔgɔ byában, é vóm māmēn mə́ tɔá ai bɔ́.” 4Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ̄ nálā bə́ mān tsídan bə́sə̄ á bitɔbɔgɔ byábán. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 5Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu dzó ai Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó kad bɔ naa: tɔ fám tɔ miníngá, é mod ósə ǎ fɔ̄lán mān dzǎm mənduga ai Ǹtondôbə, mod tě a ḿbə̄gə́ yā éboe. 7Á mə̄mə́ ńsə̄m tē, á dúgān fə ékōlá yā á bələ́, á bə̄dé fə̄ éfās tánā á yób, a dúgán dzɔ̄ é mod a bələ́ ákálaga ai nyé. 8Ngə́ mod te ǎ bə̄lə́ kig évúvúmān yā bə́ nə́ dzǎm kalan ekolá dzíé, ékōlá é ngawóge ai Ǹtondôbə, bə́ vâ dzɔ́ fada, təge láŋ ńnōm ńtómbā yǎ êkom­ ebyandí yā fada ǎ yi bəlan ai nyé âkə̌ŋ ékom ebyandí ású ḿbəgə eboe. 9Amú á nə̄ nâ dzóm bíndá ésə̄ yā yáwóge ai Ǹtondôbə á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bázu və́ fada, a bələ́ naa a vaaga é ngab dzié étēde. 10Dzóm bíndá yáwōge ai é mod a túni dzɔ́, édzí bávə́ fada yáwōge ai nyé.” Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu dzɔ́ ai Mósɛs nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: ngə́ miníngá mod ǎ dūg nyē, á bɔ̌ ébɔn, mod a bómbó ai miníngá tě, ǹnóm təge yəm ngə́ ébɔ̌n tē é bɔ̄bán âsoe, təge ai ḿbɔɔlɔ yǎ a bɔɔlɔ miníngá, təge ai é mod ǎ bī bɔ̄; 14ngə́ ńnə́m ábán wádīg ńnōm âbum, ó ngándə́gələ nyé ńlō ḿból ńgāl ā bɔ̄ ébɔn, a sámá nyémēn, ngə́ á nə̄ á kig nâ ǹnə́m ábán wándə̄gələ fɔ́ɔ́ nyé təge ai nâ ǹgál ā bɔ̄ ébɔn, 15mod tě á kələ ai ǹgál ábə fada, a túní ású díé ḿfuŋ óvug nyádā á táŋ ábóm dá. Tə a báman wá ai m̀bɔ́n ngə́ m̀fuŋ ótú: ó nə mətúnuŋa mə́ ábán, mətúnuŋa mə́ étsogǒ, yā mádúgan tsog évǔs. 16Fada a yi nɔŋ é mīníngá nyɔ̄, a tə́lé nyē á mís mə́ Ńtondôbə, 17a byɛdə́ mə̄ndím mə́ ńsalán, a soé á émvaŋ a bámán mɔ̄ ai m̀búlúg yā ndá m̀fúfúb Étɔbɔgɔ. 18Ǹnyie anə́ ā tə́lé yǎ mīníngá á mís mə́ Ńtondôbə, a mǎn nye kúlī ésǐl, a soé nyē á mɔ́ mətúnuŋa mə́ étsogo evǔs dzíé, mətúnuŋa mə́ ábán. Fada nyé a bəgə́ mə̄ndím mə́ áyol ai eyɔg. 19Ǎ ngayomolo miníngá nyé ai nyé nâ: ngə́ á nə miǹnǎl naa mod a bómbó ai wa, ai nâ o ngásə́m, o sámá wāmēn, o yəmə m̀bəŋ nâ hə ǹnyie anə́ nyɔ̄ ńnóm étām nyé a wóge ai wa, tə mə́ndím mə́ áyol ai eyɔg má mâbɔ wa dzóm ! 20Ngə́ á nə̄ hḿ naa ǒ bɔ̄ évǔs tē, o bómbó ai mod m̀fə́, o yəmə nâ nyɔ ­ńnóm nyé a wóge ai wa, ǒ ngasámā wāmēn...” 21Fada ǎ ngayómolo hḿ éyōmolǒ biyɔg, nyé ai nyé nâ: Ǹtondôbə á tə́lége wa á étīē biyɔg á mís mə́ áyóm dóe; á kpáán mətǐŋ móé ábə wa, á kúbú ósáma á ńsɔ́ wóe, abum á man wa vús ! 22Mə́ndím mə́ éyɔg má mə́ mánága wa nyían âbum, abum á man wa vús, ǹsɔ́ wóē ó sámá ! Miníngá a yi yalǎn nâ: “Á bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ nālá Amɛn !” Fada a yi mǎn til bíyɔg bí, a dǔ ótǐl tē á mvīé mə́ndím mə́ éyɔg má. Eyɔ̌ŋ te miníngá ā yi nyú mə́ndím mə́ áyol ai eyɔg má, məndím mə́tē mə́ mān nye kə âbum nə́ mə́ bɔ̄ nyé áyol. 25Á mvús tě, fada a yi nɔŋ á mɔ́ mə́ mīníngá mətúnuŋa mə́ ábán a bə́dé mɔ́ á yób nə́ a və́ Ńtondôbə, a kə́ hḿ mɔ́ bəde âlatâr. A dǔ dwé étēdē á túd, á étsogo akóde, a kúbú ḿfǔŋ tē á ndóan yǎ álatâr, ǎ ngátum otsída. A bɔ̌ naa miníngá á man nyú mə̄ndím mə́tē. Ǹnyie anə́ ā man yǎ mɔ nyú, ngə́ á nə̄ étē naa a ngásámā nyémēn, a dugú ńnōm, mə́ndím ā mān nyú mā mâyi nyé nyían âbum mə́ ńtɔ̄á nye ayol, abum á mān nye vús, ǹsɔ́ wóé ó sámá, a ńtɔa mvuluna endə́gə́lə́ ású bod bə́sə. Ngə́ á nə̄ hḿ naa a ndzí kig sámá nyémēn, ai nâ etíé dzíé é nə̄ á sááŋ, dzóm yâyǐ kig nyé bɔ, a yǐ fə byé bɔ́n. Akə̌ŋ ábán hḿ dīlí éyɔŋ miníngá yǎ ā wóge ai ǹgúmā mod etám ā sámá nyémēn, á bɔ̌ évǔs á ńsəŋ. Ngə́ kig éyɔŋ ǹnə́m ábán wádíg ńnōm âbum, ńdɔ ǎ suŋ ǹgál ábān; éyɔŋ hḿ ńnōm ā kə́ yǎ ai ǹgál á mís mə́ Ńtondôbə, fada a yi nyé mǎn kpe ákə̄ŋ dī ásə. 31Fám[1] yayi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ, miníngá nyé a ḿbə̄gə́ mə̄dzó mə́sə”. [1] É fám é bɔ̄ ńsə̄m ai ézā mīníngá. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: tɔ fám tɔ miníngá ngə́ dzyá yádzō naa yâzu dzálā mətǐŋ mə́ziŋ, mətǐŋ mə́ nazîr yǎ ā və́ nyémēn Ńtondôbə, 3a yi kǐ məyɔg ai mə́nyú mə́sə̄ mábi, a kǐ fə tɔ ǹkɔn wɔ̂n, təge dí tɔ nyumán tɔ miǹkód bibumá bí wɔ̂n. 4Ńtíé ósə ǎ yi dzálā mətǐŋ mə́tē, ǎ yǐ kig dəmələ dzóm yā tîn wɔ̂n a tádigi ǹkɔ̌n bibumá bí wɔ̂n á bí ngə́nə́ təge wólobo a kələ kwí á ékob. 5Ǹtíé ósə ǎ yi dzálā mətǐŋ móé mə́tē eki təge sódē ésǐl dzíé á ńlō, a kələ kwí anə́ ábōg á ngálíg mətǐŋ ábə Ǹtondôbə láman lod; a yi dzálā mətǐŋ móé ńdɔ̄ fə ǎ yi dzogě naa esǐl é kwi nyé á ńlō ékwíkwî. 6Ńtíé ósə ǎ yi dzálā mətǐŋ móé ábə Ǹtondôbə, ǎ yǐ kig súbū babi ai m̀bǐm mod. 7Tɔ ényú ésīá tɔ ényú nyiá, tɔ ényú mānyāŋ ngə́ ényú kál dzīē, ǎ yǐ kig bɔli nyémēn ngə́ ḿbɔ̄g yǎ ábə́ bɔ́ a sɔ́ wú, amú á bəgə́ á ńlō wóé mə́tǐŋ á ngātúnī nyémēn Zāmbá wōé. 8Ńtíé ósə a ngálíg mətǐŋ, a nə ǹtúnán nyémēn ábə Ǹtondôbə. 9Ngə́ á mgbág dzīē mod ziŋ a wú ńsibəná a bɔ̌ naa esǐl dzíé yā á ngátúni Ǹtondôbə é man bɔli, a yi mǎn sódē ńlō ámǒs éfúbū nyɔ́l, a yi mǎn sódē ńlō ámōs zamgbála. 10Ámōs mwomo, abǒg te ǎ yi sɔ́ ai zum ébɛ̄ ngə́ kig biyɛl bí ábə̌ŋ bíbɛ̄ ábə fada á ḿbɛ̄ yób ébə̌m bíkóán. 11Abǒg te fada ǎ yi və́ ḿbɔ́g anə́ mə̄túnuŋa mə́ ǹsə́m, éví ḿbɔ̄g anə́ mə̄túnuŋa míḿkpə́l mí tsíd. Fada a yi mǎn kálan ású yə̄ nâ a sob é mvíd a ngábəgə á mgbāg é mod a ngáwú ámǒs tē, é mod nyɔ́ a yi túnī ńlō wóé. 12A yi túnī nyémēn Ńtondôbə é táŋ abǒg á ngālíg mətǐŋ, ńdɔ ǎ yi sɔ́ ai mǎn ńtómbá ókala ńgúmā ḿbú anə́ mə̄túnuŋa mə́ ékomoŋa. Ábōg á ngáman lod təge láŋaban á táŋ ású ésǐl dzíé é ngáman bɔli”. 12Ekpe akə̌ŋ é mod a ngávə̂ban á mətǐŋ ábə Ǹtondôbə dzí ású ámōs yā ábǒg mətǐŋ díé á lod yǎ. Ǹnyie anə́ bâkə ai nyé á ḿbɛ̄ yób ébə̌m bítógan 14a yi sɔ́ ai Ǹtondôbə efáī dzíé; ású ḿkpə́l éyə́m bávə́ á mə̄túnuŋa, mǎn ńnóm ńtómbā ókala ḿbú ḿbɔ̄g, təge ai átɔ́n; ású mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, ngɔn ǹtómbá, ókala ḿbú ḿbɔ̄g təge ai atɔ́n; ású mə́túnuŋa mə́ élad, ǹnóm ǹtómbá, təge ai atɔ́n. 15Ai dzǎd məkali nyáŋán ai m̀bəmbə ovug á bə́ ngáman báman ai m̀bɔ́n, ai bivúvoě biwole á bə́ ngáman soe ḿbɔ́n á yób ḿbámāná ai bifái ai mənyú. 16Ǹnyie anə́ ā man sɔ́ ai byə́m bítē bísə ábə Ǹtondôbə, abǒg te fada ǎ yi və́ mə̄túnuŋa ású ńsə́m ai m̀kpə́l éyə́m ású mətǐŋ mə́túnuŋa a ngávə́ nyémēn. 17Nyɔ́lɔ te a yi və́ mə̄túnuŋa mə́ élad ai ǹnóm ńtómbá ai bivúvoe bí ḿbāŋálǎ yā dzād, eyɔ̌ŋ te fada ǎ yi və́ mə̄túnuŋa ḿbámāná ai mənyú. 18Á mvús, é mod a ngátúni nyémēn Ńtondôbə, a yi mǎn sódē ésīl dzíé á ngālíg mətǐŋ étēde á ḿbɛ̄ yób ébə̌m bíkóán, a nɔŋɔ́ ésīl é ngáfûban á ńlō wóé, a kə́ woa á ndóan mətúnuŋa mə́ élad. 19Eyɔ̌ŋ te fada ǎ yi nɔŋ étūl ńnóm ńtómbá, ǹnyie anə́ yáman bé a nɔŋɔ́ evúvoe ákali dá yā dzād ai evúvoe éwole dzyá, a bə́dé byá á mɔ́ mə́ é mod a ngálíg mətǐŋ mə́túnuŋa mə́ nyémēn, ǹnyie anə́ ā man yǎ sódē ésǐl á ńlō. 20A yi byá kálan anə́ a lə́dē byá Ńtondôbə ású mə́túnuŋa; bí nə m̀fúfúb ngǎb yā wáwóge ai fada fǔfulu ai ongon ai ábɛ á mvús te ńdɔ̄ é mod a ngálíg mətǐŋ mə́túnuŋa a nə́ tádī nyú məyɔg. 21Ákyāí dī ńdɔ̄ mvéndé é nə̄ ású ényɔ́ á ngālíg mətǐŋ mə́túnuŋa móé nyémēn. Ǹnyie anə́ a vaa esǐl, ngə́ á ngālíg mətǐŋ naa a túnī nyémēn Ńtondôbə, a yi kpân mətǐŋ mə́tē, təge láŋ ábím məbəlan móé máyī nyé və́ ngul, a daŋá ákyāí mvéndé yā bénde ású ésǐl dzíé.” Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai Áron ai bɔ́n bóé naa: ákyāí dī ńdɔ myǎyi kad və́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ǹtótōmaamaa, mǐ kad bɔ nâ: Ǹtondôbə á váá wa ǹtótōmaamaa, á kálagā fə wa, 25Ǹtondôbə á lə́dége wa ású díé, á zū fə ai wa mvɔí. Nálā tē ńgɔ̄ báyi fudi dzwé dáma a bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ mǎyī bɔ́ və̄ ńtótōmaamaa.” Ámōs Mósɛs a ngáman lóŋ étɔbɔgɔ Ńtí ńdɔ a ngáman dzɔ́ wɔ́bɔ̄ ḿbɔ́n a fúbú fə̄ dzɔ́ fūfulu ai byə́m bísə̄ yā étē. Á man a ngáman wɔ́bɔ ai áfūbū byə́m bítē bísə 2ńdɔ fɔ́ɔ́ mīńtómbá mísə̄ yā Ísraɛ̂l mí ngázū nâ myâzu və́ mə́túnuŋa, bə́ ngábə́ nâ miǹló yā mə̄ndá mə́ bod, mətúnuŋǎ yā bibəgá á bə́ kadəgə tə́le ósū ású zitɔ́g bod. 3Bə́ ngázū hḿ ai mətúnuŋa mábá ábə Ǹtondôbə á bíkálíg bí búdú bísaman ai bəyóm bə́ nyag awômo ai bə́bɛ̄, ekálíg dzyá ású míńtómbá míbɛ̄, nyag dzyá ású mod m̀bɔ́g, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ sɔ̄ ai byá á ńsəŋ étɔbɔgɔ Ńtondôbə ósū étɔbɔgɔ. Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Yə́bə́gə̄ nâ wanɔŋ byá á mɔ́ mábá nə́ bə́ bə̄lán ai byá á bīsíé yā ébə̌m bíkóán. Wayi byá və̄ mvóg Lévi, mod ósə anə́ ésīē dzíé.” 6Ńdɔ̄ Mósɛs a ngánɔŋ bikálíg ai nyag, á mǎn və̄ mvóg Lévi. 7Bɔ́n bə́ Gersôn, a və́ bɔ bikálíg bíbɛ̄ ai nyag ényi anə́ ésīē dzábán. 8Bɔ́n bə́ Merari, a və́ bɔ bikálíg bínyi ai nyag mwom anə́ ésīē yā bə́ ngábə́ bə̄lə́ naa bə́ bɔɔ á édzóē Itamâr, mɔ̂n fada Áron. 9Bɔ́n bə́ Kehat ḿbɔ̄ a ndzí kig və́ dzóm, amú ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə́ yəan bəgə̌ mīḿfúfúb mə́túnuŋa á bītúl. 10Ńdɔ̄ hḿ mīńtómbā mí ngávə́ bīfái ású ámōs yā bə́ ngáfúbu alatâr, ámōs bə́ ngáwɔ́bɔ̄ nyé ḿbɔ́n. Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai bifái byábá ósū álatâr. 11Ńdɔ Ǹtondôbə a dzó ai Mósɛs nâ: bə́ bɔ̄ nâ, anə́ ámǒs, ǹtómba m̀bɔ́g ó sɔ́ ai bifáī bíé ású éfúbu alatâr. 12Nahsôn, mɔ́n Aminadav yǎ ndá bod Yúda, énye fɔ́ɔ́ á ngābə́ é mod osú naa a zu ai bifáī bíé. É byə́m á ngākə ai byá ású bífái bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba dzyá e tɔá éyə́gan ádǐd: bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású émyam məndím bəsíkel məwóm zamgbál á táŋ bəsíkěl yā ḿfúfúb étɔbɔgɔ, ésə̄ ébɛ̄ ǹdzálán ai m̀bəmbə ovug bə́ ngáman búndán ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋǎ məfon; 14kɔ́b mvɔ́d bəsíkel awômo ǹdzálán ai otú; 15ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá, etɔ̌ŋ nyag é tɔ̄á ḿbú ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; 16ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; 17ású mə́túnuŋa mə́ élad, nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. É byə́m yā Nahsôn mɔ́n Aminadav a ngátúni bílī. 18Ámōs bɛ̄ɛ Netanel, mɔ́n Suar, ǹtómbā yā ndá bod Isakâr, énye a ngásɔ́ ai bifáī bíé. 19É byə́m á ngāvə́ ású bífái bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔá bə̄síkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású émyam məndím, bəsíkel məwóm zamgbál , á táŋ bəsíkěl yā ḿfūfúb étɔbɔgɔ, ésə̄ ébɛ̄ é tɔ̄á ńdzālán ai m̀bəmbə ovug yǎ bə́ ngáman búndan ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; 20kɔ́b mvɔ̄d bəsíkel awômo ǹdzálán ai otú; 21ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá, etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; 22ǹnóm ékə́lá ású mətúnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad, nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bikə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mətúnuŋǎ yā Netanel, mɔ́n Suar a ngávə́ mālá. Ámōs lála Eliav, mɔ́n Hélôn, ǹtómbā yā ndá bod Zabulón énye a ngávə́ bífāi. 25Mətúnuŋa móé mə́ ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba é tɔá éyə́gan adǐd bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású émyam məndím, bəsíkel məwóm zamgbál ésə́ ébɛ̄ é tɔ̄á ńdzálán ai m̀bəmbə ovug yǎ bə́ ngáman búndan ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ̄d bəsíkel awômo ǹdzálán ai otú; ǹnóm nyag m̀bɔ́g, elɔm zɔg m̀bɔ́g, ai mǎn ńtómbá okala ḿbú ḿbɔ̄g, ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ńtómbá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad, nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mətúnuŋǎ yā Eliav, mɔ́n Hélôn a ngávə́ mālá. Ámōs nyina, Elishur, mɔ́n Shedeûr, ǹtómbá yā mvóg Rúben énye a ngázu ai bifáī bíé. 31Bifái bíé bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔa éyə́gan ádǐd bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ bəsíkel məwóm zamgbál ésə́ ébɛ̄ é tɔ̄á ńdzālán ai óvǔg yā wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ̄d dzyā, bəsíkel awômo ǹdzyéán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ǹsə́m; 35ású mə́túnuŋa mə́ élad: nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mətúnuŋa mə́ Elishur mɔ́n Shedeûr málā. Ámōs tána Shelumiel, mɔ́n Shurishadái, ǹtómbā yā mvóg Simeón énye a ngázu ai bifáī bíé. Bí ngábə́ nâ: kɔ́b sílíba e tɔá éyə́gan ádǐd bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sílíba fə bəsíkel məwóm zamgbál , ésə̄ ébɛ̄ ǹdzálán ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ́d bəsíkel awôm , síkel yā ḿfūfúb étɔbɔgɔ, ǹdzyéán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad, nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́la bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mətúnuŋǎ yā Shelumiel, mɔ́n Surishadái a ngávə́ mālá. Ámōs saməna, Elyasaf, mɔ́n Déwel, ǹtómbā yā mvóg Gad énye a ngázu ai bifáī bíé. Bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba, bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ bəsíkel məwóm zamgbál , ésə̄ ébɛ̄ ǹdzálán ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ̄d bəsíkel awômo ǹdzyéán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ǹtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad: nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mətúnuŋǎ yā Elyasaf mɔ́n Déwel a ngávə́ mālá. Ámōs zamgbála, Elishama, mɔ́n Amihud, ǹtómbā yā ndá bod Éfraím énye a ngázu ai bifáī bíé. Bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔá éyə́gan ádǐd, bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ bəsíkel məwóm zamgbál , ésə̄ ébɛ̄ ńdzyēān ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n; kɔ́b mvɔ̄d bəsíkel awôm ǹdzálán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g, ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, ású mə́túnuŋa mə́ élad, nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mətúnuŋa mə́ Elishama mɔ́n Amihud málā. Ámōs mwomo, Gameliel, mɔ́n Pedashur, ǹtómbā yā ndá bod Manasé énye a ngázu ai bifáī bíé. Bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔá éyə́gan ádǐd, bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású emyam məndím, bəsíkel məwóm zamgbál , ésə̄ ébɛ̄ ǹdzyéán ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n; kɔ́b mvɔ̄d bəsíkel awôm , ǹdzálán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ǹsə́m; 59ású mə́túnuŋa mə́ élad, nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mə́túnuŋa mə́ Gameliel, mɔ́n Pedashur a ngávə́ mālá. 60Ámōs ébulú, Avidân, mɔ́n Gidéoni, ǹtómbā yā ndá bod Bényamín énye a ngázu ai bifáī bíé. Bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔá éyə́gan ádǐd bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású émyam məndím bəsíkel məwóm zamgbál , ésə̄ ébɛ̄ ǹdzálán ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ̄d bəsikel awôm ǹdzálán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad: nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ m̀bú ḿbɔ̄g bítán. Mə́túnuŋa Avidân mɔ́n Gidéoni a ngávə́ mālá. Ámōs áwômo, Aviézer mɔ́n Amishadái ǹtómbā yā ndá bod Dan énye a ngázu ai bífáī bíé. Bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔá éyə́gan ádǐd, bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású émyam məndím bəsíkel məwóm zamgbál , ésə̄ ébɛ̄ ǹdzálán ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ̄d bəsíkel awôm ǹdzálán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad, nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mə́túnuŋa Aviézer mɔ́n Amishadái a ngázu ai mɔ́ mālá. Ámōs áwômo ai m̀bɔ́g Pagiel mɔ́n Okrân, ǹtómbā yā ndá bod Asher énye a ngázu ai mətúnuŋa móé. Mə́ ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔá éyə́gan ádǐd, bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású émyam məndím bəsíkel məwóm zamgbál , ésə ébɛ̄ ǹdzálán ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n ású mətúnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ̄d bəsikel awôm ǹdzálán ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə́ ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā mí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mə́túnuŋa Pagiel mɔ́n Okrân a ngásu ai mɔ́ mālá. Ámōs áwômo ai bɛ̌ Ahira mɔ́n Einân, ǹtómbā yā ndá bod Neftalí énye a ngázu ai bifáī. Bifáī bíé bí ngábə́ nâ: kɔ́b sīlíba e tɔá éyə́gan ádǐd, bəsíkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba fə́ ású émyam məndím bəsíkel məwóm zamgbál , ésə̄ ébɛ̄ ǹdzálán ai óvug wádaŋ m̀bəŋ m̀búndán ai m̀bɔ́n ású mə́túnuŋa mə́ ngāŋ; kɔ́b mvɔ̄d ai otú; ǹnóm nyag, ǹnóm ńtómbá ai etɔŋ ńtómbá yā é nə ḿbū ḿbɔ̄g ású mə́túnuŋa bádígi; ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m; ású mə́túnuŋa mə́ élad: nyag ébɛ̄, bəyóm míńtómbá bə́tán, bəyóm bíkə́lá bə́tán, bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g bítán. Mə́túnuŋǎ yā Ahira mɔ́n Einân a ngázu ai mɔ́ mālá. Mətúnuŋǎ yā mīńtómbā yā Ísraɛ̂l mí ngávə́ ású éfúbu alatâr, ámōs bə́ ngáwɔ̄bɔ́ nyé ḿbɔ́n: kɔ́b sílíba awômo ai ébɛ̄ , kɔ́b sílíba ású émyam məndím awômo ai ébɛ̄ , kɔ́b mvɔ́d awômo ai ébɛ̄ , kɔ́b sīlíba ésə é tɔ̄á bə̄síkel ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ , kɔ́b sīlíba ású émyam məndím, ésə bəsíkel məwóm zamgbál , sílíba yā é byə́m bísə̄ bí á ngābə́ bə̄síkel bakúdā bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mínyi , kɔ́b mvɔ́d ǹdzálán ai otú, dzyǎ bə̄síkel awôm -bəsíkěl yā ḿfūfúb étɔbɔgɔ- mvɔ́d yǎ é kɔ́b ésə̄ nyí ē ngábə́ bə̄síkel ǹtɛd ai məwóm bɛ̄ . Ású mə́túnuŋa bádígi, biyə́m bí ngábə́ nâ: bəyóm bə́nyag awômo ai bə́bɛ̄ , miǹtómbá awômo ai míbɛ̄ , bitɔŋ míńtómbá yā bí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g awômo ai míbɛ̄ , ai mətúnuŋa mə́ ngāŋ yā étē. Ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m bəyóm bíkə́lá awômo ai bəbə . Ású mə́túnuŋa mə́ élad, bəyóm bə́nyag məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi , bəyóm miǹtómbá mə̄wóm mə́saman , bəyóm bikə́lá mə̄wóm mə́saman , bitɔŋ míńtómbá yā mí nə́ ḿbū ḿbɔ̄g mə̄wóm mə́saman . Bifái yā éfúbu alatâr éyɔŋ bə́ ngáwɔ́bɔ̄ nyé ḿbɔ̄n bīlí. Éyɔŋ Mósɛs a ngábə́ nyîgi á ébə̌m bíkóán naa a kə lɛ̂ ai Ǹtondôbə, a ngáwóg kíŋ ē kɔ́bɔ́gɔ ai nyé e sɔ̂ á étɔá étsíg ǹtól á yōb á zāŋ bəkerúbim bə́bɛ̄. Ńdɔ hḿ a ngákɔ́bɔ ai nyé. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai Áron, ó kad nyé nâ: éyɔŋ wâyi tə́lē mə̄lámbá mə́ Zāmbá mâyi və́ ḿfyɛ ósū álámbā ­miǹtəm” 3Ńdɔ̄ Áron a ngábɔ̄ nálā ǎ ngatə́le məlámbā ósū álámbā miǹtəm, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 4Alámbā miǹtə̌m tē á ngábə́ mvɔ̄d, ǹlwíán ai hámaŋ, a tádigi á tín a kələ kwí a sɔ́g á yób hə mvɔ́d, ǹlwíán ai hámaŋ, alámbā miǹtə̌m tē á ngábə́ ńkomán ákyāí yā Ńtondôbə a ngálə́dē Mósɛs. 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: “Nɔŋɔ́ bɔ́n bə́ Lévi á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó man bɔ́ fúbu: 7ḿból yə̄ nâ ó fúbū bɔ́ wayi bɔ́ myǎm mə̄ndím mə́ ébúli miǹsə́m á nyɔ́l, bə́ man kəŋəban ai okə̌ŋ ngə̄ŋ, bə́ man sǒb bīyé, bə́ ńtɔ̄á hḿ ḿfūbán. 8Bâyi nɔŋ étɔŋ ńnóm nyag ai mətúnuŋa mə́ fón yā ḿbəmbə ovug ḿbámāná ai m̀bɔ́n, o nɔŋɔ́ fə etɔŋ ńnóm nyag efə́ ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m. 9Eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi bɔ̌ naa bɔ́n bə́ Lévi bə́ súbū á ó nə̄ êbə̌m bíkóán, tógólán ǹgúmā ékóán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 10Ǹnyie anə́ ō man yǎ tə́lē bɔ́n bə́ Lévi á mís mə́ Ńtondôbə, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábə́de bɔ́ mɔ́. 11Eyɔ̌ŋ tē Áron ǎ yi və́ bɔ́n bə́ Lévi, a lə́dege bɔ́ á mís mə́ Ńtondôbə anə́ mə̄túnuŋa másɔ́ á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Bə́ ngawógē hḿ ai bisíé bí Ńtondôbə. 12Eyɔ̌ŋ tē hḿ bɔ́n bə́ Lévi bâyi bə́de mɔ́ mábá á mīńlō bə́yóm bə́ nyag, o túní éyə̄m dzyá yā étē anə́ mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, édzí évɔ̄g o mǎn dīgi anə́ mə̄túnuŋa ású Ńtondôbə, nə́ ó bɔ mətúnuŋa míńsə́m ású bɔ́n bə́ Lévi. 13O nɔŋɔ́ bɔ́n bə́ Lévi o tə́lé Áron ai bɔ́n bóé ósū, ǒ ngatúnī bɔ́ Ńtondôbə o lédege bɔ́ anə́ mə̄túnuŋa. 14Éyə̄ hḿ wāyi kándī bɔ́n bə́ Lévi ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ná, nə́ bə́ wóge hə ai ma. 15Eyɔ̌ŋ tē hḿ bɔ́n bə́ Lévi báyi tádī ésīē yā ébə̌m bíkóán. Wayi bɔ́ mǎn fúbu, o túní bɔ̄, o lə́dege bɔ́ anə́ mə̄túnuŋa. 16Amú bə́ nə ma m̀və́án anə́ "mīńgūma", á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á mənyian mə́ ébá bátádi kwí âbǔm bənyiá, á mənyian míńtól mísə. Mə ngánɔŋ bɔ́ nə̄ bə́ bɔ éḿbāma á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 17Amú é dzóm ésə é nə́ ńtōl á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l tɔ mod, tɔ eyə́m: yáwōge ai ma, mə ngánɔŋ bɔ́ naa bə́ nə éḿbāma ámōs mə̄ ngáwé mīńtól mí bɔ́n mísə̄ yā sí Egîptɛn. 18Ńdɔ̄ á mə̄ ngánɔŋ bɔ́n bə́ Lévi á mənyian míńtól mí bɔ́n mísə̄ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 19Ńdɔ̄ hḿ á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l mavə́ Áron ai bɔ́n bóé, bɔ́n bə́ Lévi anə́ "mīńgūma", nə́ bə́ kad syé ésīē ékpe məkə̌ŋ ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ébə̌m bíkóán, bə́ kpegě fə akə̌ŋ ébúli miǹsə́m ású dábán, nə́ ebubua ókɔ̌n é zā bɔ̄ á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ábōg bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l báyi súbū babi á ḿfūfúb étɔbɔgɔ.” 20Nálā ńgɔ̄ hḿ Mósɛs bân Áron ai miǹkunda mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngábɔ̄ bɔ́n bə́ Lévi, ḿból ósə Ǹtondôbə a ngábéndē Mósɛs ású bɔ́n bə́ Lévi. Éyə̄ fə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ ngábɔ̄ fə̄ bɔ́ nālá. 21Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Lévi bə́ ngáman fúbū bə́bēn, bə́ mān sǒb bīyé byábán, ńdɔ̄ Áron a ngátúnī bɔ́ Ńtondôbə á lə́dē bɔ anə́ mə̄túnuŋa. Ńdɔ̄ fə á ngáman bɔ́ kpe ákə̌ŋ ébúli miǹsə́m nə́ a man bɔ́ fúbu. 22Á mvús tě ńgɔ̄ hḿ bɔ́n bə́ Lévi bázu nɔ̌ŋ ngul yā átádī ésīē dzábá á ébə̌m bíkóán á mís mə́ Áron ai bɔ́n bóé. Ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs ású bɔ́n bə́ Lévi éyə á fɔ̄ɔ̄ bə́ ngábɔ̄ bɔ́ nālá. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé ai nyé nâ : "É mam mábəbə bɔ́n bə́ Lévi má: a tádigi ôkala bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán, mǎn Lévi a yi syé ésīē yā ébə̌m bíkóán. 25A tádigi ókalǎ bisəb məwóm mə́tán, éyɔŋ tē a tə́le esíé, təgě fə ai ǹgúmā ésíé ziŋ ású díé. A yi vɔ́lī bə̄bə́nyāŋ hə m̀vɔ́lán á ébə̌m bíkóán, hədá təgě fə ai ǹgúmā ésíé. Éyə wǎyi bɔ̌ nālá ású ńkabán bísíé bɔ́n bə́ Lévi.” Ǹtí á ngākɔ́bɔ ai Mósɛs á ńkōd ńnam Sínai: abǒg tē á ngábə́ ngɔn osú yā ḿbú bɛ̌ á mvús ǹkódán wábán 2yā ńnam Égîptɛn, Ǹtí nyé nâ: “Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ dzə́mege Páska ámōs bə́ ngáyíli. 3Amǒs tē ńgɔ̄ ó nə́ ngɔn osú é tɔ̄á mə̄lú áwômo ai mə́nyi, á məsulí mə́ ngōgé eyɔ̌ŋ tē myǎyi dzə́mē ábōg tē. Myǎyi dɔ́ dzə́mē və anə́ mə̄mvéndé ai mim̀bɔán yā Páska myásíli.” 4Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nə́ bə́ dzə́mē Páska. 5Ńdɔ̄ bə́ ngádzə́mē nyé á ńkōd ńnam Sínai; á ngɔn osú é tɔá mə̄lú áwômo ai mə́nyi, ai məsulí mə́ ngōgé bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ̄ fə̄ dzóm ésə və anə́ Ńtī á ngābéndē Mósɛs. 6Və dzam dá, bod bə̄vɔ́g bə́ ngábə́ bə́ bə̄lə́ éboe á nyɔ́l, amú bə́ ngánamba m̀bǐm mod, ḿból bə́ ngábə́ kig dzǎm dzə́mē Páska amǒs tē, ńdɔ̄ bázu kə́ yēn Mósɛs bân Áron. Bə́ ngakad bɔ́ naa: “Bǐ bə̄gə́ éboe á nyɔ́l ású bī ngánamba m̀bǐm mod; amú dzé éki é nə́ bíā nâ tə byǎkə və́ Ńtī éfáī dzáán ámǒs ábóg Páska anə́ é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bəvɔ́g ?” 8Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ, “Yangán, mə́ tam yén ḿból Ńtī ā béndē éyɔŋ é nə́ ákyāí ádzó dáán dīlí.” 9Ńdɔ Ǹtí á ngádzó ai Mósɛs nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: ngə́ mod ziŋ yǎ ábə̄ mína, ngə́ évūvúmán dzáán á bəgə́ éboe ású yə̄ nâ á və́ namba m̀bǐm mod, ngə́ kig nâ a nə á dulu oyǎb, a yi dzə́mē Páska ású Ńtondôbə. 11Á ngɔn bɛ̌ e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́nyi ai məsulí mə́ ngōgé, ńgɔ̄ báyī nyé dzə̄me, báyi nɔŋ mān ńtómbá ai ḿbāŋála a ndzí kig vús ai bítutuga byáyɔ́l. 12Bâyi dí təge nyie ékǎ ású kíkídígi ngə́ kig á bwē bivɛ̌s, bâyi dzə́mē Páska və anə́ kálara olugú wóé ā bénde. Dzam dá, ngə́ mod a nə á sááŋ təge ai atɔ́n, á tɔ̄á fə̄ nâ a sə́ kig á dulu ńdɔ a və́ bɔ ǹdzə́mán Páska fɔngɔ́, bâyi nyé tsídan á ébəgá dzíé amú yə̄ nâ a ndzí kig sɔ́ və̄ Ńtī mə̄túnuŋa ámōs bə́ ngáyíli, akyaí élɛ̌s mǒd tē lâyi bəgə ámalá yā ńsə̄m wóé. 14Ngə́ ńdzīn á nə ábə̄ mína, a dzə́mē Páska ású ólugú Ǹtí, a bələ́ nâ a biege kálara məmvéndé ai məfúlú mə́ ólugú abóg Páska. Kálara tě á tɔbɔgɔ hḿ ḿbɔ́g ḿbɔ́g tɔ ású ńdzín, tɔ ású mod ǹnam. Ámōs bə́ ngálóŋ ndá, ńdɔ ǹkud ó ngáyali dzɔ, nálā tē ó nə̄ nâ ebə̌m ámvóé ngōngógóle, ó ngábə́ á ébə̌m á yōb ó yéneŋe anə́ ndóan, é ndóan nyí é tɔbɔgɔ nálā a kələ kwí kíkídígi. 16É kadəgə̌ fə tɔbɔ̌ nálā ábōg ásə ǹkúd ó dzálaga etɔbɔgɔ, ai alú ó tɔ̄á və anə́ ndóan. 17Éyɔŋ ésə ǹkud ó kódógó á ńdǐl ébə̌m nə̄ wābɛ̄d á yób, etíe etíé tē, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tíege ai dulu; é vóm ńkūd ó kələ tə́bə, éyə̄ fə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ lóŋo mvan étē. 18Və á ńyián Ńtí, ńgɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tíege ai dulu, və ábōg Ńtī ā yii, ńdɔ̄ fə̄ bə́ lóŋo mvan. Ńtíé ósə ǹkud ó ngábə́ tɔá á ébə̌m, ǹtíé tē ósə, bɔ̂ bə́ tɔ̄á á mvan. 19Éyɔŋ ǹkúd ó tɔbɔgɔ kɔ́m á ébə̌m, eyɔ̌ŋ tē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ syê Ǹtí, təge fə kə vóm. 20Ábǒg ziŋ, ǹkúd ó kadəgə tɔbɔ̌ və mǎn ábím mə́lú á ńyián Ńtí, bə́ tɔbɔgɔ á mvan, və á ńyián wóé, ńgɔ̄ bə́ dúgan tádi ai dulu. 21Məbǒg məziŋ, ǹkúd ó tɔbɔgɔ və ǹgúmā álú éyɔŋ ó kódógó kíkídígi, bɔ̂ bə́ tíegě fə ai dulu, məbǒg mə̄vɔ́g, ó tɔbɔgɔ ǹgúmā ámǒs ai ǹgúmā álú. 22Ńtíé ósə ǹkud ó ngábə́ və ó tɔ̄á á ébə̌m, tɔ məlú mə́bɛ̄, tɔ ǹgúmā ngɔn ngə́ kig nə́ kɔ́m ábuí, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tɔbɔgɔ ǹtíé tē ósə á mvan, təge kə vóm, éyɔŋ ó bə́dē á yób bɔ̂ bə́ tíé ai dulu. Bə́ kadəgə fɔ́ɔ́ tɔbɔ ngə́ á kig á kódō á mvan, və á ńyián Ńtí. Bə́ ngabə́ bə́ bɔɔ ésíé Ńtí, və anə́ mə̄mvéndé móé yā á ngakad Mósɛs mə́ síligi. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Komó tɔ́ŋ ébɛ̄, bâyi dzɔ́ lwí ai hámaŋ, wayi kǎd bəlan ai dzɔ́ ású yə̄ nâ wakóan ayɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai nâ walɔ́ŋ naa ǹkán ó tíe ai dulu. 3Éyɔŋ ésə̄ báyī dzɔ́ kǎd lɔ̄ŋ, ekóán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ésə é zaa tógan é vóm ō nə́ á ńsəŋ ndá bikóán. 4Éyɔŋ bə́ lɔ́ŋ tɔ́ŋ dzyā, mińtómbā, míńló yā bibəgá yā Ísraɛ̂l ḿmyā myáyi sɔ́ kóan ábə̄ wa. 5Éyɔŋ myǎyi lɔ́ŋ tɔ́ŋ dzyā, mǐ lɔ́ŋɔ̄ fə bikígá, míńkán yā ńtólē dzób myâyi tíe ai dulu. 6Éyɔŋ myǎyi lɔ́ŋ é tɔ́ŋ bɛ̄ɛ mǐ lɔ́ŋɔ̄ fə bikígá, miǹkán yā ǹkiɛ̌ myâyi tíe ai dulu, bálɔ̄ŋ bíkígá bí nə́ ngul éyɔŋ ésə miǹkán myáyi tíe ai dulu. 7Vədá, éyɔŋ myǎyi tógan áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi lɔ́ŋ tɔ́ŋ, təge lɔ́ŋ bīkígá. 8Bɔ́n bə́ Áron, bəfada, ḿbɔ̄ báyi lɔ́ŋ tɔ́ŋ, ǹlɔ́ŋán tɔ́ŋ wâyi mína bɔ ású dáán ai ású ḿmié wáán, ǹnómō mvéndé. 9Éyɔŋ myǎyi kódō á ńnam wáán nə́ myǎkə lúman ai ńdzín yā wátíbili mínā, myǎyi lɔ́ŋ tɔ́ŋ, mǐ lɔ́ŋɔ̄ fə bikígá, myǎyi tsogoban á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá wāān, eyɔ̌ŋ te myǎyi kodeban á mɔ́ míńzízíŋ myáán. 10Á məmǒs mə́bóg máán ai á mə̄tádí mə́ ngɔn, myǎyi kǎd lɔ̄ŋ ábōg myǎvə̄ mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í, mâyi mína bɔ étsogo Zambá wāān. Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān.” 11Ḿbú bɛ̄ɛ á ngɔn bɛ̌ ámōs məwóm mə́bɛ̄ yā ngɔn, ńdɔ ǹkud ó ngákódō á étɔbɔgɔ ébɔɔlɔ. 12Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíe ai dulu á mīńsámbá á bə́ kódogo á ńkōd ńnǎm yā Sínai. Ńdɔ ǹkúd ó ngákə tə́bə̄ á ńkōd ńnǎm yā Parân. É bod bə́ ngátádi tíe ai dulu anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs bə́ nə̄ nâ: 14Etsíg yā mīǹkán mí mvóg Yúda ńdzɔ̄ é ngátádi tíe ai dulu ḿból mīńsāmbá myábá mí ngábə́ ńtāān. Nahsôn mɔ́n Aminadav énye a dzôge ǹkunda wábá. 15Netanel mɔ́n Tsuar énye a ngábə́ á dzóege ǹkundǎ yā ébəga mvóg Isakâr. 16Eliav mɔ́n Hélôn énye a ngábə́ á dzóege ǹkundǎ yā ébəgá mvóg Zabulón. 17Ábōg bə́ ngáman tyé étɔbɔgɔ, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Gershôn ai bɔ́n bə́ Merarǐ yā bə́ kadəgə bəgə étɔbɔgɔ bə́ ngátíe ai dulu. 18Á mvús, ńdɔ etsíg yā ńkān bɔ́n bə́ Rúben é ngátíe ai dulu ai miǹsámbá myábán.Elitsur, mɔ́n Shedeûr énye a ngábə́ dzôge ǹkunda wóé. 19Shelumiel mɔ́n Tsurishadái énye a ngábə́ dzôge ǹkundǎ yā ébəgá mvóg Simeón. 20Elyasaf mɔ́n Déwel, énye a ngábə́ dzôge ǹkundǎ yā ébəgá mvóg Gad. 21Ńdɔ̄ mvóg Kehat bə́ ngátíe ai dulu, bə́ bə̄gə́ mīḿfūfúb mí byə́m bə́ kadəgə lóŋ étɔbɔgɔ ósúsúa yə̄ nâ bâsuan. 22Ńdɔ etsíg ńkán mvóg Éfraím é ngátíe ai dulu. Elishama, mɔ́n Amihud énye a ngábə́ dzóege ǹkunda wóé. Gameliel mɔ́n Pedatsur énye a ngábə́ dzóege ǹkundǎ yā ébəgá mvóg Manasé. Avidân, mɔ́n Gidéoni, énye a ngábə́ dzóege ǹkundǎ yā ébəgá mvóg Bényamín. 25Ńdɔ̄ á məmaná míńkán mísə, etsíg yā ńkān yā mvóg Dan é ngátíe ai dulu Ahiézer, mɔ́n Amishadái énye a ngábə́ dzóege ǹkundǎ yā ébəgá dzíé. Pagiel mɔ́n Okrân énye a ngábə́ dzóege ǹkundǎ yā ébəgá mvóg Asher. Avíra, mɔ́n Einân, énye a ngábə́ dzóege ǹkundǎ yā ébəgá mvóg Neftalí. Éyə̄ hḿ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ wulugu miǹsámbá nā, ńdɔ̄ bə́ ngátíe ai dulu. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádzó ai Hobab, mɔ́n Déwel mǎn Madianít, ǹkiɛ̌ fám Mōsɛs nâ: “Bǐ ngakə yǎ á ńnam Ǹtondôbə a ngádzó nâ: mayi mína wá və̄. Zǎ bī kə, byǎyi wa bɔ ḿbəŋ amú Ńtondôbə a ngákag nâ a yi bɔ Ísraɛ̂l m̀bəŋ. Ńdɔ ǎ yalan nyé nâ: “Mǎyǐ kig zu, mayi kə á ńnam wáma, á ndá bod dzama.” 31Ńdɔ̄ Mósɛs a dúgan dzó nâ: “Tə wadzóge bíā amú wayəm é vóm báyəan lóŋ mīńkán á ńkōd ńnam wǎ wāyi bɔ ńlə́de zěn wāān. Ngə́ ō sɔ́ ai bía, ḿbəŋ ósə̄ yā Ńtondôbə ǎ yī bía bɔ, byâ byǎyǐ fə wa wá bɔ.” Ńdɔ̄ bə́ ngátíē á ńkǒl Ńtondôbə, bə́ wūlú məmǒs mə́lɛ́, ezímbí ámvóé Ńtondôbə é wulu bɔ́ ósū á táŋ məmǒs mə́lɛ́ mə́tē, é kələ yádzəŋ bɔ̄ é vóm bátɔbɔ. Ńdɔ ǹkúd Ńtondôbə ó ngásus ábə̄ bɔ́ ai amǒs á kódō bə́ ngakódo á ńkān. 35Éyɔŋ ésə ezímbí yátíe ai dulu, Mósɛs nyé nâ: “Tə́bə́gə́ ǎ Ńtondôbə, miǹzízíŋ míé mí tsāmán, é bod bə́sə básíŋ wā bə́ túbug, ósū wóe.” Éyɔŋ ezímbí yátə́bə, nyé nâ: “Dúgán zu ǎ Ńtondôbə, á étītíb bakúdā bə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” Ńdɔ ǹnam ó ngátə́bə̄ ná wâtad ai Ǹtondôbə ákyāí á nə́ nye ábé á mə̄lɔ́, Ǹtondôbə nyé a wógə́ fə̄, ńdɔ ólún wóé ó ngákáb, ndóan Ǹtondôbə ě ngayóŋ fə̄ ábə̄ bɔ́ e mǎn dígī ńgūmá ḿfág ńkán wábá. 2Ńdɔ ayɔŋ á ngáyón Mósɛs á mís; nyé ǎ ngakogolan ai Ǹtondôbə, ndóan dzɔ̂ e tə́bə̄ fɔ̄ɔ̄ fə. 3Asú tē bə́ ngáyole vóm tē nâ Tavěra, ḿból ndóan Ǹtondôbə e ngáyóŋ ábə̄ bɔ́. Ńkundǎ bod ósə̄ yā ó ngábáman ai ayɔŋ, m̀bə̂ zie ǎ ngátyé bɔ məkǒl a sí hā, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́bēn bɔ̂ bə́ dúgán fə tádi ai miǹyón, bɔ nâ: “Zá ā ngāvə́ bíā tsíd yā ádī ńgɔ̂ bíā ! Éyɔŋ byǎdúgan tsog ḿból bī kadəgə dí kɔ̄s á zəzə á ńnam Égîptɛn; ai miǹnám mí ngɔ̄n, bitə́tám, məyǎŋ ai olɔ̌m. 6Étɔ̄á dzī, byáman ǹyɔ́ŋɔlan, dzóm ésə̄ é dzə́məŋan bía, ńgúmā dzóm byāyén ai mís hə mána fɔ̄ɔ̄ étam !” 7Mána a ngábə́ á fulugan ai bibumá bí koriándra, a tɔá fə̄ nyɔ́l anə́ élé ótú bálōē nâ bedelium. 8Ayɔŋ lə́ kadəgə tsamǎn nā lâkə látɔ̄b nyē á mvús tě bə́ ngakɔg nyé ákōg, ngə́ á tsāg kīg nyé á ńtsɔ̄bí; á məmaná bə́ ngayám nyē á mvīē nâ bâbɔ bikɔ̌g étēde. A ngábə́ ânyu anə́ fíníŋ yā bə́ yám á ḿbɔ̄n. 9Ábōg éyɔ̌n é kpaa ai alú ásə á ńkán, abǒg tē fə̄ mána nyé ǎ kpaag. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáwóg anə́ áyɔŋ láyón, ndá bod ésə e kulú á ḿbɛ̄ sí ébə̌m dzíé. Olún Ńtondôbə ó sɔ́ á hḿ káb, ó ngavǔŋ fə eyə́gan. 11Dzǎm tē á bī Mósɛs á ńnə̄m ḿfaŋ ḿbián. Ńdɔ a ngákɔ́bɔ ai Ǹtondôbə nâ: ású dzé wābɔ nâ etúgā dzóē ébí miǹtyé ? Ású dzé mā ndzí kig yén anə́ mvɔ̄m yāsɔ́ mā ábə wa, m̀bəgə̌ yā áyɔŋ ásə̄ dí ńgɔ ǒ ngádzumi ma, 12yə mǎ mə̄ ngánɔŋ abum áyɔŋ ásə̄ dí ? Yə mǎ mə̄ ngábyé dɔ̄, nə́ ó kə dzó ai ma nâ: “Bə̌gə̄ dɔ́ á twé, ḿból mīníngá ā kad bəgə mɔ́n á twé, a kələ kwí ńnam mə ngálíg bēsīá ányu nâ mayi bɔ́ wa və́ ? Éyə mə nə́ dzǎm sɔ́ ai tsíd yǎ ávə̄ áyɔŋ ásə̄ dí vé, éyɔŋ bə́ kə̄lə́ mā á kíŋ dzī, hə bə́ yónō nâ: váá bíā tsíd yǎ ádí! 14Ma etám etám mā sə́ kig dzǎm bəgə ńgúmā áyɔŋ ásə̄ dí: amú ḿbəgə̌ tē wâlod ma adǐd. 15Ngə́ nálā ńgɔ wǎyi bəlan ai ma, zombógo ma wé ai sí é é ! Ngə́ mayén tē anə́ mvɔ̄m yāsɔ́ mā ábə wa aná, nâ mə́ bɔ təgě fə yén anə́ ábē lázu ma á nyɔ́l.” 16Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: ó tógán ma bənyiá bódo mvíē yā Ísraɛ̂l məwóm zamgbál, ébá fɔ̄ɔ̄ wāyəm nâ bə́ nə bənyiá bódo mvíe ai bəsaŋ bə́kálara yā áyɔŋ. Wayi sɔ́ ai bɔ́ á ébə̌m Ndóbōná: mínā bɔ́ mī ńtə́lə válā. 17Mayi sɔ́, mə̌ ngálɛ̂ ai wa, dá mayi kándī ńsísīm ó nə́ ábə wa, ású yə̄ nâ mə̄ kālān bɔ́. Eyɔ̌ŋ tē hḿ báyi bəgə ḿbəgə̌ yā áyɔŋ dí fǔfulu ai wa, təgě fə wá bǎd bəgə̌ wa etám. 18Wayi kad áyɔŋ dí nâ: “Fúbúgán mínā bə́bēn ású ámōs yə okídí, eyɔ̌ŋ tē mǎyi dí tsíd, ḿból mī ngáyón; məlɔ́ mə́ Ńtondôbə mə́ wógó, mí nā nâ: “Zá á ngāvə̄ bíā tsíd yǎ ádí bǐ ngábə́ mvɔ̄m bēn Égîptɛn ! Ǹtondôbə a zu á mína və́ tsíd yǎ ádī. 19Myǎyǐ kig dzɔ dí hə amǒs ḿbɔ̄g, ngə́ mə́bɛ̄, 20ngə́ mə́tán, ngə́ áwôm, ngə́ mə̄wóm mə́bɛ̄, myǎyi dzɔ tám dí á táŋ ǹgúmā ngɔn, ě ngadúgan mína kwí á mīḿbóg mí dzwé, ě nganyǔm fə̄ mínā á dzwé. Amú mī ngábɛn Ǹtondôbə yǎ á tɔá á zāŋ dzāān, mǐ ngayón nyē á mís, mínā nâ: “Dzé bēn bī kódógó ai dzɔ́ Égîptɛn ?” 21Mósɛs nyé nâ: “Áyɔŋ mə nə́ ai dɔ́ dí lákwī bəkə bítá bakúda miǹtɛn mísaman , eyɔ̌ŋ te wakɔ́bɔ nâ: mayi bɔ́ və̄ tsíd yǎ ádí á táŋ ǹgúmā ngɔn: 22ngə́ bátsīg bīyə́m ású dábán ánā, ai biyə́m bīnén ai biyə́m bītɔ̄g, yə nálā ó yə̄án tə̄ bɔ̄ ? Ngə́ báman wólō é kɔ̄s ésə̄ yā máŋ ánā ású dábán, yə nálā ó yə̄án tə́ bɔ̄ ?” Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Yə wɔ́ Ńtondôbə ó ńtɔa yǎ kán etun tě ? Wayi á hḿ yén ngə́ ébug mə̄ kɔ́bɔ́ ai wa yâyi tóban, ngə́ á səlǎn kig.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákwí nə́ a kə kad áyɔŋ bibúg bí Ńtondôbə. Á mvús tě, a mǎn tógǎn bənyiá bódo mvíe məwóm zamgbál yā áyɔŋ, a mǎn fə̄ bɔ́ tə́lē á ńkɔ́dɔ̄ná Ebə̌m. 25Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ǹtí á ngāsus á ńkūd étēde, ǎ ngalɛ̂ ai Mósɛs; ńdɔ a ngánɔŋ ngab dzyǎ yǎ Ńsísīm ó ngábə́ ai Mósɛs, a mǎn kə́ a kab mvindí bod məwóm zamgbál yā áyɔŋ díé. Á sus Ǹsísīm ó ngásus bɔ́ á nyɔ́l, bə́ ngákɔ́bɔ ǹkɔ́bɔ̄ bəprofɛ́d; hədá, dzǎm tē lá ndzí kig káb, ńdɔ̄ fə̄ á ngáman. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, bod bə́bɛ̄ bə́ ngálígī bə́ tɔ̄á ḿfág bibə̌m bí ngábə́, Éldad bân Mé­dad, Ǹsísīm wâ ó sūzú fə̄ bɔ́ á nyɔ́l, tɔ tə́ anə́ bá ndzí kig kə á ndá etógán. Bə́ ngábə́ á táŋ é mvīndí bod bə́ ngátɔ́b; bɔ̂ bə́ ngakɔ́bɔ̄ fə ǹkɔ́bɔ bəprofɛ́d é vóm bə́ ngábə́ vī. Ńdɔ mǎn ndómán ḿbɔ̄g ā ngázu kad Mósɛs nâ: «Éldad bân Médad bákɔ̄bɔ ǹkɔ́bɔ̄ bəprofɛ́d á bibə̌m». Ńdɔ̄ Yósue, mɔ̂n Nún yǎ á ngābə́ syê ai Mósɛs a tádigi a tɔá mɔ́ngɔ́, ā fɛd, nyé nâ: « Ǎ tārá ńtī wama Mósɛs, tə́légē bɔ́ súg ńnyie a válā». Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáyalan, nyé naa: «Yə wabɔ abán ású dám ? Kə́ mə mayi nâ Ǹtí á və́ bɔ́ Ńsísīm wóé a, ǹgúmā áyɔŋ ósə̄ ó ńtɔ̄á hə ayɔ̌ŋ bəprofɛ́d ». Eyɔ̌ŋ tē Mósɛs ǎ zu dúgan á ńkān bənyiá bódo mvíe yā Ísraɛ̂l bə́ tɔ̄á ai nyé ésámbá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ évūndū é ngátíe, á ńlōmán Ńtondôbə, é ngatíndi bǎn ánɔ̂n naa bə́ daŋ máŋ, é ngasógolo bɔ́ á ńkān. Ánɔ̌n dī á ngábə́ ai ǹkán mīḿfág mísə a kələ kwí ábím dulu mod a nə́ dzǎm wulu á ńgūmā ámǒs ńtíé yā étēde ó tɔá ńkōŋ bíkúd bɔ́ŋ bíbɛ̄. Ayɔŋ á ngátɔbɔ ǹgúmā ńtíé ámǒs ai ǹtíé álú ai ámōs ó ngátság hālá ású yə̄ nâ bâkə bânɔŋ ánɔ̄n dī: é mod a ngádaŋ nɔŋ ábɔ̄d a ngánɔŋ á táŋ bəmɛda awôm á ńkōŋ, ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ báyānī dɔ́ á ńkɔ́dɔ̄ná ǹkán. Válā bə́ ngə́lə́ bə́ bə̄lə́ tsíd ânyu bə́ ngə́lə́ dzɔ təge nyálī ńdɔ olún Ńtondôbə ó ngákáb áyɔŋ á nyɔ́l. Ǹtondôbə a bálí dɔ mod ngul avə́ŋ. Ńdɔ̄ bə́ ngáyole vóm tē nâ Kivrot ­Taawa, amú vóm tē ńgɔ̄ bə́ ngádzəb é bǒd yā bə́ ngávob ai ozáŋ wábán. 35Ńkódán yā Kivrot Taawa, ayɔŋ á ngakə ḿfág yā Hasérot. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Lómó bod, anə́ bibəgá bí nə́, nə̄ bə́ kə̄ báfə̄b bía ǹnǎm Kanǎŋ yā māvə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Myǎyi lóm bə̄dzóē bábán bə́sə.” 3Anə́ Ńtondôbə a ngábéndē nyé ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóm bɔ̄ á á ngābə́ á ńkōd ńnǎm yā Parân. Bod bə́tē bə́ ngábə́ bə̄dzóē bə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 4Mwé mábá mə́ ngábə́ nâ: ású ébəgá Rúben Shamua, ndómán Zakur; 5ású ébəgá Simeón, Shafat, ndómán Hori; 6ású ébəgá Yúda, Kaleb, ndóḿan Yefunɛ; 7ású ébəgá Isakâr, Yigéal, ndómán Yósəb; 8ású ébəgá Éfraím, Hoshéa, ndómán Nun; 9ású ébəgá Bényamín, Palti, ndómán Rafu; 10ású ébəgá Zabulón, Gadiel, ndómán Sodi; 11ású ébəgá Yósəb ai édzi Manasé Gadi, ndómán Susi; 12ású ébəgá Dan, Amiel, ndómán Gemali; ású ébəgá Asher Setur, ndómán Mikael; 14ású ébəgá Neftalí, Nahbi, ndómán Wofsi; 15ású ébəgá Gad, Géwel, ndómán Maki. 16Mwé mə́ é bod Mósɛs a ngálóm nə̄ bə́ kə fə́b ńnam málā, abǒg tē hḿ Mósɛs a ngáyole Hoshéa, ndómán Nun, naa Yosué. 17Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngálom nə̄ bə́ kə fə́b ńnǎm Kanǎŋ nyé nâ: “Bɛ́dán ḿfág yā Negɛ̂v, mí bɛ̌d fə̄ á ńkǒl á yōb. 18Yénán ḿból ńnam ó nə́ ákyāí batɔbɔ ǹnama bə́ nə́ ngə́ miǹgungúl ngə́ mīńtə́tə̄g, ngə́ ábuí ngə́ ábɔ́d. 19Ákyāí ńnam bə́ tɔ̄á ó nə́ ngə́ ḿbəŋ ngə́ ábē. Ákyāí bə̄tísɔn bábá bə́ nə́ ngə́ mvan, ngə́ miǹgungúl bə́tísɔn. 20Mǐ yén ákyaí ǹnam ó nə́ ngə́ wávū bīdí ngə́ təge vú, ngə́ ó nə afan ngə́ təge ai bilé. Wulúgán anə́ fám, mǐ zaag ai bibumá bí ńnam”. Abǒg tē á ngábə́ ábōg bə́ kwê bíbūmá bí wɔ̂n bí ósu. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngábɛ́d nə́ bâkə fə́b ńnam a tádigi á ńkōd ńnǎm yā Sín a kələ kwí á Rehov á mə̄nyíán mə́ Lebo Hamat. 22Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d ḿfág yǎ Negɛ̂v bə́ kə́ kwí á Hébron ḿfág Ahimân, Sheshái ai Talmái, mvɔŋ bod Ának, bə́ ngábə́ -bə́ ngálóŋ Hébron mim̀bú zamgbál ósúsúa yə nə́ bâzu lóŋ Tanis á Égîptɛn- Ńdɔ̄ bákə kwí á ndoŋ yǎ Eshkol, ńdɔ̄ bátsíg ńtəm élé wɔ̂n ai mod ezandǎ bibumá bí wɔ̂n, bod bə́bɛ̄ bə́ bə̄gə́ wā ai mod ǹlúm ai bíbūmá bálóē nə́ "gerenáda ai fíge" Asú tē bə́ ngáyole vóm tē nâ ndoŋ Eshkol ású ézandǎ bibumá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátsíg étēde. 25Á mvǔs məlú mə́wōm mə́nyi ná, ńdɔ̄ bə́ ngáman sɔ́ á mə̄fə́b mə́ ńnam. Ńdɔ̄ bə́ ngákə kwí ábə̄ Mósɛs bân Áron, é vóm bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman tógan, á ńkōd ńnǎm Parân, á Kadɛs. Ńdɔ̄ bə́ ngáman lɛ̂ Mósɛs bân Áron ai ǹnam ósə, ḿból bə́ ngáwulu, bə́ lə́dé fə̄ bɔ́ bíbūmá bə́ ngásɔ́ ai byá. Bɔ́ ai Mósɛs nâ: “Bǐ ngákə fɔ́ɔ́ kwí ńnam o ngálóm bíā, ǹnǎm ńtǎm bēn, yā ó tə̄mə́ á mə̄nyáŋ ai á wé étē, ḿból bíbūmá bī byálə́dē wá. Dá, bǒd yā ńnǎm tē bə́ nə ngul eyə́gan, ńdɔ̄ fə mǎl mábán mə́ nə bod bə́ māl, á óngōlā étē; bǐ ngáyén fə mvɔŋ bod Anák wē. Á ńnam á ńkiɛ̄, mvǒg Amalɛ́k ḿbɔ̄ bə́ nə́ wē; mvǒg Hitíd ai mvǒg Yebuséus ai mvǒg Amorít bɔ́ bə́ ngákə lóŋ á miǹkǒl á yōb; mvǒg Kanǎŋ bə́ siigi á ńtsāg máŋ ai á ńtsāg Yórdan.” Ńdɔ̄ Kaleb a ngábám ai ǹnam, ḿból bə́ kɔ́bɔgɔ ai Mósɛs, nyé ai bɔ́ nâ: “Ńkə̄án nɔŋ ńnam nyú, bǐ nə̄ wá dzǎm nɔŋ.” 31Bod bəvɔ́g yā bə́ ngábə́ ai nyé éfə̂b ǹnam, bɔ́ nâ: “Byǎ sə́ kig dzǎm lúman ai é bod bálā, amú bâlod bíā á ngul.” Ńdɔ̄ bə́ ngátádī ná bámgbali ǹnǎm tē á mís mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńnam bə́ ngábə fə̄b hī bɔ́ nâ: “Ńnam byǎsɔ́ fə̄b hī, ó nə ǹnam wámana bod; ńdɔ̄ fə bǒd yə̄ wé, bə́ nə̄ byə́ə̄m bí bod, məyǎb éyə́gan. Byǎyén fə̄ wé, biyə̌ŋ bí bod, mvǒg Ának yā bimvám byábán bí ngábə́ miǹtomolo mí bob, á mís mábán, bǐ ngayén bíā bə́bēn hə anə́ tə̄ bān bitandág, éyə̄ fə̄ bɔ́ bə́bēn bɔ̂ bə́ yénə̄ fə̄ bíā nálā”. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tə́bə́ naa bábwé ńsəm, nə́ báyōn ńgūmā álú tē. 2Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bə́ ngátə́bə̄ nə́ bákɔŋan ai Mósɛs bân Áron, bɔ́ bə́sə kíŋ dzyá bɔ́ nâ: “É é ! Ngə́ bī manǎ kig tə́ wú á ńnam Égîptɛn á lí ngə́ kig á ńkōd ńnam mú ! 3Á dzé Ńtondôbə ǎ zu a dudu bíā á ńnam ví nə́ á zū bía mǎn wē ai okəŋ bítá ? Biníngá báán ai bɔ́n báán bə́ man bili. Sə m̀bəŋ ó ńtɔ̄á naa bǐ dúgán Égîptɛn a ?” 4Bə́ ngákə bádzō bɔ́ a bɔ́ nâ: “Ńtə́lán ǹdzóe m̀fə́, bǐ dúgán Égîptɛn !” 5Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngálában ai məsú á sí á mís mə́ étógán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə. 6Ńdɔ̄ hḿ Yosué, ndómán Nun, bân Kaleb, ndómán Yefunɛ, yǎ bə́ ngákə̄ á ńsāmbā bə́fə́b bə́ ńnam bə́ ngányab biwɔ́man byábán, 7bə́ ngadzó ai etógán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ásə̄ nâ: “É sí nyīlí, bǐ ngáwulu dzɔ́ nə́ byǎfə̄b dzɔ̄, ńdɔ e nə eyə́gan ḿbəmbə ǹnam” 8Ngə́ Ńtondôbə a fūú bía ǹnə́m, a yi kə ai bía ǹnǎm tē, a yi bía wá və̄, sí yǎ mə̄nyáŋ ai wé byáfúguzu. 9Hədá mǐ bə́ tsaman ai Ǹtondôbə; tə̌ kig myǎmbāda bǒd yā ńnǎm tē, bǐ nə́ bɔ́ dí hə nyáán ḿbɔ̄g. Edzidzǐn bəzambá bábán é túb yǎ bɔ̄, Ǹtondôbə nyé á tɔá ai bíā. Tə myǎmbādā bɔ́ !” Ekóán áyɔŋ é ngadzó hə nâ yáwē bɔ̄ ai ngog. Ńdɔ̄ hḿ dúmá Ńtondôbə á ngáyéne, á mís mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, á sɔ́ tə́bə̄ á ébə̌m bíkóán á yōb. 11Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “A kələ kwí á və́ áyɔŋ dí láyi ma byandi ? A kələ kwí á və́ láyi ma bɛ̌n yə́bə ai mə́sīmbá mə́sə mə̌ bɔ yǎ á zāŋ dzābán? 12Mə́ tám hḿ bɔ sɔ́ kúb ḿbada mənye á nyɔ́l; mə́ man bɔ́ dzâ; ńdɔ̄ mə́ zu wa bɔ̌ mod ayɔŋ ǹnén ai ngul, á lodog édí.” Mósɛs nyé ai Ǹtondôbə nâ: “Egîptɛn bə́ ngáwóg naa ngul dzóe ńdzɔ e ngákúlī áyɔŋ dí ábə̄ bɔ́, 14ńdɔ̄ bə́ ngátɔ́ŋ ndɔ́ŋ tē ńnam ví, bǒd yā ńnam ví bə́ yə́mə̄ hḿ naa, wa, Ǹtondôbə, ó nə áyɔŋ dí á zāŋ, wa Ǹtondôbə, wǎ fɔ̄ɔ̄ báyén ai mís mábán; ǹkúd wóē ó tə́lé bɔ̄ á ǹló á yōb, wǎmēn fɔ̄ɔ̄ ó tə̄lə́ bɔ̄ ósú ai amǒs á ńkum ńkúd ai alú á ńkum ndóan. 15Ngə́ waman wé áyɔŋ ásə̄ dí ánā anə́ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g ! Mə́yɔŋ mə́ ngáwódan miǹdum míé, mâyi dzɔ́ nâ: “Ǹtondôbə a ndzí kig bǐ ngul yǎ ányīan ai é bod bá á ńnǎm yā á ngākag bɔ́, ású tē ńdɔ ǎ māná bɔ wé á ńkōd ńnam”. 17Ńdɔ̄ hḿ, ngul Ǹtí wāān ńdzɔ̄ é yénéŋé; kə́ wǎmēn ó ngákɔ́bɔ̄ ânyu dóē nâ: “Mə nə Ǹtondôbə, atɔ́ŋ áliŋan, mvam təge kád, ádzíbi evǔs ai ǹdaŋán mvéndé dá təge dzoge évǔs, təge ai endə́gə́lə́, a kunuŋ bivǔs bēsīá ábə̄ bɔ́n á táŋ mim̀mié mí bod mílɛ́ ngə́ mínyi”, 19dzǔg hḿ évǔs áyɔŋ dí á ńkogolán, ḿból mod m̀kpəg édǐŋ woe ǎ yi ai ḿból fə ó sɔ́ yǎ wadzíbí bɔ́ a tádigi Égîptɛn a zaag kwí vā.” 20Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyalan nyé nâ: “Madzu, anə́ wādzai ma, 21vədá, sɔŋ hə anə́ mə və̌ nā, sɔŋ hə anə́ dúmá Ńtondôbə ládzálā sí ésə̄ ná, 22tɔ mod m̀bɔ́g yǎ ébá bə́ ngáyén dúmá dámā bá ai mə́sīmbá mə́sə mə sɔ́ yǎ mabɔ á Égîptɛn ai á ńkōd ńnam və bɔ́ bə́ bóbolo ma a kwî biyɔŋ awôm, təge ma dǐŋ wóg, tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́, makan dɔ́ sɔŋ ǎ ngāyén kig ńnam mə ngákag běsīá bábán nyū, tɔ m̀bɔ́g yǎ ébá bábyandí ma ǎ ngāyén kig wá. Və ǹnyie anə́ Kaleb, etúgā dzáma, ḿból ā bāāla ńsīsīm ḿfə̄, ńdɔ̄ fə ǎ bíe mǎ təge tigibi, ńnye mǎyi kə ai nyé á ńnǎm yā á ḿbə̄ yén, mvɔŋ bod dzié yayi wóge ai wá, 25Bamalekít ai Bəkanǎŋ ḿbɔ̄ báyi lígī á ńsiəbə sí, və okídí yā yób mǐ kīlán, mǐ nɔŋ zěn yā ńkōd ńnam m̀fág yā máŋ bímvyál” Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ kɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron, nyé nâ: “Ḿbə̂ mvɔŋ bod nyí yayi dzogě fúlú yə ákǎd mə sɔg ábǒg áfē ? Mə̌ wóg míńsɔg bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l básɔg ma. Ńdɔ̄ á, ma Ǹtondôbə madzó nâ: Mavu mínā dɔ́ sɔŋ, ákyāí mī hə́ kɔ́bɔ, mə wóg, mazu mína dúgan. Mim̀bim myáán myǎzu lígī mí dzōgó á ńkōd ńnam mú, mínā bə́sə̌ yā bə́ ngáman láŋ a tádigi ókala míḿbú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mvug; é mínā yā mī ngásɔg ma. Təge fɔ́ɔ́, myǎyǐ kig kə ńnam mə ngábɛ́dē wɔ̄ á yób, mə kaní sɔŋ nâ, myǎyi tɔbɔ étē, səsalá fɔ́ɔ́ hə Kaleb, ndómán Yefunɛ ai Yosué, ndómán Nun. 31É bɔ́n báán mī ḿbə́ dzô nâ bâyi bilǐ mīńkóm, mayi kə ai bɔ́ wē, ḿbɔ̄ báyi yəm é sí mī ngábyándi. Ḿfág wáán, myǎyi wú mim̀bim á ńkōd ńnam mú. Bɔ́n báán bâyi bɔ̌ bə́nɔ̄nī bíyə́m á ńkōd ńnam á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi; bâyi bəgə éndə́gə́lə́ yā bísóó byáán a kələ kwí anə́ é mod mvúa yǎ ábə̄ mína a bómbo m̀bim á ńkōd ńnam mú. Ḿból myāfə́b ńnam á táŋ məlú mə̄wóm mə́nyi, éyə̄ fə myǎyi bəgə̌ ḿbəgə̌ yā ábē dáán nālá á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, anə́ ámǒs, ǹgúmā ḿbú: eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mə̌ līŋán ai mínā. 35Ḿból mə̄ kɔ́bɔ́ nyū, éyə̄ á fə mǎyi bɔ̌ nālá ai ḿbə̂ ǹkundǎ bod ósə̄ nyɔ́, yǎ á ngátə́bə̄ nâ a lúman ai ma: bə́ sə̄ bázu mǎn wú á ńkōd ńnam mú”. Ńdɔ̄ é bod Mósɛs a ngálóm kə̄ fə̄b ńnam bə́ ngákə sɔ́ bə́ ngakɔ́bɔ və emgbáŋ, nə́ ayɔŋ á kɔ́bɔ ai ǹnam abé. Ébá bə́ ngátíē ndɔ́ŋ emgbáŋ nálā ású ńnam bə́ ngáwú dzóōm áwú ńsibiná á mís mə́ Ǹtondôbə. Yosué, ndómán Nun, bân Kaleb, ndómán Yefunɛ, ḿbɔ etám bə́ ngáyiŋ á é bod bə́sə̄ bə́ ngákə̄ á éfə̂b ǹnam. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngáman kad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ńkɔ́bɔ̄ ósə̄ nyú; ńdɔ bod bə́ ngáyón mod ǹyón. Kídí léndē ná, ai ǹdib kídí ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d á miǹkǒl á yōb, bɔ nâ: “Bíā bá, byǎkə bɛ́d á ńkǒl, amú Ńtondôbə a ngádzɔ́ nâ bǐ byandi yǎ nyē Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ: “Dzé myābɔ dzílī ? Kə mǐ dāŋ ábēndé Ńtondôbə a ! Dzǎm tē lə́ sə́ kig kwí m̀bəŋ, mǐ bə́ bɛ̄d, amú Ńtondôbə a sə́ kig ai mínā. Tə myǎkə, miǹzízíŋ mí zāā kə́ mína mǎn tsāg. Bamalekít ai Kanǎŋ bə́ nə̄ mínā ósū. Bâyi mína maná saŋ ai fa bitá ḿból myābiě kīg fə Ǹtondôbə, ńdɔ̄ nyé a sə́ kīg fə ai mína ngǎm.” Ńdɔ̄ bə́ ngázombo bɛ́d á miǹkǒl á yōb, tɔ anə́ ézīmbí élad Ńtondôbə é ngálígī á ńkān ai Mósɛs, təge tyé akǒl. Ńdɔ̄ hḿ Bamalekít ai Kanǎŋ yā bə́ ngábə́ á miǹkǒl bə́ ngásus, bə́ kpē bɔ̄ só, bə́ tsáág bɔ̄ a kələ kwí á Horma. Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: éyɔŋ mǐ ngānyīī á ńnam myǎyi kə́ lōŋ mvóg á māvə́ mínā, 3ábōg myātúni biyə́m ású Ńtondôbə tɔ á étīē mə́túnuŋa bádígi, ngə́ édzí zəzə mə́túnuŋa, tɔ ású ékpân mətǐŋ, tɔ á kig á étīē mə́túnuŋa mə́ áfáŋ, tɔ ású ábǒg mə́bóg mə̄nén, ású yə̄ nâ myǎvə̄ Ńtondôbə m̀bəmbə fəb yǎ ā vɔ́lī nyé ńnə̄m, á ngab biyə́m byáán, tɔ ébí bīnén, tɔ ébí bítɔ̄g, 4m̀və̂ mətúnuŋa a yi sɔ́ ai á dwé éfas ovug áwômǒ yā óvug wóé ó tɔ̄á ḿfugán ai líd m̀bɔ́n dzyā ai etun ású é ngab mətúnuŋa dzié nyémēn, 5wayi bɔ ésoe məyɔg, anə́ mān ńtómbá líd mənyú dzyā ai etun á wāyi bág ai mə́túnuŋa bádígi ngə́ ai zəzə mə́túnuŋa. 6Ású étud kábad, wayi nɔ̌ŋ mɔ́ mə́ ndə̄tə́g ovug mə́bɛ̄ o bámán ai líd ḿbɔ́n ébɛ̄ ai etun; 7ai líd mə́nyú ébɛ̄ ai etun, á wāyi túnī Ńtondôbə á ḿbəmbə fəb mətúnuŋa mə́ évɔ́li ǹnə́m. 8Ngə́ ńnōm nyag nye watúni á mə́túnuŋa bádígi ngə́ á zəzə mə́túnuŋa, ású ékpân mətǐŋ məziŋ ngə́ kig nâ á mə̄túnuŋa mə́ édzai mvɔí ábə Ǹtondôbə, 9á éyə́m bázu ai dzɔ́, bə́ bə̄dé mɔ́ mə́ ndə̄tə̄gə́ ovug mə́lɛ́ á yób ḿbāmāná ai líd ḿbɔ́n élɛ́ ai etun; 10abǒg te wǎyī bɔ̌ mə̄túnuŋa mə́ ésoe məyɔg á tâŋ líd wɔ̂n élɛ́ ai etun, á mə̄túnúŋa mə́ ḿbəmbə fəb evɔ́li ǹnə́m ású Ńtondôbə. 11Éyə̄ hḿ báyi kǎd bɔ̌ nālá ású ńnóm nyag ósə, ású ńnóm ńtómbá ngə́ ású éyə́m étɔ̄g, tɔ ǹtómbá tɔ ékə́la. 12Myǎyi kǎd bɔ̌ nālá ású éyə́m ésə myǎtúni, é táŋ biyə́m bísə̄ báyi sɔ́ ai byá ású mə́túnuŋa. Éyə̄ hḿ mod ósə yǎ áyɔŋ dóe ǎ yi bɔ̌ nālá, éyɔŋ ésə ǎ yi və́ Ńtondôbə mətúnuŋa mávɔ́li Ǹtondôbə ǹnə́m. 14Ngə́ ńdzîn mod yǎ áyɔŋ afə́, ā sɔ́ tɔbɔ ábə̄ mínā, ngə́ á ngab elíg dzāān nyé a və́ fə mətúnuŋa mə́ ḿbəmbə fəb evɔ́li ńnəm Ńtondôbə dzam də́dā. Ákyāí mod ósə m̀bɔ́ ḿbɔ́g ā yi bɔ, éyə̄ fə étógán bod bə́sə fǔfulu é ngābɔ̌ nālá á mə́lú mázu. 15Mvéndé tě é tɔbɔgɔ dzǐdzīá ású mod ósə tɔ mod ǹnam, tɔ ǹdzín, e tɔbɔgɔ ǹnǒm mvéndé ású áyóm bod dáán ásə á mís mə́ Ńtondôbə, efyal məsú yâbɔbɔ tɔ ású dáán mínā bə́bēn tɔ ású bə́dzín. 16Mvéndé é tɔbɔgɔ dzǐdzīá, ngul yǎ ádzālā dzɔ dzyǎ, ású dáán ai ású ńdzín yǎ á tɔá ábə̄ mínā.” Ndɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Kadá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: éyɔŋ mǐ ngānyíí á ńnam mǎkə ai mínā, 19mǐ kadəgə vaa ńgūmā ngab ású Ńtondôbə á bídí myāyi syé ńnǎm tē. 20Á ékɔ̌g óngamvén myāyi kɔg, mǐ vaaga emvúm dzyá, mǐ vāā ngab dzyǎ ákyāí fə myǎyi bɔ ású é byə́m bísə myǎsoe á ńsəŋ á myāwólo. 21Mǐ vâ Ǹtondobe é ngab yâdaŋ m̀bəŋ a mə́kɔg máán; mə́béndé mə́sə̄ má mábəbə á fə ayɔŋ dáán yā é ngongo yázu. Ngə́ mī dāŋ á fūán ábēndé dá zǐŋ yā Ńtondôbə a ngávə́ Mósɛs, mvéndé dzyā yǎ Ńtondôbə a ngátə́lē mínā ânyǔ Mósɛs a tádigi ámōs yā á ngāvə́ Mósɛs məmvéndé móé ai é mam məvɔ́g yā á ngāvə́ áyōm dáán, myǎyi bɔ naa: ngə́ étōgán bod ésə̄ ńdzɔ̄ é dāŋ ábēndé á fūán, bə́sə̄ ḿbɔ̄ báyi və́ mə́túnuŋa bádígi ai mǎn étɔ̌ŋ nyag á ḿbəmbə fəb evɔ́li ǹnə́m Ńtondôbə, ḿbāmāná ai mətúnuŋa mə́ ésoe məyɔg ai etsíga éfə́ ákyāí ábēndé á nə́, á tuniŋǐ fə etud kábad ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m. 25Fada a yi kpe ákə̌ŋ ékom ebyandí ású étógán áyóm bod bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ásə, bə́ sɔ́ hḿ bǐ bidzǔgá ású évūs é bɔ̄bán á fūán. Éyɔŋ bə́ man yǎ sɔ̄ ai mim̀və́án myábán nālá, ai bidí bí ánág ású Ńtondôbə, bə́ tə́lé byā á mís mə́ Ńtondôbə á étīē mə́túnuŋa ású ńsə́m nə̄ básīngi ǹsə́m fūán. Ayóm bod bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ásə lâyi bǐ bidzǔgá, dzam də́dā fə anə́ bə́dzín bə́sə̄ bə́ tɔá ai bɔ́, amú ǹsə́m fūán wá bə̄ ńsə̄m áyɔŋ ásə. Ngə́ mod m̀bɔ́g nyē hḿ á hə sə́m á fūán, a yi túnī mān étɔŋ ékə́lá ókala ésəb dzyá, á mə̄túnuŋa ású ńsə́m. Fada a yi kpe ákə̌ŋ ékom ebyandí ású é mod a hə́ dímī nyɔ́ ai ńsə́m ā bɔ̄ á fūán, éyɔŋ ǎ man yǎ bɔ ékpe akə̌ŋ ékom ebyandí tē, mod te a yi dzuuban, tɔ a nə mɔ́n ǹnam yǎ áyɔŋ Ísraɛ̂l, tɔ̌ kig a nə ǹdzín yǎ á tɔá ai mínā. Abéndé á nə dzam dá ású é mod ósə ǎ bɔ̄ ńsə̄m fūán. Hədá, ényɔ́ ósə a váŋ daŋ mvéndé, tɔ mɔ́n ǹnam tɔ ǹdzín, Ǹtondôbə émēn nye a hə́ byandi, bə́ tsígī nyé dzwé á mvɔŋ bod dzié. 31Ǎ byāndí ányu Ńtondôbə, a daŋá mvéndé dzīē, akyaí mǒd tē á dzáŋa á ékɔ̄á, evǔs dzíé é tīī ai ǹkug wóé ósə.” Ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai Eleazâr, mɔ́n Áron nâ, á vâ bídídiga bíwúmuŋa âsúb étē á kə ai ndóan tē vóm ḿfə̄. 3Amú bídídiga bíwūmuŋa bí bǒd yā bə́ ngásə́m bīlí bí ńtɔá yā míḿfūbán mí byə́m amú bálə́dē byā á mís mə́ Ńtondôbə, bə́ mān fə̄ byá fúbu, bə́ mana lwí bikiě yā étē bí bɔ bibúdugǎ yā âlatâr, byâyi bɔ̌ ndəm ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” 4Ńdɔ fada Eleazâr a ngánɔŋ bídídiga bíwúmuŋa bí ngábə́ ńkomán ai ekie á é bǒd yā bə́ ngádíg á ndóan bə́ ngásɔ́ ai byá, ńdɔ̄ bə́ ngáman byá lwí ai hámaŋ nə́ bí bɔ bibúduga bí álatâr. 5Byâyi kǎd tsog bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ, é mod á sə́ kig fada, ényɔ́ yǎ á sə̄ kig mod yǎ mvɔŋ bod Áron, ǎ bə̄lə́ kig nâ a súbugu babi nâ a dígi ewúmā ású Ńtondôbə, a zǎ bɔ̄ anə́ Kōré ai ǹsámbá wóé, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó ânyǔ Mósɛs. Kídí lénde yə válā, etógán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngasɔg Mósɛs bân Áron bɔ́ nâ: “Mǐ man yǎ wē bod bə́ Ńtondôbə.” 7Éyɔŋ ekóán áyɔŋ é ngábə́ tógan nâ yálūman ai Mósɛs bân Áron, ńdɔ̄ bə́ ngábəbə á ébə̌m bíkóán. Ńdɔ ǹkúd ó ngáyali ebə̌m, olugú Ǹtondôbə ǎ ngáyéne fɔ́ɔ́. 8Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngákə̄ ósū ébə̌m bíkóán. 9Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé nâ: “Kódógán á zāŋ ékóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l dzí, mayi dzɔ́ dígī étīe etíé.” Ńdɔ̄ bə́ ngáku bə́ búdúbú ai məsú á sí, 11ńdɔ̄ Mósɛs ǎ kad Áron nâ: “Nɔŋɔ́ édīgi ewúma, ó fūdī ndóan yǎ ō nɔ̄ŋ álatâr, ó fūdī otú étēde, kələ́ ai dzɔ́ ávōl á ékōān bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó bɔ akə̌ŋ éfúbū nyɔ́l. Amú olún ó sɔ́ yǎ ábə Ǹtondôbə, ńdɔ̄ fə ebubua ókɔ̌n é tádi yǎ.” 12Áron á bɔ̌ á fɔ̄ɔ̄ anə́ ḿból Mósɛs a ngádzó, a kə́ fɔ̄ɔ̄ ḿbīl á ékōān bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, vədá, hála ebubua ókɔ̌n é tádi yǎ fɔ̄ɔ̄ á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Ńdɔ a ngákúb éwūma á mǎn fɔ̄ɔ̄ bɔ ákə̌ŋ éfúbū nyɔ́l. Ńdɔ a ngátə́bə̄ á zāŋ mim̀bim ai bəvə́və̄ə̄, ńdɔ ebubua ókɔ̌n é ngátə́bə. 14É bod bə́ ngáwú ébubua ókɔ̌n dzī bə́ ngábə́ bakúda awôm ai bə́nyi ai bod miǹtɛd zamgbál , təge láŋ ébá bə́ ngáwú á étɔ̌m Kōré. 15Ńdɔ̄ Áron a ngádúgan sɔ́ kɔ́b Mósɛs á ébə̌m bíkóán. Ebubua okɔ̌n é tə́bə́ fɔ̄ɔ̄. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Bə́ və wa anə́ ndá bod ǹtəm élé, miǹtómbá myábá mísə̄ mí və̄ wa ású mə́ndá mə́ bod mábá miǹtəm bílé áwômo ai míbɛ̄. Wayi til dzwé mod ósə̄ á ńtəm élé. 18Á ńtəm élé Lévi, wayi til dzwé Áron amú ńtōmbā yā mə̄ndá mə́ bod mə́ Lévi wâyi bi ńtəm élé. 19Wayi myá fudi á ébə̌m bíkóán, á étɔá wúsinɛd ósū, é vóm mākad tóban ai mínā. 20É mod yǎ ńtəm élé wóé wáyi fái, énye fɔ́ɔ́ māyi tɔ́b: nálā wâyi bɔ̌ naa, míńsɔ́g bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l básɔg mínā mí bɔ anə́ myâman.” 21Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ miǹtómbā myábá mísə̄ mí ngávə́ nye anə́ mod ǹtəm élé ḿbɔ̄g, miǹtəm bílé áwômo ai míbɛ̄ ású mə́ndá mə́ bǒd bēsīá mábán mə́sə. Ǹtəm élé Áron ó ngábə́ fɔ̄ɔ̄ á miǹtəm bílé mítē. 22Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákə̄ myá dzóge Ńtondôbə á məkǒl á sī á ndá ebə̌m étsíg ǹtól. Ámōs ó ngábə̄ ó tsâ válā, éyɔŋ Mósɛs a ngákə̄ á ébə̌m étsíg ǹtól ǹtəm élé Áron ású ndá bod Lévi ó ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ ḿfāíán, miǹsɔ́man mí ngáman kúlan, sǎm é mǎn kúlan, bibumá bí mān wúm, bí mān fə wólobo. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngánɔŋ miǹtəm bílé mísə̄ á mís mə́ Ńtondôbə, a dúgán kə ai myá á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáyén ai mís mábán, ńdɔ̄ fə mod ósə a ngádúgan nɔŋ ńtəm élé wóé. 25Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu kad Mósɛs nâ: “Dúgán fudi ńtəm élé Áron étɔá étsíg ǹtól ású éyə̄ wáyi kǎd tə́bə̄ étē ó ńtɔ̄á ndəm ású é bod bə́ nə́ ḿbə̂ ǹló bā. Wayi tə́lē miǹsɔ́g myábá, bə́ ńtɔ̄á təgě fə ma sɔ́ bwē mə̄lɔ́, ńdɔ̄ bɔ̂ təgě fə bǎd wú.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábɔ fɔ́ɔ́ anə́ Ńtondôbə a ngábéndē nyé. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bákad Mósɛs nâ: “Yénə́, bíā bá byáman dzáŋ, byǎyi fɔ́ɔ́ mǎn wú bíā bə́sə. Ényɔ́ ósə yǎ ā súbu á étɔbɔgɔ Ńtondôbə a wú. Yə byǎyi fɔ́ɔ́ mǎn wú bíā bə́sə a kələ kwí ényɔ́ mvúa ?” Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngádzó ai Áron nâ: “Wǎmēn ai bɔ́n bóé ai ndá ésōá, mínā myāyi bəgə ḿbəgə míńsə́m yā é mam mánamba m̀fúfúb étɔbɔgɔ. Wǎmēn ai bɔ́n bóe, mínā myāyi bəgə ḿbəgə míńsə́m yā é mam mánamba etíé bəfada dzáán. 2Zǎg fə ai bəbə́nyɔ̄ŋ yā ébəgá Lévi, mvóg ésōá, bə́ bámán ai wa, mǐ sye wǎmēn ai bɔ́n bóe ósū ébə̌m Ebɔɔlɔ. 3Bâyi wa vɔ́lī ésíé, bə́ bɔ̌ fə esíé ésə̄ yā ébə̌m. Dá eki təge súbū babi ai mim̀fúfúb bísóá, ngə́ álatâr, ású yə̄ nâ tɔ bɔ́, tɔ mínā bə́bēn, mǐ zā wú. 4Bâyi báman ai wa, bə́ ngasyé ésīē yā ébə̌m Elîgan mətǐŋ, ású ésíé ésə̄ yā Êbə̌m, zəzə mod təge mína súbū babi. 5Myǎyi sye bīsíé yā ébə̌m ai ébí yā âlatâr abǒg te olún wâyǐ kīg fə bǎd yóŋ Ísraɛ̂l á nyɔ́l. 6Mǎ mə̄ ngánɔŋ bəbə́nyɔ̄ŋ bân bɔ́n bə́ Lévi á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nə́ mə́ dási wa bɔ́. Ḿból bə́ nə́ "ḿvə̄án", báwōge ai Ǹtondôbə, ású ésíé yā ébə̌m Élígan mətǐŋ. 7Wǎmēn ai bɔ́n bóe myǎyi syé ésīē bəfada ású é mam mə́sə̄ mábəbə alatâr ai émá mə́sə̄ mə́ nə́ á ńtsígi á yād. Myǎyi syé ésīē ólugú yā é nə́ ésīē bəfada dzam dá é zəzə mod yǎyi súbū babi, yayi wú. " 8Ǹtondôbə nyé ai Áron nâ: "Mə və́ yǎ wa ngab yǎ é byə́m bányie ma. É byə́m bísə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bávə́ á mə̄túnuŋa, mavə́ wā byá ai bɔ́n bóe anə́ ngab yawóge ai wa, ású ábéndé yā ńnǒm etɔá. 9É byə́m bī ḿbyā byáyi wóge ai wa á mīḿfúfúb bífái, á bīdí yā bávə́, míḿvə́án mísə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bádúgan ma və́ anə́ mə̄túnuŋa, ai ású ébúli miǹsə́m, mətúnuŋa mə́ ékomoŋa: byə́m bítē yā bí nə́ éyə̄gan ḿfúbán, byáwóge ai wa ai bɔ́n bóe. 10Myǎyi kǎd dí é byə́m bí nə́ éyə́gan ḿfúbán. É dzóm ésə̄ é nə́ fám é nə̄ byá dzǎm dí. Wayi bəbə byə́m bítē nâ bí nə́ m̀fúbán. 11Ngab dzoě fə̄ nyí: é dzóm ésə̄ bə́ kándí á mīḿvə̄ań mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á byə́m bálə́de ai mɔ́, mavə́ wā byá, ai bɔ́n bóe, ai bəngɔn bóe, ású ábéndé yā á ńnǒm etɔá. É mod ósə a nə́ ḿfūbán á ndá dzóe a nə byá dzǎm dí. 12É dzóm ésə̄ yádaŋ m̀bəŋ á ḿbɔ́n, é dzóm ésə̄ yádaŋ m̀bəŋ á mīḿkpámáŋ məyɔg ai ovə́ga mə́kwé bídí mə́ ósú yā bávə́ Ńtondôbə, mavə́ wā byá. Mə́kwé bídí mə́ ósú yā ńnam wábá, á bázu və́ Ńtondôbə, máwōge ai wa. É mod ósə a nə́ ḿfūbán á ndá dzóe a nə mɔ́ dzǎm dí. 14É dzóm ésə̄ é nə́ məndúga á ńnam Ísraɛ̂l yáwōge ai wa. 15Ǹtól ósə̄ yā ékokoma é və̄ə̄, tɔ á bod, tɔ á bīyə́m á bázu və́ Ńtondôbə, yáwōge ai wa. Hədá wayi táŋ ńtōl mod ósə, o táŋá fə ǹnóm tsíd mvid. 16Wayi nyé táŋ á ngɔn abyálí díé, á táŋ bəsíkel bəsílíba bə́tán, anə́ síkel yǎ ḿfūfúb étɔbɔgɔ yǎ á nə bəgəra məwóm mə́bɛ̄. 17Hə ǹnyie anə́ ńtōl nyag, ǹtól ńtómbá ai ǹtól ékə́lá, ḿbya wǎyǐ kig táŋ: bí nə mim̀fúbán mí byə́m: wayi myǎm məkǐ mábán âlatâr á yób, o dígí fə məvɔ́ŋ mábán anə́ mə̄túnuŋǎ yā ndóan, anə́ fəb evɔ́li ású Ńtondôbə. 18Miǹson myábán myâyi wógē ai wa, ai ongon élə́de ai abɛ̌ yā á ḿbɔ̄ ńnōm. 19Ńkyábán ósə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l báyi kyábī ású Ńtondôbə á mīḿfúfúb mí byə́m, mavə́ wā wá ai bǎn fám bóe ai bəngɔn bóe ású ábéndé yā ńnǒm etɔá. É nə elǎd kōlé ai ǹkǔ á mís mə́ Ńtondôbə ású dóe ai ású mvɔŋ bod dzóe.” Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngádzɔ́ ai Áron nâ: “Wǎyǐ kig bǐ ngab elíg á ńnam wábá, wǎyǐ kig bǐ ngab á zāŋ dzābá. Mǎ mə̄ nə́ ngab dzóe á élīg dzóē á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 21Mavə́ bɔ́n bə́ Lévi éfās áwômo ésə̄ yā bákándī á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l anə́ ngab elíg, ású mân bísíé bábɔ, ású bísíé bábɔ̄ á ébə̌m Élígan Mətǐŋ. 22Tə bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l básūbu babi ai ebə̌m Élígan Mətǐŋ: bə́ zā mān wú. Lévi énye ǎ yi syé bīsíé yā ébə̌m Élígan Mətǐŋ, bɔ́n bə́ Lévi bâyi bəgə ádǐd yā mīńsə́m myábán, nálā ó nə abéndé yā ńnǒm etɔá ású ngongǒ bod dzáán: bɔ́n bə́ Lévi bâyǐ kig bi élíg á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l: amú é ngab awômo yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bákándī ású Ńtondôbə ńdzɔ mavə́ bɔ́n bə́ Lévi anə́ ngab elíg. Asú tē hḿ mə̄ ngákad bɔ́ naa bâyǐ kig bi élíg á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” 25Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: “Wayi kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Lévi, wa ai bɔ́ nâ: éyɔŋ myǎnɔŋ á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l é ngab awômo yǎ māvə́ mínā anə́ élíg, myǎyi kǎd nyie é ngab Ǹtondôbə, ngab awômo yǎ ngab awômo. Yayi bɔ̌ ngab yǎ bánɔŋ ábə̄ mínā, dzam də́dā anə́ óvə́ga yǎ bánɔŋ ángīn ai m̀kpámáŋ wɔ̂n yā bánɔŋ á étɔ̌g. Nálā tē ńgɔ̄ á fə̄ myâ myǎyi kándī ngab Ǹtondôbə á mə́ngab mə́sə̄ yā myākándī á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. É dzóm mǐ kándí nālá ású Ńtondôbə mǐ və́ə́ Áron. Míḿvə́án mísə mǐ bi, mǐ kándigi é ngab Ǹtondôbə, é dzóm ésə̄ yádaŋ m̀bəŋ á byə́m bísə̄ étēdē ńgɔ mǐ kándigi m̀fúfúb ngab. Wayǐ fə̄ bɔ́ kǎd nâ: ǹnyie anə́ myǎvaa édzí yádaŋ m̀bəŋ, mīḿvə̄án mítē myǎyi bɔ ású bɔ́n bə́ Lévi, məkwé yā ángīn ai émā yā êtɔ̌g. 31Mǐ ńtɔ̄á mya dzǎm dí vóm ósə, mínā bə́bēn ai bod báán: mân mə́ ésíé yā myāsyé málā á ébə̌m Élígan Mətǐŋ. Myǎyǐ kig bəgə ńsə̄m ziŋ étēde, hə ǹnyie anə́ mī tádí vaa é dzóm yádāŋ m̀bəŋ; ńdɔ myǎyi bɔ̌ təge bɔli míḿfúfúb mí byə́m yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáfúbū nə́ mǐ zā wú.” Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs bân Áron nâ: “Miǹtə́lán mí mǎm yā é mvéndé Ńtondôbə ǎ til mí: kada bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nə́ bə́ zu ai evə́lē nyag, təge ai dzɔ́ ényūngi ngə́ átǎ ziŋ, tə nyag te yabɔ nə́ e ngátám yǎ syé lóbele. 3Myǎyi dzɔ və́ fada Eleazâr: bâyi dzɔ kúlī á ńkān, bə́ tsíg fə dzɔ kíŋ á mís mə́ fada Eleazâr. 4Eyɔ̌ŋ te ǎ yi nɔ̌ŋ məkǐ mə́ nyag ai onyǔ wóé, a myamá mɔ biyɔŋ zamgbál ásū ébə̌m bítógan. 5Á mvús hálá bâyi dígī nyag á mís móé, bâyi dígī ékob, miǹson ai məkǐ, məbí fə dzam də́dā. 6Fada a yi nɔ̌ŋ ndzaag bilé bí ábaŋ, kíé, hísób ai m̀fuŋ bâ, a woá byə́m bítē á ńsum ndóǎn yā nyag yadíg étē. 7Á mvús te, fada a yi sǒb bīyé bíé, a wɔ́bɔ́ fə məndím, á mvús vālá, a yi dúgan á ńkān, dzam dá a tɔbɔ ai eboe á nyɔ́l a kələ kwí ngōngógóle. 8É mod a hə́ dígi nyag a yǐ fə̄ sǒb bīyé bíé á mə̄ndím dzam də́dā, a tɔbɔ̌ fə ai eboe a kələ kwí ngōngógóle. 9Hə mod yǎ á nə̄ ḿfūbán təge ai eboe ńnye ǎ yi wólō ásǔb nyag təge dɔ́ nyie á ńkān, hə é vóm ó nə́ ḿfūbán. Asǔb tē lâyi nyieban ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nə́ bə́ kad bəlan ai dɔ́ ḿbámāná ai məndím mə́ ńsalan. Nálā ó nə mətúg ású míńsə́m. 10É mod ǎ yi wólō ásǔb nyag a sobo hḿ fə biyé bíé, a tɔbɔ ai eboe á nyɔ́l a kələ kwí ngōngógóle. Mvéndé yāngātséndébán kig tɔ ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, tɔ ású bə́dzín yā bə́ tɔ̄á ábə̄ bɔ́. É mod ǎ nāmbá ḿbim tɔ kán m̀bim fé tɔ fé, a bəgə́ éboe á táŋ məlú zamgbál. 12A yi vaa éboě tē ai məndím mə́ ńsalan ámōs lála, eyɔ̌ŋ tē ámōs zamgbála, a ńtɔ̄á ḿfūbán. É mod ósə a ngánamba m̀bim, m̀bim é mod ǎ ndəm wú, təge bɔ̌ nə́ á vāa eboě tē, a kə́ bɔli étɔbɔgɔ Ńtí, mod tě a yi vaaban á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. A bəgə́ éboe, amú á ndzí kig fûban ai məndím mə́ ńsalan a kánga hḿ ai eboe dzíé tē. " 14Mvéndé é nə: éyɔŋ mod a wú á ébə̌m, é mod ósə a nyî á ébə̌m tē ngə́ kig ényɔ́ á hə́ bə́ ébə̌m tē a bəgə́ fɔ̄ɔ̄ éboe á táŋ məlú zamgbál. 15Ngə́ mvīé, ngə́ ésōá, ngə́ ndə́g é yô, təge ai dzɔ́ ńyalán ai ekob ai ǹkǒl, dzɔ̂ é bə̄gə́ fɔ̄ɔ̄ fə eboe. 16É mod ósə ǎ nāmbá é mod a hə́ wêbán ai akɔ̌ŋ, áfūb bitá, ngə́ á namba ḿbim, éyɔŋ zǐŋ kig nâ bivɛ̌s bí mod ngə́ ábōm sɔŋ, mod te a bəgə́ éboe á táŋ məlú zamgbál. 17Ású díé, bâyi nɔŋ ásǔb nyag ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, bə́ fūdí dɔ́ á é byɛdəga zǐŋ yā báyi soě mə̄ndím mə́ ńsalán étē, məndím yā ńlod óswé. 18Mod yǎ á nə̄ ḿfūbán təge eboe a yi nɔŋ ńtə̌m hisób, a dǔ wā á mə̄ndím mə́ ńsalán mə́tē, ǎ ngakə a myam á ébə̌m ai á bibyɛdəga bísə ai é bod bə́ nə́ vóm tē, ai é mod ǎ nāmbá bivɛ̌s bí mod ngə́ é mod a wébán á bītá, ngə́ ḿbím ó hə́ wú, ngə́ ábōm sɔ̌ŋ kig. 19É mod a nə́ ḿfūbán a yi kúb ényɔ́ á bəgə́ éboe ǹsalán ámōs lála, ábōg ámōs zamgbála wáyi kə́ kwī, hála ǎ vǎ yā nye ǹsə́m wóé. É mod bə́ ndəm vaa éboe a yi sǒb bīyé bíe, a wɔ́bɔ́ fə məndím, ai ngǒngógóle, a ńtɔ̄á ḿfūbán. 20Ḿfág é mod a hə́ bəgə eboe, təge bɔ̌ nə̄ bə́ fúbū nyé, ákyaí mǒd tē lâyi vaaban á étōgán amú yə̄ nâ a zǎ kə́ bɔli tə́mpɛl Ǹtí, bá ndzí kig nyé kúb mə̄ndím mə́ ńsalán, a bəgə́ éboe. 21Ású dábán é mvéndé nyī yayi tɔbɔ, təge fə́ŋəle dzôm ziŋ étē. É mod a kúb mə̄ndím mə́ ńsalán a yi sǒb bīyé bíé, ényɔ́ ā nāmbá mə̄ndím mə́tē a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle. 22É dzóm ésə̄ yáyi kob é mod a bəgə́ éboe dzɔ̂ yâyǐ fə bəgə éboe, ńdɔ̄ fə̄ é mod ósə ǎ yī dzɔ́ namba a yi bəgə éboe a kələ kwí ngōngógóle.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkunda bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ósə̄ ó ngákə suan á ńkōd ńnǎm yā Sín, á ngɔn osú yǎ ḿbū; bə́ kōmó étɔá á Kadɛs. Éyə̄ Míryam a ngáwú hālá, bə́ dzə̄bə́ fə̄ nyé hālá. 2Ḿból bod bə́ ngábə́ təge ai mə́ndím bányú, bə́ ngakɔ́bɔ fɔ́ɔ́ ai Mósɛs bân Áron. 3Bə́ ngadzə́ŋ Mósɛs bitɔm, bɔ́ nâ: “Bǐ lígī mǎn wú, éyɔŋ bəbə́dzāŋ bə́ wâg á mís mə́ Ńtondôbə. 4Dzé bēn ō zaa ai Ayɔŋ Ńtondôbə á ńkód ńnam mú, nə́ bǐ zu mǎn wú. Ngɔ̄ā bíā, ai biyə́m byáán ! 5Etɔ̌m dzé bēn ō kódogo ai bíā Égîptɛn, nə́ wazu wadudu bíā á ḿbə̂ ǹnam mú ? Təge ai é hóm bábɛ bidí, təge ai bílé byáwúm, təge ai atín wɔ̂n, təge ai andím yə̄ ányū !” 6Ńdɔ̄ Mósɛs bân Áron bə́ ngálíg ńnam hálā, bə́ kə́ tə́bə̄ á ḿbɛ̄ sí Ábáá bítógán, bə́ búdúbú ai məsú á sí. Ńdɔ̄ bə́ ngáyén dúmá Ńtondôbə. 7Ǹtondôbə ǎ ngakɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé nâ: 8Nɔŋɔ́ ńtúm wóe, ó tógán ǹnam, mína mǎnyɔ̄ŋ Áron, eyɔ̌ŋ tē myāyi kɔ́bɔ ai ǹkóm nə́ ó və məndím móé, á mís mábán. Wayi bɔ́ kúlī mə̄ndím á ńkōm, ǒ nganyû bɔ́ ai biyə́m byábán.” 9Ńdɔ̄ á Mósɛs a ngábódo ǹtúm é hóm ó ngábə́ tə́lə á ndâ Ǹtondôbə, ḿból bə́ ngábéndē nyé; 10Ńdɔ a ngáman tógan ńnam ákōm hā, nyé ai bɔ́ nâ: “Kyɛ̌ nə̄ ná ! Yə bǐ ńkūlí fɔ̄ɔ̄ mína məndím á ńkóm nyú ánā ?” 11Mósɛs a bɛ́de wɔ́ a bímī ńkóm ńtūm biyɔŋ bíbɛ̄, məndím mə́ ngakwí á tūbúg tubúg, bod bə́ nganyú ai biyə́m. 12Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs bân Áron nâ: “Ḿból myā ndzí kig mə yə́bə, nə́ mǐ və ma olugú á mís mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ á mādzó nâ, myǎyǐ kig kə ai áyɔŋ dí ńnam mǎyī bɔ́ və̄.” Məndím yā Mēríba hḿ mālá, é vóm bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásɔg Ǹtondôbə ai é vóm á ngālə́dē bɔ́ ḿfūbán wóé á ngə́ə́ŋ. Ńdɔ Mósɛs a ngálóm bod, bə́ tíege á Kadɛs ábə ǹkúkúmá yā Edom, nyé nâ: “Éyə̄ mǎnyɔ̄ŋ Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ ná: Wǎmēn wayəm ábím miǹdzǔg bī ngátóban ai myá. 15Běsīá báán bə́ ngásus á ńnam Égîptɛn, bǐ tɔ̄bɔ́ we eyə́gan kɔ́m. Ńdɔ Egîptɛn bə́ ngátíbili bíā ai běsīá báán. 16Ńdɔ bǐ ngálóē Ǹtondôbə. Ńdɔ a ngáwóg ńtad wáán, a lómo éngə́lɛs yǎ á ngāzū bía kúlī á Égîptɛn. Bíā bā bī ńtɔa yǎ á Kadɛs, tísɔn yǎ é nə̄ á suga ǹnam wóé. 17Ngə́ wadiŋ, byǎyi nâ ngə́ byālod á ńnam wóe. Byǎyǐ kig kî á mə̄fúb bídí, ngə́ á mə̄fúb mə́ wɔ̂n; tɔ məndím yā bitam byǎyǐ kig nyú; byǎyi tǒŋ hə ǹnóm zěn ǹkúkúmá, təge bái tɔ á ḿbɔ̄ ńnōm, tɔ á ḿbɔ̄ ńgāl, a kələ kwí anə́ byāyi mǎn daŋ éwógē dzóe.” 18Edom nyé ai nyé nâ: “Wǎyǐ kig kî á sí dzam, mə zǎ nɔ̄ŋ məkɔ̌ŋ ai məfa, mə bɔ̌ bītá ai wa.” 19Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ́ ai nyé nâ: “Byǎyi tǒŋ hə ǹnôm zěn. Ngə́ bía biyə́m byáán bī nyú mə̄ndím móe, bǐ yáán. Dzǎm tē lá sə́ kig m̀fǎŋ dzam nə́ mə́ lod hə ai məkǒl.” 20Edom nyé nâ: “Wǎyǐ kig lod.” Ńdɔ Edom a ngázu tóban ai bɔ́ ai mod ǹkundǎ bod ai ǹkunda bítá. 21Ḿból Édom a ngábɛn və́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l zěn á sí dzīē nálá ńdɔ̄ bə́ ngásâla. Ńdɔ̄ bə́ ngátíe á Kadɛs, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai ǹkunda ósə bə́ kə́ kwí á Ńkǒl Hor. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs bân Áron á ńnyie sí Edom, nyé nâ: “Áron á kə̄lə́ báman ai bod bóé, amú ā bə̄lə́ kig nâ a nyîgi á ńnam mavə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ḿból mī ngábɛn wóg kíŋ dzam á Mə̄ndím yā Meríba. 25Nɔŋɔ́ Áron bân Eleazâr, mɔ́n wōē, ó bɔ̄ nâ bə́ bɛd á ńkǒl Hor á yób. Eyɔ̌ŋ te wǎyi mǎn sɔ́dī Áron biwɔ́man bíé, o bɔ́dī byā mɔ́n wōé Éleazâr, eyɔ̌ŋ tē Áron ǎ yi kə́ báman ai bod bóé: éyə a bələ́ nâ a wúā válā.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngábénde, ńdɔ bə́ ngábɛ́d á Ǹkol Hor á yób á mís mə́ ékóán ésə. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngásɔ́dī Áron biwɔ́man bíé, a mǎn bya bɔ́dī mɔ́n wōé Éleazâr; ńdɔ̄ Áron a ngáwú á ńkǒl á yōb válā, ńdɔ̄ Mósɛs bân Eleazâr bə́ ngádúgan sus á ńkǒl á sī. Ekoan ésə̄ é ngáyén naa Áron a wú yǎ, ńdɔ̄ ndá bod Ísraɛ̂l ésə e ngáyón Áron á táŋ məlú mə̄wóm mə́lɛ́. Éyɔŋ ǹkúkúmá Arad, mǎn Kanǎŋ yǎ á ngábə́ tɔá á Negɛ̂v, a ngáwóg naa Ísraɛ̂l ǎ ngázu yǎ á zēn yā Atarim, ńdɔ a ngátsag Ísraɛ̂l bitá, a bǐ bə̄vɔ́g mīńkóm. 2Ńdɔ̄ hḿ Ísraɛ̂l a ngálíg Ńtondôbə mə́tīŋ mā nâ: “Ngə́ ō və́ mā áyɔŋ dí á mɔ́, mayi mǎn ndámǎn bə̄tísɔn bábá.” 3Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngáwóg kíŋ Īsraɛ̂l, a və́ bɔ Bəkananít á mɔ́. Ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ wé, bə́ mān fə ndámǎn bə̄tísɔn bábá. Bə́ yōlé ábōdā sí tē nâ: Horma. Ńdɔ̄ bə́ ngátie ai dulu á ńkǒl Hor, á zēn yǎ máŋ mə́ Súf, nə́ bə́ kə kilan ńnam Edom. Bə́ ngə́lə̄ á zēn nālá bod bə́ ngasáŋan fɔ́ɔ́, təgě fə dzíbi. 5Bə́ ngasɔg Ǹtondôbə bân Mósɛs, bɔ́ nâ: “Amú dzé mī ngávaa bíā á Égîptɛn, mǐ bɛ́də́ ai bíā mú, nə́ bǐ zu mǎn wú á ńkōd ­ńnam mú ? Ḿbāŋála təge ai nyé məndím təge ai mɔ́: bǐ kád yǎ ńdīán bídí bí ázóé bī.” 6Ńdɔ Zambá á ngálóm áyɔŋ é nyóé yádígan, é ngalób bɔ̄, abuí bod á ngawú fɔ̄ɔ̄ âyɔŋ Ísraɛ̂l. 7Ńdɔ̄ hḿ ńnam ó ngázū ábə̄ Mósɛs, wá nâ: “Bǐ sə́m ḿból bī kɔ́bɔ̄ ai Zambá, bǐ kɔ́bɔ́ fə ai wa. Kogólan ai Ǹtondôbə nə́ á vâ é nyóé nyī ábə̄ bíā.” Mósɛs ǎ ngakogolan á fɔ̄ɔ̄ ású áyɔŋ. 8Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Lwí nyóé ekie, ó kə̄le dzɔ á ǹlinga á yób, é mod ósə̄ nyóé ē lób, hə ǹnyie anə́ ā bəbə dzɔ̌, a ńtɔ̄á mvɔ̄í.” 9Ńdɔ fɔ́ɔ́ Mósɛs a ngáman lwí nyóé ekie, a kəlé dzɔ̄ á ńlinga á yób, á ńtɔ̄á naa ngə́ nyóé ē lób mod, ǹnyie anə́ ā bəbə nyóé ekie a ńtɔ̄á mvɔí. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíe ai dulu, bə́ kə́ vūl mīńkán á Ovod. 11Bə́ dúgán tíē á Ovod, bə́ kə́ vūl mīńkán á Iye Aravim, á ńkōd ­ńnǎm yā ó tsáá ai Moab, á ńtólē dzób. 12Bə́ dúgán tíē hālá bə́ kə́ vūl mīńkán á kíníŋ Zéred. Bə́ dúgán tíē hālá bə́ kə́ vūl mīńkán á Arnôn á yād. Abóŋ óswé tē á nə̄ á ńnǎm Bamoríd, ǒ ngakə lod á ńkōd ńnam amú Arnôn a nə ǹnyie ǹnǎm Moab, á zāŋ Bəmoabíd ai Bamoríd. 14Asú tē bə́ ngátil á kálara bitá bí Ńtondôbə nâ: « Waheb yǎ Sufa ai mim̀bígílí yā Arnôn, 15ai ńlúmbū yā míḿbígílí myásigi ḿfág yǎ Ar, á kɔmɔlɔ ǹnyiě Moab. » 16Ńdɔ̄ bə́ ngátíē hálā bə́ ngakə á Béer –Etǎm tē ńdzɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: "Tógán ayɔŋ, eyɔ̌ŋ tē mə̄ və̄ bɔ́ mə̄ndím. " 17Ńdɔ̄ hḿ Ísraɛ̂l bə́ ngáyia é dzīá dzī nâ: "Məndím mə́ kwîg á étám mǐ bomo ayéngá. 18Miǹkúkúmá éḿmyā mí ngáfág. Bitɔŋ míńtómbā éḿmyā mí ngávundi ai ǹtúm édzóe ai miǹtúm myábá. " Ńdɔ̄ bə́ ngátíē á ńkōd ńnam bə́ ngákə á Matana, 19bə́ kódó á Matana bə́ kālán á Nahaliel, bə́ kódó á Nahaliel bə́ kālán á Bamot, 20bə́ kódó á Bamot bə́ kālán á ḿbígílí yā ó tsáá ai ǹnǎm Moab, babi ai miǹkǒl yā Pisga, á ńnamín ńkod ńnam. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngálom bod nə́ bə́ kə kad Sihôn, ǹkúkúmá Bamoríd nâ: “Mayi nâ ngə́ madaŋ ǹnam wóe. Byǎyǐ kig yálā á mə̄fúb bídí ngə́ mə̄fúb mə́ wɔ̂n byǎyǐ kig nyú mə̄ndím yā bitam: byǎyi fɔ́ɔ́ wulu hə á ńnōmo zěn, a kələ kwí anə́ byǎyi mǎn daŋ éwógē dzóe.” Dá, ńdɔ Sihôn a ngábɛn nâ Ísraɛ̂l á lod á sí dzīé. Ńdɔ a ngáman tógan ayɔŋ díé ásə ǎ ngakə tsag Ísraɛ̂l bitá á ńkōd ńnam á kə̄ suan á Yahtsa. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngáwé nyē ai okəŋ bítá a mǎn fə fádi sí dzīé, a tádigi á Arnôn a kələ kwí á Yabok, amú á ngábə́ ńnyie ai ǹnǎm Bamoríd. 25Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngáman fadi é tísɔn nyí; á mǎn nɔ̌ŋ tísɔn Bamoríd, ai Hesbôn ai biwógē bíé bísə. Amú Hesbôn a ngábə́ édzə̂dzalá Sihôn, ǹkúkúmá Bamoríd. Sihôn tě énye a ngátádi bɔ̌ bītá ai ńkúkúmá ósú yā Moab, a mǎn nyé fadi sí dzīé ésə a kələ kwí á Arnôn. Asú te bəbom bə́ ékaŋ bə́ ngádzó nâ: “Zǎn á Hesbôn mǐ dúgán nyé lōŋ, á yəm á kpím tísɔn Sihôn. Ndóan e ngákwí á Hesbôn ǹkabag ndóan ó ngákwí á Sihôn, ńdɔ̄ ó ngámin Ar, Moab ai miǹtómbā yā miǹkǒl mí Arnôn. Ngɔ́l ai wǎ, ǎ Moab mína bətí yā Kemosh, mǐ dzáŋ yā. Bǎn fám bóe, a túli yǎ bɔ̄ á fyɛ́. Bǎn bīníngá a nɔŋɔ́ bɔ miǹkóm mí Sihôn, ǹkúkúmá Bamoríd. Dá ńdɔ mvɔŋ bod dzabá é dzaŋa yǎ a tádigi á Hesbôn a kələ kwí á Divôn, bǐ ngátum ndóan a tádigi á Nofah a kələ kwí á Madaba.” 31Éyə̄ hḿ Ísraɛ̂l a ngálóŋ mvóg á sí Bamoríd nā. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóm nə̄ bə́ kə fə́b sí yǎ Yazér; ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngánɔŋ dzɔ̌ ai biwógē bíe, á mǎn sǎ Bamoríd yā bə́ ngábə́ tɔá wē. Ńdɔ̄ bə́ ngáyála, bə́ bɛ́də́ ḿfág yǎ Bashân. Ńdɔ̄ Og, ǹkúkúmá yǎ Bashân a ngákə tóban ai bɔ́ ai ayɔŋ díé ásə̄ nə́ a kə lúmǎn bītá á Edrɛí. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “O bə́ mbáda, mə və́ yǎ wa nyé ai ayɔŋ díé ásə ai sí dzīé ésə. Wayi nyé bɔ ḿból ó ngábɔ Sihôn, ǹkúkúmá yā á ngábə́ tɔá á Hesbôn. 35Ńdɔ̄ bə́ ngátugi bɔ́, tɔ nyémēn, tɔ bɔ́n bóé ai ayɔŋ díé, təge líg tɔ mod m̀bɔ́g. Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngáfadi nyé sí dzīé. Á mvús tě, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l bə́ ngátíe, bə́ kə́ vūl mīńkán á bidzəgəzə̌ yā ńnǎm Moab á Yórdan á yād, á zēn Yeríko. 2Ńdɔ Balag ndómán Sipor, a ngáyén é mam mə́sə̄ Ísraɛ̂l a ngábɔ Bamoríd. 3Ńdɔ bod bə́sə̄ yā Moab bə́ ngátə́bə̄ nə́ bányaŋaban á mís mə́ áyɔ̌ŋ tē amú á ngábə́ éyə́gan ábuí bod, Moab bə́ ngambádā hḿ Ísraɛ̂l. 4Ńdɔ̄ hḿ ā kad bənyiá bódo mvíē yā Madiân nâ: “Yénán anə́ étítíb bod dzí yáman dí é mān dzóm ásə a nə́ á ngɔ̄dɔ́, anə́ nyag yadí bīlɔ́g yā áfūb.” Balag, ndómán Sipor a ngábə́ ńkūkúmá yā Moab məlú mə́tē. 5Ńdɔ a ngálom bod nə́ bə́ kə sɔ́ ai Balaam, ndómán Béor, vóm bə́ lóege nə́ Petor, á óswē á yōb á ńnam bɔ́n bə́ Amav; ńdɔ a lóm nyé kǎd naa: “Yénə́ anə́ áyɔŋ lásɔ́ á Égîptɛn ládzála ǹnam ósə. Ńdɔ̄ á sɔ́ yǎ ma lóŋ mvóg á ńsǐ yād. 6Zǎg, makogolan ai wa nə́ ó yɔg ayɔ̌ŋ tē, amú lâlod ma á ngul, abǒg tē byǎyī dɔ́ təgə á bītá, bǐ tsídān dɔ́ ńnam ví amú mayén naa é mod ósə wakúb mvɔ̄m, a nə mvɔ̌m, ényɔ́ ósə o və́ yɔg a ḿbə̄lə́ éyɔg.” 7Ńdɔ̄ bənyiá bódo mvíē yā Moab ai ébá yā Madiân bə́ ngákə, mətúnuŋa á mīḿfə́g, ńdɔ̄ bâkə kwí ábə Balaam, bə́ ngakad ǹkɔ́bɔ Balag. 8Nyé ai bɔ́ nâ: “Bómbógán vā álú dí abǒg te mǎyī mína yalan ákyāí ásə̄ yā Ńtondôbə ǎ yi ma kad.” Ńdɔ̄ hḿ bənyia bódo mvíē yā Moab bə́ ngátɔbɔ ábə̄ Balaam. 9Ńdɔ Zambá ā kə̄ ábə Balaam nyé ai nyé nâ: “É bod bə́ nə́ wā á ndá bā, bə́ nə bə zá ?” 10Ńdɔ Balaam ǎ yalan Ǹtondôbə nâ: “Balag, ndómán Sipor, ǹkúkúmá Moab a lóm ma kǎd naa: 11Yénə́ anə́ áyɔ̌ŋ yā lə́ ngákə kódō á Égîptɛn á man yǎ dzálā ńnam ósə, zǎg hḿ ó zū ma dɔ́ yɔg abǒg te mǎyi bǐ ngul yǎlúman ai dɔ́, mə́ tsídān dɔ́.” 12Ǹtondôbə nyé ai Balaam nâ: “Wǎyǐ kig kə ai bɔ, wǎyǐ kig yɔg áyɔ̌ŋ tē amú ayɔ̌ŋ tē á bə̄lə́ maa”. Á kídí ē kələ lénde, ńdɔ Balaam a kódō á sí nyé ai é bod Balag a ngálóm nâ: dúgán á ńnam wáán amú Ńtondôbə a təb nə́ mə́ kə ai mínā.” 14Ńdɔ bənyiá bódo mvíē yā Moab bə́ ngákódō á sí bə́ kə́ ábə Balag bɔ́ ai nyé nâ: “Balaam ǎ tə̄d sɔ́ ai bíā.” 15Ńdɔ Balag a dúgan tyé bənyiá bódo mvíe bəfə́ bə́ tɔ̄á mim̀faŋ ai eyə́gan ábuí a lodo ébá bə́ ósú. 16Ńdɔ̄ bákə kwí ábə̄ Balaam bɔ́ ai nyé nâ: “Balag, ndómán Béor, a dzó nâ: makogolan ai wa tə watəb zu ábə ma, 17amú mayi wa və́ ábuí ólugú, mə bɔ̌ fə̄ é dzóm ésə wǎyi síli. Zǎg hḿ ó zu ma yɔg áyɔŋ dí”. Ńdɔ Balaam á yalán é bod Balag a ngálóm nâ: tɔ Balag a və́ ma ǹgúmā ndá wóé ńtūd ai mɔní ai mvɔ́d, mə sə́ kig dzǎm daŋ ńkɔ̄bɔ̄ Ńtondôbə Zambá wama tɔ á mān dzam ziŋ, tɔ ényɔ̄ ńnēn, tɔ ényɔ̄ ńtɔ̄g. 19Ḿból hḿ á nə́ nálā myâ bómbógán fə̄ vá álú dī mayi yəm édzí Ńtondôbə ǎ yi ma dúgán kad. 20Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ kə sɔ́ ábə Balaam ai alú nyé ai nyé nâ: “Ngǎ é bod bá bə́ sɔ́ wa lóe ? Kódógó á sí ó kə ai bɔ́ dá wayi bɔ́ və̄ édzí mākad wa.” 21Á kídí ē kələ lénde, ńdɔ Balaam a ngákódō á sí á mǎn tindǐ ńgāl ózele woé, ńdɔ a ngátíe ai bənyiá bódo mvíē yā Moab. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáman liŋan ai dulu díé tē; éngə́lɛs Zambá ā kə́ fɔ̄ɔ̄ tsíg zēn nə́ tə a lod, a ngábə́ bədə́ ńgāl ózele woé á yób, bəndómán bóé bə́ tɔ̄á ai nyé ésāmbá. Ńdɔ ǹgál ózele a ngáyén Zāmbá á tə́lə̄ á zēn, a bələ́ ńdzɔmbɔ ókəŋ á mɔ́, ńdɔ̄ a kódo á ńdzɔ̄ŋ a kíí á mə̄fúb. Ńdɔ Balaam a ngátə́bə̄ nə́ a yíd ózele nə́ á dúgán á ńdzɔ̄ŋ. Ńdɔ éngəlɛs Zambá ā dúgan kə́ tə́bə̄ é vóm zēn ē ngábə́ óbə̄bāan, á zāŋ məfúb mə́ wɔ̂n; mim̀fim mí tɔ̄á ḿbɔ̄g á ḿbɔ̄ ńnōm, m̀bɔ́g á ḿbɔ̄ ńgāl. 25Ńdɔ ǹgál ózele a yén éngəlɛs, ǎ ngakə a wámala m̀fim, akǒl Balaam á kə́ə́ hḿ fɔ̄ɔ̄ wódē á ḿfim. Balaam a ngádúgan nyé yīd. Ńdɔ̄ éngəlɛs Zambá ā kódō hálā a dúgán kə́ tsíg zēn vóm ḿfə̄ ó ngábə́ təge ai alodó tɔ á ḿbɔ̄ ńnōm tɔ á ḿbɔ̄ ńgál. Éyɔŋ ǹgál ózele a ngáyén éngəlɛs Zambá ńdɔ a ngábómbō á sí Balaam a bədé nyē á yób. Balaam á mǎn hḿ fɔ̄ɔ̄ liŋan ǎ ngáyíd fɔ̄ɔ̄ ózele ai ǹkás. Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə ǎ zu yáī ányu ńgál ózele, ózele ǎ ngakad Balaam nâ: “Mə̌ bɔ̄ wā dzé nə́ ó yid ma abím a vá á táŋ biyɔŋ bílɛ́ ?” Balaam nyé ai ngál ózele nâ: “Amú wāndə́gələ ma, ngə́ mə́ bi ǹdzɔmbɔ ókəŋ á mɔ́ ngə́ mə̄ wé yǎ wā”. Ǹgál ózele nyé ai Balaam nâ: “Mə sə́ ńgāl ózele woě wākad yǎ sɔ́ wabɛ́d á zaa kwí ámōs dí a ! Yə makad yǎ sɔ́ mabɔ wa nálā ? Ńdɔ̄ ǎ yalán nâ: “Təge.” 31Ńdɔ̄ á Ńtondôbə ǎ zu yáī Balaam mís, ńdɔ ǎ zu yén éngəlɛs Zambá, á tə́lə̄ á zēn, ǹdzɔmbɔ ókəŋ wóé á mɔ́ ńdɔ a kúd mə̄bɔ́ŋ á sí a lúí ásū á kələ namba sí. Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtí ā kad nyé naa: “Amú dzé ō hə́ yíd ńgāl ózele woe á táŋ biyɔŋ bílɛ́ ? Mǎ mə̄ sɔ́ wa tsíg ńdzɔ̄ŋ, amú ńtíé mə̄ tə́lə́ á zēn, o sə́ kig kə vóm. Ǹgál ózele ǎ yén mā, ású tē ńdɔ ǎ kódō mā á mís biyɔŋ bílɛ́ a bɔɔ m̀bəŋ ású dóe ḿból á bɔ̄ nālá amú təge ai nálā ngə́ mə̄ wé wā, mə lígí nye a və̌.” Ńdɔ Balaam ǎ yalán éngəlɛs Zambá nâ: “Mə̌ sə́m amú māvə́ yə̌m kig nâ watsíg zēn. Ńdɔ̄ hḿ ngə́ wāyǐ kig nə́ mə́ kə, madúgan á dzāl”. 35Ńdɔ̄ éngəlɛs Zambá ā yalán Balaam nâ: “Kələ́ ai é bod bá dá tə nə́ o fálá dzóm efə́ və édzí māyi nə́ ó fálá.” Ńdɔ̄ hḿ Balaam a ngákə ai bənyiá bódo mvíē yā Balag a ngálom. Á wóg Balag a ngáwóg naa Balaam a zu, ńdɔ ǎ kə̄ nə́ a kə tóban ai nyé á zēn, á ńdzɔ̄ŋ Ir Moab á ńnyie Arnôn, á suga ǹnam. Balag nyé ai Balaam nâ: “Ngǎ mə̄ lóm wa bod nə́ bə́ zu wa lóe ? Amú dzé təge sɔ́ ábə ma ? Ngǎ mə ḿbə́ bələ́ ngul yǎ ávə̄ wā olugú ?” Ńdɔ Balaam ǎ yalan Balag nâ: “Ma hḿ nyɔ̄ mə̄ sɔ́ yǎ ábə wa, yə mə ḿbələ yǎ ngul yǎ ákɔ́bɔ ? Ébúg ésə Zambá ā ḿfūdī mā ânyu aná ńdzɔ mə̄ ḿfálá ánā.” Ńdɔ Balaam ǎ kə ai Balag bə́ kə́ kwí á Kiryat Hutsot. Ńdɔ Balag a ngátsíg bīyə́m ai ébí bīńnēn ai ébí bíńtɔ̄g, ńdɔ a və́ Balaam bídzo bíé, ǎ ngakə̌ fə a kab bə́nyīá bódo bə́ ngákə ai nyé ésámbá. Kíkídígi ńdɔ Balag ǎ nɔŋ Balaam, ńdɔ a bɛ́d ai nyé á Bamot Baal, é vóm á ngābə́ dzǎm yēn ńnyie ǹkán áyɔŋ. Balaam nyé ai Balag nâ: “Lóŋó ma balatâr zamgbál vā, ó kōmə́zan ma bəyóm bə́ nyag zamgbál étēde ai bəyóm míńtómbá zamgbál.” 2Ńdɔ Balag a ngábɔ anə́ Balaam a ngádzó; ńdɔ̄ bân nyé bə́ ngábə́de álatâr ásə ǹnóm nyag m̀bɔ́g ai ǹnóm ńtómbá ḿbɔ́g. 3Balaam nyé ai Balag nâ: “Təbə́gə́ á mgbág mətúnuŋa móe, mə́ tam kə̌ mān ńtíé; kámāná Ǹtondôbə a kə tóban ai ma; ébúg ā ḿbɔ̄ ánā nə̄ mə́ yəm tɔ é nə̄ yá tɔ é nə̄ yá, mə sɔ́ wa dzɔ́ kad.” Ǎ ngakə a kə ai ǹdzón ósə. 4Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákə tóban ai Balaam, Balaam nyé ai nyé nâ: mə̌ māná kom balatâr zamgbál, mə kə́ fə mabəde ǹnóm nyag ai ǹnóm ńtómbá álatâr ásə. 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáfudi ebúg ânyǔ Balaam, nyé ai nyé naa: “Dúgán ábə Balag, ó kə kɔ́bɔ ai nyé ḿból vī !” 6Ńdɔ Balaam a ngádúgan ábə Balag, a kə́ nye kɔ́b á tə́lə̄ á ḿgbág mətúnuŋa móé, ai nyé ai miǹtómbá mísə̄ yā Moab. 7Ńdɔ̄ hḿ Balaam a ngáfód ńkɔ́bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: “Balag a kə́ sɔ́ ai ma á Aram, ǹkúkúmá yǎ Moab a lóm ma lóe á miǹkǒl yā ńtólē dzób nyé nâ: Zǎg ! Ó kúb ma Yákɔb amalá á nyɔ́l ! Zǎg ! Ó yɔg ma Ísraɛ̂l ! 8Éyə mə kələ kúb ámalá yá, ényɔ́ Zāmbá ā ndzí kig kúb ámalá ? Éyə̄ mə kələ yɔg ényɔ́ Ǹtondôbə a ndzí kig yɔg yá ? 9Owé, mə tálā nyé á mə̄ tə́lə́ á óbobǒn ńkóm á yōb, mafɔmbɔ nyé ábobǒn miǹkǒl á yōb. Mə tála və áyɔŋ á tə́lə́ səsalá, təge báman ai məyɔŋ á táŋ. 10Zá á nə̄ láŋ m̀búlúg Ísraɛ̂l ? Zá kig táŋ məndá mə́ Yákɔb ? Mǎmēn mə wáág kig awú bə́sósōó ánā ! Mvɔŋ dzáma e fulán kig ai éńdzabá ánā !” Ńdɔ Balag a ngádzó ai Balaam nâ: “Dzé ō bɔ̄ mā dzí? Mə kə́ sɔ́ ai wa nə́ ó zu yɔ̌g mīńzízíŋ myáma, wa te nyɔ́ wāzū bɔ́ kúb maa !” 12Balaam a yalán, nyé nâ: “Ngǎ mə bələ́ nâ mə fálaga, éyɔŋ makɔ́bɔ, və é dzam Ǹtondôbə ǎ fūdī ma ânyu ?” Balǎg kig nâ: “Zǎg hḿ bī kə̄ vóm ḿfə̄, é vóm wāyi tóán yén bod bə́tē, ó hə́ yén bɔ və m̀fág m̀fág, wa ndzí kig bɔ́ yén bə́sə̄ vóm tē ó yɔg ma bɔ́!” 14Ńdɔ a ngákə ai nyé á óbig sí, á óbobǒn Pisga á yób, ńdɔ a ngálóŋ balatâr zamgbál, a bədé anə́ ényɔ́lɔ ǹnóm nyag ai ǹnóm ńtómbá. 15Balaam nyé ai nyé nâ: “Təbə́gə á mgbág mətúnuŋa móe, mə́ tam kə mayanga álí”. 16Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákə tóban ai Balaam a fudí nye ebúg ânyu, nyé ai nyé nâ: “Dúgán ábə Balag, ó kə kɔ́bɔ ai nyé ḿból vī !” 17Ńdɔ Balaam a ngádúgan ábə Balag, a kə́ nyé kɔ́b á tə́lə̄ á mgbág mətúnuŋa móé, ai miǹtómbá yā Moab. Ńdɔ Balag a sílī nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó yá ?” 18Ńdɔ̄ hḿ Balaam a ngáfód ńkɔ́bɔ̄ mɔ́ nyé nâ: “Təbə́gə́, ǎ Balag, ó vógóló ! Ǎ ndómán Kipor, kə́ə́ge alɔ́ ! 19Zambá á sə́ kig mod nə́ a kɔ́bɔ miǹnǎl, ngə́ mɔ́n Ádam nə́ a sô ǹkɔ́bɔ̄ wóé. Yə a nə kɔ́bɔ təge boman ányu díé ? Yə a nə kad ébūg təge dzɔ́ dzāla ? 20Mə məm yá fɔ́ɔ́ naa mamâ, amú á ngámâ yǎ; mə sə́ kig dzǎm bǎd vaa. 21Ma ndzí kig yén ámalá ziŋ ábə̄ Yákɔb, tɔ asandá ziŋ ábə̄ Ísraɛ̂l. Ǹtondôbə Zambá wōé á nə ai nyé ńdɔ̄ fə oyéngá ákúm ó tólán ábə̄ nyé. 22Zambá á ngākúlī nyé á Égîptɛn: a nə ngul anə́ tɔ́ŋ nyād. Mvigí ziŋ e sə́ kig ású Yákɔb, ngám ziŋ e sə́ kig ású Ísraɛ̂l. Âbǒg bēn bâkad Yákɔb ai Ísraɛ̂l nâ é dzóm Zāmbá ā bɔ. Yénə́ hḿ áyɔŋ dí látə̄bə anə́ ńgāl émgbə́m, lânyoan á sí anə́ ńnōm émgbə́m; təge bómbō á sí sə́ nâ lə́ mānā landi ábǐ lə́ díé, sə nâ lə́ māná nyú məkǐ mə́ étsígā dzíé." 25Balag nyé ai Balaam nâ: "Ngə́ á nə̄ nâ wǎyɔ̌g kig bɔ́ tə wamâ bɔ́ !" Balaam nyé ai nyé nâ: ma ndzí wa kǎd naa: mayi bɔ é dzóm ésə Ǹtondôbə ǎ yi dzɔ́ a ?" Balag ǎ ngadzó ai Balaam nâ: "Zǎg mə́ kə ai wa vóm ḿfə̄, kámāná Zambá a yə́bə nâ ó yɔg ma é bod bá étēde." Ńdɔ̄ hḿ Balag a ngákə ai Balaam á óbobǒn ńkǒl Péǒr yā ó tə́lə́ ńkōd ńnam ósū. Balaam nyé ai nyé nâ: “Lóŋó ma balatâr zamgbál vā, ó kómə̄zán fə ma bəyóm bə́ nyag zamgbál ai bəyóm míńtómbá zamgbál é vóm ví!” Ńdɔ Balag a ngábɔ ḿból Balaam a ngádzó, ńdɔ̄ fə a ngátúni âlatâr ásə ǹnóm nyag m̀bɔ́g ai ǹnóm ńtómbá ḿbɔ̄g. Ńdɔ Balaam ǎ zu yén naa Ǹtondôbə a yén ḿbəŋ nə́ á vâ Ísraɛ̂l mə́tɛ́, a ndzí kig bǎd wú ńdzǔg ná a kə a bwé ngám anə́ bíyɔŋ bísə bivɔ́g, ńdɔ a ngávə́ŋan ǎ ngábə́bə ḿfág yā ńkōd ńnam. 2Á tyé á ngátyé mís, Balaam a ńtála anə́ Ísraɛ̂l a nadá mə̄ngóé məngóé anə́ bibəgá byábán bí ngábə́. Ǹsísīm Ńtondôbə ó sūzú hḿ nyē á nyɔ́l. 3A və́ə́ kíŋ, ǎ ngayédan é dzīá mvɔ̄m dzī, nyé nâ: “Bibúg bí Balaam bí, mɔ́n Béor, bibúg bí é mod mís máyén anə́ ńsīŋ. 4Bibúg bí é mod a vógolo édzí yákwí Ńtondôbə ânyu a yén hə édzí Shadái: ǎ bɔ nâ á yen, a bódo hə éyālán Zāmbá ā və́ nyē mís móé mə́ ngayén. 5Bitɔbɔgɔ bíe bí nyəbə a dzé, ǎ Yákɔb ai məndá móe, Hi yi é e ! Ǎ Ísraɛ̂l ? 6Hə anə́ ńdzɔ̄ŋ yā ábǒŋ óswé. Hə anə́ mə̄fúb yā á ńtsāg ótoŋ. Hə anə́ bibəbɛgǎ yā Ńtondôbə nyémēn ā bɛ. Hə anə́ bisingǎŋ yā á ńtsāg óswé. 7Məndím máfūguzu á miǹlongá, mvɔŋ dzié e nə ǹwɔdán ḿbəŋ eyə́gan, ǹkúkúmá wōé a lod Agag á ńkōŋ, etɔá ńtómbā dzíé é nə oyǎb á yób. 8Ǹtondôbə a ngábɔ nâ á kódō á Égîptɛn, a wulu ai nyé anə́ tɔ́ŋ emvul, a kə sǎŋ mim̀bim mí ébá bə́sə̄ bálūman ai nyé. A kə a búg bɔ bivɛ̌s. 9A sómbo, a yádá á sí anə́ émgbə̄m, anə́ ńgāl émgbəm, zá á ngábɔ̌ naa á nyōán ? Ényɔ́ á ngākúb nye maa, nyémēn á ngābǐ maa. Ényɔ́ á ngāyɔ̌g nyē, nyémēn a yi yɔɔban !” Balag a sɔ́ hḿ mǎn fam ai Balaam olún á nyɔ́l, a kudú kób á tsoe, nyé ai Balaam nâ: “Mə lóm wa lóe nə́ ó yɔg ma é bod malúman ai bɔ́, ńdɔ wâzu tə́bə̄ naa wavaa bɔ́ mə́tɛ́, á biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́, ngǎ! 11Kódógó hḿ mā á mís, ó sob á dzāl dóe. Mə dzó naa mabɔ wa abəŋ áfáŋ ai mod olugú, Ǹtondôbə woe nyé a nyím wā byá.” 12Balaam nyé ai Balag nâ: “Ngǎ mə̄ tádí kad é bod o lóm mā nâ: Balag a fyáŋán ma və́ mvɔ́d ai akúmá ásə̄ á ńkə̄lə́g ndá á túd, ma sə́ ngul yǎ ádaŋ ábēndé Ńtondôbə, tɔ ngul yǎ ábɔ édí anə́ ábē ngə́ édí á nə́ ḿbəŋ, édí yā Ńtondôbə a ńkād mā, ńdɔ mə ńdzó. 14Ḿból mə̄ ngasob á yǎ á mvóg dzam, zǎg mə́ kad wa é dzóm é mod ayɔŋ nyɔ́ ā yi bɔ á mə́lú mázu.” 15Ńdɔ ǎ zu yédan ésə́gē mvɔ̄m dzī, nyé nâ: “Bibúg bí Balaam, mɔ́n Béor, bibúg bí é mod a yén anə́ ńsīŋ. 16Bibúg yā é mod a wóg ńkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə Zambá, ényɔ́ yā ā yəm mam ai fəg ényɔ́ á nə̄ á mīńkúd étē. A yén édzí Shadái ǎ bɔ nâ á yén. A wóg éyalán Ńtondôbə, mís móé mə́ ngayén. 17Mayén hḿ nyē hədá á bə́ kig bɔ babi, mə tâ nyé hədá á sə́ kig étɔ̄á dzī: Otítie wâyi kwí á mvóg Yákɔb, ó tə́bə́ á étīé ńdzóe, Ǹtúm édzóē á mɔ́, ó tíé á mvóg Ísraɛ̂l wâkə wáyīd mvóg Moab ânyu ó bímigi bɔ́n bə́ Sɛ́d bə́sə á ńlō. 18Edom a ku á ngab ǹkán bítá wóé, Séir dzam də́dā, Ísraɛ̂l ǎ ngakúli yǎ hḿ fím yǎ ngul dzié. 19Yákɔb ǎ ngafíd yǎ ébá bə́sə̄ bálūman ai nyé. Ébá bə́sə̄ bátúb á tísɔn Ar bâku á mɔ́ móé; a dzáigi bɔ́.” 20A ngáyi yén Amalek, Balaam a və́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́ ǎ ngayédan nyé nâ: “Amalek, ǹtól məyɔŋ mə́sə, dá ayóm díé lâyi dzáŋ édzə̄dzáŋá.” 21A kə́ yén bɔ́n bə́ Káin , nyé nâ: “Məndá móe mə́ ḿbə̄ yə́mə á kpím, ǎ Káin, etɔá dzóe é ḿbə̄ mvóg ákōm á yōb. 22Dá Káin a yi mǎn díg, wayi bɔ̌ ńkōm Ásur a kələ kwí abǒg áfə̄ ?” Ńdɔ a ngákɔ́bɔ etsîgi bɛ́s dzíé, nyé nâ: “Amalá ! Zá ā yi nyiiban ai mim̀bɔán mí Zāmbá ? Bəzitímā bítá bə́ kə́ kóan á ǹnam Ketim. Bə́ fídí Asur, bə́ fídī Eber, nyé a yǐ fə dzáŋ á sɔ̌d təge ai ékɔá.” 25Á man Balaam a ngáman kɔ́bɔ̄ ńdɔ a ngákódō á sí a sobó á dzāl díé, Balag nyé a kə́ə́ fə̄ éńdīé. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngálóŋ mvóg á Shitim, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tə́bə́ fɔ̄ɔ̄ naa bâbɔ ebamba ai bəngɔ̌n yā Moab. 2Bə́ ngákə fɔ́ɔ́ ai bɔ́ nə̄ bə́ kə və́ bəzambá bábán mə̄túnuŋa. Ayɔŋ Ísraɛ̂l á ngadí, á bɔɔ ebamba á mís bəzambá bábán. 3Éyɔŋ Ísraɛ̂l a ngáman kə́ fulǎn mam ai Baal yǎ Péor, ńdɔ ayɔ́g Ńtondôbə á ngázū nyé dzimbi. 4Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Nɔŋɔ́ mīńkúkúmá mísə̄ yā áyɔŋ, ó tīndi bɔ́ á ékoe á vyān á mís mə́ Ńtondôbə, eyɔ̌ŋ te m̀bə̂ olún Ǹtondôbə ǎ yi kódō á Ísraɛ̂l.” 5Ńdɔ̄ Mósɛs a ngádzó ai bətsíg míńtól yā Ísraɛ̂l nâ: “Mod ósə yǎ ábə̄ mína á we é bod bóé yā bə́ ngáfulan mam ai Baal yǎ Péor. 6Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l a ngázu ai miníngá Madianít á ndá bod dzié, á mís mə́ Mósɛs ai á mís mə́ ékóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ yōno á ḿbɛ̄ ébə̌m bíkóán. 7A yén Pinhas mɔ́n Eleazâr, mɔ́n fada Áron, a ngáyén nālá, ńdɔ a ngákódō á sí a lígí ékōán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, a və́ə́ ákɔ̌ŋ mɔ́, 8ǎ ngatoŋ mod yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á étun ndá, ńdɔ a ngálúm bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ ákɔ̌ŋ âbum, miníngá ai é mod yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nyɔ́. Ńdɔ ébubua ókɔ̌n é ngábə́ á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l dzí é ngáman. 9Válā bə́ wú yǎ fɔ̄ɔ̄ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi . 10Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzɔ́ ai Mósɛs nâ: “Fada Pinhas mɔ́n Eleazâr, mɔ́n fada Áron, ǎ bɔ yǎ fɔ̄ɔ̄ naa olún wámā ó kódō á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, amú ábān dámā ábēn ńdɔ̄ lə́ hə́ bə̄lə́ nyē, ású tē ńdɔ ma ndzí kig mǎn dzâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai abán dáma. 12Asú tē mātindi ai nyé élad amvóé dzáma ású mvɔ̄í. Ású díé ai ású mvɔŋ bod dzié ésə matindi ai bɔ́ élǎd yā yáyi bɔ̌ və ǹkóŋ fada á kɔ́m yǎ kɔ́m. É nə efáī yā mavə́ nyé amú á ngālə́de abán ású Zāmbá wōé, a yi kǎd kpe ákə̌ŋ évaa miǹsə́m ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” 14É mān Ísraɛ̂l a ngáwêban -bə́ ngáwé nyē ai miníngá Madianít- a ngábə́ dzwé nâ Zimri, mɔ́n Salu, ǹtómbā yā ndá bod Simeón. 15Miníngá, ngɔn Madiân yǎ bə́ ngáwé, a ngábə́ dzwé nâ Kozbi, ngɔn Tsur, yǎ á ngābə́ ńkūkúmá ndá bod dzyǎ yǎ Madiân. 16Ńdɔ Ǹtondôbə adzó ai Mósɛs nâ: “Lúmán ai Bəmadianít, mǐ we bɔ́. 18Amú ḿbɔ̄ bə́ ngátíndī mínā ai ǹlugán bivəgələ byábán ádzō Péor ai édí Kozbi, kál dzābán, ngɔn ǹtómbā yā Madiân, ényɔ́ bə́ ngáwé ámōs yā ébubua ókɔ̌n é ngábə́, ású dzām yā Péor.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs bân Eleazâr, mɔ́n fada Áron nyé nâ: “Láŋán ǹgúmā ékóán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, anə́ mə̄ndá mə́ bod: a tádigi á ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄, a bɛ́dē á yób, ébá bə́ nə ngul yǎ ákə á bītá á Ísraɛ̂l.” 3Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs bân fada Eleazâr bə́ ngákɔ́bɔ ai bɔ́ á bidzəgəzě yā Moab, babi ai Yórdan á zēn Yeríko bɔ́ nâ: “Byǎyi bɔ̌ zitɔ́g, ḿból Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai məkwí yā ńnam Égîptɛn, fám ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ a bɛ́dē á yób”. É bɔ́n bə́ Israɛ̂l bə́ ngákwí á Égîptɛn á bā : 5Rúben, ǹtól mɔ́n Ísraɛ̂l, bɔ́n bə́ Rúben: ábə̄ Hanok, ndá bod Hanokít; ábə̄ Palu, ndá bod Paluít; 6ábə Hesrôn, Hersônít; ábə̄ Karmi, ndá bod Karmít. 7Éyə̄ hḿ mə̄ndá mə́ bod bə́ Rubenít mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́lɛ́ ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́lɛ́ . 8Bɔ́n bə́ Palu: Eliav; 9Bɔ́n bə́ Eliav: Nemuel, Datân ai Abiram. É Datân bân Abiram, bənyiá bódo mvíē yā ńnam bə́ ngálúman ai edzóe Mósɛs bân Áron. Bə́ ngábə́ ḿbāmán ai ǹkundǎ bǒd yā Koré éyɔŋ bə́ lúmuŋan ai edzóē Ńtondôbə. 10Ńdɔ̄ sí é ngāyái anyu, e mǎn bɔ min; fǔfulu ai Koré éyɔŋ ǹkundǎ tē ó ngáman wú, éyɔŋ ndóan e ngáman dígī bod miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán . Bə́ ngábɔ anə́ ndəm. 11Bɔ́n bə́ Kōré bá ndzí kig wú. 12Bɔ́n bə́ Simeón, anə́ mə̄ndá mə́ bod: Nemuel ndá bod Nemuelít; ábə̄ Yamîn, ndá bod Yaminít; ábə Yakîn, ndá bod Yakinít; ábə̄ Zérah, ndá ­bod Zharít; ábə̄ Shaul, ndá bod Shaulít. 14Éyə məndá mə́ bod Simeónit mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai mə́bɛ̄ ai miǹtɛd míbɛ̄ . 15Bɔ́n bə́ Gad, anə́ mə̄ndá mə́ bod: ábə̄ Sefôn, ndá bod Sefônít; ábə Hagi, ndá bod Hagít; ábə Suni, ndá bod Sunít; 16ábə Ozni, ndá bod Oznít; ábə Eri, ndá bod Erít, 17ábə̄ Arod, ndá bod Arodít; ábə Aréli, ndá bod Arélit. 18Éyə məndá mə́ bod mə́ bɔ́n bə́ Gad mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́nyi ai miǹtɛd mítán . 19Bɔ́n bə́ Yúda: Er bân Onân. Er bân Onân bə́ ngawú á ńnǎm Kanǎŋ. 20Bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngávəŋan məndá mə́ bod: ábə̄ Shéla, ndá bod Shelanít; ábə Pɛrɛz, ndá bod Parsít; ábə Zérah, ndá bod Zarhít. 21Bɔ́n bə́ Pɛrɛz bə́ ngábə́ nâ: ábə Hersôn, ndá bod Hersônit; ábə Hamul, ndá bod Hamulít. 22Éyə̄ məndá mə́ bod mə́ Yúda mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm zamgbál ai bə́saman ai miǹtɛd mítán . Bɔ́n bə́ Isakâr, anə́ mə̄ndá mə́ bod: ábə Tola, ndá bod Tolaít; ábə Pua, ndá bod Punít; ábə Yasuv, ndá bod Yasuvít, ábə Simrôn, ndá bod Simrônit. 25Éyə məndá mə́ bod mə́ Isakâr mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm məsaman ai bə́nyi ai miǹtɛd mílɛ́ . Bɔ́n bə́ Zabulón, anə́ mə̄ndá mə́ bod: ábə Sɛred, ndá bod Sardít; ábə Elôn, ndá bod Elônit; ábə Yaléel, ndá bod Yaléelit. Éyə məndá mə́ bod mə́ Zabulón mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́saman ai miǹtɛd Mítán . Bɔ́n bə́ Yósəb, anə́ mə̄ndá mə́ bod: Manasé bân Éfraím. Bɔ́n bə́ Manasé: Makir, ndá bod Makirít; ńdɔ Makir a ngábyé Galaad: ábə Galaad, ndá bod Galaadít. Bɔ́n bə́ Galaad bə́ nə nâ: ábə Iéser, ndá bod Iéserít; ábə̄ Hélek, ndá bod Hélekít, 31ábə Asriel, ndá bod Asrielít; ábə Sɛkem, ndá bod Sikemít; ábə Shemida, ndá bod Shemidaít, ábə̄ Héfɛr, ndá bod Héferít. Selofehad, mɔ́n Héfɛr, a ndzí kig byé fám, a ngábyé hə biníngá, mwé bəngɔn bə́ Selofehad mə́ nə̄ nâ: Mahla, Noa, Hogla, Milka ai Tirsa. Éyə məndá mə́ bod mə́ Manasé mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́tán ai bə́bɛ̄ ai miǹtɛd zamgbál . 35Bɔ́n bə́ Éfraím á bā, a mə̄ndá mə́ bod: ábə Sutɛlah: ndá bod Sutalít; ábə Bɛkər, ndá bod Bakrít; ábə Tahân, ndá bod Tahanít. Bɔ́n bə́ Sutɛlah á bā: ábə Erân, ndá bod Eranít. Éyə məndá mə́ bod mə́ bɔ́n bə́ Éfraím mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mítán . Éyə̄ bɔ́n bə́ Yósəb bə́ ngábə́ nā, á mə̄ndá mə́ bod. Bɔ́n bə́ Bényamín, á mə̄ndá mə́ bod: ábə Bɛla, ndá bod Baléit; ábə Asbél, ndá bod Asbélit; ábə Ahiram, ndá bod Ahiramít, ábə Shefufam, ndá bod Shefufamít; ábə Hufam, ndá bod Hufamít. Bɛla a ngábyé Ard bân Naamân: ábə Ard, ndá bod Ardít; ábə Namaân, ndá bod Naamít. Éyə̄ bɔ́n bə́ Bényamín bə́ ngábə́ nā anə́ mə̄ndá mə́ bod. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́tán ai miǹtɛd mísaman . Bɔ́n bə́ Dan, á mə̄ndá mə́ bod: ábə Suham, ndá bod Suhamít; éyə̄ bɔ́n bə́ Dan bə́ ngábə́ nā, anə́ mə̄ndá mə́ bod. Məndá mə́ bod Bəsuhamít mə́sə̄ mə́ ngáláŋaban á táŋ bakúda məwóm mə́saman ai bə́nyi ai miǹtɛd mínyi . Bɔ́n bə́ Asher, anə́ mə̄ndá mə́ bod: ábə Yimna, ndá bod Yimna; ábə Yishwi, ndá bod Yishwít; ábə Beria, ndá bod Beriít. Ású bɔ́n bə́ Beria: ábə Hə́ber, ndá bod Hébrit; ábə Malkiel, ndá bod Malkielít. Ngɔn Asher e ngábə́ dzwé nâ Sɛrah. Éyə məndá mə́ bod mə́ Asher mə́ ngábə́ nā. Bə́ ngáláŋ bod bakúda məwóm mə́tán ai bə́lɛ́ ai miǹtɛd mínyi . Bɔ́n bə́ Neftalí, anə́ mə̄ndá mə́ bod: ábə Yaséel, ndá bod Yaséelit; ábə̄ Guni, ndá bod Gunít; ábə̄ Yésɛr, ndá bod Yitsrít; ábə Shilem, ndá bod Shilemít. Éyə̄ hḿ mə̄ndá mə́ bod mə́ Neftalí mə́ ngábə́ ńkabán á mə̄ndá mə́ bod ná. Bɔ́n bə́ Neftalí bə́ ngáláŋaban á táŋ bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́tán ai miǹtɛd mínyi . Bə́ ngáláŋ hḿ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á táŋ bakúda miǹtɛd mísaman ai akuda m̀bɔ́g ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́lɛ́ . Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “É bod bá ḿbɔ̄ báyi kab ǹnam anə́ ngab elíg anə́ táŋ bod e nə́ ńtilán. Ébá bə́ bə̄lə́ bod abuí o və́ bɔ̄ sí ábuí, ébá bə́ bə̄lə́ bod abɔ́d bə́ bə́gə̄ bɔ̄ sí ábɔ́d anə mod ngab elíg dzīé, abím táŋ bod dzié é nə̄ ńlāŋán. Dá bâyi kab sí anə́ bádɔ abia, ábím mwé mə́ nə́ á bibəgá bēsīá, abím tē fə̄ báyi bǐ ngab elíg. Bâyi kǎb ngab elíg ébəgá ésə âbia, anə́ tâŋ bod é nə́ ngə́ ábɔ̄d ngə́ ábuí. Ábím bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l dí ńdɔ̄ hḿ Mósɛs bân fada Eleazâr bə́ ngáláŋ á bidzəgəzě bí sí yā Moab, babi ai Yórdan, á ńsǐ yād Yēríko. Á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá, tɔ m̀bɔ́g yǎ ébā Mósɛs bân fada Áron bə́ ngáláŋ á ńkōd ńnǎm yā Sínai, a ngábə́ kīg fə. Amú Ńtī á ngákad bɔ́ nâ bâyi mǎn wú á ńkōd ńnam, ńdɔ mod a ndzí kig lígi səsalá hə Kaleb mɔ́n Yefunɛ, bân Yosué mɔ́n Nun. Ńdɔ̄ hḿ bəngɔn bə́ Selofehad bə́ ngásúbu. Selofehad a ngábə́ mɔ́n Héfɛr, mɔ́n Galaad, mɔ́n Makir, mɔ́n Manasé, a ngábə́ mod yǎ ndá bod Manasé, mɔ́n Yósəb. Mwé bəngɔn bóé mə́ nə̄ nâ: Mahla, Noa, Hogla, Milka ai Tirtsa. 2Ńdɔ̄ bə́ ngázu tə́bə̄ á mís mə́ Mósɛs bân fada Eleazâr, ai miǹtómba ai ekóán ésə á ḿbɛ̄ ébə̌m Bíkóán, bɔ́ nâ: “Tará á ngāwú á ńkōd ńnam a ngábə́ kig á ńsāmbá yā ó ngátógolan nə́ wálūman ai Ǹtondôbə, ǹsámbā Kōré; a ngáwú ású ńsə́m wóé nyémēn, təge byé mɔ́n. 4Ású dzé dzwé tārá láyəan dzáŋ á ndá bod dzié ḿból á ndzí kig byé mɔ́n fām, váá bía ngab sí á zāŋ bəbə́nyāŋ bə́ tārá.” 5Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákə ai mińsás myábá ábə Ǹtondôbə. 6Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzɔ́ ai Mósɛs, nyé nâ: “Bəngɔn bə́ Selofehad bâkyəbə ai ǹkɔ́bɔ̄ wábá, wayəan bɔ́ və̄ é ngab yawóge ai bɔ́ á sí yǎ bə̄bə́nyāŋ bə́ ésīá wābá; wayi bɔ́ və̄ élīg ésīá wābá. 8Á mvús tě, ó kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ ngə́ mod a wú təge byé fám, mǐ nɔ̄ŋɔ́ élīg dzíé mǐ və̄ dzɔ́ ngɔn dzié. 9Ngə́ á ndzí kig byé mīníngá, mǐ nɔ̄ŋɔ́ élīg dzíé, mǐ və́ə́ bə̄bə́nyāŋ bóé. 10Ngə́ ā bə̄lə́ kig bəbə́nyāŋ, mǐ nɔ̄ŋɔ́ élīg dzíé mǐ və́ə́ bə̄bə́nyāŋ bə́ ésīá. 11Ngə́ ésīá ā bə̄lə́ kig bəbə́nyāŋ, mǐ nɔ̄ŋɔ́ élīg dzíé mǐ və́ə́ évūvúmán é tsáá ai nyé babi abuí á ndá bod dzié: énye ǎ ngawóge ai dzɔ́. Éyə mvéndé yāyi bɔ̌ nālá ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs.” Ǹtondôbə nyé ai Mósɛs nâ: “Bɛ́də́g á ńkǒl Avarim nyúlū, ó yén ńnam mə ngávə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Ǹnyie anə́ wāyī wá mǎn yén, eyɔ̌ŋ te wǎyi wú o toŋó bod bóe, dzam də́dā anə́ mānyɔ̄ŋ Áron. 14Amú mī ngábɔ ma məlɔ́ á ńkōd ńnǎm yā Sín éyɔŋ ekóán é ngásɔg ma, ábōg mə̄ ngábéndē nâ ó kúli m̀fúfúb wámā á mís mábá ai məndím.” Etsogo étɔm mə́ndím yā Meríba yǎ Kadɛs, á ńkōd­ ńnǎm yā Sín. 15Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngádzó ai Ǹtondôbə nâ: “Ǹtondôbə, Zambá míńsísīm myádzóe bikokoma bísə á tə́lége mod á ékōán áyɔŋ, 17ényɔ́ á yi bɔ ńtə̄bə osú, a kwî ai bɔ́ a dúgân fə ai bɔ́, a kúligi bɔ́, a nyíligǐ fə̄ bɔ́, nə́ ekóán áyɔŋ Ńtondôbə é zā bɔ̄ anə́ míńtómbá yā mí nə́ təge ai ǹnɔ́ni.” 18Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyalan Mósɛs nâ: “Nɔŋɔ́ Yosué, mɔ́n Nun, é mod ǹsísīm ó tɔ̄á ábə̄ nyé. Wayi nyé bəde mɔ́. 19Eyɔ̌ŋ te wǎyi bɔ̌ naa á zu tə́bə̄ fada Eleazâr ai ǹgúmā ékóán áyɔŋ ósū, ó tə́bə́lē nyē mə̄mvéndé móe. 20Ó kālān fə̄ nyé ngab yǎ ngul dzóe ḿból yə̄ nâ ǹgúmā ékóán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ósə̄ ó wóg nyé. 21A yi tə́bə́ fada Eleazâr ósū, énye[1] ǎ yi bwé ngám yǎ nyɔ́l dzīé âkə̌ŋ yā Urim, á mís mə́ Ńtondôbə; ábēndé díé, ńgɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, ǹgúma áyɔŋ ósə, báyi kwí bə́ dúgan áfə ai nyémēn fǔfulu.” 22Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngábéndē nyé; a nɔŋɔ́ Yosué, a tə́lé nyē á mís mə́ fada Eleazâr ai ǹgúmā ékóán áyɔŋ. Ńdɔ a ngábə́de nyé mɔ́, á mǎn nye və́ mə̄mvéndé móé anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó ânyǔ Mósɛs. [1] Fada Eleazâr Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs, nyé ai nyé nâ: “Béndége ayɔŋ Ísraɛ̂l nâ: mǐ bə̄lə́ naa mǐ zaa ma və́, ábōg zuli e ngátindiban, mətúnuŋa máma, bidí byáma, míǹnám yā bádígi anə́ məsan mə́ evɔ́li ǹnə́m. 3Ó kad bɔ́ nâ: míńnám myāyi və́ Ńtondôbə mí nə̄ nâ: Amǒs ósə, bǎn míńtómbá bə́bɛ̄, ókalǎ bisəb bíbɛ̄, təge ai atɔ́n anə́ mə́túnuŋa mə́ ńdígán yā ńnōmó etɔá. 4Mâyi bɔ é mān ńtómbá osú mətúnuŋa mə́ ńdígán yā kíkídígi, ényɔ́ bɛ̄ɛ mətúnuŋa mə́ ńdígán yā məsulí mə́ ngōgé, 5ai mətúnuŋa mə́ ábóm dá yā bivəgá awômo bí óvug yā ó nə́ ǹkɔán ai ábóm nyinǎ yā évəgá dzyá yā ábɔ̌b ḿbɔ́n; 6mətúnuŋa mə́ ńdígán yā ńnomó etɔá yā mə́ ngávə̂ban ókōbá á ńkǒl Sínai: anə́ məsan mə́ évɔ́li ǹnə́m, ǹnam yā bádígi ású mətúnuŋa. 7Esoe məyɔ̌g yā bábáman étē yâyi bɔ ábóm nyinǎ yā evəgá dzyá ású mān ńtómbá ḿbɔ̄g, esoe mə́yɔg mábi yâyi bɔban á ḿfūfúbu ású Ńtondôbə. 8Ású é mān ńtómbá bɛ̄ɛ, wayi nyé bɔ̌ mə̄túnuŋa mə́ ńdígán yā məsulí mə́ ngōgé; wayi mɔ́ bɔ ai ákyāí mə́túnuŋa ai esoe məyɔ̌g yā kíkídígi, ású ńnám yā bádígi anə́ məsan mə́ evɔ́li ǹnə́m ású Ńtondôbə. 9Ámǒs sábad, myǎyi túnī bān míńtómbá bə́bɛ̄, ókala ésəb dzyá, təge ai atɔ́n, ai məbóm mə́bɛ̄ yā ngab awômǒ yā óvug, anə́ mə́túnuŋa mə́ nə́ ńkɔán ai m̀bɔ́n, ḿbámāná ai esoe məyɔ̌g yā étē. 10Mətúnuŋa mə́ ńdígán yā sábad, bâyi mɔ́ bāg á yób á sábad ásə ai mətúnuŋa mə́ ńdígán yā ńnomó etɔá, dzam də́dā fə ai esoe məyɔ̌g yā étē. 11Á mə̄tádí mə́ ngɔn máán, myǎyi túnī mə̄túnuŋa mə́ ńdígán máán ású Ńtondôbə bəyóm bə́ nyag bə́bɛ̄, ǹnóm ekə́lá, bɔ́n míńtómbá zamgbál, ókala ésəb dzyá, təge ai atɔ́n. 12Ású ńnóm nyag ósə, məbóm mə́lɛ́ yā evəgá awômǒ óvug, ású mə́túnuŋa mə́ nə́ ńkɔán ai m̀bɔ́n, ású ńnóm ékə́lá ósə, məbóm mə́bɛ̄ yā evəgá awômǒ óvug ású mə́túnuŋa mə́ nə́ ǹkɔán ai m̀bɔ́n. Ású mān ńtómba ósə, abóm dá yā évəgá óvug, ású mə́túnuŋa mə́ nə́ ǹkɔán ai m̀bɔ́n. Nálā ó nə mətúnuŋa mə́ ńdígán yā bátúnī ású évɔ́li ǹnə́m, ǹnám yā bádígī ású Ńtondôbə. 14Esoe məyɔ̌g yā étē yâyi bɔ étun ábóm dá yā évəgá wɔ̂n ású ńnóm nyag m̀bɔ́g, ábóm lálā yā évəgá wɔ̂n dzyá ású ńnóm ékə́lá, ábóm nyinǎ yā évəgá wɔ̂n ású mān ńtómbá ásə nálā ńgɔ̄ báyi kǎd və̄ mə̄túnuŋa mə́ ńdígán yā ngɔn, ngɔn anə́ ngɔn, ású ngɔn ésə yǎ á ḿbū. 15Á mə́túnuŋa mə́ ńdígán yā ńnomó etɔá bâyi bág Ńtondôbə ekə́lá, ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, ḿbámāná ai esoe məyɔ̌g yā étē. 16Á ngɔn osú, ámǒs awômo ai nyinǎ yā á ngɔn ńgɔ̄ ó nə́ Páska Ǹtondôbə, 17ámōs áwômo ai tánā yā ngɔn tě ó nə amǒs ábóg. Bâyi dí bə́ḿbāŋála bə́ nə́ təge ai ekɔ̌g sāŋ á táŋ məlú zamgbál. 18Ámōs ósú, m̀fúfúb ékóán wâyi bɔɔban. Eki təge syé ésīé étúga. 19Myǎyi və́ Ńtondôbə míńnám yā bádígī á ndóan, bəyóm bə́ nyag bə́bɛ̄, elom zɔg m̀bɔ́g, bân míńtómbá zamgbál, ókala ésəb dzyá təge ai atɔ́n. 20Mətúnuŋǎ yā étē, mə́ tɔ̄á óvǔg yā bə́ kɔg ai m̀bɔ́n, məbóm mə́lɛ́ yā ngab awômo ású ńnóm nyag, məbóm mə́bɛ̄ yā ngab awômo ású élɔm zɔg, 21abóm dá yā ngab awômo ású mān ńtómbá ósə yǎ míńtōmbá zamgbál. 22Bayi tsíg ekə́lá dzyá anə́ mə̄túnuŋa ású míńsə́m, nə́ bə́ mína kpe ákə̌ŋ ésíngi miǹsə́m. Myǎyi bág ákə̌ŋ tē mətúnuŋa mə́ kíkídígi á yób, ású mə́túnuŋa mə́ ńdígán yā ńnomó etɔá. Myǎyi bɔ̌ nālá ámǒs ósə̄ á táŋ məlú zamgbál, nálā ó nə bidí, ńnám bádígi ású évɔ́li ǹnə́m ású Ńtondôbə, á mányum məsan, mətúnuŋa mə́tē bábāg mɔ mətúnuŋa mə́ ńdígán yā ńnomó etɔá á yób ai esoe məyɔ̌g yā étē. 25Ámōs zamgbála myǎyi bɔ ḿfūfúb ékóán, eki təge bɔ ésīé étúga. Ámǒs mə́kwé bídí bí ósú, ábōg myǎyi túnī Ńtondôbə mətúnuŋa bíbūmá bí ósú, ábōg bə́sɔ́ndɔ̄ dáán, myǎyi bɔ ḿfūfúb ékóán, eki təge bɔ ésīé étúga. Myǎyi bɔ̌ mə̄túnuŋa mə́ ńdígán, anə́ məsan mə́ évɔ́li ǹnə́m ású Ńtondôbə: bəyóm bə́ nyag bə́bɛ̄, elɔm zɔg m̀bɔ́g, bân míńtómbá zamgbál, ókala ésəb dzyá, mətúnuŋǎ yā étē mə́ tɔá óvǔg yā bə́ kɔg ai m̀bɔ́n, məbóm mə́lɛ́ yā ngab awômo ású ńnóm nyag, məbóm mə́bɛ̄ yā ngab awômo ású elɔm zɔg, abóm dá yā ngab awômo ású mān ǹtómbá ósə yǎ mīńtómbá zamgbál. Bâyi tsíg ékə́lá dzyá anə́ mə̄túnuŋa ású míńsə́m nə́ bə́ kpe mína akə̌ŋ ésíngi miǹsə́m. 31Myǎyi bág ákə̌ŋ tē mətúnuŋa mə́ kíkídígi á yōb, ású mə́túnuŋa mə́ ńdígán yā ńnomó etɔá. Ámōs ósú yā ngɔn zamgbála, myǎyi bɔ ḿfūfúb ékóán, təge bɔ ésīé étúga. Amǒs tē wâyi mína bɔ ámǒs ólugú. 2Myǎyi túnī mə́túnuŋa bádígi, anə́ ḿbəmbə enyum évɔ́li ǹnə́m ású Ńtondôbə ǹnóm nyag m̀bɔ́g, elɔm zɔg m̀bɔ́g, bǎn míńtómbá zamgbál, təge ai atɔ́n. 3Mətúnuŋa yā étē mə́ tɔ̄á óvǔg yā bákɔg ai m̀bɔ́n, məbóm mə́lɛ́ yā ngab awômo ású ńnóm nyag, məbóm mə́bɛ̄ yā ngab awômo ású élɔm zɔg. 4Abóm dá yā ngab awômo ású mān ńtómbá ósə yā mińtōmbá zamgbál. 5Bâyi tsíg ékə̄lá dzyá anə́ mə̄túnuŋa ású míńsə́m, nə́ bə́ kpe mína akə̌ŋ ésíngi miǹsə́m. 6Bâyi mɔ́ bág mə́túnuŋa bádígi ngɔn ésə̄ á yób, ai mətúnuŋa mə́ fón, ai mə́túnuŋa bádígi á ńnomó etɔá, mə́túnuŋa básoe anə́ mvéndé é nə̄ anə́ ényum évɔ́li ­ǹnə́m, anə́ míńnám bádígi ású Ńtondôbə. 7Ámōs áwômǒ yā ngɔn zamgbála, myǎyi bɔ ḿfūfúb ékóán. Myǎyi bɔ éki ­bídí ai eki bísíé, 8mǎyi və́ Ńtondôbə mə́túnuŋa bádígi, anə́ ényum évɔ́li ­ǹnə́m, ǹnóm nyag m̀bɔ́g, elɔm zɔg m̀bɔ́g, bân míńtómbá zamgbál, á ókala ésəb dzyá, təge ai atɔ́n. 9Mətúnuŋǎ yā étē mə́ tɔ̄á óvǔg yā bákɔg ai m̀bɔ́n, məbóm mə́lɛ́ yā ngab awômo ású ńnóm nyag, məbóm mə́bɛ̄ yā ngab awômo ású élɔm zɔg, 10abóm dá yā ngab awômo ású mān ńtómbá ósə á bə́ nə́ zamgbál. 11Bâyi tsíg ékə̄lá dzyá anə́ mə̄túnuŋa ású míńsə́m, nə́ bə́ kpe mína akə̌ŋ ású ésíngi miǹsə́m, myǎyi mɔ́ bág étsígā á yób, édzí é nə́ ású ǹsə́m yā ábǒg éndə́gə́lə́ míńsə́m, ai mətúnuŋa mə́ ńdígán yā ńnǒm etɔá ai mətúnuŋa mə́ fón, ai mətúnuŋa básoe étēde fǔfulu. 12Ámōs áwômo ai tánā yā ngɔn zamgbála, myǎyi bɔ ḿfūfúb ékóán, təge bɔ ésīé étúga. Myǎyi dzə́mē ábōg ású Ńtondôbə á táŋ məlú zamgbál. Myǎyi bɔ mə́túnuŋa bádígi, ńnám yā bádígi, anə́ ényum évɔ́li ǹnə́m ású Ńtondôbə, bəyóm bə́ nyag bə́lɛ́, bilɔm zɔg bíbɛ̄, bân míńtómbá awômo ai bə́nyi, ókala ésəb dzyá, təge ai atɔ́n. 14Mətúnuŋa yā étē mə́ tɔ̄á óvǔg yā bákɔg ai m̀bɔ́n, məbóm mə́lɛ́ yā ngab awômo ású bə́yóm bə́ nyag bə́sə awômo ai bə́lɛ́, məbóm mə́bɛ̄ yā ngab awômo ású bilɔm zɔg bísə̄ bíbɛ̄, 15abóm dá yā ngab awômo ású mān ńtómbá ósə yǎ mīńtómbá awômo ai mínyi. 16Bâyi tsíg ékə̄lá dzyá anə́ mə̄túnuŋa ású míńsə́m təge láŋ mə́túnuŋa bádígi á ńnomó etɔá, ai mətúnuŋa mə́ fón ai mə́túnuŋa básoe. 17Ámǒs bɛ̄ɛ bəyóm bə́ nyag awômo ai bə́bɛ̄, bilɔm zɔg bə́bɛ̄, bân míńtómbá áwômo ai bə́nyi, á ókala ésəb dzyá, təge ai atɔ́n. 18Mətúnuŋa mə́ fón ai mə́túnuŋa básoe étēde anə́ mvéndé yāyi ábím bə̄yóm bə́ nyag bə́ nə́, ai bilɔm zɔg, ai bǎn míńtómbá. 19Ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, təge láŋ mə́túnuŋa bádígi á ńnomó etɔá, ai mətúnuŋa mə́ fón ai mə́túnuŋa básoe étēde. 20Ámǒs lála bəyóm bə́ nyag awômo ai m̀bɔ́g, bilɔm zɔg bə́bɛ̄, bân míńtómbá awômo ai bə́nyi, á ókala ésəb dzyá, təge ai atɔ́n. 21Mətúnuŋa mə́ fón ai mə́túnuŋa básoe étēde, anə́ mvéndé yāyi, ábím bəyóm bə́ nyag bə́ nə́ ai bilɔm zɔg, ai bǎn míńtómbá. 22Ǹnóm ékə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, təge láŋ mətúnuŋa bádígi á ńnomó etɔá, ai mətúnuŋa mə́ fón ai mə́túnuŋa básoe étēde. Ámǒs nyina bitɔŋ bə́yóm bə́ nyag awômo, bəyóm míńtómbá bə́bɛ̄, bitɔŋ míńtómbá áwômo ai bínyi, á ókala ḿbú ḿbɔ̄g, təge ai mǎn átǎ ziŋ; mətúnuŋa ai esoe məyɔg fǔfulu, á byábɔɔban anə́ mvéndé yāyi, á táŋ bəyóm bə́ nyag, ai bəyóm míńtómbá ai bitɔŋ míńtómbá. 25Ekə́lá kábad dzyá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, təge láŋ mə̄túnuŋa mə́ kɔ́m yā bádígi ai mətúnuŋa yā étē ai ésoe məyɔg. Ámǒs tána, bəyóm bə́ nyag ebǔl, bəyóm míńtómbá bə́bɛ̄, bitɔŋ míńtómbá áwômo ai bínyi, ókala ḿbú ḿbɔ̄g, təge ai mǎn átǎ ziŋ; mətúnuŋa ai esoe məyɔg fǔfulu, á byábɔɔban anə́ mvéndé yāyi, á táŋ bəyóm bə́ nyag, ai bəyóm míńtómbá ai bitɔŋ míńtómbá. Ekə́lá kábad dzyá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, təge láŋ mətúnuŋa mə́ kɔ́m yā bádígi ai mətúnuŋǎ yā étē ai esoe məyɔg. Ámǒs saməna, bəyóm bə́ nyag mwom, bəyóm míńtómbá bə́bɛ̄, bitɔŋ míńtómbá áwômo ai bínyi, ókala ḿbú ḿbɔ̄g, təge ai mǎn átǎ ziŋ; mətúnuŋa ai esoe məyɔg fǔfulu, á byábɔɔban anə́ mvéndé yāyi, á táŋ bəyóm bə́ nyag, ai bəyóm míńtómbá ai bitɔŋ míńtómbá. 31Ekə́lá kábad dzyá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, təge láŋ mə̄túnuŋa mə́ kɔ́m yā bádígi ai mətúnuŋǎ yā étē ai esoe məyɔg. Ámōs zamgbála, bəyóm bə́ nyag zamgbál, bəyóm míńtómbá bə́bɛ̄, bitɔŋ míńtómbá áwômo ai bínyi, ókala ḿbú ḿbɔ̄g, təge ai mǎn átɔ́n ziŋ; mətúnuŋa ai esoe məyɔg fǔfulu, á byábɔɔban anə́ mvéndé yāyi, á táŋ bəyóm bə́ nyag ai bəyóm míńtómbá ai bitɔŋ míńtómbá. Ekə́lá kábad dzyá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, təge láŋ mə̄túnuŋa mə́ kɔ́m yā bádígi, ai mətúnuŋǎ yā étē ai esoe məyɔg. 35Ámōs mwomo, myǎyi bɔ ékōán. Eki təge syé bīsíé bí étúga. Myǎyi túnī mə́túnuŋa bádígi, ńnám yā wányum m̀bəŋ ású évɔ́li ǹnə́m Ńtondôbə: ǹnóm nyag m̀bɔ́g, ǹnóm ńtómbá ḿbɔ̄g, bitɔŋ míńtómbá zamgbál, ókala ḿbú ḿbɔ̄g, təge ai mǎn átǎ ziŋ; mətúnuŋa ai esoe məyɔg fǔfulu, á byábɔɔban anə́ mvéndé yāyi, á táŋ bəyóm bə́ nyag, ai bəyóm míńtómbá ai bitɔŋ míńtómbá. Ekə́lá kábad dzyá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, təge láŋ mə́túnuŋa mə́ kɔ́m yā bádígi ai mətúnuŋǎ yā étē ai esoe məyɔg. É mam myǎyī hḿ kǎd bɔ̌ málā ású Ńtondôbə, á məmǒs mə́bóg mə̄ńnén máán, təge láŋ mə́túnuŋǎ mətǐŋ máán ai mətúnuŋa mə́ óváŋ ai mə́túnuŋa bádígi, ai zəzə bífái ai esoe məyɔg ai mətúnuŋa mə́ élad.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákad Ísraɛ̂l édzí ésə Ǹtondôbə a ngábéndē nyé. 2Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákɔ́bɔ ai bədzóē bibəgá bí Ísraɛ̂l nâ: “Éyə Ǹtondôbə a béndē nâ: 3Ngə́ fám ziŋ e líg Ńtondôbə mətǐŋ, ngə́ ā líg mətǐŋ á kana sɔŋ, tə yadaŋ anyu díé, a dzálaga é dzóm ésə é hə́ kwí nyē ânyu. 4Ngə́ mīníngá ā líg mətǐŋ a kaniŋi sɔŋ ngə́ á ngə́lə̄ mɔ́ngɔ́ a tɔá ábə̄ ésīá, 5ngə́ ésīá ā wóg dzǎm tē təge dzó dzóm, oyílí tē ó nə m̀faŋ, tə ai atǐ, a bələ́ nâ a dzálaga wá. 6Hədá ngə́ ésīá ā yəm dɔ́ a təbə́ tɔ oyílí wóé ḿbɔ́g, tɔ mətǐŋ móé mə́sə̄ kǐg yā étē, Ǹtondôbə ǎ yǐ kig nyé láŋ ébūg, amú ésīá ńnye a tə́lé dzǎm tē. 7Ngə́ á yə́mə ai oyílí nálā ngə́ kig mətǐŋ yā á ngālíg təge tóán tsog, a sɔ́ kə álūg, 8ngə́ ńnóm ā yə̄m dɔ̄ təge dzó dzóm ámōs ā yə̄m dɔ́ mətǐŋ móé mə́ nə̄ á étē ai é mam mə́sə̄ mə́ tītīáŋ ai mətǐŋ mə́tē. 9Dá ngə́ ńnóm ā tə̄b mɔ̄ ámōs ā wóg dɔ̄, a yi kúlī óyīlí yā á ngāyíli ai mə́tīŋ yā á ngālíg təge tóán bindi. Ǹtondôbə ǎ yǐ kig nyé láŋ ébug. 10Mətǐŋ mə́ ńkus mīníngá ngə́ ényɔ́ bə́ ngásoe álūg ai oyílí ósə a nə́ dzǎm nɔŋ bí nə m̀faŋ, təge ai atíé. 11Ngə́ á ndá ǹnóm ńgɔ miníngá ā və́ líg mətǐŋ ngə́ á nɔ̌ŋ kig oyílí á kaniŋi sɔŋ, 12ábōg ńnōm ā wóg yǎ dɔ̄, ngə́ á ndzí kig dzó dzóm, ngə́ á ndzí kig təb, mətǐŋ móé mə́ nə̄ étē təge ai atíé. Ngə́ ńnōm ā kə́ hḿ dɔ́ wóg a təbə́ mɔ́ ábōg ā kə́ yǎ yə̌m dzǎm tē, édzí ésə é və́ kwí nyē ânyu é sə́ kig étē, tɔ mətǐŋ tɔ oyílí. Ḿból ńnōm ńnye ǎ təb Ǹtondôbə ǎ yǐ kig nyé láŋ ébūg. 14Mə́tīŋ mə́sə̄ mátindi miníngá, ǹnóm á nə mɔ́ dzǎm wóno, a nə̌ fə̄ mɔ́ təb. 15Ngə́, é kídí yākə lénde ǹnóm á ndzí kig dzó dzóm, mətǐŋ mə́tē mə́ nə̄ étē tɔ dzé tɔ dzé, oyílí tē ó nə̄ étē tɔ dzé tɔ dzé, ǹnóm émēn ńnye a wónē mətǐŋ ngə́ óyílí tē, amú á ndzí kig kɔ́bɔ ámōs á ngāyəm dɔ́. 16Hədá ngə́ ā yə̄m dɔ̄, a kə́ təb mvúmvúa, ńnye a bəgə́ ńsə̄m yā mīníngá á hə yəan bəgə.” 17Mə́mvéndé mā émɔ Ǹtondôbə a ngávə́ Mósɛs á zāŋ ǹnóm bân ǹgál á zāŋ ésīá ai ngɔn dzié éyɔŋ a ngə́lə́ mɔ́ngɔ́ a tɔá fə á ndá ésīá. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé nâ: “Kunú bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ábə Madiânit, abǒg te wǎyi kə́ kɔ́b éḿbōe” 3Ńdɔ̄ Mósɛs a dzó ai ayɔŋ Ísraɛ̂l nâ: “Bod bəvɔ́g yā ábə̄ mínā bə́ kōmə́zán bitá, bə́ kə kun Ńtondôbə á Madiân. 4Myǎyi lóm á ébəgá Ísraɛ̂l ésə akúda bod á bītá.” 5Ńdɔ ǹkunda bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ó ngávə́ anə́ ébəgá akúda m̀bɔ́g, bod bakúda awômo ai bə́bɛ̄ bə́ kōmə̄zán fɔ̄ɔ̄ ásū bítá. 6Ńdɔ̄ Mósɛs a ngálom bɔ̄ á bītá á ébəgá ésə akúda bod, ńdɔ a ngábág bɔ̄ Pinhas, mɔ́n Eleazâr, fada m̀bəgə bibəlǎn yā ḿfūfúb ndá ai é tɔ́ŋ bálɔ́ŋ. 7Ńdɔ̄ bə́ ngálúman ai Madiân anə́ Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs, bə́ wê fɔ́ɔ́ á ńnam fám ésə. 8Bə́ wé fɔ̄ɔ̄ fə miǹkúkúmá yā Madiân, Ewi, Rɛkem, Tsur, Hur ai Rɛva, miǹkúkúmá Bəmadiânit mítán. Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngáwé Balaam mɔ́n Béor. 9Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábi biníngá ai bɔ́n bábán, bə́ ngasa biyə́m byábán bísə miǹkundá bíyə́m myábán ai byə́m byábán bísə. 10Bə́ ngádígi bətísɔn bábán bə́sə ai bitɔbɔgɔ byábán. 11Ńdɔ̄ bə́ ngáman tɔ́í byém bí ńsa bísə é byə́m bísə̄ bə́ ngábi miǹkóm biyə́m ai bod. 12Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai miǹkóm, ai byə́m bí ńsa bísə̄ ábə̄ Mósɛs, fada Eleazâr ai ekóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə ḿfág bə́ ngábə́, á mīḿbígílí yā Moab, babi ai ǹtság Yórdǎn yā Yēríko. Ńdɔ̄ Mósɛs, fada Eleazâr ai miǹtómbā mísə̄ yā étōgán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákə tóban ai bɔ́ á zēn. 14Mósɛs a ngáliŋan fɔ́ɔ́ éyə̄gan ai basúzoǎ yā ńkān bítá, bədzóē yā bakúda ai bədzóē yā miǹtɛd yā bə́ ngábə́ sɔ́ á bītá bə́ ngálóm bɔ̄. 15Nyé ai bɔ́ nâ: “Á dzé mī dzógē bīníngá bə́ tála, 16ḿbɔ fɔ́ɔ́, ai mələ́bə́gá mə́ Balaam bə́ ngábɔ̄ nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ bɔ Ǹtondôbə məlɔ́ ádzó yā Péor; ńdɔ ebubua ókɔ̌n é ngábi ekóán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ńtondôbə. 17Asú tē hḿ wéán bɔ́n bə́ fám bə́sə, wéán fə é bīníngá bə́sə̄ yā bə́ bómbo yǎ ai fám. 18Ébān bīníngá bə́sə̄ bá bə́ kig bómbo ai fám, dzǒgán bɔ̄ bə́ və̄ə̄, bə́ nə̄ ású dáán. 19Ḿfág wáán, tɔbɔ́gán oyǎb ai miǹkán á tâŋ məlú zamgbál é mínā bə́sə mǐ ngáwé mod ngə́ á nambǎ kig m̀bim. Fúbúgán mínā bə́bēn ai miǹkóm myáán, ámōs lála ai ámōs zamgbála. 20Myǎyǐ fə fúbū éwɔ̄man ésə, é dzóm ésə̄ é nə́ ńkomán ai ekob tsíd, é dzóm ésə é nə̄ ńkomán ai ekob ékə́lá, é dzóm ésə̄ é nə́ ńkomán ai elé. 21Ńdɔ fada Eleazâr a ngákɔ́bɔ ai bod bítá bə́ ngábə́ sɔ́ lúman nâ: “É mvéndé nyī ńdzɔ e nə́ mvéndé yǎ Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs: 22səsalá hə mvɔ́d, sílíba, ekie, ekpémbé, afída: é dzóm ésə̄ é nə́ dzǎm kə á ndóan, myǎyi lod ai dzɔ́ á ndóan, nálā wâyi dzɔ́ fúbū vədá yáyəan túniban ai məndím mə́ ńsalán ḿból yə̄ nâ é fúúbán, vəda, é dzóm é sə́ kig dzǎm kə á ndóan myǎyi lod ai dzɔ́ á məndím. Myǎyi sǒb bīwɔ́man byáán ámōs zamgbála abǒg tē myǎyi bɔ ḿfūbán, á mvús tě ńgɔ̄ hḿ myǎyi dúgán nyían á mīńkán.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Ai wǎ, ai fada Eleazâr, ai bivɛ̂d mǎn yā mə̄ndá mə́ bod ékōán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, láŋán byə́m bí ńsǎ yā bí ngánɔŋɔban, ai miǹkóm ai bod ai biyə́m. Ó kab byə́m bí ńsa ngab ébɛ̄ á zāŋ é bod bə́ ngákə lúman ai ǹgúma ékóán áyɔŋ Ísraɛ̂l. Ású ngab ǹtɔ́lɔ Ǹtondôbə, o vaagi á ngab é bod bə́ ngákə lúmǎn bītá dzóm dzyá á bod miǹtɛd mítán: biyə́m bīńnén, bǒzele, miǹtómbá ai bikə́lá. O nɔŋɔ́ dzɔ́ á éfǎs ngab dzabá, o və́ə́ dzɔ fada Eleazâr anə́ mə̄túnuŋa mə́ Ńtondôbə. M̀fág yǎ éfǎs bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, wayi vaa dzóm dzyá á bod məwóm mə́tán: biyə́m bīńnén, bǒzele, miǹtómbá ai bikə́lá, biyə́m bītɔ̄g ákyaí ásə, wǎyī byá və̄ mvóg Lévǐ yā básyé á étɔbɔgɔ Ńtondôbə.” 31Ńdɔ̄ Mósɛs bân fada Eleazâr bə́ ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngábéndē bɔ́. É byə́m bí ńsǎ yā bə́ ngábi, é byə́m bísə̄ yā mīńkán bítá mí ngásɔ́ ai byá bí ngábə́ mīńtómbá ai bikə́lá bakúda miǹtɛd mísaman ai məwóm zamgbál bə́tán , nyag bakúda məwóm zamgbál ai bə́bɛ̄ , bǒzele bakúda məwóm mə́saman ai m̀bɔ́g , 35ḿfág bod bə́sə, é bīníngá yā bá bə́ kig yəm fám, bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́bɛ̄ . Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ é bod bə́ ngákə lúmǎn bītá éfas míńtómbá ai bikə́lá bakúda miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́lɛ́ ai zamgbál ai miǹtɛd mítán ; ǹtɔ́lɔ Ǹtondôbə a tɔá míńtómbá miǹtɛd mísaman ai məwóm zamgbál ai mítán ; nyag bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bakúda bə́saman ; ǹtɔ́lɔ Ǹtondôbə, nyag: məwóm zamgbál ai ébɛ̄ ; bǒzele bakúda məwóm mə́lɛ́ ai miǹtɛd mítán étē ǹtɔ́lɔ Ǹtondôbə, bǒzele məwóm mə́saman ai m̀bɔ́g ; bod bakúda awômo ai bə́saman étē ǹtɔ́lɔ Ǹtondôbə, bod məwóm mə́lɛ́ ai bə́bɛ̄ . Ńdɔ̄ Mósɛs a ngávə́ fada Eleazâr ǹtɔ́lɔ Ǹtondôbə anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē nyé. Éfas é ngábə́ é wôge ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á Mósɛs a ngákándi ai é bod bə́ ngábə́ lúmǎn bītá, éfas é wôge ai ekóán áyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l é ngábə́: mińtómbá ai bikə́lá bakúda miǹtɛd mílɛ́ ai bakúda məwóm mə́lɛ́ ai zamgbál ai miǹtɛd mítán ; nyag bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́saman ; bǒzele bakúda məwóm mə́lɛ́ ai miǹtɛd mítán ; bod bakúda awômo ai bə́saman . M̀fág yā éfas bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ Mósɛs a ngánɔŋ dzyá á mə̄wóm mə́tán tɔ á bod, tɔ á bīyə́m, ńdɔ a ngávə́ mvóg Lévǐ yā bə́ ngábə́ syê á étɔbɔgɔ Ńtondôbə ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Ńdɔ̄ bivə̂d mǎn bakúda yā bí ngábɔ bitá, bədzóē yā bə́ ngádzóe bakúda ai ébá bə́ ngádzóe miǹtɛd bə́ ngázu ábə̄ Mósɛs, bɔ́ nâ: “Bəbɔ̄ bísíé bóe bə́ man yǎ láŋ bǒd yā bə́ nə́ édzóē dzábán, tɔ mod m̀bɔ́g ā dzə́mǎn kig étēde. Asú tē bī sɔ́ túnī Ńtondôbə, anə́ mod é dzóm ésə bǐ ngásɔ́ ai dzɔ́ é tɔ̄á mvɔ́d: miǹsə́g mí mɔ́, bilondé, bimvongá, mətabí, nə́ bǐ bɔ mətúnuŋa mə́ évaa miǹsə́m ású dáán á mís mə́ Ńtondôbə.” Ńdɔ̄ Mósɛs bân fada Eleazâr bə́ ngánɔŋ é mvɔ́d nyī ai é byə́m bísə̄ bí. É mvɔ́d ésə yǎ bə̄dzóē bakúda ai bədzóē miǹtɛd bə́ vâ Ǹtondôbə nyí ē ngākwí bə̄síkel bakúda awômo ai bə́saman ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́tán . Ńdɔ̄ Mósɛs bân fada Eleazâr bə́ ngánɔŋ mvɔ́d yā bə̄dzóē bakúda ai miǹtɛd bə́ ngávə́, ńdɔ bə́ ngákə ai dzɔ á ndá bikóán nə́ é bɔ etsogo bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á mís mə́ Ńtondôbə. Bɔ́n bə́ Rúben ai ébá bə́ Gad bə́ ngabə́ bə́ bə̄lə́ éyə̄gan abuí bíyə́m. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngáyén naa ǹnǎm Yazér ai éví Galaad mí ngábə́ éyə̄gǎn yā ḿbəŋ ású mə́dîga bíyə́m. 2Ńdɔ̄ hḿ bɔ́n bə́ Gad ai ébá bə́ Rúben bə́ ngázu yén Mósɛs, fada Eleazâr ai bitɔŋ míńtómbā yā ńnam bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Atarot, Divôn, Yazér, Nimra, Heshbôn, Eléalé, Sevam, Nébo ai Béôn, 4ńnǎm yā Ńtondôbə a ngálúman bitá nə́ ó bɔ̄ éńgōē á mís mə́ áyɔŋ Ísraɛ̂l, ǹnǎm tē ó bə̄lə́ ábəŋ mədîga ású bíyə́m, ńdɔ̄ fə bəbɔ bísíé bóe bánâ biyə́m.” 5Bɔ́ ai nyé nâ: “Ngə́ bī bə̄lə́ mvɔ̄m á mís móé, bɔ̌ tə́ naa ńnam ví ó bɔ éví bəbɔ bísíé bóe, tə wabɔ nâ bǐ daŋ Yórdan.” 6Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngáyalan bɔ́n bə́ Gad ai bɔ́n bə́ Rúben nâ: “Yə bəbə́nyāŋ bân bə́ nə dzǎm kə á bītá, myâ mǐ lígí va ngǎ ? 7Ású dzé myābɔ nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ku sɔ́m nə́ tə bâkə á ńnǎm yā Ńtondôbə a ngávə́ bɔ̄ ? 8Éyə̄ fə běsīá báán bə́ ngábɔ̄ nálā éyɔŋ mə ngálóm bɔ̄ nâ bə́ kódō á Kadɛs Barnéa nə́ bə́ kə yén ńnǎm tē. 9Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d á kələ kwí á Eshkol, bə́ yénə́ ńnam ńdɔ̄ bə́ ngábɔ̄ nə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ku sɔ́m, a kələ kwí anə́ bá ndzí kig bǎd kə á ńnǎm yā Ńtondôbə a ngávə́ bɔ̄. 10Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngáman fám ai bɔ́ ámǒs tē a lígí fə̄ mə́tīŋ mā, nyé nâ: 11Tɔ mod m̀bɔ́g yǎ ébá bə́ ngákódō á ńnam Égîptɛn a tádigi á bisəb məwóm mə́bɛ̄ ǎ ngāyén kig ńnam mə ngákag Ábrahám, Ízag ai Yákɔb, makan fɔ́ɔ́ sɔŋ, amú bá ndzí kig mə tǒŋ təge tigibi. 12Səsalá hə Kaleb mɔ́n Yefunɛ mod yǎ Kenizit, bân Yosué mɔ́n Nun, ḿbɔ̄ bə́ ngátóan biě məzěn mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ áyɔ̄g Ńtondôbə á ngáyóŋ Ísraɛ̂l á nyɔ́l a bɔ̌ naa bə́ kə̄ bándə̄ŋ á ńkód ǹnam á tâŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi a kələ kwí anə́ ḿmié bod ósə̄ ó ngábɔ bivǔs á mís mə́ Ńtondôbə ó ngáman dzáŋ. 14Támân yén mǐ man yǎ bonde á məyiǎn bēsīá báán ḿbə̂ mvɔŋ bod yǎ ā bǎd fə tsag áyɔ̄g Ńtondôbə á nyɔ́l Ísraɛ̂l. 15Ngə́ mī dzōgé Ńtondôbə, a yi bɔ̌ naa bǐ tɔ̄bɔ̄ kɔ́m á ńkōd ńnam mǐ yəm nâ myǎyi mǎn dzâ áyɔŋ ásə̄ dí” 16Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ bə́ ngásúbū Mósɛs babi bɔ́ ai nyé nâ: “Bǐ hə́ yī lóŋ məbəmbá é vóm ví ású bíyə́m byáán ai mǎl ású bɔ́n báán. 17Ḿfág wáán bíā bə́bēn byǎyi nɔŋ byə́m bítá nə́ bǐ lúmán ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, a kələ kwí anə́ byāyī bɔ́ kə̄ lə́dē é vóm bə́ ngávə́ bɔ̄; bɔ́n báán bâyi lígi á é māl mā oyǎb ai é bod bányiŋ ǹnǎm tē. 18Byǎyǐ kig dúgan á ńnam wáán sə́ nâ mǎn Ísraɛ̂l ósə ǎ tɔbɔ yǎ á ńnǎm ngaagá wóé. 19Ḿfág wáán byǎyǐ kig bǐ ngab sí ai bɔ́ á kíníŋ á yād amú ngab sí dzāān é ńtɔ̄á yǎ ḿfág Yórdan yā mú á ńtōlē dzób.” 20Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs ǎ zū bɔ́ yalǎn naa: “Ngə́ mī kpáán mə́tīŋ myālíg mālá, ngə́ myāyi lúmǎn bītá á mís mə́ Ńtondôbə, 21ngə́ mínā bə́sə mǐ bə̄gə́ byə́m bítá mǐ dāŋá Yórdan á mís mə́ Ńtondôbə, a kələ kwí anə́ ā yi tsídǎn mīńzīzíŋ míé mísə á mís móé, 22abǒg tē, éyɔŋ ǹnǎm tē wáyi tɔbɔ á édzōē Ńtondôbə, mǐ nə̄ hḿ dzǎm dúgan á ńnam wáán, abǒg tē hḿ Ńtondôbə ǎ yǐ kīg fə̄ mína sílī dzóm, tɔ Ísraɛ̂l, abǒg tē hḿ ńnam ví wáyi wóge ai mína á mís mə́ Ńtondôbə. Dzam dá, ngə́ mī ndzí kig bɔ̌ nālá myǎyi sə́m á mís mə́ Ńtondôbə, mǐ yəm áfə̄ nâ ǹsə́m wáán wâyi mína dúgán sɔ̄ kɔ́b. Lóŋán hḿ māl ású bɔ́n báán ai məbəmbá ású bíyə́m byáán, dzam dá é mam mə́sə mǐ mān kag, dzálágán mɔ̄.” 25Bɔ́n bə́ Gad ai bɔ́n bə́ Rúben bə́ dzó hḿ ai Mósɛs nâ: “Bəbɔ bísíé bóē bâyi bɔ é dzóm yā Ńtī wāān ā bénde.” Bɔ́n báán, biníngá báán, miǹkunda míńtómbá myáán ai biyə́m byáán bísə̄ bí nə́ há á māl mə̄ Galaad. Dzam dá bitúgā bíe, ébá bə́sə̄ bə́ bə̄gə́ byə́m bítá bâyi lód á mís mə́ Ńtondôbə nə́ bə́ lúmán ḿból Ńtí wāān ā bénde.” Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngávə́ ábēndé ású dábán ábə fada Eleazâr, Yosué, mɔ́n Nun ai á bə̄dzóē yā mə̄ndá mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Mósɛs nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ bɔ́n bə́ Gad ai bɔ́n bə́ Rúben, ébá bə́sə̄ bə́ bə̄gə́ byə́m bítá bə́ dāŋ Yórdan ai mínā ású yə̄ nâ bə́ kə lúman á mís mə́ Ńtondôbə, éyɔŋ ǹnam wáyi wóge ai mína, myǎyi bɔ́ və̄ ńnǎm Galaad. Dzam dá, ngə́ bá ndzí kig dǎŋ naa bálūman fǔfulu ai mínā, á ńnǎm Kanǎŋ ńgɔ báyi bǐ ngab sí dzābán á mís máán”. 31Bɔ́n bə́ Gad ai bɔ́n bə́ Rúben bə́ yálán hḿ naa: “É dzóm ésə̄ yā Ńtondôbə a béndé bəbɔ bísíé bóé byǎyi dzɔ́ bɔ. Bía, byǎyi daŋ sí Kanǎŋ naa byǎlúman á mís mə́ Ńtondôbə, ḿfág wóe, bɔ̌ naa bǐ wóge ai é ngab sí é nə̄ á Yórdan á yād nyī.” Mósɛs a və́ hḿ bɔ́n bə́ Gad ai bɔ́n bə́ Rúben ai efas ndá bod Manasé, mɔ́n Yósəb, ǹnǎm Sihôn, ǹkúkúmá Bamorít, ǹnǎm Og, ǹkúkúmá Bashân, ǹnam ai mǎl mə́sə̄ yā ábódā sí tē ai é māl mátsíg ńnyie ǹnam. Ńdɔ̄ hḿ bɔ́n bə́ Gad bə́ ngalóŋ Divôn, Atarot ai Aroer, 35Atrot Shofân, Yazér, Yogboha, Bet Nimra ai Bet Harân; ngǔl māl ai məbəmbá ású míńtómbá. Bɔ́n bə́ Rúben ḿfág wábán bə́ ngálóŋ Heshbôn, Eléalé, Kiryatáim, Nebo, Baal Méôn -mwé yā é māl mā mə́ ngáman tséndeban- ai Sivma. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngáman yole é māl yā bə́ ngáman lóŋ mwé. Bɔ́n bə́ Makir, mɔ́n Manasé, bə́ ngákə̄ á Galaad, ńdɔ̄ bə́ ngálúman bitá, bə́ fādí nyē á mɔ́ Bamorít, bə́ tsídán fə̄ bɔ́ á ńnǎm tē. Mósɛs a və́ə́ hḿ Makir, mɔ́n Manasé, Galaad nə́ á tɔ̄bɔ̄ étē. Yair mɔ́n Manasé á kə̄ hḿ nɔ̌ŋ māl mábán a yolé mɔ́ mwé naa mǎl mə́ Yair. Novah a kə́ fadǐ Kenat ai mǎl móé yā étē, ńdɔ a ngáyole nyé dzwé díé nyémēn, Novah. Bítíé bī ḿbyā hḿ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ kələ bátə̄bə éyɔŋ bə́ ngákwí á ńnam Égîptɛn á édzōē Mósɛs bân Áron. 2Mósɛs ǎ kadəgə til é vóm ósə̄ bátíe éyɔŋ bə́ tíege ábēndé Ńtondôbə. Ná ńgɔ̄ bə́ ngáwulu, á bítíé bə́ tíege: 3Bə́ ngátíē á Ramsɛs á ngɔn osú. Ngɔn osú é tɔá mə̄lú áwômo ai mə́tán, á kídí léndē Páska, ńdɔ̄ hḿ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíē á ngul á yób, á mís mə́ ńnam Égîptɛn ósə. 4Egîptɛn bə́ dzəbə éḿbābá yā Ńtondôbə a ngábími, miǹtól mísə; Ǹtondôbə a ngálə́dē sósōó ai bəzambá bábá. 5Á tíē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíē á Ramsɛs, ńdɔ̄ bə́ ngákə lám mīńkán á Sukot. 6Á tíē bə́ ngátíē á Sukot, ńdɔ̄ bə́ ngákə lám míńkán á Etam á ńnyie ai ǹkód ńnam. Á tíē bə́ ngátíē á Etam, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan sɔ́ kwí á Pi Hahirot, á nə̄ ósū Baal Sefôn, bə́ lámā mīńkán ósú Migdol. 8Á tíē bə́ ngátíē á Pi Hahirot, ńdɔ̄ bázu túlan á ńkōd ńnam bə́ lōdó á zāŋ māŋ; á táŋ məlú mə́lɛ́ bə́ wulugu á ńkōd ńnǎm yā Etam, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Mara. 9Á tíē bə́ ngátíē á Mara, ńdɔ̄ bázu kwí á Elim. Á Elim, bitam mə́ndím bí nə́ awômo ai bíbɛ̄ ai məlén mə́wóm zamgbál, ńdɔ̄ bə́ ngálám mīńkán válā. 10Á tíē bə́ ngátíē á Elim, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á mgbág Evə́lē Máŋ. 11Á tíe bə́ ngátíē á Évə̄lē Máŋ, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á ńkōd ­ńnǎm yā Sîn. 12Á tíe bə́ ngátíē á ńkōd ­ńnǎm yā Sîn, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Dofka. Á tíe bə́ ngátíē á Dofka, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Alush. 14Á tíe bə́ ngátíē á Alush, ńdɔ̄ bázu lám míńkán á Refidim, étēde ayɔŋ təge kɔ́b mə́ndím yā ányū. 15Á tíe bə́ ngátíē á Refidim, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á ńkōd ńnǎm Sínai. 16Á tíe bə́ ngátíē á ńkōd ńnǎm Sínai, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Kivrot­ Taawa. 17Á tíe bə́ ngátīē á Kivrot­ Taawa, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Hasérot. 18Á tíe bə́ ngátíē á Hasérot, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Ritma. 19Á tíe bə́ ngátíē á Ritma, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Rimôn Pɛrɛz. 20Á tíe bə́ ngátíē á Rimôn Pɛrɛz, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Livna. 21Á tíe bə́ ngátíē á Livna, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Risa. 22Á tíe bə́ ngátíē á Risa, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Kehélata. Á tíe bə́ ngátíē á Kehélata, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á ńkǒl Shɛfer. Á tíe bə́ ngátíē á ńkǒl Shɛfer, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Harada. 25Á tíe bə́ ngátíē á Harada, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Makehélod. Á tie bə́ ngátíē á Makehélod, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Tahat. Á tíe bə́ ngátíē á Tahat, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Tɛrah. Á tíe bə́ ngátíē á Tɛrah, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Mitka. Á tíe bə́ ngátíē á Mitka, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Hashmona. Á tíe bə́ ngátíē á Hashmona, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Masérot. 31Á tíē bə́ ngátíē á Masérot, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Bene Yaakân. Á tíe bə́ ngátíē á Bene Yaakân, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Hor Gidgad. Á tíe bə́ ngátíē á Hor Gidgad, ńdɔ̄ bázu lám míńkán á Yotvata. Á tíe bə́ ngátíē á Yotvata, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Avrona. 35Á tíe bə́ ngátíē á Avrona, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Esiôn Gɛvɛr. Á tíe bə́ ngátíē á Esiôn Gɛvɛr, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á ńkōd ńnǎm yā Sîn á Kades. Á tíe bə́ ngátíē á Kades, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á ńkǒl ­Hor á ńnyie ǹnǎm Edom. Fada Áron a bɛ́də́ á ńkǒl Hor ábēndé Ńtondôbə, ńdɔ̄ ǎ zu wú étēde, mim̀bú mə̄wóm mə́nyi nə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ kwí á ńnam Égîptɛn, á ngɔn tána, e tɔá álū dá. Áron a ngábə́ ókala míḿbú ńtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai mílɛ́ éyɔŋ ǎ kələ wú á ńkǒl Hor. Ǹkúkúmá Bəkananéan, Arab, a ngábə́ tɔá á Negɛ̂v á ńnǎm Kanǎŋ, a ngáwóg fwé éyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngasuan. Á tíe bə́ ngátíē á ńkǒl Hor, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Tsalmona. Á tíe bə́ ngátíē á Tsalmona, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Punôn. Á tíe bə́ ngátíē á Punôn, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Ovod. Á tíe bə́ ngátíē á Ovod, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á sí Moab á Iyé Avarim. Á tíe bə́ ngátíē á Iyim, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Divôn Gad. Á tíe bə́ ngátíē á Divôn Gad, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á Almôn Divlataíma. Á tíe bə́ ngátíē á Almôn Divlataíma, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á miǹkǒl yā Avarim ósū Nebo. Á tíe bə́ ngátíē á miǹkǒl yā Avarim, ńdɔ̄ bázu lám mīńkán á bidzəgəzě yā Moab, babi ai Yórdan, ḿfág wákə̄ á Yēríko. Ńdɔ̄ bə́ ngálám mīńkán á mgbág Yōrdan á zāŋ Bet ­Yeshimot ai Avel Shítim, á bidzəgəzě yā Moab. Ńdɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ai Mósɛs á bidzəgəzě yā Moab, a mgbág Yórdan ḿfág wákə̄ á Yēríko, nyé ai nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: éyɔŋ myǎyi daŋ Yórdan ḿfág yǎ ńnǎm Kanǎŋ, mǐ man tsídan ósū wáán é bod bə́sə̄ bə́ tɔ̄á ńnǎm tē, myǎyi mǎn ndámǎn bivəgələ mə́kɔ́g byábá. Mǐ man tsǎm bivəgələ byábá yā bálwí, mǐ mǎn fə tsǎm mə̄bōdā mə́ ólugú mábán. Myǎyi bələ́ ńnǎm tē, mǐ loŋ mvóg étēde ású mə̄ ngávə́ mínā wá naa ó wóge ai mínā. Myǎyi wá kaban á zāŋ mə̄ndá mə́ bod máán. Ényí ē nə̄ ábuí mǐ və́ə́ dzɔ ngab anén ényí ē nə̄ ábɔ̄d mǐ və́ə́ dzɔ ngab abɔ́d. É vóm ósə̄ ngám é bɔ̄ naa mod á tɔ̄bɔ́, ó wógé fɔ̄ɔ̄ ai nyé. Myǎyi bɔ̌ ngab á zāŋ miǹló mə́ndá mə́ bod máán. Hədá, ngə́ myā ndzí kig tsídǎn batɔbɔ ǹnama, ébá myāyi líg bâyi vəŋan biyoá ású dáán, sás ású nyɔ́l dzāān, bâyǐ kig mína və́ ávoŋóbó á ńnam myǎyi kə́ tɔbɔ. Abǒg tē mǎyi bəlan ai mínā ákyāí mə̄ ngátsog nâ mayi bəlan ai bɔ”. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzɔ́ ai Mósɛs nâ: “Béndégē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: á nyî myǎnyî á ndá Kanǎŋ dīlí yəmǎn nâ ǹnǎm tē ńgɔ̄ ó nə́ ngab elíg dzáán. Ó nə ǹnǎm Kanǎŋ ai bə́ńnyie malə́dē mínā bá. 3Sug miǹnam wǎn ḿfág yǎ ńkiɛ a tádigi á ńkōd ńnǎm yā Sîn, á ńnyie mvóg Edom. Ǹnyie sí wāān yā á ńkiɛ a tádigi éfǎs yā ḿbɔ̄ ńnōm, á ńnyie Etə̌tag Ńkǔ. 4A yi kə́ a sigi, a kə́ bɛ̄d éfǎs yā ńkǒl Akrabim, a lodó á Sîn a kələ kwí á Kades Barnéa á ńkiɛ, ǎ ngadúgan bɛ́d ḿfág yǎ Hatsar Adar, ǎ ngalod á Asmôn. 5A tádigi á Asmôn válā; ǹnyie a yi sigi ḿfág yǎ ótotóŋ wábəbə á Égîptɛn a kələ kwí á máŋ. 6Ǹnyie sí wāān á nə á Máŋ mə̄ńnén, ḿmɔ̄ mə́ nə́ ńnyie sí ḿfág yā ḿbɔ̄ ńgál. 7Nnyie sí yā ákoé énye a nə́ naa: myǎyi tsíg ńtěn a tádigi á Máŋ mə̄ńnén a kələ kwí á ńkǒl Hor. 8A tádigi á ńkǒl Hor, ǹkǒl wâyi lod a kələ kwí é zēn yākə á Lebo Amat, a kələ tság á Sedâd, 9ó dúgán nɔ̌ŋ hālá ḿfág yǎ Zifrôn o kələ tság á Hatsar Einân ǹnyie sí wāān ḿfág yǎ ákoe énye hḿ nyɔ̄lɔ́. 10Myǎyi dúgán tsíg ńnyie wǎn ḿfág yā ḿbɔ̄ ńnōm, a tádigi á Hatsar ­Einân a kələ kwí a Sefam. 11Ǹnyie a yi dúgán sigi a tádigi á Sefam hálā ḿfág yǎ Rivla, á Ayim á yād ai ḿbɔ̄ ńnōm. A yi dúgán sigi, a kə́ tság á ńtsag máŋ mə́ Kinéret ai ḿbɔ̄ ńnóm. 12Ǹnyie a yi wulu ai ǹtság Yórdan ósə a kələ kwí á Etə̌tag Ńkǔ. Ǹnam wáán hḿ vīlí ai bəǹnyie bə́sə̄ yā étēde.” Ńdɔ̄ Mósɛs ǎ zu sɔ́ bénde bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nyé ai bɔ́ nâ: “Ńnam ó nə éńgwāān, ńgɔ̄ hḿ vī, myǎyi wá mǎn kaban ai m̀bwéán ngám, anə́ Ńtondôbə a ngábéndē mínā nâ mǐ kab wá á mə̄ndá mə́ bod máán ébǔl ai etun. 14Myǎyə́gǎn kig nâ ndá bod Rúben ai ǹkunda míńló mí bod, ai ndá bod Gad ai ǹkunda míńló mí bod myábán bə́ ḿbələ yǎ é ngab elíg dzābán. Etun ndá bod Manasé dzɔ̂ é bi yǎ fə é ngab dzié. 15Mə́ndá mə́ bod mə́bɛ̄ mā ai etun bə́ nɔŋ yǎ é ngab dzabán á Yórdan á yād ḿfág yā Yēríko, ai m̀bɔ̄ ­ńnōm á mə̄kúlí mə́ ńló dzóbo.” 16Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “É bod báyī mína kab ńnam ḿbɔ̄ bə́ nə́ mwé nâ: Eleazâr, fada, bân Yosué, ndómán Nun. 18Anə́ ndá bod myáyi nɔŋ ńlō mod m̀bɔ́g ású ngab ǹnam tě. 19Bod bə́tē ḿbɔ̄ bə́ nə́ mwé nâ: ású mvóg Yúda Kaleb, ndómán Yefunɛ, á mvóg Simeón, Samuel, ndómán Amihud. 21Á nda bod Bényamín, Elidad, ndómán Kislôn. 22Á mvóg Dan, Buki, ndómán Yogli. Á bɔ́n bə́ Yósəb ai etun mvóg Manasé, Haniel, ndómán Efod; ású mvóg Efraím, Kemuel, ndómán Siftân. 25Á mvóg Zabulón, Elitsafân, ndómán Parnak. Á mvóg Isakâr, Paltiel, ndómán Azân. Ású mvóg Asher, Ahíhud, ndómán Shelomi. Á mvóg Neftalí, Pedahel, ndómán Amihud.” Ḿbɔ̄ hḿ bālá ébá Ńtondôbə a ngábénde, a tə́lé naa bə́ kab bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ǹnǎm Kanǎŋ á ngab elíg dzābán. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs á bidzəgəzě yā Moab babi ai Yórdan, ḿfág yǎ Yēríko nyé nâ: “Béndégē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ bə́ və̄ bɔ́n bə́ Lévi bətísɔ̌n yā é ngab sí bə́ bə̄lə́ ású yə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ̄ étē, biyə́m byábá bí dzəŋ mədîga á mgbág bətísɔn. Bɔ́n bə́ Lévi bâyi tɔbɔ á bə̄tísɔn bə́tē. 3Bətísɔn bâyi bɔ̌ bitɔbɔgɔ byábán, 4mədîga bíyə́m yā mgbág bətísɔn á myāyi və bɔ́n bə́ Lévi mâyi tíe a tádigi á ḿfim tísɔn a kələ kwí á táŋ bakúda moŋolo mɔ́ bə́bɛ̄. 5Myǎyi vəg á mvús dzǎl, ḿfág yǎ ńtólē dzób bakúda moŋolo mɔ́ mə́bɛ̄, bakúda moŋolo mɔ́ mə́bɛ̄ fə ḿfág yǎ á ńkiɛ́, bakúda moŋolo mɔ́ mə́bɛ ḿfág yǎ ákoe. Tísɔn á zə̄zǎŋ. Mədîgǎ yā bə̄tísɔn bə́tē, émɔ̄ málā. 6É māl yā myāyi və́ bɔ́n bə́ Lévi mâyi bɔ̌ māl mə́saman ású ésɔbɔ awú yā myāvə́ naa ngə́ mod a wé mod, a túbú a kə́ sɔbɔ étēde. Dzam dá myǎyǐ fə və́ bə̄tísɔn bəfə́ mə̄wóm mə́nyi ai bə́bɛ̄ . 7Bə́tísɔn bə́sə myǎyi və́ bɔ́n bə́ Lévi bâyi kwí mə̄wóm mə́nyi ai mwom , fǔfulu ai məfóla ású mə́dîga. 8É māl myāyi və́ mālá ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, myǎyi mɔ́ nɔŋ ábuí ábə̄ ényɔ́ á bələ́ ábuí, mǐ nɔŋɔ́ ábɔ̄d ábə̄ ényɔ́ á bələ́ ábɔ̄d. Mod ósə a yi və́ bɔ́n bə́ Lévi bətísɔn bóé a vəgan ai ngab sí dzīé yā á ngānɔŋ.” 9Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs nyé ai nyé nâ: “Wayi kad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: éyɔŋ myǎyi daŋ Yórdan nâ mǐ kə kwí á sí Kanǎŋ, 11Myǎyi kɔ́b bətísɔn yā myǎyi bɔ̌ bə̄tísɔn bə́ ésɔbɔ ­awú, é vóm é mod a wé mod á fūán á nə́ dzǎm sɔ́ sɔbɔ. 12Bətísɔn bə́tē bâyi mína bɔ̌ bə̄tísɔ̌n yā myākə sɔbɔ ényɔ́ yǎ ā kun ai məkǐ, ńdɔ̄ fə ényɔ́ yǎ ā wé mod ǎ bə̄lə́ kig nâ a wúag ósúsúa yə̄ nâ bátsíg ńtōl wōé á mís mə́ ndá bod ésə. Bə́tísɔn myǎyi və́ bâyi bɔ̌ bə̄tísɔn bə́samǎn yā báyi kǎd kə́ sɔbɔ étēde. 14Myǎyi və́ bə̄tísɔn bə́lɛ́ ḿfág kíníŋ Yórdan yǎ á yād, ébá bə́lɛ́ bə̄vɔ́g myǎyi bɔ́ və̄ á ńnǎm Kanǎŋ ású yə̄ nâ bə́ kad kə́ sɔbɔ étē. 15Ḿfág bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l tɔ ǹnə́ŋ ngə́ ǹtɔbɔ, bətísɔn bə́saman bə́tē bâyi bɔ̌ bə̄tísɔn bə́ ásɔbɔ́ ású ényɔ́ ósə a wé é mod m̀bɔ́g á fūán á nə̄ dzǎm kǎd túb. 16Ngə́ ā wé nyē ai ekie, á bɔ̌ naa á wu, o yəmə hḿ naa mod tě á nə ǹwê bod, bə́ bə̄lə́ naa bə́ wê nyé ai sí. 17Ngə́ ā wé nyē ai ngɔg, á bɔ̌ naa á wu, o yəmə nâ a nə ǹwê bod, bə́ bə̄lə́ naa bə́ wê nyé ai sí. 18Ngə́ ā wé nyē ai é dzóm é nə́ ńkomán ai elé a bɔ̌ naa á wu, mod tě á nə ǹwê bod, bə́ bə̄lə́ naa bə́ wê nyé ai sí. 19É mod ǎ kun ai məkǐ ńnye ǎ yī wé ńwê bod. É vóm ā yi tóban ai nyé a yi nyé wé. 20Ngə́ ńwê bod a sógóló nyé ḿból ā síŋ nyē eyɔŋ zǐŋ kig ngə́ ā wōā nyē dzóm á nyɔ́l ású yə̄ nâ á wu, 21ngə́ kig nâ, a lúm nyē bikúda nâ á wu, ényɔ́ ā bɔ̄ nālá a bələ́ nâ a wúag, a nə ńwê bod, ńdɔ̄ hḿ ényɔ́ ā kun ai məkǐ a yi nyé wē éyɔŋ ǎ yi tóban ai nyé. 22Dzam dá, ngə́ ā sógóló mod á zəzə, təge nâ a síŋ nyē, eyɔŋ zǐŋ kig nâ ǎ wōá nyē dzóm á nyɔ́l təge dzə́ŋ naa a wé nyē, ngə́ kig nâ ǎ wōā nyē é ngɔg é nə́ dzǎm wé mod á nyɔ́l ósúsúa yə̄ nâ a yén nyé á bɔ̌ hḿ naa mod tě á wu, a fyáŋǎn bɔ̌ naa a hə síŋ kīg nyé tɔ̌ kig nâ a hə yǐ kig nyé ai ábē, abǒg tē, ndá bod yâyi tɔbɔ á sí e tsígí ńtól ákyāí yā mə̄mvéndé mə́ nə́ á zāŋ ényɔ́ yǎ ā wé ai ényɔ́ yǎ ā kun ai məkǐ. 25Ńdɔ̄ hḿ ndá bod yâyi nyii ńwê bod nyɔ́ á mɔ́ mə́ ényɔ́ ā kun ai məkǐ. Yayi bɔ̂ naa á dúgán á tísɔn asɔbɔ́ ḿfág á ngātúb a ńtɔ̄á wē a kələ kwí anə́ é fada ǹnén yǎ bə́ ngáwɔ́bɔ m̀fúfúb ḿbɔ́n ā yi wú. Ngə́ ńwê bod nyɔ́ ā kódō á ńnǎm yā é tísɔn a ngákə sɔbɔ, ngə́ ényɔ̄ ā kun ai məkǐ ā kə́ tóban ai nyé éyɔŋ a sə́ kīg fə á tísɔn asɔbɔ́, é mod ǎ kun ai məkǐ a yi nyé wé təge mbádā məkunuŋa məziŋ. Amú ńwê bod a bələ́ nâ a tɔbɔgɔ á tísɔn asɔbɔ́ dzīé a kələ kwí anə́ fada ǹnén ā wú, hə á mvús awú díé ńgɔ anə́ dzǎm bǎd dúgan á ńnam wóé ḿfág á ngábə́ á nyiŋi. É mam má ḿmɔ̄ máyī mína bɔ̌ mə̄mvéndé ású mvɔŋ bod dzǎn ésə é vóm ósə myǎyi nyiŋ. É dzam ásə̄ lábəbə m̀bǐm mod, ǹkɔ́bɔ̄ bəbɔɔlɔ ńgɔ̄ wáyi bɔ̌ naa bə́ we ényɔ́ yǎ ā hə́ wé, dzam dá éyɔŋ m̀bɔɔlɔ a nə́ étām, bâyǐ kig nyé vógolo. 31Myǎyǐ kig nɔ̌ŋ mɔ̄ní ású yə̄ nâ mǐ kāmán ai ényɔ́ yǎ ā wé mod nə́ tə báwē nyē amú á bələ́ nâ a wúag. Ńdɔ̄ fə myǎyǐ kig nɔ̌ŋ mɔ̄ní ē mod a túb á tísɔn asɔbɔ́, ńdɔ ǎ yī nâ a dúgan sɔ́ nyiŋ á ńnam wóé ósúsúa awú fada ǹnén. Myǎyǐ kig bɔ̌ naa ńnam myǎnyiŋ ó bə̄gə eboe. Məkǐ ḿmɔ̄ mákad bɔ̌ naa ǹnam ó bə̄gə eboe, ńdɔ̄ hḿ bá sə́ kig dzǎm sǒb eboe məkǐ ákyaí áfə̄ sə nâ bə́ soé məkǐ mə́ ényɔ́ yǎ ā sōē məkǐ. Wǎyǐ kig bɔ̌ naa ńnǎm yā mānyiŋ ai mína fǔfulu ó bə̄gə eboe. Amú, ma Ǹtondôbə, mə́ tɔ̄á á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” Ńdɔ̄ bivɛ̂d mǎn yā mə̄ndá mə́ bǒd yā ébəgá bɔ́n bə́ Galaad, mɔ́n Makir, mɔ́n Manasé, ebəgá dzyá yā bibəgá bí bɔ́n bə́ Yósəb bí ngázu kwí ábə̄ Mósɛs, ńdɔ̄ byánɔŋ ǹkɔ́bɔ á mís mə́ Mósɛs ai miǹtómbā ai bīvɛ̂d man mə́ndá mə́ bod mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 2Bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə a ngábénde ǹtí wāān naa, á kab bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l sí ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngábéndē ǹtí wāān naa á nɔŋ ngab elíg Selofehad, mǎnyāŋ wāān á və́ bəngɔn bóé. 3Ńdɔ̄ ngə́ bə́ lúg bǒd yā ebəgá Ísraɛ̂l efə́, ngab elíg dzābá yayi kódō á ngab elíg bətará. Ngab elíg yǎ ébəgá báyi wóge ai dzɔ́ yayi bɔ ábuí ngab elíg dzāān ē ńtɔ̄á ábɔ́d, 4ńdɔ̄ éyɔŋ m̀bú məfon mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l wáyi kwí, ngab biníngá bə́tē yayi bág á ngab elíg ébə̄gá báyi wóge ai dzɔ́, e kódó á ngab ebəgá bətará báán.” 5Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábénde bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l anə́ Ńtondôbə a ngádzó, nyé nâ: “Ǹkɔ́bɔ bɔ́n bə́ Yósəb ó nə̄ tóé ! 6Éyə Ǹtondôbə a béndē ná ású bəngɔn bə́ Selofehad, bâyi lúg é bod bə́sə̄ bádiŋ; hədá, bə́ lúgu hə mod yǎ ébəgá ésīá wābán. 7Ngab elíg bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yǎyǐ kig kə́ yakalan á bibəgá amú mod ósə yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l a yi laŋan á tǐ ai ngab elíg yǎ bēsīá bóé. 8Ńdɔ̄ fə̄ é ngɔn ésə é bələ́ ngab elíg á ébəgá zǐŋ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yayi lúg mod yǎ ébəgá ésīá wōē, nálā wâyi bɔ̌ naa, mod ósə yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á bi ngab elíg yǎ ábə̄ ésīá. 9Elíg yâyǐ kig kaban naa é kódogo é ndá bod nyí é kələ ényí fɔ́g ású ébə̄gá ésə̄ yā bibəgá bí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yâyi laŋan é tīī ai ngab elíg dzīē.” 10Ńdɔ̄ bəngɔn bə́ Selofehad bə́ ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. 11Mahla, Tirtsa, Hogla, Milka, ai Noa, bəngɔn bə́ Selofehad bə́ lúgú fɔ̄ɔ̄ bɔ́n bə́ bə̄bə́nyāŋ bə́ ésīá wābán. 12Ḿból bə́ ngákə̄ á mə̄lúg á bibəgá yā bɔ́n bə́ Manasé, mɔ́n Yósəb, ńdɔ fɔ́ɔ́ ngab elíg dzābán ē ngálaŋan á ébəgá ésīá wābá. Émɔ̄ hḿ mā, mə́béndé yā Ńtondôbə a ngábéndē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ânyu Mósɛs, á bidzəgəzě yā Moab á ńtság Yórdan ḿfág yǎ Yēríko. Éḿbyā bí, bíbúg yā Mósɛs a ngákɔ́bɔ ai Ísraɛ̂l ásə a Yórdan á yād, á ńkōd ńnam á Araba, á ńnamín Suf, á zāŋ Parân ai Tofel, Lavân, Hasérot ai Di Zahab. 2A tíege á Horeb, éyɔŋ wakî á zēn ǹkǒl yā Séîr, a kələ kwí á Kades Barnéa, dulu á nə məlú áwômo ai dá. 3Á ḿbú mə̄wóm mə́nyina, ámōs ósú yā ngɔn awômo ai dzyǎ, ńdɔ̄ Mósɛs a ngákad bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábéndē nyé ású dábán. 4Válā ǎ man yǎ yíd Sihôn ǹkúkúmá Amorít yā ó ngábə́ tɔá á Hesbôn, bân Og, ǹkúkúmá yā Bashân, yǎ á ngábə́ tɔá á Astarot ai á Edrɛi. 5Á Yórdan á yād, á ńnǎm yā Moab, ńgɔ̄ Mósɛs a ngátádi ǹkadán é mvéndé nyī, nyé nâ : "Ǹtondôbə Zambá wāān á ngākɔ́bɔ ai bíā á Horeb nâ: Mǐ tɔbɔ yǎ kɔ́m ábuí á ńkōl nyū, 7tíégán, mǐ kə á ńkǒl Bamorít, ai ébá bə́sə̄ bə́ tɔ̄á á ngɔ́dɔ́ Araba, á miǹkǒl á sī á Negɛ̂v ai á ńtság máŋ, kaŋán á ńnǎm Kanǎŋ ai á Libáŋ, a kələ kwí á mod oswé ńnén, Éfrāta. 8Ńnam vílī ńgɔ mə ngávə́ mínā, kaŋán hḿ wa nɔŋ, wáwōge ai mína anə́ sí dzāān yǎ Ńtondôbə a ngákan sɔŋ nə́ a yi və́ bēsōá báán, Ábrahám, Ízag bân Yákɔb ai mvɔŋ bod yǎ mvús dzābá. Mə ngákad mínā eyɔ̌ŋ tē nâ: mə sə́ kig mína dzǎm bəgə̌ ma etám. 10Ǹtondôbə, Zambá wāān, á ngábɔ̄ nâ mǐ foe, ńdɔ̄ mínā bá mī ńtɔa yǎ ézǒb anə́ átītiě yā yób, 11Ǹtondôbə Zambá běsōá a yi bɔ̌ naa mǐ foe biyɔŋ akúda, a kúbú fə̄ mína ǹtótōmaamaa anə́ ḿból á ngákad mínā ! 12Ngul fə́ mə̄ nə́ dzǎm bəgə ai dzɔ m̀bəgə̌ yā məliŋán máán, ai məsɔ́man ai bidzo byáán ? Tɔ́bán mim̀fəfə́g mí bǒd yā myáyəm bǐg mam, á myáyén fə mam abuí á mə̄ndá mə́ bod máán, mə́ tə́lē bɔ́ bə̄dzóē báán. Ńdɔ mǐ ngádzó ai ma nâ: Ǹkɔ́bɔ̄ wōē ó nə m̀bəŋ. 15Ńdɔ̄ mə ngáman tɔ́b bə̄dzóē yā mə̄ndá mə́ bod máán, mim̀fəfə́g mí bǒd yā mí ngázu yǎ myāyén mam, ńdɔ̄ mə ngátə́lē myá nə́ mí bɔ bədzóe báán: bədzóē yā bakúda, bədzóē yā miǹtɛd, bədzóē yā mə́wóm mə́tán, ai bədzóē yā mə́wóm, ai bəsaŋ bə́kálara ású mə̄ndá mə́ bod máán. 16Ńdɔ̄ mə ngábénde bətsíg míńtól báán éyɔŋ tē nâ: “Myǎyi vógolǒ mə̄dzó mə́ bə̄bə́nyɔ̄ŋ báán, mǐ tsígi ǹtól sósōó á zāŋ mod bân mǎnyāŋ, ngə́ kig ńdzín yā ó tɔ̄á ai nyé á ngɔ́dɔ́. 17Tə myǎbɔ ebom kamá á ńtsīgán ńtól, təge bəbə̌ bod á mə̄sú, mǐ vógolo tɔ mod ǹtɔ́g, tɔ mod ǹnén dzam də́dā. Tə myǎmbāda mod, amú etsígi ǹtól yáwōge ai Zambá. Ngə́ ádzō dá lə́ kád mínā, mǐ lómó dɔ̄ ábə ma nə́ mǎmēn mə́ soŋ dɔ́”. 18Eyɔ̌ŋ tē hḿ mə́ ngábéndē mínā é mam mə́sə̄ yā myǎyəan bɔ. Ńdɔ̄ hḿ bī ngátíē á Horeb, bǐ nyíí á mod ǹkód ńnǎm məsǐs yā mī ngáyén nyɔ̄lɔ́, á zēn yǎ ńkǒl Bamorít, anə́ ḿból Ńtondôbə Zambá wāān á ngábéndē bíā, ńdɔ bǐ ngákə suan á Kades Barnéa. 20Ńdɔ mə ngákɔ́bɔ ai mínā nâ: “Mínā bá mī kwí yǎ á ńkǒl Bamorít yā Ńtondôbə Zambá wāān, á ngávə́ bíā. 21Yénán, Ǹtondôbə Zambá wāān ā və́ mínā ńnam ví, bɛ́dán, mǐ nɔŋ wá, anə́ ḿból Ńtondôbə Zambá běsōá, á ngákad mínā; tə myǎmbāda ngə́ ákɔ̌n kig wɔ̌ŋ. Ńdɔ̄ mínā bə́sə mǐ ngázū ábə ma, mínā nâ: Ńlómán bod ósū nə́ bə́ kə fə́b ńnam bâyi bía lə́dé zēn byāyəan kî ai é mal byāyəan kə. Ńdɔ mə ngáyén naa ǹkɔ́bɔ̄ wáán ó ngábə́ ḿbəŋ, ńdɔ̄ mə ngátɔ́b bod awômo ai bə́bɛ̄, anə́ nda bod, mod m̀bɔ́g. Ńdɔ̄ bə́ ngátíe bə́ ngákə ḿfág yǎ ńkǒl, bə́ mān wa bɛ́d, bə́ kə́ suan á ḿbígílí yā Eshkol, bə́ mān wa fə́b. 25Ńdɔ̄ bə́ ngátɔ́i bibumá bīvɔ́g yā sí tě, bə́ sɔ́ ai bíā byá, bɔ́ nâ: "Abəŋ sí ńdɔ̄ Ǹtondôbə, Zambá wāān ā və́ bíā." Á kə̄ kwí ńdɔ̄ mǐ ngábɛn kə, mǐ ngabɔ məlɔ́ ai abéndé Ńtondôbə, Zambá wāān. Mǐ ngakə myǎsūn á bibə̌m byáán mínā nâ: Ḿból ā síŋ bíā, ású tē Ńtondôbə a ngávaa bíā á ńnam Égîptɛn, nə́ á kālán bíā á mɔ́ Bamorít, nə́ bə́ mān bía wé. Éyə̄ byǎbɛ́d hé ? Bəbə́dzāŋ báán bə́ ngásuu bía ngul á sí bɔ́ nâ: Bod bə́tē bə́ nə mənén ai miǹtíé bə́ lodo bíā, tísɔn dzabán é nə anén mim̀fǐm yā étē myābɛ́d a kələ kwí á bībás bí yób ńdɔ̄ fə bǐ ngáyén Banakím wē. Ńdɔ mə ngádzó ai mína nâ: Tə myǎmbādā bɔ́ ngə́ ákɔ̌n kig wɔ̌ŋ. Ǹtondôbə Zambá wāān á tə́lə̄ mína ósú, nyémēn a yi lúman ású dáán, anə́ ḿból fə mǐ ngátâm yén á bɔɔg á ńnam Égîptɛn. 31Mǐ ngáyén fə̄ nálā á ńkōd ńnam, Ǹtondôbə a ngábə́ á tóndogo mínā, anə́ mod a tóndō mɔ́n wōé, ńtíé zēn ósə mǐ wulugu a zaa kwí vā. A fyáŋán bɔ̌ nálā, tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā a ndzí kig yə́bə̄ Ńtondôbə, Zambá wāān, yǎ á ngábə́ á tə́lə̄ mínā ósū a dzə́ŋə̄ mínā é vóm yā álōŋ bibə̌m byáán, á ndóan âbǒg álú nə́ a fyɛ mína zēn, ai á ńkūd étē ai amǒs. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ wáán, ńdɔ̄ a ngáman liŋan, ǎ ngakan sɔŋ, nyé nâ: 35Tɔ mod m̀bɔ́g yǎ ḿbə̂ ngongo bod nyí ā yǐ kig yén é mvɔ̄m ­ǹnǎm yā mə̄ ngákan sɔŋ nâ mayi və́ bēsōá. Səsalá hə Kaleb, mɔ́n Yefunɛ, énye etám ā yī wá yén, ai nyé ai bɔ́n bóé ḿbɔ̄ mǎyi və́ é sí yǎ á ngātidi ai məkǒl, amú á ngābɔ Ǹtondôbə məwóg. Mínā bə́bēn fə̄ mǐ ngábɔ̄ nâ Ǹtondôbə á līŋán ai mǎ, nyé ai ma nâ: tɔ wǎmēn, wǎyǐ kig nyî étēde. Efɔlɔgɔ dzóe, Yosué, mɔ́n Nun, énye ǎ yi nyî étēde; wónógō nyé ńnə̄m, amú énye ǎ yi bɔ̌ naa Ísraɛ̂l á nɔŋ sí tě. Bə́ndie báán yā mī kada nâ bâyi mǎn biibǎn mīńkóm, é bɔ́n báán yā bə́ ngə́lə́ təge yəm ḿbəŋ ngə́ ábē, ḿbɔ̄ báyi nyî étēde. Ḿbɔ̄ mǎyi və sí tě, ḿbɔ̄ báyi wóge ai dzɔ̌. Ḿfág wáán, vəŋán ḿfág myāsɔ́, mǐ dúgán á ńkōd ńnam ḿfág yǎ máŋ mávie. Ńdɔ̄ mǐ ngáyalan ma nâ: “Bǐ ngásə́m ábə Ǹtondôbə Zambá wāān. Byǎyi bɛ́d bǐ kə lúman anə́ ḿból Ńtondôbə Zambá wāān á ngábéndē bíā.” Ńdɔ̄ mod ósə a ngábɔ́d bikpa bíé, nə́ mǐ bɛd miǹkǒl. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzɔ́ ai ma nâ: Kadá bɔ̄ nâ, tə myǎbɛ̄d, ngə́ á lúman amú mə sə́ kig á zāŋ dzāān, mǎwulǔ kig ai mínā, miǹzízíŋ myáán mī zā yíd mínā. Mə ngáwú kɔ́bɔ ai mínā, mína təge ma vógolo, mǐ bɔ̄ɔ̄ ébūg Zāmbá mə̄lɔ́, mǐ bɛ́də́ ai məbún mə́sə̄ á miǹkǒl á yōb. Ńdɔ Bamorít yā bə́ tɔ̄á á miǹkǒl mítē bə́ ngákwí bə́ sɔ́ tōban ai mínā, ńdɔ̄ bə́ ngátsídan mína anə́ ńsǔm mvufon, bə́ yídí mínā á Séîr a kələ kwí á Horma. Éyɔŋ mǐ ngádúgan, mǐ ngayón á mís mə́ Ńtondôbə, ńdɔ̄ a ndzí kig vógolo kíŋ dzāān, ngə́ á nɔ̌ŋ ngab ai mínā. Dzóm tē ńdzɔ mǐ ngálaŋan mǐ tɔ̄á á Kades ńtíé kɔ́m ósə̄ yā mī ngátɔbɔ wé. Bǐ ngádúgan ai mvús, ńdɔ̄ bǐ ngákə̄ á ńkōd ńnam ḿfág máŋ másúg, ḿból Ńtondôbə a ngábénde mā. Məmǒs məmǒs bǐ kilígan ǹkǒl Séîr á nyɔ́l. 2Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu mə kǎd naa: 3Mǐ daŋ yǎ kilan ńkǒl á nyɔ́l kɔ́m: nɔŋán é zēn yābəbə âkoé. 4Ó və̄ fə ayɔŋ ábéndé dī myǎyi kə́ lod á sí bəbə́nyɔ̄ŋ báán bɔ́n bə́ Ezaú á bə́ tɔ̄á á Séîr, bâkɔn mína wɔ̌ŋ, vədá mǐ bɔɔ okálá. 5Tə myǎtsag bɔ́, ású mǎyǐ kig mína və́ dzóm yā sí dzābá, tɔ mǎn nyidiga dzóm. Ezaú énye mə ngávə́ ńkǒl Séîr nə́ ó bɔ ngab sí dzīé. 6Bídí myāyi dí mǐ kusu byá ábə̄ bɔ́ ai mɔ́ni: mǐ kusǔ fə ai mɔní mə́ndím myāyi nyú. 7Ású Ńtondôbə Zambá woe a ngáman wa fúbu á mim̀bɔán míē mísə, a ngábaala wa éyɔŋ ǒ wulugu é mod ńkōd ńnam nyɔ́; aná ó kwí yǎ mīḿbú mə̄wóm mə́nyi. Ǹtondôbə Zambá woe a tɔá ai wa tə nâ ó dzə́mán ai dzóm. 8Ńdɔ bǐ ngáman lǒd bə̄bədzāŋ, bɔ́n bə́ Ezaú á bə́ tɔ̄á á Séîr á ńdzɔ̄ŋ yā Araba ai Eilat ai ényú yā Esiôn ­Gɛvɛr. Ńdɔ̄ byǎtsénde zěn, bǐ nɔŋɔ́ ńdzɔ́ŋ yā á ńkōd ńnǎm yā Moab. 9Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “Tə watsag Moab, tə watádī nyé ai bitá: ású mǎyǐ kig wa və́ dzóm yā sí dzīē: bɔ́n bə́ Lód ḿbɔ̄ mə ngávə́ Ar nə́ á bɔ̄ sí dzābán. 10Ósúsúa, ayɔ̌ŋ Emít ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ tɔá étēde, mod ayɔŋ ǹnén ábuí, bə́ yaba bə́ kwí anə́ bə́ Anakít. 11Bə́ ngábə́ fulan bɔ́ ai bə́ Refaít, dzam də́dā anə́ bə Anakít, vədá bə Moabít bálóē bɔ́ nâ Emít. 12Dzam də́dā á Séîr bə Horít, ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ tɔá étēde ósúsúa, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ezaú bə́ ngáman bɔ́ fadi sí bə́ mān bɔ wé ású yə̄ nâ bə́ zu tɔbɔ á məyian mábán anə́ fə̄ Ísraɛ̂l a ngábɔ á sí dzīē. Ngab yǎ á ngānɔŋ ábə Ǹtondôbə. Á ósū ! Mǐ daŋ ótotóŋ yā Zéred”. Ńdɔ bǐ ngádaŋ ototóŋ yā Zéred. 14A tádigi á Kades Barnéa a kwî á ótotóŋ yā Zéred bǐ ngákə byǎtalaba a kwî mim̀bú məwóm mə́lɛ́ ai mwom, ńdɔ̄ ḿmīé bod ósə̄ ó ngábə́ dzǎm kə á ńkān bítá ó ngáman síbi ḿból Ńtondôbə a ngákan bɔ́ sɔŋ. 15Wɔ́ Ńtondôbə ó zaa bɔ́ kɔ́b á mīńkán á kələ kwí anə́ bə́sə̄ bə́ ngáman dzáŋ. 16Éyɔŋ awú á ngáman kə ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ókalǎ yālúmǎn bītá, a kələ kwí á mə̄lígī mvúa, 17ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzɔ́ ai ma nâ: “O ngálod hḿ yǎ Ar, ǹnǎm yā Moab. 19Ńdɔ̄ wǎyi kə́ tóban ai bɔ́n bə́ Amon. Tə nə ó tsǎg bɔ̄, tə nâ ó tádī bɔ̄ ású mǎyǐ kig wa və́ dzóm zǐŋ yā ńnam bɔ́n bə́ Amon, bɔ́n bə́ Lód ḿbɔ mə ngávə́ ngab sí tě naa é wóge ai bɔ́. 20Bə́ ngábə́ fə̄ bə́ fulan bɔ́ ai bə́ Refaít, amú bə́ Refaít ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ tɔá wē ósúsúa. Bə Amorít bálóē bɔ́ naa Zamzumít. 21Mod ǹnam ǹnén, abuí áyɔŋ, miǹtómodo anə́ Anakít. Ǹtondôbə a ngáman bɔ́ dzâ á mís mə́ Amorít, bə́ mān bɔ fadi sí bə́ tɔ̄bɔ̄ fə̄ étēde á məyian mábá. 22Ḿból á ngábɔ ású bɔ́n bə́ Ezaú yā bə́ ngábə́ tɔá á Séîr éyɔŋ a ngáman dzâ bə Horít á mís mábán, bə́ mān bɔ fadi sí ńdɔ̄ bázu tɔbɔ étēde á məyian mábá a zaa kwí ámōs yə aná. Dzam də́dā fə ai Avít yā bə́ ngábə́ tɔá á mīńkán á kələ kwí á Gaza: Kaftorít, á bə́ ngásɔ́ á Kaftor, bə́ ngáman bɔ́ wē ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ étēde á məyian mábá. “Kódógán á sí mǐ tíe, mǐ kə daŋ ótotóŋ yā Arnôn, tám yén, mavə́ wa Sihôn, ǹkúkúmá yǎ Heshbôn mǎn Amorít ai ǹnam woe. Tádígi ǹsa á ngul, ó tsag nyé bītá. 25A tádigi aná, mayi soě məyɔŋ mə́sə̄ yā sí məsis á nyɔ́l ai wɔ̌ŋ wóe. Ényɔ́ ósə ǎ yi wóg fwé naa ǒ ngasúbu yǎ babi, a yi kái naa a nyaŋaban, ǎ ngasímizǎn fə ai wɔ̌ŋ.” Mə tɔá á ńkōd ńnǎm yā Kedémot ńdɔ̄ mə ngálóm Sihôn, ǹkúkúmá yā Heshbôn bod ai míḿbándá mí mvɔ̄í nâ: “Mayi nâ ngə́ mə nə lod á ńnam wóe; mayi lǒd zēn dzama, təge yálā á ḿbɔ̄ ńnóm ngə́ kig á ḿbɔ̄ ńgāl. Bídí māyi dí kǔgán ai ma byá á táŋ mɔní, dzam də́dā kǔgán fə ai ma məndím yā ányū; dzǒge tə́ mā mə́ lod, anə́ ḿból bɔ́n bə́ Ezaú bə́ tɔ̄á á Séîr ai bə́ Moabít bə́ tɔ̄á á Ar bə́ ngádzoge ma, a kələ kwí anə́ māyi kə́ daŋ Yórdan ású yə̄ nâ mə́ kə̄ á ńnǎm yā Ńtondôbə Zambá wāān ā və́ bíā. Vədá, ńdɔ Sihôn, ǹkúkúmá yǎ Heshbôn a ndzí kig dǐŋ naa bǐ lod ábōdā sí díé, ású Ńtondôbə Zambá woe a ngáfɛd ǹsísīm wóé, a bɔ̌ fə̄ nâ ǹnə́m wóé ó man lɛd ású yə̄ nâ á sōē nyé á mɔ́ móe, ákyāí á nə́ a zaa kwí ámōs yə aná. 31Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: « Tám yén, mə tádi yǎ wa və́ Sihôn ai ǹnam wóé, tádígi bitá, ó man vámǎn ńnam wóé ». Ńdɔ̄ Sihôn a ngákwí bía bitá ai ayɔŋ díé ásə á Yahtsa. Ǹdɔ̄ Ǹtondôbə Zambá wāān á ngāvə́ bíā nyé, ńdɔ bǐ ngáyíd nyémēn ai bɔ́n bóé ai ayɔŋ díé ásə. Ńdɔ̄ hḿ bī ngáman fadǐ bə̄tísɔn bóé, ńdɔ̄ ā fə bǐ ngáman dzâ ńnam ósə, fám, biníngá ai bɔ́ngɔ́ təge líg tɔ́ mod. 35Səsalá hə biyə́m yā bī ngáman nɔŋ á ńsa ai ákúmá á ngálígī á bə̄tísɔ̌n yā bī ngáman nɔŋ. A tíege á Aroer yǎ á nə́ á ḿbībíŋ ótotóŋ Arnôn ai edzə̂dzalá yǎ á nə á édogobé á sí a kwî á Galaad. Tɔ dzǎl də́dā á ndzí kig bía kád, sə́ nâ bǐ nɔ̄ŋ dɔ̄. Ǹtondôbə Zambá wāān á vāā bíā mɔ́ mə́sə. Hə á sí bɔ́n bə́ Amon ńgɔ wa ndzí kig súbū babi, dzam də́dā fə ai abódā sí yā ótotóŋ Yabog ai bətísɔ̌n yā ńkǒl, ai édzí ésə Ǹtondôbə Zambá wāān a ngákili bíā. Ńdɔ̄ hḿ bī ngávəŋan, bǐ ngabɛ́d ḿfág yā Bashân, ńdɔ̄ Og, ǹkúkúmá yǎ Bashân a ngázu bía tsíg zēn, nyémēn ai ayɔŋ díé ásə nə́ a bɔ bía bitá á Edrɛî. 2Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: ó bə́ nyé mbáda, amú mə̄ və́ wā nyé á mɔ́, nyémēn ai ayɔŋ díé ásə ai ǹnam wóé ósə. Wayi nyé bɔ anə́ ó ngābɔ Sihôn, ǹkúkúmá Amorít, yǎ ā tɔbɔgɔ á Heshbôn. 3Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Zambá wāān á ngāvə́ fə̄ bía Og, ǹkúkúmá yā Bashân, ai ayɔŋ díé ásə á mɔ́, ńdɔ bǐ ngákpe bɔ́ zigili, təge líg mod a və̌ étēde. 4Ńdɔ̄ bǐ ngáháman bətísɔn bóé bə́sə, təge ai ényɔ́ byālíg təge háman, nálā ó kwí bə̄tísɔn məwóm mə́saman, ǹgúmā ǹkɔŋ ńnam Argov yā Bashân, á Og á dzóege. 5Və bəkonda bətísɔn ai byə́ə̄m mim̀fim mí bə̄lə́ ngul míḿbâga míbɛ̄, ai abuí zəzə̌ māl. 6Ńdɔ bǐ ngákpe ǹnam ósə amalá anə́ bī ngábɔ Sihôn, ǹkúkúmá Heshbôn, bǐ ngákpe tísɔn ésə amalá: fám, biníngá ai bɔ́ngɔ́ və átsīg. 7Bǐ ngánɔŋ á fúlú ǹsa və biyə́m ai akúmá bə́ tísɔn. Nâ, bǐ nɔ̄ŋɔ́ hḿ ńnam míńkúkúmá Amorít míbɛ̄ yā Yórdan á yād, a tíege á ḿbugulǔ Arnôn a kələ kwí á ńkǒl Hermon. 9Bǒd yā Sidon bálóe Hermon nâ Siryôn, Amorít bə́ lóege nâ Senir. 10Bǐ ngánɔŋ mǎl mə́sə̄ yā ǹsiəbə ńnǎm Galaad ásə ai Bashân ásə a kələ kwí á Salka ai Edrɛî, mǎl yā Bashân á édzóē Og. 11Á nə̄ hḿ naa, Og, ǹkúkúmá yǎ Bashân, ńnye a ngábə́ məbuugǎ yā mvóg Refaít étām, enɔ̌ŋ dzíé, enɔ̌ŋ bikie, ńdzɔ̄, báyén á Raba yǎ Amorít, é nə moŋolo ebǔl á ńtīé, moŋolo mə́nyi á ndam, zəzə moŋolo. 12Ńdɔ̄ hḿ bǐ ngánɔŋ ǹnǎm tē, mə tsígí ńnǎm Galaad étun, miǹkǒl ai bətísɔn a tádigi á Aroer á ḿbugulǔ Arnôn, mə və́ə́ mvóg Rúben ai mvóg Gad. Étūn Galaad é ngálígi ai Bashân ásə ńdɔ̄ mə ngávə́ éfas mvóg Manasé, ǹgúmā ńkɔŋ ńnǎm Argov ai Bashân ásə yǎ bálóē nâ sí Refaít. 14Yaîr, ndómán Manasé, ńnye a ngánɔŋ ǹkɔ̌ŋ ńnǎm Argov ósə a kələ kwí á ńnyie ǹnǎm mvóg Geshur ai mvóg Maakat. A ngáyole ǹkɔ̌ŋ ńnǎm tē dzwé díé yā bə́ Bashân bálóē fə aná naa ǹkɔ̌ŋ Yaîr. 15Makir ńnye mə ngávə́ Galaad. 16Mvóg Rúben ai mvóg Gad ḿbɔ mə ngávə́ é sí yātíē á Galaad e kələ kwí á Arnôn, zə̌zǎŋ mim̀bugulu ńdzɔ é tɔá ńnyie a kələ̌ fə kwí á Yabok, ǹnyie bɔ́n bə́ Amon 17ai Araba, Yórdan a tɔá ńnyie a tíege á Kinéret a kələ kwí á máŋ mə́ Araba, máŋ mə́ ńkǔ, á məsus mə́ Pisga m̀fág yǎ ńtólē dzób. 18Étēdē ńgɔ̄ hḿ mə̄ ngábéndē mínā nâ: Ǹtondôbə Zambá wāān ńnye a və́ mínā ńnam ví nə́ ó wóge ai mínā. Mínā bə́sə bəyóm fám, myǎyi daŋ Yórdan mí bə̄bə̄gán bikpa bitá byáán, bəbə́nyāŋ báán, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, bə́ yénəg. 19Və biníngá báán étām, ai bɔ́n báán, ai miǹkunda bíyə́m myáán, mayəm nâ mǐ bə̄lə́ ábuí miǹkunda bíyəm, ḿbɔ̄ báyi tɔbɔ é māl mə̄ mānā mína və́, 20a kələ kwí anə́ Ńtondôbə a və́ bə̄bə́nyāŋ báán áfōlá áwɔí, anə́ ā ngāvə́ mínā. Bɔ̂ bə́ bī fə é sí yǎ Ńtondôbə Zambá waan ā və́ bɔ̄ á Yórdan á yād, eyɔ̌ŋ tē myâ myǎdúgan sɔ́, anə́ mod, á étɔbɔgɔ̌ yā áfōlā sí mə̄ ngávə́ mínā. 21Ńdɔ̄ hḿ māzu və́ Yosué bətə́bəga nâ: o yén wāmēn ai mís móe é dzóm Ńtondôbə Zambá wāān ā bɔ̄ míńkúkúmá míbɛ̄ mī: éyə̄ fə Ǹtondôbə ǎ yi bɔ̌ bídzóē bísə myǎyi kə́ myālod nálā. 22Tə myǎmbāda bɔ̌, amú Ńtondôbə Zambá wāān nyémēn a lúman ású dáán. Eyɔ̌ŋ tē hḿ mə̄ ngákogolan ai Ǹtondôbə, ma nâ: “Ǎ Ńti Zambá, wǎmēn ó ngátádī nâ walə́de etúgā dzóe atí dóe ai fím yǎ mɔ́ móe, yə Zambá ziŋ a nə tɔ á yób tɔ á sí ényɔ́ ā vəgan ai wa á mim̀bɔán ngə́ á ngul ? 25Dzǒge tə́, á ńkogolán, nə̄ mə̄ daŋ á yād, nə́ mə́ yén ábəŋ sí yā Yórdan á yād dī ábə̌ŋ miǹkǒl, ai Libáŋ !” Ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngáman liŋan ai ma êtɔm dzáán, a bɛnə́ ma vógolo, Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: «Dzé bēn ! O bǎd ma fɛ́s ébúg yā é dzam dílí ! Bɛ́də́g á ńkǒl Pisga á yób, ó sam mís ḿfág yǎ ńyīmbī dzób, ḿfág yǎ âkoé, ḿfág yǎ á ńkiɛ́ ai ḿfág yǎ ńtólē dzób: bəbə́gə́ ai mís móē mə́sə: wǎyǐ kig daŋ é Yórdan wayén nyɔ́lɔ́ ! Váág Yosué mə̄lə́bə́gá, wónégē nyé ńnə̄m, á fib, amú ńnye ǎ yi tə́bə́ é bod bá ósū nə́ á daŋ Yórdan ai bɔ́, ńnye ǎ yī bɔ́ və̄ é sí ó tálā nyī ngab ayóm. Ńdɔ̄ hḿ bī ngálígi á ḿbugulǔ yā wábəbə Bet Péor. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Mósɛs a ngádzó ai ayɔŋ Ísraɛ̂l nâ: «Ǎ Ísraɛ̂l, vógólan hḿ mə́mvéndé ai bə́tə́bə́gá bə́sə mayə́gələ mínā bá, mǐ baalǎ fə̄ bɔ́ ḿbəŋ, éyɔ̌ŋ te myǎyi nyiŋ, mǐ ńtɔ̄á fə dzǎm kə́ kwí ńnam Ǹtí Zambá běsōá ā və́ mínā. 2Myǎyi nyiě mə̄mvéndé mə́ Ńtí Zambá wāān mə́sə, hə anə́ ḿból mə̄ yə́gə́lə́ mínā hílī, təge vaa, təgě kig bəde dzóm éfə̄ étē. 3Mínā bə́bēn mī ngábəde ai dís ákyāí Ńtondôbə a ngábɔ mínā á Baal Péor. Ényɔ́ ósə a ngálúi Baal yǎ Péor ǹló á sí Ńtondôbə Zambá woe a ngádzâ nyé ékōá. 4Hədá, é mínā bə́sə mǐ ngálaŋan mí tīī ai Ǹtondôbə Zambá wāān, mína bə́tē bá mī ngə́nə́ mī yénə́ engə́ngə́ŋ ḿfyɛ a zaa kwí ámōs yə aná. 5Yénán hḿ anə́ māyə́gələ mína, anə́ Ńtondôbə Zambá wāān á ngābénde ma, məmvéndé ai bətə́bəgá bə́ enyiŋ nâ mǐ dzálā bɔ́ á ńnam wáyi bɔ ngab elíg dzāān. 6Myǎyi mɔ́ baala mǐ nyiegě fə̄ mɔ́, ḿmɔ̄ máyi bɔ̌ fəg ai akə́ŋ dáán á mís məyɔŋ mə́sə. Amú ábōg məyɔŋ máyi wódan fwé yǎ məmvéndé mə́tē, mâyi sə́mē naa: «Ayɔŋ afə́ á sə́ kig fɔ́ɔ́ á sí, á tɔ̄á fəg ai akə́ŋ anə́ ńtōmbā áyɔŋ ví !» 7Amú ayɔŋ áfé mī ngáwóg yǎ naa á tɔ̄á ai bəzambá bóé babi, anə́ Ǹtí Zambá wāān nyé ā nə́ ai bíā, éyɔŋ ésə byǎkogolan ai nyé ? 8Ǹtómbā ayɔŋ m̀fə́ wâ ó bə̄lə́ tə́bə́gá ai məbéndé mə́ tɔ̄á sósōó anə́ é mvéndé mávə̄ mínā ámōs yə aná nyī ? 9Hədá, bɔ̌ ókālá ! Tə nâ o vóán dzām də́dā é mǎm yā ó ngāyén ai mís móe, o bánā mə́sə á ńnə̄m wóe, á ńtīé enyiŋ wóē ósə, o managa mɔ́ yə́gələ bɔ́n bóē bə́sə, ai bɔ́n bə́ bɔ́n bóe. Tsogó ámōs ó ngābə́ tə́lə̄ á ńkǒl Horeb, á mís mə́ Zāmbá woe, Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “Manága kóan áyōm bod dóe, bə́ zu wóg bībúg byáma, nə́ bə́ yə́gē ḿból báyəan ma mbáda á ńgūmā ńtíé enyiŋ wábán, bə́ tə́bə̄lē fə̄ bɔ́n bábán nálā” 11Ńdɔ̄ mǐ ngáman sɔ́ myāsúbu, mǐ ńtə́lə̄ á məsigi mə́ ńkǒl, ǹsum ńkabag ndóan ó yóŋō á ǹkǒl á kələ kwí á ébā yób, yób ásə̄ á ndiim ai míńkúd mí dzimbigi ai mvám zə̌ yaŋ. 12Ǹtondôbə ǎ ngáyédan hḿ mína ǹkɔ́bɔ̄ wóé á zāŋ ǹkabag ndóan étē. Kíŋ kīŋ ńdzɔ o wógo, həda á yén mod, təge, hə kíŋ kīŋ. Ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngákúlī mína Elad amvóé, a síligi nâ mǐ dzálā dzɔ́, bíbúg áwômo a ngátil á mə̄kɔ́g mə́bɛ̄. 14Ḿfág wáma, nyé ai ma amǒs tē nâ mə́ yə́gə́lə̄ mína məmvéndé móé ai bə́tə́bə́gá bə́sə̄ yā myǎyi nyie á étɔ̄á myāyi kə́ tɔbɔ á ńnam ó nə́ mína ngab elíg. 15Mǐ bɔɔ okálá ai mínā bə́bēn: ḿból myā ndzí kig yén tɔ evəgələ dzóm ámōs Ńtondôbə a kɔ́bɔ́gɔ á ǹkǒl Horeb á zāŋ miǹsum mí ndóan, 16tə hḿ nâ mǐ kyə̄gé kə́ ku á mə̄bōbólá naa myǎvə̄gələ ású dzóm ziŋ nâ é bɔ ndəm dzié: tɔ asú fám, tɔ édí mīníngá, 17asú tsíd ziŋ yǎ sí mú, ngə́ édí ánɔ̌n yā yób, 18asú tsíd ziŋ yawɔ́ŋ ai abum á sí ngə́ ásū kɔ̄s ziŋ yǎ yawulu á mə̄ndím á sī. 19Ngə́ ō tyé mís o bəbə́ á yób o yénə́ ńló dzóbo, ai ngɔn, ai atítie ai ǹkundǎ biyə̌ŋ míḿfifyɛ mísə̄ yā yób, tə vəgələ̌ dzɔ̄ nâ wakúd dzyá mə̄bɔ́ŋ á sí nə́ walugu byá. Ǹtondôbə Zambá woe a ngávə́ bya məyɔŋ mə́sə̄ yā sí nâ bí sye mɔ́. 20Hə ḿfág wáán, Ǹtondôbə a ngávaa mína á ébē ndóan, á ńnam Égîptɛn, a tə́lé mínā á étīé áyɔŋ díé yā á ngāhán á ngab elíg dzīé, ákyāí mī ngə́nə́ mī tə́lə aná dī. 21Á étɔm dzáán, ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngásoe ma olún wóé á nyɔ́l, sɔŋ tě ńdzɔ a ngákan nâ mvéndé mǎ ngādǎŋ kig Yórdan nə́ maa mə́ kə nyían ai mína á ńnǎm mvɔ̄m yā ā və́ wa á ngab elíg. 22Owé, mayi wú á kíndíg Yōrdan mú, á éfās ńnam dzí, mə mǎyǐ kig daŋ Yórdan. Vədá, mína, myǎyi nyé daŋ, mǐ kə nɔ̌ŋ ngab á ńnǎm mvɔ̄m. Mǐ kálaga hḿ naa mǐ vóán amvóé yā Ńtondôbə Zambá wāān á ngálad ai mínā, mǐ ngakə myǎvəgələ məsú mə́ byə́m bīfə́, mínā nâ á yá Zambá wāān, mǐ vóán é mvéndé Ǹtondôbə Zambá wāān á ngátə́lē mínā nâ eki təge bɔ̌ nālá. Ǹtondôbə Zambá wāān á nə hḿ dzóōm ńkabag ndóǎn yā wádígan abé, sə́ hḿ á nə́ é Zāmbá á nə́ ábān. 25Éyɔŋ mǐ man yǎ byé bɔ́n ai bəndie, mǐ ńtɔ̄á éban á ńnam, ngə́ mī kə́ hḿ daŋ mvéndé mǐ ngakom bivəgələ, zəzə byə́m nə́ myǎlugu, mǐ sɔŋɔ Ǹtondôbə ná á līŋán ai mína, yəmán nâ amǒs tē, sɔŋ hə anə́ yób ai sí bí nə́, mǐ ngādzāŋ ékōá étie etíé, mǐ kódó é sí mī ngákə tɔbɔ̌ nyīlí á daŋ myǎyi daŋ Yórdan, məlú mǎyǐ kig mína kog étē, mǐ mān dzáŋ á sɔ̌d. Ǹtondôbə a yi mǎn kə́ a myas mínā á miǹnam miǹnam mǎn dwé bod ńnye a ngákə̄ lígī á zāŋ məyɔ̌ŋ yā Ńtondôbə a ngákə̄ á soe mínā. Abǒg tē myāyi tóán kə́ myāsyé bəzəzə̌ bəzambá yā bákom ai mɔ́ bālá, ai bilé ai məkɔ́g, á bə́ nə́ təge ai ngul yǎ áyēn ngə́ áwōg, tə dí ngə́ á wóg ényǔm dzóm. Éyɔŋ myǎyi kódō vālá, myǎyi dzə́ŋ Ńtondôbə Zambá wāān, myǎyi nyé yén ngə́ myādzə̄ŋ nyē ai ǹnə́m wáán ósə, ai ǹsísīm wáán ósə Eyɔ̌ŋ mǐ tə́lə́ á óngə̄ngɛ́d étíé, bíbúg bī byǎyi mína dzimbi á ńnə̄m vədá á suga abǒg, myǎyi dúgan ábə Ǹtondôbə Zambá wāān mǐ ngavógolo kíŋ dzīē. 31Amú Ńtondôbə Zambá wāān á nə Zambá mvam, ǎ yǐ kig mína dzoge ngə́ á dzāā kig mínā, ǎ yǐ kig vóan mə̄tǐŋ á ngālíg bēsōá. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngákɔ́bɔ ai ayɔŋ Ísraɛ̂l, nyé nâ: « Ǎ Ísraɛ̂l, tám fɔ́ɔ́ bəbə mə́lú mə́ kōbá mə́ ngálod má, a tádigi anə́ Zāmbá á ngákom mod á sí, a tǐ ábúg yób dí, a tǐ édí ávɔ̄g; yə bə́ ngáyén yǎ ákyāí dzam dí, yə bə́ ngáwóg yǎ dɔ̄. Yə ayɔŋ ziŋ lə́ ngáwóg yǎ kǐŋ Zambá, a kɔ́bɔgɔ á ndóan étē, anə́ ó ngáwóg, á nyīŋí, təge wú ? Yə zambá ziŋ a ngábɔ yǎ dɔ̄, nə́ a sus á sí a sɔ́ɔ́ tɔ́b mvɔŋ bod ziŋ á zāŋ məyɔŋ, á miǹdzǔg étē, á məsimbá ai á biyə̌ŋ bí mam étē, á bītá ai á ngul á yób, á məsis étē, ákyāí yā Ńtondôbə Zambá woe a ngábɔ ású dóe Égîptɛn á mís móe ? 35Ńdɔ̄ hḿ ó yəm nâ Ǹtondôbə nye a nə́ Zāmbá étām, təge ai m̀fə́. A ngábɔ̄ nâ ó wog é kíŋ dzīé ē sɔ̂ á yób, nə́ á yə́gə́lə wa, ńdɔ̄ fə á sí mú a ngábɔ nə́ ó yén mod ndóan woé, o wógó fə bíbúg bí sɔ̂ á zāŋ ndóan tě. Mam mə́tē mə́sə, amú á ngádiŋ běsōá, a tɔ́bɔ́ mvɔŋ bod dzabán, a ngákúlī wa Égîptɛn, émēn á tə́bə̄ wa ósū ai ayɔ́g ásə, a mǎn bwé bǒd məyɔŋ bə́ lodo wa á ngul, é vóm ósə ǒ lodo, a nyíán ai wa á ńnam wábá, a mǎn wa və́ mə̄sí mábán ai akúmá dábán, anə́ wāyén nā. Yəmə́ hḿ ámōs dī, ó kǎd fə tsog ḿbəŋ m̀bəŋ nâ, Ǹtondôbə nye a nə́ Zāmbá étām á yób álí ai á sí mū, təge ai m̀fə́. Bǎlā hḿ mə̄mvéndé móé ai bə́tə́bə́gá yə̄ ā və́ wā, nə́ ó yen mvɔ̌m, wǎmēn ai mvɔŋ bod dzoe, ó tɔ̄bɔ̄ fə̄ kɔ́m é sí yǎ Ńtondôbə Zambá woe ǎ zu wa və́ nyī.” Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátɔ́b bə̄tísɔn bə́lɛ́, á ńtōlē dzób, a Yórdan á yād, nə́ é mod a wé mod á fūán, təge ai nâ a hə́ síŋ nyē ósúsúa, éyɔŋ a túb á bə̄tísɔn bə́tē, a yi nyii ényiŋ dzíé. Ású bə Rúbenít, Bɛsɛr, ḿfág yǎ ńkōd ǹnam á ḿbómbō sí; ású mvóg Gad, Ramot yǎ Galaad; ású bod bə́ Manasé, Golân yǎ Bashân. É mvéndé Mósɛs a ngábéndē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nyíná. Émɔ̄ má, məbéndé ai məmvéndé ai mətǔm yā Mósɛs a ngávə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai məkwí mábá yā Égîptɛn. Á Yórdan á yād, á ḿbīgīlí yā ó nə́ babi ai Bet Péor, á ńnǎm Sihôn, ǹkúkúmá Amorít yā ó ngábə́ tɔá á Heshbôn. Mósɛs bân bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyíd nyē ai məkwí mábá yā Égîptɛn. Ńdɔ̄ bə́ ngáman fadi ńnam wábá, ai ǹnǎm Óg fə ǹkúkúmá yǎ Bashân bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ngábə́ mīńkúkúmá mí Amorít, á Yórdan á yād, á ńtólē dzób, a tíege a Aroer yǎ á nə́ á ndoŋ ototóŋ yā Arnôn a kələ kwí á Siryôn –nálā ó nə̄ nâ Hermon- a tíegě fə̄ ai ńgūmā Araba ósə á Yórdan á yād, á ńtólē dzób a kələ kwí á máŋ yā Araba á ńkǒl á sī Pisga. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábanda Ísraɛ̂l ásə nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ísraɛ̂l, vógólō mə́béndé ai mə́fúlú yā māfála á mə̄lɔ́ móe ámōs yə aná. Yə́ə́gán mɔ́ mǐ bāālā fə̄ mɔ́ á enyiŋ dzáán. 2Ǹtondôbə Zambá wāān á ngālad amvóé ai mínā á Horeb. 3A ndzí kig lad ámvōé tē ai bətará, bíā á ngālad amvóé ai bɔ́, é bía yǎ bī ngə́lə́ bī və̄ə̄ ánā bā. 4Á ńkǒl á yōb á zāŋ ndóan ńgɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai mínā á mís étē. 5Mə tə́lə̄ mína ai nyé á zāŋ ású yə̄ nə́ mə́ kúlī mína ebúg Ńtondôbə, amú é wɔ̄ŋ mī ḿbádaga ndóan ó ngábɔ̄ nə́ tə myǎbɛ́d á ńkǒl. Ńdɔ̄ hḿ á ngādzó nâ: “ Mə nə Ǹtondôbə Zambá woe yǎ á ngākúli wa á Égîptɛn, á ngāvaa wa á étīē ólɔ̌. Wǎyǐ kig bələ̌ bəzambá bə́fə̄, hə ǹnyie anə́ mā. Tə wakə kom évəgələ ai dzóm ziŋ, evəgələ̌ tē é fulugan ai dzóm zǐŋ yā é byə́m bí nə́ á yób álī, tɔ á sí mūnā, tɔ á mə̄ndím yā tolendǒŋ. Tə wakúd mə̄bɔ́ŋ nə́ walugu bəzambá bə́tē, nə́ wasyé bɔ̄, amú ma Ǹtondôbə Zambá woe mə nə é Zāmbá á nə̄ ábān, a vudugan bivǔs bēsīá á bɔ́n, á bəndie ai á bīńdíndíl, ású ébá básíŋ nyē, 10hədá a fûgu etítíb bod ǹnə́m ású ébá bádiŋ ma bə́ baalǎ fə məmvéndé máma. Tə watád dzwé Ńtondôbə Zambá woe á ńkɔ̄d amú Ńtondôbə a nə təge dzíbī é mod ósə a tád dzwé díé á ńkɔ̄d. O baala amǒs Sábad, nə́ ó fúbū wá, anə́ Ńtondôbə Zambá woe a ngábénde wa. Wayi syé á táŋ məlú mə́saman o maná bɔ ésīé dzóe ésə, 14hədá ámōs zamgbálā ó nə amǒs Sábad ású Ńtondôbə Zambá woe. Wǎyǐ kig syé dzóm, tɔ wǎmēn, tɔ nyɔ mɔ́n, tɔ ngɔn dzóe, tɔ ḿbɔ bisíé woe, tɔ etúgā mīníngá dzóe, tɔ nyag dzóe, tɔ ózele woe, tɔ eyə́m dzóe ziŋ, tɔ ńdzín ā nyían wa á ndá, abǒg tē hḿ anə́ wāmēn, ḿbɔ bisíé woe ai etúgā mīníngá dzóe byáyi bi áfōlā yā áwɔi. 15Wayi kǎd tsǒg naa ó ngábə́ á étībílí á ńnam Égîptɛn, ńdɔ Ǹtondôbə Zambá woe a ngávaa wa étē ai ǹgungúl wɔ́ wóé, ású tē Ńtondôbə Zambá woe a ngábénde wa nə́ ó bāāla amǒs Sábad. O luugu ésōá bân nyoá anə́ Ńtondôbə Zambá woe a ngábénde wa, ḿból yə̄ nâ məlú móe mə́ bɔ ayǎb, ó bi mvɔ̌m é sí yǎ Ńtondôbə Zambá woe a və́ wā. Tə wa wé. Tə wakə ézā mīníngá. Tə wadzíb. Tə watsíg mǎnyɔ̄ŋ ḿbə̂ mvǎ. Tə wayi miníngá é mod m̀bɔ́g, tɔ ndá dzīé, tɔ afúb díé, tɔ m̀bɔ bisíé wōé, tɔ etúgā mīníngá dzíé, tɔ nyag dzié, tɔ ózele woé, tɔ dzóm zǐŋ yā yáwóge ai nyé. Bíbúg bī ḿbya Ǹtondôbə a ngákad mínā, ábōg mínā bə́sə mǐ ngáman tógan á ǹkǒl. A ngákɔ́bɔ ai mínā á yób étē á ndóan étē, á mīńkúd ai díbī ásə, a ndzí kig bág dzóm ziŋ á yób, ńdɔ̄ a ngáman byá til á mə́kɔ́g mə́bɛ̄ yā á ngāvə́ mā. Éyɔŋ hḿ mī ngáwóg kíŋ te e sô á díbī étē, ǹkǒl ósə ó tɔ̄á və ǹkabag ndóan, mínā bə́sə, bədzóē bibəgá ai bənyiá bódo mvíe, mǐ ngázu ma yén, ńdɔ̄ mǐ ngákad ma nâ: yénə́ anə́ Ńtondôbə Zambá wāān á lə́dē bíā dúmá díé ai atí díé, yénə́ anə́ bī wóg kíŋ dzīé á zāŋ miǹkabag mí ndóan, bǐ yén ámōs dí nə́ Zambá á nə kɔ́bɔ ai mod, mod tě təge wú ! 25Ńdɔ̄ hḿ bī zu wú ábǒg tē ású dzé ? Amú é mod m̀buŋ ndóan nyɔ́ á nə bía dzǎm mǎn min, ngə́ bī zōmbó nə byǎkə ai m̀vógólán kíŋ Ǹtondôbə Zambá wāān ósū, bǐ nə́ dzǎm wú. Yə dzóm zǐŋ yā é bə̄lə́ nyɔ́l é nə laŋan é və̄ə̄ ábōg é wóg yǎ, anə́ ḿból bī və́ wóg kíŋ Zambá yǎ á və̌, e kɔ́bɔgɔ á zāŋ ndóan ? Súbúgū, ó bíē é dzóm ésə Ǹtondôbə Zambá wāān ā yi kɔ́bɔ ó zu bía kad édzí Ńtondôbə Zambá wāān ā yi wa kad, byǎyi dzɔ́ vógolo, byǎyǐ fə̄ dzɔ́ dzála á ényiŋ dzáán. Ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngáwóg é dzam mǐ ngádzó, nyé ai ma nâ: Mə wóg bībúg bí áyɔŋ dí é dzóm ésə̄ bə́ və́ kɔ́bɔ̄ é nə m̀bəŋ. É é ! Ngə́ ńnə̄m wábán ó tɔ̄á dzǎm laŋǎn nālá ó mbádaga ma, ó baalǎ fə məbéndé máma ákyāí yə̄ nə́ bə́ ḿbə̄lə́ mvɔ̄m təge ai súg, bɔ bə́bēn ai bɔ́n bábán. Kələ́ bɔ kǎd naa dúgán á bibə̌m byáán. 31Ḿfág wóe wayi tə́bə̄ vā babi ai ma; mayi wa mǎn kǎd mə̄béndé mámā mə́sə, bə́tə́bə́gá ai mə́fúlú yā wāyī bɔ́ kə́ yə́gələ, á báyi baala á ńnǎm yā māvə́ bɔ̄. Məbéndé mā, é tə́bə́gá nyī ai mə́fúlú mā émɔ Ǹtondôbə Zambá wāān á ngābéndē nə́ mə́ yə́gə́lə̄ mínā ású yə̄ nə́ mǐ bāālā mɔ́ á ńnam myǎyi kə́ tɔbɔ. 2Lǔgu Ǹtí Zambá woe á məmǒs mə́sə̄ yā enyiŋ dzóe, o nyiege məmvéndé ai məbéndé móé mə́sə, émá yā mātə́bələ wa aná mā, abǒg tē hḿ wāyi nyiŋ kɔ́m, wǎmēn, bənyɔ bɔ́n ai bəndie bóe. 3Ǎ Ísraɛ̂l, vógóló, ó dzə̌ŋ fə̄ nâ ó nyīē é mam mə́sə̄ máyi wa sɔ́ ai mvɔ̌m ai maa, éyɔŋ wǎyi kə́ kwí ńnǎm yā mə̄nyáŋ ai wé byáfúguzu, anə́ Ńtī Zambá běsōá á ngākag wa. 4Vógóló, ǎ Ísraɛ̂l: Ǹtí wāān nye a nə́ Zāmbá étām. 5O diŋi Ǹtí Zambá woe, ai ǹnə́m wóē ósə, ai ǹsísím wóē ósə, ai ngul dzoe ésə. 6Bíbúg yā mə́mvéndé mabénde wa aná mā, o báná byá á ńnə̄m wóe; 7wayi byá yín bɔ́n bóe, wayi byá kǎd kɔ́bɔ̄ ábōg ó tɔá á sí á ndá dzoe, ai ábōg wāwulu á zēn, ábōg wākə bómbō á sí ai ábōg wāhəbə óyɔ̄; 8byáyi bɔ̌ ndəm yǎ wātindi á wɔ́, ékád yándə́ŋ wā á mís á yōb; 9wayi byá til á mə̄ndíé ai á mim̀fǐm yā ndá dzoe. 10Ábōg láyi bɔ̌ naa Ǹtondôbə Zambá woe a kə́ə́ ai wa ńnam a ngákani běsōá bóe Ábrahám, Ízag ai Yákɔb, sɔŋ ná a yi wa və́: bod bə́ māl ábəŋ síg, á wā ndzí kig lóŋ, 11məndá á túd ai akúmá ásə̄ á ngákə, á wā ndzí kig bonde, bitǎm yā wā ndzí kig fág, məfúb mə́ wɔ̂n ai məfúb bílé byáwúm bíbūmá bámyad m̀bɔ́n, á wā ndzí kig bɛ; ábōg wāyi dí, o dzyé, 12tə́ á wavóan Ǹtondôbə, yǎ á ngāvaa wa Égîptɛn, á étīé ólɔ̌. Ǹtondôbə Zambá woe tě ńnye wǎyi mbáda, ńnye wǎyi syé, o kaniŋi sɔŋ hə á dzwé díé. 14Tə myǎbie bəzambá bə̄fə́, bəzambá yā mə́yɔŋ mə́ tsə́tsáán ai mínā, 15amú Ńtondôbə Zambá yā á nə̄ ábə wa, a nə ábán olún Ńtondôbə Zambá woe ó zā yóŋ wā á nyɔ́l anə́ ndóan, sə̌ fə̄ á yá o maná ai sí. 16Tə myǎbóbolo Ǹtondôbə Zambá wāān, anə́ mī ngábóbolo nyé á Masa. 17Myǎyi baalǎ mə̄béndé mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, ayə́gələ díé ai bə́tə́bə́gá bóé yā á ngāvə́. 18Wayi bɔ édzí é nə́ ḿbəŋ ai sósōó á mís mə́ Ńtondôbə ású yə̄ nə́ ó bi mvɔ̌m ó kə tɔbɔ á ḿvɔ̄mvɔ̄m ńnǎm yā Ńtondôbə a ngákag běsōá 19nə́ a yi tsídǎn mīńzīzíŋ myáán. Éyə Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ nálā. 20Éyɔŋ nyɔ mɔ́n ā yi wa síli ókīdí naa mə́béndé, bə́tə́bə́gá ai mə́tum Ǹtondôbə Zambá wāān a ngávə́ mínā má, mâtian yá ? 21O yalagan nyɔ mɔ́n nâ: bǐ ngábə́ bəlɔ̌ bə́ Farawóŋ á Égîptɛn, ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngávaa bíā á Égîptɛn ai ǹgungúl wɔ́ wóé. 22Ǹtondôbə a ngábɔ biyə̌ŋ bí mam á mís máán, a lúmuŋan ai Egîptɛn, ai Farawóŋ ai ayɔŋ díé. Hədá ḿfág wáán, a ngábɔ̄ nə́ bǐ kódō étē nə́ á kə ai bíā á ńnam a ngákag bətará, a kaní sɔŋ nə́ a yi bíā wá və̄. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábéndē bíā nə́ bǐ bāāla məbéndé mə́tē mə́sə ai nâ bǐ mbáda Ǹtondôbə Zambá wāān, ású yə̄ nə́ bǐ nyiŋ á mvɔ̄m étē məmǒs mə́sə̄, ai nə́ á bāālā bíā bǐ və̄ə̄ anə́ bī nə́ ámōs yə ánā. 25Éyə̄ hḿ sósōó wāān ā yi bɔ̌ vā: ányie ai ábaalǎ mə̄béndé mə́tē mə́sə, a mís mə́ Ǹtondôbə Zambá wāān anə́ á ngábéndē bíā. Éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá woe a yi wa nyílī é sí wāyi nɔ̌ŋ nyī, abuí məyɔŋ bíkúl mâyi ku á mís móe: bə Hitít, bə Girgashít, bə Amorít, bə Kananít, bə Perizít, bə́ Hivít, bə Yebuzít, məyɔŋ zamgbál yā mə́ nə́ ábuí ai ngul mə́ lodo wa. 2Ǹtondôbə Zambá woe a yi wa mɔ́ və́, wayi mɔ́ yíd, wayi mɔ́ mǎn dzâ. Wǎyǐ kig nɔŋ óyīlí ai mɔ́, ngə́ á dzǔ kīg mɔ́. 3Wǎyǐ kig lúgan ai mɔ́; wǎyǐ kig və́ ngɔn dzóe álūg ábə̄ ndómán dzābá, ngə́ á lūgū ndómán dzóe ngɔn dzabá. 4Ndóman dzóe e zǎ bɔ̄ təge ma toŋ, ě ngasye bəzəzə̌ bəzambá, eyɔ̌ŋ tē hḿ áyɔ̄g Ńtondôbə láyi yóŋ ábə̄ mínā; á mān mína dzâ étīe etíé. 5Éyə myǎyi bəlan ai bɔ́ naa: myǎyi mǎn sógolǒ balatâr bábá á sí mǐ mān búg mə̄kɔ́g mábá, myǎyi mǎn tsíg mə̄kóm mábá, mǐ mān dígī bivəgələ byábá á ndóan. Amú o nə áyɔ̌ŋ yā bə́ ngáfúbu Ǹtí Zambá woe. 7Ńgə́ Ńtí Zambá á ngātɔ́b wā, nâ ó bɔ áyɔŋ díé yā ndá étē, á zāŋ mə́yɔŋ mə́sə̄ yā sí ndon. A ndzí kig wa tɔ́b nālá ású ó ngādaŋ abuí, o lodo mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g, Ǹtí á ngālad ai mínā, a tɔ́bɔ̄ fə̄ mínā, tɔ fɔ́ɔ́ anə́ áyɔŋ dáán á nə́ ábɔ̄d ábuí a lodo məyɔŋ mə́sə. Ńdɔ̄ á tə̄ Ńtī á ngādiŋ mínā, a bǎlá ányu díé, ḿból á ngākani běsōá báán sɔŋ; ńdɔ a ngákúlī mínā ai ngul yǎ énam dzíé, a vǎ mínā á ndá etíbílí, a kodé mínā á mɔ́ mə́ Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn. 9Yəmə́ hḿ dɔ̄ ámōs dī: Ǹtí Zambá woe a nə Zambá yǎ á nə̄ ngul, Zambá yǎ bávə́ áfidí, á ā yəm baala óyīlí; ébá bádiŋ nyé, bə́ baalǎ fə məmvéndé móé, a lə́dē bɔ́ ńnə̄m ngɔ́l wóé, ngongǒ bod é sɔ̂, é lodo, bakúda bakúda; 10hədá, ébá básíŋ nyē, a dúgan bɔ́ étīe etíé, a man bɔ́ tsam təge yanga, a və́ fə̄ bɔ́ é dzóm báyəan ai dzɔ́. 11O baala hḿ mə̄mvéndé, ai mətum, ai tə́bə́gá ésə yǎ étē, anə́ ḿból mābénde wa aná vī naa ó bāālá. 12Ngə́ mī vógóló mə́tum má, mǐ nyiege mɔ́, mǐ nyíŋí anə́ mākad mínā, Ǹtondôbə Zambá wāān a yi kálā mə́tīŋ ai édīŋ yā á ngākag běsōá. A yi wa diŋ, a máá wā, a bulú fə wa, a yǐ fə máā bibumá yā ábum dóe ai bibumá yā sí dzóe, fɛ̌s dzoe, wɔ̂n woe, m̀bɔ́n wóe, bɔ́n bə́ nyag bóe ai ébá bíkə́lá bíe, á é sí yǎ á ngákag běsōá naa a yi wa və́. 14Wayi mâban o lodo məyɔŋ mə́sə təge ai ńnóm fám, ngə́ é mīníngá byáyi bɔ mińkokóm ábə wa, tɔ á bīyə́m bíe. 15Ǹtondôbə a yi vaa ókɔ̌n ósə̄ ábə wa, ǎ yǐ kig wa və́ bə̄bə̂ bə́ ákɔ̌n yā Égîptɛn bə́ ngákɔn vədá, a yi dɔ́ və́ ébá bə́sə̄ básíŋ wā. 16Wayi dzâ məyɔŋ mə́sə̄ yā Ńtondôbə a ngávə́ wā, tə mís móē máyén mɔ́ ngɔ́l, tə̌ kig wasyé bəzambá bábán amú nálā wâyi bɔ ólām ású dóe. 17Éyɔŋ ziŋ wayi dzó á ńnə̄m wóe nâ, mə́yɔŋ bíkúl mā, mə́ nə mənén mə́ lodo ma, éyə mə nə́ mɔ dzǎm bwé yá ? 18Tə wambádā mɔ́, o tsogo é dzam Ǹtondôbə Zambá woe a ngábɔ Farawóŋ ai Egîptɛn ásə 19bod bíndə́gə́lə́ yā mís móē mə́ ngáyén, ndəm ai məsimbá, ngul ai ǹsámán wɔ́ wóé, é mam Ǹtondôbə Zambá woe a ngábɔ̄ nâ ó kódō wé ! Éyə̄ hḿ Ńtondôbə Zambá woe ǎ yi bɔ mə́yɔŋ mə́sə wambádā ná. 20Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Zambá woe ǎ yi lóm bivǔs á zāŋ dzābá, a kələ kwí anə́ ébá bə́ lígí, bâkə bâsɔbɔ báyi mǎn dzāŋ. 21Tə wadzə́m kám á mís mábá, amú Ńtondôbə Zambá woe a nə á zāŋ dzóe anə́ Zāmbá yǎ á nə̄ ngul ai məsis. 22Ǹtondôbə Zambá woe a yi fǎs mə́yɔŋ bíkúl mā otə̌tə̄g otə̌tə̄g á mís móe; tə wa man mɔ́ dzâ étíe etíé, bibibigan bí tsíd bí zā dāŋ foe, bí ngándə́gələ wa. Vədá, Ǹtondôbə Zambá woe a yi wa mɔ́ və̄, a mǎn mɔ bwé, a kələ kwí anə́ máman dzáŋ. A yi və́ mīńkúkúmá myábá á mɔ́ móe, wayi bɔ̌ naa dzwé dábán á dzaŋ á sí, mod ǎ yǐ kig tə́bə̄ á mís móe, a kələ kwí anə́ wā man mɔ́ dzâ. 25Wayi mǎn dígī mim̀bɛán bivəgələ̌ bəzəzə̌ bəzambá bábán, tə wa nyanda sílíba tɔ mvɔ́d yǎ é nə́ bɔ ǹsíán á nyɔ́l, tə̌ kig wanɔŋ byá, bī zā bɔ̄ wa olám, bí nə abé éyə̄gan á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe. Tə wanyíli é dzóm é nə́ ábē á ndá dzóe, o zǎ bɔ̌ ńyɔgán anə́ dzɔ̄, wayi dzɔ́ vínī nyīá mvínína, o yénə̄ dzɔ́ éyə́gan ábé, amú é nə̄ dzóm éyɔg. Məmvéndé mə́sə mavə́ mínā ámōs yə aná mā, bɔán okálá naa mí dzála mɔ́, ású yə̄ nâ mǐ nyiŋ, mǐ foe, mǐ kə̄ fə bi é sí Ńtondôbə a ngákan běsōá sɔŋ nə́ a yi bɔ́ və̄ nyī. 2O kadəgə tsog é zēn yǎ ó ngāwulu, éyɔŋ Ǹtí ā kələ a nyəŋələ wa á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi á ńkōd ńnam, ḿfág á ngādzála wa ai miǹdzǔg, a bóbóló fə wa, ású yə̄ nâ é dzóm é nə́ wā á ńnə̄m é yéné, á yen hḿ fə ngə́ wayi baalǎ mə̄mvéndé móé, ngə́ wāyǐ kig baala. 3Məyáŋan mə́ ngábi wa, ńdɔ Ǹtí ā və́ wā mána, é mána yǎ mod ziŋ ǎ yəmə̌ kig, tɔ wǎmēn, tɔ běsōá; a lə́dē fə wa nâ, mod ǎ nyǐŋ kig hə ai ḿbāŋála etám, mod a nyiŋ fɔ́ɔ́ fə ai ébúg ésə̄ yákwí Zāmbá ânyu. 4Andzómbā dóē lá ndzí kig wa wú á nyɔ́l, akǒl lá ndzí kig wa nén á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, yəmə́ hḿ naa Ǹtondôbə Zambá woe a ngákomodo wa anə́ mod ǎ komodo mɔ́n wōē. Ǹnǎm ngaagá ai məbóbólá móé 6Nyiége məmvéndé mə́ Ńtondôbə Zambá woe, o wulugu á məzěn móé, ó kɔnɔ̌ fə̄ nyé məsis. 7Ǹtondôbə Zambá woe a yi kə ai wa á ḿbəmbə ǹnam, ǹnam miǹlod mí áswé, bitam ai məbóŋ mə́ndím á ńsiəbə ai á miǹkǒl; 8ǹnam fón ai ovə́ga, bilé bí wɔ̂n, mvǔd ai tɔ̌m, ǹnam ḿbɔ́n mədzab ai wé, 9ńnam wǎyi dí ḿbāŋála təge səgan ngab, á dzóm yáyǐ kig wa dzə́man. Ńnam məkɔ́g mə́ bələ́ ékie, miǹkǒl mí sɔlígi bisǒm bilún. 10Wayi dí o dzyé, ǒ ngakaŋ Ǹtondôbə Zambá woe ású ábə̄ŋ ńnam ǎ yi wa və́. 11Kálaga nâ o zǎ vóán Ńtondôbə Zambá woe, o ńtɔ̄á təge nyiě mə̄mvéndé móé, mə́fúlú móé ai bə́tə́bə́gá bóé māvə́ wa aná. 12Ngə́ ō dí o dzyé, ngə́ ō lóŋ mim̀bəmbə mə́ndá yā watɔbɔ étēde, ngə́ ō bī miǹkunda mí nyag ai miǹtómbá, abuí mɔ̄ní, mvɔ́d ai sílíba, abuí ákúmá məkyaí mə́sə, 4tə ǹnə́m wákə wa búnubu, ǒ ngavóan Ǹtondôbə Zambá woe. O kadəgə áfə tsog Ńtí Zambá woe, ḿból á ngāvaa wa á ńnam étíbílí, á Égîptɛn, 15a tə́bə̄ wā ósū, ǎ ngalə́de wa zěn á dzóōm ńnǎm məsis mú, ḿfág nyóé yāvuŋ ai kadá óləde, ǹnam təge ai məndím; tsogó ḿból á ngākúli miǹsólé mə́ndím á ńkōm ákɔ́g, 16ńnyē ǎ tɔŋɔ̌ fə wa ai mána á ńkōd ńnam, é mána yā bēsōá bə́ ngábə́ yəmə̌ kig, nə a tə́le wa á étīé mə́búa ai nə́ á kyə̄ge wa, o kə yén mvɔ̄m ósū. 17Tə hḿ wakə dzó naa: “Ngul dzáma ai fím yǎ mɔ́ mámā ḿbyā byávə́ ma ákúmá dī”, 18tsogó naa Ǹtondôbə Zambá ńnye a və́ wa ngul yǎ ábi ákūmá, nə́ a wóne elad ámvóé díé á ngávu sɔŋ ai běsōá, anə́ fə ǎ vu aná. 19Ngə́ lə́ bɔ̄ hḿ naa, ǒ ngavóan Ǹtondôbə Zambá woe, ngə́ ō bīē bəzambá bə̄fə́, ǒ ngasyé bɔ̄, o luugu bɔ́, makan hḿ mínā dɔ́ sɔŋ aná naa, myǎyi mǎn dzáŋ á mááŋ. 20Anə́ mə́yɔ̌ŋ yā Ńtondôbə a ngáman dzâ á mís máán, éyə myǎyidzáŋ nálā ngə́ mī bɛ̄n vógolo ńkɔ̄bɔ̄ Ńtondôbə Zambá wāān. Vógóló ǎ Ísraɛ̂l, wa hḿ nyɔ wǎyi daŋ Yórdan ámōs dī, nə́ ó kə fadǐ bōd məyɔ̌ŋ yā mə́ nə́ ngul mə́ lodo wa, ó fādi bǒd bə́tísɔ̌n yā bə́ nə́ ńlōŋán éyə́gǎn ngul, mim̀fim mí kwíg á yób, 2Bə Anakít á bə́ nə́ miǹtomolo mí bod, məyǎb ai mənén, wayəm bɔ́ ḿbɔ̄ o ngáwóg bə́ dzô nâ, zá á nə̄ dzǎm tə́bə̄ bɔ́n bə́ Anak á mís ? 3Yəmə́ ámōs dí nâ Ǹtondôbə Zambá woe a yi tə́bə̄ ósū mīńkán míe anə́ é ndóan yadígan, a yi bɔ́ mǎn dzâ, a silí bɔ̄ á sí á və́ bɔ̄ á mɔ́ móe, wayi bɔ́ mǎn fadi dzóm ésə ó mǎn bɔ dzâ ávōl avól, anə́ Ńtondôbə a ngákad wa. 4Tə wadzó á ńnə̄m wóē, éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá woe ǎ man yǎ bɔ tsídan á mís móē nâ: “Zambá wama a ngávə́ mā sí dzábā ású ényiŋ dzámā é nə́ sósōó”. Lə́ nə́ ású mə́yɔŋ málā mə́ nə́ á məku ńgɔ Ǹtondôbə ǎ dalí bɔ́ sí dzābá, a və́ wa dzɔ̌. 5Sə̌ kig sósōó, ngə́ tə́tə̄lə́ ǹnə́m wóe ḿbyā wǎnɔŋ ai byá sí dzābá, və ású ńkɔ́d ényiŋ wábá ńgɔ Ǹtondôbə ǎ dali sí dzābá, a və́ wa dzɔ̌ ai ḿból yə̄ nâ á dzálā ányǔ yā á ngálíg bēsōá, Ábrahám, Ízag ai Yákɔb. 6Yəmə́ ánā naa, sə̌ kig sósōó enyiŋ woe énye ǎ bɔ̄ nâ Ǹtondôbə Zambá woe á və wa ḿbəmbə ǹnam nyɔ́, amú o nə ayɔ̌ŋ yā á nə́ ńlō álɛ̌d. 7Tsogó, tə wavóan ḿból ó ngābɔ̄ nâ Ǹtondôbə Zambá woe á līŋán ai wa á ńkōd ńnam, a tíege ámōs ó ngākwí á Égîptɛn, a kələ kwí anə́ ó ngásuan é vóm ví, o ngábɔ endugulan á mís mə́ Ńtondôbə. 8Á ńkǒl Horeb, o ngábɔ̄ nâ Ǹtondôbə á līŋán ai wa ńdɔ a ngáliŋan a kələ kwí anə́ á ngádzâ mínā. 9Éyɔŋ mə ngábɛ́d á ńkǒl naa makə nɔ̌ŋ mə̄kɔ́g mə́ mvéndé məkɔ́g yā élad amvóé yā Ńtondôbə a ngálad ai Wa. Mə ngábómbō á ńkǒl á yōb məlú məwóm mə́nyi, məmǒs mə̄wóm mə̄nyi, təge dí ḿbāŋála, təge nyú mə̄ndím. 10Ǹtondôbə a ngávə ma məkɔ́g mə́bɛ̄, ǹtilán ai onyǔ Zāmbá, mə́ bə̄lə́ bíbúg bísə̄ yā Zāmbá á ngákad mínā á zāŋ ndóan, á ńkǒl á yōb, ámǒs ékóán. 11Á mvús məmǒs mə̄wóm mə́nyi ai məlú mə̄wóm mə́nyi, hála a və́ yǎ ma məkɔ́g mə́ élad amvóé. 11Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “Kódógō ásí ó sus á ńkǒl á sī ávōl avól, amú, áyɔŋ dóe o ngákúli á Égîptɛn á man yǎ bɔ é mam mə́ nə́ mvid, bə́ mān dími, bə́ kódó é zēn mə̄ ngálə́dē bɔ́, bə́ lwí yǎ évəgələ̌ zəzə zambá.” Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ kad ma nâ: “Mə yén ayɔ̌ŋ tē, á nə ayɔ̌ŋ yā á nə́ ńlō álɛ̌d. 14Dzǒge, mə́ man dɔ́ dzâ, mə́ vāā dzwé dábán á ńlō dzóbō á sí; mayi bɔ̌ naa ó bɔ ayɔ̌ŋ yā á nə́ ábuí ai ngul, a lodo bɔ́.” 15Ńdɔ mə ngádúgan sus á ńkǒl á sí, hála ǹkǒl ó ngə́nə́ yóŋō ai ndóan, mə bəgə́ mə̄kɔ́g mə́ élad amvóé á mɔ́. 16Ńdɔ mə ngáyén naa mǐ ndəm byandi Ńtondôbə Zambá wāān ai ǹsə́m wáán ḿból mī ngálwí évəgələ̌ mān nyag, mǐ ngávôl kódō á mə̄zēn yā Ńtondôbə a ngákpai mínā. 17Ńdɔ̄ mə ngánɔŋ məkɔ́g mə́bɛ̄, ai mɔ́ máma mə́bɛ̄, ńdɔ̄ mə ngábímī mɔ́ á sí mə búgú mɔ́ á mís máán. 18Ńdɔ mə ngáku á sí á mís mə́ Ńtondôbə mə bɔ̌ anə́ mə̄ ngábɔ éyɔŋ ósú, məmǒs mə̄wóm mə́nyi ai məlú mə̄wóm mə́nyi təge dí bīdí ngə́ ányū mə̄ndím ású míńsə́m mísə mǐ ngásə́m, mǐ bɔ̄ é dzóm é nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, mǐ bɔ̄ naa á wóg olún. 19Amú mə̄ ngámbáda olún tē, m̀bə̂ olún yā Zāmbá á ngābə́ wógo ai mínā a tɔá mína dzǎm dzâ. 20Ǹtondôbə a ngábə́ wógō fə eyə́gan ólún ai Áron a kələ kwí anə́ á ngádzâ nyé ńdɔ̄ fə mə ngákogolan ású Áron. 21Ńdɔ mə ngánɔŋ é dzóm ńsə́m yā mī ngákom dzí, etɔ̌ŋ nyag, ńdɔ mə ngádígī dzɔ́ á ndóan, mə maná dzɔ kɔg, anə́ ḿbūlúg mə kúbú wā óswé wásigi á ńkǒl. 22Mǐ ngábɔ̄ nâ Zambá á wóg olún á Tavěra, á Masa, tɔ á Kivrot Taawa. Éyɔŋ Ǹtondôbə a ngáyi nâ mǐ kódō á Kades Barnéa nyé nâ: “Bɛ́dán mǐ kə nɔŋ ńnam mə ngávə́ mínā. Ńdɔ mǐ ngábɛn wóg ńkɔ̄bɔ̄ Ńtondôbə Zambá wāān, myǎ ndzí kig bi áfidi ai nyé ngə́ á vōgolo kíŋ dzīé. Mǐ ngábɛn wóg Ńtondôbə a tádigi anə́ á ngáyəm mínā. Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngáku á sí á mís mə́ Ńtondôbə məmǒs mə̄wóm mə́nyi ai məlú mə̄wóm mə́nyi ású Ńtondôbə a ngádzɔ́ nâ a yi mína dzâ. Ńdɔ̄ mə ngákogolan ai Ǹtondôbə nâ: “Ǎ Ńtondôbə Zambá, ó bə́ dzâ áyɔŋ dóe ai tiga woe yǎ ó ngákode, ású átí dóe. Ébá yā ó ngásɔ́ ai bɔ́ á Égîptɛn ai ngul wɔ́ wóe. Tsogó bəbɔ bésíé bóe Ábrahám, Ízag ai Yákɔb, o bə́ bəbə̌ mə̄lɔ́ mə́ é bod bá ngə́ ńkɔ̄d ényiŋ wábá, ngə́ ńsə̄m wábá. Bə́ zā dzó ńnam o ngásɔ́ ai bíā ó zā dzó naa, “Ǹtondôbə a ndzí kig bǐ ngul yǎ ákə ai bɔ́ é sí á ngākag bɔ́, ḿból ā síŋī bɔ́, ńdɔ a ngásɔ́ ai bɔ́ á ńkōd ńnam nə́ á man bɔ́ sɔ̄ wé”. Amú bə́ nə bod bóe ai tiga woe, bɔ́ yā ó ngákode á mod ngul woe ai ǹsámán wɔ́ wóe. Ńdɔ Ǹtondôbə a dzó ai ma nâ: “Bɛ̌ mə̄kɔ́g mə́bɛ̄ anə́ émá mə́ ósú, ó zū ábə ma á ńkǒl á yób ó kom fə ewɔ́lī élé, 2mayi til á mə̄kɔ́g bíbúg bí ngábə́ mə́kɔ́g mə́ ósú yā ó ngābúg, ó fūdī byá á éwɔ̄lī étē. 3Ńdɔ mə ngákom ewɔ́li ai məbám mə́ ásie, mə bɛ̌ mə̄kɔ́g mə́bɛ̄ mə́ fulugan ai émá mə́ ósú, ńdɔ mə ngábɛ́d á ńkǒl á yōb ai məkɔ́g mə́bɛ̄ á mɔ́. 4Ńdɔ a ngátil á mə̄kɔ́g ńtílán yā ó ngábə́ ósúsúa, bibúg áwômǒ yā Ńtondôbə a ngákad mínā á ńkǒl ā yōb á zāŋ ndóan ámǒs ékóán. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ mā byá. 5Ńdɔ mə ngádúgan sus á ńkǒl á sī mə fudí mə̄kɔ́g mə́mvéndé á éwɔ́li mə ngákom, étē ńgɔ̄ mə́ nə́, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde ma. 6Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíē á bitam bí Bene Yaakân ḿfág yā Moséra, vóm tē ńgɔ̄ Áron a ngáwú, vóm tē fə̄ ńgɔ a ngádzəban; ńdɔ̄ mɔ́n wōé Eleazâr a ngátəbə́ fada á məyian móé. 7Ńdɔ̄ bə́ ngátíē hálā bə́ kə́ á Gudgoda, á kódó yā Gudgoda bə́ kə́ á Yotvata, sí yǎ é bə̄lə́ áswé ábuí. 8Ńdɔ Ǹtondôbə a ngátɔ́b ébəgá Lévi, nə́ é bə̄gə ewɔ́lī élad amvóé Ńtondôbə nə́ bə́ tə́bə̄ á mís mə́ Ńtondôbə, bə́ sye nyé bə́ və́ bod ǹtótōmaamaa á dzwé díé á zaa kwí ámōs yə aná. 9Asú tē Lévi a ndzí kig bǐ ngab ngə́ tiga bân bəbə́nyāŋ. Ǹtondôbə énye a nə́ ngab elíg dzābá ḿból Ńtondôbə Zambá woe a ngákad nyé. 10Mə ngátɔbɔ á ńkǒl á yōb anə́ éyɔŋ ósú, məmǒs mə̄wóm mə́nyi, məlú mə̄wóm mə́nyi, ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngáwóg mā, eyɔ̌ŋ tē ńdɔ a ndzí kig wa dzâ. 11Vədá, ńdɔ Ǹtondôbə ǎ kad ma nâ: “Kódógó á sí, kələ tə́bə̄ á ńlō áyɔŋ dí nə́ bə́ kə nɔŋ é sí yā mə̄ ngákan sɔŋ nâ mayi və́ bēsiǎ bābá.” Dzé fɔ́ɔ́ Ńtondôbə Zambá ā yi ábə wa túg ? A lodǒ fə nâ ó mbáda Ǹtondôbə Zambá woe, ó wūlú á zēn məmvéndé móé, ó diŋ nyé, ó sye Ǹtondôbə Zambá woe ai ǹnə́m wóē ósə, ai ǹsísīm wóē ósə; ai nâ ó nyīe məmvéndé mə́ Ńtondôbə ai bətə́bə́gá bóé yā māvə́ mínā ámōs dī, ḿból yə̄ nâ ó yén mvɔ̌m. Tám yén nā, yób ai sí ai é byə́m bísə̄ yə̄ étē byáwóge ai Ǹtondôbə Zambá woe. 15Vədá, běsōá étām ḿbɔ Ǹtondôbə a ngádzə́ŋ nə a diŋ; á mvús hālá, bɔ́n bábán, nálā wâtian nâ mínā mya á ngátɔ́b á zāŋ məyɔŋ mə́sə, ḿból myāyén ábōg dī. 16Myǎzu hḿ kəle ńnə̄m wáán, təgě fə bǎd bɔ álɛ̌d ńló. 17Amú Ńtondôbə, Zambá wāān, nye a nə́ Zāmbá bəzambá bə́sə, Ǹtómbā míńtómbā mísə, Zambá ńnēn, Zambá ngul, Zambá məsis, yǎ á nə́ tə fyǎl bod á mə̄sú, yǎ bábɔlɔ̌ kig ai bifái; 18a və́ mān nyūí ai ǹkús mə́kyəbə, a diŋ bəyə́ŋ, a vâ bɔ́ bīdí bíé ai biwɔ́man bíé. 19Myâ diŋáān fə bəyə́ŋ nālá, amú mínā bə́bēn mī ngábə̄ bə̄yə́ŋ á ńnam Égîptɛn. 20Wayi mbádā Ńtondôbə Zambá woe, ńnye etám nye wǎyi syé; ńdɔ̄ fə wǎyi kǎd kanǐ sɔŋ hə á dzwé díé. 21A nə olugú woe, a nə Zambá woe, nyé yǎ á ngábɔ biyə̌ŋ bí mam ású dóe á wāmēn ó ngayén ai mís. 22Běsōá bə́ ngábə́ bod məwóm zamgbál ábōg bə́ kələ Égîptɛn; ábōg yə aná dī Ǹtondôbə Zambá woe ǎ bɔ yə̌ naa ó fui mvɔŋ etítíb anə́ átítiě yā yób. Asú tē wâyi diŋ Ńtondôbə Zambá woe, ó kálaga esíé dzíé, məbéndé, mətum, ai məmvéndé móé. 2Mínā mī ngányiŋ ai nyé sə̌ kig bɔ́n báán, bɔ́ bá ndzí kig yén ngə́ áyəm áyə̄gə́lə́ Ńtondôbə Zambá wāān, anén díé, ngul yǎ wɔ́ wóé, fím yǎ énam dzíé, 3məsimbá móé ai míḿbɔ̄án yā á ngābɔ á tə́m tə́m Egîptɛn ábə Farawóŋ ǹkúkúmā yā Égîptɛn ai ǹnam wóé ósə. 4É dzam a ngábɔ ǹkán bítá yā Égîptɛn, bikabilí ai bikálíg byábá, ḿból á ngābɔ̄ nâ məndím yā é máŋ mávie mə́ yālī bɔ́ á yób éyɔŋ bə́ tsídigan mínā, ḿból á ngāman bɔ́ dzâ a kwî ámōs yə aná. 5É mam a ngábɔ ású dáán á ńkōd ńnam a kələ kwí anə́ mī zaa kwí mū. 6É dzam a ngábɔ Datân bân Abiram, bɔ́n bə́ Eliav mɔ́n Rúben, éyɔŋ sí ē ngáyâban, é miní bɔ̄ ai məndá mə́ bod mábá, bibə̌m byábá ai miǹtɔbɔ myába á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 7Mís máán émɔ̄ fɔ́ɔ́ mə́ ngáyén é mod esíé ásə Ǹtondôbə a ngábɔ nyɔ́. 8Asú tē myāyi kálā mə́béndé mə́sə mabéndē mína aná, nə́ mǐ bɔ ngul, nə́ mǐ fādī ńnam myǎyi dǎŋ vī, nə́ ó wóge ai mínā. 9Nə́ mǐ nyíán é sí Ńtondôbə a ngákag běsōá ai mvɔŋ dzabá, é sí mə̄nyáŋ ai wé byáfúguzu. Amú, é sí myānyían étēdē nyí nə́ mǐ bi dzɔ̄, e sə́ kig anə́ sí yǎ Égîptɛn, ḿfág mī ngásɔ́, ḿfág mī kadəgə myǎs mvɔŋ dzǎn, mǐ soege məndím á məkǒl máán anə́ áfūb bitutuga, 11é sí myākə nɔ̌ŋ nyī, e nə sí miǹkǒl ai mim̀bígílí, məndím mə́ é mvəŋ yasɔ́ á yób mâsoe étē. 12Sí tě, Ǹtondôbə Zambá woe a kála dzɔ, mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe mâbəbə dzɔ abǒg ásə, amǒs ósə, a tádigi á mə̄tádí mə́ ḿbú a kələ kwí á məmaná. Lâyi bɔ̌ naa, ngə́ mǐ wóg mə́béndé máma mabéndē mína ámōs dī nə́ mǐ diŋ Ǹtondôbə Zambá wāān, ai nə́ mǐ bɔ nyé bīsíé ai ǹnə́m wáán ósə, ai ǹsísīm wáán ósə, 4myǎyi nɔ́ɔ̄ mvəŋ á sí dzāān abǒg yāyəan nɔ́ŋ, mvəŋ oyon, mvəŋ məku mə́ ésəb, eyɔ̌ŋ te wǎyi kwé óvug wóe, m̀kpámáŋ wɔ̂n wóe, m̀bɔ́n wóe. 15Mayi və́ bīyə́m bíe bilɔ́g á mə̄fúb, wayi dí o dzyé. 16Kálágán nâ, ǹnə́m ó zā kə́ mína á mam məfə́, mǐ zā dzáŋ âfan, mǐ ngasyé bəzambá bə̄fə́, mǐ kúdū bɔ́ mə̄bɔ́ŋ á sí. 17Abǒg te olún Zāmbá wáyī mína bi, Zambá tə̌ fə̄ mína bəbə, mvəŋ təgě fə nɔ́ŋ, sí təgě fə wúm bibumá mǐ mān dzâ ḿbəmbə sí yǎ Ńtondôbə a və́ mínā nyɔ́. 18Myǎyi kálā bíbúg mākad mínā bí, fudígán byá á mīńnə́m myáán, ai á mīńsísīm myáán, myǎyǐ fə̄ byá tindi anə́ ndəm á wɔ́ wáán, mǐ bə̄gə́ byā anə́ ngid á zāŋ ású dzāān. 19Myǎyi byá yə́gələ bɔ́n báán, mǐ kada byá bɔ̄ éyɔŋ mǐ tɔ̄á á sí á mə̄ndá máán, éyɔŋ myǎwulu á zēn, éyɔŋ myǎbómbō á sí ai éyɔŋ myǎkódō á sí. 20Myǎyi byá til á ńnōm ándíé yā ndá dzāān ai á mīḿbɛ́, 21ḿból yə̄ nâ məlú mə́ enyiŋ máán ai émá mə́ bɔ́n báán mə́ bui á é sí Ńtondôbə a ngákag nâ a yi və́ bēsōá, ńtíé ósə̄ yā yób láyali sí. 22Amú ngə́ mī nyīé fɔ̄ɔ̄ mə́mvéndé mátil mína, mǐ nyiŋi anə́ ḿból māyə́gələ mína, mǐ diŋi Ǹtondôbə Zambá wāān, mǐ wulugu á məzěn móé, mǐ tīī ai nyé, Ǹtondôbə a yi mǎn tsídǎn məyɔŋ bíkúl mə́sə̄ ósū wáán, myâ myǎyǐ fə mǎn tsídǎn mə́yɔ̌ŋ yā mə́ nə́ mə̄nén ai ngul eyə́gan mə́ lodo mínā. É sí ésə yǎ ákǒl dáán á tidi yayi bɔ sí dzāān a tádigi á ńkōd ńnam a tádigi á Libáŋ, a tádigi óswé, oswé Éfrāta á kələ kwí á máŋ yā ńyīmbī dzób, mâyi bɔ̌ və sí dzāān. 25Mod ǎ yǐ kig mína zombo, Ǹtondôbə Zambá wāān a yi bɔ̌ naa, é sí ésə myǎyi tidi, bod bə́ bi wɔ̌ŋ ai məsis, anə́ ḿból á ngākag mínā. Tám yén: mavə́ mína ámōs dī ǹtótōmaamaa ai biyɔg, ǹtótōmaamaa ngə́ mī wóg mə̄mvéndé mə́ Ńtondôbə Zambá wāān yǎ mābéndē mínā ámōs vī; biyɔg, ngə́ myābɔ tə wóg mə̄béndé mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, ngə́ mī kódó é zēn mālə́dē mínā ámōs dī mǐ ngatoŋ bəzambá bə̄fə́ yā māyə̌m kig. Éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá woe ǎ yi kwí ai wa é sí wākə nyíǎn nyī nə́ é bɔ̄ éńdzoe, mayi kúb ńtōtōmaamaa á ńkǒl Garizim, biyɔg á ńkǒl Ebal. Míńkōl mī mí nə̄ á Yórdan á yād, á zēn yǎ ńyīmbī dzób, á sí bə́ Kananít yā bə́ tɔ̄á á Araba, á Gilgal á yād, á mgbág abǎŋ yā Moré. 31Amú myāyi daŋ Yórdan nə́ mǐ kə nɔŋ sí yǎ Ńtondôbə Zambá wāān ā və́ mínā. Yayi bɔ sí dzāān, myǎyi tɔbɔ étē. Myǎyi nyie mǐ dzálagǎ fə mə́béndé mə́sə ai mə́tum mə́sə̄ yā mātə́lē á mís máán ámōs dī. Émɔ̄ má, mə́mvéndé ai mə́tum myǎyi nyie mǐ dzálagǎ fə á é sí yǎ Ńtondôbə, Zambá běsōá á ngāvə́ mínā nə́ é wóge ai mínā, á mə̄lú mə́sə myǎyi tɔbɔ á ńnǎm tē. 2Myǎyi tsam bə́vóm bə́sə̄ yā mə́yɔŋ myǎtsídan mə́ kadaga syé bəzambá bábá, ábɔ̄d miǹkǒl á yōb, miǹkǒl mīńtɔ̄g á nyūmán élē á sī. 3Myǎyi mǎn tsǎm balatâr bábá, mǐ búgū mə̄kɔ́g mábá, mim̀fúfúb bifág byábá mǐ mānā dígi, bivəgələ̌ bəzambá bábá mǐ mānā búg, mǐ vāā dzwé dábán á vóm tē. 4Myǎyǐ kig bɔ Ńtondôbə Zambá wāān anə́ bɔ́, 5və é vóm Ńtondôbə Zambá wāān ā yi tɔ́b á bibəgá byáán bísə̄ nâ a fudi dzwé díé, étēde ńgɔ mǐ bɔɔ etɔbɔgɔ dzíé, 6vóm tē ńgɔ̄ fə myǎyi sɔ́ ai mətúnuŋa máán, émá bádígi, ai émá mə̄vɔ̄g, ngab awômo dzáán, bifáī yā mɔ́ máán, mətúnuŋa máán yā évaa eki, mətúnuŋa mə́ ákab, miǹtól bíyə́m yā məbəmbá máán, tɔ ébí bīńnēn, tɔ ébí bīńtɔ̄g. 7Myǎyi dí á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, myǎyi fon ai bisíé byáán bísə mínā bə́bēn ai məndá mə́ bod máán amú Ńtondôbə Zambá woe a ngámâ wa. 8Myǎyǐ kig bɔ̌ mam mə́sə anə́ ḿból myǎbɔ hā ámōs dī mod ósə á bɔɔ ákyāí yā ā yén naa anə́ m̀bəŋ. 9Amú myābə́ kig kwí é vóm yā Ńtondôbə Zambá ā və́ wā, nə́ ó bɔ wa tíga. 10Myǎyi daŋ Yórdan; mǐ kə tɔbɔ á é sí yǎ Ńtondôbə Zambá wāān ā və́ mínā ná e nə ngab dzǎn, a yi mína və́ ásɔbɔ́ míńzízíŋ myáán yā myǎboman mínā á nyɔ́l, abǒg tē myāyi tɔbɔ étɔbɔgɔ é nə́ mvɔ̄í. 11É vóm Ńtondôbə Zambá wāān ā yi tɔ́b naa dzwé díé á tɔ̄bɔ́, vóm tē ńgɔ myǎyi sɔ́ ai é byə́m bísə mabéndē mína: mətúnuŋa bádígi ai mə́túnuŋa məvɔ́g, éfās áwômo dzáán, bifáī yā mɔ́ máán, ai é byə́m bísə̄ bí nə́ ḿbəŋ á mī ngálíg mətǐŋ ású Ńtondôbə. 12Abǒg te myǎyi tag á mís mə́ Ǹtondôbə Zambá wāān mínā bɔ́n báán, bəngɔn báán, bəbɔ bísíé báán ai bitúgā byáán, ai é mān Lévit yǎ á tɔá á dzāl dāān, amú á bə̄lə́ kig ngab ngə́ étɔbɔgɔ ai mínā. Tə wavə́ mə́túnuŋa bádígi á mə̄bódā mə́ ékpe məkə̌ŋ mábá yā wāyi yén, 14váá mɔ̄ və é vóm Ńtondôbə a tɔ́b, á ébəgá dzóe ziŋ, ǒ nganyiě fə məmvéndé mámā mə́sə̄ étē. 15Tɔ nálā, éyɔŋ wǎdiŋ o nə dzǎm tsīg bīyə́m o dzáā fə̄ byá á bə̄tísɔn bóē bə́sə ábím ásə̄ yā áfū ńnə́m Ńtondôbə Zambá woe láyi wa və́. Tɔ mod a nə m̀fúbán, tɔ a nə mvid, a nə dzǎm dí anə́ fə a dí ńgāl ńkɔ́g ngə́ émvul. 16Vədá, tə wadí məkǐ, o soege mɔ́ á sí anə́ mə̄ndím. 17O sə́ kig dzǎm dí ngab awômo yǎ óvə́ga woe á bə̄tísɔn bóe ngə́ ényí yǎ wɔ̂n woe, ngə́ ényí yǎ ḿbɔ̄n woe, tɔ miǹtól mí bɔ́n bə́ nyag bóe, ngə́ émí míńtómbá míe, ngə́ mə̄túnuŋa mə́ mvǎn éki, ngə́ mə̄túnuŋa mə́ ákab, ńgə́ émá ō lə́dē ai mɔ́ móē á mís mə́ Ńtondôbə. 18Vədá ó dzâ mɔ́ á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe é vóm Ńtondôbə Zambá woe, a ngátɔ́b, hə vóm te fɔ́ɔ́ ńgɔ wǎmēn, ai ndómán dzóe, ai ngɔn dzóe, m̀bɔ bisíé woe ai etúgā dzóe, ai é mǎn Lévit a tɔá ábə wa myǎyī mɔ́ dí, ǒ ngatag hḿ á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe á é mam mə́sə wâbɔ. 19Á dzāl dóe, tə wavóan mǎn Lévit ńtíé ósə wǎyi nyiŋ. 20Éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá woe a yi nénē sí dzóe ḿból á ngákag, wa nâ: “Mayi dí tsíd”, ngə́ wayi dí tsíd, o nə dzǎm dí ábím ásə wǎdiŋ. 21Ngə́ ó nə oyǎb ai é vóm Ńtondôbə Zambá woe ǎ yi tɔ́b naa a fudi dzwé díé, o nə dzǎm wé tsíd ésə yǎ ńkundǎ nyag wóe, ngə́ ńkunda míńtómbá yā Ńtondôbə a ngávə́ wā, anə́ ḿból mə̄ ngábénde wa, o nə dzɔ dzǎm dí á māl móe ábím ásə wǎdiŋ. 22Hədá, o dzâ dzɔ̌ anə́ bádī ńgāl ńkɔ́g ngə́ émvul á mod a nə́ ḿfūbán ai ényɔ́ á nə́ mvid bə́ nə́ bya dzǎm dí. Vədá yəmə́ nâ wǎyəǎn kig dí məkǐ amú məkǐ mə́ nə ǹsísīm ényiŋ, wáyəǎn kig dí ńsīsīm ai miǹson. Tə wadí mɔ̄, wayi mɔ́ soe a sí anə́ mə̄ndím. 25Tə́ wadí mɔ̄; eyɔ̌ŋ te wǎyi nyǐŋ mvɔ̄m, mam móē mə́sə̄ mə́ ngawulu m̀bəŋ, wǎmēn ai nyɔ mɔ́n á mvús dzóe, amú wabɔ é dzóm é nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə. Míḿfúfúb mí byə́m yā myáwóge ai wa ai é byə́m yā ō túni yǎ, wayi byá kə́ və̄ é vóm Ńtondôbə a ngátɔ́b. Wayi və́ mə́túnuŋa bádígi, miǹson ai məkǐ álatâr Ǹtondôbə Zambá woe, mə́túnuŋa məvɔ́g, wayi soě məkǐ yā étē álatâr Ǹtondôbə Zambá woe, o mǎn dí miǹson. O nyiege bíbúg bísə mabénde wa bí ḿból yə̄ nâ ó bi mvɔ̌m á kɔ́m yǎ kɔ́m, wǎmēn ai nyɔ mɔ́n á mvús dzóe, ai ḿbɔ̄án wāyi bɔ̌ mim̀bəmbə mí mam á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe. Éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá woe ǎ yi mǎn tsǎm məyɔŋ bíkúl yā ḿfág wākə̄ nə́ á man bɔ́ fadi byə́m byábá, éyɔŋ wǎyi sob mvóg á ńnǎm tē, tə watimbi ólām. Tə wakə watoŋ bɔ́, á mvús yə̄ nâ bə́ mān yǎ tsamban ósū wóe. O kálaga nâ o zǎ tōŋ bəzambá bábá, wa nâ: éyə̄ mə́yɔŋ má mə́ kadəgə syé bəzambá bábá yá ! Éyə̄ maa mǎyī bɔ̌ nālá dzam də́dā. 31Tə wabɔ Ǹtondôbə Zambá woe nálā amú é mam Ǹtondôbə a víni ǹnə́m, é mam mə́sə a wóg ábē, émɔ̄ bə́ ngábɔ ású bəzambá bábá: tɔ bǎn fám bábá, tɔ bəngɔn bábá, bâtum bɔ́ á ndóan ású bəzambá bábá. É mam mə́sə mabéndē mínā, mǐ nyiege mɔ́, mǐ bɔ̌ fə̄ mɔ́, təge bəde dzóm ngə́ ávǎ kīg dzóm. 2Ngə́ profɛ́d ziŋ, ngə́ ńyəm biyə́yə̄m a hám á zāŋ dzāān, ǎ ngálə́de wa ndəm ngə́ éyə̌ŋ ziŋ, 3ndəm te ngə́ éyə̌ŋ yā á hə́ kad wa é bɔ̄bán, eyɔ̌ŋ te a dzó ai wa nâ: Ǹkə̄án tǒŋ bəzambá bə̄fə́ -ébá yā wā ndzí kig yəm-, bǐ syě fə̄ bɔ́, 4tə wavógolo bibúg bí profɛ́d tě, ngə́ bīyə́yə̄m bí ńyəm biyə́yə̄m tě. Ǹtondôbə Zambá wāān a bóbolo mínā nə́ á yəm ngə́ myādiŋ Ǹtondôbə Zambá wāān ḿfaŋ m̀faŋ ai ǹnə́m wáán ósə ai ǹsísīm wáán ósə. 5Ǹtondôbə Zambá wāān énye mǐ bə̄lə́ naa mǐ toŋo, ényē fə mǐ bə̄lə́ naa mǐ mbádaga, məmvéndé móé émɔ mǐ bə̄lə́ nə́ mǐ nyiege, kíŋ dzīé ńdzɔ mǐ bíege, énye mǐ syê, énye mǐ timbigi ai nyé. 6Ḿfág profɛ́d tě, ngə́ ńyəm biyə́yə̄m tě a yəan ai awú, amú a yə́gələ mətsamaná ai Ǹtondôbə Zambá woe yǎ á ngākúli mínā á ńnam Égîptɛn, a kodé fə wa á ndá etíbílí; ǎ ngafam bɔ̌ naa ó dími oyǎb ai é zēn Ńtondôbə Zambá woe a ngábénde nə́ ó wulu. Wayi vaa ábē á zāŋ dzóe. 7Ngə́ mǎnyɔ̄ŋ, mɔ́n ésōá, ngə́ mɔ́n nyoá, nyɔ mɔ́n, ngə́ ngɔn dzóe, nyɔ ńgál yǎ á bɔ̌ wā á twé, ngə́ nyɔ mvóé yǎ á nə̄ wāmēn, a dudu wa âsoé, nyé nâ: Ńkə̄lə́ syé bəzambá bə̄fə́, ébá yā tɔ wǎmēn tɔ běsōá bá ndzí kig yəm, 8á zāŋ bəzambá mə̄yɔ̌ŋ yā mə́ nə́ ai mínā ngɔ́dɔ́, ngə́ kig oyǎb, a tádigi ábúg sí dí, a kələ kwí édi ávɔ̄g, 9tə wayə́bə̄ nyé ngə́ á vōgolǒ kig nyé, tə dís dóē láyēn nyē ngɔ́l, ngə́ álǐŋ kig nyé ngə́ ábúdī kig bivǔs bíé. 10O bələ́ nə́ o wê nyé. Wɔ́ wóe ńgɔ̄ wáyī nyé tádi bímī nə́ ó we nyé eyɔ̌ŋ tē wɔ́ ńgúmā áyɔŋ ósə̄ wáyī nyé yíli. 11Wayi nyé lúm ngɔg a kələ kwí anə́ ā wú[1], amú á ngádzə́ŋ nâ a woa wa á ńdīmi oyǎb ai Ǹtondôbə Zambá woe yǎ á ngākúli wa á ńnam Égîptɛn, á ndá etíbílí. 12Éyɔŋ Ísraɛ̂l ásə ǎ yi wóg nálā a yi kɔ̌n wɔ̄ŋ, təgě fə bǎd bɔ ábē tē á zāŋ dzóe. Ngə́ lə́ bɔ̄ naa á dzāl dá yā é māl Ńtondôbə Zambá woe a ngávə́ wā nə́ ó tɔ̄bɔ̄ étēde, ǒ ngawóg 14nâ bod bəziŋ, bədzə́dzāā bə́ byə́m yā mvɔŋ bod dzóe, bə́ dūdú bə̄bə́nyɔ̄ŋ á ńdīmi, bɔ́ nâ: Ńkāān syé bəzambá bə̄fə́, ébá yā myā dzí kig yəm 15wayi fas ádzō, o tóán dzə̄ŋ á sí, wakə wasíli m̀bəŋ m̀bəŋ, ngə́ lə́ nə̄ fɔ́ɔ́ bə́bə́lá ai tótóé naa akyaí nyīé dzam tě á hə bɔɔban á zāŋ dzoe, 16o bələ́ nâ o managa wé ai okəŋ bítá bətɔbɔ̌ yā ńnǎm tē, o woá bɔ́ á ńsəŋ ḿbámāná ai byə́m bísə̄ yā étē. 17Myǎyi á mǎn tógan byə́m bí ńsa bísə á zə̄zǎŋ ǹsəŋ wáán mǐ ngadígi ǹnǎm tē ai byə́m bí ńsa bísə á ndóan, anə́ míngúmā mə́túnuŋa bádígi á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, ǹnǎm tē wâyi tɔbɔ̌ bīlíg kɔ́m ésə wángābǎd kīg fə lóŋoban. 18Tə myǎnyie dzóm dzídzīā yā é byə́m bí bə̄lə́ naa bí dígi. Ḿból yə̄ nâ Ǹtondôbə á vâ ayɔ́g yā ólūn wōē, á lə́dē mína mvam dzié, á kud mínā ngɔ́l, á būlū mínā, anə́ ḿból ā ngākag běsōá, hə ngə́ mī ngāvōgóló kíŋ Ǹtondôbə Zambá wāān, mǐ nyiege mə́mvéndé móé mātil mína aná mā, mǐ bɔ̄ɔ̄ é mam mə́ nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān. [1] Yésus a yi sɔ́ kili éwê bod dzí ai ekad mam dzíé , nə́ á lə́dē nâ, ḿbə̂ fúlú mod a bələ́ ńdzɔ̄ byǎyəan wé, sə̌ kig mod émēn. Mǎn bə́tí a dzó nâ: “Woágán bibúg byámā á fyɛ́, sə̌ kig mǎmēn”. Mǐ nə̄ bɔ́n bə́ Ńtondôbə Zambá wāān. Eki təge bɔ̌ mim̀bǎg ásū ngə́ á sōdē ésīl yā mvɔ̄m asú ású mim̀bim. 2Amǔ mǐ nə áyɔ̌ŋ yā láwóge ai Ǹtondôbə Zambá wāān, ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngátɔ́b mínā nə́ mǐ bɔ ayɔŋ díé á zāŋ mə́yɔ̌ŋ yā mə́ nə́ á sí. 3Eki təge dí é dzóm é nə́ nyīé. 4É tsíd nyī ńdzɔ myǎyi kǎd dí: nyag, ǹtomba, ekə́lá, 5emvul, ǹkɔ́g, sɔ́, kábad bikódog, tsíd mim̀byɛ̌, ai ǹtómbá miǹkǒl. 6É tsíd ésə̄ é nə́ ńsalán ébɔ́gɔ́s, é bə̄lə́ ébɔ̄gɔ́s zalaga ébɛ̄, á yábɔgɔdɔ ǹnyáán, mǐ nə̄ dzɔ́ dzǎm dī. 7Hədá á ényí yábɔ́gɔdɔ ǹnyáán, é bə̄lə́ ebɔ́gɔ́s ńladán, wǎyǐ kig dí ényí é nə̄ naa: kámel, okpəŋ, ngǒm, amú yābɔ́gɔdɔ ǹnyáán, hədá təge ai ǹsalán ébɔ́gɔ́s, é nə mənduga ású dáán. 8Tɔ ngoe, amú a fyáŋán bɔ̌ naa é nə ǹsalán ébɔ̄gɔ́s zalaga ébɛ̄, yǎbɔ́gɔdɔ̌ kig ǹnyáán, myǎyi dzɔ́ nɔ̌ŋ nə̄ é nə̄ tsíd mənduga ású dáán. Eki tə dí miǹson myábá ngə́ á nambǎ mim̀bim myábá. 9Á é byə́m bísə̄ byáyiŋ áswē, mǐ nə dzǎm dí ébí: édzí ésə̄ é bə̄lə́ məbas ai bibás, mǐ nə̄ dzɔ́ dzǎm dí, 10hədá, édzí ésə̄ é bə̄lə́ kig məbas ai bibás eki təge dzɔ́ dí é nə mənduga ású dáán. 11Mǐ nə dzǎm dí mīḿfūbán mí ánɔ̌n mísə 12hədá édí ńdɔ̄ á nə́ mína eki: təge dí ndoe, zum, ngamomɔa, ebád ndoe, ewongo, 14emgbaŋ məkyaí mə́sə, 15engudu, ndug, eloli máŋ, obam məkyaí mə́sə, 16mǎn akun ai mod akun, kúb esoŋ, 17bingo, m̀bəgə bikombá, alɔ̌d, okpɛ́, 18zoa bifom məkyaí mə́sə, obə̌ yəg ai ongə́m. 9Átsítsíd ásə̄ á bə̄lə́ məfǎb á nə mənduga ású dáán, eki təge dɔ́ dí. 20É dzóm ésə̄ yáyə́lə, á é nə́ ḿfūbán o nə dzɔ́ dzǎm dí. 21Ǹtwí tsíd ósə, eki təge dí ó nə wá dzǎm və́ ńtɔbɔ wóe nə́ ó di, ngə́ kig á kuan ai ńnə́ŋ yǎ ā sɔ́ á ńsəŋ. Amú o nə áyɔ̌ŋ yā bə́ ngáfúbu Ǹtondôbə Zambá woe. Eki tə yám ékə̄lá ai mənyáŋ mə́ nyīá. Éfās áwômǒ yā á ḿbū ósə ai éfás áwômǒ yā mīḿbú mílɛ́ 22Anə́ ḿbū, wayi kǎd kāndī é ngab awômo yǎ məkwé bídí móē mə́ hə́ və́ á mə̄fúb móe; eyɔ̌ŋ tē, á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá woe, é vóm á ngātɔ́b nə́ ó bɔ etɔbɔgɔ dzwé díé, wayi dí ngab awômo yǎ óvə̄ga woe, wɔ̂n woe, m̀bɔ́n wóe, ai miǹtól bíyə́m yā ḿbama nyag ai miǹtómbá míe, nə́ ó yə̄ge ḿbádán wāyəan mbádā Ńtondôbə Zambá woe, abǒg yǎ ábǒg ásə. Ngə́ zēn é nə wa oyǎb ábuí o ńtɔ̄á təge ai ngul yǎ ásɔ̄ ai ngab awômo, amú é vóm Ńtondôbə a ngátɔ́b nə́ ó bɔ etɔbɔgɔ dzwé díé ó nə wa oyǎb ábuí éyɔŋ Ńtondôbə ǎ man yǎ wa kúb maa, 25o nə dzǎm fɔl dzóm tē ai mɔní, o kúdú nyē á dwé, o kə́ə́ é vóm Ńtondôbə Zambá woe a ngátɔ́b. Eyɔ̌ŋ te wǎfɔl mɔní tě ai é dzóm ésə wǎdiŋ, nyag ngə́ ńtōmbá, ngə́ wɔ̂n, ngə́ ényǎn kig ngə́ é dzóm ésə o bələ́ ngōŋ ai dzɔ́, ǒ ngadí hḿ hálá á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe, ǒ ngásamba fǔfulu ai ndá bod dzóe. Tə wavóan mǎn Lévit yǎ á nə̄ á māl móe, amú ā bə̄lə́ kig ngab ngə́ élīg ziŋ fǔfulu ai wa. Á mvús mim̀bú mílɛ́ mísə, wayi kǎd kāndī é ngab awômo yǎ mə̄kwé bídí móē yā á ḿbú lála, o dzógē dzɔ̄ á tísɔ, dzoe. Bə́ ngázu hḿ dzɔ́ dí nâ: mǎn Lévit -amú ā bə̄lə́ kig ngab elíg ziŋ fǔfulu ai wa, ǹnə́ŋ, mǎn nyūí ai ǹkús yā dzāl dóe, bə́ mān hḿ dzyé. Eyɔ̌ŋ tē hḿ Ńtondôbə Zambá woe ǎ yi wa kúb ńtōtōmaamaa á bísíé wābɔ ai mɔ́ móe. Á mvús mim̀bú zamgbál, wayi bɔ édzoge byə́m. 2Ná ńgɔ edzóge byə́m yátian: é mod ósə a ngákolé dzóm, ǹsíli mvólá ásə a yi dzoge é dzóm á ngākolé ábə̄ é mod a bələ́ dzɔ̄: ǎ yǐ kig tíbili é mod a tsáá ai nyé ngə́ mānyāŋ wōē ábōg ényɔ́lɔ te ǎ yī nyé sílī á dzwé Ńtondôbə ná á dzū nyé ékolá dzíé. 3O nə dzǎm tíbili ńdzīn, vədá wayi dzǔ mānyɔ̄ŋ é dzóm á bələ́ wā. 4Tə ńzózóé wâbɔ ábə wa, ású Ńtondôbə ǎ yi wa mâ á ńnam Ǹtondôbə Zambá woe a və́ wa ngab elíg. 5Və ngə́ wawóg kíŋ Ǹtondôbə Zambá woe bə́bə́lá, o baala o dzálagǎ fə mə́mvéndé mə́sə matə́le wa ámōs yə aná. 6Ngə́ Ńtondôbə Zambá woe a və́ wa maa ákyāí á ngākad. Wayi kolě məyɔŋ abuí vədá wa təge kə mvólá ábə̄ bɔ́; ńdɔ̄ fə wayi dzóē ábuí məyɔŋ, dá bɔ́ təge wa dzóe. 7Ngə́ ńzózóé mod ó nə̄ ábə wa, m̀bɔ́g yǎ bə̄bə́nyāŋ bóe, á tísɔn dzyǎ yā bə̄tísɔ̌n yā ńnam wóe Ǹtondôbə Zambá woe a ngávə́ wā, tə wabɔ ǹnə́m wóe alɛ̌d ngə́ á kilǐ kig mǎnyɔ̄ŋ woe yǎ á nə̄ ńzózóé ngɛ́d. 8Yáígi fɔ́ɔ́ nyē wɔ́ wóe ó kōlé nyé é dzóm ā yáŋan ai dzɔ́. 9Tə wakə bi á ńnə̄m wóe bə́bə́ə̄ miǹtsogán bā: yénə́ m̀bú zamgbálā ó ngásúbu yǎ, m̀bú édzóge bikolá, dís dóe á ngávíni ǹzózóé mānyɔ̄ŋ ńnə̄m, təgě fə̄ nyé və̄ dzóm: a yi wa sɔ́man ábə Ǹtondôbə, ńdɔ o ngábə̄gə́ ámalá étēde. 10Éyɔŋ wavə́ nyē wayəan nyé və́ ai m̀bəmbə ǹnə́m ású Ńtondôbə a yi wa kúb ńtōtōmaamaa ású tē, á mam móē mə́sə ai á bīfáī bíē bísə. 11Vədá miǹzózóé mí ngāmǎn kig á ńnam nyú, ású tē māvə́ wa ábéndé dī: wayəan yáī mānyɔ̄ŋ wɔ́ wóe, ényɔ́ á nə̄ mə̄búa ai azóé á ńnam wóe. Olɔ̌ 12Ngə́ mǎnyɔ̄ŋ mǎn Hébrēa ǎ kūán ai nyémēn ábə wa, tɔ fám tɔ miníngá, a yi wa syé mīm̀bú mísaman, ḿbú zamgbála, wayi nyé soě fīlí. Vədá éyɔŋ wǎsoe nyé fīlí, tə wakə nyé soe mɔ́mɔ́. 14O kâ nyé bífáī byásɔ́ ábəmbá kábad dóe, á mə̄fúb bídí móe ai áfūb wɔ̂n doe; ákyāí yā Ńtondôbə Zambá woe a ngáfúbu wā ńdɔ̄ o vâ nyé, 15o kadəgə tsǒg naa o ngátɔbɔ olɔ̌ á ńnam Égîptɛn ai nâ Ǹtondôbə Zambá woe énye a ngákode wa: ású tē hḿ māvə́ wa abéndé tē ámōs dī. 16Vədá, ngə́ ā kād wā nâ: mǎyǐ kig kódō ábə wa ngə́ a diŋ wa ai ndá dzóe, ngə́ a yén ḿbəŋ ábə wa, 17wayi nɔŋ ótūtubi o túbú nyé alɔ́ a kələ lad ai m̀bɛ́: abǒg tē ǎ yi bɔ ólɔ̌ wóe á ńtíé kɔ́m, wayǐ fə̄ bɔ̌ dzam də́dā nálā ai etúgā mīníngá dzóe. 18Tə wadaŋ wóg mīńtyé naa wasoe nyé fīlí: ǎ kwí biyɔŋ bíbɛ̄ táŋ mɔní wāyân ai zəzə ḿbɔ esíé amú á ngāsyé wa mim̀bú mísaman, ńdɔ Ǹtondôbə Zambá woe a yi wa fúbū á mam móē mə́sə. Ǹnóm ńtól éyə́m ásə tɔ nyag tɔ ǹtómbá wayi nyé túnī Ńtondôbə Zambá woe, wǎyǐ kig bɔ̌ naa ǹtól ńnóm nyag wóē ó sye, tɔ̌ kig á tsíg mim̀vɔ̌d mí ńtól ńnóm ǹtómbá wóe. 20Wayi wɔ́ dí mínā ndá bod dzóe, anə́ ḿbū, á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe é vóm yā Ńtondôbə a ngátɔ́b. 21Ngə́ á bələ́ átɔ̄n ziŋ, ǹyə́nyə́m ngə́ kig ǹdińdím, tɔ kig kán atɔ́n áfē, wǎyǐ kig dzɔ́ tsíg Ńtondôbə Zambá woe. 22Wayi dzɔ́ dí á ndá dzóe, ai é bod bə́ nə́ ḿfūbán ai ébá bə́ nə́ mvid fǔfulu, ákyāí ó nə̄ dzǎm dí émvul ngə́ ńkɔ̄g. Vədá, wǎyǐ kig dí məkǐ móé, wayi mɔ́ mǎn soe á sí anə́ mə̄ndím. [H1]Ton sur nasale syllabique Yíígi nâ ó bāāla ngɔn Abib nə́ ó kad dzə́mē étē Páska ású Ńtondôbə Zambá woe, o tsogo nâ á ngɔn Abib tě ńgɔ Ǹtondôbə Zambá woe, ai zǎŋ alú á ngākúli wa á Égîptɛn. 2Á Páska ńgɔ wǎyi túnī Ńtondôbə Zambá woe biyə́m bíe, ébí bīńnēn ai bi bīńtɔ̄g é vóm Ńtondôbə Zambá woe nyémēn á ngātɔ́b naa a kə lóŋ mvóg ású ólugú dzwé díé. 3Məlú zamgbál təge dí ósə̄sāŋ ḿbāŋála ḿbámāná ai etsíga, hə ai ḿbāŋála yǎ á nə zəzə m̀kpə́l á ndóan á nə̄ ḿbāŋála məbúa amú ó ngākódō ékɛ́ á ńnam Égîptɛn tə́tə̄lə́ tə́tə̄lə́; ńdɔ hḿ wāyī dɔ́ kǎd tsǒg mə̄lú mə́ ényiŋ móē mə́sə, ámōs ó ngākódo ai wá á ńnam Égîptɛn. 4Məlú zamgbál ńdǔ, á ńkoŋ ńnam wóē ósə, təge yén ósə̄sāŋ ḿbāŋála á ndá dzóe, ńdɔ̄ fə təge nyie a kələ kwí ai məléndé mə́ kídí tɔ mǎn ńson tsíd ḿbɔ̄g yǎ éyə́m bə́ tsíg é ngōngōgóle yǎ ámōs ósú, ésə̄ é managa dîban ai alú. 5Páska təge tsígiban á dzāl dá yā māl mə́sə̄ yā Ńtondôbə Zambá woe a ngávə́ wā, 6hə é vóm yā Ńtondôbə Zambá woe a ngátɔ́b nə́ a kə tɔbɔ ású ólugú dzwé díé, ńgɔ etám bə́ ńkǎd tsíg Páska, ngǒngógóle, ai məsuli mə́ ngōgé ábōg mī kódógó á Égîptɛn. 7Wayi mǎn yām, ǒ ngadí é vóm Ńtondôbə Zambá woe a ngátɔ́b, á mvús tě, kíkídígi wayi sob á dzāl dóe, o dúgán á bibə̌m bíe. 8Məlú mə́saman, o dzâg bə́ḿbāŋála bə́ nə́ təge ai osə́sáŋ, ámōs zamgbála, mod etógán a yi bɔban á dzwé Ńtondôbə Zambá woe, eki bísíé é nə amǒs tē. 9Ǹnyie anə́ bə̄sɔ́ndɔ̄ bə́ lōd zamgbál, ábōg bátádi məkwé bidí ńgɔ wǎyi tádi naa waláŋ bə́sɔ́ndɔ zamgbál bā. 10Ǹnyie anə́ bálod, abǒg tē ńdɔ wǎyi dzə́mē ású Ǹtondôbə Zambá woe Abóg Bə́sɔ́ndɔ o vâ bifái ábím ó bələ́, á ńnə̄m wóē wátam, ai ábím Ńtondôbə Zambá woe a ngákúb wa maa. 11Tɔbɔ́gɔ̄ á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe, o fono é vóm á ngātɔ́b naa a toe dzwé díé; wǎmēn, ndómán dzóe, ngɔn dzóe, etúgā dzóe, tɔ édzí fám, tɔ édzí mīníngá, mǎn Lévit yǎ dzǎl dóe, ǹnə́ŋ, mǎn nyūí, ǹkús, é bod bə́sə̄ mínā bɔ́ myānyiŋ á dzāl dóe. 12Wǎmēn ó kadəgə tsog ḿból ó ngābə́ á étīē ólɔ̌ á ńnam Égîptɛn, abǒg tē wāyi kǎd bindi mə́mvéndé mā, nâ ó nyie mɔ́, ó bə̄lān fə ai mɔ́. Wayi kǎd dzə́mē Ábōg Bibə̌m mə̄lú zamgbál, ábōg ó ngakwé yǎ bīdí ai məwúm yā məfúb móe. 14Məfon mə́ ábóg móē mə́ tɔbɔgɔ̌ fə fǔfulu ai nyɔ mɔ́n, ai ngɔn dzóe, ai etúgā dzóe tɔ édzí fám, tɔ édzí mīníngá, ai mǎn Lévit ai ǹnə́ŋ, ai mǎn nyūí ai ǹkús yā mínā bɔ́ mī tɔ̄á dzāl dá. 15Məlú zamgbál o bɔɔ dulǔ ngogolán nə́ ó kə dzə́mələ Ǹtondôbə Zambá woe á é dzāl yā Ńtondôbə a ngátɔ́b ású díé nyémēn amú Ǹtondôbə Zambá woe énye a yi wa və́ ńtōtōmaamaa á mə̄fúb móe ai á bīsíé bíē bísə̄ nə́ a dzála wa ai məfon á túd! 16Biyɔŋ bílɛ́, á ḿbú ósə, bəyóm fám bə́sə̄ yā ńnam bâyi tə́bə̄ Ńtondôbə Zambá woe á mís, é vóm nyémēn á ngātɔ́b, ábōg bə́ḿbāŋálā bə́ nə́ təge ai osə́sáŋ, ábōg Bəsɔ́ndɔ ai ábōg Bibə̌m. Tə hḿ mod a zu ai miǹsɔ́ mí mɔ́. 17Mod ósə a zaag ai efái á mɔ́: ábím twé onɔ̌n, ńdɔ dumbá ai ábím áfə Ǹtondôbə Zambá woe ǎ yi və́ mod ósə maa. 18O tə́lege bətsíg bə́ ńtól ai bəsaŋ bə́kálara á dzāl ásə̄ yā ńnam Ǹtondôbə Zambá woe ǎ yi wa və́, ású bibəgá bíē bísə, ḿbɔ̄ bâyi tsíg mə̄dzó yā áyɔŋ, míńtól mí nə́ sósōó. 19Tə watsíg ńtól ó nə́ ńkɔ̄d, tə wafyal bod á məsú, tə nɔ̌ŋ ébɔdi zɛl, amú ébɔdi zɛl yávə̄ mim̀fəfə́g ndím á mís é ndámagǎn fə adzó bə̄sósōó bə́ bod. 20O dzə́ŋə hə ńtól ó nə́ sósōó ású yə̄ nâ ó nyiŋ, ó nɔ̌ŋ fə ngab elíg á ńnam Ǹtondôbə Zambá woe a və́ wa. 21Tə wavəgələ bəm élē ziŋ á sí tɔ éfé, tɔ éfé, nâ walugu dzɔ́, á mgbág alatâr yǎ wāyi lóŋ Ńtondôbə Zambá woe. 22Təge bə̌m tɔ akɔ́g ziŋ á sí nâ walugu dɔ́, ákyāí Ńtondôbə Zambá woe a víni ǹnə́m. Tə watsíg Ńtondôbə Zambá woe éyə́m é nə̄ ai atǎ ziŋ, tɔ édzí ńnēn, tɔ édzí ńtɔ̄g, amú Ńtondôbə a víni akyaí tē. 2Ngə́ mod ziŋ, tɔ miníngá, o yén á tɔ̄á á dzāl dá é māl yā Ńtondôbə Zambá woe a ngávə́ wā, á bɔɔg é dzǎm yā Ńtondôbə Zambá woe a víni, ngə́ ā dāŋ mvéndé elad, 3ǎ ngakə a lugu bəzambá bə̄fə́, a kúdū bɔ́ mə̄bɔ́ŋ á sí ńló dzóbo, ngɔn ngə́ ótītie zǐŋ yā miǹkunda mí yób é dzóm mā ndzí kig bénde, 4ngə́ bə́ sɔ́ nyé sɔ́man, o mǎn sóŋ ádzó te m̀bəŋ m̀bəŋ, ai ndɔ́ŋ ésə yǎ étē, ńdɔ̄ lə́ kə́ kwí naa á nə̄ étē, nə́ akyaí ḿbə̂ adzó tē á bɔ̄bān á ńnam Ísraɛ̂l, 5wayi kúlī mod tě á ḿbɛ̄ yā tísɔn, tɔ fám tɔ miníngá, ḿból á ngāsie m̀bə̂ etɔm tě, bâyi nyé lúm ngɔg, a kələ kwí anə́ ā wú. 6Ǹtól yə̄ nâ a və́ yəan ai awú wâyi tsígiban ânyǔ bəbɔɔlɔ bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́, sə̌ kig ânyǔ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g. 7Bəbɔɔlɔ ḿbɔ̄ fə̄ bə́ tɔbɔgɔ é bod bə́ ósú yā báwoa ngɔg nə́ bə́ wê nyé á mvús hālá é bod bə́sə bəvɔ́g bâyi sɔ́ woa, éyə wǎyi vaa ámalá tē nálā á ńnam wóe. 8Ngə́ ádzó ziŋ lâlod wa ǹkóŋ adzó ḿbǐm mod, məndǔm, məvə́ŋ, engəngam ádzó ziŋ afə́ yā dzāl dóe, wayi kə ai dɔ́ é vóm yā Ńtondôbə Zambá woe a ngátɔ́b nə́ a tɔbɔ. 9O lə́dé dɔ́ bəfadǎ yā mvóg Lévi ai ǹtsíg ǹtól yā étē, bâyi mǎn sóŋ ádzó ásə bə́ dzə̄ŋə̄ dɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ, bə́ sɔ́ hḿ tsíg ńtól yā étē, bə́ kādá wā. 10Wayi bɔ anə́ ńtól ádzó tē ó tsígíbán é vóm Ńtondôbə a ngátɔ́b nə́ a tɔbɔ, o wulǔ fə anə́ báyi wa lə́dē məzěn mə́sə̄ yā étē. 11Wayi wulu anə́ ńtōl ó tsígiban, á báyi wa kad, ai ákyāí ásə̄ bə́ ngátə́lé dɔ́ təge bǎd yálā á zēn fə ai adzó tē ai ńtól yā étē tɔ á ḿbɔ̄ ńnōm tɔ á ḿbɔ̄ ńgál. 12Ngə́ mod m̀fə́ nyé a kyəgə bɔ̌ ábɔ̄ díé, təge wóg ḿból fada yǎ á nə̄ hālá ásū esíé Ńtondôbə Zambá woe a dzó, təgě kig wóg ńtsíg ­ǹtól, mod tě a yəan ai awú. O vaaga amalá tē á nyɔ́l Ísraɛ̂l. Á wóg ńnam wáyi wóg nālá bâyi mbáda, bə́ dzōgē fə bɔ̌ ébɔ̌bɔ̌ tē. Ǹnyie anə́ ó ńkə́ kwí á ńnǎm yā Ńtondôbə Zambá woe ǎ yi wa və́, á wáyi wóge ai wa á ngab elíg, á wāyi kə́ lōŋ mvóg, ngə́ ńyián ó sɔ́ wā nâ: “Maa mayi nâ mə́ bi ǹkúkúmá ákyāí mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g mə́ bə̄lə́”, 15wayi yanga naa Ǹtondôbə nyémēn ényē á və́ wa ńkúkúmá ā yi tɔ́b nə́ ó dzóe wa, wayi tɔ́b ḿbɔ́g yǎ bə̄bə́nyɔ̄ŋ, ńnye wǎyi tə́lē naa á dzóe wa á étīē ńkúkúmá, təge tɔ́b ńnə̄ŋ yǎ á sə́ kig mod yǎ áyōm dóe nə́ á bɔ ǹkúkúmá woe. 16Mvéndé é tɔbɔgɔ hə nâ tə a bulu tə́lē bikabilí, tə a dúgan ai ayɔŋ á Égîptɛn nə́ a néne ǹsə̌ŋ bikabilí wóé, ású Ńtondôbə a ngákad wa nâ: Tə nâ o bǎd bǔ fəg yā ádúgan á zēn te. 17Tə a bulu ǹkundǎ bīníngá á ndá dzīé; bə́ zā dzɔ́ŋɔ́lɔ́ nyē ǹnə́m. Tə a bulu akúmá ńnəməná, mvɔ́d ai mɔní. 18Ámōs a bɛ̄d á étɔá ńkúkúmá, a yi dúgán til á kálara, ású díé nyémēn, é mvéndé mātə́lé nyī, bəfadǎ yā mvóg Lévi bə́ láŋā nyé dzɔ̄ a tilíg. 19Tə a kân ai dzɔ, a láŋá dzɔ amǒs ósə̄ yā ńtīé enyiŋ wóé, nə́ á yəm mbádā Ńtondôbə Zambá wōé, a nyiege bíbúg bísə̄ yā é mvéndé nyī, a dzálagǎ fə məbéndé mə́sə̄ yā étē. 20Ńdzɔ yǎyi bɔ̌ naa á bɔ təge bə́dē ńlō á zāŋ bə̄bə́nyāŋ ai ǹnə́m mə́bún, ńdɔ̄ fə ǎ yi wulu anə́ mə̄béndé mə́tē máyi, təge sâla á ḿbɔ̄ ńnōm ngə́ á ḿbɔ̄ ńgāl, éyə̄ məlú mə́ enyiŋ móé máyi yab étē á étɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l, tɔ ású díé, tɔ ású bɔ́n bóé. Bəfada bə́ mvóg Lévi, mvóg Lévi bə́sə̄ fɔ́ɔ́ eki təge kaban élīg ai Ísraɛ̂l: bâyi nyiŋ ai bídí yā bátúni Ǹtondôbə ai édzí ésə yáwóge ai nyé. 2Ndá bod tě təge kaban élīg ai bəbə́nyāŋ; Ǹtondôbə ńnye a nə́ ngab elíg dzīé anə́ nyémēn á ngākad nyé. 3É ngul nyí ńdzɔ bəfada bə́ bələ́ge ású áyɔŋ, ású é bod bə́sə̄ bázu túnī tɔ biyə́m bīńnēn tɔ ébí bīńtɔ̄g: bâyi və́ fada nyémēn étūl, miǹkəg ai evú. 4Wayi nyé və́ mə́kwé mə́ ósú yā óvə̄ga woe, émá mə́ ósú yā wɔ̂n woe, émá mə́ ósú yā ḿbɔ̄n wóe, ai míḿvɔ̄d mí ósú yā bīyə́m bíńtɔ̄g bíe. 5Amú ńnye Ǹtondôbə Zambá woe a ngátɔ́b á zāŋ məndá mə́ bod móē mə́sə̄ nə́ á kad tə́bə̄ Ńtondôbə Zambá woe á mís ású ésíé dzíé ai ású yə̄ nə́ á kad kúb ńtōtōmaamaa á dzwé Ńtondôbə, nyémēn ai bɔ́n bóé, á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. 6Ngə́ mān Levít yǎ á nə̄ á tísɔn dzóe dzyǎ ziŋ, tɔ vé tɔ vé, áyɔŋ Ísraɛ̂l, ǎ sūán é vóm ósə ǎ diŋ, á Ńtondôbə a ngátɔ́b, 7a yi və́ mə̄túnuŋa á dzwé Ńtondôbə Zambá woe anə́ bə̄bə́nyāŋ bə́ Levít bə̄vɔ́g yā bə́ tə̄lə́ á mís mə́ Ńtondôbə. 8A yi bələ̌ ńgūmā ngab anə́ bɔ́, təge láŋ édzí yásɔ́ nyē á mə̄ndá mə́ bod bə Levít, ású é byə́m yā á ngākuan ai byá. Éyɔŋ o kə́ yǎ suan á ńnam Ǹtondôbə Zambá woe a və́ wā, tə nə́ o yə́gē nə́ wabɔ ákyāí bə́bə̂ bə́ mam məyɔŋ mə́tē mábɔ. 10Tə bâzu kɔ́b mod tɔ m̀bɔ́g ábə wa yǎ á túnī mɔ́n ngə́ ngɔn dzié, a tumu nyé á ndóan, a bwê ngám, a yómolo bəkón, a bɔ̌ məngán. 11É mod ǎ bəlan ai ayas, á ā yén bə̄kón ai miǹgəngáŋ, á ā lɔ̄ŋ bə̄kón. 12É mod ǎ bɔ mam mə́tē a nə nyié á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe, amú ású nyīé mǎm tē ńdɔ Ǹtondôbə Zamba woe a tsídan mə́yɔŋ mə́sə̄ má á mís móé. Wayi bɔ̌ təge ai atɔ́n, á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá woe. 14Amú məyɔŋ mə́sə wabwé málā mə́ ngábə́ bíege miǹgəngáŋ ai bə́bwé bə́ ngám hədá ḿfág wóe Ǹtondôbə Zambá woe a ndzí kig yə́bə̄ nə́ ó bɔ nálā. 15Ǹtondôbə Zambá woe a yi tə́lē ású dóe á zāŋ dzóe, á zāŋ bəbə́nyɔ̄ŋ, profɛ́d anə́ mā nâ mǐ ngavógolo nyé. 16Éyə o ngádzai Ǹtondôbə Zambá woe nálā á Horeb ámǒs ékóán, wa nâ: ású yə̄ nə́ mə zaa wú, mǎyǐ kīg fə bǎd wóg kíŋ Ǹtondôbə Zambá wama ai məlɔ́ máma; mǎyǐ kīg fə bǎd bəbə ḿbuŋ ndóǎn tē. 17Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákad ma nâ: Bə́ kɔ́bɔ́ ḿbəŋ, 18Mayi tə́lē á zāŋ bəbə́nyāŋ, profɛ́d ḿbɔ̄g á fulugan ai wa: mayi fudǐ bībúg byámā ânyu díé a yi bɔ́ kad édzí ésə mǎyi nyé bénde. 19Ngə́ mod ǎ bɔ̄ təge vógolo bíbúg byámā yā profɛ́d ā yi kɔ́bɔ̄ á dzwé dáma, mǎmēn māyi dzóan ai mod tě. 20Hədá ngə́ profɛ́d ā kyəgé naa a kɔ́bɔ á dzwé dáma bíbúg mā ndzí kig nyé béndē nə́ á kɔ́bɔ̄ ngə́ a kɔ́bɔ̄ kig á dzwé bəzambá bə̄fə́, profɛ́d tě a yi wú. 21Eyɔŋ ziŋ wayi kə́ sílī á ńnə̄m wóē étēde nâ: éyə̄ byǎyi yəm yā naa Ǹtondôbə Zambá ā ndzí kig béndē ébúg dzī ? 22Ngə́ ébúg profɛ́d te a kɔ́bɔ́ á dzwé Ńtondôbə é kangá təge tóban, é kwí évwē, o yəmə nə́ Ǹtondôbə a ndzí kig dzɔ́ bénde. Profɛ́d te a kɔ́bɔ ai nyémēn. Tə wambádā nyé. Éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá woe ǎ yi mǎn silǐ məyɔŋ a və́ wa ǹnam wábán, éyɔŋ wǎyi mɔ́ mǎn tsídan o ńtɔ̄á á bətísɔn ai á mə̄ndá mábán, 2wayi tɔ́b tísɔn élɛ́ á zāŋ ńnám yā Ńtondôbə Zambá woe a və́ wa nə́ ó wóge ai wa. 3Mə́zēn mákə á māl mə́tē mə́ tɔbɔgɔ ǹkomán kɔ́m ésə abǒg tē wāyi kab ńnam Ǹtondôbə Zambá woe a və́ wa ngab élɛ́ ású yə̄ nâ é mod ósə á wé mod a tɔá dzǎm kə́ sɔbɔ á bə̄tísɔn bə́tē. 4Ákyāí bod dí ńdɔ̄ á nə́ dzǎm nyî bə́bēn á bákə m̀bíl á étē: ngə́ mod á wé mānyāŋ á fūán; sə̌ kig ḿból ā və́ síŋ nyé ǹnǒm zīŋ. 5Ngə́ á bɔ̄ naa bân mǎnyāŋ bə́ kə́ âfan nə́ bâkə baí bīlé, abǒg te a bə́dē ovón nə́ a baí ńkum, ovón ó kə́ sɔ́dan á ńkə́l, ó kə́ wē mānyāŋ, mod tě á nə dzǎm túb a kə sɔbɔ á tísɔn dzyǎ yǎ étē nə́ a nyii nyémēn. 6Lâyəǎn kig nâ é mod a bələ́ nə́ a kunu mǎnyāŋ, ású míńtyé yā ā wóg, á tsídán mod tě ákyāí yə̄ nâ ayǎb zēn á və̄ nyé ngul yə nâ a kpân mod tě, á wé nyé, mod tě ǎ yəǎn kig ai awú, amú á ngābə́ bələ́ kig ǹnǒm ovílá ziŋ ai é mod a ngáwú. 7Asú tē mābénde wa nâ: Ó tɔb ó tə́lē á étīē dzábán tísɔn élɛ́. 8Ngə́ Ńtondôbə Zambá woe a néné ábōdā ńnam dóe, anə́ nyémēn á ngālíg bēsōá ányu á və́ wā ńnam ósə̄ a ngákag nə́ a yi və́ bēsōá, 9ngə́ ō baala, o nyiě fə mə́béndé móé mə́sə mavə́ wā ámōs yə aná, o diŋí Ńtondôbə Zambá woe, o wulugu á məzěn móé, wayi bág bə̄tísɔn bə̄fə́ bə́lɛ́ á ébá bə́lɛ́ bālá á yób, 10abǒg tē báyǐ kig soě mə́kī mə́ nə́ təge ai atɔ́n á sí á zāŋ ńnam Ǹtondôbə Zambá woe a və́ wa ngab elíg, məkǐ mə́tē mə́ zāā sɔ́ wa á nyɔ́l. 11Hədá ngə́ lə́ bɔ̄ naa mod a síŋi mǎnyāŋ a kə́ nyé mɔ́n, abǒg te ǎ ku nyé á yób á wé nyé abǒg te a túb á tísɔn dzyǎ yǎ étē, 12bənyiá bodo mvíē yā tísɔn dzié bâyi lóm mod nə́ á kə sɔ́ ai nyé abǒg tē bákalan nyé á mɔ́ mə́ é mod ǎ kun məkǐ mə́ mānyāŋ, ású yə̄ nâ á wu. Tə dís dóe láyēn nyé ngɔ́l. Wayi vaa á zāŋ Ísraɛ̂l esoe mə́kī mə́sə̄ mə́ nə́ təge ai atɔ́n, abǒg tē wayi bǐ mvɔ̌m. Tə wafə́ŋəle ákɔ́g ásə bə́ nyɔ mváma bə́ ngábɛ á ńnyie mína mǎnyɔ̄ŋ á ngab elíg, á ńnam Ǹtondôbə Zambá woe a və́ éwógē dzóe. Ḿból yə̄ nâ bə́ yén ngə́ mod a ku adzó ziŋ, ngə́ étɔm ziŋ, m̀bɔɔlɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā yəǎn kig tɔ a nə dzé tɔ a nə dzé, bâyəan vógolǒ bəbɔɔlɔ bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́. 16Ngə́ ḿbɔɔlɔ ziŋ nyɔ́lɔ yǎ á sə̄ kig sósōó á tə́bə̄ nə a sɔ́man mod nə́ a lúman ai edzóe, 17é bod bə́bɛ̄ yā bə́ bə̄lə́ ádzō á mís mə́ Ńtondôbə, bâyi tə́bə̄ á ńkad á mís bəfada ai bətsíg míńtól yā bə́ bə̄lə́ ńtūm ábǒg tē. 18Bətsíg miǹtól bâyi fas ádzō ḿbəŋ, ngə́ bâkə yén nə m̀bɔɔlɔ ńnye a nə́ miǹnǎl, a sɔ́man mǎnyāŋ á ńkɔ̄d, 19mǐ bələgan ai nyé ákyāí á hə́ yi bɔ̌ mānyāŋ. Wayi vaa ábē á zāŋ dzóe. 20Éyɔŋ é bod bəvɔ́g báyī dɔ́ wóg, bâyi mbáda, bə́ ńtɔ̄á təgě fə vəg ákyaí fə̌g tē á zāŋ dzóe. 21Tə dís dóe láyēn nyē ngɔ́l. Enyiŋ yābúdan ai enyiŋ, dís ai dís, asǒŋ ai asǒŋ, wɔ́ ai wɔ́, akǒl ai akǒl. Éyɔŋ wǎyi kə́ bɔ̌ bītá ai miǹzízíŋ míe, ǒ ngayén bikabilí ai bikálíg ai mod ǹsámbá bod a lodo wa, tə wambádā bɔ́, ású Ńtondôbə Zambá woe a nə ai wa, ényɔ́ á ngāsɔ́ ai wa á ńnam Égîptɛn. 2Éyɔŋ mǐ ńtə́lə yǎ nâ myǎzu lúmǎn bītá, fada a yi súbu, ǎ ngakɔ́bɔ ai ayɔŋ. 3A yi dzɔ́ ai bɔ́ naa: Vógólō, ǎ Ísraɛ̂l, mína mǐ tə́lə́ ánā bā nâ myǎzu lúmǎn bītá ai miǹzízíŋ myáán, tə miǹnə́m myáán myátəg ! Tə myǎmbāda, ngə́ ákɔ̌n wɔ̄ŋ, ngə́ á nyaŋaban á mís mábán. 4Ású Ńtondôbə Zambá wāān a wulu ai mínā, ású yə̄ nâ á lúmán ai miǹzízíŋ myáán ású dáán, á nyî mínā. 5Á mvús ńdɔ̄ bəsaŋ bəkálara báyi kɔ́bɔ̄ ai ayɔŋ nâ: zá á ngālóŋ ḿkpāmáŋ ndá á ngə́nə́ təge tɔbɔ ? Á dúgán á kə̄ á ndá dzīé a zǎ sɔ́ fídi á bītá mod m̀fə́ ā ngákə tɔbɔ á ndá dzīē ! 6Zá á ngábɛ afúb wɔ̂n ńdɔ a ngə́nə́ təge kwé bíbūmá bí ósú yā étē ? Á dúgán, á kə̄ á ndá dzīé a zā sɔ́ fīdī á bītá, mod m̀fə́ ā ngákə kwé bíbūmá bí ósú yā áfūb díé ! 7Zá á ngākə tindi alúg ai miníngá ńdɔ a ngə́nə́ təge kpân alúg tē ? Á dúgán á kə̄ á ndá dzīé a za sɔ́ fīdī á bítá, mod m̀fə́ ā ngakə lúg ńgāl. 8Bəsaŋ bə́kálara bâyǐ fə kad áyɔŋ nâ: Zá ā kɔn wɔ̌ŋ ā wódǎn fə nâ ngul yatəg nyé á dúgán, á kə̄ á ndá dzīé, a zǎ bɔ̄ naa ngul bəbə́nyāŋ dzɔɔ é mǎn fə təg anə́ éńdzié! 9Ǹnyie anə́ bəsaŋ bəkálara báyi mǎn kɔ́bɔ ai ayɔŋ abǒg báyi tə́lə̄ bədzóē bəzimbi ású áyɔŋ. 10Éyɔŋ wǎyi súbū babi ai ǹnam ziŋ nə́ wazu lúman ai wá, wayi wá tám sílī naa mǐ tɔ́bɔ mvɔí. 11Ngə́ ó yə́bə, ó yáī fə wa mim̀bɛ́ míé, é bod bə́sə̄ bə́ nə́ étēdē bâyi wakə á mīńlōmán bə́ syéē fə wa. 12Vədá, ngə́ ó tə̄b mvɔ̄í, ó tádí ai wa bitá, wayi wá dilan, Ǹtondôbə Zambá woe a yi wá və̄ á mɔ́ móe wayi mǎn tsíg é fám ésə̄ yā étēde ai okəŋ bítá wóe. 14Vədá, biníngá, ai bɔ́ngɔ́ ai biyə́m, é dzóm ésə é nə́ á ńnam é byə́m bísə̄ bí ngásɔ́ étēde, wayi byá mǎn sa wayi dí é byə́m ó ngāsa miǹzízíŋ míe á Ńtondôbə Zambá woe á və́ yǎ wā. 15Nálā tē ńgɔ wǎyi bəlan ai míńnam mí nə́ óyǎb ábuí ai wa, á myáwōgē kig ai mə́yɔŋ má. 16Və ḿfág míńnam myáwóge ai mə́yɔ̌ŋ yā Ńtondôbə Zambá woe a və́ wa ngab, tə nâ ó líg dzóm yā étēde é tála. 17Owé, wayi mɔ́ lóm á tolendǒŋ, mə́yɔŋ má: Hitít, Amorít, bǒd yā Kána, Perizít, Hivít, Yebusít, anə́ ḿból Ńtondôbə Zambá woe a ngábénde wa. 18Ású yə̄ nâ bə́ zā yə́gə́lə́ mínā á kǎd bɔ é nyīé mām bákad lugǔ bəzambá bábá étēde təge ai nálā myǎyi sə́m naa mǐ byāndi Ǹtondôbə Zambá wāān. 19Éyɔŋ walúman ai ǹnam ngə́ wayəan wá dili kɔ́m ású yə̄ nâ ó kpe wá, tə wandáman bilé byábá ai m̀báán ai ovón. Amú wayi byá dí bibumá, tə wabai byá, yə elé yā áfan é nə mod ású yə̄ nâ ó dīlī dzɔ́ ? 20Dzam dá, bílé wāyəm nâ bí sə́ kig bilé bibumá o nə byá dzǎm ndáman, o baí byā, ǒ ngabəlan ai byá ású yə̄ nâ ó dīli ǹnam wábá yā wābɔ bitá ai wa a kələ kwí anə́ wá ku. Ngə́ lə́ bɔ̄ naa, á é sí Ńtondôbə Zambá woe a ngávə́ wa nə́ e nə éńdzóe, bə́ kə́ sɔm ḿbǐm mod ó dzōgó âfan, təge yəm é mod a wé, 2bətsíg bə́ ńtól bóe ai bəsaŋ bə́kálara bóe bâyi kə́ vəg ńtíé ḿbim ó nə́ ai mǎl yā ngɔ́dɔ́, 3abǒg tē báyi yəm é dzāl ládaŋ babi ai m̀bim; éyɔ̌ŋ te mvindí bǒd yā dzāl tē yáyi nɔŋ étɔŋ ngál nyǎg yā é ngə́lə́ təge bɔ̌ bīsíé ngə́ álíndī bīkálíg. 4Mvindí bǒd yā dzǎl tē yâyi kə ai étɔ̄ŋ ngál nyag dzí á ńlō óswé yā wáhə̄lē kig é vóm bâkə̌ kig kídi áfūb ngə́ ámyǎs mvɔŋ, eyɔ̌ŋ tē báyi búg étɔŋ ńgál nyag kíŋ á ńlod óswé tē. 5Bəfada, bɔ́n bə́ Lévi, bâyi sɔ́, amú ḿbɔ̄ Ǹtondôbə Zambá woe a ngátɔ́b ású ésíé dzíé, ai nâ bə́ kúb ǹtótōmaamaa á dzwé Ńtondôbə, ḿbɔ̄ bə́ bə̄lə́ ngul yǎ ákɔ́bɔ̄ mə̄dzó mə́sə ai átsīg bitɔ̌m məndǔm. 6Eyɔ̌ŋ tē hḿ bənyiá bódǒ yā é dzāl ládaŋ babi ai ḿbīm mod ví báyi sob mɔ́ á ńlod óswé, á étɔŋ ńgál nyag yā bəhə́ wé á yób. 7Bə́ ngafála bíbúg bī, bɔ́ nâ: “Mɔ́ máán má ndzí kig soě məkǐ á sí ńdɔ̄ fə̄ mís máán má ndzí kig yén dzóm. 8Búdígi ayɔŋ dóe Ísraɛ̂l wa Ǹtondôbə yǎ ó ngākode dɔ́, tə wadzóge nâ məkǐ mə́ ḿfúfúb mod mə́ sōébán á zāŋ ayɔŋ dóē Ísraɛ̂l.” Eyɔ̌ŋ tē báyi vaa áyə̌m yā məkǐ mə́tē. 9Ńdɔ̄ hḿ myāyi tə́lē mvéndé á zāŋ dzāān eki təge soe ézā məkǐ á sí ngə́ myāyi nyiŋ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə. Éyɔŋ wǎkə lúman ai miǹzízíŋ míe, ai nâ Ǹtondôbə Zambá woe a və́ yǎ wā myá, ǒ man yǎ fə̄ myá bǐ mīńkóm, 11ngə́ á ńsāmbá míńkóm, ǒ yén ábə̌ŋ mīníngá o diŋí wá á mís, o nə nyé dzǎm nɔ̌ŋ nə miníngá woe, 12o kə́ ai nyé á ndá dzóe, a yi mǎn sódē ńlō, a yi mǎn tsíg byé, a sɔ́dí bīyé bí ńkóm bíé, a ńtɔ̄á á ndá dzóe, a yónō ésīá bân nyiá ńgūmā ngɔn eyɔ̌ŋ te o nə́ nye súbū babi, o bɔ̌ ńnōm wōē, nyé a ńtɔ̄á, nyɔ̄ ńgál. 14Ngə́ lə́ kwí naa wǎdǐŋ kīg fə nyé, o dzogé nyē, á kə́ə́ ḿfág ósə ǎ diŋ, wa təgə kuan ai nyé, ǒ bə̄lə́ kig nâ o bəlan ai nyé anə́ ólɔ̌, amú ó ngábəlan ai nyé anə́ mīníngá woe. Ngə́ mod a bələ́ bīníngá bə́bɛ̄, m̀bɔ́g ḿkpəg, ényɔ́ m̀bɔ́g ńlui, bə́sə̄ bə́bɛ̄ tɔ m̀kpəg tɔ ǹlui, bə́ byē nyé bɔ́n, ngə́ lə́ bɔ̄ naa ǹtól mɔ́n ó byálí ábə ǹlui, 16é mod nyɔ́ ā bə̄lə́ kig nâ, ámōs ā kab bɔ́n élīg, ǎ ngakə tɔ́b mɔ́n m̀kpəg á məyian mə́ mɔ́n ǹluǐ yā á nə̄ ńtól. 17A yəan fɔ́ɔ́ mə̌m hə nâ mɔ́n ǹlui énye a nə́ ńtōl, a və́ nyé ngab ébɛ̄ á byə́m bíé bísə amú mɔ́n tě, énye a nə́ ébūmá ósú yā ngul dzié, énye ǎ kyəbə ai etíé ńtól. 18Ngə́ mod a bələ́ mɔ́n məlɔ́ ai ebyandí, a tɔá təge dǐŋ wóg tɔ kíŋ ésīá tɔ ényí nyiá, təge bɔ́ bɔ̌ mə̄wóg, tɔ bə́ və́ nyé bində́gə́lə́. 19Ésīá bân nyiá bâyi nyé bi, bə́ kə́ ai nyé á bənyiá bodǒ yā dzāl á ḿbɛ̄ yā dzāl. 20Bɔ́ ai bənyiá bódǒ yā dzāl naa: “É mɔ́n wāān nyɔ̄ á nə məlɔ́ ai ebyandí, ńdɔ̄ fə ǎ bɛn wóg kíŋ dzāān, a diŋ fɔ́ɔ́ hə ndíán bidí ai nyúan məyɔg. 21Eyɔ̌ŋ tē bod bə́sə̄ yā ńnam báyī nyé lūm ngɔg, a kələ kwí anə́ ā wú ai sí, nálā ńgɔ myǎyi vaa ábē á zāŋ dzāān. Ísraɛ̂l ásə a yi dɔ́ wóg, a ḿbələ́ məsis. Ngə́ mod a ngábɔ ńsə́m wáyəan ai awú, bə́ wē fə̄ nyé mǐ kə́ nyé kələ á élé á yōb, m̀bim wóé ó bə̄lə́ kig nâ ó bómbogo élē ńtíé álú, mǐ bə̄lə́ nâ mǐ dzəbə wá hə amǒs tē óbēn, amú é mod a wú ékoe a nə olándā ábə Zambá, ńdɔ̄ hḿ tə wabɔli sí yǎ Ńtondôbə Zambá woe a və́ wā nə́ é bɔ wa ngab elíg. Ngə́ ō yén nyag ngə́ ńtōmbá mānyɔ̄ŋ byâkə byâwulu ewǔwulu, tə wasolan, o bələ́ naa ó dúgán byá kə́ lə́dē ábə mǎnyɔ̄ŋ. 2Ngə́ mānyɔ̄ŋ ā tɔ̄á kig á ngɔ́dɔ́, ngə́ kig nâ wǎyə̌m kig nyé wayi kə ai byá á ndá dzóe, ǒ ngakála byá a kələ kwí anə́ mānyɔ̄ŋ ā zū byá nɔŋ, eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyī nyé bya və́. 3Éyə o bɔɔ nálā ású ózəle woé, éyə o bɔɔ nálā ású éwɔ́man dzíé, éyə o bɔɔ nálā ású é dzóm ésə̄ é dzáŋ mānyɔ̄ŋ, o dúgán dzɔ sɔm ǒ bə̄lə́ kig nâ o sologan. 4Ngə́ ō yén nâ ózəle ngə́ nyag mǎnyɔ̄ŋ ē kū á zēn, tə wasolan, o bələ́ naa o vɔ́lígi mǎnyɔ̄ŋ nə́ á dúgân dzɔ́ tə́lē tə́tə̄lə́. Eki éfɔlan mim̀bɔ́d á zāŋ fám ai miníngá 5Eki miníngá təge bɔ́d ḿbɔ̄d fám, fám təge bɔ́d ḿbɔ̄d mīníngá, é mod ósə ǎ bɔ nálā a nə nyié á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá woe. Anɔ̌n á dūmbá 6Ngə́ ō yén dūmbá ónɔ̌n á zēn, élē ziŋ ngə́ á sí ai biyɛl élē ngə́ məkǐ, nyiá á bōgo biyɛl bítē ngə́ məkǐ á yōb, tə wanɔŋ nyiá á biyɛl á yób. 7Dzǒge nyiá[1] á kə, biyɛl ḿbya nɔŋɔ́ amú nálā ńgɔ̄ wǎyi yén maa ai ayǎb ényiŋ. Eyɔŋ walóŋ ḿkpāmáŋ ndá, o lóŋo ongólā ḿbomoná á ńdǐl á yōb; bə́ zā wa və́ áyə̌m məkǐ á ndá dzóe ngə́ mod a kə ku étēde. Eki təge myǎs məkyaí mə́mvɔŋ məfə́ áfúb wɔ̂n dóe, bibumá bísə̄ yā étēde bí zā wógé ai Zambá, tɔ bibumá bí wɔ̂n, tɔ ébí bí é mvɔŋ ésə̄ fɔ́g. 10Eki təge fág sí o tindí nyag ai ózəle nə́ bə́ sye fǔfulu. 11Eki təge bɔ́d bíyé bí nə́ ńtiŋán ai mim̀vɔ̌d míńtómbá ḿbámāná ai miǹsinga mí ńdɔ́mbɔ́. 12O fudigi məzəgəle á mə̄lɔ́ mə́nyǐ yā éyé wābúdī nyɔ́l étēde. Ngə́ fám ē lúg mīníngá, e tɔbɔ́ ai nyé dá á mvús ǎ ngavínī nyé, 14ǎ ngakə a ndáman nyé dzwé, a búgū nyé mə̄dzó bibɔn, nyé nâ: “Mə ngálúg é mīníngá nyɔ̄, ńdɔ̄ éyɔŋ mə ngátɔbɔ ai nyé ma ndzí kig yén naa a ngábə́ ńtūd ngɔn”. 15Ésīá mǎn mīníngá ai nyiá wōé bâyi nɔŋ mə́ndəm[2] málə́dē nâ mǎn mīníngá á ngábə́ ńtūd ngɔn, bə́ kə́ ai mɔ́ á mvindí bǒd yā ńnam á ḿbɛ̄ tísɔn. 16Eyɔ̌ŋ tē ésīá mǎn mīníngá ā yi dzó ai mvindí bod nâ: “Mə ngálúgū é mod nyɔ́ ngɔn dzáma, ńdɔ ǎ ngavíni yǎ dzɔ ǹnə́m, 17ǎ ngakə a búg nyé mədzó bíbɔn nyé nâ: ‘Ma ndzí kig yén naa ngɔn dzóe e ngábə́ ǹtud’. Ńdɔ̄ hḿ məndə̌m yə̄ nâ a ngábə́ ńtūd émɔ̄ á má”. Eyɔŋ tē hḿ báyi ndami éyé á mís mə́ mvīndí bǒd yā ńnam. 18Eyɔ̌ŋ tē hḿ mvīndí bǒd yā dzāl tē yáyi bi fám bə́ ngayíd nyē, 19bə́ túbú fə̄ nyé ńtāŋ yā bə̄síkel bə́ sílíba ǹtɛd, bə́ və́ bɔ̄ ésīá ngɔn miníngá, ású éndáman dzwé ngɔn yǎ áyɔŋ Ísraɛ̂l. Ńdɔ fə minígá te a yi bɔ ńgál wōé á ńtíé ényiŋ, eki təge nyé soe tɔ eyɔŋ. 20Hədá ngə́ lə́ kə́ kwí naa dzǎm tē á nə̄ étē, naa bá ndzí kig yén ndəm yə̄ nâ miníngá te a ḿbə́ ńtūd ngɔn, 21bə́ kə́ ai nyé á ḿbɛ̄ ndá ésīá, bod bə́ ńnam bə́ ngalúm nyé ngɔg a kələ kwí anə́ ā wú, amú á ngābɔ m̀bə̂ dzam âyɔŋ Ísraɛ̂l ai ńkúbán á ngákúb ndá ésīá ósɔ́n á ńlō. Nálā ńgɔ wǎyi vaa ábē tē á zāŋ dzóe. Ngə́ bə́ bī fám ē bombogo ai ǹlúg miníngá, bə́sə̄ bə́bɛ̄ bâyəan ai awú: é fám ē bómbō ai miníngá ai miníngá émēn. Nálā ńgɔ wǎyi vaa ábē tē á zāŋ ayɔŋ Ísraɛ̂l. Ngə́ ngɔn miníngá é bələ́ mətǐŋ mə́ álúg, ńdɔ̄ fám ē tóbán ai nyé á dzāl a bómbó ai nyé, myǎyi kə ai bə́sə̄ bə́bɛ̄ á ḿbɛ̄ dzāl tē, mǐ ngalúm bɔ ngɔg a kələ kwí anə́ báwú: ngɔn miníngá amú á ndzí kig lɔ́ŋ ékīgá á dzāl, fám amú ā bəlan ai ǹgál mǎnyāŋ. Nálā ńgɔ wǎyi vaa ábē á zāŋ dzóe. 25Hədá ngə́ á zāŋ afan ńgɔ mod a tóbán ai ngɔn miníngá yǎ é bələ́ mətǐŋ mə́ álúg, a bǐ nyē á ngul, a bómbó ai nyé, fám étám ńdzɔ é bələ́ nə́ e wúag. Wayi dzogě ngɔn miníngá á myə̄ə̄ŋ, amú ā ndzí kig sie étɔm yáyəan ai awú. Akyaí étɔ̌m tē á nə̄ fə anə́ mod a tsag mǎnyāŋ nə́ a wé nyé: amú á zāŋ afan ńgɔ a tóbán ai nyé, ńdɔ̄ fə ngɔn miníngá ya bə́ dzǎm lɔ́ŋ ékīgá, hədá təge ai é mod yǎ á zū nyé nyii. Ngə́ mod a tóbán ai ngɔn miníngá yǎ ē bə̄lə́ kig átiŋ álúg, a bǐ nyē a bómbo ai nyé bə́ dīlán bɔ̄, é mod a bómbó ai nyé a yi yân ai ésīá ngɔn miníngá bə̄síkel bə́ sílíba məwóm mə́tán, a yi bɔ ńgāl woé á ńtíé ényiŋ, təge nyé soe tɔ eyɔŋ. [1] Eyɔŋ ziŋ bâyəan dzogě nyíá ḿból á nə́ dzǎm bǎd byé. [2] É ndəm nyí é nə éyé bə́ ngábəlán ai dzɔ́ á məsiŋ mə́ ḿfingá. Mod ǎ yǐ kig nɔŋ ńgāl ésīá ngə́ á kwî kig nyé ńsɔ̄. 2É mod bə́ ngáman tság ngɔg âbin ngə́ ényɔ́ kig bə́ ngátsíg ńsɔ̄d, bâyǐ kig nyé yə́bə̄ á ékōán Ńtondôbə. 3É mɔ́n á ngábyálī á ngobinda, bâyǐ kig nyé yə́bə̄ á ékōán Ńtondôbə, tɔ mvɔŋ dzié a kwî á ḿmīé áwômo, bâyǐ kig bɔ́ yə́bə̄ á ékōán Ńtondôbə. 4Mǎn Amonít ngə́ mān Moabít bâyǐ kig bɔ́ yə́bə̄ á ékōán Ńtondôbə, tɔ mvɔŋ bod dzié a kələ kwí á ḿmīé áwômo bâyǐ kig bɔ́ yə́bə̄ á ékōán Ńtondôbə, nálā á ńtīé kɔ́m. 5Ású bá ndzí kig sɔ́ tóban ai mínā ósú ai ḿbāŋála ai məndím éyɔŋ mǐ ngákódō á ńnam Égîptɛn, ai ású bə́ ngákus Balaam mɔ́n Béor ya Petor yǎ Mesopotámia nâ á yɔg mínā. 6Vədá ńdɔ Ǹtondôbə Zambá woe a ndzí kig dǐŋ naa á wóg Balaam, ńdɔ Ǹtondôbə Zambá woe a ngátsénde eyɔg é və̄ŋán ńtōtōmaamaa ású dóe, ású Ńtondôbə Zambá woe ǎ diŋi wa. 7Ńtíé ósə o ngányǐŋ, wǎyǐ kig dzə́ŋ məbuguban mábán ngə́ mvɔ̄m dzābán tɔ eyɔŋ. 8Wǎyəǎn kig yén mān Edomít nyīé ású á nə mǎnyɔ̄ŋ; tɔ mǎn Égîptɛn, amú ó ngātɔ́bɔ ǹnə́ŋ á ńnam wóé. 9Á ḿmīé lálā bə́ nə yə́bə̄ mvɔŋ bod dzabán á ékōán Ńtondôbə. Éyɔŋ wǎyi kə́ vúl mīńkán bítá yā álúman ai miǹzízíŋ míe, wayi sâla ábē ásə. 11Ngə́ mod ziŋ yǎ bod bóe a sə́ kig m̀fúbán ású ā tíbán mvid ai alú a yi kwí á ńkān bītá, təge dúgán kə́ nyían étēde. 12Á ngōngógóle válā, a yi kə́ mǎn wɔ́bɔ, ábōg ńló dzóbo a dím a dúgán kə̄ nyían á ńkān bítá. Wayi bi ńgūma vóm, á ńkān bítá á yād, á wé ńgɔ wǎyi kǎd kə á fyɛ́. 14Wayi bi ńtɔ̄ŋ á byə́m bítá bíe étēde: éyɔŋ wǎyi kə́ sómbō á yād, wayi fág ébē ai ǹtɔ́ŋ, ó mǎn dúgán búdī mə̄bí móe. 15Amú Ńtondôbə Zambá woe a kə a wulu á zāŋ mīńkán bítá míē ású yə̄ nâ a baala wa á və̄ fə wa miǹzízíŋ míe. Asú te ǹkán bítá wóē wâyəan bɔ ḿfūbán, Ǹtondôbə ǎ yəǎn kig yén dzóm ziŋ é tɔ̄á nyīé ábə wa, a zǎ lúm wā mvús. Ngə́ mān ólɔ̌ a túb, ǹtí wōé ā sɔ́ kwí ábə wa, tə wadzoge nâ ǹtí wōé á kə̄ nyé fɛd. 17A yi tɔbɔ ábə wa ai bod boe, é vóm ā yi tɔ́b á dzāl dá ya māl móe, é vóm wá bulu nyé fû ńnə̄m, tə wandəgələ nyé. Eki ébamba 18Miníngá ebamba ǎ yəǎn kig bɔ́ á zāŋ bəngɔ̌n yā Ísraɛ̂l, dzam də́dā fə ndómán ebamba yǎyəǎn kig bɔ á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 19Wǎyǐ kig sɔ́ á ndá Ǹtondôbə Zambá woe ai mân mə́ mīníngá ebamba ngə́ mân mə́ mvú, tɔ o ngálíg ákyaí mətǐŋ áfē, ású bísə̄ bə́bɛ̄ bí nə nyié á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe. Tə wakolé mǎnyɔ̄ŋ o bədé ébədega, tɔ ekolá mɔ̄ní, tɔ édzí bídí tɔ édzí sə́ fɔ́ɔ́ bákad síli ébədega. 21O nə kolé ńdzīn o bədé ébədega, vədá wǎyǐ kig kolě mānyɔ̄ŋ o bədé ébədega, ású yə̄ nâ Ǹtondôbə Zambá woe á və wa ǹtótōmaamaa á mam móē mə́sə, á ńnam wâyi nyî naa ó bi wá 22Ngə́ walíg Ńtondôbə Zambá woe mətǐŋ, tə wabɔ endəndəm ákpânǎ mɔ̄ ású Ńtondôbə Zambá woe a yi wa mɔ́ síli təge səlan, ńdɔ̄ fə ó nə bəgə ńsə̄m étēde. Vədá ngə́ wabɔ təge líg mətǐŋ, wǎyǐ kig bəgə ńsə̄m étēde. Édzí yākwí wa ânyu, ó baala dzɔ́, o dzálagǎ fə̄ mə́tīŋ ó ngávâŋ líg Ńtondôbə Zambá woe ânyu dóe wǎmēn. 25Ngə́ walod áfūb wɔ̂n é mod o tsáá ai nyé o nə dzǎm dí bibumá é táŋ ésə wǎdiŋ, o dzyé vədá təge fudi á ńkwé wóe. Ngə́ walod ábǒg mə́kwé mə́ fón mə́ é mod o tsáá ai nyé o nə dzǎm búg fón ai mɔ́, vədá tə wakə nɔ̌ŋ fa nə́ ó kə kwé fón ézā áfúb mānyɔ̄ŋ. Éyɔŋ mod ǎ nɔ̄ŋ mīníngá, a lúgú nyē, və təgě fə fúū mīníngá te ǹnə́m, amú ā yén átǎ ziŋ ábə̄ nyé, a mǎn til kálara nâ a soe nyé, a kalán nyē, a kúlí nyē á ndá dzīé. 2Ńdɔ a kódo yǎ á ndá dzīé, a kə́ə́, ńdɔ a dúgan kə́ wóge ai mod m̀fə́. 3Ngə́ é mod nyɔ́ a bad nyé vínī ńnə̄m, a mǎn til kálara nâ a soe nyé, a kalán nyé á mɔ́, a kúlí fə nyé á ndá dzīé, ngə́ kig nâ é mod mvúa a ngákân nyé lūg nyɔ́ a sɔ́ wū, 4ńnóm osú á ngākáí nyé soe a sə́ kīg fə̄ nyé dzǎm dúgán nɔŋ anə́ mīníngá wōé, á mvús yə nâ, ǎ man yǎ sámā nālá. Ású nálā ó nə nyié á mís mə́ Ńtondôbə, ńdɔ̄ fə wǎyəǎn kig bɔ̌ naa ńnam Ǹtondôbə Zambá woe a və́ wa ngab ó səm. Éyɔŋ mod ǎ ndəm lúg mīníngá ǎ yəǎn kig kə á ńsāmbá bítá, ngə́ kig nâ mod á zū nyé ndə́gələ á ndá dzīē: a yi tɔbɔ ńgúmā ḿbú á dzāl díé, təge sáŋan ai dzóm á ńnə̄m, ású yə̄ nâ é mīníngá ā lúg á tɔbɔ miǹtag. Bǎyǐ kig nɔŋ á ébān ákɔ́g bákɔg ai dɔ́ ngə́ ngɔg yǎ étēde, amú lâyi bɔ hə anə́ bânɔŋ enyiŋ ébēn á ébān. Ngə́ bə́ kɔ́b mod a dzíbi m̀bɔ́g yā bə̄bə́nyāŋ bōe á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l tɔ á tíbili nyémēn tɔ̌ kig a kuan ai nyé, ǹwúwúb tē ó wúag. Wayi vaa ḿbə̂ dzam á zāŋ dzóe. Ású ókɔ̌n zām, o bɔɔ okálá naa ó bāāla m̀bəŋ m̀bəŋ, ó dzálā fə ńgúmā dzóm ósə bəfada bə Levít bâyī mína yə́gələ. Myǎyi baala, mǐ bɔ̌ fə é dzóm mə̄ ngábéndē bɔ́. 9O tsogo é dzóm ésə Ǹtondôbə Zambá woe a ngábɔ̄ Míriam éyɔŋ mǐ ngábə́ á zēn yǎ mə̄kwí yā ńnam Égîptɛn. Ngə́ wakolé é mod a tsáá ai wa dzóm á ébān, tə wakə nyían á ndá dzīē nâ wakə nɔŋ ébān tē tɔ é nə zǎ ákyaí. 11O tə́bəgə á ńsəŋ, é mod ǒ kōle nyémēn á zu wa və́ ébān á ńsəŋ. 12Ngə́ á nə zəzə mod, wǎyǐ kig kə́ bómbo ó baala ebán dzíé. Wayi nyé dzɔ dúgan éyɔŋ ńló dzóbo ǎ kə yímbi a yi kə́ bómbo ai ewɔ́man dzíé á nyɔ́l, a yi wa və́ maa, nálā ó ńtɔ̄á ḿbəmbə dzam á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe. Tə watíbili mǎn ḿbúbúá ḿbɔ bisíé á wāyân ai nyé mɔ̄ní, tɔ a nə m̀bɔ́g yā bə̄bə́nyɔ̄ŋ bóe, tɔ̌ kig ńdzín yā ó tɔ̄á ábə wa. 15Wayi nyé və̄ mân móé ámǒs ósə, təge dzogě naa ńló dzóbō á kə yímbi ai ekolá tē, ású á nə̄ ḿbūbúá ńdɔ̄ fə ǎ yanga mân mə́tē ǹnə́m ó kə̄lə́ nyē á yób a zǎ sɔ́mán wā ábə Ǹtondôbə. O ḿbə̄lə́ évǔs étēde. Bǎyəǎn kig wé bēsīá étɔm bɔ́n, ngə́ kig bɔ́n étɔ̌m bēsīá. mod ósə a wâg fɔ́ɔ́ ású ábé díé nyémēn. Tə wavəle ǹdzín ai édzí yáwóge ai nyé. Tə̌ kig wanɔŋ eyé ńkús á ébān. 18O tsogo nâ o ngátɔbɔ olɔ̌ á ńnam Égîptɛn, ńdɔ Ǹtondôbə Zambá woe a ngákode wa étēde ású tē mabénde wa ná ó bāālā mvéndé tě. 19Éyɔŋ wakóan məkwé áfūb dóe ngə́ ō vóán ḿbɔm áfúb, o bə́ wa dúgán kə dzəŋ wâyi bɔ ású ńdzín, mǎn nyūí ai ǹkús, ású yə̄ nâ Ǹtondôbə Zambá woe á fúbu wa á mam móē mə́sə. 20Éyɔŋ wafád bibumá ai kɔ́b á élē tə wabad dúgán dzə̄ŋ dzóm éfə́ á mvús, é dzóm yáyi lígi, yâyi bɔ ású ńdzín, mǎn nyūí ai ǹkús. 21Éyɔŋ wakwé bibumá bí wɔ̂n, tə wadúgan kə́ tog dzóm á mvús tě, é dzóm yáyi lígi, yâyi bɔ ású ńdzín, mǎn nyūí ai ǹkús. 22Wayi tsǒg naa o ngátɔbɔ olɔ̌ á ńnam Égîptɛn ású tē mābénde wa nâ ó bāālā mvéndé tě. Ngə́ bod bə́ bə̄lə́ ádzó, bə́ kələ ai dɔ́ á ndá mədzó, bətsíg míńtól bə́ tsíg bɔ́ dɔ́, é mod ǎ kyəbə bə́ və́ nye məkyəbə, ényɔ́ ā ku, bə́ və́ nyé məku. 2Ngə́ ńku adzó a yəan ai ebom, ǹtsíg ǹtól á bōē nyē á sí á mís móe, bə́ ngayíd nyē ábím míńkás láyəan ai etɔm dzíé. 3Bə́ nə̄ nyé dzǎm yíd mīńkás mə̄wóm mə́nyi, vədá təge lod ábīm tē, á zā bɔ̄ naa, ngə́ bə́ būlú nye yíd ábuí mǎnyɔ̄ŋ á bi ósāma á mís móe. 4Tə wadib ǹnóm nyag anyu éyɔŋ ǎ kɔɔdɔ fɛ̌s. Ngə́ bə̄bə́nyāŋ bə́ tɔ̄á fūfulu, m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́ ā wūū, təge ai mɔ́n, ǹkús ényɔ́ á ngāwú wâyəǎn kig lúg mod yǎ á ńsəŋ, mod yǎ á ndá bod mǎnyāŋ ǹnóm a yəan kə ábə̄ nyé a nɔŋɔ́ nyē anə́ ńgāl ǎ ngabɔ nyé bīsíé anə́ ńnōm mǎnyāŋ ā yəan bɔ́. 6Ńtól mān fám ā byé, wâyi tə́bə̄ á məyian mə́ é mānyāŋ á ngāwú, bə́ yōlé fə̄ nyé dzwé díé, abǒg tē dzwé díé lâyǐ kig dzáŋ á Ísraɛ̂l. 7Ngə́ mod ǎ bɔ̄ təge dǐŋ nɔ̌ŋ mīníngá mǎnyāŋ, abǒg tē miníngá mǎnyāŋ tē ǎ yi kə á bənyiá bodo mvíe, á ḿbɛ̄ nyé nâ: “Mǎnyāŋ ǹnóm wama a bɛn wómolo dzwé mānyāŋ á Ísraɛ̂l, ǎ yǐ kig nâ á dzála bisíé bí mānyāŋ ábə ma.” 8Eyɔ̌ŋ te bənyiá bodǒ yā ńnam wóe bálóē nyé bə́ kɔ́bɔ́ ai nyé vədá ngə́ ā kánga, nyé nâ mǎyǐ kig nyé nɔŋ, 9ǹkús mānyāŋ wâyi nyé súbū babi á mís bənyiá bodo, ó sɔ́dí nye eyábág âkǒl, ó túí nye məndən á mvɔ̄m ású ó kādá fə̄ nyé nâ: “Éyə̄ bábɔ é mod ǎ yǐ kig tónē ndá mǎnyāŋ nálā”. 10Ndá dzīē yayi lóeban á Ísraɛ̂l nâ, ndá ényɔ́ bə́ ngásɔ́di eyábág. 11Éyɔŋ mod bân mǎnyāŋ báyídan ngə́ mīníngá mod m̀bɔ́g yǎ étē ā súbū babi nâ a fámi ǹnóm á mɔ́ mə́ é mod a yíd nyé a sama wɔ́, a bǐ nyé á byə́m bí fám, 12bâyi nyé tsíg wɔ́, təge nyé yén ngɔ́l. Tə wabi məkyaí mə́ ngɔg ǹlod mə́bɛ̄ á ḿfəg wóe, édī ánēn édī ábɔ̄d; 14tə wabi məkyaí bivəg mə́bɛ̄ á ndá dzoe, édzí ánēn édzí ábɔ̄d; 15wayəan bi ákyāí ńlod á nə́ ńtūd ai sósōó, évəg é nə ńtūd ai sósōó fə eyɔ̌ŋ te məlú móe máyi yab é sí Ńtondôbə Zambá woe a və́ wā. 16Amú é bod bə́sə̄ bábɔ ákyāí mam dílī, ébá bə́sə̄ bábɔ mədugán nálā bə́ nə mvid á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe. 17O tsogo é dzam Amalek a ngábɔ wa á zēn ai məkwí yā Égîptɛn, 18ńdɔ a ngázu tóban ai wa á zēn, éyɔŋ ǎ lod yǎ, ńdɔ a ngáman wé mīǹtɛ́d mísə̄ yā mvús esámbá válā te o wú yǎ sɔ́m ńwūán. Ńdɔ a ndzí kig mbádā Zāmbá. 19Asú tē, éyɔŋ Ǹtondôbə Zambá woe ǎ yi wa və́ áwɔí á mīńzízíŋ míē mísə̄ yā myáboman wa á nyɔ́l á é sí Ńtondôbə Zambá woe a və́ wa nə́ e nə etɔbɔgɔ dzóē nyí, o fímiŋi dzwé Amalek á sí. Tə wavóan. Éyɔŋ wǎyi kwí é sí Ńtondôbə Zambá woe a və́ wā nə́ é nə etɔbɔgɔ dzóe, éyɔŋ ǒ bi yǎ dzɔ̄, o ńtɔ̄á étēde, wayi nɔ̌ŋ mə́kwé bídí mə́ ósú yā bibəbɛgǎ yā ó ngābɛ é sí Ńtondôbə Zambá woe a ngávə́ wā, wayi fudi á ńkwē, ńdɔ wǎyi kə é vóm Ńtondôbə Zambá woe ǎ yi tɔ́b naa dzwé díé á tɔ̄bɔ̄ étē. 3Wayi kə́ yén é fada a syé ámǒs tē, o kadá nyē nâ: “Makad Ǹtondôbə Zambá wama ámōs dī nâ, mə sɔ́ yǎ kwí ńnam Ńtondôbə a ngákag bətará naa a yi bía və́. Fada a yi wa nɔ̌ŋ dzād bídí á mɔ́, bídí bí ósú yā ō hə́ kwé, a bədé dzɔ̄ âlatâr Ǹtí Zambá á yób. 5Wǎmēn ó kɔ̄bɔgɔ á mís mə́ Ńtí Zambá woe nâ: “Tará á ngābə́ ndə́ŋə́ ndəŋə mǎn Araméa[1], ńdɔ a ngāsigi Égîptɛn, a tɔbɔ́ wē ai mǎn ndâ bod woé, ńdɔ̄ bə́ ngávú, bə́ ńtɔ̄á mod ewólō áyɔŋ, mod etítíb áyɔŋ. 6Ńdɔ Egîptɛn bə́ ngáfudi bíā mɔ́ á nyɔ́l, bə́ ngan­də́gələ bíā, bə́ tíbili bía, bə́ kāā bía mim̀bəgə mí tɔ̄á éyə̄gan ádǐd. 7Ńdɔ bǐ ngáyón Ńtī Zambá bətará á mís, nyé a wógó bíā kíŋ, a bəbə́ éngɔ̄ngɔ́l ényiŋ dzáán, ai mətúg máán, ai miǹdzǔg myáán. 8Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákúlī bíā Égîptɛn ai ngul m̀bɔ́­ ńnómo woé, ǹnam ósə̄ ó mbádaga, á zāŋ məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam; 9a nyílí bíā ńnam ví, a və́ə́ bíā é sí nyī, é sí yǎ yāfúguzu ai mənyáŋ ai wé. 10Étɔ̄ā dzī hḿ, mazu wa túnī bídí bí ósú yā mə̄ hə́ kwé é sí yǎ ó ngāvə́ mā, ǎ Ńtondôbə[2] ”. O tə́lé dzād bídí á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe, o lábán á sí, ǒ ngalugu Ǹtondôbə Zambá woe, 11ǒ ngatag ai míḿbəmbə mí byə́m mísə̄ yā Ńtondôbə a və́ wā, ai wǎ ai bod bə́sə̄ yā ndá dzóe, ai mǎn Lévi, ai ǹtɔbɔ̌ yā ó tɔ̄á ábə wa. Ḿbú lála éyɔŋ ǒ man yǎ vaa é ngab awômo ésə yǎ bīdí bíe, m̀bú tē ó nə m̀bú ngab awômo, ó vâ mǎn Lévi, ai ǹtɔbɔ, ai mǎn nyūí ai ǹkús nə́ bə́ di byá á māl móe, bə́ dzye. Eyɔ̌ŋ tē wāyi kɔ́bɔ̄ á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe nâ, mə̌ man yǎ vǎ ngab mənduga á ndá dzam. Owé, mə və́ yǎ dzɔ mǎn Lévi, ǹtɔbɔ, ǹkús ai mǎn nyūí, anə́ ó ngābénde ma á mə̄mvéndé móe, ma ndzí kig daŋ mvéndé dzóe tɔ dzyǎ, ńdɔ̄ fə ma ndzí kig dzɔ́ vóan. 14Ma ndzí kig dí dzóm éyɔŋ mə ngábə́ á məyəb, ma ndzí kig dí dzóm ziŋ é tɔ̄á mvid, ma ndzí kig dzɔ́ túnī bə̄wú, mə ngábɔ ebúg Ńtondôbə Zambá wama məwóg, mə ngábɔ̄ é mam mə́sə a ngábénde ma. 15Bəbə́gə̄ á sí mú á ó tɔá á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóe á yób wē, ó və ayɔŋ dóe Ísraɛ̂l ǹtótōmaamaa, ó máā fə é sí ó ngāvə́ bíā, ḿból ó ngākag bətará, é sí yāfúguzu ai mənyáŋ ai wé. Ámōs dí, Ǹtondôbə Zambá woe a bénde wa nâ ó nyīe məmvéndé ai mətum móé ású tē wǎyəan mɔ́ kálā naa ó nyīe mɔ́ ai ǹnə́m wóē ósə ai ǹsísīm wōē ósə. 17Ǹtondôbə a kad wa ámōs ví naa a yi bɔ̌ Zāmbá woe, hədá waa o bələ́ naa o wulugu á məzěn móé o nyiegě fə məmvéndé móé ai mətum móé, o wógō fə bibúg bíé. 18Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ bī éyālán dzī ámōs dī ábə wǎ naa o nə áyɔŋ díé yā láwóge ai nyé anə́ ḿból á ngākag wa, ai nâ waa wayi ányiě mə̄mvéndé móé mə́sə, 19eyɔ̌ŋ tē hḿ ā yi wa tə́lē ósú mə́yɔŋ bíkúl mə́sə a ngákom, á ólugú, á dúmá, ai á ngāŋ, ai nâ, wayi bɔ ḿfúfúb áyɔŋ Ńtondôbə Zambá woe, ḿból nyémēn á ngákad wa”. [1] Bíbɛl Fada Lucien Anya Noa a səlan ai Mísɛ̂l Fada François-Xavier Amara á vá. [2] Nálā wálə́dē nâ, ávə̄ Zāmbá éfās áwômo é nə dzǎm ngogolan, dzǎm miǹtag, mətúnuŋa mə́ ngāŋ ású ḿbəŋ ósə ǎ bɔ wa. Ńdɔ̄ Mósɛs bân mvindí bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngábénde ayɔŋ nâ: “Nyiéán mə́mvéndé mə́sə matə́lé mína aná. 2Ámōs myǎyi daŋ Yórdan nə́ myǎkə á ńnǎm yā Ńtondôbə Zambá woe a və́ wā, wayi tə́lē bod mə́kɔ́g, o mǎn mɔ wɔ́bɔ̄ fə́m. 3O mǎn til bíbúg bísə̄ yā é mvéndé nyī, ábōg wāyi dǎŋ nə wakə nyían á ńnǎm yā Ńtondôbə Zambá woe a və́ wā, ńnǎm yā wáfúguzu ai mənyáŋ ai wé, anə́ ḿból Ńtondôbə Zambá běsōá á ngākag wa. 4Ǹnyie anə́ myǎdaŋ Yórdan, myǎyi tə́lē mə̄kɔ́g mə́tē á ńkǒl Ebal, anə́ ḿból mābéndē mínā dɔ́ ánā, mǐ māná mɔ́ wɔ́bɔ̄ fə́m. 5Wayi lóŋ Ńtondôbə Zambá woe alatâr étēde ai mə́kɔ́g yā ékie yā ndzí kig syé. 6Wayi bəlan ai bidzə̌n mə́kɔ́g ású ńlóŋán álatâr Ǹtondôbə Zambá woe; álatâr tē á yób ńgɔ wǎyi və́ mə̄túnuŋa móe, émá bádígi, ású Ńtondôbə Zambá woe, 7étēdē ńgɔ wǎyi və́ mə̄túnuŋa mə́ élad, á wāyi dí étēde, ǒ ngátag á mís mə́ Ńtondôbə Zambá woe. 8Wayi til bíbúg bísə̄ yā é mvéndé nyī á mə̄kɔ́g mə́tē: o tóán byá kaŋ ḿbəŋ.” 9Ńdɔ̄ Mósɛs bân bəfada bə́ Lévi bə́ ngákad Ísraɛ̂l ásə̄ nâ: “kyɛ̌ nā, ó vógólo ǎ Ísraɛ̂l. Ámǒs yə̄ aná, o ńtɔa yǎ áyɔŋ ású Ńtondôbə Zambá woe. 10Wayi vógolo kíŋ Ǹtondôbə, Zambá woe, o nyiegě fə mə́béndé ai mə́mvéndé yā mātə́lé wa aná mā.” 11Amǒs tē, ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngávə́ áyɔŋ ábéndé dí: “Éyɔŋ mǐ daŋ yǎ Yórdan, mə́ndá mə́ bod má mâyi tə́bə̄ á ńkǒl Garizim á yób nə́ bə́ kúb ayɔŋ ǹtótōmaamaa: Simeón, Lévi, Yúda, Isakâr, Yósəb ai Bényamín. Mə́ndá mə́ bod má émɔ̄ máyi təbə́ á ńkǒl Ebal ású biyɔg: Rúben, Gad, Asher, Zabulón, Dan ai Neftalí. Bəlevít bâyi nɔŋ ńkɔ́bɔ, bə́ ngakɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə á yób étēde nâ: Amalá ai é mod a yi kom évəgələ, tɔ édzí élé tɔ édzí ékie, évíni ǹnə́m ású Ńtondôbə, ekokomǎ yā mɔ́ mə́ ńkom byə́m. Eyɔ̌ŋ tē hḿ áyɔŋ láyi yə́bə̄ naa: Amɛn ! Amalá ai é mod ǎ bəlan ai ésīá ngə́ nyiá ábē. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn ! Amalá ai é mod a tyé ákɔ́g á ńnyie mǎnyāŋ wōē. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn ! Amalá ai é mod ǎ kə ai ǹdíndím á ńdīmi. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn ! Amalá ai é mod á bɔ ǹnə́ŋ, mǎn nyūí, ngə́ ńkūs ébādág. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn ! Amalá ai é mod a bómbo ai miníngá ésīá, amú a sɔ́dī nyé éwɔ̄man ésīá wōē. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ naa: Amɛn ! Amalá ai é mod a bómbo ai eyə́m, tɔ é nə akyaí áfē. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn ! Amalá ai ó mod a bómbo ai kál dzīē, ngɔn ésīá ngə́ ngɔn nyiá. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn! Amalá ai é mod a bómbo ai ǹkiɛ́ wōē. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn ! Amalá ai é mod a yíd mānyāŋ âsoé. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ nâ: Amɛn ! Amalá ai é mod a yə́bə ebɔ́di zɛl nə́ á kə wé é mod a nə́ á sááŋ, təge ai bidzó. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ naa: Amɛn ! Amalá ai é mod ǎ baalǎ kig bíbúg yā é mvéndé nyī nə́ á bɔ anə́ byábénde. Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ láyi yə́bə̄ naa: Amɛn ! Ǹdɔ̄ ngə́ wabɔ kíŋ Ǹtondôbə məwóg, nə́ ó kála ai nə́ ó bɔ̄ fə mə́béndé mə́sə mabénde wa ámōs dí, Ǹtondôbə Zambá woe a yi wa bə́dē á zāŋ məyɔ̌ŋ mə́sə̄ yā sí. 2Bə́ńtótōmaamaa bə́sə̄ bá bâyi zu bə́ suzú fə̄ ábə wa, amú wāyi bɔ kíŋ Ǹtondôbə Zambá woe məwóg. 3Ǹtótōmaamaa a yi bɔ ai wa á bə̄tísɔn ai á mvús ǹnam. 4Ǹtótōmaamaa a yi bɔ ai bɔ́n yā âbum dóe, bibumá yā sí dzóe, bɔ́n yā bīyə́m bíe, bɔ́n bə́ nyag ai bɔ́n míńtómbá míe. 5Ǹtótōmaamaa a yi bɔ ai ǹkwé ai ebəg dzóé. 6Ńtótōmaamaa a yi bɔ ai wa éyɔŋ wanyían á ndá étē ai éyɔŋ wakwí á ńsəŋ. 7Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa míńzízíŋ yā myálúman ai wa ó man myá təgə; éyɔŋ báyi sɔ́ lúman ai wa bâyi sɔ́ zēn dzyā, éyɔŋ bə́ ngatúb yǎ wā ósū, məzěn zamgbál. 8Ǹtondôbə a yi dzɔ́ ai ǹtótōmaamaa wóé naa á bɔ ai wa á mə̄kág ai á bīsíé bíe, ńdɔ̄ fə ǎ yi wa mâ ńnǎm yā Ńtondôbə Zambá woe a və́ wā. 9Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa ó bɔ áyɔ̌ŋ yā láwóge ai nyé anə́ á ngākani sɔŋ, ngə́ ō nyīé mə̄béndé mə́ Ńtondôbə Zambá woe, ngə́ ō wūlú á məzěn móé. 10Məyɔŋ mə́sə̄ yā sí mâyi yén naa dzwé Ńtondôbə á nə ai wa, mə́ ngambáda wa. 11Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa ó būgúbán á mam móē mə́sə, á bɔ́n yā âbum dóe á bīyə́m bíe, á bíbūmá byáwúm á sí dzóe á ńnǎm yā á ngākag běsōá naa a yi wa və́. 12Ǹtondôbə a yi yáī yób ású dóe, m̀bəmbə ndá akúmá wōé, nə́ á nɔ̂ mvəŋ ábōg láyəan á ńnam woe, á mâ bisíé bísə̄ yā mɔ́ móe. Abuí məyɔŋ lâyi sɔ́ dzaǐ bikolá ábə wa, hədá wa o təge kə kole dzóm abə mod. Ǹtondôbə a yi wa tə́lē á ńlō, sə́ kig á suga. Wayi fɔ́ɔ́ bɔ̌ və á yób sə́ kig á sí, ngə́ ō wóg mə́béndé mə́ Ńtondôbə Zambá woě yā mābénde wa a amǒs dī má nə̄ ó kálā mɔ́, ó bɔ̌ fə̄ mɔ́, 14təge yála á ḿbɔ̄ ńnōmo ngə́ á ḿbɔ̄ ńgāla mə́béndé mə́sə mabéndē mínā ámōs yə aná, mǐ ngákə yə́bə̄ ai ásyē bəzambá bə̄fə́. 15Ngə́ wabɔ təge bɔ kíŋ Zambá woe məwóg, təge kálā mə́béndé mābénde wa ámōs dī má, ámālá ásə̄ dí lâyi zu ábə wa á bīī fə wa. 16Amalá ai wa á bə̄tísɔn, amalá á mvús ǹnam 17amalá ai ǹkwé ai ebəg dzóe, 18Amalá ai bɔ́n bóe, ai bibumá yā mə̄fúb móe, ai bɔ́n bə́ nyag ai ébá miǹtómbá míe. 19Amalá ai wa ai məsɔ́, amalá ai wa ai məkə. 20Ǹtondôbə a yi wa kúb ámalá, abé ai olánda ású mə́túnuŋa móē mə́sə ḿból yə̄ nâ ó man ndáman ó dzǎŋ fə avól avól, ású bə́bə̂ mim̀bɔán bóe ai ású ó ngádzóge ma. 21Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa mbada mənye á kádān ábə wa a kələ kwí anə́ ā yi wa mǎn síli é sí wāzu nyían nyī nâ wanɔŋ dzɔ̌. 22Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa ó kɔn ekɔ́i, fíba, akaŋ, tsíd məkǐ, akód, dzóngó, bibɔlɔ́: akɔ̌n tē ásə̄ lâyi kə ai wa á tolendǒŋ. Ébás yób é nə́ wā á ńlō á yób yâyi bɔ anə́ énún, é sí yǎ watidi yayi bɔ anə́ ékie. Á ńnam wóe, Zambá a yi nɔ́ɔ̄ mvəŋ m̀búlúg ai ǹsə́ləg, yób lâyi byá nɔ̂ a kələ kwí anə́ wādzáŋ. 25Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa ó ku á mɔ́ míńzízíŋ míe éyɔŋ wǎkə lúman ai bɔ́, o kíí zēn dzyā ai məkə, ábōg ō ngátúb yǎ bɔ̄ ó kíí məzěn zamgbál, wayi bɔ dzóm nyindig ású məyɔŋ mə́sə yā sí. M̀bim wóe wâyi bɔ̌ bīdí bí ánɔ̄n ásə̄ yā yób ai tsíd ésə̄ yā məfan təge ai é mod a tsídan byá. Ǹtondôbə a yi wa kúb bīndə́gələ yā Égîptɛn: bikɛl, bikǒd ai miǹtsaŋ yǎ mí nə́ tə lɛd. Ǹtondôbə a yi wa kúb ákūd, ndím, ńdzáŋan fəg. Ákyāí yə̄ nâ, wakə wabób á zāŋ amǒs anə́ ńdīdím wābōd á díbī étē, məzěn móē mâyi bɔ̌ təge buguban wayi bǐ və endə́gə́lə́ ai etíbili təge ai é mod ǎ kaman ai wa. O kə́ hān mīníngá nâ wayi lúg, mod m̀fə́ ńnye ǎ ngabómbo ai nyé. O lóŋó ndá nə́ watɔbɔ étē, təge dzǎm tɔbɔ. O bɛ̌ áfūb wɔ̂n, təge kwé bíbūmá bí ósú. 31Bə́ tsígí nyag dzóe á mís móe, wǎmēn təge dzɔ dzǎm dí, bâyi wa fadi ózəle woe wǎmēn ō tə́lə, ńdɔ wǎyǐ kig nyé bǎd yén, bâyi mǎn və́ mīńzīzíŋ míe miǹtómbá míe, təge ai é mod ǎ kaman ai wa. Bâyi mǎn kǎb bə̄ndómán ai bəngɔn bóe âyɔŋ afə́ ámǒs ósə, mís móe mə́ bəbəgə bɔ́, mɔ́ móe təge dzǎm bɔ dzóm. Bǒd yā wāyə̌m kig ḿbɔ̄ báyi dí bibumá yā sí dzóe ai ébí yā ńdzǔg wóe. Wayi fɔ́ɔ́ bɔ̌ və é mod bátíbili, ai ényɔ́ báfid. É mam mə́sə̄ mís móē máyi yén mâyi bɔ̌ naa ó sɔg akúd. 35Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa bəbə̂ mə́fól bə́ kwi wa á mə̄bɔ̄ŋ ai á məkǒl, a tádigi âkǒl á sī a kələ kwí á ńlō á yób təge lɛd. Ai wǎmēn, ai ǹkúkúmá yǎ ā dzóe wa, Ǹtondôbə a yi kə ai mínā ńnǎm yā bēsīá báán bá ndzí kig kwí, mǐ ngakə syé bəzəzə̌ bəzambá, bəzambá bílé ai bəzambá mə́kɔ́g. Wayi bɔ dzóm nyindig, ǹkaná, ewoe loě mə́yɔŋ mə́sə̄ yā Ńtondôbə ǎ yi kə ai wa. Wayi myas ábuí mvɔŋ á mə̄fúb móe, o kwé ábɔ̄d amú bitandág byâyi dzɔ mǎn dí. Wayi bɛ áfūb wɔ̂n ǒ ngasyé fə̄ dɔ́, vədá təge dəmələ wɔ̂n yǎ étē tɔ ákóǎn bibumá amú fɔ́s yâyi byá mǎn dí. Wayi bǐ bīlé bí ḿbɔ́n á sí dzóe ésə vədá wǎyǐ kig síī ḿbɔ̄n tē, amú bilé bí ḿbɔ́n bítē byâyi mǎn ku. Wayi byé bəndómán ai bəngɔn, vədá bâyǐ kig wóge ai wa, bâyi mǎn kə á məkaban. Bitandág byâyi dí bīlé yā ńnam wóe ai bibumá yā mə̄fúb móe. Ǹdzín yǎ á ńnam wóe a yi vú, a bə́de və ḿbə́dán, wǎmēn waa o susu və ǹsusán. A yi wa mǎn háman, wa təge nyé dzǎm háman, énye ǎ yi tə́bə̄ á ńlō ésámbá, wa á suga esámbá. Bíyɔg bísə̄ bí byâyi wa bi, bí tsídán wā a kələ kwí anə́ byáman wa dzâ, éyɔŋ ésə wǎyǐ kig wóg kíŋ Ǹtondôbə Zambá woe, o nyiege mə́mvéndé ai bə́tə́bə́gá yā á ngābénde wa. Biyɔg bítē byâyi bɔ̌ ndəm ai eyə̌ŋ dzam ású dóe ai mvɔŋ dzóe ésə á kɔ́m yǎ kɔ́m. Ḿból wā ndzí kig syé Zāmbá woe ai miǹtag, ai m̀bəmbə ǹnə́m yǎ mod a təmə́ ákūmá étē ā yəan bi, wayi syé mīńzízíŋ míē yā Ńtondôbə ǎ yi lóm naa mí zu ai wa zie, ekódé, ǹsɔ́, ńdzə́māná dzóm ésə, a yi wa wɔ́man ḿbog ékie á kíŋ, a kələ kwí anə a yi wa dzâ. Ǹtondôbə a yi lóm áyɔŋ bə́dzín lásɔ́ óyǎb nə̄ á zu lúman ai wa, anə́ óbam wáyə́lə, wǎyǐ kig wóg ńkɔ́bɔ̄ áyɔ̌ŋ tē, ayɔ̌ŋ yā á bə̄lə́ ású áyɔ́g, təge kám miǹnǒm mí bod ngə́ á mvaman ai binânga. Lâyi dí bīyə́m bíe, ai bibumá yā mə̄fúb móe, a kələ kwí anə́ báyi wa dzâ təge líg tɔ ovug, tɔ wɔ̂n, tɔ m̀bɔ́n, tɔ bɔ́n bə́ nyag, tɔ ébá míńtómbá a kələ kwí anə́ láyi bɔ̌ naa ó dzaŋ. Bâyi wa dili á bətísɔn, ai á ńnam ósə̄ yā Ńtondôbə Zambá woe a ngávə́ wā. Wayi dí mvɔŋ yǎ âbum dóe, miǹsǒn bəngɔn ai bəndómán yā Ńtondôbə a ngávə́ wā éyɔ̌ŋ yā mīńzízíŋ míē myáyi wa dili, mí tə́lé wā óngə̄gɛ́d étíé. Tɔ é mod ǎ daŋ dzǐn ai mədzəg a yi bəbə̌ mānyāŋ ai bəbə̂ bə́ mís, tɔ é mīníngá wōé nyémēn ā bóō nyē á mvús, tɔ é bɔ́n bə́ lígi yǎ nyé, təge yə́bə́ naa a kaban ai bɔ́ miǹson mí bɔ́n bóé yā ā dí, amú ā yǐ kīg fə bələ́ tɔ dzóm yā ádī á óngə́gɛ́d étíé yā mińzīzíŋ míē myáyi wa tə́lē á bə̄tísɔn bóē bə́sə. Tɔ é mīníngá ā daŋ dzǐn ai mədzəg á ńnam wóe, tɔ a nə ákyāí dzīn ai mə́dzə̌g yə̄ nâ a sə́ kig dzǎm tə́lē ákǒl á sí a yi bəbə é mod yǎ á bōó á mvús ai bəbə̂ bə́ mís, tɔ ndómán dzīē, tɔ ngɔn dzié, tɔ é mɔ́n ā kwí nyē á zāŋ məbɛ, éyɔŋ a dí bɔ̄ a kə́ sɔbɔ ai ńdzə́māná bidí ai óngə́ngɛ́d étíé yā mīńzízíŋ míe myáyi nyé tə́lē á bə̄tísɔn bóē bə́sə. Ngə́ ō bɔ̄ təge kála, ngə́ ányie bíbúg bísə̄ yā mə́mvéndé mə́ nə́ ńtilan á é kálara nyɔ́, o mbádaga dzwé ólugú ai dzwé məsis Ńtondôbə Zambá woe, 59Ǹtondôbə a yi wa kúb ai mvɔŋ bod dzóe ésə bíndə́gə́lə́ míńkámáŋ bī, bíndə́gə́lə́ bí nə́ ngul, təge vól man bə́bə̂ bə́ ákɔ̌n yā bâlɛ̌d kig, a yi wa bǎd kúb bíndə́gə́lə́ bísə̄ yā Égîptɛn, á ó ngāmbáda; bí kádán wā á nyɔ́l. Tɔ akɔ̌n ásə ai bíndə́gə́lə́ bísə̄ bí sə́ kig ǹtilán á é kálara Mvéndé nyɔ̄, Ǹtondôbə a yi sɔ́ ai byá ábə wa, a kələ kwí anə́ wāman dzáŋ. Mǎn ábím bod énye fɔ́ɔ́ ā yi lígi, mínā yā mī ngábə́ ábuí anə́ átītiě yā yób amú wā dzí kig bɔ kíŋ Ǹtondôbə Zambá woe məwóg. Ákyāí yā Ńtondôbə a ngábi miǹtag nâ á bɔ mína m̀bəŋ, a bulǔ fə̄ mínā, éyə ǎ yi bǐ miǹtag nálā ḿból yə̄ nâ a dzâ mínā á mǎn fə mína ndáman, bâyi mína tsídan é sí myāzu nyíǎn nyī ná é bɔ éńdzǎn. Ǹtondôbə a yi wa tsam á məyɔŋ mə́sə, a tádigi ábúg sí dí a kələ kwí édí ávɔ̄g, wayi kə syé á wé bəzəzə̌ bəzambá, bəzambá bílé ai bə́zāmbá yā tɔ wa tɔ běsōá myā ndzí kig yəm ósúsúa. Á zāŋ məyɔŋ mə́tē, wǎyǐ kig bǐ tɔ mǎn évúvoe, ńdɔ̄ fə məkǒl móe mǎyǐ kig bǐ tɔ mǎn áwɔí, vədá á wé ńgɔ Ǹtondôbə a yi wa və́ ńnə́m wɔ̄ŋ, mís mə́ ndím, m̀vəbə etun. Wayi wóg ényiŋ sɔ́m, wayi kɔ̌n wɔ̄ŋ ai alú ai amǒs təgě fə bi áfidi á ényiŋ dzóe. Kíkídígi wa nâ: “Ngogé yayi vín ábǒg áfē ?” Ngǒngógóle wa nâ: “Kídí yayi léndē ábǒg áfē ?” Ású é wɔ̄ŋ ńnə̄m wóe wáyi bi ai ákyāí mǎm yā mís móe máyi yén. Ǹtondôbə a yi wa dúgán lóm á Égîptɛn á sí ai a máŋ, á maa mə ngákad hḿ wā nâ: “Wǎyǐ kig byá bǎd yén. Á wé, myǎyi kə́ kuan ai mínā bə́bēn, á mīńzízíŋ myáán anə́ alɔ̌ fám ai alɔ̌ bīníngá, hədá təge ai é mod ǎ kus mínā !” Bíbúg bí élad amvóé bī, ḿbyā Ǹtondôbə a ngálabéndē Mósɛs nâ á yíli ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńnǎm Moab, élad amvóé dzí yâzu bág ai édzí á ngāyíli ai bɔ́ á Horeb. Ńdɔ̄ Mósɛs a ngálóe Ísraɛ̂l ásə nyé ai bɔ́ nâ: “Mǐ man yǎ yén é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábɔ á mís máán étē á ńnam Égîptɛn, a tádigi ábə Farawóŋ ai bəbɔ bísíé bóé bə́sə a kələ kwí á ńnam wóé ósə: 2é bod bíndə́gə́lə́ yā mínā bə́bēn mī ngáyén, məndəm ai ngul biyə̌ŋ bí mam. 3Vədá a zaa kwí ámōs dí, Ǹtondôbə a ndzí kig mína və́ ńnə́m yā wáyəm mam, é mís yā máyén, ai mə́lɔ́ yā mawóg. 4Mə ngáwúlu ai mínā á ńkōd ńnam bisəb məwóm mə́nyi, biwɔ́man byáán byá ndzí kig mína wú á nyɔ́l, eyábág dzóe[1] təge wa síbī âkǒl. 5Sə̌ kig ḿbāŋála énye mǐ ngádí, sə̌ kig wɔ̂n ngə́ mə́nyú mábi ḿbya mǐ ngányú: ḿból yə̄ nâ mǐ yəm nâ mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān. 6Éyɔŋ mǐ sɔ́ yǎ kwí é vóm ví, ńdɔ Sihôn ǹkúkúmá yā Heshbôn, ai Og ǹkúkúmá yā Bashân, bə́ ngázu tóban ai bíā nə́ bálūman ai bía bitá, ńdɔ bǐ ngáyíd bɔ́. 7Bǐ nɔ̄ŋɔ́ sí dzābá, bǐ və́ə́ dzɔ̄ nə́ é bɔ ngab elíg Rúben, Gad ai efǎs ébəgá Manasé. 8Nyiégán bībúg yā mə́tīŋ mā, mǐ dzálā mɔ́ ḿból yə̄ nâ mam máán mə́sə̄ mə́ wūlu m̀bəŋ. 9Mínā bála mǐ tə́lə́ ámōs dí mínā bə́sə á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, miǹló mí bǒd yā bibəgá byáán, bənyiá bódo báán, bəsaŋ bəkálara báán, bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l, 10biníngá báán ai bɔ́n báán ai ńtɔbɔ̌ yā ó nə́ á mīńkán míe, tɔ ényɔ́ á tsá wa ndzaag, tɔ ényɔ́ ā lɛ́ wa məndím, 11ńdɔ myǎyi nyían á elad amvóé Ńtondôbə, Zambá wāān yǎ á ngākani sɔŋ, élad ámvóé yā ā tindi ámōs dí ai wa. 12Ḿból yə̄ nâ ámōs dí ó bɔ ayɔŋ díé nyémēn nyé á bɔ Zambá woe, ḿból á ngākad wa, ḿból á ngākani běsōá Ábrahám Ízag ai Yákɔb sɔŋ. Élad amvóé dzí sə̌ kig hə ai mína etám māwé óyīlí ámōs dī á māyómē eyóme, mawé fə oyílí tē, 14tɔ ai ényɔ́ á nə̄ ai bíā vá, á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, tɔ ényɔ́[2] á sə̄ kig ai bíā vá ámōs dí. 15Owé, mínā myǎyəm ákyāí bī ngábə́ tɔá á ńnam Égîptɛn, ai ḿból bí ngálod á zāŋ mə́yɔ̌ŋ yā bī ngábə́ tɔá ai mɔ́. 16Mǐ ngáyén bə̄bə̂ bə́ byə́m bábán, bəzəzə̌ bəzambá bábán, bəzambá bílé, mə́kɔ́g, mvɔ́d, sílíbǎ yā bí nə́ ábə̄ bɔ́ ! 17Tə ǹnə́m wákilan tɔ mod, fám ngə́ mīníngá, ngə́ ndá bod, ngə́ ebəgá naa é kə́ syé bəzəzə̌ bəzambá yā məyɔŋ bíkúl mə́tē. Tə ńdǐ yā ó nə́ ńsu, ngə́ éví wáwúm bíbūmá bí nə́ áyol byáfái ábə wa. 18Ngə́ áyɔŋ á man yǎ wóg bíbúg yā éyómē dzí, mod ǎ ngámaa nyémēn á ńnə̄m wóé, nyé nâ: “Mə təmə́, amú mə̄ wūlú hə anə́ ńnə̄m wámā[3] wáyi, dzóm yáyǐ kig ma dzə́man, amú á nə bə́bə́lá na ezǒb mə́ndím yâyi bɔ̌ naa ekode é man.” 19Ǹtondôbə ǎ yǐ kig nyé dzu, amú olún ai abán Ńtondôbə byâyi káb bí ngáyóŋ mod te á nyɔ́l, ńdɔ̄ fə éyōmē ésə é nə́ ńtilán á kálara mú yâyi nyé ku á yób Ǹtondôbə a yi fímī dzwé díé á sí émɔ miǹláŋ mū. 20Ǹtondôbə a yi nyé tə́lē á mgbág bibəgá yā Ísraɛ̂l bísə ású ábé díé, anə́ bíyɔg bísə̄ yā bə́ ngátil á é kálara Mvéndé nyɔ̄ byádzó. 21É ngongǒ bod yázu, é bɔ́n báán yā báyi tɔbɔ á mvús dzóe, ai ńdzín mod wásɔ́ óyǎb, bâyi yén bíbubua bí mam byáyi bɔɔban á ńnam ví, ai ákɔ̄n Ńtondôbə ǎ yi lóm eyɔ̌ŋ tē báyi yón nâ: “Mvunga ǹsu, ǹkǔ, sí ésə é nə ǹdígán bə́ sə́ kīg fə dzǎm bɛ̄ dzóm étē, dzóm é sə́ kīg fə dzǎm fái étē, tɔ elɔ́g yá sə́ kig dzǎm nāŋ étē, éyə̄ Sodóma bân Gomóra, Adma ai Sevoím bə́ ngáman vəŋǎn nā, éyɔŋ Ǹtondôbə a ngáman bɔ́ dīgi á ólún ai áyɔ̄g díé á yōb”. Eyɔ̌ŋ tē hḿ məyɔŋ máyi sílī naa: “Ású dzé Ńtondôbə ǎ bɔ ńnam ví nā ? Ákyāí ábuí ólún dī lâtian yá?” Abǒg tē báyi yalǎn naa: “Nálā wâyəan ai bɔ́ amú bə́ ngádaŋ óyílí bə́ ngánɔŋ ai Ǹtondôbə, Zambá běsīá bábán, óyílí á ngāwé ai bɔ́ éyɔŋ a ngákúli bɔ́ á ńnam Égîptɛn. 25Amú bə́ ngákə syé bəzəzə̌ bəzambá bə́ luugǔ fə̄ bɔ́, bə́zāmbá bə́ ngábə́ yəmə̌ kig á bə́ sə́ kig éḿbābā. Asú tē áyɔ̄g Ńtondôbə láyóŋ ńnam ví á nyɔ́l, á mān wa soe bíyɔg bísə̄ bí nə́ ńtilán é kálara nyɔ́ á nyɔ́l. Ǹtondôbə a ngátyé bɔ̄ á sí dzābán ai ayɔ́g, ai olún, ai məliŋiná, a kə́ bɔ woa ńnam m̀fə́ anə́ láyênan ámōs yə̄ aná. É dzóm ésə é sɔ̄lɔ́ yáwóge ai Ǹtondôbə Zambá wāān, édzí ésə̄ é nə́ á ngə́ə́ŋ yáwóge ai bíā ai bɔ́n báán á kɔ́m yǎ kɔ́m, ású yə̄ nâ bǐ nyiŋ anə́ ḿból bībúg yā é kálara Mvéndé nyɔ byákad. [1] Zambá a kad kɔ́bɔ ai ǹkunda ósə, dzam dá a dǐŋ fə kɔ́bɔ ai mod ósə etám etám. Nálā wálə́dē nâ, nyə́bə́ wâbəbə ǹkunda ó bəbəgə̌ fə mod émēn. [2] Á vá wâbəbə é wa yǎ wāláŋ, Zambá a lad amvóé ai wa ai ńláŋán wāláŋ bíbúg bíé bī. [3] Mod ǎ yəǎn kig wulu hə anə́ miǹtsogán míé mí nə́, a yəan wulu anə́ miǹtsogán mí Zāmbá mí nə́. Éyɔŋ é mam mə́sə̄ má máyi tóban ábə wa, ǹtótōmaamaa ai bíyɔg mə ngálə́de wa bí, ngə́ ō bīndí mam mə́tē mə́sə̄ á ńnə̄m wóe, á mə́yɔŋ bíkúl mə́sə̄ yā Ńtondôbə Zambá woe a ngábɔ̌ naa ó kə watalaba ábə̄ bɔ́, 2ngə́ ō bād dúgan ábə Ǹtondôbə Zambá woe, ngə́ ō vógóló kíŋ dzīé, á é mam mə́sə mǎkad wa ámōs dí má, ai ǹnə́m wóe ósə, ǹsísīm wóē ósə, tɔ wa, tɔ bɔ́n bóe, 3Ǹtondôbə Zambá woe a yi dúgan ai miǹkóm míe, a yi wa yén ngɔ́l, a yi wa dúgán tógan á zāŋ mə́yɔ̌ŋ yā Ńtondôbə Zambá woe a ngátsam wa. 4Tɔ o ngákə á məkaban á mə̄súg mə́ sí, Ǹtondôbə Zambá woe a yi wa dúgán tōgan a sɔ́ wa nɔ̌ŋ wē. 5A yi dúgán sɔ́ ai wa á é sí bēsōá bə́ ngábə́ bələ́ nə́ ńdzɔ̄ é bɔ sí dzóe, a yi bɔ̌ naa, ó nyiŋ miǹtag, ó būgúbán abuí ó lodo běsōá. 6Ǹtondôbə Zambá woe a yi kəle ńnə̄m wóe ai éví mvɔŋ bod dzóe, ḿból yə̄ nâ ó diŋ Ǹtondôbə Zambá woe ai ǹnə́m wóē ósə ai ǹsísīm wóē ósə, ḿból yə̄ nâ ó bi enyiŋ; 7Ǹtondôbə Zambá woe a yi kúb bíyɔg bísə̄ bí á mīńzízíŋ míé ai á bod bə́sə̄ yā bə́ ngátíbili wa. 8Waa wayi bǎd bɔ kíŋ Ǹtondôbə Zambá woe məwóg, ńdɔ̄ fə wǎyi kálā mə́mvéndé móé mə́sə̄ yā mābénde wa ámōs dī. 9Ǹtondôbə Zambá woe a yi bɔ̌ naa ó daŋ bǐ mvɔ̄m, á bísíé bísə wǎbɔ, mvɔ̌m á ńkug nyɔ́l woe, á bīyə́m bíe, á mə̄fúb móe, amú Ńtondôbə ǎ yi bǎd dǐŋ mvɔ̄m dzoe ḿból á ngádiŋ ényí běsōá, 10ḿból wayi vó­gólo kíŋ Ǹtondôbə Zambá woe, ó bāālā fə̄ mə́mvéndé móé ai mə́kə̄ŋ móé yā mə́ nə́ ńtilan é kálara məmvéndé nyɔ̄; ó dú­gân hḿ fə̄ ábə Ǹtondôbə Zambá woe ai ǹnə́m wóē ósə ai ǹsísīm wóē ósə. Owé, é mvéndé mātə́le wa aná nyī yǎlǒd kig ǹkóŋ ngul wóe; ya sə́ kig wa oyǎb; 12ya sə́ kig á bībás bí yób, nə́ ǒ ngakə dzó naa: “Zá ā yī bíā bɛ́d á yób ánā, á zu kwí ai dzɔ ábə̄ bíā, bǐ wog bǐ dzálā fə dzɔ á mim̀bɔán ?” Ya sə́ kig á máŋ á yād, nə́ ǒ ngakə fyáŋán dzō naa: “Zá ā ndāŋ bíā máŋ ánā, nə́ á zu kwí ai dzɔ̄ á bī nə́, bǐ wog abéndé bǐ dzálā fə dɔ́ á mim̀bɔán myáán ?” 14Owé ebúg e nə fɔ́ɔ́ babi babi ai wa, e nə ânyu dóe, e nə á ńnə̄m wóe, ású yə̄ nâ ó dzálā dzɔ́ á mim̀bɔán míe.» Tám yén ! Ma tə́le wa ámōs dí á māān mə́ zēn mə́bɛ̄: zěn enyiŋ ai zěn m̀bəŋ, zěn awú ai zěn abé. 16Ngə́ ō bɔ̄ mə̄mvéndé mə́ Ńtondôbə Zambá woe məwóg, émá yā mābénde wa ámōs dí, ngə́ wadiŋ Ǹtondôbə Zambá woe, o wulugu á məzěn móé, o nyiege məmvéndé móé ai mətum móé, wayi nyiŋ, ńdɔ̄ fə mvɔŋ dzóe yayi buluban, Ǹtondôbə Zambá woe a yi wa mâ á ńnǎm yā wazu nyiŋ aná vī, á wázu wóge ai wa. 17Vədá, ngə́ ńnə̄m wóe wáyāla m̀fág ḿfə́, ó ńtɔ̄á təge wóg, o dúgán kə́ walugu ai ásyē bəzambá bə̄fə́, 18makad mínā ámōs dī; myǎyi mǎn dzáŋ təge səlan, ńdɔ̄ fə myǎyǐ kig nyiŋ kɔ́m á é sí myāzu kə́ tɔbɔ á Yórdan á yād nyī. 19Malóe yób ai sí ámōs dī nâ bə́ bɔ̄ɔ̄lɔ̄ mínā, enyiŋ ai awú ḿbyā matə́lé mínā ósū, ǹtótōmaamaa ai biyɔg. Tɔ́bɔ́ hḿ ényiŋ ḿból yə̄ nâ wa ai mvɔŋ bod dzóe ésə mǐ nyiŋ. 20Mǐ diŋi Ǹtondôbə Zambá wāān, mǐ vógolo kíŋ dzīē, mǐ kádān nyé á nyɔ́l, amú éyə enyiŋ dzóe é nə́ étē, ai ayǎb məlú dóē yā é sí Ńtondôbə a ngákag běsōá Ábrahám, Ízag ai Yákɔb nâ a yi bɔ dzɔ́ və́. Ńdɔ Mósɛs a ngádúgân fə kɔ́bɔ ai Ísraɛ̂l ásə nyé nâ: “Ámōs yə aná mə nə okalǎ bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄: mangə́lə́ kig fə ai ngul yə̄ nâ mə tə́bə̄ á étīé dzáma, ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: “Wǎyǐ kig daŋ Yórdan !” 3Ǹtondôbə, Zambá woe, énye a yi wa tə́bə̄ ósú, a yi mǎn wé məyɔŋ ósū wóe, nə́ mínā mī wóge ai sí dzābá. Yosué énye ǎ yi mína tə́bə̄ ósū anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó. 4Ǹtondôbə a yi manǎ mə́yɔŋ má ai sí anə́ ḿból á ngábɔ Sihôn bân Og, miǹkúkúmá mí Amorít ai ńnam wábá: a ngáman myá tsam. 5Ǹtondôbə a yi mínā mɔ́ və́, mǐ bə̄lán ai mɔ́ anə́ ḿból mə̄ ngábéndē mínā, təge vaa təge bəde. 6Tómân nyɔ́l mǐ bɔ miǹkánga, tə myǎmbādā dzóm, tə myǎkɔn bɔ́ wɔ̄ŋ, amú Ńtondôbə, Zambá woe énye ǎ wulu ai wa: ǎ yǐ kig wa vóan ngə́ ádzogě kig wa.” 7Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngálóe Yosué nyé ai nyé á zāŋ Ísraɛ̂l étēde nâ: “Tómó nyɔ́l ó bɔ ǹkánga, amú wǎ wāyi nyî ai áyɔŋ dí á ńnam Ǹtondôbə a ngákan sɔŋ nə́ a yi və́ bēsīá, ńdɔ̄ á wǎ wāyi bɔ̌ naa bə́ bī wá. 8Ǹtondôbə énye ǎ wulu wa ósū, énye ǎ yi tɔbɔ ai wa ǎ yǐ kig wa vóan ngə́ á dzogě kig wa. Tə wa mbáda; tə wakɔn wɔ̌ŋ.” 9Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátil é mvéndé nyī, a və́ dzɔ́ bəfada, bɔ́n bə́ Lévǐ yā bə́ kadəgə bəgə éwɔ́lī ámvóé Ńtondôbə ai mvindí bǒd yā Ísraɛ̂l. 10Ńdɔ̄ Mósɛs a ngábénde bɔ́ nâ: “Á mvús mim̀bú zamgbál, ábōg bə́ ngátə́le ású Esuu byə́m, ábōg bibə̌m, 11éyɔŋ Ísraɛ̂l ásə ǎ kə yén ásū Ǹtondôbə Zambá woe, é vom yā á ngātɔ́b, wayi láŋ mvéndé tě, Ísraɛ̂l ásə a wógo. 12Kóán ǹnam, fam, biníngá, bɔ́ngɔ́, miǹtɔbɔ̌ yā mí tɔ̄á ábə wa, ḿból yə̄ nâ bə́ wóg, bə́ yə́gē fə mbádā Ńtondôbə Zambá wāān, ai nâ bə́ nyīe áfə bíbúg bísə̄ yā é Mvéndé nyī. É bɔ́n bábá yā bá bə́ kig dzɔ yəm bâyi wóg, bə́ yə́gē fə mbádā Ńtondôbə Zambá wāān, á mə̄lú mə́sə̄ yā myāyi nyiŋ é sí yǎ myākə wóge ai dzɔ́ á Yórdan á yād.” 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: « Abǒg áwú dóe á ngásúbu yǎ, lóége Yosué mǐ kə təbə́ êbə̌m bíkóán, ású yə̄ nâ mə̄ və̄ nyé mə̄béndé máma.» Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs bân Yosué bə́ ngázu tə́bə̄ á ébə̌m bikóán. 15Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyénə́ êbə̌m bíkóán, ándīé ńkúd, ándíé ńkúd á ngábə́ tə́lə̄ á ḿbɛ̄ ébə̌m. 16Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs nâ: “Ǒ ngazu yǎ kə́ wɔi ai běsōá, ńdɔ̄ hḿ áyɔŋ dí lâyi tə́bə á ngálugu bəzəzə̌ bəzambá yā ńnam báyi kə́ tɔbɔ, bâyi ma dzoge bə́ mān fə tsam ámvóé mə̄ ngátindi ai bɔ́. 17Amǒs tē óbēn, olún wáma wâyi bɔ́ yōŋ á nyɔ́l, mayi bɔ dzoge mə sɔlí fə̄ bɔ́ ásū dáma, abuí bə́bə̂ bə́ mam ai miǹdzǔg byáyi bɔ́ kúban á nyɔ́l, bə́ ngakɔ́bɔ amǒs tē nâ: “Ngə́ bə́bə̂ bə́ mam bá bákúban bíā á nyɔ́l ngǎ sə á ḿból Zāmbá wāān á sə̄ kig ai bíā ?” 18Mayi fɔ́ɔ́ sɔli ásū dáma amǒs tē, ású ábé ásə̄ bə́ ngābɔ̌ ai ńtɔ́bán bə́ ngātɔ̄b bəzambá bə̄fə́. 19Ńdɔ̄ hḿ tilán ású dáán é dzīá dzī, ó yə́gə́lə̄ dzɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ó fūdī dzɔ́ a mənyu mábá, nə́ é bɔ m̀bɔɔlɔ yǎ ā bɔɔlɔ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 20Amú mayi kə ai bɔ́ é sí yǎ mə̄ ngákan běsīá sɔŋ nə́ mayi bɔ́ və̄, é sí yǎ yāfúguzu ai mənyáŋ ai wé, bâyi dí bə́ dzyé, bə́ nganén, eyɔ̌ŋ tē bâyi vəŋan á bəzambá bə̄fə́ bə́ ngasyé bɔ̄, bə́ byandigi ma, bə́ mān tsam ámvóé dáma; 21hədá ǹnyie anə́ ábuí bə́bə̂ bə́ mam ai miǹdzǔg byáyī bɔ́ kúban á nyɔ́l, é dzīá dzī yâyi bɔ́ bɔɔlɔ, amú é mvɔŋ bod yâzu bɔ́ á mvús yǎyǐ kig dzɔ́ vóan. Amú mayəm m̀bəŋ m̀bəŋ míńtsōgán yā bə́ bə́bə́lán á mīńnə́m ámōs bēn dī ósúsúa bēn yə̄ nâ makə ai bɔ́ á ńnam mə ngákag bɔ́ mə kan sɔŋ.” 22Ńdɔ̄ Mósɛs a ngátil é dzīá dzī amǒs tē, ǎ ngáyə́gələ dzɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Ńdɔ Ǹtondôbə ngábénde Yosué mɔ́n Nun, nyé nâ: “Tómó nyɔ́l, ó bɔ̄ fə ǹkánga, amú wǎ wāyi kə ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńnam mə ngákan sóŋ nâ mayi bɔ́ və̄, ńdɔ̄ fə mǎyi tɔbɔ ai wa.” Éyɔŋ Mósɛs a ngáman til á kálara bíbúg yā é Mvéndé nyī, a kələ kwí á suga, 25Ńdɔ a ngábéndē bə́levít yā bə́ kadəgə bəgə éwɔ́li élad ámvóé Ńtondôbə nâ: “Nɔŋán kálara yǎ é Mvéndé nyī, mǐ bóē nyé á mgbág ewɔ́li Elad Ámvóé Ńtondôbə Zambá wāān. Á bɔ m̀bɔɔlɔ yǎ ā bɔɔlɔ mínā. Amú māyəm ábím ábǎn ai mə́lɔ́ ó nə̄, mǐ ngámán baan Ńtondôbə ábōg mə̄ ngə́lə́ və̄ə̄ ai mínā dí, mǐ ḿbɔ̌ dɔ̄ fóg fə́ á mvús awú dáma !” Kóán ma mvindí bod ésə̄ yā bibəgá byáán ai bəsaŋ bə́kálara báán, bə́ wog bíbúg bī ânyu dáma mə́ tə́lege yób ai sí nə́ bə́ bɔ̄ɔ̄lɔ̄ bɔ́. Amú mayəm nâ, á mvús awú dáma, myǎyi lígī myāfug ezəŋ, mǐ kódó é zēn mə̄ ngábéndē mínā, myǎyi tóban ai amalá ósū, ḿból mī ngābɔ̌ é mam mə́ nə́ ábē á mís mə́ Ǹtondôbə, mǐ tsâg nyé á ńnə́m ai mim̀bɔán yā mɔ́ máán.” Ńdɔ̄ hḿ Mósɛs a ngákɔ́bɔ̄ bíbúg yā é dzīá dzī a kələ kwí á məmaná á mə̄lɔ́ mə́ ékóán yā áyɔŋ Ísraɛ̂l ásə: “Yób á vógóló, mayi kɔ́bɔ, sí é vógólō bíbúg māyi dzó. 2Ayə́gə́lə́ dáma á sōége anə́ mvəŋ, bibúg byámā bí twé anə́ ébúa, anə́ ófob wâsoe á miǹtəgán bílɔ́g ai bikóá bí mvəŋ á óbud. 3Amú mayi lóē dzwé Ǹtondôbə, mína ngəmə́ŋán Zambá wāān. 4A nə Akóm, esíé dzíé é nə ǹtud, amú məzěn móé mə́sə̄ mə́ nə̄ tə́tə̄lə́, a nə Zambá afidí, təge ai ǹkɔ́d, a nə sósōó ai tə́tə̄lə́. 5Ébá yā á ngábyé təge ai atɔ́n bə́ ngáman bɔli bɔ́ bə́bēn, bə́ ńtɔ̄á ḿmīé bod ó nə́ miǹnǎl ai miǹkɔ́d. 6Yə é dzóm myādúgan Ǹtondôbə dzílī ? Ǎyɔŋ mə́kúd ai zəzə̌ bod dí. Sə ésīá wāān yǎ á ngábyé mínā, a komó mínā, a və́ə́ mína enyiŋ a ? 7Tsogó tə́ mə́lú yā á mvús, míḿbú yā ókōbá, sílígī ésōá á yə́gələ wa, mvindí bǒd yā áyɔŋ dóe é kad wa: 8eyɔŋ Mədaŋ Yóbo a ngákab məyɔŋ elíg, éyɔŋ a ngákab bɔ́n bə́ bod ngab ngab, a ngátsíg bəǹnyiě yā məyɔŋ ábím táŋ bɔ̄n bə́ Zāmbá bə́ ngábə́. 9Vədá ngab Ǹtondôbə e nə ayɔŋ díé, Yákɔb énye a ngábɔ ngab elíg dzīé. 10A ngátóban ai ayɔŋ díé á ńkōd ńnam, a ngákálā dɔ́ á məfan mə́ ózóm yā mə́ nə́ məsis, a ngáfólō dɔ́ a baala dɔ̄ anə́ ngɛl dís díé. 11Anə́ ḿból ndoe yanɔ́ni dumbá díé, á yāyali bɔ́n bóé á yób e yáí məfǎb móé é nɔŋɔ́ bɔ̄ e ḿbə̄gə́ bɔ̄ á məfǎb móé. 12Ǹtondôbə etám énye a ngáwúlu ai dɔ́, təge ai ńnə́ŋ zambá á ngábə́ ai nyé. Angábɔ̄ nâ á wūlū á miǹkǒl á yōb a ngádí wé yā ńkōm, ai m̀bɔ́n yā álɛ̌d ákɔ́g, 14mənyáŋ mə́ nyag ai mənyáŋ míńtómbá, ai məvóŋ bitɔŋ míńtómbá, bə́yóm miǹtómbá yā Bashân ai bikə́lá ai məvɔ́ŋ yā fɛ̄s óvə́ga, ású mə́nyú: məkǐ yā bizángándá bí wɔ̂n. Yeshurun a mǎn nén ǎ ngátsaŋada məkǒl. -o ngánén, o fibí, o ngáhə́m- ńdɔ a ngálúm é Zāmbá yǎ á ngānâ nyé mvús a sámálá Ńkōm, akodé díé. 16Ńdɔ a ngátíndī nyé naa á suŋ abán ai bədzín, bə́ bɔ̄ naa á wóg olún ai bə́bə̂ bə́ mam bə́ bɔɔg. 17Bə́ ngavə́ bəsátan yǎ bə́sə kig Zambá mə̄túnuŋa, bə́zambá yā bə́ ngábə́ kig bə́ yəmə, miǹkpámáŋ bəzambá yə angogé angogé, ébá bēsīá bá ndzí kig mbáda. 18Wavóan Ńkóm yā ó ngábonde wa, wátsǒg kīg fə é Zāmbá yǎ á ngábyé wā ! 19Ǹtondôbə a ngáyén dɔ́, ńdɔ̄ olún wóé ó ngátsam bəngɔn ai bəndómán bóé. 20Ńdɔ a ngádzó nâ: “Mayi bɔ́ sɔli ásū dáma, eyɔ̌ŋ te mǎyi yén ḿból báyi kə́ súgulan. Amú bə́ nə̄ ḿmié bǒd yā ó nə́ ndámān, é bɔ́n bá sə́ kig dzǎm bi áfidí ai bɔ́. 21Bə́ ngánɔŋ anə́ évəgan ai ǹlúman wama é dzóm é sə́ kig Zambá, bə́ bɔ̄ nə̄ mə́ wog olún ai bəzəzə bə́ byə́m. Ńdɔ̄ hḿ maa mǎyi bɔ̌ naa bə́ bɔ abán ai é bod bə́ sə́ kig bod, mayi bɔ́ ndə́gələ ai áyɔŋ bíkúl á nə́ dzə́dzāá. 22Owé, ndóan e káb yǎ mā á mīmbóg mí dzwé, yayi dígi a kələ kwí á bīdɔ́g yā tolendǒŋ, yayi dígī sí ai bibumá yā étēde e dígí ányǔ miǹkǒl. Mayi bɔ́ kúb bə̄bə̂ bə́ mam á nyɔ́l, mayi bɔ́ lúm məkɔ̌ŋ. Mayi bəlan ai məngunda mə́ zie anə́ bikpəlé, tsíd məkǐ ai sugu bikumú anə́ ńsu, mayi lóm bibibigan bí tsíd ábə̄ bɔ́, ai ǹsu é byə́m bísə̄ byádudu məbum. 25Ḿfág yǎ ńsəŋ, okəŋ bítá wáyi dzáā bə̄ndómán bábán, á ndá étē wáyi bɔ̌ və wɔ̌ŋ; ndómán mod ai ǹtúd ngɔn miníngá báyi tə́bə̄ hə etíé dzīdzīá, ǹkə́ŋə́lé mɔ́n yā ó ngə́lə́ ó nyáŋa, ǹnǒm mǒd yā ó yombo yǎ á tɔ̄ɔ̄ŋ, byâyi wú dzam də́dā. Mə ngádzó naa mayi bɔ́ mǎn kɔɔdɔ, bə́ ńtɔ̄á anə́ ḿbúlúg, mayi bɔ̌ naa dzwé dábán á dzaŋ á zāŋ bod, ngə́ mə́ bɔ tə mbádā naa miǹzízíŋ myábá mí zā bɔ̄ ńtótóg, nə́ mə́ wog olún. Tə miǹzízíŋ myábá myâvus, nə́ bə́ ngadzɔ́ nâ: “Ngul dzǎn yadɔ. Ǹtondôbə ǎ bə̄lə́ kig ngab ziŋ étēde !” Amú bə́ nə̄ áyɔŋ á nə́ ǹtsogán étun təge ai m̀fǎŋ fəg. Ngə́ bə́ bə̄lə́ fəg, ngə́ bâyi túlan, bə́ ngayəm é dzam lázū bɔ́ ósū. Éyə mod m̀bɔ́g á nə̄ dzǎm túlī ákuda bod âfan yá, bod bə́bɛ̄ bə́ nə dzǎm tsídǎn bakúda awômo yá, sə nâ Ǹkóm wábá ó kuán ai bɔ́ ai nâ Ǹtondôbə ǎ dzōgé bɔ̄ ? 31Vədá ǹkóm míńzízíŋ myáán ó sə́ kig anə́ Ńkōm wāān, sə̌ kig miǹzízíŋ myáán éḿyā myáyi kogolan ású dáán. Amú átín wɔ̂n dábán lásɔ̄ á Sodóma á mə̄fúb yā Gomóra, bizángándá bí wɔ̂n byábán bí nə́ bíbūmá bí ńsu, bibumá míńdíg myábá bí nə́ ayol. Wɔ̂n wabá á nə ǹsu nyóé, m̀bə̂ ǹsu mə́tólóg mə́ ókóm. Vədá, nyé á sə́ mā anə́ átabí a ? Ngǎ á fɛdə́ á mə̄ndá mə́ ákúmá mámā étēde ? 35Mǎmēn mākǔn, mǎ fə mayân, éyɔŋ akǒl dábán láyi sende. Amú ámǒs ámalá dábán á ńtɔa yǎ babi, ngaagá dzābá ē ngazu yǎ ávōl; Amú Ńtondôbə a yi tsíg ǹtól áyɔŋ díé, a yi wóg bəbɔ bísíé bóé éngɔ̄ngɔ́l, amú ā yi yén naa ngul dzabá ē man yǎ, təgě fə ai é mod a lígi tɔ olɔ̌ tɔ ǹtí. Eyɔ̌ŋ tē ǎ yi dzɔ́ nâ: “Bəzambá bábá bə́ nə̄ vé ? É ndá kɔ̄a bə́ ngákə sɔbɔ étēde ? Ébá yā bə́ dzâ məvɔ́ŋ yā mə̄túnuŋa mábá, bə́ nyâ wɔ̂n yǎ ésoe məyɔg dzábá ? Bə́ kódógō hḿ á sí bə́ zū mína vɔ́li, bə́ bɔ̄ fə mínā ekə m̀bíl yā myākə sɔbɔ étēde. Ndɔ̄ hḿ yəmán étətəg nyɔ́ naa, və ma, mǎ mə̄ nə́ Zambá, m̀fə́ á sə́ kig. Mǎ māwé, mǎ fə mavə́ ényiŋ, mǎ mābáli, mǎ fə mǎlɛdə avə́ŋ -təge ai é mod a nə́ dzǎm kode dzóm á wɔ́ wáma. Owé, mabə́dē wɔ́ wámā á yób ma nâ: “Sɔŋ hə anə́ māmēn mə və̌ á kɔ́m yǎ kɔ́m!” Éyɔŋ mǎyi mǎn dzəb nyámálá bitá wama, mayi kaman ai sósōó, mayi dúgân míńzīzíŋ myáma, mayi dúgan ébá básíŋ mā zíŋ dzābán. Mayi yoe bílâ byáma ai məkǐ, okəŋ bítá wámā wâyi dzyé ai ǹtsígán bod, ai məkǐ mə́ é bod bábáli, ai émá míńkóm, ai miǹló bə́dzóē yā mīńzízíŋ myáma. Ǎ məyɔŋ tǎn fǔfulu ai ayɔŋ díé, amú ā yi kǔn məkǐ bəbɔ bísíé bóé, a yi dúgân míńzízíŋ míé zíŋ dzābá, a yi yân ai é bod básíŋ nyé a mǎn fúbū sí dzīé ai ayɔŋ díé." Ńdɔ̄ Mósɛs a ngásɔ́ ai Yosué, mɔ́n Nun, ǎ ngakɔ́bɔ̄ bíbúg bísə̄ yā é dzīá dzī á mís mə́ áyɔŋ díé. Éyɔŋ Mósɛs a ngáman kɔ́bɔ̄ bíbúg bísə̄ bí á mís mə́ Ísraɛ̂l ásə, ńdɔ a dzó ai bɔ́ nâ: "Tóán vógolo bíbúg bísə̄ bí, manɔŋ byá wúsinɛd ámōs dī mǐ béndege byá bɔ́n báán naa bə́ nyiŋ anə́ mə́mvéndé mā makɔ́bɔ. É sə́ kig évwé ńkɔ́bɔ ású dáán, é nə fɔ́ɔ́ ényiŋ dzáán, ńdzɔ̄ yáyi bɔ̌ naa mǐ bi enyiŋ ayǎb é sí myākə nɔŋ á Yórdan á yād nyī." Ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngádzó ai Mósɛs ámǒs tē óbēn naa: "Bɛ́də́ ǹkǒl yā Nebo, á ńkǒl yā miǹkǒl yā Avarim á sí Moab, Yeríko a tɔá wá ósū, ó yén sí yǎ Kanǎŋ, yǎ māvə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ é wóge ai bɔ́. Ó wu á ńkǒl yā wayi bɛ́d, ó kə kɔ́b bod bóe anə́ mǎnyɔ̄ŋ Áron yǎ á ngāwú á ńkǒl Hor a kə́ kɔ́b bod bóé. Ású myā ndzí kig ma yə́bə á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á mə̄ndím yā Meríba yǎ Kades, á ńkōd ńnǎm yā Sîn, amú myā ndzí kig lə́dē naa mə nə m̀fúfúb á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Asú tē éńdɔ wǎyi yén ńnǎm tē və oyǎb, wǎyǐ kig nyían á ńnam mavə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ví." Ǹtótōmaamaa yǎ Mósɛs mod Zambá á ngāvə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ósúsúa awú díé. 2Nyé nâ: “Ǹtondôbə a ngásɔ́ á Sínai, a ngátə́bə̄ á Séîr ná a zu ábə ma, a ngáfyɛ a kódógó á ńkǒl Parân, a ngásɔ́ ású dábán, a ngásɔ́, a tíege á Meríba yǎ Kades, a tádigi á zə̄zǎŋ a kələ kwí á Miǹkǒl. 3Owé, wa yǎ ó ngádiŋ bətará, mim̀fúfúb mí bod mísə mí nə̄ á mɔ́ móe, bə́ ngákúd wa məbɔ́ŋ á sí bə́ mbádaga mim̀bíl á mə̄zěn ō lə́dege bɔ́, 4Mósɛs a ngábéndé bíā Mvénde, ǹkunda Yákɔb wânɔŋ ngab elíg dzīé. 5A ngátə́lə ǹkúkúmá á Yeshurun, éyɔŋ miǹló mí ayɔŋ díé mí ngátógan, éyɔŋ bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l bí ngátóban. 6Rúben á nyíŋí, a bə́ wū, bân bǒd yā ńkunda wóé bə́ nyiŋí. 7Ḿfág Yúda nyé nâ: Ǎ Ńtondôbə, vógólō kíŋ Yúda, ó dúgán kə ai nyé á bod bóé, mɔ́ móé mə́ kálágā nyé, zǎ nyé vɔ́li á mīńzízíŋ míé. 8Ḿfág Lévi, nyé nâ: Váá Lévi Tumin ai Urim bóé, é mod wǎmēn ó ngávə́ maa, ényɔ́, ó ngábóbolo á Masa, o wógó olún ai nyé á mə̄ndím yā Meríba. 9Ényɔ́ á ngádzó ai ésīá bân nyiá naa, ma ndzí kig bɔ́ yén, nyé ai bəbə́nyāŋ naa, mǎyə̌m kīg fə̄ mínā, ǎ yə̌m kīg fə̄ bɔ́n bóé, owé, bə́ ngákála bibúg bíe, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngákála elad dzóe. 10Báyə́gələ Yákɔb mətum móe, ai Ísraɛ̂l məmvéndé móe, bâyi lə́dē məsan á mīm̀bóg mí dzwé míe, bə́ bə́dé mə́túnuŋa bádígi álatâr woe. 11Ǎ Ńtondôbə, fúbúgū byə́m bíé, yə́bə́gə esíé yā mɔ́ móé, búgú mīńzízíŋ míé mīḿbâga mí mvús, ébá básíŋ nyē nə́ tə bâbad tə́bə. 12Ḿfág Bényamín nyé nâ: Ǹdindíŋ Ńtondôbə ó bɔ̂ á myə̄ə̄ŋ á mgbág dzīē, ényɔ́ yǎ á nə̄ á mīńkúd étē a kálā nyé ámǒs ósə, akom etɔa á zāŋ miǹkǒl míé. Ḿfág Yósəb nyé nâ: Ǹtondôbə a ngáfúbū sí dzīé. Énye a wóge ai m̀bəmbə ofob yǎ ā sɔ́ á yób ai á édɔ̄g ébé á sī. 14Míḿbəmbə mí byə́m mísə̄ yā ńlō dzóbo ǎ bɔ̄ nâ bí naŋ, míḿbəmbə mí byə́m mísə̄ myáfái á ngɔn ésə, 15míḿbəmbə mí byə́m myáwúm á miǹkǒl mí kōbá ai á miǹkǒl mí kɔ́m. 16ai míḿbəmbə bífáī yā byádzyé ńnam á túd ai bibumá bísə̄ yā mān áfan: bísə̄ bí bɔ́dígī Yósəb ǹtóm ńkúkúmá, nyé yǎ bə́ ngáfúbū á zāŋ bəbə́nyāŋ. 17A nə etɔŋ ńtól ńnóm nyag, olugú ai nyé, tɔ́ŋ dzīé é nə tɔ́ŋ nyād, a yí bímī məyɔŋ ai dzɔ a kələ kwí á mə̄kúg mə́ sí. Éyə miǹkunda mí Éfraím mí nə́ nálā, éyə bakúdā bə́ Manasé bə́ nə́ nálā. 18Ḿfág Zabulón nyé nâ: Tǎg ǎ Zabulón, á mulu móe, ai wa Ísakâr á bibə̌m bíe étēde. 19Bábāndi məyɔŋ á miǹkǒl mâzu lugu Ńtondôbə, mə́ vâ mətúnuŋa mə́ sósōó, amú bâdudu ábə̄ bɔ́ ákūmá yā máŋ ai édí yā á sɔ̄lɔ́ á ńsə̄ləg étē. 20Ḿfág Gad, nyé nâ: Mvɔ̌m é bɔ̄ɔ̄g ai ényɔ́ á nénē Gad ! Gad a bɔ̂ anə́ ńgāl émgbə́m, a nyab enam ngə́ ǹló é tsíd ā ndəm bi. 21A ngátɔ́b é ngab miǹtól mí byə́m míé, ńdɔ a ngáyén naa ngab ǹkúkúmá yawóge ai nyé, a sɔ́ anə́ ńkúkúmá áyɔŋ, a mǎn dzálā sósōó Ǹtondôbə, ai məbéndé móé ású Ísraɛ̂l. 22Ḿfág Dan nyé nâ: Dan a nə etɔŋ émgbə́m yā yáyógobo ósū, a tádigi á Bashân. Ḿfág Neftalí nyé nâ: Neftalí ǹdzyéán ai mvam, ai ǹtótōmaamaa Ǹtondôbə. Máŋ ai ǹtólē dzób byáwōge ai nyé. Ḿfág Asher nyé nâ: Mvɔ̌m é bɔ̄ɔ̄g ai Asher á zāŋ bə́sə, á bɔ̄ɔ̄g ḿvɔ́mvɔ̄mɔ á zāŋ bəbə́nyāŋ bóé, akǒl díé á tə́bə̄ á ḿbɔ́n. 25Bifɛdəga míḿbɛ́ míe bí bɔ̄ɔ̄g bikie ai enún, wayi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ á táŋ məlú mə́ enyiŋ móe. Zá á nə̄ fulan ai Zambá, nyé yǎ ā zu wa ka, Yeshurun, a yə́lə á bībás bí yób ai á mīńkúd étē ai mod ngul woé. Zambá yǎ ókōbá á nə asɔbɔ́, á sí mū, énye a nə́ é wɔ́ wásyé kɔ́m ésə; a tsídan wa miǹzízíŋ ósū. Énye a dzó nâ: Dzáágā myá. Ísraɛ̂l a tɔá á mvɔ̄í, etam Yákɔb é tə́lə̄ á ḿfə̄ŋ, ású ǹnam óvug ai wɔ̂n, yób bēn lánɔ̂ eyɔ̌n étēde. Mvɔ̌m ai wa ǎ Ísraɛ̂l ! Zá á nə̄ anə́ wā ? Ayɔ̌ŋ bəzingí ! Ábə Ǹtondôbə ńgɔ eběn dzóē é nə́ édzí yákaman ai wǎ ai ókəŋ bítá yā wábɔ nǎ ó dɔ. Miǹzízíŋ míe myâyi yǐ naa myábɔlɔ wa, á kə́ kwí wayi bɔ́ wulu á yób. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Mósɛs a ngákódō á ḿbōmbō sí yā Moab, a bɛ́də́ á ńkǒl Nebo, óbobǒn ńkǒl ḿfág wábəbə á Yēríko. Ǹtondôbə a mǎn nye lə́də̄ ńnam Galaad ósə a kələ kwí á Dan, 2Neftalí ásə, ǹnam Éfraím ai Manasé, ǹnam Yúda ósə a kələ kwí á mán ḿfág yā ḿbɔ̄ ńgāl, 3ai ḿfág wásigi á Négev á ńkiɛ̌, ai mod m̀bómbō sí yǎ Yēríko yǎ á nə̄ dzāl mə́lén, a kələ fɔ́ɔ́ kwí á Tsoar. 4Ǹtondôbə nyé ai nyé naa: “Ńnam nyú ńgɔ̄ hḿ mə̄ ngákani sɔŋ nə́ mayi və́ Ábrahám, Ízag ai Yákɔb, éyɔŋ mə dzô nâ: Mayi və́ mvɔŋ bod dzoe é sí nyī. Mə hə́ yī nə́ ó yen wá ai mís, hədá wǎyǐ kig kwí wē. 5Ńdɔ̄ Mósɛs, etúgā Ńtondôbə a ngáwú hālá á ńnǎm Moab ḿból Ńtondôbə a ngátsíg. 6Ńdɔ̄ a[1] ngádzəb nyé á ndoŋ á sí, á ńnǎm Moab, ḿfág wákə̄ á Bet Péor. Mod ǎ yəyəm é vóm sɔŋ dzié é nə̄, a zaa kwí ámōs dī. 7Éyɔŋ Mósɛs a wúag, hála a ńtɔa yǎ ókalǎ bisəb ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄: mís móé təge təg, məsǒŋ təge nyé sə́g ânyu. 8Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyón Mósɛs məlú mə̄wóm mə́lɛ́, á ńnǎm Moab; á mvús hālá, ńdɔ̄ bázu vǎ məyəb; 9Yosué, ndómán Nun, a ngáman dzyé ai ǹsísīm fəg amú Mósɛs a ngábəde nyé mɔ́. 10Profɛ́d ḿfə̄ ā bə́ kig kwí á Ísraɛ̂l a vəgan ai Mósɛs yǎ Ńtondôbə a ngáyəm ásū, 11tɔ ású məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam bísə Ǹtondôbə a ngálóm nyē nə́ á kə bɔ̌ Farawóŋ, ai bod bóé bə́sə ai ǹnam wóé ósə, Égîptɛn, 12Mósɛs te a ngábə́ syê ai mod ngul yǎ wɔ́ wóé ai fím ésə á mís mə́ Ísraɛ̂l ásə. [1] Zambá émēn ńnye a ngayəan dzəb Mósɛs, evɔziŋ asú tē ńdɔ mod ǎ yə̌m kig é vóm sɔŋ Mósɛs e nə́ a zaag kwí ámōs yə aná . Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, á wú Mósɛs, etúgā Ńtondôbə, a ngáwú, ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Yosué, mɔ́n Nun, ǹka Mósɛs, nâ: "Mósɛs, etúgā dzáma, é wú ya, ású tē, kódógō á sí ó daŋ é Yórdan nyɔ́, wǎmēn ai áyɔŋ ásə̄ dí ó kə̄ é sí māmēn māzū bɔ́ və́, á bə́ nə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 3É vóm ósə ebógā məbɔ máán yáyi lígi, mayi mínā wá və̄, anə́ ḿból mə̄ ngákad Mósɛs. 4A tíege á ńkōd ńnam ai á Libáŋ a kələ kwí á mod oswé, oswé Éfrāta –ǹgúmā ńnǎm bə Hitít ósə- a kələ̌ fə kwí á Máŋ mə̄ńnén, á mə̄yímbī mə́ ńló dzóbo, ńnam wáyi wóge ai mínā vílī. 5Təge ai é mod ǎ yi wa tə́bə̄ ósū á mə̄lú mə́sə̄ yā ényiŋ dzóe: anə́ mə̄ ngábə́ ai Mósɛs éyə̄ fə mǎyi tɔbɔ ai wa nálā mǎyǐ kig wa dzə́man ngə́ álīg kig wa. 6Bɔ̌ ńkānga ai ewólo, amú wǎ wāyi bɔ̌ naa áyɔŋ dí á wóge ai é sí mə̄ ngákan bēsīá sɔŋ nə́ mayi bɔ́ və̄. 7Hədá o tɔbɔgɔ ǹkánga abuí ai ewólo, nə́ ó kálā nə́ ó wūlū á zēn mvéndé ésə mə ngávə́ étúgā dzámā Mósɛs. Tə wasâla dzɔ̌ tɔ á ḿbɔ̄ ńnōmo tɔ á ḿbɔ̄ ńgāla, ású yə̄ nâ ó būgúbán á mam móē mə́sə. 8É kálara mvéndé nyɔ̄ á tɔbɔgɔ kɔ́m ésə̄ á bīyé bí ányu bíe: o bindigi nyé tɔ ai alú tɔ ai amǒs nə́ ó kálā nâ ó dzálā é dzóm ésə̄ é nə́ ńtilán étēde. Abǒg tē hḿ wāyi tóban ai mvɔ̌m á mam móe, ǒ ngábugubǎn fə. 9Ngǎ mə̄ ngábénde wa nâ ó bɔ ǹkánga ai ngul. Tə ǹnə́m wâkud wa ai wɔ̌ŋ, amú Ńtondôbə Zambá woe a nə ai wa á məzěn móe mə́sə." Ńdɔ̄ hḿ Yosué á ngāvə́ bəsaŋ bə́ kálarǎ yā áyɔŋ ábéndé dī nâ: "Lodán á zāŋ miǹkán, mǐ béndege ayɔŋ nâ: “Komə́zán bikaí, amú mə̄lú ánā mə́lɛ́, myǎyi daŋ é Yórdan nyɔ́, nə́ mǐ kə nɔŋ é sí yǎ Ńtondôbə Zambá wāān á ngákag nâ myǎyi wóge ai dzɔ̌. " 12Ńdɔ̄ fə Yosué á ngākɔ́bɔ ai bə Rúbenít, ai bə Gadít ai etun ébəgá Manasé nâ: "Dúgán tsog ábéndé Mósɛs, etúgā Ńtondôbə, a ngábéndē mínā: Ǹtondôbə, Zambá wāān, a və́ mína awɔí, a və́ fə mínā é sí nyī. 14Biníngá báán ai bəndie báán ai miǹkunda bíyə́m myáán mí nə dzǎm lígi á é sí Mósɛs a ngávə́ mínā á Yórdan á yād. Ḿfág wáán, mína bod bítá bə́sə, myǎyi tə́bə̄ bə̄bə́nyɔ̄ŋ mīńsambá bítá ósū, mī ngávɔ́li bɔ́, a kələ kwí anə́ Ńtondôbə ǎ yi və́ bə̄bə́nyɔ̄ŋ áwɔí anə́ mínā bə́bēn, ábōg yā bɔ̂ bə́ nɔŋ yǎ é sí Ńtondôbə Zambá wāān ā və́ bɔ̄. Abǒg tē hḿ mī ńtɔ̄á dzǎm dúgan á é sí yāwóge ai mína, mǐ nɔŋɔ́ dzɔ̄, ényí Mósɛs etúgā Ńtondôbə a ngávə́ mínā á Yórdan á yād, a mə̄tólē mə́ dzób.” 16Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngáyalan Yosué nâ: “Byǎyi bɔ é dzóm ésə wabéndē bíā, ńdɔ̄ fə byǎyi kə ḿfág ósə walóm bíā. 17Ḿból bī ngábɔ̄ Mósɛs məwóg á mam mə́sə, éyə fɔ́ɔ́ fə byǎyi wa bɔ̌ mə̄wóg nālá dzam də́dā. Byǎtām hə nâ Ǹtondôbə Zambá woe nyě ā tɔ̄bɔ́ ai wǎ anə́ ḿból á ngābə́ tɔá ai Mósɛs. 18É mod ósə ǎ byandi anyu dóe, təge vógolo ńkɔ́bɔ̄ wóe, é dzam ásə wabénde nyé, ényɔ́lɔ tě a yəan ai awú ! Ḿfág wóe, bɔ̌ ńkānga ai ngul.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yosué, mɔ́n Nun, a ngálóm bod bə́bɛ̄ á məsoé, bə́ tíege á Sitim nyé nâ: “Kaŋán myǎfəb sí ai Yeríko.” Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngákə, bə́ kə́ kwī á ndá miníngá ebamba, dzwé nâ Rahab, ńdɔ̄ bə́ ngábómbō válā. 2Ńdɔ̄ bə́ ngákad ǹkúkúmá yǎ Yēríko nâ: “Bod bəzǐŋ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ sūán hā álú dī nə́ bâzu báfə̄b ńnam.” 3Ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá yā Yēríko ó ngálóm bod ábə Rahab nə́ bə́ kə̄ nyé kǎd nâ: “É bod bə́ sɔ́ ábə wa, á bə́ nyíí á ndá dzóe, kúlígī bɔ́ átān, amú bə́ sɔ́ naa bâzu báfə̄b ńnam.” 4Hədá ńdɔ̄ miníngá á ngānɔŋ é bod bə́bɛ̄ bā, a sɔlí bɔ̄, nyé nâ: “Á nə̄ tóé naa é bod bá bə́ sɔ́ ábə ma, hədá mə hə́ yə̌m kig ḿfág básɔ́. 5Ábōg bə́ hə́ fɛd m̀bɛ́ yā tísɔn ai məsulí mə́ ngōgé, ńdɔ̄ bə́ mān kwí á ńsəŋ, ńdɔ mǎyə̌m kig é vóm bə́ kə. Tsídān bɔ́ ávōl, myǎyi bɔ́ kpaan á zēn.” 6Ńdɔ̄ nyé a ngábɔ̄ nâ bə́ bɛd á dâl á yób, ńdɔ a ngásɔ́li bɔ́ á miǹtəm bílé yā á ngākóan ású díé vālá. 7Ńdɔ bod bə́ ngákə̄ bátsídan bɔ́ ḿfág yǎ Yórdan, á məbǒŋ, ǹnyie anə́ é bod bə́ tsídigan bɔ́ bā bə́ ngáman kwí, ńdɔ̄ bə́ ngáfɛd m̀bɛ́. 8É bod bá bə́ ngə́lə təge bómbō á sí ńdɔ Rahab a ngábɛd ábə̄ bɔ́ á ndá yób, 9nyé ai bɔ́ nâ: “Mayəm nâ Ǹtondôbə énye a və́ mínā é sí nyī, ai nâ mǐ nə ekɔ wɔ̌ŋ ású dáán ai nâ bod bə́sə̄ yā ńnam ví bámbāda asɔ́ dáán. 10Amú bī ngáwóg naa Ǹtondôbə a ngáman mínā hə́lē mə̄ndím yā máŋ bímvyál ósū, ábōg mǐ kwîg á Égîptɛn, ai é dzam mǐ ngábɔ miǹkúkúmá mí Ámorít míbɛ̄, á Yórdan á yād, Sihôn bân Og, yā mī ngákpe sɔ́. 11Á wóg bī ngáwóg dɔ́, ńdɔ məkǐ mə́ ngátsíg bíā á fyɛ́, təgě fə ai azombo á mís máán, amú Ńtondôbə, Zambá wāān, á nə Zambá tɔ á yób álī, tɔ á sí mū. 12Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī kanán ma dɔ́ sɔŋ ábə Ǹtondôbə nâ, ḿból maa mə̌ bɔ̄ mína m̀bəŋ myâ myǎyǐ fə bɔ ndá tará ḿbəŋ. Mǐ və̄ə̄ fə ma m̀fǎŋ ndə̌m yā étē nə́ myǎyi nyii tárā bân naná, ai bəndóm báma ai bəbə́dzāŋ báma ai é bod bə́sə̄ báwóge ai bɔ́, təge bɔ́ wé.” 14Ńdɔ bod bə́tē bə́ ngádzɔ́ ai nyé nâ: “Byǎyi búdan ai mínā, ngə́ ó bɔ̄ təge bía kúli á ngə́ə́ŋ, éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yī bía və́ é sí nyī, byǎyi syéan ai wǎ ai m̀bəmbə ǹnə́m ai mvam ésə.” 15Ńdɔ̄ hḿ á ngāsui bɔ́ á wúndi ai ǹkɔ̌l, amú ndá dzīē ē ngábə́ é tsâ ai m̀fǐm yā óngōla yǎ tísɔn, nyémēn nyé á tɔbɔgɔ óngōla étēde. 16Nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán á miǹkǒl álī, é bod bátsídan mínā bə̄ zā tóbán ai mínā. Mǐ sɔ̄bɔ̄ wé, mə́lū mə́lɛ́, a kələ kwí anə́ é bod bátsídan mínā báyi mǎn sob; abǒg tē mǐ zu kə ai dulu dáán ósu.” 17Ńdɔ bod bə́tē bə́ ngádzɔ́ ai nyé nâ: “Éyə̄ hḿ byāyi kpân mə́tīŋ bī hə́ líg wā ná: 18ǹnyie anə́ byāyi suan á ńnam eyɔ̌ŋ te wǎyi tindi évə̄lə́ ńkǒl dzī á é wúndi o hə́ sui bíā, o mǎn kóan á ndá dzóe étēde: ésōá bân nyoá, bəndóm bóe ai ndá bod dzóe ésə. 19É mod ósə ǎ yi kwí á ḿbɛ̄ yā ndá dzóe nə́ a kə á ńsəŋ, məkǐ móé mâyi yón á ńlō wóé nyémēn, təge ai bidzó biziŋ ábə̄ bíā; hədá ényɔ́ ósə ā lígí á tɔá á ndá étēde ai wa, məkǐ móé mâyi bía yón á ńlō, ngə́ bə́ nāmbá nyé ai mɔ́. 20Hədá hḿ ngə́ waa o kúlí bíā, bǐ ńtɔ̄á təgě fə ai bidzó biziŋ ású mə̄tīŋ ó ngábɔ̄ nâ bǐ líg.” 21Ńdɔ a ngáyalan bɔ́ nâ: “Á bɔ̄ɔ̄g fɔ̄ɔ̄ anə́ myādzó !” Ńdɔ a ngásoe bɔ́, bə́ kə́ə́. Ńdɔ a ngátindi evə́lə̄ ńkǒl á wúndi. 22Bə́ tíé fɔ̄ɔ̄ ai dulu, bə́ ngakə á miǹkǒl á yōb. Bə́ bómbó wē mə̄lú mə́lɛ́, a kələ kwí anə́ é bod bə́ tsídigan bɔ́ bə́ ngáman sob. Bə́ ngádzə́ŋ bɔ̄ ai zěn ésə təge bɔ́ yén. Ńdɔ̄ é bod bə́bɛ̄ bā bə́ ngádúgan sus á ńkǒl á sī bə́ dāŋá, bə́ kə́ kwí ábə Yosué, mɔ́n Nun, bə́ mān nyē tíē ndɔ̄ŋ é mam bə́ ngátóban ai mɔ́. Bɔ́ ai Yosué nâ: “Ǹtondôbə a və́ yǎ bíā é sí nyī á mɔ́, ńdɔ̄ áfə bod bə́sə̄ yā étē bə́ ngakɔn yǎ bía wɔ̌ŋ.” Ńdɔ Yosué á ngākódō á sí ai ǹdib kídí a tíé á Sitim ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, ńdɔ̄ bə́ ngákə kwí á Yórdan, bə́ bómbó hālá ósúsúa yə̄ nâ bâdaŋ á yād. 2Á mvús məlú mə́lɛ́, bəsaŋ bə́kálara bə́ ngálodan á mīńkán, 3bâkə báyēdan ayɔŋ ábéndé dī nâ: éyɔŋ myǎyi yén bə́fada bə́ Lévi, bə́ bə̄gə́ Ézimbi Ámvóé Ńtondôbə Zambá wāān, mǐ kódogo é vóm mī nə́, mǐ ngákə myǎtoŋ bɔ́, 4ḿból yə̄ nâ mǐ yəm é zēn myāyəan kî, amú myā bə́ yǎ kig kíī zēn tě éyɔŋ efə́. Hədá, á zāŋ Ezímbí Ámvóé ai mínā, mǐ lígi afóla dzǎm bɔ̌ ńgūmā kílə́méra.” 5Yosué nyé ai ǹnam nâ: “Bɔán esob nyɔ́l, amú ókídí yā yób Ǹtondôbə a yi kúlī biyə̌ŋ bí mam á zāŋ dzāān.” 6Ńdɔ̄ fə Yosué á ngādzó ai bəfada nâ: “Nɔŋán Ezímbí Ámvóé, mǐ tə́bə ǹnam ósū.” Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ Ezímbi Ámvóé, bə́ tə́bə́ ńnam ósū. 7Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yosué nâ: « Ámōs dī mayi tádī naa mavə́ wa olugú á mís mə́ áyɔŋ Ísraɛ̂l ásə, nə́ bə́ yəm nâ mə nə ai wa, ḿból fə mə ngábə́ ai Mósɛs. 8Wayi kǎd bə́fada bə́ bə̄gə́ Árka Amvóé naa: Éyɔŋ myǎyi kwí á ńtsāg Yórdan mǐ tə́bəgə á Yórdan étē. 9Yosué nyé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: «Bɔ́án anə́ myāsúbu, mǐ vógólo bibúg bí Ńtondôbə Zambá wāān. » 10Yosué nyé nâ: «Myǎzu yə̌m naa Ǹtondôbə Zambá yǎ á və̌ a nə ai mínā, éyɔŋ myǎyi yén anə́ ā kə a bwé á mís máán áyɔ̌ŋ bə Kaŋánéan ai bə Hitít, ai bə Hivít, ai bə Perizít, ai bə Girgashít, ai bə Amorít ai bə Yebuzít: 11Árka Amvóé Ǹtondôbə yǎ sí ésə, a yi mína tə́bə̄ ósū á Yórdan. 12A tádigi étɔ̄á dzī, tóbán bod awômo ai bə́bɛ̄ á bibəgá yā Ísraɛ̂l, anə́ ébəgá anə́ mod. Ńdɔ̄ á, éyɔŋ bə́fada bə́ bə̄gə́ Árka Amvóé Ǹtondôbə Zambá sí ésə̄ báyi tə́lē məkǒl á mə̄ndím mə́ Yórdan, məndím mâyi tsígī á zāŋ: émā yā óswé á ńkiɛ́ mə́ mān sigi á wɔ́ŋɔ́lɔ́: émā yā óswé ákoé mə́ tə́bə̄ anə́ ḿfim mə́kɔ́g.» 14Nâ, ńdɔ̄ hḿ ńnam ó ngákódō á sí nə́ bákə daŋ Yórdan, bə́fada bə́ ngábə́ bəgə́ Árka Amvóé, bə́ tə́lə̄ ósū. 15Ǹnyie fɔ́ɔ́ ánə̄ é bod bə́ ngábə̄ bəgə́ Árka bə́ ngákwí á Yórdan, éyɔŋ bə́fada bə́ ngábə́ bəgə́ Árka Amvóé bə́ ngátə́lə məkǒl á mə̄ndím, -Yórdan nyé a kad kúlu ndón ábǒg mə́kwé bídí-, 16ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ndím mə́sə̄ yā óswé ákoé, mə́ ngátə́bə anə́ ḿfim mə́kɔ́g, ḿfág tə́ yǎ édzə̂dzalá Ádam, babi ai Tsartân, mə́ndím mə̄vɔ́g mə́ siigi á máŋ mə́ Araba,-máŋ mə́ ńkǔ-, mɔ̂ mə́ kə́ə́ fɔ́ɔ́ á wɔ́ŋɔ́lɔ́: Ísraɛ̂l ǎ ngadaŋ á ńsǐ yād Yēríko. 17Bə́fada bə́ ngábə́ bəgə́ Árka Amvóé Ǹtondôbə, bə́ kə́ tə́bə bə́ yə́mə́ məkǒl á ńkōd, á zāŋ Yórdan, a kələ kwí anə́ ńnam ósə̄ ó ngáman daŋ á ébógā óswé Yórdan ńkōd ǹkód. Ǹnyie anə́ áyɔŋ ásə̄ á ngáman daŋ Yórdan, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzɔ́ ai Yosué naa: “Tóbán bod awômo ai bə́bɛ̄ âyɔŋ, anə́ ébəgá anə́ mod, 3Mǐ béndē bɔ́ naa: Nɔŋán məkɔ́g áwômo ai mə́bɛ̄ á zāŋ Yórdan há, é vóm bəfada bə́ ngátə́le məkǒl, mǐ daŋ ai mɔ́ ńsāmbá, mǐ bóē mɔ́ á sí é vóm myāyi bómbō álú dī.” 4Ńdɔ Yosué á ngālóē é bod awômo ai bə́bɛ̄ á ngātɔ́b á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, anə́ ébəgá, anə́ mod, 5Yosué nyé ai bɔ́ nâ: “Lodán árka Ǹtondôbə Zambá wāān ósū, a kələ kwí á zāŋ Yórdan étēde, mod ósə yǎ ábə̄ mína á bə̄de akɔ́g á étūl dzíé, ábím táŋ bibəgá yǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bí nə́, 6nálā tē ó bɔ ndəm á zāŋ dzāān, á ńtɔ̄á naa, okídí, á bɔ́n báán bə́ ńsīlí mínā nâ: “Mə́kɔ́g mā mə́ nə̄ dzé ?” 7Mǐ yālán bɔ̄ nâ: “Məndím mə́ Yórdan mə́ ngátsígī árka amvóé Ǹtondôbə ósū éyɔŋ ǎ daŋa Yórdan, ńdɔ məndím mə́ ngátsígi mə́kɔ́g mā mə́ nə̄ hḿ ndəm etsogo eyə̌ŋ dzám tē ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á ńnomó etɔá”. 8Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádzála məbéndé mə́ Yosué, bə́ ngánɔŋ məkɔ́g áwômo ai mə́bɛ̄ á Yórdan étēde, ábím táŋ bibəgá yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábə́ anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákad Yosué, ńdɔ̄ bə́ ngábəgə mɔ́ á ńsāmbá é vóm bə́ kələ bómbo, ńdɔ̄ bə́ ngáman mɔ́ bōē á sí válā. 9Ńdɔ̄ á Yosué á ngātə́le məkɔ́g áwômo ai mə́bɛ̄ á zāŋ Yórdan, é vóm bəfadǎ yā bə́ ngábə́ bəgə árka amvóé bə́ ngátə́le məkǒl mábán, məkɔ́g mə́tē mə́ ngə́lə̄ étēde a zaa kwí amǒs yə aná[1]. 10Bə́fada bə́ ngábə́ bəgə́ árka amvóé bə́ ngábə́ tə́lə tə́tə̄lə́ á zāŋ Yōrdan a kələ kwí anə́ ńnam ó ngáman dzála mə́béndé mə́sə Ǹtondôbə a ngávə́ Yosué -ḿból ósə̄ Mósɛs a ngábénde Yosué-, ayɔŋ á ngadaŋ á fɔ̄ɔ̄ óswē ávōl avól. 11Ǹnyie anə́ ayɔŋ á ngáman daŋ, ńdɔ̄ árka Ǹtondôbə a ngádaŋ, bəfada bə́ tə́lə ayɔŋ ósū. 12Bɔ́n bə́ Rúben ai bɔ́n bə́ Gad ai efas ébəgá Manasé bə́ ngátə́bə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ósū, á ékomo bitíé bítá anə́ ḿból Mósɛs a ngákad bɔ́. Dzǎm bɔ̌ bəbəgə̌ bikpa bakúda məwóm mə́nyi bə́ ngálod á mís mə́ Ńtondôbə, bə́ ńtɔ̄á á ngomozan bitá, a kələ kwí á édzəgəzə̌ yā Yēríko. 14Amǒs tē ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyə́m édzōē Yosué məkǒl á sí á mís mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, bə́ ngambádā nyé anə́ bə́ mbádaga Mósɛs á ńgūmā ényiŋ wóé ósə. 15Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yosué nâ: “Béndégē bə́fada bə́ bə̄gə́ árka amvóé nə̄ bə́ kódō á Yórdan.” 17Ńdɔ Yosué á ngábénde bəfada, nyé nâ: “Kódán ā Yórdan.” 18Ǹnyie anə́ bə́fadǎ yā bə́ ngábə́ bəgə́ árka amvóé Ǹtondôbə bə́ ngádúgan bɛ́d á kíníŋ Yōrdan ǹnyiě fə anə́ məkǒl mábá mə́ ngánamba ǹkód sí, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ndím mə́ Yórdan mə́ ngádúgan nɔŋ áfōlā dábán mə́ ngasigi anə́ mákad yǎ sɔ́ mâsigi á zāŋ miǹkom míé. 19Ngɔn osú é tɔá mə̄lú áwômo, ńdɔ ayɔŋ á ngákódō á Yórdan, a kə́ vūl mīńkán á Gilgal, á ńnyie Yeríko, ḿfág yā ńtólē dzób. 20Ńdɔ Yosué á ngātə́lē á Gilgal mə́kɔ́g áwômo ai mə́bɛ̄ yǎ bə́ ngátɔ̄ī á Yórdan. 21Ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “Okídí, éyɔŋ bɔ́n báán báyi sílī bēsīá naa: mə́kɔ́g mā mâtian yá ? 22Myǎyi timi bɔ́n báán naa: “É Yórdan nyɔ́, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádaŋ nyé mə̄kǒl mīńkód amú Ńtondôbə Zambá wāān á ngāhə́lē mína məndím mə́ Yórdan ósū, a kələ kwí anə́ mī ngáman daŋ, anə́ ḿból Ńtondôbə Zambá wāān á ngábɔ ású máŋ bímvyál yā á ngāhə́lē bíā ósú a kələ kwí anə́ bī ngáman daŋ, ḿból yə nâ məyɔŋ mə́sə̄ yā sí ndon mə́ yəm ábím ngul wɔ́ Ńtondôbə ó nə́ ai nâ mǐ kad nyé kɔ̌n wɔ̄ŋ məmǒs mə́sə.” [1] Evo ziŋ bəyəm bâyəm é vóm mə̄kɔ́g mə̄tē mə́ tə́lə́ ámōs dī . Abōg mīńkúkúmá bə Amorít mísə̄ yā mí ngábə́ tɔá á Yórdan á yād, á ńyīmbī dzób, ai míńkúkúmá mí Kanǎŋ mísə̄ yā mí ngábə́ tɔá á ńnaním máŋ mī ngáwóg naa Ǹtondôbə a ngáman hə́le bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l məndím mə́ Yórdan ósū, a kələ kwí anə́ bə́ ngáman daŋ, məkǐ mə́ tsígí fɔ̄ɔ̄ bɔ́ á fyɛ́, bə́ ngadzə́ŋ kám á mís mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 2Abǒg tē, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yosué nâ: “Manága kɔm ákəŋ ai mə́kɔ́g, ó dúgán mǎn kəle bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, ńdɔ Yosué á ngáman kom ákəŋ ai mə́kɔ́g, a dúgán mǎn kəle bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńkǒl Bisɔsɔl. 4É dzóm é ngábɔ̄ nâ Yosué á kə̄le bod é ngábə́ nâ: bəyóm fám bə́sə̄ yā bə́ sɔ̂ á Égîptɛn bə́ tɔ̄á ókala yā ábɔ̌ bītá, bə́sə̄ bə́ ngáman wú á zēn á ńkōd ńnam á mvús akwí yā Égîptɛn. 5É fám ésə̄ é ngátíē á Égîptɛn é ngábə́ ńkəlán, hədá é ngongo bod é ngázu byáli á zēn á ńkōd ńnam á mvús akwí yā Égîptɛn, ya ndzí kig kəleban, 6amú bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáwulu á ńkōd ńnam á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi a kələ kwí anə é ngongo bod ésə e ngátíē á Égîptɛn e tɔá ókalǎ yā ábɔ̌ bītá é ngaman wú ḿból bə́ ngábɔ Ǹtondôbə məlɔ́, təge vógolo kíŋ dzīé, ńdɔ Ǹtondôbə a ngákani sɔŋ nâ bɔ̂ bə́ ngāyén kig ai dís é sí á ngālíg bēsīá mətǐŋ naa a yi bɔ̄ və̄, é sí yāfúguzu ai mənyáŋ ai wé. 7Bɔ́n bábá ḿbɔ̄ a ngátə́lē á məyian mábá, ḿbɔ̄ hḿ Yosué á ngāman kəle. Bə́ ngábə́ kig miǹkəlebán, amú bá ndzí kig bɔ́ kəle á zēn. 8Ǹnyie anə́ bə́ ngáman hḿ kəle ńgūmā áyɔŋ nálā, ńdɔ̄ bə́ ngátâm tɔbɔ̌ hālá á mīńkán étēde, a kələ kwí anə́ bə́ ngáman lɛd. 9Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə ǎ zu dzɔ́ ai Yosué nâ: “Ámōs dí mə̌ vāā mína osɔ́n yā Égîptɛn á ńlō”, asú tē hḿ bə́ ngáyole vóm tē nâ Gilgal a zaa kwí ámōs yə̄ aná. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátɔbɔ á Gilgal, bə́ ngadzə́me abóg Páska, ámōs áwômo ai nyina, ngǒngōgóle, á ḿbōmbō sí babi ai Yeríko. 11É kídí lénde yə hálā, bə́ ngadí bibumá yā sí, bə́ dzâ bəḿbāŋálǎ yā bə́ sə́ kig sǎŋ ai ndə̌tə̄gá fón. 12Abǒg tē mána ǎ zu man, hálā bə́ ngadí yǎ bibumá yā sí; bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l təgě fə dí mána, bə́ ngadí hə məkwé yā ḿkpāmáŋ ḿbú á sí Kanǎŋ. Ḿból Yosué á ngābə́ tə́lə babi ai Yeríko, á tyé mís, a ńtála mod a tə́lə̄ nyé ósū, a bələ́ ńdzɔmbɔ ókə̌ŋ yā á ngātyé ábām, á mɔ́. Ńdɔ Yosué á ngásúbū babi nyé ai nyé nâ: “Yə o nə é ngām dzāān, yə o nə ǹzízíŋ wáán ?” 14Nyé nâ: “Kǒlōá ! Mə nə ǹdzóe ǹkán bítá Ńtondôbə, ńdɔ̄ hḿ mə̄ sɔ́ yā.” Yosué á lábán fɔ̄ɔ̄ ai məbɔ́ŋ, a lúí mvɔ̄m asú á sí, á ngalugu nyé, nyé nâ: “Dzé Ńtí wama a bénde etúgā dzíé ?” 15Ńdɔ ǹdzóe ǹkán bítá Ńtondôbə a ngáyalan Yosué naa: “Sɔ́dígi ngob dzóē á məkǒl, amú é vóm ó nə̄ vī ó nə m̀fúbán.” Ńdɔ̄ Yosué á ngābɔ̄ nálā. 6Anɔŋɔ́ lə́ Yēríko 1Bə́ ngáman fɛ̌d mīḿbɛ́ mísə̄ yā óngōla yǎ Yēríko á kpím, ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, təge ai akwíí, təge ai anyíí. 2Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu dzó ai Yosué nâ: “Bəbə́gə̄ ná: mazu wa və́ á mɔ́ Yeríko ai ǹkúkúmá wóé ai biwólo bí bod bíé. 3Mína bəbəgə̌ bikpa bə́sə myǎyi kilan tísɔn á nyɔ́l, anə́ ámǒs éyɔŋ dzyá, á táŋ məlú mə́saman. 4Bəfada zamgbál bâyi təbə́ árka amvóé ósū bə́ bə̄gə́ tɔ́ŋ zamgbál ósū árka. Ámōs zamgbála myǎyi kilan tísɔn á nyɔ́l, á táŋ biyɔŋ zamgbál, bəfada bə́ kəle bálɔ̄ŋ tɔ́ŋ. 5Ǹnyie anə́ tɔ́ŋ ǹnóm ńtómbá yāyi lɔ́ŋ, ǹnyie anə́ myǎyi wóg anə́ tɔ́ŋ yālɔ́ŋ, eyɔ̌ŋ te ayɔŋ ásə̄ láyi yédǎn mod ekíga bítá, m̀fǐm yā tísɔn ó dābádá á sí á nad, bod bə́ tíe ai mim̀bíl nə́ bâkə á mə̄lúman, mod ósə hə ósū wóé.” 6Ńdɔ Yosué, mɔ́n Nun, á ngālóe bəfada, nyé ai bɔ́ nâ: “Bə̌gán árka amvóé á bītúl, bəfada zamgbál bə́ tə́bə̄ árka Ǹtondôbə ósū, bə́ bə̄gə́ tɔ́ŋ bə́yóm míńtómbá zamgbál.” 7Ńdɔ̄ fə ǎ zu dzɔ́ ai ayɔŋ nâ: “Tíégán ai dulu mǐ kīlán tísɔn á nyɔ́l, bəzómlɔ̂ bə́ tə́bə̄ árka Ǹtondôbə ósū.” 8Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ fə̄ bə́ ngábɔ anə́ Yosué á ngābénde ayɔŋ. Bə́fada zamgbál yā bə́ ngábə́ bəgə́ tɔ́ŋ bə́yóm míńtómbá zamgbál bə́ tə́bə́ árka Ǹtondôbə ósū, bə́ ngalɔ́ŋ tɔ́ŋ, árka amvóé Ǹtondôbə a zaa a toŋ bɔ́ á mvús. 9Bəzómlɔ̂ bə́ tə́lə bə́fadǎ yā bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ ósū, bə̄fɛdə esámbá bɔ̂ bə́ zaa bátoŋ árka á mvús, ńtíé bə́ wulugu, tɔ́ŋ dzɔɔ e lɔ́ŋɔ hə ǹlɔ́ŋan. 10Yosué á ngābénde ayɔŋ nâ: “Eki mod təge lɔ́ŋ ékīgā, ngə́ á kɔ́bɔ̄ á yób, eki təge wóg fyág a kələ kwí ámōs māyi mína kǎd nâ: Lɔ́ŋán ékígá bítá ! Eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi lɔ́ŋ ékīgā bítá.” 11Ńdɔ hḿ á ngābɔ̄ nâ árka Ǹtondôbə á kīlán tīsɔn á nyɔ́l éyɔŋ dzyá, ńdɔ̄ bə́ ngáman dúgan á ńkān étēde, nə́ bâkə bómbō á sí. 12Kídí ē ngāyi lénde, Yosué á tə̄bə́ fɔ̄ɔ̄ á sí bəfada bɔ̂ bə́ nɔ̄ŋɔ́ fə̄ árka Ǹtondôbə. Bə́fada zamgbál yā bə́ ngábə́ bəgə́ tɔ́ŋ bə́yóm míńtómbá zamgbál bə́ wulugu árka Ǹtondôbə ósū, bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ ǹtíé ósə esámbá é wulugu, bəzómlɔ̂ bə́ tə̄lə̄ bɔ́ ósū, bəfɛdə esámbá bɔ̂ bə́ zaa bâtoŋ árka Ǹtondôbə á mvús, tɔ́ŋ dzɔɔ e nə hə ǹlɔ́ŋán. 14Ńdɔ̄ bə́ ngákilan tísɔn á nyɔ́l éyɔŋ dzyá ámōs bɛ̄ɛ, bə́ dúgán á ńkān étēde. Bə́ bɔ̄ɔ̄ fɔ̄ɔ̄ nālá á táŋ məlú mə́saman. 15Ámōs zamgbála, ńdɔ̄ bə́ ngákódō á sí ai ǹdib kídí bə́ kīlán tísɔn á nyɔ́l, biyɔŋ zamgbál, bə́ bɔɔ akyaí də́dā anə́ bísə̄ bivɔ́g. Hə ǹnyie anə́ ámǒs tē ńgɔ bə́ ngákilan tísɔn á nyɔ́l biyɔŋ zamgbál. 16Éyɔ̄ŋ zamgbála, ńdɔ bəfada bə́ ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ, Yosué nyé ai ayɔŋ nâ: “Lɔ́ŋán ekígá bítá, amú Ńtondôbə a və́ yǎ bíā tísɔn á mɔ́. 17Byǎyi dzɔ mǎn tsam ai é byə́m bísə̄ yā étēde amú e nə ewógē Ńtondôbə, hə ǹnyie anə́ Rahab, miníngá ebamba etám ai é bod bə́sə̄ bə́ tɔ̄á ai nyé á ndá dzīē ḿbɔ̄ bâyi nyiŋ, amú á ngāsɔ́li bə́fə́b bə́ ńnǎm yā bī ngálóm. 18Ḿfág wáán, mǐ kálaga ai é byə́m byáwóge ai Ǹtondôbə, amú myǎyi dudu ólāndā á mīńkán mí Ísraɛ̂l, mǐ sɔ́ɔ́ fə ai amalá étēde. 19Sílíba ásə ai mvɔ́d ésə ai é byə́m bísə bí nə́ énūn ngə́ ékie bí nə́ mənduga amú byáwóge ai Ǹtondôbə, byâyi kə á ndá akúmá dzīē.” 20Ńdɔ fɔ́ɔ́ áyɔŋ á ńgalɔ́ŋ ékīgá bítá, tɔ́ŋ ē lɔ̄ŋɔ́. Á wóg áyɔŋ á ngáwóg anə́ tɔ́ŋ yálɔ́ŋ, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngálɔ́ŋ ékīgá bítá ńnén, m̀fim tísɔn hə á fén, hə á kum ! Ayɔŋ á ngabɛ́d fɔ̄ɔ̄ á tísɔn, mod ósə hə ósū wē, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ tísɔn. Ńdɔ̄ bə́ ngáman ndáman é byə́m bísə̄ bí ngábə́ á tísɔn, tɔ fám, tɔ biníngá, tɔ miǹnǒm, bəyóm bə́ nyag, ai miǹtómbá, bǒzəle, bə́ mān byá saŋ ai fa bítá. Ńdɔ Yosué á ngādzó ai é bod bə́bɛ̄ bə́ ngákə fə́b ńnam nâ: “Nyíígán á ndá miníngá ebamba mǐ kúlī nyé á ńsəŋ fǔfulu ai bod bóé bə́sə, anə́ ḿból mī ngálíg nyé mətǐŋ.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄fə́b bə́ ngákə, bə́ kúlí Rahab á ńsəŋ ai ésīá ai nyiá ai bəndóm bóé, ai é bod bə́sə̄ bə́ wôge ai nyé bə́ kúlí fɔ̄ɔ̄ fə ebəgá dzíé ésə bə̄ sɔ̄lí bɔ̄ á ḿbəmbə vóm, á mgbág mīńkán mí Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ bə́ ngátum tísɔn ndóan ai é byə́m bísə̄ yā étē, səsalá hə sílíba, mvɔ́d, é byə́m bí ngábə́ énūn ai ékie ḿbyā bə́ ngāfudi á ndá ­akúmá Ńtondôbə. 25Ḿfág Rahab, miníngá ebamba ai ndá ésīá, ai é bod bə́sə̄ bə́ wôge ai nyé, ńdɔ Yosué á ngādzóge bɔ ényiŋ a ngálaŋan a tɔá á zāŋ Ísraɛ̂l a zaa kwí ámōs yə aná, amú á ngásɔ́li bə́fə́b bə́ ńnǎm yā Yosué á ngálóm naa bə́ kə fə́b Yēríko. Ńdɔ Yosué á ngākan sɔŋ, nyé nâ: “Amalá á mís mə́ Ńtondôbə, ai é mod á ngātə́bə́ nə́ a dúgan lóŋ é tísɔn Yériko nyí, a yi bə̌m mvi yǎ étēde á ńtōl mɔ́n wóé á yōb, mim̀bɛ́ yā étēde á mə̄lígī mvúa woé á yōb.” Nâ, Ǹtondôbə a ńtɔ̄á hḿ ai Yosué, dzwé díé á ngawúm ai ǹnam ósə. Á kə̄ hḿ kwí, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádaŋ mvéndé yā byə́m mənduga: Akân, mɔ́n Karmi, mɔ́n Zavdi, mɔ́n Zérah, á mvóg Yúda, a ngánɔŋ byə́m mənduga biziŋ, ńdɔ olún Ǹtondôbə ó ngámān fam á nyɔ́l bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 2Yosué á ngálóm bod a tíege á Yēríko á Aí yǎ á nə̄ babi ai Bet Awɛn, á ńtōlē dzób yā Bétɛl, nyé ai bɔ́ nâ: “Bɛ́dán, mǐ kə fə́b ńnam ńdɔ bə́ ngábɛ́d naa bâkə fə́b Aí. 3Ǹnyie anə́ bə́ ngádúgan ábə Yosué, bɔ́ ai nyé nâ: “M̀fí ó sə́ kig nə́ bod bə́sə̄ bə́ bɛd wé, hə bakúda bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́ ḿbɔ̄ bə́ nə́ dzǎm bɛ́d nə́ bə́ kə lúman ai Aí. Tə wa wé ńgūmā áyɔŋ ai ǹdzǔg: bod bə́ sə́ kig abuí wē.” 4Ńdɔ̄ hḿ bod bə́ ngábɛ́d dzǎm bɔ̌ hə bakúdā bə́lɛ́ á kə̄ kwí bə́ ngatúb bǒd yā Aí hə ǹtúbán. 5Bǒd yā Aí bə́ wé bɔ bod há dzǎm bɔ̌ mə̄wóm mə́lɛ́ ai bə́saman, bə́ tsídán bɔ̄ a lodo ósū ḿbɛ́ óngōlā yā Shevarim, bə́ mān bɔ̄ wé á məsigi mə́ ńkǒl. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mim̀vəbə mí ngáman bɔ́ âbum bə́ kū fɔ̄ɔ̄ sɔ́m. 6Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yosué á ngāman nyǎb bīwɔ́man bíé, a búdúbú á sí ósū árka Ǹtondôbə, a kələ kwí ngōngógóle, ai mvindí bǒd yā Ísraɛ̂l dzam də́dā, bə́sə̄ bə́ ngakúb m̀būlúg á ńlō. 7Yosué nyé nâ: “É é ! Ǎ Ńtī Ǹtondôbə, dzé fɔ́ɔ́ ō daaga áyɔŋ dí Yórdan ? Yə hə ású yə̄ nâ ó və̄ bíā á mɔ́ mə́ mān Amorít, á man bía wé ? É é ! Ngə́ bī sob tə́ mvóg á Yórdan á yād ! 8O dzǔ tə́ mā, ǎ Ńti ! Ísraɛ̂l á nyɔ a túb mīńzízíŋ míé á fyɛ́, ńdɔ mǎyi dzɔ́ yá ? 9Dzǎm tē lâyi kə́ kwí á mə̄lɔ́ bə Kananéan ai bátɔbɔ ǹnama bə́sə, ńdɔ̄ báyi bámǎn ngul nə́ bə́ lúmán ai bíā, bə́ sil dzwé dáán á sí. Ndɔ̄ hḿ wāyi bɔ dzé ású ḿfaŋ Dzwé wóe ?” 10Ǹtondôbə nyé ai Yosué nâ: “Kódógō á sí dzé wābúdubu ai ású á sí ? 11Ísraɛ̂l ǎ sə́m, ǎ tsām ámvóé yā mə̄ ngálad ai nyé, bə́ nɔŋ byə́m mənduga, bə́ mān dzíb, bə́ mān sɔli, bə́ ngatindi á mə̄fúnda. 12Asú tē hḿ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyǐ kig bǐ ngul yǎ átə́bə̄ á mís míńzízíŋ myábá, bâyi bɔ́ tūb hə ǹtúbán, amú bə́ bəgə yǎ éyɔg, ngə́ mī bɔ̄ təge mǎn vaa byə́m mənduga á zāŋ dzāān, mǎyǐ kīg fə tɔbɔ ai mínā. Kódógō á sí fúbúgu ayɔŋ, ó kad dɔ́ nâ: “Manágán fûban ású ókídí, amú Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: Eyɔg é nə á zāŋ dzóe, ǎ Ísraɛ̂l, wǎyǐ kig tə́bə̄ á mís míńzízíŋ míé ńtíé ósə o ngə́lə́ təge vaa éyɔ̌g tē á zāŋ dzóe. 14Asú tē myāyi sɔ́ kíkídígi okídí anə́ mə̄ndá mə́ bod máán mə́ nə́, é ndá bod Ǹtondôbə ǎ yi tóē ónyǔ yayi sɔ́ anə́ bibəgá bí nə́, ébə̄gá Ńtondôbə ǎ yi tóē ónyǔ yǎyi sɔ́ anə́ mə̄mvóg mə́ nə́, é mvóg Ńtondôbə ǎ yi tóē ónyǔ yayi sɔ́, anə́ mod, anə́ mod. 15Á ńtɔ̄á hḿ naa é mod Ǹtondôbə ǎ yi tóē ónyǔ nə́ a bələ́ dzóm mənduga, bâyi nyé dígī á ndóan ai byə́m bíé bísə ású ā tsam amvóé ai Ǹtondôbə, a bɔ̌ fə dzam osɔ́n á zāŋ Ísraɛ̂l.” 16Ńdɔ Yosué á ngākódō á sí ai ǹdib kídí, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á súbú anə́ mə̄ndá mə́ bod mə́ ngábə́ ńdɔ̄ ndá bod Yúda ńdzɔ é ngábili. 17Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ bibəgá bí Yúda bí súbú, ńdɔ ebəgá Zarhít ńdzɔ̄ é ngábili, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ ebəgá é súbú anə́ mə̄mvóg mə́ ngábə́, ńdɔ Zavdi énye a ngábili. 18Ńdɔ Yosué á ngābɔ̄ nâ mvóg Zavdi é súbu, anə mod, anə mod, ńdɔ Akân, mɔ́n Karmi, mɔ́n Zavdi, mɔ́n Zérah, á ndá bod Yúda énye a ngábili. 19Yosué nyé ai Akân nâ: “Ǎ mɔ́n wama, váá Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l dúmá, ó lūgū fə̄ nyé, kúlígī é dzam ásə̄ o ngábɔ, tə wasɔli tɔ mǎn dzóm.” 20Akân nyé ai Yosué nâ: “Á bə́bə́lá, ma fɔ́ɔ́ mə́ ngásə́m ábə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. Mə ngábɔ nâ: 21Mə ngáyén á byə́m bí ńsa m̀bəmbə lɛn kód yǎ Shinéar ai miǹsaŋ mí mɔ̄ní miǹtɛd míbɛ̄ ai ebǎŋ mvɔ́d é tɔ̄á bə̄síkel məwóm mə́tán, bí nganyəb fɔ́ɔ́ mā á ńnə̄m hā, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngánɔŋ. Bí sɔ̄lɔ́ á sí á ébə̌m dzáma étēde, mɔní á sɔlɔ́ byā á sí.” 22Ńdɔ Yosué á ngálóm bod bə́ kə́lə́ mīḿbíl á ébə̌m, á kə́ kwī, lɛn kód á sɔlɔ́ á ébə̌m, mɔní á sɔlɔ́ á lɛn kód á sí, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ é byə́m bísə̄ bí á ébə̌m étēde vá, bə́ kə́ ai byá ábə Yosué ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, bə́ kə́ bya dzoge á mís mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ̄ hḿ Yosué ai Ísraɛ̂l ásə̄ bə́ ngánɔŋ Akân, mɔ́n Zérah ai mɔ̄ní, ai lɛn kód, ai ebǎŋ mvɔ́d, ai bɔ́n bóé ai bəngɔn bóé ai ǹnóm nyag woé, ai ózəle woé, ai miǹtómbá míé ai tende woé ai é byə́m bísə̄ bí wôge ai nyé bə́ kə́ ai byá á Ḿbīgílí yā Akor. 25Yosué nyé nâ: “Amú dzé wādudu bía asanda á nyɔ́l? Ǹtondôbə á kúbú wa eyɔg ámōs dí !” Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l ásə a ngánɔŋ ngɔg, ǎ ngalúm nyē, ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ dīgi, bə́ lúmú fə̄ bɔ́[1] ngɔg. Ǹdɔ̄ bə́ ngáman nyé ngūnī mə̄kɔ́g á yób, ekolá ákɔ́g tē é ngə́lə a zaa kwí ámōs yə aná. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávɔ́bi á mod olún á ngābə́ bələ́. Asú tē hḿ bə́ ngáyole abódā sí tē nâ: M̀bígílí Ákor, a zaa kwí ámōs yə aná. [1] Ndá bod ésə yaman wú ai byə́m byábá bísə ású ńsə́m mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Ḿbəmbə dzam mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā bɔ nyé a nə̌ fə dzǎm nyii ndá bod ésə. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́ yā áwōg, á wógó ! Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yosué nâ: “Tə wakɔn wɔ̌ŋ ngə́ ámbādā dzóm, nɔŋɔ́ bod bítá bə́sə. Kódógō á sí ó bɛd kə́ lúman ai Aí. Tám yén, mavə́ wa ǹkúkúmá yā Aí á mɔ́, fǔfulu ai ayɔŋ díé, ai tísɔn dzié ai sí dzīé. 2Wayi bɔ ai Aí ai ǹkúkúmá wōé anə́ ḿból ó ngābɔ Yeríko ai ǹkúkúmá wōé; ńgúmā dzóm myǎyi nɔŋ ó nə hə byə́m bí ńsa ai biyə́m. Komə́zan nâ ó tsag tísɔn bitá bí ḿbumuná, ḿfág yǎ á mvús.” 3Ńdɔ Yosué á ngākódō á sí ai bod bítá bə́sə̄ nə́ bə́ kə lúman ai Aí. Ńdɔ Yosué á ngātɔ́b bīwólō bi bod bakúda məwóm mə́lɛ́, a lómó bɔ̄ ai alú ásə. 4Nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán sɔbɔ á mvús tísɔn, təge dǎŋ kə óyǎb ábuí mǐ tɔ̄á á ngomozan mínā bə́sə. 5Mǎ ai é bod bíā bɔ̄ bī nə́, byǎyi súbū babi ai tísɔn, éyɔŋ bǒd yā Aí báyi sɔ́ tóban ai bíā anə́ éyɔ̄ŋ ósū, eyɔ̌ŋ te byǎyi túb, 6bə́ ngázu bátsídan bíā, byâ byǎkə byándələ bɔ́ óyǎb ai tísɔn, amú bâyi dzó naa: “Bátūb bíā anə́ éyɔ̄ŋ ósū.” 7Eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi hám âsoé nə́ mǐ nɔŋ tísɔn: Ǹtondôbə Zambá wāān a yi mínā dzɔ və́ á mɔ́. 8Ǹnyie anə́ myānɔŋ tísɔn, mǐ māná dzɔ dígī á ndóan, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde. Mǐ tóan hḿ nyie mə́béndé māvə́ mína málā.” 9Ńdɔ Yosué á ngāsoe bɔ́ bə́ kə́ sɔbɔ á zāŋ Bétɛl ai Aí, á ńyīmbī dzób yā Aí, ńdɔ Yosué á ngābómbo alú te á zāŋ bǒd yā áyɔŋ. 10Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ fɔ́ɔ́ fə a ngákódō á sí ai ǹdib kídí, a mǎn fə́b bod bə́sə, ńdɔ a ngákə ai mvindí yā Ísraɛ̂l á kə̄ lúman ai Aí, nyémēn á tə̄lə̄ ósū. 11É bod bítá bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé bə́ ngábɛ́d bə́ kə́ kwí bábi ai tísɔn, bə́ mān lōŋ mīńkán á Aí âkoé, m̀bígílí ó bɔ̂ bɔ́ á zāŋ ai tísɔn. 12Ńdɔ Yosué á ngānɔŋ dzǎm bɔ̌ bod bakúdā bə́tán, a sɔlí bɔ̄ á zāŋ Bétɛl ai Aí á ńyīmbī dzób yā tísɔn. Bod bə́ mān lōŋ bə̄yóm mīńkán á tísɔn ákoé, asoé ńdɔ̄ bə́ tə́lə́ á ńyīmbī dzód yā tísɔn. Ńdɔ Yosué á ngákə alú tē á zāŋ m̀bómbō sí. 14Á yén ńkúkúmá yǎ Aí á ngāyén nálā ńdɔ̄ nyémēn ai bod bə́sə̄ yā tísɔn bə́ ngakódō á sí ávol, bə́ kwí nə̄ bâkə tóban ai Ísraɛ̂l nə́ bə́ lúmán ai nyé á ńlúmbū ó nə́ á Araba á yād; hədá təge yə̌m naa olám ó ngábə́ sɔlɔ́ nyé á tísɔn á mvús. 15Ńdɔ Yosué ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bə́ ngábɔ nâ bə́ təgə bɔ́, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ túb ḿfág yǎ ńkōd ńnam. 16É bod bə́sə bə́ ngábə́ á tísɔn bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bátsídan bɔ́ ai bikígá. Ai ńtsídán bə́ kələ bátsídan Yosué nálā ńdɔ̄ bə́ ngálíg tísɔn oyǎb á mvús. 17Tɔ mod m̀bɔ́g á ndzí kig lígī á Ai á bə́ kələ bátsídan Ísraɛ̂l há. Ńdɔ̄ bə́ ngálíg mīḿbɛ́ yā tísɔn mí yô, bə́ ngákə bátsīdan Ísraɛ̂l. 18Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu dzó ai Yosué nâ: “Sámá ókəŋ bítá wóé ḿfág yǎ Aí, amú mazu wa nyé və̄ á mɔ́.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yosué á ngāsám á Aí ókəŋ bítá á ngābə́ bələ́ á mɔ́. 19Á sám á ngāsám wɔ́, ébá bə́ ngábə́ âsoé bə́ hámá fɔ̄ɔ̄ mīḿbíl, bə́ nyíán á tísɔn, bə́ nɔ̄ŋɔ́ dzɔ̄, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ fə̄ bávôl dzɔ tumi ndóan. 20Éyɔŋ bǒd yā Aí bə́ ngávəŋan á mvús, bə́ ńtala anə́ ótsīda wábɛ́d á tísɔn dzabá; tɔ m̀bɔ́g təgě fə ai ngul yǎ átúb tɔ álí, tɔ álí, é bod bə́ ngátúb mīḿbíl á ńkōd ńnam bə́ tímán fɔ̄ɔ̄ ai mvús, bə́ ngatsídan é bod bə́ ngázū bâtoŋ bɔ́. 21Éyɔŋ Yosué á ngāyén naa é bod bə́ ngábə́ âsoé bə́ fadi yǎ tísɔn ai nâ otsída ó bɛ́də̄ á tísɔn á yób, ńdɔ fɔ́ɔ́ nyémēn ai Ísraɛ̂l ásə bə́ ngátiman ai mvús, bə́ kə́ tsǎg bǒd yā Aí. 22Ńdɔ̄ ébá bə̄vɔ́g bə́ ngákwí á tísɔn nə́ bâkə tóban ai bɔ́, á ńtɔ̄á naa bǒd yā Aí bə́ ńtɔ̄á á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l étē, ébá álí, ébá álí. Ńdɔ̄ bə́ ngátugi bɔ́ vālá, a kələ kwí anə́ bə́ ngáman bɔ́ wé bə́sə á māāŋ, təge líg tɔ m̀bɔ́g á və̌. Ǹkúkúmá yǎ Aí ényē bə́ ngábi ǹkóm, bə́ kə́ ai nyé ábə Yosué. Ǹnyie anə́ Ísraɛ̂l a ngáman wé bǒd yā Aí á ḿbōmbō sí Aí á ńkōd ńnam ḿfág bə́ ngákə̄ bátsídan bɔ́, éyɔŋ bə́ mān yǎ bɔ wé ai okəŋ bítá nālá, bɔ́ bə́sə, təge ai səsalá, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngádúgan á Aí, bə́ mān wé bod bə́sə̄ yā Aí ai okəŋ bítá. 25Táŋ é bod bə́ ngáwú ámǒs tē, tɔ fám tɔ biníngá ē ngábə́ bod bakúda awômo ai bə́bɛ̄, bə́sə hə bǒd yā Aí. Yosué á ndzí kig sui é wɔ́ wóé á ngāsám, a kələ kwí anə́ á ngāman ndámǎn bod bə́sə̄ yā Aí. Ísraɛ̂l a ngánɔŋ fɔ́ɔ́ fə biyə́m ai byə́m bí ńsǎ yā tísɔn, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde Yosué. Ńdɔ Yosué á ngāman dígī Aí, a ńtɔ̄á hə bilíg, hə obud á zaa kwí ámōs yə aná. Ńdɔ a ngákəle ǹkúkúmá yā Aí á élē, a kələ kwí ngōngógóle, hədá á məsulí mə́ ngōgé ńdɔ̄ Yosué á ngābéndē nə́ bə́ sūi m̀bim wóé á sí, ńdɔ̄ bə́ ngáwoa nyé á ḿbɛ̄ tísɔn, bə́ ngavís nyé məkɔ́g á yób, avís tē lə́ ngə́lə a zaa kwí ámōs yə aná. Awóg mí ngáwóg nālá ńdɔ fɔ́ɔ́ míńkúkúmá mísə̄ mí ngábə́ á Yórdan á yād, á miǹkǒl á édzəgəzə á sí, ai á ńtsāg máŋ mə̄ńnén ḿfág yǎ Libáŋ bə Hitít, bə Amorít, bə Kananít ai bə Perizít, bə Hivít, ai bə Yebusít bə́sə̄ bə́ ngáwé óyílí, 2bə́ bɔ̄ fə̄ kíŋ dzyǎ nə́ bálūman ai Yosué bân Ísraɛ̂l. 3Awóg bǒd yā Gabaóŋ bə́ ngawóg ḿból Yosué á ngābɔ ai Yeríko ai Aí, 4ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákî á mə̄kə́ŋ bə́ mān koməzan byə́m, bə́ mān kāg bōzəle ai miǹtǔ miǹkúd, ai miǹtǔ mə́ńdə́ŋ mí wɔ̂n, bikob bí tɔ̄á ńladáŋ. 5Bə́ ngábə́ bəgə́ miǹtu bə́sílífas á məkǒl, ai miǹtu biwɔ́man á nyɔ́l, ḿbāŋálā bə́ ngábəgə́ á ngābə́ álɛ̌d alɛ̌d, mənyuŋ mənyuŋ. 6Ńdɔ̄ bə́ ngázu kwí á mīńkán yā Gilgal, ábə Yosué, bɔ́ ai nyé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “Byǎsɔ́ á ńnam oyǎb, tindán tə́ ámvōé ai bíā.” 7Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ́ ai bə́ Hivít bā nâ: “Eyɔŋ ziŋ tə́ nâ mǐ tɔ̄á ai bía babi, éyə byǎyi lad ámvóé ai mínā yá ?” 8Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan Yosué naa: “Bǐ nə bitúgā bíe.” Yosué nyé ai bɔ́ nâ: “Mǐ nə bəzá bēn túg, myǎsɔ́ sɔ́ vé ?” 9Bɔ́ ai nyé nâ: “Bía bitúgā bíe, byǎsɔ́ ḿbə̂ yǎ óyǎb, amú byāwódán dzwé Ńtondôbə Zambá woe, amú bī ngáwóg bə́ kələ bálɛ̂ é mam mə́sə a ngábɔ á Égîptɛn, 10ḿból á ngábɔ miǹkúkúmá mí Ámorít míbɛ̄ yā mí ngábə́ tɔá á Yórdan á yād Sihôn ǹkúkúmá yā Heshbôn bân Og ǹkúkúkúmā yā ńnǎm Bashân yǎ á ngábə́ tɔá á Ashtarot. 11Ńdɔ̄ hḿ mvīndí bod dzáán ai é bǒd yā ńnam wáán bə́ ngádzó ai bíā nâ: Nɔŋán bikaí bí dulu mǐ kə tóban ai bɔ́, mǐ kad bɔ́ nâ bí nə bitúgā byáán, ládán amvóé ai bíā. 12Ḿbāŋála wǎn nyɔ̄ná; a ngábə́ áyōŋ éyɔŋ bǐ nɔŋɔ nyé á mə̄ndá máán, ámōs bī tíege nə́ byǎzu ábə̄ mínā, énye a ńtɔa yǎ ńkōd ǹkód nyɔ̄, hə mənyuŋ mənyuŋ. Mə́ndə́g bikob bī ngáman dzáli ai wɔ̂n mə́ ngábə́ mīm̀kpámáŋ, émɔ̄ mə́ ńtɔa yǎ bītútuba má. Bəsílífas báán ai biwɔ́man byáán bí man yǎ wú ai oyǎn dulu.” 14Ńdɔ bənyiá bodo mvíē yā Ísraɛ̂l bə́ ngáyə́ bífáī byábán, təge tám kə á ésɔ̌g ai Ǹtondôbə. 15Ńdɔ Yosué á ngālad amvóé ai bɔ́ ḿból yə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ̄ á myə̄ə̄ŋ, bənyiá bodo mvíē yā ékōán áyɔŋ bə́ ngálíg fɔ̄ɔ̄ fə̄ bɔ́ mətǐŋ. 16Á kə kwí, məlú mə́lɛ́ á mvús yə̄ nâ bə́ lad yǎ ámvóé, bə́ ngawóg naa bod bə́tē bə́ nə bǒd yā ngɔ́dɔ́ étēde á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l étē. 17Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákódō á mīńkán, bə́ kə́ kwí á tísɔn dzábán ámōs lála, tísɔn dzábán tē é ngábə́ nâ: Gabaóŋ, Kefira, Béérot Kiryat Yéarim. 18Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá ndzí kig bɔ́ tsǎg bitá, amú mvīndí bǒd yā ékōán áyɔŋ é ngálíg bɔ mətǐŋ á dzwé Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, dá ekóán ayɔŋ ésə̄ é ngábə́ fɔ́ɔ́ é sɔɔg bɔ́. 19Ńdɔ̄ mvīndí bod ésə̄ é ngádzó ai ǹgúmā ékoan ósə nâ: “Bǐ ngálíg bɔ mətǐŋ á dzwé Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l ńdɔ̄ bá sə́ kīg fə ai anambá. 20Byǎyəan bɔ́ dzoge ényiŋ ású mə̄tǐŋ bī ngálíg, bǐ zā dūdú ólūn Zāmbá á nyɔ́l dzāān”[1], é dzóm byāzu bɔ é nə hə nâ “Bə́ nyīŋí tə́, hədá bə́ bə̄lə́ naa bə́ tsâ bía ndzaag, bə́ lɛ̂ bía məndím”. Éyə̄ hḿ mvīndí bod é ngákɔ́bɔ̄ ná. 22Ńdɔ Yosué á ngábanda bɔ́ nyé ai bɔ nâ: “Amú dzé mī ngádug bíā nâ: bǐ nə ḿbə̂ oyǎb ai mínā, myâ mǐ tɔ̄á bǒd yā ngɔ́dɔ́ étēdē vá ? A tádigi aná, mǐ nə ǹyɔán, mǐ ḿbāā fɔ́ɔ́ hə álɔ̌: mǐ tsâ ndzag, mǐ lɛ̂ məndím ású ndá Zambá wama”. Bɔ́ ai Yosué nâ: “É dzóm é ngátíndī bíā nə́ bǐ bɔ nálā é nə́ nâ: bí ngáwóg naa Ǹtí Zambá woe a ngábénde etúgā dzíé Mósɛs nâ a və́ mínā ńnam ví, ai nâ myǎyi kə́ myāman wé bod bə́sə̄ yā étē. Ńdɔ̄ bǐ ngákɔn mína wɔ̌ŋ, bǐ mbádá fə ású ényiŋ dzáán, dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ é ngátíndī bíā nâ bǐ bɔ nálā. 25Ńdɔ̄ á bía bá bī ku yǎ á mɔ́ móe, bɔ̌ ai bíā ḿból ósə ǹnə́m wōe wátám.” Ńdɔ Yosué á ngábɔ̄ bɔ́ nâ: a ngákaman ai bɔ́, á mɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, bə́ təge bɔ́ wē. Amǒs tē ńgɔ Yosué á ngábɔ̄ nâ bə́ bɔ bətsá bə́ ndzaag ai bəlɛ́ mə̄ndím ású ékóán áyɔŋ ai ású álatâr Ǹtondôbə a zaa kwí ámōs yə aná, é vóm ósə̄ nyémēn a yi tɔ́b. [1] Éyɔŋ o líg mətǐŋ á dzwé Zāmbá, ǒ bə̄lə́ kīg fə̄ nâ o kúligi mɔ́, tɔ́ dzé é bɔ tɔ dzé é bɔ. Adoni Sédeg, ǹkúkúmá yǎ Yērúsálɛm, a ngáwóg naa Yosué á ngánɔŋ Aí, á mǎn fə ndáman tísɔn ésə anə́ ḿból á ngābɔ Yeríko ai ǹkúkúmá wōe, ai nâ bǒd yā Gabaóŋ bə́ ngálad amvóé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai nâ bə́ ngábə́ tɔá á zāŋ dzābá. 2Ńdɔ məkǐ mə́ ngátsíg bod á fyɛ́, amú Gabaóŋ á ngābə́ mod tísɔn anə́ bə̄tísɔn míńkúkúmá, a ngábə́ á lodo Aí ánēn ńdɔ fə bod bóé bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod bítá. 3Ńdɔ̄ hḿ Adoni Sédeg, ǹkúkúmá yǎ Yērúzalɛm a ngálom bod ábə Hoham, ǹkúkúmá yǎ Hébron, ai ábə Piréam, ǹkúkúmá yā Yarmut, ai ábə Yafia, ǹkúkúmá yǎ Lakish, ai ábə Devir, ǹkúkúmá yǎ Eglôn, nə́ bə́ kə̄ bɔ́ kǎd naa: “Zǎn mə vɔ́lī lúman ai Gabaóŋ, amú ā tīndí ámvóé ai Yosué, ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” 5Ńdɔ fɔ́ɔ́ mińkúkúmá mítán mí Amorít, éví yā Yērúzalɛm, ai éví yā Hébron, ai éví yā Yarmut, ai éví yā Lakish ai éví yā Eglôn bə́ ngabáman fǔfulu, ai mińkán myábán mísə, bə́ kə́ tsǎg Gabaóŋ bītá bə́ ngalúman ai nyé. 6Ńdɔ̄ hḿ bǒd yā Gabaóŋ bə́ ngálom bod ábə Yosué á ńkān bítá yā Gilgal, nə́ bə́ kə̄ nyé kǎd naa: “Tə wadzóge bitúgā bíe, zǎg ávōl ó zū bía ka, ó zū bía nyii, amú mīńkúkúmá mí Amorít mísə̄ mí bɔ yǎ kíŋ nə́ bálūman ai bíā.” 7Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yosué á ngābɛ́d á Gilgal ai bod bítá bóé bə́sə ai biwólō mínyóyɔ́g mísə. 8Ǹtondôbə nyé ai Yosué nâ: “Tə wambádā bɔ́, mə və́ yǎ bɔ̄ á mɔ́ móe, tɔ m̀bɔ́g á sə́ kig wa dzǎm kād.” 9Ńdɔ Yosué á ngátíe á Gilgal, a wulu ńgúmā ńtíé álú ńdɔ ǎ kə̄ bɔ́ kwí ńsibiná. 10Ńdɔ Ǹtondôbə a ngátúlī bɔ́ á fyɛ́ á mís mə́ Ísraɛ̂l, a bɔ̌ nə̄ bə́ kpe bɔ́ sɔ́ á Gabaóŋ, ǎ ngakə fɔ́ɔ́ fə a tsídan bɔ́ á zēn yǎ ńlūmbū yā Bet Horôn, a yídí bɔ̄ a kələ kwí á Azéka ai á Makéda. 11Bə́ ngə́lə bə́ túbū nálā ósū Ísraɛ̂l á ńlūmbū yā Bet Horôn, ndɔ́ Ǹtondôbə a ngáwoa bɔ́ bod mə́tâg á yób a kələ kwí á Azéka, ńdɔ̄ bə́ ngáman wú. Ábím á ngáwú mə̄tâg mə́tē bə́ ngábə́ ábuí bə́ lodo ébá bə́ ngáwú ai okəŋ bítá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 12Ámōs Ńtondôbə a ngávə́ bə Amorít á mɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ Yosué á ngākɔ́bɔ ai Ǹtondôbə, á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Ǎ ńló dzóbo, tə́bə́gə̄ á tis á Gabaóŋ, wa ngɔn, á ḿbīgílí yā Ayalôn.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńló dzóbo a ngátə́bə̄ á tis, ngɔn dzɔɔ e komó fɔ̄ɔ̄ fə etíé, e ńtə́lə, a kələ kwí anə́ áyɔŋ á ngáman kun ábē á mīńzízíŋ míé. Ngǎ é dzam dí á nə ǹtilán á kálara sósōó mod ? Ńló dzóbo a ngátə́bə̄ á tis á zāŋ yób ńgūmā ńtíé ámǒs a təge yímbi. 14Amǒs m̀fə́ wá ndzí kig bɔ̌ nálā tɔ ósúsúa tɔ á mvús, nə́ Ńtondôbə á bɔ ḿból mod a béndē nyé lə́ ngábə́ fɔ̄ɔ̄ naa Ǹtondôbə a lúmuŋan ású Ísraɛ̂l.” 15Ńdɔ Yosué á ngādúgan á ńkān yā Gilgal ḿbámāná ai Ísraɛ̂l ásə. Miǹkúkúmá mítán á ndá kɔ̄ɔ yǎ Makéda 16Miǹkúkúmá mítán mí ngáman túb, mí kə́ sɔbɔ á ndá kɔ̄ɔ yǎ Makéda. 17Ńdɔ̄ bə́ ngázu kǎd Yosué nâ: “Miǹkúkúmá mítán mí yéne yǎ, mí sɔ̄lɔ́ á ndá kɔ̄ɔ yǎ Makéda.” 18Ńdɔ Yosué á ngādzó nâ: “Bígídán bod məkɔ́g ányu ndá kɔ̄ɔ, mǐ tə́lē fə bod nə́ bə́ nɔ́ni dzɔ. 19Ḿfág wáán, tə myǎláŋán mǐ tə́lə̄ nálā, kaŋán myǎtoŋ miǹzízíŋ myáán, mǐ tsíg bɔ́ zēn, təge dzogě naa bə́ nyíán á bə̄tísɔn bábán, amú Ńtondôbə Zambá wāān ā və́ yǎ mínā bɔ́ á mɔ́.” 20Ǹnyie anə́ Yosué ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman bɔ́ kpe sɔ́ nálā bə́ mān bɔ wé, ńdɔ̄ ébá bə́ ngálígi təge wú bə́ ngányî á miǹgungúl bə́tísɔn bábán. 21Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ mān dúgân mvɔ̄í á mīńkán yā Makéda, ábə Yosué, tɔ mod m̀bɔ́g á ndzí kig bǐ ngul yǎ bwé bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l m̀bǎŋ. 22Ńdɔ Yosué ā zu dzó naa: “Vǎgan məkɔ́g ânyu ndá kɔ̄ɔ, mǐ kúli mā miǹkúkúmá mítán mítē á ńsəŋ mú.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngábɔ̄ nálā bə́ kúlī nye miǹkúkúmá mítán mítē á ńsəŋ. Ǹkúkúmā yā Yērúzalɛm, ǹkúkúmá yā Hébron, ǹkúkúmá yā Yarmut, ǹkúkúmá yā Lakish ai ǹkukuma yā Eglôn. Á kúlī bə́ ngákúli míńkukúmá mī á ńsəŋ, ńdɔ Yosué á ngálóē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə nyé ai bíhɛ̂d mǎn bod bítá yā bə́ wulugu ai nyé nyé ai bɔ́ nâ: “Súbúgán, mǐ bə́dē bɔ́ məkǒl á kíŋ” ńdɔ bə́ ngasúbu, bə́ mān bɔ́ bə̄dě məkǒl á kíŋ. 25Yosué nyé ai bɔ́ nâ: “Tɔbɔ́gán á myə̄ə̄ŋ, tə myǎmbāda. Tómán hə nyɔ́l mí bɔ ǹkánga, amú éyə Ǹtondôbə ǎ yi bɔ̌ nālá ai míńzízíŋ mísə myǎyi lúman ai myá.” Á mvús tě, ńdɔ Yosué á ngáman bɔ́ wē a kəlé fə̄ bɔ́ á bīlé bítán, bə́ kə̄lə̄bə́ á yób nálā á kələ kwí ngōngógóle. Ai məsulí mə́ ngōgé, ńdɔ Yosué ā zu béndē naa bə́ tî bɔ́ á bīlé bə́ kə́ bɔ́ woa á é ndá kɔ̄ɔ bə́ ngákə sɔbɔ étēde, ńdɔ̄ bə́ ngáman dib ányu ndá kɔ̄ɔ ai bod mə́kɔ́g, mə́ ngə́lə étēde a zaa kwí ámǒs yə aná. Hə amǒs tē fə̄ ńdɔ Yosué á ngánɔŋ tísɔn yā Makéda, a wé ńkúkúmá yǎ étē ai bod bə́sə̄ yā étē; ńdɔ a ngáman ndáman bə́sə ai bəvə́və̄ə̄ bikokoma yā étē, təge ai səsalá, ńdɔ a ngábɔ ǹkúkúmá yǎ Makéda anə́ ḿból á ngábɔ ǹkúkúmá yǎ Yēríko. Ńdɔ Yosué á ngákódō á Makéda ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə a sɔ́ kwí á Livna a tsǎg fɔ̄ɔ̄ fə̄ bɔ́ bītá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l tísɔn tě á mɔ́ ai ǹkúkúmá yā étē, bə́ mān bɔ wé ai okəŋ bítá ai é dzóm ésə̄ é ngábə́ é və̄ə̄ étēde, təge líg tɔ dzídzīá é və̄ə̄. Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ ǹkúkúmá yā étē anə́ ḿból á ngābɔ ǹkúkúmá yǎ Yēríko. 31Ńdɔ Yosué á ngákódō á Livna ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, a sɔ́ kwí á Lakish a tsǎg fɔ̄ɔ̄ fə̄ bɔ́ bītá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l tísɔn yǎ Lakish, a nɔŋɔ́ dzɔ amǒs tē bə́ mān bɔ wé ai okəŋ bitá ai é dzóm ésə é ngábə́ é və̄ə̄ étēde, anə́ ḿból fə a ngábɔ Livna. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Horam, ǹkúkúmá yǎ Gɛzɛr a ngábɛ́d nə́ a zu vɔ́lī Lakish ā kə́ kwī ńdɔ̄ fə Yosué á ngāwé nyē ai bod bóe bə́sə, təge líg tɔ m̀bɔ́g á və̌. Ńdɔ Yosué á ngákódō á Lakish ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə a kələ á Eglôn. Bə́ mān vúl mīńkán bə̄ tsāāg fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyé bītá 35Ǹdɔ̄ fə̄ bə́ ngánɔŋ nyé ámǒs tē bēn, bə́ mān fə̄ nyé wé ai okəŋ bítá. Ńdɔ a ngáman ndáman é dzóm ésə é ngábə́ é və̄ə̄ étēde hə amǒs tē, anə́ ḿból fə a ngábɔ ai Lakish. Ńdɔ Yosué á ngākódō á Eglôn ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə a bɛ́də́ á Hébron, a tsǎg fɔ̄ɔ̄ nye bitá. Bə́ nɔ̄ŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ nyé a mǎn fə̄ nyé wé ai okəŋ bitá, ḿbámāná ai ǹkúkúmá wōē, ai biwógē bíé bísə ai é dzóm ésə é ngábə́ é və̄ə̄ étēde, təge líg tɔ dzídzīá é və̄ə̄, anə ḿból fə a ngábɔ ású Eglôn, á mǎn nyé ndaman ai é dzóm ésə é ngábə́ é və̄ə̄ étēde. Ńdɔ Yosué a ngádúgan á Devir ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, a tsǎg Devir bitá. A nɔŋɔ́ nyē ai ǹkúkúmá yā étē ai biwógē bíé bísə, bə́ mān bɔ wé ai okəŋ bitá, bə́ mān fə ndáman é dzóm ésə é ngábə́ é və̄ə̄ étēde, təge líg tɔ dzídzīá é və̄ə̄. Ḿból á ngábɔ Hebrôn, ḿból tē fə Yosué á ngábɔ Devir ai ǹkúkúmá wōē anə ḿból fə a ngábɔ Livna, ai ǹkúkúmá wōē. Éyə̄ hḿ á ngáman təgə míńnam mísə̄ mí nālá: ńkǒl, Negɛ̂v, edzəgəzə ai ndoŋ áswé, ḿbámāná ai miǹkúkúmá myábá. A ndzí kig líg tɔ m̀bɔ́g, a mǎn fɔ̄ɔ̄ fə ndáman é dzóm ésə̄ é ngábə́ é və̄ə̄, anə́ ḿból Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a ngábéndē nyé. Yosué a ngátəgə bɔ́ nālá a tádigi á Kades Barnéa a kələ kwí á Gaza ai ǹkɔŋ ńnam ósə̄ yā Goshɛn a kələ kwí á Gabaóŋ. Yosué á ngānɔŋ miǹkúkúmá mítē mísə ai biwógē byábán éyɔŋ dzīdzīá, amú Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a lúmuŋan ású Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ hḿ Yosué á ngādúgan á ńkān yā Gilgal ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə. Awóg Yavîn, ǹkúkúmá yǎ Hatsor, a ngáwóg nálā ńdɔ a ngálóm áyəmə́ ábə Yovav, ǹkúkúmá yǎ Madôn, ai ábə ǹkúkúmá yǎ Shimrôn, ai ábə ǹkúkúmá yǎ Akshaf, 2ai ábə miǹkúkúmá yā miǹkǒl yā ńnam Âkoe, ai émí mí ngábə́ mvóg á ḿbōmbō sí yā Kinerot á ńkiɛ́, ai á edzəgəze, ai á ndoŋ yǎ Dor, á ńyīmbī dzób. 3Bə́ Kananéan bə́ ngábə́ tɔ̄á ḿfág yǎ ńtōlē dzób ai ńyīmbī dzób, bə Amorít, bə Hitít, bə Perizít, ai bə Yebusít á ńkǒl, bə Hivít á ńkǒl Hermon á sí á ńnam Mitspa. 4Ńdɔ̄ bə́ ngákə fǔfulu ai miǹsámbá bítá myábá mísə, etítíb bod, hə anə́ ńsə́lə̌g yā ńtsāg máŋ, ai bikabilí ai bikálíg ézǒb ezǒb. 5Míńkúkúmá mísə̄ mí, mí ngálígan mətǐŋ é vóm myǎyəan tóban, ńdɔ̄ hḿ bə́ ngásuan, bə́ mān vúl ńkān bítá fūfulu á bitǎm yā Mérom nə́ bâkə lúman ai Ísraɛ̂l. 6Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yosué naa: “Tə wakɔn bɔ́ wɔ̄ŋ amú okídí yā yób ákyāí áwola dí, mayi bɔ́ mǎn və̄ bə́sə á mɔ́ mə́ Ísraɛ̂l, mim̀bim, mim̀bim, wayi mǎn tsíg bikabilí byábá mīńtímiŋ, ó mǎn fə tumi bíkálíg byábá ndóan.” 7Ńdɔ Yosué á ngábáman ai bod bítá bóé, a kə́ bɔ dilǎn babi ai bitǎm yā Mérom, ńdɔ a ngáku bɔ́ á yób á fug. 8Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, bə́ lə́dé bɔ tutulí, bə́ ngákə bátsīdan bɔ́ a kələ kwí á Sidóŋ ńnén, ai á Misrefot Maím, á ńyīmbī dzód, a kələ kwí á ḿbīgīlí yā Mitspé á ǹtólē dzób. A mǎn fɔ̄ɔ̄ wé bə́sə̄ á mááŋ təge líg tɔ mod m̀bɔ́g á və̌. 9Yosué á ngābɔ fɔ́ɔ́ bɔ̄ ḿból Ńtondôbə a ngákad nyé a mǎn tsíg bikabilí mīńtīmiŋ, á mǎn fə tumǐ bīkálíg byábá ndóan. Anɔŋɔ́ lə́ Hatsor 10Ai mədúgan ná, ńdɔ Yosué á ngánɔŋ Hatsor, a wé ńkúkúmá yā étēde ai okəŋ bítá. Ókōbá, Hatsor a ngábə́ ńló yā bīwógē bítē bísə. 11Ńdɔ̄ bə́ ngáman wé ai okəŋ bítá é dzóm ésə̄ é ngábə́ é və̄ə̄ étēde, anə́ ḿból mvéndé endáman é ngábə́, təge líg tɔ mod m̀bɔ́g á və̌; ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngátum Hatsor ndóan. 12Bə́tísɔn bə́sə̄ bá ai miǹkúkúmá mísə̄ yā étē, Yosué á mǎn bɔ nɔŋ a mǎn fə̄ bɔ́ wé ai okəŋ bítá, anə́ ḿból mvéndé endáman é ngábə́, anə́ ḿból Mósɛs, etúgā Ńtondôbə a ngábénde. Bə́tísɔn bə́sə̄ bə́ ngábə́ ǹlōŋán á miǹkǒl á yōb, Yosué á ndzí kig bɔ̄ tumi ndóan, səsalá hə Hatsor etám, énye Yosué á ngātum ndóan. 14Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman nɔŋ byə́m yā bə́tísɔn bá, tɔ biyə́m, anə́ byə́m bí ńsa. Bod ḿbɔ̄ bə́ mān wé ai okəŋ bítá, təge líg tɔ mod m̀bɔ́g á və̌. 15É mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábénde etúgā dzíé Mósɛs, émɔ̄ fə̄ Mósɛs nyé a ngábénde Yosué, ńdɔ̄ á Yosué á ngáman dzálā mə́sə təge líg tɔ ebúg dzyá á é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Yosué á ngānɔŋ ńnam ósə̄ ví nâ: ǹkǒl, Négev ásə, ǹnam ósə yǎ Goshɛn, ai edzəgəze, Araba, ǹkǒl Ísraɛ̂l ai edzəgəze dzíé. 17A tádigi á ǹkǒl Halag yā wábɛ́d ḿfág yǎ Séîr a kələ kwí á Baal ­Gad, á ḿbīgīlí yā Libáŋ á ńkǒl Hermon á sí, a ngáman bɔ́ bi, á mǎn fə̄ bɔ́ wé bɔ́ bə́sə. 18Yosué á ngālúman ai míńkúkúmá mi abuí mə́lú. 19Tísɔn ziŋ yā ndzí kig bɔ ekom miǹkɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, səsalá hə bə Hitít yā bə́ ngábə́ tɔá á Gabaóŋ. Bə́tísɔn bə́sə bəvɔ́g, bə́ ngánɔŋ bə́sə hə á bītá á yōb. 20Amú Ńtondôbə a ngávâŋ bɔ́ lə́dě mīńnə́m[1] nə́ mí bɔ alɛ̌d nə́ bə́ lúmán ai Ísraɛ̂l, nə́ bə́ ndámān bɔ́, bə́ bɔ təge ai bidzǔgá, hə nâ bə́ man bɔ́ tyé á sí anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē Mósɛs. Abǒg tē, ńdɔ a ngázu, á mǎn wē bə Anakít yā ńkǒl, ai ébá yā Hébron, ai Devir ai Anav, ébá bə́sə̄ yā ǹkǒl Yúda ai á ńkǒl Ísraɛ̂l ósə. Yosué á mǎn bɔ ndáman ai bətísɔn bábá bə́sə. 22Á ńnam Ísraɛ̂l, mǎn Anakít á ndzí kīg fə lígi tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g, səsalá hə á Gaza, ai á Gath ai a Ashdod. Ńdɔ Yosué á ngāman nɔŋ ńnam ósə, hə anə́ ḿból fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə a ngádzɔ́ ai Mósɛs, ńdɔ a ngávə́ wa Ísraɛ̂l anə́ ngab elíg, anə́ ḿból mə̄ndá mə́ bod mə́ ngábə́. Ńdɔ̄ hḿ ńnam wázu sɔ́ kād bītá. [1] Zambá émēn ńnye ǎ lɛdə míńkúkúmá mi miǹnə́m, anə́ fə a ngálɛdə ǹnə́m Farawóŋ; ású yə̄ nâ á lə́de ngul wǎ wɔ́ wóé. Abǒg tē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai məyɔŋ mə́sə̄ yā sí bə́ yə́bə̄ nyé, bə́ mbádagǎ fə̄ nyé. Miǹkúkúmá míńnǎm yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyíd á bītá, bə́ mān fə fadǐ mə̄sí mábá, á Yórdan á yād, á ńtólē dzób, a tádigi óswē yā Arnôn a kələ kwí á ńkǒl yā Hermon, ai Araba ásə á ńtólē dzób, miǹkúkúmá mítē mí ngábə́ mwé nâ: 2Sihôn, ǹkúkúmá Amorít yǎ á ngābə́ tɔá á Heshbôn, sí dzīé ē tádigi á Aroer yǎ á nə́ á kɔmɔlɔ m̀bígílí yā Arnôn, ḿbámāná ai m̀bígílí óbēn yā sí efǎs Galaad a kələ kwí á Yabok, óswé ó nə́ ńnyie sí bɔ́n bə́ Amon, 3Araba a kələ kwí á máŋ yā Kinerot á ńtólē dzób, a kələ kwí á máŋ mə́ Araba, yā bálóē fə nâ máŋ mə́ Ńkǔ á ńtólē dzób, ḿfág yā Bet Yeshimot ai ḿfág yǎ á ńkiɛ́ á mīńlūmbū yā Pisga ai ngɔ̄dɔ̄ dzīé. 4Og, ǹkúkúmá yǎ Bashân, məbuugǎ yā ábə Refaít yā á ngābə́ tɔá á Ashtarot ai á Edrɛi. 5Sí dzīé ē tíege á ńkǒl Hermon ai Salka, e kalagan ai Bashân ásə a kələ kwí á ńnyie sí Gəshurít ai Maakatít ai efǎs Galaad a kələ kwí á ńnyie Sihôn, ǹkúkúmá yǎ Heshbôn. 6Mósɛs, etúgā Ńtondôbə ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátəgə bɔ́, ńdɔ̄ Mósɛs etúgā Ńtondôbə, a ngákab sí dzābá, a və́ dzɔ Rúbenit, ai Gadít ai efǎs ndá bod Manasé. 7Miǹkúkúmá míńnǎm yā Yosué ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngātə́gə á Yórdan á ńkiɛ́, á ńyīmbī dzób; a tádigi a Baal Gad, á ḿbīgīlí yā Libáŋ, a kələ kwí á ńkǒl Halǎg yā wábɛ́d ḿfág yā Séîr, á Yosué á ngāvə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l anə́ ngab elíg, anə́ ḿból mə̄ndá mə́ bod mə́ ngábə́, 8á ńkǒl ai á edzəgəze, á Araba ai məlúmbú, á ńkōd ńnam ai á Negɛ̂v, ábə Hitít, Amorít, Kananít, Perizít, Hivít, ai Yebusít, miǹkúkúmá mítē mí ngábə́ nâ: Ǹkúkúmá yā Yēríko, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Aí, babi ai Bétɛl, m̀bɔ́g. 10Ǹkúkúmá yā Yērúzalɛm, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Hébron, m̀bɔ́g. 11Ǹkúkúmá yā Yarmut, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Lakish, m̀bɔ́g. 12Ǹkúkúmá yā Eglôn, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Gɛzɛr, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Devir, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Gɛdɛr, m̀bɔ́g. 14Ǹkúkúmá yā Horma, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Arad, m̀bɔ́g. 15Ǹkúkúmá yā Livna, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Adulam, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Makéda, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Bétɛl, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Tapuah, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Héfɛr, m̀bɔ́g. 18Ǹkúkúmá yā Afek, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Lasharôn, m̀bɔ́g. 19Ǹkúkúmá yā Madôn, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Hatsor, m̀bɔ́g 20Ǹkúkúmá yā Shimrôn Merôn, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Akshaf, m̀bɔ́g. 21Ǹkúkúmá yā Taanak, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Megido, m̀bɔ́g. 22Ǹkúkúmá yā Kɛdesh, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Yoknéam, á Karmel, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Dor, á édzəgəzě yā Dor, m̀bɔ́g. Ńkúkúmá yā Goím á Galil, m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá yā Tirtsa, m̀bɔ́g. Miǹkúkúmá mítē mísə mí ngakə kwí á táŋ məwóm mə́lɛ́ ai m̀bɔ́g. Éyɔŋ Yosué a ngáman yombo, a ḿbə̄lə́ ábuí míḿbú á nyɔ́l, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai nyé nâ: “Ǒ yombo yǎ, o ḿbələ yǎ fə abuí míḿbú á nyɔl, o ngə́lə́ ó bələ́ nâ o nɔŋɔ́ mod ǹnam ǹnén. 2É sí ésə e lígi yǎ e nə nâ: məsí bə Filistéa, ǹgúmā ńnǎm Gəshurít, 3a tádigi á Shihor yǎ á nə̄ á ńnamín Égîptɛn a kələ kwí á ńnyie Ekrôn ákoe, sí tě bálāŋ dzɔ̄ á táŋ məsí mə́ Kanǎŋ, bitɔŋ míńtómbā yā Fīlístia: ényɔ́ yǎ Gaza, ényɔ́ yǎ Ashdod, ényɔ́ yǎ Ashkelôn, ényɔ́ yǎ Gath, ényɔ́ yǎ Ekrôn ai Avít yā ńnam á ńkiɛ́. 4Ǹnǎm Kanǎŋ ósə ai Méara yǎ ā wóge ai Sidonít, a kələ kwí á Aféka, a kələ kwí á ńnyie Amorít; 5á mvús tě, ǹnǎm yā Gibilít ḿbámāná ai Libáŋ ásə ḿfág yā ńtólē dzób, a tádigi á Baal Gad, á ńkǒl Hermon á sí a kələ kwí á mə́nyíí mə́ Lebo Hamat; 6Batɔbɔ ǹnama bə́sə̄ yā ńkǒl, a tádigi á Libáŋ a kələ kwí á Misrefot Maîm á ńyīmbī dzób, Sidónit bə́sə, mǎmēn mayi bɔ́ tsīdan ósū Ísraɛ̂l. Nɔŋɔ́ ǹnam ó kālān wá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l anə́ ngab elíg, ḿból mə̄ ngábénde wa. 7Abǒg á kwí yǎ édí wāyəan kab ńnam ví anə́ ngab elíg ású mə̄ndá mə́ bod ebǔl ai efǎs ndá bod Manasé. Ó man bɔ́ wa və́ a tádigi á Yórdan a kələ kwí á máŋ mə̄ńnén á ńyīmbī dzób; máŋ mə̄ńnēn émɔ̄ máyi bɔ ńnyie wabá.” 8Válā efas ndá bod Manasé ai Rúbenit ai Gadít bə́ nɔŋɔ yǎ é ngab elíg dzābá, ényí Mósɛs a ngávə́ bɔ̄ á Yórdan á yād, á ńtólē dzób, anə́ ḿból Mósɛs etúgā Ǹtondôbə, a ngávə́ bɔ̄ dzó: 9a tíege á Aroer yǎ á nə̄ á kɔmɔlɔ m̀bígílí yā Arnôn, ai é tísɔn é nə́ á ḿbīgīlí á ńkiɛ́ ai óbobon ńkǒl ósə̄ wátíē á Madaba ó kələ kwí á Divôn, 10bə́tísɔn bə́sə̄ yā Sihôn, ǹkúkúmá Amorít, yǎ á ngábə́ dzóege á Heshbôn, a kələ kwí á ńnyie ai bɔ́n bə́ Amon, 11ai Galaad ai ǹnǎm Gəshurít ai eví Maakatít, á ńkǒl Hermon ósə, ai Bashân ásə a kələ kwí á Salka; 12ai ewógē Og ésə̄ yā Bashân, é Og yǎ á ngābə́ dzóege á Ashtarot ai Edrɛî, a tɔá fə məlígī mvúa yǎ məbuugǎ yā Refaít. Mósɛs a ngátəgə miǹkúkúmá mítē míbɛ̄ á mǎn fə̄ myá fadi byə́m. Hədá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá ndzí kig sǎ Gəshurít, tɔ Maakatít, ású tē ńdɔ Geshur bân Maakat bə́ ngə́lə́ á zāŋ Ísraɛ̂l a zaa kwí ámōs yə aná. 14Hə ǹnyie anə́ ndá bod Lévi ńdzɔ̄ bá ndzí kig və́ ngab elíg á bə́ kaba, amú Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l énye a ngábə́ ngab elíg dzīé, anə́ ḿból á ngākad nyé. 15Mósɛs a ngávə́ ndá bod Rúben ngab sí anə́ bibəgá byábán bí ngábə́. 16Ǹnyie wabá á ngābə́ nâ: a tíege á Aroer yǎ á nə̄ á kɔmɔlɔ m̀bígílí yā Arnôn, ai é tísɔn e nə́ á ḿbīgīlí á ńkiɛ́, ai obobon ńkǒl ósə a kələ kwí á Madaba. 17Heshbôn ai bə́tísɔn bə́sə̄ bə́ nə́ á óbobon ǹkǒl: Divôn, Bamot Baal, Bet ­Baal Méon, 18Yahtsa, Kedémot, Méfaat, 19Kiryataîm, Sivma ai Sɛret Shahar, á mgbág edzəgəze, 20Bet Péor, mim̀bígílí yā Pisga ai Bet Yeshimot, 21bə́tísɔn bə́sə̄ yā óbobon ńkǒl, ai ǹgúmā éwógē Sihôn, ǹkúkúmá Amorít, yǎ á ngābə́ dzóege á Heshbôn. Mósɛs a ngátəgə nyé a təgə́ fə miǹtómbā yā Madiân: Ewi, Rɛkem, Tsur, Hur ai Rɛva, yǎ bə́ wóge ai Sihôn, bə́ tɔ̄á fə sí tě. 22Ai Balaǎm fə mɔ́n Béor, m̀vímvīgí yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáwé ai okəŋ bítá á ńsāmbá yā é bod bə̄vɔ́g bə́ ngáwé. Yórdan ai sí dzīē ḿbyā bí ngábə́ ńnyie sí Rúbenit. Ngab sí bɔ́n bə́ Rúben, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, ai bətísɔn, ai mǎl yā étēde, ńdzɔ hḿ nyīlí. Mósɛs a ngávə́ ndá bod Gad, bɔ́n bə́ Gad, ngab sí anə́ ḿból bibəgá byábá bí ngábə́. 25Sí dzābá ē ngábə́ nâ: Yazér, ai bə́tísɔn bə́sə̄ yā Galaad; efas ńnǎm Amorít a kələ kwí á Aroer yǎ á nə̄ á ńnamín Raba; a dúgan tíē á Heshbôn a kələ kwí a Ramat Mitspé ai Betomin; a tíege á Mahanaîm a kələ kwí á ńnǎm Lodevar; ai á ḿbīgīlí Bet Haram, Bet Nimra, Sukot, Tsafôn, məbuugǎ yā éwógē Sihôn, ǹkúkúmá yǎ Heshbôn, Yórdan ai é sí yākə kwí á suga máŋ yā Kineret, á Yórdan á yād, á ńtólē dzób. Ngab sí bɔ́n bə́ Gad, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, ai bətísɔn ai mǎl yā étēde, ńdzɔ hḿ nyílī. Mósɛs a ngávə́ éfas ndá bod Manasé ngab sí anə́ ḿból bibəgá byábá bí ngábə́. Ǹnyie wabá á ngābə́ á tíege á Mahanaîm, Bashân ásə, ewógē Og, ǹkúkúmá yǎ Bashân ésə ai míńnǎm yā Yaîr á Bashân étē, á táŋ bətísɔn məwóm mə́saman. 31Etǔn Galaad, ai Ashtarot ai Edrɛî, bə́tísɔn bəńnén bə́ ńkúkúmá Og yǎ Bashân, bə́ kə́lə́ á ngab bɔ́n bə́ Makir, mɔ́n Manasé, á éfas bɔ́n bə́ Makir, anə́ ḿból bibəgá byábán bí ngábə́. Ngáb sí Mósɛs a ngákab á bidzəgəzě yā Moab, á Yórdan á yād, á ńnamín Yēríko, á ńtólē dzób é dzɔ̄ á nyīlí. Hədá, Mósɛs a ndzí kig və́ ndá bod Lévi ngab sí amú Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l énye a ngábé ngab sí dzīē, anə́ ḿból á ngákad nyé. É ngab sí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábi á ńnǎm Kanǎŋ, é ngab sí fada Eleazâr bân Yosué, mɔ́n Nun ai bətə́bə̄ bə́ ósú yā mə̄ndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l, bə́ ngávə́ bɔ̄, ńdzɔ̄ nyí. 2Bə́ bwé ngám ású ngab məsí mə́tē anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde ânyǔ Mósɛs ású mə̄ndá mə́ bod ebǔl ai efas. 3Amú Mósɛs a ngáman və́ mə̄ndá mə́ bod mə́bɛ̄ ai efas é ngab sí dzābá á Yórdan á yād, səsalá hə bɔ́n bə́ Lévi ḿbɔ̄ a ndzí kig və́ ngab sí á bə́ kaba bɔ́. 4Amú bɔ́n bə́ Yósəb bə́ ngábə́ mə̄ndá mə́ bod mə́bɛ̄, Manasé ai Efraím, ńdɔ̄ hḿ bá ndzí kig və́ bɔ́n bə́ Lévi ngab sí á ńnam səsalá hə bətísɔn nə́ bə́ tɔ̄bɔ étēde ai mə́dîga mə́ ngábə́ tsâ válā, ású biyə́m byábá ai byə́m byábá. 5Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ ḿból Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs, ńdɔ bə́ ngákaban ǹnam. 6Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngákə̄ ábə Yosué á Gilgal, ńdɔ Kaleb, mɔ́n Yefunɛ, mǎn Kenizít, á ngādzó ai nyé nâ: “Wayəm ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, mod Zambá, ású dáma ai ású dóe á Kades Barnéa. 7Mə ngábə́ ókala bisəb məwóm mə́nyi eyɔŋ Mósɛs, etúgā Ńtondôbə, a ngálóm mā, a tíege á Kades Barnéa nə́ mə́ kə fə́b ńnam ví, ńdɔ̄ fə mə ngáman nyé tíē bə́bə́lá ásə. 8Á kə̄ kwí é bə̄bə́dzāŋ bíā bɔ́ bī ngábɛ́d bə́ ngasuu ayɔŋ ngul á sí ḿfág wáma, mə mə biege[1] hə kíŋ Ǹtondôbə, Zambá wama. 9Amǒs tē ńdɔ̄ Mósɛs a ngákan sɔŋ, nyé nâ: “Yəmə́ naa é sí ákǒl dóē látidi yayi bɔ̌ ngab sí dzóe, ai bɔ́n bóe á ńnomó etɔá, amú ō bīē hə kíŋ Ǹtondôbə Zambá wama”. 10A tádigi hḿ ábǒg tē, ńdɔ Ǹtondôbə a ngákála ma enyiŋ anə́ ḿból á ngākag. Ká Ńtondôbə á kan sɔŋ te aná, mim̀bú mə̄wóm mə́nyi ai mítán, hálā Ísraɛ̂l a wulugu á ńkōd ńnam, bəbə́gə̄ hḿ naa étɔ̄á dzī mə ńtɔa yǎ bisəb məwóm mwomo ai bítán. 11Ngul e ngə́lə ma á nyɔ́l anə́ ámōs Mósɛs á ngálóm mā. Ábím ngul mə ngábə́ bələ́ ábǒg tē, abím tē ńdɔ̄ fə mə ngə́lə́ mə́ bələ́ étɔ̄á dzī, nə́ mə́ bɔ bitá, mə kələ, mə zaa. 12Abǒg á kwí yǎ naa ó və ma ńkōl Ńtondôbə a ngádzó ámǒs tē, o ngáwóg ámǒs tē nâ Anakít bə́ ngábə́ wē, ai miǹgungúl bə́tísɔn; hədá ngə́ Ńtondôbə a nə ai ma ngǎm, mayi bɔ́ mǎn təgə anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó.” Ńdɔ Yosué á ngāmâ Kaleb, mɔ́n Yefunɛ, a nɔŋɔ́ Hébron, ngab sí dzíē, a və́ nyé. 14Asú tē ńdɔ Hébron a nə́ ngab sí Kaleb, mɔ́n Yefunɛ, mǎn Kenizít, a zaa kwí ámōs yə aná, amú á ngātóan toŋ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 15Ókōbá bə́ lóege Hébron nâ Kiryat Arba: Arba a ngábə́ zīngí yǎ Anakít. Ǹnam ó ńtɔá âwɔ́, təge ai bitá. [1] Bie : átoŋ ai məkǒl. Bíe : átoŋ ai məlɔ́. Á vá bəyál bíbúg bə́tē bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ nə dzǎm kə. É ngab sí ndá bod Yúda e ngabi anə́ ḿból bibəgá byábá bí ngábə́, e ngábə́ ńnyie ai Edom a tíege á ńkód ńnǎm yā Sîn, ḿfág yǎ á ńkiɛ́ á zēn Témân. 2Ǹnyie sí yǎ á ńkiɛ́ a tíege á suga máŋ mə́ ńkǔ, a tíege âvɛ̌l yā suga á ńkiɛ́ ósū Négev, 3ǎ ngasigi á ńkiɛ́, á ńkǒl Akrabim, a daŋá Sîn, ǎ ngádúgan bɛ́d ḿfág yǎ Kades Barnéa á ńkiɛ́, a daŋá Hɛtsrôn, ǎ ngabɛ́d á Adar, a yálá ḿfág yǎ Kárkaa, 4ǹnyie ǎ ngadúgan kə́ lod á Atsmôn, ǎ ngakə kúlī á óswē yā Égîptɛn, a kə́ hḿ suan á máŋ. “Ǹnyie wǎn yǎ á ńkiɛ́, ényē nyɔ́lɔ̄”. 5Máŋ mə́ ńkǔ ḿmɔ̄ mə́ ngábə́ ǹnyie ḿfág yǎ ńtólē dzób a kələ kwí âsuan Yórdan. Ǹnyie yǎ âkoé a tíege á wɔ́[1] máŋ a kələ kwí âsuán Yórdan. 6Ǹnyie a bɛ́də́ á Bet ­Hogla, a lodo Bet Araba âkoé, a dúgán bɛ́d ákɔ̄g Bohân, mɔ́n Rúben. 7Ǹnyie ǎ ngabɛ́d á Devir, a tíege á ḿbīgīlí yā Akor, a kilan âkoé, ḿfág yǎ Gilgal yǎ á nə̄ ńkǒl Adumim á yād, óswé á ńkiɛ́. Ǹnyie a lodo á mə̄ndím mə́ Ein Shɛmesh, a kələ suan á Ein Rogel. 8Ǎ ngadúgan bɛ́d á ḿbībíŋ yā Ben Hinom ósə, a sɔ̂ ḿfág yǎ á ńkiɛ́ âvɛ̌l Yebusít, -nálā tē ó nə nâ Yērúzalɛm-, ǎ ngabɛ́d ôbobǒn ǹkǒl yā watsíg ḿbībíŋ yā Hinom ḿfág yǎ ńyīmbī dzób á suga sí yǎ ḿbōmbō Refaít âkoé. 9A tíege á ńkǒl, ǹnyie ǎ ngakilan ḿfág yǎ etám mə̄ndím yā Neftoah, ǎ ngakə ḿfág yǎ bə̄tísɔn yā ńkǒl Efrôn, a kilan ḿfág yǎ Baalá, -nálā tē ó nə nâ Kiryat Yéarim. 10A tíege á Baala hálā ǹnyie ǎ ngasigi á ńyīmbī dzób ḿfág yǎ ńkǒl Séîr, ǎ ngákə á kɔmɔlɔ ǹkǒl Yéarim, ḿfág yǎ âkoé -nálā tē ó nə nâ Kesalôn, ǎ ngasigi á Bet ­Shɛmesh, a daŋá Timna; 11ǎ ngákə suan âvɛ̌l Ekrôn, ḿfág yǎ âkoé, a kilán ḿfág yǎ Shikarôn, ǎ ngákə ai ǹkǒl Baala ósə, a kə́ suan á Yevnêl, máŋ ḿmɔ́ mə́ ngábə́ suga ǹnyie. 12Ǹnyie yǎ ńyīmbī dzób á ngābə́ máŋ mə́ńnén ai ngɔ̄dɔ́ dzīé. Bəǹnyie bə́sə̄ yā sí bɔ́n bə́ Yúda á bālá, anə́ ḿból bibəgá bí ngábə́. Bə́ ngavə́ Kaleb, mɔ́n Yefunɛ, ngab sí á zāŋ bɔ́n bə́ Yúda, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde Yosué: Kiryat ­Arba, tísɔn mǎn Anak ńdzɔ é nə́ Hébron –Arba ńnye a ngábə́ ésīá Anak. 14Ńdɔ Kaleb a ngáfadi sí bɔ́n bə́ Anak bə́lɛ́: Shéshái, Ahímân ai Talmái, bɔ́n bə́ Anak. 15Á kódō yə̄ válā, ǎ ngálúman ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Devir, bə́ lóege Devir ókōbá naa Kiryat ­Séfɛr. 16Ńdɔ Kaleb a ngádzó nâ: “É mod ǎ yi təgə Kiryat Séfɛr a nɔŋɔ́ fə nyé mayi nyé və́ ngɔn dzama Aksa álūg.” 17Ńdɔ Otniel, ndómán Kenaz, mǎnyāŋ Kaleb, a ngátəgə Kiryat ­Séfɛr, ńdɔ Kaleb a ngálúgū nyé ngɔn dzié Aksa. 18Á sɔ́ á ngāsɔ́ ábə ǹnóm, ńdɔ ǹnóm á ngālə́b nyé nə́ á dzāi ésīá áfūb. Ńdɔ a ngásus á ózəle woé, Kaleb nyé ai nyé nâ: “Wayi dzé ?” 19Nyé nâ: “Bɔ̌ ma mvam. Ḿból ó ngákab ma á ńnǎm yā Négev, váá fə ma bitam mə́ndím.” Ńdɔ a ngávə́ nyé bitam mə́ndím yā âkoé ai ébí yā á ńkiɛ́. 20Ngab sí ndá bod bɔ́n bə́ Yúda á nyīlí, anə́ ḿból bibəgá byábá bí ngábə́. 21Bətísɔ̌n yā suga ndá bod bɔ́n bə́ Yúda, ḿfág yǎ ńnyie Edom á Négev bə́ nə̄ nâ: Kavsêl; Eder, Yagu, 22Kina, Dimona, Adéada, Kedesh, Hatsor Yitnân, Zif, Tɛlem, Béalod, 25Hatsor M̀kpámáŋ, Keriyot Hɛtsrôn -nálā tē ó nə̄ nâ Hatsor, Amam, Shema, Molada, Hatsar Gada, Heshmôn, Bet Pɛleth, Hatsar Shual, Bêr Shéva ai biwógē bíé, Baala, Lyim, Esem, Eltolad, Kesil, Horma, 31Siklag, Madmana, Sansana, Levaot, Shilehim, Ein Rimôn: á táŋ bətísɔn məwóm mə́bɛ̄ ai ebǔl ai māl yā mvús ǹnam mə́sə yā étēde. Á édzəgəze á sí ó nə̄ nâ: Eshtaol, Tsoréa, Ashna, Zanoah, Ein Ganim, Tapuah, Einam, 35Yarmut, Adulam, Soko, Azéka, Shaaráim, Aditáim, Gedéra ai Gedérotáim: á táŋ bətísɔn awômo ai bə́nyi ai mǎl yā étēde. Senân, Hadasha, Migdal Gad, Diléân, Mitspé, Yoktêl, Lakish, Botskat, Eglôn, Kabôn, Lahmas, Kitlish, Gedérot, Bet Dagôn, Naama, Makéda: á táŋ bətísɔn awômo ai bə́saman ai mǎl yā étēde. Livna, Etɛr, Ashân, Yiftah, Ashna, Nesiv, Kéila, Akziv ai Maresha: á táŋ bətísɔn ebǔl ai mǎl yā étēde. Ekrôn ai biwógē bíé ai mǎl móé, a tíege á Ekrôn hálā a kələ kwí á máŋ, míńnam mísə̄ mí nə́ ḿfág Ashdod ai mǎl yā wé; Ashdod ai biwógē bíé ai mǎl móé, Gaza ai biwógē bíé ai mǎl móé a kələ kwí óswē yā Égîpten ǹnyie anə́ máŋ mə̄ńnén. Á ńkǒl: Shamir, Yatir, Soko, Dana, Kiryat Sana -Devir amǒs yə aná-, Anav, Eshtemoa, Anim, Goshɛn, Holôn ai Gilo: á táŋ bətísɔn awômo ai m̀bɔ́g ai mal yā étēde. Arav, Duma, Eshéân, Yanum, Bet­ Tapuah, Aféka, Humeta, Kiryat Arba -Hébron ámōs yə aná- ai Sior: á táŋ bətísɔn ebǔl ai mal mə́sə̄ yā étēde. Maôn, Karmel, Zif, Yuta, Izrêl, Yorkéam, Zanoah, Káin, Givéa ai Timna: á táŋ bətísɔn awômo ai mǎl yā étēde. Halhul, Bet Tsur, Gedor, 59Maarat, Bet Anot, ai Eltekôn, á tâŋ bətisɔn bə́saman ai mǎl yā étēde. Kiryat Baal –nálā ó nə nâ: Kiryat ­Yéarim-, ai Raba: á táŋ bətísɔn bə́bɛ̄ ai mǎl yā étēde. A ńkōd ńnam: Bet Araba, Midîn, Sekaka, Nivshân, Ir Mɛlah ai Ein Gedi: á táŋ bətísɔn bə́saman ai mǎl yā étēde. Hədá bɔ́n bə́ Yúda bá ndzí kig bǐ ngul yǎ təgə Yebusít yā bə́ ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm, ású tē ńdɔ Yebusít bə́ ngə́lə́ bə́ tɔ̄á á Yērúzalɛm a zaa kwí ámōs yə aná á zāŋ bɔ́n bə́ Yúda étēde. [1] Máŋ, anə́ óswé ósə, mə́ nə anə́ mod binam. Məbələ́ : dzwé, ńlō, mɔ́, ǹkug, ai bidzo bifə. Ngab sí bɔ́n bə́ Yósəb e tíege á ńtólē dzób yā Yórdan yā Yēríko, məndím mə́ Yēríko, nálā tē ó nə̄ nâ ńkōd ńnam wátíē á Yēríko ó ngábɛ́d á ńkǒl yā Bétɛl. 2E tíegě fə̄ á Bétɛl hálā e kələ ḿfág yǎ Luz, e kələ lod á ńnyie Arkít á Atarot, 3ě ngasigi hḿ ḿfág yǎ ńyīmbī dzób á ńnyie Yafeletít, a kələ kwí á ńnyie Bet Horôn yǎ á ńkiɛ́, ai a Gɛzɛr, e dúgan tíē hála ě ngakə suan á máŋ. 4Ngab sí bɔ́n bə́ Yósəb, Manasé bân Efraím, ńdzɔ̄ nyílī. 6Ngab sí bɔ́n bə́ Efraím, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, ē ngábə́ ńnyie ai Atrot Adar, a kələ kwí á Bet Horôn yǎ âkoé, ǹnyie ǎ ngakə tság á Mikmetat âkoé, ǹnyie a yálá á ńtólē dzób ḿfág yǎ Taanat Silo a daŋá nyē á ńtólē dzób ḿfág yǎ Yanoah. 7A kódó á Yanoah ǎ ngásigi á Atarot ai á Naara, ǎ ngákə nambǎ Yēríko a kələ kwí á Yórdan. 8Á kódō yā Tapuah, ǹnyie ǎ ngákə á mə̄yímbī mə́ dzób, áswē yā Kana, ǎ ngakə suan a máŋ. Ngab ndá ­bod bɔ́n bə́ Efraím anə́ bibəgá bí ngábə́, ńdzɔ̄ nyílī, 9təge láŋ bə́tísɔn bə́ ngávə́ bɔ́n bə́ Efraím á zāŋ ngab sí bɔ́n bə́ Manasé, bə́tísɔn bə́sə̄ bá ai mǎl yā étēde. 10É mvóg Kanǎŋ bə́ ngábə́ mvóg á Gɛzɛr, bá ndzí kig bɔ bwé, ńdɔ̄ bə́ ngálígī bə́ tɔ̄á á zāŋ Efraím étēde, bə́ bɔɔ bisíé bítúga a zaa kwí amǒs yə aná. É ngab bə́ ngábwé ngám ē ngāwóge ai Manasé yǎ á ngābə́ ńtól Yósəb. Makir, ǹtól Manasé, ésīá Galaad amú a ngábə́ mod bitá, ńdɔ a ngábi Galaad ai Bashân. 2Ńdɔ̄ fə̄ bázu və́ é bɔ́n bə́ Manasé bə̄vɔ́g é ngab dzabá anə́ ḿból bibəgá bí ngábə́: bɔ́n bə́ Aviɛzer, bɔ́n bə́ Hélek, bɔ́n bə́ Asriel, bɔ́n bə́ Shɛkem, bɔ́n bə́ Hefɛr, bɔ́n bə́ Shemida: bǎn fám bə́ Manasé, mɔ́n Yósəb, anə́ ḿból bibəgá bí ngábə́. 3Selofehad, mɔ́n Hefɛr, mɔ́n Galaad, mɔ́n Makir, mɔ́n Manasé á ndzí kig byé fám, hə bəngɔn. Mwé mábá mā: Mahla, Noa, Hogla, Milka ai Tirtsa. 4Ńdɔ̄ bə́ ngákə ábə fada Eleazâr, ábə Yosué, mɔ́n Nun, ai ábə bənyiá bodo bə́ ǹnam bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə a ngábéndē Mósɛs nə́ á və̄ bía ngab sí á zāŋ bə̄bə́dzaŋ !” Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ bə́ ngávə́ bɔ ngab sí á zāŋ bəbə́nyāŋ bésīá, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde. 5Ńdɔ Manasé á ngākyəbə ai ngab awôm, təge láŋ ńnǎm Galaad ai Bashân, yǎ Yórdan á yād, 6amú bəngɔn bə́ Manasé bə́ ngábi ngab sí á zāŋ bɔ́n bóé. Ǹnǎm Galaad wâ ó ngawóge ai é bɔ́n bə́ Manasé bə̄vɔ́g. 7Ǹnyie sí Manasé ḿfág yǎ Asher, a ngábə́ Mikmetat yǎ á nə̄ á ńnamín Sikɛ́m, a tíegě fə̄ válā, á ḿbɔ̄ ǹnóm, ḿfág yǎ Yashiv yǎ á nə̄ á étǎm yā Tapuah. 8Manasé á ngábə́ á wôge ai sí yǎ Tapuah, hədá Tapuah, á ńnyie Manasé, a wôge ai bɔ́n bə́ Efraím. 9Ǹnyie sí á siigi óswē yā Kana, bətísɔn bə́ Efraím bə́ ngábə́ óswē á ńkiɛ́, təge láŋ ényí ē wôge ai Efraím á zāŋ bətísɔn bə́ Manasé, ǹnyie Manasé á ngābə́ óswé âkoé, a kələ kwí súg á máŋ. 10Éfǎs yā á ńkiɛ́ é wôge ai Efraím, éfǎs yā âkoé é wôge ai Manasé, ǹnyie anə́ máŋ. Bə́ kələ tóbē Asher âkoé, ai Isakâr á ńtólē dzób. 11Manasé á ngābi, ḿbámāná ai Isakâr ai Asher, Bet ­Shéân ai bətísɔn yā étē, Yivléam ai bətísɔn yā étē, batɔbɔ ǹnamǎ yǎ Ein Dor ai ébá yā bə̄tísɔn yā étē, batɔbɔ ǹnamǎ yā Taanak ai Megido ai ébá ya bətísɔn yā étē: é tísɔn lála e ngábə́ ényí yǎ edzəgəzě Dor. 12Hədá ḿból bɔ́n bə́ Manasé bá ndzí kig bi ngul yǎ nɔ̌ŋ bə̄tísɔn bə́tē, ńdɔ̄ Kananéan bə́ ngaláŋán bə́ tɔ̄á sí tě. Hədá, ókāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ ngul bə́ lodo bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngátə́lē bɔ́ á étiě bəbɔ bisíé bítúga, hədá təge bɔ́ mǎn fadi byə́m. 14Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Yósəb bə́ ngábodo ǹkɔ́bɔ, bɔ́ ai Yosué nâ: “Amú dzé wākə bía və́ hə ngab sí dzīdzīá, ábím ábuí bī nə́, ai ńtótōmaamaa ásə Ǹtondôbə a ngávə́ bíā ?” 15Yosué nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ mī ńtɔa yǎ mod ayɔŋ nálā, mǐ dāŋá ḿfág áfan á nə́ álí, mǐ líí mínā bə́bēn áfǎn yā ńnǎm Perizít ai Refaít, ḿból ǹkǒl Éfraím ó ńtɔa yǎ mína abɔ́d.” 16Bɔ́n bə́ Yósəb bɔ́ nâ: “Ǹkǒl ó nə̄ bía abɔ́d. Ńdɔ̄ fə Kananéan bə́sə̄ yā bə́ tɔ̄á á sí yā ḿbōmbō bə́ bə̄lə́ bəmiǹsínā bikie, tɔ ébá yā Bet Shéân ai bə́tísɔ̌n yā bīwógē byábán, tɔ ébá yā ḿbōmbō sí yā Izrêl.” 17Ńdɔ Yosué á ngādzó ai ndá Yósəb ai ényi Efraím ai ényi Manasé naa: “Mǐ ńtɔa yǎ mod ayɔŋ, mǐ bə̄lə́ fə ngul á nyɔ́l, myǎyəǎn kig ai ngab sí dzīdzīá. 18Ǹgúmā ńkǒl ńgɔ myǎyəan ai wá, afyáŋán bɔ̌ naa ó nə afan, hədá mǐ nə dzǎm bai áfan ásə lə́ ngawóge ai mínā, a fyáŋán bɔ̌ naa Kananéan bə́ bə̄lə́ bəmiǹsínā bikie, bə́ tɔ̄á fə ngul, mǐ nə̄ bɔ́ dzǎm təgə.” Á kóan bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bə́ ngáman kóan á Silo, ńdɔ̄ bə́ ngáman lóŋ ébə̌m mə́tóbán étēde; ású ńnam ósə̄ ó ngábə́ bɔ ǹkuán á mɔ́. 2Hədá məndá mə́ bod mə́ ngálígī á Ísraɛ̂l zamgbál, á má ndzí kig bi é ngab sí dzabá. 3Ńdɔ Yosué á ngādzó ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “A kələ kwí ábǒg áfē myāyi bɔ élɛ̌s ákə̄ nɔŋ é sí Ńtondôbə, Zambá běsōá, á ngāvə́ mínā ?” 4Tóbán bod bə́lɛ́ á ndá bod ésə nə́ mə́ lom bɔ́ bə́ kə̄ báyēn ńnam bə́ tóán yəm ngab məndá mə́ bod, bə́ dúgán ma sɔ́ tíē ndɔ́ŋ yā étē. 5Bâyi kab sí ngab zamgbál, bɔ́n bə́ Yúda bâyi laŋan ai é sí yǎ á ńkiɛ́, ébá bə́ Yósəb é sí yǎ âkoé. 6Myǎyi mǎn tág ngab zamgbál ésə mí sɔ́ ai ma dzɔ mú, ḿból yə̄ nâ mə́ bwe ngám ású dáán, á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá wāān, étēde há. 7Ḿfág bɔ́n bə́ Lévi, bâyǐ kig bǐ ngab á zāŋ dzāān: ngab sí dzábá é nə nâ bə́ nə bəfada bə́ Ńtondôbə. M̀fág Gad, bân Rúben ai efas ndá bod Manasé, bə́ ngábi yǎ é ngab sí dzābá á Yórdan á yād, á ńtólē dzób, ényí Mósɛs, etúgā Ńtondôbə, a ngávə́ bɔ̄.” 8Ńdɔ̄ hḿ é bod bá bə́ ngákódō á sí bə́ kə́ə́. Yosué á ngābéndē é bod bə́ kələ tág ngab sí nyé nâ: “Kaŋán, mǐ wūlū á sí tě ésə mǐ dúgán zu ábə ma, eyɔ̌ŋ te mǎyi bwé ngám á Silo há, á mís mə́ Ńtondôbə.” 9Ńdɔ̄ é bod bá bə́ ngátíe, bə́ wūlú sí tě ésə bə́ táág ngab zamgbál anə́ bə̄tísɔn bə́ ngábə́ á kálara, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á ńkān ábə Yosué á Silo. 10Ńdɔ Yosué á ngābwé ngám ású dábá á Silo, á mís mə́ Ńtondôbə, éyə Yosué á ngáman kab bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l sí válā, anə́ mod é ngab sí dzīē. Ndá bod Bényamín 11Ndá bod bɔ́n bə́ Bényamín é ngātádi bǐ ngab sí dzyā, anə́ ḿból bibəgá bí ngábə́: sí dzábā ē ngábə́ á zāŋ bɔ́n bə́ Yúda ai bɔ́n bə́ Yósəb. 12Ǹnyie yǎ ḿfág yǎ âkoé á tíege á Yórdan, a bɛ́də ai avɛ̌l Yēríko, âkoé, a bɛ́də̄ á ńkǒl ḿfág yǎ ńyīmbī dzób, ǎ ngakə suan á ńkōd ńnǎm Bet Awɛn. A tíege válā, ǹnyie ǎ ngalód á Luz, âvɛ̌l Luz á ńkiɛ́, -Bétɛl amǒs yə aná-, ǎ ngasus á Atrot Adar, á ńkǒl yā ó nə́ á suga Bet Horôn yǎ á ńkiɛ́. 14Ǹnyie a lɛ́sə́ válā, a yálá á ńnamín ńyīmbī dzób, ḿfág yǎ á ńkiɛ́ a tíege á ǹkǒl yā ó nə́ á ńnamín Bet Horôn, á ńkiɛ́, ǎ ngakə suan ḿfág yǎ Kiryat ­Baal, -Kiryat Yéarim amǒs yə aná-, tísɔn bɔ́n bə́ Yúda. Éyə efǎs yā ńyīmbī dzób é ngábə́ nālá. 15Éfǎs yā á ńkiɛ́ é ngábə́ naa: a tíege á suga Kiryat Yéarim ǹnyie ǎ kələ kwí ḿfág yǎ Iyim a kələ kwí súg á mə̄bóŋ mə́ óswé yā Neftoah. 16Ǎ ngasus a kələ kwí á ńkǒl yā ó nə́ ndoŋ Ben Hinom á ńnamín á yād, á edzəgəze Refaít âkoé, ǎ ngasus á ndoŋ yǎ Hinom, âvɛ̌l Yebusít, á ńkiɛ́, ǎ ngasigi á Ein Rogel. 17A kilán ḿfág yǎ âkoé, ǎ ngakə suan á Ein Shɛmesh ai Gelitot yǎ á nə̄ a ǹkǒl Adumim á yād, ǎ ngasus ákɔ̄g Bohân, mɔ́n Rúben. 18Ǎ ngakə lod âvɛ̌l Araba ḿfág yǎ âkoé, a dúgán sus ḿfág yǎ Araba. 19Ǎ ngakə lod âvɛ̌l Bet Hogla, âkoé, suga ǹnyie ǎ ngakə tə́bə̄ âvɛ̌l máŋ mə́ ńkǔ, âkoé, á Yórdan á ńkiɛ́. Ǹnyie yā ńkiɛ́, ényē nyɔ́lɔ̄. 20Yórdan énye a ngábə́ ńnyie ḿfág yā ńtólē dzób. Ngab sí bɔ́n bə́ Bényamín nyīlí, á zāŋ bə́ńnyie bə́sə̄ bá, anə́ ḿból bibəgá byábá bí ngábə́. 21Bətísɔn yā ndá bod bɔ́n bə́ Béyamín, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, bə́ ngábə́ naa: Yeríko, Bet Hogla, Emek Kesits, 22Bet Araba, Semaráim, Bétɛl, Avim, Para, Ofra, Kefar Amona, Ofni, Gɛva, á táŋ bətísɔn awômo ai bə́bɛ̄ ai mal yā étē. 25Gabaóŋ, Rama, Béérot, Mitspé, Kefira, Motsa, Rɛkem, Yirpêl, Taréala, Séla, Elɛf, Yebusít, -nálā tē ó nə̄ nâ Yērúzalɛm-, Givéa ai Kiryat Yéarim: á táŋ bətísɔn awômo ai bə́nyi ai mal yā étē. Ngab sí bɔ́n bə́ Bényamín nyīlí, anə́ bibəgá byábán bí ngábə́. É ngab sí bɛ̄ɛ yā bə́ ngábwé ngám é ngábə́ ású Siméon, ású ndá bod bɔ́n bə́ Siméon, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́: ngab sí dzābá ē ngābə́ á zāŋ ngab sí bɔ́n bə́ Yúda. 2É ngab sí bə́ ngabi e ngábə́ nâ: Bêr Shéva, Shema, Molada, 3Hatsar Shual, Bala, Esem, 4Eltolad, Betul, Horma. 5Siglag, Bet Markavot, Hatsar Susa, 6Bet Levaot, Sharuhɛn: á táŋ bətísɔn awômo bə́lɛ́[1] ai mal yā étē; 7Ein Rimon, Etɛr, Ashân; bətísɔn bə́nyi ai mǎl mábá; 8ai ngɔ́dɔ́ yā bətísɔn bə́tē bə́sə a kələ kwí á Baalad Bêr ai Rama yā á ńkiɛ́. Ngab sí ndá bod bɔ́n bə́ Siméon nyílī, anə́ bibəgá bí ngábə́. 9Bə́ ngánɔŋ ngab sí bɔ́n bə́ Siméon á ngab sí bɔ́n bə́ Yúda, amú ngab sí bɔ́n bə́ Yúda é ngábə́ ánēn ábuí ású dábán, asú tē ńdɔ bɔ́n bə́ Siméon bə́ ngábi ngab sí dzābá á zāŋ bɔ́n bə́ Yúda. É ngab sí lála yā bə́ ngábwé ngám é ngábə́ ású bɔ́n bə́ Zabulón, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́ á ńkɔŋ wábá a kələ kwí á Sarid, 11ǹnyie wabá ā bɛ́də̄ á ńyīmbī dzób ḿfág yā Maréala, a kələ nambǎ Dabɛshet ai é ngul oswé ē nə́ á ńnamín Yoknéam. 12Ǹnyie a tíege á Sarid ǎ ngakilan á ńtólē dzób, ḿfág ńló dzóbo ǎ kad tóle, a kələ kwí á ńnyie Kistot ­Tabor, ǎ ngakə suan ḿfág yā Daverat, a dúgan bɛ́d á Yafia. A tíege válā, ǎ ngákə lod ḿfág yā ńtólē dzób, á ńnam kídí ḿfág yā Gat Héfɛr ai Ita Kasîn, ǎ ngakə suan á Rimôna, a kilán ḿfág yā Nea. 14Ǹnyie yǎ ǹnam âkoé á kilígan ḿfág yā Hanatôn, a kələ kwí súg á ńlūmbū yā Yifta El, 15ai Katat, Nahalal, Shimrôn, Yidéala, Bételehɛ́m: á táŋ bətísɔn awômo ai bə́bɛ̄ ai mǎl yā étē. 16Ngab sí bɔ́n bə́ Zabulón a nyīlí, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́: bətísɔn bə́tē bə́sə ai mǎl yā étē. Ndá bod Isakâr 17É ngab sí nyina yǎ bə́ ngábwé ngám, ē ngábə́ ású Isakâr, ású bɔ́n bə́ Isakâr anə́ bibəgá byábá bí ngábə́. 18Ǹkɔŋ wabá ó kələ kwí ḿfág yā Izrêl. Biwógē yā étē bí tɔ̄á naa: Kesulód, Shunem, 19Hafaráim, Shiôn, Anaharat, 20Rabit, Kishyôn, Evɛts, 21Rɛmet, Ein Ganim, Ein Hada, ai Bet Paséts. 22Ǹnyie te ǎ nambaga Tabor, Shahasima ai Bet Shɛmesh, Yórdan énye a ngábə́ á suga afan: á táŋ bətísɔn awômo ai bə́saman ai mǎl yā étē. Ngab sí ndá bod Isakâr á nyīlí, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, bətísɔn ai mǎl. É ngab sí tána yǎ bə́ ngábwé ngám é ngábə́ ású ndá bod bɔ́n bə́ Asher, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́. 25Biwógē yā étē bí tɔ̄á nâ: Helkat, Hali, Bɛtɛn, Akshaf, Alamélek, Améad ai Mishéal, sí dzābá é kələ nambǎ Karmel á ńyīmbī dzób óswé yā Shihor Livnat; ḿfág yā ńtólē dzób e kələ kwí á Bet Dagôn, e nambaga Zabulón, á ńlūmbū yā Yifta El âkoé Bet Emek ai Néiel, e kələ suan ḿfág yā Kavul a ḿbɔ̄ ngál, ai Avdôn, Rehov, Hamôn ai Kana a kələ kwí á Sidóŋ ńnéne. Ǹnyie a ngábə́ ḿfág yā Rama a kələ kwí á tísɔn yǎ ńgungúl dzǎl yā Tyr, ǎ ngakilan á Hosa, a kələ kwí súg á máŋ, á Mahalɛv, Akzib, ai Ako, Afek ai Rehov; á táŋ bətísɔn məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ ai mǎl yā étē. 31Ngab ndá bod bɔ́n bə́ Asher nyílī, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́: bətísɔn ai mǎl yā étē. É ngab sí saməna yǎ bə́ ngábwé ngám ē ngábə́ ású bɔ́n bə́ Neftalí anə́ bibəgá byábá bí ngábə́. Ǹnyie sí wābá á tíege á Hélef ai á Elôn yǎ Tsaananim, Ádami Nɛkev Yavnêl, a kələ kwí á Lakum, Yórdan a lodo á suga ǹnam. Á ńyīmbī dzób, ǹnyie ǎ lodo á Aznot Tabor, ǎ ngakə suan á Hukog. A kələ nambǎ Zabulón á ńkiɛ́, Asher á ńyīmbī dzób ai Yórdan á ńtólē dzób. 35Miǹgungúl bətísɔn mí ngábə́ mwé nâ: Sidim, Sér, Hamat, Rakat, Kinéret, Adama, Rama, Hatsor, Kɛdesh, Edréi:, Ein Hatsor, Yiréôn, Migdal El, Horem, Bet Anat, Bet Shɛmesh; á táŋ bətísɔn awômo ai ebǔl ai mǎl yā étē. Ngab sí ndá bod Neftalí nyīlí anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, bətísɔn ai mǎl yā étē. Ndá bod Dan É ngab sí zamgbála yā bə́ ngábwé ngám é ngábə́ ású ndá bod bɔ́n bə́ Dan, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́. Biwógē yā étē bí ngábə́ mwé naa: Tsoréa, Eshtaol, Ir Shɛmesh, Shaalabîn, Ayalôn, Yilta, Elôn, Timnata, Ekrôn, Elteké, Gibetôn, Baalat, Yehud, Bené Berak, Gat Rimôn, məndím mə́ Yarkôn, Rakôn, ai sí yā é nə̄ á ńnamín Yafa. Éyɔŋ bǒd yā ndá bod Dan bə́ ngádzâ sí dzābá, ńdɔ̄ bə́ ngákə tsǎg Lɛshem bitá, bə́ nɔ̄ŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ nyé bə́ mān fə wé bǒd yā étē ai okəŋ bítá wábá, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngálóŋ mvóg vālá, bə́ yōlé Lɛshem dzwé naa Dan, dzwé ésīá wābá Dan. É ngab sí ndá bod bɔ́n bə́ Dan á nyīlí, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́: bətísɔn bə́tē bə́sə ai mǎl yā étē. Ǹnyie anə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman kaban sí ńdɔ bə́ ngánɔŋ ngab dzyǎ, á zāŋ dzābá, bə́ və́ə́ Yosué, mɔ́n Nun. Bə́ nɔ̄ŋɔ́ é tísɔn a ngátám, Timnat Sɛrah, á ńkǒl Efraím, bə́ və́ə́ nyē anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde, ńdɔ a ngádúgan mǎn lóŋ tísɔn a sobo mvóg étēde. Məngáb mə́ sí á mā, émá fada Eleazâr bân Yosué, mɔ́n Nun, ai miǹló mí bǒd yā mə́ndá mə́ bod bə́ ngábwé ngám nə́ bâkab məndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l, á Silo á mís mə́ Ńtondôbə étē, á ḿbɛ̄ ébə̌m Mə́tóbán. Éyə̄ hḿ ngab sí ē ngáman ná. [1] Bətísɔn bə́ nə awômo ai bə́nyi. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yosué nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ó kad bɔ́ nâ: “Tɔ́bán mínā bə́bēn bə̄tísɔn bə́ ékə m̀bíl ásɔbɔ́ á mə̄ ngákad mínā ânyǔ Mósɛs. 3Á ńtɔ̄á naa, ngə́ mod a wé mod á fūán, a nə dzǎm kə́ sɔbɔ étēde, bə́ tɔ̄á fə dzǎm sɔbɔ é mod a bələ́ naa a kunu məkǐ étēde. 4É tísɔn dzyǎ yā bə́tísɔn bā, éyə̄ hḿ é mod a wé mod a bələ́ naa a kələ sɔbɔ étēde, a yi tə́bə̄ á ḿbɛ̄ yā tísɔn ǎ ngátimi mvindí bǒd yā tísɔn etɔm dzíé, eyɔ̌ŋ tē báyī nyé nyílī á tísɔn dzabá, bə́ lə́dē fə̄ nyé é vóm á bələ́ naa a tɔbɔgɔ, á zāŋ dzābá. 5Ngə́ ńkunu məkǐ ā kə́ a tsídan nyé, bə́ təge və́ é mod a hə́ wé mod á mɔ́ móé, amú ā wé mānyāŋ á fūán, a ndzí kig váŋ ású óvílá ziŋ yā ā hə́ bə̄lə́ ai nyé á ńnə́m. 6A bələ́ naa a tɔbɔgɔ á tísɔn tě a kələ kwí anə́ ékōán yáyi tsíg ńtōl yā ádzō díé, a kələ kwí anə́ é fada ǹnén yǎ á bələ́ ésīé ábǒg tē ā wú. Hə ǹnyie anə́ ábǒg tē ńdɔ̄ é mod a ngáwé mod á fūán á nə̄ dzǎm dúgan á tísɔn dzié ai á ndá dzīé, á é tísɔn yǎ á ngātúb.” 7Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngátɔ́b Kɛdesh á Galiléa, á ńkǒl Neftalí, Sikɛ́m á ńkǒl Efraím ai Kiryat Arba, nálā tē ó nə̄ nâ Hébron, á ńkǒl Yúda. 8Ḿfág yā Yórdan yǎ á Yēríko á yād, á ńtólē dzób, á óbobon ńkǒl á yōb á ńkōd ńnam, ńdɔ̄ bə́ ngátɔ́b Bɛsɛr yǎ ndá bod Rúben, Ramot yǎ Galaad, á ndá bod Gad ai Golân yǎ Bashân, á ndá bod Manasé. 9Bə́tísɔn bá ḿbɔ̄ bə́ ngátɔ́b ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə ai ású bə́yə́ŋ bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á zāŋ dzābá, ḿból yə̄ nâ é mod a wé mod á fūán á bə̄lə̄ vóm yǎ átūb, təge bili á mɔ́ mə́ ńkúnu məkǐ a kələ kwí anə́ ā kə tə́bə̄ á mís mə́ ékóán. Ńdɔ miǹló mí bǒd yā ndá bod bɔ́n bə́ Lévi mī ngákə̄ ábə fada Eleazâr, ai ábə Yosué, mɔ́n Nun, ai miǹló mí bǒd yā mə̄ndá mə́ bǒd yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, 2vála tě bə́ tɔ̄á á Silo, á ńnǎm Kanǎŋ, bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə a ngábéndē ânyǔ Mósɛs nə́ bə́ və̄ bía bətísɔ̌n yā byāyi tɔbɔ étēde, ai məfúb mə́dîga ású biyə́m byáán.” 3Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngávə́ bɔ́n bə́ Lévi bətísɔn bə́tē ai məfúb mə́dîga á ngab sí dzabá, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde. 4Ńdɔ bə́ ngábwé ngám ású ébəgá Kəhatít. Bətísɔn awômo ai bə́lɛ́ yā mə̄ndá mə́ bod mə́ Yúda, Siméon, ai Bényamín, bə́ ngawóge ai bɔ́n bə́ fada Áron, á zāŋ bɔ́n bə́ Lévi. 5Bətísɔn awômǒ yā mə̄ndá mə́ bod mə́ Efraím, Dan ai Efǎs ndá bod Manasé bə́ ngawóge ai é bɔ́n bə́ Kehat bə̄vɔ́g, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́. 6Bətísɔn awômo ai bə́lɛ́ yā mə̄ndá mə́ bod mə́ Isakâr, Asher, Neftalí ai efǎs ndá bod Manasé á Bashân bə́ ngáwóge ai bɔ́n bə́ Gershôn, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́. 7Bətísɔn awômo ai bə́bɛ̄ yā mə̄ndá mə́ bod mə́ Rúben, Gad ai Zabulón bə́ ngáwóge ai Merari, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́. 8Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábwé ngám, ńdɔ̄ bə́ ngavə́ bɔ́n bə́ Lévi bə́tísɔn bá ai məfúb mə́dîga yā étē anə́ ḿból Ǹtondôbə a ngábéndē ânyǔ Mósɛs. 9Mwé bə́tísɔn bə́ Yúdā bân Siméon yā bə́ ngávə́ 10bɔ́n bə́ Áron, á ébəgá Kehat, mɔ́n Lévi émɔ má, amú ḿbɔ̄ mwé mábá mə́ ngátádi kwí éyɔŋ bə́ ngábwé ngám. 11Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bɔ Kiryat Arba, tísɔn ésīá Anak, nálā ó nə̄ nâ Hébron, á ńkǒl Yúda, ai məfúb mə́dîgǎ yā ngɔ́dɔ́. 12Ǹkɔŋ tísɔn tě ai mǎl yā étē ńdɔ̄ bə́ ngávə́ mɔ́ Kaleb, mɔ́n Yefunɛ. Bə́ nɔ̄ŋɔ́ Hébron, tísɔn asɔbɔ́ ású é mod a wé mod, ai məfúb mə́dîgǎ yā étē bə́ və́ bɔ́n bə́ fada Áron ḿbámāná ai Livna ai məfúb mədîgǎ yā étē, 14Yatir ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Eshtemoa ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, 15Holôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Devir ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, 16Ashân ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Yuta ai məfúb mə́dîgǎ yā étē ai Bet Shɛmesh ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn ebǔl a bə́ ngánɔŋ á mə́ndá mə́ bod mə́bɛ̄ mā. 17Á ndá bod Bényamín, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Gabaóŋ ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Gɛva ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, 18Anatot ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Almôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́nyi. 19Táŋ bətísɔ̌n bəfada bɔ́n bə́ Aron: bətísɔn awômo ai bə́lɛ́ ai məfúb mə́dîgǎ yā étē. 20Bibəgá bí é bɔ́n bə́ Kehat bə̄vɔ́g á é ngám bə́ ngábwé, bə́ bī bətísɔ̌n yā ngab sí Efraím: 21Sikem, tísɔn asɔbɔ́ ású é mod a wé mod, ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, á ńkǒl Efraím, ai Gɛzɛr ai məfúb mə́dîgǎ yā étē. 22Kivtsáim ai məfúb mə́dîgǎ yā étē ai Bet Horôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, bətísɔn bə́nyi. Ndá bod Dan, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Elteké ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Gibetôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Ayalôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Gat­ Rimôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē bətísɔn bə́nyi. 25Á éfas ndá bod Manasé, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Taanak ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Yivléam ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́bɛ̄. Á táŋ bətísɔn awômo ai məfúb mə́dîgǎ yā étē ású bíbə̄gá yā bí ngálígi á zāŋ bɔ́n bə́ Kehat. Á éfas ndá bod Manasé, ású bɔ́n bə́ Gershôn, á bibəgá bí Lévi, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Golân yǎ Bashân, tísɔn asɔbɔ́ ású é mod a wé mod, ai Bêshtera ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́bɛ̄. Á ndá bod Isakâr, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Kishyôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Daverat ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Yarmut ai məfúb mə́dîgǎ yā étē ai Ein Ganim ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́nyi. Á ndá bod Asher, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Mishéal ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Avdôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, 31Helkat ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Rehov ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́nyi. Á ndá bod Neftalí, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Kɛdesh á Galiléa, tísɔn asɔbɔ́ ású é mod a wé mod, ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Hamot Dor ai məfúb mə́dîgǎ yā étē ai Kartân ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, bətísɔn bə́lɛ́. Táŋ bətísɔn Gərshonít, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, e ńtɔ̄á hḿ bə́ tísɔn awômo ai bə́lɛ́ ai məfúb mə́dîgǎ yā étē. Á ndá bod Zabulón, ású ebəgá bɔ́n bə́ Merari, məbuuga mə́ bɔ́n bə́ Lévi, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Yoknéam ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Karta ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, 35Rimôna ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Nahalal ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́nyi. Á ńtsāg Yórdan yā Yēríko á yād, á ndá bod Rúben, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Bɛsɛr á ńkōd ńnam á óbobon ńkǒl, tísɔn asɔbɔ́ ású é mod a wé mod ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Yahtsa ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Kedémot ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Méfaat ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́nyi. Á ndá bod Gad, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Ramot yǎ Galaad, tísɔn asɔbɔ́ ású é mod a wé mod, ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Mahanáim ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Heshbôn ai məfúb mə́dîgǎ yā étē, Yazér ai məfúb mə́dîgǎ yā étē: bətísɔn bə́nyi. Táŋ bə́tísɔ̌n yā bə́ ngávə́ bɔ́n bə́ Merari, á ébwē ngám, anə́ bibəgá byábá bí ngábə́, á məbuugǎ yā bibəgá bí Lévi, e ńtɔ̄á hḿ bə̄tísɔn awômo ai bə́bɛ̄. Táŋ bətísɔn ésə yǎ é wôge ai bɔ́n bə́ Lévi á zāŋ sí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l e ńtɔ̄á hḿ bə̄tísɔn məwóm mə́nyi ai mwom ai məfúb mə́dîgǎ yā étē. Bətísɔn bə́tē bə́ ngábə́ naa tísɔn ésə e wôge ai tísɔn ḿbámāná ai məfúb mə́dîgǎ yā ngɔ́dɔ́. Á tɔ̄á nālá dzam də́dā ású bətísɔn bə́sə. Éyə̄ hḿ Ńtondôbə a ngávə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ńnam a ngákan sɔŋ nə́ a yi və́ bēsīá nā. Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ wá, bə́ sobō fə̄ mvóg étē. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ bə́ nyiŋ á myə̄ə̄ŋ təge ai ekɔkɔb ziŋ á bəǹnyie bə́ sí bábán, anə́ fɔ̄ɔ̄ á ngákan běsīá bábá sɔŋ, tɔ ǹzízíŋ wábá ḿbɔ̄g təge ai ngul yǎ ábǎn bɔ̄. Ǹtondôbə a ngáman bɔ́ və̄ mīńzīzíŋ myábá mísə̄ á mɔ́. Mə́tīŋ mə́sə Ńtondôbə a ngálíg ndá bod Ísraɛ̂l, tɔ də́dā lá ndzí kig kwí évwē, mə́sə̄ mə́ ngáman tóban á tis. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Yosué á ngābanda mvóg Rúben, mvóg Gad ai efǎs ndá bod Manasé, nyé ai bɔ́ nâ: “Mǐ ngányie mə́mvéndé mə́sə̄ Mósɛs, etúgā Ńtondôbə a ngávə́ mínā, ńdɔ̄ fə mǐ ngábɔ ma məwóg éyɔŋ ésə mə ngátə́lē mínā mvéndé. 3Myǎ ndzí kig dzogě bə̄bə́nyɔ̄ŋ, a tádigi kɔ́m a zaa kwí ámōs yə aná mǐ dzálaga məmvéndé mə́ Ńtondôbə Zambá wāān. 4Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, Ǹtondôbə a və́ yǎ bə̄bə́nyɔ̄ŋ áwɔ̄í yā á ngákag bɔ́. Dúgán hḿ á bibə̌m byáán, á ńnam mǐ ngálóŋ mvóg, á Mósɛs etúgā Ńtondôbə, a ngávə́ mínā á Yórdan á yād. 5Hədá mǐ tóan bɔ ókālá naa mǐ dzála ábéndé ai é mvéndé Mósɛs, etúgā Ńtondôbə, a ngávə́ mínā nâ: mǐ diŋ Ǹtondôbə, Zambá wāān, mǐ biege məzěn móé mǐ nyiege məmvéndé móé, mí tīmbigi ai nyé mǐ syê nyé ai ǹnə́m wáán ósə ai ǹsísīm wáán ósə.” 6Ńdɔ Yosué á ngáman bɔ́ kúb ńtótōmaamaa, a soé bɔ̄, ńdɔ̄ bə́ ngáman dúgan á bibə̌m byábán. 7Mósɛs a ngávə́ éfǎs ndá bod Manasé sí á Bashân, éfas evɔ́g a və́ə́ bɔ̄ sí á zāŋ bəbə́nyāŋ á ńtsāg Yórdǎn yā ńyīmbī dzób. Ḿból á ngābə́ á soege bɔ́ nə̄ bə́ dúgán á bibə̌m byábán, ńdɔ Yosué á ngākúb bɔ ǹtótōmaamaa, 8nyé ai bɔ́ nâ: “Dúgán á bibə̌m byáán ai abuí ákúmá, ai miǹkunda bíyə́m, ai sílíba, ai mvɔ́d, ai bikie ai biwɔ́man ezǒb ezǒb: mǐ kābán ai bəbə́nyɔ̄ŋ ákúmá yā mī ngáman sǎ mīńzízíŋ myáán.” 9Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Rúben ai bɔ́n bə́ Gad bə́ ngádúgan ai efǎs ndá bod Manasé, bə́ kân ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á Silo, á ńnǎm Kanǎŋ, nə́ bə́ kə̄ á ńnǎm Galaad, ḿfág bə́ ngálóŋ mvóg, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde bɔ́ ânyǔ Mósɛs. 10Á kwí bə́ ngákə kwí á Gelilot yā Yórdan, á ńnǎm Kanǎŋ, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Rúben ai bɔ́n bə́ Gad ai efǎs ndá bod Manasé bə́ ngálóŋ álatâr á ńtsāg óswé Yórdan, m̀bəmbə alatâr o diŋi o tála. 11Á wóg bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáwóg nálā bɔ́ nâ: “Bɔ́n bə́ Rúben ai bɔ́n bə́ Gad ai efǎs ndá bod Manasé hḿ bā bə́ mān yā lóŋ álatâr, ḿfág ábōdā sí yā Kanǎŋ, babi ai Gelilot yǎ Yórdan, á ńtsāg oswé yā wáwóge ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.” 12É fwé nyī é ngāyi sɔ́ kwí ékōán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á mə̄lɔ́, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáman tógolan á Silo nə́ bâkə lúman ai bɔ́, bə́ bɔ̌ fə̄ bɔ́ bītá. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngálóm fada Pinhas, mɔ́n Eleazâr ábə bɔ́n bə́ Rúben, ai bɔ́n bə́ Gad ai efǎs ndá bod Manasé, á ńnǎm Galaad, 14ai miǹló mí bod awôm, anə́ ndá bod ǹló mod m̀bɔ́g ású mə̄ndá mə́ bod mə́sə̄ yā Ísraɛ̂l, anə́ mod a tɔá ńtəbə́ osú yǎ ndá bod dzié á bibəgá yā Ísraɛ̂l. 15Á kwí bə́ ngákə kwí ábə̄ bɔ́n bə́ Rúben, ai bɔ́n bə́ Gad, ai ébá yā éfǎs ndá bod Manasé, bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Ekóán Ńtondôbə ésə̄ yásīlī nâ: Zǎ ábím mod evǔs mī hə́ vus ná á mís mə́ Ńtondôbə: ámōs dī mǐ lúm Ńtondôbə mvús, ai ńlóŋán mī lóŋ álatâr nə́ myǎtəb edzóē Ńtondôbə ? 17Yə ńsə́m bī ngásə́m á Péor ó ngə́lə a zaa kwí étɔ̄á dzī ? Bǐ ngə́lə́ nɔ̄dɔ́ ai mvid ésə yǎ étēde á nyɔ́l, a fyáŋán bɔ é dzóōm ébubua ókɔ̌n ékōán Ńtondôbə ésə̄ é ngábadan ai dzɔ́ ? 18Ámōs dí mǐ ngadúgan lúm Ńtondôbə mvús, ńdɔ̄ hḿ ḿból myābɛn edzóē Ńtondôbə ámōs dī okídí olún wóé wâyi yóŋ ńgūmā ékóán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á nyɔ́l. 19Ngə́ ńnam mǐ ngálóŋ mvóg ó nə eboe, kaŋán á ńnam Ǹtondôbə a ngálóŋ mvóg, é vóm á ngátə́lē etɔbɔgɔ dzíé naa é tɔ̄bɔ̄ á zāŋ dzāān. Hədá tə myǎbɛn edzóē Ńtondôbə, tə myǎdudu bía á mə́lɔ́ myābɔ nə́ myǎlóŋ álatâr yǎ á vəgan ai alatâr Ǹtondôbə, Zambá wāān. 20Éyɔŋ Akân, mɔ́n Zérah a ngábɔ mod evǔs ású é byə́m bə́ kiligi nâ mod təge nɔŋ, ngǎ sə ǹgúmā ékóán Ísraɛ̂l ósə̄ ńgɔ olún Ńtondôbə ó ngáyóŋ á nyɔ́l, a fyáŋán bɔ̌ naa hə nyé étám[1] énye a ngábə́ bəgə́ áyə̌m yā étē ? Akân a ndzí kig wú étām ású évǔs dzíé tē !” 21Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Rúben, ai bɔ́n bə́ Gad ai efǎs ndá bod Manasé bə́ ngábódo ǹkɔ́bɔ, bɔ́ ai miǹló mí bǒd yā bibəgá bí Ísraɛ̂l nâ: “Ǹtondôbə Zambá bəzambá, Ǹtondôbə Zambá bəzambá, Ǹtondôbə a yəm dɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ, ńdɔ̄ fə̄ Ísraɛ̂l nyé a yǐ fə̄ dɔ́ yəm ngə́ á nə fɔ́ɔ́ naa bǐ bɛ̄n édzóe Ńtondôbə, bǐ bɔ̄ nyé bəbə̂ mə́lɔ́, tə a bad bía vɔ́li ámōs dī ! Ńdɔ̄ fə̄ ngə́ bī lóŋ álatâr nə́ byǎlúm Ńtondôbə mvús, ású yə̄ nâ bǐ túnī mə́túnuŋa bádígi ai émá mə́ fón, ngə́ kig mətúnuŋa mə́ élad, Ǹtondôbə a síligi ndóŋ yā étē. Á bə́bə́lá, bǐ ngábɔ nálā ai ǹgúmā zēn ziŋ: bǐ mbádaga nâ, okídí bɔ́n báán bə́ zā sɔ́ dzō ai éḿbaāān naa: “Dzé é nə́ á zāŋ dzāān ai Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 25Ǎ bɔ́n bə́ Rúben, ǎ bɔ́n bə́ Gad, ngǎ óswé Yórdan ńgɔ̄ ó nə́ ńnyie yǎ Ńtondôbə a ngátsíg á zāŋ bíā ai mínā ? Myǎ bə̄lə́ kig ngab ziŋ ai Ǹtondôbə. Bɔ́n báán bə́ ńtɔ̄á dzǎm tíndī éḿbāān naa tə̌ fə̄ bámbāda Ǹtondôbə. Dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ bī ngádzó, bíā nâ: Ńlóŋán álatâr nyɔ́, sə̌ kig ású mə́túnuŋa bádígi ngə́ mə̄túnuŋa məfə́ kig, hə ású yə̄ nâ á tə́bə̄ anə́ wúsinɛd, á zāŋ dzāān ai á zāāŋ é bɔ́n báyī bíā sɔ́ á mvús naa bǐ nə dzǎm və̄ mə̄túnuŋa máán á mís móé, tɔ émá bádígi, tɔ bitsíga, tɔ mətúnuŋa mə́ élad. Bɔ́n báán bə́ ńtɔ̄á təge dzǎm dzó ai éḿbāān ókīdí naa: Mǐ bə̄lə́ kig ngab ziŋ ai Ǹtondôbə! Tɔ nálā ńdɔ bǐ ngádzó, bíā nâ: ngə́ lâ kəkə bɔ aná naa bə́ dzó ai bíā nálā ngə́ kig bɔ́n báán á mvús dzāān, bǐ ńtɔ̄á bɔ dzǎm yalǎn naa: Bəbə́gan álatâr yǎ bətará bə́ ngálóŋ, sə̌ kig ású mə́túnuŋa bádígi, ngə́ mə̄túnuŋa məfə́ kig hə ású yə̄ nâ á bɔ wúsinɛd á zāŋ bíā mínā. Byǎbə̄lə́ hḿ kig ǹtsogán tɔ tsətsad nâ byǎbɛn edzóē Ńtondôbə ngə́ kig nâ byǎlūm nyé mvús ámōs dī nə́ bǐ ngalóŋ álatâr yǎ ā vəgan ai ényɔ́ Ńtondôbə, Zambá wāān, ású mə̄túnuŋa bádígi, ai mətúnuŋa mə́ fón, ngə́ mə̄túnuŋa məfə́.” Ǹnyie anə́ fada Pinhas, ai miǹló mí bǒd yā ékōán ai bətə́bə̄ bə́ ósú yā bibəgá yā Ísraɛ̂l bə́ ngáman wóg ńkɔ̄bɔ̄ bɔ́n bə́ Ruben, ai bɔ́n bə́ Gad, ai bɔ́n bə́ Manasé, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáyə́bə̄ wá. 31Ńdɔ fada Pinhas, mɔ́n Eleazâr, a ngádzó ai bɔ́n bə́ Rúben, ai bɔ́n bə́ Gad, ai bɔ́n bə́ Manasé nâ: “Ámōs dí bǐ yəm yǎ naa Ǹtondôbə a nə ai bíā: amú myā ndzí kig bɔ évǔs tē á mís móé; mǐ nyii yǎ fɔ̄ɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ábə Ǹtondôbə.” Ńdɔ fada Pinhas, mɔ́n Eleazâr, ai miǹló mí bod bə́ ngálíg bɔ́n bə́ Rúben ai bɔ́n bə́ Gad, bə́ kódó á ńnǎm Galaad, á sí Kanǎŋ, bə́ dúgán kə́ kɔ́b bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ fə̄ báman bɔ́ tɔ́ŋ ndɔ̄ŋ[2]. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tɔ̄bɔ́ fɔ̄ɔ̄ miǹtag, bə́ ngavə́ Zāmbá ngāŋ, təgě fə bǎd bi ńtsogán yə̄ nâ bâkə bɔ́ tsǎg bītá, nə́ bə́ ndámán ńnam bɔ́n bə́ Rúben ai bɔ́n bə́ Gad bə́ ngábə́ tɔá. Ńdɔ̄ á bɔ́n bə́ Rúben ai bɔ́n bə́ Gad bə́ ngálóē alatâr tě naa: “Amú á nə ‘wúsinɛd’ á zāŋ dzāān naa Ǹtondôbə énye a nə́ Zambá. [1] Ǹsə́m mod m̀bɔ́g wâzu ai endə́gə́lə ású ńkunda wóé ósə. [2] Bíbúg bíbɛ̄ bī, bí nə̄ ndá bod dzyǎ. Hə anə́ wâyi wóg naa “Ǎ Mətɔŋ tɔ́ŋɔ́ Mə̄tɔ́ŋɔ́ ndɔ́ŋ !” Kɔ́m á mvús yə̄ nâ Ǹtondôbə a və́ yǎ Ísraɛ̂l awɔí, á zāŋ miǹzízíŋ yā mí ngábə́ nyé edíngā á nyɔ́l, Yosué á ngābə́ ǎ yombo yǎ á tɔ̄ɔ̄ŋ, 2ńdɔ Yosué á ngābándā Ísraɛ̂l ásə, mvindí bod, ai bətə́bə̄ bə́ ósū, ai bətsíg míńtól, ai bəsaŋ bəkálara, nyé ai bɔ́ nâ: “Ḿfág wáma, mə mə̌ yombo yǎ á tɔ̄ɔ̄ŋ, 3ḿfág wáán, mínā bə́bēn mī ngáyén é mam mə́sə Ǹtondôbə, Zambá wāān, á ngābɔ mə́yɔŋ mə́sə̄ má ású dáán. Ǹtondôbə, Zambá wāān, nyémēn énye a ngálúman ású dáán. 4Támân yén mə ngábwé ngám ású dáán, ńdɔ mə ngáman kǎb mə̄ndá mə́ bod máán mə̄sí mə́yɔŋ mə ngátəgə á bītá ai émá mə ngə́lə́ á zāŋ Yórdan, á ńtólē dzób á máŋ mə̄ńnén, á ńyīmbī dzób. 5Ǹtondôbə, Zambá wāān, a yi mɔ́ túlī âfan ósū wáán, a yi bɔ́ mǎn fadǐ mə̄sí ósú wāān, mǐ ngánɔŋ məsí mábá, anə́ ḿból Ńtondôbə, Zambá wāān, á ngákad mínā. 6Tómán á fɔ̄ɔ̄ nyɔ́l ḿfaŋ m̀faŋ nə́ mǐ dzálā é dzóm ésə̄ é nə́ ńtilán á kálara Mvéndé Mósɛs, təge fə́ŋəlan tɔ á ḿbɔ̄ ńnómo, tɔ á ḿbɔ̄ ńgāla, 7təge bámân mam ai mə́yɔŋ mə́ ngə́lə́ ai mínā ngɔ́dɔ́. Eki, təge tád dzwé bəzambá bábá ânyu, eki təge kǎn sɔŋ á dzwé dábán, eki təge bɔ́ syē, eki təge bɔ́ kúd mə̄bɔ́ŋ á sí. 8Mǐ bə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ hə nâ mǐ timbigi ai Ǹtondôbə, anə́ ḿból mī sɔ́ yǎ myābɔ[1] a zaa kwí ámōs yə aná. 9Ǹtondôbə a ngáman fadǐ miǹgungúl ai miǹkángā məyɔŋ məsí ósū wáán, a zaa kwí étɔ̄á dzi, tɔ mod a ndzí kig mína bwé ḿbǎŋ. 10Mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mína a ngábə́ dzǎm tsídǎn ákūda miǹzízíŋ, amú Ńtondôbə Zambá wāān, nyémēn á ngābə́ lúmuŋan ású dáán, anə́ á ngākad mínā. 11Ńdɔ mǐ tóan dzə́ŋ naa mǐ diŋ Ǹtondôbə Zambá wāān, anə́ dzam dáán mína bə́bēn. 12Hədá ngə́ lə́ kwí naa myǎkódo á zēn, mǐ ngákalan mam ai məbuugǎ yā mə́yɔŋ mə́ ngə́lə́ mə́ tɔ̄á ai mínā ngɔ́dɔ́, mǐ ngalúgan ai bɔ́, mǐ ngabáman mam ai bɔ́, bɔ̂ bə́ bámaŋan mam ai mínā, mǐ yəmə hḿ naa Ǹtondôbə, Zambá wāān ǎ yǐ kīg fə̄ mína bwé məyɔŋ ósū. Mâyi vəŋan, mə́ ńtɔ̄á mína avɔ́d, olám, ai ǹkás á məvɛl máán ai biyoá[2] á mís máán, a kələ kwí anə́ myāyi man á mááŋ á ḿbəmbə sí yǎ Ńtondôbə Zambá wāān á ngāvə́ mínā nyɔ́. “Ma á nyɔ mǎkə ámōs dī é zēn bod bə́sə bákad kə. Yə́bə́gán ai ǹnə́m wáán ósə, á sɔ̂ mína âbum á sí naa á mə̄tīŋ mə́sə Ǹtondôbə Zambá wāān á ngālíg mínā, tɔ də́dá lá ndzí kig kwí évwē: mə́sə̄ mə́ ngáman tóban ású dáán, tɔ də́dā lá ndzí kig kwí évwē. 15Yəmán hḿ naa, ḿból Ńtondôbə Zambá wāān á ngāman kpân mə́tīŋ mə́sə a ngálíg mínā, éyə fɔ́ɔ́ fə ǎ yi dzála é ngaagá məsis ésə a ngákag mínā a kələ kwí anə́ ā yī mína tsídan á ḿbəmbə sí yā á ngávə́ mínā nyí nálā. 16Ngə́ mī ndáman ámvóé yā Ńtondôbə, Zambá wāān, á ngátindi ai mínā, ngə́ mī kə́ syé bəzambá bə̄fə́, ngə́ myākúd bɔ məbɔ́ŋ á sí eyɔ̌ŋ tē hḿ ólún Ńtondôbə wáyī mína káb á nyɔ́l, mǐ māná sílíban á ḿbəmbə ǹnam yā á ngāvə́ mínā.” [1] Yésus nyé a yi sɔ́ kǎd naa bǐ bɔ a lodo anə́ ḿból bod bə́ ósú bə́tē . [2] Fada Lucien Anya Noa a kad nâ “sás”, tɔ biyoá, tɔ sás, dzídzīá é sə́ kig m̀bəŋ á mís. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yosué a ngáman tógǎn mə̄ndá mə́ bod mə́sə̄ yā Ísraɛ̂l á Sikem, a mǎn lóē mvīndí bod ai bətə́bə̄ bə́ ósú ai bətsíg míńtól ai bəsaŋ bə́ kálara bə́ mān sɔ́ á mís mə́ Ńtondôbə. 2Yosué nyé ai ǹnam nâ: “Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a dzó nâ: Běsōá báán, Tɛrah, ésīá Ábrahám bân Nahor, bə́ ngábə́ tɔá óswē á yād ókōbá, bə́ luugu bəzəzə̌ bəzambá. 3Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngánɔŋ ésōá wāān Ábrahám óswē á yād wē, mə̌ ngakə makə ai nyé ai ńnǎm Kanǎŋ ósə; mə bɔ̌ nə á fui mvɔŋ; a byé Ízag. 4Mə və́ə́ Ízag bɔ́n bə́bɛ̄: Yákɔb bân Ezaú. É bɔ́n bə́bɛ̄ bā, mə və́ə́ Ésaú Ńkǒl Séîr á ngab dzié. Yákɔb bân bɔ́n bɔ̂ bə́ sīgí Égîptɛn. 5Ńdɔ mə ngálóm Mósɛs bân Áron, mə nambá Égîptɛn m̀faŋ ńnambán ai é mam mə ngábɔ. 6Mə vǎ mínā ai běsōá báán Égîptɛn wé, mǐ sɔ́ɔ́ suan á máŋ. Ńdɔ Égîptɛn bə́ ngátíe, bə́ ngakə bátsídan běsōá á bīkálíg ai á bikabilí á yōb a kələ kwí á máŋ mávie. 7Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyón Ńtondôbə á mís; Ǹtondôbə a tə́lé ńkūd díbī á zāŋ dzāān ai Égîptɛn; a búgú myə̄g mə́ máŋ, mə́ mánā kə ai bɔ́ á wɔ́bɔ́g. Mǐ ngáyén ai mís é dzam mə ngábɔ Égîptɛn; ńdɔ mǐ ngátɔbɔ á ńkōd ńnam kɔ́m. 8Mə nɔŋɔ́ mínā hálā, mə kə́ə́ ai mínā á ńnǎm Amorít yā bə́ ngábə́ tɔá á Yórdan á yād. Ńdɔ̄ bə́ ngálúman ai mínā: mə maná bɔ təgə, mə kalán mínā bɔ́, mǐ mān fadi ńnam wábá, mə maná bɔ kɔg á mís máán. 9Ńdɔ Balák, ndómán Sipor, ǹkúkúmá yā Moáb a ngátə́bə̄ nə́ a lúman ai Ísraɛ̂l a kə́ nɔ̌ŋ Balaam, ndóman Béor nə́ á zū mína yɔg. 10Ńdɔ mǎ ndzí kig wóg ngogolán Balaam, a ńtɔ̄á énɔdɔ nâ á və̄ mína ǹtótōmaamaa; mə maná fə̄ mína fámī á mɔ́ móé. 11Ńdɔ mǐ ngádaŋ Yórdan, mǐ kə́ suan á Yēríko. Bǒd yā Yēríko bə́ ngalúman ai mínā ai abuí məyɔŋ afə́, ńdɔ mə ngákalan mínā bɔ́. 12Ńdɔ mə ngálóm bɔ bəbombo, bə́ māná bɔ tsídan, mińkúkúmá míbɛ̄ Amorít, təge bǎ mod fa, ngə́ áwoǎ kig élɛ̂. Ńdɔ mə ngávə́ mínā sí yǎ myā ndzí kig nɔ̌ŋ ńdzǔg ai dzɔ, ai mǎl yā myā ndzí kig lóŋ, ai məfúb mə́ wɔ̂n ai bilé bí ḿbɔ́n, á myā ndzí kig bɛ. “Mbádágán Ǹtondôbə, syéán nyé ai ǹnə́m wáán ósə ai sósōó; vǎgán bəzəzə̌ bəzambá yā bēsōá bə́ luugu á Mesopotámia ai Égîptɛn, mǐ sye Ǹtondôbə. 15Ngə́ myābɛn hḿ syé Ńtondôbə, mǐ nə filí: tɔ́bán ámōs dī ényɔ́ myādiŋ nâ myǎsyé: ngə́ bə́zāmbá yā bēsōá báán bə́ syêg á ńnam Mesopotámia, ngə́ bə́zāmbá yā á ńnam Amorít, yā bə́ nə́ ai é sí mī tɔ̄á nyī. Ḿfág wáán bíā ndâ bod dzam, bía byǎyi syé Ńtondôbə.” 16Ńdɔ ayɔŋ á ngáyalan na: “Dzǎm yā vé naa byǎdzoge Ǹtondôbə nə́ byǎkə syé bəzambá bə̄fə́ ! 17Amú yə̄ nâ Ǹtondôbə Zambá wāān ńnye a ngákúlī bíā ai bətará báán á ńnam Égîptɛn, á ndâ mim̀bog; ńnye a ngábɔ məsimbá mə̄ńnén á mís máán; ńnye ǎ kələ a kálā bíā ai zěn ésə, ḿfág ósə bǐ kələ byǎkî ai míńnam mísə bǐ kələ byǎlod. 18Ǹtondôbə a ngáman bwé mə́yɔŋ mə́sə̄ mə́ tsígī bíā zēn, anə́ Amorít yā bə́ tɔbɔgɔ ńnam ví. Byâ byǎyi fɔ́ɔ́ fə syé Ńtondôbə, amú a nə Zambá wāān.” 19Yosué nyé ai ǹnam nâ: “Myǎ sə́ kig dzǎm syé Ńtondôbə, amú Ńtondôbə a nə é Zāmbá yǎ á nə̄ ḿfúfúb, a tɔá fə abán éyə́gan, ǎ yǐ kig mínā dzǔ bə̄bə̂ bə́ mam báán ai miǹsə́m myáán. 20Éyɔŋ myǎyi dzoge Ǹtondôbə á sí, mǐ ngasyé bəzambá bə̄fə́, Ǹtondôbə a yi vəŋan á kūndí, ǎ ngandə́gələ mínā, ǎ ngawé mínā, təgě fə yə̌m naa, a ngábɔ yǎ mína m̀bəŋ.” 21Ńdɔ ǹnam ó ngáyalan Yosué nâ: “Təge fɔ́ɔ́, byǎyǐ kig bɔ ḿból wādzó hílī, byǎyi syé Ńtondôbə.” 22Yosué nyé ai bɔ́ nâ: “Mínā bə́bēn á fɔ̄ɔ̄ bālá, myāməm nâ myǎtɔ̄b Ńtondôbə nə́ myǎsyē nyē.” Bɔ́ nâ: “Owé, bíā bə́bēn bǐ nə̄ bəbɔɔlɔ nə́ bǐ ngáməm nálā.” Ńdɔ̄ Yosué a ngáfɛd, nyé nâ: “Vǎgán hḿ bəzambá bə̄fə́ yā mī bə̄lə́, mǐ və Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l ǹnə́m wáán.” Ńdɔ ǹnam ó ngáyalan Yosué nâ: “Ǹtondôbə ńnye a nə́ Zāmbá wāān, ńnye byǎyi vógolo.” 25Amǒs tē ńdɔ̄ Yosué a ngálad amvóé ású áyɔŋ, a tə́lé mə̄mvéndé, a maná fə tə́lē biki á Sikem. Ńdɔ̄ Yosué á ngáman til bíbúg bī á Kálara Mvéndé Zambá; a nɔŋɔ́ mod akɔ́g, a tə́lé nyē élē á sí, élé é ngábə́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. Yosué nyé ai ǹnam nâ: “Ákɔ́g dī, ńdɔ̄ láyī mína bɔɔlɔ naa á ngáwóg bíbúg bísə̄ yā Ńtondôbə a ngákad mínā, mǐ zā kə́ sô okídí, mǐ ngasíe Ǹtondôbə Zambá wāān.” Ńdɔ̄ hḿ Yosué a ngásoe bɔ́, bə́ mān dúgan á māl mábán. Á mvǔs é mam mə́sə̄ má, ńdɔ̄ Yosué, ndómán Nún, etúgā Ńtondôbə, a ngáwú, ókala míḿbu ńtɛd ai awóm dá. Ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á é sí ē ngábə́ ngab elíg dzīē, á Timat Sɛrah, yǎ á nə̄ á ńkǒl Efraím, á ńkǒl, Gaash âkoé. 31Ísraɛ̂l a ngásyé Ńtondôbə ńtíé ósə Yosué á ngābə́ tála, ai ńtíé ósə mvindí bǒd yā á mvús dzīē é ngábə́ é tála, ébá bə́ yəmə ésíé ésə̄ yā Ńtondôbə a ngábɔ ású Ísraɛ̂l. Ḿfág bivɛ̌s bí Yósə̌b yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásɔ́ ai byá á Égîptɛn, ndɔ̄ bə́ ngádzəb byá á Sikem, ábōdā sí áfúb yā Yákɔb a ngákus ábə̄ bɔ́n bə́ Hamor, ésīá Sikem á táŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní ńtɛd, á é ngāvəŋan ngab elíg bɔ́n bə́ Yósəb. Ńdɔ̄ áfə Eleazâr, mɔ́n Áron, nyé a ngáwú, bə́ dzə̄bə́ nyē á ńkǒl mɔ́n wōé Pinhas, á bə́ ngávə́ nyé á ńkǒl Efráim. Á mvús awú Yosué ńdɔ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásíli Ǹtondôbə nâ: “Zá yǎ ábə̄ bía a bələ́ naa a tádigi bɛ́d á Kananéan nə́ á kə lúman ai bɔ́?” 2Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyalan nâ: “Yúda ńnye ǎ yi tádí kə; yénán, mə və́ yǎ nye é sí nyī á mɔ́.” 3Ńdɔ̄ Yúda a ngádzó ai mǎnyāŋ Siméon nâ, “Bɛ́də́g, bǐ kə̄ á ngab sí bə́ ngávə́ mā, nâ bǐ lúmán ai Kananéan; abǒg tē maa mayǐ fə bɛ́d ai wa á ngab sí dzóe bə́ ngávə́ wā, ńdɔ̄ bân Siméon bə́ ngákə, 4ńdɔ̄ Yúda a ngábɛ́d, Ǹtondôbə a və́ bɔ Kananéan ai Perizít á mɔ́; ńdɔ̄ bə́ ngátəgə bod bakúda awômo á Bɛzek. 5Ḿból bə́ ngákɔ́b Adoni Bɛzek á Bɛzek, bə́ ngalúman ai nyé, ńdɔ̄ bə́ ngátəgə Kananéan ai Perezít. 6Ńdɔ̄ Adoni ­Bɛzek a ngátúb, hədá ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bátsídan nyé bə́ bī nyē bə́ ngatsíg nye bəyóm bə́ ányǔ yā mɔ́ ai ébá yā məkǒl. 7Ńdɔ Adoni Bɛzek a ngádzɔ́ nâ: “Miǹkúkúmá mə̄wóm zamgbál mí nə ńtsígán bə́yóm bə́ ányǔ yā mɔ́ ai ébá yā məkǒl, mí kadəgə tɔ́b bīdí á tə́bə́lə wama á sí ḿból mə̄ ngábɔ, ńgɔ̄ fə Zambá ā dúgan ma.” Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai nyé á Yērúzalɛm, ńdɔ̄ a ngáwú wē. 8Ńdɔ̄ mvóg Yúda bə́ ngákə tsǎg Yērúzalɛm bitá, bə́ nɔ̄ŋɔ́ nyē bə́ ngawé bǒd yā étē ai okəŋ bítá, bə́ ngatum tísɔn ndóan. 9Á mvús tě ńdɔ̄ mvóg Yúda bə́ ngásigi nə́ bâkə lúman ai Kananéǎn yā bə́ ngábə́ tɔá á ńkǒl Négev ai á édzəgəze. 10Ǹdɔ́ Yúda a ngákə lúman ai Kananéǎn yā bə́ ngábə́ tɔá á Hébron – ókōbá dzwé Hébron á ngábə́ naa; Kiryat Arba, ńdɔ̄ bə́ ngátəgə Shéshái ai Ahimân ai Talmái. 11Á kódō yə̄ válā, ńdɔ̄ bə́ ngákə lúman ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Devir. Ókōbá dzwé Devir a ngábə́ nâ: Kiryath Séfɛr. 12Ńdɔ Kaleb a ngádzɔ́ nâ, “Ényɔ́ ā yi təgə̌ Kiryat Séfɛr, a nɔŋɔ́ nyé, mayi nyé və́ Aksa ngɔn dzáma álūg.” Ńdɔ̄ Otniel mɔ́n Kenaz, mǎnyāŋ mɔ́ngɔ́ Kaleb a ngánɔŋ nyé ńdɔ a ngávə nyé Aksa ngɔn dzīé naa á lug. 14Ábōg á sɔ́ yǎ ábə nyé ǎ ngalə́b nyé nâ á dzāi ésīá wōé áfūb: ńdɔ̄ a ngásus á ózəle woé, Kaleb nyé ai nyé nâ: “Wayi dzé ?” 15Nyé ai nyé nâ: “Bɔ̌ ma mvam ḿból ó ngátoe ma á sí yǎ Négev, váá ma bitam mə́ndím.” Ńdɔ Kaleb a ngávə́ nye bítǎm yā âkoé ai ébí yā á ńkiɛ́. 16Ńdɔ̄ mvóg Kéni, ǹkiɛ́ fám Mōsɛs, bǎn bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngákódō á tísɔn Melén bə́ kə́ kwí á ńkōd ńnǎm yā Yúdǎ, yā ó nə́ á Négev yǎ Arad. Ńdɔ̄ bə́ ngákə sob mvóg wē ai bod bə́tē. 17Ńdɔ̄ Yúda a ngákə bân mǎnyāŋ wōé Siméon, bə́ tə̄gə́ Kananéǎn yā bə́ ngábə́ tɔá á Sefat, ńdɔ̄ bə́ ngáman nyé ndáman, ású tē bə́ ngáyole tísɔn te dzwé nâ Horma. 18Ńdɔ̄ Yúda a ngánɔŋ Gaza ai ewógē sí dzíe, ai Askelôn ai ewógē sí dzíé, ai Ekrôn ai ewógē sí dzíé. 19Ǹtondôbə a ngábə́ ai Yúda, ńdɔ a ngáfadi sí yā ǹkǒl, hədá təge dzǎm təgə̌ batɔbɔ ǹnamǎ yā ḿbōmbō sí amú bə́ ngábə́ bələ́ bəmiǹsínā bikie. 20Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ Kaleb Hébron anə́ ḿból Mósɛs a ngádzó; ńdɔ a ngátsídan bɔ́n bə́ Anak bə́lɛ́ étēde. Mvóg Bényamín bá ndzí kig tsídan Yebusít yā bə́ ngabə́ tɔá á Yērúzalɛm; ású tē ńdɔ̄ Yebusít bə́ ngátɔbɔ ai mvóg Bényamín á Yērúzalɛm a zaa kwí ámǒs yə aná. Ndá bod Yósəb dzɔɔ é ngábɛ́d fə á Bétɛl; Ǹtondôbə a ngábə́ tɔá ai bɔ́. Ńdɔ̄ ndá bod Yósəb e ngálóm bod nə́ bə́ kə fə́b Bétɛl; ókōbá bə́ lóege tísɔn te nâ Luz. Ńdɔ bəfə́b bə́ ńnam bə́ ngáyén mod a sɔ̂ á tísɔn, bɔ́ ai nyé nâ: “Ǎ ńkogolán, lə́dégē bía zěn yā ányî á tísɔn, byǎyi wa bɔ̌ mvam.” 25Ńdɔ a ngálə́dē bɔ́ zēn yā ányî á tísɔn; ńdɔ̄ bə́ ngáman wé bǒd yā tísɔn ai okəŋ bítá, hədá bə́ dzōgé é mod nyɔ́ ai ndá bod dzié ésə̄ nə́ á kə. Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngákə̄ á ńnǎm Hitít, a kə́ lóŋ tísɔn wé, a yolé dzɔ̄ dzwé nâ: Luz; dzwé tē é ńdɔ̄ báloe a zaa kwí ámōs yə aná. Manasé á ndzí kig mǎn tsídǎn batɔbɔ ǹnamǎ yā Bet Shéân ai mǎl móé, tɔ Taanak ai mǎl móé, tɔ ébá yā Dor ai mǎl móé, ngə́ batɔbɔ ǹnamǎ yā Yivléam ai mǎl móé, ngə́ batɔbɔ ǹnama yā Megido ai mǎl móé; ḿból Kananéan bə́ ngáyə́m məkǒl á sí á ńnǎm tē. Hədá ábōg Ísraɛ̂l ǎ zu bɔ̌ ngul, ńdɔ a ngáfudi Kananéan á bīsíé bí éndə́gə́lə́, hədá təge bɔ́ tóán təgə. Tɔ Efraím á ndzí kig mǎn təgə̌ Kananéǎn yā bə́ ngábə́ tɔá á Gɛzɛr; ńdɔ Kananéan bə́ ngátɔbɔ á zāŋ dzābá á Gɛzɛr. Zabulón á ndzí kig mǎn təgə̌ batɔbɔ ǹnamǎ yā Kitrôn, tɔ batɔbɔ ǹnamǎ yā Nahalal; ńdɔ Kananéan bə́ ngátɔbɔ á zāŋ Zabulón bə́ ngabɔ bisíé bí éndə́gə́lə́. 31Asher a ndzí kig mǎn təgə batɔbɔ ǹnamǎ yā Ako, tɔ bátɔbɔ ǹnamǎ yā Sidóŋ, Ahlav, Akziv, Helba, Afig, Helba, Afik, tɔ ébá yā Rehov. Ńdɔ Asérit bə́ ngátɔbɔ á zāŋ Kananéǎn yā bə́ ngábə́ tɔá á ńnǎm tē; amú bá ndzí kig bɔ́ təgə. Neftalí á ndzí kig mǎn təgə batɔbɔ ǹnamǎ yā Bet Shɛmesh, tɔ batɔbɔ ǹnamǎ yā Bet Anat, ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ á zāŋ Kananéǎn yā bə́ ngábə́ tɔá á ńnǎm tē hədá batɔbɔ ǹnamǎ yā Bet ­Shɛmesh ai ébá yā Bet Anat bə́ ngávə́ŋan bod bísíé bí éndə́gə́lə́. Amorít bə́ ngátsídan bɔ́n bə́ Dan á miǹkǒl, təge yə́bə̄ naa bə́ sus á ḿbōmbō sí, 35Amorít bə́ ngáyə́m məkǒl á sí á Har Hɛrɛs, á Ayalôn, ai á Shaalvim, hədá eyɔŋ mɔ́ yā ndá bod Yósəb mázu bɔ fím ábuí ńdɔ̄ bə́ ngáfudi bɔ́ á bīsíé bí éndə́gə́lə́. Ńdɔ ǹnyie sí Amorít á ngálod a tíege á mə́bɛ̄də́ yā Akrabim, a kódogo á Nkōm a kələ á bɛ́d hə m̀bɛdán á yób. Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngátíe á Gilgal a bɛ́də́ á Bétɛl. Nyé nâ: “Mə ngásɔ́ ai mínā á Égîptɛn, mə ngázu ai mínā á ńnǎm yā mə̄ ngákan sɔŋ nâ mayi və́ bēsōá. Ma nâ: Ma mə̌ ngāwé kig amvóé dáma ai mínā, 2ńdɔ̄ ḿfág wáán myǎyǐ kig lad ámvóé ai bǒd yā ńnam ví, myǎyi búg balatâr bábá. A kə́ kwí ńdɔ myā ndzí kig wóg kíŋ dzáma, dzé mī ngábɔ nálā ! 3Ńdɔ̄ étətəg nyɔ́, madzó nâ, mǎyǐ kig mína bǎd tsídan mə́yɔŋ má ósū; bâyi mína tíbili, ńdɔ̄ fə bəzambá bábá bâyi mína bɔ ólām.” 4Ókāŋ yā éngəlɛs a ngáman kɔ́bɔ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bíbúg bī, bod bə́ ngabə́de məkíŋ mábá á yób bə́ ngayón. 5Ńdɔ̄ bə́ ngáyole vóm tē dzwé nâ: Bokim; bə́ ngavə́ fə Ǹtondôbə mətúnuŋa. Ábōg Yosué á ngáman soě bod, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákə, mod ósə̄ á ngab sí dzīē nâ a kə lóŋ mvóg étēde. 7Ńdɔ ayɔŋ á ngásyé Ńtondôbə ǹtíé ósə Yosué á ngābə́ á və̌ ai ńtíé ósə̄ é mvīndí bod é ngábə́ tsâ ai Yosué é ngábə́ tála, ébá yā bə́ ngáyén é ngūl mam ésə̄ yā Ńtondôbə a ngábɔ̄ ású Ísraɛ̂l, ńdɔ Yosué mɔ́n Nun, etúgā Ńtondôbə, a ngáwú ôkalǎ bisəb ǹtɛd ai awóm dá. 9Ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á é ngab sí é ngāvə̂ban nyé á Timnat Hɛrɛs, á ńkǒl Efraím, á ńkǒl Gaash âkoé. 10Éyɔŋ m̀miě bǒd tē ósə̄ ó ngáman kə́ kɔ̄b bēsīá bábá; ńdɔ m̀mié bod m̀fə́ ó ngátə́bə̄ á mvús dzābá; ńgɔ̄ wa ndzí kig yə́bə̄ Ńtondôbə, tɔ é mam a ngábɔ ású Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ é dzam á nə̄ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, bə́ ngasyé bə̄baal; 12ńdɔ̄ bə́ ngádzoge Ǹtondôbə, Zambá běsīá, ényɔ́ á ngāsɔ́ ai bɔ́ á ńnam Égîptɛn; bə́ ngatɔŋ bəzambá bə̄fə́ yā á zāŋ bəzambá mə́yɔ̌ŋ yā ngɔ́dɔ́, bə́ ngalugu bɔ́, bə́ lûgu miǹló á sí bə́ bɔɔ nâ Ǹtondôbə á liŋán. Bə́ ngadzoge Ǹtondôbə, bə́ ngasyé bə̄baal ai bastarté. 14Ńdɔ̄ ólūn Ńtondôbə ó ngáyóŋ Ísraɛ̂l á nyɔ́l, ńdɔ a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ bəfadǐ yā bə́ ngáman bɔ́ sa; ńdɔ a ngákuan bɔ́ á mīńzízíŋ myábá yā mí bomaŋan bɔ́ á nyɔ́l, bə́ ńtɔ̄á təgě fə ai ngul yǎ ábaan mīńzízíŋ myábá. 15É vóm ósə̄ bə́ kələg á bītá, wɔ́ Ńtondôbə ó ngalúman ai bɔ́ nə́ ó bɔ bɔ́ ábē anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákad bɔ́, ai ḿból Ńtondôbə a ngákani sɔŋ; bə́ ngakib hḿ bɔ́. 16Ńdɔ Ǹtondôbə a ngátə́lē bɔ́ bə̄tsíg míńtól. Bə́ ngakaman ai bɔ́ á é bod bə́ kadəgə́ bɔ́ sa. 17Á kə̄ kwí tɔ bətsíg míńtól, bə́ təge bɔ́ wōg, bə́ ngabɔ ngobinda ai bəzambá bə̄fə́; bə́ luugu bɔ́ mīńló mí lû á sí, eban yá ndzí kig kɔg bə́ kódó é zēn yā bēsīá bə́ wulugu, ébɔ́ yā bə́ wógo məbéndé mə́ Ńtondôbə, bɔ́ təge tǒŋ zēn dzābá. 18Éyɔŋ Ǹtondôbə a tə́lége bɔ́ bə̄tsíg míńtól, Ǹtondôbə a tɔá ai ǹtsíg ǹtól tě, ǎ nganyii bɔ́ á mɔ́ míńzízíŋ myábá ńtíé ósə ǹtsíg ǹtól tě á və̌, amú Ńtondôbə ǎ wógo miǹtad myábá ású ébá yā bə́ ndə́gə́lə́ bɔ́, bə́ tíbilǐ fə̄ bɔ́. 19Hədá hə ǹnyiě fə anə́ ńtsíg ǹtól ā wúwu, bə́ dúgán tádi, bə́ ngawulu abé bə́ lodo bēsīá bábá, bə́ ngatoŋ bəzambá bə̄fə́, bə́ ngasyé bɔ̄, bə́ lûgu miǹló á sí təge dzogě mim̀bɔán myábá, tɔ məzěn mə́lɔ́ mábá. 20Ńdɔ fɔ́ɔ́ ólūn Ńtondôbə ó ngáyóŋ Ísraɛ̂l á nyɔ́l; nyé nâ: “Ḿból é bod bá bə́ tsam yǎ ámvóé mə̄ ngátindi ai 21běsīá, bə́ tɔ̄á fə təge wóg kíŋ dzáma, maa mǎyǐ kīg fə bɔ́ badə́ tsídǎn məyɔŋ bíkúl ósū, émá yā Yosué a ngálíg ábōg á wúag, 22amú mayi bóbolo Ísraɛ̂l ai mɔ́, mə́ yəm ngə́ bâyi wulu ngə́ təge wulu á zēn Ǹtondôbə, anə́ bēsīá bə́ ngáwulu.” Asú tē ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngádzóge məyɔŋ bíkúl mə́tē, təge mɔ́ mǎn tsídan étīe etíé, ńdɔ̄ fə təge mɔ́ və́ á mɔ́ mə́ Yosué. Məyɔŋ bíkúl yā Ńtondôbə a ngálíg mā, nâ a bóbolo Ísraɛ̂l ai mɔ́, nálā ó nə̄ nâ, é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ yā bá ndzí kig lúmǎn bītá bí Kanǎŋ; 2á bə́ ngábə́ və ḿból yə̄ nâ ḿmié mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ yəm bitá, nâ a yə́gələ ébá bá ndzí kig tám yə̌m dzǎm yā bītá ósúsúa. 3Məyɔŋ bíkúl mə́tē má: bətí bə́tán yā Fīlísta, ai Kananéan bə́sə, ai Sidónian, ai Hitít yā bə́ ngabə́ tɔá á ńkǒl Libáŋ, a tíege á ńkǒl Baal ­Hermon a kələ kwí á mə̄nyíán yā Lebo Hamat. 4Mə́ ngábə́ ású ḿbóbólán Ísraɛ̂l, nə́ bə́ yəm ngə́ Ísraɛ̂l a yi wóg mə́béndé yā Ńtondôbə a ngábénde bēsīá ânyǔ Mósɛs. 5Nə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ńtɔ̄á hḿ á zāŋ Kananéan, ai Hitít, Amorít, Perezít, Hivít ai Yebusít. 6Ńdɔ̄ bə́ ngálúg bəngɔn bábá; bə́ vâ bəngɔn bábá bɔ́n bábá, bə́ syē fə bəzambá bábá. Otniel Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, bə́ vóán Ńtondôbə, Zambá wābá; bə́ ngasyé bə̄baal ai Ashera. 8Ńdɔ fɔ́ɔ́ ólún Ńtondôbə o ngáyóŋ Ísraɛ̂l á nyɔ́l, ńdɔ a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Kúshân Rishéatáim, ǹkúkúmá yā Edom; ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngávə́ŋan bəlɔ̌ bə́ Kushân Rishéatáim á táŋ mim̀bú mwom. 9Hədá ḿból bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngálɔ́ŋ Ńtondôbə, ńdɔ Ǹtondôbə a ngátə́le ǹkode ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ényɔ́ á ngākode bɔ́, Otniel mɔ́n Kenaz, mǎnyāŋ mɔ́ngɔ́ Kaleb. 10Ǹsísīm Ńtondôbə ó ngábə́ tɔá ábə̄ nyé ńdɔ a ngábɔ ǹtsíg ǹtól yā Ísraɛ̂l, a káī fɔ̄ɔ̄ fə bitá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ Kushân Rishéatáim, ǹkúkúmá yā Edom á mɔ́ móé, ńdɔ wɔ́ wóé ó ngátəgə Kushân ­Rishéatáim. 11Nâ, ńdɔ ǹnam ó ngábi evúvoe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi. Éhud Ńdɔ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábad tádī naa bâbɔ é dzam á nə̄ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóno Eglôn, ǹkúkúmá yā Moab yǎ ā lúmuŋan ai Ísraɛ̂l, amú bə́ ngábɔ̄ é dzam á nə̄ ábē á mís mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ̄ Eglôn a ngábáman ai bɔ́n bə́ Amon ai Amalek, ńdɔ a ngákə lúman ai Ísraɛ̂l, a təgə́ nyē, ńdɔ a ngánɔŋ tísɔn yǎ Mēlen. 14Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngávə́ŋan bəlɔ̌ bə́ Eglôn, ǹkúkúmá yā Moab, á táŋ mim̀bú awômo ai mwom. 15Hədá éyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyón Ńtondôbə á mís, ńdɔ Ǹtondôbə a ngátə́lē bɔ́ ńkode, Ehud, mɔ́n Gera, mǎn Bényamít, yǎ á ngābə́ émɔŋ. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngálóm tóya ai nyé ábə Eglôn; ǹkúkúmá yā Moab. 16Ńdɔ Ehub nyémēn á ngākom okəŋ bítá məyo mə́bɛ̄, ǹtíé anə́ dzongolo wɔ́; ńdɔ a ngábɔ́d wɔ̄ á ébǒg yā ḿbɔ̄ ńnōm, á bīyé á sí. 17Ńdɔ a ngávə Eglôn, ǹkúkúmá yā Moab, tóya. Eglôn a ngábə́ éyə̄gan anén mod. 18Ǹnyie anə́ Ehub a ngáman nyé sui tóya, ńdɔ a ngásoe é bod bə́ ngábəgə tóya. 19Hədá ńdɔ̄ nyémēn á ngādúgan ai mvús, éyɔŋ a ngákwí é ngun məlan é nə̄ babi ai Gilgal, nyé nâ: “Mə bələ́ wa m̀bándá yā ndímba, ǎ ǹkúkúmá.” Ńdɔ ǹkúkúmá a ngádzumi bod, nyé nâ: “Bivól”, ńdɔ ayɔŋ díé ásə̄ á ngáman kwí átān. 20Ńdɔ Ehud a ngákə̄ ábə Eglôn ḿból á ngābə́ tɔá étám á évūvoe étun ndá yā yób yā é wôge ai nyé, Ehud nyé nâ: “Mə bələ́ wa m̀bándá wá sɔ́ ábə Zambá, ǎ ńkūkúmá”, ńdɔ a ngákódō á sí á étɔá dzíé. 21Ńdɔ Ehud a ngásám ḿbɔ̄ ngál wōé, a nɔŋɔ́ ókəŋ bítá ḿfág yā ḿbɔ̄ ńnómo woe, hə á fob á ādzii nyé wa âbum. 22Ńdɔ ǹkə́l ó ngáman nyî ai ǹsɔ́ ókə̄ŋ ósə, avɔ́ŋ á mān dib ǹsɔ̄ ókə̄ŋ, amú á ndzí kig bǎd tyé okəŋ bítá âbum. Ńdɔ Ehud a ngákwí átān á ḿbɛ̄ yā ábug, ńdɔ a ngádib nyé mīḿbɛ̄ yā étun ndá yā yób a mǎn mya fɛd. Éyɔŋ a kə́ yǎ, ńdɔ bəbɔ bisíé bə́ ngásuan; á yén bə́ ngáyén naa mim̀bɛ́ yā étun ndá yā ńdǐl mí nə mim̀fɛdán, bə́ ngatsog nâ, “A yəan bɔ á édug á ndá étē.” 25Ńdɔ̄ bə́ ngáyanga, bə́ kádá; ńdɔ̄ ḿból á ngātɔbɔ kɔ́m təge yáī mīḿbɛ́ yā étun ndá yā ǹdǐl dzī, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ ediiga, bə́ yáí, bə́ ńtala ésīá ńtí wābá á bô m̀bim á zəzə sí. Ǹtíé bə́ yanga, Ehud nyé a hə ǹtúbán, ńdɔ a ngáman lod á ngun məlan, a kə́ sob á Séira. Á suan a ngásuan, ńdɔ a ngálóŋ tɔ́ŋ á ńkǒl yā Efraím; ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásigi ai nyé ńkǒl, a tə́lē bɔ́ ósū. Nyé ai bɔ́ nâ: “Toŋán ma; ású Ńtondôbə a və́ yǎ mīńzízíŋ myáán, Moabít, á mɔ́ máán.” Nâ, bə́ ngatoŋ hḿ nyē, ńdɔ̄ bə́ ngátsíg Moabít zēn á məbǒŋ yā Yórdan, təge dzogě naa mod á daŋ á yād. Ńdɔ̄ bə́ ngáwé Moabít hālá bakúda awôm, bə́sə biwólo ai miǹgugúl mí bod; təge ai é mod a ngátúb. Amǒs tē ńdɔ Moab a ngádzɔdiban á wɔ́ Ísraɛ̂l á sí ńdɔ̄ ǹnam ó ngáwɔi mim̀bú mə̄wóm mwom. Shamgar Á mvús dzīé, ńdɔ Shamgar, mɔ́n Anat, a ngásɔ́, ńnye a ngáwé Bəfilísta miǹtɛd mísaman ai akɔ̌ŋ nyag; nyé a ngákodé fə̄ Ísraɛ̂l. Á mvús awú Ehub, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábad tádī naa bâbɔ é dzam á nə̄ ábē á mís mə́ Ńtondôbə. 2Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Yavîn, ǹkúkúmá yā Kanǎŋ, yǎ ā dzóege á Hatsor; ǹdzóe yǎ ńsāmbá bítá wōé á ngábə́ Sisera, yǎ á ngábə́ tɔá á Haroshet Góim. 3Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyón á mís mə́ Ńtondôbə; amú Yavîn a ngábə́ á bələ́ bīkálíg bikie miǹtɛd ebǔl, ǎ ngatíbili bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l m̀faŋ étíbílí á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄. 4Abǒg tē ńdɔ Débora, profɛ́d miníngá, ńgál Lapidot a ngábə́ ńtsíg ǹtól á Ísraɛ̂l. 5Ǎ kadəgə tɔbɔ álēn Débora á sí á zāŋ Rama ai Bétɛl, á ńkǒl Efraím; bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tiege bə kələ ábə̄ nyé nə́ á tsíg bɔ́ mə̄dzó. 6Ńdɔ a ngálóm lóē Barák mɔ́n Avinoam á Kɛdesh yǎ Neftalí, nyé ai nyé nâ: “Yə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a ndzí kig wa béndē naa, “Kələ́g, ḿfág yā ǹkǒl Tabôr, ó nɔŋ bod bakúda awômo á bɔ́n bə́ Neftalí ai á bɔ́n bə́ Zabulón ? 7Mayi dudǔ Sisera, ǹdzóe ǹnén yǎ ńsāmbá bítá Yavîn ná, á zu tóban ai wa óswé Kishôn ai bikálíg bíé ai miǹsámbá míé; mayi nyé və̄ á mɔ́ móe.” 8Barák nyé nâ: “Ngə́ wazu ai ma, mə kə́ə́; hədá ngə́ wāzǔ kig ai ma, ma təge kə amú māyə̌m kig ámōs éngəlɛs Ǹtondôbə ǎ yi bɔ̌ naa mə́ dɔ.” 9Nyé nâ: “Mayi á fɔ̄ɔ̄ kə, bíā wa; hədá é zēn wāyi kə yǎyǐ kig bɔ ású ólugú woe, a mɔ́ mə́ mīníngá ńgɔ Ǹtondôbə ǎ yi və́ Sisera.” Ńdɔ Débora a ngákódō á sí bân Barák bə́ ngakə á Kɛdesh. 10Ńdɔ Barák á ngálóe Zabulón bân Neftalí á Kɛdesh; bod bakúda awômo bə́ ngákə̄ bâtoŋ nyé, ńdɔ Débora a ngábɛ́d ai nyé fūfulu. 11Heber, mǎn Kenít á ngákân ai ndá bod Káin ai ebəgá bɔ́n bə́ Hobab, ǹkiɛ́ fām Mósɛs, a ngálóŋ ébə̌m dzíé babi ai abǎŋ yā Tsaanáim babi ai Kɛdesh. 12Á wóg Sisera a ngáwóg fwé naa Barák mɔ́n Avinoam a bɛ́d yǎ á ńkǒl Tabôr. Ńdɔ Sisera a ngálóe bikálíg bíé bísə bikálíg bikie miǹtɛd ebǔl, ai é bod bə́sə a ngábə́ bələ́ a tíege a Haroshet Góim a kələ kwí óswē Kishôn. 14Ńdɔ Débora a ngádzó ai Barák nâ: “Kódógō á sí amú ámōs nyū ńgɔ Ǹtondôbə a və́ Sisera á mɔ́ móe, Ǹtondôbə a wulu fɔ́ɔ́ wā ósu !” Ńdɔ Barák a ngásigi ǹkǒl Tabôr ai bod bakúda awômo á mvús dzīē. 15Ńdɔ Ǹtondôbə a ngátúli Sisera ai bikálíg bíé bísə̄ ai ńsāmbā bítá wóé ósə̄ ósū Barák á fyɛ́, ńdɔ Sisera a ngásus ékālíg, ǎ ngatúb ai məkǒl. 16Ńdɔ Barák a ngákə a tsídan bikálíg ai ǹsámbá bítá a kələ kwí á Haroshet Góim, ńdɔ ǹsámbá bítá Sisera ósə̄ ó ngáku á məyo mə́ ókəŋ; tɔ mod m̀bɔ́g təge lígi. 17Hədá Sisera a ngátúb ai məkǒl ḿfág yā ébə̌m Yáil, miníngá Héber, mǎn Kenít; amú Yavîn ǹkúkúmá yǎ Hatsor, a ngábə́ á tɔá mvɔ̄í ai ndá bod Héber mǎn Kenít. 18Ńdɔ Yáil a ngázu tóban ai Sisera, nyé ai nyé nâ: “Yálága, ǎ ńti, yálágā ábə ma mú; o bə́ mbāda.” Ńdɔ̄ hḿ á ngāyálā ábə̄ nyé á ébə̌m á sī, ńdɔ a ngáman nyé búdi ai mod m̀fingá. 19Nyé ai nyé nâ: “Á ńkogolán, váá tə̄ ma bân mə́ndím yā ányū; amú mawóg ékōdé.” Ńdɔ a ngátyé ndə́g ekob mə́nyáŋ, a və́ nyē nə́ á nyu, a dúgán nyé kúb ḿfingá. 20Nyé ai nyé nâ: “Tə́bə́gə̄ á ḿbɛ̄ ébə̌m, ngə́ mod ziŋ a sɔ́ válā, a sílí naa, “Yə mod ziŋ a nə váná ?” O yalagan nyé nâ: “Kǒkōá.”” 21Hədá ńdɔ Yáil ǹgál Héber, a ngánɔŋ mvi yǎ ébə̌m, a nɔŋɔ́ fə̄ hámaŋ á mɔ́ móé, ǎ ngákə a súbu otə̌tə̄g, ńdɔ a ngábəm nyé é mvi nyí á fəfə́l asú é túlán é kə́ bəmbə á sí amú á ngābə́ á lɔmɔ ai oyɔ́, ḿból ā wógō sɔ́. Éyə a ngáwú nā. 22A təm nâ, Barák á kwī, a zaa a tsídan Sisera, ńdɔ Yáil a ngákə tóban ai nyé, nyé ai nyé nâ: “Zǎ, mə́ lə́dē wa é mod wa dzə́ŋ.” Ńdɔ a ngákə á ébə̌m dzíé, Sisera a bɔ̂ m̀bim ai mvi e bəmə́ nyē á fəfə́l asú. Amǒs tē ńgɔ̄ hḿ Zāmbá á ngádzɔdi Yavîn, ǹkúkúmá yā Kanǎŋ ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ wɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ó ngádid Yavîn, ǹkúkúmá yā Kanǎŋ hə ǹdidán á yób a kələ kwí anə́ bə́ ngásili Yavîn, ǹkúkúmá yā Kanǎŋ á sí. Ńdɔ Débora bân Barák mɔ́n Avinoam bə́ ngáyia amǒs tē bɔ́ nâ: “Ǎ Ísraɛ̂l, mod ósə ǎ man yǎ tii ésǐl ású bítá, bod bə́ və́ fə̄ bə́bēn ai mvam, lǔgán Ǹtondôbə ! 3Vógólán, ǎ mīńkúkúmá; kə́ə́gan məlɔ́, ǎ mīńtómba ! Mǎyi yia Ńtondôbə dziá, mǎyi lɔm ású Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 4Ǎ Ńtondôbə o ngátíē á Séîr, éyɔŋ o ngáwulu o sɔ̂g á bidzəgəzě yā Edom. Sí ē ngátsígidan, Yób á nganɔ́ŋ mvəŋ miǹkúd mí ngásoe məndím. 5Miǹkǒl mí ngándə́ŋədan Ǹtondôbə ósū, ényɔ́ yā Sinái, ósū Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 6Á mə̄lú mə́ Shamgar, mɔ́n Anat, á mə̄lú mə́ Yáil, miǹsámbá mí ngáman. Bəwulu bə́ ngayála á bisâla. 7Mǎl mə́ ngáwú á ńnam Ísraɛ̂l, mə́ ngáman wú a kələ kwí anə́ ó ngākódō á sí, ǎ Débora, a kələ kwí anə́ ó ngākódo á sí ǎ nyīá yǎ Ísraɛ̂l. 8Bə́ tɔ́bɔ́ mīńkpámáŋ bəzambá, ńdɔ bítá bí ngátólē á ḿbɛ̄ óngóla təge yén ében, tɔ akɔ̌ŋ ású bakúdā məwóm mə́nyi á Ísraɛ̂l ! 9Ǹnə́m wámā wâkə ábə bədzóē yā Ísraɛ̂l, ai ébá bə́ ngávə́ bə́bēn ai mvam á zāŋ ayɔŋ, lǔgán Ǹtondôbə ! 10Mínā yā myāwulu á mīḿfúm bōzəle á yób, mínā yā mí tɔá á bikali biyé bí kúm á yób, é mínā yā myāwulu á məzěn, yiágán biá. 11Babi ai bitam mə́ndím, ébá bákab məndím bâtaman mim̀bəmbə mí mam mí Ńtondôbə, míḿbəmbə mí mǎm yā á ngábɔ mǎl yā Ísraɛ̂l. Ayɔŋ á ngákom etíé á ḿbɛ̄ yā tísɔn. 12Və́bə́gə́, vəbə́gə́ ǎ Débora ! Vəbə́gə́, dzumíŋi dziá bítá. Kódógō á sí ǎ Barák, mɔ́n Avinoam. Dúgán ai miǹkóm míe. Ébá bə́ ngálígī bə́ ngákə báman ai miǹtómbā myábán. Ayɔŋ Ńtondôbə á ngatógolan ábə̄ nyé anə́ zīngí. 14Ébá bə́ ngátəgə Amalekít a kódogo á Efraím bə́ ngátə́bə̄ wé a kwî á ḿbīgílí, bə́ ngásɔ́ á Efraím. Bə́ tōŋó wā, ǎ Bényamín, bân bivúvúmán bíe; Bényamín á ngāzu a toŋ bɔ́, a tíege á Makir, bədzóē bə́ ngasigi á sí a bámán ai miǹsámbá myábán. Ebəgá Makir é ngavə́ miǹkúkúmá miǹtómbā yā Isakâr mí ngázū bân Débora, ndá bod Zabulón e və́ə́ bīwólō bəzimbi. 15Miǹtómbā yā Isakâr bə́ bámán ai Débora, anə́ Isakâr mod afidi, Barák á ngākə a toŋ nyé a kələ kwí á ḿbōmbō sí. Á bibəgá bí Rúben bə́ ngábɔ bisɔ̌g ǹtɛd. 16Ású dzé ó ngākə bəm á zāŋ məbəmbá, hə á vōgolo anə́ bə̄nɔ́nī míńtómbá bálɔ̄ŋ mīńtómbá ? Á bibəgá bí Rúben bə́ ngábɔ bisɔ̌g ǹtɛd. 17Galaad a ngálígī á Yórdan á yād; ḿfág Dan, ású dzé á tɔá á bəzitímā bíkúl ? Asher a ngálaŋan a tɔá á ńtsāg máŋ, a tɔá á myə̄ə̄ŋ á mə̄bōŋ móé. 18Zabulón á nə áyɔ̌ŋ yā á ngázombo awú, Neftalí fə dzam də́dā á miǹkǒl yā ńnam. 19Miǹkúkúmá mí ngásɔ́, mí ngalúman; ńdɔ̄ mí ngálúman, miǹkúkúmá yā Kanǎŋ, á Taanak, á mə̄ndím yā Megido. Hədá bá ndzí kig nɔ̌ŋ mɔ̄ní á byə́m bí ńsa. 20A tíege á bībás bí yób atítie á ngálúman, a tíege á məzěn mábá á ngálúman ai Sisera. 21Ototóŋ yā Kishôn ó ngávaa bɔ́, ototóŋ yā ókōbá, ototóŋ yā Kishôn wulugu məndóg, ǎ ńsīsīm wám ! 22Mim̀byɛ̌ bikabilí myátsāg sí, bikabilí bí ngambáda m̀bíl, mǐ mbádaga m̀bíl. Yɔ́án Méroz, Éngəlɛs Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Yɔán batɔbɔ ǹnama amú bá ndzí kig sɔ́ vɔ́lī Ńtondôbə, ávɔ̄lī Ńtondôbə á zāŋ zingí. Yáil, mvɔ̌m ai nyé á bīníngá bə́sə, ngál Héber mǎn Kenít, mvɔ̌m ai nyé á zāŋ é bīníngá bə́ tɔ̄á á bibə̌m étē. 25Sisera a ngádzai məndím, ńdɔ a ngávə́ nye mənyáŋ, a ngázu ai nyé ńkɔn mə́nyáŋ á kɔ́b miǹtómba. A ngásám wɔ́ nə́ a bódo mvi ai ḿbɔ̄ ńnōmo woé nə́ a nɔŋ hámaŋ bəbɔ bísíé. A ngákud Sisera ǹkudán, a ngátsag nye ǹló, a ngábwé, á túlán nyē á fəfə́l asú. A ngádzɔmbɔ á məkǒl móé, a lábán á sí a ḿbɔ̂ m̀bim. A ngádzɔmbɔ á məkǒl móé a lábán á sí é vóm á ngádzɔmbɔ, vóm tē fə a ngáku m̀bim. A ngálúmbū á wúndi, ǎ ngáyaba nyiá Sisera a ngábəbə á ńtúlaná yǎ ávɔ̄d: “Ekálíg dzíé yâbə̌m fə sɔ́ yá nā ?” Bikabilí bíé, abím átɔ̄ŋ tē ?” Mim̀fəfə́g mí bīníngá míé myáyalan nyé éyalán mim̀fəfə́g mí biníngá míé, ńdzɔ nyémēn ā baala, nyé nâ: Kámənâ bə́ ngə́lə́ bə́ tɔ́bɔ̄ byə́m bí ǹsa, bə́ kaban byá, mod ósə ngɔn miníngá dzyā ngə́ ébɛ̄; sanda eyé m̀bɔ́g, ngə́ bəsanda mə́tɔ́n bə́bɛ̄ ású Sisera. Owé, éyé ńtiŋan dzyá, biyé miǹtiŋán bíbɛ̄ ású kíŋ dzam. 31Ǎ Ńtondôbə, éyə̄ hḿ mīńzīzíŋ míé mísə̄ myádzáŋ nā ! Ébá bádiŋ wa bə́ bɔ anə́ ńlō dzóbo. Ábōg ā tóle ai ngul dzié ésə.” Ńdɔ ǹnam ó ngáwɔi á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ é dzam á nə̄ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Madiân mim̀bú zamgbál. 2Ńdɔ̄ wɔ́ Madiân ó ngádid Ísraɛ̂l á yób. Ḿból yə̄ nâ bə́ túb Madiân, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábəlan ai mim̀bugulǔ yā miǹkǒl, ai mim̀bɔ́g mə́kɔ́g ai məsɔbɔ́. 3É vóm ósə Israɛlít bə́ ngábɛ mvɔŋ, Madianít ai Amalekít ai bǒd yā ńtólē dzób bə́ ngazu bɔ́ sa. 4Bə́ sɔ̄ lōŋ mvóg babi ai bɔ́, bə́ ngandáman bidí yā ńnam a kələ kwí á ngɔ́dɔ́ yā Gaza, təge líg Ísraɛ̂l dzóm yā dí tɔ ǹtómbá, tɔ nyag, tɔ ózəle. 5Amú bə́ kadəgə bɛ́d ai biyə́m byábá ai bibə̌m byábá, bə́ zaag á tūūŋ anə́ bitandag; bɔ́ bə́bēn ai bəkámɛl bábá təge ai táŋ; bə́ mān tsaman ai ǹnam ósə̄ nə́ bə́ ndámān wá. 6Ńdɔ Madiân a ngálə́dē Ísraɛ̂l tutulí; ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyón Ńtondôbə á mís. 7Éyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyón á mís mə́ Ńtondôbə ású Madianít, 8ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l profɛ́d; nyé ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ nâ mǎ mə̄ ngávaa mínā á Égîptɛn, mə vǎ mínā á ndá etíbílí; 9ńdɔ mə ngákode mínā á mɔ́ mə́ Égîptɛn, á mɔ́ mə́ ébá bə́sə̄ bə́ tíbili mína, mə mǎn mínā bɔ̄ tsídan ósū, mə və́ə́ mínā sí dzaba. 10Ńdɔ mə ngádzó ai mínā nâ: mə nə Ǹtondôbə Zambá wāān; myǎyǐ kig mbádā bəzambá bə́ Ámorít yā mī tɔ̄á á sí dzābá.” Á kə̄ kwí, ńdɔ myǎ ndzí kig vógolo kíŋ dzáma.” Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngázu, a tɔbɔ́ á élōn yā Ofra á sí édzí é wôge ai Yoas, mɔ́n Aviɛzer, ḿból mɔ́n wōē Gédéon a tsâ ovə́ga á éfɛd wɔ̂n, nâ á sɔ̄lī wá Madianít. 12Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngáyénē nyé nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə a nə ai wa, ǎ ńyōyɔ́g éwōlō mod.” Gédéon nyé ai nyé nâ: “Á ńkogolán, ǎ māńtí, ngə́ Ńtondôbə a nə ai bíā, ású dzé é mam mə́sə̄ má mátóban ai bíā ? Ńdɔ̄ bíyə̄ŋ bí mam bísə bətará bákad bía lɛ̂ bí nə́ və́, éyɔŋ bákad bía kǎd naa: ngǎ Ńtondôbə a ngásɔ́ ai bíā á Égîptɛn ? Á kə̄ kwí, Ǹtondôbə ǎ dzóge yǎ bíā, a və́ yǎ bíā á mɔ́ mə́ Madiân.” 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávəŋan ábə̄ nyé nyé nâ: “Kələ́ ai é ngul dzoe nyí, ó kōdē Ísraɛ̂l á mɔ́ mə́ Madiân; sə́ mǎ mālóm wa a ?” 15Nyé ai nyé nâ: “Á ńkogolán, ǎ Ńtondôbə, éyə mǎyi kode Ísraɛ̂l yá ? Tám yén, ndá bod dzáma ńdzɔ yǎdaŋ obɔbɔd á Manasé ásə, ńdɔ̄ fə mǎ mə̄ nə́ mə̄lígī mvúā á ndá tará.” 16Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Mayi tɔbɔ ai wa, ńdɔ wǎyi təgə Madiân anə́ mod m̀bɔ́g” 17Gédéon nyé ai nyé nâ: “Ngə́ mə̄ yén á yǎ fɔ̄ɔ̄ mvɔ̄m á mís móe, lə́dégē hḿ ma ndəm yə nâ wǎ ó və̄ kɔ́bɔ ai ma. 18Tə wakódō vá, makogolan ai wa, a kələ kwí anə́ māyi dúgán sɔ́ ábə wa, mazu ai efáī dzáma, nə́ mə́ zu wa dzɔ́ dzoge á'məkǒl á sī.” Nyé nâ: “Mayi yanga a kələ kwí anə́ wāyi dúgán sɔ̄”. Ńdɔ̄ hḿ Gédéon a ngákə̄ á ndá dzīē, á mǎn koməzǎn mān ékə́lá, ai bəḿbāŋála avwé yā á ngāyáŋ ai abóm óvug dá; a nɔŋɔ́ tsíd, a fudí á dzād, á mǎn soe ḿfyāŋ á mvīé, ńdɔ a ngázu ai nyé byá á élōn á sí a tə́lē nyé byá ósū. 20Ńdɔ̄ éngəlɛs Zambá á ngādzɔ́ ai nyé nâ: “Nɔŋɔ́ tsíd ai bəḿbāŋála avwé, ó bə̄dē byá á ńkōm á yób ó man byá wɔdan ai m̀fyáŋ.” Ńdɔ a ngáman bɔ̌ nālá. 21Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngásám sɔ́g ńtúm yā á ngābə́ bələ́ á mɔ́, a nambá tsíd ai bəḿbāŋála avwé; ndóan é vámá fɔ̄ɔ̄ á ńkōm ákɔ́g ě ngadígi miǹson mí tsíd ai bəḿbāŋála avwé; ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzáŋ nyē á mís. 22Ńdɔ̄ Gédéon a ngáyəm nâ a ngábə́ éngəlɛs Ǹtondôbə; Gédéon nyé nâ: “Ǎ nāná ngōá mā, ǎ Ńtí Ǹtondôbə ! Ndə mə yén yā éngəlɛs Ǹtondôbə ai mís a?” Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Mvɔí é bɔ̄g ai wa; tə wambáda, wǎyǐ kig wú.” Ńdɔ̄ Gédéon a ngálóŋ Ńtondôbə alatâr vóm tē, a yolé nyē dzwé nâ: Ǹtondôbə Mvɔí. Alatâr te a ngə́lə á zaa kwí ámōs yə aná, á Ofra Aviɛzer. Alú tē, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai nyé nâ: “Nɔŋɔ́ ńnōm nyag ésōá, ǹnóm nyag yǎ ókala bisəb zamgbál, ó man búg álatâr Baal yā ésōá á ngābə́ bələ́, ó tsíg ḿfúfúb mvi ó bə̄mə́ á mgbag; eyɔ̌ŋ tē ó loŋ Ǹtondôbə Zambá woe alatâr âbobǒn ǹkǒl á yōb, ai məkɔ́g mə́ tɔ̄á m̀bəmbə ǹtáán, abǒg tē ó nɔŋ ǹnóm nyag, ó tsíg nyé anə́ mə́túnuŋa bádígi ai ndzaag é mvi yǎ ó hə́ tsíg.” Ńdɔ Gédéon á ngānɔŋ bod awômo á bəbɔ bísíé bóé, ńdɔ a ngábɔ anə́ ḿból Ńtondôbə a ngáman nyé kad; hədá ḿból ā daŋa mbádā ndá bod dzié ai bǒd yā tísɔn dzié, ngə́ ā bɔ̄ nálā ai amǒs, ńdɔ a ngábɔ̄ nálā ai alú. Éyɔŋ bǒd yā tísɔn bə́ ngáman kódō á sí kíkídígi, bə́ ńtəm nâ, alatâr Baal a ńtɔ̄á yǎ ḿbūgán, m̀fúfúb mvǐ yā mgbág ó ńtɔa yǎ ḿbǎn, ǹnóm nyag á wêban yǎ anə́ mə̄túnuŋa bádígi á ḿkpāmáŋ álatâr. Bə́ ngakə bá dzóan bɔ́ a bɔ́, naa: “Zá á hə́ bɔ é dzam dí ?” Ábōg bə́ ngáman dzə́ŋ ai ásīli, bɔ́ nâ: “Gédéon mɔ́n Yoas ńnye a və́ bɔ é dzam dí”. Ńdɔ bǒd yā tísɔn bə́ ngádzó ai Yoas nâ: “Zǎg ai nyɔ mɔ́n; á wu, amú énye ǎ mān búg álatâr Baal, a tsíg fə é mvi yǎ mgbág dzīé.” 31Ńdɔ Yoas a ngádzó ai ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ tə́lə̄ nyé á mgbág nâ: “Yə mínā myākaman ai Baal ? Yə mína myǎvɔ̄lí nyé é mod ósə ǎ yi yáā ádzō díé a bələ́ nâ a wúag kídí é ngə́lə tə lénde, ngə́ á nə fɔ́ɔ́ zāmbá, nyémēn á tám yáā ádzō díé nā, ḿból bə́ mān nye búg álatâr.” Asú tē, a tádigi amǒs tē, ńdɔ̄ bə́ ngáyole Gédéon nâ: Yerubaal, nálā tē wâtian nâ: “Baal á tám yáā nā”, ḿból ā mān nye búg álatâr. Ńdɔ Madianít bə́sə ai Amalekít, ai bod bə́sə̄ yā ńtólē dzób bə́ ngátogan fǔfulu, ńdɔ̄ bə́ ngádaŋ Yórdan, bə́ sɔ́ vūl mīńkán á Ḿbígílí yā Izrêl. Ńdɔ̄ Ǹsísīm Ńtondôbə ó ngábi Gédéon; ńdɔ a ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ, ńdɔ Aviɛzer a ngátógolan á mvús dzīé. 35Ńdɔ a ngálóm bod á Manasé ásə bɔ̂ bə́ tógólán fə á mvús dzie. Ńdɔ̄ fə a ngálom bod á Asher, á Zabulón, ai á Neftalí; ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d nə́ bâzu tóban ai nyé. Ńdɔ Gédéon á ngādzó ai Zambá nâ: “Ngə́ wayi fɔ́ɔ́ kode Ísraɛ̂l tóé ai wɔ́ wáma, anə́ ḿból ó ngádzó, mayi bóē mim̀vɔ̌d míńtómbá á ńsəŋ; ngə́ ébua yâyi bɔ hə á mim̀vɔ̌d, ǹkód ó tɔ̄á ḿbomoná á sí mīḿfág mísə, eyɔ̌ŋ tē hḿ māyi yə̌m naa wayi kode Ísraɛ̂l ai wɔ́ wáma, anə́ ḿból ó ngādzó.” Ńdɔ á fɔ̄ɔ̄ á ngābɔ nálā, éyɔŋ a ngákún kódō á sí kídí lénde tě, ńdɔ a ngámyad ḿbɔ̄m mim̀vɔ̌d míńtómbá, á ngábɔ̄g, ábím mə́ndím á ngákwí á dzálā ńgūmā kɔ́b. Ńdɔ̄ fə Gédéon a ngádzó ai Zambá nâ: “Tə waliŋan ai ma ngə́ madúgan nɔŋ ńkɔ̄bɔ, dzǒge mə̄ kɔ́bɔ́ hə éyɔŋ dzí dzídzīá; a ńkogolán, dzǒge tə́ mə́ tam bǎd kyəgě big ḿbɔ̌m mim̀vɔ̌d míńtómbá, m̀bɔ̌m mim̀vɔ̌d ńgɔ̄ ó lígi ǹkód é sí ésə̄ yǎ á mgbág é bɔ məndím.” Ńdɔ Zambá a ngábɔ nálā alú tē; m̀bɔm mim̀vɔ̌d míńtómbá ó lígí ńkōd, é sí ésə yǎ mgbág mə̄ndím məndím. Yerubbaal –nála á nə nâ, Gédéon- ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé bə́ ngákûn kódō á sí ńdɔ̄ bə́ ngávúl mīńkán á mgbág etǎm yā Ein Harod; mińkán mí Madiân mí ngábə́ bɔ̄ ḿfág yǎ âkoé, á ńkǒl Moré á sí ḿfág yǎ ḿbīgīlí. 2Ǹtondôbə nyé ai Gédéon nâ: “É bod bə́ nə̄ ai wa bə́ nə eyə́gan ábuí nə̄ mə́ və̄ bɔ́ Madianít á mɔ́, Ísraɛ̂l a zǎ bɔ̄ mə engúŋ naa: “Wɔ́ wáma mǎmēn ńgɔ̄ ó ngákode ma”. 3Asú tē, ńdɔ kadá á mə̄lɔ́ mə́ bod nâ: ényɔ́ ósə á mbáda, ā dzə́m kám, á dúgān á dzāl á kíī á ńkǒl Galaad.” Ńdɔ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ bə́ ngádúgan, bakúda awômo ḿbɔ̄ bə́ lígí. 4Ǹtondôbə nyé ai Gédéon nâ: “Bod bə́ ngə́lə eyə́gan ábuí kələ́ ai bɔ́ á ńtsāg óswé, mayi bɔ́ bōbolǒ wē; ényɔ́ māyi wa kǎd naa: é mod nyɔ́lɔ̄ ényē kələ́ ai nyé, énye mínā nyé myāyi kə; ai ényɔ́ mā dzó nâ: é mod nyɔ́lɔ̄ tə wakə ai nyé, ényɔ́lɔ̄ tě təge kə.” 5Ǹdɔ a ngákə bod á ńtsāg óswé; Ǹtondôbə nyé ai Gédéon nâ: “Ényɔ́ ósə a nyú mə̄ndím ai oyə́m wóé, ḿból mvú yākad nyú, wayi nyé tə́lə̄ vóm étām; dzam də́dā fə ényɔ́ ásə a kúd mə̄bɔ́ŋ ǎ ngányú.” 6É táŋ bod bə́ ngányú anə́ mvú, bə́ byɛdə ai mɔ́, bə́ nyâ, bə́ ngákwí bod miǹtɛd mílɛ́; é bod bə́sə bəvɔ́g bə́ ngákúd mə̄bɔ́ŋ bə́ nganyú mə̄ndím. 7Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Gédéon nâ: “É bod miǹtɛd mílɛ́ bə́ ngányú anə́ mvú, ḿbɔ̄ mayi wa kode ai bɔ́, mə və́ fə Madianít á mɔ́ móe; soégē ébá bə́sə bəvɔ́g bə́ kə mod ósə á ndá dzīé.” 8Ńdɔ a ngánɔŋ bikaí byábá, ai tɔ́ŋ dzábá, ńdɔ a ngálóm é bod bə́sə bəvɔ́g yā Ísraɛ̂l mod ósə á ebə̌m dzīé, a lígí hə ai bod miǹtɛd mílɛ́; mīńkán mí Madiân mí ngábə́ nyé á ńkiɛ́ ḿfág yā ḿbīgīlí. 9Alú tē ábēn ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai nyé nâ: “Kódógō á sí ó sīgí á mīńkán, amú mavə́ nyé á mɔ́ móe. 10Hədá ngə́ wambáda sigi étām, nɔŋɔ́ Pura, etúgā dzóe mínā nyé mī sīgí. 11Vógólō é dzam báyi dzó, eyɔ̌ŋ te wǎbi azombǒ yā sigi nə́ ó kə tóban ai miǹkán.” Ńdɔ a ngásigi ai Pura etúgā dzíé a kə́ kwí á ekom bitíé yā mīńkán. 12Madianít ai Amalekít ai bod bə́sə̄ yā ńtólē dzób bə́ ngátsaman á ḿbīgīlí hə á tūūŋ anə́ bitandág, bəkámɛl bábá bə́ ngábə́ təge ai táŋ, hə anə́ ńsə̄lə̌g yā ńtsāg máŋ. Ńdɔ Gédéon á ngāsuan, ǎ ngawóg anə́ mod ziŋ a lɛ̂ mvóē dzīé bīyə́yə̄m; nyé nâ: “Tám wóg ákyāí bīyə́yə̄m mə̄ yəm: akali óvug fón á hə́ bígidi á mīńkán mí Madiân, á sɔ́ kwí á ébə̌m, á nāmbá dzɔ̄, ńdɔ̄ lásógolo dzɔ́ á sí ebə̌m é mān tsamban.” 14Ńdɔ̄ mvóé ē ngáfɛd nâ: “Sə̌ kig dzóm efə́ və okəŋ bítá Gédéon mɔ́n Yoas, mǎn Ísraɛ̂l; Zambá ā və́ yǎ nyé Madiân ai ǹsámbá bítá wóé á mɔ́.” 15Á wóg Gédéon á ngāwóg bīyə́yə̄m ai ndiná yǎ étē, ńdɔ a ngálúi ǹló á sí ńdɔ a ngátiman á mīńkán mí Ísraɛ̂l, nyé nâ: “Kódógán á sí amú Ńtondôbə a və́ yǎ mína ǹsámbá bítá Madiân á mɔ́.” 16Ńdɔ Gédéon á ngákab bod miǹtɛd mílɛ́ bóé mīńsámbá mílɛ́, a mǎn və̄ bɔ́ bə́sə̄ tɔ́ŋ ai bivwé bimvaŋ, ai ngoe á bimvaŋ étēde. 17Nyé ai bɔ́ nâ: “Bə́bə́gán ma, mǐ bɔ̌ fə anə́ mā; ókāŋ māyi kə́ kwí á suga miǹkán, mí bɔɔ anə́ māyi bɔ. 18Éyɔŋ mǎyi lɔ́ŋ tɔ́ŋ, mǎmēn ai é bod bíā bɔ́ bī nə́, eyɔ̌ŋ tē myāyi kilan mīńkán á nyɔ́l myǎkə myǎlɔ̄ŋ tɔ́ŋ, mǐ yédegan nâ: ású Ńtondôbə ai ású Gédéon.” 19Ńdɔ Gédéon ai é bod ǹtɛd bə́ ngábə́ ai nyé bə́ ngákə kwí á suga miǹkán á mə́tādí mə́ zāŋ alú hála bə́ ndəm tə́lē bəziǹtólo; ńdɔ̄ bə́ ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ bə́ ngábwé bímvǎŋ yā bə́ ngábə́ bəgə́ á mɔ́. 20Miǹsámbá mísə̄ mílɛ́ mí ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ, mí bwê bimvaŋ, bə́ nɔ̄ŋɔ́ ngoe á wɔ́ m̀bɔ̄ ńgāla, tɔ́ŋ á wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo, bə́ yédegan nâ: ású Ńtondôbə ai ású Gédéon !” 21Bə́ ńtə̄lə bətə́tə̄lə́ mod ósə é vóm wóé ḿbomoná ai miǹkán, ńdɔ ńgúmā ńsámbá bítá ó ngátíe ai mim̀bíl; bə́ lɔ́ŋɔ bikígá á yób étē; Madianít bə́ ngatúb fɔ̄ɔ̄. 22Ábōg bod miǹtɛd mílɛ́ bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ, ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ mod ósə á dzīi mǎnyāŋ ókəŋ bítá á mīńkán étē; ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngáman túb mīḿbíl a kələ kwí á Bet Shita ḿfág yā Seréra a kələ kwí á ńtsāg oswé yā Avel Mehola, babi ai Tabat. Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáman kóan, bə́ sɔ̂g á Neftalí ai á Asher ai á Manasé ásə, bə́ ngatsídan Madiân. Ńdɔ̄ Gédéon a ngátsam bod ai ńkǒl Efraím ósə bə́ kələ bâkad nâ: “Zǎn bǐ lúman ai Madianít, bǐ man nɔ̌ŋ məzěn mə́ndím, a kələ kwí á Bet ­Bara, ai á Yórdan.” 25Ńdɔ bod bə́sə̄ yā Efraím bə́ ngátógan bə́ mān nɔ̌ŋ məzěn mə́ndím á kələ kwí á Bet Bara ai á Yórdan. Bə́ bī mīńkúkúmá míbɛ̄ yā Madiân, Orev bân Zêv; bə́ wé Orev á ńkōm Orev, bə́ wé Zêv á éfɛ̌d wɔ̂n yā Zêv; ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bátsīdan Madianít; ńdɔ̄ bə́ ngázu ai miǹló mí Orev bân Zêv ábə Gédéon á Yórdan á yād. Ńdɔ bǒd yā Éfraím bə́ ngádzó ai Gédéon nâ: “Zǎ dzama o hə́ bɔ̄ bíā dí nə́ təge bía lóe éyɔŋ ǒ kələ lúman ai Madiân ?” Bə́ ngakɔ́bɔ fɔ́ɔ́ ai nyé éyə̄gan áyɔ̄g. 2Nyé ai bɔ́ nâ: “Yə bíā mína byâvəgan ? Ngǎ mətog mə́ Efraím mâlod məkwé mə́ wɔ̂n mə́ Aviɛzer? 3Á mɔ́ máán ńgɔ Zambá ā və́ miǹkúkúmá yā Madiân Orev ai Zêv, dzé ndzɔ̄ mə̌ bɔ̄ é nə́ dzǎm vəgan ai mínā ?” Á kɔ́bɔ a ngáman kɔ́bɔ́ nālá, ńdɔ̄ ólún bə́ ngábə́ bələ́ ai nyé ó ngáman vɔ́bi. Ńdɔ Gédéon a ngákə suan á Yórdan, a daŋá á yād, nyémēn ai é bod miǹtɛd mílɛ́ bə́ ngábə́ ai nyé hála tě bə́ ku yǎ sɔ́m, hədá hə bə́ kələ bátsídan. 5Ńdɔ ǎ zu dzó ai bǒd yā Sukot nâ: “Á ńkogolán, váán tə́ é bod bátoŋ ma bá məkali mə́ óvug; amú bə́ ku yǎ sɔ́m, makə matsídan Zɛrah bân Tsalmuna, miǹkúkúmá mí Madiân.” 6Ńdɔ miǹkúkúmá yā Sukot mí ngáfɛd nyé nâ: “Yə Zɛvah bân Tsalmuna bə́ ńtɔa yǎ á mɔ́ móe, nə bǐ və ǹsámbá bítá wóe məkali ?” 7Gédéon nyé nâ: “M̀bəŋ, éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yi ma və́ Zɛvah bân Tsalmuna á mɔ́, mayi nyǎb miǹson myáán ai biyoá yā ńkōd­ ńnam ai miǹsíníŋ.” 8Á kódō yā hálā ńdɔ a ngákə̄ á Penuel, a kɔ́bɔ́ ai bǒd yā Penuel dzam də́dā; ńdɔ̄ bǒd yā Penuel bə́ ngáfɛd nyé anə́ ḿból bǒd yā Sukot bə́ ngáyalan nyé, 9ńdɔ a ngádzó ai bǒd yā Penuel nâ: éyɔŋ mǎyi dúgan mə̌ dɔ yǎ, mayi búg ńkum ví.” 10Eyɔ̌ŋ tē Zɛvah bân Tsalmuna bə́ ngábə́ á Karkor ai ǹsámbá bítá wábá, dzǎm bɔ̌ bod bakúda awômo ai bə́tán ábím bod ásə̄ á ngálígī á ńsāmbā bítá ósə̄ yā bǒd yā ńtólē dzób. Amú bəbəgə̌ bə́ ókəŋ bítá, bod bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ bə́ ngáwú. 11Ńdɔ Gédéon a ngábɛ́d á zēn bətɔbɔ̌ bibə̌m á ńtólē dzób yā Novah ai Yogboha, ńdɔ ǎ tsag ǹkán míńzízíŋ bītá, bɔ̂ bə́ búniŋi hə nə́ bə́ nə̄ á myə̄ə̄ŋ. 12Ńdɔ Zɛvah bân Tsalmuna bə́ ngáman túb; ǎ ngákə a tsídan bɔ́, ńdɔ a ngábi miǹkúkúmá mí Madiân mítē míbɛ̄, Zɛvah bân Tsalmuna. Ńdɔ a ngátúli ǹsámbá bítá tē ósə âfan. Ńdɔ Gédéon mɔ́n Yoas, a ngátiman á bítá á é zēn yā bɛ́d á Hɛrɛs. 14Ńdɔ a ngábi ndómán mod yǎ Sukot, ǎ ngasílī nyé mīńsílí; ńdɔ a ngátil nyé móé míńkúkúmá ai mvindí bǒd yā Sukot, bod məwóm zamgbál ai zamgbál. 15Ńdɔ Gédéon a ngákə kwí ábə bǒd yā Sukot, nyé nâ: “Zɛvah bân Tsalmuna bá, amú ású dábán ńdɔ mǐ ngákpə́lə ma, nâ: “Yə Zɛvah bân Tsalmuna bə́ ńtɔa yǎ wā á mɔ́, nə́ bǐ və̄ é bod bóē báku sɔ́m ḿbāŋála ?” 16Ńdɔ a ngábi mvindí bǒd yā ńnam a nɔŋɔ́ fə biyoá yā áfan ai miǹsíníŋ, ǎ nganyab bǒd yā Sukot ai byá. 17Ńdɔ a ngábúg ńkǔm yā Penuel, a mǎn wé bǒd yā tísɔn. Ńdɔ a ngádzó ai Zɛvah bân Tsalmuna nâ: “É bod mǐ ngáwé á Tabôr bə́ ngábə́ yá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Ḿból ó nə̄ ńgɔ̄ fə̄ bɔ̂ bə́ ngábə́, bə́ fulugan ai bɔ́n bə́ ńkúkúmá.” 19Nyé ai bɔ́ nâ: “Bə́ ngábə́ bə̄bə́dzāŋ, bɔ́n bə́ nāná; sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a tálá, ngə́ myâ mǐ dzógē bɔ́ bə́ tála, ngə́ maa mǎwē kig mínā.” 20Ńdɔ a ngádzó ai Yéter, ǹtól mɔ́n wóé naa: “Kódógō á sí ó we bɔ́[1].” Hədá ńdɔ etɔŋ ndómán yā ndzí kig tyé ókəŋ bítá amú ā mbádaga, amú hála a ngə́lə mǎn étɔŋ mɔ́ngɔ́. 21Ńdɔ Zɛvah bân Tsalmuna bə́ ngádzó nâ: “Wǎmēn kódógō á sí ó we bíā; amú ḿból mod a nə́ nálā ńgɔ fə ngul dzié é nə́, ńdɔ Gédéon á ngákódō á sí a mǎn wé Zɛvah bân Tsalmuna; ńdɔ a ngánɔŋ míńsángá mí ngábə́ kələ́ bə̄kámɛl bábá á kíŋ. Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngádzó ai Gédéon nâ: “Dzóégē bíā, mína nyɔ mɔ́n ai ndie dzóe; amú ó ngākode bíā á mɔ́ mə́ Madiân.” Gédéon nyé ai bɔ́ nâ: “Sə̌ kig mǎ māyī mína dzóe, ngə́ mɔ́n wama; Ǹtondôbə énye ǎ yī mína dzóe !” Ńdɔ Gédéon á ngādzó ai bɔ́ nâ: “Kyɛ̌ nā ná, mə̄ tam mína dzai dzóm: váán ma, mod ósə, okéné yā ńsa wóé”. Amú bə́ ngábə́ bələ́ ákēné mvɔ̄d, amú bə́ ngábə́, Ismaelít. 25Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan nâ: “Byǎyi byá və́ ai edǐŋ”. Ńdɔ̄ bə́ ngáta eyé á sí, mod ósə ǎ ngawoa okéné ḿbɔ̄g yā ǹsa étēde. Bəkílā bí ákéné mvɔ́d yā á ngādzai bə́ kə̄ kwī bə̄síkel bə́ mvɔ́d ákūda m̀bɔ́g ai miǹtɛd zamgbál; təge láŋ bīfās bimvongá yā mə̄lɔ́ ai bivélē bíwɔ́man mīńkúkúmá yā Madiân mí kadəgə bəgə, təge láŋ tɔ míńsángá yā mí ngábə́ mí kə̄lə́ bəkámɛl á kíŋ. Ńdɔ Gédéon a ngákom ebwê ngám ai byá, a tə́lé dzɔ̄ á tísɔn dzié, á Ofra; Ísraɛ̂l ásə ǎ ngabɔ ngobinda ai dzɔ́, ńdɔ dzǎm tē á ngábɔ ǹgúmā ólám ású Gédéon ai ndá bod dzié ésə. Nâ, ńdɔ Madiân á ngádzódiban ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, təgě fə bǎd bə́dē ńlō. Ńdɔ ǹnam ó ngáwɔi mim̀bú mə̄wóm mə́nyi ńtíé ósə Gédéon a ngábə́ tála. Ńdɔ Yerubbaal mɔ́n Yoas a ngákə tɔbɔ á ndá dzīé nyémēn. Abǒg tē Gédéon a ḿbələ yǎ bɔ́n mə̄wóm zamgbál, fám fām ábyē lə́ díé nyémēn, ású á ngábə́ bələ́ ḿbama biníngá. 31Ébɔn a ngábə́ bələ́ á Sikɛ́m, é ngábyé fə̄ nyé mān fám válā, ńdɔ a ngáyole nyé dzóe nâ: Abimelɛ́k. Ńdɔ Gédéon mɔ́n Yoas á ngāwú, a tɔá m̀bəmbə okala ńnǒm, ńdɔ a ngádzəəban á sɔŋ Yoas, ésīá woé á Ofra yǎ Aviɛzer. Á wú Gédéon a ngáwú, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngabadə dúgán tádī naa bâbɔ ngobinda ai bəbaal, ńdɔ̄ bə́ ngátə́le Baal Beríth zāmbá wābá. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá ndzí kīg fə bǎd tsog Ńtondôbə Zambá wābá, yǎ á ngānyii bɔ́ á mɔ́ míńzízíŋ myábá mísə̄ yā ngɔ́dɔ́; 35ńdɔ̄ fə̄ bá ndzí kig yə̌m kaŋ ndá bod Yerubaal, nálā ó nə̄ nâ Gédéon, ású ḿbəŋ ósə a ngábɔ̄ Ísraɛ̂l. [1] Á mətum mə́ ńnomó amvóé, məkǐ mə́ búdúgan ai məkǐ, nálā wâtian nâ, ngə́ mod a wé mod, évúvúmán yádaŋ babi ai é mod a ngáwú é nə̄ énɔdi nâ é kun məkǐ mə́ évúvúmán dzíé ai ǹwéan é mod a ngáwé dzɔ̄. Tum tě ńdzɔ̄ Gédéon a yə́gələ mɔ́n. Yésus a yi sɔ́ vǎ tum tē ai fulú bidzugá . 9Edzóe Ábimelɛ́k 1Ńdɔ Abimélek mɔ́n Yerubaal a ngákə̄ á Sikem á bənyiá ndómō bóé, nyé ai bɔ̄ fūfulu ai ǹgúmā ébəgá yā ndá bod nyiá nâ: “Á ńkogolán bɔán nâ batɔbɔ ǹnamǎ yā Sikem bə́ bīē bíbúg bī ai məlɔ́ mábán: Dzé yádaŋ ai m̀fí ású dáán, yə nâ, bɔ́n bə́ Yerubaal bə́sə məwóm zamgbál bə́ dzóē mínā, yə nâ, m̀bɔ́g ńnyē á dzóē mínā ? Tsogán fə̄ nâ mə nə evɛ̌s dzáán ai miǹson myáán.” 3Ńdɔ bənyiá ndómō bóé bə́ ngákad ńkɔ̄bɔ̄ ósə̄ ví ású díé á mə̄lɔ́ mə́ bod bə́sə̄ yā Sikem; ńdɔ miǹnə́m myábán mí ngálúmbū nâ bə́ toŋ Abimélek, amú bə́ dzô nâ: “A nə mǎnyāŋ wāān.” 4Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyé bifas bí sílíba məwóm zamgbál bí sɔ̂g á ndá Baal ­Berith, ḿbya Abimélek a ngákus ai byá bə̄dzə́dzāā míńkɔ́d mí bǒd yā bə́ ngátoŋ nyé. 5Ńdɔ a ngákə̄ á ndá ésīá wōē á Ofra, a mǎn wē bə̄bə́nyāŋ, bɔ́n bə́ Yerubaal, bod məwóm zamgbál, a ékɔ̄á dzyá, hədá ńdɔ Yotam, məlígī mvúa Yerubaal a ngálígi, amú á ngásɔbɔ. 6Ńdɔ fɔ́ɔ́ bənyiá bodo mvíē yā Sikem bə́ ngáman tógan. Bə́ tíé, bə́ kə́ tə́lē Abimélek, ndómán Gédéon, ńkúkúmá, babi ai ésingaŋ é ngábə́ tə́lə̄ á Sikem. 7Ńdɔ̄ bákə dɔ́ kad Yótam, ǹzízíŋ wóé. Ńdɔ a ngákódō fɔ̄ɔ̄ á sí, a kə́ tə́bə̄ ábobon ńkǒl Garizím á yób; ńdɔ a və́ kíŋ á yób étē, nyé nâ: “Ǎ bǒd yā Sikem, támân ma vógolǒ nā, Zambá nyé á vógóló fə̄ mínā ! 8Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ bīlé bí ngátíe nâ byákə tə́lē ńkúkúmá wábán. Bɔ́ ai elé ólíva nâ: ‘Zǎ bɔ̌ ńkūkúmá wāān.’ 9Elé ólíva nyé ai bɔ́ nâ: ‘Yə mə nə dzǎm dzoge ḿbɔ̄n wámā yā bəzambá ai bod bábəlan ai wá, nə́ mə kə mandəŋədan bilé á mīńló á yób ?” 10Bilé bɔ́ ai elé faíge nâ: ‘Zǎ bɔ̌ ńkūkúmá wāān.’ 11Elé faíge nyé ai bɔ́ nâ: “Yə mə nə dzǎm dzoge ézəzəg dzáma ai abə̌ŋ bibumá dáma, nə́ mə́ kə mandəŋədan bilé á mīńló á yób ?” 12Bɔ́ ai elé wɔ̂n nâ: ‘Zǎ bɔ̌ ńkūkúmá wāān.’ Elé wɔ̂n nyé ai bɔ́ nâ: “Yə mə nə dzǎm dzoge wɔ̂n wama, é wɔ̂n yǎ ā və́ Zāmbá ai bod miǹtag á ńnə́m, nə́ mə́ kə mandəŋədan bilé á mīńló á yób ?” 14Ńdɔ bilé bísə̄ bí ngádzó ai mǎn ékid áfǎn biyoá nâ: ‘Zǎ bɔ̌ ńkūkúmá wāān.’ 15Mǎn ékid áfǎn biyoá nyé ai bɔ́ nâ: ‘Ngə́ á nə̄ bə́bə́lá naa myǎyi fɔ́ɔ́ ma tə́lē ńkúkúmā, zǎn hḿ tám wɔi évūvoe dzámā á sí. Ngə́ myābɛn hḿ, ndóan yayi kwí á mān ékid étē mū, e mǎn dígī bīlé yā Libáŋ.” 16Asú tē hḿ ngə́ mī tə́lē Abimélek ǹkúkúmá ai ǹnə́m m̀bɔ́g, sə̌ kig míbɛ̄, ngə́ mī bə̄lán ai Yerubaal ai ndá dzīē ḿbəŋ ngə́ mī bɔ̄ nye anə́ ḿból mim̀bɔan míé myáyəan ai dɔ́ - 17amú tará wama a ngálúman ású dáán, a ngávə́ ényiŋ dzíé nə́ á mɔ́ mə́ Madiân nə́ a búdan ai mínā, 18ńdɔ̄ ámōs yə aná, mǐ tóán tə̄bə́ á sí nâ myǎlúman ai ndá tará, mǐ mān wé bɔ́n bóé, fám mə̄wóm zamgbál éyɔŋ dzídzīá, mǐ tə́lé Abimélek mɔ́n etúgā mīníngá dzíé ńkūkúmá yā batɔbɔ ǹnamǎ yā Sikem, amú á nə̄ évūvúmán dzáán-, 19ngə́ mī və́ bɔ nálā ai ǹnə́m ḿbɔ̄g sə̌ kig míbɛ̄ ású Yerubaal ai ndá dzīē, ámōs dí tǎn hḿ ai Abimélek, Abimélek nyé ā tag ai mínā; 20ngə́ sə̌ kig nálā, ndóan yayí kwí ábə Abimélek, e mǎn dīgī batɔbɔ ǹnamǎ yā Sikem, ai ébá yā Bet Milo; ndóan e kwííg ábə batɔbɔ ǹnamǎ yā Sikem, e mǎn dīgī Abimélek.” 21Ńdɔ Yotam a ngátíe ai m̀bíl a túbú, a kə́ kwí á Bêr, a sobó mvóg wē, ású ā mbádaga Abimélek, mǎnyāŋ wōé. 22Abimélek a ngádzóē Ísraɛ̂l á táŋ mim̀bú mílɛ́. Ńdɔ Zambá á ngálóm ńsísīm mətsamana á zāŋ Abimélek ai bǒd yā Sikem; ńdɔ bǒd yā Sikem bə́ ngábɔ Abimélek ǹdzɔ́ŋ; nə́ bə́ kun áwú bə́ ngáwé bɔ́n bə́ Yerubaal məwóm zamgbál, ai nâ məkǐ mábá mə́ yon mǎnyāŋ wābá Abimélek á ńlō, ḿból á ngáwé bɔ̄, ai bǒd yā Sikem, dzam də́dā amú bə́ ngávɔ́lī nyé wē bə̄bə́nyāŋ. 25Ńdɔ bǒd yā Sikem bə́ ngáfudi bod á ńsǒm nə̄ bə́ lúman ai nyé âbobon miǹkǒl, bə́ ngafadi hḿ é bod bə́sə̄ bə́ lodo á zēn te byə́m; ńdɔ̄ bə́ ngákad dɔ́ Abimélek. Ńdɔ Gaal, mɔ́n Eved, a ngákî á Sikem bân bivúvúmán bíé, ńdɔ bǒd yā Sikem bə́ ngávə́ nye afidí dábán. Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ á mə̄fúb, bə́ ngatog bizaŋada bí wɔ̂n á mīńdíg, bə́ ngatság byā ai məkǒl, bə́ ngabɔ məbóg, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ á ndá zambá wābá, bə́ ngadí bə́ nyâ, bə́ kaag Abimélek. Ńdɔ Gaal, mɔ́n Eved, a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Zá á nə̄ Abimélek, bía bǒd yā Sikem kig bəzá, nâ bǐ sye nyé ? Ngǎ mɔ́n Yerubaal ai Zevul, evɛ̂d mān dzíé, ḿbɔ̄ báyəan syé bǒd bə́ Hamor, ésīá Sikem a ? Byǎyəan nyé syé ámú dzé ? Zá ā yi ma və́ áyɔŋ dí á mɔ́, nə̄ mə́ tsídán Abimélek ? Mə́ dzo ai nyé nâ: Nénéŋe ǹsámbá bítá wóe, ó kwí átān.” Awóg Zevul, ǹdzóe yǎ ńnam a ngáwóg bībúg bí Gaal mɔ́n Eved a sɔ́ hḿ mǎn liŋán. 31Ńdɔ a ngálóm bəbəgə míḿbádá á məsoé ábə Abimélek, nyé nâ: “Yénə́, Gaal mɔ́n Eved bân bivúvúmán bíé bí sɔ́ yǎ á Sikem, bə́ ngafɔŋɔlɔ ǹnam ású dóe. Asú tē, kələ́ ai alú ásə, wǎmēn ai é bod bə́ nə́ ai wa, mǐ kə yaba á mə̄fúb. Á ńtɔ̄á naa kíkídígi, ǹnyie anə́ ńló dzóbo a tóle, mǐ kun kódō á sí mǐ kə lúman ai tísɔn, éyɔŋ Gaal ai é bod bə́ nə́ ai nyé báyi sɔ́ tóban ai wa, o nə bɔ́ dzǎm bɔ ḿból wāyi.” Ńdɔ Abimélek ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé bə́ ngákódō á sí ai alú ásə, bə́ kə́ yaba á Sikem á yād, miǹsámbá mínyi. 35Ńdɔ Gaal mɔ́n Eved a ngákwí átān, a kə́ tə́bə̄ á ányīī ḿbɛ́ óngólā yā tísɔn; ńdɔ Abimélek ai é bod bân nyé bə́ ngábə́ bə́ ngákódō âsoé bítá. Á yén Gaal a ngáyén bod, nyé ai Zevul nâ: “Bəbə́gə̄, é bod bá bə́ ngasigi yǎ ábobǒn miǹkǒl.” Zevul nyé ai nyé nâ: “Wayén ńsīsīm miǹkǒl ǒ ngatsog nâ bod.” Ńdɔ Gaal a ngábad kɔ́bɔ nyé nâ: “O tâ bod bá básɔ́ á Dɔ́b sí étēde bəfə́ bə́ sɔ̂ á zēn yǎ Abǎŋ Bəyəm.” Ńdɔ Zevul a ngádzó ai nyé nâ: “Wabɔ oyə́m wóē yá ? Wa yǎ ó ḿbə́ dzô nâ. Zá á nə̄ Abimélek nə́ bǐ sye nyé ? Sə é bod o ngábyandi bá a ? Kwííg á ńsəŋ ó kə lúman ai bɔ́”. Ńdɔ Gaal a ngákwí á ńló ńsámbá yā bǒd yā Sikem ǎ ngalúma, ai Abimélek. Ńdɔ Abimélek a ngátsídan nyé, nyé ǎ ngatúb nyé m̀bíl ósū, ńdɔ abuí á ngáku á sí ai məvə́ŋ á nyɔ́l, a kələ kwí á ḿbɛ̄ óngóla. Ńdɔ Abimélek a ngátɔbɔ á Aruma. Zevul a tsídán Gaal ai bivúvúmán bíé, nə́ tə bâbad tɔbɔ á Sikem. É kídí lénde yǎ hālá, ńdɔ bod bə́ ngáman kwí á mvús ǹnam. Bə́ kādá dɔ̄ Abimélek. Ńdɔ a ngánɔŋ bod bóé, a kabá bɔ ngab élɛ́, bə́ ngayaba á məfúb; á yén á ngāyén bod bə́ kwî á tísɔn, ńdɔ̄ fə a ngákódō á sí a mǎn bɔ saŋ. Abimélek bân ńsámbá ó ngábə́ ai nyé bə́ ngakə m̀bíl ósū, bə́ kə́ tə̄bə̄ ásū ḿbɛ́ óngólā yā tísɔn, ńtíé mīńsāmbá míbɛ̄ mīvɔ̄g mí kələ́ mim̀bíl ábə̄ é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á mə̄fúb, ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ wē. Ńdɔ Abimélek a ngálúman bítá ai ǹnam ǹgúmā ńtíé ámǒs, ńdɔ a ngáfadi ǹnam ǎ ngawé é bod bə́ ngábə́ étēde, a mǎn bwé tísɔn, a ngámyam ǹkǔ étēde. Á wóg bǒd yā Migdal Sikem bə́ ngáwóg nālá, ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ kóan á ḿbɔ̄g yā Tə́mpɛl yǎ El Berith. Á wóg Abimélek a ngáwóg fwé naa bod bə́sə̄ yā Migdal Sikem bə́ ngáman kə́ tōgǎn wē, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngábɛ́d á ńkǒl Tsalmon á yób nyémēn ai bod bóé, ńdɔ Abimélek a ngáfód óvōn mɔ́ a tsígí ábɔ̄ŋ ndzaag, a bódó, a bədé étūl, ńdɔ a ngádzó ai é bod bə́ ngábə́ ai nyé nâ: “É dzam mǐ yén mə bɔɔg, myâ vólógán dɔ́ bɔ anə́ mə̄ hə́ bɔ”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod ósə yǎ bod bə́tē a ngátsíg ábɔ̄ŋ ndzaag, ǎ ngátoŋ Abimélek. Á vís bə́ ngáman vís é ndzaag nyí á ḿbɔ̄g á yōb, ńdɔ̄ bə́ ngátum bɔ́ ndóan á yób, ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́sə̄ yā Migdal Sikem bə́ ngáman wú á mááŋ, dzǎm bɔ̌ ákūda m̀bɔ́g, fám ai biníngá fūfulu. Ńdɔ Abimélek a ngákə̄ á Tévéts, ńdɔ a ngávúl mīńkán bítá míé, a təgə́ nyé. Hədá mod ǹgungúl ńkum a ngábə́ á zə̄zǎŋ tísɔn, ńdɔ bod bə́sə̄ yā tísɔn bə́ ngáman kə̌ mīḿbíl étēde, fám ésə ai biníngá bə́sə̄ bə́ mān kə́ sɔbɔ étēde; bə́ mān fɛ̌d mīḿbɛ́, ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d á ńdǐl ńkum a yób. Ńdɔ Abimélek a ngákwí á ńkum á yób ǎ ngalúman ai bɔ́, hála a súbu yǎ babi ai m̀bɛ́ yā ńkum nâ a dígī wá ai ndóan. Ńdɔ miníngá ziŋ a ngáwoa mod akɔ́g miǹkɔán á ńlō Abimélek á yób, ńdɔ ǹló ó ngábólē nyé. Ńdɔ a ngávólo lóē é ndómán mod é ngábə́ ḿbəgə bikpa bíé, nyé ai nyé nâ: “Tyé ókəŋ bítá, ó we ma, bod bə́ zā lígí bádzō naa: “Miníngá ńnye a ngáwé nyē”. Ńdɔ̄ ndómán te é ngádzii nyé ókəŋ ńtūlūná, ńdɔ a ngáwú. Á yén bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáyén nālá naa Abimélek a wú yǎ, ńdɔ̄ bə́ ngáman sob, mod ósə̄ á dzāl díé. Nálā ńgɔ̄ hḿ Zāmbá á ngáyân ai Abimélek, ású ábé ásə a ngábɔ ésīá ábōg á ngáwé bə̄bə́nyāŋ mə̄wóm zamgbál. Ńdɔ Zambá á ngábɔ̄ nâ ábé ásə bǒd yā Sikem bə́ ngábɔ̄ á dúgán bɔ̄ ku á mīńló á yób. Nâ, eyɔ̌g Yotam, mɔ́n Yerubaal, é ku hḿ bɔ̄ á yób. Á mvús Abimélek, é mod a ngátəbə́ nâ a kode Ísraɛ̂l a ngábə́ Tola mɔ́n Pua, mɔ́n Dodo, mod yǎ Isakâr, a ngábə́ tɔá á Shamir á miǹkǒl yā Efraím. 2Ńdɔ a ngátə́bə á étīé ńtsíg ǹtól yā Ísraɛ̂l á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mílɛ́, ńdɔ a ngáwú, a dzə̌bán á Shamir. Á mvús dzīé, ńdɔ Yaîr mǎn Galaadít á ngātə́bə, á étīē ńtsíg ǹtól yā Ísraɛ̂l á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai míbɛ̄. 4A ngábə́ bələ́ fám mə̄wóm mə́lɛ́ bə́ wulugu á bōzəle məwóm mə́lɛ́; bə́ ngábə́ bələ́ fə miǹnam məwóm mə́lɛ́, mwé nâ: Miǹkán mí Yaîr a zaa kwí ámǒs dí á sí yā Galaad. 5Ǹdɔ Yaîr a ngáwú, a dzə̌bán á Kamôn. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábǎd fə bɔ é dzam á nə̄ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, bə́ ngalugu bəbaal ai bastarté, bəzambá bə́ Aram ai bəzambá bə́ Sidón, bəzambá bə́ Moab, bəzambá bə́ Amonít ai bəzambá bəfilista; ńdɔ̄ bə́ ngávóan Ǹtondôbə, təgě fə̄ nyé lugu. 7Ńdɔ olún Ńtondôbə ó ngákáb ndóan á nyɔ́l Ísraɛ̂l, ńdɔ a ngákuan bɔ́ á mɔ́ bəfilísta ai á mɔ́ mə́ Amonít. 8Bə́ ngatíbili hḿ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai ányúū bɔ abíŋ a tádigi m̀bú tē, á táŋ mim̀bú awômo ai mwom bə́ ngatíbili é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ tɔá á Yórdan á yād, á sí Amorít á Galaad. 9Ńdɔ Amorít bə́ ngádaŋ Yórdan nə́ bâkə̌ fə lúman ai Yúda. 10Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngálɔ́ŋ Ńtondôbə, bɔ́ nâ: “Bǐ ngábyándi wa ai ǹsə́m bī ngásə́m, ású bī ngālúm Zāmbá wāān mvús, bǐ ngalugu bəbaal.” 11Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “Ma ndzí mína kode á mɔ́ mə́ Égîptɛn a, ai Amorít, ai Amonít, ai Filísta a ? 12Éyɔŋ Sidónian, Amalɛ́k ai Méun, bə́ tíbili mínā; ńdɔ mǐ ngáyón mā á mís, ńdɔ mə ngákode mínā á mɔ́ mábá. Á kə́ kwí, ńdɔ mǐ ngálúm mā mvús, mǐ ngalugu bəzambá bə̄fə́; ású tē ńdɔ mǎyǐ kīg fə̄ mína bǎd kode. 14Kəlán yón á mís bə̄zāmbá yā mínā bə́bēn mī ngátɔ́b; bə́ tam mína kode ábǒg miǹdzǔg dáán.” 15Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádzó ai Ǹtondôbə nâ: “Bǐ ngásə́m fɔ̄ɔ̄; bɔ̌g bíā ḿból ósə wǎyi; hədá kodége tə́ bíā, ámōs dí” 16Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngákúli bəzəzə̌ bəzambá á ńsəŋ, bə́ ngalugu Ǹtondôbə, ású tē hḿ Ńtondôbə a ndzí kig bǎd dzíbī mīńtyé mí Ísraɛ̂l. 17Ńdɔ Amonít bə́ ngáman kóan, bə́ mān vúl mīńkán bítá á Galaad; bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ tógán, bə́ mān vúl mīńkán bítá á Mitspa. 18Ńdɔ ayɔŋ ásə ai miǹkúkúmá yā Galaad bə́ ngádzó nâ: “Mod m̀fé énye ǎ yi kə́ tsag Ámonít ? Enyɔ́lɔ tě énye ǎ yi tə́bə̄ ńkūkúmá bod bə́sə̄ yā Galaad.” Abǒg tē Yefté mǎn Galaadít á ngābə́ éwōlō ńyóyɔ́g mod, hədá a tɔá mɔ́n miníngá ebamba. Galaad énye a ngábyé Yefté. 2Miníngá Galaad a ngábyé fə̄ nyé fám fə́, ábōg bɔ́n bə́ man yǎ nāŋ bod, ńdɔ̄ bə́ ngátsídan Yefté, bɔ́ ai nyé nâ: “Wǎyǐ kig bǐ ngab élīg tārá; amú ó nə̄ mɔ́n ǹdzín miníngá.” 3Ńdɔ Yefté á ngātúb bə̄bə́nyāŋ, a kə́ sob mvóg á sí yā Tov; ńdɔ bədzə́dzāā bə́ bod bə́ ngábáman ai Yefté, bə́ ngawulu ai nyé ésāmbá. 4Á mvús tě ńdzɔ Amonít bə́ ngákái bítá ai Ísraɛ̂l. 5Ábōg Amonít bə́ ngabɔ yǎ bītá nālá ai Ísraɛ̂l, ńdɔ mvindí bǒd yā Galaad é ngákə nɔ̌ŋ Yefté á sí yā Tov, 6bɔ́ ai Yefté nâ: “Zǎg, ó bɔ evɛ̂d man dzáán eyɔ̌ŋ te byǎyi lúman ai Amonít.” 7Ńdɔ Yefté á ngādzó ai mvindí bǒd yā Galaad nâ: “Ngǎ sə́ mínā mī síŋi ma, mǐ tsídán fə ma á élīg tārá ? Ású dzé myāzū ábə ma éyɔŋ mǐ ńtə́lə yǎ óngə̄ngɛ́d étíé?” 8Ńdɔ mvindí bǒd yā Galaad é ngádzó ai Yefté nâ: “Asú tē ńdɔ bǐ dúgan yǎ wa sɔ́ ku á mɔ́ étətəg nyɔ́, nə́ ó wūlu ai bíā, ó lúmán ai Amonít, ó bɔ ǹkúkúmá wāān, ǹkúkúmá batɔbɔ ǹnama bə́sə̄ yā Galaad.” 9Ńdɔ̄ hḿ á ngādzó ai mvindí bǒd yā Galaad nâ: “Ngə́ myādúgan ma lóē nə́ mə́ zu lúman ai Amonít, ngə́ Ńtondôbə a və́ mā bɔ́ á mɔ́, eyɔ̌ŋ tē hḿ māyi tə́bə̄ ńkūkúmá wāān.” 10Ńdɔ mvindí bǒd yā Galaad é ngádzó ai Yefté nâ: “Ǹtondôbə a tə́bə́gə bíā wúsinɛd ngə́ bī bɔ̄ tə bɔ anə́ ḿból wā dzó.” 11Ńdɔ̄ hḿ Yefté a ngákə ai mvindí bǒd yā Galaad, ńdɔ ayɔŋ lə́ ngátə́lē nyé ńlō ai asú zɔa wabá; ńdɔ Yefté á ngādúgan wómolǒ ányu díé á mís mə́ Ńtondôbə á Mitspa. Ńdɔ Yefté a ngálóm bə̄lóman ábə ǹkúkúmá Amonít nyé nâ: “Dzé yálód á zāŋ bía wa, nə́ wakə tíe ǒ ngázu bɔ̌ bītá ai ǹnam wáma ?” Ńdɔ ǹkúkúmá Amonít á ngāyalan bəlóman bə́ Yefté nâ: “Amú ábōg Ísraɛ̂l a sɔ̂ á Égîptɛn a ngáfadi sí dzama, a tíege á Arnôn a kələ kwí a Yabok ai á Yórdan, ńdɔ̄ dúgán ma dzɔ̌ á évūvoe étətəg nyɔ́.” 14Ńdɔ Yefté á ngābad dúgán lóm bə̄lóman ábə ǹkúkúmá Amonít, 15nyé ai nyé nâ: “Yefté a dzɔ́ nâ: Ísraɛ̂l a ndzí kig nɔŋ sí yǎ Moab ngə́ sí Amonít. 16Amú eyɔŋ a sɔ̂ á Égîptɛn, Ísraɛ̂l a ngá wulu á ńkōd ńnam a kələ kwí á máŋ mávie a kə́ kwí á Kadesh. 17Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngálóm bə̄lóman ábə ǹkúkúmá Edom, nyé nâ: “Á ńkogolán dzǒgē bía bǐ lod á sí dzoe, á kə̄ kwí, ǹkúkúmá yā Edom təge yə́bə. Ńdɔ̄ fə a ngálóm bod ábə ǹkúkúmá yā Moab, tɔ nyé təge yə́bə. Ńdɔ̄ hḿ Ísraɛ̂l a ngátɔbɔ á Kadesh. 18Ńdɔ a ngáwulu ai ǹkód ńnam ósə a sáálá sí yā Edom ai sí yā Moab, ńdɔ̄ a ngásuan á sí yǎ Moab ḿfág yā ńtólē dzób, ńdɔ̄ bə́ ngávúl mīńkán á Arnôn á yād; təge nyî á sí Moab, amú Arnôn a ngábə́ ǹnyie sí yā Moab. 19Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngálóm bə̄lóman ábə Sihôn, ǹkúkúmá Amorít, yǎ ádzóege á Heshbôn; Ísraɛ̂l nyé ai nyé nâ: “Á ńkogolán, dzǒgē bía bǐ lod á sí dzóe a kələ kwí á sí dzáán.” 20Hədá ńdɔ Sihôn a ngátəb yə́bə̄ naa Ísraɛ̂l á lod á sí dzīē; ńdɔ Sihôn a ngátógan bod bóé bə́sə fǔfulu, bə́ ngavúl mīńkán á Yahtsa, bə́ ngalúman ai Ísraɛ̂l. 21Ńdɔ Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a ngávə́ Sihôn ai bod bóé bə́sə̄ á mɔ́ mə́ Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ bə́ ngákpe bɔ́ só á bītá; ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngáfadi Amorít é sí ésə̄ bə́ ngábə́ tɔá. 22Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ sí Amorít ésə̄ hála a kódógo á Arnôn a kələ kwí á Yabok, a kódógo á ńkód ńnam a kələ kwí á Yórdan. Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, nyé ǎ vaagi Amorít á sí dzābá á mís mə́ áyɔŋ díé Ísraɛ̂l; eyɔ̌ŋ te wa wǎyī bíā dzɔ fadi ngǎ ? Ngǎ ábím Kemosh zambá woe a ngávə́ wā, lâyəan ai wa ? Dzam də́dā fə ású dáán ábím ásə Ǹtondôbə Zambá wāān á ngáfadi bod láwōge ai bíā. 25Yə walod Balak mɔ́n Sipor, ǹkúkúmá yā Moab á ńkōŋ, yə a ngátám fɛdan ai Ísraɛ̂l, mǎkə tsog á bɔ ai nyé bītá ? Éyɔŋ Ísraɛ̂l a ngábə́ tɔá á Heshbôn ai á māl yā ngɔ́dɔ́, ai á Aroer ai á māl yā ngɔ́dɔ́, ai á míńnam mísə̄ mī ngábə́ á mīńtsag mí Arnôn, mim̀bú miǹtɛd mílɛ́, ású dzé mī ngábɔ təge myá nɔŋ ábǒg tē ? Ḿfág wáma, ma ndzí kig sə́m nə́ mabɔ wa é dzam anə́ ábē, wǎ wābɔ ma ábé amú ḿból wā bɔ ma bitá; Ǹtondôbə, ǹtsíg ǹtól, á tsígí fɔ̄ɔ̄ ámōs dí á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai ǹkúkúmá Amonít.” Á kə̄ kwí, ńdɔ ǹkúkúmá Amonít wá ndzí kig vógolo ḿbāndá Yefté á ngālóm nyē. 12Bitá á zāŋ Efraím bân Galaad, awú Yefté. 1Bǒd yā Efraím bə́ ngáman tógan, ńdɔ̄ bə́ ngádaŋ Yórdan, bə́ ngakə ḿfág yā Tsafôn, bɔ́ ai Yefté nâ: “Ású dzé ó ngádaŋ á yād naa wakə lúman ai Amonít, təge bía lóē naa bǐ kə lúman ai bɔ́ fūfulu ? Byǎyi hḿ dígī ndá dzóe ai wǎmēn ásə.” 2Ńdɔ Yefté a ngádzó ai bɔ́ naa: “Mǎmēn ai bod báma bǐ ngábə́ bələ́ bǒd bitɔm ai Amonít; ńdɔ mə ngálóē mínā, mína təge mə kode á mɔ́ mábá. 3Éyɔŋ mə yén yǎ naa myǎ ndzí kig mə dǐŋ kode, ńdɔ mə ngáháŋ yə́bə̄ məsis ású ényiŋ dzáma, ńdɔ mə ngádaŋ á yād mə̌ ngakə lúman ai Amonít, ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ máma; ású dzé myǎkə tíē naa myǎzu lúman ai ma ámōs dí ? 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yefté á ngātógan bod bə́sə̄ yā Galaad, bə́ ngalúman ai Efraím; ńdɔ bǒd yā Galaad bə́ ngátəgə Efraím, amú bə́ dzô nâ: “Mǐ nə bətúb bə́ Efraím, mína bəgalaadít, á zāŋ Efraím ai Manasé.” 5Ńdɔ bəgalaadít bə́ ngáman tsíg mə̄bōŋ mə́ Yórdan ású béfraímit, ńdɔ̄ ábōg mod ziŋ yǎ mīńtúbúg mí Efraím ā dzó nâ: “Dzǒgán mə́ daŋ á yād”, bǒd yā Galaad bɔ́ ai nyé nâ: “Yə o nə mǎn Efraímit ?” Ngə́ ā yālán nâ: “Kǒkōá”, 6bɔ́ ai nyé nâ: “Tám dzó naa “Shiboleth.” Nyé á kīg nâ: “Siboleth”, ású fálaga ǹkɔ́bɔ tě e kád nyē, eyɔ̌ŋ tē hḿ bá bi nyé bə́ wé nyē á mə̄bōŋ mə́ Yórdan. Hə amǒs te étam, Efraímit bə́ ngáwú bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́bɛ̄. 7Yefté á ngātsíg Ísraɛ̂l ǹtól mīḿbū mísaman, ńdɔ Yefté mǎn Galaadít á ngáwú, a dzə̌bán á tísɔn dzié, á Galaad. Á mvús válā, ńdɔ Ibtsân yā Bɛ́telehɛ́m á ngátə́bə ǹtsíg ǹtól yā Ísraɛ̂l. 9A ngábə́ bələ́ bân fám mə̄wɔ́m mə́lɛ́; ai bəngɔn məwóm mə́lɛ́ yā a vâ á mə̄lúg ai bibəgá yā ńsəŋ, a lúgú fə bân fám bóé bəngɔn məwóm mə́lɛ́ yā bibəgá bīfə́, a ngátsíg Ísraɛ̂l ǹtól á táŋ mim̀bú zamgbál. 10Ńdɔ Ibtsân ǎ zu wú, a dzəbə́ á Bɛ́telehɛ́m. Á mvús dzīē Elôn mǎn Zabulónit a tə́bə̄ ńtsíg ǹtól Ísraɛ̂l; ńdɔ a ngátsíg Ísraɛ̂l ǹtól á táŋ mim̀bú áwômo. 12Ńdɔ Elôn mǎn Zabulónit ā zu wú, a dzəbə́ á Elôn á sí yā Zabulón. Á mvús dzīé, ńdɔ Avdôn mɔ́n Hilel, mǎn Piréatôn a ngátə́bə ǹtsíg ǹtól Ísraɛ̂l. 14A ngábə́ bələ́ bân fám mə̄wóm mə́nyi ai bəndie məwóm mə́lɛ́, bə́ wulugu á bōzəle məwóm zamgbál; a ngátsíg ńtól á táŋ mim̀bú mwom. 15Ńdɔ Avdôn mɔ́n Hilel, mǎn Piréatôn ǎ zu wú, ńdɔ a ngádzəbə á Piréatôn á sí yā Efraím, á sí miǹkǒl mí Amalekít. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábad bɔ é dzam á nə̄ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Fīlísta á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi. 2Mod ziŋ yǎ Tsoréa a ngábə́ mod yǎ ébəgá Danít, dzwé nâ: Manoah, miníngá wōé á ngābə́ ńkokóm, a ndzí kig byé mɔ́n. 3Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngáyénē ábə miníngá tě, nyé ai nyé nâ: “Tám yén, ó nə ǹkokóm, wa ndzí kig byé bɔ́n; hədá wayi nɔŋ ábum, ó bye mǎn fám.” 4Asú tē hḿ bɔ̌ ókālá, eki tə nyú wɔ̂n, tɔ mə́nyú mə́ nə́ ngul, təge dí é dzóm é nə́ mvid, 5amú, wayi nɔŋ ábum, ó bye mǎn fám. Okə̌ngə̄ŋ wâyǐ kig nyé lod á ńlō, ású mɔ́n tě a yi bɔ ńtə́lán mənduga ábə Zambá a tádigi âbǔm ábə nyiá; énye ǎ yi tádī kode Ísraɛ̂l á mɔ́ mə́ Fīlísta.” 6Ńdɔ miníngá á ngāsɔ́, ǎ ngakad ǹnóm nâ: “Mod Zambá ā tóbán ai ma, a fulugan á mís anə́ éngəlɛs Zambá, ekɔn wɔ̌ŋ ébēn; ma ndzí kig nyé sílī ḿfág ā sɔ́, tɔ nyé təge ma kad dzwé díé. 7Ǎ kād ma hə nâ: “Wayi nɔŋ ábum ó bye mǎn fám; eki, təge nyú wɔ̂n, tɔ mə́nyú mə́ nə́ ngul, ńdɔ̄ fə təge dí é dzóm é nə́ mvid, ású mɔ́n tě a yi bɔ ńtə́lán mənduga ábə Zambá a tádigi âbum ábə nyiá a kələ kwí âmǒs áwú díé.” 8Ńdɔ Manoah á ngākogolan ai Ǹtondôbə, nyé nâ: “Ǎ Ńti, makogolan ai wa yə́bə́gə tə́ naa, é mod Zambá ō ngálóm ábə ma á bad zu ábə̄ bíā, a tóán bía kad é mam byǎyəan bɔ ású é mɔ́ngɔ́ ā yi byáli.” 9Ńdɔ Zambá á ngāvógolo kíŋ Manoah, ńdɔ̄ éngəlɛs Zambá á ngābad zu ábə miníngá, hála te a tɔá áfūb; ǹnóm wōé Manoah a tɔá fə kǒkōá. 10Ńdɔ miníngá á ngávólo kə ḿbíl, a kə́ kad ńnōm naa: “O tâ, é mod a ngázū ábə ma ámōs ḿbɔ̄g, a dúgan yǎ fə sɔ́.” 11Ńdɔ Manoah a ngákódō á sí ǎ ngakə a bie ǹgál a kə́ kwī ábə mod tě, nyé ai nyé nâ: '”Yə wǎ ó nə̄ é mod a hə kɔ́bɔ ai é mīníngá nyɔ̄ ?” Nyé nâ: “Owé, mǎ !” 12Manoah nyé nâ: “Éyɔŋ anyu dóē láyi kpân, bâyi bəlan ai mɔ́ngɔ́ yá, ńdɔ̄ fə̄ nyémēn a yəan bɔ yá ?” 13Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzó ai Manoah naa: “Bíki bísə mə ngátə́le miníngá tě, á bāālā byá. 14Ǎ yəǎn kig dí é dzóm ésə yásɔ́ á wɔ̂n, eki təge nyú wɔ̂n ngə́ mə́nyú mə́ nə́ ngul, tɔ ádī é dzóm é nə́ mvid; é dzóm ésə mə ngábéndē nyé á bɔ̄ dzɔ̄.” 15Ńdɔ Manoah á ngádzó ai éngəlɛs Ǹtondôbə nâ: “Á ńkogolán, byǎbi wa adzógóbó, bǐ yám wa mǎn ékə́lá.” 16Ńdɔ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzó ai Manoah nâ: “Tɔ mǐ bī ma adzógóbó, mǎyǐ kig dí bīdí byáán; á nə hə nâ ngə́ wayi nâ wavə́ mə́túnuŋa bádígi, émɔ̄ túníŋi Ǹtondôbə.” Amú Manoah ǎ yəmə̌ kig nâ a ngábə́ éngəlɛs Ǹtondôbə. 17Ńdɔ Manoah á ngādzó ai éngəlɛs Ǹtondôbə nâ: “O nə dzwé yá, amú ábōg ányu dóe láyi kpân, byǎyi nâ bǐ túni wa mətúnuŋa.” 18Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzó ai nyé nâ: “Ású dzé wāsílī dzwé dáma, á nə éyə̌ŋ ?” 19Ńdɔ Manoah á ngānɔŋ mǎn ékə́lá ai mətúnuŋa, ǎ ngatúnī byá á ńkōm á yōb ású Ńtondôbə yǎ á nə̄ ḿbɔ biyə̌ŋ bí mam. Manoah bân ngál bə́ bəbəgə́. 20Ńdɔ̄ ábōg ńkabag ndóan ó ngábɛ́d á yób ó tíege âlatâr, ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngábɛ́d ai ǹkabag ndóan ósə, Manoah ai ngál bə́ tála; ńdɔ̄ bə́ ngáku ai məsú á sí. 21Éngəlɛs Ǹtondôbə a ndzí kīg fə bǎd yénē Manoah tɔ ǹgál wōé. Ńdɔ Manoah ǎ zu yə̌m naa mod te a ngábə́ éngəlɛs Ǹtondôbə. 22Ńdɔ Manoah a ngádzó ai ǹgál naa: “Byǎyi wú ai sí ású bī yén Zāmbá ai mís.” Ǹgál nyé ai nyé nâ: “Ngə́ Ńtondôbə á vaŋ nâ a wé bíā, ngə́ ā ndzí kig yə́bə̄ mə̄túnuŋa tɔ émá mə́fón, tɔ émá bádígi; mǎkə tsog álə́dē bíā é mam mə́sə̄ má, tɔ ákǎd bíā ákyāí mam dí nā.” Ńdɔ miníngá te a ngábyé mān fám, a yolé nyē dzwé nâ: Sámson; ńdɔ̄ mɔ́ngɔ́ te a ngánáŋ, Ǹtondôbə a kúbú nyé ǹtótōmaamaa. 25Ńdɔ Ǹsísīm Zāmbá ó ngátádī nâ wâsuguzu nyé á Makané Dan, á zāŋ Tsoréa ai Eshthaol. Ńdɔ Sámson a ngásigi a Timna, á Timna wé ńgɔ a ngáyén miníngá á bəngɔn bə́ Fīlísta. 2Ńdɔ a ngásɔ́, ǎ ngakad ésīá bân nyiá naa: “Mə yén mīníngá á bəngɔn bə́ Fīlísta á Timna; ńdɔ nɔŋán ma nyé nə̄ mə́ lug.” 3Hədá ésīá bân nyiá bɔ́ ai nyé nâ: “Ngǎ bīníngá bə́ nə̄ á bəngɔ̌n yā bīvúvúmán bíe, ngə́ áyɔŋ dáán ásə, ǒ ngakə nɔ̌ŋ mīníngá hə á bībín bí Fīlísta?” Ńdɔ̄ Sámson a ngádzó ai ésīá naa: “Nɔŋán ma nyé amú énye ǎ nyəb ma á ńnə́m.” 4Ésīá bân nyiá bá ndzí kig yə̌m naa dzǎm tē lásɔ̄ ábə Ǹtondôbə; ású á dzə́ŋə akálaga á Fīlísta; amú hála Filísta bə́ dzóege Ísraɛ̂l. 5Ńdɔ̄ Sámson a ngásigi á Timna, ai ńsūán yā ā suan á mə̄fúb mə́ wɔ̂n mə́ Timna, a ńtála etɔŋ émgbə́m é ngázu yâməməle nyé ósū; 6ńdɔ ǹsísīm Ńtondôbə ó ngáku nyé á yób, ńdɔ a ngáman nyab émgbə́m anə́ mod a nyab mǎn ékə́lá; təge ai nâ a ngábə́ bələ́ dzóm á mɔ́. Hədá a ndzí kig kad ésīá ngə́ nyiá é dzam a ngábɔ̄. 7Ńdɔ a ngásigi wé, ǎ ngakɔ́bɔ ai miníngá; ńdɔ a ngányəb Sámson á ǹnə́m éyə́gan. 8Á mvús bǎn mə́lú, ńdɔ a ngádúgan sɔ́ nə́ a zu nyé lūg; ńdɔ a ngákilan nâ a kə yén ḿbim émgbə́m, a ńtála, ǹsǔm mvufon ó ńtɔa yǎ á ḿbim émgbə́m étēdē ai wé. 9Ńdɔ a ngánɔŋ wé ai mɔ́ móé, ǎ ngakə a dí ai zěn ésə. Éyɔŋ a ngákwí ábə̄ ésīá ai nyiá, a və́ə́ bɔ̄ wá, bɔ̂ bə́ ngadí hədá təge bɔ́ kǎd naa a ngánɔŋ wá á ḿbim émgbə́m étēde. Ndombo ású Fīlísta 10Ńdɔ̄ ésīá á ngāsigi ábə miníngá, ńdɔ̄ Sámson a ngábɔ̄ dínā wé, amú nálā ńgɔ bəndómán bə́ kadəgə bɔ́. 11Á yén bǒd yā Fīlísta bə́ ngayén, ńdɔ̄ bə́ ngázu ai bəndómán hālá mə̄wóm mə́lɛ́ nə́ bə́ tɔ́bɔ ai nyé. 12Ńdɔ Sámson a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Kyɛ̌ nə̄ ná, mə́ ku mína ǹkaná ndímba; ngə́ mī nə mə dzǎm kad ḿból wátian á táŋ məlú zamgbál yā dína ǎ yi tɔbɔ, ngə́ mī yə̄m wa timi, mayi mína və́ míḿbâga bí ndɔ́mbɔ́ mə̄wóm mə́lɛ́ ai biwɔ́man bí nyāngá mə̄wóm mə́lɛ́. Hədá ngə́ mī bɔ̄ təge ai ngul yǎ átimǐ mā wá, mínā myāyi mə və́ míḿbâga biwɔ́man bí ndɔ́mbɔ́ mə̄wóm mə́lɛ́ ai biwɔ́man bí nyāngá mə̄wóm mə́lɛ́.” Ńdɔ̄ bə́ ngádzó ai nyé nâ: “Tám ku ńkaná ndímbā woé, bǐ wóg.” 14Nyé ai bɔ́ nâ: “Ábə ǹdí, ńgɔ̄ é dzóm yādí é ngásɔ́ ai ábə ǹgungúl ńgɔ̄ é dzóm é nə́ ébubud é ngásɔ́.” Ńdɔ̄ bá ndzí kig bǐ ngul yǎ átimi ńkaná tē á mə̄lú mə́lɛ́. 15Ámōs nyina, ńdɔ̄ bə́ ngádzó ai miníngá Sāmson nâ: “Bɔlán nyɔ ńnóm, á tīmī bía ǹkaná ndímbā tē, bǐ zā dígí wā ai ndá ésōá á ndóan, yə o ngábanda bíā vá naa ó zū bía sámala ?” 16Ńdɔ miníngá Sāmson a ngáyón a kə avúdan nyé á twé, nyé nâ: “Wasíŋ ma abé, wǎdǐŋ kig fɔ́ɔ́ mā; o ngáku bod báma ǹkaná ndímba, wa təge mə wá timi.” Nyé ai nyé nâ: “Ǹnyie anə́ təge wá timǐ tɔ tará tɔ naná, wa énye mə̌ ngazu wá timi ngǎ !” 17Ǎ ngayón nyē á twé nálā á táŋ məlú zamgbál ńtíé ósə̄ dína wabá á ngātɔbɔ; ámōs zamgbála, ńdɔ a ngátimi nyé ású á ngādaŋ nyé yāg á kíŋ. Ńdɔ́ a ngákad bod bóe məsulí yā ńkaná ndímbā tē. Ńdɔ bǒd yā ńnǎm tē bə́ ngádzó ámōs zamgbálá, ósúsúa yə̄ nâ a kə bómbo á sí nâ: “Dzé é nə́ ézəzəg é lodo wé ? Dzé é nə́ ngul é lodo emgbə́m ?” Nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ mī bɔ tə sénē sí ai ǹgál nyag wama, ngə́ myā ndzí kig yəm ndiná yǎ ńkaná ndímbā wáma.” 19Ńdɔ̄ ǹsísīm Ńtondôbə ó ngákū nyé á yób, ńdɔ a ngásigi á Askelôn, á wé bod məwóm mə́lɛ́ yā dzǎl tē, ńdɔ a ngátɔ́i byə́m bí ǹsa byábá, ǎ ngavə́ é bod bə́ ngátimi ǹkaná ndímbā. Ńdɔ a ngádúgan á ndā ésīá ai abuí olún á ńnə́m. 20Ḿfág mīníngá Sāmson, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ mvóé dzīé ziŋ yǎ ē ngābə́ ndómán miǹlómán dzīé. 15Bivudúgá bí Sámson 1Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, ábǒg mə́kwé mə́ ovə́ga, ńdɔ Sámson a ngákə bəbə̌ mīníngá wōē, a bələ́ mǎn ékə́lá; nyé nâ: “Mayi nâ bía miníngá wama bǐ kə̄ á etun ndá étēde.” Hədá ǹkiɛ́ fám təge yə́bə̄ naa á nyî étēde. 2Ńdɔ ǹkiɛ́ á ngādzó nâ: “Mə ngátsog nâ ǒ ngavíni yǎ nye ǹnə́m; ńdɔ mə ngávə́ nye m̀gbə̄mgbá mvóé wóé.” Dzam dá, ngá é mānyāŋ á nə́ nyē á mvús a nə ai m̀fí a lodo nyé ? Nɔŋɔ́ hḿ nyé á məyian mə́ ényɔ́ ḿbɔ̄g !” 3Sámson nyé ai bɔ́ nâ: “Ábōg dí ńdɔ mǎ zu bɔ̌ bidzo koá ású Fīlísta, éyɔŋ mǎyī bɔ́ bɔ ábē.” 4Ńdɔ hḿ Sámson a ngákə, a bǐ mvāg miǹtɛd mílɛ́, a nɔŋɔ́ fə ngoe; ǎ ngabɔ́g bɔ̄ ngə́m ai é ngə́m fóg, a tumú ngoe á zāŋ ngə́m ébɛ̄. 5Á mana a ngáman bɔi ndóan á ngoe, ńdɔ a ngádzoge mvǎg nə́ é kə̄ á mə̄fúb mə́ óvə́gā bəfilísta, é ngádígi məsie ai ovə́gā émēn, ai məfúb mə́ olívā fə dzam də́dā. 6Ńdɔ Filísta bə́ ngásílī nâ: “Zá á və̄ bɔ é dzam dí ?” Bɔ́ nâ: “Sámson, ǹnóm ngɔn mǎn Timnít ású á ngánɔŋ ngál a və́ə́ nyē m̀gbəmgbá mvóé wóé.” Ńdɔ̄ Filísta bə́ ngásɔ́ bə́ mān dígī é mīníngá nyɔ̄ ai ndá ésīá ai ndóan. 7Ńdɔ̄ Sámson a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Ngə́ éyə miná bɔ̄ nálā mə́ tam hḿ kǔn māmēn, mə́ zū sɔ́ vɔ̄bi.” 8Ńdɔ a ngákpe bɔ́ sɔ́ bēn sɔ́ a kúlī fə̄ bɔ̄ tutulí; ńdɔ a ngásigi a kə́ tɔbɔ á ḿbǎn ákɔ́g yā étam. Ńdɔ Filísta bə́ ngábɛ́d, bə́ ngavúl mīńkán á Yúda. Ńdɔ̄ bə́ ngáyaman a kələ kwí á Lɛhi. 10Ńdɔ bǒd yā Yúda bə́ ngásíli bɔ́ nâ: “Ású dzé myāzu bía tsag ?” Bɔ nâ: “Bǐ sɔ́ naa bǐ faŋ Sámson ngadag, nə́ bǐ bɔ̄ nyé ḿból á ngábɔ bíā.” 11Ńdɔ bǒd yā Yúda, á táŋ bakúdā bə́lɛ́ bə́ ngásigi á ḿbǎn ákɔ́g yā Étam, bɔ́ ai Sámson nâ: “Ngǎ wayəm nâ Filísta ḿbɔ̄ bádzóē bíā ? Dzé wābɔ bíā ná ?” Nyé ai bɔ́ nâ: “Ḿból bə́ ngábɔ ma ńgɔ̄ fə maa mə ngábɔ̄ bɔ́.” 12Bɔ́ ai nyé nâ: “Bǐ sɔ́ naa bǐ wógo wa ngadag, nə́ bǐ və wa á mɔ́ mə́ Fīlísta.” Sámson nyé ai bɔ́ nâ: “Kaníŋán ma sɔŋ nə́ mínā bə́bēn myāyǐ kig ma wé”. Bɔ́ ai nyé nâ: “Kǒkōá, byǎyi wa wógō və ngadag, bǐ və wa á mɔ́ mábá; byǎyǐ kig wa wé.” Nâ, ńdɔ̄ bə́ ngáfaŋ nyé ngadag ai mim̀kpámáŋ miǹsinga míbɛ̄, bə́ kúlí nyē á ńsəŋ ákɔ́g. 14Ábōg á ngākwí á Lɛhi, Filísta bə́ ngazu tóban ai nyé bə́ zaa bálɔ̄ŋ bīkígá, ńdɔ ǹsísīm Ńtondôbə ó ngáku nyé á yób, ńdɔ míńsingǎ yā mī ngábə́ nyē á mɔ́ mī ngábɔ anə́ ngos yadíg á ndóan, ńdɔ ngadag e ngáman nyé sulan á mɔ́. 15Ńdɔ a ngásɔm ńkəg ózəle, ńdɔ a ngásám wɔ́, a nɔŋɔ́ wā, ńdɔ a ngáwé bod akúda m̀bɔ́g ai wɔ́. Sámson nyé nâ: “Ai ǹkəg ózəle, mə̌ dābádā bɔ̄ á sí mə̄ngós məngós ai ǹkəg ózəle mə wé ákūda bod.” 17Á mana a ngáman kɔ́bɔ, ńdɔ a ngáwoa ńkə̄g ózəle a ngábə́ bələ́ á wɔ́ á sí, ńdɔ̄ bə́ ngáyole vóm tē dzwé nâ: Ramath Lɛhi. 18Ḿból ā wógo ekódé ábuí, ńdɔ a ngálóe Ǹtondôbə, nyé nâ: “Wǎmēn ō bɔ̄ éyə̄ŋ dzam dzí ai wɔ́ étúgā dzóe; ńdɔ yə mazu wú ékōdé, mə̌ ngáku á mɔ́ míḿbíbín Bəfilísta ?” 19Ńdɔ Zambá á ngásal m̀bɔ́g ákɔ́g yā Lɛhi, məndím mə́ ngákwí. Ńdɔ̄ Sámson a ngányú, ǹsísīm wóé ó dúgán ngamalan, a mǎn wōn. Asú tē bə́ ngáyole etǎm tē dzwé nâ: Ein Koré; é ngə́lə̄ á Lɛhi a zaa kwí ámōs yə aná. 20Sámsom a ngátsíg Ísraɛ̂l ǹtól á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ âbǒg Fīlísta. Ńdɔ̄ Sámson a ngákə̄ á Gáza, ńdɔ a ngáyén mīníngá ebamba wé, ńdɔ a ngákə̄ ábə̄ nyé, 2ńdɔ̄ bə́ ngábɔ bǒd yā Gáza ayəmə́ naa: “Sámson a sɔ́ yǎ.” Ńdɔ̄ bə́ ngáman báman vóm tē nə́ bə́ mɔ́mbɔ m̀bɛ́ óngólā yā tísɔn ǹgúmā álú. Ńdɔ̄ bə́ ngáyaba ǹgúma ńtíé álú bɔ́ nâ: “Ńyābágán a kələ kwí ai məléndé mə́ kídí eyɔ̌ŋ te byǎyī nyé wé.” 3Á kə́ kwí ńdɔ̄ Sámson a ngálaŋan a bɔ̂ á sí a kələ kwí á zāŋ alú, ńdɔ ai zǎŋ alú, ńdɔ a ngákódō á sí a bǐ mīḿbɛ́ mí óngólā yā tísɔn ai məkon mə́bɛ̄, ńdɔ a ngátyé myā á sí ai bifɛdəga bísə a bədé á bītúl, ǎ ngakə a bəgə́ myā óbobon ńkǒl yā ó nə́ á Hébron á yād. Á mvús válā, ńdɔ a ngádiŋ miníngá á ḿbīgīlí yā Sorek, a tɔá dzwé nâ Dalila. 5Ńdɔ miǹkúkúmá mí Fīlísta mí ngázū ábə̄ nyé bɔ́ ai nyé nâ: “Bɔlán nyé ó tóán yəm é vóm mod ngul woé ā sɔ́ nyé ai é zēn bī nə́ nyé dzǎm wɔ̂n, nə́ bǐ faŋ nyé ngadag bǐ tə̄gə̄ fə̄ nyé byǎyi wa və́ mod ósə bəmɔní bə́ sílíba miǹtɛd awômo ai m̀bɔ́g.” Ńdɔ Dalila a ngádzó ai Sámson nâ: “Á ńkogolán, kadá tə̄ mā é vóm mod ngul woe a sɔ́, ai ḿból ó nə̄ dzǎm faŋabǎn ngadag, nə́ mod á tə̄gə wa.” 7Sámson nyé ai nyé nâ: “Ngə́ bâfaŋ ma ai nyumán míńlɔ́ŋ zamgbál yā yábə́ kig kód, ngə́ mə ǹtəgə́ ánā, mə ńtɔ̄á fə anə́ é mod ósə m̀bɔ́g.” 8Ńdɔ miǹkúkúmá mí Fīlísta mí ngázu ai nyé nyūmán míńlɔ́ŋ zamgbál yā é ngə́lə́ təge kód, ǎ ngafaŋ nyé ai dzɔ́. 9A ngátə́le bod bə́ yabaga á étun ndá étēde, ńdɔ ǎ zu dzɔ́ ai nyé nâ: “Filísta bá, bâzu wa bi, ǎ Sámson !” Ńdɔ tə́ á ngátyé míńlɔ̄ŋ hə anə́ a tyé ńkǒl sud ábōg ó namba yǎ ndóan. Nâ, ńdɔ tɔ mod a ndzí kig yəm ásoé yā ngul dzié. 10Ńdɔ Dalila a ngádzó ai Sámson nâ: “O tâ, wadzɔ́gɔlɔ tə́ mā hə ǹdzɔ́gɔ́lán, miǹnǎl ḿmya wǎkad ma; á ńkogolán, kadá tə́ ma anə́ bə́ nə́ wa dzǎm kāg ngadag.” 11Nyé ai nyé nâ: “Ngə́ bákāg ma ai mim̀kpámáŋ miǹsingǎ yā bə́ ngə́lə təge bəlan ai myá, mə təgə́, mə ńtɔ̄á fə hə anə́ é mod ósə m̀bɔ́g.” 12Ńdɔ Dalila a ngánɔŋ mim̀kpámáŋ miǹsinga, ǎ ngafaŋ nyé ai myá, nyé ai nyé nâ: "Bəfilísta bá bázu wa bi, ǎ Sámson !” É bod bə́ yabaga bə́ ngábə́ bə́ tɔ̄á á étun ndá étēde. Ńdɔ a ngátyé miǹsinga ai mɔ́ hə anə́ ḿbobé. Ńdɔ Dalila a ngádzó ai Sámson nâ: “A zaa kwí étɔ̄á dzī wadzɔ́gɔlɔ tə́ mā hə ǹdzɔ́gɔ́lán, miǹnǎl émya wǎkad ma; kadá mā ḿból ó nə̄ dzǎm faŋabǎn ngadag.” Nyé ai nyé nâ: “Ngə́ wafɛn məbundá mə́ ésǐl zamgbál yā ńlō wáma fǔfulu ai miǹsingǎ yā éyé wātiŋ, ó mǎn dzɔ́ fɛn ai ébánaŋa, eyɔ̌ŋ te mə təgə́, mə ńtɔ̄á fə hə anə́ é mod ósə m̀bɔ́g.” 14Ńdɔ a ngáyali nyé óyɔ̄, ńdɔ Dalila a ngátɔ́i məbúnda mə́ ésǐl zamgbál yā ńlō wóé, ǎ ngafɛn ai ebánaŋa. A mǎn dzɔ tindǐ ngul ai ébɛ ótiŋ, nyé ai nyé nâ: “Bəfilísta bá bázu wa bi, ǎ Sámson !” Ńdɔ a ngávəbə óyɔ̄, a mǎn tyé ébɛ ótiŋ, ǹkadaga ai eyé ébēn. 15Nyé ai nyé nâ: “Wakad áyá wadiŋ ma ǹnə́m ó tɔ̄á tə́ wa ḿfág ḿfə̄. Ǒ dug yā mā biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́, təge ma kad é vóm mod ngul woe a sɔ́.” 16Ḿból á ngābə́ hə a nyáŋala nyé nyɔ́l ai ǹkɔ́bɔ amǒs ósə, hə a tíndigi nyé ńdɔ dzǎm tē lə́ ngábɔ̄ nyé ólūn á ńnə̄m, hə anə́ a yi wú. 17Ńdɔ a ngákúli abum díé ásə nyé ai nyé nâ: “Okə̌ngə̌ŋ wá bə́ yǎ kig mə lod á ńló; ású mə̄ ngátə́leban mənduga ású Zāmbá a tádigi âbum ábə naná, ngə́ bâkəŋ ma esǐl ánā, ngul ésə e kódó mā á nyɔ́l, mə təgə́, maa mə ńtɔ̄á fə hə anə́ é mod ósə m̀bɔ́g.” 18A yəm hḿ dí Dalila ǎ zu yə̌m naa a kúli yǎ nye abum díé ásə, ńdɔ a ngálóm bod nə́ bə́ kə lóé mīńkúkúmá mí Fīlísta, nyé nâ: “Zǎn ábōg dīlí, amú ā man yǎ ma kúlī ábum díé ásə. Ńdɔ miǹkúkúmá bəfilísta mí ngasɔ́ ábə̄ nyé ai bəmɔní á mɔ́. 19Ńdɔ a ngáyali nyé óyɔ̄ á mə̄bɔ́ŋ móé á yōb; ńdɔ a ngálóe mod, a mǎn nye kə̌ŋ mə̄búndá mə́ ésǐl zamgbál yā á ńlō wóé, ǎ ngatádī hḿ təg, ńdɔ ngul é ngákódō nyé á nyɔ́l. 20Ńdɔ a ngáyédan nâ: “Bəfilísta bá, bázu wa bi, ǎ Sámson !” Ńdɔ a ngávəbə óyɔ̄, nyé nâ: “Mayi kódo anə́ bíyɔŋ bivɔ́g, mə ńtɔ̄á fə ǹkánga.” Nyé təge yə̌m naa Ǹtondôbə a kân yǎ ai nyé. 21Ńdɔ Filísta bə́ ngábi nyé, bə́ mān nye twí mís, bə́ sígī ai nyé á Gáza, bə́ mān nyé faŋ ai məsúŋ mə́ ékie; ǎ ngakɔg bidí ai akɔ́g yā ndá mim̀bog. 22Hədá, á mvús yə̄ nâ bə́ mān yā nyé kəŋ, ńdɔ esǐl dzíé é ngádúgan tádī naa yánāŋ. Ńdɔ miǹkúkúmá mí Fīlísta mí ngáman tógǎn fūfulu nə́ bə́ túnī Dagôn, zambá wābá, bod mə́túnuŋa ai nə́ bə́ bɔ abǒg; ású bə́ dzô nâ: “zambá wāān ā və́ yǎ bíā Sámson ǹzízíŋ wáán á mɔ́.” Á yén bod bə́ ngáyén Sámson, bə́ ngalugu fɔ́ɔ́ zāmbá wabá bə́ yédegan nâ: “zambá wāān ā və́ yā bía ǹzízíŋ wáán á mɔ́, ényɔ́ yǎ á ḿbə́ ndámaŋan sí dzáán a bulugu məwú á ńnam” 25Ḿból mīńnə́m mí sánā bɔ́ ai miǹtag, bɔ́ nâ: “Lóégán Sámson, á tam bía dzə́məle.” Ńdɔ̄ bə́ ngákúlī Sámson á ndá mim̀bog, ǎ ngadzə́məle bɔ́ ai bivoé, bə́ tə́lé nyé tə́tə̄lə́ á zāŋ məndíé. Ńdɔ̄ Sámson a ngádzó ai é mɔ́ngɔ́ á ngábə́ bələ́ nyē á wɔ́ naa: “Bɔ̌ tə́ naa mə́ nāmba bəyóm mə́ndíé yā bə́ bəgə́ ndá ésə mə́ sígíbī étē.” Ábǒg tē ndá dzɔɔ e tɔá ńdzyéán ai fám ai biníngá; miǹtómbā mísə yā Fīlístia mí ngábə́; ḿfág yǎ ńdǐl á yōb bod bə́ ngábə́ dzǎm bɔ anə́ bakúda bə́lɛ́ nā fám ai biníngá yā bə́ bəbəgə ḿból Sámson ǎ bɔɔ bivoé. Ńdɔ̄ Sámson a ngálóe Ǹtondôbə, nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə Zambá, tsogó tə́ mā, makogolan ai wa, váá tə́ fə ma ngul éyɔŋ dzí, ǎ Zāmbá, nə́ mə́ kun mǎmēn á Fīlísta ású mís mámā mə́bɛ̄.” Ńdɔ̄ Sámson a ngábóbe bəyóm mə́ndíé bə́bɛ̄ yā bə́ ngábə́ bəgə́ ndá ésə, ńdɔ a ngáyə́gəbə étēde, ḿbɔ̄ ńnōmo a tíndigi édí, ḿbɔ̄ ńgāla a tíndigi édī ávɔ̄g. Sámson nyé nâ: “Mə́ wúág ai Filísta.” Hə á sɔ̄ tíndi ai ngul ésə, ńdɔ̄ ndá é ngāku miǹtómbá á yób ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ étēde. É táŋ mim̀bim a ngáwé ámǒs áwú díé mī ngálod émí á ngáwé á ńgūmā ńtíé ényiŋ wóé. 31Ńdɔ bəbə́nyāŋ ai ndá bod dzié bə́ ngázū nyé nɔŋ, bə́ kə́ nye dzəb á zāŋ Tsoréa ai Eshtaol, á sɔŋ ésīá wōé Manoah. Sámson a ngátsíg Ísraɛ̂l ǹtól á táŋ mim̀bú məwóm mə́bɛ̄. Mod ziŋ a ngábə́ á sí miǹkǒl yā Efraím, dzwé naa Mikayehu. Ńdɔ a ngádzó ai nyiá nâ: “É mɔ̄ní ákuda ai ǹtɛd m̀bɔ́g bə́ ngánɔŋ wa, á ó ngākúb fə eyɔg ású tē, o kɔ́bɔ́ fə̄ nálā á mə̄lɔ́ máma, mɔní te nyɔ́, mǎ mə̄ ngánɔŋ nyé, ńdɔ nyiá á ngádzó nâ: “Ǹtótōmaamaa á bɔ̄ɔ̄g ai mɔ́n wama ábə Ǹtondôbə.” 3Ńdɔ a ngádúgan və́ nyīá mɔ̄ní ákūda ai ǹtɛd m̀bɔ́g; nyiá nyé nâ: “Mə ngáyíli nâ matúni Ǹtondôbə é mɔ̄ní nyɔ̄ ású dóe, ǎ mɔ́n wama, nə́ bə́kom físa ai evəgələ é tɔ̄á ńwɔ̄bán ai ǹkɔn ékie ai nyé ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī madúgan wa mɔní tě.” 4Ńdɔ nyiá á ngānɔŋ mɔní bəsíkel miǹtɛd míbɛ̄, a və́ə́ ńlwî sílíba, ńdɔ a ngálwí nyē físa ai evəgələ ékie étēde, ńdɔ̄ bə́ ngátə́lē byá á ndá Mikayehu. 5É mod nyɔ́, Mikayehu a ngábə́ á bələ́ Tə́mpɛl, ńdɔ a ngákom efod ai bəteráfim, a tə́lé mɔ́n ḿbɔ̄g yǎ bān fám bóé fada. 6Məlú mə́tē ǹkúkúmá wángábə́ kig á Ísraɛ̂l; mod ósə ǎ bɔɔg ḿból ā yi. 7Ndómán ziŋ é ngábə́ á Bételehɛ́m yǎ Yúda, á ndá bod Yúda, a tɔá mān Lévi, a ngábə́ wē anə́ ńtɔbɔ. 8Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngákódō á dzāl Bételehɛ́m yā Yúda, nə́ a kə tɔbɔ é vóm ā yi yén áfōla; ḿból ā wulugu nálā ńdɔ a ngákə kwí á sí miǹkǒl yā Efraím á ndá Mikayehu. 9Mikayehu nyé ai nyé nâ: “Éyə wa sɔ́ hé ?” Nyé ai nyé nâ: “Mə nə mǎn Lévi yǎ Bételehɛ́m yā Yúda, makə madzə́ŋ é vóm mə̄ nə̄ lōŋ mvóg.” 10Mikayehu nyé ai nyé nâ: “Tɔbɔ́gɔ̄ ábə ma, nə́ ó bɔ ésīá wama ai fada wama, mayi wa kadə́ və̄ bə̄síkel bə́ mɔ̄ní áwômo á ḿbū ósə, biyé yā ábɔ̄d, ai bidí yā ádī.” 11Ńdɔ mǎn Lévi a ngáyə́bə̄ nə́ a tɔbɔ ábə mod tě; ńdɔ̄ é ndómán nyī é ngávə́ŋan nyé anə́ ḿbɔ̄g yǎ bān fám bóé. 12Ńdɔ Mikayehu á ngátə́lē nyé á étīé Lévi, ńdɔ̄ ndómán te é ngávə́ŋan fada woé. Ńdɔ a ngátɔbɔ á ndá Mikayehu. Ńdɔ Mikayehu a ngádzó nâ: “Éyɔŋ dzí, mayəm nâ Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa mə́ būgúbán, ású mə̄ ḿbələ yǎ mān Lévi yǎ á nə̄ fada wama.” Məlú mə́tē, ǹkúkúmá ó ngábə́ kig á Ísraɛ̂l. Məlú mə́tē fə ebəgá Danít é ngábə́ dzə́ŋə̄ mvóg yǎ átɔbɔ étēde; amú a kələ kwí ábǒg tē ngab sí é ngábə́ təge bɔ́ və̂ban a bibəgá bí Ísraɛ̂l. 2Ńdɔ Danít bə́ ngálóm mīńyóyɔ́g mí bod mítán mí sɔ̂g á ébəgá dzábá, á Tsoréa ai á Eshtaol, nə́ mí kə fə́b sí ai átóán yə̌m mǎm yā étēde; bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Kəlán, mǐ tóán fə́b sí ńdɔ̄ bə́ ngákwí á sí miǹkǒl yā Efraím, á ndá Mikayehu, ńdɔ̄ bə́ ngábómbō étē. 3Bə́ tɔ̄á á ndá Mikayehu há, bə́ ngayəm kíŋ ndómán mǎn Lévi; ńdɔ̄ bə́ ngásúbū ábə̄ nyé bɔ́ ai nyé nâ: “Zá á ngāzu ai wa vá ?” Dzé wābɔ é vóm ví ? Esíé dzóē yā vá é nə̄ dzé ?” 4Nyé ai bɔ́ nâ: “Mikayehu a ngábɔ ma anə́ ó sī anə́ ó ka: ǎ nɔŋ yǎ mā á bīsíé, ńdɔ mə ńtɔa yǎ fada woé.” 5Bɔ́ ai nyé nâ: “Sílígī hḿ bía Zambá woe, byǎkogolan ai wa, nə́ bǐ yəm ngə́ é zěn byǎkə̄ nyí yayi bía buguban.” 6Ńdɔ fada a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Kəlán mvɔí, é zēn myākə̄ nyí é nə mvɔí á mís mə́ Ńtondôbə.” 7Ńdɔ̄ é bod bə́tán bā bə́ ngátíe, bə́ kə́ kwí á Laísh, bə́ ngayén é bod bə́ ngábə́ wē, ḿból bə́ ngábə́ tɔá mvɔ̄í, anə́ Sidónian, evúvoe, təge mbádā dzóm, təge dzə́man ai dzóm ziŋ, bə́ bə̄lə́ ákūmá, bə́ tɔá óyǎb ai Sidónian, təge ai é mod a kɔ́bɔ ai edzóe á ńnam, təge tɔ ai é mod a bələ́ édzóe ziŋ. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á bə̄bə́nyāŋ bábá á Tsoréa ai á Eshtaol; bəbə́nyāŋ bábá bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Fwé fé myāzu ai bía dzɔ̌ ?” 9Bɔ́ nâ: “Kódógán á sí bǐ kə lúman ai bɔ́; amú bī man yǎ yén sí é nə eyə́gan ḿbəŋ. Ńdɔ̄ mína, mǐ nə təge kɔ́bɔ! Tə elələnga dzáán yâbɔ nâ mǐ bɔ təge kə, nə́ mǐ nyíán á ńnam, mǐ nɔŋ wá. 10Myǎyi kə́ kɔ́b bǒd yā bə́ nə́ təge mbádā dzóm. Sí é nə ndam; Zambá ā və́ yǎ dzɔ á mɔ́ máán, é vóm dzóm zǐŋ yā é sí nyī é nə́ təge dzə́man.” 11Ńdɔ bǒd yā ébəgá Dan miǹtɛd mísaman, bə́ bə̄bə̄gán byə́m bítá, bə́ ngátíē á Tsoréa ai Eshtaol. 12Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d, bə́ kə́ vúl mīńkán á Kiryath Yéarim yǎ Yúda. Asú tē vóm tě ó ngáyoleban dzwé nâ: Mahané Dan a zaa kwí ámǒs dí, vóm tē ó nə̄ á ńyīmbī dzób yā Kiryath Yéarim. Ńdɔ̄ bə́ ngátíē hálā bə́ kə́ kwí á sí miǹkǒl Efraím, bə́ ngakə suan á ndá Mikayehu. 14Ńdɔ̄ é bod bə́tán bə́ ngákə fə́b sí miǹkǒl yā Laísh, bə́ ngádzó ai bəbə́nyāŋ nâ: “Yə myǎyəm fɔ́ɔ́ nâ Efod, ai bəteráfim, físa evəgələ ai evəgələ ékie bí nə̄ á mə́ndá mā étēde ? Asú tē táman big ḿból myāyəan bɔ́.” 15Ńdɔ̄ bə́ ngáyálā wé, bə́ kə́ kwí á ndá ndómán Lévi, a ndá Mikayehu, ńdɔ̄ bə́ ngásug nyé, 16ńdɔ Danít bod miǹtɛd mísaman, bə́ bə́bə̄gán byə́m bítá, bə́ ngátə́bə̄ á ḿbɛ̄ óngóla; 17é bod bə́tán bə́ ngákə fə́b sí bə́ mān suan, ńdɔ̄ bə́ ngányî, bə́ nɔ̄ŋɔ́ físa, ai efod, ai bəteráfim ai evəgələ ékie, ńtíé tē fada a tə́lə́ á ḿfim ḿbɛ́ óngóla bân é bod miǹtɛd mísaman bə́ ngábə́ bə́gə byə́m bítá. 18Ábōg é bod bá bə́ ngányî á ndá Mika, bə́ nɔ̄ŋɔ́ físa ai efod: ai bəteráfim ai evəgələ ékie, ńdɔ fada a ngásílī bɔ́ nâ: “Myǎbɔ dzé hā ?” 19Bɔ́ ai nyé nâ: “Tɔbɔ́gɔ evól ! Búdígi anyu dóe, ó zu ai bíā, ó bɔ ésīá wāān ai fada wǎn, yə á nə m̀bəŋ nâ ó bɔ fada hə ású mod m̀bɔ́g, a lodo anə ó nə fada ású ébəgá ai ǹgúmā ndá bǒd yā Ísraɛ̂l ?” 20Ńdɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ ví ó ngányəb fada á ńnə̄m; ńdɔ a ngánɔŋ efod ai bəteráfim, ai evəgələ ékie ńdɔ a ngákə á zə̄zǎŋ bod. 21Nâ, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan tíe ai dulu, bə́ tə́lé bīníngá ai bɔ́ngɔ́ ai biyə́m ai mim̀bəgə ósū, 22válā tě bə́ ńtɔ̄a yǎ óyǎb ai dzǎl Mika, ńdɔ̄ é bod bə́ ngábə́ tɔá babi ai ndá Mika bə́ ngábom ǹkúl ákɔ̌n bə́ ngakə bátsīdan Danít. Ḿból bə́ kələ bálɔ̄ŋ Danít bīkígá á mvús, ńdɔ Danít bə́ ngákilan, bɔ́ ai Mika nâ: “Dzé wālɔ̄ŋ bīkígá nā ?” Nyé nâ: “Mǐ nɔ̄ŋ ma zambá wama yǎ mə̄ ngákom ai fada wama, mína mǐ kələ, dzé māyi lígi ai dzɔ́?” Éyə myǎsíli ma yá nâ: “Dzé é bɔ̄ wā ?” 25Danít bɔ́ ai nyé nâ: “Tə wabad bíā lɔ́ŋ bīkígá, miǹyóyɔ́g mí bod mí zā kū wā á yób o dzáŋa ai ndá bod dzóe ésə.” Ńdɔ Danít bə́ ngákə ai dulu ósū; á yén Mika a ngáyén naa bâlod nyé á ngul, ńdɔ a ngákilan, a dúgán ai mvús á dzāl díé. anɔ̌n bə́ ngaman nɔŋ é Zambá Mika a ngákom, ai fada woe, ńdɔ Bedanit bə́ ngakə lúman ai Lais, ai é bod bə́ tɔ̄á evúvoe ai təge mbada dzóm. ńdɔ bə́ ngaman bɔ woe ai okəŋ bitá, bə́ man fə digi tísɔn ai ndóan. Təge ai é mod akode bɔ ású bə́ ngábə́ oyab ai Sidóŋ, bə́ təge fulan mam ai Badamea. tísɔn te é ngábə́ á ḿbīgīlí yowóge ai Beth Rehob. ńdɔ bə́ ngadúgan man lóŋ tísɔn, bə́ ńtɔa étēde. ńdɔ bə́ ngayole tísɔn te dzóe na Dan, anə dzóe Dan, emvam dzaba, yenga biali a Ísraɛ̂l; da ósúsúa bə́ lóegetison te na Lais. ńdɔ Bedanit bə́ ngatə́le evəgələ ekie a sí Yonathan man Gershon, man Mósɛs, ai ban fám boe bə́ ngatəbə́ bəfada a ebəgá Danit a kələ kwí amǒs yā ǹnam o ngákə a miǹkom. 3l ńdɔ bə́ ngatə́le evəgələ ekie yā Mika a ngákom, ńdɔ é ngatəbə́ hála ǹtíé ósə nda Zambá é ngátɔbɔ a Silo. təge ai wo a Ísraɛ̂l, ńdɔ man Lévi ziŋ a ngábə́ tɔá a suga ǹkǒl yā Efraím, ńdɔ a ngábɔ ebon ai etúga miníngá yā Bételehɛ́m yā Yúda. 2Ḿból etúga miníngá dzi é ngabɔ ebamba, ńdɔ é ngakódo ábə nyé edúgan a ndá ésīá a Bételehɛ́m yā Yúda, etɔbɔ hála á táŋ ngɔn ényi ńdɔ ǹnóm a ngákódo a sí a kee a tɔ́ŋ nyé nə bə́ mān kom, a dúgan ai nyé a ngákə ai ḿbɔ esíé woe ǹsamba ai bozele bə́bɛ̄. ńdɔ a ngákwí a ndá ésīá; abok ésīá ngɔn a ngáyén nyé ńdɔ a ngázu tóban ai nyé ai miǹtak. ńdɔ ǹkiɛ́ fam, ésīá ngɔn, a ngábi nyé adzógobo, abómbo ábə nyé məlú mela; bedi, benyu, abómbo válā. Amǒs nyina, ńdɔ bə́ ngakun kódo a sí ai ǹdib kídí a ngákom ezan yā na a zu tie, ńdɔ ésīá ngɔn a ngádzó ai ǹnóm ngɔn nâ: "Volígi minya ai etun ḿbāŋála, á mvús te ńgɔ ozu ke. " ńdɔ bɔ bə́sə bə́bɛ̄bə́ ngatɔbɔ a sí bə́ ngadí bənyiá fə fǔfulu; ńdɔ ésīá ngɔn a ngádzó ai mod te nâ: "Bog afú ńnə́m yā bómbo alú dí a bɔ na ǹnə́m woe ó bələ́ miǹtak. " 7Abok mod te a ngákódo a sí na a ke, ǹkiɛ́ fám a ngádzeg nyé ńdɔ abad bómbo alú afe. 8Amǒs táŋ a a ngákun kódo a sí na a tie; ésīá ngɔn nyé nâ: "Volígi minya ósúsúa, a ńkogolán, a kələ kwí a məsulí mə ngogé ńdɔ bə́ ngadí fǔfulu, bɔ bə́sə bə́bɛ̄bəbə. Abok mod te ai etúga miníngá dzie ai ḿbɔ esíé woe bə́ ngakódo na ba tie, ǹkiɛ́ fam, ésīá ngɔn, a ngádzó ai nyé nâ: "Mesuli mə ngogé ma, a ńkogolán, bom̀bɔ́go alú dí Amǒs o ngákə yā a məmaná; bom̀bɔ́go hana, ó bɔ na ǹnə́m woe ó bələ́ miǹtak; okídí ai ndid kídí otie ó kə a dzǎl doe. " IOHədá ńdɔ é mod nyɔ a ngáteb bómbo alú te; ńdɔ a ngákódo a sí a tie ai dulu, ńdɔ a ngákwí a ayene Yebus . a ngábə́ ai bozele bə́bɛ̄bəbəgə́ bitɔa ai etúga miníngá dzie a ǹsamba. 27Á nɔŋ bə́ ngánɔŋ é byə́m Mika a ngákom ai é fada a ngábə́ syê nyé, ńdɔ Danít bə́ ngásuan á Laísh, bə́ kɔ́bɔ̄ bod bə́ tɔ̄á á évūvoe ai á mvɔ̄í étēde, ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ wé ai okəŋ bítá, bə́ man fə dígī tísɔn ai ndóan. Təge ai é mod ǎ kode bɔ́ amú bə́ ngábə́ óyǎb ai Sidón, təge wóge ai mod. Tísɔn te e ngábə́ á ḿbōmbō sí yǎ éwógē Beth Rehov. Ńdɔ̄ bə́ ngálóŋ tísɔn bə́ ńtɔ̄á étēde. Ńdɔ̄ bə́ ngáyole tísɔn te dzwé nâ Dan, anə́ dzwé Dan, emvám dzábá yā é ngábyálī á Ísraɛ̂l; hədá, á mə̄tádí, bə́ lóege tísɔn te nâ Laísh. Ńdɔ Danít bə́ ngátə́le evəgələ ékie á sí; Yehonatân mɔ́n Gershom, mɔ́n Mósɛs, ai bǎn fám bóé bə́ ngátə́bə bəfada á ébəgá Danít a kələ kwí ámōs yā ńnam ó ngákə miǹkóm. 31Ńdɔ̄ bə́ ngátə́le évəgələ ékiě yā Mika a ngákom, ńdɔ̄ é ngátə́bə̄ hálā ńtíé ósə̄ ndá Zambá é ngátɔbɔ á Silo. Məlú mə́tē, hála ǹkúkúmá ó tɔ̄á təge ai wá á Ísraɛ̂l, ńdɔ mǎn Lévi ziŋ a ngábə́ tɔá á suga ǹkǒl Efraím, ńdɔ a ngábɔ ebɔn ai etúgā mīníngá yā Bételehɛ́m yǎ Yúda. 2Ḿból étúgā mīníngá dzī é ngáwóg ólūn ai nyé, ńdɔ̄ é ngákodō ábə̄ nyé, é dúgán á ndá ésīá á Bételehɛ́m yǎ Yúda, é tɔ̄bɔ́ hālá á táŋ ngɔn ényi. 3Ńdɔ ǹnóm á ngākódō á sí, a kə́ə́ a toŋ nyé, nə́ bə́ man kom á dúgán ábə̄ nyé. A ngákə ai m̀bɔ esíé wōé ńsāmbá ai bǒzəle bə́bɛ̄. Ńdɔ̄ a ngákwí á ndá ésīá; ábōg ésīá ngɔn a ngáyén nyē, ńdɔ a ngázu tóban ai nyé ai miǹtag. 4Ńdɔ ǹkiɛ́ fám, ésīá ngɔn, a ngábi nyé ádzogóbó, a bómbó ábə̄ nyé mə̄lú mə́lɛ́; bə́ díí, bə́ nyúú, a bómbó hālá. 5Ámōs nyina, ńdɔ̄ bə́ ngákún kódō á sí ai ǹdib kídí, ǎ ngakoməzan yǎ naa a zu tíe, ńdɔ̄ ésīá ngɔn a ngádzó ai ǹnóm ngɔn nâ: “Vɔ́lígi miǹya ai etun ḿbāŋála, á mvús tě mǐ zu sɔ́ kə”. 6Ńdɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ngátɔbɔ á sí, bə́ ngadí bə́ nyáā fə fǔfulu; ńdɔ̄ ésīá ngɔn a ngádzó ai mod te nâ: “Bɔ̌ áfū ńnə́m yā bómbó álú dī, nâ ǹnə́m wóe ó bə̄lə miǹtag.” 7Ábōg mod te a ngákódō á sí nə́ a kə, ǹkiɛ́ fām ā ngadzəg nyé, ńdɔ ǎ bad bómbō álū áfə̄. 8Ámōs táná ńdɔ a ngákún kódō á sí nə́ a tíe, ésīá ngɔn nyé nâ: “Vɔ́lígi miǹya ósúsúa, á ńkogolán a kələ kwí məsulí mə́ ngōgé.” Ńdɔ̄ bə́ ngádí fūfulu, bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄. 9Ábōg mod te ai etúgā mīníngá dzíé ai m̀bɔ ésíé wōé bə́ ngákódō nə́ bátīe, ńdɔ ǹkiɛ́ fám, ésīá ngɔn a ngádzó ai nyé nâ: “Məsulí mə́ ngōgé mā, á ńkogolán, bómbógō álú dī, ó bɔ nâ ǹnə́m wóe ó bə̄lə miǹtag; okídí ai ǹdib kídí, ó tíē ó kə á dzāl dóe.” 10Hədá ńdɔ é mod nyɔ́ á ngátəb bómbō álū tē. Ńdɔ a ngákódō á sí, a tíé ai dulu, ńdɔ a ngákwí áyéné Yébus -nálā wâtian nâ Yerúzalɛm-, a ngábə́ ńsāmbá ai bǒzəle bə́bɛ̄ bə́ bə̄gə́ bitɔá ai etúgā mīníngá dzíé. 11Abōg bə́ ngákwí babi ai Yébus, ngogé ē ngávín yǎ fɔ̄ɔ̄, ńdɔ mod bisíé á ngādzó ai mańtí wōé naa: “Zǎg, bī yálā á ńnǎm Yebusít, bǐ bómbō álú dí étēde.” 12Ńtí wōé nyé ai nyé nâ: “Byǎyəan kig yálá á ńnǎm bíkúl, yā wáwógē kig ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l; byǎyəan kə ósú bǐ kə kwí á Givea.” Nyé ai m̀bɔ esíé wóé nâ: “Zǎg, bī tsídán dzǎl dá yā é māl mə́bɛ̄ mā, bǐ bómbō álú dí á Givea, ngə́ á Rama.” 14Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai dulu ósū hə ǹkəan; ńdɔ alú á ngávín bɔ̄ babi ai Givea Bényamín. 15Ńdɔ̄ bə́ ngáyálā wé, nə́ bə́ kə bómbō álú tē á Givea. Ńdɔ mǎn Lévi a ngányían a tɔbɔ́ á sí á ńsə̌ŋ yā tísɔn tě, təge ai é mod yǎ ā və́ bɔ adzogóbó á ndá dzīé nə̄ bə́ bómbó alú tē. 16Ai ngǒngógólé, ǹnǒm mod ó ngábə́ ó sɔ̂ á ésīé áfūb díé; mod te a ngábə́ mod yǎ sí miǹkǒl yā Efraím, a tɔá ńtɔbɔ á Givea; bǒd yā vóm te bə́ ngábə́ Bényamínit. 17Ńdɔ a ngábə́dē mís á yób a ńtála ǹlodo zěn tě á ńsəŋ tísɔn; ǹnǒm mǒd tē nyé nâ: “Məsɔ́ mə́ nə wa hé ? Məkə mə́ nə wa hé ?” 18Nyé ai nyé nâ: “Byǎsɔ́ á Bételehɛ́m yā Yúda, ńdɔ byǎkə̄ á suga ǹkǒl yā Efraím, éyə mə nə́ mod yǎ wé. Mə ngákə̄ á Bételehɛ́m yǎ Yúda, ńdɔ mə̌ ngadúgan yǎ á dzǎl dáma, ńdɔ mod a ndzí kig ma və́ ádzogóbó á ndá dzīē. 19Hədá bǐ bə̄lə́ míńkód bílɔ́g ai bidí ású bōzəle báán, ai ḿbāŋála ai wɔ̂n ású dáma mǎmēn, ású étúgā mīníngá dzáma ai é ndómán yāwulu ai etúgā dzóe; byǎdzə́mǎn kig ai dzóm.” 20Ńdɔ̄ ńnǒm mod ó ngádzó nâ: “Mvɔí é bɔ̄ɔ̄g ai wa; dzǒge, mə́ dzála məyáŋan móē mə́sə, hədá o bə́ bómbō á ńsəŋ !” 21Ńdɔ̄ hḿ á ngāzu ai nyé á ndá dzīé, ǎ ngavə́ bōzəle bidí; ńdɔ̄ bə́ ngáman sǒb məkǒl; bə́ ngadí bə́ nyúú fə. 22Ńtíé bə́ dzâg há, ńdɔ bǒd yā ńnam bədzə́dzāā bə́ byə́m, bə́ ngávúl ndá éndīngā á nyɔ́l, bə́ ngakud m̀bɛ́; bɔ́ ai ńnǒm mod ndá nâ: “Kúlígī é mod a və́ zu á ndá dzóe átān, nə́ bǐ bə̄lán ai nyé.” Ńdɔ mod te, mod ndá, á ngākwí átān ábə̄ bɔ́, nyé ai bɔ́ nâ: “Kǒkōá, ǎ bə̄bə́dzaŋ, tə myǎbɔ akyaí dzǎm tē; mǐ tâ nâ mə və́ é mod nyɔ́ ádzogóbó á ndá dzáma, mǐ bə́ nyé bɔ ḿbə̂ dzam.” Ǹtúd ngɔn wámā ví, bələ́gán ai nyé mǐ bɔ ai nyé ḿból ósə myǎyi, hədá tə myǎbɔ akyaí dzam ósɔ́n tē ai é mod nyɔ́.” 25Á kə́ kwí, é bod bá təge dǐŋ vógolo. Ńdɔ̄ hḿ mod a ngábi etúgā mīníngá dzíé, a kwí ai bɔ́ nyé átān; ńdɔ bə́ ngábómbo ai nyé bə́ zāmádā nye ai ngul ǹtíé álú a kələ kwí kíkídígi. Ábōg kídí yā tádi lénde, ńdɔ̄ bə́ ngádzoge nyé a kə́ə́. Ǹnyie anə́ kídí é ngālénde, ńdɔ mīníngá á ngāsɔ́, a kǔ á sí á ḿbɛ̄ yób mod ndá, é vóm ńnōm á ngábə́ á kələ kwí ai məléndé mə́ kídí. 27Ńdɔ ńnóm wōē á ngákódō á sí kíkídígi, ábōg á ngāyái m̀bɛ́ yā ndá, ńdɔ a ngákwí nə́ a kə ai dulu díé ósū, a ńtála etúgā mīníngá dzíé é ńdzōgó á ḿbɛ̄ sí yā ndá, mɔ́ móé mə́ bə̄dé á ḿbɛ̄ á yób. Nyé ai nyé nâ: “Kódógō á sí bǐ kə.” Miníngá hə evól evól ! Ńdɔ a ngábəde nyé á ózəle á yób; ńdɔ mod te a ngákódō á sí a dúgán á dzāl díé. Á nyî a ngányî á ndá dzīé, ńdɔ a ngánɔŋ okəŋ, ńdɔ a ngáman ba étúgā mīníngá dzíé bidzo bidzo, ngáb awômo ai ébɛ̄, a mǎn bya lóm á sí Ísraɛ̂l ésə. Ńdɔ a ngávə́ bə̄lóman bóe é tə́bə́gā nyī: “Myǎyi kə́ kǎd Ísraɛ̂lit bə́sə̄ nâ: “Yə bə́ ngáyén yā ákyāí dzam dí a tádigi ámōs Ísraɛ̂lít bə́ ngátíē á ńnam Égîptɛn a zaa kwí ámōs dī ? Tóán bindi mǐ kə̄ á ésɔ̌g, mǐ kɔ́bɔ̄ dɔ́.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngákwí, a tíege á Dan a kələ kwí a Bêr ­Sheva, ḿbámāná ai Galaad, ńdɔ̄ bə́ ngátógan anə́ mod m̀bɔ́g ábə Ǹtondôbə á Mitspa. 2Ńdɔ miǹló mí bod mísə̄ yā áyɔŋ ai bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l, bə́ ngázu tɔbɔ á ékōán áyɔ̌ŋ Zambá bod bakúda məwóm mə́nyi bə́ wulugu ai məkǒl, bə́ yəmə bəlan ai okəŋ bítá. 3Bényamínit bə́ ngáwóg naa bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ man yā bɛ́d á Mitspa, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádzó nâ: “Tíégán bía ndóŋ yā bídīm bī.” 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ mān Lévi, ǹnóm é mīníngá yǎ bə́ ngáwé, á ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Mə ngázū á Givéa Bényamín, bía étúgā mīníngá dzáma nə́ byǎzu étēde. 5Ńdɔ bǒd yā Givéa bə́ ngákódō á sí nə́ bâzu lúman ai ma, ńdɔ̄ bə́ ngáboman é ndá mə̄ ngábə́ á nyɔ́l ai alú ásə, bə́ dzə́ŋə̄ nâ báwē mā, ńdɔ̄ bə́ ngásamaza ma etúgá mīníngá dzáma, a kələ kwí anə́ á ngāwú. 6Ńdɔ mə ngálóm nyé á sí ngab elíg Ísraɛ̂l ésə amú bə́ ngákúli bidǐm ai osɔ́n á ńsəŋ á Ísraɛ̂l étēde. 7Mínā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bá, kaŋán á ésɔ̌g, mǐ tsíg ǹtól yā étēdē á vá bēn.” 8Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngákódō á sí anə́ mod m̀bɔ́g, bɔ́ nâ: “Tɔ mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bíā ǎ yǐ kig kə á ébə̌m dzíé, ai tɔ mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bíā ǎ yǐ kig dúgan á ndá dzīē. 9É dzam dí ńdɔ byǎyi bɔ̌ Givéa: byǎyi bwé ngám, 10byǎyi nɔ̌ŋ bod awômo á ńtɛd á bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l, ai ǹtɛd m̀bɔ́g ákūda bod m̀bɔ́g, ai akúda bod m̀bɔ́g á bakúda awôm, ḿbɔ̄ báyi zu ai bod bidí, ḿból yə̄ nâ ǹnyie anə́ bákwí, bə́ dúgán Givéa Bényamín ósɔ́n é dzam ásə a ngábɔ á Ísraɛ̂l étēde.” 11Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́sə bə́ ngábáman bə́ ńtə́lə anə́ mod m̀bɔ́g. Ńdɔ bibəgá yā Ísraɛ̂l bí ngálóm bod á ébəgá Bényamín ésə bɔ́ nâ: “Zǎ ákyaí bidǐm bí ósɔ́n lə́ ngábɔɔban dí á zāŋ dzāān ? Asú tē étətəg nyɔ́, váán bía bod bə́tē, bədzə́dzāā bə́tē yā bə́ nə́ á Givéa nə́ bǐ wé bɔ́ ai sí bǐ fími abé ásə̄ á Ísraɛ̂l.” Á kə́ kwí, Bényamínit təge vógolo kíŋ bəbə́nyāŋ, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 14Ńdɔ Bényamínit bə́ ngákə̄ bāsɔ́ á miǹnam myábá, bə́ sɔ́ tógan á Givéa, nâ bâkə lúman ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 15Amǒs tē, Bényamínǐt yā bə́ sɔ̂ á miǹnam myábá bə́ ngáláŋaban, á táŋ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́saman ébá bə́ yəmə bəlan ai okəŋ bítá təge láŋ bátɔbɔ ǹnamǎ yā Givéa á zitɔ́g dzábá é ngābə́ bīwólō bí bod miǹtɛd zamgbál. 16Á zāŋ é bod bə́sə̄ bá, miǹtɔ́bán mí é bod bə́ nə́ émɔ̄ŋ mí ngábə́ bod miǹtɛd zamgbál, mod ósə yǎ étē a tɔá dzǎm lúm tɔ kɔ́ŋ esǐl ai ngɔg ndamba dzié təge vus. 17Bǒd yā Ísraɛ̂l, təge láŋ Bényamínit bə́ ngáláŋabǎn fə bə́ kwí bakúda miǹtɛd mínyi, ébá bə́ yəməgə bəlan ai okəŋ bítá; é bod bə́sə̄ ba bə́ ngábə́ hə bod bítá. 18Ńdɔ̄ bə́ ngátíe ai dulu, bə́ ngabɛ́d á Bétɛl nə́ bâkə nɔ̌ŋ fəg á Bétɛl Zambá, bə́ sílī nyé naa: “Zá yǎ ábə̄ bíā ǎ yi tádī bɛ́d nâ á kə lúman ai Bényamínit ?” Ǹtondôbə nyé nâ: “Yúda énye ǎ yi tádī bɛ́d.” 19Ai ǹdib kídí ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátíe ai dulu, bə́ mān kə́ vúl mīńkán á Givéa 20Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngakə tsǎg Bényamínit, bə́ mān bɔ ékom bitíé á ńnamín Givéa. 21Hədá, ńdɔ̄ Bényamínit bə́ ngákwí á Givéa, ńdɔ̄ bə́ ngáwé Ísraɛ̂lit mim̀bim bakúda məwóm mə́bɛ̄. 22Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, bə́ ngázu yón Ńtondôbə á mís a kələ kwí ngōngógóle, bə́ sílī fə̄ nyé fəg, bə́ ngasíli Ǹtondôbə nâ: “Yə bǐ bad kə́ lúman ai Bényamínit yǎ á nə̄ māndzāŋ wāān ?” Ǹtondôbə nyé nâ: “Kaŋán lúman ai nyé” Ǹkunda bítá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l o ngádúgan tóm nyɔ́l ó mān bɔ ékom bitíé bítá é vóm bə́ ngátádī fə tə́bə ámōs ósū. Ámōs bɛ̄ɛ ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásúbu babi ai Bényamínit. 25Hədá, ámōs bɛ̄ɛ ví, ńdɔ Bényamínit bə́ ngákə tóban ai bɔ́ á Givéa bə́ wé bǒd yā Ísraɛ̂l á táŋ bod bakúda awômo ai mwom; é bod bə́sə̄ bá bə́ ngábə́ hə ébá bə́ yəmə bəlan ai okəŋ bítá. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, ai ǹgúmā áyɔŋ ósə, bə́ ngábɛ́d á Bétɛl, bə́ ngáyón; bə́ mān kə́ tɔbɔ Ńtondôbə ósū, bə́ tɔ̄bɔ́ zie ǹgúmā ámǒs a kələ kwí ngōngógóle, bə́ ngávə́ mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í á mís mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákə sílī fəg ábə Ǹtondôbə, amú éwɔ̄lī ámvóé Zāmbá é ngábə́ we məlú mə́tē. Pinhas mɔ́n Eleazâr, mɔ́n Áron, énye a syê fada məlú mə́tē, bɔ́ nâ: “Yə bǐ bad kə́ lúman ai bə̄bə́dzāŋ bɔ́n bə́ Bényamín ngə́ nâ, bǐ dzōgé ?” Ǹtondôbə nyé nâ: “Kaŋán; amú okídí, mayi bɔ́ və̄ á mɔ́ máán.” Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngálóm bod nə́ bə́ kə̄ bâyaba ḿbomoná ai Givéa ásə. Ńdɔ̄ ámōs lála bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɛ́d naa bâkə lúman ai Bényamínit, ńdɔ̄ bə́ ngákom bitíé á Givéa, anə́ bíyɔŋ bivɔ́g. 31Ńdɔ Bényamínit bə́ ngázu tóban ai bɔ́; bə́ ngandəle bɔ́ óyǎb ai tísɔn, bə́ ngatádī fə̄ nâ báwē bod anə́ bíyɔŋ bivɔ́g, á məzěn, ai ényī yābɛ́d á Bétɛl, ai ényī yābɛ́d á Givéa, ai məfúb: bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l táŋ məwóm mə́lɛ́. Ńdɔ Bényamínit bə́ ngádzó nâ: “Ḿbɔ̄ fə bá byǎtəgə anə́ eyɔŋ ósū.” Hədá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádzó nâ: “Ńtúbán, bǐ wɔn bɔ́, bǐ ndə̄lē bɔ̄ óyǎb ai tísɔn á məzěn məzěn.” Ńdɔ bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l bə́ ngákódō á bə́ ngábə́ bə́ tə̄lə, bə́ ngakom bitíé ḿfág yǎ Baal Thamar; ńdɔ̄ é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábə́ âyabá bə́ ngáyaman á ḿbɔ̄ ńgāla Givéa. Ńdɔ miǹtɔ́bán mí bod mísə̄ yā Ísraɛ̂l bakúda awômo bə́ ngázu kwí á Givéa, bítá bí ngábə́ ngul eyə́gan; hədá Bényamínit bá ndzí kig búnī ákyāí ámalá á yanga bɔ́. 35Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábwé Bényamínit ósú Ísraɛ̂l; bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáwé Bényamínit bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán ámǒs tē; ébá bə́ yəməgə bəlan ai okəŋ bítá. Nâ, ńdɔ̄ Bényamínit bázu yén naa bə́ təg yǎ. Bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngávə́ Bényamínit afóla, ású bə́ ngábə́ fidigi é bod bə́ ngátə́lē âyabá Givéa. Ńdɔ bǒd yā áyabá bə́ ngávólo kə́ tsǎg bītá á Givéa; ńdɔ̄ bə́ ngáman tsaman, bə́ ngawé bod ai okəŋ bitá. Bǒd yā Ísraɛ̂l ai bǒd yā áyabá bə́ ngálîgan é ndəm nyí naa: bǒd yā áyabá bâyi bɔ̌ mod ǹkúd ótsída a bɛ́dē á yób á tísɔn. Eyɔ̌ŋ te bǒd yā Ísraɛ̂l bâyi vəŋan á mvús, ńdɔ̄ Bényamínit ā tádi wē bod məwóm mə́lɛ́ yā Ísraɛ̂l, bə́ ngadzó nâ: “Bə́bə́lá, ḿbɔ̄ fə̄ bā byǎtəgə anə́ éyɔ̄ŋ ósū.” Hədá ábōg ńkūd ótsída, ndəm yǎ bə́ ngálíg, ó ngátádi nâ wábɛ̄d á tísɔn, Bényamínit bə́ ngabəbə á mvús; bə́ ńtala anə́ ótsídā wábɛ́d ai tísɔn ésə̄ á yōb. Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngávəŋan, fəg e dzáŋá hḿ Bényamínit âbum, ású bə́ ngáyén naa bə́ku yǎ ámalá. Bə́ ngatúb bǒd yā Ísraɛ̂l ósū, bə́ kələ ḿfág yā ńkōd ńnam hədá bítá bí ngádilan bɔ́, ńdɔ̄ é bod bə́ sɔ́ á tísɔn bə́ ngákpe bɔ́ só ḿból bə́ ngádilan bɔ́ á mvús. Ńdɔ̄ bə́ ngáboman Bényamínit mim̀fág mísə, bə́ ngatsídan bɔ́ təge ai avoŋóbó bə́ ngatság bɔ̄ ai məkǒl á Givéa á yād, ḿfág yā ńtólē dzób. Bod bə́ Bényamínit bə́ wúú hā nâ bakúda awômo ai mwom, bod bə́tē bə́sə̄ bə́ ngábə́ mīnyóyɔ́g. Ńdɔ̄ bə́ ngálúm mvús, bə́ ngatúb ḿfág yǎ ńkōd ǹnam á Ńkōm yā Rimôn; bod bakúdā bə́tán yā ábə̄ bɔ́ bə́ ngátsígi á məzěn yób, ńdɔ̄ bə́ ngátsídan bɔ́ bə́ wé bɔ bod bakúdā bə́bɛ̄. Nâ, é bod bə́sə̄ yā mvóg Bényamínǐt yā bə́ ngáwú ámǒs tē bə́ ngábə́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán, ébá bə́ yəməgə bəlan ai okəŋ bitá, bə́sə̄ bə́ tɔ̄á fə miǹyóyɔ́g. Bod miǹtɛd mísaman ḿbɔ̄ bə́ ngálúm mvús bə́ túbú ḿfág yā ńkód ǹnam a kələ kwí Ákōm yā Rimôn, ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ Ákōm hālá ngɔn ényi. Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngádúgan á Bényamínit, ńdɔ̄ bə́ ngáman wé fám ésə ai okəŋ bitá, ḿbámāná ai biyə́m ai é dzóm ésə bə́ kɔ́bɔ̄ á bə̄tísɔn bə́sə̄. Ńdɔ̄ bēn fə̄ bə́ ngáman tumǐ bə̄tísɔn bə́sə̄ bə́ yénə ai bɔ́ ndóan. Bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngákan é sɔŋ nyí á Mitspa nâ: “Tɔ mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bíā ǎ yǐ kig və́ ngɔn dzié álūg ábə̄ Bényamínit.” 2Ńdɔ bod bə́ ngákə̄ á Bétɛl, bə́ ńtɔ̄á á sí hālá ósū Zāmbá a kələ kwí ngōngógóle, bə́ lɔ́ŋɔ bikígá, bə́ yónō á yób étē. 3Bɔ́ nâ: “Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, ású dzé é dzam dí lə́ bɔ̄ɔ̄bán á Ísraɛ̂l, nâ ebəgá dzyá é dzə̄mán á Ísraɛ̂l ?” 4Ai məléndé mə́ kídí, ńdɔ bod bə́ ngákún kódō á sí bə́ ngalóŋ álatâr válā, bə́ ngávə́ mə̄túnuŋǎ yā bádígi ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í. 5Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngádzó nâ: “Ebəgá éfē á bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l yá ndzí kig kə á ékōán ábə Ǹtondôbə ?” Amú bə́ ngákan sɔŋ nâ é mod ǎ yi bɔ̌ təge kə ábə Ǹtondôbə á Mitspa, a yi wêban ai sí. 6Ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáwóg Bényamínit, mǎnyāŋ wabá ngɔ́l, bɔ́ nâ: “Ámōs dī, ebəgá dzyá é kódó á Ísraɛ̂l.” 7Byǎyi bɔ ai ébá bə́ ngálígi təge ai biníngá yá, ḿból bī ngákan sɔŋ ábə Ǹtondôbə nâ: byǎyǐ kig və́ bəngɔn báán naa bə́ lug ?” 8Bɔ́ nâ: “Zǎ ébəgá yā bibəgá yā Ísraɛ̂l yá ndzí kig kə ábə Ǹtondôbə á Mitspa ?” Təge ai é mod a ngásɔ́ á ékōán á mīńkán mí Yavesh yǎ Galaad. 9Amú ábōg bod bə́ ngábə́ bɔ̌ zitɔ́g, təge ai é mod yǎ batɔbɔ ǹnamǎ yā Yabesh yǎ ­Galaad á ngābə́. 10Ńdɔ ekóán é ngálóm mīńyóyɔ́g mí bod bakúda awômo ai bə́bɛ̄ wē, bə́ béndé bɔ̄ nâ: “Kaŋán, mǐ man wé batɔbɔ ǹnamǎ yā Yabesh yǎ Galaad ai okəŋ bítá; biníngá fə dzam də́dā ai bǎn bɔ́ngɔ́. 11É dzam dí ńdɔ myǎyi bɔ, ǹnóm fám ásə ai é mīníngá ásə yǎ ā ngábómbo yǎ ai fám myǎyəan bɔ́ mǎn wē.” 12Ńdɔ̄ bə́ ngákɔ́b á zāŋ batɔbɔ ǹnamǎ yā Yabesh yǎ Galaad miǹdǐb bəngɔn bə́ bīníngá miǹtɛd minyi mí ngə́lə təge bómbo ai fám á énɔ̌ŋ; ńdɔ̄ bə́ ngákə ai myá á mīńkán yā Silo, á ńnǎm Kanǎŋ. Ńdɔ ǹgúmā ékóán áyɔŋ ó ngálóm bod á Bényamínǐt yā bə́ ngábə́ tɔá á Ńkōm yā Rimôn nə́ bə́ kə̄ bɔ ékom miǹkɔ́bɔ ású mvɔ̄í. 14Ńdɔ́ Bényamínit bə́ ngádúgan ai mvús eyɔ̌ŋ tē, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bɔ̄ é bīníngá yā bə́ ngádzoge bə́ tála á bīníngá yā Yabesh yǎ Galaad; hədá ńdɔ̄ bá ndzí kig bɔ́ yəan. 15Bod bə́ ngawóg Bényamínit engɔ́ngɔ́l ḿból Ńtondôbə a ngáyái fǎn á bibəgá yā Ísraɛ̂l. 16Ńdɔ bədzóē yā ékōán bə́ ngádzó nâ: “Byǎyi bɔ yá ḿból yə̄ nâ é bod bə́ ngálígī, bǐ və̄ bɔ́ bīníngá ḿból bīníngá yā Bényamínit bə́ ngáman wú ?” 17Bɔ́ nâ: “Bǐ bɔ̄ yá ḿból yə nâ məbuuga mə́ lígī ású Bényamín, ebəgá dzyá yā Ísraɛ̂l é zā dzáŋ ? 18Amú bíā bǐ sə́ kig fə bɔ́ dzǎm və́ bəngɔn báán nə́ bə́ lug.” Amú Ísraɛ̂lit bə́ ngákan é sɔŋ nyí naa: “Amalá ai é mod ǎ yi və́ Bényamínit miníngá.” 19Bɔ́ nâ: “Ábóg Ńtondôbə lâkad dzə́mē ḿbú ósə̄ á Silo, tísɔn tě é nə á Bétɛl âkoé, á ńtólē dzób yā é zěn yābɛ́d á Bétɛl á Sikem, ai á Levona á ńkiɛ́.” 20Ńdɔ̄ bə́ ngáyín Bényamínit nâ: “Kaŋán sɔbɔ á məfúb mə́ wɔ̂n: 21mǐ yābā; éyɔŋ bəngɔ̌n yā Silo bâyi kwí bâkə bádzə̄m á bisila, eyɔ̌ŋ te myǎyi kwí á mə̄fúb mə́ wɔ̂n, mod ósə a bɔ́mí mīníngá ḿbɔ̄g á bəngɔ̌n yā Silo, eyɔ̌ŋ te myǎdúgan á ńnǎm Bényamínit. 22Ngə́ bēsīá, ngə́ bə̄ndóm bábá bə́ sɔ́ bía dzəŋ mə̄dzó, byǎyi bɔ́ kǎd nâ: “Váán bíā bɔ́ ai afú ńnə́m, amú byā ndzí kig bi áfólā yā ánɔ̌ŋ bīníngá á bītá, ḿból sə̌ kig mínā mī ngávə́ bɔ bəngɔn báán, bá sə́ kig mína dzǎm və̄ bidzo nâ mǐ ngákan evwé sɔŋ.” Ńdɔ bod bə́ Bényamín bə́ ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ ví, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ́mi abím bīníngá bə́ yəan ai dɔ́ á zāŋ ­bə́ngɔn bə́ ngázu dzə́m á Silo. Ńdɔ̄ bə́ ngáman sob á miǹnam myábán bə́ ngadúgan lóŋ bə̄tísɔn bábá, ńdɔ̄ bə́ ngásób mvóg étēde. É bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə̄vɔ́g bə́ mān tsaman, anə́ mod a dúgán á ndá bod dzié ai á ébəgá dzíé a kələ á ngab elíg dzīé. 25Məlú mə́tē ǹkúkúmá ó ngábə́ kig á Ísraɛ̂l mod ósə á bɔɔ anə́ ā yi[1]. [1] Yə nálā wávə̄ ńkúkúmá ngul nə́ á vāā bod etíé fīlí ngǎ ? Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, ábōg bə̄tsíg míńtól bə́ dzóege, ńdɔ fɔ́ɔ́ zie a ngákwí á ńnam. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod ziŋ yǎ Bételehɛ́m yǎ Yúda a ngátíe ai miníngá wōē ai bɔ́n bóé bə́bɛ̄ bə́ kə́ tɔbɔ á mə̄fúb yā Moáb. 2Mod te a ngábə́ dzwé nâ Elimélek; miníngá wōē Noémi ai bɔ́n bóé bə́bɛ̄, Mahlôn ai Kilyôn. 3Bə́ ngábə́ Befraímít yā Bételehɛ́m yǎ Yúda. Ákwí bə́ ngákwí á mə̄fúb yā Moab, ńdɔ̄ bə́ ngálóŋ mvóg étēde. 3Ńdɔ̄ Elimélek, ǹnóm Noémi á ngāwú, Noémi a lígī ai bɔ́n bóé bə́bɛ̄. 4Ńdɔ̄ é bɔ́n bā bə́ ngálúg bəngɔ̌n Bəmoabíd: ḿbɔ́g dzwé naa Orpa ényɔ́ ḿbɔ̄g dzwé nâ Rút. Ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ hálā á tâŋ mim̀bú áwôm. 5Ńdɔ̄ Mahlôn ai Kilyôn bɔ̂ bə́ ngáwú fə, bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄, ńdɔ̄ é mīníngá nyɔ a ngálígi, təge ai bɔ́n bóé bə́bɛ̄ təge ai ǹnóm wōē. 6Ńdɔ a ngátə́bə̄ á sí, nyémēn ai mim̀bɔ́m míé nə́ a kódō á mə̄fúb mə́ Moab, amú á ngāwódan nâ Zambá ā kə́ yén áyɔŋ díé a və́ə́ dɔ bidí. 7Ńdɔ̄ hḿ á ngākódo ai mim̀bɔ́m míé míbɛ̄ é vóm á ngābə́ tɔá. Bə́ tíé ai dulu nə́ bádūgan á ńnam Yúda. 8Hədá Noémi nyé ai mim̀bɔ́m míé míbɛ̄ naa: "Kaŋán, mod ósə yǎ ábə̄ mínā á dúgán á ndá nyiá. Ǹtondôbə á mvāmáŋán ai mínā anə́ ḿból mī ngámvaman ai ébá bə́ ngáwú ai mǎmēn fə. 9Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ naa mínā bə́sə mǐ kə nyǐŋ mvɔ̄í á mə̄ndá bə́yóm báán." Ńdɔ a ngáwúban ai bɔ́. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngábɛ́dē kíŋ á yób étē, bə́ ngayón. 10Ńdɔ̄ bə́ ngádzó ai nyé nâ: "Kǒkōā ! Byǎyi dúgan ai wa fǔfulu âyɔŋ dóe”. 11Hədá Noémi nyé ai bɔ́ nâ: "Dúgán, ǎ bəngɔn báma, ású dzé myāyi kə ai ma ? Yə bɔ́n bə̄fə́ bə́ ngə́lə ma âbum nə́ bə́ m̀bɔ̌ bə̄yóm báŋán ? 12Ǎ bəngɔn báma, dúgán, kəán, amú mə̄ ńtɔa yǎ ńnǒm ábuí, dzam álúg á sə́ kīg fə ábə mǎ. Tɔ̌ kig mafyáŋán dzó nâ: “Afidí á ngə́lə̄ ású dáma, álú bēn dí mayi bi ńnōm, mə́ bye bɔ́n", yə myǎyi yangǎ naa bə́ tam mǎn nāŋ bod ? Yə myǎyi laŋǎn təge kə á mə̄lúg ? Təge ǎ bəngɔn báma, mə bələ́ éyə̄gan ábuí míńtyé ású dáán, amú Ǹtondôbə ǎ bəde yǎ ma məkul á nyɔ́l." 14Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan tádī naa báyōn á yób étēde. Ai zěn ésə, ńdɔ Orpa a ngáwúban ai ǹkiɛ́ wōē a káán ai bɔ́ a kə́ə́. Hədá, ńdɔ̄ Rút á ngālád ai ǹkiɛ́ wōē. 15Noémi nyé ai Rút nâ: “O tála, nyɔ mván é dúgan yǎ á bod bóé ai á bəzambá bóé. Waa dúgánə̄ fə, ó bɔ anə́ nyé.” 16Rút nyé: “Tə wanɔd ma nâ mə́ kódō ábə wa, mə́ kə. Amú ḿfág ósə wǎyi kə, é vóm wāyi tɔbɔ, maa mə ńtɔ̄á. Bod bóe bâyi bɔ̌ bod báma; Zambá woe a yi bɔ̌ Zāmbá wama; 17é vóm wāyi wú ńgɔ̄ fə maa mǎyi wú, éyə̄ fə mǎyi dzəbəban étē. Zambá ā bɔ̄ɔ̄ mā ábé dī, a báág fə̄ édí ávɔ̄g dīlí á yób ngə́ sə̌ kig hə awú étām ńdɔ̄ lə́ ngākāndí bíā !” 18Ḿból Noémi á ngāyén naa Rút a yə́məde hə nâ bân nyé bə́ kə, ńdɔ a ngádzóge nyé dzəg. 19Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngátíē bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ kə́ kwī á Bételehɛ́m. Á suan bə́ ngásuan á Bételehɛ́m, ńdɔ̄ tísɔn ésə e ngángamalan; biníngá bə́ síligi nâ: “Yə Noémi fɔ́ɔ́ nyɔ̄ ?" 20Noémi nyé nâ: "Tə myábad ma lóē naa Noémi[1], lóégán ma nâ Mara[2]; amú Shadái a nyû yǎ ma ekug. 21Mə ngákə ǹtud, ńdɔ Ǹtondôbə a dúgán ai ma evwé, ású dzé fə mǐ ngə́lə́ mī lóége ma nâ: Noémi ǹnyie anə́ Shadái ǎ bɔ̄ ma abě." 22Éyə̄ hḿ Noémi a ngásob ná á mə̄fúb mə́ Moab ai m̀bɔ́m wóé Rút, ngɔn moabíd. Ńdɔ̄ bə́ ngásuan á Bételehɛ́m âbǒg mə̄káí mə́kwé mə́ óvə́ga. [1] Dzwé tē lâtian naa: Ezəzəg”. [2] Mara a tian nâ: Ayolo. Noémi, a ngábə́ bələ́ évūvúmán yǎ ndâ bod ǹnóm, ǹkúkúmá mod yā ndâ bod Elimélek dzwé nâ Booz. 2Ńdɔ̄ Rút, ngɔn Moab, á ngádzó ai ǹkiɛ̌ Noémi naa: “Dzǒge ma, mə́ kə áfūb álí, mə́ kə mawɔ́ndī mís mə́ ólɛ́s mə́ hə́ lígī é bod bákwé, é vóm ósə mod dzǎl nyé ǎ yi ma yén ngɔ́l ánā.” Nyé ai nyé nâ: “Kələ́g, ǎ ngɔn dzama.” 3Ńdɔ̄ á Rút á ngákə, ǎ ngawɔ́ndi á mvús ē bod bə́ kwê. Ńdɔ̄ lázū nyé bɔ̌ mvɔ̄m naa, áfúb dī, á ngábə́ áfūb Booz, mod yǎ ndâ bod Elimélek, ǹnôm Noémi. 4Á ńtəm nâ Booz nyé ǎ ngasɔ́ á Bételehɛ́m, nyé ai bəkwé bídí nâ: "Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ ai mínā !" Bə́ yālán, bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə á kúbú wa ǹtótōmaamaa !” 5Ńdɔ̄ Booz a ngásíli ǹdzóe bəkwé bídí naa:"Zá á nə̄ ai é mān mīníngá nyɔ̄ ?" 6Ńdɔ̄ étúgā é dzóege bəkwé bídí é ngáyalan nyé nâ: "Mǎn mīníngá te a nə ngɔn Moabít, bân Noémi ḿbɔ̄ bə́ ngásɔ́ á mə̄fúb yā Moab. 7Ǎ dzó naa: “Dzoége tə́ mə́ kə matog á zāŋ mim̀bɔm á mvús bəkwé bídí, ásɔ́ lə́ kídí ńdɔ a nə dí təge ai mǎn áwɔí." 8Booz nyé ai Rút naa: “Ǎ ngɔn dzama, vógóló: madzó nâ, tə wabad kə áfūb áfə̄, nə́ wakə wawɔ́ndī; tə wabad kódō é vóm ví, nyíígī ésāmbá é bān bīníngá básyé mā bá: é vóm bákwé, waa o kələ ai bɔ́. 9Mə̌ kād bod bísíé bámā nâ, tə mod a ndə́gələ wa; ńdɔ̄ fə ngə́ wawóg ékōdé, kələ́ nyú mə̄ndím émvaŋ bɔ̂ bányú.” 10Ńdɔ̄ Rút á ngálában ai məbɔ́ŋ, a lúí ásū á sí, nyé ai Booz nâ: “Dzé é bɔ̄ nə́ ó yén ma ngɔ́l, ó fû ma ǹdzín miníngá ńnə́m ?” 11Booz nyé ai nyé nâ: “Bə́ ngáman ma lɛ̂ é dzóm ésə o ngábɔ ású nyɔ̄ ńkiɛ́, á mvús awú nyɔ̄ ńnóm; ḿból ó ngālíg ésōá ai nyoá, ai ǹnam wóe, o sɔ́ɔ́ áyɔŋ wǎngábə́ kig o yəmə. 12Ǹtondôbə á dúgán wa ḿbəŋ ósə o ngábɔ, á yáán fə ai wa ǹtúd ǹtúd. Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l yǎ ō sɔ́ sɔbɔ ǎ məfǎb mǒě á sī.” Rút nyé ai nyé nâ:"Mvamáŋán á fɔ̄ɔ̄ ai ma nálā ǎ māńtí ! Ḿból ō vɔ́lí ma ǹnə́m ǒ və́ fə ma, etúgā dzóe, ngul á nyɔ́l, a fyáŋán bɔ̌ naa mə sí kig tɔ ǹkóŋ ai etúgā dzóe dzyá." 14Âbǒg bidí, Booz nyé ai Rút nâ: "Súbúgū mū ó nɔŋ ḿbāŋálā nyɔ́, ó du nyé á ḿfyāŋ bikidiga mú." Ńdɔ̄ Rút á ngátɔbɔ á mgbág bəkwé bídí, ńdɔ Booz a ngávə́ nyé mim̀kpə́l mí fón. Á man a ngáman dí a dzyé, bidí bí būgú. 15Á kódo a ngákódō á sí nâ a kə á mətog, Booz nyé ai bitúgā bíé nâ: "Mǐ dzooge nâ á kə a tog tɔ á mim̀bɔ́m étēde, təge nyé ndə̄gələ. 16Mǐ váŋǎ bēn fə kə́ myāwoa fón fɔ́g á sí nə́ á zu a tɔ́b, təge kɔ́ŋan ai nyé. 17Ńdɔ̄ Rút á ngākə a tog fón áfūb á togo togo, ngogé é vīní, éyɔŋ a ngáman wumi ábím á ngātɔ́b, a dzalí ńgūmā ńkwé ai miǹsɔ́. 18Ńdɔ a ngábə́ge, a dúgán ai wá á dzāl ǎ ngalə́de ǹkiɛ́ ábím ásə a ngátog, a ngányiě fə məbugǎ yā bīdí bíé, ńdɔ a ngávə́ nyé. 19Ǹkiɛ́ wōē ā ngasílī nyé nâ:"Éyə o və́ tog vé ámōs dí, éyə o və́ syé vé ? Mvɔ̌m ai é mod ǎ mvāmān ai wa !" Ńdɔ̄ Rút á ngākad ǹkiɛ́ é mod a ngábə́ syē ábə̄ nyé ai nyé nâ: "É mod mabə́ syē ábə̄ nyé ámōs dí a nə dzwé nâ: Booz !" 20Noémi nyé ai m̀bɔ́m wóé naa: "Mvɔ̌m ai nyé ábə Ǹtondôbə yǎ a mvaman kɔ́m ésə ai ébá bə́ və̄ə̄ ai bəwú. " Noémi nyé nâ: "É mod nyɔ́lɔ̄ á nə evúvúmán dzáán, ényē báwoa nyɔ̌b yǎ ábə̄ bíā." 21Ńdɔ̄ Rút, ngɔn Moabít, á ngādzó ai ǹkiɛ́ nâ:"Ǎ kād fə ma nâ: Tɔbɔ́gɔ ai bəbɔ bísíé báma a kələ kwí anə́ báyi mǎn kwé bīdí bísə.” Ńdɔ Noémi a ngádzó ai m̀bɔ́m wóé Rút naa: “Nálā ó nə fɔ́ɔ́ m̀bəŋ ǎ ngɔn dzama, nə́ ó sye ai bitúgā bíe, bə́ zā kə́ wa tíbili áfūb áfə̄." Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngátɔbɔ ai bitúgā bí Booz nâ a kə a tog bidí a kələ kwí á məmaná mə́kwé mə́ fón ai émá mə́ óvə́ga, a tɔá ai ǹkiɛ́ wōē. Ńdɔ ǹkiɛ́ wōē, Noémi a ngádzó ai nyé nâ: "Ǎ ngɔn dzama, ngǎ mə bələ́ naa mə komozan wa enyiŋ nə́ ó tɔ̄bɔ mvɔí ? 2Booz a sə́ évūvúmán dzáán â, é Booz wǎwūlú ai bitúgā bīé ? Ényē nyɔ́ ā yə̄ān kə́ wumi fón álú dī á ńgīniŋ. 3Manáŋa wɔ́bɔ̄ mə̄ndím ó kūbān fə alabínda, ó bɔd lɛn kód, ó kə̄ á ńgīniŋ, hədá tə wabɔ nâ mod te á yəm wa ósúsúa yə̄ nâ a mǎn dí a mǎn fə nyú. 4Ǹnyie anə́ a yi bómbō á sí ó tóán big é vóm á bɔ̄ɔ̄, ó kə, ó kwīī nyé éyé á məkǒl, ó kom ádzogóbó hāla émēn a yi wa kad ḿból wāyəan bɔ́." 5Ńdɔ̄ Rút á ngāyalan nyé nâ: "Mayi bɔ ḿból ósə ǒ kād mā." 6Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāsus á ńgīniŋ, a bɔ̌ fə ḿból ósə ǹkiɛ́ á ngākad nyé. 7Ǹnyie anə́ Booz a ngáman dí a mǎn nyú, ǹnə́m ó ngasán nyé âbum, ńdɔ a ngákə bómbō á sí á mgbág angós fón. Ńdɔ̄ hḿ Rút á ngākə otə̌tə̄g a kwíí nye eyé á məkǒl, ńdɔ a bómbō á sí. 8Ai zǎŋ alú ásə̄ nā, ńdɔ̄ fám ē ngāsigan, a ngáyi vəŋan, a ńtála miníngá á ḿbɔ̂ nyé á məkǒl. 9Nyé nâ: "Wa zá ?" nyé nâ: "Ma Rút, etúgā dzóe. Lúgú étúgā dzóe, amú wāwóge ai ewoa nyɔ̌b." 10Booz nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə á kúbú wa ǹtótōmaamaa, ǎ ngɔn dzama, ḿbāālán mətǐŋ wālə́dé fə̄ ví wâlod éví ósú, amú wā ndzí kig dzə́ŋ bə̄ndómán, tɔ á mīḿbūbúá, tɔ á mīńkúkúmá. 11Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ǎ ngɔn dzama, tə wambáda, ḿból ósə wǎyi ma kad, m̀ból tē ńgɔ mǎyi bɔ ású dóe, amú bod bə́sə̄ yā é dzāl dī bâyəm nâ o nə m̀fǎŋ mīníngá. 12Á nə fɔ́ɔ́ tóé naa mayəan woá nyɔ̄b yǎ nyɔ́l dzoe, hədá evúvúmán éfə̄ ńdzɔ̄ é tsáá ai wa é lodo ma. Bómbógō álú dī vá, ai məléndé mə́ kídí, ngə́ ā yi woá nyɔ̄b yǎ ábə wa, a woá; hədá ngə́ ā bɛ̄n woá nyɔ̄b yǎ abə wǎ, sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, mə mayi woá nyɔ̄b yǎ ábə wa. Bómbógō hála a kələ kwí kíkídígi." 14Ńdɔ a ngábómbō nyé á məkǒl hálá a kələ kwí kíkídígi, ńdɔ a ngákódō á sí ósúsúa yə̄ nâ mod ǎ ńtɔa yǎ dzǎm yəm ényɔ̄ ḿbɔ́g; amú á kɔ́bɔgɔ á ńnə̄m étēde nâ: "Mod ǎ yəan kig yə̌m naa é mīníngá nyɔ́ ábə á ńgīniŋ mú.” 15Nyé nâ: “Ndamíŋī é lɛn kód ó bəgə́, ó bi nyé”, ńdɔ a ngábi. Ńdɔ Booz a ngávəg məbóm mə́ fón məwóm mə́bɛ̄, a mǎn nyé kág, ńdɔ a ngádúgan á dzāl. 16Éyɔŋ Rút ā dúgán yǎ ábə ǹkiɛ́ wōē, ǹkiɛ́ nyé ai nyé nâ: "Ńdɔ̄ yá, ǎ ngɔn dzama ?” Ńdɔ Rút a ngáman nyé lɛ̂ ḿból ósə̄ é mod nyɔ́ á ngábə́lan ai nyé. 17Nyé nâ: “A və́ mā mə́bóm mə́ fón məwóm mə́bɛ̄ mā, nyé nâ: o sə́ kig kə́ kwí nyɔ́ ńkiɛ́ mīńsɔ̄ mí mɔ́." 18Noémi nyé ai nyé nâ: "Ǎ ńgɔn dzama, tɔbɔ́gɔ̄ vá á myə̄ə̄ŋ; a kələ kwí anə́ wāyi yəm ḿból ádzó dī láyi wulu; amú mod te ǎ yǐ kig wɔi sə́ nâ ǎ mān kom ádzō tē hə ámōs dī.” Booz a ngákə̄ á ndá mədzó, ńdɔ a ngátɔbɔ á sí á ńtəm nâ évúvúmán á ngādzó é ngálod. Booz nyé nâ: "Zǎg, ó zu tɔbɔ á sí vā. "Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngásúbū, a tɔbɔ á sí. 2Ńdɔ̄ Booz a ngánɔŋ mvindí bǒd yā tísɔn awômo, nyé ai bɔ́ nâ: "Tɔbɔ́gan á sí vā." Ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ á sí. 3Ńdɔ̄ a ngádzó ai é mod ǎ yəan woá nyɔ̄b, nyé nâ: "Ábōdā sí yā láwóge ai mǎdzāŋ wāān Elimélek, Noémi yǎ á ngāsɔ́ á mə̄fúb yā Moab a kuan ai dɔ́. 4Ńdɔ mə dzó naa mayi wa dɔ́ kad nâ: Kusú dɔ̄ á mís mə́ é bod bə́ tɔ̄á á sí bā ai á mís mə́ mvindí bǒd yā áyɔŋ dáma, ngə́ wayi nâ wawoa nyɔ̌b, ó wōá, ngə́ wāyǐ kig ó bɔ nâ mə́ yəm. Wǎ ó nə̄ é mod ósú ā yəan woá nyɔ̄b, maa mə tsâ. " É mod nyɔ́ nyé nâ: "Mayə́bə, mayi woa." 5Hədá, ńdɔ̄ Booz ǎ zu dzó nâ: "Ámōs wāyī kus áfúb tē á mɔ́ mə́ Noémi, amǒs tē fə wǎyi wóge ai Rút, ngɔn Moabít, ǹkús é mod yǎ á ngāwú, ḿból yə̄ nâ dzwé díé lə́ kə̄ lâkə ósú ósú élīg dzíé." 6Ńdɔ̄ hḿ é mod ā yəan woá nyɔ̄b ā dzó nâ: “Mə sə́ kig dzǎm woá nyɔ̄b, amú mambáda nâ elíg dzáma é zā ndáman. Wa woágá nyɔ̌b á məyian máma; amú mə mə sə́ kig dzǎm woa." 7Ńdɔ lə́ ngábə́ ókōbá á mətǔm mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ, âbǒg éwoa nyɔ̌b, ngə́ kig efɔlan bilíg, ḿból yə̄ nâ bə́ tóán yílī ádzō, mod m̀bɔ́g ā sɔ̄dí sílífas woé a kálan é mod m̀bɔ́g. Á ńnam Ísraɛ̂l, éyə̄ hḿ bə́ yəmə étēde nâ adzó á yílibán yǎ ! 8Ńdɔ̄ hḿ é mod ǎ yəan woá nyɔ̄b á ngādzó ai Booz nâ: "Kusú ábōdā sí tē ású dóe wǎmēn", ńdɔ a ngásɔ́dī sílífas woé. 9Booz nyé ai mvindí bod ai ǹgúma áyɔŋ nâ: "Mǐ nə bəwúsinɛd nâ, ámōs dí makus á mɔ́ mə́ Noémi é dzóm ésə̄ é wóge ai Elimélek, é dzóm ésə é wôge ai Kilyôn bân Mahlôn, 10ai nâ malúg Rút, ngɔn Moabit, ǹkus Mahlôn, nə́ tə dzwé ńnóm yǎ á ngāwú ládīm élīg dzíé ai nâ dzwé ńwú lə́ bɔ təge man á zāŋ bəbə́nyāŋ ngə́ á ndá mədzó yǎ tísɔn. Mǐ nə bəwúsinɛ̌d yā étē ámōs dí. 11É bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ á ndá mədzó bɔ́ nâ: "Bǐ nə bəwúsinɛ̌d yā étē"; mvindí bod é bódó ńkɔ̄bɔ bɔ́ nâ: "É mīníngá ā zu wa nyían á ndá nyɔ̄lɔ́, Ǹtondôbə ā bɔ̄ɔ̄ naa á fūlan ai Rakɛ̂l bân Léǎ yā bə́ ngábyé, á bɔ́ bə́bɛ̄ bə́bɛ̄, ǹgúma áyɔŋ Ísraɛ̂l ósə !” Bígí á Éfrāta ńdɔ̄ fə̄ ó yédán dzwé á Bételehɛ́m: 12ású yə̄ nâ ai é mvɔŋ bod Ǹtondôbə ǎ yi wa və́ ai é énângǎ mīníngá dzī, ndá dzoe é tɔ̄bɔ̄ anə́ ndá Pɛrɛts á Tamar a ngábyé Yúda.” Á mvús hālá, ńdɔ̄ Booz a ngánɔŋ Rút, a lúgú. Bə́ ngáyi fulan ênɔ̌ŋ, ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ Rút á nɔŋ abum, a byé mǎn fám. 14Biníngá bɔ́ ai Noémi nâ: “Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə yǎ ā dzogé kīg fə wa nâ ó dzə́mán ai ǹwoa nyɔ̌b á dzwé láyi yédéban á Ísraɛ̂l ! 15A yi dúgán wónō ényiŋ dzóe, a ńtɔ̄ā ńtūm yā âyǒm dóe, amú á nə mɔ́n yǎ ḿbɔ̄m wóē wádiŋ wa, ó nə ai wa m̀fí, ó lodo bɔ́n zamgbál.” 16Ńdɔ Noémi a ngánɔŋ mɔ́n a báná nyē á tóé, a ńtɔ̄á nyīá ǹtɔŋ wóé. 17Ńdɔ biníngá bə́ ngɔ́dɔ́ bə́ ngáyédan dzwé ású díe bɔ́ nâ: “Mɔ́n á byālí Noémi !’’ Ńdɔ̄ báyédan dzwé díé: “Oved”. Oved tě ńnye a ngábə́ ésīā Yesé, ésīá Dávid. 18Mim̀miě mí bod mí Pɛrɛts á mī: Pɛrɛts a ngábyé Hɛtsrôn; 19Hɛtsrôn a byé Ram; Ram a byé Aminadav; 20Aminadav a byé Nahshôn; Nahshôn a byé Salma; 21Salma a byé Booz; Booz a byé Oved; 22Oved a byé Yesé, ńdɔ Yesé a ngábyé Dávid. 1SA - - La Bible Ewondo Mod a ngábə́ tɔá á Ráma, mod yǎ ǹnǎm Tsuf, á ǹkǒl Efraím, a tɔá dzwé nâ Elkana, ńdómán Yeroham, mǎn Elihu, mɔ́n Tohu, ndómán Tsuf, á ndá bod Efraím. 2É mod nyɔ́ á ngábə́ bələ́ bīníngá bə́bɛ̄: é nyɔ̄ dzwé nâ Ána ényɔ̄ ḿbɔ̄g Penina. Penina a ngábə́ bələ́ bɔ́n, Ána nyé təge ai mɔ́n. 3Á ḿbú ósə, Elkana a kadəgə bɛ́d á ǹnǎm ákoe naa a kə lugu Ńtí bísə, a váā fə nyé mə̄túnuŋa á Sílo. Á wé ńgɔ̄ bɔ́n bə́ Éli, Ofni ai Pinhas, bəfada bə́ Ńtondôbə bə́ kadəgə tɔbɔ. 4Amǒs ḿbɔ̄g, Elkana a ngábə tsígi biyə́m ású mə̄túnuŋa. Ńdɔ a ngávə́ Penina é ngab dzié, ǎ ngakə̌ fə a və́ bɔ́n bóé ai bəngɔn bóé bə́sə anə́ ényɔ́lɔ ngab, anə́ ényɔ́lɔ ngab. 5Ḿfág yā ábə̄ Ána, ńdɔ a ngávə́ nyé ngab dzyǎ e tɔá ḿfǎŋ ngab, amú ā ngábə́ diŋi nyé; hədá Ǹtondôbə a ngábán nye abyé. 6Mván ě ngakad nyé kpə́lə̄ naa á wog olún, amú Ńtondôbə a ngáfɛd nyé ábum ábyé. 7Éyə̄ bə́ kadəgə ndə́ŋ ai dɔ́ nálā m̀bú ósə ; éyɔŋ ésə̄ Ána ǎ bɛ́dəg á Ndá Ǹtondôbə, mván é ngatsag nyé móman. Ǎ ńtɔ̄á hḿ və ǹyón, ai ǹkián bídí. 8Ńdɔ ǹnóm wōē Elkana a sílī nyé naa: “Ǎ Ána wayɔ́n dzé, waki bidí etɔm dzé ? Dzé ńnə́m wɔ́bɔ́g wā ai dzɔ́ ? Ngǎ mə nə ai wa m̀fí a lodo bɔ́n awômo ? Á man Elkana bân bəyál bə́ ngáman dí, bə́ mān fə nyú á Siló, ńdɔ̄ ńgál wōé, Ána a ngákódo á sí. É mam má, fada Éli a tɔá á ḿbɛ́ Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 10Ńdɔ̄ Ána a ngátádi nâ a kogolan ai Ǹtondôbə, bibə́gɛ bí lodo á mís, ǹnə́m ó bɔ̂g ábum. iiŃdɔ̄ a ngálíg Ńtondôbə mətǐŋ nyé naa: “Ǎ Ńtondôbə yǎ miǹkunda été, bəbə́gə tə́ ósɔ́n ó bə́lə étūgǎ dzóe, ó tsog tə mā, ó və etúgǎ dzóe mǎn fám: mayi nyé fáī Ńtondôbə á ńtíé enyiŋ dzíé ésə; okə̌ŋ ngə̄ŋ wá ngánambǎ kig nyé ésǐl yā ńló.” 12Ǹtíé ósə ǎ kógolan ai Ǹtondôbə há, Éli a fɔmɔ́ngɔ biyɛ́ bí anyu bíé. Ána nyé a kogolan tə́ á ńnə́m étē, hə biyé bí anyu ḿbyā bí fôŋan, hədá mod təge wóg é dzóm ā dzó. Éli nyé a ngadzó há nǎ a sɔ́g məyɔg”. 14Nyé ai nyé naa: “Yə wayi laŋan o sɔ̂g mə́yɔg málā ngúmǎ ńtíé ámǒs. Kələ sɔ́g məyɔg móe á ńsəŋ. ” 15Ána nyé ai nyé naa: “Ǎ Ńtí wama, sə̌ kig tə́ nálā; mə nə miníngá yǎ bələ míńtyé; mǎ ndzí kig nyú tɔ wɔ̂n tɔ é dzóm yábi; masoe édúdú é nə́ mā á ńnəm, á mís mə́ Ńtondôbə. 16Tə watsog nâ etúgā dzóe é nə dzə́dzāā dzóm, miǹtyé ai olún bí nəman yǎ mā, ńdɔ̄ɔ̄ mākɔ́bɔ ǹtíé a há. ” 17Éli nyé ai nyé nâ: “Kələ mvɔ̄í, Zambá Ísraɛ̂l á váá wā é dzóm wādzai nyé. ” 18Ána nyé nâ: “Etúgǎ dzóe é yə́nə́g kig tə́ maa á mís móe aná ! Ńdɔ miníngá á ngákə; a tádí fə nâ a dí, otad ó mánā fə̄ nyé ásū. 19Ai ǹdib kídí naa, ńdɔ Elkana bân bəyál bə́ ngákódo á sī, bə́ ngakaŋ Ǹtondôbə, ńdɔ̄ fə̄ bázu sob á dzāl dábā, á Ráma. Ńdɔ Elkana a ngábie ǹgál, Ǹtondôbə nyé a yénə́g fə̄ nyé ngɔ́l. ” 20Məlú mə́ ngáyi lod, ńdɔ̄ Ána a ngánɔŋ abum, a byé mān fám, a yolé nye dzwé naa Samuɛ̂l, amú ā kɔ́bɔgɔ nâ: mə ngádzai nyé Ńtí. 21Ńdɔ ǹnóm wōé Elkana a ngákódō á sí ai ndá dzīé ésə nâ a kə və́ Ńtī mə̄túnuŋa mə m̀bú ai nâ á kə̄ fə kpân mətǐŋ móé. 22Ána a ndzí kig kə ai nyé amú a ngákad ǹnóm nâ: éyɔŋ mɔ́ngɔ́ a yi kǐ mə́bɛ̄, éyɔŋ tē māyi kə ai nyé wē, mə́ kə̄ nyé lə́dē Ńtondôbə, á lígi fɔ́ɔ́ fə̄ wé élīlígí.” Ńdɔ ǹnóm wōé Elkana ǎ zu dzó ai nyé nâ: "Bɔ̌g édzí yǎ yáyéne wa m̀bəŋ líígī vá a kələ kwí anə́ wāyi kili mɔ́ngɔ́ mə́bɛ̄.” Ǹtondôbə a wónóŋ kig ebúg dzíé ánā; miníngá a ngalígi a nyíā mɔ́n a kələ kwí anə́ ā kələ́g nyé kilǐ mə̄bɛ́. Á ki mɔ́ngɔ́ á ngákig mə́bɛ̄, ńdɔ a ngáman nyé fúbu ai bǎn nyag bə́lɛ́ ai ǹkwé óvug m̀bɔ́g ai ndə́g m̀bɔ́n dzyā. Ńdɔ a ngákə ai nyé á ndá Ǹtondôbə yǎ Silo, mɔ́ngɔ́ ā ngasyé fɔ́ɔ́ étē. 25Ńdɔ̄ bə́ ngátsíg nyag, bə́ kə̄ və́ Éli mɔ́ngɔ́. Ána nyé nâ: “Makogolan ai wa, ǎ ńtí, sɔŋ və enyiŋ dzoe. Mǎ mə̄ nə́ é mīníngá yǎ mə̄ ḿbə́ tə́le wa á mís vā, mə kogolan ai Ǹtondôbə. Ású é mɔ́n nyɔ̄ ńdɔ mə ngákogolan. Ńdɔ Ǹtondôbə a dzálá ngogolán dzama yǎ mə̄ ngákogolan ai nyé. Asú tē maa mə sɔ́ nyé və́ Ńtondôbə á mə̄lú mə́sə̄ yā enyiŋ dzíé, ású mə̄ ngádzai nyé Ńtondôbə.” Ńdɔ̄ bə́ ngálúi miǹló á sí á mís mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ Ána a zu kogolan nâ: “Ǹnə́m wámā wâfon ábə Zambá. Ngul dzáma yabɛ́d ású Zāmbá. Anyu dáma lákɔ́bɔ̄ fím ai miǹzízíŋ myáma amú mātag ai ǹkǎn wóé. 2M̀fúfúb ḿfə̄ ó sə́ kig anə́ Ńtondôbə, mod m̀fə́ á sə̄ kig á mvús dzoe. Akóm áfə̄ á sə́ kig édí yǎ láfulan ai Zambá wáán. 3Tə myǎbulu ǹkɔ́bɔ mə́bún. Tə m̀kpálá wákwī á mənyu máán: Zambá á nə Zambá oyəm, énye a bələ́ nâ a vəgə́ mim̀bɔán myáán. 4Eláā miǹgungúl é bugi yǎ, abɔbɔ̌d bod bə́ bɔ́dɔ ǹkǒl ngul. 5Ébá bə́ nə́ ńdzyēán básyē naa bə́ və́ə́bân bidí, ébá báwóg zie təge bɔ dzóm. Ǹkokóm mīníngá wābyē bɔ́n zamgbál, é mīníngá á bələ́ abum ábyé á mǎn bɔ́bɔlan. 6Ǹtondôbə énye a wé, a nyiigǐ fə, énye ǎ fudi á sɔŋ, a dúgǎn fə dui. 7Ǹtondôbə énye a və́ mə̄búa, énye fə a və́ ákūmá, énye a dzɔdi, ényē fə a bɛ́de. 8A bódo ǹzə́zāg á ḿbúlúg, a bódo m̀búbúá á mə̄tsɔ́ nâ a toe bɔ́ ai miǹtómbá, a və́ étɔá ólugú á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Amú mə̄ndíé mə́ sí máwōge ai Ǹtí. Ńdɔ a ngátə́lē sí ndon étē. 9A kála məkǒl bə́yə́bə̄ bóé, miǹtótóm myâyi dzáŋ á díbi amú mod ǎ dɔ̌ kig ai ngul dzie. 10Miǹzízíŋ mí Ńtondôbə myákɔn nyé wɔ̄ŋ, á bám ai myá á nə̄ á yób. Ǹtondôbə a bɔ məbúg mə́ sí ńkad, a və́ ńkūkúmá ngul. A bə́de ngul ényɔ̄ yǎ á ngāwɔ̂ban m̀fúfúb m̀bɔ́n.” 11Ńdɔ miníngá á ngákə̄ á Rama, mɔ́ngɔ́ á līgí á syê Ǹtondôbə á mís mə́ fada Éli. Bɔ́n bə́ Éli bə́ ngábə́ fɔ̄ɔ̄ bɔ́n bə́ Sátǎn yā básāŋǎn kig ai Ǹtondôbə. Tɔ məmvéndé mə́ fadǎ yā mábə́bə bod. Ngə́ mod a zu və́ mə̄túnuŋa, mɔ́ngɔ́ fada a vámā ábōg bə́ ngə́lə́ yámā tsíd a bələ́ élūm məsǒŋ mə́lɛ́ á mɔ́. 14Eyɔ̌ŋ te a lúm dzɔ́ á éyə̄ŋə́le ngə́ á mvīé, ngə́ á óbə̄bē, ngə́ á mīǹkə́ŋe. É dzóm ésə elúm é bódo, fada a nɔŋɔ́ ású díé. Éyə̄ bə́ kadəgə bɔ̌ nālá ai Ísraɛlít bə́sə̄ yā bə́ kələ á Silo. 15Tɔ bə́ ngə́lə́ təge dígī ávɔ̄ŋ, mɔ́ngɔ́ fada a vámá, nyé ai mod mətúnuŋa nâ: “Váág tsíd yǎ áyāŋ fada. Ǎ yǐ kig nɔŋ ńnyāmán tsíd á mɔ́ móe, və nyumán fɔ̄ɔ̄.” 16Ngə́ mod ǎ kād nyē nâ: “Bə́ tám mǎn dígī ávɔ̄ŋ, á mvús vālá ó nɔŋ tsíd ábím ásə wǎdiŋ”, nyé nâ: “Təge, váá fɔ̄ɔ̄ étətəg nyɔ́, təge ai nálā mə nɔŋɔ́ ai ngul.” 17Ǹsə́m bə́ndómán bā ó ngábə́ fɔ̄ɔ̄ éyə́gan ánén á mís mə́ Ńtondôbə amú bə́ ndámaŋan mətúnuŋa mə́ Zāmbá. Samuɛ̂l á Silo. 18Samuɛ̂l a ngábə́ á ésīé Ńtondôbə, a bəgə́ éwɔ̄mǎn fada. 19Nyiá ā kadəgə nyé lad édud. A zaa nyé dzɔ́ və́ ḿbū ósə ábōg bân ǹnóm bázu və́ Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ ḿbú. 20Éli ǎ kadəgə tám Elkana bân ǹgál mvɔ̄m nyé nâ: “Ǹtondôbə a və́ə́ kig wa mvɔŋ fə́ ábə̄ é mīníngá nyɔ́ aná, á məyiǎn mə́ ényɔ́ yǎ á ngávə̂ban Ǹtondôbə.” Á mvús hālá bə́ dúgán á dzāl. Ńdɔ̄ á Zāmbá á ngātsog Ána, ńdɔ a ngánɔŋ abum, a dúgán byē naa fám élɛ́, bəngɔn bə́bɛ̄. É mɔ́ngɔ́ á ngábə́ Samuɛ̂l nyɔ́ ā ngánáŋ fɔ̄ɔ̄ ábə Ǹtondôbə. Bɔ́n bə́ Éli 22Éli a ngáyombo fɔ̄ɔ̄ ábuí. A wógō é mam mə́sə̄ bɔ́n bóé bə́ bɔɔg ai ḿból bə́ bómbogo ai é bīníngá bə́ kadəgə syé á mə̄nyían mə́ ábáá. Nyé ai bɔ́ nâ: “Amú dzé myābɔ ákyāí mam dí ? Mawóg fɔ̄ɔ̄ ńgúmā ńnam ósə̄ ó kɔ́bɔgɔ eyə́gan bə́bə̂ bə́ mam ású dáán. Kǒkoa, ǎ bɔ́n bám, e sə́ kig m̀bəŋ é fwé mawóg nyī nâ myǎsógolo ayɔŋ Ńtí á ńdīmi. 25Ngə́ mod a byandi é mod m̀bɔ́g, Zambá á nə nyé dzǎm bɔ ńtsíg ǹtól; ngə́ mod a kə byandǐ Zāmbá, zá á zaag kaman ai nyé ? Bɔ́ təge wóg bībúg bí ésīá wābán, amú Ńtondôbə a ngádiŋ nâ a dzoge bɔ́ naa bə́ wú. É mɔ́ngɔ́ á ngābə́ Samuɛ̂l nyɔ́ ā nganáŋ fɔ̄ɔ̄ hə ǹnáŋán á nyɔ́l ai á grāsia, á mís mə́ Zāmbá ai émá mə́ bod. Ńdɔ̄ á mod Zambá á ngākə kwí ábə̄ Éli nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ mə ngálə́de mvóg ésōá māmēn á ngə́ŋ ábōg yā bə́ ngábə́ á éwōgā mvóg Farawóŋ Égîptɛn. Ńdɔ mə ngátɔ́b ésōá, mə mǎn líg mə́ndá mə́ Ísraɛ̂l məvɔ́g, naa á bɔ fada wama, á kad bɛ́d álatâr wama, á kad fəb ótsída, á kad bəgə́ ewɔ́man fada á mís máma. Ńdɔ̄ fə mə ngávə́ mvóg ésōá ngab yǎ mə̄túnuŋa mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə. Amú dzé myǎsáma mətúnuŋa máma ai bífáí yā mə̄ ngábéndē ású Tə́mpɛl wama ? Amú dzé wādaŋ kám bɔ́n bóe a lodo ḿból wākám mā ? Wadzoge bɔ́ naa bə́ dí məvɔ́ŋ yā mə́túnuŋa mə́sə̄ yā áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l. Asú tē, afɛdə́ kpím lə́ Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l á nə̄ nâ: mə ngákɔ́bɔ fɔ́ɔ́ ńkɔ́bɔ̄ óbēn nâ: ndá dzoe ai ndá ésōá byâyi wulu á mís máma á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə, hədá éyɔŋ dzí afɛdə́ kpím lə́ Ńtondôbə dílī: mə̌ bɛ̄n ya. Hədá ébá bə́sə̄ yā báyi ma lugu, maa mayi bɔ́ lugu, ébá báyi ma byandi, bâyi bəgə́ ósāma. 31Abǒg á kwí yǎ édí yā māyi saŋ énam dzóe ai édzí mvóg ésōá, ḿból yə̄ nâ ǹnǒm mod təgě fə bɔ á ndá dzáán. Wayi yén ńsuŋ á mgbág Tə́mpɛl, ai ḿbəŋ ósə mǎyi bɔ Ísraɛ̂l. Á ndá dzoe ó ḿbāā fɔ́ɔ́ təge ai ǹnǒm mod. Hədá, mayi lígi ai ǹgúma mǒd yā ndá dzoe álatâr wama, ḿból yə̄ nâ mís moe mə́ dzɔ̄lán ai nâ ǹsísīm wōē ó bɔŋ; abuí bǒd yā ndá dzoe lâyi wú ai okəŋ bitá, təge yombo. Ndəm bə́bə́lá yǎ ńkɔ́bɔ̄ ví e bɔɔg á édí yǎ láyi yénán ai bɔ́n bóe bə́bɛ̄: Hofni bân Pinhas: bə́sə̄ bə́bɛ̄ bâyi wú ámǒs ḿbɔ̄g. 35Mayi tɔ́b ḿvə̄mvám fada yǎ wáyi bɔ anə́ ḿból ńnə̄m ai miǹyián myámā mí nə́. Mayi nyé lóŋ é ndá yayi tɔbɔ kɔ́m. Məmǒs mə́sə, a yi wulu á mís mə́ éńgwama yǎ bə́ ngáwɔ́bɔ m̀fúfúb m̀bɔ́n. Ényɔ́ yǎ ā yi lígī á mvóg dzoe a yi nyé sɔ́ kūd mə̄bɔ́ŋ á sí ǎ ngakogolan ai nyé naa á və̄ nyé ńsǎŋ mɔ̄ní ngə́ mənyuŋ mə́ ḿbāŋála, nyé ai nyé nâ: “Nɔŋɔ́ tə́ mā á mān ésíé ziŋ yǎ bīsíé bí fada ḿból yə̄ nâ mə́ bi etun ḿbāŋálā yā ádī. Samuɛ̂l mɔ́ngɔ́ a ngábə́ yə̂ge esíé Ńtondôbə á mɔ́ mə́ Éli. Məlú mə́tē, ebúg Ńtondôbə é tɔ̄á ńkənga, tɔ nyémēn təge dǎŋ wódan. 2Ńdɔ̄ hḿ á ngábɔ̄ nâ, Éli a bô á ndá dzīé, mís mə́ təg yǎ nyē, təgě fə tóán yén. 3Alámbā Zāmbá a ngə́lə̄ á yóŋo, Samuɛ̂l nyé a bô á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, é vóm Árka amvóé Zambá á ngābə́ tə́lə. 4Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu lóē Samuɛ̂l. Samuɛ̂l, nyé nâ: “ Ma nyɔ́ !” 5Ńdɔ a kə m̀bíl ábə̄ Éli nyé nâ: “Ma nyɔ́, ó hə́ lóe.” Éli nyé nâ: “Ma ndzí kig wa lóe; kələ́ bómbō á sí !” Ńdɔ Samuɛ̂l a ngábómbo. 6Ǹtondôbə a dúgán fə lóē Samuɛ̂l. Samuɛ̂l a kodo á sí, a kə́ə́ ábə̄ Éli nyé nâ: “ Ma nyɔ́, o hə lóe.” Éli nyé nâ: “Ma ndzí kig lóe, ǎ mɔ́n wam; kələ́ bómbō á sí.” 7Hála Samuɛ̂l a ngə́lə təge yəm Ńtondôbə, hála Ǹtondôbə a ngə́lə təge nyé kúlī ébúg. 8Ńdɔ̄ Ǹtondôbə ǎ bad lóē Samuɛ̂l éyɔ̄n lála. Samuɛ̂l a kodo á sí, a kə́ə́ ábə̄ Éli, nyé nâ: “Ma nyɔ́, o lóé.” 9Ńdɔ̄ Éli ǎ zu yə̌m naa Ǹtondôbə nye a hə́ kadə lóē mɔ́ngɔ́. Éli nyé ai Samuɛ̂l nâ: “Kələ́ bómbō á sí; ngə́ ó bād wóg ńlóé, o yalágán nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ́, ǎ Ńtondôbə, etúgā dzóe yávōgolo.” Ńdɔ Samuɛ̂l a ngádúgan kə́ bómbo. 10Ńdɔ Ǹtondôbə a ngásɔ́, a komó étīé, ǎ ngalóe, ḿból á hə́ lóe ósúsúa nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ́, etúgā dzóe yávōgolo.” 11Ǹtondôbə nyé ai Samuɛ̂l nâ: “Mazu bɔ dzam á Ísraɛ̂l mú, ḿból yə̄ nâ ényɔ́ ósə ǎ yī dɔ́ wóg, məlɔ́ mə́ nganyám nyē. 12Amǒs tē mayi dzálā é mam mə́sə mə ngákag mvōg Éli, a tádigi á mə̄tádí, a kələ kwí á məmaná. Mabɔ nyé áyə̄mə́ naa mayi ndə́gələ mvóg dzīé á kɔ́m yǎ kɔ́m: a yəmə tə́ nâ bɔ́n bákpə́lə Zambá, hədá təge bɔ́ ndəgələ. 14Asú tē ńdɔ mǎkan dɔ́ mvōg Éli sɔŋ nâ: dzóm ziŋ yâyǐ kig bɔ̌ naa ǹsə́m wábán ó dzūūbán, tɔ mətúnuŋa, tɔ bifái[1]. 15Ńdɔ̄ Samuɛ̂l a ngábómbō á sí a kələ kwí kíkídígi, á mvús hālá, a kə́ yáī mīḿbɛ̄ yā Ndá Ǹtondôbə. Samuɛ̂l ǎ ngambádā tíē Éli ndɔ́ŋ yǎ é dzam a hə yén dī. 16Ńdɔ̄ Éli a ngálóe Samuɛ̂l nyé ai nyé nâ: “Ǎ Samuɛ̂l, ǎ mɔ́n wama.” Nyé nâ: “Ma nyɔ́.” 17Nyé nâ: “Dzé bēn Ǹtondôbə a və́ kad wa ? Tə wasɔli ma dzóm, makogolan ai wa. Zambá á bɔɔ wa ábé dī ai édí ávɔ̄g ngə́ ō sɔ̄lí mā ebúg dzídzīá yā ńkɔ̄bɔ̄ ósə ǎ və́ kad wa.” 18Ńdɔ Samuɛ̂l a ngáman kad Éli ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə ósə, təgə nyé sɔli dzóm. Éli nyé nâ: “Ńnye a nə́ Ńtondôbə, á bɔ̄ɔ̄g anə́ ā yi ! ” 19Samuɛ̂l ǎ nganáŋ á fɔ̄ɔ̄, Ǹtondôbə a tɔá fə ai nyé a ndzí kig dzogě naa mǎn ébúg wōé ḿbɔ̄g m̀bɔ́g á ku á sí təge tóban. 20Ísraɛ̂l ásə a ngáyəm fɔ́ɔ́, a tíége á Dan a kələ kwí á Bêr Shéva nâ Samuɛ̂l a nə profɛ́d Ǹtondôbə. 21Ǹtondôbə a ngádúgan kə́ a yénē á Silo. Amú ā lə́dege nyémēn Samuɛ̂l á Silo á ébúg Ńtí. [1] Ńkɔ̄bɔ̄ ví ó nə eyə́gan alɛ̌d, wâfulan ai Hé , - . , - ; Mt , - ńsə́m wálúman ai M̀fúfúb Ńsísīm. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Ísraɛ̂l a ngákóbo á sí, nə́ a kə lúman ai Filísta; a lámá ńkán bítá wóé babi ai Evɛn Ezɛr; Filísta bɔ̂ bə́ lámá é ńgɔbɔ́ Âfeg. 2Filísta bə́ ngalúman hḿ ai Ísraɛ̂l bitá ngul abuí. Filísta bə́ túlí fɔ́ɔ́ Ísraɛ̂l á fyɛ́, bə́ ngakə báwé bɔ̄ ai afan ásə, dzǎm bɔ̌ bod tóyína ényii. 3Á dúgan Ísraɛ̂l a ngádúgan á dzāl, bənyiá bodo bɔ́ nâ: “Ású dzé Ńtondôbə ǎ dzōge nâ Filísta bə́ tə̄gə̄ bíá ámōs dī ? Ńkāŋán nɔ̌ŋ Árka Ǹtondôbə á Síloe, a zu tɔbɔ ai bíā, á kōde bíā á mɔ́ míńzízíŋ myáán.” 4Ńdɔ̄ bə́ ngálóm bod á Síloe, bə́ kə́ sɔ́ ai Árka Ǹtondôbə yǎ Miǹkunda, a tɔá á bəkərúbim á yób; bɔ́n bə́ Éli bə́bɛ̄ Hofni ai Pinhas, bə́ wulugu ai Árka Amvóé Zambá éyɔŋ. 5Ǹnyie anə́ Árka Ǹtondôbə a ngásuan á dzāl, ńdɔ fɔ́ɔ́ Ísraɛ̂l a ngátólan ai ayə́ngá, sí e ńgatigidan. 6Á wóg Filísta bə́ ngáwóg áyə́ngá dī bɔ́ nâ: “Dzé é nə́ ábuí bidǔŋ dī á dzāl Mvôg Hébréus álī ?” 7Filísta bə́ ngákɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ bɔ́ naa: “Zambá ā súān bɔ̄ á dzāl !” Bə́ ngayón hḿ bɔ́ nâ: “Bǐ yén yǎ ábé. Anə́ bǐ ngátɔbɔ, biá bə́ yǎ kig wóg Ísraɛ̂l a taag ábím a vá 8Bǐ yén yǎ fɔ́ɔ́ ábé ! Zá nye ǎ yi bía kode á mɔ́ míńgungúl bəzambá mí ? Bə́zambá bā ḿbɔ̄ bə́ ngákúb Égîptɛn ámālá ásə á ngákə̄ á nyɔ́l, á ńkód ńnam. 9Ǎyɔŋ ! Mǐ nə̄ fám, ǎ Fīlísta. Tə myáyə́bə nâ mvôg Hébrēa bə́ tíbílí mínā ḿból mī ngátíbili bɔ́; lúmán ai bɔ́, mǐ nə̄ fám.” 10Filísta bə́ ngalúman hḿ ai Ísraɛ̂l, bə́ tə̄gə́ nyē. Ísraɛ̂l, a túbú á fyɛ́, mod ósə a kə́ə́ sɔbɔ á ndá dzīé; bod bóé bə́ túgí tóyína məwóm mə́lɛ́. 11Árka Zambá a kə́ə́ á míńkōm, bɔ́n bə́ Éli bə́bɛ̄, Hofni bân Fínyas, bə́ wúú. 12Ńdɔ mod yǎ mvóg Bényamín ā túb ásū bítá a kə́ kwí á Silo amǒs tē óbēn, biwɔ́man binyə̌nyaba; m̀búlúg ai ǹló ósə. Ábōg ā suan vá, a zu kɔ́b naa Éli a tɔá á mgbág zěn, a bəbəgə zěn, amú ā mbádaga ású ézímbí ámvóé. Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngázu bwé é fwé nyī á tísɔn; tísɔn ésə e kúbán fɔ̄ɔ̄ hə á mīńyón. 14Á wóg Éli a ngáwóg éngongom dzí, nyé nâ: “Dzé bod báyón nā ?” Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ é mod nyɔ́ á ngātíe m̀bíl, a sɔ́ kad Éli fwé. 15Éli a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm ebǔl ai mwom, mís móé mə́ ngábə́ éndǒn endǒn, təgě fə ai ngul yǎ áyēn. 16É mod nyɔ́ nyé ai Éli nâ: “Ma sɔ́ ásū bítá, mə̌ túb ámōs bēn vī, ásū bítá.” Nyé ai nyé nâ: “Ńdɔ̄ dzé yálod wé, ǎ mɔ́n wama ?” 17Ńdɔ ǹkad fwé á ngáyalan nyé nâ: “Bəfilísta bə́ bwé Ísraɛ̂l. Bod bə́ wú fɔ̄ɔ̄ ábuí bənyɔ bɔ́n Ofni bân Pinhas bə́ wú fə, ńdɔ̄ fə̄ bə́ fādí ézīmbí ámvóé.” 18Hə á tád fɔ̄ɔ̄ á ngātád ézīmbí ámvóé, Éli a sɔ́dán fɔ̄ɔ̄ êtɔá a kə́ ku kə́ŋə̄ná á ḿbɛ̄; dɔ́l á mān nyaŋalan, a wúú. Amú a ngábə́ eyə́gan ńnǒm ai adǐd ásə. A ngátɔbɔ ǹtsíg ǹtól yǎ Ísraɛ̂l á táŋ bisəb məwóm mə́nyi. 19M̀bɔ́m wóé, miníngá Pinhas, a ngábə́ ndû abum. Á wóg a ngáwóg fwé adzáŋá lə́ ézímbí ámvóé ai ényi awú ńkiɛ́ ai édí ńnóm, ńdɔ fɔ̄ɔ̄ á ngásulan, a byé amú mīńtyé mí ngáyádan nyé. 20Ábōg ā yigi wú, é bīníngá bə́ vɔ́ligi nyé, bɔ́ ai nyé nâ: “Tə wambáda; o byé mān fám !” Ńdɔ a ngálaŋan evól evól, təge yalan. 21Ńdɔ a ngáyole mɔ́n dzwé nâ: Ikavod; nálā wâtian nâ: “Olugú ā kódo yǎ á Ísraɛ̂l”, ású ézímbí ámvóé é ngánɔŋɔbán, ǹkiɛ́ bân ǹnóm bə́ wúú. 22Nyé nâ: “Olugú Zambá ā mǎn yǎ amú bə́ fādí bía ezímbí ámvóé.” Ńdɔ Bəfilísta bə́ ngánɔŋ ezímbí amvóé, bə́ kə́ə́ ai dzɔ́ á Evɛn Ezɛr, á Ashod. 2Ńdɔ Bəfilísta bə́ ngákə ai ezímbí amvóé á ndá Dagôn, bə́ kə́ dzɔ tə́lé á mgbág Dagôn. 3A kə bǒd yā Ashod bə́ ngákə nyían a tə́mpɛl Dagôn, é kídí lénde yə hála bə́ sɔ́ kɔ́b naa Dagôn a dzogó ézīmbí ámvóé Ńtondôbə ósū, a búdú ai ású á sí, ńdɔ̄ bə́ ngábódo Dagôn bə́ dúgan nyé tə́lē á étɔá dzíé. 4A dúgan áfə̄ bə́ ngábad dúgán kə́ nyî á ndá tě, é kídí lénde yǎ hālá, bə́ sɔ́ fə kɔ́b naa Dagôn a dzogó ézīmbí ámvóé Ńtondôbə ósū a búdú ai asú á sí, ǹló Dagôn ai mɔ́ móé, bí dzōgó á ḿbɛ̄ yób bibúbuga bibúbuga, ǹkǔg Dagôn etám ó dzōgó é vóm wóé. 5Asú tē ńdɔ bəfada bə́ Dagôn ai é bod bə́sə̄ bányî á tə́mpɛl Dagôn, bə́ nə́ eki tə tidi m̀bɛ̄ sí Dagôn ai məkǒl, a zaa kwí ámōs yə aná. 6Ńdɔ̄ á wɔ́ Ńtondôbə ó ngádzumbu bǒd yā Ashod á yób ǎ ngasui bɔ́ wɔ̄ŋ á nyɔ́l, ǎ ngábɔ nâ bə́bə̂ bikɛl bə́ kwí bǒd yā Ashod ai ébá yǎ ngɔ́dɔ́ dzīē á nyɔ́l. 7Á yén, bǒd yā Ashod bə́ ngáyén nálā bɔ́ nâ: “Ezímbí ámvóé Zāmbá Ísraɛ̂l é bə́ tɔbɔ ábə̄ bíā, amú wɔ́ wóé ó dzūmbū bíā á yób ó dzūmbū fə̄ Dagôn émēn á yōb. 8Ńdɔ̄ á bə́ ngálóm bándā mīńkúkúmá Bəfilísta mísə, bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Byǎbɔ ai ezímbí ámvóé Zāmbá Ísraɛ̂l yá?” Bɔ́ ai bɔ́ nâ: bə́ lómó ézīmbí ámvóé Zāmbá Ísraɛ̂l á Gath.” Ńdɔ̄ bə́ ngálóm ézīmbí ámvóé Zāmbá Ísraɛ̂l wé. 9Á lóm bə́ ngálóm dzɔ̄ wé, wɔ́ Ńtondôbə ó sūí fɔ̄ɔ̄ dzǎl te mod wɔ̌ŋ á nyɔ́l, amú ó ngádzimbi bǒd bə́sə̄ yā dzāl, tɔ mɔ́ngɔ́, tɔ nyiá bodo, ó kúbú bɔ̄ bikɛl á nyɔ́l. 10Ńdɔ̄ bə́ ngálóm ézīmbí ámvóé Ńtondôbə á Ekrôn; á kwí ézīmbí ámvóé é ngákwí á Ekrôn, bǒd yā Ekrôn bə́ bwé mīńyón á mənyu bɔ nâ: “Bə́ sɔ́ ai ezímbí ámvóé Zāmbá Ísraɛ̂l nâ bâzu bía mǎn wē ai ayɔŋ dáán ásə.” 11Ńdɔ̄ bə́ ngábánda miǹkúkúmá Bəfilísta mísə, bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Vǎgán ezímbí ámvóé Zāmbá Ísraɛ̂l”, é dúgán áfōlā díé é zā wé mā ai ayɔŋ dámā ásə amú yə̄ nâ wɔ̌ŋ áwú ó ngáyaman á ńgūmā tísɔn ósə amú wɔ́ Zāmbá ó dzumbu ngul étēde. 12É bǒd yā bá ndzí kig wú bə́ ngádzugi ai bikɛl. Ǹtad míńtyé ó tíege á tísɔn ó bɛ́dē á yób étēde. Ezímbí ámvóé Ńtondôbə é ngábómbo á ńnam Bəfilísta ngɔn zamgbál. 2Ńdɔ Bəfilísta bázu lóe bəfada ai bəbwé bə́ ngám bɔ́ nâ: “Bǐ bɔ ai ezímbí ámvóé Ńtondôbə yá ? Kadán bíā ḿból bī nə́ dzɔ dzǎm dúgan étɔbɔgɔ dzíé !” 3Bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Ngə́ myāsoe ezímbí ámvóé Ńtondôbə, tə myǎsoe dzɔ́ évwē, mǐ fudígi miǹtáŋ étē. Abǒg te myǎbɔ mvɔí mǐ yə̄mə́ fə̄ ású dzé wɔ́ wóé wá ndzí kig mína kódō á nyɔ́l.” 4Bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Zǎ míńtáŋ byāyi yân ?” Bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Məbɔ́ŋ mə́ mvɔ́d mə́tán, bivəgələ bidu bí mvɔ́d bítán, anə́ ḿból fə miǹkúkúmá myáán mí nə́, amú bíndə́gələ bísə̄ bí, bí ngádzimbǐ fə miǹkúkúmá myáán mísə, anə́ bí ngádzimbi mínā. 5Mǐ bɔ bivəgələ̌ bikɛl, ai bivəgələ̌ bidu ḿból bidu bí ngáwúŋulu á ńnam mú. Váán Zambá Ísraɛ̂l olugú, evoziŋ a yi mína vaa wɔ́ wóé á nyɔ́l dzáán ai á nyɔ́l bəzambá báán ai á nyɔ́l ǹnam wáán ósə. 6Amú dzé myǎyi lɛdə ńnə́m wáán á kpím anə́ ḿból Égîptɛn ai Farawóŋ bə́ ngálɛdə émyābán? Éyɔŋ Zambá á ngálə́dē bɔ́ ésobog, ngǎ bə́ ngásoe bɔ́? 7Komán m̀kpámáŋ ékálíg, mǐ nɔŋ nyag ébɛ̄, ényí yānyâ bɔ́n, á yá bə́ kig tám dudu ékālíg mí tīndi nyǎg tē á ékālíg, mǐ kə nyílī bɔ́n ábəmbá. 8Á mvús hālá mǐ nɔŋ ezímbí ámvóé Ńtondôbə, mǐ bə́dē dzɔ́ á ékālíg á yōb; byə́m míńtáŋ, mǐ fūdī byá á mān ézímbí, á mgbág; eyɔ̌ŋ te myǎyi dzoge nyag, é kə́ə́. 9Mǐ bəbəgə hḿ, ngə́ mī yén é yálaga á ńnam wábán, á Beth Sɛmesh, mǐ yəmə naa énye a lóm bía éndə́gə́lə́ dzī.” 10Ńdɔ bod bə́ ngábɔ nálā bə́ nɔ̄ŋɔ́ mīńdzídzīé mí nyag bə́ tīndí á ékālíg. Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ bɔ́n bə́ nyag bə́ kə́ ai bɔ́ ábəmbá. 11Bə́ bə̄dé ézímbí ámvóé Ńtondôbə á ékālíg, bə́ fūdí fə ńkǔd yā ó ngábə́ ai bivəgələ̌ bidu bí mvɔ́d ai ébí bikɛl byábán. 12Nyag é ngákə tə́tə̄lə́ á ńdzɔ̄ŋ yā Beth Sɛmesh təge yála tɔ á ḿbɔ̄ ­ńnómo, tɔ á ḿbɔ̄ ńgāla yǎkə yǎtad. Miǹkúkúmá mí Filísta mí ngákə myâtoŋ dzɔ́ a kələ kwí á ńnyie ǹnǎm Beth Sɛmesh. Bǒd yā Beth Sɛmesh bə́ kwê nyáda áfūb yā édzəgəze. Bə́ ngáyi tyé mís, bə́ ńtála ezímbí ámvóé. Bə́ ngatag fɔ́ɔ́ éyə̄gan ḿból bə́ ngáyén dzɔ̄. 14Éyɔŋ ekálíg é kwí yǎ áfūb Yosué yā Beth Sɛmesh, ńdɔ̄ é ngátə́bə. Mod akɔ́g á ngābə́ vóm tě. Ńdɔ̄ bə́ ngáman sǎl ndzaag yǎ ékālíg, bə́ bīī nyag ébēn bə́ tsígí bə́ ngavə́ Ńtondôbə mə́túnuŋa bádígi. 15Bəlevíta bə́ ngákə vaa ézīmbí ámvóé á ékālíg ai ǹkud byə́m bí mvɔ́d. Bə́ kə́ byā bəde á mod akɔ́g á yōb. Amǒs tē bǒd yā Beth Sɛmesh bə́ ngávə́ Ńtondôbə mətúnuŋa bíyə́m. 16Á yén miǹkúkúmá mí Filísta mítán mí ngáyén é mam má, ńdɔ fɔ́ɔ́ mí ngádúgan amǒs tē óbēn á Ekrôn. 17Mə́fáŋ mə́ mvɔ́d yā Bəfilísta bə́ ngávə́ Ńtondôbə nâ bátāŋ nyē mə́ ngábə́ nâ: dá ású Ashdod, dá ású Gaza, dá ású Ashkelôn, dá ású Gath, dá ású Ekrôn. 18Bidu bí mvɔ́d bí ngábə́ fə̄ á táŋ miǹkúkúmá Bəfilístǎ yā māl mə́sə má, tɔ miǹgungúl mí māl, tɔ zəzə̌ māl, ákɔ́g bēn yā bə́ ngábəde ezímbí ámvóé Ńtondôbə á ngə́lə a zaa kwí ámōs bēn dī áfūb Yosué yā Beth Sɛmesh. 19Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwé bǒd yā Beth Sɛmesh məwóm zamgbál; ḿfág yǎ ńnam ńgɔ a ngáwé bod bakúda məwóm mə́tán. Ǹnam o ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ məlunga ai é dzam yǎ Ǹtondôbə a ngáwé ábūí bod dí. Ńdɔ bǒd yā Beth Sɛmesh bə́ ngádzɔ́ nâ: “Zá á nə̄ dzǎm baan Ńtondôbə yǎ á nə́ Zāmbá m̀fúfúb ? Ábə̄ zá ńgɔ ǎ yi kə ngə́ a dzoge bíā ?” 21Ńdɔ̄ bə́ ngálóm bǒd yā Kiriat Yearim m̀bándá nâ: “Bəfilísta bə́ dúgán ézīmbí ámvóé Ńtondôbə, zǎn dzɔ́ nɔŋ á ńkǒl á sí mū, mǐ bɛd ai dzɔ́ wē.” Ńdɔ bǒd yā Kiryath Yéarim bə́ ngásɔ́, bə́ bɛ́də́ ai ezímbí ámvóé, bə́ kə́ə́ ai dzɔ́ á ndá Avinadav, á ńkǒl á yōb. Ńdɔ̄ bə́ ngáfúbū mɔ́n wōé Eléazar ná á kad kálā ézīmbí ámvóé Ńtondôbə. Abǒg á ngálod fɔ́ɔ́ kɔ́m á mvús átə́lé ézímbí ámvóé yā Kiryath Yéarim, bisəb məwóm mə́bɛ̄, və ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə̄ á yóno Ǹtondôbə á mís. 3Ńdɔ Samuɛ̂l ǎ zu dzó ai ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə̄ nâ: “Ngə́ myāvəŋan ábə Ǹtondôbə ai ǹnə́m wáán ósə, vǎgán zəzə̌ bəzambá ábə̄ mínā ai bastarté, bánán ǹnə́m wáán ábə Ǹtondôbə, mǐ syě fə və nyé étām; abǒg te ǎ yī mína kode á mɔ́ Bəfilísta.” 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman vǎ bəbaal ai bastarté, bə́ ngasyé fɔ̄ɔ̄ və Ǹtondôbə etám. 5Samuɛ̂l nyé nâ: “Kógán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ á Mitspa, mayi kogolan ai Ǹtondôbə ású dáán.” 6Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngáman kóan á Mitspa, bə́ kə́ fɔ́ɔ́ lɛ́ mə̄ndím, bə́ ngasoe mɔ́ Ńtondôbə ósū, bə́ ngáki bidí amǒs tē, bɔ́ nâ: “Bǐ ngásə́m á mís mə́ Ńtondôbə.” Ńdɔ Samuɛ̂l a ngávə́ŋan Ísraɛ̂l ǹtsíg ǹtól á Mitspa. 7Á wóg Bəfilísta bə́ ngáwóg naa bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ mān kóan á Mitspa, miǹkúkúmá Bəfilísta mí bɛ́də́ fɔ̄ɔ̄, ákə̄ lúman ai Ísraɛ̂l. Á wóg bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáwóg nālá, bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ Bəfilísta. 8Bɔ́ ai Samuɛ̂l nâ: “Tə wavɔd kǎd kogolan ai Ǹtondôbə, Zambá wāān naa á kōdē bíā á mɔ́ Bəfilísta.” 9Ńdɔ Samuɛ̂l a ngánɔŋ mǎn étɔŋ ńtómbá á ngə̄lə́ á nyāŋa, a və́ nye Ǹtondôbə á mə̄túnuŋa bádígi, ǎ ngakogolan ai Ǹtondôbə ású Ísraɛ̂l. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóg nyē. 10Samuɛ̂l a ngə́lə́ vâ Ǹtondôbə mə́túnuŋa bádígī nálā, Bəfilísta bə́ tádí fɔ̄ɔ̄ mə̄lúman ai Ísraɛ̂l. Amǒs tē bēn ńdɔ Ǹtondôbə a ngátólan Bəfilísta mvám miǹdum á yób a fudí bɔ wɔ̌ŋ á nyɔ́l, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngáyíd bɔ̄. 11Bəyóm fám yā Ísraɛ̂l bə́ ngátíē á Mitspa, bə́ kə́ bâtoŋ Bəfilísta, ńdɔ̄ bə́ ngáwé bɔ̄, a kələ kwí á Beth Kar. 12Ńdɔ Samuɛ̂l a ngánɔŋ akɔ́g, a tə́lé dɔ̄ á zāŋ Mitspa ai Asoŋó; a yolé dɔ̄ dzwé nâ: Evɛn Ezer, nálā wâtian nâ; Ngɔg Eka, amú ā dzô nâ: “Ǹtondôbə ǎ kā bíā a zaa kwí é vóm ví.” Ńdɔ Bəfilísta bə́ ngádzɔdiban. Bá ndzí kīg fə bǎd kwí á sí Ísraɛ̂l. Wɔ́ Ńtondôbə ó ngádzumbu bɔ́ á yōb ńtíé ósə̄ yā Samuɛ̂l a ngábə́. 14É māl yā Bəfilísta bə́ ngánɔŋ Ísraɛ̂l, mə́ mān dúgan á Ísraɛ̂l a tádígi fɔ̄ɔ̄ á Ekrôn a kələ kwí á Gath. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákode ǹnam wábán á mɔ́ Bəfilísta. Ńdɔ mvɔí ē ngábɔ á zāŋ Ísraɛ̂l ai Amorít. 15Samuɛ̂l a ngátɔbɔ ǹtsíg ǹtól Ísraɛ̂l á ńtīé enyiŋ wóé ósə. 16Ǎ kələ a wulu m̀bú ósə, á Béthel, á Gilgal, á Mitspa, a kələ a kɔ́bɔ mədzó bə̄vóm bə́tē bə́sə. 17Á mvús hālá, ńdɔ a ngádúgan á Rama, amú éyə dzǎl díé á ngábə́ wē, éyə̄ fə a kɔ́bɔgɔ Ísraɛ̂l mədzó wē. A ngálóŋ fə Ǹtondôbə alatâr étēde. Mod m̀bɔ́g á ngábə́ tɔá, dzwé nâ Kish, mǎn mvôg Bə́nyamín, eyə́gan ńkúkúmá mod. 2É mod nyɔ̄ a ngábə́ bələ́ Mɔ́n dzwé naa Sául, ndómán éyə́gan. Mǎn Ísraɛ̂l m̀bɔ́g təge vəgan ai nyé âbəŋ, a lodə bod bə́sə á ńtíé. 3Ńdɔ bəyál bōzəle bə́ Kish, ésīá Sául, bə́ ngádzáŋ, Kish nyé ai mɔ́n wōé Sául nâ: “Nɔŋɔ́ mod bisīé ḿbɔ́g, mǐ kə myǎdzə̄ŋ bōzəle.” 4Ńdɔ̄ bə́ ngányían á miǹkǒl yā Efraím bə́ mánə́ lod ńnam Tsalítsa, təge yén dzóm; bə́ dāŋá ńnǎm Tsalím, təge yén dzóm, bə́ kə́ə́ lǒd ńnǎm Bə́nyamín, təge yén dzóm. 5Hálā bə́ kwí yǎ á ńnam Tsuf, Sául nyé ai mɔ́ngɔ́ bisíé wōé nâ: “Zǎg, bī sob, tará á zǎ bɔ naa a dzogé bə̄yál bózəle, ǎ ngásáŋan ású dáán.” 6Mɔ́ngɔ́ bisíé wōé nyé ai nyé nâ: “É dzāl dí, mod Zambá á nə étē, é dzam ásə a dzó, látōban fɔ́ɔ́ étíe etíé. Ńkə̄lə́ wē kámāná a yi bía tíē ndɔ́ŋ yǎ é zēn bī sɔ́ nyī.” 7Sául nyé ai mɔ́ngɔ́ wōé nâ: “Sə́ hə ńkə̄án byākə, dzé byāyi və́ mod Zambá ? Ḿbāŋála ǎ man yǎ bíā á ḿfə́g, byǎbə̄lə́ kig fɔ́ɔ́ dzóm yā byāvə́ mod Zambá, dzé fɔ́ɔ́ bī nə́ nye dzǎm və̄ ?” 8Mɔ́ngɔ́ bisíé ā dúgan yalan Sául nâ: “Mə bələ́ ngab nyina yǎ mɔ̄ní miǹsaŋ mí sílba, énye mǎyi və́ mod Zambá naa á tíē bíā ndɔ́ŋ yǎ zēn dzāān.” 9Ókōbá, á ńnam Ísraɛ̂l, fúlú ē ngábə́ naa, éyɔŋ bákə sílí dzóm ábə Zambá, bə́ kadəgə dzó naa: “Zǎn, bǐ kə̄ ábə ǹyén”. Amú, “profɛ́d” yə aná, bə́ lóege nyé ábǒg tē nâ “ǹyén”. 10Sául nyé ai mɔ́ngɔ́ bisíé wōē nâ: “Ǹkɔ́bɔ̄ wóe wânyəb abuí zǎ bǐ kə.” Ńdɔ̄ bə́ ngákə á dzāl é vóm yā mod Zambá á ngābə́. 11Ábōg yā bə́ bɛ́dəg ǹkǒl yā á dzāl vā, bə́ ngatóban ai bəngɔ̌n yā bə́ kələ lɛ́ mə̄ndím, bɔ ai bɔ nâ: “Yə ǹyén á nə á dzāl wē ? “ 12Bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Owé, a nə wa ósū, wulugu avól ! Ǎ sūán á dzāl va aná, amú yə̄ nâ, aná, bod bâkə və́ mə̄túnuŋa á ńkǒl á yōb. Ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ myāyi nyían á dzāl, myǎyi nyé kɔ́b á ngə́lə təge kə óbobon ńkǒl á yōb, amú bod bâyǐ kig tádi dí á ngələ təge sɔ́, a yi tám fúbū mə̄túnuŋa ósúsúa, á mvús hálā é bod bə́ ngábánda bə́ ngazu hḿ dí. Bɛ́dan: myǎyi nyé kɔ̄b.” 14Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d á dzāl, á kwí bə́ ngákwí á dzāl étēde, bə́ ngatóban fɔ́ɔ́ ai Samuɛ̂l a kələ á ńkǒl á yōb. 15Ǹtondôbə a ngákad Samuɛ̂l, hálā Sául a yii sɔ́ anə́ ókīdí naa: “Okídí, ákyāí ábǒg dí, mayi wa lóm mod yǎ mvóg Bényamín, énye wǎyi wɔ́bɔ́ ḿbɔ́n naa á bɔ ǹkúkúmá áyɔŋ dáma Ísraɛ̂l ! A yi kode áyɔŋ dáma á mɔ́ Bəfilísta. Amú mə̄ yén yǎ áyɔŋ dáma ngɔ́l, amú ǹyón láyón naa bə́ ka dɔ́ ó kwí yǎ ábə ma.” 17Á yén Samuɛ̂l a ngáyén Sául, Ǹtondôbə nyé ai nyé naa: “Mod tě á nyɔ̄, é mod mə m̀bə́ kad wa nâ a yi dzóé ayɔŋ dáma.” 18Ńdɔ̄ hḿ á ngákə tóban ai Samuɛ̂l á ḿbɛ́, nyé ai nyé naa: “Ləbə́ tə́ mā ndá ǹyén.” 19Samuɛ̂l nyé ai Sául nâ: “ Mǎmēn fɔ́ɔ́ nyɔ̄. Ḿbɛ́də́ á ńkǒl á yób; bî wǎ byǎyi dí áná: o ńkə́ə́ ókídí mayǐ fə wa kad édí lándə́gələ wa. 20Ḿfág yǎ bəyál bǒzəle yǎ bə́ ngádzáŋ aná mə̄lú mə́lɛ́, tə̌ fə wasáŋan, bə́ yéné yǎ. Zá kig fɔ́ɔ́ á nə̄ ai akúmá yā Ísraɛ̂l, sə́ wǎ ai mvóg ésōá a ?” 21Sául nyé nâ: “Mə sə́ mān mvóg Bényamín é ndá yādaŋ abɔ́d á mə̄ndá mə́ Ísraɛ̂l ásə, ndá bod dzama ńdzɔ̄ fə yǎdaŋ abɔ́d á mə̄ndá mə́ mvóg Bényamín a ? Dzé wākɔ́bɔ ai ma ḿból vīlí ? 22Ńdɔ Samuɛ̂l a ngánɔŋ Sául bân mɔ́ngɔ́ bisíé wōé a kə́ə́ ai bɔ́ ábāā. A kə́ bɔ və́ étɔá ólugú á zāŋ bəyə́ŋ bə́sə, bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ mə̄wóm mə́lɛ́. Samuɛ̂l nyé ai kúgū nâ: “Zǎg ai édzo tsíd yā mə̄ və́ wā vá, á mə̄ kād wɔ́ nâ: kələ́ nyie.” Kúgu a kə nɔŋ ábɛ tsíd ai edu a sɔ́ dɔ́ bóē Sául ósú. Nyé nâ: “Ábím á lígī dí, nɔŋɔ́ ó dí, amú asú tē ńdɔ̄ bə́ nyīē wā dɔ́ éyɔŋ bə́ kad naa: “Mabándi ayɔŋ”. Sául bân Samuɛ̂l bə́ díí ámǒs tē fǔfulu. 25Ńdɔ̄ bə́ ngásus ǹkǒl, bə́ kə́lə́ á dzāl, ǎ ngalɛ̂ ai Sául á ḿbɛ̄ sí yā ńdǐl á yōb, bə́ kōmó fə̄ nyé ádzogóbó étē, a bómbo. Á vəbə bə́ ngávəbə ai məléndé mə́ kídí, Samuɛ̂l ǎ ngalóe Sául á ńdǐl nyé nâ: “Tə́bə́gə́ mə́ kə wa lə́dē á zə̄n.” Sául nyé a tə́bə́ fɔ̄ɔ̄ fə. Ńdɔ̄ bə́ ngákwí bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ á ńsəŋ. Á kwí bə́ ngákwí á sugu dzǎl, Samuɛ̂l nyé ai Sául nâ: “Kadá mɔ́ngɔ́ bisíé woe nə́ á kə mǎn ńtíé ósú, wǎmēn ó lígí ó tə́lə, mə́ kad wa ebúg Zāmbá.” Samuɛ̂l a nɔŋɔ́ mān ndə́g m̀bɔ́n, a soé Sául á ńlō, a wúban ai nyé, nyé ai nyé nâ: “Ngǎ sə Ǹtondôbə émēn nyé hḿ a wábɔ̄ wa m̀bɔ́n ńkúkúmá nyɔ̄lɔ́, nə́ ó dzóe ayɔŋ díé, Ísraɛ̂l. 2Éyɔŋ o ńkə́ ánā, wayi tóban ai bod bə́bɛ̄ á sɔŋ Rakɛ̂l, á suga ǹnǎm Bényamín. Bâyi wa kǎd naa bə́yál bózəle o kə́ wadzə́ŋ bə́ yéné yǎ, ésōá ā dzoge yǎ dzam bəyál bǒzəle, ǎ ngasáŋan ású dáán, nyé nâ: “Dzé fɔ́ɔ́ mə̄ nə́ dzǎm bɔ ású mɔ́n wama ?” 3Ǹnyie anə́ ó ńkódō vālá, o kə́ kwí á Élōn yǎ ńkǒl Tabôr, wayi tóban ai bod bə́lɛ́, bə́ kələ á ndá Zambá yǎ Béthel, á ńkǒl á yōb, ényɔ̄ á bələ́ bān kábad bə́lɛ́, ényɔ́ ḿbɔ́g bəḿbāŋála bə́lɛ́, ényɔ́ ḿbɔ́g, ndə́g məyɔg. 4Bâyi wa sug, bə́ və́ fə wa bəḿbāŋála bə́bɛ̄, o nɔŋɔ́ bɔ̄ á mɔ́ mábán. 5Á mvús hālá, wayi kwí á ńkǒl Zāmbá, é vóm Bəfilísta bə́ ngálóŋ, ábōg wāyi tádi kwí á Givéa Zambá é vóm ńtəbə́ ósú Bəfilísta a nə́, ai mə́nyíí yā tísɔn, wayi tóban ai ǹkunda bəprofɛ́d yā básɔ́ á ńkǒl á yād, etiŋīlí ai ngɔm ai miǹdiŋ ai mvɛ́d bí kələ bɔ́ ósú, bâkə bâsɔ́g ódǎg bəprofɛ́d. 6Éyɔŋ ǹsísīm Ǹtondôbə wáyi sus ábə wa, waa o tádí fə̄ nâ wasɔ́g ódag fǔfulu ai bɔ́, wayi vəŋǎn mod m̀fə́. 7Éyɔŋ mə́ndəm má máyi tóban ai wa, bɔ̌ fɔ̄ɔ̄ ḿból wāyi yén nə́ wabɔ amú Zāmbá á nə ai wa. 8Wayi mə sigi ósū á Gilgal, éyə mǎyi wa kɔ́b wē nâ mə́ və Ńtí mə̄túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ élad. Wayi yangǎ mə̄lú zamgbál a kələ kwí anə́ mā sɔ́, mə kǎd fə wa édzí ó bələ́ naa o bɔɔg.” Á lúm á ngālúm mvús nə́ bân Samuɛ̂l bə́ kân yǎ, ńdɔ Zambá a ngáfɔl nyé ńnə́m. É mam mə́sə má mə́ mān fɔ̄ɔ̄ tóban ámǒs tē óbēn. 10Ńdɔ̄ bə́ ngákə suan á Givéa, bə́ ngatóban ai ǹtumbá bəprofɛ́d, ǹsísīm Ńtondôbə ó sūsú nyē á nyɔ́l, ǎ ngásɔ́g fɔ̄ɔ̄ ódag á mís mábán étēde. 11Ébá bə́ yə́mə nyé ósúsúa, á bázu bǎd yén anə́ ḿból ā sɔ́g ódag ai bəprofɛ́d hā, bə́ ngákə bákɔ̄bɔ̄ nâ: “Dzé é bɔ̄ mɔ́n Kish ? Yə Sául nyé a nə fə á ńsāmbá bəprofɛ́d ?” 12Mod m̀bɔ́g yǎ étē a yalán nâ: “Ésīá wābán a nə zá ?” Ású tē ǹkaná o ngáyaman á ńnam nâ: “Yə Sául nyé a ńtɔa yǎ fə̄ bía profɛ́d hā nga a ?” Á vɔ́bi a ngávɔ́bi sɔ́g ódag, ńdɔ a ngádúgan á Givéa. 14Mǎnyāŋ ésīá Sául a sílí bân m̀bɔ bisíé wōē nâ: “Myǎ bə́ vé” Sául nyé nâ: “Byǎ bə́ byādzə́ŋ bə̄yál bózəle; á bɔ bǐ bɔ̄ təge yén, ńdɔ bǐ kə́ ábə Samuɛ̂l.” 15Mǎnyāŋ ésīá Sául nyé nâ: “Kadá á tə́ mā ḿból Samuɛ̂l a kɔ́bɔ́ ai mínā!” 16Sául nyé ai mǎnyāŋ ésīá nâ: “Ǎ kād bíā nâ bəyál bózəle bə́ yéné yǎ.” Ḿfág ébɛ́de ǹkúkúmá yǎ Samuɛ̂l a ngákɔ́bɔ ńgɔ təge nyé kad. Samuɛ̂l a ngábánda ǹnam á mís mə́ Ńtondôbə, á Mitspa. 18Nyé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a dzɔ́ nâ: “Mə ngávaa Ísraɛ̂l Égîptɛn, mə kodé mínā á mɔ́ mə́ Égîptɛn ai á mɔ́ míńkúkúmá mísə̄ yā mí ḿbə̄ tíbili mínā. 19Ńdɔ̄ mína mǐ bɛ̄n Zāmbá wāān ámōs dí, é Zāmbá á ngākode mínā á bə̄bə̂ bə́ mam báán ai a miǹdzǔg myáán, mínā nâ: təge, tə́légē bía ǹkúkúmá. Ábōg dí tə́bə́gan hḿ Ńtondôbə á mís, məbám məbám, anə́ məyóm ai məndá mə́ bod mə́ nə́.” 20Samuɛ̂l a lóé mə̄ndá mə́ Ísraɛ̂l mə́sə, ńdɔ ngám é ngābi ndá Bényamín. 21Á lóē mə̄ndá mə́ Bényamín mə́sə, ngǎm é kə̄ bi ndá bod Matri. Á ndá bod Matri tě, a ngálóe fám yǎ étē dzídzīá ngám é kə̄ bi Sául, ndómán Kish. Bə́ ngadzə́ŋ nyē, hədá təge nyé yén. 22Bə́ sílí Ńtondôbə nâ: “Yə mod m̀fə́ ā sɔ́ vā ?” Ǹtondôbə nyé nâ: “Ényē nyɔ́lí á sɔlɔ́ á mim̀bəgə étē.” Bə́ kə́ fɔ̄ɔ̄ nyé nɔŋ ḿbīl, a sɔ́ tə́bə̄ bod á zāŋ, a lodo fɔ̄ɔ̄ bod bə́sə̄ á ńtīé a tádígi á bītúl. Samuɛ̂l nyé ai ǹnam ósə nâ: “Yə mǐ tálā ényɔ̄ Ńtondôbə a tɔ́b ? Ǎ vəgǎn kig fɔ́ɔ́ ai mod á ńgūmā ńnam mú.” Bə́sə̄ bə́ ngayédan fɔ́ɔ́ nâ: “Ǹkúkúmá á nə fɔ́ɔ́ hə ósú, hə ósú !” 25Á mvús hālá Samuɛ̂l ǎ ngayə́gələ bod məmvéndé yā edzóē ńkúkúmá, a mǎn tǐl mam mə́tē á kálada, a kə́ nye bə́de Ńtondôbə ósū, ńdɔ a ngáman soe bod, anə́ ényɔ́lɔ a kələ á dzāl díé. Sául nyé a kə́ə́ á dzāl díé á Givéa. Biwólō bí bǒd yā Zāmbá á ngánamba ǹnə́m bí ngákə̄ fə ai nyé. Bədzə́dzāā bɔ́ nâ: “Yə ényɔ̄ á nə fɔ́ɔ́ bía dzǎm kode ?” Bə́ ngakpə́lə fɔ́ɔ́ nyē tɔ bifái təge nyé sɔ̄ və́. Ḿfág wóé, nyé təge bəbə édílī. Bod bɔ́ ai Samuɛ̂l nâ: “Bəzá bə́ ngádzɔ́ nâ: ǎ yəǎn kig bía bɔ ńkūkúmá ? Bə́ zāā ai bía bod bə́tē vá bǐ we bɔ́ ai sí !” Sául nyé nâ: “Bə́ sə́ kig dzǎm wé mod ámōs dí amú nyé nâ, aná, Ǹtondôbə ǎ kā Ísraɛ̂l nâ á dɔ á bītá.” 14Samuɛ̂l nyé ai bod nâ: “Zǎn, ńkāŋán á Gilgal nâ bǐ dúgán wómolo édzóē ńkúkúmá. 15Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńgúmā ayɔŋ ósə ó ngákə̄ á Gilgal, bə́ tə́lé Sául ǹkúkúmá á mís mə́ Ńtondôbə á Gilgal wé, bə́ túní Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ élad. Sául ai é bod bə́sə bə̄vɔ́g yā Ísraɛ̂l bə́ tə́bə́ hə nâ bábɔ abǒg. Samuɛ̂l nyé ai Ísraɛ̂l bə́sə nâ: “Mə̌ tōŋ kíŋ dzáán ḿból mī dzó ai ma, mə tə́lé mína ǹkúkúmá. 2Ábōg dī, ǹkúkúmá á ńtə́le yǎ mínā ósū. Mǎmēn mə̄ yombo yǎ, mə ńtɔa yǎ á fūum, nyúg nyūg. Bɔ́n báma bə́ nə̄ ábə̄ mínā, mə̌ nyīŋ ai mína a tádígi ábǒg mɔ́ngɔ́ dáma a zaa kwí ámōs yə aná. 3Ma nyɔ́ ! Sɔ́mán ma á mís mə́ Ńtondôbə ai á mís mə́ ényɔ̄ yǎ á ngāwɔ̂ban m̀bɔ́n. Zá mə̄ ngáfadi ǹnóm nyag ngə́ ózəle? Zá mə̄ ngánɔŋ ebɔdi zɛl nâ mə́ búdī mís á mam móé ? Mayi dzɔ́ yân.” 4Bɔ́ ai nyé nâ: “Wa ndzí kig bía mân tɔ átībili, tɔ mǎn dzóm wa ndzí kig nɔŋ á mɔ́ mə́ mod.” 5Nyé ai bɔ́ naa: “Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ ma m̀bɔɔlɔ á mís máán naa myǎ ndzí kig sɔ̌m mān dzóm wáán á mɔ́ máma.” Bɔ́ nâ: “Owé !” 6Samuɛ̂l nyé ai ǹnam nâ: “Ǹtondôbə a ngátə́lē Mósɛs bân Áron, ńdɔ̄ fə a ngávaa běsōá báán á ńnam Égîptɛn. 7Təbə́gán bǐ tam bɔ ǹkad á mís mə́ Ńtondôbə ású ḿbəŋ ósə̄ yā á ngābɔ mínā ai éví á ngábɔ běsōá. 8Éyɔŋ Yákɔb a ngákə kwí Égîptɛn, běsōá bə́ ngáyón Ńtondôbə á mís, ńdɔ a ngálóm bɔ̄ Mósɛs bân Áron. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai běsōá báán Égîptɛn wé, bə́ sɔ́ bɔ lə́dē étɔbɔgɔ é vóm ví. 9Á kə̄ kwí, ńdɔ̄ bə́ ngávóan Ǹtondôbə Zambá wābán. Ǹtí á ngādzoge bɔ́ á mɔ́ mə́ Sisera, ǹdzóe miǹkán bítá yǎ Hatsor, ai á mɔ́ Bəfilísta ai émá mə́ ǹkúkúmá yā Moab; bə́ ngalúman ai bɔ́. 10Bə́ ngáyón Ńtondôbə á mís, bɔ́ nâ: “Bǐ ngásə́m ḿból bǐ ngávóan Ǹtondôbə, bǐ ngakə syé Bəbaal ai Bastarté. Kodégē bíā á mɔ́ míńzízíŋ myáán abǒg tē bǐ sye wa.” 11Ńdɔ Ǹtondôbə a ngátə́le Yerubaal, Bedân, Yefté ai ma Samuɛ̂l, a kodé mínā á mɔ́ míńzízíŋ, a ńkɔ̄dɔ̄ná wāān ásə mǐ nganyiŋ mvɔí ábōg dí. 12Á yén mī ngáyén Nahash, ǹkúkúmá Amonít á lúmuŋan ai mínā, ńdɔ mǐ ngákogolan ai ma nâ: “Təgě fə̄, byǎyi nâ ǹkúkúmá á dzōē bíā, yə nâ mǐ yə̂gan nâ Ǹtondôbə Zambá wāān, énye a nə́ ńkūkúmá wāān ? Ńdɔ̄ ā yǎ fə, sə ńkúkúmá yā mī ngátɔ́b nyɔ́ a? Ǹtondôbə a ngávə́ mína ǹkúkúmá. 14Ngə́ myǎmbāda Ǹtondôbə, syéán nyé wógān kíŋ dzīē. Tə myǎbaan anyu díé, mínā bə́bēn ai ńkúkúmá yǎ ā dzóē mínā, toŋán Ǹtondôbə Zambá wáán, nálā ńgɔ̄ ó nə̄ m̀bəŋ. 15Ngə́ mī bɔ̄ɔ̄ təge wóg kíŋ Ǹtondôbə, ngə́ mī bāān ányu díé, wɔ́ Ńtondôbə wâyi mína dzumbu á yób anə́ ḿból ó ngádzumbu běsōá á yōb. 16Zǎn mú, mǐ yén é mod dzam yǎ Ńtondôbə ǎ bɔ á mís máán. 17Sə ábōg bákad kwé óvə́gā dí a ? Makogolan ai Ǹtondôbə nə́ á lom zə̌ yaŋ ai mvəŋ nâ mǐ yəm nâ mǐ ngábɔ abé éyə̄gan á mís mə́ Ńtondôbə ḿból mī ngáyéd ńkūkúmá.” 18Samuɛ̂l ǎ ngakogolan hḿ ai Ǹtondôbə, ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm zə̄ yaŋ ai mvəŋ amǒs tē. Ǹnam ósə ó ngambáda fɔ́ɔ́ Ńtondôbə bân Samuɛ̂l. 19Bod bə́sə̄ yā áyɔŋ bɔ́ ai Samuɛ̂l nâ: “Kogólán ai Ǹtondôbə ású bītúgā bíé nə́ bǐ zā mān wú, amú yə̄ nâ bǐ ngábəde ésɔ́l á mīńsə́m myáán ḿból bī ngáyéd ńkúkúmá.” Samuɛ̂l nyé ai ǹnam nâ: “Mǐ bə́ mbáda, mǐ ngábɔ fɔ́ɔ́ ábé ásə̄ dí, hədá tə myǎlūm Ńtondôbə mvús, syéán nyé hə ǹsyéán ai ǹnə́m wāān ósə. 21Tə myǎtoŋ bəzəzə̌ bəzambá yǎ bə́ sə́ kig ai m̀fí, á bákodě kig mod, amú bə́ nə zəzə byə́m. 22Amú Ńtondôbə ǎ yǐ kig dzoge áyɔŋ díé ású mod dzwé wōē amú á ngākan sɔŋ nâ a yi mína bɔ áyɔŋ díé. Tɔ á tə̄ anə́ á nə́ nālá, Ǹtondôbə á kálágā ma nâ mə zǎ sə́m á mís móé, ngə́ mə̄ dzōgé kogolan ású dáán, ngə́ á dzogě kig mína yə́gələ tə́tə̄lə́ zə̌n. Asú te mǐ mbádaga Ǹtondôbə, mǐ syē fə̄ nyé ai ǹnə́m wáán ósə a bə́bə́lá, mǐ ngáyén é bod bə́ mam a ngábɔ á zāŋ dzāān. 25Ńgə́ mī kə́ ai m̀bɔán ábé ósū, myǎyi wú fǔfulu ai ǹkúkúmá wáán.” Sául a ngábə́ ókala... éyɔŋ a bə́de ǹkúkúmá; ńdɔ a ngádzóe Ísraɛ̂l á táŋ mim̀bú míbɛ̄. 2Sául a ngátɔ́b bod á Ísraɛ̂l miǹtɛd məwóm mə́lɛ́. Bə́ ngábə́ tɔá ai Sául bakúda bə́bɛ̄ á Mikmas ai a ǹkǒl Béthel. Akúda m̀bɔ́g á tɔá ai mɔ́n wōē Yonathán á Givéa Bényamín, a dzogé ébá bə́sə bəvɔ́g nə́ bə́ kə bâkə a bibə̌m byábán. 3Ńdɔ Yonathán a ngákə wé ásū zɔa Bəfilístǎ yā Gɛva, fwé ē kə́ kwí á Bəfilísta nâ Ísraɛ̂l bə́bɛ̄n édzoe. Ńdɔ̄ á Sául a ngábénde nâ bə́ lɔŋ tɔ́ŋ ai ǹnam ósə. 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáwóg é fwé nyí naa: “Ísraɛ̂l a wé ásū zɔa Bəfilísta. Ńdɔ Bəfilísta báwōg bɔ abé.” Bod bə́ mān fɔ̄ɔ̄ tógan á mvús Sául á Gilgal. 5Ńdɔ fɔ́ɔ́ Bəfilísta bə́ ngáman komozǎn bītá: Bikálíg, bakúda məwóm mə́lɛ́, bikabilí bakúdā bə́saman. Zəzə̌ bod abím fɔ́ɔ́ anə́ ńsə́ləg yā ńtāg máŋ, bə́ sɔ́ɔ́ bə̌m ńkān á Mikmas, á mə̄kwí mə́ dzób yǎ Beth Awɛn. 6Á yén Ísraɛ̂l bə́ ngáyén naa bə́ ńtə́lə yǎ ókəkad amú wɔ̄ŋ ó ngábə́ bələ́ bod, bə́ ngákə fɔ́ɔ́ básɔbɔ á mīḿbóg ai á mim̀bǐl, ai á mim̀bǎn míńkóm, á bíbɛ̄, á bīlíg bitam. 7Bə́ dāŋá fɔ̄ɔ̄ óswé Yórdan bə́ kələ á ńnǎm Gath ai á ńnǎm Galaad, ábōg yā Sául a ngábə́ á Gilgal, é bod bə́sə̄ yā bə́ toŋo nyé bə́ ngakɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ. 8A ngáyanga məlú zamgbál, a kələ kwí ábōg yā Samuɛ̂l a ngákag. Hədá Samuɛ̂l təge sɔ́ á Gilgal. Bod bə́ ngáman fɔ́ɔ́ tūb. 9Sául nyé nâ: “Zǎn ai ma mə́túnuŋa bádígi ai éma mə́ élad.” Ńdɔ̄ nyémēn á ngāvə́ mə́túnuŋa bádígi. 10Sául a kódógo fɔ́ɔ́ mān və́ mə́túnuŋa bádígī nálā Samuɛ̂l a vámá. Sául a kə́ tóban ai nyé á zēn nâ a sug nyé. 11Samuɛ̂l nyé nâ: “Dzé ō bɔ̄ dzī ?” Sául nyé nâ: “Mə yén ḿból bod bə́ və́ man ma túb, wǎ təge sɔ́ ábōg ó ngākag, Bəfilísta bɔ̂ bə́ man yǎ fə kóan á Mikmas. 2Ńdɔ mə̌ tsōg naa, Bəfilísta bə́ zā sɔ́ kɔ́b á Gilgal mə ngə́lə́ tə vɔ́lī ólūn Ńtondôbə, ńdɔ̄ á mā bə́ énɔdɔ nâ mə́ və mə́túnuŋa bádígi.” Samuɛ̂l nyé ai Sául nâ: “Ǒ bɔ̄ ákūd, ngə́ ó toŋ ábéndé yā Ńtondôbə, Zambá woe, a ngávə́ wā, ngə́ Ńtondôbə a yə́m étɔ̄á ńkúkúmá dzoe á kpím. 14Ábōg dī, etɔá kúm dzóē yâyǐ kig tə́bə. Ǹtondôbə a tɔ́b yǎ é mod yǎ á bɔ ǹyián wóé, énye ǎ yi tə́lē ńdzóe ayɔŋ díé, amú wā ndzí kig bɔ ḿból á ngābénde wa.” 15Ńdɔ̄ á Samuɛ̂l a ngákódō á sí a tíé á Gilgal ǎ ngakə ósū, ábím bod á ngálígī á ngakə lâtoŋ Sául, nə́ bə́ kə tóban ai bod bítá, bə́ kódó á Gilgal, bə́ kə́lə́ á Givéa Bényamín. Sául a mǎn láŋ ńkunda bítá ó ngábə́ ai nyé. Bə́ láŋá bod nâ: miǹtɛd mísaman. Sául bân mɔ́n wōē Yonathán ai ńkunda bítá yā ó ngábə́ ai bɔ́, bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á Gɛva Bényamín; Bəfilísta bɔ̂ bə́ tɔ̄á ai miǹkán myábán á Mikmas. 17Ńdɔ miǹkunda bəsa bə́ byə́m mí ngátíe á ńkān bítá Bəfilísta məsú mə́lɛ́. Ǹkunda m̀bɔ́g ó kwí é zēn yǎ Ofra, ó kə́ə́ á Shual, 18éví m̀bɔ́g ó kwí é zēn yǎ Beth Horôn; éví lála ó nɔ̄ŋɔ́ é zēn yǎ ḿbīgīlí mvú məfan, m̀fag yǎ ńkōd ǹnam. 19Á Ísraɛ̂l ásə ǹlwî bikie a ngábə́ kig amú Bəfilísta bə́ ngádzó naa tə Ísraɛ̂l bálwī fɔ̄ɔ̄, tɔ məkɔ̌ŋ, tɔ akəŋ bítá. 20Ǹnam Ísraɛ̂l ósə ó ngábə́ énɔdɔ nâ ó sīgí á Bəfilísta nâ bâkə lwí bibag, avón, məfa, ai akəŋ. 21Bə́ yâgan ngab ébɛ̄ yǎ síkel ású ebag ai ovón, ngab dzyǎ yǎ síkel ású ǹdzəbán fa ai ǹnyoán ńtɔ́ŋ. 22Asú tē, ámǒs bítá, á ńkunda ósə̄ yā ó ngábə́ ai Sául bân Yonathán, tɔ mod m̀bɔ́g á ngābə́ bələ́ kig tɔ okəŋ bítá, tɔ akɔ̌ŋ. Hədá Sául bân Yonathán bɔ́ bə́ ngábə́ bələ́ ḿbyābán. Ńdɔ angós Bəfilísta dá á ngátíe, á kə́lə́ á Mikmas. Yonathán, mɔ́n Sául, a ngádzó ai é ndómán é kadəgə nyé bəgə́ bikpəlé amǒs m̀bɔ́g nâ: “Zǎ bī kə é dzāl Bəfilísta yā lə́ nə́ á ńnamín á yād”, hədá təge kad ésīá dzóm. 2Sául a tɔá ábǒg tē, á ńnyie Gɛva, á élē Grenâd á sí á Mikrôn. É bod bə́ ngábə́ ai nyé bə́ tɔ̄á miǹtɛd mísaman. 3Ahiya, mɔ́n Ahituv, mǎnyāŋ Ikabod mɔ́n Pinhas, mɔ́n Éli yǎ á ngábə́ fada Ǹtondôbə á Silo, a bəgə́ efod, ewɔ́mǎn bəfada. Ǹkunda wá ndzí kig bǐg naa Yonathán á ngākə. 4É zēn yā Yonathán ā dzə́ŋə̄ nâ a bɛ́d á kə kwí á Bəfilísta bə́ ngábə́, miǹló miǹkǒl mí ngábə́ étē míbɛ̄ ényú ḿfág ví, ényú ḿfág ví, m̀bɔ́g ó tɔ̄á dzwé nâ: Boséts, ényú ḿbɔ̄g nâ: Sené. 5Ǹló ǹkǒl m̀bɔ́g ó tɔ̄á ḿfág yā á ńnam Âkoé, ósū Mikmas, ényú ḿbɔ̄g ḿfág yā á ńnam á ńkiɛ́, ósū Gɛva. 6Yonathán nyé ai é mɔ́ngɔ́ ā kadəgə nyé bəgə́ bikpəlé naa: “Ḿbɛ́də́ é dzāl bǒd bisosol dí kámāná Ǹtondôbə a bɔ mǎn dzam ású dáán, amú á sə́ kig ayé ású díé naa á bɔ m̀fǎŋ dzam ai bod tɔ bə́ nə abɔ́d tɔ bə́ nə abuí. 7M̀bəgə bikpəlé wōé nyé ai nyé nâ: “Bɔ̌ ḿból ńnə̄m wōē wátám, kələ́ é vóm wādiŋ, mayi tɔbɔ ai wa é vóm ósə wǎyi.” 8Yonathán nyé nâ: “Ḿbɛ́də́ á ńkǒl á yōb á é bod bá bə́ nə́, bǐ lə́dē bɔ́ nyɔ́l. 9Ngə́ bə́ dzó ai bíā nâ: “Yǎŋán, bǐ kɔb mínā vālá, eyɔ̌ŋ te byǎyaŋa vóm ḿbɔ̄g, təgě fə bɛ́d á bə́ nə́. 10Hədá ngə́ bə́ kād bíā nâ: “Zǎn mú, eyɔ̌ŋ te bǐ nə́ bɛ̄d, bíā nâ: “Ǹtondôbə a və́ bɔ̄ á mɔ́ máán, ndəm dzǎn nyīlí !” 11Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ngálə́dē nyɔ́l á dzāl Bəfilísta. Bəfilísta bɔ́ nâ: “Hébrēa bá, bákwí á mim̀bǐl yǎ bə́ m̀bə̄ bə́ sɔ̄sɔ̄lán.” 12Bǒd yā dzāl bɔ́ ai Yonathán bân m̀bəgə bikpə́le wōē nâ: “Bɛ́dán á bī nə́ mú, bǐ lə́dē mínā dzóm.” Yonathán nyé ai m̀bəgə bikpə́lé wōé nâ: “Toŋó mā, Ǹtondôbə a və́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Ísraɛ̂l.” Yonathán ā ngakə a yái ai mɔ́ ai məkǒl, m̀bəgə bikpəlé wōé á kələ a toŋ nyé. Bəfilísta bə́ kpaa á sí ósū Yonathán, m̀bəgə bikpəlé wōé nyé a yílígi á mvús. 14Yonathán bân m̀bəgə bikpəlé wōé bə́ wé bod á ékíndá ósú dzī dzǎm bɔ̌ bod məwóm mə́bɛ̄. Wɔ̌ŋ ó yāmán á fɔ̄ɔ̄ á ńkān bítá ai á ngɔ́dɔ́, bǒd yā dzál ai ébá bə́ kələ bâsa byə́m bə́ ngambáda fɔ́ɔ́, sí e ngatigidan. Wɔ̌ŋ Zāmbá ó ḿbə̄lə́ fə̄ bɔ́. 16Bod bə́ Sául bə́ ngábə́ tə́lə̄ á vâ, á Givéa Bényamín bə́ ńtəm nâ ǹkán bitá ó ngangamalan. 17Sául nyé ai é bod bə́ ngábə́ ai nyé nâ: “Bɔán ǹlóé bǐ yén é bod báán bə́ kə.” Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ ǹlóé, bə́ ńtála nâ Yonathán bân m̀bəgə bikpəlé wōé ḿbɔ̄ bádzə́man. 18Sául nyé ai Ahiya nâ: “Zǎ ai efod”, amú énye ǎ bəəgə efod á mís mə́ Ísraɛ̂l. 19Ábōg Sául a kɔ́bɔgɔ ai fada há, engongǒm yā ńkán bítá Bəfilísta dzɔ̂ hə ǹnáŋán, Sául nyé ai fada nâ: “Vǎga wɔ́ !” 20Ńdɔ fɔ́ɔ́ Sául bân bod bóé bə́sə̄ bə́ ngáman kóan, bə́ kə́ kwí é vóm bə́ lúmuŋan, bə́ ngalúman bə́bə̂ bitá: ébá bə́ lúmuŋan ai ébá ébá bə́ lúmuŋan ai ébá bəvɔ́g. 21Hébrēa yǎ bə́ ngábə́ ai Bəfilísta, á bə́ ngásɔ́ fə̄ ai bɔ́ á bītá, bə́ káán á fɔ̄ɔ̄ ai bɔ́, bə́ sɔ́ lad ai Ísraɛ̂l, ai Sául bân Yonathán. 22Hébrēa bə́sə bə̄vɔ́g yǎ bə́ ngábə́ sɔlɔ́ á miǹkǒl mí Efraím, á wóg bə́ ngáwóg naa Bəfilísta bātúb, bə́ báádán fɔ̄ɔ̄ ai bɔ́ á zud bə́ ngalúman ai bɔ́. Ǹtondôbə a kǎ Ísraɛ̂l amǒs tē. Ńdɔ̄ bə́ ngáyíd Bəfilísta amǒs tē a tádígi á Mikmas a kələ kwí Âyalôn. Bod bə́ ngawóg fɔ̄ɔ̄ sɔ́m éyə̄gan. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ bod bə́ ngányabán á é byə́m yā bə́ ngása miǹzízíŋ, bə́ nɔ̄ŋɔ́ mīńtómbá, ai nyag ai bitɔŋ bí nyag, bə́ ngabɛ byá á sí; bod bə́ ngadí fūfulu ai məkǐ. Fwé é kə̄ kwí á mə̄lɔ́ mə́ Sául nâ: “Bod bə́ ngasə́m yǎ á mís mə́ Ǹtondôbə ḿból bádí ai məkǐ mə́sə.” Nyé nâ: “Myǎbɔ abé. Bígídán ma mod ngɔg vá !” Sául nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán fɔ̄ɔ̄ á bod bə́ nə́ mǐ kə myǎkad bɔ́ nâ: mod ósə a zu ai ma nyag dzié ai ǹtómbá wóé ! Mǐ zū byá tsīg vā mǐ di təgə̌ fə sə́m á mís mə́ Ńtondôbə nâ myǎdī ai məkǐ mə́sə.” Á ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ naa anə́ ényɔ̄lɔ̄ a sɔ́ɔ́ ai etɔŋ éyə́m, é tsígíbán fə̄ wé álú tē bēn. 35Ńdɔ̄ Sául a ngálóŋ Ńtondôbə alatâr, alatâr tě énye a nə́ ényɔ̄ ósú yǎ á ngálóŋ Ńtondôbə. Sául nyé nâ: “Ńkāŋán byǎtsídan Bəfilísta, bǐ man bɔ́ tság a kələ kwí á məléndē mə́ kídí. Tə̌ fə m̀bɔ́g m̀bɔ́g a bǎd lígi.” Bɔ́ ai nyé nâ: “Bɔ̌ ḿból wātsog.” Ńdɔ fada ǎ fɛd nâ: “Ǹtámán kogolan ai Zambá !” Sául a sílí Zāmbá nâ: “Yə mə́ kə tsídan Bəfilísta ? Yə ǒ dzōgé fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Ísraɛ̂l ?” Zambá təge nyé və̄ éyalán ámǒs tē. Sául nyé nâ: “Súbúgán mú mína bətə́bə̄ bə́ ósú bə́sə̄ yā mə̄ndá mə́ bǒd yā áyɔŋ dí. Dzə́ŋán, mǐ yén é mod ǎ bɔ̄ évūs dzī ! Amú yə̄ nâ: sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, ényɔ̄ á ngányii Ísraɛ̂l, tɔ fɔ́ɔ́ mɔ́n wama Yonathán énye ǎ bɔ̄ dzǎm tē, a bələ́ naa a wúag.” Mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g təge nyé yalan. Nye ai Ísraɛ̂l bə́sə̄ nâ: “Tə́bə́gán m̀fág, bíā mɔ́n wama Yonathán bī tə́bə́ ḿfāg ḿbɔ̄g.” Bod bɔ́ ai Sául nâ: “Bɔ̌ ḿból wādiŋ.” Sául nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, ású dzé wā ndzí kig yalan étúgā dzóe aná ?” Ngə́ mā mə̄ nə́ ai evǔs, ngə́ kig mɔ́n wama Yonathán, ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, váá Urim; ngə́ áyɔŋ ńdɔ̄ á nə́ ai evǔs, váá Tumin. Ńdɔ̄ Sául bân Yonathán bə́ ngátimbi, é bod bə́sə bə̄vɔ́g bə́ kyə̄bə́. Sául nyé nâ: “Bə́ bwé ngám á zāŋ bíā mɔ́n wama. Ńdɔ̄ ngám ē ngābi Yonathán.” Sául nyé ai Yonathán nâ: “Kadá mā é dzóm ō bɔ !” Yonathán nyé ai nyé nâ: “Mə̌ dū ásū éngə́ŋ yā mə̄ və́ bə̄lə́ á mɔ́ á wé, mə víbí. Ngə́ á nə anə́ áwū, mə mə́ wúá fɔ̄ɔ̄ !” Sául nyé nâ: “Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ ma ábé dī á bǎg fə̄ édí avɔ́g, ngə́ ō bɔ̄ tə wú ǎ Yonathán.” Ǹnam wá ai Sául nâ: “Yə wabə́lə̄ nâ é Yonathán yǎ ā bɔ̄ naa bǐ dɔ á bītá á nə dzǎm wú ? Təge á fɔ̄ɔ̄ ! Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, tɔ fyám esǐl dzīé dzīdzīá yāyǐ kig ku á sí amú yə̄ nâ bân Zambá bə́ syé fūfulu ámōs dí.” Éyə̄ hḿ bod bə́ ngákode Yonathán áwū nā. Sául a dzogé tǒŋ Bəfilísta. Bəfilísta bɔ̂ bə́ mān dúgan á ńnam wábán. Éyə̄ hḿ Sául a ngáwóno etɔá ńkúkúmá dzíé á Ísraɛ̂l ná. A ngálúman ai miǹzízíŋ míé yā mí ngábə́ nyē ḿbomoná á nyɔ́l. A lúman ai Moab, ai Amonít, ai Edom, ai ǹkúkúmá yā Tsova ai Bəfilísta. É vóm ósə ǎ vəŋan, ǎ ngádɔ hə ǹdɔán. Amǒs ziŋ, ńdɔ a ngálə́de azombo díé, a mǎn yíd Amalekít, a kodé fə̄ Ísraɛ̂l á mɔ́ mə́ é bod bə́ sa bɔ́ byə́m. Bɔ́n bə́ Sául bə́ ngábə́ mwé nâ: Yonathán, Yishwi[1], Malki Shua. Bəngɔn bóé bə́bɛ̄ mwé nâ: Mérav, ǹtól, Mikal, mɔ́n mvúa. Ńgál Sául dzwé nâ: Ahinoam, ngɔn Ahimaats. Ǹdzóe bəzimbi woé dzwé nâ: Avner, mɔ́n Ner, mǎnyāŋ ésīá Sául. Ésīá Sául a ngábə́ dzwé naa: Kish ai ésīá Avner: Ner, bə́ ngábə́ mvóg Aviel. Ńtíé ósə̄ yā Sául a ngábə́ və̌, bitá ai Bəfilísta bí kələ hə ósú. Sául a ngábə́ naa, a yénə́ ńgungúl mod vóm ó tɔ̄á éwōlo, a ladá ámvóé ai nyé. [1] Evoziŋ Ishyo Samuɛ̂l nyé ai Sául nâ: “Mǎ Ńtondôbə a ngálóm nā mə́ wɔ́bɔ wa m̀bɔ́n ó bɔ ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, vógólō hḿ ébúg Ńtondôbə. 2Ǹtondôbə a dzɔ́ nâ: Matsog ábé yǎ Amalek a ngábɔ Ísraɛ̂l. Ḿból a ngátsíg bɔ zěn éyɔŋ yǎ bə́ sɔ̂ Égîptɛn. 3Kələ́, ó kə tság Amalek, ó man ndáman é dzóm ésə a bələ́. Tə walíg mān dzóm. Wéé fɔ̄ɔ̄ fám ai biníngá, bɔ́ngɔ́ ai bibɔbɔg, nyag, miǹtómbá, bǒzəle ai bəkámɛl.” 4Ńdɔ̄ Sául a ngáman tógǎn bod, a láŋá bod á Teláim: bəwulǔ məkǒl tóyína miǹtɛd míbɛ̄, bǒd yā Yúda tóyína awômo. 5Ńdɔ a ngákə á dzál Amalekít a mǎn kə lám bítá ôtotóŋ á sí. 6Sául nyé ai Bəkénit nâ: “Kəán, kándágán ai Amalekít, mə zǎ bámán mínā ai bɔ́, amú mína mǐ ngáyén Ísraɛ̂l ngɔ́l éyɔ̌ŋ yā bə́ sɔ̂ Égîptɛn. “Ńdɔ̄ Bəkénit bə́ ngákándan ai Amalekít. 7Ńdɔ̄ Sául a ngátság Ámalekít a tadigi á Hawila a kələ kwí á mənyíí mə́ Shur, yǎ á nə́ Égîptɛn á yād. 8Agag, ǹkúkúmá Amalekít, a bǐ ńkōm, ḿbili bod ásə m̀bɔ́g, a mǎn wē ai fa. 9Ńdɔ̄ Sául bân bod bóé bə́ ngáliŋ Anag ai mim̀bəmbə̌ miǹkunda míńtómbá ai émí mí nyag ai tsíd mə́vɔ́ŋ ai bɔ́n míńtómbá ai é byə́m bísə̄ bí ngábə́ ḿbəŋ, təge dǐŋ naa bə́ dámān byá. É zəzə byə́m bísə bivɔ́g yā bí ngábə́ kig ai m̀fí, bə́ mān ndáman. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə̄ Samuɛ̂l nâ: “Masíngī ḿból mə̄ ngábɛ́dē Sául ǹkúkúmá amú ā lúm yǎ mā mvús tɔ ebúg dzáma təge dzála.” Samuɛ̂l a símízān fɔ̄ɔ̄ ai é dzam dí ǎ ngákogolan ai Ǹtondôbə ǹtíé álú. 12Kíkídígi ná, ńdɔ Samuɛ̂l a ngákə tóban ai Sául. Bɔ́ ai nyé nâ: “Sául a kə́ áfūb naa a kə tə́lē ándīē tíga. Ńdɔ̄ fə a dúgán kə ósū, a kə́ sus á Gilgal.” Á kwí Samuɛ̂l a ngákə kwí ábə̄ Sául, Sául nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə á fúbúgu wa ! Mə dzála fɔ́ɔ́ ábēndé Ńtondôbə.” 14Samuɛ̂l nyé nâ: “Ńdɔ̄ dzé mə mawóg á mə̄lɔ́ anə́ ńtad míńtómbá ? Ńtād nyag mawóg vī wásɔ́ vé ?” Bitá bí Amalek 15Sául nyé nâ: “Byə́m bítá byásɔ̄ Ámalek amú bod bálīŋ mim̀bəmbə míńtómbá ai mim̀bəmbə mí nyag nâ bə́ zu və́ Ńtondôbə, Zambá woe mətúnuŋa. Ébí bísə bivɔ́g ḿbyā bǐ mān ndáman.” 16Samuɛ̂l nyé ai Sául nâ: “Tám tə́bə, mə́ kad wa ḿból Ńtondôbə a dzó ai mā álú dí.” Nyé ai nyé nâ: “Kɔ́bɔgɔ.” 17Samuɛ̂l nyé nâ: “Tɔ anə́ ó nə́ mān dzóm á mís móe, ngǎ ó nə ǹló áyɔŋ Ísraɛ̂l ? Ǹtí á ngāwɔ́bɔ wa m̀bɔ́n naa ó bɔ ǹkúkúmá á Ísraɛ̂l. 18Ǹtí á ngálóm wā, nyé ai wa nâ: Tə́bə́gə́ ! Ó man kə́ ndámǎn bə́səm, bǒd yā Amalek, ó lúmán ai bɔ́ a kələ kwí anə́ wāman bɔ́ síl. 19Ámú dzé wā ndzí kig wóg ábēndé Ńtondôbə ? Á dzé ó kə̄ nyaban á byə́m bí ńsa ? Á dzé ō bɔ̄ édí Ńtondôbə a víni ǹnə́m ?” 20Sául nyé ai Samuɛ̂l nâ: “Mə dzálá fɔ̄ɔ̄ ábēndé Ńtondôbə. Mə kə́ é zēn á ngālóm ma. Mə sɔ́ ai Agag, ǹkúkúmá Amalek, mə mǎn ndáman Amalek. 21Hədá á é byə́m yā bə́ və́ ndáman, bod bə́ kə́ bátɔ̄b mim̀bəmbə miǹtómbá ai nyag nâ bə́ kə və́ Ńtondôbə Zambá woe mətúnuŋa á Gilgal.” 22Samuɛ̂l nyé nâ: “Yə Ǹtondôbə a diŋ mə́túnuŋa bádígi ai émá bítsíga anə́ ḿból yā ā diŋ məwóg yǎ mvéndé dzīē ngǎ? Məwóg mə́ nə m̀bəŋ abuí mə́ lodo mətúnuŋa. Məwóg mânyəb mə́ lodo mətúnuŋa məvɔ́ŋ mə́ bəyóm bə́ nyag[1]. Məlɔ́ mə́ nə anə́ ńsə̄m yā ḿbɔán mvīgí, ǹtəb ó nə anə́ ńlugán bivəgələ̌ bəteráfim. Ḿból ō bɛ̄n ébūg Ńtondôbə, ńdɔ̄ fə nyé ǎ bɛn wa, o sə́ kīg fə ǹkúkúmá. Sául nyé ai Samuɛ̂l nâ: “Mə sə́m fɔ̄ɔ̄, ḿból mə̄ dāŋ ábēndé Ńtondôbə mə daŋá fə ǹkɔ́bɔ̄ wóé. 25Hədá, ábōg dī, dzǔ ńsə̄m wáma, ó dúgán ai ma, mə́ kə kogolan ai Ǹtondôbə.” Samuɛ̂l nyé ai Sául nâ: “Mǎdúgǎn kig ai wa, amú ō wōá ébúg Ńtondôbə âfan. Ńdɔ̄ á Ńtí nyé ǎ wōá wā á sí naa wǎ yǐ kīg fə bǎd bɔ ńkūkúmá Ísraɛ̂l.” Ńdɔ Samuɛ̂l a ngákɔ́d nâ á kə. Ńdɔ̄ Sául a ngábi nyé álɔ̄ ewɔ́man; ńdɔ fɔ́ɔ́ lə́ ngántyê. Samuɛ̂l nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə a tyé wa edzóē ńkúkúmá Ísraɛ̂l á mɔ́ ámōs dī, a və́ə́ dzɔ m̀fə́ yǎ á nə̄ ḿbəŋ a lodo wa.” Endindimi[2] Ísraɛ̂l á nə kɔ́m ésə və sósōó, ǎ dugǎn kig, ǎ síngī kig dzam amú á sə̄ kig mod nâ a síngi mim̀bɔán míé. Sául nyé nâ: “Mə sə́m fɔ̄ɔ̄, hədá makogolan ai wa, váá tə́ mā olugú ábōg dī, á mís mə́ mvīndí bǒd yā áyɔŋ dáma ai á mís mə́ Ísraɛ̂l, dúgán tə́ ai ma nə́ mə́ kə kogolan ai Ǹtondôbə Zambá woe.” 31Ńdɔ Samuɛ̂l bân Sául bə́ ngákə, Sául ǎ ngákogolan hḿ ai Ǹtondôbə. Samuɛ̂l nyé nâ: “Zǎn ai ma Anag, ǹkúkúmá Amalek.” Ńdɔ Agag a ngákə miǹtag miǹtag, nyé ai nyémēn naa: “Bə́bə́lá, ndə̌ éyə awú á nə́ ábē nā, mə̌ famala !” Samuɛ̂l nyé ai nyé nâ: “Ḿból fa bitá dzoe e ngálíg biníngá təge ai bɔ́n, nyoá nyé a tám ā lígí aná təge ai mɔ́n.” Ńdɔ Samuɛ̂l a ngáman saŋ Agag á mís mə́ Ńtondôbə, á Gilgal. Samuɛ̂l a kə́ə́ á Rama, Sául nyé a bɛ́də́ á dzāl díé, á Givéa. 35Samuɛ̂l a ndzí kīg fə bǎd yén Sául a kələ kwí ábǒg áwú díé. Samuɛ̂l a ngáyón fɔ̄ɔ̄ Sául, hədá Ǹtondôbə a ngásíngī é dzam a ngábɛ́dē nyé ńkūkúmá Ísraɛ̂l. [1] Tín m̀faŋ ńyə́bə̄ á nyī : məwóg. [2] Hə á vá ńgɔ Zambá á bələ́ é dzwé dī. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə a ngádzó ai Samuɛ̂l nâ: “ Wayi yón Sául a kələ kwí abǒg áfē, yə wayə́gan nâ mə̌ təb yǎ nyē, ǎ yǐ kig bǎd dzóē ayɔŋ Ísraɛ̂l ? Fudígi m̀bɔ́n á ńlag wóe, ó kə. Malóm wā ábə Yə́se yǎ Bételehɛ́m, amú mə̄ yén ńkúkúmá á bɔ́n bóé.” 2Samuɛ̂l nyé nâ: “ Éyə mǎyi wulu yá ? Ngə́ Sául a wóg dɔ aná, kə́ a wé mā a !” Ǹtondôbə nyé nâ: “Nɔŋɔ́ ńgál nyag, ó kə ai nyé, wayi kǎd naa, wakə və́ Ńtondôbə mətúnuŋa. 3Wayi bándā Yése á mə̄túnuŋa mə́tē; eyɔ̌n tē māyi wa kad ḿból wayi bɔ, wayi mə wɔ́bɔ̄ ényɔ́ māyi wa lə́dē ḿbɔ́n.” 4Ńdɔ Samuɛ̂l a ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngákad nyé. Á suan a ngásuan á Bételehɛ́m, ńdɔ bənyiá bodo mvíe bə́ ngázu tóban ai nyé, bə́ mbádaga, bɔ́ ai nyé naa: “Yá ? Yə m̀bə̂ dzam, ǎ mod Zambá?” 5Samuɛ̂l nyé naa: “Təge tə́ ! Mə sɔ́ və́ Ńtondôbə mətúnuŋa. Kaŋán êsob nyɔ́l, mǐ zu bǐ və mətúnuŋa.” Ńdɔ a ngáman bɔ Yése bân bɔ́n bóé esob nyɔ́l, a kə́ə́ fə ai bɔ́ á mə̄túnuŋa. 6Ǹnyie anə́ bə́ ngásuan, ńdɔ Samuɛ̂l a ngáyén Eliav, ǎ ngadzó á ńnə́m étē hā naa: “Ényɔ́ nye Ǹtondôbə ǎ yi hḿ naa mə́ wɔ́bɔ m̀bɔ́n !” 7Ǹtondôbə nyé ai Samuɛ̂l nâ: “ Tə wabam nyé ásū ai á ńtīé; mǎyǐ kig nyé. Zambá ǎ yén kig anə́ bod báyén: mod a yén və asú, hədá Ǹtondôbə nyé a yén mīńnə́m.” 8Ńdɔ̄ Yése a ngálóe Avinadav, a lə́dé nye Samuɛ̂l. Samuɛ̂l nyé nâ: “ Ǹtondôbə a ndzí kig tɔ́b ényɔ́. Tɔ ényɔ́lɔ̄ a ndzí kig nyé tɔ́b.” 9Yése a lə́dē fə nyé Shama. Samuɛ̂l nyé naa: “Tɔ ényɔ́lɔ̄, Ǹtondôbə a ndzí kig nyé tɔ́b.” 10Ńdɔ̄ Yése a ngálə́dē nyé bɔ́n bóé zamgbál. Samuɛ̂l nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə a ndzí kig tɔ́b tɔ ḿbɔ́g hālá.” 11Samuɛ̂l nyé ai Yése nâ: “Yə abím bān fám dóe dí ? ” Yése nyé nâ: “Mǎn mod m̀fə́ a ngə́nə, ǎ kə́ a nɔ́ni biyə́m.” Samuɛ̂l nyé ai Yése nâ: “Lómó, bə́ kə nyé lóe; bi sə́ kig dzǎm dí ńtíé mɔ́ngɔ́ te a bə́ kig sɔ́.” 12Ńdɔ̄ Yése a ngálóm lóē mɔ́ngɔ́. Abəŋ ndómán fɔ̄ɔ̄, êkob ai ásū. Ǹtondôbə nyé nâ: “Tə́bə́gə́, ó wɔ́bɔ̄ nyé ḿbɔ́n, ényé nyɔ́lɔ̄ !” Ńdɔ Samuɛ̂l a ngánɔŋ ǹlag ḿbɔ́n, ǎ ngasoe nyé wɔ́ á ńló, bəbə́nyāŋ bə́ bəbəgə. Ńdɔ̄ hḿ ńsísīm Ńtondôbə ó ngáyían Dávid á nyɔ́l, a tádigi amǒs tē. Samuɛ̂l nyé a sobó á dzāl díé á Rama. Ǹdɔ̄ fɔ́ɔ́ ńsísīm Ńtondôbə ó kódó ábə̄ Sául, m̀bə̂ ǹsísīm ḿfə̄ á ngāsɔ́ ábə Ǹtondôbə énye ǎ ngazu nyé ndə́gələ. 15Bod bisíé bə́ Sául bɔ́ ai nyé nâ: “Yénə́ anə́ ḿból ńsīsīm Zāmbá wándə́gələ wa. 16Maǹti á kɔ́bɔ́gɔ tə́ və ǹkɔ́bán. Bod bísíé bóe bávōgolo hə wa. Bâyi dzə́ŋ é mod ǎ yəm bom mvɛ́d; éyɔŋ ésə m̀bə̂ ǹsísīm yǎ ā sɔ́ ábə̄ Zambá ā yi suan ábə wa, ǎ ngabom, o mǎn vɔ̄bi.” 17Sául nyé ai bod bísíé bóé nâ: “Dzə́ŋán hḿ mā é mod ǎ yəm bom mvɛ́d, mǐ zu ai nyé” 18Ńdɔ mod bisíé ḿbɔ̄g á ngākódō á sí nyé nâ: “Mǎyén ndómán Yesé yǎ Bɛ́telehɛ́m á yəməgə bom mvɛ́d, a nə ngul á nyɔ́l, a tɔá fə mod bitá; a yəm ǹkɔ́bɔ, m̀bəmbə fám fɔ̄ɔ̄, Ǹtondôbə a tɔá fə ai nyé.” 19Sául a lómó fɔ̄ɔ̄ bod ábə Yesé, nyé ai nyé nâ: “lómó ma nyɔ́ mɔ́n Dávid yǎ ā kála miǹtómbá.” 20Ńdɔ Yesé á ngákə nɔŋ ózəle a nɔŋɔ́ bə̄ḿbāŋála, ai ndə́g wɔ̂n, a bǐ fə etud kábad a və́ə́ Dávid nə́ á kə və́ Sául. 21Á kwí Dávid a ngákə kwí ábə̄ Sául, a kə́ nye tə́bə̄ ósū. Sául a diŋí fɔ̄ɔ̄ nye éyə́gan, a tə́lé fə̄ nyé ḿbəgə bikpəle wōē. 22Ńdɔ̄ Sául ǎ zu lóm Yesé m̀bándá nâ: “Dzoégē Dávid á tɔ̄bɔ̄ fɔ́ɔ́ á mís máma amú ā yén mvɔ̄m ábə ma.” Á ńtɔ̄á naa, éyɔŋ ésə ńsísīm Ńtondôbə wándə́gələ Sául, Dávid a nɔŋɔ́ mvɛ́d, ǎ ngabom, Sául ǎ ngayén mān evə́vɛs, abǒg te ḿbə̂ ǹsísīm nyé a kódó nyē á nyɔ́l. Bəfilísta bə́ ngáman vúl mīńkán bítá, bə́ sɔ́ mǎn tógan á Soko yǎ Yúda, bə́ sūmú mvan á zāŋ Soko ai Azéka á mə̄súg mə́ Efɛs Damin. 2Sául bân bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ mān tógan á ḿbīgīlí yā Ela bə́ bəbəgə Bəfilístǎ yā bə́ yii lúman ai bɔ́. 3Bəfilísta bə́ ngátə́bə̄ ḿfág ńkǒl ḿbɔ̄g, Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ tə́bə́ éví ḿbɔ̄g, m̀bíbíŋ ó bɔ̂ bɔ́ á zāŋ 4Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ dzóm é mod é ngákwí á ńkān Bəfilísta, dzwé naa Goliath, mǎn Gath, a tɔá ńtíé mongolo mɔ́ mə́saman ai ǹtíé dóé dá. 5A bəgə́ ńtóm ékie á ńlō, a bəgə́ éběn éwɔ́man bíbás á ńkug, eběn éwɔ́man é tɔ̄á ádǐd á táŋ bəsíkel bakúdā bə́tán. 6A bəgə́ bəngamás bikie á məkǒl. Éběn bikie é búdígi nyé bītúl. 7Ǹkěn ákɔ̌ŋ wóé abím anə́ ńtúm yā bákad tǐŋ bīyé étē, akɔ̌ŋ bēn á tɔ̄á ádǐd á táŋ bəsíkel miǹtɛd mísaman. M̀bəgə bikpəlé wōē á wulugu nyé ósū. 8É mod nyɔ́ á ngāsɔ́, a komó étīē, ǎ ngáyédan miǹkunda mí Ísraɛ̂l nâ: “Amú dzé fɔ̄ɔ̄ mī sɔ́ ai ngomozan bitá ? Ngǎ mə nə mǎn Fīlísta, ḿfág wáán mǐ nə bəlɔ̌ bə́ Sául? Tɔ́bán mod m̀bɔ́g yǎ mī nə́ hālá, á sus á mə̄ nə́ hā. 9Ngə́ á nə dzǎm lúman ai ma, a wé mā, bǐ ńtɔ̄á mína bəlɔ̌; ngə́ mā mə̄ wé nyē myâ mǐ və̄ŋán bəlɔ̌ báán. Mǐ ngasyé bíā.” 10Ǎ ngakə ai ǹkɔ́bɔ̄ ósū, nyé nâ: “Mavǎŋ tsǎg miǹkunda mí Ísraɛ̂l aná. Váán ma mod, bíā nyé bī lúman.” 11Á wog Sául bân Ísraɛ̂l bə́ ngáwóg bíbúg bí mān Fīlísta bí, bə́ sīgán fɔ̄ɔ̄, bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ fə eyə́gan. 12Dávid a ngábə́ mɔ́n mǎn mvóg Efraím, yǎ Bɛ́telehɛ́m yǎ Yúda. Mod te a tɔá dzwé nâ Yesé; a ngábə́ bələ́ bɔ́n mwom, a ngábə́ ǹnǒm mod ábǒg Sául, hála ǎ yombo yǎ á tōōŋ. É bɔ́n bóé bə́lɛ́ yā bə́ ngátádi byáli bə́ ngátoŋ Sául á bītá. Bə́ tɔ̄á mwé nâ: Eliav ǹtól, Avinadav, ebədan ńtól ai Shama yǎ á ngābə́ é mɔ́n lála. 14Dávid énye a ngábə́ mɔ́n mvūa. Miǹtól mí bə̄bə́nyāŋ mílɛ́ mí ngátoŋ Sául. 15Dávid ǎ fəməŋə kǎd kódō ábə̄ Sául a kələ nɔ́nī mīńtómbá mí ésīá á Bɛ́telehɛ́m. 16É mān Fīlísta nyɔ́ ā kwî kíkídígi ai ngǒgógóle a zaa tə́bə̄ nálā mə̄lú məlú mə̄wóm mə́nyi. 17Ńdɔ Yesé ā zu dzó ai mɔ́n wē Dávid nâ: “Nɔŋɔ́ bə̄bə́nyɔ̄ŋ ḿbəgə óvug óvə́ga ǹyáŋán ai bəḿbāŋála awômo ó vólō bɔ́ kə́ və̄ á ńkān bítá. 18Bíkɔ̄g mə́nyáŋ áwômo bí ó kə̄ byá və̄ ńkúkúmá wābán. Ó fə̌b fə bəbə́nyɔ̄ŋ, ngə́ mam mâwulu m̀bəŋ ó yə̌m fə̄ é bod bân bɔ́ bə́ nə́. 19Sául bân bɔ́ bə́ nə ai Ísraɛ̂l bə́sə bə̄vɔ́g bə́ lúmuŋan ai Bəfilísta á ḿbīgīlí yǎ Ela. 20Ńdɔ̄ Dávid a ngákódō á sí ai ndib kídí a lígí mīńtómbá míé ábə ǹnɔ́ni m̀fə́, ńdɔ a ngánɔŋ é byə́m bī, énye ǎ kə̄ nyɔ́ anə́ ḿból Yesé á ngābénde nyé. Á kwí á ngākə kwí á ńkān bítá bod bə́ ngōmolán fɔ̄ɔ̄ bīkígá bítá. 21Ísraɛ̂l bə́ límí ńsāmbá ńkōl nyū, Bəfilísta bɔ̂ bə́ límí éńgwābán á ńnamín á yād. 22Ńdɔ̄ Dávid a ngálíg ai ǹkála mim̀bəgə é byə́m á ngásɔ́ ai byá a kə́ ḿbīl á mə̄lúman. Á kwí á ngākwí, ńdɔ ǎ man sǔg bə̄bə́nyāŋ. Ǎ ngakɔ́bɔ ai bɔ́ vā, ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ dzóm ē mod, mǎn Fīlísta yǎ Gath, bə́ lóege nâ Goliath, a ngákódō á sí á ńkān Bəfilísta a súbú ósū, ǎ ngadúgan kɔ́bɔ ḿbōl ā kadəgə kɔ́bɔ Dávid a wógo. Á yén, Ísraɛ̂l bə́ ngáyén é mod nyɔ́, bə́ ngátúb fɔ̄ɔ̄ amú bə́ mbádaga nyé éyə̄gan. 25Bǒd yā Ísraɛ̂l bɔ́ nâ: “Yə mǐ yén fɔ̄ɔ̄ é mod a súbū ósū nyɔ̄? A sɔ́ fɔ̄ɔ̄ və̄ nâ a zu kpə́lə̄ Ísraɛ̂l.” Ngə́ mod a wé nyé aná, ǹkúkúmá ā fáí mod te abuí ákúmá, a və́ə́ fə̄ nyé ngɔn dzié, a tsígí fə ndá bod ésīá á tóya. Ńdɔ̄ Dávid ǎ zu sílī é bod bə́ ngábə́ tə́lə̄ nyé babi nâ: “Bâyi nyé və́ é mod a wé é dzóm é mǒd mān Fīlísta dzí dzé, a vǎ fə̄ Ísraɛ̂l osɔ́n á ńlō ? Zámēn á nə̄ ésosol á zud mǎn Fīlísta nyɔ́ nə́ a kpə́lə miǹkunda bítá mí Zāmbá yǎ á və̌ ?” Ńdɔ bod bə́ ngákad nyé naa: “Bâyi bɔ̌ mod te anə́ ósī, anə́ óka.” Ǹtól mānyāŋ wóé Eliav, ó ngáwóg ḿból ā kɔ́bɔ́gɔ ai bod nyú. Eliav a liŋán fɔ́ɔ́ ai Dávid, nyé nâ: “O sɔ́ bɔ dzé mú ? Zá ō líg ai nyé mīńtómbá á ńkōd ńnam ? Mayəm elaŋ dzóe ai bəbə̂ miǹtsogán bóe: o sɔ́ mū hə nâ wazu yén bītá ngǎ ?” Dávid nyé nâ: “Mə̌ bɔ̄ dzé ? Mə̌ kɔ́bɔ̄ hə ǹkɔ́bɔ.” Ńdɔ Dávid a ngádzoge nyé a kilán vóm ḿfə̄ a ngadúgǎn fə síli, bɔ̂ bə́ mān fə̄ nyé kad və dzam də́dā anə́ éyɔ̄ŋ ósú. 31Ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ kad Sául ǹkɔ́bɔ̄ Dávid. Sául a lómó fɔ̄ɔ̄ nye lóe. Ńdɔ̄ Dávid a dzó ai Sául nâ: “Tə ǹnə́m wákɔn mod wɔ̌ŋ âbum ású é mod nyɔ́lɔ̄; etúgā dzóe yáyi kə́ lúman ai mǎn Fīlísta tě.” Sául nyé ai Dávid nâ: “ O sə́ kig dzǎm kə́ lúman ai é mān Fīlísta nyɔ́lɔ̄: o nə mɔ́ngɔ́ ábuí, nyé a nə ǹnǒm ǹlúman bitá, a tádigi ámɔ́ngɔ́ díé.” Dávid nyé ai Sául nâ: “Éyɔŋ etúgā dzóe é ḿbə́ nɔ́niŋi ésīá mīńtómbá, mə m̀bə́ nâ ngə́ émgbə̄m ngə́ ékam tid é sɔ́ bi ńtōmbá á ńkunda, é kə́ə́ ai wá, 35mə báádán ai dzɔ́ á zud, mə kə́ dzɔ́ wá vaa ânyu. Ngə́ é və̄ŋán naa yǎbi ma, mə tsǒbɔ́ fɔ̄ɔ̄ dzɔ̄, mə ladá dzɔ̄ á mim̀vɔ̌d, mə̌ ngátɔs dzɔ́ engɔŋ, mə wé fə̄ dzɔ́. Etúgā dzóē é ngáwé émgbə̄m, é wé ékam tid, éyə̄ áfə̄ láyi yénan ai ésosol á zud mǎn Fīlísta nyɔ́ nálā amú ā kpə́lə́ miǹkunda bítá mí Zāmbá yǎ á və̌.” Ńdɔ̄ Dávid a dúgan dzó ai nyé nâ: “Ǹtondôbə yǎ á ngākode ma á mɔ́ mə́ émgbə́m ai á mɔ́ mə́ dzóōm ébibigan tsíd, a yi fə ma nyii á mɔ́ mə́ é mān Fīlísta nyɔ́.” Sául nyé ai nyé naa: “Kələ́ hḿ, Ǹtondôbə á kálāga wa.” Ńdɔ̄ á Sául a ngávə́ Dávid biwɔ́man bítá bíé nyémēn, a bədé nyé ǹtóm ékie á ńlō, a və́ə́ fə̄ nyé éběn ńkug ekie. A tindí nyé okə̌ŋ bəzimbi éwɔ̄man mə́lúman á yób, ńdɔ a ngátádi kyəgě dulu ai é byə́m bí amú ā yəməŋǎn kig ai byá. Dávid nyé ai Sául nâ: “Mə sə́ kig dzǎm wulu ai é byə́m bī. Mǎyəmǎn kig ai byá”, ńdɔ a ngáman byá sɔ̄di. Ńdɔ̄ Dávid a ngánɔŋ mod engə́ŋ, a tɔ́bɔ́ mīńswé mí ngɔg óswē, mítán, a fudí myā á ḿfə́g ńnɔ́ni biyə́m wóé, a nɔŋɔ́ ḿbendíŋ á mɔ́, ńnye ǎ kə tóban ai Goliath nyɔ́. Goliath ǎ ngazu a súbu, m̀bəgə bikpəlé wóé a kələ nyé ósú. Á yén mān Fīlísta a ngáyén Dávid, a bəbə́ nyé, a búgú ányu, amú a ngabə́ mān ndómán á viege ekob, a nyəbə̌ fə̄ á mís. Mǎn Fīlísta nyé ai Dávid nâ: “Yə mə nə mvú, nə́ wazu mə tsídan ai engə́ŋ.” Ńdɔ a ngátádi nâ a kag Dávid, a vui bəzambá bóé sɔŋ. Mǎn Fīlísta nyé ai Dávid nâ: “Kyə̌ge súbu, ó yén anə́ mā və́ anɔ̌n yā yób ai tsíd yā məfan m̀bim wóe.” Dávid nyé ai mǎn Fīlísta nâ: “Á wāzu lúman ai mǎ, o nɔŋɔ́ fa, o nɔŋɔ́ ákɔ̌ŋ ai eběn, mə mazu á dzwé Ńtondôbə yǎ miǹkunda étē, Zambá miǹkán bītá mí Ísraɛ̂l yǎ ō və́ ta. Ámōs bēn dī, Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa ó ku ma á mɔ́; mayi wa wé, mə tsígí wa ǹló, mə nɔŋɔ́ ḿbim wóe ai mim̀bǐm bəzimbǐ Bəfilísta, mə və́ə́ mya ánɔ̌n yā yób ai tsíd yā məfan; eyɔ̌n tē hḿ sí ésə yǎyi yə̌m naa Ísraɛ̂l a bələ́ Zāmbá. É bod bə́sə bá, bɔ̂ bâyǐ fə yěm naa sə̌ kig fa, ngə́ ákɔ̌ŋ, ḿbyā byábɔ nâ Ǹtondôbə á və wa ngul yǎ átəgə̌ mīńzízíŋ míe; émēn nyé a lúman bitá, nyé fə ǎ yi bɔ̌ naa, mǐ ku bíá á mɔ́.” Ḿból mān Fīlísta ǎ zaag tóban ai Dávid, ńdɔ Dávid nyé a ngátíe ai m̀bíl á ńkán bītá nə́ a kə tóban ai mǎn Fīlísta. Ńdɔ Dávid a ngáfudi wá á ḿfə́g, a nɔŋɔ́ ǹswé ńgɔg a fudí á m̀bendíŋ; və á sɔ̄ woá, ngɔg ai mǎn Fīlísta ásū á fə́bə́lə́; mǎn Fīlísta á sí á ki. Éyə̄ hḿ Dávid a ngátəgə mǎn Fīlísta ná ai m̀bendíŋ wóé ai ǹswé ngɔg wóé a dibí nyē á sí, a wé nyē, təge ai fa bitá á mɔ́. Ńdɔ̄ Dávid a ngátíe ai m̀bíl, a tə́bə́ mān Fīlísta á yób, a nɔŋɔ́ nye fa dzié, a kúlí dzɔ̄ ábām, a mǎn nye wé, a tsígí nye ǹló. Á yén Fīlísta bə́ ngáyén naa, zingí dzābán ē wú yǎ, bə́ wōá fɔ̄ɔ̄ nyɔ́l á fyɛ́. Ńdɔ bəyóm fám yā Ísraɛ̂l ai ébā yā Yúda bə́ ngákódō á sí, bə́ ngákə bālɔ̄ŋ bīkígá, bə́ tsídigan Bəfilísta a kələ kwí á ḿbūgúlú, a kələ fɔ́ɔ́ kwí á Gath ai á mīḿbɛ́ mí Ekrôn. Mim̀bǐm Bəfilísta mí dzōdzōgán ai zěn ésə a tíege á Saaráim a kələ kwí á Gath ai á Ekrôn. Á sɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásɔ́ á bə́ kələ bâtoŋ Bəfilísta, bə́ ngasa fɔ́ɔ́ mīńkán myábán. Dávid a ngánɔŋ ǹló mān Fīlísta a kə́ə́ ai wá á Yērúzalɛm, bikpəlé bíé ḿbya a nyié êbə̌m dzie. Á yén, Sául a ngáyén Dávid a kələ lúman ai mǎn Fīlísta, ńdɔ a síli Avner, ǹdzóe miǹkundǎ bəzimbi nâ: “É ndómán nyī é nə mɔ́n zā ?” Avner nyé nâ: “Bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄ a nə́ ńkūkúmá á və̌ mǎyə̌m kīg.” Ǹkúkúmá nyé nâ: “Sílígī hḿ wāmēn naa é mɔ́ngɔ́ nyɔ́ a nə mɔ́n zā ?” Ábōg Dávid a ngádúgan, á mvús məlúman bân mǎn Fīlísta, ńdɔ Avner a ngánɔŋ nyé a kə́ nye tə́lē Sául ósū. Hálā Dávid a ngə́lə́ bə̄lə́ ńlō mān Fīlísta á mɔ́. Sául nyé ai nyé nâ: “O nə mɔ́n zā, ǎ ndómán ?” Dávid nyé nâ: “Mə nə mɔ́n etúgā dzóe Yesé yǎ Bɛ́telehɛ́m.” Á man a ngáman kɔ́bɔ ai Sául, ńdɔ fɔ́ɔ́ ǹnə́m Yonathán bân éví Dávid mí ngálad á kpím. Yonathán ā ngádiŋ fɔ́ɔ́ nyē anə́ nyémēn. 2Sául a nɔŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ nyé amǒs tē təge nyé dzogě naa á kə̄ á ndá ésīá. 3Yonathán á tindí ámvóé ai Dávid amú ā diŋi nyé anə́ nyémēn. 4Yonathán á sɔ̄dí ángómbā díé yā á ngābə́ bəgə́ a və́ə́ Dávid, a və́ə́ fə̄ nyé éwɔ́man bítá dzíé ai okə̌ŋ bəzimbi ai m̀fan ai kandá. 5Dávid ǎ ngakə fɔɔ é vóm ósə Sául a lóm nyé, a yénə̄ fə mvɔ̌m. Sául a tə́lé nye ǹdzóe fám bítá. Bod bə́sə̄ bə́ diŋi nyé á daŋ daŋ fɔ́ɔ́ ébá yā ndá Sául. Sául a kái zíŋ ai Dávid 6Ábōg Dávid ǎ sɔ̂ bítā á ngāwé Goliath mǎn Fīlísta, ńdɔ biníngá bə́sə̄ yā ńnam Ísraɛ̂l bə́ ngámə́gē nə́ bákə tóban ai ǹkúkúmá Sául, bâkə bâyia biá, bə́ fono, bə́ dzə́mə ngɔm ai miǹkə́ŋ. 7É bīníngá bə́ dzə́mə̄ bá, bə́ yiaga é dzīá dzī naa: « Sául a wé bod bətóyína, Dávid nyé a wé bakúda bakúda, təge ai táŋ. » 8Ńdɔ̄ Sául a ngáwóg é dzam dí ábē, a mǎn fɔ̄ɔ̄ liŋan, nyé nâ: “Bávə̄ Dávid mim̀bim bakúda bakúda təge ai táŋ, ḿfág wáma bə́ kə́ə́ mə və́ hə bǎn bə́tóyína. A lígi yǎ fɔ́ɔ́ və nâ á nɔŋ edzóe dzáma !” 9A tádigi amǒs tē, Sául a təgě fə bəbə Dávid ai mim̀bəmbə mí mís. 10Amǒs m̀bɔ́g, ǹdɔ̄ m̀bə̂ ǹsísīm ā sɔ̂ ábə Zambá á nganyî Sául á nyɔ́l, ǎ ngasɔ́g fɔ̄ɔ̄ á ndá étēde. Dávid a bomo mvɛ́d anə́ ḿból ā kadəgə bom ámǒs ósə. Sául a bələ́ akɔ̌ŋ á wɔ́. 11Ńdɔ̄ Sául ǎ suguzu akɔ̌ŋ, nyé nâ: “Mə́ tam fɔ́ɔ́ bān Dávid á m̀fim vá”, hədá, ńdɔ̄ David a ngávə́ ákɔ̌ŋ zēn biyɔŋ bíbɛ̄[1]. 12Sául ǎ ngabían á fɔ̄ɔ̄ mbádā Dávid, amú Ńtondôbə a ngábə́ ai nyé a kódō ábə̄ Sául. Ńdɔ̄ Sául a ngábɔ̄ nâ bân nyé bə́ káán, a tə́lé nyé ǹdzóe akúda[2], a ńtɔ̄á á ńlō bod, á sə́ á lí, a nə á lí. 14Dávid a ngábə́ bələ́ mvɔ̄m á məzěn móé mə́sə, amú Ńtondôbə a ngábə́ ai nyé. 15Á yén, Sául a ngáyén naa a bələ́ mod mvɔ̄m, a ngámbáda fɔ́ɔ́ nyé eyə́gan. 16Ísraɛ̂l bə́sə ai Yúda bə́ diŋi Dávid amú ā wulugu ábə̄ bɔ́ a sə́ á lí, a nə á lí[3], a tə́lə̄ ayɔŋ ósú. Sául nyé ai Dávid nâ: “Ǹtól ngɔn wámā ví, Mérav, mavə́ wā nyé nə́ á bɔ miníngá woe, bɔ̌ ma hə m̀vəmvám ńlúman bitá.” Sául a dzô á ńnə̄m étē nâ: “Mǎyǐ kig nyé fudi mɔ́ á nyɔ́l. Bəfilísta ḿbɔ̄ báyī nyé wē.” 18Dávid nyé ai Sául nâ: “Zá á nə̄ mā, zá kig a nə́ ndá bod dzama, ngə́ áyōm tārá naa ma bɔ ńnóm ngɔn ǹkúkúmá ?” 19Ǹnyie anə́ ábǒg yǎ bə́ ngákag Dávid nâ bâyi nyé və́ Mérav ngɔn ǹkúkúmá Sául a ngákwí, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyé Adriel yǎ Mehola. 20Mikal, ngɔn Sául, ǎ ngadiŋí fɔ́ɔ́ Dávid. Ńdɔ̄ bə́ ngákad dɔ́ Sául. Dzǎm tē lə́ nyə̄bə́ nyē á ńnə̄m. 21Sául a dzô á ńnə̄m étē naa: “Mavə́ nyē nyé nə́ á bɔ̄ nyé ólām, á ku á mɔ́ Bəfilísta.” Ńdɔ̄ Sául a ngádzó ai Dávid nâ: “O nə fɔ́ɔ́ dzǎm bɔ ńnōm ngɔn wáma aná.” Sául a béndé bītúgā bíé naa bí kɔ́bɔ ai Dávid á məsoé naa: “Ǹkúkúmá a diŋ wa, bitúgā bíé byâdiŋ wa. Bɔ̌ fɔ́ɔ́ ńnōm ngɔn ǹkúkúmá.” Ńdɔ bitúgā bí Sául bí ngákɔ́bɔ ai Dávid nálā. Dávid nyé ai bɔ nâ: “Yə á nə̄ mína zəzə dzam nâ mod a bɔ ǹnóm ngɔn ǹkúkúmá ? Mə nə m̀búbúá ai obyǎg mod. Bitúgā bí Sául bí kə́ nye kǎd naa: “Éyə̄ Dávid a kɔ́bɔ anə́ ósī anə́ óka.” 25Ǹkúkúmá nyé nâ: “Mǎyi kad Dávid nâ, ǹkúkúma ā kig məvəg mə́fə́ və bisosǒl Bəfilísta ǹtɛd, ásu ekun ǹkúkúmá á míńzīzíŋ míé.” Sául a fidigi nâ a yi bɔ̌ naa Dávid á ku á mɔ́ Bəfilísta. Ńdɔ bitúgā bíé bí ngáman tíē Dávid é fwé nyī. Dzǎm tē lə́ nyə̄bə́ fɔ̄ɔ̄ Dávid á ńnə̄m ná á bɔ ǹnóm ngɔn ǹkúkúmá. Yə eban é ngátâm kog, Dávid a kódó á sí ai bod bóé, a kə́ə́ wē Bəfilísta bod miǹtɛd míbɛ̄, a sɔ́ ai bisosol byábán, a mǎn bya láŋ ńkūkúmá ósū ású yə̄ nâ á lúg ngɔn dzié. Sául a və́ə́ nye ngɔn dzié Mikal ná á lug. Sául a ngáyén, a yəmə́ fə̄ nâ Zambá á nə ai Dávid ai nâ ngɔn dzié yadiŋ nyé. Ńdɔ a ngábían fɔ́ɔ́ mbáda Dávid. A ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ ńzīzíŋ Dávid abǒg ásə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mīńkúkúmá Bəfilísta mí ngákwí. Éyɔŋ ésə̄ bə́ kwî yǎ nálā, Dávid ǎ ngadɔ fɔ́ɔ́ ábuí a lodo bitúgā bí Sául bísə, ákyāí yə̄ nâ dzwé díé á ngawúm fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan. [1] Yə asú tē ńdɔ̄ mǎn Bə́tí á ngāku ǹkaná naa: “fuán yākə kə məkɔ̌ŋ mə́bɛ̄” ? [2] Âlatán bâkad nâ : “promuveatur ut amuveatur” (bábɛ̄de wa ǹkóŋ ásū yə̄ nâ bə́ vāā wa babi”. [3] “Mǎn nyóé məkag ǎ vɔ́vɔŋɔbɔ”, ǹdzóe a yəan wulu á bod bóé. Ńdɔ̄ Sául a ngákad mɔ́n wōé Yonathán ai bod bóé na a yi wé Dávid. Yonathán á ngābə́ diŋi Dávid abuí. 2Ńdɔ Yonathán ā kə yidi Dávid é dzam dí naa: “Tará Sául a yi nâ a wé wā. O bɔɔ hḿ ókālá kíkídígi okídí; kələ́ sɔbɔ é vóm bá sə́ kig wa dzǎm yēn. 3Mayi kwí naa bía tará bī kə byǎwulu áfūb, ḿfág ó sɔlɔ́; mayi kɔ́bɔ ai tará ású dóe, ńdɔ mǎyi yəm ḿból ā tsog, mə́ zu wa kad.” 4Yonathán á kɔ̄bɔ̄ fɔ́ɔ́ ai ésīá Sául m̀bəŋ ású Dávid, nyé ai nyé naa: “Tə ǹkúkúmá a bɔ etúgā dzíé Dávid m̀bə̂ dzam, amú á ndzī kig wa bɔ dzóm; é mam ǎ bɔ mə́ nə m̀fí ábuí ású dóe. 5A ngáfam awú, a təgə́ mān Fīlísta; ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ mod dzam tě ású ayɔ̌ŋ Ísraɛ̂l ásə. Wǎmēn ó ngáyén dɔ̄, o tɔbɔ́ fə miǹtag. Ású dzé wāyi naa ngə́ wasoe məkǐ mə́ sósōó mod á sí, ḿból ō ngadzə́ŋ yǎ nyū naa wawé Dávid təge ai etɔm ?” 6Ńdɔ̄ Sául a ngáwóg ńkɔ́bɔ̌ Yonathán, a kaní sɔŋ, nyé naa: “Sɔŋ anə́ Ńtondôbə a və̌, Dávid ǎ yǐ kig bǎd wú !” 7Ńdɔ Yonathán a ngálóe Dávid, a mǎn nye kad ńkɔ́bɔ̄ ósə̄ nyú. A nɔŋɔ́ Dávid, a kə́ə́ ai nyé ábə̄ Sául. Dávid bân Sául bə́ ńtɔ̄á fə mvɔí anə́ ósúsúa. Á bɔ bitá bí ngábɔ, Dávid a kódó fɔ̄ɔ̄ á sí ǎ ngalúman ai Bəfilísta, a wé fɔ̄ɔ̄ ábuí a túlī bɔ̄ á fyɛ́. 9Ńdɔ fɔ́ɔ́ ḿbə̂ ǹsísīm, á sɔ̂ ábə Ǹtondôbə, a ladá Sául. A ngábə́ tɔá á ndá dzīé, a bələ́ ákɔ̌ŋ á mɔ́. Dávid a bomo mvɛ́d. 10Sául a núdú fɔ̄ɔ̄ ngul ná a bán Dávid ai akɔ̌ŋ á ḿfim, Dávid á yə́gə́bə́, ńdɔ̄ Dávid a ngávə́ zēn, akɔ̌ŋ á lígí lə́ bə̄mə́ a m̀fim. Dávid a túbú fɔ̄ɔ̄, ńdɔ a ngányî émēn álū tē. Alú tē Sául a lómó bod a ndá Dávid nâ bə́ bi nyé bə́ we nyé éyɔŋ kídí yāyi lénde. 2Ǹgál wōé Mikal a kə kad ǹnóm wōé Dávid nâ: “Ngə́ ō bɔ̄ tə túb álú dī okídí, o nə və m̀bim.” 12A kúlí nyé á wúndi, Dávid a kə́ə́, a túbú. Mikal a nɔŋɔ́ évəgələ a kə́ bóē ênɔ̌ŋ, a wómán dzɔ ekob kábad á ńlō, a maná fə̄ dzɔ́ búdī mim̀fingá. 14Ńdɔ̄ Sául a ngálóm bəlóman nə́ bə́ zu bi Dávid, Mikal nyé ai bɔ́ nâ: “A kɔn.” 15Sául a dúgan lóm bəlóman bə́fə ábə̄ Dávid, nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán nyé bəgə ai enɔ̌ŋ ésə mǐ zu ai ma nyé mə́ wé nyé.” 16Bə́lómǎn yā bə́ ngákə, bə́ kə́ kɔ̄b naa evəgələ é bɔ̂ ênɔ̌ŋ, bikob bí kábad bí wɔ́mān á ńlō. 17Sául nyé ai Mikal nâ: “Dzé ó və̄ kpə́lə ma ná: “Nə́ wadzoge ǹzízíŋ wámā nâ ó tub ?” Mikal nyé ai Sául nâ: “Ǎ kād mā nâ: “Dzǒge ma mə za wé wā.” Dávid a ngátúb, a nyǐ nyémēn, ńdɔ a ngákə kwí ábə Samuɛ̂l, á Rama, ǎ ngatíē nyé ndɔ́ŋ yǎ é mam Sául ǎ bɔ̄ nyé. Samuɛ̂l bân nyé bə́ kə́ hḿ bə́ ńtɔ̄á á bitun bí ndá á Nayoth. 19Fwé ē kə́ kɔ̄b Sául nâ: “Dávid a nə á Nayoth.” 20Sául a lómó fɔ̄ɔ̄ bəlóman nə́ bə́ kə̄ nyé bi, bə́ sɔ́ kɔ́b naa ǹkunda bəprofɛ́d ó kúligi mam, Samuɛ̂l émēn á tə́lə̄ bɔ́ ósú. Ǹsísīm Ńtondôbə ó súsú fɔ̄ɔ̄ bə́lóman bá á nyɔ́l, bə́ ngasɔ́g ódǎg bəprofɛ́d. 21Fwé yǎ étē é kə̄ kwí ábə̄ Sául, a dúgán fɔ̄ɔ̄ fə lóm bə̄lóman bəfə́, bálā bə́ ngakə̌ fə sɔ́g ódǎg bəprofɛ́d, a dúgan lóm bə̄fə́ éyɔŋ lála bálā bə́tē bɔ̂ bə́ ngakə̌ fə sɔ́g odag dzam də́dā. 22Sául a liŋán á fɔ̄ɔ̄, émēn á kōdó á sí a kə́ á Rama, a kə́ suan á mod etám ǹnén yǎ Séku, a sílí wē nâ: “Samuɛ̂l bân Dávid bə́ nə̄ vé?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Bə́ nə̄ ábə Nayoth yā Rama.” Ńdɔ a ngátíe a kələ́ wé á Nayoth yǎ Rama. Ǹsísīm Zambá wâ ó súsū fɔ̄ɔ̄ fə̄ ábə̄ nyé ǎ ngákə fɔ́ɔ́ a sɔ́g ódag, a kələ kwí á Nayoth yǎ Rama. A maná sɔ́dī bīwɔ́man bíé, ǎ ngasɔ́g ódǎg bəprofɛ́d ai ébá bə̄vɔ́g á mís mə́ Samuɛ̂l. A kə́ bómbō ńsɔ̄ á sí ǹgúmā ǹtíé ámǒs tē ai ǹtíé álú asú tē bə́ ngáku ńkāná ví nâ: “Ndə Sául nyé a ńtɔa yǎ bía profɛ́d vā ?” Á túb Dávid a ngátúb á Nayoth yǎ Rama, ńdɔ a ngázu kwí ábə Yonathán, nyé ai nyé nâ: “Mə̌ bɔ̄ ésōá dzé ? Zǎ évǔsu, zǎ ńsə́m mābɔ̄ ésōá naa á dzəŋ nâ a vaa ma enyiŋ ? 2Yonathán nyé ai nyé nâ: “Vǎga ǹtsogán tē á ńnə̄m wóe ! Wǎyǐ kig wú, tará á sə́ kig dzǎm bɔ̌ tɔ m̀fǎŋ dzóm tɔ mǎn dzóm təge mə tám kad. Yə və édí étām ńdɔ tará ā sɔli ma ? Édílī lâyǐ kig yénán.” 3Dávid a fɛdə́ naa: “Ésōá a yəm m̀bəŋ nâ: mə ngáyén mvɔ̄m á mís móe, ású tē ā dzó naa: Tə Yonathán a yəm nálā a zǎ bī mīńtyé á ńnə̄m.” 4Yonathán nyé ai Dávid nâ: “Ǹnə́m wóe wátām dzé naa ngə́ mabɔ wa ?” 5Dávid nyé ai Yonathán nâ: “Mətíé mə́ ngɔn mə́ nə okídí. Makad tɔbɔ ai ǹkúkúmá á təbə́le amǒs tē. Váá tə̄ ma ngul nâ mə́ tâm kə́ tɔbɔ áfūb a kələ kwí ngōgógóle. 6Ngə́ ésōá ā sɔ̄g mā, o kadá nyé nâ: “Dávid ǎ dzāí ma ngul nə́ a tâm kpál á dzāl díé, a Bɛ́telehɛ́m, amú yə̄ nâ mətúnuŋa mə́ ḿbú mábɔɔban wé ású áyóm díé ásə.” 7Ngə́ ā yālán nâ: “M̀bəŋ, o yəmə nâ étúgā dzóe é nə mvɔí, ngə́ ā liŋan, o yəmə naa ǹtól ámalá ó tsígiban yǎ ású áwú dáma. 8Kudú tə́ étúgā dzóē ngɔ́l, amú ó ngábɔ̄ nâ amvóé Ńtondôbə lə́ lad bíā wa, ngə́ mvéndé é nə ma á nyɔ́l, wǎmēn wé mā, o bə́ tə́ ma kalan ésōá.” 9Yonathán nyé nâ: “Vǎga ǹtsogán tē á ńnə̄m. Yə mə nə fɔ́ɔ́ dzǎm bɔ̌ naa mə yəmə nâ tará ā váŋ yǎ nə́ a wé wā, mə tɔá wā dɔ́ təge kad ?” 10Dávid nyé nâ: “Zá ā yi ma kad, ngə́ ésōá ā bɔ̄ wa ayɔ́g ású dáma ?” 11Yonathán nyé ai Dávid nâ: “Zǎ bī kə áfūb.” Ńdɔ̄ bɔ́ bə́bɛ̄ bə́ ngákə áfūb. 12Yonathán nyé ai Dávid nâ: “Sɔŋ və Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l ! Mayi sóŋ ńtsogán tārá ókīdí ai ódzān, ngə́ mə̄ yén ó tɔ̄á ḿbəŋ ású dóe, mə lómó wa m̀bándá.” Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ Yonathán ábé dī a báág fə̄ nyé édí ávɔ̄g ngə́ mə̄ bɔ̄ɔ̄ naa mə yəmə m̀bə̂ ǹtsogán tará ású dóe, mə təge wa sɔ́ kad, mə dzogé fə̄ wa nâ ó kə mvɔí. Ǹtondôbə á tɔ̄bɔ́gɔ ai wa ḿból fə á ḿbə́ ai tará. 14Ngə́ mə və̌, o lə́dege ma mvam Ǹtondôbə, ngə́ mə̄ wú hḿ, 15tə wavaa mvam dzoe á ndá bod tará tɔ éyɔŋ. Ábōg yǎ Ńtondôbə ǎ mana yǎ vǎ mīńzízíŋ mí Dávid á sí. 16Tə dzwé Yonathán ládzāŋ ai ndá Sául; təge ai nálā Ǹtondôbə a yi sílī Dávid ndɔ́ŋ yǎ étē.” 17Ńdɔ Yonathán á ngádúgan kani Dávid sɔŋ, amú á diŋi nyé ai ǹnə́m woe ósə. 18Yonathán nyé ai nyé nâ: “Okídí ó nə mətíé mə́ ngɔn, bâyi wasílī, é vóm wābə́, amú étɔ̄á dzóē yâyi lígī évwé. 19É vóm wākad tɔbɔ, bâyi wadzə́ŋ étē, a kələ kwí ódzān. Vólógo sus, ó kə̄ é vóm yǎ ó ngásɔbɔ ámǒs ádzo, wayi tɔbɔ á mgbág akɔ́g Ezel. 20Mayi woá məkɔ̌ŋ mə́lɛ́ wē anə́ makədan dzóm ziŋ. 21Ńdɔ mǎyi lóm mɔ́ngɔ́ bisíé mə kadá nyé nâ: “Kələ́ á lí, ó kə ma nɔŋ mə̄kɔ̄ŋ mālí.” 22Ngə́ mə̄ kād mɔ́ngɔ́ bisíé naa: “Məkɔ̌ŋ mə nə́ wa ḿfag yə á mū, nɔŋɔ́ mɔ̄, eyɔ̌ŋ tē wǎzū ábə ma amú mvɔí é nə ású dóe; m̀bə̂ dzam a sə́ kig, hə anə́ Ńtondôbə a və̌. Ngə́ mə̄ kɔ́bɔ́ ai mɔ́ngɔ́ naa: “Məkɔ̌ŋ mə́ nə̄ á lí”, o kələ mvɔí, o yəmə nâ Ǹtondôə a soe wa. É mam bía wa byǎkɔ́bɔ̄ má, Ǹtondôbə á tɔ̄bɔ̄gɔ̄ mɔ́ ḿbɔɔlɔ á zāŋ bía wa, á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Ńdɔ̄ Dávid a ngákə sɔbɔ áfūb. Mətíé mə́ ngɔn mə́ kwíí, ǹkúkúmá á kə̄ tɔbɔ á təbə́le ná a di. 25Á tɔbɔ ǹkúkúmá á ngātɔbɔ, ḿból á kadəgə bɔ, á étɔá dzíé yā é ngábə́ á mgbág m̀fim, ńdɔ Yonathán á ngātə́bə, Avner a tɔbɔ́ ńkūkúmá á ḿfə̄ŋ, etɔá Dávid é lígí évwē. Sául təge dzó dzóm ámǒs tē, amú á tsogo nâ: “A sə́ kig m̀fúbán lâyəan nyé bɔ̌ dzām ńsibiná. Ámōs bɛ̄ɛ̄ yā mvús mətíé mə́ ngɔn, etɔá Dávid é ńtə́lə̄ fə evwé. Sául nyé ai mɔ́n wōé Yonathán nâ: “Amú dzé ndómán Yesé é bɔ̄ tə sɔ́ dí tɔ angogé tɔ aná ?” Yonathán nyé ai Sául nâ: “Dávid a ngákogolan ai ma, a dəgələ mɔ́, nə́ a kə á Bételehɛ́m. Nyé ai ma nâ: “Soége ma, mə́ kə, bǐ bə̄lə́ mə̄túnuŋa mə́ ndá bod á tísɔn; ńdɔ bəbə́dzāŋ bə́ bándá mā, ngə́ mə̄ yén mvɔ̄m á mís móe, dzǒge ma mə́ kə yén bə̄bə́dzāŋ.” Dzóm tē ńdzɔ a ndzí kig sɔ́ á təbə́le ǹkúkúmá.” Sául a sɔ́ hḿ fɔ̄ɔ̄ mǎn liŋán ai Yonathán nyé ai nyé nâ: “Ǎ mɔ́n miníngá məlɔ́, yə ma yə́gan nâ wadiŋ ndómán Yesé, ású ósɔ́n wóe ai ású ósɔ́n ǹsɔ́ nyōá ? 31Amú yə̄ nâ, ńtí ósə̄ yā ndóman Yesé é və̌ á sí mú, tɔ wǎmēn tɔ etɔá ńkúkúmá dzóe, dzóm é sə́ kig dzǎm wōn. Lómó nyé kə́ lóe bə́ zu ai ma nyé vā étɔ̄á dzī, amú a yəan ai awú. Yonathán nyé ai ésīá wōē Sául nâ: “Amú dzé á bələ́ naa a wúag ? Ǎ bɔ̄ dzé bēn ?” Sául a samázā fɔ̄ɔ̄ ákɔ̌ŋ naa a lúm nyē. Yonathán á yəmə́ á fɔ̄ɔ̄ naa ésīá á yīli yǎ naa a wé Dávid. Yonathán á bumí á təbə́le ai olún ósə̄ á ńnə̄m. A ndzí kig dí dzóm ámōs bɛ̄ɛ̄ yā mə̄tíé mə́ ngɔn amú ńnə̄m ó bɔɔ nyé mīńtyé, étɔ̌m Dávid ai ḿból fə ésīá á ngata nyé. 35É kídí lénde yǎ hālá, ńdɔ Yonathán ā kə áfūb, ḿból bân Dávid bə́ ngáyân, bân mǎn mɔ́ngɔ́ bisíé bə́ ngábə́. Nye ai mɔ́ngɔ́ nâ: “Kələ́ á lí, ó nɔŋ ma akɔ̌ŋ élā yā mə̄ woa. Ábōg mɔ́ngɔ́ ā kələ nálā a woa fə̄ nyé ákɔ̌ŋ elâ áfə́ á ńlō á yōb. Á kwí mɔ́ngɔ́ á ngákə kwí é vóm Yonathán á ngáwoa elâ Yonathán a ngadúgan yédan mɔ́ngɔ́ á mvús nâ: “Bəbə́gə, ákɔ̄ŋ élâ á nə́ wa oyǎb ósú.” Yonathán á dúgán yédan mɔ́ngɔ́ éyɔŋ efə́ á mvús nâ: “Mbádaga m̀bíl, tə watə́bə.” Ńdɔ̄ mɔ́ngɔ́ Yonathán á ngākə nɔŋ ákɔ̌ŋ élâ a sɔ́ dɔ́ və́ ńtī wōē. Nyé təge yəm é dzóm bēn é lodo, Yonathán bân Dávid ḿbɔ̄ bɔ̄ bə́ yəmə. Yonathán á nɔŋɔ́ bikpəlé bíé, a və́ə́ mɔ́ngɔ́ nyé ai nyé nâ: “Sobó, o kə ai byá á tísɔn!” Á kə̄ mɔ́ngɔ́ á ngākə, Dávid a vámá é vóm á ngābə́ ḿfág yǎ ńtōbán ámǒs a búdúbú á sí á lúi ńlō á sí biyɔŋ bílɛ́, bə́ wúban, bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ngayón. Yonathán nyé ai Dávid nâ: “O kələ mvɔí. Lə́ bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ anə́ ḿból bíā bə́bɛ̄ bí ngákani sɔŋ á mís mə́ Ńtondôbə nâ: Ǹtondôbə á tɔ̄bɔ m̀bɔɔlɔ á zāŋ bíā wa ai á zāŋ ndá bod dzama ai éńdzoe.” Dávid a kódo á sí a kə́ə́, Yonathán nyé a dúgan á dzāl. Ńdɔ̄ Dávid a ngákə kwí a Nov ábə fada Ahimélek. Ahimélek ǎ ngazu a nyaŋaban á mís mə́ Dávid, nyé ai nyé nâ: “Amú dzé ó nə̄ étām təge ai mod ?” 3Dávid nyé ai fada Ahimélek nâ: “Ǹkúkúmá ā və́ ma abénde, nyé ai ma nâ: “Tə mod a yəm é dzam mə lóm wā ai dɔ́ tɔ ábéndé mə̄ və́ wa. Mə líg bod báma mətǐŋ nə́ byǎyi tóban vóm ziŋ. 4Ngə́ ó bələ́ dzóm á mɔ́ hālá anə́ bə̄ḿbāŋála bə́tán nā, ó və ma, ngə́ dzóm efə́ kig.” 5Fada a yalán Dávid nyé ai nyé nâ: “Mǎbə̄lə́ kig zəzə ḿbāŋála á mɔ́ və m̀fúfúb ḿbāŋála fɔ́ɔ́. Hə ǹnyie anə́ bod bóe bə́ nə́ ḿfūbán, ngə́ bá ndzí kig bómbo ai miníngá.” 6Dávid a kalan fada nyé ai nyé nâ: “Biníngá bə́ nə fɔ́ɔ́ bía eki, anə́ ábōg ásə byǎkə̄ á bītá, byə́m bí fám bí nə́ m̀fúbán. Dulǔ tə̄ lábə̄ bía zəzə dulu, hədá aná, láfûban.” 7Ńdɔ fada a ngávə́ nye mim̀fúfúb bəḿbāŋála, amú ḿbāŋála a ngábə́ fɔ̄ɔ̄ hə ényɔ̄ bákad vaa á mís mə́ Ńtondôbə nə́ bə́ fɔl nyé ai ḿbāŋála a nə́ áyɔ̄ŋ. 8Dzam dá, amǒs tē mod m̀bɔ́g, etúgā Sául, é ngábə́ á ndá Zambá étē, dzwé nâ Doeg, mǎn Edomít, ǹtəbə́ ósú yǎ bə̄nɔ́nī biyə́m bí Sául. 9Dávid nyé ai Ahimélek nâ: “Ngǎ ó nə dzǎm bi ákɔ̌ŋ vā, ngə́ fa bitá amú mā ndzí kig sɔ́ tɔ ai fa dzam, tɔ ai bikpəlé byáma, amú ábēndé ńkúkúmá lə́ və́ daŋ yág.” 10Fada nyé nâ: “Fa bitá Goliath tə́ nyī, é mǎn Fīlísta yǎ ó ngāwé á ḿbīgīlí yǎ Ela e nə ǹwógán á bīyé, á mvús efod. Ngə́ wadiŋ, o nɔŋɔ́, amú fə́ ē sə́ kig vá, və ényíli tě.” Dávid nyé nâ: “Fə́ yāvəgǎn kig ai dzɔ̌, váá ma dzɔ̌.” Dávid a kódó á sí a túbú fɔ̄ɔ̄ amǒs tē óbēn á mís mə́ Sául, a kə́ kwí ábə Akish, ǹkúkúmá yǎ Gath. 12Bəlɔ̌ bə́ Akish, bɔ́ ai nyé nâ: “Yə sə́ Dávid ǹkúkúmá ńnam nyɔ́ a ? Yə sə́ ású díé ńdɔ̄ bə́ ḿbə̄ bə́ yiaga á bisila mə́bóg naa: “Sául a wé miǹtɛd awômo, Dávid bakúda ?” Ńkɔ́bɔ̄ ví ó bī fɔ̄ɔ̄ Dávid á ńnə̄m ǎ ngámbáda fɔ́ɔ́ éyə̄gan á mís mə́ ńkúkúmá yā Gath. 14A mǎn fɔ̄ɔ̄ fɔl ásū á mís mábán vā, ǎ ngabɔ anə́ á nə m̀fufúlán á mɔ́ mábán, a bomo ngɔm á ḿbɛ́, mənden mə́ dzólogo nyé á zɛl. 15Akish nyé ai bod bisíé bóé naa: “Yə nâ myǎyēn kig nâ é mod nyɔ́ a sɔ́g ákūd, mǐ ngázu ai ma nyé ? 16Yə madzə́man ai məkúd, nə́ mǐ zu ai ma édí nə́ lə́ zu ma sɔ́g á mís ? Yə myǎyi nâ á nyíán ma á ndá ?” Ńdɔ Dávid a ngákódō vālá, a kə́ə́ a ndá kɔ̄a yǎ Adulam. Á wóg bə̄bə́nyāŋ bə́ ngáwóg nálā ai ndá bod ésīá ésə, bə́ tíé, bə́ kə́ nyé kɔ́b wē. 2Bə́ mɔ̄mɔ́ fɔ̄ɔ̄ nyē á nyɔ́l, é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ á mə̄yáŋan ai ébá bikolá bí nyáŋala nyɔ́l, ai ébá ólūn ó ngábə́ á ńnə̄m; énye a ńtɔ̄á bɔ ǹkúkúmá. Bod bə́ ngákwí dzǎm bɔ̌ miǹtɛd mínyi. 3Dávid a tíé fə̄ válā, a kə́ kwī á Mitspa yǎ Moab, nyé ai ǹkúkúmá Moab nâ: “Makogolan ai wa, tará bân naná bə́ tɔ́bɔ́gɔ ai wa vá a kələ kwí anə́ māyi yəm é dzóm Ńtondôbə ǎ yi ma bɔ.” 4Ńdɔ a ngálíg bɔ̄ ábə ǹkúkúmá yǎ Moab; bə́ ngátɔbɔ étē ńtíé ósə̄ yā Dávid a ngábə́ á tɔá âsoe. 5Profɛ́d Gad nyé ai Dávid nâ: “Tə watɔbɔ âsoé vā, kódógó ó kə̄ á ńnam Yúda.” Ńdɔ̄ Dávid a ngákódo, a kə́ suan áfan Hɛreth. Sául a ngáwóg naa bə́ ngáyén Dávid ai é bod a ngábə́ ai bɔ́. Sául a ngábə́ á Givéa, a tɔá á élē tamaris á sí á ékōndóg á yōb, a bələ́ ákɔ̌ŋ á mɔ́, bəzimbi boe bə́ tə́lə̄ nyé ḿbomoná á nyɔ́l. 7Nyé ai bitúgā yā bí ngábə́ tɔá ai nyé nâ: “Vógólán nā, ǎ mvóg Bényamín, yə mɔ́n Yesé a yi fɔ́ɔ́ və́ ényɔ̄ ósə yǎ ábə̄ mínā məfúb ai miǹkǒl mí wɔ̂n, yə a yi fɔ́ɔ́ tə́lē ényɔ̄ ósə yǎ ábə̄ mína ǹdzóe ǹtɛ̌d bod, ai ǹdzóe akúda bod ? 8Dzé mínā bə́sə myǎwé óyílí naa myǎtə́bə ma á é ngām yǎ á yād ? Tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā təge ma yidǐ naa, mɔ́n wama émēn a kə lad ai mɔ́n Yesé, tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā ǎ yēn kig ma ngɔ́l, tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā ǎ kǎd kig ma nâ, mɔ́n wama a man tə́lē étúgā dzámā mə̄lɔ́ naa é kɔ̄lī mā məlám, anə́ láyénan ámōs dī.” 9Doeg, mǎn Edomít yǎ á ngābə́ ńtə̄bə ósú yǎ bitúgā bí Sául, nyé nâ: “Mə̌ yén mɔ́n Yesé á Nov, ábə fada Ahimélek mɔ́n Ahituv. 10Ahimélek a sílí Ńtondôbə mam ású díé, a və́ nye bidí, á və́ fə̄ nyé fa bitá Goliath.” 11Ǹkúkúmá á bāndá fɔ̄ɔ̄ fada Ahimélek mɔ́n Ahituv ai ndá ésīá ésə bəfada yǎ Nov. Bə́ ngáman sɔ́ bɔ́ bə́sə̄ ábə ǹkúkúmá. 12Sául nyé nâ: “Vógólō ná, ǎ mɔ́n Ahituv”. Nyé nâ: “Ma nyɔ́ ǎ māǹtí !” Sául nyé ai nyé nâ: “Amú dzé mínā mɔ́n Yesé myǎkə wé óyílí ḿbɔ̄g naa myǎlúman ai ma ? Wǎvə́ nyē ḿbāŋála, o və́ə́ nye fa bitá, o sílí fə Zambá mam ású díé nā á lúmán ai ma anə́ ńzīzīŋ ákyaí fɔ̄ɔ̄ látóban ámōs yə aná.” 14Ahimélek nyé ai ǹkúkúmá naa: “Á bītúgā bíē bísə zá fɔ̄ɔ̄ ā fulan ai Dávid, yǎ á nə̄ tə búg mətǐŋ, a tɔá ńnōm ngɔn ǹkúkúmá, a tɔá ńdzāla məbéndé woe, a bələ́ ólugú á ndá dzoe ? 15Yə matádí sɔ́ sílī Zāmbá mam ású díé və aná ? Édílī fǎs. Tə ǹkúkúmá a vəg olɔ̌ wóé fəg ai ákyāí dzam dí á ńgúmā ndá tará ósə. Etúgā dzóē yá ndzí kig yə̌m tɔ mǎn dzóm ziŋ á é mam mə́sə̄ málā.” 16Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “O bələ́ naa o wúag, mína ndá ésōá ésə.” 17Ǹkúkúmá nyé ai bənɔ́ni yǎ bə́ ngábə́ tə́lə̄ nyé babi nâ: “Súbúgán mú, mǐ we bəfada bə́ Ńtondôbə, amú bə́ nə ai Dávid kíŋ. Bə́ ngáyəm nâ a nə á mīḿtúbúg, təge ma sɔ́ kad.” Hədá ńdɔ bitúga bí ńkúkúmá bí ngátəb bə́dē wɔ́ wábán á yób naa báwē bəfada bə́ Ńtondôbə. 18Ǹkúkúmá nyé ai Doeg nâ: “Súbúgū mú, ó we bəfada.” Ńdɔ Doeg, mǎn Edomít á ngákódō á sí ǎ ngawé bəfada; a ngáwé bod amǒs tē məwóm mwom ai bə́tán, ébá yǎ bə́ ngábə́ bəgə́ efod. 19Dzǎl bəfada ábēn yǎ Nov, a mǎn fə wé bǒd yā étēde: fám anə́ fám; biníngá anə́ bīníngá, bɔ́ngɔ́, bənyáŋ mə́bɛ́, dzam də́dā fə ai nyag, bǒzəle ai miǹtómbá. 20Mɔ́n Ahimélek m̀bɔ́g, mɔ́n Ahituv dzwé nâ Abiatar énye a ngátúb étām, a kə́ kwí ábə̄ Dávid. 21Abiatar nyé ai Dávid nâ: “Sául ǎ mān wé bəfada bə́ Ńtondôbə bə́sə.” 22Dávid nyé ai Abiatar nâ: “Mə ngáyəm fɔ́ɔ́ ámǒs tē bēn ḿból Doeg, mǎn Edomít, a ngábə́ étē, naa a yi dɔ́ mǎn kə́ kad Sául. Ma fɔ́ɔ́ mə̄ nə́ ai etɔ̌m yā áwú bod bə́ ésōá bə́sə. Tɔbɔ́gɔ̄ ábə ma, tə wambáda; ngə́ mod a dzə́ŋ enyiŋ dzóe, nyé a dzə́ŋ fə̄ éńdzāma, amú mǎ mə̄ nə́ ńkála woe.” Ńdɔ̄ bázu kad Dávid nâ: “Bəfilísta bálūman ai Kéíla, bə́ sǎ fə məkág bídí.” 2Ńdɔ̄ Dávid a ngásíli Ǹtondôbə nâ: “Yə mayəan kə, yə mayi yíd Bəfilísta ?” Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Kələ́, wayi yíd Bəfilísta, ó kōdē fə̄ Kéíla.” 3É bod bə́ ngábə́ ai Dávid, bɔ́ ai nyé nâ: “Á bī nə́ á ńnam Yúda mú, bǐ kɔnɔ wɔ̌ŋ; byǎyi kɔ̌n wɔ̄ŋ fóg fé ngə́ bī kə́ lúman ai miǹkunda Bəfilísta ?” 4Dávid a dúgán fə sílī Ńtondôbə eyɔŋ éfə́. Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Kódógō á sí ó kə̄ á Kéíla amú mavə́ Bəfilísta á mɔ́ móe.” 5Ńdɔ̄ Dávid bân bod bóé bə́ ngákə̄ á Kéíla, ǎ ngalúman ai Bəfilísta, a mǎn sǎ bīyə́m byábán, a kpě bɔ̄ só bēn só. Éyə̄ hḿ Dávid a ngákode bǒd yā Kéíla ná. 6Ábōg yā Abiatar, ndómán Ahimélek a ngátúb, a kə́ kɔ̄b Dávid, ńdɔ a ngákə kwí á Kéíla, a bəgə́ efod á mɔ́. 7Fwé ē kə́ kɔ́b Sául nâ Dávid a kə́ á Kéíla. Sául nyé nâ: “Zambá ā fūdí mə̄ nyé á dwé. A ńtɔa yǎ á mim̀bog ábōg dī amú ā kə́ nyían é dzǎl yǎ lə́ bələ́ ḿbɛ́ ai bifɛdəga.” 8Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Sául a ngákud ayɔŋ ásə̄ nâ lə́ kə̄ á bītá á Kéíla. Bə́ kə dili Dávid bân bod bóé. 9Á wóg Dávid a ngáwóg naa Sául a vəg abé ású díé, nyé ai fada Abiatar nâ: “Zǎ ai efod vá.” 10Nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, etúgā dzóē yáwōg naa Sául a komozan nâ a zu á Kéíla, a zu mǎn silǐ dzǎl ásə etɔm dzáma. 11Yə bǒd yā Kéíla bâyi ma kalan á mɔ́ móé? Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, kadá tə́ dɔ etúga dzóé!” Ǹtondôbə nyé nâ: “Owé”. 12Dávid nyé nâ: “Yə bǒd yā Kéíla bâyi və́ bía bod báma á mɔ́ mə́ Sául ?” Ǹtondôbə nyé nâ: “Owé.” Dávid bân bod bóé bə́ būmí á fɔ̄ɔ̄ á sí bod dzǎm bɔ̌ miǹtɛd mísaman bə́ kódó á Kéíla, bə́ ngákə bâtalaba, bə́ sə́ á lí, bə́ nə̄ á lí. Fwé é kə̄ kɔ́b Sául nâ Dávid a kódó yǎ á Kéíla; ńdɔ a ngádzoge bitá. 14Ńdɔ̄ Dávid ǎ kə tɔbɔ á ńkōd ńnam á məkam, a ńtɔ̄á á ńkǒl yā ńkōd ńnam yā Zif. Sául a dzə́ŋə̄ nyé ámǒs yǎ ámǒs ósə, hədá Zambá təge nyé və̄ á mɔ́ móé. Dávid a ngáyén nâ Sául a kwí naa a lám ényiŋ dzíé. Hálā Dávid a tɔá á ńkōd ńnam Zif, á Horesha. Ńdɔ Yonathán mɔ́n Sául a ngákə yén Dávid áfan étē wē, ǎ ngawónō nyé á dzwé Zāmbá. Nyé ai nyé nâ: “Tə wambáda, wɔ́ tārá Sául wâyǐ kig wa namba. Wǎ wāyi dzóē Ísraɛ̂l. Mə mayi bɔ ńka woe. Tará Sául émēn a yə̌m fə̄ nálā.” 18Ńdɔ̄ á bɔ́ bə́bɛ̄ bə́ ngátindi amvóé á mís mə́ Ńtondôbə. Dávid a lígí áfan. Yonathán á sobó á dzāl díé. Bǒd yā Zif bə́ kə́ kwí ábə̄ Sául bɔ́ nâ: “Sə́ Dávid énye ǎ kə a sɔbɔ á bī nə́ á lí nyɔ́ a, á məkam məkam, á ńkǒl Hakilǎ yā ó nə́ á ńkōd ńnam á ńkiɛ́ a? 20Ngə́ ńnə̄m wóe wâdiŋ naa wasus, o susú, ǎ ńkūkúmá, esíé dzáán dzɔ́ yâyi lígī və nâ bǐ kālán nyé á mɔ́ móe.” 21Sául nyé ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə á kúbú mína ǹtótōmaamaa amú mī nɔ̄ŋ ngab á mīńtyé myáma. 22Kaŋán wé, mǐ tóán nyé kə́m ḿbəŋ m̀bəŋ, mǐ tóán fɔ́ɔ́ fɔmbɔ, mǐ yén ḿfág ā yála; bə́ kād mā nâ a nə mə́kə́ŋ ábuí. Tóán fə kə́ myābig məsoé móé mə́sə̄ yā ā kad kə́ á sɔbɔ, mǐ dúgán ma sɔ́ kad, éyɔŋ mǐ yəm yǎ bə́bə́lá yǎ étē, bíā mínā bǐ kə̄ hḿ. Tɔ fɔ́ɔ́ ā nyíán á sí étē, mayi nyé toŋ á mə̄ndá mə́ Yúda mə́sə.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ bákódō á sí bə́ kə́ Sául ósū, á Zif. Dávid bân bod bóé bə́ ngábə́ á ńkōd ńnǎm yā Maôn, á edzəgəzě yā ńkōd ńnam á ńkiɛ́. 25Sául a tíé bân bod bóé bə́ ngakə bádzə̄ŋ nyé fwé te é kə́ kɔ́b Dávid, a kódó fɔ̄ɔ̄ fə avól, a sigí ákōm, a ńtɔ̄á á ńkōd ńnǎm yā Maôn. Á wóg Sául a ngáwóg nálā a toŋó fɔ̄ɔ̄ fə̄ Dávid á ńkōd ńnǎm yā Maôn wē. Sául ai bod bóé bə́ wulugu ḿfág ǹkǒl vī, Dávid bân bod bóé ḿfág ńkǒl ḿbɔ̄g. Dávid ǎ ngatúb fɔ̄ɔ̄ Sául ósú ai abuí wɔ̄ŋ, Sául bân bod bóé bɔ̂ bə́ dzə́ŋə̄ nâ bə́ kɔ́dān bɔ́ á mvús, bə́ fūdī Dávid bân bod bóé á dzu nâ bə́ bi bɔ́ bə́sə. Ńdɔ mod ǎ kə kwí ábə̄ Sául nyé ai nyé nâ: “Vólógo zu, Bəfilísta bə́ man yǎ yaman á ńnam.” Sául a tə́lé hḿ bītá ai Dávid, ǎ ngakə lúman ai Bəfilísta. Asú tē bə́ ngáyole vóm tē dzwé nâ: “Akóm Ákándán.” Ńdɔ̄ Dávid a ngákódō vālá, a kə́ tɔbɔ á məkǎm yā Ein Gɛdi. 2Á sɔ́ Sául a ngásɔ́ ḿfág a kələ a tsídan Bəfilísta, bɔ́ ai nyé nâ: “Dávid a nə á Ein Gɛdi á ńkōd ńnam.” 3Ńdɔ fɔ́ɔ́ Sául a ngátɔ́b míńgungúl mí bǒd yā áyɔŋ Ísraɛ̂l tóyína élɛ́, ǎ ngakə a tsídan Dávid ai bod bóé, a kələ kwí Âkɔ́g bimvul. 4Ńdɔ̄ Sául ǎ kə lod á mgbág bifɔ̌g míńtómbá. M̀bóg ákɔ́g ó ngábə́ vóm tē, ńdɔ a ngányían nə́ a kə á fyɛ́. Ndə Dávid ai bod bóé bə́ ngábə́ á ḿbóg ákɔ́g étē mú. 5Bod bə́ Dávid bɔ́ ai nyé naa: “Ǹtondôbə a dzó ai wa ámōs dī naa: “Ǹzízíŋ wóe nyú mâkalan wa, bɔ̌ nyē ḿból ó tālá. “Ńdɔ Dávid a ngákódo á sí, a tsígí Sául alɔ́ éyé ótə̌tə̄g. 6Ǹnə́m ó ngakud nyé âbum, ḿból á ngátsíg álɔ̄ éyé Sául. 7Nyé ai bod bóé naa: “Tə Ǹtondôbə a dzoge nâ mə́ tíbān nyié á nyǒl Ǹtí wama yǎ bə́ ngáwɔ́bɔ m̀bɔ́n; tə a dzoge nâ mə́ fūdí nyé mɔ́ á nyɔ́l, amú ā nə́ ényɔ́ émēn á ngáwɔ̂ban m̀bɔ́n.” 8Ńdɔ̄ Dávid a ngátsíg bod bóé zēn ai ńkɔ́bɔ̄ nyú təge dzogě naa bə́ námbá Sául. Sául ńnye a kwí nyɔ̄ a kə́ə́. 9Ńdɔ̄ Dávid nyé a ngákódo á sí, a kwí átān, ǎ ngayédan Sául á mvús naa: “Ǎ Ńtí wama, ǎ ńkúkúmá. “Ńdɔ̄ Sául a ngávəŋan, Dávid a vidí ńló, a luí ásū á sí, a kúdú mə̄bɔ́ŋ. 10Dávid nyé ai Sául nâ: “Ású dzé wāvógolo ǹkɔ́bɔ̄ é bod bákad wa nâ, Dávid a yi wǎ ai abé ? 11Ámōs dī, wǎmēn ō yén ai mís móe, ḿból Ǹtondôbə ǎ kālān ma wa á mɔ́ á ḿbóg ákɔ́g; hədá ma ndzí kig dǐŋ naa mawé wā, ńdɔ mə̌ dzōgé wā, ma nâ: Mǎyǐ kig namba Ńtí wama, amú á nə́ ényɔ́ Ǹtondôbə a ngawɔ́bɔ m̀bɔ́n. 12Tám bəbə̌ naa, ǎ tārá, yénə̄ álɔ́ éyé dóe mə bələ́ dī. Mə̌ tsíg dɔ̄, təge wa wé: yəmə́ hḿ naa mǎwóg kig wa abé, mǎyǐ kig wa ai abé, ma ndzi kig wa bɔ ábé, wǎ wāyi ma ai awú ! Ǹtondôbə ńnye ǎ yi tsíg ádzō dáán bía wa; ńnye ǎ yi ma kun; mǎyǐ kig wa fudi mɔ́ á nyɔ́l. 14Bətará bə́ ngáku ǹkaná naa: “Abé lâsɔ́ á bə̄bə̂ bə́ bod”, asú tē hḿ wɔ́ wáma wá sə́ kig wa dzǎm namba. 15É mod émēn ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l wátoŋ á zud a nə zá ? Zámēn wātsídan ? Zəzə m̀bim mvú ! Mǎn sɔ́sɔ́lí ! 16Ǹtondôbə émēn á tsígí ádzō dáán bía wa, á fáág dɔ̄ á sí, á kə ai ma ngǎm, á tsígí ma ńtól wáyəan, á kode ma á mɔ́ móe. 17Á man Dávid a ngáman kɔ́bɔ ai Sául ńkɔ́bɔ nyú, Sául nyé ai nyé nâ: “Yə kíŋ dzoe ńdzɔ fɔ́ɔ́ māwóg nyī, ǎ mɔ́n wama !” Sául a bwé á fɔ́ɔ́ ńsəm. 18Nyé ai Dávid nâ: “O nə dzam m̀bəŋ o lodo mǎ, amú wa wabɔ ma m̀bəŋ, mə mə bɔɔ wa abé. 19O lə́dē ma m̀bəmbə ǹnə́m woe ámōs dī. Ǹtondôbə ǎ kālán mā á mɔ́ móe, ńdɔ tə́ ō dzōge ma təge mə wé. 20Éyɔŋ mod a wɔ́ɔ́n ńzízíŋ wóé, yə a dzoge nyé naa á kə mvɔí ngǎ ? Ǹtondôbə á yáágán ai wa, ású ḿbəŋ ǒ bɔ̄ mā ámōs dī. 21Mə̌ yəm yǎ fɔ́ɔ́ naa, wayi dzóē ayɔŋ Ísraɛ̂l bə́bə́lá, ńdɔ̄ fə edzóē tē yâyǐ kig wa ndəŋ á mɔ́. 22Kaníŋi ma sɔŋ ábə Ǹtondôbə nâ wǎyǐ kig lígí waman fíd ndá bod dzama tɔ á síl dzwé dámā á ndá tará.” 25Ńdɔ̄ Dávid a ngákani Sául sɔŋ, Sául a sobó á dzāl díé, Dávid bân bod bóé bə́ dúgán bɛ́d ásɔbɔ́ dábán. Ńdɔ Samuɛ̂l a ngáwú. Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ mān fɔ̄ɔ̄ tógan, bə́ ngayəb nyé bə́ kə́ nyé dzəb á dzāl díé á Rama. Dávid a kódó á sí a kə́ə́ a ǹkód ńnǎm yā Maôn. 2Mod a ngábə́ a ǹkód ǹnam yǎ Maôn, a bələ́ abuí byə́m á Karmɛ̂l. Mod te a ngábə́ fɔ̄ɔ̄ á bələ́ akúmá abuí amú a ngábə́ bələ́ miǹtómbá miǹtɛd məwóm mə́lɛ́, bə́nyiá bə́ kábad tóyína; a ngákə a Karmɛ̂l nâ bə́ tsíg nyé mīńtómbá mim̀vɔ̌d. 3É mod nyɔ́ á ngābə́ dzwé naa Naval, ngál dzwé naa Avigáil; miníngá á ngābə́ súg yǎ ábəŋ ai fəg ésə, ǹnóm á tɔá álɛ̌d, bingád ai eyə́gan mə́tóm, a ngábə́ mod yǎ mvɔŋ bod Kaleb. 4Á wóg Dávid a ngáwóg á ńkōd ńnam nâ Naval a tsíg mim̀tōmbá mim̀vɔ̌d, 5a tyé bɔ́ngɔ́ áwômo nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán á Karmɛ̂l ábə Naval, mí sug nyé məsugan mə́ mvɔ̄í á dzwé dáma. 6Myǎyi dzó ai nyé nâ: “Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai bəbə́nyɔ̄ŋ ai wǎmēn ásə mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai ndá dzoe, mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai é dzóm ésə o bələ́. 7Mə wóg naa bənɔ́nī bíyə́m bóē yā bī ngābə́ ai bɔ́ á ńkōd ńnam bátsīg mīńtómbá míe mim̀vɔ̌d, ńtíé ósə bǐ ngábə́ ai bɔ́, byǎ ndzí kig bɔ́ bɔ ábē tɔ éyɔŋ tɔ mǎn dzóm bá ndzí kig sɔg á miǹkunda myábán. 8Sílígi bitúgā bíe bíbēn, byâyi wa dɔ́ kad. Dzǒgē nâ bɔ́ngɔ́ báma bə́ yén mvɔ̌m ábə wa, amú bī sɔ́ kwí ámǒs ábóg. Váág tə̄ bītúgā bíe ai nyɔ́ mɔ́n Dávid, makogolan ai wa, é dzóm ésə o nə́ bɔ dzǎm və̄ á mɔ́ hālá.” 9Á kə̄ bɔ́ngɔ́ bə́ Dávid bə́ ngákə, bə́ mān kǎd Naval ńkɔ́bɔ̄ Dávid nyú, bə́ ngayanga. 10Naval nyé ai bɔ́ngɔ́ bə́ Dávid nâ: “Zá á nə̄ Dávid ? Zá á nə́ mɔ́n Yesé ? Á mə́lú mā, bəlɔ̌ bə́ ńtɔ̄á yǎ abuí, ébá bátúb bə̄tí bábán. 11Yə mə́ nɔŋ bəḿbāŋála báma, mə́ nɔŋ məyɔg máma, mə́ nɔŋ biyə́m yǎ mə mə wé é bod bátsíg ma miǹtómbá mim̀vɔ̌d, mə́ və̄ byá bǒd yā māyə̌yə̄m kig éfǎs bēn bá sɔ́ ?” 12Ńdɔ̄ bɔ́ngɔ́ bə́ Dávid bə́ ngádúgan anə́ bə́ ngásɔ́, bə́ mān nyé kə́ kad ḿból Naval a ngákɔ́bɔ. Dávid nyé ai bɔ́ngɔ́ bóé nâ: “Mod ósə á nɔ̄ŋɔ́ fa bitá dzīé á tīndí ángə̄də́g ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngámǎn fə tindǐ nālá Dávid nyé a tindí fɔ̄ɔ̄ fə éńdzié, bod bə́ tōŋó Dávid miǹtɛd mínyi, miǹtɛd míbɛ̄ mí lígí mí kálaga mim̀bəgə. 14Etúga Naval dzyá é kə́ kad Avigáil nâ: “Dávid a tyé bod á ńkōd ńnam a lómó ńtī wāān naa a tám nye maa, ńdɔ a lúm bɔ̄ mvús. 15Bod bə́tē bɔ̂ bə́ ngábɔ̄ bía akyaí ḿbəŋ, bá ndzí kig bía ndə́gələ, byǎ ndzí kig dzáā tɔ mǎn dzóm ziŋ ńtíé ósə bǐ ngátɔbɔ ai bɔ́ á ńkōd ńnam. 16Éyɔŋ ésə bǐ ḿbə̄ kadəgə kə ai biyə́m á mə̄dîga, bə́ yə́mə̄ bía á məvɛl anə́ ḿfim tɔ ai alú tɔ ai amǒs. 17Tóán bəbə, ó yén é dzóm bēn ō nə́ dzǎm bɔ; amú yə̄ nâ abé á yílíbán yǎ fɔ̄ɔ̄ naa lâzu ábə nyɔ́ ńnóm ai á ndá bod dzoe, nyé á nə hḿ zəzə ébēn, bə́ sə́ kig dzǎm kɔ́bɔ ai nyé. 18Etíe etíé, ńdɔ fɔ́ɔ́ Avigáil a ngánɔŋ: bə́ ḿbāŋála miǹtɛd bíbɛ̄, ndə́g wɔ̂n ébɛ̄, miǹyáŋán mí kábad mítán, mim̀bəgə míńyáŋán mí fɛ̄s, bizangada bí wɔ̂n ǹtɛd, mim̀bɔ̌m bibumá bí faige miǹtɛd míbɛ̄, a mǎn bya faŋ ózəle á mvús. 19Nye ai bitúgā bíé nâ: “Kaŋán ósū, mazu ma toŋ mínā.”Hədá təge kad ńnōm é mam má. 20Á bɛ́d á ngābɛ́d ózəle, ábōg ā kələ lúmbū á tín ǹkǒl, ǎ ngatóban ai Dávid bân bod bóé bə́ susu ǹkǒl. 21Dávid a ngákɔ́bɔ̄ á ńnə́m nâ: “Mə ngáwú éděn tūŋ, ákálā é byə́m bísə̄ bí wôge ai é mod nyɔ́ á ńkōd ńnam naa édzí ésə̄ yáwóge ai nyé ézā ndáman, ńdɔ̄ nyé ā kə ma dúgan abé ású ḿbəŋ. 22Zambá á bɔ̄ɔ̄ Dávid ábé dí a báág fə̄ édílī, ngə́ mān dzóm yǎ ā wóge ai nyé ngə́ édzí kig yǎ vyé mə̄nyɔ̄lɔ́g á ḿfim, mə̌ dzōgē dzɔ̄ a kələ kwí ókīdí.” Á yén, Avigáil a ngáyén Dávid, a susú fɔ̄ɔ̄ ḿbīl á ózəle a kə́ ku Dávid ósū, a lúmbú fɔ̄ɔ̄ á sí á tōōŋ. A kə́ə́ nyé ku á məkǒl á sī nyé nâ: “Ǎ ńtí wama, láŋá ma evǔs tē, dzǒge tə́, makogolan ai wa nâ etúgā dzóē é kɔ́bɔ ebúg álɔ̄ dóe; vógólo tə́ bībúg bí étúgā dzóe. 25Ǎ ńtī wama, ǎ ńkūkúmá, makogolan ai wa, tə fɔ́ɔ́ wadaŋ bəbə é zəzə dzóm é nə̄ dzwé nyī nâ Naval; a nə fɔ́ɔ́ ákūd anə́ ḿból dzwé díé bēn látian, akúd á nə̄ nyé á ńnə̄m; ḿfág wáma, ma etúgā dzóe, ma ndzí kig yén é bɔ́ngɔ́ ō ngālóm, ǎ ńtī wama. Asú tē ǎ māńtí, sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, sɔŋ hə anə́ wǎmēn ó və̌, Ǹtondôbə yǎ ā kaman ai wa nâ tə wasoe məkǐ, a nyǐ fə wɔ́ wóe, bə́ yénə́ŋ fɔ̄ɔ̄ anə́ Naval, miǹzízíŋ míe mísə ai ébá bə́sə̄ yā báyi maǹtí ábē. Asú tē, nɔŋɔ́ á tə́ éfáī yā étúgā dzóe yázu wa və́, wa ǹtí wama, ó və̄ dzɔ́ é bɔ́ngɔ́ bázū bâtoŋ wa bá. Dzǔ etúgā dzóe ǹsə́m wóé, Ǹtondôbə émēn a yi wa lóŋ, wa maǹtí, ékomodo ndá amú yə̄ nâ bitá bí Ńtondôbə ḿbya ǹtí wama a lúman, tə abé látōban ai wa á mə̄lú mə́sə̄ yā enyiŋ dzóe. Ngə́ mod a kódó á sí nâ a fəm wa nâ a dzə́ŋ ényiŋ dzóe, enyiŋ ńtí wama yâyi kálaban á ngid étē anə́ ngid bəvə́və̄ə̄ ábə Ǹtondôbə́ Zambá woe, ḿfág ényiŋ míńzízíŋ míe, yâyi kilan anə́ bâkib dzɔ́ á ḿbəndíŋ. Éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yi bɔ ńtí wama é mam mə́sə̄ yā á ngádzɔ́ nâ a yi nyé bɔ, a tə́lé fə̄ nyé ńkúkúmá Ísraɛ̂l. 31Tə wabələ́ minyanda tɔ miǹsíngí naa ó kub məkǐ á sí tə ai etɔm ngə́ kig nâ ó kun wǎmēn. Éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yi bɔ ńtī wama m̀bəŋ o tsogo tə́ mā, ma etúgā dzóe.” Dávid nyé ai Avigáil nâ: “Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l yǎ ā lóm wā nâ ó zu tóban ai ma á zēn, olugú á bɔ̄ɔ̄ ai ǹkɔ́bɔ̄ wóe. Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai wa yǎ ō sɔ́ ma vǎŋ naa tə masoe məkǐ á sí ai nâ tə makun mǎmēn ai wɔ́ wáma. Təge ai nálā bə́bə́lá émēn anə́ Ńtondôbə a və̌, Zambá Ísraɛ̂l yǎ ā vāŋ mā nâ mə bə́ bɔ ábē, ngə́ ó bɔ tə sɔ́ tóban ai ma á zēn, ngə́ á kələ kwí ai məléndé mə́ kídí ánā, é dzóm ésə̄ yávyé mə̄nyɔ̄lɔ́g á ḿfim yá hə́ yǐ kīg fə bǎd lígī á dzāl Naval, tɔ dzídzīá.” 35Ńdɔ̄ á Dávid a ngánɔŋ á mɔ́ móé é byə́m bísə a ngásɔ́ ai bía byá, nyé ai nyé nâ: “Dúgán mvɔí á dzāl dóe. Mə wóg ńkɔ́bɔ̄ wóe, ńdɔ̄ fə mə yén wā ngɔ́l !" Á kwí Avigáil a ngákə kwí ábə Naval, a sɔ́ kɔ́b naa a bɔɔ dína á ndá dzīē anə́ dína ǹkúkúmá ńnēn. Naval a ńtəmə yǎ á miǹtag étē amú á ngányú məyɔg ńnəməná. Avigáil təge nyé kǎd tɔ mǎn dzóm a kələ kwí kíkídígi. Kíkídígi ná, á man məyɔg mə́ ngáman Naval á mís, ńdɔ ngál ā zū nyé kad é dzam dí, ǹnə́m ó wúú fɔ̄ɔ̄ nyē ábum, a ńtɔ̄á anə́ ákɔ̄g. Á mvús məlú awômo, ńdɔ Ǹtondobə́ a ngábímī Naval, a wúú fɔ̄ɔ̄. Á wóg Dávid a ngáwóg áwū Naval, nyé nâ: “Ǹtondôbə ǎ kūn ékpə̄lə̄ dzámā ábə Naval, a kálá fə etúgā dzíé naa é zā bɔ̄ ábē. Ǹtondôbə a dúgán bədě Naval abé díé á ńlō wóé.” Ńdɔ̄ Dávid a ngálóm kə́ kǎd Avigáil nâ a yi nâ á bɔ ngál wōē. Bɔ́ngɔ́ bə́ Dávid bə́ kwí ábə Avigáil á Karmɛ̂l, bɔ́ ai nyé nâ: “Dávid a lóm bíā ábə wa nâ bǐ zu wa nɔ̌ŋ naa ó bɔ miníngá wōē.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngátə́bə a lúī ńlō á sí nyé nâ: “Mɔ́ngɔ́ ndá woe a yi bɔ étūgā dzóe, á kad sǒb bəlɔ̌ bə́ ńtí məkǒl.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Avigáil a ngákódō á sí a bɛ́də́ á ózəle ai bân bīníngá bə́tán nə́ bâkə nyé syē á ndá, a toŋó bə̄lóman bə́ Dávid, a ńtɔ̄á ńgāl wōé. Dávid a ngálúg fə Ahinoam yǎ Izrêl, bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ńtɔ̄á bə̄yál bóé. Sául a ngábi ngɔn dzié Mikal ngál Dávid, a və̌ nyé Palti ndómán Laísh yǎ Galim. Ńdɔ mvóg Zif bə́ ngákə kwí ábə̄ Sául á Givéa, bɔ́ ai nyé nâ: “Dávid tə́ nyɔ a sɔlɔ́ á ńkǒl Hakilǎ yā ó nə́ á ǹtólē dzób yā Yeshimon !” 2Ńdɔ̄ fɔ̄ɔ̄ Sául a ngákódō á sí, a sigí á ńkōd ǹnǎm yā Zif ai miǹsangǎn bəzimbǐ yā Ísraɛ̂l á tâŋ bakúdā bə́lɛ́, nə́ bâkə bi Dávid. 3Sául a vúlú ńkān wóé á ńkǒl Hakila yǎ á nə̄ á ńkōd ńnam á yād, babi ai ǹdzɔ́ŋ. Dávid a tɔá á ńkōd ńnam, á wóg á ngáwóg naa Sául a sɔ́ á ńkōd ńnam, 4ńdɔ̄ a ngálómó bə̄fə́b bə́ ńnam nâ bə́ yəm m̀bəŋ m̀bəŋ é vóm bēn á nə. 5Dávid a kódó á sí á məsoé, a kə́ kwī é vóm Sául a ngábə́, á yén a ngáyén é vóm Sául a ngábə́ bɔ̂, bân Avner ndómán Ner, ǹdzóe bəzimbi woe, Sául a bɔ̂ á mvan bitá, é bod bə́sə bə̄vɔ́g bə́ yādán á mgbág dzīé. 6Dávid nyé ai Ahimélek mǎn Hitít ai Avishái, mǎn Seruya, mǎnyāŋ Yoab nâ: “Zá ā yi sigi ai ma ábə̄ Sául á ńkān ?” Avishái nyé nâ: “Bía wa byǎsigi.” 7Dávid bân Abisái bə́ sɔ́ɔ́ kwí ai alú ásə é vóm Sául a ngábə́ ai ńkundǎ bəzimbi ví, bə́ sɔ́ kɔ́b naa Sául a dzogó óyɔ̄ êbəm étē, akɔ̌ŋ díé á bə̄mə́ nyē á ńlō enɔ̌ŋ ; é bod bə́sə bəvɔ́g, Avner ai bəzimbi bóé, bə́ bóbóān nyē á mgbág, bə́sə̄ bə́ nə̄ óyɔ̄. 8Abisái nyé ai Dávid nâ: «Aná ńgɔ̄ hḿ Ńtí ā kālán wa ǹzízíŋ wóe á mɔ́; dzǒgē hḿ, mə̄ bōmólō nyé á sí hālá ai abóm ákɔ̌n dá; ngə́ mə ǹwoá biyɔŋ bíbɛ̄ ánā, o yəm nâ mǎ sə́ kig mod». 9Dávid nyé ai Abisái nâ: «Tə wawé nyē, ǹkúkúmá yǎ Ńtondôbə á ngāwɔ́bɔ m̀bɔ́n, o sə́ kig dzǎm tə́lē wɔ́ á yób, o nambá nyē, waa o kódó mvɔ̄í vôm tě ». 10Dávid nyé nâ: “Və anə́ Ńtondôbə a və̌, ngə́ Ńtondôbə a ndzí kig nyé wé, amǒs wóé wâyi kwí, éví á bələ́ naa a wúag, evoziŋ a yi kə á bītá bə́ kə́ nye wé wē. 11Ǹtondôbə á kálága ma nâ tə manamba ényɔ̄ á nə̄ ńwɔ̄bán ḿbɔ́n Ńtondôbə. Nɔŋɔ́ və ákɔ̄ŋ á tə́lə́ nyē á ńlō enɔ̌ŋ ai kɔ́b məndím, ó zu bǐ kə.” 12Ńdɔ̄ hḿ tə́ Dávid a ngánɔŋ akɔ̌ŋ Sául ai emvaŋ mə́ndím dzíé yā é ngábə́ nyē á ńlō enɔ̌ŋ, a kə́ə́ ai byá, bân Abisái. É mam mə́sə̄ má, tɔ nâ mod á yəm, tɔ nâ mod á wódán, tɔ̌ kig nâ mod á və̄bə́ óyɔ̄, təge fɔ́ɔ́, bə́sə fɔ́ɔ́ hə álɔm ai óyɔ̄, ḿból Ńtondôbə émēn á ngāyi nâ bə́ kə̄ wá. Dávid a ngáyi daŋ ḿbībíŋ, a bɛ́də́ á ńnamín á yād, ńdɔ a ngátə́bə óyǎb nālí, ḿfág yǎ ǹló ǹkǒl. Mod afóla a tɔá bɔ̄ á zāŋ 14Dávid ǎ ngayédan ayɔŋ ai Avner ndómán Ner nâ: “Wǎyi yalan a, Ǎvner ?” Avner nyé nâ: “Wa zá wābám á mə̄lɔ́ mə́ ńkúkúmá ?” 15Dávid nyé ai Avner nâ: “O nə fɔ́ɔ́ fám, sə nálā a ? Zá ḿfə̄ ā fulan ai wa á Ísraɛ̂l mú ? Dzé áfə ǒ bɔ̄ təge tóán kálā ńtí woe, ǹkúkúmá ? M̀bɔ́g yǎ áyɔŋ a sɔ́ vālá naa a zu wé ńkūkúmá. 16Á sə́ kig m̀bəŋ é dzam ǒ bɔ̄ɔ̄ dīlí. Myǎyəan fɔ́ɔ́ ai awú é mína yǎ myā ndzí kig kálá ńtī wāān, ényɔ̄ Ńtondôbə a ngáwɔ́bɔ m̀bɔ́n. Tám bəbə akɔ̌ŋ ńkúkúmá ai kɔ́b məndím yǎ byá bə́ nyé á ńlō enɔ̌ŋ vālá nā.” 17Sául a yəmə́ fɔ̄ɔ̄ Dávid kíŋ, nyé nâ: “Yə kíŋ dzoe fɔ́ɔ́ nyī, ǎ mɔ́n wama Dávid ?” Dávid nyé nâ: “Owé, ǎ ńtī wama, ǎ ńkūkúmá wama.” 18Nyé nâ: “Amú dzé māńtí ā tsídan olɔ̌ wóé ? Mə̌ bɔ̄ dzé ? Bidzo byámā bí nə bifé ? 19Ǹtí wama ai ǹkúkúmá, á tám tə́ vógolo ńkɔ́bɔ̄ mān ólɔ̌ wōē. Ngə́ Ńtondôbə énye ǎ ladan bíā wa, á vɔ́bígi ai mətúnuŋa, ngə́ bod hḿ ébālá bə́tē bə́ bə̄gə́ éyɔg á mís mə́ Ńtondôbə, amú bâkili ma ámōs ví nâ tə manɔŋ ngab á élīg Ńtondôbə. Bɔ́ nâ: “Kódógó, kələ́ syé bəzəzə̌ bəzambá !” 20Məkǐ mámā mâyǐ kig kúbi ·á sí á mís mə́ Ńtondôbə amú yə̄ nâ ǹkúkúmá Ísraɛ̂l a kódō á sí naa a kə a dzə́ŋ mān nyinyie dzóm m̀bɔ́g anə́ ḿból bádzə́ŋ ókpǎl á miǹkǒl. 21Sául nyé nâ: “Mə̌ vus, dúgán, ǎ mɔ́n wama Dávid; mǎyǐ kig wa bǎd bɔ ábē, amú yə̄ nâ enyiŋ dzámā é yéné ńkənga á mís móe aná. Láyéne fɔ́ɔ́ naa mə̌ bɔ̄ ákūd, mə̌ dímí fɔ̄ɔ̄ ábuí éyə̄gan.” 22Dávid ǎ ngayédan, nyé nâ: «Akɔ̌ŋ ńkúkúmá á dī mə̄ bələ́; mɔ́ngɔ́ ḿbɔ̄g á dāŋá hālá á zū dɔ́ nɔŋ. Ǹtondôbə émēn ńnye ǎ yi yân ai mod ósə é táŋ yǎ sósōó wōē á nə̄ ai bə́bə́lá. Yəmə́ hḿ naa ámōs yə aná dī, Ǹtondôbə ǎ kālán wā á mɔ́ máma, hədá, ma ndzí kig yə́bə̄ naa ma tə́lē wɔ́ á yób nâ manamba ényɔ́ yǎ á ngāwɔ̂ban m̀fúfúb m̀bɔ́n. Ḿból mə̄ kám ényiŋ dzóe aná á mís máma, éyə̄ fə Ǹtondôbə nyé ǎ yi kám ényiŋ dzámā nálā á mís móé, a kodé fə ma á ńdzǔg ósə.” 25Sául nyé ai Dávid nâ: “Ǹtótōmaamaa ai wa, ǎ mɔ́n wama Dávid. Wayi bɔ̌ mam ńdɔ̄ fə̄ máyi wulu ḿbəŋ.” Ńdɔ̄ Dávid a ngáyəm zěn, Sául nyé a dúgán á dzāl díé. Ńdɔ́ á Dávid a ngákɔ́bɔ̄ á ńnə̄m étē nyé nâ: “Sául a ngáwē á tə́ ma amǒs ziŋ. M̀fí ó nə̄ nâ mə́ zōmbo túb, mə́ kə̄ á sí Bəfilísta. Sául a yi ku sɔ́m a dzogé kə́ a tsídan ma á ńnam Ísraɛ̂l ósə ! Eyɔ̌ŋ tē mǎyī nyé sɔ́dan á mɔ́.” 2Dávid a kódó á fɔ̄ɔ̄ á sí a kə́ə́, bân fám miǹtɛd mísaman, a kə́ ábə Akish, ndómán Maok, ǹkúkúmá yǎ Gath. 3Dávid a ńtɔ̄á ábə Akish, ǹkúkúmá yǎ Gath émēn ai bod bóé, anə́ fám é bələ́ é ndā dzīé. Dávid bân bəyál bóé bə́bɛ̄ Ahinoam yǎ Izrêl ai Avigáil, miníngá Naval yǎ Karmɛ̂l. 4Fwé é kə́ kɔ́b Sául nâ: Dávid a kə́ ḿbīl á Gath. Ńdɔ̄ á ngákwí súg, təgě fə̄ nyé bǎd dzə́ŋ. Dávid nyé ai ǹkúkúmá Akish nâ: “Ngə́ mə̄ ngáyén fɔ̄ɔ̄ mvɔ̄m á mís móe, ó və ma afólā á dzāl dá yā māl móē yǎ á ńnam mú, mə́ tɔ̄bɔ̄ étē amú dzé olɔ̌ wóē ó nə́ dzǎm tɔbɔ ai wa á dzāl ǹkúkúmá dóe ?” 6Ńdɔ fɔ́ɔ́ Akish a ngávə́ nyé Siglag amǒs te óbēn. Asú tē Siglag a ngáwóge ai ǹkúkúmá Yúda, a zaa kwí ámōs yə aná. 7É táŋ məlú yǎ Dávid a ngátɔbɔ á ńnǎm Bəfilísta e ngákwí ngɔn ényi. 8Dávid bân bod bóé bə́ kadəgə kwí ékūkúá, bə́ kə́ mǎn sǎ Gesurít, ai Gerzít ai Amalekít amú məyɔŋ mə́tē émɔ̄ mə́ ngábə́ tɔá ńkɔŋ ńnǎm tē a tádigi kobá, a tádigi á Shur a kələ kwí Égîptɛn. 9Dávid a yídí fɔ̄ɔ̄ ńnǎm tē ósə təge líg tɔ mod a və̌, tɔ fám tɔ miníngá, a nɔŋɔ́ fə miǹtómbá ai nyag, ai bǒzəle, ai bəkámɛl ai mim̀bɔ́d, a dúgan, a kə́ fə kwí ábə Akish. 10Ngə́ Akish a sílí nyé nâ: “Yə wabə́ kwí ekúkúá aná?” Dávid nyé nâ: “Á Négev yǎ Yúda, ngə́ Négev yǎ Yeramělit, ngə́ Négev bə́ Kénit.” 11Dávid ǎ lígī kig dzóm é və̄ə̄ tɔ fám tɔ miníngá, ǎ kələ́g kig ai bɔ́ á Gath, amú ā dzô nâ: bə́ zā kə́ bíā sɔ́mân nâ: “É mam má émɔ̄ Dávid ǎ bɔ.” Éyə fɔ́ɔ́ á ngāyílī nâ a yi kǎd bɔ̌ nálā ǹtíé ósə a ngátɔbɔ á sí Bəfilísta. 12Asú Akish ǎ fidigi Dávid, nyé nâ: “A ngábɔ ayɔŋ díé Ísraɛ̂l abuí bə́bə̂ bə́ mam, ású tē ǎ yi tɔ́bɔ ólɔ̌ wáma etɔ̌tɔbɔ.” Məlú mə́tē, ńdɔ Bəfilísta bə́ ngáman komozǎn bītá naa bâkə lúman ai Ísraɛ̂l. Akish nyé ai Dávid nâ: “Yəmə́ naa wayi kə ai ma á bītá mína bod bóe.” 2Dávid nyé nâ: “M̀bəŋ ! Ábōg dī wayi yəm é mam etúgā dzóē yáyi bɔ́.” Akish nyé ai Dávid nâ: “Mayi wa tə́lē ńkāla ǹkug nyɔ́l wáma á ńnǒm etɔá.” Sául bân ǹgəngán mīníngá yā Ein Dor 3Hálā Samuɛ̂l a wú yǎ, Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ yə̄b nyē bə́ kə́ fə̄ nyé dzəb á Rama, á dzāl díé. Sául a ngáman tsídǎn bǒd məngaŋ ai bəbwé bə́ ngám bə́sə̄ á ńnam. 4Bəfilísta bə́ ngáman tógan, bə́ sɔ́ vúl ńkān bítá wábán á Sunem. Sául nyé a mǎn kóan Ísraɛ̂l, bə́ sɔ̄ vúl ńkān bítá á Gilboa. 5Á yén, Sául a ngáyén ńkān bítá Bəfilísta, ǎ ngambáda fɔ́ɔ́, ǹnə́m ó ngakud nyé ábum. 6A síli Ńtondôbə fəg, Ǹtondôbə təge nyé yalan tɔ á bīyə́yə̄m, tɔ ai fada, tɔ ai profɛ́d. 7Sául nyé ai bɔ́ngɔ́ bóé naa: “Dzə́ŋán ma é mīníngá yǎ ā yəm lóē bə̄kón. Mayi kə ábə̄ nyé mə́ sílī nyé mam.” Bɔ́ngɔ́ bóé bɔ́ ai nyé nâ: “Miníngá yǎ ā yəm lóē bə̄kón á nə á Ein Dor.” 8Sául a kódó á sí a mǎn fɔ̌l mīḿbɔ̄d míé, a nɔŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ bīwɔ́man bifə́ énye ǎ kə̄ nyɔ́ bân bod bə́bɛ̄; bə́ kə́ kwī ábə miníngá ai alú ásə, nyé ai nyé nâ: “Lóége ma bəkón, ó lóe ma é mod mǎyi wa kad.” 9Miníngá nyé ai nyé nâ: “Ékīé, wayəm ḿból Sául a ngáman vǎ bōd məngaŋ ai bəbwé bə́ ngám, ńdɔ̄ dzé wāzu ma kɔli ólām naa mə́ wu ?” 10Sául a kaní nyē sɔŋ ábə Ǹtondôbə nyé nâ: “Və anə́ Ńtondôbə a və̌, m̀bə̂ dzam ǎ yǐ kig yénán ai wa.” 11Miníngá nyé ai nyé nâ: mə́ lóe wa zá ?” Nyé ai nyé nâ: “Lóége ma Samuɛ̂l.” 12Á yén, mīníngá á ngāyén Samuɛ̂l, a yédán fɔ̄ɔ̄ kíŋ á yób étēde, nyé ai Sául nâ: “Amú dzé ó və̄ dug ma ? Wǎmēn ó nə̄ Sául.” Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “O bə́ mbáda ! O yén dzé wē ?” Miníngá nyé ai nyé nâ: mə tála esimba é kwîg á sí” 14Nyé ai nyé nâ: “Mod te a nə yá ?” Nyé nâ: “Ǹnǒm mod wābɛ̄d, ó bə̄gə́ ńdzɔmbɔ édud.” Ńdɔ̄ Sául a ngáyəm nâ Samuɛ̂l nyɔ́lɔ̄, a lúí fɔ̄ɔ̄ ásū á sí ǎ ngálugu nyé. 15Samuɛ̂l nyé ai Sául nâ: “Dzé wāzu ma dzúgulan áwɔí nə́ wavəle ma?” Sául nyé nâ: “Mə tə́lē á ókəkad, Bəfilísta bálūman ai ma; Zambá ā lúm yǎ mā mvús, a bɛn ma yalan tɔ ânyǔ bəprofɛ́d, tɔ á bīyə́yə̄m, ású tē mə̄ lóe wā nâ ó kad ma é dzóm mə̄ nə́ dzǎm bɔ.” 16Samuɛ̂l nyé nâ: “Wasíli ma dzé ? Ngə́ Zāmbá ā kódo yǎ ábə wa, a ńtə́lə wa é ngām yǎ á yād. 17Amú Ńtondôbə a yi wa bɔ ḿból á ngākɔ́bɔ ai wa ânyu dáma. Ǹtondôbə a yi wa vaa édzóē á mɔ́, a və́ə́ Dávid yǎ á tsāā ai wa. 18Amú wā ndzí kig wóg kíŋ Ǹtondôbə, tɔ olún óvílá wóé wa ndzí kig dzála á nyɔ́l Amalek, ású tē míńtyé ó bələ́ mīlí, Ǹtondôbə énye a və́ wā myá ámōs yə aná. 19Ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə ǎ yi kalan Ísraɛ̂l, fǔfulu ai wǎmēn, á mɔ́ Bəfilísta. Okídí mína bənyɔ bɔ́n mī ńtɔ̄á ai ma. Miǹkán bítá mí Ísraɛ̂l míbēn, Ǹtondôbə a yi myá və̄ Bəfilísta.” 20Etíe etíé tē, Sául a sulán fɔ̄ɔ̄ á sí a ńlímī hálā, ḿból bībúg bí Samuɛ̂l bí ngásoe nyé ngokod á nyɔ́l. Ńdɔ̄ fə ngul e ngábə́ kig nyé á nyɔ́l, amú á ndzí kíg dí dzóm ámǒs tē. 21Ḿból Sául a ngáman fɔ́ɔ́ sulan éyə̄gan, é mīníngá nyɔ̄ á nyīán ā ngābə́ nyé ai nyé nâ: “Yénə́, etúgā dzóe é wóg kíŋ dzoe, mə̌ fām ású enyiŋ dzáma, ńdɔ mə wóg bībúg bíē yā ó və̄ kɔ́bɔ ai ma. 22Ńdɔ̄ hḿ ábōg dī waa wógó kíŋ etúgā dzóe. Mayi wa və́ émvūm ḿbāŋála nâ ó dí ó won, ó bə̄lə ngul yə áwulu.” Ńdɔ̄ Sául a ngábɛn, nyé nâ: “Mǎyǐ kig dí.” Bitúgā bíe ai é mīníngá nyɔ́ bə́ nganɔd nyé və ǹnɔdán. Á mvús vālá, á wóg á ngāwóg ńkɔ̄bɔ̄ wábán, ńdɔ a ngákódō á sí a tɔbɔ́ ênɔ̌ŋ. É mīníngá nyɔ̄ á ngábə́ bələ́ étɔ̌ŋ nyag á ndá, a vóló fɔ̄ɔ̄ dzɔ́ kə́ tsīg, a nɔŋɔ́ óvug, ǎ ngáfug, a mǎn yām bīvóvoě bə̄ḿbāŋála. 25A sɔ́ byá tə́lē Sául bân bod bóé ósū, bə́ ngadí, á man bə́ ngáman dí bə́ kódó á sí bə́ wúlú fɔ̄ɔ̄ ńgūmā ńtíé álú tē ósə. Bəfilísta bə́ ngáman kóan məsú bítá mábán mə́sə Âfek. Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ vúl ńkān wábán á ńlō étǎm yā Ízrêl. 2Miǹkúkúmá Bəfilístǎ yā mí dzóege ǹtɛ̌d bod ai ébá bə́ dzóege akúda bod, mí wulugu ǹsámbá. Dávid vá, ai fám dzíé bə́ tɔ̄á á m̀kpámáŋ ású bítá fǔfulu ai Akish. 3Miǹkúkúmá Bəfilísta bɔ́ ai Akish nâ: “Hébrēa bá bâyi dzé?” Akish nyé ai miǹkúkúmá Bəfilísta nâ: “Yə myǎyə́gan Dávid yǎ ā ḿbə́ étúgā Sául ǹkúkúmá Ísraɛ̂l yǎ á ńtɔa yǎ ai ma abuí mə́lú ngə́ mim̀bú ma bə́ kig sɔ̌m mān dzam yǎ á nə́ ábē ábə̄ nyé a tíege ámōs á ngásuan vá a zaa kwí ámōs dí. 4Miǹkúkúmá Bəfilísta mí liŋán fɔ́ɔ́ ai nyé bɔ́ ai nyé nâ: “Soégē é mod nyɔ́, á dúgán é vóm ó ngátoe nyé tə a sigi ai bíā á bītá, a zǎ kə́ vəŋan ńzīzíŋ éyɔŋ byǎyi tádī mə̄lúman. Éyə a nə́ dzǎm kə́ lad ai ǹtí wōé yá, sə və́ ai miǹló myáán a ? 5Yə sə é Dávid bə́ ḿbə́ yiaga á bisila mə́bóg nyɔ́ nâ: “Sául a wé bod miǹtɛd miǹtɛd. Dávid bakúda bakúda ?” 6Akish a lóe Dávid nyé ai nyé nâ: “Və anə́ Ńtondôbə a və̌, o nə fɔ́ɔ́ sósōó ai m̀bəŋ á mís máma. Matám naa ó kad kwí o dúgǎn fə ai ma á ńkān bítá. Ma ndzí kig yén m̀bə̂ dzam ábə wa a tádigi anə́ ámōs ó ngásuan vá, naa wazu ábə ma a zaa kwí ámōs nyū. Hədá miǹkúkúmá myádǐŋ kig wa. 7Asú tē dúgán, ó kə mvɔí, miǹkúkúmá Bəfilísta mí zā víní wa ńnə́m.” 8Dávid nyé ai Akish nâ: “Mə̌ bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ dzé, dzé wāyén ábə ma anə́ mə̄ ngásɔ́ vā a zaa kwí ámōs dí wadzoge ma amú dzé naa mə bə́ kə́ lúman ai miǹzízíŋ mí ńtí wáma ǹkúkúmá ?” 9Akish nyé ai Dávid nâ: “Mayəm nâ o nə m̀bəŋ á mís máma anə́ éngəlɛs Zambá; hədá, miǹkúkúmá Bəfilísta myádzó nâ tə wakə ai bíā á bītá. 10Asú tē, tə́bə́gə̄ kíkídígi, mína bitúgā bí ńtí woě yā mī sɔ́, ábōg myāyi vəbə ai alú ásə ngə́ mī yén naa kídí é ngamúan yǎ, mǐ tíé.” Ńdɔ̄ Dávid a ngátə́bə ai ǹdib kídí bân fám dzíé naa bə́ dúgan kíkídígi á ńnǎm Bəfilísta. Ńdɔ Bəfilísta bɔ̂ bə́ ngábɛ́d á Izrêl. Éyɔ̌ŋ yā Dávid bân fám dzíé bázu suan á Siglag vá ámōs lála á sɔ̄ kɔ́b naa Amalekít bə́ ngákwí ékūkúá á Négev ai á Siglag, ńdɔ̄ bə́ ngányaban á Siglag, bə́ mān dígī dzāl ásə ai ndóan. 2Bə́ mān bǐ bīníngá a tádígi á mɔ́ngɔ́ a kələ kwí á nyīá modo, hədá təge wé mod, bə́ ngákə ai bɔ́ və ǹkǎn, bə́ ngatoŋ hə zěn dzābán. 3Á suan bân bod bóé bə́ ngásuan á dzāl, bə́ sɔ́ kɔ́b naa dzǎl ńdīgan ǹdígán ai ndóan, bəyál bábán, ai bɔ́n bábán ai bəngɔn bábán, bə́ man yǎ kə̌ mīńkóm. 4Dávid bân bod bóé yā á ngābə́ ai bɔ́, bə́ bwé fɔ̄ɔ̄ ńyōn ányu, bə́ ngayón a kələ kwí anə́ bibə́gē bí kələ́g bɔ́ man, təgě fə ai ngul yǎ áyōn. 5Amú bīníngá bə́ Dávid bə́bɛ̄ bə́ ngákə miǹkóm, Ahinoam yǎ Izrêl ai Avigáil, miníngá Naval yǎ Karmɛ̂l. 6Dávid a ngábi miǹtyé éyə̄gan amú bod bə́ yiigi nyé lūm ngɔg ású bɔ́ bə́sə̄ bə́ wógo ǹnə́m mīńtyé ábuí ḿból bə́ sɔɔg bɔ́n bábán ai bəngɔn bábán. Hədá ńdɔ̄ Dávid a ngádúgan bi áwonóŋ ábə Ǹtondôbə Zambá wóé. 7Nyé ai fada Abiatar, ndómán Ahimélek nâ: “Á ńkogolán, zǎ ai ma efod”, ńdɔ Abiatar a ngákə və́ Dávid efod. 8Dávid a sílí Ńtondôbə nâ: “Ngə́ matoŋ bízilingǎn bī, yə mə́ ǹdilán bɔ aná, yə tə dilan ?” Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Toŋó bɔ̄, amú wayi fɔ́ɔ́ bɔ dilan, təge ai bisó, ó sǎ fə̄ bɔ́ byə́m.” 9Ńdɔ̄ hḿ Dávid a ngákə̄ wé, bân é fám miǹtɛd mísamǎn yā é ngábə́ ai nyé bə́ kə́ suan ótotóŋ Besor. Ḿból bod miǹtɛd míbɛ̄ bə́ ngáku sɔ́m, ńdɔ̄ bálígí vóm tē. 10Dávid nyé a kə́ə́ fɔ̄ɔ̄ ai bod miǹtɛd mínyi amú bod miǹtɛd míbɛ̄ bə́ ngáku sɔ́m, təgě fə dzǎm dǎŋ Besor. 11Bə́ ngákə sɔ̌m mān Égîptɛn áfūb, bə́ kə́ə́ ai nyé ábə̄ Dávid, bə́ və̌ fə̄ nyé ḿbāŋála yǎ ádī ai məndím yā ányū. 12Bə́ və́ə́ fə̄ nyé bibumá bí faige ai mim̀bɔ́m míńkód bibumá bí wɔ̂n míbɛ̄. Ádí á ngādí byā, fəg dzié é dūgán sɔ̄, a mǎn wōn, amú vála kə́ á kân dí ḿbāŋála ai ányū mə̄ndím məlú mə́lɛ́, məmǒs fə̄ mə́lɛ́. Dávid nyé ai nyé nâ: “Wawóge ai zá ? Wasɔ́ vé ? Wakə vé ?” Nyé nâ: “Mə nə mɔ́ngɔ́ Egîptɛn, olɔ̌ mān Amalekít. Ǹtí wama a líg mā á mvús ḿból mā tádi ókɔ̌n ódzān. 4Bíā bī ngákə kwí ékūkúá á Négev Bəkərétian ai ényɔ̄ yǎ Yúda ai ḿfág yǎ Négev Kaleb, bǐ tūmū fə Siglag ndóan.” 15Dávid nyé ai nyé nâ: “Yə o nə ma dzǎm kə́ lə́dē ḿfág ńkundǎ bǒd tē ó nə́?” Á yalán nyé nâ: “Kaníŋi ma sɔŋ ábə Zambá nâ wǎyǐ kig ma wé, tɔ á kə̄ ma və́ ńtí wama, maa mə́ kə wa lə́dē é vóm ńkundǎ bǒd tē ó nə́.” Dávid a kaní nyé sɔŋ tě. 16Á kə a ngákə ai nyé, o ndzí naa, o tâ anə́ bə́ tɔ̄tɔ̄án á sí á vyɛ ɛ, bə́ dzâg, bə́ nyâg, abóg anə́ bâyi wú ású é byə́m bə́ ngása ai ébí bə́ ngáfadi á sí Bəfilísta ai á sí Yūda. 17Dávid a ngáwé bɔ̄, a tádigi kíkídígi a kələ kwí ngōgógóle yǎ ámōs ó ngábə́ tsâ válā, m̀bɔ́g m̀bɔ́g təge kə, səsala hə bǎn bə́ndómán miǹtɛd mínyǐ yā bə́ ngátúb mīḿbíl á bə̄kámɛl á yób. 18Dávid a mǎn wólō é byə́m bísə̄ yā Amalekít bə́ ngása. 19Dzóm təge dzə́man, a tádígi á mɔ́ngɔ́ a kálan á nyīá modo, tɔ bɔ́n, tɔ bəngɔn, tɔ byə́m bísə̄ yǎ bə́ ngása, tɔ ébí bə́ ngáwole, Dávid a mǎn dúgan ai bísə. 20A nɔŋɔ́ miǹkunda míńtómbá mísə ai nyag, a tə́lé myā ósū wóé, bɔ́ nâ: “Bisə̌saa bí Dávid bí.” 21Dávid a sɔ́ kwí á é bod miǹtɛd míbɛ̄ yǎ bə́ ngáku sɔ́m təge ai ngul yǎ átɔ̌ŋ nyé, ábə̄ bə́ ngálígi ótotóŋ Besor, bə́ sɔ́ tóban ai Dávid á zēn bân é bod bə́ ngábə́ ai nyé. Dávid a súbú á bod bə́tē bə́ ngábə́ á sugú bɔ m̀bəmbə amǒs. 22É bǒd yā bə́ ngábə́ eyə́gan dzam ábē, ai bədzə́dzāā, á zāŋ ébá bə́ ngákə ai Dávid, bɔ́ nâ: “Ḿból bá ndzí kig kə ai bíā, byǎyǐ kig bɔ́ və̄ dzóm yā é byə́m bī hə́ sa. Mod ósə̄ yǎ ábə̄ bɔ́ á nɔŋɔ́ hə́ miníngá wōé ai bɔ́n bóé, bə́ tíē, bə́ kə !” Dávid nyé nâ: “Tə myǎbɔ nálā ǎ bə̄bə́dzāŋ, ai é dzóm Ńtondôbə a və́ bíā, a kálá bíā, a və́ fə̄ bía míńzízíŋ yā mí ngázu lúman ai bíā. Zá ā yi mína wóg ńkɔ̄bɔ̄ nyú ? Amú yə̄ nâ, ábím ngab mod bitá á bələ́, abím tē fə m̀baala mim̀bəgə a bələ́.” 25A tádigi amǒs tē, ńdɔ dzǎm tē á ngábɔ ǹgúmā mvéndé ai ǹgúmā tum ású Ísraɛ̂l, a zaa kwí ámōs yə aná. Éyɔŋ Dávid a ngádúgan á Siglag, ǎ ngakə a lóm mvīndí Yúdɛ̌n yā ngɔ́dɔ́ bífáī yā á ngānɔŋ á é byə́m á ngāsa, nyé ai bɔ́ nâ: “Bifáī yā mə̄ sā mīńzízíŋ mí Ńtondôbə bī mālóm mínā.” A lómó ébá yā Béthel, ébá yā Rama yǎ Négev, ébá yā Yatir, ébá yā Aroer, ébá yā Sifemoth, ébá yā Eshtemoa, ébá yā Rakal, ébá yā bə̄tísɔ̌n Bəkénit, ébá yǎ Horma, ébá yā Bor Ashan, ébá yā Atak, 31ébá yā Hébron, ai ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ é vóm ósə̄ Dávid a ngátɔbɔ bân bod bóé. Bəfilísta bə́ ngalúman ai Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l bə́ ngátúb Bəfilísta, bə́ ngakə bâku mim̀bəg á ǹkǒl Gilboa. 2Ńdɔ̄ Bəfilísta bə́ ngákə yádǎn Sául bân bɔ́n, bə́ wé Yonathán, ai Avinadav, ai Malki Shua, bɔ́n bə́ Sául. Adǐd bítá ásə̄ á ngádaŋ fɔ́ɔ́ tǒŋ Sául, bəwoa bílâ bə́ kə́ fɔ́ɔ́ nyé lad, bə́ bálí nyé mod avə́ŋ. 4Sául nyé ai m̀bəgə bikpəlé wōē nâ: “Tyé fɔ̄ɔ̄ ókəŋ bítá wóe ó túbúlu ma, bísosol bí bod bílí bí zā sɔ́ ma túbulu, bə́ ngakpə́lə̄ fə ma.” Ńdɔ m̀bəgə bikpəlé á ngábɛn, amú ā kɔnɔ m̀bə̂ wǒŋ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Sául a ngánɔŋ okəŋ wóé, a kə́ dziban étē. 5Á yén, ḿbəgə bikpəlé á ngāyén naa Sául a wú yǎ, nyé a dzǐbān fɔ̄ɔ̄ fə okəŋ bítá wóé, a wúú ai nyé fūfulu. 6Amǒs tē Sául a wúú ai bɔ́n bóé bə́lɛ́ ai m̀bəgə bikpəlé wōé ai bod bóé bə́sə. 7Á yén, Ísraɛ̂l yǎ bə́ ngábə́ á ḿbīgīlí á yād ai á Yórdan á yād bə́ ngáyén anə́ Ísraɛ̂l bátúb, ai nâ Sául bân bɔ́n bóé bə́ wú yǎ, ńdɔ̄ bə́ ngáman fɔ́ɔ́ kódō á māl mábán, bə́ mān túb. Bəfilísta bə́ sɔ́ mǎn tɔbɔ étē. 8Kídí é ngāyi lénde Bəfilísta bə́ sɔ́ naa bázu sǎ byə́m á mim̀bim. Bə́ sɔ́ kɔ́b naa Sául bân bɔ́n bóé bə́lɛ́ bə́ dzōgó á ńkǒl Gilboa. 9Ńdɔ̄ bə́ ngátsíg Sául ǹló, bə́ mān sǎ bikpəlé bíé bə́ lómó naa bə́ kə́ bákɔ̄dan ai wá á sí Bəfilísta nâ bə́ kad bəzambá bábán ai bod fwé. 10Ńdɔ̄ bə́ ngákə nyiě bikpəlé bíé á tə́mpɛl Bastarté, m̀bim wóé óbēn bə́ kə́ kəle á m̀fǐm Beth Shéân. 11Bǒd yā Yavɛsh yǎ Galaad bə́ wógó é mam mə́sə̄ yā Bəfilísta bə́ ngábɔ̄ Sául. 12Ńdɔ miǹgugúl mí fám mísə̄ mí ngábumi á sí mí wūlú ńgúmā ńtíé álú bə́ kə́ nɔŋ ḿbim Sául ai mim̀bim mí bɔ́n á Beth Shéân, bə́ kə́ə́ ai myá á Yabesh, bə́ mān mya dígi. Bə́ nɔ̄ŋɔ́ bīvɛ̌s byábán bə́ dzə̄bə́ á mān áfan yǎ Yabesh. Ńdɔ̄ bə́ ngányie eki bídí á táŋ məlú zamgbál. 2SA - - La Bible Ewondo Á mvús awú Sául, ńdɔ̄ Dávid ǎ kə sɔ́ ḿfág á ngābə́ lúman ai Bamalekít, a bómbó á dzāl Siglag məlú məbɛ̄. 2Ámōs lála, ńdɔ mod ǎ kə sɔ́ á ńkán bítá, biyé binyə̌nyaba, m̀búlúg ai ǹló ósə. Á kwí á ngákwí á Dávid a ngábə́, a lábán fɔ́ɔ́ ai məbɔ́ŋ á sí. 3Dávid nyé ai nyé nâ: “ Wasɔ́ və́ ?” Nyé nâ: “Mə̌ sōlān á ńkān bítá Ísraɛ̂l.” 4Dávid nyé naa: “Dzé é bɔ̄ wē ? Kadá mā.” Mod nyé nâ: “Bə́ túlí Ísraɛ̂l á fyɛ́, abuí bod á mān wú; Sául émēn ai mɔ́n wóé Yonathán bə́ wú fə.” 5Dávid nyé ai é mod ǎ kada nyé é mam ma nâ: “Wayəm ai dzé naa Sául bân mɔ́n wōé Yonathán bə́ wú ?” 6É ndómán é kadá nyé é fwé nyī nyé ai nyé nâ: “Mə kwí ńsibiná á ńkǒl Gilboa, ńdɔ̄ mə kə́ kɔ́b naa Sául a sígī âkɔ̌ŋ á yōb, hála bikálíg ai bǒd bikabilí bə́ ngayádan yǎ fɔ́ɔ́ nyē. 7Ńdɔ ǎ və̄ŋán á mvús, á yén ā yén mā, a lóé mā, ńdɔ mǎyalan nyé nâ: “Ma nyɔ́.” 8Nyé ai ma nâ: “Wa zá ?” Ma ai nyé nâ: “Ma mǎn Amalekít.” 9Nyé ai ma nâ: “Súbúgū mú, ó we ma, kǐki a bələ́ mā, tɔ anə́ ényiŋ dzáma é ngə́lə̄ ma ǹgúma á nyɔ́l.” 10Ńdɔ mə súbu, mə wé nyé amú mə̄ və yəm nâ a sə́ kig dzam nyiŋ á mvús amalá tē. Ńdɔ mə̌ nɔ̄ŋ ńtōm ńkúkúmá yā wá bə́ nyē á ńlō ai miǹsə́g míé, ńdɔ mə sɔ́ ai byá ábə ǹtí wáma vá.” 11Dávid a bǐ bīyé bíé ǎ nganyab, é bod bə́sə bəvɔ́g bɔ̂ bə́ nganyǎb fə éḿbyābān. 12Ńdɔ̄ bə́ ngátádi nâ báyōn, bə́ kīī bīdí ńgúmā ámǒs, bə́ yii Sául bân ndómán dzīé Yonathán, ai ayɔ̌ŋ Ńtondôbə, ai ndâ bod Ísraɛ̂l, ḿból bə́ ngáman wú á bítá. Dávid nyé ai é mod ǎ kada nyé é fwé nyī nâ: “O nə mǎn dzé ?” Nyé nâ: “Mə nə mɔ́n ǹtɔbɔ mǎn Amalekít.” 14Dávid nyé ai nyé nâ: “Amú dzé wā ndzí kig mbádā tyé wɔ́ wóe nâ wawé ényɔ̄ yǎ á ngāwɔ̂ban m̀bɔ́n Ńtondôbə ?” 15Dávid nyé ai etúgā dzíé dzyá naa: “Súbúgū ó bímī nyé.” Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ á ngābímī nyé a wúú. 16Dávid nyé ai nyé nâ: “Məkǐ móé mə́ tɔ́bɔ́gɔ̄ á ńlō wóe wǎmēn. Anyu dóé bēn ńdɔ̄ lə́ tsíg wa m̀bə̂ mvǎ naa: “Mə wé ényɔ̄ á ngāwɔ̂ban m̀bɔ́n Ńtondôbə.” Dávid ǎ ngayón ńyón nyú ású Sául bân mɔ́n wōé Yonathán. 18A béndé fə̄ nâ bə́ yə́gə̄lə̄ bɔ́n bə́ Yúda etîg bɛ́s tē ḿból é nə́ ńtilán á kálada sósōó, nyé nâ: “Ǎ Ísraɛ̂l, miǹtombǎ yā áyɔŋ dóe, mí mān ku á miǹkǒl á yōb; miǹyóyɔ́g mí bod mí yə̄m mǎn wú yá ? 20Tə myǎkad dɔ́ Gath, tə myǎtíē dɔ́ ndɔ́ŋ á məzěn mə́ Ashkelôn. Bəngɔ̌n Bəfilísta bə́ zā tāg, bəgɔ̌n bisosol bí bod bə́ zā fōn. 21Ǎ miǹkǒl mí Gilboa, tɔ mətwé mə́ mvəŋ tɔ mətâg tə byâzu á mī nə́, tɔ məfúb məbugubán amú yə̄ nâ á étēdē ńgɔ eběn míḿbén mí ékaŋ é kū á sí. Eběn Sául é ḿbə̄ kig ǹwɔ́bán m̀bɔ́n. 22É ngábə́ ńwɔ̄bán ai məkǐ bə́wú, avɔ́ŋ bəbɔ bítá. Akɔ̌ŋ éláā Yonathán lá ndzí kig wúdǎn tɔ eyɔŋ. Fa bitá Sául ya ndzí kig dúgan mɔ́ mɔ̄. Sául bân Yonathán abím édǐŋ tē, abím mgbǎ tē. Tɔ awú tɔ enyiŋ byá ndzi kig bɔ́ kándi. Bə́ yə́lege bə́ lodo ndoe, bə́ yɔ̂bɔ bə́ lodo bimgbə́m. Ǎ bəngɔn bə́ Ísraɛ̂l, yián Sául: zá á ngābǎd mína bɔ́dɔ̄ bīyé míńtómba ai biyé bí nyángá, zá á ngābǎd mína bɔ́dɔ̄ bīyé bí gôl? 25Miǹyóyɔ́g mí bod mí yə̄m mǎn wú á bītá yá ? É é é ! Ǎ Yonathán, awú á bɔ̄ wā yá, á miǹkǒl á yób ? Mə bələ́ mīńtyé ású dóe, ǎ mādzāŋ, mə diŋi wa a dzé ! Amvóé dóe á ḿbə̄ ma eyə̌ŋ dzam a lodo edǐŋ biníngá. Miǹyóyɔ́g mí bod mí yə̄m mǎn ku yá ! Miǹyóyɔ́g mí bod mí yə̄m mǎn wú yá ! Á mvús hālá, ńdɔ̄ Dávid ǎ zu sílī Ńtondôbə nâ: “Yə mə́ bɛd á dzāl dá yā māl mə́ Yúda?” Ǹtondôbə nyé nâ: “Bɛ́də́g.” Dávid nyé nâ: “Afé é ńdɔ̄ mə́ bɛ́d ?” Ǹtondôbə nyé nâ: “Á Hébron.” 2Ńdɔ̄ á Dávid a ngábɛ́d bân bəyál bóé bə́bɛ̄: Ahinoam yǎ Izrêl ai Avigáil, miníngá Naval yǎ Karmɛ̂l. 3É fám fə̄ é ngábə́ ai nyé, Dávid a kə́ fə ai bə́sə ai məndá mábán, ńdɔ̄ bə́ ngákə tɔbɔ á māl yǎ Hébron. 4Ńdɔ̄ bǒd yā Yúda bə́ ngásɔ́, bə́ ngawɔ́bɔ̄ Dávid m̀bɔ́n nâ á tɔ̄bɔ ǹkúkúmá mvóg Yúda. Fwé é kə̄ kɔ́b Dávid nâ bǒd yā Yabesh Galaad bə́ dzə̄b Sául. 5Dávid a lómó bǒd yā Yabesh Galaad bəlóman nyé ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə á váá mína ǹtótōmaamaa ású é ngɔ́l yǎ mī bɔ̄ ǹtí wāān Sául nyí, naa myǎdzəb nyé. 6Ǹtondôbə a yi mína yén ngɔ́l, a bɔ̌ fə̄ mína afú ńnə́m, mǎmēn mayǐ fə mína bɔ ḿbəŋ ású ḿból mī bɔ̄ vī. 7Tómán nyɔ́l, mǐ bɔ miǹkánga tɔ anə́ ǹtí wāān Sául a wú, mvóg Yúda bə́ wɔ́bɔ́ ma m̀bɔ́n naa mə́ bɔ ǹkúkúmá wābán.” Avner, ndómán Ner ǹdzóe bəzimbi bə́ Sául a ngánɔŋ Ishbosheth, ndómán Sául, a lodó ai nyé á Mahanáim. 9A tə́lé nyé ǹkúkúmá ású Galaad ai Basherit, ai Izrêl ai á Efraím ai á Bényamín ai á Ísraɛ̂l bə́sə. 10Ishbosheth, ndómán Sául, a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́nyi ábōg á ngátádi dzóē á Ísraɛ̂l, ńdɔ a ngádzoe mim̀bú míbɛ̄. Hədá mvóg Yúda etám ḿbɔ̄ bə́ ngátoŋ Dávid. 11É táŋ məlú yǎ Dávid a ngábómbō á Hébron, a dzóege á mvóg Yúda, é ngábə́ mīḿbú zamgbál ai ngɔn ésaman. Ńdɔ Avner, ndómán Ner, ai bitúgā bí Ishbosheth, ndómán Sául, bə́ ngátíē á ńkān, bə́ kə́ə́ á Gabaon. Ńdɔ Yoab, ndómán Seruya, ai bitúgā bí Dávid bí ngákwí, bə́ kə́ tóban ai bɔ́ á mgbág etǎm Gabaon; á tóban bə́ ngátóban, bə́ tɔ̄bɔ́ naa ébá ḿfág nyú, ébá bə̄vɔ́g bâ ḿfág m̀bɔ́g. 14Avner nyé ai Yoab nâ: “Bɔ́ngɔ́ bə́ tə́bə́gə́, bə́ siŋ á mís máán.” Yoab nyé nâ: “Bə́ tə́bə́gə́ !” 15Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́ngɔ́ bə́ ngányóan á sí awômo ai bə́bɛ̄, á mvóg Bényamín, á ngām Ishbosheth, mɔ́n Sául, awômo ai bə́bɛ̄ fə á ngām Dávid. 16Anə́ ényɔ̄lɔ̄ a ladá fɔ̄ɔ̄ mvóé á ńlō a dzǐ nyé okəŋ á mvyɛ; ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngásulan á sí éyɔŋ bə́ yōlé vóm tē dzwé nâ: ǹsə̌ŋ mvyɛ; vóm tē ó nə̄ á Gabaon. 17Bitá bí bɔ̄ɔ̄ ngul eyə́gan amǒs tē; Avner ai fám Ísraɛ̂l bə́ túbú bɔ́ngɔ́ bə́ Dávid. 18Mvóg Seruya bə́ ngábə́ étē bə́lɛ́: Yoab, Avishái ai Asahel. Asahel ǎ yəmə ḿbíl éyə̄gan və anə́ ńgāl ńkɔ́g yǎ məfan. 19Ńdɔ a ngábágadan ai Avner á zud, təge yálā tɔ á ḿbɔ̄ ńnōm, tɔ á ḿbɔ̄ ńgāl. 20Avner a bəbə́ á mvús, nyé nâ: “Yə wa Asahel ?” Nyé nâ: “Mǎmēn fɔ̄ɔ̄.” 21Avner nyé ai nyé nâ: “Yálágā á ḿbɔ̄ ńnōm, ngə́ á ḿbɔ̄ ńgāl, ó bi ndómán dzyā, ó sa byə́m bíé.” Ńdɔ Asahel a ngábɛn təbə́. 22Avner a dúgán dzɔ́ ai Asahel nâ: “Dúgán, tə watoŋ ma, mə zǎ tɔ̄bɔ́ énɔdɔ nâ mə́ síli wa á sí, éyə mǎyi bǎd bǐ ngul yǎ ábə́dē ású dámā á mís mə́ mānyɔ̄ŋ Yoab yá ?” Ḿból á ngābɛn, təge dǐŋ tə́bə, ńdɔ fɔ́ɔ́ Avner a ngálúm nyé zud akɔ̌ŋ ábum, akɔ̌ŋ á túlán á mvús, a wúú fɔ̄ɔ̄ fə̄ vóm tē óbēn. Ébá bə́sə̄ bə́ lodo é vóm Asahel a ngáku, a wúú fə və bə́ kómó bītíé, bə́ ńtə́le. Ábōg yā Yoab bân Avishái bə́ tsídigan Avner yǎ ā túbúg, hálā ńló dzóbo ǎ ngayímbi yǎ; bə́ kə́ sūg á ńkǒl Givéath Amǎ yā ó nə́ á Giah á zēn ǹkód ńnǎm yā Gabaon. 25Mvóg Bényamín bə́ ngáman kóǎn Avner á mvús, miǹsámbá mí yə́mə̄ á kpím, ńdɔ̄ bə́ ngákə kǒm bītíe á ńkǒl ziŋ hālá. Ńdɔ Avner a ngálóe Yoab nyé ai nyé nâ: “Yə fa bitá dzoe yayi fɔ́ɔ́ vuŋ a kələ kwí á məmaná ? Ngǎ wayəm nâ dzǎm tē lâyi kə́ man ábē ? Wayi yanga ńtíé a vé nə́ ó kad bod bóē nâ bə́ dzōge tǒŋ bə̄bə́nyāŋ ?” Yoab nyé nâ: “Sɔŋ və anə́ Ńtondôbə a və̌, ngə́ ó bɔ̄ tə kɔ́bɔ ngə́ bod bə́ ńdzōge tǒŋ bə̄bə́nyāŋ hə okídí kíkídígi.” Yoab a lɔ́ŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ tɔ́ŋ, bod bə́sə̄ bə́ tə́bə́, təgě fə tǒŋ bə̄bə́nyāŋ tɔ álūman ai bɔ́. Avner bân bod bóé bə́ ngáwulu ǹgúmā ńtíé álú tē ósə ḿfág yǎ Araba, bə́ dāŋá Yórdan, bə́ wūlú ńgúmā ńtíé kídí bə́ kə̄ suan á Mahanáim. Éyɔŋ Yoab a ngádzoge tǒŋ Avner a sɔ́ɔ́ mǎn kóǎn bod bóé. Bod bə́ ngadzə́man Dávid awômo ai ebǔl təge láŋ Asahel. 31Bitúgā bí Dávid byâ bí ngáwé mvóg Bényamín yā bə́ ngábə́ ai Avner bod miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́saman. Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ Asahel, bə́ kə́ nye dzəb á sɔŋ ésīá á Bételehɛ́m. Yoab bân é bod bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ ai nyé bə́ wūlú fɔ̄ɔ̄ ńtīé álú bə́ ngakə kwí á Hébron ai məléndé mə́ kídí. Ndá Dávid ai ényí Sául bə́ ngálúman fɔ́ɔ́ kɔ́m. Mvóg Dávid bə́ wóno hə ǹwónán, ndá Sául dzɔɔ e təgə hə ǹtəgán. É bɔ́n bə́ ngábyálī Dávid á Hébron 2É bɔ́n bə́ ngábyálī Dávid á Hébron. Ǹtól ó ngábə́ dzwé nâ Amnon a byáli ábə Ahinoam yǎ Izrêl; 3á mvús dzīé Kiléav, a byálí ábə Avigáil, ǹkús Naval yǎ Karmɛ̂l, ényɔ̄ lála Absalom, mɔ́n Maaka, ngɔn Talmái, ǹkúkúmá yǎ Gesur. 4Enyɔ́ nyina Adonias, mɔ́n Hagith; ényɔ̄ tána Shefatya, mɔ́n Avital; 5ényɔ́ saməna Yitréam, mɔ́n Egla, miníngá Dávid. É bɔ́n bālá ḿbɔ̄ bə́ ngábyálī Dávid á Hébron. Éyɔŋ bitá bí ngábə́ á zāŋ mvóg Dávid ai mvóg Sául, Avner, ndómán Ner, énye a dzóege mvóg Sául. 7Sául a ngábə́ bələ́ mīníngá dzwé nâ: Ritspa, ngɔn Aya. Ńdɔ Ishbosheth a ngánɔŋ nyé. Ishbosheth nyé ai Avner nâ: “Amú dzé ō nyíán á ndá etúgā mīníngá tará ?” 8Avner a liŋán fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan ai ńkɔ́bɔ̄ Ishbosheth ví, nyé nâ: “Yə mə nə ǹló mvú yǎ Yúda, é ma yǎ mə̄ ngákud ndá ésōá Sául ngɔ́l ai bəbə́nyāŋ ai bəmvóé bóé, təge mína kalan á mɔ́ mə́ Dávid ? Watóán ma və́ bidzo etɔ̌m mīníngá ngǎ ? 9Ǹtondôbə á bɔ̄ mā édí, á bǎg fə ma édí ávɔ̄g, ngə́ mə̄ bɔ̄ tə bɔ anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákani Dávid sɔŋ nâ: “Vǎgǎn edzóe á mvóg Sául, tə́légán etɔá ńtómbá Dávid á Ísraɛ̂l ai á Yúda a tíege á Dan a kələ kwí á Bêr Shéva.” 11Ishbosheth a ndzí kig nyé yalan ébūg amú ā mbádaga nyé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Avner a ngálóm bod ábə̄ Dávid nyé ai nyé nâ: “Zá ā wóge ai ǹnam ?” A bǎd fə dzó nǎ: “Ladá ai ma amvóé, wɔ́ wáma wâyi tɔbɔ ai wa, mə́ dúdū fə wa Ísraɛ̂l bə́sə.” Dávid nyé nâ: “Eyə́gan ḿbəŋ, mayi lad ai wa amvóé; makad wa dzóm dzídzīá və nâ wǎyǐ kig yén ásū dáma sə́ nâ o dúgán ma miníngá wama Mikal, ngɔn Sául, ábōg wāyi ma sɔ́ yén.” 14Ńdɔ̄ Dávid a ngálóm bod ábə Ishbosheth, ndómán Sául, nyé ai nyé nâ: “Dúgán ma miníngá wama á mə̄ ngávəg ai ǹtɛd bisosǒl Bəfilísta.” 15Ńdɔ Ishbosheth a ngálóm nə̄ bə́ kə́ nyé nɔŋ ábə ǹnóm wōé Palti ! 16Ǹnóm wōé á ngāzū a toŋ nyé a yónoŋ a zaa kwí á Bahurim. Avner nyé ai nyé nâ: “Dúgán !” Ńdɔ̄ fə a ngádúgan. 17Avner a kɔ́bɔ́ fə ai mvindí bǒd yā Ísraɛ̂l nyé ai bɔ́ nâ: “Angogé ai ódzān mǐ ḿbə̄ dzə́ŋə̄ nâ Dávid á dzóē mínā. 18Bɔán á dɔ̄ ábōg dī amú Ńtondôbə a ngádzó ai Dávid nâ: “Ai wɔ́ étúgā dzāma Dávid ńgɔ̄ mǎyi kode áyɔŋ dáma Ísraɛ̂l á mɔ́ Bəfilísta ai á mɔ́ míńzízíŋ míé mísə.” 19Avner a kɔ́bɔ́ fə ai Bényamín, ńdɔ ǎ kə̄ ábə̄ Dávid á Hébron nâ a kad nyé é mam mə́sə̄ Ísraɛ̂l ai Bényamín bə́ ngáyíli. 20A kə́ kwí ábə̄ Dávid á Hébron bân fám mə̄wóm mə́bɛ̄, Dávid a ngábɔ Avner bân é fám é ngábə́ ai nyé mod dína. 21Avner nyé ai Dávid nâ: “Ńkə̄lə́ ! Mə́ kə tógolan Ísraɛ̂l bə́sə̄ ábə Maǹtí ǹkúkúmá wama, bâyi lad ai wa amvóé, ó dzóē bə́sə anə́ ńnə̄m wóe wátám.” Ńdɔ̄ Dávid a ngásoe Avner nâ á kə mvɔí. 22Etíe etíé tē, ńdɔ bitúgā bí Dávid ai Yoab bí ngásɔ́ á bí ngákə kwí ékúkúá, bə́ sɔ́ fɔ̄ɔ̄ ai abuí byə́m yā bə́ ngása. Avner a ngábə́ kīg fə ai Dávid á Hébron. Abǒg tē hála ǎ soe yǎ nyē, nyé a kə́ yǎ fə mvɔí. Éyɔŋ Yoab ai ńkunda ósə̄ ó ngábə́ ai nyé bə́ ngázu sɔ́, bɔ́ ai Yoab nâ: “Avner, ndómán Ner, a bə́ ábə ǹkúkúmá, ńdɔ ǹkúkúmá ā sóē nyē a kə́ə́ fə mvɔí.” Yoab a kə kwí ábə̄ ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Dzé bēn ō bɔ ?” Avner a sɔ́ ábə wa, amú dzé ō hə́ dzoge nyé a tíé, a kə́ə́ ? 25Yə wayə́gan Avner, ndómán Ner, nâ a sɔ́ naa a zu wadug, nâ á yəm məkwí ai mə́nyíí móe, nâ á tóán yəm é mam mə́sə wǎbɔ?” Á kódo Yoab a ngákódō ábə̄ Dávid, ńdɔ a ngálóm bod nə́ bə́ kə̄ bâtoŋ Avner, bə́ kə́ nyé kɔ́b á étǎm Sira, bə́ dúgan ai nyé Dávid təge yəm. Á dúgan Avner a ngádúgan á Hébron, Yoab a dudú nyē á fə́ŋ, á zāŋ m̀bɛ́ naa a kɔ́bɔ ai nyé á évūvoe, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā bímī nyé ábum sí ású bivudúgá yā məkǐ mə́ mānyāŋ wōē Asahel, ńdɔ Avner a ngáwú. Á wóg Dávid a ngáwóg é mam mə́ ngábɔɔban má, nyé nâ: “Mə nə á sááŋ ai ǹnam wámā ósə á mís mə́ Ńtondôbə, ású məkǐ mə́ Avner, ndómán Ner, a kələ kwí á suga. Məkǐ móé mə́ sūsú á ńlō Yoab ai á ńlō ndá ésīá ésə bə́ m̀bāā fɔ̄ɔ̄ á ndá Yoab ai ébá məkǐ mákwí á nyɔ́l, ai ébá bákɔn zǎm, ai ébá báyəm hə ǹtiŋán biyé ai ébá báwú ókəŋ bitá ai ébá báyáŋan ai ḿbāŋála.” Yoab bân mǎnyāŋ Avishái bə́ ngáwé Avner amú á ngāwé mānyāŋ wabán á bītá yā Gabaon. 31Dávid nyé ai Yoab ai é bod bə́sə bəvɔ́g nâ: “Nyábán biyé byáán, mǐ bɔd miǹkúd, mǐ yəb m̀bǐm Avner.” Dávid émēn a zaa a toŋ ezímbí ḿbim á mvús. Ábōg bə́ dzəbə Avner á Hébron há, ǹkúkúmá á bwē fɔ̄ɔ̄ ńsəm, ǎ ngayón á sɔŋ Avner. Ayɔŋ díé dɔ̂ lə́ ngayón fɔ̄ɔ̄ fə. Ǹkúkúmá ā ngayia é dzyā məyəb dzí ású Avner, nyé nâ: “Wa ndzí kig wú anə́ məkúd mákad wú, Ǎvner. Mɔ́ móe má ndzí kig tindibǎn ngadag tɔ éyɔŋ. Məkǒl móe má ndzí kig yə̌m ádǐd bə́ ngɔ́kɔbɔ. O wú fɔ̄ɔ̄ anə́ ḿból bod bákad wú á mɔ́ bə́bə̂ bə́ bod.” Bod bə́sə̄ bə́ ngabulu fɔ́ɔ́ yón ai bibə́gē á mís. 35Bod bə́sə̄ bə́ ngazu lóe Dávid nə́ á kə dí hála amǒs ó ngə́lə̄ fyɛgɛ, Dávid a kani sɔŋ, nyé nâ: “Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ mā édí, á bǎg fə ma édí ávɔ̄g, ngə́ mə ǹdíí kig ḿbāŋála aná, ngə́ dzóm efə́ kig sə́ nâ ńló dzóbo a yímbi.” Bod bə́ ngábig dzǎm tē, bə́ yénə́ fə̄ dɔ́ naa á nə m̀bəŋ amú bod bə́ yə́bəgə é dzóm ésə ǹkúkúmá ā bɔ̂g. Bod bə́sə ai Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngáyəm amǒs tē óbēn naa sə̌ kig ǹkúkúmá énye a ngábɔ̄ nâ Avner mɔ́n Ner á wu. Ǹkúkúmá nyé ai bod bóé naa: “Ngǎ myāyəm nâ ǹtómbā ńnam eyə́gǎn mod ǹtómbā ńgɔ̄ ó wú á Ísraɛ̂l ámōs dī. Ḿfág wáma, mə nə ǹtəgán étɔ̄á dzī, a fyáŋán bɔ̌ naa mə nə ǹkúkúmá ai ḿbɔ́n bə́ ngáwɔ́bɔ ma, mvóg Seruya bâlod ma á ngul. Ényɔ̄ ā bɔ̄ ábē, Ǹtondôbə á dúgān nyé ábē díé.” A wóg Ishbosheth a ngáwóg naa Avner a wú á Hébron, mɔ́ mə́ dzɔ̄lán fɔ̄ɔ̄ nyē Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngásigan ai fwé tě. 2Bod bə́bɛ̄ bə́ ngábə́ mīńkúkúmá miǹtɔbɔ mí ndómán Sául, ényɔ̄ dzwé nâ Baana, ényɔ̄ m̀bɔ́g dzwe nâ Rékab, bɔ́n bə́ Rimôn yǎ Béérot, á mvóg Bényamín, amú Béérot nyé a wógē fə ai Bényamín. 3Mvóg Béérotit bə́ ngákə m̀bíl á Gitáim, bə́ ḿbāā bə̄yə́ŋ we aná, a zaa kwí ábōg dí. 4Yonathán, mɔ́n Sául, a ngábə́ bələ́ mɔ́n, mɔ́n te a tɔá ǹkād á məkǒl mə́sə. A ngábə́ ókala mim̀bú mítán éyɔŋ fwé Sául bân Yonathán é ngāsɔ́ á Izrêl. Ńdɔ̄ á nyīá ǹtɔŋ woé á ngātúb ai nyé, ávōl ḿbíl tē, ńdɔ a ngáku m̀bəg, a ńtɔ̄á ébōg. Dzwé díé a ngábə́ nâ Mefibosheth. 5Mvóg Rimôn yǎ Bééroth, Rékab bân Baana bə́ ngákə nyían, amǒs ó fyɛgɛ fɔ́ɔ́ ábuí á ndá Ishbosheth. Bə́ kɔ́bɔ́ nye a bɔ̂ ênɔ̌ŋ dzíé a wɔigi tólób. 6É mīníngá ndá yǎ ā fəbə olɛ́s, nyé a bɔ̂ fə a kələ óyɔ̄. 7Á nyían bə́ ngányían á ndá, ńdɔ̄ bə́ ngákɔ́b nyé a bɔ̂ ênɔ̌ŋ dzíé, á étun ndá dzíé, ńdɔ̄ bə́ ngábímī nyé bə́ wé nyē bə́ tsígí fə̄ nyé ńlō, bə́ wūlú ai wá á zēn yǎ Araba ǹgúmā ńtíé álú. 8Ńdɔ̄ bə́ ngákə və́ Dávid ǹló Ishbosheth á Hébron bɔ́ ai ǹkúkúmá nâ: “Ǹló Ishbosheth ví, mɔ́n Sául ǹzízíŋ wóē yā á ḿbə́ somege enyiŋ dzóe. Ǹtondôbə ǎ kūn māńtí ǹkúkúmá ámōs dí á nyɔ́l Sául ai mvɔŋ bod dzié.” 9Ńdɔ̄ Dávid ǎ zu yalan Rékab bân mǎnyāŋ wōé Baana, mvóg Rimôn yǎ Béérit nâ: “Sɔŋ və anə́ Ńtondôbə a və̌, ényɔ́ fɔ̄ɔ̄ yǎ á ngākode ma ókəkad ósə ! Mə̄ ngámán wé á Siglag é mod a ngázu ma kad fwé naa Sául a wú a tsogo hə nâ a kad ma m̀bəmbə fwé, ńdɔ mə ngábi nyé, mə wé nyē á Siglag nə́ mə̄ və̄ nyé mân ású m̀bəmbə fwé wōē. 11Ngaman ai bəbə̂ bə́ bǒd yā bə́ kə́ wé mod təge ai etɔm, á ndá dzīē étē, á énɔ̌ŋ dzíé á yōb, éyə mə nə́ dzǎm bɔ̌ tə sílī məkǐ móé á mɔ́ máán yá naa mə́ mānā mínā ai sí ?” 12Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Dávid a ngábéndē bɔ́ngɔ́ bóé, ńdɔ̄ bə́ ngáwé bɔ̄, bə́ tsígí bɔ̄ mɔ́ ai məkǒl, bə́ kə́ kələ étə̌tag, á Hébron, bə́ nɔ̄ŋɔ́ ńlō Ishbosheth bə́ kə́ wa dzəb á mgbág sɔŋ Avner á Hébron. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l mə́sə mə́ ngáyén Dávid; á Hébron, bɔ́ ai nyé naa: « Bía á bā !» Bǐ nə ai wa esog dzyá. 2A tádigi ábōg Sául a ngábə́ ńkúkúmá wāān, wǎ wāzuzu yǎ wadzóe miǹkán bítá yā Ísraɛ̂l. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai wa nâ: «Wǎ wāyi bɔ ńnɔ̄ni ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l, wǎ wāyi bɔ ńkúkúmá Ísraɛ̂l.» 3Ńdɔ bənyiá bodo mvíe bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l bə́ ngákə yén ńkúkúmá á Hébron; ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngákwí kíŋ ai bɔ́, á Hébron, á mís mə́ Ńtondôbə; bə́ bɛ́dé nye ǹkúkúmá âyɔ̌ŋ Ísraɛ̂l. 4Dávid a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm məlɛ́, ábōg á ngábɛ́d ńkúkúmá. Ńdɔ a ngádzóe á tâŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyii. 5Á Hébron, a dzóé ndâ bod Yúda mim̀bú zamgbál ai ngɔn ésaman. Á Yērúzalɛm a dzóé áyɔ̌ŋ Ísraɛ̂l ásə ai ndâ bod Yúda mim̀bú mə̄wóm mə́lɛ́ ai mílɛ́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkúkúmá Dávid ai bəzimbi bóé bə́ ngánɔŋ zěn yǎ Yērúzalɛm, nâ bâkə lúmǎn bītá ai bod bə́ ńnam, á bə́ lóege nâ Yébusit. É bod bá bɔ́ ai Dávid nâ: “Wǎyǐ kig tə́lē ákǒl hā: miǹdíndím ai miǹyə́yə́m míbēn myâyi wa tsíg zēn” . 7Á kə́ kwí, ńdɔ̄ Dávid a ngátəgə ǹkán bītá yā Síon, a fadí dzāl yā bálóe ábōg dī nâ “Dzǎl Dávid”. 8Amǒs tē ńgɔ̄ Dávid a ngádzó nâ: “É mod ósə ǎ yi yíd Bəyébusit á bɛ́də́ á ńsə̄ləg.” Ḿfág míńdíndím ai mim̀bóbóg, Dávid a víniŋi myá ńnə̄m. Asú tē bə́ ngáku ǹkaná nâ: “Tɔ ǹdíndím, tɔ m̀bóbóg mod wâyǐ kig nyî á tə́mpɛl.” 9Dávid a ngátɔbɔ á dzāl tē, a yolé dɔ̄ dzwé nâ Dzǎl Dávid, a kɔ́dan dɔ ongóla á nyɔ́l, a tádígi á Milo a kələ kwí á ńnə̄m étēde. 10Dávid ǎ ngawúm fɔ̄ɔ̄ ábuí, Ǹtondôbə Zambá yǎ miǹkunda a tɔá ai nyé. 11Ńdɔ Hiran, ǹkúkúmá yǎ Tir, a ngálóm Dávid bəlóman ai bilé ai bəkábínda ai miǹkə́kə́ŋ yā bīsíé bí ngɔ̌g yā mim̀fim; ńdɔ̄ bə́ ngalóŋ Dávid ndá. 12Dávid a yəmə́ á fɔ̄ɔ̄ naa Ǹtondôbə a wóno etɔá ńkúkúmá dzíé á Ísraɛ̂l ai nâ a bɛ́de edzóē dzíé ású áyɔŋ díé Ísraɛ̂l. Á kódó Dávid a ngákódō á Hébron, a nɔŋɔ́ fə bibɔn bifə́ ai biníngá bə̄fə́ á Yēruzalɛm, fám ai bəngɔn bə́ ngábyálī fə̄ Dávid étē. 14Mwé mə́ ébá yā bə́ ngábyálī nyé á Yērúzalɛm mə́ nə̄ nâ: Shamua, Sonav, Natân, Salomóŋ; 15Yivhar, Elishua, Nɛfɛg ai Yafia, 16Elishama ai Elyada ai Elifɛleth. Á wóg Bəfilísta bə́ ngáwóg naa bə́ wɔ́bɔ̄ Dávid m̀bɔ́n ńkúkúmá Ísraɛ̂l, bə́ bɛ́də́ á fɔ̄ɔ̄ bə́ sɔ̄ naa bâzu nyé bi. Dávid a ngáyi wóg nálā a susú fɔ̄ɔ̄ âsɔbɔ́. 18Bəfilísta bə́ sɔ́ fɔ́ɔ́ bə́ mān kə́ bâtsaman á ndoŋ yǎ Refáim. 19Dávid a síli Ńtondôbə nâ: “Yə mə nə dzǎm kə́ lúman ai Bəfilísta ? Yə wavə́ fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ á mɔ́ máma ?” Ǹtondôbə nyé ai Dávid nâ: “Owé, mafudi wa Bəfilísta á mɔ́. Kələ́ bɔ tsǎg bītá.” 20Ńdɔ̄ Dávid a ngákə kwí á Baal Perasim. A tɛdán bɔ̄ étēde nyé nâ: “Ǹtondôbə a yáí ma zěn á mīńzīzíŋ myáma anə́ mə̄ndím mákwî myə̌g”, asú tē bə́ ngálóē vóm tē dzwé nâ: Baal Perasim, nálā wâtian nâ Ǹdzóe mim̀bǎn. 21Bə́ ngáman líg bivəgələ̌ məkə̌ŋ byábán étē; Dávid bân bod bóé bə́ mān bya nɔŋ. 22Bəfilísta bə́ ngámǎn fə bɛ́d éyɔŋ efə́, bə́ mān fə tsaman á ndoŋ yǎ Refáim. Dávid a sílí Ńtondôbə nâ: “Ngə́ mabɛ́d á Bəfilísta bə́ nə́, yə o və́ə́ bɔ̄ á mɔ́ máma ?” A kalán nyé nâ: “Tə watsag bɔ́ ósū, kilígán bɔ̄ á mvús, ó zu sɔ́ kwí âvɛl, á bīlé bí balsam bí nə́. Abǒg wāyi wóg kínda á mīńló bílé bí balsam á yōb, eyɔ̌ŋ te watádi məlúman, amú yə̄ nâ Ǹtondôbə a yi wa wulu ósū naa a kə tɛdǎn mīńkán Bəfilísta. 25Ńdɔ̄ Dávid a ngábɔ ḿból Ńtondôbə a ngábéndē nyé. A yídí fɔ̄ɔ̄ Bəfilísta a tádígi á Gabaon a kələ kwí á Gɛzɛr. Ńdɔ̄ Dávid ǎ man dúgán tógǎn bītótɔ̄bɔ̌ yā Ísraɛ̂l bakúda məwóm mə́lɛ́. 2A tə́bə́, a kə́ə́, bân é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé á Baalé yǎ Yehuda nâ bə́ kə nɔŋ ézīmbí élad amvóé Zāmbá, yǎ bálóē nâ Ǹtondôbə miǹkunda, ényɔ̄ yǎ á tɔá á Bəkerúbim á yób. 3Ńdɔ̄ bə́ ngábəde ezímbí amvóé á ḿkpāmáŋ ékálíg á yōb, bə́ kódó ai dzɔ́ á ndá Avinadav yǎ é nə̄ á ńkǒl á yōb. Uza bân Ahyo, bɔ́n bə́ Avinadav ḿbɔ̄ bə́ toŋo ekálíg. 4Uza ǎ wulugu á mgbág ezímbí amvóé Zambá, Ahyo nyé a wulugu ósū. 5Dávid bân ayɔŋ díé bâkə bádzə̄m Ńtondôbə ósū bə́ yiaga biá ai ngul dzabán ésə ai mvɛ́d, ai miǹdiŋ, ai ngɔm, ai məbəngé ai bitsɔ́í. 6Á kwí bə́ ngákwí áfūb Nakôn, Uza a sámá wɔ́ á ézīmbí élad amvóé Zambá, a ḿbə̄lə́, amú nyag é ngásende, ezímbí é fə́ŋə́lán naa yákūbi. 7Ǹtondôbə a liŋán fɔ̄ɔ̄ ai Uza, a bímí nyē ású bivie bíé, a wúú[1] fɔ̄ɔ̄ á mgbág ezímbí élad amvóé Zāmbá hālá. 8Dávid a ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ eyoe ḿból Ńtondôbə a ngábímī Uza; bə́ yōlé fɔ̄ɔ̄ vóm tē dzwé nâ esalagǎ Uza, dzwé tē á ngə́nə a zaa kwí ámōs yə aná. 9Dávid a mbádá fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə amǒs tē, nyé nâ: “Éyə ezímbí élad amvóé Ńtondôbə yáyi nyían ábə ma yá ?” 10A bɛnə́ kə ai ezímbí élad amvóé Ńtondôbə á dzāl Dávid, ńdɔ a ngákə ai dzɔ́ á ndá Obed Edom, mǎn Gitít. 11Ńdɔ ezímbí élad amvóé Ńtondôbə é ngátɔbɔ á ndá Obed Edom, mǎn Gitít, ngɔn élɛ́, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáfúbu Obed Edom ai ndá dzīé ésə. 12Fwé é kə̄ kɔ́b ńkúkúmá Dávid nâ Ǹtondôbə a ngáfubu Obed Edom ai byə́m bíé bísə ású ézímbí élad amvóé Ńtondôbə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Dávid a ngákə nɔ̌ŋ Árka Amvóé Zambá ábə Obed Edom, a kə́ə́ ai nyé á Yērúsalɛm, á dzāl Dávid, ai abuí miǹtag ai ayéngá. 15Dávid ai ndâ bod Ísraɛ̂l bə́ ngawulu ai Árka Amvóé á miǹtag étē. 16Á nyían ezímbí elad amvóé Ńtondôbə é ngányían á dzāl Dávid, ńdɔ Mikal, ngɔn Sául, a ngábəbə á wúndi, a yénə́ anə́ ńkūkúmá Dávid a yə́lə, a dzə́mə á mís mə́ Ńtondôbə, ǎ ngábyandi fɔ̄ɔ̄ nyé á ńnə̄m étēde. 17Á nyían bə́ ngányían ai Árka Amvóé Ǹtondôbə á ndá, ńdɔ̄ bə́ ngákə nyé tə́lē á zāāŋ é ndá Dávid a ngálóŋ nyē, Dávid ǎ ngavə́ Ǹtondôbə bíyə́m báman tum á ndóan, ai mətúnuŋa ású mvɔ̄í. 18Ǹnyie anə́ Dávid a ngáman və́ mə̄túnuŋǎ bíyə́m báman tum á ndóan ai mətúnuŋa ású mvɔ̄í, ńdɔ ǎ zu və́ áyɔŋ díé ńtótōmaamaa á dzwé Ńtondôbə yǎ miǹkunda étē. 19Ǎ ngakǎb fə bod bə́sə, ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə, fám ai bíníngá, anə́ mod, etǔn ḿbāŋála, ai ǹson tsíd, ai akali. Ńdɔ ǹnam ó ngáman sob. 20Ḿból Dávid a dúgan á ndá dzīé nâ a kə dzɔ fúbu, Mikal, ngɔn Sául a tóbán ai nyé nyé ai nyé nâ: “Zǎ ákyaí ólugú ǹkúkúmá Ísraɛ̂l ó bī ánā naa a man sɔ́dī bīyé á mís mə́ bīníngá bəlɔ̌ bóé, a ńtɔ̄á ńsɔ̄ anə́ bod bə́ éwoe lóe bábɔ.” 21Dávid nyé ai Mikal nâ: “Á mís mə́ Ńtondôbə ńgɔ mə hə́ dzə́m ! Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, ényɔ̄ yǎ á ngādiŋ ma a lodo ésōá ai ndá bod dzié ésə a tɔ́bɔ́ mā nâ mǎ mə́ tə́bə ǹdzóe Ísraɛ̂l, ayɔŋ Ńtondôbə, á mís móé ńgɔ mǎyi dzə́m. 22Mayi dzɔdǐ māmēn a lodo nálā mayə́bə̄ nâ mavəŋan ékɔ̄ woa á mís móé. Hədá á mís bítúgā yā ó və̄ dzó vā, mayi yéné mod nénə.” Ńdɔ Mikal ngɔn Sául é ngálaŋan nálā təge byé mɔ́n a kələ kwí ábǒg áwú díé. [1] Sə̌ kig mod ósə̄ ńnye ǎ yəan nambǎ mīḿfúfúb mí byə́m énə̌namba, mǎzu á kə̄ tsǒg kumunión ! Dávid a ńtɔ̄á á ndá dzīé, Ǹtondôbə a ngávə́ nye evúvoe á mīńzízíŋ míe mísə̄ yǎ mí ngábə́ nyé ḿbomoná á nyɔ́l. 2Nyé ai profɛ́d Natan nâ: “Yénə́, ma mə tɔá á ndá məbaŋ, ezímbí élad amvóé Ńtondôbə dzɔ̂ é tɔ̄á á zəzə ebə̌m.” 3Natan nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Bɔ̌ édí wātsog, Ǹtondôbə a nə ai wa.” 4Ńnye anə́ ńkúkúmá Dávid bân profɛ́d Natan bə́ ngáman lɛ̂, alú tē ábén, ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Natan ńkɔ́bɔ̄ nyú, nyé naa: “Kələ́ kad étúgā dzám Dávid nâ: Ǹtondôbə a dzó naa: yə wǎ wāyi ma lóŋ é ndá māyi tɔbɔ̌ nga a ? ” 6Amú, mābə́ yǎ kig tɔbɔ á ndá, anə́ mə̄ ngátíe ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á Égîptɛn a zaa kwí ámōs yə aná; mə̌ zaa mabómbo hə á bibə̌m. 7Ńtíé ósə mə ngábə́ wulugu ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, yə mə ngátám kad ḿbɔ́g yǎ bə̄tsíg míńtól yā Ísraɛ̂l nâ: Ású dzé myá ndzí kig ma lóŋ ndá məbaŋ ? 8Kələ́ hḿ kad étúgā dzáma Dávid nâ: Ǹtondôbə, ǹdzóe miǹkán bītá, a dzó naa: Mǎ mə̄ ngákə wa nɔŋ á ó kələ wakə ai biyə́m á mə̄díga, nâ mə tə́le wa ǹdzóe ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l. 9É vóm ósə ǒ kələ, mə tɔá ai wa. Mayi hḿ fə bɔ̌ naa dzwé dóe á wum anə́ mīńtómbā mí bǒd yā sí ndon. 10Mayi və́ áyɔŋ dáma Ísraɛ̂l é sí nyī, mayi dɔ́ bɛ étē, ńdɔ̄ láyi tɔbɔ étē etɔtɔ́bɔ́; lâyǐ kig bǎd mbádā dzóm, tɔ biziligǎn təgě fə dɔ́ bǎd ndə́gələ, anə́ bə́ kadəgə sɔ́ bâbɔ. 11A tádigi fɔ́ɔ́ ámōs mə̄ ngátə́le Bətsíg míńtól âyɔŋ dáma Ísraɛ̂l. Ńdɔ mǎyi bɔ̌ naa ó bi evúvoe ai miǹzízíŋ míe mísə; ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə, a kad wa nâ émēn a yi wa bondě ndâ bod. 12Éyɔŋ məlú mə́ enyiŋ móe máyi man, o kə́ə́ bómbō fǔfulu ai běsōá, mayi lígí makála mɔ́n elíg woe, ényɔ́ ā yi kwí âbum dóe; ńdɔ̄ fə mayi wónē édzóe dzíé. Ńnye ǎ yi lóŋ ndá ású ólugú dzwé dáma, ńdɔ̄ fə mǎyi tə́lē étɔá ńkúkúmá dzíé á kpíndím. 14Mayi nyé bɔ ésīá, ńdɔ nyé a yi mə bɔ mɔ́n; ngə́ ā bɔ̄ mə̄lɔ́, mayi nyé yíd ai mgbáb, ébǒm yā bod bákad yíd bɔ́n. 15Mǎyǐ kig nyé woa á fyɛ́, anə́ mə̄ ngáwoa Sául, yǎ mə̄ ngátsídan ású dóe. 16Ndâ bod dzoe ai edzóe dzóe bí ḿbáá fɔ́ɔ́ hə bí kələ ósú, etɔá ńkúkúmá dzóe é ḿbáá fɔ́ɔ́ və é yə́mə á kpím. 17Ńdɔ Natan a ngáman kad Dávid ńkɔ́bɔ́ ósə̄ nyú ai é mam mə́sə a ngáyén á ńló, təge líg də́dā. Ǹdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngányián, a kə́ə́ tɔbɔ Ńtondôbə ósū, nyé nâ: “Zá á nə̄ mā, ǎ Ńtí Ǹtondôbə, dzé é nə́ ndá dzama nâ wazu kwí ai ma vá ? 19Édí láyénē fə ngəle dzam á mís móé, ǎ Ńtí Ǹtondôbə ! Wabámǎn fə̄ ndá bod etúgā dzóe á mətǐŋ móe ású ényiŋ yázu oyǎb ósú. Etiligǎ mod dzílī, ǎ Ńtī Ǹtondôbə. 20Zǎ ébúg Dávid mə nə́ dzǎm bāg á yób á mākɔ́bɔ ai wa ? Amú wāmēn ó ngātɔ́b étūgā dzóe, ǎ Ńtī Ǹtondôbə. 21Ású ńkɔ̄bɔ̄ wóe ai ḿból ńnə̄m wóe wádiŋ, ńdɔ o ngábɔ é mvam nyí nâ wayə́gələ etúgā dzóe. 22Asú tē ó nə̄ mod ǹnén, ǎ Ǹtí Ǹtondôbə, amú dzóm yâvəgǎn kig ai wa, tɔ Zambá ḿfə̄ á sə̄ kig səsalá və wa anə́ ḿból bī ngáwóg ai məlɔ́ máán. Á sí ndon mú, ayɔŋ afé láfulan ai ayɔŋ dóe Ísraɛ̂l yǎ Zāmbá á ngákode nâ lə́ bɔ ayɔŋ díé, a və́ə́ fə̄ dɔ́ dzwé, a bɔ̌ fə̄ dɔ́ mam mənén ai mǎm məsis ai ńtsídán á ngātsídan məyɔŋ ai bəzambá ósū wōē ? O ngáwóno ayɔŋ dóe Ísraɛ̂l nə́ lə́ bɔ ayɔŋ dóe, á ńnomó etɔá. Ńdɔ wa Ǹtondôbə, o ngávəŋan Zambá wābán. 25Asú tē ǎ Ńtondôbə Zambá, bɔ̌ naa ébúg yā ó ngākɔ́bɔ ai etúgā dzóe ai ndá dzīé é tóbán á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə, bɔ̌ anə́ ó ngākag. Ḿból yə̄ nâ dzwé dóe á lūgúbán á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə bə́ dzô nâ Ǹtondôbə miǹkunda a nə Zambá Ísraɛ̂l. Ndá etúgā dzōé Dávid é yəm á mís móe á kpím. Amú yə̄ nâ wǎmēn, ǎ Ńtondôbə miǹkunda, Zambá Ísraɛ̂l, o ngákúli álɔ̄ étúgā dzóē nâ: “Mayi wa lóŋ ndá, ású etúgā dzóē é bī ázombo dí naa yákogolan ai wa é ngogolán nyī. Owé, ǎ Ńtī Ǹtondôbə, o nə Zambá. Bibúg bíe bí nə̄ bə́bə́lá, ńdɔ̄ fə o ngálíg étūgā dzóe mə́tīŋ mā. Yə́bə́gə̄ á fɔ̄ɔ̄ naa ó fúbū ndá étúgā dzóe nâ é tɔ̄bɔ wa á mís á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə amú yə̄ nâ wa, Ǹtí Ǹtondôbə, o hə́ kɔ́bɔ ńdɔ wǎyi mâ ndá étúgā dzóe ai ǹtótōmaamaa á ńnomó etɔá. Á mvús hālá, ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, Dávid a yídí Bəfilísta, a dzɔdí fə bɔ́ á sí. 2Dávid a ngáyíd fə Moabít, a vəgə́ nyé ai ǹkǒl á dib a ngádib nyé á sí a vəgə́ bɔ ai miǹkǒl míbɛ̄, m̀bɔ́g naa a wé, éví ḿbɔ́g naa a dzoge bɔ́ ényiŋ. Nâ, éyə Moabít bə́ ngábɔ bəsíé bə́ Dávid ná, bə́ yâgǎn fə̄ nyé tóya. 3Dávid a yídí fə Hadadɛzɛr, ndómán Rehov, ǹkúkúmá yǎ Tsova éyɔŋ a ngátíe nâ a kə kálan édzōē dzíé óswē Efrǎta. 4Dávid a fadí nyé bəwulǔ bikálíg tóyína ai miǹtɛd zamgbál, bəzimbǐ məkǒl tóyína məwóm mə́bɛ̄. Bíkābílí bísə̄ yā bí dudugu bikálíg, Dávid a mǎn bya tsíg mīńtímiŋ, a lígí hə ǹtɛd m̀bɔ́g. 5Araméǎn yā Dámas bə́ tíé naa bâkə ka Hadadɛzɛr, ǹkúkúmá Tsova, Dávid a wé Araméan bod tóyína məwóm mə́bɛ̄ ai ébɛ̄. 6Ńdɔ̄ Dávid a ngákə a tə́lé bəngɔ́mɔna Áram yǎ Dámas. Araméan bə́ və̄ŋán bəlɔ̌ bə́ Dávid, bə́ ngáyân nyé tóya. É vóm ósə̄ Dávid ǎ kələ, Ǹtondôbə a bɔɔ nâ á dɔ hə ndɔán. 7Dávid a nɔŋɔ́ bikpəlé bí mvɔ́d yā Hadadɛzɛr a ngábə́ bələ́, a kə́ ai byá á Yērúzalɛm. 8Á Bɛtah ai á Bérotái, bətísɔn bə́ Hadadɛzɛr, Dávid a nɔŋɔ́ fɔ́ɔ́ éyə̄gan ábuí mvɔ́d. 9Éyɔŋ Tói, ǹkúkúmá yā Hamath a ngáwóg naa Dávid ǎ tə̄gə́ Hadadɛzɛr, 10ńdɔ a ngálóm mɔ́n wōé Yoram ábə̄ Dávid ná á kə̄ nyé sug, á tāmán fə̄ nyé á kaŋ nyé ḿból á ngālúman ai Hadadɛzɛr a təgə́ nyē, amú Hadadɛzɛr a ngábə́ ńzízíŋ Tói. Yoram a ngákə nyé və̄ byə́m bí sílba, gôl ai mvɔ́d. 11Ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngáfúbú byá Ńtondôbə ai sílba ai mvɔ́d yā á ngáman fúbú, á bí sɔ̂ á mə́yɔŋ mə́sə a ngátəgə. 12Aram, Moab, Amonít, Bəfilísta, Amalek ai á é byə́m á ngása Hadadɛzɛr, mɔ́n Rehov, ǹkúkúmá yǎ Tsova. Dzwé Dávid á ngawúm ábuí éyɔ̌ŋ yā á ngásɔ́ á mvan bitá yǎ Bedomít á ḿbīgīlí ǹkǔ, á wé á ngāwé bod tóyína awômo ai mwom. 14A mǎn tə́lē bə̄ngɔ́mɔna á Edom; Bedomít bə́sə̄ bə́ və̄ŋán bəlɔ̌ bóé. É vóm ósə̄ Dávid ǎ kələ, Ǹtondôbə a bɔɔ nâ á dɔ. Dávid ǎ ngadzóé hḿ ńnam Ísraɛ̂l ósə; a dzô mədzó, a tsígí ǹtól á ńnam wóé ósə. 16A tə́lé Yoab, mɔ́n Seruya, ǹdzóe bəzimbi, Yehoshafath, mɔ́n Alihud, nyédan mə̄béndé. 17Sadok, mɔ́n Ahituv ai Ahimélek, mɔ́n Abiatar bə́ ngábə́ bəfada, Seraya a tɔá ǹtil bəkálada. 18Benayahu mɔ́n Yehoyada, a dzóege Kəréti ai Peléti; bɔ́n bə́ Dávid bə́ ngábə́ bəfada. Dávid a ngásílī nâ: “Yə mod a ngálígi fɔ́ɔ́ a ndá bod Sául nâ á kud nyé ngɔ́l ású Yonathán ?” 2Á ndá bod Sául, etúgā é ngábə́ étē dzwé nâ Siva, ényē Dávid a ngálóe, a sílí nyē nâ: “Yə wa fɔ́ɔ́ ó nə̄ Siva ?” Nyé nâ: “Owé, ma etúgā dzóe.” 3Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Yə mod a ngálígi fɔ́ɔ́ á mvɔŋ bod Sául nâ mə́ bɔ̄ nyé mvam Zambá ?” Siva nyé ai nyé nâ: “Mɔ́n Yonathán á nə wé, hədá a ngáman yəməle á məkǒl mə́sə̄ mə́bɛ̄.” 4Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “A nə vé ?” Siva nyé ai ǹkúkúmá nâ: “A nə á ndá Makir, mɔ́n Amiel, á Lodevar.” Ǹkúkúmá Dávid a lómó á kə̄ nyé nɔŋ á ndá Makir, mɔ́n Amiel, á Lodevar. Á sɔ́ Mefibosheth, mɔ́n Yonathán, mɔ́n Sául, a ngásɔ́ ábə̄ Dávid, a lábán fɔ̄ɔ̄ ai ású á sí, ǎ ngalugu nyé mod olugú ńnén. Dávid nyé nâ: “Ǎ Mefibosheth !” Nyé nâ: “Ma olɔ̌ wóē nyɔ́.” 7Dávid nyé ai nyé nâ: “Tə wa mbáda mayi wa bɔ ḿbəŋ ású ésōá Yonathán. Madúgan wa məfúb mə́ ésōá Sául mə́sə, ńdɔ̄ fə wâyi kǎd dí kɔ́m ésə̄ á tə́bə́le wama.” 8A lábán á sí nyé nâ: “Zá fɔ̄ɔ̄ á nə̄ ma etúgā dzóe nâ wavəŋan ábə ǹtwí mvú anə́ ma ná ?” 9Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóe Siva, etúga Sául, nyé ai nyé nâ: “É byə́m bísə̄ bí ngábə́ wôge ai Sául, ai ndá bod dzié ésə mə və́ byā mɔ́n ǹtí wōē. 10Asú tē ó sye nyé mə̄fúb, ai wǎ ai bɔ́n bóe, ai bəlɔ̌ bóe, ó zu və́ māńtí woe bidí yā ádī; Mefibosheth émēn, mǎńtí woe, a yi kǎd dī kɔ́m ésə̄ á tə́bə́le wama”. Siva émēn á ngábə́ bələ́ bɔ́n awômo ai bə́tán, bəlɔ̌ məwóm mə́bɛ̄. 11Siva nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Ḿból ō béndé étūgā dzóe, ǎ ńtí ǹkúkúmá wama, éyə̄ fə etúgā dzóe yáyi bɔ̌ nālá Mefibosheth ǎ ngakad hḿ dī á təbə́lē Dávid anə́ ḿbɔ̄g yǎ bɔ́n bə́ ńkúkúmá. 12Mefibosheth a ngábə́ bələ́ mān mɔ́n dzwé nâ Mika. Mvóg Siva bə́sə̄ bə́ ngábə́ fɔ̄ɔ̄ bə́ syê Mefibosheth. Hədá Mefibosheth a ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm amú ǎ kadəgə dí á tə́bə́le ǹkúkúmá á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə, a ngábə́ éyə̄m á məkǒl mə́sə̄ mə́bɛ̄. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, ǹkúkúmá mvóg Amon a wúú, mɔ́n wōé Hanun ǎ ngadzóe á məyian móé. 2Dávid nyé nâ: “Mayi bɔ̌ Hanun ákyāí ḿbə̌ŋ yā ésīá wōé Nahash a ngábɔ ma.” Ńdɔ̄ Dávid a ngálóm nyé bəbɔ bísíé bóé naa bə́ kə̄ nyé vɔ́lī ńnə̄m ású áwū ésīá. Ńdɔ bəbɔ bísíé bə́ Dávid bə́ ngákwí á ńnam mvóg Amon. 3Hədá bədzóe bə́ mvóg Amon bɔ́ ai ǹtí wābán Hanun nâ: “Yə wavəg nâ ású ólugú ésōá ńgɔ̄ Dávid a lóm wa bəvɔ́li, ngǎ sə́ ású yə̄ nâ bə́ kə̄ báfə̄b dzāl, bə́ tóán yə̌m məsoé yā étē nə́ bə́ zū dɔ́ ndáman, ńdɔ̄ Dávid a lóm bitúgā bíé ?” 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ Hanun a ngábi bəbɔ bísíé bə́ Dávid, a kəŋə́ bɔ zɛl m̀fág, a salá bɔ biwɔ́man a kələ kwí á tad zud, ńdɔ a ngásoe bɔ́. 5Á wóg Dávid a ngáwóg é fwé nyī, a lómó mod nə́ á kə tóban ai bɔ́, amú bod bə́tē bə́ ngábi osáma eyə́gan. Dávid a béndē bɔ̄ nâ: “Tɔbɔ́gán á Yēriko, a kələ kwí anə́ zɛl dzǎn yāyi náŋ, eyɔ̌ŋ tē mǐ zu dúgan.” 6Á yén, mvóg Amon bə́ ngáyén naa bə́ bɔ̄ Dávid abǎn, bə́ lómó bod nə́ bə́ kə kǔs Araméan á Beth Rehov ai Araméǎn yā Tsova bǒd məkǒl tóyína məwóm mə́bɛ̄, ǹkúkúmá yǎ Maaka, bod akúda, ǹkúkúmá yǎ Tov, bod bakúda awômo ai bakúda bə́bɛ̄. 7Á wóg Dávid a ngáwóg nálā a lómó Yoab ai ǹkundǎ bod bitá ósə, mim̀bén. 8Mvóg Amon bə́ ngákwí, bə́ tə́bə́ ásū bítá á ḿbɛ̄ dzāl; Araméǎn yā Tsova ai Rehov, ai bǒd yā Tov ai Maaka bə́ kə́ ḿfág wábán, á édzəgəze. 9Á yén, Yoab a ngáyén naa bə́ tám nye bitá ósū ai á mvús, a tɔ́bɔ́ fɔ̄ɔ̄ mīńkāngā mísə̄ yā Ísraɛ̂l, a tə́lé mya Araméan ósú. 10É bod bə́sə̄ bə́ ngálígi, a və́ə́ mānyāŋ wōē Avishái, a tə́lé nye Amonít ósū. 11Yoab nyé ai nyé nâ: “Ngə́ Araméan bə́ máán mā, o sɔ́ɔ́ ma vɔ́li, ngə́ Amonít bə́ máán wā, maa mə sɔ́ɔ́ wa vɔ́li. 12Tómó nyɔ́l, bǐ lúmán ású áyɔŋ dáán ai ású dzāl dáán, Ǹtondôbə a yi bɔ ḿból ósə ǎ diŋ !” Nâ, Yoab bân é bod a ngábə́ ai bɔ́ bə́ lādán á fɔ̄ɔ̄ mə̄lúman ai Araméan. Ńdɔ Araméan bə́ ngáman túb. 14Mvóg Amon bə́ ngáyi yén ánə̄ ḿból Araméan bátúb, bɔ́ bə́bēn bɔ̂ bə́ ngatúb fɔ̄ɔ̄ fə Avishái, bə́ mān nyían á dzāl étē. Ńdɔ Yoab a líg mvóg Amon a dúgán á Yērúzalɛm. Á yén, Araméan bə́ ngáyén naa bə́ yídíbán á mís mə́ Ísraɛ̂l, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ kóǎn miǹkunda myábán. 16Hadadɛzɛr a lómó bod nə́ bə́ kə nɔ̌ŋ Araméǎn yā óswē á yād, bə́ sɔ́ɔ́ ai miǹkunda myábán. Shovak, ǹdzóe bəzimbi bə́ Hadadɛzɛr énye a tɔá ńkūkúmá wabán. 17Á wóg Dávid a ngáwóg nālá a mǎn fɔ̄ɔ̄ kóan Ísraɛ̂l bə́sə, a daŋá Yórdan a kə́ suan á Hélam. Araméan bə́ kə́ vúl Dávid ǹkán bítá ósū, bə́ ngalúman ai nyé. 18Hədá, ńdɔ Araméan bə́ ngátəg ósū Ísraɛ̂l. Dávid a wé bɔ̄ é bod bálúman á bikálíg miǹtɛd zamgbál; ébá bə́ lúmuŋan á sí tóyína məwóm mə́nyi; a bímí Shovak, ǹkúkúmá bəzimbi, ńdɔ̄ fə a ngáwú vóm tē. 19Á yén, mīńkúkúmá mísə̄ yā mí zaa kǎ Hadadɛzɛr mí ngáyén naa Ísraɛ̂l bə́ təgə yǎ bɔ̄, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ ekom miǹkɔ́bɔ ai Ísraɛ̂l, bə́ və̄ŋán bəlɔ̌ bábán. Araméan bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ á bǎd dúgān sɔ́ ka mvóg Amon. Ńdɔ́ hḿ á ngábɔ̄ nâ, ai məbúgi mə́ ḿbú, ábōg mīńkúkúmá myákad bɔ̌ bītá, Dávid a lómó Yoad ai bəzimbi bóé, ai bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l á bītá; bə́ kwí fɔ́ɔ́ mvóg Amon ekúkua, bə́ dīlí bɔ̄ á Raba; Dávid a nə há, á Yērúzalɛm. 2Amǒs ḿbɔ́g, ai məlúmbu mə́ ngōgé, ńdɔ̄ Dávid a ngákódo á sí, ǎ ngakə a wulu á ḿbɛ́ sí ndá yōb dzīé; á sām mís nā, a ńtâ miníngá á wɔ́bɔgɔ; eyə́gǎn ábə̌ŋ mīníngá, o diŋi wayén. 3Ńdɔ̄ Dávid a ngásíli nâ miníngá tē a sɔ́ vé ? Bɔ́ ai nyé naa: “Kə́ Bethsabê a, ngɔn Eliam, miníngá Urí, mǎn Hitíd !” 4Ńdɔ̄ Dávid a ngálóm naa bə́ kə̄ nyé nɔŋ. Ńdɔ miníngá á ngányían á ndá ǹkúkúmá, a bómbó ai nyé. Hála ǎ ndəm mǎn fúbū nyémēn á mə̄yén mə́ ngɔn móé. Ńdɔ a ngádúgan á ndá dzīé. 5Ńdɔ miníngá á ngánɔŋ abum, a lómó Dávid m̀bándá, nyé nâ: “Mə nə abum !” 6Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Dávid a ngalóm Yoad ḿbándá nyūná ai ehɛ̂d mǎn yā bītá. “Lómó mā Urí, mǎn Hitíd.” Yoad a lómó Dávid Urí. 7Á suan a ngásuan, Dávid ǎ ngasíli nyé mə̄fwé yə̄ ábə Yoad, ai émā yā bəzimbi, ai émā yā bītá. 8Dávid nyé ai Urí nâ: “Sǐgī á ndá, ó tam kə́ vaa ḿbúlúg á məkǒl”. Á Urí ā kódogo ábə ǹkúkúmá hā, bod bə́ bə̄gə́ nyé esə̌ŋ bídí yā tə́bə́lé ǹkúkúmá. 9Ńdɔ Urí á ngābómbō á ḿbɛ́ sí ńkúkúmá hālá ai bítúgā bísə bivɔ́g, təge sigi á ndá dzīé. 10Ńdɔ̄ bákə kǎd Dávid nâ: “Urí ǎ ndzí kig sigi á ndá dzīé.” Dávid nyé ai Urí nâ: "Ngǎ wasɔ́ á dulu, amú dzé ó nə̄ tə sigi á ndá dzoe ?” 11Urí nyé ai Dávid nâ: “Ezímbí ámvóé Zāmbá, ai Ísraɛ̂l ai Yúda bə́ tɔ̄á á bibə̌m, ǹtí wama Yoab ai bitúgā bí ńtí wama bísə byábómbō á sí mətsó, éyə̄ ma mə nə́ dzǎm kə á ndá dzam yá naa, mə dzâg, mə nyâg, mə bómbogo ai miníngá wama ? Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, sɔŋ hə anə́ wǎmēn ó və̌, mə sə́ kig dzǎm bɔ ákyaí dzǎm tē.” 12Dávid nyé ai Urí naa: “Tám fə tɔbɔ̌ va aná, okídí, mə̄ sōe wa.” Urí a tɔbɔ á Yērúzalɛm amǒs tē. Ńdɔ̄ Dávid a ngábándā nyé naa bân nyé bə́ di; a nyúú nye məyɔg, ǎ ngasɔ́g. Ngogé ē ngáyi vín, ńdɔ Urí a ngákə bómbō ékali dzīé ai bítúga bivɔ́g, təge sigi á ndá dzīé. 14Kíkídígi ná, ńdɔ̄ Dávid a ngátil Yoad kálara, a kalán Urí. 15Kálara a kɔ́bɔgɔ nâ: “Tə́lége Urí é vóm bītá byádaŋ ngul, ó lig nyé étām, bə́ bɔ̄ nyé naa á wu.” 16Ńdɔ̄ hḿ ḿból Yoad a ngáman dilǐ bod á dzāl étē, ńdɔ a ngátə́le Urí é vóm á yəmə nâ miǹgungúl mí bod mí ngábə́. 17Ńdɔ̄ é bod bə́ ngádili á dzāl étē bā, bə́ ngákwí, bə́ ngalúman ai Yoad. Abuí bəzimbi á ngáwu, á bītúgā bí Dávid; Urí, mǎn Hitíd nyé a wúú fə étē. 18Yoab a lómó nə bə́ kə kad Dávid é mam mə́sə mə́ bɔɔban á bītá. 19A béndé ǹlóman woé naa: “Ǹnyie anə́ wāyi mǎn tíē ńkūkúmá ndɔ́ŋ bitá, 20ńgə́ yén a liŋan abuí, nyé nâ: dzé mí sūbú kə̄ lúman á mgbág m̀fim? Yə myáyə̄gan nâ məkɔ̌ŋ bílâ másɔ̄ á ḿfim á yób ábuí ? 21Zá á ngāwé Abimélek, mɔ́n Yerubɛseth ? Sə́ miníngá a, é miníngá á ngābə́ tə́lə̄ óngōla, sə́ énye a ngáwoa nyé éfas ákɔ̄g á ńlō a, a wé nyé á Tévéts ? Amú dzé mī və́ kə̄ á mgbág m̀fim ? Wayi nyé kad nâ: “Etúgā dzóē Urí, mǎn Hitíd, dzɔ̂ é wú fə.” 22Ńdɔ ǹlóman a ngákə, a mǎn kǎd Dávid ḿból Yoab a ngátə́bələ nyé. Ńdɔ ǹlóman ǎ kad Dávid nâ: “Bod bə́tē bá bə̄ ngul bə́ lodo bíā. Bə́ kwí bíā ósū á mvús ǹnam, ńdɔ bǐ lúmán ai bɔ́ a kələ kwí ânyu ḿbɛ̄ tísɔn. Ńdɔ̄ hḿ bəwoá bílâ bə́ wōá bía məkɔ̌ŋ mábán bə́ tə́lə̄ á ḿfim á yób. Ǹdɔ̄ bə́ wé ábuí bod á bītúgā bí ńkúkúmá ńdɔ etúgā dzóe Urí mǎn Hitíd dzɔ̂ é wú fə.” 25Dávid nyé ai m̀bəgə m̀bándá nâ: “Kələ́ kǎd Yoab nâ: Tə dzǎm tē lâbɔ wa ǹnə́m mīńtyé, mválaga bitá é nə məkyaí məkyaí. Fa bitá e nə nâ, e sə́ bi ényɔ́, e nə bi ényɔ́. Sógolo bə́lúmán bóe á tísɔn nə́ bə́ ndáman dzɔ. Nálā ńgɔ̄ wáyī nyé dúgán və́ azombo a nyɔ́l.” Á wóg mīníngá Urí á ngāwóg naa Urí, ǹnóm wōē ā wú yǎ, ǎ ngayəb nyé. Á man məyəb mə́ ngáman, Dávid a lómó nye kə́ tɔ̄i, a fudí nyē á ndá sí, a ńtɔ̄á nye ǹgál, a byé fə̄ mɔ́n. Hədá, é dzǎm yā Dávid a ngábɔ dí lə́ tság fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə á ńnə̄m. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm profɛ́d Natan ábə̄ Dávid. Á nyî a ngányî, nyé ai Dávid nâ: “Bod bə́bɛ̄ bə́ ngábə́ tɔá dzāl dá, ényɔ́ ńkūkúmá, ényɔ́ ḿbúbúá. 2Ńkúkúmá mod nyú ó ngábə́ bələ́ ábuí bíyə́m, ai ébí bīnēn, ai ébí bītɔ̄g. 3M̀búbúá mod wâ təge ai dzóm, və é mān ńgál ńtómbā á ngákus. Ǎ ngakad tɔŋ é mān ńtómbā nyɔ̄; mǎn ńtómbā ǎ nganáŋ nyé á mɔ́, bân bɔ́n bóé, bân nyé bə́ dzâ fǔfulu, bə́ nyâ kɔ́b dzyā, bə́ bómongo enɔ̌ŋ dzyá: a ngábə́ nye anə́ ngɔn dzié. 4Ńdɔ ǹnə́ŋ á ngásuan ǹkúkúmá mod á dzāl; ǹkúkúmá a líg fə nâ á tsig nyé kábad ngə́ nyag dzié, ńdɔ ǎ kə bi ézā mān nyīá ǹtómbá m̀búbúá mod, a tsígí ńnə́ŋ wōé. ” 5Ńdɔ̄ Dávid a ngálíŋan ai é mod nyɔ́ ḿbə̂ dzam, nyé ai Natan nâ: “Sɔŋ, və anə́ Ńtondôbə a və̌ ! É mod ǎ bɔ̄ é dzam dílī, a yəan ai awú. 6A yi yián kábad fə́ ényii, ḿból ā bɔ̄ ḿbə̂ dzam tě, təge tə́ yén ḿbúbúá mod ngɔ́l.” 7Natan nyé ai Dávid nâ: “Kə́ wǎ ó nə̄ mod tě a ! Ńdɔ̄ hḿ Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a dzó nâ: “Mǎ mə̄ ngáwɔ́bɔ wa m̀bɔ́n nə́ ó bɔ ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, mǎ fə mə ngányii wa á mɔ́ mə́ Sául. 8Mə ngávə́ wa ndá ǹtí woe, mə fudí bīníngá bə́ ǹtí woe ábum sí doe; mə ngávə́ fə wa ndá Ísraɛ̂l ai ényí Yúda, ngə́ abím tē á nə abɔ́d, mə və́ə́ fə wa abuí á lodo abím tē. 9Amú dzé ō byāndí Ńtondôbə, ǒ ngábɔ é dzám a víni ǹnə́m ? Urí, mǎn Hitíd, o bímī nye fa bitá, o nɔŋɔ́ ńgāl wóé, a ńtɔ̄á mīníngá woe, o bɔ̌ naa mvóg Amon bə́ we nyé ? 11Asú tē hḿ fa bitá yāzu wa nyían á ndá təge bǎd kwí, amú ǒ byāndí mā, ńdɔ fə ǒ fádī Urí mīníngá wōé, a ńtɔ̄á nyɔ̄ ńgál. 11Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a kɔ́bɔ nâ: Mayi kúb ámalá á ndâ bod dzoe. Mayi nɔ̌ŋ bənyɔ bə́yál á mís móe, mə və́ə́ bɔ mod m̀fə́, ǎ ngabəlan ai bɔ́ ai zumunaŋ amǒs. 12Wa o ngábɔ mam á məsoé, mə mayi mɔ́ bɔ á mís mə́ ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə, ai zumunaŋ amǒs. Dávid nyé ai Natan naa: “Mə̌ sə́m, mə̌ byándī Ńtondôbə ! ” Natan nyé ai nyé naa: “Ǹtondôbə nyé ǎ vaa wa ǹsə́m wóe: wǎyǐ kig bǎd wú. 14Hədá, ḿból ó byāndī Ńtondôbə ai é dzam dí, asú tē é mɔ́n á byálī wā nyɔ́, a yi wú. ” 15Ńdɔ Natan á ngásob á dzāl díé. Ǹtondôbə a nambá fɔ́ɔ́ é mɔ́n mīníngá Urí á ngābyé Dávid nyɔ́: mɔ́ngɔ́ á dibán ai okɔ̌n á dzúgúzú. 16Dávid ǎ ngakogolan ai Zambá ású mɔ́n; ńdɔ a ngátə́bə nâ a ki bidí, təge dəmələ̌ tɔ dzóm, éyɔn a nyî êtun ndá, a kə bómbo və á sí mətsɔ́ ńtíé álú. 17Bənyiá bodo mvíe yə̄ áyōm díé bə́ sɔ́ɔ́, bə́ ngakogolan ai nyé naa á kódō á sí: a bɛnə́g; tɔ dzóm təge dí. 18Alú zamgbála, ńdɔ̄ mɔ́n á ngāwú. Bitúgā bí Dávid bí ngámbádā nyé kǎd naa mɔ́n á wū ya, bɔ́ nâ: “Yénán, éyɔŋ mɔ́n á ḿbə̄ və̄ə̄, bǐ kɔ́bɔ́ ai nyé təge wóg ńkɔ̄bɔ̄ wāān, éyə byǎyī nyé kad yá naa mɔ́n á wú ? A yi bɔ ébubua.” 19Á yén, Dávid a ngáyén bītúgā bíé byâkə byānyīŋ á sí sī, a yəmə́ fɔ̄ɔ̄ naa mɔ́n á wū, nyé ai bitúgā bíé naa: “Yə mɔ́n á wū?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Owé.” Ńdɔ̄ Dávid a ngákódō á sí a mǎn wɔ̄bɔ, a mǎn fə síī ḿbɔ́n, á fɔlɔ́ fə biwɔ́man, a nyían á ndá Ǹtondôbə, ǎ ngalugu nyé. Á dúgán a ngádúgan á ndá, a yɛ́də́ bīdí, ǎ ngadí. 21Bitúgā bíé bɔ́ ai nyé nâ: “Dzé wābɔ̄ dzí ? Éyɔŋ mɔ́ngɔ́ á ḿbə́ və̌ o kii bidí, o yónoŋ, éyɔŋ a wú yǎ, o kódó á sí ǒ ngádí. 22Nyé nâ: “Ású éyɔŋ mɔ́ngɔ́ á ḿbə́ və̌, mə ḿbə́ kî bidí mə yónoŋ, mə nâ: Mod ǎ ndzī kámāná Ǹtondôbə a yén mā ngɔ́l, mɔ́ngɔ́ á nyiŋ. Ábōg dī, a wú yǎ, mabad kǐ bīdí étɔm dzé, yə mayi nyé dúgan həle ? Mǎ mākə ábə̄ nyé, nyé ā dúgǎn kīg fə ábə ma.” Dávid ǎ ngavɔ́li ǹgál wōé Bethsabê, a nyíán ábə̄ nyé a bómbó ai nyé, a byé mɔ́n, a yolé nyē dzwé naa Salomóŋ. Ǹtondôbə a diŋí nyē. 25Ǹtondôbə a lómó profɛ́d Natan a kə́ nyé yole dzwé nâ Yedídya, nálā wâtian nâ, M̀kpəg Ńtondôbə, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ. Abǒg te Yoab a lúmuŋan ai Raba yǎ mvóg Amon, ńdɔ a ngáfadi dzǎl ńkúkúmá. Yoab a lómó bod ábə̄ Dávid, nyé ai nyé nâ: “Mə̌ tsāg Raba bitá, mə̌ fādī dzāl mə́ndím. Asú tē kógán é bod bə́sə̄ bə́ lígi, ó vúl ǹkán bítá á mgbág tísɔn, ó nɔŋ dzɔ, lə́ zā bɔ̄ naa, ǹnyie anə́ māmana dɔ́ sa, nginda te e ńtɔ̄á á dzwé dáma.” Dávid a mǎn kóan ńnam ósə, a tíé fɔ̄ɔ̄ á kə́ lúman ai Raba. Á lúman a ngálúman nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāfadi tísɔn. A nɔŋɔ́ ńtōm ńkúkúmá wábán á ńlō wóé, ó bii kíla taléńta mvɔ́d dzyā, ó bə̄lə́ éyə̄gǎn miǹkənga mí ngɔg, ó bə̄də́bə́ á ńlō Dávid. A sǎ fɔ̄ɔ̄ fə eyə́gan ábuí byə́m hālá. 31A kúlí fə bǒd yā étē á ńsəŋ, a və́ə́ bɔ zig á mɔ́, ai bidíkas ai avɔ́ŋ bikie, bə́ ngabími brǐg, éyə fɔ́ɔ́ á ngābə́ bɔɔ mǎl mə́ mvóg Amon mə́sə nálā. Ńdɔ̄ Dávid a ngádúgan á Yērúzalɛm ai ǹgúmā ńkunda bítá wóé ósə. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, Absalom a ngábə́ bələ́ kál e nyəbə eyə́gan, dzwé nâ Tamar. Amnon mɔ́n Dávid a diŋí dzɔ abuí. 2A ngábə́ diŋí fɔ́ɔ́ dzɔ eyə́gan, ákyāí yə̄ nâ ǎ ngakɔn ású ngul edǐŋ tě, amú ḿból a ngábə́ ńdibí ngɔn miníngá, á ńtɔ̄á Amnon ayé, á bɔ̌ nye dzam osɔ́n. 3Amnon a ngábə́ bələ́ mvóé dzwé nâ Yonadab mɔ́n Shiméa, mǎnyāŋ Dávid, eyə́gan ḿfəfə́g fám. 4Nyé ai nyé nâ: “Amú dzé fɔ̄ɔ̄ wākód ámǒs ósə̄ ná, ǎ mɔ́n ǹkúkúmá ?” Kadá mā ? Amnon nyé ai nyé nâ: “Madiŋ Tamar, kál mǎdzāŋ Absalom.” 5Yonadab nyé ai nyé nâ: “Kələ́ bómbō ênɔ̌ŋ, ó və̄nge okɔ̌n, ngə́ ésōá ā sɔ́ wa bəbə, ó kad nyé nâ: “Ma kogolan ai wa, kál dzama Tamar é zu tə́ ma və́ bídí, á kómōzán ma ǹnam mə dí wá á mɔ́ móé.” 6Ńdɔ fɔ́ɔ́ Amnon a ngákə bómbō á sí və anə́ é mod ǎ kɔn, á sɔ́ ńkūkúmá á ngāsɔ́ naa a zu nyé bəbə, nyé ai ǹkúkúmá naa: “Makogolan, dzoége tə́ kál dzama Tamar é zu ma və́ bīdí, á yam byá á mís máma, mə́ di bidí yā mɔ́ móé.” 7Dávid a lómó fɔ̄ɔ̄ nə̄ bə́ kə kǎd Tamar nâ: “Kələ́ á ndá nyɔ́ ndóm Amnon, ó yam nyé bīdí.” 8Tamar a kə́ə́ á ndá ndōm Amnon yǎ á ngábə́ bô á énɔ̌ŋ, a nɔŋɔ́ óvug, ǎ ngafug, ó ńtɔ̄á ńkɔn ǹkɔn, ńdɔ a ngáyáŋ məkali á mís móé. 9A soé mə́sə̄ ésōā, a kə́ nyé tə́le, Amnon təge dǐŋ dī nyé nâ: “Kúlígán é bod bə́sə̄ bə́ nə́ hālá á ńsəŋ.” Á kwí bod bə́sə̄ bə́ ngáman kwí, 10Amnon nyé ai Tamar nâ: “Zǎg ai bidí á étun ndá mū, mə́ dī mɔ́ móe.” Tamar a nɔŋɔ́ bídí á ngāyám bī, a kə́ə́ və́ ndóm dzīē Amnon á étun ndá. 11Á kə a ngákə̄ nyé və̄ bīdí, a ladá fɔ̄ɔ̄ nyé nyé nâ: “Zǎg bī bómbó ǎ kál dzam.” 12Nyé ai nyé nâ: “Təge, ǎ ndóm dzam, tə wabɔ ma nálā, édílī tē lə́ sə́ kig sósōó á Ísraɛ̂l; tə wabɔ akyaí dzam ósɔ́n tē. Amú mə̄ sə́ kig dzǎm dzíbī ósɔ́n tē, ḿfág wóe wǎmēn, wayǐ fə bɔ anə́ ḿbɔ́g yǎ mə̄kúd mə́ Ísraɛ̂l. Kɔ́bɔ́gɔ fɔ́ɔ́ və ai ǹkúkúmá, ǎ yǐ kig ma wa nyím.” 14Nyé təge dǐŋ wōg ngogolán kál, ḿból á ngābə́ lodo nyé á ngul, a máán nyē, ńdɔ a ngábómbo ai nyé á ngul. 15Amnon ǎ ngadúgan nyé sīŋ zíŋ ndóan bēn á ńtɔ̄á naa zíŋ tě e ńtɔ̄á ngul abuí e lodo édīŋ yā á ngātádī nyé diŋ. Amnon nyé ai nyé nâ: “Tə́bə́gə́, ó kə.” 16Nyé ai nyé nâ: “Ábé wābɔ ábōg dí nâ watsídan ma á nə anén ábuí a lodo édí ósú.” Nyé təge nyé dǐŋ vōgolo. 17A lóe é mɔ́ngɔ́ ā syê nyé nyé ai nyé nâ: “Kúlígi ma é mīníngá nyɔ́ á ńsəŋ, ó fɛd ma m̀bɛ́.” 18A ngábə́ bəgə́ ńdzɔmbɔ édud ḿból miǹdǐb bəngɔn bə́ ńkúkúmá bə́ kadəgə bɔ́d, ńdɔ̄ mɔ́ngɔ́ á ngātsídan nyé a fɛdə́ ḿbɛ̄ á mvús dzīē. 19Ńdɔ a ngáman kúban ásǔb á ńlō, a mǎn nyǎb ńdzɔmbɔ édud wóé ǎ ngakə a yón. 20Ndóm dzīē Absalom nyé ai nyé nâ: “Yə nyɔ́ ndóm Amnon a bómbó ai wa ? Tɔbɔ́gɔ evól, ǎ kál dzama, a nə nyɔ́ ndóm. Tə ǹnə́m wábɔ̄g wā ai dzǎm tē.” Tamar ǎ ngakə a luubu á ndá ndóm dzīē Absalom. 21Á wóg Dávid a ngáwóg é mam má, a liŋán fɔ́ɔ́ ábuí[1]. 22Absalom təge kɔ́bɔ ai Amnon tɔ abé tɔ m̀bəŋ hədá, Absalom a síŋī Amnon amú a ngányami kál dzīē Tamar. Á mvús mim̀bú míbɛ̄ nā: bə́ ngatsíg mīńtómbá mí Absalom mim̀vɔ̌d á Baal Hatsor yǎ á nə̄ á mgbág Efraím. Absalom a banda fɔ̄ɔ̄ bɔ́n bə́ ńkúkúmá bə́sə. A kə́ kwī ábə ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Yénə́, bátsīg mīńtómbá mí étúgā dzóe mim̀vɔ̌d, ǹkúkúmá á zāāg, makogolan ai wa, bân bítúgā bíé, ábə etúgā dzíé.” 25Ǹkúkúmá nyé ai Absalom nâ: “Ǎ mɔ́n wama, o bə́ bía bándā bíā bə́sə, bǐ zā bɔ̄ wa adǐd ḿbəgə.” Tɔ anə́ á ngáyə́mələ nyé, ńdɔ a ndzí kig yə́bə̄ nə a kə, ńdɔ a ngáyəm zěn, a kə́ə́. Absalom nyé nâ: “Ngə́ wāyǐ kig kə, tɔ mǎdzāŋ Amnon á zāāg tə́ ai bíā, á ńkogolán.” Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Lâdǎŋ kig yág naa mínā nyé mī kə.” Absalom a nɔdɔ́ nyé nâ á dzōge Amnon bân bɔ́n bə́ ńkúkúmá bə́sə̄ bə́ kə ai nyé. Ńdɔ Absalom a ngákomozan mod dína miǹkúkúmá. Absalom a ngábénde bitúgā bíé naa: “Mǐ fɔmbɔgɔ ábōg məyɔg máyi bǐ Amnon, mayi mína kad nâ: Bímān nyé eyɔ̌ŋ te myǎyi nyé wē, tə myǎmbáda amú mǎmēn mābéndē mínā; Tómán nyɔ́l, mǐ bɔ̄ fə miǹkánga.” Ńdɔ bitúgā bí Absalom bí ngábɔ ḿból Absalom a ngábénde bɔ́ bɔ́n bə́ ńkúkúmá bə́ būmí fɔ̄ɔ̄ á sí anə́ ényɔ̄lɔ a bɛ́də́ ékabilí dzíé a túbú. Bə́ ngə́lə́ kələ á zēn, fwé é kə̄ kɔ̄b Dávid nâ: “Absalom ǎ mān wē bɔ́n bə́ ǹkúkúmá, tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g təge lígi.” 31Dávid a tə́bə́ fɔ̄ɔ̄, a mǎn nyǎb bīwɔ́man bíé, a búdúbú á sí é bod bə́ ngábə́ ai nyé bə́ mān fə nyǎb bīwɔ́man byábán, bə́ ńtə́lə̄ hālá. Yonadab, ndómán Shiméa, mǎnyāŋ Dávid, nyé nâ: “Tə ǹtí ǹkúkúmá wama a vəg nâ bə́ wé bɔ́n bə́ ǹkúkúmá bə́sə. Amnon a wú étām, amú Absalom a ngákani sɔŋ nálā a tádígi ámōs á ngānyami kál dzīé Tamar. Tə ǹtí ǹkúkúmá wama a fudi ebúg tē á ńnə̄m nə́ bɔ́n bə́ ńkúkúmá bə́ wú bə́sə, amú Amnon énye a wú etám etám. Ńdɔ̄ fə Absalom a túb. É mɔ́ngɔ́ á ngābə́ tə́lə ziǹtólo, a ngáyi sám mís, á bəbə, o ndzí naa ǹsǔm bod ó ngázu á fəfə́l avɛl ńkǒl. 35Yonadab nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Bɔ́n bə́ ńkúkúmá bā bə́ ngazu yǎ ḿból étúgā dzōē é və́ dzó.” A managa fɔ́ɔ́ kɔ́bɔ bɔ́n bə́ ǹkúkúmá bə́ vámá fɔ̄ɔ̄. Á bə́ nyîgi vá, bə́ və̄ə̄ fɔ̄ɔ̄ kíŋ á yób bə́ ngayón. Ǹkúkúmá ai é bod bə́ ngábə́ ai nyé bɔ̂ bə́ bwé fɔ̄ɔ̄ fə mod ǹyón, bə́ ngayón. Á túb Absalom a ngátúb, a kə́ kwí ábə Talmái, mɔ́n Amihur, ǹkúkúmá Geshur. Ǹtíé tē ósə Dávid a yəbə mɔ́n wōé. A yəm Yoab mɔ́n Seruya a ngáyəm nâ ǹnə́m Dávid ó ngasíŋ yǎ Absalom, 2ńdɔ a ngálóm lóē ḿfəfə́g mīníngá yǎ Tekoa, nyé ai nyé nâ: “Bɔ̌ anə́ é mod a nə́ á məyəb, bɔ́dɔ́ ḿbɔ̄d məyəb. Tə wawɔ́bɔ m̀bɔ́n, bɔ̌ naa ó fūlán ai é mīníngá á ńtɔ̄á yǎ á məyəb kɔ́m. 3Ó kə̄ ábə ǹkúkúmá, ó kə kɔ́bɔ ai nyé ná ai ná.” Ńdɔ a ngáfudi nyé bībúg ânyu. 4Asú tē mīníngá Tekoa a ngákə kwí ábə ǹkúkúmá, a kǔ á sí á mís móé, ǎ ngalugu nyé nyé ai nyé nâ: “Dzé yálod ? Nyé nâ: “É é ! Mə nə ǹkús mīníngá, ǹnóm wama a ngáwú. 6Mə m̀bə́ bələ́ bɔ́n bə́bɛ̄. Ńdɔ̄ bákə yídan áfūb, təge ai é mod ǎ vaŋ bɔ́. Ńdɔ m̀bɔ́g á ngāwé ényɔ̄ m̀bɔ́g. 7Ńdɔ məyəmán mámā mə́sə̄ málúi ma etúgā dzóe mənyu á nyɔ́l, bɔ́ nâ: “Zǎg ai ényɔ̄ ā wé ényɔ̄ ḿbɔ́g bǐ we nyé ású enyǐŋ mānyāŋ, bǐ dzâ elíg. Bádzə̄ŋ naa bə́ dím mǎn ḿfyɛ wámā yā ó lígi, bə́ dzâ fɔ́ɔ́ dzwé ńnóm wama ai elíg dzíé ésə.” 8Ǹkúkúmá nyé ai miníngá nâ: “Kələ́ á ndá dzoe, mǎmēn mayi və́ mə̄béndé ású dóe.” 9Miníngá yǎ Tekoa nyé ai ǹkúkúmá naa: “Ǎ ńtī ǹkúkúmá wama, evǔs é bɔ̄ évǔs dzáma ai édzí ndá bod tará, ǹkúkúmá ai etɔá ńtómbá dzīē bí nə́ á sááŋ !” 10Ǹkúkúmá nyé nâ: “É mod ǎ tsāg wā, zǎ ma ai nyé mə́ yén anə́ ā namba wa.” 11Miníngá nyé nâ: “Ǹkúkúmá á fálágā dzwé Ńtí Ǹtondôbə Zambá wōē, naa tə məkǐ mə́ bod mádaŋ bulǔ kúbī á sí ai etɔ̌m bivudúgá, tə báwē mā mɔ́n.” Ǹkúkúmá nyé nâ: “Sɔŋ və anə́ Ńtondôbə a və̌, fyám yǎ ńlō nyɔ̄ mɔ́n yâyǐ kig ku á sí.” 12Miníngá nyé nâ: “Etúgā dzóē yátám naa ngə́ yákɔ̄bɔ ai mǎńtí ǹkúkúmá.” Nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ́.” Miníngá nyé nâ: “Amú dzé ó bələ́ á ńnə̄m ńtsōgán wálúman ai ayɔ̌ŋ Zāmbá ? Éyɔ̌ŋ bábəbə ǹkɔ́bɔ ǒ ndəm kɔ́bɔ, wasə́m ai ḿbɔ̄án wābɔ tə dúgán lóe ényɔ̄ ó ngátsídan ? 14Bíā bə́sə byǎwú, byǎsigi anə́ mə̄ndím yǎ mádúgǎn kīg fə. Zambá ā kǎd kig bə́ban ńdɔ̄ fə a dzə́ŋ hə məzěn yə̄ nâ ényɔ̄ a ngátsídiban a dúgán zu. 15Ńdɔ̄ ā mə̄ sɔ́ kad māńtí ǹkúkúmá ádzō dī amú bod bə́ ngábɔ̄ nâ mə́ mbáda, ńdɔ etúgā dzóe é ngádzó nâ: “Mayi kɔ́bɔ ai ǹkúkúmá kámāná á wóg ǹkɔ́bɔ̄ étúgā dzíé. 16Amú ńkūkúmá a yi nyî étúgā dzíé á mɔ́ mə́ é mod a dzə́ŋ naa a vaa bíā mɔ́n wama á élīg Zāmbá. 17Etúgā dzóe yádzó nâ ebúg ńtí ǹkúkúmá é bɔ evúvoe. Ǹkúkúmá á nə anə́ Éngəlɛs Zambá, a yəm big ḿbəŋ a yəmə́ fə big ábē. Ǹtondôbə Zambá woe á tɔ̄bɔ́gɔ ai wa.” 18Ǹkúkúmá nyé ai miníngá nâ: “Tə wadím mā é dzam mǎyi wa sílī dī.” Miníngá nyé ai nyé nâ: “Ǹtí ǹkúkúmá wáma á kɔ́bɔ́gɔ́.” 19Ǹkúkúmá nyé nâ: “Yə wɔ́ Yoab ó nə ai wa á é mam mə́sə má ?” Miníngá nyé nâ: “Sɔŋ və anə́ ó və̌, ǎ ńtí ǹkúkúmá, é mam mə́sə̄ yǎ ńtí ǹkúkúmá wama a kɔ́bɔ̄ má mod a sə́ kig dzǎm yála tɔ á ḿbɔ̄ ńnōm, tɔ á ḿbɔ̄ ńgāl, etúgā dzóe Yoab ébēn ńdzɔ̄ é béndé mā, ébēn fɔ̄ɔ̄ ńdzɔ̄ é fūdí étúgā dzóe bíbúg bī ânyu. 20Ású yə̄ nâ á və̄ŋán ádzó dī ńdɔ etúgā dzóe Yoab ǎ bɔ̄ nālá. Ńdɔ̄ á ńtí ǹkúkúmá wama, á nə́ fɔ̄ɔ̄ fəg anə́ Éngəlɛs Zambá, a yəm mam mə́sə yǎ sí.” 21Ǹkúkúmá nyé ai Yoab nâ: “Mazu bɔ̌ nālá. Nɔŋɔ́ é ndómán mod e nə́ Absalom, ó dúgan ai nyé.” 22Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yoab a ngálában ai ású á sí ǎ ngálugu ǹkúkúmá, ǎ ngakaŋ nyé, Yoab nyé nâ: “Aná ńgɔ fɔ̄ɔ̄ māyəm nâ mə ngáyén maa á mís móe, ǎ ńtí ǹkúkúmá wama; amú ō wóg ńkɔ́bɔ̄ étúgā dzóe.” Ńdɔ Yoab a ngákódō á sí a kə́ə́ á Geshur. A dúgán fə ai Absalom á Yērúzalɛm. Ǹkúkúmá nyé nâ: “Á kə̄lə́ á dzāl díé, mǎyǐ kig nyé yén.” Ńdɔ Absalom a ngákə á dzāl díé, təge yén ǹkúkúmá. Á Ísraɛ̂l bə́sə, mod a ngábə́ kig abəŋ anə́ Absalom, abəŋ fɔ́ɔ́ éyə́gan, a tádígi âkǒl á sī a kələ kwí á ńlō á yób, təge ai atǎ. Ábōg ā tsíg ésǐl dzíé, ǎ kadəgə dzɔ́ tsíg éyɔŋ dzyá á ńgūmā ḿbú amú é ngábə́ nyé adǐd, abuí ésǐl tē é bii á ǹlod bəsíkel miǹtɛd míbɛ̄ á ǹlod ngɔ́mɔna. Bɔ́n bə́ ngabyáli Absalom bə́lɛ́, ngɔn dzyǎ, dzwé nâ Tamar, abə̌ŋ ngɔn miníngá. Absalom a ngátɔbɔ á Yērúzalɛm mim̀bú míbɛ̄ təge yén ńkúkúmá. Ńdɔ Absalom a ngábánda Yoab nâ á lóm nyé ábə ǹkúkúmá, Yoab təge yə́bə nə̄ á zu ábə̄ nyé. Nyé ai bitúgā bíé naa: “Myǎyəm nâ afúb Yoab a tsâg ai éńdāma, é vóm fón é nə́, kaŋán mǐ tum dɔ́ ndóan.” Ńdɔ bitúgā bí Absalom bí ngákə tum afúb ndóan. 31Yoab a bumí á sí a kə kɔ́b Absalom á ndá dzīé, nyé nâ: “Amú dzé bītúgā bíe byázu ma dígī áfūb ndóan ?” Absalom nyé ai Yoab nâ: “Mə ngálóm kogolan ai wa nâ ó zu, mə́ lom wa ábə ǹkúkúmá, ó kə̄ nyé kǎd naa: “Amú dzé mə̄ ngádúgan sɔ́ á Geshur ? Lə́ ḿbə̄ daŋá m̀bəŋ nâ mə́ tɔ̄bɔ̄ wé. Makogolan nâ mə́ yén ǹkúkúmá, ngə́ á ngə́nə́ tsogo evǔs dzáma, á we fɔ́ɔ́ ma ai sí.” Ńdɔ Yoab a ngákə̄ ábə ǹkúkúmá, a mǎn nyé kad é mam mə́sə̄ má. Bə́ lóe Absalom, ńdɔ a ngányián ábə ǹkúkúmá, a lúī ńló á sí, asú á kələ namba sí, ńdɔ ǹkúkúmá a ngáwúban ai nyé. A mvús é mam má, ńdɔ Absalom a ngákomozan ekálíg ai bikabilí ai bod məwóm mə́tán yǎ bə́ wulugu nyé mim̀bíl ósū. 2Kídí ésə Absalom a kódo á sí a kə́ tə́bə̄ á mgbág m̀bɛ́, é mod ósə ǎ kə á mə̄dzó ábə ǹkúkúmá Absalom a lóé nyē nyé ai nyé nâ: “O nə dzǎl áfē ?” Mod nyé ai nyé nâ: “Etúgā dzóē é nə dzǎl sī dzǎl kǎ yā Ísraɛ̂l.” 3Absalom nyé ai nyé nâ: “Ǹkɔ́bɔ̄ wóe ó nə fɔ̄ɔ̄ ḿbəŋ ai sósōó, hədá təge ai é mod a nə́ wa dzǎm wóg á dzwé ńkúkúmá.” Absalom nyé nâ: “Zá á ngātə́lé ma ǹtsíg ǹtól ńnam ví ású yə̄ nâ ébá bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ mə̄dzó bə́ zū ábə ma, mə́ tsig bɔ́ ńtōl á sósōó !” 5Ábǒg mod a sám nyé wɔ́ nâ a sug nyé a bǐ fɔ̄ɔ̄ nyē a wúbán ai nyé. 6Asalom ǎ kadəgə bɔ é mod ósə ǎ zū á mə̄dzó ábə ǹkúkúmá nālá Absalom a ngádudu á fɔ̄ɔ̄ mīńnə́m mí bǒd yā Ísraɛ̂l. Məliŋán mə́ Absalom 7Á mvús mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, Absalom nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Mə́ tam kə́ kpân mə́tīŋ yā mə̄ ngálíg Ńtondôbə á Hébron. 8Amú étúgā dzóē é ngálíg mətǐŋ éyɔ̌ŋ yā é ngábə́ á Geshur yǎ Aram nâ: “Ngə́ ńtī ā dúgán ai ma á Yērúzalɛm, mə və́ nye mətúnuŋa á Hébron. 9Dávid nyé ai nyé nâ: “Kələ́ mvɔ̄í.” Ńdɔ a ngátíe, a kə́lə́ á Hébron. 10Ńdɔ Absalom a ngálóm bod á mə̄ndá mə́ Ísraɛ̂l mə́sə, nyé nâ: “Éyɔŋ myǎyi wóg kíŋ tɔ̄ŋ, mǐ dzo nâ: “Absalom a ńtɔa yǎ ńkúkúmá yā Hébron.” 11Bǒd yā Yērúzalɛm miǹtɛd míbɛ̄, yā bə́ ngábánda, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ á sááŋ, təge yə̌m tɔ dzóm ziŋ. 12Absalom a ngábándā fə Ahitofel mǎn Gilonít, ǹlə́bə̄ Dávid, á dzāl díé á Gilo. Éyɔŋ bə́ vâ mətúnuŋa vá, ńdɔ esǒg mgbə́l é ngábɔɔban bod bə́ ngákə fɔ́ɔ́ hə á tîn tîn á ngām Absalom. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod a ngázu kad Dávid nâ: “Ǹnə́m bǒd yā Ísraɛ̂l ó kə́ yǎ wa é ngām yǎ yād ábə nyɔ mɔ́n Absalóm. 14Ńdɔ̄ Dávid a ngádzó ai bədzóē bəzimbi bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ tɔ̄á ai nyé á Yērúzalɛm, nâ: « Kódógán á sí, bǐ tub. Təge ai nálā, byǎyǐ kig sɔ́dǎn Absalom á mɔ́. Tíégán avól, a zǎ dīlán bíā, a zǎ kpē bía amalá, á manə́ tsíg dzāl ásə. 15Bitúgā bí ńkúkúmá bɔ́ ai nyé nâ: “É dzam ásə ǹtí ǹkúkúmá wāān ā yī bía bénde, byǎyi dɔ́ bɔ ai ǹnə́m édǐŋ.” 16Ńdɔ ǹkúkúmá bân ndá bod dzié ésə̄ bə́ ngákwí ai məkǒl. Ǹkúkúmá á līgí miǹtɔbɔ mí bīníngá áwômo nâ mí lígí myákālā ndá. 17Ǹkúkúmá bân Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngákódo ai məkǒl, bə́ kə́ tə́bə̄ óyǎb ai ndá. 18Bitúgā bíé bísə̄ bí wulugu nyé á ḿfə̄ŋ. Miǹkunda yǎ Keréti, ai émí yā Peléti. Bəgitít bə́sə̄ yā bə́ ngátíē á Gath á mvús dzīé, bod miǹtɛd mísaman bə́ wulugu ǹkúkúmá ósú. 19Ǹkúkúmá nyé ai Itái, mǎn Gitít nâ: “Amú dzé ō sɔ́ ai bíā? Dúgán, kələ́ tɔbɔ ai ǹkúkúmá, amú ó nə ǹnə́ŋ, o ngálíg ńnam wóe. 20Ǒ sūán ángogé, yə ó ńtɔ̄á énɔdɔ aná naa watúb ai bía éyɔŋ byǎkə á miǹtúbúg, təge yəm ḿfág bēn byākə ? Dúgán ó sob ai bəbə́nyɔ̄ŋ. Ǹtondôbə a ǹyénə́ wā ngɔ́l a bɔ̌ fə wa mvam.” 21Ńdɔ Itái â yalan ǹkúkúmá naa: “Sɔŋ və anə́ Ńtondôbə a və̌, sɔŋ və anə́ ńtí ǹkúkúmá wama o və̌ ! É vóm ósə ǹtí ǹkúkúmá wama ǎ yi kə tɔ áwū, tɔ ényiŋ bíā nyé bī nə.” 22Dávid nyé ai Itái, mǎn Gitít nâ: “Zǎg ó lod.” Ńdɔ Itái mǎn Gitít á ngálod ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé á ńkunda ósə m̀bɔ́g. Bə́sə̄ bə́ yónoŋ fɔ́ɔ́ á yób étē. Bod bə́sə̄ bə́ lodo. Ǹkúkúmá émēn á lodó óswē Sedron, bod bə́sə̄ bə́ kələ ḿfág yǎ ǹkód ǹnam. Fada Sadok a sɔ́ɔ́ fə bân Bəlevíta bə́ bə̄gə́ ézímbí élad amvóé Zāmbá, ńdɔ̄ bə́ ngásui dzɔ́ á sí. Ńdɔ Abiatar a ngábɛ́d, a kələ kwí anə́ é bod bə́sə̄ bə́ ngásɔ́ á dzāl bə́ ngáman lod. 25Ǹkúkúmá nyé ai Sadok nâ: “Dúgán ai ezímbí élad amvóé Zāmbá á dzāl; ngə́ mə̄ yén maa á mís mə́ Ńtondôbə, a dúgán ai ma, a yi ma dzɔ́ lə́de ai etɔbɔgɔ dzíé. Ngə́ ā kād mā nâ: “Wǎnyə̌b kig ma á ńnə̄m, mə yangá é dzóm ésə ǎ yi ma bɔ.” Ǹkúkúmá nyé ai fada Sadok nâ: “Yénə́, dúgán mvɔí á dzāl; nyɔ mɔ́n Ahimaats ai Yonathán, mɔ́n Abiatar, bɔ́n báán bə́bɛ̄ bə́ tɔ̄bɔ́gɔ ai mínā. Ma nyɔ́ mə sɔlɔ́ á sí ǹkód ǹnam a kələ kwí anə́ myāyi ma lóm ébúg yáyi sɔ́ ai ma fwé.” Ńdɔ Sadok bân Abiatar bə́ ngádúgan ai ezímbí élad amvóé Zāmbá á Yērúzalɛm bə́ ńtɔ̄á wē. Hálā Dávid a ngálod yǎ ńló ńkǒl, ńdɔ fɔ́ɔ́ Siva, etúgā Mefibosheth, a ngázu tóban ai nyé ai bǒzəle bə́bɛ̄, bə́ bə̄gə́ bə̄ḿbāŋála miǹtɛd míbɛ̄, ǹtɛd míḿbɔ́n míńkód bibumá bí wɔ̂n, ǹtɛd míńnám bibumá, ndə́g bikob ai wɔ̂n dzyǎ. 2Ǹkúkúmá nyé ai Siva nâ: “Wayi bɔ ai é byə́m bī dzé?” Siva nyé nâ: “Bǒzəle ású miǹtɔbɔ mí ńkúkúmá naa bə́ wūlū étē, bəḿbāŋála ású étɔŋɔ bɔ́ngɔ́ bə́ ńkúkúmá, wɔ̂n fə ású yə̄ nâ é mod ǎ yi ku sɔ́m á ńkōd ńnam a nyúú.” 3Ǹkúkúmá nyé nâ: “Mǎńtí woe a nə vé ?” Siva nyé nâ: “A lígí á Yērúzalɛm”, amú ā dzó nâ: “Aná ńgɔ̄ ndá Ísraɛ̂l yǎyi ma dúgan éwōgē ésīá wama.” 4Ǹkúkúmá nyé ai Siva nâ: “É byə́m bísə Mefibosheth a bələ́, byáwōge ai wa.” Siva nyé nâ: “Makogolan ai wa nâ mə́ yen fɔ́ɔ́ mvɔ̄m á mís móe, ǎ ńtī ǹkúkúmá wama.” Dávid bân Shiméi 5Ḿból Dávid ǎ lodo á dzāl Bahurím, ńdɔ mod m̀bɔ́g yǎ ndâ bod Sául a ngákwí, dzwé nâ Shiméi, ndómân Géra, ǎ ngakə a ta Dávid. 6A woaga nyé ngɔg ai bəzimbi bóé bə́sə. Ǹkán bītá Dávid ai bod bə́sə bə́ mān nye vúl édínga á nyɔ́l, bə́ ngasúg ngɔg. 7Mə́tā mā ḿmɔ Shiméi a ngábə́ taa Dávid, nyé nâ: “Tám kə, kələ́g, ǎ ńwê bod, êbɔ̌l dzóm ! 8Məkǐ mə́ tsóó yǎ ndâ bod Sául ḿmɔ Ǹtondôbə ǎ soe wa á ńló mālá; ású étɔá ńkúkúmá Sául ó ngáfadi, ńdɔ Ǹtondôbə ǎ dalí wa edzóe, a və́ə́ mɔ́n wóe Absalóm. Amalá tē ńdɔ o bəgə́ dīlí ězilingǎn mod ! 9Ńdɔ Avishái, ndómân Seruya, ǎ zu dzó ai ǹkúkúmá naa: “Yə ńtwí mvú nyū ńgɔ̄ ó nə́ dzǎm ta ńkúkúmá ná? Dzǒge ma, mə́ kə̄ nyé kwé ńló.” 10Ńdɔ ǹkúkúmá ā yalan, nyé nâ; “Ǎ ndómán Seruya, tám bía dzoge édílī. Ngə́ Ńtondôbə ńnye ǎ kād nyē nâ: Tǎ Dávid. Zá á nə́ nye dzǎm sílī naa: Wabɔ nálā ású dzé? 11Ńdɔ Dávid a ngádzó ai Avishái ai bəzimbi bóé naa: “É mɔ́n māmēn mə̄ byé, á ngámán lúman ai ma ná, ngaman ai mod yǎ ndâ bod Bényamín ! Dzǒgān nyé, á ta ma, ngə́ Ńtondôbə ńnye a lóm nyē. 12Zá ā ndzí, ngə́ Ńtondôbə a yi yén é ngɔ́l é bələ́ mā, a dúgán mə bɔ ḿbəŋ, a vǎ ámālá á bə̄lə́ mā dí.” Dávid ai bod bóé bə́ dúgán tíe ai dulu. Shiméi nyé a wulugu nyé á ḿfə̄ŋ nālí, ávɛl ńkǒl; a wulugu, a kúbu bikag, a woaga ngɔg ai m̀búlúg. 14Ǹkúkúmá bân bod bóé bə́ ngákə kwí á[1]... ai sɔ́m ésə. Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ anə́ bádúgán nɔŋ ḿvəbə. Ńdɔ Absalom a ngányián á Yērúzalɛm ai bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l. Ahitofel a tɔá ai nyé. 16Á kwí Hushái, mǎn Arkit, mvóé Dāvid a ngákwí ábə Absalom, nyé ai nyé nâ: “Ovúmá, ǎ ńkūkúmá, ovúmá ǎ ńkūkúmá !” 17Absalom nyé ai nyé nâ: “Yə édīŋ yā wādiŋ nyɔ́ mvóé dzī ? Amú dzé wā ndzí kig kə ai nyɔ́ mvóé ?” 18Hushái nyé ai Absalom nâ: “Təge fɔ́ɔ́, amú māyi wóge ai ényɔ̄ Ńtondôbə ǎ tɔ́b, ḿbāmāná ai áyɔŋ dí ai bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l, énye mǎyi bɔ éńgoé, mə tɔbɔ́ fə ai nyé. 19Ńdɔ̄ kig ngə́ makpân dɔ́, zá énye mayi syé ? Sə́ mɔ́n ǹkúkúmá a ? Ḿból mə̄ ngáwóg ésōá, éyə̄ fə mǎyi wa wóg nālá.” Absalom nyé ai Ahitofel nâ: “Buán fəg bǐ yəm édzí bī bələ́ naa bi bɔɔg.” 21Ahitofel nyé ai Absalom nâ: “Kələ́ á miǹtɔbɔ mí bīníngá yǎ ésōá ā líg naa mí kála dzǎl, ḿból yə̄ nâ éyɔŋ Ísraɛ̂l bə́sə bâyi yə̌m naa o sámá ésōá, mɔ́ mə́ é bod bə́ nə́ ai wa ngǎm mâyi bulú wōn.” 22Ńdɔ Absalom a ngátə́le ebə̌m á ńdǐl á yōb, ńdɔ a ngákə miǹtɔbɔ mí bīníngá mí ésīá á mís mə́ Ísraɛ̂l bə́sə. Mə́lə́bə́gá yā Ahitofel a vâg məlú mə́tē mə́ ngábə́ və anə́ Zāmbá émēn énye a və́ mɔ́. Éyə mələ́bə́gá mə́ Ahitofel mə́ ngábə́ nálā tɔ ású Dávid, tɔ ású Absalom. [1] Dzwé vóm tē á ngádzáŋ. Ahitofel nyé ai Absalom nâ: “Bándáŋa ma fám tóyína awômo ai ébɛ̄ mə́ toŋ Dávid álú bēn dī. Mayi nyé ku á yōb, ábōg ā yi ku sɔ́m, təgě fə ai ngul, mə́ bi nyé. 2Éyɔŋ é bod bə́sə̄ bə́ nə́ ai nyé báyi mǎn túb, mə́ lígi mabi ǹkúkúmá yǎ báyi líg étām. 3Mə́ dúgán ai bod bə́tē bə́sə̄ ábə wa, anə́ mīníngá a dúgan ábə ǹnóm. Ayɔŋ ásə̄ lâyi tɔbɔ̌ mvɔ̄í.” 4Ńkɔ́bɔ̄ ví ó nyə̄bə́ Absalom á ńnə̄m ai mvindí bǒd yā Ísraɛ̂l bə́sə. 5Dzam dá, Absalom nyé nâ: “Bə́ lóégē fə mā Hushái mǎn Arkit, bǐ wog ḿból nyé ǎ yi dzó.” 6Á sɔ́ Hushái a ngásɔ́, Absalom nyé ai nyé nâ: “Éyə Ahitofel a kɔ́bɔ̄ ná, yə bǐ bɔ nálā yə tə bɔ, wa walə́d bíā yá ?” 7Hushái nyé ai Absalom nâ: “Mələ́bə́gá mə́ Ahitofel mə́tē mə́ sə́ kig m̀bəŋ.” 8Hushái a bǎd fə dzó nâ: “Wayəm ésōá, wayə̌m fə̄ nâ é bod bə́ nə́ ai nyé bə́ nə mim̀bén, ai ayɔ́g á ńnə̄m, anə́ é zə̄ yā bə́ vāā bɔ́n yāvuŋ áfan. Ńdɔ̄ fə ésōá á nə mod bitá, ǎ yǐ kig tɔbɔ bân ǹkunda bítá vóm ḿbɔ̄g ai alú. 9Evoziŋ a ládá vóm á ébē étēde ngə́ vóm m̀fə́ kig, ngə́ mod a tádí ku ḿbɔ̄g, ényɔ̄ ásə ǎ yī dɔ́ wóg a yi dzó nâ: “Amalá á ku yǎ é bod bə́sə bátoŋ Absalom á yōb.” 10Eyɔ̌ŋ tē, tɔ ńyóyɔ́g ó bə̄lə́ ńnə̄m ábum anə́ éví émgbə́m, wâyi mbáda amú áyɔŋ Ísraɛ̂l ásə̄ lâyəm nâ ésōá á nə ǹyóyɔ́g mod, ńdɔ̄ fə é bod bə́sə̄ bə́ nə́ ai nyé bə́ nə miǹyóyɔ́g. 11É fəg yayéne ma m̀bəŋ ńdzɔ é nə naa: Ísraɛ̂l bə́sə, a tádígi á Dan a kələ kwí á Bêr Shéva, bə́ man kóan ábə wa, etítíb anə́ ńsə́lə̌g yā máŋ, wǎmēn ó wulu fɔ́ɔ́ ai bɔ́. 12Bǐ kə̄ nyé sɔ á yób, bǐ būdī nyé anə́ ḿból éyɔ̌n yákad búdi sí: byǎyǐ kig fə líg mod tɔ m̀bɔ́g á é bod bə́sə̄ bə́ nə̄ ai nyé. Ńdɔ̄ ngə́ a yi kə́ nyían á dzāl ziŋ, Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ kɔ́dán dɔ ǹkǒl á nyɔ́l, bǐ wōá dɔ̄ óswē ḿból yə̄ nâ ngɔg dzǐdziá yǎ étē tə̌ fə lígi.” 14Absalom ai bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l bɔ́ nâ: “Mələ́bə́gá mə́ Hushái mə́ nə m̀bəŋ mə́ lodo émá mə́ Ahitofel[1].” Ǹyián Ńtondôbə ó ngátsam mələ́bə́gá mə́ Ahitofěl yā mə́ ngábə́ ḿfī, ású yə̄ nâ á dūdu Absalom amalá á nyɔ́l. 15Hushái nyé ai bəfada, Sadok bân Abiatar nâ: “Ahitofel ai mvindí bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ lə́b Absalom anə́ ósī anə́ óka, ńdɔ maa mə lə́b nye anə́ ósī anə́ óka. 16Lómán bod bə́ vôl kə́ kad Dávid nâ: “Tə watɔbɔ á sí yǎ ńkōd ńnam álú dí, vólógo daŋ təge tigibi, bə́ zā sɔ́ wē ńkūkúmá ai ayɔŋ díé ásə. 17Yonathán bân Ahimaats bə́ ngábə́ tə́lē á mgbág etám yǎ Ein Rogel. Ńdɔ etúgā mīníngá é ngákə̄ bɔ́ kad fwé, bɔ̂ bə́ tíe fɔ̄ɔ̄ fə̄ nâ bə́ kə dzɔ mǎn kad ńkūkúmá Dávid á məsoé amú bə́ ngábə́ kig dzǎm lə́dē bə́bēn á ngə́ŋ éyɔŋ bə́ nyîgi a tísɔn. 18Hədá, mɔ́ngɔ́ á ngāyén bɔ̄ étē, ńdɔ a ngákə kǎd Absalom. Bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ fɛ̄də́ fɔ́ɔ́ məkǒl á dɔ́l, ńdɔ̄ bə́ ngákə nyían á ndá mod yǎ Bahurim yǎ á ngábə́ bələ́ étam á ńsəŋ, ńdɔ̄ bə́ ngásus étē. 19Ńdɔ miníngá á ngānɔŋ m̀fingá a sɔ́ būdi étam á yób anə́ é mod ǎ yi yánī fɛ̄s, ńdɔ mod a ndzí kig big dzóm ziŋ. 20Á suan bitúgā bí Absalom bí ngásuan á dzāl, bɔ́ ai miníngá nâ: “Ahimaats bân Yonathán bə́ nə̄ vé ?” Miníngá nyé nâ: “Bə́ lōd hā bə́ kə́lə́ á mə̄ndím.” Ákə̄ bádzə̄ŋ bɔ̄, təge bɔ́ yén, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á Yērúzalɛm. 21Á kə̄ bə́ ngákə, ńdɔ Ahimaats bân Yonathán bə́ ngábɛ́d étam á yób, bə́ kə́ kad Dávid nâ: “Daŋá óswē ávōl, amú Ahitofel a lə́b bɔ̄ anə́ ósī anə́ óka nâ á təgə́lán wā.” 22Ńdɔ̄ Dávid a ngákódō á sí ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé, bə́ māná daŋ Yórdan a kələ kwí á mə̄léndé mə́ kídí, tɔ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g á ndzí kig lígī tə daŋ óswé. Á yén Ahitofel a ngáyén naa bâtǒŋ kig mələ́bə́gá móé, ńdɔ a ngábɛ́d ózəle woé, ényē ǎ kə á dzāl díé nyɔ̄, á ndá dzīē. Á man a ngáman və́ ndá bod dzīē mə̄béndé, ńdɔ a ngátimbi êkoe, a wúú. Ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á sɔŋ ésīá. Dávid a ngákə suan á Mahanáim éyɔŋ Absalom ā daŋa Yórdan ai bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l. 25Absalom a ngátə́le Amasa ǹdzóe bəzimbi a məyian mə́ Yoab. Amasa te a ngábə́ mɔ́n é mod bə́ lóege nâ Yitra, mǎn Ísraɛ̂l, yǎ á ngátɔbɔ ai Avigáil, ngɔn Nahash, kál Seruya, nyiá Yoab. Ísraɛ̂l ǎ ngavúl ńkān bítá fūfulu ai Absalom á sí Galaad. Á suan Dávid a ngásuan á Mahanáim, ńdɔ Shovi mɔ́n Nahash yǎ Raba, á mvóg Amon, ai Makir, ndómán Amiel yǎ Lodevar, ai Barzilái mǎn Galaad yǎ Rogəlim bə́ ngázū nyé və̄ binɔ̌ŋ ai bikali ai bibyədəga, ai bisóá, ai ovə́ga ai fón ai ovug, ai miǹyáŋán mí fɛ̄s, ai kón ai mətɔ̌b, ai wé, ai bɔ́dɔ, ai mənyáŋ míńtómbá ai məsóŋ mə́ tsíd nyag mə́vɔ́ŋ, ńdɔ̄ bə́ ngáman byá və̄ Dávid bân é bod bə́ ngábə́ ai nyé naa bə́ dí, amú bə́ kada nâ: “Ayɔŋ á dzūgí ai zie ai ekódé á ńkōd ǹnam. [1] Abuí mə́lə́bə́gá á ngákpe ńkāá ndɔ́g. Ńdɔ̄ Dávid a ngáman kə́ a yén bod bóé, a mǎn fə kə́ a tə́le bədzóe, ébá bádzóe akúda ai ébá bádzoe ǹtɛd m̀bɔ́g. 2Ńdɔ a ngákab bod ngab élɛ́ a və́ə́ dzyā á mɔ́ mə́ Yoab, dzyǎ á mɔ́ mə́ Avishái, mɔ́n Seruya, dzyǎ á mɔ́ mə́ Itái, mǎn Gitít, ǹkúkúmá nyé ai bod nâ: “Maa mayǐ fə kə ai mínā á bītá.” 3Bod bítá bɔ́ nâ: “Tə wakə amú yə̄ nâ: tɔ bǐ túb, bâyǐ kig dǎŋ bəbə̌ wē, tɔ efǎs bod é wú ábə̄ bíā, bâyǐ kig bəbə̌ wē amú yə̄ nâ wa etám, wa láŋaban á táŋ akúda. Lâdaŋ m̀bəŋ nâ ó tɔ̄bɔ̄ bíā é mod a nə bía dzǎm vóló sɔ́ vɔ̄lī á tísɔn.” 4Ǹkúkúmá nyé nâ: “Ḿból láyénē mínā sósōó, ńgɔ mǎyi bɔ.” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākə tə́bə̄ á ḿbɛ̄, bod bə́ lodan məbám məbám ai éma miǹtɛd ai émá bakúda. 5Ǹkúkúmá á bēndé Yoab ai Avishái nâ: “Mǐ kálaga tə́ ma Absalom.” 6Ńdɔ ǹkunda bítá ó ngátíe ó kə́ lūman ai Ísraɛ̂l, bitá bí lādán fɔ̄ɔ̄ áfan Éfraím. 7Bəzimbi bə́ Dávid bə́ ngatság Ísraɛ̂l. Amalá ńnēn á yénán ámǒs tē, mim̀bim tóyína məwóm mə́bɛ̄. 8Bitá bí yāmán fɔ̄ɔ̄ ńnam ósə. Amǒs tē afan á ngáwé bod abuí a lodo fa bitá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Absalóm á ngásiban bəzimbi bə́ Dávid, ábōg ā túbu. Ḿból ā ngábə́ bədə́ êkabilí, ńdɔ é ngányían ai nyé á bīlé étē, esǐl é kə́ə́ nye wɔ́mana á miǹtəm mí élé, a lígí a kələ́ hālá, ekabilí é lōdó ai m̀bíl. 10Ńdɔ̄ é mod a ngáyén nyē a kə kad Yoab nâ: « Mə líg Absalóm a kələ́ élē álí. » 11Yoab nyé ai é mod a ngákad nyé é fwé nyī nâ: “Ngə́ ō yén nyē amú dzé ó bɔ̄ nye tə wé ai sí, ngə́ mə̄ mavə́ wa miǹsaŋ mí síkel awômo ai kandá ḿbɔ̄g.” 12Nyé ai Yoab nâ: “Tɔ wavə́ ma miǹsaŋ mí síkel akúda mə sə́ kig dzǎm sām wɔ́ mə nambá mɔ́n ǹkúkúmá. Bíā bə́sə bǐ wóg ḿból ńkūkúmá á və́ béndē mína Avishái ai Itái nâ: mǐ kálaga tə́ ma Absalom. Ngə́ madug mǎmēn, dzóm ziŋ yásɔ̄lɔ́ kig ǹkúkúmá; ngə́ wāmēn o ńtə́bə́ fə ma é ngām yə á yād ánā.” 14Yoab nyé nâ: “Mǎyǐ kig ndáman ábǒg dámā á zəzə ai wa.” Ńdɔ Yoab a ngánɔŋ məkɔ̌ŋ məlɛ́, a manə́ mɔ̄ lúm Absalóm á ńnə́m, hála a ngə́lə́ tála á ngābə́ kələ́ a tigidan á ńtəm élé. 15Áwóm bə́ ndómán yā á ngábə́ bəgə́ bikpəlé bí Yoab bə́ sɔ́ fɔ̄ɔ̄ mīḿbíl, bə́ sɔ́ nye mǎn yīli. 16Yoab a lɔ́ŋɔ́ tɔ́ŋ, a tə́lé ńkunda nâ tə wâkə wātsídan Ísraɛ̂l. 17Bə́ nɔ̄ŋɔ́ Absalom, bə́ wōá áfan, á mod ébɛ̄, bə́ dzálá dzɔ̄ ai mod avís ngɔg. Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ mān túb mīḿbíl á mə̄ndá mábán. 18Absalom, hála a ngə́lə́ və̄ə̄, a ngátə́lē émēn ándíé tíga, á ńsəŋ ńkúkúmá amú á ngádzó nâ: “Mǎbə̄lə́ kig mɔ́n, édí éńdɔ̄ á nə́ ándīé tígā yā édzōē dzáma.” Bálóē dɔ́ nâ: Tiga Absalom, a zaa kwí ábōg dī. Fwé awú Ábsalom yakə kwí á mə̄lɔ́ mə́ Dávid 19Ahimaats, ndómán Sadok, nyé nâ: “Makə m̀bíl mə́ kad ǹkúkúmá ḿbəmbə fwé nyɔ́ nâ Ǹtondôbə a lə́dé nyé sósōó wōē, ǎ kōdé nyé á mɔ́ míńzízíŋ míé.” 20Yoab nyé ai nyé nâ: “Wǎyǐ kig bɔ ńkad m̀bəmbə fwé ámōs dī, o ǹkadá dzɔ amǒs ḿfə́, aná, wǎyǐ kig kə ai m̀bəmbə fwé amú mɔ́n ǹkúkúmá ā wú.” 21Yoab nyé ai mǎn Núbian nâ: “Kələ́, ó kad ǹkúkúmá ḿból ō yén.” Mǎn Núbian a lúí Yoab ǹló, a tíe fɔ̄ɔ̄ ḿbīl. 22Ahimaats, ndómán Sadok, a dúgan fə dzɔ́ ai Yoab nâ: “Dzé yákili nâ maa mə́ kə mǎn Núbian m̀bíl á mvús ?” Yoab nyé ai nyé nâ: “Dzé fɔ̄ɔ̄ wāyi kə ḿbíl, ǎ mɔ́n wama ? Wǎyǐ kig bi ḿfī étēde.” Á yalán nâ: “Ngə́ mə̄ kə́ ḿbīl dzé?” Nyé ai nyé nâ: “Kələ́ hḿ!” Ńdɔ fɔɔ Ahimaats á ngákî édzəgəzě Yórdan, a kə́ suǎn mān Núbian ósū. Dávid a ngábə́ tɔá êtǔn ndá osú yǎ êlum dzíé. Ńdɔ vâ woé á ngábɛ́d á ńdǐl á yōb; á lə́mbə̄ óngōla á yād nā, a ńtála mod a zaa m̀bíl nyé étām. 25Ńdɔ̄ vâ a ngálɔŋ ékīgā, a kǎd ńkúkúmá naa mod a zu. Ǹkúkúmá nyé ai nyé naa: “Ngə́ a nə etám o yəmə nâ a zu ai m̀bəmbə fwé ânyu.” Ḿból ā súbúgū hə ǹsúbán, ńdɔ ziǹtólo a dúgǎn fə yén mod m̀fə́ á mbádaga m̀bíl, ńdɔ ziǹtólo yǎ á ngábə́ á ḿbɛ̄ ā yédan nâ: “Mə tála mod m̀fə́ á zaa m̀bíl étām.” Ǹkúkúmá nyé nâ: “Ényɔ́lɔ̄ tě a nə̌ fə ai m̀bəmbə fwé.” Ziǹtólo nyé nâ: “Éyɔŋ matóan fɔmbɔ ényɔ́ ā zu m̀bíl ósū, a fulan ai Ahimaats, ndómán Sadok.” Ǹkúkúmá nyé nâ: “A nə m̀bəmbə mod, a bəgə́ fə m̀bəmbə fwé.” Ahimaats a yédán fɔ̄ɔ̄ nâ: “Ovúmá a ! Ǎ ńkūkúmá ! Mam mə́sə mə́ nə m̀bəŋ !” A búdúbú fɔ̄ɔ̄ á sí ǎ ngálugu nyé nyé nâ: “Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə Zambá yǎ ā dzáā é bod bə́ sám mɔ́ mábán á nyɔ́l ǹtí ǹkúkúmá wama !” Ǹkúkúmá nyé nâ: “Yə é ndómán é nə̄ Absalom é nə mvɔí ?” Ahimaats nyé nâ: “Mə yén mod engongom, ǎ ńkūkúmá, ábōg yā étūgā dzóē Yoab é və́ lóm etúgā ńkúkúmá ai ma étúgā dzóe, mǎyə̌m kig dzam afə́.” Dávid nyé ai ǹkad fwé naa: “Tám tə́bə̄ hālá.” Ńdɔ mod a ngátə́bə, ǎ ngayanga. 31Etun ná, ǹkad fwé ḿfə́ a hámá, mǎn Núbian, nyé nâ: “Ǹtí Ǹkúkúmá a vógolo m̀bəmbə fwé nyɔ̄: Ǹtondôbə ǎ tsíg ádzō dóe ámōs dī, ǎ kōdé fə wa á mɔ́ mə́ é bod bə́sə̄ bálúman ai wa.” Ǹkúkúmá nyé ai mǎn Núbian nâ: “Ńdɔ, ḿfág yə̄ ábə ndóman dzama Absalóm ó nə̄ yá ?” Mǎn Núbian nyé nâ: “A yénə́g kig anə́ mīńzízíŋ mí ńtí ǹkúkúmá ai é bod bə́sə̄ báyi ai wa amalá báyén anə́ Absalóm ǎ yén ánā !” Ǹkúkúmá a sigán fɔ́ɔ́ a bɛ́də́ á ndá á yób, ǎ ngayón, a kə a kilan, nyé nâ: Ǎ mɔ́n wama Absalóm, ǎ mɔ́n wama Absalóm, ǎ mɔ́n wama. Kə́ mǎ mə̄ və́ yəan wú a ! Ǎ ! Absalóm, ǎ mɔ́ wama. 2Ńdɔ̄ bákə kǎd Yoab nâ: “Ǹkúkúmá a yón, ńdɔ̄ fə á nə́ á məyəb ású Absalóm.” 3Ńdɔ fɔ́ɔ́ ámǒs məfǒn bəzimbi ó ngávəngan amǒs məlunga ású bɔ́ bə́sə, amú bə́ ngáwóg naa ǹkúkúmá á nə á məyəb ású mɔ́n wōé. 4Amǒs tē, bəzimbi bə́ ngáman nyían á dzāl otə̌tə̄g otə̌tə̄g anə́ é bod básɔ́ túb á bītá ai osɔ́n ósə. 5Ǹkúkúmá a ngábúdi ǹló, a ngáyón a yób étē nâ: “Ǎ mɔ́n wama Absalom, Ǎbsalom, mɔ́n wama.” 6Ńdɔ Yoab a ngákə̄ ábə ǹkúkúmá á ndá étēde, nyé nâ: “O kúb fɔ̄ɔ̄ bītúgā bíē bísə osɔ́n á ńlō ámōs ví, bía yǎ bī kōdé ényiŋ dzóe, ai enyiŋ bɔ́n bóe, ai enyǐŋ bəngɔn bóe, ai enyǐŋ bīníngá bóe ai enyǐŋ miǹtɔbɔ mí bīníngá míe, bibɔn bíe. 7Wadiŋ ébá básíŋ wā, o síŋī ébá bádiŋ wa[1]; amú, ámōs dī o lə́de fɔ̄ɔ̄ naa bədzóē bóe ai bəzimbi bóe bə́ nə zəzə byə́m; amú māyəm nâ ngə́ Absalom á nyiŋ, byâ bǐ mān wū, ngə́ ó nə miǹtag. 8Ńdɔ tə́bə́gə́, ó kə kɔ́bɔ ai bitúgā bíe ḿból byátám; mavu wa sɔŋ ábə Ǹtondôbə, ngə́ ō bɔ̄ tə kwí, tɔ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g ǎ yǐ kig lígi ai wa, álú bēn dí édílī tē lâyi wa bɔ ábē a lodo bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ yā bə́ ngátóban yǎ ai wa a tádígi ábǒg mɔ́ngɔ́ dóe a zaa kwí étətəg nyɔ́.” 9Nâ, ńdɔ ǹkúkúmá á ngākódō á sí a kə́ tɔbɔ á ḿbɛ̄, fwé é yamán á ńkunda bítá ósə nâ: “Ǹkúkúmá á tɔá á ḿbɛ̄”, ńdɔ bod bə́ ngákə tóban ábə ǹkúkúmá. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādúgan, a sɔ́ suan á Yórdan; Yúda bə́sə̄ bə́ ngásɔ́ á Gilgal nâ bázu tóban ai ǹkúkúmá, bə́ dāā fə̄ nyé Yórdan. 17Shiméi, mɔ́n Géra, ndómán Bényamín yǎ Bahurim ǎ wulu fɔ́ɔ́ ávōl a susu ai bǒd yā Yúda á kə̄ tóban ai ǹkúkúmá Dávid. 18A ngábə́ ai bod akúdǎ yā mvóg Bényamín. Siva, ǹtɔbɔ yǎ ndá Sául ai bɔ́n bóé awômo ai bə́tán ai bəbɔ bísíé bóé mə̄wóm mə́bɛ̄ bə́ kə ńkūkúma ósū á Yórdan. 19bə́ bɔ̄ɔ̄ fɔ̄ɔ̄ é dzóm ésə̄ bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ nə́ bə́ dâ ǹkúkúmá á tɔ̄bɔ miǹtag. Shiméi, ndómán Géra, á daŋ a ngádaŋ Yórdan, a búdúbú fɔ̄ɔ̄ á sí, ósū ńkúkúmá. 20Nyé ai nyé nâ: “Tə tə́ ńkūkúmá wama a və́ ma bidzo, tɔ á tsog ébyāndi étúgā dzóē yǎ ámōs ó ngākódō á Yērúzalɛm, ǎ ńtī ǹkúkúmá wama tə tə́ wafudi dzǎm tē á ńnə̄m ǎ ńkūkúmá. 21Ma etúgā dzóe, maməm ǹsə́m wáma, ású tə́ mə̄ nə́ ényɔ̄ ósú yǎ mə̄ sɔ́ á ndá Yósəb aná naa mazu tóban ai ǹtí ǹkúkúmá wama.” 22Avishái, ndómán Seruya, nyé nâ: “Shiméi a yəan ai awú amú énye á ḿbə́ kaa ényɔ̄ Ńtondôbə a ngáwɔ́bɔ m̀fúfúb m̀bɔ́n.” Dávid nyé nâ: “Bía wa bí nə̄ yá, ǎ mɔ́n Seruya ? Amú dzé myātsídan ma á zud nálā ? Yə bə́ nə fɔ́ɔ́ dzǎm wē mān Ísraɛ̂l ámōs dī ? Yə myǎyə́gan nâ mǎ mə̄ nə́ ńkúkúmá Ísraɛ̂l ?” Ǹkúkúmá nyé ai Shiméi nâ: “Wǎyǐ kig wú[2].” A kaní fə̄ nyé dɔ sɔŋ. Mefibosheth, mɔ́n Sául, a ngásigǐ fə kə́ tóban ai ǹkúkúmá. Məkǒl təge sob, zɛl təge kəŋ, tɔ biwɔ́man təge sob, a tíége ámōs ńkūkúmá á ngākódō a kələ kwí ámōs á ngādúgan mvɔí. Ábōg á ngāzu tóban ai ǹkúkúmá á Yērúzalɛm, ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Ámú dzé wā ndzí kig kə ai ma, ǎ Mefibosheth ?” Nyé nâ: “Ǎ ńtí ǹkúkúmá wama, etúgā dzáma édūg mā; ma etúgā dzóe, mə ngákad nyé nâ: “Komózan ma ózəle, mayi bɛ́d, bía ǹkúkúmá bī kə, amú ma etúgā dzoe mə nə ébōg. Ńdɔ̄ fə a ngákə sɔ́man ma etúga dzóē ábə ǹtí ǹkúkúmá wama. Ǎ ńtī ǹkúkúmá, o nə anə́ éngəlɛs Zambá, bɔ̌ édí láyéne wa m̀bəŋ, Amú yə̄ nâ, ndá tará ésə é ngábə́ yəan ai awú á mís mə́ ńtí ǹkúkúmá; ńdɔ tə́ ó ngáfudi ma etúgā dzóē á táŋ ébá bádí á tə́bə́le woe. Zǎ ngul mə́ bələ́ naa mə́ bad kogolan ai ǹkúkúmá ?” Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Wawú ńkɔ́bɔ̄ á zəzə ! Lə́ kánga fɔ́ɔ́ hə ḿból mə̄ dzó naa mína Siva myǎkaban məsí.” 31Mefibosheth nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Nyé á mānáŋa fɔ́ɔ́ nɔŋ mə́sə, ḿból ńtī ǹkúkúmá á ngādúgan mvɔí á ndá dzīé !” Barzilái, mǎn Galaadít, a ngátíē á Rogelim, a wulú ai ǹkúkúmá á zēn yǎ Yórdan nə́ a kə kân ai nyé á Yórdan. Hálā Barzilái a ńtɔa yǎ fɔ́ɔ́ ǹnǒm ábuí: okalǎ bisəb məwóm mwom. Énye a ngábə́ bəlan ai ǹkúkúmá ńtíé ósə a ngátɔbɔ á Mahanáim, amú á ngābə́ éyə́gan ǹkúkúmá mod. Ǹkúkúmá nyé ai Barzilái nâ: “Bía wa ńkə̄lə́, mayi dzálā mə̄yáŋan móe á Yērúzalɛm.” 35Hədá, ńdɔ Barzilái a ngádzɔ́ ai ǹkúkúmá naa: “Enyiŋ dzáma ébēn é lígi yǎ mīḿbú myám nə́ bía ǹkúkúmá bī bɛd á Yērúzalɛm ? Mə ńtɔa yǎ ókalǎ bisəb məwóm mwom: yə mə ngə́lə́ yəmə nâ édzí yányəb édzí yábə̄b ? Tɔ bidí bíbēn ma, etúgā dzóe, madí, yə mawóg tɔ zám ânyu, mǎkə tsog mə́nyú yā mānyú ? Yə məlɔ́ máma mə́ ngə́lə́ wógo biá bəyia bə́ bīá: tɔ ébá bə́ fám, tɔ ébá bə́ bīníngá ? M̀fí dzé fɔ̄ɔ̄ naa etúgā dzóē é bad wa ndə́gələ ábōg dī ? Etúgā dzóē yáyi wa dǎ hə Yórdan, efáī dzé ńkūkúmá a yi ma və́? Yə́bə́gə̄ nâ etúgā dzóē é dúgán: mayi wú á dzāl dáma, á mgbág sɔŋ tará bân naná. Tɔ nálā, etúgā dzóe Kimham dzí māvə́ wā: á kə̄lə́ lə́dē māńtí ǹkúkúmá, ó bɔ̄ nyé ḿból ósə wǎdiŋ.” Ǹkúkúmá nyé nâ: “Kimham á zāā hḿ ai ma bǐ kə, mayi bɔ é dzom ésə wǎyi ású díe, é dzóm ésə wǎyi ma síli, mayi nyé dzɔ bɔ, ású dóe.” Ńdɔ ǹnam ósə̄ ó ngáman daŋ Yórdan, ǹkúkúmá nyé a daŋá fə a wúbán ai Barzilái, ǎ ngámaa nyé. Ńdɔ Barzilái a ngádúgan á dzāl díé. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākə ai dulu ósū ḿfág yǎ Gilgal, bân Kimham esámbá. Mǎn dzə́dzāā mod a ngábə́ hālá, dzwé nâ Shɛva, mɔ́n Bikri, á mvɔŋ bod Bényamín. Ńdɔ a ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ, nyé nâ: “Bǐ bə̄lə́ kig ngab ziŋ ai Dávid. Bǐ bə̄lə́ kig ngab ziŋ ábə mɔ́n Yesé, mod ósə á kə̄lə́ êbə̌m dzíé, ǎ Ísraɛ̂l !” 2Ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l bə́ ngáman líg Dávid, bə́ ngatoŋ Shɛva, mɔ́n Bikri; hədá ńdɔ bǒd yā Yúda bɔ́ bə́ ngálígī á ngām ǹkúkúmá wābán, a tíege á Yórdan a kələ kwí á Yērúzalɛm. 3Ńdɔ̄ Dávid a ngádúgan á ndá dzīē á Yērúzalɛm. Ǹkúkúmá á nɔŋɔ́ bíbɔn bíé áwômǒ yā á ngālíg nə́ bí lígī byábaala ndá, a tə́lé naa bə́ bə̄bə̄ byá ḿbəŋ, a və́ə́ bɔ̄ é byə́m bə́ yâŋan ai byá, hədá təge bǎd tɔ́bɔ bɔ́; bə́ ngáfɛd bɔ́ nālá a kələ kwí ábǒg áwú, anə́ mīńkús mí é mod a ngə́lə́ və̄ə̄. Ǹkúkúmá nyé ai Amasa nâ: “Lómó, bə́ kə lóē bǒd yā Yúda, mavə́ wa məlú mə́lɛ́ nə́ ó zu ma tə́bə̄ ósū hā.” 5Ńdɔ Amasa a ngátíe nə́ a kə lóē Yúda, hədá ńdɔ a ngálod ábím mə́lú yǎ Dávid a ngávə́ nyé. 6Dávid nyé ai Avishái nâ: “Shɛva, mɔ́n Bikri, a ńtɔa yǎ bía məsis a lodo Absalom. Nɔŋɔ́ bəzimbi bə́ ńtí woe, ó kə watsídan nyé a zǎ kə́ suan á miǹgungúl bə́tisɔn byâ təge nyé bǎd bi.” 7Á mvús Avishái, bod bə́ kə̄ fə̄ á bītá nâ: Yoab, Bekərétian, Bəpelétian ai mim̀bén mísə; bə́ tíé á Yērúzalɛm, bə́ ngákə bátsīdan Shɛva, mɔ́n Bikri. 8Bə́ ngákə kwí babi ai akɔ́g ǹnén yā á nə́ á Gabaon, Amasa a hámā bɔ̄ ósū. Yoab a ngábə́ bəgə́ bīyé bəzimbi bíé, a ngátindi okəŋ bitá wóé ângə́də́g, ó tɔ̄á á ékob étēde. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ó ngásɔ́dan, ó kūū á sí. 9Ńdɔ Yoab a ngásíli Amasa nâ: “Yə o nə mvɔí, ǎ mādzāŋ ?” Hə á sɔ́ tum Amasa á zɛl ai wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo nə́ a wúban ai nyé. 10Amasa a ndzí kig bǐg naa Yoab a ngábə́ bələ́ ókəŋ bítá á mɔ́, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yoab a ngádzii nyé wā ábum, miǹya mí mān kwí á ńsəŋ, a ndzí kig bǎd wú ńdzǔg nə́ a bímī nyé éyɔŋ efə́, Amasa a ńdzōgó ḿbim; Yoab bân mǎnyāŋ wōē Avishái bə́ yə̄mə́ zēn, bə́ ngákə bátsīdan Shɛva, mɔ́n Bikri. 11Mɔ́ngɔ́ Yoab m̀bɔ́g á ngálīgi a nɔ́niŋi m̀bǐm Amasa, nyé nâ: “É mod ósə ǎ diŋ Yoab, a tɔá fə á ngām Dávid, á zāāg a toŋ Yoab.” 12Amasa vá, ǎ ngabígidi á məkǐ móé étēde, á ńdzɔ̄ŋ á yōb. Ḿból á ngāyén naa bod bə́sə̄ bə́ tə́bəgə nâ báyēn nyé, ńdɔ a ngávaa Amasa á zēn a kə́ ai nyé áfūb, a búdí nye eyé á yōb, ḿból ā yénə bod bə́sə̄ bə́ tə́bəgə. Á vaa ḿbim Ámasa o ngávaaban á zēn nálā, bod bə́sə̄ bə́ ngalod fɔ́ɔ́ hə ǹlodán, bə́ toŋo Yoab nə́ bâkə bátsīdan Shɛva, mɔ́n Bikri. 14Nyé a kələ a kálan á mə̄ndá mə́ Ísraɛ̂l mə́sə a kələ kwí Ável Beth Maaka ai á Bəberít bə́sə. Dzam dá, ńdɔ̄ bə́ ngáman tógan, bə́ ngákə bátsīdan nyé. 15Ḿból bə́ ngázu lúman ai nyé Avel Beth Maaka, bə́ kɔ́dán dzāl óngōla bitá á nyɔ́l á kpág, dzǎl á ḿfūdú á efɔ̌g étē. Ńkunda ósə̄ yā ó ngábə́ ai Yoab, ó ngafág sí nə̄ bə́ bug m̀fim. 16M̀fəfə́g mīníngá ó ngayédan á tísɔn nâ: “Vógólán nā; vógólán nā ! Kadán Yoab nâ: súbúgū mú, mayi kɔ́bɔ ai wa.” 17Á sɔ́ á ngāsɔ́, nyé ai nyé nâ: “Yə wǎ ó nə̄ Yoab ?” Nyé nâ: “Ma fɔ́ɔ́”, nyé ai nyé nâ: “Vógólō hḿ ńkɔ̄bɔ̄ étúgā mīníngá dzóe.” Nyé nâ: “Mavógolo.” 18A dúgán fə kə ai ǹkɔ́bɔ̄ ósū nyé nâ: “Bətará bə́ ngáku ǹkaná nâ: Bə́ sílígi Avel, abím tē lə́ yə̄án. 19Mǎ mə̄ nə́ é dzóm yádaŋ dǐŋ mvɔ̄í, ńdɔ wa wadzə́ŋ naa wandáman tísɔn ai edzə́dzalá yǎ Ísraɛ̂l. Amú dzé wāndáman elíg Ńtondôbə ?” 20Yoab nyé nâ: “Édílī á kə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ ma oyǎb oyǎb, mǎndāmǎn kig, mǎbūg kig. 21Sə̌ kig éyə adzó á nə́ nālá. Mod yǎ ńkǒl Efraím, dzwé nâ Shɛva, mɔ́n Bikri, énye a bɛ́dé wɔ́ wóé ábə ǹkúkúmá Dávid. Kalán ma nyé, mə́ dzōge dili tísɔn.” Miníngá nyé ai Yoab nâ: “Bâyi wa woa ńlō wóé á ḿfim á yād.” 22Miníngá á dūgán á bod bə́ ngábə́ ǎ ngakɔ́bɔ ai bɔ́ ńkɔ̄bɔ̄ fəg. Ńdɔ̄ bə́ ngátsíg Shɛva, mɔ́n Bikri ǹló, bə́ wōá Yoab. Nyé a lɔ́ŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ tɔ́ŋ, bə́ kódó á tísɔn, anə́ mod a dúgán êbə̌m dzíé. Yoab nyé a dúgán á Yērúzalɛm ábə ǹkúkúmá. Yoab énye a ngábə́ dzóege ǹkunda bítá Ísraɛ̂l ósə. Benaya, ndómán Yehoyada, a tə́lə̄ á ńlō Bəkərétian ai Bəpelétian. Aduram a tɔá ǹdzóe bisíé mə́túg; Yehoshafath, mɔ́n Ahilud, ǹyédan məfwé. 25Shewa a ngábə́ ǹtil bəkálada; Sadok bân Abiatar bə́ tɔ̄á bəfada. Ira, mǎn Yaírit a ngábə́ fada Dávid. Zie é ngákwí á ńnam ábǒg Dávid á táŋ mim̀bú mílɛ́. Dávid a bwé ngām Ǹtondôbə. Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Məkǐ mə́ nə̄ Sául á nyɔ́l ai ndá bod dzié ḿból á ngāman wé bǒd yā Gabaon.” 2Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóe bǒd yā Gabaon, nyé ai bɔ́ nâ: “Bəgabaonít bə́ ngábə́ kig Ísraɛ̂l, bə́ ngábə́ məbuugǎ Bamorít, Ísraɛ̂l bə́ ngákani bɔ́ sɔŋ mgba, á kə̄ kwí, ńdɔ̄ Sául a ngáyī nâ a fudi bɔ́ mɔ́ á nyɔ́l ású mvam Ísraɛ̂l ai Yúda.” 3Dávid nyé ai bǒd yā Gabaon nâ: “Dzé mə̄ nə́ mína dzam bɔ? Dzé mə̄ nə́ mína dzǎm túnī naa mǐ vāa elíg Ńtondôbə mətɛ́ ? 4Bəgabaonít bɔ́ ai nyé nâ: “Byǎbə̄lə́ kig adzó ai sílba ngə́ mvɔ́d, á zāŋ dzāān ai Sául ai ndá bod dzié! Byǎyǐ kig nâ mod ziŋ á wu á Ísraɛ̂l !” Ǹkúkúmá nyé ai bɔ́ nâ: “Édzí ésə mǐ ǹkādá ánā, ńdzɔ mǎyi bɔ́.” 5Bɔ́ ai ǹkúkúmá nâ: “É mod a ngáman bía wé, a dzə́ŋə́ fə̄ nâ a síl bíā á sí ḿból yə̄ nâ bǐ bɔ təge bǎd tɔbɔ á ńnam Ísraɛ̂l, 6bə́ zāāg ai bía bɔ́n bóé zamgbál, bǐ ba bɔ́ á mís mə́ Ńtondôbə, á Givéa há, á ńkǒl Ńtondôbə.” Ǹkúkúmá nyé nâ: “Mazu mínā bɔ́ və̄.” 7Ǹkúkúmá á ngādzu Mefibosheth, mɔ́n Yonathán, ndómán Sául, ású é sɔŋ Ǹtondôbə yǎ é ngākaniban á zāŋ Dávid bân Yonathán, ndómán Sául. 8Ǹkúkúmá a nɔŋɔ́ bɔ́n bə́bɛ̄ bə́ Ritspa, ngɔn Aya, ébá á ngābyé Sául, Armoní bân Mefibosheth, a nɔŋɔ́ fə̄ bɔ́n bə́tán yǎ Mikal, ngɔn Sául, e ngábyé ábə Adriel mɔ́n Barzilái yǎ Mehola. 9Ńdɔ a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ Bəgabaonít, ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ ba á ńkǒl á yōb, á mís mə́ Ńtondôbə. Bə́sə zamgbál bə́ ngáwú éyɔŋ, bə́ ngáwé bɔ̄ á məmǒs mə́ ósú yā məkwé bídí, á mə̄tádí mə́kwé mə́ fón. 10Ritspa, ngɔn Aya, a ngánɔŋ ǹkud, a tǎ wā, á ńkōm á yōb, á mə̄tádí mə́kwé bídí a kələ kwí anə́ mvəŋ yǎ yób é zaa nɔ́ŋ étē, a ndzí kig dzogě naa anɔ̌n yǎ yób lə́ zu bɔ́ bədəbə á yōb ai amǒs ngə́ tsíd yǎ məfan ai alú. 11Bə́ kə́ə́ kǎd Dávid é mam Ritspa, ngɔn Aya, ǹtɔbɔ̌ mīníngá Sául, a ngábɔ. 12Dávid a kə nɔ̌ŋ bivɛ̌s bí Sául ai ébí bí mɔ́n wōé Yonathán, ábə bǒd yā Yabɛs yǎ Galaad. Bə́ ngávaa byá á ńsə̌ŋ Beth ­Shéân, é vóm Bəfilísta bə́ ngákəle byá éyɔ̌ŋ yā bə́ ngáwé Sául á Gilboa. Dávid a ngávaa bivɛ̌s bí Sául wé ai ébí bi Yonathán, mɔ́n wōē, bə́ mān tógǎn bívɛ̄s bī ai ébí bí é bǒd yā bə́ wêban. 14Bə́ dzə̄bə́ bya fǔfulu ai ébí bí Sául bân Yonathán, mɔ́n wōē, á ńnam Bényamín á Sela, á sɔŋ Kish, ésīá Sául. Bə́ mān bɔ é mam mə́sə ǹkúkúmá á ngābénde, ńdɔ Zambá ā zu kud sí ngɔ́l á mvús hālá. Bitá bí ngátógolǎn fə á zāŋ Bəfilísta ai Ísraɛ̂l. Dávid bân bitúgā bíé bə́ ngásus nə́ bâkə lúman ai Bəfilísta, ńdɔ̄ Dávid a ngáku sɔ́m. 16Zingí é ngābə́ á mvɔŋ bod Harafa, dzwé nâ Yishbi be Nov, a bələ́ akɔ̌ŋ a mɔ́, akɔ̌ŋ tē á didi á ńlod bəsíkel miǹtɛd mílɛ́, a bəgə́ fə m̀kpámáŋ ókəŋ, ǎ ngadzə́ŋ naa a wé Dávid. 17Ńdɔ Avishái, ndómán Seruya, e ngákə̄ nyé ka, a bímí mān Fīlísta, a wé fə̄ nyé ású tē bod bə́ Dávid bə́ ngávu nyé sɔŋ nâ: “Tə wabad kə ai bíā á bītá, o zǎ dím ḿfyɛ Ísraɛ̂l.” 18Bitá bífə̄ bí dúgán fə bɔɔban ai Bəfilístǎ yā Gov, Sibekái, ndómán Husha a wé Saf, m̀bɔ́g yǎ mvóg Harafa. 19Bitá bí dúgán fə bɔɔban ai Bəfilísta yǎ Gov. Elhanân[1], mɔ́n Yaaré Orégim, yǎ Bételehɛ́m, a wé Goliath yǎ Gath, ǹkɛn ákɔ̌ŋ wóé ó ngábə́ anə́ ǹtúm ótin. 20Bitá bí bɔ̄ɔ̄bán fə á Gath, dzóm ńsamazǎ mod é ngábə́ wē, anə́ wɔ́ ó bə̄gə́ ányǔ ásaman, anə́ ákǒl, anyǔ ásaman, nálā tē ó nə nâ anyǔ mə̄wóm mə́bɛ̄ ai ányi. Nyé a ngábə́ fə mod yǎ mvɔŋ bod Harafa. 21Ḿból ā kpə́ləgə Ísraɛ̂l, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yonathán, mɔ́n Shiméa, mǎnyāŋ Dávid a ngáwé nyé. 22É bod bə́nyi bá, bə́ ngábə́ bǒd yā mvɔŋ Harafa, á Gath, bə́ ngáku á mɔ́ mə́ Dávid bân bitúgā bíé. [1] Báfulan nyé ai Dávid. Dávid a ngákɔ́bɔ ai Ǹtondôbə bibúg yǎ é dzīá dzī, ámōs Ńtondôbə a ngákode nyé á mɔ́ míńzízíŋ míe mísə ai á mɔ́ mə́ Sául. 2Nyé nâ: “Ǹtondôbə a nə ǹkóm wáma, m̀fim wáma ai ǹkode wama, 3Zambá wama masɔbɔ ábə̄ nyé a nə ǹkóm wáma, éběn dzáma, ekpəlé mədɔ dzáma, ǹkum wáma, ekə m̀bíl dzáma, ǹnyii wama, wayi ma kode á mɔ́ míńyóyɔ́g. 4A yəan ai mod olugú ! Mə ngálóé Ńtondôbə, mə kodébán á mīńzízíŋ myáma, 5məndím yā áwū mə́ ngáboman ma á nyɔ́l á kpág, ndón yā óswé Belial é ngáyádan ma, 6məvɔ́d yǎ tolendǒŋ mə́ ngádíŋan ma á nyɔ́l, məlám mə́ áwú mə́ kɔ̄kɔ̄lán ma ósū. 7Ńdɔ mə ngálóe Ǹtondôbə a miǹdzǔg myáma, ńdɔ mə ngálɔ́ŋ Zāmbá wama. Ńdɔ a ngáwóg kíŋ dzama êtɔbɔgɔ dzíé; ǹtad wáma ó ngákə kwí á mə̄lɔ́ móé. 8Ńdɔ̄ á sí ē ngálígidan, ě nyaŋabǎn fə; mətín mə́ yób mə́ ngatigidan mə́ ngabúgī fə ású ólún wóé. 9Otsída ó ngákwí nyē á dzwé, ndóan ě ngayɔ́ŋ nyē ânyu e bələ́ mâg mə́ yóŋo miǹkabag. 10Ńdɔ a ngávid bibás bí yób a suzú á sí, afǐb ńkúd á yālá nyē á məkǒl á sí. 11Ńdɔ a ngábɛ́d á ékālíg kērúbim á yób ǎ ngayə́lə, ǎ ngayəb á məfǎb mə́ évúndu. 12Ńdɔ̄ a ngávəŋan díbi ǹtóm wóé, ebə̌m dzíé, díbī mə́ndím, miǹkúd miǹkúd ! Ńkokoe ó wulugu nyé ósū, mətâg mə́ mâg mə́ ndóan. 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádib mvám a yób á tōbóg, Zambá yǎ yób étē a və́ə́ kíŋ. 15A woá məkɔ̌ŋ, a túlí bɔ̄ á fyɛ́, a woá fɛ̄lə́fɛs, ǎ ngabwé bɔ̄. 16Ńdɔ enɔ̌ŋ[1] máŋ é ngáyéne, tín sí é kūlíbán á ngə́ŋ, ai mvám ayɔ́g Ńtondôbə ai évúndū yā ḿvəbə míḿbóg mí dzwé míé. 17Ńdɔ a lóm á yób naa bə́ zu ma nɔŋ, a dudú mā á mə̄ndím mə̄nén. 18A kodé mā á mɔ́ mə́ ńgungúl ńzízíŋ wáma, á bə́lúman bálod ma á ngul. 19Bə́ ngábaan ma ámǒs ámalá dáma, hədá ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ ǹtóndo wama. A ngáfámi ma, a tə́lé mā á yób, ńdɔ a ngányii ma, amú ā diŋ ma. Ǹtondòbə a dúgan ma ábím sósōó wama a nə́, a yân ai ma ábīm ḿfúbán yā mɔ́ máma. Amú mə̄ ngányie məzěn mə́ Ńtondôbə, təge búg mətǐŋ ai Zambá wama. Məmvéndé móé mə́sə̄ mə́ nə ma ósú, məbéndé móé, mǎsâlǎ kīg mɔ́. Ma ndzí kig tə́lē miǹyián míé á fə́ŋ, ńdɔ̄ fə mǎ ndzí kig bɔ̌ tɔ mǎn évǔs ziŋ[2]. 25Asú tē hḿ Ńtondôbə a yân ai ma ábīm sósōó wama a nə́, ábīm ḿfúbán ńnə́m wāmā yǎ émēn a yén ai mís móé. O nə təge búg mətǐŋ ai é mod a nə́ təge búg mətǐŋ[3], á sááŋ ai é mod a nə́ á sááŋ. O nə m̀fúbán ai ényɔ̄ á nə̄ ḿfūbán, hədá, mə́kə́ŋ ai mod mə́kə́ŋ. Wa yǎ wānyî ayɔŋ ébá bə́ nə́ édzɔdi nyɔ́l, o dzɔdígi á sí ébá bábɛ́de məsú á yób. Ǎ Ńtondôbə, wǎ ó nə̄ álāmbā dáma. Zambá wama a fyɛ díbī dáma. Ai wa fǔfulu mə nə ngul yǎ ámə̄ŋ ébē, ai wa fǔfulu mə nə ngul yǎ ádaŋ ḿfim. 31É Zāmbá nyɔ̄, zěn dzīé e nə tə́tə̄lə́, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə ó nə̄ bə́bə́lá ai mə́ndəm wálə́de. Énye a nə́ éběn ású ébá bə́sə̄ bákə sɔbɔ ábə̄ nyē. Zá ḿfə̄ á nə̄ Zambá, sə́ hə Ǹtondôbə a ? Zá ḿfə̄ á nə̄ ńkōm, sə́ hə Zambá wāān a ? É Zāmbá yǎ ā tindi ma ngul ângə́də̄g, a nyoe ma zěn á tííŋ. A vəŋan məkǒl máma anə́ éma bimvul. A tə́le ma tə́tə̄lə́ ábobon á yób. 35A yə́gələ mɔ́ máma bitá, binam byáma ávūd élâ ékie. Wavə́ ma éběn ákodé dzóe, mvam dzoe yanâ ma, yatóán ma yə́gələ. Wanéne ma zěn á məkǒl á sí, bitíndī byáma təge sende. Matsídan miǹzízíŋ myáma á zud, mə tsígī myā, eki tə dúgan sə́ nâ mə̌ mān myā á mááŋ. Mə̌ bímí myā, təge bǎd kódō á sí, mí mān ku á sí, mí ḿbɔ̂ ma á məkǒl á sī. Watindi ma ngul ángə̄də́g ású ndūm, ébá bálúman ai ma, wavid ma bɔ́ á məkǒl á sī. Wabɔ nâ mə́ yén miǹzízíŋ myámā mvús[4], mǎmāná myā ai sí. Bátad, hədá təge ai ǹkode, bálɔ̄ŋ Ńtondôbə, hədá nyé təge yalan. Mavəŋan bɔ́ ḿbūlúg, mə̌ ngakɔg bɔ́, matságada bɔ́ anə́ ḿbɔdɔ̌g yā mīńdzɔ̄ŋ. O ngákode ma áyɔ̌ŋ bǒd bitɔm. Watə́le ma á ńlō áyɔŋ bíkúl. Áyɔŋ mə ngábə́ kig mə yəmə láku ma á mɔ́ étē, á ngasyé mā. Bəyə́ŋ bávə̄ ma olugú, bávógolo hə é dzóm madzó, bə́ bɔ̌ fə ma məwóg. Bəyə́ŋ bə́ nə ǹtəgán, bákwī á bitɔbɔgɔ byábán bə́ nyaŋaban. Olugú á bɔ̄ ai Ǹtondôbə ! Olugú á bɔ̄ ai ǹkóm wáma ! Zambá ǹkode wama dúmá díé lə́ bɛ́dé á yōb. É Zāmbá yǎ a kun ma a kpe ma məyɔŋ á məkǒl á sí. Wakode ma á mīńzízíŋ myáma, watə́le ma á mīńzízíŋ myáma á yób, wakode ma á bod mə́tóm. Asú tē ńdɔ mǎ lugu wa á zāŋ məyɔŋ bíkúl ǎ Ńtondôbə! Mayia biá ású ólugú dzwé dóe: A və́ ńkúkúmá wōē mədɔ mənén biyɔŋ biyɔŋ, a lə́dé ényɔ̄ yǎ á ngáwɔ́bɔ m̀bɔ́n édǐŋ dzíé, ású Dávid ai mvɔŋ bod dzié á ńnomó etɔá. [1] Ǹsə́lə̌g yā ńnə̄m máŋ á sī. [2] Wa sɔ́mbɔ́g. [3] É dzóm ésə wǎyī nâ Zambá á bɔ wǎ, waa tádígī nyé dzɔ bɔ. [4] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó naa “dɔ́l.” Bíbúg bí mvúa bí Dávid bí. Ǹkɔ́bɔ̄ Dávid, mɔ́n Yesé ǹkɔ́bɔ mod yǎ ózɔ̄ndɔ́m ényɔ́ yǎ á ngáwɔ̂ban m̀bɔ́n Zāmbá Yākɔb, ǹyia bía bí Ísraɛ̂l. 2Ǹsísīm Ńtondôbə ó ngákɔ́bɔ̄ ânyu dáma, bibúg bíé bí nə̄ óyə̄m wáma. 3Zambá Yākɔb a kɔ́bɔ yǎ, Ǹkóm Ísraɛ̂l ó ngádzó ai ma nâ: “A dzóe bod ai sósōó, ényɔ́ ā dzóe bod ai wɔ̌ŋ Zāmbá, a fulan ai m̀fyɛ̌ ńdib kídí á ńtōlé ǹló dzóbo, é kídí yāmúan təge ai miǹkúd: -m̀fyɛ̌ yā wáfyɛ bilɔ́g yā sí á mvús mvəŋ- 5owé, sə̌ yə̄ ndá dzama e yə́mə́ á kpím ábə Zambá nālá a ? Amú á ngātindi ai ma amvóé kōlé ǹtáán ǹtáán, təge sə́gəlan. Ngǎ sə énye ǎ bɔ̄ nâ akodé dámā lə́ būgúban, miǹtag myámā mí fúgúzú ? 6Hədá bod bə́ ndzóngó bə́ nə anə́ éyoá yā báwoa á fyɛ́. Ngǎ bábyɛd bɔ́ ai mɔ́ mə́bɛ̄ ? 7Mod a bi bɔ́ hə ai ekie, ngə́ ńken ákɔ̌ŋ, bádīgiban, bádīgiban á ndóan é vóm bēn bə́ nə́. Mwé míḿbén mí Dávid má: “Ényɔ́ á ngábə́ tə́lə̄ áfōlā díé”, mǎn Tahkemonít, ǹkúkúmá bə́bɛ́d bikabilí bítá. Énye ǎ dəgələ akɔ̌ŋ á ńló bod miǹtɛd mwom eyɔŋ dzídzīá. 9Á mvús hālá, Eléazar, mɔ́n Dodo, mɔ́n Ahohít, m̀bɔ́g yǎ míḿbén mílɛ́ á mí ngábə́ ai Dávid éyɔŋ Bəfilísta bə́ ngákóan ású bitá. Éyɔŋ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáman bɔ̄ túb ósū, 10hədá ńdɔ̄ nyé á ngādɔ́, a bímí Bəfilísta a kələ kwí anə́ wɔ́ ó ngáman nyé kād ai okəŋ bitá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nə́ bə́ dɔ amǒs tē m̀faŋ ńdɔán. Ńdɔ ayɔŋ á ngákə̄ lâtoŋ nyé hədá hə ású ńsa. 11Á mvús dzīē Shama, mɔ́n Agé, mǎn Hararít. Bəfilísta bə́ ngáman kóan á Lehi. Afúb mətǒb á ngábə́ hālá; ǹkunda bítá ó túbú Bəfilísta ósū. 12Hədá ńdɔ̄ nyé á ngátə́bə̄ á zāŋ afúb, ǎ ngakaman ai dɔ́, ńdɔ a ngáyíd Bəfilísta. Bod bə́lɛ́ yǎ Bəməwóm mə́lɛ̂, bə́ ngásus, á mə̄tádí mə́kwé bídí, bə́ kə́ ábə̄ Dávid á ḿbōg ákɔ́g yǎ Adulam. Ǹtíé tē ǹkunda Bəfilísta ó ngákə vúl mīńkán á ḿbīgīlí Bərefáit. 14Dávid a ngákə sɔbɔ, ekom bitíé Bəfilísta dzyá é ngábə́ á Bételehɛ́m. 15Ńdɔ̄ Dávid a ngátám nâ: “Zá á ngānyūū ma məndím yā étam é nə́ á ḿbɛ̄ Bételehɛ́m.” 16Ńdɔ̄ míḿbén mílɛ́ mī mí ngáyái zěn á zāŋ miǹkán Bəfilísta, bə́ lɛ́ɛ́ mə̄ndím étǎm yā é nə́ á ḿbɛ̄ Bételehɛ́m. Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ mɔ́, bə́ kə́ ai mɔ́ ábə̄ Dávid, hədá ǹdɔ a ngábɛn nyú, ńdɔ a ngásoe mɔ́ anə́ mə̄túnuŋa ású Ńtondôbə. 17Nyé nâ: “Tə Ǹtondôbə a yə́bə́ nâ mə́ bɔ dzǎm tē. Məkǐ mə́ é bod bə́ kə́ famala ényiŋ dzabán málā !” Ńdɔ a ngábɛn nyú, éyə̄ á mīḿbén mílɛ́ mí ngábɔ̄ ná. 18Avishái, mǎnyāŋ Yoab ai mɔ́n Seruya, a ngábə́ ńdzóe bəbɛ́d bikabilí bítá. Énye a ngásamaza akɔ̌ŋ ekie á nyɔ́l bod miǹtɛd mílɛ́, ńdɔ̄ dzwé díé lə́ ngáwúm á zāŋ Bə́lɛ́. 19A ngáwúm á lodo Bə́lɛ́, a tə́bə́ ńdzóe wabán, hədá a ndzí kig láŋaban á táŋ Bə́lɛ́. 20Benayahu, mɔ́n Yehoyada, m̀bén yǎ ódɔ á bītá, byálí byali yǎ Kavsêl. Énye a ngáwé zīngí ébɛ̄ yǎ Moab. Ényē fə a ngásus, a kə́ wē émgbə́m á ébɛ̄ mə́ndím, ámǒs ávə́b mətâg. 21Hə ényē fə a ngáwé mod ǹsamazǎ mān Égîptɛn. Mǎn Égîptɛn a ngábə́ bələ́ ákɔ̌ŋ á mɔ́, hədá nyé á bələ́ hə ǹtúm, ńdɔ a ngáfadi akɔ̌ŋ á mɔ́ mə́ mān Égîptɛn, ńdɔ a ngáwé nyē ai akɔ̌ŋ díé émēn. 22É mam Benayahu, mɔ́n Yehoyada, a ngábɔ, émɔ̄ á málā. Ńdɔ̄ dzwé díé á ngákwí zīngí á zāŋ mim̀bén mílɛ́. A ngáwúm á lodo Bəməwóm mə́lɛ́, hədá a ndzí kig láŋaban á táŋ Bə́lɛ́. Ńdɔ̄ Dávid a ngátə́le nyé ǹdzóe bənɔ́nī bóé. Asahel, mǎnyāŋ Yoab, a ngábə́ mod yǎ Bəməwóm mə́lɛ́. Elhanân, mɔ́n Dodo yǎ Bételehɛ́m, 25Shama, mǎn Harodít, Elika mǎn Harodít, Hɛlets mǎn Paltít, Ira, mɔ́n Ikesh, mǎn Tekóit, Aviɛzer mǎn Anatotít. Mevunái, mǎn Hushatít, Tsalmôn mǎn Ahohít, Mahrái, mǎn Netofatít, Hélev, mɔ́n Baana, mǎn Netofatít, Itái, mǎn Rivái yǎ Givéa mvóg Bényamín, Benayahu, mǎn Piréatonít, Hidái yǎ Áswē yā Gaash, 31Avi Alvôn, mǎn Arvitít, Azmaweth, mǎn Barhumít, Elyahba, mǎn Shaavonít. Bɔ́n bə́ Yashen: Yehonatân, Shama mǎn Hararít, Ahiam, mɔ́n Sharar mǎn Ararít, Elifɛleth, mɔ́n Ahashbái, mɔ́n mǎn Maakatít, Eliam, mɔ́n Ahitofel mǎn Guilonít, 35Hɛtsrái mǎn Karmélit, Paráai mǎn Arbít, Yigéal, mɔ́n Natân yǎ Tsova, Bani mǎn Gadít, Sɛleg mǎn Amonít, Nahrái mǎn Béérotít, m̀bəgə bikpəlé Yoab, mɔ́n Seruya, 18Ira mǎn Yitrít, Garev mǎn Yitrít, Urí mǎn Hitít. Bod bə́tē bə́sə̄ bə́ ngábə́ mə̄wóm mə́lɛ́ ai zamgbál. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ólún Ńtondobə́ ó ngábad káb á nyɔ̄l bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, a sógolo bɔ̄ Dávid á nyɔ́l; nyé nâ: “Kələ́ láŋ Ísraɛ̂l ai Yúda.” 2Dávid nyé ai Yoab yǎ a ngábə́ ǹkúkúmá bəzimbi woé naa: “Kələ́ wawulu á mə̄ndá mə́ Ísraɛ̂l mə́sə, a tádígi á Dan a kələ kwí á Bêr Shéva, kələ́ waláŋ bod mə́ yəm é táŋ bə́ nə́.” 3Yoab nyé ai ǹkúkúmá naa: “Ǹtondôbə, Zambá woe a bulúgū kig fɔ́ɔ́ tâŋ bod bóe biyɔŋ ǹtɛd aná, á mís mə́ māńtí ǹkúkúmá ! Dzé á fɔ̄ɔ̄ māńtí ǹkúkúmá ā yi dzǎm tē ábēn ?” 4Nâ, ńdɔ abéndé ńkúkúmá á ngádɔ ábə Yoab bân miǹkúkúmá miǹkundǎ bəzimbi, ńdɔ Yoab bân miǹkúkúmá miǹkundǎ bəzimbi bə́ ngákódō ábə ǹkúkúmá nâ bâkə bálāŋ áyɔŋ Ísraɛ̂l. 5Á daŋ bə́ ngádaŋ Yórdan, bə́ kə́ suan Âroer, á dzāl yā á nə́ á zāŋ m̀bígílí yā Gad. 6Bə́ kə́ lod á Galaad, ai á ńnǎm Hodshi. Bə́ kə suan á Dan Yaân, bə́ kódó vālá, bə́ yálá ḿfág yǎ Sidon. 7Ńdɔ̄ bə́ ngálod á mgbág ǹgungúl tísɔ̌n yā Tyr, ai á māl Bəhivít ai Bəkananéan mə́sə, bə́ kə́ suan á Négev yǎ Yúda, á Bêr Shéva. 8Á wulu bə́ ngáman wulu ńnam ósə, bə́ dúgán á Yērúzalɛm á mvús ngɔn ebǔl ai məlú mə̄wóm mə́bɛ̄. 9Ńdɔ Yoab á ngázu ai ǹkúkúmá tâŋ bod bə́sə̄ yā ńnam: á Ísraɛ̂l bəbǐ məfa bítá bod tóyína miǹtɛd mwom, á Yúda tóyína míńtɛd mítán. 10Ǹnyie anə́ Dávid a ngáman bɔ̌ é zitɔ́g bod nyí, ǹnə́m ó ngakud nyé âbum, nyé ai Ǹtondôbə nâ: “Mə̌ bɔ yǎ ḿbə̂ ǹsə́m. Ńdɔ̄ hḿ ábōg dī, ǎ Ńtondôbə, dzǔ tə́ étúgā dzóe evǔs dzíé; amú mə̌ bɔ̄ ákūd. ” 11Ǹnyie anə́ Dávid a ngákódō á sí kíkídígi, ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm nyē ḿbándá nyū ai profɛ́d Gad, mod mvigí Dāvid nâ: “Kələ́ kad Dávid nâ: Ǹtondôbə a dzó nâ: mavə́ wā byə́m bílɛ́, ó tɔb dzyá yā étē, ńdzɔ̄ mə́ bɔ nâ é yénán ai wa.” Ńdɔ Gad a ngákə yén Dávid, a kadá nye m̀bándá, nyé nâ: “Yə wayi nâ zie é kwí wa á ńnam á tâŋ mim̀bú mílɛ́, yə nâ ó kə watúb míńzízíŋ míe á tâŋ ngɔn élɛ́, yə nâ mbada mənye á kúbân wa á ńnam á tâŋ məlú mə́lɛ́ ? Tóán tsog é ngalaná mə́ bələ́ naa mə kələ və́ é mod ǎ lóm mā. ” 14Dávid nyé ai Gad nâ:“M̀bə̂ wɔ̌ŋ á bələ́ mā... Hədá, á nə m̀bəŋ nâ bǐ ku á mɔ́ mə́ Ńtondôbə yǎ á nə́ ngɔ́l abuí, a lodo nâ bǐ ku á mɔ́ mə́ bod. ” 15Ńdɔ̄ hḿ Dávid a tɔ́b mbada mənye. Məlú mə́tē ǹnam ó kwê ovə́ga, éyɔŋ Ǹtondôbə a ngákúb mbada mənye âyɔ̌ŋ Ísraɛ̂l, á tádī kídí a kələ kwí ámōs lála ḿból a ngátsíg. Ńdɔ bod bə́ ngáwú á ńnam tóyína məwóm zamgbál, a tádigi á Dán a kələ kwí á Bêr Shéva. 16Ńdɔ éngəlɛs a ngásam wɔ́ á Yērúzalɛm, nâ a man wé bod, ńdɔ Ǹtondôbə ǎ kad nyé nâ: “Kwí súg hálā. Tyé mɔ́.” 17Ḿból Dávid a ngáyén anə́ éngəlɛs ǎ man wé bod, nyé ai Ǹtondôbə nâ: “Mǎ mə́ ngásə́m, mǎ máku; ébá báwū étɔm dzé, ǹkunda míńtómbā wámā nyú ! Mǎ bímíŋí ai mvôg tará.” 18Amǒs tē, ńdɔ Gad a ngázu kwí ábə̄ Dávid, nyé ai nyé nâ: “Bɛ́də́g, ó kə lóŋ Ńtondôbə alatâr mətúnuŋa áfūb Arauna mǎn Yebusít.” 19Dávid a bɛ́də́ anə́ Gad a ngádzó, ḿból Ńtondôbə́ a ngábéndē nyé. 20Arauna a ngáyisám mís, a ǹtála ǹkúkúmá bân bitúgā bíé bí ngazu ábə̄ nyé. 21A nyoán fɔ̄ɔ̄ á sí a ngálugu ǹkúkúmá, ású á lû á sí nyé nâ: “Amú dzé ńtī wáma ǹkúkúmá ā zu ábə étúgā dzíé ?” Dávid nyé ai nyé nâ: “Ású yə̄ nâ mə́ kus afúb dóe, mə́ lóŋ Ǹtondôbə alatâr étē, nâ a wú yǎ látugi ǹnam dí lə́ man.” 22Arauna nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Ǹtí ǹkúkúmá wama á nɔ̄ŋɔ́ áfūb á və mətúnuŋa ḿból ā diŋ. Nyag nyī ású mə̄túnuŋa bádígi, ekálíg ai mim̀bóŋ mí efangá ású ndzaag.” Byə́m bítē bísə ńdɔ ǹkúkúmá Arauna a ngávə́ ńkūkúmá. Arauna nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Ǹtondôbə, Zambá woe á nɔ̄ŋɔ́ mə̄túnuŋa móe.” Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Sə̌ kig nálā, mayi kus ńkusán ábə wa. Mǎyǐ kig və́ Ńtondôbə Zambá wama mətúnuŋǎ yā mā ndzí kig yân dzóm étē.” Ńdɔ a ngákus afúb tē ai nyag á táŋ bəsíkel bə́ sílba məwóm mə́tán. 25Dávid a lóŋó Ńtondôbə alatâr étē, a və̄ə́ fə̄ nyé mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ élad. Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ zu sɔ́ kud ńnam ngɔ́l, ńdɔ endə́gə́lə́ é ngátə́bə̄ á Ísraɛ̂l. 1KI - - La Bible Ewondo Hálā ǹkúkúmá Dávid a ńtɔa yǎ fɔ̄ɔ̄ ńnǒm bēn; tɔ anə́ bə́ fyáŋan nyé kúb mim̀fingá, təgě fə bǎd wóg ndúgúdu. 2Ńdɔ̄ hḿ bəbɔ bisíé bóé bə́ ngádzó ai nyé nâ: “Bə́ dzə́ŋə́ ńtī ǹkúkúmá ngɔn miníngá, á tɔ̄bɔ̄ ábə ǹkúkúmá, a baala nyé, a bómbogo nyé á twé, eyɔ̌ŋ te ǹtí ǹkúkúmá ā yi bɔ anə́ á wóg ndúgúdū á nyɔ́l.” 3Ńdɔ̄ bə́ ngádzə́ŋ ḿbəmbə miníngá á ńgūmā sí Ísraɛ̂l ósə, bə́ kə́ yén Avishag ngɔn Shunamít, bə́ sɔ́ ai nyé ábə ǹkúkúmá. 4Ngɔn miníngá te é ngábə́ éyə̄gan ábəŋ; ǎ ngatɔŋ hḿ ńkūkúmá; a syéē fə̄ nyé, hədá ǹkúkúmá á ndzī kig nyé yəm[1]. Ńdɔ Adonias mɔ́n Hagit a ngátádi nâ a hɛ́d ńtīé, nyé nâ: “Mǎ māzu bɔ ńkūkúmá.” Ńdɔ a ngákom émēn bikálíg ai bəwulu bíkálíg, ai bod məwóm mə́tán yǎ bə́ wulugu nyé mīḿbíl ósū. 6Á ńtīé ényiŋ wóé, ésīá ā ndzí kig liŋan ai nyé tɔ eyɔŋ nə́ ā sísílī nyé hə nâ: “Ású dzé wābɔ ná ?” A ngábə́ fə eyə́gan ábə̌ŋ mod, nyiá á ngábedan nyé ai Absalom. 7A ngákɔ́bɔ ai Yoab mɔ́n Seruya ai Abiatar; ńdɔ̄ bə́ ngákə á ngām Adonias. 8Hədá tɔ fada Sadog, tɔ Benayahuhu mɔ́n Yehoyada, tɔ profɛ́d Natan, tɔ Shiméi, tɔ Réi, tɔ miǹgungúl mí bod mí Dávid bə́ ngábə́ kig á ngām Adonias. 9Amǒs ziŋ Adonias a ngábə́ túniŋi miǹtómbá, bəyóm bə́ nyag ai tsíd mə́vɔ́ŋ á ḿfīm “Ákɔ́g Ásěn” yǎ á nə́ babi ai etǎm Ein Rogel, ńdɔ a ngábánda bə̄bə́nyāŋ bə́sə bɔ́n bə́ ńkúkúmá ai bətə́bə ósú bə́ ńkúkúmá bə́sə̄ yǎ Yúda. 10Hədá a təge bándā profɛ́d Natan, tɔ Benayahu, tɔ miǹgungúl mí bod, tɔ Salomóŋ mǎnyāŋ wōē. Ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngádzó nâ: “Lóégán ma Bethsabê.” Ńdɔ a ngányián ábə ǹkúkúmá, a ńtə́lə̄ nyé ósū. Ńdɔ a ngákani sɔŋ, nyé nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, ényɔ̄ yǎ á ngákode ǹsísīm wáma á ńdzǔg ósə, anə́ ḿból mə̄ ngákani wa sɔŋ ábə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l nâ: Salomóŋ, mɔ́n woe, énye ǎ yi dzóē á mvús dzáma, énye ǎ yi tɔbɔ á etɔá kúm dzáma á məyian máma; nálā ńgɔ mǎyi bɔ ámōs bēn dí.” 31Ńdɔ Bethsabê a ngálúmbu ai ású á sí ǎ ngavə́ ńkūkúmá ólugú, nyé nâ: “Ǹtí ǹkúkúmá wáma Dávid á nyīŋí kɔ́m ésə !” Ǹkúkúmá Dávid nyé nâ: “Lóégan ma fada Sadog, profɛ́d Natan, ai Benayahu mɔ́n Yehoyada.” Ńdɔ̄ bə́ ngányían ábə ǹkúkúmá. Ǹkúkúmá nyé ai bɔ́ nâ: “Nɔŋán bənɔ́nī bə́ ńtí wāān, mí bɔ̄ nâ Salomóŋ, mɔ́n wama á wūlū á ózəle wama á yób, mǐ sīgi ai nyé á Gihôn; fada Sadog bân profɛ́d Natan bâyi nyé wɔ́bɔ̄ ḿbɔ̄n á tə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l: mǐ lɔŋ tɔ́ŋ, mǐ yédegan nâ: “Ǹkúkúmá Salomóŋ á nyīŋí kɔ́m !” Myǎyi dúgán bɛ́d ai nyé mīńsámbá á zud, a sɔ́ tɔbɔ á etɔá ńkúkúmá dzáma; a ńtɔ̄á məyian máma; amú énye matə́le ǹdzóe yǎ Ísraɛ̂l ai Yúda”. Ńdɔ Benayahu, mɔ́n Yehoyada, a ngáyalan ǹkúkúmá nâ: “Amɛn! Ǹtondôbə Zambá ǹtí ǹkúkúmá wama, émēn énye a kɔ́bɔ̄ ânyu dóe ! Anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábə́ tɔá ai ǹtí ǹkúkúmá wama, éyə̄ fə a tɔbɔgɔ nálā ai Salomóŋ, á wúmu etɔá kúm dzíé a lodo édzí ńtí ǹkúkúmá Dávid.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ fada Sadog, ai profɛ́d Natan, ai Benayahu, mɔ́n Yehoyada, ai Bəkerétian ai Bəpelétian, bə́ ngásigi, bə́ bə̄dé Salomóŋ á ózəle ǹkúkúmá Dávid á yób, bə́ kə́ ai nyé á Gihôn. Ńdɔ fada Sadog a ngánɔŋ ǹlag ḿbɔ́n á ébə̌m, ǎ ngawɔ́bɔ Salomóŋ ḿbɔ́n. Bə́ ngalɔ́ŋ tɔ́ŋ; bod bə́sə̄ bə́ ngayédan nâ: “Ǹkúkúmá Salomóŋ á nyīŋí kɔ́m !” Ńdɔ̄ bod bə́sə̄ bə́ ngákə̄ bâtɔŋ nyé bə́ lɔ́ŋɔ miǹdiŋ, miǹtag anə́ bâyi wú, hə anə́ sí yayi sali ai kínda dzabá. Dávid a ngáyi yə̌m naa abǒg áwú díé á ńtɔa yǎ babi, ńdɔ a ngávə́ mɔ́n wōé Salomóŋ tə́bə́gá, nyé ai nyé nâ: «Makə é zēn é ngátûban ású mod ósə. Tómó nyɔ́l, ó tə́bə anə́ mod.” 3O nyiege məmvéndé mə́ Ńtondôbə, Zambá woe, ai ńwūlán wāyi wulu á məzěn móé, ai ńdzálán wāyi dzálā mə́béndé móé ai bətə́bə́gá bóé, ai ayə́gə́lə́ díé ai miǹyián míé, ḿból bə́ ngátil á mvéndé Mósɛs, ḿból yə̄ nâ é mam móe mə́sə wǎyi bɔ mə́ búgúbán, 4ai ḿból fə̄ yə̄ nâ Ǹtondôbə á kpáán ébúg á ngádzó ai ma nâ: Ngə́ bɔ́n bóe bə́ bɔ̄ ókālā nə́ bə́ nyiŋ ai ma á bə́bə́lá, ai ǹnə́m wábán ósə, ai ǹsísím wábán ósə, ndâ bod dzoe ě ngākódó kig êtɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 5Ńdɔ̄ fə wayəm fə é dzam Yoab mɔ́n Seruya a ngábɔ ma, ḿból á ngábɔ ai bədzóē míńsámbá bítá bə́bɛ̄ yā Ísraɛ̂l, Avner, mɔ́n Ner, ai Amasa mɔ́n Yéter, ḿból á ngāwé bɔ̄, a kunú məkǐ yǎ mə́ ngásoeban á bītá ábǒg mvɔ̄í, a fudi məkǐ mə́tē á kāndá yǎ á ngábə́ tǐ nyē[1] ángə̄də́g, ai á bíyábág bí ngábə́ nyē á məkǒl. 6Asú tē wulugu ai fəg, təge dzogě naa á kə yombo á tɔ̄ɔ̄ŋ á tolendǒŋ ai nyúg á ńlō. 7Ḿfág bɔ́n bə́ Barzilái, mǎn Galaadít, o mvaman ai bɔ́, bə́ tɔbɔgɔ á táŋ ébá bádí á tə́bə́le woe: amú éyə̄ bɔ̂ bə́ ngámvaman ai ma nálā ábōg mə̄ ngátúb mānyɔ̄ŋ Absalom. 8Shiméi mɔ́n Gera, mǎn Bényamín ā sɔ́ á Bahurim, a nə̌ fə ai wa wé, ényɔ̄ á ngākag ma bəbə̂ bikag ámōs mə̄ ngákə̄ á Mahanáim; hədá ábōg á ngāzu tóban ai ma á Yórdan, mə ngákani nyé sɔŋ ábə Ǹtondôbə nâ: Mǎyǐ kig wa woe ai okəŋ bítá. 9Asú tē, ḿból ō nə́ ḿfəfə́g mod, tə wabəbə nyé anə́ á sə̄ kig ai bidzo; wǎmēn yəmə́ ḿból ḿból wāyī nyé bɔ, ḿból yə̄ nâ ǹló nyúg wóé ó dzə̄bə̄ á sɔŋ ai məkǐ mə́sə[2].” 10Ńdɔ̄ hḿ Dávid a ngáwú, bə́ dzə̄bə́ nyē ai Běsīá á Tísɔn Dávid. 11Dávid a ngádzóe ayɔ̌ŋ Ísraɛ̂l bisəb məwóm mə́nyi: a dzóé á Hébron bisəb zamgbál, a dzóé á Yērúzalɛm bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bílɛ́. 12Ńdɔ Salomóŋ á ngatɔbɔ êtɔá ǹkúkúmá ésīá, edzóé dzíé é mānə́ lám miǹkǎŋ. Ńdɔ Adonias mɔ́n Hagith a ngákə̄ ábə Bethsabê, nyiá Salomóŋ, nyé nâ: “Yə wazu ai mvɔí ?” Nyé nâ: “Owé, Mvɔí!” 14Nyé nâ: “Mə bələ́ dzam zǐŋ yā á kǎd wā.” Nyé nâ: “Kadá.” 15Nyé nâ: “Wayəm nâ edzóē é ngábə́ éńdzāma, ai nâ Ísraɛ̂l ásə a ngábə́ á yanga nâ mə́ dzóé; á kə̄ kwī, ńdɔ edzóē é ngákilan, é ńtɔ̄á édzí mādzāŋ, ású é ngasɔ́ nyē ábə Ǹtondôbə. 16Ńdɔ̄ hḿ étətəg nyɔ́, mə bə́lə́ dzǎm yā ásílī wā; tə wabɛn ma dɔ́.” Nyé ai nyé nâ: “Sílígí.” 17Nyé nâ: “Á ńkogolán, dzaígi ǹkúkúmá Salomóŋ ­ǎ yǐ kig wa bɛn nə́ á və́ ma Avishag, ngɔn Shunamít, á bɔ miníngá wama.” 18Bethsabê nyé nâ: “Eyə́gan ḿbəŋ, mayi kɔ́bɔ ai ǹkúkúmá ású dóe.” 19Ńdɔ fɔ́ɔ́ Bethsabê a ngákə̄ ábə ǹkúkúmá Salomóŋ, nə́ a kɔ́bɔ ai nyé ású Adonias, ńdɔ ǹkúkúmá á ngākə tóban ai nyé a lúmbú á sí á mís móé, ńdɔ a ngátɔbɔ á étɔá kúm dzíé, a bɔ̌ naa bə́ zu ai nyiá ńkūkúmá étɔá; ńdɔ a ngátɔbɔ nyé á ḿbɔ̄ ńnōm. 20Ńdɔ a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Mə bələ́ mān ńsílī yǎ ásílī wā; o bə́ ma bɛn.” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngádzó ai nyé nâ: “Sílígi ǹsíli wóe; ǎ na, amú mǎyǐ kig wa bɛn.” 21Nyé nâ: “Bɔ̌g naa bə́ və mǎnyɔ̄ŋ Adonias Avishag ngɔn Shunamít naa á bɔ miníngá wōē.” 22Ńdɔ Ǹkúkúmá Salomóŋ á ngáyalan nyiá nâ: “Ású dzé wāsíli Avishag, ngɔn Shunamít ású Adonias ?” Sílígi fɔ́ɔ́ édzōē ású díé; ású á nə̄ ma ǹtól, ńdɔ̄ fə fada Abiatar ai Yoab mɔ́n Seruya bə́ nə̄ á ngām dzīē.” Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ a ngákani sɔŋ ábə Ǹtondôbə nâ: Zambá á kúbú ma ámālá dī, á bǎg fə édí ávɔ̄g, ńgə́ Adonias a ndzí kig fálā ébúg dzī ású ámalá díé. Sɔŋ hə anə́ Ǹtondôbə a və̌, ényɔ̄ á ngátə́le ma, a toé fə ma á etɔá kúm ésīá wama, ényɔ̄ á ngávə́ nyē ndá, ḿból á ngákag, hə Adonias a wúag amǒs bēn dí. 25Nâ, ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ á ngālóm Benayahu, mɔ́n Yehoyada, ńdɔ a ngábímī nyé á sí a wúú! Ḿfág yə̄ ábə fada Abiatar, ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai nyé nâ: “Kələ́g Ânatoth, á mə̄fúb móe; amú wayəan ai awú.” Hədá, mǎdǐŋ kig nâ mawé wā ámōs dí ású ó ngábəgə ewɔ́lī Ńtondôbə ósū ésīá wama Dávid, o kabán fə miǹdzǔg mí ésīá wama mísə.” Ńdɔ Salomóŋ á ngātsídan Abiatar á ésīé fada Ǹtondôbə, a ngádzála anyu Ńtondôbə yǎ á ngākɔ́bɔ̄ ású ndá Éli á Silo. Éyɔŋ məfwé mə́tē mə́ ngákwí ábə Yoab, amú Yoab a ngákə ngǎm ai Adonias; a fyáŋán bɔ̌ naa a ndzí kig kə̌ ngām ai Absalom. Ńdɔ Yoab a ngátúb a kə́ sɔbɔ ébə̌m Ńtondôbə, a kə́ bǐ miǹlag mí alatâr. Éyɔŋ bə́ ngákad ǹkúkúmá Salomóŋ nâ: “Yoab á túb yǎ êbə̌m Ńtondôbə, a tə́lē á mgbág alatâr.” Ńdɔ Salomóŋ a ngálóm Yoab m̀bándá nâ: “Dzé é bɔ̄ naa ó túb m̀bíl álatâr ?” Yoab nyé nâ: “Ḿból mə̄ hə́ mbáda wa, ńdɔ mə kə́ sɔbɔ ábə Ǹtondôbə.” Ńdɔ̄ hḿ Salomóŋ á ngālom Benayahu, mɔ́n Yehoyada, nyé nâ: “Kələ́, ó bímī nyé.” Ńdɔ Benayahu, mɔ́n Yehoyada, a ngákə̄ êbə̌m Ńtondôbə, nyé ai nyé nâ: “Ǹkúkúmá a béndē nâ ó kwí átān.” Nyé nâ: “Kǒkoa, mayi wú hā.” Ńdɔ Benayahu á ngāzu kad ńkūkúmá ébūg tē, nâ: “Éyə Yoab a dzó nā ai ná ńdɔ̄ fə ǎ yālán mā ná.” 31Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Bɔ̌g anə́ ḿból ā dzó, bímíŋī nyé ó dzəb nyé, nálā ńgɔ̄ wǎyi vaa ábə mā ai á ndá tará, bidzǒ yā mə́kī yā Yoab a ngásoe á sí təge ai etɔm. Ǹtondôbə a yi kǔn mim̀bɔán yā məkǐ móé á ńlō wóé nyémēn, ású təge ai nâ tará Dávid ǎ yəmə́ dɔ́, a ngábímī, a wé fə ai okəŋ bítá bod bə́bɛ̄ bə́ ngábə́ sósōó ai m̀bəŋ bə́ lodo nyémēn, Avner mɔ́n Ner, ǹdzóe ǹsámbá bítá yā Ísraɛ̂l, ai Amasa, mɔ́n Yéter, ǹdzóe ǹsámbá bítá yā Yúda. Məkǐ mábá mə́ sóébán á ńlō Yoab ai á ńlō mvɔŋ bod dzié, á kɔ́m yǎ kɔ́m. Dávid ai mvɔŋ bod dzié ai ndá bod dzié ai etɔá kúm dzíé bí bi mvɔí yǎ yāsɔ́ ábə Ǹtondôbə !” Ńdɔ Benayahu, mɔ́n Yehoyada, a ngábɛ́d, a kə́ nye bímī á sí, a wé fə̄ nyé, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á dzāl díé, á ńkōd ńnam. 35Ńdɔ ǹkúkúmá á ngátə́lē Benayahu, mɔ́n Yehoyada, ǹdzóe yǎ ńsāmbá bítá á məyian mə́ Yoab, ńdɔ̄ fə ǹkúkúmá á ngátoe fada Sadog á étɔá Abiatar. Salomóŋ a ngábɔ elad mə́lúgūná bân Farawóŋ ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn; a ngánɔŋ ngɔn Farawóŋ, a sɔ́ɔ́ ai dzɔ á tísɔn Dávid, a kələ kwí anə́ á ngāman lóŋ ndá dzīē nyémēn ai Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai ḿfim wáboman Yērúzalɛm. 2Hədá ǹnam ó kadəgə və́ mə̄túnuŋa á bīkónóŋ á yōb amú məlú mə́tē hála ndá é ngə́lə́ təge lóŋoban á dzwé Ńtondôbə. 3Salomóŋ á ngādiŋ Ǹtondôbə a wulugu á zēn məbéndé mə́ ésīá wōē Dávid, hədá ǎ kadəgə və́ mə̄túnuŋa, a dîgǐ fə otú á bīkónɔ́ŋ á yōb. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkúkúmá Salomóŋ ó ngákə á Gabaon nə́ a kə və́ mə̄túnuŋa; vóm tē ó ngábə́ mod dzǎl mə̄túnuŋa, étē ńgɔ Salomóŋ á ngáman tǔm bīyə́m tóyína á ndóan ású Ńtondôbə. 5Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngáyénan ai Salomóŋ á ńló ai alú ásə, á Gabaon hā nyé ai nyé nâ: “Dzǎgi é dzóm wāyi, mə́ və wa dzɔ́.” 6Salomóŋ nyé nâ: “ Ǎ Ńtondôbə, o ngáyén tārá Dávid, etúgā dzóe ngɔ́l ábuí, ḿból á ngáwulu ai wǎ á bə́bə́lá ai sósōó ai ǹnə́m wóé ósə; ńdɔ̄ á o ngábaala nyé ngɔ́l dzoe tě, a zaa kwí anə́ wāvə́ nyē mɔ́n yǎ á tɔá êtɔá ńkúkúmá dzíé ámōs dī. 7Ńdɔ̄ hḿ, ábōg dī, ǎ Ńtondôbə Zambá wama, o ngádiŋ nâ ma, etúgā dzóe, mə́ tɔ̄bɔ́ êyiǎn tārá Dávid; maa vá, mǎn mɔ́ngɔ́, təge ai fəg mod âbum. 8Ńdɔ mə təmə́ âyɔŋ dóē étē há, é mod etítíb áyɔŋ o ngátɔ́b nyɔ̄, təge ai aláŋa, təge ai táŋ. 9Váá hḿ étúgā dzóe fəg âbum, é yəm dzóē ayɔŋ dóe, é yəm édzí é nə́ ḿbəŋ ai édzí é nə́ ábé; zǎ modo a nə́ dzǎm dzóē étítíb ayɔŋ dóē dí, təge ai fəg âbum ?” 10Ńdɔ̄ ńkɔ́bɔ̄ nyú ó ngányəb Ǹtondôbə á ńnə́m, ḿból Salomóŋ, á ngádzai nyé ákyāí zāg dī. 11Ńdɔ Zambá ā zu dzó ai Salomóŋ nâ: “Ḿból ō dzāí mā ákyāí zāg dīlí, təge dzaí áyǎb enyiŋ, tɔ akúmá, tɔ enyiŋ míńzízíŋ míe, dá, o kə́ dzaí və sósōó fəg yə átsīg mə̄dzó, 12ńdɔ̄ hḿ māzu bɔ ḿból ó dzō: mavə́ wa ǹnə́m fəg âbum, á mod m̀fə́ ā bə́ yǎ kig bi é ngongǒ bod é ngálod, tɔ̌ kig nâ mod m̀fə́ á ngávəgán ai wa é ngongǒ bod é ngāsɔ́ á mvús dzóe. Ńdɔ̄ fə, tɔ é byə́m wā ndzí kig dzai, mayi wa byá və́: akúmá ai dúmá, ǹkúkúmá ḿbɔ́g təge vəgan ai wa, á ńgúmā ényiŋ wóe. 14Ńdɔ̄ hḿ ngə́ wayi wulu á məzěn máma, o kálaga məbéndé máma ai məmvéndé máma, anə́ ḿból ésōá Dávid a ngáwulu, mayi yaba ényiŋ dzóe.” Ńdɔ Salomóŋ á ngāvəbə óyɔ̄, a ńtálā nâ a ngáyəm biyə́yə̄m. Ńdɔ a ngádúgan á Yērúzalɛm, a kə́ tə́bə̄ éwɔ̄lí élad Ńtondôbə ósū, ǎ ngavə́ mə̄túnuŋa mim̀kpə́l bítsíga ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í, a ngábɔ bəbɔ bísíé bóé bə́sə̄ dína. 16Ńdɔ biníngá bə́ ébamba bə́bɛ̄ bə́ ngázū ábə ǹkúkúmá, bə́ tə́bə́ nyē ósū, 17ńdɔ̄ miníngá ḿbɔ̄g ā bódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Ǎ māńtí, bíā é mīníngá nyɔ bǐ tɔ̄á ndá dzyā; ńdɔ mə ngábyé mɔ́n hālá a tɔá á ndá. 18Ńdɔ kə́ mə́ bye məlú mə́lɛ́, ńdɔ̄ é mīníngá nyɔ́ nyé ǎ zū fə byé; bǐ ngábə́ hə bía bíā, mod m̀fə́ ā ngābə́ kig ai bíā á ndá, və bíā bə́bɛ̄ tɔ á ndá étēde. 19Ńdɔ̄ mɔ́n é mīníngá nyɔ́ a ngáwú ai alú amú á ngābombō nyé á yób. 20Ńdɔ a ngákódō á sí ai zǎŋ alú a nɔŋɔ́ mɔ́n wama yǎ á ngābə́ bɔ̂ ma á twé, ma etúgā dzóe mə dzogó óyɔ̄, ńdɔ ǎ kə̄ nyé bóē á twé dzīé, a bóé ḿbim mɔ́n wóé á twé dzam. 21Éyɔŋ mə kódo yǎ á sí kíkídígi nə́ manyâ mɔ́n wama, mə ńtala á ńtɔa yǎ ḿbim; hədá éyɔŋ mǎtóán nyé kə́ fɔmbɔ kíkídígi, mə ńtálā nâ sə̌ kig é mɔ́n wama mə ngábyé.” 22Ńdɔ̄ é mīníngá ḿbɔ̄g nyé a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Miǹnǎl, é mɔ́n á tālá énye a nə́ éńgwama; ényɔ̄ á nə̄ ḿbim énye a nə́ éńgoe.” Ényɔ̄ ósú nyé nâ: “Miǹnǎl, é mɔ́n á nə̄ ḿbim énye a nə́ éńgoe, é mɔ́n á tálā énye a nə́ éńgwama.” Bə́ ngawóman á mís mə́ ńkúkúmá. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābodo ǹkɔ́bɔ nyé nâ: “Ényɔ́ ā dzô nâ, mɔ́n wáma énye a tálá, é mɔ́n woe énye a nə́ ḿbim !” Ényɔ̄ ḿbɔ̄g nyé nâ: “Miǹnǎl ! É mɔ́n woe énye a nə́ ḿbim, é mɔ́n wama énye a tála !” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó nâ: “Zǎn ai ma okəŋ.” Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai okəŋ ábə ǹkúkúmá. 25Ǹkúkúmá nyé nâ: “Salán ma é mɔ́n á tālá nyɔ́ bifas bíbɛ̄, mǐ nɔŋ efas dzyá mǐ və ényɔ́, mǐ nɔŋ éfas evɔ́g mǐ və ényɔ̄ ḿbɔ̄g.” Ńdɔ̄ é mīníngá á ngābə́ ai mɔ́n á ngābə́ tála a ngádzó ai ǹkúkúmá, amú ǹnə́m ó dīgī nyé ábum ai mɔ́n wōē, nyé nâ: “Ǎ māńtí, váá nyē é mɔ́n á tālá, bə́ bə́ nyé wé. Ényɔ̄ ḿbɔ̄g nyé á dzô nâ: “Bə́ sālá nyé á zāŋ bíā bə́sə bǐ sub, tɔ wǎ, tɔ mǎ.” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāyalan nyé nâ: “Váán é mīníngá ósú é mɔ́n á tālá, mǐ bə́ nye wé; énye a nə́ nyīá wōē.” Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l ásə a ngáwóg ńtsīgán ńtól yā ńkūkúmá á ngátsíg; bə́ ngambáda ǹkúkúmá, ású bə́ ngáyəm nâ fəg Zambá é ngābə́ ábə̄ nyé ású ńtsígán mə́dzó á sósōó. Ǹkúkúmá Salomóŋ a ngábə́ ǹkúkúmá ású Ísraɛ̂l ásə bəka bísíé bóé bā nâ: “Fada Azaryahu, mɔ́n fada Sadog; 3Elihoref bân Ahiya, bɔ́n bə́ Shisha bə́ ngábə́ bətil bə́kálada; Yehoshafath, mɔ́n Ahilud, a ngábə́ ńyédan mam; 4Benayahu, mɔ́n Yehoyada, a ngábə́ ńdzóe yǎ ńsāmbá bítá; Sadog bân Abiatar bə́ ngábə́ bəfada; 5Azaryahu, mɔ́n Natân, a ngábə́ ńdzóe bəngɔ́mɔna; fada Zavud, mɔ́n Natân, a ngábə́ mvóé ǹkúkúmá; 6Ahishar a ngábə́ ǹkála ndá ǹkúkúmá; Adoniram, mɔ́n Avda, a ngábə́ ǹdzóe yǎ bisíé bí étúga. Salomóŋ á ngābə́ bələ́ bə̄ngɔ́mɔna bə́nén áwômo ai bə́bɛ̄ á Ísraɛ̂l ásə, ḿbɔ̄ bə́ lómo bidí ábə ǹkúkúmá ai á ndá dzīē; mod ásə yǎ étēde a vâ bidí ngɔn dzyǎ á ḿbū ósə. 8Mwé mábá mā: mɔ́n Hur, á sí miǹkǒl yǎ Efraím; 9mɔ́n Dɛkɛr, á Makats, á Shaalvim, á Beth­ Shɛmesh ai á Elôn, Beth Hanân; 10mɔ́n Hɛsed, á Aruboth, Soko ai sí ésə yǎ Héfɛr bí wôgě fə ai nyé; 11mɔ́n ­Avinadav, á ńgūmā Nafath Dor. A ngálúg Tafath ngɔn Salomóŋ; 12Baana, mɔ́n Ahilud, á Taanak ai Megido, Beth Shéân ásə á nə̄ ḿfág yǎ Tsartân yǎ məsusú mə́ Ízrêl, a tíege á Beth Shéân a kələ kwí á Ável Mehola o mǎn lǒd Yokmoam, mɔ́n Gɛvɛr, á Ramoth Galaad, a ngábə́ bələ́ māl mə́ Yair, mɔ́n Manasé, yā mə́ nə́ á Galaad, a ngábə́ bələ́ fə efas sí yā Argov, yā é nə́ á Bashân, bətísɔn məwóm mə́saman bə́ bə̄lə́ ndá kɔ̄a ai bifɛdəgǎ bikie; 14Ahinadav, mɔ́n Ido, a Mahanáim; 15Ahimaats, á Neftali, nyé a ngálúg fə ngɔn Salomóŋ dzwé nâ Basmath; 16Baana, mɔ́n Hushái, á Asher ai Béaloth; 17Yehoshafath, mɔ́n Paruah, á Isakar; 18Shiméi, mɔ́n Ela, á Bényamín; 19Gɛvɛr, mɔ́n Uri, á ńnǎm Galaad, ǹnǎm Sihôn ǹkúkúmá Bamorít ai Og ǹkúkúmá yǎ Bashân. Ngɔ́mɔna ǹnén ḿbɔ̄g á ngābə́ fə̄ á ńnǎm. 20Yúda ai Ísraɛ̂l bə́ ngábə́ abuí anə́ ńsə́lə̌g yā máŋ; bə́ ngábə́ bə́ dzâg, bə́ nyâg, bə́ nyiŋi m̀bəŋ. Salomóŋ a ngábə́ á dzóege bidzóe bíkúl bísə a kódógo Óswē a kələ kwí á ńnyie ǹnǎm Bəfilísta ai á ńnyie Egîptɛn. Bə́ ngábə́ bə́ zaa sui tóya, bə́ bɔɔg Salomóŋ bīsíé məlú mə́sə̄ yā enyiŋ dzíé. 2Bidí bí Salomóŋ yā ámǒs ḿbɔ̄g bí ngábə́ bivəga bí m̀bəmbə ovug məwóm mə́lɛ́, bivəga bí fón mə̄wóm mə́saman. 3Bəyóm bə́ nyag mə́vɔ́ŋ áwôm, nyǎg yā yádí obud, məwóm mə́bɛ̄, miǹtómbá ǹtɛd, təge láŋ mīńkɔ̄g ai mvǐn, ai sɔ́ ai ánɔ̄n á nə́ ávɔ̄ŋ. 4Amú a ngábə́ bələ́ edzóe á éfas sí ésə̄ yā Efrǎta á yād a kódógo á Tifsah a kələ kwí á Gaza, a dzóege miǹkúkúmá mísə̄ yā ngɔ́dɔ́ tě. 5Ńdɔ̄ Yúda ai Ísraɛ̂l bə́ ngátɔbɔ á mvɔ̄í, a kódógo á Dan a kələ kwí á Bêr Shéva, mod ósə áfūb wɔ̂n díé, ai élē faige dzíé á sí, ńtíé ósə Salomóŋ á ngányin. 6Salomóŋ á ngábə́ bələ́ bitun mə́ndá yā ákālā bikabilí ású bikálíg bakúda məwóm mə́nyi, ai bəwulǔ bikabilí bakúda awômo ai bə́bɛ̄. 7Bəngɔ́mɔna bənén bə́ zaa suí bīdí ábə ǹkúkúmá Salomóŋ, ai ású é bod bə́sə̄ bə́ kadəgə dí á tə́bə́le ǹkúkúmá Salomóŋ, mod ósə̄ á ngɔn dzié; bə́ ngábə́ təge bɔ̌ naa dzóm ziŋ é dzə́man. 8Bə́ lə́dəgǎn fə̄ fón ai miǹkód bilɔ́g ású bikabilí, ai biyə́m mə́nyáŋ, anə́ mod, ábōg díé. Zamba á ngávə́ Salomóŋ fəg ai oyəm ńnəməná, ai ńsísīm ó yóó anə́ ńsə́ləg ó nə́ á ńtsāg māŋ. 10Fəg Salomóŋ é ngálod fəg bɔ́n yā ńnam kídí bə́sə, ai fəg ésə yǎ Égîptɛn. 11Amú á ngābə́ fəg a lodo bod bə́sə, fəg a lodo Etân yǎ Ezrahít, a lodo Hémân, Kalkol ai Darda bɔ́n bə́ Mahol, dzwé díé á wúmū á kələ kwí á mə̄yɔŋ mə́sə̄ yā ngɔ́dɔ́. 12A ngáku miǹkaná bakúda bə́lɛ́, é bīá bíé á ngātyé akúda ḿbɔ̄g ai bítán. A ngábə́ á kɔ́bɔgɔ mǎm yā bīlé a tádígi élé yádaŋ ayǎb á Libáŋ a kələ kwí á hīsób yā yákad fái á ḿfim ndá; a kɔ́bɔgɔ̌ fə mǎm yā batsídi mim̀byɛ̌ mínyi, anɔ̌n, nyóé ai kɔ̌s. 14Bod bə́ tíége á məyɔŋ mə́sə̄ nə́ bâzu wóg fəg Salomóŋ, míńkúkúmá mísə̄ mí ngáwódan fəg dzié, mí zaa dzɔ vógolo. Ńdɔ Hiram, ǹkúkúmá yǎ Tîr, a ngálóm bītúgá bíé ábə Salomóŋ, éyɔŋ a ngáwóg naa bə́ man yǎ nye wɔ́bɔ̄ ḿbɔ̄n ńkúkúmá á étɔá ésīá wōē; amú Hiram a ngábə́ ńnǒm mvóé Dāvid kɔ́m. 16Ńdɔ Salomóŋ á ngālóm ḿbāndá ábə Hiram nâ: “Wayəm nâ ésīá wama Dávid a ngábɔ təge lóŋ ndá á dzwé Ńtondôbə Zambá wōē ású bítá míńzízíŋ mí lúmuŋan ai nyé a kələ kwí anə́ Ńtondôbə a ngáfudi bɔ́ á məkǒl móé á sī. 18Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí Ǹtondôbə Zambá wama a və́ yǎ ma awɔí á mīḿfág mísə; ǹzízíŋ təgě fə ai wɔ́, ngə́ ḿbə̂ dzam ziŋ. 19Ńdɔ̄ hḿ māváŋ nâ mayi lóŋ ndá á dzwé Ńtondôbə Zambá wama, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó ai ésīá wama Dávid nâ: “É mɔ́n woe yǎ māyi tə́lē étɔá kúm dzóē á məyian móe, énye ǎ yi lóŋ ndá á dzwé dáma.” 20Asú tē, étɔ̄á dzī, béndégē nâ bə́ kpe ma bəkɛ́dǎr yā Libáŋ; bəbɔ bísíé bámā bâyi sɔ́ bámán ai éḿbōe, mayi yân ai wa ású bəbɔ bísíé bóe ábím máán ásə wǎyi tsíg; amú wāyəm nâ mod á sə́ kig ábə̄ bíā ā yəm baí bīlé anə́ Bəsidónian.” 21Á wóg Hiram a ngáwóg bibúg bí Salomóŋ, ǎ ngatag fɔ́ɔ́ abuí, nyé nâ: “Ǹtótōmaamaa á bɔ̄g ai Ǹtondôbə ámōs nyú, nyě yǎ á ngāvə́ Dávid m̀fəfə́g mɔ́n naa á dzóē é mod ayɔŋ nyɔ́.” 22Ńdɔ Hiram a ngálóm Salomóŋ éyalán naa: “Mə wóg ḿbándá ó ngālóm mā; mə nə á ngomozan yǎ ábɔ é dzam ásə wǎdiŋ á dzam bílé bí kɛ́dar ai bilé bí sípres. Bəbɔ bísíé bámā bâyi zu ai byá á máŋ bə́ kódogo á Libáŋ; mayi byá lad anə́ bīlélé nə́ bí wūlū á máŋ a kələ kwí é vóm wādiŋ nâ bí kə kwí, mayi bɔ̌ naa bə́ tsam byá hālá, eyɔ̌ŋ te wǎyī byá nɔŋ; ḿfág wóe waa wayi ma dzála ai mvə́án wāyi və́ ndá bod dzama bidí.” Ńdɔ Hiram a ngávə́ Salomóŋ bīlé bí kɛ́dar ai sípres bísə a ngábə́ á yii. 25Ńdɔ Salomóŋ nyé a ngávə́ Hiram məngunda mə́ óvə́ga bakúda məwóm mə́bɛ̄ ású bídí yā ndá bod dzié, ai bəfóndā bə́ ḿbəmbə m̀bɔ́n bakúda məwóm mə́bɛ̄, ábím tē ńdɔ Salomóŋ ā kadəgə və́ Hiram m̀bú ósə. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ Salomóŋ fəg, anə́ ḿból á ngákag nyé, ńdɔ mvɔí ē ngábɔ á zāŋ Hiram bân Salomóŋ; ńdɔ̄ bɔ́ bə́bɛ̄ bə́ ngálad amvóé. Ǹkúkúmá Salomóŋ ā kadəgə bɔ ésīé ékaas á Ísraɛ̂l ásə bod bíkaas bə́ ngábə́ á táŋ bakúda məwóm mə́lɛ́. Ǎ kadəgə bɔ́ lóm á Libáŋ, bakúda awômo á ńgúmā ngɔn, bə́ fɔlɔgan; bə́ tɔbɔgɔ ngɔn dzyǎ á Libáŋ, ngɔn ébɛ̄ á dzāl dábán. Adoniram énye a ngábə́ á dzóege é bod bíkaas bá. Salomóŋ a ngábə́ bələ́ bəbəgə̌ mim̀bəgə bakúda məwóm zamgbál, bəsal mə́kɔ́g bakúda məwóm mwom, təge láŋ bəka bə́ngɔ́mɔna yǎ bə́ dzóege bisíé, bə́ ngábə́ bakúdā bə́lɛ́ ai miǹtɛd mílɛ́, ḿbɔ bə́ dzóege é bod bə́ bɔɔg bisíé. 31Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ á ngālóm ábēndé nə́ bə́ bwe bod mə́kɔ́g, bidimá mə́kɔ́g yā álōŋ bíbē bí ndá ai məkɔ̄g mə̄nén. Ńdɔ bəbɔ bísíé bə́ Salomóŋ ai ébá bə́ Hiram, ai bǒd yā Gebal bə́ ngáman tógolǎn bīlé ai məkɔ́g ású mə́lóŋ mə́ Tə́mpɛl. Á m̀bú miǹtɛd mínyi ai məwóm mwom anə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásɔ́ á sí yǎ Égîptɛn, á ḿbū nyinǎ yā édzóē Salomóŋ á Ísraɛ̂l, á ngɔn Ziw yǎ é nə̄ ngɔn bɛ̌, ńdɔ a ngátádi lóŋ ndá Ǹtondôbə. 2É ndá ńkūkúmá Salomóŋ á ngālóŋ ású Ńtondôbə é ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́saman áyǎb, mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ á ndam, mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mə́tán á ńkóŋ. 3M̀bɛ́ sí yā ńsəŋ ndá ó ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ áyǎb, ǹtíé ḿbɔ̄g anə́ ndam ndá, awóm mongolo mə́ mɔ́, édɔg ású ndá. 4A ngábɔ bəwúndī yā ndá ai miǹloŋán məkǎŋ. 5A ngálóŋ fə ḿfág yǎ ḿfim ndá eyáá é kiligan á mim̀fim mí ndá, émí yā Tə́mpɛl émēn ai étǔn yā éki étēde; a ngálóŋ fə bitun mə́ndá ḿbomoná á məfəfə́l. 6É ndá yǎ sí é ngābə́ ndam mongolo mə́ mɔ́ mə́tán, é ndá yǎ á zə̄zǎŋ é ngābə́ ndam mongolo mə́ mɔ́ mə́saman, ényí lāla e ngábə́ ndam mongolo mə́ mɔ́ zamgbál; amú ḿbomoná yǎ átān ndá á ngábə́ təge tsâba ai m̀fim ḿból yə̄ nâ mim̀bóŋ yǎ ńkaŋala mí zā nyíí á mim̀fim mí Tə́mpɛl. 7Bə́ ngálóŋ Tə́mpɛl ai məkɔ́g, təge wóg édǔŋ hámaŋ, tɔ ofág, tɔ ekpəlé ékie dzyá á Tə́mpɛl ábōg bə́ ngábə́ bə́ lóŋō nyé. 8Anyíí yā é ndá yǎ sí á ngábə́ ákǔg yā ḿbɔ̄ ńnōmō Tə́mpɛl, o wulugu á bəzitə́b nə́ ó kwí é ndá yǎ á zə̄zǎŋ, a kódógo á ndá yǎ á zə̄zǎŋ á kwî ényí lāla. 9Ńdɔ a ngálóŋ Tə́mpɛl, a mana mə̄lóŋ yǎ étēde. A ngálóŋ ńdǐl yā ndá étēde ai mim̀bóŋ ai məbám mə́ kɛ́dar. 10A ngábɔ mə̄lóŋ mə́ bāā á ńgūmā ndá ósə, ndá ésə ǹkóŋ mongolo mə́ mɔ́ mə́tán, e ngábə́ é ladá ai ndá ai məbám yā élé kɛ́dar. 11Ńdɔ́ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Salomóŋ nâ: “Ású é ndá yǎ wālóŋ nyī, ngə́ wayi wulu á mə̄béndé máma, o wógo anyu dáma, o kálaga məmvéndé mámā mə́sə, ǒ ngawulu ai mɔ́, mayi yə́məde ébūg dzámā ábə wa, édzí yā mə̄ ngákad ésōá Dávid. Ńdɔ̄ mǎyi tɔbɔ á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, mǎyǐ kig dzoge áyɔŋ dáma Ísraɛ̂l.” Nâ, ńdɔ Salomóŋ á ngālóŋ Tə́mpɛl, a maná mə̄lóŋ yā étēde. 15Ńdɔ a ngáman bomolǒ mə̄bám mə́ kɛ́dar a mim̀fim yǎ ndá étēde, a tíege á zəzə sí yǎ ndá a kələ kwí á mim̀fǐm yā á ńdǐl yā zāŋ ndá, a ngábúdī myá ai bilé a ngábúdī fə zəzə sí yǎ ndá ai məbám yā élē sípres. 16A ngálóŋ fə zud ndá mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ ai məbám yā élē kɛ́dar a tíege á zəzə sí a kələ kwí á mim̀fǐm yā yób, ḿfāg tē ó ńtɔ̄á étun éki Ḿfúfúb M̀fúfúbu. 17Ndá, nálā ó nə̄ nâ, Tə́mpɛl émēn yǎ ndá étēde, ḿfág yǎ ósú, e ngábə́ ńtīé mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́nyi. 18Elé kɛ́dǎr yā zāŋ ndá é ngábə́ ḿkpəlán, é fulugan ai bikpa ai miǹkúlán mí sām; vóm ósə̄ ó ngábə́ hə élé kɛ́dar, akɔ́g təge yénē á ńsəŋ. 19A ngákom etun ndá ḿfúfúb á zə̄zǎŋ ndá, é vóm ā yi tə́lē éwɔ̄lī élad amvóé Ńtondôbə. 20Etun Ḿfúfúbu tē é ngábə́ ńtīé mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ áyǎb, mongolo mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ á ndam ai mɔ́ngɔ́ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ á ńkōŋ. A ngáyali dzɔ́ ai m̀fúbán mvɔ́d. A ngákǒm fə alatâr ai elé kɛ́dar. 21Ńdɔ Salomóŋ á ngáyali ndá étēde ai m̀fúbán mvɔ́d, a ngátindi bəngɔ̌kɔbɔ bə́ mvɔ́d ńtsígīná, á étǔn yā étēde ḿfág yǎ ósú a ngáyali dzɔ́ ai m̀fúbán mvɔ́d. 22A ngáyali ǹgúmā ndá ai mvɔ́d, a kələ kwí anə́ ńgūmā ndá ósə̄ ó ngáman lóŋoban. Ńgúmā álatâr á wáwóge ai etun Ḿfúfúbu, a ngáyali wá ai mvɔ́d. Ḿfág yǎ étun ḿfúfúb, a ngákom bəkerúbim bə́bɛ̄ ai elé ólíva, ḿbɔ̄g mongolo mə́ mɔ́ awômo á ńtīé. Mongolo mə́ mɔ́ mə́tán mə́ ngábə́ ńtīé áfǎb kērúbim dá, ai mongolo mə́ mɔ́ mə́tán ńtīé áfāb kērúbim ávɔ́g; nálā ó ńtɔ̄á mongolo mə́ mɔ́ awômo a kódógo á ńnyie afǎb dá a kwî édí ávɔ̄g. “É kērúbim m̀bɔ́g á ngābə́ fə a vəgə mongolo mə́ mɔ́ áwômo; bə́kērúbim bə́bɛ̄ bā bə́ ngábə́ ǹkomán dzam də́dā, mvəgə́lán dzam də́dā fə. Ǹkóŋ yā kērúbim ḿbɔ̄g ó ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ áwômo, éyə̄ éví é kērúbim ḿbɔ̄g ó ngábə́ fə̄ nálā. A ngáfudi bəkerúbim á étun ḿfúfúb M̀fúfúbu; məfǎb bəkerúbim mə́ ngábə́ mə́ ndāmá ḿból yə̄ nâ afǎb ḿbɔ̄g á kələ namba ḿfim, ai afǎb ényɔ̄ ḿbɔ̄g á kələ namba ḿfim ḿbɔ̄g; məfǎb mábá mə́ ngábə́ mə́ nambagan dá ai édí ávɔ̄g ḿfág yǎ zāŋ ndá. A ngáyalǐ fə bəkerúbim ai mvɔ́d. A ngákpəle mim̀fim mísə̄ yā ḿbomoná ndá ai m̀kpəlán məsú bəkerubim ai bivəgələ mə́lén ai miǹkúlán mí sām, á ndá étēde ai átān. Zəzə sí yǎ Tə́mpɛl e ngábə́ ńyalán ai mvɔ́d á ńnə̄m étēde ai a ńsəŋ. A ngákom bələ́mɛ̌n yā Ḿfúfúbu ai elé ólíva áfan; adaŋá á tɔá ai məsuu mə́tán, bəwúndi bə́bɛ̄ ai olíva afan. A komó mə̄sú bəkerúbim, ai məlén ai miǹkúlán mí sām; a ngáyali byá ai mvɔ́d, a yalí fə bəkerúbim ai məlén ai mvɔ́d. Éyə̄ fə ángábɔ̄ nálā á ńyīán yā Tə́mpɛl, bivín yā fəfə́l mim̀bɛ́ ai elé ólíva afan, adaŋá ai məsuu mə́nyi. Bəwúndi bə́bɛ̄ ai elé sípres; bivín bíbɛ̄ yā wúndi m̀bɔ́g bí ngábə́ ǹkɔ̄dɔ̄ná, bívín bíbɛ̄ yǎ é wúndi m̀bɔ́g byâ bí ngábə́ fə̄ ǹkɔ̄dɔ̄ná. 35Á bīvín bítē á yób a ngákpəle bəkerúbim ai məbwí mə́lén ai miǹkúlan mí sām; a mǎn bya yali ai mvɔ́d á évəgələ á yób. A ngálóŋ ńsə̌ŋ yā zə̄zǎŋ étēde ai mim̀bɛ́ mə́kɔ́g miǹlɔŋ mílɛ́, ai ǹlɔŋ míḿbóŋ yā élē kɛ́dar ḿbɔ̄g. Á ḿbū nyina ńgɔ bə́ ngáfág bíbɛ̄ yǎ Tə́mpɛl, á ngɔn Ziw. Á ḿbú áwômo ai m̀bɔ́g, á ngɔn Bul, nálā tē ó nə̄ nâ ngɔn mwomo, ńdɔ̄ ndá é ngāman miḿfág mísə, ai ḿból ávəgə́lə́ ndá ésə á ngábə́. Salomóŋ á ngālóŋ dzɔ mim̀bú zamgbál. Salomóŋ á ngālóŋ ndá dzīé nyémēn mīḿbú áwômo ai mílɛ́, ńdɔ a ngámana ǹgúmā ndá wóé tē. 2A ngálóŋ ndá yǎ áfǎn Libáŋ; ǹtíé wóé ó ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ ńtɛd, mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́tán á ndam, mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́lɛ́ á ńkōŋ. E ngálóŋoban á mīḿbóŋ mə́ndíé miǹkǔm yā élē kɛ́dar mínyi á yób ai mim̀bóŋ yǎ élē kɛ́dar á miǹkum á yōb. 3E ngábə́ ḿbūdán ai elé kɛ́dar éfǎs yā yób a kələ kwí á mə́bám yā miǹkum á yób. Miǹló mə́ndíé mí ngábə́ miǹlɔŋ mílɛ́, mísə məwóm mə́nyi ai mítán, awômo ai mítán á ńlɔŋ ḿbɔ̄g, 4miǹlɔŋ bə́wúndī miǹkadag mílɛ́, wúndi ósə yǎ míńlɔŋ mílɛ́ mī á ngábə́ bə́lə́ wúndi ḿfə́ á yād, bə́ bəbəgan. 5Mim̀bɛ́ mísə ai bəwúmdi bí ngábə́ bələ́ miǹkadaga məbúg mə́nyi ayǎb ai ndam ǹtíé ḿbɔ̄g, wúndi ḿbɔ̄g á tōbogan ai ényɔ̄ ḿbɔ̄g á miǹlɔŋ mílɛ́. 6A ngálóŋ fə ḿbɛ́ sí miǹkum; á ńtīé mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́tán, á ndam mongolo mə́ mɔ́ məwóm mə́lɛ́; mod m̀bɛ́ á ngábə́ ai miǹkum ai m̀bɛ́ ḿbɔ̄g ḿfág yǎ ósú. 7A ngábɔ̌ fə m̀bɛ́ sí yǎ Étɔá kúm, é vóm ā kadəgə kɔ́bɔ̄ mə̄dzó, ńgɔ̄ ó nə̄ m̀bɛ́ sí yā étsîg ǹtól; ó ngáman lóŋoban ai elé kɛ́dar a kódógo á zəzə sí a kələ kwí á míḿfǐm yā yób. 8É ndá dzīé nyémēn ā yi kǎd tɔbɔ, ḿfág yǎ ńsəŋ m̀bɔ̄g, á mvús m̀bɛ́ sí, e ngábə́ ńlōŋán ákyaí dá. Ńdɔ Salomóŋ á ngálóŋ fə̄ ndá ákyaí tē ású ngɔn Farawóŋ yǎ á ngālúg. 9Mə́ndá mā mə́sə̄ mə́ ngálóŋoban ai bidímá mə́kɔ́g bí ngábə́ ḿbɔán ai ǹsalan ai zig, á mvús ai ábum, a kódogo a bībé á sí a kələ kwí á ḿfim á yób. 10Bibé bí ngábə́ ai bidímá məkɔ́g, bod mə́kɔ́g bə̄nén bə́ tɔ̄á mongolo mə́ mɔ́ awômo ai mwom. 11Ḿfág yā yób ó ngábə́ bidímā mə́kɔ́g, anə́ bod mə́kɔ́g bə̄nén, ai elé kɛ́dar. 12Ḿfág yǎ átān, mod ǹsəŋ a ngábə́ ńlōŋán ai bod mə́kɔ́g ḿbomoná miǹlɔŋ mílɛ́, ai ǹlɔŋ mim̀bóŋ mí élé kɛ́dar ḿbɔ̄g; dzam də́dā ású ǹsəŋ Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai m̀bɛ́ sí Tə́mpɛl. Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ á ngālóm bod nə́ bə́ kə nɔ̌ŋ Hiram[1] á Tîr. 14A ngábə́ mɔ́n ǹkús yā ébəgá Neftalí, dá ésīá á tɔá mod yǎ Tîr, ḿbɔ esíé mvɔ̄d; á ngābə́ ńdzyēán ai fəg, ǹyəmán, ai akə́ŋ yǎ ábɔ ésīé ai dzóm ésə̄ yǎ mvɔ́d. Ńdɔ a ngázu ábə ǹkúkúmá Salomóŋ, ǎ ngabɔ nyé bisíé bísə. 15Ńdɔ a ngábɔ miǹkǔm bikie míbɛ̄, m̀bɔ́g a tɔá á ńkōŋ mongolo mə́ mɔ́ áwômo ai mwom, ai ǹkǒl mongolo mə́ mɔ́ awômo ai mə́bɛ̄ ó tɔ̄á wa ngiligidíga a nyɔ́l dzam də́dā fə ású ńkǔm bɛ̄ɛ. 16A ngábɔ bibumá bí ńyámán mvɔ́d bíbɛ̄, naa bə́ tə́lē byá á mīńló miǹkum; ǹkóŋ yā ébumá dzyá ó ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ mə́tán, ǹkóŋ yǎ édzí évɔ̄g ó ngábə́ fə mongolo mə́ mɔ́ mə́tán. 17Ńdɔ a ngábɔ̄ fə məvɔ́d mə́bɛ̄ mə́ tɔ̄á miǹtiŋán ai bǎn bə́ngɔ̄kɔbɔ̌ bibumá á mīńló miǹkum. Avɔ́d ósú bibumá zamgbál, ávɔ̄d ávɔ̄g bibumá zamgbál fə. 18Éyə̄ fə a ngábɔ miǹkum nálā miǹlɔŋ míbɛ̄ ḿbomoná ávɔ̄d dá á yōb, nâ á búdī ébumá yǎ é nə́ á ńkum á yób; a ngábɔ̄ fə̄ nálā dzam də́dā ḿfág yǎ ébūmá évɔ̄g. 19Ḿfág bíbūmá yā bí ngábə́ á mīńló miǹkǔm yā ḿbɛ̄ sí, bí ngábə́ anə́ sām məyǎŋ, mongolo mə́ mɔ́ mə́nyi. 20Bíbūmá bí ngábə́ á miǹkum míbɛ̄ á yōb nálā fə dzam də́dā á fəfə́l abum; bibumá miǹtɛd míbɛ̄ ḿbomoná á ńlō ńkum; éyə̄ fə ébūmá évɔg é ngábə́ bələ́ nálā. 21A ngátə́le miǹkum á ḿbɛ̄ sí yā Tə́mpɛl; a ngátə́le ǹkum á ḿbɔ̄ ńnóm, a yolé wɔ̄ dzwé nâ Yakîn; a ngátə́lē fə ǹkum ḿfág yǎ á ḿbɔ̄ ńgāl, a yolé dɔ̄ dzwé nâ Boaz. 22Ńdɔ esíé miǹkum é ngáman. Ńdɔ a ngábɔ mod etám máŋ ai ǹkɔn ékie; é ngábə́ ngilidíga, mongolo mə́ mɔ́ áwômo a kódógo á ǹka m̀bɔ́g a kələ kwí ényú ḿbɔ̄g, á ńkōŋ mongolo mə́ mɔ́ mə́tán, ḿbomoná á tɔá mongolo mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́lɛ́. Ǹka wóé yā sí ó ngábə́ bələ́ bikpa ḿbomoná á étam máŋ, á táŋ mongolo mə́ mɔ́ áwôm mə́lɛ́, ǹka m̀bɔ́g, bikpa bí ngábə́ miǹlɔŋ míbɛ̄, bə́ ngábáman ǹkɔn ékie wábán ai éví yā étam máŋ. 25Etam máŋ é ngábə́ bədə́ bə̄yóm bə́ nyag awômo ai bə́bɛ̄ á yób, bə́lɛ́ bə́ bəbəgə ákoe, bə́lɛ́ á nyímbī dzób, bə́lɛ́ á ńkiɛ́, bə́lɛ́ á ńtólē dzób; máŋ mə́ bə̄də́ bɔ́ á yób, mvús é lūmū bɔ́ ḿfág yǎ ńnə̄m étēde. Afǐb díé á ngábə́ ábím anə́ ndam akul wɔ́; ǹka wóé ó ngábə́ anə́ ǹka kɔ́b, anə́ sām ayǎŋ; evəga dzíé á táŋ miǹlongá bakúda bə́bɛ̄. A ngábɔ̄ fə bitə́bəgá bí mvɔ́d awômo; etə́bəga ésə̄ é ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ mə́nyi á ńtīé, mongolo mə́ mɔ́ mə́nyi á ndam, mongolo mə́ mɔ́ mə́lɛ́ á ńkōŋ. Ǹlóŋán bítə́bəga bítē ó ngábə́ naa: bí ngábə́ bələ́ ǹkaŋala ǹlóŋán ai bikie, á bikie bítē á yób, bímgbə́m bí ngábə́ tə́lə, ai bəyóm bə́ nyag, ai bəkerúbim, á ńkaŋala á yób, etə́bəga é ngábə́ á bīmgbə́m ai á bə̄yóm bə́ nyag á sí, bizangada bí byə́m bí ngábə́. Etə́bəga ésə̄ é ngábə́ bələ́ məkon mə́ mvɔ́d mínyi ai məngə́g mə́ mvɔ́d; á məkug mə́nyi bisûga ású esob mɔ́. Bisûga bí ngábə́ ńsuián á sí ai miǹtiŋán miǹsinga miḿfág mísə. 31Anyu díé á ngábə́ bələ́ ḿfág yǎ ńnə̄m étēde ǹkóngo étɔá dzongolo wɔ́ dá: anyǔ tē á ngábə́ ngiligidíga ḿfág yǎ áyǎb, anə́ étə́legǎ mvīē, dzongolo wɔ́ dá ai etun á édɔ̄g. Bivəgələ bí ngábə́ ǹkaŋán ânyu díé; miǹnə̌ŋ bikie mí tɔ̄á á məkug mə́nyi mésə ǹtíé ḿbɔ̄g sə̌ kig ngiligidíga. Məkon mə́nyi mə́ ngábə́ á miǹnəŋ á sí angə́g yā məkon á ngábə́ dzóm dzyá fǔfulu ai bitə́bəga; ǹkóŋ ńka ó ngábə́ dzongolo wɔ́ dá ai etun. Məkon mə́ ngábə́ ńkomán anə́ ákon ékálíg; məngə́g mábá, mvús məkon dzábá, ai bənganga bábá, ai məngə́g yā zə̄zǎŋ akon, bí ngábə́ ńyə̄mán á kpím. Bisûga bí ngábə́ bínyi á məkug mə́nyǐ yā étə̄bəga ésə bisûga bí ngábə́ ńyə̄mán á kpím fǔfulu ai bitə́bəga. 35Á ńlō étə́bəga ngiligidígā dzóm é ngābə́ dzongolo wɔ́ dá ai etun á ńkōŋ ai á ńlō étə̄bəgǎ fə bitə́lega bíé ai miǹnə̌ŋ bikie bí ngábə́ ńyə̄mán á kpím ai ǹkug óbēn. Á ndam yǎ bītə́lega bíé ai miǹnəŋ míé á yōb, a ngávəgələ bəkerúbim, bimgbə́m ai məbwí məlén, afólá yā dzóm ésə á tɔ̄á ai miǹtiŋán miǹsinga ḿbomoná. Éyə̄ hḿ á ngākom bitə́lega bísə awômo ná: bísə̄ bí ngábə́ ńyə̄mán ákyaí dá, mim̀vəgán ákyaí dá, bivəgələ akyaí dá. A ngábɔ bəbísin bə́ mvɔ́d áwômo, bísin ásə a kələ miǹlongá mə̄wóm mə́nyi, bísin ásə a tɔá mongolo mə́ mɔ́ mə́nyi, bitə́bəga bí ngábə́ bələ́ anə́ édzīlī bísin ḿbɔ̄g. A ngatə́le bitə́bəga ná, bítán á ḿfág ndá yǎ ḿbɔ̄g ńnōm, bítán a ḿfág ndá yā ḿbɔ̄ ńgāl; a ngátə́le máŋ ábúg ndá yā ńtólē dzób yā á ńkiɛ́. Hiram a ngábɔ̄ fə biwólō bí ásǔb, bisɔ́bɔ̄lɔ, ai bisóá ású émyam məndím. Ńdɔ Hiram a ngámana ésíé ésə̄ yā ńkūkúmá Salomóŋ á ngávə́ nyē ású ndá Ǹtondôbə. Miǹkum míbɛ̄, bidɔ́g bísóá bíbɛ̄ yā bibumá bí ngátɔá á miǹkum á yób, məvɔ́d mə́bɛ̄ yǎ ábūdī édɔ̄g bísóá bíbɛ̄ yā bibumá bí ngábə́ á mīńlō miǹkum. Bibumá miǹtɛd mínyi ású mə́vɔ́d mə́bɛ̄, miǹlɔ̌ŋ bibumá míbɛ̄ ḿfāg ávɔ́d ásə ású ḿbūdán bidɔ́g bisóá bíbɛ̄ yā bíbumá bí nə́ á miǹkum á yób. Bitə́bəga awômo, ai bəbísin awômǒ yā bītə́bəga á yōb; máŋ ai bəyóm bə́ nyag á máŋ á sī. Biwólo asǔb, bisɔ́bɔ́lɔ ai bisóá, bilában ású émyam məndím yā ndá Ǹtondôbə, ébí byə́m bísə Hiram a ngávə́ ńkūkúmá Salomóŋ bí ngábə́ ǹsyéán ai mvɔ́d. Á édzəgəze yǎ Yórdan ńgɔ ǹkúkúmá á ngānyámī byá hālá, á sí vyə̌g yā zāŋ Sukoth ai Tsartân. Ńdɔ Salomóŋ á ngālíg bílában bísə̄ bí təge byá vəg, ású bí ngábə́ éyə̄gan ábuí. Ńdɔ Salomóŋ á ngázu dzogě bílában bísə̄ bí á Tə́mpɛl Ǹtondôbə; álatâr mvɔ́d, tə́bə́lē mvɔ́d ású ḿbāŋála mənduga, bitə́le məlámbǎ yā ḿfūbán mvɔ́d, bítán ḿfág yǎ á ḿbɔ̄ ńnōmo, bítán ḿfág yǎ ḿbɔ̄ ńgāla, ósū Ḿfúfúbu; sǎm, məlámba, bikóm mə́lámba, ǹkomán ai mvɔ́d; bəbísin, akəŋ, bisóá bí émyam məndím, kɔ́b, biwúma ǹkomán ai mvɔ́d, ású bivín míḿbɛ́ yā étǔn yā ndá étēde á ḿfūfúb Ḿfúfúbu, efǎs yā mīḿbɛ́. Nâ, ńdɔ esíé ésə̄ yā ńkūkúmá Salomóŋ á ngābɔ ású ndá Ǹtondôbə é ngáman. Ńdɔ Salomóŋ a ngázu ai é byə́m ésīá wōē Dávid a ngávə́ Zambá, sílba, mvɔ́d, bīlában, a mǎn bya nyie á mə̄ndá mə́ ákúmá yā ndá Ǹtondôbə. [1] Sə á kig é Hiram a ngábə́ ńkūkúmá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Salomóŋ á ngáman tógǎn bənyiá bodo bə́sə̄ yā ayɔŋ Ísraɛ̂l á dzāl díé, á Yērúzalɛm, a tádigi ai bətə́bə̄ bə́ ósú yā ńnam, a lada ai bədzóe bə́sə̄ yā mə̄ndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l, ḿból yə́ nâ á vāā Árka Amvóé Ǹtondôbə á dzāl Dávid á Síon. 2Ísraɛ̂l ásə a manə́ á fɔ́ɔ́ tógan ábə ǹkúkúmá Salomóŋ á ngɔn abóg ńnam, Etánim, yǎ e ngábə́ ngɔn zamgbála yǎ ḿbū. 3Á suan bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáman suan, ńdɔ bəfada bə́ ngábódō Árka Amvóé. 4Bə́ bɛ́də́ ai Árka Amvóé Ǹtondôbə, ai é ténde e ngábə́ Âbáá Bítógán ai é byə́m bí ólugú Ǹtondôbə bísə̄ bí ngábə́ ábāā; bəfada ai bəlevíten ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə́gə́ byā. 5Ǹkúkúmá Salomóŋ ai Ísraɛ̂l ásə yǎ á ngábə́ ai nyé, bə́ tə́bə́ hḿ naa bávə̄ mə̄túnuŋa ósū Árka vá, tɔ nâ miǹtómbá, tɔ nâ nyag, təge ai aláŋá, ḿból bí ngábə́ étítíb. 6Ńdɔ bəfada bə́ ngákə tə́lē Árka Amvóé Ǹtondôbə étīé dzíé, ábúg Tə́mpɛl bə́ lóege nâ Dabir, eyɔn ziŋ M̀FÚFÚB M̀FÚFÚBU, á məfǎb bəkərúbim á sí. 7Məfǎb bəkərúbim mə́ ndāmá hḿ Árka á yób, mə́ búdigi Árka ai mim̀bóŋ míé. 8Mim̀bóŋ mí ngábə́ áyǎb ńdɔ məsú mim̀bóŋ mə́ yéneŋe á ḿfūfúb vóm ósū Ḿfúfúbu; dá təge dzǎm yénē ḿfág yā átān. Mí ngə́lə̄ fə̄ étēde a zaa kwí ámōs dī. 9Dzóm éfə́ é ngábə́ kig á Árka étēde, və mə́kɔ́g mə́ Mvéndé mə́bɛ̄, yā Mósɛs a ngáfudi, á ńkǒl Hórɛb, məkɔ́g mə́ Élad Amvóé yā Ńtondôbə a ngálad ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ábōg bə́ kódogo á ńnǎm Égîptɛn. 10Ńdɔ̄ hḿ lázu bɔ̌ naa, ábōg bəfada bə́ kwî ai M̀FÚFÚB M̀FÚFÚBU, ǹkúd ó dzyé fɔ́ɔ́ á Ndá Ǹtondôbə á túd. 11Bəfada təgě fə ai atə́bə́ yə̄ átə́bə̄ nə́ bə́ bɔ esíé dzábá, ású ńkúd nyú, amú dúmá Ńtondôbə á ngáman dzálá Ndá Ǹtondôbə á túd. 12Ńdɔ̄ hḿ Salomóŋ ā zu dzó naa: «Ǹtondôbə a dzó naa a diŋ tɔ́bɔ́ á ńkūd étē. Owé, mə́ lóŋ wā Ndá ású étɔbɔgɔ dzóe, é vóm wāyi tɔbɔ á kɔ́m yǎ kɔm ésə. » Ńdɔ ǹkúkúmá a ngávə́ŋan asú ǎ ngavə́ ékōán áyɔŋ Ísraɛ̂l ǹtótōmaamaa, ǹgúmā ékóán áyɔŋ Ísraɛ̂l ó tə́lē tə́tə̄lə́. 15Nyé nâ: “Ǹtótōmaamaa á bɔ̄ɔ̄g ai Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, yǎ ā bɔ̄ ai wɔ́ wóé é dzam a ngákag tará wama Dávid ai ányu díé nâ: ‘A tádígi ámōs mə̄ ngásɔ́ ai ayɔŋ dámā Ísraɛ̂l Égîptɛn, ma ndzí kig tɔ́b tísɔn ziŋ á bibəgá yǎ Ísraɛ̂l nə́ bə́ lóŋ ndá étēde nə́ dzwé dámā á tɔ̄bɔ́ étēde; hədá, mə ngátɔ́b Dávid nə́ á bɔ ǹdzóe ayɔŋ dámā Ísraɛ̂l’. 17Ésīá wama Dávid a ngávəg á ńnə̄m nə́ a lóŋ ndá ású dzwé Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 18Hədá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ésīá wama Dávid nâ: ‘O ngátam á ńnə̄m wóe nâ ó loŋ ndá ású dzwé dáma, o ngábɔ m̀bəŋ ḿból á ngábə́ nálā á ńnə̄m wóe; 19a fyáŋán bɔ̌ nālá sə̌ kig wǎ wāyi lóŋ ndá tě, é mɔ́n wāyi byé énye ǎ yi lóŋ ndá ású dzwé dáma.’ 20Éyɔŋ dzí, Ǹtondôbə a dzála yǎ ányu díé á ngālíg: amú mə̄ tɔbɔ́ yǎ á etɔá ésīá wama, mə tɔbɔ́ á etɔá kúm Ísraɛ̂l, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó. Ńdɔ̄ fə mə́ mana yǎ lóŋ ndá ású dzwé Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 21Mə tə́lé fə ǹgúmā ábōdā ású éwɔ́li, é vóm élad amvóé Ńtondôbə é nə́, édzí yǎ á ngālad ai bətará báán éyɔŋ a ngákúlī bɔ́ á ńnam Égîptɛn.” Ámǒs éfúbū Tə́mpɛl yǎ Yērúzalɛm; ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkúkúmá Salomóŋ á ngátə́bə ǹnam Ísraɛ̂l ósū, álatâr Ǹtondôbə; á sámá mɔ́ á yób, nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, Zambá ḿfə́ á sə̄ kig anə́ wā, tɔ á yób tɔ á sí mū, wa yǎ wābaala amvóé dóe ai oyílí wóe ású bítúgā bíé, éyɔŋ báwulu á mís móe ai ǹnə́m wábán ósə. O ngákpân mə́tīŋ yā ó ngālíg étūgā dzóe, ésīá wama Dávid, é dzóm ó ngāfála ai anyu dóe, o dzálā dzɔ́ ai wɔ́ wóe ámōs dí. 25Asú tē, ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l; kpân étúgā dzóe ésīá wama Dávid mə́tīŋ yā ó ngālíg nyē nâ: wǎyǐ kig dzə́man ai mvɔŋ bod dzoe ai é mod ǎ tɔbɔ ma ósū á étɔá­ kúm yā Ísraɛ̂l, səsalá hə ngə́ bɔ́n bóe bâyǐ kig kálā məzěn máma, nə́ bə́ wūlū á mís máma anə́ ḿból wāmēn ó ngāwulu á mís máma. Asú tē hḿ ǎ Zāmbá Ísraɛ̂l, ebúg dzóē é tóbógán, édzí ó ngādzó ai etúgā dzóe ésīá wama Dávid. Bə́bə́lá émēn fɔ́ɔ́ naa Zambá a zu lóŋ mvóg á sí ndon ? Engəngam yób é ngámánə́ bɔ ábɔ̄d ású dóe, ngaman ai é ndá mə̄ hə́ lóŋ nyī. Vógólo ngogolán biyəgá etúgā dzóe, ǎ Ńtondôbə Zambá wama. Vógólo ngogolán ai ǹyón étūgā dzóē yáyón wā á mís ámōs dī. O bəbəgə é ndá dzoe nyí, tɔ ai alú, tɔ ai amǒs, o bəbəgə é vóm ó ngádzó vī nâ: “Dzwé dámā lâyi tɔbɔ̌ hā, vógólō hḿ é ngogolán étūgā dzóe yáyi kǎd sɔ́ kogolan é vóm ví. Vógólō é ngogolán étūgā dzóe ai ayɔŋ dóē Ísraɛ̂l báyi kǎd sɔ́ kógólan é vóm ví, vógóló á ó nə́ á yób wē; vógóló ó dzǔ fə ! 31Ngə́ mod ǎ nyāmī ényɔ̄ ḿbɔ̄g, bə́ sílí nyē nâ á bɔ eyóme, a sɔ́ɔ́, ǎ ngáyómē âlatâr woe á ndá mú. Vógolo, á ó nə̄ á yób wē, ó kun nyé ó tsíg bitúgā bíe ǹtól, o kpeege mod məku, émēn á wūlú ai dzé é bɔ̄ mā, ó kun sósōó mod ai ńyáán wāyân ai nyé anə́ ḿból sósōó wōē á nə̄. Éyɔŋ miǹzízíŋ myǎyi yíd áyɔŋ dóe Ísraɛ̂l ású yǎ bə́ ngásə́m ábə wa, ngə́ bâbad dúgan ai mvús ábə wa, bə́ ngaməm dzwé dóe, bə́ ngakogolan, bə́ dəgələ wa mɔ́ á ndá mū; á ó nə̄ á yób wē, o wógō bɔ́, o dzuu ǹsə́m áyɔŋ dóe Ísraɛ̂l, o dúgán ai bɔ́ á ńnǎm yā ó ngākag běsīá bábá. 35Éyɔŋ yób lə́ dibi yǎ təgě fə ai mvəŋ ású bə́ ngásə́m ábə wa, ngə́ bə́ kōgōlán é vóm nyū, bə́ məmə dzwé dóe, bə́ lúmú ńsə̄m mvús, amú ó kúbu yǎ bɔ osɔ́n á ńlō, wógó bɔ̄ á ó nə̄ á yób wē, ó dzu ǹsə́m bítúgā bíe ai ayɔŋ dóē Ísraɛ̂l, éyɔŋ tē walə́dē bɔ́ ḿbəmbə zěn báyəan wulu; o yə́bə́ naa mvəŋ é nɔŋ á sí dzoe yǎ ó ngávə́ áyɔŋ dóe anə́ ngab elíg. Ngə́ zie e kwí á ńnam ngə́ mbada mənye, ngə́ dzóngó, ngə́ bibɔlɔ́, ngə́ bitandág, ngə́ bīlób; ngə́ kig nâ miǹzízíŋ myábán myádili tísɔn dzyǎ yǎ ńnam wábá, tɔ zǎ ebubua, tɔ zǎ ókɔ̌nɔ̄ ó kwí, tɔ zǎ ngogolán é mod ósə ǹnə́m wákɔ́ŋan ai nyémēn ábum, tɔ ǎ kōgōlán ákyaí ngogolán áfē, tɔ akyaí biyəgá áfē ā bɔ, a sámá mɔ́ móé é ndá nyí, á ó nə̄ á yób wē á etɔá dzóe, vógólō nyē, ó dzu nyé, ó lə́de ngul dzoe, o vâ mod ósə̄ ḿból wāyəm ǹnə́m mod anə́ ḿból məzěn móé mə́ nə́, amú wāmēn étām, wāyəm miǹnə́m mí bod mísə, ású yə̄ nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ mbáda wa á mə̄lú mə́sə̄ yǎ bə́ tálá á é sí yǎ ó ngāvə́ bətará báán. Dzam də́dā éyɔŋ ǹdzîn mod yǎ á sə̄ kig mod yǎ áyɔŋ dóē Ísraɛ̂l, a yi sɔ́ óyǎb ású ólugú dzwé dóe - amú dzwé dóē lâyi wúm ábuí, wɔ́ wóe ai enam dzóē bí lə́degě fə ngul dzoe- éyɔŋ hḿ ā yi sɔ́ naa a zu kogolan é vóm ví, waa o vógólo tə́ ngogolán dzīē á ó nə̄ á yób wē, ḿfág ó tɔá á ébās yób, o dzálaga ǹdzîn mod é dzóm ésə ǎ yi wa dzai; eyɔ̌ŋ te məyɔŋ mə́sə̄ yā sí ndon máyi yə́gē naa mámbādā dzwé dóe, anə́ ḿból áyɔŋ dóē Ísraɛ̂l lámbádā dɔ́; eyɔ̌ŋ tē bâyi yəm ḿbəŋ m̀bəŋ nâ éyə bákad lóē dzwé dóē é ndá yǎ mə̄ ngálóŋ nyī. Ngə́ áyɔŋ dóe lâkə lúmǎn bītá ai miǹzízíŋ míé, á é zěn ésə yǎ wāyī bɔ̄ lóm, ngə́ bə́ kōgōlán ai Ǹtondôbə bə́ bəbəgə á ńnǎm yā ó ngātɔ́b ai é ndá yǎ mə̄ ngálóŋ ású dzwé dóe, o wógo ngogolán dzābá ai biyəgá byábá á yób wē, ó kála adzó dábá. Ngə́ bə́ sə́m ábə wa amú təge ai mod a nə́ tə sə́m, o wógó ólūn ai bɔ́, o və́ bɔ̄ á mɔ́ míńzízíŋ, bə́ kə́lə́ mīńkóm á ńnam míńzízíŋ myábá, oyǎb ngə́ babi; hədá ngə́ ńnə̄m ó kɔ́bɔ̄ bɔ̄ ábum á ńnǎm yā bə́ ngákə miǹkóm, bə́ ngasíngi, bə́ ngakogolan ai wa á ńnǎm yā bə́ nə́ mīńkóm, bɔ́ nâ: “Bǐ ngásə́m, bǐ ngábɔ abé, bǐ ngáwulu mīńkɔ̄d”; ngə́ bádūgan ábə wa ai ǹnə́m wábán ósə, ai ǹsísīm wábán ósə̄ á ńnam míńzízíŋ myábán, ébá bə́ ngákə ai bɔ́ mīńkóm, bə́ ngakogolan ai wa, bə́ bəbəgə á ńnǎm yā ó ngāvə́ bēsīá bábá, é tísɔn yǎ ó ngātɔ́b, é ndá mə̄ ngálóŋ á dzwé dóe; o dzuu ayɔŋ dóe míńsə́m bə́ ngásə́m ábə wa ai mə́lɔ́ mə́sə̄ bə́ ngábɔ wa; o yə́bə́ naa bə́ yén mvɔ̌m á mís mə́ ébá bə́ ngákə ai bɔ́ mīńkóm, nə́ bə́ kud bɔ́ ngɔ́l, amú bə́ nə ayɔŋ dóe, elíg dzóē yā ó ngāsɔ́ ai dzɔ́ Égîptɛn, á zāŋ m̀buŋ ndóan wányámala bikie. Mís móe mə́ yáábán á biyəgá bí étūgā dzóe ai ayɔŋ dóe Ísraɛ̂l, o kə́ə́ álɔ̄ dóe ábə̄ bɔ́ éyɔŋ ésə̄ bálóe wa. Amú wǎ ó ngākándī bɔ́ ai məyɔŋ mə́sə̄ yā sí nə́ bə́ bɔ elíg dzóe, anə́ ḿból ó ngākad etúgā dzóē Mósɛs, ábōg ó ngāsɔ́ ai bətará báán Égîptɛn, ǎ Ńtondôbə Zambá.” Éyɔŋ Salomóŋ á ngābɔ é ngogolán nyī ai biyəgá ábə Ǹtondôbə, ńdɔ a ngányoán á sí ósū álatâr Ǹtondôbə, é vóm á ngābə́ kúdu məbɔ́ŋ, a sámá mɔ́ á yób; ńdɔ a ngátə́bə̄ tə́tə̄lə́ ǎ ngamâ ǹgúmā ékóán áyɔŋ Ísraɛ̂l á yób étēde nâ: Ǹtótōmaamaa á bɔ̄ɔ̄g ai Ǹtondôbə yǎ ā və́ áyɔŋ díé Ísraɛ̂l awɔí, anə́ é ngaagá ésə a ngákag; təge ai ebúg dzyá yā yá ndzí kig tóban á míḿbəmbə mí mam mísə a ngákag, émá yā á ngākɔ́bɔ̄ ânyu étúgā dzíé Mósɛs. Ǹtondôbə Zambá wāān á tɔ̄bɔ́gɔ ai bíā, anə́ ḿból á ngābə́ tɔá ai bətará báán; təge bía líg ngə́ á dzogě kig bíā; á və̄ŋán bía miǹnə́m ábə̄ nyé bǐ wūlū á məzěn móé, mə̄béndé, ai məmvéndé móé, yā á ngātə́le bətará. 59Bíbúg yā mə̄ hə́ kɔ́bɔ̄ á ngogolán á mís mə́ Ńtondôbə bí, bí tɔ̄bɔ́gɔ̄ ábə Ǹtondôbə Zambá wāān ai alú ai amǒs á kála adzó étúgā dzíé, ai adzó áyɔŋ díé Ísraɛ̂l, ású mə́yáŋǎn yā ámǒs ósə. Eyɔ̌ŋ tē hḿ məyɔŋ mə́sə̄ yā sí máyi yə̌m naa Ǹtondôbə énye a nə́ Zāmbá; təge ai m̀fə́ á nə̄. Eyɔ̌ŋ tē fə miǹnə́m myáán myáyi wóge ai Ǹtondôbə Zambá wāān, ńgúma ǹgúma, mí nyiege mə̄béndé móé, mí baala məmvéndé móé anə́ étɔ̄á dzī.” Ńdɔ ǹkúkúmá ai Ísraɛ̂l ásə bə́ ngávə́ Ńtondôbə mətúnuŋa. Ású mə́túnuŋa mə́ mvɔ̄í, Salomóŋ á ngāvə́ Ńtondôbə bəyóm bə́ nyag bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄, miǹtómbá bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄. Nâ, ńdɔ ǹkúkúmá ai ayɔŋ Ísraɛ̂l bə́ ngátúni Ǹtondôbə Tə́mpɛl. Amǒs tē, ńdɔ ǹkúkúmá á ngāfúbu zǎŋ ǹsəŋ yǎ é ngābə́ ósū Tə́mpɛl Ǹtondôbə; étēdē ńgɔ á ngávə́ mīḿkpə́l mə́túnuŋa, ai mətúnuŋa mə́ fón ai tsíd mə́vɔ́ŋ yā mətúnuŋa mə́ mvɔ̄ī, amú álatâr mvɔ́d yǎ á ngābə́ ósū Ńtondôbə a ngábə́ éyə̄gan ábɔ́d yā ábəgə̌ mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ fón, ai tsíd mə́vɔ́ŋ yā mə̄túnuŋa mə́ mvɔ̄ī. Á ngɔn zamgbála tě, ńgɔ̄ hḿ Salomóŋ á ngābɔ abóg ḿbāmāná ai Ísraɛ̂l ásə, mod ekóan, a kódogo á Lebo Hamath a kələ kwí á Ótotóŋ yǎ Égîptɛn, á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá wāān, á táŋ məlú zamgbál ai məlú zamgbál, nálā tē ósə̄ məlú áwômo ai mə́nyi. Ámōs mwomo ńgɔ̄ a ngásoe bod; bə́ mān kaŋ ńkūkúmá, bə́ ngákə á māl mábá ai miǹtag ai mvɔí á mīńnə̄m ású ḿbəŋ ósə̄ yā Ńtondôbə a ngábɔ etúgā dzíé Dávid ai ayɔŋ díé Ísraɛ̂l. Éyɔŋ Salomóŋ á ngāman lóŋ Tə́mpɛl Ǹtondôbə ai ndá ǹkúkúmá ai émá mə́sə a ngálóŋ, 2ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyéne Salomóŋ éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ anə́ ḿból á ngātádi nyé yénē á Gabaon. 3Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Mə wóg ngogolán ai bíyə̄gá yā ó ngābɔ á mís máma; ma man fúbu é ndá yǎ ó ngālóŋ mā, mə́ fūdī fə dzwé dáma étēde á kɔ́m yǎ kɔ́m; mís máma ai ǹnə́m wáma byâyi tɔbɔ étēdē kɔ́m ésə. 4Ńdɔ̄ ḿfág wóe, ngə́ wáyi ma wulu ósū, anə́ ḿból ésīá woe Dávid a ngáwulu ai ǹnə́m ó nə̄ ḿfūbán ai sósōó, o bɔɔg é mam mə́sə mə ngábénde wa, o kálaga məbéndé máma ai məmvéndé máma, 5mayi yə́məde étɔá ńkúkúmá dzóe á Ísraɛ̂l kɔ́m ésə anə́ ḿból mə̄ ngákag ésōá Dávid nâ: Mod ǎ yǐ kig dzə́man á étɔá ńkúkúmá dzóē yā Ísraɛ̂l. 6Hədá hḿ, ngə́ ō dzōgé mā á sí mína bənyɔ bɔ́n, təge kálā mə̄béndé máma ai mə́mvéndé mámā yā mə̄ ngátə́lē mínā, mǐ ngakə myǎsyé bəzambá bə̄fə́, mǐ luugǔ fə̄ bɔ́, 7eyɔ̌ŋ te mǎyī vaa Ísraɛ̂l á ńnam mə ngávə́ nyē, é Tə́mpɛl mə̌ man yǎ fúbū nyɔ́ mə woá nyē á fyɛ́, eyɔ̌ŋ tē Ísraɛ̂l a yi vəŋan ńkaná ai ewoe loe ású məyɔŋ mə́sə. 8É mod Tə́mpɛl nyɔ́, é bod bə́sə̄ báyi lod étēde bâyi kám, bə́ woege, bɔ́ nâ: “Ású dzé Ńtondôbə ǎ bɔ̄ ńnam ví ai é Tə́mpɛl nyɔ́ nā ?” 9Bâyi bɔ́ yalǎn naa: “Ású bə́ ngádzoge Ǹtondôbə Zambá wábá yǎ á á ngākúli běsīá bábá á ńnam Égîptɛn, bə́ ngakə tindi ámvóé ai bəzambá bə̄fə́, bə́ ngalugu bɔ́ bə́ syéē fə̄ bɔ́; ású tē ńdɔ Ǹtondôbə a ngázu ai bɔ́ ábé ásə̄ dí á nyɔ́l.” Á mvús mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ yā Salomóŋ a ngáman lóŋ mə̄ndá mə́bɛ̄, Tə́mpɛl Ǹtondôbə ai ndá ǹkúkúmá, 11Hiram ǹkúkúmá yǎ Tîr yǎ á ngāvə́ Salomóŋ bīlé bí kɛ́dar ai bilé bí sípres ai mvɔ́d, ábím ásə a ngáyi, ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ á ngāvə́ Hiram bətísɔn məwóm mə́bɛ̄ á ńnǎm Galiléa. 12Ńdɔ Hiram a ngákódō á Tîr nâ a kə yén bə́tísɔ̌n yā Salomóŋ á ngāvə́ nyē, hədá bə́ təge nyé nyəb á ńnə̄m. Asú tē á ngādzó ai nyé nâ: “Zǎ ákyaí bə́tísɔn wǎkə ma və́ dī ǎ mādzāŋ !” Asú tē báloe bətísɔn bə́tē nâ Kavul, a zaa kwí ámōs yə aná. 14Hiram a lómó ńkūkúmá bətaléńta bə́ mvɔ́d ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄. 15Táŋ bisíé bí étúgā yā ńkūkúmá Salomóŋ á ngálóm bod nə́ bə́ bɔ ású mə̄lóŋ mə́ Tə́mpɛl Ǹtondôbə ai ndá dzīé émēn ai Milo ai m̀fim yǎ Yērúzalɛm ai Hatsor ai Megido ai Gɛzɛr, 16Farawóŋ ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn a ngábɛ́d á bītá, a nɔŋɔ́ Gɛzɛr a dígī nyē ai ndóan, a mǎn wé Bəkananéǎn yā bə́ ngátɔá wē, a və́ ńgɔ dzié, miníngá Salomóŋ, tísɔn tě anə́ ǹsoá; 17ńdɔ Salomóŋ á ngábad lóŋ Gɛzɛr ai Beth ­Horôn yǎ ńkiɛ́, 18ai Baalad ai Tamar yǎ ńkód ńnam á sí yǎ Yúda, ai miǹnam mí ákúmá yǎ Salomóŋ a ngábə́ bələ́, 19ai miǹnam ású bíkálíg, bikabilí bíé, ai é dzóm ésə Salomóŋ á ngādiŋ nə́ a lóŋ á Yērúzalɛm, á Libáŋ, ai á é sí ésə é ngábə́ éwōgē dzíé. 20É bod bə́sə̄ bə́ ngálígi Amonít, Hitít, Périzit, Hivít, ai Yébuzit, bə́ ngábə́ kig bǒd yā Ísraɛ̂l. 21Ébá bə́ ngálígī á mvɔŋ dzabá á sí dzābá, ébá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ təge mǎn wē ḿbɔ Salomóŋ á ngátɔ̄b ású bísíé bí étúga anə́ bəlɔ̌. Bə́ ngə́lə̄ nálā a zaa kwí ámōs yə aná. 22Ḿfág yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, Salomóŋ á ndzí kig bɔ́ nɔŋ anə́ bəlɔ̌; bə́ ngábə́ bəzimbi bóé, bəka bísíé bóé, bəbəgə̌ bikpəlé bóé, bivɛ̂d miǹsámbá, bədzóē bíkálíg ai bəwulǔ bikabilí bóé. É bod bə́ ngábə́ bə̄dzóē bísíé bí Salomóŋ bə́ ngábə́ nâ: miǹtɛd mítán ai məwóm mə́tán, á bə́ dzóege bəbɔ bísíé. Hə éyɔŋ ngɔn Farawóŋ é ngākódō á Tísɔn Dávid e kə́lə́ á ndá dzīē nyémēn yǎ Salomóŋ á ngālóŋ nyē, ńdɔ̄ Salomóŋ ā zu lóŋ Milo. 25Biyɔŋ bílɛ́ á ḿbū ósə, Salomóŋ ā kadəgə və́ mīḿkpə̄l mə́túnuŋa ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄ī álatâr yǎ á ngālóŋ ású Ńtondôbə, a dîgi otú á éwūma á mís mə́ Ńtondôbə, á tóán baala Tə́mpɛl m̀bəŋ. Ǹkúkúmá Salomóŋ á ngālóŋ ńsāmbá bətitíma á Esiôn Gɛvɛr, yǎ á nə̄ babi ai Eilath á ńtsag yǎ Máŋ Mímvyál, á ńnam Edom. Ńdɔ Hiram a ngálóm ńsámbá bətitíma ai bəbɔ bísíé bóé, bod bə́ máŋ yǎ bə́ yəmə máŋ, fǔfulu ai bəbɔ bisíé bə́ Salomóŋ. Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ á Ofir, bə́ kə́ sɔ́ ai mvɔ́d wē, bətaléńta miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́bɛ̄, bə́ sɔ́ və̄ ńkūkúmá Salomóŋ. Éyɔŋ ǹkúkúmá mīníngá yǎ Sabá ó ngáwódan dúmá Salomóŋ, ńdɔ a ngázū nyé bóbolo ai alɛ̌d míńsílí. 2A ngásuan á Yērúzalɛm ai mod abuí ńsámbá bod, ai bəkámɛl bə́ bə̄gə́ bikidiga, ai eyə́gan ábuí mvɔ́d, ai bidímā mə́kɔ́g; ńdɔ a ngákwí ábə Salomóŋ; ǎ ngakad nyé é mam mə́sə̄ mə́ ngábə́ nyé á ńnə̄m. 3Salomóŋ á ngāyalan nyé mīńsílí míé mísə, təge ai éví á ngābɔ̄ nyé təge timi. 4Éyɔŋ ǹkúkúmá mīníngá yǎ Sabá ó ngáyén fəg Salomóŋ ésə ai é ndá yǎ á ngālóŋ, 5bidí yā tə́bə́le woé, bitíé yǎ bəka bisíé bóé, m̀bɔán bísíé yǎ bəbɔ bisíé bóé, mim̀bɔ́d míé, bəbəgə bə́ kód bóé, mim̀kpə́l mə́túnuŋǎ yā ā kadəgə və́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, anyu á lāŋán á yô nyé. 6Ńdɔ a ngádzó ai ǹkúkúmá nâ: “Ndə é fwé mə̄ ngáwóg á ńnam wáma ású mam móe ai fəg dzoe, é ngábə́ tóé a ! 7Ma ndzí kig yə́bə̄ mə̄fwé mə́tē a zaa kwí anə́ mə̄ ngásɔ́, nə́ mǎmēn mə́ zu tóán yén ai mís máma; bə́bə́lá, bá ndzí kig ma lɛ́ɛ̄ tɔ etǔn ! Fəg dzoe ai akúmá dóe byâlod é fwé yǎ mə̄ ngáwóg. 8Mvɔ̌m ai bənyɔ bə́yál, mvɔ̌m ai bə́bɔ bísíé bóē bá, á bə́ tə́lə̄ wā ósū kɔ́m ésə nə́ bə́ vógolo fəg dzoe ! 9Ǹtótōmaamaa á bɔ̄ɔ̄g ai Ǹtondôbə Zambá woe, yǎ á ngādiŋ nâ a tə́le wa á etɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l ! Ású Ńtondôbə a ngádiŋ Ísraɛ̂l kɔ́m ésə ású tē á ngātə́le wa ǹkúkúmá, nə́ ó bɔ ǹtsíg ǹtól sósōó ai tə́tə̄lə́.” 10Ńdɔ a ngávə́ ńkūkúmá bətaléńta bə́ mvɔ́d ńtɛd ai məwóm mə́bɛ̄, eyə́gan abuí bikidiga, ai bidímá mə́kɔ́g. Təge ai éyɔŋ éfə́ ábím ábuí bikidiga dí á ngátám yǎ kwí anə́ ébí ńkūkúmá miníngá yǎ Sabá ó ngávə́ ńkūkúmá Salomóŋ. 11Éyə̄ áfə bətitíma bə́ Hiram yǎ bə́ ngásɔ́ ai mvɔ́d á Ofir, bə́ ngádúgan ai eyə́gan ábuí bilé bi almug ai bidímā mə́kɔ́g etítíb. 12Ńdɔ ǹkúkúmá a ngábɔ ai bilé bí almug bí bīsûga ású Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai ású ndá ǹkúkúmá, mvɛ́d ai bingɔmbí ású bəyia bə́ bīá; akyaí bílé bí almug bítē byá bə́ yǎ kīg fə kwí ngə́ á yēne a zaa kwí amǒs dí 3Ǹkúkúmá Salomóŋ nyé a və́ə́ ńkūkúmá mīníngá yā Sabá é dzóm ésə a ngátám, təge láŋ é byə́m á ngādásī nyé ai áfáŋ láyəan ai ǹkúkúmá Salomóŋ. Ńdɔ a ngádúgan á ńnam wóé, bân bəbɔ bísíé bóé. Ábím mvɔ́d á suugan Salomóŋ á ḿbū ḿbɔ́g á ngábə́ bətaléńta bə́ mvɔ́d miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́saman ai bəsaman, 15təge láŋ ényī ē sɔ̂ á tóya bəkuan, ai ényí yǎ ē sɔ̂ á ńsə̄ngé bəkuan, ai ábə̄ míńkúkúmá mísə̄ yā Arabía ai bəngɔ́mɔnɔ̌ yā ńnam. 16Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ á ngábɔ bíbēn bí ḿbímán mvɔ́d bí nə́ mə̄nén miǹtɛd míbɛ̄, bəsíkel bə́ mvɔ́d miǹtɛd mísaman mí kələ á éběn dzyá. A bɔ̌ biběn bí ḿbímán mvɔ́d bītɔ̄g miǹtɛd mílɛ́, bəmisína bə́ mvɔ́d bə́lɛ́ bə́ kələ á ébēn dzyá; ńdɔ ǹkúkúmá á ngāfudi byá á ndá yǎ áfǎn Libáŋ. Ǹkúkúmá á ngābɔ̌ fə mod etɔá ńkúkúmá ai mim̀bǎŋ mí zɔg, a ngáyali dzɔ́ ai é mvɔ́d yādaŋ m̀fúbán. 19Etɔá ńkúkúmā tē é ngábə́ méda məkǒl mə́saman, mvús étɔá ńkúkúmá ē ngábə́ bələ́ ńlō étɔ̌ŋ nyag, ai á məfəfə́l yā étɔá, bibəde bí mɔ́ bí ngábə́ bīmgbə́m bíbɛ̄ bí tə́lē á mgbág məbəde mə́ mɔ́, 20bimgbə́m áwômo ai bíbɛ̄ bí tə́lə̄ á mgbág bitə́le məkǒl, mim̀fág mísə̄ míbɛ̄ yā bītə́le məkǒl bísaman. Akyaí dzóm tē lá bə́ yǎ kig komban á ńnam ziŋ. 21Bilában mə́nyú bísə̄ yā ábə ǹkúkúmá Salomóŋ bí ngábə́ və mvɔ́d, bilában bísə̄ yā é ndá yǎ áfǎn Libáŋ bí ngábə́ və m̀fúbán mvɔ́d; təge ai dzyá é ngábə́ sílba, amú sílba[1] ǎ láŋabǎn kig á táŋ á mə̄lú mə́ Salomóŋ. 22Amú ǹkúkúmá a ngábə́ bələ́ ǹsámbá bətitíma yǎ Tarsis á máŋ ai bətitíma bə́ Hiram. Á mīḿbú mílɛ́ mísə, ǹsámbá bətitímǎ yā Tarsis ó kadəgə sɔ́ ai mvɔ́d, sílba, mim̀bǎŋ mí zɔg, kwé ai bəzombó. Nâ, ǹkúkúmá Salomóŋ á ngálod miǹkúkúmá mísə̄ yā sí ákūmá ai á fəg. Sí ésə e dzə́ŋə asú Salomóŋ nə̄ bə́ zu wóg mǎm yā é fəg Zambá á ngāfudi nyé á ńnə̄m. 25Mod ósə yǎ ábə̄ bɔ̄ ā zaag ai efái dzíé, bisóá bí sílba ai mvɔ́d, mim̀bɔ́d, bikpəlé, bikidiga, bikabilí ai bǒzəle, m̀bú anə́ ḿbū. Ńdɔ Salomóŋ á ngākóan bikálíg ai bikabilí fūfulu; a ngátógan bikálíg ákúda ai miǹtɛd mínyi, bəwulǔ bikabilí bakúda awômo ai bə́bɛ̄, ńdɔ a ngákə a tə́lē bɔ́ á bə̄tísɔn bikálíg ai ábə ǹkúkúmá á Yērúzalɛm. Ǹkúkúmá á ngābɔ nâ sílba a ńtɔ̄á anə́ zəzə ngɔg á Yērúzalɛm, elé kɛ́dar é ńtɔ̄á ézɔ̌b anə́ sikomôr yā Shefela. Bikabilí bí Salomóŋ bí sɔ̂g Égîptɛn ai á Kewé, bəkuan bə́ ǹkúkúmá bə́ kusu byá á Kewé ai mɔní. Ekálíg é ngábə́ dzǎm sɔ́ Égîptɛn á táŋ bəsíkel bə́ sílba miǹtɛd mísaman, ai ekabilí á táŋ ǹtɛd ai məwóm mə́tán; nálā tē fə ńgɔ bəkuan bə́ ńkúkúmá bə́ kələ ai byá ábə miǹkúkúmá mísə̄ yā Hitít ai miǹkúkúmá yǎ Aram. [1] Sílba ńnye bákom mɔní étē, nálā wâtian nâ mɔní ā láŋabǎn kig á táŋ ábǒg Salomóŋ. Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ a ngádiŋ abuí biníngá bíkúl: ngɔn Farawóŋ, Moabít, Amonít, Edomít, Sidónian ai bəngɔ̌n bə Hitít, 2mə́yɔŋ bíkúl yā Ńtondôbə a ngádzó ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ: “Myǎyǐ kig lúgan ai bɔ́, tɔ bɔ́ ai mínā, amú bə́bə́lá á nə nâ, bâyi mína vəŋǎn mīńnə́m á bəzambá bábán”; Salomóŋ ā ngatindi məmvóé ai bɔ́ ású édǐŋ. 3A ngábə́ bələ́ bīníngá miǹtɛd zamgbál, bəngɔn miǹkúkúmá, ai bibɔn miǹtɛd mílɛ́. Ńdɔ̄ é bīníngá bā bə́ ngákilan nyé ńnə̄m. 4Ǹnyie anə́ Salomóŋ á ngáyombo, ńdɔ biníngá bóé bə́ ngákə ai nyé ńnə́m á bəzambá bə́fə́ ǹnə́m wóé təgě fə ai wá ńgúma ǹgúma ábə Ǹtondôbə Zambá wōé, anə́ ényú ésīá wōé Dávid ó ngábə́. 5Salomóŋ ǎ ngatɔŋ hḿ Ástarté, zambá miníngá bǒd yā Sidónia, a tɔŋɔ fə Milkom, zambá bə Amoníta, M̀bə̂ dzóm. 6Salomóŋ a bɔ̌ á fɔ̄ɔ̄ é dzam á ngábə́ ábé á mís mə́ Ńtondôbə, təge nyé wóg á mam mə́sə anə́ ésīá Dávid. 7Ńdɔ̄ hḿ á ngátádi nə́ a lóŋ bə̄tə́mpɛl á ńkōl ó nə́ á Yērúzalɛm ai m̀bɔ́ ńnōmo, a lóŋó ényɔ́ ású Kə́móg, zambá bǒd yā Moáb, a lóŋó ényɔ́ ḿbɔ̄g ású Milkom, zambá mvōg Amon. 8Ńdɔ a ngáman bɔ̌ nálā ású bə́yál bóé bə́sə̄, yā bə́ kadəgə və́ bəzambá bábán mə̄túnuŋa mə́ ótú ai émá bīyə́m. 9Ǹtondôbə a mǎn fɔ̄ɔ̄ liŋan ai Salomóŋ, é dzam ǹnə́m wóé ó ngákódō ábə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l yǎ a ngáyénan ai nyé á ńló biyɔŋ bíbɛ̄, 10a tə́bə́lə́ nyē nâ tə a toŋ bəzambá bə́fə́. 11Ńdɔ̄ á Ńtondôbə ǎ zu dzó ai Salomóŋ nâ: « Ḿból ō bɔ̄ ákyāí dzam dílī, təge kála ámvóé dáma, tɔ mə́mvéndé mə́ ngátə́le wa, mazu kúb ńnam wóe á sí, mə və́ə́ wa etúgā dzóe. 12Hədá mǎyǐ kig tə́ kab ńnam ńtíé ó ngə̄lə́ tála, ású étúgā dzámā Dávid, mayi wá dali á mɔ́ mə́ mɔ́n woe. Dzam dá mǎyǐ kig dali édzōē ésə; mayi líg mɔ́n woe ndá bod dzyǎ ású étūgā dzáma Dávid ai ású Yērúzalɛm yǎ mə̄ ngátɔ́b. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáhali Salomóŋ ǹzízíŋ ábə Hadad mǎn Edomít yǎ á ngābə́ mod yǎ mvɔŋ bod ǹkúkúmá Edom. 15Nnyie anə́ Dávid a ngátəgə Edom, éyɔŋ Yoab, ǹdzóe ǹsámbá bitá á ngābɛ́d nə́ a kə dzə̌b mim̀bim, a ngáman wé bə̄yóm bə́ fám bə́sə̄ yā Edom. 16Amú Yoab ai Ísraɛ̂l ásə bə́ ngátɔbɔ wē ngɔn ésaman, a kələ kwí anə́ bə́ ngáman wé bə̄yóm fám bə́sə̄ yā Edom. 17Hadad a ngátúb á Égîptɛn, bân Edomít bəzǐŋ yā bə́ ngábə́ bəbɔ bisíé bə́ ésīá, hála Hadad émēn á ngə́lə enânga. 18Bə́ ngákódō á Madiân bə́ kə́ kwī á Parân, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ bod á ńsāmbá wábá á Parân, bə́ kə́lə́ Égîptɛn, ábə Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, ǹkúkúmá á ngāvə́ nyē ndá, ǎ ngatɔŋ nyé a və́ə́ fə̄ nyé sí. 19Ńdɔ Hadad a ngáyén mod mvam á mís mə́ Farawóŋ, ńdɔ a ngávə́ nyé mǎnyāŋ miníngá wóē nə̄ á lúg, mǎnyāŋ Miníngá Ńnēn, miníngá ǹkúkúmá. 20Ńdɔ mǎnyāŋ miníngá ǹkúkúmā te a ngábyé nyē Genuvath mǎn fám, yǎ Mīníngá Ńnēn á ngātɔŋ á ndá Farawóŋ á zāŋ bɔ́n bə́ Farawóŋ yǎ á ngābə́ tɔá ai bɔ́. 21Ǹnyie anə́ Hadad a ngáwóg Égîptɛn nâ Dávid a kə́ yǎ wɔi ábə běsīá ai nâ Yoab ǹdzóe ǹsámbá bítá á wū yǎ fə, ńdɔ a ngádzó ai Farawóŋ nâ: “Dzǒge ma mə́ dúgán á ńnam wama.” 22Ńdɔ Farawóŋ á ngādzó ai nyé nâ: “Dzé yádzə́man wa ábə ma ḿból ō ngádzó yǎ nyú nâ wadúgán á ńnam wóe ?” Nyé ai nyé nâ: “Təge ai ǹgúmā dzóm. Dzǒge fɔ́ɔ́ mā mə́ kə.” Zambá á dūgán fə halǐ Salomóŋ ńzīzíŋ ḿfə̄, ábə Rezôn mɔ́n Elyada, yǎ a ngátúb ábə ǹtí wōē Hadadɛzɛr, ǹkúkúmá yǎ Tsoba. Ńdɔ a ngátógan bod, a ńtɔa ásū zɔa yǎ ńkunda wábá, abǒg tē ńdɔ̄ Dávid a ngáman bɔ́ wé; ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ á Damas, bə́ ńtɔ̄á wē, ńdɔ̄ bə́ ngátə́lē nyé ńkūkúmá yā Damas. 25A ngábɔ ǹzízíŋ Ísraɛ̂l ńtíé ósə Salomóŋ á ngábə́ və̌. Yeroboam a ngábə́ mɔ́n Nevath, mǎn Efraímit yǎ Seréda, etúgā Salomóŋ, nyiá á tɔá dzwé nâ: Serua, ǹkús mīníngá, a ngábə́ syê Salomóŋ, ńdɔ a ngábɛn edzóē ńkúkúmá. Dzǎm tē lə́ ngábɔ̄ nâ: Salomóŋ á ngābə́ lóŋo Milo, a mǎn dib óngōla yǎ tísɔn ésīá wōē Dávid. Yeroboam a ngábə́ éyə̄gan éwōlo mod, éyɔŋ Salomóŋ á ngāyén nâ ndómán te é ngábə́ évag ḿbɔán esíé, ńdɔ a ngátə́lē nyé ńdzóe bisíé bí mvóg Yósəb. Á édzóē Salomóŋ, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yeroboam a ngákódo á Yērúzalɛm, ai zěn ésə ná, a tóbán fɔ́ɔ́ ai profɛ́d Ahiya, mod yǎ Silo. Ahiya a ngábə́ á bəgə́ ḿkpámáŋ éwɔ́man ávə́b á nyɔ́l. Bə́ nə̄ há və́ bɔ́ bə́bɛ̄ á mə̄fúb étē. Ahiya a nɔ̌ŋ fɔ́ɔ́ ḿkpámáŋ éwɔ́man a ngábə́ bəgə́ vī, a nyabá wa bifas awôm ai bíbɛ̄. 31Nyé ai Yeroboam nâ: “Nɔŋɔ́ bifas awôm ású dóe, amú Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a dzó naa: Mayi tsǎm áyɔŋ mə vǎ dɔ Salomóŋ á mɔ́, eyɔ̌ŋ tē mavə́ wa məndá mə́ bod awôm. Nyé ā lígi ai ndâ bod dzyǎ, ású étúgā dzám Dávid ai ású Yērúzalɛm, edzə̌dzalá yǎ mə́ ngátɔ́b, á zāāŋ mǎl mə́sə̌ yā mə̄ndá mə́ bǒd, yā Ísraɛ̂l. Amú bə́ ngádzoge ma, bə́ ngákə lugǔ Ástarte zambá miníngá Sidónian, Kemosh zambá Moabít, Milkom zambá mvōg Amon, təge wulu á məzěn máma, nə́ bə́ bɔ̄ é dzam anə́ sósōó á mís máma, nə́ bə́ kála məbéndé máma ai məmvéndé máma, anə́ ḿból Dávid ésīá á ngábə́ á bɔ̄ɔ̄g. Tɔ nálā mǎyǐ kig vǎ édzóē á mɔ́ mə́ Salomóŋ, amú mə̄ ngátə́lē nyé ńkūkúmá á ńtīé ényiŋ wóé ósə, ású Dávid, etúgā dzámā yā mə̄ ngátɔ́b, a ngákála məbéndé máma ai məmvéndé máma; 35mayi vaa édzóē á mɔ́ mə́ mɔ́n wōē, mə́ və wa dzɔ́, bibə́gé áwômo. Hədá mayi líg mɔ́n wōē ébəgá dzyá, ḿból yə̄ nâ etúgā dzáma Dávid é bi alámba məlú mə́sə á mís máma á Yērúzalɛm, tísɔn yǎ mə̄ ngátɔ́b nə́ mə́ tə́lē dzwé dáma étēde. Mayi wa nɔŋ, naa ó dzóē é dzóm ésə watám á ńnə̄m, ó tə́bə̄ fə ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l ásə. Ngə́ wayi vógolo é mam mə́sə mabénde wa, o wulugu á məzěn máma, o bɔɔg é mam mə́ nə́ sósōó á mís máma, o kálaga məbéndé máma, anə́ étúgā dzámā Dávid é bɔɔg, mayi tɔbɔ ai wa, mayi wa lóŋ ndá afidí, anə́ ḿból mə̄ ngālóŋ ású Dávid, mayi wa və́ Ísraɛ̂l. Mayi kúb mvɔŋ bod Dávid osɔ́n á ńlō, dá sə̌ kig á ńtīé kɔ́m.” Asú tē ńdɔ Salomóŋ a ngádzə́ŋ naa a wé Yeroboam; dá ńdɔ a ngákódō á sí a túbú Égîptɛn, ábə Shishag, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, ńdɔ a ngátɔbɔ Égîptɛn wé a kələ kwí áwū Salomóŋ. Məbuuga yā ńlāŋ ényǐŋ Salomóŋ, é mam mə́sə̄ a ngábɔ, fəg dzié, mə́sə̄ mə́ nə ǹtilán á kalara enyǐŋ Salomóŋ. Salomóŋ á ngādzóe á Yērúzalɛm ai á Ísraɛ̂l á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi. Ńdɔ Salomóŋ a ngákə wɔi ai běsīá, a ngádzəbə á tísɔn ésīā wōé Dávid: ńdɔ̄ Roboam mɔ́n wōē á ngānɔŋ edzóē á məyian móé. Ńdɔ Roboam a ngákə a Sikem, amú Ísraɛ̂l ásə a ngákə̄ á Sikem nâ a kə nyé tə́lē ńkúkúmá. 2Éyɔŋ Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngáwóg dɔ̄ amú hála a ngə́lə̄ Égîptɛn, ḿfág á ngátúb ńkūkúmá Salomóŋ, éyə a ngábə́ Égîptɛn wé. 3Ńdɔ̄ bə́ ngálóm bod bə́ kə̄ nyé lóe; ńdɔ Yéroboam bân ekóan ésə̄ yā áyɔŋ Ísraɛ̂l bə́ ngákwí, bɔ́ ai Roboam nâ: “Ésōá a ngábɔ̄ bía m̀bəgə adǐd, asú tē, bɔ̌ naa m̀bə̂ esíé ésōá ai ádīd ḿbəgə ésōá á ngākág bíā ó bɔ̄ bía evə́və̄ə̄s, éyɔ̌ŋ te bǐ zu wa syé.” Nyé ai bɔ́ nâ: “Kəlán á táŋ məlú mə́lɛ́, eyɔ̌ŋ te mǐ dúgán mə sɔ́ yēn.” Ńdɔ bod bə́ ngáman kə. 6Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam a ngánɔŋ mələ́bə́gá ábə míńnōm mí bǒd yā mí ngábə́ kadəgə lə́b ésīá wōē Salomóŋ hála a tála, nyé nâ: “Myǎlə̄b mā nâ mə́ yālán é bod bá yá ?” 7Bɔ́ ai nyé nâ: “Ngə́ wabɔ m̀bɔ bisíé ē bod bá ámōs nyū, o wógó bɔ̄, ó kɔ́bɔ́ bɔ m̀bəmbə ǹkɔ́bɔ ábōg wāvə́ bɔ ngalaná, bâyi vəŋǎn bəbɔ bísíé bóe kɔ́m ésə.”[1] 8Hədá ńdɔ a ngábyandi mə́lə́bə́gá bə́nyiá bodo bə́ ngávə́ nyē ǎ nganɔŋ fəg ábə bəndómán yā bə́ ngánáŋ ai nyé bə́ tɔ̄á fə biyɔŋ bíé. 9Nyé ai bɔ́ nâ: “Dzé myālə̄b mā nə́ bǐ yālán é bod bá ḿból bə́ dzɔ́ ai ma nâ: “Ḿbəgə̌ yā ésōá á ngāvə́ bíā bɔ̌ bíā wɔ́ evə́və̄ə̄s.” 10Ńdɔ bə́ndómán bə́ ngánáŋ ai nyé éyɔŋ bə́ ngádzó ai nyé nâ: “Ná ńgɔ wǎyi kɔ́bɔ ai é bǒd yā bə́ ngádzó ai wa nâ: “Ésōá á ngābɔ̄ bía m̀bəgə adǐd, waa bɔ̌ bíā wá evə́və̄ə̄s”; ó yālán bɔ́ nâ: “Ngas onyǔ dzáma é nə afǐb e lodo mim̀bîg mí mvús mí tāra; 11a tádigi anə́ ánā, ḿból tārá á ngākág mína m̀bəgə ó tɔ̄á ádǐd, ńdɔ mə makogolo mína wā; tará wáma a ngábə́ á yīdī mínā ai zəzə mińkás, mə mayi mína yíd ai miǹkás bikie.” 12Á mvús məlú mə́lɛ́, ńdɔ̄ hḿ Yéroboam ai bod bə́sə̄ bə́ ngázū ábə̄ Roboam anə́ ḿból ńkūkúmá á ngādzó naa: “Badə́gân zu ábə ma á mvús məlú mə́lɛ̄.” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāyalan bod ayɔ́g, a dzogé mə́lə́bə́gá miǹnǒm mí bod mí ngávə́ nyē á sí, 14ǎ ngakɔ́bɔ̄ ai bɔ́ fəg bəndómán naa: “Tará wáma a ngábə́ á yīdī mínā ai zəzə mińkás, mə mayi mína yíd ai miǹkás bikie.” 15Nâ, ńdɔ ǹkúkúmá á ngābɔ təge vógolo ńnam amú á ngábə́ ákilán yā Ńtondôbə a ngákilan, ású yə̄ nâ ébúg yā á ngākɔ́bɔ ai Ahiya yǎ Silo ású Yéroboam, mɔ́n Nevath, é tóbán á tis. 16Éyɔŋ Ísraɛ̂l ásə a ngáyén naa ǹkúkúmá ā ndzí kig bɔ́ vōgolo, ńdɔ̄ bod bə́ ngáyalan ǹkúkúmá nâ: “Zǎ ngaba bǐ bə̄lə́ ai Dávid? Byǎbə̄lə́ kig ngab elíg ábə̄ mɔ́n Yesé. Dúgán á bibə̌m byáán, ǎ mvóg Ísraɛ̂l ! Ǎ Dávid wǎmēn komó élīg dzóe.” Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l ásə a ngáman dúgan á bibə̌m bíé. 17Roboam ǎ ngadzóē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ ngábə́ tɔá á bə̄tísɔ̌n yā Yúda. 18Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam a ngálóm Adoram, yǎ á ngābə́ ńdzōe bisíé bí étūga, ńdɔ Ísraɛ̂l ásə a ngáwé nyē ai ngɔg. Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam a ngábɛ́d ḿbīl á ékālíg dzíé nə́ a túb á Yērúzalɛm. 19Nâ, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngátsaman ai ndá Dāvid a zaa kwí ámōs yə aná. 20Á wóg Ísraɛ̂l ásə a ngáwóg nâ Yéroboam a dúgán yǎ sɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngálóm bod nə́ bə́ kə́ nyé lóē á ékōán áyɔŋ nə́ bə́ tə́lē nyé ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l ásə. Təge ai é mod a ngátɔŋ ndá Dāvid, səsalá hə ebəgá Yúda etám. 21Éyɔŋ Roboam a ngákwí á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngátógan ndá Yúda ésə, ai ebəgá Bényamín, miǹyóyɔ́g mí bod bítá bakúda ǹtɛd ai məwóm mwom nâ bə́ kə lúman ai Ísraɛ̂l nə́ bə́ dúgán edzóē ábə Roboam mɔ́n Salomóŋ. 22Hədá, ńdɔ ebúg Zāmbá é ngákwí ábə Shemaya, mod Zambá, nâ: “Kələ́ kǎd Roboam, mɔ́n Salomóŋ, ǹkúkúmá Yúda, ai ndá Yúda ésə ai Bényamín, ai é bod bəvɔ́g, nâ: “Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Tə myǎkə lúman ai bivúvúmán byáán bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Mod ósə̄ á dúgán á dzāl díé ású dzǎm tē látíē ábə mǎmēn !” Ńdɔ̄ bə́ ngáwóg ébūg Ńtondôbə, bə́ ngadúgan á māl mábá anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó. 25Ńdɔ̄ Yéroboam a ngáyə́mənde Sikem, á ńkǒl Efraím a ńtɔ̄á wē. Ńdɔ̄ fə a ngákódō wé, a sɔ́ mǎn yə́məndě Penuel. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ǹkúkúmá Yeróboam a ngákə buí fəg ai ǹnə́m wóe, nyé nâ: « Mə tálā nâ edzóē yáyi dúgan á ndâ bod Dávid. Ngə́ ńnam wáyi dúgán bɛ̄d á Yērúzalɛm nə́ wâkə və́ mə̄túnuŋa á Ndá Ǹtondôbə, ǹnə́m wábán wâyi bɔ́ kə ábə ǹdzóe wabán Roboam, ǹkúkúmá Yúda: bə́ we ma. » Ǹnyie anə́ ńkūkúmá á ngāman buí fəg, ńdɔ a ngákom bitɔŋ bí nyag bí mvɔ̄d bíbɛ̄. Nyé ai ǹnam nâ: “Mǐ dzyé yǎ bɛ̄d á Yērúzalɛm ábím láyəan, bəbə́gán bəzambá báán bā, ǎ Ísraɛ̂l, ébá bə́ ngákúlī mínā á ńnam Égîptɛn.” Ńdɔ a ngátə́le mǎn nyag m̀bɔ́g á Bétɛl, a kə́ə́ ai ényɔ́ ḿbɔg á Dan. Dzǎm tē á ngábə́ hḿ mod ǹsə́m ńnēn. Ǹnam ó ngáwulu esámbá ólugú ósū é zāmbá yǎ Dan ! 31Yéroboam a mǎn kə́ a lóŋ balatâr ai ǹnam ósə, a manə́ fə bɛ́dē zəzə̌ bǒd yā ńnam bəfada, təgě kig nâ bə́ ngábə́ bǒd yā ndâ Lévi. Ńdɔ Yeróboam a ngábɔ abóg á ngɔn mwomo, e tádigi məlú áwôm ai mə́tán, ákyāí ábóg bə́ kadəgə dzə́me á Yúda. Ńdɔ a ngábɛd âlatar. Éyə̄ hḿ a ngábɔ nálā á Bétɛl: a manə́ və́ é bān nyag a ngákom mətúnuŋa, a manə́ fə bɛ́dē bəfada á Bétɛl ású é balatâr a ngakə a lóŋ. A ngábɛ́d álatâr yǎ á ngālóŋ á Bétɛl, ámōs áwômo ai tánā yā ngɔn mwomo, ngɔn nyémēn á ngāháŋ tɔ̄b á ńnə̄m wóé. Ńdɔ a ngábɔ abóg ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l a bɛ́də́ álatâr ǎ ngavə́ mə̄túnuŋa. [1] Mə́lə́bə́gá mā, mə́ nə ai m̀fí ású mod ósə. Yésus a dzó nâ : “É dzóm wāyi nâ bod bə́ bɔ wa, wǎ tádígī bɔ́ dzɔ́ bɔ” . 13Asandá álatâr yǎ Bétɛl 1Á ńlōmán Ńtondôbə, ńdɔ mod Zambá á ngākódō á Yúda a sɔ́ kwī á Bétɛl. Hála Yéroboam a tə́lē á m̀fim álatâr ású mə́túnuŋa. 2Ai ngul Ǹtondôbə, ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngābáma ai alatâr, nyé nâ: “Ǎlatâr, alatâr, Ǹtondôbə a dzó nâ: “Yénə́ ! Mɔ́n a yi byáli á ndá Dāvid, dzwé nâ Yosias; a yi wa bɔ́ tsíg á yób, bə́fadǎ yā bīkónóŋ, á bə́ ngátúni wa mətúnuŋa á yób, ńdɔ̄ fə ǎ yi wa dígī bivɛ̌s bí bod á yób.” 3Ńdɔ a ngávə́ ndəm amǒs te óbēn nâ: “É ndəm nyí ńdzɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ̄: Alatâr a yi sali á zāŋ ávɔ́ŋ á nə́ étēdē lâyi mǎn tsaman á sí” 4Á wóg á ngāwóg ńkɔ́bɔ mod Zambá ā kɔ́bɔgɔ ású alatâr yǎ Bétɛl, ńdɔ Yéroboam a ngásám wɔ́ wóé ḿfág yǎ á ngābə́ tə́lē álatâr, nyé nâ: “Bián ma nyé!” Ńdɔ é wɔ́ yā á ngásám, ó ngáman kód, a ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ təgě fə ai anyigí lə́ wɔ́. 5Ńdɔ alatâr a ngásali á zāŋ avɔ́ŋ á ngatsaman álatâr á sí anə́ ḿból ndəm yǎ mod Zambá á ngávə́ ai ngul Ǹtondôbə. 6Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai mod Zambá nâ: “Á ńkogolán, vɔ́lígi Ǹtondôbə, Zambá woe, á bɔ̄ nâ wɔ́ wámā ó dúgán mǎn lɛd.” Ńdɔ mod Zambá á ngāvɔ́li Ǹtondôbə, ńdɔ̄ wɔ́ ńkúkúmá ó ngábad dúgán bɔ̌ mvɔ̄í anə́ ó ngábə́ ósúsúa. 7Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai mod Zambá nâ: “Zǎg bī kə̄ á ndá, ó nɔŋ mǎn áwōnóŋ, mə́ və̄ fə wa máán.” 8Ńdɔ mod Zambá a ngádzó ai ǹkúkúmá nâ: “Tɔ wa və́ ǹgúmā éfǎs yā ndá dzoe, mə təge nyían étēde bíā wa. Tɔ bidí mǎyǐ kig dí é vóm nyú; tɔ mənyu mǎyǐ kig nyú; 9amú Ńtondôbə a ngábénde ma nâ: Tɔ ḿbāŋála tə wadí, tɔ məndím tə wanyú, tɔ é zēn wāsɔ́, təge dzɔ́ dúgan.” 10Nâ, ńdɔ a ngákî zěn fə́ təgě fə dúgan á é zēn á ngāsɔ́ ai dzɔ́ á Bétɛl. Ǹnóm profɛ́d ziŋ ó ngábə́ tɔá á Bétɛl. Ńdɔ̄ bɔ́n bóé bə́ ngákwí bə́ ngakad nyé é mam mə́sə mod Zambá á ngābɔ amǒs tē á Bétɛl; bíbúg bíbēn yā á ngākɔ́bɔ ai ǹkúkúmá, bə́ mān fə̄ byá kad ésīá wābán. 12Ńdɔ̄ ésīá á ngādzó ai bɔ́ nâ: “Éyə a kíí zēn fə́ təgě fə dúgan á é zěn á ngāsɔ́ ai dzɔ̌ á Bétɛl? Ńdɔ̄ bɔ́n bóé bə́ ngálə́dē nyé é zěn mod Zambá yǎ á ngāsɔ́ á Yúda a ngákî. Nyé ai bɔ́n bóé nâ: “Komózán ma ózəle.” Ńdɔ̄ bə́ ngáman komozan ózəle, ńdɔ a ngábɛ́d nyē á yób. 14Ńdɔ a ngákə a toŋ mod Zambá, a kə nyé kɔ́b á tɔá á sí á étɔ̌ŋ á sí nyé ai nyé nâ: “Yə wǎ ó nə̄ é mod Zambá yǎ ā ngásɔ́ á Yúda ? " 15Nyé nâ: "Owé !" Nyé ai nyé nâ: “Zǎg bǐ kə̄ á ndá, ó kə dí ḿbāŋála.” 16Nyé ai nyé nâ: “Mə sə́ kig dzǎm dúgan ai wa, tɔ á nyían á ndá dzoe; tɔ ádī ḿbāŋála ngə́ ányū mə̄ndím bía wɔ́ á é vóm nyú; 17amú Ńtondôbə a ngábénde ma nâ: Wǎyəan kig dí tɔ ḿbāŋála, tɔ ányū mə̄ndím wē, ngə́ á dúgan á é zēn ó ngāsɔ́.” 17Nyé ai nyé nâ: “Maa mə nə̌ fə profɛ́d anə́ wā, ńdɔ̄ éngəlɛs ǎ kɔ́bɔ́ ai ma ai ngul Ǹtondôbə nâ: “Mínā nyé dúgán á ndá dzoe á di ḿbāŋála, á nyǔ fə məndím.” Ndə ǎ dugu nyé. 19Ńdɔ̄ bân nyé bə́ ngádúgan ai mvús, ǎ ngadí ḿbāŋála á ndá dzīē, a nyúú fə məndím. 20Ḿból bə́ ngábə́ tɔá á tə́bə́lē nálā ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə profɛ́d yǎ á ngādúgan ai nyé á mvús; 21ńdɔ a ngálóe mod Zambá yǎ á ngāsɔ́ á Yúda, nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ: Ású ō bɔ̄ mə̄lɔ́ ai ebúg Ńtondôbə, təge dzálā ábéndé Ńtondôbə Zambá woe a ngábénde wa, 22o dúgán ai mvús, o mǎn dī ḿbāŋála, o nyúú fə məndím é vóm yǎ á ngādzó ai wa nâ: Eki təge dí ḿbāŋála ngə́ ányū mə̄ndím, m̀bim wóe wǎyǐ kig nyían á sɔŋ běsōá[1].” Á man a ngáman dí ḿbāŋála, a mǎn fə nyú məndím, ńdɔ profɛ́d á ngáman nyé komozan ózəle, ńdɔ a ngátíe, a kə́ə́. Ḿból ā kələ á zēn nā, ńdɔ emgbə́m é ngátóban ai nyé á zēn á yōb é wé nyē. Ńdɔ m̀bim wóé ó ngālígī ó dzogó á zēn á yōb ózəle a ńtə́lə̄ wá é mgbág nyī, emgbə́m dzɔ̂ é tə́lə̄ é mgbág fɔ́g. 25Bod bəziŋ bə́ lodo á zēn hālá, bə́ ńtála m̀bim ó dzōgó á zēn á yōb emgbə́m é tə́lə̄ á mgbág m̀bim. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́, bə́ ngakad fwé á tísɔn, é vóm ńnǒm profɛ́d ó ngábə́ tɔá. Éyɔŋ profɛ́d yǎ á ngādúgan ai nyé á mvús á zēn á ngāwóg dɔ̄, nyé nâ: “A nə é mod Zambá yǎ á ngábɔ ebúg Ńtondôbə məlɔ́; asú te Ǹtondôbə a ngávə́ nyé emgbə́m, ńdɔ̄ é mān nyé nyab, é wé fə̄ nyé anə́ ḿból Ńtondôbə́ a ngákɔ́bɔ ai nyé. Ńdɔ a ngádzó ai bɔ́n bóé naa: “Komózán ma ózəle”, ńdɔ̄ bə́ ngáman komozan ózəle. Ńdɔ a ngákə, a kə́ kɔ̄b ḿbim ó dzōgó á zēn, ózəle ai emgbə́m bí tə́lə̄ á mgbág m̀bim. Emgbə́m yá ndzí kig dí ḿbim, ngə́ á nyab ózəle. Ńdɔ profɛ́d á ngābódo m̀bǐm mod Zambá, a bə́dé wā á ózəle á yób, a dúgán ai wá á tísɔn, nə́ bə́ bɔ məyəb, bə́ dzə̌b fə̄ wá. Ńdɔ a ngábóe m̀bim á sɔŋ dzié nyémēn; bə́ ngayón ḿbǐm tē, bɔ́ nâ: “Ngóa mǎdzāŋ !” 31Á dzəb a ngáman dzəb ḿbim, nyé ai bɔ́n bóé naa: Éyɔŋ mǎyi wú, mǐ dzəbə ma é sɔŋ mod Zambá á ngādzəbə, mǐ bóege bivɛ̌s byáma á mgbág bivɛ̌s bíé. Amú bíbúg yā á ngākɔ́bɔ ai ngul Ǹtondôbə ású alatâr yǎ Bétɛl, ai ású mə́ndá mə́sə̄ yā bīkónóŋ yā mə́ nə́ á bə̄tísɔ̌n yā Samaría, byǎyi fɔ́ɔ́ tóban.” Á mvús é dzam dí Yeróboam təge fɔ́ɔ́ dúgan ai mvús ai bəbə̂ bə́ mam bóé: a kə fɔ́ɔ́ a bɛ́de zəzə̌ bǒd yā ńnam bəfada nálā: é mod ósə ǎ diŋi nâ a bɛ́d fada ású é balatâr a ngákə a lóŋ. Ńdɔ̄ á é dzam dí á ngásógolo ndâ bod Yeróboam á ńsə́m, á sɔ́ɔ́ ai dzɔ amalá ai awú, ńdɔ̄ e ngáman tsamban e dzáŋá á sí ndon á sɔ̄d. [1] Ebúg Ńtondôbə yâwulu ai mim̀bɔ́an biyə̌ŋ bí mam á byátoban ḿbol profɛ́d ā dzó ósúsúa, é bə̄lə́ áfə biki. Mod ǎ wū á kig ngaŋ, a wú hə biki. Abǒg tē ńdɔ Aviya, mɔ́n Yéroboam, a ngáku okɔ̌n. 2Ńdɔ Yéroboam a ngádzó ai ǹgál nâ: “Kódógō á sí ó tsénde biyé nə́ bə́ zā yə̄m nâ o nə miníngá Yéroboam, ó kə̄ á Silo; profɛ́d Ahiya a nə wé, ńnye a ngákad ma nâ mayi bɔ ńkūkúmá áyɔŋ dí. 3O nɔŋɔ bəḿbāŋála awômo ai biwole ai ndə̄g wé, ó kə̄ ábə̄ nyé, a yi wa kad é dzam láyi tóban ai mɔ́n.” 4Ńdɔ miníngá Yéroboam a ngábɔ nálā, a kódō á sí a kə́lə́ á Silo, ńdɔ a ngákə kwí á ndá Ahiya. Ahiya a ngábə́ təgě fə ai ngul yǎ áyēn, mís móé mə́ ngábə́ éndǒn, amú hála a ńtɔa yǎ ńnǒm. 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Ahiya nâ: “Ǹgál Yéroboam nyɔ́lɔ ǎ zū ábə wa nâ ó bwe nyé ngām ású mɔ́n wōē; amú ā kɔn. Wayi nyé yalan anə́ ósī anə́ óka. Éyɔŋ ǎ yi sɔ́, a yi vəngě naa a nə mīníngá ḿfə̄.” 6Á wóg Ahiya a ngáwóg kínda yǎ məkǒl móé, á ḿbɛ̄ sí nyé nâ: “Nyíígí, ǎ mīníngá Yéroboam; ású dzé wā vənge nâ o nə mod m̀fə́ ? Maa mə bələ́ wa bəbə̂ mə́fwé. 7Kələ́ kǎd Yéroboam nâ: Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a dzó nâ: Ású mə̄ ngátɔ́b wā á zāŋ bod, mə ngátə́le wa ǹkúkúmá yǎ ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l, 8mə vǎ édzóē á ndá Dāvid mə və́ wā á kə̄ kwí, ńdɔ wa ndzí kig bɔ anə́ étūgā dzámā Dávid, yǎ á ngākála mə̄béndé máma, a toŋó fə ma ai ǹnə́m wóé ósə̄ a bɔɔg hə é mam mə́ nə́ sósōó á mís máma, 9ǒ bɔ yǎ ábē á lodo é bod bə́ ngábə́ wā ósú, o kə́ yǎ wakom bəzambá bə̄fə́ ai bikokomǎ bikie, o tsaa olún wáma, ǒ nɔ̄ŋ mā, o woá áfan. 10Asú tē, māzu kúb ámalá á ndá Yéroboam, mayi mǎn wē é dzóm ésə̄ é nə́ fám a ndá bod Yéroboam, tɔ olɔ̌ tɔ filí mod á Ísraɛ̂l, mayi síl ndá Yéroboam, anə́ ḿból mod a vwé ḿbɔ̄an a kələ kwí anə́ wā man á mááŋ. 11É mod ósə yǎ ndá ­bod Yéroboam ǎ yi wú á tísɔn, mvú yâyi nyé mǎn dī, é mod ósə a wú á mvús ǹnam, anɔ̌n yā yób lâyi nyé mǎn dí, amú Ńtondôbə a kɔ́bɔ yǎ. 12Ḿfág wóe, kódógō á sí ó dúgán á dzāl dóe, ǹnyie anə́ wāyi tə́lē ákǒl á tísɔn, mɔ́n woe a wúú. Ísraɛ̂l ásə a yi nyé yəb, a dzəbə́ fə̄ nyé və nyé étām, á ndá bod Yéroboam énye ǎ yi dzəbə á sɔŋ, amú hə ǹnyie anə́ nyé étām énye a bələ́ dzam zǐŋ yā lányəb Ǹtondôbə Zambá á ńnə̄m, á ndá bod Yéroboam. 14Ǹtondôbə a yi tə́lē ńkūkúmá á Ísraɛ̂l, ényɔ̄ ā yi mana ndá Yéroboam ai sí. 15Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa Ísraɛ̂l á ndəŋ məkǒl á sí anə́ ḿból émvyāl yándə́ŋ á mə̄ndím, a tyê Ísraɛ̂l miǹkǎŋ á ḿbəmbə sí yǎ á ngávə́ bēsīá bābán, a mǎn nye tsam óswē á yād, ású bə́ ngákom məndíé mə́túnuŋa mábán, nə́ bâsóŋ ólūn Ńtondôbə. 16A yi dzoge Ísraɛ̂l á sí ású míńsə́m Yéroboam a ngásə́m, a bɔ̌ fə̄ nâ Ísraɛ̂l á sə́m.” 17Ńdɔ miníngá Yéroboam a ngákódō á sí á tíé ai dulu, a kə́ kwí á Tirtsa. Á tə́lē yā á ngātə́lé akǒl á ḿbɛ̄ sí ndá, ńdɔ mɔ́n ā wú. 18Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l ásə a ngádzəb nyé a yə̌b fə̄ nyé anə́ ḿból ébúg Ńtondôbə é ngádzó, ânyu étūgā dzíé, profɛ́d Ahiya. 19Məbuugǎ yā ńlāŋ Yéroboam ai ḿból á ngālúman bitá ai ḿból á ngādzóe, mam mə́tē mə́sə̄ mə́ nə miǹtilán á kálara Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 20Yéroboam a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai míbɛ̄; ńdɔ a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ̄ mɔ́n wōē á ngānɔŋ edzóe á məyian móé. Ńdɔ̄ á Roboam, mɔ́n Salomóŋ, á ngātə́bə ǹkúkúmá á Yúda. Roboam a ngábə́ ókala míḿbú mə̄wóm mə́nyi ai ḿbɔ̄g éyɔŋ a ngátádi dzóe, a ngádzóe mim̀bú awômo ai zamgbál, á Yērúzalɛm, tísɔn yǎ Ńtondôbə a ngátɔ́b á bibə́gá bísə̄ yā Ísraɛ̂l, á tə́lé dzwé díé étēde. Nyiá á ngábə́ dzwé nâ: Naama, ngɔn Amonít. 22Ńdɔ a ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, ńdɔ a ngásɔŋ olún Ńtondôbə ai miǹsə́m míé yā ā sə́mə, a lodo abím yā bēsīá bóé bə́sə̄ bə́ ngásə́m. Ḿból bə́ ngálóŋ balatâr á bīkónóŋ, ai məkɔ́g ai mənág á mod ǹkǒl ósə ai á bīlé mə́bwí bísə̄ á sí, fam ébamba é ngábə́ fə ǹnǎm tē. Bə́ ngatoŋ bəbə̂ mə́fúlú bíkúl yā Ńtondôbə a ngáman tsídan ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 25Á ḿbū tánā yā édzóē ńkúkúmá Roboam, ńdɔ Shishag ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn a ngákwí bītá á Yērúzalɛm; a mǎn fadi ákūmá yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə; ai édí yā ndá ǹkúkúmá; a mǎn bəgə ásə tɔ biběn bí gôl yā Salomóŋ á ngābɔ; ǹkúkúmá Roboam a ngábɔ biběn bí zəzə mvɔ́d á mə̄yíǎn yā ébílī bítē a və́ bya bə́nɔ́nī yā bə́ nɔ́niŋi m̀bɛ́ yā ndá ǹkúkúmá. Éyɔŋ ésə ǹkúkúmá ā kələ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, bənɔ́nī bə́ nɔ̄ŋɔ́ byā, bə́ bād dúgan ai byá á ndá ebaala byə́m. Məbuugǎ yā ńlāŋ Roboam, é mam mə́sə a ngábɔ, ngǎ mə́ nə ǹtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá mí Yúda ? Bitá bí ngábə́ ḿbān á zāŋ Roboam bân Yéroboam. 31Ńdɔ Roboam a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyē á Tísɔn Dávid. Ńdɔ Abiyam mɔ́n wōē á ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Á ḿbū áwômo ai mwomǒ yā édzóē ńkúkúmá Yéroboam mɔ́n Nevath, ńdɔ Abiyam a ngátádī dzóē á Yúda. 2A ngádzóe mim̀bú mílɛ́ á Yērúzalɛm. Nyiá á ngābə́ dzwé nâ: Maaka, ngɔn Absalom. 3A ngátoŋ míńsə́m mísə̄ ésīá wōē á ngāsə́m ósúsúa; ǹnə́m wá ndzí kig nyé tóán mvaman ai Ǹtondôbə Zambá wōē, anə́ ńnə̄m ésīá wōē Dávid. 4A fyáŋán bɔ̌ nālá, ású Dávid, ńdɔ Ǹtondôbə Zambá wōē á ngāvə́ nye alámbā á Yērúzalɛm, a tə́lé mɔ́n á mvús dzīē, a yə́mə́ndé fə Yērúzalɛm. 5Amú Dávid a ngábɔ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, a ndzí kig sâla é dzóm ésə fɔ́ɔ́ á ngābéndē nyé á mə̄lú mə́sə̄ yā enyiŋ dzíé, səsalá və adzó Uría mǎn Hitíd. 6Ńdɔ bitá bí ngábɔ á zāŋ Roboam bân Yéroboam á mə̄lú mə́sə̄ yā ényiŋ dzíé. 7Məbuugǎ yā enyiŋ Ábiyam, ai é mam mə́sə a ngábɔ, mə́ sə́ ńtilán a kálara Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? Ńdɔ̄ fə bitá bí ngábɔ á zāŋ Abiyam bân Yéroboam. 8Ńdɔ Abiyam a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé a Tísɔn Dávid. Ńdɔ Asa mɔ́n wōē á ngádzóe á məyian móé. Á ḿbū mə̄wóm mə́bɛ̄ yā édzóē Yeroboam, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńdɔ Asa a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Yúda. 10Ńdɔ a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi ai ḿbɔ̄g á Yērúzalɛm. Emvám é ngábə́ dzwé nâ Maaka, ngɔn Absalom. 11Asa a ngábɔ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ǹtondôbə, anə́ ḿból émvām dzíé Dávid é ngábɔ. 12A ngátsídan fám ébámba á ńnam, a mǎn vaa ngǔn məlǎn yā bēsīá bə́ ngábɔ. A vǎ fə nyiá wōē Maaka étīé ńkúkúmá mīníngá ású á ngābə́ bələ́ ḿbə̂ evəgələ a ngábɔ ású Ashéra; ńdɔ Asa a ngásógolo evəgələ̌ tē á sí a mǎn dzɔ dígi á ḿbībíŋ Sédron. 14Hədá, təge vǎ mə̄nág mə́sə̄ yā bīkónóŋ. A fyáŋán bɔ̌ nálā, ǹnə́m Asa ó ngábə̄ ńgūma ǹgúmā ábə Ǹtondôbə á ńtīé enyiŋ wóé ósə. 15A ngásɔ́ á ndá Ǹtondôbə ai mim̀fúfúb bífáī bí ésīá wōē ai bifáī bíé nyémēn, sílba, ai mvɔ́d ai bīlában. 16Bitá bí ngábə́ fɔ́ɔ́ á zāŋ Asa ai Baésha, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, məlú mábán mə́sə. 17Baésha, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, a ngákə lúman ai Yúda, ńdɔ a ngálóŋ Rama, nâ á bɔ təge və́ bod ngul yǎ ákwī átān ngə́ á nyî ábə Asa, ǹkúkúmá yā Yúda. 18Ńdɔ Asa a ngánɔŋ sílba ásə ai mvɔ́d yǎ é ngālígī ákúmá yā ndá Ǹtondôbə ai á ndá ǹkúkúmá, ńdɔ a ngávə́ bītúgā bíé, ńdɔ ǹkúkúmá Asa a ngálóm byā ábə Ben Hadad mɔ́n Tavrimôn, mɔ́n Hɛziôn, ǹkúkúmá yǎ Aram yǎ á ngābə́ tɔá á Damas ai ḿbāndā vī nâ: “Yə́bə́gə̄ nâ elad é bɔ̄ á zāŋ bía wa, anə́ é ngábə́ á zāŋ ésōá bân tará; malóm wā efáī sílba ai mvɔ́d; kə́lə tsam élad dzóe mínā Baésha, ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, nâ á súbú ma oyǎb.” 20Ńdɔ Ben Hadad a ngávógolo ǹkúkúmá Asa, ńdɔ a ngálóm bə̄dzóē míńsámbá bítá bóé nə̄ bə́ kə lúman ai bətísɔ̌n yā Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ Iyôn, Dan, Avel Beth ­Maaka, ai Kineroth ásə ai sí ésə yǎ Neftali. 21Á wog Baésha a ngáwóg dɔ̄, ńdɔ a ngátə́le məlóŋ yā Rama, a dúgán a Tirtsa. 22Ńdɔ ǹkúkúmá Asa a ngálóm lóē Yúda ásə təge ai səsalá, ńdɔ̄ bə́ ngábəgə məkɔ́g yā Rama, ai məbám móé, ébí yā Baésha a ngábə́ á lóŋo ai byá; ńdɔ ǹkúkúmá Asa a ngáman lóŋ Gɛva yǎ Bényamín ai Mitspa. Məbuugǎ yā enyiŋ Asa ai ngul dzié, ai é mam mə́sə a ngábɔ, ai míńnam a ngálóŋ, bísə̄ byá sə́ ńtilán á kálara Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a? Hədá âyǒm díé, ńdɔ̄ a ngákɔn á məkǒl. Ńdɔ Asa a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyē á Tísɔn Dávid, emvám dzíé. Ńdɔ Yosafat mɔ́n wōē á ngātə́bə ǹkúkúmá á məyian móé. Nadab mɔ́n Yéroboam a ngátádi dzóē Ísraɛ̂l á ḿbū bɛ̄ɛ édzōē Asa, ǹkúkúmá yā Yúda. A ngádzóē Ísraɛ̂l mim̀bú míbɛ̄. Ńdɔ a ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, a ngátoŋ zěn ésīá, ai á ńsə̄m yā á ngābɔ̌ fə nâ Ísraɛ̂l á səm. Baésha mɔ́n Ahiya yǎ ndá Isakar, a ngálam nyē, ńdɔ a ngáwé nyē á Gibetôn, tísɔn yǎ éwōgē Fīlísta; amú Nadab ai Ísraɛ̂l ásə bə́ ngádili Gibetôn. Ńdɔ Baésha a ngáwé nyé á ḿbú lálā yā édzóē Asa, ǹkúkúmá yǎ Yúda, énye a ngádzóē á məyian móé. Ǹnyie anə́ á ngātə́bə ǹkúkúmá, ńdɔ a ngáman wé ndá Yéroboam ésə təge líg tɔ mod m̀bɔ́g á və̌, a kələ kwí anə́ a ngáman dzɔ síli ésə̄ á sí ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai etúgā dzíé Ahiya yǎ Silo. Ású míńsə́m yā Yéroboam a ngásə́m, ai émí á ngābɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á səm, ai ású ólún yā á ngásɔŋ ábə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 31Məbuugǎ yā enyiŋ Nadab, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Bitá bí ngábɔ á zāŋ Asa ai Baésha, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, á ńgūmā ńtíé ényiŋ wábán ósə. Á ḿbū lálā yā édzōē Asa, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Baésha, mɔ́n Ahiya, a ngátə́bə ǹkúkúmá Ísraɛ̂l á Tirtsa, á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mínyi. Ńdɔ a ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, a ngáwulu á zēn Yéroboam ai á ńsə́m á ngābɔ nâ Ísraɛ̂l á səm. Ńdɔ ebúg Ǹtondôbə é ngázu kwí abé Yéhu mɔ́n Hanani ású Baésha, nâ: “Mə ngábódo wa á ḿbūlúg, mə tə́lé wa ǹkúkúmá yā ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l, ńdɔ o ngátoŋ zěn Yéroboam, ǒ ngabɔ nâ ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l á səm míńsə́m myátság mā á ńnə̄m, 3ńdɔ̄ hḿ māzu vwé Baésha ai ndá dzīē, mazu bɔ ndá dzoe abé anə́ ndá Yéroboam, mɔ́n Nevath. 4É mod ósə yǎ ndá bod Baésha a wú á tísɔn, mvú yâyi nyé dī, ényɔ̄ ā wú á mvús ǹnam anɔ̌n yā yób ńdɔ̄ láyī nyé dī.” 5Məbuugǎ yā ńlāŋ Baésha ai é mam a ngábɔ, ai ngul dzié, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá á Ísraɛ̂l a? 6Ńdɔ Baésha a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyē á Tirtsa; ńdɔ̄ mɔ́n wōē Ela a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. 7Ńdɔ̄ fə ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə profɛ́d Yéhu, mɔ́n Hanani, ású Baésha ai ndá dzié, ású ábé ásə a ngábɔ á mís mə́ Ńtondôbə, ai ńtsáán á ngātság nyē á ńnə̄m ai mim̀bɔán míé, nə́ a ńtɔ̄á anə́ ndá Yéroboam, ai ámú á ngāsílǐ fə dzɔ á sí. Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai samanǎ yā édzóē Asa ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Ela mɔ́n Baésha a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Tirtsa, a ngádzóe á táŋ mim̀bú míbɛ̄. 9Dá, ńdɔ etúgā dzíé Zimri, ǹdzóe yǎ efas bikálíg bíé, á ngābonde fəg nâ a lám nyē éyɔŋ a ngábə́ á Tirtsa. Ńdɔ a ngányú ású yə̄ nâ á sɔg á ndá Artsa, yǎ á ngābə́ ńdzōē ndá Tirtsa. 10Ńdɔ Zimri a ngányî á ndá, a díbí nyē á sí, a wé fə̄ nyé. Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai zamgbálā yā édzóē Asa ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. 11Éyɔŋ a ngátádī nə́ a dzóe, á tɔbɔ a ngátɔbɔ êtɔá ńkúkúmá dzíé, ńdɔ a ngáman wé ndá Baésha ésə təge nyé līg tɔ fám dzīdzīá, tɔ bivúvúmán bíé, tɔ bəmvóé bóé. 12Nâ, ńdɔ Zimri a ngáman síli ńgúmā ndá Baésha á sí anə́ ébúg Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ású Baésha ai profɛ́d Yéhu, ású míńsə́m mí Baésha mísə ai miǹsə́m mí Ela mɔ́n wōē bə́ ngásə́m, ai émí bə́ ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l a sə́m, nâ bə́ sɔŋ Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, nə́ á līŋán ású ngǔn məlǎn dzábán. 14Məbuugǎ yā ńlāŋ Ela ai é mam a ngábɔ, ai ngul dzié, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá á Ísraɛ̂l a? Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai zamgbálā yā édzóē Asa ǹkúkúmá yā Yúda, ńgɔ Zimri a ngádzóe á táŋ məlú zamgbál á Tirtsa. Ńdɔ miǹsámbá mí ngáman vúl mīńkán á Gibetôn, yǎ ā wôge ai Filísta. 16Míǹsámbá yā ayɔŋ mí ngáman vúl míńkān mí ngáwóg bə́ dzô nâ: “Zimri a lám ńkūkúmá, ńdɔ fə a wé yǎ nyē, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l ásə a ngátə́lē Omri, ǹdzóe yǎ ńsāmbá bítá, ńkūkúmá á Ísraɛ̂l amǒs tē óbēn á ńkān bitá. 17Ńdɔ Omri a ngákódō a Gibetôn, Ísraɛ̂l ásə fǔfulu ai nyé, ńdɔ̄ bə́ ngáman dili Tsirtsa. 18Á yén, Zimri a ngáyén naa tísɔn ě ku yǎ, ńdɔ a ngákə nyî á ńdǐl yā ndá ǹkúkúmá, ńdɔ a ngátum nyémēn ndóan ai ndá ǹkúkúmá ésə, ńdɔ a ngáwú. 19Ású míńsə́m míé yā á ngābɔ ai ḿbɔ̄án á ngābɔ abé á mís mə́ Ńtondôbə, ai ńwūlán yā á ngāwulu á zēn Yéroboam, ai ású ńsə́m á ngāsə́m, a bɔ̌ fə̄ nâ Ísraɛ̂l nyé á səm. 20Məbuugǎ yā enyiŋ Zimri, ai olám yā á ngālám, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? 21Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngákaban ngab ébɛ̄; ngab bod dzyǎ ē tə́bə́ Tivni, mɔ́n Ginath, á mvús, nə́ bə́ tə́lē nyé ńkūkúmá, é ngab fɔ́g é tɔ̄bɔ́ Omri. 22Dá, ńdɔ ngab Omri e ngábád ényi Tivni, mɔ́n Ginath, á táŋ bod, ńdɔ Tivni a ngáwú, Omri a tə́bə́ ńkūkúmá. Omri, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai ḿbɔ̄g yā édzóē Asa ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Omri a ngátádi nâ a dzóē Ísraɛ̂l, a ngádzóe á táŋ mim̀bú áwômo ai míbɛ̄, á dzóé á Tirtsa á táŋ mim̀bú mísaman. Ńdɔ a ngákus ǹkǒl yā Samaría ábə Shémer ai bətaléńta bə́ sílba bə́bɛ̄; ńdɔ a ngálóŋ tísɔn étēde, a yolé dzɔ̄ nâ: Samaría, anə́ dzwé Shémer, mod dzǎl yǎ ńkǒl tē. 250mri a ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, a ngábɔ abé a lodo é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ nyē ósú. Amú á ngātoŋ é zēn ésə Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngáwulu, ai míńsə́m á ngábɔ nâ Ísraɛ̂l á sə́m, ai ǹsɔ̄ŋán yā ā sɔŋɔ Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, nâ á līŋán ai bivovol bí ngǔn məlǎn dzábán. Məbuugǎ yā enyiŋ Omri, é mam a ngábɔ, ai ngul, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a? Omri a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á Samaría, ńdɔ Akhab mɔ́n wōē á ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Éli, mǎn Tishbít, á ńnǎm Galaad, á ngádzó ai Akhab nâ: « Sɔŋ fɔ́ɔ́ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, Zambá Ísraɛ̂l ā yén mā há ! míḿbú mī mí ḿbáá fɔ́ɔ́ tə yén átwē ófob, mǎkə tsǒg mvəŋ sə nâ bíbúg byákwí mā ânyu bí dúgán kə́ sɔ́ ai byá.» 2Ńdɔ̄ Éli ǎ zu wóg ébúg Ńtondôbə nâ: «Kódógō há, ó kə á ńnǎm kídí, ó kə sɔbɔ̌ á mgbâg é mān óswé bálóe nâ Kerith, babi ai Yórdan. 4Wayi kǎd nyú mə̄ndím yā mān óswé tě, ńdɔ̄ fə mə̌ béndé bimgbaŋ nâ, bí kadə wa sɔ́ və́ bīdí ». 5Ńdɔ̄ hḿ Éli a ngákə, a mǎn bɔ ḿból Ńtondôbə a ngákad nyé: a kə́ tɔbɔ á mgbâg mǎn óswé Kerith yǎ á nə́ babi ai Yórdan. 6Bimgbaŋ bí ngakad hḿ sɔ́ ai nyé ḿbāŋála kíkídígi, bə́ vāā fə nyé tsíd ngōngógə́le, émēn á nyâ məndím yā mān óswé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ é mān óswé yǎ Éli a ngákə sɔbɔ a ngáman hə́le, amú ńnam təge ai mvəŋ. 8Ǹtondôbə nyé ai Éli nâ: “Kódógō á sí, ó kə̄ á Sarepta, dzǎl Sidón, ó tɔ́bɔ̄ wé, amú mə̌ kād ńkús mīníngá wē naa, ó tɔŋ wa”. 10Ńdɔ a ngátíe, a kə́ suan á Sarepta. Ǹnye anə́ á ngākwí á ḿbɛ́ yā édzə̂dzalá nyɔ́, a ńtála ǹkús mīníngá ó bódogo ndzaag. Ńdɔ a ngálóē nyé, nyé ai nyé nâ: “Tám mə və́ bān mə́ndím á ésōá hālá, mə́ nyu”. 11A kə́lə́ nɔ̌ŋ mə̄ndím nálā, ńdɔ̄ Éli a dúgan nyé lóe, nyé nâ: “O zaa fə ai ma mǎn étun ḿbāŋála á dwé”. 12Miníngá nyé nâ: “Hə anə́ Ńtondôbə Zambá woe a və̌, mǎ sə́ kig ai dzóm bádí á ndá, mə bələ́ fɔ́ɔ́ hə mǎn óvug á émvaŋ á sí ai mǎn m̀bɔ́n á ndə́g: ńdɔ mǎnɔŋ bǎn ndzaag dí, mə́ kə yám, bī mɔ́n wama bǐ di, bǐ yángá awú”. Éli nyé ai nyé nâ: “Tə wasáŋan; kələ́ bɔ ḿból wādzó; dá, tádigi mə bǔm mān ḿbāŋála , ó zu ma ai nyé; á mvús hālá, ó zu bum ású dóe ai ású nyɔ̄ mɔ́n. 14Amú Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a dzó nâ: ‘Emvaŋ óvug yâyǐ kig lígī évwē, tɔ ndə̂g m̀bɔ́n yāyǐ kig hə́le, a kələ kwí ámōs Ńtondôbə ǎ yi nɔ́ɔ̄ mvəŋ á sí.’” 15Ńdɔ̄ ǹkús ó ngákə, ó mān bɔ anə́ Éli a ngádzó, bə́ ḿbə̄lə́ é dzóm bádí, ai nyé, ai Éli, ai mɔ́n mə̄lú məlú. 16Emvaŋ óvug təge lígī évwē, ndə́g m̀bɔ́n təge hə́le, ḿból fə Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ânyǔ profɛ́d Éli. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mɔ́n yǎ mīníngá ndá á ngābə́ bələ́, á ngātádi okɔ̌n, okɔ̌n ó ngabéan fɔ́ɔ́ hə m̀béan, mɔ́ngɔ́ təge fɔ́ɔ́ fə ai mǎn ḿhəbə. 18Miníngá nyé ai Éli nâ: «Á nə̄ yá, ai mǎ, ai wǎ, ǎ mod Zambá ? Yə o sɔ́ á ndá vā ná wazu mǎn kúlǎn mīńsə́m myáma[1], ású yə̄ nâ mɔ́n á wú mǎ, ngaa ?» 19Éli nyé ai nyé nâ: «Váá mā mɔ́n woe ». Ńdɔ a ngá­nɔŋ mɔ́ngɔ́, a bɛ́də́ ai nyé êtun ndá dzíé, a bəgə́ nyē á twé; a kə́ nye bóē ênɔ̌ŋ dzíé. Éli ǎ ngayón Ńtí á mís, nyé nâ: «Ǎ Ńtī Zambá wama, éyə̄ fə wakúb ńkús mīníngá mə tɔá á ndá vi ámālá dī á nyɔ́l yá naa, ǒ ngabɔ nâ mɔ́n wōē á wu ?» 21Ńdɔ̄ Éli a ngábúdubu mɔ́ngɔ́ á yób á tâŋ biyɔŋ bílɛ́, ǎ ngalóe Ǹtí, nyé nâ: «Ǎ Ńtī Zambá, bɔ̌ tə́ naa ǹsísīm é mɔ́ngɔ́ nyɔ́ ó dúgân nyé á nyɔ́l ». 22Ńdɔ Ǹtí á ngāwóg Éli kíŋ, enyiŋ é dúgán mɔ́ngɔ́ á nyɔ́l, á ńtɔ̄á mvɔ̄í. Ńdɔ̄ Éli a ngánɔŋ mɔ́ngɔ́, a suzú ai nyé á ndá á sí, a və́ə́ nye nyiá; nyé nâ: «Nyɔ mɔ́n á nyɔ̄, á və̌ ». Miníngá nyé ai Éli nâ: «Mə̌ yəm yǎ fɔ̄ɔ̄ étɔ̄á dzī nâ ó nə mod Zambá, ai nâ Ébúg Ńtí wākə wakad é nə̄ bə́bə́lá». [1] A tádigi kobá á zaa kwí ánā abuí bod lâtsog nâ ábé ásə̄ báyén lásɔ̄ ábə Zambǎ yǎ ā vudan bɔ́ mīńsə́m myábán. Á mvús abuí mə́lú, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə̄ Éli, á ḿbú lálā nâ: “Kələ́g lə́dē wāmēn ábə Akhab, mayi nóē mvəŋ á sí.” 2Ńdɔ̄ á Éli a ngákə lə́dē nyémēn ábə Akhab, hála zie ě yaman yǎ á ńnǎm Samaría. 3Ńdɔ Akhab a ngálóm lóē Ovadyahu, ǹdzóe yǎ ndá ǹkúkúmá. Ovadyahu te a ngábə́ á mbádaga Ǹtondôbə abuí; 4ábōg Yézabel a ngáman wé bəprofɛ́d bə́ Ǹtondôbə, Ovadyahu a ngánɔŋ bəprofɛ́d ǹtɛd a sɔlí bɔ̄ á ḿbɔ̄g ákɔ́g étēde, məwóm mə́tán ḿbɔ̄g ákɔ́g nyū, məwóm mə́tán ḿbɔ̄g ákɔ́g ḿbɔ̄g, ǎ ngatoŋ bɔ́ ai ḿbāŋála ai məndím. 5Ńdɔ Akhab a ngádzó ai Ovadyahu nâ: “Zǎg bī kə byǎbəbə bitam mə́ndím ai atotóŋ ásə kámāná bí nə́ dzam yén obud, bǐ tɔŋ bikabilí ai bǒzəle étēde, bí zā mān wú.” 6Ńdɔ̄ bə́ ngákaban sí bə́ ngákə bâbəbə; Akhab a yála ḿfág wóé étām, Ovadyahu nyé a ḿfág wóé étām. 7Ovadyahu á tɔá á zēn nálā ǎ ngatóban ai Éli; a yəmə́ fɔ̄ɔ̄ nyé, ńdɔ a ngálúmbu ai asú á sí nyé nâ: “Yə wa, ǹtí wama Éli ? 8Éli nyé nâ: “Ma fɔ́ɔ́ ! Kələ kad ńtī woe nâ: Éli a nə há.” 9Nyé nâ: “Ǹsə́m ḿfə̄ mə̄ sə́m, nə́ ó və etúgā dzóē á mɔ́ mə́ Akhab, nə́ á we ma ?” 10Sɔŋ hə anə́ Ǹtondôbə Zambá woe a və̌ ! Tɔ ayɔŋ, tɔ edzóē dzyá é sə́ kig édzí ńtí wama a nə́ tə lóm naa bə́ kə̄ bádzə̄ŋ wā; ábōg bákad nyé nâ: á sə́ kig há, ǎ ngabɔ nâ edzóē tē ai ayɔ̌ŋ tē lə́ kāni sɔŋ nâ bá ndzí kig wa yén. 11Ńdɔ̄ étɔ̄á dzī, wadzó nâ: “Kələ́ kad ńtī woe nâ: Éli nyɔ́ á nə̄ hā. 12Ǹnyie anə́ mə̄ ńkódó ábə wa há ánā, ǹsísīm Ńtondôbə ó kə́lə́ ai wa é vóm māyə̌m kig; ǹnyie anə́ mə̄ kə́ yǎ kad Akhab, á sɔ̄ kwí təge wa kɔ́b, a yi ma wé, a fyáŋán bɔ̌ naa, ma etúgā dzóe mazuzu yǎ mambáda Ǹtondôbə a tádígi mə tɔá mɔ́ngɔ́. Ngǎ bə́ ngákad ǹtí wama é dzam mə ngábɔ ábōg Yézabel a ngáwé bəprofɛ́d bə́ Ǹtondôbə, ḿból mə̄ ngásɔ́li bəprofɛ́d bə́ Ńtondôbə ǹtɛd, mə sɔlí mə̄wóm mə́tán ḿbɔ̄g ákɔ́g vī, məwóm mə́tán fə ḿbɔ́g ákɔ́g ḿbɔ̄g, mə̌ ngatɔŋ bɔ́ ai ḿbāŋála ai məndím !” 14Ńdɔ̄ étɔ̄á dzī, wadzó nâ: “Kələ́ kad ǹtí woe nâ: Éli nyɔ́ á nə̄ hā; kə́ a yi ma wé ai sí a!” 15Éli nyé nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə miǹkunda a və̌, ényɔ̄ yǎ māsyé, mə nə aná hə mə́ kə́ lə́dē māmēn ábə Akhab !” Ńdɔ Ovadyahu a ngákə tóban ai Akhab, ǎ ngakad nyé é dzam dí, ńdɔ Akhab a ngákə tóban ai Éli. 17Á yén, á ngāyén Éli, Akhab nyé ai nyé nâ: “Wa te nyɔ́, wa, endə́gə́lə́ yā Ísraɛ̂l.” 18Éli nyé ai nyé nâ: “Sə̌ kig mǎ māndə́gələ Ísraɛ̂l, wǎ, ai ndá bod dzoe, myǎndə́gələ Ísraɛ̂l; ású mī ngádzoge Ǹtondôbə á sí mǐ ngatoŋ bə Baal. 19Asú tē, ábōg dī lómó bod bə́ kóán Īsraɛ̂l ásə̄ ábə ma á ńkǒl Karmɛ̂l, ai bəprofɛ́d bə́ Baal miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́tán, ai bəprofɛ́d bə́ Ashéra miǹtɛd mínyi, yā bádí á tə́bə́le Yézabel. 20Ńdɔ ǹkúkúmá Akhab a ngábánda bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, a manə́ fə tógǎn bəprofɛ́d bə́sə á ńkǒl Karmɛ̂l. 21Ńdɔ Éli a ngátə́bə̄ á bod étē, nyé nâ: “Myǎyi bɔ ékǒg, məsɔ́ woo, məkə woo, a kalə kwí hé ? Ngə́ Ńtondôbə nyé a nə́ Zāmbá, tǒŋān nyé; ngə́ Baal hḿ kig, tǒŋán Baal”; ǹnam ó lāŋán évōl. 22Éli a dúgán bódō ńkɔ́bɔ, nyé ai ǹnam nâ: “Mə lígi yǎ profɛ́d Ǹtondôbə ma etám; bəprofɛ́d bə́ Baal bɔ̂ bə́ nə̄ há bod miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́tán. Bə́ zāā ai bía nyag ébɛ̄; bə́ tɔ́bɔ dzyǎ, bə́ mān dzɔ tsíg bə́ nɔ̄ŋ bitun, bə́ bə̄dē á ndzaag á yób, təge koe ndóan. Maa mayǐ fə mǎn ba é nyag fɔ́g, mə bədé á ndzaag, təge koe ndóan. Myǎyi lóē Zāmbá wāān, maa mə́ lóe Ǹtondôbə: é Zāmbá ā yi yalan, a lómó ndóan, ńnye a nə́ Zāmbá. Ńdɔ bod bə́sə̄ bə́ ngáyalan, bɔ́ nâ: ǒ kɔ́bɔ́ ḿbəŋ. 25Éli nyé ai bəprofɛ́d bə́ Baal nâ: “Nɔŋán hḿ nyag dzǎn, mǐ tádí, amú mínā mī nə́ ábuí, mǐ lóē áfə bəzambá báán, dá tə myǎkoe ndóan.” Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ é nyag bə́ ngávə́ bɔ̄, bə́ mān ba, bə́ bə̄dé á ndzaag á yób, bə́ ngalóē hḿ Baal, a tádi kídí, a kələ kwí á ńtóbǎn ámōs bɔ́ nâ: “ Ǎ Baal wógó bíā ! “Təge wóg kíŋ nə mod a yalan. Bə́ ngakə hḿ bákpə́ŋ álatâr bə́ ngákom á yób. Á tólóf, Éli ǎ ngawoe bɔ́, nyé nâ: “Mǐ bɔɔ anə́ myǎbə́dē kíŋ: Kə́ a nə Zambá a; eyɔŋ ziŋ a bələ́ ńkɔ́bɔ, eyɔŋ ziŋ ǎ nyíí hóm, eyɔŋ ziŋ a nə á dúlu, ngə́ kig nâ a bô, a yi həbə. ” Ńdɔ̄ bə́ ngátádi nâ bálɔ̄ŋ Baal, bə́ kpələge nyɔ́l ai akəŋ, ai miǹsɔ̌ŋ məkɔ̌ŋ, məkǐ mə́ kwî, anə́ bə́ kadəgə bɔ ábōg bákpe məkə̌ŋ mábán. Ǹtóban ámǒs ó lōdó, hə bə́ kpəge məkə̌ŋ mə́ profɛ́d mábán, a kələ kwí ábōg bákad və́ mə́túnuŋa mə́ ngōgé, təge fɔ́ɔ́ wódǎn tɔ kíŋ, tɔ ngalaná ziŋ, ngə́ kig nâ mod a vógólō bɔ́. Ńdɔ Éli ǎ zu dzó ai ǹnam nâ: “Súbúgán mú.” Ńdɔ̄ báman súbu. Éli a mǎn dúgán kom álatâr Ǹtondôbə; 31yǎ bə́ ngáman ndáman; a nɔŋɔ́ mə̄kɔ́g áwômo ai mə́bɛ̄, á tâŋ məndá mə́ bod mvôg Yákɔb, é Yákɔb Ǹtondôbə a ngádzó ai nyé nâ: “Wayi yoleban dzwé nâ Ísraɛ̂l”. Ńdɔ a ngálóŋ Ńtondôbə alatâr ai mə́kɔ́g mā, a mǎn nye fág ébé ńkɔ̄dɔ̄ná á nyɔ́l, é tɔá ébəbə́g édɔ́g; a sɔ́ɔ́ ai ndzaag, a mǎn bǎ nyag, a bóé á ndzaag á yób. Nyé ai bod nâ: “Dzálágán bimvaŋ bínyi məndím, mǐ sóē mɔ́ á é nyag mətúnuŋa báyi mǎn dígī nyī, mǐ sóē fə á ndzaag”. Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ̄ nálā. Nyé ai bɔ́ nâ: “ Dúgán tádi”. Bə́ dúgán tádi. Nyé ai bɔ́ nâ: “Soégán fə éyɔ̄ŋ lála”. Bə́ sōé éyɔ̄ŋ lála. 35Məndím mə́ ngakɔ́dan alatâr á nyɔ́l, mə́ mān dzyé ébē. Ńdɔ̄ á, ábōg bákad və́ mə́túnuŋa, profɛ́d Éli a tə́bə́, nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ábrahám, Zambá Ísag ai Zambá Ísraɛ̂l, lə́dégē ámōs dī nâ wǎ ó nə́ Zāmbá Īsraɛ̂l, maa m̀bɔ bisíé woe, ai nâ mabɔ é mam mə́sə má ḿból ó ngábénde ma. Wógó mā, ǎ Ńtondôbə, wógó mā ḿból yə̄ nâ áyɔŋ dí á yəm nâ, wǎ ó nə́ Ńtondôbə Zambá, ai nâ wǎ ó ngábɔ nâ ǹnə́m ó dúgán bɔ́ ai mvús”. Nâ, ńdɔ̄ ndóan Ǹtondôbə e ngásus, e manə́ dígī mə̄túnuŋa ai ndzaag, ai məkɔ́g, ai sí, e kalán fə á mə́ndím mə́ ngábə́ á ébé. Bod bə́ ngáyi yén é dzam dí, bə́ búdúbú fɔ́ɔ́ ai məsú á sí, bɔ́ naa: “Ǹtondôbə ńnye a nə́ Zāmbá ! Ǹtondôbə ńnye a nə́ Zāmbá !” Éli nyé ai bɔ́ nâ: “Bián ma bə́profɛ́d bə́ Baal bá; tə m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́ a túb. Ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ bi; ńdɔ̄ Éli a ngásigi ai bɔ́ á ótotóŋ Kishôn, ńdɔ a ngáman bɔ́ tsíg kíŋ[1]. Ńdɔ̄ Éli a ngádzó ai Akhab nâ:“Bɛ́də́ ósū ákoé, á dzāl dóe, ó di, ó nyǔ fə, amú mawóg mod édǔŋ mvəŋ. Ńdɔ Akhab a ngábɛ́d ósū ákoé, nə́ a kə dí, á nyǔ fə, Éli nyé a bɛ́də́ á ńkǒl Karmɛ̂l; ńdɔ a ngálában á sí, a búdī ású á məbɛ̄. Nyé ai m̀bɔ bisíé wōē naa:“ Tám bɛ́d nā, ó bə̄bə́ ḿfág yā máŋ”. Ńdɔ a ngábɛ́d, a bəbə́, nyé naa: “Mǎyén kig dzóm”. Éli nyé ai nyé nâ: “Dúgán kə́ bəbə̌ nālá biyɔŋ zamgbál”. Ńdɔ̄ á éyɔ̄ŋ zamgbála, mod bisíé nyé nâ: “Mǎn ńkúd nyɔ́lí ā zu ḿfág yǎ máŋ abím anə́ dwé”. Éli nyé nâ: “Bɛ́də́ ósū ákoé ó kad Akhab nâ: “Tǐndígi ekabilí á ékág, ó sīgí, mvəŋ e zǎ dīlán wā”. Eban é ngáyi kog, yób á ngavín, ńkulu ǎ ngavuŋ, mod mvəŋ a tíé fɔ́ɔ́ á yób. Akhab a bɛ́də́ ékālíg dzíé, ńnye ǎ sob á Ízrêl nyɔ́. Ńdɔ ngul Ǹtondôbə e ngásus ábə̄ Éli; Éli a yə́mə́ fɔ́ɔ́ kāndá ángə̄də́g, ǎ ngakə m̀bíl ósú, a kələ kwí á Ízrêl. [1] Bálāŋ kig é vóm vī á mɛ́s ! Ńdɔ Akhab a ngákad Yézabel é mam mə́sə Éli a ngábɔ, ai ḿból a ngáman wé bəprofɛ́d bə́sə ai okəŋ bitá. 2Ńdɔ Yézabel a ngálóm ńlómán ábə̄ Éli nâ ákə̄ nyé kǎd naa: “Bəzambá bə́ kúbú mā ámālá dí bə́ bǎg fə̄ édí ávɔ̄g, ngə́ ókīdí ákyāí áwola dí, mə ngə́lə təge bɔ ai enyiŋ dzoé anə́ ō bɔ̄ ai éńdzābá.” 3Á yén á ngāyé nālá, ńdɔ Éli a ngákɔn wɔ̌ŋ, a kódó á sí ǎ ngatúb nə́ á nyî enyiŋ dzíé, ńdɔ a ngákə kwí á Bêr Shɛva, yǎ ánə̄ á Yúda, ńdɔ a líg étūgā dzíé wē. 4Ńdɔ̄ nyémēn á ngāwulu á táŋ ǹgúmā ámǒs á ńkōd ńnam. Ńdɔ a ngázu tɔbɔ élē á sī, ǎ ngayi awú, nyé nâ: «Ábōg dī, ǎ Ńti, mə tálā kīg fə̄ sí ! Nɔŋɔ́ mā: mə sə́ kīg m̀bəŋ mə lodo bətará. » 5Ńdɔ a ngábómbō élē á sī, a kə́ə́ óyɔ̄. Éngəlɛs Ǹtí á nyɔ ǎ zū nyé suguzu, nyé ai nyé nâ: «Tə́bə́gə́, ó di ! » 6Á bəbə̌ nā, a ńtála m̀kpə́l ḿbāŋála ó ńdzōgó nyé ḿfág yā ńlō, ndə́g məndím ē tə́lə̄ fə. Á man a ngáman dí, a nyúú fə, ńdɔ a dúgán kə óyɔ̄. 7Ńdɔ éngəlɛs Ǹtí ā dúgan sɔ́ éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, ǎ ngasuguzu nyé, nyé ai nyé nâ: «Tə́bə́gə̄, ó di, amú é zēn wākə é nə́ oyǎb.» 8Ńdɔ Éli a tə́bə́, a mǎn dí, ǎ mǎn fə nyú. Á wón á ngāman wón ai bídí bī, ńdɔ a ngáwulu məlú mə̄wóm mə́nyi, məmǒs fə məwóm mə́nyi, a kə́ kwí á ńkǒl Zāmbá, dzwé nâ Hórɛb. 9Ńdɔ a ngákwí a ḿbɔ̄g akɔ́g wē, a tɔbɔ hála ǹgúma ńtíé álú; á təm nâ, ebúg Ńtondôbə é kwí ábə̄ nyé nâ: “Wabɔ dzé va aná, ǎ Éli ?” 10Nyé ai nyé nâ: “Mə nə ǹdzyéán ai mvam abán ású Ńtondôbə, Zambá yǎ miǹkunda; ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáwoa elad amvóé dzóe á sí bə́ mān sógolo balatâr bóe á sí bə́ mān wé bəprofɛ́d bóe ai okəŋ bítá. Mə kə́ yǎ lígī étām etám; ńdɔ̄ bádzə̄ŋ nâ báwē mā.” Ǹtondôbə nyé nâ: “Kwí á ńsəŋ, ó kə tə́bə̄ á ńkǒl á yōb, á mís mə́ Ńtondôbə”. Nâ, Ǹtondôbə ǎ ngalod o ndzí naa, dzóōm mod ńkulu é tə́bə̄ á naa yávuŋ, miǹkǒl mí saligi, məkɔ́g mə́ bólege. Dá Ǹtondôbə təge ai nyé á ńkulu. Á mvús ńkulu, sí ē ngatigidan. Dá Ǹtondôbə təge ai nyé étē. 12Á mvús yə nâ sí yátigidan, ndóan ě ngayóŋ: Ǹtondôbə təge ai nyé á ndóan. Á mvǔs ndóan, mǎn évúndu ǎ ngafəbələ. Ǹnyie anə́ Éli a ngáwódan nálā a búdī fɔ́ɔ́ ásū ai ewɔ́man dzíé, ńdɔ a ngákwí a kə́ tə́bə̄ á ḿbɛ́ ndá kɔ̄a. Ǎ ngawóg kíŋ ē dzô ai nyé naa: “Wabɔ dzé hā, ǎ Éli ?” 14Éli nyé nâ: “Abán látyé ma ǹnə́m, ású Ńtondôbə Zambá yǎ miǹkunda étē; amú bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ dzōgé ámvóé yə̄ ó ngálad ai bɔ́ á sí, bə́ mān búg balatâr bóe, bə́ mān wé bəprofɛ́d bóe ai fa. Mə kə́ lígī étám, ńdɔ̄ fə bádzə̄ŋ naa báwē mā. 15Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Dúgán ai mvús é zēn ō hə́ sɔ́, ai ǹkód ńnam ósə, ó kə kwí á Dámas. Ǹnyie anə́ wāyi kwí, ó wɔ́bɔ́ Hazael m̀bɔ́n á bɔ ǹkúkúmá yā Áram. 16Wayǐ fə wɔ́bɔ̄ Yéhu mɔ̂n Nimshi m̀bɔ́n, á bɔ ǹkúkúmá á Ísraɛ̂l, ó wɔ́bɔ̄ fə Elizé ḿbɔ́n, mǎn Shafath yǎ Avel Mehola, á bɔ profɛ́d á məyian móe.” 17É mod ā yi túb ókəŋ bítá Hazael, Yéhu a yi nyé wē; ényɔ̄ ā túb ókəŋ bítá Yéhu, Elizé a yi nyé wē, 18hədá, mayi líg bakúda zamgbál á Ísraɛ̂l, ébá bə́sə məbɔ́ŋ má ndzí kig kúduban á sí ósū Baal ai ányu ásə̄ lá bə́ kig nyé və̄ ólugú. 19Ńdɔ̄ Éli a ngásus á ńkǒl á sī, a ńtála Elizé ńdómân Shafath, a séneŋe ndzobo, ai mvág nyag awômo ai ébɛ̄; émēn á syé ai nyag ébɛ̄ yā étē. Ńdɔ̄ Éli a ngásúbū nyé babi, a woá nye ewɔ́man dzíé á nyɔ́l. 20Ńdɔ fɔ́ɔ́ Elizé a ngálíg nyag dzíé hālá, ǎ ngakə a toŋ Éli, nyé ai nyé naa: “Dzǒge tə́ mə́ támə kə́ yân ai tará bân naná, mə́ zu sɔ́ matoŋ wa. “Éli nyé ai nyé nâ: “Kələ ! Dúgán! Mə̌ bɔ̄ wā dzé.” 21Ńdɔ Elizé a ngákân ai nyé, a dúgán, a bǐ nyag ébɛ̄, a tsígí, a nɔŋɔ́ míḿbóŋ nyag é ngábə́ tǐ, a komán ndóan, ǎ ngayám: ǎ ngavə́ ńnam bidí. Á mvús hālá, ńdɔ a ngátíē nə́ a kə a toŋ Éli, a kə a syé nyē. Ńdɔ Ben Hadad ǹkúkúmá yǎ Aram a ngátógan ǹsámbá bítá wóé ósə miǹkúkúmá mə̄wóm mə́lɛ́ ai míbɛ̄ mí ngábə́ ai nyé ai bikabilí ai bikálíg, ńdɔ a ngábɛ́d, a dilí Samaría, ǎ ngalúman ai nyé. 2Ńdɔ a ngálóm bə̄lóman á tísɔn Akhab, ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, nyé ai nyé nâ: “Ben Hadab a dzó nâ: “Sílba woe ai gôl woe byáwóge ai ma; biníngá bóe ai bɔ́n bóe báwōge ai wa.” 4Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngáyalan nâ: “Anə́ ḿból wādzó, ǎ ńtī ǹkúkúmá, mə nə éńgoe, ai byə́m byámā bísə.” 5Ńdɔ̄ bəlóman bə́ ngádúgan sɔ́ bɔ́ nâ: “Ben Hadad a dzó nâ: “Ma lóm wa m̀bándá nâ: “Váá mā sílba woe, ai gôl woe, bəyál bóe ai bɔ́n boe.” 6Ngə́ təge ai nálā ábōg di okídí, mə lóm yǎ bītúgā byámā nə bə́ zu wa vun ndá ai məndá bítúgā bíe, bə́ tɔb é byə́m bísə̄ bádiŋ, bə́ man byá nɔŋ.” 7Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngábánda bənyiá bodo mvié bə́sə̄ yā ńnam nyé nâ: “Támán fɔmbɔ̌ nā, mǐ yén ḿbōl é mod nyɔ́ ā dzə́ŋ ádzō; a lóm bod nâ bə́ nɔŋ bəyál báma, ai bɔ́n báma, sílba wama ai gôl wama, á mə̄ nə́ há, ma ndzí kig kaman ai nyé tɔ dzóm dzyà yā étē.” 8Ńdɔ bənyiá bodo mvié bə́sə ai ǹnam ósə bə́ ngádzó ai nyé nâ: “O bə́ vógolo ngə́ á yə̄bə.” 9Ńdɔ a ngádzó ai bəlóman bə́ Ben Hadad nâ: “Kadán maǹtí ǹkúkúmá nâ: É mam mə́sə̄ yǎ ó ngátádi sílī étūgā dzóe éyɔŋ ósú, émɔ mǎyi bɔ́; édí lə́ mvúa dí, ńdɔ mǎyǐ kig bɔ́.” Ńdɔ bitúgā bí ngátíe bí kə́ nye və́ éyalan. 10Ńdɔ̄ Ben Hadad a ngábad lóm bod ábə̄ nyé nə́ bə́ kə̄ nyé kǎd naa: “Bəzambá bə́ kúbú mā ámālá dī, bə́ báág fə̄ édí ávɔ̄g, ngə́ mə̄tsɔ́ yā Samaría mâyi yəan á dwé ású é bod bə́sə̄ bátoŋ ma.” 11Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngáyalan nâ: “Kadán nyé naa: “É mod a bɔ́d byə́m bítá ángə̄də́g a bə́ bɔ ńgūngúán anə́ é mod a sɔ́dí byá ńsɔ̄dán.” 12Éyɔŋ Ben Hadad a ngáwóg m̀bándá, hála a nyûgu miǹkúkúmá bílām á bibə̌m, nyé ai bod bóé naa: “Komán bitíé.” Ńdɔ̄ bə́ ngáman kɔ̌m bītíé byábán nə́ bâkə lúman ai tísɔn. Á təm nâ, profɛ́d ā ngāzu ábə Akhab, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ: Yə o yénē yǎ fɔ̄ɔ̄ é mod etítíb bod ásə̄ nyɔ́ ? Yénə́, mazu bɔ́ və̄ á mɔ́ móe ámōs nyū; ó zū hḿ yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə.” 14Ńdɔ Akhab a ngásíli nâ: “Ai bəzá wayi ma bɔ́ və̄ ?” Nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ: “Ai bitɔ́tɔbɔ̌ yā bīwóge bitɔ́g.” Akhab nyé nâ: “Zá ā yi tádī bītá ?” Profɛ́d nyé nâ: “Wǎ !” 15Ńdɔ a ngáláŋ bifɔlɔgɔ bə́ngɔ́mɔnǎ yā bīwóge bitɔ́g, bí ngábə́ miǹtɛd mim̀bɛ́ ai məwóm mə́lɛ́ ai bibɛ̄. Á mvús dzābá, ńdɔ a ngáláŋ bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l, bakúda zamgbál. 16Ńdɔ̄ bə́ ngátíē ai zǎŋ amǒs hála Ben Hadad a ngə́lə́ á sɔ̂g bilám á bibə̌m á sí, nyémēn ai míńkúkúmá mə̄wóm mə́lɛ́ ai míbɛ̄ yā mí vɔ́ligi nyé á bītá. 17Bifɔlɔgɔ bə́ngɔ́mɔnǎ yā bīwóge bitɔ́g bə́ tádí tíē ósū. Ńdɔ̄ bə́ ngálóm kǎd Ben Habad nâ: “Bod bə́ kwí á Samaría.” 18Nyé nâ: “Ngə́ bə́ kwí ású mvɔ̄í, nɔŋán bɔ́ bə́ tála; ngə́ bə́ kwí ású bítá, nɔŋán bɔ́ bə́ tála.” 19Ńdɔ̄ é bod bá bə́ ngákwí á tísɔn, bifɔlɔgɔ bə́ngɔ́mɔnǎ yā bīwóge bitɔ́g, ai ńsámbá bítá ó ngábə́ toŋo bɔ́ á mvús. 20Mod ósə a ngáwé é mod woé; Aram a túbu, Ísraɛ̂l ǎ ngákə a tsídan nyé hədá, ńdɔ Ben Hadad, ǹkúkúmá yā Aram a ngátúb á ékabilí bân bəwulǔ bikabili. 21Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngákwí, a mǎn bímī bikabilí ai bikálíg a bímí Aram m̀bə̂ m̀bímán. 22Ńdɔ profɛ́d á ngasúbu babi ai ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, nyé ai nyé nâ: “Tómó nyɔ́l ai azombo, ó fas m̀bəŋ é dzam wǎyəan bɔ; amú ḿbú wázu, ńkúkúmá yā Aram ǎ yi sɔ́ lúman ai wa.” Ńdɔ bitúgā bí ńkúkúmá yā Aram bí ngádzó ai nyé nâ: “Zambá wābán á nə Zambá miǹkǒl, asú tē bə́ tə̄gə̄ bía; ngə́ byālúman ai bɔ́ á bidzəgəze bí sí ánā, á bə́bə́lá, byâ byǎyi bɔ́ təgə. Bɔ̌g naa; ó vāā míńkúkúmá mísə̄ mí, ó təle bədzóē bəzimbi á bitɔá byábán; 25kələ́ wanɔŋ bod bítá á lodo ébá bə́ yídiban, dzam də́dā ai bikabilí, ai bikálíg, eyɔ̌ŋ te bǐ lúman ai bɔ́ á édzəgəze sí á bə́bə́lá, byǎyi bɔ́ təgə.” Ńdɔ a ngáwóg mə̄lə́bə́gá mábán, a bɔ̌ fə̄ nálā. Ábǒg ḿbú, ńdɔ̄ Ben Hadad a ngáláŋ Araméan, ńdɔ a ngábɛ́d fə nə́ a kə lúman ai Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáman komozǎn bītá, bə́ ngalúman ai bɔ́, ńkán bítá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngávúl bɔ̄ ósū ó ngábə́ hə anə́ miǹkunda bíkə́lá míbɛ̄, Araméan há, á tūūŋ ai ǹnam ósə. Ńdɔ mod Zambá á ngázu kwí ábə ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ: Ḿból Aram a dzó nâ: Ǹtondôbə a nə Zambá yǎ miǹkǒl, á sə́ kig Zambá yǎ bidzəgəze, asú tē māyi və́ é mod etítíb bod nyɔ́ á mɔ́ móe, ó zū hḿ yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ńdɔ̄ bə́ ngávúl mīńkán ébá álí, ébá álí, á tâŋ məlú zamgbál. Ńdɔ̄ ámǒs zamgbála bitá bí ngáladan, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyíd Aram, bəzimbǐ məkǒl bakúda ǹtɛd ámǒs ḿbɔ̄g. Ébá bə́ ngálígī bə́ və̄ə̄, bə́ ngáman kə̌ mīḿbíl á tísɔn yǎ Afeg. Hədá, ńdɔ m̀fim ó ngáku bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai zamgbál á yób ébá yā bə́ ngálígi bə́ və̄ə̄. Ben Hadad a ngátúb, a kə́lə́ á tísɔn, a kə́ nyî á étun ndá étēde. 31Ńdɔ bitúga bíé bí ngádzó ai nyé nâ: “Bǐ ngáwóg naa miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l mí nə mim̀vəmvám miǹkúkúmá; bǐ tam bɔ́d miǹkúd á məngə́də́g ai miǹsinga á mīǹló bǐ kə̄ ábə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l; kámāná a yi nyii ényiŋ dzóe.” Ńdɔ̄ bə́ ngáman tindǐ miǹkúd á mə̄ngə́də́g, ai miǹsinga á mīńló, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ ábə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, bɔ́ nâ: “Etúgā dzóe Ben Hadad yádzó nâ: “Á ńkogolán, nyîgi tə́ mā !” Nyé nâ: “Yə a ngə́lə́ tála, mǎdzāŋ wama tě ?” Bod bə́ ḿbələ́ áfidí á ńnə̄m, bə́ tsígí fə̄ nyé ósū nâ: “Tóé ! Ben Hadad a nə mǎnyɔ̄ŋ !” Akhab nyé nâ: “Kaŋán nyé nɔŋ.” Ńdɔ Ben Hadad a ngásɔ́; Akhab a bədé nyé á ékālíg dzíé nyémēn. Ńdɔ̄ Ben Hadad a ngádzó ai nyé nâ: “Míńnam tará á ngānɔŋ ábə̄ ésōá, mayi wa myá mǎn dúgan; wayi bɔ̌ miǹsəŋ mí mákíd ású dóe á Dámas anə́ ḿból tará á ngābə́ bələ́ á Samaría.” Akhab nyé nâ: “Mayǐ yī wa dzogě fīlí hə bi tám mǎn wē óyīlí.” Ńdɔ Akhab a ngáwé óyīlí ai nyé a dzogé nyé filí. 35Ńdɔ mod ziŋ yǎ bɔ́n bəprofɛ́d á ngādzó ai mvóé dzīē ai ngul Ǹtondôbə nâ: “Bímíŋi ma !” Hədá, ńdɔ mod a ngábɛn nyé bīmi. Ńdɔ a ngádzó ai nyé nâ: “Ámú wā ndzí kig wóg kíŋ Ǹtondôbə, ǹnyie anə́ wāyi kódō ábə ma há, emgbə́m yâyi wa dí. Ńdɔ ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ á ngātíe, ńdɔ emgbə́m é ngátóban ai nyé é wé nyé. Ńdɔ profɛ́d á ngábad yén mod m̀fə́, nyé nâ: “Bímíŋi ma.” Ńdɔ mod te a ngábímī nyé a bálí nye mə́və̄n. Ńdɔ profɛ́d á ngātíe, ǎ ngayanga ǹkúkúmá á zēn, a mǎn tindi bánás á mís, təgě fə̄ yə nâ bə́ nə̄ nyé dzǎm yəm. Ḿból ńkūkúmá ā lodog ná, ǎ ngayédan nâ: “Etúgā dzóē é kələ á zāŋ bītá, á ńtəm nâ mod a fámí á ésāmbá, a sɔ́ɔ́ ai mod ábə ma, nyé nâ: “Bǎlā é mod nyɔ́”; ngə́ ā dzāŋ ai zěn ziŋ, enyiŋ dzíé yâyi búdan ai enyiŋ dzóe, eyɔŋ ziŋ, o yáán taléńta sílba ḿbɔ̄g.” Ḿból étúgā dzóē é hə́ bə̄lə́ ábuí bísíé hālá, ńdɔ mod te a dzáŋ. Ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nyé ai nyé nâ: “Ǹtól wóe vílī wǎmēn ō tsíg yǎ !” Ńdɔ fɔ́ɔ́ profɛ́d á ngātii bánás á mís, ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngáyəm nâ a nə ḿbɔ̄g yǎ bəprofɛ́d. Nyé ai ǹkúkúmá nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ: Ḿból ó ngādzóge é mod a ngábə́ éki ású dáma[1], enyiŋ dzóe yâyi búdan ai enyiŋ dzíé, ayɔŋ dóe ai éńdīē.” Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngádúgan, ású á kūlúd ai olún, a yəmə́ zēn á Samaría. [1] Zambá ńnye ǎ dɔ̄ bítá bī, mim̀kóm myáyəan tsígiban anə́ Mvéndé é nə̄; ńdɔ ǹkúkúmá Akhab a ndzí kig nyie Mvéndé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Naboth, mǎn Ízrêl a ngábə́ bələ́ áfūb wân, babi ai ndá ǹkúkúmá yā Samária, dzwé nâ Akhab. 2Ńdɔ Akhab a ngádzó ai Naboth nâ: “Váá ma afúb wɔ̂n dóe mə́ bɔ ai dɔ́ ngádan bilé amú á nə ma á mgbâg ndá: mayi wa və́ áfūb wɔ̂n afə́ á lodo édí; eyɔŋ ziŋ á kig mə və́ə́ wa mɔní ngə́ nálā ngɔ wǎdiŋ.” 3Naboth nyé ai Akhab naa: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a tálá mā ! mǎngākǎb kig élíg bətará nə́ mavə́ wā.” 4Ńdɔ Akhab a ngányî á ndá dzīé, olún á ńnə́m á túd, a dzə́mə̄ kám, ású ébúg Naboth yǎ Izrêl a ngádzó ai nyé dzī nâ: “Mǎyǐ kig wa və́ élīg bətará.” Ńdɔ a ngákə bómbō á sí, a lúmú ásū á ḿfim, a təbə bidí. 5Ńdɔ ǹgál wōé, Yézabel, ǎ zu kwí á ngābə́, nyé ai nyé nâ: “Dzé wāwóg ólún ai dzɔ́, nə́ watəb bidí ? » 6Akhab nyé ai nyé nâ: « Mə dzó ai Naboth, mǎn Izrêl, nâ: váá ma afúb wɔ̂n dóe mə́ kus; eyɔŋ zǐŋ kig, mə́ və wa afə́, ngə́ wadiŋ, ńdɔ ǎ kād mā nâ: « Mǎyǐ kig wa və́ áfúb dáma.» 7Miníngá wōé Yézabel nyé ai nyé naa: “ Sə wǎ ó nə̄ ńkúkúmá wádzóe Ísraɛ̂l a ? Kódógō hḿ á sí, ó di, ó tɔ́bɔ́ á myə̄ə̄ŋ; mazu wa və́ áfúb wɔ̂n Naboth dílī. » 8Nâ, ńdɔ̄ á mīníngá á ngátil kálara á dzwé ńnóm Akhab, a sáná fə ai okéné wóé; a nɔŋɔ́ é kálara nyɔ́ a lómó bənyiá bodo mvíe ai mim̀faŋ mí bǒd yā mí nyiŋi ai Naboth. 9A ngátil á kálara tě naa: “kəán myǎyédan eki bídí, mǐ tóe, 10Naboth á sí, á zāaŋ bənyiá bodo mvíē yā ńnam. Tə́légán nyé bod bə́ mvol bə́bɛ̄ ósú, bə́ bug nyé mə̄dzó naa: a ngákpə́le Zambá ai ǹkúkúmá; mǐ kwi ai nyé á ńsəŋ, mǐ lum nyé ngɔg, á wu.» 11Ńdɔ̄ á bənyiá bodo mvíe[1] ai mim̀faŋ mí bǒd yā dzāl, á mí nyiŋi ai Naboth mí ngábɔ anə́ Yézabel a ngábéndé bɔ́ ai ḿból á ngātil bɔ́ á kálara. 12Bə́ mān yédān éki bídí, bə́ tóé Naboth ai miǹtómbā yā dzāl vóm m̀bɔ́g, bə́ sɔ́ɔ́ fə ai é bod bə́ mvol bá bə́bɛ̄, bə́ tóé bɔ̄ Naboth ósū. Ńdɔ̄ á bə́ ngátə́bə̄ nâ básɔ̄man nyé, bɔ́ nâ: “Naboth, a m̀bə́ kpə́lege Zambá ai ǹkúkúmá.» Bə́ bīī fɔ́ɔ́ Naboth, bə́ kwí ai nyé á édzə̂dzalá, bə́ ngawé nyē ai ngɔg. 14Ńdɔ̄ bə́ ngálóm Yézabel m̀bándá naa: “Bə́ man yǎ wé Naboth ai ngɔg.” 15Ǹnyie anə́ Yézabel a ngáwóg naa, bə́ man yǎ wé Naboth ai ngɔg, ńdɔ ǎ kad Akhab nâ: “Kódógō á sí, ó nɔŋ afúb wɔ̂n Naboth, mǎn Izrêl, áfúb wɔ̂n a ngátəb kuan ai wǎ, amú Naboth a sə́ kig fə, a wú ya.” 16Akhab a ngáyi wóg naa Naboth a wú yǎ, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngákódō á sí, a kə́ nɔŋ áfūb Naboth. 17Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábódo ǹkɔ́bɔ nyé ai Éli, mǎn Tishbít, nâ: « Kódógō á sí, ó sīgí, ó kə tóban ai Akhab, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, yǎ á tɔá á Samaría; ǎ sīgí áfūb wɔ̂n Naboth, nə́ a kə dɔ́ nɔŋ. 19Wayi nyé kǎd naa: Ǹtondôbə a dzó nâ: « Wǎwé Naboth, ńdɔ̄ fə waháman elíg dzíé. » Ó dúgán áfə kǎd Akhab nâ: Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: « É vóm yā mvú é hə́ nyíe məkǐ mə́ Naboth nyú, hôm tě ngɔ̄ fə dzɔ̂ yáyi nyíē məkǐ móe.» 20Akhab nyé ai Éli nâ: « Ǒ sɔ́ yǎ fə, ńzíziŋ mod nyú ? Éli nyé naa: « Owé, mə sɔ́ yā, amú ǒ sámā wāmēn, o ngábɔ, édzí é nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə. 21Ábōg dī mazu á wa kúb ányamá, mazu wa mǎn vwé á fúúm, mazu mana bod bə́sə̄ yā ndá dzoe, tɔ bəlɔ̌, tɔ bɔ́n bə́ dzāl. 22Ńdɔ̄ fə mayi bɔ ai ndá dzoe, anə́ mə́ ngábɔ ai ndá Yeróboam, mɔ́n Nevath, ai ndâ Baésha, mɔ́n Ahiya, amú ǒ bɔ̄ naa mə́ līŋán, o bɔ̌ fə̄ nâ Ísraɛ̂l á səm. Ḿfág Yézabel, Ǹtondôbə a dzó naa: Mvú yáyi dí Yézabel á dzāl Ízrêl étē. É mod ósə a ngáwū á ndâ bod Akhab, á dzāl étē há, mvú yáyi dí ḿbim wóé; ényɔ́ ā yi wú á fyɛ́, anɔ̌n á mān dí ḿbim wóé. » 25Mod ḿfə́ ā bə́ yǎ kig kalan nyémēn á yād anə́ Akhab nə́ a bɔ abím bə́bə̂ bə́ mam bə́tē, á mís mə́ Ńtondôbə, ḿból ńgál wōé, Yézabel, ǎ sógólō nyē. Ńdɔ a ngávəŋan dzóm é dzōm, ǎ ngatoŋ bə́zəzə̌ bəzambá yā mvóg Amorít bə́ komo, é mvóg Amorít yā Ńtondôbə a ngáman wé á mís mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.» Ǹnyie anə́ Akhab a ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ nyú, ńdɔ a ngáman nyǎb bīwɔ́man bíé, a nyílí ńkud á nyɔ́l, a tádī fə eki bídí; ǎ ngakad bómbō ai ńkud ví á nyɔ́l, a wulugu hə á dzɔ̄mɔ̄ɔ̄. Ńdɔ Ǹtondôbə ǎ bódo ǹkɔ́bɔ nyé ai Éli, mǎn Tishbít naa: «Yə ǒ yén fɔ́ɔ́ anə́ Akhab ǎ dzɔdi nyémēn á sí á mís máma ? Ḿból ā dzɔ́dī nyémēn á mís mámā nálā, mǎyǐ kig bɔ̌ naa amalá á zū á ndá dzīé ńtíé á ngə̄lə́ və̄ə̄, mayi dɔ́ bɔ ábōg mɔ́n ā yi lígi. » [1] Yə ákyāí bənyiá bodo mvíē dí á ngə́lə a zaa kwí ánā nga a ? Á táŋ mim̀bú mílɛ́, Aram bân Ísraɛ̂l bə́ ngátɔbɔ təge ai bitá. 2Ḿbū lála, ńdɔ Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, a ngázū ábə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 3Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngádzó ai bədzóē bəzimbi bóé naa: “Yə myáyə̄gan nâ Ramoth yǎ Galaad a wóge ai bíā, ńdɔ bǐ tɔ̄á á myə̄ə̄ŋ təge nyé nɔŋ á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Aram ?” 4Ńdɔ a ngádzó ai Yosafat nâ: “Yə wayi ma sɔ́ vɔ́lī lúmǎn bītá á Ramoth yǎ Galaad ?” Ńdɔ Yosafat a ngádzó ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nâ: “Mə nə anə́ wā, bod báma anə́ éḿbōe, bikabilí byáma anə́ bikabilí bíe.” Ńdɔ Yosafat a ngádzó ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nâ: “Tádígi sílī ébūg Ńtondôbə.” 6Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngátógan bəprofɛ́d, á tâŋ bod miǹtɛd mínyi, nyé ai bɔ́ nâ: “Yə mayəan kə́ lúman ai Ramoth yǎ Galaad, ngə́ naa mə́ bɔ təge kə ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Bɛdə́g; amú Ńtondôbə a yi nyé və̄ á mɔ́ mə́ ńkúkúmá.” 7Hədá, ńdɔ Yosafat a ngádzó nâ: “Ngǎ profɛ́d Ǹtondôbə m̀fə́ á nə há naa bǐ nə dzǎm síli ?” 8Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngáyalan Yosafat nâ: “Mod m̀fə́ á nə á bī nə́ dzǎm sílī Ńtondôbə, Mikéas mɔ́n Yimla; hədá masíŋ nyē amú á nə̄ eki təge ma kúlī ḿbəŋ və ábé.”[1] Yosafat nyé nâ: “Ǹkúkúmá á bə̄ kɔ́bɔ̄ nālá” 9Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngálóe mod bisíé m̀bɔ̄g hālá, nyé nâ: “Vólógo kə́ lóē Mikéas, mɔ́n Yimla.” 10Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l bân Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, bə́ ngábə́ tɔá á bitɔá bí kúm byábá, bə́ bə̄gə́ bidud byábán, á éndəndam ńsəŋ, ányīī yā ḿbɛ̄ óngóla yǎ Samaría; bəprofɛ́d bə́sə̄ bə́ ngábə́ bə́ kúlugu mam ósū wábán. 11Ńdɔ Sidkiyahu, mɔ́n Kenaana, a ngábɔ nyémēn miǹlǎg bikie, nyé nâ: “Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ, ai é byə́m bí, mǐ nə dzǎm mǎn tindǐ Araméan bə́sə təge líg tɔ ḿbɔ̄g.” 12Bəprofɛ́d bə́sə̄ bə́ ngakúlu dzam də́dā nálā bɔ́ nâ: “Bɛ́də́g á Ramoth yǎ Galaad, wayi dɔ; Ǹtondôbə a yi nyé və̄ á mɔ́ mə́ ńkúkúmá.” Ńdɔ ńlómán a ngákə lóē Mikéas, a ngádzó ai nyé nâ: “Tám yēn, bəprofɛ́d bə́sə̄ bákɔ́bɔ hə bibúg bí mvam ású ńkúkúmá; waa kɔ́bɔ́gɔ̄ fə anə́ bɔ́, kadá naa a yi dɔ á bītá.” 14Á kə̄ kwí, Mikéas nyé nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌ ! É dzam Ǹtondôbə ǎ yi ma kad, ńdɔ̄ fə maa mǎyi kad.”[2] 15Á kwí á ngākwí ábə ǹkúkúmá, ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Ǎ Mikéas, yə bǐ kə lúman á Ramoth yǎ Galaad, yə bǐ bɔ tə kə ?” Ńdɔ a ngáyalan nyé nâ: “Bɛ́də́g, wayi dɔ; Ǹtondôbə a yi nyé və̄ á mɔ́ mə́ ńkúkúmá.” 16Ńdɔ ǹkúkúmá a ngádzó ai nyé nâ: “Biyɔŋ táŋ yá māyi wa yomolǒ naa ó kɔ́bɔ ma dzam və édí á nə́ bə́bə́lá á dzwé Ńtondôbə ?” 17Nyé nâ: “Mə ngáyén Ísraɛ̂l ásə á myááŋ á miǹkǒl yób anə́ mīńtómbá yā myábə̄lə́ kig ǹnɔ́ni; ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó nâ: Bábə̄lə́ kīg fə ǹdzóe, mod ósə á dúgān á ndá dzīē mvɔ̄í !” 18Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngádzó ai Yosafat nâ: “Mandzí wa kǎd naa ǎ yǐ kig mə kúlū é dzam á nə́ ḿbəŋ a, hə édí á nə́ ábē ?” 19Mikéas nyé nâ: “Tám vōgolo bíbūg bí Ńtondôbə: mə ngáyén Ńtondôbə a tɔá á étɔá ńkúkúmá dzíé, ǹkunda ósə̄ yā yób ó tə́lə̄ nyé ósū á ḿbɔ̄ ńnōmo ai á ḿbɔ̄ ńgāl. 20Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó nâ: “Zá ā yi mə dǔg Akhab, nâ á bɛd, á ku á mɔ́ mə́ Ramoth yǎ Galaad ? Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan, ényɔ̄ é kíŋ dzīé, ényɔ̄ ḿbɔ̄g é kíŋ dzīé. 21Ńdɔ ǹsísīm ó ngásɔ́ ósū, ó sɔ́ tə́bə̄ ósū Ńtondôbə, wá nâ: “Mǎ māyī nyé dug.” Ǹtondôbə nyé nâ: “Ai zěn fé ? “Nyé nâ: “Mayi kə ósú, mə vəŋan bɔ́ ńsísīm miǹnǎl ânyǔ bəprofɛ́d bóē bə́sə.” Ǹtondôbə nyé nâ: ‘Wayi nyé dug, o bə́lə́ ngul tě, ó wɔ̂n nyé, kələ́g, ó bɔ nálā.’ Asú tē hḿ Ńtondôbə a ngáfudi miǹnǎl ányu bə́profɛ́d bóē bá bə́sə, hədá Ǹtondôbə a kɔ́bɔ yǎ ábē ású dóe.” Ńdɔ Sidkiyahu yǎ Kenaana a ngásubu babi, ńdɔ a bími Mikéas ámāŋ, nyé nâ: “Éyə ǹsísīm Ńtondôbə ó və́ kódō ábə ma hé ó ngázu ábə wa ?” 25Mikéas nyé nâ: “Wayi dɔ́ yēn ámōs wāyi kə á étun ndá étēde nâ wakə sɔbɔ.” Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngádzó nâ: “Bián Mikéas, mǐ dúgán kə ai nyé ábə Amôn, ngɔ́mɔna yǎ tísɔn ai ábə Yoas, mɔ́n ǹkúkúmá, mǐ kad nâ: “Ǹkúkúmá a dzó nâ: Fudígán é mod nyɔ́ á ndá mim̀bog, mǐ tɔŋ nyé hə ai ḿbāŋála ai məndím, a kələ kwí anə́ māyi sɔ́ mvɔ̄í.” Mikéas nyé nâ: “Ngə́ ó dúgán sɔ́ mvɔ̄í, o yəmə nâ Ǹtondôbə a ndzí kig kɔ́bɔ̄ ânyu dáma.” Nâ, ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ai Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, bə́ ngábɛ́d á Ramoth yǎ Galaad. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngádzó ai Yosafat nâ: “Mayi vəŋǎn mǎmēn mə́ kə̄ á bītá, ḿfág wóe, bə̌gə bidud bíe.” Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngávə́ŋan nyémēn, a kə́ə́ á bītá. 31Ǹkúkúmá yā Aram a ngávə́ bə̄dzóē bikálíg ábēndé nâ: “Tə myǎtsag tɔ mod ǹtɔ́g, tɔ mod ǹnén, tsagán və ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l etám !” Ńdɔ̄ éyɔŋ bədzóē bíkálíg bə́ ngáyén Yosafat, bɔ́ nâ: “Ńnye a nə́ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l !” Ńdɔ̄ bə́ ngákilan ai bitá ḿfág á ngābə́; ńdɔ Yosafat a ngálóŋ ékīgá bitá. Éyɔŋ bədzóē bíkálig bə́ ngáyén naa a ngábə́ kig ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á mvús, təgě fə̄ nyé toŋ. Hədá mod ziŋ a ngáwoa elâ dzíé á ndóbōná, ńdɔ̄ é ngálúm ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l á zāŋ bikiě yā ékob óngon. Ńdɔ̄ ǹkúkúmá á ngádzó ai ǹwulu ékálíg wōē naa: “Kilígan ó vāā ma á bītá amú mə̄ bábi yǎ.” Ńdɔ bitá bí ngábɔ ayɔ́ŋ ámǒs tē, bə́ ngálíg ńkūkúmá á ékālíg dzíé étēde á bə́ lúmuŋan ai Araméan, a kələ kwí ngōgógóle, ńdɔ a ngáwú; məkǐ yā mə́və̄ŋ mə́ ngákwí á ékálíg étēde. Ai məsulí mə́ ngōgé nā, ekígá é ngasɔ́ á ńkān bítá naa: “Mod ósə̄ á kə̄lə́ á tísɔn dzié, mod ósə̄ á ńnam wóé ! Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai nyé á Samaría; ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á Samaría. Ńdɔ̄ bə́ ngásob ekálíg á étəmbə́g mə́ndím yā Samaría, mvú é nganyíe məkǐ móé, biníngá bə́ ébamba bə́ ngáwɔ́bɔ étēde, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ. Məbuugǎ yā ǹláŋ Akhab, ai é mam mə́sə a ngábɔ, é ndá mim̀baŋ mí zɔŋ ésə a ngálóŋ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ?” Ńdɔ̄ hḿ Akhab a ngákə wɔi ai běsīá. Ńdɔ̄ mɔ́n wōē Akhazias a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Yosafat, mɔ́n Asa, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Yúda á ḿbú nyinǎ yā édzóē Akhab ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Yosafat a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bítán ábōg á ngābɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóē á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mítán á Yērúzalɛm. Nyiá á ngábə́ dzwé nâ: Azuva, ngɔn Shilhi. A ngáwulu á zēn ésīá Asa ésə a ndzí kig dzɔ yála á mgbág, ǎ bɔɔ hə é mam mə́ nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə. Hədá, balatâr á bīkónóŋ təge man, bod bə́ kələ ósú ai mvə́án mə́túnuŋa, bə́ dîgi otú á bīkónóŋ á yōb. Yosafat a ngátɔbɔ mvɔí ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Məbuugǎ yā ńlāŋ Yosafat, ai é ngul a ngálə́de, ai ḿból á ngābɔ bitá, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ?” É fám ai é bīníngá bə́ ébambǎ yā bə́ ngálígī á mə̄lú mə́ ésīá wōē Asa, a ngáman bɔ́ wē ai sí. Ǹgúmā ńkúkúmá ó ngábə́ kig á Edom. Yoshafat a ngákom bətitímá yā Tarsis nə́ bə́ kə nɔŋ gôl á Ofir, hədá ńdɔ̄ bá dzí kig kə, amú bətitíma bə́ ngáman búgī á Esiôn ­Gɛvɛr. Ńdɔ Akhazias, mɔ́n Akhab, a ngádzó ai Yosafat nâ: “Bɔ̌g naa bitúgā byámā bí kə ai éḿbīe á bətitíma, hədá ńdɔ Yosafat a ngábɛn. Ńdɔ Yosafat a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyé bân běsīá á tísɔn Dávid ésīā wōé; ńdɔ Yoram, mɔ́n wōē, á ngánɔŋ edzóe á məyian móé. 2KI - - La Bible Ewondo Á mvús awú Akhab, ńdɔ Moab a ngátsaman ai Ísraɛ̂l. 2Akhazias a ngásɔ́dan á ḿbɛ̄ sí yā étun ndá dzíé yā yób á Samaría, ǎ ngakɔn; ńdɔ a ngálóm bə̄lóman, nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán sílī Baal Zebub, zambá Ekrôn, ngə́ mayi nyiŋ ókɔ̄n vī.” 3Hədá, ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzó ai Éli mǎn Tishbít nâ: “Kódógō á sí, ó kə tóban ai bəlóman bə́ ńkúkúmá yā Samaría, ó kad bɔ́ nâ: Yə nâ Zambá á sə̄ kig á Ísraɛ̂l, ńdɔ myǎkə sílī Baal Zebub, zambá Ekrôn ? 4Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə a dzó nâ: Wǎyǐ kig sus énɔ̄ŋ ó bɔ̄ɔ̄ dzīlí, awú ńdɔ wǎyi wú.” Ńdɔ̄ Éli a ngákə. 5Ńdɔ bəlóman bə́ ngádúgan ábə Akhazias, nyé ai bɔ́ nâ: “Ású dzé myādúgán ai mvús?” 6Bɔ́ ai nyé nâ: “Mod ziŋ a sɔ́ tóban ai bíā, ńdɔ ǎ kād bíā nâ: Dúgán ábə̄ ńkúkúmá á ngālóm mínā, mǐ kə̄ nyé kǎd nâ: Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Yə nâ Zambá á sə̄ kig á Ísraɛ̂l ńdɔ walóm naa bə́ kə sílī Baal ­Zebub, zambá Ekrôn? Asú tē wāyǐ kig sus énɔ̄ŋ ó bɔ̄ɔ̄ dzīlí hə awú ńdɔ wǎyi wú.” 7Nyé ai bɔ́ nâ: “Zǎ ákyaí mod á ngázu tóban ai mínā, á ngakad mínā é mam má ?” 8Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan nyé nâ: “A ngábə́ bəgə́ éwɔ̄man mim̀vɔ́d, ai ebǎb ékob ángə̄də́g.” Nyé nâ: “A nə Éli mǎn Tishbít.” 9Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóm ńdzóe yǎ bod məwóm mə́tán ábə̄ nyé ai bod məwóm mə́tán bóé. Ńdɔ a ngákə̄ ábə̄ Éli yǎ á ngábə́ á tɔá ábobon ńkǒl, nyé ai nyé nâ: “Ǎ mod Zambá, ǹkúkúmá a dzó nâ: Ó sús !” 10Ńdɔ̄ Éli a ngáyalan ǹdzóe yǎ mə̄wóm mə́tán mə́ bod nâ: “Ngə́ mə nə mod Zambá, ndóan é sūzú á yób é dígi wǎ ai bod məwóm mə́tán bóe.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ ndóan e ngásɔ́ á yób, e mǎn nye dígi ai bod məwóm mə́tán bóé. 11Ńdɔ ǹkúkúmá a ngábad nyé lóm ńdzóe bod məwóm mə́tán ḿfə̄ bân məwóm mə́tán móé. Ńdɔ a ngábɛ́d, nyé ai nyé nâ: “Ǎ mod Zambá, ǹkúkúmá a dzó nâ: “Ó vôl sus.” 12Ńdɔ̄ Éli a ngáyalan bɔ́ nâ: “Ngə́ mə nə mod Zambá, ndóan é sūzú á yób é dígi wa ai bod məwóm mə́tán bóe.” Ńdɔ̄ ndóan Zambá é ngāsɔ́ á yób e mǎn nye dígi ai məwóm mə́tán mə́ bod móé.” Ńdɔ̄ fə ǹkúkúmá a ngábad lóm ńdzóē lála yǎ bod məwóm mə́tán ai məwóm mə́tán móé. Ńdɔ ńdzóē lála yǎ bod məwóm mə́tán á ngābɛ́d, a kə́ kwī, a kúdú Éli məbɔ́ŋ á sí ǎ ngákogolan ai nyé nâ: “Ǎ mod Zambá, makogolan ai wa nâ, enyiŋ dzáma, ai enyiŋ bítúga məwóm mə́tán bíē bí, é bɔ̄ edimá á mís móe. 14Tám yén, ndóan e ngásɔ́ á yób e mǎn dígī bə́dzóē bə́bɛ̄ yā bod məwóm mə́tán yā ósúsúa ai məwóm mə́tán mə́ bod mábá; ńdɔ̄ éyɔŋ dzí, enyiŋ dzáma é bɔ̄ɔ̄g edimá á mís móe !” 15Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzó ai Éli nâ: “Suzúg á sí ai nyé o bə́ nyé mbáda[1].” Ńdɔ a ngákódō á sí bân nyé bə́ sūzú ábə ǹkúkúmá, nyé ai nyé nâ: 16Ǹtondôbə a dzó nâ: Ḿból ó ngālóm bə̄lóman nə́ bə́ kə sílī Baal Zebub, zambá Ekrôn, asú tē wāyǐ kig sus énɔ̄ŋ ó bɔ̄ɔ̄ dzīlí, awú ńdɔ wǎyi wú.” 17Ńdɔ a ngáwú anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Éli. Ńdɔ Yoram, mǎnyāŋ wōē, á ngátə́bə ǹkúkúmá á məyian móé ḿbú bɛ̄ɛ̄ yā édzóē Yoram mɔ́n Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, amú Akhazias a ndzí kig byé. 18Məbuugǎ yā enyiŋ Akhazias ai é mam a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? [1] Ayɔ́g ávɔ̄g lásɔ̄ á wɔ̄ŋ. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, ábōg Ńtondôbə ǎ ngayi yǎ nɔŋ Éli á yób á ńkulu. Éli bân Elizé bə́ ngábə́ bə́ kələ á zēn dzābá bə́ sɔ̂ á Gilgal. 2Ńdɔ̄ Éli a ngádzó ai Elizé nâ: “Líígī vá, makogolan ai wa; amú Ǹtondôbə a lóm mā á Bétɛl.” Ńdɔ Elizé a ngádzó nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, ai wǎmēn ásə mǎngākāān kig ai wa !” 3Ńdɔ̄ bə́ ngásigi á Bétɛl. Ńdɔ̄ bɔ́n bəprofɛ́d yā bə́ ngábə́ á Bétɛl bə́ ngákə tóban ai Elizé, bɔ́ ai nyé nâ: Yə wayəm fɔ́ɔ́ naa ámōs nyū, Ǹtondôbə a yi wa nɔŋ ńtī woe á ńlō á yób ? Ńdɔ a ngádzó nâ: “Maa mayə̌m fə̄ nálā, tɔbɔ́gán bivól !” 4Éli nyé ai nyé nâ: “Líígī vá makogolan ai wa; amú Ńtondôbə a lóm mā á Yēríko.” Elizé nyé nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, ai wǎmēn ásə mǎngākāān kig ai wa.” Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ á Yēríko. 5Ńdɔ̄ bɔ́n bəprofɛ́d yā bə́ ngábə́ á Yēríkō bə́ ngákə̄ ábə Elizé, bɔ́ ai nyé nâ: “Yə wayəm fɔ́ɔ́ naa ámōs nyū, Ǹtondôbə a yi wa nɔŋ ńtī woe á ńlō á yób ? Ńdɔ a ngáyalan nâ: “Maa mayə̌m fə̄ nálā, tɔbɔ́gán bivól.” 6Ńdɔ̄ Éli a ngádzó ai nyé nâ: “Líígī vá, makogolan ai wa; amú Ǹtondôbə a lóm mā á Yórdan.” Elizé nyé ai Éli nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, hə anə́ wāmēn ó və̌, mǎngākāān kig ai wa !” Ńdɔ̄ á bə́ ngákə̄bɔ́ bə́bɛ̄. 7Ńdɔ̄ bɔ́n bəprofɛ́d mə̄wóm mə́tán bə́ ngákə̄ bátoŋ bɔ́, bə́ kə́ bɔ tə́bə̄ ósú óyǎb nālí, Éli bân Elizé bɔ̌ bə́ kə́ kom étīé á mgbág Yórdan. 8Éli a nɔŋɔ́ éwɔ́man ávə́b dzíé, a mǎn vúl, a bímí óswé: ó tsígí bitun bíbɛ̄; bân Elizé bə́ ngadaŋ məkǒl mīńkód. 9Ǹnyie anə́ bə́ ngáman daŋ, ńdɔ̄ Éli a dzó ai Elizé nâ: “Dzǎgī é dzóm wāyi, mə́ və wa, ósúsúa yə̄ nâ bâkə ai ma. “Elizé nyé nâ: “Bɔ̌ tə́ nâ ǹsísīm wóe ó sus ábə ma á táŋ biyɔŋ bíbɛ̄.” 10Éli nyé nâ: “Wadzai é dzóm é nə́ áyē; hədá, ngə́ ó yēn mā éyɔŋ báyi kə ai ma, wayi bǐ é dzóm wādzai; təge ai nálā, wǎyǐ kig bi dzóm.” 11Bə́ wulugu nálā, bákə bálɛ̂, ńdɔ fɔ́ɔ́ ékālíg ndóan ai bikabilí bí ndóan bí ngátə́bə bɔ́ á zāŋ ényɔ́ álī, ényɔ́ álī; Éli ǎ ngabɛ́d á yób, á ńkulu étē. 12Elizé a ngáyi yén nālá, a və́ə́ fɔ̄ɔ̄ kíŋ nyé nâ: “Ǎ tārá, ǎ tārá ! Ekálíg bítā Ísraɛ̂l ai bíkabilí bíé !” Təgě fə bǎd yén Éli. A bǐ fɔ̄ɔ̄ bīyé bíé, ǎ nganyab bifas bíbɛ̄. Ńdɔ ǎ bódo ewɔ́man ávə́b Élǐ yā é ngásɔ́dan nyé á bītúl, a dúgán sɔ́ tə́bə̄ á mgbág Yórdan. 14Ńdɔ a ngánɔŋ éwɔ́man avə́b Éli é ngaku nyé á bītúl dzī, a bímí á óswē, oswé təge tsígī á zāŋ; nyé nâ: “Zambá Éli a nə və́ ?” Á dúgān bímī éwɔ́man á óswé nā, oswé ó tsígí bitun bíbɛ̄, édzí álī, édzí álī; Elizé a daŋá. 15Éyɔŋ bəprofɛ́d, ébá yā Yēríko, bə́ ngayén nyē á yād, bɔ́ nâ: “Ǹsísīm Éli ó sɔ́ yǎ tɔbɔ ábə Elizé.” Ńdɔ̄ bə́ ngázu tóban ai nyé bə́ ngalúī nyé mīńló á sí. 16Bɔ́ ai nyé nâ: “Biwólō bí bod məwóm mə́tán bí nə̄ vá ai bíā bītúgā bíé, bɔ̌ naa bə́ kə̄ bádzə̄ŋ ńtī woe; anə́ dzǎm bɔ̌ naa ǹsísīm Ńtondôbə ó kə́ ai nyé á yób ó kə́ nyé woa á ńkǒl ziŋ ngə́ á ḿbīgīlí ziŋ. Nyé nâ: “Tə myǎlōm mod !” 17Hədá, ḿból bə́ nyáŋala nyé nyɔ́l nālá, ńdɔ ǎ zu dzó nâ: “Lómán hḿ !” Asú tē bə́ ngálóm bod məwóm mə́tán; ńdɔ̄ bə́ ngádzə́ŋ nyē á táŋ məlú mə́lɛ́, hədá təge nyé yén. 18Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan ábə Elizé, yǎ á ngābə́ á Yēríko, nyé ai bɔ́ nâ: “Mǎ ndzí dzō ai mína nâ: Tə myǎkə a ?” 19Ńdɔ bǒd yā tísɔn bə́ ngádzó ai Elizé nâ: “Tísɔn e nə m̀bəmbə vóm yā tɔbɔ anə́ māńtí á tālá; hədá məndím yā étē mə́ nə ábē, sí fə̄ dzóngó.” 20Nyé nâ: “Zǎn ai ma m̀kpámáŋ ésōá, mǐ fudígi ǹkǔ étēde.” Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai dzɔ́ bə́ və́ə́ nyē. 21Ńdɔ a ngákə̄ âbǒŋ óswé, ǎ ngásoe ǹkǔ étēde, nyé nâ: “Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Mafúbū mə́ndím mā; a tádígi aná, tɔ awú, tɔ okɔ̌n byâyǐ kīg fə bɔ étēde, tɔ sí təgě fə ai dzɔ dzóngó.” 22Ńdɔ məndím mə́tē mə́ nə́ ḿfūbán a zaa kwí ámōs yə aná, anə́ ḿból Elizé á ngākɔ́bɔ. Ńdɔ a ngákódō hálā, a kə́lə́ á Bétɛl; éyɔŋ a bɛ́də̄ á zēn nālá ayǒm bān bɔ́ngɔ́ á ngākwí á tísɔn, bə́ ngakpə́gələ nyé bɔ́ nâ: “Bɛ́də́g, ǎ áyāná ńlô mod ! Bɛ́də́g !” Ńdɔ a ngávəŋan, a yénə́ bɔ̄, ńdɔ a ngáyɔg bɔ́ á dzwé Ńtondôbə. Ńdɔ bibibigan bí tsíd bíbɛ̄ bí ngáhám âfan, bí mān nyab bɔ́ngɔ́ məwóm mə́nyi ai bə́bɛ̄ á bɔ́ngɔ́ bə́tē. 25Á kódo yǎ válā, ńdɔ a ngákə̄ á ńkǒl Karmɛ̂l, a dúgán fə̄ á Samaría. Á ḿbū awômo ai mwomǒ yā édzóē Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, ńgɔ Yoram, mɔ́n Akhab, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría, a ngádzóe á táŋ mim̀bú awômo ai míbɛ̄. 2A ngábɔ̄ é mam mə́ nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, a fyáŋán bɔ̌ naa sə̌ kig anə́ ésīá bân nyiá, amú énye a ngávaa anág Baal yǎ ésīá á ngálóŋ. Hədá a fyáŋán bɔ̌ nālá, a ngátimbi ai ǹsə́m Yéroboam, mɔ́n Nevath, éví yā á ngābɔ̄ nâ Ísraɛ̂l a səm; təge wá lūm mvús. 4Mésha, ǹkúkúmá yǎ Moab, a ngábə́ ńtə́le biyə́m; ǎ kadəgə və́ ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l á ḿbū ósə bɔ́n miǹtómbá ǹtɛd, bəyóm míńtómbá bakúda ǹtɛd ai mim̀vɔ̌d myábán mísə. 5Hədá, éyɔŋ Akhab a wú yǎ, ńdɔ ǹkúkúmá yā Moab a ngátsaman ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 6Abǒg tē ńdɔ ǹkúkúmá Yoram a ngákódō á Samaría, ǎ ngaláŋ Ísraɛ̂l ásə. 7Ńdɔ a ngálóm ḿbāndá ábə Yosafat yǎ Yúda nâ: “Ǹkúkúmá yā Moab ǎ tsaman yǎ ai ma yə o nə ma dzǎm sɔ́ vɔ́lī bītá ai Moab ?” Nyé ai nyé nâ: “Owé mayi sɔ́; mə nə anə́ wā, bod báma anə́ éḿbōe, bikabilí byáma anə́ éḿbīe.” 8Ńdɔ̄ fə a ngádzó nâ: “Byǎyi kíī zēn fé?” Yoram nyé nâ: “É zēn yǎ ńkōd ńnǎm yā Edom.” 9Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ó ngátíe bân ǹkúkúmá yā Yúda ai ǹkúkúmá yā Edom. Bə́ bɔ̄ ńkɔ̄dɔ̄ná dulu məlú zamgbál, məndím mə́ ngadzə́man ású ńsámbá bítá ai ású bíyə́m bí ngábə́ bí toŋo bɔ́ á mvús. 10Ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nyé nâ: “Ákīé ! Ndə Ǹtondôbə a ngálóē bíā miǹkúkúmá mílɛ́ nə́ a və́ bíā á mɔ́ mə́ Moab a!” 11Yosafat nyé nâ: “Ngǎ profɛ́d Ǹtondôbə a nə há, nə́ bǐ síli Ǹtondôbə ábə̄ nyé ?” Ńdɔ mod ḿbɔ́g yǎ bītúgā bí ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngáyalan nâ: “Elizé, mɔ́n Shafat, a nə há, ǎ kadəgə soe Éli məndím á mɔ́.” 12Ńdɔ Yosafat a ngádzó nâ: “Ebúg Ńtondôbə é nə̄ ábə̄ nyé.” Ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l, ǹkúkúmá yā Yúda, ai ǹkúkúmá yā Edom bə́ ngásigi ábə̄ nyé. Hədá, ńdɔ Elizé a ngádzó ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nâ: “Dzé é nə̄ á zāŋ bíā wa ? Kələ́g ábə bəprofɛ́d bə́ ésōá ai ábə bəprofɛ́d bə́ nyōá.” Ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nyé ai nyé nâ: “Kǒkōá; Ǹtondôbə énye a ngálóe míńkúkúmá mílɛ́ mī, nə́ á və̄ bíā á mɔ́ mə́ Moab.” 14Ńdɔ Elizé á ngādzó nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ǹtondôbə yǎ miǹkunda a və̌, ényɔ̄ māsyé, á tə makám Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, ngə́ mābə̌bə̄bə́ kig wa á mís tɔ m̀bəbán.” 15Ńdɔ̄ hḿ zǎn ai ma m̀bom məzíg hā étɔ̄á dzī. Éyɔŋ m̀bom məzíg ā bomo məzíg, ńdɔ ngul Ǹtondôbə é ngázū ábə̄ Elizé. 16Nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ: fáán bíbé á édzəgəse dzí. 17Asú tē, Ńtondôbə a dzɔ́ nâ: Myǎyi kig yén évūndu ngə́ mvəŋ, hədá édzəgəze dzí yâyi dzyé ai məndím, eyɔ̌ŋ te myǎyi nyú, mínā bə́bēn ai bod bân ai biyə́m byáán. 18Édí á nə évə́və̌s dzam á mís mə́ Ńtondôbə; a yǐ fə və́ Moab á mɔ́ máán. 19Myǎyi təgə̌ miǹgungúl mí tísɔn mísə, myǎyǐ fə baǐ bīlé bibumá bísə mǐ mān dǐb bitam bísə, mǐ ndámán mə̄fúb mə́sə ai ngɔg.” 20Ai kíkídígī ná, ábǒg évə̂ mətúnuŋa, á təm nâ: məndím mə́ ngásɔ́ ḿfág yā Edom, a kwî anə́ sí ésə e ngáman dzyé ai məndím. 21Á wóg Moabít bə́sə̄ bə́ ngáwóg naa miǹkúkúmá mí ngábɛ́d naa myâzu lúman ai bɔ́, ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̄d byə́m bítá, a kódógo á mɔ́ngɔ́ a kwî á nyīá modo, bə́ mān bɔ lóe, ńdɔ̄ bə́ ngákə tə́bə̄ á ńnyie ǹnam. 22Ábōg bə́ ngákódō á sí kíkídígi, vyǎn ó ngáfyɛ á mə̄ndím á yōb, Moabít bə́ ngayén mə̄ndím mə́ viege bɔ́ ósū hə anə́ məkǐ. Bɔ́ nâ: “Məkǐ mā; miǹkúkúmá mí yə̄án tugan myá a myá, ńdɔ̄ mī mān wéan! Ńdɔ̄ hḿ ǎ Moab, á ńsa!” Hədá, á kwí bə́ ngákwí á mīńkān yā Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ Ísraɛ̂lit bə́ ngákódō á sí bə́ ngátugi Moabít a kələ kwí anə́ bə́ ngáman túb; ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bātsídan bɔ́, bə́ mān bɔ̄ saŋ. 25Ńdɔ̄ bə́ ngátsam miǹnam, bə́ tsāmá bə̄tísɔn, mod ósə a woaga ngɔg áfúb nə́ é yāmán ai afúb ásə, bə́ díbī bitam bísə, bə́ baigi bilé bibumá bísə, á məmaná, hə ǹnyie anə́ Kir Harɛseth énye a ngálígi, ńdɔ bəwoa bə́ ndamba bə́ ngáboman nyé á nyɔ́l, bə́ təgə́ nye ai ngɔg. Éyɔŋ ǹkúkúmá yā Moab a yén yǎ naa bitá bí nə hə ǹkəán ósú, ńdɔ a ngánɔŋ bod miǹtɛd zamgbál ai akə́ŋ bítá nə́ bə́ túlán ábə ǹkúkúmá yā Edom; á kə̄ kwí təge ai zěn yǎ átūlan. Ńdɔ a ngánɔŋ ǹtól fám wóé yā ó ngábə́ nə́ wādzóē á məyian móé, ńdɔ a ngátúnī nyé á ḿfim tísɔn á yób. Ńdɔ mod olún á ngáku Ísraɛ̂l á yób; ńdɔ̄ bə́ ngáman túb, bə́ dúgán á sí dzābán. Ńdɔ miníngá mɔ́n ḿbɔ̄g yǎ bɔ́n bəprofɛ́d á ngáyón Elizé á mís nyé nâ: “Etúgā dzóe, ǹnóm wama, a wú yǎ; wayəm nâ etúgā dzóe é ngábə́ é mbádaga Ǹtondôbə. Ńdɔ ǹsílī mvólá ā sɔ́ yǎ naa a zu nɔŋ bɔ́n bámā bə́bɛ̄ nə́ bə́ bɔ bəlɔ̌ bóé.” 2Ńdɔ Elizé á ngādzó ai nyé nâ: “Mə́ bɔ wa dzé ? Kadá mā; dzé ó bələ́ á ndá ?” Nyé nâ: “Etúgā dzóe yábə̄lə́ kig dzóm, səsalá və ndə́g ḿbɔ́n məsan.” 3Nyé ai nyé nâ: “Kələ́ á dzāl ó kə wayô bilában ábə bod bə́ ngɔ́dɔ́ bóē bə́sə, bivwé bílában, o nɔŋɔ abuí, ábim ásə o nə́ dzǎm nɔŋ. 4Eyɔ̌ŋ tē ó zū á ndá, ó man fɛd mínā bɔ́n bóe á ndá étēde, ó sóe m̀bɔ́n á bīlában bí bísə, ǹnyie anə́ dzyá é dzyé, o tə́lé dzɔ̄ á mgbág.” 5Ńdɔ a ngálíg nyé a kə́ə́ fɛd nyémēn ai bɔ́n bóé a ndá étēde, bɔ́n bə́ lə́dege nyé bīlában, nyé á soege m̀bɔ́n. 6Éyɔŋ bilában bí man yǎ dzyé, nyé ai mɔ́n wōē nâ: “Zǎg ai ma elában efə́.” Nyé ai nyé nâ: “Elában efə́ é sə́ kīg fə” 7Ńdɔ m̀bɔ́n ó ngátə́bə təgě fə soe. Ńdɔ a ngákə kǎd mod Zambá fwé. Mod Zambá nyé nâ: “Kələ́ kuan ai m̀bɔ́n, ó yáán məmvólá móe, mínā bɔ́n bóe myǎyi nyiŋ ai məbuuga.” Amǒs ḿbɔ̄g, Elizé ā ngābə́ lodo á dzāl Shunem. Miníngá ā ngābə́ tɔá dzāl tē, ǹkúkúmá mīníngá fɔ̄ɔ̄, ńdɔ a ngáyág nyē á kíŋ naa á zu dí á ndá dzīé. Ḿból Elizé ā kadəgə lod étēde m̀bán m̀bán, á ńtɔ̄á hḿ naa, éyɔŋ ésə a sɔ́ ya, a tə́bə́ á ndá é mīníngá nyɔ̄, nâ á kə dí. 9Ńdɔ̄ é mīníngá nyɔ̄ ā zu dzó ai ǹnóm naa: “Mə tálā nâ é mod Zambá ā kad lǒd ḿbān ábə̄ bíā nyɔ́, á nə m̀fúfúb mod. 10Madzó nâ bǐ kom nyé mān étun ndá, bǐ fudi enɔ̌ŋ étēde, ai tə́bə́le, ai etɔá, ai alámba, ású yə̄ nâ á kad tɔbɔ étēde éyɔŋ ésə a sɔ́ yǎ bía yén.” 11Amǒs ḿbɔ̄g hḿ, ńdɔ a ngásɔ́, a nyíán êtun ndá, ǎ ngawɔi. 12Nyé ai etúgā dzíé Géhazi nâ: “Lóégē é mīníngá Shunem nyɔ́. Ńdɔ a ngálóē nyé, ńdɔ a ngázu nyé tə́bə̄ ósū étúga. Ńdɔ Elizé á ngādzó ai étúgā dzíé nâ: “Kadá nyē nâ: Tám yén, wanɔŋ ábím ńdzǔg dī ású dáán; bǐ nə dzǎm bɔ dzé ású dóé ?” Yə wayi nâ bǐ kɔ́bɔ̄ dzóm ziŋ ású dóē ábə ǹkúkúmá ngə́ ábə ǹdzóe bəzimbi.” Ńdɔ a ngáyalan nâ: “Mə tɔá á zāŋ bod báma á myə̄ə̄ŋ.” 14Nyé ai mod bisíé wōé nâ : « Dzē bēn fɔ̄ɔ̄ bə́ nə́ dzǎm bɔ ású é mīníngá nyɔ̄ ? » Mod bisíé nyé ai nyé nâ : « Wa bǎd fə sílī yá? Ǎ bə̄lə́ kīg mɔ́n, ńdɔ̄ fə ǹnóm wōé ā man yǎ yombo». 15Ńdɔ̄ hḿ ā ngālóm lōé mīníngá; ńdɔ miníngá á ngāsɔ́, a ńtə́lə̄ ásū ḿbɛ́. 16Elizé nyé ai nyé nâ : “Ḿbú wázu, ókala ábǒg vī, wayi bi mɔ́n á mɔ́.” Ńdɔ a ngáyalan nâ: “Kǒkōá, ǎ māńtí, mod Zambá; tə̌ fə wadug etúgā dzóe.” 17Hədá, ńdɔ miníngá te a ngánɔŋ abum, ńdɔ a ngábyé mān fám akyaí ábǒg tē ḿbú ó ngábə̄ tsâg, anə́ ḿból Elizé á ngākad nyé. 18Mɔ́ngɔ́ ā nganáŋ. Amǒs ḿbɔ̄g, ńdɔ a ngákə kɔ́b ésīá a zāŋ bəkwé bídí. 19Ǎ ngadzó ai ésīá nâ: “Ǹló wáma, ǹló wáma!” Ńdɔ̄ ésīá á ngādzó ai ḿbɔ bisíé ḿbɔ̄g naa á kə ai nyé ábə nyiá. 2OŃdɔ ḿbɔ bisíé á ngābəgə nyé a kə́ ai nyé ábə nyiá, mɔ́ngɔ́ á ngātɔbɔ á məbɛ mə́ nyīá hālá a kələ kwí á zāŋ amǒs, ńdɔ a ngáwú. 21Ńdɔ a ngábɛ́d á ndā yób a kə nyé bóē ênɔ̌ŋ mod Zambá, a dǐ ḿbɛ̄, ńdɔ a ngákwí á ńsəŋ. 22Ńdɔ a ngálóe ǹnóm, nyé nâ: “Lómó ma etúgā dzyá yā bītúgā bíe, ai ózəle ḿbɔ̄g yǎ bōzəle bóe, nə́ mə́ vólo kə ábə mod Zambá, ma nyɔ́lɔ mǎzu.” Nyé nâ: “Ású dzé wākə̄ ábə nyé ánā ?” Təge nâ aná ó nə mətíé mə́ ngɔn ngə́ sábad.” Nyé nâ: “Tɔbɔ́gɔ̄ á myə̄ə̄ŋ.” Ńdɔ a ngáman bɔ́dī ózəle, nyé ai ḿbɔ bisíé wōé naa: “Tíége bǐ kə; eki təge tə́bə̄ á zēn, səsalá hə mǎ mə̄ kād wā nə́ ó tə́bə́.” 25Ńdɔ a ngátíe ai dulu, a kə́ kwī ábə mod Zambá á ńkǒl Karmɛ̂l. Á yén, mod Zambá á ngāyén nyē á zǎ, nyé ai Géhazi, etúgā dzíé nâ: “Bəbə́gə̄ á yād vālí, anə́ mīníngá Shunamít ! Kələ́ m̀bíl ó kə tóban ai nyé, ó sílī nyé nâ: “Yə o nə mvɔí ? Yə nyɔ́ ńnóm á nə mvɔí ? Yə nyɔ́ mɔ́n á nə mvɔí ?” Ńdɔ a ngáyalan nâ: “Mvɔí !” Éyɔŋ a ngákwí á ńkǒl ábə mod Zambá, ńdɔ a ngábi nyé á məkǒl. Ńdɔ Géhazi a ngázū nâ a zu nyé sógolo, hədá ńdɔ mod Zambá á ngādzó ai nyé nâ: “Dzǒgē nyé, amú á bələ́ mīńtyé éyə́gan, Ǹtondôbə ǎ sɔ̄lí mā dɔ́, təge mə dɔ́ kad.” Ńdɔ a ngádzó nâ: “Yə mə ngádzai maǹtí wama mɔ́n ? Mǎ ndzí dzó naa, o bə́ mə dug a ?” Elizé nyé ai Géhazi nâ: “Tindígi angə́də́g, ó nɔŋ ǹtúm wámā á mɔ́ móe, ó kə, ngə́ ó tóban ai mod ziŋ, təge nyé sug; ngə́ mod ǎ sūg wa, təge nyé yalan; o bóege ǹtúm wāmā á mvɔ̄m asú mɔngɔ́. Ńdɔ nyiá mɔ́n á ngādzó nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌ ai wǎmēn ásə mǎyǐ kig wa dzoge.” Ńdɔ Elizé á ngākódō á sí ǎ ngakə a toŋ nyé. 31Géhazi a ngákə̄ ósú, a bóé ńtūm á mvɔ̄m ású mɔ̄n, hədá təge ai tɔ kíŋ, tɔ mǎn ndəm enyiŋ. Ńdɔ a ngábad dúgan kə́ tóban ai nyé ǎ ngakad nyé nâ: “Mɔ́n á ndzí kig vəbə.” Éyɔŋ Elizé á ngākə kwí á ndá a ńtāla mɔ́n á bô m̀bim ênɔ̌ŋ dzíé á yōb. Ńdɔ a ngányî á ndá étēde, a dǐ bɔ́ bə́bɛ̄ bə́sə m̀bɛ́, a ngakogolan ai Ǹtondôbə. Ńdɔ a ngábɛ́d ênɔ̌ŋ, a bómbo mɔ́ngɔ́ á yób á bədé ányu ânyu díé, mís á mís móé ai mɔ́ á mɔ́ móé; ńdɔ a ngásám nyémēn á yób, miǹson mí mɔ́n mí ngábi ndúgúdu. 35Ńdɔ a ngábad tə́bə̄ tə́tə̄lə́, ǎ ngawulu á ndā ndā, ńdɔ a ngábɛ́d, a bǎd búdúbú mɔ́n á yób; ńdɔ̄ mɔ́n á ngásə́mələ biyɔŋ zamgbál, ńdɔ ǎ zu kwíī mís. Ńdɔ Elizé á ngálóe Géhazi, nyé ai nyé nâ: “Lóégē é miníngá Shunamít nyɔ́lɔ̄.” Ńdɔ a ngálóē nyé, éyɔŋ a ngákwí nye babi, nyé nâ: “Bódógō mɔ́n woe.” Ńdɔ a ngányî a kǔ fɔ̄ɔ̄ nyē á məkǒl á sí a lúí ńlō á sí, ńdɔ a ngábódō mɔ́n a kwíí átān. Məlú mə́tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀bɔ́g yǎ Baal Shalisha a ngásɔ́ ábə Elizé, mod Zambá, a bəgə́ bə̄ḿbāŋála məwóm mə́bɛ̄ ai ǹkud óvə́ga, byə́m yā ndə̄tə́gə́ mə́kwé. Elizé nyé nâ: «Váá bod, bə́ di». Ńdɔ m̀bɔ esíé wōé á ngāyalan, nyé nâ: « Éyə mə nə́ dzǎm və́ ńtɛ̌d bod ábím bān bídí dī yá ? » Ńdɔ̄ nyé a ngádúgan nyé yalǎn naa: «Váá bɔ́ bə́sə̄ bə́ di, amú Ǹtí a dzó nâ: «Bâyi dí, bə́ dzyé, bí lígí fə. » Ńdɔ̄ hḿ á ngāvə́ bɔ́, bə́ díí, bə́ dzyé, bí lígí fə, anə́ ḿból Ǹtí á ngākɔ́bɔ. Naamân, ǹdzóe ǹsámbá bítá ńkúkúmá yā Aram, a ngábə́ ḿfǎŋ mod ǹnén á mís mə́ ńtí wōé, amú ású díé ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ nâ Araméan bə́ dɔá bītá. Hədá, a ngábə́ kɔnɔ zǎm. 2Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, Araméan bə́ ngákə̄ á bītá bí ékúkua, ńdɔ̄ bə́ ngábi mǎn mīníngá yǎ ńnam Ísraɛ̂l yā á ngábə́ syê ǹgál Naamân. 3Ńdɔ̄ é mān mīníngá nyɔ a ngádzó ai ńgál ǹtí wōē nâ: “Ngə́ ńtī wama a kɔ́bɔ tə́ ai profɛ́d yǎ Samaría aná ! Ngə́ á ǹlɛdə́ nyé zǎm ánā !” 4Ńdɔ Naamân a ngákə, ǎ ngakad ǹtí wōē nâ: “Étúgā mīníngá é ngásɔ́ á ńnam Ísraɛ̂l é kɔ́bɔ̄ anə́ ósī, anə́ óka.” 5Ńdɔ ǹkúkúmá yā Aram a ngádzó nâ: “Kələ́ hḿ mayi lóm ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l kálada.” 6Ńdɔ a ngákə ai kálada ábə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔgɔ nâ: “Éyɔŋ wǎyi bi é kálada malóm wā nyɔ́lɔ̄, yəmə́ naa mə lóm wa etúgā dzáma Naamân nə́ ó sye nyé zām dzīé.” 7Á man ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngáman láŋ é kálada nyɔ́, ǎ nganyab fɔ̄ɔ̄ bīyé bíé, nyé nâ: “Yə mə nə Zambá, nə́ mə bələ́ ngul yǎ áwē ai ngul yǎ ányii, ńdɔ̄ é mod nyɔ́ ā lóm mā kálada nə́ mə sye é mod nyɔ́ zām dzīē ? Bəbə́gán anə́ ā dzə́ŋ ma adzó á nyɔ́l !” 8Hədá, á wóg Elizé, mod Zambá, á ngāwóg naa ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l ǎ mān nyǎb bīyé bíé, ńdɔ a ngálóm ḿbāndá ábə ǹkúkúmá nâ: “Ású dzé ó hə́ nyab biyé bíe ? Á zāāg ábə ma éyɔŋ dzí, eyɔ̌ŋ tē hḿ ā yi yə̌m naa profɛ́d á nə á ńnam Ísraɛ̂l.” 9Ńdɔ Naamân a ngásɔ́ ai bikabilí ai bikálíg bíé, a sɔ́ tə́bə̄ á ḿbɛ̄ ndá Elizé. 10Ńdɔ Elizé á ngálóm mod ábə̄ nyé nyé nâ: “Kələ́ wɔ̄bɔ̄ á Yórdan biyɔŋ zamgbál, miǹson míē myâyi mǎn fūb, o mǎn bɔ̌ mvɔ̄í !” 11Naamân á sɔ̄ hḿ mǎn liŋán, énye ǎ kə̄ nyɔ́, nyé nâ: “Tám yén, mə və tsog nâ émēn a yi sɔ́, a tə́bə́, ǎ ngálóe dzwé Ńtondôbə Zambá wōē, a ngáfəb wɔ́ wóé é vóm ókɔ̌n ó nə́ a mǎn ma syé zām. 12Yə Abana bân Parpar bə́ sə́ kig aswé á Damas, bə́ lodo aswé ásə̄ yā Ísraɛ̂l ? Ngǎ mə̄ ngábə́ dzǎm wɔ̄bɔ̄ étēde, mə fúbú ?” Ńdɔ a ngákilan, énye ǎ kə̄ nyɔ́ ai olún á ńnə̄m. Hədá, ńdɔ bitúgā bíé bí ngásúbū, bɔ́ ai nyé nâ: “Ǎ tārá, ngə́ profɛ́d á bénde wa nâ ó bɔ é dzam anə́ áyē, yə o bɔ̌ dɔ́ tə bɔ ? Fóg fé hḿ éyɔŋ a dzó ai wa nâ: “Wɔ́bɔ́gɔ̄ ó fub ?” 14Ńdɔ fɔ́ɔ́ Naamân a ngásigi óswē Yórdan, a wɔ́bɔ́ óswē biyɔŋ zamgbál, anə́ ḿból Elizé mod Zambá á ngātə́bələ nyé, etíe etíé tē nyɔ́l ē ngatəg nyé anə́ nyɔ̂l mǎn ebɔbɔg mɔ́n, é zām é ngābə́ nyē á nyɔ́l ē man yǎ kudu. 15Ńdɔ a ngádúgan ai mvús, ǹsámbá ai é bod ǎ wulugu ai bɔ́, a sɔ́ tə́bə̄ á mís mə́ Elizé, nyé nâ: «Mə tóan yǎ fɔ̄ɔ̄ dɔ yəm étɔ̄á dzī: Zambá ḿfə̄ á sə́ kig vóm ḿfə́ á sí ndon ésə, a lodǒ fə anə́ âyɔŋ Ísraɛ̂l. Ńdɔ makogolan ai wa, nɔŋɔ́ tə́ éfáī ngāŋ yā étūgā dzóe é sɔ́ wa və́ dzī ». 16Ńdɔ Elizé á ngāyalan, nyé nâ: «Və anə́ Ńtī á və̌, maa mə tə́lə̄ fə̄ á mís móé, mǎngāyə́bə́ kig efái tē ». Naamân á mǎn fɔ̄ɔ̄ é mam mə́sə̄ mə́ ngákə, təge fɔ̄ɔ̄ yə́bə. 17Ńdɔ Naamân ǎ zu dzó ai nyé nâ: «Á bɔ̄ɔ̄ anə́ wádzō, hədá, yə́bə́gə tə́ nâ etúgā dzóe é kə tə́ ai sí yǎ ńnam ví tɔ á tâŋ mim̀bəgə̌ bōzəle míbɛ̄, amú étūgā dzóe yâyǐ kig bǎd və̄ bəzambá bə́fə̄ mə̄túnuŋa, tɔ émá bátum á ndóan, tɔ émá bákə ai mɔ́ á mɔ́, mətúnuŋa mə́sə̄ mâyi kə və ábə Ǹtí. 18Hədá Ǹtondôbə a dzuu tə́ étúgā dzóē é dzam dí nâ: Éyɔŋ ǹtí wama ǎ kə̄ á tə́mpɛl yǎ Rimôn nə́ a kə və́ ólugú, a yə́gə̄ á wɔ́ wáma, maa mə́ lúmbū á tə́mpɛl Rimôn, éyɔŋ nyé a lúmbu, Ǹtondôbə á dzūū étúgā dzíé dzǎm tē.” 19Elizé nyé ai nyé nâ: “Kələ́ mvɔ̄í.” Naamân á ngə̄lə tə kə oyǎb, 20ńdɔ Géhazi, etúgā Elizé, mod Zambá, a ngádzó nâ: “Tám yén, ǹtí wama a bələ́ dzǔ Naamân mǎn Araméan, təge yə́bə̄ nə́ a nɔŋ á mɔ́ móé éfáī yā á ngāsɔ́ ai dzɔ́, sɔŋ hə anə́ Ńtondôbə a və̌, mazu kə́ matsídan nyé á zud, nə́ mə́ nɔŋ dzóm ziŋ ábə̄ nyé. 21Ńdɔ Géhazi a ngákə a toŋ Naamân. Á yén, Naamân a ngáyén mod ziŋ a mbádaga nyé ḿbīl á mvús, ńdɔ a ngásus avól á ékálíg, a kə́ tóban ai nyé nyé nâ: “Yə mam mə́sə̄ mə́ nə mvɔí ?” Nyé ai nyé nâ “Mam mə́sə̄ mə́ nə mvɔí. 22Ǹtí wama a lóm mā nə́ mə́ zu wa kǎd nâ: “Bəndómán bə́bɛ̄ yā bɔ́n bəprofɛ́d bə́ ndəmə fɔ́ɔ́ ma sɔ́ á miǹkǒl yā Efraím; á ńkogolán, váá tə́ bɔ̄ taleǹta sílba m̀bɔ́g ai fía biwɔ́man ébɛ̄” Ńdɔ Naamân a ngáyalan nyé nâ: “Yə́bə́gə nɔ̌ŋ bətalénta bə́bɛ̄.” Ǎ ngáyə́mənde nyé ńdɔ a ngákág bətaléńta bə́ sílba bə́bɛ̄ á miǹkud, a kálan bəbɔ bísíé bóe bə́bɛ̄, ńdɔ̄ bə́ ngákə bâbəgə́ bɔ̄ Géhazi ósū. Éyɔŋ a ngákwí á Ofel, ńdɔ a ngánɔŋ bɔ́ á mɔ́ mábán, a kə́ nyie á ndá, ńdɔ a ngásoe é bod bə́bɛ̄ bā, bə́ kə́ə́. 25Ńdɔ a ngányî, a kə́ tə́bə̄ ńtī wōē ósū. Elizé nyé ai nyé nâ: “Wa bə́ və́ ǎ Géhazi ?” Nyé nâ: “Etúgā dzóe yā bə̄ kig vóm.” Elizé nyé nâ: “Ngǎ ma bə́ hālá á ńsísīm, éyɔŋ mod a və́ sus avól á ékālíg nə́ a zu tóban ai wa ?” Yə abǒg yā ánɔ̌ŋ mɔ̄ní, ánɔ̌ŋ biyé, bilé bí ḿbɔ̄n, bilé bí wɔ̂n, miǹtómbá ai bəyóm bə́ nyag, bəbɔ bísíé ai bitúgā bí bīníngá, éyɔŋ zǎm Naamân yǎyi wakalan ai mvɔŋ bod dzoe á ńtīé ényiŋ ?” Nâ, ńdɔ Géhazi a ngákódō nyé á mís a ńtɔa yǎ ńzə́zām, á fūūm anə́ mə̄tâg mə́ mvəŋ. Ńdɔ bɔ́n bəprofɛ́d bə́ ngádzó ai Elizé nâ: “Bəbə́gə̄ é vóm bī tɔ̄á ai wa ví ó nə̄ bía eyə́gan ábɔ̄d. 2Dzǒge bǐ kə̄ á Yórdan, mod ósə yǎ ábə̄ bíā á nɔŋ mvi, nə́ bǐ kom vóm yā átɔbɔ étē.” Ńdɔ a ngáyalan nâ: “Kəlán.” 3Ńdɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́ á ngādzó nâ: “Zǎg tə̄ kə̄ lə́dē bītúgā bíe.” Ǹdɔ a ngáyalan nâ: “Makə.” Ńdɔ a ngákə ai bɔ́. Á kwí bə́ ngákwí á Yórdan, bə́ ngabai bilé. 5Hədá, éyɔŋ m̀bɔ́g ā baigi ǹkɔ̌g nā, ńdɔ̄ ǹsɔ́ óvón ó ngáku nyé á mə̄ndím; ǎ ngayón nyé nâ: “Ǎ māńtí, wá bə̄ ma ovón ndóŋ.” 6Hədá, ńdɔ mod Zambá á ngāsílī nyé nâ: “Éyə̄ ó kū vé ?” Éyɔŋ a ngálə́dē nyé vóm tē, ńdɔ a ngátsíg ńtūm, ńdɔ a ngáwoa wá vālá, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ ekie é yəŋ á mə̄ndím á yób.[1] Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, éyɔŋ ǹkúkúmá yǎ Áram a ngábə́ a lúmuŋan ai Ísraɛ̂l, a ngábwi fəg ai bitúgā bíé naa: “Myǎyi kə́ lúman é vóm vīlí. 9Hədá ńdɔ mod Zambá a ngálóm ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l m̀bándá nâ: “O kálaga ású vóm tē, amú Araméan bə́ sigi yǎ wē.” 10Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngálóm bod é vóm mod Zambá a ngákad nyé. A ngábə́ lə́bə̄ nyé ǹkúkúmá nyé a bɔ̌ fə okála, sə̌ kig éyɔŋ dzyá ngə́ bíbɛ̄. 11Ǹnə́m ńkúkúmá yā Aram ó ngábə́ kīg ó bɔ̄ɔ̄ nyé á sí ású é dzam dí, ńdɔ a ngálóe bəzimbi bóé nyé ai bɔ́ nâ: “Kadán ma zá yǎ ábə̄ bíā a nə́ á ngām ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ?” 12Ńdɔ mǎn bəzimbi m̀bɔ́g á ngādzó ai nyé nâ: “Kǒkoa, ǎ māǹtí ǹkúkúmá, Elizé, profɛ́d yǎ á nə̄ á Ísraɛ̂l. A bələ́ ngul yǎ ákad ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l bíbúg wākɔ́bɔ ênɔ̌ŋ yā étun ábómbó dzóe.” Nyé nâ: “Kaŋán yəm é vóm á nə̄ mə́ lóm bod bə́ kə̄ nyé nɔŋ.” Ńdɔ̄ bə́ ngázū nyé kǎd naa: “Éyə a nə́ á Dotan.” 14Ńdɔ a ngálóm bikabilí ai bikálíg ai mod ǹsámbá bítá; ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai alú sə́ bə́ mān boman tísɔn a nyɔ́l á kpág. 15Ḿból ḿbɔ bísíé mod Zambá á ngākûn kódō á sí kíkídígi a kwíí á táŋ, a ńtála ǹsámbá bítá ai bikabilí ai bikálíg bí boman yǎ tísɔn a nyɔ́l. Ńdɔ a ngádzó ai Elizé nâ: “Á kīé, ǎ māńtí ! Byǎyi bɔ yá?” 16Ńdɔ a ngáyalan nyé nǎ: “Tə wambáda, amú ébá bə́ nə́ ai bía ngǎm bə́ nə abuí bə́ lodo bɔ́.” 17Ńdɔ Elizé á ngākogolan nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, kwígī nyé mís, á yén.”[2] Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngáyáī mís mə́ étúgā tē, ǎ ngayén, a ńtālā ǹkǒl ó yaman yǎ ai bikabilí ai bikálíg bí ndóan bí bomaŋan Elizé á nyɔ́l á kpág ! 18Ḿból Araméan bə́ ngázu lúman ai nyé, Elizé ā ngakogolan ai Ǹtondôbə, nyé nâ: “Kpě é bod bá ndím[3] !” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákpe bɔ́ ndím anə́ ḿból Elizé á ngākad nyé. 19Ńdɔ Elizé á ngādzó ai bɔ́ nâ: “Sə̌ kig zěn nyī, ńdɔ̄ fə sə́ kig tísɔn nyí; biégân ma, mə́ kə ai mínā ábə̄ é mod myǎdzə́ŋ.” Ńdɔ a ngákə ai bɔ́ á Samaría. 20Ǹnyie anə́ bə́ ngányî á Samaría, Elizé nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, kwíígī mís mə́ é bod bá, nə́ bə́ yen.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákwīī mís mábán, bə́ ngayén; bə́ ńtəm nâ bə́ ńtə́lə yǎ á Samaría étēde. 21Éyɔŋ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngáyén bɔ̄, nyé ai Elizé nâ: “Ǎ tārá wama, yə mə́ wé bɔ́?” 22Ńdɔ a ngáyalan nyé nâ: “O bə́ bɔ wé, yə wakad wé ébá ó man yǎ bǐ mīńkóm ai okəŋ bitá ai elâ. Tə́légē bɔ̄ ḿbāŋála ai məndím ósū nə́ bə́ dí bə́ nyú, bə́ kə̄ ábə ǹdzóe wabán.” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākomozan bɔ́ mod abóg bídí; á man bə́ ngáman dí bə́ mān fə nyú, ńdɔ a ngásoe bɔ́ bə́ kə́ə́ ábə ǹtí wābán. Ńdɔ ǹkundǎ Araméan wá ndzí kīg fə bǎd sɔ́ á ńnam Ísraɛ̂l. Á mvús tě, ńdɔ Ben Hadad, ǹkúkúmá yā Aram, a ngáláŋ ńgūmā ńsámbá bítá wóé, ńdɔ a ngábɛ́d a kə́ dilǐ Samaría. 25Mod zie a ngákwí á Samaría, ábōg bə́ ngádili nyé dí, á ńtɔ̄á naa bə́ kugan ai ǹló ózəle bəsíkel bə́ sílba məwóm mwom, ai ngab nyina yǎ évəgǎ məyǎŋ bəsíkel bə́ sílba bə́tán. Ńdɔ̄ ḿból ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l a ngábə́ á lodog á ḿfim á yób nālí, miníngá ā ngayédan nyé nâ: “Zǎ tə́ ma ka ! Ǎ ńtī ǹkúkúmá wama !” Nyé nâ: “Ngə́ Ńtondôbə émēn təge vɔ́li, mayi wa vɔ́lī ákyaí áfē ? Yə á ńgín bátság ólɛ̄s, yə á êfɛ̌d wɔ̂n ?” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāsílī nyé nâ: “Dzé yándə́gələ wa ?” Ńdɔ a ngáyalan nâ: “É mīníngá nyɔ́ á ngādzó ai ma nâ: Váá mɔ́n woe, bǐ di nyé ánā, eyɔ̌ŋ te byǎyi dí éńgwáma okídí.” Ńdɔ bǐ ngáman yám mɔ́n wama, bǐ mān dī. Ńdɔ̄ é kídí lénde yǎ hālá, maa ai nyé nâ: “Waa váá hḿ mɔ́n woe, bǐ di á kə̄ kwí, ndə ǎ sɔli yǎ mɔ́n wōé.” Á wóg ńkūkúmá á ngāwóg ńkɔ̄bɔ̄ é mīníngá nyɔ̄, ǎ ngányab fɔ́ɔ́ bīyé bíé á lodo nálā á ḿfim á yób bod bə́ bəbəgə, bə́ ńtála á ḿbə̄gə́ ńkud á bīyé á sí. 31Nyé nâ: “Zambá á bɔ̄ɔ̄g mā édí, á bǎg fə̄ édílí, ngə́ ńlō Elizé mɔ́n Shafath wâyi lígī ó bə̄dé á bītúl bíé ánā !” Elizé á ngābə́ tɔá á ndá dzīē, fǔfulu ai mvindí bod. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngātyé mod a lómó ósū; é mod nyɔ́ á ngə̄lə təge kə́ kwí, Elizé nyé ai mvindí bod nâ: “Yə mǐ tálā ḿból ńwê bod nyɔ́ ā lóm naa bə́ zu ma tsíg ńlō ? Bəbə́gán, éyɔŋ mod te ǎ yi kwí, dián m̀bɛ́, mǐ tīndī nyé á ńsəŋ ai ḿbɛ̄. Ngǎ kínda yǎ məkǒl mə́ ńtí wōē nyi yâzu yatoŋ nyé ? A ngə́lə́ á kɔ̄bɔgɔ ai bɔ́ nālá, ńdɔ fɔ́ɔ́ ǹkúkúmá á ngāsuan, nyé nâ: “Ńdzūg ósə̄ ví wásɔ̄ ábə Ǹtondôbə, m̀fí dzé naa mə́ bad fidi Ńtondôbə.” [1] Byǎkə byǎtsog anə́ Yésus a ngawulu á mə̄ndím á yób, bǐ bǐ fə afidí Zambá ábǒg ásə tɔ bǐ tə́lə óngə̄ngɛ́d étíé. [2] Yésus nyé a ngáyáī fə miǹdíndím mís. Ǹnǒm Amvóé ai Ǹkpámáŋ Ámvóé bə́ nə Amvóé də́dā á zāŋ Zambá ai bod. [3] Mod Zambá a yái bod mís, a kpegě fə bod ndím. Ńdɔ Elizé a ngāyalan nâ: Vógolo ebúg Ńtondôbə: Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: “Okídí ákyāí ábǒg dí, evəga ńtəgán óvug yâyi kuan síkel ḿbɔ̄g, bivəga bí fón bíbɛ̄ síkel ḿbɔ̄g, á ḿbɛ̄ Samaría. 2Ńdɔ ǹdzóe bəzimbi yǎ ńkūkúmá á ngābə́ yə̄gə̄ á wɔ́ á ngādzó ai mod Zambá nâ: “Tɔ Ǹtondôbə émēn a túb bə̄wúndī á yób yə dzǎm tē lə́ bɔ̄bán ?” Elizé nyé nâ: “Wayi dɔ́ yén ai mís, vədá, wǎyǐ kig dí dzóm yā étēde.” 3Ńdɔ bod bə́nyi bə́ ngábə́ mīńzə́zām, bə́ tɔ̄á á ḿbɛ̄ óngóla; bə́ ngákɔ́bɔ̄ bɔ́ a bɔ́ nâ: “Ású dzé bī tɔ̄á tɔ̄án há bǐ yanga awú ?” 4Ngə́ byādzó nâ: “Ńyíígán ā tísɔn, zie é nə á tísɔn wé, byǎyi mǎn wú wē; ngə́ byātɔbɔ há, byǎyǐ fə wú dzam də́dā. Zǎn bǐ kə̄ á mīǹkán mí Araméan; ngə́ bə́ līŋ binyiŋ byáán, bǐ nyīŋí, ngə́ bə́ wé bíā, bǐ wúú fɔ̄ɔ̄.” 5Ai məsulí mə́ ngōgé ńdɔ̄ bə́ ngákódō á sí nə́ bâkə á mīǹkán mí Araméan, á kwí bə́ ngákwí á ngədəga miǹkán Araméan, bə́ ńtála təge ai mod ziŋ wé. 6Amú Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ ǹsámbá bítá Araméan ó wóg edǔn bíkálíg ai bikabilí yā mod ǹsámbá bítá, bə́ ngadzó bɔ́ a bɔ́ nâ: “Ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l ǎ man yǎ kə́ kǔs mīǹkúkúmá mí Hitít ai miǹkúkúmá yā Égîptɛn nə́ bə́ zu lúman ai bíā.” 7Ńdɔ̄ bə́ ngáman túb ai məsulí mə́ ngōgé bə́ mān líg bikabilí byábán ai bikabilí byábán, ai bǒzəle bábán, bə́ mān līg mīǹkán anə́ mí ngábə́, bə́ mān túb nə̄ bə́ nyî enyiŋ dzābán. 8Á kwí mīǹzə́zām mí ngákwí á mgbág miǹkán, ńdɔ̄ bə́ ngányî êbə̌m étēde, bə́ ngadí bə́ nyâg, bə́ ngabəgə́ sílba ai gôl, ai biyé, bə́ ngákə bâsɔli byá; ńdɔ̄ bə́ ngádúgan, bə́ kə́ nyî êbə̌m éfə̄, bə́ ngabəgə̌ fə̄ byə́m bí ńsa étēde, bə́ ngákə bâsɔli byá. 9Ńdɔ̄ bə́ ngádzó bɔ́ a bɔ́ nâ: “Byǎbɔ̌ kig sósōó. Ámōs vī ó nə amǒs ḿbəmbə fwé; ngə́ byāku bivól nə́ bǐ yānga m̀fyɛ kídí, endə́gə́lə́ ziŋ yâyi bía kwí; ású tə̄ étɔá dzī, zǎn bǐ kə kad é fwé nyī á ndá ǹkúkúmá.” 10Ńdɔ̄ bə́ ngákwí bə́ lóé bə̄nɔ́nī yā ḿbɛ̄ tísɔn, bə́ ngakad bɔ́ naa: “Bǐ kə́ kwī á mīǹkán mí Araméan, a təm ná, təge ai mod tɔ edǔn mod, təge ai dzóm, və bikabilí bí tītīán, ai bǒzəle, ai bibə̌m bí tə́tə́lán.” 11Ńdɔ bənɔ́ni míḿbɛ̄ bə́ ngálóē á ńdá étēde, ńdɔ fɔ́ɔ́ fwé é ngakalan á ndá ǹkúkúmá. 12Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākódō á sí ai alú nyé ai bəzimbi bóé naa: “Mayi mína kad é dzam Araméan bə́ mān komozan ású dáán. Bâyəm nâ byǎwōg zie; ású tē ńdɔ̄ bə́ mān kódō á mīńkán nə́ bə́ kə sɔbɔ á mvús ǹnam bə́ dzô nâ: ‘Éyɔŋ báyi kwí á tísɔn, byǎyi bɔ bi bə́ və̄ə̄, bǐ nyî á tísɔn étēde.’” Ńdɔ mǎn bəzimbi m̀bɔ́g á ngāyalan nâ: “Bod bəziŋ bə́ nɔ̄ŋɔ́ bikabilí bítán yā bí və̄ lígi, lâyǐ fə tóban ai bɔ́ anə́ ébá bə́sə bəvɔ́g yā bə́ ngáman wú, bǐ lom bɔ́, eyɔ̌ŋ tē báyi yén !” 14Ńdɔ̄ bə́ ngátɔ́i bikálíg bítá bíbɛ̄, ǹkúkúmá á lōmó bɔ̄ nə́ bə́ toŋ ǹsámbá bítá Araméan, nyé nâ: “Kaŋán, mǐ kə yén !” 15Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bâtoŋ bɔ́ á kələ kwí á Yórdan a təm nâ zěn ésə e ńtɔ̄á ńdzyēán ai biyé ai byə́m Araméan bə́ lígī éyɔŋ bə́ túbu mim̀bíl. Ńdɔ bəlóman bə́ ngádúgan, bə́ ngakad ǹkúkúmá fwé. 16Ńdɔ bod bə́ ngákwí átān, bə́ ngasa miǹkán mí Araméan. Evəga óvug é ngakuan síkel m̀bɔg ai bivəga bí fón bíbɛ̄ síkel m̀bɔ́g anə́ Ńtondôbə a ngádzo. 17Ńdɔ ǹkúkúmá á ngātɔ́b ńdzóe bəzimbi yǎ á ngābə́ yə̄gə̄ á wɔ́ naa á kála ongóla; ńdɔ bod bə́ ngákɔɔdɔ nyé ai məkǒl á ḿbɛ̄ óngólā á yób; ńdɔ a ngáwú, ḿból mod Zambá á ngādzó éyɔŋ ǹkúkúmá á ngāzu ábə̄ nyé. 18Amú éyɔŋ mod Zambá á ngādzó ai ǹkúkúmā nâ: “Bivəga bí fón bíbɛ̄ byâyi kuan síkel m̀bɔ́g, ai evəga ńtəgán óvug síkel ḿbɔ̄g, ákyāí ábǒg dī okídí á ḿbɛ̄ óngólā yā Samaría. 19Ńdɔ ǹdzóe bəzimbi te a ngáyalan mod Zambá nâ: “Tɔ Ǹtondôbə émēn a túb bə̄wúndi á yób, yə dzǎm tē lə́ bɔ̄bán ?” Ńdɔ a ngádzó nâ: “Wayi dɔ́ yén ai mís móé wǎmēn, hədá təge dí dzóm yā étēde.” 20Ńdɔ̄ lə́ ngákwí nyē nálā amú bod bə́ ngákɔɔdɔ nyé á ḿbɛ̄ óngólā á yób ńdɔ a ngáwú. Elizé á ngādzó ai é mīníngá á ngāhəle mɔ́n nâ: “Kódógō á sí ó kə ai ndá bod dzoe, ó kə tɔbɔ é vóm ósə o nə́ dzǎm tɔbɔ; amú Ńtondôbə a lóm yǎ zie, yazu bɔ á sí á táŋ mim̀bú zamgbál.” 2Ńdɔ miníngá á ngākódō á sí, a ngábɔ anə́ mod Zambá á ngādzó, hədá ńdɔ a ngákə ai ndá bod dzié a kə tɔbɔ á ńnǎm Fīlísta mim̀bú zamgbál. 3Á mvús mim̀bú zamgbál, éyɔŋ miníngá á ngādúgan sɔ́ á ńnǎm Fīlísta, ńdɔ a ngákə kogolan ai ǹkúkúmá ású ndá bod dzié ai sí dzīē. 4Ǹkúkúmá á ngābə́ á kɔ́bɔgɔ ai Géhazi, etúga mod Zambá nâ: “Kadá mā é bod bə́ mam bə́sə Elizé ā bɔ ya.” 5Ḿból ā kadá ǹkúkúmá ḿból Elizé á ngáhəle m̀bim, á təm ná, é mīníngá yǎ mɔ́n á ngáwómo ǎ ngazu sílī ńkūkúmá ádzō ndá dzīē ai sí dzīē. Géhazi nyé nâ: “Ǎ māńtí ǹkúkúmá wama, é mīníngá yǎ Elizé á ngāhəle mɔ́n, ényē nyɔ́, mɔ́n te émēn fə̄ nyɔ́.” 6Éyɔŋ ǹkúkúmá á ngāsíli miníngá, ǎ ngatíē nyé ndɔ́ŋ. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāvə́ nye m̀mímyāg, nyé nâ: “Dúgán nyé və̄ é byə́m bísə̄ bí ngábə́ éḿbīē, fǔfulu ai bidí bísə̄ yā mə̄fúb móé a tádigi ámōs á ngākódō á ńnam a zaag kwí ámōs yə aná.” Ńdɔ Elizé á ngākwí á Damas. Ben Hadad, ǹkúkúmá yā Aram, a ngákɔn; ńdɔ̄ á kad bə́ ngákad nyé nâ: “Mod Zambá á sɔ̄ yǎ vā, 8ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai Hazael nâ: “Nɔŋɔ́ éfái ó kə tóban ai mod Zambá, ó síli Ǹtondôbə ábə̄ nyé nâ: “Yə mayi fɔ́ɔ́ nyiŋ ókɔ̄n vī ?” 9Ńdɔ Hazael a ngákə tóban ai nyé a ngánɔŋ fɔ́ɔ́ məkyaí mə́ byə́m bí ákúmá bísə̄ yā Damas á táŋ mim̀bəgə mí Kámɛl məwóm mə́nyi. Á kwí á ngākwí, ńdɔ a ngátə́bə̄ nyé ósū, nyé nâ: “Mɔ́n woe Ben Hadad, ǹkúkúmá yā Aram, ǎ lóm mā ábə wa, nâ: Mə́ zu sílī naa: Yə mayi fɔ́ɔ́ nyiŋ ókɔ̄n vī ?” 10Ńdɔ Elizé á ngāyalan nyé nâ: “Kələ́ nyé kǎd naa: “Wayi fɔ́ɔ́ nyiŋ; hədá Ǹtondôbə a lə́de yǎ mā nâ a yi wú.” 11A ńtə́lə fɔ́ɔ́ á kūmá, a bəbəgə nyé á ndōnā, mod Zambá ā ngáyón. 12Ńdɔ Hazael a ngádzó nâ: “Ású dzé māńtí ā yón ?” Elizé nyé nâ: “Amú māyəm ábé wāyi bɔ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l; wayi mǎn dígī miǹgungúl bə́tísɔn myábán, ó mǎn wē bə̄ndómán bábán ai okəŋ bitá, wayi mǎn fīd bān bɔ́n bábán, o túbu məbǔm mim̀bubúm mí bīníngá.” Hazael nyé nâ: “Zǎ ákyaí étúgā dí, éyə̄ mvú te e nə́ dzǎm bɔ̄ mod dzǎm te yá ?” Elizé nyé nâ: “Ǹtondôbə a lə́dē mā nâ wayi bɔ ńkúkúmá yā Aram !” 14Ńdɔ a ngálíg Elizé, a kə́lə́ ábə ǹtí wōē. Ǹtí wōē nyé nâ: “Elizé á ngakad wa yá ?” Ńdɔ a ngáyalan nâ: “A ngákad ma nâ: Wayi nyiŋ.” 15Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ a ngánɔŋ m̀fingá, a dǔ wā á mə̄ndím, a mǎn nyé búdī mvɔ̄m ású, ńdɔ̄ Bēn Hadad a ngáwú. Ńdɔ Hazael a ngátə́bə ǹkúkúmá á məyian móé. Á ḿbū tánā yā édzōē Yoram, mɔ́n Akhab, ǹkúkúmá yǎ Iśraɛ̂l, Yoram mɔ́n Yosafat, ǹkúkúmá yǎ Yúda, a ngánɔŋ edzóe á Yúda. 17A ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bílɛ́ éyɔŋ a ngátə́bə ǹkúkúmá; a ngádzóē á táŋ mim̀bú mwom á Yērúzalɛm. 18A ngáwulu á məzěn míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l; anə́ ḿból ndá Akhab e ngábɔ, amú ngɔn Akhab e ngábə́ ńgāl. Ńdɔ a ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə. 19Hədá, ńdɔ Ǹtondôbə a ndzí kig dǐŋ dzāā Yúda, ású Dávid etúgā dzíé, amú á ngākani sɔŋ nâ a yi nyé və̄ álāmba ai bɔ́n bóé kɔ́m ésə. 20Á mə̄lú móé ńgɔ Edom a ngátsaman ai edzóē Yúda; bə́ tə́lē bə́bēn ńkūkúmá wābán. 21Ńdɔ Yoram a ngádaŋ á yād a kə́ə́ á Tsaîr ai bikabilí bíé bísə a ngákódo ai alú ásə, nyémēn ai bədzóē bikálíg bóé bə́ ngáwé Edomít yā bə́ ngáboman á nyɔ́l, ai ǹsámbá bikálíg wóé, ayɔŋ á ngáman túb mīḿbíl á bibə̌m étēde. 22Asú tē Edom a ngátsaman ai edzóē yā Yúda a zaa kwí ámōs yə aná. Eyɔ̌ŋ tē fə̄ ńdzɔ Livna nyé a ngátsaman fə ai bɔ́. Məbuugǎ yā enyiŋ Yoram ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? Ńdɔ Yoram a ngákə wɔi ai běsīá, a dzəbə́ á zāŋ běsīá á tísɔn Dávid; ńdɔ Akazias mɔ́n wōē á ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Á ḿbū awômo ai bɛ̌ yā édzóē Yoram, mɔ́n Akhab, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, Akhazias mɔ́n Yoram, ǹkúkúmá Yúda, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Yúda. Akhazias a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe; a ngádzóē á táŋ m̀bú ḿbɔ̄g á Yērúzalɛm; nyiá á ngābə́ dzwé nâ Athalía, ngɔn Omri, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Nyé a wulǔ fə á zēn Akhab, a ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból ndá Akhab é ngábɔ, amú á ngābə́ ńnōm ngɔn yǎ ndá Akhab. Bân Yoram, mɔ́n Akhab, bə́ ngákə̄ nə́ bə́ kə bɔ̌ bītá ai Hazael, ǹkúkúmá yā Aram, á Ramoth yǎ Galaad; ńdɔ Araméan bə́ ngábáli Yoram avə́ŋ. Ńdɔ ǹkúkúmá Yoram a ngádúgan kə́ syêban á Ízrêl, mə́və́ŋ Araméan bə́ ngábálī nyé á Rama, ábōg ā lúmuŋan ai Hazael, ǹkúkúmá yā Aram. Ńdɔ Akhazias, mɔ́n Yoram, ǹkúkúmá yā Yúda a ngásigi kə́ yēn Yoram, mɔ́n Akhab, a Izrêl, amú á ngābə́ kɔnɔ. Ńdɔ profɛ́d Elizé á ngālóe m̀bɔ́g yǎ bɔ́n bəprofɛ́d, nyé ai nyé nâ: “Tindígi angə́də́g, nɔŋɔ́ é ndə́g nyī á mɔ́ ó kə̄ á Ramoth yǎ Galaad. 2Éyɔŋ wǎyi kwí, dzə́ŋə́ nə̄ ó yen Yéhu, mɔ́n Yosafat, mɔ́n Nimshi; ǹnyie anə́ wāyén nyē bɔ̌ naa á kódó á zāŋ bod bóé, ó kə ai nyé á etun ndá étēde. 3Eyɔ̌ŋ te o nɔŋɔ́ ndə́g m̀bɔ́n, o soé nyē wɔ́ á ńlō, o kɔ́bɔgɔ nâ: “Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: ‘Ai ḿbɔ́n vī, matə́le wa ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l’. Á mvús tě, yáigi m̀bɛ́, ó túb, tə wa tigibi” 4Ńdɔ̄ ndómán profɛ́d, é ngākə̄ á Ramoth yǎ Galaad. 5Á kwí á ngākə kwí, á təm nâ, bədzóē yā ńsāmbá bítá bə́ tɔ̄á êsɔ̌g; nyé nâ: “Mə bələ́ wa m̀bándá, ǎ ńdzōē bod.” Yéhu nyé nâ: “Zá yǎ ábə̄ bíā bə́sə̄ bá ?” Nyé nâ: “Ábə wǎ, ǎ ńdzóe bod.” 6Ńdɔ a ngákódō á sí a nyíán á ndá; ńdɔ ndómán é ngāsoe nyé ḿbɔ́n á ńlō, nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a dzó nâ: ‘Mawɔ́bɔ wa m̀bɔ́n ńkúkúmá yā áyɔŋ Ńtondôbə, ayɔŋ Ísraɛ̂l. 7Wayi bímī ndá Akhab, ǹtí woe, á sí nə́ mə kun məkǐ bitúgā byáma bəprofɛ́d, ai məkǐ bītúgā bí Ńtondôbə bísə á nyɔ́l Yézabel ai á nyɔ́l ndá bod Akhab. 8Mayi wé á ndá Akhab ǹnóm fám ásə tɔ a nə olɔ̌, tɔ a nə filí mod, á Ísraɛ̂l. 9Mayi bɔ ndá bod Akhab anə́ ndá bod Yéroboam, mɔ́n Nevath, anə́ ndá bod Baésha mɔ́n Ahiya. 10Ńdɔ mvú yáyi dí Yézabel á sí yǎ Ízrêl, təge ai é mod ǎ yī nyé dzəb.” Ńdɔ a ngáyái m̀bɛ́, énye a túb nyɔ́. 11Á kwí Yéhu a ngákwí átān ábə bitúgā bí ńtí wōē, bɔ́ ai nyé nâ: “Yə mam mə́sə̄ mə́ nə mvɔí ? Ású dzé ǹsɔ̌g eki nyɔ́ ā sɔ́ ábə wa ?” Nyé ai bɔ́ nâ: “Myǎyəm mod tě ai ǹkɔ́bɔ wōē.” 12Bɔ́ ai nyé nâ: “Wadug! Tóán bía kad !” Nyé nâ: “A kɔ́bɔ̄ ai ma anə́ ósī, anə́ óka, nyé nâ: Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ mawɔ́bɔ wa m̀bɔ́n ńkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l !” Etíe etíé, ńdɔ mod ósə yǎ ábə̄ bɔ́ á ngāvôl nɔŋ ewɔ́man dzíé, a tǎ nyē dzɔ́ á sí á mīńsɔ́ məkǒl míé, bə́ ngalɔ́ŋ tɔ̄ŋ, bə́ yédegan nâ: “Yéhu á ńtɔ̄á yǎ ńkūkúmá.” Ńdɔ̄ Yéhu, mɔ́n Yosafat, mɔ́n Nimshi, a ngábwi fəg yǎ á lám Yoram. Yoram bân Ísraɛ̂l ásə bə́ ngábə́ bə́ lúmuŋan á Ramoth yǎ Galaad ai Hazael, ǹkúkúmá yā Aram. 15Hədá, ǹkúkúmá Yoram a ngádúgan sɔ́ syêban á Ízrêl mə́və́ŋ móé yā Araméan bə́ ngábálī nyé abǒg á lúmuŋan ai Hazael ǹkúkúmá yā Aram. Yéhu nyé nâ: “Ngə́ éyə myǎtsog nálā, mod a bə́ solan á tísɔn nâ á kə kad ĺzrêl fwé tě !” 16Ńdɔ Yéhu a ngábɛ́d á ékālíg, a kə́ə́ á Ízrêl, amú Yoram a ngábə́ kɔnɔ wé. Akhazias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, a ngásigi nâ a kə nyé bəbə. 17Mǎn ziǹtólo a ngábə́ á tə́lə̄ á ńkǔm yā Ízrêl, a bəbəgə ǹsámbá Yéhu anə́ wázu, nyé nâ: “Mə tála ǹsámbá bod.” Yoram nyé nâ: “Nɔŋɔ́ ńwulu bikabilí, ó lóm nyé á kə tóban ai bɔ́, a kad bɔ́ nâ: “Yə mvɔí?” 18Ńdɔ mod a ngábɛ́d ékabilí, a kə́ tóban ai nyé nyé nâ: “Ǹkúkúmá a sílī nâ: “Yə mvɔí ?” Yéhu nyé nâ: “Nálā wâbɔ wa yá ngə́ bī nə mvɔí ? Daŋá ma á mvús !” Ńdɔ mǎn ziǹtólo a ngákad fwé nâ: “Ǹlómán ǎ dīlān bɔ́ ńdɔ ǎ dúgǎn kig” 19Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābad lóm ńwulu ekabilí bɛ̄ɛ a kɔ́bɔ́ bɔ̄, nyé nâ: “Ǹkúkúmá a síli nâ: “Yə mvɔí?” Yéhu nyé nâ: “Nálā wâbɔ wa yá ngə́ bī nə mvɔí. Daŋá mā á mvús !” 20Ńdɔ mǎn ziǹtólo a ngábad kad fwé nâ: “Ǎ dīlān bɔ̄, ńdɔ ǎ dúgǎn kig. Ńdɔ̄ fə ǹwulán ékabilí wâfulan ai dulu Yéhu, mɔ́n Nimshi; amú ā wulu dulu élaŋ.” 21Ńdɔ Yoram a ngádzó nâ: “Komózan ma ekálíg !” Ńdɔ̄ bə́ ngákomozan ekálíg dzíé. Ńdɔ Yoram, ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, bân Akhazias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, bə́ ngátíe, mod ásə á ékālíg dzíé, ńdɔ̄ bə́ ngákə tóban ai Yéhu, bə́ ngádilan nyé áfúb Naboth, mǎn Ízrêlit. 22Á yén, Yoram a ngáyén Yéhu, nyé nâ: “Yə mvɔí ǎ Yéhu ?” Yéhu nyé nâ: “Yə dzǎm mvɔ̄í á nə dzǎm bɔ, ńtíé nyōá Yézabel a ngə̄lə́ á bɔɔ ebamba dzíé, a fugǔ fə ezə̌ŋ məngaŋ móé ?” Ńdɔ Yoram a ngáfɛd biyé ǎ ngatúb, nyé ai Akhazias nâ: “Ǹdzɔ́ŋ, ǎ Akhazias !” Ńdɔ Yéhu a ngákɔli elâ dzíé ai ngul dzié, a lúmú Yoram á tág mə́bán, ńdɔ ǹtúm élâ ó ngátúlan nyé á ńnə̄m, a lábán ékālíg étēde. 25Ńdɔ Yéhu a ngádzó ai Bidkar, m̀bəgə bikpəlé wōē nâ: “Bódógō nyé ó wōā nyé áfūb Naboth mǎn Ízrêlit, dúgán tsog éyɔŋ bíā wa bǐ wulugu á mgbág ésīá wōē Akhab, ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ású díé nâ: Tótóé ! Mə ngáyén məkǐ mə́ Naboth ai məkǐ mə́ bɔ́n bóé –Ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə- ‘Mayi yân ai wa dzam də́dā áfūb dī Yézabel nyɔ́. Akhab a ngábə́ bələ́ bān fám məwóm zamgbál a Samaría. Ńdɔ Yéhu a ngátil bəkálada, a lómó bɔ̄ á Samaría, á bə̄dzóē yā tísɔn, bənyiá bodo, ai bəkálā bə́ bɔ́n bə́ Akhab nâ: “Ábōg dī ǹnyie anə́ é kálada nyɔ́ ā kwí ábə̄ mínā, mǐ yen nâ bɔ́n bə́ ńtí wāān bə́ nə̄ ábə̄ mínā ai bikálíg ai bikabilí bí ńgungúl tísɔn, ai byə́m bítá, 3tɔ́bán é mɔ́n ā daŋ m̀bəŋ ai ényɔ̄ ā daŋ dzǐn á bɔ́n bə́ ǹtí wāān, mǐ tɔ̄ā nyé á étɔá ńkúkúmá ǹtí wāān. 4Hədá bə́ ngakɔn wɔ̌ŋ ábuí, ńdɔ̄ bə́ ngádzó nâ: “Ngə́ mīńkúkúmá míbɛ̄ myá dzí kig bǐ ngul yǎ átə́bə̄ nyē ósū, éyə bíā bǐ nə́ nye baan yá ?” 5Ńdɔ̄ ényɔ́ á ngābə́ á dzóege ndá ǹkúkúmá, ai ényɔ́ á ngābə́ dzóege á tísɔn, fǔfulu ai bənyiá bodo ai bəkálā bə́ ngálóm Yéhu m̀bándá naa: “Bǐ nə bitúgā bíe, ńdɔ byǎyi bɔ é dzam ásə wabéndē bíā, byǎyǐ kig tə́lē mod m̀bɔ́g ńkūkúmá, bɔ̌ é dzam ásə̄ á nə́ ḿbəŋ á mís móe.” 6Ńdɔ̄ Yéhu a ngábad bɔ́ tíl é kálada bɛ̌ nyé nâ: “Ngə́ mī nə̄ á ngām dzam, mǐ yə́bə́gə̄ fə̄ nâ myǎbɔ ma məwóg, nɔŋán miǹló mí bɔ́n bə́ ǹtí wāān, mǐ zū ábə ma á Ízrêl okídí ákyāí ábǒg dí.” Bɔ́n bə́ ǹkúkúmá á táŋ bod məwóm zamgbál, bə́ ngábə́ bə́ tɔ̄á ábə bod bəǹnén yā tísɔn, bə́ tɔŋɔ bɔ́. 7Éyɔŋ é kálada nyɔ́ á ngākwí ábə̄ bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngábi bɔ́n bə́ ńkúkúmá, bə́ mān bɔ wé bə́sə bod məwóm zamgbál, bə́ mān fudǐ mīńló myábán á mīńkwé, bə́ lómó nyē myá á Ízrêl. 8Éyɔŋ ǹlómán a ngákwí, nyé ai Yéhu nâ: “Bə́ man yǎ sɔ́ ai miǹló mí bɔ́n bə́ ǹkúkúmá.” Nyé nâ: “Bóégān myá mə̄ngós mə́bɛ̄ á ḿbɛ̄ óngóla a kələ kwí kíkídígi.” 9Ńdɔ a ngákwí á ńsəŋ kíkídígi, a tə́bə́ tə́tə̄lə́, nyé ai bod bə́sə̄ nâ: “Myǎ sə́ kig ai bidzo. Mǎ mə̄ ngábui ḿbə̂ fəg ai ǹtí wama, ńdɔ mə ngáwé nyé, ébá bə́sə bəvɔ́g bā, zá énye a wé bɔ́ ? 10Yəmán hḿ naa tɔ etun ebúg dzyá yā Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ású ndá bod Akhab yâyǐ kig ku á sí amú Ńtondôbə ǎ bɔ yǎ ḿból á ngākɔ́bɔ̄ ânyu étúgā dzíé Éli. 11Ńdɔ̄ Yéhu a ngáwé é bod bə́sə̄ bə́ ngálígī á ndá Akhab á Ízrêl, bod bənén bóé bə́sə, ai miǹdindíŋ bə́mvóé bóé, bəfada bóé, təge líg tɔ mod ḿbɔ̄g. 12Ńdɔ a ngákwí átān, a kə́lə́ á Samaría. Á zēn á yōb, éyɔŋ a ngákwí á Beth Eked Bə́nɔ́ni mīńtómbá, ńdɔ̄ Yéhu a ngátóban ai bivúvúmán bí Akhazias, ǹkúkúmá yā Yúda, nyé nâ: “Mǐ nə bəzá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Bǐ nə bivúvúmán bí Akhazias, bǐ sɔ́ naa byǎzu yén mīńtómbā mí bɔ́n bə́ ńkúkúmá ai bɔ́n bə́ ńkúkúmá nyīá.” 14Nyé nâ: “Nɔŋán bɔ́ bə́ tála.” Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ bɔ́ bə́ tála, ǎ ngawé bɔ̄ a mǎn bɔ tsíg á ébé yā Beth Eked, bod məwóm mə́nyi ai bə́bɛ̄, a ndzí kig líg tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́. 15Á kódó a ngákódō hálā, ńdɔ a ngátóban ai Yonadab, mɔ́n Rékab, a zaa tóban ai nyé á zēn; ńdɔ a ngásug nyé nyé nâ: “Yə ǹnə́m wóē ó nə̄ bə́bə́lá ai ma anə́ ḿból ńnə̄m wámā ó nə́ bə́bə́lá ai éńgōe ?” Ńdɔ Yonadab a ngáyalan nâ: “Ó nə̄ nálā !” Yéhu nyé nâ: “Ngə́ ó nə̄ nálā, váá mə̄ wɔ́ wóe.” Ńdɔ a ngávə́ nyé wɔ́ wóé, ńdɔ̄ Yéhu a ngálíndī nyé á ékālíg étēde. 16Nyé nâ: “Zǎ bī kə, ó yén oyág wámā ású Ńtondôbə.” Ńdɔ a ngákə ai nyé á ékālíg dzíé á yōb. 17Á kwí Yéhu ā ngākwí á Samaría, ńdɔ a ngáman wé é bod bə́sə̄ bə́ ngálígi á ndá bod Akhab á Samaría, a kwî anə́ á ngáman bɔ́ á fúúm, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Éli. Ńdɔ̄ Yéhu a ngátógan bod bə́sə, nyé ai bɔ̄ nâ: “Akhab a ngásyé Baal ábīm ziŋ; hədá Yéhu nyé a yi syé ábuí. Ńdɔ éyɔŋ dzí, lóégan ma bəprofɛ́d bə́ Baal bə́sə, bəlugu bóé bə́sə, ai bəfada bóé bə́sə m̀bɔ́g á bə̄ dzə́man, amú mə bələ́ bod mə́túnuŋǎ māyi túni Baal; ényɔ̄ ásə ǎ yi dzə́man ǎ yǐ kig nyiŋ.” Yéhu a ngábɔ nālá á mə́kə̄ŋ ḿból yə̄ nâ á man dzâ bəlugu bə́ Baal. 20Ńdɔ̄ Yéhu á ngāvə́ ábéndē, nyé nâ: “Bándágán mod m̀fúfúb ékóan ású Baal. Ńdɔ̄ bə́ ngábánda ekóan. 21Ńdɔ̄ Yéhu a ngábánda bod á Ísraɛ̂l ásə, ńdɔ̄ bod bə́ Baal bə́sə̄ bə́ ngásɔ́, təge ai ḿbɔ́g á ngālígi təge sɔ́. Ńdɔ̄ bə́ ngáman nyî á ndá Baal, ńdɔ̄ ndá Baal é ngádzyé á tádigi ábúg dí a kələ kwí édí ávɔ̄g. 22Ńdɔ̄ Yéhu a ngádzó ai ǹkálā byə́m yǎ á ndá naa: “Zǎg ai biwɔ́man ású bəlugu bə́ Baal bə́sə.” Ńdɔ a ngáman sɔ́ ai biwɔ́man. Ńdɔ̄ Yéhu bân Yonadab, mɔ́n Rékab, bə́ ngákə̄ á ndá. Nyé ai bəlugu bə́ Baal nâ: “Dzə́ŋán, mǐ yén ngə́ étúgā Ńtondôbə é sə̄ kīg há tɔ dzyá hə bəlugu bə́ Baal etám etám.” Ńdɔ̄ Yéhu bân Yonadab bə́ ngásúbū nâ bâkə və́ mīḿkpə́l bíyə́m ai mə́túnuŋa məvɔ́g. Hála Yéhu ǎ man yǎ tə́lē bod məwóm mwom átān, nyé nâ: “É mod ǎ yi yə́bə̄ ánā nâ mod m̀bɔ́g yǎ é bod mavə́ á mɔ́ máán bā á túb, a yi yân ényiŋ dzíé ai éńdzié.” 25Á mana a ngáman túnī mīḿkpə́l mə́túnuŋa, ńdɔ̄ Yéhu a ngádzó ai bəkála ai bəbəgə̌ biběn nâ: “Nyíígán, mǐ we bɔ́; mod m̀bɔ́g təge túb.” Ńdɔ̄ bəkála ai bəbəgə̌ biběn bə́ ngányî, bə́ ngáwé bɔ̄ ai okəŋ bitá, bə́ kwí á ḿfūfúb étun ndá Baal, ńdɔ̄ bə́ ngátyé ḿfūfúb mvi Baal, bə́ mān dígī á ndóan. Ńdɔ̄ bə́ ngáman tsam ndá Baal, bə́ və̄ŋán dzɔ̄ ndá edúg a zaa kwí ámōs yə aná. Ńdɔ̄ hḿ Yéhu a ngáman vɔ́s Baal á Ísraɛ̂l. Hədá, Yéhu a ndzí kig dzogě mīńsə́m mí Yéroboam, mɔ́n Nevath, émí á ngābɔ nâ Ísraɛ̂l á səm, ai bítɔ̄ŋ bí nyag bí mvɔ́d bí ngábə́ á Bétɛl, ai á Dan. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yéhu nâ: “Ḿból ó ngāsyé ḿbəŋ ḿból ó ngábɔ̄ é mam mə́ nə́ sósōó á mís máma, o mǎn dzālā á ndá Akhab é mam mə́sə̄ mə́ ngábə́ mā á ńnə̄m, bɔ́n bóē yā ḿmīē nyina bâyi tɔbɔ á étɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l.” 31Hədá, ńdɔ Yéhu a ndzí kig tóán wulu á mvéndé Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l ai ǹnə́m wóé ósə; təge dzogě mīńsə́m mí Yéroboam yǎ á ngábɔ nâ Ísraɛ̂l á səm. Məlú mə́tē, ńdɔ Ǹtondôbə a ngátádī nâ a wé Ísraɛ̂l. Hazael a ngábwé bɔ̄ á ńgūmā sí ósə̄ yā Ísraɛ̂l; a tíege á Yórdan á ńtólē dzób, á sí ésə yǎ Galaad, Gadít ai Rubenít ai Manasít a tíege á Aroer, yǎ á nə̄ á ótotóŋ yā Arnôn, ai Galaad ai Bashân. Məbuugǎ yā enyiŋ Yéhu, ai é mam mə́sə a ngábɔ, miǹgungúl mí mam míé, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? 35Ńdɔ̄ Yéhu á ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á Samaría. Ńdɔ Yoakhaz, mɔ́n wōē, á ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Yéhu á ngādzóē Ísraɛ̂l á Samaría á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mwom. Ḿból Athalía, nyiá Akhazias, a ngáyén naa bə́ ngáwé mɔ́n wōé, ńdɔ a ngátə́bə̄ nâ a mana ndâ bod ǹkúkúmá ésə. 2Yehoshɛva, ngɔn ǹkúkúmá Yoram ai kâl Akhazias a sɔ́ɔ́ fɔ́ɔ́ dzíb Yoas, mɔ̂n Akhazias, a vǎ nyē á bə̄wê bɔ́n bə́ ńkúkúmá hā, a kə́ə́ nye sɔli bân é mīníngá ā baala nyé, á étun ndá ábómbó. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔli nyé Athalía, nə́ a zǎ wé nyē. 3Mɔ́ngɔ́ a ńtɔ̄á hḿ á Ndá Ǹtondôbə bân Yehoshɛva, a sɔlɔ́, mim̀bú mísaman, Athalía nyé a dzóege ǹnam. 4Ḿbú zamgbála, ńdɔ Yehoyada a ngálóm naa bə́ kə nɔ̌ŋ é bod bə́ dzóege ǹtɛ̌d bəzimbi ai bənɔ́ni. Ńdɔ a ngáman bɔ́ tógan á Ndá Ǹtondôbə, a wé fə ai bɔ́ óyīlí, a bɔ̌ fə̄ nâ bə́ kan sɔŋ á Ndá Ǹtondôbə. Ńdɔ a lə́dē bɔ́ mɔ́n ǹkúkúmá. 5Ńdɔ a ngábéndē bɔ́ nâ: “É dzam dí ńdɔ myǎyi bɔ́; ngab lála yǎ ábə̄ mínā, dzyǎ yayi sɔ́ ámǒs sábad ě ngakálā ndá ǹkúkúmá, 6é ngab lálā fɔ́g é tɔá á ḿbɛ̄ Sur, ai ényí lálā á ḿbɛ̄ óngóla á mvús bənɔ́ni, ḿbɔ̄ báyi kálā Ndá. 7Miǹsámbá míbɛ̄ yā ábə̄ mínā, émí myáyi zu ámǒs sábad ai émí myákálā Ndá Ǹtondôbə, myâyi kɔ́dan ńkúkúmá á nyɔ́l. 8Ǹsámbá ósə̄ ó bə̄lə́ byə́m bítá bíé á mɔ́, é mod ósə ǎ yi súbū babi ai miǹsámbá myáán bâyi nyé wē. Mǐ nɔ́niŋi ǹkúkúmá tɔ ábōg ā kwí á ńsəŋ ai ábōg ā nyî á Ndá. 9Bədzóe miǹtɛd mí bod bə́ ngábɔ mam mə́sə ḿból fada Yehoyada a ngábéndē bɔ́, anə́ ényɔ́lɔ̄ a nɔŋɔ́ bod bóé, á báyi kad kálā Ndá Ǹtondôbə á məmǒs mə́ sábad, bə́ fɔlɔgan. Ńdɔ̄ bákə yén fada Yehoyada. 10Ńdɔ fada a ngávə́ bɔ məkɔ̌ŋ ai biběn bí ńkúkúmá Dávǐd yā bí ngábə́ á Ndá Ǹtondôbə. 11Ńdɔ bənɔ́nī bə́ ngátɔ́bɔ, ai bíkpə̄lé bī á mɔ́, a tádigi ḿfág Tə́mpɛ̌l yā ḿbɔ́ ńnōm a kələ kwí á ḿbɔ́ ńgāl, nə́ bə́ kála ǹkúkúmá. 12Ńdɔ Yehoyada a ngákúlī mɔ́n ǹkúkúmá a bədé nye ǹtóm ǹkúkúmá á ńlō, a kalán fə̄ nyé kálara Mvéndé; bə́ tə́lé nye ǹkúkúmá, bə́ mānə́ nye wɔ́bɔ̄ ḿbɔ́n, bə́ ngakud kób, bɔ́ nâ: “Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai ǹkúkúmá ! Ǹtondôbə á báá ńkúkúmá mə̄lú !” Athalía a ngáyi wóg ńnam ó sogo, ńdɔ a ngányían á éfufɔ̌ŋ bod étē, á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 14Á bəbə̌ nâ, a ńtála ǹkúkúmá o ńtə́lə ánāg á yób, ḿból bə́ kadəgə bɔ, bəyia bə́ bīá ai bəlɔ́ŋ bə́ tɔ́ŋ, bə́ tə́lə̄ á mgbág, bod bə́sə̄ yā ńnam bə́ dzə́mə, bə́ lɔ́ŋɔ miǹdiŋ. Athalía ǎ nganyab biwɔ́man bíé, a báma, nyé nâ: “Mvol nyí, mvol !” 15Ńdɔ fada Yehoyada a ngábéndē é bod bə́ dzóege bəzimbi, nyé ai bɔ́ nâ: kəán ai nyé óngólā Tə́mpɛl á yād; ényɔ́ sə ǎ yi kə á ngām dzīé, bə́ wé nyē ai okəŋ; amú fada a ngádzó naa: “Tə báwē nyē á Tə́mpɛl Ǹtondôbə étē.” 16Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngáfudi nyé mɔ́ á nyɔ́l, bə́ lōdó ai nyé á zēn yǎ ḿbɛ́ bikabilí, bə́ ngakə kúlī á ndá ǹkúkúmá; ńdɔ̄ báman nyé wé hālá. 17Yehoyada a manə́ lad ámvóé á zāāŋ Ǹtondôbə ai ǹkúkúmá, ai ǹnam, nə́ bə́ bɔ ayɔŋ Ńtondôbə; a ladá fə ǹkúkúmá ai ǹnam. 18Ńdɔ bod bə́sə̄ yā ńnam bə́ ngákə̄ á tə́mpɛl Baal, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ nye búg, bə́ mān bwé balatâr bóé ai bivəgələ bíé, bə́ wé fada Matân, fada Baal. Ńdɔ fada Yehoyada a ngatə́lə bəziǹtólō á Ndá Ǹtondôbə, 19a nɔŋɔ́ bə̄dzóe miǹtɛd mí bod, bəkadían ai bənɔ́ni, ai bod bə́sə̄ yā ńnam ńdɔ̄ bə́ ngákódo ai ǹkúkúmá á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, bə́ kə́ nyî ǎ Ndá, ḿfág yǎ ḿbɛ̄ bə́nɔ́ni, ńdɔ Yoas a ngátɔbɔ étɔá Míńkúkúmá. 20Bod bə́sə̄ yā ńnam bə́ ngatag fɔ̄ɔ̄, hədá tísɔn təge fóŋan. Ḿfág Athalía bə́ ngáwé nyē ai okəŋ bitá á ndá ǹkúkúmá. Yoas a ngábə́ ókala bisəb zamgbál éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe. 2Á ḿbū zamgbálā yā édzōē Yéhu, ńgɔ Yoas a ngánɔŋ edzoe, a ngádzóē á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi á Yērúzalɛm, nyiá á ngābə́ dzwé naa Sivya yǎ Bêr Shéva. 3Yoas a ngábɔ̄ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, á mə̄lú móé mə́sə, amú fada Yehoyada a ngáyə́gələ nyé. 4Tɔ nálā balatâr yā bīkónóŋ bá ndzí kig mǎn vaaban; bod hə ǹkəán ósú ai m̀və́án mə́túnuŋa ai ǹdígan ótú á bīkónóŋ á yób. 5Ńdɔ Yoas a ngádzó ai bəfada nâ: “É mɔ̄ní ásə yǎ mīḿfúfúb mí byə́m yā bázu ai nyé á Ndá Ǹtondôbə, é mɔ̄ní ásə mod ósə a yân, é mɔní mod a və́ anə́ ńnə̄m wátíndī nyé naa á və̄ á ndá Ǹtondôbə, 6bəfada bə́ nɔ̄ŋɔ́ nyē, fada ásə á məyəmán móé; hədá bə́ kom Ndá é vóm ósə ekomoŋa yásíli. 7Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai lálā yá édzōē ńkúkúmá Yoas, bəfada bá ndzí kig kom dzóm ziŋ á Tə́mpɛl. 8Ńdɔ̄ hḿ ńkúkúmá Yoas, a ngálóe fada Yehoyada ai bə́fada bəvɔ́g, nyé ai bɔ́ nâ: “Ású dzé mī nə́ təge kom Tə́mpɛl ? Myǎyəan á kīg fə nɔ̌ŋ mɔ̄ní á məyəmán máán, váán mɔní ású ńkomán Tə́mpɛl !” 9Ńdɔ bəfada bə́ ngáwé óyīlí naa bâyǐ kig fə nɔ̌ŋ mɔ̄ní á bod ai nâ bâyǐ kīg fə kom Tə́mpɛl. 10Ńdɔ Yehoyada a ngánɔŋ ǹkug élé, a túbú álɔ̄ŋ á yób, a fudí ébūdiga, a tə́lē dzɔ́ á mgbág alatâr ḿfág yǎ ḿbɔ̄ ńnōmo éyɔŋ mod a nyî á Ndá Ǹtondôbə. Bəfadǎ yā bə́ nɔ́niŋi m̀bɛ́ bə́ ngakad fudi é mɔ̄ní ásə̄ bə́ vâ ású Tə́mpɛl Ǹtondôbə étēde. 11Abǒg ásə̄ bə́ yénə̄ yǎ naa mɔní á ńtɔa yǎ ábuí, ǹtili bəkálada ǹkúkúmá ai Fada ǹnén bə́ sɔ́ɔ́, bə́ nɔ̄ŋɔ́ mɔ̄ní yǎ Tə́mpɛl Ǹtondôbə bə́ ngaláŋ, bə́ kâg á miǹkud. 12Ǹnyie anə́ bə́ mān yá lāŋ mɔ̄ní bə́ ngávə́ bə̄dzóē bisíé yā bə́ tɔ́ŋɔlɔ bisíé yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə; bɔ̂ bə́ ngayân ai bəkábínda ai bəlɔ́bəlě yā bə́ lɔ́ŋɔ́ Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai bəmáwɔd, ai bəba mə́kɔ́g, ai ású ńkusán mə́bám ai m̀bəgán məkɔ́g, é byə́m bə́ bəlagan ai byá ású ǹkomán Ndá Ǹtondôbə, ai ású é byə́m bísə fɔ́ɔ́ bə́ yáŋan ai byá ású tē. 14Hədá á Tə́mpɛl Ǹtondôbə bə́ komǒ kig tɔ bisóá bí sílba tɔ akəŋ, tɔ bisóá ású émyam məndím tɔ tɔ́ŋ, ngə́ bīlában bí mvɔ́d, ngə́ ébí bí sílba, ai é mɔ̄ní yǎ bod bə́ vâg. 15Bə́ vâ nyé bə̄dzóē bísíé, nə́ bə́ bə̄lán ai nyé ású ńkomán Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 16Bə́ bɔ̌ kig zitɔ́g é mɔ̄ní yǎ bə́ vâ é bod bə́ yâgan ai bəbɔ bisíé amú bə́ bɔɔg mam mə́tē ai é fúlú é nə̄ tə́tə̄lə́. 17É mɔ̄ní ā sɔ̂g á mə̄túnuŋǎ yā məku mə́ ádzó ai mətúnuŋa mə́ ńsə́m bə́ kadəgə kig sɔ́ ai nyé á Tə́mpɛl Ǹtondôbə; bəfada ḿbɔ̄ bə́ wôge ai nyé. Ǹdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Hazael, ǹkúkúmá yā Aram, a ngábɛ́d, a kə́ lúman ai Gath, a nɔŋɔ́ nyé, ǎ ngakomozǎn fə̄ nâ a bɛ́d á Yērúzalɛm. Ńdɔ Yoas, ǹkúkúmá yǎ Yúda, a ngánɔŋ bifáī mə̄nduga bísə̄ yā Yosafat ai Yoram ai Akhazias, 19běsīá bóé, miǹkúkúmá mí Yúda, bə́ ngávə́, ai bífáī mənduga bíé bíbēn, ai gôl ásə̄ bə́ ngáyén á mə̄ndá mə́ ákúmá yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə ai á ndá ǹkúkúmá a lómó bya Hazael, ǹkúkúmá yā Aram, ńdɔ̄ á ndzí kīg fə bǎd sɔ́ lúman ai Yērúzalɛm. 20Məbuugǎ yā enyiŋ Yoas, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? 21Ńdɔ bəsíé bóé bə́ ngákódō á sí bə́ ngabui esɔ̌g mvol, ńdɔ̄ bə́ ngáwé Yoas á Beth Milo étēde, á zēn yǎ ā sigi á Sila. 22Yozavad, mɔ́n Shiméath bân Yehozavad, mɔ́n Shomér, ḿbɔ̄ bə́ ngábímī nyé, ńdɔ a ngáwú. Ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé ai běsīá á tísɔn Dávid, ńdɔ Amasias, mɔ́n wōē, a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai lálā yā édzóē Yoas, mɔ́n Akhazias, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Yoakhaz, mɔn Yéhu, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría a dzóé á táŋ mim̀bú áwômo ai zamgbál. 2Ńdɔ a ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, a ngánɔŋ miǹsə́m mí Yéroboam mɔ́n Nevath, yǎ á ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á səm; a ndzí kig myá dzoge. 3Ńdɔ olún Ńtondôbə ó ngáyóŋ Ísraɛ̂l á nyɔ́l, a ngávə́ bɔ eyə́gan kɔ́m á mɔ́ mə́ Hazael, ǹkúkúmá yā Aram, ai á mɔ́ mə́ Ben Hadad, mɔ́n Hazael. 4Ńdɔ Yoakhaz a ngádzə́ŋ naa á vɔ́li Ǹtondôbə, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóg nyē amú á ngāyén étíbílí yā ńkūkúmá yā Aram ǎ tíbili Ísraɛ̂l. 5Asú tē Ǹtondôbə a ngávə́ bɔ ǹnyii, a vǎ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Aram; bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádúgan tɔbɔ á bibə̌m byábán anə́ ósúsúa. 6Ebúg dzyá, bá ndzí kig dzogě míńsə́m yā Yéroboam a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á səm. Bə́ toŋo myá hə ǹtoŋán; anág á lígí fə̄ á tə́lə̄ á Samaría. 7Ǹtondôbə a ndzí kīg fə líg Yoakhaz dzóm, səsalá hə ǹsámbá bítá yā bəwulǔ bikabilí mə̄wóm mə́tán ai bikálíg awômo ai bəzimbǐ məkǒl bakúda awômo; amú ńkūkúmá yā Aram a ngáman bɔ̄ wē a bɔ̌ bɔ anə́ ḿbūlúg yā bátidi ai məkǒl. 8Məbuugǎ yā ǹláŋ Yoakhaz ai é mam mə́sə yá a ngábɔ, ai ngul dzíe, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? 9Ńdɔ Yoakhaz a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á Samaría; ńdɔ Yoas mɔ́n wōē a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai zamgbála yā édzóē Yoas, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Yoas mɔ́n Yoakhaz a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría, a ngádzóe á táŋ mim̀bú awômo ai mísaman. 11Nyé a ngábɔ̄ fə é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; a təge dzogě míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l a sə́m, a ngákə ai myá ósú hə ǹkəán. 12Məbuugǎ yā ńlāŋ Yoas, ai é mam mə́sə a ngábɔ, ai é ngul a ngálúman ai dzɔ Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Ńdɔ Yoas a ngákə wɔi ai běsīá, Yéroboam a tɔbɔ́ étɔá dzíe; Yoas a ngádzəbə á Samaría bân miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ ábōg Élizé á ngāku ai okɔ̌n yā á ngázū wú ai wá, ńdɔ Yoas, ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, a ngásigi ábə̄ nyé ǎ ngayón ású díé, nâ: “Ǎ tārá wama, tará wama, ekálíg yā Ísraɛ̂l ai bəwulǔ bikabilí bóé !” 15Ńdɔ Elizé á ngādzó ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nâ: “Nɔŋɔ́ élâ ai məkɔ̌ŋ”, ńdɔ a ngánɔŋ élâ ai məkɔ̌ŋ. l6Elizé nyé ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nâ: “Kɔlígi elâ.” Ńdɔ a ngákɔli dzɔ́. Ńdɔ Elizé á ngābə́de mɔ́ móé á mɔ́ mə́ ńkúkúmá á yób, 17nyé nâ: “Yáígī wúndī ḿfág yǎ ńtólē dzób”, ńdɔ a ngáyáī nálā, ńdɔ Elizé á ngādzó nâ: “Woágá”; ńdɔ a ngáwoa, nyé nâ: “Akɔ̌ŋ yā ádɔ̌ lə́ Ńtondôbə, akɔ̌ŋ ádɔ̌ yā ábə Aram !” Amú wāyi təgə Aram á Afəg a kələ kwí anə́ wāyi nyé mana á mááŋ.” 18Elizé nyé nâ: “Nɔŋɔ́ məkɔ̌ŋ”; ńdɔ a ngánɔŋ mɔ́, nyé ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nâ: “Bímíŋī sí ai mɔ́”; ńdɔ a ngábími biyɔŋ bílɛ́, a tə́bə́. Ńdɔ mod Zambá a ngáliŋan ai nyé nyé nâ: “O və́ yəan bímī biyɔŋ bítán, ngə́ bísaman; ngə́ ō māná Aram ai sí, ńdɔ̄ éyɔŋ dzílī, wayi nyé yíd hə biyɔŋ bílɛ́ bīlɛ́.” 20Ńdɔ Elizé á ngāwú, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé. Miǹkunda mí Moabít mí kadəgə sɔ́ kwí ekúkua á ńnam m̀bú ósə. 21Ḿból bod bə́ kələ dzəb ḿbim, bə́ ńtála ǹkundǎ bǒd tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáwoa ḿbim ví á sɔŋ Elizé, ḿbɔ̄ bákə̄ bá. Á namba é mod nyɔ́ á ngānamba bivɛ̌s bí ḿbǐm Elizé, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā vəbə, a tə́bə́ ai məkǒl móé á sí. 22Hazael, ǹkúkúmá yā Aram, a ngátíbili Ísraɛ̂l á mə̄lú mə́ Yoakhaz mə́sə. Vədá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngámvaman ai bɔ́, a wógó bɔ̄ ngɔ́l, ńdɔ a ngádúgan ábə̄ bɔ́ ású élad amvóé dzíé bân Ábrahám, Ísag ai Yákɔb, a ndzí kig bǎd dǐŋ mǎn dzâ ngə́ á woǎ kig bɔ́ óyǎb ai asú díé. Á wú Hazael, ǹkúkúmá yā Aram, a ngáwu, ńdɔ̄ Ben Hadad mɔ́n wōē á ngātə́bə ǹkúkúmá á məyian móé. 25Ńdɔ Yoas, mɔ́n Yoakhaz a ngábad fadi Ben Hadad, mɔ́n Hazael, bə́tísɔn a ngánɔŋ ábə̄ ésīá wōē Yoakhaz á bītá. Yoas a ngábwé bɔ biyɔŋ bilɛ́, ńdɔ a ngádúgan mǎn nɔ̌ŋ bə̄tísɔ̌n yā Ísraɛ̂l. Á ḿbú bɛ̄ɛ̄ yā édzóē Yoas, mɔ́n Yoakhaz, ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, Amasias, mɔ́n Yoas, ǹkúkúmá yā Yúda, a ngátə́bə ǹkúkúmá. 2A ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe, a ngádzóē á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai ebǔl á Yērúzalɛm, nyiá á ngábə̌ dzwé nâ: Yehoadîn; a ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm. 3A ngábɔ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, hədá təge kwí anə́ ésīá wōē Dávid; a ngábɔ mam mə́sə anə́ ḿból ésīá wōē Yoas ǎ bɔ̄ɔ̄g. 4Hədá balatâr yā bīkónóŋ bá ndzí kig man; bod bə́ kələ ai m̀və́án mə́túnuŋa ai ǹdígán ótú hə ósú á bīkónóŋ á yób. 5Ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ édzóē ńkúkúmá é ngáman nyé tóán wōn á mɔ́, ńdɔ Amasias ngáman wé bə́bɔ bísíé yā bə́ ngáwé ńkúkúmá, ésīá wōē. 6Hədá a ndzí kig wé bɔ́n bə́wé bə́ bod bə́tē; anə́ ḿból á ngábə́ ǹtilán á kálada mvéndé Mósɛs, é vóm Ńtondôbə a ngábéndē nâ: “Běsīá bâyəǎn kig wêban ású bɔ́n bábán, ngə́ bɔ́n á wêban ású běsīá, mod ósə a yəan wêban ású ǹsə́m wóé nyémēn.” 7A ngáwé Edomít bakúda awômo á ḿbīgīlí Ńkǔ, a ngánɔŋ Sɛla á bītá á yób, ńdɔ a ngáyole nyé dzwé nâ Yoktêl, dzwé tē á ngə́lə a zaa kwí ámǒs yə aná. 8Ńdɔ Amasias a ngálóm bəlóman ábə Yoas, mɔ́n Yoakhaz, mɔ́n Yéhu, ǹkúkúmā yā Ísraɛ̂l, nə́ bə́ kə̄ nyé kǎd naa: “Zǎg, bī tam lúman[1].” 9Ńdɔ Yoas, ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, a ngálóm Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda, m̀bándá naa: “Ndoe yǎ Libáŋ é ngālóm élé kɛ́dar yǎ Libáŋ ḿbāndá nâ: “Váá ma ngɔn dzoe é bɔ ǹgál wama, ńdɔ tsíd ziŋ yǎ Libáŋ é ngālod válā e mǎn kɔɔdɔ̌ ndoe. 10Ḿból o man yǎ yíd Edom, ńdɔ dzǎm tē lábɛ́d wa á ńlō. Bɔ̌ ńgūngúán, ó tɔ̄bɔ̄ á dzāl dóe; m̀fí dzé wākə sɔŋ ámalá naa ó ku á sí ai Yúda fǔfulu ?” 11Hədá Amasias a ndzí kig nyé vógolo. Ńdɔ Yoas, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a ngábɛ́d, a tsǎg bītá ai Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda, bə́ ngalúman á Beth Shɛmesh, yǎ ā wóege ai Yúda. 12Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngábwé Yúda, mod ósə ǎ ngatúb êbə̌m dzíé. Ńdɔ Yoas, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a ngábi Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda, mɔ́n Yoas, mɔ́n Akhazias, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a bɔ̌ nyé ǹkóm á Beth Shɛmesh a kə́ə́ ai nyé á Yērúzalɛm. A túbú álɔ̄ŋ á tɔá á ńtīē mongolo mə́ mɔ́ miǹtɛd mínyi á ḿfǐm yā Yērúzalɛm a tíege á ḿbɛ̄ óngóla yā Efraím a kələ kwí á ḿbɛ̄ óngóla yā Ábūg. 14Ńdɔ a ngánɔŋ gôl ásə ai sílba, ai bīlában bísə̄ yā bí ngábə́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə ai á mə̄ndá mə́ ákúmá yā ndá ǹkúkúmá, a bǐ fə miǹkóm, ńdɔ a ngádúgan á Samaría. 15Məbuugǎ yā ńlāŋ Yoas, ai é mam mə́sə a ngábɔ, ai ngul dzié ai ḿból á ngālúman ai Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a? Ńdɔ Yoas a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyé á Samaría ai miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l; ńdɔ Yéroboam mɔ́n wōē á ngānɔŋ edzóe á məyian móé. 17Amasias, mɔ́n Yoas, ǹkúkúmá Yúda, a ngányiŋ mim̀bú awômo ai mítán á mvús awú Yoas mɔ́n Yoakhaz, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 18Məbuugǎ yā enyiŋ Amasias mə́ sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a? 19Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ esɔ̌g mvol ású díé á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngátúb ḿbīl á Lakish. Hədá ńdɔ̄ bə́ ngalóm bod bə́ kə́ bâtoŋ nyé á Lakish, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ nyé wé wē. 20Ńdɔ̄ bə́ ngábəgə nyé á bikabilí, ńdɔ a ngádzəbə á Yērúzalɛm ai běsīá á tísɔn Dávid. 21Bod bə́sə̄ yā Yúda bə́ ngátɔ́b Azarias yǎ á ngābə́ ókala bisəb awômo ai bísaman, ńdɔ̄ bə́ ngátə́lē nyé ńkūkúmá á məyian mə́ ésīá Amasias. 22Énye a ngádúgan lóŋ Eilath, a dúgán nye və́ Yúda, á mvús yə̄ nâ ǹkúkúmá ā kə́ yǎ wɔi ai běsīá. Á ḿbū áwômo ai tánā yā édzóē Amasias, mɔ́n Yoas, ǹkúkúmá yā Yúda, Yéroboam, mɔ́n Yoas, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a ngánɔŋ edzóe á Samaría, a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi ai m̀bɔ́g. A ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; a ndzí kig dzoge míńsə́m mísə yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á səm. 25A ngadúgan mǎn toe sí Ísraɛ̂l a kódógo á ńyie yǎ Lebo Hamath a kələ kwí á máŋ yā Araba, anə́ ḿból Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a ngákɔ́bɔ ânyu étúgā dzíé Yónas, mɔ́n Amitái, profɛ́d yǎ á ngābə́ mod yǎ Gath Héfɛr. Amú Ńtondôbə a ngáyén naa ǹdzǔg Ísraɛ̂l ó ngábə́ éyə́gan ábuí, amú mod a ndzí kig fɔ́ɔ́ lígi, tɔ olɔ̌ ngə́ fīlí mod, təge fɔ́ɔ́ ai mod yǎ ā ka Ísraɛ̂l. Hədá Ǹtondôbə a ndzí kig dǐŋ naa á fímī dzwé Ísraɛ̂l á sí mū, ńdɔ a ngányî bɔ́ á mɔ́ mə́ Yéroboam mɔ́n Yoas. Məbuugǎ yā enyiŋ Yéroboam, ai é mam mə́sə a ngábɔ, ai ngul dzié, ḿból a ngálúman, ai ḿból a ngábad nɔŋ Ísraɛ̂l á Damas ai Hamath, miǹnǎm yā mí wôge ai Yúda, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Ńdɔ Yéroboam a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyē á Samaría ai miǹkúkúmá mí Ísraɛ̂l, ńdɔ Zakarías, mɔ́n wōē á ngánɔŋ edzóe á məyian móé. [1] Fada Lucien ANYA NOA a til nâ : « beban a mesu » « Ábəban á mə̄sú” amú a fəlan ńgál ébúg fulaǹsí á nə̄ naa: “s’affronter”. Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai zamgbála yā édzóē Yéroboam, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńgɔ Azarias, mɔ́n Amasias, a ngátə́bə ǹkúkúmá á Yúda. 2A ngábə́ ókalǎ bisəb awômo ai bísaman éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe, a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́tán ai míbɛ̄ á Yērúzalɛm, nyiá á ngábə̄ dzwé nâ Yekolyahu, a tɔá á Yērúzalɛm. 3A ngábɔ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból ósə ésīá Amasias a ngábɔ. 4A fyáŋán bɔ̌ nālá, balatâr yā bīkónóŋ bá ndzí kig man; bod bə́ kələ ai m̀və́án mə́túnuŋa ai ǹdígán ótú hə ósū á bīkónóŋ á yób. 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábímī ǹkúkúmá, ńdɔ a ngávə́ŋan ǹzə́zām a kələ kwí áwū díé, a ngábə́ a tɔá á étun ndá nyé étām. Yotam, mɔ́n wōē, énye a dzóege ndá ǹkúkúmá a dzóege fə ǹnam. 6Məbuugǎ yā enyiŋ Azarias, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á Kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? 7Ńdɔ Azarias a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyē ai běsīá a tísɔn Dávid, ńdɔ Yotam mɔ́n wōē á ngānɔŋ edzóe á məyian móé. Zakarías, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l 8Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai mwomǒ yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Zakarías, mɔ́n Yéroboam, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría á táŋ ngɔn ésaman. 9A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, ḿból běsīá bə́ ngábɔ, təge dzogě míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ nâ Ísraɛ̂l á səm. 10Ńdɔ Shalum, mɔ́n Yabesh, a ngábui fəg mvol ású díé, ńdɔ a ngábímī nyé á Yivléân, a wé nyé, ǎ ngadzóe á məyian móé. 11Məbuugǎ yā enyǐŋ Zakarías mə́ nə ǹtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 12Ébúg yā Ńtondôbə a ngákad Yéhu é ngákə tóbǎn naa: “Bɔ́n bóé bâyi tɔbɔ á étɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a kələ kwí á ḿmié nyina.” Nálā ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔban. Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai ebulú yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Menahem, mɔ́n Gadi, a ngánɔŋ edzóe yā Ísraɛ̂l, a ngádzóe á táŋ mim̀bú áwômo á Samaría. 18A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; a ndzí kig dzoge á mə̄lú móé mə́sə míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ nâ Ísraɛ̂l á səm. 19Pul, ǹkúkúmá yǎ Asiria, a ngázu lúman ai ǹnǎm tē; ńdɔ Menahem a ngávə́ Pul bətaléńta bə́ sílba akúda ḿbɔ̄g, ḿból yə̄ nâ á vɔ̄lī nyé, á yə̌m fə̄ nyé məkǒl á sí ai edzóe. 20Ńdɔ Menahem a ngátɔ́li mɔní á Ísraɛ̂l, nálā ó nə̄ nâ, á mīńkúkúmá mí bod mísə, bəsíkel bə́ sílba məwóm mə́tán ábə mod ósə, nə́ á və́ ǹkúkúmá yā Asiria. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngádúgan, təge tɔbɔ á sí tě. 21Məbuugǎ yā enyǐŋ Manehem ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Ńdɔ Menahem a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ Pékahya mɔ́n wōē a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, Pékahya, mɔ́n Menahem, á ngātɔbɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría; a ngādzóe á táŋ mim̀bú míbɛ̄. A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; a ndzí kig dzoge míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á səm. 25Ńdɔ m̀bəgə eběn wōē Pékah, mɔ́n Remalyahu, á ngābui esɔ̌g mvol ású díé bân bod məwóm mə́tán yā Galaad; ńdɔ a ngáwé Pékahya, ai Argov bân Arié á Samaría, á olɛ̌m yā ndá ǹkúkúmá; ǎ ngádzóe á məyian móé. Məbuugǎ yā enyǐŋ Pékahya, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Á ḿbū mə́wóm mə́tán ai bɛ̌ yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, Péka mɔ́n Remalyahu, á ngātə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría, a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄. A ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə təge dzoge míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á sə́m. Á mə̄lú mə́ Pékah, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńdɔ Tiglath Piléser, ǹkúkúmá yā Asiria, a ngásɔ́, ńdɔ a ngánɔŋ Iyôn, Abel Beth Maaka ai Yanoah, Kɛdesh, Hatsor, Galaad, Galiléa ai Neftali ásə, ńdɔ a ngákə ai bod bábán mīńkom Âsiria. Ńdɔ, Ozé, mɔ́n Ela, a ngábui esɔ̌g mvol ású Pékah, mɔ́n Remalyahu, ńdɔ a ngábímī nyé a wé nyē ǎ ngadzóe á məyian móé. 31Məbuugǎ yā enyiŋ Pékah, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Á ḿbū bɛ̌ yā édzóē Pékah, mɔ́n Remalyahu, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńdɔ Yotam, mɔ́n Ozias, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Yúda. A ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe, a ngádzóe á táŋ mim̀bú awômo ai mísaman á Yērúzalɛm, nyiá á ngābə́ dzwé nâ: Yerusha, ngɔn Sadog. A ngábɔ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból ósə̄ ésīá Ozias a ngábɔ. 35Hədá, tɔ nálā balatâr yā bīkónóŋ bá ndzí kig man; bod bə́ kələ ai m̀və́án mə́túnuŋa ai ǹdígán ótú hə ósū ósú á bīkónóŋ á yób. Énye a ngálóŋ ḿbɛ̄ óngólā yā âkoé á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. Məbuugǎ yā enyǐŋ Yotam, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? Á mə̄lú mə́tē, ńdɔ Ǹtondôbə a ngátádī nâ a lóm Resîn, ǹkúkúmá yā Aram, ai Pékah, mɔ́n Remalyahu, nə̄ bə́ kə lúman ai Yúda. Ńdɔ Yotam a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ a ngádzəbə ai běsīá á tísɔn ésīá wōē Dávid, ńdɔ Akhaz, mɔ́n wōē, á ngānɔŋ edzóe á məyian móé. Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai zamgbála yā édzóē Yéroboam, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńgɔ Azarias, mɔ́n Amasias, a ngátə́bə ǹkúkúmá á Yúda. 2A ngábə́ ókalǎ bisəb awômo ai bísaman éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe, a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́tán ai míbɛ̄ á Yērúzalɛm, nyiá á ngábə̄ dzwé nâ Yekolyahu, a tɔá á Yērúzalɛm. 3A ngábɔ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból ósə ésīá Amasias a ngábɔ. 4A fyáŋán bɔ̌ nālá, balatâr yā bīkónóŋ bá ndzí kig man; bod bə́ kələ ai m̀və́án mə́túnuŋa ai ǹdígán ótú hə ósū á bīkónóŋ á yób. 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábímī ǹkúkúmá, ńdɔ a ngávə́ŋan ǹzə́zām a kələ kwí áwū díé, a ngábə́ a tɔá á étun ndá nyé étām. Yotam, mɔ́n wōē, énye a dzóege ndá ǹkúkúmá a dzóege fə ǹnam. 6Məbuugǎ yā enyiŋ Azarias, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á Kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? 7Ńdɔ Azarias a ngákə wɔi ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyē ai běsīá a tísɔn Dávid, ńdɔ Yotam mɔ́n wōē á ngānɔŋ edzóe á məyian móé. Zakarías, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l 8Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai mwomǒ yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Zakarías, mɔ́n Yéroboam, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría á táŋ ngɔn ésaman. 9A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, ḿból běsīá bə́ ngábɔ, təge dzogě míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ nâ Ísraɛ̂l á səm. 10Ńdɔ Shalum, mɔ́n Yabesh, a ngábui fəg mvol ású díé, ńdɔ a ngábímī nyé á Yivléân, a wé nyé, ǎ ngadzóe á məyian móé. 11Məbuugǎ yā enyǐŋ Zakarías mə́ nə ǹtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 12Ébúg yā Ńtondôbə a ngákad Yéhu é ngákə tóbǎn naa: “Bɔ́n bóé bâyi tɔbɔ á étɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a kələ kwí á ḿmié nyina.” Nálā ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔban. Shalum, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l Shalum, mɔ́n Yabesh, a ngátə́bə ǹkúkúmá á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai ebulú yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda; a ngádzóe á táŋ ngɔn dzyǎ á Samaría. 14Ńdɔ Menahem, mɔ́n Gadi, a ngásɔ́ á Tirtsa, a suán á Samaría, ńdɔ a ngábímī Shalum, mɔ́n Yabesh, á Samaría, a wé nyē ǎ ngadzóe á məyian móé. 15Məbuugǎ yā enyǐŋ Shalum, ai ésɔ̄g mvǒl yā á ngābɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? 16Eyɔ̌ŋ tē ńdɔ Menahem a ngábwé Tifsah, a mǎn wē é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ wē, ai sí dzīē ésə a tíege á Tirtsa a kələ kwí ósū; ású bá ndzí kig nyé nɛ̌d zēn yǎ á lod, ású tē á ngáwé bɔ̄, míḿbūbúm mísə̄ mí ngábə́ étēde a mǎn mya túb məbum. Menahem, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l 7Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai ebulú yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ Menahem, mɔ́n Gadi, a ngánɔŋ edzóe yā Ísraɛ̂l, a ngádzóe á táŋ mim̀bú áwômo á Samaría. 18A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; a ndzí kig dzoge á mə̄lú móé mə́sə míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ nâ Ísraɛ̂l á səm. 19Pul, ǹkúkúmá yǎ Asiria, a ngázu lúman ai ǹnǎm tē; ńdɔ Menahem a ngávə́ Pul bətaléńta bə́ sílba akúda ḿbɔ̄g, ḿból yə̄ nâ á vɔ̄lī nyé, á yə̌m fə̄ nyé məkǒl á sí ai edzóe. 20Ńdɔ Menahem a ngátɔ́li mɔní á Ísraɛ̂l, nálā ó nə̄ nâ, á mīńkúkúmá mí bod mísə, bəsíkel bə́ sílba məwóm mə́tán ábə mod ósə, nə́ á və́ ǹkúkúmá yā Asiria. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngádúgan, təge tɔbɔ á sí tě. 21Məbuugǎ yā enyǐŋ Manehem ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Ńdɔ Menahem a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ Pékahya mɔ́n wōē a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Pékahya, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, Pékahya, mɔ́n Menahem, á ngātɔbɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría; a ngādzóe á táŋ mim̀bú míbɛ̄. A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə; a ndzí kig dzoge míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á səm. 25Ńdɔ m̀bəgə eběn wōē Pékah, mɔ́n Remalyahu, á ngābui esɔ̌g mvol ású díé bân bod məwóm mə́tán yā Galaad; ńdɔ a ngáwé Pékahya, ai Argov bân Arié á Samaría, á olɛ̌m yā ndá ǹkúkúmá; ǎ ngádzóe á məyian móé. Məbuugǎ yā enyǐŋ Pékahya, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Pékah, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l Á ḿbū mə́wóm mə́tán ai bɛ̌ yā édzóē Azarias, ǹkúkúmá yā Yúda, Péka mɔ́n Remalyahu, á ngātə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría, a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄. A ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə təge dzoge míńsə́m yā Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á sə́m. Á mə̄lú mə́ Pékah, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńdɔ Tiglath Piléser, ǹkúkúmá yā Asiria, a ngásɔ́, ńdɔ a ngánɔŋ Iyôn, Abel Beth Maaka ai Yanoah, Kɛdesh, Hatsor, Galaad, Galiléa ai Neftali ásə, ńdɔ a ngákə ai bod bábán mīńkom Âsiria. Ńdɔ, Ozé, mɔ́n Ela, a ngábui esɔ̌g mvol ású Pékah, mɔ́n Remalyahu, ńdɔ a ngábímī nyé a wé nyē ǎ ngadzóe á məyian móé. 31Məbuugǎ yā enyiŋ Pékah, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ? Yotam, ǹkúkúmá yā Yúda Á ḿbū bɛ̌ yā édzóē Pékah, mɔ́n Remalyahu, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ńdɔ Yotam, mɔ́n Ozias, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Yúda. A ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe, a ngádzóe á táŋ mim̀bú awômo ai mísaman á Yērúzalɛm, nyiá á ngābə́ dzwé nâ: Yerusha, ngɔn Sadog. A ngábɔ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból ósə̄ ésīá Ozias a ngábɔ. 35Hədá, tɔ nálā balatâr yā bīkónóŋ bá ndzí kig man; bod bə́ kələ ai m̀və́án mə́túnuŋa ai ǹdígán ótú hə ósū ósú á bīkónóŋ á yób. Énye a ngálóŋ ḿbɛ̄ óngólā yā âkoé á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. Məbuugǎ yā enyǐŋ Yotam, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? Á mə̄lú mə́tē, ńdɔ Ǹtondôbə a ngátádī nâ a lóm Resîn, ǹkúkúmá yā Aram, ai Pékah, mɔ́n Remalyahu, nə̄ bə́ kə lúman ai Yúda. Ńdɔ Yotam a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ a ngádzəbə ai běsīá á tísɔn ésīá wōē Dávid, ńdɔ Akhaz, mɔ́n wōē, á ngānɔŋ edzóe á məyian móé. Á ḿbū awômo ai bɛ̌ yā édzóē Akhaz, ǹkúkúmá Yúda, ńdɔ Ozé, mɔ́n Ela, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á Samaría, a ngádzóe á táŋ mim̀bú ébǔl. 2A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, hədá sə́ kig anə́ míńkúkúmá mí Ísraɛ̂l yā mí ngábə́ nyé ósū. 3Salmanasar, ǹkúkúmá yā Asiria, a ngázu lúman ai Ozé; ńdɔ a ngáyə́bə̄ nə́ á bɔ olɔ̌ wóé, ǎ ngayân nyé tóya. 4Hədá ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngáyəm naa Ozé a fɔŋɔ́lɔ̄ fɔ́ɔ́ nyē; amú á ngālóm bə̄lóman ábə̄ Sô, ǹkúkúmá yā Egîptɛn, təge yân tóya ábə ǹkúkúmá yā Asiria m̀bú tē, anə́ ḿból ā kadəgə bɔ á ḿbū ósə, ású tē ǹkúkúmá yā Asiria a ngáman nyé tindi á mə̄súŋ, a fudí nyē á mim̀bɔ́g. 5Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkūkúmá yǎ Asiria a ngátádī bitá ai ǹnam Ísraɛ̂l ósə, ńdɔ a ngábɛ́d nə́ a lúman ai Samaría, ńdɔ a ngátɔbɔ nyé á yób á tâŋ mim̀bu mílɛ́. 6Ḿbú ébulû, édzōē Ozé, ńdɔ a ngánɔŋ Samaría a mǎn kə ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á məkaban á ńnam Asiria. Ńdɔ a ngátoe bɔ́ á Halah ai á Habor oswé ńnēn yā Gozân ai á bə̄tísɔ̌n yā Médie. Amalá tē á ngábī bɔ́ amú bə́ ngásə́m á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wābán, nyé yǎ á ngákúlī bɔ̄ Égíptɛn édzōē Farawóŋ, ǹkúkúmá yā Égíptɛn. 8Bə́ ngálugu bəzambá bə̄fə́ bə́ nyiege mətum mə́yɔŋ Ǹtondôbə a ngátsídan ósū wábán ai mə́mvéndé yā mīńkúkúmá mí Ísraɛ̂l mí ngátə́le. 9Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ é mam máluman ai Ǹtondôbə, Zambá wābá, é mam báyəan kig bɔ: bə́ ngálóŋ balatâr á bīkónóŋ á yób, é vóm ósə̄ bə́ ngábə́ tɔá a tádigi á miǹkum bə̄nɔ́ni a kələ kwí á miǹgungúl bə́tísɔn; 10bə́ ngákə̄ bátə̄le miǹkum ai mənág á mod ǹkǒl ásə ai nyūmán elé ésə̄ á sí, 11bə́ vâ mətúnuŋa á bīkónóŋ bísə anə́ ḿból məyɔŋ bíkúl mə́ bɔɔg, bɔ́ yā Ńtondôbə a ngátsídan ósū wābán. Bə́ ngábɔ bəbə̂ bə́ mam, bə́ sɔŋɔ Ǹtondôbə nə́ á līŋán. 12Bə́ ngalugu bívəgələ̌ yā Ńtondôbə a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Tə myǎbɔ akyaí dzǎm tē.” Ǹtondôbə nyé a ngávə́ hḿ tə̄ Ísraɛ̂l ai Yúda étə́bə́gā nyī ányǔ bəprofɛ́d ai bəbigili bə́ mam: “Tséndégán m̀bə̂ enyiŋ wǎn, bǎlân məmvéndé máma ai bətə́bə́gá báma anə́ é Mvéndé yā mə̄ ngávə́ bə̄sōá báán á mə̄ ngálóm bɔ̄ dzɔ̌ ai bitúgā byáma bəprofɛ́d.” 14Ńdɔ̄ bá ndzí kig bɔ̌ mə̄wóg, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ məlɔ́ anə́ bēsīá bábán, yā bá ndzí kig fidǐ Ńtondôbə Zambá wābán. 15Bə́ ngábyandi məmvéndé móé, ai ámvóé á ngálad ai běsīá bábán ai bə́tə́bə́gá á ngāvə́ bɔ̄. Bə́ ngákə̄ bâtoŋ bivovolan bí byə́m ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ fə̄ bɔ́ bə́bēn bɔ̂ bə́ ngávəŋǎn fə hə bivovolan bí byə́m. Bə́ ngátoŋ mə́yɔŋ bíkúl mə́ ngábə́ kɔ̄dan bɔ́ á nyɔ́l á Ńtondôbə nyé a ngábéndē bɔ́ nâ tə bâbɔ anə́ bɔ́. 16Bə́ ngáman woá mə̄béndé mə́ Ńtondôbə Zamba wābán á sí, bə́ lúī bɔ́ bə́bēn bivəgələ̌ bitɔŋ bí nyag bíbɛ̄; bə́ tə́lé mvi mətúnuŋa, bə́ ngalugu miǹkunda mísə̄ yā yób, bə́ ngasyé Baal. 17Bə́ ngadígī bɔ́n bábán ai bəngɔn bábán anə́ mə̄túnuŋa, bə́ ngabɔ mǎm yā mvīgí ai mam bə́kón. Bə́ ngákuan ai bɔ́ bə́bēn naa bə́ bɔ abé á mís mə́ Ńtondôbə, bə́ sɔŋɔ nyé naa á līŋán. 18Asú tē hḿ Ńtondôbə a ngáman liŋan éyə̄gan ai məyɔŋ mə́ Ísraɛ̂l a woá mɔ oyǎb ai nyé. Hə ǹnyie anə́ áyɔŋ Yúda etám ǹdɔ̄ á ngálígi. 19Tɔ Yúda nyé a ndzí kig baalǎ mə̄béndé mə́ Ńtondôbə Zambá wōē, a ngátoŋ hə mətǔm yā Ísraɛ̂l a ngátə́le. 20Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɛn mvɔŋ Ísraɛ̂l ésə a dzɔdí bɔ̄ á sí á dzɔd, a və́ə́ bɔ̄ á mɔ́ bizilingǎn, a kələ kwí anə́ á ngātsídan bɔ́ ásū díé. 21A ngákándī Ísraɛ̂l ai ndá Dāvid, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngátə́le Yéroboam, mɔ́n Nevath, ǹkúkúmá. Ńdɔ̄ Yéroboam a ngádudu Ísraɛ̂l nâ á bɔ tə toŋ Ńtondôbə, a ngábɔ̄ nâ bə́ bɔ mod ǹsə́m. 22Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngásə́m míńsə́m mísə̄ yā Yéroboam a ngásə́m; təge myá sâla, a kələ kwí anə́ Ńtondôbə a ngátsídan Ísraɛ̂l ásū díé, anə́ ḿból á ngākɔ́bɔ̄ ânyu bítúgā bíé bəprofɛ́d. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngákə̄ á məkaban[1] oyǎb ai ǹnam wábán, Ásiria. Bə́ ngə́lə wē a zaa kwí ámōs yə aná. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngásɔ́ ai bǒd yā Babilón, ai ébā yā Kuth, Âwa, á Hamath ai á Sefarváim, ǎ ngatoe bɔ́ á miǹnám yā Samaría á məyian mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l; ńdɔ̄ bə́ ngálóŋ mvóg á Samaría, bə́ ńtɔ̄á á bə̄tísɔn yǎ étēde. 25Éyɔŋ bə́ tádigi nâ bálōŋ mvóg á ńnǎm tē, bə́ luugǔ kig Ǹtondôbə; ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm bīmgbə́m ábə̄ bɔ́, bí ngáwé bə̄vɔ̄g yā ábə̄ bɔ́. Ńdɔ̄ bə́ ngázu kad ńkūkúmá yā Asiria nâ: “Mə́yɔ̌ŋ yā ó ngáman kə ai mɔ́ mīńkóm, á ó ngātoe á miǹnǎm yā Samaría, mâyə̌m kig mvéndé Zambá yǎ ńnǎm tē, asú te a ngálóm bīmgbə́m á zāŋ dzābán, bí ngáwé bɔ̄, amú bâyə̌m kig mvéndé Zambá yǎ ńnǎm tē”. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngábéndē nâ: “Lómán fada ḿbɔ̄g yā Samaría wē, á yə́gə̄lə̄ bɔ́ mvéndé Zambá yǎ ńnǎm tē.” Ńdɔ ḿbɔ̄g yǎ bə́fada bə́ ngásɔ́ ai bɔ́ á Samaría a ngákə tɔbɔ á Bétɛl, ǎ ngáyə́gələ bɔ́ ḿból báyəan lugu Ńtondôbə. Ayɔŋ bíkúl ásə̄ á mān kom é zāmbá wōē, bə́ ngatə́lē bɔ́ á bə̄tə́mpɛ̌l yā bīkónóŋ, ébá Sa­maritán bə́ ngáman lóŋ, ayɔŋ bíkúl ásə̄ á bɔɔ nálā á dzāl díé. Bǒd yā Babilón bə́ ngákom evəgələ̌ Sukoth Benoth, bǒd yā Kuth evəgələ̌ Nergal, bǒd yā Hamath evəgələ̌ Ashima, 31Awít evəgələ̌ Nibhaz ai Tartak; Sefarwáit bə́ kələ ai ǹdígán bɔ́n bábán á ndóan ósū ású ólugú Adramélek ai Anamélek, bəzambá bə́ Səfarwáit. Bɔ̂ bə́ luugǔ fə Ńtondôbə, bə́ ngátɔ́b á zāŋ bɔ̄ bə́bēn bəfadǎ yā bīkónóŋ; bə́ ngakad bɔ́ bɔ̌ mə̄túnuŋa á bīkónóŋ. Bə́ luugu Ǹtondôbə, bə́ syēē fə bəzambá bábán, ai mə́kə̄ŋ yā məyɔ̌ŋ yā ḿfág bə́ ngásɔ́. A zaa kwí ámōs yə aná, bâbəlan ai miǹnǒm məkə̌ŋ myábán yā ókōbá. Bámbādā kig Ǹtondôbə, təge tǒŋ mə̄béndé móé tɔ məzěn móé, tɔ mə́béndé yā Ńtondôbə a ngábéndē bɔ́n bə́ Yákɔ̌b yā á ngāyole dzwé naa Ísraɛ̂l. 35Ǹtondôbə a ngátindi amvóé ai bɔ́, ńdɔ a ngábéndē bɔ́ nâ: myǎyǐ kig lugǔ bəzambá bə̄fə́ ngə́ álúī bɔ miǹló á sí ngə́ ásyē bɔ̄, ngə́ ávə̄ bɔ mətúnuŋa; myǎyi lugǔ hə Ǹtondôbə yǎ á ngāsɔ́ ai mínā á ńnam Égîptɛn ai mod ngul yǎ wɔ́ wóé á ngāsám, énye myǎyi lúī mīńló á sí mǐ vāā fə̄ nyé mə̄túnuŋa. Məbéndé ai məzěn ai məmvéndé, ai bətə́bə́gá yā mə̄ ngátil mínā, myǎyi bɔ́ dzālā kɔ́m ésə təge lugǔ bəzambá bə̄fə́, təge vóan ámvóé yā mə̄ ngátindi ai mínā, təge lugǔ bəzambá bə̄fə́, hə ǹnyie anə́ Ǹtondôbə, Zambá wāān, éyɔŋ ǎ yī mína nyii á mɔ́ míńzízíŋ myáán mísə. Á kə̄ kwí, ńdɔ̄ bá ndzí kig wóg, bə́ ngə́lə aná hə bə́ bəlan ai məkə̌ŋ mábán yā ókōbá. Ńdɔ̄ mə́yɔŋ bíkúl mā mə́ ngábə́ émɔ̄ mə́ luugu Ǹtondôbə, émɔ̄ fə̄[2] mə́ luugu bivəgələ byábán; bɔ́n bábán ai bɔ́n bə́ bɔ́n bábán bə́ ngə́lə aná bə́ toŋo hə mətǔm běsīá bábán. [1] Ayɔŋ Ńtondôbə lâtɔbɔ á sí dzīē hə́ éyɔŋ lábɔ ǹyián Ńtondôbə, ngə́ lâbɔ nyé mə̄lɔ́, Ǹtondôbə a tsídan bɔ́ á sí dzīē, éyə̄ hḿ məkaban mátian nálā. [2] Bod bəvɔ́g bâlugu Zambá hə á mam məziŋ, bə́ luugu bəzambá bə́fə̄ á mam məfə́, dzǎm tē lâzuzu yǎ lâtɔbɔ nálā kɔ́m. Lâyəan komoban aná. Á ḿbū lálā yā édzóē Ozé, mɔ́n Ela, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, Ezékias, mɔ́n Akhaz, a ngátə́bə ǹkúkúmá yā Yúda. 2A ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán éyɔŋ a ngánɔŋ edzóe, ńdɔ a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai ebǔl á Yērúzalɛm, nyiá á ngábə́ dzwé naa: Avi, ngɔn Zekarya. 3A ngábɔ̄ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə a toŋó fɔ̄ɔ̄ mə́fúlú mə́sə̄ yā ésīá wōē Dávid a ngábə́ bələ́. 4Énye a ngávaa balatâr á bīkónóŋ, amǎn búg mə́kɔ́g mə́ ngogolán, a mǎn búg ḿfūfúb mvi. A mǎn fə búg nyóé ekie yǎ Mósɛs a ngákom, amú a kə́lə kwí ábǒg tē, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ vâ dzɔ mətúnuŋa; bə́ lóege dzɔ nâ Nehushtân. 5Ezékias ǎ fidigi fɔ́ɔ́ hə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, ǹkúkúmá ḿfə̄ wá ndzí kig vəgan ai nyé á mīńkúkúmá mísə̄ yā Yúda mí ngátə́bə̄ nyé á mvús, tɔ émí mí ngátádī nyé dzōē ósū. 6A ngátimbi hə ai Ǹtondôbə; təge nyé lūm mvús, a baalá mə́mvéndé Ńtondôbə a ngátə́lē Mósɛs. 7Asú te Ǹtondôbə a ngátɔbɔ ai nyé ǎ ngabuguban á mam móe mə́sə. A ngábɔ ǹkúkúmá yā Asiria məlɔ́, ńdɔ a ngángan təgě fə̄ nyé syē. 8Énye a ngábwé Bəfilísta a kələ kwí a Gaza, a mǎn ndáman ńnam wábán ósə, a tíege á ńkum bə́nɔ́ni a kələ kwí á miǹgungúl bətísɔn. Á ḿbū nyinǎ yā édzóē ńkúkúmá Ezékiǎs, yā ó ngábə́ ḿbú zamgbálā édzóē Ozé, mɔ́n Ela, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, Salmanasar, ǹkúkúmá yā Asiria, a ngázu lúman ai Samaría a mǎn nyé dili. 10Á mvús mim̀bú mílɛ́, ńdɔ a ngátəgə nyé. Á ḿbū samanǎ Ezékiǎs yā ó ngábə́ ḿbú ébulǔ Ozé, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, ńdɔ Samaría a ngáku. 11Ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngákə̄ ai Ísraɛ̂l Âsiria, a toé bɔ̄ á Hálāh ai á ńtsag Habor, oswé yā Gozân ai á bə̄tísɔn yǎ Médie, 12amú bá ndzí kig wóg ébūg Ńtondôbə, Zambá wābán, bə́ tsāmá fə elad amvóé dzíé, tɔ é mam mə́sə̄ yā Mósɛs etúgā Ńtondôbə a ngábénde; tɔ də́dá, bá ndzí kig vógolo ngə́ ábɔ. Á ḿbū awômo ai nyinǎ yā édzōē ńkúkúmá Ezékias, ńdɔ Senakérib, ǹkúkúmá yā Asiria, a ngázu lúman ai miǹgungúl bə́tísɔn bə́sə̄ yā Yúda, a nɔŋɔ́ myā. 14Ńdɔ Ezékias ǹkúkúmá yā Yúda, a ngálóm ǹkúkúmá yā Asiria m̀bándá á Lakish nâ: “Mə̌ bɔ yǎ évǔs; kódógō ábə ma; ḿbəgə ósə wǎyi ma kág, mayi wá bəgə.” Ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngásíli Ezékias, ǹkúkúmá yā Yúda, bətaléńta bə́ sílba miǹtɛd mílɛ́ ai bətaléńta bə́ gôl mə̄wóm mə́lɛ́. 15Ńdɔ Ezékias a ngávə́ nyé é sílba ásə a ngáyén á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai á mə̄ndá mə́ ákúmá yā ndá ǹkúkúmá. 16Məlú mə́tē, ńdɔ Ezékias a ngánɔŋ gôl á mīḿbɛ́ mí Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai á məkon míbɛ̄ yā nyémēn Ezékias, ǹkúkúmá yā Yúda, a ngáman yali, a və́ə́ nye ǹkúkúmá yā Asiria. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Asiria a ngánɔŋ ǹdzóe bəzimbi ǹnén, ai evɛ́d mǎn bəzimbi ai ǹsoe məyɔg woé yǎ mod ǹsámbá bítá yā Lakish, a lómó bɔ̄ ábə ǹkúkúmá Ezékias á Yērúzalɛm. Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d, bə́ kə́ kwī á Yērúzalɛm. Á suan bə́ ngásuan, ńdɔ̄ bə́ ngákə tə́bə̄ á ńkom étǎm yā ákoé, édzí é nə̄ á zēn afúb ḿbúndán biyé. 18Ńdɔ̄ bə́ ngálóm lóē ńkúkúmá, ńdɔ Elyakim, mɔ́n Hilkiyahu yǎ á ngábə́ ńdzóe ndá ǹkúkúmá, ai Shevna ǹtil bəkálada ai Yoas mɔ́n Asaf ǹyédan mam, bə́ ngázu tóban ai bɔ́. 19Ńdɔ ǹsoe məyɔg a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Kadán Ezékias nâ: Ǹkúkúmá ńnén, ǹkúkúmá yā Asiria, a dzó nâ: ‘Dzébēn wāfidi túg ? 20Yə watsog nâ bibúg bí ânyu ḿbyā bí nə́ fəg ngə́ ngul bitá! O nə ndi ai zá, ḿból wābɔ ma məlɔ́ ? 21Wakə yə́gəbə Égîptɛn, ebúbugi ńlɔ́ŋ yā wálum ó túbúlú fə wɔ́ é mod a yə́gəbə wá á nyɔ́l, éyə Farawóŋ, ǹkúkúmá yā Égîptɛn, a nə́ nálā ású ébá bə́sə báyə́gəbə ábə̄ nyé. 22Mǐ nə fɔ́ɔ́ dzǎm dzó ai ma nâ: “Bǐ yə́gə̄ ábə Ǹtondôbə Zambá wāān”, sə́ énye a nə́ ai Bikónóŋ ai bálatâr Ezékias a ngáman vaa, éyɔŋ a dzô ai Yúda ai Yerúzalɛm nâ: “Álatâr nyɔ́ énye myǎyi lúī ńlō á Yērúzalɛm ?” Zǎg hḿ mína ǹkúkúmā yā Asiria mǐ lígán bibán. Mayi wa və́ bikabilí bakúda miǹtɛd míbɛ̄, ngə́ ó nə ngul yǎ ábədě bəwulu étēde. Ai ngǔl fé ó nə̄ dzǎm bɔ̄ naa etúgā ńtí wama dzídzīá é dúgán ai mvus ? Ńdɔ á ó kə̄ yə́gəbə Égîptɛn nə́ ó bi bikálíg ai bəwulu bikabilí ? 25Ńdɔ̄ fə yə watsog nâ mə ngábə́ kig kíŋ ai Ǹtondôbə éyɔŋ mə̌ zaa lúman ai é vóm ví nə̄ mə́ man wá ndáman ? Kə Ǹtondôbə énye a ngádzó ai ma nâ: ‘Bɛ́də́, ó kə lúman ai ńnam ví, ó mān fə wá ndáman.’” Ńdɔ Elyakim, mɔ́n Hilkiyahu, ai Shevna, ai Yoas, bə́ ngádzó ai ǹsoe məyɔg ǹnén nâ: “Á ńkogolán, kɔ́bɔ́gɔ ai bitúgā bíe á ńkɔ̄bɔ̄ Araméan, amú byǎwóg wā; o bə́ kɔ́bɔ ai bíā á ńkɔ̄bɔ̄ Yúda á mə̄lɔ́ mə́ é bod bə́ nə́ á ḿfim á yób bā. Ǹsoe məyɔg ǹnén nyé ai bɔ̄ nâ: “Yə ǹtí wama a lóm mā nâ mə́ zu kad ḿbándá vī ábə ńtí woe ngə́ ábə wa, kə́ ábə̄ é bod bə́ tɔ̄á á ḿfim á yób a ? A báyi tɔbɔ énɔdɔ nâ bə́ di məbí mábán, bə́ nyáā fə mə̄nyɔ̄lɔ́g mábán ai mína fǔfulu ?” Ńdɔ ǹsoe məyɔg ǹnén á ngātə́bə̄ tə́tə̄lə́ ǎ ngayédan á yób étēde á ńkɔ́bɔ̄ Yúda nâ: “Vógólán ebúg ńkúkúmá ńnēn, ǹkúkúmá yā Asiria ! Ǹkúkúmá a dzó nâ: “Ezékias á bə́ mína dug, amú ā bə̄lə́ kig ngul yə ányii mínā á mɔ́ máma. Ńdɔ̄ fə tə Ezékias a bɔ nə́ mǐ tɔ̄bɔ ndi ai Ǹtondôbə, ngə́ a dzó nâ: ‘Ǹtondôbə a yi fɔ́ɔ́ bía nyii, é tísɔn nyī yāyǐ kig ku á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Asiria !’ 31Mǐ bə́ vógolǒ Ezékias; amú ǹkúkúmá yā Asiria a kɔ́bɔ̄ nâ: ‘Bɔán amvóé ai ma, mǐ yə́bə edzóē dzáma; eyɔ̌ŋ te mod ósə yǎ ábə̄ mínā ǎ yi dí bibumá yā ńdīg wɔ̂n wóé, ai ébí yā élē faige dzíé, mod ósə a yi nyú mə̄ndím yā étam dzíé; a kələ kwí anə́ māyi sɔ́, mə́ kə́ə́ ai mínā á ńnǎm yā ó nə́ ánə̄ éńgwāān, sí olɛ́s ai m̀pkámáŋ wɔ̂n, sí ḿbāŋála, sí bilé bí wɔ̂n, sí m̀bɔ́n ai wé, ḿból yə̄ nâ mǐ nyiŋ, təgě fə wú, mǐ bə́ vógolǒ Ezékias amú a dzóŋolo mínā éyɔŋ a dzó nâ: ‘Ǹtondôbə a yi bía nyii.’ Yə Zambá ziŋ yǎ bəzambá yā məyɔŋ bíkúl á ngátám yǎ nyii ńnam wóé á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Asiria ? Bəzambá yā Hamath ai Arpad bə́ nə́ vé ? Bəzambá yā Sefarváim, Héna, ai Iwa bə́ nə̄ vé ? Yə bə́ ngányii Samaría á mɔ́ máma ? 35Zambá m̀fē yǎ bəzambá bə́sə̄ yā míńnam mí á ngányii ǹnam wóé á mɔ́ máma, ńdɔ Ǹtondôbə ǎ yi nyǐ Yērúzalɛm á mɔ́ máma ?” Ńdɔ bod bə́ ngáku bivól, təge yalan tɔ ebúg dzyá, amú ábēndé ńkúkúmá á ngábə́ naa: “Tə mod á yalán dzóm.” Ńdɔ Elyakam, mɔ́n Hilkiyahu, yā á ngābə́ ńdzóe yǎ ndá ǹkúkúmá, ai Shevna ǹtil bəkálada, ai Yoas mɔ́n Asaf, ǹyédan mam, bə́ ngázū ábə Ezékias ai biyé byábán miǹnyabán, bə́ ngakad nyé ńkɔ̄bɔ̄ ńsoe məyɔg ǹnén á ngākɔ́bɔ. Á wóg ǹkúkúmá Ezékias a ngáwóg é ndɔ́ŋ nyī, ǎ nganyab biyé bíé, a mǎn kūb miǹkúd á nyɔ́l, ńdɔ a ngákə̄ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 2Ńdɔ a ngálóm Elyǎkim, ǹdzóe yǎ ndá ǹkúkúmá, ai Shevna, ǹtil bəkálada ai mvindí bəfada ai miǹkúd á nyɔ́l ábə profɛ́d Esaías, mɔ́n Amots. 3Bɔ́ ai nyé nâ: Ezékias a kɔ́bɔ̄ nâ: “Ámōs vī ó nə amǒs wɔ̌ŋ, amǒs éndə́gə́lə́, amǒs ósɔ́n, bɔ́n bə́ kwí yā ábōg yā ábyāli, hədá təge ai ngul yǎ ábyālī bɔ̄. 4Ǹtondôbə, Zambá woe, á wógó bībúg bí ńsoe məyɔg ǹnén yǎ ńtī wōē, ǹkúkúmá yā Asiria, a lóm naa á zu ta é Zambá yǎ á və̌. Ǹtondôbə, Zambá woe, a kunú kig tə́ bībúg á hə́ wóg ánā ! Kogólān tə́ ású é mān ábím bod a ngálígi.” 5Á kwí bītúgā bí ńkúkúmá Ezékias bí ngákwí ábə Esaías, 6ńdɔ Esaías a ngádzó ai bɔ́ nâ: Kadán ǹdzóe wāān naa: Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: “O bə́ mbádā bíbúg yā ō hə́ wóg ai bíkǎg yā bītúgā bí ńkúkúmá yā Asiria bí hə́ kag ma ! 7Mayi fudí ńsīsīm ziŋ ábə̄ nyé, ǹnyie anə́ ā yi wóg fwé ziŋ, a dúgán á ńnam wóé; eyɔ̌ŋ te mǎyi bɔ̌ naa á kə wú ókəŋ bítá á ńnam wóé!” 8Ńdɔ ǹsoe məyɔg ǹnén a ngádúgan, a kə́ kɔ̄b ńkūkúmá yā Asiria a lúmuŋan ai Livna; amú á ngāwóg naa ǹkúkúmá á ngākódō á Lakish. 9Amú á ngāwóg fwé yǎ ábə Tiraka, ǹkúkúmá yā Núbia, e kɔ́bɔgɔ nâ: “A tíe yǎ, nə́ a zu lúman ai wa.” Ńdɔ profɛ́d Esaías, ndómán Amots, a ngálóm nə̄ bə́ kə kǎd Ézēkias nâ: “Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a dzó nâ. Mə wóg é ngogolán ō hə́ kogolan ai ma ású Senakeríb, ǹkúkúmá yā Asiria. 21Ńdɔ̄ hḿ ébúg dzī ńdzɔ Ǹtondôbə a kúlí ányu díé: a byandi wa, a kpə́lə wa ǹtúd ngɔ̌n yā Síon, a sigizi ǹló á mvús dzoe, ngɔn yǎ Yērúzalɛm. Zá ó ngākpə́lə, zá ó ngākag ? Ású zá ó ngābə́dē kíŋ á yób, o bə́dé mís moe á yób ai məbún ? Ású Ḿfúfúbu yǎ Ísraɛ̂l ! O ngákpə́lə Ǹtondôbə ai bəlóman bóē yā ó ngālóm, o ngádzó nâ: ‘Ai abuí bikálíg byáma mə ngábɛ́d ábobǒn miǹkǒl á yób, ózōndóm yā miǹkǒl yā Libáŋ; mə ngábai miǹsim bilé bí kɛ́dar bíe, miǹtɔ̌ŋ bəsípres bóē yā bə́ daŋa ayǎb, mə ngákə myá kwí ébōga á nginda áfan dzié. Mə ngáfág bitam mə nyúú mə̄ndím bə́yə́ŋ, mə ngáhə́le ai enyali abɔ dzáma aswé ásə̄ yā Égîptɛn. Yə watóan fɔ̄ɔ̄ wóg ? Mə ngákomozan dɔ́ kɔ́m ósúsúa; mə ngábui fəg yǎ étē ókōbá, étɔ̄á dzī ńdzɔ mǎzū dɔ́ bɔ, wayi mǎn tsǎm miǹgungúl bə́tísɔn, mí lígí bīlíg, batɔbɔ ǹnama bábán mɔ́ mə́ ngádzə́m bɔ̄ kám, bə́ dzáá fəg, bə́ ngambáda, bə́ ńtɔ̄á anə́ bibəbɛgǎ yā áfūb, nyumán bílɔ́g yā miǹdǐl yā byákód bí ngə́lə́ tə mǎn nāŋ. Mayəm tɔ éyɔŋ watə́bə, tɔ éyɔŋ wǎtɔbɔ á sí, tɔ éyɔŋ wakwí, tɔ éyɔŋ wanyî, mayəm. Ḿból ó ngáliŋan ai ma, məbún móe mə́ kwíí á mə̄lɔ́ máma, mayi wa nyílī ókēné á dzwé ai ekom kandí á biyé bí ânyu, mayi dúgan ai wa á mvús é zēn ó ngásɔ́. É dzam dí ńdɔ̄ láyi wa bɔ̌ ndəm: m̀bú vī, myǎyi dí é fɛ̄s ē ku, ḿbú wázu fɛ̌s yǎ bindi; ńdɔ̄ á ḿbú lála, bɛán mǐ kwě fə bɛán məfúb bílé bí wɔ̂n, mǐ dí bibumá yā étēde. Bə́və́və̄ə̄ məbuga máyi lígī á ndá Yúda mâyi bǎd sɔman á miǹdi á sí mə́ ngawúm bibumá á yób 31Owé, məbuga máyi sɔ́ á Yērúzalɛm, bəlígī á ńkǒl Síon. Edǐŋ ábán Ńtondôbə ńdzɔ̄ yáyi bɔ̌ nālá ! Asú tē hḿ Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ ású ńkúkúmá yā Asiria nâ: ǎ yǐ kig nyî é tísɔn nyí, tɔ á woa ákɔ̌ŋ élâ étēde, tɔ á lə́dē eběn étēde ngə́ á bɔg ékōnóg étēde. É zēn yǎ á ngásɔ̄, éńdzɔ̄ fə ǎ yi dúgan ai dzɔ̌. Ǎ yǐ kig nyían é tísɔn nyí. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Amú mayi kaman ai é tísɔn nyí, mə nyǐ fə dzɔ ású māmēn ai ású étúgā dzámā Dávid”. 35Ńdɔ alú tē bēn, Éngəlɛs Ǹtondôbə a ngákwí átān, a wé bod bakúda ǹtɛd ai məwóm mwom ai bə́tán á míńkán mí Asiria. Ábōg bod bə́ kələ həbə kíkídígi, bə́ ńtála hə mim̀bim mim̀bim. Ńdɔ Senakeríb, ǹkúkúmā yā Asiria, a ngákódo a kə́lə́ á dzāl díé á Niníve ńdɔ a ngátɔbɔ wé təge bǎd kwí. Amǒs ziŋ, a lugu zambá wōē Nisrog á Tə́mpɛl, ńdɔ Adramélek ai Sarɛsɛr, bɔ́n bóé, bə́ ngáwényē ai okə̌ŋ bítá, bə́ mān túb á ńnǎm Ararat; ńdɔ mɔ́n wōē, Asaradon, a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Məlú mə́tē, ńdɔ Ezékias a ngáku ai okɔ̌n anə́ a yi wú. Ńdɔ profɛ́d Esaías, mɔ́n Amots, a ngákə̄ ábə̄ nyé nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Komó mǎm yā ndá dzoe; amú wazu wú, wǎyǐ kig fə nyiŋ.” 2Ńdɔ Ezékias a ngávə́ŋan asú díé á ḿfim ǎ ngákogolan ai Ǹtondôbə, nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, á ńkogolán, tsogó tə́ ḿból mə̄ ngáwulu á mís móe ai fulú afidí ai ǹnə́m wámā ósə, mə bɔ̌ é dzam anə́ ḿbəŋ á mís móe.” Ezékias a tə́bə́ hḿ naa a yón. 4Hála Esaías a ngə́lə təge kwí á ńsə̌ŋ yā zə̄zǎŋ, ńdɔ ebúg Ńtondôbə yázu kwí ábə̄ nyé naa: “Dúgánə kə́ kad Ezékias, etɔŋ ńtómbǎ yā bod bámā nâ: Ǹtondôbə, Zambá ésīá woe Dávid, a kɔ́bɔ̄ nâ: Mə wóg ngogolán dzoe, mə yén fə bibə́gē bíe; mazu wa bɔ̌ mvɔ̄í; mə́lū mə́lɛ́ ánā, wayi bɛ́d á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 6Mazu kogolo mim̀bú awômo ai mítán á ényiŋ dzóe. Mayi wa nyii ai é tísɔn nyí á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Asiria, mayi kaman ai é tísɔn nyí ású dáma mǎmēn ai ású étúgā dzáma Dávid. 7Ńdɔ Esaías a ngádzó nâ: “Nɔŋán ḿbāŋála bəfaige.” Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ bə́ bə̄dé nyē á bikɛl, ńdɔ ǹkúkúmá á ngāman lɛd. 8Ńdɔ Ezékias a ngádzó ai Esaías nâ: “Ndəm fə́ māyi yəm ai dzɔ́ nâ Ǹtondôbə a yi ma bɔ̌ mvɔ̄í, ai nâ mayi bɛ́d á Tə́mpɛl Ǹtondôbə á mvús məlú mə́lɛ́ ? 9Esaías nyé nâ: “É ndəm nyí ńdzɔ yǎyi sɔ́ ábə Ǹtondôbə, nə́ á lə́dé nâ a yi bɔ é dzam a ngákag wa: yə wayi nâ ǹsísīm ó kə̄ ósú á táŋ məkǒl áwômo, ngə́ nâ ó dúgán ā mvús á táŋ məkǒl awômo ?” 10Ńdɔ Ezékias a ngáyalan nâ: “Á nə ebugúbǔ dzam ású ńsísīm naa ó yab á táŋ məkǒl áwômo a lodo nâ ǹsísīm wādúgan ai mvús á táŋ məkǒl awômo.” 11Ńdɔ profɛ́d Esaías a ngákogolan ai Ǹtondôbə; ńdɔ a ngádúgan ai ǹsísīm á mvús á táŋ məkǒl áwômo, ábím ńló dzóbo a ngásus bitaŋǎn yā ndá yób Akhaz. Abǒg tē ńdɔ Bérodak Baladân, mɔ́n Baladân, ǹkúkúmá yā Babilón, á ngālóm bod ábə Ezékias ai bəkálada ai efái; amú á ngāwóg naa Ezékias a ngábə́ kɔnɔ, ńdɔ̄ fə a ngáman bɔ̌ mvɔ̄í. Ńdɔ Ezékias a ngánɔŋ byá ai miǹtag, a ngálə́dē bɔ́ ndá akúmá dzīé ésə sílba, mvɔ́d, bikidiga, edimá ḿbɔ́n, ndá mim̀bɔ́d, é dzóm ésə̄ é ngábə́ á mə̄ndá mə́ ákúmá móé; təge ai ńgūmā dzóm ó ngábə́ á ndá dzīē tɔ édzóē dzīē, á Ezékias a ngábɔ̄ bɔ́ təge lə́de. 14Ńdɔ profɛ́d Esaías a ngázū ábə ǹkúkúmá Ezékias, nyé ai nyé nâ: “É bod bá bə́ dzó yá ? Éyə̄ bēn bákúlū vé ?” Ńdɔ Ezékias a ngáyalan nâ: “Básɔ̄ á miǹnam oyǎb, á Babilón.” 15Esaías nyé nâ: “Dzé bə́ və́ yén á ndá dzoe ?” Ezékias nyé nâ: “Bə́ mān yén dzóm ésə̄ é nə́ á ndá dzáma; təge ai dzóm ziŋ é nə̄ á mə̄ndá mə́ ákúmá máma á mā ndzí kig bɔ́ lə́de.” 16Ńdɔ Esaías a ngádzó ai Ezékias nâ: “Vógólo ebúg Ńtondôbə; 17məlú mâzu ábōg é dzóm ésə̄ é nə́ á ndá dzoe, édzí bēsōá bə́ ngányie a kwî ámōs dí yâyi kə á Babilón; təge ai é dzóm yáyi lígi, nálā ńgɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ. 18Bəvɔ̄g yā bɔ́n bóe wǎmēn ó ngábyé, bâyi nɔŋɔban bə́ ńtɔ̄á myāg á ndá ǹkúkúmá yā Babilón.” 19Ńdɔ Ezékias a ngádzó ai Esaías nâ: “Ébúg Ńtondôbə wǎkad ma dzílī é nə m̀bəŋ.” Amú ā tsógo á ńnə̄m wóé naa: “Nálā wâbɔ dzé ? Ǹnyie anə́ mvɔ̄í ai evúvoe bí bí nə́ á mə̄lú máma.” 20Məbugǎ yā ényiŋ Ezékias, ai ngǔl mim̀bɔán míé, ḿból a ngálóŋ étam ai é zēn yǎ mə̄ndím mə́ zaa kwí á tísɔn, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a? 21Ńdɔ Ezékias a ngákə wɔi ai běsīá; ńdɔ Manasé, mɔ́n wōē, á ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Manasé a ngábə́ ókalǎ bisəb awômo ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngátə́bə ǹkúkúmá, a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́tán ai mítán á Yērúzalɛm. Nyiá a ngábə̌ dzwé naa Hefsi Ba. 2A ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, a ngátoŋ nyié mǎm yā mə́yɔŋ bíkúl yā Ńtondôbə a ngátsídan ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ bɔɔg. 3A dúgán mǎn lōŋ bíkónóŋ yā Ezékias ésīá á ngāman tsam; ǎ ngatə́le balatâr ású Baal, ai mvi anə́ Akhab ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngábɔ, a ngálugu miǹkunda mísə̄ yā yób a syé fə̄ myá. 4A ngálóŋ fə balatâr á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ḿból Ńtondôbə a ngádzó nâ: “Á Yērúzalɛm ńgɔ matə́lē dzwé dáma.” 5A ngálóŋ balatâr ású miǹkunda mísə̄ yā yób á miǹsəŋ míbɛ̄ yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 6A dígí mɔ́n wōē á ndóan anə́ mə̄túnuŋa, a ngábɔ mǎm yā ngám ai miǹgəngáŋ, a ngábəlan ai bəbig bə́kón ai mim̀vīvīgí, a ngábɔ abuí mam mátsāg Ńtondôbə á ńnə̄m naa á wog olún. 7Évəgələ̌ Ashéra yā á ngākom, a tə́lē dzɔ̄ á Tə́mpɛl yā Ńtondôbə a ngádzó ai Dávid ai Salomóŋ mɔ́n wōē nâ: “Á Tə́mpɛl mú, ai á Yērúzalɛm mə ngátɔ́b á bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l, ńgɔ mǎyi tə́lē dzwé dáma á kɔ́m yǎ kɔ́m; 8mayi bɔ̌ naa tə məkǒl mə́ Ísraɛ̂l mâbad ndə́ŋ á sí á ńnǎm yā mə̄ ngávə́ bēsīá, hə ǹnyie anə́ bádzə́ŋ naa bə́ bɔ̄ é mam mə́sə̄ yā mə̄ ngábéndē bɔ́, anə́ é mvéndé ésə yǎ étūgā dzáma Mósɛs é ngábéndē bɔ́.” 9Á kə̄ kwí, ńdɔ̄ bá ndzí kig wóg, Manasé á woá bɔ̄ á élə̄lə́b, bə́ ngabul bɔ ábē a lodo ábím məyɔŋ bíkúl yā Ńtondôbə a ngáman dzâ ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 10Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ânyu bitúgā bíé bəprofɛ́d nâ: “Ḿból ·Manasé, ǹkúkúmá yā Yúda ǎ bɔ̄ɔ̄ é nyīé mam nyí, ǎ bɔ̄ é mam mádaŋ ǹkɔ́d mə́ lodo é mam mə́sə Bamorít bə́ ngábɔ, ósúsúa, a bɔ̌ fə̄ nâ Yúda nyé ā sə́m ai bəzəzə̌ bəzambá bóé; 12asú tē ńdɔ Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a dzó nâ: “Mazu kúb Yērúzalɛm ai Yúda ákyāí ámalá yā láyi dib é mod ósə á wóg dɔ́ məlɔ́ mə́bɛ̄ mə́sə̄ yā á ńlō. Mayi líndī á Yērúzalɛm ákyāí ńkǒl évəgǎ yā Samaría ai akǐ ékiě yā ndá Akhab; mayi fímī Yērúzalɛm anə́ ḿból mod a fími esóá, mə fímí mə vəŋán mə́ búdú nye ásū á sí. 14Mayi woá məbugǎ yā élīg dzámā á fyɛ́, mə və́ə́ mɔ̄ á mɔ́ míńzízíŋ myábán, miǹzízíŋ myábán myâyi bɔ́ bi, 15bə́ ngasǎ fə̄ bɔ́ amú bə́ ngábɔ̄ é mam mátsāg mā á ńnə̄m, bə́ ngásɔŋ ma nâ mə́ līŋán a tádigi ámōs bēsīá bábán bə́ ngákwí Égîptɛn a zaa kwí ámōs yə aná.” 16Ńdɔ̄ fə Manasé á ngāsoe məkǐ míḿvɔ̄vɔ̄í mí bod abuí á sí a kwî anə́ á ngádzáli Yērúzalɛm ai məkǐ, təgə láŋ míńsə́m á ngābɔ̄ nâ Yúda á sə́m ai ábé ásə̄ bə́ bɔɔg á mís mə́ Ńtondôbə. 17Məbugǎ yā ényǐŋ Manasé ai é mam mə́sə a ngábɔ, ai míńsə́m á ngābɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? 18Ńdɔ Manasé á ngākə wɔi ai běsīá a dzəbə́ áfūb yā ndá dzīē, áfūd Uza; ńdɔ Amôn, mɔ́n wōē, á ngānɔŋ edzóe á məyian móé. Amôn a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngátə́bə ǹkúkúmá, a ngádzóe á táŋ mim̀bú míbɛ̄ á Yērúzalɛm, nyiá á ngābə́ dzwé nâ Meshulɛ́meth, ngɔn Haruts yā Yotva. 20A ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból ésīá wōē Manasé á ngābɔ. 21A ngáwulu á mə́zēn mə́sə̄ ésīá á ngāwulu, a syê bə́zəzə̌ bəzambá yā ésīá ā syêg, a lugǔ fə̄ bɔ́, 22a dzogé Ńtondôbə, Zambá běsīá á sí, a təge wulu á zēn Ǹtondôbə. Ńdɔ bitúgā bí Amôn bí ngábu esɔ̌g mvol á nyɔ́l dzīē, ńdɔ̄ bə́ ngáwé ńkūkúmá á ndá dzīē. Hədá ńdɔ bǒd yā ńnam bə́ ngáman wé é bod bə́sə̄ bə́ ngábɔ esɔ̌g mvǒl tē á nyɔ́l ǹkúkúmá Amôn, bə́ nɔ̄ŋɔ́ mɔ́n wōē Yosias bə́ tə́lē ńkūkúmá á məyian móé. 25Məbugǎ yā ényǐŋ Amôn ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? A ngádzəbə á sɔŋ ésīá áfūb Uza; ńdɔ mɔ́n wōē, Yosias a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. Yosias a ngábə́ ókalǎ bisəb mwomo éyɔŋ a ngátə́bə ǹkúkúmá, a ngádzóe á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́lɛ́ ai ḿbɔ̄g á Yērúzalɛm, nyiá á ngábə̌ dzwé na Yedida, ngɔn Adaya yā Botskath. 2A ngábɔ̄ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, a wulu a məzěn mə́ ésīá wōē Dávid mə́sə, təge yála tɔ á ḿbɔ̄ ńnōmo, tɔ á ḿbɔ̄ ngála[1]. 3Á ḿbū awômo ai mwomǒ yā édzóē ǹkúkúmá Yosias, ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóm ǹtil bəkálara Shafân, mɔ́n Atsalyahu, mɔ́n Meshulam, á Tə́mpɛl Ǹtondôbə nyé ai nye nâ: “Bɛ́də́g ábə Hilkiyahu, fada ǹnén, nə́ á láŋ ábím mɔ̄ní yā bə́ ngákə ai dɔ́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, á bə̄nɔ́nī bə́ ndá bə́ nɔŋɔ á bǒd yā áyɔŋ. 5Bə́ kālān dɔ́ á mɔ́ bə̄tɔ́ŋɔlɔ bísíé yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə; bə́ və̄ dɔ́ bə́bɔ bisíé bə́ nə́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, bə́ kom ndá, 6nálā ó nə̄ nâ, bəkábínda, bəlɔ́ŋ, bəmáwɔd, ású ǹkusán mə́bám ai məkɔ́g yā ńkomán Tə́mpɛl. 7Hədá tə bâbɔ bɔ́ zitɔ́g yā é mɔ̄ní báyī bɔ́ və̄, amú bábəlan ai nyé ai fulu afidí.” 8Ńdɔ fada ǹnén ā kad ǹsaŋ bəkálara nâ: “Mə̌ sɔ̄m kálara Mvéndé á Tə́mpɛl Ǹtondôbə.” Ńdɔ Hilkiyahu a ngávə́ Shafân kálara a mǎn lāŋ. 9Ǹdɔ ǹsaŋ bəkálara Shafân a ngásɔ́ ábə ǹkúkúmá ǎ ngakad nyé fwé nâ: “Bəbɔ bísíé bóe bə́ mān lāŋ é mɔ̄ní bə́ ngáyén á Tə́mpɛl, ńdɔ̄ bə́ və́ nyē bə́bɔ bísíé yā bákom Tə́mpɛl Ǹtondôbə.” 10Ǹdɔ ǹsaŋ bəkálara Shafân a ngákad ǹkúkúmá naa: “Fada Hilkiyahu á və̄ mā kálara”. Ńdɔ Shafân ǎ man láŋ ńkúkúmá é kálara nyɔ́. 11Hə ǹnyie anə́ á ngáman wóg bībúg yā kálara Mvéndé, ǹkúkúmá ā nganyab biyé bíé. 12Ńdɔ a ngávə́ fada Hilkiyahu, ǹsaŋ bəkálara woé ai bəbɔ bísíé bóé ábēndé naa: “Kaŋán fə́b Ńtondôbə ású dáma ai ású ńgúmā áyɔŋ ású bíbúg yā é kálara bə́ ndəm sɔ̌m nyɔ̄. Olún Ńtondôbə ó nə anén: ǎ man yǎ liŋan ai bíā amú bətará báán bá ndzí kig vógolo bíbúg yā é kálara nyɔ́, ńdɔ̄ fə̄ bá ndzí kig dzálā é mam mə́ nə́ étē”. 14Ńdɔ fada Hilkiyahu ai Ahikam, ai Akbor, ai Shafân, ai Asaya bə́ ngákə̄ ábə Hulda, profɛ́d miníngá, miníngá Shalum ǹkála mim̀bɔ́d, mɔ́n Tikwa, mɔ́n Harhas, a ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm á m̀kpámáŋ tísɔn, bə́ ngatíē nyɔ́ ndɔ̄ŋ ésə. 15Nyé ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a dzó nâ: Kadán é mod á lóm mínā ábə mǎ naa: 16Ná ńgɔ Ǹtondôbə a dzó: “Mazu kúb ámalá é vóm vī ai batɔbɔ ǹnamǎ yā étēde, mə́ dzálā bíbúg bísə̄ yā é kálada ǹkúkúmá yā Yúda a ngáláŋ. 17Ású bə́ ngálíg mā, bə́ ngalugu bəzambá bə̄fə́, nə́ mə́ wog olún ai mim̀bɔán myábán, ású tē olún wamā wâkab é vóm ví, təge yə adímí. 18Asú ńkúkúmá yā Yúda, yǎ á lōm mínā nə́ mǐ zu ai miǹsílí ábə Ǹtondôbə, myǎyi nyé kə́ kǎd naa: Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a dzó nâ: “Ḿfág yā bíbúg ó və̄ wóg, ḿból ńnə̄m wóē wásíngi, amú ō dzɔ̄dī wāmēn á mís mə́ Ńtondôbə, 19éyɔŋ o və́ wóg ḿból mə̄ ngákɔ́bɔ ású é vóm ví, ai ású bətɔbɔ ǹnamǎ yā étēde, nə́ bâyi bɔ̌ bīlíg ai eyɔg, ńdɔ ǒ mān nyǎb bīyé bíe, ǒ ngayón á mís máma, maa mə wóg wā ébúg Ńtondôbə dzīlī; 20asú tē, māyi wa bámán ai běsōá, wayi dzəbə á sɔŋ dzoe mvɔí, mís móe mâyǐ kig yén ámālá ásə mǎyi kúb é vóm ví.”” Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan ai ǹkúkúmá fwé tě. [1] Ású mam mə́ politíg, sósōó mod a sə́ kig á ḿbɔ̄ ńnōmo ngə́ á ḿbɔ̄ ńgālā, a nə ḿfág sósōó á nə̄ tɔ á ḿbɔ̄ ńnōmo, tɔ́ á ḿbɔ̄ ńgāla, tɔ́ á zə̄zǎŋ tɔ á vé, tɔ à vé. 23Aláŋá lə́ Kálara Mvéndé 1Ńdɔ ǹkúkúmá á ngábándi bənyiá bodo mvíē bə́sə̄ yā Yúda ai á Yērúzalɛm. 2Ńdɔ a ngábɛ́d á Tə́mpɛl Ǹtondôbə ai bod bə́sə̄ yā Yúda, ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm, bəfada ai bəprofɛ́d, ǹnam ósə, a tádigi á bān bɔ́ngɔ́ a kələ kwí á bənyiá bodo. Ńdɔ a ngáláŋ, á mís mábán, bíbúg bísə̄ yā é kálara bə́ ngásɔm á Tə́mpɛl. 3Ǹkúkúmá á ngábə́ tə́lə̄ tə́tə̄lə́, ósū ándíé ńnēn, ńdɔ a ngálad amvóé á mís mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ a ngáwé óyīlí naa a zu wulu anə́ mə̄mvéndé mə́ Ńtondôbə mə́ nə́ ai bətə́bə́gá bóé, ai ǹnə́m wóé ósə, ai ǹsísīm wóé ósə a dzálaga bíbúg bísə̄ bí nə́ é kálara bə́ ngásɔm nyɔ́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńnam ósə̄ ó ngányían Êlad Amvóé. 4Ńdɔ ǹkúkúmá a ngábénde Hilkiyahu, fada ǹnén, ai bəfadǎ yā ǹsámbá bɛ̄ɛ ai bənɔ́nī bə́ ḿbɛ́, nə́ bə́ kúlī á Tə́mpɛl Ǹtondôbə bilában bí Baal bísə ai ébí bí Ashéra, ai ébí bísə̄ yā ńkundǎ yā yób. Ńdɔ a ngákódō ai byá á Yērúzalɛm a kə́ bya dígī óyǎb á mə̄fúb yā Sédron, a mǎn kə ai asǔb yā étē á Bétɛl. 5A mǎn vǎ bə́fadǎ yā mīńkúkúmá yā Yúda mí ngátə́lē nə́ bə́ və mətúnuŋa á bīkónóŋ, á bətisɔ̌n yā Yúda ai á ngɔ́dɔ́ Yērúzalɛm; ébá yā bə́ ngábə́ luugu Baal, ai ńló dzóbo, ai ngɔn, ai atítie, ai miǹkunda mísə̄ yā yób. 6A vǎ mvi á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, a kódó ai dzɔ̌ á Yērúzalɛm á kə́ə́ ai dzɔ̌ ôtotóŋ Sédron, a mǎn dzɔ tum á ndóan á Sédron, a nɔŋɔ́ ásǔb yā étē a mǎn dɔ́ woa ébē bə́ kadəgə dzə̌b bod fǔfulu. 7A mǎn tsǎm mə̄ndá mə́ bod bə́ ḿfúfúb ebambǎ[1] yā mə́ ngábə́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə[2], é vóm bīníngá bə́ tiŋi biyé bí Ashéra. 8A mǎn sɔ́ ai bəfada bə́sə̄ á bə̄tísɔ̌n yā Yúda, ǎ ngábɔlɔ bálatâr yā bīkónóŋ é vóm bəfada bə́ dîgi otú, a tádígi á Gɛva a kələ kwí á Bêr Shɛva; a mǎn búg bálatâr bíkónóŋ yā míḿbɛ́ mí óngóla mí ngábə́ á ḿbɛ̄ óngóla Yosué, ngɔ́mɔna yǎ tísɔn, éví ó ngábə́ á ḿbɔ̄ ńgāla yǎ ḿbɛ̄ óngólā yā tísɔn. 9Hədá, bəfadǎ yā bīkónóŋ bə́ ngábə́ kig dzǎm bɛ̄d álatâr Ǹtondôbə á Yērúzalɛm, hədá bə́ dzâg bə́ḿbāŋálā yā bá dzí kig vús á zāŋ bəbə́nyāŋ. 10A bɔlí fə Tofeth yǎ á ḿbīgīlí yā Ben Hinon, ású yə̄ nâ tə mod bad dígī mɔ́n fām ngə́ ngɔn dzié anə́ mə̄túnuŋa ású ólugú Molek. 11A mǎn vǎ bikabilí yā mīńkúkúmá yā Yúda mí ngávə́ ńló dzóbo, ányīī yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə, babi ai etun ndá Netân ­Mélek, onán ńkúkúmá, á mə̄ndá yā mgbág; a mǎn dígī bīkálíg bí ńló dzóbō á ndóan. 12Bálatâr yā ńdǐl yób yā étun abómbó Akhǎz yā miǹkúkúmá yā Yúda mí ngábɔ, ai bálatâr Manasé á ngābɔ á miǹsəŋ míbɛ̄ yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə, a mǎn bɔ sógolo á sí a mǎn fə̄ bɔ́ búg ǎ ngáwoa asǔb yā étēde á ótotóŋ Sédron. Ǹkúkúmá á ngāmǎn fə bɔlɔ bíkónóŋ bí ngábə́ á Yērúzalɛm á ńtólē dzób, á ńkǒl bolivié á ńkiɛ́ ébí Salomóŋ, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a ngálóŋ ású Astarté, nyiě dzóm Bəsidónian, ású Kemosh, nyié dzóm Moab, ású Milkom, nyié dzóm bɔ́n bə́ Amon. 14A ngámǎn fə búg miǹkum, a mǎn tsíg mīḿfūfúb mí mvi, ǎ ngádzali bíbɛ̄ yā étēde ai bivɛ̌s bí bod. 15Dzam də́dā fə̄ ású álatâr yǎ á Béthel, ékóndóg Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngálóŋ, é Yéroboam a ngábɔ̄ nâ Ísraɛ̂l á sə́m, ńdɔ̄ Yosias a ngábúg álatâr tě ai ékóndóg yā étē, á sógóló á sí, a mǎn fɔ̄ɔ̄ búg mə̄kɔ́g, a mǎn mɔ bɔ ásǔb, a mǎn fə dígī mvi. 16Ndɔ Yosias a ngákilan ná, ǎ ngayén məsɔŋ á ńkǒl á yōb; ńdɔ a ngálóm bod nə́ bə́ nɔŋ bivɛ̌s á məsɔŋ, ǎ ngadígī byá álatâr á yób, a ngábɔlɔ̌ fə nyé anə́ ébūg Ńtondôbə̌ yā mod Zambá á ngādzó, éyɔŋ Yéroboam a ngábə́ á tə́lə̄, ámǒs ábóg. 17Ńdɔ a ngásílī nâ: “Dzé é nə ndəm ákɔ́g mə̄ tāā dīlí ?” Ńdɔ bǒd yā tísɔn bə́ ngáyalan nyé nâ: “Á nə sɔŋ mod Zambá yǎ á ngāsɔ́ á Yúda, a ngákúlū é mǎm yā wābɔ̄ má ású álatâr yǎ Bétɛl.” 18Nyé nâ: “Dzǒgán nyé á myə̄ə̄ŋ; mod a bə́ vǎ bivɛ̌s bíé.” Ńdɔ̄ bə́ ngádzoge bivɛ̌s bíé, ai bivɛ̌s bí profɛ́d yǎ á ngāsɔ́ á Samaría. 19Mə́ndá bəzambá mə́sə̄ yā bīkónóŋ á mə́ ngábə́ á tísɔn yǎ Samaría, émá mīńkúkúmá yā Ísraɛ̂l mí ngálóŋ, nə́ myātsag olún Ńtondôbə, Yosias a ngáman mɔ́ vaa; a ngábɔ̄ mɔ́ anə́ ḿból fə a ngábɔ̄ á Bétɛl. 20Ńdɔ a ngáman wé, á balatâr á yób, bəfada bə́sə̄ yā bīkónóŋ, á bə́ ngábə́ hālá, ǎ ngádígī bɔ́ bivɛ̌s bí bod á yób. Ńdɔ a zu dúgan á Yērúzalɛm. 21Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābénde bod bə́sə̄ nâ: “Dzə́mə́ŋán Páska á ólugú Ǹtondôbə, Zambá wāān, anə́ ḿból á nə́ ńtilán á é kálada élad nyɔ́.” 22Amú ákyaí Paskǎ tē lá bə́ yǎ kig dzə́meban a tádígi á mə̄lú bə́tsíg míńtól bə́ tsígī Ísraɛ̂l ǹtól, tɔ ábǒg míńkúkúmá yā Yúda, tɔ ábǒg míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l, tɔ émí yā Yúda. Səsalá hə á ḿbū áwômo ai mwomǒ yā édzōē ńkúkúmá Yosias ńgɔ akyaí Páskǎ tē á ngádzə́meban á ólugú Ǹtondôbə á Yērúzalɛm. Ńdɔ̄ fə Yosias a ngáman vǎ bəbig bə́kón ai mim̀vímvīgí, ai ngǔn məlan ai bivəgələ, ai é nyīé byə́m ésə̄ é ngábə́ á ńnam Yúda ai á Yērúzalɛm ḿból yə̄ nâ á dzála bibúg yā mvéndé á bí ngábə́ ńtilán á kálada yǎ fada Hilkiyahu a ngásɔm á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 25Ósúsúa woé, ǹkúkúmá ḿfə̄ wá ngábə́ kig anə́ nyé, ényɔ̄ á ngāvə́ŋan ábə Ǹtondôbə ai ǹnə́m wóé ósə, ai ǹsísīm wóé ósə, ai ngul dzié ésə anə́ mə̄mvéndé mə́ Mósɛs mə́sə̄, tɔ m̀fə́ á ndzí kig tə́bə̄ á mvús dzīē á vəgan ai nyé. Tɔ nálā Ǹtondôbə a ndzí kig vɔ́bī á mod olún yā á ngāwóg ai Yúda ású étsâg ǹnə́m ósə Manasé á ngātság nyē. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó nâ: “Mayǐ fə vaa Yúda á mís máma, anə́ ḿból mə̄ ngávaa Ísraɛ̂l, mayi dzoge é tísɔn yǎ mə̄ ngátɔ́b nyī, Yērúzalɛm ai Tə́mpɛl yǎ mə̄ ngádzó nâ: “Dzwé dámā lâyi tɔbɔ̌ vī !” Məbugǎ yā enyiŋ Yosias, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? Á mə̄lú móé ńgɔ Farawóŋ Néko, ǹkúkúmá yā Égîptɛn, a ngábɛ́d ábə ǹkúkúmá Yosias. Ǹkúkúmá Yosias a ngákə tóban ai nyé hədá ńdɔ Néko a ngáwé nyé á Megido, éyɔŋ a ngáyén nyé. Ńdɔ bəbɔ bísíé bóe bə́ ngábəgə́ m̀bim wóé á ékālíg, bə́ kódó á Megido, bə́ kə́ə́ ai wá á Yērúzalɛm, bə́ dzə̄bə́ nyē á sɔŋ dzié. Ńdɔ ǹnam ó ngánɔŋ Yoakhaz, mɔ́n Yosias, bə́ mān nye wɔ́bɔ̄ ḿbɔ́n, ńdɔ̄ bátə́lē nyé ńkūkúmá á məyian mə́ ésīá. Yoakhaz a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bilé éyɔŋ a ngátə́bə ǹkúkúmá, a ngádzóē á táŋ ngɔn élɛ́ á Yērúzalɛm, nyiá á ngábə̌ dzwé nâ Hamutal, ngɔn Yirmeyahu yǎ Livna. A ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbəo, anə́ ḿból ósə běsīá bə́ ngábɔ. Ńdɔ Farawóŋ Néko a ngákág nyé ngadag məsúŋ á Rivla, á ńnǎm yā Hamath, nâ a zǎ bād dzóē á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngátúb ǹnam toya bətaléńta bə́ sílba ǹtɛd ai taleǹta gôl ḿbɔ̄g. Ńdɔ Farawóŋ Néko a ngátə́le Elyakim, mɔ́n Yosias, á étɔá Yosias ésīá woe, a tséndé dzwé díé naa Yoyakim. Ńdɔ a ngákə ai Yoakhaz Égîptɛn, éyə a ngákə wú wē. 35Yoyakim a ngávə́ Farawóŋ sílba ai gôl, hədá a ngábə́ fadigi sílba ai gôl tě á bǒd yā ńnam anə́ mod ósə ábím ákúmá á bələ́, ḿból yə̄ nâ á kə və́ ábím Farawóŋ ā síligi nyé. Á mə̄lú móé, ńdɔ Nabúkodonosôr, ǹkúkúmá yā Babilón, á ngābɛ́d á bītá, Yoyakim á ngāyə́bə edzóē dzíé á táŋ mim̀bú mílɛ́; á mvús ńdɔ a ngángan ai nyémēn. 2Ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm nyé miǹsámbá mí Kaldéan ai miǹsámbá mí Araméan, ai miǹsámbá mí Moabít, ai miǹsámbá mí Amonít, a lómó myā nâ mí lúman ai Yúda nə́ bə́ dzâ nyé anə́ ḿból ébūg Ńtondôbə é ngákwí ânyu bitúgā bíé bəprofɛ́d. 3Dzǎm tē lə́ ngábɔ̄ Yúda hə ású ólún Ńtondôbə yǎ ā yii nâ a vaa nyé á mís móé ású míńsə́m mí Manasé, ai é mam mə́sə a ngábɔ, 4ai amú məkǐ mīḿvɔmvɔ̄í mí bod a ngásoe á sí amú á ngādzáli Yerúzalɛm ai məkǐ míḿvɔ̄mvɔ̄í mí bod, ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɛn nyé dzu. 5Məbugǎ yā enyiŋ Yoyakim, ai é mam mə́sə a ngábɔ, bísə̄ bí sə́ ńtilán á kálada Miǹláŋ Míńkúkúmá yā Yúda a ? 6Ńdɔ Yoyakim a ngákə wɔi ai běsīá, ńdɔ Yoyakîn mɔ́n wōē a ngánɔŋ edzóe á məyian móé. 7Ńdɔ ǹkúkúmá yā Égîptɛn a ndzí kig fə bǎd kwí á ńnam wóé amú ńkūkúmá yā Babilón á ngāman nɔŋ é dzóm ésə̄ é wôge ai ǹkúkúmá yā Égîptɛn a kódógo ôtotóŋ yā Égîptɛn a kələ kwí óswē Efrǎta. Yoyakîn, ǹkúkúmá yā Yúda. Ńdɔ Yoyakîn a ngábɛ́d ńkúkúmá á Yērúzalɛm a tɔá mīḿbu áwômo ai mwom. Ńdɔ a ngátɔbɔ ǹkúkúmá hə á tâŋ ngɔn élɛ́. 9Ńdɔ a ngábɔ abé á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ fə̄ ésīá á ngábɔ. 10Abǒg tē, ńdɔ ǹkán bítá Nabúkodonosôr, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ó ngázu lúman ai Yērúzalɛm ó díŋān nyē á nyɔ́l á kpág. 11Ńdɔ Nabúkodonosôr, ǹkúkúmá yǎ Babilón, émēn á ngázu tsǎg bītá á tísɔn, abǒg tē bəzimbi bóé bə́ diligi dzɔ̌. 12Ńdɔ Yoyakîn, ǹkúkúmá yǎ Yúda, bân nyiá, ai bəbɔ bísíé bóé ai bitɔŋ mí ńtōmbā bíé ai bənyiá bodo bə́ ngáyə́bə edzóē ńkúkúmá yǎ Babilón, ńdɔ a ngánɔŋ bɔ́ mīńkóm. Dzǎm tē á ngábɔɔban á ḿbú mwomǒ yā édzōé Nabúkodonosôr. Ńdɔ a ngáman kə ai akúmá ásə̄ yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə ai édí yā ndá ǹkúkúmá, a mǎn búg byə́m bí mvɔ́d yā Salomóŋ, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngákom ású Tə́mpɛl. Anə́ ḿból Ńtondôbə émēn á ngákad. 14Ńdɔ Nabúkodonosôr a ngákə ai Yerúzalɛm ásə̄ á məkaban, miǹtōmbā mísə, ai bədzōē bəzimbi bə́sə, bod awóm bakúda, miǹkə́kə́ŋ mísə ai bəlwí bikie bə́sə, təge ai é mod a lígi, səsalá fɔ́ɔ́ hə miǹzózōé mí bǒd yā ńnam. 15A kə́lə́ ai ǹkúkúmá Yoyakîn á Babilón ai nyiá ǹkúkúmá, biníngá bə́ ńkúkúmá, bəbɔ bísíé yā ndá ǹkúkúmá, bənyiá bodo mvīé yā ńnam a ngánɔŋ bə́sə miǹkóm á Yērúzalɛm a kə́ ai bɔ́ á Babilón. 16Bəbələ bə́ ákúmá, bəzimbi bə́sə, á tâŋ bakúda zamgbál, miǹkə́kə́ŋ ai bəlwí bikie, akúda m̀bɔ́g ai é bod bəvɔ́g fɔ́ɔ́ bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ bītá, ńdɔ ǹkúkúmá Nabúkodonosôr a ngáman kə ai bɔ́ bə́sə á Babilón. 17Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngátə́le Matanya, ndóm nyǎŋ Yoyakîn, ǹkúkúmá á məyian móé, a tséndé nyē dzwé a yolé nyē dzwé nâ Sédésias. Sédésias, ńkúkúmá mvúā yā Yúda. Sédésias a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai dzyá ábōg á ngātə́bə ǹkúkúmá, a ngádzóe á táŋ mim̀bú awômo ai ḿbɔ̄g á Yērúzalɛm. Nyiá á ngābə́ dzwé nâ Hamutal, ngɔn Yirmeyahu yǎ Livna. 19A ngábɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə anə́ ḿból ósə Yoyakîn a ngábɔ. 20Nálā tē ósə̄ ó ngátóban ai Yērúzalɛm bân Yúda ású ólún Ńtondôbə, a kələ kwí anə́ á ngāvaa bɔ́ á mís móé. Ńdɔ Yoyakîn a ngábɔ ǹkúkúmá yā Babilón mə̄lɔ́, a nganá ai nyémēn. Ḿbú ébulú yā édzōé Sédésias, ámōs áwômǒ yā ngɔn awômo, ńdɔ Nabúkodonosôr, ǹkúkúmá yā Babilón, á ngākwí ai ǹsámbá bítá wóé ósə̄ á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngádili ai wá tísɔn; ńdɔ̄ bə́ ngáman dzɔ vúl mīńkán á nyɔ́l á kpág. 2Ńdɔ̄ tísɔn e ngádiliban nálā a kələ kwí á ḿbú áwômo ai m̀bɔ́g yā édzōé ńkúkúmá Sēdésias. 3Ámōs ébulú yā ngɔn nyina, ńdɔ m̀bə̂ zie a ngákwí á tísɔn, nâ təgě fə ai bidí ású bǒd yā tísɔn. 4Ńdɔ̄ bə́ ngábúg vôm ziŋ á ḿfim tísɔn; ǹkúkúmá bân bod bítá bə́sə̄ bə́ mān kwí ai alú ásə̄ á zēn yǎ ḿbɛ̄ óngólā yā zāŋ mim̀fim míbɛ̄, á zēn afúb ǹkúkúmá, ḿfág yǎ ḿbōmbō sí Yórdan, a fyáŋán bɔ̌ naa Bəkaldéan bə́ ngábə́ bə́ bomogan tísɔn á nyɔ́l. 5Ńdɔ ǹsámbá bítá Bəkaldéan ó ngákə̄ wátoŋ ǹkúkúmá ó kə́ nye kpaan édzəgə̌s yā Yēríko; ńdɔ ǹsámbá bítá wóé ó ngáman tsamǎn óyǎb ai nyé. 6Ńdɔ Bəkaldéan bə́ ngábi ǹkúkúmá, bə́ kə́ ai nyé ábə ǹkúkúmá yā Babilón á Rivla, nə́ á tsig adzó díé. 7Ńdɔ̄ bə́ ngátsíg bɔ́n bə́ Sēdésias kíŋ á mís móé étē, Nabǔkodonosôr a mǎn twí Sēdésias émēn mís, bə́ mān nye fǎŋ ngadag, bə́ kə́ ai nyé á Babilón. 8Ámōs zamgbálā yā ngɔn tána, á ḿbú áwômo ai ebulú yā édzōé ńkúkúmá Nabúkodonosôr, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ńdɔ Nebuzaradân, ǹdzóe yǎ ńsámbá yā wákála ǹkúkúmá, mǎn bəzimbi ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ngákə nyî á Yērúzalɛm. 9Ńdɔ a ngáman dígī Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai ndá ǹkúkúmá, ai məndá bənyiá bodo mə́sə̄ yā Yērúzalɛm. 10Ńdɔ ǹsámbá bítá Bəkaldéan ósə̄ yā ó ngábə́ ai ǹdzóe bənɔ́nī, ó ngábúg míḿfim mí bomogan Yerúzalɛm. 11Ńdɔ̄ é bod bəvɔ́g bə́ ngálígī á tísɔn ai é bod bə́ ngásolan bə́ kə́ə́ ai ǹkúkúmá yā Babilón, fǔfulu ai bǒd yā étítíd bod é ngálígi, Nebuzaradân á ngákə ai bɔ́ bə́sə̄ á məkaban. 12A ngálíg hə miǹzózōé mí bod miziŋ á ńnam nə́ bə́ bɔ bəsíé bə́ wɔ̂n ai bəsíé mə́fúb. Ńdɔ̄ míńkum mí mvɔ́d yā mí ngábə́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ai bitə́bəga ai é máŋ mə́ mvɔ́d yā mə́ ngábə́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, Bəkaldéan bə́ ngáman mɔ́ būg, bə́ mǎn fə kə ai mvɔ́d a Babilón. 14Bə́ mǎn fə kə ai məmvié, ai bisɔ́bɔ́lɔ, ai bidíməŋa, ai bisóá bí éwúma, ai bilában bí mvɔ́d bísə̄ yā bə́ bələ́gan ai byá ású bísíé yā Tə́mpɛl. 15Ńdɔ ǹdzóe bənɔ́ni a ngánɔŋ bisóá bí ótú ai ébí bí émyam məndím, é dzóm ésə̄ é ngábə́ ńkomán ai mvɔ́d, ai édzí ésə̄ é ngábə́ ńkomán ai sílba. 16Ású miǹkum mə́bɛ̄, ai máŋ, ai bítə́bəgǎ yā Salomóŋ á ngābɔ ású Tə́mpɛl Ǹtondôbə, mvɔ́d ésə yǎ bīlában bítē bísə é ngábə́ təge ai avəgə́. 17Ǹtíé yā ńkum ósú ó ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ awômo ai mwom, ǹló yā étēde ó ngábə́ bələ́ ébumá mvɔ́d; ǹkóŋ yā ébumá ó ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ mə́lɛ́; avɔ́d ai bibumá bísə m̀bɔán ai mvɔ́d, bí ngábə́ ébumá te ngiligidíga á nyɔ́l. Dzam də́dā ású ńkǔm bɛ̄ɛ 18Ńdɔ ǹdzóe bənɔ́ni a ngábi Seraya, fada ǹnén ai Sefanyahu, fada bɛ̌, ai bənɔ́nī bə́ ndá bə́lɛ́. 19Ḿfág yā tísɔn a bǐ ńdzóe bəzimbi m̀bɔ́g ai bod bə́tán yā ekóan bələ́b bə́ ǹkúkúmá yā bə́ ngákɔ́b á tísɔn; ai ǹtil bəkálada, ǹdzóe yā ǹsámbá bítá ai bod məwóm mə́saman yā ǹnam á bə́ ngákɔ́b á tísɔn. 20Ńdɔ Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́ni, a ngánɔŋ bɔ́ a kə́ə́ ai bɔ́ ábə ǹkúkúmá á Rivla. 21Ńdɔ ǹkúkúmá yā Babilón a ngáman bɔ́ wē á Rivla á ńnǎm yā Hamath. Ńdɔ̄ Yúda a ngákə̄ á məkaban oyǎb ai ǹnam wóé. Ású é bod bə́ ngálígī á ńnam Yúda, ébá Nabúkodonosôr, ǹkúkúmá yā Babilón, á ngálīg, ńdɔ a ngátə́lē bɔ́ ngɔ́mɔna Gedalias, mɔ́n Ahikam, mɔ́n Shafân. Ńdɔ̄ éyɔ̌ŋ bədzóē bə́sə̄ yā ńsāmbá bəzimbi bə́ ngáwóg naa ǹkúkúmá yā Babilón ā tə́lé Gedalias ngɔ́mɔna, bə́ ngázu ai bod bábán ábə Gedalias á Mitspa, mwé nâ: Yismael, mɔ́n Netanya, ai Yohanân, mɔ́n Karéah, ai Seraya, mɔ́n Thanhumeth, yǎ Netofa, Yaazanyahu, mɔ́n mɔ́ mǎn Maakatít. Ńdɔ Gedalias a ngákan bɔ́ sɔŋ ai bod bábán, nâ: “Tə myǎmbáda Bəkaldéan; tɔbɔ́gán á ńnam mǐ sye ǹkúkúmá yā Babilón, myǎyi tɔbɔ̌ mvɔ̄í.” 25Hədá á ngɔn zamgbála, Yismael, mɔ́n Netanya, mɔ́n Elishama, yǎ ndá bod ǹkúkúmá, á ngāzu ai bod awômo, ńdɔ̄ bə́ ngáman wé Gedalias ai Bə́yudea ai Bə́kaldéǎn yā bə́ ngábə́ ai nyé á Mitspa. Ńdɔ bod bə́sə tɔ bɔ́ngɔ́ tɔ bənyiá bodo, ai bədzóē yā miǹsámbá bəzimbi bə́ ngákódō á sí, bə́ kə́lə́ Égîptɛn; ḿból bə́ mbádaga Bəkaldéan. Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai zamgbálā yā məkaban mə́ Yoyakîn, ǹkúkúmá yā Yúda, á ngɔn awômo ai bɛ̌, ámōs mə́wóm mə́bɛ̄ ai zamgbálā yā ngɔn, ńdɔ Ewil Mérodag, ǹkúkúmá yā Babilón, ḿbú bēn yā á ngābɛ̄d ńkúkúmá, a ngáyén Yoyakîn, ǹkúkúmá yā Yúda ngɔ́l, a kúlí nyē á mim̀bog. Ǎ ngakɔ́bɔ ai nyé ébubud, a və́ə́ nye étɔá é lodo édzí míńkúkúmá mīvɔ̄g yā mí ngábə́ tɔá ai nyé á Babilón. Ńdɔ Yoyakîn a ngásɔ́di biwɔ́mǎn mim̀bog bíé. Amǒs ósə̄ yā ényiŋ dzíé ǎ kadəgə dí ábǒg ásə̄ á tə́bə́le ǹkúkúmá. Ǹkúkúmá énye ǎ toŋo nyé kɔ́m ésə á mə̄mǒs mə́sə̄ yā ényiŋ dzíé. 1CH - - La Bible Ewondo Ádam, Seth, Enosh, 2Kénân, Mahalálel, Yɛred, 3Hénog, Métushɛlah, Lamek, 4Nóe, Sem, Kám, ai Yafeth. 5Bɔ́n bə́ Yafeth: Gomer, Magog, Madái, Yavân, Tubal, Mɛshek ai Tirâs. 6Bɔ́n bə́ Gomer: Ashkénaz, Difath, Togarma. 7Bɔ́n bə́ Yavân: Elisha, Tarsis, Kitim, ai Rodanim. 8Bɔ́n bə́ Kam: Kush, Mitsráim, Puth ai Kanǎŋ. 9Bɔ́n bə́ Kush: Séva, Hawila, Savta, Raéma ai Savteka; bɔ́n bə́ Raéma: Saba ai Dedân. 10Kush a ngábyé Nemrod. Énye a ngátádi bɔ éwōlō mod a sí mú. 11Mitsráim a byé bǒd yā Lud, ai Einam, ai Levah ai ébá yā Naftuah, 12bǒd yā Patros, ébá yā Kasluh éyə Bəfilísta bə́ ngásɔ́ wē, ai ébá yā Kaftor. Kanǎŋ a ngábyé Sidon, ǹtól mɔ́n wóé ai Heth, 14mǎn Yebusít, mǎn Amorít, mǎn Gigarshít, 15mǎn Hivít, mǎn Arkít, mǎn Sinít, 16mǎn Arvadít, mǎn Semarít, mǎn Hamatít. 17Bɔ́n bə́ Sem: Elam, Asur, Arpakshad, Lud, Aram, Uts, Hul, Gɛter ai Mɛshek. 18Arpakshad a ngábyé Shɛla, Shɛla nyé a byé Eber. 19Bɔ́n bə́bɛ̄ bə́ ngábyálī ábə Eber: ényɔ́ osú á ngābə́ dzwé naa Pɛleg, amú á mə̄lú móé ngɔ̄ sí é ngākaban bifas bíbɛ̄, mǎnyāŋ á ngābə́ dzwé nâ Yoktân. 20Yokthân a ngábyé Almodad, Shɛlef, Hatsamaweth, Yɛrah, 21Hadoram, Uzal, Digla, 22Eval, Avimael, Saba, Ofir, Hawila, Yovav. Bɔ́n bə́ Yoktân hḿ bālá. Sem, Arpakshad, Shɛlah, 25Eber, Pɛleg, Réu, Serug, Nahor, Tɛrah, Abram, énye a nə́ Ábrahám Bɔ́n bə́ Ábrahám: Ízag ai Ismaɛ̂l. Məndá mə́ bod myábán mā: Nebayoth, ǹtól mɔ́ Ismaɛ̂l, Kédar, Adbêl, Mivsam, Mishma ai Duma, Masa, Hadad ai Téma, 31Yetur, Nafish ai Kédma. Ébálā ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Ísmaɛ̂l. Bɔ́n bə́ Ketura, ebɔn Ábrahám a ngábyé Zimrân, Yokshân, Medân, Madiân, Yishbag ai Shuak. Bɔ́n bə́ Yokshân: Saba ai Dedân. Bɔ́n bə́ Madiân: Eifa, Efer Hanog, Avida ai Eldaa. Ébá bə́sə̄ bálā bə́ ngábə́ mvɔŋ bod Ketura. Ábrahám á ngábyé Ísag. Bɔ́n bə́ Ízag: Esaú bân Ísraɛ̂l. 35Bɔ́n bə́ Esaú: Elifaz, Réuel, Yéush, Yaélam ai Korah. Bɔ́n bə́ Elifaz: Témân, Omar Sefi, Gaétam, Kenaz, Timna ai Amalek. Bɔ́n bə́ Réuel: Nahath, Zérah, Shama ai Miza. Bɔ́n bə́ Séir: Lotân, Shoval, Sivéôn, Ana, Dishôn Esɛr ai Dishân. Bɔ́n bə́ Lotân: Hori ai Homam. Kál Lotân e ngábə́ Timna. Bɔ́n bə́ Shoval: Alyân, Manahath, Eval, Shefi ai Onam. Bɔ́n bə́ Sivéôn: Aya bân Ana. Mɔ́n bə́ Ana: Dishôn. Bɔ́n bə́ Dishôn: Hamrân, Eshbân, Yitrân, ai Kerân. Bɔ́n bə́ Esɛr: Bilhân, Zaawân ai Yaakân. Bɔ́n bə́ Dishân: Uts ai Aran. Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ míńkúkúmá yā mí ngádzóē á sí Edom hála ǹkúkúmá ziŋ wá bə́ kig dzóē á Ísraɛ̂l: Bɛlá, mɔ́n Béor, dzwé yā ńnam wōé á ngábə́ Dinhava. Éyɔŋ Bɛla a ngáwu, Yovav, mɔ́n Zérah yā Botsra a ngádzóē á məyian móé. Eyɔŋ Yovav a wú yǎ, Husham yǎ sí Temanít ā ngādzóē á məyian móé. Eyɔŋ Husham a wú yǎ, Hadad, mɔ́n Bedad, ǎ ngadzóē á məyian móé. Énye a ngábwé Madiân á sí yǎ Moab, dzwé yā ńnam wóé á ngábə́ Awith. Éyɔŋ Hadad a wú yǎ, Samla yǎ Masréka ǎ ngadzóē á məyian móé. Éyɔŋ Samla a wú yǎ, Shaul yǎ Rehovoth óswē Efrǎta ǎ ngadzóē á məyian móé. Éyɔŋ Shaul a wú yǎ, Baal Hanân, mɔ́n Akbor, ǎ ngadzóē á məyian móé. Éyɔŋ Baal Hanân a wú yǎ, Hadad ǎ ngadzóē á məyian móé, dzwé yā ńnam wóé á ngábə́ Pái. Dzwé ńgál á ngábə́ Mehétavêl, ngɔn Matred, ngɔn Mê Zahav. Ńdɔ Hadad a ngáwú. Bədzóē yā Edom bə́ ngábə́ naa: ǹkúkúmá Timna, ǹkúkúmá Alya, ǹkúkúmá Yeteth, ǹkúkúmá Oholivama, ǹkúkúmá Ela, ǹkúkúmá Pinôn, ­ǹkúkúmá Kenaz, ǹkúkúmá Témân, ǹkúkúmá Mivtsar, ǹkúkúmá Magdiel, ǹkúkúmá Iram. Ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bədzóē yā Edom. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá: Ruben, Siméon, 2Lévi, Yúda, Isakar, Zabulon, Dan, Yosef, Bényamín, Gad ai Asher. 3Bɔ́n bə́ Yúda: Er, Onân, ai Shéla; bɔ́ bə́sə̄ bə́lɛ́ bə́ ngábyálí nyé ábə ­Shua, ngɔn kanǎŋ. Hədá Er, ǹtól mɔ́n Yúda, a ngábə́b á mís mə́ Ńtondôbə, ńdɔ a ngáwé nyé. 4M̀bɔ́m wóé Tamar ó ngábyé nyé Pɛrɛts ai Zerah. Bɔ́n bə́ Yúda bə́sə̄ bə́ ngábə́ bə́tán. 5Bɔ́n bə́ Pɛrɛts: Hɛtsrôn ai Hamul. 8Bɔ́n bə́ Zerah: Zimri, Etân, Hémân, Kalkol, ai Dara, bə́sə̄ bə́tán. 7Bɔ́n bə́ Karmi: Akar, yǎ á ngāndə́gələ Ísraɛ̂l, amú á ngādaŋ eki. 8Mɔ́n Etân a ngábə́ Azaria. 9Bɔ́n bə́ Hɛtsrôn á bə́ ngábyálī ábə̄ nyé: Yerahmêl, Ram, ai Kelubái. 10Ram a ngábyé Aminadav, Aminadav a byé Nahshôn, ǹdzóē bɔ́n bə́ Yúda. 11Nahshôn a byé Salma. Salma a byé Booz. 12Booz a byé Oved, Oved a byé Yesé. Yesé nyé a byé Eliav, ǹtól wóé; Avinadav ényɔ́ bɛ̄ɛ, Shiméa ényɔ̄ lála, 14Netanel ényɔ́ nyina, Radái ényɔ́ tāna, 15Osem, ényɔ̄ samana, Dávid ényɔ̄ zamgbála. 16Bəkál bábá bə́ ngábə́ Seruya ai Avigáil. 17Bɔ́n bə́ Seruya bə́ ngábə́ bə́lɛ́: Avishái, Yoab, ai Asahel. Avigáil a ngábyé Amasa, ésīá Amasa a ngábə́ Yéter mǎn Ismaɛ̂lit. 18Kaleb mɔ́n Hɛtsrôn a ngábyé bɔ́n ai Azuva, miníngá wōē, ai Yerioth; bɔ́n bóé bā: Yɛshɛr, Shovav, ai Ardôn. 19Éyɔŋ Azuva a ngáwú, ńdɔ Kaleb a ngálúg Efrath yǎ á ngābyé nyē Hur. 20Hur a ngábyé Uri, Uri nyé a byé Betsalel. 21Á mvús hālá, ńdɔ Hɛtsrôn a ngáyəm ngɔn Makir, ésīá Galaad, ńdɔ a ngálúg nyē hála a tɔá ókalǎ bisəb məwóm mə́saman, ńdɔ a ngábyé nyé Seguv; 22Seguv a byé Yaîr, yǎ á ngābi miǹnam məwóm mə́bɛ̄ ai mílɛ́ á sí yǎ Galaad. Hədá, Geshur bân Aram bə́ ngánɔŋ bɔ́ míńkán mí Yaîr, Kenath ai mǎl móé: mǎl mə̄wóm mə́saman. Ébá bə́sə̄ bálā bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Makir, ésīá Galaad. Á mvús awú Hɛtsrôn, ńdɔ Kaleb a ngáyəm Efrath, mińngá Hɛtsrôn, ésīá wōē, ńdɔ a ngábyé nye Ashur, ésīá Tekoa. 25Bɔ́n bə́ Yerahmêl, ǹtól mɔ́n Hɛtsrôn bə́ ngábə́: Ram ǹtól mɔ́n wōē, Buna, Oren, Otsem ai Ahiya. Yerahmêl a ngálúg fə miníngá ḿfə̄, dzwé nâ: Atara. Énye a ngábə́ nyīá Onam. Bɔ́n bə́ Ram, ǹtól mɔ́n Yerahmêl: Maats, Yamin ai Ekɛr. Bɔ́n bə́ Onam: Shamái: Nadav ai Avishur. Dzwé mīníngá Avishur a ngábə́ Aviháil, énye a ngábyé nyé Ahbân ai Molid. Bɔ́n bə́ Nadav: Sɛled ai Apaím; Sɛled a ngáwú təge ai mɔ́n. 31Mɔ́n Apaím: Yishéi. Mɔ́n Yishéi: Shéshân. Mɔ́n Shéshân: Ahlái. Bɔ́n bə́ Yada, mǎnyāŋ Shamái: Yéter ai Yonatân. Yéter a ngáwú təge ai mɔ́n. Bɔ́n bə́ Yonatân: Pɛleth ai Zaza. Bɔ́n bə́ Yerahmêl bálā. Shéshân a ndzí kig byé fám, və bəngɔn. Shéshân a ngábə́ bələ́ ólɔ̌, mǎn Égîptɛn, dzwé nâ Yarha. 35Ńdɔ Shéshân a ngálúgu Yarha, olɔ̌ wóé ngɔn dzié, a byé nye Atái. Atái a byé Natân, Natân nyé a byé Zavad. Zavad a ngábyé Eflal. Eflal nyé a byé Oved. Oved a ngábyé Yéhu. Yehu nyé a byé Azaria. Azaria a ngábyé Hɛlets, Həlets nyé a ngábyé Eléasa. Eléasa a byé Sismái. Sismái a byé Shalum. Shalum a byé Yekamya. Yekamya a byé Elishama. Bɔ́n bə́ Kaleb mǎnyāŋ Yerahmêl: Mésha, ǹtól mɔ́n wōē, yǎ á ngābə́ ésīá Zif, ai Bɔ́n bə́ Hébron: Kora, Tapuah, Rɛqem, ai Shɛma. Shɛma a ngábyé Raham, ésīá Yorkéam, Rɛqem a ngábyé Shamái. Mɔ́n Shamái: Maôn, ńdɔ̄ Maôn a byé Beth Tsur. Eifa, ebɔ̌n Kaleb, a byé Harân, Motsa ai Gazɛz, Haran nyé a byé Gazɛz. Bɔ́n bə́ Yahdái: Rɛgem, Yotam, Géshân, Pɛleth, Eifa, ai Shaaf. Maaka, ebɔ̌n Kaleb, a ngábyé Svɛbɛr ai Tirhana. Ényē fə a ngábyé Shaaf, ésīá Madmana, ai Shewa, ésīá Makbéna ai ésīá Givéa. Ngɔn Kaleb é ngábə́ Aksa. Mvɔŋ bod Kaleb hḿ nyī. Bɔ́n bə́ Hur, ǹtól yā ábə̄ Efrata: Shoval, ésīá Kiryath Yéarim; Salma, ésīá Betelehɛ́m; Haref, ésīá Beth Gader. Shoval, ésīá Kiryat Yéarim, a ngábyé bɔ́n: Haroɛ, efǎs Bəmanahitít ai bibə̄gá bí Kiryat Yéarim: Yitrít, Pulít, Shumatít, ai Mistraít. Éyə Tsoraít ai Estaulít básɔ́ ábə̄ bɔ́. Bɔ́n bə́ Salma: Betelehɛ́m, Nethofatít, Atroth Beth Yoav, efǎs Bəmanahtít, Bətsoréit, bibəgá Bəsofrít yā bə́ tɔbɔgɔ á Yaébets, Tiréatít, Shiméatít, Sukatít. Bə́ nə̄ Kénǐt yā bə́ ngásɔ́ á Hamath, ésīā yǎ ndá Rékab. Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Dávǐd yā bə́ ngábyálī nyé á Hébron: Amnon, ǹtól mɔ́n yā ó ngábyálī ábə Ahinoam, ngɔn Izrêl, ényɔ́ bɛ̄ɛ Daniel ábə Avigáil yǎ Karmel, 2ényɔ̄ lála Absalom yǎ nyīá á ngábə́ Maaka, ngɔn Tamái, ǹkúkúmá yā Geshur, ényɔ́ nyina Adonias, mɔ́n Hagith, 3ényɔ̄ tāna, Shefatya ábə Avital, ényɔ́ samana Yitréam ábə miníngá wōē Egla. 4Bə́sə̄ bə́ ngábyálī nyé á Hébron é vóm á ngādzóe mim̀bú zamgbál ai ngɔn ésaman, a dzóé á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́lɛ́ ai mílɛ́ á Yērúzalɛm. 5Ébá ḿbɔ̄ bə́ ngábyálī nyé á Yērúzalɛm: Shiméa, Shovav, Natân ai Salomóŋ, bə́sə̄ bə́nyi ábə Bath Shua, ngɔn Amiel. 6Yivhar, Elishua, Elifɛleth, 7Nogah, Nɛfɛg, Yafia, 8Elishama, Elyada, ai Elifɛlɛth, bod ebǔl. 9Bɔ́n bə́ Dávid bə́sə bálā, təge láŋ bɔ́n bibɔn bíé. Tamar nyé a ngábə́ kál dzābán. 10Bɔ́n bə́ Salomóŋ: Roboam, Abiya mɔ́n wōē, Asa mɔ́n wōē, Yosafat mɔ́n wōē, 11Yoram mɔ́n wōē, Akhazias mɔ́n wōē, Yoas mɔ́n wōē, 12Amasias mɔ́n wōē, Azarias mɔ́n wōē, Yotam mɔ́n wōē, Akhaz mɔ́n wōē, Ezékias mɔ́n wōē, Manasé mɔ́n wōē, 14Amôn mɔ́n wōē, Yosias mɔ́n wōē. 15Bɔ́n bə́ Yosias: Ǹtól Yohanân, ényɔ́ bɛ̄ɛ Yoyakim, ényɔ́ lála Sédésias, ényɔ́ nyina Shalum. 16Bɔ́n bə́ Yoyakim: Yekonya mɔ́n wōē, Sédésias mɔ́n wōē[1]. 17Bɔ́n bə́ Yekonya mǎn mim̀bog: Shaltiel mɔ́n wōē, 18Milkiram, Pedaya, Shɛnatsar, Yekamya, Hoshama, ai Nedavya. 19Bɔ́n bə́ Pedaya: Zorobabel ai Shiméi; bɔ́n bə́ Zorobabel: Meshulam, Hananya, ai Shelomith kál dzābán. 20Bɔ́n bə́ Meshulam: Hashuva, Ohel, Bɛrɛkya, Hasadya, Yushav Hɛsed, bə́sə bod bə́tán. 21Bɔ́n bə́ Hananya: Pelatya ai Yeshaya. 22Mɔ́n Shekanya: Shemaya. Mɔ́n Shemaya: Hatush, Yigéal, Bariah, Néarya, ai Shafath, bə́sə bod bə́saman. Bɔ́n bə́ Néarya: Elyoénái, Hizkiya ai Azrikam, bə́sə bod bə́lɛ́. Bɔ́n bə́ Elyoénái: Hodawyahu, Elyashiv, Pelaya, Akuv, Yohanân, Delaya ai Anani, bə́sə bod zamgbál. Bɔ́n bə́ Yúda: Pɛrɛts, Hɛtsrôn, ai Karmi, ai Hur, ai Shobal. 2Réaya mɔ́n Shoval a ngábyé Yakath; Yakath nyé a byé Akumái bân Lahad. Məndá mə́ bǒd Bətsoréatít mālá. 3Bɔ́n bə́ Hur bá: ésīā Etam, Izrêl, ai Yishma, ai Yidbash; amú dzwé kál dzīé á ngábə́ Haselɛponi 4ai Penuel ésīá Gedor, ai Ezer ésīá Husha. Bɔ́n bə́ Hur bálā, ǹtól mɔ́n Efrǎta, ésīá Bételehɛ́m. 5Ashkur, ésīá Tekoa, a ngábə́ bələ́ bīníngá bə́bɛ̄: Hɛléa bân Naara. 6Naara a ngábyé Ahuzam, Héfɛr, Témanit ai Ahashtarít. Bɔ́n bə́ Naara bálā. 7Bɔ́n bə́ Hɛléa bə́ ngábə́ nâ: Tsɛreth, Tsohar ai Etnân. 8Kots a ngábyé Anuv, ai Hatsoveva, ai məndá mə́ bod mə́ Aharhel mɔ́n Harum. 9Yaébets ǎ bulugu wúm a lodo bəbə́nyāŋ; ńdɔ nyiá á ngáyole nyé dzwé nâ:Yaébets; nyé nâ: "Mə ngábyé wā á mīńtyé á yōb.” 10Yaébets a ngálóe Zambá Ísraɛ̂l nâ: “ngə́ wakúb ma ǹtótōmaamaa aná, wayi nénē sí dzama, wɔ́ wóe ó ńtɔ̄á ai ma, o súlú ma amalá óyǎb, eyɔ̌ŋ te miǹdzǔg myáma myáyi man. Ńdɔ Zambá á ngāvə́ nyē é dzóm á ngádzai. 11Keluv, mǎnyāŋ Shuha a ngábyé Mehir, yǎ á ngābə́ ésīá Eshtôn. 12Eshtôn nyé a ngábyé Beth Rafa, ai Paséah, ai Tehina, ésīá Ir Nahash. Bɔ́n bə́ Réka bálā. Bɔ́n bə́ Kenaz: Otniel bân Seraya. Bɔ́n bə́ Otniel: Hathath. 14Méonothai a ngábyé Ofra; Seraya nyé a byé Yoav, ésīá Gê Harashim; bə́ lóege bɔ́ nálā ású bə́ ngábə́ mīǹkə́kə́ŋ mí bod. 15Bɔ́n bə́ Kaleb mɔ́n Yefunɛ: Iru, Ela ai Naam. Mɔ́n Ela: Kenaz. 16Bɔ́n bə́ Yehalélel: Zif, ai Zifa, Tíria, ai Asarêl. 17Bɔ́n bə́ Ezra: Yéter, Méred, Efer, ai Yalôn. Miníngá tě énye a ngábyé Miryam, Shamái, ai Yishbag ésīá Eshtemoa. 18Miníngá wōé á ngābə́ ngɔn Yúdɛn yǎ é ngābyé Yɛred, ésīá Gedor, Héber ésīá Soko, ai Yekutiel ésīá Zanoah, bɔ́n bə́ Bitya ngɔn Farawóŋ, ényɔ̄ Mɛred a ngálúg, ḿbɔ̄ hḿ bālá. 19Bɔ́n bə́ miníngá Hodiya, kál Naham; ésīá Keíla mǎn Garmit, ai Esthemoa mǎn Maakatít. 20Bɔ́n bə́ Shimôn: Amôn, Rina, Ben Hanân ai Tilôn. Bɔ́n bə́ Yeshéi: Zoheth bân bə́ Zoheth. 21Bɔ́n bə́ Shéla, mɔ́n Yúda: Er ésīá Léka, ai Laéda ésīá Marésha, ai məndá mə́ bod yā mə́ ngábə́ bɔ bisíé bí ndɔ́mbɔ́ yā Beth Ashbéa; 22Yokim, bǒd yā Kozéva, Yoas, ai Saraf, yā bə́ ngákə lúg[2] á Moab ósúsúa yə̄ nâ bádúgan á Bételehɛ́m, mam mə́tē mə́ nə mǎm yā ókōbá. Embɔ́ bə́ ngábə́ bəmie bə́ vyə̄g, batɔbɔ ǹnamǎ yā mə̄fúb mə́ óngóla. Bə́ ngábə́ tɔá wē ábə ǹkúkúmá bə́ syê nyé. Mvɔŋ bod Siméon Bɔ́n bə́ Siméon: Nemuel, ai Yamîn, Yariv, Zérah, Shaul; 25Shalum mɔ́n wōē, Mivsam mɔ́n wōē, Mishma mɔ́n wōē. Mɔ́n Mishma: Hamuel mɔ́n wōē, Zakur mɔ́n wōē, Shiméi mɔ́n wōē. Shiméi a ngábyé bān fám awômo ai bə́saman ai bəngɔn bə́saman; hədá bəbə́nyāŋ bá ndzí kig byé ábuí bɔ́n, ńdɔ̄ fə̄ ndá bod dzabán ésə ya ndzí kig foe anə́ bɔ́n bə́ Yúda. Bə́ ngábə́ tɔá a Bêr Shéva, Molada, Hatsar Shual. Bilha, Esem, Tolad, Betuel, Horma, Síglag, 31Beth Markavoth, Hatsar Susim, Beth Biréi, ai Shaaráim. Bətísɔn bábán bālá a kələ kwí ábǒg édzóē Dávid, mǎl mábán mə́ ngábə́ nâ: Etam, ai Ein, Rimôn, Tokɛn, Ashân, bətísɔn bə́tán; ai é māl mə́sə̄ yā mə́ kɔdəgan bətísɔn á nyɔ́l a kələ kwí á Baal. Bitɔbɔgɔ byábán bīlí, éyə̄ fə̄ bə́ ngátilibán élân bod étēde. Meshovav Yamlek, Yosha mɔ́n Amasia, 35Yoel, Yéhu mɔ́n Yoshivya, mɔ́n Seraya, mɔ́n Asiel, Elyoenai, Yaakova, Yeshohaya, Asaya, Adiel, Yesimiel, Benaya Ziza, mɔ́n Shiféi, mɔ́n Alôn, mɔ́n Yedaya, mɔ́n Shimri, mɔ́n Shemaya: é bod bə́ ndəm láŋ mwé bālá bə́ ngábə́ miǹtómbá yā mə̄ndá mə́ bod mábán, məndá bēsīá bábán mə ngáfoe ábuí. Bə́ ngáwulu á tíege á ńkǒl Gedor a kələ kwí á ńtōlē dzób yā ḿbīgílí, nə́ bádzə̄ŋ mə̄dîga ású bíyə́m byábán; bə́ ngáyén mim̀bəmbə mə́dîga, sí é ngābə́ éyə̄gan ndam, evúvoe ai mvɔí amú ébá bə́ ngábə́ tɔá ńnam tē ósúsúa bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Kám. É bod bə́ ndəm tád mwé bālá bə́ ngásɔ́ ábǒg Ezékias, ǹkúkúmá yā Yúda, ńdɔ̄ bə́ ngáman búg bibə̌m byábán ai məsɔbɔ́ mábán yā mə́ ngábə́ hālá, bə́ tə́lē bya ekǐ yā é ngə́lə́ á zaa kwí ámōs yə aná. Ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ é vóm wábán amú mə̄dîga mə́ ngábə́ étē ású biyə́m bītɔ̄g byábán. Bɔ́n bə́ Siméon bəvɔ́g bə́ ngákə̄ á ńkǒl Séir: bod miǹtɛd mítán, bə́ bə̄lə́ bə̄tə́bə̄ bə́ ósú bábán anə́ Pelatia, Néaria, Refaya, Uziel, bɔ́n bə́ Yishéi. Ńdɔ̄ bə́ ngáman yíd məbuga mə́ bɔ́n bə́ Amaleg ńdɔ̄ bə́ ngálaŋan hála a zaa kwí ámōs yə aná. Bɔ́n bə́ Ruben, ǹtól mɔ́n Ísraɛ̂l amú á ngābə́ ńtōl mɔ́n; hədá ḿból á ngākúb éboe énɔ̌ŋ ésīá, etɔá ńtól dzíé é ngákə̄ ámɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Yósəb, mɔ́n Ísraɛ̂l, təgé fə bǎd tə́leban étīē ńtól. 2Amú Yúda a ngábɔ ḿfǎŋ mod a lodo bəbə́nyāŋ bóé ai nâ a ngábi etɔŋ ńtómbá é sɔ̂ ábə̄ nyé hədá etíé ńtól é ngáwóge ai Yósəb. 3Bɔ́n bə́ Ruben, ǹtól mɔ́n Ísraɛ̂l: Hanok, Palu, Hɛtsrôn, ai Karni. 4Bɔ́n bə́ Yoel: Shemaya mɔ́n wōē, Gog mɔ́n wōē, Shiméi mɔ́n wōē, 5Mika mɔ́n wōē, Réaya, mɔ́n wōē, Baal mɔ́n wōē. 6Bééra mɔ́n wōē yǎ Tilgath Pilnéser, ǹkúkúmá yǎ Asiría, a ngábə́ étɔŋ ńtómbā Rubenít. 7Bəbə́nyāŋ bóé, anə́ mə̄ndá mə́ bod mábán, ǹkóán anə́ mə̄ndá mə́ bod: Yéiel a tə́lə̄ ósū, Zekaryahu a tsâ, 8Bɛla mɔ́n Azaz, mɔ́n Shɛ́ma, mɔ́n Yoel; ényɔ́ á ngābə́ tɔá Ârorer a kələ kwí á Nébo ai á Baal Méôn. 9Ḿfág yā ǹtóle dzób, bə́ ngábə́ tɔá á kələ kwí á mə̄nyíí yā ńkōd ńnam á ńnyie Efrǎta, amú bīyə́m byábánn bí ngáfoe abuí á sí yā Galaad. 10Á mə̄lú mə́ Sául, bə́ ngábɔ bitá ai Hagirít yā bə́ ngáku bɔ́ á mɔ́; ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ á bibə̌m byábán á sí ésə yǎ ńtólē dzób yā Galaad. 11Bɔ́n bə́ Gad bə́ ngátɔbɔ a ngɔ́dɔ́ dzābán á sí yǎ Bashân a kələ kwí á Salka: 12Yoel a tə́lə̄ ósú, ényɔ́ bɛ̄ɛ Yaénái ai Shafath, á Bashân. Bəbə́nyāŋ bábán anə́ mə̄ndá mə́ bod mábán: Mikael, Meshulam, Shɛva, Yaékân, Zia, ai Eber, bɔ́ zamgbál. 14Bɔ́n bə́ Avihaíl bā, mɔ́n Huri, mɔ́n ­Yaroab, mɔ́n Galaad, mɔ́n Mikael, mɔ́n Yeshishái, mɔ́n Yahdo, mɔ́n Buz; 15Ahi, mɔ́n Avdiel, mɔ́n Guni, a ngábə́ ńdzōē á mə̄ndá mə́ bod mábán. 16Bə́ ngátɔbɔ á Galaad, á Bashân ai mǎl móé ai məsí mə́dîga mə́sə̄ yā Sharôn a kələ kwí á bəǹnyiě yā étē. 17Bə́sə̄ bə́ ngátiliban á mə̄lú mə́ Yotam, ǹkúkúmá yā Yúda, ai á mə̄lú mə́ Yéroboam ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 18Bɔ́n bə́ Ruben, bɔ́n bə́ Gad ai efas ébəgá Manasé, bə́ ngábə́ mīǹkángā mí bod, bə́ bə̄gə́ biběŋ ai okəŋ bítá, bə́ woaga bilâ, miǹgungúl yā bītá, bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́nyi ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́saman, bə́ tɔ̄á ǹkomán yā ábɔ̌ bītá. 19Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ bitá ai Hagirít, ai Yethur, ai Nafish, ai Nodav. 20Ńdɔ̄ bə́ ngábi evɔ́li á mə̄lúman mə́tē, ńdɔ Hagirít ai ébá bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ tɔá ai bɔ́, bə́ ngávə̂ban á mɔ́ mábán, amú bə́ ngáyón Zāmbá á mís ábǒg bítá, ńdɔ a ngáwóg bɔ̄ ású bə́ ngáfidi nyé. 21Bə́ ngasa biyə́m byábán; bəkámɛl bakúda məwóm mə́tán, biyə́m bītɔ́g bakúda miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán, bǒzəle bakúda bə́bɛ̄ ai bod bakúda ǹtɛd. 22Amú Zāmbá émēn énye a lúmuŋan, ńdɔ abuí a ngáman wú. Ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ á məyian mábán a kələ kwí ábǒg bə́ kələ á məkaban. Bɔ́n yā éfas ébəgá Manasé bə́ ngálɔ́ŋ mvóg é sí yǎ é nə̄ á zāŋ Bashân ai Baal Hermon, Senir ai ǹkǒl Hermon. Bə́ ngábə́ ētítíb. Miǹló yā mə̄ndá mə́ bod mábán mī: Efɛr, ai Yishéi, Eliel, Azriel, ai Yirmeya, ai Hodawya, ai Yahdiel, miǹyóyɔ́g mí bod, é bǒd yā bə́ wúmú, miǹló mí bǒd yā məndá běsīá bábán. 25Hədá ńdɔ̄ bə́ ngátsaman ai Zambá běsīá bábán, bə́ ngábɔ ngobinda ai bəzambá yā mə́yɔŋ Zambá á ngáman bɔ́ bwē ósū. Ńdɔ Zambá a ngáfógo ǹsísīm Pul, ǹkúkúmá yā Asiría, ai éví Tilgath Pilnéser. Ńdɔ a ngákə ai Rubenít á məkaban, ai Gadít ai efas ndá bod Manasé, a kə́ ai bɔ́ á Halah, á Habor, á Hara ai óswē Gozân. Bə́ ngə́lə̄ wé a zaa kwí ámōs yə aná.Mvɔŋ bod Lévi Bɔ́n bə́ Lévi: Gershôn, Kehath ai Merari. Bɔ́n bə́ Kehath: Amram, Yisehar, Hébron ai Uziel. Bɔ́n bə́ Amram: Áron, Mósɛs ai Miryam. Bɔ́n bə́ Áron: Nadav, Avihu, Eléazar ai Itamar. Eléazar a ngábyé Pinhas; Pinhas nyé a byé Avishua; 31Avishua a ngábyé Buki; Buki nyé a byé Uzi; Uzi a ngábyé Zerahya; Zerahya nyé a byé Merayoth; Merayoth a ngábyé Amarya; Amarya nyé a byé Ahituv; Ahituv a ngábyé Sadog; Sadog nyé a byé Ahimaats; 35Ahimaats a ngábyé Azarya; Azarya nyé a byé Yokanân, Yohanân a ngábyé Azarya énye a ngásyé ésīē yā é tə́mpɛl Salomóŋ á ngálóŋ á Yērúzalɛm. Azarya a ngábyé Amarya; Amarya nyé a byé Ahituv; Ahituv a ngábyé Sadog; Sadog nyé a byé Shalum; Shalum a ngábyé Hilkiya; Hilkiya nyé a byé Azarya; Azarya a ngábyé Seraya; Seraya nyé a byé Yehotsadag; Yehotsadag a ngákə̄ á məkaban éyɔŋ Ǹtondôbə a ngálóm Yúda ai Yērúzalɛm á məkaban á mɔ́ mə́ Nabúkodonosor. Bɔ́n bə́ Lévi[3]: Gershom, Kehath ai Merari. 2Mwé mə́ bɔ́n bə́ Gershom mə́ nə̄ nâ: Livni bân Shiméi. 3Bɔ́n bə́ Kehath bá: Amram, Yisehar Hébron, Uziel. 4Bɔ́n bə́ Merari; Mahli bân Mushi. Məndá mə́ bod mə́ Lévi ábə běsīá bábán. 5Bɔ́n bə́ Gershom: Livni mɔ́n wōē, Yahath mɔ́n wōē, Zima mɔ́n wōē: 6Yoah mɔ́n wōē, Ido mɔ́n wōē, Zérah mɔ́n wōē, Yeotrái mɔ́n wōē. 7Bɔ́n bə́ Kehath: Aminadav mɔ́n wōē, Koré mɔ́n wōē, Asir mɔ́n wōē, 8Elkana mɔ́n wōē, Eviasaf mɔ́n wōē, Asir mɔ́n wōē, 9Tahath mɔ́n wōē, Uriel mɔ́n wōē, Uziya mɔ́n wōē, Shául mɔ́n wōē. 10Bɔ́n bə́ Elkana: Amasai ai Ahimoth. 11Elkana mɔ́n wōē, Tsofái mɔ́n wōē, Nahath mɔ́n wōē, 12Eliav mɔ́n wōē, Yeroham mɔ́n wōē, Elkana mɔ́n wōē, Samuɛ̂l mɔ́n wōē, Bɔ́n bə́ Samuɛ̂l: Yáil ǹtól mɔ́n, ényɔ̄ bɛ̄ɛ Aviya. 14Bɔ́n bə́ Merari: Mahli, Livni mɔ́n wōē, Shiméi mɔ́n wōē, Uza mɔ́n wōē, 15Shiméa mɔ́n wōē, Hagiya mɔ́n wōē, Asaya mɔ́n wōē. 16É bod Dávid a ngátə́lē nə́ bə́ kāli biá á Tə́mpɛl Ǹtondôbə éyɔŋ ezímbí ámvóé é ngákə wɔí wē. 17Bə́ bɔɔg esíé nyían bīā ósū étɔbɔgɔ, êbə̌m bíkóan, a kələ kwí anə́ Salomóŋ á ngāman lóŋ ndá Ǹtondôbə á Yērúzalɛm; bə́ bɔɔg esíé dzābán tē, bə́ nyiege ǹtáán mam wábán. 18É bod bə́ ngábə́ bələ́ esíé tē ai bɔ́n bábán, ḿbɔ̄ bə́ nə́ naa: á bɔ́n Bəkehatít: Hémân, ǹkali biá, mɔ́n Yoel, mɔ́n Samuɛ̂l, 19mɔ́n Elkana, mɔ́n Yerohan, mɔ́n Eliel, mɔ́n Toah, 20mɔ́n Tsuf, mɔ́n Elkana, mɔ́n Mahath, mɔ́n Amasai, 21mɔ́n Elkana, mɔ́n Yáil, mɔ́n Azarya, mɔ́n Sofonia, 22mɔ́n Tahath, mɔ́n Asir, mɔ́n Eviasaf, mɔ́n Koré, mɔ́n Yisehar, mɔ́n Kehath, mɔ́n Lévi, mɔ́n Ísraɛ̂l. Ai mǎnyāŋ wōē Asaf, ényɔ̄ ā kadəgə nyé tə́bə̄ á ḿbɔ̄ ńnōmo, Asaf mɔ́n Bɛrɛkyanhu, mɔ́n Shiméa, 25mɔ́n Mikael, mɔ́n Baaséya, mɔ́n Malkiya, mɔ́n Etni, mɔ́n Zérah, mɔ́n Adaya, mɔ́n Etân, mɔ́n Zima, mɔ́n Shiméi, mɔ́n Yahath, mɔ́n Gershom, mɔ́n Lévi. Bɔ́n bə́ Merari, bəbə́nyāŋ, ḿfág yǎ á ḿbɔ̄ ngála: Etân mɔ́n Kishi, mɔ́n Avdi, mɔ́n Maluk, mɔ́n Hashavya, mɔ́n Amasyas, mɔ́n Hilkiya, 31mɔ́n Amsi, mɔ́n Bani, mɔ́n Shémer, mɔ́n Mahli, mɔ́n Mushi, mɔ́n Merari, mɔ́n Lévi. Bəbə́nyāŋ bábán bələ́vítǎ yā bə́ ngátə́leban ású ésíé ésə̄ yā étɔbɔgɔ̌ Ndá Zambá. Áron bân bɔ́n bóé ḿbɔ̄ bə́ kadəgə tǔm bīfáī âlatâr mə́túnuŋa bádígi ai âlatâr balabínda; bə́ bəbəgə fɔ́ɔ́ é mam mə́sə̄ yā ḿfūfúb vóm, bə́ bəbəgə mǎm yā məkə̌ŋ mə́ ékom ebyandi ású Ísraɛ̂l; bə́ bɔɔg mam mə́tē mə́sə anə́ ḿból Mósɛs, etúgā Zāmbá é ngábénde. 35Bɔ́n bə́ Áron bə́ ngábə́ nâ: Eléazar mɔ́n wōē, Pinhas mɔ́n wōē, Avishua mɔ́n wōē, Buki mɔ́n wōē, Uzi mɔ́n wōē, Zerahya mɔ́n wōē, Merayoth mɔ́n wōē, Amarya mɔ́n wōē, Ahituv mɔ́n wōē, Sadog mɔ́n wōē, Ahimaats mɔ́n wōē. Bitɔbɔgɔ byábán bī ai bəǹnyie bə́sə̄ yā étēde: ású bɔ́n bə́ Áron yā ébə̄gá Kehath amú éyə̄ bə́ ngábwé ngām nālá bə́ ngávə́ bɔ̄ Hébron á sí yǎ Yúda, ai sí mədîga yā ngɔ́dɔ́ tě ésə. Məfúb yā tísɔn ai mǎl yā étēde bə́ və́ə́ Kaleb mɔ́n Yefunɛ. Bɔ́n bə́ Áron bə́ və́ə́ bɔ miǹnǎm yā ásɔbɔ: Hébron, Livna ai məfúb mə́dîgǎ yā étēde. Hilez ai məfúb mə́dîgǎ yā étēde; Debir ai məfúb mə́dîgǎ yā étēde. Ashân ai məfúb mə́dîgǎ yā étēde, Beth Shɛmesh ai məfúb mə́dîgǎ yā étēde. bə́ ngávə́ fə̄ bɔ́ êbə́gá Bényamín étēde: Gɛva ai məfúb mə́dîgǎ yā étēde. Alɛmeth ai məfúb mə́dîgǎ yā étēde. Anatoth ai məfúb mə́dîga yā étēde. Bətísɔn bábán bə́sə: awómo ai bə́lɛ́ ású bibəgá byábán. É bɔ́n bə́ Kehath bəvɔ́g anə́ bibəgá byábán bí nə́ bə́ ngavə̂ban, ai m̀bwéán ngām, bətísɔn awômǒ yā ébə̄gá Efraím, ébəgá Dan ai éfas ébəgá Manasé; Bɔ́n bə́ Gershom ai bibə́ge byábán bə́ ngavə̂ban bətísɔn awômo ai bə́lɛ́ yā ébəgá Isakar, ébəgá Asher, ébəgá Neftali, ébəgá Manasé á Bashân; bɔ́n bə́ Merari anə́ bibəgá byábán bí nə́ bə́ ngávə̂ban ai m̀bwéán ngám, bətísɔn awômo ai bə́bɛ̄, á bə́ ngánɔŋ á mvɔŋ bod Ruben, mvɔŋ bod Gad ai mvɔŋ bod Zabulon. Bíbə̄gá bīvɔ́g yā bɔ́n bə́ Kehath bə́ ngávə̂ban sí bətísɔn bábán á ndâ bod Efraím. Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bɔ bətísɔn bə́ ásɔbɔ́: Sikem ai məfúb mə́dîgǎ yā á ńkǒl Efraím, Gɛzɛr ai məfúb mə́dîga móé, Yogméam ai məfúb mə́dîga móé, Beth Horôn ai məfúb mə́dîga móé, Ayalôn ai məfúb mə́dîga móé, Gath Rimôn ai məfúb mə́dîga móé, ai éfas ndá bod Manasé: Aner ai məfúb mə́dîga móé, Biléam ai məfúb mə́dîga móé. É ngab ésə̄ nyílī ású bíbə́gá bə́ bɔ́n bə́ Kehath bəvɔ́g. Ású bɔ́n bə́ Gershom, ńdɔ̄ bə́ ngávə̂ban á bibəgá yā éfas ndá bod Manasé: Golân yǎ Bashân ai məfúb mə́dîga móé, Ashtaroth ai məfúb mə́dîga móé. Á ndâ bod Isakar: Kedɛsh ai məfúb mə́dîga móé, Daverath ai məfúb mə́dîga móé, Ramoth ai məfúb mə́dîga móé, Anem ai məfúb mə́dîga móé, 59á ndá bod Asher: Mashal ai məfúb mə́dîga móé, Avdôn ai məfúb mə́dîga móé, Hukog ai məfúb mə́dîga móé, Rehov ai məfúb mə́dîga móé; á ndâ bod Neftali: Kedesh yǎ Galiléa ai məfúb mə́dîga móé, Hamôn ai məfúb mə́dîga móé, Kiryatáim ai məfúb mə́dîga móé. Ású é bɔ́n bə́ Merari bəvɔ́g, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bɔ̄ á ndá bod Zabulon: Rimono ai məfúb mə́dîga móé, Tabor ai məfúb mə́dîga móé, Á Yórdan á yād, ḿfág yā Yēríko, á ńtōlē dzób Yórdan, á ndá bod Ruben: Bɛsɛr á ńkōd ńnam ai məfúb mə́dîga móé, Yahtsa ai məfúb mə́dîga móé, Kedémoth ai məfúb mə́dîga móé, Méfaath ai məfúb mə́dîga móé, ai á ndá bod Gath: Ramoth yǎ Galaad ai məfúb mə́dîga móé, Mahanáim ai məfúb mə́dîga móé, Heshbôn ai məfúb mə́dîga móé, Yazer ai məfúb mə́dîga móé. Ású bɔ́n bə́ Isakar: Tola, Pua, Yashuv, Shimrôn: bɔ́ bə́nyi. 2Bɔ́n bə́ Tola: Uzi, Refaya, Yeriel, Yahmái, Yivsam, Shemuɛ̂l, ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ mīńló mí bǒd yā mə̄ndá mə́ bod ású Tola, biwólō míńyóyɔ́g mí bǒd yā mə̄vúman mábán, táŋ dzābán á mə̄lú mə́ Dávid e ngábə́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bod miǹtɛd mísaman. 3Bɔ́n bə́ Uzi: Yizrahya, bɔ́n bə́ Yizrahya: Mikael, Ovadya, Yoel, Yishiya, bɔ́ bə́tán; bə́sə bədzóē məndá mə́ bod. Á ńsāmbá wábán, anə́ mə̄vūman mábán, anə́ mə̄ndá běsīá bábán, bə́ ngábə́ bǒd yā ǹsámbá bítá məwóm mə́lɛ́ ai bə́saman, ású bə́ ngábə́ bələ́ ábuí biníngá ai bɔ́n. 5Bivúvúmán byábán bí tɔ̄á bǒd yā məndá mə́ bod mə́ Isakar, bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod bakúda məwóm mwom ai zamgbál, biwólō bí bod á bitá, á zitɔ́g ésə. 6Bɔ́n bə́ Bényamín: Bɛla, Bɛker, Yediael: bə́lɛ́. 7Bɔ́n bə́ Bɛla: Etsbôn, Uzi, Uziel, Yerimoth, ai Iri, bɔ bə́tán bədzóē mə́ndá mə́ bod, biwólō bí bod yā bitá; bɔ́ bə́sə bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ ai bod məwóm mə́lɛ́ ai bə́nyi. 8Bɔ́n bə́ Bɛkər: Zemira, Yoash, Eliezer, Elyoénái, Omri, Yerémoth, Aviya, Anatoth, ai Alemeth. Ébá bə́sə̄ bálā bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Bɛkər. 9Zitɔ́g mvɔŋ bod bədzóē mə́ndá mə́ bod e vâ: bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai miǹtɛd míbɛ̄, biwólō bí bǒd yā bitá, 10Bɔ́n bə́ Yediael: Bilhân; bɔ́n bə́ Bilhân: Yéush, Bényamín, Ehud, Kenaana, Zétân: Tarsis, Ahishakar. 11Ébálā bə́sə̄ bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Yediael bə́sə bədzóē yā məndá běsīá bábán, biwólō bí bǒd yā bītá, bod bakúda awômo ai zamgbál ai miǹtɛd míbɛ̄. Ǹkomozaná ású ésíé bítá. 12Shupim bân Hupim bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Ir; Hushim, mɔ́n Ahér. Bɔ́n bə́ Neftali: Yahasiel, Guni, Yésɛr, ai Shalum. Bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Bilha. 14Bɔ́n bə́ Manasé: Asriel, ényɔ́ ébɔn dzíé ngɔn Araméan é ngábyé; a ngábyé Makir ésīā Galaad. 15Makir a ngálúgu Hupim ai Shupim. Dzwé kál á ngábə́ Maaka. Dzoe ényɔ̄ bɛ̄ɛ á ngábə́ Selofehad; Selofehad a ngábyé hə biníngá. 16Maaka, ǹgál Makir a ngábyé mɔ́n fám, a yolé nyé dzwé nâ: Pɛresh; dzwé mānyāŋ kig nâ Shɛresh, bɔ́n bə́ fám bóé bə́ ngábə́ Ulam bân Rɛkem. 17Mɔ́n Ulam: Bedân. Bɔ́n bə́ Galaad, mɔ́n Makir, mɔ́n Manasé á bālá. 18Kál dzīē Mɛloketh é ngábyé Ishehod, Aviɛzer, ai Mahla. 19Bɔ́n bə́ Shemida bə́ ngábə́ Ahyân, Shɛkem, Likhi ai Aniam. 20Bɔ́n bə́ Efraím: Shutɛlah, Bɛred mɔ́n wōē, Tahath mɔ́n wōē, Eléada mɔ́n wōē, Tahad mɔ́n wōē, 21Zavad mɔ́n wōē, Shutɛlah mɔ́n wōē, Ezer bân Eléad. Ḿbɔ bǒd yā Gath, bəbyálí byálǐ yā ńnǎm tē bə́ ngáwé, ású bə́ ngásigi nâ bâkə bɔ́ fadǐ bīyə́m byábán. 22Ńdɔ Efraím ésīá wābán á ngāyón bɔ̄ kɔ́m, ńdɔ bəbə́nyāŋ bə́ ngázu nyé vɔ́lī ńnə̄m. Ńdɔ Efraím a ngábad yə̌m mīníngá wōē, ńdɔ a ngánɔŋ abum a byé mɔ́n fām, ńdɔ a ngáyole nyé dzwé nâ: Beria; amú á ngātɔbɔ ábə̄ nyé ábǒg ámalá. Ngɔn dzié é ngābə́ Shééra, énye a ngálóŋ Beth Horôn yǎ á ńkiɛ̌ ai é dzāl yā âkoe, ai Uzên Shééra. 25Ǹdɔ̄ Rɛfag mɔ́n wōē, Rɛshef, Tɛla mɔ́n wōē, Tahân mɔ́n wōē, Laédân mɔ́n wōē, Amihud mɔ́n wōē, Nun mɔ́n wōē, Yosué mɔ́n wōē. Miǹnam myábán ai bitɔbɔgɔ byábán bí ngábə́ Bétɛl ai mǎl yā étēde, ai á ńtōlē dzób yā Naaran, ai a mə̄yímī mə́ dzób Gɛzer ai mǎl yā étēde, Sikem ai mǎl yā étēde, Aya ai mǎl yā étēde; Bɔ́n bə́ Manasé ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bələ́ Beth Shéân ai mǎl yā étēde, Taanak ai mǎl yā étēde, Megido ai mǎl yā étēde, Dor ai mǎl yā étēde. Á bə̄tísɔn bə́tē bɔ́n bə́ Yósəb, mɔ́n Ísraɛ̂l, bə́ ngábə́ tɔá. Bɔ́n bə́ Asher: Yimna, Yishwa, Yishwi, Beria, Sɛrah kál dzābán. 31Bɔ́n bə́ Beria: Héber bân Malkiel, ényɔ̄ á ngábə́ ésīā Birzáith. Héber a ngábyé Yafleth, Shomer, Hotam, Shua, kál dzābán. Bɔ́n bə́ Yafleth: Pasak, Bimhal, ai Ashwath. Bɔ́n bə́ Yafleth bálā. Bɔ́n bə́ mānyāŋ wōe Shémer: Rohga, Yehuba, ai Aram. 35Bɔ́n bə́ mānyāŋ wōē Hélɛm: Tsofah, Yimna, Shélɛsh ai Amal. Bɔ́n bə́ Tsofah: Shuah, Harnɛ̀far, Shual, Béri, Yimra, Bɛsɛr, Hod, Shama, Shilsha, Yitrân ai Bééra. Bɔ́n bə́ Yéter: Yefunɛ, Pispa ai Ara. Bɔ́n bə́ Ula: Arah, Haniel ai Risia. Ébálā bə́tē bə́sə̄ bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Asher, bə́ tɔ̄á bə̄dzóē mə́ndá mə́ bod, zingí bod ai biwólō bí bǒd yā bītá, bədzóē bitɔŋ míńtómba, ńdɔ̄ fə̄ táŋ dzābán ású ésíé bítá ē ngabə́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́saman. Bényamín a ngábyé Bɛla, ǹtól mɔ́n wōē, Ashbel ényɔ́ bɛ̄ɛ, Ahra ényɔ́ lála, 2Noha ényɔ́ nyina ai Rafa ényɔ́ tāna. 3Bɛla a ngábyé bān fám naa: Adar, Géra, ésīā Ehud, 4Avishua Naamân, Ahoah, Géra, Shefufân, ai Huram. 6Ḿbɔ̄ bá, bɔ́n bə́ Ehǔd yā bə́ ngábə́ bədzóē mə̄ndá mə́ bǒd batɔbɔ ǹ­namǎ yā Gɛva, á bə́ ngákə̄ ai bɔ́ á Manahath: 7Naamân, Ahiya ai Géra, énye a ngákə ai bɔ, ńdɔ a ngábyé Uza bân Ahihud. 8Shaharáim a ngábyé bɔ́n á mə̄fúb yā Moab á mvús yə̄ nâ ǎ soe yǎ bīníngá bóé Hushim ai Baara. 9A ngábyé bɔ́n ai Hodesh miníngá wōē: Yovav, Sivia, Mésha, Malkam, 10Yéuts, Sakya ai Mirma, bɔ́n bóé bālá, bədzóē yā mə̄ndá mə́ bod. 11A ngábyé bɔ́n ábə Hushim nâ: Avituv bân Elpaal. 12Bɔ́n bə́ Elpaal: Eber, Mishéam ai Shɛmed, énye a ngálóŋ Ono ai Lod ai mǎl yā étēde. Beria ai Shɛma bə́ ngábə́ bə̄dzóē yā mə̄ndá mə́ bǒd batɔbɔ ǹnamǎ yā Ayalôn, ḿbɔ̄ bə́ ngátsídan batɔbɔ ǹnamǎ yā Gath. 14Ahyo, Shashak, Yerémoth, 15Zevadya, Arad, Eder, 16Mikael, Yishpa, ai Yoha, bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Beria. 17Zevadya, Meshulam, Hiski, Héber, 18Yishmerái, Yizlia ai Yovav bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Elpaal. 19Yakim, Zikri, Zavdi, 20Eliénai Siltái, Eliel, 21Adaya, Beraya ai Shimrath bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Shiméi. 22Yishpân, Eber, Eliel Avdôn, Zigri, Hanân, Hananya, Elam, Antotiya, 25Yifdeya ai Penuel bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Shashak. Shamsherái, Sheharya, Atalya, Yarɛsha, Eliya ai Zigri bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Yeroham. Ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə̄dzóē yā mə̄ndá bēsīá, anə́ mə̄vúman mə́ ngábə́. Bə́ ngábə́ bə́ tɔ̄á á Yērúzalɛm. Éyə̄ ésīá Gabaon a ngábə́ tɔá á Gabaon, ǹgál á ngābə́ dzwé naa: Maaka, ǹtól mɔ́n wōē, Avdôn, Tsur, Kish, Baal, Nadav, 31Gedor, Ahyo ai Zɛkɛr. Mikloth a ngábyé Shiméa. Bɔ́ fə dzam də́dā anə bə̄bə́nyāŋ, bə́ ngálɔ́ŋ mvóg á Yērúzalɛm ai bɔ́. Ner a ngábyé Kish; Kish a byé Sául, Sául a byé Yonathán, Malki Shua, Avinadav ai Eshbaal; mɔ́n Yonathán a ngábə́ Meribaal. Meribaal a ngábyé Mika. 35Bɔ́n bə́ Mika: Pitôn, Mɛ̀lek, Taréa ai Ahaz. Ahaz a ngábyé Yehoada; Yehoada nyé a byé Alɛmeth, Azmaveth ai Zimri; Zimri a ngábyé Motsa. Motsa nyé a byé Binéa, Rafa a ngábə́ mɔ́n wōē, Eléasa mɔ́n wōē, Atsel mɔ́n wōē. Atsel a ngábə́ bələ́ fám ésaman, mwé mábán mā: Azrikam, Bokru, Yismaɛ̂l, Shéarya, Ovadya ai Hanân. Bə́sə̄ bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Atsel. Bɔ́n bə́ Esheg mǎnyāŋ wōē: Ulam ǹtól mɔ́n wōē, ényɔ́ bɛ̄ɛ Yéush, ényɔ́ lála Elifeleth. Bɔ́n bə́ Ulam bə́ ngábə́ bīwólō bí bǒd yā bītá, bə́ ngábə́ bəwoa bílɛ́. Bə́ ngábi ábuí bɔ́n abuí ai bəndie: ǹtɛd ai məwóm mə́tán. Bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Bényamín. Ísraɛlít bə́sə̄ bə́ ngákə̄ bákōan anə́ bibə́ge; bə́ ngáman bɔ́ til á kálada miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Ébá yā Yúda bə́ ngákə ai bɔ́ mīńkōm á Babilón ású ńkuán ńyə́bə́ wábán. 2É bod bə́ ósú yā bə́ ngákə tɔbɔ á bə̄tísɔn bə́ və̄ŋán bɔ ewóge dzábán bə́ ngábə́ Ísraɛlít, bəfada, bəlevíta ai bəbɔ bísíé. 3Á Yērúzalɛm, bɔ́n bə́ Yúda bəvɔ́g bə́ ngábə́ tɔá, bɔ́n bə́ Bényamín, bɔ́n bə́ Efraím ai bɔ́n bə́ Manasé. 4Utái, mɔ́n Ahmihud, mɔ́n Omri, mɔ́n Imri, mɔ́n Bani, m̀bɔ́g yǎ bɔ́n bə́ Pɛrɛts mɔ́n Yúda. 5Ábə Silonít: Asaya ǹtól ai bɔ́n bóé; 6á bɔ́n bə́ Zérah, Yéuel ai bəbə́nyāŋ bábán: bod miǹtɛd mísaman ai məwóm ébǔl. 7Á bɔ́n bə́ Bényamín: Salu mɔ́n Meshulam, mɔ́n Hodawya, mɔ́n Ha Senua, 8Yivneya mɔ́n Yerokam, Ela mɔ́n Uzi, mɔ́n Mikri, ai Meshulam mɔ́n Shefatia, mɔ́n Réuel, mɔ́n Yivniya. 9Ai bivúvúmán byábán anə́ mə̄ndá mə́ bod myábán: bod miǹtɛd ebǔl ai məwóm mə́tán ai bə́saman. Bə́sə̄ bə́ ngábə́ bə̄dzóē yā mə̄ndá mə́ bod anə́ mə̄ndá bēsīá bábán mə́ nə́. 10Á bəfada: Yeduya, Yehoyariv, Yakîn, 11Azarya mɔ́n Hilkiya, mɔ́n Meshulam mɔ́n Sadog, mɔ́n Merayoth, mɔ́n Ahituv, ǹdzóe yǎ Ndá Zambá; 12ai Adaya mɔ́n Yerokam, mɔ́n Pashur, mɔ́n Malkiya, ai Masai mɔ́n Adiel, mɔ́n Yahzéra, mɔ́n Meshulam, mɔ́n Meshilémith, mɔ́n Imer. 3Ai bivúvúmán byábán, bədzóē yā mə̄ndá běsīá bábán, bod akúda ḿbɔ́g ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́saman, miǹkángā mí bod ású esíé yā Ndá Zambá. 14Á bəlevíta: Shemaya mɔ́n Hashuv, mɔ́n Azrikam, mɔ́n Hashavya, bɔ́n bə́ Merari; 15ai Bakbakar, Hersɛsh, Galal, ai Mathanya mɔ́n Mika, mɔ́n Zikri, mɔ́n Asaf, 16ai Ovadya mɔ́n Shemaya, mɔ́n Galal, mɔ́n Yedutun, ai Bɛrɛkya mɔ́n Asa, mɔ́n Elkana yǎ a ngábə́ tɔá á māl mə́ Netofatít. 17Bəkálā míḿbɛ́ bə́ ngábə́ nâ: Shalum, Akuk, Talmôn, Ahimân, ai bivúvúmán byábán Shalum énye a ngábə́ ǹdzōe wabán. 18A zaa kwí anā, bə́ tə́lə̄ á ḿbɛ̄ óngóla ǹkúkúmá ḿfág yā ńtōlē dzób, ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə̄kála mim̀bɛ́ yā ǹkán bəlevíta. 18Shalum mɔ́n Koré, mɔ́n Eviasaf, mɔ́n Koré, ai bivúvúmán bíé yā ndá ésīá, Koréǐt yā bə́ ngábə́ bələ́ ésīē yā bikóan, bə́ kálaga mim̀bɛ́ mí sí yā êběm, anə́ ḿból bēsīā bábán bə́ ngábə́ bələ́ bīsíé yā ńkán bítá Ńtondôbə, bə́ kálaga anyíí yā ndá. 20Pinhas mɔ́n Eléazar a ngábə́ ǹdzóe wabán mə́lú yā á mvús. 21Ǹtondôbə a ngábə́ ai nyé. Zekarya mɔ́n Meshɛlɛmya a ngábə́ ńkala yǎ ányíí yā ébə̌m bikóan. 22Ébá bə́sə̄ bə́ ngátɔ́bɔban anə́ bə̄kálā mímbɛ́ bə́ ngábə́ bod miǹtɛd míbɛ̄ ai awômo ai bə́bɛ̄. Bə́ ngábə́ ńkōān á māl mábán. Dávid bân Samuɛ̂l ǹyéne mam ḿbɔ̄ bə́ ngátə́lē bɔ́ á ńtīē kɔ́m ásū ésīē tē. Bɔ́ bə́bēn ai bɔ́n bábán ḿbɔ̄ bə́ bəbəgə mim̀bɛ́ yā Ndá Ǹtondôbə nálā wâtian nâ Ndá ebə̌m. Bəkálā míḿbɛ́ bə́ ngábə́ tə́le miḿfág mínyi, á ńtōlē dzób, á mə̄yímbí, âkoé ai á ńkiɛ́; 25Bívúvúmán byábán yā bí ngábə́ tɔá á māl mábán, bí kadəgə sɔ́ bámán ai bɔ́, məbǒg məziŋ, á táŋ ǹgúmā sɔ́ndɔ, hədá bədzóe míḿbɛ́ bə́nyi, bɔ́ bə́ tɔbɔgɔ wé ábǒg ásə. Bə́ ngábə́ bə́lēvítǎ yā bə́ ngábə́ bələ́ ésīē yā bitun bí ndá ai məndá mə́ ákúmá Ndá Zambá. Bə́ bómbogo á mgbág Ndá Zambá, amú ḿbɔ̄ bə́ nɔ́niŋi dzɔ̌, bə́ yáigǐ fə dzɔ̌ kídí ésə. Bəvɔ́g yā ábə̄ bɔ́ bə́ ngábə́ bə́lə́ ésīē ású bíbəlǎn yā évə̂ olugú, bə́ láŋā byá táŋ ábōg bákúlī byá ai ábōg bányílī byá. Bəvɔ́g yā ábə̄ bɔ́ bə́ ngátə́leban nə́ bə́ kālā byə́m yā étēde ai mim̀fúfúb bibəlan bísə ai ǹtəgán óvug, wɔ̂n, m̀bɔ́n, otú, ai balabínda. Bɔ́n bəfada ḿbɔ̄ bə́ kadəgə kǒm bikídíga ású bálabínda.31Matitya, m̀bɔ́g yā bəlevíta, ǹtól mɔ́n Shalum, mɔ́n Koré, ényē bə́ ngátə́lē nâ á kad yáŋ bīfái éyə́ngə́lé. Á bɔ́n bə́ Kehatít, bəvɔ́g bə́ ngábə́ bələ́ ésīē yā bə̄ḿbāŋála, yǎ bə́ kadəgə tág mə̄ngós, âmǒs sábad ósə. Bəyia bə́ bía bā, bədzóē yā mə̄ndá mə́ bǒd bəlevíta, bə́ ngátoe bɔ́ á bitun bí ndá yā tə́mpɛl, amú bə́ bɔɔ ésíé tɔ ai alú tɔ ai amǒs, asú tē bə́ ngábə́ bə́lə́ kig esíé éfə̄[4]. Éyə̄ hḿ bə̄dzóē mə́ndá mə́ bǒd bəlevíta mə́ ngábə́ nā, ǹkóán anə́ bibə́gá byábán bí nə̄. Bə́dzóē bá bə́ ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm.35Á Gabaon ńgɔ ésīá Gabaon a ngábə́ tɔá Yéiel; dzwé mīníngá wōē á ngábə́ Maaka, ǹtól fám wóé Avidôn, ai Tsur, Kish, Baal, Ner, Nadav, Gedor, Ahyo, Zekarya ai Mikloth. Mikloth a ngábyé Shiméam, bɔ́ fə anə́ bə́bə́yāŋ, bɔ̂ bə́ ngábə́ tɔá fə̄ á Yērúzalɛm ai bɔ́. Ner a ngábyé Kish; Kish nyé a byé Sául; Sául a byé Yonathán, ai Malki Shua, Avinadav ai Eshbaal. Mɔ́n Yonathán á ngābə́ Meribaal; Meribaal a byé Mika. Bɔ́n bə́ Mika: Pitôn, Mɛlek, Tahréa. Ahaz a ngábyé Yaéra; Yaéra nyé a byé Alɛmeth, Azmaweth, Zimri; Zimri a byé Motsa; Motsa nyé a byé Binéa; Refaya mɔ́n wōē, Eléasa mɔ́n wōē, Asel mɔ́n wōē. Asel a ngábyé fám ésaman; mwé mábán mā: Azrikam, ǹtól wōē, Bokru, Yismael, Shéarya, ai Ovadya ai Hanân. Bɔ́n bə́ Asel á bālá. Ńdɔ Bəfilísta bə́ ngálúman ai Ísraɛ̂l: bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ mān túb Bəfilísta, ńdɔ̄ bə́ ngátugi á ńkǒl Gilboa á yób. 2Ńdɔ Bəfilísta bə́ ngákpaan Sául bân bɔ́n bóé. Ńdɔ Bəfilísta bə́ ngáwé Yonathán, Avinadav ai Malki Shua, bɔ́n bə́ Sául. 3Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ bītá bí ngávyán á nyɔ́l Sául; bəwoa bilâ bə́ sɔ̄mɔ́ nyē, ndɔ̄ Sául a ngásigan éyɔŋ a ngáyén bɔ̄. 4Ńdɔ̄ Sául a ngádzó ai m̀bəgə eběn wōē naa: “Tyé ókəŋ bítá wóe ábām, ó túbúlu ma ai wá, é bod bə́ sə́ kig ńkəlébán bā bə́ zā kə́ sɔ́, bə́ ngakpə́gələ ma.” Ńdɔ m̀bəgə eběn wōē á ngábɛn, amú wɔ̌ŋ ó ngábi nyé éyə̄gan. Sául a ngánɔŋɔ́ okəŋ bítá wóé, ńdɔ̄ a ngáku wá á yób. 5Á yén á ngāyén naa Sául a wú yǎ, ńdɔ fə nyémēn nyé a ngáku okəŋ bítá wóé á yób, nyémēn nyé a wúú fə. 6Éyə̄ hḿ Sául a ngáwú nā ai bɔ́n bóé bə́lɛ́, ǹgúmā ndâ bod wóé ósə eyɔŋ dzídzīá. 7Á yén bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáyén naa Sául a wú yǎ ḿbámāná ai bɔ́n bóé, ńdɔ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáman bólē á māl mábán bə́ mān túb. Ńdɔ Bəfilísta bə́ ngázu lóŋ mvóg étē. 8É kídí lénde yə válā, ńdɔ Bəfilísta bə́ ngásɔ́ naa bâzu vuguzǔ mim̀bim, bə́ ńtálā Sául ai bɔ́n bóé mim̀bim á ńkǒl Gilboa. 9Ńdɔ̄ bə́ ngáman nyé vaa byə́m, bə́ vāā ńlō wóé ai bikpəlé bíé, bə́ ngawulu ai fwé ai ǹnǎm Fīlista ósə, nə́ bə́ kə̄ bâkad bəzəzə̌ bəzambá bábán ai ayɔŋ dábán ḿbəmbə fwé tē. 10Ńdɔ̄ bə́ ngáfudi bikpəlé bíé á tə́mpɛl zambá wābán, ǹló wóe bə́ bōmóló á nda Dagôn. 11Á wóg batɔbɔ ǹnama bə́sə̄ yā Yabesh yā Galaad bə́ ngawóg é mam mə́sə Bəfilísta bə́ ngábɔ Sául. 12Ńdɔ fɔ́ɔ́ miǹgungúl bəbɔ bítá mísə̄ mí ngátie ai dulu. Bə́ vaa m̀bim Sául ai émí mí bɔ́n bóé bə́ kə́ ai myá á Yabesh, bə́ mān dzə̌b bivɛ̌s byábán élōn á sī á Yabesh, bə́ bɔ̄ɔ̄ fə məyəb á táŋ məlú zamgbál. 12Sául a ngáwú amú á ngá ndzí kig baalǎ mətǐŋ ai Ǹtondôbə: təge baala ébūg Ńtondôbə; ńdɔ̄ fə a ngákə̄ á ḿfɔmbɔ ábə̄ é mod ǎ bɔ mvigí. 14A lígi naa a kə á ḿfɔ́mbɔ ábə Ǹtondôbə émēn[5]. Asú tē ńdɔ̄ hḿ á ngābɔ̄ nə́ á wu, a nɔŋɔ́ etɔá ńkúkúmá a və́ə́ Dávid, mɔ́n Yesé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngákóan ábə̄ Dávid á Hébron, bɔ́ nâ: “Bəbə́gə, bǐ nə bivɛ̌s bíe ai miǹson míe. 2A tádígi ókōbá, tɔ éyɔŋ Sául a ngábə́ ǹkúkúmá wāān, wǎ ó dūgan o kwíī fə ai Ísraɛ̂l, ńdɔ Ǹtondôbə Zambá woe a ngádzó ai wa nâ: “Wǎ wāyi kə ai ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l á mə̄dîga, wǎ fə wǎyi bɔ ńdzóe ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l.” 3Ńdɔ fɔ́ɔ́ bənyiá bodo mvíē yā Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngátíē, bə́ kə̄ kwí ábə ǹkúkúmá á Hébron. Ńdɔ̄ Dávid a ngáwé óyīlí ai bɔ́ á Hébron, á mís mə́ Ńtondôbə, ńdɔ̄ bə́ ngáwɔ́bɔ̄ Dávid m̀bɔ́n míńkúkúmá, bə́ tə́lé nye ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ânyǔ Samuɛ̂l. 4Ńdɔ̄ Dávid ai Ísraɛ̂l ásə̄ bə́ ngákə tsǎg bītá á Yērúzalɛm, nálā wâtian nâ Yébus; batɔbɔ ǹnama bə́ ngábə́ Yébusit. 5Ńdɔ bǒd yā Yébus bə́ ngádzó ai Dávid nâ: “Wǎyǐ kig nyíǎn vā!” Hədá, ńdɔ̄ Dávid a ngáfadi ndá məkɔ́g yǎ Síon: ńdzɔ e nə́ édzə̂dzalá Dávid. 6Amú á ngākad nâ: “É mod osú ā yi tádi yíd Yébusit a yi tə́bə̄ ńdzóe ai etɔŋ ńtómbá.” Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ Yoab, mɔ́n Seruya, a ngátádi bɛ́d, a təbə́ ńdzóe. 17Ńdɔ̄ Dávid a ngákə tɔbɔ á ndá məkɔ́g, asú tē ńdɔ̄ bə́ ngáyole dzɔ nâ: Edzə̂dzalá Dávid. 8A mǎn kom tísɔn ésə ńkɔ́dɔ̄ná, tɔ Milo, tɔ ǹkɔdɔ̄ná ásə Yoab énye a ngáman kom ábím ávɔ̄g á ngálígi. 9Dávid ǎ ngawúm á fɔ̄ɔ̄ hə ǹwúmán; Ǹtondôbə Sabaod a tɔá ai nyé. Miǹkángā mí Dávid 10Bədzóē míńyóyɔ́g mí Dávid mí, ébá bə́ ngáyə́m nye məkǒl á sí âbǒg édzóē dzíé, ai Ísraɛ̂l ásə ású yə̄ nâ á dzóe anə́ ébúg Ńtondôbə é ngákɔ́bɔban ású Ísraɛ̂l. 11Mwé míńyóyɔ́g mí Dávid á mā: Yashovéam, mɔ́n Hakmoni, ǹdzóē Bə́lɛ́; énye a ngásamaza akɔ̌ŋ díé éyɔŋ dzídzīá á ńlō bod miǹtɛd mílɛ́. 12A tsâg válā, Eléazar, mɔ́n Dodo, mǎn Ahohít, á ngābə́ ḿbɔ̄g yǎ mīnyóyɔ́g mílɛ́. A ngábə́ ai Dávid á Pas Damin, éyɔŋ Filísta bə́ ngákóan étēde ású bítá, afúb á ngábə́ étēde ósə ai m̀bɛán fón; ńdɔ ǹkunda bítá ó ngátúb Filísta; 14hədá, ńdɔ̄ bə́ ngákə kǒm bītíé á zāŋ afúb, bə́ kāmán ai dɔ́, bə́ yídí fə Filísita. Ǹtondôbə a bɔ̌ fɔ̄ɔ̄ naa bə́ dɔ vóm tě ḿfaŋ ńdɔán. 15Bə́lɛ́ yā bod məwóm mə́lɛ́ bə́ sūzú ḿfág yā ábə Dávid, ákɔ́g yā á ngábə́ babi ai akóm yā Adulam, ǹtíé tē ǹkundǎ Fīlísta wâ ó vúlu miǹkán á ḿbīgīlí Refaít. 16Dávid a ngábə́ âsoé díé, etíé ńkundǎ Fīlísta é tɔ̄á á Bételehɛ́m. 17Ńdɔ̄ Dávid a ngátám nâ: “Zá ā yi ma nyúū mə́ndím yā étám é nə́ á ḿbɛ̄ Bételehɛ́m ?” 18Ńdɔ fɔ́ɔ́ é bod bə́lɛ́ bā bə́ ngányabán á zāŋ ǹkán bítá Fīlísta, bə́ lɛ́ɛ́ mə̄ndím yā étam é nə́ á ḿbɛ̄ Bételehɛ́m, bə́ kə́ ai mɔ́ bə́ kə́ və̄ Dávid, hədá ńdɔ a ngábɛn nyú, ńdɔ a ngásoe mɔ́ á sí ôlugú Ǹtondôbə. 19Nyé nâ: “Zambá á bə̄ dzogě naa mə́ bɔ é dzam dí ! Yə mə nə dzǎm nyū məkǐ mə́ é bod bá, amú bə́ fāmálá ényiŋ dzábán ású yə̄ nâ bə́ zu ai mə́ndím bə́ kə́ lɛ̄ mā !” Ńdɔ a ngátəb nyú mə̄ndím mə́tē. Éyə̄ hḿ miǹgungúl mílɛ́ mí ngábɔ̄ ná. 20Avishái, mǎnyāŋ Yoab, énye a ngábə́ ǹdzóe bod məwóm mə́lɛ́, énye a ngásamaza akɔ̌ŋ díé éyɔŋ dzídzīá á ńlō bod miǹtɛd mílɛ́, hədá ńdɔ̄ a ndzí kig wúm á zāŋ Bə́lɛ́. 21A ngáwúm á lodo bəməwóm mə́lɛ́, a tə́bə́ ńdzóe wabán, hədá bá ndzí kig nyé láŋ á tâŋ Bə́lɛ́. 22Benaya, mɔ́n Yehoyada, mɔ́n ńkángā mod bitá, byáli byali yǎ Kavsêl, ényé a ngábími zingí ébɛ̄ yā Moab, ényē fə a ngásus ébē məndím, a kə́ wē émgbə́m, ámōs sud məndím ē kuu, ényē fə a ngáwé mān Égîptɛn, ǹtomolǒ mod, mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán á ńtīē; mǎn Égîptɛn a ngábə́ bələ́ ákɔ̌ŋ á mɔ́, anə́ ḿbom ńtiŋi biyé; ńdɔ a ngákə̄ nyé tsag ai engə́ŋ á mɔ́, a fadí akɔ̌ŋ á mɔ́ mə́ mān Égîptɛn, ńdɔ̄ fə a ngáwé nyē ai akɔ̌ŋ díé[6] nyémēn. Éyə̄ hḿ Benayahu, mɔ́n Yehoyada, a ngábɔ̄ ná, ńdɔ̄ dzwé díé lə́ ngákwí á zāŋ bəməwóm mə́lɛ́; 25a ngáwum á lodo bəməwóm mə́lɛ́, hədá bá ndzí kig nyé láŋ á tâŋ Bə́lɛ́. Ńdɔ̄ Dávid a ngátə́lē nyé ńdzōe bənɔ́nī bə́ ǹkug nyɔ́l wóé. Miǹgungúl míńyóyɔ́g á ńkān bítá mí ngábə́ naa: Asahel, mǎnyāŋ Yoab, Elhanân, mɔ́n Dodo yǎ Bételehɛ́m, Shamoth mǎn Harorít, Hɛlets mǎn Pelonít, Ira, mɔ́n Ikesh mǎn Tekoít, Aviɛzer mǎn Anatotít, Sibekai mǎn Hushatít, Ilái, mǎn Ahohít, Mahrái mǎn Netofatít, Héled mɔ́n Baana mǎn Netofatít, 31Itái mɔ́n Rivái yǎ Givéa bɔ́n bə́ Bényamín, Benaya mǎn Pireatonít; Hurai yā átotóŋ yā Gaash, Aviel mǎn Arvatít, Azmaweth mǎn Baharumít, Elyahba mǎn Shaalvonít, Bené Hashem mǎn Gizonít, Yonatân mɔ́n Shagé mǎn Hararít, 35Ahiam mɔ́n Sakar mǎn Hararít, Elifal mɔ́n Ur, Héfɛr mǎn Mekélarít, Ahiya mǎn Pelonít, Hɛtsro mǎn Karmelít, Naarái mɔ́n Ezbái, Yoel mǎnyāŋ Natân, Mivhar mɔ́n Hagri, Tsɛleg mǎn Amonít, Nahrái mǎn Bérotít, m̀bəgə bikpəlě Yoab, mɔ́n Seruya, Ira mǎn Yitrít, Garev mǎn Yitrít, Uri mǎn Hitít, Zavad mɔ́n Ahlái; Adina mɔ́n Shiza, mǎn Rubenít, ǹtə́bə ósú Rubenít, ai nyé ésāmbá, bəməwóm mə́lɛ́. Hanân mɔ́n Maaka, ai Yoshafat mǎn Mitnít; Uziya mǎn Ashteratít; Shama ai Yeiel bɔ́n bə́ Hotam mǎn Aroérit; Yedial mɔ́n Shimri ai Yoha mǎnyāŋ mǎn Tisít, Eliel yǎ Mehavim, Yerivai ai Yoshawya, bɔ́n bə́ Elnaam, ai Yitma mǎn Moabít; Eliel, Oved ai Yaasiel yǎ Tsova. É bod bá ḿbɔ̄ bə́ ngázu ábə̄ Dávid á Siglag, abǒg a ngábə́ óyǎb ai Sául mɔ́n Kish. Ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə̄vɔ́g yā míńgungúl mí bod mí kadəgə nyé ka á bītá. Bə́ ngábə́ bəwoa bilâ, bə́ ngábə́ dzam woa məkɔ̌ŋ bílâ ai ngɔg ai ḿbɔ ńnōmo ai m̀bɔ̄ ńgála. Á bə̄bə́nyāŋ[7] bə́ Sául, mɔ́n Bényamín: 3ǹdzóe Ahiézer ai Yoash bɔ́n bə́ Shemaa mǎn Givéatít; Yeziel bân Pɛleth bɔ́n bə́ Asmaweth; Beraka ai Yéhu mǎn Anatotít; 4Yishmaya mǎn Gabaonít, ǹkángā mǒd á zāŋ bod məwóm mə́lɛ́ ai ǹdzóe məwóm mə́lɛ́; 5Yirmaya Yahaziel, Yohanân ai Yosavad mǎn Gedératít; 6Eléuzái, Yerimoth, Béalya, Shemaryahu, ai Shetatyahu mǎn Harifít; 7Elkana, Yishiyahu, Azarel, Yoɛzɛr, Yashovéam, Koréit; 8Yoéla a ai Zevadya, bɔ́n bə́ Yeroham yǎ Gedor. 9Gadít bə́ ngákándan ású yə̄ nâ bə́ kə kɔ́b Dávid âsoé á ńkōd ńnam. Bə́ ngabə́ biwōlō bí bod, bod bítá, ǹkomán ású mə́lúman, bə́ bə̄lə́ biběn ai məkɔ̌ŋ azombo anə́ bīmgbə́m, avól ḿbíl anə́ mīńkɔ́g á ńkǒl á yōb. 10Ezer énye a ngábə́ ńtə̄bə osú wābán, Ovadya ényɔ́ bɛ̄ɛ Eliav ényɔ̄ lála, 11Mishmana ényɔ́ nyina, Yiremeya ényɔ́ tāna, 12Atái ényɔ́ samana, Eliel ényɔ́ zamgbála, Yohanân ényɔ́ mwomo. Elzavad ényɔ́ ebulú, 14Yirmeyahu ényɔ̄ awômo, Makbanái ényɔ́ awômo ai m̀bɔ́g. 15Ḿbɔ̄ hḿ bālá, á bɔ́n bə́ Gad, bədzóē yā ǹsámbá bítá, ényɔ̄ á ngābə́ ngul abɔ́d ábuí a ngábə́ bələ́ ngul á táŋ ǹtɛd, ényɔ́ a ngábə́ ngul abuí a ngábə́ á táŋ bod tóyína. 16Ḿbɔ̄ bə́ ngádaŋ Yórdan á ngɔn ósú, ábōg ā kúlugu ndón á mīńtság míé mísə a túligi bod bə́sə mim̀bíl á mīḿbígílí, ḿfág yā ńtōlē dzób ai nyímbī mə́ dzób. 17Bɔ́n bə́ Bényamín ai ébá bə́ Yúda bə́ ngázu kɔ́b Dávid âsoé. 18Ńdɔ a ngákə tóban ai bɔ́, nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ mī sɔ́ ábə mā ású mvɔ̄í nə́ mǐ vɔ́li ma, ǹnə́m wama wayi lad ai mínā təge tigibi; hədá ngə́ ású yə̄ nâ mǐ dug ma ású ḿfí míńzízíŋ myámā ńgɔ mǐ sɔ́, Zambá bətará a yénə̄ dɔ̄, á tsîg fə ǹtól !” 19Ńdɔ̄ ǹsísīm ó ngákwí ábə Amasái, ǹdzóe bəməwóm mə́lɛ́, nyé nâ: “Bí nə̄ éḿbōe ǎ Dávid, á ngām dzoe, ǎ mɔ́n Yesé ! Mvɔí, mvɔí é bɔ̄ɔ̄g ai wa, mvɔ́í é bɔ̄ɔ̄g ényɔ̄ ā ka wa ! Amú Zambá woe énye ǎ ka wa !” Ńdɔ̄ Dávid a ngánɔŋ bɔ́ a fudí bɔ̄ á táŋ bədzóé yā ńkunda. 20Ńdɔ bod bə́ Manasé bə́ ngázu báman ai Dávid éyɔŋ a ngásɔ́ ai Filísta nə́ bâzu lúman ai Sául, hədá bod bə́tē bá ndzí kig bɔ́ ka, amú ǹnyie anə́ bə́ ngákə̄ êsɔ̌g, ńdɔ bitɔŋ míńtómbǎ mí Fīlísta mí ngásoe Dávid, bɔ́ nâ: “Á mīńló myáán á yōb ńgɔ ǎ yi dúgan lad ai ǹtí wōē Sául !” 21Éyɔŋ Dávid ǎ kələ á Siklag, ńdɔ bod bə́ Manasé bə́ báman ai nyé: Adna, Yosavad, Yediael, Mikael, Yozavad, Elihu ai Siletái, bədzóe bakúda ábə Manasé. 22Ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ vɔ́ligi Dávid ai ńkunda wóé, amú bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ mīńkángā mí bod, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ bədzóē á ńkunda bítá. Bod bə́ zaa amǒs ósə̄ nə́ bâzu vɔ́lī Dávid ákyāí yə̄ nâ ǹkán wóé ó nganén hə anə́ ńkān Zāmbá. Táŋ bə̄bɔ bítá yā bə́ ngábə́ á ngomozan ású bítá nyī, ébá bə́ ngákə kɔ́b Dávid á Hébron nə́ bə́ kālān nyé étɔá ńkúkúmá Sául, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngábénde: 25bɔ́n bə́ Yúdǎ yā bə́ ngábə́ bəgə́ éběn ai ákɔ̌ŋ: bod ású bitá; bɔ́n bə́ Siméon, miǹgungúl míńyóyɔ́g ású ńkunda bítá: ; bɔ́n bə́ Lévi: , ai Yehoyada, ǹdzóe bod bə́ Áron ai bod ai bod bəfə́ bə́ ngábə́ ésāmbá ai nyé ; ai Sadok, ǹgungúl ndómán mod ai bədzóe məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ yā ndâ bod dzié. Bɔ́n bə́ Bényamín, bəbə́nyāŋ bə́ Sául: , abuí yā étēde á syē ású ndá Sául. 31Bɔ́n bə́ Efraím: miǹgungúl miǹyóyɔ́g mim̀faŋ mí bǒd yā mə̄ndá mə́ bod mábán. Éfǎs ndá bod Manasé: bod á bə́ ngátɔ́b, mod ósə̄ á dzwé díé, nə́ bə́ kə tə́lē Dávid ǹkúkúmá. Bɔ́n bə́ Isakǎr yā bə́ yəmə bigilǐ məbǒg nə́ bə́ yəm é dzóm Ísraɛ̂l ǎ yəan bɔ, bədzóe ai bəbə́nyāŋ bábán bə́sə̄ yā bə́ wôge ai bɔ́. Abə́ Zabulón, bod . yā bə́ ngábə́ bələ́ ngul yǎ bɔ̌ bītá, ǹtáán á mīńsāmbá, ai akyaí bikpəlé ásə, bə́ tɔ̄á á ngomozan nə́ bâkə á bītá ai azombo ásə̄ á ńnə̄m. 35Ábə Neftali, bədzóē ai bod bə́ bə̄gə́ biběŋ ai məkɔ̌ŋ. Danít: . , babi ai nâ bálūman. Ábə Asher: bod . yā bə́ kəle á bītá, ǹtáán ású bítá. Á éwōgē yā Yórdan á yād: bod bə́ Ruben, Gad, ai efas ndâ bod Manasé: bod ai akyaí bikpəlé bítá ásə. É bod bítá bə́sə̄ bá bə́ ngázu ai áwōnóŋ, ǹtáán á mīńsāmbá, bə́ kəle ai Hébron ai azombo á ńnə̄m á túd, nə́ bâkə tə́lē Dávíd ǹkúkúmá Ísraɛ̂l ásə. Tɔ é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bəvɔ́g bɔ̂ bə́ ngábə́ fə̄ kíŋ naa Dávid a kyəbə ai etɔá ńkúkúmá. Ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ hālá məlú məlú mə́lɛ́ bə́ dzâg, bə́ nyâg, ai Dávid, amú bəbə́nyāŋ bə́ ngáman komozan dzóm ésə̄ ású dábán. Bod bə́ tíege á ngɔ́dɔ́, bə́ tíegě bēn tɔ ábə Isakar, Zabulón ai Neftali, bə́ zaa ai bidí á bōzəle, ai bəkámɛl, á bidzagás, á nyag á yób: ovug, bəgató, bizanda míńkód bibumá bí wɔ̂n, wɔ̂n émēn, m̀bɔ́n, biyə́m tɔ ébí bīnēn, tɔ ébí bītɔ̄g, etítíb etítíb; amú miǹtag mí fuguzu á ńnam Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ Dávid a ngábɔ ekóan ai bədzóē yā bakúda ai bədzóē yā miǹtɛd ai bədzóē bə́sə. 2Nyé ai ekóan Ísraɛ̂l ésə̄ nâ: “Ngə́ myādiŋ, ai ngə́ Ńtondôbə Zambá wāān a yə́bə̄ nálā, byǎyi lóm bod ábə̄ é bə̄bə́dzāŋ bə̄vɔ̄g yā bīwógē bí Ísraɛ̂l, á bəfada ai bəlevíta, á bə̄tísɔn bábán ai məfúb yā ngɔ́dɔ́, nə́ bə́ bámán ai bíā. 3Bǐ dúgán zu ai árə́ka Zāmbá wāān; amú bī ngábɔ dzǎm tē elɛ̌s âbǒg Sául.” 4Ńdɔ ekóan ésə é ngáyə́bə̄ nâ yâyi bɔ̌ nālá amú nálā ó yéneŋe sósōō á mís mə́ ńgúmā áyɔŋ ósə. 5Ńdɔ̄ Dávid a ngákóan Ísraɛ̂l ásə á tíege á ǹlod óswé yā Égîptɛn a kələ kwí á ­mə̄nyīī yā Hamath, nə́ bə́ kə nɔ̌ŋ árə́ka amvóé Zambá á Kiryath Yéarim. 6Ńdɔ̄ Dávid ai Ísraɛ̂l ásə bə́ ngákə̄ á Baala, ḿfág Kiryat Yéarim yǎ Yúda, nə́ bə́ kə bɛ́d ai árə́ka amvóé Zāmbá Ńtondôbə yǎ á tɔá á bəkerúbim á yób. 7Á ndá Avinadav ńgɔ̄ bə́ ngákág árə́ka á ḿkpāmáŋ ékálíg á yōb. Uza bân Ahyo ḿbɔ̄ bə́ dudugu ékálíg. 8Dávid ai Ísraɛ̂l ásə bə́ wulu Zambá ósū, bâkə bādzə̄m ai ngul, bə́ yiaga biá ai mvɛ́d, miǹdiŋ, miǹkúl, mim̀bɛ ai tɔ́ŋ. 9Ńdɔ̄ bə́ ngákwí ábōdā Kidôn. Ńdɔ Uza a sám wɔ́ nə́ a bi árə́ka ḿból nyag é ngáyi nyé kpee á sí. 10Ńdɔ fɔ́ɔ́ ólūn Zāmbá ó ngáyóŋ Uza á nyɔ́l ḿból ńdɔ a ngábímī nyé ḿból á ngāsám wɔ́ á árə́ka á yób. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Uza a ngáwú hālá á mís mə́ Zāmbá. 11Ńdɔ̄ Dávid a ngádzâ fəg nâ Ǹtondôbə a yáī álɔ̄ŋ ai ḿbímán ā bímī Uza. A zaa kwí ámōs dí vóm tē ó nə̄ dzwé nâ: “Alɔ́ŋ Uza.” 12Amǒs tē ńdɔ̄ Dávid a ngámbáda Zambá, nyé nâ: “Éyə mə nə́ dzǎm nyílī árə́ka amvóé Zambá á ndá dzama yá ?” Ńdɔ̄ Dávid a ndzí kig kə ai árə́ka amvóé á ndá dzīē, édzə̂dzalá Dāvid, ńdɔ a ngákə ai nyé á ndá Oved Edom, mǎn Gitít. 14Ńdɔ árə́ka amvóé á ngatɔbɔ ngɔn élɛ́ ábə Oved Edom, á ndá dzīē, ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngákúb ndá Oved Edom ńtōtōmaamaa ai é byə́m bísə̄ biwôge ai nyé. Ńdɔ Hiram, ǹkúkúmá yā Tîr, a ngálóm bod ábə̄ Dávid, ai ndzaag omaŋ, bəmáwɔd, bəkábínda nə́ bə́ kə̄ nyé lóŋ ndá. 2Ńdɔ fɔ́ɔ́ Dávid a ngáyəm nâ Ǹtondôbə a ngáyə́m nye məkǒl á sí êtɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l ai nâ etɔá ńkúkúmá dzíé é ngábɛ́deban á yób ású áyɔŋ díé Ísraɛ̂l. 3Ńdɔ̄ Dávid a ngábad lúg bīníngá á Yērúzalɛm, a byé bān fám ai bān bīníngá. 4É bɔ́n á ngābyé á Yērúzalɛm bə́ ngábə́ mwé nâ: Shamua, Shovav, Natân, Salomóŋ, 5Yivhar, Elishua ai Elpaleth, 6Nogah, Nɛfɛg ai Yafia, 7Elishama, Bêlyada ai Elifɛleth. 8Ábōg Fīlísta bə́ ngáwóg naa bə́ wɔ́bɔ́ Dávid m̀bɔ́n míńkúkúmá, ńdɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábɛ́d nə́ bâkə bádzəŋ Dávid. Á wóg Dávid a ngáwóg nálā ńdɔ a ngákə tóban ai bɔ́. 9Ńdɔ Filísta bə́ ngásɔ́ bə́ mān yaman ai ndoŋ Refaít ésə. 10Ńdɔ̄ Dávid a ngákə̄ sílī Zambá naa: “Yə mayəan bɛ́d lúman ai Filísta, yə wayi bɔ́ və̄ á mɔ́ máma ? Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyalan nyé nâ: “Bɛ́də́ mayi bɔ́ və̄ á mɔ́ móe.” 11Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d á Baal Perasim, Dávid a yídí bɔ̄ étēde. Ńdɔ̄ Dávid a dzó nâ: Zambá á yáī zēn á zāŋ miǹzízíŋ myáma ai wɔ́ wáma anə́ zēn məndím.” Asú tē bə́ ngáyole vóm tē nâ: Baal Perasim. 12Bə́ ngálíg bəzambá bábán hālá. Dávid nyé nâ: “Bə́ mānáŋā bɔ́ dígī á ndóan!” Ńdɔ Filísta bə́ ngádúgān fə sɔ́ mǎn yaman ai ndoŋ ésə. 14Dávid[8] a bǎd kə á mvīgí ábə Zambá. Zambá a yalán nyé nâ: “Tə wabɛ́d kə́ watsídan bɔ́: kilígán bɔ̄ á mvús, mǎn ńtíé ai bɔ́, abǒg te wâyi bɔ́ kə á nyɔ́l á bīlé bí balasam á yād. 15Ǹnyie anə́ wāyi wóg édǔŋ məkǒl á bīlé bí balasam á yób, abǒg tē ó tsag bɔ́, amú Zambá[9] a yi wa kwí ósū nə́ a yíd ńkunda bítá Fīlísta.” 16Ńdɔ̄ Dávid a ngábɔ anə́ Zāmbá á ngābéndē nyé, ńdɔ bə́ ngáyíd ńkunda bítá Fīlísta a tíege á Gabaon a kələ kwí á Gɛzɛr. 17Dzwé Dávid á ngáwúm á fɔ̄ɔ̄ ai ǹnam ósə, ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ məyɔŋ mə́sə̄ mə́ mbádā nyé. Ńdɔ̄ Dávid a ngálóŋ émēn ndá édzə̂dzalá Dávid. A komozán ńgūmā vóm ású árə́ka Zambá, a lɔ́ŋɔ́ ébə̌m ású díé. 2Nyé nâ: “Mod m̀fə́ ā bə̄lə́ kig nâ a bəəgə árə́ka Zambá, səsalá fɔ́ɔ́ hə bəlevíta, amú Ńtondôbə a ngátɔ́b naa ḿbɔ̄ bə́ kad bəgə árə́ka Ǹtondôbə, bə́ bɔɔ esíé yā étē á ńnómó etɔá.” 3Ńdɔ̄ Dávid a ngákóan Ísraɛ̂l ásə̄ á Yērúzalɛm nə́ bə́ bɛd ai árə́ka Ǹtondôbə é vóm yā á ngāman komozan. 4A mǎn kóan bɔ́n bə́ Áron ai bəlevíta: 5ású bɔ́n bə́ Kehat: ǹdzóe Uriel ai bəbə́nyāŋ bóé ńtɛd ai məwóm mə́bɛ̄; 6ású bɔ́n bə́ Merari: ǹdzóe Asaya ai bəbə́nyāŋ, miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́bɛ̄; 7ású bɔ́n bə́ Gershom ǹdzóe: Yoel ai bəbə́nyāŋ, ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́; 8ású bɔ́n bə́ Elitsafân: ǹdzóe Shemaya ai bəbə́nyāŋ, miǹtɛd míbɛ̄, 9ású bɔ́n bə́ Hébron: ǹdzóe Eliel ai bəbə́nyāŋ, məwóm mwom, 10ású bɔ́n bə́ Uziel: ǹdzóe Aminadav ai bəbə́nyāŋ, ǹtɛd ai awôm ai bə́bɛ̄. 11Ńdɔ̄ Dávid[10] a ngábanda bəfada Sadok bân Abiatar ai bəlevíta: Uriel, Asaya, Yoel, Shemaya, Eliel ai Aminadav. 12Ńdɔ a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Mǐ nə bədzóē yā mə̄ndá mə́ bǒd bələ́víta; fúbúgan mínā bə́bēn, ai bəbə́nyāŋ báán, mǐ bɛd ai árə́ka Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, é vóm mə̄ ngákomozan ású díé. Ḿból mí ngábə̄ kīg éyɔŋ ósú, ású tē Ńtondôbə a ngábímī bíā amú byā ndzí kig nyé dzə̄ŋ ḿból məmvéndé mə́ nə́.” 14Ńdɔ bəfada ai bəlevíta bə́ ngáman fúbū bɔ́ bə́bēn ású yə̄ nâ bə́ bɛ̄d ai árə́ka Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 15Ńdɔ bɔ́n bəlevíta bə́ ngábəgə́ árə́ka Zambá, mim̀bóŋ á bītúl á yōb anə́ ḿból Mósɛs a ngábénde, anə́ ḿból Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ. 16Ńdɔ̄ Dávid a ngákad bədzóē bəlevíta nə́ bə́ və bəbə́nyāŋ bábán, bəyia bə́ bīá, ésīē dzábán, ai byə́m mə́zíg bísə, mvɛ́d, miǹdiŋ, ngom, ású yə̄ nâ bə́ bom byá bə́ wógo anə́ bálɔm ai məzíg ndəm miǹtag. 17Ńdɔ bəlevíta bə́ ngatə́le Hémân, mɔ́n Yoel, Asaf, mǎnyāŋ ḿbɔ̄g, mɔ́n Bɛrɛkyahu, á bɔ́n bə́ Merari, bəbə́nyāŋ, Etân, mɔ́n Kushayahu, 18bə́ ngábə́ ai bəbə́nyāŋ bábán yā étíé bɛ̄ɛ: Zekaryahu, Ben, Yaaziel, Shemiramoth, Yehiel, Uni, Eliav, Benayahuhu, Maaséyahu, Matítyahu, Eliflehu ai Miknéyahu, Oved Edom, Yéiel, bəkálā míḿbɛ́; 19Hémân, Asaf ai Etân, bəyia bə́ bīá, bə́ bomo bitsɔ́í bikpə́mbé. 20Zakarya, Aziel, Shemiramoth, Yehiel, Uni, Eliav, Maaséyahu, Benayahu bə́ bə̄lə́ bílɔ́ŋ ású é kíŋ yádaŋ abɔ́d ábuí. 21Matityahu, Elifléhu, Miknéyahu, Oved Edom, Yéiel bân Azazyahu bə́ dzana biá, bə́ bomo mvɛ́d á kíŋ omvə́g. 22Kenanyahu, ǹdzóe bəlevíta ású mim̀bəgə a tâg mǎm mim̀bəgə, amú ā yəmə́[ 11] esíé tē m̀bəŋ m̀bəŋ. Bɛrɛkya bân Elkana ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə̄kálā míḿbɛ́ mí árə́ka. Bəfada Shɛvanyahu, Yosafath, Netanel, Amasái, Zekaryahu, Benayahu ai Eliezer ḿbɔ̄ bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ á árə́ka Zambá ósú. Oved Edom bân Yehiya bə́ ngábə́ bə̄kálā míḿbɛ́ mí árə́ka. 25Dávid ai bə́nyia bodo mvíē yā Ísraɛ̂l ai bədzóē yā bakúda bə́ nɔŋ árə́ka amvóé Ǹtondôbə ai miǹtag mísə á ndá Oved Edom. Ású yə̄ nâ Zambá á kā bə́lēvítǎ yǎ bə́ ngábə́ bəgə́ árə́ka ámvóé Ńtondôbə, ńdɔ̄ bə́ ngáwé bə̄yóm bə́ nyag zamgbál ai bəyóm miǹtómbá zamgbál. Dávid a ngábə́ bəgə́ ḿbəmbə edud ńdɔ́mbɔ́, tɔ́ bə́levítā yā bə́ ngábə́ bəgə́ árə́ka, dzam də́dā ai bəyia bə́ bía ai Kenaya, ǹdzóe bəbəgə bə́ byə́m. Dávid á ngábə́ fə a bəgə́ efod ndɔ́mbɔ́. Ísraɛ̂l ásə a ngábɛ́d ai árə́ka ámvóé Ńtondôbə, bâkə bálɔ̄ŋ áyēngá, bə́ bomo miǹlag ai bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ, bə́ kudu bitsɔ́í bíkpə́mbé, ai miǹdiŋ ai mvɛ́d. Éyɔŋ árə́ka Ǹtondôbə a ngákə kwí édzə̂dzalá Dávid, ńdɔ Mikal, ngɔn Sául, a ngábə́bə á wúndi, a ńtala anə́ Dávid a dzə́m, a sána ai miǹtag; ǎ ngabyandi fɔ́ɔ́ nyē á ńnə̄m wóé étē. Ńdɔ̄ bə́ ngányíli árə́ka Ǹtondôbə, bə́ tə́lé nyē á zə̄zǎŋ ébə̄m Dávid a ngákom ású díé. Bə́ ngavə́ mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ élad. 2Á man Dávid a ngáman və́ mə́túnuŋa bádígi ai mə́túnuŋa mə́ élad má, ǎ ngákub áyɔŋ ǹtótōmaamaa á dzwé Ńtondôbə. 3Á mvús tě, ǎ ngakab bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, tɔ fám tɔ miníngá, anə́ mod: etun ḿbāŋálā dzyá, ezángádá bibumá ai gató míńkód bibumá bí wɔ̂n. 4Dávid a mǎn tə́lē bəlevíta á árə́ka ósú nə́ bə́ dzə́mē, bə́ ngəmeŋe, bə́ luugǔ fə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l: 5Asaf a tə́lə̄ ósū, Zakadya a tsâ, Uziel a tsâ, ai Shemiramoth, Yehiel, Matitya, Eliav, Benayahu ai Oved Edom ai Yéiel, bə́ bomo ǹdiŋ ai mvɛ́d, Asaf nyé a bomo bitsɔ́í bikpə́mbé. 6Ǹtíé tē bəfada Benayahu bân Yahaziel bɔ̂ bə́ ngábə́ hə m̀bomán tɔ́ŋ á árə́ka amvóé Zambá ósú. 7Amǒs tē, ńgɔ̄ Dávid a ngátə́le Asaf ai bəbə́nyāŋ, éyɔ̄ŋ ósú, naa bə́ lūgu Ǹtondôbə. 8Sɔán Ǹtondobə, yóméŋán dzwé díé, káŋán myǎyédan biyə̌ŋ bí mam bíé á zāŋ məyɔŋ. 9Yiágán nyē bīá, dzə́méŋán nyé yédégán biyə̌ŋ bí mam bíé bísə fɔ́ɔ́. 10Bɔán engúŋ ai m̀fúfúb dzwé wóé, miǹtag mí fúgúzū bɔ́ á mīńnə̄m ébá bádzə̄ŋ Ńtondôbə ! 11Ndzə́ŋán Ǹtondôbə ai ngul dzié, dzə́ŋán asú díé ábǒg ásə. 12Dúgán tsog mə́sīmbá á ngābɔ, biyə̌ŋ bí mam bíé ai ńtól wákwí ânyu díé, Mínā, mvɔŋ bod Ísraɛ̂l, etúgā dzíé, mínā, bɔ́n bə́ Yákɔb, ébá á ngātɔ́b ! 14Énye a nə́ Ǹtondôbə Zambá wāān, ńnye a dzóē sí ésə. 15Dúgán tsog á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə élad amvóé dzíé ai bíbúg yā á ngākɔ́bɔ̄ á bakúda mim̀míe mí bod. 16édzí yā á ngālad ai Ábrahám ai mə́tīŋ á ngālíg Ízag. 16á ngátindi ású Yákɔb anə́ mvéndé, a tindí mɔ́ Ísraɛ̂l anə́ élad amvóé yā kɔ́m, 18éyɔŋ a ngádzó nâ: “Mavə́ wa sí yǎ Kánǎŋ anə́ ngab elíg dzoe, élíg tē ńdzɔ̄ yáwóge ai mínā !” 19Bə́ ngábə́ mína dzǎm láŋ, abím ábɔ́d tē, mǐ tɔ̄á fə bəyə́ŋ yā ńnam. 20Bə́ kələ bâkalan á məyɔŋ məyɔŋ, bə́ sə́ áyɔŋ dí, bə́ nə̄ ńnam vílí, 21hədá a ndzí kig dzogě naa mod á tíbílī bɔ́, ńdɔ̄ fə a ngándə́gələ miǹkúkúmá étɔm dzābán 22Tə̌ myǎ namba bəməsías báma, tə myǎbɔ bəprofɛ́d bámā é dzam ánə̄ ábē.” Yiágán Ǹtondôbə dziá, á sí ésə yédégan akodé díé anə́ ámǒs anə́ ámós, yédégán dúmá díé á miǹnam, biyə̌ŋ bí mam bíé á məyɔŋ mə́sə. 25Amú Ǹtondôbə a nə mod nénə, a yəan ai mod olugú, a nə məsis a lodo bəzambá bə́sə: bəzambá yā məyɔŋ bə́ nə zəzə. Ǹtondobə́ a ngákom yób. Ǹtómba ai miǹkókoe bí nə́ nyé ósū, ngul ai atí bí nə̄ é vóm wáwóge ai nyé. Váán Ǹtondôbə, ǎ mə̄ndá mə́ bǒd yā məyɔŋ, váán Ǹtondôbə dúmá ai fím; váán Ǹtondôbə dúmá yā dzwé díé. Váán nyé mə̄túnuŋa, bədán nyé mɔ̄ ósū; lǔgan Ǹtondôbə éyɔŋ m̀fúbán wóe wátóle; fodébán nyé ósū, á sí ésə. Owé sí ndon e yə́mə̄ á kpím.31Yób á fōnó, sí é sáná ai miǹtag ! Kadán á zāŋ məyɔŋ bíkúl naa, Ǹtondôbə a nə ǹkúkúmá !” Máŋ mə́ bámá ai akúmá ásə̄ yā étē. Afan ásə̄ á fōnó ai abóg, bilé yā məfan bí bōmó áyēngá miǹtag ósū Ǹtondôbə amú a zu nâ a zu tsíg ńtól sí ndon. Váán Ǹtondôbə ngǎŋ amú á nə m̀bəŋ amú édǐŋ dzíé é nə kōlé. 35Kɔ́bɔ́gán nâ: kodégē bíā, ǎ Zāmbá akodé dáán, tógán bíā, ó vāā[12] bía á zāŋ məyɔŋ bíkúl. Abǒg tē hḿ byāyi kaŋ m̀fúfúb dzwé wóe bǐ nɔŋɔ dúmá éyɔŋ byǎlugu wa. Maa ai Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, a tádígi á ńnomó étɔá a kələ kwí á ńnomó étɔá !” Ńdɔ ayɔŋ ásə̄ ládzó nâ: “Amɛn !” Ńdɔ̄ Dávid a ngálíg Asaf ai bəbə́nyāŋ ósū árə́ka ámvóé Ńtondôbə, nə́ bə́ lígī bâbɔ esíé kɔ́m ésə̄ bə́ nyiege ǹtáán mǎm yā ámǒs ósə ású ésíé tē, ósū árə́ka, a lígí fə Oved Edom ai bəbə́nyāŋ məwóm mə́saman ai mwom bəkálā míḿbɛ́, Oved Edom, mɔ́n Yeditun bân Hosa. Ńdɔ̄ David a ngálíg fada Sadok ai bəbə́nyāŋ bəfada, á ńsə̌ŋ étɔbɔgɔ̌ Ńtondôbə, ábōdā ngogolán yā Gabaon, nə́ bə́ kad və́ Ńtondôbə mə́túnuŋa bádígi kɔ́m ésə âlatâr mīḿkpə́l bíyə́m kíkídígi ai ngǒngógóle, bə́ bɔ̌ fə̄ é dzóm ésə̄ é nə́ ńtilán á mvéndé Ǹtondôbə yǎ bə́ ngátə́lē ású Ísraɛ̂l. Hémân, Yedutun ai məbuga mə́ é bod bə́sə̄ yā bə́ ngátɔ́b naa ḿbɔ̄ bə́ kad kaŋ Ńtondôbə “amú ḿbaalán mətǐŋ wóé ó nə kōlé”, bə́ ngábə́ ai bɔ́. Hémân bân Yedutun bə́ ngábə́ ai bɔ́ naa bə́ kad lɔ́ŋ tɔ́ŋ, bə́ bomo bitsɔ́í bíkpə́mbé ai byə́m məzíg bə́ kadəgə yiǎ bīá bí Zambá ai byá, bɔ́n bə́ Yedutun ḿbɔ̄ bə́ baala m̀bɛ́. Ńdɔ ayɔŋ ásə á ngátsaman, mod ósə a kə́ə́ á ndá dzīē, Dávid a dúgán naa á kə kúb ndâ ­bod dzié ǹtótōmaamaa. Éyɔŋ Dávid a ngásɔ́b mvóg á ndá dzie, nyé ai profɛ́d Nátáŋ nâ:”Ma nyɔ́ mə mə tɔá á ndá omaŋ, árə́ka élad amvóé nyé a tɔá êbə̌m !” 2Natáŋ nyé ai Dávid nâ: “É dzam ásə watám á ńnə̄m, bɔ̌ dzɔ̄, amú Zambá á nə ai wa !” 3Hədá, alú tē ábēn, ńdɔ ebúg Zāmbá é ngázu kwí ábə Natáŋ nâ: “Kələ́ kad étúgā dzámā Dávid nâ: éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná, sə̌ kig wǎ wāyi lóŋ Ndá ású yə̄ nâ mə́ tɔ̄bɔ̄ étēde. 5Kǒkōá, ma bə́ kig tɔbɔ á ndá a tádigi ámōs mə̄ ngábɛ́d ai Ísraɛ̂l, a zaa kwí ámōs yə aná; mə wulugu hə á bibə̌m bibə̌m ai á məban məban. 6Ńtíé ósə mə ngáwulu ai ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə, bə́tsíg míńtól mí Ísraɛ̂l yā mə̄ ngátə́le nə́ bə́ nɔ́ni ayɔŋ dáma, yə mə ngákad tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́ naa: “Ású dzé mī nə́ təge ma lóŋ ndá omaŋ?” 7Ńdɔ̄ hḿ kələ kad étūgā dzámā Dávid nâ: Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ ná. Mǎ mə̄ ngánɔŋ wa áfúb mə́dîga, á mvús miǹtómbá, nə́ ó bɔ ǹdzóe ayɔŋ dámā Ísraɛ̂l. 8É vóm ósə ǒ kələ, mə tɔá ai wa, mə́ mǎn wa wé mīńzízíŋ mísə̄ ósū. Mayi bɔ̌ naa dzwé dóē á wum anə́ dzwé mim̀faŋ mí bǒd yā sí ndon. 9Mayi tɔ́b ńgūmā ábódā sí ású áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l, mayi dɔ́ bān étēde, á ńtɔ̄á hālá. Lâyǐ kig bǎd dzə̄m kám, ńdɔ̄ fə miǹtótóm təge dɔ́ bǎd ndə́gələ anə́ ósúsúa, 10a tádigi ábǒg mə̄ tə́lege bətsíg miǹtól ású ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l. Mə ngáman təgə̌ mīńzízíŋ míe mísə. Ǹtondôbə a lóm wa m̀bándá naa a yi wa lóŋ ndá. 11Éyɔŋ məlú móe máyi dzyé[13] ású yə̄ nâ ó kə kɔ́b bēsōá á bə̄kón, mayi bɛ́de mvɔŋ bod dzoe á mvús dzoe; mɔ́n wōē m̀bɔ́g énye mǎyi tə́lə̄ ńkūkúmá[ 14] təge ai afə́ŋə́lé. 12Énye ǎ yi ma lóŋ Ndá, mə yə́mə́ fə etɔá ńkúkúmá dzíé məkǒl á sí á ńnómo etɔá. Mayi nyé bɔ ésīá, nyé a ńtɔ̄ā mā mɔ́n[15]; mǎyǐ kig vaa ḿbaalán mətǐŋ wáma ábə̄ nyé anə́ mə̄ ngávaa wá é mod a ngábə́ wā ósū. 14Mayi nyé yə̄m məkǒl á sí á ndá dzama étē ai éwógē dzáma á ńtīē kɔ́m. Etɔá dzíé yâyi yəm á kpím á ńnóm etɔá.” 15Ńdɔ Natáŋ á ngāman kad Dávid ḿbándá ví, a mǎn fə̄ nyé bɔ̌ áyə̄mə́ ásə̄ dí. 16Ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngányî, a tɔbɔ Ńtondôbə ósū, nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə Zambá, mǎ mə̄ nə́ zá, ndá dzama e nə fé nə́ ó bɔ̄ nə́ mə́ zu kwí vā ? 17Hədá, ńdɔ wayén naa nálā ó nə ábɔ́d ábuí á mís móe, ǎ Zāmbá, ńdɔ o kɔ́bɔ́ ású ndá étúgā dzóe kɔ́m ósúsúa. Wǎbə̄bə́ mā anə́ é mod a bələ́ ḿfaŋ ńkóŋ, ǎ Ńtondôbə Zambá. 18Dzé fə̄ Dávid a nə́ dzǎm dzó ású dóe, abím ólugú ó və́ yǎ étúgā dzóe ? Wǎmēn wayəm etúgā dzóe. 19Ǎ Ńtondôbə, ású étúgā dzóe ai ású ǹnə́m wóe, ńdɔ o ngábɔ̄ é mod afáŋ yə nâ wakuli é ngǔl mam nyí á ngə́ə́ŋ. 20Ǎ Ńtondôbə, mod ǎ fulǎn kig ai wa, ńdɔ̄ fə Zambá ḿfə̄ á sə́ kig hə wa etám fɔ̄ɔ̄, anə́ ḿból bī ngáwóg ai məlɔ́ máán. 21Yə ayɔŋ afə́ lâfulan tə́ ai ayɔŋ dóe Ísraɛ̂l á sí ndon ésə, ayɔ̌ŋ yā Zambá á ngákə kode nə́ lə́ və̄ŋán ayɔŋ díé, dzwé díé á wum ai ńtsídán məyɔŋ ósū áyɔŋ dóē yā ó ngākode á ńnam Égîptɛn ? 22O ngátɔ́b yǎ áyɔŋ dóe Ísraɛ̂l etɔ́tɔbɔ nə́ á bɔ ayɔŋ dóe, ńdɔ waa o ngávə́ŋan Zambá wōē, ǎ Ǹtondôbə. Ńdɔ hḿ ǎ Ńtondôbə, mə yə́mə̄ á kpím á ńnomó etɔá, mə́tīŋ yā ó ngālíg etúgā dzóe ai ndâ bod dzié, wǎmēn dzálága ányu dóe ! Mətǐŋ mə́tē mə́ tɔbɔgɔ bə́bə́lá, dzwé dóē lə́ wúmú á ńnómo étɔá bə́ kə̄ bákɔ́bɔ̄ nâ: Ǹtondôbə Sabaod a nə Zambá Ísraɛ̂l, a nə Zambá ású Ísraɛ̂l ! Ndá étugá dzoē Dávid é yə́mə́ á kpím á mís móe ! 25Amú wǎmēn, ǎ Zambá wama, wǎ ō kūlí étúgā dzóe nâ wayi nyé lōŋ ndá. Asú tē ńdɔ étúgā dzóē é bī ázombo nâ yâkad wa é ngogolán nyī. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī ǎ Ńtondôbə wǎ ó nə̄ Zambá, ńdɔ́ áfə wǎ ó kāg étūgā dzóe é mvɔ̄m nyī. Ńdɔ o ngáyə́bə̄ nâ wakúb ndâ bod étúgā dzóe ǹtótōmaamaa ású yə̄ ná é tɔ̄bɔ̄ kɔ́m ésə á mís móe, amú wa ǎ Ńtondôbə, wǎ wakúb ńtōtōmaamaa ámú ó nə ai ǹtótōmaamaa á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Á mvús tě, ńdɔ̄ Dávid a ngáyíd Fīlísta a dzɔ́dí bɔ̄ á sí. A fadi Gath ai mǎl móé á mɔ́ mə́ Fīlísta. 2A yídí Moab, ńdɔ Moábít bə́ ngavəŋan bəlɔ̌ bə́ Dávid bəyân nyé tóya. 3Dávid a ngáyíd fə Hadadɛzɛr ǹkúkúmá yǎ Tsova, ḿfág yǎ Hamath, éyɔŋ ǎ kələ tə́lē édzóē dzíé óswē Efrǎta. 4Dávid a fadí nyé akúda bikálíg, bəwulǔ bikablí bakúda zamgbál, bəwulu bə́ sí bakúda məwóm mə́bɛ̄. Dávid a tsígí bikabilí bísə miǹtímig a lígí hə ǹtɛd. 5Araméǎn yā Damás bə́ ngázu vɔ́li Hadadɛzɛr, ǹkúkúmá yā Tsova á bītá, ńdɔ̄ Dávid a ngáwé Araméan bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄. 6Ńdɔ̄ Dávid a ngátə́lē bəngɔ́mɔna Âram yǎ Damás, Araméan bə́ ńtɔ̄á bəlɔ̌ bə́ Dávid, bə́ yâgan nyé tóya. É vóm ósə ǎ kələ lúman bītá, Ǹtondôbə a bɔɔ nə́ á dɔ. 7Ńdɔ̄ Dávid a ngáman tɔ́ī bíkpəlé bí mvɔ́d yā bəbɔ bísíé bə́ Hadadɛzɛr bə́ ngábə́ bəgə́, a kə́ə́ ai byá á Yērúzalɛm. 8Á Tivhath ai á Kun, bətísɔn bə́ Hadadɛzɛr, ńdɔ̄ Dávid a ngáman fadi ábuí mvɔ́d étēde: Salomoŋ á ngábəlan ai dzɔ̌ éyɔŋ a lóŋō máŋ mə́ mvɔ́d, miǹkum ai bilában bí mvɔ́d. 9Ńdɔ Tou, ǹkúkúma yǎ Hamath, a ngáwóg naa David a yíd ńkān bítá Hadadɛzɛr, ǹkúkúmá yǎ Tsova. Ńdɔ̄ a ngálóm mɔ́n wōē Hadoram ábə ǹkúkúmá Dávid ású yə̄ nâ á sug nyé ai nâ á tamǎn fə̄ nyé ḿból ā bɔ̄ bitá ai Hadadɛzɛr a yídí fə nyé, a mú Hadadɛzɛr a ngábə́ ńzīzíŋ Tou[ 16], ai nâ á kə̄ fə̄ nyé və̄ byə́m bí mvɔ́d məkyaí mə́sə ai ébí bí sílíba. 11Ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngatúni Ǹtondôbə byə́m bítē bísə a bǎd fə bág mɔ̄ní ai é mvɔ́d á ngákə̄ á fadi á məyɔŋ məsə, Êdom, á Moab, á bɔ́n bə́ Ámon, á Fīlísta ai Âmalek. 12Ńdɔ Avishái, mɔ́n Seruya, a ngátəgə Edomít a ndoŋ Ǹkǔ, á táŋ bod bakúda awômo ai mwom. A mǎn tə́lē bəngɔ́mɔna Êdom, ńdɔ Edomít bə́sə̄ bə́ ngávə́ŋan bəlɔ̌ bə́ Dávid é vóm ósə Dávid ǎ kələ, Zambá a bɔɔ nâ á dɔ. 14Dávid ǎ ngadzóe ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə, a tsígi miǹtól mí sósōó ású ńgūmā áyɔŋ ósə. 15Yoab, mɔ́n Seruya, a ǹdzóege ǹkunda bitá; Yehosafath, mɔ́n Ahilud, ǹyédan mam; 16Sadok, mɔ́n Ahituv, ai Abimelek, mɔ́n Abiatar, bə́ ngábə́ bəfada; Shawsha, ǹsan bəkálada; 17Benayahu, mɔ́n Yehoyada, a dzóege Kerétian ai Pelétian, bɔ́n bə́ Dávid bə́ ngábə́ é bod bə́ ósú yā mgbág ǹkúkúmá. Á mvús hālá, ńdɔ Nahash ǹkúkúmá bɔ́n bə́ Amon a ngáwú, mɔ́n wōē á tə̄bə́ ńkūkúmá á məyian móé. 2Dávid nyé nâ: “Mayi bɔ ḿbəmbə ǹnə́m ai Hanun, mɔ́n Nahash, amú ésīā á ngābɔ m̀bəmbə ǹnə́m ai ma[ 17].” Ńdɔ̄ Dávid a ngálóm bod nə́ bə́ kə̄ nyé kad m̀bándá míńsíngī yā á ngábə́ bələ́ á ńnə̄m ású ésīá, ńdɔ bītúgā bí Dávid bí ngákwí á ńnam bɔ́n bə́ Amon, ábə Hanun, ású ḿbándá míńsíngí. 3Hədá ńdɔ̄ bitɔŋ míńtómbā bí ngádzó ai Hanun nâ: “Yə watsog nâ Dávid a yi nâ a lugu ésōá éyɔŋ a lóm wa bod nə bə́ zu wa dzəg ǹyón ? Kə́ a lóm bɔ̄ ású yə̄ nâ bə́ fəb ǹnam á bwě fə̄ wá, dzóm tē ńdzɔ a lóm bītúgā bíé ábə wǎ ?” 4Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Hanun a ngábi bītúgā bí Dávid a mǎn bɔ sódē mińlō, a tsígi fə biwɔ́man byábán bitun a zaa kwí babi ai məkǎn, ńdɔ a ngá sóe bɔ́. 5Ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ kad Dávid ḿból ósə̄ bə́ ngábɔ é bod bá, ńdɔ a ngalóm mod nə́ á kə tóban ai bɔ́, amú bə́ ngákúban osáma. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóm bɔ m̀bándá nâ: “Tɔbɔ́gán á Yēríko a kələ kwí anə́ zɛl dzǎn yāyi dúgan mǎn nāŋ, eyɔ̌ŋ tē mǐ zu sɔ́ dúgan.” 6Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Amon bə́ ngáyəm nâ Dávid a ngáliŋan ai bɔ́; Hanun bân bɔ́n bə́ Amon bə́ lómó ákūda bətaléńta bə́ sílíba nə́ bə́ nɔŋ á bīsíé bǒd yā Aram yǎ áswē ábɛ̄, Araméǎn yā Maaka ai á Tsova, bikálíg ai bəbɛ́d bikabilí. 7Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ á bīsíé bī ǹkúkúmá yā Maaka, miǹkunda míé ai bikálíg bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bə́bɛ̄; ńdɔ̄ bə́ ngázu lóŋ mīǹkán á ńsī yād Madaba, bɔ́n bə́ Amon bɔ̂ bə́ tíé á bə̄tísɔn bábán, bə́ mān kóan nə́ bâzu á bītá[18]. 8Á wóg Dávid a ngáwóg é fwé nyī, ńdɔ a ngálóm Yoab ai ǹkunda bítá miǹgungúl mí bod ósə. 9Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Amon bə́ ngákwí, bə́ mān kǒm bītíé bítá á mə̄nyíán yā tísɔn, hədá míńkúkúmá yā mí ngásɔ́ mí ngátə́bə ḿfág wábán âfan. 10Ḿból Yoab a ngáyén na a yəan lúman ai ósú ai á mvús, ńdɔ a ngátɔ́b zīngí yā Ísraɛ̂l ásə a tə́lé bɔ̄ ǹsámbá ósū bɔ́n bə́ Ámon. 11A nɔŋɔ́ ábím ńkunda bítá á ngálígi a və́ə́ mǎnyāŋ wōē Avishái, a mǎn bɔ tág mīńsāmbá, bə́ bəbəgə bɔ́n bə́ Amon. 12Nyé nâ: “Ngə́ Araméan bə́ təgə́ ma, o zaa mə ka; ngə́ bɔ́n bə́ Amon bə́ tə̄gə́ wa, mə sɔ́ɔ́ wa ka. Tóm nyɔ́l, bǐ bɔ azombo ású áyɔŋ dáán ai ású bə́tísɔn bə́ Zambá wāān. Ǹtondôbə á bɔ̄ ḿból émēn ā diŋ !” 14Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yoab a ngátsag Araméan bitá ai ǹkunda wóé, Araméan bə́ mān tūb. 15Á yén, Bɔ́n bə́ Amon bə́ ngáyén naa Araméan bə́ ngatúb yǎ, bɔ̂ bə́ ngatúb fɔ̄ɔ̄ fə Avishái, mǎnyāŋ Yoab ósū, bə́ mān dúgan á tísɔn. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yoab a ngádúgan á Yērúzalɛm. 16Á yén, Araméan bə́ ngáyén naa bə́ yídiban yǎ ósū Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ bə́ ngálóm bod, bə́ mān fə tógan Áraméǎn yā bə́ nə́ óswē á yād. Shofak, ǹdzóe ǹkán bítá Hadadɛzɛr, énye a dzóege bɔ́. 17Ńdɔ̄ bə́ ngázū dɔ́ kad Dávid; ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngákóan Ísraɛ̂l ásə a daŋá Yórdan, a kpǎn bɔ̄, a komó fə etíé á mgbág dzābán. Ńdɔ̄ Dávid a ngátsag miǹsámbá bítá á ńnamín Araméan, bɔ̂ bə́ káī fɔ́ɔ́ fə̄ nyé bītá. 18Hədá ńdɔ Araméan bə́ ngátəg ósū Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ Dávid a ngáwé bɔ bod bíkálíg bakúda zamgbál, ai bəwulu bə́ sí bakúda məwóm mə́nyi; ńdɔ̄ fə a ngáwé Shofag yǎ á ngābə́ ńdzóe. 19Á yén bītúgā bí Hadadɛzɛr bí ngáyén naa bə́ yídiban yǎ ósū Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ bə́ ngáyíli oyílí mvɔ̄í ai Dávid, bə́ ngasyé nyē. Araméan təgě fə yə́bə̄ naa bə́ kə ka bɔ́n bə́ Amon. 1Á mə̄tádí mə́ ḿbú, ábǒg miǹkúkúmá myákái bitá, ńdɔ Yoab a ngátíe ai miǹkunda míé a kə́ tsam ńnam bɔ́n bə́ Amon. Ńdɔ̄ fə ǎ zu dilǐ Raba, hála Dávid nyé a tɔá á Yērúzalɛm. Ńdɔ Yoab a ngátəgə Raba a mǎn fə̄ nyé tsam. 2Dávid a kwé ńtōm ńkúkúmá Milkom a ngábə́ bəgə́ á ńlō. Ńdɔ a ngábig nâ wâdid taléńta mvɔ́d ḿbɔ̄g, ai nâ bə́ ngábán ḿbəmbə atabí á ńnə̄m étēde. Ńdɔ̄ Dávid émēn á ngābɔ́d wā á ńlō. Ńdɔ a ngábəgə akúmá ńsa ezǒb ezǒb, a kə́ ai dɔ́. 3Bǒd yā étēde, ńdɔ a ngánɔŋ bɔ́, a kə̌ bɔ zig á mɔ́, ai bidíkǎs bikie ai avón. Ǎ bɔɔ fɔ́ɔ́ nālá ású bə̄tísɔn bə́ bɔ́n bə́ Amon bə́sə. Ńdɔ̄ Dávid a ngádúgan á Yērúzalɛm ai ǹkunda bítá wóé ósə. 4Á mvús hālá, bitá bí ngákə̄ ósū ai Filísta á Gɛzɛr. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Sibekái yǎ Husha a ngáwé Sipái, mod yǎ mvɔŋ ­bod Réfaít, ńdɔ̄ bə́ ngávəŋan bəlɔ̌. 5Ńdɔ bitá bí ngádúgan tádi ai Filísta; Elhanân, mɔ́n Yaîr, a wé Lahmi, mǎnyāŋ Goliath yǎ Gath á ńken ákɔ̌ŋ wóé ó ngábə́ hə anə ébɛ̄ ǹtiŋi biyé. 6Bitá bí ngábǎd fə bɔ á Gath, ǹtomolǒ mod ó ngábə́ étēde ó bələ́ ányǔ ásaman á wɔ́ ósə, ai anyǔ ásaman âkǒl ásə á táŋ məwóm mə́bɛ̄ ai mə́nyi a ngábə́ fə mod yǎ mvɔŋ bod Harafa. 7Ḿból á ngábə́ byándígi Ísraɛ̂l, ńdɔ Yonatân, mɔ́n Shiméa, mǎnyāŋ Dávid, a ngáwé nyé. 8Bə́ ngábə́ bǒd yā mvɔŋ bod Harafa á Gath, ńdɔ̄ bə́ ngáku á mɔ́ mə́ Dávid ai bəsíé bóé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Sátan a ngátə́bə nə́ a lúman ai Ísraɛ̂l, ǎ ngafɔ́ŋɔ́lɔ Dávid nə́ á bɔ zitɔ́g bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 2Dávid nyé ai Yoab ai bədzóe bə́ áyɔŋ nâ: “Kaŋán bɔ̌ zitɔ́g yā Ísraɛ̂l a tíege a Bêr Shéva a kələ kwí á Dan, mǐ dúgán ma sɔ́ kad táŋ bod.” 3Ńdɔ Yoab a ngáyalan nâ: “Ǹtondôbə á dúgán bulu áyɔŋ dóe biyɔŋ ǹtɛd ! Ǎ māńtí ǹkúkúmá, ngǎ bɔ́ bə́sə̄ bə́ nə bitúgā bí māńtí ? Ású dzé māńtí ā bɔ ákyaí tē, ású dzé Ísraɛ̂l ǎ yi bǐ bidzo ai é dzam dí.” 4Hədá tɔ nálā ńdɔ abénde ńkúkúmá lá ndzí kig tsénde ású Yoab. Ńdɔ Yoab a ngátíe, a ngáwulu á sí Ísraɛ̂l ésə, ńdɔ ǎ zu dúgan á Yērúzalɛm. 5Ńdɔ Yoab a ngávə́ Dávid táŋ é bod a ngáláŋ á ńnam Ísraɛ̂l ásə bə́ ngákwí bod milióŋ dzyā ai bakúda ǹtɛd abím bod a ngábə́ dzam bɔ̌ bītá, á Yúda bakúda miǹtɛd mínyi ai bakúda məwóm zamgbál, abím bod á ngábə́ dzǎm bɔ̌ bītá. 6Yoab a ngáwóg abénde ǹkúkúmá ábē éyə̄gan, ákyāí yə̄ nâ ńdɔ a ndzí kig láŋ Lévi bân Bényamín. 7Ńdɔ Zambá a ngávínī é dzam dí ńnə́m, ńdɔ a ngábímī Ísraɛ̂l. 8Ńdɔ̄ Dávid a ngádzó ai Zambá nâ: “Ǹsə́m ńnēn ńgɔ fɔ́ɔ́ mə̄ sə́m é dzam dí. Ńdɔ̄ étɔ̄á dzī, dzǔ tə̄ étúgā dzóe ǹsə́m tē, amú mə̄ bɔ̄ ḿbə̂ dzam ákúd !” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Gad ǹyéne mam Dávid nâ: ”Kələ́ kad Dávid nâ: “Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ nâ: Mabóe wa mam mə́lɛ́ á sí, tɔ́bɔ́ dá yā étēde, eyɔ̌ŋ te mǎyī dɔ́ bɔ ású dóe.” 11Ńdɔ Gad a ngákə̄ ábə Dávid nyé ai nyé nâ: “Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: Wǎ wayi yə́bə: 12yə zie á táŋ mim̀bú mílɛ́, ngə́ kig amalá ngɔn élɛ́ ósū míńzízíŋ míe, ókəŋ bítá míńzízíŋ míé ó bə̄mə́ wā âbum, ngə́ kig okəŋ bítá Ńtondôbə ai məlú mə́ mbada mənye á ńnam, ǹtíé tē éngəlɛs Ǹtondôbə a kə a ndáman ǹnam Ísraɛ̂l ósə. Wǎmēn yəmə́ hḿ éyālán mə́ bələ́ nə́ mə́ kələ və́ é mod a və́ lóm mā.” Dávid a ngáyalan Gad nâ: “Ngokod yakwí mā á nyɔ́l. Mazombo ku á mɔ́ mə́ Ńtondôbə[19], amú ǹnə́m ngɔ́l wóé ó nə anén a lodo nə́ á mɔ́ mə́ bǒd ńgɔ̄ mə́ kə ku !” 14Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngálóm mbada mənye á ńnam Ísraɛ̂l, o ndzí naa, bod bə́ wúú naa bakúda məwóm zamgbál. 15Ńdɔ̄ fə̄ Zambá á ngālóm éngəlɛs á Yērúzalɛm nə́ á dzâ nyé hədá ábōg yə̄ nâ ǎ ngadzâ yǎ fɔ̄ɔ̄ nyé, ńdɔ Ǹtondôbə a ngábəbə, a dúgán sīngī ábé ásə̄ dí, ńdɔ a ngádzó ai éngəlɛs endáman nâ: “Abím tē ! Dúgán ai wɔ́ wóe.” Hála éngəlɛs Ǹtondôbə a ńtə́lə yǎ babi ai ǹgín Ornân, mǎn Yebusít. 16Á bɛ̄dē mís á yób nā, Dávid a ńtálā éngəlɛs Ǹtondôbə a tə́lə á zāŋ yób ai sí a tyé yǎ ókəŋ bítá wóé ábám, a sámá wā á Yērúzalɛm. Ńdɔ̄ Dávid ai bənyia bod mvié bə́ bə̄gə́ miǹkud, bə́ ngáman búdúbú ai məsú á sí mətsɔ́. 17Ńdɔ̄ Dávid a ngádzó ai Zambá nâ: “Sə mǎ mə̄ ngábénde nâ bə́ bɔ zitɔ́g bǒd yā á ńnam a, sə mǎ mə̄ ngásə́m a, mə bɔ̌ é dzam á nə́ ábē a ? É bod bə́sə̄ bá, bə́ nə ǹkunda biyə́m, bɔ́ bə́ bɔ̄ dzé ? Ǎ Ńtondôbə, Zambá wama, wɔ́ wóe ó dzūmbu ma á yób ai ndâ bod dzama ésə, hədá tə amalá lâdzimbi ayɔŋ dóé !” 18Ńdɔ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzó ai Gad nə́ á kad Dávid nâ: “Dávid a bɛ́də́ á lóŋ alatâr ósú Ńtondôbə á ńgīn Ornân, mǎn Yébusit.” 19Ńdɔ fɔ́ɔ́ Dávid a ngábɛ́d anə́ ḿból Ńtondôbə a ngálóm nye m̀bándá ânyu Gad. 20Ornân a ngávəŋan, a ńtálā éngəlɛs, ńdɔ a ngásɔbɔ ai bɔ́n bóé bə́nyi. Ornân a ngábə́ á tsâg ovə́ga. 21Ńdɔ̄ Dávid a ngákə̄ ábə̄ nyé ńdɔ Ornân a ngábəbə, a yénə́ Dávid, ńdɔ a ngákwí á ńgīn, a lában ai məbɔ́ŋ á sí ósū Dávid, a lúī ńlō á sí. 22Dávid nyé ai Ornân nâ: “Váá ma abódā sí yā ńgīn wóe, mə́ lóŋ Ǹtondôbə alatâr étēde. Váá mā dɔ́ ású é táŋ mɔní lákyəbə ai dɔ́ eyɔ̌ŋ te amalá láyi səlan ai ayɔŋ.” 22Ńdɔ Ornân a ngádzó ai Dávid nâ: “Nɔŋɔ́ ású dóe, māńtí ǹkúkúmá á bɔ̄ ḿból ósə ǎ yi. Yénə́, mavə́ fə nyag ású mə́túnuŋa bádígi, bikálíg ású ndzaag ai ovə́ga ású bifái mavə́ byə́m bísə.” Hədá, ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngáyalan Ornân nâ: “Kǒkoa ! Mayi kus ai mɔní; amú māyǐ kig nɔŋ ású Ńtondôbə é dzóm yáwóge ai wa, mə̌ ngávə́ á mə́túnuŋa bádígi é dzóm é nə́ zəzə á táŋ[20]. 25Ńdɔ̄ hḿ Dávid a ngávə́ Ornân bəsíkel bə́ mvɔ́d miǹtɛd mísaman ású ábódā sí tē. Ńdɔ̄ Dávid a ngálóŋ álatâr étēde ású Ńtondôbə, ǎ ngavə́ mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í. Ǎ ngálóe Ǹtondôbə, ńdɔ a ngáyalan nyé ai ńlómán á ngālóm ndóan á yób âlatâr mətúnuŋa. Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngábénde éngəlɛs nâ á dúgán nyílī ókəŋ bítá wóé ábām. Abǒg tē, ḿból Dávid a ngáyén naa Ǹtondôbə a ngáyalan nyé á ńgīn Ornân mɔ́n Yébusit, ńdɔ a ngávə́ mə̄túnuŋa. Abǒg tē Étɔbɔgɔ Ńtondôbə̌ yā Mósɛs a ngákom á ńkōd ńnam ai alatâr mə́túnuŋa bádígi bí ngábə́ abǒg tē ékōndóg yā Gabaon, hədá Dávid a ngábə́ kig dzǎm kə lɛ̂ ai Ǹtondôbə wé, amú á ngádaŋ mbádā ókəŋ bítá éngəlɛs Ǹtondôbə. Ńdɔ̄ Dávid a ngádzó nâ: “Ndá Ǹtondôbə Zambá nyī, ńdɔ̄ fə alatâr ású mə́túnuŋa bádígi á Ísraɛ̂l nyɔ́ !” Ngomozan ásu tə́mpɛl2Dávid a ngábéndē nâ bə́ kóán bə́yə́ŋ bə́sə̄ bə́ ngábə́ á sí Ísraɛ̂l, ńdɔ a ngátɔ́b bə̄síé mə́kɔ́g naa bə́ tə́le bidzěn mə́kɔ́g ású mə́lóŋ mə́ Ndá Zambá. 3Ńdɔ̄ fə̄ Dávid a ngákóan abuí bikie yǎ ábɔ̌ mə̄sén yā mīḿbɛ̄ mí óngóla ai bitáŋ mímbɛ́, etítíb, təge ai avəgə́. 4Məbám mə́ ómaŋ təge ai táŋ amú Sidonían ai Tirían bə́ ngázu və́ Dávid abuí mə́bám mə́ ómaŋ. 5Dávid a dzô nâ: “Mɔ́n wama Salomóŋ á ngə̄lə̄ mɔ́ngɔ́, a tɔá fə ǹtəgán; é Ndá ā yi lóŋ Ǹtondôbə yayəan bɔ súg yǎ ánēn e wúmū fə̄ ai dúmá á miǹnam mísə; ńdɔ̄ hḿ māyəan nyé komozan byə́m ya étēde.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Dávid a ngákomozan abuí byə́m, hālá a ngə́lə təge wú. 6Ńdɔ a ngálóe Salomóŋ, mɔ́n wōē, ǎ ngálə́b nyé nâ á loŋ Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l ndá. 7Dávid nyé ai Salomóŋ nâ: “Ǎ mɔ́n wama, mə ngátám á ńnə̄m naa mə́ loŋ Ndá ású dzwé[21] Ńtondôbə Zambá wama. 8Hədá, ńdɔ ebúg Ǹtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “O ngásoe məkǐ ábuí á sí o bɔ̌ fə bod bítá, wǎyəǎn kig lóŋ Ndá ású dzwé dáma, amú ó ngásoe abuí məkǐ á sí á mís máma. 9Tám yén ! Mɔ́n ā byálī wā, a yi bɔ̌ mod mvɔí. Mayi nyé və̄ mvɔ̄í ai miǹzízíŋ míé mísə̄ yā ngɔ́dɔ́, amú a yi yoleban dzwé nâ Salomóŋ, mayi və́ mvɔ̄í ai evúvoe á ńnam Ísraɛ̂l á mə̄lú móé. 10Énye ǎ yi lóŋ Ndá ású dzwé dáma; a yi bɔ mɔ́n wama, maa mə ńtɔ̄ā ésīá wōē; mayi yə́m étɔá ńkúkúmá dzíé á kpím á Ísraɛ̂l á kɔ́m yā kɔ́m.” 11Ńdɔ hḿ ǎ mɔ́n wama, ábōg dī Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄g ai wa, á bɔ naa ó man tóān lóŋ Ndá Ǹtondôbə Zambá woe, anə́ ḿból á ngákɔ́bɔ̄ ású dóe. 12Ebúg dzyá, Ǹtondôbə á váá wa fəg[22] ai ǹyəmán mam, nâ ábōg ā yi wa və́ édzōē á Ísraɛ̂l, ó kálā mvéndé[23] Ǹtondôbə Zambá woe ! Wayi fɔ́ɔ́ budugu hə ngə́ ō nyīē, o dzálá fə̄ mə́mvéndé ai mətǔm yā Ńtondôbə a ngábénde Mósɛs ású Ísraɛ̂l. Tómó nyɔ́l, ó bɔ̄ fə ewólo ! Tə wambáda, ngə́ á dzə́m kám. 14Tɔ anə́ mə̄ nə́ mə̄búa, mə ngákomozan, ású Ndá Ǹtondôbə bətaléńta bə́ mvɔ́d bakúda ǹtɛd, bətaléńta bə́ sílíba lɔlɔ́ ḿbɔ́g, mvɔ́d ai bikie təge ai avəgə́, ású bí nə́ éyə̄gan ábuí. Mə ngákomozǎn fə məbám ai məkɔ́g, o nə̌ fə̄ byá dzǎm kogolo. 15O bələ́ ábuí bəbɔ bisíé: bəbɛ mə́kɔ́g, bəmáwɔd, bəkábínda, miǹkə́kə́ŋ məkyaí mə́sə təge ai táŋ. 16Asú mvɔ́d, sílíba ai bikie, byá sə́ kig ai aláŋá. Kódógō hḿ á sí, ó bɔ esíé ! Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄g ai wa ! 17Ńdɔ̄ Dávid a ngábénde bədzóē bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l nâ bə́ vɔ́lī mɔ́n wōē Salomóŋ: "Ngǎ Ńtondôbə Zambá á nə ai mínā? Ǎ ndzí mína və́ awɔí mīḿfāg mísə a ? Amú á ngāvə́ á mɔ́ máma batɔbɔ ǹnama bə́sə̄ yā ńnam óbēn ó ku yǎ fə̄ édzōē Ńtondôbə étēde ai ayɔŋ díé vī. 19Ńdɔ̄ ábōg dí, fudígán miǹnə́m myáán ai miǹsísīm myáán nə́ mǐ dzəŋ Ǹtondôbə Zambá wāān. Kódógan á sí mǐ loŋ Ǹtondôbə Zambá ḿfūfúb étɔbɔgɔ, nə́ mǐ zu ai árə́ka ámvóé Ńtondôbə étēde ai mim̀fúfúb bílában bí Zambá á é Ndá é nə̄ ńlōŋán á dzwé Ńtondôbə.” Abǒg tē hálā Dávid ǎ yombo yǎ, a dzyé yǎ ai məlú á nyɔ́l á túd, ńdɔ a ngávə́ mɔ́n wōē Salomóŋ étɔá ńkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l. 2Ńdɔ a ngáman kóǎn bə̄dzóē yā Ísraɛ̂l bə́sə ai bəfada ai bəlevíta. 3Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ zitɔ́g bəlevíta yā ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai mvug á yób. Á man bə́ ngáman láŋ bə́sə, ńdɔ̄ bə́ ngákwí bod bakúda məwóm mə́lɛ́ ai bakúda mwom, á zāŋ dzābán bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi ḿbɔ̄ bə́ bɔ bisíé yā ndá Ǹtondôbə; bakúdā bə́sama bə́ tɔ̄á bəsaŋ bəkálada ai bətsíg miǹtól, 5Bakúdā bə́tán bə́ tɔ̄á bəbaala mim̀bɛ́, bakúdā bə́nyi bə́ luugu Ǹtondôbə ai byə́m mə́zíg yā Dávid a ngáman kom ásū tē. 6Ńdɔ̄ Dávid a ngáman kab bəlevíta ngab ngab anə́ bɔ́n bə́ Lévi bə́ nə́: Gershôn, Kehat ai Merari. 7Asú Gershônit: Laédân bân Shiméi. 8Mɔ́n Laédân: Yehiel, é mod ósú, Zétam ai Yoel, bod bə́lɛ́. 9Bɔ́n bə́ Shiméi: Shelomith, Haziel ai Harân: bod bə́lɛ́. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ bə̄dzóē yā ndâ bod Laédân. 10Bɔ́n bə́ Shiméi: Yahat, Ziza, Yéush Beria: bɔ́n bə́ Shiméi bálā bod bə́nyi. 11Yahat ǹtól, Ziza a tsâ, Yéush bân Berira bá ndzí kig byé abuí bɔ́n, ńdɔ̄ bə́ ngáláŋ bɔ́ bə́sə̄ á táŋ ndâ bod dzyǎ. 12Bɔ́n bə́ Kehat: Amram Yisehar, Hébron ai Uziel, bod bə́nyi. Bɔ́n bə́ Amram: Áron bân Mósɛs. Áron a ngátɔ̂ban ású ésíé yā ḿfūfúb étɔbɔgɔ, nyémēn ai bɔ́n bóé, á ńnomó etɔá, nə́ bə́ kad və́ álabínda á mís mə́ Ńtondôbə nə́ bə́ sye ai nə́ bə́ kad kúb ńtōtōmaamaa a dzwé díe á ńtīē kɔ́m. 14Mósɛs a ngábə́ mod Zambá; bɔ́n bóé bə́ ngáláŋaban êbəgá Lévi. 15Bɔ́n bə́ Mósɛs: Gershom bân Eliézer. 16Mɔ́n Gershom: Shevuel, ǹdzóe. 17Mɔ́n Eliézer: Rehavya, ǹdzóe; Eliézer a ndzí kig byé bɔ́n bə̄fə́ hədá bɔ́n bə́ Rehavya ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ éyə̄gan ábuí. 18Mɔ́n Yisehar: Shelomit, ǹdzóe. 19Bɔ́n bə́ Hébron: Yeriyahu ǹtól, Amarya a tsâg, Yahaziel ényɔ́ lála ai Yekaméam ényɔ́ nyina. 20Bɔ́n bə́ Uziel: Mika ǹtól ai Yishiya ényɔ́ bɛ̄ɛ. 21Bɔ́n bə́ Merari: Mahli bân Mushi. Bɔ́n bə́ Mahli: Eléazar bân Kish. 22Eléazar a ngáwú təge byé fám, hə biníngá ndɔ́ bɔ́n bə́ Kish, bəndóm bábán, ḿbɔ̄ bə́ nganɔŋ bɔ́ anə́ bīníngá bábán. Bɔ́n bə́ Mushi: Mahli, Eder ai Yerémoth: bod bəlɛ́. Bɔ́n bə́ Lévi hḿ bālá anə́ mə̄ndá mə́ bod mábán mə́ nə́ ai bədzóē mə̄ndá mə́ bod ai bisíé byábán ai ébá bə́sə̄ bə́ ngáláŋaban, é ndóman ésə e ngábə́ mīḿbú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mvug, bə́ lómō nyé ésīē yā Ndá Ǹtondôbə. 25Amú Dávid a ngádzó nâ: “Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l ǎ və́ áyɔŋ díé áwɔí ńdɔ̄ a tɔá á Yērúzalɛm á ńnomó etɔá.” Asú tē bəlevíta bâyǐ kīg fə bǎd bəgə Étɔbɔgɔ ai é byə́m bísə̄ bábəlan ai byá ású ésíé yā étē.” Amú, anə́ ḿból Dávid a ngákân kɔ́bɔ, bəlevítǎ yā bə́ ngáláŋaban bə́ ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug. Bâyəan dzálā mə̄béndé mə́ bɔ́n bə́ Áron ású ésíé yā tə́mpɛl Zambá ai mim̀bɛ́ mí sí ai bitun bí ndá, ású éfúbū é dzóm ésə̄ é nə́ ḿvə́án ású Zambá, ai esíé yā tə́mpɛl Zambá; ḿbɔ̄ fə̄ bábəbə bəḿbāŋálǎ yā bátág mīńsāmbá, ai ovug ású bífái, bə́gató bə́ sə́ kig ai ekɔ̌g sāŋ, ai ébá bə́ nə́ ńyāŋán á yáŋ yaŋa, ngə́ kig m̀fugán m̀fugan, ai bivəgá məkyaí mə́sə; bə́ bə̄lə́ naa bə́ tə́bəgə hálā kídí ésə nə́ bə́ dzə́mē, bə́ luugǔ fə Ǹtondôbə, dzam də́dā fə ngǒgógóle, 31ai ású mə́túnuŋa mə́sə̄ bádígī ású Ńtondôbə, á məmǒs mə́ sábad, mətíé mə́ ngɔn, məbɔ́g mə̄nén, é táŋ mvéndé ē ngātsíg ású ésīe tē yáwóge ai bɔ́ ábǒg ásə á mís mə́ Ńtondôbə. Bǎyi dzálā mə̄sú bísíé mábán ású ébə̌m átóbán ású é byə́m bí nə́ ḿfūbán ai ású bɔ́n bə́ Áron, bəbə́nyāŋ bábán, ésīē Ndá Ǹtondôbə. Ású bɔ́n bə́ Áron bitíé byábán bī: bɔ́n bə́ Áron: Nadav bân Avihu, Eléazar bâ Itamar. 2Nadav bâ Avihu bə́ ngáwú ósúsúā ésīā wābán təge byé mɔ́n; ńdɔ̄ bisíé bəfada bí ngavə̂ban Eléazar bân Itamar. 3Ńdɔ̄ Dávid, tɔ Sadok, á bɔ́n bə́ Eléazar, ai Ahimélek, á bɔ́n bə́ Itamar, a ngákab bɔ́ ngab ngab mod ósə étíé dzíé ésīē dzábán. 4Ḿból bɔ́n bə́ Eléazar bə́ ngábyé bod abuí a lodo bɔ́n bə́ Itamar, ńdɔ̄ bə́ ngákab bɔ́, ású bɔ́n bə́ Eléazar, bədzóē mə́ndá mə́ bod awǒmo ai bə́saman, ai ású bɔ́n bə́ Itamar, bədzóē mə́ndá mə́ bod mwom. 5Bə́ ngábwé ngám, amú bitɔŋ míńtómbā bí ḿfúfúb étɔbɔgɔ́ bí ngábə́ ai bitɔŋ míńtōmbā bí Zāmbá á zāŋ bɔ́n bə́ Eléazar ai á zāŋ bɔ́n bə́ Itamar. 6Mǎn levíta m̀bɔ́g, ǹsaŋ bəkálada Shemaya, mɔ́n Netanel, a mǎn bɔ til á mís mə́ ńkúkúmá ai á mís bədzóē ai á mís mə́ fada Sadok, Ahimélek, mɔ́n Abiatar, ai á mís bədzóē mə́ndá mə́ bǒd bəfada ai bəlevíta: ású ndâ bod Eléazar bə́ bwé ngām ású ndâ bod dzyǎ, bə́ bād fə bwé éyɔŋ efə́, ású bɔ́n bə́ Itamar bə́ bwé ngām éyɔŋ dzídzīā. 7Yehoyarib a bɔ̌ é mod ósú yā ngām é ngābi, é mod bɛ̄ɛ Yedaya; 8Harim ényɔ́ lála, Séorim ényɔ́ nyina, 9Malkiya ényɔ́ tāna, Miyamîn ényɔ́ samana, 10Hakots ényɔ́ zamgbála, Aviya ényɔ́ mwomo, 11Yéshua ényɔ́ ebulú Shakanayahu ényɔ́ awômo 12Elyashiv ényɔ́ awômo ai m̀bɔ́g, Yakim ényɔ́ awômo ai bɛ̌, Hupa ényɔ́ awômo ai lála, Yɛshɛvéav ényɔ́ awômo ai nyina, 14Bilga ényɔ́ awômo ai tána, Imer ényɔ́ awômo ai samana, 15Hézir ényɔ́ awômo ai zamgbála, Hapiséts ényɔ́ awômo ai mwomo, 16Petahya ényɔ́ awômo ai ebulú Yeheskel ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄, 17Yakîn ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai m̀bɔ́g, Gamul ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai bɛ̌, 18Delayahu ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai lála, Maazyahu ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai nyina. 19Ébá bə́ ngaláŋaban anə́ bīsíé byábán bí ngábə́ á bālá nə́ bə́ nyīī á tə́mpɛl Ǹtondôbə anə́ mvéndé dzābán é ngābə́, é mvéndé yǎ é ngāsɔ́ ábə̄ ésīē wābán Áron, anə́ ḿból Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a ngábéndē nyé. 20Ású é bɔ́n bə́ Lévi bəvɔ́g, ású bɔ́n bə́ Amram: Shuvael, ású bɔ́n bə́ Shuvael: Yɛhdeyahu; 21ású Rehavyahu, Yishiya, ǹdzóe; 22ású Yiseharít, Shelemoth; ású bɔ́n bə́ Shelemoth, Yahath; ású bɔ́n bə́ Hébron: Yeriyahu, ǹtól, Amaryahu a tsâ, Yahaziel ényɔ́ lála, Yekaméam ényɔ́ nyina; mɔ́n Uziel: Mika; ású bɔ́n bə́ Mika, Shamir; 25mǎnyāŋ Mika, Yishshiya: ású bɔ́n bə́ Yishshiya, Zekaryahu; bɔ́n bə́ Merari: Mahli bân Mushi, mɔ́n Yaaziyahu mɔ́n wōē; bɔ́n bə́ Merari ású Yaaziyahu mɔ́n wōē: Shoham, Zakur ai Ivri; ású Mahli, Eléazar yā ndzí kig byé; ású Kish ai bɔ́n bə́ Kish, Yerahmêl; bɔ́n bə́ Mushi: Mahli, Eder, Yerimoth. Bɔ́n bə́ Lévi hḿ bālá, anə́ mə̄ndā mə́ bod mə́ ngábə́. 31Anə́ bɔ́n bə́ Áron, bəbə́nyāŋ bábán, bɔ̂ bə́ ngábwé ngām á mís mə́ ńkúkúmá Dávid, Sadok, Ahimélek ai bədzóē mə́ndá mə́ bǒd bəfada ai bəlevíta, a tádigi á mə́ndá mə́ bod mə́ ńdzóe a kələ kwí á mə̄ndá mə́ bod mə́ é mānyāŋ á ngābə́ mɔ́ngɔ́ ábuí. Ńdɔ̄ Dávid ai bədzóē bəzimbi bə́ ngátɔ́b bɔ́n bə́ Asaf, Hémân ai Yedutun, bəprofɛ́d yā bə́ yiaga ai miǹdiŋ ai mvɛ́d ai bitɔ́i bíkpə́mbé, ńdɔ̄ bə́ ngáman láŋ é bod bə́ bɔɔ esíé tē. 2Ású bɔ́n bə́ Asaf: Zakur, Yósəb, Netanya ai Asaréla. Bɔ́n bə́ Asaf bə́ ngábə́ édzōē ésīá wābán Asaf yǎ ā sye esíé profɛ́d édzōē ńkúkúmá Dávid. 3Ású Yedutun, bɔ́n bə́ Yedutun: Gedalyahu, Seri, Yeshayahu, Hashavyahu, Mitityahu ai Shiméi, bə́ ngábə́ bɔ́ bə́saman édzōē ésīá wābán Yedutun yǎ ā bɔɔ esíé profɛ́d ai m̀bomán ńdiŋ ású ńdzə́mə́lán ai olugú Ǹtondôbə. 4Ású Hémân: bɔ́n bə́ Hémân: Bukiyahu, Matanyahu, Uziel, Shevuel, Yerimoth, Hananya, Hanani, Eliata, Gidalti, Romanti Ezer Yoshbekasha, Maloti, Hotir, Mahazioth; 5ébá bə́sə bālá bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Hémân, ǹyénə mam mə́ ńkúkúmá yǎ ā kadəgə nyě kǎd bībūg bí Zāmbá ású yə̄ nâ á bɛ́de ngul dzié; Zambá á ngāvə́ Hémân bɔ́n bə́ fám áwômo ai bə́nyi ai bəngɔn bə́lɛ́, 6bə́sə̄ bə́ yiaga biá édzōē ésīá wābán á Ndá Ǹtondôbə, ai bitsɔ́í bíkpə́mbé, ai mvɛ́d ai miǹdiŋ ású ésíé yā Ndá Zambá édzōē ńkúkúmá, ai Asaf, ai Yedutun ai Hémân. 7Táŋ dzābán, ai é bəbə́nyāŋ bábán yā bə́ ngayə́gələ ńyián bīá ású Ńtondôbə bə́ ngáláŋaban, bə́sə̄ bə́ yə́mə yia, bod miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mwom ai mwom. 8Ńdɔ̄ bə́ ngábwé ngām ású bísámbá yā ńtáán ésíé, ású é bod bətɔ́g ai ású bənyiá bodo, tɔ ású ńyə́gələ tɔ ású ńyə́ge. 9É mod ósú yǎ ngám é ngābi a ngábə́ Asaf, á nyɔ́l Yósəb. Ényɔ́ bɛ̄ɛ Gedalyahu, nyémēn, bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 10Ényɔ́ lála, Zakur: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bóé bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 11É mod nyina: Yiseri, bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə bod awômo ai bə́bɛ̄. 12Ényɔ́ tána: Netanyahu, ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ samana: Bukiyahu; ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 14Ényɔ́ zamgbála: Yesaréla; ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 15Ényɔ́ mwomo: Yeshayahu; ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 16Ényɔ́ ebulú: Matanyahu; ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 17Ényɔ́ awômo: Shiméi; ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 18Ényɔ́ awômo ai m̀bɔ́g: Azarel: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 19Ényɔ́ awômo ai bɛ̌, Hashavya: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 20Ényɔ́ awômo ai lála, Shuvael: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bə́sə bod awômo ai bə́bɛ̄. 21Ényɔ́ awômo ai nyina, Matiyahu: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 22Ényɔ́ awômo ai tána, Yerémoth: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ awômo ai samana, Hananyahu: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ awômo ai zamgbála, Yoshbekasha, ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 25Ényɔ́ awômo ai mwomo, Hanani: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ awômo ai ebulú, Maloti: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄, Elyata; ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai m̀bɔ́g, Hotir: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai bɛ̌, Gidalti ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai lála, Mahazioth: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. 31Ényɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai nyina, Romamti Ezer: ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod awômo ai bə́bɛ̄. Ású míńsámbá bə́nɔ̄nī míḿbɛ́: ású Koréit: Meshɛlɛmyahu, mɔ́n Koré, m̀bɔ́g yǎ bɔ́n bə́ Asaf. 2Meshɛlɛmyahu á ngābyé bɔ́n nâ: Zekaryahu ǹtól, Yediael ényɔ́ bɛ̄ɛ, Zevadyahu ényɔ́ lála, Yatniel ényɔ́ nyina: Elam ényɔ́ tána, Yehohanân ényɔ́ samana, Elyhoénái ényɔ́ zamgbála. 4Oved Edom a ngábyé bɔ́n nâ: ǹtól Shemaya, ényɔ́ bɛ̄ɛ Yehozavad, ényɔ́ lála Yoah, ényɔ́ nyina Sakar, Netanel ényɔ́ tāna, 5Amiel ényɔ́ samana, Isakar ényɔ́ zamgbála, Péuletái ényɔ́ mwomo; amú Zambá á ngākúb nye ǹtótōmaamaa. 6Mɔ́n wōē Shemaya a ngábyé bɔ́n yā bə́ ngábə́ bələ́ édzóe á mə̄ndá mə́ bod mábán, amú bə́ ngábə́ miǹgungúl miǹkánga. 7Bɔ́n bə́ Shemaya: Otni, Refál, Oved, Elzavad ai bəbə́nyāŋ, miǹgungúl mí bod, Elihu bân Semakyahu. 8Ébālā bə́sə̄ bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Oved Edom; bɔ́ bə́bēn ai bɔ́n bábán ai bəbə́nyāŋ bə́ ngábə́ lə́dege m̀faŋ évág esíé dzābán. Bə́ ngábə́ mə̄wóm mə́saman ai bə́bɛ̄ ású Oved Edom. 9Meshɛlɛmyahu a ngábə́ bələ́ bɔ́n ai bəbə́nyāŋ: miǹgungúl mí bod awômo ai mwom. 10Hosa, mɔ́n m̀bɔ́g Merari, a ngábyé bɔ́n: Shimri a ngábə́ ényɔ́ ósú, sə̌ kig ǹtól, ésīá énye a ngátə́lē[24] nyé étíé ósú; Hilkiyahu ényɔ́ bɛ̄ɛ; Tevalyahu ényɔ́ lála; Zekaryahu ényɔ́ nyina; bɔ́ bə́sə bod awômo ai bə́lɛ́, bɔ́n ai bəbə́nyāŋ bə́ Hosa. 12Á ńsámbá bəbaala mim̀bɛ́ bālá, ai bədzóē bə́ bod, anə́ fə́ á bə̄bə́nyāŋ bábán, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bɔ esíé yā Ndá Ǹtondôbə. A tádigi á mān mɔ́ngɔ́ a kələ kwí á nyīá modo, ńdɔ̄ bə́ ngábwé ngám, ndâ bod anə́ ndâ bod, ású ḿbɛ́ ósə. 14Ású ńtōlē dzób, ngám é bǐ Shɛlɛmyahu. Ású Zekaryahu mɔ́n wōē yǎ á ngābə́ ḿfəfə́g ńlə́b ńdɔ̄ ngám é ngāvə́ nyē ḿfág yǎ âkoé. 15Oved Edom a bǐ éfǎs yā á ńkiɛ́, bɔ́n bóé, mə̄kág. 16Shupim bân Hosa bə́ wôge ai éfǎs yā ńyīmbī dzób ai m̀bɛ́ Shalɛketh yā ó vâ á zēn á yōb ḿfág yǎ âkoé. Məsú bísíé mə́ ngábə́ nâ: 17bəlevíta bə́saman amǒs ósə éfǎs yā ńtōlē dzób, bə́nyi amǒs ósə a éfǎs yā âkoé, bə́nyi amǒs ósə éfǎs yā á ǹkiɛ́, bə́bə̄bɛ̄ bə́bə̄bɛ̄ á mə̄kág; 18ású Parbar[25] á mə̄yīmbī mə́ dzób, bə́nyi á zēn á yōb, bə́bɛ̄ ású Parbar. 19Miǹsámbá bəbaala míḿbɛ́ á mīlí á bɔ́n bə́ Koréit ai á bɔ́n bə́ Merari. 20Bə́levíta bəvɔ́g, bəbə́nyāŋ bábán, ḿbɔ̄ bə́ nɔ́niŋi məndá mə́ ákúmá yā Ndá Ǹtondôbə, bə́ bəbəgə̌ fə məndá mə́ ákúmá yā mīḿfūfúb bífái. 21Bɔ́n bə́ Laédân, mɔ́n Gershônit ábə Laédân, bədzóē mə́ndá mə́ bod mə́ Laédân mǎn Gershônit, bə́ ngábə́ Yehiélit. 22Yehiélit, Zétam ai mǎnyāŋ Yoel bə́ bəbəgə məndá mə́ ákúmá yā Ndá Ǹtondôbə. Ású Amramít, Yiseharít, Hébronit, Uziélit, Shevuel, mɔ́n Gershom, mɔ́n Mósɛs, énye a ngábə́ bələ́ ésīē mə́ndá mə́ ákúmá. 25Bəbə́nyāŋ yā ábə́ Eliézer bə́ ngábə́ naa: Rehavyahu, mɔ́n wōē, yǎ á ngābyé Yeshayahu, yǎ á ngābyé Yoram, yǎ á ngābyé Zikri, yǎ á ngābyé Shelomith. É Shelomith nyɔ́ bân bəbə́nyāŋ ḿbɔ̄ bə́ bə́bəgə məndá mə́ ákúmá míḿfúfúb mí byə́m yā ńkūkúmá Dávid a ngáman fúbu, ai bətə́bə̄ bə́ ósú yā mə̄ndá mə́ bod, ai bədzóe yā bakúda ai miǹtɛd, ai bədzóē bə́ ńkunda bítá. Bə́ ngáfúbū byá ákūmá ńsǎ yā bītá ású məbəlǎn yā Ndá Ǹtondôbə. Á ńtɔ̄á hḿ naa é byə́m bísə Samuɛ̂l ǹyénə mam a ngáfúbu, ai Sául mɔ́n Kish, Avner mɔ́n Ner, ai Yoab mɔ́n Seruya, é byə́m bísə̄ bə́ fúbúgu bí ngábə́ édzōē Shelomith bân bəbə́nyāŋ. Ású Yiseharít, Kenanyahu ai bɔ́n bóé ḿbɔ̄ bə́ bəbəgə mǎm yā á ńsəŋ á ńnam Ísraɛ̂l, étīē bəsaŋ bəkálada ai bətsíg miǹtól. Ású Hébronit: Hashavyahu ai bəbə́nyāŋ bóé, miǹgungúl mí bod á táŋ akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd zamgbál, ḿbɔ̄ bə́ nɔ́niŋi Ísraɛ̂l ḿfág yǎ ńyīmbī dzób Yórdan ású mam mə́ Ǹtondôbə mə́sə ai esíé ńkúkúmá[ 26 ]. 31Ású Hébronit, Yeriya énye a ngábə́ ńdzóe, á ḿbū mə́wóm mə́nyi yā édzóē Dávid, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bádzə̄ŋ miǹkǒl mí ávúmǎn yā mə̄ndá mə́ bod mə́ Hébronit, ńdɔ̄ bə́ ngáyén á zāŋ dzābán miǹgungúl miǹkánga mí bod ású Yazer, á Galaad. Nyé ai bəbə́nyāŋ, bod bítá, bədzóē mə́ndá mə́ bod, bə́ ngábə́ ákūda m̀bɔ́g ai miǹtɛd zamgbál, ǹkúkúmá Dávid a ngātə́lē bɔ́ naa bə́ kad bəbə̌ Rubenít, Gadít, ai efǎs ndâ bǒd Manasé, ású mam mə́ Zāmbá mə́sə ai mam mə́ ńkúkúmá. Bon be Ísraɛ̂l abím tan daba: Bədzóē yā məndá mə bod, bədzóē bakúda ai miǹtɛd ai bəsaŋ bəkálada bábán a esíé ǹkúkúmá, ású é ma a mə́sə mə́bɛ̄bege bisamba yā i tan ǹgúma ngɔn, ngɔn ésə yā d mbu. Esámbá dzia éngábə́ bɔ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi. E 2Ǹtəbə́ ósú yā esámbá ósú, asu ngon ósú, a ngábə́ Yashobeam, mɔ́n Zabdiel énye a ngábə́ ǹtəbə́ ósú, ai esámbá bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ bə́nyi. 3Angábə́ m̀bɔ́g yā bɔ́n bə́ Pɛrɛts, ǹdzóe bədzóē miǹkunda ású é ngɔn ósú. 14Ǹtəbə́ ósú yā esámbá yā ngɔn awômo a ngábə́ Dodai mɔ́n Ahovít; a ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā esámbá bod bakúda mewom mə́bɛ̄ ai bə́nyi. ǹdzóe yā esámbá lála ású ngɔn lála é ngábə́Benayahu mɔ́n Yehoyada, ǹdzóe bəfada a ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā esámbá bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi. 6Benayahute énye a ngábə́ m̀bəŋ Bəməwóm mə́lɛ́, a tɔá fə ǹtəbə́ ósú bəməwóm mə́lɛ́ ai esámbá dzaba. A ngabye mɔ́n dzoe nâ: Amizabad. 7Ényɔ́ nyina ású ngɔn nyina a ngábə́ Asahel, mǎnyāŋ Yoab; mɔ́n wōē Zebadya énye a ngátə́bə á məyian móé. a ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā esámbá bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai mə́nyi. 8Ényɔ́ tána, ású ngɔn tána, a ngábə́ ǹdzóe Shamehut, mɔ́n Zarvít.a ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā esámbá bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi. Enyo samana, ású ngɔn samana, a ngábə́ Ira, mɔ́n Ikesh yā Tekoa; a ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā esámbá bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi ényɔ́ zamgala, ású ngɔn zamgbála , a ngábə́ Helets mɔ́n Pétɔŋit, m̀bɔ́g yā bɔ́n bə́ Ef aYim a b nga é ǹtəbə́ ósú yā esámbá bod bakúda məwóm məbə́ ai bə́nyi. lÉnyɔ́ mwomo, ású gɔn mwomo an b ga é Sibekai yā Husha mɔ́n a ht b r i; a ngábə́ǹtəbə́ ósú yā esámbá ad məwóm mə bə́ ai ben Ényɔ́ ebulu, ású ngɔn ebulu ang b a é Aviɛzer yā Anatot mɔ́n enYa t ml; a ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā mba bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai En an yo awômo , ású ngɔn awômo , Za;h Mahrai yā Netofa, mɔ́n bod ba ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā esámbá 14akúda məwóm ə́bɛ̄ ai bə́nyi.a".ényɔ́ awômo ai mbɔɔg ású ngɔn ai dzia, a ngábə́ Benayahu, yā eaton, m̀bɔ́g yā bɔ́n bə́ Efraím gab e nie Bə́osti yā esámbá bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi. 15Ényɔ́ awômo ai bɛ̄ɛ, ású ngɔn awômo ai bɛ̄ɛ, a ngábə́ Heldai yā Netofa, yā ábə Otniel; a ngábə́ ǹtəbə́ ósú yā esámbá bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi. 16Bətə́bə bə́ ósú məndá mə bǒd yā Ísraɛ̂l :Eliezer, mɔ́n Zikri, adzóegɛ vɛrubenit, Shefatyahu mɔ́n Maaka Besineonit, 17Hashabya mɔ́n Kemuel bəlevíta, Sadok, BeÁronit, 18Elihu: mǎnyāŋ Dávid m̀bɔ́g, adzóege Beyudea, Omri, mɔ́n Mikael BIsakarit, 18Yishmayahu, mɔ́n Ovadyahu a dzóege Bezabulonit mɔ́n Azriel, bə́ nəŋalit, 20Hoshea, mɔ́n Azazyahu BEfraímit, Yoel mɔ́n Pedayahu adzóege efas ndá bod Manasé, 21YIdo, mɔ́n Zekaryahu efas ndá bod Manasé a Galaad Yaasiel, mɔ́n Avner adzoege bə́bēnyamit, 22Azareel mɔ́n Yeroham Bedanit. Bədzóē yā məndá mə bǒd yā Ísraɛ̂l a bli. Dávid a ndzí kig bɔ zitɔ́g bend ó mɔ́n bə́ ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai á sí amú Zambá a ngádzó na a yi bulu B Ísraɛ̂l it anə atitie yā yób. Yoab mɔ́n Seruya a ngákae elan, hədá təge mana ású te olún o ngákab Ísraɛ̂l a nyɔ́l, ńdɔ tan yā ndzí kig kwí anə ényi yā bəkálad abə́ ǹkúkúmá Dávid . 25M̀báála mekag mə ǹkúkúmá: Azmavet, mɔ́n Abdiel. M̀báála mekag yā bətísɔn, mǎl, benda kɔ̄a yā ǹnam Yehonatan, mɔ́n Uziyahu. Ǹtəbə́ ósú yā bəsíé bidí yā esíé məfúb: Ezri, mɔ́n Kelub. Ǹtəbə́ ósú yā məfúb mə wɔ̂n: Shiméi yā Rama, Ǹtəbə́ ósú yā é bǒd yā Bəbaala mekag mə wɔ̂n yā məfúb mə wɔ̂n: Zabdi, yā Shefam. Ǹtəbə́ ósú yā blé bi oliveti ai blé bi sikomo yā Ndon Asi: BaalHanân yā Gebel, M̀báála mekag mibon: Yoash. M̀báála biyə́m binen yā mədîga yā Saron: Svítrai yā Saron. M̀báála biyə́m binen yā mim̀bígílí: Shafat, mɔ́n Adlai. M̀báála bəkámɛl: Obl, mɔ́n Ismaɛ̂lit. M̀báála bəyálbǒzəle: Yehdoyahu yā Meranot. 31M̀báálabiyə́m bitog: Yazin, mɔ́n Hagrl é bod bə́sə ba ḿbɔ̄ Bəbaala akúmá yā lewóge ai ǹkúkúmá Dávid . Yehonatan, ésīá mɔ́ngɔ́ Dávid , nleb, m̀fəfə́g mod ai ǹsaŋ bəkálada, abəbəgə bɔ́n bə́ ǹkúkú mában Yehiel, mɔ́n Hakmɔní. Ahitofel a ngábə́ nleb ǹkúkúmá Hushai, mɔ́n Arkit, a ngábə́ mvoe ǹkúkúmá. Yehoyada, mɔ́n Benayahu ban Abiatar ḿbɔ̄ bə́ ngafol Ahitofel. Yoab a ngábə́ ǹdzóe miǹkunda bítábi ǹkúkúmá. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l anə́ táŋ dzābán é nə̄, bədzóē yā mə̄ndá mə́ bod, bədzóē bakúda ai miǹtɛd, bəsaŋ bə́kálara ésīē ńkúkúmá ású é dzóm ésə̄ yábəbə miǹsámbá yā mí ngábə́ sye ǹkúkúmá, éví wásɔ́ ai éví wákə, anə́ ngɔn, á táŋ ngɔn ésə̄ yā ḿbū. Ǹsámbá ósə̄ ó bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúda bə́nyi. 2Ńsámbá ósú, ású é ngɔn ósú, ǹtə́bə osú á ngābə́ Yashovéam mɔ́n Zavdiel, ǹsámbá wóé ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 3A ngábə́ ḿbɔ́g yǎ bɔ́n bə́ Pɛrɛts ǎ dzóege hḿ bə̄dzóē bə́ ńkunda bítá bə́sə̄ ású é ngɔn osú. 4Ǹtə́bə osú yǎ ńsámbá yā ngɔn bɛ̄ɛ a ngábə́ Dodái mǎn Ahohít; Mikloth énye a dzóege ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 5Ǹtə́bə ósú yǎ ńsámbá lála, ású ngɔn lála, a ngábə́ Benayahu, mɔ́n fada ǹnén Yehoyada; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi; 6é Benayahu nyɔ́ á ngábə́ ǹkángā mǒd yā bəməwóm mə́lɛ́, ai ǹdzóe bəməwóm mə́lɛ́. Mɔ́n wōē Amizavad a ngábə́ á ńsāmbá wóé tē. 7Ényɔ́ nyina, ású ngɔn nyina, a ngə́bə́ Asahel mǎnyāŋ Yoab ai Zevadya mɔ́n wōē á mvús dzīē; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 8Ényɔ́ tána, ású ngɔn tána, a ngábə́ Shamuth mǎn Yizrahit; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 9Ényɔ́ samana, ású ngɔn samana, a ngábə́ Ira mɔ́n Ikesh mǎn Tekóit; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 10Ényɔ́ zamgbála, ású ngɔn zamgbála, a ngábə́ Hɛlets mǎn Pelonít, a bɔ́n bə́ Efraím; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 11Ényɔ́ mwómo, ású ngɔn mwomo, a ngábə́ Sibekái mǎn Hushatít, ábə Zarhít; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 12Ényɔ́ ebulú, ású ngɔn ebulú, a ngábə́ Aviɛzer mǎn Anatotít, ábə Bényaminít; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. Ényɔ́ awômo, ású ngɔn awômo, a ngábə́ Mahrái mǎn Netofatít, ábə Zarhít; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 14Ényɔ́ awômo ai m̀bɔ́g, ású ngɔn awômo ai dzyǎ, a ngábə́ Benaya mǎn Piréatonít, yǎ bɔ́n bə́ Efraím; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 15Ényɔ́ awômo ai bɛ̌, ású ngɔn awômo ai bɛ̌, a ngábə́ Heldái mǎn Netofatít, yǎ ébəgá Otniel; ǹsámbá wóé, ó ngábə́ bələ́ bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bakúdā bə́nyi. 16Á bibəgá yā Ísraɛ̂l, ǹdzóe Rubenít á ngābə́ Eliézer mɔ́n Zikri; ású Siméonit, Shefatyahu mɔ́n Maaka; 17ású bəlevíta, Hashavya mɔ́n Kenuel; ású Áron, Sadok, 18ású Yúda, Elihu yǎ bə̄bə́nyāŋ bə́ Dávid; ású Isakar, Omri mɔ́n Mikael; 19ású Zabulón, Yishmayahu mɔ́n Ovadyahu; ású Neftali, Yerimoth mɔ́n Azriel: 20ású bɔ́n bə́ Efraím, Hoshéa mɔ́n Azazyahu; ású étun ébəgá Manasé, Yoel mɔ́n Pedayahu; 21ású éfas ébəgá Manasé yā Gaalad, Ido mɔ́n Zekaryahu; ású Bényamín, Yaasiel mɔ́n Avner; 22ású Dan, Azarel mɔ́n Yeroham. Bədzóē bibəgá yā Ísraɛ̂l á bālá. Davíd a ndzí kig láŋ táŋ ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ ókala míḿbú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai á sí, amú Ńtondôbə a ngákad nâ a yi bulu Ísraɛ̂l anə́ átítiě yā á yób. Yoab mɔ́n Seruya a ngátádī nâ a láŋ bɔ̄, hədá a ndzí kig mana, amú ású dzǎm tē olún Zāmbá ó ngádzimbi Ísraɛ́l, asú tē ńdɔ̄ táŋ dzābán ē sə́ kig á bə̄kálara bə́ ńkúkúmá Dávid. 25Ású mə́ndá mə́ ákúmá mə́ ńkúkúmá, Azmaweth mɔ́n Adiel énye ǎ bəbəgə. Á mə̄kág á mvús ǹnam, á bə̄tísɔn, á māl ai á miǹkum, Yehonatân mɔ́n Uziyahu énye a ngábə́ étē. Á bə́síé yā mvús ǹnam ású ésíé mə́fúb, Ezri mɔ́n Keluv énye a ngábə́ ǹdzōe; á mə̄fúb mə́ wɔ̂n, Shiméi mǎn Ramatít; ǹtə́bə osú yǎ é bod bə́ baala məkág mə́ wɔ̂n á mə̄fúb mə́ wɔ̂n, Zavdi mǎn Shifmít; ǹtə́bə osú yā bīlé bí olíva ai sikomóra á ńnǎm yā á ńkiɛ́, Baal Hanân mǎn Gedérit; á mə̄kág míḿbɔ́n, Yoash; ású bíyə́m bīnēn yā byálod á Sharôn, Shitrái mǎn Sharonít; ású biyə̄m bīnēn yā mīḿbīgílí, Shafath mɔ́n Adlái; ású bə̄kámɛl Ovil mǎn Ismaélit, ású bə̄yál bōzəle Yɛdeyahu mǎn Méronotit, 31ású bíyə́m bītɔ̄g, Yaziz mǎn Hagirít. É bod bə́sə̄ bálā ḿbɔ̄ bə́ baala é byə́m bísə̄ bí wôge ai ǹkúkúmá Dávid. Yehonatân, ndôm nyǎŋ Dávid a ngábə́ ńlə̄bə; a ngábə́ mod yǎ á nə̄ fəg a tɔá fə ǹsaŋ bəkálara. Yehiel, mɔ́n Hakmoni, ǎ bəbəgə bɔ́n bə́ ńkúkúmá. Ahitofel a ngábə́ ńlə̄bə ǹkúkúmá, ai Hushái mǎn Arkít á ngābə́ mvóé ǹkúkúmá. Yehoyada, mɔ́n Benayahú, ai Abiatar ḿbɔ̄ bə́ ngáfɔl Ahitofel. Ǹdzóe ǹkunda bítá ńkúkúmá á ngābə́ Yoab. Ńdɔ̄ Dávid a ngákóan bədzóē bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l á Yērúzalɛm, ébá yā bibəgá ai ébá yā míńsámbá mí syê ǹkúkúmá, bədzóē bakúda ai miǹtɛd, ébá bə́ bəbəgə akúmá ásə ai miǹkunda bíyə́m mí ǹkúkúmá ai bɔ́n bóé, ai myǎg ai miǹgungúl míńyóyɔ́g mísə. 2Ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngátə́bə̄ tə́tə̄lə́ nyé nâ: “Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ai mvóg tará, vógólán ma. Mə ngátám nâ mə́ lóŋ m̀faŋ Ndá ású yə̄ nâ árə́ka ámvóé Ńtondôbə á zu wɔi[ 27 ] étēde ai ású étə́legǎ məkǒl Zāmbá wāān, ńdɔ̄ fə mə́ ngábɔ ngomozan yǎ étē. 3Hədá, ńdɔ Zambá á ngādzó ai ma nâ: “Tə walóŋ Ndá á dzwé dáma, amú ó ngābə́ mod bitá, ńdɔ o ngásoe məkǐ á sí.” 4Á ńgūmā ndá tará, mǎ Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, a ngátɔ́b nə́ mə́ tə́bə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, amú á ngātɔ́b Yúda nə́ á bɔ ǹtɔ́ŋɔlɔ, ndâ bod dzama ńdzɔ a ngátɔ́b á ndá Yūda, á zāŋ bɔ́n bə́ tārá bə́sə, mǎ á ngātɔ́b nə́ mə́ tə́bə ǹkúkúmá yǎ âyɔŋ Ísraɛ̂l ásə. 5Á bɔ́n bámā bə́sə, amú Ǹtondôbə a ngávə́ ma eyə́gan ábuí bɔ́n, mɔ́n wama Salomóŋ énye a ngátɔ́b nə́ á tɔ̄bɔ efɔlɔgɔ[28] ńkúkúmá yā édzóē Ǹtondôbə âyɔŋ Ísraɛ̂l. 6Ńdɔ a ngádzó ai ma nâ: “Mɔ́n woe Salomóŋ énye ǎ yi ma lóŋ Ndá ai mim̀bɛ́ mí sí myáma, amú énye mə tɔ́b naa á bɔ̄ mɔ́n wama, maa mə́ bɔ ésīā wōē. 7Mə ngákomozan nyé édzóē ńkúkúmá kɔ́m ngə́, anə́ amǒs yə aná, ǎ dzálá ai azombɔ ásə məbéndé ai məmvéndé máma.” 8Ńdɔ̄ hḿ ábōg dí, á mís mə́ Ísraɛ̂l ásə, á mís mə́ ékóán Ńtondôbə, á mís mə́ Zāmbá wāān: nyiégán mǐ bīndī fə məmvéndé mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, ḿból yə̄ nâ mǐ nɔŋ ḿbəmbə ǹnam nyɔ́ mǐ kālān fə̄ nyé bɔ́n báán anə́ ngab elíg yǎ ńnomó etɔá. 9Ḿfág wóé, ǎ Salomóŋ, yəmə́ Zāmbá ēsīā[ 29 ] woe, syé nyē ai ǹnə́m wóē ósə, ai ǹsísīm mvam ai evág, amú Ńtondôbə a sóŋ mīńnə́m mísə, a yəm miǹtsogán mísə̄ yā étēde. Ngə́ wadzə́ŋ nyé a yi bɔ̌ naa ó yen nyé ngə́ wadzoge nyé á sí a yi wa woa á fyɛ́ á kɔ́m yǎ kɔ́m. 10Tóán bəbə étɔ̄ā dzī ná Ǹtondôbə a ngátɔ́b wā nâ ó loŋ nyé ndá nə́ é bɔ m̀fúfúb étɔbɔgɔ wóé. Tóm nyɔ́l, ó syē fə̄ nyé. 11Ńdɔ̄ Dávid a ngávə́ mɔ́n wōē Salomóŋ évəgələ̌ yā ḿbɛ̄ sí tə́mpɛl, ai məndá, ai məkág ai bitun mə́ndá yā yób ai bitun yā á ńkiɛ́, á ńnə̄m étēde, ai ndá esíngi miǹsə́m, 12ńdɔ̄ fə a ngáman nyé kad ḿból ósə ǎ tsogo ású míḿbɛ̄ mí sí mí Ndá Ǹtondôbə, bitǔn yā məvɛl mə́sə̄ ńkɔ̄dɔ̄ná, məndá mə́ ákúmá yā Ndá Zambá ai mim̀fúfúb bífái, bisámbá bəfada ai bəlevíta, bisíé bísə̄ yā Ndá Ǹtondôbə, é byə́m bísə̄ byáwóge ai esíé yā Ndá Ǹtondôbə. 14Bibǎŋ bí mvɔ́d, é mvɔ́d yāwóge ai esíé sī esíé ka, bibǎŋ bí sílíba ai é byə́m bísə̄ bí nə́ sílíba, ai é byə́m bísə̄ yā byáwóge ai esíé sī esíé ka, 15bibǎŋ yā byáwóge ai bəkyɛ́ndəle bə́ mvɔ́d, ai məlámbā mábán, bibǎŋ yā byáwóge ai bəkyɛ́ndəle bə́ sílíba ású kyɛ́ndəle ai mə́lámbā móé, kyɛ́ndəle ásə a bələ́ ású esíé díé, 16bibǎŋ bí mvɔ́d yā byáwóge ai bətə́bə́le bəḿbāŋála bə́ nə́ ńtāān, ású tə́bə́lē ásə, sílíba yǎ ā wóge ai bətə́bə́lē bə́ sílíba, 17bilúm ai kɔ́b émyam, bibǎŋ bí mvɔ́d ású kɔ́b ésə, bibǎŋ bí sílíba ású kɔ́b ésə. 18Bibǎŋ bí ḿfúbán mvɔ́d ású álatâr balabínda. Ńdɔ a ngávə́ nyé evəgələ ékálíg Zāmbá, bəkérúbim bə́ mvɔ́d bə́ bə̄gə́ məfǎb ńdaman, mə́ yaligi árə́ka amvóé Ǹtondôbə. 19É mam mə́sə̄ málā mə́ nə ǹtilán ḿból Ńtondôbə a ngátil ai wɔ́ wóé nə́ mə́ tóán yəm bísīē bísə̄ yā á ngāvə́ évəgələ̌ yā étēde. 20Ńdɔ̄ Dávid a ngádzó ai mɔ́n wōē Salomóŋ nâ: “Tóm nyɔ́l ó bɔ̄ fə azombo bɔ̌ dzóm ésə təge mbáda ngə́ á kɔ̌n kig wɔ̌ŋ, amú Ńtondôbə Zambá wama a nə ai wa. Ǎ yǐ kig wa dzoge ǎ yǐ kig wa vóan a kələ kwí á məmaná mə́ ésíé ású bísíé yā Ndá Zambá. 21Miǹsámbá bəfada mí ai bəlevítá ású bísíé bísə̄ yā Ndá Zambá; ai wa, ású ésíe ésə̄ dzí, é bod bə́ bə̄lə́ ḿbəmbə ǹyián bə́ tɔ̄á ǹdzyéán ai fəg bâyi tɔbɔ ásu kán ésíé ésə; ńdɔ̄ fə bədzóe ai ǹgúmā áyɔŋ ósə, bâyi vógolo bətə́bə́gá bóe.” Ńdɔ ǹkúkúmá Dávid a ngákad ǹgúmā ékóán naa: “Mɔ́n wama Salomóŋ yǎ Zāmbá ā tɔ́b, a ngə́lə̄ mɔ́ngɔ́ ai ǹtəgán, hədá esíé é tɔ̄á ánēn amú é Ndá nyī yǎwōgē kig ai mod, yawóge ai Ǹtondôbə Zambá. 2Mə ngákomozan Ndá Zambá wama ai ngul dzama ésə mvɔ́d ású é byə́m báyi bɔ ai mvɔ́d, sílíba ású é byə́m báyi bɔ ai sílíba, bikie ású é byə́m báyi bɔ ai bikie, bilé ású é byə́m báyi bɔ ai bilé, mə́kɔ́g mádaŋ lɛd, mə́kɔ́g bábəm, mə́kɔ́g mávín[ 30 ] ai émá mə́ nə́ nyɔ́l məkyaí məkyaí, bidimá mə́kɔ́g məkyaí məkyaí mə́ tɔ̄a fə eyə́gan ábuí. 3Sə̌ kig hə abím tē dílī, ḿból mə bələ́ zám[31] ábuí ai Ndá Zambá wama, mvɔ́d ai é mɔ́ní a̰ wóge ai ma mavə́ byā Ndá Zambá, mabág byā ébí bísə mə ngákomozan ású ḿfúfúb Ndá á yób: 4bətaléńta bə́ mvɔ́d bakúdā bə́lɛ́, mvɔ́d yǎ Ofîr, bətaláńta bə́ ḿfúbán sílíba bakúda zamgbál, ású yə̄ nâ bə́ búdi mim̀fǐm yā mə̄ndá; 5ású é dzóm ésə é nə ai mvɔ́d, é dzóm ésə̄ é nə́ ai sílíba ai ású mân mə́ wɔ́ ésíé bəbɔ bísíé. Zá a ngə́lə́ táma ai nyémēn nə́ a və́ ámōs yə aná ású Ńtondôbə ?” 6Ńdɔ bədzóē mə́ndá mə́ bod, ébá yā bibəgá bí Ísraɛ̂l, bədzóē bakúda ai miǹtɛd, ébá bə́ bəbəgə byə́m bí ńkúkúmá bə́ ngátádī nə́ bávə̄ byə́m ai bɔ́ bə́bēn 7bə́ vāā byá ású ésíé yā Ndá Zambá: ású gôl, bətaléńta bakúdā bə́tán ai miǹsǎŋ yā étē bakúda awômo, á sílíba, bətaléńta bakúda awômo, á mvɔ́d bətalénta awômo ai mwom ai ású bikie bətaléńta ǹtɛ̌d bakúda. 8Ébá bə́ ngábə́ bələ́ bidimá mə́kɔ́g á mə̄ndá bə́ zaa ai mɔ́ á ndá akúmá yǎ Ndá Zambá bə́ vâ Yehiel mǎn Gershonít. 9Ǹnam ó tāāg fɔ̄ɔ̄ ai ai afáŋ dábán, amú bə́ ngafái Ǹtondôbə bifáī bítē, ai ńnə́m ó nə̄ fīlí, sə̌ kig ênɔdɔ, tɔ ǹkúkúmá Dávid émēn nyé a tɔbɔ́ fɔ̄ɔ̄ fə eyə́gǎn miǹtag. 10Dávid ǎ ngakaŋ Ǹtondôbə á mís mə́ ńgūmā ékóan ńnam ósə nyé nâ: “Maa ai wa, ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l ésīá wāān, a tádigi á ńnomó etɔá a kələ kwí á ńnomo etɔá ! 11Ǎ Ńtondôbə wakyə́bə ai anén ngul, dúmá, etɔá kōlé ai olugú ású byə́m bísə, tɔ ébí yā yób tɔ ébí yā sí, byáwóge ai wa. Ǎ Ńtondôbə wakyə́bə ai etɔá ńkúkúmá, wǎ wādzóe bísə. 12Akúmá ai dúmá byásɔ̄ ábə wa, walod dzóm ésə. O nə ǹtí bīsə, ngul ai fím bí nə̄ á mɔ́ móe, wɔ́ wóē ńgɔ̄ wábɛ́de, ńgɔ̄ fə̄ wáwóne mod ósə, tɔ zá, tɔ zá. Ábōg dí ǎ Zāmbá wāān, byǎdzə́me wa, byǎlugu dzwé miǹkokoe dóe; 14amú mǎ mə̄ nə́ zá ńdɔ̄ fə zá á nə̄ áyɔŋ dáma nə́ bǐ və wa ákyāí bífáī dí ai ǹnə́m wāān ósə ? Amú dzóm ésə̄ yásɔ̄ ábə wa, ńdɔ̄ fə é byə́m byǎvə̄ wā bí, bǐ hə nɔŋ byá hə á mɔ́ móé. 15Amú á mís móe bǐ nə hə bəlod bə́ zěn ai bəyə́ŋ anə́ bēsīá báán bə́sə̄ bə́ ngábə́; məlú máán yā émɔ miǹláŋ mū mâlod anə́ ńsísīm wâlod á sí təge ai ewónda. 16Ǎ Ńtondôbə Zambá wāān, é byə́m bísə bǐ kóán bī ású mə́lóŋ mə́ Ndá yǎ ḿfūfúb dzwé wóé, byásɔ̄ bíā á mɔ́ móe; byə́m bísə̄ byáwóge ai wa. 17Ǎ Zambá wama, mayəm fɔ́ɔ́ naa wǎ wāsóŋ mīńnə̄m mí bod, o diŋǎn fə ai sósōó; mə̌ və̄ wā bífáī bísə̄ bí ai ǹnə́m sósōó, ńdɔ̄ fə ábōg dí mə̌ yén ai miǹtag á ńnə̄m anə́ áyɔŋ dóē yā á nə̄ vā dí láfái wa bifái yā fīlí ǹnə́m wábán. 18Ǎ Ǹtondôbə, Zambá Ábrahám, Zambá Ízag, Zambá Ísraɛ̂l, běsīá báán, bǎla miǹtáán mí mǎm yā ńnə̄m áyɔŋ dóe abǒg ásə, ńdɔ̄ fə komódo ǹnə́m áyɔŋ dóe ai fím ású yə̄ nâ ó lad ai wa á ta. 19Ḿfág mɔ́n wama Salomóŋ, váá nye m̀fúbán ńnə́m, ḿból yə̄ nâ a nyīe məmvéndé móe, miǹtól míe ai məbéndé móe, á dzálā mɔ́ mə́sə, á man wa lóŋ é ndá yǎ mə̄ ngákomozan.” 20Ńdɔ̄ Dávid a ngádzó ai ǹgúma ekóan nâ: “Váán hḿ Ńtondôbə Zambá wāān ngāŋ !” Ekóan ésə é ngavə́ á fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə, Zambá běsīá, ngāŋ, bə́ mān lāban ai məbɔ́ŋ á sí bə́ ngalúi miǹló á mís mə́ Ńtondôbə ai á mís mə́ ńkúkúmá. 21É kídí lénde yə hālá, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngávə́ Ńtondôbə mə́túnuŋa bádígi ai zəzə mə́túnuŋa: bəyóm bə́ nyag akúda m̀bɔ́g, bitɔŋ míńtómbá fə̄ akúda m̀bɔ́g ḿbámə̄ná ai esoe məyɔg, ai abuí mə́túnuŋa afə́ ású Ísraɛ̂l ásə. 22Ńdɔ̄ bə́ ngádí bə́ nyúú fə amǒs tē á mís mə́ Ńtondôbə, ai miǹtag á ńnə̄m á tūd. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan nɔ̌ŋ Salomóŋ, mɔ́n Dávid, bə́ tə́lé nye ǹkúkúmá éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, bə́ wɔ́bɔ́ nyé m̀bɔ́n á dzwé Ńtondôbə, bə́ tə́lé nye ǹkúkúmá, bə́ bɛ́dé fə̄ Sadok fada. Ńdɔ Salomóŋ a ngátɔbɔ étɔá kúmá Ńtondôbə nə́ á bɔ ǹkúkúmá á məyian mə́ Dávid, ésīā wōē ǎ ngabuguban. Ísraɛ̂l ásə a bɔɔ nyé mə̄wóg. Bədzóē bə́sə, miǹgungúl mísə ai bɔ́n bə́ ńkúkúmá Dávid bə́sə̄ bə́ ngábɔ Salomóŋ mə̄wóg. 25Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɛ́dē dúmá Salomóŋ á mís mə́ Ísraɛ̂l ásə a kələ kwí ózɔ̄ndɔ́m, a bɔ̌ fə̄ nâ edzóē dzíé é wum abuí a lodo bídzōē bí ngálod ósúsúa âyɔŋ Ísraɛ̂l. Dávid, mɔ́n Yesé, a ngádzóe Ísraɛ̂l ásə. Edzóé dzíé yā Ísraɛ̂l é ngátɔbɔ bisəb məwóm mə́nyi; a dzóé á Hébron á táŋ bisəb zamgbál; á Yērúzalɛm, á táŋ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bílɛ́. Ńdɔ a ngáwú á ḿbəmbə ayǒm[32] mvɔ̄m, a dzyé mə̄lú ai mim̀bú ai akúmá ai dúmá á nyɔ́l á túd. Ńdɔ Salomóŋ á ngādzóē á məyian móé. Mim̀bɔán mí Dávid, a tádigi á mətádí a kələ kwí á məmaná, mí nə ǹtilán á ǹláŋ Samuɛ̂l, ǹyénə mam, ai á ńlāŋ profɛ́d Natáŋ, ai á ńlāŋ Gad ǹyénə mam, ai ǹgúmā édzóē wóé ósə, ai miǹgungúl mí mam míé, ai míḿbəmbə mí mam ai bə́bə̂ bə́ mǎm yā á ngātóban ai bɔ́, ai Ísraɛ̂l ásə dzam də́dā, ai biwógē bísə̄ yā ńnam. [1] Sédésias a ngábə́ bə́ mānyāŋ ésīá. [2] Ngə́ kig nə́ á dzóe. [3] É mod a ngátil é kálara nyɔ́ a fángā mwé mə́ bɔ́n bə́ Lévi bíbɛ̄. [4] Bəyia bə́ bīā bə́ ngábə́ tɔá á Ndá Zambá təge ai esíé éfə̄ hə nâ bâyia biá. [5] Éyə mod ǎ yəan kə á mvīgí ábə́ Zambá sə̌ kig ábə m̀ví̄vīgí. [6] Məbongá mə́ kádá mə́ ngáwé kádá émēn. [7] Ebúg “bə̄bə́nyāŋ” á Bíbɛl yâtian fə̄ nâ “bǒd yā bə́ nə́ áyɔŋ dá, ǹyə́bə́ ḿbɔ̄ŋ.” [8] Éyə̄ Dávid nyé ā kə á mvīgí ábə Zambá. Sə̌ kig anə́ Sául nyé ā kələ á mvígí á miǹgəngáŋ. [9] Zambá ā kwí kīg fə nyémēn nə́ a tə́le édzóē dzíé á sí ndon, a diŋ kwí á nyɔ́l ébā bə́ nə́ éḿbōē. [10] Dávid a ngábə́ ńkúkúmá yǎ ńnam, dzam dá, ńnye ǎ tág mǎm yā ńyə̄bə́. [11] É mod ǎ yəm esíé ziŋ énye fə ǎ yəan ai dzɔ́. [12] Dúmá Zāmbá lâtsaman sí ésə éyɔŋ ébá bálugu bɔ̂ bə́ nə́ fə ǹtsamán ai sí ésə. [ 13 ] Mod a bələ́ é táŋ məlú á bələ nâ a nyiŋí á sí ndon mú. [14] Zambá a kad syé ai miǹkúkúmá mí ńnam. [ 15] Ngə́ Zāmbá énye a nə́ ésīā woé, waa nyíŋi hḿ anə́ mɔ́n wōē. [ 16] Tou a tag ai abé á tóban ai ǹzízíŋ wóé Hadadɛzɛr. [17] Ḿbəŋ wǎbɔ wádzāŋ kig, tɔ tə́ bɔ́n bóe bə́ ngābǐ mân étē ai wǎmēn ásə́, ngə́ sə̌ kig ényiŋ dzí, édzí yā á yād. Hədá lə́ sə́ kig nálā ású ábé, amú Zambá a nə dzǎm dzu ábē, təge dɔ́ vudan. Dzam dá, afidí bidzugá bí Zāmbá lâyəan kig bɔ̌ naa mod á vɔd bɔ ḿbəŋ ǎ ngabɔ́ abé. [18] Ḿbəmbə dzam yǎ Dávid a ngáyī nə́ a bɔ énye a ńtɔa yǎ bītá nyɔ̄. [19] Âku á mɔ́ mə́ Ńtondôbə ó nə m̀bəŋ a lodo âku á mɔ́ mə́ bod. [20] Dávid a bɛn dás, a yi nâ a túni Zambá é dzóm é nə día é sɔ́ɔ̄ fə á mɔ́ móé nyémēn. [21] David a ngáyi lóŋ Ndá ású dzwé Ńtondôbə. [ 22] Éyə fəg ǹkúkúmá yāsɔ́ á ḿbaalán mə́mvéndé mə́ Zāmbá anə́ fə̄ ényī mod ósə. [23] Éyɔŋ Salomóŋ á ngátádī nâ a lóŋ bəzambá bə́ bīníngá bóé mə̄ndá, a ngávóan mə́lə́bə́gá mə́ ésīā wōē Dávid má. [24] Byǎyəm nâ “ǹtól ó nə məyian mə́ ésīā”, Dzam dá abuí bəbonde lâkad tɔ́b é mɔ́n á sə̄ kig ǹtól, bə́ tə́lé nyē étíé ósú, ǹtól ó ngə́lə́ və̄ə̄. Ízag a ngábɔ̄ nálā á zāŋ Yákɔb bân Ezaú, mədzó mə́ kwíí ábuí étēde. Akamse Gertrude ngɔŋ Emvəŋ dzɔɔ e ngábɔ̄ fə̄ nálā dzam dədá á zāŋ ǹtól mɔ́n wóe Ndzingá Amugu Basile ai ngɔn dzíe Ǹtsama Catherine, hədá mədzó mə́ má ndzí kig kwí étē tɔ tsətsad. [25] Ebúg yā ńkɔ̄bɔ̄ Pérsia. [26 ] Ǹkúkúmá Dávid a tə́le Yeriya ai bəbə́nyāŋ naa bə́ syê məsú bísíé mə́bɛ̄: mam mə́ Ǹtondôbə ai mam mə́ ńkúkúmá. [ 27 ] Amú á ngāwulu abuí á bibə̌m bibə̌m. [28] Ǹkúkúmá yā áyɔŋ Ísraɛ̂l ó nə efɔlɔgɔ̌ Zāmbá, amú Zāmbá émēn énye a nə́ Ńkūkúmá Ísraɛ̂l, asú tē énye a tɔ́b mīńkúkúmá yā áyɔŋ díé nə́ mí fɔl nyé. [29] Dávid a yi nâ mɔ́n wóē Salomóŋ á yəm é Zāmbá nyémēn Dávid a ngáyəm, amú “élɔ́g nyīá tsíd ā dí, ńdzɔ̄ fə mɔ́n nyé ǎ yəan dí.” [30] Məkɔ́g mə́tē mâlɛd, mə́ nyəbə, mə́ ńtɔ̄á hḿ día ayé éyə́gan. [31] Ngə́ mīǹkúkúmá mísə̄ mí tɔ̄á dzǎm wóg Ndá Zambá zám ánə̄ Dávid, m̀bəŋ ó ńtɔ̄á. [32] Məwú məvɔ̄g mə́ nə ḿbəŋ. 2CH - - La Bible Ewondo KÁLADA MƏBUGA BƐ̌ Salomóŋ mɔ́n Dávid, á ngāyə́m á kpím êtɔá ńkúkúmá dzíé; Ǹtondôbə Zambá wōē á ngābə́ ai nyé, a bɔ̌ fə̄ nâ dúmá díé á kə kwí á yób étēde. Fəg Salomóŋ 2Salomóŋ á ngākɔ́bɔ ai Ísraɛ̂l ásə ai bədzóē yā bakúda, ai bədzóē yā miǹtɛd, ai bətsíg míńtól, ai bətə́bə̄ bə́ ósú bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l ásə, bədzóē yā məndá mə́ bod. 3Ńdɔ Salomóŋ bân ekóán áyɔŋ ésə̄ bə́ ngákə̄ ékōndóg yā Gabaon; é vóm ébə̌m átóbán ai Zambá yā Mósɛs, etúgā Ńtondôbə, a ngálóŋ á ńkód ńnam é ngábə́. 4Hədá Dávid a ngávaa árə́ka amvóé Zambá á Kiryath Yéarim a kə́ ai nyé é vóm á ngākom nyé áfōla amú á ngālóŋ nye ebə̌m á Yērúzalɛm. 5Alatâr mvɔ́d yā Betsalel, mɔ́n Uri, mɔ́n Hur, a ngákom, a ngábə́ wē, ósū étɔbɔgɔ Ńtondôbə, ényē Salomóŋ ai ekóan ayɔŋ bə́ dzə́ŋə. 6Ńdɔ Salomóŋ á ngābɛ́d álatâr á mís mə́ Ńtondôbə, alatâr te a ngábə́ êbə̌m bikóan, ńdɔ á ngātúni akúdā[1] bíyə́m yā bádígi étēde. 7Alú tē, ńdɔ Zambá á ngāyénē ábə Salomóŋ, nyé ai nyé nâ: “Sílígí ! Dzé mə̄ nə́ wa dzǎm və̄ ?” 8Ńdɔ Salomóŋ á ngāyalan Zambá nâ: “Wǎ ó ngāsyéan ai ésīā wama Dávid ai abuí ḿbaalán mətǐŋ o tə́lé fə ma ǹkúkúmá á mənyian móé. 9Étɔ̄á dzī, ǎ Ńtondôbə Zambá, é ngaagá dzoe yǎ ó ngākag Dávid ésīá wama é tóban hḿ, amú wǎ ó ngātə́le ma ǹkúkúmá áyɔ̌ŋ yā á nə́ ábuí dī anə́ ḿbūlúg yā sí mətsɔ́. 10Étɔ̄á dzī, váá ma fəg ai m̀bəmbə ǹyəmán mam ású yə̄ nâ mə́ yə́m tɔ́ŋɔlɔ̌ māmēn á mís mə́ áyɔŋ dí. Amú zá á nə̄ dzǎm dzóē áyɔŋ dóe, abím ánén ayɔ̌ŋ tē ?” 11Ńdɔ Zambá á ngāyalan Salomóŋ nâ: “Ḿból hḿ ō tám nálā á ńnə̄m woe, wǎ ndzí kig ma dzai byə́m bí sí ai akúmá, ai olugú, ngə́ áwū[2] miǹzízíŋ míé, tɔ ádzaí kig ayǎb ényiŋ, ǒ ngadzai ma və fəg ai ǹyəmán mam nâ ó dzóe bod bámā yā mə̄ tə́lé wa ǹkúkúmá wábán, 12ńdɔ̄ hḿ mavə́ wa fəg ai ǹyəmán mam, mavə́ fə wa akúmá, byə́m bí mɔ́ ai olugú, abím yā tɔ ǹkúkúmá m̀bɔ́g yā míńkúkúmá mí ngábə́ wā ósū, tɔ m̀bɔ́g yā émí mí ngāsɔ̄ wā á mvús wāngābǐ kig.” Ńdɔ Salomóŋ á ngākódō ékōndóg yā Gabaon, ósū ébə̌m mə́tóbán, a dúgán á Yērúzalɛm. Ǎ ngadzóe Ísraɛ̂l. Akúmá Salomóŋ[3] 14Ńdɔ Salomóŋ á ngākóan bikálíg ai bəwulu bikablí. A ngábə́ bələ́ bīkálíg akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd mínyi, bəwulu bikablí bakúda awômo ai bə́bɛ̄, ńdɔ á ngākóan byá á tísɔn bikálíg, babi ai ǹkúkúmá á Yērúzalɛm. 15Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāvə́ŋan sílíba ai mvɔ́d bí ńtɔ̄a ábuí á Yērúzalɛm anə́ ngɔg, ai amaŋ, bí ńtɔ̄á ábuí anə́ bílé bí fáigě yā Ńnam á Ńkiɛ́. 16Bikabilí bí Salomóŋ bí sɔ̂g Égîptɛn ai á Kowa. Bod bə́ mákíd bə́ ńkúkúmá bə́ kusu byá á Kowa; 17bə́ kələ̌ fə nɔ̌ŋ bīkálíg Égîptɛn á táŋ bəsíkel bə́ sílíba miǹtɛd mísaman, ekabilí dzyá á táŋ ǹtɛd ai məwóm mə́tán. Dzam də́dā ású miǹkúkúmá mí Hitít mísə ai miǹkúkúmá yā Aram, bə́ kúligi byá, bə́ kîgi ábə̄ bɔ́. Məlóŋ mə́ tə́mpɛl 18Ńdɔ Salomóŋ á ngābénde nâ bə́ loŋ Ndá á dzwé Ńtondôbə ai ndá ǹkúkúmá ású díé nyémēn. Salomóŋ á ngāláŋ bod bakúda məwóm zamgbál ású ébəgə mim̀bəgə ai bod bakúda məwóm mwom ású efâg mə́kɔ́g yā ńkǒl, ai bod bakúda bə́lɛ́ ai miǹtɛd mísaman a tə́lé bɔ bivɛ̂d man. 2Ńdɔ Salomóŋ á ngālóm Hiram ǹkúkúmá yǎ Tîr ḿbándá vī nâ: “Ḿból ó ngábəlan ai ésīá wama Dávid, o lómó nyē bilé bí ómǎŋ nâ á loŋ ndá dzīē nyémēn nə́ á tɔ̄bɔ̄ étēde. 3Tám yén, ma nyɔ́ māyi lóŋ Ndá á dzwé Ńtondôbə Zambá wama[4], nə́ mə́ fúbū nyé dzɔ̄, ású yə̄ nâ bə́ kad tum ótū məsan á mís móé, bə́ tə́lege nyé mə̄ngōē bə̄ḿbāŋála, bə́ vâ nyé mə́túnuŋa bádígi kíkídígi ai ngogógóle, á məmǒs mə́ sábad ai mətíé mə́ ngɔn ai məbóg mə̄nén mə́ Ńtondôbə Zambá wāān nálā á kɔ́m yā kɔ́m ésə ású Ísraɛ̂l. 4Ńdɔ̄ hḿ é Ndá māyi lóŋ yayi bɔ ánēn amú Zāmbá wāān á nə anén a lodo bəzambá bə́sə. 5Zá á bələ́ ngul yə álōŋ nyē Ndá, nyé yǎ yób tɔ yób yā yób byá sə́ kig dzǎm yəan ai nyé ? Mǎ mə̄ nə́ zá naa mə́ lóŋ nyé Ndá, ngə́ sə̌ kig hə ású yə̄ nâ otsídā bífái ó kad nyé bɛ́d ósū ? 6Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, lómó ma ńkə́kə́ŋ mǒd yā wáyəm esíé yā gôl, sílíba, mvɔ́d, ai bikie ai bíyé bí nə́ bīvə́lə, mim̀fɔ́l, ai nyɔ́l bulúm, a yəmə̌ fə kpəle, a yi syé fūfulu ai míńkə́kə́ŋ bəbɔ bisíé yā bə́ tɔ̄á ai ma á Yúda ai á Yērúzalɛm, ébá Dávid ésīá wama á ngālíg ma ai bɔ́. 7Lómó fə ma bilé bí ómaŋ, ai genevidié ai aləgum yǎ byásɔ́ á Libáŋ, amú mayəm anə́ bəbɔ bísíé bóe báyəm baí bīlé yā Libáŋ, bəbɔ bisíé bámā bâyi syé fūfulu ai éḿbōe, 8ású yə nâ bə́ komozan ma abuí bílé amú é Ndá māyi lóŋ yayi bɔ ánēn ai abəŋ á mís[5]. 9Mə̌ və ású bəbɔ bísíé bóe, ébá bábai bilé, məngunda mə́ ovə́ga bakúda məwóm mə́bɛ̄, məngunda mə́ fón bakúda məwóm mə́bɛ̄, ai bəfóndā bə́ wɔ̂n bakúda məwóm mə́bɛ̄, ai bəfóndā bə́ m̀bɔ́n bakúda məwóm mə́bɛ̄.” 10Ńdɔ Hiram, ǹkúkúmá yā Tîr, a ngáyalan á é kálada á ngālóm Salomóŋ nâ: “Ḿból Ǹtondôbə ǎ diŋ ayɔŋ díé ású tē ńdɔ a ngátə́le wa ǹkúkúmá wābán.” 11Hiram a dzɔ́ fə̄ nâ: “Ǹtótōmaamaa á bɔ̄ɔ̄g ai Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, yǎ á ngākom yób ai sí, nyé yǎ á ngāvə́ ńkūkúmá Dávid m̀fəfə́g mɔ́n, á bələ́ fəg ai ǹyəmán, nyé yǎ ā yi lóŋ Ndá ású Ńtondôbə, ai ndá ǹkúkúmá ású díé nyémēn. 12Ńdɔ̄ hḿ mālóm wa ǹkə́kə́ŋ mod, ó bə̄lə́ fə fəg, Hiram Abi, mɔ́n ngɔŋ Danít, ésīá á ngābə́ mān Tírian, a ngáyə́ge bɔ̌ bīsíé bí gôl, sílíba mvɔ́d, bikie, məkɔ́g, bilé ai biyé bí nə́ bīvə́lə, nyɔ́l bulúm ai m̀fɔ̌l, ai m̀bəmbə ndɔ́mbɔ́, a bɔ̌ fə akyaí mim̀kpə́lán mísə, a yəm kán evəgələ ésə, a yǐ fə yə̌m tág miǹtsogán yā é mam mə́sə́ báyi nyé və̄, énye ǎ yi syé fūfulu ai bəkpə́le, bəyəm ai bəbɔ bísíé yā ésōá Dávid a ngálíg wa ai bɔ́. 14Óvə́ga, fón, m̀bɔ́n ai é wɔ̂n yā ńtī wama a və́ dzó, á lómō bya bəbɔ bísíé bóé. 15Bía byǎyi bai ábím bílé ásə wayáŋan ai dɔ́ á Libáŋ, bǐ sɔ́ɔ́ ai byá á bīlélé á máŋ a kwî á Yopé, eyɔ̌ŋ te wǎmēn wāyi bɔ̌ naa bí bɛd á Yērúzalɛm. 16Ńdɔ Salomóŋ á ngāláŋ bəyə́ŋ bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á sí Ísraɛ̂l, anə́ ḿból zitɔ́g yǎ Dávid ésīá á ngābɔ, ńdɔ bod bə́ ngákwí bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́tán ai bə́lɛ́ ai miǹtɛd mísaman. 17Bakúda məwóm zamgbál a lómó bəgə́ mim̀bəgə, bakúda məwóm mwom éfâg mə́kɔ́g yā miǹkǒl, bakúda bə́lɛ́ ai miǹtɛd mísaman a tə́lé bivɛ̂d mǎn yā bəbɔ bísíé. Ńdɔ Salomóŋ á ngātádī məlóŋ yā Ndá Ǹtondôbə á Yērúzalɛm á ńkǒl Moriya, é vóm Ǹtondôbə á ngāyénē Dávid ésīá wōē, é vóm Dávid a ngálə́de, áfōlā sí Ornân mǎn Yébusit. 2A ngátádi məlóŋ á ngɔn bɛ̌ yā ḿbú nyinǎ yā édzóē dzíé. 3Bíbé yā Salomóŋ á ngāfág ású ńlóŋán Ndá Zambá bí ngábə́: áyǎb, mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́samǎn yā ńnomó m̀vəgán yā ókōbá, á ndam mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́wóm mə́bɛ̄. 4M̀bɛ́ sí yā ó ngábə́ ńtīē a nə́ ndam Ndá ó ngábə́ mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄, ó tɔ̄á fə mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ á ńkōŋ. Ńdɔ a ngáman wá wɔ̄bɔ̄ mvɔ́d á ńnə̄m étēde. 5Étun ndá é ngábə́ ánēn, a mǎn dzɔ yala ai elé genevidié yǎ á ngāman wɔ́bɔ ai nyiá mvɔ́dɔ, a tə́lé mə̄lén ai bəngɔ́kɔbɔ étēde. 6A ngádzaman etun ndá tē ai ǹtə́lán bidímá mə́kɔ́g, mvɔ́d é ngābə́ mvɔ́d yǎ Parwáim. 7Ńdɔ a ngáwɔ́bɔ̄ ndá ai mvɔ́d: mim̀bóŋ, mim̀bǒg yā mīḿbɛ́ ai mim̀fim, ai mim̀bɛ́, a mǎn vəgələ̌ bəkerúbim á mim̀fim á yób. 8A lóŋó etun ndá m̀fúfúb Ḿfúfúbu; ǹtíé wóé ó vəgan ai ndam dzié mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́wóm mə́bɛ̄, a mǎn dzɔ́ wɔ́bɔ ai nyiá mvɔ́d á táŋ bətaléńta miǹtɛd mísaman. 9Adǐd sén á ngábə́ bə̄síkɛl bə́ mvɔ́d məwóm mə́tán. A mǎn wɔ́bɔ̄ mvɔ́d á ńdǐl á ńnə̄m étē. 10Êtun ndá yā m̀fúfúb Ḿfúfúbu, a bɔ̌ bəkerúbim bə́bɛ̄ ai bikiě yā bə́ ngálwí, a mǎn fə̄ byá wɔ̄bɔ̄ mvɔ́d. 11Məfǎb bəkerúbim mə́ ngábə́ mə́ sámā mə́sə fǔfulu mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́wóm mə́bɛ̄; afǎb dá ényɔ́ ósú mɔngɔlɔ mɔ́ mə́tán, a nambaga m̀fim ndá, ai áfāb ávɔ̄g, mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán, a nambaga afǎb é kērúbim ḿbɔ́g, 12é kérúbim nyɔ́, afǎb dá, mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán, á nambaga m̀fim Ndá, áfāb avɔ̄g fə mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán, á lada ai afǎb é kērúbim ósú. Məfǎb bə́kērúbim bá mə́ ngábə́ ńsāmán mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ bəkerúbim bə́ ngábə́ tə́le ai məkǒl mábán, bə́ bəbəgə ḿfág yǎ ńnə̄m étē. 14A ngákom eyé ńtsígi ai biyé bí būlúm ai evə́lə ai nyɔ̂l m̀fɔ̌l ai m̀bəmbə ndɔ́mbɔ́ ai miǹtiŋán bəkerúbim étēdē á yób. 15Ósū Ndá, ńdɔ a ngálóŋ miǹkum míbɛ̄: ǹtíé wábán ó ngábə́ mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́lɛ́ ai mə́tán ai ebumá á ńkum ósə é tɔ̄á á yób é tɔá mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán. 16Ńdɔ a ngákom bəngɔ́kɔbɔ anə́ mətabí a fudí bɔ́ á mīńlō məkon; a ngábɔ bibúmá ńtɛd a fúdi byā a bəngɔ́kɔbɔ étēde. 17Ńdɔ a ngátə́le miǹkum ósū tə́mpɛl, ḿbɔ́g á ḿbɔ̄ ńnōmo éví ḿbɔ̄g á ḿbɔ̄ ńgāla: ńdɔ a ngálóé éví yā ḿbɔ̄ ńnōmō nâ: Yakîn, ai éví yā ḿbɔ̄ ńgálā nâ: Boaz. A ngákom alatâr mvɔ́d á ńtīē mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄, á ndam mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄, ai á ńkóŋ mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ awômo. 2Ńdɔ a ngákom Máŋ ai ǹkɔn ékie, ó ngábə́ ngiligidíga mɔngɔlɔ awômo a tíege ńka ví a kələ kwí éví ḿbɔ̄g, ǹkóŋ yā yób mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán, ǹkɔ̌l yā ḿbomoná a vəgə́ mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́wóm mə́lɛ́. 3Ḿfág yā sí bivəgələ bə́yóm bə́ nyag bí ngábə́ mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́lɛ́, bí bomoŋan Máŋ. Bə́yóm bə́ nyag bá bə́ ngábə́ ńtāān miǹlɔŋ míbɛ̄, bə́ ngálwí bɔ̄ ábōg bə́ lwî Máŋ. 4Máŋ mə́ ngábə́ bədé bə̄yóm bə́ nyag awômo ai bə́bɛ̄ á yób bə́lɛ́ bə́ bəbəgə âkoé, bə́lɛ́ bə́ bəbəgə á ńyīmbī dzób, bə́lɛ́ bə́ bəbəgə á ǹkiɛ́, ai bə́lɛ́ bə́ bəbəgə á ńtōlē dzób; Máŋ mə́ ngábə́ mə́ bə̄dé bɔ̄ á yób, məkǎn mábán mə́ bəbəgə ḿfág yǎ ndá étēde. 5Afǐb díé á ngábə́ ndam dwé; ǹka wóé ó ngábə́ anə́ ńka kɔ́b, anə́ sām fūláwɔ, mə́ kələ məndím bǒd miǹlongá bakúdā bə́lɛ́. 6A komó fə bisoban awômǒ yā ásoban étēde, a tə́lé byā bítán ḿfág yā ńkiɛ́, bítán ḿfág yā âkoé, éyə̄ bə́ kadəgə suguzu byə́m étēde, ébí bábəlan ai byá ású mə́túnuŋa bádígi, bəfada bə́ kadəgə kə́ soban á Máŋ mə́ mvɔ́d. 7A ngákom bəkyɛ́ndəle bə́ gôl awômo anə́ évəgələ é ngábə́, a tə́lé bɔ̄ á tə́mpɛl, bə́tán ḿfág yā ḿbɔ̄ ńgāla, bə́tán ḿfág yā ḿbɔ̄ ńnōmo. 8Ńdɔ a ngákom bətə́bə́le awômo, a mǎn bɔ tə́lē á tə́mpɛl, bə́tán á ḿbɔ̄ ńnōmo, bə́tán á ḿbɔ̄ ńgāla. A komó kɔ́b mvɔ́d ńtɛd ású émyam məndím. 9A komó ńsə̌ŋ bəfada, mod ǹsəŋ ai mim̀bɛ́ ḿfág yǎ á ńsəŋ, a mǎn wɔ̄bɔ̄ mīḿbɛ́ myábán ai mvɔ́d. 10Ḿfág Máŋ, ńdɔ a ngátə́lē mɔ́ á ḿbɔ̄ ńnōmo, ábúg yā ńkiɛ́ mə́tólē mə́ dzób yā Ndá. 11Ńdɔ̄ Hiram a ngákǒm fə məmvié, bisɔ́bɔ́lɔ ai bisóá bí émyam məndím. Ńdɔ a ngámana ésíé yā ńkūkúmá Salomóŋ á ngāvə́ nyē ású Ndá Zambá: 12miǹkum mə́bɛ̄, bibumá bíbɛ̄ yā mīńlō miǹkum, mə́vɔ́d mə́bɛ̄ yā mábúdi bidɔ́g bísóá yā bíbūmá bí ngábə́ á mīńlō miǹkum, bibumá bəgərenâd miǹtɛd mínyi yā mə̄vɔ́d mə́bɛ̄, miǹlɔ̌ŋ bəgərenâd míbɛ̄ ávɔ̄d dá nâ bə́ búdi bidɔ́g bísóá bíbɛ̄ yā bíbūmá bí ngábə́ á miǹkum á yób, 14ńdɔ a ngákom tín ai bəbísin á tín tē. 15Ḿfág Máŋ, mə́ ngábə́ ḿbāŋ, bəyóm bə́ nyag awômo ai bə́bɛ̌ bə́ tɔ̄á mɔ̄ á sí. 16bəbísin, bisɔ́bɔ́lɔ, bilúm, ai bibəlan bísə̄ yā é byə́m bī, Hiram Abi a ngákom byá ai m̀fúbán mvɔ́d ású ńkúkúmá Salomóŋ ású Ndá Ǹtondôbə. 17Êdzəgəze sí yā Yórdan éyə ǹkúkúmá á ngānyámala byá étē, é sí vyə̌g é nə̄ á zāŋ Sukod ai Serédata. 18Salomóŋ á ngākom é byə́m bísə̄ bí súg yǎ ábuí ákyāí yə̄ nâ bə́ ngábə́ kig dzǎm vəg ádǐd mvɔ́d yā étēde. 19Ńdɔ̄ fə Salomóŋ á ngāman kom é byə́m bísə̄ bí ngábə́ ású Ndá Zambá: alatâr mvɔ́d, bətə́bə́lē bə̄ḿbāŋála mənduga, 20bitə́lega mə́lámba ai məlámba mə́ ḿfúbán mvɔ́d bábán ású ńdígán, anə́ tum é ngábə́, ósū ḿfúfúb étun ndá; 21bəfuláwɔ, məlámba, ai bilúm bí ngábə́ hə mvɔ́d mvɔ̄d, m̀bəmbə m̀fúbán mvɔ́d, 22ndzoe, kɔ́b emyam məndím, kɔ́b, biwɔ́ngɔ́ bí ngábə̄ hə ai m̀fúbán mvɔ́d; mənyíí yā Ndá, mim̀bɛ́ yā ńnə̄m étē ású ḿfúfúb M̀fúfúbu ai mím̀bɛ́ yā mí kələ étun ndá é ngábə̄ ánēn: hə mvɔ́d mvɔ̄d. Éyɔŋ ésíé ésə Salomóŋ á ngābɔ̄ ású ndá Ǹtondôbə é ngáman. Ńdɔ Salomóŋ á ngāsɔ́ ai é byə́m Dávid, ésīá wōē, á ngāvə́ étēde, mɔní, mvɔ́d, ai bilában bísə ású yə̄ nâ á fūdī byá á mə̄ndá mə́ ákúmá yā Ndá Zambá. Abəgə́ lə́ árə́ka ai efúbū tə́mpɛl 2Ńdɔ Salomóŋ á ngātógan bənyiá bodo mvíē bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l ai bədzóē bə́sə̄ yā bibə́ga, bətə́bə bə́ ósú yā məndá mə́ bod yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á Yērúzalɛm, nə́ bə́ kə́ nɔŋ árə́ka ámvóé Ǹtondôbə á Dzāl Dávid yā á nə́ Síon. 3Ńdɔ bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l bə́ ngátógan ósū ǹkúkúmá ámǒs ábóg yā ngɔn zamgbála. 4Éyɔŋ bənyiá bodo mvié bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l bə́ ngásuan, ńdɔ bəlevíta bə́ ngabəgə́ árə́ka. 5Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai árə́ka ai ebə̌m bikóan, ai míḿfúfúb bīlábǎn yā bí ngábə́ êbə̌m; bəfada ai bəlévita ḿbɔ̄ bə́ ngábəgə́ byá. 6Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ ai ǹgúmā ékóán Ísraɛ̂l yā bə́ ngáman tógan ai nyé, á árə́ka ósú, bə́ ngátsíg eyə́gan ábuí bíyə̄m bīnēn ai biyə́m bītɔ̄ŋ yā bí ngábə́ təge ai táŋ, təge ai aláŋá. 7Ńdɔ bəfada bə́ ngázu ai árə́ka amvóé Ǹtondôbə á vóm wóé, á ḿfūfúb étun ndá, nálā watian nâ á ḿfúfúb M̀fúfúbu, á məfǎb bəkerúbim á sí. 8Bəkerúbim bə́ sáma məfǎb á árə́ka á yób, bə́ ngábɔ ebúdiga ású árə́ka ai miḿbóŋ yā étēde. 9Mim̀bóŋ mí ngábə́ ábím áyǎb yə̄ nâ mī yéneŋe məsú a tíege á ḿfúfúb Ḿfúfúbu, ósū ḿfúfúb étun ndá, hədá təge yénē vóm ḿfə̄. Lə́ ngə́nə̄ nálā a zaa kwí ámōs yə aná. 10Dzóm ziŋ é ngábə́ kig á árə́ka səsalá və mə́kɔ́g mə́bɛ̄ yā Mósɛs a ngáfudi á Hórɛb, éyɔŋ Ǹtondôbə a ngábɔ élad amvóé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á mə̄kwí yā Égîptɛn. 11Éyɔŋ bəfada bə́sə̄ bə́ ngákódō á ḿfūfúb étɔbɔgɔ amú bəfada bə́sə̄ bə́ ngáman fûban təge bəbə̌ bītíé yā mīńsāmbá myábán. 12Bəyia bə́ bía bə́sə̄ yā mvóg Lévi: Asaf, Hémân, ai Yedutun ai bɔ́n bábán bə́ ngábə́ bəgə́ mīḿbəmbə mí ndɔ́mbɔ́, bə́ bomo bitsɔ́í bíkpə́mbé, miǹdiŋ ai mvɛ́d, bə́ tə́lə̄ á ńtōlē dzób yā âlatâr. Ai bɔ́, bəfada[6] ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ bɔ̂ bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ. Ébá bə́sə̄ bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ ngə́ áyiǎ bīá, bə́ luugu, bə́ dzə́məlě fə Ǹtondôbə bɔ́ bə́sə̄ kíŋ dzídzīá, bə́ bɛ́dege kíŋ dzābán ai kíŋ tɔ̄ŋ, bitsɔ́í bíkpə́mbé ai é byə́m mə́zíg bīvɔ̄g, bə́ luugu Ǹtondôbə, “amú á nə̄ dzam m̀bəŋ amú m̀baalán mətǐŋ wóé ó nə kolé”, ńdɔ̄ Ndá é ngādzyé ai ǹkúd, 14bəfada təgě fə dzam bɔ ésíé dzābán ású ńkúd; amú dúmá Ńtondôbə á ngādzyé á Ndá Zambá á túd. Ńdɔ Salomóŋ á ngādzó nâ: “Ǹtondôbə ǎ kād naa a yi tɔbɔ á ńkūd díbī[7] étēde.” 2Mə mə lóŋ yǎ wa Ndá ǹkúkúmá, é vóm wāyi tɔbɔ kɔ́m ésə.”Salomóŋ a kɔ́bɔ ai ayɔŋ. 3Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāvə́ŋan asú ǎ ngakúb ńgūmā ékóán Ísraɛ̂l ésə ǹtótōmaamaa. Ékóán Ísraɛ̂l ésə̄ é ngábə́ tə́lə̄ tə́tə̄lə́. 4Nyé nâ: “Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l; a dzálá ai wɔ́ wóé é dzam a ngákag ai anyu díé ábə̄ Dávid ésīā wama nâ: “ǹtíé anə́ ámōs mə̄ ngásɔ́ ai bod bámā á sí yā Égîptɛn, ma ndzí kig tɔ́b ńgúmā tísɔn á bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l nə́ bə́ loŋ Ndá é vóm dzwé dámā láyi tɔbɔ, ma ndzí kig tɔ́b mod m̀fə́ nə́ á tɔbɔ etɔŋ ńtōmbā yā Ísraɛ̂l ayɔŋ dáma: 6hədá mə ngátɔ́b Yērúzalɛm nə́ dzwé dámā á tɔ̄bɔ̄ étē, mə tɔ́bɔ́ fə̄ Dávid nə́ á bɔ ǹdzóe Ísraɛ̂l ayɔŋ dáma.” 7Ésīá wama Dávid a ngábi ǹtsogán naa a lóŋ Ndá ású dzwé Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 8Hədá ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Dávid ésīá wama nâ: “O ngábi ǹtsogán á ńnə̄m wōē nâ ó lóŋ Ndá ású dzwé dáma, o ngábɔ fɔ́ɔ́ ḿbəŋ. 9Hədá sə̌ kig wǎ wāyi lóŋ Ndá tě, mɔ́n woe, yǎ ā sɔ́ á mim̀bǎŋ mí ótám míe énye ǎ yi lóŋ Ndá ású dzwé dáma.” 10Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákpân anyu díé: mə ngáfɔl ésīá wama Dávid, mə tɔbɔ́ êtɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l, anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákag[8], ńdɔ mə̌ lóŋ é Ndá nyī ású dzwé Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, 11ńdɔ mə̌ tə́le yǎ árə́ka yǎ á bələ́ ámvóé Ńtondôbə a ngátindi ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l.”Ngogolán Salomóŋ ású díé émēn. 12Ńdɔ Salomóŋ á ngātə́bə̄ ósū álatâr Ǹtondôbə á mís mə́ ékóán ésə̄ yā Ísraɛ̂l, ńdɔ a ngásám mɔ́... Amú Salomóŋ á ngāman kom ánāg mvɔ́d á tə́lə̄ á zāŋ ǹsəŋ, á ngábə́ ńtīē mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán, á ndam mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán, á ńkōŋ mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ mə́lɛ́. Ńdɔ a ngábɛ́d étē, a kúdú mə̄bɔ́ŋ á mís mə́ ékóán Ísraɛ̂l ésə a sáma mɔ́ á yób nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, təge ai Zambá ḿfə̄ á nə̄ anə́ wā tɔ á yób tɔ á sí nə́ a baala amvóé ai mvam ású bə́síé bóē yā báwulu á mís móe ai ǹnə́m wábán ósə. 15O ngádzála ású étúgā dzóe Dávid, ésīá wama, mə́tīŋ yā ó ngālíg nyē, é mam mə́sə ó ngáfala ai anyu dóe, ó man yǎ mɔ bɔ ámōs dī ai wɔ́ wóe[9]. 16Ńdɔ̄ hḿ ǎ Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, dzálága ású étúgā dzóē Dávid, ésīā wama, ńkɔ́bɔ ó ngákad nyé naa: “Mod yǎ bod bóe ǎ yǐ kig dzə́man nə́ a tɔbɔ á mís máma êtɔá ńkúkúmá Ísraɛ̂l, lâyi hə nâ bɔ́n bóe bə́ bɔ ókála á məzěn mábán ai ḿbāālán báyi baalǎ Mvéndé dzama, ḿból ó ngāwulu ósū wáma. 17Étɔ̄á dzī, ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, ebúg dzóe é yénéŋē bə́bə́lá, édzí yā ó ngākɔ́bɔ ai etúgā dzóe Dávid ! 18Hədá yə Zambá a nə á fɔ̄ɔ̄ dzǎm tɔbɔ ai bod fǔfulu á sí mú[10] ? Bəbə́gə̄ nâ, yób ai yób yā yób byá sə́ kig yəan ai nyé ngaman hḿ ai é Ndá yǎ mə́ mān yǎ lōŋ nyī ! 19Hədá vógólo ngogolán etúgā dzóe, ai zǎg dzīē, ǎ Ńtondôbə, Zambá wama, bíége ǹyón wóé ai é ngogolán yǎ étúgā dzóē yā kogolan ai wa ! 20Mís móe mə́ yóóbo ai alú ai amǒs á é Ndá nyí, é vóm yā ó ngākag nâ wayi tə́lē dzwé dóe. Vógólo ngogolán yǎ étúgā dzóē yábɔ é vóm nyú. " Ngogolán Salomóŋ ású ńgúmá áyɔŋ ásə 21Bíége zǎg etúgā dzóe ai ayɔŋ dóe Ísraɛ̂l, á bákogolan é vóm nyú. Waa, vógolo á ó tɔá wē, á yób étēdē wé, vógóló ó dzǔ fə. 22Ngə́ mod a sə́m ábə mǎnyāŋ wōē, a kaní ḿbə̂ sɔŋ ábə̄ nyé a sɔ́ɔ́, ǎ ngakálan miǹkál míé ósū álatâr yǎ é Ndá nyí, vógolo nyé á ó nə̄ á yób wē, ó yālán, ó tsíg ǹtól yā bītúgā bíé, váá ḿbə̂ mod məku, ó bɔ̄ nâ abé díé lə́ ku nyé á ńlō, ó kun sósōō mod ai ńyáán wāyân ai sósōō wōē. Ngə́ áyɔŋ dóe Ísraɛ̂l á yídíbán ósū míńzízíŋ míé ású míńsə́m bə́ ngásə́m ábə wa, ngə́ bə́ vəŋan, bə́ ngalugu dzwé dóe, bə́ kogolan, bə́ dəgələ wa mɔ́ wa yǎ ó nə̄ á Ndá mú, 25waa wógó bɔ̄ á yób wē, o dzǔ ńsə̄m áyɔŋ dóē Ísraɛ̂l, o dúgán ai bɔ́ á ńnǎm yā ó ngávə́ bɔ̄ ai běsīá bábán. Ábōg yób á dibi yǎ, təgě fə ai mvəŋ ású áyɔŋ á sə́m yǎ ábə wa, ngə́ á kōgólán é vóm nyú, a luugu dzwé dóe, á bəbəgə ású ḿfag vī, ngə́ á dzə́mə́lé dzwé dóe, á lúmú mvús á ńsə̄m wóé, ású míntyé yā ó fudǐ yǎ bɔ̄ á mīńnə̄m, waa vógólō á ó nə̄ á yób wē, ó dzu miǹsə́m bitúgā bíé, ai ǹsə́m áyɔŋ dóe, wayi bɔ́ yə́gələ ḿbəmbə zěn báyəan toŋ; o və́ə́ bɔ mvəŋ é sí yǎ ó ngāvə́ áyɔŋ dóe anə́ tíga. Éyɔŋ zie yǎyi kwí á ńnam ai mbada mənye, ngə́ dzóngó, ngə́ bibɔlɔ́, ngə́ bitandág, ngə́ ángākūm; ngə́ mīńzízíŋ myábán mí dīlí bɔ̄ á ḿbɛ̄ ḿbɔ̄g yā mīḿbɛ̄ myábán; tɔ ebubua efə́, tɔ okɔ̌n ḿfē ó kwí; tɔ akyaí ngogolán áfē, tɔ akyaí zāg áfə̄, tɔ mod m̀bɔ́g énye ǎ bɔ̄ dzɔ̄, tɔ̌ kig ǹgúmā áyɔŋ Ísraɛ̂l ósə, ngə́ ńdzǔg ó kwí, ngə́ mīńtyé kig, ngə́ bə́ sám mɔ́ ḿfág yā é Ndá nyī, waa o vógolo á ó tɔá á yób wē, o dzǔ, o yáán ai mod ósə̄ mân móé, amú wayəm ǹnə́m mod ósə, amú hə wa etám, wāyəm miǹnə́m mí bod, 31eyɔ̌ŋ te tə́ bâyi wa kɔ̌n wɔ̄ŋ, bə́ ngawulu á məzěn móe mə́lú mə́sə̄ bányiŋ á é sí yǎ ó ngāvə́ bətará báán. Dzam də́dā, ngə́ ńdzīn yǎ á sə̄ kig mod yǎ áyɔŋ dóe Ísraɛ̂l, a kə́ tíē óyǎb ású mod dzwé woe, ai ǹgungúl wɔ́ wóe, ai énam dzóē yā ó ngāsám, ngə́ ā sɔ́, á ngakogolan á Ndá dzoe mú, wa, wógó nyē á yób wē á étɔbɔgɔ dzóe, dzálaga miǹyián mí ńdzín tě, nə́ məyɔŋ mə́sə̄ yā sí mə́ yəm dzwé dóe, mə́ mbáda wa, anə́ áyɔŋ dóe Ísraɛ̂l lábɔ, ai nə́ bə́ yəm nâ dzwé dóe lálɔŋɔban á bikígá é Ndá mə̄ ngálóŋ nyī. Éyɔŋ ayɔŋ dóe lákə̄ á bītá nə́ lâkə lúman ai miǹzízíŋ míé, á é zěn ésə wǎyī bɔ́ lóm[ 11], ngə́ bə́ kógólán, bə́ vəŋan ḿfág yā é tísɔn o ngátɔ́b ai ḿfág yǎ é Ndá mə̄ ngálóŋ nyī ású dzwé dóe, 35wógó ngogolán dzābán á ó nə̄ á yób wē ai zǎg dzābán, o bɔ̌ naa tə́tēlə́ ényē á dɔ. Éyɔŋ bə́ sə́m ábə wa, ású mod m̀bɔ́g á sə́ kig ényɔ́ yǎ ā sə́m kig, waa o mǎn ligan ai bɔ́, o və́ə́ fə̄ bɔ́ á mɔ́ míńzízíŋ ai bətíbili bábán, bə́ ngakə ai bɔ́ mīńkōm á ngɔ́dɔ́ ngə́ á miǹnam oyǎb; ngə́ bə́ láŋ miǹtuan á ńnǎm yā bə́ ngákə miǹkóm, bə́ síngí, bə́ ngadəgələ wa mɔ́ á ńnǎm məkaban mábán, bɔ́ nâ: “bǐ sə́m yǎ, bǐ bɔ yǎ ábé ásə̄ lə́ ngákə,” ngə́ bə́ dúgán ábə wa ai ǹnə́m wábán ósə, ai ǹsísīm wábán ósə á ńnǎm məkaban mábán, é vóm yā bə́ ngákə miǹkóm, bə́ ngakogolan, bə́ bəbəgə ḿfág yā ńnam ó ngávə́ bēsīá bábán, é tísɔn yǎ ó ngātɔ́b, ai é Ndá mə̄ ngālóŋ ású dzwé dóe, wógó ngogolán dzābán ai zǎg dzabán á ó nə̄ á yób wē, êtɔbɔgɔ dzóe, ó kom adzó dábán á tə́tə̄lə́, o dzǔ áyɔŋ dóe ábé ásə̄ bə́ ngábɔ wa. Ńdɔ abǒg dí ǎ Zāmbá wama, kwíígī mís móe, ó yái məlɔ́ móe á é ngogolán yābɔban é vóm nyú ! Ńdɔ̄ á hḿ étɔā dzī, kódōgō á sí, ǎ Ńtondôbə Zambá, zǎg é vóm áwɔí dóe á nə́, wǎmēn ai árə́ka yǎ ngul dzoe ! Bɔ́g naa bəfada bóe, ǎ Ńtondôbə Zambá, bə́ bɔd akodé, ai nâ bəbaalǎ mətǐŋ móe bə́ fon á mvɔ̄m étē. Ǎ Ńtondôbə Zambá, tə wálum ényɔ́[12] bə́ ngáwɔ́bɔ m̀fúfúb m̀bɔ́n wóe mvús, tsogó mim̀bɔán mí ńyə́bə́ mí étúgā dzóe Dávid.” Á man Salomóŋ á ngāman kogolan, ndóan ě ngasus é sɔ̂ á yób, ńdɔ e ngáman dígī mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa məvɔ́g, ńdɔ dúmá Ńtondôbə á ngádzyé á Ndá á tūd. 2Bəfada bə́ ngábə́ təgě fə dzǎm nyían á Ndá Ǹtondôbə, ású dúmá Ńtondôbə á ngádzyé á Ndá Ǹtondôbə á tūd. 3Á yén, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngáyén ndóan é susu á sí, dúmá Ńtondôbə á tsaman á Ndá, bə́ ngalwî fɔ́ɔ́ mə̄sú á sí mətsɔ́, bə́ ngalugu Ǹtondôbə, bə́ dzəməlě fə̄ nyé: “amú á nə̄ dzam m̀bəŋ amú ḿbaalán mətǐŋ wóé ó nə kolé.” 4Ńdɔ ǹkúkúmá ai ayɔŋ ásə bə́ ngávə́ mə̄túnuŋa ósū Ǹtondôbə. 5Ǹkúkúmá Salomóŋ a ngávə́ mə̄túnuŋa bə́yóm bə́ nyag bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄, miǹtómbá bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄. Ńdɔ̄ hḿ ńkúkúmá ai ayɔŋ ásə bə́ ngábɔ efúbū Ndá Zambá. 6Bəfada bə́ ngábə́ tə́lə̄ á bītíé byábán; bəlevíta, bə́ bə̄lé byə́m məzíg yā ńkūkúma Dávid a ngákom ású ólugú Ǹtondôbə “amú ḿbaalán mətǐŋ wóé ó nə kōlé.” Éyɔŋ Dávid ǎ luugu Ǹtondôbə ábə̄ bɔ́, bəfada bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ á mgbág dzābán ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə á tələ̄ tə́tə̄lə́. 7Ńdɔ Salomóŋ á ngāfúbū é zə̄zǎŋ ǹsəŋ yǎ é ngābə́ ósū Ndá Ǹtondôbə, amú vóm tē é ńgɔ a ngávə́ mə́túnuŋa bádígi ai məvɔ́ŋ mə́túnuŋa mə́ mvɔ̄í, amú álatâr Salomóŋ á ngākom, a ngábə́ kig dzǎm bəgə́ mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ fón ai məvɔ́ŋ. 8Salomóŋ á ngādzə́me abóg mə̄lú zamgbál, fǔfulu ai Ísraɛ̂l ásə eyə́gan mod ékóán, a kódogo á mə̄nyíí yā Lebo Hamath a kələ kwí á ńlod óswé yā Égîptɛn. 9Ńdɔ̄ ámōs mwomo bə́ ngábɔ mod ekóán, amú hála tě bə́ man yǎ dzə́mē éfūbu alatâr məlú zamgbál ai abóg bēn mə̄lú zamgbál. 10Ámōs məwóm mə́bɛ̄ ai lálā yā ngɔn zamgbála, ńdɔ Salomóŋ á ngāsoe bod nə́ bə́ kə̄ á bibə̌m byábán, miǹtag ai miǹnə́m mí fono ású ḿbəŋ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ Dávid ai Salomóŋ ai ayɔŋ díé Ísraɛ̂l. Mə́yéné mə́ bɛ̄ɛ̄ mə́ Salomóŋ 11Éyɔŋ Salomóŋ á ngāman lóŋ Ndá Ǹtondôbə ai ndá ǹkúkúmá, ai éyɔŋ a ngáman sɔ́ndī ésíé ésə a ngátám á Ndá Ǹtondôbə ai á Ndá dzīē nyémēn, 12ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyénē nyé ai alú[ 13 ] nyé ai nyé nâ: “Mə wóg ngogolán dzoe, ńdɔ mə tɔ́b fə̄ é vóm nyú nə́ ó bɔ ma Ndá mətúnuŋa. Ngə́ madib yób nə́ mvəŋ təgě fə nɔŋ, ngə́ mabéndē nâ bitandág bí ndáman sí, ngə́ malóm mbada mənye á zāŋ áyɔŋ dáma, 14ngə́ áyɔŋ dámā lálōē dzwé dáma, lə́ dzɔ̄dí ábēn, ngə́ lə́ kogolan, á dzə́ŋə asú dáma, á kódó á bə̄bə̂ məzěn móé, mayi wóg á mə tɔá á yób, mə dzǔ ńsə́m wábán, mə dúgán mǎn kom sí dzābán[14]. 15A tádigi étɔ̄á dzī, mís mámā mə́ yô, məlɔ́ mámā mávōgolo é ngogolán yābɔban é vóm nyú. 16Amú éyɔŋ dzí mə̌ tɔ́b yǎ mə fúbū fə̄ é Ndá nyī nə́ dzwé dámā á tɔ̄bɔ̄ étēdē kɔ́m ésə; mís máma ai ǹnə́m wáma byâyi tɔbɔ étēde á ńtīē kɔ́m. 17Və ḿfág wóe, ngə́ wawulu ásū dáma, anə́ ḿból ésōā Dávid a ngáwulu, o bɔɔg é mam mə́sə mə ngábénde wa, o kálaga məmvéndé ai mətum[ 15] máma, 18mayi yə́m étɔá ńkúkúmá dzóe, anə́ ḿból mə̄ ngákag ésōā Dávid, nâ: “Ḿbɔ́g yǎ bod bóe ǎ yǐ kig dzə́man nə́ á dzóē Ísraɛ̂l.” 19Hədá ngə́ mī lúm mvús mǐ dzōge fə məmvéndé ai mə̄béndé máma yā mə̄ ngátə́le ósū wáán, mǐ ngakə syé bəzambá bə̄fə́ mǐ luugǔ fə̄ bɔ́, 20abǒg tē hḿ māyī mína tyé á sí dzama ényí mə̄ ngávə́ mínā, ńdɔ̄ fə̄ é Ndá yǎ mə̄ fúbú dzwé dáma nyí, mayi dzɔ woá óyǎb ai asú dáma mə bɔ̌ fə nâ é vəŋán ǹkaná ai ewoe lóe á zāŋ məyɔŋ mə́sə. 21É Ndá yǎ é nə̄ ńkənga nyí, é mod ósə ǎ yi dzɔ́ lod á mgbág a yi kám, nyé nâ: “Ású dzé Ńtondôbə a ngábɔ̄ é sí nyī ná, ai é Ndá nyī ná ?”[16] 22Bâyi nyé yalan nâ: “Amú bə́ ngádzoge Ǹtondôbə Zambá běsīá bábán yǎ á ngākúlī bɔ́ á ńnam Égîptɛn, amú bə́ kə lad ai bəzambá bə̄fə́, bə́ ngalugu bɔ́, bə́ ngəməŋě fə̄ bɔ́, ású tē ńdɔ á ngālóm bɔ̄ ámālá ásə̄ dí. Á mvús mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ yā Salomóŋ á ngālóŋ Ndá Ǹtondôbə ai ndá dzīē nyémēn, 2ńdɔ a ngábad dúgán mǎn lōŋ bə́tísɔ̌n Hiram a ngávə́ nyē ǎ ngatoe bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l étēde. 3Ńdɔ Salomóŋ[ 17] á ngākə̄ á Hamath­ Tsova, a fadí dzāl tē. 4A mǎn kǒm Tadmor á ńkōd ǹnam ai bətísɔn bə́ ákúmá bə́sə̄ yā á ngālóŋ á Hamath. 5A mǎn fə lóŋ Beth Horôn yā âkoé ai Beth Horôn yǎ á ńkiɛ́, bətísɔn mə́ndá ­mə́kɔ́g ai miǹgungúl mim̀fim ai mim̀bɛ́ mí óngóla, ai bifɛdəga, 6ai Baalath fə dzam də́dā ai bə́tísɔn bə́ akúmá yā á ngābə́ bələ́, ai bətísɔn bíkálíg bə́sə, ai bətísɔ̌n bikabilí. Ńdɔ Salomóŋ á ngālóŋ é dzóm ésə a ngádiŋ á Yērúzalɛm, á Libáŋ, ai á miǹnam mísə̄ yā édzóē dzíé. 7Bod bəvɔ́g bə́ ngálígī ábə Hitít, Amorít, Perizít, Hivít, ai Yébuzit, á bə́ ngábə́ kig bǒd yā Ísraɛ̂l. 8Á zāŋ é mvɔŋ bod dzābán é ngālígī á mvús dzābán á sí tě, ébá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá ndzí kig dzâ, ńdɔ Salomóŋ á nɔŋ bod́ étē ǎ ngalóm bɔ̄ á bīsíé mə́túg a zaa kwí ámōs yə aná. 9Hədá, á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, Salomóŋ á ndzí kig bɔ́ lóm á bīsíé bəlɔ̌[18], amú bə́ ngábə́ bəzimbi, bədzóē bəbɛ́d bikálíg, ai bədzóé bikálíg ai bəbɛ́d bikabilí bóé. 10Táŋ bədzóē bə́ngɔ́mɔna bə́ ńkúkúmá Salomóŋ nyī: bod miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán, ḿbɔ̄ bə́ dzóege ayɔŋ. 11Ńdɔ Salomóŋ á ngākódo ai ngɔn Farawóŋ á tísɔn Dávid, a bɛ́də́ ai dzɔ á é ndá yǎ á ngālóŋ nyē amú ā dzô nâ: “Miníngá wama ǎ yəǎn kig tɔbɔ á ndá Dāvid, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, amú bitɔbɔgɔ bítē bí nə́ míḿfúfúb bitɔbɔgɔ yā árə́ka Ǹtondôbə a ngányían.” 12Ńdɔ Salomóŋ á ngāvə́ Ǹtondôbə mə́túnuŋa bádígi álatâr Ǹtondôbə yā ngákom á ńsə̌ŋ yā ḿbɛ̄ sí. Anə́ mvéndé yǎ ámǒs ósə e ngábə́ ású mə́túnuŋa bádígi, anə́ ḿból Mósɛs a ngátə́lē ású bə́sábad, mətíé mə́ ngɔn, biyɔŋ bílɛ́[19] á ḿbū: abóg bə̄ḿbāŋálā yā bə́ sə́ kig sǎŋ, abóg Bə́sɔ́ndɔ ai abóg Bibə̌m. 14Ńdɔ a ngáman tə́lē mīńsámbá bəfada á bīsíé byábán, anə́ ḿból Dávid ésīá wōē á ngābénde a tə́lé fə bəlevíta ésīē dzábán naa bə́ və olugú, bə́ syě fə á mís bəfada, anə́ mvéndé yǎ ámǒs ósə é ngábə́, ai bəbaala míḿbɛ́, anə́ mīńsámbá myábán mí ngábə́, á ḿbɛ̄ ósə, amú éyə̄ Dávid, mod Zambá[20], á ngābéndē nálā. 15Bá ndzí kig kódō á bə̄təbə́gá bə́ ńkúkúma ású bəfada, ai bəlevíta ai ású dzóm ésə tɔ məndá mə́ ákúmá. 16Éyə̄ hḿ ésíé Salomóŋ ésə̄ é ngábɔban ná a kələ kwí ámǒs ńlóŋán Ndá Ǹtondôbə ai ámǒs məmaná mə́ ésíé, éyɔŋ Ndá Ǹtondôbə e ngáman lóŋoban. 17Ńdɔ Salomóŋ á ngākə̄ á Esiôn ­Gɛvɛr ai á Eilath á kíníŋ māŋ á sí Edom. 18Ńdɔ Hiram a ngálóm nye bəbɔ bísíé bóé yā bəzitíma ai bə́bɔ bísíé bóé yā bə́ yəman ai máŋ. Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ kwí á Ofîr fǔfulu ai bəbɔ bísíé bə́ Salomóŋ, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai bətaléńta bə́ mvɔ́d miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́tán, bə́ sɔ́ və̄ ńkúkúmá Salomóŋ. Ńdɔ ǹkúkúmá mīníngá yā Saba ó ngáwóg dúmá Salomóŋ, ńdɔ̄ ó ngásɔ́ á Yērúzalɛm nə́ wâzu nyé bōbolo ai alɛ̌d míńsílí, ó bə̄lə́ éyə́gǎn mod ǹsámbá bod ai bəkámɛl bə́ bə̄gə́ bikidiga ai eyə́gan ábuí mvɔ́d ai bidimá mə́kɔ́g. Á kwí á ngākwí ábə Salomóŋ, ńdɔ á ngálɛ̂ ai nyé é mam mə́sə̄ mə́ ngábə́ nyē á ńnə̄m. 2Ńdɔ Salomóŋ á ngāyalan miǹsílí míé mísə, təge ai ńsílí ó ngábə́ díbī ású Salomóŋ naa á bɔ təge nyé və́ éyalán. 3Ńdɔ ńkúkúmá mīníngá yā Saba ó ngáyén fəg Salomóŋ, é ndá yǎ á ngāman lóŋ, 4bidí yā tə́bə́le woé, miǹsámbá yā bəbɔ bísíé bóé, m̀bɔán bísíé yā bəbɔ bísíé yā ndá dzīē, m̀bɔ́dán wábán, bəwɔ̌l məyɔg bóé, ai m̀bɔ́dán wábán, mə́túnuŋa bádígi yā ā vâ á Ndá Ǹtondôbə, məkǐ mə́ tsígí nyé á fyɛ́. 5Ńdɔ á ngādzó ai ǹkúkúmá nâ: “É fwé yā mə̄ ngáwóg á ńnam wáma ású bíbúg bíe ai fəg dzoe e ngábə́ fɔ̄ɔ̄ bə́bə́lá. 6Mǎ ndzí kig yə́bə mə̄fwé mə́tē a zaa kwí anə́ māmēn mə̄ sɔ́ yǎ yén ai mís máma mǎmēn. Hədá, mə nə̌ nə̄ dzǎm dzó naa bá ndzí kig ma kǎd tɔ etun mǎm yā fəg dzoe, fəg dzoe yalod ábím mə̄ ngáwog. 7Mvɔ̌m ai bod bóe[21], mvɔ̄m ai bəbɔ bísíé bóē yā bə́ tə́lə́ wā kɔ́m ésə̄ ósū, bə́ wógo fəg dzoe ! 8Maa ai Ǹtondôbə Zambá woe, yǎ á ngādiŋ wa toe êtɔá ńkúkúmá dzíé anə́ ńkūkúmá wásyé Ńtondôbə Zambá woe[22] ! Ḿból Zāmbá á ngādiŋ Ísraɛ̂l, ású yə̄ nâ á yəm nyé məkǒl á sí á kɔ́m yǎ kɔ́m, ńdɔ a ngátə́le wa ǹkúkúmá wābán, nâ ó syé tə́tə̄lə́ ai sósōō[23].” 9Ńdɔ á ngāvə́ ǹkúkúmá bətaléńta bə́ mvɔ́d ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄, eyə́gan ábuí bikidiga, ai bidimá mə́kɔ́g, ábím ábuí bikidigǎ yā ńkúkúmá mīníngá yā Saba ó ngávə́ ńkūkúmá Salomóŋ, bá bə́ kig yén nālá éyɔŋ éfə́. 10Ńdɔ̄ fə bəbɔ bísíé bə́ Hiram ai bəbɔ bísíé bə́ Salomóŋ bɔ̂ bə́ ngásɔ́ ai mvɔ́d yǎ Ofîr, ai bilé bí aləgum ai bidimá mə́kɔ́g. 11Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākom zitə́b yā Ndá Ǹtondôbə ai ényí yǎ ndá ǹkúkúmá ai bilé bí aləgum, bingɔmbí fə ai mvɛ́d ású bəyia bə́ bīá, bá ndzí kig tám yén nálā ósúsúa á ńnam Yúda ósə. 12Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ á ngāvə́ ńkūkúmá mīníngá yā Saba é dzóm ésə a ngátám, é dzóm ésə a ngádzai, təge vəgan ai ébí á ngāsɔ́ ai byá[24] ńkūkúmá. Ńdɔ á ngāsɔ́b, a dúgán kə á ńnam wóé bân bəbɔ bísíé bóé. Dúmá Salomóŋ Ábím mvɔ́d yā á ngāzū ábə Salomóŋ á ḿbū ḿbɔ̄g, á ngábə́ bətaléńta bə́ mvɔ́d miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́saman, 14təge láŋ ényí tóya ai bəkuan bə́ byə́m bə́ sɔ̂ ai dzɔ̌. Miǹkúkúmá mísə̄ yā Arabía ai bəngɔ́mɔnǎ yā ńnam mí zaa ai mvɔ́d ai sílíba ábə Salomóŋ. 15Ńdɔ ǹkúkúmá Salomóŋ á ngābɔ bod biběn bí ḿbímán mvɔ́d miǹtɛd míbɛ̄, bəsíkɛl bə́ ḿbímán mvɔ́d miǹtɛd mísaman bə́ ngákə̄ êběn ésə̄ yā étē. 16Ńdɔ a ngakom biběn bí ḿbímán mvɔ́d bītɔ́g miǹtɛd mílɛ́; bəsíkɛ̌l bə́ ḿbímán mvɔ́d miǹtɛd mílɛ́ bə́ kələ êběn ésə. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāfudi byá á ndá yǎ Áfǎn Libáŋ. 17Ǹkúkúmá á ngākom fə etɔá ńkúkúmá mim̀bǎŋ mí zɔg, a mǎn dzɔ́ wɔ́bɔ̄ ḿfúbán mvɔ́d. 18Etɔá ńkúkúmá tē é ngábə́ bələ́ bəzitə́b bə́saman ai etəle məkǒl dzyá yā é ngábə́ ladá ai etɔá ńkúkúmá, mgbág etɔá ésə é bələ́ məbəde mə́ mɔ́, bimgbə́m bibɛ̄ bí ngábə́ tə̄lə̄ á mgbág ebəde mɔ́ 19ńdɔ̄ fə bimgbə́m awômo ai bíbɛ̄ bí ngábə́ tə́lə̄ mim̀fág mísə̄ yā bəzitə́b bə́saman: dzam anə́ édílī lá ndzí kig tám bɔban édzōē ziŋ. 20Bilában bí ńkúkúmá Salomóŋ bísə̄ bí ngábə́ hə mvɔ̄d mvɔ̄d ai byə́m bísə̄ yā é ndá yǎ Âfǎn Libáŋ bí ngábɔban ai m̀fúbán mvɔ́d: mɔní a ndzí kig láŋaban anə́ dzóm á mə̄lú mə́ Salomóŋ. 21Amú bəzitímā bə́ ńkúkúmá bə́ kələg á Tarsis ai bəbɔ bísíé bə́ Hiram, éyɔŋ dzyá á mīḿbú mílɛ́ mísə, bəzitíma yā Tarsis bə́ kadəgə dúgan ai mvɔ́d, mɔní, mim̀bǎŋ mí zɔg, kwé ai bod bə́ ánɔ̌n. 22Éyə̄ hḿ ńkūkúmá Salomóŋ á ngālod mīńkúkúmá mísə̄ yā sí ákúmá ai fəg ná. Miǹkúkúmá mísə̄ yā sí mí ngadzə́ŋ naa mí yen Salomóŋ ású yə̄ nâ bə́ wóg é fəg Zambá[25] á ngāfudi á ńnə̄m wōē. Mod ósə yǎ ábə̄ bɔ́ á zaag ai efái dzíé, byə́m bí sílíba, mvɔ́d, miḿbɔ́d, míra, bikidiga, bikabilí, bidzagás, abím ábuí byə́m tē anə́ ḿbú anə́ ḿbú. 25Salomóŋ á ngābə́ bələ́ mə̄ndá yā ábaalǎ bikabilí ai bikálíg bakúdā bə́nyi ai bəwulu bikabilí bakúda awômo ai bə́bɛ̄, a ngátoe bɔ́ á bətísɔ̌n bikálíg, babi ai ǹkúkúmá á Yērúzalɛm. A ngábə́ dzóege miǹkúkúmá mísə a tíége á mod Oswé a kələ kwí á ńnǎm Fīlísta ai á ńnyie ai Egîptɛn. Ǹkúkúmá á ngāvə́ŋan mɔní a ńtɔ̄á zəzə dzóm á Yērúzalɛm anə́ ngɔg, məbám mə́ ómaŋ bí ńtɔ̄ā tə́ hə anə́ émá bəsikomôr yā Ńnam á Ńkiɛ́. Bikabilí bí Salomóŋ bí sɔ̂ Égîtɛn ai á miǹnam mísə. Awú Salomóŋ Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Salomóŋ, a tádigi émí mí ósú a kələ kwí émí mí mvúa, má sə́ ńtilán á ńláŋ profɛ́d Natáŋ a, ékūli mǎm Ahiya yǎ Silo ai á mə̄yéné mə́ ńyénə mam Yedo yǎ á ngāyén mam mə́ Yéroboam, mɔ́n Nevath ? Salomóŋ á ngādzóe Ísraɛ̂l ásə á Yērúzalɛm á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi. 31Ńdɔ Salomóŋ á ngākə bómbo fǔfulu ai běsīā. Roboam mɔ́n wōē ā ngadzóe á məyian móé. Ńdɔ Roboam á ngākə̄ á Sikem, ḿból Ísraɛ̂l ásə á ngāzu á Sikem nə́ a zu nyé tə́lē ǹkúkúmá. 2Hədá á wóg Yéroboam, mɔ́n Nevath, a ngawóg dɔ́, amú á ngābə́ Égîptɛn, ḿból á ngātúb ǹkúkúmá Salomóŋ, ńdɔ a ngádúgan a sɔ̂ Égîptɛn. 3Ńdɔ̄ bə́ ngálóm bod bə́ kə́ nyé lóe; ńdɔ Yéroboam ai Ísraɛ̂l ásə bə́ ngásɔ́, bɔ́ ai Roboam nâ: “Ésōá á ngābɔ bía m̀bog adǐd ású tē, éyɔŋ dzí, saŋá bía adǐd bísíé bí ésōá, ó bɔ nâ m̀bog wóé ó bɔ evəvɛs, eyɔ̌ŋ te byǎyi wa syé.” 5Nyé ai bɔ́ nâ: “Yǎngán məlú mə́lɛ́ mǐ dúgán zu ábə ma.” Ńdɔ ayɔŋ á ngáman kə. 6Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam a ngabɔ esɔ̌g ai míńnōm mí bǒd yā mí kadəgə tə́bə̄ ásū ésīá wōē Salomóŋ, hála a ngə̄lə́ tála, nyé ai bɔ́ nâ: “Zǎ fəgə myǎlə́b mā nə́ mə́ yālán é bod bá ?” 7Bɔ́ ai nyé nâ: “Ngə́ wanyiŋ m̀bəŋ ai é bod bá, o bɔ̌ mvam ai bɔ́, o vâ bɔ́ ḿbəmbə ǹkɔ́bɔ, eyɔ̌ŋ tē báyi bɔ̌ bəbɔ bísíé bóe kɔ́m ésə.”[26] 8Á kə̄ kwí, ńdɔ Roboam a ngádzoge é fəg miǹnǒm mí bod mí ngávə́ nyē, a kə́ bɔ ésɔ̌g ai bə́ndómán yā bə́ ngánáŋ bod ai nyé, ḿbɔ̄ bə́ ńtɔ̄á bə̄lə́b bóé[27]. 9Nyé ai bɔ́ nâ: “Ḿfág wáán, zǎ fəgə myǎlə́b ? Dzé māyəan yálan áyɔŋ dí yā lákad ma nâ: “Vəŋân bía m̀bog ésōá évəvɛs.” 10Ńdɔ bə́ndómán yā bə́ ngánáŋ ai nyé bə́ ngádzó nâ: “Ná ńgɔ wǎyi kɔ́bɔ ai é bod bə́ ngádzó ai wa nâ: Ésōā á ngābɔ̄ bía m̀bog adǐd, wa vəŋân bíā wá évəvɛs, ná ńgɔ̄ ó yālân bɔ́: “Onyǔ ngas wama ó nə anén ó lodo mim̀bǎŋ mí ótám mí tārá.” 11Ńdɔ̄ hḿ ḿból tará á ngākág mína m̀bog ó tɔ̄á ádǐd, mayi bə́de ádǐd áfə̄ á yób. Tará á ngāyíd mínā ai bingə́ŋ, hədá mə mayi mína yíd ai míńkás bikie mí dzɔ̄mɔ́ ai sén!” 12Ńdɔ̄ Yéroboam ai ayɔŋ ásə bə́ ngázū ábə Roboam ámōs lála anə́ ḿból á ngābénde nâ:“Badə́gân zu ábə ma ámǒs lála.” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāyalan bɔ́ ai ayɔ́g, a dzogé fəg miǹnǒm mí bod á sí[28], 14ǹkúkúmá Roboam ǎ ngakɔ́bɔ ai bɔ́ anə́ fəg bəndómán[29] nâ: “Tara á ngābɔ̄ mína m̀bog adǐd, mayi bəde ádǐd áfə̄ á yób. Tará á ngāyíd mínā ai bingə́ŋ, hədá mə mayi mína yíd ai miǹkás bikie mí dzɔmɔ́ ai sén!” 15Ńgə́ ńkūkúmá á ndzí kig vógolo áyɔŋ, lə́ ngábə́ á mə̄kə́ŋ ńyían Zāmbá, nə́ ebúg dzíé é tóbán ḿból á ngākɔ́bɔ̄ ai Yéroboam, mɔ́n Nevath, ânyǔ Ahiya yǎ Silo. 16Ḿból ǹkúkúmá ā ndzí kig bɔ́ vógolo, ńdɔ̄ ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə a ngáyalan ǹkúkúmá naa: “Ngab fə́ bī bə̄lə́ ai Dávid ? Byǎ bə́lə́ kig dzóm ziŋ fǔfulu ai mɔ́n Yesé ! Mod ósə á kə̄lə́ á bibə̌m bíé, ǎ Ísraɛ̂l ! Étɔ̄á dzī wǎmēn mvamán ai ndâ bod dzoe, ǎ Dávid !” Ńdɔ Ísraɛ̂l ásə á ngākə̄ á bibə̌m bíé. 17Roboam ǎ ngadzóē é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ ngábə́ tɔá á bə̄tísɔ̌n yā Yúda. 18Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam a ngálóm Adoram, ǹdzóe bisíé bí étúga, hədá ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngálúm nye ngɔg, bə́ mān nyé wé. Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam á ngávôl bɛ́d ékālíg dzíé nə́ a túb á Yērúzalɛm. 19Éyə̄ hḿ Ísraɛ̂l a ngátsaman ai ndá Dāvid ná a zaa kwí ámōs yə aná. Á kwí Roboam a ngakwí á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngatógan ndá Yúda ai Bényamín, bod bítá bakúda ǹtɛd ai məwóm mwom, nâ bə́ lúman ai Ísraɛ̂l nə́ bə́ dúgân və́ Roboam edzóe. 2Hədá ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Shemaya, mod Zambá, naa: “Kadá Roboam, mɔ́n Salomóŋ, ǹkúkúmá Yúda, ai é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ nə́ á Yúda ai á Bényamín nâ: “Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Myǎyəǎn kig bɛ́d nə́ myǎkə lúman ai bəbə́nyɔ̄ŋ. Dúgán, mod ósə á dzāl díé, ású é dzam dí lásɔ̄ ábə ma.” Ńdɔ̄ bə́ ngávógolo ebúg Ńtondôbə, bə́ mān dúgan, təge kə́ lúman ai Yéroboam. 5Ńdɔ Roboam a ngatɔbɔ a Yérúzalɛm, ǎ ngalóŋ miǹgungúl bə́tísɔn á Yúda. 6A mǎn kǒm Bételehɛ́m, Tekoa, Beth Tsur, Soko, 7Adulam, Gath, 8Marésha, Zif, 9Adoráim, Lakish, Azéka, 10Tsoréa, Ayalôn ai Hébron, miǹgungúl bə́tísɔ̌n yā Yúda ai á Bényamín. 11Ńdɔ a ngáman yə́m mim̀fim myábán á kpím, a tə́lé fə bədzóe étēde, ai məndá bídí, m̀bɔ́n ai wɔ̂n. 12A ngafudi fə biběn ai məkɔ̌ŋ á bə̄tísɔn bə́sə. A báá bɔ eyə́gǎn ngul, ǎ ngadzóe Yúda ai Bényamín. Ńdɔ bəfada ai bəlevítǎ yā bə́ ngábə́ á Ísraɛ̂l ásə bə́ ngákódō á māl mábán, bə́ kə́ tɔbɔ á mgbág dzīē. 14Amú bəlevíta bə́ ngálíg mə̄fúb mədîga mábán ai bilíg byábán, bə́ sɔ́ɔ́ á Yúda ai á Yērúzalɛm, amú Yéroboam ai bɔ́n bóé bə́ ngáman bɔ́ tsídan ésīē bəfada bə́ Ńtondôbə. 15Hədá ńdɔ Yéroboam a ngáman tə́le bəfada bóé á bīkónóŋ ású bə́yóm bikə́lá ai ású bítɔ̄ŋ bí nyag yǎ a ngaman kom. 16Ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ ńnə̄m yā ádzə̄ŋ Ńtondôbə Zambá yǎ Ísraɛ̂l bə́ ngázū bâtoŋ bɔ́, bə́ sɔ̂ á bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l bə́ zaa kwí á Yerusalem nə́ bə́ zu və́ Ńtondôbə Zambá běsīā bábán mə̄túnuŋa. 17Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan wónō édzóē yā Yúda, bə́ ngáka Roboam, mɔ́n Salomóŋ, á táŋ mim̀bú mílɛ́, amú á ngāwulu á zēn Dávid ai Salomóŋ á táŋ mim̀bú mílɛ́. 18Ńdɔ Roboam a ngálúg Mahalath, ngɔn Yerimoth, mɔ́n Dávid, ai Avihal, ngɔn Eliav mɔ́n Yesé. 19Ńdɔ a ngábyé nyē fám nâ: Yéush, Shemarya ai Zaham. 20Á mvús dzīē, a lúgú Maaka, ngɔn Absalom, énye a ngábyé nyé Abiya, Atái, Ziza ai Shelomith. 21Roboam ǎ diŋi Maaka, ngɔn Absalom, a lodo biníngá bóé bə́sə ai bibɔn bíé bísə; amú á ngālúg bīníngá áwômo ai mwom ai bibɔn məwóm mə́saman ńdɔ a ngábyé fám məwóm mə́bɛ̄ ai mwom ai biníngá məwóm mə́saman. 22Ńdɔ Roboam a ngatə́le Abiya, mɔ́n Maaka, anə́ ńdzóe bəbə́nyāŋ, amú ā yii nâ á bɔ̄ nə́ á dzóé. A ngábi fəg yə nâ á man kə́ a lóm é bɔ́n bóé bə̄vɔ́g á bīwógē yā Yúda ai Bényamín ai á miǹgungúl bə́tísɔn mísə, a lómō bɔ́ ábuí bídí, a sílí fə ású dábán abuí bīníngá. Éyɔŋ édzóe Roboam é man yā tóán yə́m, ńdɔ a ngádzoge mvéndé Ǹtondôbə á sí Ísraɛ̂l ásə̄ fə dzam də́dā[30]. 2Á ḿbú tánā yā édzóē ńkúkúmá Roboam, ńdɔ Shishak, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, a ngázu lúman ai Yērúzalɛm amú bə́ ngābyandi Ǹtondôbə; 3ńdɔ a ngánɔŋ bikálíg akúda m̀bɔ́g ai míǹtɛd míbɛ̄ ai bəwulu bikabilí bakúda məwóm mə́saman, ai mod ǹkunda bítá á ngāsɔ́ ai nyé Égîptɛn: Libián, Sukiyán ai Nubían. 4Ńdɔ a ngáman fadǐ miǹgungúl bə́tísɔ̌n yā Yúda, a kə́ suan á Yērúzalɛm. 5Ńdɔ profɛ́d Shemaya a ngázū ábə Roboam ai ábə míńtómbā mí ngáman kóan á Yērúzalɛm ású adzó Shishak, nyé ai bɔ́ nâ: “Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: “Mǐ ngádzoge ma, ńdɔ maa mə̌ dzōgé mínā á mɔ́ mə́ Shishak.” 6Ńdɔ bədzóē yā Ísraɛ̂l ai ǹkúkúmá bə́ ngádzɔdi bɔ́ bə́bēn, bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə a nə sósōō.” 7Á yén, Ǹtondôbə a ngáyén naa bə́ dzɔdi yǎ bɔ́ bə́bēn nálā, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə̄ Shemaya nâ: “Bə́ dzɔdi yǎ bɔ́ bə́bēn; mǎyǐ kig bɔ́ bǎd dzâ, eban tə kog mayi bɔ́ və̄ ákodé, sə̌ kig á mɔ́ mə́ Shishak ńgɔ mǎyi kúb Yērúzalɛm olún wámā á nyɔ́l.” 8Ebúg dzyá bâyi vəŋǎn bəbɔ bísíé bóe nə́ bə́ yəm é dzóm é nə́ ásyē mā ai ásyē bīwógē yā miǹnam mifə́[31]. 9Ńdɔ Shishak, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, a ngazu lúman ai Yērúzalɛm a mǎn fadǐ mə̄ndá mə́ ákúmá yā Ndá Ǹtondôbə ai məndá mə́ ákúmá yā ndá ǹkúkúmá. Akúmá ásə fɔ̄ɔ̄ a mǎn nɔŋ. A nɔŋɔ́ tɔ bíbēn bí gôl Salomóŋ á ngākom. 10Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam a ngakom a məyian mábán biběn bí mvɔ́d, a mǎn bya və́ bə̄dzóē bəkə míḿbíl yā bə́ kálaga mənyíí mə́ ndá ǹkúkúmá. 11Éyɔŋ ésə ǹkúkúmá ā kadəgə kə á Ndá Ǹtondôbə, bəkə míḿbíl bə́ zaa byá bəgə́, bə́ dúgán fə ai byá á mvús te. 12Hədá ḿból á ngādzɔ́di nyémēn, ńdɔ olún Ńtondôbə ó ngákódō ábə nyé təge nyé dzâ; amú mim̀bəmbə mí mam mí ngábɔ tə́ fə̄ á Yúda. Məmaná mə́ édzóē Roboam Ńdɔ ǹkúkúmá Roboam a ngáman wón məkǒl á sí á Yērúzalɛm, ǎ ngadzóe. Roboam a ngabə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́nyi ai dzyá ábōg á ngābɛ̄d ńkūkúmá, ńdɔ̄ a ngádzóe mim̀bú awômo ai zamgbál á Yērúzalɛm, é tísɔn yǎ Ńtondôbə a ngátɔ́b á bibə́gá bísə̄ yā Ísraɛ̂l nâ a tə́lē dzwé díé étēde. Nyiá Roboam a ngábə́ dzwé nâ Naama, ngɔn Amonít. 14A ngábɔ é dzam á nə̄ ábē[32], amú a ndzí kig fudí ńnə̄m wóé nə́ a dzə́ŋ Ǹtondôbə. 15Mim̀bɔán mí Roboam, a tádigi émí mí ósú a kələ kwí émí mí mvuá, ngǎ mí nə ǹtilán á Mim̀bɔán mí profɛ́d Shemaya ai ǹyénə mam Ido... Bitá bí ngábɔban kɔ́m á zāŋ Roboam bân Yéroboam. 16Ńdɔ Roboam a ngákə bómbō fǔfulu ai běsīá, a dzəbán á Tísɔn Dávid; ńdɔ Abiya mɔ́n wōē á ngādzóē á məyian móé. Á ḿbū awômo ai mwomǒ yā édzóē ǹkúkúmá Yéroboam, ńdɔ Abiya a ngátádi dzóē Yúda. 12A ngádzóe mim̀bú mílɛ́ á Yērúzalɛm. Nyiá á ngābə́ dzwé naa Mikayahu, ngɔn Uriel yǎ Givéa. Ńdɔ bitá bí ngábə́ bɔban á zāŋ Abiya bân Yéroboam. 3Abiya a ngákə lúman a bələ́ ńsāmbá bítá míńyóyɔ́g mí bod, miǹtɔ́bán mí bod bakúda miǹtɛd mínyi; ńdɔ̄ Yéroboam a ngákom etíé yā álúman ai nyé bân miǹtɔ́bán miǹgungúl mí bod bitá bakúda miǹtɛd mwom. 4Ńdɔ Abiya a ngátəbə̄ á ńkǒl Semaraǐm yā ó nə́ á sí miǹkǒl yā Efraím, nyé nâ: “Vógólán ma, ǎ Yéroboam ai Ísraɛ̂l ásə. 5Ngǎ myāyəm nâ, Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a ngávə́ Dávid etɔá ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l á ńgūmá ńtíé ényiŋ. Dzǎm tē anə elad amvóé kɔ́m ású díé ai ású bɔ́n bóé ? 6Hədá ńdɔ Yéroboam, mɔ́n Nevath, ḿbɔ bisíé Salomóŋ, mɔ́n Dávid, a ngákódō á sí ǎ ngatsaman ai ǹtī wōē. 7Ńdɔ bədzə́dzāā bə́ bod, zəzə byə́m bə́ ngákə ai nyé ngām, bə́ ngabyandi Roboam, mɔ́n Salomóŋ, ábōg á ngābə́ mɔ́ngɔ́ ai ǹtəgan, təge ai ngul yǎ dzóan ai bɔ́. 8Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí myǎkad nâ myǎlúman ai edzóe Ńtondôbə̌ yā é nə á mɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Dávid ! Mínā bálā mī nə́ mod etítíb bod, mǐ bə̄lə́ bitɔŋ bí nyag bí mvɔ́d yā Yéroboam a ngátə́lē nâ ḿbyā bí nə́ bəzambá báán. 9Ngǎ mī ngáman tsídǎn bəfada bə́ Ǹtondôbə, bɔ́n bə́ Áron, ai bəlevíta, mǐ ngatə́lē mínā bə́bēn bəfada anə́ məyɔ̌ŋ yā míńnam ? É mod ósə ǎ zu ai etɔ̌ŋ ńnóm nyag ngə́ bə̄yóm míńtómbá zamgbál nə́ bə́ tə́lē nyé fada, a nə dzǎm bɛ́d fada yǎ é zāmbá á sə́ kig. 10Və ḿfág wāān, Ǹtondôbə énye a nə́ Zāmbá wāān, byǎ ndzí kig nyé dzoge. Bǐ bə̄lə́ bəfadǎ yā básyé Ńtondôbə, ḿbɔ̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Áron ai bəlevítǎ yā básyé bīsíé byábán. 11Bávə́ Ńtondôbə mətúnuŋa kídí ésə ai ngogé ésə mə́túnuŋa bádígi ai otú məsan, bə́ tə́lege ḿbāŋála mənduga á tə́bə́le yǎ ḿfūbán mvɔ́d á yōb, bə́ komo etə́le alámbā mvɔ́d naa mə́lámbā mə́ yoŋ ngogé ésə. Amú byākála abéndé Ńtondôbə Zambá wáán; ḿfág wāān, mína mǐ ngádzoge nyé. 12Zambá nyɔ́ a tə́lé bíā ósū, bəfada bóé bā ai é tóŋ ású ńlɔ́ŋán yǎ báyi lóŋ ekígá bítá ású dáán. Ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, mí bə́ lúman ai Ǹtondôbə, Zambá běsōá, amú mī sə́ kig nyé dzǎm dɔ. Yéroboam a ngálóm bod nə́ bə́ kīlán bɔ́ á mvús nə́ bə́ lam bɔ́ ńkunda bítá ó ngábə́ Yúda ósú, asobó á tɔ̄á bɔ̄ á mvús. 14Á Yúda ǎ zu dúgán vəŋan məlúman mə́ ńtɔ̄a nyē ósú ai á mvús. Ńdɔ̄ bə́ ngálɔ́ŋ Ńtondôbə, ńdɔ bəfada bə́ ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ. 15Ńdɔ bǒd yā Yúda bə́ ngálɔ́ŋ ékīgá bítá, éyɔŋ bǒd yā Yúda bə́ ngáyédan nálā Zambá ā ngabwé Yéroboam ai Ísraɛ̂l ásə ósū Abiya bân Yúda. 16Bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngátúb á fɔ̄ɔ̄ ósū Yúda, ńdɔ Zambá á ngāvə́ bɔ́ á mɔ́ mábán. 17Abiya ai bod bóé bə́ ngáwé bɔ ezǒb ezǒb, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáku á sí á tâŋ bod bakúda miǹtɛd mítán. 18Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábəgə osáma məlú mə́tē, bɔ́n bə́ Yúda bə́ dɔ̄ɔ̄, amú bə́ ngákə yə́gē məkɔ̌ŋ mábán ábə Ǹtondôbə Zambá běsīá bábán. 19Abiya ǎ ngatoŋ Yéroboam, a fadí nye bətísɔn, Bétɛl ai mǎl móé, Yeshana ai mǎl móé, Efrôn ai mǎl móé. 20Yéroboam a ngádzâ ngul dzié á mə̄lú mə́ Abiya, ńdɔ Ǹtondôbə a ngábímī nyé, ńdɔ a ngáwú. 21Abiya a yə́mə́ hḿ á kpím. A lúgú bīníngá áwômo ai bə́nyi, a byé fám mə̄wóm mə́bɛ̄ ai ébɛ̄ ai bəngɔn awômo ai bə́saman. 22Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Abiya, məzěn móé ai miǹkɔ́bɔ̄ míé, bísə̄ bí nə̄ ǹtilán á ḿfəlán mǎm profɛ́d Ido. Ńdɔ Abiya a ngábómbo fǔfulu ai běsīá ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á Tísɔn Dávid. Ńdɔ̄ mɔ́n wōē Asa a ngánɔŋ édzóe á mənyian móé. Edzóē Asa Məlú mə́tē, ǹnam ó ngátɔbɔ á myə̄ə̄ŋ á táŋ mim̀bú áwômo. Asa a ngábɔ mim̀bəmbə mí mam ai mam mə́ sósōō á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wōē. 3A ngáman vǎ balatâr bə́dzín ai bikónóŋ, a mǎn búg məkɔ́g bə́háídɛn, a mǎn baǐ məndíé bəzəzə̌ bəzambá. Nyé ai Yúda nə́ á dzəŋ Ǹtondôbə, Zambá běsīā bábán ai nâ bə́ dzálā Mvénde ai məbénde. 4A ngámǎn fə vaa á bə̄tísɔn bə́sə̄ yā Yúda bikónóŋ ai balatâr bə́ ótú məsan, ńdɔ edzóē é ngátɔbɔ á mvɔ̄ī ábǒg díé. 5Ńdɔ a ngáman lóŋ miǹgungúl bə́tísɔ̌n yā Yúda amú ńnam ó ngábə́ á myə̄ə̄ŋ, təge ai bitá mīḿbū mítē amú Ǹtondôbə a ngávə́ nyé evúvoe. 6Ńdɔ a ngádzó ai Yúda nâ: “Ńlóŋán bə́tísɔn bá, bǐ kɔ́dán bɔ́ mim̀fim á nyɔ́l ai miǹkum, mim̀bɛ́ mí óngóla ai bifɛdəga, ǹnam ó nə évuvóe ósū wáán. Amú bī ngádzə́ŋ Ńtondôbə Zambá wāān; bǐ ngádzə́ŋ nyē ńdɔ̄ nyé a və́ bía mvɔí á bəǹnyie bə́ sí báán bə́sə.” Ńdɔ̄ bə́ ngámana məlóŋ mábán. 7Asa a ngábə́ bələ́ ńsámbá bítá, bod bakúda miǹtɛd mílɛ́ bə́ sɔ̂ á Yúda bə́ bə̄gə́ bǒd biběn ai məkɔ̌ŋ, ai bod bakúda miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mwom á Bényamín, bə́ bə̄gə́ bān biběn, bə́ woagǎ fə bilâ, bə́sə̄ bə́ ngábə́ miǹgungúl míńyóyɔ́g mí bod. 8Zérah mǎn Nubían a ngázu lúman ai bɔ́ a bələ́ ńsāmbá bítá ákúda bakúda bod ai bikálíg miǹtɛd mílɛ́, a kə́ suan á Marésha. 9Ńdɔ Asa a ngákə tóban ai nyé ńdɔ̄ bə́ ngáman kǒm bītíé bítá byábán á ḿbīgīlí yā Sefata babi ai Marésha. 10Asa ǎ ngalóŋ Ńtondôbə Zambá wōē, nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, mod ziŋ ḿfə́ á sə́ kig dzǎm təbə̄ á zāŋ ǹgungúl ai ǹtəgán mod. Vɔ́lígī bíā, ǎ Ńtondôbə Zambá wāān, ású bī yə́gə́ ábə wa, ńdɔ̄ fə á dzwé dóe, ńgɔ bǐ sɔ́ lúman ai étítíb bod dzí. Ǎ Ńtondôbə o nə Zambá wāān, tə mod binama a baan wa !” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáyíd Nubían ósū Asa ai ósū Yúda, ńdɔ̄ Nubían bə́ ngáman túb. 12Ńdɔ Asa a ngákə a toŋ bɔ́ ai ǹkunda bítá wóé a kələ kwí á Gérar, ńdɔ Nubían bə́ ngáman ku, təge ai m̀bɔ́g m̀bɔ́g á ngāligi a tála, amú bə́ ngáman búgī ósū Ńtondôbə ai ǹsámbá bítá wóé. Bǒd yā Yúda bə́ ngásob ai eyə́gan ábuí byə́m bí ńsa, ńdɔ̄ bə́ ngáman fadǐ bə̄tisɔn bə́sə̄ yā ngɔ́dɔ́ Gérar, amú Ńtondôbə a ngákúb bɔ məsis á nyɔ́l, ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ sa á mááŋ, amú byə́m yā ása bí ngábə́ éyə́gan ábuí. 14Bə́ ngábímī fə məbəmbá bíyə́m, bə́ mān fadǐ mīńtómbá ai bəkámɛl. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á Yērúzalɛm. Ǹsísim Zāmbá ó ngázū ábə Azaryahu mɔ́n Oded, 2ńdɔ a ngákə tóban ai Asa, nyé ai nyé nâ: “Wogán ma, Ǎsa, ai Yúda ásə ai Bényamín. Ǹtondôbə a nə ai mína, éyɔŋ myâ mǐ nə́ ai nyé[33], ngə́ myādzə́ŋ nyē a yi yénē ábə̄ mínā, hədá ngə́ myādzoge nyé nyé a yǐ fə̄ mína dzoge. 3Ísraɛ̂l a ngátɔ́bɔ kɔ́m təge ai bə́bə́lá Zāmbá, təge ai fada ású áyə́gə́lə́ təge ai Mvéndé. 4Hədá á miǹdzǔg myábán ńdɔ̄ bə́ dúgán sɔ̄ ábə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, bə́ ngadzə́ŋ nyé, ńdɔ Ǹtondôbə ǎ ngábɔ̄ naa bə́ dúgán nyé yén. 5Məlú mə́tē, mvɔí é ngābə́ kig ású ébá bə́ kələ ai ébá bə́ zaa, hə bod bíndə́gələ fɔ̄ɔ̄ ású bod bə́sə̄ yā miǹnam. 6Bə́ lúmuŋan ayɔŋ ai áyɔŋ avɔ́g, tísɔn ai é tísɔn fɔ́g, amú Zambá á ngádzimbi bɔ́ ai abuí bíndə́gələ bīnēn. 7Ḿfág wāān, yə́mán á kpím, mǐ bə́ bɔ̌ naa mɔ́ máán mə́ təg, amú mân mâyi bɔ ású ésíé dzáán[ 34 ].” 8Á wóg Asa a ngáwóg bíbúg bī, ai ǹkúlán mǎm profɛ́d Oded, ńdɔ a ngaman dzyé ai ngul ǎ ngamǎn fə vǎ bə̄bə́ə̄ bivəgələ á ńnam Yúda ósə ai á Bényamín, ai á bətísɔn bə́sə a ngáman nɔŋ á sí miǹkǒl yā Efraím. Ńdɔ a ngádúgan mǎn lóŋ álatâr Ǹtondôbə yǎ á ngābə́ ósū m̀bɛ́ sí yā Ndá Ǹtondôbə. 9Ńdɔ a ngátógan Yúda ásə ai Bényamín, ai bəsɔbɔ̌ yā bə́ ngásɔ́ ábə̄ Efraím, ábə Manasé, ai ábə Siméon. Amú abuí bod á ngáman kə á ngām Asa ḿból bə́ ngáyén naa Ǹtondôbə Zambá wōē á nə ai nyé. 10Ńdɔ̄ bə́ ngátógan á Yērúzalɛm é ngɔn lála yǎ ḿbú awômo ai tánā yā édzōē Asa. 11Bə́ və́ə́ Ńtondôbə mətúnuŋa ámǒs tē ai é byə́m bí ńsǎ yā bə́ ngásɔ́ ai byá, bəyóm bə́ nyag mińtɛd zamgbál ai miǹtómbá bakúda zamgbál. 12Ńdɔ̄ bə́ ngáyían élad ámvōē[35] bə́ ngádzə́ŋ Ńtondôbə, Zambá běsīá bábán ai ǹnə́m wábán ósə ai ǹsísīm wábán ósə. Á ńtɔ̄á naa, ényɔ́ ósə ǎ yi bɔ̌ təge dzə́ŋ Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, bâyi nyé wē, tɔ a nə mǎn mɔ́ngɔ́ tɔ a nə ǹnǒm fám tɔ miníngá[ 36 ]. 14Bə́ ngakálan miǹkál ábə Ǹtondôbə á yób étēde, ai bikígá ai tɔ́ŋ ai miǹlag. 15Ńdɔ̄ Yúda ásə a ngátag ai miǹkál mítē. Amú bə́ ngákálan ai ǹnə́m wábán ósə ai ḿból fə̄ bə́ dzə́ŋə Ǹtondôbə ai evág ésə, ńdɔ a ngáyénē ábə̄ bɔ́, Ǹtondôbə a və́ə́ fə̄ bɔ́ évūvoe mim̀fág mísə. 16Ńdɔ bēn fə ǹkúkúmá Asa a ngávaa nyiá wōē Maaka ǹkóŋ ǹkúkúmá nyiá amú á ngākom evəgələ ḿbə̂ zəzə zambá dzwé nâ Ashéra: ńdɔ Asa a ngáman dzɔ́ tsāg, a tǔm fə̄ dzɔ́ á ndóan á ḿbīgīlí yā Sédron. 17Hədá bīkónóŋ byâ byá ndzí kig man á Ísraɛ̂l, ebúg dzyá ǹnə́m Asa ó ngálaŋan təge ai bidzo á mə̄lú mə́ ényiŋ móé mə́sə. 18A ngásɔ́ ai mim̀fúfúb bífáí mí ésīā ai éḿbīē nyémēn, á Ndá Zambá, mɔní, mvɔ́d ai bīlában. 19Bítá byá ndzí kig bǎd bɔ a kələ kwí á ḿbú mə́wóm mə́lɛ́ ai tánā yā édzóē Asa. Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai samanǎ yā édzóē Asa, ńdɔ Baésha, ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l, a ngákə lúman ai Yúda, á mǎn wónō Rama, nə́ á dib məzěn mə́sə̄ yǎ ábə Asa, ǹkúkúmá yǎ Yúda. 2Ńdɔ Asa a nganɔŋ mɔní ai mvɔ́d á mə̄ndá mə́ ákúmá yā Ndá Ǹtondôbə ai á ndá ǹkúkúmá, a lómó Ben Hadad ǹkúkúmá yǎ Aram, yǎ á ngābə́ tɔá á Damas ai ḿbándá ví nâ: “Oyílí ámvóé vīlí á zāŋ bíā wa, á zāŋ ésōā ai ésīā wama. Ńdɔ malóm wa mɔní ai mvɔ́d, kələ́g, ó tsam elad amvóé mína Baésha, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ású yə̄ nâ a zǎ sɔ́ lúman ai ma.” 4Ńdɔ Bēn Hadad a ngávógolo kíŋ ǹkúkúmá Asa, ńdɔ a ngálóm bə̄dzóē yā mīńsámbá bítá bóé nə́ bə́ kə lúman ai bətísɔn, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ Iyôn, Dan, Avel Máim, ai bətísɔn bə́ ákúmá bə́sə̄ yā Neftali. 5Á wóg Baésha a ngáwóg nálā, ńdɔ a ngádzoge ńlōŋán Rama, a bɔ̌ naa esíé é təbə́. 6Ńdɔ ǹkúkúmá Asa á ngánɔŋ Yúda ásə, ńdɔ̄ bə́ ngáman bəgə̌ mə̄kɔ́g yā Rama ai mə́bám yā Baésha ǎ lóŋo ai mɔ́, ǎ ngayə́m Géva ai Mitspa ai mɔ́. 7Ńdɔ̄ hḿ Hanani ǹyénə mam a ngázū ábə Asa ǹkúkúmá yā Yúda, nyé ai nyé nâ: “Ḿból ó kə́ yə́gəbə ábə ǹkúkúmá yā Aram, təge yə́gəbə ábə Ǹtondôbə Zambá woe, ǹsámbá bítá ǹkúkúmá yā Aram o sɔ́dan yǎ wa á mɔ́. 8Ngǎ Nubían ai Libían bə́ ngábə́ mod ǹkunda bítá ńnēn ai abuí bikálíg ai bəwulu bikabilí ? Ńdɔ ngǎ bə́ ngáku wa á mɔ́ amú ó ngáyə́gəbə ábə Ǹtondôbə ? 9Mís mə́ Ńtondôbə mâwulu á sí ésə nâ á lə́de ngul dzié ású é bod bə́ nə́ ábə̄ nyé ai ǹnə́m wábán ósə, éyɔŋ dzí ǒ bɔ̄ ákūd ai ákyāí ō bɔ̄ dí, ású tē hḿ bītá byâzu wa toŋ.” 10Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ Asa a ngáliŋan ai ǹyénə mam, ńdɔ a ngáfudi nyé á mim̀bog, amú á ngāman fɔ́ɔ́ liŋán; ńdɔ̄ fə a ngátə́le məmvéndé mə́ ngɛ́d ású éfas áyɔ̌ŋ á mə̄lú mə́tē. 11Mim̀bɔán mí Asa, émí mí ósú ai émí mí mvúa, mí nə ǹtilán á kálada Miǹkúkúmá mí Yúda ai émí mí Ísraɛ̂l . 12Á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai ebǔl yā édzóē dzīē, ńdɔ̄ Asa a ngákɔn á məkǒl, m̀bə̂ okɔ̌n fɔ̄ɔ̄. Tɔ ábǒg ókɔ̌n díé, a ndzí kig dzə́ŋ Ńtondôbə, a ngákə a dzə́ŋ évɔ̄li hə á mingəngáŋ[37]. Ńdɔ Asa a ngákə bómbō fūfulu ai běsīá, a wúú á ḿbū mə́wóm mə́nyi ai m̀bɔ́g yā édzóē dzíé. 14Bə́ dzə̄bə́ nyé é sɔŋ nyémēn á ngāfág á tísɔn Dávid. Bə́ ngábóe mim̀bɔ́n mí nyumu m̀bəŋ á bə́ ngáman komozan. Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ mod ḿbǔŋ ndóan, asú ólugú wóé. Ńdɔ Yosafat, mɔ́n wōē, á ngādzóe á məyian móé, ńdɔ a ngáyə́m á kpím ai edzóe á mís mə́ Ísraɛ̂l. 2Ńdɔ a ngátə́le miǹkundǎ bəzimbi á miǹgungúl bətísɔn bə́sə̄ yā Yúda, a mǎn fə tə́lē bə̄ngɔ́mɔna á ńnam Yúda, ai á bə̄tísɔ̌n yā Asa, ésīá wōē, á ngāfadi Êfraím. 3Ǹtondôbə a ngábə́ ai Yosafat, amú á ngāwulu á mə̄zēn mə́ ósú mə́ Dávid, a ndzí kig dzə́ŋ Bə̄baal. 4Hədá a ngádzə́ŋ fɔ́ɔ́ və Ǹtondôbə, Zambá ésīá wōē, ǎ wulugu á mə̄béndé, təge bɔ anə́ Ísraɛ̂l. 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóne edzóe áyɔŋ á mɔ́ móé ákyāí yə nâ Yúda ásə ǎ zaa və́ Yosafat bifái, nyé a ḿbə̄lə hḿ abuí ákúmá ai abuí dúmá[ 38 ]. 6Ǹnə́m wóé ó nganáŋ hə ńnáŋán á ńtoŋán məzěn mə́ Ńtondôbə, a mǎn vǎ bīkónóŋ ai mim̀fúbán məndíé á Yúda. 7Á ḿbú lálā yā édzōē dzíé, ńdɔ a ngálóm bitɔŋ míńtómbā bíé: Ben Haíl, Ovadya, Zakarya, Netanel ai Mikayahu nə́ bə́ kə yə́gələ̌ miǹnǎm yā Yúda. 8Bə́levíta bə́ ngákə ai bɔ́: Shemayahu, Netanyahu, Zevadyahu, Asahel, Shemiramoth, Yehonatân, Adonyahu, Toviyahu, ai Tov Adonyahu, ai bə́lēvíta bá, bəfada Elishama bân Yehoram. 9Bə́ ngáyə́gələ á Yúda, bə́ bə̄lə́ kálada Mvéndé Ǹtondôbə; bə́ kə́lə bâkálan á bə̄tísɔ̌n yā Yúda, bə́ yə́gələ ayɔŋ. 10Wɔ̌ŋ Ńtondôbə ó yāmán á fɔ́ɔ́ á bīdzóē bísə̄ yā ngɔ́dɔ́ Yúda, ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ təge bɔ̌ bītá ai Yosafat. 11Á Fīlísta bə́ zaa ai Yosafat bifái, ai mɔní ai tóya, tɔ Arâb bɔ̂ bə́ zǎ fə ai nyé bə̄yóm míńtómbá bakúda zamgbál ai miǹtɛd zamgbál, bitud bíkə́lá bakúda zamgbál ai miǹtɛd zamgbál. 12Yosafat ǎ ngabuguban eyə́gan, ǎ ngalóŋ miǹgungúl bə́tísɔn ai məndá mə́ ákúmá á Yúda. A ngábə́ bə́lə́ bod mə́ndá mə́ ákúmá á bə̄tísɔ̌n yā Yúda, a bələ́ fə bəzimbi, miǹgungúl míńyóyɔ́g mí bod á Yērúzalɛm. 14Éyə̄ bə́ ngakab məndá mə́ bod ná: ású Yúda: bədzóē yā bakúda, Adna ǹdzóe biwólō bí bod bakúda miǹtɛd mílɛ́, 15á mgbág dzīē, ǹdzóe Yehohanân, á ńlō bod bakúda miǹtɛd míbɛ̄ ai bakúda məwóm mwom, 16ényɔ́ á ngábə́ tsâ hálā Amasya, mɔ́n Zikri, ényɔ́ á ngāvə́ nyémēn ésīē Ńtondôbə ai biwólō bí bod bakúda miǹtɛd míbɛ̄; 17ású Bényamín, ǹyóyɔ́g mod bitá: Elyada, ǹtə́bə osú bod bakúda miǹtɛd míbɛ̄, bə́ bə̄gə́ eběn ai elâ. 18ényɔ́ ā tsāā válā, Yehozavad, mod bitá, a dzóege bod ǹtɛ̌d bakúda ai bakúda məwóm mwom[39]. 19É bod bə́ syê ǹkúkúmá bālá, təge láŋ ébá ńkūkúmá á ngātə́lē á miǹgungúl bə́tísɔ̌n yā Yúda ásə. Aladá ai Akhab. Yosafat a ngábə́ bələ́ ábuí ákúmá ai dúmá, ńdɔ a ngábɔ élad mə́lúgūná ai Akhab. 2Á mvús bǎn míḿbú, ńdɔ a ngásigi ábə Akhab á Samaría. Akhab a wé nyé abuí bíyə̄m bītɔ́g ai ébí bīnēn ású díé nyémēn ai ású é bod bə́ ngábə́ ai nyé, ǎ ngadudǔ fə̄ nyé naa á bɛd á Ramoth yǎ Galaad. 3Ńdɔ Akhab ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngádzó ai Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, nâ: “Yə wadiŋ kə ai ma á Ramoth yǎ Galaad ?” Ńdɔ a ngáyalan nyé nâ: “Mə nə anə́ ó nə̄, bod báma anə́ éḿbōe. Byǎyə́bə kə ai wa á bītá.” 4Hədá ńdɔ Yoshafat a ngádzó ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nâ: “Tádígi kə á mvīgí ábə Ǹtondôbə.” 5Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngátógan bəprofɛ́d fǔfulu, bod miǹtɛd mínyi, nyé ai bɔ́ nâ: “Yə bǐ nə́ dzǎm kə́ lúman ai Ramoth yǎ Galaad, yə mə́ dzōge təge kə ?” Bɔ́ nâ: “Kələ́g, amú Zāmbá a yi nyé və̄ á mɔ́ mə́ ńkúkúmá.” 6Hədá ńdɔ Yosafat a ngádzó nâ: “Yə profɛ́d Ǹtondôbə m̀fə́ á sə̄ kig vá á bī nə́ dzǎm kî ábə nyé ású yə̄ nâ bǐ kə̄ ábə Ǹtondôbə?” 7Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l a ngádzó ai Yosafat nâ: “Mod ḿbɔ̄g á nə á bī nə̄ fə dzǎm kî ábə̄ nyé nə́ bǐ síli Ǹtondôbə mam, hədá mavíni nyé, amú ǎ kūlū kig ma é dzam á nə ḿbəŋ[40], abǒg ásə hə abé: a nə Mikéas, mɔ́n Yimla.” Yosafat nyé nâ: “Ǹkúkúmá á bə̄ dzō nálā !” 8Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngálóe evɛ́d dzíé dzyá, nyé nâ: “Vólógo zu ai Mikéas, mɔ́n Yimla.” 9Abǒg tē ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l bân Yosafat, ǹkukuma yā Yúda, bə́ ngábə́ bə́ tɔ̄á á bitɔá míńkúkúmá byábán, bə́ bə̄gə́ bidud mə́bóg byábán, bə́ ngábə́ tɔá á mod ǹsəŋ yǎ mə̄nyíí á ḿbɛ̄ yā Samaría; bəprofɛ́d bə́sə̄ bə́ vuŋu ai ǹkúlán mam ósū wábán. 10Ńdɔ Sidkiyahu, mɔ́n Kenaana a ngákom nyémēn miǹlǎg bikie, nyé nâ: “Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ai míńlag mí, wayi túbulǔ Aram a kələ kwí anə́ báman dzáŋ.” 11Éyə bəprofɛ́d bə́sə̄ bə́ kúligi nálā bɔ́ nâ: Kələ́g á Ramoth yǎ Galaad, wayi dɔ; Ǹtondôbə a yi nyé və̄ á mɔ́ mə́ ńkúkúmá.” 12Ńlómán a ngákə lóē Mikéas, nyé ai nyé nâ: “Bəprofɛ́d bə́sə̄ bə́ nə hə kíŋ dzīdziá á bákɔ́bɔ̄ m̀bəŋ ású ńkúkúmá, waa kɔ́bɔ́gɔ anə́ bɔ́, ó kad nâ a yi dɔ.” Hədá ńdɔ Mikéas a ngáyalan nâ: “Sɔŋ hə anə́ Ǹtondôbə a tálá, é dzam Zambá wama ǎ yi kad, ńdzɔ̄ fə maa mǎyi kad[41] !” 14Éyɔŋ a ngákwí ábə ǹkúkúmá, ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Ǎ Mikéas, yə bǐ nə kə́ lúman á Ramoth yǎ Galaad, yə mə́ dzōge təge kə ?” Ńdɔ a ngáyalan nâ: “Kələ́g wayi dɔ; bǒd yā wé bâyi və̂ban á mɔ́ móe.” 15Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai nyé nâ: “Biyɔŋ táŋ yā māyi wɔ́ vǔ sɔŋ nâ o bə́ mə kɔ́bɔ̄ dzam afə́ və bə́bə́lá á dzwé Ńtondôbə ?” 16Ńdɔ Mikéas ǎ yalan nâ: “Mə̌ yén Ísraɛ̂l ásə ńtsamán á miǹkǒl á yób anə́ míńtómbá yā myábə̄lə́ kig ǹnɔ́ni. Ǹtondôbə nyé nâ: é bod bá bábə̄lə́ kig bədzóe ! Mod ósə á dúgán á dzāl díé mvɔí !” 17Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngádzó ai Yosafat nâ: “Mǎ ndzí wa kad a, nâ ǎ yǐ kig mə kúlī é dzam á nə ḿbəŋ, və abé ?” 18Mikéas a dúgán bódō ńkɔ̄bɔ̄, nyé nâ: “Tóán vógolo ebúg Ǹtondôbə: mə̌ yén Ńtondôbə a tɔá êtɔá ńkúkúmá dzíé, miǹkunda mísə̄ yā yób mí tə́lə̄ nyé á ḿbɔ̄ ńnōmo ai á ḿbɔ̄ ńgāla. 19Ńdɔ Ǹtondôbə a ngásíli nâ: “Zá ā yi wɔ̌n Akhab ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, nâ á bɛd á ku á Ramoth yǎ Galaad ?” Bə́ ngákɔ́bɔ ényɔ́ é kíŋ nyī, ényɔ́ ḿbɔ̄g é kíŋ fɔ́g. 20Ńdɔ ǹsísīm ó ngázū ósū, ó sɔ́ tə́bə̄ ósū Ńtondôbə wá nâ: “Mǎ māyi nyé wɔn.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai wa nâ: “Akyaí áfē ?” Wá nâ: “Mayi kə, mə́ bɔ ǹsísīm mədugán ânyǔ bəprofɛ́d bóé bə́sə.” Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Wayi nyé wɔn, ńdɔ̄ fə o bələ ngul tě. Kələ́ ó bɔ nálā.” 22Asú tē hḿ, ngə́ Ǹtondôbə nyémēn ā fūdí ńsísīm mədugán á mənyǔ bəprofɛ́d bóe, yəmə́ hḿ naa nyémēn ā kɔ́bɔ̄ yǎ ású ámalá dóe.” Ńdɔ Sidkiyahu, mɔ́n Kenaana, a ngásúbū babi, a bímí Mikéas, ámāŋ, nyé nâ: “Ai zěn fə ńsīsīm Ńtondôbə ó kódó ábə mā ó ngazu kɔ́bɔ̄ ai wa ?” Mikéas nyé nâ: “Yâ ! Wayi dɔ́ yén ámōs wāyi bɔ̌ naa o sə́ étun ndá dzī o nə édzí évɔ̄g ású yə nâ wasɔbɔ.”[42] 25Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngábéndē nâ: “Bián[43] Mikéas, mǐ dúgán kə ai nyé ábə Amôn, ngɔ́mɔna yǎ tísɔn, ai ábə Yoas mɔ́n ǹkúkúmá; mǐ kad bɔ́ nâ: “Ná ńgɔ ǹkúkúmá ā dzó, fudígán ma é mod nyɔ́ a mim̀bog, mǐ vâ nyé ḿbāŋála ai məndím ábɔ̄d, a kələ kwí anə́ māyi dúgán sɔ́ mvɔ̄í.” Mikéas nyé nâ: “Ngə́ ō dúgán mvɔ̄í, o yəmə nâ Ǹtondôbə a ndzí kig kɔ́bɔ ábə ma.” Ńdɔ̄ fə a dzó nâ: “Vógólán mína məyɔŋ mə́sə...!”[ 44 ] Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ai Yosafat ǹkúkúmá yā Yúda bə́ ngákə̄ á Ramoth yǎ Galaad. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngádzó ai Yosafat nâ: Mayi sɔli mǎmēn á mākə̄ á bītá, ḿfág wóe bɔ́dɔ́ bidud bíe. Ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngásɔ́li nyémēn; ńdɔ̄ a ngányían á mə̄lúman. Ǹkúkúmá yā Aram a ngábénde bədzóē yā bīkálíg bíé naa: “Tə myǎtsag mod ǹtɔ́g ngə́ ényɔ́ ńnēn, hə ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l fɔ́ɔ́ étām.” 31Asú tē hḿ, á yén, bə̄dzóē yā bīkálíg bə́ ngáyén Yosafat, bɔ́ nâ: “Ǹkúkúmá Ísraɛ̂l vílí, ńdɔ̄ bə́ ngávúd nyé édīngā á nyɔ́l nə́ bálúman ai nyé. Hədá ńdɔ Yosafat a ngátə́bə nə́ a bám. Ńdɔ Ǹtonodôbə a vɔ́lī nyé, Zambá á bɔ̌ naa bə́ dūdū bɔ́ ḿfāg ḿfə̄ óyǎb. Á yén bə̄dzóē yā bīkálíg bə́ ngáyén naa sə̌ kig ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l nyɔ́lɔ̄, ńdɔ bə́ ngádúgan ai mvús təge nyé bǎd toŋ. Hədá ńdɔ mod ziŋ a ngáwoa tə́ élâ nálā, ńdɔ a ngálúm[45] ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l á fāān yā mīm̀bɔ́d bikie. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai ǹdudu ékálíg wōē nâ: “Dúgán ai mvús, ó kódó ai ma á zāŋ bitá, amú mə̄ bábi yǎ.” Ńdɔ bitá bí ngábɔ ayɔ́ŋ ámǒs tē, ńdɔ ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngálígī ékālíg bítá dzíé á ńsǐ yād Aram, a kələ kwí ngōgógóle. Ńdɔ a ngáwú ai məyímbī mə́ ngōgé. Ńdɔ Yosafat ǹkúkúmá yā Yúda a ngadúgan mvɔí á ndá dzīē á Yērúzalɛm, 2Ńdɔ Yéhu, mɔ́n Hanani, ǹyénə mam a ngákə tóban ai nyé nyé ai ǹkúkúmá Yosafat nâ: “Yə bâkad ka ḿbə̂ mod ńdɔ̄ fə yə o nə dzǎm dǐŋ mīńzízíŋ mí Ńtondôbə ? Asú tē hḿ ólūn Ńtondôbə wáyi wa kab á nyɔ́l. 3Tɔ nálā, bə́ ngáyén tə́ ḿbəŋ ziŋ ábə wa, amú ó ngávaa mim̀fúbán mə́ndíé á ńnam, o komó fə ǹnə́m wóe nə́ ó dzəŋ Zambá.” 4Ńdɔ Yosafat a ngátɔbɔ á Yērúzalɛm, a dúgan kwí á zāŋ ayɔŋ díé, a tíege á Bêr Shéva a kələ kwí á miǹkǒl yā Efraím, nə́ a dúgán ai ayɔŋ díé ábə Ǹtondôbə, Zambá běsīá bóé. 5Ǎ ngatə́le bətsíg miǹtól á ńnam ósə, á miǹgungúl bə́tísɔn bə́sə̄ yā Yúda, á tísɔn ésə. 6Nyé ai bə́tsíg míńtól bā nâ: “Mǐ tóan tsog é dzam myǎyi bɔ, amú sə̌ kig anə́ mod ńgɔ myǎyəan tsíg ńtól, hədá anə́ Ńtondôbə yǎ á nə̄ ai mína éyɔŋ myǎtsíg ńtól[46]. 7Ńdɔ̄ hḿ wɔ̌ŋ Ńtondôbə ó tɔ̄bɔ́gɔ̄ ábə̄ mínā, mǐ bigili mǐ bɔ̌ fə̄ nálā, amú miǹkɔ́d miziŋ mí sə́ kig ábə Ǹtondôbə Zambá wāān, tɔ́ ebom kamá, tɔ́ ebɔdi zɛl ású bífái.” 8Tɔ á Yērúzalɛm, ńdɔ̄ fə Yosafat a ngátə́le bəfada ai bəlevíta ai bədzóē yā mə̄ndá mə́ bod yā Ísraɛ̂l nə́ bə́ tsíg ǹtól anə́ Ńtondôbə ai nâ bə́ kǎl fə mədzó ású ḿfí é bod bə́ tɔ̄á á Yērúzalɛm. 9Ǎ ngalə́b bɔ̄ nâ: “Éyə myǎyi dzálā ésíé dzáán nā, ai wɔ̌ŋ Ǹtondôbə á ńnə̄m, ai fulu m̀baalán mətǐŋ, ai ǹnə́m ó nə təge ai bidzo. 10Éyɔŋ ésə adzó ziŋ lázū ábə̄ mínā, á sɔ̂ á bə̄bə́nyɔ̄ŋ bə́ tɔá á bə̄tísɔn bábán, ású étɔm ǹsoán məkǐ, mim̀fɛ̌d ású mvéndé, ngə́ ábēndé ziŋ, miǹtə́lán mə̄béndé, ngə́ mətǔm, myǎyi bɔ́ tóán yə́gələ, nə́ bə́ bɔ tə nɔ̌ŋ məku ábə Ǹtondôbə ai nâ olún wóé ó zā tólán mína á nyɔ́l, ai bəbə́nyāŋ báán, nálā ńgɔ myǎyi bɔ, eyɔ̌ŋ tē ńdzɔ myǎyi bɔ̌ təge ai bidzo. 11Amaryahu fada ǹnén énye a dzóé mínā á mam mə́ Ńtondôbə mə́sə, Zevadyahu, mɔ́n Yismael, énye a nə́ ású mam mə́ nkúkúmá mə́sə; bəlevíta bâyi mína syé anə́ bəsaŋ bə́kálada. Bián azombo, syéán fə ! Ǹtondôbə á tɔ̄bɔ́gɔ ai ényɔ́ ā yi bɔ ḿbəŋ !” Á mvús tě, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Moab ai bɔ́n bə́ Amon, ai Maonít bə́ ngázu lúmǎn bítá ai Yosafat. 2Ńdɔ̄ bə́ ngázu dɔ́ kǎd Yosafat, bɔ́ ai nyé nâ: “Mod étítíb bod a sɔ́ á máŋ á yād nə́ a zu lúman ai wa, nálā wâtian nâ Edom, ḿbɔ̄ bálí bə́ nə́ á Hatsatsôn Tamar, nálā wâtian nâ Ein Gɛdi.” 3Ńdɔ Yosafat a ngámbáda, a və́ŋan ábə Ǹtondôbə, a béndé éki bídí ású Yúda ásə. 4Ńdɔ Yúda a ngátógan nâ a dzə́ŋ ḿvɔ̄lán ábə Ǹtondôbə; bə́ ngátíē á bə̄tísɔn bə́sə̄ yā Yúda nə́ bákogolan ai Ǹtondôbə. 5Ńdɔ Yosafat a ngátə́bə̄ ékóán yā Yúda ai Yērúzalɛm, á Ndá Ǹtondôbə, ósū ḿkpámáŋ ńsəŋ, 6nyé nâ: “Ǎ Ńtondôbə, Zambá bətará báán, o sə́ Zāmbá yǎ yób ásə a, yǎ wādzóe bidzóē bísə̄ yā məyɔ̌ŋ bíkúl ? Á wɔ́ wóe ńgɔ̄ ngul ai fím bí nə́, mod ziŋ á sə́ kig wa dzǎm baan. 7Sə̌ wa Zambá wāān, yǎ ó ngáman fadǐ batɔbɔ ǹnamǎ yā ńnam ví byə́m byábán á mís mə́ Ísraɛ̂l a, o mǎn bya kab áyɔŋ Ábrahám, mvoé dzoe, á ńnóm etɔá a ? 8Bə́ man yǎ lōŋ mvóg étē, bə́ man yǎ lōŋ m̀fúfúb étɔbɔgɔ ású dzwé dóe, bɔ́ nâ: “Ngə́ ḿbə̂ dzam a zu ábə̄ bíā, okəŋ bítá, endə́gə́lə́, ngə́ ébubua okɔ̌n, ngə́ zie, ngə́ bī tə́bə́ ósū é Ndá nyí ai á mís móe, amú dzwé dóe á nə̄ é Ndá nyí, ngə́ bī lɔ́ŋ wā á miǹdzǔg myáán étēde, wayi bía wóg, o nyǐ fə̄ bíā. 10Étɔ̄á dzī, bəbə́gə, bǒd yā Amôn ai Moab ai Ǹkǒl Séir, á wā ndzí kig yə́bə naa Ísraɛ̂l á kwí bɔ́ ékūkua éyɔŋ a sɔ̂ á ńnam Égîptɛn, amú á ngāsâla bɔ́, təge bɔ́ mana ai sí ! 11Á kə̄ kwí, ńdɔ̄ ḿbɔ̄ bálā báyân ai bíā m̀bə̌ŋ tē ai ńtsídan bátsídan bía á bíwógē yā ó ngāvə́ bíā. 12Ǎ Zāmbá wāān, yə wayi bɔ̌ təge tsíg ńtōl wóe á nyɔ́l dzābán ? Amú bī bə̄lə́ kig ngul yǎ álūman ai é mod etítíb bod yǎ ā zu lúman ai bíā nyɔ́, byǎyə̌m kig é dzam bǐ nə́ bɔ, ású tē mís máán mâbəbə́ hə wa.” Ǹtíé tē bod bə́sə̄ yā Yúda bə́ ngábə́ tə́lə̄ ósū Ńtondôbə, ai məndá mə́ bod mábán, biníngá bábán ai bɔ́n bábán. 14Ńdɔ ǹsīsīm Ńtondôbə ó ngázū ábə Yahaziel, mɔ́n Zakaryahu, mɔ́n Benaya, mɔ́n Yéiel, mɔ́n Matanya mǎn levíta yā bɔ́n bə́ Asaf, á zə̄zǎŋ ékóán. 15Nyé nâ: “Vógólan, ǎ Yúda ásə ai mína bátɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm, ai ǹkúkúmá Yosafat, éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: Mǐ bə́ mbáda, tə myǎnyaŋaban ású é mod etítíb bod nyɔ́, amú bítá bī byá sə́ kig éḿbyāān, bí nə́ bítá bí Zāmbá. 16Okídí, sǐgán, mǐ kə tóban[ 47 ] ai bɔ́, bâyi bɛ́d á mə̄bɛ́d mə́ Fūláwa, myǎyi bɔ́ kɔ̄b á məmaná mə́ ḿbígílí, á ńtōlē dzób yā ńkōd ńnǎm yā Yeruel. 17Myǎyǐ kig lúmǎn bītá, lə́dégán nyɔ́l, mǐ tə̄bə̄ á myə̄ə̄ŋ, mǐ yen mədɔ mə́ Ńtondôbə. Ǎ Yúda, ǎ Yērúzalɛm, mǐ bə́ mbáda, mǐ bə́ nyaŋaban, okídí kəlán tóban ai bɔ́, Ǹtondôbə a yi tɔbɔ ai mínā.” 18Ńdɔ Yosafat a ngalúi ǹló ai asú díé á sí ai Yúda ásə ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábúdúbú á sí ósū Ńtondôbə, nə́ bâlugu nyé; 19ńdɔ bəlevítǎ yā ńkunda bɔ́n bə́ Kehatít ai ébá yā ńkundǎ bɔ́n bə́ Koréatit bə́ ngátəbə́ bətə́tə̄lə́ bə́ ngalugu Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, ai kíŋ dzābán ésə. 20Ńdɔ̄ bə́ ngákûn kódō á sí kíkídígi, bə́ kə́ á ńkōd ǹnǎm yā Tekoa. Á kwí bə́ ngákwí, ńdɔ Yosafat a ngátə́bə, nyé nâ: “Vógólán ma, ǎ Yúda ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm ! Bián afidí ábə Ǹtondôbə Zambá wāān, eyɔ̌ŋ te mod ziŋ ǎ yǐ kig mína dɔ ! Bián afidí á bəprofɛ́d bóé eyɔ̌ŋ te myǎyi dɔ[48].” 21Ńdɔ a ngábɔ esɔ̌g ai bod, ńdɔ̄ a ngátɔ́b ébá báyəan yiá Ńtondôbə biá, ósū bod bítá, bə́ luugu nyé, bə́ dzə́məle m̀fúfúb átí díé, bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: “Váán Ǹtondôbə ngǎŋ, amú ḿbaalán mətǐŋ wóe ó nə kōlé.” 22Á kali bə́ ngákali biá mətamán ai biá bí ólugú, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáfudi bǒd mətsamán á zāŋ bɔ́n bə́ Amon ai Moab ai bǒd yā ńkǒl Séir, á bə́ ngásɔ́ á Yúda bə́ ngalúman bɔ́ a bɔ́. Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Amon ai Moab bə́ ngákódō á sí bə́ ngalúman ai batɔbɔ ǹnamǎ yā ǹkǒl Séir, nə́ bə́ man bɔ́ dzâ, bə́ sil bɔ́ á sí. Á man bə́ ngámana ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Séir nálā, ńdɔ̄ bə́ ngásyé ású amalá dábán bɔ́ bə́bēn[49]. Éyɔŋ Yúda a ngákwí é vóm báyén ńkōd ńnam, hálā bə́ ngáyi yǎ tóban ai etítíb bod, bə́ ńtála hə mim̀bim mim̀bim á sí sí, təge ai tɔ mod m̀bɔ́g nə́ a ngátúb. 25Éyɔŋ Yosafat ai bod bə́ ngázu nɔŋ byə́m bí ńsa ábə̄ bɔ́, bə́ ngáyén ábuí ákúmá, biyé, biyə́m eyə́gan ábuí, mətabí, bə́ ngánɔŋ byá ású dábán bɔ́ bə́bēn a kwî anə́ bə́ ngábə́ təgě fə ai ngul yə ábəgə dzóm. Bə́ ngálod məlú mə́lɛ́ hə bə́ bəəgə byə́m bí ńsa amú bí ngábə́ éyə̄gan ábuí. Ámōs nyina, ńdɔ̄ bə́ ngátógan á ḿbīgīlí Ńtótōmaamaa, amú vóm tē ńgɔ̄ bə́ ngávə́ Ǹtondôbə ngǎŋ ású tē bə́ ngáyole abódā sí tē nâ m̀bígílí Ńtótōmaamaa a zaa kwí ámōs yə aná. Ńdɔ̄ bod bə́sə̄ yā Yērúzalɛm ai á Yúdá bə́ ngádúgan, Yosafat a tə́lə̄ bɔ́ ósū, bə́ dúgan á Yērúzalɛm ai miǹtag mísə amú Ńtondôbə a ngábɔ̄ nâ bə́ tag á nyɔ́l miǹzízíŋ myábán. Ńdɔ̄ bə́ ngányían á Yērúzalɛm bə́ bə̄lə́ mvɛ́d ai bingɔmbí ai tɔ́ŋ, bə́ kə́ə́ á Ndá Ǹtondôbə. Ńdɔ wɔ̌ŋ Zambá ó ngákwí á bīdzóē bísə̄ yā miǹnam á wóg bə́ ngáwóg naa Ǹtondôbə a ngálúman ai miǹzízíŋ mí Ísraɛ̂l. Edzóe Yosafat é ngátɔbɔ á myə̄ə̄ŋ ńdɔ̄ fə Zambá wōē á ngāvə́ nye awɔí míḿfág mísə. 31Ńdɔ Yosafat a ngádzóē Yúda, a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bítán ábōg á ngātádi dzoe, a ngádzóe mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mítán á Yērúzalɛm. Nyiá á ngábə́ dzwé nâ Azuva, ngɔn Shilhi. A ngáwulu á zēn ésīá wōē, təge dzɔ́ sâla, a ngábɔ̄ é dzam á nə́ sósōō á mís mə́ Ńtondôbə. Hədá bikónóŋ byá ndzí kig man, hála tɔ ayɔŋ lá bə́ kig fudi ǹnə́m wóé ábə Zambá běsīá bábán. Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Yosafat, a tádigi á mə̄tádí a kələ kwí á məmaná, mí nə ǹtilán á mim̀bɔán mí Yéhu, mɔ́n Hanani, á bə́ ngáfudi á kálada Miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l.35Á mvús hālá, ńdɔ Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda, a ngákə lad ai Akhazias, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, yǎ á ngábə́ nyiŋí abé. A ngalad ai nyé á ńlōŋán bəzitímā yā bákə̄ á Tarsis. Bə́ lóŋó bəzitímā á Esiôn Gɛvɛr. Ńdɔ Eliézer, mɔ́n Dodawahu yǎ Marésha, a ngákúli mam ású Yosafat[50], nyé nâ: “Ású ó kə lad ai Akhazias, Ǹtondôbə ǎ ndáman ésíé dzóe.” Ńdɔ bəzitíma bə́ ngáman búgi, təgě fə ai nâ bə́ nə kə á Tarsis. Ńdɔ Yosafat a ngákə bómbō fūfulu ai běsīā, ńdɔ a ngádzəbəban ai běsīā á Tísɔn Dávid, ńdɔ Yoram, mɔ́n wōē, á ngá nɔŋ edzóē á məyian móé. Edzóē Yoram 2Yoram a ngábə́ bələ́ bə̄bə́nyāŋ, bɔ́n bə́ Yosafat: Azarya, Yehiel, Zekaryahu, Azaryahu, Mikael ai Shefatyahu, bə́sə̄ bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ Yosafat, ǹkúkúmá yā Yúda. 3Ésīá wābán á ngāvə́ bɔ bod bífái: mɔní, mvɔ́d, byə́m bí nyāngá ai miǹgungúl bətísɔn yā Yúda, hədá ńdɔ a ngávə́ Yoram edzóe, ású énye a ngábə́ ǹtól. 4Éyɔŋ Yoram a ngábɛ́d êtɔá ńkúkúmá ésīá, a mǎn yə́m á kpím, ńdɔ a ngáman wé bə̄bə́nyāŋ bə́sə ai okəŋ bítá, ai bədzóē bəvɔ́g yā Yúda. 5Yoram a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngabɛ́d ǹkúkúmá, a ngádzóe mim̀bú mwom á Yērúzalɛm. 6A ngáwulu á zēn miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, anə́ ndâ bod Akhab e ngábɔ, amú á ngālúg[51] ngɔn Akhab. A ngábɔ abé á mís mə́ Ńtondôbə. 7Hədá[52] Ǹtondôbə a ndzí kig dǐŋ dzâ ndá Dāvid, ású élad ámvóé yā á ngālad ai Dávid, amú á ngākag nyé naa a yi nyé və̄ álāmbā á bɔ́n bóé á kɔ́m yǎ kɔ́m. 8Á mə̄lú móé, ńdɔ̄ Edom a ngábɛn edzóē yā Yúda, a tə́lē nyémēn ńkūkúmá wōē. 9Ńdɔ Yoram a ngádaŋ ǹnyie sí ai bədzóē bəzimbi bóé ai bikaplíg bíé, a kódo á sí ai alú ásə, ńdɔ a ngáman wé Édomít yā bə́ ngáboman nyé á nyɔ́l ai bədzóē bíkálíg. 10Dzam dá, Edom a ngábɛn edzóē yā Yúda a zaa kwí ámōs yə aná. Abǒg tē ńdɔ̄ fə̄ Livna nyé a ngábɛn edzóē dzíé, ású á ngādzoge Ǹtondôbə Zambá běsīā. 11Nyémēn á ngātə́le bīkónóŋ á ńkǒl yā Yúda, a bɔ̌ naa batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm bə́ bɔ ngobinda ai nâ Yúda a bɔ esam səgə́le. 12Ńdɔ̄ kálada a ngásɔ́ nyé ábə profɛ́d Éli nâ: “Éyə Ǹtondôbə, Zambá Dāvid ésōá, ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból ō ndzí kig wulu á məzěn mə́ ésōā Yosafat, ngə́ á məzěn mə́ Asa, ǹkúkúmá yǎ Yúda, ḿból ó ngāwulu á məzěn mə́ ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l, o lə́dé Yúda ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm mam mə́ ngobinda anə́ ndá Akhab é ngálə́dé Ísraɛ̂l ai ḿból fə o ngáman wé bə̄bə́nyɔ̄ŋ yā ndá ésōā yā bə́ ngábə́ ai ḿfí bə́ lodo wǎ, 14ńdɔ hḿ Ńtondôbə ǎ yi sɔ́ ai mod ebubua âyɔŋ dóe, bɔ́n bóé, biníngá bóé, ai byə́m bíē bísə. 15Wǎmēn wayǐ fə bi ḿbə̂ okɔ̌n, okɔ̌n yā miǹya míe a kələ kwí anə́ miǹya míe myáyi kwí á ngə́ə́ŋ ású okɔ̌n tē, wâyi béan hə ḿbéán ámǒs ósə.” 16Ńdɔ Ǹtondôbə a ngátsag olún Fīlísta ai Árâb bə́ nə́ babi ai Kushít nâ bə́ lúmán ai Yoram. 17Ńdɔ̄ bə́ ngázu lúman ai Yúda, bə́ kwí nye ekúkua, bə́ mān bəgə́ ákūmá dábán ásə̄ yā bə́ ngákɔ́b, édí lə́ wôge ai ndá ǹkúkúmá, ai bɔ́n bóé, ai bīníngá bóé, təgě fə ai mɔ́n á ngālígī nyé səsalá və Yoakhaz, mɔ́n mvūa woé. 18Á mvús é mam mə́sə̄ má, ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm nyé á miǹya, ókɔ̄n ó ngábə́ təge lɛd. 19Ńdɔ məlú mə́ ngálod, á mvús mim̀bú míbɛ̄, miǹya míé mí ngákwí á ngə́ə́ŋ ású ókɔ̌n, ńdɔ a ngáwú ai bə́bə̂ míńtyé yā ā dúgu ai myá. Bod bóé bá ndzí kig koe ndóan ólugú wōē, anə́ ḿból bə́ ngábɔ ású běsīá bóé. 20A ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́ ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngatádi dzoe, a ngádzóe mim̀bú mwom á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngáwú, mod təge nyé nyanda. Bə́ ngádzəb nyé á Tísɔn Dávid, hədá sə̌ kig á məsɔŋ míńkúkúmá. Ńdɔ bǒd yā Yērúzalɛm bə́ ngátə́le Akhazias mɔ́n mvúa woé ńkūkúmá á məyian móé; amú ńsámbá bod ó ngásɔ́ ai Arâb á mīńkán bə́ ngáman wé é bɔ́n bə́sə̄ bə́ ngábə nyiá bodo. Ńdɔ Akhazias, mɔ́n Yoram, a ngatə́bə ǹkúkúmá yā Yúda. 2Akhazias a ngabə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́nyi ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngatádi dzóe, ńdɔ a ngádzóe m̀bú ḿbɔ̄g a Yērúzalɛm. Dzwé nyiá á ngábə́ Athalí, ngɔn Omri. 3Ńdɔ̄ fə̄ nyé a ngáwulu á məzěn yā ndá Akhab, amú nyīá á ngábə́ lə́bə̄ nyé bə̄bə̂ mə́lə́bə́gá mə́ éku ǹyə́bə́. 4A ngábɔ̄ é mam mə́ nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból ndá Akhab e ngábɔ, amú á mvús awú ésīá, bod bə́tē ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə̄lə́b bóé ású ńdzáŋán wóé. 5Ḿból bēn á ngātoŋ mələ́bə́gá mábán, ńgɔ a ngábáman ai Yoram, mɔ́n Akhab, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a kə́ bɔ̌ bītá ai Hazael, ǹkúkúmá yā Aram, á Ramoth yǎ Galaad. Hədá ńdɔ bǒd yā Aram bə́ ngábáli Yoram, 6ńdɔ a ngákə syêban á Ízrêl ású mə́və́ŋ bə́ ngábálī nyé á Rama, éyɔŋ ǎ lúmuŋan ai Hazael, ǹkúkúmá yā Aram. Ńdɔ̄ hḿ Akhazias, mɔ́n Yoram, ǹkúkúmá yā Yúda, a ngásigi á Izrêl, nə́ a kə yén Yoram, mɔ́n Akhab, ḿból a ngabə́ ḿbālán. 7Ńdɔ Zambá á ngābɔ̄ nâ məyén yā ábə Yoram mə́ dzâ Akhazias. Á suan a ngásuan, ńdɔ a ngákə ai Yoram átōbǎn ai Yéhu, mɔ́n Nimshi, yǎ Ńtondôbə a ngáwɔbɔ m̀bɔ́n ńkúkúmá ású yə̄ nə́ á dzâ ndá Akhab. 8Éyɔŋ hḿ ā dzə́ŋə̄ nâ á kun ndá Akhab, ńdɔ Yéhu a ngákɔ́b bə̄dzōē yā Yúda ai bɔ́n bə́ bə̄bə́nyāŋ bə́ Akhazias, yā bə́ ngábə́ syê ǹkúkúmá, ńdɔ a ngáman bɔ́ wē. 9Ǎ ngadzə́ŋ Akhazias, ńdɔ̄ bə́ ngábi nyé é vóm á ngākə sɔbɔ á Samaría, ńdɔ̄ bə́ ngázu ai nyé ábə Yéhu, ńdɔ a ngáwé nyé. Ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé, amú bə́ dzô nâ: “A nə mɔ́n Yosafat yǎ á ngādzə́ŋ Ńtondôbə ai ǹnə́m wóé ósə.” Ndá Akhazias e ngábə́ bələ́ kig é mod yǎ á nə̄ dzǎm dzóē áyɔŋ. Á wóg Athalí, nyiá Akhazias, a ngáwóg naa mɔ́n wōē ā wú yǎ, ńdɔ a ngákódō á sí nə́ á man wé ndâ bod ǹkúkúmá yā Yúda ésə. 11Hədá ńdɔ Yehoshavath, ngɔn ǹkúkúmá, a ngánɔŋ Yoas, mɔ́n Akhasias, a vǎ nyé á zāŋ bɔ́n bə́ ńkúkúmá yā bə́ ngábə́ naa bâzu wêban, ńdɔ a ngásɔ́li nyé ai ǹkála woé étūn ndá[53] é ngábə́ ású binɔ̌ŋ. Éyə̄ hḿ Yehoshavath, ngɔn ǹkúkúmá Yoram ai minínga fada Yehoyada, ḿból á ngābə́ kál Akhazias, a ngásɔ́li nyé Athalí naa təgě fə ai ḿból á ngābə́ nyé dzam wē. 12Ńdɔ a ngátɔbɔ ai bɔ́ mīḿbú mísaman, a sɔlɔ́ á Ndá Zambá, abǒg te Athalí a dzóege ǹnam. Á ḿbū zamgbála, ńdɔ Yehoyada a ngánɔŋ oyílí, ńdɔ a ngalóm lóe bədzóē yā miǹtɛd, Azaryahu mɔ́n Yehoram, Yismael mɔ́n Yehohanân, Azaryahu mɔ́n Oved, Maaséya mɔ́n Adayahu ai Elishafat mɔ́n Zikri. Ńdɔ a ngáwé óyīlí ai nyé. 2Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bâlod á Yúda ásə, bə́ ngakə bákóan bəlevíta yā bə̄tísɔn bə́sə̄ yā Yúda, ai bədzóē bibəgá yā Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á Yēruzalɛm. 3Ńdɔ ǹgúmā ékóán ósə̄ ó ngábɔ̄ élad ai ǹkúkúmá á Ndá Zambá. Ńdɔ Yehoyada a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Mɔ́n ǹkúkúmá nyɔ́. A yəan dzóe anə́ ḿból Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ású bɔ́n bə́ Dávid. 4É dzam myǎyi bɔ á nə̄ nâ: bəfada ai bəlevítǎ yā mīsɔ́ ású bísíé yā sábad, ngab lála yayi bɔ̌ bə̄kála míḿbɛ́ mí óngóla, é ngab lálā fɔ́g yayi tɔbɔ á ndá ǹkúkúmá, é ngab lálā lála á ḿbɛ̄ yā bībé mim̀fim, áyɔŋ ásə avɔ́g lâyi təbə́ á miǹsə̌ŋ yā Ndá Ǹtondôbə. Eki mod təge nyían á Ndá Ǹtondôbə səsalá hə bə́fada ai bə́levíta básyé, ḿbɔ̄ bə́ nə́ dzǎm nyían, amú bə́ nə́ mim̀fúbán, ayɔŋ ásə̄ lâyi syé ńnɔ̄nán Ńtondôbə. 7Bəlevíta bâyi kɔ́dan ńkūkúmá á nyɔ́l, mod ósə a bələ́ byə́m bítá bíé á mɔ́, bâyi wulu ai ǹkúkúmá ḿfág ósə ǎ kə, é mod ósə ǎ yi nyían á Ndá a yi wêban. 8Ńdɔ bəlevíta ai Yúda bə́sə̄ bə́ ngábɔ mam mə́sə anə́ ḿból fada Yehoyada a ngábéndē bɔ́, mod ósə a ngásɔ́ ai bod bóé, ébá bə́ manaŋa esíé ámǒs sábad, ai ébá bə́ tádigi esíé amǒs sábad, amú Yehoyada a ndzí kig tə́lē ńsámbá ziŋ səsalá. 9Ńdɔ fada Yehoyada a ngávə́ bə̄dzóē məkɔ̌ŋ, biběn bīnén ai ébí bītɔ́g yā bí ngábə́ ébí bí ńkūkúmá Dávid, á Ndá Zambá. 10Ńdɔ a ngáman tə́lē áyɔŋ ásə á ńsāmbá, mod ósə a bələ́ byə́m bitá á mɔ́, a tíege á ḿbɔ̄ ńnómō Ndá a kələ kwí á ḿbɔ̄ ńgāla babi ai alatâr ai Ndá ású yə̄ nâ bə́ vud ǹkúkúmá édīngā á nyɔ́l. 11Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai mɔ́n ǹkúkúmá, bə́ bə̄dé nye ekád á ńlō, bə́ ngavə́ nye məndəm mə́ édzóe, bə́ bɛ́dé nye ǹkúkúmá. Ńdɔ Yehoyada ai bɔ́n bóé bə́ ngáwɔ́bɔ̄ nyé ḿbɔ̄n, ńdɔ̄ bə́ ngákɔ́bɔ̄ á yób étē naa: “Ǹkúkúmá a m̀báá fɔ̄ɔ̄ hə ósú!” 12Á wóg Athalí á ngāwóg kínda bod bə́ mbádaga mim̀bíl, bə́ luugu ǹkúkúmá ǎ ngakə ḿfág bə́ ngábə́ á Ndá Ǹtondôbə. Á bəbə a ngábəbə ná, a ńtála ǹkúkúmá á tə́lə̄ á bītaŋan á yób á mə̄nyíí; bədzóē ai bəlɔ́ŋ bə́ tɔ́ŋ bə́ tə́lə ǹkúkúmá á mgbág, ai bod bə́sə̄ yā ńnam bə́ taag, bə́ lɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ, ai bəyia bə́ bīá ai byə́m mə́zíg bə́ yiaga biá bí ábóg. Ńdɔ Athalí a tə̄bə́ hḿ naa a nyab biwɔ́man bíe, ǎ ngabám nyé nâ: “Mvol ! Mvol !” Ńdɔ fada Yehoyada a ngákúli bədzóē yā bə́ dzóege miǹkunda bítá, nyé ai bɔ́ nâ: “Kúlígán nyé á ńsəŋ á zāŋ bisámbá; é mod ósə ǎ yi nyé toŋ a yi wêban ai okəŋ bítá.” Amú fada a ngádzó nâ: “Tə myǎwē nyé á Ndá Ǹtondôbə étēde !” 15Ńdɔ̄ bə́ ngáfudí nyé mɔ́ á nyɔ́l, á kwí á ngākwí á ndá ǹkúkúmá, á ḿbɛ̄ bikabilí, ńdɔ̄ bə́ ngáwé nyē válā. 16Ńdɔ Yehoyada a ngábɔ elad á zāŋ dzīē nyémēn ai ayɔŋ ásə ai ǹkúkúmá naa bâyi bɔ áyɔ̌ŋ Ńtondôbə. 17Ńdɔ bod bə́sə̄ bə́ ngákə̄ á ndá Baal, bə́ ngatsam dzɔ: balatâr bóé ai bivəgələ bíé, bə́ mān bwé bísə, ńdɔ̄ bə́ ngáwé Matân, fada Baal, ósū balatâr. 18Ńdɔ Yehoyada a ngátə́le bənɔ́ni ású Ndá Ǹtondôbə, bəfada ai bəlevíta, ḿból yā Dávid a ngáman tə́le ású ésíé yā ákālā Ndá Ǹtondôbə, nə́ bə́ vâ Ǹtondôbə mə́túnuŋa bádígi, anə́ ḿból á nə́ ńtilán á mvéndé Mósɛs; ai miǹtag ai ǹyíán bīá, anə́ Dávid a ngábénde; 19ńdɔ a ngátə́le bə́kálā míḿbɛ́ mí óngōlā yā Ndá Ǹtondôbə ḿból yə̄ nâ é dzóm é nə̄ mvid é təge nyían étēde, tɔ zěn fé tɔ zěn fé. 20Ńdɔ Yehoyada a ngánɔŋ bədzóē miǹtɛd, ai bənyiá bodo mvíe, ai ébá bə́ ngábə́ bələ́ édzōē âyɔŋ ai bod bə́sə̄ yā ńnam, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ ǹkúkúmá á sus á Ndá Ǹtondôbə, ńdɔ̄ bə́ ngányían á ndá ǹkúkúmá ḿfág yā ḿbɛ̄ yā âkoé, bə́ tōē ńkúkúmá etɔá ńkúkúmá[54]. 21Bod bə́sə̄ yā ńnam bə́ ngatag; tísɔn ésə é ngábə́ á myə̄ə̄ŋ. Ḿfág Athalí, bə́ ngáwé nyē ai okəŋ bítá. Yoas a ngabə́ ókalǎ bisəb zamgbál éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe mim̀bú məwóm mə́nyi á Yērúzalɛm, nyiá á ngābə́ dzwé nâ Sivya yā Bêr Shéva. 2Yoas a ngábɔ̄ é mam mə́ nə ḿbəŋ á mís mə́ Ńtondôbə ǹtíé ósə Yehoyada a ngábə́ nyiŋi. 3Yehoyada a ngálugu Yoas biníngá bə́bɛ̄, nyé a byé ai bɔ́ fám ai bəngɔn. 4Á mvús te, ńdɔ Yoas a ngáyílī nâ a zu kom Ndá Ǹtondôbə. 5Ńdɔ a ngátógan bəfada ai bəlevíta, nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán á bə̄tísɔ̌n yā Yúda, mǐ tógán á Ísraɛ̂l ásə mɔní yǎ ákom Ndá Zambá wāān m̀bú ánə̄ ḿbū, mǐ bɔ dzǎm te avól.” Hədá ńdɔ̄ bəlevíta bá ndzí kig bɔ ávōl. 6Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóe Yehoyada ǹdzóe, nyé ai nyé nâ: “Ású dzé wā ndzí kig sílī bəlevíta nə́ bə́ kə̄ bânɔŋ toyá ḿfág yā Yúda ai Yērúzalɛm, ábím táŋ Mósɛs, etúgā Ńtondôbə é ngátsíg ai ekóán áyɔŋ Ísraɛ̂l ású ébə̌m yā élad amvóé ? 7Amú m̀bə̂ Athalí ai bɔ́n bóé bə́ ngáman bɔli Ndá Zambá, bə́ mān fə bəlan ai byə́m məndugǎ yā Ndá Ǹtondôbə ású Bəbaal.” 8Ńdɔ ǹkúkúmá[55] á ngābénde nə́ bə́ kom ǹkɔ̌b, bə́ tə́lē wá á ḿbɛ̄ yā Ndá Ǹtondôbə 9bə́ yédán áfə abénde á Yúda ásə ai Yērúzalɛm nâ bə́ zu ai Ǹtondôbə é tóya yǎ Mósɛs etúgā Zāmbá á ngātsíg Ísraɛ̂l á ńkōd ńnam. 10Ńdɔ bədzóē bə́sə ai bod bə́sə̄ bə́ ngátag, bə́ ngázu ai tóya wābán, bə́ woaga nyé á ńkɔ̌b, a kələ kwí anə́ ńkɔ̌b ó ngádzyé. 11Éyɔŋ abǒg yə ákə̄ lədē ńkúkúmá ńkɔ̌b á ngákwí á mɔ́ bəlevíta, ḿból bə́ ngáyén naa mɔní á nə abuí, ńdɔ ǹsaŋ bəkálada ǹkúkúmá á ngāsɔ́ ai m̀baala akúmá fada, bə́ bódó ńkɔ̌b, bə́ kə ai wá, ńdɔ̄ bə́ ngáman vǎ mɔ̄ni, bə́ dúgán fə̄ wá sɔ̄ tə́le. Bə́ ngabɔ nála amǒs ósə, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ abuí mɔ̄ní. 12Ńdɔ ǹkúkúmá bân Yehoyada bə́ ngávə́ nyé[56] ǹdzóe bisíé yǎ Ndá Ǹtondôbə, bə́ ngayân ai bəmáwɔd ai bəkábíndā yā bə́ komo Ndá Ǹtondôbə, bəlwí bikie ai bəsíé bə́ mvɔ́d bɔ̂ bə́ syē fə̄ ású ǹkomán Ndá Ǹtondôbə. Ḿból bəbɔ bísíé bə́ ngáfudi mɔ́ ésīē ḿfaŋ ḿfudán, esíé é ngakə á fɔ̄ɔ̄ ósū á mɔ́ mábán, bə́ ngakom Ndá Ǹtondôbə anə́ é ngābə́ ósúsúa, bə́ mān fə dzɔ yə́m á kpím. 14Á man bə́ ngáman məlóŋ, ńdɔ̄ bə́ ngázu və́ ńkūkúmá bân Yehoyada é mɔ̄ní á ngābug[57], bə́ ngakom bilában ai nyé ású Ndá Ǹtondôbə, bisóá ású bísíé ai mə́túnuŋa bádígi, kɔ́b ai byə́m bí mvɔ́d ai ébí bí sílíba. Bə́ ngávə́ mə̄túnuŋa bádígi á Ndá Ǹtondôbə ńtíé ósə Yehoyada a ngátɔbɔ. 15Ńdɔ Yehoyada a ngáyombo, a wúú, ǹdzyéán ai məlú, a ngábə́ mīḿbú ńtɛd ai məwóm mə́lɛ́ ábǒg áwú díé. 16Ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á Tísɔn Dávid á zāŋ miǹkúkúmá[58] ású á ngāsyé ḿbəŋ á Ísraɛ̂l ású Zāmbá ai Ndá dzīē. 17Á mvús awú Yehoyada, ńdɔ bədzóē yā Yúda bə́ ngázu və́ ńkūkúmá ólugú, ńdɔ ǹkúkúmá á ngāvógolo bɔ́. 18Ńdɔ̄ bə́ ngádzoge Ndá Ǹtondôbə, Zambá běsīá bábán, bə́ ngasyé mə̄ndíé mənduga ai bəzəzə̌ bəzambá, ású ńsə́m tē, ńdɔ olún Zāmbá ó ngáku Yúda bân Yerúzalɛm á yób. 19A lómó bɔ bəprofɛ́d nə́ bə́ dúgán ai bɔ́ ábə Ǹtondôbə ai miǹkɔ́ŋán myaábán, hədá bɔ́ təge wóg. 20Ńdɔ ǹsísīm Zāmbá ó ngányían Zakarya, mɔ́n fada Yehoyada, á nyɔ́l, ńdɔ a ngátə́bə ayɔŋ ósū, nyé ai bɔ́ nâ: “Éyə Zāmbá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ású dzé myādaŋ məmvéndé mə́ Ńtondôbə ? Myǎyǐ kig buguban. Ḿból mī ngádzoge Ǹtondôbə, ńdɔ̄ hḿ nyé ǎ dzogé yǎ mínā.[59]” 21Ńdɔ̄ bə́ ngábui esɔ̌g ású díé, bə́ mān nyé wé á ńsəŋ Ndá Ǹtondôbə, ḿból ńkūkúmá[60] á ngābénde. 22Ǹkúkúmá Yoas a ndzí kig fə bǎd tsog é mvam yǎ ésīā Yehoyada, a ngálə́dē nyé, ńdɔ a ngawé mɔ́n wōē[61]. Ábōg á wâg, nyé nâ: “Ǹtondôbə á yénə́, á sílí fə̄ ndɔ́ŋ !” Á məmaná mə́ ḿbú, ńdɔ ǹkunda bítá yā Aram ó ngázu lúman ai Yoas, bə́ ngákwí á Yúda ai Yērúzalɛm, ńdɔ̄ bə́ ngáman dzâ, á zāŋ ayɔŋ, bədzóē bísə, bə́ mān fə lóm byə́m bí ńsa bísə̄ ábə ǹkúkúmá yā Damas. 24A fyáŋán bɔ̌ naa ǹkunda bítá Aram ó ngásɔ́ ai bod abɔ́d, ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ á mɔ́ mábán éyə́gǎn mod ǹkunda bítá, ású bə́ ngádzoge Ǹtondôbə Zambá běsīā bábán. Ḿfág Yoas, ńdɔ̄ ǹkundá bítá yā Áram ó ngávə́ nye mod éndə́gə́lə́, 25éyɔŋ bə́ kələ, bə́ ngálig nye a kɔnɔ abuí. Ńdɔ bitúgā bíé bí ngábui esɔ̌g naa bâyi kun bɔ́n bə́ fada Yehoyada, ńdɔ̄ bə́ ngáwé nyē ênɔ̌ŋ dzíé á yōb. Ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á Tísɔn Dávid, hədá bá ndzí kig nyé dzəb á məsɔŋ míńkúkúmá. É bod bə́ ngábɔ esɔ̌g tē bə́ ngábə́ mwé nâ: Zavad, mɔ́n Shiméath ngɔn Amonít, ai Yehozavad, mɔ́n Shimrith ngɔn Moabít. Bɔ́n bóé, é tóya yā á ngātsíg nə́ bâyəan yân, ǹkomán Ndá Zambá, mam mə́tē mə́sə̄ mə́ sə́ ńtilán a kálada Miǹkúkúmá a ? Ńdɔ̄ mɔ́n wōē, Amasias á ngādzóē á məyian móé. Amasias a ngabə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai ebǔl á Yērúzalɛm. Nyiá á ngābə́ dzwé nâ Yehoadân yǎ Yērúzalɛm. 2A ngábɔ é mam mə́ nə́ ḿbəŋ á mís mə́ Ńtondôbə, a fyáŋán bɔ̌ naa ǹnə́m o ngábə́ kig fɔ́ɔ́ nyē á sááŋ. 3Ǹnyie anə́ édzōē é ngáyə́m nyē á mɔ́[62], ńdɔ a ngáman wé bə́síé bóé yā bə́ ngáwé ńkūkúmá, ésīá wōē. 4Hədá a ndzí kig wé bɔ́n bábán, amú á nə ǹtilán á mvéndé á kálada Mósɛs nâ Ǹtondôbə a ngábéndē nâ: “Běsīá bâyəǎn kig wêban ású bɔ́n, ngə́ bɔ́n ású bēsīá, mod ósə a yi wú ású ńsə́m wóé nyémēn.”[63]5Ńdɔ Amasias a ngátógan bǒd yā Yúda, a tə́lé bɔ anə́ mə̄ndá mə́ bod bədzóē bakúda ai miǹtɛd ású Yúda ásə ai Bényamín. Ńdɔ a ngaláŋ ébá bə́ ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai mvug, ńdɔ a ngáyén bod bakúda miǹtɛd mílɛ́, bə́ yəan ású bítá, ngul yǎ bəlan ai məkɔ̌ŋ ai biběn. 6Á mvús tě, ńdɔ a ngákǔs fə biwólō míńyóyɔ́g mí bod bakúda ǹtɛd á táŋ bətaléńta bə́ sílíba ǹtɛd. 4Ńdɔ mod Zambá á ngāzū ábə̄ nyé nyé ai nyé nâ: “Ǎ ńkúkúmá ! Tə ǹsámbá bítá yā Ísraɛ̂l wâzu bámán ai wa amú Ńtondôbə á sə́ kig ai Ísraɛ̂l, bɔ́n bə́ Efraím bə́tē ! 8Amú ngə́ bə́ sɔ́ ai wa, o fyáŋan vuŋ, o fyáŋan kig lúman ai ngul ésə, Zambá a yi tə́ fə bɔ̌ naa ó sēndé á mís míńzízíŋ míe, amú hə Zambá étam énye a bələ́ ngul yǎ tóne ai ngul yǎ ákpee.” 9Ńdɔ Amasias a ngadzó ai mod Zambá nâ: “Byǎyi bɔ yá ai bə́taléńta ǹtɛ̌d yā mə̄ ngávə́ ńsāmbā bítá yā Ísraɛ̂l ?” Mod Zambá nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə a nə ngul yə ávə̄ wa abuí a lodo nálā.” 10Ńdɔ Amasias a ngásoe ńsámbá bítá ó ngásɔ́ Éfraím, ó dúgan á māl mábán, dzam dá é bod bá bə́ ngáliŋan fɔ́ɔ́ éyə́gan ai Yúda, bə́ ngádúgan á māl mábán ai m̀bə̂ olún á ńnə̄m. 11Éyɔŋ Amasias a ngábi ábím ngul láyəan, ńdɔ á ngákə kə ai ayɔŋ díé á ḿbīgīlí Ǹkǔ, a wé bod bakúda awômo á bɔ́n bə́ Séir. 12Ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngábi bod bakúda awômo bə́ tála, bə́ mān kə ai bɔ́ ôbobon ńkóm ákɔ́g, bə́ ngasógolo bɔ á sí, ńdɔ̄ bə́ ngáman tsáī bə́sə. É bǒd yā ńsāmbá bítá Amasias a ngásoe, təge yə́bə naa bə́ kə ai nyé á bītá, bə́ ngáku bətísɔ̌n yā Yúda á yób, a tíege á Samaría a kələ kwí á Beth Horôn, ńdɔ̄ bə́ ngáwé bod bakúda bə́lɛ́ étēde, bə́ sāā fə abuí byə́m. 14Á dúgán Amasia a ngádúgan á bītá á ngādɔ ábə Edomít, ńdɔ a ngásɔ́ ai bəzambá bə́ bǒd yā Séir, ǎ ngatə́lē bɔ́ anə́ bəzambá bóé, ǎ ngalugu bɔ́, a váā fə̄ bɔ́ mə̄túnuŋa. 15Ńdɔ olún Ńtondôbə ó ngákáb Amasias á nyɔ́l, a lómó nyé é profɛ́d yǎ á ngādzó ai nyé nâ: “Ású dzé wātoŋ bəzambá yā áyɔŋ dí á bá ndzí kig nyǐ bod bábán á wɔ́ wóe ?” 16A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: “Yə bǐ ngátə́le wa ńlə́bə ǹkúkúmá ? Kwíí súg hālá ! Ngə́ wāyǐ kig awú !” Ńdɔ profɛ́d á ngādib anyu, á mvús nyé nâ: “Mayén naa Zambá á tsíg yǎ naa a dzâ wa, ḿból ō bɔ̄ nálā təge vógolǒ mə̄lə́bə́gá máma.” 17Ńdɔ Amasias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, a ngábɔ esɔ̌g, a lómó Yoas, mɔ́n Akhaz, mɔ́n Yéhu, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, m̀bándá nâ: “Zǎ lúman ai ma !” 18Ńdɔ Yoas, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a ngálóm kǎd Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda nâ: “ Mâg mə́ Libáŋ mə́ ngálóm kad ómǎŋ yā Libáŋ naa: “Váá ngɔn dzoe álūg ábə̄ ndómán dzama”, hədá ńdɔ̄ tsíd afan yǎ Libáŋ é ngālod e mǎn kɔɔdɔ mâg.” 19Á nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá anə́ wākad nâ ǒ dɔ̄ Edom. Ǹnə́m wóe ó nə məbún, ǒ ngakúban dúmá. Hədá tɔ́bɔ́gɔ̄ á dzāl dóe, ású dzé wātsag bəbə̂ bítá á wāyi bi ámalá wǎmēn ai Yúda yǎ á nə̄ ai wa ?” 20Á kə́ kwī, ńdɔ Amasias a ndzí kig dǐŋ vógolo, dzǎm tē á ngábə́ fɔ̄ɔ̄ hə ǹnyián yā Zambá ā yii nâ a və́ bɔ̄ á mɔ́ míńzízíŋ myábán, amú bə́ ngátoŋ bəzambá bə́ Edom. 21Ńdɔ Yoas ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngábɛ́d bân Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda, bə́ ngalúman bitá á Beth Shɛmesh, yǎ ā wóge ai Yúda. 22Ńdɔ̄ Yúda a ngáyídiban ósū Ísraɛ̂l, mod ósə a ngátúb êbə̌m dzíé. Ńdɔ Yoas ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a ngábi Amasias, ǹkúkúmá yā Yúda, mɔ́n Yoas, mɔ́n Akhaz á Beth Shɛmesh, a sɔ́ɔ́ ai nyé ńkōm á Yērúzalɛm. A búgú ḿfǐm yā Yērúzalɛm á ńtīē mɔngɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mínyi, a kódógo á ḿbɛ̄ yā Efraím a kələ kwí á ḿbɛ̄ yā Ábūg. Ńdɔ a ngánɔŋ mvɔ́d ésə ai mɔní, ai bílában bísə̄ yā bí ngábə́ á Ndá Zambá, á Oved Edom ǎ nyiege, a nɔŋɔ́ fə akúmá yā ndá ǹkúkúmá ai miǹkóm, ńdɔ a ngádúgan á Samaría. 25Amasias mɔ́n Yoas, ǹkúkúmá yā Yúda, a ngátɔbɔ mim̀bú áwômo ai mítán á mvús awú Yoas mɔ́n Yoakhaz, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Ngǎ məbugǎ yā mim̀bɔ̄án mí Amasias, a tádigi á mə̄tādí a kələ kwí á məmaná, bísə̄ bí nə́ ǹtilán á kálada Miǹkúkúmá yā Yúda ai Ísraɛ̂l, a tádigi ábōg Amasias a ngávɔd wulu á zēn Ǹtondôbə ? Ńdɔ̄ bə́ ngábui m̀bə̂ esɔ̌g ású díé á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngátúb á Lakish, éyə̄ bə́ ngáwé nyé wé. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai nyé á bikabilí á yōb, ńdɔ̄ bə́ ngádzə̄b nyé á mgbág běsīā á tísɔn dzyǎ yǎ Yúda. Ńdɔ bod bə́sə̄ yā Yúda bə́ ngánɔŋ Ozias yǎ á ngābə́ ókalǎ bisəb awômo ai bísaman, bə́ tə́lé nye ǹkúkúmá á məyian mə́ Amasias ésīá. 2Énye a ngábad lóŋ Eilath, a dúgán nyé və́ Yúda, á mvús yə̄ nâ ǹkúkúmá á kə́ yǎ kɔ̄b bēsīā á bə̄kón. 3Ozias a ngábə́ ókalǎ bisəb awômo ai bísaman éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe mim̀bú mə̄wóm mə́tán ai míbɛ̄ á Yērúzalɛm, nyiá á ngābə́ dzwé naa Yekolya yǎ Yērúzalɛm. 4A ngábɔ̄ é mam mə́ nə́ ḿbəŋ á mís mə́ Ńtondôbə anə́ é mam mə́sə Amasias ésīā wōē á ngābɔ. 5A ngáfudi ǹnə́m wóé á ńdzə̄ŋán Zāmbá á mə̄lú mə́ Zekaryahu yǎ á ngāyə́gələ nyé wɔ̄ŋ Zāmbá, ńdɔ̄ fə ńtíé ósə a ngádzə́ŋ Ńtondôbə, Zambá á ngābɔ̄ nâ á būgúbán. 6A ngákwí nâ a bɔ bitá ai Filísta, ńdɔ a ngábúg miǹgungúl miḿfǐm yā Gath, Yavné ai Ashdod, ǎ ngalóŋ bə̄tísɔn á sí yǎ Ashdod ai vóm m̀fə́ á zāŋ Filísta. 7Zambá á ngāvɔ́lī nyé lúman ai Filísta, ai Arâb ébá bə́ ngábə́ tɔá á Gur Baal ai Méunit. 8Méunit bə́ ngayân tóya ábə Ozias yǎ dúmá á ngáyaman a kələ kwí á ǹnyie sí yǎ Égîptɛn, amú á ngābɔ eyə́gǎn ngul. 9Ńdɔ̄ fə Ozias a ngálóŋ miǹkum á Yērúzalɛm á ḿbɛ̄ yā Ábūg ai á ḿbɛ̄ yā Ḿbígílí ai á Redân, a mǎn mya wóno. 10A ngálóŋ miǹkum á ńkōd­ ńnam, a ngáfág fə abuí bitam wé, amú á ngābə́ bələ́ bǒd miǹkunda bíyə́m, a ngábə́ bə́lə́ bə̄kálā mə́fúb á Ńnam á Ńkiɛ́ ai á ḿbōmbō sí, ai bəkom mə́fúb mə́ wɔ̂n ai miǹkǒl ai á Karmɛ̂l. Amú á ngābə́ diŋí esíé mə́fúb[64]. Ozias a ngábə́ bələ́ ḿfaŋ ńkunda bítá, bə́ tɔ̄á á ngomozan ású bítá, bə́ ngáman bɔ́ kǎb ngab é zitɔ́g é ngābɔban ai ǹtil bəkálara Yéiel, ai ǹsaŋ bəkálada Maaséyahu, Hananyahu, m̀bɔ́g yā bədzóē bə́ ńkúkúmá, énye a dzóege wá. 12Táŋ bədzóē yā bibəgá míńgungúl míńyóyɔ́g bəzimbi e ngákwí bakúda bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mísaman. Édzōē dzābán á sí, ǹsámbá bítá yā bod bakúda miǹtɛd mílɛ́ ai bakúda zamgbál ai miǹtɛd mítán, ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ ngul yǎ bɔ̌ bítá ai mod ngul ayɔ́g ású yə̄ nâ bâkaman ai ǹkúkúmá éyɔŋ a lúman ai miǹzízíŋ. 14Ábōg ásə̄ bə́ kələ á bītá, Ozias a vâ bɔ́ biběn, məkɔ̌ŋ, bikóngó, kód bikie, bílâ ai ngɔg ḿbandíŋ. 15Ńdɔ a ngákom bəmiǹsínā yā mīńkə́kə́ŋ mí bod mí ngátyé, bə́ tə́lé bɔ̄ á miǹkum á yób ású yə̄ nâ bə́ wōa məkɔ̌ŋ ai bod mə́kɔ́g. Ńdɔ dúmá díé a ngáyaman oyǎb, ngul ě ngasɔ́ nyé á é mod m̀vɔ́lan bə́ ngávɔ́lī nyé. 16Hədá ḿból á ngāman wón nālá, ńdɔ a ngábɔ məbún[65], a kələ kwí anə́ á ngādzâ nyémēn ású á ngābɔ evǔs ábə Ǹtondôbə Zambá wōē, a ngányî á tə́mpɛl Ǹtondôbə nâ a dígi otú âlatâr balabínda. 17Ńdɔ fada Azaryahu a ngányî á mvús dzīē ai miǹkángā bəfada bə́ Ǹtondôbə məwóm mwom bə́ tɔ̄á ázombo. 18Bə́ ngázu tsíg ńkūkúmá Ozias zěn, bɔ́ ai nyé nâ: “Sə̌ kig wa Oziǎs wāyəan tum Ǹtondôbə otú, bəfada, bɔ́n bə́ Áron ḿbɔ̄ báwóge ai esíé tē, amú ḿbɔ̄ bə́ ngáfubu nə́ bə́ bɔ dzɔ́. Kwííg á ḿfūfúb Ndá, amú o ngá ndzí ki baalǎ mətǐŋ ! Ai m̀bɔ́án Ńtondôbə édí lâyǐ kig wa bɔ̌ dzām dúmá !” 19Ńdɔ Ozias a ngáman liŋan a bələ́ éwūmā balabínda á mɔ́ móé. Ńtíé ā wógo olún á mís bəfada, zǎm[66] ē ngakúlan fɔ́ɔ́ nyē á mvɔ̄m ású á mís bəfada, á Ndá Ǹtondôbə, a mgbág alatâr balabínda. 20Ńdɔ fada ǹnén Azaryahu, ai bəfada bə́sə̄ bə́ ngábəbə nyé, bə́ ńtála abád zām á ńtɔ̄á yǎ nyē á mvɔ̄m ású. Ńdɔ̄ bə́ ngávólō nyé kúlī á ńsəŋ, nyémēn ā ngāvólo fɔ́ɔ́ fə kwí á ńsəŋ, amú Ńtondôbə a ngábímī nyé. 21Ńdɔ ǹkúkúmá Ozias a ngákɔn zǎm nālá a kələ kwí ámǒs áwú díé. Ḿból á ngābə́ hḿ ńzə̄zām, ńdɔ̄ hḿ á ngākə tɔbɔ á ndá fə́ á mgbág, təge bǎd tə́lē ákǒl á Ndá Ǹtondôbə. Yotam, mɔ́n wōē, énye a ngátə́bə ǹkúkúmá yā ndá dzīē, ǎ ngadzóe bǒd yā ńnam. 22Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Ozias, a tádigi á mə̄tádí a kələ kwí á məmaná, profɛ́d Isaías, mɔ́n Amots, énye a ngátil mɔ́. Ńdɔ Ozias a ngákə bómbō fǔfulu ai běsīā, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb bân běsīā áfúb məsɔ̌ŋ lə́ wôge ai miǹkúkúmá, ású bə́ dzɔ́ nâ: “A nə ǹzə́zām.” Yotam, mɔ́n wōē, ā ngadzóe á məyian móé. Yotam a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe mim̀bú áwômo ai mísaman, dzwé nyīá á ngábə́ Yerusha ngɔn Sadok. 2A ngábɔ é mam mányəb Ǹtondôbə á ńnə̄m, a vúú fúlú ésīá Ozias á mam mə́sə, ebúg dzyá, a ndzí kig nyían á Ndá Ǹtondôbə. Hədá ayɔŋ á kələ ai m̀bɔán ábé hə ósú. 3Énye a ngálóŋ ḿbɛ̄ ńnēn yā âkoé yā Ndá Ǹtondôbə, a ngábɔ̄ fə abuí bísíé á ńgungúl ḿfǐm yā Ofel. 4A lóŋó fə bətísɔn á ńkǒl yā Yúda ai məndá mə́kɔ́g ai miǹkum á mə̄sí yā məfan. 5A lúmán ai ǹkúkúmá bɔ́n bə́ Amon, ńdɔ a ngátəgə bɔ́; bə́ və́ə́ nyé m̀bú tē bətaléńta bə́ sílíba ǹtɛd, məngunda mə́ óvə́ga bakúda awômo, ai məngunda mə́ fón bakúda awômo; é byə́m bɔ́n bə́ Amon bə́ ngávə́ nyē bílī, bə́ ngávə́ fə̄ nyé abím tē də́dā m̀bú bɛ̄ɛ ai éví lála. 6Yotam a ngáyə́m fɔ̄ɔ̄ miǹkǎŋ á sí amú ā wulugu m̀bəŋ á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wōē. 7Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Yotam, bitá bíé bísə ai məzěn móé, bí nə ǹtilán á kálada Miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ai Yúda. 8A ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe mim̀bú áwômo ai mísaman á Yērúzalɛm. 9Ńdɔ Yotam a ngákə bómbō fūfulu ai běsīā, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á tísɔn Dávid; Akhaz mɔ́n wōē ā ngadzóe á məyian móé. Akhaz a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ā éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe mim̀bú áwômo ai mísaman á Yērúsalɛm. A ndzí kig bɔ, anə́ ésīā wōē Dávid, é mam mə́ nə́ ḿbəŋ, á mís mə́ Ńtondôbə. 2Hədá a ngáwulu á məzěn míńkúmá yā Ísraɛ̂l a komó fə bivəgələ ású Bə́baal. 3Nyémēn á ngátúni otú á ḿbīgílí yā Ben Hinom ńdɔ̄ fə a ngáman dígī bɔ́n bóé á ndóan anə́ bə́bə̂ mətǔm məyɔŋ bíkúl yā Ǹtondôbə a ngátsídan ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 4A ngávə́ mə̄túnuŋa, a dígí fə otú á bīkónóŋ á yōb ai á miǹkǒl á yōb ai á nyūmán elé ésə̄ á sí. 5Asú tē Ǹtondôbə Zambá wóé á ngāvə́ nyé á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Aram, ńdɔ̄ ó ngáyíd nyé, ó nɔ̄ŋɔ́ fə bod bóé ábuí anə́ mīńkóm, ó kə́ ai bɔ́ á Damas, ńdɔ̄ a ngávə̂ban á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Ísraɛ̂l, yǎ á ngāyíd nyé ai ábūí bod a ngáwé. 6Pékah, mɔ́n Remalyahu, a ngáwé bod bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ á Yúda amǒs ḿbɔ̄g, bə́sə miǹyóyɔ́g mí bod, amú bə́ ngádzoge Ǹtondôbə, Zambá běsīā bábán. 7Zikri, zingí yǎ Efraím, a ngáwé Maaséyahu, mɔ́n ǹkúkúmá, Azrikam, ǹdzóe yǎ ndá ǹkúkúmá ai Elkana é mod a ngábə́ á tsâ édzōē ai ǹkúkúmá. 8Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábi bəbə́nyāŋ mīńkóm bod bakúda miǹtɛd míbɛ̄, biníngá, bəndómán ai bəngɔn, bə́ sāā fə abuí byə́m, bə́ sɔ̂ ai byá á Samaría. 9Hədá profɛ́d Ǹtondôbə a ngábə́ wē, dzwé naa Oded, ńdɔ a ngákə tóban ai ńsámbá bítá yā ó ngásɔ́ á Samaría, nyé ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə, Zambá běsōā, á ngāvə́ Yúda á mɔ́ máán amú á ngāwóg ólūn ai bɔ́, hədá ńdɔ mǐ ngáwé bɔ̄ ákyāí yə̄ nâ miǹdǔm yā étē mí kə́ yǎ kwí á yób. 10Ńdɔ éyɔŋ dzí, mǐ ngakad yǎ naa myǎvəŋan bɔ́n bə́ Yúda ai bɔ́n bə́ Yērúzalɛm alɔ̌ dáán, tɔ fám tɔ biníngá, ngǎ mínā bə́bēn mī bə̄lə́ fə bídzo byáán á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān ? 11Vógólán hḿ mā, soégán míńkóm mī ngábi ábə bəbə́nyɔ̄ŋ, amú ólūn Zāmbá ó ńkún mína káb á nyɔ́l.” 12Ńdɔ bədzóe bəzǐŋ yā bɔ́n bə́ Efraím bə́ ngákódō á sí, Azaryahu mɔ́n Yehohanân, Bɛrɛkyahu mɔ́n Meshilemoth, Yehizkiyahu mɔ́n Shalum ai Amasa mɔ́n Hadái, bə́ ngadɔan ai é bod bə́ ngábə́ á bītá bɔ́ ai bɔ́ nâ: “Tə myǎzu ai miǹkóm mítē mú, amú bidzo bíli myǎdzə́ŋ naa bǐ bi ábə Ǹtondôbə, miǹsə́m myáán ai bivǔs byáán bí bui hə m̀buán abím anə́ bidzo bí ńtɔa yǎ bíā abuí, abím anə́ áyɔ̄g ólūn wóé wátsídan Ísraɛ̂l á zud !” 4Ńdɔ ǹkunda bítá ó ngádzoge miǹkóm ai byə́m bí ńsa á mís bə́dzóe ai ǹgúmā ékóán ósə. 15Ńdɔ̄ é bod bə́ ngálóē mwé bə́ ngákódō á sí bə́ ngawóno miǹkóm, bə́ nɔŋɔ biwɔ́man bí ńsa, bə́ bɔ́digi bɔ́, bə́ vāā bɔ́ bīyábág, bə́ vāā bɔ́ bīdí ai məndím, ai adzogóbó, bə́ bəəgə miǹtɛ́d mísə̄ yā ábə̄ bɔ́ á bōzəle, bə́ ngákə ai bɔ́ ábə bəbə́nyāŋ bábán á Yēríko, tísɔn məlén. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á Samaría. 16Ńdɔ ǹkúkúmá Akhaz a ngálóm mīńkúkúmá yā Asiría m̀bándá naa bə́ kə̄ nyé vɔ́lī. 17Amú Edomít bə́ ngábad kwí ékūkua á Yúda, bə́ yídí nyē bə́ mān fə kə ai bɔ́ mīńkóm. 18Filísta bə́ ngáman yaman á bə̄tísɔ̌n yǎ Beth Shɛmesh, ai Négev yā Yúda, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Beth Shɛmesh, Ayalôn, Gedéroth, Soko ai bətísɔn bóé; Timna ai bətísɔn bóé, Gimzo ai bətísɔn bóé, ńdɔ̄ bə́ ngálɔ́ŋ mvóg wē. 19Amú Ǹtondôbə a ngádzɔdi Yúda á sí ású Akhaz ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, ḿból á ngāsyé ábē á Yúda, təge timbi ai Ǹtondôbə. 20Ńdɔ Tilgath Pilnéser, ǹkúkúmá yā Asiría, a ngázu lúman ai nyé, a lígí naa a vɔ́lī nyé, a dilí nyé, hədá təge nyé təgə. 21Amú Akhaz a ngánɔŋ ngab byə́m á Ndá Ǹtondôbə ai á ndá ǹkúkúmá ai məndá miǹtómbá, a və́ə́ ńkūkúmá yā Asiría; hədá təge bi évɔ́li ziŋ ábə̄ nyé. 22Hálā ǎ diliban yǎ á ndá ǹkúkúmá, ńdɔ Akhaz a ngábían bɔ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, ai m̀və́án á ngāvə́ bəzambá yā Damas mətúnuŋa, bɔ́ yā bə́ ngádɔ nyé nyé nâ: “Ḿból bəzambá míńkúkúmá yā Aram bə́ ngávɔ́lī bɔ̄, mayi bɔ́ və̄ mə̄túnuŋa nâ bɔ̂ bə́ vɔ́li ma.” A kə̄ kwí, ńdə ḿbɔ̄ bə́ ngákpee nyé fǔfulu ai Ísraɛ̂l ásə. Ńdɔ Akhaz a ngátógan bīlábǎn yā Ndá Zambá fǔfulu, a mǎn bya bwé, ǎ ngadib míḿbɛ́ yā Ndá Ǹtondôbə, ǎ ngakə a lóŋ nyémēn balatâr á mə̄búg míńdzɔ́ŋ mə́sə̄ yā Yērúzalɛm. 25Á ńnam ósə̄ yā Yúda, ǎ ngakə a kom bikónóŋ naa bə́ dígi otú ású bəzambá bə́tē, ǎ ngasɔ́ŋ hḿ ólūn Ńtondôbə, Zambá běsīá bóé. Məbugǎ yā mim̀bɔán míé ai mam mə́sə yā édzóē dzíé, a tádigi á mə̄tádí a kələ kwí á məmaná, bísə̄ bí nə́ ǹtilán á kálada Miǹkúkúmá yā Yúda ai Ísraɛ̂l. Ńdɔ Akhaz a ngákə bómbō fǔfulu ai běsīā, bə́ dzə̄bə́ nyē á tísɔn yǎ Yērúzalɛm, hədá bá ndzí kig kə ai nyé á məsɔŋ míńkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Ńdɔ Ezékias, mɔ́n wōē, á ngādzóē á məyian móé. Ezékias a ngábɛ́d ńkūkúmá ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán ńdɔ a ngádzóe á Yērúzalɛm mim̀bú mə̄wóm mə́mbɛ̄ ai ebǔl. Nyiá á ngābə́ dzwé naa Abiya ngɔn Zekaryahu. 2A ngábɔ̄ é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ é mam mə́sə̄ Dávid ésīá á ngābɔ. 3Á ḿbū ósú yā édzóē dzíé, á ngɔn ósú, ńdɔ a ngáyái mim̀bɛ́ yā Ndá Ǹtondôbə, ǎ ngakom myá. 4A ngákóan bəfada ai bəlevíta áfōlā yā á ńtōlē dzób, 5nyé ai bɔ́ nâ: “Vógólán ma, ǎ bəlevíta ! Éyɔŋ dzí fúbúgán mínā bə́bēn, mǐ fúbū fə̄ Ndá Ǹtondôbə, Zambá běsōá, mǐ man vaa é byə́m bí nə́ mvid á ḿfūfúb étɔbɔgɔ. 6Bətará báán bə́ ngábúg mətǐŋ, bə́ bɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wāān, bə́ dzōgé nyē á sí, bə́ lúmú mvús ḿfág yā étɔbɔgɔ Ńtondôbə é nə́, bə́ ngabəbə ḿfág ḿfə̄, 7bə́ mān fə fɛ̌d mīm̀bɛ́ yā ḿbɛ̄ sí, bə́ dímí mə̄lámba, təgě fə tum ótū, ngə́ ávə̄ mə́túnuŋa bádígi á ḿfūfúb étɔbɔgɔ. 8Asú te olún Ńtondôbə ó ngákwí á Yúda ai Yerúzalɛm, a vəŋán nyē dzóm ángōndó, ekɔ wɔ̌ŋ ai ewoe lóe, anə́ ḿból mī tálá ai mís máán nā. 9Asú tē bətará báán bə́ ngáwêban ai ókəŋ bítá, bə́ kə́ə́ ai bǎn fám báán ai bəngɔn báán ai biníngá báán mīńkóm. 10Ńdɔ étɔ̄á dzī, mayi nâ mayíli ai Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, amvóé ású yə̄ nâ olún wóé ó kódō bíā á nyɔ́l. 11Ǎ bɔ́n báma, mǐ bə́ bɔ élɛ̌s ábōg dī, amú mínā ḿbɔ Ǹtondôbə a ngátɔ́b naa mǐ tə́bə̄ ásū díé, nə́ mǐ syé nyé nə́ mǐ bɔ bisíé bíé, mǐ dîgi nyé ótū.” 12Ńdɔ bəlevíta bə́ ngákódō á sí, á zāŋ bɔ́n bə́ Kehath: Mahath mɔ́n Amasái, Yoel mɔ́n Azaryahu; á zāŋ bɔ́n bə́ Merari: Qish mɔ́n Avdi, Azaryahu mɔ́n Yehalélel; á zāŋ Gershonít: Yoah mɔ́n Zima, Eden mɔ́n Yoah; á zāŋ bɔ́n bə́ Elitsafân: Shimri ai Yéael; á zāŋ bɔ́n bə́ Asaf, Azekaryahu ai Mtanyahu; 14á bɔ́n bə́ Hémân: Yéhiel bân Shiméi; á zāŋ bɔ́n bə́ Yedutun: Shemaya bân Uziel. 15Bə́ mān tógǎn bə̄bə́nyāŋ bábán, bə́ ngafúbū bə́bēn anə́ ḿból ńkūkúmá á ngābénde ai ḿból bībúg bí Ńtondôbə bí nə́, ású yə̄ nâ bə́ kə fúbū Ndá Ǹtondôbə. 16Ńdɔ bəfada bə́ ngányían á Ndá Ǹtondôbə nə́ bə́ fúbū dzɔ, ńdɔ̄ bə́ ngáman vaa é mvid ésə̄ bə́ ngákɔ́b á Ndá Ǹtondôbə étēde, bə́ kwíí ai dzɔ́ á ńsə̌ŋ Ndá Ǹtondôbə; ńdɔ bəlevíta bə́ ngánɔŋ dzɔ, bə́ kə́ dzɔ woa ôtotóŋ Sédron. 17Bə́ ngátádī fúbū Ndá ámǒs ósú yā ngɔn ósú, ámǒs mwomo yā ngɔn, ńdɔ̄ bə́ ngákwí á ḿbɛ̄ sí Ndá Ǹtondôbə; ńdɔ̄ bə́ ngáfubu Ndá Ǹtondôbə á táŋ məlú mwom; ńdɔ̄ bə́ ngámana ámōs áwômo ai samanǎ yā ngɔn ósú. 18Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ ábə Ezékias ǹkúkúmá, bɔ́ nâ: “Bǐ man yǎ fúbu Ndá Ǹtondôbə ésə, alatâr yǎ mə́túnuŋa bádígi ai bibəlan bíé bísə, tə́bə́lē ḿbāŋála mənduga ai bibəlan bíé bísə. 19Bíbəlan bísə yā ǹkúkúmá Akhaz a ngáwoa á fyɛ́ édzōē dzíé ábōg á ngābɔ evǔs, bǐ man yǎ bya kom ai áfūbū byā; bí nə̄ ósū álatâr Ǹtondôbə. 20Ńdɔ ǹkúkúmá Ezékias a ngákún kódō á sí, a mǎn tógǎn bə̄dzóē bə́sə̄ yā tísɔn, ńdɔ a ngábɛ́d á Ndá Ǹtondôbə. 21Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai bəyóm bə́ nyag zamgbál, bəyóm míńtómbá zamgbál, bitɔŋ míńtómbá zamgbál, bitud bíkə́lá zamgbál ású mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m ású ndá ǹkúkúmá, ású m̀fúfúb étɔbɔgɔ ai ású Yúda. Ńdɔ a ngábénde bəfada bɔ́n bə́ Áron nâ bə́ túnī byá âlatâr Ǹtondôbə á yób. 22Ńdɔ̄ bə́ ngáwé bə̄yóm bə́ nyag, bəfada bə́ nganɔŋ məkǐ, bə́ soége mɔ́ âlatâr, bə́ wé fə bəyóm míńtómbá, bə́ nɔ̄ŋɔ́ məkǐ bə́ sōē âlatâr, bə́ wé bitɔŋ míńtómbá, bə́ nɔ̄ŋɔ́ məkǐ, bə́ sōē âlatâr. Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai bitud bíkə́lá ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m ábə ǹkúkúmá ai ékóán áyɔŋ, ńdɔ̄ bə́ ngábəde byá mɔ́ á ńlō. Ńdɔ bəfada bə́ ngáwé byā, bə́ ngabɔ mətúnuŋa mə́ ńsə́m ai məkǐ mábán âlatâr á yób, nə́ bə́ bɔ ebúli miǹsə́m ású Ísraɛ̂l, amú ńkūkúmá á ngābénde nâ mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ ńsə́m mâyəan bɔɔban ású Ísraɛ̂l ásə. 25Ńdɔ a ngatə́le bəlevíta á Ndá Ǹtondôbə bə́ bə̄lə́ bītsɔ́í bíkpə́mbé, mvɛ́d, ai bingɔmbí, anə́ ábénde Dávid ai Gath, ǹyénə mam ǹkúkúmá, ai Natáŋ profɛ́d á ngabə́, amú ábēndé tē á ngásɔ́ ábə Ǹtondôbə ânyǔ bəprofɛ́d. Á tə́bə bəlevíta bə́ ngáman tə́bə ai é byə́m məzíg Dávid a ngákom, bəfada bɔ̂ bə́ bə̄lə́ tɔ̄ŋ, ńdɔ Ezékias a ngábéndē nâ mə́túnuŋa bádígi mə́ və́ə́bán âlatâr á yób. Éyɔŋ mə́túnuŋa bádígi mə́ ngátádi, dzyǎ ólugú Ńtondôbə dzɔ̂ é tádí fə ai tɔ́ŋ, ai byə́m mə́zíg bí Dávid, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Ńgúmā ékóán áyɔŋ ó ngalugu, bəyia bə́ bīā bə́ yiaga, tɔ́ŋ é dzô, é mam mə́sə̄ má mə́ kələ hə ósú nálā a kələ kwí anə́ mə́túnuŋa bádígī mə́ ngáman. Éyɔŋ mətúnuŋa mə́ man ya, ńdɔ ǹkúkúmá ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé bə́ ngákūd mə̄bɔ́ŋ, bə́ ngalúi miǹló á sí. Ńdɔ Ezékias ǹkúkúmá ai bədzóe bə́ ngábénde bəlevíta nâ bə́ yīa biá bí ólugú ású Ńtondôbə ai bibúg bí Dávid ai ébí bí Asaf ǹyénə mam. Ńdɔ̄ bə́ ngáyia bía bí ólugú ai miǹtag, bə́ ngakúd mə̄bɔ́ŋ á sí bə́ lúigi miǹló. 31Ńdɔ Ezékias a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Étɔ̄á dzī, mǐ man yǎ fūbū mína bə́bēn Ńtondôbə; étɔ̄á dzī, súbúgán mú, mǐ zu ai bitsíga ai mətúnuŋa mə́ ngāŋ.” Ńdɔ ekóán é ngázu ai bitsíga ai mə́túnuŋa anə́ bīfáī bí ólugú, ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ ńnə̄m áfáŋ bə́ zaa ai mə́túnuŋa bádígi. Táŋ yǎ mə́túnuŋa bádígī yā ékóán áyɔŋ é ngázu ai mɔ́ é ngābə́ bə̄yóm bə́ nyag məwóm zamgbál, bəyóm míńtómbá ǹtɛd, bitɔŋ míńtómbá miǹtɛd míbɛ̄; é byə́m bísə̄ bí bí ngábə́ ású mə́túnuŋa bádígi ôlugú Ǹtondôbə. Mətúnuŋa mə́sə̄ mə́ ngákwí biyə́m bīnēn miǹtɛd mísaman, biyə́m bitɔ̄g bakúdā bə́lɛ́. Hədá bəfada bə́ ngábə́ éyə́gan ábɔ́d, təge ai ngul yǎ mǎn tǔn bíyə́m bádígi bísə bikob, ńdɔ bəbə́nyāŋ bábán bəlevíta bə́ ngázū bɔ́ ka a kələ kwí anə́ bə́ ngáman esíé ésə, bəfada bɔ̂ bə́ mān fə fûban; amú bəlevíta bə́ ngábə́ diŋí fúbu bə́bēn a lodo bəfada. 35Mə́túnuŋa bádígi ai məvɔ́ŋ yā mə̄túnuŋa mə́ mvɔ̄ī ai esoe məyɔg ású mə́túnuŋa bádígi, bí ngábə́ éyə́gan abuí. Ńdɔ Ezékias ai bod bə́sə̄ bə́ ngátag ai é dzam Zāmbá á ngābɔ̄ ású áyɔŋ, amú dzǎm tē á ngábɔban etíe etíé təge ai ngomozan ziŋ. Ńdɔ Ezékias a ngálóē Ísraɛ̂l ásə ai Yúda, a ngátǐl fə bəkálada ású Efraím ai Manasé, nâ bə́ zū á Ndá Ǹtondôbə á Yērúzalɛm, bə́ zu dzə́mē Páska ású Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l. 2Ǹkúkúmá ai miǹtómba míé ai ekóán ésə̄ yā Yērúzalɛm bə́ ngákom nâ bádzə̄mē Páska tě á ngɔn bɛ̌. 3Amú bə́ ngábə́ kīg fə̄ nyé dzǎm dzə́mē ábǒg díé amú bəfada bá ndzí kig fúbū bə́bēn ábím tâŋ bod láyəan, 4ńdɔ̄ fə ayɔŋ lá ndzí kig tógan á Yērúzalɛm. 4Ńdɔ ebui fə̌g tē é ngáyéné sósōō á mís mə́ ńkúkúmá ai á mís mə́ ńgúmā ékóán ósə, 5ńdɔ̄ bə́ ngálóm ábēndé naa bə́ kə́ bâkad m̀bándá á Ísraɛ̂l ásə a tíege á Bêr Shéva a kələ kwí á Dan, nâ bod bâyəan sɔ́, bə́ zu dzə́mē Páska ású Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, á Yērúzalɛm, amú hə bǎn bod abɔd ḿbɔ̄ bə́ ngádzə́me nyé ḿból ánə́ ńtilán. 6Ńdɔ̄ hḿ bə̄lóman bə́ ngátsaman á Ísraɛ̂l ásə ai Yúda ai bəkálada bə́ sɔ̂ ábə ǹkúkúmá ai miǹtómba, anə́ ḿból ńkúkúmá á ngābéndē bɔ́ nâ: “Ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, dúgán ábə Ǹtondôbə, Zambá Ábrahám, Ízag, ai Ísraɛ̂l, nyé ā dúgán ábə̄ ébá bə́ ngálígi təge wú á mɔ́ míńkúkúmá yā Asiría. 7Mǐ bə́ bɔ anə́ běsōā[67] ai bəbə́nyɔ̄ŋ, yā bə́ ngá ndzí kig baalǎ mətǐŋ ai Ńtondôbə Zambá běsīā, ńdɔ lə́ ngázu ai bɔ́ ámalá, anə́ myā yén nā. 8Mǐ bə́ bɔ ńlō álɛ̌d anə́ ḿból bēsōá bə́ ngábɔ, bɔán məwóg ai Ǹtondôbə, mǐ zū á ḿfūfúb Ndá wóé, yā ā fúbu yǎ éfūfúbu, mǐ sye Ǹtondôbə Zambá wāān, naa á vāā ayɔ́g ólún wóé ábə̄ mínā. 9Ngə́ myādúgan fɔ́ɔ́ bə́bə́lá ábə Ǹtondôbə, bəbə́nyāŋ báán ai bɔ́n báán bâyi yén mvam ábə̄ é bod bə́ bə̄lə́ bɔ miǹkóm, bə́ bād dúgan á ńnam nyú, amú Ńtondôbə Zambá wāān á nə mvam ai ǹnə́m ngɔ́l, ǎ yǐ kig vaa ású díé ábə̄ mínā, ngə́ myādúgan ábə̄ nyé.” 10Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄lóman bə́ ngákə mim̀bíl bâkə á miǹnam miǹnám yā sí Efraím ai Manasé, a kələ kwí á Zabulón, bə́ ngáwoe bɔ́, bə́ kpə́ləgě fə̄ bɔ́. 11Hədá bǎn bǒd yā Asher ai Manasé, ai Zabulón bə́ ngádzɔdi bə́bēn, ńdɔ̄ bə́ ngázū á Yērúzalɛm. 12Hə ǹnyie anə́ á Yúda ńgɔ̄ wɔ́ Zāmbá ó ngásyé nə́ bɔ́ bə́sə̄ bə́ bɔ ǹnə́m ḿbɔ̄g, bə́ dzála məbéndé mə́ ńkúkúmá ai bədzóē bóé anə́ mə́ ébūg Ńtondôbə é ngábə́. Ńdɔ abuí bod lə́ ngátógan fǔfulu á Yērúzalɛm nə́ bə́ dzə́me abóg bivúvoě bə̄ḿbāŋála á ngɔn bɛ̌, eyə́gan mod ékóán. 14Ńdɔ̄ bə́ ngátə̄bə̄ nə́ bâvaa bálatâr yā bə́ ngábə́ á Yērúzalɛm, ai balatâr bə́ étum balabíndā bə́sə, bə́ ngawoa bɔ́ á ḿbīgīlí Sédron. 15Ńdɔ̄ bə́ ngáwé mān ǹtómbá Páska ámōs áwômo ai nyína yā ngɔn bɛ̌. Ńdɔ bəfada ai bəlevíta bə́ ngáwóg ósɔ́n, bə́ ngafúbū bə́bēn, bə́ ngázu ai mə́túnuŋa bádígi á Ndá Ǹtondôbə. 16Bə́ ngátə́bə̄ á miǹnǒm bítíé byábán anə́ mvéndé Mósɛs, mod Zambá, é ngābə́; bəfada bə́ soége məkǐ yā bə́ nɔŋɔ́ á mɔ́ bəlevíta. 17Amú ábuí bod á ngábə́ ékóán ébá bá ndzí kig fúbū bə́bēn, bəlevíta ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bələ́ naa bə́ wê bitsígā bí Páska ású é mod ósə a ngábə́ kig m̀fúbán ḿból wáyəan ású yə̄ nə́ á bɔ dzǎm tē á mís mə́ Ńtondôbə. 18Amú abuí bod yā Efraím, Manasé, Isakar ai Zabulón, bá ndzí kig fúbū bə́bēn, bə́ ngádí Páska təge nyie mvéndé ḿból á nə́ ńtilán, hədá ńdɔ Ezékias a ngákogolan ású dábán nâ: “Âbəŋ ńnə́m díé, Ǹtondôbə á dzūūg é bod bə́sə̄, 19yā bə́ fūdí ńnə̄m wábán naa bádzə̄ŋ Zāmbá, Ǹtondôbə, Zambá běsīā, tɔ bə́ sə́ kig m̀fúbán ḿból wáyəan ai mim̀fúfúb məkə̌ŋ.” 20Ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóg Ézēkias a dzogé áyɔŋ ásə mvɔí. 21Ńdɔ̄ é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábə́ á Yērúzalɛm bə́ ngádzə́me abóg bīvúvoě bə̄ḿbāŋála á tâŋ məlú zamgbál ai bǒd miǹtag, bəlevíta ai bəfada bə́ ngábə́ luugu Ǹtondôbə amǒs ósə, bə́ yiaga biá ai ngul dzabán[68] ésə ású Ńtondôbə. 22Ezékias a ngákɔ́bɔ ǹkɔ́bɔ áwōnóŋ ású bə́levíta bə́sə̄ yā bə́ ngálə́de m̀bəmbə fəg á bīsíé bí Ǹtondôbə. Ńdɔ bod bə́ ngádí bīdí yā ábōg nēn məlú zamgbál, bə́ dzə́mē mə̄túnuŋa mə́ mvɔí, bə́ vâ Ǹtondôbə Zambá běsīā bábán ngāŋ. Ńdɔ ǹgúmā ékóán ó ngáyíli fǔfulu nâ bâyi dzə́mē ábōg mə̄lú mə̄fə́ zamgbál, ńdɔ bə́ ngádzə́mē dɔ́ mə̄lú mə̄fə́ zamgbál ai miǹtag. Amú Ezékias, ǹkúkúmá yā Yúda, a ngávə́ ékōān ákūda bəyóm bə́ nyag ai miǹtómbá bakúda zamgbál ású mə̄túnuŋa, bədzóē bɔ̂ bə́ və́ə́ fə ekóán akúda bəyóm bə́ nyag ai miǹtómbá bakúda awômo. Bəfada bə́ fúbu bə́bēn ézɔ̌b ezɔ̌b. 25Ǹgúmā ékóán yā Yúda, bəfada ai bəlevíta, ai ǹgúmā ékóán yā ó ngásɔ́ á Ísraɛ̂l, ai batɔbɔ ǹnamǎ yā bə́ ngásɔ́ á ńnam Ísraɛ̂l á bə́ ngábə́ á Yúda, bə́ ngatag. Bod bə́ ngáwú miǹtag á Yērúzalɛm, amú a tádigi ábǒg Salomóŋ, mɔ́n Dávid, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, akyaí dzǎm tē lá ndzí kig fə bɔban á Yērúzalɛm. Ńdɔ bəfadǎ bəlevíta bə́ ngákódō á sí bə́ ngavə́ bod ǹtótōmaamaa: ńdɔ̄ kíŋ dzābán é ngāwóge, ngogolán dzābán ē kə̄ hḿ kwí á yób, á ḿfúfúb étɔbɔgɔ. Ńdɔ̄ éyɔŋ é dzam ásə̄ dí á ngáman, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l ásə a ngábə́ tɔá hála á ngākə̄ á bə̄tísɔ̌n yā Yúda, bə́ mān bwé ngɔg, bə́ tsígi məndíé mənduga, bə́ tsama bikónoŋ ai balatâr á Yúda ásə, á Bényamín, Éfraím ai Manasé, éyɔŋ bə́ ngáman ndáman bísə, ńdɔ̄ bod bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l bə́ ngádúgan á bə̄tísɔn bábán, mod ósə̄ á ngab sí dzīē. 2Ńdɔ Ezékias a ngátə́lē á ńsāmbá bəfada ai bəlevíta, anə́ mod ḿfág ńsámbá wóé, anə́ ésīē dzīē é nə́ tɔ á bəfada, tɔ á bəlevíta, ású mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄ī, nə́ bə́ bɔ bisíé yā étēde á mīḿbɛ́ yā mīńkán mí Ńtondôbə, ai nə́ bə́ və ngǎŋ ai olugú. 3Ńdɔ ǹkúkúmá á ngānɔŋ ngab ákūmá díé, a və́ə́ ású mə́túnuŋa bádígi kíkídígi ai ngogógóle ai mə́túnuŋa bádígi á bə̄sábad, á mə̄tíé mə́ ngɔn ai á məbóg mə̄nén anə́ ḿból ó nə́ ńtilán á mvéndé Ǹtondôbə[69]. 4Ńdɔ̄ fə a ngádzó ai ayɔŋ ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm nə́ bə́ və ngab bəfada ai bəlevíta, ású yə̄ nâ bə́ won á Mvéndé Ǹtondôbə. 5Á yaman é fwé nyí é ngāyaman, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngázu ngúnī bibumá bí ósú: fón, wɔ̂n, m̀bɔ́n, wé, ai é byə́m bísə̄ byásɔ́ á mə̄fúb, bə́ ngázu ai byá ábuí abuí, ngab awômo yā dzóm ésə. 6Ńdɔ̄ é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai Yúdǎ yā bə́ ngábə́ tɔá á bə̄tísɔ̌n yā Yúda bɔ̂ bə́ ngázū fə ai ngab awômo yǎ bīyə́m bīnén ai ébī bītɔ́g ai bifáī məndugǎ yā bí ngávə̂bân ású Ńtondôbə Zambá wābán, bə́ ngakóan byá mə̄ngós məngós. 7Á ngɔn lála, ńdɔ̄ bə́ ngátádi kóǎn mə̄ngós mə́tē, a kələ kwí á ngɔn zamgbála. 8Éyɔŋ Ezékias bân miǹtómba bə́ ngázu yén məngós mə́tē, bə́ ngakaŋ Ǹtondôbə ai ayɔŋ díé Ísraɛ̂l. 9Ezékias ǎ ngasíli bəfada ai bəlevíta miǹsíli ású byə́m bítē, 10ńdɔ Azarya fada ǹnén, yǎ á ngābə́ mod yǎ ndá Sadok, a ngáyalan nyé nâ: “Ǹtíé anə́ bə́ ngákái ḿvə́án é byə́m bázu ai bya á Ndá Ǹtondôbə, bǐ dí yǎ bya, bǐ dzyě, bí lígí məbuga abuí, amú Ńtondôbə ǎ kúb yǎ áyɔŋ díé ńtótōmaamaa, abím á bug, á nə məngós.” 11Ńdɔ Ezékias a ngábéndē bɔ́ naa bə́ kom bitun bí ndá á ndá Ǹtondôbə étēde, ńdɔ̄ bə́ ngáman byá kom. 12Ńdɔ̄ bə́ ngátóán zu ai ngab bifái ai məngáb awômo, ai byə́m mənduga. Ǹdzóe ósú yā á dzóege bɔ́ á ngābə́ Konanyahu ai Shiméi, mǎnyāŋ wōē é mod bɛ̌. Yehiel, Azaryahu, Nakath, Asahel, Yerimoth, Yozavad, Eliel, Yismakyahu, Mahath ai Benayahu bə́ tɔ̄á bəka bisíé bə́ Konanyahu bân Shiméi mǎnyāŋ, édzōē Ezékias ǹkúkúmá ai Azaryahu ǹdzóe akúmá Ndá Zambá. 14Koré, mɔ́n Yimna, mǎn levíta, ǹkála ḿbɛ̄ yā ńtōlē dzób, énye a dzogé bífái bí ákab bávə́ Zāmbá, a kaba é ngab Zambá ai míḿfúfúb mí byə́m. 15Eden, Minyamîn, Yéshua, Shemayahu, Amaryahu ai Shekanyahu bə́ ngábə́ mim̀fǎŋ bəka bóé á bətísɔn bəfada, asú ńkabán məngǎb yā bəbə́nyāŋ, təge ai ńsələná á zāŋ zəzə̌ bod ai mim̀faŋ mí bod: á mvús é bod bə́ tiliban yǎ, a tádigi ókalǎ míḿbú mílɛ́ ai mvug, ébá bə́sə̄ bə́ kə́lə á Ndá Ǹtondôbə bə́ vāā bɔ́ dzóm ámǒs ósə ású ésíé dzābán á miǹkunda myábán anə́ bītíé byábán bí nə́. 17Ǹtilán bəfada ó ngábə́ bɔban anə́ mə̄ndá mə́ bēsīā ai édzí bəlevíta a tádigi ókalǎ mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mvug ai anə́ mə̄sú bísíé mábán mə́ nə́ á mīńsámbá myábán. 18Ǹtilán bod ó ngábə́ ású ńgúmā ndâ bod ósə: biníngá, bǎn fám ai bəngɔn, ó ngábə́ fɔ̄ɔ̄ ású ńgúmā ńkundǎ ósə, hədá lə́ síligi nâ bə́ tádi tóán fúbū bɔ́ bə́bēn ai ǹnə́m ḿbaalán mətǐŋ, 19ai ású bəfada, bɔ́n bə́ Árǒn, yā bə́ ngábə́ tɔá á mvús ǹnam ai á bə̄tísɔn bábán. Miǹgúmā mí bod yā bə́ ngalóe mwé mábán bə́ bɔ ngab ású mod ósə á zāŋ bəfada ai ású éba bə́sə̄ bə́ ngábə́ ńtilán mwé á zāŋ bəlevíta. 20Éyə̄ hḿ Ezékias a ngábɔ̄ ná á Yúda ásə, a ngábɔ m̀bəmbə dzam, dzam ḿbaalán mətǐŋ á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wōē. 21Ésíé ésə a ngábɔ á Ndá Zambá é tian ai mvéndé ai mə̄béndé ǎ bɔɔ dzɔ́ a dzə́ŋə hə Zambá, ai ǹnə́m wóé ósə, ású te á ngadɔ. Á mvús é mam má, ai míḿbɔán mí fulu m̀baalán mətǐŋ nyī, ńdɔ Senakérib, ǹkúkúmá yā Asiría, a ngázu kwí Yúda ekúkua, a mǎn lóŋ mīǹkán ósū miǹgungúl bə́tísɔn, a və́ ábénde naa bə́ man myá búg mim̀fim. 2Á yén, Ezékias a ngáyén Senakérib, ai ńsūán á ngāsuan nə́ a zu lúman ai Yērúzalɛm, 3ńdɔ a ngayíli ai bədzóē bóé ai miǹgungúl mí bod míé nə̄ a dib zěn məndím yā bítam bí ngábə́ ḿfág yā tísɔn á yād. Ńdɔ̄ bə́ ngávɔ́lī nyé 4abuí bod a mān fɔ̄ɔ̄ tógan, bə́ ngadib bítam bísə ai átotóŋ ásə̄ á siigi á ńnam bɔ́ nâ: “Ású dzé miǹkúkúmá yā Asiría myáyi sɔ́ kɔ́b ábuí mə̄ndím ?” 5Ńdɔ Ezékias a ngádúgan tóm nyɔ́l a mǎn lōŋ ḿfim ósə̄ yā ó ngábugi, a mǎn tə́lē miǹkum étēde á yób, ǎ ngalóŋ ǹkum m̀fə́ ḿfág yǎ á ńsəŋ, ńdɔ a ngáyə́m Milo ngul á tísɔn Dávid, ǎ ngakǒm fə mim̀byán bílâ ai biběn abuí abuí. 6Ńdɔ a ngátəlé ayɔŋ bədzóe ósū, a mǎn bɔ tógan fǔfulu ábə nyémēn babi ai ḿbɛ̄ óngóla yā tísɔn, ǎ ngawónō bɔ́ ai ńkɔ́bɔ̄ ví nâ: “Tómán nyɔ́l, mǐ bɔ̌ fə miǹkánga ! 7Mǐ bə́ mbáda ngə́ á nyaŋaban ású ńkúkúmá yā Asiría ai ńkunda ósə̄ ó nə́ ai nyé vī, amú é mod ǎ daŋ ngul a nə ai bíā, a lodo nyé: 8nyé á bələ́ hə ngul mod, hədá bía bǐ bə̄lə́ Ńtondôbə Zambá wāān, yǎ ā ka bíā, a lúmuŋǎn fə bitá byáán.” Ńdɔ bod bə́ ngánɔŋ ngul á ńnə̄m ai bibúg bí Ezékias ǹkúkúmá yā Yúda. 9Á mvús hála, ńdɔ Senakérib, ǹkúkúmá yā Asiría, hála a dili yā Lakish ai miǹsámbá bəzimbi míé mísə, a ngálóm bəbɔ bísíé bóé á Yērúzalɛm ábə Ezékias, ǹkúkúmá yā Yúda ai ábə é bod bə́sə̄ yā Yúda bə́ ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm, nə́ bə́ kad bɔ́ nâ: “Éyə Senakérib, ǹkúkúmá yā Asiría, a kɔ́bɔ nâ: mǐ nə ndi ai zá ḿból yə̄ nâ mǐ yə́bə̄ nâ myátɔbɔ á ndá məkɔ́g yǎ Yērúzalɛm ? 11Ngǎ myāyəm nâ Ezékias a dug mína, a yi bɔ̌ naa mǐ wu zie ai ekóde ábōg ā kad mínā na: “Ǹtondôbə Zambá wāān a yi bía kode á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Asiría. 12Sə Ezékias tě énye a ngáman bwé bīkónóŋ ai balatâr bóé a, a béndé Yúda ai Yērúzalɛm nâ: “Myǎyi lúi mīńló hə ósū alatâr ḿbɔ̄g, éyə̄ fə myǎyi dígī ótú hə étēde ?” Ngǎ myāyəm é dzam mǎmēn ai bətará bī ngábɔ yǎ miǹnam mifə ? Yə bəzambá yā məyɔ̌ŋ yā miǹnam mítē bə́ ngátâm bǐ ngul yə ákodě bɔ̄ á wɔ́ wáma· 14Zambá ḿbə́ yǎ bəzambá bə́sə̄ yā məyɔŋ mə́tē yā bə̄tará bə́ ngáman dzâ a ngábi ngul yə ákodě bod bóé á mɔ́ mábán. nâ Zambá wāān a yi bɔ̌ ngul yə ákodě mínā á wɔ́ wáma ? 15Asú tē, éyɔŋ dzí, Ezékias a bə́ mína dug ngə́ ákə ai mína á ńdīmi ḿból tē, mǐ bə́ nyé yə́bə, amú təge ai zambá yǎ áyɔŋ ziŋ ngə́ édzóe ziŋ a ngábɔ yǎ ngul yə ákodě bod bóé á wɔ́ wáma ngə́ á wɔ́ bətará báma. Fɔ́g fé bəzambá báán bə́ sə́ kig mína dzǎm kode á wɔ́ womo !” 16Nálā ńgɔ bítúgā bíé bí kələ byákɔ́bɔ ai Ǹtondôbə Zambá ai Ezékias, m̀bɔ esíé wōē, 17ńdɔ Senakérib a ngátil kálada nə́ a ta Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔgɔ ai nyé nâ: “Anə́ bəzambá yā məyɔ̌ŋ yā miǹnam bá ndzí kig kodě bod bábán á mɔ́ máma, éyə̄ fə Zambá Ezékias ǎ yi bɔ̌ təge kodě bod bóé á wɔ́ wámā nálā.” 18Bəbɔ bisísíé bə́ Senakérib bə́ yédegan nálā á yób étē á ńkɔ̄bɔ̄ Yúdea ású é bǒd yā Yērúzalɛ̌m yā bə́ ngábə́ tə́lē á ḿfim á yób nə́ bə́ mbáda, bâsii bɔ́, eyɔ̌ŋ tē báyi nɔŋ tísɔn. 19Bə́ kɔ́bɔgɔ tə́ ai Zambá yǎ Yērúzalɛm, hə anə́ bákɔ́bɔ ai bəzambá yā məyɔ̌ŋ yā sí, ébá bə́ nə́ bikokomǎ yā mɔ́ mə́ bod. 20Ńdɔ ǹkúkúmá Ezékias bân profɛ́d Isaías, mɔ́n Amots, bə́ ngákogolan ású é dzam dí bə́ ngalɔ́ŋ bīkígá á yób. 21Ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm éngəlɛs, a mǎn dzáā miǹgungúl mí bod bítā mísə, ai bədzóe ai miǹtómbā yā miǹkán míńkúkúmá yā Asiría. Ńdɔ a ngádúgan ai osɔ́n ásū á ńnam wóé. Éyɔŋ a ngákə kwí á ndá zambá wōē ńdɔ̄ bɔ́n bóé bəvɔ́g bə́ ngátúbulu nyé ai okəŋ bitá. 22Éyə Ǹtondôbə a ngákode Ezékias ai bátɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm á wɔ́ Senakérib, ǹkúkúmá yā Asiría, ná ai á wɔ́ míńzízíŋ míé misə, ńdɔ a ngávə́ bɔ evúvoe miḿfág misə. Abuí bod á ngazu ai bifái ású Ńtondôbə á Yērúzalɛm ai bidimá bí byə́m ábə Ezékias, ǹkúkúmá yā Yúda, ású te a ngábi olugú á mís məyɔŋ a tádigi abǒg tē ai ósū ósú. Məlú mə́tē, ńdɔ Ezékias a ngákɔn, á ńtɔá yǎ babi ai awú, ńdɔ a ngákogolan ai Ǹtondôbə. Ńdɔ̄ Ǹtondôbə ǎ yalan nyé a bɔ̌ nye asímbá. 25Á kə̄ kwí, ńdɔ Ezékias a ndzí kig kaŋ m̀bə̌ŋ tē ósə, a ngábɔ məbún á ńnə̄m wóé. Ńdɔ olún o ngáku nyé á yób ai Yúda ai Yērúzalɛm. Hədá ńdɔ Ezékias a ngádzɔdi nyémēn ású mə́bún yā ńnə̄m wóé ai bátɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm ńdɔ olún Ńtondôbə ó ngátə́bə təgě fə̄ bɔ́ namba ábōg Ezékias a ngábə̄ tāla. Ezékias a ngábə́ bələ́ éyə̄ganábuí ákúmá ai olugú; a ngábonde məndá mə́ ákúmá a nyié ábuí mɔní, mvɔ́d, bidimá məkɔ́g, bikidiga, biběn, ai bidimá bí byə́m məkyaí mə́sə, ai məndá yā ányiě byə́m anə́ fón, wɔ̂n ai m̀bɔ́n, ai məbəmbá ású bíyə́m bísə məkyaí məkyaí, ai məfólā ású miǹkunda bíyə́m. A ngabɔ̄ nâ bə́ loŋ nyé bə̄tísɔn a bǐ fə abuí miǹsəŋ biyə́m, tɔ ébí bīnēn, tɔ ébī bītɔ́g, amú Zāmbá á ngāvə́ nye eyə́gan ábuí akúmá. Ezékias énye a ngádib etám mə́ndím yā Gihôn âkoé, á lɔ́nɔ́ mɔ́ á sí ḿfág yǎ ńyīmbī dzób á Tísɔn Dávid. Ezékias a ngábuguban á mam móe. 31Éyɔŋ bə́ ngálóm nye miǹtómbā yā Babilón nə́ bə́ zu tóán yəm ábə nyé ádzō ásīmbá á ngábɔban á ńnam, ńdɔ Zambá á ngādzoge nyé ású yə̄ nâ a bóbolo nyé nə́ á tóán yəm é dzam a ngabə́ nyé á ńnə̄m étēde. Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Ezékias ai mam mə́ ngɔ́l móé bísə̄ bí nə ǹtilán á mǎm yā profɛ́d Isaías, mɔ́n Amots, a ngayén, ai á kálada Miǹkúkúmá yā Yúda ai Ísraɛ̂l. Ńdɔ Ezékias a ngákə bómbō fūfulu ai běsīá, bə́ dzə̄bə́ nyé á mə́bɛ̄d mə́ ńkǒl yā məsɔŋ mə́ bɔ́n bə́ Dávid; ńdɔ Yúda ásə ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm bə́ ngávə́ nyé olugú áwú díé. Ńdɔ Manasé, mɔ́n wōē, á ngādzóe á məyian móé. Manasé á ngābə́ ókalǎ bisəb awômo ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, ńdɔ a ngádzóe mim̀bú mə̄wóm mə́tán ai mítán á Yērúzalɛm. 2A ngábɔ̄ é mam mə́ nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ bə́bə̂ mim̀bɔán yā mə́yɔŋ Ǹtondôbə a ngátsídan ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 3Amú á ngābad lóŋ bīkónóŋ yā ésīá Ezékias a ngáman tsam[70], a lóŋó fə balatâr ású Bəbaal, a ngákǒm fə məndíé mənduga, a ngálugu miǹkunda mísə̄ yā yób a bɔɔ bɔ́ bīsíé. 4A ngálóŋ fə balatâr á Ndá Ǹtondôbə, ényí Ńtondôbə a ngádzó nâ: “Á Yērúzalɛm ńgɔ̄ dzwé dámā láyi bɔ kɔ́m ésə.” 5Ńdɔ a ngálóŋ balatâr ású miǹkunda mísə̄ yā yób ai miǹsəŋ míbɛ̄ mísə̄ yā Ndá Ǹtondôbə. 6Nyémēn á ngādígi bǎn fám bóé anə́ mə̄túnuŋa á ḿbīgīlí Ben Hinôn[71], a bɔ̌ bīyóme ai mgbə́l ai məngán, a tə́lé bəbíg bəkón ai mim̀víḿvīgí. A ngábɔ abuí bə́bə̂ bə́ mam á mís mə́ Ńtondôbə, a ngátsag olún wóé. 7Évəgələ̌ yā á ngābɔ̄ nâ bə́ kom, a tə́lé dzɔ̄ á Ndá Zambá, yā Zāmbá á ngādzó ai Dávid ai Salomóŋ, mɔ́n wōē, nâ: “É Ndá nyí, ai Yērúzalɛm, ḿbyā mə ngátɔ́b á bibə́gá bísə̄ yā Ísraɛ̂l, nâ mayi fudi dzwé dámā á kɔ́m yǎ kɔ́m. 8Mǎyǐ kīg fə bǎd vǎ məkǒl mə́ Ísraɛ̂l é sí mə̄ ngátɔ́b běsīā, hə ǹnyie anə́ bákálā é mám mə́sə mə ngábéndē bɔ́, anə́ mvéndé é nə̄ ai mə̄béndé ai mətǔm yā Mósɛs a ngákalan mínā.” 9Hədá ńdɔ Manasé á ngākə ai Yúda ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm á ńdīmi, bə́ ngabɔ abé abuí bə́ lodo mə́yɔ̌ŋ yā Ńtondôbə a ngádzâ ósū bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 10Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ai Manasé ai ayɔŋ díé, hədá təge kə̌ álɔ̄. 11Asú tē Ńtondôbə a ngázu ai bɔ́ bə̄dzóē yā ńsāmbá bítá ńkúkúmá yā Asiría, bə́ kāmā nyé ai mim̀fəndǎ bikie, bə́ tīndí ai mvág mə́suŋ á ngadag bikie, bə́ kə́ ai nyé á Babilón. 12Éyɔŋ a bi yǎ ńdzǔg nálā, ńdɔ a ngádzə́ŋ nə́ á vɔ́li Ǹtondôbə, Zambá wōē, a dzɔdí fɔ̄ɔ̄ nyémēn á sí a dzɔɔd á mís mə́ Zambá běsīā bóé, ǎ ngakogolan ai nyé, ńdɔ Zambá á ngāwóg ngogolán dzīē, a wógó zāg dzīē, ńdɔ a ngabad sɔ́ ai nyé á Yērúzalɛm édzōē dzīē. Ńdɔ Manasé á ngāyəm nâ Ǹtondôbə énye a nə́ Zambá[72]. 14Á mvús tě, ńdɔ a ngálóŋ ńgungúl ḿfǐm yā ńsəŋ á Tísɔn Dávid á ńyīmbī dzób yā Gihôn, á ḿbīgīlí, ányīī yā ḿbɛ̄ Kɔ̄s, a ngákilan ai wá á ḿbomoná Ofel, ńdɔ a ngábulu wá bɛ́dē óyǎb á yób, ńdɔ a ngáfudi fə bədzóe yā ǹsámbá bítá á miǹgungúl bə́tísɔ̌n yā Yúda. 15A ngáman vǎ bə́dzín bəzambá ai bivəgələ á Ndá Ǹtondôbə ai bálatâr bə́sə̄ yā á ngāman lóŋ á ńkǒl yā Ndá Ǹtondôbə ai á Yērúzalɛm, a mǎn bya woa á tísɔn á yād. 16A dúgán tə́lē álatâr Ǹtondôbə, ǎ ngavə́ mə̄túnuŋa mə́ mvɔ̄ī ai émá mə́ ngāŋ étēde, a béndé Yúda nə́ bə́ sye Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l. 17Hədá ayɔŋ lə́ kələ ósū ai m̀və́án mə́túnuŋa á bīkónóŋ, dzam dá bə́ vāā mɔ́ hə ású Ǹtondôbə Zambá wōē. 18Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Manasé ai é ngogolán a ngakogolan ai Zambá wōē, ai bibúg bə̄yén bə́ mam bə́ ngákɔ́bɔ ai nyé á dzwé Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, bísə̄ bí nə́ ǹtilán á mim̀bɔán Miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. 19Ngogolán dzīē, ai ḿból Zāmbá á ngānɔŋ ngogolán dzīē te, ai ǹsə́m wóé ósə, ai m̀búgán mətǐŋ wóé, ai é vóm ósə a ngálóŋ bīkónóŋ bíé, a tə́lé mə̄ndíé mənduga ai bivəgələ, ósúsúa yə̄ nâ a dzɔdi nyémēn, bísə̄ bí nə́ ǹtilán á Mim̀bɔ́an mí Hosái. 20Ńdɔ Manasé á ngākə bómbō fūfulu ai běsīá, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé á ndá dzīē. Mɔ́n wōē Amôn ǎ ngadzóe á məyian móé. Edzóē Amôn 21Amôn a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bíbɛ̄ éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe mim̀bú míbɛ̄ á Yērúzalɛm. 22A ngábɔ é dzam á nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ ḿból Manasé ésīá á ngābɔ. Amôn a ngávə́ bívəgələ bísə̄ yā ésīá Manasé á ngākom mətúnuŋa, a luugǔ fə̄ byá[73]. A ndzí kig dzɔdi nyémēn á mís mə́ Ńtondôbə, anə́ Manasé, ésīá, á ngādzɔdi nyémēn, Amôn a ngábág bivǔs hə m̀báán. Ńdɔ bəbɔ bísíé bóé bə́ ngábui m̀bə̂ fəg á nyɔ́l dzīē, ńdɔ bə́ ngáwé nyē á ndá dzīē étē. 25Ńdɔ bǒd yā ńnam bə́ ngáman wé é bod bə́sə̄ bə́ ngábui m̀bə̂ fəg tě á nyɔ́l Amôn ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngátə́lé mɔ́n wōē Yosias ńkūkúmá á məyian móé. Yosias a ngabə́ ókalǎ bisəb mwom éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngadzóe mim̀bú mə̄wóm mə́lɛ́ ai ḿbɔ̄g á Yērúzalɛm. 2A ngábɔ̄ é dzam á nə́ tə́tə̄lə́ á mís mə́ Ńtondôbə, a ngáwulu á məzěn mə́ Dávid, ésīá wōē, a ndzí kig vəŋan á ḿbɔ̄ ńnōmo ngə́ á ḿbɔ̄ ńgāla[74]. 3Amú ḿbú mwomǒ yā édzóē dzíé, hála a ngə́lə̄ mɔ́ngɔ́[75], ǎ ngatádi yǎ dzə̄ŋ Zāmbá Dávid, ésīá[76], ḿbú áwômo ai bɛ̄ɛ, ǎ ngatádi fúbu Yúda ai Yērúzalɛm, a bwé bīkónóŋ, məndíe mənduga, ai bivəgələ bílé ai ébí bikie. 4Ńdɔ̄ bə́ ngábúg balatâr bə́ Baal á mís moé, a mǎn búg balatâr bə́ otú yā bə́ ngábə́ tə́lē bɔ́ á yób, a búgú fə məndíe mənduga ai bivəgələ bilé ai ébí bikie, a mǎn bya dígī á ndóan, ǎ ngakudan asǔb yā étē á məsɔŋ mə́ é bod bə́ vāā bɔ́ mə̄túnuŋa. 5A mǎn fə dígi bivɛ̌s bəfada á balatâr bábán á yób, a ngáfúbū Yúda ai Yērúzalɛm. 6Á bə̄tísɔn bə́ Manasé, Efraím ai Siméon, a kələ kwí á Neftali, ai á bīwógē bísə̄ yā ngɔ́dɔ́ ésə, 7a mǎn búg balatâr, ǎ ngatsíg mə̄ndíé mənduga, a mǎn búg balatâr bə́ ótú bə́sə á sí ésə yǎ Ísraɛ̂l. Ńdɔ a ngádúgan á Yērúzalɛm. 8Ńdɔ ḿbú áwômo ai mwomǒ yā édzóē dzíé, éyɔŋ ǎ man yǎ fúbū ńnam ai Ndá Zambá, ńdɔ a ngálóm Shafân, mɔ́n Atsalyahu, Maaséyahu, ngɔ́mɔna yā tísɔn ai Yoah mɔ́n Yoahaz, nyédan mam nə́ bə́ kom Ndá Ǹtondôbə Zambá wōē. 9Ńdɔ̄ bə́ ngákwí ábə Hilkiyahu, fada ǹnén, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyé é mɔ̄ní yā bə́ ngásɔ́ ai nyé á Ndá Zambá, á bəlevíta, bəkála bə́ ḿbɛ́ sí bə́ ngánɔŋ ábə Manasé ai Efraím, ai á məbuga mə́ Ísraɛ̂l ásə ai Yúda ásə ai Bényamín ai á batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm. 10Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyé bə́dzóē yā bə́ bəbəgə bisíé yā Ndá Ǹtondôbə ai bəbɔ bísíé yā bə́ bɔɔg bisíé yā Ndá Ǹtondôbə nə́ bə́ kom dzɔ m̀bəŋ. 11Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyé bəkábinda ai bəmáwɔd ású yə̄ nə́ bə́ kús bod mə́kɔ́g ai məbám yā ḿbōŋ ású yə̄ nâ bə́ kom miǹdǐl mə́ndá yā mīńkúkúmá yā Yúda mí ngádzoge nə́ mə́ man ndáman. 12Ńdɔ̄ é bod bá bə́ ngábɔ esíé ai ǹnəm wábán ósə. Bə́ ngátə́lē Yakath bân Ovadyahu bəlevíta, bɔ́n bə́ Merari, ai Zekaryahu bân Meshulam, bɔ́n bə́ Kehath, nə́ bə́ tɔ́ŋɔlɔ bɔ́. Bəlevíta, bə́sə̄ bə́ ngábə́ ákə́ŋ á ḿboman mə́zíg, bə́ dzóege bəbəgə̌ mim̀bəgə, bə́ dzóege fə̄ é bod bə́sə̄ bə́ bəbəgə bisíé məkyaí mə́sə. Á zāŋ bəlevíta bəvɔ̄g bə́ ngábə́ bətil bəkálada, bəlóya ai bəkála míḿbɛ́. 14Éyɔŋ bə́ bəlan ai mɔní bə́ ngásɔ́ ai nyé á Ndá Ǹtondôbə, ńdɔ fada Hilkiyahu a ngásɔm kálada Mvéndé Ǹtondôbə yǎ á Mósɛs a ngávə́. 15Ńdɔ Hilkiyahu a ngádzó ai ǹsaŋ bəkálada Shafân nâ: “Mə̌ sɔ̄m kálada mvéndé á Ndá Ǹtondôbə.” Ńdɔ Hilkiyahu a ngávə́ Shafân kálada. 16Ńdɔ Shafân a ngákə ai é kálada nyɔ́ ábə ǹkúkúmá, nyé ai ǹkúkúmá nâ: “É dzóm ésə ó ngábénde bəbɔ bísíé bóe, bâbɔ dzɔ́: 17bə́ man soé é mɔ̄ní ásə bə́ ngásɔm á Ndá Ǹtondôbə bə́ və́ nyē á mɔ́ bə̄tɔ́ŋɔlɔ bísíé ai bəbɔ bísíé.” 18Ńdɔ̄ áfə Shafân ǹsaŋ bəkálada a ngákad ǹkúkúmá nâ: “Fada Hilkiyahu a və́ mā kálada.” Ńdɔ Shafân a ngáláŋ nyē á mís mə́ ńkúkúmá. 19Ǹkúkúmá á ngāyi wóg bībúg bí Mvéndé, ǎ nganyab fɔ́ɔ́ bīwɔ́man bíé, 20ńdɔ ǹkúkúmá a ngābénde Hilkiyahu, Ahikam, mɔ́n Shafân, Avdôn, mɔ́n Mikéas, Shafân ǹsaŋ bəkálada, Asaya, ḿbɔ bisíé ǹkúkúmá nâ: “Kəlán sílī Ńtondôbə miǹsíli ású dáma ai ású ébá bə́ ngálígī á Ísraɛ̂l ai á Yúda, ású bíbúg yā é kálada a ngásɔmban nyɔ́; amú ólūn Ńtondôbə wâyəan bɔ ábuí, amú bətará báán bá ndzí kig baala ébūg[77] Ńtondôbə, nə́ bə́ bɔ anə́ ḿból ó nə́ ńtilán á é kálada nyɔ́.” 22Ńdɔ fɔ́ɔ́ Hilkiyahu ai é bod bə́sə ǹkúkúmá á ngālóm bə́ ngákə̄ ábə profɛ́d miníngá Hulda, miníngá ǹkálā ndá biyé Shalum, mɔ́n Tokhath, mɔ́n Hasra. Hála a tɔá á Yērúzalɛm á ḿkpāmáŋ tísɔn, bə́ ngalɛ̂ nyé é dzam dí nyé ai bɔ́ nâ: “Éyə a kɔ́bɔ̄ ná, Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l ! Kaŋán kad é mod a lóm mínā ábə ma nâ: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Mayi kúb ámalá é vóm nyú ai á batɔbɔ ǹnamǎ yā étēde, ai bíyɔg bísə̄ bí nə́ ńtilán á kálada yǎ á ngāláŋaban ábə ǹkúkúmá yā Yúda. 25Ḿból bə́ ngádzoge ma, bə́ ngadígi otú ású bəzambá bə̄fə́, nə́ bə́ sɔŋ olún wáma ai mim̀bɔán yā mɔ́ mábán, ású tē olún wámā wâyi káb é vóm nyú, təgě fə bǎd dīm. Ńkúkúmá yā Yúda, a və́ lóm mínā nâ mǐ zu á mvīgí ábə Ǹtondôbə, kaŋán nyé kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: Ású bíbúg yā ō və̄ wóg, ḿból ńnə̄m wóé ó síngi, o dzɔdí wāmēn á mís mə́ Zāmbá éyɔŋ o wóg bībúg bíé ású é vóm nyú ai batɔbɔ ǹnamǎ yā étēde, o dzɔdí wāmēn, o mǎn nyǎb bīwɔ́man bíe, ǒ ngáyón á mís máma, maa mə wóg wā, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Mayi wa báman ai běsōá, wayi bómbō á sɔŋ dzoe mvɔí. Mís móé mâyǐ kig yén ábé ásə mǎyi sɔ́ ai dɔ́ é vóm nyú ai á batɔbɔ ǹnamǎ yā étēde.” Ńdɔ bəlóman bə́ ngádúgan ai m̀bándá ví ábə ǹkúkúmá. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóm kǎd bənyiá bodo mvié bə́sə̄ yā Yúda ai á Yērúzalɛm nə́ bə́ kóán. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābɛ́d á Ndá Ǹtondôbə bân bod bə́sə̄ yā Yúda ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm ai bəfada ai bəlevíta ai ayɔŋ ásə tɔ bɔ́ngɔ́ tɔ bənyiá bodo, ńdɔ a ngáláŋ á mə̄lɔ́ mə́ bod bibúg bísə̄ yā kálada elad ámvóé yā á ngāsɔ́mban á Ndá Ǹtondôbə[78]. 31Ǹkúkúmá á ngābə́ tə́lə̄ á bītáŋan á yód, ńdɔ a ngábɔ élad amvóé ai Ǹtondôbə nâ, a yi toŋ Ǹtondôbə á kálā fə mə̄béndé móé, ai bətə́bəgá bóé, ai məmvéndé móé, ai ǹnə́m wóé ósə, a yi dzálā bībúg yā élad amvóé yā bí nə́ ńtilán á é kálada nyɔ́. Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm ai á Bényamín bə́ yə́bə̄ byá. Ńdɔ batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm bə́ ngábɔ anə́ élad amvóé Zāmbá, Zambá běsīá bábán, é ngábə́. Ńdɔ Yosias[79] a ngáman vaa nyīē byə́m ésə á sí ésə e wôge ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, a bɔ̌ fə̄ nâ é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ á Ísraɛ̂l bə́ sye Ǹtondôbə Zambá wābán. Á mə̄lú móé mə́sə bá ndzí kig sâla Ǹtondôbə Zambá běsīá bábán. Yosias a ngádzə́mē Páska Ǹtondôbə á Yērúzalɛm; bə́ ngáwé mān ńtómbá Páska ámōs áwômo ai nyinǎ yā ngɔn ósú. 2A wónó bəfada á bitɔá byábán a və́ə́ fə̄ bɔ́ ngul á nyɔ́l ású esíé yā Ndá Ǹtondôbə. 3Ńdɔ a ngádzó ai bəlevíta yā bə́ ngábələ́ ésīē yā áyə́gələ Ísraɛ̂l ásə á bə́ ngáfúbuban ású Ńtondôbə nâ: “Fudígan m̀fúfúb árə́ka é Ndá Salomóŋ, mɔ́n Dávid, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, a ngálóŋ, myǎyəan kīg fə nyé bǎd bəgə́ á bītúl éyɔŋ dzí, syéán Ǹtondôbə Zambá wāān ai ayɔŋ díé Ísraɛ̂l. 4Tə́bə́gán anə́ mə̄ndá mə́ bod, anə́ mīńsámbá myáán mí nə́, anə́ ḿból Dávid ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ngátil bân Salomóŋ, mɔ́n wōē. 5Tə́bə́gan á ḿfúfúb étɔbɔgɔ, anə́ ngab məndá mə́ bod mə́ bəbə́nyɔ̄ŋ mə́ nə́, bǒd yā áyɔŋ ai ákyaí ngab bibəgá mə́ndá mə́ bǒb bəlevitá mə́ nə́. 6Tsígán Páska, mǐ fúbugǔ fə mína bə́bēn, mǐ vɔ́ligi bəbə́nyāŋ báán, nâ mǐ bɔ anə́ ḿból ébūg Ńtondôbə̌ yā Mósɛs a ngákalan mínā yáyi. 7Ńdɔ Yosias a ngávə́ ású bǒd yā áyɔŋ, anə́ mə̄túnuŋa mə́ Páska, ású ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ vālá biyə́m bitɔ́g, bitɔŋ míńtómbá ai bíkə́lá á táŋ bakúda məwóm mə́lɛ́, ai bəyóm bə́ nyag bakúda bə́lɛ́, bí sɔ̂ á byə́m bí ńkúkúmá. 8Bədzóē bóé bɔ̂ bə́ ngákándī fə mətúnuŋǎ yā bɔ́ bə́bēn bə́ vâ ai m̀bəmbə ǹnə́m ású áyɔŋ, bəfada ai bəlevíta. Hilkiyahu, Zekaryahu ai Yehiel, bədzóē bə́ ósú yā Ndá Zambá, bə́ ngávə́ bəfada ású mə́túnuŋa mə́ Páska, bitɔŋ míńtómba ai bíkə́lá bakúda bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mísaman, ai bəyóm bə́ nyag miǹtɛd mílɛ́. 9Konanyahu ai Shemaya, ai Netânel bəbə́nyāŋ, ai Hashavyahu ai Yéiel ai Yozabad, bədzóē yā bəlevíta, bə́ ngávə́ bəlevíta, ású mə́túnuŋa mə́ Páska bitɔŋ míńtómbá ai bikə́lá bakúda bə́tán ai bəyóm bə́ nyag miǹtɛd mítán. 10Éyə esíé é ngákomoban ná: bəfada é vóm wābán, bəlevíta bɔ̂ á mə̄sú bísíé mábán anə́ ábéndē ńkúkúmá á ngábə́. 11Ńdɔ̄ bə́ ngátsíg ńtómbá Páska; bəfada bə́ ngamyam məkǐ yā bə́ nɔŋɔ́ á mɔ́ bəlevíta, bəlevíta bə́ ngabɛ tsíd. 12Éyɔŋ bə́ vâ bǒd yā áyɔŋ é ngáb dzabán, anə́ bifas mə́ndá mə́ bod bí nə́, bə́ ngákándī mə́túnuŋa bádígi bə́ tə́lé mɔ́ á mgbág, ású yə̄ nâ bə́ və Ńtondôbə mətúnuŋa anə́ ńtilán ó nə́ á kálada Mósɛs. Éyə̄ fə̄ bə́ ngábɔ̄ nálā ai bəyóm bə́ nyag. Bə́ ngáyáŋ étɔŋ ńtómbá Páska á ndóan anə́ Mvéndé é ngābə́, bə́ mān fə yám mīḿfúfúb míḿvə́án á məmvié, bəmiǹkyə́ŋe ai biwɔ́ngɔ́, bə́ ngávól kə ai bía ḿfág yā áyɔŋ á ngábə́. 14Á mvús tě, bə́ ngakomozan Páska ású dábán bɔ́ bə́bēn ai ású bəfada, amú bəfada, bɔ́n bə́ Áron, bə́ ngásyé á kələ kwí ai alú, nə́ bávə́ mə́túnuŋa bádígi ai məvɔ́ŋ; ású tē bəlevíta bə́ ngákomozan Páska ású bɔ́ bə́bēn ai ású bəfada, bɔ́n bə́ Áron. 15Bəyia bə́ bīā, bɔ́n bə́ Asaf, bə́ ngábə́ tə́lə̄ étīē dzábán, anə́ mvéndé Dávid é ngábə́, Asaf ai Hémân, ai Yedutun, ǹyénə mam ǹkúkúmá, bəkálā míḿbɛ́ á mīḿbɛ́ myábán, mod ósə ǎ bɔɔ esíé dzíé, ású bə̄bə́nyāŋ bábán bəlevíta bə́ ngákomozan byə́m bísə̄ ású dábán. 16Éyə̄ hḿ bīsíé bí Ńtondôbə bísə̄ bí ngábə́ ńkomán ámǒs tē nálā ású ńdzə́mán Páska ai á ḿvə́án mə́túnuŋa bádígī âlatâr á yób ású Ńtondôbə, anə́ bə̄tə́bə́gá bə́ ńkúkúmá Yosias bə́ ngábə́. 17Abǒg tē ńdɔ̄ é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ ngábə́ hálā bə́ ngádzə́mē Páska, ai abóg bīvúvoě bə̄ḿbāŋála á táŋ məlú zamgbál. 18Təge ai Páska ziŋ a ngádzə́mē á Ísraɛ̂l á tádigi á mə̄lú mə́ profɛ́d Samuɛ̂l anə́ ényɔ́lɔ̄ tě, təge ai m̀fə́ yǎ mīńkūkúmá yā Ísraɛ̂l mí ngádzə́me ákyaí Páska yā Yosias á ngādzə́mē dí, ai bəfada ai bəlevíta ai Yúda ásə bân Ísraɛ̂l yā bə́ ngábə́ tɔá ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm. 19Á ḿbū áwômo ai mwomǒ yā édzóē Yosias ńgɔ é Páska nyɔ́ á ngādzə́me. 20Á mvús é mam má, éyɔŋ Yosias ǎ man yǎ kom Ndá, ńdɔ ǹkúkúmá yā Égîptɛn Néko ó ngákə lúman ai Karkémish á Efrǎta, ńdɔ̄ Yosias a ngákə tóban ai nyé. 21Ńdɔ̄ Néko a ngálóm nyé bəlóman nə́ bə́ kə́ nyé kǎd nâ: “Etɔm efé é nə́ á zāŋ bía wa, ǎ ńkūkúmá yǎ Yúda ? Sə̌ kig wǎ māzu lúman ai nyé amǒs dī, mazu lúman ai ńzízíŋ wámā yā á ńtíe kɔ́m, ńdɔ̄ fə Zambá ā béndē ma nâ mə́ bɔ avól. Dzǒgē hḿ lúman ai Zambá yǎ á nə̄ ai ma, a zǎ dzáá wā.” 22Tɔ nálā Yosias a ndzí kig yə́bə naa á tə́le məlúman ai nyé amú ā yi hə nâ a lúman ai nyé, ńdɔ a ndzí kig vógolo bibúg bí Nékǒ yā bí sɔ̂ ânyǔ Zāmbá, ńdɔ a ngáladan bitá êdzəgəzě yā Megido. Ńdɔ bəwoa bílâ bə́ ngálúm ńkúkúmá Yosias elâ, ńdɔ ǹkúkúmá á ngádzó ai bəbɔ bísíé bóé nâ: “Vǎgán ma vá, mə̌ bábi yǎ.” Ńdɔ bəbɔ bísíé bóé bə́ ngásui nyé ékālíg, bə́ bə̄dé nyé ékālíg éfə̄, bə́ dúgán ai nyé á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngáwú, bə́ dzə̄bə́ nyē á məsɔ̌ŋ bēsīá. Yúda ásə ai Yērúzalɛm bə́ ngáyəb Yosias. 25Yeremías a ngátyé bīā míńyón ású Yosias, ńdɔ̄ bəyia bə́ bīā bə́sə tɔ fám tɔ biníngá bə́ ngə́lə́ bə́ yiaga biá bítē a zaa kwí ámōs yə aná. Bə́ ngátə́lē dɔ́ anə́ ńgūmā ábéndé á Ísraɛ̂l, bía bítē bí nə́ ǹtilán á kálada Miǹyón. Məbugǎ yā mim̀bɔ́án mí Yosias, mǎm yā á ḿbəmbə enyiŋ ngogolán dzíé, anə́ ḿból anə́ ńtilán á kálada mvéndé Ǹtondôbə, mim̀bɔán míé, a tádigi á mə̄tádí a kələ kwí á məmaná, bísə̄ bí nə́ ǹtilán á kálada Miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ai Yúda. Ńdɔ bǒd yā ńnam bə́ ngánɔŋ Yoakhaz, mɔ́n Yosias, bə́ tə́le nyé ǹkúkúmá á məyian mə́ ésīá á Yērúzalɛm. 2Yoakhaz a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bílɛ́ éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá a ngádzóe ngɔn élɛ́ á Yērúzalɛm. 3Ńdɔ ǹkúkúmá yā Égîptɛn a ngávâ nyé êtɔá á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngáfudi ǹnam á toyá á táŋ bətaléńta bə́ sílíba ǹtɛd ai bətaléńta bə́ mvɔ́d. 4Ńdɔ ǹkúkúmá yā Égîptɛn á ngātə́le Elyakim mǎnyāŋ wōē ńkūkúmá yā Yúda ai Yērúzalɛm, a tsénde dzwé díé naa Yoyakim. Ḿfág mānyāŋ Yoakhaz, ńdɔ̄ Néko a ngánɔŋ a kə́ ai nyé Égîptɛn. 5Yoyakîn a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai bítán éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, ńdɔ a ngádzóe mim̀bú áwômo ai ḿbɔ̄g á Yērúzalɛm. A ngábɔ bəbə̂ bə́ mam á mís mə́ Ńtondôbə, Zambá wōē. 6Nabukudonosor, ǹkúkúmá yā Babilón, á ngāzu lúman ai nyé. A mǎn nyé tindi mvág mə́sún nə́ a kə ai nyé á Babilón. 7Nabukodonosor a ngákə̄ fə ai abuí byə́m yā Ndá Ǹtondôbə á Babilón a fudi byā á ndá ǹkúkúmá dzīē á Babilón. 8Məbugǎ yā mim̀bɔán mí Yoyakim, bə́bə̂ bə́ mǎm yā á ngábɔ ai é mam bə́ láŋā nyé, bísə̄ bí nə ǹtilán á kálada Miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ai Yúda. Ńdɔ Yoyakîn, mɔ́n wōē, á ngādzóē á məyian móé. 9Yoyakîn a ngábə́ ókalǎ bisəb mwom éyɔŋ a ngábɛ́d ńkūkúmá, a ngádzóe ngɔn élɛ́ ai məlú awômo á Yērúzalɛm. A ngábɔ bəbə̂ bə́ mam á mís mə́ Ńtondôbə. 10Á mə̄tádí mə́ ḿbú, ńdɔ ǹkúkúmá Nabukodonosor a ngálóm bod nə́ bə́ kə́ nyé nɔŋ bə́ kə́ ai nyé á Babilón, ai bidimá bí byə́m yā Ndá Ǹtondôbə, ńdɔ a ngátə́le Sédésias, mǎnyāŋ, ǹkúkúmá yā Yúda ai Yērúzalɛm. 11Sédésias a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai dzyá ábǒg á ngábɛ́d ńkūkúmá a ngádzóe mim̀bú awômo ai m̀bɔ́g á Yērúzalɛm. 12Ńdɔ a ngábɔ bəbə̂ bə́ mam á mís mə́ Ńtondôbə Zambá wōē. A bɛnə́ kə́ dzɔdi nyémēn á mís mə́ profɛ́d Yeremías, yǎ á ngākɔ́bɔ á dzwé Ńtondôbə. A ngábɔ̌ fə ǹkúkúmá Nabukodonosr məlɔ́, a ngábɔ̄ nâ a kála mīńkál ábə Zambá, ǎ ngabɔ ǹló álɛ̌d, a bɔ̌ fə ǹnə́m wóé álɛ̌d təge dúgan ábə Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l. 14Dzam də́dā, bətə́bə̄ bə́ ósú bəfada bə́sə ai ayɔŋ ásə̄ bə́ ngábɔ eyə́gan ábē, bə́ ngátoŋ nyié mǎm yā məyɔŋ bíkúl, bə́ ngabɔli Ndá Ǹtondôbə yǎ á ngáman fúbu nyémēn á Yērúzalɛm. 15Ǹtondôbə, Zambá běsīá bábán, á ngābɔ m̀bán yā álóm bɔ bəlóman bóé ású á ngábə̄ wógo bod bóé ngɔ́l ai étɔbɔgɔ dzíé; 16bə́ ngálaŋan bə́ kpə́ləgə bəlóman bə́ Zāmbá, bə́ byandígi bibúg bíé, bə́ woege bəprofɛ́d, a kələ kwí anə́ ólūn Ńtondôbə ó ngáyóŋ áyɔŋ díé á nyɔ́l təgě fə ai avaŋá. 17Asú tē á ngālóm bɔ ǹkúkúmá Kaldéan, ńdɔ̄ a ngáwé bə̄ndómán bóé ai okəŋ bítá á ḿfūfúb étɔbɔgɔ étēde, təge wóg ndómán mod ngə́ ngɔn miníngá ngɔ́l, tɔ ǹnǒm mod tɔ ényɔ́ á bəgə́ áyān á ńlō; a ngávə́ bɔ́ bə́sə̄ á mɔ́ móé. 18Byə́m bísə̄ yā Ndá Zambá, ébí bīnén ai ébí bītɔ̄g, məndá mə́ ákúmá yā Ndá Ǹtondôbə ai məndá mə́ ákúmá mə́ ńkúkúmá ai miǹtómbā míé, ńdɔ a ngáman kə ai bísə̄ á Babilón. 19Ńdɔ̄ bə́ ngádígī Ndá Zambá, bə́ búgú ḿfǐm yā Yērúzalɛm, bə́ ngádígī fə məndá mə́ kúmā mə́sə ai ndóan, bə́ ngandáman bidimá bí byə́m bísə. 20Ébá bə́ ngáfamala ókəŋ bítá, Nabukudonosor a kə́ ai bɔ́ á məkaban á Babilón, bə́ ńtɔ̄á bəlɔ̌ bóé nyémen ai ébá bə́ bɔ́n bóé, a kələ kwí ásɔ̄ lə́ édzóē Pérsian. 21Éyə̄ hḿ ébug Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ânyǔ profɛ́d Yeremías é ngákə tóban ná: “A kələ kwí anə́ ńnam wáyi mǎn dzálā bə̄sábad bóé, ǹnam wâyi dzálā bəsábad á táŋ məlú mə́sə̄ yā ábǒg ámalá, a kələ kwí ánə̄ mīm̀bú mə̄wóm zamgbál myáyi kwí.” 22Hədá, á ḿbú ósú Sirus, ǹkúkúmá yǎ Pérsia, ḿból yə̄ nâ ebúg Ńtondôbə̌ yā ânyǔ Yeremías é tóbán, ńdɔ Ǹtondôbə a ngávəle ǹsísīm Sirus, ǹkúkúmá yā Pérsia, ású yə̄ nâ á lóm abénde édzōē dzíé ésə a tilí fə̄ dɔ́ á bə̄kálada nâ: “Ná ńgɔ̄ Sirus, ǹkúkúmá yǎ Pérsia a dzó: Ǹtondôbə Zambá yǎ yób ā man yǎ ma və́ bidzóē bísə̄ yā sí, nyémēn ńnye a béndé mā nâ mə́ loŋ nyé Ndá á Yērúzalɛm, yǎ á nə́ á Yúda. Zá yǎ ábə̄ mínā ā nə̄ mod yǎ áyɔŋ díé ? Ǹtondôbə á tɔ̄bɔ́gɔ ai nyé ńdɔ̄ fə á bɛ́də́.” [1] Tɔ́ Salomóŋ émēn étām énye a ngávə́ bīyə̄m, tɔ̌ kig a ngábɔ̄ hə nə́ bə́ və, dzǎm tē á nə eyə̌ŋ dzam. [2] Bə́ nə̄ fə dzó nâ “Enyiŋ”. [3] Ǹláŋ ákúmá Salomóŋ ó nə abuí biyɔŋ á Bíbɛl, mod a ńtɔ̄á dzǎm yén anə́ wákə̄ wátsénde : Miǹk , - ; Mə , - [4] Zambá Dávid a ńtɔa yǎ fə Zambá mɔ́n wōē Salomóŋ amú “élɔ́g nyīá tsíd ā dí, ńdzɔ̄ fə̄ mɔ́n nyé ā dí.” [5] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó naa: “Elíg ńláŋ.” [6] Lə́ nə dzĩn éyɔŋ bəfada bábom məzíg. [7] Amú wúndi ziŋ a ngábə́ kig á ḿfūfúb M̀fúfúbu. [8] Nálā wálə́de nâ étɔ̄á ńkúkúmá Salomóŋ á bələ́ yásɔ̄ nyē ábə Zambá. [9] Mod ǹyə́bə́ a tsog mam ai ǹló, a kɔ́bɔ́ mɔ̄ ai anyu, ǎ ngabɔ mɔ́ ai mɔ́ móé. [10] Asímbá tē ńdɔ̄ Yésus a ngázu bɔ̌ naa Zambá a tɔbɔ ai bod á sí mū. [11] Asú Salomóŋ Zambá ényé a lóm áyɔŋ díé á bītá, lâbondě kig bitá ai dɔ́ étām. [ 12] Bəvɔ́g bákad nâ: “Məsías”. [ 13 ] Ǹtondôbə a kad kǎd bod bəvɔ́g mam á biyə́yēm." [14] Zambá ā yǐ kig awú ńsə́m a yi və nâ ǹsə́m á vəŋán. [ 15] Bəyə́bə̄ bə́ Zāmbá bâyəan bɔ anə́ mətum mə́ Zambá másíli. [ 16] Mətǐŋ mə́ Ńtondôbə ai mod mâyi nâ mod a və̄ kɔ́ ású nâ mə́ zā ndámán. [ 17] Tɔ Salomóŋ nyé ǎ bɔ̌ fə bitá. [18] Timí yā ndzí kig tádī ánā. [19] Ǹyə́bə́ ósə̄ ó bə̄lə́ məbǒg mə̄nén móé á bádzə́me məbóg mə̄nēn. [20] Bâlóe Dávid, ǹkúkúmá ńnam, nâ “Mod Zambá” amú ā bɔɔg mam mə́ ńnam ai émá mə́ Zāmbá mə́sə ai abuí évág. [ 21] Mod ǎ bibi olúgú á ńnam wóé. [ 22] M̀faŋ ǹkúkúmá ó nə̄ éví wasyé Zāmbá ai etíé ńkúkúmá dzíé. [23] Ǹkúkúmá Zāmbá ā diŋ ó nə̄ éví wásyé tə́tə̄lə́ ai sósōō. [24] Ǹkúkúmá mīníngá yā Saba ai ǹkúkúmá Salomóŋ bâbɔ bilabí. [25] Éyə fəg Salomóŋ ē sɔ̂ ábə Zambá. [26] Mim̀faŋ mə́lə́bə́gá á mīlí bávə́ ńdzóe bod ásə, vóm ósə: “syé é bod bá ámos̄ dí, abǒg tē bə́ báyi wa syé məmǒs mə́sə.” . [27] “A wulu ai bɔ́ngɔ́ á ngákə sɔ́ m̀bǎn âfan.” [28] Á sə́ kig m̀bəŋ áwoá fəg minǹnǒm mí bod á sí. [29] Fəg bəndómán yābə́ kig fib. [30] Zambá á nə “mətsog mə́ tóg” ású ábuí bod. [31] M̀bəgə̌ Zāmbá ó nə evəvɛs ó lodo m̀bəgə míńsə́m. [32] É mod ǎ dzə̄ŋ kig Ǹtondôbə ai ǹnə́m wóe ósə, ai fəg dzié ésə, ai ngul dzíe ésə... Mod tě a bɔ nyémēn ábē, amú a súb ḿbəŋ ó nə́ naa wasyé Zāmbá ńkom yób ai sí. [33] Zambá a nɔŋ mod a nə́ mod, a bɔ mod é dzóm nyé ǎ bɔ̄ nyé. [34] Esíé ésə é bələ́ mân: m̀bəmbə esíé anə́ fə m̀bə̂ esíé. [35] Bə́ ngádúgan wómolǒ élad amvóé. [ 36 ] Mod ósə abǒg tē a ngábə́ yəan dzə́ŋ Zāmbá, təge ai nálā, hə awú ńdɔ̄ lə́ yanga nyé. Nálā ó sə́ kig fə éyɔŋ dzí. [37] Asa yǎ á ngávaa nyiá ńkōŋ ǹkúkúmá nyīá etɔ̌m bəzəzə̌ bəzambá, émēn nyɔ́ ǎ kə á miǹgəngáŋ ! [38] Abuí biyɔŋ é mod a bələ́ ákúmá a kǎd fə bi dúmá. [39] Bə́ nə̄ fə dzó nâ: “Bakúda ǹtɛd ai məwóm mwom.” [40] Abuí bod lâdiŋ hə bə́profɛ́d bákad bɔ́ hə é mam mə́ nə́ ḿbəŋ, hə é mam bádiŋ wóg. [41] M̀fǎŋ profɛ́d wâkad é dzóm Zāmbá ā kad nyē nə́ á kad, təge vaa, təgě kig bəde. [42] Mikéas a ndzí kig dúgán ábɛ́ bə́ ngábímī nyé ámaŋ dī ai abɛ́. [43] Ákad bə́bə́lá ó nə məsis. [44] Ḿból bəprofɛ́d bə́bɛ̄ bə́ bələ́ dzwé Mikéas, á vá bâfulan bɔ́, ńkɔ́bɔ̄ wádzə́man vá wayénē á mə̄tádí mə́ kálada profɛ́d Mikéas. [45] “Bíbāŋ byákə á fyɛ́, byáwē ánɔ̌n.” [46] Mod a yəan tsíg ńtól anə́ Zāmbá. [ 47 ] Tɔ anə́ bí nə́ bītá bí Zāmbá, ayɔŋ díé lâbɔ tə́ fə̄ dzóm ziŋ étē, Zambá a syé ai mod fǔfulu. [48] Ású Yosafat, é mod ǎ fidi Zambá, dzóm yâdɔ̌ kig nyé, dzam dá, nyé a dɔ á dzam ásə. [49] Bə́ ngalúman bɔ́ a bɔ́. [50] Yosafat a nə a sə́ ósū, a nə á mvús, á zēn ǹyə́bə́, a nə anə́ abuí bod. [51] Abuí bīníngá lâkad kə ai bəyóm bábán á ńyə̄bə́ wábán. [52] M̀baalán mətǐŋ Ńtondôbə ó nə kolé. Mvɔŋ bod Dávid yayén ḿfī ai mə́tīŋ Zāmbá á ngālíg Dávid, tɔ ébēn yanyiŋ abé. [53] Mod ósə a ngábə́ kig dzǎm nyián étun ndá tē. [54] Fada Yehoyada ényé a ngátág mam mə́sə̄ yā étəle ǹkúkúmá Yoas. [55] Ndá Zambá yǎ Yērúzalɛm e ngáyén mvɔ̄m naa miǹkúkúmá mí ńnam ḿmyā mí ngálóŋ dzɔ̄: Dávid a komozán, mɔ́n wōē Salomóŋ á lōŋó, miǹkúkúmá mí ńnam ḿmyā fə̄ mí kadəgə dzɔ ndə́ŋ kom ai bəfada bənēn. [56] É mɔ̄ní bod bə́ zaa və́ nyɔ̄ a ngáwulu m̀bəŋ. Ńkúkúmá á ngāsílí nyé á ngābəlan ai nyé ású é dzam a ngásílī nyé ai dɔ́. Ńdɔ̄ fə̄ é bod bə́sə̄ bə́ bələgan ai nyé, bə́ bəlan ai nyé ású é dzóm é bod bə́ ngávə́ nyē bə́ ngávə́. Mɔní tē a ndzí kig kə̌ zēn fə́, ngə́ kig á ḿfə̄g mod ziŋ. Lə́ sə́ kig nálā vóm ósə. [57] Tɔ é mɔ̄ní á ngābug, bâbəlan ai nyé hə ású ákyāí mam bə́ bɔɔ ai ényɔ́ osú. [58] Fada Yehoyada a ngábi olúgú miǹkúkúmá amú a ngásyé anə́ ńkúkúmá, énye a ngákom etíé ńkúkúma á mə̄lú móé. [59] Zambá a və́ mod é dzóm mod émēn ā tɔ́b. Amú “ákyāí wākom enɔ̌ŋ dzóe, ńgɔ wabómbo.” [60] Ńkúkúmá Yoas yǎ a syê Zambá nyɔ ǎ ngabɔ yǎ ḿbōl ḿfə̄. [61] Amú “mân mə́ ḿbəŋ hə abé.” [62] M̀kpámáŋ ńdzóē ósə̄ wátádi wónē édzóē á mɔ́ móé. [63] “Mod émēn énye ǎ wulu ai dzé é bɔ̄ mā.” [64] Ǹkúkúmá Ozias ǎ yəmə m̀fí yā ésīē mə́fúb. [65] Məbuguban mâkad sɔ́ ai bod bəvɔ́g ámalá. [66] Olún Zāmbá ó sə́ kig fyanga. [67] Abuí biyɔŋ á Ńnomó Amvóé lákɔ̄bɔban nâ ayɔŋ Ísraɛ̂l lá ndzí kig wulu á zēn Zambá. [68] Bíá ású Ńtondôbə bí nə dzǎm ngul ai dzǎm fəg, dzǎm miǹtag. [69] Mvéndé Zambá yabi tɔ ǹkúkumá ǹnam. [70] Mvɔ̌ŋ fɔ́g yávū kig mvɔ̌ŋ. [71] Bod bənén bá ndzí kig tádī ńtūnán bɔ́n bábán ánā, evɔ ziŋ ḿbə̂ esíé tě ǎ yí kig man ókīdí. [72] Ḿból Zámbá á nə̄ bidzǔgá, bâyəm mod Zambá á bidzugá. [73] Dzam ólugú bəzəzə̌ bəzambá á nə hə anə́ ńgūmā ókɔ̌n ású míńkúkúmá mizǐŋ yā Ísraɛ̂l. [74] Ǹkúkúmá wâyəan wulu tə́tə̄lə́, təge kə á ḿbɔ̄ ńnōmo ngə́ kig á ḿbɔ̄ ńgāla. [75] Mɔ́ngɔ́ a nə dzǎm dzə̄ŋ Zāmbá anə́ Yésus á Tə́mpɛ́l hála a tɔá mīḿbū áwômo ai míbɛ̄. [76] Ánə ḿbəŋ á tádī yə̌m Zāmbá ésōá. [77] Ǹkúkúmá Yosias nyé a nyón fə̄ naa běsīá bá ndzí kig dzálā mə̄mvéndé mə́ Ǹtondôbə Zambá wābán. [78] Ǹkúkúma á ngáman láŋ kálara ásə, tɔ anə́ á ngábə́ áyǎb. [79] Miǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l mísə̄ myǎmvaman ai mam mə́ ńyə́bə́: mivɔ́g mí ndámaŋan ǹyə́bə, émí mīvɔ̄g mí komo ǹyə́bə́. Bəvɔ́g bə̄n yā étē bə́ bɔɔ mam mə́tē mə́bɛ̄ mə́sə á məlú mə́ édzoe mábán: bə́ ndámaŋan ǹyə́bə́, bə́ komǒ fə wá. Á M̀bú ósú yā Sírus a ngábɛ́d ńkūkúmá á Pérsia, ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm nye ǹsísīm wóé, naa á dzálá ǹkɔ́bɔ̄ profɛ́d Yeremías. Ńdɔ̄ á Sírus a ngálóm nə̄ bə́ kə̄ báyédan, bə́ tǐl fə̄ ábéndé dī nâ: “Sírus, ǹkúkúmá yā Pérsia a dzó nâ: Ǹtondôbə Zambá yób, á ngāvə́ ma bidzóē bísə̄ yā sí, ńdɔ̄ fə̄ nyémēn á ngábénde ma nâ mə́ loŋ nyé Ndá á Yērúzalɛm yǎ á nə̄ á Yúda. 3Ényɔ́ ósə a nə́ mod yǎ áyɔŋ díé, Zambá á bɔ ai nyé, á bɛ́də́ hḿ á Yērúzalɛm yǎ á nə̄ á Yúda, á loŋ Ndá Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l; Zambá tě nyé a nə́ á Yērúzalɛm ! 4É mān ábím bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáligi á ńnam ǹnam mú, é bod bə́ nə́ ai bɔ́ ngɔ́dɔ́ bə́ ka bɔ́ ai mɔ́ní, ai mvɔ́d, ai bibəlan bí mɔ́, ai biyə́m, ai éfáī ésə mod ǎ diŋ və́ ású Ndâ Zambá yǎ é nə̄ á Yērúzalɛm. 5Ńdɔ̄ á mīńlō mí bǒd yā Ndá Yúda ai á ndâ bod Bényamín, bəfada ai bəlevíten, ai ébá bə́sə̄ yā Ńsísīm Zambá ó ngávə́ ngul, bə́ ngákódō á sí, nə́ bákə lóŋ Ndá Ǹtondôbə yǎ é nə̄ á Yērúzalɛm. 6Bod bə́sə̄ yā ngɔ́dɔ́ bə́ ngazu bɔ́ ka ai mɔ́ní ai mvɔ́d ai bibəlan bí mɔ́, ai biyə́m, ai byə́m bí Ndá, təge láŋ bīfáī bísə bivɔ́g yā bod bə́ diŋi nə́ bávə̄. 7Ńdɔ ǹkúkúmá Sírus á ngāman sɔ́ ai bilábǎn yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə ébí Nabukodonosor á ngānɔŋ á Yērúzalɛm a kə́ bya dásī tə́mpɛl bəzambá bóé. 8Ńdɔ̄ Sírus, ǹkúkúmá Pérsia, á ngāvə́ bía Mithredath, ǹkála akúmá wōē, Mithredath a mǎn bya láŋ, a və́ə́ Shəshbatsar, etɔŋ ńtōmbā yā Yúda. 9Táŋ yǎ byə́m bítē, ńdzɔ̄ nyí: bəbísin bə́ mvɔ́d: ; bəbísin bə́ sílíba: ; akəŋ: ; 10kɔ́b mvɔ́d: ; kɔ́b sílíba: ; bilában bifə́: 11Bilában bísə mvɔ́d ai sílíba: Shəshbatsar á ngādúgan ai é byə́m bísə̄ bí éyɔŋ bə́ kódogo ai miǹkom á Babilón nə́ bābɛ̄d á Yērúzalɛm. Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ é bod bə́ ńnǎm yā bə́ ngásɔ́ á mīńkóm, ébá yā Nabukodonosor, ǹkúkúmá yā Babilón, á ngākə ai bɔ́ mīńkóm á Babilón. Bə́ ngádúgan á Yērúzalɛm ai á Yúda anə́ mod á tísɔn dzié, 2Ḿbɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai Zorobábɛl, Yosué, Nehémya, Seraya, Réélaya, Mordokái, Bilshân, Mispar, Bigwái, Rehum, Baana. Táŋ bǒd yā ayɔŋ Ísraɛ̂l: 3bɔ́n bə́ Paréosh: ; 4bɔ́n bə́ Shəfatya: ; 5bɔ́n bə́ Arah: ; 6bɔ́n bə́ Pahath Moab: nálā tē ó nə̄ bɔ́n bə́ Yéshua bân Yoav: ; 7bɔ́n bə́ Elam: ; 8bɔ́n bə́ Zatu: ; 9bɔ́n bə́ Zakai: ; 10bɔ́n bə́ Bani: ; 11bɔ́n bə́ Bévai: ; 12bɔ́n bə́ Azgad: ; bɔ́n bə́ Adonikam: ; bɔ́n bə́ Bigwai: ; 15bɔ́n bə́ Adîn: ; bɔ́n bə́ Atér, nálā tē ó nə̄ nâ bɔ́n bə́ Yekizkiya: ; 17bɔ́n bə́ Betsai: ; 18bɔ́n bə́ Yora: ; 19bɔ́n bə́ Hashum: ; 20bɔ́n bə́ Gibad: ; 21bɔ́n bə́ Bethlêm: ; 22bɔ́n bə́ Netofa: ; bɔ́n bə́ Anatoth: 21bɔ́n bə́ Azmaweth: ; 25bɔ́n bə́ Kiryat Arim, Refira, ai Bééroth: ; bɔ́n bə́ Rama bân Gɛva: ; bɔ́n bə́ Mikmas: ; bɔ́n bə́ Béthel bân Ai: ; bɔ́n bə́ Nébo: ; bɔ́n bə́ Magbish: ; 31bɔ́n bə́ Elam m̀fə́: ; bɔ́n bə́ Harim: ; bɔ́n bə́ Lod, Hadid, ai Ono: ; bɔ́n bə́ Yēriko: ; 35bɔ́n bə́ Senaa: Bəfada: bɔ́n bə́ Yedaya: nálā tē ó nə̄ nâ ébá bə́ Yedaya yǎ ndâ bod Yosué: ; bɔ́n bə́ Imer: ; bɔ́n bə́ Pashəhur: ; bɔ́n bə́ Harim: Bəlevíta: bɔ́n bə́ Yéshua ai Kadmiel, nálā tē wâtian nâ bɔ́n bə́ Hodawya: Bəyia bə́ bīā: bɔ́n bə́ Asaf: . 42Bəbaala mí m̀bɛ́: bɔ́n bə́ Shalum, bɔ́n bə́ Atér, bɔ́n bə́ Talmôn, bɔ́n bə́ Akuv, bɔ́n bə́ Hatita, bɔ́n bə́ Shovai, bɔ́ bə́sə: . 43Bəbɔ bisíé: bɔ́n bə́ Siha, bɔ́n bə́ Hasufa, bɔ́n bə́ Tabaot, bɔ́n bə́ Kéros, bɔ́n bə́ Siaha bɔ́n bə́ Pad on, bɔ́n bə́ Levana, bɔ́n bə́ Hagava, bɔ́n bə́ Akuv, bɔ́n bə́ Hagav, bɔ́n bə́ Shamlái, bɔ́n bə́ Hanân, bɔ́n bə́ Gidel, bɔ́n bə́ Gahar, bɔ́n bə́ Réaya, bɔ́n bə́ Resîn, bɔ́n bə́ Nakoda, bɔ́n bə́ Gazam, bɔ́n bə́ Uza, bɔ́n bə́ Paséah, bɔ́n bə́ Bésai, bɔ́n bə́ Asna, bɔ́n bə́ Méunim, bɔ́n bə́ Nefusim, bɔ́n bə́ Bagbug, bɔ́n bə́ Hakufa, bɔ́n bə́ Harhur, bɔ́n bə́ Batsluth, bɔ́n bə́ Mehida, bɔ́n bə́ Harsha, bɔ́n bə́ Barkos, bɔ́n bə́ Sisera, bɔ́n bə́ Tamah, bɔ́n bə́ Nesiah, bɔ́n bə́ Hatifa. Bɔ́n bəbɔ bísíé bə́ Salomóŋ: bɔ́n bə́ Sotái, bɔ́n bə́ Ha Soféreth, bɔ́n bɔ́n bə́ Peruda, 56bɔ́n bə́ Yaala, bɔ́n bə́ Darkôn, bɔ́n bə́ Gidel, bɔ́n bə́ Shefatya, bɔ́n bə́ Hatil, bɔ́n bə́ Pokéreth Ha Seváim, bɔ́n bə́ Ami. Tâŋ bəbɔ bisíé bə́ Salomóŋ bə́sə, ai bɔ́n bábán: Ébá bə́ ngábɛ́d á Tel Mɛlah, Tel­ Harsha, Kerub Adân ai Imet á bá ndzí kig bǐ zēn yə álə́dē məndə̌m yā mə́ ngábə́ dzǎm bɔɔlɔ̌ naa məndá mə́ bod mábán ai bimvám byábán bí ngátíē âyɔŋ Ísraɛ̂l: bɔ́n bə́ Delaya, bɔ́n bə́ Toviya, bɔ́n bə́ Nekoda: ; bəvɔ́g yā zāŋ bəfada: bɔ́n bə́ Hovaya, bɔ́n bə́ Hakots, bɔ́n bə́ Barzilái, á ngālúg ngɔn Barzilái, mǎn Galaadít, ńdɔ á ngáyoleban dzwé dábán. É bod bálā bə́ ngádzə́ŋ bə̄káladǎ yā ńkǎs wabán á dzə́ŋə dzə́ŋə, dzə́ŋə, təge yén: ńdɔ̄ bə́ ngávaa bɔ́ étīē bəfada nə́ bə́ nə mvid. 63Ńdɔ̄ fə ngɔ́mɔna a ngátə́lē bɔ́ mvéndé nâ tə bádī mīḿfúfúb bídí a kələ kwí ámōs fada ziŋ a ngátə́bə̄ nə́ a bwé ngām yǎ Urim ai Tumim. É bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ bə́ ngásɔ́ á məkaban bə́ ngákwí bod . , təge láŋ bəbɔ bísíé bə́ fám bábán ai ébá bə́ bīníngá yā bə́ ngábə́ á táŋ: ; bə́ ngábə́ bələ́ bəyia bə́ bīa, fám ! ai biníngá. Bikabilí byábán: , bəyóm bǒzəle bábán: ; 67bəkámɛl bábán: , bəyál bǒzəle: 68Ábōg bə́ ngázu kwí á Ndá Ǹtondôbə yǎ é nə̄ á Yērúzalɛm, ńdɔ̄ bətə́bə̄ bə́ ósú yā mə̄ndá mə́ bod məziŋ bə́ ngávə́ mətúnuŋa mə́ mvam ású Ndá Ǹtondôbə, ású yə̄ nâ é dúgân lóŋoban é vóm é ngābə́ ósúsúa. Ábím bə́ ngábi ngul ńdɔ̄ bə́ ngávə́ á ńkɔ̌b ólugú Zambá bədragáma bə́ mvɔ́d ai miǹsómbá mí sílíba: , bidǔd bəfada 70Ńdɔ̄ hḿ bəfada, bəlevíta, bod bəvɔ́g yā áyɔŋ, bəyia bə́ bīā, bənɔ́nī míḿbɛ́ ai bəsíé bə́ ngásɔ́b mvóg á bə̄tísɔn. Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bə́ ńtɔ̄á á bə̄tísɔn bábán. Á kwí ngɔn zamgbála e ngákwí, ńdɔ é bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ tɔá á bə̄tísɔn bábán, bə́ ngáwé óyīlí fūfulu, bə́ mān kóan á Yērúzalɛm. 2Ńdɔ Yosué, mɔ́n Yotsadag, a ngákódō á sí ai bəbə́nyāŋ bóé bəfada, ai Zorobabel, mɔ́n Shaltiel, ai bəbə́nyāŋ, ńdɔ̄ bə́ ngátə́bə̄ nâ bádūgan lóŋ álatâr Zambá Ísraɛ̂l nə́ bə́ və̄ mə́túnuŋa bákad dígī étēde; anə́ ḿból lə́ nə́ ńtilán á mvéndé Mósɛs, mod Zambá. 3Tɔ anə́ bə́ mbádaga é bod bə́ ngálígī bânɔŋ ǹnam, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan lóŋ álatâr é vóm á ngābə́ ósúsúa, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngávə́ Ńtondôbə mə́túnuŋa bádígī étēde, mətúnuŋa mə́ kídí ai émá mə́ ngōgé. 4Bə́ ngadzə́me abóg bibə̌m anə́ ḿból lə́ nə́ ńtilán, ai abím mətúnuŋa badígi anə́ ámǒs anə́ ámǒs. 5Bə́ ngavə́ hḿ mə́túnuŋa báyəan və́ á bə̄sábad, təge láŋ mə́túnuŋa mə́ ńdígán yā ńnomó etɔá, ai émá yā ḿkpāmáŋ ngɔn, ai mə́bōg mə́sə máwóge ai Ǹtondôbə, təge láŋ mə́túnuŋǎ yā mod émēn á ngábə́ dzǎm yílī nə́ a və́ Ńtondôbə á mvam dzié nyémēn. 6A tádigi ámōs ósú yā ngɔn zamgbála, bə́ ngavə́ hḿ Ńtondôbə mətúnuŋa mə́ ńdígán, a fyáŋán bɔ̌ naa hálā bə́ ngə́lə təge mǎn fag bībé yā tə́mpɛ́l Ǹtondôbə. 7Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ mɔní bə́ və́ə́ bə̄bwé mə́kɔ́g ai bəkábínda, bə́ nɔŋɔ́ bīdí ai mənyú ai mim̀bɔ́ŋ, bə́ və́ə́ Sidónian ai Tîriǎn ású yə̄ nâ bə́ lóm məbám yā Libáŋ ai máŋ mə́sə a kələ kwí á Yafa, anə́ ḿból ńkūkúmá Pérsia, Sirus, a ngavə́ ngul. 8Ḿbú bɛ̄ɛ̄ á məsuan mábán á Ndá Ǹtondôbə á Yērúzalɛm, á ngɔn bɛ̌, ńdɔ Zorobabel mɔ́n Shaltiel, ai Yosué, mɔ́n Yotsadag, ai é bəbə́nyāŋ bəvɔ́g, bəfada, bəlevíta ai é bod bə́sə̄ bə́ ngádúgan á Yērúzalɛm á bə́sɔ̂ á məkaban, bə́ ngátádi bisíé, bə́levíta bə́ ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai ébá bə́ lodo okalǎ tē, ḿbɔ̄ bə́ ngátɔ́b nə́ bə́ wūlú ai bisíé yā tə́mpɛ́l Ǹtondôbə. 9Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yosué, ai bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, Karmiel ai bɔ́n bóé, bɔ́n bə́ Yúda, bɔ́ bə́sə hə ǹnə́m m̀bɔ́g, ńdɔ̄ bə́ ngátádī nə́ bátɔ̄ŋɔlɔ bəbɔ bisíé á Ndá Zambá, təge lǎŋ bɔ́n bə́ Hénadad, bɔ́n bábán ai bəbə́nyāŋ bábán bəlevíta. 10Ńdɔ̄ hḿ bə̄máwɔd bə́ ngáman fag bíbɛ̄ ai átə̄lē mə́kɔ́g mə́ ósú yā tə́mpɛ́l Ǹtondôbə, abǒg tē fə, ńdɔ̄ bə́ ngátə́le bəfada, m̀bɔ́dán m̀bɔ́dán, tɔ́ŋ á mɔ́, ai bəlevíta, bɔ́n bə́ Asaf, bɔ̂ bə́ bə̄lə́ ngɔm, ású yə̄ nâ bə́ lūgu Ńtondôbə, anə́ ḿból Dávid, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, a ngábénde. 11Bə́ ngayia Ǹtondôbə bía bí ólugú ai biá bí ngāŋ, bod bə́ yə́bəgə nâ: "Amú á nə m̀bəŋ, amú m̀baalán mətǐŋ wóé ó nə kōlé ású Ísraɛ̂l.” Ǹgúma áyɔŋ ósə̄ ó ngalɔ́ŋ ayénga á yób étē, bə́ luugu Ńtondôbə, amú hálā bə́ man yǎ bə̌m mə́kɔ́g mə́ ósú yā bíbɛ̄ bí tə́mpɛ́l Ǹtondôbə. 12Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ abuí bəfada ai bəlevíta ai bətə́bə bə́ ósú yā məndá mə́ bod ébá bə́ ngábə́ miǹnǒm, ébá yā bə́ ngáyén é tə́mpɛ́l yā ósúsúa, bə́ ngábə́ hə á mīńyón, ǹtíé ósə̄ bə́ yéne anə́ báfág bíbɛ̄, hədá abuí ávɔ̄g lə́ lɔ́ŋɔ ayénga ai míńtag bə́ wógo. O ndzí naa təgě fə dzam yəm naa engongom ayénga miǹtag dzí, édzí míńyón mí bod dzí; amú bod bə́ vúndigi kíŋ á yób étēde a kələ kwí óyǎb. Á wóg mīńzízíŋ mí Yúda ai Bényamín mí ngáwóg naa bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngalóŋ yā Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l tə́mpɛ́l, 2ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ ábə Zorobabel, ai Yosué ai bətə́bə bə́ ósú yā mə̄ndá mə́ bod, bɔ́ ai bɔ́ nâ: "Byǎyi nâ bǐ vɔ́lī mína məlóŋ, amú a tádigi ábǒg Asarhadon, ǹkúkúmá yǎ Asiría, yǎ á ngāsɔ́ ai bía mú, byâ byǎdzə̄ŋ fə Zambá anə́ mínā. 3Ńdɔ Zorobabel, Yosué ai bə́tə́bə̄ bə́ ósú bə̄vɔ́g yā mə̄ndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáyalán bɔ́ nâ: "Lə́ sə́ kig m̀bəŋ nâ bíā mína bǐ loŋ Zambá wāān tə́mpɛ́l fǔfulu, bíā byāyəan lóŋ Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l tə́mpɛ́l, etám etám, anə́ ḿból Sírus ǹkúkúmá Pérsia á ngābénde.” 4Ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́ ǹnam bə́ ngátádī nə́ bâsui bɔ́n bə́ Yúda ngul á sí, bə́ ngasǐ fə̄ bɔ́ nə́ bə́ bɔ təgě fə bǎd kə ai məlóŋ ósū. 5Ńtíé ósə̄ Sírus a ngátɔbɔ ǹkúkúmá Pérsia a kələ kwí ábǒg édzóē Darius ǹkúkúmá Pérsia, hə bə́ nɔŋɔ mɔní, bə́ kuzu bələ́b bə́ ńkúkúmá, ású yə̄ nâ esíé dzábán é wu ǹtug. Efɔlan bəkálara á zāŋ Sersɛs bân Artasersɛs 6Abǒg edzóe Sersɛs, á mə̄tádí mə́ édzóē dzíé, ńdɔ̄ bə́ ngátil kálada nə́ básɔ̄man bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm. 7Âbǒg édzóē Artasersɛs, Bishlam, Mithredath ban Tavêl ai bod bə̄fə́ yā édzóē bə́ ngátil Artasersɛs ǹkúkúmá Pérsia nə́ básɔ̄man Yērúzalɛm. Kálada te á ngābə́ ńtilán ai bikangá bí araméan á ńkɔ́bɔ̄ araméan. 8Ńdɔ̄ Rehum, m̀baala zitám ai Shímshái, ǹsaŋ bəkálada, bə́ ngátil ǹkúkúmá Artaserses é kálada nyɔ́: “Rehum, m̀baala zitám Shimshái, ǹsaŋ bəkálada, ai bod bə̄fə́ yā edzóe, bǒd yā Dîn, yā Afarsathag, yā Tarpel, yā Arafas, yā Urug, yā Babilón, yā Suse, yā Déha, yā Elam ai mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g yā mod nénə̄ ai məyɔŋ mə́ yəmə Asurbanipal a ngálom á mīńkóm á bə̄tísɔn yǎ Samaría ai ḿfág ńnam ósə m̀bɔ́g, ai á Éfrāta á yād ai bífas bísə bivɔ́g”. 11É kálada bə́ ngálóm ā kɔ́bɔgɔ nâ: "Ǎ ńkúkúmá Artasersɛs, bía bitúgā bíé ai bǒd yā Éfrāta á yād, ai mímfág mísə mivɔ́g. 12Byǎbɔ́ wa áyə̄mə́ dīlí nâ é Yúdɛn yā bə́ ngábɛ́d ábə̄ bíā, bə́ sɔ̂ ábə wa wé, bə́ ngázu kwí á Yērúzalɛm, ńdɔ̄ bə́ ngadúgan yǎ lōŋ ḿbə̂ tísɔn a nə́ ńkāngā nyɔ́; bə́ tádi yǎ fə nâ bâkom mim̀fǐm yā óngōla, ǹdɔ̄ bə́ ngafǎg yǎ fə bíbɛ̄ yā ndá. Étɔ̄á dzī, ǹkúkúmá á bələ́ naa a yəmə nâ ngə́ tísɔn te e dúgán lóŋoban, mim̀fim mí mān dúgán komban, bod bâyǐ kīg fə bǎd yân tɔ tóya, tɔ ǹtólo ziŋ, ákúmá ásə̄ báyəan və́ ńkūkúmá lâyi díbi. 14É bíā yā byādí ńkǔ yā ndá ǹkúkúmá bā, lâyəǎn kig nâ bǐ yen akyaí ósáma tē á kúbugan ǹkúkúmá á nyɔ́l, ású tē byābɔ ǹkúkúmá áyə̄mə́ dī nâ: 15bə́ tóán dzə́ŋ á bə̄kálada běsōá. Á kálada miǹláŋ wayi yén naa é tísɔn nyí é nə m̀bə̂ tísɔn, e tɔá fə kada kádá, e bɛnə edzóē míńkúkúmá, yakad yǎ sɔ́ yabui bə́bə̂ bisɔ̌g á mə̄lú yā ókōbá, ású tē bə́ ngáman dzɔ́ tsam. 16Ńdɔ byâbɔ ǹkúkúmá áyəmə́ naa ngə́ tísɔn te é dúgán lóŋoban, mim̀fim míé mí mān dúgan komban, wǎyǐ kig fə bǎd bǐ bīwógē á Éfrāta á yād. 17Ńdɔ ǹkúkúmá ā dúgán eyalán nâ: "Ǎ Rehum, m̀baala zitám, ǎ Shimshái, ǹsaŋ bəkálara, ai bə́tí bə̄vɔ́g yā édzóē, yā bə́ tɔ̄á á Samaría ai á bəvōm bə̄fə́, á Éfrāta á yād, matám bə́sə mvɔí ! 18Ayəmə́ dílī nâ é kálada yǎ mī ngálóm mā, bə́ ngáman ma nyé lāŋ bə́ fə̄lán fə ma nyé. 19Mə ngávə́ ábéndé, ńdɔ̄ bə́ ngádzə́ŋ, ńdɔ̄ bə́ ngáyén naa tísɔn tě yazuzu yǎ yalúman ai edzóe a tádigi ókōbá, ńdɔ̄ fə bitɔm ai bindugulan bí ngábɔban étēde. 20Miǹgungúl mí ńkúkúmá mí ngádzóe yǎ á Yērúzalɛm, mí dzóé fə̄ Éfrāta ásə é kíníŋ yǎ á yād, bə́ kadəgə bɔ́ yân tóya, bəǹtólo ai ngul alodó. 21Tə́légán hḿ mvéndé naa bod bə́tē bə́ tə́le məlóŋ, tísɔn te ě bə̄lə́ kig nâ e badəgə lóŋoban, ńtíé ósə mabə́ kig lóm ábēndé. 22Mǐ kálaga nâ tə myǎbɔ́ elɛ̌s ású dzǎm tē, edzóe é zā nyāmí ábuí a lodo ósúsúa. Á láŋ bə́ ngáman láŋ Rehum, m̀baala zitám, bân Shimshái, ǹsaŋ bəkákada, ai bə́tí bə̄vɔ́g yā édzóē kálada ǹkúkúmá Artakserkes, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákə avól á Yērúzalɛm, nə́ bə́ bɔ̄ nâ Yúdɛn bə́ tə́le məlóŋ óbili á yób ai á ngul. Éyə̄ hḿ mə̄lóŋ yā tə́mpɛ́l Zambá á Yērúzalɛm mə́ ngátə́bə ná: mə́ lāŋán mə́ tə́lə̄ nálā a kələ kwí ḿbú bɛ̄ɛ̄ yā édzóē Darius, ǹkúkúmá Pérsia. Ńdɔ profɛ́d Agé bân profɛ́d Zakarías mɔ́n Ido, bə́ ngátə́bə̄ nə́ bákūli mam ású Yúdɛ̌n yā Yúda ai ébā yā Yērúzalɛm, á dzwé Zāmbá Ísraɛ̂l yǎ ā tíndigi bɔ́, 2ńdɔ̄ hḿ Zorobabel, mɔ́n Shaltiel bân Yosué, mɔ́n Yotsadag bə́ ngátə́bə, bə́ dúgán tádī mə̄lóŋ mə́ Ndá Zambá á Yērúzalɛm; bəprofɛ́d bə́ Zāmbá bə́ ngábə́ ai bɔ́, bə́ vɔ́ligi bɔ́. 3Abǒg tē ńdɔ fɔ́ɔ́ ngɔ́mɔna yǎ Éfrāta, Tatnái, Shɛ́tar Boznái ai biyɔŋ byábán bīfə́ yā édzōe bə́ ngázu bɔ́ yén bə́ ngasílī bɔ́ nâ: "Zá ā və́ mína ngul yǎ dúgán loŋ̄ é Ndá nyī, ai ákom ńkaŋalǎ yā étē ? 4É bod bálóŋ é Ndá nyí bə́ nə̄ mwé yá ? 5Hədá mís mə́ Zāmbá wābán mə́ ngábə́ mə́ kálaga mvindí bǒd yā Yúdɛn. Ńdɔ̄ bá ndzí kig bɔ nɔ̌d naa bə́ tə́le esíé ǹtíé bə́ yanga nâ kálada etíē ndɔ́ŋ á kə kwí ábə̄ Darius ai nâ abéndé ngɔ́mɔna á zu tsíg ǹtól yā dzǎm tē. 6Fóda é kálada yǎ Tatnai, ngɔ́mɔna yǎ Éfrāta á yād, ai Shetar Boznái ai bə́tí bə̄vɔ̄g yā edzóe, bəngɔ́mɔnǎ yā Éfrāta á yād, bə́ ngálóm ńkúkúmá Darius. 7Bə́ ngálóm nyē kálada etíē ndɔ́ŋ yā ā kɔ́bɔgɔ nâ: “Ǎ ǹkúkúmá Darius, mvɔí ésə ! 8Ǹkúkúmá á bələ́ naa a yəmə nâ bǐ ngákə̄ á éwōgē yā Yúda, á Ndá Zambá ńnēn. Bádūgan dzɔ lóŋ ai bod məkɔ́g, bə́ fudigǐ fə mim̀bóŋ á mim̀fim étē, esíé yâbɔban fɔ́ɔ́ ai ngul, ńdɔ̄ fə̄ yáwulu m̀bəŋ á mɔ́ mábán. 9Bǐ ngásíli mvindí bǒd yā wē mīǹsíli, bía ai bɔ́ nâ: "Zá á və́ mína ngul nə́ mǐ dúgân lóŋ é Ndá nyī, mǐ dúgān fə kom ńkaŋalǎ yā étē ?” 10Bǐ ngásílī fə̄ bɔ́ mwé mábán nə́ bǐ zu wa mɔ́ kad bǐ mān fə̄ til mwé bə́tə́bə́ bə́ ósú bábán. 11Ńdɔ̄ bə́ ngáyalán bíā nâ: “Bǐ nə bitúgā bí Zāmbá yób ai sí ńdɔ byǎdúgán lóŋ Ndá yǎ é ngāloŋoban yǎ ókōbá mīḿbú mim̀bú á ǹkúkúmá ńnēn yǎ Ísraɛ̂l a ngáman lóŋ á mááŋ. 12Hədá ḿból bətará bə́ ngátság Zāmbá yób á ńnə̄m, ńdɔ a ngávə́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Nabukodonosor, mǎn Kaldéan, ǹkúkúmá yā Babilón, ńdɔ a ngāman búg é Ndá nyī, a kə́ə́ fə ai bod miǹkóm á Babilón. Dzam dá, á ḿbū ósú yā édzóē Sírus, ǹkúkúmá yā Babilón, ńdɔ Sírus te á ngābénde nâ bə́ dúgán lóŋ Ndá Zambá tě. 14Ńdɔ̄ fə bílában bí mvɔ́d ai ébí bí sílíbǎ yā Nabukodonosor a ngáman vaa á tə́mpɛ́l yā Yērúzalɛm a kə́ ai byá á tə́mpɛl yǎ Babilón, ǹkúkúmá Sírus a dúgan byá mǎn vaa á tə́mpɛ́l yǎ Babilón, a və́ byā é mod bə́ lóége nâ Sheshbatsar yǎ á ngātə́le ngɔ́mɔna. 15Ńdɔ a ngádzó ai nyé nâ: "Nɔŋɔ́ bílában bí, ó dúgán ai byá á tə́mpɛ́l yǎ Yērúzalɛm, Ndá Zambá é dúgān fə lóŋoban é vóm é ngābə́ ósúsúa. 16Ńdɔ̄ hḿ é Sheshbatsar nyɔ́ á ngāzu, a mǎn fə fag bībé mə̄ndíé bí Ndá Zambá á Yērúzalɛm, a tádigi hḿ ábǒg tē a zaa kwí étɔ̄á dzī, Ndá te yalóŋoban hədá məlóŋ yā étē mabə́ kig man. 17Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ngə́ ǹkúkúmá a diŋ, bə́ dzəŋ á ndá enyie ǹkɔ̌b ǹkúkúmá á Babilón wē, ngə́ á nə̄ tóé naa ǹkúkúmá Sírus a ngávə́ ábēndé naa bə́ dúgán lóŋ é Ndá Zambá nyī á Yērúzalɛm, eyɔ̌ŋ tē fə ḿból ósə ǹkúkúmá ā yi tə́lē dzǎm tē, a lóm bía ayəmə́.” Ńdɔ ǹkúkúmá Darius á ngābéndē nə́ bə́ dzə́ŋ á mə̄ndá mə́ ákúmá, é vóm bə́ ngányie bəkálada bə́ édzóe á Babilón, 2ńdɔ̄ bə́ ngákə sɔ́m ḿbāān kálada á ńgungúl tísɔn Ebatan, éwōgē Médian. Kálada te a kɔ́bɔgɔ nâ: "Oyílí ǹkɔ́bɔ. 3Á ḿbū ósú ǹkúkúmá Sírus, ǹkúkúmá Sírus á ngābéndē nâ: Ndá Zambá á Yērúzalɛm. Ndá yayi dúgán lóŋoban é vóm bâyi kǎd və̄ mə̄túnuŋa, bâyi bəlan ai bíbé mə́ndíé yā ósúsúa: ǹtíé yā yób wâyi bɔ̌ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́saman, ndam, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́wóm mə́saman. 4Bod mə́kɔ́g miǹlɔŋ mílɛ́, bilé ǹlɔŋ ḿbɔ̄g, ndá ǹkúkúmá ńdzɔ yâyi yân é byə́m bísə̄ báyi bəlan ai byá étēde. 5Ńdɔ̄ fə̄ bílában bí mvɔ́d ai sílíbǎ yā Ndá Zambá, á Nabukodonosor a ngánɔŋ á tə́mpɛ́l yǎ Yērúzalɛm, a kə́ ai byá á Babilón, bâyi byá dúgan, ḿból yə̄ nâ byə́m bísə̄ bí dúgán á bitɔá á tə́mpɛ́l yā Yērúzalɛm. Wayi byá fudi á Ndá Zambá.” “Étɔ̄á dzī hḿ wa Tatnái, ngɔ́mɔna yā Éfrāta á yād, Shétar Boznái, ai mínā bə́tí bə̄vɔ̄g yā édzóe, bǒd yā Afarsag yǎ Éfrāta á yād, dzǒgán dzǎm tē á myə̄ə̄ŋ, 7Dzǒgán bə́ kə ai məlóŋ mə́ é Ndá Zambá nyīlí ósú; ngɔ́mɔna Yúdɛn ai miǹló mí bǒd yā áyɔ̌ŋ Yúdɛn bə́ dúgân dzɔ lóŋ é vóm é ngābə́ ósúsúa. 8Mə́béndé māvə́ á myāyi dzála ású bə̄nyiá bodo yā áyɔŋ Yúdɛn á bálóŋ é Ndá Zambá nyī má: Á byə́m bí mɔ́ bí ńkúkúmá, á byásɔ́ á tóya yǎ Éfrāta á yād ńgɔ̄ báyi kǎd nɔŋ é dzóm ésə̄ yádzə́man ḿból yə̄ nâ esíé é zā tə́bə́. 9É byə́m bísə̄ báyáŋan ai byá ású mə́túnuŋa míńdígán yā bátúni Zambá yā yób anə́ bitɔŋ bə́yóm bə́ nyag, bəyóm míńtómbá, ai bɔ́n míńtómbá, ovə́ga, ǹkǔ, wɔ̂n, m̀bɔ́n, bâyi bɔ́ bya kǎd və̄, təge ai elɛ̌s, amǒs ósə, anə́ ḿból bəfadǎ yā Yērúzalɛm básíli, 10ḿból yə̄ nâ bə́ və Zambá yǎ yób mə́túnuŋa mányum m̀bəŋ ai nâ bə́ kōgólán ású ényiŋ ńkúkúmá ai édzí bɔ́n bóé. 11Mabéndē fə̄ nâ é mod ósə ǎ yi daŋ ábéndé dī bâyi tyé mvi dzyǎ yǎ ndá dzīē, bə́ bə̄mə́ dzɔ́ á sí bə́ kə̄lé nyē étēde á yób; ndá dzīē, bə́ və̄ŋán dzɔ́ akun. 12É Zāmbá yǎ ā bɔ̄ nâ dzwé díé á tɔ̄bɔ̄ étēde a kpeege ńkúkúmá ósə ai áyɔŋ ásə lákyəge daŋ é mvéndé nyī, nə́ lásām wɔ́ ású yə̄ nâ lə́ bug Ndá Zambá tē á Yērúzalɛm. Ma Darius mə və́ ábéndé dīlí: éyə̄ láyəan bɔbǎn nālá, təge vaa təge bəde.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Tatnái, ngɔ́mɔna yā Éfrāta á yād, Shétar Boznái, ai bətí bəvɔ́g yā édzóē bə́ ngáman dzálā á tsáb mə̄bə́ndé mə́sə ǹkúkúmá Darius a ngálóm. 14Miǹló mí bǒd yā áyɔ̌ŋ Yúdɛn bə́ ngakə hḿ ai məlóŋ ósū, ḿból bībúg bəprofɛ́d Agé bân Zakarí, ndómán Ido bí vāā bɔ́ ngul á nyɔ́l. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngámana məlóŋ ḿból Zāmbá Ísraɛ̂l a ngábéndē bɔ́, Sírus bân Darius bɔ̂ bə́ tə́bə́lé fə̄ bɔ́. 15Ńdɔ məlóŋ mə́ Ndá mə́ ngáman, ngɔn Adâr é tádi məlú mə́lɛ́, ḿbú samanǎ yā édzóē ńkúkúmá Darius. 16Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai bəfada ai bəlevíta ai é bod bə́sə̄ bə́ ngásɔ́ á məkaban bə́ ngadzə́mē hḿ ábōg éfūbū Ndá Zambá ai miǹtag. 17Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ mə̄túnuŋa ású ábóg dī, bə́ tsígí naa: bə́yóm bə́ nyág ǹtɛd, bə́yóm míńtómbá miǹtɛd míbɛ̄, bitɔŋ miǹtómbá miǹtɛd mínyi; ású mətúnuŋa míńtáŋ yā áyɔŋ Ísraɛ̂l: bə́yóm bə́ kábad awôm ai bə́bɛ̄ á tâŋ məndá mə́ Ísraɛ̂l. 18Ńdɔ̄ bə́ ngáman tə́lē bəfada miǹkóŋ, bə́ mān fə tə́lē bəlevíta miǹkóŋ miǹkóŋ, ású ésíé dzábán yā Ndá Zambá yǎ Yērúzalɛm, ḿból á nə́ ńtílán á kálara Mósɛs. É bod bə́ ngásɔ́ mīńkóm á məkaban, bə́ ngadzə́mē Páska ngɔn ósú é tádi məlú awômo ai mə́nyi. 20Bəfada bə́sə ai bəlevíta bə́sə̄ bə́ ngáman fûban təge ai səsalá. Bə́ ngatsíg hḿ mīńtómbá mí Páska ású ébá bə́ sɔ̂ á məkaban, ai ású bə̄bə́nyāŋ bábán, bəfada, ai ású dábán bɔ́ bə́bēn. 21É bod bə́ ngádí páska bə́ ngábə́ nâ: bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ ngádúgan sɔ́ á məkaban, ébá bə́sə̄ bə́ ngálúm mvǐd mǎm bə́háídɛ̌n yā ńnam mvús, bə́ sɔ̄ bámán ai bɔ́ naa bádzə̄ŋ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l. 22Bə́ ngadzə́me ai miǹtag abóg bə̄ḿbāŋála bə́ nə̄ avwē á táŋ məlú zamgbál, amú Ńtondôbə a ngádzálī bɔ́ ai miǹtag ḿból á ngátəgə ǹnə́m ńkúkúmá yǎ Asiría ású dábán, ǎ ngavɔ́lī bɔ́ ású bísíé, mə́lóŋ mə́ Ndá Zambá, Zambá Ísraɛ̂l. Á mvús hālá, ábǒg édzóē Artasersɛs, ǹkúkúmá yā Pérsia, ńdɔ Esdras, mɔ́n Seraya, mɔ́n Azarya, mɔ́n Hilkiya, 2mɔ́n Shalum, mɔ́n Sadog, mɔ́n Ahituv, 3mɔ́n Amarya, mɔ́n Azarya, mɔ́n Merayot, 4mɔ́n Zerahya, mɔ́n Uzi, mɔ́n Buki, 5mɔ́n Avishua, mɔ́n Pinhas, mɔ́n Eléazar, mɔ́n fada ǹnén Áron, 6ńdɔ̄ hḿ Esdras nyɔ́ á ngābɛ́d á Babilón. A ngábə́ ńkə̄kə́ŋ ńsaŋ bəkálada yǎ á yəmə Mvéndé Mósɛs m̀bəŋ, ényí yǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a ngávə́, amú wɔ́ Ńtondôbə, Zambá wōē ó ngábə́ ai nyé, ńdɔ ǹkúkúmá á ngávə́ nyē é dzóm ésə a síligi. 7Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bəvɔ́g, ai bəfada, ai bəlevíta ai bəyia bə́ bīā, ai bəbaala míḿbɛ́ ai bəsíé bə̄tɔ́g bə́ ngábɛ́d á Yērúzalɛm; á ḿbū zamgbálā yā édzóē Artasersɛs; 8a ngásuan á Yērúzalɛm á ngɔn tána, ḿbú zamgbálā yā édzōē ńkúkúmá. 9Amú á ngātíē á Babilón á ngɔn osú e tɔá álū dá, ńdɔ a ngákə suan á Yērúzalɛm á ngɔn tána e tɔá álú dá, ḿból wɔ́ Zāmbá wóé é ngābə́ ai nyé. 10Amú Esdras á ngávə́ ńnə̄m wóé ádzə̄ŋ mvéndé Ǹtondôbə ai ádzālā mǎm yā étē á mim̀bɔán míé ai áyə́gələ̌ mə̄mvéndé ai mətum á Ísraɛ̂l. É kálada nyɔ́ énye ǹkúkúmá Artasersɛs a ngávə́ Esdras, fada­ ai ǹsaŋ bəkálada, ǹsaŋ bəkálada bíbúg Ńtondôbə a ngáman tág ai məmvéndé ású Ísraɛ̂l: “Artasersɛs, ǹkúkúmá mí ńkúkúmá, ábə fada Esdras, ńyəmə mam yǎ Mvéndé Zambá yǎ yób, mvɔí ńtūd ǹtud! Ńdɔ̄ hḿ ánā, mavə́ ábēndé naa, éwōgē dzáma, é mod ósə a wóge ai ayɔŋ Ísraɛ̂l, ai bəfada bóé, ai bəlevíta bóé, ā tám naa a kə á Yērúzalɛm, a nə dzǎm kə ai wa. 4Amú wǎ ńkūkúmá ai bələ́b bóé bə́ ngálóm naa ó zu fə́b Yúda ai Yērúzalɛm, anə́ ḿból Mvéndé Zambá woe é nə̄ é mvéndé ó bələ́ kálada yǎ étē á mɔ́ móe, 15ai nâ ó bə̄gə mɔní ai mvɔ́d yǎ bīfáī bí ńkūkúmá ai bələ́b bóé bávə́ ású Zambá Ísraɛ̂l yǎ étɔbɔgɔ é nə́ á Yērúzalɛm, 16ḿbámáná ai é mɔní ai é mvɔ́d ésə̄ wǎyi kɔ́b éwōgē Babilón ésə, fǔfulu ai bifái bí mvǎm yā áyɔŋ ai bəfada báyi və́ ású tə́mpɛ́l Zambá wābán á Yēruzalɛm. 17Ńdɔ̄ hḿ é mɔ̄ní nyɔ́, wayi bəlan ai nyé naa ó kus bəyóm bə́ nyag, bəyóm míńtómbá ai bɔ́n míńtómbá ai é dzóm ésə̄ yásíli ású ńtúnán wábán ai bisoe məyɔg; wayi byá və̄ anə́ bīfái á Ndá Zambá wāān á Yēruzalɛm. 18É sílíba ǎ yi bug ai mvɔ́d, myǎyi bəlan ai byá ḿból myādiŋ, ai wǎmēn ai bəbə́nyɔ̄ŋ, anə́ ńyían Zāmbá wāān ó nə́. 19Bílábǎn yā báyi wa və́ wā ású ésíé yā Ndá Zambá woe, tə́légē byá Zāmbá woe ósū á Yērúzalɛm. 20É dzóm éfə̄ yáyi dzə́man ású Ndá Zambá woe, á yásílī nâ ó və, o nə dzɔ́ dzǎm nɔŋ á ndá akúmá ǹkúkúmá. 21Mǎmēn, ǹkúkúmá Artasersɛs, mabénde bəbaala bə́ ńkɔ̌b bə́sə̄ yā Éfrāta á yād naa: "É dzóm ésə fada Esdras, ǹsaŋ bəkálada yǎ Mvéndé Zambá yǎ yób ā yi síli, bə́ vâ nyé dzɔ̄ təge tigibi, 22a kələ kwí á táŋ miǹsaŋ mí mɔní mí sílíba ǹtɛd, bivəgá bí ovə́ga ǹtɛd, bəfonda bə́ wɔ̂n ǹtɛd, bəfónda bə́ m̀bɔ́n ǹtɛd, ǹkǔ abím ásə báyi. É dzóm ésə Zambá yǎ yób ā béndé yâyəan ndzálaban ávōl avól ású Ndá Zambá yǎ yób a zǎ sōē éwōgē ńkúkúmá ai bɔ́n bóé ólún á nyɔ́l. Ayəmə́ áfə̄ á nə̄ fə̄ nâ eki təge nɔŋ tóya, ngə́ ńtōlo ziŋ, tɔ ényɔ̄ məlodo ­mə́ zēn á bəfada, bəlevíta, bəyia bə́ bia, bəbaala míḿbɛ́, bəsíé bə̄tɔ́g, tɔ bəbɔ bisíé bə̄fə́ yā Ndá Zambá.” 25Ḿfág wóe, ǎ Esdras, ású fəg Zambá woe yǎ ó bələ́ á mɔ́, tə́légē bəsaŋ bə́kálada ai bətsíg míńtól yā báyi kǎd tsíg bod bə́sə mədzó Éfrāta á yād, nálā tē ó nə̄ nâ ébá bə́sə̄ báyəm məvéndé mə́ Zāmbá woe, é mod ǎ yə̌m kig dzɔ, mǐ ngayə́gələ nyé. Ényɔ́ ósə ǎ bɔ̄ tə dzálā Mvéndé Zambá woe ai mvéndé ǹkúkúmá ḿból wáyəan, bə́ tsígī nyé ńtōl á ngɛ́d: awú, ngə́ ébom, ngə́ ńtāŋ, ngə́ mim̀bɔ̌g kig.” Olugú á bɔ̄ ai Ǹtondôbə, Zambá bətará, yǎ ā bɔ̄ naa ǹnə́m ńkúkúmá ó lūgū Ndá Ǹtondôbə á Yērúzalɛm. Á mís mə́ ńkúkúmá ai bələ́b bóé ai bəsíé bə̄nén bóé, ású ḿbaalan mətǐŋ wóé ndɔ́ ǎ bə̄bə̄ é mə̄ nə́; ḿfág wáma, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngátóm nyɔ́l, amú wɔ́ Ńtondôbə, Zambá wama, ó ngábə́ ai ma, ńdɔ mə ngátógan bətə́bə̄ bə́ ósú yā Ísraɛ̂l nə́ bíā bɔ́ bī kə. Bə́tə́bə̄ bə́ ósú yā mə̄ndá mə́ bod bíā bɔ́ bī ngákódō á Babilón, ábǒg édzóē ńkúkúmá Artasersɛs, anə́ ḿból kálada miǹkǎs ā kɔ́bɔ, bə́ ngábə́ nâ: 2Á bɔ́n bə́ Pinhas: Gershon; á bɔ́n bə́ Itamar: Daníel; á bɔ́n bə́ Dávid: Hatush, 3bɔ́n bə́ Shekanya; bɔ́n bə́ Paréosh: Zakaya yǎ á ngábə́ ésāmbá ai bəyóm fám mə̄wóm mə́tán; 4á bɔ́n bə́ Pahath Moab: Elyehoénái, mɔ́n Zerahya, ai nyé fám, bod miǹtɛd míbɛ̄; 5bɔ́n bə́ Zatu: Shekanya, mɔ́n Yahaziel, esámbá ai nyé, fám, bod miǹtɛd mílɛ́; 6á bɔ́n bə́ Adîn: Eved, mɔ́n Yonatân ai nyé, fám, bod məwóm mə́tán; 7á bɔ́n bə́ Elam: Yeshaya, mɔ́n Atalya ai nyé, fám, bod məwóm zamgbál; 8ai bɔ́n bə́ Shefatya: Zevadya, mɔ́n Mikael ai nyé, fám, bod məwóm mwom; 9á bɔ́n bə́ Yoav: Ovadya, mɔ́n Yehiel ai nyé, fám, bod miǹtɛd míbɛ̄ ai awômo ai mwom; 1Oá bɔ́n bə́ Bani: Shelomíth, mɔ́n Yosifya ai nyé, fám, bod ǹtɛd ai məwóm mə́saman; 11á bɔ́n bə́ Bévái: Zekadya, mɔ́n Bévái ai bod məwom mə́bɛ̄ ai mwom; 12á bɔ́n bə́ Azgad: Yohanân, mɔ́n Ha Katân ai nyé, bod ǹtɛd ai awômo; á bɔ́n bə́ Adonikam: bəməlígī mvúa, mwé nâ: Elifɛleth, Yéiel ai Shemaya, esámbá ai bod məwóm mə́saman; 14á bɔ́n bə́ Bigwai: Utái ai Zabud, esámbá ai bod məwóm zamgbál. Dulǔ Esdras á Yērúzalɛm 15Mə ngákóan bɔ́ babi ai oswé yā wákə Âhawa, ńdɔ̄ bǐ ngávūd mīńkán hālá mə̄lú mə́lɛ́. Mə fɔmbɔ́ naa hə bod bə́ ńnam ai bəfada ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ étēde, təge ai bɔ́n bə́ Lévi. 16Ńdɔ mə ngátɔ́b Eliézer, Ariel, Shemaya, Elnatân, Yarib, Elnatân, Natân, Zekarya, Meshulam, ai bǒd yā bə́ ngábə́ bələ́ ḿbəmbə fəg, mə lómó bɔ̄ ábə Ido, ǹkúkúmá yā ábōdā sí yā Kasifya, 17mə́ mǎn bɔ tə́bələ ḿból báyəan kə́ kɔ̄bɔ ai Ido bân bəbə́nyāŋ, yā bə́ ngábə́ mvóg ábódā sí yā Kasifya, nâ bə́ lom bía bəsíé ású Ndá Zambá wāān. 18Ḿból ḿbəmbə wɔ́ mvam Zambá wāān á ngábə́ ai bía, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bía m̀fəfə́g mod, á bɔ́n bə́ Mahli, mɔ́n Lévi, mɔ́n Ísraɛ̂l, nálā wâtian nâ Sherebya, bɔ́n bóé ai bəbə́nyāŋ, á tâŋ bod awômo ai mwom, 19ai Hashabya bân Yeshaya, á bɔ́n bə́ Merari, ai bɔ́n bábán: bod məwóm mə́bɛ̄; 20ai á zāŋ bəsíé bə̄tɔ́g yā Dávid bân bətə́bə bə́ ósú bə́ ngávə́ bəlevíta nə́ bə́ sye bɔ́, bəsíé bə̄tɔ́g ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄, mwé mábán bɔ́ bə́sə ǹtilán. 21Ńdɔ mə ngátə́le mvéndé eki bídí á mgbág oswé Ahawa hālá, ású yə̄ nâ bǐ lə́dē fúlú edzɔdi nyɔ́l á mís mə́ Zambá wāān bǐ dzāī fə̄ nyé naa dulu dáán á wūlu m̀bəŋ, ású dáán bíā bə́bēn ai ású mə́ndá mə́ bod máán ai byə́m byáán bísə, 22amú lə́ ngáyi bɔ̌ dzam ósɔ́n nə́ mə́ dzāi ǹkúkúmá naa á və ma bəzimbi ai bəbɛ́d bikabilí nə́ bə́ kə̄ bâbaala bíā ai zěn ésə, amú é dzóm bī ngákad ǹkúkúmá é ngábə́ nâ: "Wɔ́ mvam Zambá wāān wákālā ébá bə́sə̄ bádzə̄ŋ nyé hədá ngul dzié ai olún wóé byâvuŋ ébá bádzoge nyé á nyɔ́l.” Bǐ ngaki hḿ bīdí, bǐ ngadzai Zambá wāān naa á kálā bíā, ńdɔ a ngáwóg ngogolán dzāān. Ńdɔ mə ngátɔ́b bəfada awômo ai bə́bɛ̄ á zāŋ bəfada bənén, təge láŋ Sherebya bân Hashabya, ai bəbə́nyāŋ bábán bə̄fə́ awômo. 25Ńdɔ mə ngávəg bɔ́ sílíba ai mvɔ́d á bīlában ai bífáī bísə̄ yā ńkūkúmá bân bələ́b bóé ai bivɛ̂d man bíé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ hālá bə́ ngávə́ ású Ndá Zambá wāān. Ńdɔ mə ngáman vəg, bətaléńta bə́ mɔ̄ní sílíba miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́tán, mə kalán fə̄ bɔ́ byə́m bí sílíba á táŋ bətaléńta ǹtɛd, ai bətaléńta bə́ mvɔ́d ǹtɛ̌d fə. Kɔ́b mvɔ́d məwóm mə́bɛ̄, á táŋ akúda bədaríg, ai bidɔ́g bisóá bíbɛ̄ ǹkomán ai m̀bəmbə elun yǎ ā fyɛ, bí tɔ̄á fə edimá anə́ mvɔ́d. Ma ai bɔ́ nâ: "Mǐ nə səsalá ású Ńtondôbə, bílában bí byâ bí nə̄ fə səsalá; é sílíba nyɔ́ ai é mvɔ́d nyí byáwóge ai Ǹtondôbə, Zambá běsōá. Mǐ tóán byábaala ḿbəŋ a kələ kwí anə́ myāyī byá kə̄ vəg á mís bəfada bənén, ai bəlevíta ai bətə́bə̄ bə́ ósú yā mə̄ndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l, á Yērúzalɛm, á bitun bí ndá yā Ndá Ǹtondôbə.” Ńdɔ̄ hḿ bəfada ai bəlevíta bə́ ngánɔŋ sílíba ai mvɔ́d ai bílában bə́ ngáman və̌g bī, nə́ bə́ kə ai byá á Yērúzalɛm á Ndá Zambá wāān. 31Ngɔn osú é tɔ̄á mə̄lú áwômo ai mə́bɛ̄, ńdɔ bǐ ngátíe óswē Ahawa nə́ byǎkə á Yērúzalɛm: wɔ́ Zambá wāān ó ngábə́ ai bíā; ńtíé bǐ wulugu á zěn, a kamaŋan ai bíā á mīńzīzíŋ ai á bizilingǎn. Ńdɔ bǐ ngákə kwí á Yērúzalɛm, bǐ bómbó hálā mə̄lú mə́lɛ́ bǐ wɔigi. Ámǒs nyina, ńdɔ̄ bə́ ngáman vəg sílíba ai mvɔ́d, ai bilában á Ndá Zambá wāān, bə́ kālán bya fada Merémoth, mɔ́n Uriya, bân Eléazar, mɔ́n Pinhas, bəlevíta Yozavad, mɔ́n Yéshua ai Noadya, mɔ́n Binúi bə́ ngábə́ tə́lē bɔ́ á mgbág. Tɔ tâŋ byə́m, tɔ bəkíla, bísə̄ bí ngábə́ á téén. Ńdɔ̄ bə́ ngáman til tâŋ bəkílā ésə. Abǒg te 35ńdɔ ébá bə́ ngádúgan á məkaban, á bə́ ngábə́ mīńkóm, bə́ ngátúni Zambá Ísraɛ̂l mə́túnuŋa bádígi: bəyóm bə́ nyag awômo ai bə́bɛ̄ ású Ísraɛ̂l ásə bəyóm míńtómbá mə̄wóm ebǔl ai mísaman, bɔ́n mīńtómbá mə̄wóm zamgbál ai zamgbál, bikélá awômo ai bíbɛ̄ anə́ mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, é byə́m bísə̄ bí, bə́ ngavə́ bya Ǹtondôbə anə́ mə́túnuŋa bádígi. Ńdɔ bə́ ngánɔŋ məbéndé mə́ ńkúkúmá bə́ və́ə́ bīvɛ́d man bí ńkúkúmá ai bəngɔ́mɔnǎ yā Éfrāta á yād, bɔ̂ bə́ ngávɔ́li ayɔŋ ai Ndá Zambá. Ǹnyie anə́ é mam má mə́ ngáman komban, ńdɔ bətə́bə̄ bə́ ósú bə́ ngásúbu ma babi, bɔ́ ai ma nâ: "Ayɔŋ Ísraɛ̂l, bəfada ai bəlevíta bá ndzí kig kân ai bod bə́ ńnam. Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ kíŋ ai bɔ́ á byə̂m bə́bə̂ bə́ mam bábán, Kananéan, Hitíd, Périzíd, Yebusíd, Amoníd, Moabíd, Egîptɛn ai Amoríd, 2bɔ́ bə́bēn ai bəndómán bábán bə́ ngálúg bəngɔn bábán, m̀fúfúb áyɔŋ ó ngabáman ai bǒd yā ńnam. Bətə́bə̄ bə́ ósú ai bəlɔ̌ya ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ é bod bə́ ósu naa bâfudi wɔ́ á dzām ébúgu mətǐŋ tē.” 3Á wóg mə̄ ngáwóg é fwé nyí, ńdɔ mə ngányab éwɔ́man dzáma ai kód dzama, mə̌ ngátyé fə esǐl dzáma ai zɛl dzama. Ńdɔ mə ngátɔbɔ á sí ai sɔ́m ésə. 4Ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ dzə́mə̄ kám ai bibúg bí Zāmbá Īsraɛ̂l bə́ ngázu mǎn kóan ábə ma, ású ébúgu mətǐŋ tē. Ḿfág wáma, ńdɔ mə ngátɔ́bɔ á sí á vɔlî, a kələ kwí ábǒg mətúnuŋa mə́ ngōgé. 5Ábǒg mə́túnuŋa mə́ ngōgé, ńdɔ mə̄ ngákódō á ngábə́ būdu á sí, biwɔ́man ǹnyabán, mə kúdú məbɔ́ŋ, mə̌ ngadəgələ Ǹtondôbə Zambá wama mɔ́, 6ma ai nyé nâ : “Ǎ Zāmbá wama, ósɔn, osáma bí bə̄lə́ mā təge ai nâ mə nə dzǎm bə́dē mís á ó nə̄ wē; amú étītíb bivǔs byáán é ngakwí yǎ bía á ńlō á yób, angós míńsə́m dáán á namanga ebás yób. 7A tádigi ábǒg bətará a zǎ kwí ai aná, bǐ nə hə á bivǔs étē; ású bə́bə̂ bə́ mam báán bətē, ńdɔ bíā bə́bēn, ai bədzóē báán ai bəfada báán bī ngáku á mɔ́ míńkúkúmá yā miǹnam mifə́: bə́ ngatíbili bíā, bə́ sə́ bía tsíg, bə́ nə̄ kə ai bíā miǹkóm, bə́ sə́ bía sa, bə́ nə̄ bía sáma, anə́ bī tə̄mə́ ai dɔ́ ámōs di aná. 8Ábōg dī, Ǹtondôbə Zambá wāān ā bɔ̄ anə́ a yén bíā ngɔ́l, ǎ bāālā é bān bod bə́ ngálígī á ńnam, a nɛdə́ fə̄ bía afólā á ḿfūfúb dzāl wóé; éyə̄ hḿ Zāmbá wāān á ngávə́ bíā mǎn m̀fyɛ ná, ai mǎn ényiŋ étīé bəlɔ̌ dzáán. 10Bǐ ngə́lə fɔ́ɔ́ bəlɔ̌, hədá Zambá wāān ā ndzí kig bía dzoge étīé bəlɔ̌ dzáán, a ngábɔ̄ nâ miǹkúkúmá yā Pérsia mí mvāmán ai bíā, ḿból bə́ ngávə́ bía ngul yə ádúgán lōŋ Ndá Zambá dzāān ai á dúgán dzɔ kom, bə́ bɔ̄ɔ̄ fə̄ nâ bǐ bi é vóm byātɔbɔ á myə̄ə̄ŋ á Yúda ai á Yērúzalɛm. 1OŃdɔ̄ hḿ ábōg dī, ǎ Zāmbá wama, bí nə̄ fə dzǎm dzó yā á mvús tě ? Amú bī ngálúm mə̄mvéndé móe mvús, 11émā ó ngábénde, ânyu bəprofɛ́d bóe, nâ: "É sí myǎkə nyíī nyīlí nə́ é wóge ai mínā, sí tě e nə m̀bɔlán, m̀bɔlán ai bod bə́ ńnam ai bə́bə̂ bə́ mam bə́ ngádzálā dzɔ̌ ai m̀bə̂ enyiŋ wabán. 12Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, tə myǎvə̄ bɔ́n bábán bəngɔn báán, tə myǎnɔŋ bəngɔn bábán ású bɔ́n báán, tə myǎdzə́ŋ naa mǐ nɔŋ mvɔí dzābán ai m̀bəmbə enyiŋ wabán, ḿból yə̄ nâ mǐ bɔ ngul, mǐ di mim̀bəmbə̌ bibumá yā ńnam mǐ lǐg fə̄ byá á mɔ́ mə́ bɔ́n báán á kɔ́m yǎ kɔ́m.” Ńdɔ̄ hḿ á mvús é mam mə́sə bǐ ngátóban ai mɔ́ ású bə́bə̂ bə́ mam bǐ bɔɔg ai é mod evǔs bī ngábɔ Zambá wāān, a fyáŋán bɔ̌ naa o ngákándi adǐd yā bivǔs byáán, o lígí bía məbuga məvɔ́g nə́ mə́ nyiŋ anə́ bī nə́ vā ná. 14Yə bǐ ngə́lə dzam dúgán dǎŋ mə̄mvéndé móe, ngə́ ákə̄ bǎd tindǐ mə̄lúg ai bəbə̂ bə́ bod bə́tē ? Ngǎ wayi liŋán ai bíā a kələ kwí anə́ wāman bía ai sí təge líg tɔ mod m̀bɔ́g á və̌, ngə́ bān məbugǎ kig ? 15Ǎ Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, o nə sósōō: ámōs dī bēn, bǐ ngálígi bǎn məbuga anə̌ bí nə́ vā ná, bíā bá bī tə́lə́ wā ósū ai bivǔs byáán, tɔ anə́ mod a sə́ kig wa dzǎm tə́bə̄ á mís nālá. M̀ból Esdras a ngálában ai məbɔ́ŋ á sí á ńsəŋ Ndá Zambá, a yóno, a kogolan, a dzaigi bidzǔgá ású miǹsə́m míé nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ etítíb ńkunda áyɔŋ Ísraɛ̂l, fám, biníngá ai bɔ́ngɔ́, bə́ ngázu nyé man vúd éndīngā á nyɔ́l, bɔ̂ bə́ ngayón fə. 2Ńdɔ fɔ́ɔ́ Shekanya, mɔ́n Yehiel, m̀bɔ́g yǎ bɔ́n bə́ Elam a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai Esdras nâ: "Bǐ ngásə́m mod ǹsə́m á mís mə́ Zambá wāān, ḿból bī ngálúg bīníngá yā ézā məyɔŋ, tɔ nálā afidí á ngə́lə tə́ ású Ísraɛ̂l. 3Byǎzu líg mim̀fǎŋ mətǐŋ á mís mə́ Zambá wāān nə́ byǎyi mǎn soě bīníngá bə́tē ai é bɔ́n bī ngábyé ai bɔ́; nálā ńgɔ byǎyi tǒŋ mələ́bə́gá mə́ māńtí ai émá mə́ ébá bákɔn məbə́ndé mə́ Zāmbá wāān wɔ̄ŋ. Bə́ bɔ̄ɔ̄g anə́ Mvéndé yāyi ! 4Kódógō á sí, amú wǎ dzǎm tē lábəbə; hədá bǐ tə́lə wa á mvús. Tómó nyɔ́l, ó nɔŋ adzó á mɔ́.” 5Ńdɔ fɔ́ɔ́ Esdras a ngátə́bə tə́tə̄lə́, ǎ ngabɔ nâ bəfada bənén ai bəlevíta, ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə, bə́ kāni sɔŋ nə́ bâyi bɔ anə́ lə́ ngádzôban. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ bə́ ngákani sɔŋ. 6Ńdɔ Esdras a ngákódō á ńsəŋ Ndá Zambá, a kə́ə́ á ndá Yehohanân, mɔ́n Elyashiv, a bómbó ńgūmā álú təge dí ḿbāŋála, tɔ məndím mə́ ndə́g təge nyú, amú á ngábə́ á məyəb ású mod evǔs é bod bə́ sɔ̂ á məkaban bə́ ngábɔ. 7Ńdɔ̄ bə́ ngálóm ábēndé á Yúda ai á Yērúzalɛm ású é bod bə́sə̄ bə́ sɔ̂ á məkaban, nə́ bə́ kə tógan á Yērúzalɛm. 8É mod ósə á ḿbɔ̄ təge sɔ́ á mvús məlú mə́lɛ́, anə ḿból bə̄tə́bə̄ bə́ ósú ai mvindí bod bə́ ngádzó, ényɔ̄lɔ̄ tě, bâyi mǎn sa byə́m bíé, bə́ vāā fə̄ nyé á táŋ esámbá é bod bə́ ngásɔ́ á məkaban. 9Á mvús məlú mə́lɛ́, ńdɔ bod bə́sə̄ yā Yúda ai Bényamín bə́ ngáman kə́ kóan á Yērúzalɛm á ngɔn ebulú é tɔá mə̄lú mə̄wóm mə́bɛ̄, ńdɔ ayɔŋ ásə̄ á ngákə tɔbɔ á ńsəŋ Ndá Zambá bə́ nganyaŋaban ású ádzó dī ai ású mvəŋ e nɔ́ŋɔ abuí. 10Ńdɔ fada Esdras a ngákódō á sí nyé ai bɔ́ nâ: "Mǐ ngábúg mə́tīŋ mī ngálíg ai Zambá, ńdɔ̄ fə mǐ ngásə́m mod ǹsə́m é dzam mī ngálúg bīníngá yā məyɔŋ məfə́, ńdɔ mǐ ngábág ńsə̄m ḿfə̄ á évǔs Ísraɛ̂l ! 11Hədá, étɔ̄á dzī, bɔán ekad miǹsə́m ábə Ǹtondôbə, Zambá běsōá, bɔán áfə ǹyián wóé: ńkándáŋán ai bǒd yā ńnam ai bədzín bə́ bīníngá.” 12Ńdɔ ekóán ésə̄ é ngáyédan á yób étē nâ: “Nálā ó nə̄ bə́bə́lá ! Byǎyəan bɔ anə́ wādzó ! Hədá ayɔŋ á nə eyə́gan ábuí bod, ńdɔ̄ fə bǐ nə̄ ábǒg mvəŋ: byǎsə́ kig dzǎm tə́bə̄ á ńsəŋ. Ńdɔ̄ áfə ádzó dī lásə́ kig ádzó lákomban amǒs m̀bɔ́g, ngə́ mə́bɛ̄, amú abuí yā ábə̄ bíā á nə m̀bilán ádzó dī. 14Bətə́bə bə́ ósú báán bə́ tə́bə̄gə̄ válā ású ńgúmā ékóan, á ńtɔā á naa, é bod bə́sə̄ yā bə̄tísɔn báán, á bə́ ngálúg bə̄dzín bə́ bīníngá, bâyi sɔ́, á zuli mətǐŋ, fǔfulu ai mvindí bod ai bətsíg míńtól yā tísɔn ésə, a kələ kwí anə́ ólún Zambá wāān á wóg ai bíā ású adzó dī wáyi vɔ́bi.” 15Hə ǹnyie anə́ Yonatân, mɔ́n Asahel bân Yahzeya mɔ́n Tigwa ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ kig kíŋ ai ńkɔ́bɔ̄ nyú, ai Meshulam bân Shabtái mǎn levíta, bə́ vâ bɔ́ ngul á mvús. 16Hədá, ńdɔ̄ é bod bə́sə̄ bə́ sɔ̂ á məkaban bə́ ngábɔ anə́ ḿból bə́ ngákad bɔ́. Ai fada Esdras ńdɔ̄ bə́ ngátɔ́b mīǹló yā mə̄ndá mə́ bod, anə́ ḿból mə̄ndá mə́ ngábə́, bə́ mǎn bɔ lóē bə́sə á mwé. Ńdɔ̄ bə́ ngákái ǹkɔ́bɔ ngɔn awômo e tɔá álū dá, nə́ bə́ sāŋálā ádzó dī. 17Á ngɔn osú é tɔá álū dá, ńdɔ̄ bázu mǎn fyal é bod bə́sə̄ yā bə́ ngalúg bīníngá yā məyɔŋ məfə́. Mwé bəku 18Á bɔ́n bəfada, ébá bə́ ngálúg bīníngá yā məyɔŋ məfə́, bə́ ngábə́ mwé nâ: Á bɔ́n bə́ Yosué, mɔ́n Yotsadag ai á bə̄bə́nyāŋ bóé: Maaséya a bilí, bân Eliézer, Yariv ai Gedalya. 19Ńdɔ̄ bə́ ngákan sɔŋ ai wɔ́ nə́ bâyi soě bīníngá bábán, bə́ túní fə ǹnóm ńtómbá ású mə́túnuŋa mə́ ekom­o ebyandí; 20á bɔ́n bə́ Imer: Hanani á bilí bân Zavadya; 21á bɔ́n bə́ Harim: Maaséya a bilí bân Eliya, Shemaya, Yehiel ai Uziya; 22á bɔ́n bə́ Pashehur: Elyoénái, Maaséya, Yishmael, Netanel, Yozavad ai Eléasa; á bəlevíta: Yozavad, Shiméi, Kelaya, énye fə a nə́ Kelita, Petahya, Yéhuda ai Eliézer; á bəyia bə́ bīā: Élyashiv;á bə̄nɔ́ni míḿbɛ́: Shalum Tɛlem ai Uri. 25Á bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l: á bɔ́n bə́ Paréosh: Ramya, Yiziya, Malkiya, Miyamîn, Eléazar, Malkiya ai Benaya; á bɔ́n bə́ Élam: Matanya, Zekarya, Yehiel, Avdi, Yerémoth ai Eliya; á bɔ́n bə́ Zatu: Elyoénái, Elyashiv, Matanya, Yerémoth, Zavad, ai Aziza; á bɔ́n bə́ Bévái: Yehohanân, Hananya, Zabái et Atlái; á bɔ́n bə́ Bani: Meshulam, Malug, Adaya, Yashuv, Shéal, Yeramoth; á bɔ́n bə́ Pahath Moab: Adna, Kelal, Benaya, Maaséya, Matanya, Betsalel, Binúi, Manasé;31bɔ́n bə́ Harim: Eliézer, Yishiya, Malkiya, Shemaya, Siméon, Bényamín, Malug, Shemarya; á bɔ́n bə́ Hashum: Matenái, Matata, Zavad, Elifɛleth, Yerémái, Manasé, Shiméi; á bɔ́n bə́ Bani: Maadái, Amram, Ouel, 35Banaya, Bédya, Keluhi, Wanya, Merémoth, Elyashiv, Matanya, Matenái, ai Yaasái; Bani bân Binúi, Shiméi, Shələmya, Natân, Adaya, Maknadevái, Shashái, Sharái, Azarel, Shɛlɛmyahu, Shemarya, Shalum, Amarya, Yosəb; á bɔ́n bə́ Nébo: Yéiel, Matitya, Zavad, Zevina, Yadái, Yoel, Benaya. Ébá bə́sə̄ bálā bə́ ngálúg bīníngá yā məyɔŋ, ńdɔ̄ fə, ábə̄ bɔ́, biníngá bə́ ngábə́ á bə́ ngábyé bɔ́n ai bɔ́[1]. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm tíl naa: “Ndɔ̄ bə́ ngáman soě bīníngá ai bɔ́n bə́sə.” Bibúg bí Néhémi mɔ́n Hakalya. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, á ngɔn Kislew á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄, hála mə tɔá á Susa, ngungúl tísɔn, 2ńdɔ Hanani, m̀bɔ́g yǎ bə̄bə́dzāŋ, á ngásuan ai bod bəzǐŋ yā Yúda; ńdɔ̄ mə ngásílī bɔ́ ényiŋ Yúdɛn bə́ nyini wé, ébá bə́ ngálígī á mīńkóm, ai mǎm yā Yērúzalɛm. 3Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan ma nâ: “Ébá bə́ ngálígī á mīńkóm, á ńnam wé, bə́ bə̄lə́ mod ǹdzǔg wē ai osɔ́n ósə; m̀fǐm yā Yērúzalɛm wâman būgi, mim̀bɛ́ mí óngóla míé bə́ ngátum myá ndóan.” 4Á wóg mə̄ ngáwóg bíbúg bī, ńdɔ mə ngátɔbɔ á sí mə̌ ngayón, mə ngátɔbɔ məyəb məlú məlú; məkǐ bídí ai mənyú, mə́ kogolan á mís mə́ Zāmbá yǎ yób. 5Ma nâ: "É éh ! Ǎ Ńtondôbə Zambá yǎ yób, é Zāmbá á nə̄ ánēn ai məsis, ényɔ̄ ā kála elad amvoe a baalǎ fə mətǐŋ ású ébá bádiŋ nyé bə́ nyiege məmvéndé móé, 6kə́ə́ge alɔ́ dóe, ó yáī fə̄ mís móe, nə́ ó wóg ngogolán yǎ ma, etúgā dzóe mǎ kogolan ai wa étɔ̄á dzí ásū dóe, ai alú ai amǒs ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bitúgā bíé, maməm miǹsə́m mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, émí bī ngásə́m ábə wa. Mǎ ai ndâ bod tará, bǐ ngásə́m. 7Bǐ ngábɔ wa eyə́gan ábē; byǎ ndzí kig baalǎ mə̄mvéndé, tɔ məbéndé, tɔ mə́tǔm yā ó ngávə́ étúgā dzóe Mósɛs. 8Tɔ nálā tsogó tə́ ébúg yā, á ḿbéndán wóe, Mósɛs etúgā dzóe, é ngáfálā nâ: “Ngə́ mína, mǐ nə bəbúg mətǐŋ, maa mayi miná tsam á zāŋ məyɔŋ; 9hədá ngə́ mī dúgán sɔ́ ábə ma, mǐ ngabaala mə̄bə́ndé máma, mǐ bɔɔ anə́ māyi, tɔ ébá bə́ ngákə̄ á məkaban á zāŋ dzāān bə́ nə abúg yób áfē, mayi mína kóan, mə dúgan ai mína é vóm mə̄ ngátɔ́b nə́ mə́ bɔ nâ dzwé dáma á tɔbɔ étēde.” 10Bə́ nə bitúgā bíé ai ayɔŋ dóē yā ó ngákode ai mod ngul woe ai ewólō wɔ́ wóe. “É éh ! Ǎ Ńtondôbə, alɔ́ dóe á bíége ngogolán etúgā dzóe, ai ngogolán bitúgā bíé yā byáwóg zám naa bámbádā dzwé dóe; bɔ̌ naa etúgā dzóe é dɔ ámōs nyū, ó bɔ̌ fə̄ nâ á yen maa á mís mə́ é mod nyɔ́ ! "Hála mə tɔ́a ńsoe məyɔg ǹkúkúmá. Á ngɔn nísán, á ḿbū mə̄wóm mə́bɛ̄ yā édzōé ńkúkúmá Artagsergses, ńdɔ ma, Néhémi mə̄ ngábódō wɔ̂n a ngábə́ tə́lə ǹkúkúmá ósū, mə kalán nyē. Mə nə á mís móé hā, á zigili. 2Ńdɔ ǹkúkúmá ā síli ma nâ: « Ású dzé wātindi otad ásū təge nə́ wakɔn ? Wayəan bǐ mīńtyé miziŋ á ńnə̄m.’’ Mə ḿbə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ éyə́gan ḿbə̂ wɔ̌ŋ. 3Ma ai ǹkúkúmá naa: “Matám ńkúkúmá áyǎb ényiŋ ! Éyə mə nə́ dzǎm bɔ̌ tə bi ótad ásū yá, éyɔŋ é dzāl bə́ ngádzəb bətará láman kǔ mīḿbōŋ á sí, bə́ manaŋa dígī mī ḿbɛ̄ yā étē á ndóan ?’’ 4Ǹkúkúmá nyé ai ma nâ: “Ńdɔ wǎyī yá ?” Mə̌ ngakogolan ai Zambá yób, 5ma ai ǹkúkúmá naa: «Ngə́ ńkúkúmá a diŋ, ngə́ étūgā dzóē é yén maa á mís móe, dzǒge ma, mə́ kə̄ á Yúda, á é dzāl bə́ ngádzəb bətará, mə́ man dɔ́ kom.’’ 6Ǹkúkúmá ā bódō ńkɔ̄bɔ, ǹgál á tɔá nyē á ḿfə̄ŋ, nyé ai ma nâ: “Ńdɔ wǎyi kə́ bómbō á dulǔ tē táŋ yá, o kələ dúgan ábǒg áfē ? » Ńdɔ mə ngákad nyé ábōg māyi dúgan, nyé a yə́bə́. Ńdɔ́ a ngádzoge ma ai m̀bəmbə ǹnə́m. 7Ma ai nyé nâ: «Ngə́ ńkúkúmá a diŋ, á tílí mā kálara, mə́ kə və́ bíyian bíé byādzóē á óswē á yād álí, ḿból yə̄ nâ bə́ yái ma zěn, mə kwí á Yúda, 8ó və̄ áfə ma kálada m̀fə́ ású Asaf, ǹkála afan ǹkúkúmá, ḿból yə̄ nâ á və ma bilé ású mí ḿbɛ̄ yā miǹkum mí Ndá Zambá, ai ású mim̀fim mí óngóla yǎ édzə̂dzalá, ai ású é ndá mākə tɔbɔ”. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngáman ma və́ byə́m bítē, amú wɔ́ maa Zambá wama ó ngábə́ ai ma. 9Ńdɔ mə ngátíe mə́ kə́ə́ ábə bəngɔ́mɔnǎ yā éfas sí yā óswē Éfrāta á yād, mə mǎn bɔ və́ bə̄kálada bə́ ńkúkúmá. Ǹkúkúmá á ngāvə́ bə̄dzóē yā ńsāmbá bítá ai bəwulǔ bikabilí nə́ bə́ kə ma lə́de. 1OHədá á wóg Sânbalat, mǎn Horonít ai Toviya ḿbɔ esíé, mǎn Amonít, bə́ ngáwóg é dzam dí bə́ ngayén dɔ́ abé abuí naa mod ziŋ a zu mvaman ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Á kwí mə̄ ngákwí á Yērúzalɛm, ńdɔ mə ngábómbo hála məlú mə́lɛ́. 12Ńdɔ mə ngákódō á sí ai alú ásə ai bod bəziŋ hālá; təge kad mod é dzam Zambá wama a ngálə́b ma á ńnə̄m nə́ mə́ bɔ ású Yērúzalɛm, təge ai eyə́m éfə̄ ésāmbá, səsalá hə édzī mə̄ ngábə́ bədə́. Ńdɔ mə ngákwí átān ai alú ásə á ḿbɛ̄ ḿbígílí wákə̄ étam Ébibigan, ai á ḿbɛ̄ Ákun. Mə̌ ngáfə́b mim̀fǐm yā Yērúzalɛm yā mí ngábə́ mə̄lɔ́ŋ mə̄lɔ́ŋ ai míḿbɛ́ mí óngóla mí ngáman díg ai ndóan. 14Ńdɔ mə ngákə̄ á ḿbɛ̄ Étam ai étɔ̌g ńkúkúmá; hədá təge ai afóla ású éyə́m mə̄ ngábə́ mə bədə́ á yób naa é lod. 15Ńdɔ mə ngádúgan bɛ́d ai alú ásə ḿfág yā ḿbīgílí, makə mafə́b ḿfim; mə dúgán á mvús, mə kə́ nyî á ḿbɛ̄ Ḿbígílí, mə bǎd dúgǎn nálā. 16Bəlóya bá ndzí kig yəm é vóm mə̄ ngákə ngə́ é dzam bēn mə̄ ngábə́ bɔɔg; hála mə ngə́lə̄ fə təge kǎd tɔ Yúdɛn, tɔ bəfada, tɔ miǹtómbā mí bod, bədzóe, ai ébá bə̄vɔ̄g bə́ yigi bɔ ésíé. 17Ńdɔ mə ngádzó ai bɔ́ nâ: "Mǐ tála ábím ńdzǔg bī bə̄lə́, ḿból Yērúzalɛm a dzogó mīḿbóŋ á sí ai ḿból míḿbɛ́ mí óngólā míé mí nə́ ńdīgán. Zǎn bǐ loŋ m̀fǐm yā Yērúzalɛm, nâ bǐ zaa bǎd bi ósɔ̄n." 18Mə̌ ngakad bɔ́ ḿból wɔ́ Zāmbá wama, m̀bəmbə wɔ́ wōē ó ngábə́ ai ma, mə kadá fə̄ bɔ́ bíbúg yā ńkūkúmá á ngākɔ́bɔ ai ma, bɔ́ nâ: "Ńkódógān á sí, bǐ loŋ.” Nâ, ńdɔ̄ bə́ ngáyə́m mɔ́ mábán á kpím ású m̀bəmbə esíé. 19Hədá, á wóg Sânbalat, mǎn Honorít ai Toviya ḿbɔ esíé, mǎn Amonít, ai Gɛshem mǎn Aráb bə́ ngawóg nálā bə́ ngáwoe bíā, bə́ byandigǐ fə̄ bíā, bɔ́ nâ: "É dzam myǎbɔ̄ dí ńdɔ̄ á nə́ dzé ? Yə myǎbɔ ǹkúkúmá mə̄lɔ́ ?” 20Ńdɔ mə ngáyalan bɔ́ nâ: “Zambá yǎ yób ́nye ǎ yi bɔ̌ naa bǐ būgúbán; bía bitúgā bíé b yǎyi kódo á sí bǐ ngalóŋ; ḿfág wāān myǎbə̄lə́ kig ngab ziŋ, ngə́ ngul ziŋ, ngə́ ótsogo ziŋ á Yērúzalɛm. Ńdɔ Élyashiv, fada ǹnén, á ngākódō á sí bân bəbə́nyāŋ bóé bəfada, bə́ ngalóŋ ḿbɛ̄ Míńtómbá. Bə́ ngáman wá fúbu, bə́ tə́lé míḿbóŋ yā étēde, ai bifɛdəga, a kələ kwí á ńkǔm yā Miǹtɛd, ńdɔ̄ bə́ ngáfúbu m̀fǐm a kələ kwí á ńkǔm Hananêl. 2Á tsâ hálā bǒd yā Yēríko bə́ ngalóŋ, á tsâ hála Zakur, mɔ́n Imri a ngálóŋ. 3Bɔ́n bə́ Ha Senaa ḿbɔ̄ bə́ ngálóŋ ḿbɛ̄ Kɔ̄s; bə́ ngábomolo mim̀bóŋ yā étēde, bə́ ngátə́le bívín mim̀bɛ́, mim̀bóŋ ai bifɛdəga. 4Á mgbáb dzābán Merémoth, mɔ́n Uriya, mɔ́n Hakots a syé, á mgbág, Meshulam, mɔ́n Bɛrɛkya, mɔ́n Meshezavêl a syé, á mgbág ńdɔ Sadog, mɔ́n Baana a ngásyé; á mgbág, bód yā Tekoa bə́ syé, hədá miǹtómbā mí bod myábán myá ndzí kig fudi mó ésīē bədzóē bábán. 6Á ḿbɛ̄ Yeshana ńgɔ Yoyada, mɔ́n Paséah ai Meshulam, mɔ́n Besodya bə́ ngásyé, ḿbɔ̄ bə́ ngábomolo ǹkanaŋ, bə́ bə̄dé bīvín, mim̀bóŋ ai bifɛdəga. 7Á mvús tě, ńdɔ̄ Melatya, mǎn Gabaonít tɔ Yadôn, mǎn Méronotít, bǒd yā Gabaon ai ébá yā Mitspa, bə́ ngákə syé á mgbág etɔá ngɔ́mɔna yǎ éfās ǹnǎm yā óswē Éfrāta á yād. 8Á mvús dzābán, ńdɔ Uziel, mɔ́n Harhaya, mod yǎ ékōān bə́lwí bə́ mvɔ́d á ngāsyé, á mgbág dzīē, Hanaya, ǹkomo balabínda a ngásyé; ńdɔ̄ bə́ ngákódō á Yērúzalɛm éyɔŋ bə́ ngákwí á éndəndam Ḿfim. 9Á mgbág dzāban, Refaya, mɔ́n Hur, ǹdzóe yǎ éfǎs Yērúzalɛm dzyá á ngāsyé. 10Á mgbág dzābán, ńdɔ Yedaya, mɔ́n Harumaf a ngákə a kom ḿfág yā ńsəŋ ndá dzīē; ávɛl díé Hatush, mɔ́n Hashavneya a ngákə a kom. 11Malkiya, mɔ́n Harim bân Hashub mɔ́n Pahath Moab bə́ ngákə̄ bâkom éfas évɔ̄g a kələ kwí á ńkum míḿbə́g mí Ndóan. 12Á mgbág dzīē, Shalum, mɔ́n Halohɛsh, ǹdzóe yǎ efas tísɔn dzyá yā Yērúzalɛm, a ngákə a kom, nyémēn ai bəngɔn bóé. Hanun ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Zanoah bə́ ngákom m̀bɛ́ yā Ḿbīgílí; bə́ bǎd wa lóŋ, bə́ tə́lē bīvín míḿbɛ́, mim̀bóŋ ai bifɛdəgǎ yā étēde, bə́ kōmó fə m̀fim á ńtīē akúda mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́, a kələ kwí á ḿbɛ̄ Ákun. 14Malkiya, mɔ́n Rékab, ǹdzóe yǎ éfās ńnǎm yā Beth Kɛrem, a ngákom ḿbɛ̄ Ákun; a bǎd wa mǎn lōŋ, a tə́lē bīvín míḿbɛ́, mim̀bóŋ ai bifɛdəgǎ yā étēde. 15Shalum, mɔ́n Kol Hozé, ǹdzóe yǎ éfas ńnǎm yā Mitspa a ngákom m̀bɛ́ yā Étam; a bǎd dzɔ lóŋ, a búdi wā, a mǎn tə́lē bīvín míḿbɛ́; mim̀bóŋ ai bifɛdəgǎ yā étēde, ényē fə a ngálóŋ ḿfim étɔ̌g yā ngádan ǹkúkúmá, a kələ kwí á bə́zitə́b básigi á tísɔn Dávid. 16Á mvús dzīē, ńdɔ̄ Nehémya, mɔ́n Azbug, ǹdzóe éfas ńnǎm yā Beth­ Tsur, a ngákom a kə́lə kwí ńsəŋ ó nə́ á mə́bóm sɔŋ mə́ Dávid, á yād a kələ kɔ́dan étɔ̌g kɔ̄s yā é nə́ ńlōŋán, a kələ fə kwí á ndá Miǹgungúl mí bod. 17Á mvús dzīē bəlevíta bə́ ngábodo ésíé: Rehum mɔ́n Bani, á mgbág dzīē, ńdɔ̄ Hashavya, ǹdzóe yǎ éfās ńnǎm yā Kéíla, a ngákom ḿfág yǎ éfas ńnam dzíé. 18Á mvús dzīē, ńdɔ̄ bəbə́nyāŋ bábán: Binúi[1], mɔ́n Hénadad, ǹdzóe yǎ éfās ńnǎm yā Kéíla a ngákə ai esíé ósū; 19á mgbág dzīē hālá, ńdɔ Ezer, mɔ́n Yéshua, ǹdzóe yǎ Mitspa, a ngákom é ngab fɔ́g é nə̄ ábūg yā ńkǒl bikpəlé. 20Á mvús dzīē, ńdɔ̄ Barug, mɔ́n Zabái a ngánɔŋ esíé ai fím ésə, a ngákom é ngab fɔ́g yǎ ē kódogo ábūg hālá a kələ kwí á ḿbɛ̄ yā ndá Elyashiv, fada ǹnén. 21Á mvús dzīē, ńdɔ Merémoth, mɔ́n Uriya, mɔ́n Hakots, a ngákom é ngab fɔ́g yǎ á kōdō á ḿbɛ̄ yā ndá Elyashiv a kələ kwí á suga ndá wōē. 22Á mvús dzīē, ńdɔ̄ bəfadǎ yā bə́ ngábə́ tɔá éfas sí tē bə́ ngánɔŋ esíé, bɔ̂ bə́ kōmó fə ábím dábán. Á mvús dzābán ńdɔ̄ Bényamín bân Hashub bə́ ngákom á ńsəŋ ndá dzābán, á mvús dzābán, Asarya, mɔ́n Maaséya, mɔ́n Ananya a ngákom á mgbág ndá dzīē. Á mvús dzīē, ńdɔ Binúi, mɔ́n Hénadad a ngákom é ngab fɔ́g, a kódógo á ndá Azarya a kələ kwí ábūg yā ákug, 25ńdɔ Palal, mɔ́n Uzai a ngákom ábug á yād ai ákɔ̌ŋ á yād édí labəbə á ndá âkoé ábə ǹkúkúmá á ńsəŋ ndá mim̀bog. Á mvús dzīē, ńdɔ Pedaya, mɔ́n Paréosh, ai bə́bɔ bísíé bə́ tə́mpɛl bə́ ngábə́ tɔá á Ofel, bə́ ngákom a kələ kwí á ńsəŋ ḿbɛ̄ Mə́ndím, á ńtōlē dzóbo ḿfág ákɔ̌ŋ á tə́lə́. Á mvús dzīē bǒd yā Tekoa bə́ ngákom é ngab fɔ́g é nə̄ á mod akɔ̌ŋ á yād a kələ kwí á ḿfǐm yā Ofel. A tádigi á ḿbɛ̄ bikabilí, bəfada bə́ ngákə̄ bâkom, mod ósə̄ á ńsəŋ ndá dzīē[2]. Á mvús dzābán Sadog, mɔ́n Imer, a ngákom á ńsəŋ ndá dzīē. Á mvús dzīē Shemaya, mɔ́n Shekanya, ǹnɔ́ni m̀bɛ́ yā ǹtólē dzób, a ngákə ai esíé ósū. Á mvús dzīē ńdɔ Hananya, mɔ́n Shɛlɛmya bân Hanun, mɔ́n Tsalaf samana, bə́ ngákom efas efə́. Á mvús dzīē Meshulam, mɔ́n Bɛrɛkya a ngákom á ńsəŋ étun ndá dzīē. 31Á mvús dzīē Malkiya, ḿbɔ̄g yā bəlwí bə́ mvɔ́d, a ngákom a kwíí á ńtīē yā ndá bəbɔ bisíé bə́ tə́mpɛl ai bod miǹkuan, á ńsəŋ ḿbɛ̄ Mifkad, a kwíí fə étun ndá yób yǎ ákūg. Á zāŋ etun ndá yā yób a kwíí ákūg ai ḿbɛ̄ Míńtómbá bəlwí bə́ mvɔ́d ai bəkuan bə́ byə́m ḿbɔ̄ bə́ ngákom étēde. Miǹzízíŋ myálúman ai məlóŋ Ńdɔ ábōg Sânbalat, a ngáwóg naa bǐ ngalóŋ yǎ ḿfim, á ngawóg ábē ai m̀bə̂ olún. Ǎ ngakpə́lə̄ Yúdɛn ńdɔ a ngákɔ́bɔ̄ á mís mə́ bə̄bə́nyāŋ ai miǹkán bítá yā Samaría nâ: “Dzé míńtə́tə̄g mí Yúdɛn mí myábɔ́ ? Yə byǎyi dzoge ? Yə bâyi bɔ̌ mə̄túnuŋa ? Yə bâyi mana ámōs dī ? Yə bâyi bǎd vəle mə́kɔ́g másɔ́ á ngun má, á mábə́ mə́ ńtɔa yǎ ńdígán ńdígán ?35Tobiya mǎn Amonít a ngábə́ tə́lē nyé á mgbág, nyé nâ: "É dzóm bēn bálóŋ dzī ngə́ mvāg yabɛ́d dzɔ̄ á yób ánā, m̀fim mə́kɔ́g ó mān sulan !” Wógó, ǎ Zāmbá wāān, ákyāí bábyandi bíā; dúgán bɔ̄ kúb bikag bítē á ńlō á yōb, o kúbū bɔ́ ósɔ̄n á ńnam bə́ nə́ á məkaban. Tə wadzu bɔ́ ábē dábán, o bə́ bɔ̌ naa ǹsə́m wábán ó fímíbán á mís móe; ású bə́ ngata bəloŋ. Bǐ ngádúgan lóŋ ḿfǐm, ńdɔ m̀fǐm tē ósə ó ngádúgan lóŋoban a kələ kwí á zə̄zǎŋ yā ńkōŋ wóé. Ayɔŋ á fúdī á fɔ̄ɔ̄ ńnə́m â bɔ ésīē tē. Və á wóg Sânbalat, Toviya, Arâb, Amonít ai Ashdodít bə́ ngáwóg naa ǹkomán yā mim̀fǐm yā Yērúzalɛm ó ngakə yǎ ósū ai nâ bibúbugǎ mim̀fim bí ngatádi yǎ dibiban, bə́ ngawóg ólūn eyə́gan. 2Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngábui fəg nə́ bə́ zu lúman ai Yērúzalɛm, bə́ mān fə nýe ndáman byə́m. 3Ńdɔ bí ngákogolan ai Zambá wāān, bǐ tə́lé vâ yǎ ā yabaga bɔ́ ai alú ai amǒs. 4Hədá Yúda a ngádzó nâ: “Ngul bəbəgə̌ miḿbəgə ě ngatəg yǎ, m̀búlú ó nə eyə́gan abuí; byǎsə́ kig dzǎm dúgan bə́dē ḿfim. 5Miǹzízíŋ myáán mí ngádzó nâ: “Ósúsúa yə̄ nâ bâyəm dzam ziŋ ngə́ áyēn kig, byǎyi vám, bǐ ngawé bɔ̄, bǐ tə́lē fə esíé. 6Ńdɔ̄ é Yúdɛn bə́ ngábə́ tɔá bɔ̄ á mgbág bə́ ngásɔ́, bə́ ngadzó ai bía bíyɔŋ awômo nâ: "Bâyi tíe é māl mə́sə̄ bə́ tɔ̄á, bə́ ngázu lúman ai bíā.” 7Ńdɔ̄ hḿ mə ngátə́le bod á mə̄fólā yā sí á mvús m̀fim, bə́vóm bə́ ngábə́ yô, anə́ ḿból mə̄ndá mə́ bod mábán mə́ nə́, bə́ bə̄lə́ ákəŋ bítá á mɔ́, məkɔ̌ŋ mában, miǹfan ai bilâ byábán. 8Ḿból mə̄ ngáyén wɔ̄ŋ wábán, ńdɔ̄ mə ngákódō á sí, ma ai miǹtómbā mí bod, bəlóya ai é bod bəsə́ bəvɔ́g naa: “Mǐ bə́ bɔ mbáda, tsogán hə Ǹtí yǎ á nə̄ ánēn ai məsis, lúmúŋán ású bə̄bə́nyāŋ báán, bɔ́n báán ai bəngɔn báán, biníngá ai məndá máán.” 9Á wóg mīńzīzíŋ myáán mí ngáwóg naa bə́ kad yǎ bīā ai nâ Zambá ā man yǎ sámalǎ ńyián wábán, ńdɔ̄ bə́ ngáman túb, bíā bə́sə bǐ mān dúgan á ḿfim, mod ósə ésīē dzíé. 1OA tádigi amǒs tē, hə ǹnyie anə́ étǔn ngǎb yā bod bísíé báma ńdzɔ̄ é bɔɔ məlóŋ, éfas évɔ̄g é bələ́ məkɔ̌ŋ, biben, bilâ ai kód bikie. Bədzóe bə́ tə́tə́lán ai mvús ndá Yúda. 11É bǒd yā bə́ lóŋó m̀fim, bəbəgə̌ mim̀bəgə bə́ ngábə́ fə̄ bə́ bə̄lə́ bikpəlé, mod ósə a syê ai wɔ́ ḿbɔ̄g, é wɔ́ ḿbɔ̄g ó bə̄lə́ ákɔ̌ŋ[3]. 12Mod ósə yā bə̄lóŋ á ngābə́ bəgə́ ókəŋ bítá ébog, a bɔɔ məlóŋ. Ǹlɔ́ŋɔ̄ tɔ́ŋ á ngābə́ tə́lə ma á mgbág. Ńdɔ mə ngádzó ai miǹtómbá mí bod, ai bəlóya ai é bod bəvɔ̄g nâ: “Esíé é nə m̀faŋ é tɔ̄á fə abuí, ńdɔ bǐ nə́ ńtsaman ai m̀fim ósə, mod ósə a tə́lə oyǎb ai ényɔ̄ ḿbɔ̄g. 14É vóm myāyi wóg kíŋ tɔ̄ŋ, zǎn bǐ man kóǎn babi. Zambá wāān a yi lúman ású dáán.” 15Bǐ ngábɔ hḿ esíé nálā a tádigi ai məléndé mə́ kídí a kələ kwí anə atítie lákwí á yób. 16Ńdɔ mǎbǎd fə kǎd bod nâ: “Mod ósə ai ḿbɔ esíé wōē á bələ́ naa a bómbogo á Yērúzalɛm, ai alú, bǐ bə̄lə́ vâ, ai amǒs bíā bə́sə bǐ ngasyé. 17A ńtɔ̄á naa, tɔ mǎ tɔ bəbə́dzāŋ, tɔ bəbɔ bísíé báma, tɔ bənɔ́nī yā bə́ toŋ ma, mod təge sɔ́dí éyē dzíé; mod ósə a bələ́ fɔ́ɔ́ ákɔ̌ŋ díé á wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo. Éyɔŋ bə́ ngákad Sânbalat, Toviya, Gɛshem mǎn Árâb ai míńzízíŋ myáán mísə mivɔ́g naa mə ngálóŋ ḿfim ai nâ məlɔ́ŋ mə́ sə́ kīg fə, abǒg tē hála mə ngə́lə təge fudǐ bīvín míḿbɛ́. 2Ńdɔ Sândalat ai Guɛshem bə́ ngálóm ma m̀bándá naa: “Zǎg bī tóbán á Kefirim, á ḿbībíŋ Óno. Ndə bə́ lámā nâ bâyi ma bɔ ábē. 3Ńdɔ mə ngálóm bod nə́ bə́ kə̄ bɔ́ kǎd naa: “Mə bələ́ mod esíé, mə sə́ kig dzǎm sigi, ású dzé ésīē yáyi təbə́ éyɔŋ malíg dzɔ̄ nə́ masigi ábə̄ mínā ? 4Bə́ ngálóm ma m̀bándá nálā biyɔŋ bínyi, maa mə yalagan bɔ́ hə dzam də́dā. 5Ńdɔ̄ éyɔ̄ŋ tána, Sânbalat a ngálóm etúgā dzíé ábə ma ai kálada á yô á mɔ́. 6Kálada te a kɔ́bɔgɔ nâ: "Byǎwōdan á zāŋ məyɔŋ bíkúl, ńdɔ̄ fə Gashmu ǎ bɔɔlɔ nə́ á nə̄ nálā nâ wǎ ai Yúdɛn myǎbui esɔ̌g naa myǎyi ngan ai mína bə́bēn, ású tē ńdɔ walóŋ ḿfim, ḿból wāyī nâ ó tə́bə ǹkúkúmá wābán. 7Ǒ mə̄man yǎ fə̄ tə́lē bəprofɛ́d naa bə́ kə̄ báyédan á Yērúzalɛm nâ: Ǹkúkúmá á ńtɔ̄á yā á Yúda ! Ńdɔ̄ hḿ etɔá dzí, fwé tě yayi kə́ kwí á mə̄lɔ́ mə́ ńkúkúmá. Zǎ naa bǐ tam kə ésǒg fūfulu.” 8Ńdɔ mə ngávə́ ngalaná nâ: "Dzǒm ziŋ yá ndzí kig bɔban anə́ wādzó nālá, watyé mam mə́tē á ńlō ńtyéán.” 9Amú bə́sə̄ bə́ yii nâ básii bíā, bə́ tsogo nâ: "Mɔ́ mábán mâyi təg, esíé é təbə́.” Ńdɔ̄ hḿ ábōg dí wónógō mɔ́ máma hə ǹwónán. 10Ńdɔ amǒs ziŋ, mə ngákə̄ á ndá Shemaya, mɔ́n Delaya, mɔ́n Mehétavêl, amú á ngābə́ á yə̄mə, ńdɔ a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Ńkə̄lə́ á tə́mpɛ́l Ǹtondôbə, á zə̄zǎŋ tə́mpɛ́l étēde, bǐ man tóán dǐb mīḿbɛ́ mí tə́mpɛ́l; amú bâyi sɔ́ naa bázu wa wé, bâyi wa sɔ́ wé álú dí. 11Ńdɔ mə ngáyalan nâ: “Yə akyaí mod dáma dí á nə dzǎm túb ? Yə ákyāí mod dámā dí[4] á nə dzǎm kə á tə́mpɛ́l á nyīŋí ? Mǎyǐ kig kə !” 12Ńdɔ mə ngáyəm nâ sə̌ kig Zambá énye a ngálom nyé, amú, ngə́ á ngākúlu ébúg profɛ́d ású dáma, lə́ nə amú Toviya bân Sânbalat bə́ ngákus nyé. Ású dzé bə́ ngakus nyé ? Ású yə̄ nâ mə́ bi wɔ̌ŋ, mə́ bɔ anə́ á ngākad, mə́ ku hḿ á ńsəm. Eyɔ̌ŋ tē báyi ma mǎn ndáman dzwé, bə́ lə́dē fə̄ nâ mə nə m̀kpə́gələ Zambá. 14Ǎ Zāmbá wama, o tsogo Toviya ású é dzam a ngábɔ, dzam də́dā fə ású profɛ́d miníngá Noadya, ai bə́profɛ́d bə̄vɔ́g yā bə́ ngádzə́ŋ naa bâsii ma ! 15M̀fim ó ngáman ngɔn Elul e tɔá mə̄lú məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán, á táŋ məmǒs məwóm mə́tán ai mə́bɛ̄. 16Éyɔŋ miǹzízíŋ myáán mísə̄ mí ngáwóg nálā, məyɔŋ mə́sə̄ yā mə́ boman bía á nyɔ́l mə́ wógó fə̄ nálā, bə́ ngakám ákyaí ḿbəmbə esíé tē, bə́ yə̄mə́ fɔ̄ɔ̄ fə̄ nâ esíé tē é ngábɔban ai ǹyián Zambá wāān. 17Məlú mə́tē miǹtómbá mí bǒd yā Yúda mí ngálóm Toviya abuí bə́kálada, Toviya nyé a lómó fə̄ bɔ́ éḿbōē. 18Amú abuí bǒd yā Yúda[5] á ngábə́ bələ́ mətǐŋ ai nyé, ḿból á ngābə́ ńnōm ngɔn Shekanya, mɔ́n Arah, ńdɔ̄ fə̄ mɔ́n wōē, Yehohanân, a ngálúg ngɔn Meshulam, mɔ́n Bɛrɛkya. 19Bə́ kādə́gə́ fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyé taman á mís máma étē, bə́ kələ̌ fə̄ nyé kə́ tíē ndɔ́ŋ miǹkɔ́bɔ̄[6] myáma. Toviya a ngálóm bə̄kálada nə́ á və ma wɔ̌ŋ á nyɔ́l. Ńdɔ̄ éyɔŋ m̀fim ó ngáman lóŋoban, mə mǎn tə́le bīvín míḿbɛ́: ńdɔ bəkálā míḿbɛ́, bəyia bə́ bīá, bəlévíta bə́ ngáman tə́leban. 2Ńdɔ mə ngávə́ mānyāŋ wama Hanani ai Hananya ngɔ́mɔna yǎ tísɔn, edzóē yā Yērúzalɛm, amú á ngābə́ éyə̄gan mod afidí a kɔnɔ̌ fə Zambá wɔ̄ŋ a lodo abuí bod. 3Mə ngádzó ai bɔ́ naa: "Mim̀bɛ́ mí óngóla yā Yērúzalɛm myâyǐ kig yáiban ósúsúa ndúgúdū ńló dzóbo, ńdɔ̄ fə̄ ńtíé bə̄nɔ́nī míḿbɛ́ bá sə́ kig á mə̄sú bísíé mábán, bivín míḿbɛ́ byâyi kángā bí fɛ̄də́. Ńdɔ̄ bə́ ngátə́lə bənɔ́ni ású batɔbɔ ǹnamǎ yā Yērúzalɛm, mod ósə é vóm wóé, mod ósə á ńsəŋ ndá dzīē. 4Tísɔn é ngábə́ ndam ai anén mīfág míbɛ̄ mísə, hədá təge ai bod abuí, təge ai məndá ńlōŋán. 5Ńdɔ Zambá a ngáfudi ma évág á ńnə̄m nə́ mə́ tógan miǹtómbā mí bod ai bəlɔ́ya ai ayɔŋ ásə nə́ bǐ bɔ élâŋ bod. Ńdɔ mə ngásɔm kálada yǎ élâŋ məndá mə́ bǒd yā mə́ ngátádi sɔ́ ósúsúa, mə yénē ńtilán étēde nâ: 6É bǒd yā éfas dzí ḿbɔ̄ bə́ nə́ ébá bə́ ngásɔ́ á məkaban ai á mīńkóm yā Nabukodonosor, ǹkúkúmá yā Babilón, a ngákə ai bɔ́; bə́ ngádúgan á Yērúzalɛm ai Yúda, mod ósə á tísɔn dzié. 7Bə́ ngásɔ́ ai Zorobabel, Yosué, Nehémya, Azarya, Raamya, Nahamani, Mardokái, Bilshân, Mispɛreth, Bigwái, Nehum ai Baana. 8Táŋ bǒd yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l: bɔ́n bə́ Paréosh: bakúda bə́bɛ̄ ai ǹtɛd m̀bɔ́g ai məwóm zamgbál ai bə́bɛ̄ ; 9bɔ́n bə́ Shefatya: miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm zamgbál ai bə́bɛ̄ ; bɔ́n bə́ Arah: miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́tán ai bə́bɛ̄ ; 11bɔ́n bə́ Pahath Moab, nálā ó nə̄ nâ bɔ́n bə́ Yéshsua bân Yoav: bakúda bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mwom ai awômo ai mwom ; 12bɔ́n bə́ Elam: akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán ai bə́nyi ; bɔ́n bə́ Zatu: miǹtɛd mwom ai məwóm mə́nyi ai bə́tán ; 14bɔ́n bə́ Zakai: miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́saman ; 15bɔ́n bə́ Binúi: miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́nyi ai mwom ; 16bɔ́n bə́ Bévai: miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́bɛ̄ ai mwom ; 17bɔ́n bə́ Azgad: bakúda bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ ; 18bɔ́n bə́ Adonikam: miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́saman ai zamgbál ; 19bɔ́n bə́ Bigwái: bakúda bə́bɛ̄ ai məwóm mə́saman ai zamgbál ; 20bɔ́n bə́ Adîn: miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́tán ai bə́tán ; 21bɔ́n bə́ Ater, nálā ó nə̄ nâ Hizkiya: məwóm ebǔl ai mwom ; bɔ́n bə́ Hashum: miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́bɛ̄ ai mwom ; bɔ́n bə́ Betsái: miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́bɛ̄ ai bə́nyi ; bɔ́n bə́ Harif: ǹtɛd m̀bɔ́g ai awômo ai bə́bɛ̄ ; 25bɔ́n bə́ Gabaon: məwóm ebǔl ai bə́tán ; bǒd yā Bɛ́telehɛ́m ai á Netofa: ǹtɛd ai məwóm mwom ai mwom ; bǒd yā Anatoth: ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai mwom ; bǒd yā Beth Azmaweth: məwóm mə́nyi ai bə́bɛ̄ ; bǒd yā Kiryath Yéarim, Kefira ai Bééroth: miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́nyi ai bə́lɛ́ ; bǒd yā Rama ai Gɛva: miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́bɛ̄ ai m̀bɔ́g ; 31bǒd yā Mikmas: ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ ; bǒd yā Bétɛl ai Ái: ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai bə́lɛ́ ; bǒd yā Nébo m̀fə́: məwóm mə́tán ai bə́bɛ̄ ; bɔ́n bə́ Élam m̀bɔ́g: akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán ai bə́nyi ; 35bɔ́n bə́ Harim: miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́bɛ̄ ; bɔ́n bə́ Yériko: miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́nyi ai bə́tán ); bɔ́n bə́ Lod, Adǐd ai Ono: miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́bɛ̄ ai m̀bɔ́g ; bɔ́n bə́ Senaa: bakúda bə́lɛ́ ai miǹtɛd ebǔl ai məwóm mə́lɛ́ ); Bəfada: bɔ́n bə́ Yedaya, nálā ó nə̄ nâ ndá Yosué: miǹtɛd ebǔl ai məwóm zamgbál ai bə́lɛ́ ; bɔ́n bə́ Imer: akúda m̀bɔ́g ai məwóm mə́tán ai bə́bɛ̄ ; bɔ́n bə́ Pashehur: akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́nyi ai zamgbál ; bɔ́n bə́ Harim: akúda m̀bɔ́g ai awômo ai zamgbál ; levíta: bɔ́n bə́ Yéshua, nálā ó nə̄ nâ Karmiel, bɔ́n bə́ Hodwa: məwóm zamgbál ai bə́nyi ; bəyia bə́ bīá: bɔ́n bə́ Asaf, ǹtɛd ai məwóm mənyi ai mwom ; bəkálā míḿbɛ́: bɔ́n bə́ Shalum, bɔ́n bə́ Ater, bɔ́n bə́ Talmôn, bɔ́n bə́ Akuv, bɔ́n bə́ Hatita, bɔ́n bə́ Shofái: ǹtɛd ai məwóm mə́lɛ́ ai mwom . Bəbɔ bísíé yā tə́mpɛ́l; bɔ́n bə́ Tsiha, bɔ́n bə́ Hasufa, bɔ́n bə́ Tabaoth, bɔ́n bə́ Keros, bɔ́n bə́ Sia, bɔ́n bə́ Padôn, bɔ́n bə́ Levana, bɔ́n bə́ Hagava, bɔ́n bə́ Salmái, bɔ́n bə́ Hanân, bɔ́n bə́ Gidel, bɔ́n bə́ Gahar, bɔ́n bə́ Réaya, bɔ́n bə́ Resîn, bɔ́n bə́ Nekoda, bɔ́n bə́ Gazam, bɔ́n bə́ Uza, bɔ́n bə́ Paséah, bɔ́n bə́ Bésái, bɔ́n bə́ Mehunim, bɔ́n bə́ Nefishsim, bɔ́n bə́ Bakug, bɔ́n bə́ Hakufa, bɔ́n bə́ Harhur, bɔ́n bə́ Batslith, bɔ́n bə́ Mehida bɔ́n bə́ Harsha, bɔ́n bə́ Barkos, bɔ́n bə́ Sisera, bɔ́n bə́ Tamah, 56bɔ́n bə́ Netsiah, bɔ́n bə́ Hatifa; bɔ́n bəbɔ bísíé bə́ Salomóŋ; bɔ́n bə́ Sotái, bɔ́n bə́ Soféreth, bɔ́n bə́ Perida, bɔ́n bə́ Yaala, bɔ́n bə́ Darkôn bɔ́n bə́ Gidel, bɔ́n bə́ Shafatya, bɔ́n bə́ Hatil, bɔ́n bə́ Pokéreth ha Seváim, bɔ́n bə́ Amôn. Bəbɔ bísíé bə́sə̄ yā tə́mpɛ́l ai bɔ́n bəbɔ bísíé bə́ Salomóŋ, bə́ ngábə́ miǹtɛd milɛ́ ai məwóm ebǔl ai bə́bɛ̄ . Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ ébá bə́ ngásɔ́ á Tel Mɛlah, Tel Harsha, Kerub Adôn, ai Imer; hədá bə́ təge tóán yəm ngə́ mə̄ndá mə́ bod mábán ai mvɔŋ bod dzabán bí wôge fɔ́ɔ́ ai Ísraɛ̂l: bɔ́n bə́ Delaya, bɔ́n bə́ Toviya, bɔ́n bə́ Nekoda: miǹtɛd mísaman ai məwóm mə́nyi ai bə́bɛ̄ ; bəvɔ́g yā zāŋ bəfada: bɔ́n bə́ Hovaya, bɔ́n bə́ Hakots, bɔ́n bə́ Barzilái ényɔ́ á ngálúg miníngá á bəngɔn bə́ Barzilái, mǎn Galaadít yā á ngānɔŋ eyole dzíé. Ébálā bə́tē bə́ ngádzə́ŋ kálada elân məndá mə́ bod wabán, hədá təge yén, ńdɔ̄ bə́ ngávaa bɔ́ étīē bəfada nə́ bə́ nə mvid. Ngɔ́mɔna a ngákad bɔ́ naa bâyəǎn kig nɔ̌ŋ ngab á mīḿfúfúb bídí, a kələ kwí anə́ fada a tə́bə nə́ á bwē ngám Urim ai Tumin. Ǹgúmā ékóan ó ngábə́ bod bakúda məwóm mə́nyi ai bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́saman , təge láŋ bəbɔ bísíé bə́ fám bábán ai bitúgā bí biníngá byábán, bɔ̂ bə́ ngábə́ hḿ bakúda zamgbál ai miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́lɛ́ ai zamgbál , bə́ ngábə́ bələ́ bəyia bə́ bīá, fám ai biníngá: miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́nyi ai bə́tán , 68bəkə́mɛl bábán bə́ ngábə́ miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́lɛ́ ai bə́tán , bǒzəle bábán: bakúda bə́saman ai miǹtɛd zamgbál ai məwóm mə́bɛ̄ . Miǹló yā mə̄ndá mə́ bod mí ngávə́ bīfái ású bísíé. Ngɔ́mɔna a ngávə́ ákúmá miǹsaŋ mí mɔ̄nī mvɔ́d: akúda m̀bɔ́g , bisóa bínēn məwóm mə́tán , biwɔ́mǎn bəfada miǹtɛd mítán ai məwóm mə́lɛ́ . Míńló yā mə̄ndá mə́ bod məvɔ́g mí ngávə́ ákúmá ású bísíé, miǹsaŋ mí mɔ̄nī mvɔ̄d: bakúda məwóm mə́bɛ ; mɔní sílíba: bakúda bə́bɛ̄ ai miǹtɛd míbɛ̄ , ábím é bod bə́sə bəvɔ́g bə́ ngávə́ á ngákwí miǹsaŋ mí mɔ̄nī mvɔ́d bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai miǹsaŋ mí mɔ̄ní sílíba bakúda bə́bɛ̄ ai bidǔd bəfada məwóm saman ai zamgbál . Ńdɔ bəfada, bəlevíta, bənɔ́nī míḿbɛ́, bəyia bə́ bīá, bod bəvɔ́g yā áyɔŋ, bəsíé yā tə́mpɛl ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́sə bə́ dúgan ngákə́ tɔbɔ á bə̄tísɔn bábán. Ńdɔ ngɔn zamgbála e ngákwí, bɔ́n bə́ Israɛ̂l bə́ tɔ̄á á bətísɔn bábán. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńnam ósə̄ ó ngáman tógan ébāŋ dzīdzīá, á ńsə̌ŋ yā ásū ḿbɛ́ Mə̄ndím, bɔ́ ai Esdras ǹsaŋ bəkálada nə́ á zu ai Kálada Mvéndé Mōsɛs, yǎ Ńtondôbə a ngávə́ Ísraɛ̂l. 2Ńdɔ̄ á fada Esdras á ngāsɔ́ ai Kálada Mvéndé á zāŋ étítíb bod dzí, tɔ nə́ fam, tɔ́ nə́ biníngá, é dzóm ésə̄ é ngábə́ dzǎm wōg bībúg yā Kálada. Dzǎm tē á ngábɔban ámǒs ósú yā ngɔn zamgbála. 3Bə́ tə́lə̄ nə́ ǹnam ósə̄ ó vógolo bibúg bí Kálada mvéndé. 4Esdras, ǹsaŋ bəkálada a ngábə́ tə́lə̄ á bítaŋan bə́ ngálóŋ ású é dzam dí, á mgbág dzīē bod bə́ ngábə́ tə́lə̄ nâ: Matitya, Shɛma, Anaya, Uriya, Hilkiya, ai Maaséya á ḿbɔ̄ ńnōmo woé, á ḿbɔ̄ ngála woé: Pedaya, Mishael, Malkiya, Hashum, Hasbadana, Zakarya, ai Meshulam. 5Ńdɔ Esdras a ngáyáī Kálada, ǹnam ósə̄ ó bəbəgə nyé, amú á ngābə́ tə́lə̄ bɔ́ á ńló á yób; ǹnyie anə́ á ngáyáī Kálada nálā, bod bə́sə̄ bə́ tə́bə̄ tə́tə̄lə́. 6Ńdɔ̄ Esdras á man və́ Ńtondôbə Zambá nēn ngāŋ, ǹnam ósə̄ ó yə́bə́, bɔ́ nâ: Amɛn, Amɛn ! Bə́ sámá mɔ́ á yób. Bə́ ngávə́ Ńtondôbə olugú bə́ lúigi miǹló á sí. 7Yéshua, Bani, Shérévya, Yamîn, Akuv, Shabtái, Hodiya, Maaséya, Kelita, Azarya, Yozavad, Hanân, Pelaya, bəlevíta bə́ ngafəlan ayɔŋ Mvéndé, ayɔŋ dɔ̂ á tə́lə̄ tə́tēlə́ vóm ḿbɔ̄g. Bə́ ngábə́ láŋa Mvéndé Zambá á sááŋ, bə́ timigǐ fə dzɔ̌, bə́ bɔ̌ fə̄ nâ bod bə́ tóán wóg ńlāŋán. 9Ńdɔ̄ hḿ Néhemi Néhémi yǎ á ngābə́ ngɔ́mɔna, Esdras fada ai ǹtil bəkálada, ai bəlevítǎ yā bə́ yə́gə̄lə̄ bod bə́ ngádzó ai bod bə́sə̄ nâ: “Ámōs ví ó nə m̀fúfúb ámǒs ású Ńtondôbə Zambá wāān; mí bə́ yəb ngə́ á yón, amú bod bə́sə̄ bə́ yóno ábōg bə́ wógo bibúg yā Mvéndé. 10Ńdɔ̄ fə Esdras ā dúgan dzó ai bɔ́ naa : “Sobán mǐ kə myǎdí bíyə́m bí nə̄ mə́vɔ̄ŋ, mǐ nyâ é wɔ̂n a nə́ súg yǎ ḿbəŋ, mǐ lómō fə ébá bábə̄lə̄ kīg dzóm mə̄tóm; amú ámōs dī á nə m̀fúfúb ámǒs Ǹtondôbə wǎn. Tə myǎtɔbɔ á məlúnga, amú miǹtag mí Ńtondôbə mí nə ngul dzǎn.’’ 11Bəlevíta bə́ ngadzum bod ǹkɔ́bɔ, bɔ́ nâ: “Tɔbán bivól ámōs dí á nə m̀fúfúb ámǒs; dzǒgán məlúnga.” 12Ńdɔ̄ á ńnam ó ngáman sob, bə́ ngakə bádī, bə́ nyâ, bə́ lómo bod bikaí, bə́ sambaga abuí; amú bə́ ngáwóg é mam bə́ ngáyəgələ bɔ́. Ámōs bɛ̄ɛ ńdɔ̄ miǹló yā mə̄ndá mə́ bod mə́sə, bəfada ai bəlevíta, bə́ ngázu kóan ábə Esdras, ǹtil bəkálada nə́ bə́ tóán bindǐ bībúg yā mvéndé. 14Ńdɔ̄ bə́ ngayén ǹtilán á mvéndé naa Ǹtondôbə a ngábénde ânyu Mósɛs nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi tɔbɔ á bibə̌m ńtíé ábōg yā ngɔn zamgbála láyi tɔbɔ, 15ai nâ bâyi kúli, bə́ tsǎm fə̄ fwé á bə̄tísɔn bə́sə ai á Yērúzalɛm nâ: “Kaŋán á miǹkǒl, mǐ zu ai miǹtəm mí olíva, olíva afan, ai miǹtəm mí mírta, ai miǹtəm mə́lén ai émí bilé mə́bwí bísə̄ yābɔ̌ bibə̌m étēde anə́ ḿból á nə́ ńtilán.” 16Ńdɔ bod bə́ ngákə, bə́ ngázu ai byá, bə́ ngalóŋ bibə̌m, mod ósə á ńdǐl wóé á sī, á miǹsəŋ myábán ai á miǹsə̌ŋ yā ndá Zambá, ai á mod ǹsəŋ yǎ ḿbɛ̄ Mə̄ndím, ai á mod ǹsəŋ yǎ ḿbɛ̄ Éfraím. 17Ńdɔ ekóan ésə̄ yā é bod bə́ ngádúgan á bə́ ngábə́ á məkaban, bə́ ngálóŋ bibə̌m, bə́ ngatɔbɔ̌ fə̄ á bibə̌m bítē, amú a tádigi á mə̄lú mə́ Yosué mɔ́n Nun a zaa kwí ámǒs tē bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bá ndzí kig fə tám bɔ̌ nālá. Bod bə́ ngayi wú miǹtag. 18Bə́ ngaláŋ hḿ kálada Mvendé Zambá ámǒs ósə, a tádigi ámōs ósú a kələ kwí ámōs mvúa. Ńdɔ abóg á ngátɔ́bɔ məmǒs zamgbál, ámōs mwomo, anə́ tum e síligi, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ́ ekóán məmaná. Amǒs məwóm mə́bɛ̄ ai nyinǎ yā é ngɔn nyí, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngábɔ́d miǹkúd, bə́ mān fə soe ḿbūlúg á ńlō bə́ ngábɔ eki bídí. 2Ébá bə́ ngábə́ á mvɔŋ bod Ísraɛ̂l bə́ ngakân ai bədzín bə́sə, bə́ təbə́ bə̄tə́tə̄lə́, bə́ ngafánga miǹsə́m myábán, ai bə́bə̂ bə́ mǎm yā bēsīá bə́ bɔɔg. 3Mod ósə a tə́lə̄ étīē dzíé bə́ ngaláŋ kálada Mvéndé Ǹtondôbə Zambá wabán á táŋ é ngab nyinǎ yā ńgūmā amǒs é ngab nyina fɔ́g yā étēde bə́ ngaməm miǹsə́m, bə́ ngálugu Ǹtondôbə Zambá wābán. 4A zitə́b bəlevíta, bə́ ngátə́bə̄ nâ, Yosué, Binúi, Karmiel, Shevanya, Buni, Shérévya, Bani, ai Kenani; bə́ yédegan kíŋ á yób ábə Ǹtondôbə Zambá wābán. 5Ńdɔ bəlevíta, Yéshua, Karmiel, Bani, Hashavnéa, Shérévya, Hodiya, Shevanya, ai Petahya, bə́ ngádzó nâ: "Tə́bə́gán mǐ və Ǹtondôbə Zambá wāān maa á ńnomó etɔá. Bə́ lūūgū dzwé díé dúmá yā lálod ǹtótōmaamaa ai olugú ásə. 6Wǎ ó nə̄ Ńtondôbə, wa étám etám ! Wǎ ó ngákom yób, yób yā yób ai miǹkunda myábán mísə, sí ai é dzóm ésə̄ é nə́ étēde, máŋ ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étēde; byə́m bítē bísə wǎ wāvə́ bya enyiŋ. Ǹkunda yā yób walúi wa miǹló á sí. 7O nə Ǹtondôbə Zambá yā a ngátɔ̄d Ábram, o sɔ́ɔ́ ai nyé á Ur yǎ Kaldéa; o yolé nyē dzwé naa Ábrahám. 8Ḿból ó ngáyén ńnə̄m wóé ó nyiege mətǐŋ, ńdɔ o ngábɔ elad amvóé: ai nyé nə́ ó və̄ nyé ǹnǎm Kananéan, ai Amorít, ai Perizít, ai Yebusít, ai Girgasít, o və́ nye miǹnam mítē ai mvɔŋ bod dzié. Ńdɔ o ngádzála anyu dóe amú ó nə sósōó. 9O ngáyén ńdzūg bətará Égîptɛn, o wógó fə ǹyón wábán á Máŋ mə́ ndɛn. 10O ngábɔ biyə̃ŋ bí mam ai məsimbá á nyɔ́l Farawóŋ ai bitúgā bíé bísə ai ayɔŋ díé ásə ású ó ngáyəm nâ bə́ ngábɔ bətara báán ábē; ńdɔ̄ dzwé dóe lə́ ngáwúm á zaa kwí ámōs yə aná. 11Ńdɔ o ngásal bɔ́ máŋ ósū, ńdɔ̄ bə́ ngálod á zāŋ māŋ məkǒl mīńkōd; ńdɔ o ngáwoa bətoŋ bábán édɔg máŋ étēde, anə́ akɔ́g a miǹgungúl məndím. 12Ai andíé ńkúd á ngalə́dē bɔ́ zēn ai amǒs ai andíé ndóan á lə́dege bɔ́ zēn ai alú nə́ ó fyɛ̂ bɔ́ zēn yā báwulu. O ngásus á ńkǒl Sinái, o ngákɔ́bɔ ai bɔ́ á yób, o ngávə́ bɔ mə̄bə́ndé mə́ sósōō ai mim̀faŋ mə́mvéndé, mim̀bəmbə bə́tə́bə́gá ai mələ́bə́ga. 14O bɔ̌ naa bə́yəm m̀fúfúb Sábad wóe, o mǎn bɔ tə́lē mə̄mvéndé, məbéndé ai bətə́bə́gá ábə etúgā dzóe Mósɛs. 15O ngávə́ bɔ̄ ḿbāŋála a sɔ́ á yób ású zie dzabán, o ngádzáli bɔ̄ mə̄ndím ákɔ́g ású ékódé dzábán, o ngákad bɔ́ naa bə́ kə nɔŋ é sí ó ngákani sɔŋ nə́ wayi bɔ́ və̄, o bɛ́dēge wɔ́ á yób. 16Hədá ńdɔ̄ bɔ́ ai bətará báán bə́ ngábɔ məbún, bə́ yə́mə́ kíŋ dzābán á kpím. 17Bə́ ngábɛn wóg mə̄bə́ndé móe, təgě fə tsǒg mə́sīmbá ó ngābɔ á zāŋ dzābán, bə́ mān yə̄m kíŋ dzābán á kpím, ńdɔ̄ bə́ ngáfudi á ńlō naa bádūgan étɔ̄á bəlɔ̌ dzábán Égîptɛn. Hədá o nə Zambá mvam ai bidzǔgá, ǹdzyéán ai m̀baalán mətǐŋ, atɔ́ŋ yā áliŋan, ńdɔ̄ wa ndzí kig bɔ́ dzoge, 18tɔ éyɔŋ bə́ ngákom etɔ̌ŋ nyag ekie, bɔ́ nâ: “Zambá woe yǎ á ngákuli wa Égîptɛn nyɔ́", bə́ ngakpə́lə wa mod ekpə́lə. 19Tɔ nálā á mod ngɔ́l woe, wa ndzí kig bɔ líg á ńkōd ńnam ándíé ńkúd yā a lə́dege bɔ́ zěn lá ndzí kig bɔ́ dzoge ai amǒs ngə́ ándíé ndóan ai alú nə́ lə́ fyɛ̄ bɔ́ é zēn bə́ yəan wulu. 20O ngávə́ bɔ m̀bəmbə ǹsísīm yā ā yə́gələ bɔ́, wa ndzí kig bɔ́ vaa mánā ânyu, o ngávə́ bɔ məndím ású ékódé dzábán. 21Ǎ táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, o ngákálā bɔ́ á ńkōd ńnam bə́ təge dzə́man ai dzóm; biyé byábán byá ndzí kig wú, məkǒl mábán təge nén. 22O ngávə́ bɔ bidzóe ai məyɔŋ, o mǎn bɔ kǎb mə̄sí yā ngɔ́dɔ́; bə́ nɔŋɔ́ ńnǎm Sihôn, ǹnam ǹkúkumá yǎ Heshbôn, ai ényi Og, ǹkúkúmá Bashân. O ngábulu mvɔŋ bod dzabán anə́ átītiě yā yób. O ngákə ai bɔ́ é sí yǎ ó ngākad běsīá nə́ bə́ kə dzɔ nɔŋ, é wóge ai bɔ́. 24Ńdɔ̄ bɔ́n bábán bə́ ngáman kə́ fadi sí tě, ńdɔ̄ o ngádzɔdi ósū wábán batɔbɔ ǹnamǎ yā sí tě, Kananéan, o və́ə́ bɔ dzɔ á mɔ́, ai miǹkúkúmá myábán ai məyɔ̌ŋ yā sí te nə́ bə́ bəlan ai bɔ́ anə bə́ ngádiŋ. 25Ńdɔ̄ bə́ ngáman nɔ̌ŋ miǹgungúl bə́tísɔn ai mvud sí, bə́ ngálígi ai məndá mə́ tɔ̄á ńdzālán ai mim̀bəmbə mí byə́m mísə, bitam ḿfáán ḿfáán, məfúb mə́ wɔ̂n, məfúb mə́ olíva, ai bilé bibumá ézǒb ezǒb; ńdɔ bə́ ngádí bə́ dzyé, məvɛl mə́ ngakwí bɔ́ á məbum, bə́ nganyiŋ á fud mvɔ̌m ású afú ńnə́m dóe. A fyáŋán bɔ̌ nálā, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ məlɔ́, bə́ tsāmán ai wa, bə́ mān woa Mvéndé dzoe á fyɛ́, bə́ ngáwé bəprofɛ́d bóe, ya bə́ lə́bə̄ bɔ́ nə́ bə́ dúgān ábə wa, bə́ ngakpə́lə Zambá ékpə̄lə́ bēn. Ńdɔ̄ hḿ ó ngāvə́ bɔ̄ á mɔ́ ḿńzízíŋ myábán, bɔ̂ bə́ ngatíbili hḿ bɔ́; ábōg bə́ tíbili bɔ́ nálā bə́ ngayón ábə wa, ǹdɔ o ngáwóg bɔ̄ á yób ású mod ngɔ́l woe, o ngávə́ bɔ̄ bənyǐ yā bə́ ngányii bɔ́ á mɔ́ míńzízíŋ myábán. Hədá, hə ǹnyie anə́ bábi avoŋobó, bə́ dúgán kái ábē á mís móe, ńdɔ̄ o ngádzoge bɔ́ á mɔ́ míńzízíŋ myábán, nálā ńgɔ bə́ ngatíbili bɔ́; ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngádúgan yón ábə wa, ǒ ngáwóg fə̄ bɔ́ á yób, abuí biyɔŋ o ngákode bɔ́ anə́ ngɔ́l dzoe e nə́, o ngálə́b bɔ̄ ḿból yə̄ nâ ó dúgān bɔ́ dudu á mvéndé dzoe. Hədá, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ məbún təge wóg mə̄bə́ndé móe, ńdɔ̄ bə́ ngásə́m á mə̄mvéndé móe, émá mázu ai enyiŋ ású é mod ǎ nyie mɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngávid bitúl, bə́ yə́mə́ kíŋ dzābán á kpím, təge dǐŋ bɔ̌ mə̄wóg. O dzíbí bɔ abuí míḿbú o lə́bə̄ bɔ́ ai ǹsísīm wōē ânyǔ bəprofɛ́d bóé; hədá təge dǐŋ kəə álɔ̄. Asú tē ó ngāvə́ bɔ̄ á mɔ́ məyɔ̌ŋ yā á ńnam̌ tē. 31Tɔ nálā ású mod ǹnə́m ngɔ́l wóe, wa ndzí kīg bɔ́ mana ai sí ngə́ adzogě bɔ̄; amú ó nə̄ é Zāmbá yǎ á nə̄ ǹdzyéán ai ngɔ́l ai mvam. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ǎ Zāmbá wāān, é Zambá á nə̄ ánēn, ngul ai məsis, ényɔ́ ā kála élad amvóé ai m̀baalán mətǐŋ, tə wayén fɔ̄ngɔ́ ábím ńdzǔg ósə̄ á bi yǎ bíā, ai miǹkúkúmá myáán, ai bətə́bə̄ bə́ ósú báán, ai bəfada báán ai bəprofɛ́d báán, ai ǹgúmā áyɔŋ ósə, a tádigi ábǒg miǹkúkúmá yā Asiría a zaa kwí ámǒs yə aná. O ngábɔ sósōó é mam mə́sə mə́ ngákwí bíā, amú ó ngālə́de bə́bə́lá woe, ḿfág wáán, bía bǐ bɔɔ mam ai mətóm. Miǹkúkúmá myáán, bitɔŋ míńtómbā myáán; bəfada báán, bətará báán bá ndzí kig kálā Mvéndé dzoe, tɔ á vógolo mə̄bə́ndé móe ai mələ́bə́gá móē yā ó ngāvə́ bɔ́. 35Bá ndzí kig wa syé édzōē dzábán, á zāŋ ḿbəŋ ósə ǒ bɔɔ bɔ́, á mod mvud sí yǎ ó ngátə́lē bɔ́ ósú; bá ndzí kig wa syé, təge kig lúm mvús á bə́bə̂ mim̀bɔán myábán. Bíā bá bī nə́ bəlɔ̌ ámōs dī á ńnǎm yā ó ngāvə́ bətará báán nə́ bə́ tag ai bibumá yā étēde ai m̀bəmbə akúmá yā étēde, bíā bá bī ńtɔa yǎ bəlɔ̌. 37Akúmá bibumá yā étēde láwóge ai míńkúkúmá yā ó ngátə́lē nâ bə́ dzóē bíā ású míńsə́m myáán, á bə́ bə̄lə́ fə ngul ésə tɔ á miǹkug mí nyɔ́l myáán tɔ á bīyə́m byáán ḿból ósə̄ bádiŋ. Ńdɔ bǐ bə̄lə́ mod amalá. Ású é mam mə́sə̄ má, byǎnɔŋ oyílí m̀faŋ m̀faŋ ó tɔ̄á fə ǹtilán á kálada. É kálada yǎ á nə̄ ḿfɛdán nyɔ̄, mwé bə́tə́bə̄ bə́ ósú báán ai émá bəlevíta báán ai bəfada báán mə́ nə̄ étēde. 2É bod bə́ ngáfudi ndəm dzabán étēde bə́ nə̄ nâ: Néhémi ngɔ́mɔna, mɔ́n Hakalya, Sidiya, 3Seraya, Azarya, Yirmeya, 4Pashehur, Amarya, Milkiya, Hatush, 5Shevanya, Maluk, 6Harim, Merémoth, Ovadya, 7Daníel, Ginetôn, Baruk, 8Meshulam, Aviya, Miyamîn, 9Maazya, Bilgái, Shemaya: ébálā bə́ ngábə́ bəfada. 10Ḿfág bəlevíta: Yeshsua, mɔ́n Azanya, Binúi, á bɔ́n bə́ Hénadad, Karmiel, ai bəbə́nyāŋ bábán: Shevanya, Hodiya, Kelita, Pelaya, Hanân, 12Mika, Rehov, Hashavya, Zakur, Shérévya, Shevanya, 14Hodiya, Bani, Beninu. 15Bədzóē bə́ ńnam; Paréosh, Pahath Moab, Elam, Zatu, Bani, 16Buni, Azgad, Bévái, 17Adonya, Bigwái, Adîn, 18Atér, Hizkiya, Azur, 19Hodiya, Hashum, Betsái, 20Harif, Anatoth, Névái, 21Magpiash, Meshulam, Hézir, 22Meshezavêl, Sadog, Yadua, Pelatya, Hanân, Anaya. Hoséa, Hananya, Hashub, 25Ha Lohesh, Pileha, Shobek, Rehum, Hashavna, Maaséya, ai Ahiya, Hanân, Anân, Maluk, Anan, Harim ai Baana. Məbugǎ yā áyɔŋ: bəfada, bəlevíta, bəkálā míḿbɛ́, bəyia bə́ bīá, bəbɔ bísíé yā tə́mpɛ́l, ai é bod bə́sə̄ bə́ ngákân ai məyɔ̌ŋ yā miǹnam mítē ású yə̄ nâ bə́ toŋ Mvéndé Zambá, biníngá bábán, bǎn fám bábán, bəngɔn bábán ai ébá bə́sə̄ bə́ ńtɔa yǎ ókalǎ fəg yǎ áyə̌m mam, bâlad ai bəbə́nyāŋ bábán, miǹtómbā mí bod myábán, bə́ ngálíg mətǐŋ, bə́ kaníŋi sɔŋ nə́ bâyi wulu á Mvéndé Zambá yǎ é ngāvə̂ban ábə̄ Mósɛs, ḿbɔ esíé Zambá, ai nâ bâyi kála bə́ nyiegě fə məbéndé mə́ Ńtondôbə Ǹtí wāān mə́sə ai mətum móé, ai məmvéndé móé. 31Asú tē byāyǐ kīg və́ bəngɔn báán á mə̄lúg á bǒd yā ńnam ví, ngə́ ánɔ̌ŋ bəngɔn bábán ású bɔ́n báán; ngə́ bǒd yā ńnam bâzu ai mákíd, tɔ byə́m bífə́ naa bâkuan ai byá ámǒs sábad, byǎyǐ kig kus dzóm ábǒg sábad tɔ á məmǒs mə́ ábóg, ńdɔ̄ fə ḿbú zamgbála byǎyi sui ńsinga bǐ ngadzǔ fə bikolá kán ésə[7]. Ḿfág wáán, byǎtə́lé bíā bə́bēn mvéndé naa: á ḿbū ósə, byǎvə̄ é ngab lála yǎ síkɛl m̀bɔ́g ású ésíé yā ndá Zambá wāān, ású ḿbāŋála mənduga, ású mə́túnuŋa mə́ kōlé, ású mə́túnuŋa bádígi kɔ́m ésə, bəsábad, mətíé mə́ ngɔn, ású mə́bóg, ású míḿfúfúb mí byə́m, mətúnuŋa ású ébúli miǹsə́m mí Ísraɛ̂l, ai ású bísíé bísə̄ yā Ndá Zambá wāān. 35Bía, bəfada, bəlevíta ai ayɔŋ, bǐ ngábwé fə̄ ngám ású édí lábəbə ndzaag yǎ báyəan kə ai dzɔ á Ndá Zambá wāān anə́ mə̄ndá mə́ bod mə́ nə́ ai ábōg bə́ ngátə́le á ḿbū ósə, ású yə̄ nâ bə́ kōē ndóan ánāg Ńtondôbə Zambá wāān anə́ lə́ nə́ ńtilán á kálada Mvéndé. Dzam də́dā, byǎnɔd bíā bə́bēn naa bǐ zu ai mə́kwé bídí mə́ ósú yā sí dzāān, bíbūmá bí ósú yā élē ésə, á m̀bú ósə, ású Ndá Ǹtondôbə, ai miǹtól á bān fám báán ai á bīyə́m byáán anə́ ḿból á nə́ ńtilán á Mvéndé, dzam də́dā ai miǹtól bíyə́m bīnén ai bíyə́m bītɔ́g yā miǹkunda bíyə́m myáán á báyəan sɔ́ ai myá á Ndá Zambá wāān ai á bə́fadǎ yā básyé á Ndá Zambá wāān. É ngab yǎdaŋ ḿbəŋ á miǹkɔán[8] myáán, á mīmvə́án myáán, bibúmá yā élē ésə, m̀kpámáŋ wɔ̂n ai m̀bɔ́n, byǎyi sɔ́ ai byá á bəfada á bitun bí ndá yā Ndá Zambá wāān, dzam də́dā fə ai éfās áwômǒ yā sí dzāān ású belevíta. Bəlevíta bɔ́ bə́bēn bâyi kǎd tɔ̄b ngab awômo á bə́tísɔn yā byāsyé. Fada, mɔ́n Áron, a yi wulu ai bəlevíta ábōg bákə̄ bânɔŋ ngab awômo, bəlevíta bâyi sɔ́ ai ngab awômo dzyǎ yǎ məngab awômo ású Ndá Zambá, bə́ kə́ə́ ai dzɔ̌ á bitun bí ndá yā ndá ǹkɔ̌b. Amú yə̄ nâ, á bitun bí ndá bítē, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai bɔ́n bə́ Lévi bâyi kǎd sɔ́ ai mim̀və́án mí óvə́ga, wɔ̂n, ai m̀kpámáŋ ḿbɔ́n, étē ńgɔ̄ byə́m yā ḿfūfúb étɔbɔgɔ bí nə́, bə́fada básyé, bənɔ́nī míḿbɛ̄ ai bəyia bə́ bīá.Ai nálā byǎyǐ kīg fə bǎd dzoge Ndá Zambá wāān. Bətə́bə̄ bə́ ósú yā áyɔŋ bə́ ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm. Ńdɔ məbugǎ yā áyɔŋ mə́ ngábwé ngām ású yə̄ mod m̀bɔ́g á táŋ bod awômo a bələ́ naa a kələ tɔbɔ á Yērúzalɛm á ḿfūfúb tísɔn, ébūl yā lígí á yób yâyi lígí é tɔ̄á á bə̄tísɔn. 2É bod bə́ ngayə́bə́ ai bə́bēn nə́ bâkə tɔbɔ á Yērúzalɛm, ńdɔ ǹnam ó ngáman bɔ́ kūb ńtótōmaamaa. Ébá ḿbɔ̄ bə́ nə́ bə́dzóē bə́ ńnǎm yā bə́ ngákə tɔbɔ á Yērúzalɛm. Á bə̄tísɔ̌n yā Yúda, éyə̄ Ísraɛ̂l, bəfada, bəlevíta, bəbɔ bísíé yā tə́mpɛ́l, ai bɔ́n bitúgā bí Salomóŋ, bə́ ngábə́ tɔá á bə̄tísɔn bábán, mod ósə á sí dzīē. 4Á Yērúzalɛm, bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngábə́ tɔá ai bɔ́n bə́ Bényamín. Á bɔ́n bə́ Yúda: Ataya, mɔ́n Uziya, mɔ́n Zekarya, mɔ́n Amarya, mɔ́n Shefatya, mɔ́n Mahalalel, á bɔ́n bə́ Pɛrɛts. 5Ai Maaséya, mɔ́n Baruk, mɔ́n Kol Hozé, mɔ́n Hazaya, mɔ́n Adaya, mɔ́n Yoyariv, mɔ́n Zekarya, mɔ́n Ha Shiloni. 6É bɔ́n bə́ Pɛrɛts bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm bə́ ngábə́ miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́saman ai mwom , miǹyoyɔ́g mí bod. 7Bɔ́n bə́ Bényamín bā: Salu, mɔ́n Meshulam, mɔ́n Yoed, mɔ́n Pedaya, mɔ́n Kolaya, mɔ́n Maaséya, mɔ́n Itiel, mɔ́n Yeshaya. 8Á mvús dzīē: Gabái bân Salái, bod miǹtɛd ebǔl ai məwóm mə́bɛ̄ ai mwom . 9Ai Yoel, mɔ́n Zikri énye a ngábə́ ńdzóe wābán; ai Yehuda, mɔ́n Ha Senua, a ngábə́ é mod bɛ̌ yǎ tísɔn. 1OÁ bəfada: Yedaya, mɔ́n Yoyariv, Yakîn, 11mɔ́n Seraya, mɔ́n Hilkiya, mɔ́n Meshulam, mɔ́n Sadog, mɔ́n Mérayoth, mɔ́n Ahituv, 12ǹdzóe yǎ Ndá Zambá, ai bəbə́nyāŋ bábán yā bə́ bɔɔ esíé yā tə́mpɛ́l, bod miǹtɛd mwom ai məwóm mə́bɛ̄ ai bə́bɛ̄ ; ai Adaya mɔ́n Yerokam, mɔ́n Pelalya, mɔ́n Amsi, mɔ́n Zekarya, mɔ́n Pashehur, mɔ́n Malkiya, ai bəbə́nyāŋ bóé, miǹló yā mə̄ndá mə́ bod, miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́nyi ai bə́bɛ̄ ; ai Amashsái, mɔ́n Azarel, mɔ́n Ahzái, mɔ́n Meshilemoth, mɔ́n Imer, 14ai bəbə́nyāŋ bábán, biwólō bí bod, ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai mwom ; ǹdzóe wabán á ngábə́ Zavdiel, mɔ́n Ha Gedolim. 15Á bəlevíta: Shemaya, mɔ́n Hashuv, mɔ́n Azrikam, mɔ́n Hashvya, mɔ́n Buni; 16Shabtái bân Yasabad, bədzóe bəlevíta, bə́ ngábə́ bə́ dzóege esíé yā mǎm yā ńsə̌ŋ yā Ndá Zambá. 17Matanya, mɔ́n Mika, mɔ́n Zavdi, mɔ́n Asaf, yǎ ā kadəgə tádī ngogolán, ai Bagbukia, mod bɛ̌ yǎ bə̄bə́nyāŋ bóé; ai Avda, mɔ́n Shamua, mɔ́n Galal, mɔ́n Yedutun. 18Bə́levítā bə́sə̄ yā m̀fúfúb tísɔn bə́ ngábə́ miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mwom ai bə́nyi . 19Bəkála míḿbɛ́; Akuv, Talmôn ai bəbə́nyāŋ bábán, bənɔ́nī mim̀bɛ́ mí óngóla, bə́ ngábə́ ǹtɛd ai məwóm zamgbál ai bə́bɛ̄ . 20É bod bəvɔ́g yā Ísraɛ̂l, ai bəfada ai bəlevíta, bə́ ngábə́ á bə̄tísɔn bə́sə̄ yā Yúda, mod ósə̄ á ngab elíg dzīē. 21Bəbɔ bísíé yā tə́mpɛ́l bə́ ngábə́ tɔá á Ofel; Síha bân Gishpa bə́ dzóege bəbɔ bísíé yā tə́mpɛ́l. 22Ǹdzóe bəlevíta yǎ Yērúzalɛm a ngábə́ Uzi, mɔ́n Bani, mɔ́n Hashavya, mɔ́n Matanya, mɔ́n Mika, yǎ bɔ́n bə́ Asaf, bə́ ngábə́ bəyia bə́ bía yā bə́ dzóege esíé yā Ndá Zambá. Ású mvéndé é ngāsɔ́ ábə ǹkúkúmá ású dábán ai ǹgúmā ábéndé lə́ kada ésíé bəyia bə́ bía bə́ bə̄lə́ naa bə́ bɔɔ anə́ ámǒs anə́ ámǒs. Petahya, mɔ́n Meshézavêl, yǎ bɔ́n bə́ Zérah, mɔ́n Yúda, a ngábə́ syé ábə ǹkúkúmá ású é mam mə́sə̄ mánamba ayɔŋ. 25Ḿfág māl yā mvús ǹnam, bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngábə́ tɔá a Kiryath Arba ai á māl móé, ai á Divôn ai mǎl móé, ai á Yekavsêl ai mǎl móé, á Yeshua, á Molada ai á Beth Pɛleth, á Hatsar Shual, á Bêr Shéva ai mǎl yā étēde, Á Siglag, á Məkona ai mǎl yā étēde, á Ein Rimôn, á Tsoréa, á Yarmuth, 3Oá Zanoah, Âdulam, ai mǎl mábán, á Lakish ai məfúb móé, Âzéka ai mǎl yā étēde. Ńdɔ̄ bə́ ngálóŋ mvóg a tádigi á Bêr Shéva a kələ kwí á ḿbīgīlí yā Hinom. 31Bɔ́n bə́ Bényamín bə́ ngábə́ tɔá a tíege á Gɛva, á Mikmas, Âya, á Bétɛl ai mǎl yā étēde Ânatoth, á Nov, Ânanya, á Hatsor, Rama, Gitáim, Hadid, Sevóim, Nebalat, 35Lod ai Ono, m̀bígílí bəbɔ bísíé. Á zāŋ bəlevíta, bəvɔ́g yā bə́ ngábə́ á sí Yúda bə́ ngákə̄ sí Bényamín. Bə́fada ai bə́levíta bá ḿbɔ̄ bə́ ngádúgan ai Zorobabel mɔ́n Shaltiel, ai Yosué: 2Seraya, Yirméya, Ezra, Amarya, Maluk, Hatush, 3Shekanya, Rehum, Merémoth, 4Ido, Ginethói, Abiya, 5Miyamîn, Maadya, Bilga, 6Shemaya, Yoyariv. Yedaya, 7Salu, Amok, Hilkiya, Yedaya. Ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bə̄dzóē yā bəfada ai bəbə́nyāŋ bábán á mə̄lú mə́ Yosué. 8Bəlevíta: Yéshua, Binúi; Kadmiel, Shérévya, Yehuda, ai Matanya, énye a ngábə́ ńdzóe yǎ bíā bí ngāŋ bân bəbə́nyāŋ bóé. 9Bakukya ai Uni bəbə́nyāŋ bábán ésīē bə́nɔ́ni. 1OYosué a ngábyé Yoyakim, Yoyakim a byé Élyashiv, Élyashiv a byé Yoyada, 11Yoyada a byé Yonatân, Yonatân a byé Yadua. 12Á mə̄lú mə́ Yoyakim məndá mə́ bǒd bəfada mə́ ngábə́ bə̄lə́ bədzóe. Ású Seraya, Meraya; asú Yirmeya, Hanaya; ású Ezra, Meshulam; ású Amarya, Yokanan; 14ású Meluki, Yonatân, ású Shevanya, Yosef; 15ású Harim, Adna; ású Merayoth, Helkái; 16ású Ido, Zakarías; ású Genetôn, Meshulam; 17ású Aviya, Zigri; ású Minyamîn... ású Moadya, Piltái; 18ású Bilga, Shamua, ású Shémaya, Yonatân; ású Yoyariv, Matenái; ású Yedaya, Uzi; 20ású Salái, Kalái, ású Amok, Eber; 21ású Hilkiya, Hashavya, ású Yeyada, Netanel. 22Á mə̄lú mə́ Elyashiv, ai Yoyada, ai Yohanân, ai Yadua, bəlevíta, bədzóe mə́ndá mə́ bod, dzam də́dā ai bəfada, ńdɔ̄ bə́ ngátiliban a kələ kwí édzóē Darius mǎn Pérsia. Bɔ́n bə́ Lévi, bədzóē mə́ndá mə́ bod bə́ ngátiliban á kalada mim̀bɔán, a kələ kwí ábǒg Yohanân, mɔ́n Elyashiv. Bədzóe bəlevíta bə́ bə́ ngabə́ naa: Hashavya, Shérévya ai Yéshua, mɔ́n Kadmiel, bân bəbə́nyāŋ bábán yā bə́ ngábə́ tə́lə ńsámbá yā á yād ású bíā bí olugú ai bía bí ngāŋ, anə́ ábēndé Dávid mod Zambá á ngábə́, anə́ ńsámbá vīlí ó vəgan ai éví ḿbɔ̄g, mod ósə éyɔŋ abǒg díé á kwí ya. Bə́ ngábə́ nâ: 25Matanya, Bakbukya, Ovadya, Meshulam, Talmôn, ai Akuv, bənɔ́ni míḿbɛ́, bə́ tə́lə̄ bə́ nɔ́niŋi məndá mə́ ákúmá babi ai míḿbɛ́. Bə́ ngábə́ tɔá á mə̄lú mə́ Yoyakim, mɔ́n Yosué, mɔ́n Yotsadag, á mə̄lú mə́ Néhémi ngɔ́mɔna ai Esdras fada yā a ngábə́ fə ǹtil bəkálada. Efúbu m̀fǐm yā Yērúzalɛm Ású éfúbu m̀fĩm yā Yērúzalɛm, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bânɔŋ bəlevíta ḿfág ósə bə́ ngábə́ tɔá nə̄ bə́ zu ai bɔ́ á Yērúzalɛm nə́ bə́ dzə́me efúbu m̀fim ai miǹtag, ai biá bí ngāŋ ai miǹkúl ai mim̀bɛ, ai alɔ́lɔ́ŋ ai mvɛ́d. Ńdɔ bəyia bə́ bīá, bɔ́n bə́ Lévi bə́ ngátógan fǔfulu bə́ sɔ̂ é ngɔ́dɔ́ yāboman Yērúzalɛm, ai á māl mə́ Netofatít; ai á Beth ­Gilgal ai éfas sí yā Gɛva ai Âzmaweth; amú bəyia bə́ bía bə́ ngákə̄ bálōŋ māl á ngɔ́dɔ́ Yērúzalɛm. Ńdɔ bəfada ai bəlevíta bə́ ngáman fúbū bɔ́ bə́bēn; bə́ fúbú fə bod ai míḿbɛ́ mí óngóla ai m̀fim. 31Ńdɔ mə ngábɛ́de bitɔŋ míńtómbā yā Yúda á ḿfim á yób mə kabá bod bə́ bīá bǒd miǹkunda bə́bɛ̄. M̀bɔ́g ó wulugu á ḿbɔ̄ ńnōmo ḿfĩm yā wákə̄ á ḿbɛ̄ Ákun. Á mvús dzābán bə́ wulugu nâ: Hoshaya ai efas bə́dzóē yā Yúda; Azarya, Ezra, Meshulam, Yéhuda, Bényamín, Shemaya ai Yirmeya, ai bəvɔ̄g yā bɔ́n bəfada bə́ bə̄lə́ tɔ́ŋ: Zekarya, mɔ́n Yonatân, mɔ́n Shemaya, mɔ́n Matanya, mɔ́n Mikéas, mɔ́n Zakur, mɔ́n Asaf; ai bəbə́nyāŋ, Shemaya, Azarel, Malilái, Gilalái, Maái, Netanêl, Yúda, ai Hanani, bə́ bə̄lə́ byə́m mə́zíg bí Dávid, mod Zambá ai Esdras, ǹtil bəkálada a wulugu bɔ́ ósū. Á ḿbɛ̄ Étám bə́ ngakə ósú tə́tə̄lə́ ósū wábán á zitə́b yā tísɔn Dávid, ábɛ́də́ yā ḿfim, á ndá Dávid á yób a kələ kwí á ḿbɛ̄ Məndím yā ńtólē dzób. Ńkundǎ bəyia bə́ bīá ḿbɔ̄g ó wulugu á ḿbɔ̄ ńgāl, mǎmēn mə̄ tə́lə̄ bɔ́ á mvús ai efas bə́dzóē bə́ áyɔŋ á ḿfim á yób ákɔ̄ŋ yā míḿbə̄g mí ndóan, á yób a kələ kwí á mod m̀fim. Á ḿbɛ́ yā Éfraím á yób á zēn yā ḿbɛ̄ Yeshana, á ḿbɛ̄ Kɔ̄s ai akɔ̌ŋ Hananel, ai ákɔ̌ŋ yā Miǹtɛd, a kələ kwí á ḿbɛ̄ Miǹtómbá. Ńdɔ̄ bə́ ngákə təbə́ á ḿbɛ̄ Bə́nɔ́ni. Ńdɔ miǹkundá bəyia bə́ bía mísə̄ míbɛ̄ mí ngákə tə́bə̄ á Ndá Zambá, mǎmēn ai efas bəlɔ̌ya, ai bəfada: Elyakim, Maaséya, Minyamîn, Mikaya, Elyoénái, Zekarya, ai Hananya, bə́ bə̄lə́ tɔ́ŋ; ai Maaséya, Shemaya, Eléazar, Uzi, Yehonân, Malkiya, Elam, ai Ezɛr. Bəyia bə́ bía bə́ ngayia, ai Yizrahya ǹdzóe wabán. Bə́ ngávə́ bod mətúnuŋa amǒs tē, bod bə́ taag fɔ́ɔ́, amú Zāmbá á ngábɔ̄ nə́ bə́ tag bǒd miǹtag; tɔ biníngá tɔ bɔ́ngɔ́ bɔ̂ ngatǎg fə miǹdǔm yā Yērúzalɛm mí kələ kwí óyǎb. Abǒg məbuguban Amǒs tē ńdɔ̄ bə́ ngátə́le bod á bitun bí ndá yā mə̄ndá mə́ ákúmá, bifái, míḿkpámáŋ bibumá ai mə́ngáb awômo, nə́ bə́ kóán étēde mə́ngǎb yā Mvéndé yāsílī ású bəfada ai ású bəlevíta anə́ mə̄fúb yā māl mə́ nə́, amú Yúda a ngábə́ miǹtag ai esíé bəfada ai édzí bəlevíta bə́ bɔɔg. Amú ḿbɔ̄ bə́ bɔɔ bísíé bí Zāmbá wábán ai bísíé yā éfūbū byə́m, dzam də́dā fə bəyia bə́ bīá, bənɔ́ni míḿbɛ́, anə́ mə̄bə́ndé mə́ Dávid bân mɔ́n wōē Salomóŋ mə́ ngábə́. Amú a tádigi kɔ́m, ábǒg Dávid bân Asaf, bədzóē bəyia bə́ bíā bə́ ngábə́ ai bía bí ólugú ai ébí bí ngāŋ ású Zāmbá. Ábǒg Zorobabel bân Néhémi, Ísraɛ̂l ásə ǎ kadəgə və́ bəyia bə́ bíā ai bənɔ́ni míḿbɛ́, é ngab e wôge ai bɔ́[9], ású məyáŋan mábán yā amǒs ósə. Bə́ vâ bəlevíta mim̀fúfúb bífái, bəlevíta bɔ̂ bə́ kələ və́ bɔ́n bə́ Áron. Amǒs tē bə́ ngáláŋ kálada Mósɛs bod bə́ wógo; lə́ ngábə́ ńtilán nâ: "Mǎn Amonít ngə́ mān Moabít ǎ bə̄lə́ kig nâ a nyîgi ékóān Zambá, 2amú bá ndzí kig sɔ́ tóban ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai ḿbāŋála ai məndím, Moab a ngákǔs bə̄n Balaam nâ á yɔg bɔ́, hədá ńdɔ Zambá wāān á ngávəŋan eyɔg é ńtɔ̄á ńtōtōmaamaa.” 3Á wóg bod bə́ ngáman wóg Mvéndé ńdɔ̄ bə́ ngákándī Ísraɛ̂l ai ébá bə́sə̄ básɔ́ á mvɔŋ bədzín. Ósúsúa, bə́ ngátə́le fada Elyashiv ǹkála yǎ bitun bí ndá yā Ndá Zambá; ḿból á ngabə́ mod yǎ ndâ bod Toviya, á ndá étē, 5ńdɔ a ngákom nyé mod etun ndá, é vóm bə́ tádigi kǎd fudǐ bīfái: otú, bilában, ai ngab awômo yǎ óvə̄ga, wɔ̂n ai m̀bɔ́n, abím byə́m láwóge ai bəlevíta ai bəyia bə́ bīá, ai bənɔ́nī míḿbɛ́, ai é byə́m bə́ kándigi ású bəfada. 6Éyɔŋ é dzam dí á ngábɔban, mə ngábə́ kig á Yērúzalɛm, amú á ḿbū mə́wóm mə́lɛ́ ai míbɛ̄ yā édzóē Artasersɛs, ǹkúkúmá yǎ Babilón, mə ngákə̄ ábə ǹkúkúmá mān éban, ńdɔ mə ngásíli ǹkúkúmá naa á sû ma, 7mə́ dúgán á Yērúzalɛm, ńdɔ mə ngáwóg ḿbə̂ dzam Elyashiv a ngábɔ ású Toviya, nâ a kom nyé étun ndá á ḿbɛ̄ sí yā Ndá Zambá. 8Ńdɔ mə ngáman liŋan, mə̌ ngánɔŋ byə́m bísə̄ yā étun ndá Toviya mə woaga á ńsəŋ. 9Ńdɔ mə ngábéndē nâ bə́ man fúbū bitun bí ndá, bə́ dúgán ai bilábǎn yā Ndá Zambá á ndá étēde, ai bifái ai otú. 10Ńdɔ mə ngáwóg fə̄ nâ, bə́ vāā kīg fə bəlevíta ngab dzábán, ńdɔ bəlevíta ai bəyia bə́ bíā yā bə́ bɔɔ esíé, bə́ ngáman túb, mod ósə áfúb díé. 11Mə̌ ngakɔ́ŋan ai bəlɔ̌ya, ma nâ: “Ású dzé Ndá Zambá yāku mim̀bóŋ á sí ?” Ńdɔ mə ngátógan bɔ́ mə mǎn bɔ dúgán tə́lē á bitɔá byábán[10]. 12Ńdɔ̄ Yúda ásə a ngasɔ́ ai ngab awômo yǎ óvə̄gá, wɔ̂n, ai m̀bɔ́n á mə̄ndá mə́ ákúmá. Ńdɔ mə ngávə́ ábēndé naa bə́ tə́lē étīē ńkála ákúmá fada Shɛlɛmya, ǹsaŋ bəkálada Sadog ai Pedaya ḿbɔ́g yǎ bəlívíta, ai á mgbág dzābán Hanân, mɔ́n Zakur, mɔ́n Matanya, amú bə́ yéneŋe bod bə́ áfidí, esíé dzábán é ngábə́ naa bə́ kab bəbə́nyāŋ byə́m. 14Asú tē, o tsogo ma, ǎ Zāmbá wama, tə wafími m̀baalán mətǐŋ wámā yā mə́ ngábɔ ású Ndá Zambá wama ai ású esíé dzíé. 15Məlú mə́tē, ńdɔ mə ngáyén á Yúda bod bəziŋ bə́ myada wɔ̂n ámǒs Sábad, ébá bə̄vɔ́g bə́ zaa ai mim̀bɔm mí óvə́ga, bə́ bədege myá á bǒzəle á yób; ai wɔ̂n, bibumá bí fáige, ai mim̀bəgə mə́kyāí mə́sə̄ yā bə́ zaa ai byá á Yērúzalɛm ámǒs Sábad; ńdɔ mə ngákili bɔ́ naa təge kuan ai bídí. 16Á Yērúzalɛm óbēn, bǒd yā Tîr, á bə́ ngábə́ tɔá wē, bə́ zaa ai kɔ̌s ai bídí məkyaí mə́sə, nə́ bâkə kuan ai bod yā Yúda, amǒs Sábad. 17Ńdɔ mə ngákɔ́ŋan ai miǹtómbā mí bǒd yā Yúda, ma ai bɔ́ nâ: "Zǎ ákyaí ézəŋ myǎfug dí naa myǎndáman amǒs Sábad !” 18Sə éyə̄ fə běsōá bə́ ngábɔ nálā a, ńdɔ Zambá wāān á ngākúb bía ámālá ásə̄ dí á nyɔ́l ai é tísɔn nyí a ? Ńdɔ myǎsɔ̄sɔ̄ŋ ólūn á nyɔ́l Ísraɛ̂l hə ǹsɔŋán ai ńdámán myāndáman Sábad.” 19Éyɔŋ díbī á ngátádi nə́ lâsus á mīḿbɛ́ mí óngóla yǎ Yērúzalɛm ósúsúa Sábad, ńdɔ mə ngábéndē nâ bə́ man fɛ̌d míḿbɛ́ ai nâ bə́ bad myá yái hə á mvús Sábad. Mə mǎn tə́lē bəbɔ bísíé báma bəvɔ́g á mīḿbɛ̄ mí óngóla, nâ m̀bəgə ziŋ ó bɔ tə nyî étēdē ámǒs Sábad. Ńdɔ bəkuan bə́ byə́m ai bəkus bídí məkyaí mə́sə̄ bə́ ngábómbō á ńsə̌ŋ Yērúzalɛm eyɔŋ dzyá ngə́ bíbɛ̄. 21Ńdɔ mə ngákɔbɔ ai bɔ́, ma ai bɔ́ nâ: "Dzé myāzu bómbo á mgbág m̀fim ? Ngə́ myǎyi bɔ̌ nálā éyɔŋ éfə́ mayi mína fudi mɔ́ á nyɔ́l !” A tádigi abǒg tē bá ndzí kīg fə bǎd sɔ́ amǒs Sábad. 22Ńdɔ mə ngábénde bəlevíta nâ bə́ man fúbū bɔ́ bə́bēn, bə́ zū fə nɔ́nī mīḿbɛ́ mí óngóla, nə́ bə́ kála amǒs Sábad. Asú tē fə o tsogo ma, ǎ Zāmbá wama, ó yěn fə ma ngɔ́l, ai fúlú m̀baalán mətǐŋ dzoe. Məlú mə́tē fə ńdɔ mə ngáyén Yúdɛ̌n yā bə́ ngálúg biníngá yā Ashdod, Amôn ai Moab; éfǎs yā bɔ́n bábán é kɔ́bɔgɔ ǹkɔ́bɔ̄ yā Ashdod, bə́ ńtɔ̄á fə təge yə̌m kɔ́bɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ Yúdɛn, və miǹkɔ́bɔ̄ yā məyɔŋ məfə́. 25Ńdɔ mə ngákɔ́ŋan ai bɔ́, mə yɔ̌g bɔ̄, mə̌ ngayíd bod bəvɔ́g yā ábə̄ bɔ́, mətíé bɔ́ ésil á ńlō; ńdɔ̄ fə mə ngábɔ̄ nə́ bə́ kāni sɔŋ ábə Zambá, nâ: "Tə myǎbad və́ bɔ́n bábán bəngɔn báán á mə̄lúg, ngə́ ánɔ̌ŋ bəngɔn bábán ású bɔ́n báán tɔ ású dáán mínā bə́bēn.” Salomóŋ, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l a ndzí sə́m hə amú é dzǎm bīníngá dí a ? Á zāŋ məyɔŋ bíkúl mə́sə, ǹkúkúmá ḿfə̄ wá ndzí kig vəgan ai nyé, Zambá á ngábə́ diŋi nyé ńdɔ a ngátə́lē nyé ńkūkúmá yā Ísraɛ̂l ásə tɔ nálā ńdɔ bədzín bə́ bīníngá bə́ ngábɔ̄ nyé naa á səm. Yə nâ bǐ bad wóg naa mǐ bɔ̄ ákyaí ḿbə̂ dzam dí nâ myǎbúg mətǐŋ ai Zambá wāān ai ǹlúgán bə́dzín bə́ bīníngá ? Mɔ́n ḿbɔ́g yā bɔ́n bə́ Yoyada, mɔ́n Elyashiv fada ǹnén, a ngábə́ ńnōm ngɔn Sânbalat, mǎn Honorít. Ńdɔ mə ngátsídan nyé oyǎb ósū wáma. O tsogo bɔ́, ǎ Zāmbá wama, ású bə́ ngábɔlɔ etíé fada ai elad amvóé bəfada ai bəlevíta. Ńdɔ mə ngáman bɔ́ fúbū á ńdzīn ásə, mə mǎn fə tə́lē bəfada ai bəlevíta, mod ósə ásū ésíé díé; 31mə́ mǎn fə tə́lē məbǒg ai biyɔŋ ású étsâ ndzaag ai mim̀kpámáŋ bibumá. O tsogo ma, ǎ Zāmbá wama, ású mvɔ̄m dzama. [1] Dzwé Binúi lákwī biyɔŋ bibɛ̄, bəyəm bâkad nâ mǎn evǔs á nə étē. [2] Ngə́ mod ósə a bɔ nálā vóm ósə aná, m̀bəŋ ó ńtɔ̄ā fə̄ vóm ósə. [3] Ayɔŋ Yúdɛn á nə ngungúl áyɔŋ bítá. [4] Néhémi a ngábə́ kig fada, a ngábə zəzə ǹyə́bə, lə́ ngábə́ ńsə̄m ewôgan á nyî á tə́mpɛl nálā. [5] “O yénə́ ḿbim wóe mətólóg...” Yúdɛn bəvɔ́g bə́ nə ngǎm ai miǹzízíŋ mí áyɔŋ Yúdɛn ! [6] Andɔ́nɔ́ŋ lá ndzí kig tíe anā, lâyǐ kig man ókīdī: wa bǐ hḿ óyə̄m wóe. [7] Bə́ nə̄ fə dzǎm kǎd naa: “Bǐ dzogé ńyɛdán mə́mvólá mə́sə.” [8] É byə́m bákɔg. [9] Amú ésíé ésə̄ yâyəan ai mân. Tɔ ǹyián bīá ai m̀bomán mə́zíg á Ndá Zambá ! [10] Ngɔ́mɔna, ńnye ǎ zu kom Ndá Zambá ! ESTER Mam mə́tē mə́ ngálod âbǒg Sɛrsɛs[1]; Sɛrsɛs te a ngábə́ dzóege məbódā miǹnam ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai zamgbál, a tádigi á Índia, a kələ kwí á Núbia. 2Məlú mə́tē, éyɔŋ ǹkúkúmá Sɛrsɛs a ngázu nɔŋ étɔá ńtómbā dzíé á Suza Ongóla, 3Hálā a ḿbələ yǎ édzóē mim̀bú mílɛ́, ńdɔ a ngákag abóg bídí ású bod bənénə̄ bóé bə́sə ai bitúgā bíé bədzóe míńkán bítá yā Pérsia ai Média, miǹtómba ai bətə́bə̄ bə́ ósú yā mə̄bódā miǹnam, bə́ mān tógan á mís móé. 4Məlú ńtɛd ai məlú mə̄wóm mwom, kɔ́m dzam, hə a kúligi akúmá yā ǹkóŋ ólugú wōē, a lə́dege mim̀fyɛ̌ yā ngul atí dzīē. 5Á lod məlú mə́tē mə́ ngálod, ǹkúkúmá á kāālán ai abóg bídí, məlú zamgbál, ású é bod bə́sə bə́ tɔbɔgɔ á Suza Ongóla, a tádigi á mim̀faŋ mí bod bə̄nén, a kələ kwí á zəzə̌ bod bətɔ́g, évūvoe bílé á sī á mgbág etɔbɔgɔ ńkúkúmá dzíé. 6Bə́ ngáman kə́ bâtindi é sílíg yāfum, ai é byə́m bí nə́ nyɔ́l ekɔŋ ai miǹsinga bíyé, mivɔ́g mí fumu, mivɔ́g mí viege, mí tīī á mīńsə́g mí sílíba, á mə̄ndíé ai mim̀bóŋ mí tɔá anə́ biyen; binɔ̌ŋ bí mvɔ́d ai ébí bí sílíba bí tə̄tāān á sí, sí ébēn é nə vá ai é simén yāfum, ai ényi yāvie, ai ényi é nə̄ məyə̌ŋ, ai ényi yāvín. 7Bə́ ngábə́ soege mənyú və á kɔ́b mvɔ́d, kɔ́b təge ai ényí yāfulan ai ényi fɔ́g; bílám bí ńkúkúmá bí ngábə́ ézǒb ezǒb təgě fə bǎd síli naa yə ǹkúkúmá énye ǎ bɔ akab. 8Dzam dá, mvéndé é tɔá nâ: təge nɔ̌d mod mənyu, amú ǹkúkúmá á ngābénde bədzóe bəkab bídí yā ndá dzīē naa bə́ bələgan ai mod ósə á ngɔ̄ŋ dzīē[2]. 9Vasti, miníngá ǹkúkúmá, nyé a ngákag fə abóg bídí ású bīníngá, êtɔbɔgɔ ńdzóe bod, ǹkúkúmá Sɛrsɛs. 1OÁmōs zamgbála, hála ǹkúkúmá á tɔá ósəsa ai mənyu, ńdɔ a ngábénde Mehumân, ai Bizta, ai Harbona, ai Bigta, ai Avagta, ai Zétar bân Karkas, myǎg fám zamgbál yā é kadəgə syé ńkūkúmá Sɛrsɛs, nâ é zu ai Vasti, miníngá ǹkúkúmá, á mís móe, a bəgə́ ńtōm ńkúkúmá á ńlō, nâ á lə́de miǹnam ai bod bə̄nénə ábəŋ díé; amú á ngābə́ fɔ̄ɔ̄ á nyəbə ó diŋi wayén ! 12Ákə̄ kwí, ńdɔ̄ Vasti, miníngá ǹkúkúmá, á ngābɛn[3] kə á ńlóé ńkúkúmá myāg mí ngálóē nyé. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāliŋan ḿbə̂ dzam, a mǎn fám ai olún. Dɔ̂ lə́ nə̄ á vā nâ, é dzam ásə̄ lábəbə ǹkúkúmá lâyəan lod á mɔ́ bəyəm mə́mvéndé ai məzěn mə́ sósōō; 14bə́ ngábə́ babi ai ǹkúkúmá naa Karsena, Shétar, Admata, Tarsis, Mɛrɛs, Marsena, Memukân, bəməngi məngi zamgbál yā Pérsia ai Média, á báyénan ai ǹkúkúmá ábǒg ásə, bə́ tɔ̄á fə̄ bítɔ̄á bí ósú yā éwógē dzíé. 15Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāsíli bod bə́ mvīgí[4] nâ: “Mvéndé yatsíg naa bə́ bɔ ai Vasti, miníngá ǹkúkúmá, yá, ḿból ā bɛ̄n dzálā ńlóé ńkūkúmá Sɛrsɛs anə́ myāg mí ngákalan nyé ?” 16Memukân a fódó fɔ̄ɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, á mís mə́ ńkúkúmá ai é bod bənénə bəvɔ́g; "Ebyandí Vasti, miníngá ǹkúkúmá, yánambǎ kig və ǹkúkúmá étām, yányamǐ fə bod bənénə̄ bə́sə ai mə́yɔŋ mə́sə̄ yā mə́bódā míńnam myáwóge ai ǹkúkúmá Sɛrsɛs. 17É fúlú mīníngá ǹkúkúmá a lə́de, yayi wulu á é bīníngá bə́sə bəvɔ́g[5], ě ngasógolo bɔ́ naa bə́ byāndi bəyóm; bɔ́ nâ:"Ngǎ ńkūkúmá Sɛrsɛs a ngábéndē nâ bə́ zu ai Vasti, miníngá ǹkúkúmá, á mís móé, ńdɔ a ngábɛn kódō á sí.” 18A tádigi ámōs bēn dī miǹtómbá mí bīníngá yā Pérsia ai Médiǎ yā mí wóg é dzam miníngá ǹkúkúmá ā bɔ dī, myâyi tə́bə̄ naa myâdɔan ai bəyóm, bod bənénə bə́ ǹkúkúmá. Ebyandí tē yâyǐ fə dudǔ və abuí məliŋiná. 19Ngə́ ǹkúkúmá a yə́bə, a yəan kúlī tə́bə́gá edzóe, tə́bə́gá yǎ báyi til á mə̄mvéndé mə́ Pérsia ai Média, a tɔá təge ai atséndé, a kɔ́bɔgɔ nâ: "Vasti, eki, təge bǎd kwí á mís mə́ ńkúkúmá Sɛrsɛs. Ǹkúkúmá a yi tə́lē mīníngá ḿfə̄ á ńkōŋ ńkúkúmá mīníngá woé, ényɔ̄ á nə̄ fúlú ḿbəŋ a lodo nyé 20É tə́bə́gá ńkūkúmá ā yi kúli, a yi dzimbi éwōgē dzíé ésə tɔ anə́ é nə́ ánén eyɔ̌ŋ te biníngá bə́sə̄ báyi bəlan ai bəyóm bábán ai olugú, a tádigi á mim̀faŋ mí bod bənénə, a kələ kwí a zəzə bod bətɔ́g." 21Ǹkɔ́bɔ ví ó kwíí fɔ̄ɔ̄ ḿbɔ̄s á mə̄lɔ́ mə́ ńkúkúmá ai émá mə́ bod bənénə̄ bə́sə. Ǹkúkúmá a mǎn fə bɔ ḿból Memukân a ngádzó. 22A mǎn lōm bə̄kálada á mə̄bódā miǹnám yā éwōgē ǹkúkúmá dzíé, ábōdā ásə ńtīlán wóé, âyɔŋ ásə̄ é mválaga ǹkɔ́bɔ dzié[6], nâ mod ósə̄ a tɔ̄bɔ ǹdzóe á ndá dzīē, a kɔ́bɔgɔ̌ fə ǹkɔ́bɔ̄ yā âyɔŋ díé[7]. Á mvús é mam mə́sə̄ má, á man məliŋiná ǹkúkúmá Sɛrsɛs á ngāman vɔ́bi, ńdɔ́ ǹnə́m wádúgan nyé tsog Vasti, ai é dzam á ngābɔ, ai é tə́bə́gá á ngānɔŋəban ású díé. 2É bod bə́ ńkúkúmá yā bə́ kadəgə nyé syé, a lɛ̂ge ai bɔ́, ńdɔ̄ bázu dzɔ́ nâ:"Bâyəan dzə́ŋ ńkūkúmá bəngɔn, bə́ tɔ̄á mīńtúd, bə́ tɔ̄á fə abəŋ á mís; 3ǹkúkúmá á tə́lége miǹgúmā mí bod á mə̄bódā miǹnǎm yā éwógē dzíé, bod bə́tē bə́ tógán bə́ngɔn bə́sə̄ bə́ nə́ mīńtúd, bə́ tɔ̄á fə abəŋ á mís, á Suza Ongóla, êtɔbɔgɔ̌ bīníngá yā Hégé ā dzóe myǎg fám yā wábaala biníngá yā ndá ǹkúkúmá, bə́ və̄ bɔ́ é byə́m bísə̄ byásíli ású məbəlan mə́ nyāngá. 4É ngɔn miníngá ńkūkúmá ā yi dǎŋ fūū ńnə́m ńdzɔ̄ é bɔ miníngá ǹkúkúmá á məyian mə́ Vasti." Ńkɔ́bɔ̄ ví ó kwí ḿbɔ̄s á mə̄lɔ́ mə́ ńkúkúmá, a wulú fə̄ zěn tē. 5Mǎn Yúdɛn ziŋ á ngābə́ á Suza Ongóla, dzwé nâ Mardoké, á ndá bod Yaîr, mǎn Siméi, mǎn Kis, á mvóg Bényamín. 6A ngábə́ ḿbɔ̄g yǎ míńkóm Nabúkodonosôr, ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngāsɔ́ ai myá á Yērúzalɛm, fǔfulu ai Yoyakin, ǹkúkúmá Yúda. 7A ngábə́ tɔŋɔ Mírte, yǎ á nə̄ Estɛ̂r, kál yǎ ndá bod, mǎn nyūī, təge ai ésīá, təge ai nyiá. Ngɔn miníngá te e ngábə́ nyɔ́l təge ai atǎ, á mís, wadiŋ wayén. Á wú ésīá ai nyiá bə́ ngáwú, ńdɔ Mardoké á ngánɔŋ nyé anə́ ngɔn dzié. 8Á man bə́ ngáman tsam təbə́gá ǹkúkúmá ai abéndé díé, á man bə́ ngáman tɔ́b ábuí bəngɔn bə́ bīníngá á Suza Ongóla, Hégé énye ǎ baala bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngákə ai Estɛ̂r êtɔbɔgɔ ńkúkúmá, édzōē Hégé, m̀baala biníngá. 9Mǎn mīníngá á nyəbə́ fɔ̄ɔ̄ nyé á mís, ǎ ngafû nyé ńnə́m; ńdɔ á ngávōl nyé mǎn və̄ é byə́m byásílī ású məbəlan mə́ nyāngá, ai bídí ā yəan dí a lōm fə nyé bəngɔn zamgbál yā bə́ daŋa miǹkánga êtɔbɔgɔ ǹkúkúmá. Ńdɔ̄ fə a kə nyé toe ai bəngɔn bóé étūn ndá yā é bulugu nyəb êlǔm bīníngá ésə fɔ́ɔ́. Estɛ̂r a ndzí kig kúlī áyɔŋ díé, tɔ abyálí díé amú Mardoké á ngākili nyé naa tə a kad dzǎm yā étēde. 11Məmǒs mə́sə, Mardoké a kadəgə sɔ́ a kilan á ńsə̌ŋ êlǔm bīníngá, naa á yəm ngə́ Estɛ̂r a nə mvɔí ai ákyāí bábəlan ai nyé. 12Á ngábə́ nâ, é ngɔn miníngá ésə é dzála yǎ ngɔn awômo ai ébɛ̄ ḿból mvéndé é ngábə̄ tə́bələ ású ngomozan biníngá, abǒg lə́ kwí naa á súbu ǹkúkúmá Sɛrsɛs babi; ású ńsíán míḿbɔ́n, á ngábə́ naa ngɔn ésaman, bâtug nyɔ́l ai m̀bɔ́n míra, é ngɔn ésaman fɔ́g ai mim̀bɔ́n məsan, ai balabínda ású nyāngá biníngá. Éyɔŋ ngɔn miníngá yāyi súbū ńkúkúmá babi, bâman nyé və é dzóm ésə ǎ diŋ nâ a kódo ai dzɔ́ êlǔm bīníngá ábōg ā kə̄ êtɔbɔgɔ ńkúkúmá. 14A kə ngǒgógóle, a dúgan kíkídígi, a kə́ nyían êlǔm bīníngá éfə̄ édzōē Shaashgaz, myǎg fám yā ó baala bibɔn bí ǹkúkúmá. Ǎ bǎd kig súbū ńkūkúmá babi, sə nâ ǹkúkúmá émēn ā yī nyē a tadá fə̄ dzwé díé. 15Éyɔŋ, ábǒg Estɛ̂r, é ngɔn Aviháil, mǎnyāŋ ésīá, Mardoké yǎ á ngātɔŋ nyé, éyɔŋ abǒg díé á ngākwí nə́ a súbu ǹkúkúmá babi, a ndzí kig bág dzóm éfə̄, a lodo é byə́m Hégé á ngākomozan nyé, é myǎg fám ó baala biníngá, ébá bə́sə̄ bə́ yénə Estɛ̂r, bə́ fúgu nyé ńnə̄m. 16Bə́ ngákə ai Estɛ̂r ábə ǹkúkúmá Sɛrsɛs, êtɔbɔgɔ ǹkúkúmá dzíé, á ngɔn awômo yā é nə̄ ngɔn téveth, ḿbú zamgbálā yā édzōē dzíé. 17Ǹkúkúmá á diŋí fɔ̄ɔ̄ Estɛ̂r a lodo é biníngá bə́sə bəvɔ́g; a yénə́ maa ai afú ńnə́m á mís móé təge vəgan ai m̀bɔ́g yā mīńtúd bəngɔn mivɔ́g. Ńdɔ̄ hḿ á ngābə́ bəde nyé ńtōm ńkúkúmá á ńlō, a tə́lé nye miníngá ǹkúkúmá á məyian mə́ Vasti. 18Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākag ngul abóg bídí ású bod bənénə̄ bóé bə́sə ai bitúgā bíé, abóg bídí ású Estɛ̂r. A sǔ mə̄bódā miǹnam tɔ́ya, a kabá fə bifái, təgě fə sílī naa yə ǹkúkúmá ǹnén. 19Éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ̄ bə́ kələ bátōgan bəngɔn bə́ bīníngá, Mardoké á ngābə́ tɔá á mgbág ḿbɛ̄ ǹkúkúmá. 20Estɛ̂r a ndzí kig kúlī tɔ abyálí díé, tɔ ayɔŋ díé, anə́ Mardoké á ngátə́bələ nyé amú Estɛ̂r a dzálaga anyu Mardoké. 21Məlu mə́tē hála Mardoké a kadəgə tɔbɔ á mgbág ḿbɛ̄ ǹkúkúmá, myǎg míńkúkúmá míbɛ̄, Bigtân bân Tɛresh yǎ bə́ nɔ́niŋi zěn, bə́ ngáman liŋan bə́ ngadzə́ŋ naa bâfudi ǹkúkúmá Sɛrsɛs mɔ́ a nyɔ́l. 22Á yəm Mardoké a ngáyəm é dzam dí a bɔ̌ naa Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá a yəm dɔ́, Estɛ̂r nyé a dúgán dɔ́ kad ńkūkúmá, á dzwé Mardoké. Á bâkə dzə́ŋ ádzō tē á sí, bə́ yénə́ naa á nə̄ bə́bə́lá. Ńdɔ̄ bə́ ngátindi myǎg míbɛ̄ mítē êkoe élē á yōb, bə́ mān fə̄ tǐl dzam ásə á mís mə́ ǹkúkúmá, á bə̄káladǎ yā mam míńkúkúmá. Ámvús é mam má, ńdɔ ǹkúkúmá Sɛrsɛs a ngávə́ Haman, ndómán Hamedata, á mvóg Agag, ǹkóŋ ńnēn; a bə́dé nyē, a toé nyé étɔ̄á ósú yā bod bənénə̄ bóé bə́sə. 2Bitúgā bí ńkúkúmá bísə yā ḿbɛ̄ ǹkúkúmá, bí ngábə́ və məbɔ́ŋ á sí, məsú á sí á mís mə́ Haman, ḿból ńkūkúmá á ngābéndē ású díé. Hədá Mardoké, tɔ nâ á kud məbɔ́ŋ, tɔ nâ á vid ǹló á lūmbū á sí təge fɔ́ɔ́. 3Ńdɔ̄ hḿ bītúgā bí ńkúkúmá yā ḿbɛ̄ ńkúkúmá byásílī Mardoké nâ: "Wadaŋ mvéndé ǹkúkúmá ámú dzé ? " 4Bə́ kadəgə kɔ́bɔ ai nyé dɔ́ amǒs ósə, hədá nyé təge bɔ́ vógolo. Ńdɔ̄ hḿ bázu kǎd Haman, nâ bə́ yén ngə́ bibúg bī Mardoké byâyi laŋǎn və dzam də́dā, amú émēn á ngākúlī bɔ́ nâ, a nə mǎn Yúdɛn. 5Ḿból Haman a ngayén naa Mardoké á nə məbɔ́ŋ təge kud, təge vid ńlō naa a lúmbū nyé á sí ósú, ńdɔ ngadzyé ai olún á túd. 6Ebúg dzyá, ńdɔ a ngáyén fɔ̄ngɔ́ naa mɔ́ móé mə́ dzâ və Mardoké étām, amú bə́ ngakúlī nyé áyɔ̌ŋ bēn Mardoké á ngābə́. Ǎ ngadzə́ŋ hḿ naa á man tugi áyɔ̌ŋ Mardoké, á man wé é Yúdɛn[8] bə́sə yā éwōgē ńkúkúmá Sɛrsɛs ésə. 7É ngɔn ósú yǎ é nə̄ ngɔn Nisan, ḿbū awômo ai bɛ̄ɛ̄ yā édzóē ǹkúkúmá Sɛrsɛs, ńdɔ̄ bə́ ngádudu édzí yā nálā ó nə́ naa ó tóbán, ńdɔ̄ bə́ ngábwé ngám, á mís mə́ Háman, á mə̄lú mə́ ngɔn mə́sə, á ngɔn ésə, a kələ kwí á ngɔn awômo ai bɛ̌ɛ yǎ é nə̄ ngɔn Adar. 8Ńdɔ̄ Haman ǎ kad ǹkúkúmá Sɛrsɛs nâ:"Ayɔŋ ziŋ á nə akyaí étām, lânyiŋ á zāŋ məyɔŋ mə́sə, hədá təge bámán ai mɔ́, á mə̄bódā miǹnam mísə̄ yā éwōgē dzóe. Məmvéndé móé mâsəlan ai émá mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g. Bod bə́tē, eki təge dzálā mə̄bə́ndé mə́ ńkúkúmá. M̀bəŋ ó sə́ kig nâ ǹkúkúmá ā dzōgē bɔ́ á myə̄ə̄ŋ. 9Ngə́ ńkūkúmá a yə́bə, bə́ san bəkálada ású yə̄ nâ bə́ man bɔ́ fīd, mayi láŋ miǹsaŋ mí mɔní bakúda awômo na bod bə́ wɔ́fís bə́ fūdī mɔní tě á ńkɔ̌b édzóē ńkúkúmá." 10Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkúkúmá á ngāsɔ́di okéné ônyǔ wóé, a kalán Haman, ndómán Hamedata á mvóg Agag, ǹzízíŋ Yúdɛn. 11Ǹkúkúmá nyé ai Haman nâ:"Madzoge wa mɔní woe, tɔ ayɔ̌ŋ fə dzam də́dā, bɔ̌ ai dɔ́ ḿból wadiŋ." 12Ńdɔ̄ bə́ ngábánda bəsaŋ bə́kálada bə́ ǹkúkúmá á ngɔn ósú məlú awômo ai mə́lɛ́, é mam mə́sə Haman a ngábéndē mə́ mān tiliban, ayəmə́ á kə́ə́ á bifɔlɔbɔ bí ńkúkúmá ǹnén, á bə̄ngɔ́mɔnǎ yā mə̄bódā miǹnam, á mīńkūkúmá məyɔŋ, anə́ ábōdā ńnam é mválaga otil dzié, anə́ áyɔŋ á ńkɔ̄bɔ̄ wóé. Bə́ ngátil á dzwé ńkúkúmá Sɛrsɛs, bə́ mān lūm zitám ai okéné ǹkúkúmá. Bəbəgə bə́kálada bə́ mān fɔ̄ɔ̄ kúban á mə̄bōdā miǹnǎm yā éwōgē ńkúkúmá naa bə́ man wé, bə́ man tugi, bə́ man dzáā Yúdɛn bə́sə, binânga ai miǹnóm, bɔ́ngɔ́ ai biníngá, və amǒs ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, ngɔn awômo ai bɛ̌, ngɔn Adar, e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́lɛ́, bə́ man fɔ́ɔ́ fə sa ákūmá dábán[9]. 14Abéndé tē, bə́ və̄ŋan dɔ́ ǹgúmā mvéndé á miǹtilán, naa bə́ tsam dzɔ á mənyɔŋ mə́sə̄ yā mə̄bódā miǹnam, nə́ mə́ tɔ̄bɔ̄ á ngomozan ású amǒs oyílí. 15Ḿból ńkūkúmá á ngābénde, bəbəgə bə́kálada bə́ mān tíē ávōl avól. Bə́ ngayédan fɔ́ɔ́ fə mvéndé tě á Suza Ongóla. Ǹkúkúmá bân Haman bə́ kə́ kom étɔá, və á dzugi ai mənyú; tísɔn Suza ésə e nɔdɔ́ êndugulan. Á wóg Mardoké á ngāwóg é mam mə́sə mə́ bɔban má, ńdɔ a ngáman nyǎb bīwɔ́man bíé, a bɔ́dɔ́ ńkud, a mǎn kúban ásǔb, a nyíán á zāŋ tísɔn étēde, a bwé ńsəm míńtyé ânyu. 2Ńdɔ a ngákə kwí á ḿbɛ̄ ńkúkúmá, amú á ngábə́ éki nâ mod á daŋ m̀bɛ́ ńkúkúmá a bəgə́ ńkud á nyɔ́l. 3Á mə̄bódā míńnam mísə̄ yā tə́bə́gá ǹkúkúmá ai abéndé díé bí ngákwí, Yúdɛ̌n yā étēde bə́ ngábə́ fɔ̄ɔ̄ və á məlunga mə́ áwú, eki bídí ai mənyú, miǹyón ai miǹnyanda; abuí dzam á bómbogo fɔ́ɔ́ və á miǹkud ai âsǔb á yōb. 4Ḿból bān bīníngá bə́ Estɛ̂r ai myǎg míé mí ngáman nyé tíē ndɔ́ŋ, miníngá ǹkúkúmá á mǎn fɔ̄ɔ̄ dzɔlan, təge ai kíé, a dzáá áfidí ásə. Ńdɔ a ngálóm Mardoké bīwɔ́man ná á bod á sɔ́di ǹkud; ákə̄ kwí, nyé təge yə́bə. 5Ńdɔ Estɛ̂r a lóe Hatak, m̀bɔ́g yǎ é myāg ńkūkúmá a ngāvə́ naa mí syé nyé, a lómó nyē ábə Mardoké, nâ á tóán yəm é mam mə́ lodo ai ḿfág mə́bēn mə́ tíége. 6Hatak a kwíí naa a kə lɛ̂ ai Mardoké á ńsəŋ étēde, á ǹsǐ yād m̀bɛ́ ńkúkúmá. Ńdɔ̄ hḿ Mardoké á ngāman nyé kad édzí ésə̄ é ngáyénan ai nyé ai é tâŋ mɔní Haman á ngākag nâ a yi fudi á ńkɔ̌b édzóē ńkúkúmá, ású yə̄ nâ bə́ man dzâ Yúdɛn. 8A və̌ fə nyé kálada abéndé yā bə́ ngáman yédan á Suza nâ bə́ man bɔ́ wē, ású yə̄ nâ á kə̄ nyé lə́dē Estɛ̂r, á tóān nyé tíē ndɔ́ŋ, a béndé fə̄ nyé naa á kə yén ńkūkúmá, a dzāi bidzǔgá, á kogolan ai nyé ású ayɔŋ díé émēn[9]. 9Hatak a sɔ́ɔ́ mǎn tíē Estɛ̂r ǹkɔ́bɔ̄ Mardoké. 10Ńdɔ Estɛ̂r a dúgan lóm Hatak ábə Mardoké ású yə̄ nâ á kə̄ nyé kǎd na: "Bitúgā bí ńkúkúmá bísə ai məyɔŋ mə́sə̄ yā mə̄bódā míńnǎm yā myáwóge ai ǹkúkúmá, bə́sə̄ bâyəm nâ, ényɔ̄ ósə, tɔ fám, tɔ miníngá, ā súbu ǹkúkúmá babi, á ńsə̌ŋ yā ńnə́m étēde, təge ai nâ bə́ lóé nyē, mvéndé yatə́bə́lə nâ, bə́ wê ényɔ̄lɔ̄ tě. Səsalá və ngə́ ńkūkúmá ā kālán nye ǹtúm mvɔ́d wóé, abǒg te a nyiŋí. Ḿfág wáma, ká ńkūkúmá á káán ma lóe aná, məlú mə̄wóm mə́lɛ́ !" 12Ńdɔ̄ bə́ ngáman tíe Mardoké bībúg bí Estɛ̂r. Ńdɔ Mardoké ā tám naa bə́ yalan nyé nâ:"Tə watsog nâ ḿból ó fudú êlum, êtɔbɔgɔ ǹkúkúmá, áwú lázū ású Yúdɛn bə́sə, wa étám láyi sâla. 14Tɔ ǒ lāŋán évōl étíé bī tə́lə́ dzī, evúvoe ai akodé byâyi kúlī Yúdɛn ḿfág ḿfə̄, wǎmēn ai ndâ ­bod dzoe mí mān dzāŋ. Zá hḿ ā yəm ngə́ ású dzam anə́ édí, ńdɔ o ngábɛ́d êtɔá ńkúkúmá ? " 15Ńdɔ Estɛ̂r a zu lóm Mardoké m̀bándá nâ: "Kələ́, ó man tógan é Yúdɛn bə́sə mǐ nə́ á Suza, mǐ tádi eki ású dáma; tə myǎdī tə myǎnyū á táŋ məlú mə́lɛ́, tɔ ai amǒs tɔ ai alú, mǎmēn ai bəngɔn báma bǐ nə̄ êki étēde dzam də́dā, eyɔ̌ŋ tē hḿ māyi kə́ yēn ńkūkúmá, tɔ anə́ mvéndé é yə̄ŋán mā á zēn, ngə́ á nə fɔ́ɔ́ naa mawú, maa mə wúú fɔ̄ɔ̄ !" 7Ńdɔ Mardoké á ngākódo, a mǎn kə̄ dzālā é mam mə́sə Estɛ̂r á ngābénde nyé[9]. [10] Éfās ábog bɛ̄ɛ, á bákad nyú bə́ nɔŋɔ̌ fə ńkɔ́bɔ. [ 11] Á bə̄tí, bə́ tɔ̄á dzǎm dzó naa: “Ngə́m á fēēn məbɛ.” [12] Ayɔŋ Yúdɛn á nə̄ Áyɔŋ Zambá á ngatɔ́b, álúman ai dɔ́ á nə məsis, Hitler a yəm dzǎm yā étē. [ 13 ] Məkɔ̌ŋ mə́ kádá, mə́ ngáwé kádá émēn. [14] Ǹkúkúmá wâdǐŋ kig tséndē édzí ā til yǎ. [ 15] O búnigi ǹkum, ndə elé mə́bwí. [ 16] Mod ǎ bɔ̌ kig mod, mod a bɔ nyémēn ai ndâ bod dzié. [17] É mam mə́ nə́ ńtilán ású ényǐŋ mod. [ 18] Mardoké, mǎn Yúdɛn a lə́dē nâ: Nyiá modo ǹnam a nə́ ényɔ́ ā dzə́ŋ ḿfí ńnam wóé ósə. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, á mvús məlú mə́lɛ́, Estɛ̂r a mǎn bɔ́d mīḿbɔ̄d mí ńkúkúmá míé, ńdɔ a ngákə tə́bə̄ á ḿbɛ̄ sí yā ńnə̄m étē á ńsəŋ ńkúkúmá. Ǹkúkúmá á ngābə́ tɔá étɔá ńkúkúmá dzíé, ósū ḿbɛ́ mə̄nyíán. 2Ńdɔ hḿ, éyɔŋ ǹkúkúmá á ngāyén Estɛ̂r, ǹkúkúmá mīníngá, a tə́lə̄ á ńsəŋ, ńdɔ a ngáfû nyé ńnə̄m, ńdɔ̄ ǹkúkúmá á ngāsám nye ńtúm mvɔ́d wóé á ngābə́ bələ́ á mɔ́, ńdɔ̄ Estɛ̂r a ngásúbu, a nambá sɔ́g ńtúm mvɔ́d ńkúkúmá. 3Ńdɔ ǹkúkúmá ā kad Estɛ̂r nâ: “Dzé yálod ǎ ńkūkúmá mīníngá ? Wasílī dzé? Tɔ wayi nâ mə́ kab ayɔŋ dáma á zāŋ mə́ və wa efas dzyá nálā tē ó bɔ̄bán !” Dzam dá, ńdɔ Estɛ̂r a ngáyalan nyé nâ: “Ngə́ ǹkúkúmá a yə́bə tə́ nə́ á zu ai Haman ámōs dí ábóg bídí mə̄ kōmōzan ású díé." 5Ńdɔ ǹkúkúmá ā dzó naa: "Bə́ dzə́ŋə́ naa Haman á bɔ avól á yə́bə ḿbāndá Estɛ̂r". Ńdɔ ǹkúkúmá bân Haman bə́ ngákə ábóg bídí Estɛ̂r a ngákomozan. 6Dzam dá, á məmaná mə́ ábóg bídí[10], ǹkúkúmá nyé ai Estɛ̂r nâ: "Wadzai dzé ? Wayi dzɔ́ bələ́ ! Wasílī dzé ? Tɔ efas ńnam madzóe, lə́ tóbān nálā !" 7Ńdɔ Estɛ̂r a yalan, nyé nâ: "É dzóm mādzai... ? É dzóm māsíli ... ? 8Ngə́ mə̄ yén maa á mís mə́ ńkúkúmá, ngə́ ńkūkúmá a yə́bə̄ nâ a və́ é dzóm mādzai, á zāā ai Haman ábóg māyi kag ású dábán, ókídí abǒg te mǎyi bɔ anə́ ábēndé ńkúkúmá á nə́.” Haman a ngákwí á ńsəŋ amǒs tē məmúŋ ásū, ǹnə́m miǹtag. Hədá á yén Haman a ngáyén Mardoké a ḿbɛ̄ ńkúkúmá, təge kódō á sí, təge nyaŋaban á mís móé, ńdɔ Haman a ngáman liŋan ai Mardoké. Dzam dá, ńdɔ Haman a ngábəde ngɔg á ńnə̄m, a kələ́ á ndá dzīē. Ńdɔ á ngálóm bod nə́ bə́ kə lóē bə̄mvóé bóé ai Zɛresh miníngá wōē. 11Haman ǎ ngátíe bɔ́ ndɔ́ŋ yǎ ákūmá díé ai olugú wōē, angada bɔ́n wōē, é mam mə́sə ǹkúkúmá á ngābɔ ású éwōlō ńkóŋ dzíé, ai ḿból á ngātə́lē nyé á ńlō bod bənénə̄ ai bitúgā bí ńkúkúmá. 12Ńdɔ̄ Haman a ngábág naa: "Á ndāŋ ndaŋ nâ, é mod abóg bídi ā komozan, Estɛ̂r, ǹkúkúmá mīníngá, a bándi hə mǎ ai ǹkúkúmá. Ńdɔ̄ áfə tɔ ókídí, hə mǎ áfə mə nə́ ḿbāndán á mgbág dzīē ai ǹkúkúmá. Dzam dá, mam mə́tē mə́sə̄ mə́ sə́ kig ai m̀fí ású dáma, éyɔŋ ésə mayén Mardoké mǎn Yúdɛn a tɔá ḿbɛ̄ ńkúkúmá.” 14Ńdɔ̄ Zɛresh miníngá wōē ai bəmvóé bóé bə́sə̄ bákad nyé naa: “Bə́ tə́lége andíé, bəméda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán, ókídí kíkídígi ó kad ǹkúkúmá naa, bə́ kə̄lé Mardoké étē; á mvǔs tě, ai miǹtag mísə, ó kə̄ ábōg bídí. Ńdɔ Hama a ngáwóg ńkɔ̄bɔ̄ ví ḿbəŋ, ńdɔ̄ fə a ngábɔ̄ nâ bə́ tə́le andíé. Alú tē bēn, ǹkúkúmá á ngábómbo á sí təge fɔ́ɔ́ ai akə̌ lə́ óyɔ́. Ńdɔ a ngádzó naa bə́ zū nyé ai bəkálada mim̀bɔán míńkúkúmá, miǹláŋ mí édzóe, bə́ ngaláŋ é mam má á mís mə́ ńkúkúmá. 2Ńdɔ̄ bə́ ngákə sɔm áfólā yā Mardoké á ngākúlan ésɔ̌g myāg mí ńkúkúmá Bigtân ai Tɛresh, yā bə́ kadəgə nɔ́nī zēn, a bə́ ngáyī nə́ bâfudi ǹkúkúmá Sɛrsɛs mɔ́ á nyɔ́l. 3Zǎ ákyaí ólugu, ai zǎ ákyaí ńkóŋ bə́ ngávə́ Mardoké ású dzǎm tē? É bod bə́ kadəgə tɔbɔ ai ǹkúkúmá bə́ syê nyé bɔ́ nâ: “Bá ndzí kig nyé və̄ tɔ dzóm ziŋ.” 4Ńdɔ ǹkúkúmá ā sílī nâ:"Zá á nə̄ á ńsəŋ ? Ndə Haman nye ǎ suan yǎ á ńsəŋ étɔbɔgɔ ńkúkúmá nə́ a zu kad ńkūkúmá naa bə́ kə̄le Mardoké á yób ándíé á ngākomozan ású díé. 5Ńdɔ bəsíé bə́ ńkúkúmá bákad nyé naa: "Haman ńnye a tə́lə́ á ńsəŋ.” Ǹkúkúmá nyé nâ: “Á nyíígí !” 6Ńdɔ̄ Háman a nyî. Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: "Dzé bə́ nə́ dzǎm bɔ́ ású é mod ǹkúkúmá ā yī nâ a və́ ólugú ?" Ńdɔ̄ Haman a kɔ́bɔ̄ á ńnə̄m vā nâ: “Zá ḿfə́ ńkūkúmá á nə̄ dzǎm yǐ naa a və́ ólugú á lodo fə anə́ mā ?” 7Ńdɔ Haman ǎ yalan ǹkúkúmá nâ: “Mod ziŋ yǎ ńkūkúmá ā yī nâ a Iugu ? Bâyəan sɔ́ ai éyé ńkúkúmá yā ńkūkúmá á ngābɔ́d yǎ, ai ékābílí yā ńkūkúmá á ngābɛ́d yǎ édzí ńtōm ńkúkúmá ó bədə́ á ńlō á yób; 9abǒg tē bə́ nɔŋɔ́ hḿ éyē ǹkúkúmá ai ekabilí, bə́ və́ə́ ńtōmbā mod ǹnénə ǹkúkúmá ḿbɔ̄g; bə́ tóán mǎn bɔ́dī é mod ǹkúkúmá ā yi lugu; bə́ tōē nyē êkabilí, bə́ lōdó ai nyé á ńdzɔ̄ŋ ńnēn yā tísɔn, bâkə̌ fə̄ báyédan nâ: "Ényɔ́ ńkúkúmá ā yi lugu, éyə̄ bábəlan ai nyé ákyāī dī !” 10Ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá ā kad Haman nâ: "Avól ! Nɔŋɔ́ éwɔ̄man ai ekabilí ḿból ō dzó vīlí ó bɔ Mardoké nálā, é mān Yúdɛn a tɔá á ḿbɛ̄ ńkúkúmá; təge təgəlǎn tɔ də́dā yā é mam ǒ kad." 11Ńdɔ Haman a ngánɔŋ eyé ai ékabilí; a mǎn bɔ́dī Mardoké, a bɔ̌ naa á wūlū ékabilí á yōb, ai ǹdzɔ́ŋ ńnēn ósə, á zāŋ tísɔn, a yédegǎn fə ósú nâ: "É mod ǹkúkúmá ā yi lugu, éyə̄ bábəlan ai nyé nā !” 12Ńdɔ̄ fə Mardoké á ngādúgan á ḿbɛ̄ ńkúkúmá, Haman nyé a kə́lə́ ḿbīl á ndá dzīē, ǹtsáán, ǹtsáán, ǹló ó lúi á sí.[11] Ńdɔ̄ Haman a ngáman lɛ́ɛ̄Zɛresh miníngá wōē, ai bəmvóé bóé bə́sə é mam mə́sə mə́ ngáyénán ai nyé. Bəbui bə́ fəg bóé ai miníngá wōē bɔ́ ai nyé nâ: “Ngə́ é Mardoké wātádi dzɔdiban á sí á mís móé nyɔ̄ á nə mǎn Yúdɛn, wǎyǐ kig nyé bwé ḿbǎŋ, wayi fɔ́ɔ́ kə́ wadzɔdiban á mís móé ósū osú[12]. 14Bə́ ngə́nə́ kɔ́bɔgɔ ai nyé nálā, myǎg mí ńkúkúmá mí ńtə́lə, mí ngavólo yə́m Haman nâ á kə̄ édî bidí Estɛ̂r a ngákomozan. Ńdɔ ǹkúkúmá bân Haman bə́ ngákə̄ édî bídí ábə Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá. 2Ámōs bɛ̄ɛ yā étē, á məmaná bídí, ábōg bə́ nyâ, ǹkúkúmá á bǎd fə kǎd Estɛ̂r nâ: “Wasílī dzé, ǎ Estɛ̂r, ǎ ńkūkúmá ? Tɔ efas ńnam madzoe, lə́ tóbán nālá !” 3Ńdɔ Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá, á ngávə́ ngalaná, nyé nâ: "Ngə́ mə̄ yén maa á mís móe, ǎ ńkūkúmá, ngə́ ńkūkúmá a yə́bə, madzai enyiŋ dzáma mǎmēn, ǹyián wámā vílī, ai édzí áyɔŋ dáma, zǎg dzama nyílī. 4Amú bə́ man yǎ kuan ai bíā, mǎmēn ai ayɔŋ dáma, nâ bə́ man bía tugi, bə́ man bía wé, bǐ man dzáŋ. Ngə́ lə́ bɔ tə́ nâ, bâkuan ai bía anə́ bɔlɔ̌, ngə́ kig anə́ bītúgā bí fám ai ébí bí bīníngá, ngə́ madib anyu, amú bâyəǎn kig ndə́gələ ńkūkūmá ású ákyaí étíbílí tē !” 5Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābódo ǹkɔ́bɔ nyé ai Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá naa: "Mod te a nə zá, ndɔ̄ fə éyə a nə́ vé, ényɔ̄ á ngābui fəg nâ bə́ bɔ nálā ?” Estɛ̂r a yalan nâ: "Ǹtíbili ai ǹzizíŋ ó nə Haman, ḿbə̂ mod mətóm nyɔ̄ !” Məkǐ mə́ tsígí fɔ̄ɔ̄ Haman á fyɛ́ á mís mə́ ńkúkúmá bân miníngá ǹkúkúmá. 7Ai ayɔ́g ásə̄, ńdɔ ǹkúkúmá á ngákodo fɔ́ɔ́ á sí édî bibi vā, nâ a kilan á bilé á sí á mgbág ndá. Haman a lígí, ǎ ngadzai Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá, ényiŋ, amú á ngāyén naa ḿfág yā ábə ǹkúkúmá, amalá á ngābə́ kig ai nyé ásāālá. 8Éyɔŋ ǹkúkúmá ā kələ sɔ́ áfūb bílé yā mgbág ndá, nâ a suan á ndá édî bidí, á sɔ̄ kɔ́b naa Haman a vúdū ênɔ̌ŋ é vóm Estɛ̂r á ngábə́, ǹkúkúmá nyé nâ: "Dzé, yə a bələ́ naa á zū fə biě mīníngá ǹkúkúmá, á ngul, mǎmēn mə tɔá á ndá ?” Ńdɔ abéndé á ngákwí ânyu ńkúkúmá, ńdɔ̄ bə́ ngátindi Haman eyé á mís. 9Ńdɔ Harbona, m̀bɔ́g yā myāg, á ngādzó á mís mə́ ńkúkúmá naa: "Lákwī fɔ́ɔ́ m̀bəŋ andíé dī Haman[13] a ngákomozan, ású é Mardoké yā bībúg bí ngábɔ ai m̀fí ású ńkúkúmá, á tə́le á ndá Haman, á yób bəméda məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán." Ńdɔ ǹkúkúmá ā dzó nâ: “Bə́ kə̄légē nyé á yób étēde !" 10Ńdɔ̄ hḿ bákəle Haman á yób ándíé á ngākomozan ású Mardoké. Avɔ́bī á di olún ńkúkúmá wázu vɔ́bi. Amǒs bēn tē, ńdɔ ǹkúkúmá Sɛrsɛs a ngávə́ Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá, é byə́m bísə̄ bí wôge ai Haman, ǹzízíŋ Yúdɛn, ńdɔ́ áfə Mardoké ā kwí á mís mə́ ńkúkúmá amú Estɛ̂r á ngāman nyé kad ávuman díé bân nyé. 2Ǹkúkúmá á sɔ̄dí fɔ̄ɔ̄ ókéné wóé á ngādali ábə̄ Haman, a və́ə́ Mardoké. Ńdɔ Estɛ̂r a ngátoe Mardoké ǹdzóe byə́m bí Haman bisə. Məmaná bə́tə́bə́gá bə́lúmuŋan ai Yúdɛn 3Ńdɔ Estɛ̂r á ngádúgan nɔŋ ńkɔ̄bɔ̄ á mís mə́ ǹkúkúmá, a lábán nyē á məkǒl á sī, a yóno, ǎ ngákogolan nâ ámālá Haman, mǎn Agag, á ngákomozan ású Yúdɛn á súbū tə́ bɔ óyǎb. 4Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāsám Estɛ̂r ǹtúm mvɔ́d. Ńdɔ̄ hḿ Estɛ̂r a ngátə́bə́ tə́tə̄lə́ á mís mə́ ǹkúkúmá. Nyé na: “Ngə́ mə̄ yén maa á mís móe, ngə́ ǹkúkúmá á tālā nâ nálā wâyəan, ngə́ manyəb ǹkúkúmá á ńnə́m, bə́ tīlí bə̄káladǎ yā bátsam ébá Haman, mɔ́n Hamedata, á mvóg Agag, a ngábui fəg, a mǎn tǐl naa bə́ dzâ Yúdɛn á mə̄bōdā mīńnam mísə̄ yā éwōgē ńkúkúmá. 6Yə mə nə dzǎm zombǒ na mayén ámālá láyi bǐ mvɔŋ bod dzama? 7Ńdɔ ǹkúkúmá Sɛrsɛs a ngáyalan Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá ai Mardoké, mǎn Yúdɛn nâ: "Ngǎ mī tála: mə ngávə́ Estɛ̂r ndá Haman, émēn bə́ kə̄lé nyé á yób ándīē, amú á ngāyi fudi Yúdɛn mɔ́ á nyɔ́l. 8Myâ tilán ású Yúdɛn ḿból myādiŋ, á dzwé ńkúkúmá, mǐ lum zitám ǹkúkúmá, amú á nə eki nâ bātyē é kálada bə́ tíl a dzwé ńkúkúmá, bə́ lúmú fə zitám ǹkúkúmá étēde.[14]" 9Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngábánda bəsaŋ bə́kálada bə́ ǹkúkúmá étīe etíé tē, á ngɔn lála á bálóē nâ Siwân e tɔá mə̄lú məwóm mə́bɛ̄ ai mə́lɛ́; bə́ mān til anə́ Mardoké ā béndege, ású Yúdɛn, ású bifɔlɔgɔ bí ńkúkúmá, ású bə̄ngɔ́mɔna, ású bə́tə́bə̄ bə́ ósú yā mə̄bódā miǹnam, mə̄bódā ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai zamgbál, a tádigi á Índia, a kələ kwí á Núbia; anə́ ábódā ńnam, anə́ mválaga otil, anə́ áyɔŋ ńkɔ̄bɔ̄ wábán, ású Yúdɛn ôtil wabán ai á ńkɔ́bɔ̄ wábán. 10Bə́ ngáman til á dzwé ńkúkúmá Sɛrsɛs, bə́ mān lúm zitám ai okéné ńkúkúmá. Ńdɔ̄ bákə̄ bálóm bə̄kálada bə́tē ai bod bə́ bədə́ á bikabilí, bikabilí bí édzóe, á bí ngábə́ ḿfaŋ ńtɔ́bán á bifɔ̌g bí ńkúkúmá. 11Á bə̄kálada bə́tē, ǹkúkúmá á vāā Yúdɛn ngul yə nâ: tɔ́ tísɔn fé bə́ nə, bə́ mān kóan, bə́ kámān ai enyiŋ dzábán, bə́ tūgí, bə́ wé, bə́ man dzâ, ai bɔ́ngɔ́ ai biníngá, é bod bə́sə̄ yā áyɔŋ, á ǹnam ósə̄, yā bâyi nɔŋ byə́m bí áyɔ́g naa bátādí bɔ́ ai nâ bâsa bɔ́, amǒs ḿbɔ̄g ḿbɔ́g, á mə̄bódā mińnam mísə̄ yā édzóe ńkúkúmá Sɛrsɛs, ngɔn awómo ai bɛ̌ e tɔá mə̄lú áwomo ai mə́lɛ́, nálā wâtian nâ á ngɔn Adar. Bəkálada bə́tē bə́ ngábə́ bələ́ ábēndé yā bákə̄ báyēdan ábōdā ǹnam ásə̄ nâ bə́ bɔ məyɔŋ mə́sə ayəmə́ naa ámōs bádzó vī, Yúdɛn bâyi tɔ̄bɔ̄ á ngomozan nâ bâkun bɔ́ bə́bēn á mɔ́ míńzízíŋ myábán. 14Təge tigibi, ńdɔ bod míńlómán bə́ ngátíē avól avól bə́ bɛ́də́ á bikabilí bí édzóe anə́ ḿból ǹkúkúmá á ngābénde. Bə́ mān fə tsam ábēndé tē á Suza Ongóla. 15Ńdɔ Mardoké á ngākwí ábə ǹkúkúmá, a bəgə́ éwɔ́man ńkúkúmá, é viege, nyɔ́l ekɔŋ ai sílíg é fumu, mod ǹtóm ǹkúkúmá mvɔ́d mvɔ́d ai édud bákub á yób sílíg ó víege Tísɔn Suza e ńtɔ̄á və ayéngá, və miǹtag. 16Ḿfág Yúdɛn və engə́ngə́ŋ ai miǹtag, və məfon ai dúmá. 17Ábōdā ńnam ásə á tísɔn ésə é vóm ósə bə́ ngáyédan tə́bə́gá ai abéndé ńkúkúmá, və miǹtag ai məfon ású Yúdɛn, və édî bidí ai məbóg, abuí bǒd yā məyɔ̌ŋ yā ńnam bə́ ngavəŋan Yúdɛn, amú wɔ̄ŋ Yúdɛn ó ngábī bɔ́. Á ngɔn awômo ai bɛ̌ yā é nə̄ ngɔn Adar, e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́lɛ́, ámōs bə́ yəan kpân ábéndé ńkúkúmá ai tə́bə́gá wōē, ámōs mīńzīzíŋ mí Yúdɛn mí fidígi nâ myâzu bɔ́ tidi ákǒl á ńlō, éyə bitíé byáman fɔlǎn vā[15]: Yúdɛn ḿbɔ̄ bə́ ngatidi ébá bə́ fəmə bɔ́ ákǒl á ńlō. 2Yúdɛn bə́ ngáman tógan á bə̄tísɔn bábán á mə̄bōdā miǹnam mísə̄ mí wôge ai ǹkúkúmá Sɛrsɛs, nâ é bod bə́sə báyi bɔ dzə́ŋ á sí bə́ wōā bɔ́ mɔ́ á nyɔ́l; təge fɔ́ɔ́ ai é mod a kángā bɔ́, amú é wɔ̄ŋ bə́ mbádaga bɔ́ ó ngáyaman bod bə́sə. 3Bətə́bə̄ bə́ ósú bə́sə̄ yā mə̄bódā miǹnǎm bifɔlɔgɔ bí ńkúkúmá, bəngɔ́mɔna ai bəbɔ bisíé bə́ ǹkúkúma, bə́sə̄ bə́ kamaŋan ai Yúdɛn, ású é wɔ̄ŋ bə́ mbádaga Mardoké. 4Amú Mardoké á ngābə́ fɔ́ɔ́ mod ǹnénə á ndá ǹkúkúmá, dzwé díé á yāmán á mə̄bódā miǹnam mə́sə; Mardoké, mod tě, olugú wōē á nāŋa və ǹnáŋán. 5Yúdɛn bə́ ngadib fɔ́ɔ́ okəŋ bítá á zāŋ miǹzízíŋ myábán mísə, m̀bə̂ ǹtugán, m̀bə̂ ndzáán. Bə́ ngábɔ fɔ́ɔ́ ébá bə́ síŋī bɔ́ ḿból ósə̄ bə́ diŋi. 6Á Suza Ongóla, Yúdɛn bə́ ngáwé, bə́ tūgí bod miǹtɛd mítán; 7á Parshândata, ai Dalfôn, ai Aspata, 8ai Porata, ai Adalya, ai Aridata 9ai Parmashta, ai Arisái, ai Waízata, 10awóm bɔ́n bə́ Haman, ndómán Hamedata, ǹzízíŋ Yúdɛn, bə́ mān bɔ wé; hədá təge fudi mɔ́ á ńsǎn byə́m. 11Amǒs tē bēn, táŋ é bod bə́ ngáwé á Suza Ongóla e kwí fə̄ á mə̄lɔ́ mə́ ńkúkúmá. 12Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá, nâ: "Á Suza Ongóla, Yúdɛn bə́ wé, bə́ dzáá bod miǹtɛd mítán ai awóm bɔ́n bə́ Haman; á mə̄bōdā miǹnam mí ńkúkúmá mīvɔ́g, bə́ bɔ̄ təge bɔ dzé ? Ńdɔ̄ hḿ wadzai dzé ? Wayi dzɔ́ bələ́. O ngə́nə́ síligi dzé ? Yâyi dzálaban !" Ńdɔ Estɛ̂r ǎ yalan nâ: "Ngə́ ńkūkúmá a yə́bə, okídí fə bə́ dúgán və́ Yúdɛn yā Suza ngul yǎ ábɔ ḿból ábēndé yā ámǒs dí lákɔ́bɔ, bə́ kə̄lē fə̄ bɔ́n bə́ Haman ándīē á yōb." 14Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābénde nâ: lə́ bɔ̄bán nálā, bə́ mān yédan ábéndé á Suza, awóm bɔ́n bə́ Haman, bə́ mān kəle á yób. 15É Yúdɛ̌n yā Suza bə́ dúgán fə tógan ngɔn Adar e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́nyi, ńdɔ̄ bə́ ngáwé bod miǹtɛd mílɛ́ á Suza; hədá təge fudi mɔ́ á ńsǎn byə́m. 16É Yúdɛn bə̄vɔ́g yā mə̄bódā míńnam mí ǹkúkúmá, bə́ ngáman tógan, bə́ ngakaman ai enyiŋ dzábán ńdɔ̄ bábələ evúvoe ai miǹzízíŋ myábán, bə́ wé fə̄ é bod bə́ fəmə bɔ́ á táŋ bakúda məwóm zamgbál ai bə́tán, hədá təge fudi mɔ́ á ńsǎn byə́m. 17Mam mə́tē mə́ ngábɔban ngɔn Adar e tɔá məlú áwômo ai mə́lɛ́, ámǒs ngɔn é tɔá mə̄lú áwômo ai mə́nyi, ńdɔ̄ báwɔi á ńtɔ̄á bɔ amǒs édî bidí ai amǒs miǹtag. 18Ású é Yúdɛ̌n yā Suza étēde á bə́ ngátógan ngɔn e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́lɛ́ ai məlú áwômo ai mə́nyi bə́ ngáwɔí ngɔn e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́tán, á ńtɔ̄á bɔ amǒs édî bidí ai miǹtag. 19Asú tē hḿ Yúdɛ̌n yā mvús ǹnam, á bə́ tɔ̄á bə́tisɔ̌n yā bábə̄lə́ kig óngóla á nyɔ́l, bâkad bɔ ábōg ngɔn Adar e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́nyi, amǒs édî bídí ai miǹtag, abóg yā bákə̄ bálōman bisəŋ bídí. Ńdɔ Mardoké á ngāman tǐl mam mə́tē, a mǎn lōm é Yúdɛn bə́sə̄ yā mə̄bódā míńnam mísə mí wôge ai ǹkúkúmá Sɛrsɛs bəkálada, tɔ ébá bə́ ngábə́ babi, tɔ ébá bə́ ngábə́ oyǎb, 21nə́ a tə́bələ bɔ́ naa bə́ kad dzə́mē á ḿbū ósə, amǒs ngɔn Adar məlú áwômo ai mə́nyi, ai amǒs ngɔn məlú awômo ai mə́tán; 22ánə́ mə̄mōs yā Yúdɛn bə́ ngávə̂ban awɔí ai miǹzízíŋ myábán, ngɔn yǎ bītíé bí ngáfɔlan bɔ́: miǹtyé mí vəŋán miǹtag, awú á vəŋán ámǒs ábóg. Bə́ ngábə́ bələ́ hḿ naa bə́ tə́lē mɔ́ məmǒs mə́ édî bidí ai miǹtag; bâkə bálōman bisəŋ bídí, bə́ vāā fə mim̀búbúá bīfái. Ńdɔ̄ Yúdɛn bə́ ngálíg mətǐŋ nâ bâyi kə́ bâbɔ ósū osú édzí bə́ ngátádi bɔ, Mardoké á mǎn bɔ̄ dzɔ́ til. Amú Haman, ndómán Hamedata, á mvóg Agag, ǹzízíŋ Yúdɛn bə́sə, a ngábui fəg nâ a man dzáā Yúdɛn, ńdɔ a ngábɔ mvigí, nálā tē ó nə̄ nâ, a ngábwé ngám, nâ á man bɔ́ sili, á mǎn fə̄ bɔ́ dzâ. 25Hədá, éyɔŋ mam mə́tē mázu kwí ábə ǹkúkúmá, ńdɔ á ngābénde á é kálada a ngátil nâ ḿbə̂ fəg Haman á ngābui ású Yúdɛn, á dúgán ku émēn á nyɔ́l, ai nâ bə́ kə̄le nyémēn ai bɔ́n bóé, áńdīē á yōb[16]. Asú tē bə́ ngáyole məmǒs mə́tē nâ: “Bitiliga”[17] anə́ ébūg “til”yátian. A ńtɔ̄á hḿ nâ: ású é mam mə́sə̄ yā kálada tě, á bə́bēn bə́ ngáyén, á mə́ ngátóban ai bɔ́, Yúdɛn bə́ bōnde ńgūmā óyílí, bə́ lígí mətǐŋ yā bə́ nə́ təge búg, ású dábán, ai ású mvɔŋ bod dzabán, ai ású ébá bə́sə̄ báyi lad ai bɔ́, nâ: bâyi kǎd dzə́me məmǒs mə́tē mə́bɛ̄ ḿból ánə́ ńtilán ai ábōg bə́ ngátindi, a m̀bú yā m̀bú ósə́. Məmǒs mə́tē, bâyi mɔ́ kǎd tsog, bə́ dzə́məŋe mɔ́ á ngongǒ bod ésə, á ndâ bod ésə, ábōdā ńnam ásə, á tísɔn ésə məmǒs mə "Étiliga" mə́tē, bâyǐ kig mɔ́ dzoge á sí é vóm ósə Yúdɛn bə́ nə́, ńtsōgán bátsog mɔ́ təge dzáŋ á mvɔŋ bod dzabán. Ńdɔ Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá, ngɔn Aviháil ai Mardoké, mǎn Yúdɛn bə́ ngátil ai ngul yǎ ńkōŋ wábán naa bə́ wónó kálada bɛ̌ tē ású “Bitiliga”. Ńdɔ̄ bə́ ngálóm Yúdɛn bə́sə bəkálada, á mə̄bōdā míńnǎm yā éwōgē ńkúkúmá Sɛrsɛs, ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai zamgbál, bibúg bí mvɔ̄í ai ébaala mətǐŋ, 31nâ bə́ wóno məmǒs mə "Bitiliga" á mə̄fólā bə́ ngátindi, anə́ Mardoké mǎn Yúdɛn ai Estɛ̂r, miníngá ǹkúkúmá, bə́ ngatə́lē mɔ́ ású dábán bɔ́ bə́bēn ai ású mvɔŋ bod dzabán, é mam mábəbə bikǐ yā étēdē ai miǹyón. Éyə ǹkɔ́bɔ̄ Estɛ̂r ó ngáwóno mətádí mə́ ábóg “Bitiliga” ná, bə́ mān fə tǐl dzǎm tē á kálada. Ǹkúkúmá Sɛrsɛs á ngātsíg naa bə́ kad yân tóya á nyiá ǹnam ai á bilǒn bí máŋ. 2Bíwólō bí mam bísə a ngábɔ á zēn ngul ai á zēn azombo, ndɔ́ŋ yǎ ńkūkúmá á ngābə́de Mardoké ńkōŋ ńnēn, ngǎ mam mə́tē mə́ nə ǹtilán á bə̄kálada míńlaŋ míńkúkúmá yā Média ai Pérsia ? 3Mardoké, mǎn Yúdɛn, a ngābə́ é mod ósú á mvús ǹkúkúmá Sɛrsɛs; á ngābə́ mod nénə yǎ Yúdɛn bákám, ǹkundǎ bəbə́nyāŋ ó diŋǐ fə̄ nyé, a ngábə́ dzə́ŋə m̀fí ású áyɔŋ díé[ 18] a yédegǎn fə mvɔí ású mvɔŋ bod dzié ésə. [1] Á bibɛl alatán, bə́ ngátil dzwé Sɛrsɛs, mǎn Pɛ́rsia nâ: Asuerus. [2] Ábəlan ai ǹnə́ŋ anə́ ā yi, éyə á ngábə́ nālá. [3] Minínga a bɛn wóg ńkūkúmá ? [4] É bod báláŋ átītie ḿbɔ̄ lábəbə vá. [5] Memukân a kad nâ Vasti a nə dzǎm yə́gələ é bíníngá bə̄vɔ́g mə̄lɔ́ ai bəyóm bábán. [6] Ǹkúkúmá wákɔ̄bɔ ai bod á ńkɔ̄bɔ̄ wábán ású yə̄ nâ bə́ tóan wóg é dzam ǎ kad bɔ́. [7] Nálā tē ású yə̄ nâ tə miníngá a zu dzóe fám á ndá dzīē. [8] Hitler nyé a ngáyī fə nâ a man wé Yúdɛn. [9] [9]Bibúg yā kálada tě ḿbyā bí: "Ma ǹkúkúmá ǹnén Sɛrsɛs, matil bəngɔ́mɔnǎ yā bīwóge ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ai zamgbál, a tádigi a ǹnam Índia a kələ búdan á ńnǎm Étiópia, matǐl fə miǹkúkúmá yā māl mə̄tɔ̄g yā bə́ nə́ bǒd yā bīwóge byábán. bMə́yɔŋ mə́ nə́ mā təge ai aláŋá, mǎ mə̄ tə́lə́ mə́sə á ńlō á yób, mǎ fə madzóē sí ésə hədá ma ndzí kig yǐ naa edzóe é bɛ́de ma məbún á ńlō, mayi nâ mə́ dzóe bod évūvoe ai áfū ńnə́m, ású yə̄ nâ mə́ və bod báma enyǐŋ məbuguban kɔ́m ésə təge ai mǎn éndugulan ziŋ; á ńtɔ̄á naa, éyɔŋ biwógē byáma byábuguban nálā ai m̀bəmbə fúlú akomodó, bod bə́ wulugu filí ai ǹnam ósə, bə́ ngabuguban hḿ ai é efái yā mod ósə yā émɔ miǹláŋ mu a tám á ńnə̄m wóé, á bálōē nâ mvɔí. cMə ngákə̄ êsɔ̌g ai bələ́b báma, ńdɔ̄ bə́ ngákpai ma zěn naa mə́ bɔ dzam tē, ákə̄ kwí, ńdɔ̄ m̀bɔ́g yā bə̄lə́b báma, m̀fəfə́g mod, ai mvam ésə áā yəm nyie ámvōē, təge dúgan, á bələ́ mim̀faŋ míńkóŋ á mvús dzama, dǎ kə́ ma sɔ́man, a bámán ékɔ̄a ai mə́yɔŋ mə́sə̄ mə́ ńkə̄lə́g, bǒd yā bálám bía ábē, bə́ lúmuŋan ai məyɔŋ mə́sə ai məmvéndé yā édzóē dzábán, təge bísī mə̄bə́ndé mə́ ńkúkúmá, bə́ ńtɔ̄á ńgúmā óbag ású édzóē dzámā yā mod ósə ǎ taman nâ é nə m̀bəŋ. e Ńdɔ̄ hḿ ḿból áyɔ̌ŋ tē á nə́ ákyaí étam, á lúmuŋǎn fə á məzěn mə́sə ai mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g, məmvéndé mábán mə́ tɔ̄á fə akyaí étām, təge fulan ai mə́mvéndé yā míńnam mísə mivɔ́g, á lumuŋǎn fə ai é mam mə́ nə́ ai bía m̀fí, á bɔɔ bə́bə̂ bə́ mam, a dzə́dzə́ŋə áfə nâ á kpe édzóe dzáma á sí. fÁsú míńló mí mam mísə̄ mí, ńdɔ byǎdzó nâ, é bod bə́sə̄ mwé mə́ nə́ ǹtilán á bə̄kálada bə́ Haman yā á ngātə́leban nə́ á sye ású ḿfí wāān, a nə̌ fə̄ bía anə́ ésīá, bə́ mān wé bə́sə, ai okəŋ bítá míńzízíŋ myábán, tɔ biníngá, tɔ bɔ́ngɔ́, təge bɔ́ yēn ngɔ́l, tɔ tsətsad, ámǒs ngɔn awômo ai bɛ̌, ngɔn Adar, e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́nyǐ yā ḿbú bī bə̄lə́ vī, ḿból yə̄ nâ miǹzízíŋ mísə, tɔ émí yə aná, tɔ émí yə angogé, bə́ wōábān bə́sə̄ á tolendǒŋ ámǒs ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, éyɔ̌ŋ tē hḿ édzóe yáyi yə́m məkǒl á sí e ńtɔ̄á fə á myə̄ə̄ŋ." Mod m̀bɔ́g á ngābə́ á ńnam Uts, mod te a tɔá dzwé nâ Yóbo. Mod te a ngábə́ fɔ́ɔ́ sósōō mod ai mam tə́tə̄lə́, a mbádagǎ fə Zambá, a ngálúm fɔ́ɔ́ ábē mvús. 2Ńdɔ a ngábyé fám zamgbál, bəngɔn bə́lɛ́. 3Á ngābə́ bələ́ mīńtōmbá bətóyína zamgbál, bəkámɛl bətóyína bə́lɛ́, nyag bikoe miǹtɛd mítán, bəyál bózəle miǹtɛd mítán, ai eyə́gan abuí bəlɔ̌ fɔ̄ɔ̄. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod te a ngábə́ fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan ḿfǎŋ mǒd yā bɔ́n bə́ Ǹnam Kídí bə́sə. 4Bɔ́n bə́ kadəgə fɔ́ɔ́ kə̄ bākóan édî bidí á mə̄ndá məndá mábán nâ hə anə́ ényɔ́lɔ amǒs díé; ńdɔ̄ fə̄ bə́ kadəgə bándā bə̄kál bábán bə́lɛ́ nə́ bə́ zu dí ai ányū ai bɔ́ fūfulu. 5Ńdɔ̄ éyɔŋ á ngābə́ nâ məlú mə́ édî bidí mə́ lod ya, Yóbo ǎ kadəgə lóē bɔ́n, a fúbugu bɔ́, ńdɔ ǎ kadəgə kódō á sí ai ǹdib, ǎ ngavə́ mə́túnuŋa bátum á ndóan ású mod ósə yə ábə̄ bɔ́; amú Yóbo ǎ kadəgə dzó nâ: “Kámāná bɔ́n báma bə́ sə́m ánā, bə́ byāndí Zāmbá á mīńnə̄m myábán étēde". Éyə̄ á fɔ̄ɔ̄ ā kadəgə bɔ̌ nālá ábǒg ásə. Amǒs ḿbɔ̄g, ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Zāmbá bə́ ngákə yén Ńtondôbə, Sátan nyé a nyíán fɔ̄ɔ̄ ésāmbá. 7Ǹtondôbə nyé ai Sátan nâ: “Wasɔ́ vé ?” Ńdɔ̄ Sátan a ngáyalan nyé nâ: “Masɔ́ makilan sí ésə, makə matə́bə.” 8Ǹtondôbə nyé ai Sátan nâ: “Yə o yén fɔ̄ɔ̄ étūgā dzámā Yóbo ? Tɔ mod m̀bɔ́g ā vəgǎn kig ai nyé á ńgūmā sí ósə : sósōó mod təge ai bivie, mod ǎ mbáda Zambá, a sâla bəbə̂ bə́ mam.» 9Sátan nyé ai Ǹtondôbə nâ: «Éyə̄ fə a nə́ bɔ̌ tə mbádā Zāmbá yá ? 10Ǹnyie anə́ ó ngáfudi nyé á fén étē, o kaman ai nyé, ai ndâ bod dzié, ai akúmá díé yā ládzála ǹnam ósə̄ dí. O ngávə́ é mam ǎ bɔ ǹtótōmaamaa woe, miǹkunda bíyə́m míé mí man yǎ dzyé ńnam. 11Tám sām wɔ́ nā, ó nāmbā é byə́m bísə a bələ́, ó bɔ tə yén anə́ ā kpə́lə wa á mís móē étēde. 12Ǹtondôbə nyé ai Sátan nâ: “Nálā ! Makalan wa á mɔ́ é byə́m bísə a bələ; tə wanamba nyémēn.» Ńdɔ̄ Sátan a ngákwí, a káán ai Ǹtondôbə. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, mvôg Yóbo, bǎn fám ai bǎn bīníngá, bə́ dzâg, bə́ nyâg á ndâ é mɔ́n á ngābə́ ńtōl. 14Mod a sɔ́ fɔ̄ɔ̄ kwí ábə̄ Yóbo, ǎ ngakad nyé é fwé nyī nyé nâ: “Nyág é hə́ séne ndzobo, bǒzelé bɔ̂ bə́ dzâg bilɔ́g á mgbág nā. 15Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkundǎ Bəsabéan bə́ kə́ hām, bə́ mān nɔ̌ŋ bíyə́m bísə̄ bí, bə́ bīī bod bísíé, bə́ mān tsíg; ma etám etám mə̄ túb, ńdɔ mə sɔ́ wa kad é fwé nyí.’’ 16A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, mod m̀fə́ á sɔ̄ɔ̄, nyé nâ: “Ndóan Zambá é sɔ̄ á yób, ńdɔ ě man dígī mīńtómbá mísə ai bənɔ́ni, hə asǔb asǔb; ma etám etám mə̄ túb, ńdɔ mə sɔ́ wa kad é fwé nyí.’’ 17Ényɔ́lɔ a ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ fə mod m̀fə́ ā nyían, nyé nâ: Bəkaldéan bə́ sɔ́ kíndā kíndā élɛ́, ńdɔ bə́ mān bǐ bə̄kámɛ̌l bə́sə, bə́ kə́ə́ ai bɔ́, bə́ mān fə tsíg bə̄nɔ́ni; ma etám mə̄ túb, ńdɔ mə sɔ́ wa kad é fwé nyí. ’’ 18Ábōg yə̄ nâ ényɔ́lɔ̄ a kə lúī ńkɔ́bɔ, mod m̀fə́ á hámā, nyé nâ: “Bəndómán bóe ai bəngɔn bóe bə́ hə́ dí, bə́ nyâ á ndá ábə ǹtól mānyāŋ wābán, 19ńdɔ fɔ́ɔ́ mod ńkulu a ngátíē á ńkōd ńnam, a súgúzu mim̀fim mí ndá mínyi, ndá é būgí, e mǎn ku bɔ́ngɔ́ á yób, bə́ mān wú; ma etám etám mə̌ túb, ńdɔ mə sɔ́ wa kad é fwé nyí.’’ 20Ńdɔ̄ á Yóbo a kódó sí, ǎ nganyab biyé bíé, a mǎn sódē ńlō, a lábán á sí, a búdúbú 21nyé nâ: “Mə ngákwí ńsɔ̄ zud âbum nánā ńdɔ̄ fə mǎyi dúgan ńsɔ̄ nālá. Ǹtondôbə ńnyé a ngávə́, Ǹtondôbə ńnyé a dúgán nɔŋ; maa á bɔ̄ɔ̄ ai dzwé Ńtondôbə !’’ 22Á ńdzūg ósə̄ hí, Yóbo təge fɔ́ɔ́ kɔ́bɔ̄ tɔ dzam ziŋ, tɔ̌ kig á kɔ́bɔ̄ ai Zambá é dzam láfɔlan. Amǒs ḿbɔ̄g, ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́n bə́ Zāmbá bə́ ngákə yén Ńtondôbə, Sátan nyé a nyíán fɔ̄ɔ̄ ésāmbá. 2Ǹtondôbə nyé ai Sátan nâ: “Wasɔ́ vé ?” Ńdɔ̄ Sátan a ngáyalan nyé nâ: “Masɔ́ makilan sí ésə, makə matə́bə.” 3Ǹtondôbə nyé ai Sátan nâ: “Yə o yén fɔ̄ɔ̄ étūgā dzámā Yóbo ? Tɔ mod m̀bɔ́g ā vəgǎn kig ai nyé á ńgūmā sí ósə: sósōó mod təge ai bivie, mod ǎ mbáda Zambá, a sâla bəbə̂ bə́ mam.» A nə ai sósōō á kpím təge fóŋan, ńdɔ wǎtíndī mā nə́ mə́ dzâ nyé təge ai etɔm". 4Ńdɔ̄ Sátan a ngáyalan Ǹtondôbə nâ: "Ekob é búdan ai ekob ! É dzóm ésə mod a bələ́ a və́ dzɔ̄ ású enyiŋ dzíé. 5Tám sām wɔ́ nā ó nāmba bivɛ̌s bíé ai miǹson míé, malíg ébān naa a yi wa yɔg á mís móe étēde." 6Ǹtondôbə nyé ai Sátan nâ: "Énye fɔ́ɔ́ nyɔ̄lɔ́ māvə́ wā, hədá ó dzōge enyiŋ dzíé mvɔí". 7Ńdɔ fɔ́ɔ́ Sátan a ngákódo Ǹtondôbə á mís. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəmvóé bə́ Yóbo bə́lɛ́: Elifaz yǎ Témân, Bildad yǎ Shuah ai Tsofar yǎ Naama bə́ ngáwóg fwé yǎ bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ yā bə́ ngáyénan ai nyé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáman yíli, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ kə̄ bātíe á māl mábán nə́ bâkə nyé nyanda, ai nə́ bə́ kə̄ fə̄ nyé vɔ̄li. 12Bə́ ngə́lə́ zaa oyǎb nālí, ńdɔ̄ bə́ ngátyé mís nə́ bâbəbə̌ nyé, təge fɔ́ɔ́ fə̄ nyé bǎd yəm; ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngábwé ńsəm ânyu, bə́ ngayón. Bə́ mān fɔ̄ɔ̄ nyǎb bīwɔ́man byábán, bə́ ngakúban m̀búlúg á ńlō. 3Ńdɔ̄ bə́ ngákom nyé bitɔ̄á á sí á ḿfə̄ŋ məmǒs zamgbál ai məlú zamgbál, təge fɔ́ɔ́ nyé dzó tɔ mǎn ébúg, amú bə́ ngábə́ yénə̄ ábím bod miǹtyé yā á ngābə́ bələ́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngákwî anyu díé, ǎ ngakag amǒs ábyálí díé: 2Nyé nâ: “A yénə́ kig anə́ ámōs mə̄ ngábyáli ai wá ládzāŋ ánā á sibig, álú á ngábom oyéngá naa: mǎn fám ā byáli ! 4Amǒs tē, á mānáŋá kig vəŋan díbī díbi aná ! Zambá təge fɔ́ɔ́ fə̄ dɔ́ tsog ḿfág yā yób, Engə́ngə́ŋ təge fɔ́ɔ́ fə wá fyɛ; 5Díbī ai ǹsísīm yā áwū bí lādá dɔ̄, ǹkúd ó zā fɔ́ɔ́ dɔ́ kom étɔá á yób, byə̂m bí byə́m yā byávín bí váá dɔ̄ ángōndó ! 6Alú tē, díbī á mānáŋá fɔ́ɔ́ dɔ́ bi, a kódógō fə̄ á táŋ məlú yā á ḿbū, təge fɔ́ɔ́ dɔ láŋ á táŋ məlú mə́ ngɔn ! 7Owé, alú tē á bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ ńkokóm, miǹtag mísə̄ mí man kódō étēde. 8É bod bákad yɔ̌g mə̄lú bə́ yɔ̄ɔ̄g fɔ̄ɔ̄ dɔ̄, ai ébá báyəm sə́gəle Leviatán; 9atítiě yā ngōgé dzīē á mānáŋá fɔ́ɔ́ vīn; á yānga fɔ́ɔ́ ḿfyɛ á zəzə ! Á bɔ fɔ́ɔ́ təge yén anə́ ńdib kídí wáyáī mís ! 10Amú á ndzí kig dǐb mīḿbɛ̄ yā ábum á ngánɔŋ ma, ngǎ ngə́ nálā tē ó ngávaa ma miǹtyé á mís. Ású dzé mā ndzí kig wú ámōs mə̄ kwî naná âbum ! Ábōg mə̄ kwî ésog, mə suí ḿhəbə ! 12Ású dzé nāná á ngábóe ma á məbɛ, ású dzé ā vâ ma məbɛ́ ? Ngə́ ábōg dī mə bô tə́ á myə̄ə̄ŋ óyɔ̄, mə wɔigi 14fǔfulu ai bədzóe ai miǹtómbā yā sí ndon, á bə́ ngáman lóŋ məbaŋ, ai mɔní, 15fǔfulu ai miǹkúkúmá á mí ngábə́ bələ gɔ̂l, á mí ngáman dzálā māl mábán ai mɔ́ní. 16Ngə́ mə́ wū á kig anə́ nyidig dzóm é nə̄ təge ai ndɔ́ŋ, anə́ bíbɔbɔg bí bɔ́n byákwí mim̀bim âbum təge yén éngə̄ngə̄ŋ. 17Á hálā ńgɔ bəbə̂ bə́ bod báman vɔ́bi, á hálā ńgɔ̄ ébá ngul ě man yǎ bákə wɔi. 18Miǹkóm, mísə̄ mí nə fɔ́ɔ́ mvɔ̄í wōē, myáwōg kīg fə kíŋ ǹtíbili wabán. 19Zəzə mod ai m̀fǎŋ mod bə́ nə́ wé etɔá dzyá. Olɔ̌ wáwōgē kīg fə ai ésīā ńtí wōē. M̀fí yā ényiŋ 20Ású dzé ā və́ ébá básíŋili ai miǹtyé ḿfyɛ, ai enyiŋ ébá bə́ nə́ bikɛl ai nyɔ́l ésə ? 21Bâyanga awú, awú təge sɔ́, bádzə̄ŋ dɔ̄ a lodo anə́ bádzə́ŋ ákūmá. 22Bâyi fon, bâyi sán ai miǹtag ngə́ báyēn sɔŋ yə ádzə̌b bɔ̄. Ású dzé bávə́ é mod zěn é dzāŋ yǎ ényiŋ ? Nyé yǎ Zāmbá á ngáfudi á dzu étē ! Á məyian bídí mə bələ́ hə bibə́gē byáma. Ǹtad wáma wâlodan hə anə́ mə̄ndím. 25Ámālá nēn mə̄ mbádaga, ńdɔ̄ láyénan ai ma dí; édzí mə̄ kɔnɔ wɔ̌ŋ, ńdzɔ̄ yábi ma dzí. Mə nə fɔ́ɔ́ təge ai evúvoe, təge ai mvɔí, təge ai awɔí, ǹdzǔg ó bə̄lə́ ma. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Elifaz yǎ Témân a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2A fudi wa á mə̄bóbóla éyɔŋ dzídzīá, o kǔ ! Zá á nə̄ dzǎm lúman ai bibúg bíé ? 3O ngávəŋan ǹtɔ́ŋɔlɔ miǹkunda mí bod, o wónege é mɔ́ mə́ ngábə́ anə́ mâyi wú. 4Bibúg bíé bí ngátə́le ébá bə́ ngábə́ ndə́ŋə, o wónege ébá yā məbɔ́ŋ mə́ təgə. 5Ńdɔ̄ éyɔŋ á sɔ́ yǎ ábə wa, ǒ ngaku sɔ́m nga a ? Éyɔŋ á bi yǎ wā dí, ǒ ngátəg ngǎ ? 6Yə ǹyə́bə́ wóe ó ngábə́ tǐ hə ai m̀bəmbə enyiŋ woe, yə hə afidí dóe ńdɔ̄ lə́ bɔɔ nâ o nyiŋ á sósōō ngǎ ? Tám fɔ́ɔ́ dzə́ŋ á ńlō woe, mod m̀fé yǎ á nə̄ á sááŋ á ngātám yǎ dzāŋ, Éyə̄ bə́ ngáyén yǎ bə̄sósōō bə́ bod vé bə́ managa dzáŋ ékɔ̄ā ? 8Ḿfág wáma, mə ngáyén yǎ fɔ́ɔ́ dɔ̄, ébá básyé bə̄bə̂ bə́ mam, ébá bámyas é mam má sə́ kig sósōō, bə́bēn bākwé fə bibumá yā étēde. 9Bâkad mǎn wū ai fə́b Zambá, bâkad mǎn dīg ai evúndū yā ólūn wóé. 10M̀məməlán émgbə́m, məsǒŋ mə́ bɔ́n bə́ émgbə́m málōb évūndi. 11Tsíd afan yawú ású təge ai é dzóm ā dí, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ ńgál émgbə́m bâman tsaman. Ebúg ziŋ é sɔ́ yásɔ́li ma á məsoé hā, ńdɔ alɔ́ dáma á wóg mān édǔŋ yā étēde tsətsad. Ábōg bīyə́yə̄m yə alú byákad ndə́gələ mod ǹnə́m, ókāŋ fɔ́ɔ́ yā bod bákad kə á ngul óyɔ̄, 14ńdɔ fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ ó bī mā ai məsis bivɛ̌s byámā bísə̄ bí ngáfóŋan fɔ́ɔ́. 15Ńdɔ m̀həbə ziŋ ó lōd ma babi ásū, mim̀vɔ̌d yā nyɔ́l dzama mí mān fɔ̄ɔ̄ ngámalan. 16Asú mod ziŋ, təge nyé yəm, á ńtə́lə ma á mís. Ńdɔ mǎzu wóg kíŋ é kɔ̄bɔgɔ mənyíŋ otə̌tə̄g naa: "Yə mod binam a nə dzǎm bɔ sósōō a lodo Zambá, yə mod a nə á sááŋ a lodo ǹkom wóé ? 18Yénə́ Zambá á ngāmān bɔ̌ təge fidǐ bītúgā bíé, á ngāmān sɔ̌m mam mə́ ákúd á bēngəlɛs bóé. 19Ngaman tə́ ai ébá bə́ tɔ̄á á məndā mə́ sí, ébá yā bə́ ngákomban ai m̀búlúg ! Bâtɔs bɔ́ anə́ ńsɔ̄ŋ. 20A tádi kídí a kələ kwí ngōgé bâyi mǎn tságaban. Bâyi mǎn wú éwūwúú, mod təge dɔ́ tsog. 21Ngǎ miǹkɔ̌l yā bibə̌m byábán mí man yǎ tyêban ? Bâyi mǎn wū ású ńdzə́maná fəg. Tám fɔ́ɔ́ lóe ! Zá ā yi wa yalan? Zá fɔ́ɔ́ yǎ mīḿfúfúb wayi kɔ́ŋan ai nyé ? 2Owé, é mod a nə́ təge ai fəg a kad wú ólūn woe étēde. Ényɔ́ á nə̄ təge yəm, m̀bə̂ ńnə́m a wé nyē. 3Mə ngáyén dɔ m̀bəŋ m̀bəŋ, esugúlū mod yǎfái miǹkǎŋ, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə ngáyɔg etɔbɔgɔ dzíé etíe etíé: “bɔ́n bóé təgě fə búguban; bə́ mān bɔ kə́ woa á sí, á ndá mədzó, təge ai e mod akodé bɔ́, 5məfúb móé, ébá báwóg zie bâman fɔ́ɔ́ mɔ dí, bə́ zā fɔ́ɔ́ sāb bīdí tɔ á biyoá étēde, byə́m bí élíg bíé, é bǒd yā báwóg ékodé bə́ mān bya mín. 6Amú m̀bə̂ dzam ǎ kǎd kig sɔ́ á ḿbūlúg, miǹtyé myâkǎd kig fái á sí. 7Owé, mod a byálī nâ a ndə́ŋ ai miǹtyé, anə́ ḿból kyág ndóan dzɔ̂ yābyálī nə́ yáyə̄lə̄ á yób. Ḿfág wáma, mayi singǐ Zāmbá, Zambá ényē fə mǎyi kad ádzō dáma. 9M̀bɔ mam məǹnén yā mod a sə́ kig dzǎm sōŋ, biyə̌ŋ bí mam təge ai táŋ, 10A nóe mvəŋ á sí, a lómō fə məndím á mə̄fúb, 11a bə́dē ébá bə́ dzōgó á sí, á kōdégě fə ébá bə̄ bə̄lə́ miǹtyé. 12Énye ǎ man ndáman é mǎm yā mīńkə́kə́ŋ mí bod myátsog, mɔ́ mábán təgě fə̄ mɔ́ dzǎm bɔ. Énye ǎ bi mim̀fəfə́g mí bod á mə̄kə̄ŋ mábán mə́bēn, é mam mińkə́kə́ŋ mí bod myálám, a man mɔ́ kūb á sí. 14Bâkə bátóban ai díbi ámǒs étēde, bâkə bábōb ai ǹsa ámǒs hə anə́ ai alú. 15Hədá a ngákodé ḿbúbúa ókəŋ bítá, á ḿbōm wábán ai á ngul mə́lám dzábán. 16Ńdɔ e mod anə́ engɔ́ngɔ́l a ngábi afidí, abé dɔ̂ lə́ dībí ányu. Mvɔ̌m ai é mod Zambá ā kɔ́ŋan ai nyé ! Tə wabyandi eyɔŋ Ényɔ́ á nə̄ Ngul mə́sə a bám ai wa. 18Énye a nə́ naa, ǎ kom éyɔŋ ǎ bɔonde miǹtyé, nyé yǎ mɔ́ mávə́ mvɔ̄í éyɔŋ mábúg. 19Biyɔŋ bísaman a yi wakode a miǹtyé, éyɔ̄ŋ zamgbála abé lâyǐ kīg wa bǎd namba. 20A yi wakode áwū ábǒg zie, ai ókəŋ bítá ábǒg mə́lúman. 21Wayi sɔliban ḿfág bə́bə̂ bə́ mǎm yā óyə̄m, wayi bɔ təge kɔ̌n wɔ̄ŋ éyɔŋ edzâ ­bod yáyi kwí. 22Wayi fɔ́ɔ́ kpə́lə̄ édzâ bod ai zie dzam də́dā, o woege, tɔ tsíd yā sí, tə wambáda ! Amú ó bələ́ élad amvóé ai ngɔ̌g yā mə̄fúb, ńdɔ̄ tsíd yā sí yâyi tɔbɔ ai wa mvɔí. Wayi sɔ̌m mvɔ̄m êbə̌m dzóe étēde, wayi dúgan kə́ kɔ̄b miǹkunda bíyə́m míē mísə dzyá təge dzə́man. 25Wayi yén anə́ mvɔŋ bod dzoe yanáŋ ai nâ bɔ́n bóe bə́ nə anə́ bilɔ́g yā sí. Wayi nyî á sɔŋ o ngə́lə́ yə́mə, hə anə́ ḿból bákwé nyádā éyɔŋ abǒg ḿbú mə́kwé móé á kwí ya. Yénə́ é mam mə́sə̄ málā, bǐ mān mɔ́ bindi təge líg dzóm; éyə̄ á nə́ nālá, wógó hḿ mɔ́, ó bɔ m̀fí wóe ai mɔ́. Ńdɔ̄ Yóbo a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: 2Ngə́ á tɔ̄á ébugúbu ávə̌g mīńtyé myáma aná, ngə́ bə̄bə̂ bə́ mǎm yā báyénan ai ma bâkə á ńlod aná ! 3Ngə́ bə́ ḿbǐ aná bə́ lodo ǹsə́lə̌g yā máŋ. Ású tē ńdɔ fɔ́ɔ́ bibúg byáma byáfaŋadan ma ânyu. 4Bilâ bí Shadái bí nə ma á nyɔ́l, ńdɔ ǹsísīm wámā wávībi ǹsǔ yā étēde. Məsis mə́ Zāmbá mə́ tə́lə ǹsámbá naa málūman ai ma. 5Yə ózəle afan, a kad tad ai zie bílɔ́g byátəg byâ bí tɔ̄á nyē á mgbág, yə nyag yakad tad á bīdí byé étēde ? 6Yə bə́ nə dzǎm dī é dzóm é nə̄ ávwē təge ai ǹkǔ ? Yə mə́ndím máfum âkǐ kúb étēde mâkad bɔ ai zám ? 7Engɔŋ dzáma yáyó byā, bidí bítē bí nə nyié. Zá ā yi bɔ̌ naa mətǐŋ máma mə́ kpáán, nə́ Zambá á və ma édzí māyanga ai dzɔ́ ? 9Nə́ Zambá á diŋ tə́ nâ a fíd ma, a sámá tə wɔ́ wóé, á yíli ma ! 10Dzóm yayi fɔ́ɔ́ lígi é vɔ́ligi ma dzídzīá, dzóm dzídzīá é vâ ma miǹtag á bə́bə̂ bə́ mam bə́sə a wé ma ai bɔ́: hə nâ ma ndzí kig daŋ mvéndé M̀fúfúbu tɔ eyɔŋ. 11Ngul e nə ma vé ású yə̄ nâ mə́ dzíbí ? Ású dzé fə mǎbad kə́ mayanga, éyɔŋ amaná dámā á ńtɔ̄á yǎ təge ai asəlan ? 12Yə ngul dzama e nə ngul akɔ́g ? Yə nyɔ́l dzama e nə nyɔ́l bikie ? Yə ǹdzáŋ kɔ́m ńgɔ̄ ó nə́ mə́kodega mǎyanga ? Yə mə ńtɔa yǎ təgě fə tɔ ai maná ai ákúmá ziŋ ? Ényɔ́ a bələ́ miǹtyé a yəan nâ mvóé dzīē é yen nyé ngɔ́l, tɔ tə́ ā dzoge yǎ wɔ̄ŋ yā ámbāda Shadái. 15Bəbə́dzāŋ báma bə́ man yǎ bɔ̌ mədugán hə anə́ ótotóŋ, hə anə́ zěn məndím mə́ átotóŋ yā máman hə́le. 16Bifén bí ávə́b bí ngánénə̄ dzɔ̌, m̀fuŋ mə́ndím ó mān dabada étēde. 17Éyɔŋ vyǎn ó sɔ́ yǎ, e mān hə̄le, éyɔŋ ndóan yǎ ńló dzóbo yatádi kwí, etɔbɔgɔ dzábán é ńtɔ̄á ńkōd. 18Miǹsámbá mí bǒd yā myáwulu ai bəkámɛl bə́ mān yǎ lūm məzěn mábán mvús, bə́ ngányî á ńkōd ńnam étēde, bə́ ngáman fɔ́ɔ́ dzāŋ. 19Miǹsámbá mí bǒd yā Téma bâbəbə bɔ́: é bod bákə̄ á Saba bə́ fidigi bɔ́. 20Bə́ ngawóg yǎ ósɔ̄n ai é dzam bə́ hə́ fidi: bâlaŋan fɔ́ɔ́ hə bə́ wógo osɔ́n ábōg bə́ kə́ yǎ suan. 21Ńdɔ̄ hḿ, yə myǎnyiŋ fɔ́ɔ́ ? Təge ! Ǹnyie anə́ mī ngáyén ámalá, wɔ̌ŋ ó ḿbə̄lə́ mínā. Yə mə ngákad mínā nâ:“Váán mə dzóm ! Váán bifái ai akúmá dáán ású dáma kodégán ma á mɔ́ mə́ ńzízíŋ, nyǐgân ma á mɔ́ bə́bə̂ bə́ bod?” Yə́gə́lán ma, ńdɔ mə́ zu ku évōl. Éyə mə ngásə́m vé ? Bɔán nə́ mə́ yəm ! 25Yə bəbə́bə́lá bíbúg bábālan nga a ? Ńdɔ̄ á kig bídzo byáán myádzo ma byálə́de fɔ́ɔ́ dzé bēn tūg ? Yə bibúg ḿbya myǎyi nâ myǎdzo ? Bibúg bí ényɔ́ áfidi á man yǎ byâkə évūndi. Myǎyi bwé ngám ású mān nyūī, myǎyi kuan ai mvóé dzāān. Bəbə́gân ma, á ńkogolán: yə mə nə fɔ́ɔ́ mína dzǎm kǎd miǹnǎl á mís étēde ? Dúgán á mvús ! Mǐ bə́ bɔ təge ai sósōō ! Dúgan á mvús, mǐ yen fɔ́ɔ́ nâ mə nə́ təge ai m̀bə̂ dzam. Yə abé ziŋ á nə̄ óyə̄m wáma ? Ngǎ ndaaba dzama yayəm yén ámalá ? Enyǐŋ mod yā sí ndon é nə fɔ́ɔ́ hə asú mə́túg; məlú mə́ ényiŋ móé məlú yā ā syé mə̄túg, 2anə́ mān ólɔ̌ yā ā díg á vyān, a dzə́ŋ mān évúvoe é vóm á nə̄ dzǎm wɔi, anə́ ḿbɔ esíé yǎ ńnə́m wáman kód naa a yanga mân mə́ ésīē dzīé; éyə̄ hḿ maa mə nə́ nālá, 3ngɔn é tíé e dímí təge ai m̀fí, éyə maláŋ mə̄lú nālá, ǹtíé álú, mə ndə́ŋə ai miǹdzǔg. 4Mə ndəm bómbō á sí nə́ makə óyɔ̄, ma nâ: «Kídí é lēndégé kig aná!» Á kídí yākə lénde, ma nâ: «Alú á víní kig aná». Kídí ē lēndé, ngogé ē vīní: éyə mandə́ŋ ai miǹtyé nālá. 5Nyɔ́l dzama e nə ǹdzyéán ai miǹsɔ́ŋ ai bəbə̂ bikǒd, ekob dzáma é nə məlɔ́ŋ məlɔ́ŋ é kwî məvín. 6Məlú mə́ ényiŋ mámā mâlod anə́ mə̄ndím yā ábōŋ óswé, afidí ásə̄ á man yǎ mā. 7O tsogo tə́, ǎ Ńti, nâ enyiŋ dzámā é nə zəzə evúndu, á māngábədě kīg fə mvɔ̌m ai dís. 8É dís lə́ ngábə́ bəbəgə ma lə́ ngādúgan kig fə mə bǎd bəbə. Mís móe mâyi madzə́ŋ, mə təge ai nyé. Ḿból ńkūd wadímizan ó mān kə; éyə fɔ́ɔ́ ényɔ́ yǎ ā sígi étɔá bə́wú ā yǐ kig dúgán bɛ̄d nālá ! 10A ngádúgán kīg fə sɔ́ á ndá dzīē, ńdɔ̄ é vóm ā tɔbɔgɔ wángāyə̌m kīg fə̄ nyé. 11Asú te mǎyǐ kig fə bǎd faŋ ányu dáma ngadag, mayi fɔ́ɔ́ kɔ́bɔ ai miǹtyé mísə mí nə́ ma á nyɔ́l, mayi fɔ́ɔ́ tad ai áyol ásə á nə́ ma á ńnə̄m: 12Yə mə nə Máŋ mə̄nén, ngə́ Ébibigan tsíd zǐŋ kǐg yā máŋ ḿból wātə́le ma bəziǹtólo á nyɔ́l á kpág vī ? Éyɔŋ madzo nâ:“Enɔ̌ŋ dzámā é ḿvɔ̄lí ma aná, adzogóbó dáma á ḿvɔ̄lí mīńtyé myáma aná", 14eyɔ̌ŋ tē ńdzɔ ǒ ngasii ma ai biyə́yə̄m, ǒ ngabɔ nə́ mə́ kɔn wɔ̌ŋ ai é mam mayén. 15Mayi fɔ́ɔ́ dú naa ngə́ bâtindi ma ekoe á kíŋ ! Awú ńdɔ fɔ́ɔ́ māyi a lodo anə́ ńkaŋalǎ bivɛ̌s vī ! Mǎbīsī kig ! Mǎyǐ kīg fə kə́ manyiŋ kɔ́m. Dzǒge ma, amú məlú mə́ ényiŋ máma mə́ nə fɔ́ɔ́ hə mǎn m̀həbə. 17Mod énye fɔ́ɔ́ á nə̄ zá nə́ ó kə tə́ watsog nyé nā, nə́ ó kə wafudi ǹnə́m ábə̄ nyé ábīm avá, 18ákyāí yə̄ nâ ǒ ngafə́b nyē kídí ésə ai nə́ ó kad nyé bóbolo ábǒg ásə ? 19Ábǒg áfē wāyi ma vaa mís á nyɔ́l ? Abǒg afé wāyi mə və́ áfōlā yə̄ ámǐn məndɛn ? 20Ngə́ mə̄ ngásə́m, nálā wâbɔ wa dzé, ǎ ḿmɔ́nɔ̄ mod ? Ású dzé wānɔŋ ma anə́ é dzóm wāyəan lúm ákɔ̌ŋ ? Mandə́gələ wa ai dzé ? 21Ngǎ ó nə dzǎm dzíbī məlɔ́ máma, dzé ó nə mə tə dzu évǔs dzáma ? Amú ma á nyɔ̄ mə ḿbô yǎ á ḿbūlúg étēde. Wayi fɔ́ɔ́ mə dzə́ŋ o kələ wabóbe, mə təgě fə ai nyé. Ńdɔ Bilbad yǎ Shuah a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Yə wayi kɔ́bɔ̄ é mam málā á ńtīē kɔ́m ai bíbúg yā byáyi bɔ hə anə́ ńkulu ? 3Yə Zambá á nə dzǎm kúb mvéndé á sí ? Yə Ényɔ́ anə́ Ngul mə́sə a nə dzǎm vəŋan sósōō nâ a ńtɔ̄á mīńkɔ̄d ? 4Ngə́ bənyɔ́ bɔ́n bə́ ngásə́m, bə́ byāndí nyé, ńdɔ ǎ dzōgé bɔ̄ á ńsə̄m wábán. 5Və ḿfág wóe, ngə́ ō kə̄ ḿbīl ábə Zambá, ngə́ ō kōgólán ai Shadái, 6ngə́ ó nə sósōō mod ai mam tə́tə̄lə́, eyɔ̌ŋ te fɔ́ɔ́ ā yi wa kála, eyɔ̌ŋ te ǎ yi dúgán və̄ mvɔ̄m êtɔbɔgɔ dzóē yā é nə á sááŋ. 7É mvɔ̄m ō buguban ai dzɔ ósúsúa yayi fɔ́ɔ́ yénē zəzə mǎn dzóm tsətsad á mgbág ényí yāyi wa və̂ban mə́lú mázu. M̀bɔɔlán miǹnǒm mí bod 8Tám sílī ébá yā míḿmīē mí bod bə́ ósú, tám bindi é mam bəmvámbá bábán bə́ ngáman yəm. 9Amú bía bǐ nə bǒd yə angogé angogé, byǎyə̌m kig dzóm, mə̄lú máán yā sí ndon mə nə́ fɔ́ɔ́ hə zəzə ǹsísīm yā wákiŋ á sí. 10Ḿfág wábán, báyi wa yə́gələ, bâyi kɔ́bɔ ai wa, bâyi kúlū miǹkaná yā mīńnə́m myábán bɔ́ nâ: “Yə emvyál yánə̄naŋ təge ai elɔbí ? Yə esoŋ yánə̄naŋ təge ai esusud sí ? 12Kə́ âbǒg tē yábɔ̄ nâ é ngə́lə́ nyumán, təge nə́ bə́ tsíg dzɔ̄, é mān kód ávōl é lodo bilɔ́g bísə. Éyə fɔ́ɔ́ lákad yénan ai ébá bávóan Zambá nálā; ńdɔ̄ hḿ, afidí ńku ǹyə́bə lâyi dzáŋ, 14é dzóm á və́ tɔ̄á ai dzɔ ndi təge sáŋan, yâyi búgi. É dzóm yásúg nyē é nə hə anə́ ndal bobo. 15A sígíbí ndá dzīē á nyɔ́l, e kǔ á sí. A kə́ dzɔ lad mɔ́ áta, dzɔɔ təge dzǎm bɔ tə fóŋan. 16Ai ngul dzié ésə, á vyān étēde, a tsam miǹtəm míé ai afúb díé ásə. 17A man kə́ a kɔ́dan miǹkǎŋ míé á mə̄kɔ́g məkɔ́g, a nyíán fɔ́ɔ́ a kələ kwí á mə̄kóm étēde. 18Hədá ngə́ bə́ tyé fə̄ nyé é vóm á və́ tɔ̄á nā, vóm tē ó ngasíe fɔ́ɔ́ nyé, nâ: "Mǎyəyəm wa !" 19É zám miǹtag yǎ étiliga dzíé nyīlí, ńdɔ̄ hḿ á ḿbūlúg tē mod m̀fə́ a yi tə́bə̄ á mvús dzīē. Təge fɔ́ɔ́, Zambá ǎ byandǐ kig é mod a nə́ mam tə́tə̄lə́, ǎ kálā kig é bod bábɔ abé. 21A yi dzálā ányu dóe ai loe biyé bí ányu bíe ai ayéngá miǹtag. 22Miǹzízíŋ míe myâyi bɔ́d ósɔ́n, ńdɔ̄ fə bibə̌m bə́bə̂ bə́ bod byâyi man. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngávə́ ǹkɔ́bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Tɔ anə́ māyəm fɔ́ɔ́ ḿbəŋ nâ éyə̄ á nə́ nálā. Éyə mod a nə́ dzǎm bɔ sósōō yá Zambá énye a ńtɔ̄á á məku ? 3Ngə́ bâyi dzɔ́s ai nyé, a sə́ kig fɔ́ɔ́ nyé dzam yalan dzam də́dā yā tóyína mam. 4Énye a nə́ ńdzyéán ai fəg, ai ngul bɔ mə́sə: zá á nə̄ nyé dzǎm kə tə́bə́ é ngām yǎ á yād, a bɔ̌ tə bi éndə̄gə́lə ? 5A tyé miǹkǒl á sí étīe etíé hə á lub ! Éyɔŋ a wóg yǎ ólūn, ǎ ngakúb myā á sí. 6A fógō sí, é kódó étɔá dzíé, məndíé móé mə́ ngasili. 7A kɔ́bɔ́ ai ńló dzóbo, ńló dzóbo təgě fə kwí á yób. A kad fɛd átītie ai bifɛdəga. 8Énye etám ā yali ébá yób a wulugu á máŋ étēde á yób. 9Énye a ngákom Tolo ai Ǹkə́l Óvóno, ai Ekoě Bəngɔnɔ, ai átítie ásə̄ yā ḿfág sí yǎ ńló dzóbo ǎ kad tə́bə á məyímbī mə́ ámǒs. 10A bɔ bod bə́ mam bənén yā mod á sə́ kig dzǎm sōŋ, biyə̌ŋ bí mam təge ai táŋ. 11Yénə́ síg, a lod ma babi, ma təge nyé yēn; a kə, ma təge yəm. 12Ngə́ ā dzó naa a nɔŋ dzóm, zá ā yi nyé kaman ai dzɔ́ ? Zá ā yi dzó nâ: "Dzé wābɔ ? " Zambá ā vǎŋ kig olún wóé; bítɔ̄á yā mə̄bún mə́ tɔ̄á byálúi nyé mīńló á sí. Ényɔ́ á nə̄ ngul abuí énye a dzóe Ńdɔ̄ éyə ma mǎyī nyé yalan yá ? Bibúg bīfē māyi tɔ́b ? 15Mə fyáŋán bɔ sósōō, ma sə̌ kig nyé dzǎm yalan ânyu; ma yəan fɔ́ɔ́ hə ákogolan ai ǹsɔ́man wáma. 16Tɔ a wóg mā, ngə́ mə̄ kɔ́golan ai nyé, mə sə́ kig dzǎm yə́bə̄ naa á ngáwóg kíŋ dzama. 17Nyé yǎ ā zu ma bitá hə anə́ ńkulu, nyé yǎ ā bulu məvə́ŋ máma təge ai etɔm, 18təge mə dzoge nə́ mə́ tâm tɔ́ī ḿvəbə hədá a dzáli ma ǹnə́m ai miǹtyé. 19Ákə ḿfág yǎ ngul ? Ńnyé a nə́ ngul ébēn. Á lóē sósōō ? Zá a yi bɔ ńkad ? 20Tɔ mə nə sósōō mod, anyu dáma lâyi ma kpee á ńkad; á sááŋ təge ai m̀bə dzam, lâyi lə́dē naa mə nə mod mətóm. 21Yə mə nə fɔ́ɔ́ təge ai atɔ́n ? Mǎmēn māyə̌m kīg dɔ́. Mǎlāŋ kīg fə enyiŋ á táŋ, ányiŋ látsāg mā á ńnə̄m. 22Dzé fɔ̄ɔ̄ é nə́ dzé, mə ngákad yǎ dɔ̄: a ndáman ényɔ́ á nə̄ á sááŋ təge ai m̀bə̂ dzam, dzam də́dā fə anə́ ényɔ́ á nə̄ ḿbə̂ mod. Éyɔŋ m̀bə̂ dzam a wé bod etíe etíé, ḿfág wóé, nyé a kpə́lə tə́ ǹdzǔg yā é mod a nə́ á sááŋ təge ai ḿbə̂ dzam a bələ́. Ǹnam ziŋ ó sɔ́ɔ́ kə á mɔ́ bə́bə̂ bə́ bod, a búdí bə̄tsíg míńtól mís. Ngə́ sə̌ kig énye, zá hḿ fɔ́ɔ́? Məlú máma mâlod avól mə́ lodo é bod bámbáda mim̀bíl; mə́ ngátúb təge tám yēn mvɔ̄m. Mə́ ngálod tə́ hə anə́ éfungá yā bə́ ngálóŋ ai ndɛn, hə anə́ ḿból óbam wásus á yób á viim nə́ wâbi é dzóm wáyi dí. Mə dzô nâ: Vóán kálada sɔ́man woe, vǎgi otad ásū dóe, tɔbɔ́gɔ miǹtag. Mə̌ ngambáda miǹtyé myámá mísə, mayəm fɔ́ɔ́ nâ wǎyǐ kig mə yén ngɔ́l. Bâyi tsíg ádzō dámā nə́ maku! M̀fí dzé á fɔ̄ɔ̄ māwū tūŋ á zəzə ? Tɔ mə fyáŋan wɔ̄bɔ ai miǹsolé mí ḿfuŋ mə́ndím, tɔ mə fyáŋán tun mɔ́ máma ai sɔ́bɔ, 31wayi ma kə́ lāb á ḿbɔdɔg étēde, biwɔ́man byáma bí ngayó ma ású nyīé tě. Amú a sə́ kig mod anə́ ma ású yə nâ mə́ və̄ nyé éyalán, ai nə́ bíā nyé bī kə tə́bə́ á ndá mədzó. Ngə́ ńgə̄ngamá ziŋ a tɔá á zāŋ bíā nyé təge nə́ á zu bəde bíā bə́sə̄ bə́bɛ̄ wɔ́, ngǎ ngə́ a m̀vǎ ma engə́ŋ Zāmbá á ńlō á yób ánā, məsis móe mə́ təgě fə ma bǎd tyé məkǒl á sí. 35Eyɔ̌ŋ te mə̌ ngakɔ́bɔ təgě fə̄ nyé mbáda. Ḿból hḿ nálā ó sə́ kig, mə nə fɔ́ɔ́ hə ma etám ai mǎmēn. Ǹsísīm wáma o ngawóg yǎ ényiŋ nyié, mǎyǐ kīg fə dzə̌g miǹtad myáma, mayi fɔ́ɔ́ kɔ́bɔ ai áyol míńtyé mísə̄ á nə́ mā á ńnə̄m. 2Mayi kǎd Zāmbá nâ: Tə wasyé ai ma anə́ é mod a nə́ á məku, bɔ̌ naa mə́ yen é mam wakɔŋan ai mǎ ai mɔ́. 3Yə o nə miǹtag éyɔŋ wandə́gələ ma, ábyandi ńdzǔg yā mɔ́ móe, ai ábɔ nâ bəbə̂ bə́ mam bə́bə̂ bə́ bod bə́ wūlu m̀bəŋ ? 4Yə o bələ́ mís yā miǹson, yə wayén anə́ ḿból mod ǎ kad yén ? 5Yə məlú móe mə́ nə anə́ táŋ məlú mə́ mod, mim̀bú míe anə́ mīm̀bú míé, 6ḿból fɔ̄ɔ̄ wādaŋ toŋ ábē dámā ví, ḿból fɔ́ɔ́ wākə wadzə́ŋ ǹsə́m wámā á sí vī, 7tɔ anə́ wayəm ḿbəŋ ḿbəŋ nâ ma ndzí kig sə́m, ai nâ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g á sə̄ kig mə dzǎm kode á mɔ́ móe ? 8Mɔ́ móe mə́ ngáman ma mám; mə́ mān mə kom ńgūma ǹgúma, ńdɔ wandáman ma. 9Tsogó nə́ o ngámám mā anə́ vyə̄g; ńdɔ̄ fə wǎyī nə́ wadúgan mə vəŋan ḿbūlúg. 10Wǎ ndzí mə mǎn soe á sí anə́ mə̄nyáŋ a ? Wǎ ndzí mə mǎn bɔ éligidí eligídí anə́ éfēn mə́nyáŋ yā bákad bi é tɔ̄á ńkōd a ? 11O ngábɔ́di ma ekob nyɔ́l ai miǹson, o ngáman ma tiŋ ai bivɛ̌s ai miǹsis. 12O ngávə́ ma grǎsia woe fǔfulu ai enyiŋ, ńdɔ o ngákála mvəbə wáma ai mvam dzoe. Dá é dzam tə́ ō sɔligi á ńnə̄m wóe étēde dí, mayəm fɔ́ɔ́ dɔ̄, é dzam ǒ kələ wabindi á ńnə̄m étēde: 14Ngə́ másəm, ó bi ma etíe etíé təge mə dzu tɔ evǔs dzídzīā. Ngə́ mə nə á məku, amalá ai ma ! Ngə́ mə nə á sááŋ, mə təge bɛ́dē ńlō á yób ai ósɔ́n mə̄ nə́ ńdzyéán ai wá á túd ai ḿból mə nɔdɔ́ ázōé dámā étēde. 16Ńgə́ mə̄ bɛ́de ńlō á yób, hə wakə fɔ́ɔ́ watsídan ma anə́ zə̄, o dúgán fɔ̄ɔ̄ bǎd tádi ai ma endə́gə́lə ákyái étām, 17wawómolo bəbə̂ bə́ mam bóe á nyɔ́l dzama, hə o dúdúgan bulǔ wōg ólún ai ma, hə miǹkunda míńkán bəzimbi mí fɔlɔgan ású yə̄ nâ bálúman ai ma. 18Asú dzé fɔ̄ɔ̄ ó ngákúli ma âbum nāná ? Ngə́ mə̄ ngáwú tə́, ngə́ dís mod də́dā á ndzí kig ma yén. 19Ngə́ mə nə tə́ hə anə́ mā ndzí yǎ kig nyǐŋ tɔ eyɔŋ, ngə́ mə̄ ngákwí fɔ̄ɔ̄ âbǔm nāná mə lodó fə hə á sɔŋ. 20Yə məlú mə́ ényiŋ máma mə́ nə abím abuí tē ? Á tám tə́ ma dzogě nā, á kódógo ma babi, mə́ tam tə́ bɔ anə́ má vəbə tsətsad, 21ósúsúa yə nə́ makə fɔ́ɔ́ ékəkə́ə́ á ńnam díbi étēde ai á díbī áwū, 22á ńnam məléndē mə́ kídí mə́ nə́ díbī alú á zig, ḿfág yā díbī áwú láyali ebúlú ngádzángá, é vóm ḿfyɛ ó nə́ díbī álú á kūlúd. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Tsofar yǎ Naama a ngávə́ ńkɔ́bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: Yə ábūí ńkɔ̄bɔ̄ ásə̄ dí lâyi laŋǎn nālá təge ai ngalaná ? Yə é mod a kɔ́bɔ abuí abuí nyɔ̄ a yi kyəbə ? 2Yə é dzə́dzǎ ǹkɔ́bɔ woe nyɔ́ a yi dǐb bod mənyú ? Yə wayi fɔ́ɔ́ kpə́lə̄ bod, təge ai e mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ ā kūb wa osɔ́n á nyɔ́l? 3Wabə́lə kɔ́bɔ̄, wa nâ: "Dɔ́tɛn wáma a nə təge ai atɔ́n, ńdɔ̄ fə mə nə á fúúm á mís móe !" 5Ákīé ! Ngə́ Zāmbá á tɔá dzǎm yalan, ngə́ á tɔá dzǎm yáī biyé bí ányu nə́ á kɔ́bɔ́ ai wa, 6ngə́ á tɔá wa dzǎm kúlī ndímbā mǎm yā fəg dzié, amú mádzâ mod fəg, ngǎ ngə́ o ǹyén fɔ̄ɔ̄ ánā naa Zambá a vóan bəbə̂ bə́ mam bóe bəvɔ́g. Yə wavəg tə́ nâ o nə dzǎm sōŋ miǹtsogán mí Zambá, ai ábɔ̌ fəg o kwî anə́ Shadái ? 8E nə ǹtíé á yób étēde anə́ ébā yób; wayi bɔ dzé ? E nə edɔ́g á sí étēde e lodo etɔá bə́wú, wayi yəm dzé étēde ? 9E nə fɔ́ɔ́ áyǎb e lodo ǹtíé sí, e nə ndam e lodo máŋ. 10Ngə́ a kə ósū, a fudí á mim̀bog a bándi ndá mədzó, zá á nə̄ nye dzǎm tə́bə̄ é ngām yə á yād ? 11Amú nyé a yəm bəbɔ̌ miǹnǎl, a yén fɔ́ɔ́ ḿbə̂ dzam ósə təge ai ayé; 2É mod a təmə́ á mīńtyé a dzâ fəg yə áfyǎl mam, ńdɔ̄ fə, mod ósə, ábyālí díé, a nə hə anə́ mɔ́n ózəle afan. Ḿfág wóe, éyɔŋ wǎyi wónō ǹtsīgán ńtól wóe, éyɔŋ wǎyi sám mɔ́ ábə̄ nyé, 14ngə́ bə̄bə̂ bə́ mam bə́ nə wa á mɔ́, woágā bɔ́ óyǎb, təge dzogě naa é dzam á nə ábē é tɔ̄bɔ̄ ébə̌m dzóē étēde. 15Eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi bɛ́dē ásū á yób təge ai atɔ́n; ábōg ō man yǎ fûbǎn nālá, o ńtɔ̄á fɔ́ɔ́ təge mbádā dzóm. 16Wayi fɔ́ɔ́ mǎn vóǎn mīńtyé míé, ǒ ngadúgan tə́ mya tsog hə anə́ mə̄ndím yā mə́ sigi yǎ óswē á ńkiɛ. 17Enyiŋ yâyi bǎd tə́bə, é fyɛgɛ a lodo ńtóban ámǒs, díbī lâyi vəŋan anə́ mə̄múan mə́ kídí. 18Wayi fɔ́ɔ́ dzyé ai afidí á túd; ńdɔ̄ fə tɔ́ o ngábəgə osáma á mís mə́ bod, wayi kə óyɔ̄ á myə̄ə̄ŋ. 19Wayi bómbo á sí təge ai é mod a ndə́gələ wa, ńdɔ̄ fə abuí bod bâyi wa kǎd sɔ̄ sīī wɔ́ ásū. 20Ḿfág bə́bə̂ bə́ bod, mís mábán mâyi mǎn dīg ńdɔ̄ fə təge fɔ́ɔ́ ai ekə m̀bíl ású dábán; afidí dábán á ńtɔ̄á yǎ fɔ̄ɔ̄ dzóm dzídzīá hə ngɔŋɔlɔ awú ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngávə́ ǹkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Bə́bə́lá, kíŋ ayɔŋ é nə ábə̄ mínā, ńdɔ̄ áfə fəg yayi wú ai mínā eyɔŋ. 3Ma mə nə́ fɔ́ɔ́ fə ai fəg anə́ mínā, mâ dǎŋ kig fɔ́ɔ́ éngɔ̄ngɔ́l á lodo mínā, zá fɔ̄ɔ̄ ā yégan é mam myádzo ? 4Mə nə ewoe loe bə́mvóé báma, éma yǎ makɔ́golan ai Zambá yǎ ā kadəgə ma yalan. Ewoe loě bod, é nə̄ sósōō mod, ényɔ́ á nə̄ təge ai atɔ́n[1]. 5Ebyandí ai é dzam á nə́ ábē ! Éyə fɔ́ɔ́ ébá bə́ nə́ mvɔ̄m bákad fə̌m dzō nālá. Ényɔ́ məkǒl mə́ tíe yǎ á sí, a nə fɔ́ɔ́ ai dzóm hə ebyandí ábǒg tē. 6Dá mvɔí dzɔɔ e tɔá tə́ á bibə̌m biziligǎn, bə́ nə á myə̄ə̄ŋ ébá bábyandi Zambá, tɔ ényɔ́ a káb Zāmba á wɔ́ wóé[2]. 7Tám síg sílī tsíd, yâyi fɔ́ɔ́ wa yə́gələ, anɔ̌n yā yób lâyi wa dɔ́ kad. 8Lɛ́ɛ́gɛ ai sí, é və wa fəg, kɔ̌s yā máŋ yâyi wa dɔ́ lɛ̂. 9Amú zá ayə́gan á zāŋ dzābán naa “wɔ́ Zāmbá ńgɔ̄ wábɔ mam mə́tē mə́sə”. 10Nyé yǎ á bələ́ ńsīsīm é dzóm ésə̄ é və̄ə̄ á dwé díé étēde, ai m̀həbə̌ yā miǹson mí mod ósə. “Bâkad nâ alɔ́ láwóg bībúg ḿbəŋ, dzam də́dā fə anə́ ndaaba yǎkad wōg bīdí zám; 12Fəg e nə dzóm miǹnǒm mí bod, akə́ŋ dzóm ébá bə́ nyiŋ yǎ kóm.” Dzam dá, fəg ai ngul byâwulu ai nyé, mələ́bə́gá ai akə́ŋ byáwóge ai nyé. É dzóm ā sílī á sí, yángādūgán kig lóŋoban, é mod ǎ fɛd ǎ ngākodéban kig tɔ eyɔŋ. 15A bǐ mə̄ndím nā, dzóm ésə̄ é mān fɔ̄ɔ̄ kōd; a dzoge mɔ̄ ná, sí é mǎn fɔ́ɔ́ bɔ̌ mə̄ndím məndím. 16Ngul ai mədɔ bí nə ai nyé ésāmbá, é mod a nə́ ńdzāŋán ai ényɔ̄ ā dzâ nyé bə́sə́ báwōge ai nyé. 17A kə ai bəyəm élə̄lə́b a bɔ̌ fə nâ bətsíg míńtól bə́ kɔn akúd. 18A kad suli ékoe mīńkúkúmá, a tindigi bɔ́ sanda ángə̄də́g. 19A bɔ nə́ bəfada bə́ kɔ́bɔ ékɔ́kɔbɔ, a sógolo ébá bə́ nyə́mə́ anə́ bikǔm á sí. 20A vaa ébá báyəm ǹkɔ́bɔ́ ǹkɔ́bɔ́ ânyu, a vaagǎ fə miǹnǒm mí bod fəg yǎ bindǐ mam âbum. 21A kúb bob bənénə osɔ́n á nyɔ́l, a tiigi ǹkɔ̌l édzóē bə̄tíbili bə́ bod. 22É byə́m bí sɔ̄lɔ́ á díbī étēde a man byákúlī á ngə́ŋ, a tə́tə́lé fə díbī áwú á ḿfyɛ étēde. A kad bɔ̌ məyɔŋ nə́ mə́ naŋ, a bǎd fə̄ mɔ́ mǎn dzâ; a kad bɔ̌ naa məyɔŋ mə́ būgúbán vôm ziŋ, a kə̌ fə ai mɔ́ á məkaban oyǎb. A vaa bədzóē məyɔ̌ŋ yā sí fəg âbum, a dzogé fə̄ bɔ́ nə́ bə́ kə̄ bádīmi á mīńkɔ́d mí mǎm yā mí nə́ təge ai zěn. 25Bâkə bábōb sí á díbi étēde təge ai m̀fyɛ, Zambá a bɔ́ nâ bə́ dzaŋ anə́ bə̄sɔ́g məyɔg. [1]Fəg bətí yakad nâ : «Bâwoa kónga ásá lávín». [ 2] Édí lábəbə bǒd məngaŋ á bábɔ mam ai bəzəzə̌ bəzambá. Owé, é mam mə́sə̄ málā, dís dámā á ngáyén mɔ̄, alɔ́ dámā á ngáwóg mɔ̄, á tóán fə̄ mɔ́ sōŋ. 2Édzí myāyəm, maa mayə̌m fə̄ dzɔ́, mǎ dǎŋ kig tə́ éngɔ̄ngɔ́l ábui a lodo mínā. 3Vədá, ḿfág wáma, Shadái énye mǎyi kɔ́bɔ ai nyé, mayi dzɔ́s ai Zambá. 4Ḿfág wáŋán, mína bəmǎ miǹnǎl, mǐ nə̄ ébá básyé zəzə[1]. 5Zá á ngābɔ̌ naa mǐ tɔ̄bɔ bivól á ńtīē kɔ́m ? Ngə́ nálā tē ó və̄ə̄ tə́ mína fəg aná. 6Makogolan ai mína, vógólán anə́ mākaman ai mǎmēn, tóān fɔ́ɔ́ vógolo dzɔ́s yā bīyé bí anyu byámā byákaman ai mǎ ai dɔ́. 7Yə myǎyi kə myākɔ́bɔ̄ édzí é sə̄ kig sósōō ású Zāmbá, mǐ kələ myákɔ́bɔ bivovol bí mam ású yə̄ nâ myǎkaman ai nyé ? 8Yə á ngām dzīē ńgɔ mǐ nə́, yə́ myǎdzɔ̄s fɔ̄ɔ̄ ású Zāmbá? 9Ngə́ a dzə́ŋ mínā á sí ánā, yə a yə́bə́ fɔ̄ɔ̄ mína ngǎ ? Éyɔŋ zǐŋ kig, yə myǎyi nyé dug anə́ bádug mod ? 10Á bə́bə́lá, a yi fɔ́ɔ́ mína kpe á ńkad, ngə́ myāfyal bod á mə̄sú á məsoé. 11Ngǎ átī díé lávə̄ mína wɔ̌ŋ, məsis móé mâkǔ kig mínā á yób ngǎ ? 12Bíbōŋ myātoe, bí nə fɔ́ɔ́ hə bibǒŋ bí ásǔb, bəndá kɔ̄a báán bə́ nə́ fɔ́ɔ́ hə ai vyə̌g. Kpǎn bivól, dzǒgân ma, mǎ māyi kɔ́bɔ ! Édzí yáyi yénan ai ma étēde é yénán. 14Mayi lǎd miǹson myáma ai məsǒŋ mə fudí fə ǹsísīm wáma á dwé dámā étēde. 15Tɔ anə́ ā yi ma wé, mə lígí təgě fə ai é dzóm māfidi, mayi fɔ́ɔ́ kāl étɔ̌m yā ényiŋ dzáma á mís móe. 16Édílī bēn ńdɔ̄ láyi bɔ ákodé dáma, amú m̀bə̂ mod ziŋ ǎ kwī kig nyé á mís[2]. 17Vógólán, vógólán ǹkɔ́bɔ̄ wáma, biégán fɔ́ɔ́ ḿfəlán mam wáma m̀bəŋ. 18Ma fɔ́ɔ́ nyɔ mə̌ ngayi yǎ dzɔ̄s ádzō dáma; mayəm fɔ́ɔ́ nə́ mayi kyəbə. 19Yə mod ziŋ a nə fɔ́ɔ́, ényɔ́ ā yi dzɔ́s ai ma ? Amú etɔ̄á bēn dzi fɔ́ɔ́, mayi ku évōl, mə wúú fə. Vǎga ma byə́m bíbɛ̄ bíbɛ̄, mə́ bɔ hḿ fɔ́ɔ́ təge sɔbɔ á mís móe. 21Vǎga ma wɔ́ wóē á yób, olún wóe ó bɔ̌ fə təge ma və́ wɔ̄ŋ á nyɔ́l. 22Á mvûs tě, ó lóé, mayi fɔ́ɔ́ yalan, evozǐŋ kig mǎ māyi tádí kɔ̄bɔ, waa o sɔ́ hḿ ma yalan. Bəbə̂ bə́ mam báma ai miǹsə́m myáma bí nə̄ táŋ yá ? Bɔ̌ naa mə́ yəm miǹdaŋan mí mvéndé myáma ai miǹsə́m myáma. Asú dzé wāsɔli ma ású dóe ǒ ngayén fə ma anə́ ńzīzíŋ wóe ? 25Yə wayi kə́ watsídan kíé elé yǎ yāyə́le ai evúndu, ákə̄ atsídan ǹkód ḿbɔ́b, ású yə̄ nâ ó tsíg bəbə̂ míntól ású dáma o badaga ma dzumǐ mīńsə́m yā ábōg mə̄ ngábə́ énânga, ású yə̄ nâ ó fūdi ma məkǒl á mə̄sūŋ mim̀bog étēde, o nɔ́niŋǐ fə mulu mámā mə́sə, wakə watsíg məbo máma ǹnyie ? Dzam dá mod a sulan anə́ ńkōd élé, hə anə́ éwɔ́mǎn yā bibibyám byádí. Mod yǎ ā byáli ábə miníngá a nyiŋ bǎn mə́lú tsətsad, ńdɔ̄ fə a dzyé ai bəbə̂ bə́ mam á túd. 2a nə fɔ́ɔ́ anə́ évivie é byáligi fɔ́ɔ́ bə́ tsíg yǎ kig dzɔ́, a túb fɔ̄ɔ̄, a dímízán fə anə́ ǹsísīm təge tɔbɔ kɔ́m. 3Ńdɔ̄ énye tə́ wābə́lə kwīī mís á nyɔ́l, ńdɔ mǎ wākə tád dzwé á ndá mədzó ! 4Zá á nə́ dzǎm vəŋan mvid e ńtɔ̄á ḿfūbán ? Təge ai mod. 5Ḿból mə̄lú mə́ mod mə́ nə́ ńlāŋán ­ǹláŋán, ḿból ó ngátsíg nyē táŋ ngɔn yǎ ényiŋ dzíé yáyəan tɔbɔ, o tə́lé fə ńnyie yǎ ā bə̄lə́ kig nə́ a daŋa, 6vaígī hḿ nyé mís á nyɔ́l, á tám bɔ anə́ a wɔi a kələ kwí anə́ á tám mǎn tag ai məmaná mə́ amǒs díé anə́ ḿbɔ ­esíé. 7Amú elé é bə̄lə́ áfidí: ngə́ bə́ tsíg dzɔ̄ e nə dzam dúgan fái, yâkə yábyē bɔ́ŋan; 8Éyɔŋ tín dzīē ē man yǎ yombo á sí étēde, eyɔŋ ǹkug wóé ó man yǎ wú á ḿbūlúg étēde, 9ǹnyiě fə anə́ yádúgan wódǎn mə̄ndím, é mān dúgan sɔman, é ngafái miǹtəm anə́ étɔŋ ébəbɛga. 10Hədá, zingí mod yawú təgě fə ai ndɔ́ŋ. Éyɔŋ mod ǎ suu yǎ ḿhəbə̌ mvúa, éyə a nə́ vé ? 11Məndím mâyi mǎn kódō á máŋ, óswé nēn ó və́le yǎ wâyi mǎn kōd, 12bəwú bángābǎd kig tə́bə̄ á sí. Ngə́ ó sɔ̄lī ákig ma á tolendǒŋ, o tám ma bi âsoé wē a kələ kwí anə́ ólūn wóe wáman vɔ́bi, o tám fə mə tsíg ábōg wāyi ma dúgan tsog ! 14Hədá, é mod a wúú yǎ yə a yi dúgán nyiŋ ? Mayi yanga é táŋ abǒg ésə esíé mə́túg dzámā yáyi tɔbɔ. 15Wayi ma lóe, maa mə yalán fə wa, yə o nə dzǎm wōg ósɔ̄n ai esíé yā mɔ́ móe ? 16Amú ábōg dī, o nə hə nə́ waláŋ mə́kōl mə́sə matyé á māwulu, o nə̌ fə hə mís mə́ yô, mə́ bəbə́gə evǔs dzáma. 17Bivǔs byáma bí tīī fɔ̄ɔ̄ ḿbom, ebáŋ dzyá á ḿfə̄g étēde; ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ wākə walíg ábē dáma ndəm. 18Ḿból ǹkǒl wákad síli, ó mān dzāŋ, ǹkóm ó kódogo étɔá dzíé; 19məndím mə́ nə dzǎm tūb ákɔ̄g, sí é siigi óswē á ńkiɛ ai ndón oswé; éyə fɔ́ɔ́ wādzâ áfīdí yā mod ǎ fidí nálā. 20Wawoa nyé óyǎg ai ǹsə̌ŋ ndūm, a kə́ə́ fə, o maná nye ndáman ásū, o tsídán nyē. 21Tɔ bɔ́n bóé bə́ bə̄lə́ ólugú, ǎ yə̌m kig dɔ́, tɔ bâdzɔdi bɔ́ á sí, a yə́gan fɔ́ɔ́ dɔ̄. 22Ású díé hə nyɔ́l dzīē ńdzɔ yawóg mīńtyé, ású díé hə ǹnə́m wóé ńgɔ̄ ó nə́ á məyəb. Ńdɔ Elifaz yǎ Témân a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2yə m̀fəfə́g mod wâyəyalǎn fə ai dzə́dzāā fəg ? Yə wâkǎd fə dzálā ábum díé ai evúndu ? 3Yə wádzōdzɔ̌s fə adzó nə́ wâkaman ai óbēn ai bíbúg bí nə́ təge ai m̀fí ? 4Wa waman fɔ́ɔ́ ndáman tɔ wɔ̌ŋ Zāmbá, waman fɔ́ɔ́ wē ḿbindán mam á mís mə́ Zāmbá. 5Ḿból ábē lákə fɔ́ɔ́ lálə̄de anyu dóe zěn, ńdɔ wǎkə wanɔŋ ǹkɔ́bɔ̄ míńkə́kə́ŋ mí bod. 6Sə́ kig ma, anyu dóe ńdɔ̄ lákpe wa, biyé bí ányu bíe ḿbya fɔ́ɔ́ byásɔ́man wa. 7Yə wǎ ó nə̄ Ádam, m̀byálán ńtōl ai bod bə́sə ? Yə bə́ ngábyé wā ósúsúa miǹkǒl ? 8Yə o ngátɔbɔ êsɔ̌g Zāmbá ńdɔ o ngáháman fəg ású dóe etám? 9Dzé fɔ́ɔ́ wāyəm bíā təge yəm ? Dzé ó ngáyə́ge dzɔ̂ é tɔá təge ai bíā dzɔ́ nyɔ́l nyɔ̄lɔ ? 10Yénə́ ésāmbá dzáán é bə̄lə́ nyiá mod mvíe, ǹnǒm mod, ényɔ́ ḿbɔ̄g a bəgə́ míḿbū myálod émí mí ésōā. 11Yə wabyandi mim̀vɔ́lán mí Zāmbá ású dóe, ai ébubud ǹkɔ́bɔ byâkɔ́bɔ ai wa ? 12Éyə fɔ́ɔ́ ńnə́m wóe wákə̄ wâdudu wa á sí yá nā ńdɔ̄ fə é mís wāngə́ŋəlan má mâtyan fɔ́ɔ́ yá ? Éyɔŋ wǎkə ai Zambá ólūn á nyɔ́l yə énye fɔ́ɔ́ ányu dóe láfála ákyāī bíbúg dí á nyɔ́l ? 14Dzé é nə́ mod nə́ a kad nâ a nə m̀fúbán, ényɔ́ á ngábyálī âbǔm mīníngá énye ǎ kad nâ a nə sósōō ? 15Zambá á ngāmān bɔ̌ tə fidǐ tɔ mim̀fúfúb míé, tɔ yób bēn ó sə́ kig m̀fúbán á mís móe. 16Ngaman tə́ ai nyié dzōm, ai m̀bə̂ dzóm, anə́ mod yanyú ábē anə́ mə̄ndím ! Mayi wāyə́gələ, bíége ma. Mayi wa lɛ̂ édzí mə̄ ngáyén, 18édzí mim̀fəfə́g mí bod myáyə́gələ təge sɔ́li dzóm[1] bə́ ngákúli fɔ́ɔ́ dɔ́ á ngə́ə́ŋ, ḿból bə́ ngánɔŋ á bə̄mvāmbá bábán[2] 19ḿbɔ̄ etám ǹnam ó ngávə̂ban, ńdɔ tɔ ǹdzín ḿbɔ̄g m̀bɔ́g á ndzí kig sɔ́ ábə̄ bɔ́ tɔ éyɔŋ é nə́ dzyá. 20M̀bə̂ mod a dúŋ fɔ́ɔ́ ai miǹtyé á məmǒs mə́sə̄ yā ényiŋ dzíé; tɔ́ é mod a tíbili bod ǎ nyīŋ táŋ mim̀bú fé, 21bidǔŋ məsis byâsogozo nyé á mə̄lɔ́ étēde. Á zāŋ mvɔí étēde ngǎ ńsa byə́m a yi nyé sɔ́ tsǎg bītá ? 22A sə́ kig dzǎm fidǐ naa a yi kwí á díbi, a tála fɔ́ɔ́ anə́ ńdzɔmbɔ ókəŋ wáyi nyé dzii. A sə́ ḿbīl álí a nə m̀bíl álí, a kə a dzə̄ŋ bidí, a yəm fɔ́ɔ́ nâ amǒs díbī lâyanga nyé. Amalá ai məsis byávə̄ nyé wɔ̌ŋ á nyɔ́l, bí lad yǎ fɔ̄ɔ̄ nyē anə́ ńkūkúmá yǎ á ńtə́lə yǎ naa a lúman bitá. 25Amú á ngábɛ́dē wɔ́ á yōb nâ a lúman ai Zambá, a ngábaan Shadái. A ngázombo fɔ́ɔ́ nâ a kə a tsídan nyé ḿbīl a sɔlɔ́ á mvús bíbēn bíé. Á ngábə́ ásū hə məvɔ́ŋ məvɔ́ŋ, məvɛl hə m̀bɔ́n m̀bɔ́n. Á ngābə́ tɔbɔgɔ á bifun bə́tísɔn, mə́ndá mə́ ńtɔa yǎ təgě fə ai bod, á mə́ lígi yǎ fɔ̄ɔ̄ hə nə́ mâyi vəŋan hə məngóé mə́kɔ́g. Dzam dá, ǎ ngābǎd kīg fə bíg, akúmá díé lâyǐ kīg fə buluban, byə́m bíé byâyǐ kīg fə yaman sí ésə. Ǎ ngātūb kig díbi, ǹkabag ndóan wâyi fɔ́ɔ́ mǎn dígī édzí ésə̄ é lígi yǎ á ndá dzīē, ńdɔ fə a yi túb m̀həbə yə̄ ânyu díe nyémēn. 31Tə fɔ́ɔ́ a fyáŋán fidi dzóm ai miǹnǎl, a yi fɔ́ɔ́ bili étēde, miǹnǎl myâyi fɔ́ɔ́ bɔ̌ mân móé. Mam mə́tē mâyi bɔɔbán ósúsúa məmaná mə́ ényiŋ dzíé, ǹtəm wóé wángābǎd kig sɔməzan kíé, A yi fɔ́ɔ́ bɔ̌ hə anə́ afúb wɔ̂n yā báfad bíbūmá bí ngə́lə́ bikə̌kɛs, hə anə́ élē ólíviǎ yā báman kwé bivivie. Owé ndâ bod m̀bə̂ mod yayi fɔ́ɔ́ bɔ ńkokóm, ndóan yayi mǎn dīgī ébə̌m ḿbə ǹtsîg ǹtól. 35Ényɔ́ á ngānɔŋ abǔm bə́bə̂ bə́ mam a yi byé ámalá, ńdɔ̄ fə abum díé lâtɔŋ edzâ afidí. Ńdɔ̄ Yóbo a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Makad yǎ sɔ́ mawóg ákyāī ǹkɔ́bɔ̄ dílī, mínā bə́sə mǐ nə fɔ́ɔ́ bəbə̂ bə̄vɔ́li. 3Abǒg áfē fɔ́ɔ́ é dzə́dzāā ǹkɔ́bɔ̄ nyɔ́lɔ a ńkwí súg áná ? Dzé fɔ́ɔ́ yádígi wa ânyu nə́ ó kad yalan? 4Maa mə nə́ fɔ́ɔ́ dzǎm kɔ́bɔ anə́ mína, ngə́ mínā ḿmya mǐ tə́lə étíé mə̄ tə́lə̄ dzī. Ngə́ maa mə ǹkɔ́bɔ̄ fɔ́ɔ́ ai mína m̀bəmbə ǹkɔ́bɔ aná, ngə́ mə ǹsigízí fɔ́ɔ́ mína ǹló á yób ánā. 5Ngə́ maa mə ǹwónó fɔ̄ɔ̄ mína ai anyu aná, ngə́ maa mə m̀fógó fɔ̄ɔ̄ biyé bí ányu aná nə́ mavɔ́lī mínā. Mə kɔ́bɔ́, miǹtyé myáma təge vɔ́bi, mə tɔbɔ́ évōl, yə myâyi təg ai evól tē ? 7Hədá éyɔŋ dzí ńdzɔ a kə ai ma á ńyie m̀fə́nge[1]: Owé, ǒ man yǎ fɔ́ɔ́ tugi ndâ bod dzama ésə. 8O tindi yǎ ma ngadǎg yā yātoe ma bibǒŋ. Ákód mākód látə̄le ma á sɔ́man. 9Owé, ású yə̄ nə́ á man fɔ́ɔ́ mə nyab, a kə a tsídan ma ai olún ósə, a ladan ma məkəg á nyɔ́l. Ǹzízíŋ wáma wasɔ́i má mís á nyɔ́l. 10Báyāi anyu nə́ bâmin ma, bábīmi ma məbɛ́ á mə̄māŋ ai ebyandí ésə. Bə́sə̄ bə́ man yǎ fɔ̄ɔ̄ tógan nə́ bádzâ ma. 11Zambá ā və́ mā á mɔ́ mə́ mān mɔ́ngɔ́, a sógóló mā á mɔ́ mə́ ébá bə́ nə́ təge tsǒg Zāmbá. 12Mə m̀bə́ mvɔ̄ī, ńdɔ ǎ sūgūzū mā a ladá mā á dɔ́l, ńdɔ ǎ man ma búg, a kə́ ma tə́le, ǎ ngakədan ma bilâ á nyɔ́l. Məkɔ̌ŋ bilâ móé mə́ kɔ́dan yǎ fɔ̄ɔ̄ mā á nyɔ́l á kpág. A man ma túbulu məvɛl təge ma yén ngɔ́l, a man mə sɔ́ī miǹyǎ yā ábum á sí. 14A man ma túb məlɔ́ŋ məlɔ́ŋ. A ku ma á yób anə́ ńyōyɔ́g ńlúman bitá. 15Mǎmān lad ḿfə̄g á ndól dzáma mə mǎn fə kə́ mabígidi ǹló wáma á ḿbúlúg. 16Asú á man yǎ fɔ́ɔ́ mə vie ai miǹyón, díbī áwú á sus yǎ mā á mís. 17Ma sə́ kig tə́ fɔ̄ɔ̄ ai bəbə̂ bə́ mam á mɔ́, ngogolán dzama təge fɔ́ɔ́ tɔ ai mǎn átɔ́n. Ǎ sí, o bə́ būdī məkǐ máma, dzǒgē mvám dzama é tâm bɛ́d á yób anə́ māyi ! 19Étətəg dzí bēn m̀bɔɔlɔ wama a nə á yób, ényɔ́ yǎ ā kaman ai ma, a nə á yób étēde. 20Bəmvóé báma bákpə̄lə ma, Zambá énye fɔ́ɔ́ māyōn á mís. 21Émēn á tám fɔ̄ɔ̄ bɔ ńtsîg ǹtól Zambá bân mod, anə́ mod a nə dzǎm tsíg ńtól á zāŋ mod ai é mod m̀bɔ́g. 22Amú táŋ mim̀bú dzama e nə ǹláŋán, ńdɔ̄ fə mə̌ ngakə yǎ é zēn bákǎd kig fə bǎd dúgan ai mvús. [1] Miǹtyé mí lod yā fól. M̀həbə wámā ó dzâ yǎ fəg, məlú[1] mə́ ényiŋ máma mə́ ngáman yǎ dīm, dzóm é lígi yǎ fɔ̄ɔ̄ mā hə sɔŋ. 2Bod bə́ ékpə́lə́ bə́ kɔ́dan yǎ ma á nyɔ́l á kpág. Dís dámā lâfɔmbɔ fɔ́ɔ́ mə́tā báta ma. 3Bɔ̌ éběn dzáma á mís móe ! Zá ḿfə̄ á nə̄ ma dzǎm sɔ́ yīd á mɔ́ móe ? 4Amú ó ngādib bɔ́ mīńnə̄m á fəg e nə́, asú tē o bə́ fɔ̄ɔ̄ fə dzoge nə́ bə́ bɛ́de ǹló á yób. 5Mod ziŋ a bánda bəmvóé nə́ bə́ zu kaban byə́m, bɔ́n hā mís mə́ managa kód. Bə́ ngávəŋan ma ewoe loě məyɔŋ. Mə́ ńtɔa yǎ é mod bátúi mətɛ́ á mís. 7Dís dáma lə́ man yǎ ku díbi ai miǹtyé, bidzo bí nyɔ́l byáma bísə bí lígi yǎ fɔ̄ɔ̄ hə ǹsísīm. 8É bod bə́ nə́ mam tə́tə̄lə́ bákām fɔ̄ɔ̄ dɔ̄, ńdɔ̄ fə̄ é mod a nə́ təge ai atɔ́n a liŋan ai é mod mvol nyɔ́. 9Hədá sósōō mod á kángā á ḿbəmbə zěn wōē, ai ényɔ́ mɔ́ mə́ nə́ ḿfūbán á dúgan fɔ́ɔ́ nɔ̌ŋ ngul abuí abuí. 10Ḿfág wáŋán, mínā bə́sə, dúgán ai mvús, zǎn fɔ́ɔ́ ! Á zāŋ dzāŋán myǎyǐ kig sɔm ḿfəfə́g mod. 11Məlú mə́ ényiŋ mámā mə́ man yǎ lod, é mam mə ngábə́ láma mə́ mān ndáman; mam fɔ́ɔ́ yā ńnə̄m wáma ó liŋi. 12Bâkad nâ á yá alú á nə amǒs, bə́ tálā anə́ díbi á ńtɔa yǎ, bɔ́ nâ á yá m̀fyɛ ó nə babi. Mə ngə́lə́ mə yanga dzé ? Ǹnam bə́wú ńgɔ fɔ́ɔ́ ó nə́ étɔbɔgɔ dzáma. Á díbi étēde ńgɔ fɔ́ɔ́ māyi kom ádzogóbó dáma. 14Mə ngádzó ai ebé nâ: "O nə tadá !" Ma ai miǹsɔ́ŋ nâ: "Ǎ nāná, ǎ kál dzama !" 15Éyə afidí dáma á ngálod a kə́ə́ vé? Afidí dáma, zá á nə̄ dɔ́ dzǎm yén ? 16Á man yǎ sigǐ babi ai mim̀bɛ́ yā ńnam bə́wú, éyɔŋ bíā bə́sə fǔfulu byǎyi kə wɔí á ḿbūlúg. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Bildad yǎ Shouah a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Abǒg áfē fɔ́ɔ́ myāyi kwí ai ńkɔ́bɔ̄ hílī súg ? Támán bindi, ńdɔ bǐ zu kɔ́bɔ. 3Dzé fɔ́ɔ́ wāyén bíā anə́ tsíd ? Dzé wāyi bía nɔŋ hə anə́ mə̄kúd ? 4Ǎ wa yǎ wāman nyab nyɔ́l dzoe ai olún, yə sí yayi vəŋan ǹkód ńnam hə ású dóe ? Yə miǹkóm məkɔ́g mí man kə́ myákōdō á bitɔ̄á byábán ? 5Owé, m̀fyɛ m̀bə̂ mod wâyi fɔ́ɔ́ dīm, ńdɔ̄ fə ǹkabag ndóǎn yā ndá dzīē wâyi dzoge yōŋ. 6Ebə̌m dzíé yâyi ku díbi. Lámba woé a yi nyé dím á yób. 7Məkǒl móé yā mə́ ḿbə̄ ngúl, mâyi bɔ̌ bitun, miǹkɔ́d míé míbēn myâyi bɔ̌ naa á vólo ku. 8Amú məkǒl móé mâwulu ávɔ̄d étēde, a kə a wulu á mə̄lám á yōb, ǎ timbi yǎ ólām étīndi, avɔ́d á man yǎ nyé bi. 10Ású díé ekoe é sɔ̄lɔ́ nyé á sí, olám ó kɔ̄lɔ́ nyē á zēn, 11wɔ̌ŋ ó bə̄lə́ nyē, ó yaman yǎ nyé ai nyɔ́l ésə, wakə watsídan nyé á zud. 12Zie yaman nyé dí ngul, azóé á tə̄lə̄ nyé á mgbág, ekǒb yā bidzo bí nyɔ́l bíé yâman kə́ yádîban, ǹtól mɔ́n áwú wâyali bidzo bíé. 14Bə́ fámi yǎ nyē êbə̌m dzíé, é vóm á və́ vəg nâ a nə́ mvɔí, o ńtɔ̄á dzǎm kə́ wadudu nyé á sí ábē ǹdzóē é byə́m bí nə́ məsis. 15O nə dzǎm kə́ tɔ́bɔ ébə̄m yáwōgē kīg fə ai nyé, ǹkɔn ékiě yā wádígan ó nə m̀myamán á zāŋ ndā dzīē. 16Á sí, miǹkǎŋ míé myâman kód, á yób, miǹtəm míé myâman tsígiban. 17Mod ǎ tsǒg kīg fə̄ nyé á sí mū; dzwé díé á sə́ kig fɔ́ɔ́ fə̄ á ńnam. 18Bátsīdan nyé á ḿfyɛ nə́ á kə̄ á díbī étēde, a tsídiban yǎ á sí ndon. 19Təge fɔ́ɔ́ līg tɔ bɔ́n, tɔ bəndie á mvóg dzīē, təge fɔ́ɔ́ ai ényɔ́ ā lígi a və̌ é vóm ā tɔbɔgɔ. 20Etiliga dzíe yádzâ bǒd yā Ńnam Mə́yímbī mə́ ngōgé fəg, ébá yā á Ńnam Ńtōlē dzób bânyaman ai wɔ̌ŋ. 21Amaná éziligǎn á fɔ̄ɔ̄ dīlí, ngab ényɔ́ yǎ ā yə̌m kig Zambá fɔ̄ɔ̄ nyīlí ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2A kələ fɔ́ɔ́ kwí ńnyie a və́ myāyi bɔ ǹsísīm wáma miǹtyé, mǐ tsâg fə ma ai ǹkɔ́bɔ wáán ? 3Biyɔŋ aná áwômo hə mǐ taa ma, hə mǐ byandigi fɔ́ɔ́ mā təge ai mǎn ósɔ́n. 4Ngə́ á tɔ̄á kig fɔ́ɔ́ nə́ mə ngádími, kə́ ma etám á fɔ̄ɔ̄ mə́ ńtɔ̄á ai ekolá yā évǔs dzáma ! 5Ńdɔ̄ myāyi nâ myǎbɛ́dē mínā bə́bēn ai ḿból myākpə́gələ ma, mǐ kadǎ fə nə́ myǎlə́dē nə́ mə ngásə́m, 6yəmân fɔ́ɔ́ naa Zambá énye ǎ daŋ mvénde á nyɔ́l dzama, énye fɔ́ɔ́ ā díŋan ma ávɔ̄d díé étēde. Evaa miǹkóŋ 7Ngə́ mayón ai etíbílí bábɔ ma abé á ngul á yób, təge ai é mod ǎ yalan, mə kúlí ádzō, təge ai sósōō. A tsíg ma zěn, mə sə́ kig fɔ́ɔ́ ai alodó, a man suu díbī á məzěn máma. 9A man ma vaa dúmá dáma, a vaa ma ǹtom ǹkúkúmá á ńlō. 10A man ma kə̌g məbǒg vóm ósə, ńdɔ mə̌ ku yǎ á sí. A tyé ma elé áfidí dáma miǹkǎŋ á sí 11A wóg ma olún á nyɔ́l, a bɔ ma anə́ mə nə mod m̀bɔ́g yǎ mīńzīzíŋ míé. 12Miǹkán bəzimbi míé mísə̄ mí sɔ́ mā á nyɔ́l, mī mān tūb zēn a zaa kwí ábə ma, ńdɔ̄ mī kɔ́dán ébə̌m dzáma ǹkán bítá á nyɔ́l. A man kə ai ma bəbə́dzāŋ báma oyǎb, bəmvóé báma bə́ mān mə lúm mvús. 14Bivúvúmán byámā bí mān mə dzoge, bəmvóé báma bə́ mān ma vóan. 15Miǹtɔbɔ̌ yā ndá dzama ai bitúgā byáma, bə́ ngábɔ yǎ tə̄ ma hə anə́ ńnə̄ŋ, mə́ ńtɔa yǎ tə́ bɔ̄ á mís hə anə́ mod yǎ bâyə̌m kig. 16Mə lóé étūgā dzáma, təge yə́bə éyɔŋ mǎkogolan ai nyé ai anyu dáma, hə zəzə. 17Miníngá wáma a wóg m̀həbə wáma nyié, tɔ́ bɔ́n yā ábum dáma báwōg ma bikɔ̌. 18Tɔ bǎn bɔ́ngɔ́ bâbyandi ma; éyɔŋ matə́bə, bə́ ngakpə́lə ma. 19Ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ ma bǒd yā māsɔlǐ kig dzam, bə́ ngawóg yǎ mā ángōndó, tɔ ébá mādiŋ bə́ ńtələ yǎ mā é ngām yǎ á yād. 20Bivɛ̌s byáma bí man yǎ lád ai miǹson myáma ai ekob dzáma. “Kúdán ma ngɔ́l, engɔ́ngɔ́l, ǎ bə̄mvóé báma, amú wɔ́ Ńtondôbə ó nāmbá mā ! 22Ású dzé myātoŋ ma anə́ Zāmbá ā bɔ; myǎyi mə dí tsíd ânyu ngǎ ? A yénə́ kig anə́ bátil bíbúg byāmā bí ánā, bə́ bána byā ákɔ̄g ékie ! Á yénə́ kig anə́ bákpele byá ákōm ánā ai ǹsɔ̌ŋ ékie ai afída, bí kángá tə síbi[1] ! Mayəm fɔ́ɔ́ naa ǹkóde wama a və̌, ńdɔ̄ fə ámōs mvúa mayi kódō á sí mətsɔ́, mayi dúgán bi ékob nyɔ́l dzáma, mayi yén Zāmbá ai é nyɔ́l dzama nyí. Mayi fɔ́ɔ́ nye fɔmbɔ, é māmēn nyɔ̄, sə̌ kig mod m̀fə́, mayi nyé yén ai é mís mámā má: áfīdí dámā á nə́ mā á ńnə̄m dīlí.’’ Ngə́ myādzó naa: "Éyə̄ bə́ nə́ nye dzǎm ndə́gələ yá ású yə̄ nâ bə́ sɔm akələ́bə́ yə̄ ásɔ́mǎn nyē ? " Mǐ mbadaga hḿ fɔ̄ɔ̄ ńdzɔmbɔ ókəŋ ású dáán mínā bə́bēn; amú áyádǎn mod á tititi á nə m̀bə̂ dzǎm yā ā síli bivudúgá yā ábə ńdzɔmbɔ okəŋ. Abǒg tē hḿ myāyi yə̌m naa ǹtsígán ńtól ziŋ ó nə tə́. Ńdɔ Tsofar yǎ Naama a ngávə́ ńkɔ́bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Eyə fɔ́ɔ́ miǹtsogán myáma myálə́b mā é ngalaná nyī, asú tē mə nə́ ḿfōgán, mə́ tám fɔ́ɔ́ dzɔ vōl və̄. 3Mawóg bídzǒ yā bí nə́ ma mətǎ; evúndū yā fəg dzama yâyi fɔ́ɔ́ dúgan éyalán. Yə wǎyə̌m kig nâ, abǒg yā ábǒg ásə, a tádigi fɔ́ɔ́ anə́ bə́ ngátoe mod á sí, 5məfon bə́bə̂ bə́ bod mâzuzu yǎ mâbɔ hə etun, miǹtag mí é mod a nə́ təge yə́bə hə mǎn étun ábǒg ? 6Tɔ fɔ́ɔ́ mə̄bún móé mə́ bɛ́dé nyē a kələ kwí á yób étēde, tɔ fɔ́ɔ́ ńlō wóé wâkə kɔ́b mīńkūd, a yi fɔ́ɔ́ dzāŋ édzə̄dzáŋá anə́ ḿbɔ̄an. Ébá bə́ kadəgə nyé yēn bɔ́ nâ: "A nə vé ?" 8A yi yə́lə̄ á yōb hə anə́ bīyə́yə̄m, ńdɔ̄ bâyǐ kig nyé bǎd yēn, a yi fɔ́ɔ́ dzāŋ anə́ é byə́m byákad yéne ai alú. 9É dís á yénə̄ nyé, á ngāyēn kīg fə̄ nyé; é vóm ā tɔbɔgɔ wá ngāyēn kīg fə̄ nyé tɔ́ óyǎb nālí. 10Bɔ́n bóé bə́ ngāyāān ai mim̀búbúa, ńdɔ̄ fə̄ mɔ́ móé mə́ ngādúgān é byə́m á ngāwole. 11Bivɛ̌s bíé bí ngábə́ ńdzyéán á túd ai fím, dzam dá yayí fɔ́ɔ́ kə́ bómbō á ḿbūlúg étēde ai nyé. 12Ḿból ábē á nə́ ézəzəg ânyu díé, ḿból ā sɔli dɔ́ óyə̄m wōē á sī, 3a wógō dɔ́ zám təge dɔ́ dzoge, ḿból á ngābə́ yə́mə ai dɔ́ á ndaaba dzié á sī, 14bídí ā dí byâyi fɔ́ɔ́ kə́ vəŋǎn ńsu á mińya míé étēde. 15Ákúmá á ngāman min, a yi fɔ́ɔ́ dɔ́ mǎn yó, Zambá a yi dɔ́ mǎn vaa ábum díé. 16A ngávíbi ǹsu ákpə̌, oyə́m ákpə ó ngāwē nyē. 17Ǎ ngāyēn kig fɔ́ɔ́ tɔ eyɔŋ anə́ aswé ai átotóŋ wé ai mənyáŋ byálod. 18A man dúgan é byə́m á ngānɔŋ, a sə́ kig byá dzǎm min, tɔ́ é byə́m á ngāŋɔŋ bí ngázu ai nyé kán m̀fí fé, ǎ ngāfonó kig ai byá nālá. 19Ḿból á ngābɔ mim̀búbúá ébādág a mǎn fə̄ myádzoge, a dzíbí fə ndá məyian ai naa a lóŋ ndá, 20ḿból ḿvə̄bán ábum díé á vəbəgə ai akúmá ó ngábə́ təge ai súg, ǎ ngākodé kig tɔ́ dzóm dzídzīá yā ákūmá díé tē. 21Tɔ dzóm dzídzīá yáfamalǎ kig ndog dzié, ású tē ńdɔ mvɔ̌m dzīē yāyǐ kig tɔbɔ kɔ́m. 22A ngábǐ ámalá a nada ábuí ákúmá étēde, wɔ́ míńzózóé mí bod mísə̄ wâyi nyé ku á yób. Lâyi bɔ̌ naa, a tɔá a dzáligi abum díé eyɔ̌ŋ te Zambá ā yī nyé lōm ndóan yǎ ólūn wóé á nyɔ́l, wâyi fɔ́ɔ́ nyé nɔ́ŋ á nyɔ́l anə́ mvəŋ a kələ kwí á miǹya étēde. A famá ékpəlé ékie, akɔ̌ŋ élâ a kə nyé túbulu á zāŋ. 25A tyé ákɔ̌ŋ élâ, á kódó nyē á nyɔ́l, ekie é kwíí nyé âbum é yóŋo, wɔ̌ŋ yā áwū ó kūū fɔ̄ɔ̄ nyē á nyɔ́l. Zigili díbi yakə yaládaba á məsóe móé mə́sə, ndóan ziŋ yǎ mod a ndzí kig koe yaman nyé dīgi, ńdɔ̄ fə amalá lâbi é dzóm ésə̄ é ngálígī á ndá dzīē. Yób lâyi fɔ́ɔ́ kúlī ábē díé á ngə̄ə̄ŋ, ńdɔ̄ áfə̄ sí yāyī nyé tə́bə̄ é ngām yǎ á yād. Abuí ákúmá ásə̄ yā ndá dzīē lâyi mǎn tsaman, lâyi mǎn dzāŋ anə́ mə̄ndím yā málod ámǒs ólún Zāmbá. É ngab fɔ́ɔ́ Zāmbá ā nyie m̀bə̂ mod nyílī, é ngab fɔ́ɔ́ yǎ Zāmbá á ngākomozan nyé nyīlí. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngávə́ ǹkɔ́bɔ mɔ́, nyé nâ: 2Vógólán, vógólán bibúg byáma, m̀vógólán tē ńgɔ̄ wáyi ma vɔ́li. 3Dzíbígán ma mə́ kɔ́bɔ́, makogolan ai mínā. Éyɔŋ mə̌ mān kɔ́bɔ aná, ó zū á ma sɔ́ kpə́lə. 4Yə mod énye mǎtad ai nyé ? Éyə̄ hḿ fīn dzama e tɔá tə dzǎm man yá ? 5Vəŋán ábə ma, myǎyi laŋǎn mənyu mə́ yô, mǐ ngasúg wɔ́ ámāŋ. 6Éyɔŋ mǎmēn mātsog dɔ́, hə mə̌ ngakɔn wɔ̄ŋ, nyɔ́l dzama ě ngadzə́m á kib kib kib. Ású dzé bə̄bə̂ bə́ bod bányiŋ ? Á báyombo, ngul dzábán yanáŋ hə ǹnáŋán. 8Mvɔŋ bod dzábán yawón fɔ̄ɔ̄ ai bɔ́ fūfulu, bɔ́n bábán bə́ búguban fɔ́ɔ́ bɔ̄ á mís. 9Məndá mábán mə́ nə fɔ́ɔ́ mvɔí, təge mbáda dzóm; engə́ŋ Zāmbá təge bɔ́ sɔ̄ bími. 10Bə́yóm bə́ nyag bábán bávə̄ məbum tə ku sɔ́m, bəyál bə́ nyag bábán bábyē məbum təge bɔ́ ndáman. 11Bâdzoge bɔ́n bábán bə́ kələ bâwulu anə́ ǹkunda biyə́m, bɔ́ngɔ́ bábán bə́ kələ bádzə̄m. 12Bátyē bíā, bə́ bomo ngɔm ai mvɛ́d, bâkə bâvoe, bə́ lɔ́ŋɔ miǹdiŋ. Bâmān nyiŋ ényiŋ dzábán hə á mvɔ̄m, etíe etíé bə́ ngásigi á ndóan kɔ́m. 14Ḿbɔ̄ á tə̄ fɔ́ɔ́ bə́ ngákad Zambá naa: "Kódógō bíā hálā; byǎdǐŋ kig nə́ bǐ yəm məzěn móe. 15Zá á nə̄ Shadái nə́ bǐ bɔ bəlɔ̌ bóé ? Bânɔŋ dzé, á kogolan ai nyé ? " 16Ngǎ mvɔ̄m é nə á mɔ́ mábán? Ású dzé ákɔ̄bɔ̄ naa: oyǎb ai ma, miǹtsogán bə́bə̂ bə́ bod ! 17Yə bâfəm fɔ́ɔ́ kad yén lámba wábán á dīmi, ngə́ kig anyamí á kpaa bɔ́ á yōb, ai nə́ Zāmbá á tsīgī bɔ́ ngab yǎ ólūn wóé ? 18Yə bâfəm kad yén bə́ tɔ̄á anə́ áfə̄b ḿbɔ́b yā láyə́lə ai evúndu bə́ tɔ̄á anə́ bīvúlá yā ńkulu ǎ kə ai byá ? Ńdɔ myǎdzó naa Zambá a kad nyie bɔ́n éndə̄gə́lə́ ésīá wābán ? Dá, Zambá a yəan fɔ́ɔ́ ndə́gələ émēn, á tám yēn ! 20Á tâm fɔ́ɔ́ yēn ányamí díé ai mís móé, émēn énye fɔ́ɔ́ ā yəan nyú ólún yā ábə Shadái ! 21Amú dzé yábəbə nyé á ndá dzīē á mvús dzīē, eyɔŋ tâŋ ngɔn dzíé e tsígiban yǎ ? 22Yə Zambá énye bə́ nə́ dzǎm yə́gələ̌ fəg, nyé yǎ ā tsīg ńtōl mə́kī mə́ soeban. Mod m̀bɔ́g a wú a ngə́lə ai fím ésə, á mvɔ̄m étēde ai mvɔí ésə; məvɛl móé ai məvɔ́ŋ á túd, ńsɔ́mí yā bivɛ̌s bíé ó vɔ́bigi á ndabag. Ényɔ́ ḿbɔ́g a wú ai akíl ásə̄ á ńnə̄m, təge fɔ́ɔ́ dəmələ̌ tɔ mǎn mvɔ̄m ziŋ. Ńdɔ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bákə bómbō á ḿbūlúg dzam də́dā, bə́sə bə́bɛ̄ bə́ ngábɔ̌ fə bidí míńsɔ́ŋ. Owé, mayəm fɔ́ɔ́ miǹtsogán myáán ḿbəŋ ḿbəŋ, ai bəbə̂ bə́ mam myǎvəg ma ai bɔ́. Amú myǎkad nâ: "Ndá ǹgungúl mod e nə vé ? Ébə̄m yā bə̄bə̂ bə́ bod bə́ tɔbɔgɔ é nə̄ vé ?" Ngǎ mī ngásíli yǎ bəwulu mam tɔ eyɔŋ aná, ńdɔ yə myǎvâŋ tə̌b wōg é mam bákad ? Ámǒs ámalá bákāla ḿbə̂ mod. Ámǒs olún báfudi nyé âsoé. 31Zá ā kɔ́bɔ ai nyé ású bə́bə̂ bə́ mam boe á mís móe étēde ? Zá ā sílī nyé ndɔ́ŋ yǎ é mam a ngábɔ ? Bâkə ai nyé á sɔŋ ai olugú ásə, ńdɔ̄ fə̄ bánɔ̄nī ndá yǎ ábōm sɔŋ díé. Mətsɔ́ yā édzəgɛs sí mâyǐ kig nyé bɔ ádǐd á yób; bod bə́sə̄ bâyi kə́ bâtɔŋ nyé á zēn dzīdziá tě, mīǹkunda mí bod təge ai aláŋá. É zəzə evɔ́li myǎvɔ́li ma yâtyan á fɔ̄ɔ̄ dzé bēn tūg ? Ngalaná dzāān e nə fɔ́ɔ́ hə mədugán. Ńdɔ Elifaz yǎ Témân a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Yə mod a nə́ fɔ́ɔ́ dzam bɔ ai Zambá m̀fí ? M̀fəfə́g mod ó nə fɔ́ɔ́ ai mod m̀fí hə nyémēn. 3Yə Shadái a bísi tə́ sósōō woe, ngə́ watsénde enyiŋ dzóe, ǒ ngayiŋ m̀bəŋ, ḿfí dzé ó nə̄ nyē étē ? Bə́bə́lá émēn, m̀bə̂ ǹnə́m woe a nə anén, bə́bə̂ bə́ mam bóe bə́ nə təg ai ǹnyie. 6Ǒ kadəgə nɔ̌ŋ bə̄bə́nyɔ̄ŋ bībán təge ai etɔm, o kadəgə vaa ébá bə́ ngábə́ ǹsɔ biwɔ̄man byábán, bə́ lígí á nə́ŋə́lə́. 7Ǒ ngábə́ təge və́ é mod a wóg ékōdé mə̄ndím, o nyímī e mod a wóg zie bidí. 8Sí é ngábə́ wôge fɔ́ɔ́ ai é mod ǎ daŋ ngul, ńdɔ̄ ényɔ́ á nə̄ ngul énye ǎ kələ lóŋ mvóg étēde. 9Ǒ kadəgə soě mīńkús mí bīníngá mɔ́mɔ̄. Asú tē ńdɔ fɔ́ɔ́ ó ńtɔa yǎ məlaŋ ai nyɔ́l ésə̄ dílī. Ńdɔ fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ wábi wa etíe etíé dī. 11O ńtɔ̄á á díbi étēde təge yén, o managǎ fə yímbī á ndón məndím á sī. Ngǎ Zāmbá á tɔá fɔ́ɔ́ á yōb étēde ? Bəbə́gə̄ síg anə́ ébā yób yáfyɛ ai atítie, zǎ ḿból é nə́ á yób nā ! Ńdɔ wadzó nâ: "Zambá a yəm dzé ? Yə a nə́ dzǎm kɔ́bɔ̄ mədzó a tɔ̄á á díbī á yād ? 14Miǹkúd mí nə́ nyé ai nyɔ́l ésə, ńdɔ ǎ yēn kig dzóm, a wulu fɔ́ɔ́ və ḿfág yā ébā yób á yād." 15Yə wayi wulu ńnōm zěn yǎ ókōbá, ényɔ́ bod míńsə́m bə́ ngátoŋ ? 16Bə́ ngáwú ósúsúa abǒg, tín mim̀fim mə́ndá mábán e nə mod oswé yǎ ā lod. 17Bɔ́ yā bə́ ngádzó ai Zambá naa: "Kódógō bíā válā !” Amú Shadái a ngábə́ bɔ dzǎm bɔ dzé ? 18Dzam dá, ényé a tə̄ fɔ̄ɔ̄ á ngādzála məndá mábán ai akúmá. Oyǎb ai ma, bə́bə̂ miǹtsogán bə́bə̂ bə́ bod. 19Bəsósōō bə́ bod bâyi yén bə́ ngatag ébá bə́ nə́ á sááŋ bə́ ngākpə́lə̄ bɔ̄, bɔ́ nâ: "Miǹzízíŋ myáán fɔ̄ɔ̄ mī myáman dzáŋ ! Ndóan ě man yǎ fɔ̄ɔ̄ dígī ákūmá dábán." Dúgán fɔ́ɔ́ kə́ lad ai nyé bɔ̌ fə mvɔí ai nyé, nálā ńgɔ fɔ́ɔ́ wāyi dúgán yén mvɔ̄m. 22Nɔŋɔ́ fɔ́ɔ́ dɔ́tɛn ânyu díé, ó fūdī fə bibúg bíé á ńnə̄m wóe, Ngə́ ō dúgán ábə Shadái, wayi dúgan bɔ̌ mvɔí. Ngə́ ō mān vǎ bə̄bə̂ bə́ mǎm yā ébə̌m dzóe. Manága woa mvɔ́d á ḿbūlúg, mvɔ́d yǎ Ofir ásə̄sá ngɔ̌g yā átotóŋ. 25Shadái ńnyē á zu bɔ mvɔ́d dzoe, ai mɔní woe ai akúmá dóe. Eyɔ̌ŋ tē hḿ Shadái ǎ yi bɔ̌ miǹtag míe, abǒg tē hḿ wāyi bɛ́dē ásū á yób ábə Zambá. Eyɔ̌ŋ tē wǎyi kogolan, a wógó ngogolán dzoe, dzóm é lígi á wa hə nâ wakpân mətǐŋ móé. Ngə́ o wē óyīlí ziŋ, dzǎm tē lâyi wulu anə́ wāyi, ńdɔ̄ fə m̀fyɛ wâyi fyɛ̌ məzěn móe. Ngə́ bə̄vɔ́g bâku á sí, wayi bɔ́ kǎd naa: “Tə́bə́gán !” Amú a kode é mod a lúī mís á sí. A yi fɔ́ɔ́ kode tɔ ényɔ́ á bələ́ bivǔs, owé, ényɔ́lɔ tě a yi kodeban ású ḿfúbán yā mɔ́ móe. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Owé, ǹtad wáma wâyi fɔ́ɔ́ fə bɔ áyol aná, miǹtyé myâman dí miǹyanda myámā kíŋ. 3É éh ! Ngə́ mə yəmə é vóm mə̄ nə́ nye dzǎm yēn, ngə́ mə tɔá fɔ́ɔ́ dzǎm kə á kələ kwí êtɔá ńkúkúmá dzíé. 4Ngə́ mə ǹkə́ fɔ̄ɔ̄ kɔ́bɔ ádzō dáma á mís móé áná, ngə́ mə ǹdzálá fɔ̄ɔ̄ ányu dáma ai bəǹkɔ aná. 5Mə yəmə́ fɔ̄ɔ̄ fə ákyāī bíbúg ā yi ma yalan, abǒg tə hḿ māyi yəm é mam mə́sə ǎ yī nâ a kad ma. 6Yə ngul ńdzɔ mǎyi kál ádzō dáma ai dzɔ̌ ? Təge fɔ́ɔ́ ! Tɔ́ tə́ nyé a ǹkə́ə́ tə̄ álɔ́ ábə ma aná. 7Abǒg tē á hḿ tə́tə̄lə́ mod ǎ yi dzóan ai nyé, eyɔ̌ŋ te mǎyi sɔ́dan ńtsîg ǹtól wáma á mɔ́ ésɔ̄sɔ́dán. 8Vədá ńgə̄ mə̄ kə̄ ḿfág ńló dzóbo ǎ kad kwí, təge ai nyé wē, mə kə́lə́ ḿfág ā kad kə́ yīmbi, təge nyé yēn. 9Yə a bələ́ ábuí ésíé á ńnam âkoé, mə sə́ kig nyé dzǎm yén, yə a sɔlɔ́ ḿfág yǎ ńtōban ámǒs, mǎyēn kig nyé wē. Dzam dá a yəm zěn fé é nə̄ éndzama, ńdɔ ngə́ á bɔ ma ǹkad aná, ngə́ mə ńkódō fɔ́ɔ́ étēde m̀fúbán aná anə́ mvɔ́d. 11Akǒl dáma á ngátimbi aí bibógā bíé, mə ngábaala məzěn móé, təge mɔ́ lūm mvús. 12Ma ndzí kig dzogě mə̄béndé yā bīyé bí ânyu bíé, mə ngádiŋ bibúg bíé a lodo bətə́bə́gá báma. Vədá, éyɔŋ ǎ tsog yǎ dzam, zá á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa á dúgan á mvús ? É dzóm ńnə̄m wóé wáyi, á bɔ fɔ́ɔ́ dzɔ̄[1]. 14Asú tē ā yi fɔ́ɔ́ dzálā édí á ngātindi ású dáma, ńdɔ ǎ yi dúgán tsǒg məfə́ ábuí abuí. 15Asú tē ńdɔ̄ mís móé mâbɔ nə́ fəg é dzaŋ ma, éyɔŋ mə̌ tsōg dɔ̄, mə̌ ngakɔn wɔ̌ŋ ai ḿbádán māmbádā nyé. 16Zambá a suu ma ngul á sí, Shadái a dzâ ma fəg âbum, 17amú mā ndzí kig wú ósúsúa yə nâ makə á sɔŋ díbi, dzam dá a ndzí kig ma tii é díbī yā lázu. [1] A sə́ anə́ mod. Amú mod a kǎd yǐ naa a bɔ ḿbəŋ, dzam dá təge wá bɔ. Ású dzé Shadái a nə́ təge líg nyémēn məbǒg məziŋ zəzə, ású dzé kig ébá básyé nyé báyə̌m kig amǒs wóé ? 2Bod bâkə básūlu məkɔ́g yā ńnyie sí, bâkə bádzīb bīyə́m bə́ kələ ai byá á mə̄dîga. 3Bâfadi mǎn nyūī ózəle woé, bânɔŋ ǹkús mīníngá nyag á bībán. Bátsīdan mim̀búbúá a mīńdzɔ̄ŋ, é bǒd yā bə́ nə́ ńtəgán á ńnam, bâbɔ fɔ́ɔ́ nə́ bə́ kə̄ bâsɔbɔ́. 5Bə́ nə́ hə anə́ bōzəle bə́ afan á ńkōd ńnam étēde, bákwī kíkídígi nə́ bâkə bádzə́ŋ bīdí, á ńkōd ńnam ńgɔ̄ bákə̄ bádzə́ŋ bɔ́n bīdí. Afǎn ńdɔ̄ láyəan tɔŋ bɔ́n bábán. 6Bâkə bátsīg nyáda á mə̄fúb, bə́ ndámǎn fə afúb wɔ̂n m̀bə̂ mod. 7Bábōmbo miǹsɔ́ mí zud ai alú, asú tēge ai biwɔ́man, bábə̄lə́ kig m̀fingá yā būdī ávə̄b. 8Mvəŋ yaman bɔ́ bɔlɔ á miǹkǒl á yōb, təge ai é vóm básɔbɔ́, bə́ ngákə bálād á mīńkōm á sí. 9Bâkə tyé mǎn nyūī á nyāŋa məbɛ́, bânɔŋ mim̀búbúa bībān. 10Bâbɔ nə́ á wūlu ǹsɔ́ zud təge ai biwɔ́man, ébá báwóg zie âbum, bə́ kâg bɔ́ mim̀bəgə̌ məsié mə́ nyáda. 11Ézā məbəmbá, bâmyad m̀bɔ́n, ébá básyé étē bə́ wogo ekódé. Á tísɔn, bod bâtad, ngɔŋɔlɔ ébá bə́ bə̄lə́ mə̄və̄ŋ yasəm, ákə̄ kwí Zambá a tɔbɔ ndɔ́g á bəbə̂ bə́ mam bə́tē ! Ébá bábɔ̄ mɔ́ bə́ nə́ fɔ́ɔ́ ai ébá básíŋ ḿfyɛ, təge yə̌m məzěn yā étēde, təge bɔ̌ mǎm yā məzěn mə́ ḿfyɛ málə́de. 14Ńwê bod a kódō á sí ai ǹdib; a wé ḿbūbúa ai ényɔ́ á nə̄ á mə̄yáŋan, ai alú a kə fɔ́ɔ́ a bɔ esíé ńwúwúb. 15Dís ńdáman məlúg láfə̄b ngōgé, a dzó nâ: "Mod ǎ yǐ kig mə yén", eyɔ̌ŋ te a búdi eyé ásū. 16Bəvɔ́g bâkə bábūg mə̄ndá ai alú, ai amǒs bə́ sɔ̄sɔ̄lán təge yəm ḿfyɛ. 17Kíkídígi e nə fɔ́ɔ́ bɔ hə anə́ áwū. Dzam dá, ǹwúwúb ó man yǎ yəman ai məsis mə́ díbī álú. A yə́ŋ anə́ á mə̄ndím. Bod bə́ ńnam bə́ ngáyɔg ngab dzié. Dzam dá nyé ǎ nɔ̌ŋ kig zěn yā məfúb mə́ wɔ̂n. 19Ḿból fɔ́ɔ́ ákōd ai vyǎn byákad víbī mə̄ndím mə́ nívɛs[1], éyə tolendǒŋ ā min ébá básə́m nálā. 20Ábum á ngábəgə nyé lávōan nyé, dzam dá miǹsɔ́ŋ myáwōg nyé akyaí ḿbəŋ, mod ǎ tsǒg kīg fə̄ nyé ! M̀bə̂ mod a tsígí fɔ́ɔ́ hə anə́ élē. 21Mod a mvaman ai ǹkokóm mīnīngá yā wábyē kig, dzam dá təge və́ ńkūs miǹtag. 22Ńdɔ̄ hḿ Zāmbá yǎ ā suguzu miǹgungúl mí bod ai ngul dzié, a yi tə́bə̄ tə́tə̄lə́, ńdɔ̄ mod wǎn ā sə̄ kig ai afidí ényiŋ. Hədá Zambá a və́ nye mvɔí ai awonóŋ, ǹtíé tē mís móé mə́ fə́bə enyǐŋ bod bəfə́. Bə́ ngáman bɔ́ bɛ́de ású étun ábǒg, á mvús hālá təgě fə ai dzóm. Bə́ ngáman dabada á sí anə́ ébá bə́sə̄ bə́ ngáman kwé, bâyi bɔ́ tsīg anə́ ńlō nyáda. 25Ngə́ éyə̄ á fɔ̄ɔ̄ á nə́ nālá, zá ā yi ma sô, zá ā yi bɔ̌ naa bibúg byáma bí bɔ zəzə ? Ńdɔ fɔ́ɔ́ Bildad yǎ Shuah a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Edzóe ngul ai məsis bí nə̄ byə́m bí Zāmbá; a bɔ nâ mvɔí é bɔ á yób étēde. 3Ngǎ miǹkundǎ bəzimbi míé mí nə təge ai táŋ ? Zǎ mod m̀fyɛ wóé ó nə́ tə kwí á yób ? 4Éyə mod a nə́ dzǎm bɔ sósōō á mís mə́ Zāmbá yá ? Éyə ényɔ́ yǎ á ngābyáli âbum mīníngá á nə̄ dzam bɔ ḿfūbán yá ? 5Ngə́ tɔ ngɔn ébēn yadzâ m̀fyɛán wóé, ngə́ tɔ atítie á sə́ kig m̀fúbán á mís móe, 6ngamana tə́ ai mod yǎ á nə́ hə zəzə ǹsɔ́ŋ, mɔ́n Ādam, yǎ á nə̄ hə zəzə m̀vīmvíd étandág ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: 2Ákyāī wāka ka é mod a nə́ ńtəgán o vɔ́ligǐ fə̄ é wɔ́ ó nə təge ai ngul ! 3Ákyāī mim̀bəmbə mə́lə́bə́gá wāvə́ ényɔ́ á nə̄ təge ai fəg o lə́degě fə m̀bəmbə wɔ́ ésíé wɔ́ ! 4Zá fɔ́ɔ́ wākɔ́bɔ ai nyé bibúg bī, éyə̄ fɔ́ɔ́ é fəg yakwí wā ânyu nyí yasɔ́ vé ? Á mís mə́ Zāmbá díbi lânyaŋaban á mə̄ndím á sí ai ébá bə́ tɔ̄á étēde. 6Á mís móé tolendǒŋ á nə ǹsɔ́ ńsɔ́, zigili díbi təge ai é dzóm yábūdī nyé. 7Énye a kúli atítie zamgbál é vóm ó nə̄ évwē evwé, a kələ sí á yób é vóm ó nə́ zəzə təge ai dzóm, 8a fɛd məndím á mīńkūd étēde ébā yób, miǹkúd təge tóle ai adǐd mə̄ndím. a búdí etɔá ńkúkúmá dzíé ásū a mǎn dzɔ kúb ńkūd wōē á nyɔ́l. 10A ngátsíg ńtə̌n ngiligidíga á mə̄ndím á yōb, nə́ ó bɔ ǹnyie m̀fyɛ ai dílī. 11Mə́ndíé mə́ bə̄lə́ sí mândəgədan, mə́ mbádágǎ fə éyɔŋ a bám ai mɔ́. 12Ai ngul dzié a ngásal máŋ, a búgú mə̄bún móé ńlō ai fəg dzié. M̀vəbə wóé ó ngávwé yób, wɔ́ woe ó túbúlú é Nyóé é nə̄ ávōl ḿbíl. 14Ngə́ éyə mǎm yā mgbág məzěn móé mə́ nə́ nālá, é bān zəzə mə́nyíŋ yā bázu kwí ábə̄ bíā bálā, və zə̌ yaŋ yǎ ngul dzié, zá á ngāwóg dzɔ edǔŋ ? Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, a kpaa miǹkaná, nyé nâ: 2Sɔn fɔ́ɔ́ hə ai é Zāmbá yā a bɛn mə bɔ sósōō, sɔŋ fɔ́ɔ́ hə ai Shadái yǎ a dzála ǹnə́m wáma ai ayǒl yā mīńtyé, 3ńtíé ósə mə ngə́lə́ vəbəgə, ńtíé ósə fəb Zambá ē ngə̄lə́ kwî á mīḿbóg mí dzwé myáma, 4makan sɔŋ nə́ biyé bí ányu byáma byâyǐ kig fálā ḿbə̂ dzam tɔ m̀bɔ́g, oyə́m wáma wâyǐ kig bindi é dzam á nə ńkɔ̄d tɔ də́dā. 5Zǎ ákyaí ḿbə̄ dzǎm tē, ngə́ mavə́ mína məkyə́bə ! A kələ fɔ́ɔ́ kwí ábǒg áwú, mə m̀bāā fɔ́ɔ́ hə mə dzɔ́sɔ̄ nâ enyiŋ dzáma é sə́ kig ai mǎn évǔs ziŋ. 6Mə́ yə́mə ai sósōō wama, ńdɔ̄ mǎngātə̌g kig fɔ́ɔ́ tɔ eyɔŋ. Ǹnə́m wáma wâdzǒ kig fɔ́ɔ́ mā tɔ ai amǒs də́dā yā ényiŋ dzáma. 7Ǹzíziŋ́ wámā ó bɔ̄ anə́ ḿbə̂ mod, ényɔ́ ā lúman ai ma á bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ anə́ ḿbɔ abé ! 8Tə myǎdzó naa: “Ḿfí ḿfē ḿbə̂ mod a nə́ dzǎm fidi, éyɔŋ Zambá ā yī nyé vaa ényiŋ ? 9Yə Zambá a yi wóg ńtad wóé éyɔŋ amalá láyī nyé kwī ńsibiná ? 10Ngə́ Shadái ńnyē á tɔ̄bɔ miǹtag míé, ngǎ ngə́ á ngábə kogolan ai Zambá ábǒg ásə ?” Mayi mína dzɔ́ lədē, emân Zāmbá, mǎyǐ kig mína sɔli ńtsogán Shadái. 12Éyɔŋ dzí mína bə́bēn mī man yǎ fɔ̄ɔ̄ dɔ yəm mína bə́sə, ású dzé áfə mǐ ngə́lə́ kələ myǎkɔ́bɔ zəzə ǹkɔ́bɔ ? É ngab fɔ́ɔ́ Zāmbá ā nyie m̀bə̂ mod nyí, é ngab elíg bəwole bə́ byə́m bánɔŋ ábə Shadái nyí: “Ngə́ bɔ́n bóé bə́ foe, bə́ nə́ fɔ̄ɔ̄ hə nə́ bâyi tsígi ai okəŋ bítá, mvɔŋ bod dzíé yayi yáŋán ai bidí. 15Ébá báyi lígī bə́ və̄ə̄, bâyi wú ḿbə̂ awú ákyāī yə nâ miǹkús myábán təge bɔ́ dzǎm yōn. 16Ngə́ a kóan mɔ́ni anə́ ḿbūlúg, ngə́ a kóan mim̀bɔ́d anə́ ḿbɔdɔg, 17nyé a kóan fɔ́ɔ́ hə ǹkóán, sósōō mod énye ǎ yī byá bɔ̄d, ḿfág mɔ̄ní, é mod a nə́ təge ai mǎn ḿbə̂ dzam énye ǎ yi kabǎn mɔ̄ní tě. 18A ngálóŋ ndá anə́ bibibyam, hə anə́ ébə̄m yā ńnɔ̄ni məfúb mə́ wɔ̂n a lóŋ. 19Ńdzyéan ai akúma, a kə́ bómbō á sí, enyiŋ á nyɔ́l á túd; ákə̄ fə kwíī mís, təgě fə ai dzóm. 20Bəbə̂ bə́ mam bâdzimbi nyé hə anə́ mə̄ndím ndón óswé. Alú də́dā, evúndū ḿbúlúg é kə́ yǎ ai nyé. 21Evúndū yā ḿfág ńló dzóbo a kad kwí é bə̄gə́ nyē, á kə́ə́ fə, evúndū yâzu fɔ́ɔ́ nyé dudu á ndá dzīē ai ngul ésə. 22Təge tɔ́ ai mǎn ngɔ́l ziŋ, bákə fɔ̄ɔ̄ bâwoa nyé məkɔ̌ŋ, nyé a dzə́ŋə̄ nə́ á tub wɔ́ ńwoa m̀fan. Bod bâkə bâkud kób ḿból ā ku, bod yā ndá dzīē bēn bâkə bakpə́lē nyé. Á nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá naa bíbé báfág sílíba ai é vóm báfúbū mvɔ́d, byádzəmǎn kig. 2Ekie yásɔ̄ á sí étēde, ngɔg yanyámi, ǹkɔn wóé ó ńtɔ̄ā ékie. 3Bə́ ngátsídan díbi bə́ ngavun a kələ kwí é vóm wádaŋ edɔ́g nə́ bə́ nɔŋ ngɔg yǎ é sɔlɔ á díbi áwú. 4Bə́ ngáman fág bībé óyǎb é vóm bod bə́ tɔ̄á, məkǒl bəwulu mâkǎd kig kə́ kwī wē, étē ńgɔ́ bándəŋ, bə́ sə́ álī bə́ nə̄ álí, oyǎb ai bod bə́sə. 5É sí bīdí byákad sɔ́, e ngáman ndáman á ńnə̄m étēde hə anə́ é nə ndígán ai ndóan. 6Məkɔ́g yā étēde mə́ bə̄lə́ safîr étē ngɔ́ m̀fuŋ mvɔ́d ó nə́. 7Bibigan ánɔ̌n byâyə̌m kig zěn yǎ étēde, dís éwongo lábə́ yǎ kig dzɔ yēn. 8Tsíd yā mə̄fan yábə̄ yǎ kig dzɔ nyali ai mim̀byɛ̌. Emgbə́m yábə́ kig lod étēde. 9Mod a fudi məkɔ́g mɔ́ á nyɔ́l, a sili miǹkǒl á sí a tádigi á tín á sī. 10Bə́ ngáman túb məzěn á mīńkóm étēde, ńdɔ́ é dzóm ésə̄ é nə́ ai m̀faŋ ḿfí, dís mod á ngáyén dzɔ̄. 11Bə́ hə́le məndím ábōŋ áswé nēn bə́ man hḿ kúligi é dzóm ésə̄ é ngábə́ âsoé éngə̄ngə̄ŋ. Hədá, fəg, éyə e nə́ vé ? Ǹyəmán mam, éyə̄ wátɔbɔ vé? Mod ǎ yə̌m kig é táŋ fəg yǎkus; yǎtɔ̄á kig á sí emɔ miǹláŋ mū. 14Totolan nyé nâ: "E sə́ kig ábə ma." Máŋ mɔ́ nâ: "E sə́ kig ai ma mú." 15Yǎfɔlɔbǎn kig ai é mvɔ́d é nə̄ ḿfūbán, bâkǔs kig dzɔ á kíla ai adǐd miǹsaŋ mí mɔ́ni. 16Bâvə̌g kig dzɔ á ńlod, bángāfɔlán kig dzɔ ai mvɔ́d yǎ Ofir, tɔ ai ónígis yǎ á nə̄ ḿbəŋ, tɔ ai safîr. 17Tɔ́ mvɔ́d, tɔ́ eyén byákwī kig táŋ dzīē, básə́ kig dzɔ dzǎm kus tɔ́ ai ndə́g ḿfúbán mvɔ̄d. 18Koráye ai biyén bí sə́ kīg dzóm á mís móe. Á nə ai m̀fi ábui álɔ̄b fəg a lodo miǹsángá. 19Topaz yǎ Nubía ǎ vəgǎn kig ai dzɔ, é mvɔ́d é nə̄ ḿfūbán təge vəgan ai dzɔ á ńlod. Éyə̄ á fɔ̄ɔ̄ fəg yasɔ́ vé, éyə etɔá ńyəmán mam é nə́ vé ? 21E sɔlɔ́ á mís mə́ və́və̄ə̄ ásə, e sɔlɔ ánɔ̌n yā yób. 22Tolendǒŋ ai awú byádzō nâ: "Məlɔ́ máán mə́ ngáwódan hə bivúndū yā óngəmə́ wōē” Zambá énye á fɔ́ɔ́ ā yəm zěn yǎ étēde, énye fɔ́ɔ́ a yəm é vóm yātɔbɔ. É ngábə́ ábōg ā sámā mís a kə́lə kwí á ńnyie sí ndon, abōg ā kɔmbɔgɔ é dzóm ésə̄ é nə́ á yób á sī, 25ású yə̄ nâ á vəg é táŋ évūndū yáyəan bi á ńlod, ai nə́ á tə́lē fə ǹlod ású mə́ndím. Éyɔŋ ǎ vâ mvəŋ ǹnyie, a tɛnə́ fə zěn ású míńkúd mábám.[1] Eyɔ̌ŋ tē ńdzɔ a ngáyén dzɔ̄, a kúlí fə dzɔ̌, a bindí dzɔ̄ á mǎn fə dzɔ tóán fɔmbɔ. Ńdɔ̄ hḿ ā zu dzó ai mod nâ: “Wɔ̌ŋ Ńtondôbə, ńgɔ̄ ó nə́ fəg. Ásâla ábé, ńgɔ fɔ́ɔ́ ó nə́ ńyəman !” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yóbo a ngádúgán nɔŋ ńkɔ̄bɔ, nyé na: 2É é ! Zá ā yi bɔ̌ naa mə́ dúgân bɔ anə́ mə̄ ngábə́ é ngɔn é ngálod, anə́ mə̄ ngábə́ məlú yā Zāmbá ā kálága ma, 3ókāŋ lámba woé ā fyɛgɛ ma á ńlō á yób, ókāŋ ḿfyɛ wóé ó kələ wálə̄de ma zěn á díbī álú, 4anə́ mə̄lú yā mə̄ ngábə́ nyūmán mod, éyɔŋ amvóé Zāmbá á ngábə wɔigi êbə̌m dzáma, 5ókāŋ Shadái a ngábə́ á ngə́lə́ ai ma, ókāŋ bɔ́n báma bə́ ngábə́ ma á nyɔ́l á kpág, 6ókāŋ mə̄ sobo məkǒl á mə̄nyáŋ étēde; éyɔŋ ǹkóm ó soege ma m̀bɔ́n anə́ mə̄ndím mə́ óswé. 7Bə́ ngábə́ éyɔŋ makwí nə́ makə á ḿbɛ̄ yā édzə̂dzalá, ngə́ mə̄ ta étɔá dzáma á ńsəŋ ǹnén, 8hə bəndómán bə́ kələ bâsɔbɔ́ éyɔŋ báyén mə zaag, miǹnǒm mí bod mí kələ myákōdō á sí á bitɔ̄á, mí ǹtə́lə hə bətə́tə̄lə́. 9Miǹtómba hə ádzoge ńkɔ́bɔ̄, mí kələ myásūg mɔ́ á mənyú. 10Kîŋ miǹkúkúmá hə ákǔ évōl, oyə́m wábán hə ó kələ wálād bɔ̄ á ndaaba. 11Álɔ́ ásə̄ yā á wógo ma ǹkɔ́bɔ, á lóege ma mvɔ̌m, é dís ásə̄ á yénə́ ma, hə á bɔɔlɔ m̀bəmbə enyiŋ wama. 12Amú mə̄ kadəgə kodě mīḿbúbúá yā mí yóno, ai bǎn nyūí yā bə́ ngábə́ təge ai é dzóm yásūg bɔ̄. Ǹtótōmaamaa engɔ́ngɔ́l mod ésə a vaaga ma mətɛ́, mə dzálága miǹkus mīńnə̄m ai miǹtag. 14Mə ngábə́ mə̄ bɔ́dɔ̄ sósōō a ńtɔ̄á ma anə́ éwɔ̄man, tə́tə̄lə́ mam wáma a tɔá ma eyé ai ǹtóm. 15Mə ngábə́ mís ású ńdíndím, məkǒl máma émɔ ḿbóbóg ó fidigi. 16Mə ngábə́ ésīā mim̀búbúá, mə tóan kɔ́bɔ̄ mə̄dzó bə́dzín ḿbəŋ. 17É mod a nə́ təge ai nyé sósōō mə búgū nyé miǹkəg, é dzóm ā və̄ sa mə dudú nyē dzɔ́ á məsǒŋ. 18Eyɔ̌ŋ tē mə kadəgə dzó nâ: "Mə ngáwū fɔ̄ɔ̄ á dūmbá dáma étēde, məlú máma mə́ ngābɔ̌ fɔ̄ɔ̄ ábuí hə anə́ ńsə̄ləg. 19Məndím máyî á miǹkǎŋ myáma m̀bəŋ, ebúa é bómbogo ǹtíé álú á miǹtəm myáma á yób. 20Dúmá dámā lâyi buguban kɔ́m ésə, elâ dzáma é ngādúgán nɔ̌ŋ ngul á mɔ́ máma." 21Bod bə́ ngábə́ bə́ vógolo ma, bə́ yanga mələ́bə́gá máma bə́ tɔ̄á bīvól. 22Éyɔŋ mə̌ man yǎ kɔ̄bɔ, mod ḿbɔ́g m̀bɔ́g təgě fɛd ébúg; ǹkɔ́bɔ̄ wámā ó ngábə́ bə́sə hə anə́ mim̀bəm̀bə mə́ndím mə́ ébūa. Bə́ yanga ma hə anə́ báyanga mvəŋ, bə́ yáigi mənyú hə anə́ bákad mɔ́ yái ai é mvəŋ mvúa. Mə múŋú ai bɔ́, dzǎm tē a tɔ̄á bɔ akyáí éyə̌ŋ dzam míńkámáŋ 25Mə̌ kadəgə bɔ́ lə́dē zēn, mə tə́bəgə étīē ńdzóe anə́ ńkūkúmá bəzimbi á zāŋ miǹkán míé, eyɔŋ a vɔ́lī ébá bə́ bələ́ mīńtyē á ńnəm. Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí, mə́ ńtɔa yǎ éwoe loe ébá bə́ nə́ mā bɔ́ngɔ́ á mvús, ébá yā mə ngábə́ fɔ́ɔ́ təge dzǎm dzɔdǐ māmēn nə́ maláŋ běsīā bábán á táŋ mvú yā ńkunda mvú wáma. 2Ngul yǎ mɔ́ mábán é ngābə́ ma dzǎm syé dzé ? Básə́ kig fɔ́ɔ́ fə tɔ ai mǎn ngul ziŋ. 3Miǹkód miǹkód ai ngɔ́l, ai zie, bâkə bádī bīlɔ́g á ńkōd ńnam, á sí yǎ é ngāman yǎ kāŋ kɔ́m, e tɔá fə̄ dzóngó. 4Bâkə báfād bīkɔ́m á miǹtǔd étēde, bidí byábán bí nə fɔ́ɔ́ hə miǹkǎŋ míbān bílé. 5Bâkə bátsīdan bɔ́ á bīkóan bí bod; bâkə bâsɔ bɔ́ hə anə́ mīńwūwúb. 6Bə́ tɔ̄á á bə̄bə̂ miǹnǎm yā miǹkǒl á sí, á mīḿbóg mí sí ai á mə̄kɔ́g étēde. 7Bâkə báməmələ á miǹtǔd étēde, bâkə bákōan á biyoá étēde. 8Bɔ́n bə́ abé, bɔ́n bə́ é zəzə mod e nə́ təge ai dzwé, bâkə bátsīdan bɔ́ ai ǹkás á ńnam ǹnam. 9Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí, bə́ ngayia yǎ ma á bīá byábán, mə ńtɔa yǎ bɔ ńláŋ. 10Bāwōg ma nyié, bə́ lúmu ma mvús, bátúi ma mətɛ́ ásū. 11Ḿból Zāmbá á ngāsuli elâ dzáma a tyé fə ma məkǒl á sí, bámbādā kīg fə tɔ́ dzóm ziŋ á mís máma. 12Bânyugudu ma á ḿbɔ̄ ńnōm, bâbɔ nə mə́ sēndé, bə́ ngazu kwí ábə ma nə́ bə́ dzâ ma. Bâman ndáman məzěn máma, ńdɔ̄ bákə̄ bâbɔ mǎm yə̄ nâ bâmana ma, təge yángan tɔ ai ǹkǎn mod ziŋ. 14Bakúban ma á nyɔ́l, hə anə́ bǒd yā bákúlū álɔ̄ŋ yǎ á ḿfim, básɔ̄ mīḿbīl á bitsɔtsɔ bí byə́m étēde. 15Wɔ̌ŋ ó nə ma á nyɔ́l á kpág, dúmá dámā á man yǎ kə anə́ évūndu, mvɔ̌m dzama ě man yǎ dímizan hə anə́ ńkūd. 16Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí, enyiŋ yâkə ma óyǎb, məlú míńtyé mə́ bi yǎ mā. 17Alú látūbulu ma bivɛ̌s, á manaŋa ma tyé nyɔ́l, miǹtyé yā miǹsǐs myáma mí nə təge ai awɔí. 18Ai ngul miǹtyé mítē, ewɔ́man dzámā é man ya ndáman nyɔ́l dzīē, é man yǎ fɔ̄ɔ̄ ma lád á nyɔ́l hə anə́ kíŋ eyé dzama. 19Ǎ wōá mā á ḿbɔdɔg étēde. Mə́ ńtɔa yǎ hə anə́ ḿbūlúg ai asǔb. 20Mə lóege wa á yób étē, təge fɔ́ɔ́ ma yalan ânyu, mə̄ tə́lə wa ósū, mís móe mə́ túlan ma nyɔ́l. 21Waman fɔ́ɔ́ vəŋan ńgə̄ngɛ́d ai ma, walúman ai ma ai ngul ésə yǎ mɔ́ móe. 22Wakə ai ma á bikabilí bí évúndu, o maná ma ndáman á ńkulu étēde. mayəm dɔ́: wakə ai ma áwū, é vóm bod bə́sə bákad kə́ tóban. Hədá ḿfí ó sə́ kig nâ mod á təg mɔ́ éyɔŋ nyé á sām yǎ wɔ́ wóé, tɔ́ bində́gə́lə́ bíé byâbɔ nə́ bod bə́ tad ai miǹtyé. 25Ngǎ mə̄ ngáyón ai ényɔ́ ényiŋ é nə́ álɛ̌d ? Ngǎ ńnə̄m ó ngábə́ bɔɔ ma miǹtyé éyɔŋ mayén ḿbūbúá ? Ábōg mə mə̌ yanga mvɔ̌m, ńdɔ anyamá ńdɔ̄ á ngásuan, mə yanga m̀fyɛ, á kə kwí, díbi ńdɔ̄ á ngazu. Miǹya myáma máyōn fɔ̄ɔ̄ təge ai awɔí. Məlú miǹdzǔg mə́ sɔ́ yǎ ású dáma. Mawulu ai məyəb, é vóm ńló dzóbo á sə́ kig. Éyɔŋ matə́bə́ tə́tə̄lə́ ékōān, matə́bə́ hə nâ mabam. Mə̌ vəŋan yǎ fɔ̄ɔ̄ mānyāŋ mvǎg, mə nyian yǎ ésāmbá bengudu. Ekob nyɔ́l dzáma yâman vín é ngasulǎn fə, bivɛ̌s byáma byádīg, byámaŋǎ fə kód. 31Mvɛ́d dzama é ńtɔ̄á yǎ fɔ́ɔ́ hə dzóm məyəb, ǹdiŋ wáma ó báman yǎ kíŋ ai ébá báyón. Mə ngáwé óyīlí ai mís máma: təge bəbə ńdǐb ngɔn miníngá. 2Amú ngab fé Zāmbá á yi və́ á yób, ngab elíg dzé fɔ̄ɔ̄ Shadái ǎ yi lóm á yób ? 3Ngǎ sə hə amalá ású bə́bə̂ bə́ bod, ai məlúman ású bəbɔ bə́ ábé ? 4Yə nâ ǎ yēn kig ákyāí mānyiŋ? Ngǎ a láŋ mə̄kōl mə́sə matyé ? 5Ńdɔ̄ hḿ, yə mə ngáwulu á zēn miǹnǎl, yə akǒl dáma á ngákə m̀bíl á mədugán ? 6Á və̄gə́ mā á miǹlod mí bod bə́ sósōō, abǒg tē á fɔ̄ɔ̄ Zāmbá ā yi yə̌m naa mə nə á sááŋ ! 7Ngə́ ákǒl dámā á ngálúm zēn yǎ sósōō mvús, ngə́ ńnə̄m wáma ó ngátoŋ mís máma, ngə́ mān átɔ́n mvid a ngákadan ma á mɔ́, 8Á bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ naa é dzom mābɛ, mod m̀fə́ ényē á di dzɔ́, mənyəŋ bidí máma mə́ manáŋa tyêban á sí ! Ngə́ ǹnə́m wámā ó ngáku á ńsə̄m ai miníngá, ngə́ mə̄ ngákad fə́b á ḿbɛ̄ é mod m̀bɔ́g, 10miníngá wáma á kə̄lə́ kilan ákɔ̄g ­ódzə̌b mod m̀fə́, bod bəfə́ bə́ bómbógo fɔ́ɔ́ nyē á yób ! 11Amú yə nâ nálā ó nə fɔ́ɔ́ ḿbə̂ ńsə̄m, m̀bə̂ dzam yǎ bə̄tsíg míńtól bávə́ éndə̄gə́lə́. 12Ndóan e ngábə́ ma dzǎm dígi a kələ kwí á məmaná, e mǎn fə ndámǎn ébumá dzáma ésə a kələ kwí á miǹkǎŋ. Ngə́ mə ngábə́ təge yə̌m yân ai etúgā fám dzáma ngə́ édzí miníngá kig, éyɔŋ bə́ fɛdan ai ma, 14mə zaa bɔ ai bɔ́ yá, éyɔŋ Zambá á ngākódō á sí, mə zaa yalan dzé, éyɔŋ a ngásɔ̄ ? 15Ényɔ́ á ngākom ma âbǔm nāná nyé á ndzí bɔ kɔ́m a ? Zambá ḿbɔ̄g m̀bɔ́g ā ndzí bía mám á məbǔm bənaná a ? 16Yə mə̄ ngānyím mīḿbūbúá édzí mí dzaigi, yə mə̄ ngábɔ nə́ mís mə́ ńkús mə́ kómbō byə́m ? 17Yə mə̌ kadəgə dí bīdí byáma etám, mǎn nyūī təge bələ́ e ngab dzié étē, 18é ma yǎ mə̄ ngánáŋ ai nyé a tádigi ámɔ̄ngɔ́ dáma mə tɔá nyé anə ésīá, é ma yǎ mə̄ ngábə́ ńləde zěn miǹkús mə ngə́nə ebobog mɔ́n ? 19Yə mə ngábə́ dzǎm yén ḿbūbúa ó tɔ̄á təge ai biwɔ́man é mod anə́ á mə̄yáŋan á tɔá təge ai m̀fingá, 20təge yén anə́ ńnə̄m wóé wákaŋ ma, təge yén anə́ ā wóg ndúgúdu yǎ ḿfingá mim̀vɔ̌d miǹtómba myáma ? 21Ngə́ mə̄ ngábɛ́dē wɔ́ á yób nə́ mabími mǎn nyūī ású mə̄ fidigi nə́ bə̄tsíg míńtól bâyi kaman ai ma, 22etúl dzámā é sóóge fɔ́ɔ́ éladaga, wɔ́ wáma ó kpāā fɔ̄ɔ̄ á sí, ó mǎn fə búgi ékūd bɔ́ŋ ! Təge, endə́gə́lə́ Zāmbá é vâ ma wɔ̌ŋ á nyɔ́l, ńdɔ̄ fə mə ngábə́ kig dzǎm bɔ dzóm á mís mə́ átí díé. Ngə́ mə̄ ngávə́ áfidí dámā á mvɔ́d, ngə́ mə̄ ngádzó ai e mvɔ́d é nə̄ ḿfūbán naa: "O nə afidí dáma." 25Ngə́ mə̄ ngátag ai abuí byə́m byáma, ai abím abuí mə̄ ngavə̂ban ai mɔ́ máma, ngə́ mə̄ ngafɔmbɔ m̀fyɛ o fyɛgɛ ai ngɔn éyɔŋ ě zaa yasúbu ai atí díé, ngə́ ńnə́m wámā ó ngásə́m á məsoé, ngə́ wɔ́ wámā ó ngákə ma ânyu ású ḿfyáán, nálā ó nə̄ fə ǹsə́m yā bə̄tsíg míńtól bákad və́ éndə̄gə́lə, nálā ó nə ńsíán Zāmbá yǎ yób. Yə mə̄ ngátag ai amalá ńzízíŋ wáma, yə mə̄ ngáfon éyɔŋ bəbə̂ bə́ mam bə́ ngábi nyé ? É ma yǎ mā ndzí kig dzoge ányu dámā nə́ á səm, ai nâ á síli awú díé ai ǹkɔ́bɔ ziŋ ! 31Ngǎ bǒd yā êbə̌m dzáma bə́ ngádzó naa: "Zá á ndzí kig dzálī ábum ai tsíd ?” Ńnə́ŋ ā kadəgə̌ kig bómbo á ńsəŋ: mə́ yáigi bəwulu mim̀bɛ́ myáma. Yə mə ngásɔli bivǔs byáma anə́ Ádam, mə mǎn fə fɛd miǹsə́m myáma á ńnə̄m wáma étē ? Asú mə̄ mbádaga miǹtsogán miǹkunda mí bod, ású mə̄ mbádága ebyandí yā mə̄ndá mə́ bod, mə ńsɔ̄lɔ́ təge zombo daŋ ḿbɛ̄… 35Zá ā yi ma və́ é mod a vógolo ma ? Ébúg məmaná dzámā dzílī. Shadái á váá ma ngalaná! Ḿfág sɔ́man ényɔ́ yǎ ā kad ai ma e tɔá ńtilán ǹtilán 36mayi dzɔ bəgə étūl dzáma, mayi dzɔ bɔ́d anə́ ńtōm ńkúkúmá ! Owé, mayi nyé tíē ndɔŋ yǎ məkǒl mə́ dulu máma, mayi sɔan ai nyé hə anə́ mɔ́n ǹkúkúmá ! Ngə́ sí dzama yatad ai ma, ngə́ mə́bóm mə́ nə́ ḿbɛ̄dán étēde, mâsoe bibə́ge, ngə́ mə̄ ngādí fím dzīē, təge yân ai dzɔ̌, ngə́ mə̄ ngáwé ényɔ́ á ngābə́ wôge ai dzɔ̌, biyoá ḿbyā bí fáígi fɔ́ɔ́ étēde, á məyian mə́ élɔ́g óvug ḿbāŋála, akúd élɔ́g á fáígi fɔ́ɔ́ étē, á məyian mə́ óvə́ga ! Á vá ńgɔ ǹkɔ́bɔ̄ Yóbō wáman. Ńdɔ fɔ́ɔ́ é bod bə́lɛ́ bā bə́ ngávɔ̌d yalǎn Yóbō ânyu, ḿból yā á ngābə́ hə a yə́mə̄ kíŋ nâ a nə sósōō. 2Ńdɔ̄ á fɔ́ɔ́ Elihu á ngāman liŋan. A ngábə́ mɔ́n Barakə̂l mǎn Buzít, á ndâ bod Ram. Ńdɔ a ngáman liŋan ai Yóbo amú ā kad á yá naa a nə sósōō a lodo Zambá. 3A liŋán fə ai bəmvóé bóé bə́lɛ́, amú bá ndzí kīg fə bǎd sɔ́m éyalán lə́ ńtɔ̄ā naa bə́ yəm yǎ naa Zambá a nə á məku. 4Ḿból bə́ ngábə́ bənyiá bodo ai nyé, ńdɔ Elihu á ngāyanga nə́ a yi və́ Yóbo ngalaná. 5Ńdɔ̄ hḿ éyɔŋ Elihu a ngáyén naa ébúg báyalan é sə̄ kīg fə̄ é bod bə́lɛ́ bā ânyu, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāwóg ólūn. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Elihu, ndómán Barakə̂l mǎn Buzít, á ngāvə̄ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: Mə nə mɔ́ngɔ́, myâ mǐ tɔ̄á miǹnǒm mí bod, ású tē ńdɔ mə və́ mbáda, ńdɔ mə hə́ kɔn wɔ̌ŋ ábɔ̌ naa mǐ yəm ǹtsogán wáma. 7Mə və́ kad dzó á ńnə̄m wáma étē naa: « Okala wâyi kɔ́bɔ, táŋ mim̀bú yayi kúlū fəg » 8Ndə vé, ndə á nyɔ̂l mod, m̀vəbə, ǹtsogán Shadái, ńgɔ̄ wávə́ fəg. 9Sə̌ kig ókala mod a nə́, ńgɔ̄ wávə́ fəg, sə̌ kig ayǒm ńdɔ̄ lávə̄ mod oyə̌m yǎ átsíg mə́dzó. 10Asú tē ńdɔ̄ ā mādzó nâ: « Vógólo ma, ma mayi wa kad ǹtsogán wáma. » 11Yénán anə̄ mə̄ bə́ yanga ǹkɔ́bɔ́ wáŋán a kələ kwí á məmaná, mə vógólǒ fə miǹdɔán myáán, ai m̀fyālán mī və́ fyal bibúg bí Yóbo. 12Mə̌ vógóló fɔ̄ɔ̄ mína m̀bəŋ m̀bəŋ, ńdɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā a ndzí kig təgə Yóbo. Dá tə myákə dzó nâ: "Bǐ ngásɔm fəg : Zambá étám á nə nyé dzǎm təgə, sə̌ kig mod " 14Sə̌ kig mǎ ā və́ kɔ́bɔ ai nyé; ású tē ńdɔ maa mǎyi kɔ́bɔ ai nyé ńkɔ̄bɔ m̀fə́ ó tɔ̄á təge ai wá anə́ bībúg byáán. 15M̀bɔ̄ bálā bə́ ngambáda ya, bâyalǎn kig fə tɔ dzóm ! Bibúg byádzə̄man bɔ́ ! 16Tɔ mayanga nə́ bə́ tám mǎn kɔ́bɔ, bə́ tám ku mvúg, bə́ təgě fə fɛd. 17Ábōg yā maa mǎyi kɔ́bɔ̄ á dī, maa mayi lə́dē óyəm wáma étɔ̄á dzí. 18Ású yā nâ mə nə fɔ́ɔ́ ńdzyéán á túd ai bibúg, ńdɔ̄ áfə é fəg e nə ma âbum yayə́m mā. 19Âbum dáma, lə́ nə hə anə́ é wɔ̂n yǎ ā yēn kig é vōm ā kwǐ, hə anə́ mim̀kpámáŋ məndə́g yā myáyi tóle ai wɔ̂n ! 20Mə́ tám fɔ́ɔ́ kɔ́bɔ ású yə nâ mə́ tɔ̄bɔ̄ á myə̄ə̄ŋ, maa mayi fɔ́ɔ́ yái bīyé bí ânyu byáma, mayi yalan. 21Mǎyǐ kig fɔ́ɔ́fyǎl bod á mə̄sú, ńdɔ̄ fə mǎyǐ kig dǔg tɔ mod ai m̀bəmbə ǹkɔ́bɔ, anə́ mayi dzóm ábə̄ nyé. 22Mǎyə̌m kig dǔg nālá, təge ai nálā ngə́ ényɔ́ á ngākom ma a m̀vǎ fɔ̄ɔ̄ ma avól avól ánā. Ńdɔ̄ hḿ éyɔŋ dzí, ǎ Yóbo, vógólo ǹkɔ́bɔ̄ wáma, kə́ə́ge fɔ́ɔ́ álɔ̄, ó wog bibúg byámā bísə ! 2Ma fɔ́ɔ́ nyɔ̄lɔ́ māyái anyu, oyə́m wámā wâkomozan ǹkɔ́bɔ̄ ânyu étēde. 3Mayi fɔ́ɔ́ kɔ́bɔ̄ mam tə́tə̄lə́ təge ai miǹkɔ́d, anə́ mə́ nə́ á ńnə̄m wámā étē. M̀faŋ bə́bə́lá ńgɔ biyé bí anyu byámā byáyi kɔ́bɔ. Ḿvəbə̌ Zāmbá ngɔ̄ ó ngákom ma, ńdɔ fəb Shadái yavə́ ma enyiŋ. 5Ngə́ ó nə ai ngul yǎ yalǎn, yalán ma. Dzɔ́sɔ́ fɔ̄ɔ̄ ádzó dóe, komózan ! 6Á mís mə́ Zāmbá, mə nə́ fɔ́ɔ́ mod anə́ wā, mə ngákomban fɔ́ɔ́ fə ai m̀bɔdɔg anə́ wā ! 7Asú te wɔ̌ŋ yā ámbādā mā, wǎyǐ kig wa dzâ fəg. Adǐd yā átī dámā lâyəǎn kig wa tság á ńnə̄m. 8Dzam dá, o kɔ́bɔ́ mā á mə̄lɔ́, ńdɔ mə wóg bībúg bíe nâ: “Mə nə fɔ́ɔ́ á sááŋ, mə sə́ kig ai ǹsə́m, mə nə m̀fúbán, təgə tɔ́ ai mǎn évǔs ziŋ. 10Ńdɔ̄ tə́ Zāmbá ā tyé mam á ńlō nə́ a lúman ai ma, ǎ nganɔŋ ma hə anə́ ńzīzíŋ wóé. 11A fudi ma məkǒl á mə̄súŋ bikie, a tsásā fə̄ mə́kōl mə́sə matyé." 12Mə nə fɔ́ɔ́ wa yalǎn naa wǎkyəbə̌ kig ḿfág tē, amú Zāmbá a lod mod. Ású dzé wākə̄ nyé tsag ádzō, nyé yǎ ā tíē kig ndɔ́ŋ yǎ mim̀bɔán míé ? 14Hədá Zambá a kad kɔ́bɔ eban eban ḿból vī, eban eban m̀ból ḿfə̄, ńdɔ̄ bátōǎn kig fudǐ mə̄lɔ́ wē: 15A kɔ́bɔ á bīyə́yə̄m, ai á é mam bákad yén ai alú ásə, ókāŋ ngul óyɔ̄ yakad bǐ bod, ábōg bálɔm ai oyɔ́ á mədzógóbó mábán. 16Eyɔ̌ŋ tē hḿ ā kad bɔ́ yáī mə̄lɔ́ ǎ ngalúm é mam móé ā yə́gələ anə́ ai zitám, 17ḿból yə̄ nâ á vāā mod ǹnə́m ḿfág ábē á nə́, á kōdē nyé á mə̄bún. 18Ású yə̄ nâ á kōde enyiŋ dzíé áwū, ai á məkɔ̌ŋ bílâ. 19Abǒg ziŋ, a kǎd fə lə́b mod ai miǹtyé ênɔ̌ŋ dzíé á yōb, éyɔŋ bitá yā bí nə́ tə və́ áfōla, bí ngáfógo yǎ bivɛ̌s bíé sí. 20Ḿbāŋála a nyugudu nyé á ńnə̄m, ǎ bə̄lə́ kīg fə̄ ngǒŋ tɔ fɔ́ɔ́ ai bídí yā byádaŋ zám. 21Miǹson míé mí ngasíbi fɔ́ɔ́, bivɛ̌s bíé yā bí ngábə́ yə́mə, bí ńdzōgó á ńsəŋ. 22Abǒg tē hḿ ényiŋ yásúbu fɔ́ɔ́ babi ai sɔŋ, é ńtɔ̄á á mɔ́ bə́wé bə́ bod. Vədá, ngə́ ā yén éngəlɛs yǎ ā kogolan ású díé, á bə̄tóyínā bēngəlɛs, ébá yā bálə́de mod é mam ǎ yəan bɔ, ényɔ̄ ā yēn nyē ngɔ́l, nyé ai nâ: "Bɔ̌ naa á bɔ tə sigi ébē, mə yén yǎ ényɔ́ ā táŋ étɔm dzíé !" 25Miǹson míé mí ńtɔ̄á mīḿkpámáŋ a lodo ábōg á ngābə́ énânga, a dúgan fɔ́ɔ́ mə̄lú yā mə̄kwí mə́ mod móé. A kogolan ai Zambá yǎ ā wóg nye ḿbəŋ, a lɔŋɔ ayéngá ai miǹtag mísə́ amú ā yēn ásū ényɔ̄ ā dúgan mod sósōō wōē; a yia biá á mís mə́ bod, nyé nâ: "Mə ngásə́m, mə ngádaŋ mvéndé sósōō, ńdɔ̄ Zambá nyé á ndzí kig fɔ́ɔ́ mə ndə́gələ ḿból mə ngábə́ yəan ai wɔ́. ǎ kāmán ai ma nə́ mə́ bɔ tə nyíī á sɔŋ, ńdɔ enyiŋ dzáma yâyi fɔmbɔ ḿfyɛ." Yénə́, é mam mə́sə̄ mála, Zambá a bɔ mɔ́, biyɔŋ bíbɛ̄, biyɔŋ bílɛ́ ású mod, ású yə̄ nâ á kə dudu ényiŋ dzíé á ḿbɛ̄ sɔŋ, ai nâ á zū nyé fyɛ ai ḿfyɛ wáfyɛ ébá bə́ və̄ə̄. 31O kálága, ǎ Yóbo, vógólo ma; kpǎ évōl, mǎ mə́ kɔ́bɔ́. Ngə́ ó bələ́ dzǎm yā ádzō, yalán ma, kɔ́bɔ́gɔ́, amú mayi nə́ ngə́ mavə́ wa məkyəbə. Ngə́ wābə̄lə́ kig ebúg yə̄ ádzō, vógólo ma. Kpǎ évōl, ńdɔ̄ mə́ zu wayə́gələ̌ fəg. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Elihu a ngádúgan nɔŋ ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: 2Ǎ mim̀fəfə́g mí bod, vógólán bibúg byáma, ǎ mínā yā mī nə́ ai fəg, kə́ə́gán alɔ́. 3Amú alɔ́ ńdɔ̄ láfyal bibúg, anə́ ndaaba dzɔ yawóg bīdí zám. 4Bíā ḿbya byǎyəan tɔ́b édzí é nə̄ sósōō; á bía bíā vá, ńdzə́ŋán édzí é nə̄ ḿbəŋ. 5Yóbo a ndzí dzō naa: “Mə nə sósōō ńdɔ Zambá ā təb ma bɔ sósōō; éyɔŋ madzə́ŋ sósōō mə ńtɔ̄á anə́ mod miǹnǎl. Akɔ̌ŋ á ngálúm mā nə́ mə́ wu, təge ai nâ mə ngá sə́m.” 7Yə mod a nə fɔ́ɔ́ ázombo anə́ Yóbo ? A nyú fɔ́ɔ́ ékpə̄lə́ Zāmbá hə anə́ mə̄ndím. 8A wulu eyɔŋ ai bəbɔ bə́ ábé, a kələ esámbá ai bəbə̂ bə́ bod ! 9Ǎ ndzí dzō naa: "Á sə́ kig ai m̀fí ai mod nə́ á kə á dzə́ŋ amvóé ai Zambá a" ? Vógólán hḿ, ǎ mim̀fəfə́g mí bod ! Yə Zambá á nə m̀bə̂ mod, Shadái mətóm ? Ǹtsogán tē ó nə eyəgan ábé ! 11Amú a və́ mod anə́ mod a ngásyé, a yân ai mod ósə ḿból á ngāwulu. 12Təge, á bə́bə́lá ǹkɔ́bɔ, Zambá ā bɔbɔ abé; Shadái ǎ dədaŋ mvéndé sósōō. Yə mod ziŋ ḿfə́ ńnye a ngávə́ nyē sí, yə mod ńnye a ngávə́ nyé sí ndon ésə̄ á mɔ́ ? 14Ngə́ á tsog hə nyémēn, ngə́ á nyīe ḿvəbə wóé ai fəb dzié ábə̄ nyémēn ánā, 15ngǎ ngə́ é dzóm ésə̄ yányiŋ é ngáman yǎ wū éyɔŋ dzídzīá ánā kɔ́m, ngǎ ngə́ mod a dúgan yǎ fɔ̄ɔ̄ vəŋan ḿbūlúg ! 16Ḿból wākad nâ o bələ́ fəg, vógólō é dzam dí, tóan bíē bībúg byáma. 17Yə ǹzízíŋ sósōō o nə dzǎm dzóē bod ? Yə wavəgələ kpee ényɔ́ á nə̄ Sósōō, Ǹtí ngúl mə́sə ? Yə bákad ńkūkúmā naa: “Zəzə mod” ? Yə bə́ nə dzǎm bəlan ai mim̀faŋ mí bod anə́ bə̄wé bə́ bod ? 19Ńnye etám á nə̄ tə wú bod bənén dís, təge fyǎl mīǹkúkúmá ai mim̀búbúá, ású yə̄ nâ bə́sə̄ bə́ nə́ byə́m yā mɔ́ móé mə́ ngákom. 20Və etíe etíé bə́ mān dzāŋ, ai zǎŋ alú ásə, ayɔŋ á fóŋán bə́ mān dzāŋ, bə́ vāā ńgungúl mod təge ai nâ wɔ́ mod ó tə́bə á yób. 21Amú yə̄ nâ Zambá a yén ényiŋ mod, a fɔmbɔ məkǒl mə́ dulu móé mə́sə. 22Tɔ díbi ziŋ, tɔ ǹsísīm áwū byásə́ kig dzǎm sɔlǐ bə́bə̂ bə́ bod. Ǎ yāŋǎn kig nə́ á dzəŋ mod á sí kɔ́m kɔ́m, ású yə̄ nə́ mod á kə tə́bə́ á ńkad ai nyé. A búg bod bənén təge tám bɔ éfas mam, éyɔŋ te ǎ fudi bəfə́ êtɔá dzábán. 25Amú yə̄ nâ, a yəm mam mábán, a kúb bɔ̄ á sí hə alú də́dā, bə́ ngaman tsâban. A nə̄ bə̄wé bod, a bímī bɔ́ məbɛ́ ânyu á mís mə́ bod bə́sə. Amú yə̄ nâ bə́ ngálúm yǎ nyē mvús, bə́ mān dzogě məzěn móé á sí, a kələ kwí anə bə́ ngábɔ nə́ miǹyón mí ḿbúbúá mí bɛd á yób ábə̄ nyé; ndɔ̄ hḿ, ǹtad ényɔ́ bátíbili, nyé a wóg wā. Dzam dá, ngə́ a tɔbɔ təge bɔ dzóm, zá ā yī nyé və́ məku, ngə́ a sɔli ású díé, zá anə́ nyé dzǎm bǎd fɔmbɔ ? A kála məyɔŋ anə́ fə ǎ kála bod, ǎ yǐ kig nâ ǹku ǹyə́bə á bi edzóe, ngə́ kig nâ bə́ kə̄ bâkɔli ayɔŋ məlám. Dzam dá, ngə́ mod a kad Zambá naa: “Mə̌ dzugi yǎ, mǎyǐ kīg fə bǎd bɔ ábē. Lə́dége ma édzí yā māyə̌m kig; ngə́ mə̄ ngábɔ é mǎm yā má sə́ kig sósōō, mǎyǐ kig fə mɔ́ bǎd bɔ ?" Á mís móe yə bâ yəan və́ éndəgə́lə́ ?... Mayəm nâ wǎbīsī kig. Éyə wa ǒ sán nālá, wá, sə̌ kig ma. Kadá tə́ fɔ̄ɔ̄ ńtsogán wóe. É bod bə́ nə́ ai fəg, bâyi ma kǎd, dzam də́dā ai é mod ósə a bələ ḿbəmbə ǹtsogán naa: "Yóbo ā kɔ́bɔ abuí dzam dá təge ai fəg, bibúg bíé bí nə fɔ́ɔ́ təge ai zám tɔ fəg.” Mayi nâ bə́ sílī Yóbo miǹsílí a kələ kwí anə́ ā yi təg, ai bibúg bí ákúd bíé á bí nə́ fə̄ ébí bí ńku ǹyə́bə́. Amú á bivǔs bíé á yōb, a dúgan bəde fúlú ǹkánga, ǎ ngabɛ fulú bisó ábə̄ bíā a bulugǔ fə miǹkɔ́ŋán míé yā myálúman ai Zambá ai wá." Ńdɔ Elihu a ngádúgan və́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́ nyé nâ: 2Yə wavəg nâ wakyəbə éyɔŋ wǎkad na: “Mə nə sósōō a lodo Zambá”? 3Ḿból wākad nâ: “Mǎbísī kig, ńdɔ̄ fə m̀fí dzé nə mə́ nyiŋ təge sə́m ?” 4Mə mayi hḿ kɔŋan ai wa ai ǹkɔ́bɔ̄ wáma, wa ai bəmvóé bóe eyɔŋ dzídzīá. 5Fɔ́mbɔ́gɔ̄ yób, ó yen, bəbə́gə míńkúd mí nə́ fɔ́ɔ́ á yób étē oyǎb ai wa ! 6Ngə́ wasə́m, abé dzé wābɔ nyé ? Bulígi miǹsə́m míé, wabɔ nyé dzé ? 7Ngə́ o nə sósōō, wavə́ nyē dzé, a nɔŋ dzé á mɔ́ móe ? 8Dzam abé dóe á nə dzǎm bɔ̌ mod abé hə ényɔ́ á nə̄ mod anə́ wā. Sósōō woe a nə ai mod m̀fí hə ású bod. Biá bi álu 9Bâkə báyōn ai ńnəmaná etíbílí, bâkə bâtad ai émân miǹgungúl myábɔ̄ bɔ́. 10Tɔ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g tə dzó nâ: "Zambá, ǹkom wáma anə́ vé ? Nye yǎ ā kad lə́b bod biá ai alú[1], 11nyé yǎ ā komodo bía ai fəg a lodo anə́ bákomodo tsíd yā sí, nyé yǎ ā bɔ̄ nâ bǐ tɔ̄bɔ fəg a lodo anɔ̌n yā yōb ? " 12Abǒg tē hḿ bə́ fyáŋán fə tad, nyé təge yalan, ású məbún bəbə̂ bə́ bod. Hə evwé ńkɔ̄bɔ̄ ńdzɔ Zambá ā vógolǒ kig, ńgɔ Shadái ǎ bəbə̌ kig. 14Ńdɔ wabə́lə kǎd naa wǎtálā kīg nyé, adzó dóe á ńtɔ̄á ya á mís móe, o yanga nyé. 15Dá, ngə́ ólūn wóé wábə́ kig bɔ áyɔ̄g, ngə́ a vaa mís ábūí ésam sə́gə́lé ńkɔ̄bɔ̄ dzí, nálā ó nə́ amú Yóbo a yái anyu díé á zəzə, ńdɔ̄ fə ǎ bulu ńkɔ́bɔ̄ ó nə́ təge ai fəg. 36Akomodó Zāmbá 1Elihu a ngákə fɔ́ɔ́ ai ǹkɔ́bɔ̄ ósū, nyé nâ: 2Dzíbígi ma mǎn éban, mayi wa yə́gələ. Mam naa məfə́ mə́ nə á mávə́ Zāmbá məkyəbə. 3Mayi líndī óyəm wáma oyǎb ású yə̄ nâ mə́ lə́dē sósōō ǹkom wama. 4Yə́mə fɔ́ɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ nâ bibúg byáma byá sə́ kig miǹnǎl, é mod a bələ́ bə́bə́lá oyəm énye a nə́ wa á mgbág. 5Yénə́ átī Zambá ! Nyé ā dzō kīg nâ: “Mǎbísī kig”. A nə fɔ́ɔ́ ńtōmba ai fím yǎ mīńtōl míé. 6Ǎ dzogě kig m̀bə̂ mod nə́ á yiŋ, həda a kɔ́bɔ mədzó míḿbúbúá á sósōō. 7Ǎ vǎ kig mim̀fúfúb mí bod mís á nyɔ́l, ngə́ bə́ nə ai miǹkúkúmá etɔá kúm dzábán, é vóm á ngābɔ nə́ bə́ tɔ̄bɔ á ńtīē kɔ́m. Bɔ́ bə́ ngábɛ́de ǹló. 8Éyɔŋ bə́ nə̄ á mim̀bog ai məsúŋ, ngə́ bə́ timbi yǎ á miǹkɔ̌l mí étíbílí, 9o yəmə nâ ǎ yī nâ a kúli mam mábán á mís mábán, éyɔŋ bə́ kada á yá naa bə́ nə bəzingí. 10A ngáyáī bɔ́ álɔ̄ ai é mam ǎ kada bɔ́, a kada bɔ́ nə̄ bə́ lum abé mvús. 11Ngə́ bə́ wóg, bə́ mān dzɔdi nyɔ́l á sí, eyɔŋ tē báyi manǎ mə́lú mə́ enyiŋ mábán á mvɔ̄m étēde, ai mim̀bú myábán á miǹtag étēde. 12Ngə́ bə́ bɔ̄ tə wóg, bə́ mān fɔ́ɔ́ bɔ wé ai fa, bə́ ngáman yî á ńdīmī wábán. Ḿfág bəku bə́ ńyə́bə̄ yā báman yɛs ólūn wábán étē, báyōn kig Zambá á mís eyɔŋ ǎ tindi bɔ́ mə̄súŋ. 14Enyiŋ dzábán yâman dzáŋ bə́ ngə́lə binânga, báwū fɔ̄ɔ̄ anə́ bod bə́ ébamba. 15Ńdɔ Zambá ā nyii engɔ́ngɔ́l mod á ngɔ́l dzīē étēde, a yə́gələ nyé mam ai miǹtyé[1]. Tɔ wǎ fə, ǎ yī naa ó kî éndəgə́lə́ ású yə̄ nâ ó zū á sɔ̄ kwí á mə̄fóla mənén é vóm dzóm ziŋ yádə́gələ̌ kig fə wa. 17Hədá, ngə́ wakɔ́bɔ adzó dóe anə́ m̀bə̂ mod, endə́gə́lə yâyi kig kân ai adzó dóe. 18Tə olún wâkə ai wa á ńlō álɛ̌d ! O nə dzǎm bɔ ábuí ébɔdi zɛl, dzam dá tə wadími zěn. 19Yə akúmá dóē lâyi fɔ́ɔ́ yəan ? Tɔ é mvɔ́d yādaŋ m̀fúbán, tɔ é ngul ésə fɔ́ɔ́ ē ngákə. 20Tə wayi alú tē amú lâyi vǎ məyɔŋ áfōlā dábán. 21O kálága nə́ ó tɔb ebúlú ngádzángá ḿból wāyǐ kig étíbílí. 22Yénə́ síg, Zambá á bələ́ édzōe ai ngul dzié, ǹyə́gələ ḿfé á nə̄ dzǎm yə́gələ ḿbəŋ a lodo nyé ? Yə mod ziŋ a fɔmbɔ enyiŋ dzíé ? Yə mod ziŋ a kad nyé naa: "Ǒ bɔ̄ abé "? Tsogó fɔ̄ɔ̄ nə̄ ó wúmū byə́m bíé yā bod bə́sə̄ bángəme. 25Oyǎb nālí, bod bə́sə̄ bâfɔmbɔ byá. Yénə́, Zambá á nə mod nénə, ńdɔ anén díé byǎyə̌m kīg dɔ́, táŋ mim̀bú dzīē é nə təge ai aláŋá. A dudu mətwé mə́ndím ḿfág á nə̄, a mǎn mɔ bindi, ǎ ngakom mvəŋ ású mvəŋ endə́gə́lə dzīē yā mīńkúd myásoe mí dabada miǹkunda mí bod á nyɔ́l. Zá á nə̄ dzǎm yəm anə́ mīńkūd myátíé ai ḿbíl ai edǔŋ yā êbə̌m dzíé ? Yénə́, a ngákɔ́dan myá zə̄ yaŋ dzié á nyɔ́l á kpág, a kə fudǐ mə̄tádí édɔ̄g máŋ étēde. 31Nálā ńgɔ fɔ́ɔ́ ā tsíg ai wá bod mədzó, a váā fə̄ bɔ́ ábuí bídí. A ngábúdi mɔ́ móé mə́bɛ̄ ai zə̌ yaŋ, ńdɔ̄ ǎ lə́de dzɔ édzí yayəan bi. Mvám zə̌ yaŋ yayédan asɔ́ díé, miǹkundá bíyə́m míbēn myáwódan asúbú[2] díé. Ǹnə́m wâkud ma âbum ó kódó ébōga 2Vógólán, vógólán anə́ kíŋ dzīē yānyaman, vógólán fə̄ mvám yǎ ânyu díé. 3A kə a vundú dzɔ̄ ai yób ásə fɛlə́fɛs dzié yasán e kələ kwí á mə̄búg mə́ sí. 4Á mvús tě m̀məməle wóé ó ngádzó ǎ ngavə́ kíŋ ai atí díé ásə, éyɔŋ kíŋ dzīē ē dzó yǎ, fɛlə́fɛs dzié təgě fə ai atə́lé. 5Zambá a və́ kíŋ ai məsimbá móé, a bɔ bod bə́ mam bənén yā byāwōg kig. 6Éyɔŋ ǎ kag m̀fuŋ mə́ndím naa: “Kpǎg á sí”, éyɔŋ a lóm ńdǔm mvəŋ, tɔ bǒd bikoá bí mvəŋ. 7A líg bod bə́sə ndəm á dwé ai zitám, ású yə̄ nə́ bə́sə̄ bə́ yəm bisíé yā mɔ́ móe. 8Tsíd afan yadúgan á ḿbǐl wóé e kə́ ládaba étɔbɔgɔ dzíé étē. 9Ńkulu a kwíí étɔbɔgɔ dzíé, avə́b a ngázu ai evúndū yā ḿfág yǎ á yād. 10Ai fəb Zambá məndím mə́ ngabɔ bibǎŋ bí ávə́b, bitəmbə́g bí ngákomobǎn fə. 11Eyɔ̌ŋ tē hḿ ḿbəmbə abǒg ā tsam miǹkúd á dāŋ daŋ míńkúd mí bə̄gə́ fɛ̄lə́fɛs. 12Énye ǎ bɔ̄ nə́ mí kīlán ngiligi díga ású yə̄ nə́ mí kə̄ myâbɔ édzí ésə̄ a béndē bɔ́ á sí ésə yǎ bod bə́ tɔ̄á. A lóm mya biyɔŋ biziŋ ású éndə́gə́lə, biyɔŋ biziŋ ńwɔdán sí ai ású mvɔ̄í. Ǎ Yóbo, vógólō é mam má! Tám tə́bə, ó bīndi məsimbá mə́ Zambá ! 15Éyɔŋ Zambá ā komozan mɔ́ yə wayəm ? Yə wayəm éyɔŋ ǎ bɔ̄ nâ fɛ̌lə́fɛs é fyɛ á ńkūd wóé ? 16Yə wayəm ḿból mīńkūd myáwulu, ai biyə̌ŋ bí mam bí yǎ é fəg yǎdaŋ ai ndi ? 17Yə wayəm ású dzé bīwɔ́man bíe bí nə́ áyōŋ ábōg sí yāwɔí ai evúndū yā ńtóban ámǒs ? 18Yə o ngábə́ kaa nyé éyɔŋ a tsígili miǹkúd afǐb anə́ éyēn ékie ? 19Yə́gə́lə ma édzí byāyəan nyé kad ! Dzam dá byǎ sə́ kig fɛdan ású díbi. 20Éyɔŋ makɔ́bɔ, yə bâyəan nyé kə́ kad fwé tē ? Yə bâyəan nyé dɔ kə kad ású yə̄ nə́ á yəm dɔ́ ? 21Etíe etíé, təgě fə bǎd yēn ḿfyɛ, miǹkúd myâsɔli wá, ńdɔ evúndu é ngálod é mān mya vwé. 22Ḿfág yâ âkoé, ḿfyɛ̌ mvɔ́d wásɔ̄ wē, á ńkɔ́dɔ̄ná Zambá, hə atí məsis. Byǎ sə́ kig dzǎm kə̄ kwī ábə Shadái, mod nénə ai ngul, ai sósōō ai edzóe, ǎ tíbilǐ kig ényɔ́ sósōō ā fúguzu ábə̄ nyé. Asú tē ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bámbádā nyé, hədá nyé ā dǎŋ kig láŋ ébá bátsog nâ bə́ nə fəg á táŋ. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Ńtondôḅə a ngáyalan Yóbo á ńkulu étē, nyé nâ: 2Zá ā man ma vínī miǹtsogán ai ǹkɔ́bɔ̄ yā ó nə́ təge ai fəg nyɔ́ ? 3Fɛdə́ éyē ângə́də́g anə́ ńgungúl mod, mayi wa sílī mīńsílí, ó yə́gə́lə ma. 4O ngábə́ vé éyɔŋ mə̌ komo sí ? Kadá mā dɔ́ ḿból wakad á yá naa o nə fəg abuí. 5Zá a ngátɛn dzɔ ndam ai abím ai ǹtíé, yə wayəm nyé ? Evozǐŋ kig zá á ngābəde dzɔ ǹkɔ̌l á yób nə́ a vəg dzɔ̌ ? 6Dzé mə̄búg móé mə́ bə̄dé á yób, zá kig á ngábəde ngɔg yǎ mə̄búg móé 7éyɔŋ atítiě kídí á kələ lâyia biá məfon fǔfulu, ai nâ Bɔ́n bə́ Zambá bə́sə bə́ kələ bâsog ai ayéngá miǹtag ? Mod ziŋ a ngáfɛd máŋ ai mim̀bɛ́, éyɔŋ mə́ ngávám âbǔm nyīá, 9éyɔŋ mə ngávə́ mɔ ǹkúd nə́ ó bɔ ḿbɔ́d wóé, ai miǹkúd mí díbi nə́ mí bɔ biyé bí ébɔbɔg mɔ́n bíe. 10Mə ngábúg ndón dzīē ai tə́bə́gá wama, ndɔ̄ mə ngáfɛd mɔ́ ai mim̀bɛ́ míbɛ̄ 11ma ai mɔ́ naa:"Wayi kǎd sɔ̄ kwí ńnyie a vá təge daŋ á yād; á vá ńgɔ məbún yā miǹsum mə́ndím míe máyi kǎd kwí súg." 12Yə o ngákɔ́bɔ yǎ tə́ ai kídí, tɔ eyɔŋ dzíā, ênyiŋ dzóe, nə́ é lə́de məléndē mə́ kídí áfōlā díé, ású yə̄ nâ mə́ bi sí á mə̄lɔ́, mə́ súgúzu bə́bə̂ bə́ bod bə́ nə́ étē ? 14Sí é tsēnde ákyāí yābə́ e ńtɔ̄á anə́ étə̄g á ńlongá, byə́m bísə̄ bí ngakwí étē kán kán. 15Abǒg te m̀fyɛ bə́bə̂ bə́ bod wádím, é wɔ́ ó bə́ bɛ́deban á yób ó tsígí. 16Yə o ngásigi yǎ á bīdɔ́g bí máŋ, ǒ ngakə wawulu á mīḿbúgulu étē wē? 17Yə bə́ ngálə́de wa mīḿbɛ̄ mí áwú, yə o ngáyén mīḿbɛ̄ mí díbī áwú ? 18Wayəm nə́ é sí nyi e nə ábím áfē ? Tám kad ḿból é nə̄, wa yǎ wākad nâ wayəm dzɔ̌ ésə. Éyə m̀fyɛ ó tɔ̄á vé, ḿfág díbi, éyə̄ á ngálóŋ mvóg vé 20nə́ ó sɔ̄án ai bɔ́ á ḿbɛ̄ sí wábán ó yəm zěn yǎ mvóg dzābán ? 21Wayəm mam mətē ḿbəŋ ḿból lə́ ngábə́ o byáli yǎ amú táŋ mimbú dzoe e nə eyə́gan ábuí ! 22Yə o ngákə kwí á mə̄kág mə́ ḿfuŋ mə́ndím, ai məkág mə́tâg, yə o ngáyén mɔ̄, mə ngányie mɔ́ ású ábǒg óngə́gɛ́d étíé, ású ámǒs mə́lúman ai bitá ? Éyə m̀fyɛ wátólē vé, á vé évūndū yā ńnam kídí yayaman sí ésə ? 25Zá á ngāfág mīḿbōg ású ndón məndím bikɔ̌g bí mvəŋ a tɛnə́ fə zěn ású fɛlə́fɛs ai zə̌ yaŋ[1] ású yə̄ nâ mvəŋ é nɔŋ é sí yǎ bod bâtɔbɔ̌ kig, á ńkód ńnǎm yā ó nə́ təge ai bod. ású yə̄ nâ bə́ və̄ é vóm ósə̄ ó nə́ təge ai mod, ai ǹkód ǹkód, mə̄ndím ású yə̄ nâ bilɔ́g bí fáī bí nâŋ fə̄ étēde ? Yə mvəŋ e bələ́ ésīá ? Zá ā byé mə̄twé mə́ ébúa ? Ábum zá bibǎŋ mə́ndím byákwí ? Zá ā byé éyɔ̌n yā yób ? Abǒg tē hḿ mə̄ndím mávəŋan anə́ ákɔ̄g ai nə́ máŋ mə́ mān wōn ? Yə o nə dzǎm tindi Ekoé Bəngɔnɔ məsúŋ, ngə́ á tǐ kig Ǹkə́l óvóno ǹkɔ̌l, á bɔ̌ naa məndəm mə́bódā mə́ átítie mə́ kwí á yób ábōg máyəan kwí, ai ákə̄ alə́de Tolo bân bɔ́n zēn ? Yə wayəm məmvéndé yā yób, yə wabɔ́ nə́ bə́ bāālā akɔ́g mə́mvéndé mə́tē á sí ? Yə hə nyie ánə́ wābám ḿfág mīńkūd mí nə́ ékɔ̌g mvəŋ[2] é ngádabada wa á nyɔ́l ? 35Yə éyɔŋ wǎtii bɔ́ ńgɔ fɛlə́fɛs yákad tíe é kada wa nâ: Bíā bá? Zá á ngávə́ íbīs[3] fəg, a və́ə́ fə ǹnóm kúb óyəm ? 37Zá á nə́ dzǎm lāŋ mīńkúd yā yōb a soě fə mim̀fəg mə́ndím yā yōb á sí abǒg te m̀búlúg wâ ó vəŋan étɔndan bibǎŋ byâ bí ngakomban ? Yə wayəm ábōg kábǎd məfan yákad byé bɔ́n ? Yə wakad kə́ wafɔmbɔ bəyál bə́ nyád éyɔŋ bákogolo ? 2Yə wakad láŋ é táŋ ngɔ̌n yā məbum mábán mátɔbɔ, yə wayəm áwola bákad byé ai dɔ́? 3Bə́ sómbó á sí, bə́ mān sulan bɔ́n bə́ kódébán á mīńtyé myábán. 4Bɔ́n bábán bákad wón, bə́ kələ bánāŋ á ńsəŋ, bə́ ngaman kə óyǎb təgě fə dúgan ai mvús é vóm bənyiá bə́ nə́. 5Zá á ngādzoge ózəle afan filí, a tiigǐ fə nyé miǹkɔ̌l mísə ? 6Mə ngávəŋan ǹkód ńnam dzǎl díé sí ǹkǔ étɔbɔgɔ dzíé. 7A kpə́lə etotǒg yā bə̄tísɔn, təge wóg mvam ǹdzóe bǒzəle. 8A kə a wulu á miǹkǒl á yōb, a kə á dzə́ŋ bīdí bíé, a dzə́ŋ fɔ́ɔ́ é dzóm ésə̄ é nə́ élɔ̄g. 9Yə nyad e nə yə́bə̄ naa yasyé wa, yə yatɔbɔ ai alú ásə efɔ̌g bíyə́m dzóe ? 10Yə o nə dzɔ dzǎm bi á ngul nə́ é séne wa sí, yə yakad kə́ yabwé bibǎŋ bí sí á mvús dzoe á mə̄fúb yā miǹkǒl á sí ? 11Yə ḿból é bələ ngul abuí ńdɔ wavə́ dzɔ afidí ásə, o lígí fə dzɔ̌ ai esíé dzóe ? 12Yə ńdzɔ wǎyi fidi ású yə̄ nə́ é fūdi wa bidí á mə̄kág, yə ńdzɔ yǎkad wa yoě bīdí á məkǎŋ ? Afǎb éngudu lâfəbəlan ai miǹtag; bə́ ngasíngī nə́ dzé ā bɔ tə fɔ́ɔ́ bǐ məsié mə́ támbá óngúŋ ? 14Éyɔŋ a líg məkǐ móé mə́ dzōgó á sí, a dzogé naa m̀búlúg ńgɔ̄ ó yóŋóló mɔ́, 15a vóan nə́ akǒl mod á nə̄ mɔ́ dzǎm tɔs, ai nâ tsíd yā məfan é nə̄ mɔ́ dzǎm tidi á yób. 16A nə fɔ́ɔ́ ngɛ́d ai bɔ́n bóé hə anə́ sə̌ kig énye a nə́ ai bɔ[1], tɔ abyé díé á bɔ̄ təge ai m̀fí, nálā təge nyé bɔ̌ naa á sáŋán. 17Amú Zāmbá á ngānyím nye fəg, təge nyé və́ ákə̄ŋ. 18Dzam dá éyɔŋ ǎ kə kódō á sí nə́ a kə m̀bíl, a kpə́lə tə́ ékabilí ai é mod a bədə́ dzɔ̄ á yób. 19Yə wǎ wāvə́ ékabilí ngul, o bɔ́digi fɔ́ɔ́ dzɔ mə́zəgəle mádəŋ dzɔ́ á kíŋ ? 20Yə wǎ wābɔ nə́ é yə́lə anə́ étandág ? Ǹtómbā ńtad wóé wâtsam wɔ̌ŋ vóm ósə. 21Ai miǹtág yā é ngul yafúguzu nyé á nyɔ́l, yâkud məkǒl á sí á ndoŋ é wōā nyɔ́l á ńkān bítá étēde. 22Yákpə́lə̄ é dzóm ésə̄ é nə́ wɔ̄ŋ, təge mbáda, təge fɔ́ɔ́ túb ókəŋ bītá.[2] Ǹkɔ̌b bílâ wâduŋ á mvús dzīē ai məkɔ̌ŋ kán kán. Ǹnə́m təge ai ayangá, yâbumi m̀bíl, é nə fɔ́ɔ́ təge fə ai avoŋóbó ábōg tɔ́ŋ ē lɔ́ŋ ya. 25Éyɔŋ ésə̄ tɔ́ŋ yākɔ́bɔ, nyé nâ: Ósū ! Yáwōg bītá ényum bí ngə́lə oyǎb, ai kíŋ bədzóe ai mvám bitá. Yə ai fəg dzoe ńgɔ ewongo yákad yə́lə é tsamá məfǎb ḿfág yǎ á ńkiɛ́ ? Yə ai mvéndé dzoe ńgɔ ndoe yǎkad yə́lə e kəlé fə dumbá díé óvə̄ndə́m ? Á ńkōm étēde ńgɔ e tɔá, etɔbɔgɔ dzíé é nə̄ ásǒŋ ńkóm á yób é vóm bítá bí sə́ kig nyé dzǎm kwí[3]. Á wé ńgɔ yamɔ́n é dzóm yāyi bi, e kələ yawoá mís óyǎb. Bɔ́n bányū məkǐ, ńdɔ é vóm mim̀bim mí nə́, ńgɔ ndoe yǎtɔbɔ. [1] Yə a tsǒg nâ “Ngɛ́d ńdzɔ yǎbɔ mam”. [2] Ekabilí é nə̄ fə anə́ “mís mə́ kábad, tə mbáda məyɔ mə́ fa.” [3] Ású yə̄ bǐ fəlán ébúg fulaǹsí é nə́ naa: “inexpugnable” byǎkî ńkɔ̄b ndɔ́ŋ yə̄ nâ: “É vóm bītá bí sə̄ kig dzǎm kwí”. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ ai Yóbo, nyé nâ: 2Yə ényɔ́ a sɔg Shadái a ngə́lə́ yii dzɔ́s ai nyé ? Yə ényɔ́ ā wóman ai Zambá á ngə̄lə dzǎm yalan ? Ńdɔ Yóbo a ngáyalan Ǹtondôbə nyé nâ: 4Mə nə enyúngi dzóm, mayi fɔ́ɔ́ wa fɛd ânyu ai dzé ? Mabəde wɔ́ ânyu dáma. 5Mə kɔ́bɔ yǎ éyɔŋ dzyá, mǎyǐ kig fə yalǎn, biyɔŋ bibɛ̄, mayi kə fə bədě dzam afə́ á yób. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ǹtondôbə a ngáyalan Yóbo a ńkulu étē, nyé nâ: 7Fɛdə́ fɔ̄ɔ̄ éyē ángə̄də́g anə́ ńgulngul mod. Mayi wa sílī mīńsílí, ó yə́gələ ma. 8Yə wayi fɔ́ɔ́ nâ waman bwé ńtsīgán ńtól wáma, wakpe ma á ńkad ású yə̄ nâ wavə́ wāmēn məkyəbə[1] ? 9Yə o bələ́ wɔ́ anə́ éví Zāmbá, yə kíŋ dzoé yabám anə́ éńdzié ? 10Tám fɔ́ɔ́ dzaman nyɔ́l dzoe ai ǹtómba, ai atí, tám dzyē ai miǹkokoe ai dúmá ! 11Tám fɔ́ɔ́ soě bífén bí ólún nā, ó bəbə mim̀búbún mí bod, ó mǎn fə̄ myá dzɔdi á sí. 12Bəbə́gə mim̀búbún ó sūu myá mīńló á sí, manáŋa fɔ́ɔ́ tɔ̌s bə̄bə̂ bə́ bod etíe etíé. Manáŋa fɔ́ɔ́ sɔli bə́sə á ḿbūlúg á sí; fɛdə́ bɔ məsú á díbī étēde. 14Eyɔ̌ŋ tē hḿ māmēn māyi wa və́ ólugú, amú ḿbɔ̄ ńnómo woe ǎ bɔ̄ naa ó dɔ. Yénə́ síg ngǔb. Mə ngávə́ dzɔ ényiŋ anə́ wā. Yadí bīlɔ́g anə́ nyag. 16Yénə́ ákyaí ngul á nə́ á miǹsǒn yā ńkag á sí ai é fím yǎ miǹsǒn yā âbum díé ! 17Yanyig tə́ ngə́m dzīē anə́ ómaŋ, miǹsǐs yā məbɛ móé mí nə́ ǹloŋán anə́ bikád. 18Bivɛ̌s bíé bí nə hə anə́ mīńkɔ́ŋ bikie, mvyɛ dzié hə anə́ ńlwíán ékie. 19Éndzɔ e nə é dzóm ósú yā é byə́m Zāmbá á ngákom, dzám dá ǹkom woé á ngābɔ nyé áyɔ̄g ai okəŋ bítá. 20Asú tē hḿ miǹkɔ̌l myátɔŋ nyé ai bilɔ́g, tsíd yā məfan dzɔ̂ é kələ yâvoe nyé á mgbág. 21Yabómbō á bimvyál á sí, êsoŋ étēde ai êlɔbí á sī. 22Bimvyál byábūdi dzɔ̌ évúvoe dzábán á sí, bilé yā átotóŋ bí nə dzɔ á nyɔ́l á kpág. Tɔ óswé wākwī ndón, dzɔ təge túb. Tɔ Yordan a man dzɔ dabada ânyu, dzɔ e tɔá tə́ á myə̄ə̄ŋ. Dzam dá, mod ziŋ a yi dzɔ baan a bǐ fə dzɔ, a vǎ dzɔ̄ ǎ ngátúb fə dzɔ mim̀bóg mí dzwé. Yə o nə dzǎm tyé ébigǎn yā máŋ á ńlɔ̄b ? Yə o nə dzǎm tindi óyə̄m wóe á mvúndá ? Yə o nə dzɔ́ dzǎm nyílī ńlɔ̄ŋ á mīm̀bóg mí dzwé ? Yə o nə dzɔ́ dzǎm túbulu ńkəg ai ǹsomba ? Yə yâyi sɔ́ yáyāg wā á kíŋ ai ngogolán, yə yâyi kɔ́bɔ ai wa ai ebubud kíŋ ? Yə yâyi tindi ámvōē ai wa, ású yə̄ nə́ é və̄ŋán olɔ̌ évəvə́ŋán ? Yə o nə dzǎm voe ai dzɔ́ anə́ mān ónɔ̌n ? Yə o nə dzɔ́ dzǎm kə tindi ású bəngɔn bóe ? Yə bikóán bə́lɔ́b bə́ kɔ̌s bâyi kuan ai dzɔ̌ kógósin ? Yə bâkad kə́ bâkab dzɔ̌ á bifatsilá ? 31Yə o nə dzǎm kúb ékob dzíé bīlâ á nyɔ́l, o mǎn fə dzɔ́ túb ńlō ai miǹlɔ́b ? Tám fɔ̄ɔ̄ dzɔ kyəgě bəde wɔ́ nā, eyɔŋ wǎyi kǎd tsog ndūm yǎ étē, o təge dɔ́ dúgán tádī éyɔŋ efə́ ! [1] Éyɔŋ mod ǎ yī nâ a woa mvú dzīē óswē naa é wu, nyé nâ mvú tě é bə́lə́ ńsu. Yénə́ ósū wóe ndi e nə zəzə evwé dzóm, hə məyéné moé étám etám mátyē məkǒl á sí. 2Mod ziŋ a sə́ kig ákyāí azombǒ yə̄ nâ á səgə́lē nyé. Zá hḿ á nə̄ ma dzǎm baan ? 3Zá á ngákole ma dzóm ńdɔ mǎyəan nyé dzɔ yân ? É dzóm ésə é nə́ á yób á sī yáwōge ai ma. 4Mǎyǐ kig bɔ̌ tə tamǎn bidzo bí nyɔ́l bíé, ai ngul dzié, ai abə̌ŋ yā nyɔ́l dzīē é nə̄ ńtsīgán bitun ai dɔ́. 5Zá á ngáwái eyé dzíé ósū, zá á nə́ dzǎm dǎŋ miǹlɔ̌ŋ məsǒŋ míé míbɛ̄ ? 6Zá á nə̄ dzǎm būg mīḿbɛ̄ yânyu díé ? Ńkɔ́dɔ̄ná məsǒŋ móé á nə hə məsis məsis ! 7Akyaí mə́bún ! Miǹlɔ́ŋ bíbás bíé myânyəb fɔ́ɔ́ hə anə́ mvāŋ yǎ yāladan á ti ti ti ! 8Hə anə́ é dzílī é tsâ fɔ́ɔ́ ai édzí évɔ̄g, evúndu təge byá lodan á zāŋ. 9Bí nə fɔ́ɔ́ bə̄bə́nyāŋ yā báwúban, bí tītīān fɔ́ɔ́, byá sə́ kig ai akándán. 10Éyɔŋ yásəməle, m̀fyɛ ó ngakwí, mís móe mə́ nə hə anə́ mīnsɔ́ mí mís mə́múan mə́ kíkídígi. 11Miǹkabag mí ndóan myákwī nyé ânyu, kyág ndóan yákwī étēde. 12Otsída wákwī nyē á mīḿbōg mí dzwé hə anə́ mvīē yǎ yātɔg, hə anə́ mīńkə́ŋe yǎ ā yóŋ. M̀həbə wóé wâkoe mâg, anyu díé a woa miǹkabag mí ndóan. 14NguI e nə nyé étɔá etɔá á kíŋ. Wɔ̌ŋ yā ā sii ai wɔ́ bod wâkə wáyə́lə̄ nyé ósū. 15Məzəgelě yā miǹson míé mə́ tītīán fɔ̄ɔ̄ fūfulu, mə́ yə́mə̄ fɔ́ɔ́ nyé á nyɔ́l təge fɔ́ɔ́ ai afóŋán. 16Ǹnə́m wóé ó nə fɔ́ɔ́ alɛ̌d anə́ ngɔg, alɛ̌d anə́ ákɔ̄g édzəb fa. 17Éyɔŋ yákódō á sí, bəzambá bə́ ngambáda, wɔ̌ŋ ó ngábɔ bɔ́ nə́ bə́ túb. 18É mod ǎ kə̄ nyé tádi a yi fɔ́ɔ́ ndə̄ŋ á zəzə, amú ókəŋ bítá, ákɔ̌ŋ ai elâ… bí nə fɔ́ɔ́ təge ai m̀fí. 19Nyé a yén ékie hə anə́ ḿbɔ̄b, ǹsomba hə anə́ tə kíé élē. 20Akɔ̌ŋ élâ á sə́ kig dzǎm bɔ̌ naa á tub á fyɛ́, á mís móé ngɔ̌g yā ḿbandiŋ yâvəŋan ozóm. 21A yén tə́ kə̄g hə anə́ áfə̄b ḿbɔ́b, a woe tə́ éyɔŋ bilâ byalodan á vyáŋ. 22Bifúsá miǹlɔmbi bí nə̄ nyé âbum á sí hə anə́ bibǎg, a lamá êlɔbí étēde. A bɔ nə́ máŋ mə́ tɔg hə anə́ miǹkə́ŋe, a fógo tə́ máŋ hə anə́ ndə́g yǎ é nə̄ ai alabínda á túd. É vóm ā və́ lod a líg zěn é fyɛgɛ étēde, ǒ ngayi dzó naa máŋ mə́ nə̄ ai nyúg á ńlō. 25Á sí, dzóm yádzóē kig nyé, a ngákomban nə́ á bɔ tə mbáda tɔ dzóm ziŋ Nyé a baan bemomódo, ńnye a nə́ ńdzóe bibigan bí tsíd bísə. Ńdɔ̄ Yóbo a ngáyalan Ǹtondôbə nyé nâ : 2Mayəm nâ o bələ́ ngul yə á bɔ dzóm ésə, é dzóm ésə wǎtsog, o nə dzɔ́ dzǎm bɔ[1]. “Zá ā fudi díbī á ńtsogán wámā nyɔ́ təge ai nâ a yəm dzǎm yā étē?’’ Owé ! Mə ngáfudi fɔ́ɔ́ ányu efǔfudi á ngǔl mǎm yā é lodo fəg dzama, á mə̄ dímiŋi. “Vógólo mǎ’’, ma nâ: “Mǎ mə bələ́ ńkɔ̄bɔ́, mayi wa sílī mīńsílí eyɔ̌ŋ tě wayi ma yə́gələ.’’ 5Mə̌ yəmə wa hə á mīńláŋ, ábōg dī, mís máma mə́ yén yǎ wā[2]. 6Asú te mǎtúb māmēn, mə̌ ngavə́ fə mǎmēn bidzo, mə̌ ngasíngi evǔs dzáma, mə kúbugan m̀búlúg ai asǔb. Dzám dá, áman Ǹtondôbə a ngáman kɔ́bɔ ai Yóbo bíbúg bī, ńdɔ a ngádzó ai Elifaz yǎ Témân nâ: “Mayóŋ ai mína olún á nyɔ́l, ai wǎ ai bəmvóé bóe, amú myā ndzí kig kɔ́bɔ̄ mam máma á sósōō anə́ étūgā dzáma Yóbo é bɔ. “Étɔ̄á dzī hḿ, nɔŋán ású dáŋán bə́yóm bə́ nyag zamgbál ai bilɔm zɔg zamgbál, mǐ kə kɔ́b étūgā dzámā Yóbo, mǐ və mətúnuŋa ású dáŋán ǹtíé tē Yóbo a kogolan ású dáŋán. Hə ǹnyie fɔ́ɔ́ ású díé étám ńgɔ mǎyǐ kīg mína bɔ ḿból wáyəan ai akúd dáŋán ású yā myā ndzí kig kɔ́bɔ̄ mam máma ai sósōō anə́ étūgā dzáma Yóbo é bɔ.” 9Ńdɔ fɔ́ɔ́ Elifaz yǎ Témân bân Bildad yǎ Shuah ai Tsofar yǎ Naama bə́ ngákə, ńdɔ bə́ ngáman bɔ anə́ Ǹtondôbə a ngádzó ai bɔ́, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwióg ngogolán Yóbo. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə a ngádúgan tə́lē Yóbo étíé dzíé yā ósúsúa éyɔŋ nyé ā kogolan ású é mod m̀bɔ́g[3]. Ńdɔ̄ Ńtondôbə a ngádúgan və́ Yóbo byə́m bí lodo ábím á ngābə́ tádi bələ́ á táŋ biyɔŋ bíbɛ̄. 11Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄bə́nyāŋ ai bəkál ai bəmvóé bə́ Yóbo yā ósúsúa bə́ ngázu nyé yén. Bə́ ngadí ai nyé fūfulu á ndá dzīē. Bə́ ngayén nyē ngɔ́l, bə́ vɔ́ligǐ fə̄ nyé ású bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ yā Ńtondôbə a ngábɔ̄ nə́ bə́ bi nyé[4], ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bávə̄ nye hə anə́ ényɔ́lɔ̄ ǹsǎŋ mɔ̄ní ḿbɔ̄g ai okéné mvɔ́d ḿbɔ̄g. 12Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngádugan kúb mīḿbú mí Yóbo mvɔ̌m a lodo émí mí ósúsúa. Yóbo a ḿbə̄lə́ mīńtómbá tóyína awômo ai ényi, bəkámɛ̂l tóyínā ésaman, nyág tóyínā ébɛ̄, bǒzəle, tóyína dzyǎ. A byé fám zamgbál, bəngɔn bə́lɛ́. 14É ngɔn ósú a yolé dzɔ̄ nâ “Obə̌ŋə’’, ényí bɛ̄ɛ dzwé nâ “Məsəbə’’, ényí lála dzwé nâ “Olɔmɔ.’’ 15Á ńgūmā ńnam ósə, təge ai é mīníngá ā vəgan ai bəngɔn bə́ Yóbō ábəŋ. Ésīá á ngāvə́ bɔ̄ é ngab elíg dzābán, anə́ fə a vâ bəndóm bábán. 16Á mvús hálā, ńdɔ̄ Yóbo a ngábad nyiŋ mīḿbū ǹtɛd ai məwóm mə́nyi a yénə́ bɔ́n bóé ai bɔ́n bə́ bɔ́n bóé, a kələ kwí é ngongo bod nyina. 17Ńdɔ̄ hḿ Yóbo ǎ zu wú, ǎ yombo yǎ á tɔ̄ɔ̂ŋ hála fɔ́ɔ́ á dzyé yǎ ai məlú á túd. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó naa: “tɔ ǹtsogán ziŋ ó sə́ kig oyǎb ai mɔ́ móe.“ [2] Abuí bəyəm bâkad nâ mod a sə́ kig dzǎm yēn Zāmbá ai mís mə́ mod. Yóbo nyé a kad nâ ǎ yén Zāmbá ai mís móé. [3] Zambá a kúb Yóbo ǹtótōmaamaa Yóbo nyé á kógolan ású bod bəfə́. [4] Bǒd yā ábǒg Yóbo bə́ tsogo nâ abé ásə lásɔ̄ hə ábə Ǹtondôbə. 1Sáləmen1 Mvɔ̌m ai ényɔ́ yǎ ā nɔ̌ŋ kig ngǎm bəbə̂ bə́ bod, ǎ tə́bə̄ kig á zēn bəsə́m, ǎ tɔbɔ̌ kig ai bod bə́ émgbáŋ, 2a bie hə mvéndé Ǹtondôbə, a bindi dzɔ ai alú ai amǒs ! 3A nə anə́ élé yā ńtság óswé, á yáwúm tə nəman ḿbú; kíé dzíé é nə tə bɔ́bɔlan. é dzam ásə ǎ bɔ lákwí ḿbəŋ. 4Ḿfág bə̄bə̂ bə́ bod təge ai nálā: bə́ nə anə́ bívúlá évūndū yáman tsam. 5Ámǒs étsígi ǹtól, bəbə̄ bə́ bod bâyǐ kid tə́bə, tɔ bəsə́m ámǒs ékōān bə́sósōō. 6Amú Ǹtondôbə a yəm zěn bəsósōō, hədá zěn bəbə̂ bə́ bod yadzáŋ. 2Sáləmen2 Adzé məyɔŋ mábɔ éngongom dzí, dzé bod bábɔ evovol étotog ? 2Mǹkúkúmá yā sí myânyuan bətə́tə̄lə́, miǹtómbā myâbui bisɔ̌g á nyɔ́l Ǹtondôbə ai Krǐstus woe, 3Bɔ́ nâ: “ḿmānágân tyé mə̄súŋ mábán, ḿbwéán m̀bog wábán.” 4A woe bɔ́, ényɔ́ á tɔá á yób; Ǹtondôbə a kpə́lə̄ bɔ́. 5Abǒg tē hḿ ā kɔ́bɔ ai bɔ́ ai olún wóé ósə, a kúb bɔ wɔ̌ŋ á nyɔ́l áyɔ̄g díé á yōb: 6Mǎ mə̄ ngáfúbu ǹkúkúmá wáma á ḿfūfúb ǹkǒl Síon wáma á yōb." 7Mayi kad ábéndé Ńtondôbə: A ngádzó ai ma nâ: "O nə mɔ́n wáma mǎmēn mə̄ byé wā ámōs yə aná. 8Dzaígi ma, mə́ və wa məyɔŋ, mə́ bɔ wa ngab elíg, məbúg mə́ sí mə́ wóge ai wa; 9Wayi mɔ búg ai ǹtúm ekié, o bwé mɔ bifas anə́ məmvié mə́ ḿmie vyə̌g." 10Ńdɔ̄ hḿ, étɔ́á dzī, ǎ mīńkúkúmá, tɔ́bɔ́gán fəg, ǎ bə̄tsíg míńtól yā sí. 11Syéán Ǹtondôbə ai wɔ̌ŋ a miǹnə́m; 12váan mɔ́n ólugú, təge ai nálā a yi yóg ólūn, mǐ ngaman dzáŋ ékɔ̄á, olún wóé wâbəbəm káb ndóan, tɔ́ á zəzə dzam ! Bəsɔ́mbɔ́g mvɔ̄m ébá básɔbɔ nyé ábum á sí. 3Sáləmen Sáləmen Dávid. Ábōg ā túbū mɔ́n wōē Absalom. 2Ǎ Ńtondôbə, bə́ bui adzé, ébá bátíbili ma, ezɔ̌b, ébá bányuan á sí naa bálūman ai ma 3ezɔ̌b, ébá bádzō ai ǹsísīm wáma nâ: "Akodé á sə́ kig nyé ábə Zambá !" 4Hədá, ǎ Ńtondôbə, wa ó nə̄ ébēn yā yábúdi ma. Wa, dúmá dáma ! Watə́le ma ǹló á yób. 5Malɔ́ŋ Ńtondôbə ai kíŋ dzama ésə, ńdɔ ǎ yalan ma á ḿfūfúb ńkǒl wóé. 6Mə bómbó hḿ á sí, mə bímán óyɔ̄, mə həbə́: Ǹtondôbə énye a nə́ ńtóndo wáma. 7Mǎmbādā kig étítíb miǹkunda mí bǒd yā myáboman ma á nyɔ́l mī. 8Ǎ Ńtondôbə, kódógō á sí, ǎ Zāmbá wama, nyǐgi ma. Wa tóle miǹzízíŋ myáma mísə məbɛ́ ânyu, o búgu bəbə̂ bə́ bod məsǒŋ. 9Akodé lásɔ̄ ábə Ǹtondôbə, ǹtótōmaamaa á bɔ̄ɔ̄ ai ayɔŋ dóé ! 4Sáləmen Ǹdzóe biá. mvɛ́d miǹsaŋ. Sáləmen Dávid. 2Éyɔŋ malóe wa, yə́bə́gə́, ǎ Zāmbá yǎ ó nə́ sósōó wama; o ngátii ma ngadag miǹtyé dzama; yénə́ mā ngɔ́l, ó wog ngogolán dzama. 3Ǎ bod myǎyi byandi dúmá dáma a kələ kwí á vé ? Edǐŋ mam mə́ dzóngó ai ǹdzə́ŋán mǎm miǹnǎl ? 4Yəmán hḿ naa, Ǹtondôbə a bɔ mam míńkámáŋ ású ḿbɔ́s édǐŋ wóé; Ǹtondôbə a wóg, éyɔŋ malóē nyé. 5Dzə́mán kām, tə áfə myǎbad sə́m; Éyɔŋ mǐ bóó á sí, láŋán miǹtuan, mǐ kpǎg fə bivól. 6Váán mə́túnuŋa bə́ ngásíli mǐ fidigǐ fə Ǹtondôbə. 7Bə́ nə abuí ébá bádzó nâ: “Zá ā yi bɔ̌ naa bǐ yen mvɔ̌m ?” Bɔ̌ naa ḿfyɛ̌ yā ǎsū dóe ó tōlē ású dáán, ǎ Ńtondôbə. 8Wavə́ ma miǹtag á ńnə́m a lodo ábōg óvə̄ga wabán ā fúguzu ai wɔ̂n wabán. 9Maa mabómbō fə á sí mvɔ̄ī, etíe etíé mə bímán óyɔ̄. Ǎ Ńtondôbə, wa etám wātə́le ma ákpím təge ai asáŋan. 5Sáləmen Ǹdzóe biá. mvɛ́d mindiŋ. Sáləmen Dávid. 2Kə́ə́gə məlɔ́, ó wog bibúg byáma, ǎ Ńtondôbə; wógó ma ǹtad. 3bíége kíŋ dzama ai miǹyón myáma, ǎ ńkūkúmá wama ai Zambá wama, wǎ mākogolan ai nyé ! 4Ǎ Ńtondôbə, kíkídígi, wawóg kíŋ dzama, kíkídígi, makoməzan ású dóe mə̌ ngayanga... ! 5O sə́ kig é Zāmbá ā wóg bə̄bə̂ bə́ mam m̀bəŋ; ńdɔ̄ fə o nə təge sɔan ai m̀bə̂ mod, 6wǎdǐŋ kīg nâ bod bə́ mvol bə́ tə́bə wa á mís. Wavíni bod bə́ ḿfugú bə́sə ǹnə́m, 7wadzâ bəkǎd miǹnǎl bə́sə ékɔ̄á. Ǹtondôbə a wóg bǒd məkǐ ai bod bə́ ásum ángōndó. 8Ḿfág wáma, ású ényie mətǐŋ dzáma, manyían á ndá dzoe ású mod edǐŋ woe, makogolan, mə lúigi ǹló ḿfág yā ḿfūfúb tə́mpɛl woe ai wɔ̌ŋ á ńnə̄m á túd. 9Ǎ Ńtondôbə, wulúgu ai ma á sósōō woe ású bətíbili báma, tóan ma nyoé zēn ósū. 10Kǒkōā ! Dzǎm yātɔbɔ ai dɔ́ ndi lâbɔbɔ ânyu dábán. Abum dábán lâsɔli bəbə̂ bə́ mam, engoŋ dzábán é nə sɔŋ yǎ é yōō á vóóŋ, oyə́m wábán wáwan bod. 11Váá bɔ məku, ǎ Zāmbá, məfəg mábán mə́ ku ai bɔ́ á sí, tsídígán bɔ́ ású étítíb bəbə̂ bə́ mǎm yā bábɔ, ású bávāŋ wa təb. 12Ébá bázu sɔbɔ ábə wa bə́ tāāg bə́ tɔ́á bə́ fono á ńnomó etɔá amú wākaman ai bɔ́. Ébá bádiŋ dzwé dóe bâfon ai wa. 13Amú wa, Ǹtondôbə, wakúb sósōō mod ǹtótōmaamaa. Wabúdī nyé ai mvam dzoe anə́ ébēn. 6Sáləmen Ǹdzóe. Mvɛ́d miǹsaŋ mwomo. Sáləmen Dávid. 2Ǎ Ńtondôbə, ndə́gə́lə́ ma təge ai olún, yə́gələ ma təge ai ayɔ́g 3Kudú mā ngɔ́l, ǎ Ńtondôbə, amú ngul e sə́ kig ma, bɔ̌ ma mvɔí amú bivɛ̌s byáma byânyaŋaban, 4manyaman ai nyɔ́l dzama ésə, ńdɔ hḿ a kələ kwí ábǒg áfē, ǎ Ńtondôbə ? 5Ǎ Ńtondôbə, dúgán tə́ ai mvús, ó kōde ǹsísīm wáma, ó nyīī ma ású mvam dzoe. 6Amú áwū, təge ai é mod ǎ tsog wa, á tolendǒŋ, zá á nə̄ wa lugu ? Mə̌ dzugi yǎ ai miǹsíŋílí, hə anə́ alú, mə̌ ngasolé adzogóbó dáma, mə̌ ngabɔli enɔ̌ŋ dzáma ai bibə́ge. 8Mís mə́ ńtɔa yǎ mā á káŋálá ai ǹyón, mǎyēn kīg fə m̀bəŋ ai miǹzízíŋ á nyɔ́l á túd. 9Kódógán ma hálā, mína bəbɔ bə́ abé, amú Ńtondôbə a wóg kíŋ ǹyón dzama. 10Ǹtondôbə a yi wóg ńyə̄gə́lán ma yəgəlan ai nyé, Ǹtondôbə a yi wóg ngogolán dzama. 11Miǹzízíŋ myámā mísə̄ mí wúag ósɔ̄n, mí dzáí fə fəg, mí dúgán ai mvús ai ósɔ́n myáwóg. 7Sáləmen Ekad miǹsə́m: Dávid yǎ á ngāyia Ńtondôbə ású Kush mǎn Benyamín. 2Ǎ Ńtondôbə, Zambá wáma, asɔbɔ́ anə́ ma ábə wa, kodége ma ábə̄ ébá bə́sə̄ bátsídan ma ma, nyǐgi ma 3Bə́ zā tsíg mā kíŋ anə́ bīmgbə́m, təge ai ǹka. 4Ǎ Ńtondôbə, Zambá wáma, ngə́ mə̄ ngábɔ̄ dɔ́ ngə́ mə bələ́ ńsə̄m éwǒgan á mɔ́, 5ngə́ mə̄ ngábɔ m̀bɔ m̀bəŋ wáma abé, ngə̄ mə̄ ngádzu é mod a tíbili ma təge ai etɔm, 6ǹzízíŋ ó tsídígán ma, ó bi ma, ó kɔ̄ɔ̄dɔ enyiŋ dzámā á sí ai məkǒl, ó bígídi olugú wama á ḿbūlúg. 7Ǎ Ńtondôbə, kódógō á sí ai olún wóe ! Hə́gə́bə́ ǎ Zambá wáma ! ó máán miǹzízíŋ myáma, ó tsig ma ńtól yā ó ngādzó. 8Ekóán məyɔŋ bíkúl yávūd wa elunga á nyɔ́l, ó dúgān dzɔ́ tɔbɔ á yób. 9Ǹtondôbə énye a nə́ ńtsīgi ǹtól məyɔŋ. Ǎ Ńtondôbə, tsígí ma ǹtól á sósōō woe. 10Ó tsig ǹnyie á mə̄tóm bə̂ bə́ bod, yə́mə́ sósōō mod á kpim! Wa yǎ wābig miǹnə́m ai abum sí, ǎ Zāmbá sósōō. 11Ében yábudi ma é nə babi ai Zambá, ǹkode míńnə́m yā mí nə́ tə́tə̄lə́. 12Zambá, ǹtsîg ǹtól sósōō, a yɔ̂bɔ amǒs ósə. 13Ngə́ á ndzí kig dúgan ai mvús, a dzəb okəŋ bítá wóé a kɔlí elâ dzíé, a bələ́ dzɔ̄ babi. 14A koməzan bəmiǹsínā bə́ áwú, ńdɔ̄ fə a wɔ́bɔ məkɔ̌ŋ móé ńsu. 15Ényɔ́ a sóŋ ḿbə̂ dzam, á bəgə́ fə ewê bod, a byé édēn áfidí. 16Ényɔ́ ā fág ébē, a vundí fə̄ dzɔ́, émēn a yi ku ébé yā á ngāfág. 17Mətóm móé mâyi nyé ku á ńlō á yób, etíbílí dzíé yâyi nyé bīman á yób. 18Mayi kaŋ Ńtondôbə ású sósōō wōē. Ma bom mvɛ́d ású Zāmbá yǎ mīǹkúd étē. 8Sáləmen Ǹdzóe bia. Á gitíd. Sáləmen Dávid. 2Ǎ Ńtondôbə, Ǹtí wāān, dzwé dóe lə́ wúmu adzé á ńgūmā sí ósə ! A lodo yób yayia ǹtómbā wóe ! 3Ânyǔ bān bɔ́n ai bǎn míńkə́ŋə́lə́ mí bɔ́n, o ngábonde ǹgungúl ndā kɔ̄a ósū ébá bálúman ai wa, nə́ ó dib kada kádá ǹzízíŋ wóe anyu. 4Éyɔŋ mǎfɔmbɔ yób wóe, esíé yā miǹnyǔ míe, ngɔn ai átítiě yā ō ngákə wabəm, 5Dzé é nə́ mod nə́ watsog nyé, mɔ́n Ādam, a nə zǎ dzómo, nə́ wamvaman ai nyé ? 6O ngákom nyé a súbugu babi ai ǹkóŋ zāmbá; o dzamán nyē ai dúmá fǔfulu ai miǹkokoe; 7o tə́lé nye ǹdzóe bisíé yā mɔ́ móe; byə́m bísə, o dzoge nyé ai byá á məkǒl á sī: 8biyə́m bísə, tɔ ébí bīnén tɔ ébí bītɔ̄g, vɔs ai tsíd yā məfan, 9anɔ̌n yā yób fǔfulu ai kɔ̌s yā máŋ ai é byə́m bísə̄ byáwulu m̀bíl á məzěn mə́ máŋ. 10Ǎ Ńtondôbə, Ǹtí wāān, dzwé dóe lə́ wúmu adzé á ńgúmā sí ósə. 9SÁLƏMEN Ǹdzóe bia. Etiŋili mvɛ́d. Sáləmen Dávid. 2Ǎ Ńtondôbə, mavə́ wa ngǎŋ ai ǹnə́m wámā ósə, malɛ̂ biyə̌ŋ bí mam bíe bísə. 3Wabɔ nâ mə fon ǹdzyéán á túd mə fúguzu ai miǹtag, ńdɔ mǎyia dzwé dóe, ǎ Zāmbá yǎ yób étēde. 4Miǹzízíŋ myáma myadúgán ai mvús; myanyaŋalan, myâman dzáŋ ósū wóe: 5amú o ngátsíg ma ǹtól sósōō. 6O ngádib məyɔŋ bə́háídɛn anyu, o dzáá ḿbə̂ mod ékɔ̄á, o maná mwé mábán éməmáná; 7Ǹzízíŋ ó man yǎ ai sí á ńtīē kɔ́m, o ngámana bətísɔn, mod ǎ tsǒg kīg fə̄ bɔ́. 8Hədá Ǹtondôbə a tɔá á ńtīē kɔ́m, ǎ wóno yǎ étɔá Ńtondôbə dzíé nə́ a tsíg mə̄dzó, 9Énye a tsíg ńtōl yā sí ndon á sósōó, a yi kɔ́bɔ̄ mə̄dzó məyɔŋ á tə́tə̄lə́ 10Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ ndá kɔ̄a ású ényɔ́ bátíbili, ndá kɔ̄a ábǒg miǹdzǔg. 11Ébá báyəm dzwé dóe bə́ fīdígi wa; amú ó nə tə dzoge ébá bádzə́ŋ wā, ǎ Ńtondôbə. 12Ńyīán biá ású Ńtondôbə yǎ á tɔá á Síon, yédégán á zāŋ məyɔŋ biyə̌ŋ bí mam bíé ! 13Nyé yǎ ā dzə́ŋ ńwê bod, a dúgan tsog, a nə təge vóan ńtad éngɔ́ngɔ́l mod. 14Kudú ngɔ́l, ǎ Ńtondôbə ! yénə́ ákyāí míńzízíŋ myáma mí ngásámala ma, wa yǎ wadudu ma á mīm̀bɛ́ mí áwú, 15ású yə̄ nâ mə tam lɛ́ɛ̄ dúmá dóē ásə á mīḿbɛ́ mí ngɔn Síon ai nâ mə́ san ai miǹtag ású ákodé dóe. 16Məyɔŋ bíkúl mə́ ngáku ébé yā bébēn bə́ ngáfag, məkǒl mábán mə́ tīmbí bɔ̄ á mə́vɔ́d bə́ ngásɔli. 17Ǹtondôbə ǎ bɔ̄ nə́ bə́ yəm nyé, a tsíg ńtól, a bi m̀búgu mətǐŋ ólām wōē nyémēn. 18Bəbúg mətǐŋ bə́ dúgán á ndóan kɔ́m, mə́yɔŋ mə́sə̄ mavóan Zambá. 19Təge, m̀búbúá wâyǐ kig vóanaban a kələ kwí á məmaná, tɔ afidí bingɔ́ngɔ́l bí bod lâyǐ kig dzáŋaban á ńnomó etɔá. 20Tə́bə́gə́, ǎ Ńtondôbə ! Nə́ mod a zǎ dɔ̄ ! Məyɔŋ bíkúl mə́ tsígíbán ǹtól á mís móe ! 21Ǎ Ńtondôbə, soégē bɔ́ wɔ̄ŋ á mīńnə̄m, nə́ məyɔŋ bíkúl mə́ yəm nâ mâyi mǎn wū. 10Sáləmen 11Sáləmen Ǹdzóe bia. Sáləmen Dávid. Ábə Ǹtondôbə ńgɔ asɔbɔ́ á nə́ mā. Éyə̄ á myādzó ai ma yá naa: Túbán miḿbīl á ńkǒl wáán ǎ bān ánɔ̌n ! 2Bəbə̂ bə́ bod á bā bákɔli elâ bátóan mǎn lām ákɔ̌ŋ á ńkɔ̌l, ḿból yə̄ nə́ bə́ lúm á díbī étēde é bod bə́ nə́ mīǹnə́m sósōō. 3Éyɔŋ məkɔ́g yā mə̄búg mə́ ndá mə́ nə́ ḿbūgán, sósōō mod a nə ngul yǎ ábɔ dzé ? 4Ǹtondôbə a tɔ̄á á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé, etɔá kúm Ńtondôbə é nə̄ á yōb, mís móé mâfɔmbɔ, ai məbəbə móé a sɔ́ŋ bɔ́n bə́ bod. 5Ǹtondôbə a sɔ́ŋ sósōō mod; a víni m̀bə̂ mod ǹnə́m ai mod étíbílí. 6A noége məvɔ́d á bə̄bə̂ bə́ bod, mâg mə́ ndóan á nyɔ́l ai é funga yayón, evúndū ndóan ḿbyā byáyi bɔ̌ ngab yǎ kɔ́b dzābán ! 7Amú Ńtondôbə a nə sósōō; a diŋ mim̀bɔán mí sósōō, é bod bə́ nə́ tə́tə̄lə́ bâyi fɔmbɔ ásū díé. 12Sáləmen Ǹdzóe bia. Á miǹsaŋ mwomo. Sáləmen Dávid. 2Nyǐgi, ǎ Ńtondôbə, amú mim̀fúfúb myâbɔbɔ̌ fə, bə́bə́lá ā bolé yǎ á zāŋ bod; 3á zāŋ dzābán bákɔ̄bɔ abé, ai biyé bí anyu mədúgán, ai miǹnə́m mibɛ̄. 4Ǹtondôbə á mānága tsíg bīyé bí ányǔ mədugán bísə, ai óyə́m ósə̄ yā wákɔ́bɔ ǹtótóg 5ébá bádzó nâ: "Ngul e nə bíā óyə̄m wáán; biyé bí ányu byáán bí tɔ̄á ai bíā, zá á nə̄ bía dzóe ? " “Ású ḿfādán báfadi bingɔ́ngɔ́l bí bod, ósū ńsiŋilí ḿbúbúá mod wásiŋili, mə́ tam hḿ kódō á sí étɔ̄á dzī, éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Mayi və́ ényɔ́ bátúi mənden á nyɔ́l ásɔbɔ́." 7Bibúg bí Ńtondôbə bí nə bíbúg bí nə́ á sááŋ, bí nə nyiá sílíba émēn, ényɔ́ ā sɔ́ á sí étē; a ńtɔ̄á yǎ ḿfūbán biyɔŋ zamgbál. 8Wa, ǎ Ńtondôbə, wadzála ǹkɔ́bɔ̄ wóe. Wayi kaman ai bíā á ḿbə̂ mvɔŋ bod tě á ńnomó etɔá. 9Bəku bə́ ńyə́bə bə́ yə́yádán vóm ósə, bəbə̂ bə́ mam bə́ man yǎ ǹyî á zāŋ bɔ́n bə́ bod. 13Sáləmen Ǹdzóe biá. Sáləmen Dávid. 2Ǹtíe avé wāyi ma vóan, ǎ Ńtondôbə ? Yə a kələ kwí á məmaná ? Ǹtíe avé wāyi ma sɔli ású dóe? 3Ǹtíe avé māyi bɔ́g ai miǹtyé á ǹsísīm wámā étē, ai olún á ńnə̄m wáma, ǹtíé álú ai ǹtíé ámǒs ? Ǹtíe avé ńzīzíŋ wámā wáyi ma mân ? 4Bəbə́gə́, ó yālán ma, ǎ Ńtondôbə, Zambá wáma. Fyɛ́gē mís máma, mə za kə́ óyɔ̄ áwú. 5Ǹzízíŋ wámā ó zā tāman nâ: "Mə̌ təgə yǎ nyē." Ébá bátíbili ma bə́ zā fōn ngə́ bə́ yén anə́ māndə́ŋ. 6Ḿfág wáma, ndi e nə ma hə á mvam dzoe, ǎ Ńtondôbə, ǹnə́m wámā ó sáná ású ákodé dóe, mə́ yīa Ǹtondôbə biá ású ḿbəŋ a ngábɔ ma. 14Sáləmen Ǹdzóe bia. Dávid. Məkúd mádzō nâ: "Zambá á sə̄ kig !" Enyiŋ dzábán é nə hə ébɔ̌d zɛl, bə́ ngábɔ bə́bə̂ bə́ mam bə́ nə́ ángōndó; təge tɔ ai mod m̀bɔ́g yā ábə̄ bɔ́ ā bɔ m̀bəŋ. 2Ḿfág á nə́ á yób, Ǹtondôbə a lúmbú á bɔ́n bə́ Ádam bə́ nə́ nə́ á yen kámāná m̀bɔ́g á bələ́ óyəm, m̀bɔ́g yǎ ā dzə̄ŋ Zāmbá. 3Bə́sə̄ bə́ nə ǹdímán, bə́ nə̄ kíŋ á ḿbɔán ábé; təge tɔ ai m̀bɔ́g yǎ ā bɔ m̀bəŋ, təge tɔ ai m̀bɔ́g m̀bɔ́g. 4Yə báyə̄gan, bə́bɔ bə́ ábé bə́sə bá yā bə́ dzâ áyɔŋ dáma éyɔŋ bádí ḿbāŋála wabán, təge singi Ńtondôbə ! 5Ḿbɔ̄ hḿ bā bə́ ngadzə́m yǎ kám ai wɔ̌ŋ, amú Zāmbá á ngābə́ á ngām bəsósōō bə́ bod. 6Myǎmgbali afidí ḿbúbúá mod, hədá Ǹtondôbə a nə asɔbɔ́ díé. 7Zá ā lóm Ísraɛ̂l akodé á tíége á Síon ? Éyɔŋ Ǹtondôbə a dúgán sɔ́ ai miǹkóm yā áyɔŋ díé, Yákɔb hə á məfon, Ísraɛ̂l hə á miǹtag. 15Sáləmen Sáləmen Dávid. Ǎ Ńtondôbə, zá á ngānyīán ébə̌m dzóe, zá á ngātɔbɔ́ á ḿfūfúb ǹkǒl wóe ? 2Ényɔ́ yǎ ā wulu təge ai atɔ́n, ā bɔ hə sósōō, á miǹtsogán mí nə́ tə́tə̄lə́. 3Təge dzoge óyə̄m nə́ ó kɔ́bɔ ekɔ́kɔbɔ; ényɔ́ yǎ ā bɔ̌ kig é bod bəvɔ́g ébādág, ngə́ á bədě kig é mod m̀bɔ́g ósɔ́n á nyɔ́l, 4Ǎ mís móé é mod bə́ tə́lé á mgbág a yəan ai ebyandí; dzam dá a lugu ébá bákɔn Ǹtondôbə wɔ̌ŋ. Tɔ a dzâ ḿból ā kāní sɔŋ évǔs, təge fɔl kíŋ. 5A ndzí kig kolě mɔ̄ní nə́ á bi ǹsə́ngé á yób, ǎ yə̄bə̄ kig ebɔdi zɛl nə́ á nyāmī sósōō mod. Ényɔ̄ ā bɔ nálā a ngáfə́ŋə́lán kig tɔ eyɔŋ. 16Sáləmen Miktam. Sáləmen Dávid. Ǎ Zāmbá, bǎla ma, amú asɔbɔ́ anə́ ma ábə wa. 2Madzó ai Ǹtondôbə nâ: “Wǎ ó nə̄ Ǹtondôbə ! Mǎ bə̄lə́ kig mvɔ̌m fə́ yālod wā ! 3Bə́zəzə̌ bəzāmbá yā sí mū, míńgúngúl mí byə́m yā mə̄ ḿbə́ diŋi súg, 4myâbulu endáman dzábán, bə́ nə́ ai byá ńtúmba á zud. Hədá mə mǎyǐ kīg fə bɔ́ bǎd soě mətúnuŋa məkǐ, ńdɔ̄ fə biyé bí ányu byáma byáyǐ kīg fə bǎd tād dzwé dábán. 5Ǎ Ńtondôbə, ngab elíg dzama ai ngab dzama á kɔ́b mənyú, wǎ ó bələ́ étiliga dzáma. 6Ngab elíg tě yanyəb ma á ńnə́m, é ngab mə̌ bi ńdzɔ yǎndaŋ nyəb éyə̄gan. 7Makaŋ Ǹtondôbə amú énye a lə́b mā, tɔ yə alú, ǹnə́m wálə́b mā âbum. 8Mafɔmbɔ Ǹtondôbə ai mís máma təge ai awɔí, ḿból á tə̄lə́ mā á ḿbɔ̄ ńnōmo, mə nə təge ai afə́ŋə́lán[2].” 9Asú te ǹnə́m wásān mā âbum ai miǹtag, ǹsísīm wámā wâfon, miǹson myámā myâyi bómbō mvɔ̄í. 10Amú ó sə́ kig ma dzǎm dzoge á ndoán kɔ́m, wǎdzogě kig mvóé dzoe nə́ é yen ebé. 11Wayi bɔ̌ naa mə́ yə́m zěn enyin; miǹtag myáfúguzu ásū dóe, a m̀bɔ̄ ńnōmo woe, mvɔ̌m kolé. 17Sáləmen Ngogolán Dávid. Ǎ Ńtondôbə, vógólō sósōō, bíége ma ǹtad, kə́ə́ge alɔ́ a ngogolán dzama á yāsɔ́ bíyé bí anyu byáma yā báyə̌m kig mədugán. 2Ásū dóe ńgɔ ǹtól wáyi ma sɔ́, mís móe mə́ yénə́ é vóm sósōō á nə̄. 3Wǎfág ńnə̄m wáma á sí, o zaa mə fə́b ai alú, wǎsɔ́ŋ mā, təge sɔm étɔm, təge ai ǹsɔg ábə ma. É dzóm mə̄ ngátsog á ńnə̄m yá ndzí kig ma kwí á bīyé bí ányu. 4Ású yə̄ nâ ó yáán ai mod anə́ bíbūg bíe bí nə́, mǎmēn mə̄ ngábigili dulu é mod a nə́ təge ai atɔ́n. 5Mə ngawulu á bikɔ̌g məkǒl móe, məkǒl máma ma ndzí kig sende. 6Ǎ Zāmbá, maloe wa, ńdɔ wayə́bə, kə́ə́ge alɔ́ ábə ma, vógólo ǹkɔ́bɔ̄ wáma ! 7Lə́dégē fúlú enyie mətǐŋ dzoe á ngə́ə́ŋ, wa yǎ wānyii ébá bázu sɔbɔ ábə wa, ai m̀bɔ̄ ńnómo woe, bə́ ngafámī á mɔ́ mə́ ébá báyī bɔ́ ai abé. 8Kálága ma anə́ ngə́l dís, sɔlígi ma édzidzǐn yā məfǎb moe á sí 9oyǎb ai bəbə̂ bə́ bǒd yā bə́ ngása ma ai míńzízíŋ myâbɔman ma á nyɔ́l mí yii ma ai awú. 10Bə́ dzɔ̄dɔ́ á mə̄vɔ́ŋ mábán étē, anyu dábán lákɔ̄bɔ ai ǹgúngúán. 11Ḿbɔ̄ bá bə́ nə mā á bītíndi, bâboman ma á nyɔ́l; ḿbə̄bán bábəbə ma ó nə hə nâ bə́ dib ma á sí. 12Bâfulan ai émgbə́m yā yásáŋan ai é dzóm yányab, anə́ mɔ́n emgbə́m yǎ á yādá ásoé. 13Kódógō á sí, ǎ Ńtondôbə ! Lúmán ai bɔ́, bɔ̌ naa bə́ vúdúbú ! Ai okəŋ bítá wóe nyiigi ma á mɔ́ mə́ ḿbə̂ mod ! 14Wɔ́ wóe, ǎ Ńtondôbə, ó tsídígán bɔ́ á sí ndon mú, bə́ kə oyǎb ai amod, oyǎb ai sí ndon. É ngab nyīlí ńdzɔ̄ é bɔ éńdzabán ényiŋ dzí ! Wayi bɔ́ dzálā məbum ai édzí wānyie ! Bɔ́n bábán báyi yɔ́g ábím láyi bug, bə́ ngávə́ bibɔbɔg bí bɔ́n byábán. 15Ḿfág wáma, sósōō woe énye ǎ yī nálā, mayi fɔmbɔ ásū dóe; ai məhəbə̌ yā óyɔ̄, mayi yɔ́g ai ńyénán ású dóe. 18Sáləmen Ǹdzóe biá. Etúgā Ńtondôbə, Dávid. A ngákɔbɔ ai Ǹtondôbə bibúg yā é dzīá dzī, ámōs yā Ńtondôbə a ngákode nyé á mīńzízíŋ míé mísə ai á mɔ́ mə́ Sául. 2Nyé nâ: Madiŋ wa, ǎ Ńtondôbə, ngul dzama 3Ǹtondôbə a nə́ ǹkóm wáma, ndá kɔ̄a dzama ai ǹkode wáma. A nə Zambá wáma, ńkóm yā mākə sɔbɔ étē, eběn dzáma, ekpəlé mədɔ máma, ǹgungúl tísɔn wáma. 4Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai nyé ! Mə ngáloe Ǹtondôbə, ńdɔ mə ngádɔ á mīńzízíŋ myáma. 5Miǹkɔ̌l mí áwú mí ngábɔman ma á nyɔ́l á kpág, ndón aswé Bélial e ngákwí ma ńsibiná, 6Məvɔ́d yā tolendǒŋ mə́ ngádíŋan ma á nyɔ́l, məlám mə́ áwú mə́ kɔ̄kɔ̄lán ma ósū. 7Mə ngáloe Ǹtondôbə á miǹdzǔg myáma, mə ngálɔ́ŋ Zāmbá wáma. Ńdɔ a ngáwóg kíŋ dzama êtɔbɔgɔ dzíé, ǹdɔ ǹtad wámā ó ngákə kwí á mə̄lɔ́ móé. 8Ńdɔ́ hḿ sí é ngādzâ fəg ě ngatigidan; tín miǹkǒl é nyaŋaban é dzâ fə fəg éyɔŋ a ngáwóg ólūn. 9Otsídā ó ngákwí nyé á dzwé, ndóan ě ngayón nyē ânyu, ńdɔ mâg mə́ ndóan mə́ ngákáb. 10Ńdɔ a ngávid ebás yób a suzú á sí, afǐd ńkúd á yālá nyē á məkǒl á sí. 11Ńdɔ a ngábɛ́d ékālíg kērúbim á yób a yə́lə́, ǎ ngayəb á məfǎb mə́ évúndu. 12A ngávəŋan díbi asoé díé. Məbúg móé ebə̌m dzíé, díbī mə́ndím, miǹkúd miǹkúd ! 13Miǹkokoe ósū wóé mí koege mətâg ai mâg mə́ ndóan. 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádib mvám á yōb, Mədaŋ Yóbo a və́ə́ kíŋ; mətâg ai mâg hə ndóan ndóan. 15A tɔlán məkɔ̌ŋ, a túlī bɔ̄ á fyɛ́. A woá fɛ̄lə́fɛs, ǎ ngabwé bɔ̄. 16Ńdɔ́ miǹsie mí máŋ mí ngáyéne, tín sí ē kūlíbán á ngə́ə́ŋ, ai mvám dzoe ǎ Ńtondôbə ai evúndū yā mīḿbōg mí dzwé míe. 17Ńdɔ̄ á yób, a ngálóm ma nɔŋ, a dudú mā á mə̄ndím mə̄nén. 18A kodé ma á mɔ́ mə́ ńkángā ńzízíŋ wáma, á mɔ́ míńzízíŋ myálod ma á ngul. 19Bə́ ngálúman ai ma ámǒs ámalá dáma, hədá ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ ǹtóndo wáma. 20A ngáfámi ma, a tə́lé ma oyǎb, ńdɔ a ngányii ma amú ā diŋ ma. 21Ǹtondôbə a dúgán ma anə́ sósōō wama a nə́, a yân ai ma ábím ḿfūbán yā mɔ́ máma. 22Amú mə̄ ngányie məzěn mə́ Ńtondôbə, təge búg mətǐŋ máán bía Zambá wama. Məmvéndé móé mə́sə̄ mə́ nə ma ósū, ńdɔ̄ fə ma ndzí kig soé məbéndé móé. Bíā nyé bī nə̄ á sááŋ, mə ngákala mǎmēn á évǔs ésə. 25Ǹtondôbə a yân ai ma ábīm sósōō dáma ábím ḿfúbán á ngāyén á mɔ́ máma, m̀fúbán ńnə́m wámā yā ā yén ai mís móé. Wanyie mətǐŋ ai é mod nyé ǎ nyie mətǐŋ, á sááŋ ai é mod a nə́ á sááŋ. O nə təge ai atɔ́n ai ényɔ́ á nə̄ təge ai atɔ́n, hədá, məkə́ŋ ai mod məkə́ŋ. Wa yǎ wābɔ̄ nâ áyɔŋ básáma á dɔ, o dzɔdigi á sí, ébá bábɛ́de məsú á yób. Wǎ wakoe alámba, Ǹtondōbə Zāmbá wáma a fyɛ díbi. Ai wa fǔfulu mə nə ngul yə ádaŋ ébē bítá, ai wa fǔfulu mə nə ngul yə ámə̄ŋ ḿfim. 31Ábə̄ é Zāmbá nyɔ̄, zěn é nə tə́tə̄lə́, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə ó ngálə́de mim̀bɔán míé. Énye a nə́ eběn ású ébá bə́sə̄ bákə sɔbɔ ábə̄ nyé. Zá ḿfə̄ á nə̄ Zāmbá, sə hə Ǹtondôbə a ? Zá á nə̄ ńkōm, sə hə Zambá wāān a ? É Zāmbá yǎ ā tindi ma ngul ángə̄də́g, a nyoege ma zěn á tííŋ a vəgan məkǒl máma ai émá bimvul. A tə́le ma tə́tə̄lə́ âbobon á yōb. 35A yə́gələ mɔ́ máma bitá ai binam byáma ákɔli élâ ékié. Wavə́ ma eběn ákodé dzóe, m̀bɔ̄ ńnōmo woe a súg ma, mvam dzoe yanâ ma. Wayaba ǹtíán məkǒl wáma, bitíndī byáma təge sende. Matsídan miǹzízíŋ myáma á zud, mə kpǎn fə̄ myá, eki tə dúgán sə nâ mə̌ mān myā á mááŋ. Mə mǎn mya wé mí təge bǎd kódō á sí, mí mān ku á sí, mí ḿbô ma á məkǒl ǎ sī. O ngátindi ma ngul ángə́də́g ású ndūm, ébá bálúman ai ma, wavid ma bɔ́ á sí. Wabɔ nâ mə yén miǹzízíŋ myámā mvús, maman myá ai sí. Bâtad, hədá təge ai ǹkode ; bálɔ̄ŋ Ńtondôbə, həda nyé təge yalán. Makɔg bɔ́ anə́ ḿbúlúg ású évúndu, mavwé bɔ̄ anə́ ḿbɔdɔ̌g yā mīńdzɔ̄ŋ. Wakode ma âyɔ̌ŋ bǒd bitɔm, watə́le ma á ńlō məyɔŋ bíkúl. Áyɔŋ mə ngábə́ kig mə yə́mə lə́ ngasyé ma; ébúg ósú, bə́ ngabɔ ma məwóg; bəyə́ŋ bávə̄ ma abuí ólugú; bávógólo hə ma, Bəyə́ŋ bâku á sí, bákwī á bitɔbɔgɔ byábán bə́ nyaŋaban. Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə ! Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹkóm wáma Zambá ǹkode wama, dúmá díé lə́ bɛ́dé á yób. É Zāmbá yā ā kun ma a kpe ma məyɔŋ á məkǒl á sí. Wakode ma á mīńzízíŋ myáma; watə́le ma á mīńzízíŋ myámā á yób wakode ma á bod mə́tóm. Ású tē ńdɔ mǎyi wálugu á zāŋ məyɔŋ bíkúl ǎ Ńtondôbə ! Ńdɔ̄ fə mǎyi yiá bīá ású ólugú dzwé dóe: Ǹtondôbə a bɔ nâ ǹkúkúmá wōē á dɔ biyɔŋ biyɔŋ, a lə́dē fúlú enyie mətǐŋ dzīē ású ényɔ́ yǎ á ngáwɔ̂ban m̀bɔ́n, ású Dávid ai mvɔŋ bod dzie á ńnomó etɔá. 19Sáləmen Ǹdzóe bia. Sáləmen Dávid. 2Yób lálɛ̂ dúmá Zambá, m̀ful yób wâtaman bisíé yā mɔ́ móé. 3Amǒs látīe amǒs ndɔ́ŋ, alú lávə̄ alú ayə́mə. 4Á sə́ kig ǹláŋ, bibúg byá sə́ kig étē, mod ǎ wōg kig kíŋ dzābán. 5Hə ekígá dzábán ńdzɔ̄ yáyaman á ńgúmā sí ósə, ńdɔ̄ fálaga ǹkɔ́bɔ dzabán yakə kwí á suga sí ndon. Á wé ńgɔ Zambá á ngālóŋ ńló dzóbo ebə̌m. 6A fulan ai ǹlúg yǎ ā kwí étun ndá, zingí yǎ é nə̄ miǹtag nâ yatíe ḿbīl wóé. 7A tíe ai dulu é suga yób nyɔ̄, ǎ ngakilan a kələ kwí é suga yób ḿbɔ̄g, təge ai é dzóm yā ndúgúdu dzié é nə̄ təge namba. 8Mvéndé Ǹtondôbə e nə súg yǎ ḿbəŋ, yadúgan və́ ényiŋ; akɔ́g mə́mvéndé Ńtondôbə á nə̄ bə́bə́lá, lávə̄ zəzə̌ bod fəg. 9Məbéndé mə́ Ńtondôbə mə́ nə̄ tə́tə̄lə́; mávə̄ miǹtag á ńnəm ! Mvéndé Ǹtondôbə yafúb éyə̄gan, yafyɛ fəg mod. 10Wɔ̌ŋ Ńtondôbə ó nə m̀fúfúb, təge fɔlan á ńnomó etɔá; ǹtól Ńtondôbə ó nə̄ bə́bə́lá, tə́tə̄lə́ á ńnomó etɔá. 11Bâyi wá dú a lodo mvɔ́d, a lodo nyiá mvɔ́dɔ. Bibúg bíé bí nə ezəzəg bí lodo wé, bí lodo ḿkpámáŋ ńkɔn wé ! 12Ású tē ńdɔ etúgā dzóē yáfudi ǹnə́m wóé étē, ányiě byā, nálā ó nə ai mod m̀fí. 13Hədá, zá á nə̄ tóan yə̌m bivǔs yā nyɔ́l dzīē ? Fúbúgū á fɔ̄ɔ̄ mā á bívūs bí sɔ̄lɔ́ á məsoé ! 14Kələ́ ai etúgā dzóe oyáb ai bod mə́bun[3] : tə wadzoge ma tɔ tsətsad á mɔ́ mábán, eyɔ̌ŋ tē hḿ māyi tɔbɔ̌ təge ai bidzo, m̀fúbán á mod ǹsə́m. 15Wógó bībúg yā ányu dáma, ai miǹkɔ́bɔ̄ yā á ńnə̄m wáma, kɔ́m ésə̄ á mís móe, Ǎ Ńtondôbə, wa yǎ ó nə̄ ńkōm wáma, o tɔá fə ǹkaman wáma. 20Sáləmen Ǹdzóe biá. Sáləmen. Dávid 2Ǹtondôbə á yālágán wa ámōs wākɔn wɔ̌ŋ, dzwé Zāmbá Yákɔb lə́ kálága wa. 3Á lómó wa evɔ́li á á nə̄ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé, á bɔ̄ɔ̄ ńtōndo woe á á nə̄ á Síon; 4Á dúgân tsǒg mə̄túnuŋa móē mə́sə; mim̀kpə́l bíyə́m míe, á wógó myā zám. 5Á váá wā é dzóm wāyi, á kāā wā á é mam mə́sə wǎvəg á ńnə̄m ! 6Abǒg tē hḿ byāyi sɔan ai mədɔ móe, bǐ dzamagan bitsíg á dzwé Zāmbá wáán. Ǹtondôbə á dzálága miǹyián míe mísə. 7Mə̌ yəm yǎ fɔ̄ɔ̄ ábōg dī nâ: Ńtondôbə a və́ ényɔ́ a ngáwɔ̂ban m̀bɔ́n mədɔ; a yalan nyé á á nə̄ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé á yób, ai dúmá ákodé lásɔ́ á m̀bɔ̄ ńnōmo woé. 8Ébá, bikálíg bítá, ébá bə̄vɔ́g bikabilí, ḿfág wáán dzwé Ńtondôbə Zambá wāān: énye byǎlɔ́ŋ. 9Bɔ̄ bâdzɔlan, bə́ kpaa á sí, ḿfág wáán, bía bǐ tə́lə, bǐ yə́mə̄ á kpím. 10Ǎ Ńtondôbə, váá məkyəbə ! Ǹkúkúmá a yi bía yalan, ámōs byāyī nyé lóe. 21SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Sáləmen Dávid. 2Ǎ Ńtondôbə, ǹkúkúmá a fon ai ngul dzoe, ábím ńsánán ā sán ai akodé dóe. 3O ngádzáli miǹyián yā ńnə̄m wóe, wa ndzí kig tə̌b mīńtāmáŋ yā bīyé bí ânyu bíé. 4Amú ó ngátə́bə̄ ósū nâ wakúb nye maa ai bifái, o ngábɔ́dī nyé ékād mvɔ́d á ǹlō. 5A ngásíli wa enyiŋ, ńdɔ o ngávə́ nyé dzɔ́: ayǎb mə́lú yā á ngāmǎn kig tɔ eyɔŋ. 6Ai mədɔ móe, dúmá díé á nə anén; wadzaman nyé ai nyangá ai miǹkokoe. 7Watə́le fɔ́ɔ́ nyé á ńtōtōmaamaa étē á ńnomó etɔá, babi ai ású dóe, wa və́ nyé miǹtag. 8Owé, ǹkúkúmá a fidi fɔ́ɔ́ Ǹtondôbə, ńdɔ̄ fə fúlú enyie mətǐŋ Mədaŋ Yóbo yayə́m nye məkǒl á sí təge ai afə́ŋə́lə́. 9Wɔ́ wóe wâyi mǎn sɔ̌m míńzízíŋ míe mísə, m̀bɔ̄ ńnōmo woe a yi mǎn sɔm ébá bálúman ai wa. 10Wayi bɔ ai bɔ́ anə́ ḿbǔŋ ndóan, éyɔŋ ású dóe láyi vám, Ǹtondôbə a yi bɔ́ fénde á ólún wóé étē, eyɔ̌ŋ tē ndóan yǎyī bɔ́ mǎn min. 11Wayi vǎ mvɔŋ dzabán á sí, ǹkǎs bod wábán, wayi wá vaa á zāŋ bɔ́n bə́ bod. 12Tɔ bə́ mān tág naa bâbɔ wa abé, tɔ bə́ mān bui ésɔ̌g á nyɔ́l dzoe, bə́ sə́ kig dzǎm bɔ dzóm; 13amú wayi bɔ́ fudi á mvús ai m̀fan wóe, wayi bɔ́ kədan á mvɔ̄m asú. 14Ǎ Ńtondôbə, kódógō á sí á ngul dzoe ! Ńyīágán kada kádá azombo woe ai Sáləmenen. 22Sáləmen Ǹdzóe biá. "Ǹkɔ́g yā ńdib kídí." Sáləmen. Dávid. 2Ǎ Zāmbá wáma, Zambá wáma, adzé ō dzōgē mā ? Mə fyáŋán məməle, akodé dámā á nə oyǎb. 3Ǎ Zāmbá wáma, ai amǒs malɔ́ŋ wā, təge ai eyalán; ai alú ásə, təge ai avoŋóbó. 4Dzam dá o nə m̀fúfúb, wadzóe á o tɔá á ḿfūfúb étɔbɔgɔ, wa olugú Ísraɛ̂l ! 5Bətadá bə́ ngáfidi wa; bə́ ngáfidi wa, waa ǒ kodege bɔ́. 6Bə́ ngálɔ́ŋ wā, ńdɔ̄ bə́ ngákodeban; bə́ ngáfidigi wa ńdɔ̄ bá ndzí kig sámā tɔ eyɔŋ. 7Hədá mə mə nə ǹsɔ́ŋ sə̌ kig mod, bod bâta ma, ayɔ̌ŋ bod á bɛn yǎ mā. 8Ébá bə́sə̄ báyēn mā bákpə̄gələ; bâkə bâwoe ma bə́ sigizi ǹló: « Vəŋán ábə Ǹtondôbə ! Á kúlīgī hḿ nyē, á kōdégē hḿ nyē, ǹnyie anə́ ā diŋ nyé ! » 10Wǎ ó ngákúli ma ábǔm nyīá wama, o fudí mā âsoé á ńkug wóé. 11Á kwí yā ábum, ńdɔ mə ngáku á mɔ́ móé; a tádigi âbǔm nāná, Zāmbá wáma, a nə wa ! 12Tə watɔbɔ ábím oyǎb dī: amú miǹdzǔg mí nə ma babi. təge ai é mod ǎ ka ma. 13Ǹkunda bə́yóm bə́ nyag wâbomán ma á nyɔ́l, tsíb məfǎn yā Bashân yávūd ma elunga á nyɔ́l. 14Bândami ma mim̀bóm myábán ású dáma, bim̀gbə́m bítē byânyab bí məməle. 15Malod á sí ánə́ məndím; bivɛ̌s byámā bísə̄ bí nə m̀búgán. Ǹnə́m wáma ó nə anə́ ávɔ̄ŋ, wányami ma á miǹya étē. 16Ngul dzama ě man yǎ kod anə́ éfúsá ńlɔmbi, oyə́m wáma wâman ma lád á miǹkəg. Waboé ma á ḿbūlúg áwú. 17Ǹkunda mvú wâboman ma á nyɔ́l, ǹkunda bə́bə̂ bə́ bod wâku ma á yōb: bámān ma túb mɔ́ ai məkǒl. 18Mə ńtɔ̄á dzǎm lāŋ bivɛ̌s byámā bísə; bod báyēn ma, bə́ ngabəbə. 19Bâkaban biyé byáma, biwɔ́man byáma, bâdɔ ai byá ábia. 20Hədá wa, ǎ Ńtondôbe, tə wa tə́bə́ ma ábím oyǎb dī ! Wa ngul dzama, zǎ ma vól ka ! 21Kodége enyiŋ dzáma ókəŋ bítá, ai mǎmēn á məkǒl mə́ mvú. 22Kodége ma á ḿbōm émgbə́m, á tɔ́ŋ nyád… Ǹdɔ o ngáyalan ma Mayi bǎd kǎd bə̄bə́dzāŋ dzwé dóe, mayǐ fə walugu á zāŋ ekóán: Mínā yā myākɔn Ǹtondôbə wɔ̌ŋ, lǔgān nyé ! Mínā bə́sə ayóm bod Yákɔb wúmúŋán nyé ! Kɔnán məsis, mína, ayóm Ísraɛ̂l ásə ! 25A ndzí kig byandi mə̄búā mə́ ḿbúbúá, ngə́ áyēn mɔ zəzə, ngə́ ásɔlǐ nyé ású díé, a ngáwóg nyē éyɔŋ a lóege nyé. Éyə ongə́me wáma a sɔ́ ábə wa ! Á zāŋ ekóán ńnēn, makpân mətǐŋ máma á mís mə́ ébá bambádā nyé: bingɔ́ngɔ́l bí bod byâyi dí bí dzyé; bâyi lugu Ńtondôbə, ébá bádzə́ŋ nyé: « Ású dáán, ayǎb ai m̀bəmbə enyiŋ ». Sí ésə yayi dúgán tsog, e dúgán sɔ̄ ábə Ǹtondôbə; məndá mə́ bod mə́sə̄ yā məyɔŋ mâyi nyé búdubu á sí ósū. Ǹtondôbə énye a nə́ ai etɔá ńkúkúmá ! Énye a dzóe məyɔŋ. Mim̀vɔ́mvɔ̄m mísə̄ yā məyɔŋ mə́sə̄ yā sí ndon mí ngádí: ḿbɔ̄ bá bə́ búdú á sí ! Ósū ásū díé, ébá básus á ḿbūlúg bâyi nyé lúmbū á sí: a ndzí kīg bɔ́ dzogě nāā bə́ nyiŋ. 31Mvɔŋ dzyǎ yayi syé Ńtondôbə; bâyi kad fwé dzīē é ngongǒ bod nyí; Yayi sɔ́ yédan sósōō wōē, é kǎd fə̄ áyɔŋ láyi byálī édzí Zāmbá á ngābɔ. 23Sáləmen Sáləmen Dávid. Ǹtondôbə anə́ ǹnɔ́ni wáma, mǎyāŋǎn kig ai dzóm. 2Á miǹtəgán bilɔ́g yā bindi ńgɔ ǎ tindi ma á mə̄dîga, a kə ai ma étam məndím mávɔ́bi, 3a dúgán ma mǎn wóno. A wulu ai ma á mim̀bəmbə̌ məzěn, ású ólugú dzwé díé. 4Tɔ mawulu á ḿbībíŋ díbi ai awú, mǎmbáda kig m̀bə̂ dzam tɔ ḿbɔ́g, amú ó nə ai ma; engə́ŋ dzóe, ǹtúm wóe, ḿbyā byávɔ́li ma. 5Wakom ma tə́bə́le ósū, á mís mə́ ébá bálúman ai ma; wawɔ́bɔ ma m̀bɔ́n məsan á ńlō, kɔ́b mənyú dzama yasɔ́gan[4]. 6Tóé bēn, mvɔ̌m ai enyie mətǐŋ byâtoŋ ma á məmǒs mə́sə̄ yā enyiŋ dzáma, ńdɔ̄ fə mǎyi bǎd sɔ́ á ndá Ńtondôbə, ású ábuí ai ayǎb mə́lú. 24Sáləmen Sáləmen Dávid. Ǹtondôbə énye a nə́ ai sí ai é byə́m bísə̄ byádzali dzɔ, sí ébēn ai é byə́m bísə̄ bí tɔ̄á étē. 2Énye a ngátə́le dzɔ á máŋ á yōb, a bədé fə dzɔ áswé á yōb. 3Zá á ngābɛ̄d á ńkǒl Ńtondôbə, zá á ngātə̄bə́ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé? 4É mod mɔ́ mə́ nə́ á sááŋ, ényɔ́ ńnə̄m ó nə́ ḿfūbán, ényɔ́ yǎ ā ndə̌ŋ kig ḿfág ábē á nə́ á ā kanǐ kig sɔŋ nə́ a woa élə̄lə́b. 5Ǹtótōmaamaa Ǹtondôbə a tɔ̄á ai nyé, dzam dədā fə sósōō Zambá ńkode wóé. 6Ńdɔ̄ á dīlí, ayɔŋ é bod bádzə́ŋ nyé, á bádzə̄ŋ ásū dóe: wa Zambá Yákɔb. 7Ǎ mīḿbɛ́, bɛ́dégán ǹló á yób, mína mim̀bɛ́ yā kɔ́m, bɛ́débán á yób ! Ǹkúkúmá dúmá á nyíán ! 8Zá énye a nə́ ńkūkúmá dúmá tē ? Ǹtondôbə, ǹgungúl, və́və̄ə̄ zingí, Ǹtondôbə, və́və̄ə̄ zingí yǎ bītá. 9Ǎ mīḿbɛ́, bɛ́dégán ǹló á yób ! mína mim̀bɛ́ yā kɔ́m, bɛ́débán á yób ! Ǹkúkúmá dúmá á nyíán ! 10Zá énye a nə́ ńkūkúmá dúmá tē ? Ǹtondôbə yǎ miǹkunda énye a nə́ ńkūkúmá dúmá. 25Sáləmen Dávid. Ǎ Ńtondôbə, ábə wa ńgɔ ma bɛ́de ǹsísīm wáma, 2Ǎ Zāmbá wáma, wǎ māfidí, tə wasáma ma ! Tə miǹzízíŋ myáma myákpə́gələ ma ! 3Ényɔ́ ósə yǎ ā fidi wa ǎ bəbələ osɔ́n, hədá osɔ́n ású bə́búg mətǐŋ, bâsob ai mɔ́ bīvwē. 4Ǎ Ńtondôbə, bɔ̌ naa mə́ yəm məzěn móe; yə́gələ ma miǹdzɔ́ŋ míe. 5Wulúgu ai ma ḿfág bə́bə́lá woe a nə́, yə́gə́lə ma ! Amú ó nə é Zambá ā kode ma, mayanga wa məmǒs mə́sə. 6Ǎ Ńtondôbə, dúgán tsog mvam dzoe ai fúlú enyie mətǐŋ dzoe, á wazuzu yǎ walədē kɔ́m ! 7Tə áfə wabad tsǒg bivǔs yā ábōg mə̄ ngábə́ ndómán, tsogó ma hə ású fúlú ebaala mətǐŋ dzoe, ású ábəŋ ńnə́m dóe ǎ Ńtondôbə. 8Ǹtondôbə a nə akyaí tə́tə̄lə́ ai abəŋ ńnə́m tē, asú tē ā dúgán tə́lē bə̄dími á zēn. 9A bɔ nâ bə́ wūlū á zēn sósōō ébá bə́ nə́ édzɔdi nyɔ́l a yəgələ̌ fə̄ bɔ́ zēn dzīē. 10Miǹdzɔ́ŋ mí Ńtondôbə mísə̄ mí nə ebaala mətǐŋ ai bə́bə́lá, ású ébá yā bányie məmvéndé yā élad amvóé dzíé. 11Ǎ Ńtondôbə, ású ólugú dzwé dóe, dzǔ ma evǔs dzámā amú é nə anén. 12Yə mod ziŋ a kɔn Ńtondôbə wɔ̌ŋ ? Ǹtondôbə a lə́dē nyé é zēn ā yəan tɔ́b. 13A yi lǒd mə̄lú móé á mvɔ̄m étē, mvɔŋ bod dzié yayi bi sí. 14Ǹtondôbə a kad ébá bâkɔn nyé wɔ̌ŋ mam mə́ ndímba, ai ḿbɔ̄án ā bɔ̄ nâ bə́ yəm elad amvóé dzíé. 15Mís máma mə́ tīī ai Ǹtondôbə kɔ́m ésə, amú a tīī ma məkǒl á mə̄vɔ́d. 16Vəŋán ábə ma, ó kud mə ngɔ́l, amú mə nə etám mə bəgə́ fə ebyandí. 17Wɔ̌ŋ ó bə̄lə́ mā, vɔ́lígi ma á miǹsiŋilǐ yā myálad ma ǹnə́m ! Vaígi ma á miǹdzǔg myáma 18Bəbə́gə amalá dáma ai étūŋ māwú, fímígi ma miǹsə́m myáma mísə ! 19Bəbə́gə̄ ábím ézɔ̌b mīǹzízíŋ myámā mí nə́, abím ḿbə̂ zíŋ ai mətóm bə́ bə̄lə́ ású dáma. 20Baala tə ma enyiŋ, kodége ma ! Tə masáma amú wǎ ó nə̄ ásɔbɔ́ dáma. 21Ǹtúd ényiŋ ai tə́tə̄lə́ byânyie ma, amú māyanga wa. 22Ǎ Zāmbá ! Kodégē Ísraɛ̂l, kodégē nyé á ḿbə̂ dzam ásə. 26Sáləmen Dávid Tsígí ńtól sósōō ǎ Ńtondôbə mə mawulu hə á sósōō mə yə́gə hə ábə Ǹtondôbə, təge ndəŋ. 2Fɔ́mbɔ́gɔ ma, ǎ Ńtondôbə, bóbólo ma, nyámala mim̀bǎŋ mí ótám myáma ai ǹnə́m wáma á ndóan. 3Ebaala mətǐŋ dzóe é tə́lə ma á mís étē: ńdɔ̄ fə mǎwulu a bə́bə́lá woe. 4Ma ndzí kig kə́ tɔbɔ ai bǒd mədugán; ma ndzí kig nyî é vóm bod bə́ mvol bə́ nə́: 5masíŋ ékóán bəbə̂ bə́ bod: ma ndzí kig kə́ tɔbɔ ai bəku bə́ ńyə́bə́. 6Masob mɔ́ máma ndəm yə nâ mə nə á sááŋ, ású yə̄ nâ mə́ kīlan alatâr woe á nyɔ́l, ǎ Ńtondôbə, 7mə yédégan dziá évə̂ ngǎŋ, mə lɛ̂gɛ biyə̌ŋ bí mam bíe bísə. 8Ǎ Ńtondôbə, madiŋ é ndá ó tɔá ai é vóm ólugú woe a nə́. 9Tə wabaman etiliga dzáma ai édzí bə́sə́m, tə wabám ma ai bod məkǐ. 10Mɔ́ mábán mə́ nə hə eboe eboe, m̀bɔ̄ ńnōmo wábán á nə á túd ai ebɔdi zɛl. 11Ḿfág wáma, mə mawulu á tə́tə̄lə́, kodége ma, kudú mā ngɔ́l. 12Akǒl dámā á tə́lə́ á ńkōm, ńdɔ̄ áfə á zāŋ bikóan, mayi taman Ńtondôbə. 27Sáləmen Dávid Ǹtondôbə a nə́ m̀fyɛ wáma ai akodé dáma, zá énye mayi mbáda ? Ǹtondôbə a nə ma m̀fim ásɔbɔ́ yā ényiŋ dzama, zá mǎyi kɔ̌n wɔ̄ŋ ? 2Ngə́ bod mə́tóm bádzuluman ai ma nə́ bâzu lalǐ miǹson myáma, bɔ́bə́bēn, miǹzízíŋ myáma ai ébá bálúman ai ma, ḿbɔ̄ bátəg, bə́ ngaku á sí. 3Tɔ ǹkán bítá wâzu ma tə́bə́ ósū, ǹnə́m təge ma kɔ̌n wɔ̄ŋ, tɔ bitá ḿbyā byátólan ai ma, manyie afidí. 4Ńgúmā dzóm yā mādzai Ǹtondôbə, é dzóm mādzə́ŋ, é nə hə nâ mə́ tɔ̄bɔ́ á ndá Ńtondôbə, á mə̄lú mə́sə̄ yā ényiŋ dzáma, mə́ fɔ̄mbɔ abəŋ Ńtondôbə mə baala tə́mpɛl woé. 5Amú a nɛd ma asɔbɔ́ êbə̌m dzíé ámǒs ámalá; a sɔli ma á ndímba yǎ ébə̌m dzíé étē, a tə́le ma á ńkōm á yōb. 6Ábōg dī, ǹló wáma wátə̄bə̄ tə́tə̄lə́ á yób, ó daŋa á mīńzízíŋ yā myáboman ma á nyɔ́l. Ńdɔ̄ á māzu túnī mə̄túnuŋǎ miǹtag êbə̌m dzíé, mayǐ fə yiǎ Sáləmen ású Ńtondôbə. 7Ǎ Ńtondôbə, vógólo kíŋ ǹtad wáma ! Kudú ma ngɔ́l, ó yālán ma ! 8Matsog ebúg dzóe: "Dzə́ŋán asú dáma !" Madzə́ŋ ásū dóe ǎ Ńtondôbə. 9Tə wasɔli ma ású dóe ! Tə watə́le etúgā dzóē á ḿfə̄ŋ ai olún ! Wǎ ó nə̄ ńka wáma, o bə́ malíg, tə wadzoge ma, ǎ Zāmbá ńkode wáma. 10Tadá bân naná bə́ ngádzoge ma, Ńtondôbə a nɔŋ ma. 11Lə́dége ma, ǎ Ńtondôbə, zěn dzoe, ńdɔ̄ fə wulúgu ai ma á ḿbəmbə ǹdzɔ́ŋ tɔ anə́ ábuí bod lámɔ́n mā. 12Tə wavə́ mā á zám ébá bálúman ai ma, amú bəbɔɔlɔ̌ miǹnǎl bə́ tə́bə́ á sí ású dáma ai abuí áyɔ́g ânyu.13Mə nə ai ndi nə́ mayi yén mim̀bəmbə mí mam mí Ńtondôbə á ńnǎm bənyiŋ. 14Yǎnga Ǹtondôbə; tɔbɔ́gɔ ngul nɔŋɔ́ ázombo; yǎnga Ǹtondôbə. 28Sáləmen Dávid. Ǎ Ńtondôbə, wǎ mālɔ́ŋ ékígá, akóm dáma, tə watɔbɔ ndɔ́g, ngə́ wakánga mvúg, mayi fulan ai ébá bádúg. 2Vógólō kíŋ ngogolán dzama, éyɔŋ malɔ́ŋ wā, ǎ Ńtondôbə, éyɔŋ masám mɔ́ á ḿfūfúb m̀fúfúbu wóe. 3Tə wadudu ma ai bəbə̂ bə́ bod fǔfulu tɔ ai bəbɔ bə́ ábé: ai é bod bəvɔ́g bákɔ̄bɔ mvɔí, hədá abé lə́ tɔ̄á bɔ̄ á mīńnə̄m étēde. 4Yáágán ai bɔ́ ḿból mim̀bɔán myábán mí nə́ ai anə́ bə́bə̂ bīsīē byábán bí nə́ ! Yáágán ai bɔ́ anə́ ḿból bə̄bə̂ bə́ mǎm yā mɔ́ mábán báyi, yáágán ai bɔ́ ḿból wáyəan ai bɔ́. 5Bâbəbə̌ kig bisíé bí Ńtondôbə, tɔ bisíé yā mɔ́ móé: á tsámá bɔ̄ təge bɔ́ bǎd lōŋ. 6Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə amú ā vógólō kíŋ ngogolán dzama. 7Ǹtondôbə a nə ndá kɔ̄a dzama ai eběn dzáma: énye ǹnə́m wáma o ngáfidi, ńdɔ̄ fə a ngáka ma. Mafon ai ǹnə́m wáma ósə ńdɔ̄ fə mavə́ nye ngǎŋ mə yiaga biá. 8Ǹtondôbə a nə ngul ayɔŋ díé, m̀fim məkɔ́g yā wakode məsías woe.9Kodége ayɔŋ dóe, kúbú élíg dzóe ǹtótōmaamaa, bɔ̌ ńnɔ̄ni bə̌gə̄ fə̄ bɔ́ á ńnomó etɔá. 29Sáləmen Sáləmen Dávid. Váán Ǹtondôbə, mína bəzambá, váán Ǹtondôbə dúmá ai ngul ! 2Váán Ǹtondobe dúmá yā dzwé díé ! Lúígán miǹló á mís mə́ Ńtondôbə éyɔŋ m̀fúbán wóé wátólan. 3Kíŋ Ǹtondôbə yadzɔdi məndím: Zambá dúmá a bɔ nâ zə̌ yaŋ é bam, kíŋ Ǹtondôbə yafíd ézəzam məndím. 4Ǹgungúl kíŋ Ǹtondôbə, kíŋ fím Ǹtondôbə, 5Kiŋ Ǹtondôbə yabúg ámaŋ, Ǹtondôbə a búg ámǎŋ yā Libáŋ. 6A bɔ nə́ Libáŋ á məŋ á yób anə́ mɔ́n nyag, Siryôn anə́ étɔŋ ńnóm nyád. 7Kíŋ Ǹtondôbə yasal miǹkabag mí ndóan. 8Kíŋ Ǹtondôbə yasuguzu ǹkód ­ńnam; Ǹtondôbə a suguzu ǹkód ńnǎm yā Kadɛs. 9Kíŋ Ǹtondôbə yabɔ nâ bíḿvul byásyé bídzəm kám, məfan mə́ líŋī á nə́ŋə́lé. Á tə́mpɛl woé, dzóm ésə̄ yáyédan nâ: « Dúmá ! » 10Ǹtondôbə a yə́gə mvendé á mvəŋ endə́gə́lə́ á yōb, Ǹtondôbə a yə́gə̄ mvéndé anə́ ńkūkúmá kōlé. 11Ǹtondôbə a yi və́ áyɔŋ díé ngul, Ǹtondôbə a yi və́ áyɔŋ díé ńtōtōmaamaa á məbuguban. 30Sáləmen Sáləmen. Dziá ású éfúbū ndá Dāvid. 2Ǎ Ńtondôbə, mangə́me wa ḿból ó ngábódo ma á sí. Wa ndzí kig bɔ̌ naa miǹzízíŋ myáma mí fon ai ńyénán miǹdzǔg myáma. 3Ǎ Ńtondôbə Zambá wáma, mə ngálɔ́ŋ wa ekígá, ńdɔ o ngábɔ ma mvɔí: 4ǎ Ńtondôbə, o ngávaa ma á tolendǒŋ, o dúgán bɔ̌ naa mə́ nyiŋ éyɔŋ mə̌ kuu ébē. 5Yián biá ású Ńtondôbə, mína bəbaalǎ mətǐŋ móé, dzə́mə́lán mǐ lɔ́ŋɔ̄ ḿfúbán wóé; 6Ású mān éban olún wóé, á ńgūmā ńtíé ényiŋ mvam dzié, ngǒgógóle miǹyón myâtigibi, hədá kíkídigi miǹtag mí ngabám. 7Ḿfág wáma, á myə̄ə̄ŋ ma nâ: « Mayi yə́m á kpím təge ai afə́ŋə́lé. 8Ǎ Ńtondôbə, á mvam dzoe, o ngawóne ǹkǒl wáma » Dzam dá, o ngásɔli ású dóe, ńdɔ mə ngádzâ ǹló.9Ǎ Ńtondôbə, mə ngálɔ́ŋ wā; mə ngáyəgəlan ai Ǹtondôbə: «M̀fí dzé wānɔŋ á məkǐ máma, ai á ńsūsán māsus á sɔŋ? Yə m̀búlúg ó nə wa dzǎm və̄ ngāŋ ? Yə wáyédan m̀baalán mətǐŋ wóe ? 11Vógóló, ǎ Ńtondôbə ! Kudú mā ngɔ́l ! Ǎ Ńtondôbə, bɔ̌ ńka wáma. 12O ngávəŋan məyəb máma mə́ ńtɔ̄á ábōg, o sɔdí ma ǹkud, o tindi ma miǹtag ángə́də́g[1]. 13Asú tē hḿ ńsīsīm wâyia wa biá təge ai awɔí: ǎ Ńtondôbə Zambá wáma, mayi wa wúmu á ńnomó etɔá. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó naa: “O tséndé ńkud wama ai biyé bí ábog”. Ǹdzóe bia. Sáləmen Dávid. 2Ǎ Ńtondôbə, éyə asɔbɔ́ á nə́ mā ábə wa, tə osɔ́n wâbí ma tɔ eyɔŋ, ai sósōō woe kodége ma ! 3Kə́ə́ge alɔ́ dóe ábə ma, Avǒl ! Kodége ma ! Bɔ̌ ma ńkóm yā mə bələ́ ngul étēde m̀fim mə́kɔ́g yā wányii ma. 4Wǎ ó nə̄ ńkōm wáma o tɔá fə m̀fim mə́kɔ́g wáma. Ású ólugu dzwé dóe, wayi ma lə́dē zēn ó wūlū fə ai ma. 5Wayi ma tii á mə́vɔ́d bə́ ngáya ma, amú wā ó nə̄ ḿfim mə́kɔ́g wáma. 6Madzoge m̀vəbə wámā á mɔ́ móe, wǎ wakode ma, ǎ Ńtondôbə ! Wa Zambá bə́bə́lá. 7Masíŋ ébá bálugu zəzə byə́m Ḿfág wáma, mə mafidí fɔ́ɔ́ hə Ǹtondôbə. 8Mayi dzə́m ai miǹtag ású ébaala mətǐŋ dzóe, amú ó ngāyén ngɔ́l dzama, o yénə́ fə amalá dáma. 9Wa ndzí kig ma daa á mɔ́ míńzízíŋ myáma, o dúgan ma tə́lē məkǒl á sí, o və́ fə ma filí. 10Kudú mā ngɔ́l, ǎ Ńtondôbə, mə tə́lə̄ óngəgɛ́d étíé: mís mə́ dzugi yǎ mā ai ǹyón, engɔ̌ŋ fə dzam də́dā ai miǹya. 11Enyiŋ dzámā yâkə man á mīńtyé mīnén, mim̀bú myáma hə á mīńsiŋili, ngul dzama yaman lod hə á tūŋ, bivɛ̌s byáma byâman síbi. 12Miǹzízíŋ myáma mísə̄ myâta ma, mə nə dzóm nyīé ású é bod mə tsáá ai bɔ́, ángōndó ású bə́mvóé báma: ngə́ bə́ yén mā á ńdzɔ̄ŋ, bátūb ma oyǎb. 13Miǹnə́m mísə̄ mí man yǎ ma vóan anə́ m̀bim, anə́ dzóm nyīé. 14Amú mawóg m̀fugú bod: « A nə ángōndó mim̀fag mísə ! » Bábūī ésɔ̌g fǔfulu á nyɔ́l dzama, bálām naa bâvaa ma enyiŋ. 15Mafidí wa, ǎ Ńtondôbə, ma nâ: « Zambá wáma a nə wa ». 16Enyiŋ dzáma é nə̄ á mɔ́ móe; kodége ma á mɔ́ míńzízíŋ yā myálúman ai ma. 17Fyɛ́gɛ etúgā dzóe asú dóe, nyǐgi ma ai m̀baalán mətǐŋ wóe. 18Ǎ Ńtondôbə, tə mabələ osáma ḿból mə̄ lóé wā. Bəku bə́ ńyə́bə́ ḿbɔ̄ kúbú ósáma, fɛdə́ anyǔ tolendǒŋ. 19Biyé bí anyu miǹnǎl bí ku mvúg, ébí byákɔ́bɔ ai sósōō mod ǹkəg alɛ̌d ai məbún ai ebyandí. 20Ǎ Ńtondôbə, m̀bəŋ wóe o bui anén ádzé ! Wanyie wá ású ébá bâkɔn wa wɔ̌ŋ ! Waləde wá ébá bə́sə̄ bázu sɔbɔ ábə wa, á mís mə bod bə́sə. 21Wasɔli bɔ́ ásoé yā ásū dóe, á mə́fə̌g yā bod bábui, wasɔli bɔ́ êbə̌m á sí, oyǎb ai oláŋadan óyə́m. 22Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə amú ḿbaalán mətǐŋ wóé ó bɔ̄ ásimbá ású dáma édzə̂dzalá á mim̀fim étē. Éyɔŋ mə̌ nyaŋaban, mə dzô nâ: "Mə ńtə́le yǎ óyǎb ai mís móe." Á kə̄ kwí, ńdɔ o ngávógólo kíŋ ngogolán dzama, éyɔŋ mə lɔ́ŋɔ wa ékīgá. Diŋán Ǹtondôbə, mína bəbaalǎ mətǐŋ bə́sə ! Ǹtondôbə a baala bəyə́bə, hədá ényɔ́ ósə ǎ bɔ məbún, Ǹtondôbə a bəde nyé mân məfə́ á yób. 25Tómân nyɔ́l, yə́mán məkǒl á sí, bɔán azombo, mínā bə́sə̄ yā myāfidi Ǹtondôbə. 32Sáləmen Dávid. Etsígī bɛ́s. Mvɔ̌m ényɔ́ yā ā dzuban miǹsə́m, á bivǔs bíé bí nə́ ḿbūdán. 2Mvɔ̌m ai é mod Ǹtondôbə ǎ lāŋ kig bivǔs, ényɔ́ ǹsísīm ó sə́ kig mədugán. 3Mə ngáku evól, bivɛ̌s byáma bí yóno, ḿból mə̄ tada məmǒs mə́sə.4amú, tɔ ai alú tɔ ai amǒs, wɔ́ woe ó viigi ma á ńlō, ǹkokɔn wáma ó ngaman kód ai ngul dúgúdu esəb. 5Ǹsə́m wáma, mə ngáməm wa wá; ma ndzí kig dím evǔs dzáma, mə ngádzó, ma nâ: « Mayi kə ékad miǹsə́m ábə Ǹtondôbə », ńdɔ o ngávaa adǐ yā ńsə̄m wáma. 6Asú tē ńdɔ̄ m̀baala mətǐŋ ásə ǎ kogolan ai wa ámōs ā tóban ai wa. Tɔ áfə məndím mə̄nén mákūlī ndón, mə́ təge nyé namba. 7O nə ekə m̀bíl dzáma, wakaman ai ma á wɔ̄ŋ, waboman ma ai biá bí ákodé. 8Mayi wa yə́gələ, mayi wa tóán kad é zēn wāyəan wulu. Mayi wa bəde mís á nyɔ́l, mə́ ńtɔ̄á ńlə̄b woe. 9Tə wabɔ anə́ ékabilí, anə́ ózəle yǎ á nə̄ təge ai fəg. Bátə̄lē nyé ai miǹkǒl ai məsúŋ ású yə̄ nâ á súi ǹsinga, abǒg tē hḿ dzóm yáyǐ kig wa bɔ ! 10Miǹtyé mí m̀bə̂ mod mí nə́ ezɔ̌b ezɔ̌b. Dzam dá m̀baalán mətǐŋ wâkaman ai ényɔ́ a fidi Ǹtondôbə[1]. 11Tǎn ású Ǹtondôbə, sánan ai miǹtag, mína bəsósōō bə́ bod, ńdɔ̄ fə bomán ayéngá, mína yǎ mí nə́ mīńnə̄m tə́tə̄lə́ ! [1]Amú mvam Ǹtondôbə yaboman nyé á nyɔ́l á kpág. 33SÁLƏMEN Mína bəsósōō bə́ bod bomán Ǹtondôbə ayéngá ! Olugú a nyəb ai é bod bə́ nə́ miǹnə́m tə́tə̄lə́. 2Váán Ǹtondôbə ngǎŋ ai mvɛ́d; bomán nyé óyə̌ŋ yā ó nə́ miǹsaŋ­ awômo, voégán ású díé ! 3Yiágán nyé ḿkpāmáŋ dzīá, bomán ai ábím ákə́ŋ[1] ásə mǐ bə̄lə́ abǒg məsɔán. 4Amú ebúg Ńtondôbə é nə̄ tə́tə̄lə́, ńdɔ̄ fə bisíé bíé bísə bí nə̄ bə́bə́lá. 5A diŋ sósōō ai tə́tə̄lə́, sí é nə ǹtud ai ebaalǎ mətǐŋ Ńtondôbə. 6Ai ebúg dzíé ńgɔ Ǹtondôbə a ngákom yób ai miǹkunda mí yób mísə, ai mvəbə̌ yā anyu díé. 7A kóan, a nyiegě fə məndím mə́ máŋ; a bǒd bitam, a fudigi aswé nén. 8Sí ésə é kɔ̄nɔ́ Ńtondôbə wɔ̌ŋ, bɔd bə́sə̄ yā sí bə́ mbádagā nyé: 9Ńnye a ngákɔ́bɔ, édílī lə́ ǹtɔ̄á; ńnyé a ngávə́ ábēndé, édílī lə́ kōmbán. 10Ǹtondôbə a ngándugulan miǹtáan mí mǎm məyɔŋ bíkúl, a ngáman tsíg miǹtáan mí mǎm məyɔŋ zěn. 11Ǹtáán mam Ńtondôbə ó nə̄ á ńnomó etɔá, ńdɔ̄ fə miḿvəgán yā ńnə̄m wóé mí nə̄ á bísəb bisəb. 12Mvɔ̌m ai áyɔŋ Ǹtondôbə a nə́ Zāmbá ! Mvɔ́m ai áyɔŋ a ngátɔb ású élíg dzíé ! 13Ḿfág á nə̄ á yób, Ǹtondôbə a bəbə a yén bod bə́sə. 14É vóm á tɔá, a fɔmbɔ bod bə́sə̄ yā sí. 15Ńnye ǎ kom akyaí ńnə́m də́dā ású bod bə́sə, ńnyē fə yəm mim̀bɔán myábán mísə. 16Sə̌ kig abuí ngul ńkán bítá ńdɔ̄ lányii ǹkúkúmá, sə̌ kig abuí fím díé ńdɔ̄ lákaman ai zingí. 17Asú ódɔ, ekabilí é nə́ zəzə, ngul dzié ésə yǎbɔ̌ kīg nâ á tub. 18Ńtondôbə a kála ébá bámbádā nyé, ébá báfidi m̀baalán mətǐŋ wóé, 19ású yə̄ nâ á kōdē bɔ́ áwū ai nâ á bāālā bɔ́ ényiŋ ábǒg zie. 20Bía byǎyanga Ǹtondôbə: ńye a nə́ ńka wǎn ai eběn dzáán. 21Miǹtǎg yā ńnə̄m wáán myásɔ̄ ábə̄ nyé, á ḿfūfúb dzwé wóé ńgɔ afidí dáán á nə́. 22M̀baalán mətǐŋ wóe, ǎ Ńtondôbə, ó tɔ̄bɔ́gɔ̄ ábə̄ bíā, anə́ ḿból áfidi dáán á nə́ ábə wa. [1] Á vá bâkad nâ, ébá bábom mvɛ́d bə́ tóán víī miǹsaŋ mí mvɛ́d ḿbəŋ. Bǐ nganyín hḿ bəbom mə́ndzáŋ ai ébá míńkúl naa bə́ tóán bǐ mīḿbás ḿból wáyəan, bə́ bomǒ fə̄, ḿból wávə́ zám á məlɔ́. 34SÁLƏMEN Dávid, eyɔŋ a ngádug Abimelek, ńdɔ bə́ ngátsídan nyé, a kə́ə́. 2Mayi və́ Ńtondôbə maa abǒg ásə, olugú wōē ânyu dáma kɔ́m ésə. 3Mə nə ai ndi ábə Ǹtondôbə; bədzɔdi nyɔ́lɔ bə́ vógólo bə́ fono: 4Ngəmə́ŋán Ǹtondôbə ai ma fǔfulu, ńwúmúŋán dzwé díé fūfulu. 5Mə ngádzə́ŋ Ńtondôbə, ńdɔ a ngáyalan ma, a kodé mā á wɔ̌ŋ wáma ósə. 6Ébá bə́ ngábəbə nyé bâyi fyɛ, ńdɔ̄ fə asú dábán lâyǐ kig wóg ósɔ́n. 7Engɔ́ngɔ́l mod é ngálóe: ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóg, ńdɔ a ngákode nyé á miǹdzǔg míé mísə. 8Éngəlɛs Ǹtondôbə a lóŋ ńkān bítá ḿbomaná ébá bámbádā nyé, ńdɔ a fámí bɔ́. 9Yénán, támān fə kyəge anə́ Ńtondôbə a nə́ ḿbəŋ ! Mvɔ̌m é mod ǎ sɔm asɔbɔ́ ábə̄ nyé ! 10Kɔnán Ǹtondôbə wɔ̌ŋ, mína mim̀fúfúb míé: ébá bákɔn nyé wɔ̄ŋ báyāŋǎn kig ai dzóm. 11Bimgbə́m byâyəm məyánga ai zie, hədá, dzóm yádzə́mǎn kig ébá bádzə́ŋ Ńtondôbə. 12Ǎ bɔ́n, zǎn ma vógolo ! Mayi mína yə́gələ̌ wɔ̄ŋ ńtondôbə. 13Yə mod ziŋ a diŋ enyiŋ ? Yə báyi yén mə́lú mə́ mvɔ̄m. 14Kilígi oyəm wóe m̀bə̂ ǹkɔ́bɔ, biyé bí ányu bíe miǹsɔ̌s. 15Sáála abé, bɔ̌ hə ḿbəŋ[1], dzə́ŋə́ mvɔí, ó tīmbi ai dzɔ á zud ! 16Mís mə́ Ńtondôbə mâbəbə sósōō bod, ńdɔ̄ fə məlɔ́ moe máwōg ńtad wábán. 17Ǹtondôbə a baan bəbɔ bə́ ábé, nə́ á dim dzwé dábán á sí. 18Bâtad, ńdɔ Ǹtondôbə a vógólo, ńdɔ̄ fə ǎ nyii bɔ́ á miǹdzǔg myábán mísə. 19Ǹtondôbə a nə babi ai míńnə́m myádzugi, a nyii ébá bə́ nə́ ǹdzugán á ńsīsīm. 20Sósōō mod a tóban ai abuí bə́bə̂ bə́ mam, Ńtondôbə a nyii nyé á mam mə́tē mə́sə. 21Ǹtondôbə a kála bivɛ̌s bíe bísə, tɔ dzídzīā é ngābúgúbán kig. 22Amalá lâyi wé ḿbə̂ mod, miǹzízíŋ mí sósōō myâyi bi éndə̄gə́lə́. Ǹtondôbə a dúgan kus ényiŋ bəbɔ bísíé bóé: tɔ́ m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ ébá bə́ bə́lə́ ásɔbɔ́ ábə̄ nyé ā nyǐ kig bi éndə̄gə́lə́. [1] Ngogolán sádia yakad á ndímbā dúmá, á byākə byǎtsog anɔŋɔ́bán yób María nâ “bǐ yə́mələ̌ fə bɔ ḿbəŋ”. Nálā tē ó ngatóban ai é Sáləmen nyɔ́. 35SÁLƏMEN Dávid. Ǎ Ńtondôbə, sɔ́mán ébá básɔ́man ma, lúmúŋán ai ébá bálúman ai ma ! 2Nɔŋɔ́ bikpa ai eběn, o kódō á sí, ó zu ma ka ! 3Bɛ́dege akɔ̌ŋ á yōb, tsígí ńdzɔ̄ŋ ású ébá bátsídan ma, Kadá hḿ fə ma nâ: "Mə nə́ akodé dóe !" 4Osɔ́n ai amalá bí kúban ébá báyi ma ai awú ! Bə́ dúgán ai mvús, bə́ wūág osɔ́n ébá bálám ma amalá ! 5Bə́ bɔ anə́ evúlá yā yákíŋ ai evúndu, éyɔŋ éngəlɛs Ǹtondôbə ǎ yi bɔ́ fə́bəle ! 6Zěn dzābán é bɔ̄ díbi ai asěn, éyɔŋ éngəlɛs Ǹtondôbə a tsídan bɔ́. 7Təge ai etɔm, ńdɔ̄ bə́ ngáfag ébē ású dáma, bə́ sɔli dzɔ̄ ávɔ̄d á sí. 8Ámālá á nə́ təge ai alɛ́ɛ́ lə́ bīī bɔ̄ təge búni, ávɔ́d bə́ ngáya lə́ bīī bɔ́bə́bēn, bə́ mānága wú ámalá tē ! 9Eyɔ̌ŋ te mǎyi fon ású Ńtondôbə, mayi sán ai miǹtag ású ákodé dáma. 10Nyɔ́l dzama ésə yayi dzó nâ: « Ǎ Ńtondôbə, zá á nə̄ anə́ wā ? Wakode ǹtəgán mod á mɔ́ mə́ ényɔ́ ā lod nyé á ngul, m̀búbúá ai engɔ́ngɔ́l mod ábə m̀fadi byə́m wābán ! 11Bəbɔɔlɔ̌ miǹnǎl bákōdō á sí, bə́ ngásíli ma é mam mǎyə̌m kig. 12Bádūgan ma abé ású ḿbəŋ, ma nyɔ́ mə̄ tə́lə́ étām. 13Éyɔŋ bə́ ḿbə̄ kɔnɔ, mə bɔ́dɔ́ ǹkud, mə túgū nyɔ́l dzama mə kii bídí, ngogolán dzama e kiligan ma âbǔm étē. 14Anə́ mvóé, anə́, mǎnyāŋ, mə kələ mayəb anə́ é mod a yón nyīá, mə vúdū á sí ai məlúnga. 15Éyɔŋ mə ngásende, ńdɔ̄ bə́ ngázu ma dzyé á nyɔ́l, miǹtag anə báwū: bəfén kum bátōgan nə́ bálúman ai ma, mǎyə̌m kig ású dzé ; bâlali, təge ai awɔí. 16Ai é bod bə́ émgbáŋ bádaŋ mvid á ńsīsīm á bávúd ma edíngā á nyɔ́l, bâladan məkəg á nyɔ́l dzama. 17Ǎ Ńtondôbə, wayi bəbə̂ ai mís a kələ kwí ábǒg áfē ? Nyǐgi ǹsísīm wáma á mə̄tóm mábán, Ai enyiŋ dzáma á bimgbə́m bítē. 18Mayi wa və́ ngāŋ á zāŋ mod ekóán, mayi wa ngə́me á zāŋ mod ayɔŋ ǹnén. 19Tə bâkə bâwoe ma, míńzízíŋ yā myálúman ai ma təge ai etɔm, tə bâkə báyīdan dís ébá bávíni ma ǹnə́m təge ai adzó. 20Bâbibi ebúg mvɔ̄í; ású bīvúvoe bí bǒd yā sí, bátyé ándɔ́ndɔ́ŋ. 21Anyu á yô á vóóŋ á nyɔ́l dzama, bɔ nâ: « Ha ! ha ! dís dáán lə́ yén. » 22Ǒ yén, ǎ Ńtondôbə, tə watɔbɔ ndɔ́g ! Ǎ Ńtondôbə, tə watə́bə́ ma oyǎb ! Həbə́gə́, kódógō á sí, ó bɔ ma sósōō, ó kāmán fə ai ma, ǎ Zāmbá wáma, ǎ Ńtī wama. Tsígí ma ǹtól anə́ sósōō woe ǎ yi, ǎ Ńtondôbə Zambá wama ! Tə bâkə bákpə̄gələ ma. 25Tə bâkə bádzō nâ: « Ha ! ha! Byǎyi min hə ǹnyáán ḿbɔ̄g ! » Tə bâkə dzó naa: « Bǐ min yǎ nyē. » Osɔ́n ai osáman bí kúbān bɔ́ á nyɔ́l fūfulu, ébá bə́ ḿbə̄ fono ai amalá dáma ! Bə́ bə̄gə engəg ai ekpə́gə́lə́ ébá bə́ ngábə lodo ma á ngul. Bə́ bōmó áyéngá, bə́ fono ébá bə́ ngábə́ yii sósōō ású dáma, bâyi kɔ̄bɔ kɔ́m ésə̄ nâ: "Ǹtondôbə a dɔ, nyé yǎ á ngāyi mvɔ̌m etúgā dzíé." Abǒg tē á hḿ óyə̄m wámā wáyi lɛ́ɛ̄ sósōō woe, ai dúmá dóe ó luugu wa məmǒs mə́sə. 36SÁLƏMEN Ǹdzóe bia. Etúgā Ńtondôbə. Dávid. 2Ngám eku ǹnyə́bə̄ ényɔ́ ā baalǎ kig mətǐŋ yazu ma á ńsīsīm; á mís móé báyəan kig dzə́m kám ósū Zāmbá. 3Amú a taman nyémēn á mís móé təge ai nâ a nə dzǎm yén bivǔs bíé a síngí fə byá. 4Bibúg yā ányu díé bí nə hə mədugán ai mətóm, a dzái yǎ zēn m̀bəŋ. 5Ênɔ̌ŋ dzíé á yōb, a koməzan ḿbə̂ ḿbɔán; a kánga a wulugu é zēn é sə̄ kig ḿbəŋ, ǎ sâlǎ kig abé. 6Ǎ Ńtondôbə, sósōō ḿbɔán woe a nə á yób, m̀baalán mətǐŋ wóe á mīńkūd étē. 7Sósōō woe a fulan ai miǹkǒl mí Ńtí, miǹtól míe, mod edɔ́g ńnēn. Ǎ Ńtondôbə, wanyii bod ai biyə́m. 8Ǎ Zāmbá, ebaalǎ mətǐŋ dzóe e bui ai m̀fí ádzē ! Bod bâzu sɔbɔ édzidzǐn yā məfǎb móe á sí. 9Báyɔ̄g ai bídí byádaŋ nyəb á ndá dzoe ńdɔ̄ fə wanyû bɔ́ á ńlod óswé yā miǹtag míe. 10Amú éyə etam ényiŋ é nə́ ábə wa, á ḿfyɛ wóe ńgɔ byǎyén ḿfyɛ. 11Woŋólo ḿbaalán mətǐŋ wóe ású ébá báyəm wa ai sósōō woe ású ébá mīńnə̄m mí nə́ tə́tə̄lə́. 12Tə ḿbúbún wátə̄le akǒl á ndá dzama, tə wɔ́ ébá bányiě kig mətǐŋ wátsīdan ma ! 13Á válí ńgɔ bəbɔ bə́ ábé bə́ ngá ku á sí: káyālá təge ai ḿból bə́ nə́ dūgán tə́bə. 37SÁLƏMEN Dávid Tə waliŋan ású bəbə̂ bə́ bod tə wakómbo bəbɔ bə́ abé. 2Amú, etíe etíé báman bɔ́bɔlan anə́ elɔ́g, bâman kód anə́ kíé bilɔ́g yā mə̄fúb. 3Váá Ńtondôbə afidí dóe, ó bɔ hə m̀bəŋ ású yə̄ nâ ó tɔ̄bɔ̄ á ǹnam, ó nyǐŋ fə mvɔí. 4Ǹtondôbə énye á bɔ̄ɔ̄ miǹtag míe, a yi wa və́ é dzóm ésə ǹnə́m wóe wátám. 5Váá Ńtondôbə enyiŋ dzoe, láŋá nyē á táŋ, a yi syé. 6A yi kúlī sósōō woe anə́ éngə̄ngéŋ kídí ai tə́tə̄lə́ woe anə́ ńtōban amǒs. 7Tɔbɔ́gɔ̄ á myə̄ə̄ŋ babi ai Ǹtondôbə, fidígī nyē; tə waliŋan ású ényɔ́ ā buguban ai sí, ású é é mod ǎ bɔ mam ai miǹkɔ́d. 8Dzoége olún, vɔdɔ́ áyɔ̄g, tə waman fam; nálā wâyi kə́ mǎn hə abé,9amú bəbé bâyi tyêban á sí,Hədá é bod báfidí Ǹtondôbə, ḿbɔ̄ báyi lígi ǹnam. 10Mǎn éban á tam kog, təgě fə ai bəku bə́ ńnyə́bə́, o bəbə̌ fə̄ ná êtɔbɔgɔ dzíé, təgě fə ai dzóm. 11Hədá bivúvoe bí bod ḿbyā byáyi bi ńnam, bâyi tag ai mod mvɔí ǹnén. 12Ǹku ǹnyə́bə a lám sósōō mod bəbə̂ mə́lám; a ladan məkəg ású díé. 13Dzam dá Ǹtondôbə a woe nyé, amú a yén ḿból ámǒs díé lázu. 14Bəku bə́ ńyə́bə́ bə́ ngátyé miǹdzɔmbɔ mí ákəŋ, bə́ kɔ̄lí élâ nə́ bə́ we engɔ́ngɔ́l mod ai m̀búbúá, nə́ bə́ tsig ényɔ́ ā wulu tə́tə̄lə́ kíŋ. 15Hədá akɔ̌ŋ élâ dábán lâyi bɔ́ túbulu ńnə̄m, ńdɔ̄ fə miǹfan myábán míbēn myâyi mǎn būgi. 16É mān ábím sósōō mod a bələ́ á nə ai m̀fí abuí a lodo abuí ákúmá étítíb bəku bə́ ńnyə́bə́, 17amú binǎm bəku bə́ ńnyə́bə́ byâyi mǎn búguban, hədá, Ǹtondôbə a súg bə̄sósōō. 8Ǹtondôbə a yəm məmǒs mə́ é bod bə́ nə́ á sááŋ, elíg dzábán é ḿbāā á kɔ́m yǎ kɔ́m. 19Bâyǐ kig wóg osɔ́n ámōs ámalá, bə́ bâyi dzyé ai bidí ábǒg zie. 20Bəku bə́ ńnyə́bə́ bâyi mǎn wū; ai miǹzízíŋ mí Ńtondôbə, anə́ biviviě yā mə̄fúb, bâyi mǎn lod, bâyi dímizan anə́ ótsīda. 21Ǹku ǹnyə́bə́ a yəm hə ǹkolán, təge yə̌m dúgán ékolá; sósōō mod a yén ngɔ́l, ńdɔ̄ fə a nə akab. 22Owé ébá ā və́ ńtótōmaamaa bâyi bí ńnam, ébá ā yɔg bâyi tyêban ai miǹkǎŋ mísə. Ǹtondôbə a wóno məkǒl mə́ sósōō mod mə́ ngakáb á sí, ńdɔ̄ fə zěn dzīē yanyəb nyé á ńnə̄m. Tɔ ǎ sende, təge ku m̀bəg, amú Ńtondôbə a bələ́ nyē á wɔ́. 25Mə ngábə́ énânga éyɔŋ dzí mə́ ńtɔa yǎ ńnǒm ma ndzí kig yén sósōō mod a dzogó édzodzógé, tɔ mvɔŋ bod dzié é kələ yadzə́ŋ dzóm yə ádī. Məmǒs mə́sə, sósōsō mod a yén ngɔ́l, a kole bod byə́m, ńdɔ̄ fə mvɔŋ bod dzié é nə ńtōtōmaamaa. Sâla abé, bɔ̌ hə m̀bəŋ, abǒg te wǎyi bələ́ étɔbɔgɔ á ńgūmā ényiŋ amú Ńtondôbə a diŋ tə́tə̄lə́, ǎ dzoge kig bəbaalǎ mətǐŋ bóé á sí. A baala bɔ́ kɔ́m ésə, hədá mvɔŋ bod bəbə̂ bə́ bod yayi man á mááŋ. Bəsósōō bə́ bod ḿbɔ̄ báyi bi ńnam, bə́ ńtɔ̄á étē á ńtīē kɔ́m. Anyu sósōō mod lábâla bə́bə́lá ńdɔ̄ fə oyə́m wóé wáfāla hə tə́tə̄lə́. 31Mvéndé Zambá woe e tɔá nyé á ńnə̄m, məkǒl móé mâsendě kig á sí. Bəku bə́ ńnyə́bə́ bámɔ̄n sósōō mod, bádzə́ŋ naa bə́ we nyé; Hədá Ńtondôbə nyé a təge nyé dzoge á mɔ́ mábán; ǎ dzogě kig nâ á fɛ̄də́bán á ḿbog ngə́ bə́ tsíg nye adzó. Yǎnga Ǹtondôbə ńdɔ̄ fə bǎla zěn dzīē; a yi wa bɛ́dē ḿbii ǹnam, abǒg tē wǎyi yén anə́ bəku bə́ ńnyə́bə́ bátyêban ai miǹkaŋ á sí. 35Mə ngáyén ńku ǹnyə́bə́ ā fídī bod ai ngul dzié, a bɛ́dē fə̄ á yób anə́ ńgungúl ebəbɛga. Hədá ńdɔ a ngálod: a sə́ kīg fə; mə ngádzə́ŋ nyē, a nə təge ai ayéné. Bəbə́gə̄ é mod a nə́ á sááŋ, bəbə́gə̄ sósōō mod, amú mod mvɔí a yi líg mvɔŋ bod. Hədá bəbɔ mə́lɔ́, bəkada kádá, bâyi man ai sí bɔ́ bə́sə fǔfulu, mvɔŋ bod bəku bə́ ńnyə́bə́ yayi tyêban ai miǹkaŋ mísə̄ á sí. Akodé bəsósōō bə́ bod lásɔ̄ ábə Ǹtondôbə: énye a nə́ ásōé lákaman ai bɔ́ ábǒg miǹtyé. Ǹtondôbə a ka bɔ́, a kodě fə̄ bɔ́; a kode bɔ́ á mɔ́ bəku bə́ ńnyə́bə́ a və́ə́ fə̄ bɔ́ fīlí, amú bə́ ngánɔŋ nyé nə́ a nə asɔ́bɔ́ dábán. 38SÁLƏMEN Sáləmen Dávid. Awómóló. 2Ǎ Ńtondôbə, ndə́gə́lə ma təge ai məliŋiná, yə́gə́lə ma təge ai ayɔ́g. 3məkɔ̌ŋ móe mə́ ngádabada ma á nyɔ́l, wɔ́ wóe ó dzūdúbú ma á yób. 4Təge ai é dzóm é nə́ ma mvɔí á miǹson myáma ású olún wóe, təge ai é dzóm é nə́ ma óngōngo á bivɛ̌s ású ńsə́m wáma ! 5Amú bivǔs byámā byâlod ma á ńtīē, anə́ m̀bəge wádid, byâdid ma á nyɔ́l. 6Məfɔ́l máma mânyum abé, mâboe ású ḿfufúlán wáma. 7Mə vúdu, ǹdzɔlán ǹdzɔlán: á díbi, makə mawɔ́ŋ məmǒs mə́sə, 8Bibog bí nə ma ǹdzyéan ai fíba təge ai é dzóm é nə ma mvɔí á miǹson. 9Mə nə ǹtsáán, ǹkɔán, mə nə hə ngɔŋɔlɔ, ḿból ǹnə́m wásím mā. 10Ǎ Ńtondôbə, miǹtámáŋ myámā mísə̄ mí nə̄ á mís móe miǹsiŋili myámā myásɔ̄lɔ́ kig wa. 11Ǹnə́m wâkud ma odag, ngul ésə ě man yǎ ma kódō á nyɔ́l, mə dzâ yǎ tɔ m̀fyɛ̌ bēn yā mís máma. 12Bəmvóé báma ai biyɔŋ byáma byásâla məfɔ́l máma, Ébá bə́ nə́ ma babi bátə̄bə ma oyǎb[1]. 13Ébá báyi ai ma awú bə́ man yǎ lām mə̄lám, ébá bádzə́ŋ amalá dáma bákād naa bâyi ma dzâ, amǒs ósə, bányīŋ bəbə̂ məfə̌g yə̄ ákuan ai ma á yād. 14Hədá ḿfág wáma, anə́ ńdóndɔ́g mə təge wóg; mə nə m̀vúmvúg yā wáyáī kig anyu. 15Mə nə é mod ǎ wōg kig ényɔ́ ā bə̄lə́ kig eyalán ânyu díé. 16Amú wǎ māfidí ǎ Ńtondôbə; wayi yalan, wa Ǹtondôbə Zambá wama ! 17Mə ngádzó nâ: “Tə mabɔ miǹtag mí ébá bálod ma á ngul, éyɔŋ akǒl lásende ma”, 18ńdɔ ma á nyɔ mə̌ ngaku yǎ, endə́gə́lə́ dzáma é tə́lə ma ósū təge ai awɔí. 19Owé, maməm evǔs dzáma, ńdɔ̄ fə ǹsə́m wáma wávə̄ ma wɔ̌ŋ á nyɔ́l. 20Miǹzízíŋ myáma, enyiŋ á nyɔ́l á túd, bə́ nə ngul abuí; Bə́ nə ǹtumbá, ébá básíŋ mā təge ai etɔm. 21Ébá bádúgan ma abé ású ḿbəŋ, á básɔ́man ma ású ḿbəŋ mə ngábə́ dzə́ŋə. 22Ǎ Ńtondôbə, tə wadzoge ma. Ǎ Zāmbá wama, tə watə́bə ma ábím oyǎb dī. Vólógo ma sɔ́ ka, wa, Ǹtondôbə, akodé dáma ! [1] Nálā ó nə dzǎm tiǎn naa: é bod báyəan ma tə́bə̄ babi, bə́ tə́lə ma oyǎb. 39SÁLƏMEN Ǹdzóe bia. Yedutun. Sáləmen Dávid. 2Mə ngádzó nâ: "Mayi baalǎ zēn dzama, təge dzoge nə́ oyə́m wáma ó səm. Mayi fɛd anyu dáma ai mə̄súŋ ǹtíé ósə m̀búgu mətǐŋ á tə́lə́ mā ósū." 3Mə ngáku evól á kubug, mə ngáfɛd anyu a lodo ábím láyəan. Ńdɔ miǹtyé myámā mí ngábéan hə m̀béan, təgě fə ai adzíbí, 4ǹnə́m ó ngádígan ma âbum. Ḿból mə daŋa tsog, ńdɔ́ ndóan e ngákáb, ńdɔ mə ngádzoge oyə́m wámā nə́ ó kɔ́bɔ́: "Ǎ Ńtondôbə, bɔ̌ naa mə́ yəm məmaná máma, ai ǹtíé mə́lú yā ényiŋ dzáma, mə zu yəm ábím ńtəgán mə̄ nə́ ! 6Tám yēn o ngávə́ mə̄lú máma ǹtíé anə́ ndám dwé, ńdɔ̄ fə ǹtíé ényiŋ wáma ó nə zəzə á mís móe. Owé, éwólō mod ésə̄ é nə hə evúndu ! 7Owé mod a wulu a bɛ́də a siigi anə́ ńsísīm. Owé, mvuŋán wóé ósə̄ ó nə tə hə evúndu ! A kóan abuí dzam dá ǎ yə̌m kig é mod ǎ yī dɔ́ wólo. 8Ńdɔ̄ hḿ ngə́ éyə̄ á nə́ nālá, dzé bēn á fɔ̄ɔ̄ mə̄ nə́ yanga, ǎ Ǹtondôbə ? Afidí dáma á nə hə ábə wa:9kodége ma á mīńsə̄m myámá mísə, tə wavəŋan ma ewoe loe ású mə́kúd. 10Mə̌ ku yǎ evól, mǎyáī kīg fə anyu, amú wǎ wābɔ esíé. 11Súbúgu ai ma amalá dóe oyǎb, madzugi ai ebǒm yā mɔ́ móe. 12Wakomodo mod ai éndəgə́lə́ wāvə́ nyé ású évǔs dzíé, anə́ bikǒd wandáman é dzóm ā bulu diŋ: Owé, mod ósə a nə fɔ́ɔ́ hə evúndu ! 13Ǎ Ńtondôbə, wógó ngogolán dzama; kə̂ge alɔ́ á ńtad wáma. Vógólo bibə́gē byáma, tə waku ndɔ́g, amú mə nə hə ǹnə́ŋ abə wá, ńlod zenə́ anə́ bətadá bámā bə́sə. 14Tə wabad ma bəbə, kámbā nâ mabɔ tə́ anə́ mawoe, ósúsúa yə nâ masob, ai nâ madzə́man. 40SÁLƏMEN Ǹdzóe bia. Dávid. Sáləmen. 2Mə ngáyanga, mə yangá Ńtondôbə: ńdɔ a ngálúmbū ábə ma, a wógó ma ǹtad. 3A ngádudu ma ébē áwú, a bódó mā á ḿbɔdɔ̌g yā élɔbí; ńdɔ a ngátə́le ma məkǒl á ńkom á yōb, məkǒl mə́ ngayə́m mā á sí. 4O ndzí naa a bədé ma m̀kpámáŋ dzīá ânyu, dziá ólugú ású Zāmbá wáán. Abuí bod lâyi yén, bə́ ngákɔn wɔ̌ŋ, bə́ ngáfɔmbɔ Ǹtondôbə. 5Mvɔ̌m ai é mod ǎ fudi afidí díe ábə Ǹtondôbə, a təge vəŋan ḿfág bǒd bə́ Rahav bə́ nə́, ngə́ kig á ngām bizilingǎn yā bəbəgə̌ mədugán. 6Abím biyə̌ŋ bí mam ai mə́sīmbá ó ngābɔ ású dáán, wa Ńtondôbə, Zambá wáán ! Dzóm yávəgǎn kig ai wa. Mayi dɔ́ yédan á ngə́ə́ŋ, mə nə fɔ́ɔ́ hə mə yédégán dɔ́, kə́ ǹláŋ bēn yā étē ó nə̄ sɔ́m a ! 7Wa ndzí kig yi, tɔ mətúnuŋa, tɔ bifái, ńdɔ hḿ wāzu ma fág mə̄lɔ́ naa mə́ wog: wa ndzí kig sílī mīm̀kpə́l biyə́m, tɔ bitsíga. 8Ńdɔ̄ hḿ māzu dzó, ma nâ: “Ma nyɔ́ mazu ai m̀bɔm kálara yǎ ánə̄ ńtílan ású dáma.9Ǎ Zāmbá wáma, mayi bɔ é dzóm wāwóg ḿbəŋ, ńdɔ̄ fə mvéndé dzoe e nə ma á ńnə̄m étē.” 10Mə ngákad fwé sósōō Ǹtondôbə á mod ekóán ńnə̄n; tám yēn, mǎdǐb kig anyu, wǎmēn wayəm nálā ! 11Ma ndzí kig sɔli sósōō woe á ńnə̄m wáma étē, mə ngákúli fɔ́ɔ́ bə́bə́lá woe ai akodé dóe á sááŋ. Ma ndzí kig sɔ́li fúlú ebaala mətǐŋ dzoe ai bə́bə́lá woe á mod ekóán ǹnén. 12Ńdɔ hḿ, ǎ Ńtondôbə, tə wa nyím ma mvam dzoe, ebaala mətǐŋ dzóe ai bə́bə́lá woe bí bāāla ma kɔ́m ésə, amú bə̄bə̂ bə́ mam bátsídan ma á zud é táŋ mə̄ sə́ kig dzǎm lāŋ. 13Bivǔs byámā byáyādan ma, mə sə́ kīg fə ai ayénə́ lə́ dzóm, bí nə etítíb, bí lodo é kɔ́ŋ ésǐl é nə́ mā á ńlō. Tɔ ǹnə́m bēn ó sə́ kīg fə ma âbǔm. 14Ǎ Ńtondôbə, kudú mā ngɔ́l, kodége ma, ǎ Ńtondôbə, vólógo ma sɔ́ ka. 5Osɔ́n ai osáma bí kúbān bɔ́ á ńlō, ébá bə́sə̄ báyi ma ai awú ! Bə́ dúgán ai mvús, kúbú bɔ osɔ́n á ńlō, ébá bə́sə̄ bátám ma amalá ! 16Bə́ wūág ósɔ́n, ébá bátaman bə́ bɔɔ nâ: “Ha ! Ha !” 17Bə́ tāāg, bə́ fōnó fə̄ ású dóe, ébá bə́sə̄ bádzə́ŋ wā ! Bə́ kɔ́bɔ́gɔ̄ kɔ́m ésə̄ nâ: "Zambá a nə mod nénə", ébá yā bádiŋ akodé dóe ! 18Mə nə m̀búbúá dzóm ai engɔ́ngɔ́l mod, Ǹtondôbə a tsog ma. Wǎ ó nə̄ ǹka wáma, ai ńnyii wáma: ǎ Zāmbá wáma, tə nâ o tigíbí. 41SÁLƏMEN Ǹdzóe bia. Sáləmen. Dávid. 2Mvɔ̌m ényɔ́ ā tsog ǹtəgán mod! Ámǒs ámalá, Ǹtondôbə a yi nyé kode. 3Ǹtondôbə a bǎla nyé, a və́ nyé enyiŋ ai mvɔ̌m á sí mū. Tə wadzoge nyé á mɔ́ míńzízíŋ míe ! 4Ǹtondôbə a wónō nyé ênɔ̌ŋ míńtyé dzíé, a dúgán kilan énɔ̌ŋ ókɔ̌n dzíé. 5Mə ngádzó nâ: "Ǎ Ńtondôbə, kudú ngɔ́l, lɛdége ma, amú mə̄ ngányami wa ai ǹsə́m.” 6Miǹzízíŋ myáma myâkə myákɔ̄bɔ ai ma abé: "A yi wú ódén, ású yə̄ nâ dzwé díé lə́ dzaŋ?” 7Ngə́ mod a zu ma yén, a tsog abé, a man koməzan bə́bə̂ bə́ mam á ńnə̄m; hə ǹnyie anə́ ā kwí á ńsəŋ, ǎ ngakə a kɔ́bɔ̄ á ńdzɔ̄ŋ. 8Ébá básíŋ mā bâkə bâsɔg ma fǔfulu, á sí sī, bâkə bâvəg á ńnə̄m amalá yā lə́ bə̄lə́ mā: "Okɔ̌n dzūngólo vílī ǎ bal ai wɔ́ ébǒŋ, ḿból á bómbo yǎ á sí vīlí, ǎ yǐ kīg fə bǎd tə́bə́ !" 10Tɔ é mvóé dzama mə m̀bə́ kadəgə fidi, nyé yǎ á ḿbə̄ kadəgə dí bīdí byáma, nyé ǎ bɛ́dé fə ma etíndī á nyɔ́l. 11Hədá, ḿfág wóe, ǎ Ńtondôbə, kudú tə́ mā ngɔ́l, bɔ̌ naa mə́ dúgán tə́bə, mə kun mǎmēn, mə́ vūdán bɔ́ ! 12Édzí ńdzɔ̄ yābɔ̄ nâ mə́ yəm mvam dzoe: ǹzízíŋ wáma wâtamǎn kig nâ ǎ dɔ. 13Ǒ ka mā o tə́lé ma á ḿbəmbə etíé, á ńtīē kɔ́m, o dúgán ma wónē ósū wóe. 14Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a tádigi á ńnomó etɔá a kələ kwí á ńnomó etɔá. Amɛn, amɛn. 42SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Etsígī bɛ́s bɔ́n bə́ Koré. 2Anə́ ḿból ǹkɔ̄g wádzə́bədan ai ǹdzə́ŋán étam mə́ndím, éyə ǹnə́m wámā wádzə́bədan nálā ai wa, ǎ Zāmbá wáma. 3Ǹnə́m wáma wáwōg Zāmbá ékōdé, é Zāmbá yǎ á və̌; mə ngákə̄ fɔmbɔ ású Zambá ódén ? 4Ńgúmā bīdí mādi ó nə fɔ́ɔ́ hə bibə́ge tɔ ai alú tɔ ai amǒs, éyɔŋ bákad ma amǒs ósə̄ nâ: "Zambá woe anə́ vé ? " 5Mə dúgán tsog, ábōg mə kadəgə daŋ ńnyie nə́ makə kwí á ndá Zāmbá, áyēngá étē ai bikíga bí ólugú, á zāŋ bisila mə́bóg. 6Adzé áfə wâku sɔ́m, ǎ ńsīsīm wáma, ádzé wāyón mā á nyɔ́l ? Fidígi Zambá ! Owé, mə ngə́lə́ mə yii nyé lugu, nyé ai asú díé yā lákode. 7Ǹsísīm ó ku yǎ mā sɔ́m, ǎ Zāmbá wama, asú te malɔ́ŋ wā á ńnam Yórdan ai á míńlō miǹkǒl yā Hərmon, ai ǹkǒl Miséar. 8Ndón yǎ édɔ̄ŋ yalóē é ndón fɔ́g, ai edǔŋ məsog móe. Bifén mə́ndím bíe ai ndón dzābán ésə bí ngálod ma á nyɔ́l. 9Ai amǒs Ǹtondôbə a bɔɔ ésíé ebaala mətǐŋ dzíé, ai alú mə ngayia nyé bíā, mə kogolan ai Zambá ya á nə̄ ényiŋ dzáma. 10Mayi kad Zambá, ǹkóm wámā nâ: “Ású dzé ó ngāvóan ma ? Asú dzé mə̄ nə́ wulu ai məyəb ǹzízíŋ wâ ó tíbili ma ?” 11Bidzo byáma bí nə ǹdzugán, miǹzízíŋ myámā mí ta ma, ǹtíé amǒs mí kada ma nâ: "Zambá woe anə́ vé ? " 12Adzé wâku sɔm, ǎ ńsīsīm wáma, dzé wāyón mā á nyɔ́l ? Fidígi Zambá ! Owé, mə ngə́lə́ mə yii nyé lugu, nyé, akode yā ásū dáma ai Zambá wáma. 43SÁLƏMEN Ǎ Zāmbá, tsígí ma ǹtól, ó kal adzó dáma ai bəbúg mətǐŋ; ábə mod mədugán ai mod mətóm, kodége ma. 2Ǎ Zāmbá, wa ekə m̀bíl dzáma, dzé áfə wǎtsam ma ? Ású dzé mə̄ nə́ wulu ai məyəb, ǹzízíŋ wâ ó bân ma ? 3Lómó ḿfyɛ wóe ai bə́bə́lá woe, bí lə́dē ma zěn, bí kə kwí ai ma á ḿfūfúb ǹkǒl wóe, ai á bitɔbɔgɔ bíe. 4Mayi hḿ kə̄ kwí âlatâr Zambá, é Zāmbá yǎ ā bɔ̄ nə́ mə́ dzəm ai miǹtag, ńdɔ̄ áfə mǎyi wa dzə́mələ ai mvɛ́d oyəŋ, ǎ Zāmbá, ǎ Zambá wáma. Adzé wâku sɔ́m, ǎ ǹsísīm wáma, dzé wāyón mā á nyɔ́l ? Fidígi Zambá ! Owe, mə ngə́lə́ mə yii nyé dzə́mələ,nyé, akodé yā ásū dáma ai Zambá wáma. 44SÁLƏMEN Bɔ́n bə́ Koré. Etsígī bɛ́s. 2Ǎ Zāmbá, bǐ ngáwóg ai məlɔ́ máán, bətadá bə́ ngáman bía lɛ̂ ésíé ó ngábɔ ábǒg dábán, ábōg yā ókōbá. 3Ai wɔ́ wóe, o ngáman bwé məyɔŋ nə́ ó tōē bɔ́, o ngátíbili məyɔŋ nə́ bə́ yāmán á miǹnam. 4Sə̌ kig okəŋ bítá wábán ńgɔ̄ ó ngábɔ̄ nə́ bə́ tɔ̄bɔ bədzóē yā ńnam. Sə̌ kig enam dzábán ńdzɔ̄ é ngábɔ nə́ bə́ dɔ́, hədá m̀bɔ̄ ńnōmo woe fɔ́ɔ́ ai wɔ́ wóe ḿbyā bí ngábɔ̄ nálā ai m̀fyɛ̌ yā ásū dóe, amú ō diŋi bɔ. 5Ǎ Zāmbá, wa yǎ ó nə̄ ńkúkúmá wáma, váá ábēndé, nə́ Yákɔb a dɔ́. 6Wǎ ō bɔɔ nâ bí yádán miǹzízíŋ myáán, ású dzwé dóe, bǐ kɔ̄ɔ̄dɔ́ ébá bə́ lúmuŋan ai bíā. 7Sə̌ kig elâ dzáma ńdzɔ̄ mə ngábələ afidí ai dzɔ́, sə̌ kig ǹdzɔmbɔ ókəŋ bítá wámā ńgɔ̄ ó ngábɔ̄ nâ mə́ dɔ; 8Wǎ ó ngábə́ bɔɔ nâ bǐ tə̄gə miǹzízíŋ myáán, wǎ ó ngábə́ ó kúbu miǹzízíŋ myáán ósáma. 9Məmǒs mə́sə, bǐ yiaga Zambá bīá bí ólugú, bidzə́mələ dzwé dóe təge ai awɔí. 10Ákə̄ kwí, ńdɔ o ngáwoa bía oyǎb, o kúbú bia osáma o ńtɔ̄á yǎ təgě fə kwí ai miǹkunda bitá myáán. 11Wabɔ̌bɔ̄ naa biā ḿbya bǐ tub ényɔ́ á lúman ai bíā, ńdɔ miǹzízíŋ myáán mí ngása bíā anə́ myáyi. 12Wadaa bíā á yād anə́ bíyə́m bákə ai byá éba nyag, o ngáman bía tsam á miǹnam bíkúl. 13Wakuan ai ayɔŋ dóe kógósin təge tɔ ai mǎn ḿfí ziŋ á ńkuǎn tē. 14Wabɔ bía atǎ á mís mə́ bod bə́ ngɔ́dɔ́, ekpə́lə́ ai ewoe loe ású é bod bǐ tɔ̄á ai bɔ́. 15Wavəŋan bía ǹkaná ású məyɔŋ bíkúl, esəg bitúl á bǒd yā miǹnam. 16Məmǒs mə́sə osɔ́n ó tə́lə ma ósū, osámā ó nə ma ǹkúbán ásū. 17Á mətǎ ai bikag étēde ósɔ̄n ai á bivudúgá bí ńzízíŋ étēde. 18É mam má mə́sə mə́ ngáyénan ai bíā təge ai nâ bǐ ngávóan wa, təge ai nâ bǐ ngándáman elad amvóé dzóe. 19Təge ai nâ mińnə́m myáán mí ngádúgán ai mvús, təge ai nâ məkǒl máán mə́ ngákódō á məzěn móe. 20Éyɔŋ o ngábə́ tsâg bíā á mīńkíl mí kwé sī ó búdígǐ fə̄ bíā ai díbī áwú. 21Ngə́ bī ngávóan dzwé Zambá wáán, ngə́ bī ngásám mɔ́ ábə zambá ḿfə̄, 22ngǎ ngə́ Zambá á ngāyén, nyé yǎ ā yəm ndímbā yā məsoé mə́ ńnə́m ? Ású dóe ńdɔ̄ báwé bía məmǒs mə́sə, ńdɔ bâbɔ bía anə́ míńtómbá bâkə ai myá éba nyag. Kódógō á sí, amú dzé wākə̄ óyɔ̄, ǎ Ǹtondôbə ? Həbə́gə́, tə wakíli a kələ kwí á məmaná. 25Amú dzé wāsɔli ású dóe o vóan étíbílí bī bə̄lə́ ai é ngɔ́l byāwú ? Engɔŋ dzáán é lími á ḿbúlúg, abum dáán á nə m̀bomolán á sí. Kódógō á sí, ó zū bía ka kodége bíā á dzwé ébaala mətǐŋ dzóe. 45SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Á kíŋ: "Belis... bɔ́n bə́ Koré. Etsígī bɛ́s. Dziá édǐŋ. 2Ǹnə́m ó ngátólan ma ai mim̀bəm̀bə bíbúg: mayi bom ébǎn óyə̌ŋ ású ólugu ǹkúkumá, oyə́m wáma ó bɔ̄ɔ̄ anə́ ńkos ńkə́kə́ŋ[1] ńsaŋ bəkálada ! 3O nə m̀bəŋ, walod bɔ́n bə́ bod bə́sə âbəŋ, grǎsia a nə wa ǹkúban á biyé bí ányu asú tē ńdɔ Zambá á ngávə́ wa maa á ńnomó etɔá. 4Ǎ zīngí, kəlége okəŋ bítá wóe êbog, olugú ai miǹkokoe míe. 5Ai fím ésə, bɛ́də́ ékabilí ó kə dɔ ású é dzam á nə́ bə́bə́lá ai mvam ai sósōō. M̀bɔ̄ ńnōmo woe á wōága məsis: 6mə́kɔ̄ŋ móe mə́ nə́ ávōl. Məyɔŋ má mə́ nə́ édzóē dzóe á sí, ǹnə́m wâdzɔlan miǹzízíŋ mí ńkúkúmá. 7Ǎ Zāmbá, etɔá kúm dzóe é nə á kɔ́m yā kɔ́m á ńnomó etɔá, ǹtúm édzóē wóe ó nə ǹtúm tə́tə̄lə́ 8Wadiŋ sósōō o víniŋi abé, ású tē ńdɔ Zambá, Zambá woe, a ngáwɔ́bɔ wa ai m̀bɔ́n miǹtag, təge vəgan ai biyɔŋ bíe. 9Biwɔ́man bíe byâkundi məsan mə́ míra, aloɛs ai olɔ̌m. Wǎ bīá bí mvɛ́d byádzə́mələ ai miǹtag, ai ńkwíán byákwí á mə̄ndá mə́ kúm mim̀bǎŋ mí zɔg. 1àBəngɔn míńkúkúmá bə́ nə̄ válā ai miǹsə́g míe, á m̀bɔ̄ ńnōmo woe miníngá ǹkúkúmá á tə̄lə́ ai mvɔ́d yǎ Ofir. 11Vógólo, ǎ ngɔn dzama, bəbə́gə ó kə́ə̄ fə alɔ́: vóágán ayɔŋ dóe ai ndá ésōá; 12éyɔŋ tē hḿ ńkúkúmá ā yi diŋ ábəŋ dóe ! Énye a nə́ ńtī woe, luígi ǹló á mís móe ! 13Eyɔ̌ŋ tē, ǎ ngɔn Tir, ébá bádaŋ m̀bígán âyɔŋ bâyi wa sɔ́ bɔlan ai bifái. 14Ai atí ásə, ngɔn ǹkúkúmá e nə á ndá étē e bəgə́ éyé ǹtiŋán ai mvɔ́d. 15Ńdzamán ǹdzamán ákyāī yā lábə́ yǎ kig yénéban, bâkə ai nyé ábə ǹkúkúmá; bəngɔn bə́ bīníngá bə́ toŋo nyé á mvús ǹsámbá, biyɔŋ bíé, bâkə ai bɔ́ ábə ǹkúkúmá. 16Bányián á ndá kúm ǹkúkúmá ai mod ǹsámbá á məfon ai á miǹtag étē. 17Bɔ́n bóe bâyi fɔ̌l bēsōá, wayi bɔ́ bɔ̌ mīńtómba á sí ésə. 18Mayi wómolo dzwé dóe á ḿmiě bod ósə; məyɔŋ mə́sə mâyi wa dzə́mələ á bísəb bísəb. [1] Édí lâbəbə mə́kə́ŋ yā mə́ nə́ ḿbəŋ. 46SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. bɔ́n bə́ Koré. Andin. Dziá. 2Zambá á nə ekə m̀bíl dzáán ai ngul dzǎn, a diŋ bía vɔ́lī kɔ́m ésə ábǒg míńtyé. 3Asú tē ńdɔ byǎyǐ kig kɔ̌n wɔ̄ŋ tɔ sí yavəŋan tɔ miǹkǒl myâkə diban á zāŋ māŋ étē. 4Məndím mábán mábām mə́ fugu avúl, mábɛ́deban á yób, miǹkǒl mí ngadzə́m kám. 5Hədá oswé ńnēn ḿbɔ̄g ó nə á míḿbál míé myávə́ édzə̂dzalá Zāmbá miǹtag, étɔbɔgɔ Mədaŋ Yóbō yā yádaŋ m̀fúfúb. 6Zambá á tɔá étē; yá sə́ kig dzǎm fóŋan. Zambá a ka dzɔ́ ai məmúan mə́ kídí. 7Məyɔŋ mə́ ngáməmələ, biwógē bí fóŋán: ńdɔ a ngávə́ mvám, sí ē ngasulan. 8Ǹtondôbe miǹkunda a nə́ ai bíā. Bǐ bə̄lə́ ndá kɔ̄a, ńdzɔ e nə́ Zāmbá Yákɔb. 9Kaŋán yén mim̀bɔán mí Ńtondôbə, é byə́m á ngándáman á sí. 10A mana bitá a kələ kwí á suga sí, a búg elâ, a búgu akɔ̌ŋ, a dígi bikálíg. 11Woán bikpəlé á sí ! Yə́bə́gán nâ mǎ mə̄ nə́ Zāmbá ! Madɔ á məyɔŋ, ma dɔ á sí. 12Ǹtondôbə miǹkunda a nə́ ai bía. Zambá Yákɔb a nə bíā ndá kɔ̄a. 47SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Bɔ́n bə́ Koré. Sáləmen. Mína məyɔŋ mə́sə: kób á yób, sɔ́an Zambá ai ayéngá məfon. 3Amú Ńtondôbə, Zambá yǎ mīǹkúd, a nə ekɔ wɔ̌ŋ: ǹkúkúmá ǹnén á sí ésə. 4A wɔ́man bíkúl m̀bog á kíŋ a dzoge bía məyɔŋ á məkǒl á sī; 5A tɔ́b ngab elíg ású dáán, məndóg mə́ Yákɔb, ḿbɔ́s édǐŋ wóé. 6Zambá á ngābɛ́d á yób áyēngá étē, Ǹtondôbə, á mvám tɔ̄ŋ étēde. 7Yián Zambá bīá, yián ! Yián ású ńkúkúmá wāān, yián ! 8Amú ǹkúkúmá yǎ sí ésə a nə Zambá, yián biá ású yə̄ nâ lə́ yə̄mə́bán. 9Zambá a dzóe məyɔŋ, a yə́gə̄ ai atí ásə á ḿfūfúb etɔá kúm dzíé. 10Miǹkúkúmá yā məyɔŋ myábámán fūfulu: é nə ayɔŋ Zāmbá Ábrahám, amú biběn yā sí byáwōge ai Zambá yǎ á ngābɛ́d dzóm ésə̄ á ńlō á yób. 48SÁLƏMEN Dziá. Sáləmen. Bɔ́n bə́ Koré. 2A nə mod nénə, Zambá wāān, a yəan ai mod olugú, á tísɔn Zambá wāān, ḿfūfúb ǹkǒl wóé, 3Abəŋ ai ayǎb, ó nə miǹtag ású sí ésə: ǹkǒl Síon, á ńnam âkoé, edzə̂dzalá ǹkúkúmá ǹnén. 4Á mə̄ndá móé étēde, Zambá a lə́dē nə́ a nə́ ndá kɔ̄a. 5Bəbə́gə, miǹkúkúmá mí ngákə ngǎm dzyā, bə́ ngákwí bɔ́ bə́sə ekúkua. 6Bə́ ngáyi yén, bə́ bwé ńsə̄mé, bə́ ngádzə́m kám, ńdɔ̄ bə́ ngáman túb mīḿbīl. 7Ńdɔ̄ kám é ngábí bɔ́ anə́ mīǹtyé mí ǹkogolo mí mīníngá. 8Anə́ évúndu yā ńnam kídí yā yábúg bifungá yā Tarsis. Ḿból bə́ ngákad bíā, ḿból tē fə ńgɔ̄ bǐ ngáyén, á tísɔn Ǹtondôbə miǹkunda, á tísɔn Zambá wáán, Zambá á ngāyə́m dzɔ̄ á kpím á ńnomó etɔá. 10Ǎ Zāmbá, byǎdúgan yén ébaala mətǐŋ dzóe, á tə́mpɛl woe étēde. 11Olugú woe, anə́ fə̄ dzwé dóe, ǎ Zāmbá, a dzálā ndam sí ésə. M̀bɔ̄ ńnōmo woe a nə ǹtúd ai sósōō; 12ǹkǒl Síon wâfon, bətísɔ̌n yā Yúda bâtag ású ńtsígán ńtól wóe. 13Wulúgán ai mim̀fim mí Síon mísə, láŋán tāŋ miǹkum míé, 14Miǹnə́m myáán mí ládá ai mim̀fim míé, tóán kə̄ myāyəm məndá móé ḿbəŋ, ású yə̄ nâ mǐ yédán e mvɔŋ bod yǎzu 15nâ é Zambá nyɔ̄ énye a nə Zambá wáán á bísəb bísəb. A kə ai bíā[1]... [1] Ńlɔŋ bíbúg vī ó nə esə̌g, evo ziŋ nálā wálə̄dē nâ Zambá a wulu ai bod, dzam dá, bod bətē təge tóán yəm ḿfág ā kə ai bɔ́. 49SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Bɔ́n bə́ Koré. Sáləmen. 2Mína məyɔŋ mə́sə, vógólán ná, mína bǒd yā sí kə́ə́gan məlɔ́, 3zəzə̌ bod ai mim̀faŋ mí bod, miǹkúkúmá fǔfulu ai mim̀búbúá ! 4Anyu dáma lákūli ǹyəmán mam mə́ ényǐŋ yā ńnə̄m wáma, makúli fəg. 5Makə̂ alɔ́ á ńkaná, matimi ndímba yǎ ńkana ai mvɛ́d dzama. 6Ású dzé myāmbáda ábǒg ámalá ? Bəbə̂ məfəgə́ míńtótóm á báboman ma á nyɔ́l, 7ai ébá báfidi akúmá dábán. Bâbɔ ǹgúngúan ai ábūí ákúmá bə́ ngúnú ai dɔ́ ? 8Hədá, mod a sə́ kig dzǎm kus ényɔ́ ḿbɔ̄g, ngə́ á yân ai Zambá táŋ yǎ ákodé díé. 9Tɔ bə́ sōé táŋ yá ású ényiŋ dzyá, é bə̄lə́ naa é mana eməmáná.[1] 10Yə nâ a nə́ nyiŋ á ńtíé kɔ́m ? Nâ nyé ā ngāyén kig ébé ngǎ ? 11Bâ bāyén hḿ mim̀fəfə́g mí wúag, bə́ wúag anə́ fə okúkud ai ezíligan, bə́ lígi ai bod bə́fə́ ákúmā dábán. 12Bə́ ḿbə́ tsogo nâ məndá mábán mə́ nə̄ á ńtíé kɔ́m, bitɔbɔgɔ byábán təge ai andámán, bə́ ngáyole məbódā məsí mwé mábán ! 13Mod ai abuí ólúgu wōē ásə ǎ lod kig alú: a fulan ai éyə́m yā bátsíg. 14Etiliga ébá bə́ bə̄lə́ ákūd afidí ai bɔ́bə́bēn á dzīlí, ényíŋ yáyanga ébá báwóg ńkɔ̄bɔ̄ wábán zám: 15ǹkunda bíyə́m yā bányəŋə́lə á tolendǒŋ nyūlú, awû énye ǎ kə ai bɔ́ á mə̄dîga. Kídí lénde, é bod bə́ nə́ mīńnə̄m tə́tə̄lə́ báyi bɔ́ tságada. Məndəm mábán mə́ māná dímizan á ndoán kɔ́m. Bə́ nə oyáb ai məndá mə́ kúm mábán. 16Dzam dá, Zamba a yi kode ényiŋ dzáma á tolendǒŋ: Owé, a yi ma nɔŋ. 17Tə wafyángan mbáda éyɔŋ mod ǎ fugulu akúmá ai éyɔŋ dúmá yā ndá dzīé lánáŋ. 18Amú ábǒg áwú ǎ kə̌ kig tɔ ai dzóm, ńdɔ̄ fə̄ dúmá díe lásǔs kig ai nyé. 19Ábōg á ngābə́ á tála, a tamaŋan nyémēn: “Bâkud wa kób amú mam mə́sə mâwulu m̀bəŋ ású dóe !” 20A yi kə yían áyōm bēsīá yā bángábǎd kīg fə yén ḿfyɛ. 21É mod yǎ á nadá ólugú étē, hədá ā ndzí kig wóg, a fulan ai éyə́m yā bátsíg. [1] Ebúg yā Bibɛl fulańsi “cesser” yâtimiban nâ “ávɔd”. Bí̌ ńtɔ̄á hḿ dzǎm dzó naa: “Enyiŋ ésə̄ é bə̄lə́ naa é vɔdɔ evɔvɔ́dɔ́.” 50SÁLƏMEN Sáləmen. Azaf. Zambá bəzambá bə́ zāmbá, Ǹtondôbə a kɔbɔ: a bánda sí a tádigi á mə̄tíé mə́ ńló dzóbo a kələ kwí á mə̄yímbí móé. 2A tádigi á Síon, ǹtud ábəŋ, Zambá a fyɛ. 3Zambá wáán á zāāg, a bə́ fə ku évōl !M̀buŋ ndóan wâwulu nyé ósū. 4A bándī é yób yā yób étē ai sí á étsīgi ǹtól áyɔŋ díé. Tógán bəbaalǎ mətǐŋ máma ébá bə́ ngátindi elad amvóé ai ma ai mətúnuŋa. 6Yób lálɛ̂ sósōō wōē: ǹtsígi ǹtól, a nə́ Zāmbá ! 7Ǎyɔŋ dáma, vógóló, mayi kɔbɔ: ǎ Ísraɛ̂l, mayi wa bɔɔlɔ é mam málúm wa bibúg: « Mǎ mə̄ nə́ Zāmbá, Zambá woe !» 8Sə̌ kig ású mə́túnuŋa móe ńgɔ masɔ́man wa, mim̀kpə́l biyə́m míe mí dzōgó mā ósū kɔ́m ésə. 9Mǎyǐ kig nɔŋ ńnōm nyag á ndá dzoe ngə́ bīkə́lá á məbəmbá móe; 10amú tsíd ésə̄ yā məfan yáwōge ai ma, batsídi ezɔ̌b ezɔ̌b á miǹkǒl myáma. 11Mayəm anɔ̌n ásə̄ yā yōb, é dzóm ésə yáwulu á mə̄fúb yáwōge ai ma. 12Ngə́ mawóg zie, mǎyǐ kig wa sɔ́ kad amú sí yáwōge ai ma ai e byə́m bísə̄ bí nə́ étē. 13Yə mayi dí miǹson bə́yóm bə́ nyag ? Yə mayi nyú məkǐ bíkə́lá ? 14Váá Zāmbá ólugú anə́ mə̄túnuŋa Kpáágán mətǐŋ móe ású Zāmbá yǎ mīńkúd á yōb. 15Lóégē hḿ mā ámōs ó bələ́ ámalá, mayi wa kode, ǒ ngávə́ ma olugú. 16Zambá a kad ǹku ǹnyə́bə́ naa:"Ású dzé wāláŋadan[1] məmvéndé máma ai átūd élad amvóé dzáma ânyu 17wa yǎ wāfəm tə́tə̄lə́ ayə́gə́lə́ o vúndigǐ fə bibúg byáma á fyɛ́ ? 18Ngə́ ō yénə́ ńwūwúb, o ladá ai wá mgba, biyɔŋ bíē bí nə hə bǒd bisog. 19Wadzoge anyu dóe nə́ lə́ kɔ́bɔ abé, oyə́m wóe wálām mədugán. 20Ǹnyie anə́ wātɔbɔ á sí, ǒ ngásɔg mǎnyɔ̄ŋ, ǒ ngasámā mɔ́n nyoá. 21Éyə o bɔɔ nálā, eyɔ̌ŋ tē mə́ ku evól, ngǎ ? Yə watsog nâ maa mə nə anə́ wā ? 22Mǐ tóan kála, mína bəvóan bə́ Zāmbá, mə zǎ līŋán, təge ai mod yā a nə́ mína nyii. Ényɔ́ yā ā və̄ ma olugú anə́ mə̄túnuŋa a və́ mā dúmá, ńdɔ̄ fə a nɔŋ é zēn yǎ māyī nyé lə́dē ákodé Zāmbá. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó naa: “watíe ndɔŋ”. 51SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Sáləmen Dávid. 2Éyɔŋ profɛ́d Natan a ngázū ábə̄ nyé amú a ngáyəm Betsabé. 3Ǎ Zāmbá, kudú mā ngɔ́l, ású ḿbaalán mətǐŋ wóe, ású abuí ngɔ́l dóe, fímígi miǹkɔ́d myáma. 4Sɔbɔ́ fɔ̄ɔ̄ ma abé dámā təge ku sɔ́m, ńdɔ̄ fə̄ fúbúgu ma á ńsə̄m wáma. 5Amú mayəm miǹkɔ́d myáma, ǹsə́m wámā wâ ó tə́lə ma ósū kɔ́m ésə. 6Wa etám etám mə̄ ngányami ai ǹsə́man, é dzam á nə́ abé á mís móe, mə̌ bɔ̄ dɔ̄, o ǹtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ á məkyəbə éyɔŋ wǎyi kɔ́bɔ, təge ai bidzo éyɔŋ wǎyi ǹtsíg ńtōl. 7Tám yēn: mə ngábyálī á ńsə̄m étē, ńdɔ̄ fə naná á ngánɔŋ abum dáma á ńdúgúdu ńsə́m étēde. 8Hədá wadiŋ bə́bə́lá á ńnə̄m étēde, álū dáma wayə́gələ ma mǎm yā tîn fəg. 9Vǎga ǹsə́m wáma ai ezób[1] abǒg tē mǎyi fúb, wɔ́bɔ́gɔ ma, eyɔ̌ŋ te mǎyi fum mə lodo ekɔ́m. 10Bɔ̌ naa mə́ wog məfon ai miǹtag, bí dzəm, bívɛ̌s ó ngāman tság. 11Vǎgā mís á mīńsə̄m myáma, bivǔs byámā bísə, fímígī byá. 12Ǎ Zāmbá, bondége ma m̀fúbán ǹnə́m, bəmə́ ma m̀kpámáŋ ńsísīm á nyɔ́l étē. 13Tə woa ma oyǎb ai ásū dóe, tə wadali ma ḿfúfúb ńsísīm wóe : 14Dúgán ma və́ miǹtag nâ mə̌ kodeban yǎ, ǹsísīm áfáŋ ó súgú ma bifág á mvús. 15Mayi yə́gələ ébá bə̄ bə̄lə́ məku məzěn móe, abǒg te bəsə́m báyi dúgán sɔ̄ ábə wa. 6Ǎ Zāmbá wama, Zambá ńkode, kodége ma áwū məkǐ, nə́ oyə́m wáma ó lɛ̂ sósōō woe. 17Ǎ Ǹtondôbə, yáigi ma biyé bí anyu, anyu dámā lə́ yédán olugú woe. 18Mətúnuŋa mə́bēn mânyə̌b kig wa á ńnə̄m, tɔ̌ kig mə túni wa mim̀kpə́l biyə́m, wǎyǐ kig yə́bə. 19Mə́túnuŋa máyəb Zambá á ńnə̄m mə́ nə fɔ́ɔ́ hə ńsísīm yā ó nə́ ǹdzugán, ǎ Zāmbá, wǎbɛ̌n kig ńsísīm yā ó nə́ ǹdzugán ai ǹkɔgán. 20Áfū ńnə́m dóe, bɔ̌ Síon m̀bəŋ, dúgân lóŋ Yērúzalɛm á mim̀fim míé. 21Éyɔŋ tē hḿ mə́túnuŋa bə́ ngátil máyi wa nyəb á ńnə̄m, mim̀kpə́l bíyə́m ai bifái ǹgúmā ǹgúmā. Éyɔŋ tē hḿ báyi wa túnī bitɔŋ bə́yóm bə́ nyag álatâr woe á yōb. [1] Mǎn élé te a nə dzwé á fulaǹsí naa “hysope”. 52SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Etsígī bɛ́s. Dávid. 2Éyɔŋ Doeg, mǎn Edomít á ngázu kad Sául nâ: "Dávid a nyî yǎ á ndá Abimélek." Ású dzé wābɔ məndóg ai ḿbɔán ábé wóe ? m̀baalán mətǐŋ Zāmbá ó nə̄ ású məmǒs mə́sə ! 4Oyə́m wóe wâbui esǒg éwê bod; ó nə mətóm anə́ okə̌ŋ ngə̄ŋ yā wávól: ó nə akə́ŋ á mbondě mədugán. 5Evo ziŋ nâ wadiŋ abə́ a lodo m̀bəŋ ai miǹnǎl a lodo ǹkadán bə́bə́lá. 6Wadiŋ ébúg ésə̄ yándáman, wa oyə́m mə́tóm. 7Zambá émēn a yi wa tɔs, a yi wa ndáman a kələ kwí á məmaná, a yi wa líndi, a kúlī wa ébə̌m, a yi wa tyé ai miǹkǎŋ mísə á sí bəvə́və̄ə̄. 8Abǒg tē hḿ bə̄sósōō bə́ bod báyi yén, bə́ ngakɔn wɔ̌ŋ, bə́ ngáwoe nyé, bɔ́ nâ: "Ényē nyɔ́li, é mod azombo a ndzí kig tə́lē Zambá ńka woe, a ngádaŋ fidi hə abuí akúmá díé, a taman nyémēn ai bəbə̂ bə́ mam bóé." Ḿfág wáma anə́ élē ḿbɔ́n á ndá Zāmbá, mafidi ḿbaalán mətǐŋ Zāmbá kɔ́m ésə ai á ńnomó etɔá. Mayi wa kaŋ á ńnomó etɔá, amú o ngáyâ, mayi fidi dzwé dóe amú lə́ nə m̀bəŋ, á mís mə ébá bábaaala mətǐŋ móe. 53SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Ású ókɔ̌n. Etsígī bɛ́s Dávid. 2Məkúd mâkadan bɔ́ a bɔ́ nâ: "Zambá á sə̄ kig !" Ebɔ̌l ebɔ̌l ai ebɔdi zɛl, bə́ ngáman ndáman bɔ́bə́bēn ai bə́bə̂ bə́ mam bə́ nə́ ángōndó; tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā bɔ̌ kig é dzam á nə́ ḿbəŋ. 3Ḿfág á nə̄ á yób, ńdɔ Zambá á ngālə́mbə̄ á sí, á bod bə́ nə́ nə́ á yén kámāná m̀bɔ́g á bələ́ fəg étē, 4Bə́sə̄ bâduman, bə́ man yǎ dími, bə́ kódō á tə́tə̄lə́ zěn, bâkə dzɔ́n hə á ḿbɔán bə́bə̂ bə́ mam; tɔ́ m̀bɔ́g ā bɔ̌ kig é dzam á nə́ ḿbəŋ, tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g. 5Yə bə́ nə təge yəm, bə́bɔ bə́ ábé bā, bɔ́ yā bə́ dzâ ayɔŋ dáma éyɔŋ bádī ḿbāŋála wabán, təge lóē Zāmbá ! 6Ńdɔ̄ hḿ é vóm bə́ ngátádī nə́ bádzə̄m kám, təge ai é dzóm bádzə́m kám ai dzɔ́, amú Zāmbá á ngáman tsǎm bivɛ̌s bí é bod bə́ ngázū nyé tsǎg bitɔ́m. O ngákúb bɔ osáma, amú Zāmbá á ngátsídan bɔ́. 7Zá ā və́ ngul, a tíege á Síon, nə́ Ísraɛ̂l á dɔ abuí biyɔŋ ? Éyɔŋ Zambá a dúgán sɔ́ ai miǹkóm yā áyɔŋ díé, məfon ású Yákɔb, miǹtag ású Ísraɛ̂l. 54SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Mvɛ̂d miǹsaŋ. Etsígī bɛ́s. Dávid. 2Éyɔŋ bǒd yā Zif bə́ ngázu kad ai Sául nâ: "Ngǎ Dávid nyɔ́ á sɔlɔ́ ábə̄ bíā ?" 3Ǎ Zāmbá, nyǐgi ma ású dzwé dóe, ai ngul yǎ ázombo dóe, tsígi ma ǹtól á sósōō. 4É é ǎ Zāmbá, wógó ngogolán dzama, kə̂ge alɔ́ á bībúg yā ányu dáma. 5Amú bə̄yə́ŋ bə́ tsāg ma bitá, ńdɔ̄ fə biziligǎn byâyi ma ai awú. Bá ndzi kig bisī Zāmbá. 6Ńdɔ̄ hḿ Zambá á nyɔ ǎ zu ma ka, Zambá a zu fǔfulu ai ébá báwóno ma. 7Á dúgán abé ású ébá bámɔ́n mā ! Ai m̀baalán mətǐŋ wóe manáŋa bɔ́ wē. 8Ai m̀bəmbə ǹnə́m, mayi wa və́ mə̄túnuŋa: ǎ Ńtondôbə, mayi kaŋ dzwé dóe amú lə́ nə m̀bəŋ: 9amú lə́ ngákode ma ámalá ásə, miǹzízíŋ myáma mí ngawú ma osɔ́n á mís étē. 55SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Mvɛ́d miǹsaŋ. Etsígī bɛ́s. Dávid. 2Ǎ Zāmbá, wógó ngogolán dzama, tə watəb ńyə̄gə́lán mayə́gəlan ai wa. 3Vógólo ma, ó yālán ma ! Maligiban ai ńdzūg ó bə̄lə́ mā, 4madzə́m kám ai engongom ńzízíŋ ai emân ńku ńnyə́bə́; amú bâsoe ma bəbə̂ bə́ mam, bə́ tádigi ma ai olún á ńnə̄m. 5Ǹnə́m wábɔ̄g mā âbum, wɔ̌ŋ áwú ó lad yǎ mā, 6wɔ̌ŋ ai kám byányían ma á nyɔ́l, ngokog ě sus yǎ mā á nyɔ́l. Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngádzó nâ: «Ngə́ mə bələ́ məfǎb anə́ óbə̌ŋ ! ngǎ ngə́ mə ǹyə́lə́ ánā, mə kə́ bədəbə ású yə nâ mə́ sɔm asɔbɔ. 8Owé, ngə́ mə ǹtúbú óyǎb ánā mə kə́ bómbō á ńkōd ńnam. 9Ngə́ mə m̀vól yēn ásɔbɔ́ yə̄ ásɔbɔ anə́ évundu ńkulu.» 10Ǎ Ńtondôbə, fudígi endugulan ai ebúlú ngándzángá á ńkɔ̄bɔ̄ wábán. amú mə̄ tála mətóm ai mətsamán á tísɔn. 11Ai alú ai amǒs, byákiŋ á mim̀fim á yōb. 12Á ńnə̄m étē bəbə̂ bə́ mam ai asum; ewê bod é nə̄ á ńnə̄m étēdē wé; etíbílí ai mədugán byákódō kig ámiǹdzɔ̄ŋ míé. 13Sə̌ kig ǹzízíŋ ńgɔ̄ wáta ma, amú mə nə dzǎm dzíbi, sə̌ kig é mod a lúman ai ma énye ǎ dɔ, mayi nyé solan. 14Hədá, é nə wa, mod yǎ ńsāmbá wáma, évúvúmá dzáma, mvóé dzama yǎ ńnə̄m étē. 15Bǐ kalagan mam mə́ ndímbā yā mīńnə̄m myáán, ńdɔ̄ fə bǐ wulugu fǔfúlú á ndá Zāmbá. 16Amalá á kūū bɔ̄ á yób ! Bə́ susú bə́ tála á tolendǒŋ, amú mətóm mə́ nə̄ ábə̄ bɔ́, mə́ nə̄ bɔ́ á nyɔ́l étē. 17Ḿfág wáma maloé Zambá, ńdɔ Ǹtondôbə a yi ma kode. 18Ngǒngógóle, kíkídígi, ai ǹtóban ámǒs, mayón, mə ligidan, ńdɔ a ngáwóg ńtad wáma. 19Ńdɔ a ngákode ma, a baalá mā təge ai ǹsél, éyɔŋ bə́ lúmugan ai ma, amú ábuí bod lə́ tsídigan ma á zud ! 20Zambá á wógó á sámā fə bɔ́, nyé yǎ á tɔ̄á étɔá ­kúm a tádigi á mə̄tádí, amú bə́ nə́ təge fɔl fúlú: təge kɔ̌n Zāmbá wɔ̄ŋ. 21É mod nyɔ́ á ngāsám wɔ́ á bəmvóé bóé, a ngátsam elad amvóé dzíé. 22Ǹkɔ́bɔ̄ wóé o nə ǹkɔn ó lodo mənyáŋ[15], hədá ǹnə́m wóé ó bɔɔ bitá, bibúg bíé bí nə ebubud bí lodo m̀bɔ́n, hədá bí nə məyɔ míǹsɔ́ mí ákəŋ. Woága ḿbəgə wóe, fúdígī wá Ńtondôbə á nyɔ́l, a yi wa wóno, ǎ ngādzogé kig nə́ sósōō mod a ku ekukúú. Ńdɔ̄ hḿ ḿfág wóe, ǎ Zāmbá, wayi bɔ́ féndē édɔ̄ ébé ndóan á sí étēde. Bǒd məkǐ ai mədugán báyǐ kig nyiŋ étun mə́lú yā ényiŋ dzábán. Ḿfág wáma, mə mafidí wa. 56SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Dávid. Miktâm. Éyɔŋ Filísta bə́ ngábí nyé á Gat. 2Kudú mā ngɔ́l ǎ Zāmbá ! Mod a tyé mā nyɔ́l: məmǒs mə́sə a lúman a tíbili ma, 3Bəmɔ́n bátyē mā nyɔ́l mə̄mǒs mə́sə, dzam dá á yób á lī, ngul ǹkunda yalúman ású dáma 4Ámōs mākɔn wɔ̌ŋ mafidi wa. 5Ábə Zambá yǎ mālugu ebúg, ábə Zambá ńgɔ afidí dámā á nə̄, mǎmbáda kig: dzé mod miǹson a nə́ ma dzǎm bɔ ? 6Məmǒs mə́sə bâbɔ nə́ mə́ bi miǹtyé, miǹtsogán myábán myádzə̄ŋ hə abé á nyɔ́l dzama. 7Bákōan ǹkunda, bə́ mān sɔbɔ bə́ lə́mbəgə dulǔ yā məkǒl máma, ású yə̄ nâ bə́ dāli ma enyiŋ 8Ású ḿbə̂ dzam tě yə bâyi famala ngǎ ? Ǎ Zāmbá, olún wóe ó wé bod bətē. 9O ngáman yǎ láŋ məkǒl mə́ évwé dulu mámā mə́sə: wɔlɔ́ bībə́gē byáma á ḿfə̄g ékob wóe. Lá sə́ ńtilán á mə̄táŋ móe a ? 10Miǹzízíŋ myáma myâyi dúgan ai mvuś ámōs māyi lóē: mayəm dɔ́, Zambǎ á nə ai ma ngǎm. 11Ábə Zambá yǎ mālugu bibúg, ábə Ǹtondôbə̌ yā mālugu bibúg, 12ḿból mafidi Zambá, mǎmbádā kig: bod bâyi bɔ dzé ású dáma ? 13Ǎ Zāmbá, mə bələ́ nâ mə kpâgan mətǐŋ máma; makpân ású dóe mətúnuŋa mə́ ólugú. 14Amú ó ngákode ma áwū. Ngǎ ó ngákaman ai məkǒl mámā á ḿbəg, ású yə̄ nâ mə́ wūlu Zambá ósū á ḿfyɛ ényiŋ ? 57SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. "Tə watsam" Dávid. Miktâm. Éyɔŋ a ngátúb Sául a kə sɔbɔ á ńkōm. 2Kudú ngɔ́l, ǎ Zāmbá, kudú mā ngɔ́l ! Amú mə̄ ngánɔŋ wa nə́ o nə asɔbɔ́ dáma; ńdɔ̄ mǎsɔbɔ édzidzǐn yā məfǎb móe á sí, a kələ kwí anə́ amalá láman lod. 3Malɔ́ŋ Zāmbá Mədaŋa Yóbo Zambá yǎ ā yi ma bɔ̌ mam mə́sə; 4Á lómó ma akodé á yób ! Ényɔ́ ā tyé ma nyɔ́l, ǎ kɔ́bɔ́ ai Zambá ábē, Zambá á lómo ḿbaalán mətǐŋ wóé ai bə́bə́lá wōē 5Mə nə dzǎm bombō á zāŋ bim̀gbə́m bí ndóan, bǒd yā məsǒŋ mábán mə́ nə́ məkɔ̌ŋ ai bilâ, oyə́m wábán, ayo nyámálá. 6Ǎ Zāmbá, tə́bə́gə̄ yób á yób; dúmá dóe lə́ lōdó sí ésə ! 7Bə́ ngáya ma avɔ́d á zēn: bə́ vīdí ma ǹló á sí, bə́ fáág ma ebé ósū, ńdɔ̄ bɔ́bə́bēn bə́ ngáku étē á zə̄zǎŋ. 8Ai ǹnə́m á myə̄ə̄ŋ, ǎ Zāmbá, ǹnə́m o bɔ̂ ma á sí, mayi yiá dzīá: 9Həbə́gə́, ǎ dúmá dáma; həbə́gán ǎ tíŋīlí ai mvɛ́d, amú mahəle məléndē mə́ kídí. 10Mayi wálugu á məyɔŋ bíkúl, ǎ Ńtondôbə, mə yiaga biá á məyɔŋ, 11amú ébaala mətǐŋ dzóe yábɛ́d á kələ kwí á yób, bə́bə́lá woe a kələ kwí á mīǹkúd étē. 12Ǎ Zāmbá, tə́bə́gə̄ yób á yób, dúmá dóe lə́ lōdó sí ésə ! 58SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. "Tə watsam."Dávid. Miktâm. 2Á nə̄ tóé ! Éyɔŋ myǎkɔ́bɔ, sósōō a ku evól. Ǎ bɔ́n bə́ bod, yə mǎtsíg fɔ́ɔ́ ńtōl á tə́tə̄lə́ ? 3Kǒkōā, myǎwé bod: á sí myǎbulu emân ai mɔ́ máán. 4A tádigi bə́ tɔ̄á âbum, bəbə̂ bə́ bod báwulǔ kig á zēn, ébá bákɔ́bɔ miǹnǎl bə́ nə́ á ńdīmi a tádigi á məbǔm bənyiá. 5Bə́ bə̄lə́ ńsu anə́ ǹsu nyóé, bə́ nə̄ anə́ ńdōdɔ́g ákpə̌ yā wádib alɔ́, 6á wábɔ̌ kig kíŋ bəsəle məwóg, tɔ ńkəkə́ŋ ńselě yā wádaŋ yəm ńselán. 7Ǎ Zāmbá, manáŋā bɔ́ búg məsǒŋ ânyu; ǎ Ńtondôbə, tyé məsǒŋ bímgbə́m bítē. 8Bə́ lōdó anə́ mə́ndím mâsigi ! Zambá á kə̄dán ai m̀fan wóé bə́ man bɔ́bɔlan anə́ élɔ́g bə́ hə́ tidi ai məkǒl ! 9Bə́ bɔ anə́ ńsɔndɔ kóé yǎ ā man boe é ńtɔ̄á ánden anden, ngə́ kig anə́ ndān mɔ́n miníngá yā yā ndzí kig yén ńló dzóbo ! 10Ósúsúa yə nâ məmvié máán mânyum anə́ ǹkɔ̌l biyoá tɔ nyumán tɔ ǹdígán, olún ó lōdó ai bɔ́. 11Sósōō mod a yi tag éyɔŋ a yén məkunuŋa: a yi sǒb məkǒl móé á məkǐ bə́bə̂ bə́ bod. 12Eyɔ̌ŋ tē bod bâyi dzó naa:"Owé, sósōō mod a wúm bibumá: Owé, Zambá á nə, ényɔ́ yǎ ā tsíg ńtōl yā á sí.” 59SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. "Tə watsam." Dávid. Miktâm. Éyɔŋ Sául a ngálom nə́ bə́ nɔ́nī ndá dzīē nə́ á we nyé. 2Ǎ Zāmbá kodége ma á mīǹzízíŋ myáma; kamán ai ma ábə̄ ébá bálúman ai ma. 3Kodége ma ábə bəbɔ bə́ ábé, nyǐgi ma ábə bod məkǐ. 4Amú ḿbɔ̄ bá bámɔ̄n mā mińyóyɔ́g myáwɔ̄ŋ mā á nyɔ́l, təge ai ǹgúmā abé ziŋ ábə ma, təge ai ǹsə́m ngə́ evǔs, ǎ Ńtondôbə. 5Mə sə́ kig á məku, dzam dá bâkə mim̀bíl, bə́ ngakom bitɔ̄á. Həbə́gə̄ óyɔ̄, zǎ tóban ai ma, yénə́ ! 6Wa, Ǹtondôbə, Zambá miǹkunda, Zambá Ísraɛ̂l. Həbə́gə́, ású yə̄ nâ ó ndə́gə́lə̄ mə́yɔŋ mə́sə̄ má; bəbə̂ bə́ bǒd miǹnǎl bə́tē bə́sə, tə wayén bɔ̄ ngɔ́l. 7Bádūgan ngǒngógóle bə́ ngábɔ́n anə́ mvú; bə́ tīī ai tísɔn ésə. 8Yénə́ anə́ bə́ nə́ ai avúl ányu á túd, akəŋ bítá á bīyé bí ányu. "Yə mod a wóg fɔ́ɔ́ ?" 9Ḿfág wóe ǎ Ńtondôbə, wawoe bɔ́, wakpə́lə məyɔŋ bíkúl mə́sə. 10Mayi sám mís ḿfág ó nə̄, ngul dzam. Zambá énye a nə́ mā ndá kɔ̄a. 11Zambá ḿbaala mətǐŋ a zu ábə ma: Zambá a bɔ nə́ mə́ byāndī ébá bámɔ́n ma. 12Tə waman bɔ́ wē ai sí, ayɔŋ dáma á zā vóan. Fím dzoe, é sugúzū bɔ́, e dzɔ̄dī fə̄ bɔ́, ǎ Ǹtondôbə, eběn dzáán ! 13Ǹnyie anə́ bákɔ́bɔ, bə́ bə̄lə́ ńsə̄m ânyu dábán; bə́ tīmbígī hḿ á mə̄bún mábán, ású bikag ai míńnāl bákɔ́bɔ. 14Manáŋa ai ayɔ́g dóe; manáŋa təge líg tɔ mǎn dzóm ! Bə́ yəm áfə nâ Zambá énye a nə́ Ńkūkúmá Yákɔb, a kələ kwí á mə̄búg mə́ sí. 15Bádūgan ngǒngógóle, bə́ ngábɔ́n anə́ mvú, bə́ tīī ai tísɔn ésə. 16Bádzə̄bədan bádzə̄ŋ bīdí, ǹtíé ósə bə́ ngə́lə́ təge dzyé, bə́ nə́ hə ḿbónán ńgūmā ńtíe álú. 17M̌fág wáma mayia ngul dzoe kíkídígi, mataman fúlú m̀baalán mətǐŋ dzoe, amú ó ngábɔ̄ ndá kɔ̄a, ekə m̀bíl dzáma ámǒs wɔ̄ŋ. 18Wa ngul dzama, mayi yia ású dóe. Ndá kɔ̄a dzama, e nə Zambá, é Zāmba á nə̄ ma m̀baala mətǐŋ. 60SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Dávid. Ású áyə́ge. 2Éyɔŋ a ngálúman ai Araméǎn yā Mezopotamía, éyɔŋ Yoab a ngádúgán sɔ́ yīd Edom á ndoŋ ǹkǔ, bod bakúda awômo ai bə́bɛ̄. 3Ǎ Zāmbá, o tsídan yǎ fɔ́ɔ́ bíā, o maná fə̄ bía tsam; o m̀bə̄ wógó olún, dúgán zu ábə̄ bíā. 4O ngádzimbi sí, o salá dzɔ̄ bifas, dúgán kǒm mim̀bugulu míe, amú yaman sulan. 5O ngálə́de ayɔŋ dóe ngɛ́d, o ngányû bía mə́yɔ̌g yā másɔ́an. 6Ébá bámbada wa, o ngá və́ bɔd ndəm nə́ bə́ tub elâ. 7Ású yə̄ nə́ miǹdindíŋ míe mí kōdéban,nyǐgī bíā ai m̀bɔ̄ ńnōmo woe, ó wǒg fə̄ bíā. 8Zambá á ngākɔ́bɔ̄ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé, nyé nâ: Masán ai miǹtag, makab Sikem ngab, mavəg ndoŋ yǎ Sukot. 9Galaad a wóge ai ma, Manasé fə dzam də́dā. Efrayím á nə ekóngó yā ńlō wáma, Yúda, akpâg édzóē dzáma. 10Moab, esóá mə́wɔ́bɔ̄ dzáma; mayi woa ákǒl ngob dámā Édom. Ǎ Filítia bomó hḿ ayéngá ! 11Zá á ngākə́ ai ma á ńgungúl tísɔn ? Zá á ngākə̄ kwí ai ma á Édom ? 12Ngǎ sə wa, é Zāmbá yǎ á ngábɛn bíā, é Zāmbá yǎ ā kwī kīg fə ai miǹkán bitá myáán ? 13Zǎ bía ka étībílí ńlúman wǎn, amú ǹkǎn mod ó nə fɔngɔ́. 14Ai Zamba byǎyi bɔ̌ biyə̌ŋ bí mam: énye ǎ yi kɔɔdɔ̌ bə̄tíbílí báán ai məkǒl. 61SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Ai mvɛ́d miǹsaŋ. Dávid. 2Ǎ Zāmbá, wógó ma ǹyón, vógólo ngogolán dzama. 3Á suga sí, ńgɔ malɔ́ŋ wa ekígá, ǹnə́m ó sə̄ kig fə ma âbum. Á ńkōm yā wádaŋ ma oyǎb á yōb ńgɔ kələ́ ai ma. 4Amú ó nə ma asɔbɔ́, ngul ndá kɔ̄a yǎ mātúb miǹzízíŋ étēde. 5Mayi nâ mə́ tɔ̄bɔ̄ ébə̌m dzóe á bisəb bisəb, mə yáda wa á məfǎb á sí. 6Wa, Zambá, ó ngādzála miǹnyián myáma o və́ə́ fə ébá bámbádā dzwé dóe ngab elíg dzābá. 7Á mə̄lú mə́ ńkúkúmá, báág mə̄lú məfə́ á yób: mim̀bú míé mí və̄ŋán bisəb ! 8Á yə́gə́bə̄ á mvēndé á ńgúmā étɔá ósū Zāmbá ! Bɔ̌ naa m̀baalán mətǐŋ ai bə́bə́lá bí bāālā nyé. 9Eyɔ̌ŋ tē hḿ māyi yia dzwé dóe biá təge yə súg, ású yə̄ nâ mə́ kpáán mətǐŋ máma amǒs ósə. Ǹdzóe biá. Yedutun. Sáləmen Dávid. 2Owé, ńsísīm wámā ó nə á myə̄ə̄ŋ ábə Zambǎ, ábə̄ nyé ńgɔ akodé lásɔ́ mā. 3Énye a nə́ ma akóm ai akodé ai ndá kɔ̄a: mə nə ekǔm təge sigan ai ńkulu. 4Ǹtíe a vé myākúban mod m̀bɔ́g á nyɔ́l, nâ mǐ we nyé mínā bə́sə̄ fǔfulu anə́ ḿfǐm yā ó mə́ge, ngə́ kig anə́ óngōla yǎ á man búgi ? 5Owé, ású ńkóŋ wóé, bâkoməzan nâ bâvaa nyé: báwōg mədugán zám: ai anyu bávə̄ ńtōtōmaamaa, hədá, á ńnə̄m wábán étē bə́ yɔa. Owé, ǎ ńsísīm wáma, wɔígī á myə̄ə̄ŋ ábə Zambá; amú ábə̄ nyé ńgɔ afidí lásɔ́ mā. 7Owé, énye a nə́ ma akóm ai akodé, ndá kɔ̄a dzama: mə nə́ anə́ ékǔm təge sigan ai ńkulu. 8Ábə Zambá ńgɔ akodé ai dúmá bí nə́ mā, akóm ai ngul dzama. Ábə Zambá ńgɔ asɔbɔ́ anə́ ma. 9Fidígán nyé ábǒg yā ábǒg ásə, mína, ayɔŋ ! Kaŋán kúlī ábum dáán ábə̄ nyé; Zambá anə́ bía asɔbɔ́. 10Owé, bǒd yā áyɔŋ bə́ nə evúndu, mim̀faŋ mí bod, miǹnǎl. Ngə́ bâbəde bə́sə fǔfulu á ńlod aná, ngə́ bə́ ḿbɔ̄ évəvɛs aná bə́ lodo evúndu. 11Tə myǎfyáŋan fidǐ mə̄tóm ngə́ ádzə̄ŋ éfadi; tɔ akúmá daán lâbuluban, tə myǎfudi ńnə́m étēde. 12Zambá a ngákɔ́bɔ ebúg dzyá, bibúg bíbɛ̄ á mə̄ ngáwóg, édí: ngul e nə ábə Zambá, ńdɔ̄ fə ábə wa ǎ Ńtondôbə ebaala mətǐŋ; ai édi: nə́ wayân ai mod á táŋ bisíé bíé. 63SÁLƏMEN Éyɔŋ a ngábə́ á ńkōd ńnǎm yā Yúda. 2Ǎ Zāmbá, wǎ ó nə̄ Zāmbá wáma, ai ndib kídí, mayi wā; ǹsísīm wámā wáwōg wa ekódé, miǹson myáma mí ǹtɔ̄á yǎ á labag á myátɔŋ wa, anə́ sí yǎ é nə̄ ńkōd á káŋálá, təge ai məndím. 3Éyə mə ngábə́ nālá éyɔŋ mə ngáyén wā á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóe, mə fɔmbɔgɔ ngul dzoe ai dúmá dóe. 4Owé, m̀baalán mətǐŋ wóe wâlod enyiŋ, biyé bí ányu byámā byâyi wa taman. 5Ńdɔ̄ hḿ māyi wa kaŋ á ńtīē enyiŋ wáma ósə, ńdɔ̄ fə, á dzwé dóe, mayi sám mɔ́ á yōb. 6Anə́ ai məvɔ́g ai ḿbɔ́n, mayi dzyé, ńdɔ̄ fə ai miǹtag á biyé bí anyu, anyu dámā lâyi yiá ólugú woe. 7Éyɔŋ mǎtsog wa ênɔ̌ŋ dzáma, makogolan ai wǎ məwola məwola. 8Amú ó ngāka ma, masán ai miǹtag á édzidzǐn məfǎb móe á sí. 9Mə tǐ wā á nyɔ́l ai ǹsísīm wáma ósə, m̀bɔ̄ ńnōmo woe a nə ma esûga. 10Bə́ kə̄lə́ á ńdzāŋ kɔ́m, ébá bə́sə̄ báyi ma ai awú. 11Bə́ mānáŋā bɔ́ tsīg ai okəŋ bítá ! Bə́ və̄ŋán ngab mvǎg. 12Eyɔŋ tē hḿ ǹkúkúmá a yi tag ábə Zambá; ényɔ́ ósə ǎ kani sɔŋ ábə̄ nyé a yi nɔŋ dúmá étē, amú anyǔ bǒd miǹnǎl lâyi fɛdəban. 64SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Sáləmen. Dávid. 2Ǎ Zāmbá, vógólo kíŋ ǹtad wáma; kálága enyiŋ dzáma á ńzízíŋ məsis; 3sɔlígi ma ású ńkundǎ bod bə́ ásum, á ńsǔm bəbɔ bə́ abé yā bábui məfəg. 4Bɔ́ yā bádzəb oyə́m wábán anə́ fa bitá, bibúg byábán bí nə ǹsu, bâvəg byá anə́ məkɔ̌ŋ. 5Ḿból yə̄ nə́ bə́ lum á díbī étēde é bod bə́ nə́ sósōō, bə́ ngáwoa, etíe etíé, təge mbáda dzóm. 6Bâkomozan ǹkɔ́bɔ̄ mə́kə́ŋ; bə́ mān sɔlǐ mə̄lám mábán ai akə́ŋ, bɔ́ nâ: «Zá ā yi yén məsoé máán ?», 7Bátāg bəbə̂ bə́ mam : «Bǐ tóán tāg é dzam dí, á nyɔ̂l mod étē, ǹnə́m ó nə təge ai anyíí !» 8Hədá Zambá ā wōā ḿfág bə́ nə́: etíe etíé, akɔ̌ŋ dī: lə́ nə bikpəlé byábán bɔ́bə́bēn, 9oyə́m wábán óbēn ńgɔ̄ wákilan ó ngalúman ai bɔ́. Ébá bə́sə̄ báyēn bɔ̄ bâsigizi ǹló. 10Wɔ̌ŋ ó bə̄lə́ mod ósə, a lɛ̂ é dzóm Zāmbá ā bɔ, ńdɔ̄ fə á ḿbɔán tē, a nɔŋ ayə́ge. 11Sósōō mod á tāāg ábə Ǹtondôbə, á nɔ̄ŋɔ́ nye anə́ ásɔbɔ́ díé, abǒg tē hḿ é bod bə́sə̄ bə́ nə́ miǹnə́m tə́tə̄lə́ báyi kə́ bâtaman bɔ́ a bɔ́. 65SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Dávid. Sáləmen. Dziá 2Ǎ Zāmbá yā o tɔá á Síon, olúgú a yəan ai wa, ńdɔ̄ fə̄ ású dóe, bâkpân mətǐŋ. 3Wa yǎ wāwóg ngogolán, ḿbəgə miǹson ásə a nə dzám sɔ̄ ábə wa. 4Bivǔs bí ngábə́ ngul bí lodo ma ǹkóŋ, hədá, wafími miǹsə́m myáán. 5Mvɔ̌m ai ényɔ́ wātɔ̄b á ébá bə́ bánda, a yi laŋan a tɔ̄a á mə̄ndíé móe. Byǎyi dzyé ai mim̀bəmbə bí byə́m yā ndá dzoe, mim̀fúfúb mí byə́m yā tə́mpɛl woe. 6Ai sósōō, wayalan bíā ai mim̀bəmbə̌ biyə̌ŋ bí mam, ǎ Zāmbá ńkode wǎn, ndi sí ésə a kələ kwí é mǎŋ mə́ nə́ óyǎb. 7A yə́m miǹkǒl ai fím; a tindí ázombo ángə̄də́g. 8A vɔ́li miǹdzimbi mí máŋ, miǹdzimbi mə́ndím myábán, ai engongǒm məyɔŋ. 9A kələ kwí á ńnyie sí, bámbāda məndəm móe, wabɔ nâ məbódā mə́ sí yā mə̄tólē mə́ dzób ai émá yā mə̄yímbí mə́ lɔŋ ayéngá. 10O ngázu yén sí, o ngábɔ dzɔ ebubud ai məndím; wadzáli dzɔ̌ ai akúmá. Oswé Zāmbá ó nə ǹdzálán ai məndím á lúdútú, wakomozan məkwé bídí mə́ bod. Éyə wǎkomozan sí nā: wawɔdan məbóm moé ai məndím, bibǎŋ, o manáŋa bwé, ǒ ngatəgə hḿ dzɔ̄ ai mvəŋ, ǒ ngakúb bíbəbɛga bí ósū maa. 12Wakə mana ḿbú ai bifái yā mvyɛ́ dzoe, é vóm ósə wâlod məbuguban máfuguzu anə́ ńlod óswé. 13Məfúb mə́dîgǎ yā ǹkód ńnam mádzólo ai miǹtag, miǹkǒl myábɔ̄d kāndá miǹtag. 14Məfúb bílɔ́g mə́ ngabɔ́d miǹkunda bíyə́m, mim̀bómbō mí sí mí ngawɔ́man ovə́ga: dzóm ésə̄ yábom ayéngá é yiaga biá. 66SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Dziá. Sáləmen. 2Sɔán ai Ǹtondôbə, sí ésə ! Yián dúmá dzwé díé, sə́ə́gán nyé ai biá bí ólugú. 3Kadán Zambá nâ: "Mim̀bɔán míe mí bui məsis adzé ! Éyɔŋ abuí ngul dóe látə́bə̄ bɔ́ ósú, miǹzízíŋ míe mí ngayəg wa." 4Sí ésə yakúd wa məbɔ́ŋ ósū, yayia wa biá, yayia dzwé dóe." 5Zǎn, myǎyi yén mim̀bɔán mí Zāmbá a kúb bod wɔ̌ŋ á nyɔ́l ai biyə̌ŋ bí mam bíé: a ngávəŋan máŋ mə́ ńtɔ̄á ǹkód sí, bə́ ngálod məkǒl miǹkód; étēde, ńkāān nyé ábōg. 7Ai fím yǎ ázombo díé, a dzóe á ńnomó etɔá; mís móe mâfɔmbɔ məyɔŋ bíkúl, nə́ bəkada kádá bə́ zā bɛ́dé ńlō ! 8Ǎ məyɔŋ, váán Zambá wáán maa, mǐ yédán olugú wōē, 9Ényɔ́ ā bɔ̄ nə́ bǐ nyiŋ, a ndzí kig dzogě naa məkǒl máán mə́ ndəŋ. 10Ǎ Zāmbá, o ngáfɔmbɔ bíā; o fúbú bíā á ndóan anə́ báfúbū sílíba. 11O ngákə ai bía ólām, o tindí bía ngadag ángə̄də́g; 12o dzogé nə́ bod bə́ wūlu bíā á ńlō á yōb; bí ngálod á ndóan ai á məndím, ńdɔ o ngákúlī bíā ású ábóg. 13Manyían á ndá dzoe ai mim̀kpə́l biyə́m; mâzu wa kpân mə́tǐŋ 14yā mə́ ngáyái biyé bí anyu byáma, ânyu dámā á ngáfala ábǒg ámalá. 15Matúni wa mim̀kpə́l bíyə́m mə́vɔ́ŋ ai otsídā bə́yóm míńtómbá; makomozan bəyóm bə́ nyag ai bəyóm bíkə́lá? 16Zǎn, vógólán, é mínā bə́sə̄ yā myākɔn Zambá wɔ̄ŋ, myâyi wóg anə́ mālɛ̂ mínā é dzóm á ngábɔ ású dáma. 17Éyɔŋ mə ngálɔ́ŋ nyé ai anyu dáma, olugú wōē á bɛ́dege oyə́m wáma. 18Ngə́ mə tsog abé á ńnə̄m wáma, ngə́ Ńtondôbə a ndzí kig mavógolo. 19Á kə̄ kwī, ńdɔ a ngávógolo ma, a wógó ngogolán dzama. 20Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Zambá yā a ndzí kig bɛ̌n ngogolán dzama, ngə́ ávǎ ḿbaalán mətǐŋ wóé ábə ma. 67SÁLƏMEN Ǹdzóe biá ai mvɛ́d miǹsaŋ. Sáləmen. Dziá. 2Zambá á yénə́ bía ngɔ́l á kúbú fə̄ bía ǹtótōmaamaa ! Á fyɛ̄gɛ̄ fə ású díé á zāŋ dzāān, 3ású yə̄ nâ, á sí ndon, bə́ yəm zěn dzoe, ai akodé dóe a miǹnam bíkúl mísə. 4Məyɔŋ mə́ váá wa ngǎŋ, ǎ Zāmbá ! Məyɔŋ mə́sə̄ mə́ váá wa ngǎŋ fūfulu ! 5Miǹnam mí yíaga bíá ai miǹtag, amú watsíg məyɔŋ ǹtól ai tə́tə̄lə́, ńdɔ̄ fə walə́de məyɔŋ zěn á sí. 6Məyɔŋ mə váá wa ngǎŋ, ǎ Zāmbá ! Məyɔŋ mə́sə̄ mə́ váá ngǎŋ fūfulu. 7Sí é və̄ yǎ mə̄kwé móé: Zambá, Zambá wáán a kúb bía ǹtótōmaamaa. 8Zambá á kúbú bía ǹtótōmaamaa, məbúg mə́ sí mə́sə̄ mə́ kɔn nyé wɔ̄ŋ. 68SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Ńtíán Dávid. Sáləmen. Dziǎ 2Zambá a kódó á sí, miǹzízíŋ míé myâman nyé tsaman ósū. 3Anə́ ḿból ótsídā wádím, éyə wadím bɔ̄ nálā; anə́ ékɔá bōŋ yányámī á ndóan éyə̄ bâ bádzáŋ nālá, bəbə̂ bə́ bod ósū Zāmbá. 4Ḿfág wábán, sósōō bod dzɔ́ yâfon ásū Zāmbá yásān, é dzə́mə ai miǹtag: 5Yiágan Ǹtondôbə biá, yiágán dzwé díé; tǎn ású ényɔ́ yǎ ā kə ai ékálíg dzíé á bān məfǎn yā ńkod ńnam; dzwé díé á nə̄ nâ: Ǹtondôbə, fonán ósū wóé. 6Ésīá bǎn nyūí ai ǹkunu miǹkús, éyə Zambá á nə̄ nālá á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé. 7Ébá bə́ nə́ étām etám, Zambá a və́ bɔ̄ mvóg yə átɔbɔ: a yái miǹkóm ḿbɛ̄ mvɔ̄m, hədá, bod məlɔ́ bə́ tɔ̄á á ńkōd sí. 8Ǎ Zāmbá, éyɔŋ o ngákwí ósū áyɔŋ dóe, éyɔŋ ǒ wulugu á ńkōd ǹnam, 9ńdɔ̄ sí é ngātsígidan, yób ábēn á ngányaman ósū Zāmbá, ényɔ́ yǎ Sinai, ósū Zambá, Zambá Ísraɛ̂l. 10O ngánóe mvəŋ mvam ǎ Zāmbá, o dúgán wónō élīg dzóē yā é ngádzugi. 11Ńnam wóē yā bə́ ngákə tɔbɔ, wa, Zambá, watə́lē wá, ai afū ńnəm dóe ású ḿbúbúá. 12Ǹtondôbə a ngálóm ḿbándá, bəkad bə́ fwé bóé bə́ nə mod ǹkunda bítá. 13Miǹkúkúmá ai miǹkán bítá, hə mim̀bíl məkǒl, mim̀bíl, ǒ ngakab é byə́m byádzaman məndá anə́ ákūmá ńsa. 14Yə myǎyi kánga mǐ bô, mǐ wɔigi á bibə̌m ? Məfǎb mə́ óbə̌ŋ mâfum ai m̀fuŋ sílíba, támbá dzíé ai évə́lə̄ mvɔ́d. 15Éyɔŋ Shadai ǎ tsam miǹkúkúmá étēde, m̀fuŋ məndím ó kuu á Ǹkǒl Díbi. 16Ǹkǒl Zambá, ǹkǒl Bashân ńkōl ó bə̄gə́ ákūl á mvús, ǹkǒl Bashân, 17Mína miǹkǒl mí ábuí míńló, dzé myābəbə ńkōl yā Zāmbá á ngātɔ́b nə́ ó bɔ etɔbɔgɔ dzíé ai bəbə̂ bə́ mís. Owě ! Éyə̄ á fɔ̄ɔ̄ Ńtondôbə ǎ yi tɔbɔ étēde a kələ kwí á məmaná. 18Miǹkunda mí Zāmbá mí nə bakúda bakúda, Ǹtondôbə a nə ai bɔ́; Sinai a nə á ḿfūfúb etɔbɔgɔ. 19O ngábɛ́d á yōb o mǎn bǐ mīńkóm, o ngánɔŋ bifái á bod tɔ á bod məlɔ́ ású yə̄ nâ ó bi etɔbɔgɔ ǎ Ńtondôbə Zambá. 20Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ ai maa amǒs ósə ! É Zāmbá nyɔ̄ a zu ai bía odɔ. 21É Zambá bí bə̄lə́ a nə́ Zambá mədɔ, mim̀bɛ́ mí awú myáwōge ai Zambá Ńtondôbə. Dzam dá, Zambá a tɔs miǹló míńzízíŋ míé, ekógóló ńló ésǐl ényɔ́ yǎ ā nyiŋ ai bəbə̂ bə́ mam. Ǹtondôbə a ngádzó nâ: "Mayi bɔ̌ nâ bə́ kódō á Bashân, bə́ kódō édɔ̄g máŋ. Ḿból yə̄ nâ ó du məkǒl móe á məkǐ, ai nâ oyə́m mvú dzóé ó bi ngab dzié á mīńzīzíŋ.” 25Bǐ ngáyén dulu miǹsámbá míe, ǎ Zāmbá, dulu míńsámbá mí Zāmbá wáma, ǹkúkúmá wáma á ḿfūfúb étɔbɔgɔ. Bəyia bə́ bīá bə́ wulúgu ósū, bəbom mə́zíg á mvús, bəngɔn bə́ bīníngá á zə̄zāŋ bə́ bomo ngɔm. Lǔgán Zambá á bīkóán, Ǹtondôbə yǎ á nə̄ ábondé[16] Ísraɛ̂l. Benyamín məlígī mvúa a nə válā a tə́lē ósū, ǹlə́de zěn wābán, miǹtómbā mí Yúda ai mim̀bɔ́d myábán, miǹtómbā mí Zabulón, miǹtómbā mí Neftalí. Zambá woe ǎ sán naa wayi bɔ́ ngul: lə́dége ngul dzoe ǎ Zāmbá, wa yǎ wābɔ mam ású dáán. Á yén báyi yén dzāl kúm dóē yā lálod Yērúzalɛm á ńtīē, Miǹkúkúmá myâyi sɔ́ ábə wǎ mí zaa ai wa bifái. 31Bámá ai tsíd yā bisoŋ, ǹkunda bə́yóm bə́ nyǎg ai mə́yɔŋ mə́ bɔ́n bə́ nyag bá, ébá báwɔ́ŋ ai miǹsaŋ mí mɔ̄ní myábán. A ngáman tsam mə́yɔŋ mádiŋ bitá. Bíyé bí nə́ día byásɔ̄ Égîptɛn ǹnam Nubía wâzu m̀bil ábə Zambá mɔ́ á túd. Ǎ Məyɔ̌ŋ yā sí ndɔ́n yián Zambá bīá, voégán ású Ńtondôbə, nyé yǎ ā kə ai ékálíg dzíé á yób étēdē, yób kóbá, ényē nyɔ́ ā bɛ́dē kíŋ á yōb, ngul kíŋ, 35váán Zambá ngul. Ǹtómbā wóé ó nə̄ á Ísraɛ̂l, ngul dzié é nə á mīńkúd á yōb. Ǎ Zāmbá, o nə ekɔ wɔ̌ŋ a tádigi á mīḿfūfúb bitɔbɔgɔ bíe. A nə Zambá Ísraɛ̂l énye a və́ ayɔŋ ngul ai fím. Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Zambá ! 69SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. A kíŋ é dzīá yā é nə́ nâ:"Belis... Dávid. 2Nyǐgi ma ǎ Zāmbá wama, məndím mə́ ngakwí yǎ mā á kíŋ. 3Manyían élɔbí yā édɔ̄g étēde, təge ai é vóm yə̄ ákələbə. Mə̌ sus yǎ étɔ̌g étēde, məndím mə́ ngalod ma á yōb. 4Mə̌ təg yǎ ai ǹtad, kíŋ ē ngayóŋ mā, mís mə́ man yǎ ma kád ai ńyāngán māyanga Zambá wáma. 5Bə́ nə́ abuí bə́ lodo ésīl yā é nə́ mā á ńlō, ébá bâbɔ ma abé təge ai etɔm, bə́ nə́ ngul abuí, ébá bádzə́ŋ ma abé á zəzə. é dzóm mā ndzí kig dzíb, yə mə nə dzɔ́ dúgan ? 6Ǎ Zāmbá, wayəm akúd dáma, bivǔs byáma bí sɔ̄lɔ́ kig wa. 7Ǎ Ńtondôbə, Zambá miǹkunda, tə ma vəŋan dzóm ósɔ́n ású ébá báfidi wa, ngə́ dzam ósáma ású ébá bádzə́ŋ wā, ǎ Zāmbá Ísraɛ̂l ! 8Etɔm dzóe ńdzɔ̄ mawú mətǎ ai dzɔ́, ńdzɔ̄ asú lákūban ma osáma, 9mə ńtɔ̄á ńnə̄ŋ ású bə̄bə́dzāŋ, ǹdzín ású bɔ́n bə́ nyiá wama. 10Owé, mvam yǎ ndá dzoe yadígi ma ǹnə́m, bâta wa, mə́tā mə́tē mâku á nyɔ́l. 11Mə ngáyón mə kǐ bīdí, bə́ ngáta ma ású tē. 12Éyɔŋ mabɔ́d ńkud anə́ ewɔ́man, mə́ ńtɔ̄á ńlāŋ ású dábán. 13É bod bə́ tɔ̄á á ḿbɛ̄ bâsɔg ma, mə nə dziá ású bə́nyú məyɔg. 14Ǎ Ńtondôbə, ngogolán dzama nyí: ábōg láyəan lə́ kwí ya; ǎ Zāmbá yǎ ḿbaalán mətǐŋ ó nə təge súg, yalân ma, amú wǎ ó nə́ bə́bə́lá akodé. 15Vǎga ma élɔbí: mə zǎ yə́m, mə́ sōlán miǹzízíŋ myáma ai edɔ́g mə́ndím. 16Tə fím məndím yakə ai ma, tə anyǔ mod ébé lâmin ma, tə etam yâfɛd ma anyu díe á nyɔ́l! 17Yalágán ma, ǎ Ńtondôbə, amú ebaala mətǐŋ dzóe é nə m̀bəŋ; ású ábuí ngɔ́l dóe bəbə́gə ma, 18Tə wasɔli etúgā dzóe asú dóe. Mə təmə́ ámalá; avól, yalán ma. 19Súbúgu ma babi, bɔ̌ ńkaman wama; mə bələ́ mīńzīzíŋ, kodége ma. 20Wayəm nâ bâta ma, bə́ tíbili ma, bə́ kúbu ma ósáma, ébá bə́sə̄ bálúman ai ma bə́ tə́lə wa ósū. 21Ǹnə́m ó dzugi yǎ mā ai mətǎ, mə̌ ngakɔn; mə m̀bə fidigi nə́ mod a yi ma yén ngɔ́l, ákə̄ kwī təge ai mod, é bod bávɔ́li miǹnə́m, təge sɔm. 22Bə́ ngáfudi ǹsu á bīdí byáma; éyɔŋ mawóg ékōdé, sǎŋ məyɔg ńdzɔ̄ bávə́ mā. Tə́bə́le bidí wábán á vəŋán olám ású dábán, ekudí ású bə́mvóé bábán. Mís mábán mə́ kpāāg dím á zigili nə́ bə́ bɔ təgě fə yén, bɔ̌ naa mim̀bîg mí mvús myábán mí dzə́m hə nyaŋ nyaŋ kɔ́m ésə. 25Soége bɔ́ áyɔ̄g dóē á nyɔ́l, ndóan yǎ ólún wóe é nāmbā bɔ́! Ǹkán wábán ó mānága búgiban, bibə̌m byábán bí lígi təge ai é mod ǎ tɔbɔ étē. Báwɔ̄ŋ ényɔ́ ó ngábímī á nyɔ́l, bə́ ngatíbili nyé, bálāŋ mə́bóm bíngə́ŋ ébá ó ngabɔ̄ nə́ bə́ dzūgi bə́ ngábi. Báág bɔ bivǔs á yób hə m̀báán, tə báyēn zěn akodé a sósōō woe. Bə́ tsígíbān mwé á kálada enyiŋ, tə bâtil bɔ́ á táŋ bəsósōō! Ḿfág wáma, ǹdzǔgan ai m̀bábán, akodé dóe, ǎ Zāmbá. lə́ tə́lege ma é vóm dzóm yáyǐ kig ma bɔ. 31Mə ńtɔá dzǎm lugu dzwé Zāmbá ai dziá, mə́ ngangəmə nyé ai mim̀bɔán mí évə̂ ngǎŋ. Nálā wânyəb Ǹtondôbə á ńnə̄m a lodo nyag, ngə́ kig ǹnóm nyag yǎ á bəgə́ tɔ́ŋ ai bibɔ́gɔ́s. Éyɔŋ báyi yén nálā, ébá bə́ nə́ edzɔdi nyɔ́l, bâyi sán ai miǹtag: “mína yǎ myādzə́ŋ Zāmbá, myǎyi bi áyǎb ényiŋ !” Amú Ńtondôbə a dzála mim̀búbúá, ǎ dzogě kig éḿbōē éyɔŋ bə́ nə́ mīńkóm. 35Yób ai sí bí lūūgū nyé, máŋ ai é byə́m bísə̄ byányudugu étē. Amú Zambá a yi kode Síon, a yi dúgán lōŋ bətísɔ̌n yā Yúda. Bod bâyi tɔbɔ étēde, bâyi nyé, bələ. Mvɔŋ bod bitúgā bíé yayi lígi ai nyé anə́ ngab elíg, ńdɔ̄ fə ébá bádiŋ dzwé díé bâyi tɔbɔ étēde. 70SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Dávid. ású áwómóló. 2Ǎ Zāmbá, zǎ ma ka, ǎ Ǹtondôbə, vólógo ma vɔ́li ! 3Bə́ bə̄gə osɔ́n á ńlō, ébá bádzə́ŋ ma ai awú, bə́ dúgán ai mvús ai osáma ébá bádzə́ŋ ámalá dáma ! Bə́ dúgan ai osɔ́n á ńlō, ébá bátag ai amalá dáma, bə́ tīmán ai mvús ai osɔ́n ósə, ébá bátaman nâ: "Ha ! ha !" 5Bə́ fōnó ai miǹtag ású dóe, ébá bə́sə̄ bádzə́ŋ wa ! Bə́ kādá ábǒg ásə̄ nâ: "Zambá á nə mod nénə", ébá bádiŋ akodé dóe ! 6Mə nə m̀búbúá dzóm ai engɔ́ngɔ́l ésə; ǎ Zāmbá, zǎ ávōl ábə ma ! Wǎ ó nə́ ńka wáma, o tɔ̄á fə ǹkode wáma: ǎ Ńtondôbə, tə nâ o tigíbí. 71SÁLƏMEN Ǎ Ńtondôbə, mə ngánɔŋ wa anə́ asɔbɔ́; tə áfə osɔ́n wâbi ma tɔ eyɔŋ ! 2Wayi ma kode, o kúlí mā á ńsəŋ, á sósōō woe, kə́ə́gə alɔ́ ábə ma, kodége ma ! 3Bɔ̌ ńkōm yā wásɔli ma, á mə̄ nə́ dzǎm nyīī ábǒg ásə: o ngásán nâ wakode ma. Owé, o nə ǹkóm wáma, ndá kɔ̄a dzama. 4Ǎ Zāmbá wáma, kodége ma á mɔ́ mə́ m̀bə̂ mod, á mɔ́ bə̄wé bə́ bod ai bod mə́tóm. 5O nə afidí dáma, ǎ Ńtondôbə, ndi dzama a tádigi mə tɔ̄á énânga. 6Masígibi ábə wa a tádigi ábyālí dáma, mə nə ngab dzoe a tádigi ábǔm na. Éyə̄ dúmá dáma á nə́ hə ábə wa kɔ́m ésə ! 7Mə nə eyə̌ŋ dzam ású ábuí bod, o ngábə́ ma asɔ́bɔ́ mə́kɔ́g. 8Mə ngábə́ bələ́ hə olugú woe ânyu, hə ǹtómbā wóe məmǒs mə́sə. 9Tə wadzoge ma á sí ábōg mə̄ ńtɔa yǎ ńnǒm dī; éyɔŋ ngul yǎman ma tə wadzoge ma. 10Amú miǹzízíŋ myâsɔg ma, ébá bámɔ́n mā bâbui esɔ̌g. Bâkad nâ: “Zambá ā dzoge yǎ nyē, tsídígán nyé, bián nyé, a sə́ kig ai é mod yǎ ā kaman ai nyé !" 12Ǎ Zāmbá, tə wasúbu ma oyǎb, ǎ Z.āmbá wáma, vólógo ma sɔ́ ka ! 13Bə́ kə̄lə́ wū ósɔ̄n, ébá báyi ma ai awú ! Bə́ kúbán osáma ai bikag, ébá bádzə́ŋ ámalá dáma. 14Ḿfág wáma, mǎdzâ kig afidí, ńdɔ̄ fə mayág hə nâ mayia olugú woe. 15Məmǒs mə́sə mə bələ́ ânyu míńláŋ mí sósōō woe ai akodé dóe, mǎyə̌yəm kīg myá táŋ. 16Manɔŋ ngab á miǹgungúl mim̀bɔán mí Ńtondôbə Zambá; hə ábə wa etám ńgɔ malɔ́ŋ sósōō. 17Ǎ Zāmbá, o ngáyə́gələ ma a tádigi mə ngə́lə enânga, a zaa kwí étɔ̄á dzī mə nə hə álɛ̄ɛ̄ biyə̌ŋ bí mam bíe. 18Ńdɔ̄ hḿ, tɔ anə́ mə́ ńtɔa yǎ ńnǒm ai abuí nyúg á ńlō nā, tə wadzoge ma, ǎ Zāmbá ! Nə́ mə́ yédán mim̀bɔán mí wɔ́ wóe é ngongo bod nyí, fím dzoe ású ébá bə́sə̄ báyi sɔ́. 19Sósōō woe a kə kwí á mīǹkúd, ǎ Zāmbá ! Wa yǎ ó ngábɔ mam mənén, ǎ Zāmbá, zá á nə̄ anə́ wā ? 20Wa yǎ ó ngálə́dē bía abím ábuí miǹdzǔg ai miǹtyé, wayi bía dúgán sɔ́ və́ ényiŋ. Wayi ma dúgán sɔ́ líndī á ḿbībíŋ á sī. 21Wayi bɛ́dē ndzīn dáma, o dúgán fə ma wóno. 22Abǒg tē á hḿ mayi wa bom mvɛ́d ngǎŋ, nə mə́ dzə́mə́lə wa, Zambá wama, ai ḿbaalán mətǐŋ wóe; á mvɛ́d, mayi voe ású dóe, wa Ḿfúfúbu yǎ Ísraɛ̂l ! Mayi voe ású dóe, biyé bí anyu byáma bí yiaga biá ai miǹtag, amú ó ngákode enyiŋ dzáma. Ńdɔ oyə́m wáma, məmǒs mə́sə, wâyi dúgán lɛ̄ɛ̄ sósōō woe, amú osɔ́n ai osáma byáyi kúban á nyɔ́l ébá bə́ dzə́ŋə amalá dáma. 72SÁLƏMEN Salomóŋ. Ǎ Zāmbá, váá ǹkúkúmá sósōō etsígi ǹtól, mɔ́n ǹkúkúmá sósōō woe. 2Á tsíg ayɔŋ dóe ǹtól ai sósōō, ai bingɔ́ngɔ́l bí bod ai tə́tə̄lə́. 3Ású sósōō, miǹkǒl mínēn ai émí mītɔ̄g mí bə̄ə̄gə məbuguban ású ayɔ̌ŋ ! 4Á tsígí bīngɔ́ngɔ́l bí bǒd yā áyɔŋ ǹtól á tə́tə̄lə́, á tɔ̄bɔ akodé míḿbúbúá, á fid ǹtíbili! 5Bə́ mbáda wa, ńtíé ńló dzóbo ai a ngɔn byáyi fyɛ a kələ kwí ésə̌b məmaná ! 6Á sūsú anə́ ńdǔm mvəŋ á miǹtəgán bílɔ́g, anə́ mvəŋ yǎ yābɔli sí. 7Á mə̄lú mə́ édzóē dzíé, sósōō mod a yi búguban, ǹtǎm məbuguban a kələ kwí anə́ ngɔn e ngákə̄ dīm ! 8Á dzóégé a tádigi é máŋ mā a kələ kwí é máŋ mə̄vɔ́g, a tádigǐ fə̄ Óswé ńnēn a kələ kwí á ńnyie sí. 9É bod bə́ tɔ̄á á ńkōd ńnam bâyi búdubu á sí á mís móé, miǹzízíŋ míé myâyi nyíē ḿbūlúg. 10Miǹkúkúmá yā Tarsis ai émí yā bilǒn myâyi nyé lóm bīfái. Miǹkúkúmá yā Saba ai émí yā Séva myâyi yân tóya. 11Miǹkúkúmá mísə̄ myâyi nyé búdubu á sí ósū, məyɔŋ mə́sə̄ mâyi nyé syē. 12Owé, a yi kode ḿbūbúá yā wálóe ai bińgɔ́ngɔ́l bí bon bí nə́ təge ai ǹka. 13A yi yén ébá bə́ nə́ ńtəgán ai məbúa ngɔ́l, a yi kodé ényiŋ mim̀búbúá. 14A yi kaman ai bɔ́ étībílí ai émân, ńdɔ̄ fə məkǐ mábán mâyi bɔ̌ mod táŋ á mís móe. 15Á nyīŋí, bâyi nyé və̄ mvɔ́d yǎ Saba, bâyi kogolan ású díé kɔ́m ésə, bə́ vāā nyé maa məmǒs mə́sə ! 16Bidí bi vúú ábuí á ńnam, a kələ kwí ábobǒn miǹkǒl á yōb, ezɔ̌b ezɔ̌b anə́ á Libáŋ, bə́ búguban anə́ bilɔ́g yā sí. 17Á bɔ̄ɔ̄ naa dzwé díé lə́ tɔ̄bɔ á ńtīē kɔ́m, á tsāmá dɔ̄ á ńló dzóbō á sí, ású yə̄ nâ məyɔŋ mə́ və́án ǹtótōmaamaa bə́ lóege dzwé díé ńdɔ̄ fə məyɔŋ mə́sə mə́ kādá naa a nə mvɔ̌m. 18Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə Zambá, Zambá Ísraɛ̂l, énye etám ā bɔ məsimbá ! 19Maa á bɔ̄ɔ̄ á ńnomó etɔá ai dzwé dúmá díé ! Ǹgúmā sí ósə ó dzálábán ai olugú wōē. Amɛn ! Amɛn ! 20Məmaná mə́ ngogolán mə́ Dávid, mɔ́n Yesé. 73ÉFÁS KÁLARA LÁLA SÁLƏMEN Sáləmen. Azaf. Bə́bə́lá émēn, Zambá a nə ḿbəŋ ású Ísraɛ̂l. Ǹtondôbə a nə́ ḿbəŋ ású é bod bə́ nə́ ḿfūbán ǹnə́m. 2Hála te fɔ́ɔ́ óbag ó ngáyi yǎ ma nɔŋ âkǒl, hála mə lígi yǎ fɔ́ɔ́ tsətsad nə́ məkǒl ma sende ma, 3amú mə̄ bɔɔ ébá bábuguban etíe etíé ḿbə̂ ǹnə́m, ḿból mə̄ yénə mvɔ̌m bəku bə́ ńyə́bə́. 4bákilǐ kig bɔ́bə́bēn tɔ dzǒm ziŋ a kələ kwí áwū dábán, bə́ bə̄lə́ ósāŋ ó nə́ ai məvɔ́ŋ. 5Bɔ́ təge nɔ̌ŋ ngab á mīńtyé mí bod, bɔ́ təge bí ányami anə́ é bod bəvɔ́g. 6Asú tē ńdɔ̄ bákud ongon ai məbún mə́sə ai étíbílí yā bə́ bə̄gə́ anə́ ḿbɔ̄d[17]. 7Tɔ anə́ ávɔ̄ŋ ládzyé bɔ̄ nyɔ́l ésə, dís dábán láyēne tə́, éyə̄ áfə miǹyián yā ńnəm wábán myáfyɛ étē. 8Bâtsɔni, bâkad anə́ báyi syéan ai bod á ngɛ́d, bâtaman hə ngul. 9Báyāi anyu a kələ kwí á yób, oyə́m wábán wâ ó vwē sí. 10Asú tē ńdɔ ayɔ̌ŋ Zāmbá lávəŋan ḿfág vī, á básoe nyé mə̄ndím ábuí. 11Bâkad nâ: "Éyə Zambá ā yi yəm yá ? Yə oyəm ziŋ ó nə̄ ábə Mədaŋa Yóbo ?” 12Bəbə̂gan bɔ́, bəku bə́ ńyə́bə́ bə́tē, bə́ nə tə́ á mɛs, hə ángūnī ákūmá. 13Á bə́bə́lá, á zəzə ńgɔ mə ngábaala ǹnə́m wáma m̀fúbán mə sobó fə mɔ́ máma anə́ ndəm yə nâ mə nə á sááŋ. 14Bə́ yídi ma amós ósə, mə̌ bələ́gə endə́gə́lə kídí ésə. 15Ngə́ mə dzó nâ: "Maa mə́ tam láŋ táŋ anə́ bɔ́”, ngə́ mə̄ ngákuan ai ayɔŋ bɔ́n bóe. 16Ńdɔ mə ngábindi nə́ mə́ soŋ nálā tē ó ngábə́ abím ǹdzǔg ábuí á mís máma, 17a kələ kwí ámōs mə̄ ngákə nyían á ḿfūfúb étɔbɔgɔ Zāmbá nə́ mə́ fyal ḿból étiliga dzábán yáyi bɔ. 18Á bə́bə́lá wayi bɔ fudi é zēn é nə̄ ásěn nə́ wasógolo bɔ́ á ńdzāŋ kɔ́m. 19Á kīé ! Etíe etíé abím məsǐs tē ! Amalá á dzâ yǎ bɔ̄, á yíli yǎ fɔ̄ɔ̄ bɔ̄. 20Ǎ Ǹtondôbə wayi tsídan évəgələ dzábán á tísɔn anə́ bīyə́yə̄m ai məvəbə̌ yā óyɔ̄, 21Éyɔŋ ǹnə́m ó sími ma âbum, miḿbǎŋ mí ótám myáma mí bólege, 22mə ngábə́ mə̄ lumu təge wóg, mə ngábə́ ékam tid, hədá mə ngábə́ ai wa. Amú mə nə ai wa abǒg ásə: o ngábi ma wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmo. Wayi ma lə́dē zěn ai mələ́bə́gá móe, ńdɔ̄ fə wǎyi ma nɔŋ á mvús dúmá dóe. 25Zá ḿfə̄ mə bələ́ á yób ? Éyɔŋ bía wa bǐ nə́, mǎyǐ kīg fə̄ dzóm éfə̄ á sí. Nyɔ́l é nə ma ǹdzugán, ǹnə́m fə dzam də́dā; hədá efág yā ńnə̄m wáma ai ngab elíg dzama, hə Zambá fɔ́ɔ́ á kɔ́m yǎ kɔ́m. Bəbə́gə̄ hḿ, ényɔ́ ósə a súbu wa oyǎb a yi wú; wandáman ényɔ́ ósə ǎ dzoge wa ǎ ngabɔ ebamba. Ḿfág wáma, ásúbū Zāmbá babi, mvɔ̌m dzama nyílī; ékə m̀bíl dzáma é nə̄ ábə Ǹtodnobe Zambá, ḿból yə̄ nə́ mə kə mayédan mim̀bɔán míé. 74SÁLƏMEN Etsígī bɛ́s. Azaf. Ǎ Zāmbá, ású dzé wāwoa bíā á fyɛ a kələ kwí á məmaná ? Ású dzé wayóŋ ai olún ású ǹkundǎ yā ábəmbá dóe ? 2Dúgán tsog áyɔŋ dóē yā ó ngābonde a tádigi á mə̄tádí édí yā ó ngákode nə́ lə́ bɔ ayɔ̌ŋ yā élīg dzóe, ǹkǒl Síon yā ó nə́ étɔbɔgɔ dzóe. 3Kíígi ai məkǒl á bīlíg, hə bilíg təge ai súg. Ǹzízíŋ ó ngákwí ékūkua ó mān ndáman dzóm ésə, 4ébá bálúman ai wa bə́ ngábám é vóm bēn yā bī kadəgə tóban ai wa, ású məndəm, bə́ mān kə́ bâkəle bitsíg byábán. 5Hə anə́ bə́ nə̄ âfan, bə́ ngabɛ́de avón, 6éyɔŋ bə́ ngáman vǎ bivəgələ, bə́ ngábwé míḿbɛ́, bə́ sala ai avón, bə́ wódege bəngɔ́ndɔ. 7Bə́ ngátum m̀fúfúb étɔbɔgɔ wóe ndóan, etɔbɔgɔ dzwé dóe, bə́ ngávə́ dzɔ eboe. 8Bə́ ngátɔbɔ á sí bə́ kwí kíŋ ású yə̄ nâ bə́ man dígī á ńnam é vóm ósə bod bátóban ai Zambá. 9Byǎyēn kīg fə məndəm máán, bəprofɛ́d təgě fə ai bɔ́. Tɔ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bíā ǎ yə̌m kig é vóm nálā wáyi kə̄ kwī súg. 10Ǎ Zāmbá, ǹzízíŋ wâyi kɔ́bɔ̄ bikag a kələ kwí ábǒg áfē ? Yə ǹzízíŋ wâyi kpə́lə̄ dzwé dóe a kələ kwí á məmaná ? 11Amú dzé wādudu m̀bɔ̄ ńnōmo woe âbum á sí ? Amú dzé wā vaa wɔ́ wóe ǒ ngabɔ wǎmēn ábē ? 12Dzam dá, wa, ǎ Zāmbá, ǹkúkúmá wama a tádigi ókōbá, ai m̀bonde mədɔ á zāŋ ǹnam, 13o ngámân máŋ ai ngul dzoe, o mǎn tsāg mīńló bibibigan á mə̄ndím, 14o ngátɔs miǹló mí Leviatán[ 18], o və́ nyē ǹkunda tsíd məfan nə́ bə́ di. 15Wa yǎ ó ngáfág bitam məndím ai miǹlod mí áswé, wa yǎ ó ngáhə́le aswé yā á ngábə́ təge dzǎm hə́le. 16Amǒs á nə amǒs wóe, alú, alú dóe. Wa yǎ ó ngākom ngɔn ai atítie, 17Wa yǎ ó ngākə watsíg ńnyie sí; esəb ai oyon, wǎ ó ngákom byá. 18Tsogó hḿ naa ǹzízíŋ ó ngágbali Ńtondôbə. Ayɔŋ mə́kúd lákpə́lə̄ dzwé dóe. 19Tə wavə́ é tsíd yāwóg zie zum fəbə woe, tə wavóan enyiŋ bíngɔ́ngɔ́l bí bod bíe a kələ kwí á məmaná. 20Tóan bəbə̂ elad amvóé dzóe: bâman lád á məsoé yā ńnam á mə́ ńtɔa yǎ hə məsoé mətóm. 21Tə ényɔ́ bátíbili a dúgán ai osɔ́n, m̀búbúá ai engɔ́ngɔ́l mod bí lūūgū dzwé dóe ! 22Kódógō á sí, ǎ Zāmbá, ó kal adzó dóe, tsogó bíkag məkúd mə́ bod mákag dzwé dóe abǒg ásə. Tə wavóan engongom míńzízíŋ míe, engongom míńzízíŋ míē yā yábɛ́d hə m̀bɛ́dan á yōb. 75SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. "Tə watsam." Sáləmen. Azaf. Dzia. 2Byǎkaŋ wa, ǎ Zāmbá, byǎkaŋ wa, bǐ yómege dzwé dóe, amú á nə̄ bía babi, biyə̌ŋ bí mam bíe bí ńtɔ̄a yǎ á zēn. 3Ábōg mākag átobán, mə matsíg ńtól á tə́tə̄lə́. 4Sí yayi sulan ai é bod bə́sə̄ bə́ nə́ étē. Ngǎ sə mǎ mə̄ ngáyə́m miǹkum míé á kpím ? 5Mə ngádzó ai bod mə́ndóg nâ: « Tə myâbɔ məndóg ! » ma ai bəku bə́ ńyə́bə naa: « Tə myǎbad bɛdē ásū ! 6Tə myǎdaŋ bɛ́dē ásū á yób; mǐ bə́ dǎŋ kɔ́bɔ̄ ńkəg alɛd." 7Təge akodé lásɔ̄ kig á ńnam kídí, ngə́ á ńnǎm ngōgé, á ǹkód ńnam ngə́ ḿfág yǎ miǹkǒl, 8Zambá émēn énye a nə́ ńtsígi ǹtól, a dzɔdigi ényɔ́, a bɛ́dege ényɔ́lí. 9Ǹtondôbə a bələ́ kɔ́b á mɔ́, a soe məyɔ̌g yā mákwí ávūl, á mákúndi məsan: bâyi nyú, bə nyíege[ 19] tɔ bid, bəku bə́ ńyə́bə bə́sə̄ yā sí. 10Ḿfág wáma, mayi lɛ̂ á ńnomó etɔá, mə yiaga ású Zambá Yákɔb: « Mayi mǎn búg ásū bəku bə́ ńyə́bə́ bə́sə, hədá asú sósōō mod lâyi bǎd tə́bə̄ á yōb ». 76SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Ai mvɛ́d miǹsaŋ. Sáləmen. Azaf. Dziá. 2Á Yúda, Zambá á ngábɔ̄ nə́ bə́ yəm nyé; dzwé díé láwūm á Ísraɛ̂l; 3ebə̌m dzíé é bə̄mə́ á Salem, etɔbɔgɔ dzíé á Síon. 4Á wé ńgɔ a ngábúg zə̌ yaŋ bilâ, eběn ai ǹdzɔmbɔ okəŋ, bitá. 5Wafyɛ ai miǹkokoe, wânyəb eyə́gan, ású miǹkǒl mí ákúmá ńsa. 6Bə́ ngáman bɔ sǎ mīńgín mí akúmá, míḿbén yā mí ngáman bíman óyɔ̄ mī, bə́bɔ bítá bə́sə̄ bá á bə́ sɔmɔ̌ kīg fə binam byábán. 7Á ńsīán wāsii bɔ́, wa Zambá Yākɔb, ekálíg ai ekabilí bí ngátəb dulu: 8Wǎ ó nə̄ ékɔ wɔ̌ŋ, zá á nə́ baan ásū dóe ngə́ ō man yǎ liŋan ? 9Watsíg ńtól wóe á yób, sí ē ngakɔn wɔ̌ŋ, e kǔ á kubug, 10éyɔŋ Zambá ā nyoan á sí nə́ a zu tsíg ńtól, nə́ a zu kodě bíngɔ́ngɔ́l bí bǒd yā sí. 11Tɔ olún mod wávə̄ wā dúmá; ébá bə́ fām ólún tē, waman bɔ́ faŋ ai wǎmēn. 12Lígan mətǐŋ, mǐ kpân áfə̄ mɔ́ ású Ńtondôbə, Zambá wáán; zǎn ai bifáī byáán ábə̄ é Zāmbá məsis nyɔ́, é mínā bə́sə̄ yā myāvúd nye elunga á nyɔ́l, 13amú a tsíg míńtómba m̀həbə âbum, anə́ ekɔ wɔ̌ŋ míńkúkúmá yā sí. 77SÁLƏMEN Ǹdzóe biá... Yedutun. Azaf. Sáləmen. 2Zambá énye malóe ńdɔ̄ mabɛ́dē kíŋ: Zambá énye malóe a yi ma vógolo. 3Ámǒs míńtyé, ńdɔ madzə́ŋ Ńtondôbə. Ai alú mə sámā mɔ́ təge ku sɔ́m, mabɛn awónóŋ ásə. 4Matsog Zambá, mə̌ ngasiŋili, mə bindigi, ḿból mākə ai m̀bindán ósū éyə̄ fə ǹsísīm wámā wâ wádzâ fəg nálā. 5Wakánga ai bivúlá bí mís byámá bí yô, fəg yadzáŋ mā, mə́ ńtɔ̄á təgě fə dzǎm kɔ́bɔ; 6mə̌ ngatsog məlú yā ókōbá, mə dúgán tsǒg mīḿbú yā mvús. 7Ai alú ásə mə kɔ́bɔgɔ á ńnə̄m étē, mə bindigi, ǹsísīm wáma ó síligi nâ: 8yə Ǹtondôbə a yi bía woa á fyɛ á bísəb bísəb ? Yə ǎ vɔd yǎ bía bɔ̌ mvam ? 9Yə m̀baalán mətǐŋ wóé ó dzáŋ yǎ ? Yə ebúg dzíé e ku yǎ évōl ású bísəb bísə ? 10Yə Zambá á vóan yǎ bía yén ngɔ́l ? Yə ǎ fɛd yǎ ńnə́m wóe ású olún ? 11Makad dɔ́, éyə amalá dámā lásɔ́ vālá: M̀bɔ́ ńnómo Mədaŋa Yóbo a tsénde ya ! 12Madúgán tsǒg biyə̌ŋ bí mam bí Ńtondôbə, owé, madúgan tsǒg ásimbá dóē yā ókōbá. 13Madúgan kǎd māmēn é mam mə́sə o ngábɔ, madúgan bindǐ biyə̌ŋ bí mam bíe. 14Ǎ Zāmbá, zěn dzoe e nə m̀fúfúb ! zambá ḿfē á nə̄ mod néne anə́ Zambá ? 15Wǎ ó nə̄ é Zāmbá yǎ á ngābɔ asimbá, ńdɔ fə o ngálə́de ngul dzoe á zāŋ məyɔŋ. 16Ai wɔ́ wóe, o ngákúli ayɔŋ dóe, bɔ́n bə́ Yákɔb ai ébá bə́ Yósəb. 17Məndím mə́ ngáyén wa, ǎ Zāmbá, məndím mə́ ngáyén wā, mə́ ngadzə́m kám, tolendǒŋ émēn á nyangaban. 18Miǹkúd mí ngásoe məndím, eyɔ̌n yā yób é ngavə́ kíŋ, məkɔ̌ŋ mə́ ngalodan mim̀fág mísə. 19Á ńtōlán ngâl mvəŋ dzoe, ńdɔ fɛlə́fɛs é ngáfyɛ sí ndon, sí é sigán ě ngadzə́m kám. 20Á máŋ étē, ńdɔ o ngátúb zēn dzoe, ǹdzɔ́ŋ wóe ó lodo á mod edɔ́g mə́ndím étē, təge ai é mod a ngábə́ dzǎm bǐg məzěn móe. 21O ngálə́de ayɔŋ dóe zěn anə́ ǹkunda bíyəm ai wɔ́ Mósɛs bân Áron. 78SÁLƏMEN Ǎyɔŋ dáma, vógólō mvéndé dzama, kə́ə́ge alɔ́ á bībúg yā ányu dáma, 2Mayái anyu ai ǹkaná nə́ mə́ kúlī ayə́gə́lə́ yā mǎm yā ókōbá. 3Bí ngáwóg dɔ́ ńdɔ̄ fə bǐ ngáyəm, bətadá bə́ kalan[ 20] bíā, 4byǎyi kig dɔ́ dīm bɔ́n bábán, amú byǎyi lɛ́ɛ̄ ḿmīē bod wázu bibǎn bí dúmá bí Ńtondôbə, fím dzīē ai bíyə̄ŋ bí mam a ngábɔ. 5A ngátə́le tə́bə́gá ábə̄ Yákɔb a tə́le mvéndé á Ísraɛ̂l, e béndege bətadá naa bə́ yə́gə́lə̄ bɔ́n bábán mam mə́tē, 6ású yə̄ nâ ḿmīē bǒd yā wázu, ó yə́gē mɔ́, é bɔ́n yā bə́ yigi byáli: bə́ kódō á sí bâ bə́ ngakalǎn fə é bɔ́n bábán; 7nə́ bə́ fūdi afidí dábán ábə Zambá, təge vóǎn miǹgungúl mí mam mí Zāmbá, nə́ bə́ nyīē áfə məmvéndé móé, 8ású yə̄ nâ tə bávū bēsīā yā bə́ ngábə́ ḿmīē mvɔ̄ŋ bod mə́lɔ́ ai ǹkə́kə́lán, ḿmīē bǒd yā ńnə̄m ó nə́ évɔdi, á ńsīsīm wáfidǐ kig Zambá kɔ́m ésə. 9Ngə́ bɔ́n bə́ Éfraím, bə́woa bílâ yā bə́ ngábə́ bələ́ bikpəlé bí nə́ súg yǎ ḿbəŋ, bə́ ngádúgán ai mvús ámōs bítá, 10o yəmə nâ bá ndzí kig baala élad amvóé Zambá, bə́ ngátəb wulu á mvéndé dzīē. 11Bə́ ngávóan miǹgungúl mí mam míé ai bíyə̄ŋ bí mam a ngálə́dē bɔ́. 12A ngábɔ asímbá á mís bēsīá bábán, á sí Égîptɛn, á ńnǎm Tanis. 13A ngásal máŋ, ású yə̄ nâ bə́ lod, a yə́gə́ mə̄ndím anə́ myə̄g. 14Ai amǒs a lə́dege bɔ́ zēn ai andíé ńkúd, ai alú ásə ai m̀fyɛ ndóan. 15A ngábwé mīńkóm mə́kɔ́g á ńkōd ńnam ású yə̄ nâ bə́ nyu məndím mə́ lodo anə́ miǹsolé yā myásɔ́ á sí étē. 16A ngákúli aswé á ńkōm miǹsolé məndím mí ngálod anə́ áswé nēn. 17Hədá, bə́ ngakə ai ǹsə́mán ósū hə ǹsə́man, bə́ bɔɔ Mədaŋ Yóbo məlɔ́ á bān məfǎn yā ńkōd ńnam. 18Ńdɔ̄ bə́ ngáváŋ bóbolǒ Zāmbá, bə́ síligi nyé bīdí ákyāí bə́ táma. 19Bə́ ngakɔ́bɔ ai Zambá, bɔ́ nâ: “Yə Zambá á bələ́ ngul yǎ ákom tə́bə́le bidí á ńkōd ńnam ? 20Owé, a ngábími ǹkóm məndím mə́ ngasoe, atotóŋ á ngálodan; ńdɔ yə a nə dzǎm və́ ḿbāŋála a yámá fə ayɔŋ díé miǹson mí tsíd ?” 21Á wóg Ńtondôbə a ngáwóg nālá, a sɔ́ hḿ mǎn liŋan: ndóan e sɔ́ hḿ kāb Yákɔb á nyɔ́l, olún ó sɔ́ hḿ bɛ̄d Ísraɛ̂l á nyɔ́l, 22amú bá ndzí kig bələ́ áfidí ai Zambá, təge yə́bə naa a yi bɔ́ kode. Ńdɔ a ngávə́ miǹkud yā yōb ábēndé, a kwíí myə̄g yā yób. Ású yə̄ nâ á tɔŋ bɔ́, ńdɔ a ngánóē mána, a ngávə́ bɔ ovə́ga yǎ yób: 25mod ósə a ngádí ḿbāŋála miǹgungúl; ńdɔ a ngálóm bɔ bidí ǹnə́maná. Á yób, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ evúndu yā ńnam kídí é kə oyǎb; ai ngul dzié a lóé édzí yā ńnam á ńkiɛ́. Ńdɔ a ngábɔ nâ miǹson mí tsíd mí sūlān bɔ́ á yób anə́ ḿbūlúg, anɔ̌n anə́ ńsə̄lə̌g yā máŋ. A ngábɔ̄ nâ lə́ kə̄ lâku á zāŋ miǹkán myábán á mgbag bitɔbɔgɔ byábán. Ńdɔ bə́ ngádí, bə́ dzyé: bə́ ngádzála miǹyián myábán. Hədá, hálā bə́ ngə́lə́ təge dzálā ábīm ńyián wábán, hálā bidí bí ngə́lə́ bɔ́ ńdzālán ânyu, 31ńdɔ olún Zambá ó ngábɛ́d bɔ̄ á nyɔ́l, ńdɔ a ngáwé ábə̄ bɔ́ ébá yā ngábə́ daŋa mim̀faŋ abuí, a tyé bīnângǎ yā Ísrɛ̂l məkǒl á sí. Tɔ nálā, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan sə́m, təge bələ́ afidí ai bíyə̄ŋ bí mam bí. Ńdɔ̄ hḿ á ngávəŋan məlú mábán mə́sə evúndu, mim̀bú myábán ékɔ wɔ̌ŋ məsis. Éyɔŋ Zambá ā wê bɔ́, bɔ̂ bə́ ngádzə́ŋ nyē, bə́ ngadúgan zu, bə́ ngávólō nyé súbū babi. 35Bə́ ngadúgán tsǒg naa Zambá á nə ǹkóm wábán, nə́ Zambá Mədaŋa Yóbo énye a nə́ ńkaman wábán. Hədá anyu dábán á dugu nyé, oyə́m wábán ó kada miǹnǎl: ǹnə́m wábán ó ngábə́ yə́mə̄ kig ai ngul ábə̄ nyé, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngábə́ kig bə́ bə̄lə́ áfidí á élad amvóé dzíé. Dá, ḿból á nə̄ ńnə̄m ngɔ́l, ńdɔ a ngádzu bɔ́ mīńsə́m myábán, mə́yiǎn yə̄ nâ a dzâ bɔ́, a ngábə́ hə ávɔ̄lī ólūn wóé təge ku sɔ́m; a təge həle áyɔ̄g díé, a ngábə́ dúgán tsog nâ bə́ nə́ hə ǹson, m̀həbə̌ yā wákə, təgě fə bǎd dúgán. Biyɔŋ táŋ yá bə́ ngábɔ̄ nyé mə̄lɔ́ á ńkōd ńnam, bə́ ngábɔ nâ á līŋán á ńnǎm éndindim ! Eyɔŋ efə́ bə́ dúgán bóbolǒ Zāmbá hə ásōŋ Ḿfūfúbu yǎ Ísraɛ̂l. Bə́ təge bǎd tsǒg é dzam wɔ́ wóé ó ngábɔ, ámǒs á ngányii bɔ́ á mɔ́ mə́ ńlúman: A ngálə́de məndəm móé Égîptɛn, ai məsimbá móé á məfǎn yā Tanis. A ngávəŋan aswé dábán məkǐ, ai atotóŋ dábán nə́ bə́ zā nyú mə̄ndím étēde. A ngálóm bɔ biluluí yā byálóban, ai miǹkɔ́ngɔ́ yā mí ngáyaman vóm ósə̄ ábə bɔ́. A ngávə́ bitandág mə̄fúb bídí mábán, bəḿbasaná bibumá yā bīsíé byábán. A ngándáman bilé bí wɔ̂n byábán ai mvəŋ mətâg bəsikomôr bábán ai avə́b. A ngádzoge bīyə́m byábán á mətâg ai miǹkunda biyə́m myábán á zə̄ yaŋ. A tsǎg bɔ̄ ndóan olún dzīē á nyɔ́l: ayɔ́g, məliŋiná, edúdú, běngəlɛs bə́ amalá á mīńlómán. Ńdɔ a ngánɛd olún wóé zēn, təgě fə kaman ai bɔ́ áwū, ńdɔ a ngádzoge enyiŋ dzabán ai mbada mənye. A ngábími miǹtól mí bɔ́n mísə̄ yā Égîptɛn, a mǎn mya wé; mim̀kpámáŋ bífáī yā áyɔŋ á bibə̌m bí Kám. A ngányəŋəle ayɔŋ díé anə́ ńkunda bíyə́m, a wulú ai dɔ́ á ńkōd ńnam anə́ míńtōmbá. A wulú ai bɔ́ mvɔ̄ī, təge kɔ̌n wɔ̄ŋ ábōg máŋ mâ mə́ yímbigi ai miǹzízíŋ myábán. A kə́ə́ ai bɔ́ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé, ńkōl yā ḿbɔ̄ ńnōmo woé á ngánɔŋ. A mǎn tsídǎn məyɔŋ á mís mábán, a mǎn bɔ kǎb ngab elíg, ǎ ngatoe mvóg Ísraɛ̂l á bibə̌m byábán á sí. Bod mə́lɔ́, bə́ ngábóbolo, Zambá Mədaŋa Yóbo, təge nyiě mə̄béndé móé. Ńdɔ̄ bə́ ngákódō á tə́tə̄lə́ zěn, bə́ ngafiŋili anə́ bēsīá, bə́ vəŋán anə́ ńkɔ̄d élâ. Bə́ ngasɔŋ olún wóé ai miǹkǒl á yōb myábán; bəzəzə̌ bəzambá bábán bə́ sɔŋɔ abán díé. 59Ńdɔ Zambá á ngāwóg, ńdɔ a ngáman liŋan, ńdɔ a ngásas Ísraɛ̂l m̀faŋ ńsasán; A kódó étɔbɔgɔ dzíé yā Silo, ébə̄m á ngābə́ tɔá á zāŋ bod. Ńdɔ a ngávə́ ngul dzié á mīǹkóm, ǹtómbā wóé á mɔ́ míńzízíŋ. A ngáwoa ayɔŋ díé ókəŋ bítá á nyɔ́l, a mǎn wōg ólūn ai elíg dzíé. Ńdɔ̄ ndóan e ngáman mǐn bə̄ndómán bábán, ású bəngɔn bə́ bīníngá, təgě fə ai dziá ólugú. Bəfada bə́ mān tsígiban ai okəŋ bítá, miǹkús təgě fə yón mīńyón mí áwú. Anə́ é mod a bə́ óyɔ̄, ńdɔ Ǹtondôbə a ngáhəbə, anə́ zīngí yā məyɔg mávə́ ngul fə́. Ńdɔ a ngábimi miǹzízíŋ míé á mvús, a kúlú fə̄ bɔ́ ósāmā á kɔ́m yǎ kɔ́m. Ńdɔ a ngáwoa ndâ bod Yósəb á sí, a təbə́ tɔ̄b mvóg Éfraím. Ńdɔ a ngátɔ́b mvóg Yúda, ǹkǒl Síon yǎ ā diŋ. Ńdɔ a ngálóŋ étɔbɔgɔ dzíé anə́ bībās bí yób ózɔ̄ndɔ́m, anə́ fə̄ sí yǎ á ngātə́le á kɔ́m yǎ kɔ́m. Ńdɔ a ngátɔ́b Dávid, etúgā dzíé, a kə́ nyé nɔŋ ábəmbá miǹtómbá: a ngálóē nyé ḿfág á ngābə́ á mvús miǹtómba, ńdɔ a ngábɔ̄ nə́ á zu; ńdɔ a ngávəŋan nyé ńnɔ̄nī Yákɔb ayɔŋ díé, Ísraɛ̂l elíg dzíé. Ńnɔ́ni yǎ ńnə̄m ó nə́ á sááŋ təge ai akɔ́ŋán, a yi bɔ́ lə́dē zēn ai ǹkə́kə́ŋ wɔ́ wóé. 79SÁLƏMEN Sáləmen Azaf. Ǎ Zāmbá, məyɔŋ bíkúl mə́ ngázu kwí ékūkua élīg dzóe, ńdɔ mə ngáman və́ éboe á ḿfūfúb tə́mpɛl woe, bə́ və̄ŋán Yērúzalɛm bilíg bilíg. 2Bə́ ngávə́ə́ ánɔ̌n yā yób mim̀bim bitúga bíe nə́ lə́ di, miǹsǒn bəbaalǎ mətǐŋ móe, bə́ və́ myā tsíd yā sí. 3Bə́ ngásoe məkǐ mábán á sí anə́ məndím ńkɔ́dɔ̄ná Yērúzalɛm, təge tɔ ai ǹdzəbə mim̀bim təge ai nyé. 4Bíā á bā bī ǹtɔ̄á yǎ átǎ ású bod bə́ ngɔ́dɔ́; ekpə́lə́ ai ewoe loe ású ébá bə́ tsáá ai bíā. 5Ǎ Ńtondôbə, olún wóe ó nə́ tə mǎn vī wâyi kə́ kwí ǹnyie a vé, áyɔ́g láyóŋ dī anə́ ndóan ? 6Soége olún wóe á nyɔ́l məyɔŋ bíkúl yā mâyə̌m kig wa, á nyɔ́l mə̄yɔ̌ŋ yā málɔ̄ŋ kig dzwé dóe á bīkígá. 7Amú bə́ min yǎ Yákɔb, bə́ və̄ŋán fə etɔbɔgɔ dzíé bīlíg. 8Tə wabad tsǒg bivǔs byáán yā ósúsúa. Avól, ngɔ́l dzoe é zāāg tóban ai bíā á zěn, amú bǐ ku ya á sí mətsɔ́. 9Kǎ bíā, ǎ Zāmbá ńkode wáán, kodégē bíā, fímíŋī bía miǹsə́m myáán ású ólugú dzwé dóe, 10Ású dzé məyɔŋ bíkúl mə́ nə́ dzǎm kə kǎd naa: "zambá wábán anə́ vé ?" Á nyɔ́l məyɔŋ bíkúl ai á mís máán étē, kunú məkǐ bitúgā bíē yā mə́ ngásoeban á sí. 11Ǹtad miǹkóm ó zāāg kwí ábə wa; ai ngul yǎ wɔ́ wóe, nyǐgī ébá báwóge ai awú. 12Dúgán bod bə́ ngɔ́dɔ́ báán biyɔŋ zamgbál, á zɔ́ŋ ǹnə́m, mətǎ yā bə́ ngáta wa, ǎ Ńtondôbə. 13Éyɔŋ tē hḿ bíā, yā bī nə́ áyɔŋ dóe, ǹkundǎ yā mə̄dîga móe, byǎyi wa dzə́mələ á ńnomó etɔá, bǐ yédegan olugú woe á mim̀miě mí bod mísə ! 80SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Ḿbɔɔlán. Azaf. Sáləmen. 2Ǎ Ńnɔ́ni Ísraɛ̂l, vógólo ! Wa yǎ wanyəŋə́le Yósəb anə́ ǹkunda bíyə́m, wa yǎ ó tɔá bəkerúbim á yób, tə́bə́gə̄ á sí, 3á mís mə́ Éfraím, Benyamín ai Manasé. Vəlége ngul dzoe, zǎg bía kode. 4Ǎ Zāmbá, bɔ̌ nə́ bǐ dúgán zu; asú dóe á fyɛ̄gɛ́ eyɔ̌ŋ te byǎyi kodeban. 5Ǎ Ńtondôbə, Zambá miǹkunda, a kələ kwí ábǒg áfē wāyi víni ngogolán ayɔŋ dóe ǹnə́m, 6watɔŋ dɔ́ ai ḿbāŋála a nə́ ńkɔán ai bibə́ge, o nyûgu bɔ́ mə̄bóm bíbə̄gē mə́lɛ́ ? 7Wavəŋan bía móman ású bǒd yā ngɔ́dɔ́ dzāān, miǹzízíŋ myáán mí ḿbə̄lə́ é dzóm báwoe. 8Ǎ Zāmbá miǹkunda, bɔ̌ nə́ bǐ dúgán zu; asú dóe á fyɛ̄gɛ́ eyɔ̌ŋ te byǎyi kodeban. 9Átín wɔ̂n o ngávaa Égîptɛn, o mǎn tsídan məyɔŋ bíkúl nə́ ó bɛ dɔ́; 10ńdɔ o ngátóan mǎn lí sí ósū wóé, ású yə̄ nâ a lam miǹkǎn ḿbəŋ ai nâ á yāmán ai ǹnam ósə[21]. 11Miǹkǒl mí ngábə́ sɔlɔ́ êdzidzin dzíé á sī, amǎŋ Zāmbá á miǹtəm míé á sī. 12Á ngábə́ tsamá miǹtəm míé a kələ kwí á máŋ, bifâla bíé byâ bí kələ kwí Óswē nēn. 13Ású dzé ó ngáman búg óngóla woé, é bod bə́sə̄ bálod á ńdzɔ̄ŋ, bə́ ngáfad bibumá bíé? 14Ngoé afan e ngáman dzɔ́ ndáman, tsíd yā mə̄fúb é ngáman dzɔ́ dī ? 15Ǎ Zāmbá miǹkunda, dúgán hḿ ai mvús; á ó nə̄ á yób wē, bəbə́gə̄, ó yen. Bɔ̌ dzam ású élé wɔ̂n dzí, 16édzí yā ḿbɔ̄ ńnōmo woe a ngábɛ, ai é mɔ́n yǎ ngul dzié yāsɔ́ ábə wa. 17Ńdzɔ̄ dzí é ńtɔa yǎ ńdīgán, ǹtsígán; bâyi mǎn wū ai məsǐs yǎ ásū dóe. 18Bədégē wɔ́ wóe á nyɔ́l é mod yǎ á nə̄ á ḿbɔ̄ ­ńnómo woe, ai á nyɔ́l mɔ̄n é mod yǎ ngul dzié yāsɔ́ ábə wa. 19Abǒg tē á hḿ bī ngābǎd kīg fə súbū óyǎb ai wa; wayi bɔ̌ naa bǐ nyiŋ byâ bǐ ngayómē dzwé dóe 20Ǎ Ńtondôbə, Zambá miǹkunda, bɔ̌ nə́ bǐ dúgán zu; asú dóe á fyɛ̄gɛ́ eyɔ̌ŋ te byǎyi kodeban. 81SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Azaf. 2Bomán ayéngá ai miǹtag ású Zāmbá ngul dzǎn, sɔán Zambá Yākɔb. 3Dzumán biá, mǐ kudu məzíg, bomán ḿbɛ, ai mvɛ́d oyəŋ, ai tɔ́ŋ. 4Lɔ́ŋán tɔ́ŋ ai mətíé mə́ ngɔn, ábōm ngɔn ású ámǒs ábóg dáán. 5Lə́ nə̄ mvéndé ású Ísraɛ̂l, abéndé Zambá Yákɔb, 6tə́bə́gá yǎ á ngāvə́ Yósəb, éyɔŋ á ngákə lúman ai Égîptɛn: Mawóg ńkɔ̄bɔ̄ yā mābə́ yǎ kig wóg: 7mə ngávaa nyé m̀bəgə étúl, mɔ́ móé mə́ wōā ḿbəgə á sí. 8Éyɔŋ o lɔ́ŋɔ ekígá éyɔŋ bə́ tíbili wa, ńdɔ mə ngákode wa, mə ngáyalan wa á zāŋ ńkulu étē; mə ngábóbolo wa babi ai məndím mə́ Mēríba. 9Vógólo, ǎyōm dáma, malə́b wā, ǎ Ísraɛ̂l, ngə́ ó tɔ̄á ma dzǎm vógolo ! 10Tə zambá bədzín a tɔbɔ ábə wa, tə walugu zambá ḿfə̄. 11Ma, Ńtondôbə mə̄ nə́ Zambá woe, mə̄ ngábɔ̄ nâ ó bɛd Égîptɛn. Ndamígi anyu dóe, éyɔŋ tə mǎyī dɔ́ dzáIi ! 12Hədá, ayóm dámā lá ndzí kig vógólo kíŋ dzama, Ísraɛ̂l a ndzí kig ma bɔ̌ mə̄wóg. 13Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngádzóge bɔ́ âlɛ̌d ńnə́m dábán, bə́ ngatoŋ hə mələ́bə́gá yā ńnə̄m wábán. 14É é ! Ngə́ áyɔŋ dámā lə́ vógólo tə́ mā ! Ngə́ Ísraɛ̂l a wulúgu tə́ á məzěn máma ! 15Ngə́ mə vóló sámā mīńzízíŋ míé ánā etíe etíé, ngə́ mə m̀vəŋán wɔ́ wáma á nyɔ́l bətíbili bóé ánā. 16Ngə́ miǹzízíŋ mí Ńtondôbə mí ńyəgə́ nyé aná ! Ngə́ yə etiliga dzábán yáyi bɔ̌ nālá á ńtīē kɔ́m. 17Ngǎ ngə́ a tɔŋ Ísraɛ̂l ai fuláwa yǎ óvə̄ga ǎ ngatɔŋ nyé ai wé məfan. 82SÁLƏMEN: Sáləmen Azaf. Zambǎ á ngátə́bə á sí ékóán yā yób á zāŋ bəzambá[22], a tsíg ńtōl: 2a kələ kwí ábǒg áfē myāyi tsíg ńtōl á ńkɔ̄d mǐ bɔɔ ebom kamá á ḿfī ébá bə́ nə́ á məku? 3Tɔbán bətsíg mə́dzó ású ébá báyén ábé ai mińzózóé; 4soán ényɔ́ á nə̄ ńtəgán ai ḿbúbúá fīlí, kodégān bɔ́ á mɔ́ mə́ ébá bə́ nə́ á məku. 5Hədá bâyə̌m kig, báwōg kig, bâwulu á díbī étē, məbúg mə́ sí mə́sə̄ mə́ nə m̀fə́ŋə́lán. 6Madzó nâ: "Mǐ nə́ bəzambá mínā bə́sə, bɔ́n Mədaŋa Yóbo, 7dzam dá myǎyi wú anə́ bod, myǎyi ku anə́ bɔ́n míńkúkúmá" 8Tə́bə́gə̄ á sí, ǎ Zāmbá ! Bɔ̌ ńtsīgi ǹtól sí, amú ó bələ́ məyɔŋ mə́sə anə́ élīg. 83SÁLƏMEN Sáləmen. Dziá. Azaf 2Ǎ Zāmbá, tə walaŋan evól, o bə́ wɔi, tə wakánga evól təge bɔ dzóm. 3Tám yēn: miǹzízíŋ míe myábām, ébá bálúman ai wa bádūgan bɛ́dē ńlō. 4Bâbui esɔ̌g á nyɔ́l ayɔŋ dóe, bâtsog abé ású ákúmá dóe. 5Bâkad nâ: “Zǎn, bǐ vāā ayɔŋ dábán, təgě fə ai nə́ mod á bad túd dzwé Ísraɛ̂l." 6Bábui bisɔ̌g bɔ́ bə́sə ǹnə́m ḿbɔ̄g, bâtindi amvóé ású yə̄ nə́ bə́ lúmán ai wa: 7Bǒd yā Edom ai mvóg Ismaɛ̂l, Moab ai mvóg Hagar, 8Géval, Amon, Amaleg, Filistía ai bǒd yā Tir, 9tɔ Asur nyé a nə̌ fə ai bɔ́, a kə vɔ́lī bɔ́n bə́ Loth. 10Bɔ̌ ai bɔ́ anə́ ó ngábɔ Madian anə́ Sisera ai Yavîn á ḿbībíŋ yā Kishôn. 11Bə́ ngáman wêban á Ein Dor, bə́ ngávəŋan akun ású sí. 12Bələ́gán ai miǹtómbā myábán anə́ Orev bân Zêv, ai bədzóē bábán bə́sə anə́ Zɛvah bân Tsálmuna, 13bɔ́ yā bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: “Ńnɔ̄ŋán məbodā mə́ sí mə́ Zāmbá á ngul !” 14Ǎ Zāmbá wáma, bɔ̌ naa bə́ kīlán á yób anə́ évūlá yā yákíŋ ai evúndu, 15anə́ ndóan yadígi afan, anə́ miǹkabag mí ndóan myádīgi miǹkǒl, 16éyə tsídán bɔ̄ ńkulu woe nálā, bɔ́ naa bə́ dzəm kám ai evúndū ńkulu. 17Kúbú bɔ osámā ásū, ḿból yə̄ nə́ bə́ dzə́ŋ dzwé dóe, ǎ Ńtondôbə! 18Ǹdzugán ai osáma ai wɔ̌ŋ ńnə̄n á ńtīē kɔ́m, bə́ wu osɔ́n, fəg é dzaŋ bɔ́, 19eyɔ̌ŋ tē hḿ bə́ zu yə̌m nâ: wa etǎm ó bəgə́ dzwé Ńtondôbə, Mədaŋa Yóbo á sí ésə. 84SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Á Gitit. Bɔ́n bə́ Koré. Sáləmen. 2Məndá moe mə́ diŋiban adzé, ǎ Ńtondôbə miǹkunda! 3Ǹsísīm wámā yâyi məndá mə́ Ńtondôbə dú, ǹnə́m wáma ai miǹson myáma byátólan ai miǹtag ábə Zambá yǎ á və̌. 4Tɔ mvələkuma nyé a sɔm ndá, ndele nyé a bələ́ fə dumbá ású díé é vóm ǎ nyie biyɛl bíé, babi ai bətə́bə́lē mə́túnuŋa bóe, ǎ Ńtondôbə miǹkunda ǹkúkúmá wáma ai Zāmbá wáma. 5Mvɔ̌m ai ébá bátɔbɔ á ndá dzoe bálugu wa á ńnomó etɔá ! Mvɔ̌m ai é mod ngul dzié é nə̄ ábə wa áā nyían á zēn ai m̀bəmbə ńnə́m[23]. 7Éyɔŋ bádaŋ ndoŋ miǹyón, bâvəŋan dzɔ etam mə́ndím, é mvəŋ ósú yâyi dzɔ bɔdi ai ǹtótōmaamaa. 8Báyi wulu ai ngul ésə bə́ kə́ kwī ábə Zambá á Síon, 9Ǎ Ńtondôbə, Zambá miǹkunda, vógólo ngogolán dzama, kə́ə́ge alɔ́, ǎ Zāmbá Yákɔb. 10Ǎ Zāmbá, yénə́ ényɔ́ yǎ á nə̄ bía eběn, bəbə́gə asú məsías woe. 11Ḿból álū də́dā á ndá dzoe lálod akúda məlú vóm m̀fə́, ńdɔ mə tɔb yǎ: mazombo lígi á ḿbɛ̄ sí yā ndá Zambá wáma a lodo nə́ mə́ kə nyían á bibə̌m bí é bod bâbaalǎ kig mətǐŋ. 12Owé, Ǹtondôbə Zambá a nə ńló dzóbo a tɔá fə eběn; Ǹtondôbə a və́ grāsia ai dúmá, ǎ tə̌b kig və̄ mvɔ̌m á ébá báwulu á tə́tə̄lə́ zěn, təge ai é dzóm bə́ nə́ bɔ dzǎm lāŋ. 13Ǎ Ńtondôbə miǹkunda, mvɔ̌m ai é mod a fidi wa. 85SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Bɔ́n bə́ Koré. Sáləmen. 2Ǎ Ńtondôbə, o ngálə́de édǐŋ dzóe ású ńnam wóe ! Wǎ bɔ̄ naa miǹkóm mí Yákɔb mí dúgán sob a dzaŋ dábán, 3o ngávaa evǔs áyɔŋ dóe, o búdí ńsə̄m wóé ósə. 4O ngávɔ́li olún wóe, o dúgán mǎn vɔ́bi ndóan ayɔ́g yǎ á ńnə̄m wóe. 5Ǎ Zāmbá yǎ ó nə̄ ákodé dáán, bɔ̌ nə́ bǐ sob á ńnam wáán ! Vɔ́lígi ólún yā ó bələ́ ai bíā. 6Yə wayi laŋan hə o bələ́ məliŋiná ai bíā ngǎ ? Yə wayi laŋan hə o tɔ̄á ólūn á mim̀miě mí bod mísə ? 7Ngǎ sə wǎ wāyi bía dúgán sɔ́ və̄ ndúgúbu á nyɔ́l, á wāyī fə bɔ̌ miǹtag mí ayɔŋ dóe a ? 8Lə́dégē bíā fúlú m̀baalán mətǐŋ dzoe, ǎ Ńtondôbə ! Ó və̄ fə̄ bía akodé dóe. 9Mavógolo é dzóm Zāmbá, Ǹtondôbə ǎ yi dzó; a dzó nâ: “Mvɔí” ású áyɔŋ díé ai ású bəbaalǎ mətǐŋ bóé, hə ǹnyie anə́ bə́ bɔ̄ɔ̄ tə dúgán fudi ńnə̄m á mam mə́ ákúd mábán. 10Akodé díé á nə fɔ́ɔ́ babi babi ai ébá bákɔn nyé wɔ̄ŋ, ńdɔ̄ áfə̄ dúmá lâyi lóŋ mvóg á ńnam wáán. 11M̀baalán mətǐŋ ai bə́bə́lá bí ngátóban, bə́ wúbán ai mvɔí ai sósōō. 12Bə́bə́lá a yi fái á sí, sósōō nyé a lúmbú á yób. 13Ǹtondôbə émēn a və́ mvɔ̄m, sí dzāān dzɔɔ yavə́ məkwé móé 14Sósōō a wulu nyé ósū, məkǒl móe mə́ lə́dege zěn. 86SÁLƏMEN Ngogolán Dávid. Kə́ə́gə alɔ́, ǎ Ńtondôbə, ó yālán ma, abím məbúa mə nə́ ai engɔ́ngɔ́l ésə ! 2Bǎla enyiŋ dzáma amú mə nə m̀baala mətǐŋ, wa Zambá wama, nyǐgi etúgā dzóē yā yáfidi wa. 3Ǎ Ǹtondôbə, kudú mā ngɔ́l ! Wǎ mālɔ́ŋ amǒs ósə. 4Váá ńnə́m etúgā dzóe miǹtag! Amú, ǎ Ńtondôbə, mabɛ́de ǹsísīm wáma ábə wa. 5Ǎ Ńtondôbə, wa yǎ ó nə̄ abəŋ ńnə́m ai bidzǔgá, ǹtud ai m̀baalán mətǐŋ ású ébá bə́sə̄ bálóe wa. 6Kə́ə́gə alɔ́ á ngogolán dzama ǎ Ńtondôbə, ó bíē fə̄ kíŋ ǹtad wáma. 7Ámǒs ámalá malóe wa ńdɔ̄ fə wǎyalan ma. 8Təge ai ényɔ́ á nə̄ anə́ wā á zāŋ bəzambá, ǎ Ńtondôbə, təge ai é dzóm yáfulan ai bisíé bíé. 9Mə́yɔŋ mə́sə o ngákom mâyi wa sɔ́ lugu, ǎ Ǹtondôbə, mə́ ngə́məŋě fə̄ dzwé dóe. 10Amú ó nə̄ mod ǹnén, o bɔ̌ fə məsimbá, o nə Zambá, wa etám! 11Ǎ Ńtondôbə, lə́dége ma zěn dzoe ḿból yə̄ nə́ mə́ wūlú anə́ bə́bə́lá woe ǎ yi. Kóán ǹnə́m wáma ósə nə́ ó kɔn dzóe dóe wɔ̌ŋ 12Ǎ Ńtondôbə Zambá wama, mayi wa dzə́mələ ai ǹnə́m wámā ósə mə luugu dzwé dóe á ńnomó etɔá. 13Amú m̀baalán mətǐŋ wóe ó nə anén ású dáma ńdɔ̄ fə o ngákode ma á bidɔ̄g bí ndóan kɔ́m. 14Ǎ Zāmbá ! Mim̀búbún mí ngáhám nə́ myálūman ai ma, ǹsámbá mīńyóyɔ́g myáyi ma ai awú; bálāŋ kig wa á táŋ. 15Hədá, wa, Ǹtondôbə, Zambá ngɔ́l ai mvam, endəndəm á liŋan, ǹtúd ai fúlú m̀baalán mətǐŋ ai tə́tə̄lə́, 16vəŋán ábə ma, ó kud ma ngɔ́l, váá étúgā dzóe ngul dzoe, kodégē mɔ́n etúgā mīníngá dzóe. 17Lə́dégē á mís mə́ bod bə́sə ndəm yǎ mvam dzoe ású dáma, abǒg tē hḿ mīńzízíŋ myáma myǎyi wú ósɔ̄n éyɔŋ myáyi yén naa, wa, Ǹtondôbə, waka ma, o məŋələ áfə ma. 87SÁLƏMEN Bɔ́n bə́ Koré. Sáləmen. Dziá. Ǹtondôbə a ngábonde Síon á mīḿfūfúb miǹkǒl á yōb, 2A diŋ mim̀bɛ́ mí Síon a lodo bitɔbɔgɔ bí Yákɔb bísə. 3Bálɛ̂ ású dóe miǹláŋ mí dúmá, wa, tísɔn Zāmbá. 4Mə láŋá Rahab ai Babilón á táŋ ébá báyəm ma. Tɔ anə́ á nə́ naa, á Filistía, á Tir eyɔŋ ziŋ á Nubía, ńgɔ mod síma mod kala a ngábyáli. 5Dzam dá bə́ nə dzǎm kad ású Síon nâ: “Ábə̄ nyé, mod ósə a ngábyáli, ńdɔ̄ áfə Mədaŋ Yóbo émēn énye a wónō nyé." 6Ǹtondôbə a til á kálada məyɔŋ: "É vóm ví, kala sí, kala ka a ngábyáli." 7Hədá, bádzə̄m bə́ yiaga biá: “Bitam byámā bísə̄ bí nə̄ ábə wa.” 88SÁLƏMEN Dziá Sáləmen. Bɔ́n bə́ Koré. Ǹdzóe biá. Ású ókɔ̌n. Ású míńtyé. Etsígī bɛ́s. Hémân mǎn Ezrahít 2Ǎ Ńtondôbə Zambá wáma ǹkode ! Malɔ́ŋ wā ai amǒs ai alú. 3Ngogolán dzama é kwíí ábə wa: kə́ə́gə alɔ́ á ńyōn wáma. 4Amú enyiŋ dzámā é nə ńdzyéan ai bəbə̂ bə́ mam ńdɔ mə̌ ńtɔa yǎ babi ai ndóan kɔ́m. 5Bə́ ngaláŋ yǎ mā á táŋ bədúg; mə ǹtɔa yǎ anə́ é mod ǎ man ya éməmáná. 6Mə kulú á zāŋ bəwú, anə́ míḿbǐm yā mí bóó á sɔŋ, ébá yā wātsǒg kīg fə, amú bə́ nə́ ńkándán ai wa. 7O ngábóe ma édɔ̄g ébē á sī, á mod díbī étēde, á bīdɔ́g á sí. 8Ayɔ́g yā olún wóe ó ngádid ma á nyɔ́l, ńdɔ o ngákúb ma bifén mə́ndím bíé bísə̄ á nyɔ́l. 9O ngábɔ̄ nə́ biyɔŋ byáma bí sâla ma, o vəŋan ekɔ wɔ̌ŋ á mís mábán. Mə fɛdə́, təge ai akwí yā á ǹsəŋ. 10Mís mâman ma dím ai miǹtyé. Ǎ Ńtondôbə, mə ngáloe wa məmǒs mə́sə, mə sámā mɔ́ ábə wa. 11Yə wabɔ məsimbá ású bə́wú ? Yə bəwú bə́ nə dzǎm tə́bə̄ á sí nə bádzə̄mələ wa ? 12Á sɔŋ yə bə́ nə dzǎm lɛ̂ ḿbaalán mətǐŋ wóe ai tə́tə̄lə́ woe á ńnam ńdzáŋ ? 13Yə asímbá dóe á nə dzǎm bɔ̌ naa bə́ yəm dɔ́ á zigili Díbi tɔ sósōō woe á ńnam Ovóán ? 14Hədá, mə malɔ́ŋ wā, ǎ Ńtondôbə ! Kíkídígi ngogolán dzama e ńtə́lə yǎ wā ósū. 15Ǎ Ńtondôbə, ású dzé wāwoa ma á fyɛ́, ǒ ngasɔli ma asú dóe ? 16Mə nə engɔ́ngɔ́l, ǹtɛ́d a tádigi mə tɔá mɔ́ngɔ́. Mə ngádzugi yǎ ai məsis móe, mə̌ təg ya. 17Alún dóē á ngálod ma á nyɔ́l, məsis móe mə́ ngámana ma á mááŋ. 18Məmǒs mə́sə mâbomán ma á nyɔ́l anə́ mə̄ndím, mâboman ma á nyɔ́l á kpág. 19O ngábɔ̄ nə́ bəmvóé báma ai miǹdíndíŋ myáma mí tə́bə́ ma oyǎb; á məyian bəmvóe, mə bələ́ zigili díbi. 89SÁLƏMEN Etsígī bɛ́s. Ǹtíán Étân, mǎn Ézrahít. 2Kɔ́m yǎ kɔ́m ésə, mayi yia ábəŋ ńnə́m Ńtondôbə. Anyu dámā lâyi bɔ̌ naa bə́ yəm sósōō woe á bisəb bisəb. 3Owé, makad dɔ́: “abəŋ ńnə́m dóe á nə̄ ǹlóŋán á ńtīē kɔ́m; o ngátoe sósōō woe á yób.” 4Mə ngátindi elad amvóé ai ényɔ́ mə̄ ngātɔ́b, mə ngákan Dávid, etúgā dzáma sɔŋ: 5mayi və́ mvɔŋ bod dzoe edzóe á kɔ́m yǎ kɔ́m, mə tə́lé wā étɔá ńkúkúmá á bisəb bisəb. 6Ǎ Ńtondôbə, yób lâyəan və́ ngāŋ ású éyə̌ŋ dzǎm tē ! Ai sósōō woe ékōān mīḿfúfúb. 7Zá ā vəgan ai Ǹtondôbə á mīńkūd wē ? Zá ā fulan ai Ǹtondôbə á zāŋ bəzambá ? 8Zambá á nə ekɔ wɔ̌ŋ á zāŋ mim̀fúfúb, mod ǹnén, məsis ású ébá bə́sə̄ bákɔ́dan nyé á nyɔ́l. 9Ǎ Ńtondôbə, Zambá miǹkunda ! Zá á nə́ ngul anə́ wā, ǎ Ńtondôbə ? Ǎ Ńtondôbə, sósōō woe a bomán wa á nyɔ́l. 10Wǎ wātəgə məbún mə máŋ, éyɔŋ məndím móé máyɔ̂bɔ, wǎ wāvɔ́lī mɔ́. 11Wǎ ó ngākɔg m̀bǐm Rahab, wǎ ó ngátsam miǹzízíŋ míe ai ǹgungúl wɔ́ wóe. 12Yób á nə̄ yób dóe ! Sí, sí dzoe; sí ndon ai é byə́m bí nə̄ étē, wǎ ó ngákom. 13Wǎ ó ngákom ǹnǎm yā Ákoé, o komó fə miǹkiɛ́, Tabor ai Hermon básān ai miǹtag á dzwé dóe. 14Wǎ ó nə̄ ai énam dzí ai ngul yǎ étē, wɔ́ wóe ó nə̄ fǐm, m̀bɔ̄ ńnōmo woe a tə́lə̄ á yób. 15Sósōō bân tə́tə̄lə́ ḿbɔ̄ bə́ nə́ məkǒl mə́ étɔá ńkúkúmá dzóe, ekpân mətǐŋ bân bə́bə́lá bâwulu asú dóe ósū. 16Mvɔ̌m, áyɔŋ láyəm sɔan ai wa ! Lâyi wulu á ḿfyɛ̌ yā ásū dóe, ǎ Ńtondôbə ! 17Á dzwé dóe, bâyi dzə́m ai miǹtag məmǒs mə́sə, ású sósōō woe, bə́ nganyoan. 18Owé, o nə ngul dzabán, wa tə́le bíā asú á yób ai mvam dzoe. 19Amú Ńtondôbə énye a nə́ eběn dzáán, m̀fúfúb yā Ísraɛ̂l, énye a wóge ai ǹkúkúmá wáán. 20Amǒs ziŋ, á mə̄yéné, o ngákad bəbaalǎ mətǐŋ bóe nâ: "Mə́ və́ zīngí ńkǎn wáma, mə̌ bɛ́dé ndómán mod yǎ áyɔŋ dáma á yób. 21Mə̌ yén etúgā dzámā Dávid, ńdɔ mə wɔ́bɔ́ dzɔ m̀fúfúb m̀bɔ́n wáma. 22Wɔ́ wámā wâyi nyé bí ai ngul, ńdɔ̄ fə enam dzámā yâyi nyé wóno. Ǹzízíŋ wâyǐ kig yén zěn yǎkwí nyē ńsibiná, mod məlɔ́ á sə́ kig nyé dzǎm kúlī ósāma. Amú mayi tɔ̌s ébá bálúman ai nyé á mís móé étē, mayi bímī ébá básíŋ nyē. 25Sósōō wama ai ekpân mətǐŋ dzámā byâyi nyé tɔbɔ̌ babi., ńdɔ̄ fə á dzwé dáma, a yi bɛ́dē ásū á yób. Mayi fudǐ máŋ á wɔ́ wóe á sī, aswé ńnēn á ḿbɔ̄ ńnōmo woé á sī. Nyé a yi ma lóe naa: “Tadá wama ! Zambá wáma ! Ńkóm yā wakode ma !” Ńdɔ maa mǎyi nyé vəŋan ńtól, mədaŋa yóbo á zāŋ miǹkúkúmá mísə̄ yā sí. Mayi nyé baala mətǐŋ máma á ńnomó etɔá; elad dzama təge tséndē ású díé. Mayi lóŋ édzōē mvɔŋ bod dzié á kɔ́m yǎ kɔ́m, ai etɔá kúm dzíé é táŋ yób wâ wáyi tɔbɔ. 31Ngə́ bɔ́n bóé bə́ dzōgé mvéndé dzama, təge wulu á zēn tə́tə̄lə́ wama, ngə́ bâdaŋ məbéndé máma, təge nyiě mə̄mvéndé máma, mayi bɔ́ ndəgələ ású míńsə́m myábán ai ǹkas, bivús byábán ai məbóm mə́ éngə́ŋ, dzam dá, təge búg ébaala mətǐŋ dzáma ai nyé tɔ́ kig á ndáman élad amvóé dzáán bíā nyé. 35Mǎyǐ kig tsam elad amvóé dzáma, mǎyǐ kig fɔ́l é dzóm é ngákwí á bīyé bí ányu byáma. Mə ngákani dɔ́ sɔŋ eyɔŋ dzyá á ḿfúfúb wáma: təge ! Mǎngādǔg kig Dávid tɔ eyɔŋ ! Mvɔŋ bod dzié yayi laŋan á kɔ́m yǎ kɔ́m, etɔá ńkúkúmá dzíé, ósū wáma, hə anə́ ńló dzóbo, hə anə́ ngɔn yǎ é nə̄ vālá ábǒg ásə, m̀bɔɔlɔ ekpân mətǐŋ á mīńkūd étē. Dzam dá, wǎ ó ngábɛn, o tsídán fə məsías woe, o ngáliŋan ai nyé. O ngasíe elad amvóé ai etúgā dzóe, o ngáwoa ǹtóm ńkúkúmá wóé á sí. O ngáman búg óngōla woé ásə, o mǎn vəŋǎn mim̀fim míé bīlíg. Bəlod bə́ zēn bə́sə̄ bə́ ngása nyé, a ngávəŋan atǎ ású bod bə́ ngɔ́dɔ́. O ngábulu ngul miǹzízíŋ míé, o ngábɔ̄ nâ ébá bə̄sə̄ bə́ lúmuŋan ai nyé bə́ tag. O ngábɔ̄bɔ̄ fə̄ nâ okəŋ bítá wóé ó bad lúman ai nyémēn, wa ndzí kig nyé vɔ́li á ndūm. O ngátə́le dúmá díe ńnyie te, ńdɔ o ngáwoa etɔá ńkúkúmá dzíé á sí. O ngátsíg mə̄lú mə́ énânga móé étun, o kúbú nyé osáma ai nyɔ́l ésə. Ǹnyie m̀bé, ǎ Ńtondôbə ? Á wāyi laŋan o sɔlɔ́ ? Yə wǎyi dzoge ólún wóe ó yóŋo anə́ ndóan ǹsǎn ? Tsogó ábím ényiŋ dzáma é nə́ étun: o ngákom mod ású ákyāí məmaná mə́ fɔ̄ngɔ́ dī ! Mod ḿfé á nə̄ dzǎm nyiŋ təge yén áwū, a fámí á mɔ́ mə́ tolendǒŋ ? Ǎ Ńtondôbə, éyə afú ńnə́m dóē yā ósúsúa á ngākə̄ vé ? O ngákani Dávid sɔŋ á fúlú ḿbaalán mətǐŋ dzoe ! Ǎ Ńtondôbə, tsogó mə̄tā báta bitúgā bíe, tsogo áyɔŋ ásə dí á mə bəgə ḿbəgə̌ yā étē. Ǎ Ńtondôbə, miǹzízíŋ míe mí ngáta dɔ́, bə́ túi mətɛ́ á məkǒl mə́ məsías woe. Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə á ńnomó etɔá. Amɛn Amɛn ! 90KÁLARA NYINA SÁLƏMEN Ngogolán Mósɛs, mod Zambá. Ǎ Ńtondôbə, o ngábɔ ekə m̀bíl dzáán á mim̀miě mí bod mísə. 2Hálā miǹkǒl mí ngə́lə́ təge byáli, hálā sí ai bikokomǎ yā sí bí ngə́lə́ təge byáli, wa o tɔá Zāmbá a tíege á ńnomó etɔá a kələ kwí á ńnomó etɔá. 3Wǎ wādúgán mod á ḿbúlúg, éyɔŋ wadzó nâ: "Dúgán ǎ bɔ́n bə́ Ádam !" 4Amú akúda mim̀bú á nə á mís móe anə́ ámǒs ḿbɔ̄g, anə́ ángogé yā wádímizan, anə́ awolá dá álū. 5Wakə ai bɔ́, bə́ ńtɔ̄á anə́ óyɔ̄, kíkídígi, ó lod yǎ anə́ élɔ̄g; 6yā yásam kíkídígi, á mvús tě, é lōdó; é mān bɔ́bɔlǎn ngōgóngə́le ná, é mān kōd. 7Owé, bǐ ngáman á mááŋ ai olún wóe, byǎdzə̄m kám ai ayɔ́g dóe. 8O ngátə́le bivǔs byáán ásū dóe, məsoé máán á ḿfyɛ̌ yā ásū dóe. 9Owé, ósū ólún wóe, məlú máán mə́sə̄ mâman fímiban, ábím ḿhəbə wátɔbɔ, abím tē fə mim̀bú myáán myátɔbɔ. 10Məwóm zamgbál, éyə enyíŋ dzáán é nə́ dzǎm kwí ńnyie tě, məwóm mwom, ngə́ é nə afǐb ábuí, ńdɔ̄ á bēn kig, á kə̄ kwí, endə́ndə́ŋ dzíé ésə̄ é nə hə tǔŋ ai azóé; amú myâlod eyə́gan ávól, bǐ man yǎ yə́lə. 11Zá á nə̄ dzǎm yə̌m ngul yǎ ólūn wóe ? Ákyāí bátóan wa yəm, akyaí tē fə̄ bátóan yə̌m ńkōŋ məliŋiná wóe ! 12Ńdɔ̄ hḿ yə́gə́lə̄ bíā ḿból byāyəan láŋ mə̄lú máán, abǒg tē hḿ byāyi bǐ fəg yǎ ńnə̄m. 13Dúgán zu, ǎ Ńtondôbə ! A kələ kwí ábǒg áfē ? Yénə́ bītúgā bíē ngɔ́l. 14Ai məléndē mə́ kídí, bɔ̌ naa bǐ dzye ai m̀kpáán mətǐŋ móe, abǒg tē á hḿ byǎyi bóm ayéngá ai miǹtag á ńgūmā ńtíé ényiŋ wáán. 15Bɔ̌ naa bǐ bə̄lə miǹtag ábím mə́lú yā ó ngāvə́ bía endə́gə́lə, ai ábím míḿbú yā bí ngábi amalá[24]. 16Esíé dzoe é yénéŋē á bītúgā bíe, miǹkokoe míe á bɔ́n bábán. 17Ebubud Ńtondôbə Zambá wāān é bɔ̄ɔ̄ ai bíā ! Yíní ású dáán, esíé yā mɔ́ máán, owé, yíní ésíé yā mɔ́ máán[25] dzī. 91SÁLƏMEN Ényɔ́ á tɔá é vóm Mədaŋ Yóbo a sɔlɔ́ a lod alú êdzidzǐn Shadái[26]. 2Ma, ású Ńtondôbə, nâ: “A nə asɔbɔ́ dáma ndá kɔ̄a dzama, ekə m̀bíl dzáma, Zambá wáma yǎ mə bələ́ afidí ai nyé !” 3Énye ǎ kode wa ávɔ̄d ńsome ai á ḿbə̂ mbada mənye. 4Ai məfǎb móe a kom wa asɔbɔ́, á támbá dzíé á sī, wakə sɔbɔ. M̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə eběn et ǹsámbá bikpəlé. 5Wǎyǐ kig mbáda tɔ məsis mə́ álú tɔ ákɔ̄ŋ yā láyə́lə ai amǒs, 6tɔ é mbada mənye yǎ ā wɔ́ŋ á díbi étēde, tɔ ámālá yā lávuŋ ai ǹtóban ámǒs. 7Ngə́ bâku wa akúda á mgbág ai bakúda awômo á ḿbɔ̄ ńnōmo woe, ḿfág woe, dzóm təge wasúbu babi. 8Yáigi hə mís ó yén mân mə́ ébá bábúg mətǐŋ. 9Owé, ǎ Ńtondôbə, wǎ ó nə̄ ásɔbɔ́ dáma ! Ǒ nɔ̄ŋ Zāmbá yǎ mīǹkúd étē anə́ étɔbɔgɔ dzóe. 10Amalá á sə́ kig wa dzimbi, tɔ anyamá ziŋ á ngāsúbú kig babi ai ebə̌m dzóe. 11amú a yi bə́ndē bēngəlɛs bóé naa bə́ baala wa á məzěn móē mə́sə. 12Bâyi wa bəgə á mɔ́ mábán ású yə̄ nâ tə âkǒl dóe lâkə tóbē ngɔg; 13wayi wulu á nyɔ́l émgbə́m ai akpə̌, wayi tidi ébyāl zə̄ ai ngáŋ mədzâ. 14Ḿból ā lád mā á nyɔ́l, makode nyé, mayi kaman ai nyé ḿból ā yəm dzwé dáma. 15Ngə́ a lóe mǎ, mayi nyé yalan, mayi tɔbɔ ai nyé ábǒg amalá; mayi nyé kode, mə və́ə́ fə̄ nyé dúmá. 16Mayi nyé dzála ai abuí mə́lú, mə bɔ̌ fə̄ nâ á yén akodé dáma. 92SÁLƏMEN Sáləmen. Dziá ású ámǒs sábad. 2M̀bəm̀bə dzam nə́ bǐ dzə́mə́lə Ǹtondôbə, nə́ bǐ yīa biá ású dzwé dóe ǎ Zāmbá Mədaŋa Yóbo ! 3Nə́ bǐ yédan m̀kpáán mətǐŋ wóe a tádigi kíkídígi, ai sósōō woe məlú məlú, 4ai okɔgɔ, ai tɔ́ŋ, ai kíŋ mvɛ́d oyəŋ. 5Amú m̀bɔán wóe wádzála ma ai miǹtag, ǎ Ńtondôbə ! Éyɔŋ mǎbəbə mim̀bɔán míe, mə̌ ngábom ayéngá ai miǹtag. 6Mim̀bɔán míe mí bui anén ádzē ǎ Ńtondôbə Ábím təge ai asóŋó mīńtámáŋ míe mí nə́ dī ! 7Okūkǔd mod wáwōg kig dzóm ziŋ étē, ńsísīm ó nə ǹkɔ̄d ó sə́ kig dzǎm yəm. 8Ngə́ bə̄búg mətǐŋ bánāŋ anə́ élɔ̄g, ngə́ bəbɔ bə́ abé bə́sə̄ bâsam, é nə̄ ású báyi kpeeban á ńnomó etɔá. 9Hədá wa, á ó nə̄ á yób wē, o nə Ǹtondôbə á kɔ́m yǎ kɔ́m ! 10Tám yēn mīńzīzíŋ míe ǎ Ńtondôbə ! Tám yén anə́ mīńzīzíŋ míe myáyi mǎn wū ńdɔ̄ fə bəbɔ bə́ ábé bə́sə̄ bâyi mǎn tsaman 11O ngátəle asú dámā á yób anə́ tɔ́ŋ nyād, ńdɔ mawɔ́bɔ m̀kpámáŋ ḿbɔ́n. 12dís dáma láyēn ébá bámɔ́n mā; ńdɔ̄ fə bə́bə̂ bə́ bod bázu lúman ai ma, alɔ́ dáma láwōg bɔ̄. 13Sósōō mod a náŋ anə́ álēn a yabá anə́ ómǎŋ yā Libáŋ; 14m̀bɛán á ndá Ńtondôbə, a fái a mə̄ndá mə́ Zāmbá wāān. 15Tɔ ábǒg áyóm dábán, a ngíní á wūmu, a nə ǹdzálán á túd ai məkə́mə́de ai anyumán; 16a yédégan tə́tə̄lə́ Ǹtondôbə: “A nə akóm dáma ! Ábə̄ nyé təge ai miǹkɔ́d.” 93SÁLƏMEN Ǹtondôbə a nə ǹkúkúmá, a bəgə́ ńtōmba anə́ ḿbɔ̄d, Ǹtondôbə a bɔ́d yǎ ngul dzié anə́ bábɔ́d ékǒb zə̄. Owé, sí ndon yakánga e yə́mə á kpím, təge ai afóŋán. 2Etɔá ńkúkúmá dzóe é yə́mə̄ á tádigi á mə̄tádí, a tádigi á ńnomó etɔá o nə. 3Aswé lâsog, ǎ Ńtondôbə, aswé lâsog ai edǔŋ kíŋ dzābán, aswé lâsog ai ǹdzimbi wábán. 4A lodo kíŋ mədulú məndím mə̄nén, a lodo bod bífén məndím yā máŋ, Ǹtondôbə a nə atí á mīńkúd á yób étē. 5Bətə́bə́gá bóē bə́ nə̄ eyə́gan bə́bə́lá, hə m̀fúfúb m̀fúfúb á ndá dzoe ésə, ǎ Ńtondôbə, a məmǒs yā məmǒs mə́sə. 94SÁLƏMEN Ǎ Ńtondôbə, Zāmbá yǎ ā vudan ! Həbə́gə́, ǎ Zāmbá yǎ ā vudan ! 2Kódógō á sí, ǎ ńtsîg ǹtól sí, yáágán ai mim̀búbún mân mábán. 3A kələ kwí ńnyie m̀bé, ǎ Ńtondôbə, bəku bə́ ńyə́bə́ ? A kələ kwí ńnyie m̀bé bəku bə́ ńyəbə́ báyi dɔ ? 4Bâbɔ hə məndóg, bákɔ̄bɔ ǹkəg alɛ̌d, bâbɔ engún, bəbɔ bə́ ábé bə́tē. 5Ǎ Ńtondôbə, báfīd áyɔŋ dóe, básāmala elíg dzóe. 6Bátsīg miǹkús ai bəyə́ŋ kíŋ, báwē bān nyūī. 7Bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə ǎ yēn kig; Zambá Yákɔb ǎ yə̌m kig dzóm!" 8Ǎkūkǔd bod yā zāŋ ébá mə́sə bəvɔ́g, yəmân dɔ́; mínā miǹkɔ́d míńsísīm, myǎyi bələ́ fəg ábǒg áfē, ǎ mə́kúd mā ? 9Ényɔ́ yǎ á ngābə́m məlɔ́, éyə a nə́ dzǎm bɔ̌ tə wóg yá? Ényɔ́ yǎ á ngākom mís, éyə a nə́ dzǎm bɔ̌ tə yén yá ? 10Ényɔ́ yǎ á ngākɔ́ŋan ai məyɔŋ, éyə a nə́ dzǎm bɔ̌ tə ndəgələ yá ? Nyé yǎ á ngāvə́ mod oyəm. 11Ǹtondôbə a yəm nâ bivwé míńtámáŋ bí mod bí nə́ fɔngɔ́. 12Mvɔ̌m é mod wakɔ́ŋan ai nyé, ǎ Ńtondôbə ényɔ́ wāyə́gələ ai mvéndé dzoe, 13Ḿból yə̄ nâ ó və̄ nyé áwɔí ámǒs ámalá, ábōg ébē dzɔ̂ yáfágaban ású bəku bə́ ńyə́bə́. 14Amú Ǹtondôbə ǎ dzogě kig ayɔŋ díé á sí, ǎ yǐ kig vóan élīg dzíé: 15Bâyi dúgán tsíg ńtól á sósōō, éyɔ̌ŋ tē é bod bə́sə̄ bə́ nə́ mīńnə̄m tə́tə̄lə́ báyi tɔbɔ kíŋ ai wá. 16Zá ā yi tə́bə̄ á ngām dzama nə́ a lúman ai bəbə̂ bə́ bod ? Zá ā yi kə ai ma ngǎm á étsígi ǹtól nə́ á kpēe bəbɔ bə́ ábé ? 17Ngə́ Ńtondôbə á bɔ təge ma sɔ́ ka, ngə́ ndoŋ bivól ńdzɔ e ńtɔa yǎ étɔbɔgɔ dzáma. 18Éyɔŋ mə̌ dzô nâ: "Mayi ku !” M̀kpáán mətǐŋ wóe, ǎ Ńtondôbə, ó súgu ma bifág á mvús. 19Á ńtɔ̄á hḿ naa, éyɔŋ abuí miǹdzǔg láyádan ma, mə̌ ngazamba ai awónóŋ dóe. 20Yə o nə ngǎm ai étsígi mədzó ébom kamá dzī ? Édzí yábonde azóé á ḿbyandán mə̄mvéndé ? 21Bálūman ai enyiŋ sósōō mod, bâkad nə́ a nə á məku ḿbəmbə mod a nə́ təge ai atɔ́n. 22Dzam dá, Ǹtondôbə énye a nə́ mā ndá kɔ̄a. Zambá wáma a nə ákóm yā mākə sɔbɔ étēde. A ngádúgan bɔ́ ábē dábán á nyɔ́l; a dibí bɔ mənyú ású mətóm mábán, a ngámaná bɔ́ éməmáná, Ǹtondôbə Zambá wáán. 95SÁLƏMEN Zǎn, ḿbōmán Ǹtondôbə ayéngá miǹtag, ńsɔ̄án ńkóm wákode bíā; 2Ńkāŋán tōban ai nyé bǐ kaŋa nyé, bǐ sɔán ai nyé ai biá. 3Amú Ńtondôbə a nə́ Zāmbá ńnēn, ǹkúkúmá ńnēn yǎ ā lod bəzambá bə́sə. 4A bələ́ bīdɔ̄g bí sí á mɔ́, abobǒn miǹkǒl láwōge ai nyé. 5Énye a nə́ ai máŋ, énye a ngákom mɔ́, é sí é nə̄ ńkōd nyī, énye a ngámám dzɔ̄. 6Nyíígán, ńlúígán miǹló, búdúbán būbūdú, ńkúdán məbɔ́ŋ á mís mə́ Zāmbá yǎ á ngākom bíā ! 7Amú énye a nə́ Zāmbá wáán; bǐ nə ayɔ̌ŋ yā ā kə ai dɔ́ á mə̄dîga, ǹkundǎ yā ā baala. Aná, mǐ bɔ̄ɔ̄ á kig kíŋ dzīé mə̄wóg ! "Tə myǎlɛd ǹnə́m wáán anə́ á Meríba, anə́ ámǒs Masa, á ńkōd ńnam, 9é vóm bēsōá bə́ ngábaan ma, bə́ bóbóló fə ma, a fyáŋán bɔ̌ naa bə́ yénə̄ wɔ́ ésíé wáma. 10Mim̀bú mim̀bú mə̄wóm mə́nyi hə ḿmīē bod ví ó tsâg ma á ńnə̄m, ńdɔ mə ngádzó nâ: “Bə́ nə áyɔ̌ŋ yā ńsīsīm ó nə́ ńdzāŋán; bâyə̌m kig məzén máma.” 11Ai ólún wámā ósə̄ ví, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngákani sɔŋ nâ: “Təge, bángānyīán kig é vóm áwɔí dáma á nə́ !" 96SÁLƏMEN Yiágán Ǹtondôbə m̀kpámáŋ dzīá, yiágán Ǹtondôbə, ǎ sí ésə ! 2Yiágán Ǹtondôbə, váán dzwé díé maa ! Yédégán akodé díé anə́ amǒs anə́ amǒs; 3Lɛ̂gan məyɔŋ bíkúl dúmá díé, biyə̌ŋ bí mam bíé á məyɔŋ mə́sə ! 4Amú Ńtondôbə a nə́ mod nénə, ǹdzyéán ai mod olugú, a nə ekɔ wɔ̌ŋ, a lǒd fə bəzambá bə́sə: 5bəzambá bə́sə̄ yā məyɔŋ bə́ nə zəzə byə́m. Ǹtondôbə a ngákom yób. 6Ǹtómba ai miǹkokoe bí tə́lə̄ nyé á mís, fím ai abəŋ bí nə̄ etɔbɔgɔ dzíé. 7Váán Ǹtondôbə, ǎ mə̄ndá mə́ bǒd yā məyɔŋ, váán Ǹtondôbə dúmá ai fím; 8váán Ǹtondôbə dúmá yā dzwé díé. Váán nyē mə̄túnuŋa, nyíán á mə̄ndíé móé; 9Lǔgán Ǹtondôbə á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé, fodóbán nyé ósū, ǎ sí ésə ! 10Kadán á zāŋ məyɔŋ bíkúl naa: "Ǹtondôbə a nə ǹkúkúmá. Owé, sí ndon e yə́mə̄ á kpím, təge ai afóŋán. A tsíg ńtōl məyɔŋ ai tə́tə̄lə́." 11Yób lə́ tāāg, sí é sáná ai miǹtag ! Máŋ mə́ mə̄mə́le ai akúmá díé ! 12Afan ásə á túd á nyían ábōg, bilé bísə̄ yā məfan bí bōmó áyēngá miǹtag, 13á mís mə́ Ńtondôbə, amú a zu, amú a zu nə́ a zu tsíg sí ńtōl, a yi tsíg sí ndon ǹtól ai sósōō, məyɔŋ ai tə́tə̄lə́ wōē. 97SÁLƏMEN Ǹtondôbə a nə ǹkúkúmá, sí é sáná ai miǹtag, kíníŋ áswé ésə̄ é tāāg ! 2Zigili díbi ai miǹkúd byâbomán nyé á nyɔ́l, sósōō ai tə́tə̄lə́ bí nə eta étɔá ńkúkúmá dzíé. 3Ndóan yawulu nyé ósū, yakə yamin bəlúman bóé ńkɔ́dɔ̄ná. 4Fɛlə́fɛs dzíé yâfyɛ sí ndon; sí é ngāyén ě ngafodoban; 5Miǹkǒl mí nganyámi anə́ ékɔ̄ bɔ̄ŋ, á mís mə́ Ńtondôbə, ósū Ńtī yǎ sí ésə. 6Yób láyēdan sósōō wōē, ńdɔ̄ fə məyɔŋ mə́sə mə́ ngáyén dúmá díé. “Osɔ́n ai ébá bə́sə̄ bálugu bəzəzə̌ bəzambá, ébá bábɔ ongúngúán ai zəzə byə́m; mína, zəzə̌ bəzambá bə́sə, búdúbán bəbúbūdú á sí á mís móe !” 8Síon a ngáwóg dɔ̄, ǎ ngatag, bətísɔ̌n yā Yúda bâfon ai miǹtag, ású ńtsígán ńtól wóe ǎ Ńtondôbə ! 9Amú wǎ ó nə̄ Ńtondôbə Mədaŋ Yóbo á ńgúmā sí ósə, o lodo bəzambá bə́sə oyǎb á ńkōŋ. 10Mína yǎ myādiŋ Ǹtondôbə, síŋán abé. A baala enyiŋ ébá bákpân mətǐŋ móé, a kodě fə̄ bɔ́ á mɔ́ bəku bə́ ńyə́bə́. 11Ású sósōō mod m̀fyɛ ó nə ḿbɛán; nálā tē ó nə miǹtag ású ébá mīńnə̄m mí nə́ tə́tə̄lə́. 12Mína, sósōō bod, tǎn ású Ńtondôbə, dzə́mə́lán nyé mǐ lɔ́ŋɔ m̀fúfúbu woé á bīkígá. 98SÁLƏMEN Sáləmen. Yiágán Ǹtondôbə m̀kpámáŋ dzīá, amú á ngābɔ biyə̌ŋ bí mam. Ḿbɔ́ ńnómo woé, ḿfúfúb wɔ́ wóé bí ngábɔ̄ nə́ á kwi zingí. 2Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nə́ bə́ yəm mədɔ móé; a ngákúlī sósōō wōē á mís məyɔŋ. Ai ńtsōgán á ngādúgán tsǒg ékpân mətǐŋ dzíé, sósōō wōē, ású ndá Ísraɛ̂l. Məbúg mə́ sí mə́sə̄ mə́ ngáyén mədɔ mə́ Zāmbá wáán. 4Sɔán ai Ǹtondôbə mína sí ésə; tógólán ai biá miǹtag byáán ai məzíg máán; 5bomán mvɛ́d ású Ńtondôbə, mvɛ́d ai é byə́m mə́zíg bí váá kíŋ. 6Ai miǹlag, á kīŋ tɔ̄ŋ, sɔán ai ǹkúkúmá, Ńtondôbə. 7Máŋ mə́ dībí mvám á tōbóg ai ákúmá ásə̄ yā étē, sí ndon ai é bod bə́sə̄ bə́ tɔ̄á étē ! 8Aswé lə́ kūdú kób, ai dɔ́ miǹkǒl mí bōmó áyēngá, 9á mís mə́ Ńtondôbə, amú ā zu nə́ a zu dzóē sí. A yi dzóē sí ndon ai sósōō, məyɔŋ ai tə́tə̄lə́. 99SÁLƏMEN Ǹtondôbə a nə ǹkúkúmá; məyɔŋ mə́ dzə́mə́ kám ! A tɔá bəkerúbim á yób: sí é tīgídán. 2Ǹtondôbə a nə mod nénə̄ á Síon ńdɔ̄ fə a bədə́ məyɔŋ mə́sə̄ á yób: 3bə́ dzə́mə́lə̄ dzwé dóe yā lə́ anén ai ekɔ wɔ̌ŋ ! Á nə mfúfúb ! 4Ngul ǹkúkúmá é nə nâ á diŋ tə́tə̄lə́. Wǎ ó ngábonde ńtáán mam. Tə́tə̄lə́ ai sósōō ábə̄ Yákɔb, wǎ ó ngábonde byá: 5Ngəmə́ŋán Ǹtondôbə Zambá wáán ! Búdúbán bəbubudu êta məkǒl dzíé ósū, amú á nə m̀fúfúb ! 6Mósɛs bán Áron á zāŋ bəfada bóé ai Samuɛ̂l á zāŋ ébá bə́ yómege dzwé díé, bə́ lóege Ǹtondôbə, nyé a yalágán bɔ́. 7A lɛ̂gɛ ai bɔ́ á ńkum ńkúd, bâ bə́ baala məbéndé móé, ai mə́mvéndé á ngāvə́ bɔ̄. 8Ǎ Ńtondôbə Zambá wáán, wǎmēn ō kadəgə bɔ́ yalan, o ngábə́ Zāmbá odzíbí ású dábán, hədá o vudugan bɔ́ ású bə́bə́ə̄ mim̀bɔán myábán. 9Ngəmə́ŋán Ǹtondôbə Zambá wáán; lúán miǹló ḿfág yǎ ḿfūfúb ǹkǒl wóe ó nə́, amú á nə́ m̀fúfúb, Ǹtondôbə Zambá wáán. 100SÁLƏMEN Sáləmen, ású évə̂ ngǎŋ. Sí ésə é sɔ̄án ai Ǹtondôbə; 2Syéán Ǹtondôbə ai miǹtag; kaŋán ábə̄ nyé ai məfon. 3Yəmán nâ Ǹtondôbə a nə Zambá. A ngákom bíā, ńdɔ byǎwóge ai nyé, bía ayɔŋ díé ai ǹkundǎ yā mə̄dîga móé. 4Nyíán á mīḿbɛ̄ míé, mí kələ myǎvə̄ ngāŋ, á mə̄ndíé móé mǐ vāā nyé ólugú; dzə́mə́lân nyé, mǐ vāā dzwé díé maa. 5Amú Ńtondôbə a nə m̀bəŋ, ekpân mətǐŋ dzíé é nə kolé, ńdɔ̄ fə sósōō wōē a yaman á ḿmiě bod ósə. 101SÁLƏMEN Mayi yia ḿkpáán mətǐŋ wóe ai tə́tə̄lə́ woe ńdɔ̄ fə mǎyi bǒm mə̄zíg ású dóe. 2Mayi wulu á zēn mim̀fúfúb: ńdɔ o ngásɔ̄ ábə ma ódén ? Á ndá dzama étē mayi tǒŋ zēn sósōō ai ǹnə́m ó nə́ təge ai atɔ́n. 3Mǎyǐ kig bəbə é dzóm yáwéan tɔ tsətsad. Mavíni eku ǹyə́bə́, yâyǐ kig sɔm ákələ́bə́ ábə ma. 4Ǹnə́m míńkɔ́d ó nə oyǎb ai ma, abé, mǎyǐ kig dɔ́ yəm. 5Ényɔ́ ā ndáman ébā bəvɔ̄g dzwé á məsoé, madib nyé ányu. Məbəbə məbún, ǹnə́m óngúgúán, ma sə́ kīg byá dzībi. 6Mís mámā mâbəbə bod bə́ áfidí yā ńnam, ḿbɔ̄ báyi ma tɔbɔ á mgbág. Ényɔ́ ā wulu á zēn mim̀fúfúb ényɔ́lɔ́ tě a yi bɔ ńsíé wáma. 7Ǎ yǐ kig tɔbɔ á ndá dzama, é mod a nə́ ákə̄ŋ á mədugán. Ǹkad miǹnǎl ā yǐ kig tə́bə̄ á mís máma. 8Kídí ésə madib anyu bəbə̂ bə́ bod bə́sə̄ yā ńnam, mə vaaga, á tísɔn Ǹtondôbə, bəbɔ bə́ ábé bə́sə. 102SÁLƏMEN Ngogolán ású engɔ́ngɔ́l mod yā yáyón Ńtondôbə á mís á zāŋ miǹtyé míé. 2Ǎ Ńtondôbə, wógó ngogolán dzama, ǹtad wáma ó kwíí ábə wa! 3Tə wasɔli ma ású dóe, ámōs mīńtyé mí bə̄lə́ mā; kə́ə́gə alɔ́ dóē ábə ma, ámōs mātad, vólógo mə yalan ! 4Amú məlú máma mádímizan anə́ ótsída, bivɛ̌s byáma byáyōŋ anə́ ndóan. 5Anə́ élɔ́g bə́ tsíg, ǹnə́m wáman ma kód mə̌ ngavóan dí. 6Ńtādán mātad, ai ǹsíŋílan māsíŋili, ekob é ḿbaa yǎ mā á bivɛ̌s. 7Mafulan ai zum fəbə yǎ ńkōd ńnam, mə́ ńtɔa yǎ anə́ ákǔŋ yā bīlíg. 8Makánga mə tála, makə masiŋili, anə́ ńtɔd ónɔ̌n á miǹdǐl á yōb. 9Məmǒs mə́sə miǹzízíŋ mí kpə́gələ ma, ḿból báwóg ḿbə̂ olún ai ma, bə́ ńtɔ̄á yǎ hə ákag á dzwé dáma. 1OAsǔb ńdɔ̄ lə́ nə́ bídí yā mādí, maful mənyú máma ai bibə́ge. 11Ású ólún wóe ai məliŋiná móe, ńdɔ o ngábɛ́de ma á yōb, o vúndí mā á fyɛ́. 12Məlú mámā mâlod anə́ díbī yā láyímbi, maman kód anə́ élɔ̄g. 13Ḿfág wóe, ǎ Ńtondôbə, wa o tɔ̄á étɔá kúm á kɔ́m yǎ kɔ́m, bâkə bâtsog wa á mim̀miě mí bod mísə. 14Wakódō á sí, ású édīŋ wādiŋ Síon, amú ábōg á kwí yǎ nə̄ ó yen nyé ngɔ́l: owé, abǒg á kwí ya! 15Bitúgā bíe byâdiŋ məkɔ́g móé, byáwōg mīǹtyé ású ḿbúlúg wóé. 16Məyɔŋ mâyi kɔn dzwé Ńtondôbə wɔ̌ŋ, miǹkúkúmá mísə̄ yā sí mí mbádaga dúmá díé, 17éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yi dúgán lóŋ Síon, éyɔŋ báyi nyé yén a dúmá díé étēde, 18éyɔŋ ǎ yi wóg ngogolán bingɔ́ngɔ́l bí bod, təge byandi biyəgá byábán. 19Bâyəan dɔ́ til ású ḿmīē bod wázu abǒg te m̀kpámáŋ áyɔŋ wáyi lugu Ńtondôbə: 20Amú Ńtondôbə a ngálə́mbə á nə́ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé, Ǹtondôbə, ḿfág á nə̄ á yób, ńdɔ a ngábəbə sí, 21ású yə̄ nâ á wog ǹtǎd mim̀bog ai nâ á sóe filí ébá bə́ ngábə́ bələ́ naa bə́ wúag. 22Bǎyi bə́gələ dzwé Ńtondôbə á Síon ai olugú wōē á Yērúzalɛm, éyɔŋ miǹnam myáyi bámǎn ai məyɔŋ fǔfulu nə́ myâzu syé Ńtondôbə. A ngásui ma ngul á sí á zēn; a tsígí mə̄lú máma etun. 25Ma ai nyé nâ: Tə wavaa ma á zāŋ məlú máma ! Mim̀bù míe mí nə bisəb. O ngábonde sí mǎm yā ókōbá, ńdɔ̄ fə̄ yób á nə esíé yā mɔ́ móe. Bɔ́ bâyi mǎn dzāŋ, wa wayi lígi. Bâyi mǎn síbī bə́sə anə́ éyē, wayi bɔ́ fɔl anə́ báfɔl eyé, bâyi və́ áfōla. Édzílī ńdzɔ̄ hḿ ó nə̄, ńdɔ̄ fə mim̀bú míe myâmǎn kig. Bɔ́n bítúgā bóe bâyi lóŋ mvóg, ńdɔ̄ fə mvɔŋ dzabán yayi laŋan á ńtīē kɔ́m á mís móe. 103SÁLƏMEN Dávid. Ǎ ńsīsīm wáma, kaŋá Ńtondôbə, ǹnə́m wámā ósə̄ o lūūgu m̀fúfúb dzwé wóé. 2Ǎ ńsīsīm wáma, kaŋá Ńtondôbə, tə wavóan tɔ də́dā yā áfáŋ ásə ǎ bɔ wa ! 3Énye ǎ dzu evǔs dzóē ésə á mááŋ, a lɛdəgə̌ fə wa miǹtyé míē mísə. 4A vaa enyiŋ dzóe ébē, a bɔ́di wa ekád ékpân mətǐŋ ai mvam. 5A tɔŋ fím dzoe ai akúmá díé, ǒ ngadúgan enânga anə ndoe. 6Ǹtondôbə a bɔ mam mə́ sósōō, a tsíg ńtól á tə̄tə̄lə́ ású ébá bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ étībílí. 7A kúli Mósɛs məzěn móé ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l biyə̌ŋ bí mam bíé. 8Ǹtondôbə a nə mvam ai ngɔ́l, endəndəm á liŋan, ǹtud ai ekpân mətǐŋ. 9Ǎ bɔ̌ kig mədzó ábǒg ásə, á nyiě kig ovílá á ńnə̄m á ńtīē kɔ́m. 10Ǎ bəlǎn kig ai bíā anə́ mīńsə̄m myáán myáyi, ǎ yân kig ai bíā anə́ bivǔs byáán byáyəan. 11Ḿból yób á nə́ oyǎb ai sí, éyə ekpân mətǐŋ dzíé yálod ébá bámbádā nyé nālá. 12Ḿból ńnam kídí ó nə́ óyǎb ai ǹnam ngōgé, ḿból tē ńgɔ ǎ woa miǹsə́m myáán oyǎb. 13Ḿból ésīá ā mvaman ai bɔ́n, éyə Ǹtondôbə ǎ mvaman nálā ai ébá bakɔn nyé wɔ̄ŋ. 14A yəm é dzóm bī nə́ ḿmāmán ai dzɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ, a dúgan tsǒg naa bǐ nə m̀búlúg. 15Amú məlú mə́ mod mə́ nə anə́ élɔ̄g, a sam anə́ éviviě yā áfūb: 16mǎn évúndu a dzimbí fə̄ nyé, ǎ man yǎ, afolá díé lə́ ngābád kīg fə nyé yəm. 17Hədá, ekpân mətǐŋ Ńtondôbə, é nə̄ kɔ́m yǎ kɔ́m ású ébá bákɔn nyé wɔ̄ŋ, sósōō wōē ású bɔ́n bə́ bɔ́n bábán, 18ású ébá bábaala elad amvóé dzíé, á bávóǎn kig nyiě mə̄mvéndé móé. 19Ǹtondôbə a ngáyín étɔá kúm dzíé á yób, etɔá kúm dzíé yâdɔ byə́m bísə. 20Kaŋán Ǹtondôbə, mína běngəlɛs bóé bə́sə, biwólo mim̀bə̌ŋ yā myāsyé ébūg dzíé, á myābɔ məwóg ǹnyie anə́ myāwóg ébug dzíé. 21Kaŋán Ǹtondôbə, mína miǹkunda míe mísə, bəsíé bóé yā myādzála ǹyián wóé. 22Kaŋán Ǹtondôbə, mína bikokoma bíé bísə, á mə̄bódā mə́ sí mə́sə̄ yā édzōē dzíé. Kaŋá Ńtondôbə, á ńsīsīm wáma. 104SÁLƏMEN Váá Ńtondôbə maa, ǎ ńsīsīm wáma. Ǎ Ńtondôbə Zambá wáma, o nə eyə́gan mod nénə ! o bəgə́ ǹtómba ai miǹkokoe, 2m̀fyɛ ó nə wa ǹkúban á nyɔ́l anə́ sanda eyé, wakúlan yób á nə́ ténde. 3A lóŋ étɔbɔgɔ dzíé á mə̄ndím yā yób, miǹkúd ḿyā mí nə́ ékālíg dzíé, a wulu a məfǎb mə́ évundū á yób. 4Bivúndū ḿbyā byábəgə nyé mīḿbāndá, miǹkabag mí ndóan mí tɔ̄á bə̄síé bóé. 5A ngábonde sí ébōgā dzíé, e yə́mə̄ á kpím ású bísəb bísəb. 6O ngáwógó dzɔ̌ ai Máŋ anə́ éyē; məndím mə́ lîgi á miǹkǒl á yōb. 7Ńdɔ o ngádib mvám á tōbóg, mə́ mān tūb, zə̌ yaŋ dzoe e ngábám mə́ dúgán ai mvús. 8mə́ daŋa miǹkǒl, mə́ suzu ndoŋ, ḿfág yā ó ngálə́dē nə́ mə́ kə. 9O ngátsíg ǹnyie nə́ tə́ mâdaŋ, mángábǎd kig sɔ́ búdī sí. 10A lóm məndím bitam á miḿbígílí; mâlod á fāān miǹkǒl. 11Éyə tsíd yā mə̄fúb yákə suli engɔŋ étē, bózəlě məfan bə́ bə̄lə́ ékōdé, éyə ndi e nə́ bɔ̄ étē. 12Anɔ̌n yā yób á tɔ̄á babi étē, á lɔ́ŋɔ̄ á kíé bílé étēde. 13Á tɔá á mə̄ndá á yób a tsígi miǹkǒl ékōdé, sí yadzyé ai bibumá yā ésīē dzóe: 14Wabɔ nə́ bilɔ́g bí fáī ású bíyə́m, ai nâ bíbəbɛga mod ǎ bɛ bí vu ású ényǐŋ bod, ású yə̄ nâ bə́ nɔŋ ḿbāŋála wabán á sí. 15Məyɔg mávə̄ bod miǹtag á ǹnə̄m, mə́ bɔɔ nâ məsú mə́ fyɛ bod a lodo m̀bɔ́n. Ḿbāŋála a wóno ǹnə́m mod. 16Bilé bí Ǹtondôbə byádzyē, amǎŋ yā Libáŋ á nyémēn á ngábɛ. 17Éyə bəmvələkuma bə́ tɔ̄tɔ̄án étē, éyə owóg ónɔnɔ́ ó bə̄lə́ dūmba díé étē, ózɔ̄ndɔ́m. 18Miǹkǒl mīńnēn myáwóge ai bimvul, məkɔ́g mə́ nə̄ ású bān átsítsíd. 19A ngákom ngɔn nə́ é kab məbǒg mə́bóg[27] ai ńló dzóbo yǎ ā yəm awola áyímbí díé. 20Wabəde díbi á zigili, alú á sūzú, tsíd ésə̄ yā məfan é mān ngamalan. 21Bimgbə́m bí ngaməməle á bátsídan dzɔ́ bí yɛdə Zambá bīdí byábán. 22Hə ǹnyie fə anə́ ńló dzóbo a tə́bə bə́ mān dúgán, bə́ mān kə́ bábōmbō á mim̀bǐl myábán. Mod nyé a kwí hḿ nə́ a kə ésīē dzíé, á kə́lə́ ésíé ḿbɛán a kələ kwí ngōngógóle. Bisíé bíé bí bui adzé, ǎ Ńtondôbə ! O ngábɔ̄ byá bísə ai fəg, sí é nə ǹdzyéán ai bikokoma bíe. 25Máŋ má, anén ai endə́dām mim̀fág mísə, tsíd nén ai ényí tɔ́g təge ai aláŋá ésə̄ yáfuguzu étē. Bəzitímā bálí bə́ kələ bə́ zaa ai Ǹkom ngǎn yā ó ngákom ású bivoé ai bɔ́. Bɔ́ bə́sə̄ bâfidi wa nə́ ó və̄ bɔ́ bīdí ábǒg dábán. Wavə́, bə́ wóló; wayái wɔ́ wóe, bə́ ngadzyé. O sɔlí fə asú dóe, bə́ ngányaŋaban; o dúgán nɔŋ ḿhəbə, bə́ mān wū bə́ ngádúgán fə á ḿbūlúg. O dúgán lōm ḿhəbə bə́ mān komban, o ngádúgán wómolo ásū sí ndon. 31Dúmá Ńtondôbə á tɔ̄bɔ́gɔ̄ á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə, Ǹtondôbə a tǎg ai bisíé bíé ! A bəbə́ sí, ě ngatigidan; a nambá miǹkǒl, mí ngákwí ótsīda. Mayi yiá Ńtondôbə biá á ńtīē ényiŋ wámā ósə, é táŋ məlú é lígi yǎ mā, mayi bom Zāmbá wama məzíg. Etsígī bɛs dzáma é nyə̄bə́g kig tə́ nyē á ńnə̄m ánā ! Nə́ Ǹtondôbə nyé á bɔ miǹtag myáma ! 35Bəsə́m bə́ māná á sí ndon, ńdɔ̄ fə bəbúg mətǐŋ bə́ māná á mááŋ ! Váá Ńtondôbə maa, ǎ ńsīsīm wáma ! Álelúya ! 105SÁLƏMEN Ńdzə́mə́lán Ǹtondôbə, yédégán dzwé díé, bɔán nâ məyɔŋ mə́ yəm biyə̌ŋ bí mam bíé; 2Yiágán nyē bīā, bomán məzíg ású díé, yédégán məsímbá móe mə́sə. 3Bɔán engúŋ ai m̀fúfúb dzwé wóé, tɔbɔ́gán miǹtag é mínā yā myādzə́ŋ Ńtondôbə. 4Dzə́ŋán Ǹtondôbə ai ngul dzié, dzə́ŋán asú díé kɔ́m ésə. 5Dúgán tsog mə́sīmbá á ngábɔ, bíyə̄ŋ bí mam ai ńtsígán ńtól ó ngákwí ânyu díé, 6mína mvɔŋ bod Ábrahám, etúgā dzíé, bɔ́n bə́ Yákɔb yā á ngātɔ́b ! 7Énye a nə́ Ńtondôbə, Zāmbá wáán, énye a dzóē sí ésə. 8A tsog elad amvóé dzíé á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə ai bíbúg yā á ngākɔ́bɔ á tóyina m̀miě bod. 9élad amvóé á ngātindi ai Ábrahám ńdɔ̄ fə a ngábad dzɔ́ nyīn ai Ísag, 10a ngátə́le dzɔ́ anə́ tə́bə́gá ású Yákɔb, elad amvóé yā ńtīē kɔ́m ású Ísraɛ̂l, 11éyɔŋ a ngádzó naa: “Mayi wa və́ sí Kanǎŋ; anə́ é ngab elíg yawóge ai mínā !" 12Abǒg tē bə́ ngábə́ bɔ dzǎm lāŋ, bə́ ngábə́ miǹtɔbɔ mǎn ábím ziŋ. 13Bə́ kələ bâkalan á məyɔŋ məyɔŋ, á miǹnam miǹnam. 14Hədá, a ndzí kig dzogě naa mod á tíbílí bɔ́, a ngándə́gələ miǹkúkúmá étɔm dzábán. “Tə myǎnamba bəməsías báma, tə myǎbɔ bəprofɛ́d báma abé.” 16Ńdɔ a ngáloe zie á ńnam; a tsígí bɔ bidí bísə. 17Ńdɔ a ngálóm bɔ mod ósū, Yósəb yǎ bə́ ngákuan ai nyé anə́ ólɔ̌. 18Ńdɔ̄ bə́ ngáfaŋ nyé ngadag a məkǒl bə́ tīndí nye məsúŋ á kíŋ; 19a kələ kwí ámōs é mam a ngátádi kad mə ngábɔɔban, ebúg Zambá e bóbolo nyé. 20Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóm nə́ bə́ tīī nyē ngadag, ǹdzóe məyɔŋ a və́ə́ nye filí. 21Ńdɔ a ngátə́le nyé ńtómba ǹnén á ndá dzīē, ai ǹdzóē byə́m bíé bísə, 22ású yə̄ nə́ á lad ai miǹtómba á kpím ai nâ á yə́gələ mvindí bod dzíé fəg. Ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngányían Égîptɛn, Yákɔb a ńtɔ̄á á ńnam Kám. Ńdɔ Zambá á ngābulu ayɔŋ díé, á nénə́ ábuí, a bɔ̌ dɔ ngul lə́ lodo ébá bə́ tíbili dɔ́. 25Ńdɔ a ngátsénde ǹnə́m wábán, bə́ ngasíŋ áyɔŋ díé, bə́ ngásyéan ai bitúgā bíé á ngɛ́d ai m̀bə̂ ǹnə́m. Ńdɔ a ngálóm Mósɛs etúgā dzíé bân Áron yǎ á ngātɔ́b. Ǹkɔ́bɔ̄ wábán ó ngalə́de məndəm Égîptɛn, biyə̌ŋ bí mam bí Zāmbá á ńnam Kám. A ngálóm díbī, ńdɔ̄ fə̄ díbí á ngásɔ́ á ńtɔ̄á, ńdɔ̄ bá ndzí kig bɔ ébūg dzíé mə̄lɔ́. A ngávəŋan məndím məkǐ, a bɔ̌ naa kɔ̌s dzábán é man wú. Ńdɔ miǹkɔ́ngɔ́ mí ngáyaman bɔ́ á ńgūmā ńnam, a kələ kwí á bitun bí ndá miǹkúkúmá myábán. 31Á kɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ, ńdɔ ǹkundǎ bitandág ó ngásuan, ai binyɔ́nyɔ́ŋ ábōdā ńnam dábán ásə. Á məyian mə́ mvəŋ, ńdɔ a nganóē bɔ̄ mə̄tâg, ndóan ai miǹkabag mí ndóan á ńnam wábán. Ńdɔ a ngánamba bilé bí wɔ̂n byábán ai məlén mábán, a mǎn būg bīlé yā sí dzābán. Á kɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ, ńdɔ bəḿbasaná bə́ ngákwí, bəḿbasaná təge ai táŋ. 35Ńdɔ bə́ ngáman kéndē bīlɔ́g bísə̄ yā ńnam wábán, bə́ māná fə dí bibumá yā sí dzabán. A ngáman wé mīńtól mí bɔ́n mísə̄ yā ńnam, bíbūmá bí ósú yā ngul dzabán, a ngákúli ayɔŋ díé a yi mɔní[28] ai mvɔ́d, á bibəgá bíé, tɔ mod m̀bɔ́g təge fóŋan. Ńdɔ Égîptɛn bə́ ngátag ai məkwí mábán, amú wɔ̌ŋ Ísraɛ̂l ó ngábī bɔ́. Ńdɔ a ngáyali ǹkúd nə́ ó būdī bɔ́, a lómó ndóan nə́ é fyɛ̄ bɔ́ ai alú. Ású ngogolán dzabán ńdɔ a ngálóm bɔ anɔ̌n yā yōb, a dzálī fə̄ bɔ́ ai ḿbāŋála yǎ yób. A yáí ńkōm, miǹsólé mə́ndím mí ngasoe, mí ngálod á ńkōd ńnam anə́ óswé nén. A ngádúgán tsog ḿfūfúb ébúg wóé ású Ábrahám, etúgā dzíé. Ńdɔ a ngákúli ayɔŋ díé á miǹtag étēde, a kúlí ébá á ngātɔ́b áyēngá étēde. Ńdɔ a ngávə́ bɔ̄ sí məyɔŋ, bə́ ngakwé bīdí yā ésīē məyɔŋ, hə ǹnyie anə́ bábaala məbéndé móé, bə́ dzálagǎ fə məmvéndé móé. Álelúya ! 106SÁLƏMEN Álelúya ! Dzə́mə́lán Ǹtondôbə, amú á nə m̀bəŋ, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 2Zá á nə̄ dzǎm kǎd biyə̌ŋ bí mam bí Ńtondôbə, ǎ ngayédǎn fə olúgú wōē ásə ? 3Mvɔ̌m ébá báfɔmbɔ tə́tə̄lə́ bə́ bɔ̌ fə sósōō ábǒg ásə ! 4Éyɔŋ wǎyi bɔ áyɔŋ dóe ḿbəŋ, o tsogó ma, ǎ Ńtondôbə ! Éyɔŋ wǎyi dɔ́ kode, o mvamaŋan ai ma, 5ású yə̄ nâ mə́ yen mvɔ̌m ébá yā ó ngātɔ́b, mə́ tǎg ai miǹtag mí áyɔŋ dóe mə́ nɔ̌ŋ fə ngab á dúmá yā élíg dzóe. 6Bǐ ngásə́m anə́ bətadá, bí ngákódō á zēn, bǐ ngátɔbɔ á məku. 7Bətadá, Égîptɛn, bá ndzí kig wóg dzóm á məsimbá móe, bə́ ngávóan etítíb miḿbəmbə mí mam míe, bə́ ngátəb wa á máŋ, á máŋ mə́ ndɛn. 8Ńdɔ tə́ á ngākode bɔ́ ású ólugú dzwé díé, nə́ á kúlī fím dzīē ángə́ŋ. 9A ngábám ai máŋ mə́ ndɛn, ńdɔ̄ mə́ ngáman kód; ńdɔ a ngábɔ̄ nə́ bə́ wūlu á zāŋ edɔg anə́ báwulu á ńkōd ńnam. 10A ngákode bɔ́ á mɔ́ mə́ áyɔ́g, a kamán ai bɔ́ á mɔ́ mə́ ńzízíŋ: 11ńdɔ məndím mə́ ngáman yímbi ai miǹzízíŋ myábán, tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g təge lígi. 12Bə́ ngáyə́bə ǹkɔ́bɔ̄ wóé, bə́ ngáyia olugú wōē. 13Hədá, eban yá ndzí kig kog, bə́ mān vóan mim̀bɔán míé, bá ndzí yangǎ məsulí yā ńtāān mam wóé: 14á ńkōd ńnam, ńdɔ bə́ ngátádī nə́ bâyi abuí, á mə̄gbág məgbág bə́ ngábóbólo Zambá. 15Ńdɔ a ngávə́ bɔ̄ é dzóm bə́ síligi, hədá ńdɔ a ngávə́ bɔ abɔ́d təge tóban ai ńtámáŋ wábán. 16Á ńkān, bə́ ngábɔ Mósɛs m̀bə̂ ǹnə́m, dzam də́dā fə Áron, m̀fúfúb Ńtondôbə. 17Ńdɔ sí é ngayâban, e miní Datân, ńdɔ̄ fə e ngábúdubu ǹkundǎ Abiram á yób. 18Ndóan e mǎn dígi ǹkunda wábán, ǹkabag ndóan ó mān dígī bəku bə́ ńyə́bə́. 19Á Horeb, ńdɔ̄ bə́ ngákom mǎn nyag; bə́ ngálugu evəgələ áfída, 20ńdɔ̄ bə́ ngáfɔl Dúmá dábán ai evəgələ̌ nyag yǎ yādí bīlɔ́g ! 21Bə́ ngávóan Zambá, ǹkode wabán, nyé yǎ á ngābɔ biyə̌ŋ bí mam binén Égîptɛn. 22məsimbá á ńnam Kám, mǎm məsis á máŋ mə́ ndɛn. Hálā te ǎ ngadzó yǎ naa a man bɔ́ wē ai sí, á tə̄ Mósɛs yǎ á ngātɔ́b a ngákogolan ai nyé, nə́ olún wóé ó zā mān bɔ wé. Bə́ ngábyandi sí mvɔ̌m, təge yə́bə ńkɔ̄bɔ̄ wóé, 25bə́ ngákə básɔg nyé á bibə̌m byábán, təge vógólo kíŋ Ǹtondôbə. Ńdɔ a ngásam wɔ́, a kani sɔŋ nâ a yi bɔ́ mana ai sí á ńkōd ńnam, a mǎn tsam mvɔŋ bod dzábán á zāŋ məyɔŋ, a mǎn bɔ wé á miǹnam bə́háídɛn. Ńdɔ̄ bə́ ngákə nyían étībílí Baal Péor, bə́ ngadí bītsígā yā mə̄túnuŋǎ mim̀bim. ńdɔ̄ bə́ ngábɔ̄ nâ Ńtondôbə á līŋán ńnəmaná ai mim̀bɔán myábán, ńdɔ̄ amalá nēn á ngádiban ábə̄ bɔ̄. Ńdɔ Pinhas a ngákódō á sí a tsígí[29], ńdɔ̄ amalá dɔ̂ á ngálod. 31Ńdɔ̄ dzǎm tē lə́ ngáláŋaban nyé anə́ dzam sósōō á ḿmiě bod ósə á kɔ́m yǎ kɔ́m. Bə́ ngábɔ̄ nə́ Ǹtondôbə a wóg olún á mə̄ndím mə́ Meríba, Mósɛs a bǐ fə amalá êtɔm dzábán ḿból bə́ ngábɔ ǹsísīm wóe mə̄lɔ́, ńdɔ Mósɛs a ngákɔ́bɔ təge tám bindi. Bá ndzí kig mǎn wē mə́yɔ̌ŋ yā Ńtondôbə a ngádzó. 35Ńdɔ̄ bə́ ngábáman fǔfulu ai bəháídɛn, bə́ ngáyə́ge mətum mábán. Bə́ ngásyé bəzəzə̌ bəzambá bábán yā bə́ ngávəŋan bɔ́ ólām. Bə́ ngátúni bəsátan bəndómán bábán ai bəngɔn bábán. Bə́ soege mə́kī mə́ ngábə́ á sááŋ təge ai evǔs, məkǐ mə́ bān fám ai émá mə́ bān biníngá bábán yā bə́ túniŋi zəzə̌ bəzambá yā Kanǎŋ, ńdɔ ǹnam ó ngádzyé ai miǹsólé məkǐ. Ńdɔ bə́ ngábəgə eboe ai mim̀bɔán myábán, bə́ ngábɔ ebamba ai é mam bə́ bɔɔg. Ńdɔ olún Ńtondôbə ó ngáyóŋ áyɔŋ díé á nyɔ́l, ǎ ngavíni elíg dzíé ńnə̄m. Ńdɔ a ngádzoge bɔ á mɔ́ məyɔŋ, ébá bə́ fəmə bɔ́ bə́ ngádzóe á bɔ̄. Ǹzízíŋ wábán ó ngatíbili hḿ bɔ̄, ńdɔ̄ bə́ ngádzódiban á sí á wɔ́ wóé. Biyɔŋ biyɔŋ hə a kodége bɔ́, hədá, hə bə́ baan nyé, bə́ bɔ̌ fə miǹkánga ! Bə́ ngákə̌kə̄ ai evǔs dzábán hə ósū. Ńdɔ a ngábəbə amalá dábán, éyɔŋ a ngáwóg miǹtad myábán. Ńdɔ a ngádúgán tsog élad amvóé dzíé ású dábán, ai fúlú m̀kpáán mətǐŋ dzīē, ńdɔ a ngátsénde ńtsogán wóé. Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ, ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ bɔ miǹkóm, bə́ yen bɔ́ ngɔ́l. Kodégē bía ǎ Ńtondôbə Zambá wáán: ó man bía tógán á zāŋ məyɔŋ, ḿból yə̄ nâ bí dzə́me m̀fúfúb dzwé wóe ai nâ dúmá dáán á bɔ hə álugǔ wā. Maa á bɔ̄ ai Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a tádigi á ńnomó etɔá, a kələ kwí á ńnomó etɔá, ayɔŋ ásə lə́ dzó áfə̄ nâ: “Amɛn ! Álelúya !” 107KÁLARA TÁNA SÁLƏMEN Dzə́mə́lán Ǹtondôbə, amú á nə m̀bəŋ, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 2Bə́ kɔ́bɔ́gɔ̄ dɔ́, ébá Ńtondôbə a ngákaman ai bɔ́, ébá á ngákaman ai bɔ́ á mɔ́ mə́ ńlúman, 3ébá á ngāman kóan á zāŋ məyɔŋ, a tíege á ńtōlē dzób a kələ kwí á mə̄yímbí, a tíege á ńnam ákoe, a kələ kwí á máŋ. 4Bəvɔ́g bə́ kələ bâtalaba ńdzáŋán á bifun bifun təge yén é zēn yǎ ásuan ńnam bod bə́ tɔ̄á. 5Bə́ wógó zie, ai ekódé, enyǐŋ bēn é kódogo bɔ́ á nyɔ́l. 6Ńdɔ̄ bə́ ngálɔ́ŋ Ńtondôbə a miǹdzǔg myábán, ńdɔ a ngákode bɔ́ á é wɔ̄ŋ bə́ ngábə́ bələ́: 7a wulu ai bɔ́ á tə́tə̄lə́ zěn, nə́ bə́ kə suan é dzāl yā bod bə́ ngábə́ tɔ̄á. 8Bə́ váá hḿ Ǹtondôbə ngǎŋ ású ḿkpáán mətǐŋ wóé, ai ású mə́sīmbá yā á ngābɔ̄ bɔ́n bə́ bod; 9amú a ngávə́ ébá báwóg ékōdē dzóm yə̄ ásuli éngɔŋ, a tóán fə dzálī ábum láwóg zie. 10Bəvɔ́g bə́ ngábə́ tɔ̄á á fud ai á díbī áwú, miǹkóm məbúa, miǹkóm mim̀bog[ 30 ], 11amú bə́ ngálūman ai məmvéndé mə́ Zāmbá, bə́ byandigi ǹyián Mədaŋ Yóbo. 12Ńdɔ a ngábɔ nâ ǹnə́m wábán ó dzɔ̄lán ai miǹtyé[31], bə́ ngátəg, təge ai é mod a vɔ́lī bɔ́. 13Ńdɔ̄ bə́ ngálɔ́ŋ Ǹtondôbe a miǹdzǔg myábán, ńdɔ a ngákode bɔ́ á é wɔ̄ŋ bə́ ngábə́ bələ́. 14Ńdɔ a ngávaa bɔ́ á fud díbi ai á wɔ̄ŋ áwú, a mǎn tyé mə̄súŋ mábán. 15Bə́ váá hḿ Ńtondôbə ngǎŋ ású ḿkpáán mətǐŋ wóé, ai ású mə́sīmbá yā á ngābɔ̄ bɔ́n bə́ bod; 16amú á ngábwé mīḿbɛ̄ bikíé, a mǎn fə búg bifɛdəgǎ bikíé. 17Bəvɔ́g, fəg e ngádzáŋ bɔ̄ âbum, á zēn miǹsə́m, bə́ ńtɔ̄á éngɔ̄ngɔ́l ású bivǔs byábán, 18təgě fə wóg zám yǎ bīdí, bə́ nambaga mim̀bɛ́ mí áwú. Ńdɔ bə́ ngálɔ́ŋ Ǹtondôbə á miǹdzǔg myábán, ńdɔ a ngákode bɔ́ á é wɔ̄ŋ bə́ ngábə́ bələ́: 20ńdɔ a ngálóm ébúg dzíé naa é syé bɔ́ é dūdūū fə̄ bɔ́ ébē. Bə́ váá hḿ Ńtondôbə ngǎŋ ású ḿkpáán mətǐŋ wóé, ai ású mə́sīmbá yā á ngābɔ̄ bɔ́n bə́ bod; 22Bə́ váá mətúnuŋa mə́ ólugú, bə́ yiaga biá miǹtag ású mim̀bɔán míé. Ébá bákə̄ á máŋ á bəzitíma á bábɔ esíé dzábán áswē ánēn, ébálā bə́tē bə́ ngáyén mim̀bɔán mí Ńtondôbə ai məsimbá móé á zāŋ edɔ́g máŋ. 25Á kɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ, ńdɔ̄ ńkulu məkɔ́g á ngávuŋ, bifén mə̄ndím bí ngabɛ́d á yōb. Bə́ bɛ́də̄ á bībās bí yób, bə́ suzu á bīdɔ̄g yā sí étēde, bə́ nə babi yə ásui ḿhə̄bə̄ mvúa; bâkilan ndɔ́ngɔ, bə́ ndə́ŋə anə́ ńsɔ̂g məyɔg, akə́ŋ dábán ásə á nə ǹdzáŋán á sɔ̄d. Ńdɔ̄ bə́ ngálɔ́ŋ Ńtondôbə a miǹdzǔg myábán, ńdɔ a ngákode bɔ́ á é wɔ̄ŋ bə́ ngábə́ bələ́: ǹdɔ a ngábám ai ńkulu, a kǔ évōl, məndím təgě fə yɔ̂bɔ. Á yén bə́ ngáyén nálā, bə́ ńtɔ̄á miǹtag, ńdɔ Zambá á ngākə kwí ai bɔ á kíndíg é vóm bə́ yii. 31Bə́ váá hḿ Ńtondôbə ngǎŋ ású ḿkpáán mətǐŋ wóé, ai ású mə́sīmbá yā á ngābɔ̄ bɔ́n bə́ bod; bə́ ngə̄mə́ŋə̄ nyé á zāŋ ekóán ńnam, bə́ luugu nyé á zāŋ etógán bənyiá bodo mvíe. A nə dzǎm tséndē áswē nēn á ńtɔ̄á ńkōd ńnam, bitam məndím bí ńtɔ̄á ńnam ékódé, é sí yāvú bīdí é ńtɔ̄á ǹkǔ ǹkǔ, ású mətóm mə́ bod bə́ ǹnam. 35A nə dzǎm tséndē ńkód ńnam, ó ńtɔ̄á ǹsōlé mə́ndím, ǹkod sí ó ńtɔ̄á étam məndím. A bɔ nə́ ébá báwóg zie bə́ tɔ̄bɔ̄ étē, bə́ bondé é tísɔn bod bə́ nə́ dzǎm sob mvóg étē. Bə́ ngalí mə̄fúb, bə́ bɛɛ bilé bí wɔ̂n, bə́ kwê bibumá yā étē. A kúbú bɔ ǹtotōmaamaa, bə́ ngáfoe eyə́gan ábuí, təge dzogě naa táŋ biyə́m dzābán é sus á sí. Á mvús tě, bə́ ngásíbi, bə́ kuu sɔ́m ai ábé ai míńdzūg bə́ badagan ai myá. Ńdɔ a ngásoe ebyandí dzíé á nyɔ́l miǹkúkúmá, a dzáá bɔ̄ ékɔ̄á təgě fə yə̌m zěn. Hədá a kála m̀búbúá mod ázōé, a bulu məndá mə́ bod anə́ miǹkunda biyə́m. Á yə́ bə́ ngáyén nālá, é bod bə́ nə́ tə́tə̄lə́ bə́ ngátag, mvol ésə dzɔɔ e dibí anyu á fîs. Zá ā yi nə́ á bi fəg ? Á nɔ̄ŋɔ́ ókālá ai mam mə́tē mə́sə, ńdɔ̄ áfə̄ bə́ tóan dzə́ŋ mim̀bəmbə mí mam mí Ǹtondôbə. 108SÁLƏMEN Dziá, Sáləmen Dávid. 2Ǹnə́m ai ndi, ǎ Zāmbá wama, mayi wa yiá dzīá: dúmá dámā dílī ! 3Həbə́gə̄ óyɔ̄, ǎ etiŋili, ǎ mvɛ́d, mayi nâ mahəle məléndē mə́ kídí. 4Mayi wa lugu á məyɔŋ, ǎ Ńtondôbə, mayi wa yiá bīá á miǹnam; 5Ekpân mətǐŋ dzóe é nə anén é lodo yób ńdɔ̄ fə̄ bə́bə́lá woe a kə kwí á mīńkūd. 6Ǎ Zāmbá, tə́bə́gə̄ yób á yób, ńdɔ̄ fə Dúmá dóe lə́ lōdō sí. 7Ású yə̄ nâ miǹdindíŋ míe mí kōdébán, kodége ai m̀bɔ̄ ńnōmo woe, ó yālán áfə ma. 8Zambá á ngākɔ́bɔ̄ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé: Masán ai miǹtag, makab Sikem ngab ńdɔ̄ fə mǎvəg ndoŋ yǎ Sukot. 9Galaad a wóge ai ma, Manasé fə dzam də́dā, Éfraím a nə ekóngó yā ńló wáma, Yúda, ǹtúm édzóē wáma; 10Moab, esóá mə́wɔ́bɔ̄ dzáma. Édom mawoa sílífas wama. Mabám ai Filistía. 11Zá á ngākə́ə́ ai ma á ńgungúl tísɔn ? Zá á ngākə̄ kwí ai ma Êdom, 12ngə́ sə̌ kig wa, é Zāmbá á ngābɛn bíā, é Zāmbá á ngābə́ təgě fə kwí ai miǹkán bítá myáán ? 13Zǎ bía ka étībílí ńlúman, amú ákōdé yā lásɔ́ ábə mod lə́ nə́ zəzə. 14Ai Zambá, byǎyi bɔ̌ biyə̌ŋ bí mam: énye ǎ yi kɔgɔdɔ̌ ébá bálúman ai bíā. 109SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Dávid. Sáləmen. 2Ǎ Zāmbá yā mālugu, tə waku evól, amú bə́ yáí, ású dáma, m̀bə̂ anyǔ mvol, bákɔ̄bɔ ai ma ǹkɔ́bɔ miǹnǎl; miǹkɔ́bɔ̄ mí zíŋ mí ngáboman ma á nyɔ́l, ńdɔ̄ bə́ ngálúman ai mǎ təge ai etɔm. 4Ású mân yā ámvōē dáma bə́ ngásɔ́man ma; ńdɔ mə nə hə ngogolán, hə ma. 5Bə́ ngádúgan ma abé ású m̀bəŋ, zíŋ ású ámvóé. 6Sógólō nyé ḿbə̂ mod á nyɔ́l, ǹsɔ́man a tə́bə́gə̄ nyé á ḿbɔ̄ ńnōmo. 7Bə́ tsígí adzó díé, á kwí ai məku, ngogolán dzīē é və̄ŋán ǹsə́m, 8məlú móé mə́ bɔ̄ɔ̄ étun, mod m̀fə́ á nɔ̄ŋɔ́ étɔ̄á dzíé, 9bɔ́n bóé bə́ líígi bǎn nyūī, ǹgál wōē á líígi ǹkús, 10Bɔ́n bóé bə́ kə̄lə́ bâtalaba á yób yōb, bə́ kə̄ bâdzai bidí, bə́ kə̄ bátsīdan bɔ́ á bifun bí māl byábán. 11é mod a ngákole nyé á mānáŋā nyé sa byə́m bísə, bəyə́ŋ bə́ mānáŋa fadi ńdzǔg ésíé dzíé ósə, 12tə mod a kə ai nyé ngām, tɔ m̀bɔ́g, tə mod a yén bɔ́n bóé ngɔ́l, 13mvɔŋ bod dzié é dzáŋá, dzwé díé á dzáŋá á ḿmiě bod m̀bɔ́g. 14Bə́ dúgân tsog Ńtondôbə ǹsə́m bēsīá bóé, tə ǹsə́m nyīá wâdzuuban ! 15Abé tē ásə̄ á lāŋán Ǹtondôbə á mís kɔ́m ésə, á fímī dzwé dábán á sí, mod təgě fə̄ bɔ́ bǎd tsog ! 16Amú émēn á ndzí kig yə̌m wulu á zēn sósōō, a ngátíbili m̀búbúá a kələ kwí áwū, a kúbú éngɔ́ngɔ́l mod miǹtyé á ńnə̄m, 17a ngádiŋ biyɔg, ndɔ̄ é ngásɔ́ ábə̄ nyé, a yǐ kig ǹtótōmaamaa, ńdɔ fə a ngákə̄ nyé óyǎb, 18a ngábə́ bɔ́dɔ̄ eyɔg á nyɔ́l anə́ éwɔ̄man, ńdɔ̄ yányián nyé á nyɔ́l étēde anə́ mə̄ndím ai á bidzo bíé anə́ ḿbɔ̄n: 19é və̄ŋán nyē éwɔ̄mǎn yā ā bɔ́d, kandá yǎ ā tindi ángə̄də́g kɔ́m ésə ! 20Éyə̄ hḿ Ńtondôbə ǎ yi yân ai bəsɔ́man bámā nálā ai ébá bákɔ́bɔ ai ma abé ! 21Ḿfág wóe, ǎ Zāmbá, ǎ Ńtondôbə, syé ású ḿfí wáma ású ólugú dzwé dóe. Sósōō woe a bɔ hə ḿbəŋ, kodége ma. 22Mə nə engɔ́ngɔ́l mod, mə tɔá fə m̀búbúa, ńdɔ̄ fə ǹnə́m ó nə ma ǹdzǔgan âbum. Madímizan anə́ ǹsísīm wádímizan á sí, bə́ ngásamaza ma anə́ étandág. Məbɔ́ŋ másə̄g mā ai ǹkián bídí; miǹson mí man yǎ ma kód, təge ai m̀bɔ́n. 25Ású dábán, mə̌ ńtɔa yǎ é dzóm báyəan woa á fyɛ́, ébá báyén mā, bâsigizi ǹló. Kǎ mā, ǎ Ńtondôbə, Zambá wáma, kodége ma ású ékpân mətǐŋ dzóe. Bə́ yəm nâ wɔ́ wóe vílī, nə́ esíé yā mɔ́ móe dzílī, ǎ Ńtondôbə ! Bɔ́ bâyɔ́g, waa o kúbú ǹtótōmaamaa, bə́ ngátə́bə̄ nə́ bálūman, ńdɔ̄ bə́ ngákúban osáma, etúgā dzóe dzɔ̂ é ḿbə̄lə́ miǹtag. Ébá básɔ́man ma, bə́ kúbán osɔ́n á nyɔ́l, bə́ bə̄gə̄ ósāma anə́ éwɔ̄man. Mayi dzə́mələ Ńtondôbə mə kɔ́bɔgɔ á yód étē, ńdɔ̄ fə mayi nyé ngə́me á zāŋ abuí bod. 31Amú a tə́bə m̀búbúá mod á ḿbɔ̄ ­ńnōmo ású yə̄ nâ á kōdē nyé á mɔ́ bə́tsíg míntól bóé. 110SÁLƏMEN Dávid. Sáləmen. Ǹtondôbə nyé ai ǹtí wáma nâ: "Tɔbɔ́gɔ ma á ḿbɔ̄ ńnōmo, mə vəŋan miǹzízíŋ míe ebədegǎ ­ məkǒl móe !" 2Ǹtondôbə á sámá ńtūm édzóe wóe a tíege á Síon ! Dɔ̌ á zāŋ miǹzízíŋ míe. 3Edzóe yáwóge ai wa ámǒs ábyálí dóe, a tádigi âbum, a tádigi o ngə́lə etɔŋ ndómán. 4Ǹtondôbə a ngákani dɔ́ sɔŋ, ǎ ngāsíé kig dzɔ̌ tɔ eyɔŋ: "O nə fada á ńnomó etɔá, anə́ Melkisédeg." 5Ǹtondôbə a tə́le wa á ḿbɔ̄ ńnōmo: a ngáman tɔ̌s mīńkúkúmá ámǒs ólún wóé; 6A tsíg məyɔŋ ǹtól: mim̀bim mí ngadabada; vóm ósə̄ yā sí, a ngátɔs miǹló. 7Á zēn, a nyú mə̄ndím á ńlod óswé, ńdɔ a dúgán hḿ tə́lē ǹló á yōb. 111SÁLƏMEN Álelúya ! Ai ǹnə́m wámā ósə mayi dzə́mələ Ńtondôbə étōgán bə́sósōō bə́ bod ai á zāŋ ekóán. 2Bisíé bí Ńtondôbə bí nə anén ! Ébá bə́sə̄ bádiŋ byá báyə̄gē byá. 3Esíé dzíé yânyəb, nyangá nyangá, sósōō wōē á tɔ̄á á ńnomó etɔá. 4A ngáyī nâ bə́ kad tsog tíga yǎ məsimbá móé; Ǹtondôbə a nə mvam ai ǹnə́m ngɔ́l. 5Ényɔ́ ā kɔn nyé wɔ̄ŋ a və́ nyē bidí, a dúgan tsog elad amvóé dzíé kɔ́m ésə. 6A lə́de ayɔŋ díé ngul yǎ mim̀bɔán míé, ai ḿvə́án ā və́ bɔ ngab elíg məyɔŋ. 7Sósōō ai bə́bə́lá bí nə bisíé yā mɔ́ móe, məbéndé móé mə́sə̄ mə́ nə̄ bə́bə́lá, 8bí yə́mə̄ á kpím kɔ́m ésə ai á ńnomó etɔá, bí ngábɔban ai tə́tə̄lə́ ai bə́bə́lá. A lóm áyɔŋ díé ákodé, a kada elad amvóée dzíé á ńnomó etɔá. Dzwé díé lə́ nə m̀fúfúb ai məsis. 10Mətádí mə́ fəg mə́ nə ámbādā Ńtondôbə: ébá bə́sə̄ báfudi ǹnə́m étē, bə́ nə́ fəg. Olugú wōē á tɔá á kɔ́m yǎ kɔ́m. 112SÁLƏMEN Álelúya ! Mvɔ̌m ai é mod a ḿbada Ǹtondôbə a diŋǐ fə məmvéndé móé: 2Mvɔŋ bod dzié yayi bɔ̌ ngul á sí, ebəgá tə́tə̄lə́ bod yâyi tóban ai ǹtótōmaamaa, akúmá ai bisá bí nə̄ á ndá dzīē, sósōō wōē á nə á ńnomó etɔá. 4Á díbī étēde m̀fyɛ wátōle ású ébá bə́ nə́ ǹnə́m tə́tə̄lə́, a nə ngɔ́l, afu ńnə́m ai sósōō. 5Mod a bɔ m̀bəŋ éyɔŋ a yén ngɔ́l, a koləgě fə: a yi kom óyīlí sósōō á mam móé: 6á ńtíé kɔ́m a yə́mə̄ á kpím anə́ ékǔm, bə́ ḿbāā hə bə́ kələ bâtsog nyé á ńnomó etɔá ! 7Ǎ mbádā kig miǹsás mí ḿbə̂ fwé, ǹnə́m wóé ó nə ai ndi, a fidi Ǹtondôbə; ǹnə́m á mɛs, ǎ mbādā kig dzóm; a nə hḿ dzǎm dɔɔlɔ̌ mīńzīzíŋ míé. 9A nə akab, a kad və́ mīḿbūbúá ai afáŋ: sósōō wōē á tɔ̄á á ńnomó etɔá, asú díé lábɛdəban ai dzǐn. 10Ǹku ǹyə́bə a yén nyē, a mǎn fam, ǎ ngáladan məkəg, a ngáman sulan: miǹtámáŋ bəku bə́ ńyə́bə́ myâyi mǎn dzāŋ. 113SÁLƏMEN Ńlūūgán Zambá dúmá, Zambá ngɔ̄l. 1Álelúya. Ǎ bə̄síé bə́ Ńtondôbə, lǔgán, lǔgán dzwé Ǹtondôbə. 2Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai dzwé Ńtondôbə, a tádigi étɔ̄á dzī ai á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə ! 3A tádigi á mə̄kúlí mə́ ńló dzóbo a kələ kwí á mə̄yímbí móé, olugú á bɔ̄ɔ̄ ai dzwé Ńtondôbə ! 4Ǹtondôbə a lod məyɔŋ mə́sə á ńkōŋ ńdɔ̄ fə dúmá díé lâdaŋ miǹkúd yā yób. 5Zá á nə̄ anə́ Ńtondôbə, Zambá wáán ? Nyé yǎ ā bɛ́d á yób a kə́ tɔbɔ étɔá ńkúkúmá 6ǎ ngabəbə oyǎb á sí nə́ á yen yób ai sí. 7A bódo ǹtəgán mod á ḿbūlúg, a vaa m̀búbúá âkun, 8nə́ á kə̄ wá toe á zāŋ miǹtómba, á zāŋ miǹ tòmbā yā áyɔŋ díé. 9A toe ǹkokóm mīníngá á ndá dzīē étē, ó ńtɔ̄á é nyīá yǎ ā tag á ndá bod. 114SÁLƏMEN Éyɔŋ Ísraɛ̂l a kódogo á ńnam Égîptɛn, éyɔŋ ndâ bod Yákɔb e kódogo á ńnam bə́lɔ́bɔ́ lɔbɔ, 2ńdɔ̄ Yúda a ngávəŋan m̀fúfúb étɔbɔgɔ wóé, Ísraɛ̂l nyé a ńtɔ̄á éwōgē dzíé. 3Á yén máŋ mə́ ngáyén dɔ̄, ńdɔ̄ mə́ ngátúb, Yórdan ǎ ngadúgan ai mvús, 4miǹkǒl mīnén hə á mə̄ŋ á yōb anə́ bīkə́lá, miǹkǒl mītɔ̄g hə anə́ bɔ́n bīkə́lá. 5Ǎ máŋ, ású dzé wātúb ? Ǎ Yórdan ású dzé wādúgan ai mvús? 6Ǎ miǹkǒl mīnén, ású dzé myāmə́ŋ á yób anə́ bīkə́lá ? Hə anə́ bɔ́n bíkə́lá, ǎ miǹkǒl mītɔ́g? 7Ǎ sí ndon, dzə́mə́ ai miǹtag ósú Ńtí, ósū Zāmbá Yākɔb, 8nyé yǎ ā vəŋan ǹkóm ó ńtɔ̄á étəmbə́g, akɔ́g lə́ ńtɔ̄á étam məndím. 115SÁLƏMEN Sə̌ kig bíā, ǎ Ńtondôbə, sə̌ kig bíā, dzwé dóe ńdɔ̄ váá ólugú, ású ḿkpáán mətǐŋ wóe ai sósōō woe. 2Ású dzé məyɔŋ máyi dzó naa: "Zambá wábán á nə vé ?" 3Zambá wāān á nə á yób a tɔ̄á fə̄ á sí, é dzóm ésə a ngáyi, a ngábɔ̄ dzɔ́. 4Bəzəzə̌ bəzambá bábán bə́ nə hə mɔ́ní ai mvɔ́d, esíé yā mɔ́ mə́ bod: 5Bə́ bə̄lə́ anyu, hədá təge kɔ́bɔ; bə́ bə̄lə́ mís, hədá təge yén; 6bə́ bə̄lə́ mə̄lɔ́, hədá təge wóg; bə́ bə̄lə́ dzwé, hədá təge wóg ényum; 7mɔ́, hədá təge bóbē dzóm, məkǒl, hədá təge wulu; tɔ kíŋ təge kwí á bingɔŋ byábán. Ébá bə́ ngákom byá, bâyi fulan ai byá, ai ébá bə́sə̄ báfudi afidí dábán étē. 9Ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ! Fidígán Ǹtondôbə, nyé yǎ á nə̄ ńka wábán ai eběn dzábán ! 10Ǎ ndâ bod Áron ! Fidígán Ǹtondôbə, nyé yǎ á nə̄ ńka wábán ai eběn dzábán ! 11Ébá bə́sə̄ bâkɔn Ǹtondôbə wɔ̌ŋ, Fidígán Ǹtondôbə, nyé yǎ á nə̄ ńka wábán ai eběn dzábán! 12Ǹtondôbə a dúgan bía tsog, a yi bía kúb ńtótōmaamaa, a yi kúb ndá Ísraɛ̂l ńtōtōmaamaa, a yi kúb ndá Áron ńtōtōmaamaa. 13Ébá bâkɔn Ǹtondôbə wɔ̌ŋ, a yi bɔ́ kūb ńtōtōmaamaa, tɔ bɔ́ngɔ́ tɔ bənyiá bodo. 14Ǹtondôbə á bɔ̄ɔ̄ naa mǐ būgúbán, mína bə́bēn ai bɔ́n ban! 15Ǹtondôbə a kúbú mína ńtōtōmaamaa, nyé yǎ á ngákom yób ai sí. yób á nə́ yób Ńtondôbə, hədá sí ńdzɔ̄ a ngávə́ bod. 17Sə̌ kig bəwú ḿbɔ̄ bálugu Ǹtondôbə, bɔ́ yā básus á ńnam Éndindim. 18Dzam dá bía, byǎlugu Ǹtondôbə, a tádigi á étɔ̄á dzī a kələ kwí á ńnomó etɔá. Álelúya ! 116SÁLƏMEN Madiŋ Ńtondôbə, amú a wóg kíŋ ngogolán dzama, 2a kə̂ alɔ́ díé ábə ma ámōs mālóe nyé. 3Miǹkɔ̌l mí áwú mí ngátingidan ma á nyɔ́l, bikoě yā tolendǒŋ, bí ngáwúlan ma; wɔ̌ŋ ai ǹdzǔg bí ngálad ma, 4ńdɔ mə ngálóe Ǹtondôbə á dzwé díé: “Kudú ngɔ́l ! Ǎ Ńtondôbə, kodége ma !” 5Ǹtondôbə a nə sósōō ai mvam; Zambá wáán anə́ ǹnə́m ngɔ́l. 6Ǹtondôbə a kála ébá bə́ nə́ miǹtəgán, mə ngábə́ ǹtəgán ńdɔ a ngányii ma. 7Dúgán áwɔí dóe, ǎ ńsīsīm wáma, amú Ńtondôbə a ngábɔ wa ḿbəŋ. 8O ngákode ma áwū, o vǎ mís máma á ńyōn, ai məkǒl máma á ḿbəg, 9ású yə̄ nâ mə́ wūlū á mís mə́ Ńtondôbə, á ńnam bə́və́və̄ə̄. 10Mə ngábaala afidí, tɔ ábōg bēn mə̄ kɔ́bɔgɔ nâ: "Mə nə eyə́gan éngɔ́ngɔ́l !" 11Fəg ǹdzáŋán, ma nâ: "Bod bə́sə̄ bə́ nə bǒd miǹnǎl." 12Éyə mǎyi dúgan Ńtondôbə ábím ḿbəŋ ósə a ngábɔ ma yá? 13Mayi bɛ́d̄ kɔ́b mədɔ á yób abǒg te mǎyi lóē Ńtondôbə á dzwé díé; 14Mayi kpân mə́tīŋ mə̄ ngálíg Ńtondôbə, á mís mə́ áyɔŋ díé ásə. 15Lə́ nə m̀fǎŋ dzam míńtyé ású Ńtondôbə nə́ a yén anə́ bə̄kpân mətǐŋ bóé báwú. 16Kudú ngɔ́l ! Ǎ Ńtondôbə, ḿból mə̄ nə́ étūgā dzóe, ma etúgā dzóe, mɔ́n etúgā mīníngá dzóe. Ǒ tīī ngadag dzama. 17Mayi wa və́ mə̄túnuŋa mə́ ólugú, ńdɔ̄ fə mǎyi lóē Ńtondôbə á dzwé díé; 18mayi kpân mə̄tīŋ máma ai Ǹtondôbə á mís mə́ áyɔŋ díé ásə, 19á mīm̀bɛ́ mí sí yā ndá Ńtondôbə, á zāŋ dzoe, ǎ Yērúzalɛm ! Álelúya ! 117SÁLƏMEN 1Mína məyɔŋ mə́sə, lǔgán Ǹtondôbə. Mína miǹnam mísə, váán nyé dúmá. 2Amú m̀kpáán mətǐŋ wóé wâlod bíā, ńdɔ̄ áfə̄ sósōō wōē á nə á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Álelúya ! 118SÁLƏMEN Dzə́mə́lán Ǹtondôbə, amú á nə m̀bəŋ, ńdɔ̄ fə m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 2Ísraɛ̂l á dúgân kɔ́bɔ̄ nâ: “M̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé!” 3ndá Āron é dúgân kɔ́bɔ̄ naa: “M̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé!” 4Ébá bâkɔn Ǹtondôbə wɔ̌ŋ bə́ dúgân kɔ́bɔ̄ naa: “Ḿkpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé !” 5Éyɔŋ mə ngábiliban, ńdɔ mə ngálɔ́ŋ Ńtondôbə: ńdɔ Ǹtondôbə a ngáwóg mā, a və́ə́ ma filí. 6Ǹtondôbə a nə ai ma, mǎmbādā kīg fə̄ dzóm, bod báyi ma bɔ dzé[32] ? 7Ǹtondôbə a nə ai ma, ényɔ́ yǎ a daŋ mə vɔ́li, masóe miǹzízíŋ myáma mís. 8Ásɔbɔ ábə Ǹtondôbə ó nə ai m̀fí a lodo anə́ áfidǐ bod. 9Ásɔbɔ ábə Ǹtondôbə o nə ai m̀fí a lodo anə́ áfidǐ mīńtómba. 10Məyɔŋ mə́sə̄ mə́ ngábɔman ma á nyɔ́l, á dzwé Ńtondôbə mə̌ ngasaŋ mɔ́. 11Mə́ ngábɔman ma á nyɔ́l, mə́ dīlí mā, á dzwé Ńtondôbə mə̌ ngasaŋ mɔ́. 12Mə́ ngáboman ma á nyɔ́l anə́ bəbómbo, mə́ mān fə dím anə́ ndóan evyáŋ, á dzwé Ńtondôbə, mə̌ ngasaŋ mɔ́. 13O ngátíndi ma, nə́ bə́ kə ma wé, hədá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngázu ma ka. 14Ǹtondôbə énye a nə́ ngul dzama ai abə́ngé bítá dáma ! Mə bələ́ nye ekolá mədɔ máma ! 15Bábə̄nge, bə́ lɔ́ŋɔ bikígá mədɔ á bibə̌m bə́sósōō bə́ bod: m̀bɔ̄ ńnōmo Ǹtondôbə á ngābɔ éyə̌ŋ dzam ! 16M̀bɔ̄ ńnōmo Ǹtondôbə ǎ tə́bə ! M̀bɔ̄ ńnōmo Ǹtondôbə ǎ bɔ̄ éyə̌ŋ dzam. 17Kǒkōā ! Mǎyǐ kig wú, mayi nyiŋ, ású yə̄ nə́ mə́ kə mayédan bisíé bí Ńtondôbə: 18Á nə fɔ́ɔ́ tóé naa Ǹtondôbə a ngándə́gələ ma, hədá, təge ma dzoge á mɔ́ mə́ awú. 19Yáígán ma mim̀bɛ́ mí sósōō, mayi nyían ású yə̄ nə́ dzə́mə́lə Ǹtondôbə. 20M̀bɛ Ǹtondôbə ví: bəsósōō bə́ bod bə́ nyíígī étē. 21Madzə́mələ wa amú ó ngáyalan ma, ńdɔ mə bələ́ wa ekolá mədɔ. 22Ákɔ̄g bə̄lóŋ bə́ ndá bə́ ngáwoa á fyɛ́, ńdɔ̄ lə́ ngávəŋan akɔ́g yā ábūg. Esíé Ńtondôbə dzílī, lə́ nə̄ bía éyə̌ŋ á mís. Ámōs Ńtondôbə a ngákom ńgɔ̄ á vī: á[ 33 ] tɔ̄bɔ́gɔ mvɔ̌m dzāān ai miǹtag myáán. 25Váá, ǎ Ńtondôbə, váá mədɔ ! Váá, ǎ Ńtondôbə, váá ódɔ ! Maa ai ényɔ́ ā nyían á dzwé Ńtondôbə ! Byǎvə̄ mína maa a tíege á ndá Ńtondôbə. Ǹtondôbə a nə Zambá, a ngávə́ bía m̀fyɛ: komán miǹsámbá ai miǹtəm məlén á mɔ́, a kələ kwí á mə̄búg mə́ álatâr. O nə Zambá wám ! Ńdɔ madzə́mələ wa, ǎ Zāmbá wáma, ńdɔ̄ fə mawúmu wa. Dzə́mə́lán Ǹtondôbə, amú á nə m̀bəŋ ńdɔ̄ fə ḿkpân mətǐŋ wóé ó nə̄ kolé. 119SÁLƏMEN Mvɔ̌m ai ébá bə́ nə́ á sááŋ á zēn dzábán, á báwulu á mvéndé Ǹtondôbə. 2Mvɔ̌m ai ébá bányie məbéndé móé, á bádzə́ŋ nyē ai ǹnə́m wábán ósə. 3Bá ndzí kig bɔ é dzam á nə́ ábē, bə́ wulúgu hə á məzěn móé. 4Wǎ ó ngátə́le məbéndé móe, nə́ bə́ dzálā mɔ́ m̀bəŋ m̀bəŋ. 5Enyiŋ dzámā é təbə́gə̄ á zēn, nə́ mə́ nyīe məmvéndé móe; 6Abǒg te mǎyǐ kīg fə sáma ai m̀fɔ́mbán məmvéndé móē mə́sə. 7Mayi wa dzə́mələ ai ńnə́m ó nə̄ tə́tə̄lə́ mə yə̂ge bəsósōō mīńtól bóe. 8Mayi baalǎ mə̄béndé móe, tə wadzoge ma edzodzógé ! 9Éyə ńdómán mod e ngábə́ dzǎm baalǎ zēn dzīē ḿfūbán yá ? Éyɔŋ ǎ bɔ okála ákyāí ébūg dzoe yáyi. 10Mə ngádzə́ŋ wa ai ǹnə́m wámā ósə, tə wabɔ nâ mə́ dími oyǎb ai məmvéndé móe. 11Á ńnə̄m wáma, manyie məbéndé móe ású yə̄ nâ mə zǎ sə́m ábə wa. 12Maa á bɔ̄ɔ̄ ai wa, ǎ Ńtondôbə! Yə́gə́lə ma məbéndé móe. 13Biyé bí ányu byáma byákpɛ̄ mə̄béndé mə́sə yā ányu dóe. 14Ai ǹwulán yā zēn bətə́bə́gá bóe, mǎsɔ̄m miǹtag a lodo anə́ akúmá ásə. 15Mayi bindǐ mə̄mvéndé móe, mə tóan bəbə̌ məzěn móe. 16Mafon ai məmvéndé móe, mǎvóǎn kig ebúg dzóe. 17Syé ású ḿfí étúgā dzóe: eyɔ̌ŋ te mǎyi nyiŋ, maa mə̌ ngabaala ebúg dzóe. 18Yáigi ma mís, mə́ yén mim̀bəmbə̌ biyə̌ŋ bí mam míńkámáŋ yā mvéndé dzoe. 19Mə nə ǹnə́ŋ á sí ndon, tə wasɔli ma məmvéndé móe. 20Madiŋ ai ǹsísīm wámā ósə miǹtól míē yā ábǒg asə. O ngábám ai bod mə́bún bod bə́ éyɔ̌g yā bákódō á zēn məmvéndé móe. Vǎga ma osɔ́n ai ebyandi, amú mānyie məmvéndé móe. Tɔ miǹtómba myábui ma bisɔ̌g á nyɔ́l, etúgā dzóe dzɔ́ yâbindi məbéndé móe. Məmvéndé móe mə́bēn émɔ̄ mə́ nə́ məfon máma, miǹyián míe ḿmyā mí nə̄ bə̄lə́b báma. Ma nyɔ́ mə̄ lád yǎ ai m̀búlúg, bɔ̌ naa mə́ nyiŋ ású ebúg dzóe. Mə ngálə́de wa məzěn máma ńdɔ o ngáyalan ma, yə́gələ ma miǹyián míe. Bɔ̌ nâ mə́ yəm yén zēn yā mə̄mvéndé móe, mayi bindǐ biyə̌ŋ bí mam bíé. Məlunga mə́ ngákúli ma bibə́gē á mís; bódógo ma á sí ású ébúg dzóe. Tə́lége ma oyǎb ai zěn miǹnǎl, váá ma grǎsia yǎ mvéndé dzoe. Mə ngátɔ́b zēn sósōō, mə ngátə́bə̄ á ńsāmbá mə́béndé móe. Mə tǐ ai bətə́bə́gá bóe; ǎ Ńtondôbə, bɔ̌ naa tə ma sáma. Mambáda ḿbíl á zēn məmvéndé móe, amú wāyái ma ǹsísīm. Ǎ Ńtondôbə, lə́dēge ma zěn yǎ mə̄mvéndé móe, mân mámā mǎyi bɔ̌ naa mə́ toŋ dzɔ̌. Váá ma fəg nə́ mə́ nyie Mvéndé dzoe, mə́ bāāla dzɔ ai ǹnə́m wáma ósə. Wulúgu ai ma á zēn məmvéndé móe, amú éyə ǹnə́m wányəb ma étēde. Vidí ńnə́m wáma á bə̄tə̄bə́gá bóe, sə̌ kig á ńsə̄ngé. Vǎga má mís á bivovolǎ[34] bivəgələ, bɔ̌ naa mə́ dúgán nyiŋ á məzěn móe. Kpáágán mətǐŋ móe ai etúgā dzóe, ḿból yə̄ nâ bə́ kɔn wa wɔ̌ŋ. Vǎga ma mə́tā yā māmbáda, amú məbéndé móe mə nə́ ḿbəŋ. Owé, madiŋ bətə́bə́gá bóe; ai sósōō woe bɔ̌ naa mə́ nyiŋ. Ǎ Ńtondôbə, mim̀bəmbə mí mam míe mí zāā ábə ma akodé ású mə́béndé móe. Eyɔ̌ŋ te mǎyi yalan mətǎ báta ma, amú mafidi ebúg dzóe. Tə wa vaa ma ebúg bə́bə́lá ésə ânyu, amú mafidi məbéndé móe. Mayi nyie Mvéndé dzoe təge ku sɔ́m, á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Mayi wulu ai məndóg, amú madzə́ŋ bə̄tə́bə́gá bóe. Á mís mīńkúkúmá mayi tíē ńdɔŋ yǎ mə̄béndé móe, təge wóg ósɔ́n. Məmvéndé móe mânyəb ma á ńnə̄m, madiŋ mɔ́ éyə́gan. Masám mɔ́ á mə̄mvéndé móē yā mādiŋ eyə́gan, ńdɔ̄ áfə mǎyi bindǐ bə̄tə̄bə́gá bóe. Dúgân tsog ébúg ó ngākad etúgā dzóe, á ó ngābɔ̄ nâ mə́ bə̄lə afidí étē. É dzóm yávɔ́li ma á miǹdzǔg myáma ńdzɔ̄ á dzílī, amú bətə́bə́gá bóe bə́ ngábɔ̄ nə́ mə́ bad nyiŋ. Bod məbún bə́ ngákpə́gələ ma eyə́gan, hədá ma ndzí kig fə́ŋəle á Mvéndé dzoe. Madúgan tsǒg miǹtól míē yā ókōbá, ǎ Ńtondôbə, myávɔ̄li ma ǹnə́m. Olún ó ngákáb mā á ńnəm ású bəku bə́ ńyə́bə́ yā bádzoge Mvéndé dzoe. Məbéndé móe mə́ ngávəŋan biá byáma á é ndá yǎ mālod hə ǹlodán. Ǎ Ńtondôbə, matsog dzwé dóe ai alú ásə, ású yə̄ nâ mə́ nyīe Mvéndé dzoe. É dzóm yáwóge ai ma, é nə nâ mə́ dzála məbéndé móe[35]. Ngab dzama, ǎ Ńtondôbə, mə ngádzó dɔ̄, e nə nâ mə́ nyīē bibúg bíe. Mə ngáfudi ǹnə́m wámā ósə̄ nə́ matəgə asú dóe, kudú mā ńgɔ́l anə́ ḿból mə̄béndé móe mə́ nə́. Mə ngábindi ényiŋ dzáma ńdɔ mǎbad sɔ́ ai məkǒl máma á bə̄tə́bə́gá bóe. Matóm nyɔ́l, təge bɔ átɔ̄ŋ, á dzālā mə̄mvéndé móe. Miǹkɔ́l bəku bə́ ńyə́bə mí ngátindi ma, Mvéndé dzoe, ma ndzí kig dzɔ vóan. Makódō á sí ai zǎŋ alú mə̌ ngákaŋ wa, ású mińtól mí sósōō míé. Mə nə ngǎm ai ébá bə́sə̄ bákɔn wa wɔ̌ŋ, bə́ nyiegě fə məmvéndé móe. Ai m̀kpáán mətǐŋ wóe, ǎ Ńtondôbə, sí e nə ǹdzyéán; yə́gələ ma məbéndé móe. O ngábɔ mvɔ̌m etúgā dzóe, ású ébúg dzóe, ǎ Ńtondôbə. Yə́gələ ma mim̀bəmbə mí mǎm yā á ńtsīgán ńtól ai óyəm, amú mafidi məmvéndé móe. Ósúsúa yə nâ masáma, mə ngábə́ ńdzāngán, ńdɔ étɔ̄á dzī mabaala məbéndé móe. O nə abəŋ ńnə́m ai mvam yə́gələ ma bətə́bə́gá bóe. Bod məbún bə́ man ma və́ mvid á nyɔ́l ai miǹnǎl myábán, mə manyie məbéndé móe ai ńnə̄m wáma ósə. Ǹnə́m wábán ó lūmū anə́ ávɔ̄ŋ; ḿfág wáma, mvéndé dzoe yányəb ma á ńnə́m. Lə́ ngábɔ m̀bəŋ ḿból mə ngábi osáma ḿból yə̄ nâ mə́ yə́ge məbéndé móe. Mvéndé yǎ ányu dóe e nə ma ai m̀fí a lodo bəlɔlɔ́ bə́ mvɔ́d ai ébá bə́ mɔ̄ní. Mɔ́ móe émɔ̄ mə́ ngákom ma, mə́ mámá fə ma, váá ma fəg, mə́ yə́ge məmvéndé móé. Éyɔŋ báyi ma yén, ébá bámbáda wa bâyi tag, amú mafidi ebúg dzóe. Ǎ Ńtondôbə, mayəm nâ miǹtól míe mí nə̄ sósōō, ai nâ o ngábə á məkyəbə ḿból o ngāsámala ma. M̀kpáán mətǐŋ wóe ó vɔ́lígi ma, anə́ ḿból ó ngābéndē ású étūgā dzóe. Ǹnə́m ngɔ́l wóe ó zāāg ábə ma, eyɔ̌ŋ te mǎyi nyiŋ; amú Mvéndé dzoe yânyəb ma á ńnə̄m éyə̄gan. Osɔ́n ai bod məbún yā bátíbili ma ai miǹnǎl; ḿfág wáma mə mabindi məbéndé móe. Bə́ və̄ŋán ábə ma, ébá bâkɔn wa wɔ̌ŋ, bâyi yə̌m bə̄tə̄bə́gá boe. Ǹnə́m wáma ó wūlúgū á tííŋ á zēn bətə́bə́gá bóe, ḿból yə̄ nâ mə zǎ bə̄lə́ ósɔ́n. Mə ngádzugi hə nə mayanga akodé dóe, ndɔ́ mə ngáfidi ebúg dzóe. Mís máma mə man yǎ síbi ai ǹdzə́ŋán mə́béndé móe, ma nâ: “O ngávɔ̄lí ma abǒg áfē ?” Mə́ ńtɔa yǎ anə́ ndə́g ekob ótsīda étēde, hədá mǎvóǎn kig məbéndé móe. Məlú mə́tē mâyi tɔbɔ táŋ yá ású etúgā dzóe ? Ábǒg áfē wāyi ma kun á ébá bátíbili ma? Bod məbún báfag ma bibé, ébyandi Mvéndé dzoe. Məmvéndé móē mə́sə̄ mə́ nə ekpân mətǐŋ; bátsídan mǎ ai asum, kǎ mā. Mə ngáligi tsətsad nə́ báwē ma ai sí, hədá, mə nə təge dzogě mə̄béndé móe. Ású fúlú ékpân mətǐŋ dzoe, bɔ́ naa mə́ nyiŋ, abǒg te mǎyi nyie édzí ányu dóe á ngábénde. Á ńgúmā étɔá, ǎ Ńtondôbə, ebúg dzóe é tə́lə̄ á yób. Fúlú m̀baalán mətǐŋ dzoe yakə á mim̀miě mí bod mísə; o ngátə́lē sí, ńdɔ e yə́mə́ á kpím. Ánə́ mīńtól míē mí nə́, byə́m bísə bí ḿbāā a zaa kwí ámōs yə aná, amú dzóm ésə é nə étúgā dzoe. Ngə́ mvéndé dzoe é bɔ təge manyəb á ńnə̄m, ngə́ mə̄ ngáwú yǎ ai azóé ánā kɔ́m. Mǎngāvóán kig məbéndé móe tɔ eyɔŋ, amú émɔ o ngábad ma və́ ényiŋ ai mɔ́. Mə nə éńgoe ! Kodége ma, amú mə̄ ngádzə́ŋ mə̄béndé móe. Bəku bə́ ńyə́bə́ bə́ ngálám naa bə́ dzâ ma, mə nə hə mə baala bə̄tə̄bə́gá bóe. Mə ngáyén suga á ḿbəŋ ósə, dzam dá mvéndé dzoe ya sə́ kig ai ǹnyie. Abím ńdiŋán mādiŋ Mvéndé dzoe, məmǒs mə́sə mə nə hə ábindǐ dzɔ̄. Mvendé dzoe yabɔ nə́ mə́ tɔ̄bɔ fəg a lodo miǹzízíŋ myáma, mvéndé dzoe yazu vəŋan éńdzama á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə[36]. Mə nə fəg mə lodo bəyə́gələ bámā bə́sə, amú mə̄ ngábindi bətə́bə́gá bóe. Mayəm bindǐ mam mə lodo mvindí bod, amú mə ngáfɔmbɔ məbéndé móe. Mə ngásâla məzěn mə́ ábé mə́sə, ḿból yə̄ nâ mə́ nyie ebúg dzóe. Ma ndzí kig vaa ńnə̄m á mə̄béndé móe, amú wǎ wāyə́gələ ma. Abím ébubud bətə́bə́gá bóe bə́ nə́ ma êngɔŋ, a lodo anə́ wé ânyu dáma ! Manɔŋ fəg yǎ fǎs mam á mə̄béndé móe, ńdɔ̄ fə mavíni məzěn miǹnǎl mə́sə ǹnə́m. Ebúg dzóe é nə alámba ású məkǒl máma, m̀fyɛ á zēn dzama[37]. Mə ngákan sɔŋ, ńdɔ mǎyǐ kig fə́ŋəle, nâ mayi nyiě bə̄sósōō mə́béndé móe. Mə təmə́ ósámā étē, ǎ Ńtondôbə, wómólo ma enyiŋ ai ebúg dzóe. Yə́bə́gə tə́, ǎ Ńtondôbə, mətúnuŋa mə́ ngogolán máma yə́gə́lə ma məbéndé móe. Enyiŋ dzáma yádzə́m ma kám á mɔ́ kɔ́m ésə, mǎvóǎn kig Mvéndé dzoe. Bəku bə́ ńyə́bə́ báfyāŋan ma lám mə̄lám, mə təgě fə́ŋəlan á zēn məbéndé móe. Bətə̄bə́gá bóe ḿbɔ̄ bə́ nə́ ma ngab elíg kɔ́m ésə, bə́ nə́ miǹtag mí ńnə̄m wáma. Mavid ǹnə́m wáma ádzālā miǹyián míe, ḿmyā mí nə́ mân máma á kɔ́m yǎ kɔ́m. Mavíni é bod bə́ nə́ miǹnə́m míbɛ̄, ńdɔ̄ fə mǎdiŋ Mvéndé dzoe. Wǎ ó nə̄ ma asɔbɔ́ ai eběn, mafidi ebúg dzóe. Mína bəbə̂ bə́ bod, súbúgán ma oyǎb, manyie məmvéndé mə́ Zāmbá wáma. Anə́ ḿból mə̄béndé móe mə́ nə́, tɔbɔ́gɔ efág dzáma, eyɔ̌ŋ te mǎyi nyiŋ, tə wakúb ma osɔ́n áfīdí mə bələ́. Bɔ̌ ma ǹtɔ́ŋ, eyɔ̌ŋ te mǎyi nyiiban, mə́ ńtɔ̄á ai məmvéndé móe á mís étē ábǒg ásə. O ngáman tsídan ébá bə́sə̄ bákə oyǎb ai məbéndé móe, amú mim̀bɔán myábán mí nə tə́ hə miǹnǎl. Wavəŋan bəku bə́ ńyə́bə́ bə́sə̄ yā ńnam anə́ myə́ŋə́le, ású tē mādiŋ bətə́bə́gá bóe. Miǹson myáma myádzə̄m kám á mís móe ai m̀bádán etsígi ǹtól dzóe. Mə ngásyé anə́ sósōō ai tə́tə̄lə́ byásíli, tə wadzoge ma á mɔ́ bə́tíbili báma. Kələ́ ngām ai etúgā dzóe ású ḿbəŋ, mim̀búbún mí zā tíbílí mā. Mís máma mə́ man yǎ təg hə nə́ mâyanga akodé dóe ai ǹdzə́ŋán mə́béndé yā sósōō woe. Bələ́gán ai etúgā dzóe ákyāí fúlú ekpân mətǐŋ dzoe e nə́, yə́gələ ma məbéndé móe. Mə nə etúgā dzóe, váá ma fəg ebindi, eyɔ̌ŋ te mǎyi yə̌m bə̄tə́bə́gá bóe. Abǒg yā áyâ lə́ kwí yǎ, ǎ Ńtondôbə, bə́ ngádaŋ Mvéndé dzoe. Asú tē mādiŋ məmvéndé móe a lodo mvɔ́d, nyiá mvɔ́dɔ émēn. Asú tē māyén naa bətə́bə́gá bóe bə́ nə̄ sósōō á mətɔ́n mábán mə́sə, ńdɔ̄ fə mavíni məzěn miǹnǎl mə́sə ǹnə́m. Bətə́bə́gá bóe bə́ nə̄ biyə̌ŋ míḿbəmbə mí mam, ńdɔ ǹsísīm wáma wâtoŋ bɔ́. Ekúli ngə́ŋ ébúg dzóē yâfyɛ, zəzə̌ bod é ngabi fəg ebindi mam. Mandami anyu dáma, mə̌ ngavíbi, amú mayi məbéndé móē dú. Vəŋán ábə ma, ó kǔd fə ma ngɔ́l, anə́ lə́ nə́ ńtə̄lán ású ébá bâdiŋ dzwé dóe. Yə́mə́ ma məkǒl á sí ánə́ mə̄béndé móē mə́ nə́ ńdɔ̄ fə tə wadzoge abé ziŋ nə́ lə́ tə̄gə ma. Kodége ma étībílí bod, abǒg te mǎyi dzálā mə̄béndé móe. Fyɛ̌gɛ ású dóe ású etúgā dzóe, yə́gə́lə ma miǹyián míe. Mís máma mâsoe bibə́ge, amú bányiě kig Mvéndé dzoe. Ǎ Ńtondôbə, o nə sósōō, ńdɔ̄ fə miǹtól míe mí nə̄ tə́tə̄lə́. Wavə́ bə̄tə́bə́gá bóe anə́ sósōō, anə́ ńtūd ékpân mətǐŋ. Evág dzáma é ngámana ma dígi éyɔŋ bəlúman báma bávóagan bibúg bíe. Bətə́bə́gá bóe bə́ nə təge ai atɔ́n, ńdɔ̄ hḿ étúgā dzóe yâdiŋ bɔ́. Tɔ anə́ mə̄ nə́ ndə̄də́g ai ewoe loe, ma ndzí kig vóǎn mə̄béndé móe. Sósōō woe anə́ sósōō yā kɔ́m, Mvéndé dzoe e nə bə́bə́lá. Ǹdzǔg ai miǹtyé bí ngálad ma, məmvéndé móe mânyəb ma á ńnə̄m. Bətə́bə́gá bóe bə́ ḿbāā hə sósōō kɔ́m ésə, váá ma fəg yǎ bindǐ mam, eyɔ̌ŋ te mǎyi nyiŋ. Mə ngálóe ai ǹnə́m wáma ósə, yalágán ma, ǎ Ńtondôbə ! Mayi nyiě bə̄tə́bə́gá bóe. Mə ngálóe wa, nyǐgi ma, mayi tǒŋ mə̄béndé móe. Makódō á sí kídí é ngə̄nə tə lénde, mə̌ ngatad, mafidi bibúg bíe. Mayái mís ósúsúa awola ḿból yə nâ mə́ bīndi məbéndé móe. Anə́ ḿkpāān mətǐŋ wóē ó nə́, wógó kíŋ dzama; ǎ Ńtondôbə, anə́ bə́tə́bə́gá bóē bə́ nə́, bɔ̌ naa mə́ bad nyiŋ. Bə́ súbu yǎ babi, bə́bə̂ bə́tíbili bə́tē yā bákə oyǎb ai Mvéndé dzoe. Ǎ Ńtondôbə, wa o nə babi, ńdɔ̄ fə məmvéndé móe mə́sə̄ mə́ nə̄ bə́bə́lá. Mə̌ yəm yǎ a tádigi kɔ́m ású bətə́bə́gá bóe, o ngátə́le bɔ́ étə̄tə́lé á kɔ́m yǎ kɔ́m. Yénə́ ázōé dáma, ó kōde ma, amú mǎ ndzí kig vóan Mvéndé dzoe. Kálá ádzō dáma, ó kāmán áfə ai ma, ai bətə́bə́gá bóe bɔ̌ naa mə́ bad nyiŋ. Akodé á nə oyǎb ai bəbúg mətǐŋ, amú bádzə̄ŋ kig məbéndé móe. Ǎ Ńtondôbə ǹnə́m ngɔ́l wóe ó nə təge ai súg, anə́ mīńtōl míē mí nə́, bɔ̌ naa mə́ dúgán nyiŋ. Bə́ nə ezɔ̌b, ébá bálúman ai ma, ébá bátíbili ma, hədá ma ndzí kig fə́ŋəle á bə̄tə́bə́gá bóe. Mə ngáyén ébá básíe ǹyə́bə́, bátsāg mā á ńnə̄m, amú bá ndzí kig nyiě mə̄béndé móe. Bəbə́gə̄ ábím mādiŋ məbéndé móe, anə́ mə̄béndé móē mə́ nə́, ǎ Ńtondôbə, bɔ̌ naa mə́ bad nyiŋ. Tín ebúg dzóe, e nə bə́bə́lá; ńtól ósə̄ yā sósōō wóe ó nə̄ hə á kɔ́m yǎ kɔ́m. Miǹtómba mí ngátíbili ma təge ai etɔm, ǹnə́m wámā wámbáda hə bibúg bíe. Matag ai məbéndé móe, anə́ ényɔ́ ā sɔm mod akúmá ǹsa. Mavíni miǹnǎl ńnə̄m, masísíŋ myā, Mvéndé dzoe ńdzɔ mǎdiŋ. Biyɔŋ zamgbál ámǒs mə ngálugu wa ású miǹtól mí sósōō míe. Abuí mvɔ̄í á nə̄ ású ébá bâdiŋ Mvéndé dzoe: ású dábán, təge ai é dzóm é nə̄ bɔ kpee. Ǎ Ńtondôbə, mə ngáyanga akodé ábə wa ńdɔ̄ fə mə ngádzála məmvéndé móe. Mə ngábie məbéndé móe madiŋ mɔ́ ḿfaŋ m̀faŋ. Mə ngádzála məbéndé móe ai bətə́bə́gá bóe, məzěn mámā mə́sə̄ mə́ nə wa ósū. Ǹtad wámā ó kwíí babi ai ású dóe, ǎ Ńtondôbə, váá ma fəg yǎ bindi ákyāí ébūg dzóē yásíli. Ngogolán dzama é kwíí ábə wa, anə́ mə̄béndé móē mə́ nə́, kodége ma ! Biyé bí anyu byáma bí yédégán olugú woe, amú wayə́gələ ma məbéndé móe. Oyə́m wáma ó yīága məbéndé móe, amú məmvéndé móe mə́sə̄ mə́ nə̄ sósōō. Wɔ́ wóe ó zāā ma ka, amú mə̄ ngátɔ́b mə̄béndé móe. Ábə wa, ǎ Ńtondôbə, mayi akodé dú, Mvéndé dzoe dzɔɔ yakúb ma məfon á ńnə̄m. Ńgə mə tɔá dzǎm nyiŋ hə nə́ malugu wa, abǒg te miǹtól míe myáyi ma sɔ́ ka. Makə matalaba anə́ ńtōmbá yā ó dzáŋ: dzə́ŋə́ étúgā dzóe, amú mā ndzí kig vóǎn məmvéndé móe. 120SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Ámalá dáma mə ngálóe Ǹtondôbə, ńdɔ a ngáyalan ma. 2Ǎ Ńtondôbə, kodége ma á bīyé bí anyǔ miǹnǎl, ai óyə̄m mədugán ! 3Dzé bə́ və wa, dzé éfə̄ bə́ bag wa á yób ǎ óyə̄m mədugán ? 4Məkɔ̌ŋ bítá, mim̀fende miǹsɔ́ndán miǹsɔ́ndán, ai mâg mə́ndoan. 5Amalá ai ma ! Mə̌ yə̄án kə́ tɔbɔ á Mɛshek, nə mabəm ebə̌m á Kédar. 6Mə ngátɔbɔ kɔ́m ábuí ai é bod básíŋ mvɔ̄í 7Mə nə mvɔ̄í, hədá ngə́ makɔ́bɔ, bə́ bə́ nə̄ ású bitá. 121SÁLƏMEN Dziá ású mə́bɛ́d. Mabɛ́dē mís á miǹkǒl á yōb: éyə evɔ́lī yáyi ma sɔ́ vé ? 2Evɔ́lī yásɔ́ mā ábə Ǹtondôbə yǎ á ngākom yób ai sí. 3Tə́ a dzoge nə́ akǒl lə́ sēnde wa, ǹkála woe a bə́ ndəŋ óyɔ̄ ! 4Kǒkōā ! Ǎ ndə̌ŋ kig óyɔ̄, a sə́ kig óyɔ̄, ǹkála Ísraɛ̂l. 5Ǹtondôbə a nə ǹkála woe, Ǹtondôbə a nə edzidzin dzóe, a tə́lə wa á ḿbɔ̄ ńnōmo. 6Ai amǒs, ńló dzóbo ǎ yǐ kig wa bími, tɔ ngɔn ai alú. 7Ǹtondôbə a yi wa kálā á ḿbə̂ dzam ósə, a yi kálā ényiŋ dzoe. 8Ǹtondôbə a kála məkə móe ai məsɔ́ móe, a tádigi étɔ̄á dzī ai á ńnomó etɔá. 122SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. David. Abím miǹtag éyɔŋ bə́ ngákad ma nâ: “Ńkaŋán á ndá Ńtondôbə !” 2Ńdɔ byâ bǐ ngátə́bə á mīḿbɛ́ míe ǎ Yērúzalɛm ! 3Yērúzalɛm yǎ á ngálóŋoban súg yǎ ḿbəŋ, tísɔŋ yǎ é yə̄mə́ á kpím. 4Éyə bibəgá bí ngábɛ́d wē, bibəgá bí Ńtondôbə, anə́ ḿból mvéndé Ísraɛ̂l yǎyi, ású ńdzə́mə́lán dzwé Ńtondôbə. 5Amú éyə bitɔ̄á bə́tsíg bə́ ńtól bí nə́ wē, bitɔ̄á ású ndá Dāvid. 6Sílígán mvɔí ású Yērúzalɛm: bəmvóé bóe bə́ nyīŋí mvɔ̄í; 7Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ á miǹgūngúl mim̀fim míe ai evúvoe á məndá mə́ kúm móe ! 8Ású bə̄bə́dzāŋ ai biyɔŋ byáma, mayi dzó naa: “Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ábə wa !” 9Ású ndá Ǹtondôbə Zambá wáán, mayi mvɔ̌m dzoe. 123SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Ábə wǎ ńgɔ mabɛ́dē mís wa yǎ ó tɔá á yób: 2Owé, ḿból mís bəlɔ̌ mábəbə wɔ́ bə́tí[38] bábán, anə́ ḿból mís mə́ étúgā mīníngá mábəbə mīníngá ndā, éyə fɔ́ɔ́ fə̄ mís máán mábəbə Ǹtondôbə Zambá wāān nálā, ai ǹyangán ngɔ́l dzīē. 3Kudú ngɔ́l, ǎ Ńtondôbə, kudú ngɔ́l, amú bǐ nə̄ á lúdútú ai ébyandí. 4Bǐ nə ǹdzyéán á lúdútú ai ebyandí a zaag kwí ńnyie á kíŋ. Ébá bə́ nə́ ńdzyéán ai bidí bə́ nə hə emgbáŋ ! Bod mə́ndóg ḿbɔ̄ báyəan ai ebyandí ! 124SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Dávid. Á tə Ǹtondôbə a kələ ai bía ngǎm, Ísraɛ̂l a yəan dúgán kɔ́bɔ̄ nálā, 2á tə Ǹtondôbə a kələ ai bía ngǎm éyɔŋ bod bə́ ngátsag bía bitá, 3ngə́ bə́ ngámin bía bǐ və̄ə̄, éyɔŋ olún wábán ó dígi ńnáŋ. 4Hála məndím mə́ ngáyímbi yǎ ai bíā édɔ̄g á sí, kúmba məndím á lodo bíā á ńlō á yób; 5Mədulú mə́ndím máyóŋ ā ngayímbigi ai bía. 6Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə, ḿból á ndzí kig bí bɔ̄ və́ anə́ bīdí yā bátsígili ai məsǒŋ ! 7Anə́ ónɔ̌n, bǐ ngásɔ́dan ávɔ̄d bod bə́ ńsǒm; avɔ́d á ngányabi, ńdɔ bǐ ngáman túb. 8Ǹka wǎn á nə fɔ́ɔ́ hə dzwé Ńtondôbə, ǹkom yób ai sí. 125SÁLƏMEN Dzia mə́bɛ́d. Ébá báfidi Ǹtondôbə báfulan ai ǹkǒl Síon: ó nə́ ekǔm təge sigan ai ńkulu, ó yə́mə á kpím á ńnomó etɔá. 2Yērúzalɛm ! miǹkǒl myákɔ́dan nyé á nyɔ́l ! Éyə Ǹtondôbə nyé a kɔ́dan ayɔŋ díé ésila á nyɔ́l nálā, a tádigi étɔ̄á dzī ai á ńnomó etɔá. 3Təge, ḿbə̂ ǹtúm édzóe ǎ ngādzudubú kig ábōdā sí bə́sósōō, bə́sósōō bə́ bod bâ báyǐ kig sám wɔ́ éwê bod. 4Bɔ̌ ḿbəŋ, ǎ Ńtondôbə, ású é mǒd fə nyé a nə́ ḿbəŋ, ású é bod bə́ bələ́ ńnə́m ó nə́ tə́tə̄lə́. 5Hədá, bod mínkɔ́d, ébá báwulu zɛ́s, Ǹtondôbə á tsídígān bɔ́ fǔfulu ai bəbɔ bə́ abé. Mvɔí á Ísraɛ̂l ! 126SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ dûgan ai miǹkóm yā Síon, bí ngábə́ hə anə́ á bīyə́yə̄m. 2O ndzí naa, anyu á ngábə́ bía ǹdzyéán ai loe á lúdútú, oyə́m wáán ó lɔ́ŋɔ oyéngá miǹtag míé; bə́ ngakə hḿ bákɔ̄bɔ̄ á mińnǎm məyɔŋ, bɔ́ nâ: “Ású dábán Ǹtondôbə ǎ bɔ̄ biyə̌ŋ bí mam !” 3Owé ! Biyə̌ŋ bí mam ḿbyā á fɔ́ɔ́ Ńtondôbə á ngábɔ bíā, bǐ ngábə́ miǹtag. 4Ǎ Ńtondôbə, dúgán zu ai miǹkóm myáán, anə́ áswé yā lásuan á Négev. 5Ényɔ́ á ngābɛ mvɔŋ ai bibə́ge á mís a kwé á miǹtag étē ! 6A kə, a kələ a yón, a bəgə́ ńkǔd mvɔŋ. Ai mədúgan ná, ǎ ngadúgan ai miǹtag, a bəgə́ mə̄kwé bídí. 127SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Salomóŋ. Ngə́ sə̌ kig Ǹtondôbə émēn énye a lóŋ ndá, bəlóŋ básyē á zəzə. Ngə́ sə̌ kig Ǹtondôbə émēn énye a nɔ́nī tísɔn, ǹnɔ́nán[39] ó tálā á zəzə. 2Wafyáŋan kún həbə ai ǹdib kídí, o kələ bómbō á sí mvúvúa, o dzâ ḿbāŋála m̀mámán ai abuí miǹdzǔg ! Ábōg nyé ā dzáli ḿbɔ́s edǐŋ wóé, ó tɔ̄á óyɔ̄. 3Owé ! Bɔ́n bə́ nə́ efáī yā ńnə̄m ákab Ńtondôbə, ekokomǎ yā ábum é nə̄ mân móe. 4Anə́ ḿból məkɔ̌ŋ mə́ nə́ á mɔ́ mə́ ńwoa m̀fan, éyə̄ bɔ́n yā ábǒg énânga dáán bə́ nə́ nálā. 5Mvɔ̌m ai é mod a ngádzáli ǹkɔ̌b wóé ai məkɔ̌ŋ mə́tē, ǎ yǐ kig təgəbə ngə́ a yəan baan ńzízíŋ á mīḿbɛ̄ mí tísɔn. 128SÁLƏMEN Mvɔ̌m ai ébá bə́sə̄ bámbáda Ńtondôbə, bə́ wulugǔ fə á məzěn móé. 2Wayi tɔŋɔban ai esíé yā mɔ́ móe. Mvɔ̌m ai wa ! Wayi təmbə á mvɔ̄m étē á mɛs ! 3Nyɔ ńgál a nə m̀bəmbə atín wɔ̂n yā á dzɔ̌ ai bibumǎ, á tə́m ndá dzoe; bənyɔ bɔ́n, bidzɔg bílé bí ḿbɔ́n, elunga á tə́bə́le woe. 4Éyə̄ hḿ ā yi kúban ńtōtōmaamaa nálā, é mod a mbáda Ńtondôbə. 5Ǹtondôbə á kúbú wa ńtōtōmaamaa á á nə̄ á Síon, abǒg te wǎyi yén məbuguban mə́ Yērúzalɛm məmǒs mə́sə yā ényiŋ dzóe, o yénə́ fə̄ bɔ́n bə́ bɔ́n[40] bóe. Mvɔí á Ísraɛ̂l ! 129SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Ábím mə́lúman bə́ ngálúman ai ma a tádigi mə tɔá énânga[41], Ísraɛ̂l á kɔ́bɔ́gɔ̄ nálā ! 2Ábím mə́lúman bə́ ngálúman ai ma a tádigi mə tɔ̄á énânga, ńdɔ̄ bá ndzí kig ma lod á ngul. 3Bəsénē bə́ sí bə́ ngáséne mā mvús, bə́ mān těn məyǎb míńkə̄bə́g. 4Ǹtondôbə a nə́ sósōō, a ngáman búg miǹkɔ̌l bə́búg mətǐŋ. 5Bə́ wúág ósɔ́n, bə́ dúgán ai mvús ! Ébá bə́sə̄ básīŋ Síon ! 6Bə́ bɔ̄ɔ̄ anə́ élɔ́g yā ńdǐl á yōb yā yáman kód təge tám nāŋ. 7Ǹkwê bidí ā dzālī kig dwé díé, tɔ m̀faŋ mim̀bɔm, abum sí díé. 8Bəlodo zěnə́ bâyǐ kig dzó nâ: “Ǹtondôbə a ngákúb mína ǹtótōmaamaa !” Byǎkūb mína ǹtótōmaamaa á dzwé Ńtondôbə ! 130SÁLƏMEN Á mə̄ nə́ édɔ́g á sí mū, malɔ́ŋ wā, ǎ Ńtondôbə: 2Ǎ Ńtondôbə, wógó kíŋ dzama; Məlɔ́ móe mə́ bíégē kîŋ ngogolán dzama ! 3Ngə́ wafɔmbɔ bivǔs, ǎ Ńtondôbə ! Ǎ Ńtondôbə, zá á nyiŋí? 4Hədá, bidzǔgá bí nə̄ ábə wa bə́ ngákɔn hḿ wa wɔ̌ŋ. 5Mayanga Ǹtondôbə, mayanga ai ǹnə́m wáma ósə ńdɔ̄ fə mǎfidi ǹkɔ́bɔ̄ wóé. 6Ǹsísīm wáma wayi Ǹtondôbə, a lodo anə́ vâ ǎ yi məléndē mə́ kídí, a lod anə vâ məléndē mə́ kídí. 7Ǎ Ísraɛ̂l, fudígi afidí dóē ábə Ńtondôbə, amú Ǹtondôbə a bələ́ grāsia, ńdɔ̄ fə abuí məkodega á nə̄ ábə̄ nyé. 8Énye ǎ kode Ísraɛ̂l á bivǔs bíé bísə. 131SÁLƏMEN Ǎ Ńtondôbə, ǹnə́m wáma wá ndzí kig vús ai məbún, ngə́ mís mámā ǎ bɛ́deban á yób étē. Ma ndzí kig toŋ é mam mənén mā, biyə̌ŋ bí mǎm yā byálod ma ǹkóŋ bī. Kǒkōā, miǹnyián myáma mí nə á mvɔ̄í á myə̄ə̄ŋ ai evól, anə́ mān mɔ́ngɔ́ á yādā ábə nyiá. Miǹyián myámā myâfulan ai mɔ́ngɔ́ tě. 3Ǎ Ísraɛ̂l, fidígi Ǹtondôbə, a tádigi á étɔ̄á dzī, a kələ kwí á ńnomó etɔá. 132SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Ǎ Ńtondôbə, o tsogó Dávid á mvam dzoe, ású é mam mə́sə a ngádzíbi. 2Énye a ngákani Ǹtondôbə sɔŋ, a lígí fə mətǐŋ ábə Ǹgungúl yā ábə̄ Yákɔb: "Mǎyǐ kig nyî êbə̌m dzáma tɔ eyɔŋ, mǎyǐ kig sám nyɔ́l ênɔ̌ŋ dzáma, 4mǎyǐ kig dzogě mís mámā nə mə́ fɛ̄də́bán ngə́ á dzogě bīkóbóg bí mís byáma nə́ bí kə̄ óyɔ̄, 5ńtíé mābə́ kig sɔm áfōlā ású Ńtondôbə, etɔbɔgɔ ású Ńgungúl yā ábə̄ Yákɔb !" 6Bǐ ngáwódan dzɔ́ Éfrata, bǐ ngásɔm dzɔ́ áfǎn Yaar: “Ńkāŋán é vóm á tɔ̄á, bǐ búdúbū á sí á étə́le məkǒl dzíé. 8Ǎ Ńtondôbə, kódógō á sí, ó zū ḿfág áwɔí dóē á nə́, wǎmēn ai ezímbí élad amvóé yā é bə̄gə́ ngul dzoe. 9Bəfada bóe bə́ bɔ́dɔ́ sósōō, bəbaalǎ mətǐŋ bóe bə́ bōmó áyēngá məfon. 10Ású Dávid etúgā dzóe, tə wasoe məsías[42] woe. 11Ǹtondôbə a ngákani dɔ́ Dávid sɔŋ; lə́ nə̄ bə́bə́lá, ǎ ngāsóán kig dɔ́: “Ebumá yā miǹya míe, ńdzɔ̄ mǎyi toe a etɔá ńkúkúmá dzóe. 12Ngə́ bɔ́n bóe bə́ nyīē élad amvóé dzáma ai bə́tə́bə́gá māyī bɔ́ yə́gələ, bɔ́n bábán bə́bēn bə́ ḿbāā fɔ̄ɔ̄ hə bə́ tɔ̄á etɔá ńkúkúma dzóe á ńtīē kɔ́m." 13Amú Ńtondôbə a ngátɔ́b Síon, a ngátɔ́b nyē nə́ a nə étɔbɔgɔ dzíé: "A yi bɔ áwɔí dáma á ńnomó etɔá, éyə mǎyi tɔbɔ étē, amú énye mə ngáyi. 15Mayi və́ maa, mayi və́ ákūmá díé maa, mayi dzálī mīḿbúbúá míé ai bidí. 16Mayi bɔ́dī bəfada bóé ákodé, bəbaalǎ mətǐŋ bóé bâyi bom áyēngá məfon mábán. 17Étēde ńgɔ mǎyi nâ ngul Dávid, mayi komozan álāmbā ású məsías wama. 18Mayi kúb mīńzīzíŋ míé ósɔ̄n á nyɔ́l, ekad ńkúkúmá dzíé yâyi sam.” 133SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Dávid. Támân yén ! Zǎ ákyaí zám, zǎ ákyaí mvɔ̄m átɔbɔ ébāŋ fūfulu á zāŋ bə̄bə́nyāŋ ! 2Nálā tā ó nə hə anə́ ḿbəmbə ḿbɔ́n məsan á ńlō á yōb, m̀bɔ́n yā wásigi ai zɛl ésə, a wásigi ai zɛl Áron, a kələ kwí á kíŋ eyé. 3Nálā tə̄ ó nə hə anə́ ébūā yā Hermon, á yásigi á miǹkǒl mí Síon. Étē, Ǹtondôbə a ngákúb ńtōtōmaamaa: enyiŋ é nə á ńnomó etɔá. 134SÁLƏMEN Dziá mə́bɛ́d. Támán hḿ kaŋ Ńtondôbə ! Ǎ bəsíé bə́ Ǹtondôbə bə́sə̄ yā myāsyé á ndá Ńtondôbə ai alú. 2Sámân mɔ́ ḿfág yǎ ḿfūfúb étɔbɔgɔ, kaŋán hḿ Ńtondôbə. 3Ǹtondôbə á kúbú wa ńtōtōmaamaa, á á nə́ á Síon, nye yǎ a ngákom yób ai sí. 135SÁLƏMEN Álelúya ! Lǔgān dzwé Ńtondôbə ! Lǔgān dɔ́, mína bəsíé bə́ Ńtondôbə, 2yā myāsyé á ndá Ǹtondôbə, á mīḿbɛ́ mí sí yā ndá Zāmbá wáán. 3Álelúya ! Ǹtondôbə a nə ḿbəŋ, yián biá ású dzwé díé amú a yəan ai edǐŋ ! 4Amú Yákɔb ńnye Ǹtondôbə a ngátɔ́b, a ngátɔ́b Ísraɛ̂l nə́ á bɔ ngab dzié. 5Owé, mayəm dɔ́: Ǹtondôbə a nə mod nénə; Ǹtondôbə wāān a lod bəzambá bə́sə. 6É dzóm ésə a ngáyi, Ǹtondôbə a ngábɔ̄ dzɔ́, á yób ai á sí, á máŋ ai á bīdɔ̄g á sí étē. 7A bɔ nâ miǹkúd mí bɛ́d a tádigi á ńnyie sí, a bonde fɛlə́fɛs ású yə̄ nâ mvəŋ é nɔŋ: a dudu evúndu á mə̄kág móé. 8Énye a ngáman wé míńtōl yā Égîptɛn, a tádigi á bod a kalan ai biyə́m. 9Á zāŋ dzoe, ǎ Égîptɛn, a ngálóm məndəm ai biyə̌ŋ bí mam á nyɔ́l Farawóŋ ai bəsíé bóé. 10Ényé a ngádzimbi məyɔŋ a wé fə miǹgungúl míńkúkúmá: 11Sihôn, ǹkúkúmá mvóg Ámorít, Og, ǹkúkúmá Bashân ai bídzóē bísə̄ yā Kanaan. 12Ńdɔ a ngáman kab sí dzābán ngab elíg, ngab elíg ású áyɔŋ díé Ísraɛ̂l. 13Ǎ Ńtondôbə, bâyi kad dzwé dóe á ńnomó etɔá. Ǎ Ńtondôbə, bâyi kə́ bátsog wa á bisəb bisəb. 14Amú Ńtondôbə a tsíg ǹtól sósōō ású áyɔŋ díé, a yén bītúgā bíé ngɔ́l. 15Bəzəzə̌ bəzambá məyɔŋ bə́ nə ǹkomán ai mvɔ́d ai sílíba, esíé yā mɔ́ mə́ bod. 16Bə́ bə̄lə́ anyu, hədá təge kɔ́bɔ; bə́ bə̄lə́ mís, hədá təge yén; 17bə́ bə̄lə́ mə̄lɔ́, hədá təge wóg; təge ai tɔ mǎn ḿhəbə ziŋ ânyu dábán; 18Ébá bákom bɔ́ bə́ fūlán ai bɔ́! Dzam də́dā ai ébá bə́sə̄ báfudi afidí dábán ábə̄ bɔ́. 19Ǎ ndá bod Ísraɛ̂l, váá Ńtondôbə maa, ǎ ndá bod Áron, váá Ńtondôbə maa. 20Ǎ nda bod Lévi, váá Ńtondôbə maa. Mínā bə́sə̄ yā myākɔn Ǹtondôbə wɔ̌ŋ, váán Ǹtondôbə maa. 21A tádigi á Síon, maa á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə yā a tɔ̄á á Yērúzalɛm. Álelúya ! 136SÁLƏMEN Dzə́mə́lán Ǹtondôbə, amú á nə ḿbəŋ, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 2Dzə́mə́lán Zambá bəzambá, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 3Dzə́mə́lán Ǹtí bətí[43], amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 4Énye etám á ngábɔ məsimbá mə̄nén, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 5m̀fəfə́g ńkom yób ai sí, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 6A wónó fə̄ sí á məndím á yōb, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 7Énye a ngákom mim̀fifyɛ mīnén, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 8ńló dzóbo yǎ ā dzóe məmǒs, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 9ngɔn ai atítie nə́ bí dzóe məlú, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 10Énye a ngáman Égîptɛn miǹtól mí bɔ́n, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 11ńdɔ a ngákúli Ísraɛ̂l wé, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé o nə kolé, 12ai fím yǎ wɔ́ ai enam nsámán, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 13A tsígí máŋ bimvyal á zāŋ bifas bíbɛ̄, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 14ńdɔ a ngábɔ̄ nə́ Ísraɛ̂l a lod á zə̄zǎŋ, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 15A féndé Farawóŋ á máŋ étē ai miǹkán míé fūfulu, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 16Ńdɔ a ngákə ai ayóŋ díé á ńkōd ńnam, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 17A dzimbi mīńkúkúmá mīnén, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 18A wé bīwólō miǹkúkúmá, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 19Sihôn, ǹkúkúmá Amorít, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 20Og, ǹkúkúmá yā Bashân, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 21Ńdɔ a ngáman kab sí dzābán ngab ngab, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, 22ngab elíg ású Ísraɛ̂l, etúgā dzíé, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, A ngátsog bíā á étīē ngɔ́l dzáán, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé, A fámí fə̄ bíā á mɔ́ bə́tíbili báán, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 25A və́ é dzóm ésə̄ é bə̄lə́ nyɔ́l bīdí, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. Dzə́mə́lán Zambá yǎ yób, amú m̀kpáán mətǐŋ wóé ó nə kolé. 137SÁLƏMEN Á kíníŋ áswé yā Babilón, bǐ ngábə́ bī tɔ̄á á sí, bǐ yóno, bǐ tsogó Síon; 2Á bīlé yā mgbág vālá, bǐ mān kə̄ byākəle mvɛ́d dzáán. 3Étēdē bēn ńgɔ bətíbili báán bə́ síligi bía biá[44], étēde ńgɔ̄ ébá bə́ ngábi bíā bə́ kad nâ bí fon, bɔ́ nâ: "Támân bía yiǎ dzīá yā Síon ná." 4Éyə bǐ nə́ dzǎm yiǎ dzīá Ńtondôbə yá bǐ tɔ̄á ézā ńnam ? 5Ngə́ mavóan wa aná, ǎ Yērúzalɛm, m̀bɔ̄ ńnōmo wáma nyé a vóǎn fə...![45] 6Oyə́m ó kə̄lə́ ma timbi á ndaaba, ngə́ mə̄ hə́ vóan watsog, ngə́ mə̄ hə́ bɔ tə tag ai Yērúzalɛm ńnəməná. 7Ǎ Ńtondôbə, tsogó bɔ́n bə́ Edom á bədzô ámǒs Yērúzalɛm na: “Á sí, á sí bə́ mānáŋán nyē búg a kələ kwí á bībé á sī !" 8Ǎ ngɔn Babilón, ǹkǎn á éndāman; mvɔ̌m ai é mod a ngádūgán wā ábé ásə o ngábɔ̄ bíā ! 9Mvɔ̌m ai ényɔ́ á ngānɔ̌ŋ mīńkə̄ŋə̄lé mí bɔ́n míe, a mǎn mya tɔs á ńkōm á yōb. 138SÁLƏMEN Makaŋ wa, ǎ Ńtondôbə, ai ǹnə́m wáma ósə, ósū bəzambá[46] mayia wa biá. 2Ma búdubu búbūdú mə bəbəgə ḿfág yǎ ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé ó nə́, mavə́ dzwé dóe ngǎŋ ású ḿkpáán mətǐŋ wóe ai sósōō woe, amú o ngálíg mə́tīŋ yā málod dzwé dóe. 3Amōs mə̄ ngáloe wa á ó ngáyalan ma; o ngábuli ma ngul á ńsīsīm. 4Miǹkúkúmá mísə̄ yā sí myâyəan wa kaŋ, ǎ Ńtondôbə, amú mí ngáwóg ngaagá yǎ ányu dóe. 5Bə́ yīága biá á məzěn mə́ Ńtondôbə: “Dumá Ńtondôbə a nə anén.” 6Tɔ anə́ Ńtondôbə a nə́ óyǎb á yōb étē, a yén bədzɔdi nyɔ́lɔ, a yə̌m fə mim̀búbún tɔ bə́ ngə́lə oyǎb.” 7Ngə́ mawulu á zāŋ miǹtyé, wa nyî ma, wasám wɔ́, o kodé fə ma, ólūn mīńzízíŋ myáma, m̀bɔ̄ ńnōmo woe a bɔ̌ fə̄ nâ mə́ dɔ. 8Ńtondôbə a bɔ dzóm ésə̄ ású dáma. Ǎ Ńtondôbə, m̀kpáán mətǐŋ wóe ó nə kolé ! Tə wadzoge bisíé yā mɔ́ móe. 139SÁLƏMEN Ǎ Ńtondôbə, o ngásóŋ mā ńdɔ̄ fə wayəm. 2Wayəm ábōg mabómbo ai ábōg māhəbə óyɔ̄; wayəm miǹtsogán myáma m̀bəŋ; 3Wabigili ńdzɔ̄ŋ wáma ai abómbó dáma, ńdɔ̄ fə wǎyəm məzěn mámā mə́sə̄ ḿbəŋ m̀bəŋ. 4Oyə́m wáma ó ngə́lə́ təge fálā ébūg ḿfālán, ǒ man yǎ dzɔ yəm ésə̄ á mááŋ, ǎ Ńtondôbə. 5Waboman ma ósū ai á mvús, Wabəde ma wɔ́ woe. 6Akyaí mod ǹyəmán tə̄ wâlod ma ǹkóŋ, á nə ma oyǎb á yób á mə̄ sə́ kig dzam kwí ! 7Éyə mǎyi súbū ḿhəbə wóe oyǎb vé ? Éyə mǎyi túb ásū dóe oyǎb və́ ? 8Mə fyáŋán bɛ̄d á bībás bí yób, o nə wé ! Mə fyáŋán kə̄ bómbō á tolendǒŋ á sī, o nə̌ fə̄ wé. 9Mə fyáŋán nɔ̌ŋ məfǎb mə́léndē mə́ kídí ású yə̄ nâ mə́ kə tɔbɔ á máŋ á yōb, 10tɔ wé, hə wɔ́ wóe ó wulúgu ai ma, hə m̀bɔ̄ ńnōmo woe a bələ́ mā. 11Mə dzó, ma nâ: "Díbi lə́ sūzú á kig ma á yōb, m̀fyɛ̌ yā mgbág dzama ó və̄ŋán álū !” 12Ákə̄ kwī, tɔ díbi təge ai dɔ́ díbí á mís móe, ńdɔ̄ fə alú lâfyɛ fə dzam də́dā anə́ amǒs: díbi á nə anə́ ḿfyɛ ! 13Wǎ ó ngākom mim̀bǎŋ mí ótám myáma; wǎ ó ngātiŋ ma âbǔm bə naná. 14Maməm nâ mə nə m̀bəmbə eyə̌ŋ dzam, mim̀bɔán míe mí nə mam míńkámáŋ: owé, mayəm nálā. 15Bivɛ̌s byáma bí ngábə́ sɔlɔ́ kig wa éyɔŋ mə ngákomban ásoé, éyɔŋ mə ngátiŋəban á ńnə̄m sí étē. 16Hála mə ngə́lə hə ndəm, mís móe mə́ mə́ yénə́ yǎ mā. Á káláda woe məmǒs mámā mə́sə̄ mə́ ngábə́ ńtilán ǹtilán ósúsúa yə nâ də́dā lâtɔbɔ. 17Ǎ Zāmbá, miǹtsogán míe mí bui ayé adzē ású dáma ? Táŋ dzābán abím ánén tē ! 18Mayi nâ maláŋ myā, mí nə abuí a lodo ńsə̄ləg. Mə həbə́, hə mə dúgán wa kɔ́b o tɔá ai ma. 19Ǎ Zāmbá, ngə́ ó yī nâ wawé ḿbūgu mətǐŋ ! Mína bǒd məkǐ, súbúgán ma oyǎb. 20Ébá bálúman ai wa bákad dzwé dóe ású yə̄ nâ bə́ dug bod, ba̰lóē dɔ́ ású yə̄ nâ bə́ bɔ abé. 21Ǎ Ńtondôbə, éyə mə nə dzǎm bɔ̌ tə síŋ ébá básíŋ wā, tə vínī ébá bálúman ai wa ǹnə́m yá ? 22Masíŋ bɔ m̀fǎŋ zīŋ bēn, bə́ ńtɔá yǎ mīńzízíŋ myáma mǎmēn. Ǎ Zāmbá ! Sóŋó mā, yəmə́ ńnə́m wáma; dzə́ŋə́ mā á sí, ó yəm miǹnyanda[47] myáma. Yénə́ hḿ ngə́ manɔŋ zěn amalá, ó wūlú ai ma á zēn enyiŋ kɔ́m. 140SÁLƏMEN Ǹdzóe biá. Sáləmen. Dávid. 2Ǎ Ńtondôbə, kodége ma á mɔ́ mə́ ḿbə̂ mod, kálága ma ábə mod mətóm, 3ébá bávəg bəbə̂ məfəgə́ á mīnǹnə́m myábán, á básɔŋ bitá ámǒs ósə. 4Bâman dzəb óyə̄m wábán anə́ nyóé, bə́ bə̄lə́ ńsu ákpə̌ á bīyé bí anyu á sí. 5Ǎ Ńtondôbə, kálága ma á mɔ́ mə́ ńku ǹyə́bə, kamán ai ma ábə mod mətóm, ébá bávəg məfəgə́ yə̄ ákpě mā á sí. 6Mim̀búbún mí ngásɔli ma məlám á mə̄kǒl á sī, bə́ ngáman tindǐ bikoe, bə́ tīndí ma avɔ́d á zēn, ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ bâkɔli ma məlám. 7Ma ai Ǹtondôbə nâ: “O nə Zambá wáma !” Ǎ Ńtondôbə, vógólō kíŋ ngogolán dzama. 8Ǎ Zāmbá Ńtondôbə, ngúl yǎ yākode ma, o ngábúdi ǹló wáma ámǒs ndūm. 9Ǎ Ńtondôbə, tə wayə́bə miǹyián mí ńku nyə́bə́, tə wadzali məfəg mábán, ású yə̄ nâ bə́ zā dúgán tə́bə̄ tə́tə̄lə́. 10Bəbə̂ bə́ mam bíyé bí anyu byábán bə́ kúbúgán ébá bálúman ai ma á nyɔ́l a kələ kwí á ńlō! 11Mâg mə́ ndóan mə́ nɔ́ŋɔ́ bɔ̄ á yób anə́ mvəŋ, bə́ kpāāg á ndóan, á tolendǒŋ təgě fə bad tə́bə́ ! 12Bəbə̂ bə́ áyə́m bâyǐ kig tɔbɔ á ńnam; mod mətóm ai m̀bə̂ mod, bâyi bɔ́ tsídan təge ai awɔí. 13Mayəm nâ Ǹtondôbə a yi bɔ éngɔ̄ngɔ́l mod sósōō, nə́ a yi bɔ ḿbúbúá mod tə́tə̄lə́. 14Owé, bəsósōō bə́ bod bâyi kaŋ dzwé dóe, ńdɔ̄ fə é bod bə́ nə́ tə̄tə̄lə́ bâyi nyiŋ á mís móe. 141SÁLƏMEN Sáləmen. Dávid. Ǎ Ńtondôbə, mə ngálóe wa, zǎ ávōl ábə ma ! Wógó ma ekígá éyɔŋ malɔ́ŋ wā. 2Ngogolán dzama é bɛ́dé ábə wa anə́ ótsīda éwúma, mɔ́ anə́ mə̄túnuŋǎ məsulí mə́ ngōgé. 3Ǎ Ńtondôbə, tə́lége ǹnɔ́ni ânyu dáma, ó kálā fə m̀bɛ́ yā bīyé bí anyu byáma; 4tə wabɔ nə́ ǹnə́m ó yála ma á zēn mətóm, tə mabáman ékɔ̄ā ai bəku bə́ ńyə́bə́ ai bəbɔ bə́ abé á mim̀bɔán myábán: abǒg tə hḿ māyǐ kig namba tɔ ákyəgě bīdí byábán. 5Ású ḿkpáán mətǐŋ wóe, sósōō mod á bímígi ma, á ndə́gələ̄ fə ma ! Tə ḿbɔ́n məsan wáwɔ̂ban ma á ńlō, hədá ngogolán dzama é tɔ̄bɔ́gɔ̄ kɔ́m ósū bə́bə̂ bə́ mam bábán ! 6Bədzóē bábán bə́ ngáman woaban á ńkóm ákɔ́g, bɔ́ yā bə́ ngábə́ miǹtag éyɔŋ bə́ wógo mə kɔ́bɔgɔ nâ: "Anə́ básénē ai áfāg sí, éyə̄ bivɛ̌s byáán bí man yǎ tsambǎn nālá ânyu tolendǒŋ" 8Ǎ Zāmbá Ńtondôbə, mís mam mə́ tīī hə ábə wa, asɔbɔ́ á nə̄ ma hə ábə wa, tə wadzoge nə mə́ dzâ enyiŋ; 9kálága ma ávɔ́d yā bə́ ngáya ma ai á ngogolán bəbɔ bə́ ábé[48]. 10Bəku bə́ ńyə́bə́ bâyi ku ébē dzābán, mə mə lodó zēn dzama təge ai ǹsél. 142SÁLƏMEN Etsígī bɛ́s. Dávid. Éyɔŋ a ngábə́ á ḿbɔ̄g ákɔ́g. Ngogolán. 2Malɔ́ŋ Ńtondôbə ekígá, makogolan ai nyé. Malɔ́ŋ Ǹtondôbə ekígá, mə yə́gəlan ai nyé. 3Masoe miǹtyé myámá mísə á mís móe, madzoge miǹdzǔg myáma á mís móé étē. 4Éyɔŋ m̀həbə ó man yǎ ma, wǎ wāyəm é vóm mākə; é zēn māwulu, bə́ ngákɔli ma olám étēde. 5Bəbə́gə̄ á ḿbɔ̄ ńnōmo ó yén: tɔ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā yə̌m kig ma ! Təge ai é vóm mə̄ nə́ kə́ sɔbɔ, təge ai m̀bɔ́g yǎ ā mvaman ai enyiŋ dzáma. 6Mə ngálɔ̄ŋ wā, ǎ Ńtondôbə ! Ma nâ: “Wǎ ó nə̄ ásɔbɔ́ dáma, ngab dzama á sí bənyiŋ !” 7Vógólo ǹtad wáma, amú mə nə engɔ́ngɔ́l éyə̄gan, kodége ma á mɔ́ mə́ ébá bátíbili ma, amú bâlod ma á ngul. 8Kúlígi ma á mim̀bog ású yə̄ nâ mə́ dzə́mə́lə̄ dzwé dóe. Sósōō bod yâyi wa vúd élunga á nyɔ́l, éyɔŋ wǎyi ma bɔ ḿbəŋ. 143SÁLƏMEN Ǎ Ńtondôbə, wógó ngogolán dzama, wógó biyəgá byáma, yalágán ma á fúlu ebaala mətǐŋ dzoe, á sósōō woe ! 2Tə watə́bə̄ á ńkad ai etúgā dzóe, tɔ mod m̀bɔ́g yǎ á və̌ a sə́ kig sósōō á mís móe. 3Ǹzízíŋ wátsídan ma, watyé ma məkǒl á sí, wáfīd mā; wâtoe ma á díbi étēde á zigili, anə́ ébá bə́ ngáwú yǎ ókōbá. 4M̀həbə wámā ó tsígí yǎ, ǹnə́m wádzə̄bəlan ma âbum. 5Madúgan tsǒg mə̄lú yā ókōbá, madúgan tsog é dzóm ésə o ngábɔ, madúgan bindǐ ésīē yā mɔ́ móe. 6Masám mɔ́ ábə wa; ma nyɔ́ mə̄ tə́lə́ wā á mís anə́ é sí yáwōg ékōdé. 7Avól, yalán ma, ǎ Ńtondôbə ! M̀həbə wámā ó tə́bə ya. Tə wasɔli ma ású dóe, mə zǎ bɔ̄ anə́ ébá básus ébē. 8Bɔ̌ naa mə wóg m̀kpáán mətǐŋ wóe a tádigi kíkídígi, amú mafidi wa. Bɔ̌ naa mə́ yen é zēn māyəan wulu, amú ábə wa ńgɔ mabɛ́de ǹsísīm wáma. 9Ǎ Ńtondôbə, kodége ma á mīńzīzíŋ myáma; mə ngákom asɔbɔ́ dáma babi ai wa. 10Yə́gə́lə ma ádzālā ńyián wóe, amú ó nə Zambá wáma. m̀həbə wóe ó nə m̀bəŋ, ó kə̄lə́ ai ma á ḿbōmbō sí. 11Ású ólugú dzwé dóe ǎ Ńtondôbə, wayi bɔ̌ naa mə́ nyiŋ; ai sósōō woe wayi ma vaa âmalá; 12ai ḿbaalán mətǐŋ wóe wayi mǎn dzāā mīńzízíŋ myáma, o maná fə tsam ébá bə́sə̄ bálúman ai ma, amú mə̄ nə́ étúgā dzóe. 144SÁLƏMEN Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Ǹtondôbə, akóm dáma, yā láyə́gələ mɔ́ máma bitá, ai bikúdā byáma ndǔm, 2a nə á ngām dzama a nə ǹgungúl ḿf̌m yā wákaman ai ma, ndá kɔ̄a ai ǹkode wáma eběn dzáma, éyə mǎsɔbɔ ábə̄ nyé; a tə́le ayɔŋ dáma édzóē dzíé á sī. 3Ǎ Ńtondôbə, dzé é mod nə́ wayəm nyé, ḿbim tə́tə̄lə́ vī nə́ watsog wá ? Mod a fulan ai evúndu, məlú móé mə́ nə anə́ ńsīsīm yā wálod á sí. 5Ǎ Ńtondôbə, yáígī yób ó sus á sí. Nambága miǹkǒl mí kwí otsída. 6Woága fɛlə́fɛs, ó myāān dzɔ́, woága bilâ bíe, ó tūlī bɔ́ á fyɛ́! 7Á yób wé, sáma wɔ wóe ású yə̄ nâ ó kōde ma, nyǐgi ma, ó vāā ma édɔ̄g məndím á mɔ́ mə́ ébəgá bə́dzín, 8yā ányú á nə́ hə miǹnǎl ai m̀bɔ̄ ńnōmo wábán hə ákanǐ bīvwé bí sɔŋ. 9Ǎ Zāmbá, mayi wa yia ḿkpāmáŋ dzīá, ńdɔ̄ ású dóe, mayi bom mvɛ́d miǹsaŋ awômo. 10Wa yǎ wābɔ nə́ miǹkúkúmá mí dɔ, wa yǎ wānyii etúgā dzóe Dávid á nyámálá okəŋ bítá. 11Nyǐgi ma, kodége ma á mɔ́ mə́ ebəgá bə́dzín yā ányu á nə hə miǹnǎl ai m̀bɔ̄ ńnōmo wabán hə ákanǐ bīvwé bí sɔŋ. 12Bǎn fám báán bə́ nə anə́ bibəbɛgǎ yā bí ngánáŋ ḿbəŋ a tádigi hálā bə́ tɔ̄á bɔ́ngɔ́; bəngɔn báán anə́ bivəgələ̌ yā mə̄ndíé mə́ ésu ndá, bivəgələ bí ndá yōb. 13Məkág máán mə́ nə ǹdzyéán á ludútú ai məkyaí bibumá mə́sə. Miǹkundá bíyə́m myáán myâfoe efǔfoe, bakúda bakúda á mə̄fúb məfúb máán. 14Ébá bə́ nə́ ai bía ngǎm bə́ bə̄gə́ mim̀bəgə; təgě fə ai alɔ́ŋ ngə́ ékúkua, təgě fə a ǹkúl ákɔ̌ŋ á miǹsəŋ myáán. 15Mvɔ̌m ai áyɔŋ láyénan ai é mam má ! Mvɔ̌m ai áyɔ̌ŋ yā Zāmbá a nə́ Ńtondôbə. 145SÁLƏMEN Ǎ Zāmbá wáma, ǎ ńkūkúmá wáma, mayi wa ngəmə ńdɔ̄ fə mǎyi və́ dzwé dóe maa á ńtīē kɔ́m. 2Məmǒs mə́sə mayi wa və́ maa ńdɔ̄ fə mǎyi lugu dzwé dóe kɔ́m ésə. 3Ǹtondôbə a nə mod nénə, a yəan ai mod olugú; ǹtómbá wē o nə təge ai súg. 4A tádigi ḿmīē bod ví a kalan éví ḿbɔ̄g, mim̀mié mí bod mísə̄ myâyi kə́ myâtaman bisíé bíé, myǎyi lɛ̂ biyə̌ŋ bí mam bíé. 5Mayi dúgán lɛ̄ɛ̄ ńlāŋ məsimbá móe, dúmá míńkámáŋ yā miǹkokoé míe. 6Báyi yédan fím məsǐs biyə̌ŋ bí mam bíe, ma mə lɛ̂ge mim̀bɔán mínēn míe. 7Bâyi kə́ bádzə́mələ abuí miḿbəmbə mí mam míe, bə́ kudu sósōō woe kób. 8Ǹtondôbə a nə mvam ai ǹnə́m ngɔ́l, endəndəm áliŋan, ǹtúd ai m̀baalán mətǐŋ. 9Ǹtondôbə a nə abəŋ ńnə́m ású bod bə́sə, mvam dzíe yáyaman ai bikokoma bíé bísə. 10Ǎ Ńtondôbə, bikokoma bíe bísə̄ byâyi wakaŋ ! Bəbaalǎ mətǐŋ bóe bə́ váá wa maa ! 11Bâyi kad dúmá yā édzōē dzóe, bə́ yédegan ebǎn óyə̌ŋ dzóe, 12éyɔŋ bálɛ̂ bod bibǎn bí óyəŋ bíe, ai miǹkokoe mí dúmá yā edzóe dzoe. 13Edzóē dzóe é nə edzóē yā bisəb bisəb, ayɔŋ dóe lâkə lâkə á mim̀miě mí bod mísə. Ǹtondôbə a nə bə́bə́lá á bībúg bíe bísə, a kpân mətǐŋ á mim̀bɔán míé mísə. 14Ébá bə́sə̄ báku á sí, Ǹtondôbə a súg bɔ̄, a tə́le tə́tə̄lə́ ébá bə́sə̄ bávúdubu. 15Bɔ́ bə́sə̄ bâbəbə hə wa, amú bâfidi wa; ńdɔ wavə́ bɔ bidí á ḿbəmbə abǒg; 16wayái dwé[49] dóē ná, ǒ ngadzáli bə́və́və̄ə̄ bə́sə wǎdiŋ. 17Ǹtondôbə a nə sósōō á məzěn móé mə́sə, a kpân mətǐŋ á mim̀bɔán míé mísə. 18Ǹtondôbə a nə babi ai ébá bálóe nyé, ébá bə́sə̄ bálóe nyé á bə́bə́lá. 19A bɔ ǹyián ébá bambádā nyé, a wóg ńtad wábán, ńdɔ̄ fə ǎ nyii bɔ̌. 20Ǹtondôbə a baala bəmvóé bóe bə́sə, hədá a yi mǎn wē bəku bə́ ńyə́bə́ bə́sə. 21Anyu dáma lâyi yédan ólugú Ǹtondôbə, ńdɔ̄ fə m̀bəgə miǹson ósə a yi və́ ḿfúfúb dzwé wóé maa, á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə ai á ńnomó etɔá. 146SÁLƏMEN Álélúya ! Lǔgu Ǹtondôbə, ǎ ńsīsīm wáma ! 2Á ńtīē ényiŋ wámā ósə mayi lugu Ńtondôbə, é táŋ məlú é lígi yǎ mā nə́ mə́ nyiŋ á sí mū, mayi bom Ńtondôbə məzíg. 3Mǐ bə́ fidǐ mīńtómbǎ yā sí, tɔ bod amú bə́ sə́ kig dzǎm kode: 4m̀həbə wábán wâyi kə, bâyi dúgan á ḿbūlúg, amǒs tē ńgɔ̄ fə miǹtsogán myábán myáman á mááŋ. 5Mvɔ̌m ai ényɔ́ Zāmbá Yākɔb a nə́ ńka woe, ényɔ́ yǎ áfidí díé á nə́ ábə Ǹtondôbə Zambá woe ! 6Ǹkom yób ai sí, máŋ ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étē, a nə m̀baala bə́bə́lá á ńnomó etɔá: 7Ébá báyén étībílí a bɔ bɔ́ sósōō, a və́ ébá báwóg zie bidí, Ǹtondôbə a tii mim̀bog á mə̄sūŋ. 8Ǹtondôbə a yái miǹdíndím mís, Ǹtondôbə a nyoe mvús ébá bábáliba, 9Ǹtondôbə a kaman ai miǹtɔbɔ, a súg mǎn nyūí ai ǹkús, hədá a dzâ məkǒl bə́bə̂ bə́ bod. 10Ǹtondôbə a yi bi édzóe á kɔ́m yǎ kɔ́m. A nə Zambá woe, ǎ Síon, á ńnomó etɔá. 147SÁLƏMEN Álelúya ! Akyaí ḿbəŋ áyiǎ bīá ású Zāmbá wāān, abím zám tē nə́ bə́ tóán nyé lugu ḿból ó nə́ mvyɛ́ ! 2Ǹtondôbə yǎ ā dúgan lóŋ Yērúzalɛm, a yi dúgan tógǎn bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ ngábə́ á məkaban. 3Ényé ǎ bɔ ébá mīńnə́m mí nə́ ńdzugan mvɔ̄í, a tindi məvə́ŋ mábán. 4A láŋ táŋ atítie; a və́ ótītíe ósə̄ dzwé. 5Ǹtondôbə wāān a nə mod nénə, ngul mə́sə; fəg dzié é nə təge ai súg. 6Ǹtondôbə a súg ébá bə́ nə́ édzɔdi nyɔ́l, bəku bə́ ńyə́bə ḿbɔ̄ ǎ dzɔdi a kələ kwí ásí. 7Dzumán ású Ńtondôbə dziá ngāŋ, bomán mvɛ́d ású Zāmbá wáán; 8Énye ǎ yali yób ai miǹkúd; a komozan mvəŋ ású sí a bɔ̌ fə nâ bilɔ́g bí naŋ á miǹkǒl; 9a və́ bīyə̄m bīdí a tɔ̌ŋ fə̄ bɔ́n bə́ émgbǎŋ yā bátad. 10Sə̌ kig ngul ekabilí ńdzɔ yǎnyəb nyé á ńnə̄m, sə̌ kig miǹson mí mod ḿmyā myávə́ nyé miǹtag. 11Hədá, Ǹtondôbə a diŋ ébá bákɔn nyé wɔ̄ŋ, ébá báfidi m̀kpáán mətǐŋ wóé. 12Ǎ Yērúzalɛm, dzə́mə́ge Ǹtondôbə, ǎ Síon, lǔgu Zambá woe. 3Amú a ngáyə́m bēngǐs yā mīḿbɛ́ míe; a ngákúb bɔ́n bóe ńtōtōmaamaa ábə wa, 14Énye a və́ mvɔ̄ī á sí dzoe, a dzáli wa ai mvǔŋ ovə́ga. 15A lóm mə̄béndé móé á sí, etíe etíé ebúg dzíé é ngambáda m̀bíl. 16A myáma sud məndím anə́ mə̄twí mim̀vɔ̌d míńtómbá, a yali eyɔ̌n anə́ ásǔb. 17A woa mətâg móé anə́ bibǎŋ; zá á nə̄ dzǎm dzībī ávə̄b díé ? 18A lómó ébūg dzíé, bí mān nyāmi; a vundú évūndū dzíé, məndím mə́ ngalod miǹsólé. 19A yédan Yákɔb ebúg dzíé, a kúlī Ísraɛ̂l məbéndé móé ai məmvéndé móé. 20Édílī, a ndzí kig dɔ́ bɔ ású áyɔŋ afə́, ńdɔ̄ fə̄ mâyə̌m kig məmvéndé móé. Álelúya ! 148SÁLƏMEN Álelúya ! Lǔgán Ǹtondôbə a tádigi á yób: lǔgán nyé á miǹkúd oyǎb á yób étē; 2lǔgán nyé, mína běngəlɛs bóé bə́sə; lǔgán nyé, mína miǹkunda míé mísə; 3lǔgán nyé, ńló dzóbo ai ngɔn; lǔgán nyé, mínā bə́sə átítie láfyɛ; 4lǔgán nyé, mínā é yób yā wádaŋ á yób étē; ai mínā məndím yā mə́ nə́ yób á yób. 5Bə́ lūūgū dzwé Ńtondôbə, amú énye a ngábə́nde, ńdɔ bə́ ngákomban. 6A ngátə́lē bɔ́ ású bisəb bisəb, a ngátə́le məmvéndé yā mángāmǎn kig. 7Lǔgán Ǹtondôbə a tádigi á sí; bibibigǎn yā mǎŋ ai bidɔ́g bīnēn bísə. 8Ndóan ai mətâg, sud məndím ai eyɔ̌n, evúndu ńkulu yā yásyé ébūg dzíé. 9Miǹkǒl mīnén ai miǹkǒl mītɔ́g mísə, bilé bibumá ai amaŋ ásə, 10tsíd məfan, biyə́m bísə, bədudǔ məbum ai anɔ̌n ásə, 11miǹkúkúmá yā sí ai məyɔŋ mə́sə, miǹtómbā mí bod ai bədzóē bə́sə yā sí, 12bəndómán, ai mínā bəngɔ̌n fə dzam də́dā, miǹnǒm mí bod fǔfulu ai bɔ́ngɔ́ ! 13Bə́ lūūgū dzwé Ńtondôbə, amú dzwé díé étām ńdɔ̄ láwúm, ǹtómbā wóē wânəman sí ai yób. 14A tə́le mvɔ̌m asú[50] ayɔŋ díé á yób. Olugú bəbaalǎ mətǐŋ bóé bə́sə, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ayɔ̌ŋ bǒd yā lə́ nə́ ai nyé babi ! Alelúya ! 149SÁLƏMEN Álelúya ! Yiágán Ǹtondôbə m̀kpámáŋ dzīá; yiágán olugú wōē ékōān bəbaalǎ mətǐŋ bóé ! 2Ísraɛ̂l á tāāg ai Ǹkom woé, bɔ́n bə́ Síon bə́ fōnó ai ǹkúkúmá wábán. 3Bə́ lūūgū dzwé díé ai bisila mə́bóg, bə́ bōmō ḿbɛ ai mvɛ́d ású díé. 4Amú Ńtondôbə a diŋ ayɔŋ díé; a dzaman bədzɔdi bə́ nyɔ́l ai mədɔ. 5Bəbaalǎ mətǐŋ bə́ sáná ai dúmá, bə́ bomo ayéngá a tádigi é vóm bə́ bóó á sí á bikali. 6Bə́ taman Zambá ai kíŋ dzābán ésə, bə́ bii məfa bítá yā mə́ nə́ məyɔ mə́bɛ̄ á mɔ́. 7Nə́ bə́ vūdán məyɔŋ ai nə́ bə́ və məyɔŋ endə́gə́lə́, 8nə́ bə́ faŋ miǹkúkúmá myábán ngadag ai nə́ bə́ tīndi miǹtómbā myábán mə̄súŋ bikie, 9nə́ bə́ tsíg bɔ́ ńtól yā ó nə́ ńtilán, lə́ bɔ dzǎm dúmá ású bəbaalǎ mətǐŋ bóé bə́sə. Álelúya ! 150SÁLƏMEN Álelúya ! Lǔgán Zambá étɔbɔgɔ dzíé; lǔgán nyé á ndá kɔ̄a dzié yǎ yób; 2Lǔgán nyé á miǹgungúl mim̀bɔán míé; lǔgán nyé á mod atí wōē ásə. 3Lǔgán nyé ai kíŋ tɔ̄ŋ; lǔgán nyé ai etiŋili ai mvɛ́d; 4lǔgán nyé ai m̀bɛ ai abóg; lǔgán nyé ai miǹsan mí mvɛ́d ai mińdiŋ. 5Lǔgán nyé ai bízan byákɔ́bɔ̄ á yōb, lǔgán nyé ai bízan byányám. 6É dzóm ésə̄ yávəbə é lūūgu Ǹtondôbə ! Alelúya ! Miǹkaná mí Salomóŋ, mɔ́n Dávid, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l: 2yā myábɔ̄ nâ bod bə́ yəm fəg mí vâ ai ayə́gé, nə́ bə́ soŋ m̀faŋ ńkɔ́bɔ̄ yā ó nə̄ ńdzyéán ai oyəm, 3nə́ bə́ yə́gē ḿból báyəan nyiŋ ai fəg, ai sósōō, ai tə́tə̄lə́, təge ai miǹkɔ́d, 4nə́ bə́ və bibín ákomódó, enânga fəg ai efyal mam; 5nə́ m̀fəfə́g ó vogóló abǒg tē wáyi bulǔ fəg dzié, é mod a bələ́ óyəm a yi bi ákə̄ŋ yā áwulu ai mam[1], 6myávə̄[2] fəg yə áyə̌m timǐ miǹkaná ai bəndombo, miǹkɔ́bɔ̄ mim̀fəfə́g ai miǹkəkaná. 7Wɔ̌ŋ Ńtondôbə ó nə mə̄tádí mə́ fəg, hə məkúd étām hḿ ḿmɔ̄ mâbyandi fəg ai ayə́gé. Ǎ mɔ́n wáma, bǎlā bə́tə́bə́gá ésōá ā tə́bələ wā ńdɔ̄ fə tə́ wabyandi ayə́gə́lə́ nyōá: 9amú ḿbyā byáyi wa dzaman ńlō anə́ ḿbəmbə ékād dúmá, ai kíŋ anə́ mīńsāngá. Ǎ mɔ́n wáma, ngə́ bə́bə̂ bə́ndómán bâwɔn wa, tə wayə́bə! 11Ngə́ bə́ dzó nâ: "Zǎ ai bía fǔfulu, ńsɔ̄bɔ́gán bǐ soe məkǐ á sí ! Bǐ yāba sósōō mod təge ai etɔm ! 12Ḿmīnán bɔ̄ bə́ tála anə́ tolendǒŋ təge líg dzóm anə́ ébá básus ébē. Byǎyi sɔm abuí mim̀faŋ mí byə́m, bǐ ngadzáli məndá máán ai byə́m bí ńsa. 14Ǒ ngadɔ́ abia nə́ ó bi é ngab dzoe, amú bíā bə́sə bǐ bə̄lə́ ńkɔ̌b m̀bɔ́g !", 15ǎ mɔ́n wáma, tə wabáman ai bɔ́ ésāmbá, tyé məkǒl á mə̄zěn mábán; 16amú məkǒl mábán mâwulu á zēn abé, mávôl soě məkǐ, 17amú m̀fí ó sə́ kig nâ bə́ kɔ̄li olám onɔ̌n ó tala ! 18Bâkɔli olám ású məkǐ mabán bɔ́ bə́bēn, enyiŋ dzábán bɔ́ bə́bēn ńdzɔ̄ báyi ndáman. 19ébá bə́sə̄ bádīn wúb bâyǐ fə wú wúb[3]. Fəg yakə yayédan á mīńdzɔ̄ŋ miǹdzɔ́ŋ, yabɛ́dē kíŋ á yōb á miǹsəŋ mí mákíd. 21Yaman dzɔdǐ bidǔŋ bísə̄ á sí á māān mə́ zēn, yanɔŋ edzóe á mīḿbɛ̄ yā tísɔn. 22A kələ kwí ábǒg áfə̄, mína bədzə́dzāā, myāyi diŋ mǐ tɔ̄á hə bədzə́dzāā ? A kələ kwí ábǒg áfē bod békpə́lə́ báyi wóg ékpə̄lə́ zám, məkúd mâ mə́ síŋi fəg ? Vógólán bətə́bə́gá báma. Mayi mína kúb ńsísīm wámā á nyɔ́l, mə bɔ̌ fə̄ nâ mǐ yəm m̀bándá wáma. Ḿból mə̄ ngálóe, ńdɔ mǐ ngábɛn yalan, mə sámá wɔ́, mod təge bísi. 25Ḿból mī ngáwoa mələ́bə́gá mámā áfan, təge vógólo bidɔan[4] byáma, ńdɔ̄ hḿ maa mǎyī mína woe ábǒg ámalá dáán, mayi mína kpə́lə ábǒg ǹdzǔg wáyī mína sɔ́ á nyɔ́l, éyɔŋ amalá láyī mína ku á yób anə́ ńkulu, miǹdzǔg anə́ ólénde, ábōg mīńtyé ai məsis byáyī mína ku á yób… Éyɔŋ tē hḿ bâyi ma lɔ́ŋ mə təge yalan, bâyi ma dzə́ŋ, dzam dá təge ma yén. Ḿból bə́ ngásíŋ óyəm, ńdɔ̄ fə̄ bá ndzí kig tɔ́b wɔ̄ŋ Ńtondôbə. ḿból bə́ ngátəb mələ́bə́gá máma bə́ byāndí fə miǹkóŋán myámā mísə, 31ńdɔ̄ hḿ báyi dí bibumá yā mə̄lɔ́ mábán[5], báyi yɔ́g ai bə̄ńkɔ mábán. Amú məlɔ́ mábán ḿmɔ̄ máwé bisugúlu, ndi dzabán dzɔɔ é dzáigi məkúd. Hədá, é mod a vógólo ma a tɔá á mɛs, ǹnə́m ó bɔ̄ɔ̄ nyé á sí, təge mbáda abé ziŋ. [1] Mam móé ai émá mə́ é bod bəvɔ́g. [2] Miǹkaná myávə̄ fəg. [3] Məkɔ̌ŋ mə́ kádá mə́ ngáwé kádá émēn. [4] Bə́ nə fə dzó naa: bidɔ. [5] Ǹyián mod wâkə ai mod á ńdzāŋ kɔ́m, ǹyián Zāmbá wâkode mod é zēn abé mod ǎ yī nə́ a wulu. Ngə́ Zāmba a dzoge mod filí édzodzógé, mod a yi dzáŋ édzə̄dzáŋá. Ǎ mɔ́n wáma, ngə́ wavógólo bibúg byáma, ngə́ mə̄béndé mámā mə́ nə wa etɔ̌g ákúmá, 2ngə́ wayái alɔ́ á fəg dzama, ǹnə́m wóe ó vógolo bə́bə́lá, 3owé, ngə́ walóe fəg, o dzə́ŋə̄ fə dzɔ̌, 4ngə́ wadzə́ŋ dzɔ̄ anə́ mɔ̄ní, ngə́ wafág dzɔ̄ á sí anə́ mod a dzə́ŋ ákúmá, 5eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi yəm dzé é nə̄ wɔ̄ŋ Ńtondôbə, wayi hḿ sɔ̌m ńyəmán Zāmbá. 6Amú Ńtondôbə énye a və́ fəg, anyu díé ńdɔ̄ lákúli fəg ai ǹyəmán mam. 7A və́ é bod bə́ nə́ tə́tə̄lə́ mədɔ. A nə́ anə́ éběn ású ébá báwulu á sósōō étēde. 8A kala məzěn mə́ sósōō mod, a baala məzěn mə́ ébá bányie mə́tīŋ bə́ ngálíg nyē. 9Ngə́ ō vógóló mā, wayi yəm édzí é nə́ sósōō ai tə́tə̄lə́ ai bə́bə́lá, ai mə́zēn mə́sə̄ mákə̄ á mvɔ̄m. Éyɔŋ tē fəg yâyi nyían á ńnə̄m wóe, ǹyəmán wâ o nganyəb wa á ńnə̄m éyə̄gan. 11M̀fyalán mam wâyi wa baala, sósōō ǹtsogán a yi wakála, 12nə́ á vāā wa á zēn abé, ékɔ̄á bod bə́ mvol, ébá bádzoge mə́zēn mə́ nə́ tə́tə̄lə́, bə́ nyabagan hə á məzěn mə́ díbi, 14ébá báwóg zám éyɔŋ bábɔ abé, ébá báfon ai bəbə̂ bə́ mam bábán: 15bɔ́ yā mim̀bɔán mí nə̄ ábē, məzěn fə hə miǹkɔ́d miǹkɔ́d. 16Éyə̄ hḿ wayi sâlǎ mīníngá bisog nálā, ai ńdzín miníngá yǎ á bələ́ ébubud ńkɔ́bɔ, 17ényɔ́ yǎ á ngādzóge mvóé dzīē yǎ ábǒg énânga, a vóán élad ámvōē ai Zāmbá wōē. 18Owé, ndá dzīē é lūū ḿfág yǎ áwū, məzěn móé mâkə suan á díbī. 19É mod ósə ǎ kəkə ábə̄ nyé ǎ bǎd kig dúgan, ǎ kə̌ kig kwí á məzěn mə́ enyiŋ. 20Nálā tē ńgɔ̄ wáyi bɔ̌ naa ó wūlú á zēn bəbɔ bə́ ḿbəŋ, wayi baalǎ məzěn bə́sósōō bə́ bod. 21Bəsósōō bə́ bod bâyi tɔbɔ á sí, ébá bə́ nə́ tə́tə̄lə́ báyi lóŋ mvóg étē. 22M̀fág bə́bə̂ bə́ bod, bâyi bɔ́ vaa á sí, mim̀vovól, bâyi myá mǎn tsídan. Ǎ mɔ́n wáma, tə wavóan ayə́gələ́ dáma, ǹnə́m wóe ó bāāla məbéndé máma, 2ású yə̄ nâ ó būlu məlú móe ai bisə̌b yā ényiŋ dzóe ai á yabǎ mvɔ̄í dzoe. 3Mvɔ̌m ai afidí bí tɔ̄bɔ́gɔ̄ ábə wa, bə̌gə̄ byá á kíŋ, tilíg byā á ńnə̄m wóe. 4Eyɔ̌ŋ te wǎyi tóban ai mvɔ̌m ai mvam á mís mə́ Zāmbá ai á mís mə́ bod. 5Fidígi Ǹtondôbə ai ǹnə́m wóē ósə, tə wabúni ǹyəmán wóe. 6e dzam ásə wǎbɔ, tsogó nyē, éyɔŋ te ǎ yi wa kpaí zēn. 7Tə watɔbɔ fəg á mís móe wǎmēn, mbádága Ǹtondôbə, lúmú ábē mvús. 8Nálā tē ó nə məbálá ású nyɔ́l dzoe, evúvoe ású bidzo bíe. 9Lǔgu Ǹtondôbə ai byə́m bí mɔ́ bíe, bíbūmá bí ósú yā ésīē dzóe, 10eyɔ̌ŋ tē hḿ məkǎŋ móē máyi dzyé ai ovə́ga bimvaŋ bíe bí ngáfúguzu ai məyɔg. 11Ǎ mɔ́n wáma, tə wabɛn akomodó Ńtondôbə, tə waku sɔ́m ai mīńkɔ̄ŋán míé. 12Amú Ńtondôbə a kɔ́ŋan ai ényɔ́ ā diŋ, anə́ ésīá ā kɔ́ŋan ai mɔ́n edǐŋ wōē. Mvɔ̌m ai é mod ǎ sɔ̄m fəg, é mod ǎ nɔ̄ŋ ńyəmán ! 14Amú ábǐ fəg ó nə m̀bəŋ a lodo nə o bələ́ mɔ̄ní, ńdɔ̄ fə m̀fí yā étēde wâlod éví mvɔ́d. 15Fəg e nə edimá a lodo mətabí, á é byə́m bísə watám, tɔ dzyá yâvəgan kig ai dzɔ̌. 16Á ḿbɔ̄ ńnōmo woé, ayǎb ényiŋ á nə̄, á ḿbɔ̄ ńgāl wōē, akúmá ai olugú. 17Məzěn móé mə́ nə məzěn məfon, miǹkíl míé mí nə́ miǹkíl mí mvɔ̄m. 18Ébá bábi dzɔ̌, bâbi elé ényiŋ, ébá bə́ yə́mə́ ai dzɔ̌, bə́ nə mvɔ̌m. 19Ǹtondôbə a ngábonde sí ai fəg, a ngákom yób ai ǹyəmán mam wóé. 20Bidɔ́g yā sí étē bí ngáfágaban ai ǹyəmán wóé, ńgɔ̄ fə miǹkúd myábyé mvəŋ ai wá. Ǎ mɔ́n wáma, tə okálá ai ḿfyalán mam byákódo wa á mís: o baala byá ! 22Byâyi bɔ ényiŋ ású éngɔŋ dzóe ai grǎsia ású kíŋ dzoe. Abǒg tē hḿ wāyi wulu á zēn dzoe á myə̄ə̄ŋ obag tə wa nɔŋ âkǒl. Ngə́ ō bómbó á sí, təge mbáda dzóm, éyɔŋ o ḿbô yǎ á sí, o bímán êbubud óyɔ́. 25Tə məkǐ mátsīg wā á fyɛ́ ai wɔ̌ŋ ziŋ, tə wambáda adilí bə́bə̂ bə́ bod, éyɔŋ láyi sɔ́: amú məkɔ̌ŋ móe mə́ yə́gə̄ ábə Ǹtondôbə, énye ǎ yi bɔ̌ naa məkǒl móe mə́ sáála olám. Tə wabɛn bɔ̌ mod m̀bəŋ éyɔŋ a nə́ á mə̄yáŋan, ngə́ ó bələ́ ngul yə ákǎ nyē. Tə wadzó ai mǎnyɔ̄ŋ naa: “Tám kə, wayi dúgán zu, mayi wa və́ ókīdí”, waa o tɔá dɔ dzǎm bɔ. Tə wabu esɔ̌g nə́ wabɔ mvóé dzoe ábē dzɔ̄ e tɔá tə́ wa âvɛl á myə̄ə̄ŋ təge búnī dzam. Tə wawóman ai mod təge ai etɔm éyɔŋ bə́ ndzí kig wa bɔ ábē. 31Tə wabɔ nyɔ́yɔ́g mod m̀bə̂ ǹnə́m ńdɔ̄ fə tə wawulu á məzěn móé tɔ dzǐdziá; amú Zāmbá a víni bod bə́ mvol ǹnə́m, bəsósōō bə́ bod ḿbɔ a wóg m̀bəŋ. Eyɔg Ńtondôbə é nə̄ á ndâ bod m̀bə̂ mod, ndâ bod sósōō mod ńdzɔ a kúb ńtótōmaamaa. A timan bod bə́ ḿkpálí, ḿkpālí wábán; bingɔ́ngɔ́l bí bod ḿbya ǎ fû ǹnə́m. 35Mim̀fəfə́g mí bod, myâyi bi dúmá, məkúd mə́ bod mɔ̂ mə́ bə̄gə́ ósɔ̄n. Ǎ bɔ́n báma, vógólán ayə́gə́lə́ ésīá bɔ́n, yáán məlɔ́, mǐ yəm bə́bə́lá. 2Owé, m̀faŋ áyə́gé ńgɔ mǎkalan mína, tə myǎdzoge ayə́gə́lə́ dáma. 3Maa, mə ngábə́ fə̄ ḿbəmbə mɔ́n ású ésīá wáma, ńdɔ̄ fə nyiá wama a ngábə́ diŋi mǎ anə́ ḿbāŋ mɔ́n. 4Ńdɔ̄ ésīá wama ǎ kadəgə ma yə́gələ nâ: "Ǹnə́m wóe ó tóan sóŋ bībúg byáma, nyiége məbéndé máma, eyɔ̌ŋ te wǎyi nyiŋ. 5Nɔŋɔ́ fəg, nɔŋɔ́ óyəm, tə wavóan byá, tə walúm bībúg yânyu dámā mvús, 6tə wadzoge fəg, yayi wa kála, diŋí dzɔ̄, yayi wa baala. 7Mə̄tádí mə fəg mə nə nâ: ó bi fəg, tɔ waman kuan ai é byə́m bísə o bələ́, nɔŋɔ́ fəg. 8Wúbúgán ai dzɔ̌, yayi wa bɛ́de, yayi wa və́ ólugú ngə́ wavə́ dzɔ̄ twé. 9Yayi wa bɛ́de ékād dúmá a ńlō, yayi wa bɔ́dī ńtom ńkúkúmá. Ǎ mɔ́n wáma, nɔŋɔ́ ńkɔ̄bɔ̄ wáma, eyɔ̌ŋ te mim̀bú míē myǎyi buluban. 11Mə ngatə́le wa á zēn fəg, mə ngáyála ai wa á mīńkíl mí tə́tə̄lə́. 12Ó ńtɔ̄ā dzǎm wulǔ təge ai obag, tɔ wakə ḿbíl, təge kɔb. Bǐ áyə̄gé, tə wadzoge dɔ́, yiégē dɔ́, lə́ bɔ enyiŋ dzóe. 14Tə wawulu á zēn bəbə̂ bə́ bod tə watoŋ ekɔ́á bə́bé. 15Sáálā dzɔ́, tə wayálā étē, lúmú dzɔ̄ mvús, lodo hə ǹlodán ! 16Bə́ nə təge kə óyɔ̄ sə nâ bə́ bɔ̄ ábē, bəbə̂ bə́ bod bábōmbō kig, bâkə̌ kig óyɔ̄, ńtíé bə́ ngə́lə́ tə bɔ̌ naa mod á ku. 17Amú bádī ḿbāŋála mvol, bányū é wɔ̂n bə́ fādí á ngul. 18Zěn bəsósōō bə́ bod e nə anə́ m̀fyɛ mə́léndē mə́ kídí yanáŋ hə ǹnáŋán a kələ kwí á ńsa ámōs. 19Zěn bəbə̂ bə́ bod e nə díbi, báyə̌m kig é vóm óbag wánɔŋ bɔ́ âkǒl. 20Ǎ mɔ́n wáma, vógólo bibúg byáma, yáigi alɔ́ á ńkɔ̄bɔ̄ wáma. 21Tə wákōdō á mís móe, báná wā á zɔ́ŋ ǹnə́m dzoe. 22Amú ó nə enyiŋ ású é mod ǎ sɔm wá, mə́bálá mávə́ nyɔ́l ésə evúvoe. O kálága ǹnə́m wóe a lodo é byə́m bísə bivɔ́g, éyə bitǎm yā ényiŋ byákwí étēde. Tə wadzoge nâ anyu dóe á kɔ́bɔ abé, ngə́ bīyé bí ányu bíe álɛ̄ɛ̄ miǹnǎl. 25Mís móe mə́ bə̄bə́gə̄ ósū, məbəbə móe hə tə́tə̄lə́ ósū. O tóan big é zěn wāyi yála, məzěn móe mə́ yəm á kpím. Tə wafə́ŋəle tɔ á ḿbɔ̄ ńnōmo, tɔ á ḿbɔ̄ ńgāl, vǎígi məkǒl móe ábē. Ǎ mɔ́n wáma, vógólo ǹkɔ́bɔ̄ fəg wáma, ó yáī fə alɔ́ ânyǔ nyīā modo mvíē dáma 2nə́ ó wūlú ai okálá ai fəg. Abǒg tē hḿ ányu dóē láyi baala óyəm. 3Owé, biyé bí ânyu bí ńdzîn miníngá bí nə́ hə wē wé, anyu díé á nə ǹkɔn a lodo m̀bɔ́n. 4Hədá məmaná yā étē mə́ nə ayol a lodo mətɛ́d, mávōl mə́ lodo okə̌ŋ məyɔ mə́bɛ̄. 5Məkǒl móé mâkə áwū. Dulu díé lâkə suan á ndóan kɔ́m. 6A sâla é zēn yākə̄ ényiŋ, məzěn móé māndə́ŋədan, nyémēn təge yəm ḿfág mákə. 7Ǎ mɔ́n wáma, tám hḿ ma vógólo, bíége bibúg yā ânyu dáma. 8Lodó óyǎb ai nyé, tə wasúbu babi ai m̀bɛ́ yā ndá dzīē. 9a zǎ və́ ńgə̄gɛ́d mod ólugú woe ai mim̀bú míé, 10bəyə́ŋ bə́ zā díán ai akúmá dóe, ǹtɔbɔ ńgɔ̄ ó ngafon ai bibumá yā ńdzǔg wóe, 11hə éyɔŋ ǒ man yǎ təg á nyɔl ai á miǹson ńgɔ ó ngabad dzə́ŋ naa wabám, təgě fə ai ngul. 12Ǒ ngawóg ósɔ̄n, ǒ ngadzó ai wǎmēn nâ: "Ngóa ma ! Ma ndzí kig vógólǒ bə̄tə́bə́gá, ǹnə́m wámā ó ngábɛn miǹkɔ́ŋán. Mə ngatəb vógólo kíŋ bəyə́gə́lə̄ báma, təge kə́ə̄ álɔ̄ á bə̄tə́bə́gá bə̄lə́b báma, 14ma nyɔ́ mə̄ lígi yǎ hə nâ mawú ósɔ̄n, təgě fə ai akwíí yā á bod ! Miníngá yǎ ábǒg énāngā dóe 15Nyáág mə̄ndím yā étam dzóe, mə́ndím mákwí ébē mə́ndím dzóe. 16Tə məndím móe mâsoe á mgbág etam, tɔ atotóŋ dóe a mīńdzɔ̄ŋ. 17Mə́ tɔbɔgɔ hə ású dóe etám, sə̌ kig esam sə́gə́lé ású bə́yə́ŋ. 18Etám dzóe é bələgə ǹtótōmaamaa, nɔŋɔ miǹtag ábə miníngá yǎ ándōmán dóe, 19etɔŋ émvul dzóe, ǹgál ńkɔ́g woe. Məbɛ́ móé mə́ dzálága wa abǒg ásə. Sɔ́ɔ́ miǹtag ai edǐŋ dzíé á ńtīē kɔ́m. 20Ǎ mɔ́n wáma, ású dzé ó nə̄ dzǎm sɔ́g miǹtag ai miníngá bisog ǒ ngakə bɔ́dan[1] ábɛ̄ ńnə́ŋ miníngá ? 21Owé, mim̀bɔán mí mod ósə mí dzōgó Ńtondôbə á mís étē, ńdɔ̄ fə ǎ fɔ́mbɔ məzěn móé mə́sə. 22Bəbə̂ mim̀bɔán míé ḿbɔ̄ báyi wé ḿbə̄ mod ǹdɔ̄ fə ǎ yi dzəbəban á miǹkɔ̌l mí ńsə́m wóé. A yi wú amú təge ai ayə́gə́lə́, a sɔ̂g ńnəmaná akúd wōē. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó naa “ányāŋ”, amú məyɔŋ məvɔ́g máwūban ai mɔ́, məvɔ́g ai anyu. Amú é dzam lákɔ̄bɔban vá, ánə dzam mə́wúban. Ǎ mɔ́n wáma, ngə́ ó ngālíg ébān ású mānyɔ̄ŋ, ngə́ ó ngākan sɔŋ ású ńnə́ŋ, 2ngə́ ó ngātimbi ású bíbūg yā ânyu dóe, ngə́ ō tīndí wāmēn ngadag ai bibúg yā ânyu dóe, 3dzálígī dɔ́, nə́ ó man dɔ́ kom, amú ō ku yǎ á mɔ́ mə́ mānyɔ̄ŋ: kələ́ ávōl ábə mǎnyɔ̄ŋ, ǒ ngányáŋala nyé nyɔ́l; 4tə óyɔ̄ wândəŋ wa á mís, tə wavə́ bīvúlá bí mís byé tɔ man avoŋobó. 5Tǐgi wǎmēn ólām anə́ ńkɔ̄g, anə́ ónɔ̌n wásɔ̄dan êkoe. Ǹtə́tə̄g 6Ǎ ńtə̄tə̄g, tám kə́ yēn fúfūī, bigí mətum móé, ó kom fəg âbum. 7Tɔ ǹdzóe, tɔ ǹnɔ́ni, tɔ mása ǎ bə̄lə́ kig. 8Tɔ nálā, ábǒg ésəb, a kóan bidí bíé, ábǒg mə́kwé, a komozan bidí bíé. 9Ǎ ńtə̄tə̄g, wayi bómbō á sí á kələ kwí ábǒg áfē ? Wayi vəbə óyɔ̄ ábǒg áfē ? 10Mə́ tam kə á mān óyɔ̄, mə́ tam ləǎn tsətsad, mɔ́ ḿbāān m̀báán, 11sə̌ áfə̄ áyá azóé lə́ ngázu lámɔ̄n wā, á sɔ́ɔ́ wā á nyɔ́l, məbúa mə́ ḿbə̄lə́ wā anə́ ńdzai bidí. Kwíí ábə mod mətóm 12A nə zəzə mod, m̀bə̂ mod, ényɔ̄ ā wulu ai mədugán ânyu ! A yidi dís, a lóe ai akǒl, a və́ ndəm ai anyǔ yā mɔ́. 14Mətóm mə́ nə̄ nyé á ńnə̄m, a bui hə bəbə̂ məfəg abǒg ásə, a bondege móman. 15Asú tē ńdɔ məmaná móé máyī kwí ḿbumuná, etíe etíé a yi buguban təge ai məbálá ! Mə́ nə̄ məsáman, é mam Ǹtondôbə a víni ǹnə́m, zamgbál émá mə́ nə́ nyē ángōndó. 17Mís mə́bún, oyə́m miǹnǎl, é mɔ́ másoe məkǐ mə́ ḿbəmbə mod á sí, 18ǹnə́m wábuí bəbə̂ məfəg, mə́kōl mákə m̀bíl ábé, 19m̀vomvól ḿbɔɔlɔ̌ yā wákad miǹnǎl ai é mod yǎ ā koman ndóan mətsamaná ngə́ móman á zāŋ bə̄bə́nyāŋ. Ǎ mɔ́n wáma, bǎla məbéndé mə́ ésōá, tə wabɛn ayə́gə́lə́ nyōā. 21Baná mɔ́ á ńnə̄m wóe, kəlégē byá á kíŋ dzoe. 22Mâyi wa lə́dē zēn á mulu móe, mâyi wa baala âwɔí dóe, mâyi lɛ̂ ai wa, ǹnyie anə́ wāvəbə óyɔ̄. Amú abéndé á nə alámba, ayə́gə́lə́ á nə m̀fyɛ, bətə́bə́gá bə́ fəg bə́ nə zěn enyiŋ, á yābɔ̄ nə́ ó sâla m̀bə̂ miníngá, ó yəm biwɔnɔŋɔ bí ńnə̂ŋ miníngá. 25Tə ǹnə́m wóe wākómbo abəŋ díé, tə watimbi á mís yā ā yidi wa. Miníngá ebamba a yi hə mǎn étun ḿbāŋála, ǹsə́m bisog wâyi nâ wâmin wāmēn ǹgúmā, ǹgúma. Yə mod anə́ bəgə́ ndóan âbum sí təge dígī bīyé bíé ? Yə mod anə́ wulu á mâg mə́ ndóan á yób təge dígī məkǒl móé ? Éyə̄ hḿ é mod ǎ tɔŋ miníngá mǎnyāŋ á nə̄ nālá, ényɔ́ ā kyəge zěn te ǎ dūdūgan təge ai ǹsél. Bâkǎd kig byandi ńwúwúb wádzíb nə́ wádzāli abum éyɔŋ wáwóg zie. 31Hədá, ngə́ bə́ bī nyē, a bələ́ nâ a yâgan biyɔŋ zamgbál, a bələ́ naa a vâ akúmá ásə̄ yā ndá dzīē. Hədá, é mod ǎ bɔ ngobinda ai miníngá a dzâ fəg, é mod ósə ǎ yi awú díé énye ǎ bɔ̄ nálā. Ebom ai ebyandí ḿbyā bí nə́ mân móé, osɔ́n wóé wá sə́ kig dzǎm man. Amú abán lâtsag olún ńnóm ńdɔ̄ hḿ ámǒs bivudúgá, ǎ yǐ kig yén ngɔ́l. 35Ǎ yǐ kig yə́bə̄ ékomoŋa, a yi təb dzóm ésə, tɔ o fyáŋán bulǔ bifái. Ǎ mɔ́n wáma, bǎla bibúg byáma, məbéndé máma mə́ tɔ̄bɔ́gɔ wa anə́ étɔ̌g ákúmá. 2Ngə́ wayi nyiŋ, bǎla məbéndé máma ai ayə́gə́lə́ dáma anə́ ngɛl yǎ mís móe. 3Tindígī mɔ́ á mənyǔ móe, tilíg mɔ̄ á ńnə̄m wóe. 4Kadá fəg nâ: "O nə kál dzama" yɛ́də́ óyəm anə́ évūvúmán dzóe; 5nálā ńgɔ̄ wáyi kaman ai wa ábə miníngá bisog, ai ńnə́ŋ miníngá yǎ ā wɔn bod ai m̀bəmbə ǹkɔ́bɔ. Ḿból mə́ ngābə́ mə̄ tə́lə̄ á wúndi yǎ ndá dzama, ńdɔ mə ngalə́mbə̄ óngōlā á yād, 7mə ǹtála á zāŋ bǎn bitɔŋ mə́kúd, okúkǔd mān fám á zāŋ bɔ́ngɔ̄. 8Éyɔŋ ǎ lodo á mān ńdzɔ́ŋ babi ai é vóm á ngābə́, ńdɔ a ngákə̄ á ndá dzīē. 9Tɔ ai mə́sende mə́ ámǒs, tɔ ai məsulí mə́ ngōgé, tɔ ai zāŋ alú ai díbi, 10miníngá te ǎ ngazu tóban ai nyé, a bə́gə́ bīyé anə́ mīníngá ebamba, ǹsəle. 11Alág təge ai ǹnyie, anə́ mod yǎ á ngādí ákǎn mvú. 12Eban eban á ńdzɔ̄ŋ, eban eban á ńsəŋ mákíd, a kə a yaba ákɔ̄d ńdzɔ́ŋ ásə. Ńnyē nyɔ́lɔ ǎ lad nyé á ta, ǎ ngáwúban ai nyé, ǎ ngakɔ́bɔ ai nyé təge wóg ósɔ̄n nâ: "Mə və́ bə̄lə́ naa mavə́ mə̄túnuŋa mə́ évə̂ ngǎŋ. Mə̌ mān kpân mətǐŋ máma aná. 15Asú tē hḿ mə̄ sɔ́ madzə́ŋ wā, nə́ mə́ zu tóban ai wa, ńdɔ̄ hḿ mə́ yén yǎ wā. 16Mə̌ man yǎ tǎ mim̀finga ênɔ̌ŋ dzáma ai miǹtiŋán bíyé, ai bəsandǎ yā Égîptɛn. 17Mə̌ man yǎ myǎm álabínda míra, aloɛ́s, ai kinamon ênɔ̌ŋ dzáma. 18Zǎg, bǐ tam sɔ́g ébōŋ a kələ kwí kíkídígi. Ḿkúbán miǹtag mí édǐŋ fūfulu. 19Amú ǹnóm wama a sə́ kig á ndá, a kə́ á dulu oyǎb. 20A kə́ ai m̀fə́g mɔ̄ní, a yi dúgan hə ai angúmā ngɔn.” 21A mǎn hḿ nyé bɔli ai ḿbəmbə ǹkɔ́bɔ̄ nyɔ́, ǎ ngadug nyé ai biwɔnɔŋɔ̌ yā bīyé bí ânyu bíé. 22Etíe etíé, nyé ǎ ngatoŋ nyé, anə́ é nyag yǎ yākə̄ ébá nyag. Ǹtindán nālá, akúd tē dí lákə̄ éndə̄gə́lə́ ! Á kələ kwí, anə́ ákɔ̌ŋ élâ látúlan nyé ésəg. Anə́ ónɔ̄n wákə m̀bíl ólām, təge búni nâ áwū dīlí ā kə timbi. Ńdɔ̄ hḿ, ábōg dī, ǎ bɔ́n báma, vógólán ma, támágán bíē bībúg yā ânyu dáma. 25Tə ǹnə́m wóe wáyālā á məzěn móé, tə wadimi á mīńkīl míé. Amú bə́ nə ezɔ̌b, ébá á ngāwé yǎ ai sí, tɔ miǹkánga a ngáman myá wē[1] ! Ndá dzīē e nə zěn ndóan kɔ́m. Yasigi e kələ kwí á zigili díbī yā bitɔbɔgɔ bí áwú. [1] Ákyā lə ngáyénan ai Sámson . Ngǎ sə fəg ńdzɔ yalóē nyí ? Ngǎ sə ǹyəmán vī wábɛ́dē kíŋ dzīē á yób ? 2Âbobǒn miǹkǒl yā mgbág zěn, á māān mə́ zěn e tə́lə; 3Babi ai mim̀bɛ́, ányīī yā tísɔn, é vóm bod bálodan abuí, yayédan á yōb étē nâ: "Ǎ bod bə́ évág, mínā mālóe; kíŋ dzama yalóē mínā bod. 5Míná bisúgúlu, yə́gan okálá, mína məkúd, yə́gán sósōō ǹtsogán. 6Vógólán nā, amú mə bələ́ mim̀faŋ mí mǎm yā á kǎd mínā, mayái biyé bí anyu byáma, nə́ mə́ kúlī mína bibúg bí sósōō. 7Owé, bə́bə́lá énye anyu dámā láyi kɔ́bɔ, biyé bí anyu byáma byávīnī é dzam á nə́ ábē. 8Bibúg bísə byákwí mā ânyu bí nə̄ sósōō, é dzam á nə́ mvol ngə́ ńkɔ̄d, lá sə́ kig étēde. 9Bísə̄ bí nə̄ bə́bə́lá ású ényɔ́ ā wóg byā, tə́tə̄lə́ ású ényɔ́ ā sɔm fəg. 10Yə́bə́gə ayə́gə́lə́ dáma, sə̌ kig mɔní, fəg a lodo anə́ ḿfūbán mvɔ́d. 11Amú fəg e nə ai m̀fí ábuí a lodo mətabí, tɔ miǹtámáŋ miziŋ myâvəgǎn kig ai dzɔ. Ma fəg, mə tɔá ai okálá, mə ngásɔm oyə̌m ndōbōná mam. Wɔ̌ŋ Ńtondôbə ó nə ǹsíŋán ábé. Mavíni məbún, ǹgúngúán, bəbə̂ mə́fúlú ai anyǔ mədugán. 14Mə bə́lə́ mə́lə́bə́gá ai mədɔ; mǎ mə bələ́ ákə̄ŋ ai ngul. 15Mǎ mābɔ nâ miǹkúkúmá mí bi edzóe ai nâ miǹtómbā mí tə́lē mə́béndé mə́ nə́ sósōō. 16Mǎ mābɔ̄ nâ bitɔŋ mińtómbā bí dzóé, ai nâ bənyiá bodo bə́ bɔ mim̀faŋ bə̄tsíg míńtól. 17Madiŋ ébá bádiŋ ma, ébá bátóan ma dzə́ŋ, báyēn mā. 18Akúmá ai dúmá bí nə̄ ábə ma, mim̀faŋ mí byə́m ai mim̀fǎŋ məbúguban. 19Ebumá dzámā é nə m̀bəŋ a lodo mvɔ́d, m̀fúbán mvɔ́d, m̀fí yā étē wâlod m̀fǎŋ mɔ̄ní. 20Mawulu á zēn sósōō á ńkīl tə́tə̄lə́. 21Makab ébá bádiŋ ma akúmá mə dzáligi məndá mábán ai akúmá. 22Ǹtondôbə a ngābyé ma á mə̄tádī mə́ ésíé dzíé ésə; á mə̄tádī mətádí, hála a ngə́lə təge bɔ dzóm. A ngáfúbu ma kobá, dzǎm yə̄ ábə akɔ́mɔ, á mə̄tádí mə́ sí. Mim̀bíbiŋ myâzu bɔ, hála mə mə byáliban[1] yǎ; á hála bitam mə́ndím yā sí étē byábə́ kig tóle. 25Ósúsúa yə nâ miǹkǒl mīnén myávām á sí, mí bɛ́dē á yób, mə mə tɔá; mə ngábyáli ósúsúa miǹkǒl mītɔ́g, hála a ngələ təge kom sí, tɔ bivwé mə́fóla, tɔ é bān míḿbúlúg bə́sə̄ yā sí ndon. Éyɔŋ ǎ tóan kom yób naa ó yəm á kpím, mə mə tɔá hālá; éyɔŋ ǎ vəgələ ngiligidíga ósū ḿbíbíŋ, éyɔŋ ǎ kóan miǹkúd á yób, éyɔŋ bitǎm yā ḿbībíŋ bí lə́dege ayɔ́g dábán; éyɔŋ a tsígī máŋ ńnyie, éyɔŋ ǎ tə́lege məndím mvéndé tə daŋ ńnyie; éyɔŋ ǎ vəgə bə́ǹnyie bə́ sí. Mə ngábə́ ai nyé, mə sána ai miǹtag amôs ósə, 31makə mavoe á mís móé ábǒg ásə, mə ­wógō fə miǹtag á tɔbɔ ai bɔ́n bə́ bod. Ńdɔ̄ hḿ, ábōg dī, ǎ bɔ́n báma, vógólán ma, mvɔ̌m ébá bákála məzěn máma. Vógólán ayə́gə́lə́ dáma, mǐ nɔŋ fəg étē, tə myǎbyandi dɔ́. Mvɔ̌m ai é mod a vógólo ma, á tɔá a mɔ́nɔŋɔ məmǒs mə́sə á ḿbɛ̄ wáma, a yanga á ḿbɛ́ sí wáma. 35Amú ényɔ́ ā sɔm ma, ǎ sɔ̄m ényiŋ, a tóban ai mvam Ǹtondôbə. Dzam dá, enyɔ́ ósə ǎ nyami ma, a nyami nyémēn, ébá bə́sə̄ básíŋ mā, bâdiŋ awú. [1] Nálā wálə́dē nâ sə̌ kig fəg ńdzɔ e ngábyé ébēn. Fəg e ngálóŋ ndá dzīē, e ngátə́le miǹkum míé zamgbál. 2E ngáman wé tsíd dzíé, e mǎn komozan wɔ̂n woé, e mǎn kom tə́bə́le woé. 3E ngálóm bəngɔn bə́ bīníngá bóé nə́ bə́ bɛ́d á ńkǒl á yōb, á tísɔn yǎ yób, A yédegan nâ: "Zá á nə̄ zəzə mod ? Á yálágā mú." Ébá bə́ nə́ təge ai fəg, nyé ai bɔ́ nâ: "Zǎn dí ḿbāŋála wáma, mǐ nyū fə̄ wɔ̂n yǎ mə̄ mān komozan. 6Kódógán ésāmbá bə́dzə́dzāā, mǐ nyiŋ, wulúgán tə́tə̄lə́ á zēn fəg." Ényɔ́ ā kɔ́ŋan ai ǹku ǹyə́bə́ a dudu nyémēn ébyandí, ényɔ́ ā lə́b ḿbə̂ mod a dudu nyémēn ósāma. 8Tə wakɔ́ŋan ai ǹku nyə́bə́, a zǎ síŋ wā, kɔ́ŋán ai m̀fəfə́g mod, a yi wa diŋ. 9Lə́bə́ ḿfəfə́g mod, eyɔ̌ŋ te fəg dzié yāyi náŋ, yə́gə́lə̄ sósōō mod, eyɔ̌ŋ te ǎ yi dǎŋ bǐ fəg. 10Mətádí yā fəg mə́ nə wɔ̌ŋ Ńtondôbə, ǹyəmán ó nə asú ésíé míḿfúfúb. 11Owé, ai ma, məlú móe mâyi bui, mim̀bú mí enyiŋ myâyi wa bɛ́deban á yób. 12Ngə́ ó nə fəg, o nə fəg ású ḿfí wóe wǎmēn, ngə́ ó nə m̀kpálí, wabɔ wǎmēn. Okúkud ó nə́ anə́ miníngá bitɔm, təge yəm dzóm, a ngudú hálā. 14A tɔá á ḿbɛ̄ sí yā ndá dzīē, á tɔá étɔá óbobon ńkǒl á tísɔn á yób 15ǎ ngalóe ébá bálod á ńdzɔ̄ŋ, bə́ lodo tə́tə̄lə́ á zēn dzábán. "Zá á nə̄ zəzə mod ? Á yálágā mú !" Ébá bə́ nə́ təge ai fəg, nyé ai bɔ́ nâ: "Məndím mə́ wúb mə́ nə zǐŋ, ḿbāŋála ndímba a nə mvǔm !" 18Dá, ǎ yə̌m kig nâ bəkón bə́ nə́ hálā, ai nâ bəyə́ŋ boe bə́ nə́ ai ndoŋ bivól étē. Miǹkaná mí Salomóŋ. M̀fəfə́g mɔ́n ó nə miǹtag mí ésīá, akúd mɔ́n anə́ olún nyīá. 2Ákúmá lásɔ́ á mīńkɔ́d á nə́ təge ai m̀fí, hədá sósōō a kode mod áwū. 3Ǹtondôbə ǎ dzogě kig sósōō mod zie, hədá, a tsíg miǹyián mí m̀bə̂ mod zěn. 4Ǹtə́tə̄g wɔ́ wâdudu azóé, wɔ́ ńsyé wâzu ai akúmá. 5M̀fəfə́g mod wákōan bidí ábǒg ésəb, dzə́dzāā mod énye ǎ kə óyɔ̄ ábǒg mə́kwé bídí[1]. 6Ǹtótōmaamaa a nə á ńlō sósōō mod, hədá anyu m̀bə̂ mod lâsɔli mətóm. 7Bâtsog sósōō mod ai ngǎŋ á ńnə̄m, dzwé bəbə̂ bə́ bod lâman boe. 8É mod a nə́ ai fəg âbum a yə́bə məbéndé, é mod a kɔ́bɔ ekɔ́kɔbɔ a kə m̀bíl á ńdzāŋ. 9Ényɔ́ a wulu tə́tə̄lə́ a wulu mvɔí, ényɔ́ a wulu ǹkɔ́d bâyi nyé kúlan. 10Ényɔ́ ā yidi dís a dudu ǹdzǔg, ényɔ́ ā kɔ́bɔ mam mə́ ákúd a kə á ńdzāŋ. 11Anyu sósōō mod á nə etám ényiŋ, anyu ḿbə̂ mod lâsɔli mətóm. 12Zíŋ yadudu bitɔm, edǐŋ yábūdi bivǔs bísə. Bâsɔm fəg á ńkɔ̄bɔ̄ ḿfəfə́g mod, engə́ŋ dzɔ̂ é lî mvús akúd mod. 14Mim̀fəfə́g mí bod myânyie oyəm, anyu akúd mod á nə bəbə̂ məsis. 15Akúmá ńkúkúmá mod lâkaman ai nyé anə́ ndá kɔ̄a, azóé ńzózóé mod lásōgolo nyé á sí. 16Esíé sósōō mod yávə̄ nyé enyiŋ, m̀bə̂ mod a bəlan ai esíé dzíé nə́ a bɔ abé. 17Ényɔ́ ā vógolo bətə́bə́gá a wulu á zēn enyiŋ, ényɔ́ ā bɛn məkɔ́ŋan a kə á ńdīmi. 18Ényɔ́ ā sɔli zíŋ á nə mod mvol, ényɔ́ a bɔ zɔ́g á nə akúd. 19Ńnəmaná ǹkɔ́bɔ a nə tə kân ai ǹsə́m, hədá ényɔ́ ā bi oyə́m wóé a nə mod fəg. 20Oyə́m sósōō mod ó nə m̀fúbán mɔ̄ní, ǹnə́m bə́bə̂ bə́ bod ó sə́ kig m̀faŋ dzóm. 21Ǹkɔ́bɔ̄ sósōō mod wâtɔŋ abuí bod, məkúd máwū ású ńdzə́māná fəg[2]. 22Ǹtótōmaamaa Ǹtondôbə énye a və́ ákūmá, endə́gə́lə́ yâbədě kig dzóm étē. M̀bə̂ mod a yén m̀bɔán ábé anə́ bivoé, éyə m̀fəfə́g mod wâ wáyēn fəg nálā. É dzóm m̀bə̂ mod a mbáda ńdzɔ ǎ yi tóban ai dzɔ́, é dzóm miḿbəmbə mí bod myátám, bâyi bɔ́ dzɔ və́. 25Ǹnyie anə́ ńkulu ǎ lod yǎ, təgě fə ai m̀bə̂ mod ! Sósōō mod a nə ekǔm təge sigan ai ńkulu. Ḿból sāŋ wɔ̂n e nə́ á məsǒŋ, ḿból ótsīda wásobolo á mís, éyə ǹtə́tə̄g mod ó nə́ nālá ású ényɔ́ ā lóm nyē. Wɔ̌ŋ Ńtondôbə wâyaba enyiŋ, bəbə̂ bə́ bod bátsīgi ekɛ́s. Afidí bə́sósōō bə́ bod lávə̄ bɔ miǹtag, ndi bəbə̂ bə́ bod e nə edɛn. Zěn Ǹtondôbə e nə ndá kɔ̄a ású sósōō mod, e tɔá ńdzāŋ kɔ́m ású bə́bé. Sósōō mod ě ngāsigán kig tɔ eyɔŋ, bəbə̂ bə́ bod bángátɔbɔ́ kig á sí. 31Anyu sósōō mod láwūm fəg, dzám dá, oyə́m ńtɔ́ŋ óyə́mə wâyi tsígiban. Ǹkɔ́bɔ̄ sósōō mod ó nə̄ zám, hədá ânyu ḿbə̂ mod hə bəbə̂ bibúg mə́tóm. [1] Ḿbú básyé, dugú ā ngakɔn, ḿbú bádi, dugú á mǎn lɛd. [2] Məkúd máwū zie ǹkɔ́ngɔ́. Ǹtondôbə a víni miǹkɔ́d miǹlód, a diŋ hə mim̀fǎŋ miǹlód. 2Məbún mə́ sūán fə, osɔ́n wâ ó sūán, edzɔdi nyɔ́l ńdzɔ̄ é nə ai m̀fí. 3M̀bəmbə mod a toŋ m̀bəmbə fúlú wōē, abé dábán lákə ai bəbə̂ bə́ bod á ńdzāŋ kɔ́m. 4Ámǒs étsîg ǹtól, akúmá á sə́ kig ai m̀fí, hə m̀bɔán ḿbəŋ ńgɔ̄ wákaman ai mod áwū. 5Sósōō m̀bəmbə mod a lími zěn dzīē m̀bə̂ mod a timbi ábē díé. 6Sósōō a kode bəsósōō bə́ bod, bəbə̂ bə́ bod bâtimbi á bəbə̂ mə́lám mábán. 7Ndi m̀bə̂ mod yadzáŋ ámōs ā wú, á dāŋ daŋ áfīdí á ngābə́ bələ́ ai akúmá díé. 8Sósōō mod yakodeban á wɔ̌ŋ, m̀bə̂ mod énye a ńtə́lə̄ á məyian móé. 9M̀bə̂ mod a nyami mǎnyāŋ ai oyə́m wóé, sósōō mod yakodeban ai ǹyəmán mam. 10Bǒd yā tísɔn bâtag ai mvɔ̌m bəsósōō bə́ bod, ású amalá bəbə̂ bə́ bod, bâbom ayéngá. 11Ǹtótōmaamaa bəsósōō bə́ bod a lóŋ ńgūmā tísɔn, anyu bə́bə̂ bə́ bod a nə dzɔ dzǎm mǎn tsam. 12É mod ǎ byandi mǎnyāŋ wōē a dzə́man ai fəg, anyu ḿfəfə́g mod á nə evól. É mod a kúli mam mə́ ndímba énye fə a nə́ miǹsɔ̌s, ényɔ́ ā yəm sɔlǐ dzam a nə mod afidí. 14Ngə́ ńIə́de zěn[1] a dzə́man, ǹnam ó ngaku mim̀bóŋ á sí, abuí bələ́b látone bod. 15É mod a líg bībán ású bə́yə́ŋ a yi yén ai dís, é mod ǎ təb byá énye a nə́ á myə̄ə̄ŋ. 16Abə̌ŋ mīníngá lâbi dúmá[2], miǹgungúl mí bod myâbi akúmá. 17Mod mvam a bi mân ai mvam dzié, abé ládūgan ábə mod émēn. 18M̀bə̂ mod a yi bi mân mə́ ḿbə̂ esíé wōē, é mod ǎ myas m̀bəmbə mvɔŋ a yi bí mân təge səlan[3]. 19Owé, sósōō a kə ai mod ényiŋ, ényɔ́ ā toŋ abé a kə áwū. 20Ǹtondôbə a víni bǒd mədugán, a diŋ hə bod bə́ sósōō. 21Tóé, bəbə̂ bə́ bod bâyǐ kig fám endə́gə́lə, hədá mvɔŋ bəsósōō bə́ bod yayi tə́bə́ á sááŋ. 22Anə́ élondé mvɔ́d é nə́ á ḿbōm ngōē, éyə abə̌ŋ mīníngá á nə́ nālá, ngə́ ládzə̄man ai fəg. Bəsósōō bə́ bod bâyanga hə m̀bəŋ[4], miǹtámáŋ mí ḿbə̂ mod myádudu olún. Mod ziŋ a nə akab ǎ ngadúgan bíg hə m̀bígán[5], ényɔ́ m̀bɔ́g a nyie a lodo ábím láyəan ǎ ngayəm məbúa[6]. 25Ǹkəkáb mod wâyi buguban, ényɔ́ ā tsíg bod ekódé a yi tsígíban ekódé. Ǹnam wâyɔg ényɔ́ ā kóan ovə́ga hə ǹkóán, ényɔ́ ā kuan ai nyé ǹnam wávə̄ nye maa. Ényɔ́ ā dzə́ŋ nə́ a bɔ m̀bəŋ ā tóban ai mvɔ̌m, ényɔ́ ā toŋ abé, abé lâyi nyé ku á yōb. Ényɔ́ ā fidí akúmá a man kód, bəsósōō bə́ bod bâbuguban anə́ kíé bílé. Ényɔ́ ā zu ai endugulan á ndá dzīē a yi kwé évūndu, akúd mod lávəŋan ólɔ̌ ḿfəfə́g. Mim̀bɔán mí sósōō mod mí nə́ elé ényiŋ, ńdɔ̄ fə m̀fəfə́g mod wâdudu ébá bə̄vɔ́g. 31Sósōō mod á ngāmān bí mân á sí mū, ngáman ai m̀bə̂ mod ai ǹsə́m miǹsə́m[7]. [1] Bíbɛl T.O.B nyé a kad nâ: Ńdzə́maná m̀fǎŋ politíg ńnye ǎ bɔ̄ naa ayɔŋ ó ku á sí.” [2] Asú te miǹtáŋán myábɔ bəmís. [3] Tɔ a ndzí kig mɔ́ bi á sí mū, a yi mɔ́ kə́ bí á yób. [4] Tɔ tə́ anə́ mân mə́ ḿbəŋ mə́ nə́ dzǎm bɔ ábē. [5] Akab lávə̄ mod émēn. [6] Mod akoe a nyím nyémēn. [7] Tɔ́ tə́ anə́ bə́bə̂ bə́ bod bəvɔ́g bábuguban, bəsósōō bə́ bod bəvɔ́g bɔ̂ bə́ yénə abé anə́ Yóbo. É mod ǎ diŋ ayə́gé a diŋ bətə́bə́gá, é mod ǎ bɛn miǹkɔ́ŋan a nə akúd. 2M̀bəmbə mod a dudu mvam Ǹtondôbə, m̀bə̂ mod a dudu eyɔg dzíé ábə Zambá. 3Mod á sə́ kig yə́m ai bəbə̂ bə́ mam, dzóm é sə́ kig fə́ŋəle sósōō mod. 4M̀vəmvám mīníngá ó nə ǹtóm kúm ńnóm wōē, m̀bə̂ miníngá á nə akǎŋ bivɛ̌s. 5Miǹyián mí sósōō mod mí nə́ tə́tə̄lə́, mvól m̀bə̂ mod e nə hə mədugán. 6Anyu bəbə̂ bə́ bod á nə olám məkǐ, anyu bəsósōō bə́ bod lâkode bɔ́. 7Ǹnyie anə́ báku á sí, bəbə̂ bə́ bod təgě fə ai ndɔ́ŋ, ndá m̀bəmbə mod e yə́mə̄ á kpím. 8Bângə́me m̀fəfə́g mod, akúd mod, bâbyandi dɔ́. 9M̀fí ó nə̄ nâ ó bɔ zəzə mod o bələ́ étūgā dzyá, a lodo anə́ wabɔ engúŋ, həda təge ai é dzóm wādí. 10Sósōō mod a yəm tɔ məyáŋan bíyə́m byé, m̀bə̂ mod a nə hə ngɛ́d vɔs ai miǹya míé mísə. 11Ényɔ́ á syé áfūb díé a yi bi ábuí bidí, ényɔ́ a toŋ biyə́yə̄m a dzə́man ai fəg. 12M̀bə̂ mod a timbi á mə̄lám mīńtótóm, sósōō mod a yə́mə á kpím. M̀bə̂ mod a timbi á mədugán móé, sósōō mod a sɔ́dan ólām ósə. 14Mod a nə búguban ai bibúg yânyu díé, a nə dzǎm bǐ mân ai esíé dzíé. 15Zěn akúd mod e nə tə́tə̄lə́ á mís móe m̀fəfə́g mod wávōgolo bətə́bə́gá[1]. 16Akúd mod lávōlo lə́dē məliŋiná a ngə́ŋ, m̀fəfə́g mod wâsɔli ozílá wōē. 17É mod ǎ kad bə́bə́lá a bɔ nâ bə́bə́lá á tólán, m̀bə̂ m̀bɔɔlɔ a syé hə mvol. 18É mod a fɔ́b a báli bod anə́ fa, oyə́m ḿfəfə́g mod wâlədə məvə́ŋ. 19Mod bə́bə́lá a tɔbɔ kɔ́m, mod miǹnǎl hə mǎn étun ábǒg. 20Á ńnə̄m ébá bábonde abé, mədúgán mə́ nə; dzam dá ébá balə́b mvɔ̄í, bánɔŋ miǹtag étēde. 21Abé látōtoban ai é mod anə́ sósōō, hədá bod mətóm bátōban hə ai bəbə̂ bə́ mam[2]. 22Ǹtondôbə a víni anyǔ mədugán, a diŋ hə ébá bátoŋ bə́bə́lá. Ǹkə́kə́ŋ mod wákūlī kig oyəm wóé á ngə́ŋ, ǹnə́m məkúd mə́ bod wáyāni akúd dábán. É mɔ́ mázombo esíé mâzu ai mod edzóe, atə̌g lâkə ai mod étīē ólɔ̌. 25Ǹnə́m məyəb wâtəgə mod nyɔ́l, m̀bəmbə ebúg a wóno mod ǹnə́m. Sósōō mod a lə́de mǎnyāŋ zēn, zěn bəbə̂ bə́ bod yakə ai bod á ńdīmi. Ǹtə́tə̄g wâbibi tsíd yǎ ávōe, dzam dá é mod a syé á nə ai abuí ḿfí. Á zēn sósōō ńgɔ enyiŋ e nə, zěn bəbə̂ bə́ bod yakə áwū. [1] Akúd á nə̄ é mod ǎ tsog nâ ńnye etám á bələ́ fəg ésə. M̀fəfə́g mod wâyəm nâ é bod bəvɔ́g bɔ̂ bə́ bə̄lə́ fə fəg bə́ lodo nyé á mam məziŋ anə́ ńlāŋ Ńkúl Kúlu wálə́de. [2] Hədá kálara Yóbo a lə́de ńsələná étē: sósōō mod a nə dzǎm tóban ai amalá. M̀bə̂ bə́ bod sɔ́mbɔ́g nyé á fono. M̀fəfə́g mɔ́n wálə́dē mələ́bə́gá mə́ ésīá ényiŋ dzíé, ǹgungúl ńsísīm wâdǐŋ kig miǹkɔ́ŋán. 2M̀bəmbə mod a nyiŋ ai bibumá bíbúg yā ânyu díé, hədá enyiŋ bə́bə̂ bə́ bod é nə hə bitá. 3É mod ǎ baala anyu díé a kála enyiŋ dzíé, ényɔ́ ā ndami biyé bí anyu bíé ábuí a yi dzáŋ. 4Ǹtə́tə̄g wâyanga, hədá təge ai é dzóm yâvɔ́li nyé zie. É mod a fóŋan a tsíg mə̄yáŋan móé. 5Sósōō mod a víni miǹnǎl, m̀bə̂ mod a sámá bod, a búgū fə̄ bɔ́ mə̄dzó. 6Ngə́ sósōō a baala ényɔ́ ā wulu á tə́tə̄lə́ zěn, ǹsə́m wâkə ai m̀bə̂ mod á ńdzáŋ. 7Mod ziŋ a bɔ anə́ á nə ńkúkúmá ndə ǎ bə̄lə́ kig tɔ dzóm, ényɔ́ ḿbɔ̄g nyé a lə́dē nâ a nə ḿbúbúá ndə a nadá ákúmā étē. 8É dzóm yáwóno enyǐŋ mod é nə akúmá díé, ǹzózóé mod wâbɛn bətə́bə́gá. 9M̀fyɛ bə́sósōō bə́ bod wâyi fyɛ ai miǹtag, alámbā bə́bə̂ bə́ bod lâyi dím. 10Məbún mâdudu hə bitɔm, é mod a yə́bə mələ́bə́gá énye a bələ́ fəg. 11É mod a bíg ávōl, akúmá díé lávōl man, ényɔ́ ā kóan otə̌tə̄g énye ǎ kɔd akúmá. 12Eděn áfidí yâbɔ ǹnə́m mīńtyé, ńgə́ ō bī é dzóm wātám, ó ńtɔ̄á anə́ élē ényiŋ. É mod ǎ byandi ǹkɔ́bɔ a yi dzáŋ, ényɔ́ ā a baala mvéndé a yi bi mân. 14Ayə́gə́lə́ ḿfəfə́g mod á nə etam ényiŋ nə́ mod á sáála məlám mə́ áwú. 15M̀bəmbə fəg a dudu mvam, hədá zěn mīńtótóm e nə təge ai məmaná. 16Mod okálá a bɔ mam a yəmə məsulí yā étē, hədá akúd lákūli akúd díé á ngə́ŋ. 17M̀bə̂ ǹkad fwé a dudu nyémēn amalá, m̀bəmbə ǹkad fwé a nə məbálá. 18Azóé ai osɔ́n ású é mod ǎ dzoge ayə́gé á sí, olugú ai ényɔ́ ā yə́bə miǹkɔ́ŋán. 19O bǐ é dzóm ō və́ tám, o ḿbə̄lə́ miǹtag á ńsísīm, məkúd mə́ nə tə lúm ábē mvús. 20O wulú ai mim̀fəfə́g ó ńtɔ̄á fəg, ényɔ̄ ā wulu ai məkúd a yi yén ábe[1]. 21Abé látoŋ bəsə́m m̀bəŋ ó nə̄ mân bə́sósōō. 22Ḿbəmbə mod a líg bɔ́n bə́ bɔ́n bóé élīg dzíé, hədá akúmá bə́sə́m láwōge ai sósōō mod. Məbóm mə́ ḿbúbúá mə́ nādá ai bidí, hə́dá mod ziŋ a man kód ai ńdzə́mə̄ná sósōō enyiŋ. É mod ǎ təb yid mɔ́n ǎ dǐŋ kig nyé, hədá ényɔ́ ā diŋ nyé a vólō nyé və́ bīndə́gə́lə́. 25Sósōō mod a dí a dzyé, hədá abum bə́bə̂ bə́ bod á nə evwé. [1] Awulu ai bɔ́ngɔ́ á ngākə sɔ́ mim̀bǎn âfan. M̀fəfə́g mīníngá ó ngálóŋ ndá dzīē, akúd mīníngá á nə dzɔ dzǎm búg ai mɔ́ móé. 2Ényɔ́ ā wulu á tə́tə̄lə́ a mbáda Ǹtondôbə, ényɔ́ a wulu á mīńkɔ̄d a byandi nyé. 3Məbún mákwī ânyu ákúd mod, hədá ǹkɔ́bɔ̄ mim̀fəfə́g wâbaala bɔ́. 4Nyag mɔ́mɔ, bibəg hə bilɔ́g bilɔ́g, dzam dá miǹgungúl mí nyag myávə̄ ábuí akúmá. 5M̀faŋ m̀bɔɔlɔ eki tə kǎd miǹnǎl, mvomvól m̀bɔɔlɔ miǹnǎl ânyu á túd. 6Tɔ ǹkángā ńsísīm wádzə̄ŋ fəg, təge fɔ́ɔ́ dzɔ bi; dzam dá m̀fəfə́g wávōlo bǐg mam. 7Túbú ókūkǔd mod ! Ebúg ḿfí yákūkwi nyé ânyu. 8Nə́ bod bə́ yəm ású dzé ā bɔ anə́ ā bɔ, ńgɔ̄ ó nə́ fəg é bod bə́ nə́ ókālá, ábɔ ábé á məsoé dzam dá o dugu bod nâ wabɔ ḿbəŋ lə́ nə akúd ébá nə́ nə́ təg ai fəg. 9Məkúd mâbyandi evǔs; hədá mvam Zambá e nə ású é bod bə́ nə́ tə́tə̄lə́. 10Ǹnə́m wâyəm miǹtyé míé, ǹnə́ŋ á sə̄ kig dzǎm nɔ̌ŋ ngab á miǹtag míé. 11Ndá bəbə̂ bə́ bod yayi tsamban ábōg ebə̌m mim̀bəmbə mí bod yáyi búguban. 12Mod ziŋ a tsog nâ zěn dzíé e nə tə́tə̄lə́, ákə̄ kwí ndə e nə zěn awú. Tɔ loe bēn á tsâ ai miǹtyé, miǹtag mí kələ vəŋan ńyón. 14M̀bə̂ mod a vólo dzyé ai mân yā bīsíé bíé, éyə m̀bəmbə mod ǎ lod nyé étē. 15Otabalǎ mod wáyə̄bə biyə́yəbə, m̀fəfə́g mod watóan big mə́zēn ā wulu. 16M̀fəfə́g mod wámbāda abé, ó lúmū fə̄ dɔ́ mvús, akúd mod láyōŋ ai olún, a tsogó nâ a bədə́ á ndəm. 17É mod a vólo liŋan á bɔ mam mə́kúd, ényɔ́ ā lám ábē a dudu ziŋ. 18Ngab bədzə́dzāā e nə hə akúd, mim̀fəfə́g mí bə̄gə́ óyəm anə́ ńtōm kúm. 19Bəbé bâyi kúd mim̀bəŋ məbɔ́ŋ ósū, bəbə̂ bə́ bod bâyi yanga á ḿbɛ̄ sí bə́sósōō bə́ bod[1]. 20Ǹzózóé mod, tɔ biyɔŋ bíé byávínī nyé ńnə́m, hədá ǹkúkúmá mod ó bə̄lə́ ábuí bə́mvóé[2]. 21É mod ǎ byandi mǎnyāŋ mod a səm, dzam dá mvɔ̌m ai é mod a yén ǹzózóé ngɔ́l. 22É bod bə́ bə̄lə́ bə̄bə̂ miǹtsogán bâkə á ńdīmi, ébá báwulu á tə́tə̄lə́ bâyi tóban ai ngɔ́l ai mvam. Esíé ésə é bə̄lə́ ńsə́ngé, hədá abuí ńkɔ́bɔ̄ lâdudu hə azóé. Akúmá á nə ǹtóm kúm mim̀fəfə́g mí bod, akúd dɔ̂ á nə ekád mə́kúd. 25Bə́bə́lá m̀bɔɔIɔ a nyî bod, mod miǹnǎl a dzâ bod. Ai wɔ̌ŋ Ńtondôbə, o bələ́ ḿfaŋ áfidí, Ǹtondôbə a nə ekə m̀bíl ású bɔ́n bóé. Wɔ̌ŋ Ńtondôbə ó nə etam ényiŋ ! Wâbɔ nâ mod á sáála məlám mə́ áwú. Abuí bod anə́ dúmá ǹkúkúmá, dzam dá ńdzə́mə̄ná bod a nə́ məmaná mə́ étɔŋ ńtómba. É mod ǎ vólō kig wóg ólún á nə fəg, mod məlíŋiná avól a kúli akúd díé á ngə́ŋ. Ǹnə́m mvɔí, miǹson mvɔí, hədá abé ńnə́m á nə akǎŋ bivɛ̌s. 31Ényɔ́ ā dzógolo m̀búbúá a byandi Ǹkom wóe, ényɔ́ a mvaman ai ǹzózóé a lugu Zambá. Mətóm móé ḿmɔ̄ máwé mod mətóm, dzam dá, tɔ áwū bēn, sósōō mod a nyie afidí. Fə́g yawɔi á ńnə̄m é mod a nə́ ákə̄ŋ, hədá yə miǹnə́m mə́kúd myâyi á fɔ̄ɔ̄ dzɔ yəm ? Sósōō a néne ayɔŋ, hədá ǹsə́m ó nə osɔ́n məyɔŋ. 35Ǹkúkúmá a diŋ m̀fəfə́g ḿbɔ bisíé, dzam dá a liŋan ai ébá bákúb nyé osɔ́n á ńlō. [1] Tɔ anə́ bə̄sə̂r, bəfada ai mim̀búbúá ḿbɔ̄ bákad yanga á mīḿbɛ́ mí sí mim̀faŋ mí bod. [2] Yə bə́ nə fɔ́ɔ́ mim̀faŋ bə́mvóé ? Ábōg ńkūkúmá ó ḿbələ yǎ miǹdzǔg, yə bəmvóé bóé bə́tē bə́sə bə́ nə fɔ́ɔ́ fə ai nyé ńtumba á zud ngǎ ? M̀bəmbə eyalán a vɔ́li olún, m̀bə̂ ebúg a tsag məlíŋiná. 2Oyə́m mim̀fəfə́g wâbɔ naa oyəm ó ńtɔ̄á zám, hədá akúd lâtig ânyu ébá bə́ nə́ ókūkud. 3Mís mə́ Ńtondôbə mə́ nə̄ vóm ósə, mâbəbə mim̀bəŋ, mə́ bəbə́gə bəbé. 4M̀bəmbə ebúg á nə enyiŋ, m̀bə̂ oyə́m a báli ǹnə́m. 5Akúd mod lâbyandi okomodó ésīá, é mod a yə́bə miǹkɔ́ŋán a nə fəg. 6Ndá sósōō mod e nadá ai akúmá, akúmá m̀bə̂ mod lábōē kig nyé ńnə̄m á sí. 7Biyé bí anyu bí m̀fəfə́g mod byátāŋan oyəm, ǹnə́m məkúd ó nə dzam afə́. 8Mətúnuŋa bəbə̂ bə́ bod, Ǹtondôbə a víni mɔ́ ńnə̄m, a diŋ hə ngogolán bətə́tēlə́ bə́ bod. 9Dulu bə́bə̂ bə́ bod, Ǹtondôbə a vínī dɔ́ ǹnə́m, a diŋ hə é mod ǎ toŋ sósōō. 10É mod a kódō á ḿbəmbə zěn a yi bi m̀bə̂ endə́gə́Iə́, ényɔ́ ǎ bɛn miǹkɔ́ŋán a yi wú. 11Ǹnam bə́wú ai tolendǒŋ bí nə Ńtondôbə á mís, mǎkə áfə tsǒg ńnə̄m mod binam ! 12Ǹkángā ńsísīm wâdǐŋ kig mələ́bə́gá, ǎ kə̌ kig ḿfág mim̀fəfə́g mí bod mí nə́. Ńnə́m ó nə́ miǹtag wábɔ nâ asú á fyɛ̂ á ńgūmā, həda á miǹtyé ńsísīm wâku sɔ́m. 14Ǹnə́m ḿfəfə́g wádzə̄ŋ fəg, anyu ákúd mod lâbɔ hə mam mə́ ákúd ! 15Məmǒs mə́ mod amalá mə́sə̄ mə́ nə abé, hədá enyiŋ mod mvɔ̌m é nə̄ ngul abóg yā á nə́ tə man ! 16Lə́ nə m̀bəŋ ábi byə́m bí mɔ́ ábɔ̄d ai wɔ̌ŋ Zāmbá a lodo ezɔ̌b ákúmá ǹnə́m ó kə̄lə́ wā á yób. 17Esə̌ŋ bitutugǎ yā bávə́ wā ai m̀bəmbə ǹnə́m é nə m̀bəŋ ádī, a lodo ngúmā nyag mə́vɔ́ŋ ǹkidán ai zíŋ[1]. 18Mod məlíŋiná a dudu bitɔm, mod odzíbí a vaŋ ndǔm. 19Zěn ǹtə́tə̄g mod e nə anə́ óngōla biyoá, zěn bəsósōō bə́ bod e nə ǹnómo zěn. 20M̀fəfə́g mɔ́n o nə miǹtag mí ésīá, akúd mod lâbyandi nyiá. 21Akúd mod lâtag ai akúd díé, hədá m̀fəfə́g mod wâwulu á tə́tə̄lə́ zěn. 22Abuí miǹtsogán láwū ńtud ású ńdzə́mə̄ná bələ́b, ai abuí bələ́b miǹtsogán mí ngadúgan tə́bə̄ á zēn. M̀bəmbə eyalán á nə miǹtag, abím ḿbəŋ é ngalán yatóban ai abǒg. M̀fəfə́g mod wâtoŋ é zēn yābɛ́d ényiŋ, wásâla ényí yasigi áwū. 25Ǹtondôbə a tsam ndá mim̀búbún, sí ǹkús ńdzɔ ǎ kaman ai dzɔ̌. Ǹtondôbə a víni bəbə̂ miǹtsogán, hədá mim̀bəmbə bíbúg mí nə̄ á sááŋ. É mod a nə́ wúb a zu ai endugulan á ndá dzīē, dzam dá ényɔ́ a bɛn ebɔdi zɛl a yi bələ ényiŋ. Sósōō mod a bindi ósúsúa yə nâ a yaIan, hədá anyu ḿbə̂ mod láyō bikag. Ǹtondôbə a subu bəbé óyǎb, hədá ngogolán bəsósōō ńdzɔ a vógolo. Mə́bəbə máfyɛ mákūb miǹtag á ńnə̄m étē, m̀bəmbə fwé a və́ mod ngul á nyɔ́l. 31É mod a kə̂ aIɔ́ a mim̀bəmbə miǹkɔ́ŋán a bələ́ étɔá á zāŋ mim̀fəfə́g. Ényɔ́ ā bɛn akomodó a byandi nyémēn, hədá é mod a yə́bə miǹkɔ́ŋan a nɔŋ fəg. Wɔ̌ŋ Ńtondôbə wáyə̄gə́lə fəg; ósúsúa dúmá: edzɔdi nyɔ́l. [1] Ńsísīm wávə́ wâlod é dzóm wávə́. Ǹnə́m mod ńgɔ̄ wábu məfəg; Ǹtondôbə énye a və́ eyalán. 2Mod ósə a tsog hə nâ a wulu tə́tə̄Iə́, hədá Ǹtondôbə ńnye a sóŋ mīńnə̄m mí bod. 3Váá Ńtondôbə bisíé bíe, eyɔ̌ŋ te miǹtsogán míé myáyi vú. 4Ǹtondôbə a ngákom dzóm ésə ású ńgūmā ńtsogán ziŋ[1], tɔ m̀bə̂ mod, a ngákom nyé ású ámǒs ámalá. 5Ǹtondôbə a víni ǹnə́m məbún, wayi bí éndə̄gə́lə́ təge selan. 6Evǔs yâdzuban ai amvóé ai m̀bəmbə ǹnə́m mvam, wɔ̌ŋ Ńtondôbə wâbɔ nâ ó sáála abé. 7Ngə́ Ńtondôbə a nə kíŋ ai mim̀bɔán mí mod, a man nyé kom tɔ ai miǹzízíŋ míé. 8Bǎn mân abɔ́d ású ḿfúbán ésíé bə́ nə́ ai m̀fí a lodo bod bə́ mân bə̄nén ású ésíé míńkɔ́d. 9Ǹnə́m mod wâbindi məzěn móé, hədá, Ǹtondôbə énye a yə́m nye məkǒl á sí. 10Ebúg édzóe é nə̄ á biyé bí anyu bí ńkúkúmá, ǎ vǔs kig éyɔŋ a tsíg ńtól. 11Ǹtondôbə énye a nə́ ai m̀bə̂ dzam ai mińlod mí nə́ sósōō, énye a kad ḿból báyəan bəlan ai miǹlod. 12Ábɔ̄ ábē lə́ nə̄ é dzóm mīńkúkúmá myávíni ǹnə́m[2], amú étɔá ńkúkúmá yāwōn ai sósōō. Biyé bí anyu bí sósōō mod byâdudu mvam miǹkúkúmá; myâdiŋ é mod ǎ kad bə́bə́lá. 14Olún ǹkúkúmá, ǹlómán bə̄wé ! Hədá m̀fəfə́g mod ó nə̄ nyé dzǎm vɔ́li. 15M̀fyɛ̌ yā ású ńkúkúmá ó nə enyiŋ, abəŋ ńnə́m díé á nə anə́ mvəŋ məkwí mə́ ésəb. 16Ábǐ fəg ó nə ai m̀fí a lodo m̀fúbán mvɔ́d, ábi ákə̄ŋ ó nə m̀bəŋ a lodo mɔní. 17Bəsósōō bə́ bod básâla abé, é mod a tɔ́b biyɔŋ bíé a kála enyiŋ dzíé. 18Ósúsúa amalá, məbún mə́ nə; ósúsúa məfamala mə́ ḿbəg óbēn: ongúngúan. 19M̀fí ó nə̄ nâ ó nyiŋ məbúa ai ébá bə́ nə́ édzɔdi nyɔ́l, a lodo anə́ wakə kaban ákūmá ńsa ai mim̀búbún. 20Ényɔ́ ā tóan bindǐ dzam m̀bəŋ a yi tɔbɔ mvɔ̄í; ényɔ́ ā fidi Ǹtondôbə a nə mvɔ̌m. 21Ényɔ́ ā tsíg ńtōl ai fəg ényē bálōē nâ ǹyəm mam; ebubud ńkɔ́bɔ yâdɔ á bod. 22M̀bəmbə fəg ǹnam a nə etam ényiŋ ású ényɔ́ á bələ́ dzɔ̄, hədá akúd məkúd ǹdɔ̄ á nə́ éndə̄gə́lə́ dzábán. Ǹtsígán ńtól ḿfəfə́g wávə̄ ányu díé bībúg bí fəg, ó vâ biyé bí anyu bíé ńyəmán mam. Mim̀bəmbə bibúg myâfulan ai ebǎb wé, mí nə ezəzəg ânyu, mí vâ ngul á nyɔ́l. 25Zěn dzyā nyīlí, o tsogo hə nâ e nə tə́tə̄lə́ ndə e nə hə zěn awú. Zie ńdzɔ yǎbɔ ǹsyé nə̄ á sye, amú anyu díé ńdɔ̄ látíndī nyé. Zəzə mod yatsog abé, á bīyé bí ányu bíé ndóan yayóŋ ńkabag. Mod mədugán a ladan bod, mod miǹsɔ̌s a tsam bəmvóé[3]. Mod mətóm a wɔn eyɔŋ dzíé ású yə̄ nâ á dūdū dzɔ́ á ḿbə̂ zěn. O yénə́ fə mod, éyɔŋ ǎ ngayi yǎ kpe ámalá, a búdí mís a fɛdə́ fə biyé bí ányu, a bɔ yǎ ábē. 31Nyúg é nə m̀bəmbə ékád; amú bátōban ai dzɔ́ á məzěn mə́ sósōō. Ényɔ́ ā vōlō kig wóg ólūn á nə ai m̀fí á lodo zingí; m̀fí ó nə̄ nâ ó dzóe wǎmēn a lodo anə́ wadzóē tísɔn. Bâsuguzu bidɔ á kɔ́b, hədá tɔ́ ǹtól wábán ó nə zǎ ákyaî, wásɔ̄ ábə Ǹtondôbə. [1] Ekokoma ésə̄ yâyəan hḿ yəm ású ḿfí dzé Zāmbá á ngākom dzɔ́. [2] Tɔ tə́ anə́ mīvɔ́g myákad bɔ ábē. [3] Ǹláŋ Kúlu a tsam amvóé ḿbasuma bân dzǔgólo. Ádī étun ńkód ḿbāŋála ǹnə́m ó bô wa á sí ó nə m̀bəŋ a lodo ǹgúmā ndá ńdzyéán ai bədína á bitɔm étē. 2M̀fəfə́g m̀bɔ̄ esíé wâlod dzə́dzāā mɔ́n wǎ ā kúb ósɔ̄n, a yi kaban élīg ai bɔ́n bə́ ndá. 3Ndóan ńdzɔ yǎbig sílíba, ebé ńlwí dzɔ̂ é bigi mvɔ́d, Ǹtondôbə énye ǎ big miǹnə́m mí bod. 4Ǹtótóm a kələ́ á biyé bí ányu bí éndáman, mod miǹnǎl a vógolo oyə́m mə́tóm. 5Ényɔ́ a dzógolo m̀búbúá a byandi Ǹkom woé; ényɔ́ a tag ai amalá a yi bí éndə́gə́lə təge səlan. 6Bəndie bə́ nə́ ǹtóm kúm bə́mvám, ńdɔ̄ fə m̀bɔ́d dúmá bɔ́n ó nə ésīá wābán. 7M̀bəmbə ǹkɔ́bɔ ǎ yəǎn kig ai akúd mod, mǎkə tsog ńkɔ̄bɔ́ miǹnǎl ású nyiá modo mvíe. 8Efái é nə akɔ́g ngid ású é mod ǎ bi dzɔ́, a kilán álí, a kilán álí, hə a tóbán ai mvɔ̌m. 9É mod ǎ woa abé óswē á ńkiɛ́ a kóm amvóé; ényɔ́ ā dúgan dɔ́ kɔ́bɔ a tsam amvóé. 10Zəzə ǹkɔ́ŋán dzyā yalə́b m̀fəfə́g mod ábuí a lodo ńtɛd míńkás báyíd ákūd mod. 11M̀bə̂ mod a dzə́ŋ hə mətsamán, báyi nyé lōm óngə́ngɛ́d ḿbəgə fwé. 12Zombógo tóban ai ǹgál émgbə́m yǎ bə́ wóló bɔ́n a lodo anə́ ákūd yā lásɔ́g ákūd. Ényɔ́ ā dúgan abé ású m̀bəŋ, amalá á ḿbāā tə kódō á ndá dzīē. 14A tádī étɔm ó nə anə́ wakwî myə̌g: ósúsúa yə nâ etɔm yábōle, tádígi kom ! 15É mod a və́ ǹku məkyə́bə ai ényɔ̄ ā və́ sósōō mod məku, bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ nə bikɔ̌ á mís mə́ Ńtondôbə. 16M̀fí dzé nə́ akúd lə́ bi mɔní ? Yə nâ a nə kǔs fəg étēde ? Ǹnə́m ó sə́ kig étē. 17Mvóé yadiŋ abǒg ásə, hədá mǎnyāŋ mod a ngábyálī ású ábǒg miǹdzǔg[1]. 18Hə ǹnyie anə́ ákūd ńdɔ̄ lálíg bíbán ású ézā ékolá, a tɛnə onyǔ á sí, a lə́dege á yób. 19É mod ǎ diŋ móman a diŋ ǹsə́m; é mod á vɛ́d ńtīē a kə élə́lə́b. 20É mod a nə́ ńnə̄m ńkōd ǎ tóbǎn kig ai mvɔ̌m, ényɔ́ á nə́ ḿbə̂ anyu a ku âmalá. 21É mod a byé ákūd, ǹdzǔg wóé vīlí, ésīá evwé ńnə́mə ǎ bə̄lə́ kig miǹtag. 22Ńnə́m ó nə́ miǹtag wâbɔ nâ ǹkɔ́kɔ̄n ó vólo lɛd, ńsísīm ó nə́ ḿbābán, wákódo bivɛ̌s. M̀bə̂ mod a yə́bə ebɔdi zɛl á məsoé, nə́ á tsíg adzó êbom kamá. M̀fəfə́g mod: fəg e tə́lə̄ nyé ósū kɔ́m ésə, mís mə́ ákúd mə́ tīī á mə̄búg mə́ sí mə́sə. 25Akúd mɔ́n á nə́ olún ésīá, bikɔ̌ ású é mīníngá á ngābyé nyé. Ándə́gələ sósōō mod ó nə abé, áyīd mim̀faŋ mí bod nálā wayəǎn kig. M̀fəfə́g mod eki tə fɔ́b; endindǐm mod é bə̄lə́ fəg âbum. Tɔ akúd, ngə́ lâku evól, á ngayéne m̀fəfə́g, ényɔ̄ ā dib anyu díé, a bələ́ fəg âbum[2]. [1] Amvóé e nə abǒg ásə, dzam dá, anyǎŋ lə́ nə ású míńtyé, amú abǒg míńtyé ndâ bod e nə ai wâ tɔ yadiŋ tɔ yǎdǐŋ kig. [2] Byâtsog vá ńlaŋ ḿvúvúg Dévos mǎn fulańsi ā kad voe ai wá. É mod a dzə́ŋ hə m̀fí wóé a diŋ nyiŋ étām, a wóg álə̄bə́gá ásə ábē. 2Akúd mod lâdǐŋ kig mam mə́ fəg, hədá a diŋ yánī ńtsogán wóé á ngə́ŋ. 3Mətóm mâdudu ekpə́lə́, ebyandí é dudugu atǎ. 4Bibúg yā ânyǔ mod bí nə edɔ́g mə́ndím, ototóŋ yā ó kúlú ndón, etǎm fəg. 5Ǹtótóm ó sə́ kig m̀bəŋ ádudǔ wa âbum sí, sósōō mod énye ǒ ngavə́ məku á étsīgi ǹtól. 6Bibúg bí ákúd byâdudu bitɔm, anyu díé lâtsag ndǔm. 7Anyu akúd mod a nə ǹdzáŋ wóé, biyé bí anyu bíé bí nə olám ású ényiŋ dzíé nyémēn. 8Bibúg bí ḿbúg mədzó bí nə bitun bí tsíd yā byásigi a kələ kwí á miǹya étēde. 9É mod ǎ təgəbə ésīē dzīē a ńtɔa yǎ mān kál ǹtsama mam. 10Dzwé Ńtondôbə á nə ewólō ńkum, éyə̄ sósōō mod ǎ kə sɔbɔ étēde, á ńtɔ̄á á mɛs. 11Akúmá ńkúkúmá mod á nə̄ nyé ndá kɔ̄a, a tsog nâ lâkaman ai nyé anə́ mod m̀fim. 12Məbún ǹtól, miǹsíngí mə̄lígī mvúa, edzɔdi ǹtól, dúmá mə̄lígī mvúa. 18É mod ǎ yalan a ngə́lə́ tə vógólo, a lə́de akúd díé á ngə́ŋ ai osámā ósə̄ yā étē. 14Ǹnə́m mod ó nə dzǎm dzíbī ókɔ̌n, hədá zá á nə̄ dzǎm wónō é mod ǎ ku yǎ sɔ́m ? 15Ǹnə́m mod fəg wâbi oyəm, ńdɔ̄ alɔ́ mim̀fəfə́g ládzə̄ŋ wā. 16Éfáī yā mod ǎ bɔ yáyāī nyé məzěn, é tə́lege nyé á zāŋ mim̀faŋ mí bod. 17Ńtíē ndɔ́ŋ osú a kad yéne hə anə́ á bələ́ məkyəbə, á ényɔ́ bɛ̌ ā ńsɔ̄ tíe ánā, a mǎn tyé bībúg bí ényɔ́ ósū.[1] 18Ǹnyie anə́ bábwé ngām, etɔm mááŋ, adzó á tsígí á zāŋ miǹgungúl. 19É mānyāŋ bə́ nyami a nə́ ayé ásúbū babi a lodo m̀fim ńgungúl tísɔn, bitɔm bí nə alɛ̌d anə́ mə̄súŋ mə́ ḿbɛ́ óngóla. 20Mod a nə dzǎm dzálī ábum ai bibúg yā ânyu díé, a dzyé ai ǹkɔ́bɔ̄ yā biyé bí anyu bíé. 21Bibúg bí óyəm byávə̄ ényiŋ bí vâ awú[2], é mod ǎ diŋ ǹkɔ́bɔ a búniŋi mə́sə. 22É mod ǎ sɔ̄m mīníngá, ǎ sɔ̄m étɔ̌g mvɔ̄m, efáī dzóē dzíli Ǹtondôbə a və́ wā. M̀búbúá wákɔ̄bɔ̄ ó dəgələ mɔ́, ǹkúkúmá wâyalan ebɛ é fāná âsǒŋ. Məmvóé məziŋ mâkə ai mod élə̄lə́b, məvɔ́g mə́ nə ai m̀fí a lodo anyâŋ. [1] Asú tē hḿ ńtsígi ǹtól ā kad vógolo é bod bə́ bə̄lə́ ádzó bə́sə̄ bə́bɛ̄ ḿbəŋ. [2] Anə́ ńlāŋ Esópus mǎn Grɛ̄g wákad bíā. M̀fí ó nə̄ nâ ó tɔ̄bɔ məbúa hədá ó nyīŋí tə́tə̄lə́ a lodo anə́ ó nə m̀fɔ́b o tɔá fə akúd. 2É vóm fəg e sə́ kig, mim̀vəbə myâman âbum á zəzə, ébɔ mam m̀bíl yákəkəan ai bivǔs. 3Mod émēn á mǎn ndámǎn məzěn móé, Ǹtondôbə énye a ngáwóg olún ai nyé. 4Akúmá lâbulu bəmvóé, hədá m̀búbúá wádzə́man tɔ ai mvóé dzídzīá. 5Ḿbə̂ m̀bɔɔlɔ a yi bí endə́gə́lə̄, ǹkad miǹnǎl a yi yén ai dís. 6Abuí bod lâyəg nyiá modo, mod ósə a tindi amvóé ai mod akab. 7Bəbə́nyāŋ bə́ m̀búbúá bə́sə bâfəm nyé, mǎkə áfə tsǒg bə̄mvóé bóé: bátūtúb nyé. Ábōg nyé ā kə ai ǹkɔ́bɔ̄ ósū: təgě fə ai mod. 8É mod ǎ bindi mam a diŋ nyémēn, ényɔ́ a diŋ fəg a tóban ai mvɔ̌m. 9M̀bə̂ ḿbɔɔlɔ a yi bí endə́gə́lə, ǹkad miǹnǎl a yi yén ai dís. 10Akúd mod lâyəǎn kig nyiŋ ákūmá étē, anə́ fə olɔ̌ wâyəǎn kig dzóé bitɔŋ míńtómba. 11Fəg ǹnam yavəŋan mod á ńtɔ̄á ódzībi, á nə̄ nyé dzǎm dúmá nə́ a dzu bivǔs. 12Olún ńkúkúmá wâfulan ai mvám emgbə́m, hədá mvam dzié yafulan ai ebúā yā bīlɔ́g á yōb. Akúd mɔ́n á nə dzam ámalá ású ésīá; móman mə́ bīníngá mə́ nə anə́ məndím málod êsalag: tə man. 14Ndá ai byə́m bí mɔ́ bí nə ngab elíg ésīá, hədá, Ǹtondôbə énye a və́ mod nyiá mīníngá. 15Atə̌g lâvəŋan mod ngudú, ábāg mɔ́ wâdudu mod zie ósǎŋ. 16É mod ǎ baala mvéndé a baala nyémēn, ényɔ́ ā kálā kig mulu móé a yi wú. 17É mod ǎ bɔ akab ai m̀búbúá a kole Ǹtondôbə, a yi nyé dúgan ḿbəŋ wóé tē[1]. 18Ǹtíé áfidí á ngə́lə́, ndə́gə́lə̄ mɔ́n woe, hədá tə waliŋan ai nyé, ǒ ngayi nyé wē ai sí. 19M̀bə̂ olún a yəan ai alamán, ngə́ ō dzū nyē, o yəm nâ wavə́ nyé ngul á mvús. 20Yə́bə́gə mələ́bə́gá, dzíbígi akomodó á məmaná, wayi vəŋan mod fəg. 21Mod a bui abuí məfəg á ńnə̄m wóé, hə ǹnyie anə́ ǹtsogán Ǹtondôbə ńgɔ̄ wátóban. 22É dzóm bátám ábə mod é nə ámvóé lábaala mətǐŋ; asú te engɔ́ngɔ́l mod é nə́ ai m̀fí a lodo ǹkad miǹnǎl. Wɔ̌ŋ Ńtondôbə wâkə ai mod ényiŋ, a bələ́ é dzóm ésə ǎ yi, məlú mə́ ngalod nyé təge sǎI məkǐ á fyɛ́. Ǹtə́tə̄g ó fyáŋán du wɔ́ ésōā bídí, hədá ngul yǎkə ai wɔ́ ânyu təge ai dzɔ̌. 25Bímíŋi m̀kpə́lə bod, evwé ńnə́mə a yi bǐ fəg, kɔ́ŋán ai m̀fəfə́g mod, a yi wóg dzé é nə́ óyəm. A tíbili ésīá, a tsídigǎn fə nyiá, é mɔ́n ā bonde osɔ́n ai osáma. Ǎ mɔ́n wama, ngə́ ō sās mə̄lɔ́ á bə̄tə́bə́gá, o yəm nâ o lúm yǎ mvús á bībúg bí fəg. M̀bə̂ m̀bɔɔlɔ ǎ bīsī kig sósōō, anyu bə́bə̂ bə́ bod lâtɔŋɔban hə ai asum. Bində́gə́lə́ byâyəan ai bod bə́ ḿkpálí, məkúd mâkyə́bə ai ebǒm á mvús. [1] Akab ai m̀búbúá á nə ekolá yā Zāmbá ā yi yân. Məyɔg mâvə́ŋan mod ǹgúngúán, bilám byátīndi nyé nə̄ á bɔ etotog. Ényɔ́ ósə a nyú mɔ́ ńnəməná ǎ bə̄lə́ kig fəg. 2Wɔ̌ŋ ǹkúkúmá wâfulan ai mvam emgbə́m, ényɔ́ ā tság nyé a bɔ nyémēn. 3Á nə dzǐn nə́ mod á sáála bitɔm, hə məkúd ḿmɔ̄ mádiŋ byá. 4Ai məkwí mə́ ésəb, ǹtə́tə̄g təge kidi áfūb, ábǒg mə́kwé, təge ai bidí yā ákwē. 5Miǹtsogán yā ńnə̄m mod mí nə anə́ étɔ̌g mə̄ndím, m̀fəfə́g mod wâyi mɔ́ sɔ̄ lɛ̄ ! 6Abuí bod á nə, á bátaman m̀bəŋ wábán, ákə̄ kwí, éyə wǎyi tóban ai mod afidí vé ? 7Sósōō mod a wulu é zēn é nə̄ tə́tə̄lə́, bɔ́n bóé bâyi lígi báyēn mvɔ̄m![1] 8Éyɔŋ ǹkúkúmá ā tɔbɔ êtɔá étsígi ǹtól, a vólo big ábē ai mís móe. 9Zá á nə̄ dzó nâ: Mə̌ mana yǎ fúbū ńnə́m wámā, mə nə á sááŋ təge ai ǹsə́m ? 10Áfɔlǎn bivəgan ai bəkílā miǹlod Ǹtondôbə a wóg nála abé. 11Ndómán yayénə́ á ngə́ŋ ai mim̀bɔán míé, ngə́ mim̀bɔán míé mí nə́ m̀bəŋ ai tə́tə̄lə́. 12Məlɔ́ máwōg, mís máyēn, Ǹtondôbə énye a ngákom bísə. O bə́ diŋ óyɔ̄, ó zā bɔ̄ ázóé, vəbə́gə ai ǹdib kídí, eyɔ̌ŋ te wǎyi dí ḿbəŋ.[2] 14Mod ǹkus a kɔ́bɔ nâ: "Abé ! Abé !" Hədá ǹnyie anə́ ā lúm mvús, a bə́ngə́ nyémēn. 15Mvɔ́d ai mətabí bí nādá; hədá ǹkɔ́bɔ̄ fəg, dzóm é bui ayé ádzé ! 16Nɔŋɔ́ éwɔman dzíé amú ǎ kə́ līg ébān ású ńnə̂ŋ, bǐ nye ebán amú a nɔŋ ngǎm ńdzín miníngá. 17Bidí mədugán bí nə̄ zám êngɔŋ; hədá á mvús anyu á dzyé wā á túd ai bǎn ngɔg. 18Miǹtsogán míe mí nə́ dzǎm wōn ai mim̀bəmbə mə́lə́bə́gá, komozán bitá ai m̀faŋ okálá. 19Mod miǹsɔ̌s a kúlan mam mə́ ndímba, tə wafulan mam ai mod m̀fɔb. 20Ényɔ́ ā yɔ̄g ésīá, a yɔ̌g fə nyiá, alámbā díé lâyi dím á díbī étē. 21Ákúmá bə́ tógán ávōl avól lâkǎd kig kə man ai ǹtótōmaamaa. 22Tə wakɔ́bɔ nâ: "Mayi dúgan ábé bə́ ngábɔ ma !" Fidígi hə Ǹtondôbə, nyémēn a yi wa ka. Ǹtondôbə a víni miǹkɔ́d miǹlód; miǹlǒd mədugán mí sə́ kig m̀bəŋ. Ǹtondôbə énye ǎ kpai mod zěn[3]; hədá éyə mod a nə́ dzǎm yəm ḿfág zěn yākə ai nyé yá ? 25Á nə olám nə́ watúlan nâ: Mayi və́ Zambá mə́túnuŋa má, ǒ ngálíg mətǐŋ təge tám tsog.[4] M̀fəfə́g ǹkúkúmá wâtsam bəbə̂ bə́ bod, a və́ fə bɔ endə́gə́lə ai ngɛ́d ésə. M̀vəbə̌ mod ó nə́ álámbā Ńtondôbə, nə́ lə́ fyɛ nyé a kələ kwí âbum étē. Mvam ai sósōō byákāla ǹkúkúmá m̀baalán mətǐŋ ńgɔ̄ wáwóne etɔá ńkúkúmá dzíé. Ngul miǹson ńdzɔ̄ e nə́ nyāngá bəndómán, ayán yā ńlō dɔ̂ dzǐn miǹnǒm. M̀bálán ávə́ŋ ó nə məbálá ású ábé[5], anə́ fə ebom ású mod á miǹson étēde. [1] Anə́ áfə̄ bɔ́n bə́ ḿbə̂ mod bɔ̂ bə́ nə́ dzǎm yén ámalá. [2] Odídígā mod ńgɔ̄ wányú mə̄ndím mə́ kábád. [3] Bə́ nə̄ fə dzó naa: Ǹtondôbə ényé a yə́m mod məkǒl á sí. [4] Bákǎd kig kag ńkiɛ̌ ngɔn okpǎl. [5] Anə́ éyɔŋ bátúb mod ekɛl. Ǹnə́m ńkúkúmá ó nə anə́ ńlód óswé á mɔ́ mə́ Ńtondôbə: a kə ai wɔ́ ḿfág ósə ǎ yi. 2Mod ósə a yén naa zěn dzīé é nə sósōō, hədá Ǹtondôbə ńnye a sóŋ mīńnə́m. 3Ábɔ̌ mam mə́ sósōō ai tə́tə̄lə́, nálā ńgɔ Ǹtondôbə ǎ daŋ diŋ a lodo mətúnuŋa. 4Ebə́de asú ai ǹnə́m éngúŋ, mədugán, alámbā bə́bə̂ bə́ bod: nálā tē ósə̄ ó nə ǹsə́m ! 5Miǹtsogán mí éwólō mod myâzu ai nyé ákūmá; ńdzə́mán odzíbí a zu ai mə̄búa. 6Ényɔ́ ā tógan akúmá ai ǹkɔ́bɔ̄ mədugán, a nə dzə́dzāā, təge ai fəg, a sógolo émēn á zēn awú. 7Mətóm bə́bə̂ bə́ bod mâkə ai bɔ́ á ńdzāŋ, amú bâtəb wulu tə́tə̄lə́. 8Zěn ǹwóe bod e nə miǹkɔ́d, ényí m̀bəmbə mod e nə tə́tə̄lə́. 9Á nə ḿbəŋ átɔbɔ âkug ndá á ńdǐl á sī, a lodo anə́ watɔbɔ ndá dzyā ai é mīníngá ā diŋ móman. 10Nyɔ́l ḿbə̂ mod ésə yadzə́ŋ hə abé, tɔ mvóé dzīē yāyén kig maa á mís móé. 11Éyɔŋ bándə́gələ mod mod bisó, okúkūd mod ó ngánɔŋ fəg ńdɔ̄ afə ǎ yi bi óyəm ai áyə́gə́lə́ bávə́ ḿfəfə́g. 12Sósōō mod a bəbə mǎm yā ndâ bod bə́ mvol, ḿból yə̄ nâ á sógólō bɔ́ âmalá étē. Ényɔ́ ā wóg ńyōn éngongɔ́l mod a dibí mə̄lɔ̄ móé, éyɔŋ nyé ǎ yi lóe, bâyǐ kig nyé yalan. 14Efáī yā məsoé yávɔ̄li olún, mǎn kúdú dwê a vaŋ ayɔ́g. 15Sósōō m̀bɔán mam a nə miǹtag ású sósōō mod, a tɔá ekɔ wɔ̌ŋ ású ḿbə̂ mod. 16É mod ǎ dzoge zěn okálá a yi tɔbɔ ékōān bə́wú. 17É mod a diŋ miǹtag mí sí a yi laŋǎn mə̄búa, ényɔ́ ā diŋ wɔ̂n ai bidí mə́vɔ́ŋ ā yǐ kig bíg. 18M̀bə̂ mod a nə ǹtáŋ ású sósōō mod, dzam də́dā fə ai mod bidzabí á mís bə́tə́tə̄lə́ bə́ bod. 19Á nə́ ḿbəŋ átɔbɔ á ńkōd ńnam a lodo anə́ watɔbɔ ai é mīníngá a diŋ bitɔm ai olún. 20Abuí ákúmá á nādá á ndá m̀fəfə́g mod, akúd mod lâman ndáman byə́m bítē bísə[1]. 21É mod ǎ toŋ sósōō ai ebaala mətǐŋ a yi tóban ai enyiŋ, sósōō ai olugú. 22M̀fəfə́g mod ó nə dzǎm lúman ai tísɔn miǹgungúl, a mǎn būg mim̀fǐm yā mí nə́ ndi dzábán. Ényɔ́ ā kala anyu díé ai oyə́m wóé a tii nyémēn miǹdzǔg á nyɔ́l. Mod emgbáŋ, mod məbún, a nə mod bisó; a bɔ mam ai abuí éngúŋ. 25Ǹyián ézā byə́m ńtə́tə̄g mod wâyi kə ai nyé áwū, amú mɔ́ móé mábɛn syé. Ńgúmā ńtíé ámǒs hə a yii ézā byə́m ! Dzam dá, sósōō mod a və́ hə mvə́an, təge nyim mod dzóm. Mətúnuŋa bə́bə̂ bə́ bod mə́ nə bikoá, á dāŋ daŋ ngə́ bátūnī mɔ́ ai m̀bə̂ ǹnə́m. Ǹkɔ́d ḿbɔɔlɔ wâyi wú, ǹkad bə́bə́lá a kɔ́bɔ̄ á kpám ! M̀bə̂ mod a yénə́ anə́ ǎ bədě a ndəm, sósōō mod a yə́m məkǒl móé á sí. Tɔ ǹyəmán mam, tɔ fəg, tɔ mələ́bə́gá, bísə̄ bí nə zəzə á mís mə́ Ńtondôbə. 31Bâkomozan ekabilí ású ámǒs bítá, hədá, Ǹtondôbə énye a və́ mədɔ. [1] Evo ziŋ, ḿból ákúd láman ndáman byə́m bíé asú tē ńdɔ a sə́ kig dzǎm bīg. Evo ziŋ nâ, vóm ziŋ, bod bə́sə̄ bâkad bi byə́m, ényɔ̄ ā yəm baala émbīē bí ngabui nyé á mɔ́ . M̀bəmbə dzwé a lod abuí ákúmá, mvam yalod mvɔ́d ai mɔní. 2Ǹkúkúmá ai ǹzózóé bə́ nə́ ekôga dzyá: Ǹtondôbə énye a ngákom bɔ́ bə́sə bə́bɛ̄. 3M̀fəfə́g mod ó nə nâ ó yénə́ ámalá á zaag ó sɔ̄bɔ́, akúd mod láwūban ai dɔ́, á ngabúdan ai akúd díé. 4Mân mə́ édzɔdi nyɔ́l mə́ nə wɔ̌ŋ Ńtondôbə ai akúmá, ai olugú ai ayǎb enyiŋ. 5Biyoá ai məlám bí nə̄ á zēn mod miǹkɔ́d, é mod ǎ kaman ai enyiŋ dzíé a yəan byá sâla. 6Yə́gə́lə̄ mɔ́ngɔ́ mim̀bəmbə mə́fúlú á mə̄tádí mə́ ényiŋ, a yi mɔ́ baala a kələ kwí âyǒm díé[1]. 7M̀bələ akúmá a dzoe m̀búbúá, mod ekolá a nə olɔ̌ ényɔ́ ā və́ kolé nyé. 8Ényɔ́ ā myás ǹkɔ́d, a kə kwé ámalá, amú ngul mətóm dzīē yayi man. 9Mod mvam a yi yén mvɔ̌m, amú a kaban bidí byé ai m̀búbúá. 10Tsídígan m̀kpə́lə bod; bitɔm bí man, mədzó ai ebyandí bí kwi súg. 11Ényɔ́ a diŋ é mod ǹnə́m ó nə̄ ḿfūbán, a bələ́ fə m̀bəmbə ǹkɔ́bɔ ânyu, a yi bɔ mvóé ǹkúkúmá. 12Mís mə́ Ńtondôbə mákāla m̀faŋ ńyəmán, a kúli bibúg bí mod mətóm ósāma. Ǹtə́tə̄g wákɔ̄bɔ̄ nâ: "Emgbə́m e nə̄ á ńsəŋ, á ńdzɔ̄ŋ á yōb ! Mayi wêban!” 14Anyǔ mīníngá biwɔnɔŋɔ á nə edɔ́g ébé; é mod Ǹtondôbə a víni a yi ku étēde. 15Okúkud ó tīī á ńnəm binânga, ebǒm məkǎn ńdzɔ̄ yákomdo bɔ́. 16Wátībili m̀búbúá: á məmaná ó ngabíg, wávə̄ ńkúkúmá, nálā ó nə̄ nâ wabɔ nə́ á tɔ̄bɔ məbúa[2]. Kálara Mim̀fəfə́g osú 17Kə́ə́ge alɔ́, ó wog bibúg mim̀fəfə́g mí bod, yáígi ǹnə́m áyə̄gé dáma; 18wayi bǐ miǹtag ngə́ wabaala byá á ńnə̄m wóe étē, ngə́ wábán byā á bīyé bí anyu bíé. 19Ḿból yə̄ nâ ó bi afidí ai Ǹtondôbə, asú tē ńdɔ mə́ tam wa sɔ́ yə́gələ ámōs dī. 20Mə̌ tīl wa bə̄tə́bə́gá məwóm mə́lɛ́ ású mə́lə́bə́gá ai oyəm 21ású yə̄ nâ ó bɔ nə́ bə́ tóán yəm bībúg bí bə́bə́lá, ai nâ ó kālán áfə é bod bə́ lóm wā bibúg, təge vaa dzóm, təgě kig bəde. 22Tə wawole m̀búbúá dzóm, amú á nə məbúa, tə wafíd éngɔ̄ngɔ́l mod á ndá mədzó amú Ńtondôbə a yi kál ádzō dábán, ébá báwole bɔ́, nyé a yǐ fə̄ bɔ́ wole ényiŋ. Tə watindi eyɔŋ ai mod ayɔ́g, tə wawulu ai mod məliŋiná, məfúlú móé mə́ zā kālán wā, ǒ ngákə timbi ólām. Tə wabɔ m̀bɔ́g yǎ ébá bákan sɔŋ, bə́ lígi bibán ású bikolá; Amú ngə́ wābə̄lə́ kig é dzóm wāyân ai dzɔ́ ! Ású dzé báyəan fadi énɔ̄ŋ dzóe o bóó étē ? Tə watsénde ńnōm ákɔ́g yā bə̄sōā bə́ ngábəm afóla. Yə o yén é mod a tóan bɔ esíé dzíé ai akə́ŋ ? A yəan kə́ lə́de nyémēn á mís míńkúkúmá a lodo anə́ a kánga a tɔá ázāŋ zəzə̌ bān bǒd yā sí sī. [1] “Mɔ́ngɔ́ á nə́ ésīā mod”, ǹyəmə mam ǹnén dzwé nâ Freud enyé a ngádzó nālá. [2] Ńkāná vī ó nə ayé yā áwōg. Bǐ nə dzǎm kǎd étēde nâ m̀bəŋ nə́ ó yə́gə́lə mod ǹlɔ́b a lod anə́ wavə́ nye kɔ̌s. Éyɔŋ wǎtɔbɔ a tə́bə́le bidí m̀fǎŋ mod, o tóan bəbə̂ é dzóm é tə́lə́ wā ósū. 2Fudígi okəŋ êngɔŋ dzóe, ngə́ ó nə mod ndɔg ! 3Tə wakómbo mim̀bəmbə bídí bíé á məmaná bí nə̄ bídí byásui ngul á sí. 4O bə́ tūg nyɔ́l dzoe nə́ ó bi[1] akúmá tɔ ǹtsogán bēn, dzoégē dɔ́ tsog. 5O ngə́ngə́lə́ ó bəbə́gə dɔ́ ai mís lə́ dzáŋ yǎ, amú lávôl yoě məfǎb, á yə́lə́ á habag anə́ ndoe á yōb étēde. 6Tə wadí bīdí bí mod mvol, tə wakómbo bidí bíé, 7amú a bələ́ bə̄bə̂ miǹtsogán á ńnə̄m étē, énye a dzó ai wa nâ: "Dzáág, nyáág ! Ákə̄ kwí ǹnə́m wóé ó sə́ kig ai wa ngǎm. 8Ǒ ndəm mǎn dī, ǒ ngayó, amvóé dóe ásə á ńtɔ̄á hə á zəzə. 9Tə wakɔ́bɔ á mə̄lɔ́ mə́ ákúd mod a yi byandǐ fəg yǎ bībúg bíe. 10Tə watyé bəyomó mə́kɔ́g yā á ńnyie sí, tə wanyían á məfúb mə́ bān nyūī; 11amú ǹkun wabán á nə ngul abuí, énye ǎ yi kál ádzō dábán á nyɔ́l dzoe. 12Fudígi ǹló wóe ákōmdó bávə́ wā, yáígi məlɔ́ á bībúg bí fəg. Tə wabɔ təge ndə́gələ̌ nyɔ̄ mɔ́n ! ngə́ wayíd nyē ai engə́ŋ ǎ yǐ kig wú ![2] 14Ngə́ wayíd nyē ai engə́ŋ, enyiŋ dzíé ńdzɔ̄ wâkaman ai dzɔ́ á tolendǒŋ. Ǎ mɔ́n wáma, ngə́ ńnə̄m wóe ó bɔ̄ fəg, éngwámā wâyi bǐ miǹtag. 16Ǹkug nyɔ́l wámā ósə̄ wâyi sán ai miǹtag éyɔŋ biyé bí anyu bíe byáyi fálā bībúg bí sósōō. 17Tə ǹnə́m wóe wákōmbo bəsə́m o timbigi fɔ́ɔ́ kɔ́m ésə hə á wɔ̄ŋ Ńtondôbə. 18Éyɔŋ wǎyi bǐ miǹtag mə́lú mázu, afidí dóe lâyǐ kig sáma. 19Ǎ mɔ́n wáma, vógólō, ó bɔ fəg abǒg te wǎyi wulúgu ai ǹnə́m wóe á tə́tə̄lə́ zěn. 20Tə wabáman ekɔ́á ai bəsɔ́g məyɔg, ngə́ kig ai bəngə́ban bə́ tsíd. 21Amú bəsɔ́g məyɔg ai miǹtótóg bâkad ku ázōē, ǹdiŋán óyɔ́ wábɔ̄dī bɔ́ babódo ­asamaza. 22Vógólō ésōā yǎ á ngābyé wā, tə wabyandi nyoá éyɔŋ ǎ yombo yǎ. Dzə́ŋə́ ai ngul ésə̄ nâ ó bi bə́bə́lá, tə wakuan ai nyé; bɔ̌ fəg, akomodó ai akə́ŋ mam. Ésīá sósōō mod a sán ai miǹtag, ényɔ́ á ngābyé ḿfəfə́g a bələ́ məfon. 25Váá ésōā bân nyoá miǹtag mítē, váá é mīníngá á ngābyé wa miǹtag mítē ! Ǎ mɔ́n wáma, vidí álɔ̄ dóē ábə ma, mís móe mə́ tīmbígī á məzěn máma. Miníngá ebamba a nə edɔ́g ébé, miníngá məyɔŋ a nə obə́bân étam. Nyé fə a yaba bod anə́ ézilingǎn, a bulu bod mvol á ńnam. Zá ā nyiŋ á mīǹsíngí ai á miǹyanda étē ? Ású zá móman ? Ású zá mə̄sɔ́man ? Ású zá bitɔm təge ai adzó ? Ású zá mís máyén byə́m hə mvág lādá ? Ású é bod bátsídan məyɔg á zud, é bod bábáman binyan məkyaí məkyaí. 31Tə wabəbə wɔ̂n anə́ ā vie, anə́ ā tálan élɛ̄, anə́ ā yi wásigi êngɔn ǹkɔn ǹkɔn təge ai ayé. Amú á məmaná, ó ńtɔ̄á hə anə́ nyóé ē lób wā, hə anə́ ákpə̌ á sōē wa ǹsu á nyɔ́l. Mís móe mə́ ngayén biyə̌ŋ bí byə́m, ǹnə́m wóe ó ngakɔ́bɔ bikókɔ́bɔ. Wayi bɔ hə anə́ mod yǎ á bōō á máŋ étē, á bô ándīē zitíma á yób. "Bə́ bímí mā...! Hədá ma ndzí kig wóg mīńtyé ! Bə́ yíd mā...! Mǎ ndzí kig wóg dzóm! Abǒg áfə̄ māyi vəbə...? Mayǐ fə mɔ́ bǎd dúgán yɛ̄d!" [1] Ádzə̄ŋ naa wakɔd akúmá ó nə etɔ̌g ebwê ǹló. [2] Ayə́gə́lə ai engəŋ á nə kolé, tɔ anə́ lə́ sə́ kig m̀bəŋ abǒg ásə ngə́ kig ai mod ósə. Tə wabɔ bəbə̂ bə́ bod m̀bə̂ ǹnə́m, tə watám biyɔŋ byábán; 2amú ǹnə́m wábán wálām hə mətóm ńdɔ̄ fə biyé bí ányu byábán byákɔ̄bɔ hə bəbə̂ bə́ mam. 3Ai fəg ńgɔ mod a nə́ dzǎm lɔ̄ŋ ndá, ai ǹyəmán mam bə́ yə́mə́ dzɔ̄ á kpím, 4ai akə́ŋ yā ḿbɔán mam, bə́ ngadzáli bitun bí ndá ai ábūí mim̀fǎŋ míḿbəmbə mí byə́m myáyəb kán kán. 5M̀fəfə́g ńnóm fám ó nə ai ngul á túd, ǹyəmán mam wâbulu ngul dzié biyɔŋ bibɛ̄. 6Asú tē hḿ wāyi tóán komozǎn bítá ḿbəŋ; amú mədɔ másɔ́ ábuí bə́lə́b[1]. 7Mam mə́ fəg mə́ nə mod ǹkǒl ású ákúd, ékōān, a sə́ kig dzǎm yáī ányu. 8É mod a lám ábē bálōē nyé nâ ǹtótóm ! 9Akúd á bə̄lə́ hə ǹtsogán ḿbɔ̄g: ǹsə́m ! Ńdɔ̄ fə bod bávíni ǹkángā ńsísīm. 10Waku sɔ́m ámǒs ámalá ? Ngul dzoe e nə hḿ fɔ̄ɔ̄ abɔ̄d ! 11Kodégē ébá bálóm áwū, nyǐgī ébá bâkə̄ bâdudu éndə̄gə́lə́. 12Wayi dzó ámǒs tē təge səlǎn naa: "Byǎ ndzí kig yəm !" Ngǎ mod a nə ényɔ́ ā sōŋ mīńnə̄m ? Nyé a yəm. Ńdɔ̄ fə ényɔ́ ā fɔmbɔ wa, nyé a yə̌m, ényɔ́ ā sōŋ miǹnə́m a yəm bə́bə́lá, a yi yân ai mod ósə anə́ mim̀bɔán míé mí nə́. Ǎ mɔ́n wáma, dzáá wé, amú ó nə̄ zám; ebǎb wé yâyi wa bɔ ézəzəg á ndab anyu. 14Yə́mə́ hḿ nâ éyə fəg e nə́ nálā ású ńsísīm wóe, ngə́ ō bī dzɔ̄, wayi bǐ miǹtag, ású mə́lú mázu afidí dóe láyǐ kig sáma. 15Ǎ ḿbə̂ mod, tə wakɔli obag êtɔbɔgɔ sósōō mod, tə watsam ndá dzīē; 16amú sósōō mod a nə dzǎm kǔ biyɔŋ zamgbál, a dúgan tə́bə́, hədá, bəbə̂ bə́ mam bátyē bəbə̂ bə́ bod məkǒl á sí. 17Ngə́ ńzīzíŋ wóe ó ku, tə watag, tə ǹnə́m wóe wâfon amú óbag ó nɔ̄ŋ nyē; 18Ǹtondôbə a zǎ yén nálā, ǎ ngáliŋan, a dzoge fə éndə́gə́lə́ á və́ yi nyé ndə́gələ. 19Tə waman fam ású bəbɔ bə́ ábé, tə wabɔ bəbə̂ bə́ bod m̀bə̂ ǹnə́m; 20amú ósū wâbɔbɔ ású m̀bɔ ábé ńdɔ̄ fə alámbā bə́bə̂ bə́ bod lâyi dím. 21Ǎ mɔ́n wáma, mbádága Ǹtondôbə ai ǹkúkúmá. Tə wabáman ékɔ́á ai bətséndē bə́ mam[2] ! 22Amú amalá á nə̄ bɔ́ dzǎm kwī ńsibiná. Zá kig ǎ yəm ákyāī ámalá ḿbɔ̄g ósə yǎ ábə̄ bɔ́ á nə̄ dzǎm kūb ? Mim̀fəfə́g mí bod émyā mí ngákɔ́bɔ bibúg bī: Ebom kamá é sə́ kig m̀bəŋ étsīgi ǹtól. É mod a dzó ai ǹku adzó nâ "Wakyə́bə", ǹkundǎ bod wáyɔg nyé, ǹnam ó ngafə̌m fə̄ nyé. 25Ású ébá bátsíg nâ ǹku adzó a yəan ai endə́gə́lə́ bə́ nə́ ai mvɔ̌m, bâyi bǐ ḿbəmbə ǹtótómaamaa ai mətamán. É mod ǎ yalan á bə́bə́lá, məwúban mála a wúban ai wa. Tádígi mana ésīē yā á ńsəŋ, o maná fə komozan áfūb dóe ású mə́kwé bídí; á mvús tě, ó zū hḿ sɔ̄ lōŋ ndá. Tə watsíg é mod m̀bɔ́g ḿbə̂ mvǎ á zəzə. Yə wayi dug ai á ńkɔ̄bɔ ? Tə wadzó nâ: "Ḿból á ngābɔ ma ńgɔ̄ fə maa mǎyī nyé bɔ. Mayi dúgǎn mod ósə mân ású ésíé dzíé. " Amǒs ziŋ mə ngálod á mgbág afúb ǹtə́tə̄g mod, babi ai wɔ̂n ńwówɔ̄ŋ mod. 31Bilɔ́g bí man yǎ yaman vóm ósə ḿbāmāná ai sás; dzóm ésə̄ é ngábə́ ḿbūdán á biyoá, mǎn ḿfim mə́kɔ́g ā man yǎ sulan á sí. Maa mə bəbəgə, mə̌ ngabindi é dzam dí, mə fɔmbɔ́ dɔ́, ńdɔ mə ngánɔŋ áyə́gé dī étēde nâ: "Ákə á mān óyɔ́, álean á mān óyɔ́, ásām nyɔ́l á sí mān tsətsad, mɔ́ mə́ bâ, ńdɔ̄ fə̄ ńtíé wākə wāwulu, məbúa mə́ zaa wa á zēn[3], azóé[4] lâyi wa sɔ́ á nyɔ́l anə́ ókūkǔd mod bitá. Miǹkaná mí Salomóŋ mīfə́ fə̄ mí, bod bə́ Ezékias, ǹkúkúmá yǎ Yúda ḿbɔ̄ bə́ ngátil myá. 2Dúmá Zāmbá á nə̄ nâ a bɔ mam á ndímba, dúmá míńkúkúmá á nə̄ ábɔ̌ mam éyɔŋ bə́ yəm yǎ ndímba yǎ étē. 3Yób á nə oyǎb á yób étē, sí é nə edɔ́g á sí étēde ńdɔ̄ fə miǹtsogán míńkúkúmá mí nə təge ai asóŋó. 4Vaígi mvid yǎ mɔ̄ní, a ńtɔ̄á ḿfūbán m̀fúbán. 5Vaígi m̀bə̂ mod á mís mə́ ńkúkúmá, eyɔ̌ŋ te etɔá ńkúkúmá dzíé yáyi yə́m á kpím á sósōō á yōb. 6Tə watə́Ie wǎmēn ósū ńkúkúmá, tə wakə tɔbɔ á zāŋ mim̀faŋ mí bod. 7Amú m̀bəŋ nə́ bə́ kad wa nâ "Súbúgū ósū mū !" a lodo anə́ bâdzɔdi wa á mís mə́ étɔŋ ńtómba. 8É dzóm mís móe mə́ yén, tə wavóIō dzɔ́ kúlī á ndá mədzó ású ngə́ é mod m̀bɔ́g a sóIan wa, eyɔ̌ŋ te o zaa sɔ́ bɔ yá ? 9Ngə́ ó bələ́ étɔm ai mǎnyɔ̄ŋ manáŋa kom ai nyé, hədá tə wakúli é dzóm mod ǎ yīdī wā, 10amú, mod a nə́ dzǎm wōg, ǎ ngakɔ́ŋan ai wǎ təgě fə ai asɔlí yā dūgán sɔli bə́bə̂ bíbúg bə́ kwí yǎ á ngə́ŋ. 11Ébúg yā wāfála á ḿbəmbə abǒg yâfulan ai m̀bəmbə evəgələ gôI ǹdzamán ai sílíba. 12Ǹkɔ́ŋán ḿfəfə́g á mə̄lɔ́ mə́ é mod a vógolo ó nə ai m̀fí ábím anə́ ókēné, anə́ ńsāngá nyiá gôl. Anə́ mə́ndím mávə́ áwōnóŋ ai ndúgúdu ámǒs mə́kwé bídí, éyə̄ áfə m̀bəmbə ǹkad fwé á nə̄ nāIá ású é mod a lóm nyē, a wóne ésīā ǹtí wōē. 14Miǹkúd, evúndi, owé; mvəŋ, təge fɔ́ɔ́ ! Éyə̄ é mod ǎ taman nyémēn ású zəzə bífái a nə́ nālá. 15Ai abuí ódzíbí, bə́ nə dzǎm təgə ńtsīg ǹtól, anə́ fə ebubud óyəm é nə́ dzǎm būg évɛ̌s.[1] 16Ngə́ ō sɔ̄m wé, dzáág nə̄ ó dzye, hədá tə wánəman dí o zǎ yó. 17Tə wakə m̀bán á ndá mǎnyɔ̄ŋ a zǎ nyɔ̄dí wā, ǎ ngasíŋ fə wa. 18É mod a tíe mvol á nyɔ̂I mǎnyāŋ a fuIan ai kə́g, fa bitá, ǹsɔ́ndán ákɔ̌ŋ. 19Ávə̄ ǹkuan bod afidí dóe ámǒs ámalá ó nə anə́ wadí ai ásōŋ lásə́g, hə anə́ wawulu ai ebúbuga ákǒl. 20Ázombǒ sɔ̄dī kód ámǒs ávə́b, áyiǎ mod biá a bələ́ mīńtyé á ńnə̄m ó nə anə́ wasoe sǎŋ wɔ̂n ávə̄ŋ á yōb. 21Ngə́ ńzīzíŋ wóe wáwōg zie, váá wa bidí, ngə́ wáwōg ékōdé, váá wa mənyú. 22Éyɔŋ wǎbɔ nálā mâg mə́ ndóan mála wǎkóan nyé á ńlō, Ǹtondôbə a yi yân ai wa. Evúndū yā ńnam âkoé yâzu ai mvəŋ, otad ásū wâzu ai ǹkɔ́bɔ̄ mədugán. A nə́ m̀bəŋ átɔbɔ ábúg ndá á ńdǐl á sī a lodo anə́ watɔbɔ ndá dzyā miníngá móman. 25Anə́ mə̄ndím vwē mə́ nə́ éngɔŋ yákód, éyə m̀bəmbə fwé yǎ ā sɔ́ á miǹnam oyǎb á nə̄ nālá. Anə́ étam bə́ hə́ dzúgulu, anə́ óswé ó nə́ mvid, éyə̄ é sósōō mod a byé mod mətóm á nə̄ nālá. Wé ó sə́ kig m̀bəŋ ádī wā ńnəməná hədá áyə́gē é mam mə́ nə́ ḿfí ó nə ai m̀fí ábuí. Anə́ é tísɔn ě bə̄lə́ kig ongóla, éyə̄ é mod olún wálod ǹkóŋ á nə̄ nālá. Anə́ mə̄tâg máyəǎn kig ábǒg ésəb, ngə́ mvəŋ ai mə́kwé bidí, éyə̄ fə olugú ā yəǎn kig ai akúd mod nálā. 2Anə́ mvələkuma a túb, anə́ ndele á yə́lə́, éyə̄ éyɔ̌g yā é nə́ təge ai etɔm é nə́ nālá: təge tóban[1]. 3Ǹkás wâyəan ai ekabilí, mə̄súŋ ai ózəle, engə́ŋ ai ǹkag mə́kúd. 4Tə wayalan akúd anə́ ákūd díé á nə́, wǎmēn o zǎ fūlán ai nyé. 5Yalágán akúd anə́ akúd díé anə́, a zǎ yéné fəg á mís móe nyémēn[2]. 6É mod a lóm ḿbāndá ai akúd mod a tsíg məkǒl móé nyémēn, a nyu ábīŋ. 7Anə́ məkǒl móé nyémēn máyə̄m kig á sí, éyə̄ fə ǹkaná wáfan nálā ânyu ákúd. 8Áfǎŋ ngɔg á ḿbəndíŋ ó nə̄ fə anə́ wavə́ ákūd ólugú. 9Anə́ ábwī élé biyoá á mɔ́ mə́ ńsɔ̌g məyɔg, éyə ǹkaná ó nə́ nālá ânyu akúd. 10Ánə́ ńkúkúmá wánɔŋ mod ósə á bīsíé, éyə̄ é mod ǎ nɔŋ akúd, ngə́ kig bəlod bə́zēn, á bísíé, á nə̄ nālá. 11Anə́ ḿból mvú yādúgan di bə̄ndólō bóé, éyə akúd mod lábâla mam mə́ ákúd nálā[3]. 12Ngə́ ō yén mod a tálā nyémēn ḿfəfə́g á mís móé, o zombó bi áfidí ai akúd mod[4]. Mǎn kálara ǹtə́tə̄g Ǹtə́tə̄g wakɔ́bɔ nâ: “Ebibigan é nə̄ á ńdzɔ́ŋ, emgbə́m é nə̄ á zēn !” 14Anə́ évīn ḿbɛ́ yákilan á mvāān dzīē, éyə ǹtə́tə̄g wányían nálā ênɔ̌ŋ dzíé. 15Ǹtə́tə̄g ó fyáŋán du wɔ́ ésōā bídí, ngul yǎ ákə ai wɔ́ tē ânyu təge ai dzɔ̌. 16Ǹtə́tə̄g wâtsog nâ ó bələ́ fəg abuí ó lodo bod zamgbál yā báyalan ai fəg. 17É mod ǎ nyaban ézā étɔm a nə anə́ mod yǎ ā yén mvú é lodo, ńdɔ ǎ bi dzɔ á mə̄Iɔ́. 18Anə́ mod yǎ ā sɔg ákūd, a woaga mâg mə́ ndóan, məkɔ̌ŋ bílâ ai awú; 19éyə̄ é mod ǎ dug mǎnyāŋ á nə̄ nāIá, hədá, á mvús, nyé nâ: "Mə hə́ bɔ fyanga !" 20Ai ńdzə̄mān ndzaag, ndóan e dímí; mod miǹsɔ̌s á dzə̄mán fə, adzó mááŋ[5]. 21Anə́ mâg mávə́ ndúgudu, anə́ é ndzaag báfudi á ndóan yayóŋ, éyə mod bitɔm ǎ ladan bitɔm nálā. 22Bibúg bí ḿbúg mədzó bí nə bitun bí tsíd yā byásigi a kəIə kwí á miǹya étēde. Míńkokɔn bíbúg myâsɔli m̀bə̂ ǹnə́m mí nə mvid mɔní yǎ bábai ékɔ̄n á yōb. Ǹsîŋ bod a dzɔ́ŋɔlɔ bod ai bibúg bíé, hədá mədugán mə́ bógō nyé á ńnə̄m étē. 25Tɔ a nɔŋ ǹkokɔn kíŋ, tə wafidi nyé, amú a sóŋ bə̄bə̂ bə́ mam toyína á ńnə̄m wōē étēde. Zíŋ é nə dzǎm sɔbɔ á mə̄kə̄ŋ étē, tɔ náIā, abé díé lâyi kúlan á zāŋ ekóán. Ényɔ́ ā fág ébē a yi ku étē, ényɔ́ ā bīgidi ákɔ̄g, lâyi nyé dūgán sɔ́ ku á yób. Oyə́m miǹnǎl wásīŋ é mod wabími, anyu biwɔnɔŋɔ lâdudu asandá. [1] Dzam dá é mvɔ̄m Ísag a ngávə́ mɔ́n wōē Yákɔb á fūān, á məyian mə́ Esaú e ngátóban. Ngə́ éyɔg yâkə̌ kig á fūān, mvɔ̌m dzɔ e nə dzǎm kə á fūān. [2] Míńkāná míbɛ̄ mī myákɔ̄bɔ̄ é mam másəlan, dzam dá, mísə̄ myâkad bə́bə́lá. [3] Mod ziŋ a ku á ńsə̄m m̀bɔ̄g biyɔŋ biyɔŋ. [4] É mod a nə́ fəg a yəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ fəg yadzə́man nyé. Akúd étām ńdɔ̄ látsog nâ lə́ bə́lə́ fəg ésə yǎ sí. [5] Ovón kə́ŋ, m̀bai yɔ̌d ! Tə wataman okídí, amú wāyə̌m kig édzí ánā á bə̄gə́ âbum. 2Dzǒge bod bəfə́ bə́ tāmán wa, sə̌ kig anyu dóe wǎmēn, ǹnə́ŋ, sə̌ kig biyé bí anyu bíe. 3Akɔ́g á nə́ adǐd, ǹsə́lə̌g adǐd, olún akúd ó nə adǐd a lodo bísə̄ bíbɛ̄. 4Ayɔ́g á nə̄ ngɛ́d, olún məsis hədá, abán, zá á nə̄ dɔ́ dzǎm dzíbi ? 5Ǹkɔ́ŋán yā ngə́ŋ ó nə ḿbəŋ ó lodo ámvóé yā lə́ sɔ́Iɔ̄. 6Miǹkɔ́ŋan mí mvóé mí nə́ ndəm sósōō, məwúban mə́ ńzízíŋ mə́ nə mədugán. 7Ábum lə́ dzyé yǎ lâbɛn tɔ wé, ábum láwóg zie, láwōg tɔ akíl ézəzəg[1]. 8Anə́ ónɔ̌n wākə̄ wâtalaba oyǎb ai dumbá díé, éyə̄ á nə̄ nāIá, é mod ǎ kə a talaba oyǎb ai ǹnam wóé[2]. 9M̀bɔ́n ai alabínda byávə̄ miǹtag á ńnə̄m, ebubud ámvóé yávə̄ miǹtag a lodo ǹkamán mod nyémēn. 10Tə wadzóge mvóé dzoe, ngə́ mvóé ésōá, tə wakə á ndá mǎnyɔ̄ŋ ámōs ó bələ́ miǹdzǔg, é mvóé é nə̄ wa babi e nə m̀bəŋ a lodo é mānyɔ̄ŋ á nə́ wa oyǎb. 11Bɔ̌ fəg, ǎ mɔ́n wáma, fudígi ma miǹtag á ńnə̄m, mə́ bi ngul yǎ áyalan ényɔ́ ā tsag ma. 12M̀fəfə́g mod ó nə̄ nâ ó yénə́ məsis ósū, ó sɔ̄bɔ̄, akúd mod lânyaban étē, a tíban amalá. Ngə́ mod ziŋ a líg wa anyu nə́ a yi yân ékolá ńdzín, nɔŋɔ́ éwɔ̄man dzíé ébān ású a kə̄ ngām ai ǹdzín miníngá yǎ ā yə̌m kig. 14Ngə́ mod a sug mǎnyāŋ á yōb étē ai ǹdib kídí, məsugan móé mə́tē mə́ nə anə́ éyɔg. 15Ǹdǐl wátwē mə̄ndím ámōs mvəŋ tə tə́le, ai miníngá móman, bə́sə bə́ nə́ dzóm dzyá. 16Ngə́ wadzó nâ wabi nyé, o yəm nâ wadzó nâ wabi evúndu, ngə́ á bǐ kig m̀bɔ́n ai mɔ́. 17Ekie ńdzɔ̄ yádzəb ekie, mod énye ǎ komodo é mod m̀bɔ́g. 18Ǹkála alén énye a dí mim̀bǎŋ bitǒŋ, ényɔ́ a kála ǹdzoé woé a yi bí ólugú ábə̄ nyé. 19Ḿból mə̄ndím mə́ nə́ éyēn ású ású mod, éyə ǹnə́m mod wáyénē nálā ású é bod bəvɔ́g. 20Anə́ ḿból tolendǒŋ ai totolan bí nə́ təge kád ḿmínán bod, éyə mís mə bod mə́ nə́ nāIá: təge kad ńyēnán. 21Ebé ǹlwí ńdzɔ̄ yányámala sílíba, ǹkǒm ó nyámala mvɔ́d, m̀bəmbə dzwé mod énye a nə́ mod. 22Tɔ watság ákúd mod anə́ bátság fɛ̄s á ńtsɔ̄bí ai ǹtúm, akúd díé təge nyé kódō á nyɔ́l[3]. O tóan yəm ḿból ńsəŋ bíyə́m wóe ó nə́, o tóan nɔŋ ńdzǔg ai ǹkunda bíyə́m wóe. Amú akúmá á nə ndon, tɔ ǹtóm ńkúkúmá wákalǎn kig á mim̀mié mí bod ! 25Ǹnyie anə́ wāmana afúb, ńtíé mīǹkpāmáŋ bílɔ́g myáfái, kələ́ watog bitutuga á miǹkǒl. Tiŋí bīwɔ́man ai mim̀vɔ̌d míńtómbá míé, kuán ai bikə́lá nə́ ó kus afúb áfə̄, mə́nyáŋ ábəmbá kábad dóe lávə̄ wā, ǒ ngátɔŋ wǎmēn étēde, ai ndá bod dzoe ai bitúgā bí bīníngá bíe. [1] Á nə̄ hḿ ai m̀fí nâ bə́ yəm ngə́ ábum á nə ǹdzyéán ngə́ á nə zie. [2] Tɔ a nə evíndī mod, ńdɔ a kə́ a talaba á ńnam míńtáŋán. [3] Tɔ zə̌ ē kū óswē məlaŋ təge man. M̀bə̂ mod a túb tɔ mod ǎ tsídǎn kig nyé, hədá sósōō mod, anə́ étɔŋ émgbə́m, a bô á sí á mɛs, a fidigi nyémēn. 2Ábōg ǹnam ó nə́ êngongom, abuí bod lâsuŋ édzóe, hədá évúvoe é nə éyɔŋ m̀fəfə́g mǒd yā wáyəm mam ńgɔ̄ wádzóe, ǹnam ó yə́mə á kpím. 3M̀búbúá ńdzóē yā watíbili miǹtəgán mí bod wâfulan ai ngul mvəŋ yǎ yāndáman məfúb: təgě fə ai ḿbāŋála. 4É bod bádaŋ Mvéndé bâtaman m̀bə̂ mod, ébá bányie Mvéndé bálūman ai nyé. 5Bəbə̂ bə́ bod báwōg kig sósōō, ébá bádzə́ŋ Ǹtondôbə báwōg dzóm ésə. 6Ḿbúbúá wáwulu á tə́tə̄lə́ ó nə m̀bəŋ a lodo ńkúkúmá yā wáwulu á mīńkɔ́d. 7Ényɔ́ ā baala Mvéndé a nə́ m̀fəfə́g mɔ́n, ényɔ́ ā wulu ai bod bə́ ngobinda a nə́ osɔ́n ésīá. 8Ényɔ́ ā bulu akúmá díé ai ǹsə́ngé ai m̀bɛ́dán táŋ a kóan dɔ́ ású é mod ǎ yi dɔ́ kǎb mīḿbúbúá. 9Ényɔ́ ā dib məlɔ́ nə́ ǎ yǐ kig vógólo Mvéndé tɔ é ngogolán ā kogolan e nə asandá. 10É mod ǎ dudu mim̀bəmbə mí bod élə̄lə́b a yi timbi á mə̄lám móé nyémēn, bəsósōō bə́ bod ḿbɔ̄ báyi yén mvɔ̄m. 11Ǹkúkúmá mod wâtsog nâ ó nə̄ tə́tə̄lə́, hədá ḿbúbúá mod ó bələ́ fəg wâyi nyé kūlan. 12Ábōg bə̄sósōō bə́ bod bádɔ, nálā ó nə mim̀faŋ mə́kómóngá, éyɔŋ bəbə̂ bə́ bod bátə́bə, bod bə́ ngatúb. Ényɔ́ ā sɔli bivǔs bíé ǎ yǐ kig kyəbə, ényɔ ā məm bivǔs bíé a bə́bǎn fə énye ǎ yi bǐ bidzugá. 14Mvɔ̌m ai é mod a mbáda bɔ ábē, ényɔ́ ǹnə́m ó nə́ álɛ̌d a yi ku ámalá. 15Anə́ émgbə́m yáməməle, anə́ ébōd yáyóe, éyə m̀bə̂ mod a fíd áyɔŋ bingɔ́ngɔ́l bí bod á nə̄ nālá. 16Ńdzóe bod ǎ bə̄lə́ kig fəg, á bɔ miǹkód mí mam, dzam dá é mod a víni bifadi a yi yabǎ mə̄lú móé. 17É mod a ngáwé mod a yi túb a kələ kwí á ndá mim̀bog; tə mod a dzəg nyé. 18Ényɔ́ ā wulu tə́tə̄lə́ a yi kodeban, ényɔ́ a wulu miǹkɔ́d á məzěn mə́bɛ̄ a yi ku á dzyā yā étēde. 19Ényɔ́ ā syé áfūb díé a yi bí abuí bidí, ényɔ́ a toŋ biyə́yə̄m a yi dzyé ai məbúa. 20Sósōō mod yayi dzyé ai ǹtótōmaamaa, ényɔ́ ā toŋ akúmá á zud a yi tóban ai amalá. 21Efyal bod á mə̄sú é sə́ kig ḿbəŋ, ákə̄ kwí m̀fǎŋ mod m̀bɔ́g ó nə dzǎm bɔ ébom kamá hə ású étun ékɔn. 22Mod miǹyanda a tsídan akúmá á zud, təge yəm nâ azóé dílī ā dudu á nyɔ́l dzīē. É mod a kɔ́ŋan ai mǎnyāŋ a yi súgúlán yēn mvɔ̄m a lodo ényɔ́ a wɔn nyé ai ebubud ńkɔ́bɔ. Ényɔ́ ā dzíb ésīá bân nyiá a kɔ́bɔgɔ nâ: "Ǹsə́m ó sə́ kig hálā", a nə mvóé bizilingǎn. 25É mod a nə́ ndɔg bidí a dudu bitɔm, ényɔ́ ā fidí Ǹtondôbə a yi búguban. Ényɔ́ ā fidí miǹtsogán yā ńnə̄m wóé a nə́ akúd, ényɔ́ ā wulu ai fəg a yi kodeban. É mod a nə́ ákab ai mim̀búbúá ǎ dzə́dzə́man ai dzóm, hədá ényɔ́ ā búdí mís ázōē dábán a yi tíban ámalá. Bəbə̂ bə́ bod bə́ tə́bə́ fə, mod ósə ǎ ngákə âsoé, ǹnyie anə́ bə́ wú yǎ, bəsósōō bə́ bod bə́ ngábui. Ényɔ́ ǎ bɛn miǹkɔ́ŋan a yi búgiban étíe etíé təge ai məbálá. 2Éyɔŋ bəsósōō bə́ bod bə́ bə̄lə́ édzōe, ǹnam ó ngátag, éyɔŋ bəbə̂ bə́ bod ḿbɔ̄ bádzóe, ǹnam ó ngayón. 3Ényɔ́ ā diŋ fəg a nə́ miǹtag mí ésīá, ényɔ́ ā báman ekɔ́á ai biníngá bə́ ebamba a dzâ akúmá díé. 4Ai sósōō ǹtsígán mə́dzó, ǹkúkúmá a və́ ńnam wóé məbúguban, ngə́ a bɛ́de bətóya ebə́bɛde, a bɔ nâ ó ku mim̀bóŋ á sí. 5É mod ǎ wɔn mǎnyāŋ, a kɔli ávɔ̄d á məkǒl móé á sī. 6M̀bə̂ mod a timbi ólām wóé nyémēn, sósōō mod nyé a sán ai miǹtag. 7Sósōō mod a yəm édzí yáwóge ai m̀búbúá, m̀bə̂ mod ǎ bə̄lə́ kig fəg yə áyə̌m dzɔ̄. 8Bəwoe bə́ loe bâdudu engongom á tísɔn, mim̀fəfə́g myávɔli olún étē. 9Ngə́ ḿfəfə́g ó bə̄lə́ ádzō ai akúd, tɔ a wóg olún, tɔ a bɔ fyanga, ǎ yǐ kig voŋobo. 10Bǒd məkǐ bâfəm sósōō mod, hədá bəsósōō bə́ bod bádzə́ŋ nə́ bə́ wūlu ai nyé. 11Akúd mod lânɛd miǹyián míé mísə zěn ésə, m̀fəfə́g mod wátsīg myā zěn, ó vɔ́ligǐ fə̄ wá. 12Ǹdzóe bod a vógolo fə miǹsɔ́s[1], bəbɔ bisíé bóé bə́ ńtɔ̄á bə̄bə̂ bə́ bod. Ǹzózóé ai m̀bə̂ mod bátōban vóm ḿbɔ̄g, Ǹtondôbə énye a və́ bɔ́ bə́sə m̀fyɛ. 14Ńkúkúmá a tsíg mə̄dzó míḿbúbúá tə́tə̄lə́, a wóno edzóē dzíé təge ai afə́ŋə́lé á ńnomó etɔá. 15Engə́ŋ ai bidzo byâzu ai fəg, é mɔ́ngɔ́ bádzoge fili á nə osɔ́n nyīá wōē[2]. 16Éyɔŋ bəbə̂ bə́ bod bábui, abé dɔ̂ á ngabui, hədá, bəsósōō bə́ bod bâyi yén anə́ báku m̀bəg. 17Váá nyɔ mɔ́n bīndə́gə́lə́, eyɔ̌ŋ tē ńdɔ̄ á bɔ təge wa ndə́gələ, abǒg tē fə ǎ yi wavə́ miǹtag á ńnə̄m. 18Ngə́ bə́profɛ́d bákúli mam bə́ sə́ kig fə, ǹnam ó ńtɔ̄á á zamada, mvɔ̌m ai é mod a nyie Mvéndé. 19Bákomodǒ kig m̀bɔ esíé ai bibúg bí anyu, tɔ a wóg é dzam bádzó təge dɔ́ bɔ[3]. 20Ngə́ ō yén mod a kɔ́bɔgɔ təge tádí bindi, o zombó bí áfidí ai akúd mod. 21Ngə́ ō mə̄ŋə́lē ḿbɔ esíé a ngə́lə́ mɔ́ngɔ́, á məmaná, a vəŋan ńtə̄tə̄g dzóm. 22Mod ayɔ́g a dudu bitɔm, mod məliŋiná a bulu bivǔs. Məbún mâdudu mod osáma, edzɔdi nyɔ́l ńdzɔ̄ yábɛ́de mod ǹkóŋ.[4] Mvóé ǹwúwúb yābɔ̌ kig mod, yabɔ nyémēn, a yə́mə̄ tə́ éyɔg, hədá təge nyé kúlī á ngə́ŋ[5]. 25Âkɔ̌n bod wɔ̌ŋ ó nə olám, ényɔ́ ā fidí Ǹtondôbə a nə á mɛs. Abuí bod ládzə̄ŋ mvam ǹdzóe bod, hədá, Ǹtondôbə etám énye a tsíg mod ósə ǹtól. Bəsósōō bə́ bod bávīni mod mətóm ńnə́m, bəbə̂ bə́ bod bɔ̂ bə́ fəmə ényɔ́ ā wulu á tə́tə̄lə́ zěn. Bibúg bí Agur, mɔ́n Yakɛ: ekúli mam. Mod te a dzó ai ltiel bân Ukal nâ: 2Bə́bə́lá mǎ mādaŋ ǹsúsúg ńnēn yā mvɔŋ bod, á mís mə́ bod, mə nə təge ai fəg mod âbum. 3Ma ndzí kig yə́gē fəg, hədá mayə̌m mǎm yā ḿfūfūb óyəm. 4Zá á ngābɛ́d yǎ á yób, ńdɔ a ngádúgan sus ? Zá á ngākóan evúndū á mɔ́ móé étēde ? Zá á ngāwógo məndím á éwɔ̄man dzíé étēde ? Zá á ngātə́Ie bənyiě yā sí ? A nə dzwé yá ? Mɔ́n wōē á nə́ dzwé yá? Tótóé wayəm ! 5Ebúg Zāmbá ésə̄ é nə m̀bindán. A nə eběn ású ébá bə́ bákə sɔbɔ ábə̄ nyē. 6Tə wabəde dzóm á ńkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə: a zǎ və́ wa bidzo, ǒ ngawúm ai miǹnǎl. 7Madzai wa mam mə́bɛ̄, tə wanyím mā mɔ́ ósúsúa yə nə́ mawú: 8Miǹkɔ́d ai mədugán tə́lége ma byá oyǎb, tə wavə́ ma azóé, tɔ akúmá[1], váá ma hə é dzóm mādí, 9á zā bɔ̄ naa, ǹnyie anə́ mə̄ dzyé yǎ, mə̌ ngasíe wǎ, ma nâ : “Zǎ á nə̄ Zāmbá ?” Ngə́ kīg nâ, məbúa mə́ sógólo ma nə́ mə́ dzib, mə̌ ngakə kpə́lə̄ dzwé Zāmbá wama. 10Tə wasɔg m̀bɔ esíé á mís mə ésīá ǹtí wōē, a zǎ yɔ̄g wā, o ḿbə̄gə́ ásandá yā étē. 11M̀miě bǒd yā wáyɔg ésīá tə kúb nyīā ńtōtōmaamaa ! 12Ḿmiě bǒd yā ó nə́ á sááŋ á mís móé óbēn, hədá eboe dzíé təge ai dzɔ́ ńsobán ! M̀miě bǒd yā məbəbə mə́ nə́ ńnəməná m̀bɛ́dán mə́sú á yób, ai mís mə́ ébyandí. 14M̀miě bǒd yā məsǒŋ mə́ nə́ fɔ̄ɔ̄ fa bītá, miǹkəg myábán mí tɔ̄á ákəŋ nə́ bə́ mān mǐn bīngɔ́ngɔ́l bí bǒd yā ńnam ai ébá bádaŋ məbúa á mvús ǹnam ! Ǹsɔ́ŋ ó bə̄lə́ bəngɔn bə́bɛ̄: "Váá, Váá !" Byə́m bílɛ́ bí nə tə dzyé, bínyi á byádzōdzo nâ: "Abím tē !": 16Tolendǒŋ, abum ńkokóm, é sí yādzyē kig məndím, ai ndóan yǎ é nə̄ éki tə dzó nâ: "Abím tē lâyəan !" 17É dís láwoe ésīá lə́ bɛnə bɔ̌ nyīā mə̄wóg, bimgbǎŋ yā ńlod óswé byâyi dɔ́ twí, bəkǒkombo bâyi dɔ́ dī. 18Byə́m bílɛ́ bī byákád mā, bínyi á māyə̌m kig: 19Zěn kǒkómbo á yōb, ǹkíl nyóé ákɔ̄g á yōb, zěn zitíma á máŋ étē, zěn ǹnóm fám ábə ngɔn miníngá. 20Fúlú miníngá ebamba e nə nâ: ǹnyie anə́ ā man dí, a fímí ányu, nyé nâ: "Ma ndzí kig bɔ é dzam á nə̄ ábē!" 21É byə́m bílɛ́ byābɔ̄ nâ ǹnam ó tīgídān, bínyi bí nə̄ ébí yā ńnam ó sə́ kig dzǎm dzíbi: 22nə́ mǎn ólɔ̄ á bɛ́d ǹkúkúmá, nə́ akúd á dí edídii, nə́ é mīníngá básíŋ á yen alúg ai nâ etúgā mīníngá é fɔI nyiá ńtí wōē. Bə́ nə́ bə́nyi é bān átsítsíd yā bádaŋ abɔ́d á batsídī bə́sə̄ yā sí, hədá bə́ bə̄lə́ ákyái ábuí fəg: 25súlug, ayɔ̌ŋ tē təge ai ngul, hədá yákōan bidí ábǒg ésəb; Kwé sī, áyɔŋ á nə́ təge ai m̀faŋ fím, hədá bâyəm lóŋ məndá mábán á ńkōm étē; biǹtandág, təge ai ǹkúkúmá, hədá byáyəm wulu á mīńsāmbá; ńsóē yǎ bábi tɔ ai mɔ́, hədá a nyían á mə̄ndá míńkúkúmá ! Bí nə̄ bílɛ́, é byə́m bí bə̄lə́ fúlú atí á nyɔ́l, bínyi á dulu dábán anə́ dulu atí: Emgbə́m, yā yálod batsídī ásə̄ á ngul, eki təge mbádā dzóm ngə́ á dūgan ai mvús; 31ekabilí áfan[2] ai ǹgungúl ángə́də́g ngə́ kig etud kábad ai ǹkúkúmá yā a bələ́ ǹtūm édzóe á ńlō ńkán bítá wóé. Ngə́ ó ngābɔ akúd, o vuŋú nə́ wabɛ́de wámēn, hədá o dúgán bui fəg fə́, bədégē wɔ́ ânyu dóe: ó myadá mə̄nyáŋ, bɔ́dɔ ǎ ngakwí; o myadá dzwé, məkǐ mə́ ngakwí; o myadá ólún, etɔm é kwíí. 311Bibúg bí ńkúkúmá Lemuel. Ayə́gə́lə́ yā nyīā á ngāvə́ nyē. 2Dzé, ǎ mɔ́n wáma ! Dzé, ǎ mɔ́n yǎ ábum dáma ! Dzé, ǎ mɔ́n yǎ á mīǹtámáŋ myáma ! 3Tə wavə́ bīníngá ngul dzoe, ngə́ kig etiliga dzóe ébá bádzâ miǹkúkúmá. 4Á sə́ kig m̀bəŋ, ǎ Lemuel, á sə́ kig m̀bəŋ nâ miǹkúkúmá mí nyu məyɔg, nə́ bitɔŋ miǹtómba bí nyu bilám. 5Bə́ zā bɔ̄ naa, ai ńyúán bányú nālá, bə́ ngavóan məmvéndé, təgě fə tóán tsīg mīḿbūbúá ńtōl ḿbəŋ. 6É mod ǎ ngayi yǎ wū énye váán bílám byányan, ényɔ́ á bələ́ ólún á ńnə̄m ényē nyúúgū wɔ̂n. 7Éyɔŋ a nyú yǎ nālá, a yi vóan ényiŋ ngɔ́l dzíé, təgě fə tsog ámalá díé. 8Yáígi anyu dóe ású ḿvúmvúg, ású ébá bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ kig ǹka. 9Yáígi anyu, tsígí ǹtól sósōō, suŋú ádzō ḿbúbúá ai édí éngɔ́ngɔ́l mod. Ǹtómba miníngá, zá á ngāsɔ̌m wā ? A nə ai m̀fí ábuí a lodo mətabí. 11Afidí ńnóm ásə̄ á nə fɔ́ɔ́ hə ábə̄ nyé, ǎ ndāmǎn kig nyé byə́m[1]. 12A bɔ nyé ḿbəŋ sə̌ kig abé, á məmǒs mə́sə̄ yā ényiŋ dzíé. A dzə́ŋ mim̀vɔ̌d míńtómba ai sud, ǎ ngásyé ai mɔ́ móe ai miǹtag mísə. 14Anə́ bəzitímā miǹkuan, a kə, a zu ai bidí á miǹnam oyǎb. 15A kódō á sí alú á ngə́lə ású yə̄ nə́ á yam bidí ású ndá bod dzié, a mǎn kǎb bītúgā bí bīnīngá bíé bīsíé byábán. 16Ǹnyie anə́ ā yén áfúb lányəb nyé á ńnə̄m vóm ziŋ, a kusú dɔ̄, ai é mɔ̄ní á syé, a bondé áfūb wɔ̂n. 17A tindí éyē ángə̄də́g á súd, eki tə faŋ mɔ́. 18A yəm nâ mam móé mâwulu m̀bəŋ, ńdɔ̄ fə m̀fyɛ̌ yā álāmbā díé ó nə təge dím tɔ́ ai alú. 19A nɔŋɔ́ ḿbɔ̌m miǹkɔ̌l mí ótiŋ, ebɛ ótiŋ, a və́ á mɔ́. 20A sám wɔ́, a kab á mīḿbúbúá, a kwî dwé ású éngɔ́ngɔ́l mod. 21Ǎ mbádā kig avə́b ású ndá dzīē, amú bod bóé bə́sə̄ bə́ bə́gə məfǐb bíwɔ́man. 22A tiŋ nyémēn mim̀fingá, biyé bíé bí nə m̀bəmbə ndɔ́mbɔ́, byâvie á zooŋ. Á bīkóán bənyiá bodo ǹnóm wōē á bələ́ ólugú, éyɔŋ a tɔá á zāŋ bənyiá bodo mvíē yā ńnam. A kom biyé a kugan ai byá, bəkandá, a vâ bod bə́ mákíd. 25Ngul ai atí bí nə m̀bɔ́d wóé, a tsaala akǒl á sí ású mə́lú mázu. A yái anyu díé ai fəg, oyə́m wóé wávə̄ áyə̄gə́lə́ ai miǹtag. A big é dzóm ésə̄ yálod á ndá dzīē, təge yə́bə nə́ a dí bidí bíé âtə̌g étē. Bɔ́n bóé bátə̄bə, bə́ ngátaman nyé, ǹnóm wōē a tə́bə́, ǎ ngásə́gē nyé. “Abuí bīníngá á ngálə́de fɔ́ɔ́ ndəm ǹtómba; hədá wa wadzɔdi bə́sə !” Angɔn á nə́ mədugán ! Abəŋ ékob zəzə dzóm, é mīníngá ā mbáda Ǹtondôbə, énye ǎ kyə́bə ai olugú. 31Váán nyé ngab yǎ bīsíé yā mɔ́ móé, mim̀bɔán míé mí yédégán olugú wōē. [1] A bondě bēn ńsə̄ngé ású ńnóm wōē. Ǹkɔ́bɔ̄ Kohélet ví, mɔ́n Dávid, ǹkúkúmá yā Yērúzalɛm. Evúndū yā bīvundu, éyə̄ Kohélet a kɔ́bɔ̄ nálā, dzə́dzāā yǎ dzə́dzāā; dzóm ésə̄ é nə hə dzə́dzāā. Mətádí 3M̀fí dzé bēn mod a bələ́ ai ésíé ésə a syé á ńló dzóbō á sí mū ?4Ngongo bod e lodó, ényí fɔ́g é sɔ̄ɔ̄, hə sí é tɔá tə̄ á ńnomo etɔá. 5Ńló dzóbo a kwí, a yímbí, a kə́ə́ ávōl, étɔá dzíé; a dúgán fə kwí. 6Evúndū yâsigi á ńkyɛ̌, é dúgan bɛ́d âkoé, é ngakilan, é ngakilan, é dúgán nɔŋ ákǒl dulu díé. 7Aswé ásə̄ lâsigi á máŋ, máŋ təge dzyé; é zēn áswē á ngátúb, lə́ ḿbāā lə́ wulugu étē. 8Bibúg bísə̄ bí man yǎ síbi, bə́ sə́ kīg fə dzǎm bəlan ai byá; dís á nə tə kád məbəbə, alɔ́ təge dzyé ai é mam láwóg. 9É dzóm é ngábə́, ńdzɔ̄ fə̄ yáyi dúgán tɔbɔ; édzí é ngábɔban yǎ, yâyi dúgán bɔban: dzóm é sə́ kig m̀kpámáŋ á ńló dzóbō á sí mū. 10Ngə́ dzóm ziŋ é nə, édzí yā bə́ nə́ dzǎm kǎd naa: “Yénán, é dzam dí á nə m̀kpámáŋ !” Dzǎm tē á ngábə́ yǎ míḿbú mí ngálod bíā ósū.11Mod ǎ tsǒg kīg fə mǎm yā ókōbá; ḿfág émá máyi lígī mâbɔban á mvús, é bod báyi nyiŋ ábǒg tē, bâyǐ kīg mɔ́ tsog. Ma, Kohélet, mə ngábə́ ǹkúkúmá Ísraɛ̂l á Yērúzalɛm. Mə ngádzə́ŋ naa mə́ tóán fas ai fəg é dzam ásə̄ lábɔban á yób á sí mū. Ákə̄ kwí, m̀bə̂ esíé tūŋ énye Zambá á ngāvə́ bod. 14Mə ngábəbə é dzóm ésə̄ yábɔban á ńló dzóbo á sí, mə ńtálā nâ mə́sə mə́ nə hə dzə́dzāā, ǹtsídán évúndu. 15É dzóm e nə ńkɔ̄d, bə́ sə́ kig dzɔ́ dzǎm nyoe, é dzóm yádzə́man é sə́ kig láŋaban á táŋ. 16Ndɔ̄ mə ngádzó ai mǎmēn nâ: “Mə nyɔ́ mə̄ kóan yǎ fəg a lodo é bod bə́sə bə́ ngábə́ ma mīńkūkúmá ósū á Yērúzalɛm”. Ńdɔ mə ngávun fəg ai ǹyəmán mam evǔvunu. 17Mə ngádzə́ŋ ai ǹnə́m wáma ósə̄ nâ mə́ tóán yəm é dzóm é nə́ fəg ai édzí é nə̄ ákūd ai esúgúlu; ákə̄ kwí, mə ǹtálā nâ tɔ nálā ó nə fɔ́ɔ́ fə hə ǹtsídán évúndu. 18Amú ai abuí fəg, olún wâ ó ngabuí fə, ényɔ̄ ā bulu oyəm a bulu miǹtyé. Mə ngádzó ai mǎmēn naa: mə́ tam kyəge miǹtag mí enyiŋ, mə́ yen é dzóm é nə m̀bəmbə enyiŋ, ákə̄ kwí, hə dzə́dzāā. 2Ású loe, ma nâ: “Á nə dzam ákúd !” Ńdɔ̄ ḿfág miǹtag: “Nálā wâbɔ dzé ?” 3Mə ngábindi á ńnə̄m étē nə́ mə́ tam fudi nyɔ́l á ńsɔ̄án məyɔg hədá mə tɔá ai fəg dzama ésə̄ âbum; ma nâ mə́ tam sɔ́g ákūd nə́ mə́ yen é dzóm bēn é nə́ ḿbəŋ ású bɔ́n bə́ Ádam á bábɔ á yób á sí mū, á mān étun ńtíé ényiŋ dzábán ésə. 4Mə ngábɔ ngul bísíé: mə lóŋó mə̄ndá, mə bondé mə̄fúb mə́ wɔ̂n; 5mə syé məfúb bídí ai məfúb bílé, mə bɛ̌ bīlé bibumá ebə̌bɛɛ. 6Mə́ fáág bitám nə́ məndím yā étē mə́ kad wɔdǎn mīmkpāmáŋ bīlé. 7Mə kusú bītúgā bí fám ai ébí bí bīníngá, mə bǐ bǒd miǹsəŋ bíyə́m, miǹkunda mí nyag, ai miǹtómbá ezɔ́b ezɔ̌b a lodo ábím mod m̀fə́ ā ndzí kig bí ósúsúa ma á Yērúzalɛm. 8Mə ngákóan mɔ́ni ai mvɔ́d, akúmá miǹkúkúmá ai miǹnam, mə ngábi bəyia bə́ bíā, fám ai biníngá ai ákúmá láfúguzu, ai miníngá ḿbɔ̄g, ai biníngá[1]. 9Ńdɔ mə ngábíg a lodo é bod bə́sə bə́ ngábə́ mā ósū á Yērúzalɛm. Tɔ nálā mə tɔá ai fəg dzama ésə̄ âbum. 10É dzóm ésə̄ mís mə́ ngátám, mə ngávə́ mɔ́ dzɔ́; ma ndzí kig nyím ńnə̄m wáma ǹgúmā dzóm ziŋ. Mə ngátag ai esíé dzámā ésə, mə bǐ mân ai miǹtag mísə̄ étēde. 11Ńdɔ mə ngábindi bisíé yā mɔ́ máma ai étūŋ ésə mə ngánɔŋ étēde: ákə̄ kwí, mə́sə̄ mə́ ńtɔ̄á hə dzə́dzāā ai ǹtsídán évúndu; təge ai m̀fí ziŋ á ńlō dzóbō á sí mū. É zitɔ́g yāsuu ngul á sí 12Mə ngábindi é dzóm é nə́ fəg ai édzí é nə́ ókūkud ai édzí é nə̄ ákūd. Mə sílí māmēn nâ efɔlɔgɔ ńkúkúmá yâyi bɔ dzé ? Hə édzí é ngábɔban yǎ ósúsúa. Mayəm á tə̄ fɔ̄ɔ̄ naa fəg e nə ai m̀fí e lodo akúd, anə́ ḿból ḿfyɛ ó nə́ ai m̀fí o lodo díbi. 14M̀fəfə́g wâfudi mís é vóm wáyəan, akúd lâwulu á díbi. Hədá mayəm nâ bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ hə etiliga dzyá. 15Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngádzó ai mǎmēn naa: ḿból étiliga ákúd é nə́, éyə̄ fə̄ éndzámā dzɔ̂ é nə́ nālá, ḿfí dzé á fɔ̄ɔ̄ mə̄ bɔ ábím ḿfəfə́g dī ? Mə̌ ngadzó hḿ ai mǎmēn naa nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā. 16Amú bávôl mǎn vóan tɔ m̀fəfə́g, tɔ akúd, mə́lú mə́bēn mə́ tsáá hālá, təgě fə bǎd tsog tɔ m̀bɔ́g yǎ á bɔ́ bə́bɛ̄. Ǎ bod dzé a ? M̀fəfə́g wáwū dzam də́dā fə anə́ ákúd ! 17Asú tē á fɔ̄ɔ̄ ényiŋ yátság mā á ńnə̄m, amú é dzam lábɔban á ńló dzóbō á sí látsāg mā á ńnə̄m, dzóm ésə̄ é nə hə dzə́dzāā ai ǹtsídán évúndu. 18Mə mavínī ésíé ésə mə ngáwú tūŋ ai dzɔ́, ámú māyí dzɔ̄ líg ai efɔlɔgɔ dzáma. 19Zá ā yəm ngə́ a yi bɔ ḿfəfə́g ngə́ ákūd ? Tɔ nálā énye ǎ yi wóge ai ésíé dzámā ésə mə ngáwú tūŋ ai dzɔ́, mə lə́dé fəg dzama étēde á ńtīē ényiŋ wámā ósə. Nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā. 20Sɔ́m ébēn ē ngabɔ ma á nyɔ́l ású ńdzūg ósə mə ngánɔŋ á ńló dzóbo á sí mū. 21Mod a mǎn syē ai fəg, ai ǹyəmán ai akə́ŋ ásə, mod m̀fə́ yǎ á ndzí kig wú ǹdzǔg énye ǎ ngalígi ai esíé dzíé: nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā ai mod anyamá. 22Ńdɔ̄ hḿ m̀fí dzé mod a bələ́ ású ésíé ésə a ngábɔ ai é tūŋ ésə a ngánɔŋ á ńtīē ényiŋ wóé ? Amú məlú móé mə́sə̄ mə́ nə hə tǔŋ, hə miǹdzǔg, təge ai avoŋóbó. Nálā ó nə̄ fə hə dzə́dzāā. É dzam á nə́ mvyɛ́ ású mod á nə́ fɔ́ɔ́ hə bidí ai mənyú ai miǹtag ésīē dzíé. Mam mə́tē, mayén naa másɔ̄ á mɔ́ mə́ Zāmbá, “Amú zá á bələ́ é dzóm ā dí, zá ā yəm samba ai sí ndon, ngə́ é sə́ kig ma ? Owé, é mod ǎ nyəb nyé á ńnə̄m, a və́ nyé fəg, ǹyəmán ai miǹtag; hədá ǹsə̂m miǹsə́m énye a lóm naa á kə a nɔŋ, á kə a kóǎn fə ású é mod ǎ nyəb Zambá á ńnə̄m: nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā ai ǹtsídán évúndu. Dzóm ésə̄ é nə ai ǹgúmā ábǒg; dzóm ésə̄ yâbɔban ai ǹgúmā ábǒg á yób á sí: 2ǹgúmā ábǒg ású ábyé ai ǹgúmā ábǒg ású áwú, ǹgúmā ábǒg ású m̀bɛán ai ǹgúmā ábǒg ású ńtyéan bibəbɛga. 3Ǹgúmā ábǒg ású ńwéán ai ǹgúmā ábǒg ású ńlɛdán, ǹgúmā ábǒg ású ńdámán ai ǹgúmā ábǒg ású ńlóŋán. 4Ǹgúmā ábǒg ású ńyón ai ǹgúmā ábǒg ású loe, ǹgúmā ábǒg ású məyəb ai ǹgúmā ábǒg ású ábóg, 5ǹgúmā ábǒg ású ńwoán ngɔg ai ǹgúmā ábǒg ású ńtóbán ngɔg, ǹgúmā ábǒg ású mə́wúban ai ǹgúmā ábǒg ású ńsāālán mə́wúban, 6Ǹgúmā ábǒg ású ńdzə́ŋán ai ǹgúmā ábǒg ású ńdzáán, ǹgúmā ábǒg ású ńyián[2] ai ǹgúmā ábǒg ású ńwoán âfan. 7Ǹgúmā ábǒg ású ńnyabán ai ǹgúmā ábǒg ású ńladan, ǹgúmā ábǒg ású ńtɔbán evól ai ǹgúmā ábǒg ású ńkɔ́bán. 8Ǹgúmā ábǒg ású ńdiŋan ai ǹgúmā ábǒg ású ńsíŋán, ǹgúmā ábǒg ású bítá ai ǹgúmā ábǒg ású mvɔ̄ī. 9M̀fí ḿfē ḿbɔ esíé á bələ́ ai ésíé ā syé ? 10Mayén esíé yā Zāmbá á ngāvə́ bɔ́n bə́ Ádam nə́ bəbɔ. 11A ngábɔ̄ dzóm ésə ḿbəŋ é tóbogan ai abǒg díé; á ńnə̄m wábán ńdɔ a ngávə́ ndiná yǎ ábǒg, mod təge dzǎm yəm é dzóm Zambá á bɔ a tádigi á mə̄tádí a kələ kwí á məmaná. 12Mayəm nâ dzóm éfə́ yádǎŋ kig mvyɛ́ ású mod a lodǒ fə ai nâ áfon ai ásamba ai enyiŋ ńtíé á ngə̄lə́ á və̌. Ńdɔ̄ fə, éyɔŋ mod a dí anyâg, a kyəəge mvɔ̌m ésīē dzíé ésə, nálā ó nə efáī Zāmbá. 14Mayəm nâ é dzóm ésə Zambá ā bɔ yátsēndē kig, təge ai é dzóm yā ávaa, təge ai é dzóm yā ábəde. Zambá a bɔ nâ bod bə́ mbádā nyé. 15É dzóm é nə́ é ngátɔbɔ yǎ, ńdɔ̄ fə é dzóm yáyi tɔ́bɔ é ngábə́ yǎ, Zambá a kad kə bǎd dzə́ŋ édzí é ngádzáŋ[3]. Sósōō ai mân 16É dzóm éfə̄ fə mə ngábig á sí ndon mú é nə̄ nâ ayəan ǎ yəyəan: é vóm sósōō ā yəan tɔbɔ, ǹkɔd ńgɔ̄ ó ńtɔ̄á, é vóm tə́tə̄lə́ ā yəan tɔbɔ, ebádág ńdzɔ̄ é ńtɔ̄á. 17Ma ai mǎmēn naa: Zambá a yi tsíg ńtōl ású bə̄sósōō ai mim̀vomvól, amú ǹgúmā ábǒg ó nə̄ ású dzóm ésə ai ású dzam ásə. 18Ńdɔ mə ngádzó ai mǎmēn ású bɔ́n bə́ Ádam nə́ Zambá a yi nâ a bóbolo bɔ́; abǒg tē láyi yénē á ngə́ə́ŋ naa bə́ nə fɔ́ɔ́ hə tsíd. 19Amú etiliga mod ai édzí tsíd, bísə̄ bí nə dzam də́dā, bə́sə̄ báwū, m̀vəbə wábán ó nə m̀bɔ́g. Mod ǎ lǒd kig tsíd á ńkōŋ, amú dzóm ésə̄ é nə hə dzə́dzāā. 20Dzóm ésə̄ yâkə man hə vóm ḿbɔ́g[4], dzóm ésə̄ yásɔ̄ á ḿbūlúg, ńdɔ̄ fə̄ dzom ésə̄ yádúgan kə man hə á ḿbūlúg. 21Zá ā yəm m̀vəbə bɔ́n bə́ Ádam yā wábɛ́d á yōb, ábōg éví tsíd wá wásus á sí ? 22Mə ńtálā hḿ naa ńgúmā dzóm ó nə̄ mvyɛ́ ású mod ó nə̄ nâ á nɔŋ miǹtag á mân yā bīsīē bíé, amú éyə ngab dzié é nə̄ nālá. Amú, zá a yi kə ai nyé nâ a kə yén é mam máyi bɔban á mvús dzīē ? Mə ngábǐg fə étíbílí ésə̄ é nə á ńló dzóbo á sí: é bod bátíbili báyōn, hədá təge ai ǹtil bibə́ge. Bətíbili ḿbɔ̄ bə́ bə̄lə́ ngul ésə, ébá báwū étībílí təge ai m̀vɔ́li. 2Maa mə̌ ngataman ébá bə́ man yǎ wū a lodo bə́və̄və̄ə̄ bə́ ngə́lə́ və̄ə̄. 3A lodo ébálā bə́tē, madaŋ taman ényɔ́ á ngə́lə́ təge byáli, amú á ngə́lə́ təge yén bə̄bə̂ bə́ mam bábɔban á ńló dzóbō á sí. Mə mayén naa, ésīē ésə̄, ai mətamán mə́sə̄ yā étē byákə man hə ai m̀bə̂ ǹnə́m bod bəvɔ́g bábɔ ébá bə̄vɔ̄g, nálā tē ósə̄ ó nə̄ hə dzə́dzāā ai ǹtsídán évúndu. 5Akúd lábāg mɔ́ ǎ ngadí hḿ nyɔ́l dzīē. 6Edɔ́g yā wɔ́ ǹdzyéán ai awɔí é nə m̀bəŋ a lodo məbóm mə́ ésíé mə́bɛ̄[5] mə́ ńtsídán évúndu. Etám ai ábé ásə̄ á nə́ étē 7Mə ngáyén fə dzam afə́ yā á nə́ hə dzə́dzāā á ńló dzóbō á sí. 8Mod yǎ á nə̄ etám təge ai mvóé, təge ai mɔ́n təge ai mǎnyāŋ, á syé fɔ́ɔ́ hə ǹsyéán təge ai awɔí, mís móé təge fɔ́ɔ́ dzyé ákúmá. Ńdɔ̄ hḿ ḿfág wáma, maa masyé, mayím māmēn mvɔ̄m: ású zá ? Nálā ó nə̄ fə hə dzə́dzāā ai é dzam á nə̄ ábē. 9Bod bə́bɛ̄ bə́ nə m̀bəŋ a lodo mod ḿbɔ́g m̀bɔ́g. Amú nálā ńgɔ̄ báyi bulu búguban ai esíé dzábán. 10Ngə́ báku m̀bəg, m̀bɔ́g a yi bódō ényɔ́ ḿbɔ̄g. Hədá amalá ai ényɔ́ á nə̄ étām ! Ngə a ku m̀bəg, təge ai é mod ǎ yī nyé bódō á sí.11Ńdɔ̄ fə, éyɔŋ mī bóó mínā bə́bɛ̄, mí ngawódan ndúgúdu, hədá ényɔ́ á bōō étām, éyə ǎ yi wóg ndúgúdū yá? 12Bávôl kpe étām mod, éyɔŋ bə́ nə́ bə́bɛ̄, ayé nə́ ó vólō bɔ́ kpe; ńkɔ̄l ó nə́ miǹsinga mílɛ́ ó nə ayé ávōl tíe. Edzóe ńnam ai məfamalǎ yā étē Ḿbəŋ nâ ó bi ǹzózóé mɔ́ngɔ́ yā ó nə́ fəg a lodo ńkúkúmá ńnǒm mod ó nə́ ákúd á wáyə̌m kīg fə dzogě naa bə́ ləb nyé. 14Tɔ mɔ́ngɔ́ te a ngákwí á mim̀bog a kə́ tə́bə̄ ńkūkúmá, tɔ̌ kig a ngábyáli ńzə́zāg nə́ á dzóé, 15mə ngábig nâ é bod bə́sə̄ báwulu á ńló dzóbō á sí bə́ mɔmɔ mɔ́ngɔ á nyɔ́l, ényɔ́ bɛ̄ɛ yǎ á ngāvám á məyian mə́ ényɔ́ ḿbɔ̄g. 16Təge ai məmaná ású ńgūmā áyɔŋ ásə, ású ébá bə́sə a nə́ ńdzōe. Dzam dá, e ngongǒ bǒd yā á mvús é nə̄ dzǎm bɔ̌ təge fon ai dɔ́, amú nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā ai ǹtsídán évúndu. O tóan bǐg dulu dóe éyɔŋ wǎkə̄ á Ndá Zambá, kələ́ naa ó kə vógolo[6], nálā ó nə m̀bəŋ a lodo anə́ wavə́ mə̄túnuŋa mə́kúd; amú mâyə̌m kig nâ mâ­bɔ abé. Tə anyu dóe lávōlo fala ebúg ńdɔ̄ fə tə ǹnə́m wóé wávólo kɔ́bɔ á mís mə́ Zāmbá. Amú Zāmbá á nə á yób, waa á sí mū. Asú tē wǎyəan kig kɔ́bɔ̄ ábuí! 2Abuí mə́túg lâzu ai biyə́yə̄m, abuí ǹkɔ́bɔ lâzu ai bibúg bí ákúd. 3Ngə́ ō líg Zāmbá mətǐŋ, o vólogo mɔ́ kpân, amú Zāmbá ā diŋǎn kig ai məkúd, átīŋ ó ngālíg, kpáán dɔ́. 4Á nə m̀bəŋ nâ ó bɔ təge líg mətǐŋ, a lodo anə́ walíg hə ǹlígan təge kpân[7]. 5Sáálā ńkɔ́bɔ̄ yā wávə́ wa məku, o zǎ kə́ kad ńlōman Zambá nâ: "Ma ndzí kig váŋ." Zambá a za līŋán ású ńkɔ́bɔ̄ tē, ǎ ngátsam esíé yā mɔ́ móe. 6Éyɔŋ biyə́yə̄m bí nə́ ábuí, ai dzə́dzāā ai abuí ńkɔ́bɔ, abǒg tē hḿ mbádaga Zambá. Ngə́ ō yén á ńnam ziŋ bə́ tíbili m̀búbúá, bə́ kɔɔdɔ sósōō ai tə́tə̄lə́, tə wakám mam mə́tē, amú bâyi wa kǎd naa ǹkóŋ ḿbɔ̄g ó bə̄də́ éví ḿbɔ̄g á yób, hə nálā, hə nálā. 8Ńdɔ̄ fə, ású mod ósə, sí é nə ai m̀fí, tɔ ǹkúkúmá a tǐ ai sí[8]. Akúmá ai məfamalǎ yā étē 9Ǹdiŋ mɔní ā dzīdzye mɔní, ǹdiŋ nyangá ā bibi ǹsə́ngé. Nálā ó nə̄ fə hə dzə́dzāā. 10É vóm byə́m bí nə ábuí, éyə̄ fə mińdondɔ́g mí nə́ ábuí étē[9]. M̀fí dzé mod dzǎl á bələ́ étē, hə ḿbə̄bán ā bəbə ai mís [ 10]. 11Oyɔ́ ḿbɔ esíé ó nə m̀bəŋ, tɔ ǎ dí ábɔ̄d, tɔ ǎ dí ábuí, m̀bələ akúmá a bómbo evié. 12Mə ngábig m̀bə̂ dzam m̀fə́ á ńló dzóbo á sí: mod yǎ ā kóan akúmá ású ámalá díé. Akúmá tē ásə̄ lâman ndáman á ḿbə̂ dzam ziŋ, á mɔ́n ā kə̄ nyé byáli, təgě fə ai dzóm á mɔ́. 14Ákyāí á ngákwí âbǔm nyīá, ǹsɔ́ zud, a yi dúgan anə́ á ngāsɔ́. Təge ai mân məziŋ ésíé ésə a ngásyé. 15Á nə dzǎm ngɔ́l nə́ a dúgan anə́ á ngāsɔ́: m̀fí dzé hḿ naa a ngásyé ású dzə́dzāā ? 16Ńdɔ̄ fə məlú móé mə́sə̄ mâlod á díbī étē, á məlúnga, á miǹdzǔg, âkɔ̌n, ólūn étē. 17É dzóm mə mǎtsog nə́ é nə m̀bəŋ éndzɔ̄ dzí: é mvɔ̄m yāyəan ai mod e nə nâ á di, á nyu, á bi miǹtag ai ésíé ā bɔ á ńló dzóbō á sí, anə́ mə̄lú yā Zāmbá ā və́ nyé málod, amú ngab dzié fɔ̄ɔ̄ nyīlí. 18Ńdɔ̄ fə, é mod ósə Zambá ā və́ ákūmá ai byə́m bí mɔ́, a və́ə́ fə̄ ngul yā ádī byə́m bíé ai ánɔŋ é ngab dzié ai ásamba ai ésíé dzíé, nálā ó nə efái Zāmbá. 19Mod á ńtɔ̄á dzǎm vóan ábím étun enyiŋ dzíé é nə, amú Zambá a dzála nyé ńnə̄m ai miǹtag. Mə ngábǐg fə abé áfə̄ á sí ndon mú á látíbili bod. 2Mod ziŋ nyɔ́lɔ Zambá á və̄ə̄ nyé akúmá, ai byə́m bí mɔ́ ai dúmá, təgě fə ai é dzóm yádzə́man ású díé nyémēn á é byə́m bísə ǎ tám, hədá ákə̄ kwí, Zambá təge nyé dzogě naa á díán ai akúmá díé tē; mod m̀fə́ énye ǎ ngadian ai dɔ́. Nálā ó nə̄ dzə́dzāā ó tɔ̄á fə eyə́gan míńtyé. Ayǎb ényiŋ ai miǹdzǔg yā étē 3Mod ziŋ m̀fə́ nyɔ̄lɔ́ á ngābyé biyɔŋ ńtɛd, ńdɔ̄ fə a ngányiŋ kɔ́m, ákə̄ kwī, təge dzyé mvɔ̄m, tɔ sɔŋ yǎ ádzəban étē, təge ai dzɔ̌. Mə̌ ngadzó, ma nâ: ndǎn mɔ̄n é nə m̀bəŋ e lodo nyé. 4Amú a ngásɔ́ á zəzə, ńdɔ̄ a dúgan á díbi, dzwé díé anə́ hə díbī díbi; 5a ndzí kig yén ńló dzóbo tɔ á yə̌m nyē, a bələ́ áwɔí a lodo ényɔ́ ḿbɔ̄g[11]. 6Tɔ a ngábɔ́mbɔ̄ á sí bisəb bakúda bə́bɛ̄ təge dían ai akúmá díé, ngǎ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bâkə vóm ḿbɔ̄g ? Mod ǎ dzīdzye Esíé ésə mod á bɔ e nə hə ású yə nâ ádi, ákə̄ kwí zám bidí təge dzyé[12]. 8Amú m̀fí ḿfē ḿfəfə́g ó bə̄lə́ ó lodo akúd, m̀fí ḿfē ńzózóé mod ó bə̄lə́ éví wayəm wulu á mís bəvə́və̄ə̄ ? 9Ǹyénán ai mís ó nə ḿbəŋ a lodo anə́ watoŋ nyián zám: nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā ai ǹtsídán évúndu. 10É dzam á ngábə́ yǎ byǎyəm dɔ́ dzwé, byǎyə̌m fə̄ é dzóm é nə́ mod, hədá a sə́ kig dzǎm kə́ tsag é mod ǎ lod nyé á ngul. 11Éyɔŋ abuí ńkɔ́bɔ á nə́, nálā wâbulǐ fə dzə́dzāā: m̀fí dzé hḿ mod a bələ́ étē ? 12Amú zá ā yəm é dzam mod ǎ yəan ai dɔ́ ábǒg ényiŋ dzíé ai á ńtīē mə́lú mə́ dzə́dzāā móé yā málod anə́ ńsísīm ? Zá ā yī nyé kad é mam máyi lígī mâbɔban á sí ndon mú á mvús awú díé ? M̀bəmbə dzwé á nə m̀bəŋ a lodo ḿbɔ́n ó nə́ día, amǒs áwú ó nə m̀bəŋ a lodo amǒs ábyálí. 2Ákə á ndá awú ó nə́ m̀bəŋ a lodo anə́ ákə á ndá dīna; amú éyə mod ósə ǎ kə súg hə étē; á nə́ m̀bəŋ nə́ mod ósə a kad dɔ́ tsog. 3Miǹtyé mí nə́ m̀bəŋ mí lodo loe, amú tɔ otad ó tīī mod ásū, ǹnə́m ó nə̄ nyé dzǎm tɔbɔ̌ mvɔ̄í; 4ǹnə́m ḿfəfə́g ó nə̄ á ndá awú, ǹnə́m ákúd á ndá miǹtag. 5Ávōgolǒ mīńkɔ́ŋán mí ḿfəfə́g ó nə m̀bəŋ a lodo ávōgolǒ bīá mə́kúd. 6Amú, ḿból biyoá byátólan á mvīē á sí, éyə loe ákúd á nə̄ nālá, nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā, 7nə́ etíbíli yâvəŋan m̀fəfə́g mod akúd, ai nâ efái yádzâ mod ǹnə́m[ 13 ]. 8Məmaná mə́ dzam mə́ nə m̀bəŋ a lodo atádiga. Ǹsísīm ódzíbí ó nə ḿbəŋ a lodo ǹsísīm mə́bún. 9Tə ǹsísīm wóe wávôl liŋan, amú məliŋiná mânyiŋ á ńnə̄m akúd. 10Tə wadzó nâ: amú dzé məbǒg yā ókōbá mə́ ngábə́ ḿbəŋ mə́ lodo émá yā étɔ̄á dzī ? Sə̌ kig fəg ńdzɔ yǎbɔ̄ nâ ó síli ǹsílí tē ? 11Fəg e nə m̀bəŋ anə́ ngab elíg, e tɔa ai m̀fí ású bǒd yā sí ndon. 12Amú fəg yakála mod anə́ mɔ̄ní ā kálā nyé, m̀fí yā fəg ó nə̄ nâ fəg yakode ényɔ́ á bələ́ dzɔ̄. Bəbə́gə esíé Zāmbá: zá á nə̄ dzǎm nyoe é dzóm yā ā vúd ? 14Ámǒs mvɔ̄m, tɔbɔ́gɔ miǹtag, ámǒs ńdzǔg, bindígi: Zambá á ngākom bísə̄ bíbɛ̄ ḿból yə̄ nâ mod á bɔ təge yəm é dzóm yáyi tɔbɔ á mvús dzīē. Ênyiŋ dzə́dzāā dzáma, mə ngáyén mə́sə: sósōō mod a wuág á sósōō wōē, m̀bə̂ mod a nyiŋi ábē díé. 16Tə watɔbɔ sósōō ńnəməná, tə watɔ́bɔ fəg a lodo ábim láyəan; m̀fí dzé wāndáman wǎmēn nālá ? 17Tə wadaŋ bɔ ḿbə̂ mod, tə wadaŋ bɔ́ ákúd, m̀fí dzé naa ó wu ósúsúa abǒg dóe ? 8M̀bəŋ ó nə̄ nâ ó yag ai édí təge dzóe édílí. Amú é mod a mbáda Zambá a yi bɔ̌ naa bíbə̄ bíbɛ̄ bí vu. 19Fəg yávə̄ m̀fəfə́g ngul a lodo bədzoe awômǒ yā ńnam. 20Sósōō mod á sə́ kig tɔ m̀bɔ́g á sí ndon mú nə́ á bɔ hə ḿbəŋ, təge sə́m tɔ éyɔŋ é nə́ dzyá. 21Ású tē hḿ tə wavógólo andɔ́ndɔ́ŋ bod: ó zā wóg anə́ étúgā dzóē yákpə́lə wa. 22Wǎmēn wayəm abím biyɔŋ o kpə́lə yǎ é bod bəvɔ́g. É mam mə́sə̄ ma mə ngakyəge mɔ́ ai fəg; ma nâ: Mayi bɔ̌ fəg. Akə̄ kwí, fəg ə nə ma oyǎb. É dzóm é ngásɔ́ ényiŋ é nə ndímba ai edɔ́g, edɔ́g ! Zá á nə̄ dzɔ dzǎm tóán sōŋ ? 25Mə mayi fudi ńnə̄m wámā ósə̄ nə́ mə́ yəm dzé bēn é nə́ fəg, mə́ fag dzɔ, mə́ dzəŋ dzɔ̌ ai ǹtáán mam, mə yə̌m fə nâ mətóm mə́ nə mam mə́ ákúd ai esugúlu. Ńdɔ mə mayén naa é dzóm é nə́ áyol é lodo awú, ńdzɔ̄ é nə́ é mīníngá á nə̄ ólám, ǹnə́m wóé ó tɔ̄ā ávɔ̄d, mɔ́ móé ngadag: é mod Zambá a fuu ǹnə́m a yi nyé sɔ́dán á mɔ́, ǹsə́m miǹsə́m énye ǎ yī nyé timbi á mɔ́. Ńdɔ Kohélet a dzó nâ: É mam mə ngáyén mā, mə̌ maná mɔ báman mə́sə ású yə nâ mə́ bi ǹtsogán étē. Mə ngələ́ mə̄ dzə́ŋə, mabə́ kig sɔm: mə yén yǎ mod ḿbɔ́g ákūda bod, hədá miníngá ḿbɔ̄g á bīníngá bə́sə mabə́ kig nyé yēn. Hədá, édí mə̄ ngásɔm dí: Zambá á ngākom mod tə́tə̄lə́, hədá ńdɔ̄ bə́ bə́ ngáman ndáman mam mə́sə ai abuí míńkɔ́d. Zá á nə́ anə́ ḿfəfə́g nə́ a yəm timi ńkɔ̄bɔ̄ ví: “Fəg mod yafyɛ nyé ásū abǒg tē ótab wábə́ nyē ásū ó tséndé” ? 2Ma nâ: “Dzálága abéndé ńkúkúmá, ású mə́tīŋ mə́ Zāmbá, 3tə wavólo kódō á məzěn móé, tə watimbi á zud ai é dzōm ā víni ǹnə́m, amú a yi bɔ ḿból ā diŋ, 4amú ǹkɔ́bɔ̄ ńkúkúmá ó bələ́ edzóe, ńdɔ̄ zá á nə̄ nyé sílī naa: "Dzé wābɔ̄ ná ?" Sósōō mod ǎ yə̌m kig awola étsigi ǹtól5“Ényɔ́ ā baala mvéndé ǎ yǐ kig tóban ai abé; m̀fəfə́g mod wáyəm nâ dzóm ésə̄ é bə̄lə́ ábǒg díé ai ǹtól wóé.” 6Owé, dzóm ésə̄ é bə̄lə́ ńgúmā ábǒg ai ǹgúmā ǹtól, hədá mod amalá a nə ású mod: 7amú mod ǎ yə̌m kig édí láyi tóban ókīdí; zá ā yī nyé kad ábōg lə́ ngázu ya ? 8Mod ziŋ ǎ dzōē kig mvəbə ényiŋ ású yə̄ nâ á bi wá; mod ziŋ ǎ dzóē kig amǒs áwú, mǎn áwɔí ziŋ a sə́ kig á ndūm, ńdɔ̄ fə mətóm mâkodě kig mod. 9É mam mə́sə̄ má, mə ngáyén mɔ̄ ai ḿbīndán mə̄ ngábindi é mam mə́sə̄ mábɔban á sí ndon mú, ḿból mod binam a tíbili ényɔ́ ḿbɔ̄g ai mə̂ ǹnə́m wōē. Ńdɔ mə ngayén bə́ dzəbə bəbə̂ bə́ bod, bod bə́ bɛ́də̄ bə́ siigi á tə́mpɛl, bə́ vóan á tísɔn anə́ bə́ ngányiŋ[ 14]. Nálā wâ ó nə fɔ́ɔ́ fə hə dzə́dzāā. 11Ḿból éndə̄gə́lə́ ású é mod ǎ bɔ abé yákǎd kig vóló sɔ̄, ǹnə́m bɔ́n bə́ Ádam ó ńtɔ̄ā ńdzyéán ai m̀bɔán ábé. 12Ǹsə̂m miǹsə́m a nə dzǎm bɔ ábē biyɔŋ ǹtɛd, hədá a nyiŋǐ fə̄ kɔ́m. Maa mayəm á tə̄ fɔ̄ɔ̄ naa: "mvɔ̌m yayi bɔ ású ébá bámbáda Zambá, amú bə́ bə̄lə́ wɔ̄ŋ á mís móé, dzam dá, m̀bə̂ mod ǎ yǐ kig tóban ai mvɔ̌m, ńdɔ̄ fə ǎ yi lod anə́ ńsīsīm, ǎ yǐ kig yaba ényiŋ dzíé á sí amú ǎ mbádā kig Zambá." 14Hədá, dzam dá lə́ nə̄ á sí mū á nə̄ dzə́dzāā; bâbəlan ai bəsósōō bə́ bod bəziŋ ákyāí báyəan bəlan ai bəbə̂ bə́ bod, bə́ bəlan ai bəbé ákyāí báyəan bəlan ai bəsósōō[15]. Mə̌ kad yǎ naa nálā wâ ó nə̄ fə hə dzə́dzāā, 15ḿfág wáma, mə malugu miǹtag; amú dzóm éfə̄ é sə́ kig m̀bəŋ ású mod á ńló dzóbo á sí mū ngə́ sə̌ kīg fə̄ nâ ádī, ányū, a kúbǎn miǹtag, mam mə́tē émɔ̄ máwulu ai nyé ésīē dzíé á mə́lú mə́ ényǐŋ yā Zāmbá ā və́ nyē á ńló dzóbo á sí mū. Fəg yabɔ zitɔ́g məku móé 16Éyɔŋ mə ngádzə́ŋ ai ngul ésə̄ nə́ mə́ yəm fəg ai nâ mə́ yen bísíé bísə bod bádə́ŋ ai byá á sí ndon mú, tɔ anə́ mod anə́ təge ai akə̌ lə́ óyɔ́ tɔ ai alú, tɔ ai amǒs, 17ńdɔ mə ngáyén ésíé ésə Zambá á ngāsyé; mod á sə́ kig dzǎm yəm ésíé yábɔban á ńló dzóbo á sí, tɔ anə́ mod a syé ású yə̄ nâ a dzə́ŋ naa á yəm, tɔ anə́ ḿfəfəg wákad áyá naa wâyəm, ó sə́ kig dzǎm sɔm[ 16]. Owé, mə ngábindi mam mə́tē mə́sə, ńdɔ mə ngáyén nâ bəsósōō bə́ bod ai mim̀fəfə́g, mim̀bɔán myábán, bɔ́ bə́sə̄ mí nə á mɔ́ mə́ Zāmbá. Tɔ edǐŋ, tɔ zíŋ, mod ǎ yə̌m kig dzyá, bísə̄ byálod bɔ́. 2Bɔ́ bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ hə etiliga dzyá, sósōō mod anə́ ḿbə̂ mod, m̀fúfúb anə́ mod bivǔs, é mod a və́ mə̄túnuŋa anə́ ényɔ́ ā və̄ kig mətúnuŋa, dzam dədá ású m̀bəmbə mod ai ǹsə̂m miǹsə́m, ású ényɔ́ ā líg mətǐŋ ai ású ényɔ́ ā mbáda líg mətǐŋ. 3Á nə́ abé é dzam lábɔban á ńló dzóbo á sí mū, nâ bod bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ hə etiliga dzyá; asú tē hḿ ǹnə́m bɔ́n bə́ Ádam ó nə̄ ńdzyēān ai abé, mam mə́ ákúd mádzálī bɔ́ ńnə̄m éyɔŋ bə́ və̄ə̄, á mvús hālá bə́ ngakə á bə̄wú. 4Amú zá báyi tɔ́b ? Ású é bod bə́sə̄ bə́ və̄ə̄, bə́ nə ndí ai dzóm dzyá: é mvu é və̌ e nə ai m̀fí ábuí a lodo émgbə́m é wu yǎ[17]. 5Amú ébá bə́ və̄ə̄ bâyəm nâ bâyi wú, hədá ébá bə́ wú yǎ bâyə̌m kig tɔ dzóm; ású dábán bábə̄lə́ kīg fə̄ mân, amú bə́ man yǎ bɔ vóan. 6Edǐŋ dzábán, zíŋ dzābán, m̀bə̂ ǹnə́m wābán, bísə̄ bí man ya, bábə̄lə́ kīg fə ngab ziŋ ai é mam mábɔban á ńló dzóbō á sí. Ásamba ai enyiŋ anə́ éfāī Zāmbá7Kələ́ hḿ, ó di ḿbāŋála woe ai miǹtag á ńnə̄m ó nyǔ fə məyɔg móe ai zám, amú Zambá ā fúú mim̀bɔán míé ńnə̄m. 8Bə̌gə̄ kɔ́m ésə hə mim̀fúm bíwɔ́man, o sîgǐ fə m̀bɔ́n á ńlō kɔ́m ésə ! 9Tǎg ênyiŋ ai é mīníngá wādiŋ, á mə̄lú yā dzə́dzāā ényiŋ woe, ḿból Zambá ā və́ wā á ńló dzóbō á sí zəzə mə́lú móé mə́sə; amú ngab dzoe nyīlí ényiŋ ai ésīē wābɔ á ńló dzóbō á sí. 10é dzóm ésə wɔ́ wóe ó nə dzǎm bɔ, bɔ̌ dzɔ̄ ai ngul dzoe wǎmēn; amú tɔ mim̀bɔán, tɔ zitɔ́g, tɔ ǹyəmán, tɔ fəg, dzídzīá yásə́ kig á ńnam bə́wú ḿfág wāyi kə. Mə dugán fə yén á sí ndon mú naa: sə̌ kig ébá bádaŋ mbáda m̀bíl m̀bɔ̄ bádɔ á évəgan mim̀bíl, sə̌ kig ébá bádaŋ ngul m̀bɔ bádɔ á məsiŋ, sə̌ kig mim̀fəfə́g émyā myádí ḿbāŋála, sə̌ kig é bod bə́ nə́ ákə̄ŋ ḿbɔ̄ bə́ bə̄lə́ ákūmá, sə̌ kig bəyəm bə́ mam m̀bɔ̄ bátóban ai mvɔ̌m, amú bə́sə̄ bátōban ai abé ai m̀bəŋ. 12Amú mod ǎ yə̌m kig awola díé, anə́ ḿból kɔ̄s yātimbi ávɔ̄d, ngə́ bān anɔ̌n ólām. Éyə̄ amalá láku bɔ́n bə́ Ádam ńsibiná nālá á yób bə́ təge búni tɔ dzóm. Bâyə̌m kig fəg Mə ngáyén fə dzam afə́ á sí ndon mú, mə yénə́ nâ á nə ngul dzam á mís máma. 14Mǎn tísɔn ziŋ á ngābə́ təge ai abuí bod, ńdɔ ǹgungúl ǹkúkúmá ó ngāzū dzɔ kwí bītá, a mǎn dzɔ dílī, a ngáya dzɔ̌ ai byə́m bítá. 15Dá ńdɔ a ngákɔ́b mān ḿbúbúá m̀fəfə́g mod yā ā ngānyii wá ai fəg dzié, ákə̄ kwí təge ai é mod ǎ tsog mǎn ḿbúbúá mod te. 16Ńdɔ mə ngádzó, ma nâ: fəg e nə ai m̀fí e lodo ngul; hədá fəg m̀búbúá mod, bâbyandi dzɔ, tɔ bibúg bíé, bávōgolǒ kīg byá. 17Bibúg bí mim̀fəfə́g byáwógoban évūvoe a lodo anə́ ńkūkúmá yǎ wábám[18] á zāŋ məkúd. 18Fəg e nə ai m̀fí abuí a lodo bikpə́lē bitá, hədá m̀bə̂ mod ḿbɔ̄g a ndáman m̀bəŋ ósə. Mim̀bim miǹlɔ̌ myándáman ǹgúmā ndə́g m̀bɔ́n məsan, éyə̄ fə okúkūd mod wándáman fəg ai dúmá nálā. 2Ǹsísīm ḿfəfə́g wâkə ḿfág ó nə́ ḿbəŋ, hədá ǹsísīm ákúd wâwulu ǹkɔ́d. 3Tɔ éyɔŋ akúd láwulu á ńdzɔ̄ŋ ládzə̄man ai fəg. Mod ósə a yén nâ lábə̄lə́ kig fəg. M̀fəfə́g wâdiŋ ǹnomo etɔá[ 19]4Ngə́ ǹtə́bə́ ósū woe a liŋan ai wa, tə wakódō étīē dzóe, amú é mod a nə́ évūvoe á sâla abuí bivǔs. 5Mə ngáyén fə evǔs éfə̄ á sí ndon mú; ǹdzóe bod yǎ ā vus: 6ábɛ̄dē ákūd mīńkóŋ, miǹkúkúmá[20] mí bod mí dzɔdiban á sí; 7mə ngáyén alɔ́ á wulugu á bikabilí á yōb, miǹkúkúmá mí wulugu ai məkǒl[21] anə́ alɔ́. Məfamalǎ yā ésīē 8Ényɔ̄ ā fág ébē a yi ku étē, ényɔ́ ā búg ḿfim, nyoé yalób nyē, 9ényɔ́ a bwé mə̄kɔ́g á nə dzǎm bābi, ényɔ́ a sal ndzaag a nə bálī nyémēn ávə̄ŋ. 10Ngə́ ékie é nə atǔl, təge ai dzɔ́ ńdzəbán, nálā wásílī fím fə́, m̀fí ó nə̄ á fəg éyɔŋ bábəlan ai dzɔ ḿból wáyəan. 11Ngə́ nyóé yalóban ḿból bá ndzí kig dzɔ səle, təge ai m̀fí ású ńsəle. Fəg ai akúd 12É dzóm ḿfəfə́g wádzó yânyəb, hədá biyé bí ányu bí ákúd byábyandi dzɔ́; mətádí mə́ ńkɔ́bɔ̄ wóé mə́ nə bibúg bí akúd, məsulí yā étē bibúg bí é mod a ngányú mə̄ndím ôbəbə́g ésóá. 14Akúd ńdɔ̄ lábulu bibúg; mod ǎ yə̌m kig é dzóm yáyi sɔ́ ósū, zá a yi nyé kad édí láyi kwí á mvús dzīē ? 15Esíé akúd[ 22] yâtəgə nyé, ǎ yə̌m kīg bēn tɔ é zēn yākə̄ á tísɔn. Amalá ai wa, ǹnǎm yā ǹkúkúmá ó ngə́lə́ mɔ́ngɔ́, á bitɔŋ miǹtómbā myádzə́me məbóg a tádigi kíkídígi ! 17Mvɔ̌m ai wa, ńnǎm yā ńkúkúmá ó ngábyáli á ńtombā mvɔŋ á bitɔŋ míńtómbā byádzə́me məbóg á ḿbəmbə abǒg ású yə̄ nâ bə́ nɔŋ ngul sə̌ kig nâ básɔ̄g məyɔg ! 18Ai miǹtə́tə̄g mí mɔ́ míbɛ̄, ńdɔ̄ m̀bóŋ ó ku, éyɔŋ mɔ́ máku sɔ́m ndá ē ngatwé mvəŋ. 19Ású yə̄ nâ bə́ sāmbá, bə́ kāā ábōg bídí məyɔg mə́ ngavə́ hḿ miǹtag ényiŋ, mɔní nyé á yalagán á miǹyián mísə̄. 20Tə wayɔg ǹkúkúmá ńnam á ńnə̄m wóe étē, tə wayɔg ǹkúkúmá mod tɔ êtun ndá dzóē étēde, amú onɔ̌n yā yób wâyi kə ai edǔŋ ńdɔ̄ áfə̄ tsíd məfǎb yayi bɔ̌ naa bə́ yəm é dzóm bádzó[23]. Woágā ḿbāŋála woe á mə̄ndím á yób, amú á məmaná wayi nyé dúgán sɔm. 2Váá bod zamgbál ngə́ mwom ngab dzyǎ amú wāyə̌m kig ḿbə̂ dzam a nə́ dzǎm bɔ á sí ókīdí. 3Ngə́ mīńkūd mí nə́ ǹdzyéán ai mvəŋ, myâyi dzɔ soe á sí; ngə́ élē é ku tɔ á ńnam âkoé, tɔ á ńnam á ńkiɛ́, yâlaŋan é bô é vóm é ku. 4Ényɔ́ ā bə̄bə́ évūndu ǎ bɛ̌ kig bīdí, ényɔ́ ā bəbə miǹkúd ǎ kwē kig bidí. 5Ḿból wāyə̌m kig anə́ ḿvəbə ényiŋ wáwulu, ḿból wāyə̌m kig ḿból ényiŋ yákomban ábǔm mīníngá, éyə̄ áfə̄ á nə́ nālá ású ésíé Zāmbá, wasə́ kig dzǎm yəm esíé dzíé, nyé yǎ á ngākom é dzóm ésə̄ é nə́. 6Asú tē, ǹnyie anə́ kídí yālénde, bɛ̌ mvɔŋ dzoe a kələ kwí ngǒngógóle; tə wavə́ wɔ́ wóe awɔí[ 24 ], amú wāyə̌m kig á bīsíé bibɛ̄ efé yayi vú, eyɔ̄ŋ ziŋ bísə̄ bibɛ̄ bí nə ḿbəŋ. Ásamba ai enyiŋ o tigibi 7M̀fyɛ ó nə ebubud, ńdɔ̄ fə̄ mís mə́ nə miǹtag nə́ máyēn ńló dzóbo. 8Ngə́ mod a nyiŋ abuí míḿbú á sí, á tāāg ai mísə; á yə̄mə́ áfə̄ nâ məlú miǹtyé mâyi bɔ ábuí étēde, ai nâ é dzóm ésə̄ yázū é nə hə dzə́dzāā. Ǎ ńdómán mod, tǎg âbǒg ándómán dóe, fonó ai mvɔ̌m âbǒg énânga dóe. Biége məzěn yā ńnə̄m wóe ai ngǒŋ yǎ mís móe, hədá o yîgi nâ Zambá a yi wa bɔ ńkad ású mam mə́tē mə́sə. 10Vǎga olún á ńnə̄m wóe, ó vāā fə miǹtyé á nyɔ́l dzoe, hədá abǒg ándómán ai evíndī ésǐl bí nə fə hə dzə́dzāā. Ńdɔ̄ fə o tsogó Ǹkom woe ńtíé ó ngə́lə́ énânga, ósúsúa yə nâ bəbə̂ məmǒs bâzu, ai míḿbú wāyi dzó naa: "Myátsāg mā á ńnə̄m", 2ósúsúa yə nâ ńló dzóbo ai m̀fyɛ, ngɔn ai atítie byáman dím, ai nâ miǹkúd myadúgan sɔ́, á mvús hālá mvəŋ. 3Ámōs bə̄nɔ́nī bə́ ndá bádzə́m kám, ábōg bīwólō bí bod byávidibi: biníngá təgě fə kɔg ákɔ̄g abōg ébá bábəbə á wúndi bə́ ngadzái yǎ ḿfyɛ, 4éyɔŋ mim̀bɛ́ myáfɛdəban á ńdzɔ̄ŋ, ábōg édǔŋ ńtsɔ́bí yáku evól, ábōg ónɔ̌n wádzoge ǹlɔ́ŋán, ábōg bəyia bə́ bīā báku evól; 5ábōg bámbáda bɛ́d ńkǒl, bə́ kɔnɔ wɔ̌ŋ ókǎŋ zēn, ábōg ámvǔd á ngasam yǎ, ábōg ḿbasáná ā man yǎ dī, ábōg ódzɔ̌m ó ngáwum yǎ, ábōg mod ǎ ngadúgan yǎ á mvóg dzīē yǎ kɔ́m, éyɔŋ bəyón bə́ ngákə yǎ bâkilan á ńdzɔ̄ŋ, 6ósúsúa yə nâ ǹsinga sílíba wátíe, ngə́ álāmbā mvɔ́d lábōIe, ngə́ émvaŋ yábōIē étam, ngə́ ńkɔ̌l átīē êtám məndím, 7ósúsúa yə nâ m̀búlúg wádūgan á sí ḿból ó ngásɔ́, ai nâ m̀vəbə wádūgan ábə Zambá yǎ á ngāvə́ wā. Dzə́dzāā yǎ dzə́dzāā, Kohélet a ngákad nâ: dzóm ésə̄ é nə hə dzə́dzāā. 9É dzóm yábulu fəg Kohélet é nə̄ nâ a ngáyə́gələ ayɔŋ ǹyəmán mam; a ngásóŋ, a bindí, a mǎm kom ábuí miǹkaná. 10Kohélet a ngádzə́ŋ naa á sɔm mim̀bəmbə bíbúg á bí nə́ ńtilán vā: bibúg bítē bí nə̄ bə́bə́lá.11Bibúg mim̀fəfə́g bí nə anə́ miǹsɔ̌ŋ bikíé, anə́ mə̄ndīē yā bə́ ngábə́m á sí; nálā ó nə éfáī ǹnɔ́ni m̀bɔ́g m̀bɔ́g. 12Ǎ mɔ́n wáma, kálágā nâ ó bag dzóm étē: yə́mə́ naa ǹtilán bə́kálada ó nə ésíé é nə təge man; ai nâ ǹyégán ábuí wâtəgə mod nyɔ́l. Suga ńkɔ́bɔ̄ nyɔ́Iɔ̄: Dzóm ésə̄ é nyían yǎ á mə̄lɔ́. Mbádága Zambá, ó nyīē fə məmvéndé móé: é dzóm mod ósə a bələ́ nə́ a bɔɔg ńdzɔ̄ dzīlī: 14Zambá a yi bɔ dzóm ésə ǹkad ású é mam mə́sə bǐ ngábɔ, ńdɔ̄ fə a yén é dzóm ésə̄ é sɔ̄Iɔ́, tɔ é nə ḿbəŋ, tɔ é nə abé. [1] Salomóŋ á ngābə́ bə́lə ḿbama biníngá. [2] Mod a bələ́ hḿ naa a yəmə ábōg ā yəan nyie ai ábog ā yəan woa âfan, M̀fúfúb Ńsísīm ńnye ǎ ka mod ésīē tē. [3] Anə́ ḿbəmbə ǹnɔ́ni a dzə́ŋ ńtómbá ó ngádzáŋ. [4] Awú [5] Kohélet a yi nə́ a kad vá naa: Ásyē hə ǹsyéán təge wɔi ai áwɔi hə ǹwɔán təge syé, mam mə́tē mə́sə̄ mə́bɛ̄ mə́ nə abé. [6] Məwóg mâlod mətúnuŋa anə́ Yésus émēn á ngādzó . [7] Bədzóe miǹnam bəvɔ́g, éyɔŋ báyi etɔá, bâkad líg ńnam mətǐŋ dzam dá təge mɔ́ kpân. [8] Bisíé mə̄fúb bí nə ai m̀fí ású bə̄dzóe miǹnam. [9] Ǹkaná bə́tí ḿbɔ̄g ó nə̄ nâ: “Dzǎl ńkúkúmá tə kân ai kos.” [10] Mod dzǎl a bəbə anə́ bádían ai nyé. [11] É mɔ́n ā byálī ḿbim a nə mvɔ̌m a lodo é mod a bələ́ ákūmá təge dzǎm samba ai dɔ́, éyə̄ Kohélet a yén nālá. [12] Osǎŋ ó nə dzǎm dzyé mod ai bidí, dzam dá hə mod tě nyé á ngə́lə́ á bələ́ zám bidí. [13] Ebɔdi zɛl yǎbɔ nâ mod təgě fə bɔ̌ mam á sósōō. [14] Abuí biyɔŋ, éyɔŋ mod a wú yǎ, bâkad vóan ábé ásə a ngábɔ, bə́ ngayén nye hə m̀bəŋ m̀bəŋ. [ 15] Mam mâwulǔ kig á sí mū anə́ máyəan wulu. [16] Mim̀bɔán mí Zāmbá mí nə̄ é ndímba e sə́ kig á ńkōŋ óyə̌m mod. [17] Ǹkaná áwúsá wâ wâkad nâ: Âfan mod a mbáda emgbə́m tɔ́ é nə m̀bim. [18] Evúvoe ńkɔ́bɔ̄ é nə ai m̀fí a lod mvám. [19] M̀fəfə́g wâdǎŋ kig dǐŋ tsénde. [20] Bəbələ bə́ ákúmá. [21] Ǹláŋ Átaŋana Ǹtsama bân mɔ́n wōē: “Mənyu mə́ bod”. [22] Mod ǎ yəan kig syé anə́ ákud təge yəm é dzǎm bēn ā bɔ. [23] Bâkad dzó naa: Mim̀fim mí bə̄lə́ mə̄lɔ́, ngə́ kig nâ: É dzóm ésə̄ é sɔlɔ̄ yâyi kwí á ngə́ə́ŋ. [24] Mǎn bətí a dzó nâ: “Mɔ́n mɔ̄nɔ ǎ bibi”. É dzīá yádaŋ nyəb é lodo é bīá bísə Salomóŋ á ngātyé. Á wúbúgán ai ma[1] á zāŋ anyu ! Amú mim̀bɔ́dán míe mí nə m̀bəŋ a lod wɔ̂n, 3m̀bəŋ a lodo enyum m̀bɔ́n məsan woe. Wǎmēn wányum m̀bəŋ anə́ ḿbəmbə álabínda. Asú tē bǎn bəngɔn bə́ bīníngá bádīŋ wa. 4Nɔŋɔ́ mā babi ai wǎ, dudúgu ma bǐ kə m̀bíl. Ǹkúkúmá a bɔ nâ mə́ yíán étun ndá dzíe: “Bɔ̌ naa bǐ wu miǹtag bí bə́sə̄ bə́bɛ̄.” Ńdzə́mə̄ŋán edǐŋ dzóē yā yásɔ́an a lodo wɔ̂n; bǎn bīníngá bâyəan fɔ́ɔ́ wa diŋ. Evíndi mə nə ai abəŋ[2], bəngɔ̌n yā Yērúzalɛm, anə́ bibə̌m yā Kédar, anə́ bidzamǎn mim̀fim mə́ndá mə́ Salomóŋ. 6Tə myǎbəbə ma anə́ mə̄ ngáman vín, anə́ ńló dzóbo a ngádígi ma, bəndóm bámā ḿbɔ̄ bə́ ngáyáni[3] ma ńdɔ̄ bə́ ngádzó naa mə́ bāāla məfúb mə́ wɔ̂n; ńdɔ afúb wɔ̂n dáma mǎmēn, mǎ ndzí kig dɔ́ baala. 7Fəlán hḿ ma, ǎ wa yǎ mādiŋ, éyə wǎyi kə ai ǹkunda miǹtómbá á mədîga vé, éyə wayi bɔ nâ ó wɔ̄ī ai ǹtóban ámǒs vé; ású yə̄ nâ mə zǎ fūlán ai ényɔ̄ ā kə m̀bíl á mgbág miǹkunda míńtómbá bənyɔ́ mvóé. Ngə́ wāyə̌m kig dɔ́, wa yǎ wānyəb a lodo biníngá bə́sə, wa, toŋó hḿ mīńkil yā mim̀byɛ mí kábad ó kə ai bɔ́n bíkə́lá bóe á mə̄dîga, á mgbág bənɔ́ni mīńtómbá. Ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wáma, mavəg wa ai ekabilí yā bīkálíg bə́ Farawóŋ. 10Bimvongá bíe byátóan kúlī mim̀bəmbə mə́máŋ móe, miǹsangá mí nyəbəgə kíŋ dzoe. 11Byǎyi wa kǒm bimvongá ai ásə́sá ngɔ̌g sílíba. Ábōg ńkūkúmá á ngábə́ á ndá dzīē álabínda wáma a ngábə́ á kūndigi m̀bəmbə enyum. Ǹdindíŋ wámā ó nə anə́ ḿfəg mírǎ yā ó bɔ̄ mā á mə̄bɛ̄ á yōb ńtīē álú. 14Ǹdindíŋ wáma ó nə anə́ ábūndá sām á mə̄fúb mə́ wɔ̂n yā Ein Gɛdi. O nyəbəgə a dzé, ǎ ńdindíŋ wáma, o nyəbəgə a dzé ! Mís móe mə́ nə abə̌ŋ. Ǎ mvóé dzama, o nyəbəgə a dzé, o nə m̀bəŋ súg ! Enɔ̌ŋ dzáán é nə anə́ bibubud bílɔ́g. 17Mim̀bóŋ yā ndá dzāān mí nə́ amaŋ, miǹtuan myáán, elɔlɔm. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó na: “Á wúbúgán ai ma ânyu étē, ngə́ kig nâ “Á váá mā twé !” [2] Abuí bətil bə́bíbɛl bâfəlan vá naa “Tɔ anə́ māvín ekod, dá mə nə m̀bəŋ”. Nálā ó nə evǔs, é bod bâyə̌m kig ǹkɔ́bɔ̄ hébrēa m̀bəŋ, ai ébá bávini bivíndī bí bod, ḿbɔ̄ bádiŋ kad timǐ nālá. M̀faŋ ḿfəlán ó nə̄ nâ: Mə ńtɔa yǎ évindi -m̀bəmbə eyə̌ŋ dzam m̀bɔ́g nyɔ̄lɔ́, ńdɔ̄ áfə mǎbad bág ábəŋ á yób –ḿbəmbə eyə̌ŋ dzǎm bɛ̄ɛ. Amú ngə́ Zāmbá ńnye a ngákom bivíndi, ḿból é dzóm ésə Zambá á ngākom é nə́ ḿbəŋ, nálā wâtian naa evíndi é nə m̀bəŋ. [3] Anə́ báyáni ekob tsíd naa bâyi kǒm ngob ai dzɔ́. Mə nə sǎm rósa yǎ Ḿbōmbo, sǎm lís yǎ mīḿbīgílí. Fám 2Anə́ lís yǎ zāŋ biyoá, éyə ǹdindíŋ wáma ó nə̄ nālá á zāŋ bəngɔn bə́ biníngá. Miníngá 3Anə́ áfəle á zāŋ bilé yā âfan, éyə ǹdindíŋ wáma ó nə̄ nālá á zāŋ bəndómán. Á édzidzin dzíé á sī ńgɔ mǎdiŋ mə tɔá, ebumá dzíé é nə ma ezəzəg ânyu. 4A kə ai ma á ndá bidí dzīē, étsíg á ngātə́le ma ósū é nə Edǐŋ. 5Wónán ma ai miǹkɔán bibumá, váán ma ngul ai bǎfəle amú makɔn edǐŋ. 6M̀bɔ̄ ńgāla woé á nə́ ma á ńlō á sí, m̀bɔ̄ ńnōmo woé á yə́mə ai ma á kpím ! 7Mavu mína sɔŋ, ǎ bəngɔn bə́ Yērúzalɛm, sɔŋ ai miǹkɔ́g, ai bimvǔl yā məfan, tə myǎfógo edǐŋ dzáma, ngə́ á və́lě nyē óyɔ̄ ńtíé émēn á ngə́lə́ təge yi. Mawóg kíŋ ǹdindíŋ wáma Miníngá 8Mawóg kíŋ ǹdindíŋ wáma, ényē nyɔ́lí ā zu á yə́lə á miǹkǒl á yōb, a zu a sán á bān miǹkǒl á yōb. 9Ǹdindíŋ wáma ó nə anə́ ńgāl ńkɔ́g, anə́ étɔŋ émvul. Ényē nyɔ́lī á tə́lé á mvús m̀fim wáán, a lə́mbəgə á wúndi, á mə̄lɔ́ŋ mə́ ávɔ́d. 10Ǹdindíŋ wáma wávə̄ kíŋ, nyé ai ma nâ: Fám "kódógō á sí ǎ édǐŋ dzáma, ǎ ḿbɔ̄s wáma, ó zu, 11amú óyon ó lod yǎ, mvəŋ e tə́bə yǎ, ě man yǎ lod. 12Məsamaga mə́ ngakwí yǎ á sí, abǒg yā yiá bīá á kwí yǎ; zǔm fəbə ǎ ngálɔ́ŋ yǎ á mə̄fúb máán. Elé fáige é ngatádi yǎ wūm bíbūmá bí ósú, bilé bí wɔ̂n bí ngásam yǎ, bí kúndigi alabínda. Tə́bə́gə, ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wáma, zǎg ǎ ḿbɔ̄s wáma. 14Obə̌ŋ wámā yā ó sɔ̄lɔ́ á ḿbōg ákɔ́g, á ḿbíl ákɔ̄g étēde, lə́dége ma asú dóe. Bɔ̌ naa mə́ wóg kíŋ dzoe, amú kíŋ dzoe e nə ǹkɔn ǹkɔn; ású dóē á nə́ akyái ḿbəŋ. Nyiá "Bián bía mvǎg, bǎn mvāg yā bándáman məfúb mə́ wɔ̂n; amú məfúb mə́ wɔ̂n máán mə́ ngasam yǎ. Miníngá 16M̀bɔ́s édǐŋ wáwōge ai ma, ńdɔ̄ fə maa mawóge ai nyé yǎ á nə̄ á mə̄dîga á zāŋ bəlís. 17Ósúsúa evúndū məsulí mə́ ngōgé ai nâ díbī lâsus, dúgán zu, ǎ ḿbɔ̄s wáma wafulan ai ǹgál ńkɔ́g ai etɔŋ émvul á míńkōl mi nə́ ńtsamán. Á énɔ̌ŋ dzáma á yób, abǒg ásə, madzə́ŋ ényɔ́ ńnə̄m wáma wádiŋ, mə̌ dzə́ŋ nyē á dzə́ŋə dzə́ŋə, təge nyé yēn. 2Lâyəan fɔ́ɔ́ naa mə́ kódo á sí, mə́ wulu á tísɔn ésə, ai á mīńdzɔ̄ŋ, ai á miǹsəŋ mí mákíd, mə kə madzə́ŋ ényɔ́ ńnə̄m wámā wádiŋ. Mə̌ dzə́ŋ nyé á dzə́ŋə dzə́ŋə, təge nyé yēn. 3Bəzimbi bátōban ai ma, ébá bákə̄ bánɔ̄nī tísɔn. “Yə mǐ tóbán ai ma ényɔ́ ńnə̄m wámā wádiŋ hálā ?” 4Maa mə sələgan fɔ́ɔ́ ai bɔ́, mə̌ ngatóban ai ényɔ́ ńnə̄m wáma wádiŋ. Ńdɔ mə̌ lad yǎ nyē, mǎyǐ kig fə nyé dzoge, a kələ kwí anə́ māyī nyé kə́ nyīlī á ndá ábə naná, êtun ndá é mīníngá á ngābyé mā. Fám “Mavu mína sɔŋ, ǎ bəngɔ̌n yā Yērúzalɛm, sɔŋ, ai miǹkɔ́g ai bimvǔl yā məfan: tə myáfogo edǐŋ dzáma ngə́ á və́lə̌ nyē ńtīē émēn á ngə̄lə́ təge yi. Miǹdindíŋ mí bīníngá 6Dzé yábɛ́d á ńkōd ńnam dzílī anə́ ándíé ótsīda, anə́ ḿfə̄b míra ai otú, ai balabínda bə́sə̄ yā miǹnam oyǎb? 7Etɔá kúm Salomóŋ dzī, miǹgungúl mí fám mə̄wóm mə́saman, ǹtɔ́bán a zīngí yā Ísraɛ̂l. 8Bə́sə̄ bə́ bə̄bə̄gán akəŋ bítá, mod ósə okəŋ bítá wóé ángə̄də́g, nə́ dzóm é zā dīlán nyē ai alú. 9Ǹkúkúmá Salomóŋ á ngābɔ̄ nə́ bə́ kom nyé étɔá kúm ai bilé yā Libáŋ. 10Mim̀bóŋ yā étēde hə sílíba, esígibi hə mvɔ́d mvɔ̄d, etɔá ébēn é nə̄ nyɔ́l m̀fǒl; zud etɔá e nə ai bivəgələ mə́víni. 11Ǎ bəngɔ̌n yā Síon zǎnə yén anə́ ńkūkúmá Salomóŋ á bəgə́ ńtóm ńkúkúmá yā nyiá ā bɔ́dī nyé ámǒs álúg díé, ámōs ńnə̄m ó sánā nyé ai miǹtag âbum ai miǹtag. O nyəbəgə adzé a ḿbɔ̄s wáma o nyəbəgə adzé ! Mís móe mə́ nə abə̌ŋ á mvús suláya woe, esǐl dzóe é nə anə́ ńkunda bikə́lá yā wásigi á miǹkǒl mí Galaad. 2Məsǒŋ móe mə́ nə anə́ ńkunda bə́yál míńtómbá yā bə́ mān tsíg mim̀vɔ̌d á mí ndəm mǎn wɔ̂ban óswē, bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ mīḿbyás, təge ai éví wádzə́man á ńlōē. 3Biyé bí anyu bíe bí nə anə́ évə̄lē ńkɔ̌l, anyu dóe á nə m̀bəŋ. Məmáŋ móe mə́ nə anə́ bifǎs bibumá bí ófumbi á mvús suláya woe. 4Kíŋ dzóe e nə anə́ ńkum Dávid, ǹlóŋán ai fím. Akúda biběn a kə̌ kə̄lán étēde, biběn míḿbén yā bītá. 5Məbɛ́ móe mə́bɛ̄ mə́ nə anə́ bɔ́n miǹkɔ́g bə́bɛ̄, mim̀byás mí etɔŋ émvǔl yā mí nə́ á mə̄dîga á bə̄lís étē. 6Ósúsúa evúndū məsuli mə́ ngōgé ai nâ díbī lâsus, mayi bɛ́d á ńkǒl míra ai á ńkǒl ótú. 7O nə abəŋ ai nyɔ́l ésə, ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wáma, təge ai mǎn átɔ́ŋ. 8Ai ma á Libáŋ, ǎ ḿbɔ̄s wáma, ai ma á Libáŋ wayi sɔ́. Wayi sus ávōl avól ôbobon Amana, ôbobon Senir ai éví Hermon, á mim̀bǐl bíḿgbə́m ai miǹkǒl mí zə̄. 9Watsígíli ma ǹnə́m âbum, ǎ kál dzama, ǎ ḿbɔ̄s wáma; wakpee ma akúd hə ai məbəbə məbəbə móe, ai atabí də́dā yā ńsāngá wōē yā kíŋ. 10Miǹyɔmɔlán míe mí nyəbəg adzé, ǎ kál dzama, ǎ ḿbɔ̄s wáma ! Miǹyɔmɔlán míe myâsɔ̄an a lodo wɔ̂n, ńdɔ̄ fə məsǎn yā álabínda woe mákūndi m̀bəmbə enyum a lodo mim̀bɔ́n mísə. 11Biyé bí anyu bíe, ǎ ḿbɔ̄s wáma, byátwē ńkɔn wé, wé ai mənyáŋ bí sɔ̄lɔ́ óyə̄m wóe á sí; ńdɔ̄ áfə enyǔm yā bīwɔ́man bíe é nə anə́ ényǔm yā Libáŋ. 12Ǎ kál dzama, ǎ ḿbɔ̄s wáma, o nə afúb yā á nə́ óngōlā étēde, étam é nə́ ḿfɛdán. Bifâla bíe bí nə afúb bílé bí áfumbi yā byákúndi ényum yádaŋ m̀bəŋ, 14nâr ai safaran, kalamus ai kinamona ai bilé bí ótú bísə, míra ai aloɛ́s ai bílɔ́g məsan bisə̄ bí tə́lə́ ósū. Mə nə étam yáwɔdan ngádan, etam mə́ndím málod a tíege á Libáŋ! 16Vəbə́gə́, Ǎkilon[1] ! Zǎg, Ǒtaŋ[2] ! Bɔ̌ naa ngádan dzama é və̄bə́ evúndu, é kūndi bálabínda bóé. Nə́ m̀bɔ́s wáma ó nyīī á ngádan dzié, á di bíbūmá byádaŋ nyəb étē. Manyián á ngádan dzama, ǎ kál dzama, ǎ ḿbɔ̄s wáma, makwé míra ai alabínda wáma, madi ébǎb wé dzáma, manyú wɔ̂n wáma ai mənyáŋ máma ! Ǹkunda “Dzáán, ǎ bə̄mvóé báma; nyáán, sɔ́án məyɔg, ǎ mīḿbɔ̄s myáma !” Mə ngábə́ óyɔ̄, hədá mavəbə Miníngá 2Mǎkə́ óyɔ̄, hədá ǹnə́m wáma ó tála: mawóg anə́ ḿbɔ̄s wáma wákud ! "Yáígi ma m̀bɛ́, ǎ kál dzama, ǎ mvóé édǐŋ dzama, ǎ óbə̌ŋ wáma, ǎ ńtūd wáma; amú ǹló ó nə ma ḿbɔdán ai ebúa; məbúndá mə́ ésǐl máma mə́ bə̄gə́ mə̄twé mə́ álú." Miníngá 3Mə sɔ́di yǎ sɔ́d dzama: nə́ yá ! Mə́ dúgán dzɔ́ bɔ̄d ngǎ ? Mə̌ man yǎ sǒb məkǒl máma: nə́ yá ! Mə́ dúgán mɔ́ və̄ mvid ngǎ ? 4M̀bɔ́s wáma wányīlī wɔ́ álɔ̄ŋ[3]; ńdɔ̄ abum dámā lásigan. 5Ńdɔ makódō á sí, nə́ mə́ yái m̀bɔ́s wáma m̀bɛ́. Mɔ́ máma mə́ nyəgədan ai míra, anyǔ dáma ai ǹkɔn míra, á bifɛdəga bí ḿbɛ́. 6Ńdɔ mə mayái m̀bɔ́s wáma m̀bɛ́! Hədá ńdɔ m̀bɔ́s wámā ó ngálúm mvús, ó kə́ə́. Ńdɔ́ mə ngádzâ fəg mə kwíí mə̌ ngakə matoŋ nyé: mə̌ dzə́ŋə́ nyē hədá təge tóban ai nyé, mə lóé nyē hədá a təge ma yalan. 7Bə́ tóbán ai ma, bə́zimbi ébá bâkə bákɔ̄dan tísɔn á nyɔ́l; bə́ ngabími ma, bə́ báligi ma məvə́ŋ; ńdɔ̄ bə́ ngáfadi ma ǹdzɔmbɔ éwɔ́man wáma, ébá bábaala mim̀fim. 8Mavu mína sɔŋ, ǎ bəngɔ̌n yā Yērúzalɛm: ngə́ mī tóbán ai m̀bɔ́s édǐŋ wáma, myǎyi nyé kad yá ? Nə́ makɔn edǐŋ ! Ǹkunda 9Ényɔ́ wādiŋ abuí, dzé á bələ́ a lodo ébā bə̄vɔ́g, ǎ ngɔn miníngá yǎ wālod biníngá bə́sə̄ âbəŋ ? Ényɔ́ wādiŋ abuí, dzé á bələ́ a lodo ébā bə̄vɔ́g, ḿból yə̄ nâ ó vu bía sɔŋ ná ? Miníngá 10M̀bɔ́s édǐŋ wámā ó nə m̀fúm ai evə́lə, a dɔ á zāŋ bakúda awômo. 11Ǹló wóé ó nə mvɔ́d, m̀fúbán mvɔ́d, məbúndá mə́ ésǐl móé mə́ nə̄ é kíé məlén yávín á nyɔg nyɔg nyɔg anə́ émgbaŋ ónɔnɔ́. 12Mís móé mə́ nə anə́ ábə̌ŋ á bə̄bísin mə́ndím, á wɔ́bɔgɔ á mə̄nyáŋ étē, á bod bíyə́yás bīsóá á yōb. Mə́máŋ móé mə́ nə anə́ mə̄bóm mə́ ósím yā mákúndi m̀bəmbə enyum, biyé bí anyu bíé bí nə̄ bə́lís, byátwē é míra anə́ ńkɔn. 14Mɔ́ móé mə́ nə miǹsə́g mí mvɔ́d, ǹlóŋán ai mətabí. Abum díé ǹsɔ́lɔ̌g mim̀bǎŋ mí zɔg m̀bámán ai mətabí. 15Mim̀byán míé mí nə́ məndíé məkɔ́g yā mə́ tə́lə́ á məkon mə́ ḿfúbán mvɔ́d á yōb. Asú díé á nə anə́ Libáŋ: təge ai é dzóm yávəgan ai nyé, anə́ ámaŋ. 16Zǎŋ anyu dzié e nə ebubud évúvoě bēn; éyə̄ fə ǹkug nyɔ́l wóé ósə̄ ó nə́ hə zám zām nalá. Éyə̄ hḿ ḿbɔ̄s édǐŋ wámā ó nə̄ nalá, éyə̄ hḿ éyɔŋ dzáma é nə́ nālá, ǎ bəngɔ̌n yā Yērúzalɛm. Éyə m̀bɔ́s edǐŋ wóe ó kə̄ və́, ǎ mīníngá yǎ ā nyəb a lodo biníngá bə́sə ? Éyə m̀bɔ́s edǐŋ wóe ó yálá vé, bǐ dzəŋ nyé ai wa ? M̀bɔ́s édǐŋ wáma wasīgī á ngádan dzié, a nə mə́fólā mákundi m̀bəmbə enyum, a nə á mə̄dîga á ngádan a kə̌ fə a fád bə̄lís. 3Mawóge ai m̀bɔ́s édǐŋ wáma, ńdɔ̄ fə m̀bɔ́s édǐŋ wáma wâ wāwóge ai ma, nyé yǎ á nə̄ á mə̄dîga á bə̄lís étēde. O nə m̀bəŋ, ǎ mvóé dzama, anə́ Tirtsa, abəŋ anə́ Yērúzalɛm, məsis anə́ byə́m bīnén. 5Vaígi ma mís móe á nyɔ́l, amú mâvali ma evú. Esǐl dzóe é nə anə́ ńkunda bikə́lá yā wásigi á miǹkǒl mí Galaad. 6Məsǒŋ móe mə́ nə anə́ ńkunda bə́yál míńtómbá yā bə́ mān tsíg mim̀vɔ̌d, á mí ndəm mǎn wɔ̂bán óswē: mísə̄ mí bə̄lə́ mīḿbyās, təge ai éví wádzə́man á ńlōē. 7Amáŋ dóe á nə anə́ éfas ébumá ófumbi, á mvús suláya woe. 8Məwóm mə́saman bə́ nə miǹkúkúmá mí bīníngá, məwóm mwom bibɔn, ḿfág bəngɔn təge ai aláŋá. 9O nə ḿbáŋ, ǒbə̌ŋ wáma, ḿbɔ́s wáma. A nə ḿbáŋ ású nyīá wōē, a fyɛ ású ényɔ́ á ngabyé nyē. Bəngɔn bə́ biníngá báyēn nyē: bɔ́ nâ a nə mvɔ̌m; miǹkúkúmá mí biníngá ai bibɔn: bâtaman nyé. "Zá ā zū nyɔ́lí anə́ mə̄kwí mə́ kídí, abəŋ anə́ ngɔn yǎ á yób, engə́ngə́ŋ anə́ ǹló dzóbo, məsis anə́ bǒd məndəm ?" 11Masus áfūb kóme nə́ mə́ kə bəbə̌ bisamaŋǎ yā ḿbīgílí, nə́ mə́ yen ngə́ mīńdíg mí wɔ̂n mí ngásɔman yǎ, ngə́ áfumbi á ngávə́ yǎ sām. Mǎyə̌m kig fɔ́ɔ́ fə mǎmēn: o dzâ yǎ ma fəg, tɔ anə́ mə̄ nə́ ngɔn yǎ ńtōmbā áyɔŋ. Dúgán, dúgan ai mvús, ǎ ngɔn Sulamíta, dúgan, dúgan ai mvús, bǐ fɔ̄mbɔ wa. Fám Dzé myāfɔmbɔ ngɔn Sulamíta ? Anə́ ábōg ngab ébɛ̄ ? 2Məkǒl móe mə́ nyəbəgə adzé á bə̄sílífas étēde, ǎ ńtōmbā ngɔn ! Ńkɔ̄dɔ̄ná bibog bíe a nə anə́ ákéné, ésíé mɔ́ mə́ ńkə́kə́ŋ mod. 3Dɔ́b[4] dóe anə́ ebyɛdəgǎ yā yáfulan ai efǎs ngɔn[5]: á yādzə́man kig ai wɔ̂n! Abum dóe á nə́ avís óvə́ga, ḿbomaná ai sǎm lís. 4Məbɛ́ móe mə́bɛ̄ mə́ nə anə́ mīńkɔ́g míbɛ̄, mim̀byás mí étɔŋ émvul. 5Kíŋ dzóe e nə anə́ ńkǔm mim̀bǎŋ mí zɔg. Mís móe mə́ nə bitám mə́ndím yā Həshbôn, babi ai m̀bɛ́ yā Bat Rabim. Dzwé dóe a nə anə́ Ńkǔm yā Libáŋ, ziǹtólo yǎ ā bəbə á Damas. 6Ǹló wóe á nyɔ́l dzoe ó nə anə́ Ǹkǒl Karmɛ̂l, mim̀fen míé myâfyɛ á ǹgūmáá, ǹkúkúmá ā timbi yǎ á mə̄búnda mə́ ésǐl móē étēde. 7O nyəbəgə adzé, o bui m̀bəŋ adzé ǎ Édiŋí, ǎ Édimá ! 8O ngávə́ ńtīē anə́ alén, məbɛ́ móe ḿmɔ̄ mə́ nə́ mīnság bitǒŋ. 9Ńdɔ mə ngádzó nâ: “Mayəan bɛ́d álēn mə́ kə wúlǎn mīńság bitǒŋ míé”: məbɛ́ móe mə́ bɔ̄ hḿ anə́ bizaŋada bí wɔ̂n, m̀vəbə̌ yā ḿbɔ̄g dzwé wóe anə́ bāfəle, 10ai zǎŋ anyu dzoe anə́ ḿbəmbə wɔ̂n... Miníngá ...yǎ ā kə̄ tə́tə̄lə́ ábə m̀bɔ́s edǐŋ wáma, a fúguzan á bīyé bí ányu ébá bákə̄ óyɔ̄. Mawóge ai m̀bɔ́s edǐŋ wáma, ma etám á ńnə̄m wōē. 12Zǎg, ǎ ḿbɔ̄s edǐŋ wáma, ńkə̄lə́ âfan, byǎyi bómbo á māl; ai ǹdib kídí byǎyi kún mə̄fúb mə́ wɔ̂n, ńkələ́ yēn ngə́ mīńdíg mí wɔ̂n mí ngásɔman yǎ, ngə́ étūd yáyāiban, ngə́ áfumbí á ngavə́ yǎ bivivie. Á válā ngɔ́ hḿ mayi wa fái edǐŋ[6] dzáma. 14Məyǎŋ mábyé mákúndi enyum dzábán ńdɔ̄ fə á mīḿbɛ́ myáán mim̀bəmbə bibumá mísə̄ mí nə́: miǹkpámáŋ, tɔ bəyomó, ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wáma, manyie byá ású dóe. É é ! Ngə́ ó tɔá tə́ ndóm dzama yǎ é ngányáŋ mə̄bɛ́ mə́ nyīá wama ! Ngə́ mə nə nâ, mə tóban ai wa á ńsəŋ, 2mə və́ə́ wā twé, bod təge kə́ bâsɔg ma. Mə kə́ə́ ai wa, mə kə́ə́ wa nyílī á ndá nyiá wama. Ǒ ngayə́gələ ma; mə̌ nganyû wa é wɔ̂n yǎ ā nyum zǐŋ, ǹkɔn áfumbi dáma. 3M̀bɔ̄ ńgāla woé á ńlō wámā á sí, m̀bɔ̄ ńnōmo woé á yə̄mə ai ma á kpím. “Mavu mína sɔŋ, ǎ bəngɔ̌n yā Yērúzalɛm, tə myǎvələ, tə myǎvələ Edǐŋ dzáma ósúsúa m̀bəmbə ǹyián wōē. Edǐŋ é nə ngul anə́ Áwū Ǹkundá 5Zá ā bɛ́d á ńkōd ńnam nyɔ́lí, a yə́gə m̀bɔ́s edǐŋ wóé á nyɔ́l ? Miníngá Áfəle á sí, mavələ wa: é vóm bēn nyōá á ngānɔŋ abum dóe, é vóm á ngānɔŋ abum dóē yā á ngábyé wā. 6bədége ma anə́ zitám á ńnə̄m wóe, anə́ ndəm ênam dzóe, amú Edǐŋ é nə ngul anə́ Áwū; təge ai abwé lə́ ḿbǎŋ anə́ Ndóan kɔ́m é nə̄ Abān; miǹkabag míé mí nə míńkabag mí ndóan myádígan, m̀fúfúb ngál mvəŋ. 7Məndím Mə̄nén mə́ sə́ kig dzǎm dīm Édǐŋ, tɔ aswé ánēn á yīmbi ai dzɔ́. Ngə́ mod ziŋ a kyəge və́ ákūmá ásə̄ yā ndá dzīē ánā nə́ a kus edǐŋ, a yi bəgə̌ hə ebyandí təge səlan. Bəndóm “Bǐ bələ́ kál dzyā. E ngə́lə́ mǎn mɔ́ngɔ́: a bə́ kig kwí mə̄bɛ́ á twé. Byǎyi bɔ ai kál dzāān yá, ámǒs ńsílí álúg ? Ngə́ á tɔá ńgungúl ḿfim, ngǎ ngə́ byāyi nyé lōŋ ńdǐl sílíba á yób. Ngə́ á tɔá ḿbɛ̄, ngǎ ngə́ byāyi dib ḿbɛ̄ tē ai məbám mə́ ómaŋ.” Mə nə ǹgungúl ḿfim, ńdɔ̄ yə məbɛ́ mámā mə́ nə fɔ́ɔ́ miǹkǔm ? Asú tē hḿ mə nə á mís móe anə́ ényɔ́ á ngātóban ai mvɔí. Fám “Salomóŋ á bələ́ áfūb wɔ̂n á Baal Hamôn. Ńdɔ a və́ dɔ́ bod nə́ bə́ bāāla. Anə́ mod a zaa nyé və́ ású ébumá dzíé akúda miǹsaŋ mí mɔ̄ní. 12Afúb wɔ̂n dáma á nə̄ á mɔ́ máma. Akúda a nə ású dóe, ǎ Salomóŋ, hədá miǹtɛd mibɛ̄ ású ébá bábaala ebumá. Wa yǎ ó tɔá á zāŋ bəngádan, bəmvóé báma bâvid alɔ́ naa bə́ wog kíŋ dzóe, bɔ̌ tə́ nâ mə́ wog dzɔ̌. Miníngá "Túbú ḿbīl, ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wáma, bɔ̌ anə́ ńgāl ńkɔ́g, anə́ étɔŋ émvul á miǹkǒl mí álabínda. [1] Dzwé évúndū yā ńnam âkoé. [2] Dzwé évúndū yā ńnam âkiɛ́. [3] Evo ziŋ alɔ́ŋ ḿbɛ́. [4]Bâyəan dzó naa: “Abum sí” amú ńdɔ̄ láfulan ai etǔn ngɔn, anə́ bə́ ngábə́ bə́ və́gələ biníngá mīńsɔ̄ ábǒg tē. [5] Ngɔn e nə dzǎm bɔ̌ mīníngá, a nə́ fə e nə́ dzǎm bɔ̌ é ngɔn yǎfyɛ á yób. Ású dzé mān bə́ti ā lóe bɔ́ dzwé də́dā ? [6] Bə́ nfə dzǎm dzó naa: Á válā ńgɔ̄ hḿ māyi wavə́ miḿbɔ́dán myáma. Bíyə̄ŋ məndə̌m yā Isǎyas, ndómán Amots, a ngáyén mə́ tian ai Yúda ai Yerúzalɛm, ábǒg Ozias, ai Yotam, ai Akaz ai Ezekias, ǹkúkúmá yā Yúda. Ǎ yób vógólo, ǎ sí kə́ə́ge alɔ́, amú Ǹtondôbə a kɔ́bɔ́. Mə ngánâ bɔ́n, ńdɔ̄ bə́ ngáman náŋ, və ńdɔ̄ bávəŋan, bə́ ngálúman ai ma. 3Nyag yayəm ǹnɔ́ni woé, ózəle nyé a yəm ebəg ńtí wōē, Ísraɛ̂l nyé təge yəm dzóm, ayɔŋ dáma láwōg kig dzóm. Amalá ! Ǎyɔŋ míńsə́m, É mvɔŋ e nə́ ńdzālán ai mətóm, mvɔŋ asum, bɔ́n bə́ éndáman! Bábə̄lə dzoge Ńtondôbə, bábə́lə byandi Ḿfūfúb yā Ísraɛ̂l, bábə̄lə̄ nyé lūm mvús ! 5Éyə̄ mə́ bad mína bímī vé, ḿból mī nə́ və ábədě mīńsə́m ? Ǹló ósə̄ wâkɔn, ǹnə́m ó dzugi yǎ; 6a tíege á məkǒl á sī a kələ kwí á ńlō á yób, təge ai áfólā á nə́ mvɔ̄í: məvə́ŋ, nduni, fól, biləgədan, təge ai bánás yǎ átindi, təge ai m̀bɔ́n yā ásyē étēde. 7Ǹnam wáán ó nə bilíg bilíg, bedzə́dzālá báán bə́ man yǎ tumban á ndóan, a mís máán étēde bədzín bâsa mínā, sí dzáán ē ńtɔ̄a yǎ ńkōd ńnam anə́ Sodóma ámǒs ámalá. 8Ngɔn Síon e lamá anə́ ńtu ebə̌m á zāŋ afúb wɔ̂n, anə́ ńkód ńtǔd áfūb məbɔ̌g, anə́ ńnam bə́ dilan ai bitá. 9Ngə́ Ńtondôbə miǹkunda á bɔ tə líg bān bod, ngə́ bī nə və anə́ Sodóma, ngə́ byāfulan ai Gomóra. Təge ai məkə̌ŋ mə́ ńyə́bə́ é vóm sósōó ā sə́ kig 10Vógólán ebúg Ńtondôbə, ǎ mína bədzóē yā Sodóma ! Kə́ə́gán alɔ́ ábēndé díé, ǎ mína ayɔ̌ŋ Gomóra ! 11Myǎyi nâ mə́ bɔ ai etítíb bítsígā byáán dzé ? Ma Ǹtondôbə masíli, mə̌ vɔd yǎ mīḿkpə́l míńtómbá ai avɔ́ŋ bitɔŋ bí nyag. Məkǐ bə́yóm bə́ nyag ai bitud bí kábab mânyudugu ma á ńnə̄m. 12Zá ā kad mína sílī nə mǐ zu ai ma byə́m bítē á mís ? Tə myǎbad zu ai ma biděn mətúnuŋa, mavíni otsídā yā étēde. Mətíē mə́ ngɔŋ, bəsábad, bikóan ... Mə sə́ kīg fə dzǎm dzíbī məbóg mə́tē. 14Məbóg mə́tíé mə́ ngɔn máán ai mulu mə́ ólugu máán, masíŋ mɔ̄ ai ǹnə́m wámā ósə, mǎyə́bə̄ kīg fə̄ nə́ madzíbī mɔ́, mə́ nə ma adǐd ḿbəgə ! 15Éyɔŋ myǎtə́g mā mɔ́, mabɔ́g mína biyám ! Mǐ fyáŋán bɔ ábuí ngogolán, mǎvógolǒ kig, mɔ́ máán mə́ nə məkǐ məkǐ ! 16Wɔ́bɔ́gán, fúúbán mínā bə́bēn, vǎgán ma enyiŋ mə́tóm dzáán á mís, dzǒgán bɔ ábē ! 17Yéégán bɔ ḿbəŋ, dzə́ŋán tə́tēlə́, kǎn engɔ́ngɔ́l mod, kamaŋán ai mǎn nyūí, kamaŋán ai ǹkús mīníngá. 18Zǎn hḿ, bǐ dɔ̄án, ma Ǹtondôbə makɔ́bɔ. Tɔ miǹsə́m myáán myâvie á zooŋ anə́ ésūg, myâyi fum anə́ ékɔ̄n ; tɔ mí nə̄ á zooŋ anə́ məkǐ, myǎyi fúb təge ai atɔ́n. 19Ngə́ myāyīli nə́ myǎwōg mā, myǎyi dían ai é sí nyī: 20və ngə́ mī kángá á étīē mə́lɔ́, okəŋ bítá ńgɔ̄ wázū mína dí. Ǹkɔ́bɔ́ yā ányu Ńtondôbə. É mam Isǎyas, mɔ́n Amots, a ngáyén ású Yúda ai Yeúzalɛm. 2Lâyi bɔ mə́lú mázū nâ ǹkǒl yā ndá Ǹtondôbə wâyi tə́bə̄ á ózɔ̄ndɔ́m ó yénege a lodo miǹkǒl mītɔ́g. Miǹnam mísə myâyi suan étē. 3Abwǐ məyɔŋ mâyi kə́ būgi, mə́ dzô nâ: « “Ζǎn, bǐ bɛd á ńkǒl Ńtí, bǐ kə á ndâ Zambá Yākɔb: émēn a yi bía yə́gələ məzěn móé, bía bǐ ngawulu étēde; amú éyə mvéndé yāyi tíe á Síon; éyə ebúg Ńtí yāyi sɔ́ á Yērúzalɛm. » 4A yi tsíg ńtōl á zāŋ məyɔŋ, ńdɔ̄ fə ǎ yi kɔ́bɔ̄ mə̄dzó yā ábuí miǹnam. Abǒg tē hḿ bâyi nɔŋ ákəŋ bítá dábán, bə́ ngalwí bibag étēde, bə́ nɔ̄ŋɔ́ məkɔ̌ŋ bítá, bə́ ngakom məfa bísíe étēde. Ayɔŋ lâyǐ kīg fə bə́dē ókəŋ bítá á yób nâ lálūman ai ayɔŋ afə́, bod bâyǐ kīg fə yə́gē lúmǎn bītá. 5Ǎ ndâ Υákɔb, zǎn hḿ, bǐ wūlū á ḿfyɛ Ńtí. Ǹdə ǒ dzoge yǎ fɔ̄ɔ̄ ńnam woe a, ndá Yákɔb a ! Bəmvigí yā ńtólē dzób bā bádzála ǹnam, miǹgəngáŋ myânyugudu anə́ Filísta, bɔ́n bə́dzín ezɔ̌b ezɔ̌b ! 7Ǹnam ó nə ǹdzyéán ai mɔní ai mvɔ́d: abím akúmá, təge ai ǹnyie ! Ǹnam wáfūguzu ai bikabilí, bikálíg bí nə təge ai táŋ; 8ǹnam ó man yǎ dzyé ai bivəgələ, éḿbɔ̄ bá bákə̄ bálúmbū á sí nə́ bálugu bisíé yā mɔ́ mábán, é byə́m mənyǔ yā mɔ́ mábán mə́ ngákom. 9Bâyəan hḿ fɔ̄ɔ̄ lúmbū á sí, bod bə́ dzɔ̄díbán, tə nâ ó dzu bɔ́ ! 10Kələ́ nyî á ńkōm étēde, dzə́ŋə́ ásoé á sí étēde mbádága ángōndō dúmá Ǹtondôbə, mbádága məsǐs yā átī díé. 11Məbún mə́ mod mâyi sulan á sí, bod mə́ndóg bâyi dzɔdiban: və Ǹtondôbə etám énye ǎ yi dɔ ámǒs tē, 12amú ǹgúmā amǒs wâzu ású Ńtondôbə Ngul Mə́sə, á mə̄bún mə́sə ai ebyandí ésə byâyi ku, bí dzɔ̄díbán; bilé məsie bísə̄ yā Libáŋ á bí ngábɛ́d á yób á və́ndə́m; məbaŋ mə́sə yā Basan; 14miǹkǒl mīńnēn mísə, miǹkǒl mīńtɔ́g mísə̄ yā mí ngáhɛ́d ńtīé; 15ńkum ósə̄ ó nə́ óyǎb á yób, ḿfim ósə̄ ó ngábɛ́d ńnəməná; 16bəzitíma bə́sə̄ yā Tarsis ai éngúŋ ésə̄ yā ngǔl bifungá ; 17məbún mə́ mod mə́sə̄ mâyi dzɔdiban, məbún mə́ mod mâyi kúbī á sí; və Ǹtondôbə etám énye ǎ yi dɔ̄ ámǒs tē. 18Akəŋ dábán ásə lə́ māná dzáŋ á sibig ! 19Bod báyi dzə́ŋ məsoé a məndá kɔ́a ai á mīḿbōg mə́kɔ́g, ású ángōndó dúmá Ńtondôbə, məsǐs yā atí díé, ókāŋ ā tə́bə yǎ naa a sii sí. 20Amǒs tē, bod bâyi woá bívəgələ bí mvɔ́d ai gôl byábán bə́ ngákom ású ólugú, bidu ai angə́m bí ńtɔ̄á étēde, 21á mə̄ndā kɔ́a ai mim̀bóg mə́kɔg, ású ángōndó dúmá Ńtondôbə ai ású məsǐs yā átī díé, ókāŋ a yi tə́bə̄ naa a sii sí ! 22Dzǒgân fɔ́ɔ́ mod, a bələ́ hə mǎn m̀vəbə yǎ mīḿbóg mí dzwé ! A nə fɔ́ɔ́ dzé ? É é ! ndə bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄ naa Ǹtondôbə Zambá Ngul mə́sə a tyé yǎ fɔ̄ɔ̄ mɔ́ móé á Yērúzalɛm ai á Yúda təgě fə̄ bɔ̄ ka a ! Á kǎ bɔ́ ású é zie báwóg, ású ékódé báwú. 2Ǹgungúl mod ó sə̄ kīg fə, tɔ mǎn bəzimbi, tɔ ǹtsíg ǹtól, ngə́ profɛ́d, tɔ m̀vímvīgí, ngə́ nyiá modo mvíe; 3á miǹkunda bəzimbi, təge ai ǹtə́bə osú, m̀bu fəg, təge ai nyé, tɔ m̀faŋ ńgəngáŋ ngə́ bə́bə́lá m̀bibyáŋ ! 4Mayi bɔ́ və̄ bɔ́ngɔ́ nə́ bə́ tə́bə̄ bɔ́ ósú, miǹkə́ŋə́lə́ mí bɔ́n nə́ mí dzóē bɔ́. 5Angós bod lâyi tsag édí ávɔ̄g ńdūm, anə́ mod a tsaagi ényɔ́ ḿbɔ̄g; ómɔ́mɔ́ngɔ́ wâyi kpə́lə̄ nyīá modo mvíe, dzə́dzāā mod a káigi ǹtómba. 6Mod a yi bǐ mānyāŋ yǎ ndá ésīá, nyé nâ: "Wǎ ó bələ́ éwɔ̄man, bɔ̌ bía ǹtə́bə osú, é dzə́dzāā dzóm nyī é tə́bə wa á mvús !" 7Ényɔ́ ḿbɔ̄g á bāmá, nyé nâ: "Mǎyə̌m kig dzóē bod; á ndá dzam tɔ bidí tɔ biyé təge ai dzóm; myǎyəǎn kig ma tə́lē ńtə̄bə osú." 8Yerúzalɛm a fás mim̀bəg, Yúda a kə a ku á sí; ǹkɔ́bɔ̄ wábán ai mim̀bɔán byálām ai Ǹtondôbə və mətsamáná ai ebyandí á mís móé. 9Məbəbə mábán mâbɔɔlɔ bɔ́, bɔ́bə́bēn bákūlan ǹsə́m wábán anə́ Sodóma təge wá sɔli. Ngɔ́a bɔ́ ! Ḿból bábonde amalá dábán. 10Dzóóg nâ: "Mvɔ̌m ai sósōó mod !" Amú ā yi yén m̀fí yā mɔ́ móé ! 11Ngɔ́a m̀bə̂ mod ! Amalá ai nyé amú ā yǐ kig səlan ai máán móé. 12Bod báma, mǎn ómɔ́mɔ́ngɔ́, énye a tíbili bɔ́, biníngá ḿbɔ̄ bádzóē bɔ́. Ǎ bod báma, bətə́bə̄ bə́ ósú báán bádzâ mínā, bádzɔbɔdan mína məzěn. Ǹtondôbə a nyoan ású étsíg ǹtól, a tə́bə̄ tə́tēlə́ nə́ a fyal məyɔŋ. 14Ǹtondôbə a dzó ai mvindí bǒd yā áyɔŋ ai bədzóē nâ: "Mína mǐ nə və ányū wɔ̂n, byə́m bí ńsa bí dzyé yǎ mínā á mə̄ndá, 15á dzé myāfid ma bod báma? Á dzé myātɔs mim̀búbúá myáma nálā təge ai mǎn dzīn? Ebúg Ńtondôbə Zambá Ngul mə́sə." Biníngá yā Yērúzalɛm 16Ǹtondôbə nyé nâ: ású mə́bún bə́ngɔn bə́ Síon, ḿból báwulu bə́ líndigi kín, bâkə bâvɛs mís, dulu óngás, bâkə bâduŋulu məbəgəlě yā məkǒl mábán; 17Ǹtondôbə a yi kúlī məkɔ̌ á míńló bəngɔn bə́ Síon, a yi bɔ sɔ́dī ńsɔ̄ á nə́ŋə́lé. 18Amǒs tē, Ǹtondôbə a yi vǎ nyāngá yǎ mvɔ́ŋɔ́lɔ́, bikád yā mīńló, miǹkə́mbé yā kíŋ bitâliɛn, 19bimvongá, məkádaga: məkɔ́m, 20miǹtóm, miǹsə́g, ngɔbí alabínda ai ényí ngid, bəkandá 21bilɔndí, akéné dzwé, 22mim̀bɔ́d mí mɔ̄ní, məngómba, kód, bəgáŋ, biyén, biwɔ́man bí sílíg, olǎd bəsanda, bəsuláya. 24Á məyian mə enyum mesan, ebàl amgban yayi kundi; a məyiǎn bəkandá və miǹsinga, á məyian mə́ m̀bəmbə m̀fen və esódē ńló, məyian bíwɔ́man mə́bóg və ǹkud, á məyian mə́ ḿfaŋ ábəŋ və bifɛl bí ósón. Bod báyi wa maná wú ai fa bitá, zingí dzóē yâyi ku á ébūlúngandzanga. Mim̀bɛ́ mí dzāl myâyi yón ńyōn məyəb, wayi lígī éfǔn, o ńkūlú á tsa. Amǒs tē biníngá zamgbál bâyi lad fám dzyā, bɔ́ nâ: "Bíā bə́bēn byâyi dzə́ŋ é dzóm byādí ai édzí byābɔ́d, wa dzǒge və nâ bə́ lóē bíā ai dzwé dóe, vaígī bía osɔ́n á ńlō." Ńdɔ̄ hḿ ámǒs tē mvɔŋ Ǹtondôbə yayi bɔ̌ nyāngá ai olugú, efâlǎ yā sí yâyi bɔ dúmá ai edzaman ású bə̄lígī yā Ísraɛ̂l. 3Bâyi bɔ̌ bə̄lígī yā Síon ai ébá bâyi lígī á Yērúzalɛm, bâyi lóeban bɔ́ bə́sə̄ nâ mim̀fúfúb, bə́ tīlíbán fə nâ bə́ nyiŋ á Yērúzalɛm. 4Éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yī mǎn sob éboě ngɔn Síon, a mǎn fə fúbū Yērúzalɛm ai ḿfə́bán sósōó ai ǹtugán ńsə́m ósə ású mə́kī mə́sə̄ mə́ ngásoe. 5Eyɔ̌ŋ tē hḿ Ńtondôbə ǎ yi sɔ́ kom étɔbɔgɔ̌ yā ńkǒl Síon, á ńkǒl ósə ai é bod bə́sə̄ bákóan étē, ǹkum ńkúd ai amǒs ó vâ evúvoe, ai alú ó ngafyɛ mod m̀fyɛ; dúmá Ńtondôbə lâyi bɔ́ tə́bə̄ á ńlō á yób anə́ éndəndam ńdǐl, 6lə́ vâ bɔ́ évūvoe ai amǒs, anə́ bə́ nə̄ á édzidzin á sí, lə́ tɔ̄á fə̄ bɔ́ ásɔbɔ́ mvəŋ ai ńkulu. Mayi yía ḿbɔ̄s édǐŋ wáma dziá mān tārá ású áfúb wɔ̂n díe. Mvóé dzam e ngábonde afúb wɔ̂n á ḿbəmbə sí, á mān óbobon ǹkǒl. 2A man sénē sí, a mǎn vǎ ngɔg, ńdɔ a ngábɛ m̀bəmbə wɔ̂n. Ńdɔ a ngálóŋ ńkum á zāŋ afúb, a mǎn kom éfɛd. Nyé á ńtɔ̄á tə́ hə nâ a yangá kwé mim̀fǎŋ bibumá; ákə̄ kwí, ńdɔ̄ lə́ ngákə wúm bíyōé bí byə́m. 3Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ǎ bod bə́ ngɔ́dɔ́ yā Yērúzalɛm, ǎ bə̄ndómán yā Yúda, zǎn ma yén é dzam dí, ai ma ai afúb wɔ̂n dáma. 4Dzé fəg efə́ mə̄ ngáyəan bɔ ású áfúb wɔ̂n dáma, ńdɔ ma ndzí kig dzɔ́ bɔ ? Ású dzé, mə mə yanga nâ mayi kwé mim̀fǎŋ bibumá, mə̌ ngakə kɔ́b hə biyóē bí byə́m ? 5Ńdɔ́ étɔ̄á dzī, mayi mínā lə́dē ḿból māyi bɔ ai afúb wɔ̂n dáma; mayi búg óngōla, nâ byə́m bí man dɔ́ dī, mayi tyé óngōla á sí, nə́ bə́ kɔ̄ɔ̄dɔ dɔ́ ai məkǒl. 6Mayi dɔ́ vəŋan ékodog áfan, təge ai é mod a lí dɔ̄; miǹsíníŋ ai biyoá byâyi kúban étē, mayi kaman ai miǹkúd yā yób, nə́ mvəŋ é bɔ təge badə́ nɔ̄ŋ étē. 7Afúb wɔ̂n Ńtí Zambá miǹkunda ńdɔ̄ hḿ á nə́ ndá Īsraɛ̂l, bítɔ̄ŋ bí wɔ̂n yǎ ā bul diŋ ḿbyā bí nə́ bǒd yā Yúda: a mbə́ yanga m̀bəmbə enyiŋ, á kə̄ kwí hə bivǔs, a mbə́ yanga sósōó, á kə̄ kwí hə miǹsə́mé. Amalá ai ébá bə́ nə̄ və ábāg mə̄ndá ! Amalá ai ébá bə́ nə̄ və ábāg məfúb ! Bə́ ngaháman ǹgúmā afóla ósə və anə́ ḿbɔ̄ bə́ nə̄ étām á ńnam. 9Ńdɔ hḿ Ńtondôbə yǎ miǹkunda ǎ kan sɔŋ á mə̄lɔ́ mámā, nyé nâ: Abuí məndá rnâyi ku á sí ! Mim̀fǎŋ mim̀bəmbə məndá mâyi lígī bīvwé ! 10Ású mə́bə́ngé áwôm yā áfūb wɔ̂n, mâyi wúm hə ǹkwé bibumá ḿbɔ̄g, angundǎ mvɔŋ dá lâyi və́ hə dzǎd dzyá. 11Amalá ai ébá bə́ nə́, tɔ ai ǹdib kídí, və mim̀bíl á mə̄ndá árki, ébá bávíni ngoge bə́ sɔ̂g məyɔg. 12Bə́ bə̄lə́ engɔmbí ai mvɛ́d, ngɔm ai olólɔ́ŋ ai wɔ̂n ású mə́bóg mábán. Ndɔ̄ hḿ áyɔŋ dámā lâyi kə á məkaban ású ńdzə́mān fəg, mim̀faŋ mí bod myǎyi wú zie, miǹkunda mí zəzə̌ bod mí wâg ekódé. 14Ńdɔ̄ hḿ tolendǒŋ ā ndami engɔŋ dzíé, a yáí ézəzam ányu dzíe, ású míńkunda myǎdabada étēde; və məfon məfon, lóe ai biá miǹtag ânyu. 15Mod a yi dzɔdiban, édzí é nə́ mod yâyi dí sí. Məbəbə mə́bún mâyi dzɔdiban. 16Ǹtondôbə yǎ miǹkunda etám a yi dɔ ású sósōó ǹtól wōē. Zambá m̀fúfúbu a yi kúlī sósōó wōē á ngə́ŋ ai ǹtsígán ǹtól wóé. 17Bɔ́n mińtómbá bâyi kə á mə̄diiga anə́ bə́nyīá bə́ nə̄ mə̄vɔ́ŋ; bɔ́n bíkə́lá bâyi dí bīlɔ́g yā bīlíg. 18Ngɔ́ā ébá bádudu amalá ai miǹkɔ̌l mí mvol ! Ébá bádudu ǹsə́m anə́ ḿbəgə ekálíg ! 19Ébá bádzó nâ: "Kyɛ̌ ! Á vólógo tə́ bɔ ésīé dzíé. Fəg M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l é kō­mó mam babi ai ebugúbu, bǐ yen." 20Amalá ai ébá bálóe abé naa m̀bəŋ, ńgə́ kig m̀bəŋ nâ abé, ébá bávəŋan akíl á ńtɔ̄á evúvoe, ngə́ kig evúvoe é ńtɔ̄á ákīl. 21Amalá ai ébá bátsog nâ bə́ nə̄ fəg ngə́ kig nâ bə́ nə̄ məkə́ŋ ! 22Amalá ai ébá bə́ nə́ zīngí á ńyūán wɔ̂n ai biwólō á ḿbundán bílám. Amalá ai ébá bávə́ mīńtótóm məkyəbə, éyɔŋ bə́ nyúú bɔ məyɔg, tə́tə̄lə́ mod ényē bə́ ngakpee ádzō ! 24Asú tē, anə́ ḿból ḿbɔ̄b wádíg á ńkabag ndóan, anə́ miǹkód bílɔ́g myáyóŋ á ndóan étēde, éyə̄ fə mindi myábán myáyi mǎn boě nālá, sǎm dzābán e mǎn dzāŋ évundu anə́ m̀búlúg, amú bə́ ngabɛn nyie mvéndé Ǹtondôbə, bə́ ngábyandi ebúg m̀fúfúb yā Ísraɛ̂l. Asú te ayɔ́g Ńtondôbə á ngákáb bod bóé á nyɔ́l, ńdɔ a ngábɛ́de wɔ́ nə a bimī bɔ́, miǹtómbā mí ńnam mí ngáwu, mim̀bim myábán myǎkə myǎdzogobo á məzěn məzěn anə́ mvid ngun. Tɔ nálā, ayɔ́g díé təge sə́gan, və wɔ́ wóé ó tə́lə̄ á yób. A tə́le étsíg á yób ású áyɔ̌ŋ yə oyǎb, ńdɔ a lɔ́ŋ dɔ a alɔ́lɔ́ŋ nə́ lə́ kə tíē á ńnyie sí; támə̄ yén, ńdɔ̄ dí lázu avól avól. Ábə̄ bɔ́, təge ai é mod ǎ təg, təge ai ényɔ́ ā ku sɔ́m, təge ai ényɔ́ ā ndəŋ, təge ai ényɔ́ á kə óyɔ̄, təge ai ényɔ̄ ā tii kandí ángə̄dəg, təge ai ényɔ̄ miǹkɔ̌l mí ngob mí nə́ ńtsígán; Məkɔ̌ŋ bílâ mábán mə́sə̄ mə́ nə ǹsɔ́ndán ǹsɔ́ndán, mim̀fan myábán ǹkɔlan ǹkɔlán, bibɔ́ɔ́s bikabilí byábán və anə́ ákɔ̄g, məkɔ̌n bikálíg byábá və anə́ ńkulu məkɔ́g. É mvám ā bám və anə́ ńgāl emgbə́m, və anə́ étɔŋ émgbə́m éyɔŋ é lad yǎ tsíd dzīē. É kələ yâbəgə dzɔ̌ təge ai é mod ǎ nyii dzɔ̌. É mvám yǎ ámǒs tē nyí, və anə́ məsog mə́ máŋ; o yénə́ nā, ǹnam ósə və á díbī étēde ai á məsis, m̀fyɛ ó man yǎ vəŋan ńkud díbi. Ḿbú Ńkūkúmá Ozías a ngáwú ai wá, ńdɔ mə ngáyén Ńtondôbə a tɔá á étɔá ńtómbā, á yób étē á hə́ndə́m; ǹdzɔmbɔ̌ éwɔ́man wóé ó dzyê á tə́mpɛl á túd. 2Bəseráfim bə́ tə́lə̄ nyé á ńlō á yób, anə́ ényɔ́lɔ a bəgə́ məfǎb mə́ saman bə́ búdigi asú ai məfǎb mə́bɛ̄, bə́ yə́ləgə ai məfǎb mə́bɛ̄. 3Bə́ yédegan bɔ́ a bɔ́ nâ: “A nə M̀fúfúb, M̀fúfúb, M̀fúfúb, Ǹtondôbə Zambá yǎ miǹkunda étē ! Sí é nə ǹdzyéán ai ǹtómbā wóé. 4Mim̀bɛ́ mísə̄ mí ngatigidan ai é mvám nyí, ndá ē dzyé á túd ai otsída. 5Ma nâ: « Mə wólɛ̂ ! amú mə nə é mod a bələ́ ásandá, mə sɔ́ tɔbɔ ai é mvɔŋ bod e bələ́ ányu ásanda, mə yénə̄ fə ai mís máma Ǹtondôbə ǹkúkúmá yǎ miǹkunda étē.» 6Ńdɔ Seráfim m̀bɔ́g á ngāyə́lə, a sɔ́ kwí á mə̄ ngábə́; a bələ́ é dâg ndóan a ngánɔŋ âlatár ai olé. 7Ńdɔ a ngánamba ma anyu, nyé nâ: «o tâ, é dzóm dzī é nāmbá ányu dóe, ńdɔ abé dóē lə́ vaaban, ǹsə́m wóe ó mān fūb. » 8Mə̌ ngawóg kíŋ Ǹtómba e dzô nâ: «Zá nye mǎyi lóm ? Zá nye ǎ yi kə ású dáán ? Ńdɔ mə ngáyalan, mə nâ: “Ma nyɔ́, lómó mā” 9Nyé ai ma nâ: "Kələ́g ! ó kə kad áyɔŋ dí naa: Myǎyi vógolo ai məlɔ́ mə́sə vədá təge wóg; myǎyi bəbə, dá təge yén dzóm. 10Owé, fɛdə́g ńnə̄m áyɔŋ dí, búdígī dɔ́ mís, dibí dɔ məlɔ́ á zā yén á zā wóg, á zā və̄ŋán ǹnə́m, á zā lɛ̄d ókɔ̌n wóé." 11Ma nâ: "A kələ kwí ódén, ǎ Ńti ?" Nyé ai ma nâ: "A kələ kwí anə́ bə̄tísɔn báman dzáŋ, a kələ kwí anə́ mātsídan bǒd yā bə̄tísɔn ai ébá yā māl. 12A kələ kwí anə́ Ńtondôbə ǎ man tsídǎn bod, amalá ńnēn á kúbán ńnam á yób. Ngə́ mān mod m̀bɔ́g ā kə́ bug á táŋ awôm, a yi lígī á tə̄lə ǹtwí anə́ ńsim álēn yā bə́ mān vǎ miǹtəm mísə ekǔm dzábán tē ńdzɔ̄ é nə́ ḿfūfúb mvɔŋ." Á mə̄lú mə́ Ákâz, mɔ́ Yotam, mɔ́n Ozias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, Recîn, ǹkúkúmá yǎ Aram ai Pékah, mɔ́n Remalyahu, ǹkúkúmá yǎ Ísraêl, bə́ ngábɛ́d á Yērúzalɛm nə́ bálúman ai nyé, təge yén zēn. 2Ńdɔ̄ bákə kad ndâ bod Dávid é fwé nyí naa: “Aram ǎ nyíán ai ǹkán bítā wóé á ńnam Éfraím. Ǹnə́m ó ngakud fɔ́ɔ́ ńkúkúmá âbum ai bod bóé bə́sə, bə́sə̄ bə́ ngadzə́m kám, anə́ bílé ńkulu ǎ suguzu. 3Ǹtondôbə nyé ai Isaías nâ: “Ai é mɔ́n woe a nə́ dzwé naa ‘Mǎn abím a yi bǎd sɔ́’, kələ́ yén Ákâz, a nə ḿfág bə́ ngátúb mə̄ndím zēn, á ńdzɔ̄ŋ Fulón. 4Ó Kad nyé nâ: “Tɔbɔ́gɔ̄ á myə́ə́ŋ, tə wambáda, tə məkǐ mátsíg wā á fyɛ́ ai bísiga bí ndóan bíbɛ̄ byákân yóŋ bī, ású ńkúkúmā yā Aram, yǎ ā sɔ́g ólūn bân ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l. 5Amú Aram ai Éfraím ai ǹkúkúmá yǎ Ísraɛ̂l bábɔ̄ ésɔ̌g naa bálúman ai wa, bɔ́ nâ: “Ńkə́án lúman ai Yúda, bǐ sūgúzu nyé, a dəgələ bíā mɔ́, eyɔ̌ŋ tē byātə́le ǹkúkúmá ḿfə̄ á məyian móé, ndómán Tavêl.” 7Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Zambá ā bódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “É dīlī lásə́ kig dzam, lâyǐ kig bɔɔban. 8Amú Dámas nye a nə́ dzāl ósú yā Aram, ǹkúkúmá yǎ Dámas ó tɔ̄á Recîn. Ńdɔ̄ hḿ, á mvǔs mim̀bú mə̄wóm mə́saman ai mítan, ayɔŋ Éfraím, láyi man, 9ńdɔ̄ fə Samaría nye a nə́ é dzāl ósú yā Éfraím, ǹkùkúmá yā Samaría wâ ó tɔ̄á Pékah, mɔ́n Remalyahu. Ngə́ mínā yə́bə̄ á kig, myǎyǐ kig nyiŋ.” Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ Ǹtí á ngākɔ́bɔ ai Akâz, nyé ai nyé nâ: «Dzaígi Ǹtí Zambá woe nâ á lə́de wa ndəm, tɔ á tolen­dǒŋ mūlí, tɔ̌ kig á yób étēde á lí». 12Akâz nyé nâ: «Kǒkōá, mǎyǐ kig dzai, mə zǎ bóbóló Ńtī. » Isaías nyé nâ: Ǎ mína bǒd yā ndâ Dávid, vógólán hḿ: yə ḿból myāndə́gələ bod ví ó nə abɔ́d, ńdɔ̄ fə mǐ ngayi yǎ ndə́gələ̌ Ζāmbá wam ngǎ ? 14Ású tē hḿ Ǹtí émēn a yi mínā və́ ndəm: ngɔn miníngá e nə abum, ńdɔ yǎyi byé mɔ̂n fám ; bâyi nyé yole dzwé naa Emanuɛ̂l. 15Mənyáŋ ai wé byâyi bɔ̌ bīdí bíé, a kələ kwí anə́ a yəm fyal ábē, nə́ á tɔb və m̀bəŋ. 16Amú yə̄ nâ, ósúsúa yə nâ mɔ́n tě a yəm fyal ábē nə́ á tɔb və m̀bəŋ, sí yayi bɔ̌ və bilíg bilíg, é sí míńkúkúmá míbɛ̄ wambáda. 17Ǹtondôbə a komozan wa məmǒs, ású dóe, ású áyɔŋ dóe ai ású ndá dzoe, ákyāí məmǒs lábə́ yǎ kig yéne a tádigi anə́ Éfraím á ngákân ai Yúda, məmǒs mə́ ńkúkúmá yā Asiría. 18Amǒs tē, Ǹtondôbə a yi lóē bīnyɔ́nyɔ́ŋ yā Óswé yā Égiptɛn, ai mvufǒŋ yā sí Asiría. 19Nə́ bí dzála mim̀bíbíŋ ai mim̀bóg mə́kɔ́g, miǹtǔd biyoá mísə ai mədîga bíyə́m. 20Amǒs tē Ǹtondôbə a yi kəŋ ai okə̌ŋ ngə̄ŋ yā ndoŋ oswé á yād, ǹló ai mim̀vɔ̌d yā nyɔ́l, a kəŋə́ fə zɛl. 21Amǒs tē, bâyi tə́le anə́ mod etɔ̌ŋ nyag ai miǹtómbá míbɛ̄, 22ńdɔ̄ hḿ, ḿból mə̄nyáŋ máyi bɔ ábuí éyə́gan, mənyáŋ ai wé ḿbyā byáyi bɔ̌ bīdí ású bə̄lígī yā á ǹnam. Amǒs tē, é vóm ósə̄ wɔ̂n ǎ kadəgə wúm, mətín tɔ́sin mə́ ńtɔ̄á hə á táŋ tɔ́sin mɔní, sí ē ńtɔ̄á və biyoá ai ǹsíníŋ. 24Bâyi kə́ báyīan étēde və bilâ ai m̀fan á mɔ́ amú ńnam ósə̄ wâyi bɔ̌ və biyoá ai ǹsíníŋ. 25Mod ǎ yǐ kig bɛ́d á mīńkōl bə́ kadəgə séne ai bibag, ású biyoá ai ǹsíníŋ, á wé ó ńtɔ̄á və ású mə́dîgǎ mə́ nyag ai miǹtómbá. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: Nɔŋɔ́ mod akɔ́g, ó til étēde ai bənyiá bikangá naa: A Maher Shalal Hash Baz Avól akúmá Babi Nsa. 2Ǹdɔ mə ngákə nɔŋ Uriya, fada bân Zakariyahu, mɔ́n Yevɛrɛkyahu. 3Ndɔ mə ngákə̄ ábə profɛ́d miníngá, ndɔ a ngánɔŋ abum, a byé mɔ́n. Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: "Yolégē nyé dzwé nâ: Maher Shalal Hash Baz, 4amú ósúsúa yə nâ mɔ́ngɔ́ te a yəm dzó Nâ: "Tará", ngə́ kig "Naná", akúmá yā Dámas ai bisǎ yā Samaría byâyi nɔ̌ŋ zēn yǎ Asiría." Ndɔ̄ hḿ Ńtondôbə ǎ bad kɔ́bɔ, nyé ai ma nâ: 6Ású é bod bá bábyandi məndím yá Silóe, ḿból málod á myə̄ə̄ŋ, bə́ nganyaŋaban və á mís mə́ Resîn, mɔ́n Remalyahu, 7asú tē, Ǹtondôbə a yi mína tíndi ai ngul məndím mə̄ńnēn yǎ mod Oswé, , a yi kwí ndón, a mǎn dan kíníŋ dzīé ésə, 8a yi yaman ndón á Yúda, a yi və́m, a yi dabada, bə́ yímbigi a kələ kwí á kíŋ, a yi ndamǐ məfǎb móé, mə́ yālá ńnam wóé ósə̄ á yób, ǎ Emanuɛ̂l. Ǎ miǹnam, yəmán dɔ́, myǎyi tɔsban, vógólán, ǎ mína məyɔŋ yə oyǎb mə́sə, bɔ́dan bikpa bitá byáán, myǎyi tɔsban. 10Buán fəg bitá, e nə́ təge ai zěn; dzóán ebúg, é nə́ və evwé, amú Zāmbá á nə ai bíā. Owé, nálā ngɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ, éyɔŋ a ngábi ma ai wɔ́ wóé, nə a vaa ma é zēn é bod bá, báwulu. 12Mǐ bə́ lóē naa « esɔ̌g mətóm » é dzam ásə̄ é bod bá bálóe esɔ̌g mətóm; mǐ bə́ mbádā é mam bámbáda, tə myǎkɔn mɔ́ wɔŋ. Ǹtondôbə miǹkunda énye ǎ yəan ai m̀fúfúb, énye myǎyəan mbáda, énye myǎ yəan kɔ̌n məsis. 14A nə etɔbɔgɔ Ḿfúfúbu ai ngɔg mim̀bəg, akɔ́g yā lákpe məndá mə́bɛ̄ yā Ísraɛ̂l, ekudí ai olám, ású bətɔbɔ bə́ Yērúzalɛm. 15Abuí lâyi ku étēde, bə́ kpaa, bə́ ngabúgi, bâyi bili ólām, bə́ ngakə miǹkóm. 16Mafɛd áyəm dí, masɔli ákálagǎ tē á ńnə̄m bə́yə̄ge báma. 17Mayanga Ǹtondôbə yǎ ā sɔli ndá Yūda ású díé, énye mâfidi. 18Tám yēn ! Māmēn ai é bɔ́n Ńtondôbə a ngávə́ mā, bǐ nə ndəm ai mvuluná á zāŋ Ísraɛ̂l á dzwé Ńtondôbə miǹkundǎ yā étɔbɔgɔ dzíé é nə́ á ńkǒl Síon. 19Ńdɔ́ hḿ, éyɔŋ báyi dzó ai mínā nâ: "Sílígán mvigí yǎ á bəkón, ai bəyəm bábán ai mənyíŋ mábán. Dzé hḿ kig ! Ngǎ bod bə́ bə̄lə́ naa bə́ síligi bəzambá bábán mám! Ngǎ bəvə́və̄ə̄ bâyəan bwé ngám bəwú ! 20Ású bə́bə́lá ebúg yǎ ákālaga ai ayəm, zěn yǎ étē fɔ̄ɔ̄ nyīlí, təge ai dzam afə́ !... Ényɔ̄ ā bə́lə́ kig kídí 21Ndɔ hḿ bod báma báyi yəb á ńnam ǹnam, á mətūg ai zie, zie yayi bɔ́ vəŋan bīlób, bə́ ngakag ǹkúkúmá wábán ai Zambá wābán. 22Bâyi bəbə á yób, bə́ bə̄bə́ á sī və díbī díbi; ai məsis díbī yā məsis, təge ai ayéné lə dzóm efə́ və alú. Ósúsúa, abódā sí Zabulón ai édí Nefətália lə́ ngátádi bi ósāma, á məmaná vā, ńdɔ zěn yǎ máŋ ē ngāvəŋan zěn dúmá, zěn yǎ Yórdan á yād, á ńnǎm Galiléa yā ó nə́ éfulan məyɔŋ. Áyɔŋ lə́ mbə́ wulugu á díbī étēde, ayɔ̌ŋ tē lə́ yén mod m̀fyɛ; bod bə́ mbə̄ ngudú âfan étē, bə́ yanga awú, bod bə́tē, m̀fyɛ ó tóle yǎ bɔ̄ á mís. 2Wǎmēn ó ngābulu ayɔŋ, ńdɔ wa ndzí kig bɔ́ kə́gələ̌ miǹtag. Bâyi tag á mís móe, hə anə́ bákad tag ámǒs mə́kwé, hə anə́ wayəm ǹyóyɔ́g ó mān bǐ mīńkóm. Hə anə́ ńyōyɔ́g wâkaban byə́m bí ńsa. 3Éfāngá yā é ḿbə̄ faŋá nyé á kíŋ, ńkás yā ó ḿbə̄ tondege nyé mə̄bán, ńtúm édzóē yā bə́ ḿbə̄ tíbili nyé ai wá, wǎmān būg bísə, anə́ ó ngābɔ âbǒg Mádian. 4Ndɔ hḿ ngob bitá ésə, biwɔ́man bítá bísə bə́ ngádudu a məkǐ, bísə bí nə ǹdígán, bí ńtɔ̄á yǎ bīdí bí ndóan. 5Amú mɔ́n ā byálí bíā, mɔ́n fām ā və́ə́bán bíā; a bələ́ édzōe, é bə̄dé nyē á mə̄bán. É mwé bávə́ nyē má: Ǹtondôbə a lúm Yákɔb ebúg, ńdɔ̄ yádiban Ísraɛ̂l á ńlō á yób. 8Ǹnam ósə wâyəm dzɔ́. Éfraím ai ǹtɔbɔ dzǎl ásə yǎ Samaría, ḿból bákɔ́bɔ və məbún məbún, və ekə̌m, bɔ́ nâ: "Brǐg sí é mān ku, bǐ lóŋó ai brǐg mə́kɔ́g, məsə́ŋ mə́ mān sulan, bǐ lóŋó ai məbaŋ !" 10Ndɔ̄ hḿ Ńtondôbə nyé ǎ zū bɔ́ lóm miǹzízíŋ, ébá yā Resîn, a zu bɔ́ sógolǒ bod bitá á nyɔ́l. 11Aram á ńtólē dzób, Filísta á ńyīmbī dzób, bâlandi Ísraɛ̂l ai mə́sōŋ mə́ ávól. Tɔ nálā, Ǹtondôbə təge vɔ́bi, və wɔ́ wóé ó dzudubu bɔ́ á ńlō á yób. 12Amú ńnam wá ndzí kig vəŋan ábə̄ ényɔ́ ā ndə́gələ bɔ, wá ndzí kig dzə́ŋ Ńtondôbə miǹkunda. Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a tsíg Ísraɛ̂l ǹló a tsígí zud, amǒs ḿbɔ̄g a bai məbaŋ. 14Bəmvendé ai miǹtómba ḿbɔ̄ bə́ nə̄ ǹló, bəprofɛ́d miǹnǎl bɔ́ zud. 15Bələ́dē bə́ zēn bə́ ńnam ví bānyīan á zēn miǹnǎl, ńdɔ bəwulu bə́ zēn bâkə á ǹdzáŋ. 16Asú tē Ǹtondôbə ǎ yǐ kig líg bə̄ndómán yā étēde, a yi bɔ̌ təge ai bidzugá ású bān nyūí ai miǹkús. Ǹnam tē ósə̄ ó nə və miǹsə́m, və bitɔm, miǹkɔ́bɔ̄ yā étēde və olə́lābadan mə́kúd. Asú tē āyɔ́g díé lá ndzí kig vɔ́bi, və wɔ́ wóé ó dzūdú bɔ̄ á ńlō á yób. 17Tóé, fúlú bitɔm yadígan anə́ ndóan yadígi biyoá ai bikáŋ; anə́ ǹsǎn wádīgi miǹtǔd bílé yā áfan, dzóm é lígī é yénege və ńsūm ótsídā wábɛ́d. 18Ńnəmana olún Ńtondôbə miǹkunda énye ǎ vəŋan ǹnam bidí bí ńsa təge ai é mod ǎ dzu mǎnyāŋ. 19Bâba ḿfág ví, və zie zie ńdzɔ̄ bə́ wógo, bâlandi á ḿbɔ̄ ńgāl, və təge yén anə́ bádzyé, bə́sə̄ bádī miǹsǒn yā bidzo byábán. 20Manassé a nyálī Éfraím, Éfraím nyé a nyáligi Manasé, bə́sə̄ bə́ nə̄ dzóm dzyá hə á ńlūmán ai Yúdā. Tɔ nálá, ayɔ́g díé təge vɔ́bi, və wɔ́ wóé ó dzūdú bɔ̄ á ńlō á yób. Amalá ai ébá bátə́le məmvéndé ḿból básán bəkálada və ébá bə́ étíbílí. 2Bátsīdan zəzə̌ bod á mə̄ndá mə̄dzó, bâbɛn tsíg mīḿbúbúá ǹtól sósōó, bányīm bīngɔ́ngɔ́l bí bod məkyəbə mábán[1], miǹkús mí nə̄ bɔ́ və byə́m bí ńsa, bǎn nyūí və miǹkíl mí ńsǒm. 3Myǎyi bɔ yá ámǒs məkunuŋa á ńkulu amalá ā yi kə́ sɔ̄ óyǎb, myǎyi túb ábə̄ zá nə́ á ka mínā ? Myǎyi líg ákūmá dáán vé ? 4Dzam afə́ təge ai dɔ́, və nâ myǎkə kulubu ai miǹkóm á mim̀bog, və nâ myǎkə dzogobo á sī ai mim̀bim bítá. Tɔ nálā, olún wóé təge vɔ́bi, və wɔ́ wóé ó dzudu bɔ́ á ńlō á yób. Amalá ai Asiría, yǎ á nə́ éngə̄ŋ mə́lúmuna dzáma, m̀bə́ŋ yā ólūn wáma ó ngávə́ mɔ́. 6Mə malóm nyē nə́ á woŋ bəbə̂ məyɔŋ á nyɔ́l, mə malóm nyē nə́ á kə lúman ai ńnam mawóg ai wá ólūn; a man bɔ fadi ákūmá dábán, a manə́ bɔ kɔɔdɔ anə́ bákɔɔdɔg m̀bɔdɔ̌g yā ńdzɔ̄ŋ. 7Dá, Asiría ǎ yə̌m kig nâ, éyə̄ á nə́ nālá, ǹnə́m wóé wâtsǒg kig édílī; ǹyián wóé ó nə hə nâ á man wé bod éwówê. 8A kɔ́bɔ̄ nâ: "Bədzóē báma bə́sə və miǹkúkúmá bɔ́ bə́sə a? 9Kalno a sə́ anə́ Karkemish a ? Hamǎth kig anə́ Arpat a ? Samaría anə́ Dámas a ? 10Ḿból wɔ́ wámā ó ngánamba bídzóē byálugu bikálan, á bikálan byábán byálod ébí yā Yērúzalɛm ai Samaría. 11Ákyaí mə̄ ngábɔ Samaría ai bikálan bíé, éyə mə zaag bɔ̌ tə bɔ̌ nālá ású Yērúzalɛm ai zěn fé ?" 12Ókāŋ hḿ Ńtondôbə ǎ yi mana ésīé dzíé á Yērúzalɛm ai á ńkǒl Síon, a sɔ́ hḿ vəŋan ábə Asiría yǎ á nə və ǹnə́m ó fúguzu nyé ai məbún ai məbəbə mə́ndóg. Amú a kud ongon nyé nâ: ‘‘mabɔ é mam má ai é wɔ́ wáma nyú, ai fəg mə ngábwé məyɔŋ á mə̄sí mábán, mə mǎn bɔ fadi ákūmá dábán, mə manə́ bɔ vaa á bitɔá míńtómbá byábán á ngul á yób. 14Mə ḿbə̄lə́ ákūmá dábán á dwé a nə́ dūmbá; mə ngákə mabódō dɔ́ anə́ mə́kī mə́ ngálígī á dūmbá. Mə manə́ háman sí ésə, təge ai é mod a yái ǹsɔn, nə́ a tad.’’ 15Yə ovón wakad suŋ é mod ǎ bəlan ai wá ólugú wōé ? Yə zig yakad háman ólugú é mod ǎ syé ai dzɔ̌ ? Á ńtɔ̄á anə́ éngə̄ŋ ńdzɔ̄ yábi wɔ́, anə́ ḿbə̄ŋ ńgɔ̄ wábə́de enam á yób. 16Asú tē hḿ Ńtondôbə ngul mə́sə, ǎ yi bɔ̌ naa ngǔl bod dzíé é man təg á labag, olugú wōé ā ngadíg anə́ ńsǎn. 17M̀fyɛ Ísraɛ̂l wâyi vəŋan ndóan, m̀fúfúb wóé ǹkabag éví wádígi biyoá ai miǹsíníŋ míé ámǒs ḿbɔg. 18Nginda afan dzié ai zozoe afúb dzīé byâyi mǎn dzāŋ, o ndzí naa və anə́ məmaná mə́ ńkɔ́kɔ̄n. Abím bílé láyi kə́ lígī âfan, eyə́gan ebugúbu á lāŋ, tɔ mǎn mɔ́ngɔ́ a tɔá yə̌m til. Amǒs tē, məbuuga mə́ Ísraɛ̂l ai miǹtɔ̌d yā ndá Yākɔb, bâyi dzogě fidǐ ńtībili wábán, bə́ ngáfidi fɔ́ɔ́ və Zambá m̀fúfúb yā Ísraɛ̂l. 21Bǎn məbuuga bâyi dúgán sɔ̄, məbuuga mə́ Yákɔb, ábə Zambá Ǹgul ngúlu. 22Bod bóe ǎ Ísraɛ̂l, tɔ bə́ nə̄ anə́ ǹsə́lə̌g yā máŋ, və bǎn məbuuga ḿbɔ̄ báyi dúgán sɔ̄. Ǹdámán ńgɔ ǹnam wayi ndáman, amú éyə̄ lə́ nə́ ńtsīgán nálā, nə́ sósōó á yéné. Ḿból ā tsíg, nālá ńgɔ Ǹtondôbə Zambá miǹkunda ǎ yi ndáman ńnam ósə. Asú tē hḿ Zambá miǹkunda a kɔ́bɔ, nyé nâ: "Ǎyɔŋ dámā yā ó tɔá á Síon, tə wambáda Asiría, tɔ anə́ ā dib wa kə́g, a sími wa engə́ŋ. 25Amú yə̄ nâ, eban yâyǐ kīg fə kog, abǒg lə́ sə́ kīg fə abuí, á māyǐ kīg fə liŋan ai wa, olún wámā ó ngadzâ hḿ bɔ̄. Zambá miǹkunda a yi ndə́gələ ǹkān wóé á nyɔ́l dzábán, anə́ ámos̄ á ngāsím Ma­dian á ńkōm Horɛb, a ngádəgələ ǹtúm wóé á máŋ, a bə́dé fə̄ wɔ́ á zēn yǎ Égîptɛn á yób. Amǒs tē ḿbəgə wóé ó dzūdú wā étūl wâyi sende, ḿbog ó tīī wā á kíŋ wâyi tsamban. Ényē nyɔ́, Ǹtondôbə Zambá miǹkunda yǎ a kɔ́li ekád édzóe á kɔ́s ! Miǹló mīńnēn yā ózɔ̄ndɔ́m mí nə ǹtsígán, myǎdaŋ yab, mí nə ǹsə́lán ǹsə́lán. Ovón wóé wâyi baǐ kadag afan ! Libáŋ ai biyə̌ŋ bílé bíé bísə̄ byâyi ku. [1] Ábódā Ḿfúfúb Ńtilán dī lálāŋabǎn kig á mɛ́s, asú tē mod ósə ǎ yəan láŋ Bíbɛl ásə, sə̌ kig və ábím báláŋ á mɛ́s. Ǹtɔŋ wâyi fái á tîn Yése, evivie yâyi wúm á ńtǒŋ tē. 2Ǹsísīm Ǹtí wâyi sus étēde, ǹsísīm fəg ai ǹsísīm ákə́ŋ, ǹsίsīm ébui fəg ai ǹsísīm ngul, ǹsísīm áyəmə́ ai ǹsísīm édǐŋ; 3a yi nyé dzála ai ǹsísīm wɔ̄ŋ Zambá. Ǎ yǐ kig tsíg mə̄dzó ákyāí mís máyén, ǎ yǐ kig toě bibǒŋ ákyāí mə̄lɔ̄ máwóg; 4a yi tsíg míḿbúbúá mə̄dzó á tə́tə̄lə́; a yi toě á bibǒŋ á sósōó, nâ a kaman ai ébá bə́ nə́ évūvoe ńnə́m á sí ndon; a yi yíd sí ndon ai bibúg yā ânyu díé, a yi wé ḿbə̂ mod ai fəb yā bīyé bí ányu bíé. 5A yi bɔ́d sósōó anə́ kāndá, a tindí bə́bə́lá ángə̄də́g anə́ ǹkɔ̌l. Paradís a dúgan sɔmban 6Zə̌ yayi tɔbɔ ai mǎn ńtómbá; ebibigǎn zə̄ bân ekə́lá bâyi bómbō vóm m̀bɔ́g m̀bɔ́g, mǎn nyag ai emgbə́m ai nyiá ǹtómbá bâyi tɔbɔ vôm m̀bɔ́g, mǎn mɔ́ngɔ́ á dzóege bɔ́; nyag ai ebibigan bâyi kə á mə̄dîga, bɔ́n bábán bə́ nga­wɔi fǔfulu, emgbə́m é ngadí bīlɔ́g anə́ nyag. 8Esôm mɔ́n yâyi kə́ yâvoe á ḿbǐl ákpə̌; é mɔ́n ā ndəm kǐ mə̄bɛ́ a yi fudi ónyǔ á m̀bǐl ńnənə. 9Bâyǐ kīg fə bɔ̌ mod abé, tɔ á wē mod á ḿfūfúb ńkǒl wámā ósə, amú sí é yayi dzyé ai ayəmə́ Ǹtí, anə́ ḿbόl mə̄ndím madzyé á máŋ. Amǒs tē, ényɔ́ á nə́ ńtǒŋ yā tîn Yése, ǎ tə́leban anə́ étsīg məyɔŋ mə́sə, miǹnam mísə myâyi nyé dzə̄ŋ, dúmá ńdɔ̄ á nə́ étɔbɔgɔ dzíé. 11Lâyi bɔ ámǒs tē nâ, Ǹtondôbə a yi dúgán sām wɔ́ wóé éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, nə́ a kode mə́buuga mə́ ngákə̄ málīgī âyɔŋ díé, bəlígī yā ńnam Asiría ai ébá yā Égîptɛn, ébá yā Patros, Kush, Elam, Sinéar ai Hamath, ai ébá yā bilǒn bí máŋ. 12A yi tə́lē ndəm ású məyɔŋ, a yi kóan bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ ngákə̄ á məkaban, a yi tógan ébá yā Yúda bə́ ngáman tsaman á məbúg mə́ sí mə́sə. Abán Éfraím lâyi man, ébá bálúman ai Yúda bâyi tugi, Efraím ǎ yǐ kig bad bɔ̌ Yúda abán, Yúda nyé a təge bǎd lúman ai Éfraím. 14Bâyi mǎn kə̄ kǔ Fīlísta á yób ḿfág yǎ ńyīmbī dzób, bə́ mān fə kə́ sa ébá yā ńtólē dzób; bâyi fudi Edom ai Moad mɔ́ á nyɔ́l, bɔ́n bə́ Amon bə́ ńtɔ̄á bītúgā byábán. 15Ǹtondôbə a yi mân atɔ̌g máŋ yā Égîptɛn, a yi fəb wɔ́ wóé á Éfrǎta á yób, á ndúgúdu evúndū dzíé ńdɔ ǎ yi búg óswé miḿbál zamgbál, bod bə́ ngadaŋ məkǒl mīńkōd. 16Ǹdzɔ́ŋ ńnēn wâyi bɔ ású bə̄lígī yā áyɔŋ díé, ású ébá bâyi lígī a Asiría, anə́ á ngābɔ ású Ísraɛ̂l, ámǒs á sɔ̂ á ńnam Égîptɛn. Wayi dzó amǒs tē nâ: mavə́ wa ngǎŋ, ǎ Ńtondôbə, amú ólún ō ḿbə̄ wógo ai ma ó vɔ́bi yǎ, ḿból ólūn wóe ó vɔ́bi ya, ńdɔ̄ hḿ waa wá vɔ́li ma ! 2Ényē nyɔ́, Zambá Ńkode wama, mə bələ́ ndi ai nyé, mǎkɔ̌n kīg fə wɔ̌ŋ, amú á nə ngul dzam ai dziá dzáma, və Ǹtondôbə énye ǎ kode ma !" 3Myǎyi láb mə̄ndím ai miǹtag á bitam bí ákode. 4Myǎyi dzó ámǒs tē nâ: "Váán Ǹtondôbə ngǎŋ, yédégán dzwé díé, kadán məyɔŋ biyə̌ŋ bí mam bíé béndégán nâ dzwé díé ńdɔ̄ ládɔ. 5Yiágán Ǹtondôbə, amú ā bɔ̄ mə́sīmbá yā sí ésə yǎ yəan yəm. 6Bomó áyéngá miǹtag ai məfon, wa ǹtɔbɔ yǎ Síon amú á nə anén ábuí ábə wa, M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l. Ǹkɔ́bɔ̄ ású Babilón, áyēné Ísaías, mɔ́n Amots. 2Óbobǒn ńkǒl á yób, tə́légán ndəm; lɔ́ŋán bikíga bítá. Fəbán mɔ́ nə́ bə́ zu á mīḿbɛ́ Míńtómba. 3Mǎmēn mābénde mim̀fúfúb mīḿkpāmáŋ myáma, mǎ mālóe bəlúmaň yā áyɔ́g dáma, ébá bádzə́ŋ ólugú wama. 4Vógólán ! Engongom yásɔ̄ á miǹkǒl á yób anə́ édzí miǹkunda mí étítíb bod, vógólán ! Kínda e nə́ á bīdzóe, á bītógán məyɔŋ, Ǹtondôbə miǹkunda énye a fə́b mīńkān bítá míé. 5Básɔ̄ á miǹnam oyǎb, á mə̄kúg mə́ yób, Ǹtondôbə ai bikpǎ yā áyɔ̄g díé, nə́ a man tsam ńkɔŋ ńnam ósə. 6Yónán miǹyón mí awú ! Amǒs Ǹtondôbə ó ńtɔa yǎ babi; anə́ asandá, éyə wásɔ́ nálā ábə Ngul mə́sə. 7Asú tē mɔ́ mə́sə̄ máman təg, azombo ásə̄ lâman dzɔɔlan. 8Bádzə̄m kám ai wɔ̌ŋ, fodonyaŋ[1] a bələ́ bɔ̄ ású miǹtyé ai ǹdzǔg, bábɔ̄g anə́ mīníngá yǎ á nə̄ á mīńtyé mí ńkogolo. Bə́ nə̄ və ényɔ́ á bəbəgə ényɔ̄ ḿbɔ̄g, məsú mábán və ángōndó ángōndó. 9Tám yēn ! Amǒs Ńtondôbə ví wázu, təge ai asáálá, anə́ áyɔ́g lákwí ndón, lə́ ngatugi ǹnam, bəsə́m bə́sə̄ bə́ mān tsígiban. 10Atítiě yā yób ai ǹkə́l óvóno bâyǐ kig bǎd və́ ḿfyɛ wábán. Ńló dzóbo, a tádigi á mə̄kwí móé, a yi bɔ̌ və díbī díbi, tɔ ngɔn təge ai mǎn ḿfyɛ. 11Mayi ndə́gələ sí ású mətóm móe, bəsə́m ású ábé dábán. Mayi manǎ mə̄bún míńtótóg mí bod, mayi mana ábē mīńtótóm, mə tə́lé éngūŋ míḿbúbún, mə dzɔdí məbún bə́tíbili bə́ bod. 12Mayi bɔ̌ bod ayé áyēn a lodo mvɔ́d, a lodo mvɔ́d yǎ Ofir. Amú yə̄ nâ, mayi fə́ŋəlan yób, ńdɔ̄ sí yāyi suguzan a kələ kwí á tín, ai olún Ńtondôbə, ngul mə́sə, ámōs áyɔ̄g díé láyi dígī ńnāŋ. 14Anə́ ńkɔ́g wátúb áwū, anə́ ńkunda bíyə́m yā ó nə́ təge ai ǹtógan, mod ósə a yi kə́ a dzə́ŋ áyɔŋ díé, mod ósə a yi túb á ńnam wóé. 15Ébá bə́sə báyi bili bâyi tsígiban, bə́sə bâyi wú ai fa bitá. 16Bɔ́n bábán bâyi tɔsban bə́ bəbəgə ai mís, məndá mábán mâyi yáiban ású ǹsa, bod bə́ dzaŋan biníngá bábán á ngul. 17Mayi bɔ́ lóm bǒd yā Medǎ yā bə́ nə̄ təge láŋ mvɔ́d á táŋ, təge kəə mís á sílíba. 18Bâyi tugi bīnânga bí bod ai mim̀fan myábán, təge wóg məkǐ kándi, tɔ bǎn bɔ́ngɔ́ báyēnē bɔ́ və bikamba. 19Babilón, asiě kos bídzóe, ǹkə́mbé nyāngá Kaldéa, a yi vəŋan anə́ Sodóma ai Gomóra yǎ Zambá á ngādzâ. 20Á ngābǎd kig dzyé ai bod, və evwé á bisəb bisəb. Tɔ mǎn Aráb təge tə́lē ébə̌m dzíé étēde, bənɔ́nī biyə́m təge tə́bə étē. 21Miǹsíŋ ḿmyā myǎyi kǎ tə́bə étē, məndá mâyi dzyé ai məkuŋ. Bingudu bə́ tɔ̄tɔ̄án étēde bikélá məfan bí dzə́məgə məbóg étē. 22Bəzombó bâyi voě sɔ̄bɔ́ sɔ̄bɔ á mə̄ndá mə́ kúm móé, ngi á mə̄bāā mə́ áwaí móé, awola díé á ǹkún kwí, məlú móé mâyǐ kig bǎd bəm. [1] Ebúg tē yásɔ̄ á fodoban ai nyaŋaban. Ǹtondôbə a yi dúgan wóg Yákɔb ngɔ́l, a yi bǎd tɔ́b Ísraɛ̂l; a yi bɔ́ toe á sí dzábán, bə́dzín bâyi sɔ́ báman ai bɔ́, bə́ ńtɔ̄á á táŋ ndā Yākɔ́b. 2Məyɔŋ abuí mâyi kə ai bɔ́ á zēn a kələ kwí éwōgā édzōe dzábán. Á sí Ǹtondôbə, ndá Ísraɛ̂l yayi bəlan ai bɔ́ anə́ bītúgā bí fám ai biníngá, yayi tə́lē étīē mə́túg ébá ē ngātâm syé anə́ étūga, yayi dzóē ébá bə́ ngátíbili dzɔ̌. Awú ńkúkúmá yā Babilón 3Âmǒs Ńtondôbə, wayi bi áwaí, á mvús ǹdzǔg ai m̀bɔ́g ai mə́túg yā ó ngādzíbi, 4wayi dzumi é dzīá dzī ású ńkúkúmá yǎ Babilón nâ: Éyə ǹtíbili bod a bələ́ máán yá ? Éyə ayɔ́g díé lákwí súg yá ? 5Ǹtondôbə énye a búg éngə̄ŋ míńtótóm, kə́g bod bə́ éfída, 6ényí bə́ yídi ǹnam ai dzɔ̌, á bə́ yídi təge tə́le, á bə́ kpeege məyɔŋ só ai ǹnə́m ngɛ́d, a bə́ tíbili bod təge ai awaí. 7Ńdɔ̄ á hḿ sí ésə ě ngáhəbə yǎ mvɔ̄í ! Yatólan ai biá miǹtag. 8Tɔ miǹtǔd bílé míbēn myǎkə́le ai loe êtɔm dzóe, ńdɔ̄ fə, anə́ wākū á sí, məbǎŋ yā Libáŋ mákɔ̄bɔ̄ nâ: "Ǎ yǐ kig bǎd bɛ́d a bī nə́, ényɔ́ á ḿbə́ kadəgə bía sɔ bai !" 9Ǹnam Bə́kón ósə wâkə wé, ású dóe, tolendǒŋ ásə a tə́lə tə́tēlə́, bod bənén yā sí bə́ mān tə́bə̄ á bitɔá bí kúm byábán, tɔ miǹkúkúmá məyɔŋ. 10Bə́sə fǔfulu bâsoan ai ma, bə́ dzô nâ: "Wa hḿ nyɔ̄ o ńtɔ̄á yǎ anə́ bíā təge ai ngul, o ńtɔ̄á yǎ ḿbɔ̄g yǎ ábə̄ bíā. Atí ńtómbā dóé lábələ́ sus á sí étēde ai məzíg móē mə́sə. Bitúm bí ńtɔ̄á yǎ wa ékali wabómbo, miǹsɔ́ŋ kig ḿfīngá yā wākúb á nyɔ́l. " 12Éyə wǎyəm sɔ́dan á yób o kǔ á sí yá, ǎ wa tín miǹkokoe, wa mɔ́n m̀fyɛ kídí ? Éyə wǎyəm diban á sí yá, wa yǎ ó ḿbə̄ fídi miǹnam? Wa yǎ ó ḿbə̄ dzô nâ: "Mayi bɛ́d á bitaŋan míńkud, mə́ kə bəde étɔ̄á kúm dzáma átītiě Zāmbá á yób. Mayi kə́ tɔbɔ á ńkǒl étógán bəzambá á yób, ḿfág yǎ âkoé. 14Mayi bɛ́d a miǹkūd á yób, mayi vəgan ai ényɔ́ á nə̄ ózɔ̄ndɔ́m." 15Wa hḿ nyɔ̄ ō ḿbədə yǎ naa wasus édɔg bé, á tolendǒŋ á sí ! 16Ébá bə́sə báyén wā, və bə́ tóan wa bəbə, bâfɔmbɔ wa m̀bəŋ m̀bəŋ: ''Yə sə é mod sí ésə ě fodoban ai nyé nyɔ̄ a ? Ǎ kpeege bidzóē á sí, ǹsii[1] məyɔŋ ǹnén ? 17A m̀bə́ siligi miǹnam, a tsama bedzə̂dzalá, eki təge dzoge ńkōm nə́ ó dúgán á ńnam wóé. 18Miǹkúkúmá ya miǹnam, mísə təge ai səsalá, myâkad kə́ wɔi, anə́ ényɔ̄lɔ̄ á sɔŋ dzié. 19Və wa etám bávúbulu oyǎb ai sɔŋ dzoe, anə́ nyīé eyóē dzóm, á mim̀bim bə́wú məkǐ yā bə́ ngátúbulu ai məkɔ̌ŋ, mí bə̄bə̄dán wa á yób, á bə́ ngádzəb á məbóm mə́ ngɔg 20Wǎyǐ kig dzəbə ai bɔ́ á sɔŋ, amú o ngábɔli ǹnam wóe, amú o ngányami ayɔŋ dóe. Mvɔŋ miǹtómba e ḿbáá təge ai dzwé. 21Bɔán mí man tsíg bɔ́n, bə́ búdán ai bitɔ̌m bēsīá bábán, bə́ zā tə́bə, bə́ ngáhaman sí, bə́ ngádzala dzɔ̌ ai bətísɔn. 22Mayi nyoan, mə́ lúman ai bɔ́, Ǹtondôbə Ngul mə́sə énye a kɔ́bɔ̄ nálā, ­mayi tsíg dzwé Babilón, mə dímí fə ǹtəm wóé ai mvɔŋ dzié ésə. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mayi vəŋan áfólā te elɔbí ai ewógā mvə̄b, mayi vwé Babilón ai evwâg ḿból nyé ǎ kadəgə vwé məyɔŋ mə́sə. Ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə Ngul mə́sə. Ǹtondôbə Ngul mə́sə a ngákan é sɔŋ nyí: "Tóé ! É dzam mə yíli lâyi bɔɔban, édí mə̄ tə́le lâyi yénan. 25Mayi kpee Ásiría á ńnam wáma, mayi nyé tság ai məkǒl á miǹkǒl myámā á yób, m̀bog wábán wâyi vaaban é bod bə́ ngábə́ tǐ ai wá, ḿbəgə wóé, é bod bə́ ngádzugi ai wá bâyi wá suu. Ńtól vīlí ó nə̄ ású sí ésə, éví wákúb məyɔŋ mə́sə osámā á ńlō. Ǹtondôbə Ngul mə́sə hḿ nyɔ a wé yǎ óyīlí, zá á nə̄ wa dzǎm fɔl ? Ábōg ā bə́dé wɔ́ wóé, zá ā yi wá suu ? Álú yā ńsa ó ngádiban á Ar Moab alú tē ńgɔ Moab a ngandámán; alú tē bə́ ngása Kir Moab, alú tē Moab a ngándámán. 2Bábɛ̄d á tə́mpɛl á yób á Divôn, bábɛ̄d á miǹkǒl á yōb nə́ bâkə yón; á Nébo á yób, á Madaba, və nə́ báyōn Moab. Básōde miǹló mísə miǹtwí, bábəgə zɛl və ényí məyəb. 3A míńdzɔ̄ŋ bod bábɔ̄d və ǹkud; á miǹdǐl á yób, á mə̄fólā bimɔ, mod ósə və á ńyōn, mod ósə a nə və bibə́ge á mís. 4Heshbôn ai Eléalé bâman tani kíŋ, báwōg bɔ ǹyón a kələ kwí á Yahtsa. Asú te bəzimbi bənén yā Moab bákə̄ bâsəm ǹsəm áwú, ǹnə́m wábán wâvəŋan bɔ́ mim̀fufúlán. 5Ǹnə́m wâtad ma âbum ású Moab: bátūb a kələ kwí á Tsoar, Eglath Shelishiya. Ǹtság máŋ yā Luhith, və miǹyón émyā myábɛ́d wē, zěn yǎ Horonaím e nə ǹdzyéán ai bikígá. 6Oswé yā Nimrim ó vəŋan yǎ ńkōd ńnam, bilɔ́g bí man yǎ kōd, dzóm təgě fə fái étēde, təgě fə tɔ ai obud. 7Asú tē, ábím bə́ ngányî ai bikpa byábán, bâkə ai byá óswē Mə́sə́ŋ á yād. 8Miǹyón mí kɔ́dan yǎ sí Moab ésə á nyɔ́l á kpág, miǹyón məlunga mí kələ kwí Églaím, mí kələ kwí étam Elim. 9Məndím yā Bilôn mə́ nə və məkǐ məkǐ, ńdɔ̄ hḿ māyi bág Divôn amalá áfə̄ á yób, emgbə́m ású ébá bátūb bītá yā Moab, ású ébá bálígī á ńnam wē. Lómán ǹdzóe ǹnam bǎn míńtómbá, a tiége á Sɛla a ńkōd ńnam, a kwî á ńkǒl ngɔn Síon. 2Bəngɔn bə́ Moab bə́ nə anə́ ánɔ̌n yā bə́ mān tsǎm mūmbá, á mə̄bóŋ mə́ Arnôn, bákə bándə̄ŋ. 3Bɔ́ nâ: "Buán fəg, wéán oyílí, á z̄ŋ amǒs, bɔ̌g ma ǹkúd anə́ álū, ó sɔ̄li ma é bod bátsídan bá nə́ tə nâ bə́ yénē á mīm̄bíl bítá myábán. 4Ébá bátūb óyǎb bə́ tɔbɔgɔ ábə wa, ó bɔ bɔ́ ásɔbɔ́ ású ńdzâ bod. Ábōg étībílí yáyi man, endáman é kwí súg, ǹtíbili bod təgě fə ai nyé, 5eyɔ̌ŋ tē hḿ étɔ̄á kúm yáyi wón êdǐŋ étēde, êbə̌m Dávid, sósōó ǹtîg ǹtól a tɔbɔ́ étɔá mə́dzó, a vól tsīg mə̄dzó á sósōó ai á bə́bə́lá." Bǐ ngáwódan ǹnə́məná məbún Moab, olág wóé, məbún ai engúŋ dzíé, dzə́dzāā ǹkɔ́bɔ wóé. 7Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, Moab á tam yón Moab, bə́ tam yón bɔ́ bə́bēn bə́sə. Ású məkali mə́ ékɔ̌g wɔ̂n yā Kir Harɛseth, bâtad nyiá ńtada. 8Amú məfúb yā Heshbôn mâman dzɔɔlan, tɔ wɔ̂n yǎ Sivma, á məyɔg mə́ kadəgə kpě bə̄dzōē məyɔŋ azíg á mə̄fúb; mə́ kələ kwí á Yazér, mâkə mádīmi zěn á ńkōd ńnam, á miǹtəm mivɔ́g mí daŋa máŋ ! 9Ńdɔ̄ hḿ māyón étətəg dzí, fǔfulu ai Yazér, mayón mə̄fúb mə́ wɔ̂n yā Sivma. Mawadan mínā ai bibə́gē byáma, ǎ Heshbôn mína Eléalé, amú áyēngá miǹtag ású mə́kwé bídí á man yǎ. 10Miǹtag mə́bóg mí man yǎ á məvɛ̌l miǹkǒl; á mə̄fúb mə́ wɔ̂n təge ai bikígá, təge ai biá. Təgě fə ai é wɔ̂n bámyad á bimyad, miǹtag mí nə ǹdzáŋán. 11Ńdɔ̄ hḿ ǹnə́m wâfōŋan ma âbum anə́ miǹsaŋ mí mvɛ́d ású Moab, ású Kir Hɛrɛs. 12Bâyi yén anə́ Moab a wú ńdzǔg naa á bɛd á bītīé bí yób bíé, á kə kogolan á tə́mpɛl woé; təge ai ewónda ! Ńdzɔ̄ hḿ dzī, ebúg Ńtondôbə ású Moab, édzí ā kɔ́bɔ yǎ kɔ́m. 14Ńdzɔ̄ hḿ dzī, ebúg Ǹtondôbə: Mim̀bú mílɛ́ ánā, táŋ mim̀bú mí ésīé é mān bəzimbi a syé ású mɔ̄ní, dúmá Moab lâyi dzɔdiban, tɔ anə́ bə́ nə́ ábuí, lâyi mǎn dzɔɔlana. Eyómolo ású Dámas. Amalá ! Ású etotǒg məyɔŋ təge ai táŋ anə́ mīńsās mí máŋ, engongǒm miǹnam anə́ ǹguŋulǔ ngul məndím ! Məyɔŋ mə́ nə engongom anə́ ńgunulu mə́ndím mə́ ndón. A sɔ́ bám ai bɔ́ nā, bə́sə̄ bə́ mān túb anə́ kíé bílɔ́g ai bivúlá yā ńkulu a vúndū á miǹkǒl. 14Angogé, ángōndó ! Á kídí yādzó naa yalénde, təgě fə ai dzóm. Mân mə́ bod bə́ éndáman málā, ngab ébá bása bíā nyílī. Amalá ! Ai sí bəzitímā məfǎb mə́bɛ̄, sí yǎ áswē yā Étiópia á yād, 2á yālóm bəlóman bə́ ńkúkúmá á Nîl, á bifungá bí nyāngá ai áswē ásə. Kaŋán, ǎ mīǹkánga bə́lóman bə́ ǹkúkúmá, Kaŋán ábə̄ áyɔŋ láyab ǹtíé á tɔ̄á fə̄ nyɔ́l ǹkokɔn, áyɔŋ bákɔn məsis tɔ babi, tɔ oyǎb, áyɔŋ á nə ngul ai emân, áswē lákaban sí. 3Ǎ mínā bə́sə, bǒd yā sí ndon, ǎ mínā yā myādzálā sí, ábōg ndəm yǎyi fə́b á miǹkǒl á yób, bəbəgán! Ábōg ńlag wáyi bám, vógólán ! 4Amú Ńtondôbə ǎ kɔ́bɔ́ ai ma nyé nâ: "Mayi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ étɔá dzáma, mə tóan bəbə anə́ vyān wányan á ḿfyɛ á yób, anə́ ábǒg kídí yālénde á vyān mə́kwé bídí. 5Ósúsúa məkwé bídí, ábōg bibəbɛga byáwolobo á bivivie byásam bí ńtɔ̄a yǎ bizangadǎ yǎ bí dzɔ̄ɔ̄ ai bibumá, bâyi sáb bizangada bí wɔ̂n ai okəŋ, bə́ mān tóan kodǎn miǹtəm. 6Byə́m bítē bísə̄ byâyi dzogoban ású bíwógē yā miǹkǒl ai bikam tid. Biwongo byâyi man ábǒg ésəb, bikam tǐd kig ábǒg ásíl. 7Abǒg tē hḿ éfāī yáyi sɔ́ ású Ńtondôbə Sábaot áyɔŋ láyab ǹtíé á tɔ̄á fə nyɔ́l ńkokɔn, áyɔŋ bákɔn məsis tɔ babi, tɔ oyǎb, áyɔŋ á nə́ ngul ai emân, áswē lákaban sí. Bâyi sɔ́ ai efái é vóm dzwé Ńtondôbə á nə́, á Ńkǒl Síon. Eyómolo ású Égîptɛn. Amǒs tē, Égîptɛn bâyi nyaŋaban ai wɔ̌ŋ Ńtondôbə. 17Yúda a yi yénē məsis á mís mə́ Égîptɛn, ású ntól Ǹtondôbə. 18Amǒs tē bətísɔn bə́tán yā Égîptɛn bâyi kɔ́bɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ yā Kánâŋ, bə́ tīī ai ǹgúmā óyílí fūfulu ai é dzǎl báyi lóē naa: Ir Hahɛrɛs, dzǎl éndámán. 19Amǒs tē bâyi lugu Ńtondôbə á zə̄zāŋ ǹnam Égîptɛn, 20Nálā wâyi bɔ̌ ndəm akodé Ńtondôbə Ngul mə́sə, édí ā yi kode ai dɔ́ Égîptɛn á mə̄túg mábán. 21Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa Egîptɛn bə́ yəm nyé, ńdɔ̄ fə báyī nyé yəm ámǒs tē, bə́ ngásyé nyē ai bifái ai mətúnuŋa. 22Ngə́ Ńtondôbə a ngábími Égîptɛn ai fím abuí, a yi bɔ́ lɛde, bâyi dúgan ábə Ǹtondôbə, nyé a wógó bɔ̄. Amǒs tē, ǹdzɔ́ŋ wâyi tíē Égîptɛn ó kələ kwí á Aram. Ńdɔ bǒd yā Ásīria bâyi sɔ́ Égîptɛn, Égîptɛn bɔ̂ bə́ kələ Ásiría. 24Amǒs tē, Ísraɛ̂l a yi sɔ́ bāg é mod lála, ai Égîptɛn ai Asiría. Ǹtótōmamaa Ǹtondôbə Ngul mə́sə a yi kúban ńnam á nyɔ́l, 25maa ai Égîptɛn, ayɔŋ dáma, ai Asiría ésīé ya mɔ́ máma; ai Ísraɛ̂l ngab elíg dzama !" Ḿbū yā ńdzóe bitá ńnēn yǎ ǹkúkúmá Sargon yǎ Asiría, a ngálom, a ngákə tsǎg Ashdod bitá, a təgə́ fə̄ nyé. 2Ńdɔ̄ hḿ fɔ̄ɔ̄ ábǒg tē, Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ânyǔ profɛ́d Isaías, mɔ́n Amots, nyé na: "Kələ, ó tīī ńkud o bəgə́ ángə̄də́g, ó vāā fə̄ bə́sílífas o bəgə́ á məkǒl ". Ńdɔ̄ fə a ngábɔ̄ nálā, ǎ ngáwulu ǹsɔ́ zud ai miǹsɔ́ məkǒl. 3Ǹtondôbə nyé nâ: "Etúgā dzáma Isaías yáwūlú ńsɔ̄ zud ai miǹsɔ́ məkǒl á táŋ mim̀bú mílɛ́, ndəm ai ngěn ású Égîptɛn ai Etiópia. 4Nálā ńgɔ ǹkúkúmá yā Asiría ǎ yi kə ai Égîptɛn á mīńkóm ai Etiópia á məkaban, bə̄ndómán ai miǹnǒm miǹsɔ́ mí zud ai miǹsɔ́ məkǒl, məkǎn mə́ nyə̄gə́ á ǹsəŋ, ósɔ́n Égîptɛn. 5Fəg yayi dzáŋ bod, bâyi laŋǎn mənyu mə́ yô, ású Étiópia yǎ bə́ ngábə́ fidigi, ai ású Égîptɛ̌n yā á ḿbə́ bɔ̄ dúma." 6Ńdɔ̄ hḿ bətɔbɔ̌ yā ḿfág ńnam ví bâyi dzó nâ: "Ndə é ḿbɔ̄ hḿ bā, ébá yā bī ngábə́ fidigi nâ byǎyi kə́ sɔbɔ ábə̄ bɔ́. Byǎyi yén ákodé ábə̄ bɔ́, bâyi bía kode á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yā Asiría. Ńdɔ̄ ábōg dī éyə bǐ zu kə vé ?" Eyómolo ású ńkód ńnǎm yā ńtsāg máŋ. Eyómolo ású Dúmá, Báyēdan á Séîr nâ: "Ǎ ńnɔ̄ni, alú á nə̄ yá ? Ǎ ńnɔ̄ni, alú á nə̄ yá ?" 12Ǹnɔ́ni a yalan nâ: "Kídí yazu, alú á dúgân sus. Ngə́ ńsīlí ó ngə̄lə̄ mínā, dúgân zu !" Eyómolo ású Arabía. Myǎyi bómbō á məfǎn yā Arabía, á mīńsāmbá Bədedân, 14kaŋán tóban ai ényɔ̄ ā wú ékōdé, zǎn ai məndím, ǎ bətɔbɔ̌ yā á ńnǎm Téma, kaŋân tóban ai ényɔ́ ā túb ḿbāŋála woé á mɔ́. 15Amú bátūb fa bitá, é fa bitá yāyɔ̂bɔ abuí, ebɛ ḿfan ǹkɔlan ǹkɔlan, ezalúbúg bítá. 16Éyə̄ hḿ Ńtondôbə a ngádzó ai ma nálā, nyé nâ: "M̀bú ḿbɔ̄g ánā á táŋ m̀bú bísíé ńkóm, dúmá Kédar ásə lâyi sole, 17dzóm é kə̄ lígī və miǹkangǎ mim̀fan mí bod bitá bə́ Kédar. Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, énye a dzó nālá. Eyómolo ású ńsīŋ mə́yéné. Dzé wākə wabɛ́d á miǹdǐl ǹtumbá nā, 2ǎ éngongom édzə́dzāāla, ǹdzyéán ai ebəbəg, dzǎl mə́bóg ? Bəwú bóe bá ndzí kig wú ai fa bitá, bá ndzí kig wú á ńkān bītá. 3Bədzóē bítá bóē bə́sə bə́ mān túb, bə́ kə́ mīńkóm təge kɔli ḿfan. Ébá bə́sə̄ bə́ ngákɔ́b, bə́ ngákə miǹkóm, abím bə́ ngátúb óyǎb ! 4Ńdɔ̄ hḿ ábōg dī, ma nâ: tyéán ma mís á nyɔ́l, mə́ tam yón bibə́gē bí áyol, tə myǎwū tūŋ naa myǎvɔ̄li ma ḿból māyəb ngɔn yǎ áyɔŋ dáma yǎ báman ndámán. 5Amú ámǒs tē ó nə amǒs ńdími, amǒs məsis, amǒs éfídí, á ńyián Ńtondôbə Zambá Ngul mə́sə. Á ńsīŋ mə́yéne, m̀fim wâsili, ǹtad ó ngábɛ́d ǹkǒl. 6Elam a bəgə́ ńkɔ̌b á bīkálíg á yób, bí wulugu ai bod étēde, Kir nyé a kúli eben. 7Míńsiəbə mí sí myádaŋ m̀bəŋ mí nə ǹdzyéán ai bikálíg, bǒd yā étē bákə yádaba á mīḿbɛ̄. 8Yúda ǎ būdī kǐg fə̄ dzóm, amǒs tē mǐ ngábəbə ḿfāg ndá bikpa e nə́ âfan, 9ńdɔ mi ngáyén nâ mə lóŋ yǎ ḿfǐm dzǎl mə́ nə abuí, mǐ ngáláb mə̄ndím, mí dzálá ńnōm etɔ̌g. 10Mǐ ngáláŋ mə̄ndá yā Yērúzalɛm, ńdɔ mǐ ngábúg mə̄ndá, nə́ m̀fim ó bɔ təge ai asúbú babi. 11Mī ngáfág ébē mə́ndím á zāŋ mim̀fim míbɛ̄, ai məndím yā ńnǒm etɔ̌g. Myǎ ndzí kig bəbə ḿfág ńkom é mam mə́sə má á nə̄, myǎ ndzí kig yén ényɔ́ ā bonde a tádigi ósúsúa. 12Amǒs tē, Ǹtondôbə Zambá Ngul mə́sə a ngálóe mínā nə́ mǐ yon, mǐ nyāndá, mǐ sóde miǹló ńtwī, mǐ bɔ̌d fə miǹkud. Mínā və abóg, və miǹtag: bə́ wê nyag, bə́ tsígi miǹtómbá, bə́ dzâ miǹson, bə́ nyâ bilám: Ńdzáán, bǐ nyu, amú okídí byǎyi wú. 14Ǹtondôbə, Ngul mə́sə, ǎ bɔ̄ nə̄ mə́ wog é ndímbā nyí: Sə fɔ́ɔ́ naa mí mān wú, ńsə́m hī wâ ó ngádzǔbán kig mínā ! Ǹtondôbə Zambá Ngul mə́sə énye ǎ kan dɔ́ sɔŋ. Ǹtondôbə Zambá Ngul mə́sə nyé nâ: "Kələ́g ábə̄ ngɔmɔna, ǹdzóē ndá ǹkúkúmá, ó dzo ai nyé nâ: 16Dzé é nə́ wā va ? Mod woe m̀fə́ á nə̄ wā vá ? Ḿból ō ngafág yǎ wāmēn sɔŋ, wafág sɔŋ tě á ńkǒl á yób, walwí wāmēn étɔbɔgɔ á ńkōm. 17Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə ǎ yi wa suguzu, ǎ éwōlō mod, a yi wa wógo. 18A yi wa vúbulu anə ébumá, wakə wabídígi a kələ kwí á ńnam ó ndāmá. Éyə wǎyi wú wé, wǎ ai bíkálíg yā bí nə́ dúmá dóe, osɔ́n ó dzálá ndá ǹtí woe. 19Mayi wa tsídan étīē dzóe, mə vǎ fə wa ásū ésíé dóe. 20Amǒs wâzu, évī yā māyi lóē Éliákim, ndómán Hilkiyahu; 21mayi nyé bɔ́dɔ̄ édud o bəgə́ dzílī, mə tindí fə̄ nyé kāndá woe ángə̄də́g, mayi nyé kalan édzōē dzóē á mɔ́; a yi vəŋan bɔ́ bə́sə̄ ésīá, tɔ é bǒd yā Yērúzalɛm, tɔ ébá yā ndâ Yúda. 22Ediigǎ ya ndâ Dávid, mayi nyé dzɔ bəde á mə̄bán: a yi yái, təge ai é mod ǎ badə fɛd, a fɛdə́, təge ai é mod ǎ badə yái; mayi nyé yə́m məkǒl á sí; a yi yə́m anə́ ándíé yā básum oyǎb á sí; a yi bɔ hə anə́ étɔá dúmá ású ndá ésīá. 24Ólūgú ásə yǎ ndá ésīá énye a bəgə́ nyē á mə̄bán, miǹtəm ai miǹtsáb, anyənyǎm bibəlan bí ndá ásə, a tádigi á bikpás, a kələ kwí á bimvaŋ. 25Amǒs tē, é sén bə́ ngábomolo é vóm wáfib yayi təg, e búgí, e kǔ á sí, ḿbəgə ósə̄ ó ngábə́ nyē á mə̄bán ó mān sulan. Ńtondôbə Ngul mə́sə nyé a kɔ́bɔ̄ nálā. Eyómolo ású Tir. Ngamálán ai miǹyón, ǎ bəsitímā yā Tarsis, abím ányamá tē; təgě fə ai tɔ ndá! Fwé ē sɔ́ bɔ kɔ́b, e sɔ̂ á Kitim. 2Kuán á fug, á bitɔbɔgɔ̌ yā ńtsāg máŋ, mína bəkalǎn bisǎ yā Sidon, á bə̄lóman bálodan á máŋ. 3Bibəbəgǎ yā Nîl, bídí bákwé óswē áyād, a daaga bía ábuí məndím, a nɔŋɔ ǹsɔá étēde: a ngábə́ dzǎl ángada ású məyɔn. 4Akyaí ósáma, ǎ Sidon, ǹkum édzōe máŋ ! Máŋ mə́ fódó ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, mɔ́ nâ: "Ma ndzí kig kogolo, ma ndzí kig byé, ma ndzí kig náā bə̄ndómán bə́ bod, tɔ bəngɔn bə́ bīníngá, ma ndzí kig nâ. 5Ábōg Égîptɛn ǎ yī dɔ́ wōg, ábōg fwé yǎ Tir yǎyi diban, məkǐ mə́ tsígī nyē á fyɛ́. 6Daŋán a kələ kwí á Tarsis, ngamálán ai miǹyón; ǎ bətɔbɔ bə́ ńtság máŋ. 7Yə edzə́dzālá wāān fɔ̄ɔ̄ nyɔ̄, ǹnomó ǹnǎm yā mə̄lú yā ókōbá, á məkǒl mə́ wulugu oyǎb ású ábonde bitɔbɔgɔ. 8Zá á ngātsíg ńtól tē ású Tir yǎ á ḿbə̄ kaba bikád míńkúkúmá ? Bəkuan bisǎ bóé bə́ ngábə́ mīńtōmba, bəkalǎn bisǎ bod bənénē yā sí. 9Ǹtondôbə Ngul mə́sə énye a tsíg dɔ̄ nə a sáma məbún mə́ é dzóm ésə̄ bə́ ngáma, nə́ a nyama bod bənénē yā sí. 10Syé sí dzoe anə́ ńtsāg Nîl, ǎ ngɔn Tarsis: təgě fə ai dzǎl á kíndíg māŋ. 11Ǹtondôbə a ngásam wɔ́ á máŋ á yōb, ńdɔ a ngádzála bidzóe ai fodonyaŋ, a béndé Kanaan nə́ á man tsǎm mim̀fim mə́kɔ́g míé. 12A ngádzó nâ: wǎyǐ kig bǎd tag, wa yǎ básáma, ǎ ńdǐb ngɔn Síon. Tə́bə́gə́, ó kə̄ á Kitim[1] tɔ á wé, wǎyǐ kig yén áwɔí. Bəbə́gə ǹnǎm Kaldéan: ayɔŋ dábán lə́ sə́ kīg fə. Asiría a ngávəŋan wá étɔbɔgɔ míńsíŋ, bə́ ngábɛ́de miǹkum bə́ńnɔ́ni, bə́ lóŋó mə̄fólā mə́ ngul, ńdɔ ǎ və̄ŋán bísə və afúb bílíg. 14Ngamálán ai miǹyón, ǎ bəzitímā yā Tarsis, amú dzǎl mə́kɔ́g dáán á dzōgó bībúbuga. 15Amǒs tē, Tir a yi bɔ dzóm óvóán mim̀bú mə̄wóm zamgbál, táŋ məlú mə́ édzōē ńkúkúmá ḿbɔ̄g. Á mvús mim̀bú məwóm zamgbál, lâyi yénan ai Tir anə́ dzīá mīníngá ebamba yádzó: "Nɔŋɔ́ mvɛ́d, kələ́ wawulu á dzāl dzǎl, ǎ mīníngá ebamba. Bomó óyəŋ wádaŋ nyəb, dúgán yiǎ bīá bíe, kámāná bádūgan wa tsog." 17Á mvús mim̀bú məwóm zamgbál, Ǹtondôbə a yi kə́ bəbə Tir, eyɔ̌ŋ te ǎ yi dúgán tádī bisá bíé ai miǹsénge míé, a yi kə ébamba á miǹnam mísə̄ yā sí. 18Vədá mân ai m̀fí yā étēde, a yi byá tūnī Ńtondôbə, təge byá bāg mə̄ngín ngə́ mə̄ngóé. Máán móé mâyi syé nə̄ mâtɔŋ ébá bátɔbɔ ábə Ǹtondôbə, mə́ və̄ fə̄ bɔ́ ḿbɔ́d wáfib. [1] Chypre á fuluǹsí Tam yén ! Ǹtondôbə a ǹdámán sí, ndɔ̄ fə ǎ nyimi dzɔ̌, a ndugulan ǹnam, a tsama bətɔbɔ̌ yā étē. 2Bəfada ai zəzə̌ bod, ǹdzóe ai etúga, ǹtómbā mīníngá ai etúga, é mod ǎ kus anə́ ényɔ́ ā kuan, ényɔ́ ā və́ ai ényɔ́ ā kole, ényɔ́ ā yân mvólá ai ényɔ̄ ā sílī mvólá. 3Sí yayi mǎn ǹdáman, bə́ mān fə dzɔ sa, ḿból Ńtondôbə ǎ tə́lé dɔ̄. 4Sí é nə á məyəb, ńdɔ yâsulan, sí ésə yadzɔɔlan, ńdɔ̄ fə yâsulan, éyə̄ fə miǹkǒl myásulan nálā. 5Sí é nə́ ǹsámálán etɔ̌m bətɔbɔ̌ yā étē, amú bə́ ngádaŋ məmvéndé, bə́ lúmú mvús á bə̄tə́bə́gá, bə́ ngábyandi elad ámvóé Ńtondôbə. 6Asú tē éyɔg yamin sí, ébá bátɔbɔ étēde bə́ bə̄gə́ ǹdzǔg. Asú tē bətɔbɔ bə́ sí bádīg, təge ai é dzóm yálígi. Wɔ̂n a nə á məyəb, ǹdíg wɔ̂n wâdzɔɔlan, é bod báwóg ényiŋ m̀bəŋ bâtad. 8Bǎn ngɔ̌m miǹtag bə́ man yǎ, engongǒm bod mə́bóg é vɔ́bi yǎ, biá miǹtag bí mvɛ́d bí man yǎ. 9Bányū kīg fə məyɔg bə́ nyiaga biá, mə́nyú mábi mə́ ńtɔa yǎ bə̄nyū áyol ânyu. 10Dzǎl á ńtɔa yǎ bīlíg, bifun bí dzāl, məndá mə́sə̄ yā étēde mə́ nə m̀fɛdán, təge ai anyíí. 11Á mīńdzɔ̄ŋ yā étē, bádzə̄ŋ məyɔg, miǹtag mísə̄ mí dzáŋ yǎ. 12Á dzāl təgě fə ai dzam ábóg, və məlunga, mim̀bɛ́ mí óngóla mí nə ǹtsamán. Ǹnam ai məyɔŋ bí nə və anə́ ábōg báfád ólīva ai kɔb, bâkə báwɔ̄ndi bǎn bibumá bí wɔ̂n á mvús məkwé. Ḿbɔ̄ bálí bábɛ̄dē kíŋ, bâtaman dúmá Ńtondôbə. ḿfág yǎ á máŋ, bâfon. 15Bâlugu Ǹtondôbə á ńtólē dzób, dzwé Ńtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, á bilǒn bí máŋ. Byǎwōg mə̄búg mə́ sí mə́ yiaga nâ: "Olugú ai sósōó !" Və ńdɔ madzó nâ: mə̌ dzugi yǎ ! Mə sə́ kīg fə ai kíé ! Ngɔ̂ ma ! Bǒd bidzabí bâbɔ ésíé dzábán. 17Wɔ̌ŋ, ebé, olám, bí nə̄ ású dóe, ǎ mod ǹnam. 18Ényɔ̄ ā túb ángōndó miǹyón a yi kə́ ku ébé; ényɔ́ ā kwí ébē a kə́ timbi ólām. Bibúdigǎ yā yób bí yô á vóóŋ, mimbîga mí sí myǎfoŋan. 19Sí yabúgi, sí yabóle, sí yasuguzan abé. 20Sí yandəŋədan anə́ ńsɔ̌g məyɔg, yavuguzu anə́ ébə̌m. Ǹsə́m wóé ó dzūdú dzɔ̄ á yób, yaku təge dzǎm tə̄bə. 21Amǒs tē Ǹtondôbə a yi lúman ai ǹkunda bítá yā yób, á sí ai ǹkunda bítá yā sí. 22Bâyi bɔ́ vīī mə̄ngín ébé, bâyi fɛdəban á mim̀bog, ńdɔ̄ fə, kɔ́m á mvús tě, bâyi bɔ́ tsíg ńtōl. Ngɔn yayi wú ósɔ̄n á yób, ńló dzóbo a yi sáma, owé, Ǹtondôbə Ngul mə́sə a nə ǹkúkúmá á ńkǒl Síon ai á Yērúzalɛm, ású mod dúmá wōē á mís mə́ mvīndí bod. Ǎ Ńtondôbə, o nə Zambá wama mangəme wa, ńdɔ̄ fə masə́gē dzwé dóe amú wābɔ̄ ma míńkámáŋ yā fəg dzoe e ngáman lám ókōbá ewólō dzwé dóe təge fə́ŋəle dzóm. 2Wabɔ edzə̂dzalá naa á və̄ŋán abóm ngɔg, wavəŋan tísɔn mim̀fim mə́kɔ́g və ekodog. Ngul ekom bitíé bə́lɔ́bɔ́lɔbɔ e sə́ kīg fə á dzāl, dzǎl tē lə́ ngālóŋóbān kīg fə. 3Asú tē ǹtótóg áyɔŋ wávə̄ wa olugú, tísɔn bətíbəlǐ məyɔŋ yanyaŋaban ai wa. 4Amú wākaman ai ǹtə́tə̄g mod, ényɔ́ á ngīb ai tǔŋ, asoé ábǒg ńkulu ai edzidzin ábǒg vyǎn, amú fə́b miǹgə́ngɛ́d e nə anə́ ńkulu ǎ dzimbi á ḿfim, 5anə́ vyǎn á ńkōd sí, wadím éngongom bə́lɔ́bɔ́lɔbɔ anə́ édzidzin ńkúd yádím vyān, dziá míńtótóg yáman. Zambá miǹkunda a yi kǎg mod ngul abóg ású məyɔŋ mə́sə, á ńkǒl wóé á yób vā; a yi kag ábōg bídí: tsíd mə́vɔ́ŋ ai mə́nyú mábi. 7A yi vǎ məyɔŋ mə́sə eyé məyəb ai m̀bɔ́d məlunga á ńkǒl wōé vā. 8A yi mana áwū éməmáná; Ǹtí Zambá a yi tǐl mod ósə bibə́gē á mís, a yi vǎ áyɔŋ díé ósɔ̄n á ńlō á sí ésə. Éyə Ǹtí ā kɔ́bɔ̄ nálā. 9Amǒs tē bâyi dzó naa: «Zambá wāān á nyɔ̄, ḿból bī ngáfidi nyé, a yi bía kode; ḿból bī ngáyanga nyé, byǎyi fon, bǐ tǎg fə ai akodé díé. Wɔ́ Ńtí émēn wâyi sɔ́ wɔi ńkōl vī. Moab a yi tságaban ai məkǒl anə́ ḿból bákad tság bīlɔ́g ébē ḿbɔdɔg. 11A sámá mɔ́ á miǹkǒl étē anə́ ḿból mod mədzɔ́g ā kad mɔ́ sām ábōg ā dzɔ́g. Hədá a yi dzɔdǐ mə̄bún móé á sí ai mim̀bɔán yā mɔ́ móé. 12Miǹgungúl mim̀fim míé, ǎ man yǎ mya búg, a mǎn myǎ tsam, a mǎn mya sógolo á sí, á ḿbūlúg étē. Amǒs tē, bâyi yia é dzīá dzī á ńnam Yúda nâ: "Bǐ bə̄lə́ éwōlō dzāl. A ngátə́le ású ékaman dzíé m̀fim ai mǎn ḿfim. 2Yáígán mim̀bɛ́: á nyíígí, sósōó ayɔŋ yǎ ā kála ǹyə́bə́. 3Ai fím ésə, wayə́m mvɔ̄í məkǒl á sí, amú ā fidi wa. 4Fidígan Ǹtondôbə təge ai súg, Ǹtondôbə ǹkóm kōlé. 5Amú a vid bɔ́ mīńló á sí, ébá yā ózɔ̄ndɔ́m, a sili dzǎl míńkúd á sí, a sili dɔ́ a kələ kwí á tsa, a bɔ dɔ́ ḿbūlúg tsa. 6Bâyi dɔ́ kɔgɔdɔ ai məkǒl, məkǒl mim̀búbúá mí bod, məkǒl miǹtəgán mí bod. Zěn sósōó mod e nə tə́tə̄lə́, wa Ǹtondôbə watúb nye zěn tě. 8Ǎ Ńtondôbə, byǎyanga wa, á zēn məmvéndé móe; á kǎd lóē dzwé dóe, ai á kǎd dɔ tsog, bí nə̄ é mam ǹnə́m wámā wáyī dú. 9Matsog wa ai alú, ǹnə́m ó nə təge mə bómbo, amú éyɔŋ walə́dē sósōó woe á sí ndon, mod binam ǎ ngayəm édzí é nə̄ bə́bə́lá. 10Vədá ngə́ bâdzu m̀bə̂ mod, ǎ yǐ kig yə́ge sósōó. Á ńnam sósōó nyé a bɔ və abé, təge bəbə átī ńtómbā Ńtondôbə. 11Wɔ́ woe ó dzūdú bɔ̄ á yób, bɔ́ təge yén, dá bâyi yén mvam Ǹtondôbə ású áyɔŋ díé, ńdɔ bə́dzín bə́sə̄ bâyi mǎn dzāŋ, ndóan miǹzīzíŋ yayi bɔ́ mǎn dīgi. 12Ǎ Ńtondôbə, wayi sɔ́ ai bía mvɔí, amú é mam mə́sə byǎbɔ, wǎ wābɔ̄ mɔ́ ású dáán. Ǎ Ńtondôbə Zambá wāān, bədzóe bəfə́ bə́ ngámân bíā, vədá dzwé dóe etám ńdɔ bǐ nə ai dɔ́ ânyu. 14Ḿból hḿ bə̄wú bə́ sə́ kig dúgán nyiŋ, ébá bə́ ngádzəb təge bǎd tə́bə, o ngádzó fɔ̄ɔ̄ nə́ watugi bɔ́, ó dzâ bɔ́ a kələ kwí á ńtsogán. 15O ngánéne ayɔŋ, ǎ Ńtondôbə, o ngánéne ayɔŋ, o ngálə́dē dúmá dóe, o ngásúlu ǹnyie ǹnam oyǎb. 16Ǎ Ńtondôbə, bǐ ngázu m̀bíl ábə wa ábǒg míńtyé, bǐ ngáyón wā á mís, á miǹdzǔg myáán, éyɔŋ endə́gə́lə́ dzóē é dzimbigi bíā. 17Ḿból é mīníngá ā yanga abyé ā kad siŋ ai miǹtyé, etíé tē ńdzɔ bǐ ngábə́ bī tə́lə wa á mís, ǎ Ńtondôbə. 18Bǐ ngánɔŋ abum, bǐ ngákogolo, ǎ byākə byé, hə évúndu: byǎ ndzí kig bɔ̌ naa sí ndon é yén mvɔ̌m, amú bod bá ndzí kig byálī á sí. 19Bəwú bóē báyi bi ényiŋ, bâyi kódō é hóm bə́ dzōgó. Kódógán á sí, mǐ bom ayə́ngá é mína mǐ nə́ mvóg á ḿbūlúg, amú eyɔ̌n dzóe, ǎ Ńtondôbə, é nə̄ bə́bə́lá m̀fyɛ, ńdɔ̄ fə sí yayi dúgán sɔ́ ai bod á bə̄kón. Kələ́g, ǎyɔŋ dáma, dúgán á ndá dzoe, fɛdə́ ḿbɛ̄ wóe á mvús dzoe biyɔŋ bíbɛ̄; támə̄ tə́ sɔbɔ, mān ábǒg ayɔ́g á lod. 21Amú Ńtondôbə nyɔ̄ ā kwí á bitɔbɔgɔ bíé nə́ a zu tsíg ńtól ású ányamá bətɔbɔ bə́ sí, ńdɔ̄ hḿ sí yayi yó mə́kī mə́ nə́ dzɔ̄ âbum, təgě fə bǎd sɔlǐ mim̀bim míé. Amǒs tē, Ǹtondôbə, mod ǹtɔ́ŋ fa bitá á mɔ́, a yi lúman ai Léviatan, é nyóé yáyə́le, Léviatan, eyálāg məkádaga ǹtɛdə, ńdɔ ǎ yī wé ngáŋ mə̄dzâ á máŋ étēde. Ǹtondôbə ai afúb wɔ̂n díé 2Amǒs tē, afúb wɔ̂n á nyəbə a dzé ! Sə́ə́gân dɔ́. 3Ma Ǹtondôbə, mǎ mə̄ nə́ dɔ ǹnɔ́ni, makə masoe dɔ́ mə̄ndím ábǒg ásə; nə́ mod a zǎ nyābán étēde, manɔ́nī dɔ́ ai alú ai amǒs. 4Mǎwōg kīg fə olún: ngə́ mə̄ yén biyoá ai miǹtǔd, mayi kpai, ńdɔ̄ fə mǎyi dígī ndóan, 5hədá é mod ǎ məm nâ a nə ai ma ngǎm a yi lad ai ma. Mə́lú mázu, Yákɔb a yi lám miǹkǎŋ, Ísraɛ̂l a yi sam, a ngawúm bisɔsɔŋ, a yi dzálā sí ai bibumá. 7Yə a ngábímī bɔ́ ḿból á ngābímī ébá bə́ bímiŋi bɔ́ ? Yə a ngátugi bɔ́ ḿból ā tuugi ébá bə́ ngátugi bɔ́ ? 8A ngátsíg ńtōl wábán éyɔŋ a ngátsídan bɔ́, éyɔŋ ǎ kúligi bɔ́ átān. A ngábódō bɔ́ ai ngul evúndū dzíé, ámǒs évúndū yā ńnam kídí. 9Éyə̄ hḿ étɔm Yákɔb yáyi fímibǎn nālá, ńdɔ m̀fí yā bidzǔgá míńsə́m míé ó nə̄ nâ: a yi bəlan ai məkɔ́g yā balatâr anə́ zəzə̌ ngɔg mə́lóŋ yā bə́ mān bwé, tɔ məndíe mə́ ńkálán, tɔ ndə̌m məkə̌ŋ, təgě fə yén dzam ziŋ nálā. Ǹgungúl tísɔn wâyi lígī ńtɔd, mədîgǎ yā mə́ nə́ fīlí; a dzogó anə́ ńkōd sí. Étēde mǎn nyag a yi sɔ́ kéndē bīlɔ̄g, étēdē ńgɔ̄ fə ǎ yi bómbo, a dudugu mim̀vəbə. 11Éyɔŋ miǹtəm myáyi mǎn kōd, bâyi myá būg, biníngá bâyi sɔ́ kábala ndóan étēde. Owé áyɔŋ dí á bə̄lə́ kig fəg yə ábindǐ mam, asú tē m̀bonde ǎ sāŋǎn kig ai dɔ́, ǹkomodo wabán ǎ dzǔ kig. Amǒs tē, Ǹtondôbə a yi tə́bə̄ naa a tɔs fɛ̌s a tiége óswē Efrǎta a kələ kwí ótǒn yā Égîptɛn. Mína hḿ myāyi fyalaban ḿbɔ̄ mbɔ̄g, ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Amǒs tē, tɔ́ŋ ńnēn yayi lɔ́ŋ: ńdɔ̄ bâyi kə́ básɔ̄, ébá bə́ ngádzáŋ á ńnam Asiría, ai ébá bə́ ngákə mim̀bíl Égîptɛn, ńdɔ bâyi sɔ́ kūd Ńtondôbə məbɔ́ŋ á ḿfūfúb ńkǒl wóé, Yērúzalɛm. Amalá ! Ekád ńkúkúma mə́bún bə́sɔ́g məyɔ̌g yā Éfraím, ai mim̀bɔ́bɔ́lán biviviě yā myádzaman nyangá dzīē á mvud sí sī á yōb, á mī bili yǎ ai məyɔg. 2Ényē hḿ nyɔ̄ ǹyóyɔ́g mod bitá Ǹtondôbə, a fulan ai ńkulu mətâg, ai ǹsum evúndū éndáman, anə́ ńkulu ǎ kúlī ndón áswē, miǹsum məndím myâyi fə́bələ dzóm ésə̄ á sí. 3Yayi tságaban ai məkǒl, ekád ńkúkúmá bə́sɔ́g məyɔ̌g yā Éfraím. 4Ńdɔ mim̀bɔ́bɔ́lán biviviě yā byádzaman nyangá dzīē, á mvud sí sī á yób byâyi bɔ anə́ ńtɔd ébumá yā é ngáman yɛ́s ḿból é ngáyi wúm ósúsúa abǒg: é mod a yén, a vōl fɔ̄ɔ̄ nɔŋ, a miní. 5Amǒs tē, Ǹtondôbə Ngul mə́sə, a yi bɔ ékād dúmá, ǹtóm ólugú ai nyangá məbuga mə́ áyɔŋ díé. 6Énye a yi bɔ sósōó ńnēn ényɔ̄ á nə ńtsîg ǹtól, ai ǹkángā ébá bálúman bitá á ḿbə̂ dzǎl. Ǹkɔ̄bɔ̄ bə́sɔ́g məyɔg 7Ndɔ̄ hḿ bəfada ai bəprofɛ́d hḿ bā bákə̄ bândəŋ ai məyɔg, məkǒl mâfɔlan bɔ́ á sí ai ǹyúán bílám byábúlan bɔ́ ńlō, bə́ ngadzɔ́b anə́ bāfángā ndímba. 8Bətə́bə̄lē bə́sə bə́ nɔ̄dɔ́ á bə̄ndólo, təge ai mǎn ḿfúbán áfóla. 9Ńdɔ̄ bádzó nâ: "A kad nâ a yi yə́gələ zá? A yi fəlan zá tə́bə́gá wōē ? Yə é bān bɔ́ngɔ́ bə́ ngə́lə́ bə́ nyáŋa ? Yə ébá bə́ ki yǎ mənyáŋ ? 10A sɔ̂ á lí, a nə á lí: "sawlasaw, sawlasaw, kawlakaw, kawlakaw, zêr sham, zer sham." 11Nálā bēn fɔ̄ɔ̄ ǹkɔ́bɔ̄ bidzabí, ǹkɔ́bɔ̄ bə́dzín ńgɔ Ǹtondôbə ǎ yi kɔ́bɔ ai é bod bá, 12amú á ngādzó ai bɔ́ nâ: "Awɔí hḿ dī dzǒgán é mod ǎ təg yǎ á wɔ̄í, avoŋóbó dī", ńdɔ̄ bá ndzí kig dǐŋ wōg. ású tē ńkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə hí ó nə̄ ású dábán: "sawlasaw, sawlasaw, kawlakaw kawlakaw, zêr sham, zêr sham". Ḿból yə̄ nâ bə́ kə ku káyālá ábōg báwulu, bə́ man búgī á ńkag, bə́ tīmbī ólām, bə́ bīlí. Vógólán hḿ ébūg Ńtondôbə, ǎ bod bə́ ékpə́lə́, mína yǎ myādzóē áyɔŋ dí á Yērúzalɛm. 15Myǎdzó nâ: "Bǐ ngákom elad ai awú, bǐ ngáwé óyīlí ai bəkón. Éyɔŋ ebubua ǹnén yáyi diban, təge bía namba, amú miǹnǎl mí nə̄ bía ekə m̀bíl, mvol dzɔɔ é tɔ̄á bía asɔbɔ́." 16Ńdɔ̄ hḿ tə̄ Ńtondôbə Zambá ā kɔ̄bɔ ai mínā nâ: Támán yén ! Mafudi á Síon alɛ̌d ákɔ́g, akɔ́g ábúg ndá, eyə̌ŋ ákɔ́g yā é nə́ ású ńkaŋala ndá. Ényɔ̄ ā sígībí étēde təge dzǎm sende. 17Mayi bəlan ai sósōó ǹtól anə́ ńkɔ̌l mə́lóŋ, ai bə́bə́lá anə́ élɛ̄ mə́ndím ású ńlími. Ńdɔ̄ hḿ mətâg mâyi vwé ékə m̀­bíl miǹnǎl, ndón yayi kə ai asɔbɔ́ dáán. 18Elad dzáán ai awú byâyi vaaban, óyílí mī ngávə́ ai bəkón wâyi sole. Éyɔŋ ebubua ǹnén yáyi diban, yâyi mína fíd. 19Éyɔŋ ésə̄ yáyi kwí yâyi mína bi, ḿból yáyi diban kídí ésə, é díbān fə ngǒngógóle, ai amǒs ai alú, m̀bə̂ ángōndó dzam tɔ və áwōg· 20Énɔ̄ŋ bábómbō yâyi bɔ étun, ḿfīngá bákub á nyɔ́l ábɔ̄d. Owé, Ǹtondôbə a yi nyoan anə́ á ńkǒl Perakim. A yi fóŋan anə́ á ḿbōmbō sí yā Gabaon, ábōg ā bɔ esíé dzíé, eyə̌ŋ ésíé. 22Ńdɔ̄ hḿ ábōg dī, dzǒgán ekpə́lə́, ngadag dzǎn e zǎ yə́m ngul amú mə̄ ngāwóg ábēndé Ńtondôbə Zambá Ngul mə́sə, nə́ sí ésə yayi mǎn ndáman. Kə́ə́gán alɔ́ ! Vógólán ma ! Wógán ebúg dzáma. 24Yə báséne məfúb ńtīē ábǒg ásə ? 25Á nə̄ nâ ǹnyie anə́ bə́ mān sénē áfūb, bə́ ngámyas ngɔ̌n, bə́ ngábɛ fón ai ovə́ga. Ǹtondôbə ényē hḿ ā yə́gələ mod məmvéndé mə́tē mə́sə. Zá ā yə́gan nâ bâbɛ owondo, bâmyas osím, bâfug fón, bə́ wɔ́ndigi olɛ́s ? Yə owondo a nə və nə́ bâkɔg ? Təge, sə̌ kig kɔ́m ésə, bâbəlan fə ai nyé məkyaí mə̄fə́. Məfúlú mə́tē mə́sə, Ǹtondôbə Ngul mə́sə énye a yə́gələ mɔ́ bod. Amalá ! Ariel, Ariel, dzǎl yā Dávid a ngálúman ai dɔ́. Báán m̀bú ai éví ḿbɔ̄g, ai məbóg mə́sə̄ yā étē, 2ńdɔ mayi sɔ́ myâd Ariel: a yi vəŋan və ǹyón ai ǹtad, a yi fɔ́ɔ́ ma yénē və ebé ńdzáŋ ébēn. 3Anə́ Dávid, mayi wa vúl mīǹkán bítá ḿbomoná, mayi wa dili á miǹkum bitá étēde, mayi wa tíndī bəmiǹsína bitá á nyɔ́l. 4Bâyi wa sili á sí, ǒ ngakɔ́bɔ á ḿbúlúg, eděn ńkɔkɔ anə́ éví bə́kón, kíŋ dzoe ě ngawóge anə́ mān ólólɔ́ŋ. 5Miǹzízíŋ míe myâyi bɔ anə́ funga, míńgə́ngɛ́d myátībili wa anə évūlá. 6Etun ná, Ǹtondôbə Ngul mə́sə a yi sɔ́, á zāŋ ńkulu, sí é tigidan ai edǔŋ məsis, ngul miǹdzimbi, zə̌ yaŋ, ndóan miǹkabag. 7Dzǎm tē lâyi bɔ anə́ bíyə́yə̄m báyén ai alú, ású ébá bə́ ngálúman ai Ariel, a bə́ ngákɔ́dan nyé á nyɔ́l, bə́ yádán nyē. 8Dzǎm tē lâyi fulan ai bíyə́yə̄m ya ńwôg zie ǎ yəm a dzâg, ábōg ā kə həbə, hə zie e sobolo nyé âbum, ngə́ kig anə́ bīyə́yə̄m bí é mod a wú ékōdé ā yəm a nyâg, və á kə̄ həbə kíŋ ē ńtɔ̄á nyē á káŋálá ! Éyə̄ lâyi yénǎn nālá ai ébá bálúman ai Síon. 9Kámán dɔ̄, mǐ lāŋán mənyu mə́ yô, və̌ŋán miǹdíndím, mǐ lāŋán nálā. Sɔ́án, və sə̌ kig məyɔg, wulúgan otsə́tsābadan, və sə̌ kig ású mə́nyú, 10amú Ńtondôbə ǎ soe yǎ mína oyɔ́ á mís ǎ bəprofɛ́d, ǎ yali yǎ mína miǹló ǎ bə̄yén bə́ mvīgí. 11Ǹyénán mam mə́tē mə́sə, ó ńtɔa yǎ mína anə́ é kálara a fɛdə́: bə́ fyánáŋ və̄ é mod ǎ yəm láŋ, bɔ́ nâ: "Láŋá vā", və nyé a yalán nâ: "Mə sə́ kig láŋ, amú kálara a fɛdə́ !" 12Bə́ kə́ hḿ və é mod ǎ yə̌m kig láŋ, bɔ́ nâ: "Láŋá hḿ bíā vá", nyé nâ: "Mǎyə̌m kig láŋ." Ebúg Ńtondôbə hḿ dzī: é bod bá bə́ nə̄ ai ma babi və á ńkɔ̄bɔ, a bīyé bí ányu éngɔ̄ bávə́ ma olugú, ǹnə́m ó tɔ̄á bɔ oyǎb ai ma. É wɔ̄ŋ bálə́de ma ó nə tə́ və á ńlōmán bod, ayə́gé yā á ńlō. 14Asú tē hḿ māyi kə ai bíyə̄ŋ bí mam mǎ bɔ ósú, a kələ kwí anə́ fəg mim̀fəfə́g yādzáŋ, ǹyəmán bəyəm ó sōlán. Ngɔ́a ébá bávəg nâ bâsɔli mim̀bɔán myábán á mís mə́ Ǹtondôbə, básīē bīsíé bí díbi, bɔ́ nâ: "Zá ā yén bíā ? Zá ā fɔmbɔ bíā ?" 16Akyaí ḿvəŋán mam káyālá tē ! Éyə m̀mie məmvié ā vəŋan vyə̌g yá ? Ekokoma yâyi dzó ai ǹkom yá naa: "Sə̌ kig énye a ngákom ma ?" Mvíe yayi dzó ai m̀mie nâ: "Ǎ yə̌m kīg dzóm ?" 17Eban təge kog, Libáŋ a yi vəŋan zozoe afúb, afúb dɔ̂ lâyi yénē áfan. Amǒs tē, mińdóndɔ́g myâyi wóg ǹláŋán kálara, miǹdíndím myâyi kwí á díbi, mí ngayén ai mís mábán. 19Bingóngɔ́l bí bod byâyi tǎg nyīá ńtân ábə Ǹtí, ńdɔ̄ fə mim̀búbúá myâyi fon ású M̀fúfúb yā Ísraɛ̂l, 20amú təgě fə ai miǹgə́ngɛ́d mí bod á sí, bod bə́ ekpə́lə́ bâyi mǎn dzāŋ, ébá bə́ nə́ və ámɔ̄n é vóm bábɔ mətóm bâyi mǎn tsígi. 21Éyə̄ láyi bɔ̌ nālá ású ébá badzâ bod ai ǹkɔ́bɔ̄ wábán, ású ébá bálám bod á mə̄ndá mə́dzó nə́ bə́ kə ai bɔ́ á élə́lə̄b. Asú tē, ebúg Ńtondôbə hḿ dzī, Zambá ndā Yákɔb, ényɔ́ yǎ á ngākode Ábrahám. A tádigi étɔ̄á dzī, Yákɔb ǎ yǐ kig fə bǎd sáma, təge bǎd tindi ásū ai osɔ́n. Amú, éyɔŋ bayén é mam mə ngábɔ á zāŋ dzābán –bɔ́n bóé- bâyi fúbū dzwé dáma, bâyi fúbū Ḿfúfúbu yǎ ábə̄ Yákɔb, bâyi nyaŋaban á mís mə́ Zāmbá Īsraɛ̂l. 24Míńnə́m mí nə́ təge ai fəg myâyi bǐ fəg, ńdɔ bəkadakádá bâyi yə́bə̄ naa bə́ yə́gə́lə̄ bɔ́. Amalá ai bɔ́n mə́lɔ́ ! Ebúg Ńtondôbə á dzī: bâbu bisɔ̌g ású é mam mǎyə̌m kig, báwē óyīlí ású é mam mǎbɛn, bə́ ńtɔ̄á hḿ hə ábāg mīńsə́m ai miǹsə́m. 2Bâsigi Égîptɛn təge ma sílī ngul, bâkə dzə́ŋ ényiŋ á ndá kɔ́a Farawóŋ, bâkə sobo édzidzin Égîptɛn á sí. 3Ndá kɔ́a Farawóŋ yayi mína bɔ́ dzam ósɔ́n, áswē dáán édzidzin Égîptɛn á sí, lâyi mína bɔ́ ádzō ósáma. 4Bədzóē báán bə́ ńtɔ̄á yǎ fɔ̄ɔ̄ á Tanis, bəlóman báán bə́ kə́ yǎ kwí á Hanɛs. 5Osɔ́n hīlí bákə bəgə́ ábə̄ áyɔŋ á nə̄ bɔ́ təge ai m̀fí, təge bɔ́ dzǎm ka ai dzam ziŋ, ngə́ sə̌ kig ású ósɔ́n ai anyamá. 6Abéndé ású tsíd yā Négev. Á ńnam ḿbɔ́g ai məsis, é sí é nə̄ á kə́lɛd, á ńnam émgbə́m ai ǹgál émgbə́m, á ńnǎm məkpə̌ ai ngáŋ mə̄dzâ, á wē éńgɔ̄ bákə ai akúmá dábán á bōzəle ai bəkámɛl á yób, nə́ bə́ kə fáī áyɔŋ lə́ sə́ kig ai bɔ́ ḿfī ziŋ. 7Ńkāān wásɔ̄ mína Égîptɛn, və evúndu ai evwé, ású tē māyole nyé dzwé nâ Rahab ǹkulubu etáma. 8Kələ́ hḿ, ó til dzǎm tē á mís mábán, ábām, biyɔŋ bíbɛ̄, lə́ bɔ ású mə́lú mázu, m̀bɔɔlɔ̌ yā kɔ́m yǎ kɔ́m. Ḿbōl bə́ nə̄ bǒd mətsamaná, bǒd miǹnǎl, bâyǐ kig nə́ bə́ wog ayə́gə́lə́ Ńtondôbə. 10Bádzō ai bəmvigí naa: "Tə myǎyēn !" Bɔ́ ai bəprofɛ́d naa: "Tə myǎbwé é ngām é nə̄ sósōó, kɔ́bɔ́gán é mam mə́ nə́ ébubud, é ngám é nə̄ fyanga éńdzo kadán !" 11Lígán m̀fǎŋ zēn, yálágán ḿfág ḿfə̄, tə mod a bad dzó ádzō Ḿfúfúbu yǎ Ísraɛ̂l." 12Ńdɔ̄ hḿ ! Ǹkɔ́bɔ̄ Ḿfúfúb yǎ Ísraɛ̂l hḿ vī: ńdɔ̄ hḿ mína myǎbyandi ébúg dzī, á myāfidi və ekpə́lə́ ai bidzabí, ǹsə́m wáán wâzu hḿ mína bɔ́ anə́ mod ǹkə̌g yǎ ā nyab mod m̀fim á yób étēde: m̀fim wátādi ngónobo, á mvús tě, eyɔŋ dzídzīá, ó sīlí ósə. 14Éyə̄ fə emvaŋ ḿmie məmvié yákad bólē nālá bǎn mənyuŋ mənyuŋ, təge ai akomó, təge dzǎm yén éfǎs yā ánɔŋ ndóan étēde, ngə́ kig ábyɛ̌d átāŋ ańdím étə̌tag. Amú Ńtondôbə Zambá M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l a dzó nâ: Akodé dáán á nə̄ nâ mǐ vəŋán, mǐ wɔ̄í, ngul dzǎn é nə ngə́ mī tɔá á myə̄ə̄ŋ ai áfidi, ńdɔ̄ hḿ myâ myǎyǐ kig nálā. 16Myǎdzó nâ: "Ákā, byǎyi túb ékabilí", nálā fɔ́ɔ́, myǎyi túb. "Byǎyi bɛ́d á bīkálíg byáfəb", nála fɔ́ɔ́, bətoŋ báán bâyi fəb. 17Bod tóyína ai dzóm bâyi nyaŋaban ai mod m̀bɔ́g yǎ ā sii bɔ́. Bod bə́tán bâyi mína wé ai m̀bíl ákyāí yə̄ nâ mǐ ngayéne və anə́ ndəm á ńkǒl á yób, anə ńlinga á mān ńkǒl. Tɔ nálā, Ǹtondôbə a yanga ábōg ā yi mína fúū ńnə́m, a tə́bə́ hḿ naa a lə́dē mínā ngɔ́l dzīē, amú Ńtondôbə a nə Zambá sósōó: bə́ nə̄ mvɔ̌m, ébá bə́sə̄ báfidi nyé. 19Owé, ǎ bǒd yā Síon, ǎ mína bətɔbɔ bə́ Yērúzalɛm, wǎyǐ kig bǎd yōn, éyɔŋ wǎyi yón, a yi wa vɔ́li. O ngə́lə təge mǎn lɔ̄ŋ, nyé á yə́bə yǎ. 20A yi mína nyii ai ḿbāŋála á miǹdzǔg myáán étēde, a yi mína nyúū mə̄ndím éndə̄gə́lə́ dzáán, ǹyə́gələ woe ǎ yǐ kig wa bad dzə́man á mís, wayi nyé yēn ai mís móe. 21Məlɔ́ móe mâyi wóg éyɔŋ wadzó nâ wakilan á ḿbɔ̄ ńnōm ngə́ á ḿbɔ̄ ńgāl, kíŋ ē kɔ́bɔgɔ wa á mvús nâ: "Zěn nyī, ńdzɔ wulúgán !" 22Wayi láŋ á táŋ zəzə̌ mam é sílíba bákə báwɔ̄bɔ bivəgələ, ai é mvɔ́d bányámala á bīkálan. Wayi byá fə́bəle á fyɛ́ anə́ mvǐd byə́m, wa nâ: Hép ! oyǎb ! Ǹtondôbə a yi wa lóm mvəŋ ású bibəbəga bíe, ńdɔ bídí yā sí yayi wúm byâyi bɔ́ abuí ai abəŋ. Məlú mə́tē, miǹkunda bíyə́m bíe myâyi kə á mədîga, mədîga ezəzam ai ebubud. 24Nyag ai bǒzəlě yā básyé sí bâyi dí mvud bilɔ́g ai ǹkǔ, bə́ mān kə̄ bâsəgəzə bɔ́ byá. 25Á miǹkǒl mīńnēn ai á miǹkǒl á yōb, və miǹlod mí áswē mí dabada, ámǒs étugi bod, ai amǒs ésili miǹkum. Ngɔn yayi fyɛ anə́ ńló dzóbo, ńló dzóbo nyé a yi fyɛ a lodo m̀fyɛ wóé biyɔŋ zamgbál. Və anə bə́ báman m̀fyɛ̌ məmǒs zamgbál. Ábōg Ńtondôbə ǎ yi tindǐ mə̄və́ŋ mə́ áyɔŋ díé, a yi syé ébá bə́ ngábabi. Támân yén ! Dzwé Ńtondôbə lásɔ̄ óyǎb, olún wóé wāyōŋ ó fídī fə, biyé bí ányu bíé byáfūguzu ai olún, oyə́m wóé ó nə anə́ é ndóan ǹsǎn. Fəb dzié é nə anə́ éwōlō óswé é kwí ndón, á wábɛ́d a kwî á kíŋ. A yi səgəzə məyɔŋ ai esəgəzə ńdzáŋ, a yi bɔ́ fudǐ məsúŋ mə́ ányamá á miǹkəg. Myǎyi yiá bīá anə́ álú bádzə̄me abóg, ǹnə́m ó tɔ̄á mína miǹtag, anə́ é mod ǎ wulu bə́ bomo ǹdiŋ, ényɔ̄ ā kə á ńkǒl Ńtondôbə, á ńkōm Ísraɛ̂l. Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa mod kíŋ wōē á wógé, bə́ tála anə́ wɔ́ wóé wádzudubu, anə́ áyōg díé ládígan anə́ ńkabag ndóan, anə mvəŋ ńkulu ai mətâg. 31Asiría a yi wú wɔ̄ŋ ai mvám Ǹtondôbə, ḿból ǎ yi dzɔ dib anə́ kə́g. Ábóm kə́g ásə, bâyi və́ Ńtondôbə olugú bə́ bomo ngɔm ai mvɛ́d oyəŋ, bə́ kudu kób, a yi lúman ai nyé. Bə́ man yǎ koman ndóan ósúsúa, e nə́ fə ású ńkúkúmá. Ebé é nə edɔ́g á sí ai ndam, abuí ndzaag á nə ǹtáán ngiligidíga ású ndóan. Fə́b Ǹtondôbə, anə ǹsum gâz, yayi koe ndóan étē. Amalá ai bɔ́ ! Bâsigi Égîptɛn nə́ bákə dzə́ŋ ǹkǎn. Báfidi bikabilí, bə́ nə ndi ai bikálíg, áyá bí nə abuí, ai bəbɛ́d bikabilí, áyá bə́ nə ngul, və bɔ́ təge kəə Ḿfúfúbu yǎ Ísraɛ̂l dís, təge dzə́ŋ Ńtondôbə. 2Nyé a nə hḿ tə́ fə fəg ai akə́ŋ: a nə dzǎm sɔ́ ai amalá. A nə eki təge vaa ébúg ā dzó. A tə́bə yǎ naa a lúman ai ngǎm miǹtótóm ai bə́bə̂ bə́ bǒd yā bálóé nə́ bə́ zū bɔ́ ka. 3Mǎn Égîptɛn a nə mod, sə̌ kig Zambá, bikabilí bíé bí nə ǹson nyɔ́l təge ai ǹsísīm; éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ yi bə́dē wɔ́, ǹka a yi fás ḿbəg, ényɔ̄ báka a yi ku, bɔ́ bə́sə̄ fǔfulu bâyi mǎn dzāŋ. Ná hḿ ńgɔ Ǹtondôbə a dzó: ḿból ńnōm émgbə́m ngə́ kig ǹgál ā wulu á ńsǒm wóé á yōb, bə́ fyáŋán lóe ǹkunda bə́nɔ́ni nə́ bə́ zu lúman ai nyé, bikígá byábán ǎ bīsī kig, édūŋ bábɔ̄ é nə́ zəzə, éyə Ǹtondôbə Ngul mə́sə ǎ yi sus á ńkǒl Síon, á ńkǒl wóé nālá, nə́ a zu lúmǎn bītá. 5Anə́ ánɔ̌n lândami məfǎb, éyə Ǹtondôbə Ngul mə́sə ǎ yi bɔ̌ nálā, a zu kálā Yērúzalɛm. A yi nyé kála, a yi nyé kode, a yi kaman ai nyé, a yi nyé nyii. 6Dúgán ábə̄ ényɔ̄ mī ngábə́lə lúm mvús, ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ! 7Amǒs tě, mod ósə a yi woǎ bīkálan bí mvɔ́d ai sílíba bíé âfan, ébí bəba bə́ mɔ́ báán bə́ ngákom. 8Asiría a yi tsígi ai fa bitá yǎ é sə̄ kig ényí mod, sə̌ kig fa bitá mod ńdzɔ yǎyī nyé wé. A yi túb fa bitá, miǹkángā bə̄ndómán yā ńkān bitá wóé mī ngakə dzugi ai bisíé miǹkóm. 9Akɔ́g díé lâyi túb á nyaŋaban, ńdɔ bədzóē bóé bâyi wú fodonyaŋ ású ǹlinga, ebúg Ńtondôbə yǎ ndóan é nə́ á Síon, á ḿbǔŋ ndóan ó nə́ á Yērúzalɛm. Abǒg tē hḿ ńkúkúmá ā yi dzóē á sósōó, miǹtómbā myâyi dzóē á tə́tə̄lə́. 2Mod ósə yǎ ábə̄ bɔ́ a yi bɔ ékə m̀bíl ású evúndu, asɔbɔ́ ású ńkulu, bâyi bɔ́ anə́ miǹlod mí áswē á zāŋ ǹkód sí anə́ édzidzǐn yā mod akɔ́g, é vóm sí é man yǎ dīg. 3Mís mə́ ébá báyén mâyǐ kīg fə búdiban, məlɔ́ mə́ ébá báwóg mâyi tóán vōgolo. 4É bod bə́ nə̄ ótsə̄tsāban bâyi loobo, nə́ bə́ bui fəg, bə́ yəm mam, ńdɔ oyə́m ébá bə́ nə̄ bīkə́gə́bə̄ wâyi kɔ́bɔ̄ ávōl á sáŋ sáŋ sáŋ. 5Bâyǐ kīg fə lóe dzə́dzāā mod nâ ǹtómba, ngə́ kig ádzō ai mod bidzabí naa a nə akab. 6Dzə́dzāā mod a kɔ́bɔ və məfódan, ǹnə́m wóé wâtsog və abé; a bɔ é mam mábə́b, ńdɔ̄ fə a kɔ́bɔ ai Ǹtondôbə ǹkɔ́bɔ̄ ébyandí, a dzoge ébá báwú zie bə́ wúa zie, ébá báwū ékōdé bə́ wúa ekódé. 7Ḿfág mod bidzabí, mim̀bɔán míé mí nə və mətóm, ǹgúmā étɔ̄á wóé və nâ a dzə́ŋ ḿból yǎ ā dzâ zəzə̌ bod ai bibúg miǹnǎl, éyɔŋ bingóngɔ́l bítē byákɔ́bɔ adzó dábán. É mod a nə́ ńtōmba a tsog və miǹtómbā mí mam, a bɔ və miǹtómba mí mam. 9Ǎ bīníngá mə́bún, tə́bə́gán, vógólán ma ! Mína bəngɔn, təge ai ǹtsogán, kə́ə́gán alɔ́ é dzam mǎkad dí: 10ǹgúmā m̀bú ánā, myǎyi sigan, mína bidzaŋ bidzaŋa, amú ábǒg məkwé lə́ man yǎ, bâyǐ kīg fə bǎd kwé. 11Dzə́mān kám, mína bəməbúnu dzə́mān fodonyaŋ, ǎ bidzaŋ bidzaŋa: sɔ́dígan biyé byáán, mí lígī miǹsɔ́ mí nyɔ́l, mǎn áfə́b sanda énye mǐ dīŋān ángə̄də́g. 12Bâtad, mɔ́ mə́ fāŋá á ńkug, ású zozóé mə̄fúb ai biwóló míńdíg mí wɔ̂n, ású sí ayɔŋ dáma, ḿból yāfái və miǹtǔd biyoá, áfólā mə́ndá mə́bóg yā dzāl miǹtag. 14Ndá kūm é līgi yǎ éfun, é dzǎl á ḿbə́ á túd ai bod á ńtɔ̄á yǎ bīlīg. Ǹkǒl Ofel ai ǹkum ńnɔ́nán byâyi vəŋan ndá kɔ́a, bí ńtɔ̄á ésila mə́bóg bimvul ai məfúb bidí bí tsíd… A kələ kwí anə́ ńsísīm yā yób wáyi byá soeban á nyɔ́l. Ńdɔ̄ hḿ ǹkód sí wáyi vəŋan áfúb bídí, afúb dɔ̂ lə́ ngayéne anə́ áfan. 16Tə́tə̄lə́ a yi lóŋ mvóg á ńkōd sí, sósōó a kələ tɔbɔ a afúb bídí. 17Ebumá sósōó ā wúm é nə́ mvɔí: sósōó a yi wúm étɔ̄á evúvoe ai étɔ̄á ndi á kɔ́m yǎ kɔ́m. 18Ńdɔ̄ hḿ áyɔŋ dáma lâyi tɔbɔ é vóm ó nə́ á myə̄ə̄ŋ, bítɔbɔgɔ bí nə̄ bīvúvoe təge ai endugulan, məfólā mə́ áwɔí - 19ńdɔ afan lâyi sulan á mə̄tâg á sí, edzə̂dzalá nyé a kǔ fə mim̀bóŋ á sí. 20Mvɔ̌m ai mína: myǎyi myas é vóm ósə məndím mə́ nə́, mǐ dzōgé fə nyag ai ózəle filí. Amalá ai wa ! É wa yǎ wānyami təge bi anyamá, é wa yǎ wawɔ̂n bod təge bili. Ǹnyie anə́ wāyi mǎn nyami, ó zū hḿ bi ányamá, ó tamə tə́ mǎn wɔ̂n bod, ó zū hḿ bili. 2Ǎ Ńtondôbə, yénə́ bíā ngɔ́l, byǎfídi wa, bɔ́ bía ngul kídí ésə, ó kōdē bíā ábǒg ńdzǔg. 3Édǔŋ ńkulu, məyɔŋ mə́ ngatúb, á wātə́bə, məyɔŋ mə́ ngatsaman. 4Akúmá ńsa lânɔŋɔban anə́ bitandág, bod bádiban étēde anə́ bəḿbasaná. 5Ǹtondôbə a bələ́ óngəmé á yób étēde, a dzálā Síon ai tə́tə̄lə́ ai sósōó. 6Afidí mə́lú mə́ ényiŋ móe lâyi bɔ̌ akúmá yā ákode. Fəg, oyəm ai wɔ̌ŋ Ńtondôbə: ndá akúmá dzoe nyílī. Anyamá ai ndóan 7Támə̄ yén ! Ébá bə́ Ariel bâkə bálɔ̄ŋ bīkígá á míńdzɔ̄ŋ. Bəkad bə́ fwé mvɔ̄í báyōn ḿbə̂ ǹyón. 8Míńdzɔ̄ŋ mí nə á vóóŋ təge ai mod, təge ai mod watóban ai nyé á zēn. Oyílí élad ó ǹdáman yǎ bâbyandi bəbɔɔlɔ, tɔ mod m̀bɔ́g ǎ láŋabǎn kīg fə á táŋ. 9Ǹnam ó nə̄ á məyəb, wâdzɔɔlan. Libáŋ a sáma, a wú ńtug. Sharôn ǎ vəŋan yǎ anə́ ńkód Araba, Bashân bân Karmɛ̂l bə́ nə miǹtwí. 10Ǹtondôbə nyé nâ: Ábōg dī hḿ ńdɔ matə́bə, ábōg dī ńdɔ mâyi nyoan, ábōg dī ńdɔ̄ hḿ mâzu bi óngəmé. 11Ngə́ wanɔŋ abum bívúla, ndə mim̀bɔ́b éḿya wabyé, m̀fəb wáán ó nə é ndóan yadígī mínā. 12Məyɔŋ mâyi dígan anə́ bībé bí ndóan, mâyi káb ndóan anə́ mīńkód biyoá. Vógólán, é mína yǎ mí nə́ óyǎb, fwé mim̀bɔán myáma; yəmán ngul dzama, ǎ mína yǎ mí nə́ babi. Á Síon bəsə́m bânyaŋaban, bifofod bí bə̄lə́ bə̄bé. Zá á nə̄ zombo ? Yə abím kɔ́m tē ndóan tə tə́lē ńnyie ? Zá yǎ ábə̄ bía a nə́ zombo ? 15É mod ǎ wulu á sósōó, áā kɔ́bɔ təge ai mədugán, áā bɛn máán mə́ éfadi, áā sas mɔ́ təge nambǎ mīńkɔ́d bífái, áā dib məlɔ́ nə́ a zǎ wóg bībúg məkǐ, áā búdī mís nə́ a zǎ yén ábē. 16Ényɔ́lɔ tě a yi tɔbɔ ózɔ̄ndɔ́m, á mə̄ndá mə́kɔ́g étēde, ḿbāŋála ai məndím təge nyé dzə́man. Mís móē mâyi fɔmbɔ ńkúkúmá ai abəŋ díé ásə, bâyi yén ńnam anə́ ó ndāmá bɔ̄ ósū. 18Wayi dúgán tsǒg bíndə́gə́lə́, ó ngāwú wɔ̄ŋ. A nə vé m̀fə́bə bisíé ? A nə vé, ǹdzóe məsú bísíé ? A nə vé, ǹkom mim̀fim mí dzāl ? 19Ayɔŋ áfídíg, wǎyǐ kig dɔ́ bǎd yén, áyɔ̌ŋ yā ǹkɔ́bɔ ó nə́ təge ai awógó, áyɔŋ lálɔ́b dzómō ńkɔ́bɔ təge ai asóŋó. 20Bəbə́gə̄ Síon, ǹtómbā dzāl mə́bóg wáán, mís móe mâyi yén Yērúzalɛm, evúvoe ńnam, ebə̌m yǎ bə́ ngábǎd kig vaa, á mə̄ndíé mángābǎd kig tyêban, á miǹkɔ̌l mí ngābǎd kig suliban. 21Étēde ńgɔ Ǹtondôbə ǎ yī bía lə́dē átī ńtómbā díé, é vóm áswē á nə́ ndam ai anén, təge yén éfungá étēde ai bingáb, tɔ bə́zitíma bə́ nə́ ánēn təge lod étēde. 220wé, Ǹtondôbə a nə ǹtîg ǹtól wāān, Ǹtondôbə a nə ǹdzóe wǎn, Ǹtondôbə a nə ǹkúkúmá wáán énye ǎ yi bía nyii. miǹkɔ̌l bifungá míe mí kə̄lə́ zuluná təge dzǎm bi ǹkum éfungá ngə́ á sām ńlinga. Ńdɔ̄ bâyi kab ákúmá ńsa eyə́gan abuí, tɔ mim̀bóbóg myâyi nɔ̌ŋ ngab ǹsa ai bɔ́ bə́bēn. 24Təge ai é mod ǹnam a yi dzó nâ: "Makɔn". Bətɔbɔ bə́ Yērúzalɛm bâyi bǐ bidzǔgá yā mīńsə́m myábán. Súbúgán babi, mína məyɔŋ bíkúl, mǐ wog, mína məyɔŋ, vógólán ! Sí é wógó, ai é dzóm ésə̄ yā étēde miǹnam ai binyíŋ bísə̄ yā étēde ! 2Ayɔ́g Ńtondôbə lâbie məyɔŋ bíkúl mə́sə, olún wóé wālúman ai ǹkán bítá wábán ósə, ǎ kúb yǎ bɔ amalá, a tsíg yǎ naa bâyəan ai awú. 3Mim̀bim myábán, bâyi myá woa âfan ewoáwoa, mim̀bim myábán myâyi kúndī ébɔ̌l ényum, məkǐ mábán mə́ soege anə́ átotóŋ á miǹkǒl. 4Ǹkunda bitá yā yób ósə wâyi boe, bibás bí yób byâyi vúduban anə́ ḿvūlán kálara, ńdɔ ǹkundǎ yób wâyi ku anə́ kíé yǎ á ńdīg wɔ̂n yǎkudan ngə́ ényí elé mbɔ́n. Ǹtondôbə nyé nâ: okəŋ bitá wáma wásɔ̄ á yób, ńgɔ hí wábəman á Édom, áyɔŋ mə ngáyɔg ású éndə́gə́lə́. 6Okəŋ bítá Ńtondôbə ó nə̄ á túd ai məkǐ, ó nə ǹdzyéán ai məvɔ́n, məkǐ mə́ bān míńtómba ai bikə́lá, məvɔ́ŋ mim̀bǎŋ mí ótám bə́yóm míńtómbá amú ngúl mə́túnuŋa mə́ mə́ nə̄ ású Ńtondôbə á Botsra, etsîgaban ǹnén á ńnam Édom. 7Ńdɔ̄ hḿ fə nyád yâyi tsígiban, ai nyag nén ai nyag tɔ́g, sí dzābá yayi sɔ́g məkǐ, m̀búlúg yā étēde wâyi dzyé mə̄vɔ̄ŋ. 8Amǒs tē ó nə ású Ǹtondôbə, amǒs məkunuŋa, m̀bú mân ású ádzó bân Síon. 9Miǹlod mí aswé yā Édom myâyi vəŋan ńkam, m̀búlúg wóe m̀fǔŋ ndóan. Ǹnǎm tē wâyi vəŋan ńkam wáyóŋ ai ndóan, 10təge dzǎm dīm tɔ ai alú, tɔ ai amǒs. Otsídā wâyi kwí étē təge ai ǹnyie, miě bod é sɔ̂ é kələ dzóm yâyi lígī étēde və ǹkód sí, mod ǎ ngātə́lé kīg fə akǒl étēde tɔ eyɔŋ. 11Étēdē wâyi vəŋǎn dzāl mvə́b ai ngǒm, akuŋ bân emgbaŋ bâyi tɔbɔ étēde. Ǹtondôbə a yi lími étēde ǹkɔ̌l óvolóŋ, ai méda endáman. 12Étēde təgě fə ai míńtómbā myátə́bə miǹkúkúmá, bədzóē bâyi mǎn dzāŋ. Biyoá byâyi fái á mim̀fim á yób, sás ai ndóé á mim̀fim á sí. Étēdē wâyi bɔ́ ńsə̌ŋ mvāg ai etɔbɔgɔ̌ bingudu. 14Miǹsíŋ myâyi kǎd tóban étēde ai zoe, bəzombó bə́ bɔɔg bikóan. Ekam tid běn yâyi sɔ́ étēde, nə́ é dzəŋ afólā yā áwɔi. 15Étēdē ńgɔ akpə̌ láyi suí məkǐ, lə́ kə́gə́ mɔ̄, lə́ kálagǎ fə̄ bɔ́n. Étēde ńgɔ̄ fə ndoe yáyi kóan, ǹgál ásə ai ǹnóm wōē. Ndzə́ŋán á kálara Ǹtondôbə mǐ láŋ: "Təgě fə ai ényɔ́ á yi dzə́man étēde, təge ai enyɔ̄ ā sáŋan ású ńnóm, amú ányu Ńtondôbə ńdɔ̄ lábéndé dɔ́, ǹsísīm wóé ńgɔ̄ wákóan bɔ́. 17Émēn énye a tsíg ádzō dábá bɔ́ bə́sə, ńdɔ̄ fə̄ wɔ́ wóe ó ngáman bɔ kab ǹnam á kɔ́m yǎ kɔ́m, wâyi wóge ai bɔ́, ńdɔ̄ fə̄ bâyi tɔbɔ étēde təge ai sug. Ǹkód ńnam ai sí dzōngó byâyi tag, ǹkɔŋ bílíg wâyi fon, wâyi kpɛ́ sām. 2Wâyi fáī bibəbɛga məkyaí mə́sə; wâyi fon ó yiagǎ fə biá bí ólugú. Amú bə́ və́ ńnǎm tē dúmá Libáŋ, ǹnam tē ó ńtɔa yǎ ábəŋ anə́ Karmɛ̂l ai Sharôn; bɔ́ bə́bēn bâyi yén dúmá Ńtí, bâyi fɔmbɔ̌ Zāmbá wāān ḿból á nə̄ ábəŋ. 3É mɔ́ mádzə́m kám, mǐ wónō mɔ́, mə́bɔ́ŋ yā mátəg ai sɔ́m, mǐ váá mɔ́ ngul. 4Kadán miǹwówɔ̄ŋ nâ: «Tómân nyɔ́l: tə myǎmbáda: Zambá wāān á nyɔ̄lɔ́ ā sɔ́ yǎ, nâ a zu mínā kun: Zambá émēn ā ńtə́lə yǎ á zēn, nə́ a zu mína kode.» 5Abǒg tē hḿ mís míńdíndím máyi yâban, məlɔ́ míń­dóndɔ́g mə́ yóóbó á ndə́ə́ŋ. Abǒg tē hḿ ḿbómbóg wâyi yə́lə̄ á yób anə́ ńkɔ̄g, oyə́m ḿvúmvúg wâyi kúlan, ó ngakɔ́bɔ ai miǹtag. Mən­dím mâyi kwí á ǹkód sí, miǹlod mí aswé á ńkōd ǹnam. 7É sí é ngāman díg yayi vəŋan etə̌tag, ǹnam ékódé bitam mińsólé mə́ndím, á ḿbǐl mvāg, zə́ŋ yayi náŋ ai zam. Á hálā ńgɔ̄ báyi túb ńdzɔ́ŋ yǎ báyi lóē naa m̀fúfúb ńdzɔ́ŋ. É bod enyiŋ é nə́ mvid eki təge lod étē -amú Ńtondôbə émēn énye ǎ yi yáī zēn ńdɔ bivovola bí bod byâyǐ kig kə́ bádīmi étēde. 9Bâyǐ kig tóban ai bimgbə́m étēde, tɔ ebibigan təge kwí étē, təge yéne. Bod bə́ Ǹtondôbə ḿbɔ̄ báyi kíī zēn tě. 10Ébá yā Ǹtí ā yi kode bâyi dúgán sɔ̄, bə́ ngábɛ́d á Síon ai biá bí ólugú, míńtag bâyi tádi tag myâyi bɔ̌ təge ai súg; bâyi tag bə́ sɔǎn fə, amú hála miǹtyé ai ǹtad ókɔ̌n bí túb yǎ óyǎb. Á ḿbū áwômo ai nyinǎ yā édzōe Ezékias, ńdɔ Senakérib, ǹkúkúmá yǎ Asiría, a ngákwí bīwólō bí māl bísə̄ yā Yúda bitá, a təgə́ fə̄ byá. 2Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Asiría a ngátyé ńdzóe bitá wōē á Lakish, a lómó nyé ǹkúkúmá Ezékias á Yērúzalɛm, ai mod ǹkunda bod bítá; ńdɔ a ngázu kwí á mgbág m̀bál étɔg mə́ndím yā âkoé, á ńdzɔ̄ŋ yā ǹsəŋ ósob. 3Ńdɔ Eliakim, mɔ́n Hilkiyahu, mod osú yǎ ndá ǹkúkúmá, bân Shevna, ǹsaŋ bəkálada ai ǹkad məfwé Yoah, mɔ́n Asaf, bə́ ngákwi ábə̄ nyé. 4Ǹdzóe bitá nyé ai bɔ́ nâ: "Kadán Ezékias nâ: Ná ńgɔ Ǹkúkúmá ńnén ā dzó, Ǹkúkúmá yǎ Asiría, wáfidi dzé bēn túg ? 5Ḿból wātsog nâ é mān ebúg wākɔ́bɔ ânyu énye a nə́ wa fəg bitá ai ngul bitá ngǎ ? Ábə̄ zámēn ó yə́gə́, á wābɔ ma məlɔ́ ? 6Ńdɔ̄ hḿ wākə yə́gəbə Égîptɛn, ebúbuga éyoá yā yányían, é túbúlú fə̄ é wɔ́ ósə̄ wábi dzɔ́. Éyə Farawóŋ, ǹkúkúmá Égîptɛn, a nə́ nālá ású ébá bə́sə báfidi nyé. 7Wakɔ́bɔ nâ: "Ǹtondôbə Zambá wáán énye bǐ ngávə́ áfidi dáán". Sə́ məfólā móé ai balatâr bóé ḿbɔ Ezékias a m̀bə́ tsama vá a ? Nyé ai Yúda ai Yērúzalɛm nâ: "Və alatâr yǎ Yērúzalɛm nye etám énye myǎyi və́ ólugú étēde." 8Tám hḿ lúm Ńtī wama, ǹkúkúmá yǎ Asiría ebúg ńdɔ mǎyi wa və́ bikabilí miǹtɛd məwóm mə́bɛ̄, ngə́ ó nə dzǎm tógǎn bə̄bɛ́d tâŋ tě. 9Dzé é nə́ wa dzǎm və́ ngul yǎ á tūlī âfan tɔ zəzə etɔŋ ńtómbā yā édzōe ńtí wāān, wa yǎ áfidi dóe ásə̄ á nə́ və á bīkálíg ai bəbɛ́d bikabilí yā Égîptɛn ? 10Ńdɔ̄ kig, yə sə́ ai ngul Ǹtondôbə ńdzɔ mə̌ bɛ́d ai dzɔ á ńnam hí nə́ mə́ zu wá bwé a ? Ǹtondôbə énye ǎ dzó ai ma nâ : Bɛ́də́g ó kə bwé ńnam hí !" 11Eliakim bân Shevna ai Yoah bɔ́ ai ǹsoe məyɔg nâ: "Á ńkogolán, kɔ́bɔ́gɔ ai bitúgā bíe á ńkɔ̄bɔ̄ Araméa, amú byǎwōg wɔ̄, və o bə́ kɔ́bɔ ai bía á ńkɔ̄bɔ̄ Yúdɛn, á mə̄lɔ́ mə́ é bod bə́ nə́ á ḿfim á yób bā." 12Ńdɔ ǹdzóe bitá á ngāyalan nâ: yə Ǹtí wama ǎ lóm ma kad bíbúg bī ású Ńtí woe etám ? Kɔ̂ nâ bí nə̄ ású é bod bə́ tōtɔ̄án á ḿfim á yób bā a, á bə́ nə́ énɔdi ábōg dī nə́ bádī və məbí mábán, bə́ nyâg mənyɔ́lɔ́g mábán a ?" Ńdɔ ǹsoe məyɔg a ngányoan tə́tə̄lə́, ǎ ngáyédan á yób étēde á ńkɔ̄bɔ̄ Yúdɛn nâ: "Vógólán bibúg bí Ńkúkúmá ńnén, Ǹkúkúmá yǎ Asiría. 14Ná ńgɔ Ǹkúkúmá ā dzó: Tə Ezékias a dug mínā, amú á sə̄ kig mína dzǎm nyii. 15Tə Ezékias a ndəle mínā áfidi Ńtondôbə, ai ǹkɔ́bɔ̄ yə̄ nâ: "Ǹtondôbə a yi fɔ́ɔ́ bía kode təge səlan, ńnam hí wǎyǐ kig ku á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Asiría." 16Mǐ bə́ vógolǒ Ézékias, amú ńkɔ̄bɔ̄ ńkúkúmá yā Asiría ó nə̄ nâ: Ladán ai ma amvóé, zǎn ma və́ mínā bə́bēn, mǐ zu hḿ dī, anə́ mod, bibumá yā ńdīg wɔ̂n wóé ai bílé bīvɔ́g, mí nyāāg fə məndím yā bitam byáán. 17A kələ kwí anə́ māzū mína nɔŋ nə́ mə́ kə mína toe á ńnǎm yā wáyi bɔ́ anə́ éńgwāān, ńnam óvə́ga ai m̀pkámáŋ wɔ̂n, ǹnam ḿbāŋála ai məfúb mə́ wɔ̂n. 18Tə Ezékias a dug mínā ai ǹkɔ̄bɔ̄ yə̄ nâ: "Ǹtondôbə a yi bía kode". Yə bəzambá məyɔŋ bə́ ngátámə kode miǹnam myábán á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Asiría ? 19Bə́ nə̄ vé, bəzambá yā Hamath ai Arpad ? Bə́ nə̄ vé bəzambá yā Sefarwaîm ? Yə bə́ ngákode Samaría á mɔ́ máma ? 20Zá yǎ bəzambá bə́sə̄ yā miǹnam mítē á ngátámə kodě bod bóé á mɔ́ máma, nə́ bǐ dzo nâ Ǹtondôbə nyé a yi kodě Yērúzalɛm á mɔ́ máma ?" 21Ńdɔ bod bə́ ngáku á ndiim, təge nyé yalan ébúg, amú abéndé ńkúkúmá á ngábə́ nâ: « Tə mod a yalan nyé ! » 22Ńdɔ ǹdzóe ndá ǹkúkúmá Eliakim, mɔ́n Hilkiyahu, bân Shevna ǹsaŋ bəkálada, ai ǹyédan məfwé Yoah, mɔ́n Asaf, bə́ ngádúgan ábə Ezékias, biyé miǹyabán miǹyabán, bə́ kə́ nye tɔ́ŋ ndɔ́ŋ yǎ ńkɔ̄bɔ̄ ńdzóe bitá. Á wóg ńkúkúmá Ezékias a ngáman wóg ńkɔ́bɔ̄ hí, ńdɔ a ngányab biyé bíé, a bɔ́dɔ́ ńkud, ńdɔ ǎ kə̄ á ndá Ǹtondôbə. 2Ńdɔ̄ fə a ngálom Eliakim, ǹdzóe ndá ǹkúkúmá, bân Shevna, ǹsaŋ bəkálada, ai bəfada bənén, bə́sə̄ bə́ bə̄bə̄gán miǹkud, ábə profɛ́d Isaías, mɔ́n Amots, 3Nə́ bə́ kad nyé naa: "Ná ńgɔ Ezékias a dzó: ámōs dī ó nə amǒs məsis, ai endə́gə́lə́ ai osɔ́n. Bɔ́n bə́ mān yǎ sɔ́ duubu nə́ bə́ kwí âbǔm nyīá, və təge ai ngul yǎ ánūd nə́ bɔ́n bə́ byálí. 4Eyɔŋ ziŋ Ǹtondôbə Zambá woe ǎ wóg tə́ ńkɔ̄bɔ̄ ńdzóe bitá yǎ ńtī wōē ǹkúkúmá yǎ Asiría a lóm nə́ á zu tǎ Zāmbá yǎ á və̌, ńdɔ ǎ yī nyé ndə́gələ ású ńkɔ́bɔ̄ tē, á Ńtondôbə Zambá woe ǎ wóg. Bɔ̌ hḿ ngogolán dzoe é bɛ́d ású mə́buga mə́ lígi. 5Ǹnyie anə́ bītúgā bí ǹkúkúmá bí ngákwí Isaías á mís, 6Isaías nyé ai bɔ́ nâ: "Kadán ǹtí wāān naa: Ná ńgɔ Ǹtondôbə a dzó: Tə wakɔn wɔ̌ŋ ású bíbúg ō wóg, á bītúgā bí ńkúkúmá yā Asiría bí hə́ kpə́lə ma ai byá. 7Tám yēn anə́ māvúndū nyé ḿfəb áwú: fwé yazu nyé á zēn, ńdɔ ǎ yi dúgan á ńnam wóé. Mayi nyé kpee ai fa bitá á ńnam wóé óbēn." 8Ǹdzóe bitá á ngādúgan, a kə́ kɔ̄b ǹkúkúmá yā Asiría a lúmuŋan ai Livna. A ngáwóg fwé naa ǹkúkúmá á sə̄ kīg fə̄ á Lakish, 9amú á ngābi ayəmə́ ású Tirhaka, ǹkúkúmá yā Nubia nâ: "A nyíán á zēn bitá nə́ á zu wa bwé". Ńdɔ Isaías, mɔ́n Amots, a ngálóm kad Ézēkias nâ: "Ná ńgɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ, Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, yǎ ō kōgólán ai nyé ású ádzó yā ábə Senakérib, ǹkúkúmá yā Asiría. 22Ébúg hḿ Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ ású díé ńdzɔ̄ hḿ dzī: A byandi wa, a kpə́lə wa, Ńtǔd ngɔn Síon, A sigizi wa ǹló á mvús, ngɔn Yērúzalɛm. Zá ō hə́ ta, zá o hə́ woe ? Zá wālíndi engɔŋ ai nyé, zá wāsóē mís məbún móe ? M̀fúfúb yā Ísraɛ̂l. 24Ânyǔ bəkad bə́ fwé bóe, ǒ tā Ńtondôbə, o dzó nâ: "Ma nyɔ́ ai bikálíg byáma étítíb, mə bɛ́d yǎ óyǎb á miǹkǒl á yōb, a kələ kwí á kadag mə́soé yā Libáŋ nə́ mə́ bāi mə́sie ai mə́baŋ mádaŋ nyəb, mə́ kə kwí á ózɔ̄ndɔ́m, á káŋ dzīē, á zozóé afúb bílé díé. 25Mə ngáfág bitam, mə nyúú mə̄ndím, mə maná hə́le, âkǒl á sī dáma, miǹlod mí áswē mísə̄ yā Égîptɛn." Yə nâ o nə təge yə̌m naa mə ngáman yǎ bui é dzam díli fəg kɔ́m, á mə̄lú yā ókōbá mə mǎn dɔ tə́le ? Ábōg dī hḿ, ńdɔ mǎbɔ̄ dɔ́, o bələ́ fɔ̄ɔ̄ dzǎm vəŋǎn māl mə́kɔg və məvís mə́ ngɔg. Bətɔbɔ̌ yā étēde bə́ nə̄ mɔ́ bitun, ńdɔ̄ báku avə̌m, fəg e dzáŋá bɔ̄, bə́ ńtɔ̄á anə́ bibəbɛgǎ yā mə̄fúb, anə́ ńtəgán óbǔd, anə́ bíbəbɛga byáfái á miǹdǐl á yōb á mvús ǹnam, təge wólobo. Ábōg wātɔbɔ á sí, ábōg wākwí, ábōg wānyían, mayəm, ńdɔ̄ fə mayəm ábōg wāyɔ̂bɔ ma á nyɔ́l. Ḿból ó ngáyɔ̂bɔ ma á nyɔ́l, ai ḿból ńgūngúán wóē ó kwí yǎ mā á məlɔ́, mayi wa nyílī ókēné á dzwé, mayi wa lǎd bīyé bí ányu ai məsúŋ: ńdɔ̄ hḿ māyi dúgan ai wa é zěn ó ngāsɔ́. Édí ńdɔ̄ láyi wa bɔ̌ ndəm: ḿbú hī, bâyi dí məbugǎ yā mə̄fúb, ḿbú wázu, bə́ di bibumulu, ḿbú lála, bɛán, mǐ kwe, bɛán məfúb mə́ wɔ̂n mǐ dǐ fə bibumá yā étē. 31Məbugǎ yā ndá Yúda mâyi lám miǹkǎŋ á sí étēde, mə́ bə̄gə́ bibumá á yób. Amú Yērúzalɛm a yi líg məbuga, bə̄lígī yǎ ńkǒl Síon bâyi kwí. Mvam Ǹtondôbə Ngul mə́sə yayi dɔ́ bɔ. Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə a dzó ású ńkúkúmá yā Asiría nâ: Ǎ yǐ kig nyían é dzāl dī, ǎ yǐ kig woa ébɛ ḿfan étēde, ǎ yǐ kig sɔ́ kwí bītá á bibə̌m bíé étēde, ǎ yǐ kig dɔ́ lām bīkóndóg á nyɔ́l. É zēn á ngāsɔ́, a yi dzɔ dúgán, é dzāl dī ńdɔ təge nyían, adzó lə́ Ǹtondôbə. 35Mayi kaman ai é dzāl dī, ndɔ̄ fə mǎyī dɔ́ kode, ású dáma ai ású étúgā dzámā Dávid. Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngákwí a kə wé á ńkān bítá Asiría, bod bakúda ǹtɛd ai məwóm mwom ai bə́tán. A kídí ē kələ lénde, á bod bákódō á sí, və mim̀bim mim̀bim. Senakérib, ǹkúkúmá yā Asiría, a túbú, a dúgán á Ninive á dzāl díé. Ńdɔ̄ hḿ, ḿból á ngākə kogolan á tə́mpɛl Nisrok, zambá wōē, bɔ́n bóé Adramélek bân Sarɛsɛr, bə́ wé fɔ̄ɔ̄ nyé ai fa bitá, bə́ mān fə túb á ńnam Ararat. Ńdɔ mɔ́n wōē Asarhadon ǎ tɔbɔ étɔá édzōē dzíé. Məlú mə́tē ǹkúkúmá Ezékias a ngábə́ kɔnɔ, a ńtə́lə hə á étīé áwú. Ńdɔ Isaías, ndómán Ámots, a ngákə̄ nyé bəbə, nyé ai nyé nâ: “Ǹtondôbə a dzó nâ: manáŋa kǒm mǎm yā ndá dzoe, amú wazu wú, wǎyǐ kig bǎd nyiŋ.” 2Ńdɔ Ezékias a ngálúm ásū á ḿfim, ǎ ngakogolan ai Ǹtondôbə. 3Nyé nâ: “É é é ! ǎ Ńtondôbə, tsogó tə̄ naa mə ngáwulu wa á mís á zēn sósōó, ai ǹnə́m wáma ósə, mə bɔɔ é mam wafû ǹnə́m.” Ezékias ǎ ngayón, ǎ ngayón éyə́gan ábuí. 4Ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm Ézěkias ḿbándá nyū ai Isaías nâ: “Ǹtondôbə, Zambá ésōá woe Dávid, a dzó nâ: mə wóg ngogolán dzoe, mə yén fə bibə́gē bíe. Ńdɔ̄ á mābág wa məlú mə́ ényiŋ, mim̀bú áwôm ai mítán. 6Mayǐ fə wa kode á mɔ́ mə́ Asiría, mə́ kámān fə ai é dzāl dī.” “Ǹtondôbə ǎ lóm wā é ndəm nyí nə́ ó yəm nâ a yi dzálā ányu díé, ńdɔ a dzó nâ: 8Mayi bɔ̌ naa ńsísīm wálə́de awola á é wás Ákâz a ngákom, ó dúgán ai mvús, ḿbōl ó man yǎ yab. Ńdɔ ǹsísīm ó ngádúgan ai mvús, ó ngádúgan bɛ́d ólonga bitíé awômo. Ebǎn óyə̌ŋ Ezékias, ǹkúkúmá yā Yúda a ngátil ḿból á ngākɔn, a lɛdə́. 10Mə ngádzó fɔ̄ɔ̄ naa: Yə á zāŋ enyiŋ dzáma mə̌ ngakə yǎ kig ! Mə ńtə́lə yǎ kig á m̀bɛ́ sí bəkón ású məlú mámā mə́sə məvɔ́g ! 11Ma nâ: mə̌ ngāyén kīg fə Ǹtondôbə á sí ndon mú. Mǎyǐ kig bǎd yēn ásū mod á zāŋ bətɔbɔ bə́ ńnam á dzóm ésə̄ yáman. 12Enyiŋ dzáma é daliban yǎ mā, é nə́ ma ǹwoán óyǎb, anə́ ébə̌m ńnɔ́ni biyə́m. Anə́ ḿvɔ̄s m̀bobé, mə kwí yǎ á suga enyiŋ dzáma, é vóm mim̀bobé myátsígi. A tádī kídí a kwí ngogé, ǒ mānā fɔ́ɔ́ mā á mááŋ ! Kídí é ngə̄lə tə múan, mə ńlama yǎ. A ngábwé ma bivɛ̌s anə́ émgbə́m, a tádī kídí a kwî ngogé, ǒ man yǎ fɔ̄ɔ̄ mā á mááŋ. 14Anə́ ndele ngə́ mān ónɔ̌n ḿfə̄, mə nə və ǹtad, maməmələ anə́ zum. Mís mə́ təg yǎ mā á mābəbə wa á yób: Ǎ Ńtondôbə, mə̌ man yǎ, bɔ̌g ó tsog ma ! 15Mayi hḿ dzó yá, nə́ á yālán mā, ókāŋ émēn énye ǎ bɔ̄ mə́sə ? Mə mayi fɔ́ɔ́ dzíbí nyū ábīŋ yā mīḿbú myámā mísə. 16Ǹtondôbə a nə ai éḿbōē, nə́ bə́ nyiŋ, ǹsísīm wóé wádzālā bɔ́ hóm ósə, asú tē wāyi ma dúgán tə́le, o və́ə́ fə ma enyiŋ. 17Akíl á vəŋan yǎ ma ezəzəg, o ngábaala ma enyiŋ nə́ mə́ sáála m̀bíbíŋ, ńdɔ̄ fə ó ngáman woá mīńsə́m myáma óswē á ńkiɛ́. 18Amú ńnam bəkón ó sə́ kig wa dzǎm lugu, ngə́ áwū ádzə̄mē wā. Ébá básus á ndoŋ bivól bə́ nə təge ai ndi yǎ mvam dzoe. 19Və́və̄ə̄ ekokoma etám énye ǎ lugu wa, anə́ mābɔ dɔ́ ánā. Ésīá énye ǎ tɔ́ŋ bɔ́n bóé ndɔ́ŋ yǎ mvam dzoe. 20Ǎ Ńtondôbə, ḿból ō nyīī mā, ḿbɔ̄án nə́ miǹkúl ai mim̀bɛ mí dzīmbí á mə̄lú mə́sə̄ yā ényiŋ dzáán á ósū ndá Ǹtondôbə. 21Ńdɔ Isaías a ngádzó naa bə́ zu ai ebɛ́ fííg, bə́ bə̄dē dzɔ́ á bikɛl.” Ǹdɔ ǹkúkúmá á ngālɛd .” 22Ezékias nyé nâ: “Mayi yəm ai dzé naa mayi bǎd bɛ́d étɔbɔgɔ Ńtondôbə? Abǒg tē ńdɔ Meródak Baladân ndómán Baladân, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ngālom Ezékias bəkálada ai bifái, ḿból á ngāwóg nâ Ezékias a ngákɔn, ńdɔ̄ fə a ngáman lɛd. 2Ezékias a tǎg fɔ̄ɔ̄ ábuí ai bəyə́ŋ bóé, a mǎn fə̄ bɔ́ lɛ́dē ákúmá díé ásə: sílíba, mvɔ́d, bikidiga, mim̀bɔ́n məsan, bikpa bitá bíé bísə ai é dzóm ésə̄ é ngábə́ á mə̄kág mə́ ákúmá. Tɔ mǎn dzóm ziŋ a ndzí kig lígī Ezékias təge lə́de á ndá dzīē ai éwōgā dzíé. 3Ndɔ profɛ́d Isaías a ngázu kwí ábə ǹkúkúmá Ezékias, nyé ai nyé nâ: "É bod bánā bádzō yā, básɔ̄ á vé ?" Ezékias nyé na: "Básɔ̄ óyǎb á Babilón, nə́ bâzu ma yén." 4Isaías nyé nâ : «Bə́ yén dzé á ndá dzoe ?" Ezékias nyé na: "Bə́ mān yén é dzóm ésə̄ é nə́ mā á ndá. Tɔ dzóm zǐŋ yā mə̄ndá mə́ ákúmá mámā yá ndzí kig lígī təge bɔ́ lə́de." 5Isaías nyé ai Ezékias nâ: "Vógolo hḿ ébūg Ńtondôbə Ngul mə́sə ! 6Mə́lú mázū ma, é dzóm ésə̄ é nə́ wā á ndá, á bēsōá bə́ ngáman kóan a zǎ kwí ánā yâyi kə á Babilón, dzóm təge lígi. Ebúg Ǹtondôbə ! 7Bəvɔ́g yā bɔ́n bóe, á wāmēn ó ngābyé, bâyi kə, bâyi bɔ́ kə́ túb myāg á ndá ǹkúkúmá yā Babilón." 8Ezékias nyé ai Isaías nâ: "Ebúg tē é nə́ m̀bəŋ, ébúg Ńtondôbə wǎkad ma dzílī". A tsogo nâ: "Evúvoe ai ewóndā byâyi bɔ á ńgūmā ńtíé ényiŋ wóé". Vɔ́lígan, vɔ́ligan ma ayɔŋ dáma, Zambá énye a kɔ́bɔ. 2Kɔ́bɔ́gán ai Yerúzalɛm ai bíbúg byákə̄ nyé á ńnə́m, mǐ lóē nyé nā á zū ábə ma, amú abé díé á kwí yā súg, ǹsə́m wóé ó dzuuban yǎ, míńsə́m mísə a ngásə́m, ǎ nɔŋ yǎ éndə̄gə́lə́ yā étēde á mɔ́ mə́ Ńtí á tâŋ biyɔŋ bíbɛ̄». 3Kîŋ é mod a yédan á ńkōd ńnam, kíŋ yakɔ́bɔ̄ nâ: «Ko­mózân Ǹtí zēn, mǐ nyoege Zambá wāān məzěn á ńkōd ńnam. 4M̀bíbíŋ ósə ó man dzálaban, ǹkǒl ósə, abobon ásə̄ á man sus, é vóm ó nə́ ńkód wáyi nyoeban, é vóm ó nə́ ekónóŋ wâyi bɔ ḿbómbo. 5Abǒg tē hḿ dúmá Ńtondôbə láyi kwí á ngə́ə́ŋ, mod ósə ǎ yi yén ai mís ḿból Ńtí ā dzála anyu díé». 6Kíŋ yadzó nâ: Yédégán! Ma nâ: "Mə́ yédān yá ?" -"Və́və̄ə̄ ekokoma ásə a nə anə́ evivie, ai abəŋ díé ásə anə́ sām bílé: 7elé é mān kōd, sǎm é bɔ́bɔ́lán, ǹnyie anə́ fəb Ǹtondôbə yǎnamba byá. 8Owé elé yákōd, sǎm é bɔ́bɔlan, və ebúg Zambá ńdzɔ̄ é tɔ̄á təge ai súg. 9Ḿfág wóe, bɛ́də́ á mod ǹkǒl á yōb, wa yǎ wāzu ai Síon m̀bəmbə fwé, váág kíŋ ai ngul ésə, wa yǎ wāzu ai Yerúzalɛm m̀bəmbə fwé, váág kíŋ, tə wambáda, kadá māl mə́ Yúda nâ: «Zambá wāān á nyɔ̄. 10Ǹtí Zambá wāān a ńkún sɔ́ ai ngul ésə, a zu təgə̌ dzóm ésə ai fím yǎ wɔ́ wóé; mân móé mə́sə̄ mə́ nə ai nyé ésāmbá, fwé yǎ wɔ́ ésíé wóé é wulugu nyé ósū. 11Ḿból fə ǹnɔ́ni biyə́m ǎ kad kə ai biyə́m bíé á mə̄dîga, éyə Ǹtí ǎ yi tógan mīńtōmbá míé nālá, a yi myá bəgə á twé, émēn a yi bəgə̌ bənyiá míńtómbá bóé. Zá á ngávə́g yǎ mə̄ndím mə́ máŋ á dwé díé, ngə́ ebás yób ai ndam akul wɔ́ díé, ngə́ á mām ḿbɔdɔg tsa ósə̄ yā sí á mān ebindí, zá á ngāvə́g miǹkǒl mīńnén á ńlod, tɔ émī mīńtɔ̄g ? Zá á ngávəŋan ǹsísīm Ńtondôbə, ńdɔ á ngálə́b nyē é mod ǎ yii ? 14A ngásílī zá zēn fəg nə́ á tóan yəm, zá á ngāyə́gələ nyé sósōó ǹtsígán ǹtól, zá á ngáyə́gələ nyé ńyəmán, ngə́ álə́dē nye zěn fəg ? 15Məyɔŋ hḿ mā mə́ nə́ anə́ ándīm yā látóé á ńlongá! Mâdid anə́ ḿbūlúg yā bábɛ̄de á ńlō á yób. Bilǒn hḿ kig a vúndū byá anə́ mān ḿbúlúg. 16Libáŋ ásə á sə̄ kig yəan ású ndzaag, tɔ á kig tsíd dzíé ésə ású mə́túnuŋa míḿkpə́l bíyə́m. 17Miǹnam mísə mí nə nyé á mís anə́ dzóm é sə́ kig; a yén myā və ngəlé, zəzə̌ byə́m. 18Zá myāyi vəgǎn Zāmbá ai nyé, efulán éfə̄ myāyī nyé tə́lē á m̀fə̄ŋ ? 19Ekálan, dzóm bə́ ngávigidi, á kə̄ a bəde mvɔ́d á yób, ai bibǎb bí sílíba. 20Ényɔ́ á nə̄ təge ai m̀faŋ ákúmá, ényɔ̄ ā tsíg ábɔ̄ŋ élé yā é nə́ ńkīb, a dzə́ŋ ńkə̄­kə́ŋ mod nâ á kom nyé ékálan é nə́ tə fə́ŋəlan. 21Yə mǐ nə təge yəm, myá ndzí kig wóg a, bá ndzí mínā dɔ́ kad á mə̄tádī a, myǎyə̌m kig ḿbonde sí a ? 22Énye á tɔ̄á á ńgíniŋ ébás yób, a yali sí, bǒd yā étē bə́ yénege və bǎn bə̄ḿbasaná, a ngádami yób anə́ ténde, a ngálíndī dɔ́ anə́ míḿbâga bíyé. A ngádzɔdi bədzóe miǹnam bətsíg mińtól yā sí, a bɔ̌ bɔ zəzə byə́m; 24owé tɔ bə́ ngálam miǹkǎŋ á sí, owé tɔ bə́ ngáyaman vóm ósə, owé, tɔ mvɔŋ dzábán é man yǎ yə̄m məkǒl á sí ! Tɔ nálā, ngə́ ā lóm fə̄ bɔ́ évúndū á nyɔ́l, bə́ mān kōd, ólénde ǎ ngáyə́lə ai bɔ́ anə́ bīkání. Zá myāvəg ma ai nyé ? Nə́ mayi bɔ anə́ zá a ?" Á Ḿfúfúbu a dzó ! Bɛ́dégān mís á yób, mǐ yen: zá á ngābonde bíkokoma bí ? Ényɔ̄ ā béndé bə́sə ai ńkān bítá wábán, a lóegě fə̄ bə́sə̄ á dzwé. Abím ézúbúg ngǔl tē, abím éwólō tē, zá á nə̄ dzǎm dzə́man ! Ǎ Yákɔb, ó kələ dzó yá; Ísraɛ̂l, ǒ bə́ləgə kɔ́bɔ̄ yá naa: "Zěn dzáma é sɔlɔ́ Ńtondôbə, tótóé wama a nə Zambá âsoé ?" Yə o nə tə yəm, yə wa ndzí kig wóg ? Ǹtondôbə a nə Zambá á kɔ́m yǎ kɔ́m, énye a tə́le məbúg mə́ sí. A nə təge təg, təge ku sɔ́m; é mod a sóŋ fəg dzié təge ai nyé. Ǹtəgán mod a və́ éwōlo, a buli ngul ényɔ́ á nə̄ təge ai kíé. Bâtəg, tɔ bə̄ndómán bâku sɔ́m, binânga bíbēn byâku mim̀bəg ! 31Ndɔ̄ hḿ ébá báfidi Ǹtondôbə bândami məfǎb anə́ ndoe, báyə̄lə təge ku sɔ́m, bə́ nə və ǹkǎn ósū, təge təgəbə. Kuan bivól á mís máma, mína bilǒn; bətísɔn ḿbɔ̄ bə́ won ai fím; bə́ súbū mú, bə́ zū hḿ kɔ́bɔ ! Ńtámán hḿ doan bǐ yen ! 2Zá á ngásɔ́ ai ǹtîg ǹtól á ńtōlē dzób, a lóé nyē nə́ á bīē nyé, zá ā təgə́ nyé məyɔŋ ósū, a dzɔdigi miǹkúkúmá, a bulugu bəbəgə́ bə́ fa bítá anə́ ḿbūlúg, bəwoa bə́ ḿfan anə́ bívúlá byáyə́lə ai ńkulu, 3lə́ ńtɔ̄á naa nyé á yádagan é bod bəvɔ́g, və nyémēn á lodo mvɔí, akǒl təge nyé namba sí ? 4Zá á ngábɔ̄ dɔ́, a kpáán dɔ̄ ? Ényɔ̄ ā lóe m̀mie bod a tádigi á mətádí: mǎmēn, ma Ǹtondôbə, mǎ mə̄ nə́ ényɔ́ osú, éyə̄ fə mǎyi bɔ̌ nālá ású ébá bə́ mvúa. 5Bilǒn byáyēn nyé, bí ngakɔn wɔ̌ŋ, məbuga mə sí mádzə̄m kám, mâfɔmbɔ adzó te m̀bəŋ mə́ nə̄ á zēn. 6Mod ósə a ka mvóé dzīé ádzō ai eyɔŋ dzíé naa: "Váá kɔ́á ! 7Ǹkə́kə́ŋ wadzəgələ ǹlwí, ényɔ́ ā kɔ́n ai hámaŋ, enyɔ́ ā bímī ngɔ́ndɔ á ńkōm, a dzó ai kə́g naa: "M̀bəŋ fɔ́ɔ́ !" Á báná ai sén nə́ á zā kūū. 8Ḿfág wóe, ǎ Ísraɛ̂l etúgā dzáma, ai Yákɔb, wa yǎ mə̄ ngátɔ́b á mvɔŋ bod Ábrahám, mvóé dzama, 9wa yǎ mə̄ ngánɔŋ á suga sí, á mə̄ ngálóe mə daŋá ai nyé miǹyie míé, wa yǎ mə̄ ngádzó ai nyé naa: "O nə etúgā dzáma, mə ngátɔ́b wā, təge wa bɛn." 10Tə wambáda, amú mə nə ai wa, o bə́ kɔ̌n wɔ̄ŋ, amú mə nə Zambá woe, mawóno wa, bə́bə́lá maka wa, matə́le wa məkǒl á sí á ḿbɔ̄ ńnōm wama yǎ á nə̄ sósōó. 11Bâyi hḿ wú ósɔ̄n, bâyi wú ékpə̄lə́, ébá bə́sə báyɔ̂bɔ wa á nyɔ́l; bâyi bɔ̌ və zəzə byə́m, ébá bə́ ḿbə́ dzə́ŋə wa mədzó. 12Ádzə̄ŋ ébá bə́ báwóman ai wa təge ai mod Á bádzó naa bálūman ai wa, bâyi bɔ̌ və zəzə̌ byə́m. Amú, ma Ǹtondôbə, mə nə Zambá, mǎ mə bələ́ wɔ̄ ḿbɔ̄ ńnōmo woe mǎ mādzó nâ: "Tə wambáda, mǎ mə nə́ ǹka woe !" 14Tə wambáda, ǎ Yákɔb, tɔ o nə etúm ánā, ǎ Ísraɛ̂l tɔ anə́ ó nə̄ ńtwī ḿbim. Mǎ māka wa. Ebúg Ńtondôbə, ényɔ̄ ā kode wa, M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l. 15Tám yēn, matə́le wa anə́ m̀kpámáŋ bibag ǹtɛdə, a ngâ ai byə́ə̄m məsɔ̌ŋ bikie: wayi kɔ̌g miǹkǒl ai ányǎb myā. Wayi bɔ̌ miǹkǒl mīńtɔ̄g hə bivúlá. 16Wayi myá səgəzə, evúndu é ngábə́gə myá, yâkə yâtsam myá. Ńdɔ wa wǎyi tag ású Ńtondôbə, wayi fon ású Ḿfúfúbu yǎ Ísraɛ̂l. 17Bingóngɔ́l bí bod ai mim̀búbúá yā myádzə̄ŋ məndím á óyə̄m wáman kód ânyu ai ekódé, ma, Ǹtondôbə, mǎmēn mayi bɔ́ yalan, ma Zambá Ísraɛ̂l mə nə təge bɔ́ dzoge. 18Mayi kúlī áswē á miǹkǒl á yōb bitam á zāŋ mim̀bígílí; mayi vəŋan ńkōd sí étə̌tag mə́ndím, ǹkód ńnǎm kig məbóŋ mə́ áswé. 19Mayi tə́lē á ńkōd ǹnam asə́ŋ ai asie, aboe ai adzab, mayi bɛ á ńkōd sí ekug, angə̌g ai tɔmbɔ́, bísə eyɔŋ, 20nə́ bod bə́ yen, bə́ yə̌m fə, nə́ bə́ tsog, bə́ sǒŋ fə fǔfulu ḿból wɔ́ Ńtondôbə ó ngábɔ̄ dɔ́ M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l a bondé dɔ̄. Dzóán adzó dáán, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, zǎn kál ádzó dáán, ǹkúkúmá Yákɔb énye a dzó. 22Bə́ súbúgū, bə́ kad bíā dzé yázu bɔɔban, mǐ ngábə́ mǐ dzô yá ? Dúgán bía kad dzé mī ngáyédan bǐ fas dɔ́, nə́ bǐ yə́m məsulí yā étē. Kadán hḿ kig bíā é mam máyi bɔɔban. Yédégán ḿból ósū wázu, bǐ yə́m fɔ́ɔ́ naa mǐ nə bəzambá. Yá ! Halígán m̀bəŋ ngə́ kig abé, eyɔ̌ŋ tē bǐ bə̄bán mís mə́ kón bǐ yen ! 24Ńdɔ̄ hḿ wógán é dzóm bēn mī nə́: é zəzə e nə́ zəzə; mim̀bɔán myáán və zəzə; é mod a tɔ́b mínā nyié dzōm. 25Mə ngáhali mod ḿfág yǎ âkoé, ńdɔ a sɔ́ ya; a tiége á ǹtólē dzób a wóg bə́ lóege dzwé díé. Zá á ngākúlan dɔ́ á mə̄tádí, nə́ bǐ yəm ósúsúa, bǐ ńtɔ̄á dzǎm dzó nâ: "Lə́ nə̄ bə́bə́lá !" Təge, mod a ndzí kig dɔ́ kúlan, təge, mod a ndzí kig wóg fwé, təge, mod a ndzí kig wóg bībúg byáŋán. Ńdɔ̄ hḿ dī matádī kɔ́bɔ, é mod osú, ású Síon, Yērúzalɛm énye matádī və́ ńkad fwé. Á mākə bəbə: təge ai tɔ mod m̀bɔ́g, ábə̄ bɔ́ wē, təge ai m̀bui fəg tɔ m̀bɔ́g ! Ngǎ ngə́ mə̄ ngásílī bɔ́, bɔ̂ bə́ və́ə́ ma ngalaná ! Yénə́ hḿ é dzóm bə́ nə́, bɔ́ bə́sə: dzóngó ! Mim̀bɔán myábán, və zəzə ! Bivəgələ byábán, evúndū dzə́dzāā dzam. Ǹtí nyé nâ: «Etúgā dzámā á dzī, mǎmēn mayi dzɔ́ nɔŋ, amú mə̄ n­gátɔ́b dzɔ̄, mə diŋí fə̄ dzɔ́ ai ǹnə́m wámā ósə; mə ngávə́ nye ǹsísīm wáma; ńnye ǎ yi tsíg ńtōl məyɔŋ. 2Ǎ yǐ kig bám, mvéndé dzīé təge kɔ́bɔ̄ éyōyób, kíŋ dzīé təge dzɔ wóg á miǹsəŋ miǹsəŋ. 3Ǎ yǐ kig kəlan ńtsáb élé yā ó nə́ ḿbūgán, tɔ á dīm ésiga ndóǎn yā yákân ai məyóŋ, ǹtól wóé wâyi wulu hə á bə́bə́lá. 4Ǎ yǐ kig tɔbɔ éyoe ngə́ kīg á bɔ ńkə̄kə́lán, á kələ kwí anə́ ā tə́le ǹtól wóé á sí ndon: məyɔ̌ŋ yā á bilǒn mâyi yangǎ mə̄mvéndé móé. 5Ná hḿ ńgɔ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ, nyé yǎ á ngābonde yób, a tóán dɔ lám; nyé yǎ á ngāyə́məde sí, a və́ə́ fə dzɔ nə́ é fái bibəbɛga; nyé yǎ á ngāvə́ bəwulu bə́ sí m̀həbə, a və́ fə bod ǹsísīm. 6Ma Ǹtondôbə, ma fɔ́ɔ́ mə̄ ngálóe wa á sósōó, mə ngánɔŋ wa á wɔ́, ńdɔ mə ngákomodo wa, mə ngátə́le wa nə́ ó bɔ elad ayɔŋ ai m̀fyɛ məyɔŋ, 7nə́ ó yái miǹdídím mís, ó kūlī ébá bə́ nə̄ á mim̀bog á ńsəŋ, ó zu ai ébá bə́ nə̄ á díbi éngə́ngə́ŋ. 8Mə nə Ǹtondôbə, dzwé dámā dílī, mǎyǐ kig və́ mod m̀fə́ dúmá dáma, mǎyǐ kig və́ bivəgələ olugú wama. 9É mam mə́ ósú mə́ lod yǎ, ńdɔ makad mína mim̀kpámáŋ mīfə́; ósúsúa yə nâ mâbɔban, mayi mína mɔ́ kūli. 10Yiágan Ǹtondôbə m̀kpámáŋ dzīá, a tádigi á bəǹnyie bə́ sí, bə́ yīágā dúmá díé, ébá báwulu á máŋ ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étēde, bilǒn ai ébá bə́sə̄ bə́ tɔ̄á étēde. 11Ǹkód ńnam ai bidzə̂dzalá bóé bə́ bə́dégē kíŋ; míńkán yǎ Kédar á tɔ̄á, bətɔbɔ̌ yā étē bə́ lɔ́ŋɔ́ áyéngá ákōm, bə́ tāāg ózɔ̄ndɔ́m miǹkǒl. 12Bə́ váá Ńtondôbə dúmá, bə́ yédégan olugú wōē á bilǒn. Ǹtondôbə a nə zingí, a yi kwí, a fógo ayɔ́g díé anə́ mod bitá, ńdɔ ǎ dib mvám á tiiŋ anə́ zə̄ yaŋ, a kələ a taman ebóngó á mís miǹzīzíŋ. 14Mə ngátámə tə́ tɔbɔ á fɔ́ɔ́m təge dzó ébūg, mə máma mǎmēn; anə́ miníngá yǎ ā kogolo, matad, ńdɔ fə mawú édūdú. 15Mayi bwé miǹkǒl mīńnēn ai émí mīńtɔ̄g, obǔd wábán ósə, mayi wá vəŋan ńkōd, mayi vəŋan áswē bilǒn, mayi mǎn hélē bitə̌tag. 16Mayi wulu ai miǹdíndím é zěn myǎ ndzí kig yəm, mayi kî ai bɔ́ ázə́zēn bá ndzí kig tám wulu. Mayi vəŋan díbi ya mís mábán m̀fyɛ, é vóm ó ḿbə̄ mīńkɔ̄d, tə́tə̄lə́ ǹdzɔ̄ŋ. Mə́fəg má mayi mɔ́ dzāla, təge mɔ́ dzoge. 17Ḿbɔ́ bá báwoaban á mvús ai osɔ́n ósə, ébá báfudi áfidi dábán évəgələ, ébá bádzó ai ekie ńlwí naa: "Bəzambá báán, hə mínā !" Mína miǹdóndɔ́g, wógán ! Mína miǹdíndím kig, bəbə́gán, mí yen ! 19Zá ā ḿbə̄ ndím, sə́ Etúgā dzáma a ? Zá ā ḿbə́ ndɔ́g anə́ Ńlóman wama mǎzu lóm ? Zá á nə̄ ndím anə́ Ényɔ́ mə̄ ngábɔ amvóé ai nyé ? Zá ā ḿbə́ ndɔ́g anə́ Étūga Ńtondôbə ? 20O ngáyén fɔ̄ɔ̄ ábuí, və təge baala; mələ́ mə́ yô fɔ́ɔ́, və təge wóg dzóm. 21Ǹtondôbə a ngádiŋ, ású sósōó wōē, nâ a bə́dē Mvéndé dzīē ai abuí ólugú; 22á kə̄ kwí ǹnam ó nə və á wúb, və éndāmán: mim̀faŋ mí bod mísə̄ mí fɛdə́ á bībé étēde, mí nə̄ âsoé á mə̄ndá mim̀bog; bə́ ngáman bɔ́ sa, təge ai é mod ǎ kode bɔ́, və anə́ byə́m bí ǹsa, təge wóg naa: "Dúúgán!" Zá yǎ ábə̄ mínā ā yi kə́ə̄ álɔ̄ é ndɔ́ŋ nyī, zá ā yi bɔ ókālá, ávōgolo é mam mázu ? 24Zá á ngāvə́ Yákɔb á ńsa byə́m, Ísraɛ̂l á mɔ́ mə́ éfadi ? Sə́ Ǹtondôbə a, á bī ngábɔ̄ nyé bivǔs, á bī ngábɛn wulu á məzěn móé, á bī ngábɛn nyiě Mvéndé dzīē ? 25Ńdɔ̄ hḿ á ngāsoe Ísraɛ̂l olún ai ayɔ́g díé á nyɔ́l, ǹtumbá bítá; bí ngákoe nyé ǹsan ǹkɔ̄dɔ̄ná á nyɔ́l, nyé təge dǐŋ yə̌m nālá, bí ngádibi nyé á ńnə̄m étēde, təge nɔ̌ŋ nālá anə́ dzam. Ńdɔ hḿ ábōg dī, ná ńgɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ, nyé yǎ á ngábonde wa ǎ Yákɔb, nyé yǎ á ngákom wa ǎ Ísraɛ̂l, o bə́ mbáda amú mə ngákode wa, mə̄ ngálóe wa á dzwé dóe, o nə éńgwama. 2Ngə́ wadaŋ á zāŋ məndím, mə nə ai wa, áswē á zāŋ, wǎyǐ kig yímbi. Ngə́ wawulu á zāŋ ndóan, wǎyǐ kig díg, tɔ ǹkabag ndóan təge wa dzǎm dígi. 3Amú ma Ǹtondôbə mə nə Zambá woe, M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l, ǹkode woe. Mavə́ Égîptɛn á ńtāŋ wóe, Etiópia[1] ḿbāmāná ai Séva á táŋ dzoe, 4amú yə̄ nâ o nə táŋ ábuí á mís máma, ńdɔ̄ fə o nə́ ádǐd ai édīŋ mādiŋ wa: mavə́ bod miǹkunda á táŋ dzoe, bedzə̂dzalá á məyian móe. 5O bə́ mbáda, amú mə nə ai wa, mayi dúgan ai mvɔŋ bod dzoe á ńtōlē dzób, mayi dzɔ kóan ḿfág yǎ ńyímbi. 6Mayi dzó ai ḿfág yǎ âkoé naa: "Váág !" Ma ai ḿfág yǎ á ńkiɛ́ naa: "O bə́ kaman !" Dúúgán ai bɔ́n bámā yā miǹnam oyǎb, ai bəngɔn bámā yā mə̄kúg mə́ sí, 7ébá bə́sə̄ yā bálóe ai dzwé dáma, á mə̄ ngábonde, mə komó fə ású olugú wama. 8Bə́ kúlígi ayɔŋ á nə́ ndím dī, tɔ anə́ lə́ bə̄lə́ mís, á lə́ nə́ ndɔ́g, tɔ anə́ lə́ bə̄lə́ mə̄lɔ́. Məyɔŋ mə́sə̄ mə́ kóán fɔ́ɔ́ bedzə̂dzalá bə́sə̄ kig kóógan: zá yǎ ábə̄ bɔ́ á ngākad é mam má, a bɔ̌ naa bǐ wog mɔ́ ósúsúa ? Bə́ zāā ai bɔbɔɔlɔ bábán nə́ bə́ kālī bɔ́ bǐ zu wóg anə́ bádzó nâ: "Á nə̄ tóé !" 10Bəbɔɔlɔ báma, mínā bə́bēn bā, á Ńtondôbə a dzó, etúgā dzáma, é mína mə ngátɔ́b bā, ḿból yə̄ nâ mǐ tóan yəm, mǐ yə́bə ma, mǐ tóan sóŋ nə́ mə nə təge ai é Zāmbá á ngābə́ mā ósū, təge ai ényɔ̄ ā yi bɔ á mvús dzama. 11Və ma, və mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə; ngə́ sə́ ma, təge ai ǹnyii bod. 12Mǎ mə ngákad fwé, ńdɔ̄ fə mə ngávə́ akodé, mǎ mə̄ ngábɔ nə́ bə́ wog dɔ́ ábə̄ mínā, sə̌ kig ǹdzín Zambá, asú tē mǐ nə́ bəbɔɔlɔ báma, á Ńtondôbə a dzó, ńdɔ mǎ mə̄ nə́ Zāmbá. Ńdɔ̄ hḿ fɔ̄ɔ̄ mə̄ nə́ Zāmbá dīlí: təge ai é mod a fámi a wɔ́ wáma, zá ā yi kpee édzí mə̄ kom ? 14Ná ńgɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ, ǹkode woe, M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l: Ású dáán ńdɔ malóm kə̄ bwé bītá á Babilón, matíndī bə́sə̄ á ḿbīl bítá, owé, Bəkaldéǎn yā bə́ ngábə́ wógo ayéngá á bifungá. 15Mə nə Ǹtondôbə M̀fúfúb wáán, ǹkúkúmá wáán yǎ á ngābonde Ísraɛ̂l. 16Ńtí a kɔ́bɔ, nyé yǎ á ngātúb ńdzɔ̄ŋ á zāŋ māŋ, a yáí zēn á zāŋ miǹsum mə́ndím, 17nyé yǎ á ngākúli bikálíg ai bika­bilí ai miǹkán bəzimbi ai bədzóē bábán, ńdɔ̄ bə́ ngáman dabada á sí, təgě fə̄ nâ bə́ ngābǎd kōdo, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ bɔ fíd, bə́ dímí á fīī anə́ ńsinga álámba. 18Tə myǎbad tsog é mam mə́ ósú mālá, tə myǎbad bəbə̌ mam mə́ kōbá mə́tē. 19Mazu bonde ḿkpāmáŋ étɔ̄á dzī, mim̀kpámáŋ myâyi kwí, myǎyǐ fə̄ myá yəm; mayi túb ńdzɔ́ŋ, ó ngalod á ńkōd ­ńnam, biwólō bí áswé byâyi lod á ńnam ákód. 20Tsíd yā məfan yâyi ma lugu; mvɔmɔ bân engudu ónɔnɔ́ bâyi ma lugu, amú mə̄ və́ bɔ məndím á ńkōd ńnam, biwólō bí áswé á ńnam ákód; mayi və́ áyɔŋ dáma məndím, áyɔŋ dáma mə ngátɔ́b. Mǎmēn mə̄ ngábonde ayɔ̌ŋ tē, 21ayɔŋ dámā lâyi ma və́ ólugú ai ngǎŋ. Dzóm é sə̄ kig nâ wa Yákɔb wábánda ma, tɔ̌ bēn Ísraɛ̂l wadzó nâ o ngáwú ńdzǔg ású dáma. Dzóm é sə̄ kig nâ o ngányii ma ai bitɔŋ míńtómbá, ngə́ kig nâ o ngátúni mim̀kpə́l bíyə́m, ngə́ nâ o ngábulu dúmá dáma ai bitsígā bíe. Dzóm é sə̄ kig nâ mə ngávəŋan wa etúga nâ ó və ma mətúnuŋa, ngə́ kig nâ mə ngátəgə wa ai dzam ótú. 24Dzóm é sə̄ kīg nâ o ngádzugi nə́ wafái ma byə́m məsan, ngə́ kig na mə ngádzyé ai avɔ́ŋ yā tsíd mə́túnuŋa dzóe. Ndə hé ndə wǎ ó ngávəŋan ma etúga ai miǹsə́m míe, wǎ ó ngátəgə ma ai asum dóe. 25Ma há, mə nə və áfīmī bivǔs bíe ású dáma mǎmēn, təge baalǎ bivǔs bíe á mís máma. Zǎg ai kálara sɔ́man woe, bǐ dōán, owé, tóan táŋan ádzó dóe nə́ ó kyəbə́. Ésōá osú á ngásende, bəkalán mə́dzó bóē bə́ ngálúman ai ma, ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngásámā édzí é nə́ ńtómbā ábə wa, mə tə́lé Yákɔb étīē ńsə́m, Ísraɛ̂l étīē ewoe lóe. [1] Bâlóē fə̄ nâ Núbia Ńdɔ̄ hḿ, ábōg dī, vógóló, ǎ Yákɔb, etúgā dzáma, ǎ Ísraɛ̂l yǎ mə ngátɔ́b: 2Ná ńgɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ, nyé yǎ á ngākom wa âbǔm nyōá, áā vɔ́li wa: o bə́ mbáda, ǎ étūgā dzámā Yákɔb, Yeshurun yǎ mə̄ ngátɔ́b. 3Amú mayi soě mə̄ndím ású étsígi ekódé, miǹsólé mə́ndím á ńkōd sí, mayi soe Ńsīsīm wámā á mvɔŋ bod dzoe, mayi və́ bɔ́n bóe maa wama; 4bâyi náŋ anə́ ábǒg ásíl, anə́ bitəŋ á mgbág atotóŋ. 5Ényɔ́ ā yi dzó nâ: "Mawóge ai Ǹtondôbə", ényɔ́ ḿbɔ̄g a yi yoleban dzwé Yákɔb, ńdɔ̄ fə ǎ yi til á dóe díé naa: "mə nə mod Ǹtondôbə", a ngátamǎn fə avúman ai Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l ǹkode woé, Ǹtondôbə Ngul mə́sə, a dzó nâ: Mə nə ényɔ́ osú, mə nə ényɔ̄ mvúa, tɔ babi, tɔ oyǎb, təge ai Zambá ḿfə̄. 7Zá á nə̄ anə́ mā ? Á nɔ̄ŋɔ́ ńkɔ̄bɔ á bwé fwé, á mǎn fə fəlan, ḿból mə ngátə́le miǹkunda mí bod a tádigi ókōbá, á kādá é mam máyi bɔɔban, á táŋā édí láyi yéne. 8Mǐ bə́ mbáda, ngə́ ákɔ̌n wɔ̄ŋ ! Ma ndzí mínā dɔ́ bɔ̌ naa mǐ wog mə́ béndé fə̄ mínā dɔ́ kɔ́m a? Myǎ sə́ ma bəbɔɔlɔ a ? Yə Zambá ḿfə̄ á nə a lodǒ fə anə́ mā ? Tóé, akɔ́g ziŋ lə́ sə́ kig, lə́ tɔ̄á ma âsoé. Ébá bə́sə̄ bákom bikálan bə́ nə bədzə́dzāā, bivəgələ byábán bí nə təge ai m̀fí byâbɔɔlɔ nə́ byáyēn kig dzóm, byáyə̌m kig dzóm: bâyi kúban ósāma ! 10Zá á ngákom yǎ évəgələ̌ zambá, ngə́ álwī ékālan təge yə nâ a yén m̀fī ziŋ ? 11Bə́sə báwū ósɔ̄n, bəyə́bə̄ bábán, míńkə́kə́ŋ myákom byá mí nə və bod ! Bə́sə̄ bə́ kóógán bə́ zu tə́bə: bâyi dzə́m fodonyaŋ, bâyi dzyé ai osɔ́n. 12Ǹlwí bikie á tóan sɔ́ndi ńsɔŋ ai ngɔ́ndɔ. A syé ai ngul ésə, hədá á zāā hḿ tɔbɔ̌ zie, təgě fə ai ngul, a sɔ́ɔ́ kə̄ tɔbɔ ékōdé, ngul e maná ! Kábīndā kig nyé a man vəg ésīē dzíé, a kə a ten ǹkos, a və́ évəgələ dzíé ásū mod ai ábəŋ ásə̄ yā étē, ákyāī yə̄ nâ é ńtɔ̄á ai bod á tə́mpɛl, 14ású yə̄ nâ bə́ bāi bílé anə́ ndzaaga ású díé. Mod a tɔ́b bílé bí nə́ ngul abuí ású díé âfan; ébí ā bɛ, mvəŋ éńdzɔ yǎbɔ̄ nâ bí fáí. 15Bí nə bílé ású ndzaaga yǎ bod bátsá ású ndúgúdu, bə́ ngayáŋ ḿbāŋála. Eyɔ̌n tē fə̄ bávəgələ zambá étēde, bə́ lábán á sí nə̄ bâlugu ekálan dzábán tē. 16A dígí éfas evɔ́g á ndóan, édzí évɔ̄g ǎ ngábum tsíd dzíé étēde. Ǹnyie anə́ ā bum tsíd, a díí, a dzyéé, ǎ ngáwɔ̄bɔ̄ ndóan, nyé na: « A hâ, ma wɔ́bɔ̄ ndóan, e yóŋo m̀bəŋ á nyɔ́l ». 17Ai abím lálígi, a komó zambá, ekálan dzíé, ǎ ngakogolan ai dzɔ́, asú á búdu, nyé nâ: "Kodége ma amú wǎ ó nə̄ zambá wama !" 18Bə́ nə təge yə̌m, sóŋ dzam, mís mábán mə́ lɔ̄bɔ́ ai bibɔlɔ́, dzam də́dā anə́ mīńnə́m myábán, təge ai m̀fí. 19Təge ai é mod ǎ tsog, təge ai é mod ǎ bindi á ńnə́m wóé naa: "Madígi efas á ndóan, mə bumú ḿbāŋálā á mâg móe á yōb, mə bumú fə̄ tsíd, mə mǎn dī: yə mə́ kə bɔ̌ dzām mvid ai məbugǎ yā étē, nə́ ńdɔ mə́ yə́bə́. 20Asǔb ńdɔ a yə́bə, ǹnə́m ó nə̄ nyé á ńdīmi: ǎ yǐ kig yén ákodé ziŋ vóm ! Tɔ nálā, ǎ yǐ kig dzó nâ: "Sə mədugán ma mə bələ́ á mɔ́ a ?" 21Ǎ Yákɔb, buí fəg ná; ǎ Ísraɛ̂l, o nə etúgā dzáma, mə ngákom wa nə́ ó bɔ etúgā dzáma, wa Ísraɛ̂l, tə nâ o sámá mā ! 22Bivǔs bíe mə ngáman dím anə́ evúndū ńkúd, dúgán ábə ma, amú mə̄ ngákode wa. Yób, bomán ayéngá ású Ńtondôbə a nə m̀bɔ mam. Sí mim̀búgulu dzimbígán ai biá məfon; miǹkǒl, tólégan ai bilandí bí dúmá, afan ásə̄ lə́ dzə́mə́ŋ ai bílé bísə̄ yā étēde, amú Ńtondôbə ǎ kōdé Yákɔb, ńdɔ̄ fə̄ dúmá díé lábuguban á Ísraɛ̂l. Ǹtondôbə yǎ ā kode wa, á ngākom wa âbǔm nyōá énye a dzó nâ: "Mə nə Ǹtondôbə yǎ mə̄ ngákom byə́m bísə: mə ngálímī yób, ma etám, mə ngándami sí, zá á ngāka ma ? 25Masamala mim̀fugú bəyəm bə́mvīgí, mabɔ nə́ bə́ dɔ́gɔ̄dɔ́, makpe mim̀fəfə́g ázīg, fəg dzábán yasɔ́g ódə̄ga. Mawóno ǹkɔ̄bɔ̄ étúgā dzáma, mavə́ ébúg bəkad bə́ fwé bámā fím, madzó ású Yērúzalɛm nâ: "Á bɔ̄ɔ̄ étɔbɔgɔ̌ bod !" Ású māl mə́ Yúda nâ: "Mə́ dúgân lóŋoban !" Ḿból māyi dúgán tə́lē édzí bə́ ngátsam. Makad édɔ́g máŋ naa: Kódógó, áswē dóē lə́ mānaŋa héle. Madzó ai Sírus nâ: O nə ǹnɔ́ni biyə́m wama áā yi dzálā ńyián wámā ósə ḿból ā yi dzó ású Yērúzalɛm na: « Á dúgán lóŋoban ». Ású tə́mpɛl: “Á dúgán komoban”. Vógólán ǹkɔ́bɔ̄ Ńtí, ḿból ā dzó ai Məsías woé: Ǎ Sírus, mə bələ́ wā á wɔ́, naa mə́ tə̄gə məyɔŋ, mə́ tīī bəkandá míńkúkúmá, mə́ bug mim̀bɛ́ á mís móé, təge ai éví wálígī ó fɛ̄də́: 2Mǎmēn mayi wa wulu osú, mə́ kələ madzəgəzə bikóndóg, mə́ kələ mabwé mīḿbɛ̄ bikie, məngǒŋ bikie, mə búgu. 3Mayi wa və́ ákūmá yā á sɔ̄lɔ́ á díbi, akúmá yā lə́ ngádibi á məsoé: nə́ ó yəm nâ mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, á mālóe wa á dzwé dóe, ma Zambá Ísraɛ̂l. « Ású mɔ́n wama Yákɔb, ai Ísraɛ̂l wama yǎ mə̄ ngátɔ́b, ńgɔ mə ngálóe wa á dzwé dóe, mə nyílí wā á ndá, ńdɔ wa ndzí kig ma yəm. 5Mǎ mə̄ nə́ Ńtí, hə ma, təge ai dzóm efə́; Zambá á sə́ kig, a lodǒ fə anə́ mā; mə ngávə́ wa edzóe, ńdɔ wa ndzí kig ma yəm; 6bod bə́sə̄ bâyi yə̌m nālá, a tádigi á mə̄kwí mə́ dzób, a kələ kwí á mə̄yímbí; dzóm éfə̄ é sə́ kig a lodo anə́ mā: mǎ mə̄ nə́ Ńtí étām, təge ai m̀fə́. 7Mǎ mākom m̀fyɛ, mǎ mābonde díbi, mǎ mābɔ mvɔí, mǎ mātyé ábē; ma Ǹtondôbə̌ mābɔ mam mə́tē mə́sə. 8Ǎ yób, dabádā sósōó anə́ éyɔ̌n, miǹkúd mí nɔ̂ nyé anə́ mvəŋ: sí é kúíbán, é wum akodé, sósōó nyé ā fáī fə. Ma Ǹtondôbə mə ngábonde é mod nyɔ́. 9Amalá ai ényɔ́, elábagǎ vyə̄g á zāŋ bilábaga, áā kə dɔan ai ǹkom woé. Vyə̌g ó tɔá dzǎm dzó ai m̀mie nâ: "Wabɔ dzé ?" Ńdɔ ekokoma yā mɔ́ móe yâyi dzó yá naa: "A nə təge ai mɔ́ ?" 10Amalá ai ényɔ́ ā dzó ai ésīá nâ: "Dzé bēn ó ngābyé ?" Ngə́ kig ai miníngá naa: "Dzé bēn ó ngātə́le á sí ?" 11Ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə hḿ vī, nyé yǎ á ngākom Ísraɛ̂l, á nə̄ Ḿfúfúb: Kadán hḿ ma é mam mə́ bɔ ású bɔ́n báma ! Ású ekokomǎ yā mɔ́ máma, myǎyi ma və́ məbéndé ? 12Mǎ mə̄ ngákom sí, mǎ fə mə ngámyas mvɔŋ bod étēde; ma, mɔ́ mámā ḿmɔ̄ mə́ ngáyali yób, mə və́ fə ǹkundǎ tē ósə məbéndé. Mǎ mə̄ ngákúli é mod nyɔ́ ású sósōó, ńdɔ mǎyi mǎn sóǎn məzěn móé. Énye ǎ yi dúgan lóŋ dzāl dáma; a yi dúgan ai éḿbāmā yā məkaban təge fɔ́ɔ́ sílī mân: ebúg Ǹtondôbə, Ngul mə́sə. Ǹtondôbə a dzó nâ: "Wɔ́ ésíé yā Égîptɛn, bisǎ yā Núbia, ai bǒd yā Séva, miǹsamaza mí bod myǎyi daŋ ábə wa, mińtɔ̄á bod bóe. Bâyi wa kə á mvús, bâyi lod bə́ tītīán ai məsúŋ. Bâyi ladǎn mə̄sú á sí á mís móe, bə́ kogolan ai wa nâ: Və ábə wa etám ńgɔ Zambá á nə̄, ńdɔ bəfə́ bə́ sə́ kig; bəzambá: və zəzə. 15Ńdɔ̄ á bə́bə́lá, o nə Zambá yǎ á sɔlɔ́, Zambá Ísraɛ̂l, wa ǹnyii bodo. 16Ḿbɔ̄ bálā bɔ́ bə́sə ai osɔ́n á ńlō, bə́ bə̄gə́ ósāma, osámā bēn fɔ̄ɔ̄ ńgɔ̄ bákə̄ bâwulu ai wá, bəkǒm bivəgələ. 17Ísraɛ̂l kig nyé a ngányiŋ ású Ńtondôbə, á kɔ́m yǎ kɔ́m; mínā hḿ myāyi tɔbɔ̌ təge ai osɔ́n, ngə́ ósāma, a kələ kwí á kɔ́m yǎ kɔ́m. 18Ndɔ̄ hḿ Ńtondôbə ńnye a kɔ́bɔ, m̀bonde yób, nyé Zambá yǎ á ngākom sí, a bɔ̌ dzó ǹkód, təge dzɔ dzogě ézəzam, a bɔ̌ dzɔ etɔbɔgɔ̌ bod, a dzó nâ: "Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, təge ai m̀fə́. 19Ma ndzí kig kɔ́bɔ̄ á məsoé, ngə́ ábūg sí díbi, ma ndzí kig dzó ai mvɔŋ Yákɔb nâ: "Dzə́ŋán ma ézəzam !" Mǎ mə̄ nə́ Ǹtondôbə, mə madzó və sósōó. Kóán, mǐ zu, súbúgan babi fǔfulu, ǎ məbugǎ yā məyɔŋ. Bə́ nə təge ai fəg, ébá bə́ bə̄gə́ bikálan bílé byábán ai abuí olugú, ébá bákogolan ai bə́zāmbá bə́ sə́ kig dzǎm nyii. 21Yédégán məfwé máán, tə́bə́gán ósū. Buián fə bisɔ̌g fūfulu ! Zá á ngālə́dē é dzam dí ónyǔ ókōbá ? Zá á ngāyédan dɔ́ mə́lú yā mvús? Sə́ və ma Ǹtondôbə a, təge ai m̀fə́ á nə̄ Zambá á mgbág: é Zambá á nə̄ sósōó, a nyiigi bod, təge ai m̀fə́ á kwî anə́ mā. 22Vəŋán á mə̄ nə́, mǐ nyiŋ, ǎ mína məbúg mə́ sí mə́sə, amú mǎ mə̄ nə́ Zāmbá, m̀fə́ təge ai nyé. Mə ngákani sɔŋ ai mǎmēn, anyu dáma lákūli və sósōó, ébúg é nə́ təge dúgan ai mvús, á mís máma: dzóm ésə̄ é kúdú mə̄bɔ́ŋ, anyu ásə̄ á lígí ma mətǐŋ; ebúg é wóógē dzídzīā və nâ: 24Ábə Ǹtondôbə etám ńgɔ̄ ó nə́ sósōó m̀bɔán ai fím ngul !" Ńdɔ̄ hḿ báyi kə́ bom ai osɔ́n ósə, ébá bə́sə̄ bə́ ngálúman ai nyé. 25Ai afú ńnə́m Ǹtondôbə Ísraɛ̂l ásə a yi buguban ai sósōó, a yi wúm. Bel á dzogó á sí, Nébo a búgi: bivəgələ byábán, míḿbəgə ású tsíd ai biyə́m. É byə́m mī ḿbə́ bə́dege á yób étēde, ḿbyá bí ńtɔ̄á yǎ ádǐd mim̀bəgə̌ yā bīyə́m byávɔd bəgə, 2byâkə byâməgə ai áku ai byá étām. Byá sə́ kig dzǎm kálā mim̀bəgə myábán, bíbēn bí kələ á məkaban. 3Vógólán, ǎ ndá Yākɔb, mína məbuga mə́sə̄ yā ndá Īsraɛ̂l, mínā yā mə̄ ngánɔŋ ǹdzǔg ai mínā a tádigi âbǔm nyīá wāān, mínā yā mə̄ ngábə́dē á yób mǐ ngə́lə tə byáli. 4Myǎyi yombo, maa mə́ tɔ̄á və ná, myǎyi kwí nyúg, və mə mə bəgə́ mínā, mǎ mə̄ ngátyé, mǎ fə mǎyi bəgə, mayi dzíbi, ma mayi kode. 5Zá myǎyi ma fulan ai nyé, nə́ a ńtɔ̄á anə́ mā ? Zá myāyi ma vəg ai nyé, bíā nyé bi ńtɔ̄á ábīm ? 6Amalá ai ébá bándáman mɔní mvɔ̄d wābán, ébá bávəg sílíba á ńlod, á bákə sílī ńlwí nə́ á kom bɔ́ zāmbá, bə́ ngalában á sí, bə́ lūūgū nyé ! 7Ḿbɔ̄ bábəgə nyé étūl anə́ m̀bəgə, bə́ kə́ tə́lē é vōm wōē a ńtə́lə̄ hálā təge dzǎm fóŋan ai émēn. Mod a yónō nyé á mís, təge yalan, ngə́ ákodě nyé éndə̄gə́lə́ dzīē. 8Tsogân dɔ́, mí dúgan vəlě mīńnə̄m myáán, ǎ mína miǹtótóg mí bod, bindígān dɔ́ á ńnə̄m étēde. Dúgán tsog é mam mə́ ósu, émá yā ókōbá; ńdɔ̄ hḿ mǎ mə̄ nə́ Zambá, təge ai m̀fə́. Zambá, é dzóm é nə́ fulan ai ma, təge ai dzɔ́. 10Á mə̄tádí mə́bēn ńgɔ mǎmana tɔ́ŋ məmaná, ókōbá édí lázu bɔɔban. Ma nâ: "Éndāma ńdɔ̄ lə́ nə́, ǹtsogán wáma və ó yénege." 11Malóe ebibigan ónɔ̌n yā ńtōlē dzób, mod yǎ miǹnam oyǎb, ényɔ́ yǎ ébui fəg dzáma, é fəg mə ngávə́g mínā, nə́ mayi dzɔ kpân. 12Vógólán ma, mína miǹnə́m álɛdə́, mínā yā myātúb akodé, akodé dámā díli mavə́ babi, lə́ sə́ kig fə oyǎb, ǹyian wáma wǎyǐ kīg fə bəm; mayi sɔ́ ai akodé dámā á Síon, mayi və́ Ísraɛ̂l dúmá dáma. Kpǎg á sí á kulum, á ḿbūlúg étēde, ǎ ńdǐb ngɔn Babilón; tɔbɔ́gɔ̄ á ḿbūlúg, á məyian mə́ étɔ̄á kúm dzóe, ǎ ngɔn Bəkaldéan, amú bə́ ngābǎd kig wa lóē naa: "Məfɔ́nɔ ai M̀kpə̌g miǹtag." 2Nɔŋɔ́ ákɔ̄g, ó kɔg ovug, kúligi mim̀fɛn míe sóŋó bəsanda bóe, məbɛ mə́ yénege, ó daŋ aswé. 3Kúlígi ǹsɔ́ wóe elə́dē ngə́ŋ, ó tam wú ósɔ̄n. Məkunuŋa mámā má māzu nɔŋ, təge singǐ mod. 4Ǹkode wáán anə dzwé nâ Ǹtondôbə, Ngul mə́sə, M̀fúfúb yā Ísraɛ̂l. 5Búdúbū á sí, təge fálā ébúg, ó nyíán ā díbī étēde, ǎ ngɔn Kaldéa, amú bə́ ngálóē kīg fə wa nâ "Ngɔn miǹtómba". 6Mə ngáliŋan ai bod báma, mə ngátúi ngab elíg dzáma mətɛ́, mə ngádzóge dzɔ́ á mɔ́ móe, ńdɔ̄ o ngábə́lan ai dzɔ ai ǹnə́m ngɛ́d. Miǹnǒm mí bod o tíbili ai adǐd édzóe. 7Wa nâ: "Á kɔ́m yǎ kɔ́m və mə dzóege". Wá ndzí kig fɔmbɔ á ńnə̄m wóe é mam mə bɔɔban, tɔ̌ kig ábindi məsulí yā étē. 8Ńdɔ̄ ábōg dī, vógolo hḿ ǎ mīníngá bidzaŋ, wa yǎ ó nə̄ təge sáŋan ai dzam; wa yǎ wādzó á ńnə̄m wóē nâ. "Və ma, ma etám fɔ̄ɔ̄ !" Dzam ńkús á sə́ kig ma babi, mǎkə tsǒg naa madzâ bɔ́n báma. 9Məsú mə́ amalá mə́tē mə́bɛ̄ mālá mádiban wa á nyɔ́l, étīe etíé, amǒs ḿbɔ̄g m̀bɔ́g ! Bɔ́n bālá wādzâ, ǹkús hīlí wāvəŋan, á tindiŋ, və eyɔŋ dzídzīā. A fyáŋán bɔ̌ ábuí məngaŋ dóe ai ngul mgbə́l dzoe. 10O ngábə́ fidigi mətóm móe, wa nâ: “Mod ǎ yēn kig ma”. Məkə́ŋ móe ai ǹyəmán wóe hílī byádzâ wa. O ḿbə́ tsogo á ńnə̄m naa: « Və ma ma etám fɔ̄ɔ̄, ḿfág ósə m̀bɔ́g hə zəzə.» 11Ńdɔ̄ hḿ ámalá láyi wa bi, á ó sə̄ kig dzǎm túb. Amalá lâzu wa ku á yób á ó sə̄ kig dzǎm sâla, lâyi wa kpaan á tindiŋ, amalá məmaná tē. 12Tə́bə̄gə̄ hḿ á bib, á zāŋ məngaŋ móeai abuí bíkálan bíe, á ó ngásyé a tádigi ámɔ̄ngɔ́ dóe, kámānâ bí nə wa ka, eyɔŋ ziŋ ásǐ mod. Ǒ təg yǎ ai ezɔ̌b bəbui bə́ fəg bóé, bə́ tə́bə́gə́ hḿ nā, bə́ kōde wa, ébá bátsíg yób miǹnyie, bəláŋá bítíé bí átítie, bəbigi mə́tíé mə́ ngɔn mə́sə, é mam máyi bɔɔban! 14Tám yēn ! Bə́ nə anə bikunuŋǎ yā ndóan yǎyi dígi, təge dzǎm vaa bɔ́ bə́bēn á mɔ́ mə́ ńkabag ndóan, sə̌ kig dâg yā láyóŋ, ngə́ ndóan yǎ báwɔ́bɔ, ndóan á ḿfyám. 15Éyə̄ hḿ bə́ nə́ wā nálā, ébá ó ngáwɔ́bɔ ǹdzǔg ai bɔ́, bɔ́ bə́ dían ai wa a tádigi ámɔ̄ngɔ́ dóe: bâkə bándə̄ŋədan anə́ mod ḿfág wóé, təge ai ényɔ̄ ā nyii wa. Vógólán ná, ǎ ndá Yākɔb, ǎ míná yā myālóeban ai dzwé Ísraɛ̂l, mína yǎ myātíe á mə̄ndím mə́ Yúda, mína yǎ myākan sɔŋ á dzwé Ńtondôbə, mǐ bâlǎn fə̄ lóē Zāmbá Ísraɛ̂l, vədá sə̌ kig á sósōó ngə̌ kig á bə́bə́lá. 2Bálóe hḿ tə̄ bɔ̄ bə́bēn naa: "Ébá yā ḿfūfúb dzāl", bə́ dzôg nâ bâyanga akodé Zāmbá Ísraɛ̂l, á dzwé á nə́ naa: Ǹtondôbə Ngul mə́sə. 3É mam mə́ ósú mə ngáman yǎ mɔ kad kɔ́m; mə́ ngákwí mā ânyu, nə́ bod bə́ wog; eban yâkə kwí, ńdɔ mə ngásyé, mə́ ngabɔɔban. 4Ḿból māyəm nâ o nə alɛ̌d éyə̄gan, o nə dɔ́l anə́ ǹsǐs ékie, ású á yə́mə anə́ ngɔg ekie. 5Ńdɔ mə ngákúli wa mam mə́tē kɔ́m ábuí ánā; ósúsúa yə nâ mâbɔɔban, mə mǎn wā mɔ́ və́ nə́ ó wog, o zǎ kə́ dzó nâ: "Mǎn évəgələ wama énye ǎ bɔ mam, mǎn ékálan wama énye a və́ mə́béndé mā." 6Mǐ ngáwóg fɔ̄ɔ̄ anə́ mə̄ tádi dɔ́ kad ósúsúa: zǎn hḿ yén anə́ lə́ bɔɔban yǎ. Ḿfág wáán, yə myǎyi bɔ̌ təge dɔ́ yédan ? Ńdɔ̄ hḿ étətəg dzí, mə́ tam bɔ̌ naa ó wog míḿkpámáŋ mí mam yā mə̄ ngásɔli, á wá ndzí kig yəm. 7Mâbondeban fɔ́ɔ́ və aná, sə̌ kig angogé ngə́ ódzān, və fɔ́ɔ́ ámōs bēn dī, wǎ bə́ yǎ kig mɔ́ wóg nə́ o zǎ dzó nâ: "Ákā ! Ngǎ mə̄ ngáyəm! 8Tóé ! Wá ndzí kig dɔ́ wōg ! Toe ! Wá ndzí kig dɔ́ yəm. Toe ! Alɔ́ dóe lá ndzí kig dɔ́ wódan kɔ́m ósúsúa, amú mayəm wa ai mvol dzoe, eyə́gǎn mvol, ńdɔ̄ bə́ ngáyole wa dí naa: "Mod məlúmuna a tádigi ábyálí." 9Ású dzwé dámā ńdɔ mavə́ ńnə̄m, ású ólugú māyəan ai nyé ńgɔ madzíbi, təge wa vaa á táŋ. 10Yénə́ hḿ, mə ngákus wa, sə̌ kig ású mɔ̄ní, mə ngátɔ́b wā ébəg ndóan yā ósāma. 11Və fɔ́ɔ́ ású māmēn, ású māmēn fɔ́ɔ́ mābɔ mam mə́tē, ású dzé dzwé dámā lə́ kələ bəgə ósāma ? Dúmá dáma, mǎyǐ kig dɔ́ və̄ mod m̀fə́. 12Vógólo ma, ǎ Yākɔb, wa Ísraɛ̂l yǎ malóe; mə nə fɔ́ɔ́ nālá: mǎ mə̄ nə́ ǹló, mǎ fə mə nə́ suga. Owé, wɔ́ wámā ńgɔ̄ ó ngákom sí, m̀bɔ̄ ńnōmo wama énye a ngáyali yób; ngə́ malóē byá, etíe etíé bí ńtə́lə ma ósū. 14Tógán fɔ̄ɔ̄ mínā bə́sə, mǐ wog ! Zá ḿfē yǎ á ébā bə̄vɔ̄g á ngákad é mam má? Ńdɔ̄ hḿ ényɔ́ Ńtondôbə ǎ diŋ á zu dzálā ḿbəmbə ǹyián wōē, a lúman ai Babilón ai ngul Bəkaldéan dzié. 15Ma, ma fɔ́ɔ́ mə ngákɔ́bɔ; owé, mǎ mə̄ ngálóē nyé, mə ngábɔ̄ nə́ á zu, ńdɔ̄ fə esíé dzíé yâyi vú! 16Súbúgán ma vá, mǐ wog é dzam dí: mə nə eki, a tádigi á mə̄tádí təge kɔ́bɔ́ á məsoé; a tádigi ábōg dzǎm tē lə́ ngábɔɔban, və mə tɔá vālá; ńdɔ̄ hḿ étətəg dzí, Ǹtondôbə Zambá énye hḿ a lóm mā ai Ǹsísīm wóé. 17Ná ńgɔ̄ hḿ Ńtondôbə a dzó, M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l: Ma, Ǹtondôbə Zambá woe, yǎ māyə́gələ wa nə́ ó bi m̀fí étēde, yǎ māwulu ai wa é zěn wākî nyí. 18É é ! Ngə́ ó vógolo tē mə̄béndé máma, ngə́ mvɔ̄í dzoe e nə anə́ óswē, ngə́ sósōó woe a nə anə́ məsog mə́ máŋ; 19ngə́ mvɔŋ bod dzoe é ǹtɔ̄bɔ́ ánā anə́ ńsə́ləg, bɔ́n bóe anə́ ásə̄sáŋ ngɔg: dzwé dóe təge dzǎm man ngə́ á dīm á mís máma. 20Kwíán á Babilón ! Túbán ayɔ̌ŋ Bəkaldéan ! Yédân dɔ́ á yób étēde, bod bə́ wog, kadán fwé tě a kələ kwí á ńnyie sí, dzóán nâ: «Ǹtodôbə ǎ kōdē étūgā dzíe Dávid». 21Bá ndzí kig wóg ékōdé éyɔŋ ǎ wulugu ai bɔ́ á ńkōd ńnam. Ású dábán a ngábɔ̄ nâ məndím mə́ sōē á ńkōm, owé a ngásal ǹkóm məndím mə́ ngakwí ! 22Dzam dá təge ai mvɔí, nálā ńgɔ Ǹtondobə a dzó ású bə́bé. Mə́yɔŋ mə́sə myǎ sə́ kig babi vá, kuán á myə̄ə̄ŋ, mǐ vógóló ! Ǹtí Zambá á ngālóe mā hála mə ngə́lə̄ âbum na; a ngáfála dzwé dáma ânyu díé, hála mə ngə́lə tə kwí na âbum. 2Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ anyu á vol ma anə́ nyámálá, a sɔlí mā á dwé díé ā sī; a ngábɔ̄ nâ mə́ və̄ŋán ébɛ ḿfǎn yā ā bul diŋ, ńdɔ a ngásɔli ma á ńkɔ̌b ḿfan wóé étē. 3A ngádzó ai ma nâ: «O nə étūgā dzáma: mayi bələ dúmá ábə wa.» 4Hədá, hála ma mə dzó yǎ naa: «Mə ngánɔŋ tǔŋ á zəzə, mə ngáman mi­m̀həbə âbum təge ai m̀fí». Á kə̄ kwī, ndə Ǹtí Zambá a yén tə́ ńtōl wáma, ndə a ngányie tə́ ma efáī dzáma. 5Ńdɔ Ǹtí Zambá ā kɔ́bɔ̄ étɔ̄á dzī, nyé yǎ á ngākom ma á tádigi âbǔm na, ású yə̄ nâ, mə́ bɔ mod bisíé wōē, mə́ dúgân zu ai nyé Yákɔb, mə́ mǎn fə̄ nyé tógan Ísraɛ̂l. Mayəm fɔ́ɔ́ naa a láŋ mā á táŋ á mís móé, ńdɔ̄ fə̄ ńnye a nə́ ngul dzama. 6Asú tē ńdɔ a dzó naa: «Lâyəǎn kīg nə́ ó bɔ etúgā dzáma hə ású yə̄ nâ ó dúgân bódō mə̄ndá mə́ Yákɔb á sí, hə ású yə̄ nâ ó dúgân ma sɔ́ ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yǎ bə́ ngásəlan ai awú; matə́lē áfə wa nâ o nə m̀fyɛ̌ məyɔŋ, ású yə̄ nâ akodé dáma á kə kwí á mə̄búg mə́ sí mə́sə. 7Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná, Ńkode, M̀fúfúb Ísraɛ̂l ai é mod ǹsísīm wáwú ébyandí, á ńnam wákúb ósāmā á nyɔ́l, á nə̄ ólɔ̌ míńkúkúmá: miǹkúkúmá myâyi yén, mí kódó á sí, bitɔŋ míńtómba myâyi yén, mí lábán ai məbɔ́ŋ á sí ású Ńtondôbə yǎ á nə təge dúgan, ású Ḿfúfúb Ísraɛ̂l yǎ á ngātɔ́b wa. Ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə: Mayi dúgán kom ńnam, mayi tə́lē bílíg bí ngáman sanda. 9Mayi dzó ai mim̀bog nâ: «Kwíán !» Ma ai ébá yā díbi nâ: "Á éngə̄ngə́ŋ !" Ai zěn ésə, bâyi dí, tɔ á miǹkǒl á yób, bidí bí yanga bɔ́. 10Bâyǐ kig bǎd wōg zie ngə́ ekódé, tɔ vyǎn tɔ ndúgúdu, təge bɔ́ dzimbi, amú ényɔ̄ a mvaman ai bɔ́ a yi bɔ́ lə́dē zēn bitam mə́ndím ású yə̄ nâ bə́ vɔ́li engɔŋ. 11Á miǹkǒl mísə, mayi túb zěn, míńdzɔ́ŋ mí mān fə dzálaban. 12Ḿbɔ̄ bá básó óyǎb, bəvɔ́g bə́ sɔ̂g âkoé ai á ńyīmbi, ébá bə́ sɔ̂g á ńkiɛ́ á sí Asuaŋ. Yiága biá miǹtag, ǎ yób ! Ǎ sí fonó. Ǎ Miǹkǒl, tólégán ai ayéngá miǹtag amú Ńtondôbə á zu vɔ́lī áyɔŋ díé, a wógō ébá bə́ ḿbə̄ ólún ngɔ́l. 14Síon a ḿbə́ dzó nâ: "Ǹtondôbə ǎ dzoge yǎ mā. Ǹtondôbə a vóan yǎ mā ! » 15Yə nyiá mɔ́n a nə dzǎm vóǎn nyáŋ bɛ̂[1] woé ? Yə miníngá a nə dzǎm vɔ̌d diŋ mɔ́n yǎ âbum díé ? Tɔ bə́ nə, ébá bə́ nə́ vóǎn nálā, mǎ təge wa dzǎm vóan, tɔ eyɔŋ. 16Támə́ yēn ! Mə ngábán dzwé dóe á dwé dámā étēde, mim̀fǐm yā mə̄ndá móe mí nə ma á mís ábǒg ásə. 17Ébá bádúgan wa sɔ́ lōŋ bâzu mim̀bíl, ébá bə́ ngátsam wa bâman wa kə óyǎb. 18Tam hḿ bəbə ńkɔ̄dɔ̄ná, ó yen, bə́sə̄ bâman tógan, bə́ zaag ábə wa. Makan dɔ́ sɔŋ, anə́ mə və̌, bə́sə̄ bâyi wa bɔ̌ mīḿbɔd mí nyāngá, bə́sə̄ bâyi wa bɔ̌ mīńsāngá mí ḿbɔ́m. 19Bə́bə́lá fɔ̄ɔ̄, ekúkua, anyamá, sí endáman hḿ ńdzɔ o nə́, wayi bɔ ábɔ̄d ású bətɔbɔ yǎ ábə wa. Owé, wa nyɔ́ ó ńtɔ̄á yǎ á óbə̄bāan ású mod ǹnam, éyɔŋ bəmin bóe bə́ man yǎ túb dzī. 20Ńdɔ̄ hḿ bɔ́n bóē yā ó ḿbə̄ sáŋan ai bɔ́, bâyi dzó, o wógo, bɔ̄ nâ: «Afólā á nə eyə́gan ábɔ́d, ású dáma». Bɔ̌ ma afóla nə́ mə́ tɔ̄bɔ́. 21Ńdɔ̄ hḿ wāyi dzó á ńnə́m wóē nâ: "Ébá, zá á ngábyé mā bɔ́ ? Á mə̄ ḿbə́ hā, təge ai mɔ́n, ǹkokóm, dzóm məkaban, a bə́ ngávaa; ébá, zá á náā mā bɔ́? Mə m̀bə́ hā mə tɔá étām, ébá, bə́ ḿbə̄ vé ?" 22Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ hḿ : Yénə́ síg ! Matə́lē wɔ́ wáma á məyɔŋ, mabə́de etsíg dzáma á miǹnam, bâyi dúgan ai bɔ́n bóe á mɔ́ mábán, bəngɔn bóe bə́ bə̄bə̄dán bɔ́ á bītúl. Miǹkúkúmá myâyi wa bɔ̌ bə̄tóne, bəngɔn míńkúkúmá bətɔŋ bóe. Asú á lû á sí, bâyi wa sɔ́ və̄ ólugú, bə́ nyíege sí yǎ məkǒl móe. Abǒg tē hḿ wāyi sɔ́ yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə, ébá báfidi ma bángāsámá kig. 24Yə bə́ nə fadi ńgungúl mod abǐ díé ? Ngə á soě mīńkóm mí ńgə́gɛ́d mod ? 25Owé Ǹtondôbə a dzó nâ: Tóé ! Miǹkóm mí ńgəgɛ́d mod myâyi soeban, abǐ díé lâyi fadiban. Ényɔ̄ ā dzə́ŋ wa bitɔm, mǎ māyi bɔ ai nyé bitɔm, bɔ́n bóe, mǎ māyī bɔ́ nyii. Mayi bɔ̌ naa bətíbili bóe bə́ di miǹson myábán, bâyi sɔ́g məkǐ mábán anə́ ńkɔ̄n wɔ̄n yā wásɔ́ émyad; ńdɔ̄ hḿ é dzóm ésə̄ yákwí məkǐ yâyi yə̌m naa, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə yǎ mānyii wa, ǹgungúl Yákɔb. [1] Ebɔbɔg mɔ́n Bibúg bí Ńtondôbə hḿ bī: "A nə hḿ vé, é kálara emana alúg yǎ māswé nyoá ai nyé ? Ngə́ kig nâ, a nə vé, ényɔ́ yǎ mə̄ ngákuan ai mína ábə̄ nyé ású ekolá á yɛ́d mā? Ńdɔ̄ tám yēn ! Ású bəbə̂ bə́ mam báán ńdɔ bə́ ngákuan mínā, ású bíngóŋolan bí mam byáán ńdɔ nyiá wáán á ngāsoeban. 2Dzé ! Mə ngásɔ́, təge ai mod… Mə ngálóe, təge ai é mod ǎ yalan ? Yə wɔ́ ó nə ma etun ású yə̄ nâ mə́ kōdé ? Yə nâ mə nə təge ai ngul yǎ ányii ? Tám yēn ! masii, ńdɔ máŋ mâman ndáman, mavəŋan mɔ́ ńkōd sí; ású təge ai məndím, kɔ̌s é ngaboe étēde, é wúag ekódé. 3Mabɔ́dī yób díbi, mə búdigi dɔ́ ai ǹkud. Ǹtí á fāí ma oyə́m naa mə́ yəm ǹkɔ́bɔ̄ ású yə̄ nâ mǎ mə́ tónē ényɔ̄ ā təg yǎ, təgě fə wóg ébūg mod. A yái ma alɔ́ kíkídígi ai ndib, nâ mə́ vógólō nyé, anə́ ḿból mod a vógolo ǹyə́gələ. 5Zambá Ńtí á ngāyái ma məlɔ́. Ḿfág wáma, mǎwōg kig abé; mǎ ndzí kig dúgán ai mvús. 6Éyɔŋ bə́ yídi ma, mǎ ndzí kig kaman ai nyɔ́l dzama, éyɔŋ bə́ bímigi ma məbɛ́ ânyu, mǎ ndzí kig kaman ai məmán máma; ébá bə́ kpə́ləgə ma, bə́ túigi ma mətɛ́ á mís, mǎ ndzí kig kaman ai bɔ́ ásū dáma. 7Ǹtí Zambá nye ǎ ka ma, ású tē osɔ́n wâyǐ kig ma bi. Asú tē mə̄ ngádzoge asú dáma, á ńtɔ̄á álɛ̌d anə́ ńkōm, mayəm nâ osɔ́n wâyǐ kig ma bi. 8Ǹtsîg ǹtól wama a ńtɔa yǎ babi, nə́ a zu ma və́ məkyəbə ! Zá á nə̄ ma dzə́ŋ ádzō ? Ngə́ ádzō lə́ bɔ̄bán hḿ kig, é mod a yág, bíā nyé bī kə tə́bə̄ á mís mə́ ńtsíg ǹtól; ényɔ̄ ā síli ma ekolá, á súbúgú. 9Tám Yēn ! Ǹtondôbə Zambá énye a tóne ma, zá á nə̄ ma və́ məku ? 10Zá yǎ ábə̄ mínā a mbáda Ǹtondôbə, áā wóg kíŋ etúgā dzíé, ǹdɔ a ngáwulu á díbī étēde təge sɔ̌m tɔ mǎn ḿfyɛ ? Və nyé á fīdīgi dzwé Ńtondôbə, və nyé á yə́gə́bə̄ ábə Zambá wōē ! 11Ḿfág wāān, á mínā bə́sə̄ yā myǎkoman ndóan, mǐ bə̄lə́ məkɔ̌ŋ á mɔ́, kaŋán fɔ́ɔ́ á miǹkabag yā ndóan dzǎn, á zāŋ bísiga bí ndóan yā myāsúlu. Dzǎm yā mɔ́ mámā mábɔ ású dáán: á kadag étēde ńgɔ̄ hḿ myākə bómbo ! Vógólán, mínā yā myātoŋ sósōó, mínā yā myādzə́ŋ Ńtondôbə: bəbə́gan ńkóm yā mī ngákomban ai wá, ai ḿbugulu mǐ ngávaaban étēde. 2Bəbə́gán ésōá wāān Ábrahám, ai Sará yǎ á ngābyé mínā; a ngábə́ étām, ńdɔ mə ngálóē nyé, ńdɔ mə ngámâ nyé, ńdɔ mə ngábulu nyé. 3Owé Ǹtondôbə a wónō Síon, a yén bīlíg bíé bísə̄ ngɔ́l, a vəŋan ǹkód sí wóé anə́ Eden, ǹkód ǹnam wóé anə́ Ngádan Ǹtondôbə, məfon ai mətamán byâyi dúgan étēde, evə̂ ngǎŋ ai biá məńdzáŋ. 4Támáŋán ma vógolo, ǎ bod báma, kə́ə́ge ma alɔ́ dáán, ǎyɔŋ dáma, amú éyə̄ mvéndé yāsɔ́ ábə ma, ǹtsígán ǹtól wáma, m̀fyɛ̌ məyɔŋ, ńgɔ mayóŋolo ví ! 5A nə babi, sósōó wama; lə́ sɔ́ yǎ, akodé dáma, ńdɔ binam byáma byâyi tsíg məyɔŋ ǹtól; bilǒn bí máŋ byâyi fídǐ və ma, bí ńtɔ̄á bí yanga enam dzáma. 6Bɛ́dégān mís á yób, mǐ sūū fə̄ mís ḿfág yǎ sí: Owé, yób lâyi síbi anə́ ótsīda, sí yawú anə́ ńtu éyé bətɔbɔ̌ yā étēde anə́ bitandag. Və ǹyián wáma wâyi bɔ̌ təge ai súg, akodé dáma təge dzǎm dzáŋ. 7Vógólán ma, mínā yā myāyəm sósōó, ayɔŋ ébá mvéndé dzama e nə́ bɔ̄ á ńnə̄m: tə myámbáda ekpə́lə́ bod, tə mətǎ mábán mâbɔ nâ mǐ kɔn wɔ̌ŋ. 8Amú məkɔ̌ mâyi bɔ́ dí anə́ ǹtu éyé, bibibyam byâyi bɔ́ dí anə́ ǹtu ḿfingá, hədá sósōó wama nyé a yi bɔ á kɔ́m yǎ kɔ́m, akodé dáma á ḿmiě bod ósə. 9Yóógé, yóógé, ó bɔd ngul, ǎ wɔ́ Ńtondôbə, yóógé, anə́ á mə̄lú yā ókōbá, á ḿmīē bǒd yā ósúsúa. Sə́ wǎ ó ngātsíg bingongom a, o túbúlú Ngáŋ Mə̄dzâ a ? 10Sə wǎ ó ngāhə́lē máŋ, məndím yā ḿbugulu ǹnén, sə́ wǎ ó ngávə́ŋan m̀bugulu máŋ é zēn bod báwulu a, nə́ ébá ó ngānyii bə́ lod a ? 11Ébá Ńtondôbə a ngákode bâyi dúgán sɔ̄, bâyi nyían á Síon á zāŋ ayéngá, məfǒn yā ókōbá mə́ bə́dé ma ekád á ńlō. Məfon ai mətaman byáfūguzu, etíbílí ai ǹtad bí man yǎ túb. 12Ma, ma fɔ́ɔ́ māwónē mínā. Zámēn ó nə, nə́ wambáda mod yǎ ā wú, mɔ́n Ádam yǎ á nə á táŋ obud, o vóan Ǹtondôbə yǎ á ngākom wa, á ngāyali yób, á bóé sí, ǒ ngakə nyaŋaban ńtīē ámǒs, ású áyɔ́g ébá bátíbili bod, və anə́ étɔ̄á éndáman dzábán é nə̄ kɔ́m. Ńdɔ̄ hḿ áyɔ̄g bətíbəlǐ á nə vé ? 14Sə ényē nyɔ́ ā vól yǎ tə́bə̄ tə́tə̄lə́ a, ényɔ̄ á ḿbə́ lamá: ǎ yǐ kig wú, ǎ kə̌ kig édɔ̄g á sí, ńdɔ̄ fə bidí bí ngādzə́mán kig nyé. 15Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá woe, á māfógō máŋ, məsog móé mə́ ngabám; dzwé á nə̄ nâ: Ǹtondôbə Ngul mə́sə. 16Mə ngáfudi bibúg byáma ânyu dóe, mə ngákom wa ásoé édzidzin wɔ́ wámā á sí, éyɔŋ mə̌ yaligi yób, éyɔŋ mə yínī sí, éyɔŋ mə dzôg ai Síon nâ: "Wǎ ó nə̄ áyɔŋ dáma !" 17Yóóge ! Yóóge! Kódōgō á sí ! ǎ Yērúzalɛm, wa yǎ ó ngānyú á mɔ́ mə́ Ńtondôbə, kɔ́b yǎ olún wóé, é kɔ́b ó ngānyú a kələ kwí á bid e nə kɔ́b yǎ yāvə́ kīīki á mís. 18Mod ǎ lə́dē kig nyé zěn, tɔ mɔ́n ḿbɔ̄g yǎ á ngābyé. Mod ǎ bǐ kig nyé á wɔ́, tɔ mɔ́n ḿbɔ̄g yǎ á ngānâ. 19Zá ā yi wa fímī bībə́gē á mís, ású ámālá lə́ ngádzimbi wa fídí fídā dí ? Zá ā yi wa fímī bibə́ge á mís ású ńsa ai amalá, ású zie ai okəŋ bítá ? 20Bɔ́n bóē bə́ bô á sí təgě fə ai ngul á nyɔ́l, anə́ só yǎ ē tīmbí ávɔ̄d, ai olún Ńtondôbə á nyɔ́l á túd, ai məsis mə́ Zambá woe. 21Asú tē, vógólo, ǎ ngɔ́l ngɔ̄lɔ, wa yǎ wā sɔ́g, hədá sə̌ kig məyɔg: 22Ma nyɔ́ māvaa wa kɔ́b kǐki á mɔ́, kɔ́b yǎ ólún wáma, wǎyǐ kīg fə dzɔ bǎd nyū. Mayi dzɔ kalan á mɔ́ bə́tíbili bóē yā bə́ ngádzó ai wa nâ: « Bombógō ai abum á sí, ású yə nâ bǐ lod ». Ńdɔ̄ hḿ ó ngāvəŋan mvús dzoe zěn, zěn ású bəlod. Yóóge ! Yóóge ! ǎ Síon bɔ́dɔ́ ngul dzoe, bɔ́dɔ́ mim̀bəmbə bíwɔ́man bíe ǎ Yērúzalɛm, m̀fúfúb tísɔn. Amú ebín ziŋ, tɔ mod mvid zǐŋ kig ǎ ngāsɔ̄ kīg fə̄ ábə wa. 2Sasá ḿbūlúg wóe. Tə́bə́gə́ tə́tə̄lə́ ! Ǎ Yērúzalɛm, tísɔn miǹkóm, fámīŋi kíŋ dzoe á ḿbog, ǎ ngɔn Síon, tísɔn miǹkóm. 3Owé, Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: bə́ ngákuan ai mínā təge ai mɔní, myǎyi kodeban təge ai mɔní. 4Owé, Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ókōbá ayɔŋ dámā á ngásus á ńnam Égîptɛn nə́ lâkə tɔbɔ̌ wē, ńdɔ Asiría a ngátíbili dɔ́ ḿfaŋ étíbílí. 5Ńdɔ̄ hḿ, ábōg dī, dzé mākwé hā ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ǹnyie anə́ áyɔŋ dámā á ngánɔŋɔban á zəzə, bətíbili bóé bɔ̂ bə́ lɔ́ŋɔ bikígá məfon, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ́, bándáman dzwé dáma abǒg yā ábǒg ásə. 6Asú te ayɔŋ dáma láyi yəm dzwé dáma, lâyi yəm amǒs tē nâ, ma madzó nâ: "Ma nyɔ́." 7Μοd a nyəbə dulu á dzé, é mod ǎ zu á miǹkǒl á yób, m̀bəmbə fwé ânyu, a yédəgan mvɔí, a kada fwé məbugu­ban, a yédəgan akodé, a kada Síon nâ: «Zambá woe ńnye ǎ dɔ». 8Vógólō kîŋ bəfə́b bə́ mam bóé; bâbə́dē kíŋ, bə́ ngataman, amú bə́ yén yǎ ai mís ḿbόl Ńtī ā tséndē Síon. 9Tǎn, mǐ tamǎn fə Ǹtí fūfulu, á Yērúzalɛm yǎ bə́ ngá­dzοge, amú Ǹtí ā vɔ́lí áyɔŋ díé, Ǹtí ā kōdé Yērúzalɛm. 10Ǹtí ā lə́dé ngul yǎ ḿfūfúb énam wóé á mís məyɔŋ mə́sə, məbúg mə́ sí mə́sə̄ mâyi yén ákodé Zāmbá wāān. "Kwíán ! Kwíán átān ! mod təge namba dzóm mvid! Kwían ábə̄ nyé ! Fúbúgán mínā bə́bēn ! Mína yǎ mī bə̄gə́ bīlában bí Ńtondôbə. "Amú myǎyǐ kig kwí á átān ávōl avól myǎyi kə anə́ á mīńtūbúg, mədibi ésámbá wāān a yi bɔ̌ Zāmbá Ísraɛ̂l. Zá ā yi yə́bə̄ é dzam byǎwóg dī ? Zá kig Ǹtí ā lə́də ngul yǎ énam dzīé ? 2Ńdɔ̄ á tə̄ ā yi náŋ nālá á mís móe anə́ éfâla élé, anə́ ńkōd ńkǎŋ yā sí esəb. A ńtɔa yǎ təge fɔ́ɔ́ fə ai é mān vóm ā nyəb á mís, byǎyēn nyē təge ai abəbə́, bǐ ngayón fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyé. dzə́dzāā mod, dzóm yā suga esámbá, mod miǹtyé, mod yǎ ā man yǎ yəman ai okɔ̌n, asú díé hə anə́ ńzə̄zām, dzə́dzāā dzóm fɔ̄ɔ̄, asú tē ńdɔ̄ bá ndzí kīg nyé badə̄ lāŋ á táŋ. 4Bə́bə́lá émēn, akɔ̌n dáán ńdɔ a ngábə́ bəgə́ dīlí ai miǹtyé myáán, byâ bǐ ngáyén nyē anə́ ńzə̄zām, bǐ kɔ́bɔgɔ nâ Zambá ā tóán nye ndə́gələ, a sámá fə̄ nyé. 5Ndə nyé ā ngābábi tə́ ású míńsə́m myáán, ndə nyé ā ngádzugi tə́ ású bə́bə̂ bə́ mam báán: endə́gə́lə́ é ngāzū nyé á nyɔ́l ású yə̄ nâ bǐ bi mvɔí, ńdɔ fɔ́ɔ́ bī ngābɔ mvɔí ai məvə́ŋ móé. 6Bíā bə́sə bǐ ngábə́ hə anə́ ńtómbá ó tyé ńkɔ̌l, anə́ mod a kələ a ndə́ŋ é zēn dzīē, ńdɔ Ǹtí á ngānɔŋ adǐd míńsə́m dáán bíā bə́sə, a bədé nyē á ńlō. 7A ngátúnī nyé émēn, á ńyián wóé; ńdɔ̄ fə a ndzí kig yáī ányu; anə́ wayəm nyiá ǹtómbá yǎ bákə tsíg, hə anə́ mān ńtómbá yǎ bátsíg mim̀vɔ̌d, a yi ku évōl, təge yáī ányu. 8Á mvús miǹtyé míé, a yi bi ólugú. Zá ā yi láŋ mvɔŋ bod dzié? Ḿból bə́ tsíg nyē dzwé á tāŋ ébá bə́ və̄ə̄, ńdɔ̄ fə̄ bə́ bɔ̄ naa á dzūgi ai ǹsə́m áyɔŋ díé. 9A yi bɔ̌ naa m̀bə̂ mod á kə man ḿbəŋ, a yi bɔ̌ naa á būgúbán ai awú díé, etɔ̌m yə̄ nâ émēn ā ndzí kig bɔ ábē, təge fálā ébūg mvol ânyu díé. 10Ńdɔ Ǹtí ā ngāyī nâ á fid nyé ai miǹdzǔg. Ḿból ā yə̄bə́ naa a və́ ényiŋ dzíé ású ńsə́m, a yi yén é mvɔ̄m ē nə́ təge man, ǹyián Ńtí wāyi tóban á mim̀bɔán míé. 11Ḿból ā ngādzugi á ńsīsīm wóé, a yi yén anə́ ā dzyé á túd; ású ā ngāyəm miǹtyé, etúgā dzáma yâyi vəŋân ábuí bod bəsósōó, amú émēn ā yi bəgə ábē dābán. 12Asú tē māyī nyé və̄ étītíb bod, a yi kaban ákūmá miǹgungúl, amú a hə́ kab nyé émēn áwū, bə́ láŋā nyé á tâŋ bəbə̂ bə́ bod, ńdɔ̄ fə a ngábə́gə miǹsə́m mí ábuí bod, a kogolǎn fə̄ ású bədaŋ bə́ mvéndé. Lɔ́ŋɔ́ áyēngá, ǎ Ńkokóm mīníngá yā wá ndzí kig byé yiága biá miǹtag ai biá məfon wa yǎ wá ndzí kig wóg mīńtyé mí ǹkogolo ! Amú bɔ́n bə́ bə́təbə bə́ nə abuí bə́ lodo bɔ́n bə́ mīníngá ndá, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. 2Woŋólō ndá dzoe, ndamíŋi biyé yā ndá dzoe hə ǹdaman, líndígi miǹkɔ̌l míe, ó yəm mvi dzóé á sí á kpím. 3Amú wayi tóle á ḿbɔ̄ ńnōm ai á ḿbɔ̄ ńgāl, mvɔŋ bod dzoe yayi kabǎn məyɔŋ, bod bóē bâyi yaman á bə́tísɔn bə́ nə̄ bīlíg. 4Tə wambáda, wǎyǐ kig sáma, tə wawóg osɔ́n, é dzóm wawóg osɔ́n yá sə́ kīg fə, amú wayi vóan osɔ́n yā ábǒg énânga dóe, təge bǎd tsǒg mīńtyé yā ábǒg ńkús doe. 5Ényɔ́ á ngākom wa ńnyē a nə́ ńnōm woe; dzwé díé á nə̄ nâ Zambá miǹkunda; ǹkode woe a yi bɔ dzwé naa M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l, Zambá sí ndon ésə. 6Ǹtí á ngādúgan wa lóe anə́ é mīníngá bə́ ngádzoge, é mīníngá yǎ ńnə́m ó nə́ ńdzugan ai miǹtyé, ǹlǔg miníngá yǎ bə́ ngátəb hála a ngə́lə ngɔn: Zambá woe ńnye a kɔ́bɔ̄ nálā. 7Mə ngádzoge wa mǎn étun ábǒg, ai bǎn mam bəziŋ, mayi wa dúgán tógan, amú mə nə ǹnə́m ngɔ́l ábuí. 8Mə ngásɔli wa asú dáma tsətsad ai é mān ólún mə̄ mbə̄ wógo ai wa, ńdɔ̄ ḿból ngɔ́l dzama e nə́ təge man, asú tē mə̄ ngádúgan wa yén ngɔ́l: Ǹtí Ǹkode woe ńnye a dzó nálā. 9Ádzó dī á nə ma hə anə́ dzǎm yā ábǒg Nóe, é Nóe yǎ mə̄ ngákani sɔŋ nâ mvəŋ yǎ ngābadə́ kig ndáman sí; éyə̄ hḿ fə mǎkani sɔŋ nálā nâ mǎyí kīg fə wa badə́ wōg ólūn á nyɔ́l, tɔ á badə́ wa və́ bidzo. 10Miǹkǒl mí fyáŋán tigidan, mvéd miǹkǒl é fyáŋan nyamadan, ma təge wa dzogě yēn ngɔ́l, ma təge dzogě naa amvóé dáma bía wa á badə sə́gəzan: éyə ngɔ́l ngɔ̄lɔ a kɔ́bɔ̄ nálā, Ǹtí woe. 11Ḿból ō nə̄ ḿbūbūá mīníngá, ḿból ō man yǎ kād ai ahə́b, təge ai é dzóm yávɔ́li wa, asú tē mādúgan wa lóŋ éyɔŋ efə́, 12mayi wa lóŋ á mim̀bəmbə mə́kɔ́g ā yōb, miǹkum míe myâyi lóŋoban ai ngɔ̌g mətabí, mim̀bɛ́ míe ai é ngɔg yáfyɛ á ngén ngén ngén, ongóla woe a yi lóŋoban ai məkɔ́g mə́ mvɔ́d. Ǹtí émēn ńnye ǎ yi yə́gələ bɔ́n bóē bə́sə, a yə́gələ bɔ́ mvɔ̄í. 14Wayi sum ndá dzoe á sósōó ā yōb. Tə́bə́gə̄ hḿ óyǎb ai m̀bɔán ábé, amú wǎyǐ kig badə́ mbāda, məsis məziŋ mâyǐ kīg fə̄ wa badə́ súbū babi. 15Ngə́ bâsɔg wa, sə̌ kig éyə̄ lásɔ́ ábə ma ! É mod ǎ yi wa sɔg, a yi ku á sí ósū wóe. 16Yénə́ ! Mǎ mə̄ ngákom ǹlwí, ényɔ̄ ā vúndū ndóan á mâg, a ngákom ekpəlé bítá étēde. Dá mǎ fə mə ngákom ǹtsam nə́ á man byá ndáman. 17Ékpə̄lé ésə̄ bə́ ngālwí nə́ bálūman ai wa, tɔ dzyá yâyǐ kig dɔ, óyə́m ósə̄ wáyi wa sɔ́man á ndá mədzó, wayi wá sáma, elíg bítúgā bí Ńtondôbə dzílī, məkunuŋǎ yā māvə́ bɔ̄ málā. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Vógólán ma, eyɔ̌ŋ te myǎyi dí mim̀bəmbə mí byə́m, mǐ taag ai mim̀bəmbə miǹnam. Vidán məlɔ́ máán, mǐ zū ábə ma, vógólán, eyɔ̌ŋ te ǹsísīm wáán wáyi nyiŋ, mayi lad ai mína elǎd kōlé, ámvóé mvǎm yā á ngákálā Dávid. 4Yénə́, mə́ tə́lé wa m̀bɔɔlɔ ású məyɔŋ, ǹdzóe ai ǹyə́gələ ású miǹnam. 5Yénə́, wayi lóē áyɔ̌ŋ yā ō yəmə̌ kig, áyɔ̌ŋ yā wāyə̌m kig lâyi zu ḿbīl ábə wa, ású Ńtondôbə, Zambá woe, ai m̀fúfúb yā Ísraɛ̂l yā á ngāwúmu wa. 6Dzə́ŋán Ǹtondôbə, ǹtíé á ngə̄lə́ dzǎm yéne. Lóán nyé, ńtíé á ngə̄lə́ babi. 7M̀bə̂ mod á kódógō á zēn dzīē, mod mətóm á dzōge miǹtsogán míé. Á və̄ŋán ábə Ǹtondôbə yǎ ā yī nyé yén ngɔ̄l, ábə Zambá wáán yǎ ā diŋ bidzǔgá. 8Amú miǹtsogán myáán myá sə́ kig miǹtsogán myáma, məzěn máma má sə́ kig məzěn máán, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 9Ḿból yób á nə́ óyǎb ai sí, éyə̄ fə məzěn máma mə́ nə́ óyǎb á yób nālá ai məzěn máán, miǹtsogán myáma oyǎb á yób ai miǹtsogán myáán. 10Ḿból mvəŋ ai sud məndím byásɔ́ á yób, eki təge bɛ́d sə nâ bí támə́ wɔdan sí, bí bɔ̄ naa byə́m bí vu, bí fáī fə, nə́ bí və m̀myas mvɔŋ mvɔŋ bídí, ai ǹdî ḿbāŋála ḿbāŋála yə ádī. 11Éyə̄ fə á nə̄ nālá ai ébúg yákwí ma ânyu: é nə eki təge dúgan ábə ma təge ai ewónda sə nâ é tám mǎn bɔ̌ miǹyián myáma, é dzálá fə miǹlómán myáma. 12Owé, myǎyi kə ai miǹtag, bə́ dúgán fə ai mína mvɔí mvɔí, miǹkǒl mīńnēn ai émí mīńtɔg myâyi tólan ai ayéngá miǹtag, bílé bísə̄ yā məfan byâyi kud kób. Á məyian biyoá, elé Siprɛs yâyi fái, á məyian mə́ sás, elé Mírta. Lâyi bɔ̌ dzām ólugú ású Ńtondôbə, ndəm kolé yǎ yāyǐ kig tsamban. Ǹtí nyé nâ: « Mǐ baala mvéndé, mǐ syē sósōō, amú ákodé dáma á ńkún sɔ́, ńdɔ̄ fə sósōō wama ǎ ngazu yǎ kwí á ngə̄ə̄ŋ. 2Mvɔ̌m ai é mod a ngányǐŋ nālá, é mɔ́n Ádam ǎ wulu nálā: a nyiege bəsábad ai abuí ólugú, a kálaga wɔ́ wóé nə́ ó zā bɔ̄ ḿbə̂ dzam. 3Tə á kə̄ dzó é mān áyɔŋ yǎ ā toŋ Ǹtondôbə, tə á kə̄ dzó naa: "Ǹtondôbə a yi fɔ́ɔ́ ma timi á zāŋ ayɔŋ díé !" Tə é mod a nə́ myāg a kə dzó naa: "Éyə mə tɔá ǹkód elé nā !" 4Amú Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: "Ású é bod bə́ nə́ myāg, á bányie bəsábad báma, á báməm və é mam mǎdiŋ, bə́ nyini anə́ élad dzámā yáyi, 5ású dábán mayi koməzan á ndá dzáma, á mə̄ndíé máma étēde, bitɔá bí kúmá ai dzwé ńtilán étēde, bâyi ma bɔ ḿbɔs á ńnə̄m a lodo bə̄ndómán ai bəngɔn; é dzwé māyī bɔ́ və̄ lâyi tɔbɔ á kɔ́m yǎ kɔ́m, təgě fə kódo. 6É bɔ́n miǹtɔbɔ̌ yā bálad ai Ǹtí, á básyé nyē, bə́ diŋǐ fə̄ dzwé díé, á bə́ vəŋan yǎ fɔ̄ɔ̄ bītúgā bíé; ai ényɔ́ ósə ǎ nyie amǒs Sábad, təge wá kpə́lə; ai ényɔ́ ā baala amvóé dáma, 7mayi bɛ́d ai bɔ́ bə́sə á ḿfūfúb ńkǒl wáma, mayi bɔ́ dzāla ai miǹtag á ndá ngogolán dzáma; mayi yə́bə̄ mīḿkpə́l bíyə́m myábán ai mətúnuŋa mábán âlatâr wama; asú tē bâyi yole ndá dzama nâ: ndá ngogolán ású məyɔŋ mə́sə. 8Ná ńgɔ a kɔ́bɔ, Ǹtondôbə yǎ ā tógan ébá bə́ ngátsídan á Ísraɛ̂l ḿbāmāná ai ébá bə́ tádi yǎ mǎn kóan, mayǐ fə nyé kóan bə̄fə́ á nyɔ́l á kpáág. Mína tsíd ésə̄ yā fyɛ́ zǎn á mə̄dîga mínā tsíd ésə̄ yā məfan: 10miǹdíndím ḿmyā mí tə́lə́ á vâ; bə́sə ábím bə́ nə́, təge yəm dzóm, bə́ nə fɔ́ɔ́ bə́sə mim̀vúvúg mí mvú, təge ai ḿból bə́nə́ dzǎm bón; bə́ nə hə áyə̌m bīyə́yə̄m, bə́ bô á sí bâdiŋ bə́ ndəŋə óyɔ̄. 11Dzam dá bə́ nə̄ fə̄ é mvú yádí hə anə́ ókəŋ ó nə̄ bɔ́ éngɔŋ, təge yə̌m dzó naa: « Abím tē ! » Ḿbɔ̄ bə́ nə́ bə̄nɔ́ni, ḿbɔ̄ há təge yə̌m fyǎl dzam, anə́ mod a lúmbu fɔ́ɔ́ və é zēn dzīē, anə́ hə á ńséngé wóé təge tigibi. «Zǎn, manɔŋ məyɔg, bǐ sɔ́an bilám; okídí wâyi bɔ anə́ ánā; məbuga abím ábuí !» Sósōō mod a wú, təge ai é mod ǎnɔŋ dɔ́ anə́ dzam; mim̀bəmbə mí bod myátsīgi, təge ai é mod ǎ kəə dís, myátsīgi á mətóm. 2Vədá, evúvoe ényiŋ yâzu, ńdɔ̄ fə̄ bâyi bómbo á myə̄ə̄ŋ á mədzogóbó mábán, ébá báwulu tə́tə̄lə́. 3M̀fág wáán, súbúgán ánē, ǎ bɔ́n bə́ mīníngá məngaŋ, mvɔŋ bibɔn ai ebamba. 4Zá myākpə́gələ, zá myāndami anyu á nyɔ́l, mí tálagǎn fə abuí óyə̄m ? Mǐ sə́ bɔ́n mətsamaná ai mvɔŋ mədugán a ? 5Myǎwɔ́bɔ̄ ndóan á bílé bilǒn á sī, á miǹtǔd bílé mísə̄ á sí; myǎtúnī bɔ́ngɔ́ á mīḿbígílí, á mim̀bǎn mə́kɔ́g. 6Biděn bí ngɔ̌g yā ḿbīgílí, ngab dzoe nyílī, ńdzɔ̄ fə nyílī, é ngab dzoe ! Éyə waswé mə̄ndím mə ngid móe étēde, o váāg fə mətúnuŋa móé ! Dzé yávɔ́li ma étēde ? 7Á ńkōl yā wákə̄ á yób étēde, o ngákə kom ádzogóbó dóe, ńdɔ̄ fə wǎbɛ́d wé nə́ wakə və́ mə̄túnuŋa. 8Á mvús m̀bɛ́ ai ǹka ḿbɛ́, ó ngāfudi ndəm dzoe. Owé, o ngákə oyǎb ai ma nə́ wakə tə́bə̄ ńsɔ̄ zud; o ngábɛ́d á yób étēde, ńdɔ o ngánéne adzogóbó dóe; ḿból wādiŋ adzogóbó dábán, ńdɔ hḿ ó ngābi ai mɔ́, o fɔmbɔ́ fə ǹsɔ́ wábán ai mís. 9O ngákə m̀bíl ábə̄ Mélek ai m̀bɔ́n, o ngákúb álabínda woe, o lomó bod bóe oyǎb, o lómó bɔ̄ a kələ kwí á ndoŋ bəwú. 10Ai abuí zěn dóē tē, ńdɔ o ngátəg, və təge wóg anə́ wādzó nâ: "Afidí lə́ man!" Wɔ́ wóe wádūgan mǎn bɔ̌ ábīm ákáb, wǎmēn təgě fə ai məlunga ! 11Zá hḿ bēn fɔ̄ɔ̄ ō ngámbáda, wa təge ai nyé sósōó ? M̀fág wáma, wá ndzí kig ma və́ áfōlā á ńnə̄m wóe, ma nâ, ǹtíé anə́ mə̄ ngátɔbɔ təgě fə bɔ dzóm, dzé wayi ma mbáda ai dzɔ́ ? 12Ńdɔ̄ hḿ ma mǎyi yédan "sósōó" woe. mim̀bɔán míe mí nə təge ai m̀fí ziŋ. Mí zāāg hḿ wa kode éyɔŋ wayón bibáŋ bíkálan bíe ! Evúndū yâyi kə ai byá, m̀fəb wâyi byá vaa. Dá, ényɔ́ ásoé díé á nə́ ábə ma, a yi kaban sí, ńdɔ̄ fə ǎ yi bǐ ngab elíg á ḿfūfúb ńkǒl wáma. Ńdɔ̄ hḿ lâyi dzôbǎn naa: dzálagan bílé yā ndzɔ́ŋ, fúbúgan zēn, vǎgán é dzóm ésə̄ é yə́ŋán áyɔŋ dáma á zēn. 15Amú ényɔ́ á nə̄ á yób óyǎb, a nə kɔ́m kɔ́mɔ, dzwé díé á tɔ̄á fə M̀fúfúbu, a dzó nâ: á yób étēde mə nə, M̀fúfúbu, mə nə̌ fə, ma hḿ fə mə nə naa ai é mod a wú tūŋ, á ńnə̄m wádzugi ai ebyandí, nə́ mə́ nyīi ébá báwú tūŋ, mə́ vɔ́lī fə ébá ǹnə́m ó nə́ mbáman. 16Sə̌ kig mǎ māyi kə ai mədzó ósū kɔ́m, olún wáma ó sə́ kig éví wábɔ tə man, ású fə́b enyiŋ ésə e zǎ mān dzáŋ, bəvə́və̄ə̄ bikokoma byáma bə́ mān wū. 17Bəbə̂ miǹyián bóe ḿbɔ mə ngayɔ̂bɔ ai bɔ́, mə ngábímī nyé, mə bɔ́ɔ́gi nyé mís, olún ó ngábi ma, á ḿbə́ fɔ̄ɔ̄ hə məlɔ́, a biege və ǹyián yā ńnə̄m wóé; 18məzěn móé, mə ngáyén. Ńdɔ̄ hḿ tə̄ māyī nyé bɔ̌ mvɔ̄ī, mayi wulu ai nyé, mayi nyé wóno, émēn ai ébá báyəb nyé, 19á mgba bīyé bí ányu: "Mvɔí ! Mvɔí ású ényɔ́ á nə̄ óyǎb, ai ású ényɔ́ á nə̄ babi, ebúg Ńtondôbə, bə́bə́lá mayi nyé nyii. 20Hədá bəbé bə́ nə anə́ é maŋ́ mə́ nə́ ndón, á mə́ sə́ kig dzǎm voŋobo, ḿból mə̄ndím mávuŋ á ḿbɔdɔg ai á ńlǔb. "Mvɔí yābɔbɔ ebúg Ńtondôbə ású bod mə́tóm." Lóége ai ngul, váá kíŋ, tə waliŋ dzɔ̌. Bɛ́dégē kíŋ anə́ tɔ́ŋ, yédégán bod báma məlɔ́ mábán, yédégán ndá Yākɔb miǹsə́m míé. 2Bábwē mā ngám ámǒs ósə, bâdiŋ báwōg naa bâyəm məzěn máma, wa nâ ayɔŋ bə́sōsōō yā lá ndzí kig dzoge ábēndé Zāmbá ­wábán. Báyāg nə̄ mə́ tsíg bəsósōō míńtól, bâdiŋ bə́ tɔ̄á babi ai Zambá. 3M̀fí dzé ó nə́ bíā ai eki bídí, ngə́ ó nə təge dzɔ́ yēn, ai edzɔdi nyɔ́l ngə́ ó nə təge yəm ?" Ndə vé, ndə ámǒs éki ńgɔ̄ myǎvuŋ ai mədzó máán, ńgɔ myǎtíbili bod bísíé báán! 4Ndə vé, ndə myǎki mǐ dzə́ŋə mədzó, mí lúmu bikúda ai ǹnə́m ngɛ́d ! Myǎkǐ kig ḿból wáyəan ai ámǒs myāyi nâ kíŋ dzāān é wōgē á yób. 5Yə éki mǎbulu diŋ dzīlí, ámōs mod ǎ dzɔdi émēn hīlí nga a ? Yə dzǎm yə̄ nâ mod a lúi ǹló anə́ émvyāl, a bómbō énɔ̌ŋ miǹkud, a kúbugan asǔb ? Yə ású tē ńdɔ wayédan eki, ámōs Ńtondôbə a fû ǹnə́m ? 6Éki mǎbulu diŋ, sə éńdzɔ̄ é nə́ naa: ásulǐ ngadag ngɛ́d, átǐ mə̄súŋ mə́túg, ébá bábal ebǒŋ ai etíbílí, bə́ kələ́ filí, nâ, mǐ man fɔ́ɔ́ tyé mə̄súŋ ai ngadag etíbílí ésə. 7Sə nâ ákabǎn ḿbāŋála woe ai ǹtad zie a ? Ai nâ bíngongɔ́l bí bod bí nə́ təge ai etɔbɔgɔ, o və́ə́ bɔ adzogóbó, é mod o yén ńsɔ̄, o búdí nyē, tə wasâla ényɔ́ á nə̄ anə́ miǹson míe míbēn. 8Eyɔ̌ŋ tē hḿ ḿfyɛ wóe wáyi tóle anə́ məléndē mə́ kídí, awónóŋ dóe lə́ sɔ́ɔ́ fə etíe etíé. Sósōō woe a kələ a kpai wa zěn ósū, dúmá Ńtondôbə dɔ̂ lə́ kámaŋan ai wa á mvús. 9Éyɔ̄ŋ tē hḿ wayi lóe, Ǹtondôbə a yə́bə, wayi lɔ́ŋ ékīgá, nyé nâ: "Ma nyɔ́ !" Ngə́ wavaa enyiŋ étíbílí ábə wa, fúlú timí ai ǹkɔ́bɔ̄ bíngád, 10ngə́ wavə́ ńtad zie ǹnyáán wóe, ngə́ wadzála engɔŋ éngóngɔ́l mod ai akab dóe, m̀fyɛ wóe wâyi kwí á zāŋ díbi, díbī dóe ábēn lâyi fyɛ və anə́ ǹtóban ámǒs. 11Ǹtondôbə a yi wa bɔ ǹlə́de zěn, a yi wa dzálā á ńkōd ǹnam, a yi dúgán womolǒ bivɛ̌s bíe. Wayi bɔ anə́ áfúb wɔ̂n məndím máwɔdan, anə́ étǎm yā mə̄ndím mə́ nə́ tə héle. 12Bâyi dúgán lōŋ, ai ngul dzoe, bítɔbɔgɔ bí ngáman nyami ókōbá, mə́lóŋ mə́ ngákánga təge man á mīé bod mié bod, wayi mɔ́ mana; bâyi wa lóē naa: «Ǹdib məlɔ́ŋ, ǹkom miǹdzɔ́ŋ ású yə nâ bod bə́ tɔ̄bɔ́». Ngə́ ō bɔ̄ təge kə á mə̄dzó móe ámǒs sábad, təge ndə́ŋədan ai ǹdzə́ŋán ákúmá á ḿfūfúb ámǒs wáma, ngə́ ō lóé sábad nâ: «Miǹtag», m̀fúfúb ámǒs Ńtondôbə̌ kīg nâ: «Olugú», ngə́ ō wúmú wā ai ǹdzogán mulu bísíé móe, ai ǹdzogán ńdzə́ŋán ákúmá, ai bindondɔŋ mə́dzó, 14eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi tǎg miǹtag mí Ńtondôbə, maa mə bɛ́də́ ai wa ékālíg ózɔ̄ndɔ́m sí, mayi wa kyəgě mvud sí Yākɔb, ésōá. Owé, anyu Ńtondôbə ńdɔ̄ lákɔ́bɔ. Təge, wɔ́ Ńtondôbə ó sə́ kig etun, nə́ təge dzǎm kode, alɔ́ díé lə́ sə́ kig ndɔ̄g, nə təge dzǎm wóg ! 2Ńdɔ̄ hḿ bə̄bə́ə̄ mim̀bɔán báán ḿbɔ̄ báfág ébé á zāŋ Zambá wāān ai mínā, miǹsə́m myáán éḿyā mí ngásɔli mína ású díé óyǎb ai mínā, ákyāí yə̄ nâ təge mína dzǎm wōg. 3Amú mɔ́ máán mə́ man yǎ vie ai məkǐ, mənyǔ yā mɔ́ mə́ nɔ̄dɔ́ ai bikɔ̌ bí ńsə́m, biyé bí ányu byáfōŋan və á mvol, oyə́m ó táŋana və miǹnǎl. 4Mod təge sɔ́man sósōō adzó, mod təge kad ádzō á tə́tə̄lə́, ndi e nə bɔ́ və á bivovola, bákɔ́bɔ hə bədzə́dzāā bə́ mam, bábui və fəg mətóm, bâkə byé və anyamá. 5Bákə̄g məkǐ mə́ nyóé, bâtiŋ ndal bobo, é mod a dí məkǐ mábán a wú; ákī lábóle lákūli və akpə̌. 6Tén dzábán eki tə kúlī bīyé, é dzóm bábɔ́d étēde təge ai dzɔ́; mim̀bɔán myábán mí nə mim̀bɔán mí ásum, mɔ́ mábán mâbonde və bibəlan bí ngɛ́d. 7Məkǒl mábán mə́ nə mim̀bíl á mákə̄ ábē, bâwulu mim̀bíl á bákə soě mīḿfúfúb məkǐ; miǹtsogán myábán mí nə miǹtsogán mí éndáman, é vóm bálod hə bilíg, hə bibúbuga. 8Bâyə̌m kig zěn yǎ mvɔ̄ī, é vóm bálod təge ai sósōō ǹtól; miǹlán myábán, bátūb myá və miǹkɔ́d, ényɔ́ ósə ǎ wulu étēde təge tóban ai mvɔí. 9Sə̌ fə̄ yá m̀bəmbə ǹtsígán ǹtól ā ńtɔ̄á bía oyǎb, sósōō təge kwí ábə bíā. Bǐ ngábə́ yanga m̀fyɛ, díbi lə́ ńtɔ̄á, engə́ngə́ŋ, ńdɔ byǎwulu á fufǔd dī. 10Byǎkə byǎbōb anə́ mīńdíndím á ḿfim, byǎbōb anə́ é bod bə́ nə́ təge ai mís. Ai zǎŋ amǒs byǎsfās mim̀bəg və anə á məsulí mə́ ngōgé; enyiŋ ǹtúd á nyɔ́l, bǐ ńlāmá anə́ mim̀bim. 11Bíā bə́sə byǎwúŋulu anə́ zə̄ máŋ, byǎtad anə́ ábə̌ŋ. Bǐ ngábə fidigi ǹtól, və təge ai dzóm ! Ngə́ ákodé, və lə́ ḿbāā oyǎb ! 12Amú bī ngádaŋ mvéndé dzoe á mís móe təge ai aláŋá, miǹsə́m myáán myâtoe bía bibǒŋ; tóé ébēn, bǐ nə ǹdzyéán ai enyiŋ mə́lɔ́ dzáán, ńdɔ̄ fə emgbáŋ dzáán byǎyəm dzɔ́ ḿbəŋ. Fúlú yǎ ábɔ̌ Ńtondôbə məlɔ́ ai bidzabí, ádūgan á mvús oyǎb ai Zambá wáán, ábuí fəg wúb ai efadi, ábɔ̄gɔdɔ̌ mīńkɔ̄bɔ̄ mədúgán á ńnə̄m étēde. 14Éyə hḿ ǹtól ó nə́ ńtīndán óyǎb á mvús nálā, sósōō nyé a kángá á tə́lə oyǎb nālí, ású bə́bə́lá á ngāku m̀bəg á zāŋ ǹnam, ńdɔ̄ tə́tə̄lə́ á nə̄ təge ai asúbú yā étē; 15Bə́bə́lá a dzə́man á ńlōē, ńdɔ̄ ényɔ́ ā sâla abé ā vəŋan émēn dzóm ńsa. Ǹtondôbə a ngáyén dzǎm tē, lə́ ngábə́b nyē á mís, nə́ təge ai m̀bəmbə ǹtól. 16A ngáyén naa mod á sə̄ kig, ńdɔ a ngákám naa təge ai é mod ǎ kom; ńdɔ̄ hḿ wɔ́ wóé ó ngádudu nyé naa á kōdé, sósōō á yə̄mə́ ai nyé. 17A ngábɔ́d sósōō anə́ ében, a bəgə́ ékōngó ákodé á ńlō; a ngábɔ́d éyē məkunuŋa anə́ ándzōmba, a wɔ́man ábán anə́ ángōmba. 18Akyaí mim̀bɔán, akyaí tē fə̄ mân; ayɔ́g ású ébá yā á yād, məkunuŋa ású miǹzízíŋ ! A yi kpě bilǒn ázīg. 19Ńdɔ̄ hḿ bâzu mbáda dzwé Ńtondôbə ḿfág yǎ ńyīmbī yób, ai dúmá díé a tádigi á ńtōlē dzób, amú a yi sɔ́ anə́ óswē ndón yā ḿfəb Ńtondôbə wátíndi ósū. 20A yi suan á Síon anə́ Ńkode, ású ébá bádzoge enyiŋ mə́lɔ́ dzábán ábə Yákɔb, ebúg Ńtondôbə. 21Ḿfág wáma, á Ńtondôbə a dzó, elad amvóé dzámā bíā bɔ́ é nə́ nâ: Ńsísīm wáma mə ngávə́ wā, bíbúg byáma mə ngáfudi wa ânyu bí nə təge wa man ânyu, ngə́ ânyǔ mvɔŋ dzoe, ngə́ ânyu mvɔŋ yǎ mvɔŋ dzoe, ebúg Ǹtondôbə, a tádigi aná ai á kɔ́m yǎ kɔ́m. Kódógō á sí, ó fyɛ̂ á ngūmá, ǎ Yērúzalɛm, m̀fyɛ wóē ó sɔ́ yǎ, ńdɔ̄ fə̄ dúmá Ńtí lə́ kwí yǎ ábə wa. 2Amú sí ésə e nɔdɔ́ á díbī étēde, məyɔŋ mə́sə̄ mə́ nə̄ á ńkūd díbī étēde, ḿfág wóe, Ǹtí a yi kwí ábə wa anə́ mə̄kwí mə́ dzób, dúmá díé lâyi yénē ábə wa. 3Μəyɔŋ mâyi wulu ai m̀fyɛ wóe, miǹkúkúmá mí ngatoŋ engə́ngə́ŋ dzóe. 4Sámá mís, ó kə wabəbə, támə́ yēn, ébá bə́sə̄ bə́ sɔ́ tógǎn bā, bâzu ábə wa, bɔ́n bóē bâyi sɔ́ óyǎb, bəngɔn bóē bə́ kódogo á sí á mgbág dzoe. 5Ábōg wāyi yén nālá, wayi sán ai miǹtag; ǹnə́m wâyi wa vús âbum ai miǹtag, ḿból wāyi yén ákúmá máŋ á zaa wa á zēn, akúmá məyɔŋ lâyi fúguzu ábə wa. 6Ǹkundǎ bəkámɛl wâyi wa dzyé á dzāl, esámbá bədromadɛ̂r yā Mádian ai Éfa; bə́sə̄ bâyi sɔ́ á Sába, bə́ bə̄gə́ mvɔ́d ai otú, bə́ zaa bâyēdan dúmá Ńtí. 7Miǹkunda miǹtómba mísə yā Kédar myǎyi kóan ábə wa, bə́yóm miǹtómbā bə́sə̄ yā Nebayoth bâyi bɔ ású ólugú woe; myâyi bɛ́d álatâr wama, á miǹtag étēde; owé, mayi dzáman ai məfon ndá ya məfon máma. 8Bəzá bə́ nə́ hālá ? Báyə̄lə anə́ ńkūd, anə́ zum á mūmbá mábán; 9owé, bilǒn byátə̄g mā mɔ́, bifungá yā Tarsis bí tə́lə̄ ósú, bí zaag ai bɔ́n bóē yā básɔ́ óyǎb, ai akúmá dábán, ai mvɔ́d dzābán, ású ólugú Ǹtondôbə Zambá woe, ású ólugú M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l yǎ ā və̄ wa məfon moe. 10Bɔ́n bə́ mān áyɔŋ bâyi sɔ́ lōŋ mim̀fǐm yā óngóla wóe, miǹkúkúmá myábán mí zaa wa bɔ̌ bīsíé, amú ḿból mə̄ ngábímī wa á ólún á yōb, ńdɔ̄ ábōg dī malə́de wa mvam ai edǐŋ dzáma. 11Mim̀bɛ́ mí óngólā míe myǎyi yôbo kɔ́m ésə ai alú ai amǒs mí tɔ́á təge diiban, nə́ bə́ nyílī ábə wa akúmá məyɔŋ ai miǹkunda myábán, á ńsāmbá ! 12Áyɔŋ ngə́ édzóē yáyi wa bɔ̌ təge syé, lâyi dzáŋ, məyɔŋ mə́ mān lígī və bilíg. Dúmá yā Libáŋ lâyi sɔ́ abə wa, eyəg ai abaŋ fǔfulu, nə́ afólā ḿfúfúb ábódā sí dáma á bulu nyəb; owé etə́le məkǒl dzáma, mayi dzɔ́ kūb ólugú. 14Bâyi zu ábə wa kúkūlū, bɔ́n bə́ é bod bákpə́lə wa, bâyi wa lában á mə̄kǒl á sí ébá bə́sə̄ bábyandi wa bâyi wa lóē naa: «Edzə̂dzalá Ńtondôbə», «Síon M̀fúfúbu yǎ Ísraɛ̂l». 15Wǎyǐ kīg fə bɔ ényɔ́ bə́ ngádzoge, á bə́ ngásíŋ təge lǒd babi, mayi wa vəŋan éngūn bísəb, miǹtag mí mīé ai mié bod. 16Wayi nyáŋ mə̄nyáŋ məyɔŋ, wayi nyálī ákūmá míńkúkúmá, ó zū hḿ yə̌m naa Ǹkode woe, mǎmēn, mə̄ nə́ Ńtondôbə, ényɔ̄ ā nyii wa, Ǹgungúl yā Yákɔb. 17Á məyian mə́ mvid mvɔ́d, mayi sɔ́ ai mvɔ́d nyangá; a məyian mə́ ékie, mayi bándā nyámálá ekie; a məyian mə́ élé, mvɔd; á məyian mə́ ngɔg, ekie. Ású dóe, mayi tə́lē Mvɔ̄í mvéndé ǹnam, étíbílí sí kig: Sósōō. 18Bâyǐ kīg fə bâd wódan dzóm naa mətóm á ńnam wóe, ngə́ éndáman ai anyamá á ńkɔŋ ńnam wóe. Wayi lóē mim̀fim mí óngóla woe nâ: "Akodé", mim̀bɛ́ yā étē nâ: "Olugú". 19A tádigi aná, sə̌ kīg fə ńló dzóbo énye a yi wa bɔ ḿfyɛ̌ yə amǒs, sə̌ kīg fə ngɔn éńdzɔ yǎyi wa bɔ ḿfyɛ̌ yə alú. Ǹtondôbə émēn a yi wa bɔ ḿfyɛ̌ yā kɔ́m, Zambá woe énye a yi bɔ̌ mətamán móe. 20A tádigi aná, ńló dzóbo woe ǎ yǐ kig bǎd kə̄ bōmbo, ngɔn dzoe təge bǎd dīm, amú Ńtondôbə a yi bɔ ḿfyɛ kɔ́m ású dóe, ńdɔ̄ fə məlú məyəb móe mâyi man. 21Bod bóē bə́sə fɔ́ɔ́ bâyi bɔ̌ bə̄sósōō, á kɔ́m yǎ kɔ́m, bâyi bǐ ngab sí, bɔ́, bid­zɔ̌g yā mə̄fúb máma, esíé yā mɔ́ máma, ású mətamán máma. 22Ǹtɔ̌d mod wâyi vəŋan étítíb; ényɔ́ á nə̄ óyǒm dzóm, ayɔ̌ŋ miǹkunda miǹkunda. Ma Ǹtondôbə, éyɔŋ abǒg láyi kwí, mayi vol bɔ̌ dzām tē. Ǹsísīm Ǹtondôbə ó nə ábə ma, a ngátɔ́b mā, á wɔ́bɔ́ ma m̀bɔ́n, ńdɔ a ngálóm mā, nə́ mə́ kə makad mim̀búbúá ḿbəmbə fwé, mə́ kə matindi məvə́ŋ yā mīńsə́m, mə́ yédán akodé ású míńkóm, ai filí ású mim̀bog; 2nə́ mə́ yédán m̀bú mvam Ǹtondôbə, a zu vɔ́lī bod miǹtyé, a zu bɔ́ və̄ miǹtag ai áfidi, a vaa məlunga. 3Bâyi bɔ́ və̄ ḿbɔ̄n məsan á məyian mə́ éyé məyəb, éyé mə́bóg á məyian mə́ ńsísīm məyəb, bâyi bɔ́ lóē naa biviviě yā áfūb Ngádan Ǹtondôbə. 4Bâyi dúgan lōŋ bīlíg bí kōbá, bâyi kom bə́tísɔn bə́ ngáman ndáman. 5Bə́dzín bâyi mína sɔ́ syé á ndá, bəvɔ́g bə́nɔ́nigi mína biyə́m, ébá bə̄vɔ́g bɔ̂ bə́ baigi mína bisəb, bə́ bɛɛ mína məfúb mə́ wɔ̂n. 6Ḿfág wáán, myǎyi lóebǎn naa: "Bəfada bə́ Ńtondôbə", bâyi mína tə́lē étīē "bəsíé bə́ Zāmbá wāān". Myǎyi dí ákūmá miǹnam, myǎyi dɔ́ sî anə́ ḿbɔ́n məsan. 7Á məyian mə́ ósɔ́n wáán, myǎyi bǐ ngab ébɛ̄, á məyian mə́ ósáma, ayéngá miǹtag lâyi bɔ̌ ngab dzǎn. 8Amú, ma Ǹtondôbə, madiŋ sósōō, mavíni wúb ai asum; mayi və́ mod ósə máán móé, ńdɔ mǎyi sán ai mína elǎd kōlé. 9Mvɔŋ bod dzǎn yayi wúm á zāŋ məyɔŋ mə́sə; ébá bə́sə̄ bâyi dɔ́ yén bâyi yə̌m naa bə́ nə mvɔŋ bod yǎ Ńtondôbə a ngáfúbu. Matag nyiá ńtǎna ábə Ǹtondôbə, ǹsísīm wámā wâfon ábə Zambá wama, amú á bɔ̄dɔ́ ma m̀bɔ́d ényiŋ, a kúbú fə ma ewɔ́man sósōō, anə́ ḿbɔ̄m yǎ ó nə́ ńdzamán ai nyangá dzīē. 11Owé, anə́ sí yāfái bibəbɛga, éyə Ǹtondôbə Zambá ā yi bɔ̌ nālá, nə́ sósōō ai olugú wōē bí fáī á mís məyɔŋ mə́sə. Éyɔŋ mǎtsog Síon, mǎyǐ kig ku évōl, tɔ átɔbɔ á myə̄ə̄ŋ éyɔŋ mǎtsog Yerúzalɛm, á kələ kwí anə́ sósōó mod ǎ yi tóle anə́ éngə̄ngə̄ŋ mə́léndə̄ mə́ kídí, á kələ kwí á nə́ ákodé dóē láyi koeban, á ngayóŋ anə́ álāmba. 2Məyɔŋ mə́sə mâyi yén sósōó woe, miǹkúkúmá mísə myâyi kám ńtōmbā wóe, bâyi wa yole ḿkpāmāŋ dzwé, é dzwé yā Ńtī émēn ā yi fála ânyu díé. 3Wayi bɔ anə́ ékād dúmá á mɔ́ mə́ Ǹtí, wayi bɔ anə́ ǹtōm édzóe á mɔ́ mə́ Zāmbá woe. 4Bâyǐ kīg fə wa lóē naa: «Bə́təbə», tɔ abódā sí dóe, bâyǐ kīg fə dɔ́ yolě naa «Ngɔ́lɔ»; bâyi wa yole dzwé nâ: «Ǹnə́m Nyəbə», abódā sí dóe lə́ ńtɔ̄a dzwé nâ: «Alúgu», amú Ńtí a yi wa wóg ḿbəŋ, abódā sí dóe á ḿbə̄lə́ ńnóm yǎ ā lúg dɔ̄. 5Amú, anə́ ndómán mod yalúg ngɔn miníngá, bɔ́n bóē bâyi nyiŋ á mə̄ndíé móe, ǹlúg a yi tag ai míníngā wōé: éyə̄ hḿ fə Zambá woe ǎ yi tag ai wa nálā. 6A mim̀fim míē á yób, á Yērúzalɛm, mə ngátə́le bəvâ; bə́ nə́, á ńtīē álú ai ǹtíé ámǒs, eki təge tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ; mína yǎ myātsog Ǹtondôbə mam, tə myǎku sɔ́m. 7Tə myǎ və̄ nye awɔí a kələ kwí anə́ ā tə́le Yērúzalɛm á tis ! A kələ kwí anə́ ā bɔ nyé dzóm ólugú ású sí ésə. 8Ǹtondôbə a ngákan sɔŋ á ḿbɔ̄ ńnōmo woé, ai ǹgungúl wɔ́ wóé, nâ: "Mǎngābǎd kīg fə tɔ̌ŋ mīńzīzíŋ míé ai fón dzoe, ngə́ á dzogě bə́dzīn bə́ nyâg wɔ̂n woe yǎ ó ngānɔŋ ńdzǔg ai nyé. 9Vədá ébá bâyi tɔ́b fón bâyi dzɔ dí, bə́ luugu Ǹtondôbə, ébá bâyi kóǎn bizaŋada bí wɔ̂n bâyi nyé nyū á miǹsəŋ mí Ńtondôbə. 10Daŋán, daŋán mim̀bɛ́, kóman zěn ayɔŋ, dzálágán, dzálágán ǹdzɔ́ŋ, komán wá ai məkɔ́g, tə́légán ǹlinga á zāŋ məyɔŋ. 11Ǹtí a yédan dɔ́, kíŋ é kələ kwí á ńyie sí, nyé nâ: «Kadán ngɔn Síon nâ: Ǹkode woe nyɔ́lɔ̄ ǎ zu, akúmá díé ásə̄ á nə́ ai nyé ésāmbā, ai wɔ́ ésíé. Abǒg tē bâyi bɔ́ lóē dzwé nâ: «M̀fúfúb Áyɔŋ», «Ébá Ńtí á ngākode», ḿfág wóe bâyi wa lóē dzwé nâ: «Ǹkənga», sə̌ kīg fə̄ nâ: «Bə́təbə Dzalá». Zá á nə̄ ényɔ́ á sɔ̄ Édom nyɔ́, á Botsra, biyé bíé á zōōŋ, ǹkug ǹkúbán á bīyé étē, a wulu ai fím dzīē ? Mǎ mādzó sósōó, makɔ́bɔ̄ nə́ mə̄ kōdé. 2Ású dzé bīyé bíe bí nə́ á zōōŋ, ású dzé bīyé bíe bí nə́ anə́ ébí bí ḿmyad bibumá bí wɔ̂n ? 3Á ébəg, mə ngátság wɔ̂n etám, təge ai mod yǎ məyɔŋ tɔ m̀bɔ́g ā zu ai ma; ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngátság bɔ́ ai olún ósə, ńdɔ mə ngátidi bɔ́ ai ayɔ́g ásə; məkə́mədə mábán mə́ mān mə myáán á bīyé, ńdɔ̄ hḿ bíyé bí nə́ ma ai mətɔ́n. 4Ású, á ńnə̄m wáma, amǒs məkunuŋa ó ngásɔ́, m̀bú məkodégá máma ó ngákwí. 5Ńdɔ mə ngábəbə: təge ai ǹka ! Mə ngásə́me: təge ai m̀vɔ́li ! Ńdɔ̄ hḿ wɔ́ wáma ó ngányii ma, ayɔ́g dáma á kā mā. 6Mə ngátság məyɔŋ ai olún wáma, mə ngányû bɔ́ bə́ sɔ̂g, áyɔ̄g dáma mə ngásoe bɔ́ məkǐ á sí ! ' Mayi tsǒg míḿbəmbə mí mam Ǹtondôbə a ngábɔ, biá bí olugú bí Ńtondôbə, ḿból Ńtondôbə émēn á ngāman byá komodo, tóé, abəŋ ǹnə́m díé ású ndá Ísraɛ̂l, ḿból a ngálə́dē bɔ́ ai mim̀bɔán yā mvam dzié, ai abuí biyə̌ŋ bí mam. 8A ngádzó fɔ̄ɔ̄ na: "Tóé ébēn, bə́ nə ayɔŋ dáma, bɔ́n yā bə́ nə́ təge ai miǹnǎl !" Ńdɔ̄ hḿ á ngābɔ ǹkode wábán. 9Á miǹdzǔg myábán mísə, sə̌ kig ǹlóman ngə́ ńkad fwé émēn fɔ̄ɔ̄ énye a ngákode bɔ́: ású édǐŋ dzíé ai ngɔ́l dzīé, ńdɔ a ngákode bɔ́ nyémēn; a ngábɔ́dɔ̄ bɔ́, a ngábəgə bɔ́ mə̄lú mə́sə̄ yā ókōbá. 10Bɔ́ bə́ nə tə́ və miǹkáŋ yā myádzála M̀fúfúb Ńsísīm wóé ai olún. Ńdɔ̄ hḿ ā zu vəŋan a ńtɔ̄á bɔ̄ ǹzízíŋ, émēn ā ngalúmǎn fə bitá ai bɔ́. 11Ńdɔ̄ hḿ áyɔŋ díé á ngádúgan tsog mə́lú yā ókōbá, ábǒg Mósɛs: "A nə vé, é mod a ngásɔ́ ai ǹnɔ́ni ǹkunda míńtómbá wōē á máŋ ? A nə vé, ényɔ́ á ngāvə́ nye M̀fúfúb Ńsísīm wóé ? 12Ényɔ̄ wɔ́ mińkámáŋ wóé ó ngátə́bə̄ ósú á ḿbɔ̄ ńnōmō Mósɛs ? Ényɔ́ á ngāsal bɔ́ mə̄ndím ósū, nə́ á yōlébān dzwé kōlé ? Ényɔ̄ á ngāwulu ai bɔ́ á míḿbúgulu? Anə́ ékabilí á ńkōd ńnam, bá ndzí kig fam ḿbəg. 14Anə́ bīyə́m yā byásus ǹkǒl ndoŋ, Ǹsísīm Ńtondôbə ó ngákə ai bɔ́ âwɔí. Éyə̄ o ngáwulu ai ayɔŋ dóe nálā, nə́ ó yōlébán dzwé míńkámáŋ. 15Tíé mís á ḿfūfúb etɔbɔgɔ miǹkámáŋ dzóe á yób, ó yen: abán dóe ai ǹkāngā wóe bí nə̄ vé, ngə́ kig mədzó mə́ ńnə́m ? Yə wadzoge ma lə́dē édǐŋ dzóe? 16Ású wǎ ó nə̄ tārá wāān ! Amú Ábrahám ā yə̌m kīg bíā, tɔ Ísraɛ̂l təge bía yəm; wa, ǎ Ńtondôbə, wǎ ó nə̄ tārá wāān, ǹkode wǎn yǎ ńtīē ényiŋ, dzwé dóē dílī. 17Dzé hḿ fə wǎbɔ nâ bǐ dímí məzěn móe, ǎ Ńti ? Á dzé wādzoge nâ miǹnə́m mí man bía lɛd âbum, təgě fə wa mbáda ? Yénə́ tə̄, ó dúgân bəbə̌ bītúgā bíe, mə́ndá mə́ bǒd yā mə́ nə́ ngab elíg dzoe. 18Eban é ngə́lə tə kog anə́ ḿfúfúb áyɔŋ dóe á ngányían á ndá dzīē, ńdɔ miǹzízíŋ mí ngáman tság étɔbɔgɔ dzóe. 19Bǐ ngábɔ yǎ ébá báwōdǎn kīg fə edzóē dzóe, ébá báyómē kīg fə̄ dzwé dóe á ńlō wábán. A yénə́g kig anə́ wānyab bibás bí yób āná, o suzú á sí ndon mú, ngə́ miǹkǒl mī mǎn sulan á mís móe aná. Və anə́ éndóan yadígi miǹtǔd bílé, və anə́ é ndóan yǎ mə̄ndím matɔg ai dzɔ, nə́ bə́ yəm dzwé dóe tɔ á bə̄dzín; məyɔŋ mâyi nyaŋaban á mís móe, 2ngə́ wabɔ ángōndó mǎm yā byāyangǎ kig aná; o támə̄ sus, miǹkǒl mí bɔ̄ təge fodoban á mís móe. 3A tádigi ókōbá, mod ǎ bə́ kig dɔ́ wóg ai məlɔ́, tɔ dís lá bə́ kig dɔ́ tām yēn: Zambá ḿfə́ ā bə́ kig bɔ̌ naa, mod á fīdí nyē, a bɔ̌ nyé m̀bəŋ ákyāí wākad bía bɔ. 4É mod a dzálā sósōó ai miǹtag, wǎmēn wāzu tóban ai nyé, mod te ǎ ngāvōán kig wa, amú a wulu á məzěn móe. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ǒ man yǎ liŋan ai bíā amú bī ngásə́m; tɔ nálā, mə́zēn ó ngáman bía kpai, á bī m̀bə́ kadəgə wulu, ḿmɔ tə́ byǎyi nyiŋ ai mɔ́. 5Ńdɔ̄ bíā bə́sə bǐ ngávəŋan m̀bɔ́ǎn yā bákub átān, bǐ ńtɔ́a bod bə́ éboe, é mam bǐ kada naa byǎbɔ m̀bəŋ, mə́ ńtɔ̄á tə̄ hə anə́ éyé yā é nə́ mvid mvid; bíā bə́sə bǐ ngádabada á sí anə́ é kíé bílé é man yǎ kɔ̄d, abé dáán á ngákə ai bíā anə́ évúndu. 6Étɔ̄á dzī, təgě fə ai é mod a lóe dzwé dóe, təgě fə ai é mod ǎ kódō á sí naa a tə́g mɔ́ ábə wa. Wasɔli bíā mvɔ̌m asú dzoe, o dzogě fə̄ bía naa bǐ tam nyú ékǔg yā mińsə́m myáán. 7Ńdɔ̄ hḿ, ǎ Ńti, wa tə́ ó nə̄ Tārá wāān. Bíā bī nə́ vyə̌g, wǎ ó nə̄ ḿma məmvié á wāmám bíā, bikokomǎ yā byákwí á mɔ́ móe. 8O bə́ liŋan, ǎ Ńtondôbə, təge ai ǹnyie, ó bə́ bǎd tsǒg bə̄bə̂ mim̀bɔán báán kɔ́m ésə. Yénə́, bíā bá bə́sə ayɔŋ dóe. 9M̀fúfúb ńnam wóe ó nə ǹkód ńnam, Síon a nə ǹkód ǹnam, Yērúzalɛm asandá ! 10M̀fúfúb ai abəŋ ndá dzāān, é vóm bətará bə́ yiaga olugú woe, ó ngáman díg ai ndóan, é mam mə́sə mə́ váā bía miǹtag mə́sə və bilíg. 11Ńdɔ̄, ókāŋ lə́ nə́ nálā, yə walaŋan və o bəbəgə, ǎ Ńtondôbə ? Éyə wakángā á myə̄ə̄ŋ yá, bía bǐ nyamiŋi ákyāī dī ? Mə ngáyə́bə̄ nâ ébá bə́ síligǐ kig ma dzóm bə́ dzə́ŋ ma, mə ngáyə́bə̄ yéne ábə ébá bə́ dzə́ŋə̄ kig ma, ma nâ: "Ma nyɔ́, ma nyɔ́", ású áyɔŋ lá ndzí kig lóe dzóé dáma. 2Mə ngátə́g mɔ́ máma, ǹtíé amǒs, âyɔŋ míńkáŋ, ábə̄ ébá báwulu mə́zēn mə́ sə́ kig m̀bəŋ, ébá bátoŋ və miǹyián myábán. 3Ayɔ̌ŋ tē lándə̄gələ ma, bə́ baan ma, təge kád; bátūnī tsíd á mə̄fúb, bádīgi ewúma á brīg á yób, 4bâtɔbɔ á məbóm mə́ sɔŋ, bâmana alú á mīḿbóg mə́kɔ́g, bádī tsîd ngoe, bisóá bídí byábán və m̀fyáŋ bibɔ̌l bí byə́m; 5bákɔ̄bɔ nâ: "O kálaga ai wǎmēn, tə wasúbu babi, amú mə nə wa bíndá !" Mim̀bɔán mítē myákūli ma otsída á mīḿbōg mí dzwé, m̀bǔŋ ndóǎn yā wáyóŋ ńtīē ámǒs. 6Tám yēn, lə́ nə ma ǹtilán á mís étēde vā, nə́ təge dzǎm tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ, a kələ kwí anə́ mādúgan mân, é mân mə́ nə́ ńtūd, 7ású bə́bə́ə̄ mim̀bɔán báán ai ébá bə̄síá báán, fǔfulu, ǹdzóán Ńtondôbə. Ébá bádīgi ewúma á miǹkǒl á yób, ébá bə́ kələ bâta ma á bāān miǹkǒl, mayi bɔ́ dúgan ńtūd mân á wáyəan ai ényiŋ dzábán yā é ngálod. 8Ǹtondôbə a dzó nâ: ḿból báyəm é dzóm é nə́ ézaŋada étēde, bə́ ngádzó nâ: "O bə́ dzɔ ndáman, ású é maa a nə́ étēde, nálā ńgɔ mǎyi bɔ ai bitúgā byáma, təge bɔ́ ndáman bə́sə. 9Mayi tɔ́b, ábə̄ Yákɔb, mvɔŋ bod, owé, ábə̄ Yúda, mɔ́n elíg miǹkǒl myáma: miǹtɔbɔ myáma myâyi myá kaban, bitúgā byáma bí lóŋo étēde, bəsíé bámā bâyi lóŋ mvóg étēde. 10Sharôn a yi vəŋan áfūb mə́dîga ású míńtómbá ai kábab, m̀bugulǔ yā Akor kig, etɔbɔgɔ̌ nyag, ású ḿfí é bod bámā bə́ ngádzə́ŋ mā. 11Ḿfág wáán, mína yǎ myādzoge Ǹtondôbə, mína yǎ mī ngávóan m̀fúfúb ǹkǒl wáma, mí kōmó tə́bə́le ású Gad, mǐ soege mińtúd mí kɔ́b mí ḿfulán bílám ású Meni. 12Ńdɔ̄ hḿ maa mǎkag mína fa bitá: bə́sə, myǎyi kúd ábɔ̄ŋ, bə́ tsígí mína engɔŋ, amú mə̄ ngálóe, ńdɔ myǎ dzí kig yalan, mə ngákɔ́bɔ, ńdɔ myǎ ndzí kig vógolo. Mǐ ngábɔ édí á nə́ ábē á mís máma, mǐ ngá ndzi kig məm édí lányəb ma á ńnə̄m. Asú tē ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: tám yēn, bitúgā byáma byâyi dí, mína mí wúag zie; bitúgā byáma byâyi nyú, mína mí wúag ekódé; bitúgā byámā byâyi dzə́m, mína mǐ wúag osɔ́n. 14Bitúgā byáma byâyi bom áyēngá ású mvɔ̄ī ai miǹtǎg yā ńnə̄m wábán, mína mí lɔ́ŋɔ bikígá ású ńdzǔg ńnə́m; owé, myǎyi yón ai ǹnə́m ǹtsígán âbum. 15Myǎyi líg dzwé dáán anə́ bikag ású bə́síé báma, bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə Zambá a wé kig wa aná !" Və ású bítúgā byáma, Dzwé áfə́ ńdɔ̄ bâyi yómolo. 16Ńdɔ̄ hḿ ényɔ́ ósə ǎ yi maa nyémēn á sí mū, a yi maa nyémēn á dzwé "Zāmbá bə́bə́lá", enyɔ́ ósə ǎ yi kǎn sɔŋ á sí mū, a yi kǎn sɔŋ á dzwé "Zāmbá bə́bə́lá". 17Amú mazu bonde ḿkpāmáŋ yób ai m̀kpámáŋ sí, nâ mam mə́ ósúsúa, é mod ǎ bad mɔ́ tsog təge ai nyé. 18Tǎn miǹtag á bisəb bisəb, tǎn ású é mam mǎzu bɔ. Owé, mazu dúgán bondě Yērúzalɛm ai ayɔŋ díé, Yērúzalɛm dzwé nâ: "Miǹtag", ayɔŋ díé dzwé nâ: "Məfon". 19Matag ai Yērúzalɛm, mod ǎ ngāwōg kīg fə̄ étē tɔ kíŋ ǹyón, tɔ ǹtad ólún. 20Ábə̄ nyé, təgě fə wóg naa mɔ́n ā wú ókalǎ bān mə́lú, ngə́ kig nâ ǹnǒm mod ó ndzí kig dzálī mə̄lú mə́ ényiŋ móé. É mod ǎ dāŋ wú mɔ́ngɔ́ a yi wú ńtɛd míḿbú. 21Bâyi lóŋ mə̄ndá, bə́ tɔ̄bɔ́ mɔ̄; bâyi bɛ̌ mə̄fúb mə́ wɔ̂n, bə́ díí bibumá. 22Bâyǐ kig lóŋ, mod m̀fə́ ā ńtɔ̄á; bâyǐ kig bɛ, mod m̀fə́ ā ngadí, amú ǹtíé ényiŋ bod bámā wâyi vəgan ai éví kōlé; ébá mə̄ ngátɔ́b bâyi bələ́ ḿfī yā ésīē yā mɔ́ mábán. Bâyǐ kīg fə syé á zəzə, bâyǐ kīg fə byé mɔ́n a wúú, amú mvɔŋ bod dzabán yayi tɔbɔ ai bɔ́. 24Bâyǐ kig ma kə́ mǎn lóe, mə yə́bə yǎ; bâyǐ kig kə́ mana ńkɔ̄bɔ, mə wóg yǎ bɔ̄. 25Zə̌ bân mǎn ńtómbá bâyi dí fūfulu, emgbə́m yâyi dí bīlɔ́g anə́ nyag, ḿfág nyóé m̀búlúg ńgɔ̄ wáyi bɔ̌ bīdí bíé. Təge fə ai abé ngə́ éndāman ai asum á ḿfúfúb ńkǒl wáma, á Ńtondôbə a dzó. Ǹtondôbə a dzó nâ: “Yób á nə etɔá ńtōmbā dzáma, sí dzɔɔ étə́legǎ məkǒl dzáma, zǎ ndá myāyi ma lóŋ ? Zǎ vómo myǎyi ma kom áwɔí ? 2Ńdɔ̄ áfə, byə́m bítē bísə, və esíé yā mɔ́ máma, ńdɔ̄ hḿ bísə̄ bí nə̄ émbyāma -ebúg Ńtondôbə. É vóm mís mámā mádiŋ bəbə ó nə m̀búbúá mod ai ényɔ́ á nə̄ ńnə̄m édzɔdi, áā nyaŋaban ai ebúg dzáma 3Bátūni ǹnóm nyag, vədá bátsīg ńgūmā mod: bátsīg ńtōmbá, vədá báwé mvú ai kə́g ! Bávə́ mə̄túnuŋa mə́ ngāŋ, ndə məkǐ mə́ ngōē ! Bádīgi otú ngāŋ, ndə ású ólugú m̀bə̂ ekálan ! Bod bə́tē bə́ nə̄ fə̄ ébá bátsog hə məzěn mábán ébá bádiŋ bə́ fídigan mam mə́ nyīé mábán. 4Mǎ fə mayi tɔ́b bə̄dzə́dzāā bə́ mam ású ńdzǔg wábán, mə sǔ fə̄ bɔ́ á nyɔ́l é nyindi bámbáda, amú yə̄ nâ mə ngálóe, ńdɔ mod a ndzí kig yalan, mə ngákɔ́bɔ, ńdɔ̄ bá ndzí kig vógolo; və bɔ́ bə́ bɔɔ é mam mə́ nə́ ma abé á mís, bə́ tɔ́bɔ édí lányə̌b kig ma á ńnə̄m. Vógólán ebúg Ǹtondôbə, mína yǎ myānyaŋaban ai ǹkɔ́bɔ̄ wóé; é bə̄bə́nyɔ̄ŋ básíŋ mínā, á bátsīdan mínā ású dzwé dáma, bə́ ngádzó nâ: "Ǹtondôbə á lə́dégē hḿ dúmá díé nə́ bǐ yén anə́ myātag !" Hədá ḿbɔ̄ báyi wɔ́bɔ̄ ósɔ̄n. 6Kiɛ́ ! Kíŋ, edǔŋ yā édzə̂dzāla, kiɛ́ ! Kíŋ yǎ Tə́mpɛl é nə́ kíŋ. Ǹtondôbə: a dúgan miǹzízíŋ míé mân ású mim̀bɔán myábán. 7Hála a ngə́lə təge kogolo, ńdɔ a ngábyé mɔ́n, hála miǹtyé mí ngə́lə təge nyé bi, ńdɔ mǎn fám á ngāhám. 8Zá á ngāwóg yǎ ákyaí dzǎm tē ? Zá á ngāyén yǎ ákyaí dzǎm tē ? Yə ayɔŋ lâbobondeban amǒs ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, nə́ Síon a tádigi ǹkogolo, ǎ ngabyé kīg bɔ́n ? 9Yə mayi yáī zēn enyiŋ təge nə́ bɔ́n bábyālí ? Ebúg Ǹtondôbə. Yə éma mavə́ ábyē mayi dǐb zēn enyiŋ ? Ebúg Ǹtondôbə Zambá woe, 10Tǎn ai Yerúzalɛm fǔfulu, fonân fə ású díé, é mínā bə́sə myǎdiŋ nyé; bámáŋán sɔan ai nyé, é mínā bə́sə mǐ ḿbə́ bəgə́ məyəb móé. 11Myǎyi nyé nyāŋ á twé, mǐ dzyé fə ai evɔ́lī dzíé, myǎyi nyáŋ mǐ dzyé fə ai dúmá díé. 12Amú Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: «Mayi nyé lōm mvɔ̄í á nyɔ́l, mvɔí é ńtɔ̄á hə anə́ éwōlō óswé, mə lómó nyē dúmá məyɔŋ, dúmá lə́ ngafúguzu hə anə́ ótotóŋ. Bâyi mínā bəgə á twé, bə́ fólogo mínā, bə́ toege mínā á məbɛ. Anə́ ḿból nyīá ā fólo mɔ́n, éyə̄ hḿ māyī mínā vɔ̄lí nālá á dzāl Yērúzalɛm. 14Myǎyi fɔ́ɔ́ dɔ̄ yén ai mís, ǹnə́m wâyi mínā tag âbum, bivɛ̌s byáán bí ngávumulan anə́ bīlɔ́g; bəsíé bə́ Ńtí bə́ ngāyén hḿ wɔ́ ésíé wóé, vədá wâyi bɔ ngɛ́d ai miǹzízíŋ míé. 15Ńdɔ̄ hḿ, Ńtondôbə hḿ nyɔ̄, ā zu á ndóan, bikálíg bíé anə́ évūndu ńkulu, nə́ a yân ekolá yā ólún wóé ai ayɔ́g, ekolá məsis ai miǹkabag mí ndóan. 16Amú yə̄ nâ, ndóan á mɔ́, ńgɔ Ǹtondôbə ǎ yi tsíg ńtōl ású mod ósə ai fa bitá dzīē: bə́ bui adzé, ébá Ńtondôbə ǎ yi saŋ. 17Ébá bávə́ bə́bēn "bínda" ai "mim̀fúfúb" nə́ bə́ nyíán á bə̄ngádan, bə́ toŋo ényɔ́ ósú, á nə̄ á zə̄zǎŋ, ébá bádí tsîd ngoé, tsíd mənduga ai bidu, mim̀bɔán myábán ai miǹtsogán myábán, bísə̄ byâyi man - ebúg Ńtondôbə. Mǎmēn mə̄ sɔ́ yǎ, mayi tíndī mim̀bɔán myáán ai miǹtsogán myáán; mazu kóan bǒd yā miǹnam mísə́ ai miǹkɔ́bɔ mísə; bə́sə̄ bâyi zu, bâyi sɔ́ yén dúmá dáma: 19owé, mayi bɔ́ bədě ndəm á nyɔ́l; é mān ábím ā yi kódeban, mayi kə́ malóm nyē á məyɔŋ: Tarsis, Puth ai Lud, ḿfág báwoa bilâ, Tubal, Áfrǐka, á ńnam Ítáliɛn ai á ńnǎm Grɛ̄g, á bilôn, á miǹnam oyǎb, mayi bɔ́ lóm ḿfág mod a bə́ kig wóg dzwé dáma, ḿfág mod a bə́ kig yén dúmá dáma. Ḿbɔ̄ hḿ báyi kə́ báyēdan dúmá dámā á məyɔŋ. 20Bod bâyǐ sɔ́ ai é bə̄bə́nyāŋ báán bə́sə̄ yā məyɔŋ məyɔŋ, bə́ zaag bɔ́ fáī Ńtī, bə́ bə̄bə̄dán á bikabilí ai á bīkálíg, á óndānga, á bōzəle: Ǹtí émēn a dzó nâ bâyi bɛ́d á ńkǒl wámā yā Yērúzalɛm, ákyāí fə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bákad sɔ́ ai bifái á ndâ Ǹtí, bə́ bə̄gə́ byā á mīḿfūbán bísōá. 21Mayǐ fə tɔ́b bəfada ai bəlevítá á ńsāmbá wábán. 22Owé, ḿból ḿkpámáŋ yób ai ḿkpámáŋ sí mākom bí tə́lə̄ fím á mís máma -ebúg Ǹtondôbə, éyə̄ fə mvɔŋ bod dzǎn ai dzwé dáán byáyi tə́bə ai fím nālá ! Ńdɔ̄ lâyi bɔbǎn naa, á mətíé mə́ ngɔn mətíé mə́ ngɔn, á bəsábad bəsábad, enyiŋ ésə̄ yâyi ma sɔ́ kūd mə̄bɔ́ŋ ósū -ebúg Ńtondôbə. 24Ai mə̄kwí yā édzə̂dzalá, bâyi yén mim̀bɔán mí é bod bə́ ngádzó naa bálūman ai ma; bitúm yā étēde təge wú, é ndóan bádíg təge dím, bə́ tɔ̄á və nyié nyié ású ényiŋ ésə. Bibúg bí Yeremías, ndómán Hélkias, fada m̀bɔ́g yǎ bə́fada bə́ ngábə́ á Anátod, á ńnam Bényamín. 2Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə̄ nyé, á mə̄lú mə́ Yosias, mɔ́n Amôn, ǹkúkúmá yā Yúda, á ḿbū áwômo ai lálā yā édzōē dzíé. 3É kwí fə̄ á mə̄lú mə́ Yoyakim, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yā Yúda, a kələ kwí á məmaná mə́ ḿbú áwômo ai m̀bɔ́g Sedekias, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, a kələ kwí ǎ Ńkəán məkaban mə́ Yērúzalɛm, á ngɔn tána. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákad ma bíbúg bī nâ: “Ósúsúa yə nâ makom wâ ábǔm bə nyoá, hála mə̌ yəm yə̌ wā; ósúsúa yə nâ wabyáli, hála mə tɔ́b yə̌ wā, mə tə́lé wa profɛ́d ású məyɔŋ. 6Ńdɔ madzó ai nyé nâ: “Ǎ, a, a, ǎ Ńtondôbə Zambá, mə nə há təge yə̌m ńkɔ́bɔ, amú mə ngə́lə̄ mɔ́ngɔ́ !” 7Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “Tə wádzó naa: mə ngə́lə̄ mɔ́ngɔ́, amú míńlómán mísə mǎyi wa lóm, wayi kə, ńdɔ̄ fə é mam mə́sə mǎyi wa kad, wayi mɔ́ kɔ́bɔ. 8Tə wakɔn wɔ̌n á mís mábán, amú mǎmēn mə́ nə ai wa, mayi wa kála, anyu Ńtondôbə dílī. 9Ńdɔ Ǹtondôbə a ngásám wɔ́, a nambá ma anyu, nyé ai ma nâ: bibúg byámā bíli mǎfudi wa ânyu. 10Yəmə́ naa, ámōs dī, mə tə́lé wa profɛ́d ású məyɔŋ ai ású bīdzóe, ḿból yə̄ nâ ó tye, o fumiŋi á sí, o tsama, o búgu, o lóŋo, o bɛ̌ fə. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə ma nâ: "Ǎ Yeremías, wayén dzé ?" Ma nâ: "Mə tála ǹtəm elé "ńnɔ́ni." 12Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: "Ǒ tóán yēn. Amú manɔ́ni ebúg dzáma nə́ mə́ dzálā dzɔ́." Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə ma éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ nâ: "Wayén dzé ?" Ma nâ: "Mə tála mvié é kúndigi: anyu á bəbəgə ḿfág yǎ Âkoé." 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: Ǎkoě ńgɔ amalá láyi sɔ́, á nyɔ́l batɔbɔ ǹnama bə́sə. 15Mazu bándī mə̄ndá mə́ bod mə́sə̄ yā bīdzóē yā Ǎkoé. Bâyi sɔ́ éyɔ̌ŋ tē mod ósə yǎ étē ā yi tə́lē étɔá kúm dzíé á mə̄nyīī míḿbɛ́ yā Yērúzalɛm, ai mim̀fim mie ńkɔ̄dɔ̄ná, ai mǎl mə́sə̄ yā Yúda. 16Mayi bɔ́ kpe ai ǹtsígán mińtól myáma, ású bə́bə̂ bə́ mam bábán bə́sə, amú bə́ ngádzoge ma á sí, bə́ ngadígi bəzambá bə̄fə́ otú, bə́ ngálúi miǹló á mís bikokomǎ yā mɔ́ mábán. 17Ḿfág wóe, wayi tindi ángə̄də́g dóe, ó kódō á sí, ó kad bɔ́ é dzóm ésə mǎyi wa bénde. Tə wadzə́m kám á mís mábán, mə zǎ bɔ̄ɔ̄ naa ó dzəm kám á mís mábán. 18Ma nyɔ́ mātə́le wa, ámōs dí, anə ǹgungúl tísɔn; ǹkum ndóan, m̀fǐm bikie, ósū ńnam ósə: miǹkúkúmá yā Yúda, bitɔŋ miǹtómba míe, bəfada bóe ai ayɔ̌ŋ yā ńnam. 19Bâyi lúman ai wa, dá təge wa bwé ḿbǎŋ, amú mə nə ai wa, ású yə̄ nâ mə́ nyīī wa. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ ­nálā. Ńdɔ ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə ó ngányían ma á mə̄lɔ́ naa: “Kələ́ bám Yērúzalɛm á mə̄lɔ́, ó kad nyé nə Ǹtondôbə a dzó nâ: mə ngə́lə́ tsogo enyiŋ sósōó ngɔn miníngá dzóe, ai edǐŋ ḿbɔ́m dzóe, ábōg ō wulugu ai ma á ńkód ńnam, é sí é nə̄ təge fáí bīdí. 3Ísraɛ̂l a ngábə́ é dzóm Ńtondôbə a ngáhán, ndə̌tə́gə̄ bidí yā áfūb díe; ngə́ mod a dí byā , a bəgə́ éboe, amalá ai nyé –anyu Ńtondôbə dílī. Vógólán ebúg Ǹtondôbə, ǎ ndá Yákɔb, ai mə́ndá mə́ bod mə́sə̄ yā ndá Ísraɛ̂l. 5Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Zǎ évusǔ běsōá bə́ ngáyén ábə ma nə́ bə́ kə oyǎb ai ma, bə́ kə̄ bâtoŋ bədzə́dzāā bə́ mam á zud, bɔ́ bə́bēn bɔ̂ bə́ və̄ŋán fə bədzə́dzāā ? 6Bá ndzí kig dzó nâ: A nə vé, Ǹtondôbə yǎ á ngābɛ́d ai bíā á ńnam Égîptɛn, a wulú ai bíā á ǹkód ńnam, á é sí yǎ é ngābə́ ńkōd ǹkód, alɛ̌d alɛ̌d, á káŋálá, hə díbī díbi, é sí yǎ mod a ndzí kig wulu étēde, a mod ziŋ a ndzí kig lóŋ mvóg ?" 7Mə ngákə ai mínā ńnam sí yāvú bīdí, nə́ mǐ di bidí ai akúmá yā étē. Ǹnyie anə́ mī ngákə kwí, mǐ mǎn mə kə́ bɔli ńnam, é hóm mə̄ ngáhán ó ńtɔ̄á ángōndó. 8Bə́fada təge dzó nâ: ‘Ǹtondôbə a nə vé ?’ Bəyəm bə́ mvéndé, bə́ dímiŋi ma, bənɔ́nī bíyə́m báma, bə́ dugu ma, bəprofɛ́d báma bə́ kɔ́bɔgɔ á dzwé Bâl, bə́ toŋo bəzəzə̌ bəzambá. 9Asú te matámə sɔ́ dzóan ai mínā, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, ­mə́ dzóán fə ai bɔ́n bə́ bɔ́n báán. 10Daŋân hḿ á bilǒn bí Kitim mǐ yen, lómán sílī á Kédar, mǐ tóân sóŋ ádzō, mǐ yen ngə́ akyaí dzǎm tē á ngábɔban yǎ. 11Yə ayɔŋ á ngáfɔl yǎ bəzambá bóé ? Á kə̄ kwī, bá sə́ kīg bēn tɔ bəzambá, ńdɔ ayɔŋ dáma á ngáfɔl dúmá díé ai dzə́dzāā dzóm. 2Yób ásə̄ á kámá mā é dzam dí, á nyáŋábán, á kūú áhə̌m, Ǹtondôbə ńnye a dzó nálā. Amú ayɔŋ dáma á sə́m mīńsə́m míbɛ̄: Bə́ wōá mā á fyɛ́, é ma mə nə́ bɔ ǹsólé mə̄ndím, bə́ mān fág bíbé byátúlan məndím, á bí nə́ təge baalǎ mə̄ndím. Yə Ísraɛ̂l a nə olɔ̌, yə a nə etúga yā ndá nə́ bə́ və̄ŋán nyé dzóm ńsa ? 15Bimgbə́m bí ngábámī nyé, bí məməle, bí vəŋán sí dzīē bīlíg bilíg, bí mān dígī māl móé, təgě fə ai mod yǎ ā tɔbɔ étēde. 16Tɔ bǒd yā Memfis ai ébá yā Dafné bə́ ngábwé wa ǹló. 17Bidzo ai zá ? Sə ḿból ó ngādzoge Ǹtondôbə, Zambá woe, á sí a ? Nyé á kpaigi wa zěn ósū. 18Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, m̀fí dzé ákə Égîptɛn, ákə̄ nyú mə̄ndím á Nîl ? M̀fí dzé ákə á ńnam Asiría, ákə̄ nyū mə̄ndím yā Óswē ńnēn ? 19Bəbə̂ bə́ mam bóē bâyi wa və́ éndə̄gə́lə́, bivǔs bíē fə dzam də́dā. Wógó ó yə̌m fə̄ nâ á nə abé ai ayol, nə́ wadzoge Ǹtondôbə Zambá woe, təge bǎd nyaŋaban ásū dáma -Ǹtondôbə Sabaot énye a kɔ́bɔ̄. 20A tádígi kɔ́m ó ngābúg m̀bog wóe, o mǎn tyé mə̄súŋ móe wa nâ: Mǎyǐ kig syé. Hədá, ǎ Ńkǒl á yób ósə, a nyumán elé ésə̄ á sí, o ngábómbo anə́ mīníngá ebamba. 21A fyáŋán bɔ̌ naa mə ngábɛ wa anə́ ńtɔ̄bán ńdíg wɔ̂n, ǹtúd ai mim̀bəmbə mí fɛ̄s, éyə ó ngāvəŋan akúd ńdíg yá ású dáma, ǹdíg wɔ̂n bikodog ? 22Tɔ wafyáŋán sǒb wāmēn á ḿfun sɔ́bɔ məkaba o báman ai abuí sɔ́bɔ, hə akɛ́l yā ńsə̄m wóe á bāā má ósū -Ǹtí Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. Éyə o nə́ dzǎm dzó yá naa: ma sə́ kig ai éboe, ma ndzí kig tǒŋ Bə̄baal ?" Bə́bə́gə məbɔ móe á ḿbigili, məmə́ é mam o ngábɔ. O nə okúkud etɔŋ kámɛ̌l yā yádə́ŋədan á məzěn mə́sə ! 24Ǹgál ózəle afan yǎ ā man yǎ yəman ai ǹkód ńnam ai ngul yǎ ngɔn dzié, a víbi evúndu, zá á nə̄ kaman ai nyé nə́ á və́bə́lə́ ? Ényɔ́ ósə a dzə́ŋ nyē, təge ai ńdzǔg nə́ á tóbán ai nye á ngɔn dzié. 25Bɔ̌ ókālá, ngob yayi wa sɔ́dan âkǒl, engɔŋ yâyi wa mǎn kōd, dá, wa nâ: "M̀fí ó sə́ kig ! Amú mādiŋ bədzín, mayi bɔ́ toŋ á zud !" Anə́ ḿból ńwūwúb wáwóg ósɔ̄n éyɔŋ bə́ dīlán nyē, éyə bǒd yā ndá Īsraɛ̂l báyi wóg ósɔ̄n nālá; bɔ́ bə́bēn, miǹkúkúmá myábán, bitɔŋ míńtómbā myábán, bəfada bábán, ai bəprofɛ́d bábán. Yā bádzó ai elé nâ: "O nə tará wama." Bɔ́ ai akɔ́g nâ: "Wǎ ó ngābyé mā !" Amú dɔ́l dábán ńdɔ̄ bə́ ngálúm ma sə̌ kig ású dábán; hədá ábǒg ámalá dábán, bə́ ngalɔ́ŋ mā, bɔ́ nâ: "Kódógō á sí ! ó nyīī bíā !" Bə́ nə̄ vé, bəzambá yā ó ngākom wǎmēn ? Bə́ tə́bə́gə̄ hḿ, ngə́ bə́ bə̄lə́ ngul yə ányǐ wā ábǒg miǹdzǔg ! Amú ábím ábuí māl móe mə́ nə́, abím tē fə bəzambá bóe, á Yúda ! Asú dzé myādzɔ́s ai ma, mī ngalúman ai ma mínā bə́sə ? -Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. Mə ngáyíd bɔ́n báán á zəzə: bá ndzí kig nɔŋ áyə́gē étēde; okəŋ bitá wáán ó ngāmin bəprofɛ́d báán anə́ ébibigan émgbə́m. 31Mína bǒd yā é ngongo bod nyí, vógólán ebúg Ńtondôbə: Yə mə vəŋan yǎ ńkōd ńnam ású Ísraɛ̂l ngə́ sí díbī kig ? Ású dzé áyɔŋ dámā ládzó nâ: Byǎyi wulu éwǔwulu, byǎyǐ kīg fə bǎd sɔ̄ ábə wa ?" Yə abǒb ngɔ̌n mīníngá lâkad vóǎn bidzaman bíé ? Yə m̀bɔ́m wâkad vóǎn kāndá wōē ? Dá, ayɔŋ dámā dɔ́ lə́ ngávóan ma məlú təge ai táŋ. Ábím ḿbəmbə zěn ó ngāman kpaí wāmēn nə́ wakə wadzə́ŋ bibɔn bíe, ńdɔ ǒ man yǎ yəman ai abé á məzěn móe. A kələ kwí á bīwɔ́man bíe məkǐ míḿbúbúá máyēne, ébá bə́ nə təge ai bidzo, á wá ndzí kig kɔ́b bə́ búgu m̀bɛ́ ziŋ ! Tɔ nálā, 35wa nâ, "Mə nə á sāāŋ, tə olún wóe wânamba ma !" Ma hḿ nyɔ̄ māzu tsíg ńtōl wóe, ḿból wādzó nâ: "Ma ndzí kig sə́m !" Abím élɛ̌s tē wābɔ nə́ ó tsénde məzěn móe, hədá, wayi wóg Égîptɛn osɔ́n anə́ ó ngāwóg Asiría osɔ́n. Wayǐ fə kódō wē, mɔ́ mə́ bə̄dé á ńlō, amú Ńtondôbə a byandi ébá wāfidi, wǎyǐ kig tóban ai mvɔ̌m ábə̄ bɔ̄. Ngə́ mod a soe ǹgál, miníngá te a kódó ǎ ngáwóge ai mod m̀fə́, Yə mod tě á ngə́lə́ á bələ́ ngul yǎ ádūgan ábə miníngá tě? Ngǎ sí te ě man yǎ ndáman? Ńdɔ̄ hḿ wa yǎ ó ngābɔ ebamba ai abuí bod, wakad áyá wadúgan ábə ma ! Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 2Tyé mís, ó bə̄bə́ á məyɔ̌ŋ yā miǹkǒl, á vé ó ngābɔ təge bómbo ai bɔ́ ? Á mgbág míńdzɔ́ŋ, ǒ kadəgə tɔbɔ o yanga bɔ́ anə́ mān Árāba á ńkōd ńnam. O ngábɔli ǹnam ai ebamba dzóe ai bəbə̂ bə́ mam. 3Asú tē mvəŋ é ngátə́bə, mvəŋ mvúa təgě fə nɔ́ŋ. Hədá hə o bələ́ ású miníngá ebamba, təge wóg ósɔ̄n. 4A tádigi étɔ̄á dzī, ngǎ walóe ma nâ: "Ǎ tārá, wǎ ó nə̄ mvóé yǎ ámɔ̄ngɔ́ dáma ! 5Yə a yi bɔ ai ózīlá á ńnə̄m kɔ́m ésə, yə a yi laŋan hə a wógo olún kɔ́m ésə ?" Wakɔ́bɔ nálā, o bɔ̌ bəbə̂ bə́ mam ai ńló álɛ̌d ó nə̄ ai wá. Ísraɛ̂l, ǹku nyə́bə́ ai Yúda m̀bé 6Ǹtondôbə a ngádzó ai ma ábǒg ńkúkúmá Yosias nâ: Yə wayén é dzam ǹkángā Ísraɛ̂l ó ngábɔ ? A bɛ́dē á ńkǒl ósə, a tə́bəgə á nyūmán elé ésə̄ á sí, a bɔɔ ebamba. 7Mə dzóó ma nâ: "Nyie anə́ ā man yǎ bɔ é mam mə́sə̄ má, a yi dúgan ábə ma". Á kə̄ kwī, ńdɔ a ndzí kig dúgan. M̀vomvól mānyāŋ wōē Yúda, ó yénə tē fə̄ é mam mə́sə̄ má. 8A ngáyén fə̄ nâ mə ngásoe ǹkángā Ísraɛ̂l ású ényiŋ ébamba dzíé, ńdɔ̄ fə mə ngávə́ nyē kálara enyab etás. Á kə̄ kwī, m̀vomvól mānyāŋ wóé Yúda wá ndzí kig kɔ̌n wɔ̄ŋ, ńdɔ̄ fə nyé a ngátə́bə̄ nâ a bɔ ebamba. 9Ńdɔ̄ a ngábɔli ǹnam ai enyiŋ ébamba dzíé, təge wóg ósɔ̄n; a bɔ ebamba ai akɔ́g ai elé. 10Ai e mam mə́sə̄ má, ǹkángā mānyāŋ wōē Yúda, wá ndzí kig dúgan ábə ma ai ǹnə́m wóé ósə, hə ai mədugan móé. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: Ǹkángā Ísraɛ̂l ó nə̄ sósōō a lodo m̀vomvól Yúda. 12Kələ́ hḿ yédan bíbúg bī ḿfág yǎ ǹnam Âkoé; wayi kɔ́bɔ nâ: "Ǎ ńkángā Ísraɛ̂l, dúgán ai mvús, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mǎyǐ kig wa bǎd lə́dē ású ngɛ́d, amú mə̄ nə́ ńnə̄m ngɔ́l, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mǎnyiě kig ozílá á ńnə̄m kɔ́m ésə. Məmə́ évǔs dzóe hə m̀məmán, o ngábɛn Ǹtondôbə Zambá woe, ǒ ngandə́ŋəndan vóm ósə ai bədzín á nyūmán elé ésə̄ á sí, ńdɔ myǎ ndzí kig vógolo kíŋ dzama, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. 14Dúgán ai mvús, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, amú mǎ mə̄ nə́ Ńtī wāān. Mayi mína nɔŋ, m̀bɔ́g á tísɔn, bə́bɛ̄ á ndá bod, mə́ kə́ə́ ai mínā á Síon. 15Mayi mína və́ ákyāí bə́nɔ́nī yā ńnə̄m wáma wátám, bâyi kə ai mínā á mə̄dîga ai fəg ai okálá. Éyɔŋ mǐ foe yǎ ábuí, mǐ wúmú ábuí bibumá á ńnam, abǒg tē hḿ, məlú mə́tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, bâyǐ kīg fə dzó nâ: "Ezímbí ámvóé Ńtondôbə", bâyǐ kīg fə dzɔ́ tsog, ngə́ áwōdan ngə́ áfudi ńnə̄m étēde, bâyǐ kīg fə bǎd lōŋ éfə̄. 17Abǒg tē bâyi lóe Yērúzalɛm nâ: "Etɔá kúm Ńtondôbə". Məyɔŋ mə́sə̄ mâyi sɔ́ kóan ábə̄ nyé, ású Ńtondôbə, á Yērúzalɛm, bâyǐ kīg fə bǎd tǒŋ bə́bə̂ míńnə́m myában ai alɛ̌d ásə. 18Məlú mə́tē, ndá Yūda yayi kə á ndá Īsraɛ̂l; bɔ́ bə́sə̄ bâyi tíē fǔfulu á ńnam Âkoé, bə́ ngákə á ńnam mə ngávə́ bēsīá báán anə́ ngab elíg. Ma mə ngádzó hḿ nâ: Ô ! Mǎyi wa tə́lē á ńsāmbá bɔ́n bámā. Mayi wa və́ mvud sí, e ngab elíg yādaŋ m̀bəŋ á məyɔŋ mə́sə. Mə dzô nâ: Myǎyi ma lóe nâ: Tará, myǎyǐ kig bǎd kân ai ma. 20Á kə̄ kwī, anə́ ḿból miníngá ā kuan ai mvóé dzīē, éyə mǐ ngákuan ai ma nálā, mínā ndá bod Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 21Á bān mə̄zěn bə́sə, kíŋ é ngákwí á yób: miǹyón ai miǹtad mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, amú bə́ ngákódo á zēn dzābán, bə́ vóán Ńtondôbə, Zambá wābán. 22Ǎ mīńkángā mí bɔ́n, dúgán ai mvús, mayi mína syé álɛ̌d míńkángā míńnə́m myáán. “Bíā bá, byāzu ábə wa, amú ó nə̄ Ńtondôbə Zambá wāān. Á bə́bə́lá, édzí yásɔ́ á miǹkǒl é nə hə miǹnǎl, á bidǔŋ yā miǹkǒl fə dzam də́dā. Á bə́bə́lá, hə ábə Ǹtondôbə Zambá wáán ńgɔ̄ akodé Ísraɛ̂l á nə́. 24Osɔ́n ó ngáman dí ésīé bətará a tádígi ámɔ̄ngɔ́ dáán, biyə́m bītɔ́g, tɔ ébí bīńnēn, bǎn fám bábán ai bǎn bīníngá bábán. 25Ḿbómbógán ósɔ̄n wáán étēde, osámā wáán ó ku bíā á yób. Amú bī ngábyandi Ǹtondôbə Zambá wáán bíā bə́bēn ai bətará báán, a tádigi ámɔ̄ngɔ́ dáán, a zaa kwí ámōs bēn dí, təge vógolo kíŋ Ǹtondôbə, Zambá wāān. Ngə́ ō dúgán ai mvús, ǎ Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, ngə́ ō dúgán ábə ma, ngə́ ō vāā bə́bə̂ bə́ mam bóe á mís máma, ngə́ ō dzōgé dzə́bədan; 2ngə́ ō kāní sɔŋ ábə Ǹtondôbə yǎ á və̌, á bə́bə́lá, á tə́tə̄lə́ ai á sósōō, eyɔ̌ŋ tē hḿ məyɔŋ máyi yén maa ábə̄ nyé, ábə̄ nyé, mâyi yén dúmá. Amú Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ ai bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm nâ: Líán é vóm məlí mə́ sə́ kig, tə myǎbɛ dzóm é vóm biyoá bí nə́. 4Kəlébán ású Ńtondôbə, mǐ vāa ekob ákəlé yā mīńnə́m myáán, mína bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm, təge ai nálā olún wáma wâyi káb anə́ ndóan, wâyi yón təge ai é mod anə́ wa dím, ású bə́bə̂ bə́ mǎm yā myābɔ. Tɔ́ŋ bitá á Yúda 5Yédégán dɔ́ á Yúda, kúlígán dɔ́ á ngə́ə́ŋ á Yērúzalɛm. Lɔ́ŋáŋ tɔ́ŋ á ńnam, yédégán á yób étēde, mǐ dzo nâ: Ńtógán fǔfulu ! Bǐ kə̄ á miǹgungúl bə́tísɔn. 6Tə́légán ndəm á Síon, túbán, təge tə́bə á zēn ! Emgbə́m é kwí á nginda afan dzié, ǹtsam məyɔŋ a tíe yǎ ai dulu, a kódó étɔbɔgɔ dzíé nə́ a vəŋan ǹnam wóé bifun, mǎl móé mâyi mǎn tsamban, təgě fə ai mod yā á tɔá étēde. 8Asú tē bɔ́dán miǹkud, yónán, mí tǎd fə, amú mod olún Ǹtondôbə a ndzí kig bía kódo á nyɔ́l. Amǒs tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, ngul yayi dzə́man ǹkúkúmá á ńnam ai bədzóē fə dzam də́dā bəfada bâyi kɔ̌n wɔ̄ŋ, bəprofɛ́d bâyi dzə́m kám. 10Ma nâ: É é ! Ǎ Ńtondôbə, o ngádug fɔ́ɔ́ áyɔŋ dí ai Yērúzalɛm, éyɔŋ o dzô nâ: "Myǎyi bǐ mvɔ̄í", ábōg ókəŋ bitá wâ wáwé bía ai sí dī." Məlú mə́tē, bâyi dzó ai ayɔŋ ai Yērúzalɛm nâ: Ayóŋ évúndū lásɔ̄ á miǹkǒl á yōb á ńkōd ńnam, lə́ ngazu dzimbǐ ngɔn yǎ áyɔŋ dáma. Sə̌ kig ású ésəgəzə ngə́ ású éfúbu. 12Ngul evúndu yasɔ́ mā álí, ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī mə mazu tsíg ǹtól yā nyɔ́l dzábán. Ényē nyɔ́lɔ ǎ zu anə́ mīńkúd, bikálíg bíé bí nə anə́ ńkulu, bikabilí bíé byámbāda m̀bíl a lodo ndoe. Ngɔ̂ bíā ! Bǐ dzáŋ yǎ ! 14Ǎ Yērúzalɛm fúbúgu ǹnə́m wóe ábē ḿból yə̄ nâ ó kōdébán. A kələ kwí ábǒg áfē wāyi sɔlǐ bə̄bə̂ miǹtsogán bóe ábum dóē étē ? 15Amú kíŋ yayédan fwé a tiége á Dan, a tíege á ńkǒl yā Éfraím, yayédan amalá. 16Bɔán nâ məyɔŋ mə́ yəm dɔ́, yédégán dɔ̄ á nyɔ́l Yērúzalɛm, miǹzízíŋ myásɔ̄ á miǹnam oyǎb, ńdɔ myǎlɔ́ŋ bīkígá ású bə́tísɔ̌n yā Yúda; 17myǎkɔ́dan nyé á nyɔ́l anə́ bə́nɔ́nī bə́ afúb, amú á ngábɛn ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. 18Wakyə́bə ai amalá tē ású dulu dóe ai mim̀bɔán míe. Amalá dóe dílī ! Abím áyǒl tē ! Lâbi wa á zɔ́ŋ ǹnə́m. Miǹtyé mí profɛ́d ású abé ládzimbi ǹnam 19Abum dáma ! Abum dáma, abím miǹtyé ! Məhɛl mə́ ńnə́m wáma! Ǹnə́m wâkud ma âbum, mə sə̌ kig dzǎm ku évōl, amú mə̄ wóg kíŋ tɔ̄ŋ, ekígá bitá. 20Báyēdan amalá ai ámālá ávɔ̄g, ǹnam ósə ó ńtɔa yǎ bīlíg bilíg, bibə̌m byáma bí man yǎ tsamban təge ai ayé, məsɔbɔ́ máma, anə́ dís lákábada. 21A kələ kwí ábǒg áfē māyi yén ndəm, yə mayi fɔ́ɔ́ wóg kíŋ tɔ̄ŋ ? 22Amú áyɔŋ dáma á nə akúd, bâyə̌m kig ma, bə́ nə̄ bɔ́ngɔ́ yā bə́ bə̄lə́ kig fəg, təge ai ǹló, bə́ nə fəg hə ású ḿbɔán ábé, ású m̀bəŋ, fəg ǹdzáŋán. Mə ngáfɔmbɔ miǹkǒl míńnēn, mí ngadzə́m kám, miǹkǒl mīńtɔ́g mísə myǎnyaŋaban. 24Mə ngábəbə sí, étɔ̄á hə m̀ful m̀ful mə bəbə́ yób: təgě fə ai m̀fyɛ wóé. 25Mə ngáfɔmbɔ: təgě fə ai mod, anɔ̌n ásə̄ yā yób á ngáman túb. Mə fɔmbɔ: ngádan bílé e ńtɔa yǎ ńkōd ńkōd ńnam, bə́tísɔn bóé bə́sə̄ bə́ nə ǹtsamán á mís mə́ Ńtondôbə ású mod olún wōē. Owé, Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ǹnam ósə wayi bɔ̌ bifun, hədá mǎyǐ kīg wá mǎn tsam ósə. Asú tē, sí yayi tɔbɔ á məyəb, yób lâyi vín á kūlúd á yób álí, amú mə kɔ́bɔ yǎ, Mə tə́le yǎ nálā, mǎyǐ kig síngi ngə́ ádūgan ai mvús. Ású bíkígá bí ḿbɛ̂d ekabilí, tísɔn ésə yaman túb; bákə bányīan á məfan, bə́ bə́dē á míńkōm á yób, tísɔn ésə̄ é nə́ hə bifun bifun, təgě fə ai mod étē. Ńdɔ̄ hḿ, wa, bifunu, wayi bɔ ya ? Tɔ wafyáŋán bɔ́d bīyé bí púrpur, o fyáŋán bɔ́d miǹsāngá mí mvɔ́d, o yabá mís móe ai məyǎŋ, wanyə́bə wǎmēn á zəzə ! Bibɔn bíe byâbyandi wa, byâhəle wa ai enviŋ. 31Owé, mawóg miǹtad hə anə́ mīníngá yǎ ā kogolo, hə anə́ wɔ̄ŋ ḿbubúm mīníngá yǎ ó ńkún byē. Miǹtad mí ngɔn Síon yǎ mim̀vəbə mí man yǎ âbum, a bɛ́dege mɔ́ á yób, nye nâ: "Ngɔ̂ ma ! Awú dī mawú ai ebom bə́ wé bə́ bod." Wulúgán á mīńdzɔ̄ŋ yā Yērúzalɛm, bəbə́gan mǐ sīlī fə, dzə́ŋán á miǹsəŋ míé, ngə́ myāyi yén mod, tɔ m̀bɔ́g ényɔ̄ yā ā bɔ sósōō, áā dzə́ŋ bə́bə́lá eyɔ̌ŋ te myǎyi dzu é tísɔn nyí. 2Tɔ báfyāŋan dzó nâ: "Sɔŋ, hə anə́ Ńtondôbə á və̌ !" Bâkani evwé sɔŋ ású miǹnǎl. 3Ǎ Ńtondôbə, sə bə́bə́lá ényē mís móē máyi yén a ? O ngábímī bɔ́: bə́ təge wódan tɔ dzóm. O ngáwé bɔ̄: bə́ təge nɔ̌ŋ mvuluná étēde. Bə́ ngáyə́m ásū dábán á kpím a lodo akɔ́g, bə́ ngábɛn vəŋan. 4Mə ngábə́, mə̄ dzô nâ: "Bə́ nə hə zəzə̌ bod, bâbɔ məkúd amú báyə̌m kig məzěn mə́ Ńtondôbə tɔ sósōō Zambá wābán. 5Ńdɔ̄ hḿ māyi kə á mim̀faŋ mí bod mí nə́, mə́ kə kɔ́bɔ ai bɔ́, amú, bɔ́ bâyəm məzěn mə́ Ńtondôbə ai sósōō Zambá wābán." Á kə̄ kwī bɔ̂ bə́ ngábwé fə m̀bog, bə́ mān tyé mə̄súŋ. 6Asú te emgbə́m yā áfan yátsídan bɔ́, ebyál zə̄ yā ńkōd ńnam yâyi bɔ́ dzâ, zə̄ yayi bɔ́ mɔ̄n ósū tísɔn dzābán, é mod ósə a kwí á ńsəŋ, a mǎn lalibán, amú miǹsə́m myábán mí nə abuí, ebyandí dzábán eyə́gan ánén. Mayi wa dzu ású dzé ? Bɔ́n bóe bə́ ngábɛn ma, bə́ kaniŋan məsɔŋ bə́zāmbá bá sə́ kig. Mə ngábə́ mə̄ dzáligi bɔ́, hədá bə́ bɔ̂ hə ngɔbinda, bə́ kələ ǹtumba á ndá miníngá ebamba. 8Bə́ nə bikabilí yā bí dzyé yǎ ai bidí, á byáwulu ewǔwulu, anə́ ényɔ́lɔ̄ a həbəgə ábə miníngá mǎnyāŋ. 9Ńdɔ̄ mə́ tɔ̄bɔ̄ nálā təge kun ákyaí mim̀bɔán mítē nga a ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. Təge bɔ̌ məkunuŋa mə́ ákyaí áyɔ̌ŋ tē, ngǎ ? Bɛ́dán á məndá mə́ yób móé á yób, mǐ tsam ! Hədá tə myǎman nyé tsam ásə ! Búgán miǹtəm míé, amú myáwōgē kig ai Ǹtondôbə. 11Bə́ ngábɛn fɔ́ɔ́ ma, ndâ bod Ísraɛ̂l ai ndâ bod Yúda. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. 12Bə́ ngásíe Ǹtondôbə, bɔ́ nâ: "Á sə́ kig, amalá ziŋ lâyǐ kig bía namba, byǎyǐ kig yén tɔ okəŋ bitá, tɔ zie ! Bəprofɛ́d bə́ nə tə́ hə evúndu, sə̌ kig Zambá ényé a kɔ́bɔ ábə̄ bɔ́. Bəbə̂ bə́ mam bákag bod bə́ kpāāg bɔ́ bə́bēn á yób !" 14Asú tē Ńtondôbə Zambá Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: Ḿból mī ngákɔ́bɔ̄ nálā, mayi bɔ̌ naa bibúg byáma bí və̄ŋán ndóan ânyu dóe, áyɔŋ dí dɔ̂ lə́ və̄ŋán ndzaag yǎ ndóan tě yāyi mǎn dígi. Mayi kə́ tíe ai mína ayɔŋ oyǎb abuí, wa ndá Īsraɛ̂l, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. Ǹgungúl áyɔŋ, ǹnomó ayɔŋ yǎ kɔ́m, ayɔ̌ŋ yā wāyə̌m kig ǹkɔ́bɔ wábán, təge wóg é dzóm bádzó. 16Ǹkɔ̌b wóé ó nə sɔŋ yǎ é yōō á vóóŋ, ayɔ̌ŋ tē á nə ayɔ̌ŋ zīngí. 17Lâyi dí mə̄kwé móe ai ḿbāŋála woe, lâyi mǎn dī bān fám bóe ai bǎn bīníngá bóe, lâyi mǎn dí bīyə́m bíe, tɔ ébí bīńtɔ̄g, tɔ ébí bíńnə̄n, lâyi mǎn dī mə̄fúb mə́ wɔ̂n móe ai məfúb mə̄lén móe; lâyi təgə̌ miǹgungúl bə́tísɔn bóe ai okəŋ bitá, amú ḿbɔ wǎdaŋ fidi. Hədá tɔ nálā, tɔ məlú mə́tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, mǎyǐ kig mína mǎn wē bə́sə. 19Éyɔŋ myǎyi sílī naa: "Ású dzé Ńtondôbə Zambá wāān ā bɔ bíā ná ?" Wayi bɔ́ yalǎn naa: "Ḿbōl mī ngádzoge ma á sí, mǐ kə́ myāsyé bəzambá bə́ ńdzín, á ńnam wáán, éyə̄ áfə myǎyi syé bə̄dzín nálā á ńnǎm yā wáwōgē kig ai mínā." Yédégán ḿbándá hī á ndá Yākɔb, kadán wá á ńnam Yúda, nâ: 21Vógólō hḿ, ǎyɔ̌ŋ yā á nə̄ évwē ńló, təge ai fəg, bə́ bə̄lə́ mís dzam dá təge yén dzóm, məlɔ́ təge wóg dzóm. Ngǎ myāyi ma mbáda ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, ngǎ myāyi ma dzə́m kám ósú, é ma yǎ mə̄ ngáfudi ǹsə́ləg nə́ ó bɔ ǹnyie máŋ, m̀fǐm yā kɔ́m, á máŋ mángādǎŋ kig, məndím móé máfūguzu, hədá təge ai ngul, mâməmə́le, hədá təge daŋ ńnyie. Hədá áyɔŋ dí á nə ǹnə́m álɛ̌d ai məlɔ́, bə́ kódo yǎ á zēn, bə́ ngákə bâkə. 24Bá ndzí kig kɔ́bɔ̄ á ńnə̄m wābán nâ: "Ḿbádágán hḿ Ńtondôbə Zambá wāān yǎ ā və́ mvəŋ, ényí yǎ ábǒg óyon ai ényí yǎ mə̄kwí mə́ esəb, anə́ ényīlī ábōg díé, nyé yǎ á ngāman tə́lē bə̄sɔ́ndɔ ású mə́kwé bídí." 25Bivǔs byáán bí ngáman ndugudan ńtāān mam wóé tē. Miǹsə́m myáán mí ngábɔ̄ nâ mǐ sə̄lán ai mim̀bəmbə mí mam mítē. Owé, bəbə̂ bə́ bod bə́ nə̄ áyɔŋ dáma étē, bámɔ̄n anə́ bə̄wé bə́ ánɔ̌n bámɔ́n, bálām mə̄lám, bə́ ngábi bod. Məndá mábán mə́ nə̄ á túd ai byə́m bí wúb, anə́ ńkwē ó nə́ ńdzyéán ai anɔ̌n, bə́ mān yǎ nēn ai məvɔ́ŋ. Abé á lod yǎ bɔ ǹkóŋ, bákām kīg fə̄ sósōō, sósōō bǎn nyūí. Hədá bábuguban. Bá ndzí kig tsíg mim̀búbúá ǹtól sósōō. Ńdɔ mǎyi bɔ̌ təge kǔn ákyaí mim̀bɔán mítē ngǎ ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Təge ndə́gələ ákyaí áyɔŋ tē, nga a ? Ángōndó mám, bəbə̂ bə́ mam bâbɔban á ńnam hí. 31Bəprofɛ́d bákūli hə mǎm miǹnǎl, bəfada bádzə̄ŋ hə m̀fí wábán, ńdɔ ayɔŋ dámā lâdiŋ nálā. Hədá, myǎyi hḿ bɔ yá éyɔŋ məmaná máyi kwí ? Ǎ bod bə́ Bənyamín, túbán mim̀bíl, mǐ kódō á Yērúzalɛm ! Lɔ́ŋáŋ tɔ́ŋ á Tekoa, tə́légán ndəm á Beth Kɛrem, amú abé lásɔ̄ á ńnam Âkoé, mod amalá ńnēn. Ma tsam ngɔn Síon, m̀bəmbə etɔ̌ŋ ngɔn ! 3Bə́nɔ́nī bíyə́m bâzu ábə̄ nyé ai miǹkunda biyə́m myábán, bə́ man yǎ nye lóŋ bibə̌m ńkɔ̄dɔ̄ná á nyɔ́l, mod ósə a dí abím díé. 4Komózán mim̀fúfúb bítá ai nyé, kódógān á sí, bǐ kə̄ nyé dilan ai zum naŋ amǒs. Ngɔ̂ bia ! Amǒs ó ngasende yǎ, miǹsísīm mí ngayab yǎ á sí. 5Kódógān á sí ! Bǐ kə̄ nyé dilan ai zǎŋ alú, bǐ man tsǎm mə̄ndá mə́ kúm móé. Amú éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: bǎgán bilé, bwéán bikónóŋ bí sí á Yērúzalɛm, amú á nə ńnam mǎyi sɔ́ yén, ḿból ábə̄ nyé ó nə̄ hə etíbílí, anə́ ḿból étǎm yábyálan məndím móé, éyə̄ nyé a byálan abé díé nālá. Mətóm ai endáman ḿbyā byáwódan wé, akɔ̌n ai məvə́ŋ, á mís mámā kɔ́m ésə. 8Ǎ Yērúzalɛm, tséndégē fúlú, təge ai nálā, ǹsísīm wámā wâyi wa lúm mvús. Təge ai nálā mayi wa vəŋǎn bīlíg, bifun bí dzāl. Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: bâyi kə́ báwɔ̄ndi məbugǎ yā Ísraɛ̂l anə́ báwɔ́ndi ǹdíg wɔ̂n. Wɔ́ndígi ai wɔ́ anə́ ḿból ńkwê bizáŋándá a wɔ́ndi miǹtəm mí wɔ̂n. 10Zá māyəan kɔ́bɔ ai nyé ? Á mís mə́ zá māyəan bɔɔlɔ ású yə̄ nâ bə́ wog ? Tám yēn: məlɔ́ mábán mə́ sə́ kig ǹkəlán, bá sə́ kig dzǎm vógolo. Tám yén: ebúg Ńtondôbə é nə́ bɔ́ dzām ewoe loe, bábə̄lə́ kig ngǒŋ ai dzɔ́. 11Mə nə ǹdzyéán ai olún Ńtondôbə, ma sə̌ kīg fə wá dzǎm vɔ̄li. Soégē wá ábə̄ bɔ́ngɔ́, á ńdzɔ̄ŋ ai á bīkóán bə̄ndómán. Bâyi nɔŋɔban, ǹnóm bân ǹgál, ǹnǒm mǒd yā ó nə̄ ńdzyēān ai məlú. 12Məndá mábán mâyi wóge ai bod bəfə́, tɔ məfúb mábán ai biníngá bábán dzam də́dā. Owé, mayi sám wɔ́ wáma á bǒd yā ńnam hí. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ Amú bɔ́ bə́sə, bɔ́ngɔ́, a kalan ai bənyiá bodo, bâdiŋan ai wúb; bə́sə tɔ bəprofɛ́d, tɔ bəfada bə́sə̄ bə́ nə hə mədúgan. 14Bâtindi məvə́ŋ mə́ áyɔŋ dáma ai fɔngɔ, bɔ nâ: "Mvɔí ! Mvɔí !" 15Éḿbɔ̄ bálí báwú ósɔ̄n ai bəbə̂ míḿbɔán bábán, bə́ və́ yǎ mvú ósɔ̄n wābán, báwōwóg kīg fə tɔ mǎn ósɔ́n ziŋ. Bâyi sende éyɔŋ mǎyī bɔ́ sɔ̄ yēn. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nālá. Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Tə́bə́gán á mīńdzɔ̄ŋ, mǐ yen, kəlán myǎsílī á mīńdzɔ́ŋ yā ókōbá. Éyə zěn mvɔ̌m é nə̄ vé? Toŋǎn dzɔ̌, eyɔ̌ŋ te myǎyi bələ́ áwɔí ású míńsísīm myáán. Hədá, á kə̄ kwī, ńdɔ̄ bə́ ngádzó nâ: "Byǎyǐ kig dzɔ toŋ !" 17Mə ngátə́lē mína bə́nɔ́nī: "Mǐ kalaga kíŋ tɔ́ŋ !" Ńdɔ̄ bə́ ngádzó nâ: "Byǎyǐ kig bɔ ókālá ziŋ !" 18Asú tē hḿ, ǎ məyɔŋ, vógólán, ǎ ékóan, yénə́ é dzam láyi tóban ai bɔ́. 19Ǎ sí, vógólo, ma nyɔ́ māzu ai amalá ású áyɔ̌ŋ tē, mân yǎ miǹtsogán myábán mālá, amú bá ndzí kig bɔ ókālá ai bibúg byáma, ńdɔ̄ fə bə́ ngábyandi mvéndé dzama. 20Ótú wásɔ́ á Saba ó nə ai ma m̀fí dzé ? Nden alabínda yǎ yásɔ́ á miǹnam oyǎb ? Mim̀kpə́l mə̄túnuŋa máán mânyə̌b kig ma á ńnə̄m, mə̄túnuŋa máán mátsāg mā á ńnə̄m. Asú tē, Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu kɔli áyɔŋ dí óbag á zēn, bə́ ku, bâyi mǎn wú bə́sə: ésīá bân mɔ́n, mod ngɔ́dɔ́ bân mvóé dzīē. Ńdáman a nə á zēn 22Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ayɔŋ dí lásɔ́ á ńnam âkoé, mod ayɔŋ ǹnén a sɔ́ á ńnyie sí. Bə́ yə́mə ai elâ ai akɔ̌ŋ á mɔ́ á kpím, bə́ nə̄ fúlú ábē ai ngɛ́d; kínda dzabán é nə hə anə́ miǹdum mí máŋ, bábɛ̄d á bikabilí, bə́ nə avúd óvón ású bitá yā báyi lúman ai wa, ngɔn Síon. 24Bǐ ngáwóg fwé tě, ńdɔ ngul é ngásus bíā á sí, ngokod e susú bíā á nyɔ́l, miǹtyé mí ǹkogolo míbēn. 25Tə wakə ḿfág yā mə̄fúb ngə́ á yəm kig zěn á mīńdzɔ̄ŋ, amú ǹzízíŋ ó bə̄gə́ ókəŋ bítá ekɔn wɔ́ŋ míḿfág mísə. Ǎ ngɔn yǎ áyɔŋ dáma, bɔ́dɔ́ ǹkud bígídī âsǔb; bɔ̌ məyəb anə́ ású ḿbáŋ mɔ́n, Soége ayol bíbɛ́ge, amú ńwê bod a ńkún sɔ́ ábə̄ bíā. Mə ngátə́le wa anə́ mod yā a kyəgé ayɔŋ dáma, ḿból yə nâ ó yəm, ó sǒŋ fə mim̀bɔán myábán. Bə́sə̄ bə́ nə hə miǹkánga miǹkánga, bəbúg mə́dzó; alɛ̌d anə́ mvɔ́d ai ekie, bə́sə bə́ nə bod bindáman. Ǹkóm wáfə̄bəle evúndu ású yə̄ nâ ndóan é man nyámala ékie, ǹsug ǹkǒm a sug wá á zəzə, mvid yalád hə ǹládán. Bod bálóē bɔ́ nâ: "Sílíba yǎ âkun." Amú Ǹtondôbə ǎ woa yǎ bɔ̄ âkun. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm Yeremías ebúg dzíé, nyé nâ: 2Kələ́ á ḿbɛ̄ ndá Ǹtondôbə, ó yédán bod nâ: ‘‘Vógólán ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə, mínā mvôg Yúda, á myānyî míḿbɛ́ mī, nə́ myâzu lugu Ńtondôbə’’. 3Ǹtondôbə yǎ miǹkunda étē, Zambá Ísraɛ̂l, a dzó nâ: ‘‘Tsénéngán fúlú ai mim̀bɔán myáán, eyɔ̌ŋ te mǎyi sɔ́ tɔbɔ ai mínā é vóm ví. 4Tə myǎvógolo ńkɔ́bɔ̄ miǹnǎl nyūlú naa: ‘‘Tə́mpɛl Ǹtondôbə, Tə́mpɛl Ǹtondôbə, Tə́mpɛl Ǹtondôbə nyɔ́.’’ 5Hədá, tséndegán məfúlú máán ai mim̀bɔán myáán, mǐ tɔbɔgɔ sósōó á zāŋ dzāān mína mínā, 6tə myǎtíbilǐ ǹnə́ŋ, tɔ ǹkús, tə myāsoě məkǐ mə́ bod bə́sósōó á sí, é vóm ví, tə myǎtǒŋ bəzəzə̌ bəzambá, ású ámalá dáán, 7eyɔ̌ŋ te hḿ mə nə́ dzǎm tɔbɔ ai mínā é vóm ví, ńnam mə ngávə́ bēsōá báán ví ókōbá a zaa kwí ánā. 8Yénán anə́ myāvógolo ńkɔ́bɔ̄ mədugán yā ó sə́ kig ai m̀fí; 9Ádzīb, áwē, ándámǎn mə̄lúg, á kanǐ évwē sɔŋ, ávə̄ Baal mətúnuŋa, átǒŋ bəzəzə̌ bəzambá yā myā ḿbə́ yəmə̌ kig, 10eyɔ̌ŋ te tə́ myǎzu mə tə́bə̄ á mís, á é ndá nyí, é vóm bákad lugu dzwé dámā ví, mínā nâ: ‘‘Dzóm yáyǐ kīg bía bɔ ású ézəŋ ésə bǐ hə́ fug dzí”. 11Yə ndá dzama e ńtɔa yǎ ndá mim̀wúwúb, é ndá bákad lugǔ dzwé dáma, á mís máán étē ? Ńdɔ̄ á, éyə mǎmēn, mə̌ mayén dzɔ̄ nálā. -Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ ! 12Kaŋán hḿ é vóm yā ó ngáwóge ai ma, a Silo: ókōbá mə ngábɔ̄ nâ dzwé dáma á tɔ̄bɔ́ étēde; bəbə́gán ḿból mə̄ ngábɔ̄ vóm tē, ású bə́bə̂ bə́ mǎm yā áyɔŋ dáma Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ hḿ, étɔ̄á dzī, ḿból mī ngábɔ é mam mə́sə̄ má, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, ḿból myā ndzí kig vógolo éyɔŋ mə kɔ́bɔgɔ ai mína m̀bán m̀bán, təge ku sɔ́m, ḿból myǎ nd·zí kig yalan ńlōē wáma, l4é Tə́mpɛl yǎ á bəgə́ dzwé dámā nyɔ́, á myādaŋ fidi, ábódā sí yā mə̄ ngávə́ mína ai běsōá báán dī, mazu dɔ́ bɔ ḿból mə̄ ngábɔ Silo. 15Mayi mína tsídan á mís máma, anə́ mə̄ ngátsídan bəbə́nyɔ̄ŋ báán bə́sə, ndá bod Éfraím ésə. Ḿfág wóe, tə wakogolan ású ayɔ̌ŋ tē, tə wayə́bə tɔ ǹyón tɔ ngogolán ású dábán, tə wayág mā á kíŋ ású dábán, amú mǎyǐ kig wa wóg. 17Yə nə́ wǎmēn wāyēn kig é dzóm bábɔ á bə̄tísɔ̌n yā Yúda ai á mīńdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛm ? 18Bɔ́n bə́ tsâ ndzaag; bēsīá bə́ koman ndóan, biníngá bə́ fugu ovug, bə́ yáŋa məkali ású Ńkúkúmá­ miníngá yā yób. 19Bə́ bɔɔ esoe məyɔg ású bəzəzə̌ bəzambá nə́ bə́ báli ma ǹnə́m -Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, kɔ̂ nâ bɔ́ bə́bēn a, ású ósɔ́n wábán a? 20Asú tē, Ǹtí Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, olún wáma ai ayɔ́g dáma byāzu dábáda é vóm hí, byâzu dábada á nyɔ̂l bod, ai biyə́m ai bílé yā mə̄fúb ai bibumá yā sí: olún wáma wayi yón anə ndóan təge dím. … Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ nâ: Báán mim̀kpə́l mə̄túnuŋa mǐ di miǹsǒn yā étē. 22Amú mā ndzí kig dzó dzóm ngə́ á təbələ̌ bēsōá dzóm ziŋ, éyɔŋ mə kúligi bɔ́ á ńnam Égîptɛn, ású mə̄túnuŋa bádīgi ai mə́túnuŋa məvɔ́g. Hədá, é mam mə ngábéndē bɔ́ émɔ̄ má: Vógólán kíŋ dzama, eyɔ̌ŋ te mǎyi bɔ̌ Zāmbá wáán, mína, myâ mí ńtɔ̄á áyɔŋ dáma. Toŋán hḿ é zēn makpai mínā ású mvɔ̄m dzāān. 24Hədá, ńdɔ̄ bá ndzí kig vógolo, ngə́ ákə́ə̄ álɔ̄ ábə ma, bə́ yə́mə́ kíg dzabán á kpím ngawulu anə́ óyāg yā ḿbə̂ ǹnə́m wābán, bə́ bəbəgə á mvús, təge bəbə á ósū. 25A tádígi ámōs bēsōá bə́ kódógo á ńnam Égîptɛn á zaa kwí ámōs yə aná, mə ngálóm bɔ bəsíé bámā bə́sə, bəprofɛ́d; amǒs ya amǒs ósə, mə lómō bɔ́ təge ku sɔ́m. Á kə̄ kwī, ńdɔ̄ bá ndzí kig ma wóg, təge kə́ə̄ álɔ̄ ábə ma, bə́ yə́mə́ kíŋ dzábán á kpím, bə́ bə́bə́ a lodo běsīá bábán. Wayi bɔ́ kad ńkɔ́bɔ̄ ósə̄ ví: hədá bâyǐ kig wa vógolo. O fyáŋán bɔ lóe, bə́ təge wa yalan. Wayi bɔ́ kǎd naa: Ńdɔ̄ dí ná, áyɔ̌ŋ yā lávōgolǒ kig kíŋ Ǹtondôbə Zambá wōē, təge yə́bə̄ áyə́gə́lə́ díé. Enyiŋ bə́bə́lá é man yǎ, é kódo yǎ ânyu dábán. Tsígí éngud ésǐl dzóe, ó wōá dzɔ́ á fyɛ́, lómó ńyōn wóe á bān məzěn á yōb, amú Ńtondôbə ǎ bɛn yǎ, a byandí fə áyɔ̌ŋ yā látság nyē á ńnə̄m. Owé, bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngábɔ é dzam látság mā á ńnə̄m, -Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bə́ ngáyáni bəbə̂ bə́ mam bábán á Tə́mpɛl yǎ á bəgə́ dzwé dáma, nə́ bə́ bɔ̄lī nyé. 31Bə́ ngáman lóŋ bīkónóŋ yā Tofeth á ḿbīgílí yā Ben­ Hinom, ású yə̄ nâ bə́ dígī bɔ́n bábán ai bəngɔn bábán, dzóm yā mā ndzí kig bénde, á mā ndzí kig tsog tɔ eyɔŋ. Asú tē hḿ, -Ńtondôbə énye a kɔ́bɔ, məlú mâzu, émá bâyǐ kīg fə dzó nâ Tofeth ngə́ ḿbígílí yā Ben Hinom, hə nâ “M̀bígílí éba tsíd”, bâyi dzə̌b mim̀bim á Tofeth émēn, amú təge fə ai afóla afə́. Mim̀bǐm yā áyɔ̌ŋ tē myâyi vəŋǎn bīdí bí ánɔ̌n yā yób ai tsíd yā məfan, təge ai é mod a tsídan dzɔ́. Mayi tə́le á bə̄tísɔ̌n yā Yúda ai á mīńdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛm ayéngá miǹtag ai bikígá məfon, kíŋ ǹlúg ai kíŋ m̀bɔ́m, amú ǹnam wâyi bɔ̌ hə bilíg bilíg. Məlú mə́tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bâyi dǔ bivɛ̌s míńkúkúmá yā Yúda á məsɔŋ, məsɔ̌ŋ bitɔŋ míńkúkúmá, məsɔ̌ŋ bəfada, məsɔ̌ŋ bəprofɛ́d ai məsɔŋ mə́ bǒd yā Yērúzalɛm. 2Bâyi byá yāni á vyān, ai á ngɔn ai ǹkán mim̀fifyɛ̌ yā yób, émí bə́ ngádiŋ bə́ syé fə, bə́ tōŋó, bə́ síligi mələ́bə́gá, émí bə́ ngálû miǹló. Bâyǐ kig myá kóan ngə́ á dzəb; myâyi lígī mí dzōdzōgán á sí anə́ ákun. 3Ású ébá báyi bug á ḿbə̂ mvɔŋ bod tě, awú lâyi bɔ ḿbəŋ a lodo ényiŋ, é vóm ósə mǎyī bɔ́ tsídan, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Wayi bɔ́ kǎd naa: Ǹtondôbə a kɔ́bɔ nâ: Yə bâkuku m̀bəg, təge dúgán tə́bə ? Yə bálūlum mvús, təge dúgan vəŋan ? 5Ású dzé áyɔ̌ŋ tē á nə́ álɛ̌d nā, ású dzé Yērúzalɛm a nə́ kɔ́m ésə hə alɛ̌d alɛ̌d ? Bə́ yə́mə ai mədúgan á kpím, bâbɛn vəŋan. 6Mə bíe yǎ ai okála: báfālā kig tɔ mǎn ebúg ziŋ yǎ á nə̄ áfǐb, tɔ mod ǎ sīngī kig abé díé, a kɔ́bɔ̄gɔ nâ: « Mə ngábɔ dzé ! » Bɔ́ bə́sə bádūgan mim̀bíl á məzěn mábán, anə́ ékabilí yā yábumi m̀bíl á bītá. 7Tɔ engudu ónɔnɔ́ á yób a yəm abog díé, zum fəbə, tɔ ndele, tɔ ndə́ŋ ndə́ŋ miǹkɔdɔgɔ, bâbig abǒg məsob mábán. Á kə̄ kwī, ayɔŋ dáma dɔ́ lâyə̌m kig sósōō Ǹtondôbə. Éyə mǐ nə́ dzǎm dzó yá naa: "Bí nə́ fəg, amú mvéndé Ǹtondôbə e nə ai bíā !" Owé, dzam dá, ǹkǒs mədúgan bəsaŋ bə́kálada ó vəŋan yǎ dzɔ mədúgan. 9Mim̀fəfə́g myâyi wú ósɔ̄n, fəg yayi bɔ́ dzáŋ âbum, bə́ tīmbí ólām. Támân yén, bə́ ngábyandi ebúg Ńtondôbə ! Fəg e nə dzé bēn túg ású dábán ? Asú tē māyi və́ bod bəfə́ bīníngá bábán, məfúb mábán mə vâ bətí bə̄fə́. Amú a tádígi á mɔ́ngɔ́ a kələ kwí á nyīá modo, bə́sə̄ bə́ nə̄ ndɔg akúmá, wúb, bəfada anə́ bəfada, bəprofɛ́d anə́ bəprofɛ́d, bə́sə̄ bâbɔ hə miǹnǎl. 11Bâtindi avə́ŋ ngɔn yǎ áyɔŋ dáma ai fɔngɔ́ bɔ́ nâ: "Mvɔí ! Mvɔí!" Mvɔí dzɔɔ təge ai dzɔ̌. 12Ém̀bɔ̄ báwú ósɔ̄n ai bəbə̂ mim̀bɔán bábán, bə́ və́ yǎ mvú ósɔ̄n wábán, báwōwǒg kīg fə tɔ mǎn ósɔ́n ziŋ, ású tē báyi ku á zāŋ ébá báku, bâyi sende eyɔŋ mǎyī bɔ́ sɔ̄ yēn. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nálā. Təge ai məbálá, miǹtyé myâyaman ma á nyɔ́l, ǹnə́m ó sə́ kīg fə ma âbum. 19Kiɛ́, ekígá ngɔn yǎ áyɔŋ dáma dzílī yásɔ́ éndəndam sí, "Yə Ǹtondôbə́ á sə́ kīg fə̄ á Síon? Yə ǹkúkúmá wōē á sə̄ kīg fə̄ wé ? Ású dzé bə́ ngásɔŋ olún wáma ai ngun məlǎn dzābán, ai bivovol bí mǎm yā byásɔ́ ézā miǹnam ? 20Məkwé bídí mə́ man yǎ, esəb é man yǎ, bǐ ngə́lə aná təge kodeban. 21Mə nə m̀bálán ai amalá yā âyɔŋ dáma, mə́ ńtɔa yǎ á díbī étē, wɔ̌ŋ ó bə̄lə́ mā. 22Yə m̀bɔ́n bálásam ó ngə́lə fɔ́ɔ́ a Galaad ? Yə dɔ́bɔ́dɔ a ngə́lə fɔ́ɔ́ wē. Ású dzé ávə̄ŋ ámalá ngɔn yǎ âyɔŋ dámā lə́ nə́ təge lɛd ? Zá ā yi vəŋan ńlō wáma ó ńtɔ̄á étam mə́ndím, mís máma mə́ ńtɔ̄á étam bibɛ́ge, ḿból yə̄ nâ mə́ yon ai alú ai amǒs, mim̀bim mí ngɔn yǎ ayɔŋ dáma! Zá ā yi ma və́ ádzogóbó bə́yə́ŋ á ńkōd ńnam ? Nə́ mə́ kódō á bod báma mə́ kə oyǎb ai bɔ́ ? Amú bɔ́ bə́sə̄ bə́ nə bod bə́ ngɔbinda, ekóán mim̀vomvól. 2Bálām óyə̄m wābán anə́ elâ, minǹǎl éḿyā mí nə́ á ńnam hí, sə̌ kig bə́bə́lá. Owé bâbɔ hə abé; həda, bə́ təge ma yəm, -Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 3Mod ósə á bɔ̄ɔ̄ ókālá ai mǎnyāŋ wōē, mǎnyāŋ á kálaga ai mǎnyāŋ, tə myǎvə̄ mānyɔ̄ŋ áfidí, amú mǎnyāŋ mod a dzə́ŋ hə zuŋa, eyɔ̌ŋ mod yàdzam endáman dzwé. 4Mod ósə a dug mvóé dzīē, bâkǎd kig bə́bə́lá, ayə́m dábán á man yǎ yə́mələ ai miǹnǎl, bâkǔ kig sɔ́m ai m̀bɔán abé. 5Efídíg ai efídíg, mədugán ai mədugán! Bâbɛn ma yəm, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Asú tē Ńtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: ma nyɔ́, māzū bɔ́ sob, mə bóbolo fə̄ bɔ́, təge ai dzóm efə́ yā á bɔ ású ngɔn yǎ áyɔŋ dáma. 7Oyəm wābán ó nə akɔ̌ŋ yā láwé bod, ǹkɔ́bɔ̄ wábán ó nə ǹkɔ́bɔ̄ mvol, bə́ táma bəbə́nyāŋ mvɔí ai biyé bí ányu, həda á ńnə̄m étēde bə́ kɔligi bɔ́ ólām. 8Eyɔ̌ŋ te mə təge bɔ́ ndə́gələ ású mim̀bɔán mítē, ngǎ ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mə təge kǔn māmēn ákyāí áyɔŋ dí, ngǎ ? Malɔ́ŋ bīkígá ai miǹyón á miǹkǒl, miǹsə́me á bikodǒg yā ńkōd ńnam, amú bí mān yǎ dīg, mod ǎ tɔ̄á kīg fə̄ wé, báwōdǎn kīg fə miǹtad miǹkúkúmá bíyə́m, tɔ anɔ̌n tɔ biyə́m, dzóm ésə̄ é man yǎ túb, é man yǎ dzāŋ. 10Mayi vəŋan Yērúzalɛm angós mə́kɔ́g, etɔbɔgɔ bíbyál bí zə̄, bətísɔ̌n yā Yúda bâyi bɔ̌ bīlíg, təgě fə ai mod étēde. 11Zǎ m̀fəfə́g wáyi wóg é mam má? Zá ányu Ńtondôbə á ngákɔ́bɔ ai nyé nə́ á kə a yédan mɔ́ ? Ású dzé ńnam ó nə́ ńdzāŋán, ǹdígán anə́ ńkōd ńnam, ḿfág mod ǎ lǒd kīg fə ? 12Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: ású bə́ ngádzoge Mvéndé dzama yǎ mə̄ ngávə́ bɔ̄; bá ndzí kig vógolo kíŋ dzama, bá ndzí kig dzɔ toŋ. Bə́ ngátoŋ hə oyág yā ńnə̄m wábán, bə́ toŋo Bəbaal á běsīā bə́ ngábɔ̄ nâ bə́ yə̄mán ai bɔ́. 14Asú tē Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ nâ: ma nyɔ́ māzū nyé və̄ ékug nə́ á min, bibɔ̌l mə́ndím nə́ á nyu. 15Mayi bɔ́ mǎn tsam á zāŋ məyɔ̌ŋ yā tɔ běsīá tɔ bɔ́ bə́bēn bâyə̌m kig; mayi bɔ́ sógolo ókəŋ bitá á zud, a kələ kwí anə́ māyī bɔ́ mǎn wé ai sí. Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: Tsogán nə́ mǐ lóē é bīníngá bákad yón, bə́ zu ! Lómán lóe ébá bádaŋ akə́ŋ. abuí, bə́ zu ! Avól avól, bə́ kālī bía dziá məyəb ! Mís máán mə́ soé bibə́ge, bikóbóg bí mís byáán bí soe məndím ! 18Owé, miǹyón myâsɔ́ á Síon nâ: "É é ! bǐ dzáŋ yǎ ! Bǐ wú yǎ ósɔ́n, amú byǎyəan kódō á ńnam, bə́ man yǎ bía búg mə̄ndá." 19Ǎ bīníngá, vógólán hḿ ébūg Ńtondôbə, məlɔ́ máán mə́ biége ǹkɔ́bɔ̄ wóé, yə́gə́lán bəngɔn báán ńyón hī, yə́gə́lán mínā mínā ńyón hī: "Awú lə́ bɛ́d bíā á bə̄wúndi, lányian á mim̀bəmbə mə́ndá máán étēde, láwē bɔ́ngɔ́ á ńdzɔ́ŋ, ai bəndómán á miǹsəŋ mí mákíd. 21Kɔ́bɔ́gɔ́ ! Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: mim̀bim mí bod mí bóbóán á sí anə́ ákun áfūb étē, anə́ ékōm kpəm á mvús abûg kpəm, təge ai é mod a bódō dzɔ́. Émɔ̄ má mázu – Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mə́lú māyi kə́ yén é mod ósə a nə́ ńkəlán, ényɔ́ á nə̄ ńkəlán hə á miǹson. 25Égîptɛn, Yúda, Edom, bɔ́n bə́ Amon, ai é bod bə́sə̄ bákəŋ zɛl á mə̄máŋ, á bə́ tɔ̄á á ńkōd ńnam. Amú məyɔŋ mə́sə, mə́ nə təge ai ǹkəlán ai ǹgúmā ndá bod Ísraɛ̂l fə dzam də́dā, miǹnə́m myábán myá sə́ kig ǹkəlán. Ǎ ndâ bod Ísraɛ̂l, vógólán ǹkɔ́bɔ̄ yā Ńtondôbə a kɔ́bɔ ai mínā: 2Ǹtondôbə a dzó nâ: Tə myǎyə́ge zěn məyɔŋ, tə myǎnyaŋaban ai məndə̌m yā yób, tɔ məyɔŋ mɔ́ mânyaŋaban ai mɔ́. 3Owé, mətǔm məyɔŋ, mə́ nə evwé evwé, mə́ nə zəzə elé yā bə́ ngábai âfan, ńdɔ ǹkom bivəgələ a ngáman dzɔ́ kom ai ndzoe á mɔ́, 4a mǎn dzɔ nyəbə ai sílíba ai mvɔ́d á nyɔ́l. Eyɔ̌ŋ tē bábomolo dzɔ́ sén ai hámaŋ nə́ é zā sə́gə́lán. 5Bí nə bikɔ wɔ̌ŋ yā bátə́le á zāŋ afúb ngɔ̄n, byákɔ̄bɔ̄ kig, bâyəan byá bəgə á yób, amú byáwulǔ kig. Tə myǎmbádā byá: byá sə́ kig dzǎm bɔ̌ mod é dzóm é nə́ ábé, tɔ édzí é nə́ ḿbəŋ. 6Mod ǎ vəgǎn kig ai wa, ǎ Ńtondôbə, o nə anén. Dzwé dóe á nə anén, á ngul dzié étē. 7Zá á nə̄ wa dzǎm bɔ̌ təge mbáda, ǎ ńkūkúmá məyɔŋ ? Nālá ńgɔ fɔ́ɔ́ wáyəan ai wa ! Amú á mim̀fəfə́g mísə̄ yā məyɔŋ, ai biwógē byábánn bísə, tɔ mod m̀bɔ́g ǎ vəgǎn kig ai wa. 8Bə́sə, təge ai səsalá, bə́ nə̄ tsíd, ai məkúd. Áyə́gé bə́dzə́dzāā bávə́, á nə hə zəzə ! 9Bivəgələ bí nə hə bibǎb bí sílíbǎ yā byásɔ́ á Tarsis, gôl yǎ Ofir; esíé ńkom bivəgələ, ǹlwî mvɔ́d, báman byá bɔ́dī bīyé bí purpur yǎ bí nə́ nyɔ́l mvǔd, ngə́ nyɔ́l ekɔŋ, bí nə́ hə esíé yā mɔ́ mə́ ńkom bivəgələ. 10Ǹtondôbə énye a nə́ bə́bə́lá Zambá, énye a nə́ é Zāmbá yǎ á və̌, ǹkúkúmá kōlé. A wógó fə olún, sí é ngátigidan, məyɔŋ mə́ sə́ kig dzǎm dzíbī ólūn wóé. 11Éyə myǎyi kɔ́bɔ ai bɔ́ nâ: "Bəzambá yā bá ndzí kig kom yób ai sí, bâyi mǎn dzāŋ á sí ai á yób á sī." 12A ngákom sí ai ngul dzié, a tə́lé dzɔ̄ ai fəg dzié, ńdɔ a ngákúlī yób ai fəg. Ǹnyie anə́ a və́ kíŋ, yób á ńtɔ̄á hə miǹkumudu mə́ndím, ě ngatíndi miǹkúd a tádígi a ńnyie sí, ě ngatóle zə̌ yaŋ, ású mvəŋ, e kúlí évūndū á məngunda móé. 14Mod ósə a kǔ ávə̌m, təge wóg tɔ dzam, ǹlwî mvɔ́d ā ngawóg ngun məlan woé ósɔ̄n, é byə́m á ngāman lwí bí nə hə mədúgán, byábə̄lə́ kig m̀vəbə âbum. 15Bí nə evwé evwé, byə́m bí éwoe lóe, ábǒg éndə́gə́lə́ dzábán byâyi mǎn dzāŋ. 16Ngab Yákɔb yǎfulǎn kig ai byá, amú á ngākom yób ai sí, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a nə ayɔ̌ŋ yā élīg dzíé. Dzwé díé á nə Ǹtondôbə Sabaod. Ḿból təge dzə́ŋ Bódógo mim̀bəgə míe á sí, wa yǎ bə́ ngádili. 18Amú éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́, māzu woá batɔbɔ ǹnama oyǎb éyɔŋ dzí, mə kúbú fə̄ bɔ́ wɔ̄ŋ á nyɔ́l ású yə̄ nâ bə́ bɔ təge ma sɔ́dan á mɔ́ "Ngɔ̂ ma, ákyāí ámalá dī ! Avə́ŋ dámā lâyǐ kig lɛd ! Maa mə m̀bə́ dzô hḿ nâ: éyə miǹtyé myámā mí nə́ hə ábím dī ! Mayi myá dzíbi. 20Á kə̄ kwī, ndá dzama ě tsamban yǎ, miǹkɔ̌l myámā mísə mí man yǎ tsígi, bɔ́n báma bə́ dzoge yǎ mā: bə́ sə́ kīg fə ! Təgě fə ai é mod yǎ ā dúgan ma lóŋ ébə̌m, a taa ma biyé bí ńdǐl." 21Amú bə̄nɔ́nī bə́ ngábə́ mə̄kúd: bá ndzí kig dzə́ŋ Ńtondôbə, asú tē bə́ ngáku m̀bəg, ńdɔ ǹkunda ósə̄ ó ngáman tsaman. 22Édūŋ yábɔ, éńdzɔ̄ dzí. Mod edǔŋ a sɔ́ á ńnam âkoé, nə́ bə́ və̄ŋán bə́tísɔn bə́ Yúda bilíg, etɔbɔgɔ bíbyál bí zə̄. Ǎ Ńtondôbə, mayəm fɔ́ɔ́ nâ zěn bod e sə́ kig á ngul dzié, é mod ǎ wulu á bələ́ kig ngul ya bigilǐ məkǒl móé. 24Dúgán ma tə́lē á zēn, ǎ Ńtondôbə ai endə́gələ, hədá abím láyəan, təge nəmǎn wōg ólūn, nə́ mə zǎ və̄ŋán zəzə dzóm. 25Kúbú ólūn wóe á məyɔ̌ŋ yā mâyə̌m kig wa, á mə̄ndá mə́ bǒd yā málōē kig dzwé dóe, amú bə́ ngádí Yákɔb, bə́ ngáman nyé dī á mááŋ, bə́ mān ndáman sí dzīē. Ébúg yā é ngázu kwí ábə Yeremías, é sɔ̂ ábə Ǹtondôbə: 2Vógólán bibúg yā élad dzí; wayi byá kǎd bǒd yā Yúda ai ébá bə́ tɔ̄á á Yērúzalɛm. 3Wayi bɔ́ kâd nâ: Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: Amalá ai é mod a yi bɔ̌ təge vógolǒ bībúg yā élad 4mə ngátə́le běsōá ámōs mə̄ ngávaa bɔ́ á ńnam Égîptɛn, ébē ndóan bikie, ńdɔ mə ngádzó ai bɔ́ nâ: Vógólán kíŋ dzama, mǐ bɔ̄ fə anə́ ḿból mābéndē mínā, eyɔ̌ŋ te myǎyi bɔ áyɔŋ dáma, maa mə́ ńtɔ̄á Zambá wāān, 5nə́ mə́ dzálā mə́tīŋ mə̄ ngálíg bēsōá, nə́ mayi bɔ́ və̄ é sí yāfúguzu ai mənyáŋ ai wé, anə́ nálā ó nə̄ ámōs bēn dī. Ńdɔ mə ngáyalan nâ: Owé! ǎ Ńtondôbə ! 6Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: Yédégán bíbúg bísə̄ bí á bə̄tísɔ̌n yā Yúda ai miǹdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛm, wa nâ: Vógólán bíbúg yā élad dzí, mǐ nyīē fə̄ byá. 7Amú mə̄ ngálə́b bēsōá éyɔŋ mə ngávaa bɔ́ á ńnam Égîptɛn; ńdɔ̄ áfə malə́b bɔ́ a zaa kwí ábōg dī, təge ku sɔ́m, ma ai bɔ nâ: Vógólán kíŋ dzama ! 8Á kə̄ kwī bə́ təge vógolo ngə́ ákə́ə̄ álɔ̄: mod ósə a toŋ hə oyág yā ḿbə̂ ǹnə́m wōē. Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngábɔ̄ nâ bíbúg bísə̄ yā élad dzí bí tóbán ai bɔ́, élad mə ngábéndē bɔ́ naa bə́ nyīē, ńdɔ̄ bá ndzí kig nyie. 9Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm bə́ nə ǹwéán óyílí tóé ! 10Bə́ dúgan yǎ á bivǔs bēsīā bábán yā bə́ ngábɛn vógolǒ bībúg byáma: ḿbɔ̄ bálí bɔ̂ bə́ ngákə yǎ fə̄ bâtoŋ bəzambá bə̄fə́ nə́ bə́ sye bɔ́, ndâ bod Ísraɛ̂l ai ndâ bod Yúda ésə ě man yǎ tsam élad mə ngálad ai běsīā bábán. 11Asú tē hḿ Ńtondôbə énye a kɔ́bɔ, mazu bɔ́ kúb ámalá yā mod a sə́ kig dzǎm túb; bâyi ma lɔ́ŋ ekígá, ma təge bɔ́ yalan. 12Abǒg tē hḿ bə̄tísɔ̌n yā Yúda ai bǒd yā Yērúzalɛm báyi lóē bəzambá bábán yā bádīgi otú, hədá bəzambá bə́tē bâyǐ kig bǐ ngul yá ákodě bɔ̄ á mə̄lú mə́ ámalá dábán. Amú bəzambá bóe, ǎ Yúda, bə́ nə abuí anə́ bə̄tísɔn bóé ! Ábím míńdzɔ́ŋ á nə́ á Yērúzalɛm, abím tē fə̄ ńdɔ mǐ ngálóŋ balatâr ású ósɔ́n, balatâr á bākwí ótsídā ású Baal ! 14Ḿfág wóe, tə wakogolan ású áyɔ̌ŋ tē, tə wayón ngə́ ádəgələ mɔ́ ású dábán, amú mǎyǐ kig vógolo éyɔŋ báyi ma lɔ́ŋ ású amalá dábán. Dzé ḿbɔ̄s édǐŋ wámā wázu dzə́ŋ á Ndá dzama ? Ǎ man yǎ dzálā bə̄bə̂ miǹyián bóé ai akə́ŋ ásə, yə mətǐŋ ai miǹson mí tsíd ḿbyā byáyi wa vaa ábē dóe, nə́ ó bi miǹtag ? "Nyumán elé ólíva yǎ é bəgə mim̀bəmbə bibumá", éyə Ǹtondôbə a ngáyole wa nālá. Ńdɔ ǎ tum yǎ dzɔ̄ ndóan ai mod edǔŋ, miǹtəm míé mí ngadíg ya. 17Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Sabaod yǎ á ngābɛ wa, a yílī nâ a kúb wa amalá ású ábé ásə̄ ndâ bod Ísraɛ̂l ai ndâ bod Yúda é ngábɔ ai ńtsāān bə́ ngátsag olún wáma ai ótú yā bə́ tumu Baal. Ǹtondôbə a ngákúli ma dɔ́, ńdɔ mə ngáyəm, ńdɔ ó ngālə́de ma mim̀bɔán myábán. 19Ḿfág wáma, mə ngábə́ anə́ mān ńtómbá yā bákə ai nyé ébɛ nyag, mə təge yə̌m naa bâbui bəbə̂ bisɔ̌g á nyɔ́l dzama: "Ndámágán é nyūmán elé nyī, ńtyéán dzɔ́ ai miǹkǎŋ mísə̄ á sí bəvə́və̄ə̄, dzwé díé lə́ dim á fīī təgě fə dɔ́ bǎd tsog !" 20Ǎ Ńtondôbə Sabaod, wa yǎ wātsíg ńtōl sósōō, wa yǎ wāsóŋ mim̀bɔán míńnə́m ai miǹtsogán, mayi yén məkunuŋa móē ábə̄ bɔ́, amú wǎ mə̄ ngávə́ ádzō dáma. 21Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ ai bǒd yā Anatǒd yā bádzə́ŋ ényiŋ dzámā á sí, bə́ dzô fɔ́ɔ́ ai ma nâ: "Wǎyǐ kig bɔ̌ profɛ́d á dzwé Ńtondôbə, təge ai nálā byǎyi wa wé ai wɔ́ wáán." 22Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: ma nyɔ́ māzū bɔ́ kə́ yēn. Bə̄ndómán bábán bâyi wú ai okəŋ bítá, bɔ́n bábán ai bəngɔn bábán bâyi wú ai zie. Tɔ m̀bɔ́g ǎ yǐ kig lígi éyɔŋ mǎyi kúb bǒd yā Anatod amalá á nyɔ́l, á ḿbū éndə́gə́lə́ wábán. Ǎ Ńtondôbə, o nə sósōō ábuí ! Hədá mayi nâ bía wa bǐ kad ! Owé, mayi kɔ́bɔ ai wa mam mə́ sósōō məziŋ, ású dzé məzěn bəbə̂ bə́ bod mábuguban ? Ású dzé mim̀vómvól mí bod myǎnyiŋ mvɔí ? 2Wa bɛ bɔ á sí, bə́ mān yə́m miǹkǎŋ, bə́ ńtɔ̄á mvɔ̄í, bə́ wúmu bibumá. O nə babi ai anyu dábán, hədá oyǎb ai mim̀baŋ mí ótám myábán. 3Hədá, wa, Ǹtondôbə, wayəm ma, wayén ma, wabóbolo ǹnə́m wámá yā ó nə́ ai wa ! Vaágī bɔ́ anə́ bɔ́n miǹtómbá ású ebɛ nyag, ó nyīē bɔ̄ ású ámǒs ewê bod. 4A kələ kwí ámōs ḿbē ńnam wáyi bəgə̌ məyəb, bilɔ́g yā mə̄fúb bí manaŋa kód, bə́bə́ə̄ bə́ mam batɔbɔ ǹnama bábɔ ḿbɔ̄ bábɔ̄ nâ tsíd ai anɔ̌n bí man wú. Amú bádzó nâ: “Zambá ā yén kig məzěn máán”. 5Ngə́ ávəgǎn mīḿbíl ai bəwulǔ məbɔ yákād wa, éyə wǎyi bánga ai bikabilí yá ? Ó tɔá á myə̄ə̄ŋ á ńnam ó nə́ á myə̄ə̄ŋ, ńdɔ wǎyi bɔ yá á məfǎn yā Yórdan étēde ? 6Amú tɔ bəbə́nyɔ̄ŋ tɔ ndá ésōá, owé, bə́sə̄ bâyi kuan ai wa; tɔ bɔ́ bâyi wa toŋ á zud. Tə wáfidi bɔ́ éyɔŋ bâyi kɔ́bɔ ai wa m̀bəmbə ǹkɔ́bɔ. Madzoge ndá dzama, malíg élīg dzáma ! Ényɔ́ mə̄ bulugu diŋ, mavə́ nyē á mɔ́ míńzízíŋ míé. 8Elíg dzámā é ngábɔ ma anə́ émgbə̄m yā áfan, é ngáməmə́lə ma á nyɔ́l, asú tē mə̄ ngávínī dzɔ̄ ńnə̄m. 9Yə elíg dzámā yâfulan ai ebibigan onɔ̌n mə́tɔ́n, nə́ bibibigan byávúl dzɔ edíngā á nyɔ́l á kpag ? Kaŋán ! kóágān tsíd məfan, mǐ kə ai dzɔ́ á mə̄dîga ! 10Bə́nɔ́nī bíyə́m, ézɔ̌b ezɔ̌b, bə́ ngáman ma ndáman áfūb wɔ̂n, bə́ mān kɔɔdɔ sí dzama, bə́ və́ŋan abəŋ sí dáma, a ńtɔ̄á bilíg yā ńkōd ńnam. 11Bə́ ngávəŋan dzɔ bifun bifun, ǹnǎm məyəb, bilíg bilíg ósū wáma, ǹnam ósə̄ ó ńtɔa yǎ hə bilíg hədá tɔ mod ǎ bīsī kig ! 12Á məzěn miǹkǒl yā ńkōd ńnam, bod bə́ éndáman bə́ ngásuan amú Ńtondôbə a bələ́ ókəŋ bitá á mɔ́: a tádígi ábúg ńnam dí, a kələ kwí édí ávɔ̄g, təge ai mvyɛ́ ású m̀bəgə miǹsono m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Bə́ ngámyǎs ovə́ga, bâyi kwé hə biyoá; bə́ ngáwú ńdzǔg ebag. Báwōg ósɔ̄n ai məkwé bídí mábán, ású ngul olún Ǹtondôbə. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ǹkɔ́bɔ̄ tē wâbəbə bəbə̂ məyɔŋ bə́sə̄ yā ngɔ́dɔ, yǎ bə́ ngánamba élíg yā mə ngávə́ áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l. Ma nyɔ́ māzū bɔ́ vaa á sí dzābán; Hədá, ndá Yúda, mayi dzɔ vaa á zāŋ dzabán. 15Hədá, Ǹnyie anə́ mə́ man yǎ bɔ vǎ nālá, mayi bɔ́ dúgán yēn ngɔ́l, mə dúgan ai mod ósə̄ élīg dzíé. 16Ngə́ bə́ tóán yə́gē məzěn mə́ áyɔŋ dáma, bə́ ngakani sɔŋ á dzwé dáma: "Sɔŋ á dzwé Ńtondôbə yā á və̌ !" Anə́ ḿból bə́ ngáyə́gələ ayɔŋ dámā nâ á kānī sɔŋ á dzwé Baal, éyɔŋ báyi lóŋ mvóg á zāŋ ayɔŋ dáma. 17Hədá hḿ, ngə́ bə́ bɔ̄ təge wóg, mayi vaa ákyaí áyɔ̌ŋ tē, mə́ mǎn fə̄ dɔ́ ndáman Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nālá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngádzó ai ma nâ: ‘‘Kələ́ kus ńkɔ̌l éyé, ó tīndi wá ángə̄də́g. Tə wabɔ nə́ ó nāmba məndím.’’ 2Ńdɔ mə ngákus ǹkɔ̌l anə́ Ńtondôbə a ngádzó ai ma, mə tindí ángə̄də́g. 3Ńdɔ mə ngábad wóg ébūg Ńtondôbə éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, é dzô nâ: ‘‘Nɔŋɔ́ ńkɔ̄l ó ngákus, ó tīndi wá ángə̄də́g, ó kódō á sí, ó kə̄ á Éfrāta[1], ó kə sɔli ńkɔ̌l tē wé, á ḿbōg ákɔ́g.” 5Ńdɔ mə ngákə sɔli ńkɔ̌l á Éfrāta, anə́ Ńtondôbə a ngábénde ma. 6Á mvús abuí mə́lú, Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “kódógō á sí, ó kə̄ á Éfrāta, ó kə nɔŋ ńkɔ̄l mə̄ ngákad wa nâ, ó kə sɔlǐ wē.” 7Ńdɔ mə ngákə̄ á Éfrāta, mə mǎn vun sí, mə nɔŋɔ́ ńkɔ̌l é hóm mə̄ ngásɔli. Á kə̄ kwí na, ǹkɔ̌l ó ngáman yǎ tə́ lubi, təgě fə ai abɔ̌ lə́ dzam étē. 8Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngábad sɔ́ naa: “Ǹtondôbə a dzó nâ: Éyə̄ hḿ māyī manǎ mə̄bún mə́ Yúda ai mod engúŋ Yerúzalɛm ná. 10Ḿbə̂ mvɔŋ bod yǎ ā təb vógolo ńkɔ̄bɔ̄ wáma nyí, á yātɔŋ hə bəbə̂ miǹyián yā ńnə̄m wóé, hə ákə̄ asyé ai ákə̄ alugu bəzəzə̌ bə Zambá, yazu bɔ anə́ ńkɔ̄l ó nə́ təgě fə ai m̀fí nyū. 11Amú, ḿból ńkɔ̌l ó lādá ai angə́də́g, éyə mə ngálad nálā ai ndá bod Yúda, ḿból yə̄ nâ bə́ bɔ ayɔŋ dáma, bə́ wum, bə́ bi olugú ai dúmá; ńdɔ̄ á bá ndzí kig yə́bə.” Wayǐ fə̄ bɔ́ kad ébúg dzī, wa nâ: Éyə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: "Ndə́g ésə é nə́ dzǎm dzyé ai wɔ̂n !" Ngə́ bə́ yālán wā nâ: "Ngǎ byāyəm nâ ndə́g ésə e nə́ dzǎm dzyé ai wɔ̂n ?" Ó kad bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ : Ma nyɔ́ māzu dzálī bǒd yā ńnam hí ai ǹsɔ́án məyɔg, miǹkúkúmá yā mí tɔ̄á étɔá kúm Dávid, bəfada, ai bəprofɛ́d ai e bod bə́sə bə́ tɔ̄á á Yērúzalɛm. 14Eyɔ̌ŋ te mǎyī bɔ́ būg ényɔ́ ábə̄ ényɔ́ ḿbɔ̄g, běsīā ai bɔ́n fǔfulu Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mǎyǐ kīg bɔ́ yén ngɔ́l, ngə́ ádzu, ngə́ ávɔ̄lī ńnə̄m, mayi bɔ́ mana ai sí." Vógolo, kə́ə́gán məlɔ́, məbún mə̄kwí súg ńnyie tě ! Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 16Váán Ǹtondôbə, Zambá wāān ólugú ósúsúa yə nâ məkǒl máán mâsende á miǹkǒl mí díbī álú, myǎfidi m̀fyɛ, hədá a yi wá vəŋan díbi, a yi wɔ́ vəŋan díbi á kūlúd ! 17Ngə́ mī bɔ̄ təge vógolo mə́lə́bə́gá mā, mayi yón á məsoé ású mə́bún máán, mís mámā mâyi yón, mâyi soě bībɛ́ge, amú ńkunda Ńtondôbə wâkə á məkaban. Kadá ńkūkúmá ai nyiá ǹkúkúmá nâ: Tɔbɔ́gán ásí mətsɔ́, amú ékād dúmá dzáán é sɔ́dan yǎ mínā á ńlō, é kūū á sí. 19Bətísɔ̌n yā Négev bə́ diliban yǎ, təge ai é mod yǎ ā yāī bɔ́. Yúda ásə a kə á məkaban, á məkaban, təge ai səsalá. 20Tyé mís ó bə̄bə̄ ébá básɔ́ á ńnam âkoé, ńkunda bə́ ngávə́ wā ó nə̄ vé, míńtómbá mí ngábə́ dúmá dóe ? 21Wayi dzó yá ábōg báyi wa sɔ́ tíbili, wa yǎ ó ngākomodo bɔ́ ? Bəmvóé bóe ḿbɔ̄ báyi bɔ é bod bə́ osú ású ámalá dóe, ńdɔ mīńtyé myâyi wa bi anə́ mīníngá yǎ ā kogolo ? 22Ngə́ ō dzó á ńnə̄m wóe étēdē nâ: Ású dzé mātóban ai ákyāí bə́bə̂ bə́ mam dí ? Ó yəm nâ: ású mod evǔs woe, ńdɔ bə́ ngábɛ́de wa kaba á yób, bə́ ngátíbili wa. Yə man Évíndi a nə dzǎm tséndē ékob, yə zə̌ é nə́ dzǎm tséndē məlaŋ móé ? Ńdɔ̄ hḿ yə mí nə dzǎm bɔ ḿbəŋ, mínā yǎ mí ngáman yə́mələ ai abé ? 24Mayi mína mǎn tsam anə́ mīḿbɔ́b, ai evúndu yā ńkōd ńnam. 25Ngab dzoe nyílī, ényí mə̄ ngávəg wa, dzǎm tē lásɔ̄ ábə ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, amú ó ngāvóan ma, o nɔŋɔ́ áfidí dóe, o və́ə́ mədúgan. Makwî wa kaba a kələ́ kwí á ńlō á yób, ású yə̄ nâ bə́ yen zud dzoe. Ebamba dzóe ai bivoé bisog bíe, osɔ́n yā ngobinda dzoe. Á miǹkǒl á yób ai á mə̄fúb, mə ngáyén bəbə̂ bə́ mam bóe. Ngɔ̂ wa, ǎ Yērúzalɛm, watəb zu ábə ma ású yə̄ nâ ó fúúbán, o nɔ̄dɔ́ á mvid étē, a kələ kwí á ábǒg áfē ? [1] Bəbíbɛl bəvɔ́g bádzó nâ: Perath. Ebúg Ńtondôbə yā é ngákə kwí ábə Yeremías ású abǒg ákód. Yúda a nə á məyəb ńdɔ bətísɔn bóé báman bɔ́ŋ: bâdzɔlan á sí; ǹtǎd Yērúzalɛm wákwī á yób. 3Miǹkúkúmá myálōm zəzə̌ bān bod nə́ bə́ kə lɛ́ mə̄ndím. Bə́ kwíí á bitam, təge yén mə̄ndím: bə́ ngadúgan ai bimvaŋ bivwé bivwé. Bákūban osɔ́n, bə́ ngabúdi miǹló myábán. 4Amú sí e ńtɔa yǎ mim̀bǎn mim̀bǎn, ású mə̄ndím mádzə́man á ńnam, bəsíé məfúb báwōg ósɔ̄n, bə́ ngabúdi miǹló. 5Tɔ ńkɔ́g yā ó byé áfūb, wálīg mān mɔ́n wōē, ḿból bīlɔ́g byádzə́man. 6Bǒzəle bə́ áfan á bə́ tə́lə́ á miǹkǒl á yób bâhəbə evúndu anə́ bībyál bí zə̄. Mís mâman bɔ́ dīm ású ńdzə́mān bilɔ́g. 7Ngə́ miǹsə́m myáán myásɔ̄man bíā, ǎ Ńtondôbə, wǎmēn bɔ̌ ésīē ású ólugú dzwé dóe. Owé, bǐ ngábɛn wa abuí biyɔŋ, bí ngábyandi wa. 8Wa Ǹtondôbə, ndi Ísraɛ̂l, ǹkode woé ábǒg míńtyé ! Amú dzé ó nə̄ hə anə ńnə̄ŋ á ńnam hí ? Anə́ ńlod zěn yā ā yálā nə́ a dzə́ŋ ádzogóbó ású álú ? 9Ású dzé wābɔ anə́ mod yǎ fəg e dzáŋ âbum, anə́ m̀bɔ bitá yǎ ā bə̄lə́ kig ngul yǎ ákode ? Waa o tɔá hḿ á zāŋ dzāān, ǎ Ńtondôbə, byǎlóeban ai dzwé dóe, tə wadzoge bíā. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná ású áyɔŋ dí: Bâdiŋ kə́ bádzə̄bədan, bə́ tīī álí, bə́ tīī álí, təge wóg məkǒl miǹtyé ! Hədá Ǹtondôbə ǎ fūū kig bɔ́ ńnə̄m; étɔ̄á dzī a yi dúgan tsog evǔs dzābán, a və́ fə̄ bɔ́ éndə̄gə́lə́ ású míńsə́m wábán. 11Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: "Tə wakogolan ású áyɔŋ dí, ású mvɔ̄m dzīē. 12Tɔ bâbɔ eki bídí, mǎyǐ kig wóg ngogolán dzābán. Tɔ bávə́ mə́túnuŋan bádīgi ai mə́túnuŋa mə́sə məvɔ́g, mǎyǐ kig mɔ́ yə́bə, mayi bɔ́ mǎn wé ai okəŋ bítá ai zie ai mbada mənyie. Ńdɔ mə ngáyalan nâ: "É é ! Ǎ Ńtondôbə, bəprofɛ́d bâkad bɔ́ nâ: myǎyǐ kig yén ókəŋ bítá, tɔ zie yǎyǐ kig mína bi; mayi mína və́ m̀fǎŋ mvɔí é vóm hí." 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngákad ma nâ: "Miǹnǎl mīlí bəprofɛ́d bákad á dzwé dáma; ma ndzí kig bɔ́ lōm, ma ndzí kig bɔ́ bēndē tɔ dzóm; ma ndzí kig kɔ́bɔ ai bɔ́. Ǹyénán miǹnǎl hīlí, bivwé bí ngám bīlí, biyə́yə̄m yā mīńnə̄m myábán: é mam bəprofɛ́d bákad mínā málā. 15Asú tē ńdɔ ǹkúkúmá a kɔ́bɔ̄ nâ: Bə́profɛ́d bábɔ bəprofɛ́d á dzwé dáma bálā, təge ai nâ mə lóm bɔ̄, a bákad nâ tɔ okəŋ bítá, tɔ zie byâyǐ kig bɔ á ńnam hí, okəŋ bítá ai zie ḿbyā hḿ byáyī bɔ́ mana ai sí, bəprofɛ́d bə́tē ! 16É bǒd yā bavógolo ǹkɔ́bɔ̄ bəprofɛ́d wábán, bâyi woaban á mīǹdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛm, bə́ mān wú ai zie ai okəŋ bítá; təge ai é mod yā ā dzəb mim̀bim myábán, tɔ émí bə́yál bábán, ai bɔ́n bábán ai bəngɔn bábán. Mayi bɔ́ kūb ábē dábán ásə̄ á nyɔ́l." Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Yeremías nâ: “wayi bɔ́ kad ébūg dzī nâ: Mís máma masoe bibə́ge, ai alú ai amǒs, təge tsígi, amú ányāmí lə́ bī ábɔ̌b ngɔ̌n yə̄ áyɔŋ dáma, á nə ngul abuí, a bábī ḿbə̂ avə́ŋ. 18Ngə́ makə á mə̄fúb, matóban ai míḿbim bə́ hə́ wé ai fa; ngə́ madúgan édzə̂dzalá, matóban ai é bod bə́ man yǎ təg ai zie. Bəprofɛ́d ai bəfada bə́bēn báwulu ai ǹnam ósə fəg ǹdzáŋán. 19Yá, ǎ Ńtondôbə, yə wasógolo Yúda ai mvús mɔ́ ? Yə Síon ǎ ngatság yǎ wā á ńnə̄m nga ? Ású dzé ō bímí bíā təge líg hóm ? Bǐ ngábə́ bī yanga mvɔí, ábōg dī təge ai é dzam á nə́ mvyɛ́. Bǐ ngábə́ bī fidigi nâ byǎzu lɛd, étɔ̄á dzī, wɔ̌ŋ ńgɔ̄ ó ḿbələ yǎ bíā. 20Byǎyəm ábé bī ngábɔ, ai bivǔs bətará, ǎ Ǹtondôbə, amú bī ngásə́m á mís móe. 21Ású ólugú dzwé dóe, tə wakúb bía osɔ́n á ńlō, tə wadzoge nâ bǐ sáma etɔá ńtómbā dzóe; kudú ngɔ́l, tə wawé ámvóé ó ngālad ai bíā. 22Yə bəzəzə̌ bəzambá yā məyɔŋ bə́ nə dzǎm nóē mvəŋ ? Yə bə́ nə dzǎm bɔ̌ naa yób ó fōbóló ? Sə wǎ ó bələ́ ngul tě a, ǎ Ńtondôbə, Zambá wāān ? Byǎyanga wa, amú wa etám wābɔ mam mə́tē mə́sə. Zá hḿ a yén wā ngɔ́l, á Yērúzalɛm ? Zá ā yón wā ? Zá ā yálā nâ á síli tə́ naa: Yə o nə mvɔí ? 6Wǎmēn ó ngābɛn ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, o ngálúm mā mvús, ńdɔ mə ngásám wɔ́ ábə wa, mə́ mǎn wa tsam, mə̌ təg yǎ ai mim̀fóló 7Mə ngáfəb bɔ́ ai efəbəga á mīḿbɛ́ yā ńnam. Mə ngávəŋan bɔ́ bīlíg, mə ngámana ayɔŋ dáma ai sí; Bálūm kig məzěn mábán mvús. 8Miǹkús myábán mí ńtɔa yǎ ábuí a lodo ǹsə́lə̌g yā ńtsāg máŋ, mə ngázu ai ǹdzâ bod ábə nyiá étɔŋ ḿbɔ bitá ai zum ǹnaŋ amǒs, ńdɔ mə ngákúb nye wɔ̌ŋ ai ángōndó á nyɔ́l. 9É nyīā á ngābyé bɔ́n zamgbál a mǎn təg, ǎ ngasulan yǎ, ǹló dzóbo woé ā kə́ bōmbō ósúsúa məsulí mə́ ngōgé, ényē nyɔ́lí ā wú ai wɔ̌ŋ; məbuga mábán, mâyi mɔ́ və́ á ókəŋ bítá á mís míńzīzíŋ myábán. Ngɔ́a ma, ǎ na ! É dzam o ngábyé mā dí, ńdɔ mə nə́ dī efəma ai ǹnam ósə. Mǎbə̄lə́ kig mod ekolá, tɔ mod nyé ǎ bə̄lə́ kig ma, tɔ nálā bod bə́sə̄ báwóg ma abé. 11Ǹtondôbə nyé nâ: Makan dɔ́ sɔŋ, édzí yálígī ábə wa é nə̄ ású mvɔ̄m; makan dɔ́ sɔŋ, mayi bɔ̌ naa ǹzízíŋ ó lóe wa ábǒg ámalá ai ángōndó. 12Yə ekie yâyi búg ékiě yā ńnam âkoé ai mvɔ́d ? Akúmá dóe ai məndá mə́ ákúmá móe mâyi bɔ́ və á ńsa, mân ású miǹsə́m míe mísə, á ńgūmā ńnam wóe ósə. 14Mayi wa vəŋan ólɔ̌ míńzīzíŋ míe, á ńnǎm yā wāyə̌m kig, amú ólūn wámā ó tsag yǎ ndóan yǎ yāyī mína yóŋ á yób. 15Ǎ Ǹtondôbə wǎmēn wayəm nálā, o tsogo ma, zǎ ma yén, ó kun ma á bə̄tíbili báma. Tə wadudu ma á ódzībí yā ólún wóe, yəmə́ nâ mə kúbán ósāma ású dóe. Éyɔŋ mə ngáwóg bíbúg bí kwî wa ânyu, mə ngádí ńkɔ̄bɔ̄ wóe ǹdíán, lə́ tɔ̄á ma dzǎm miǹtag, dzǎm yā ńnə́m wásamba ma ábum ai dɔ́, amú bə́ yómolo ma á dzwé dóe, ǎ Ńtondôbə, Zambá yǎ miǹkunda. 17Mǎ ndzí kig tɔbɔ á sí ai bod bə́ ḿpkálí, mə̌ ngabɔ fyanga ai bɔ́, ngul dzoe e ngátə́le ma oyǎb ai bɔ́, amú ō ngávə́ ma bidzoo abuí. 18Ású dzé mīńtyé myáma mí nə́ təge ai súg, ású dzé ávə̄ŋ dámā á nə́ təge ai asyé, ású dzé á nə́ təge lɛd ? Yə ǒ ńtɔa yǎ ma anə́ ótotóŋ wádug bod ai mvəŋ, o manaŋa héle ai esəb ? 19Ńdɔ̄ á Ńtondôbə ǎ yalan nâ: Ngə́ wadúgan ai mvús, ngə́ mabadə dúgán sɔ́ ai wa, wayi badə́ dúgán nɔ̌ŋ ésīé dzóe á mís máma. Ngə́ wabódō é dzóm é nə́ ai m̀fí, o dzogé édzí é nə́ təge ai m̀fí, ǹkɔ́bɔ̄ wóē wâyi bɔ̌ éńgwáma. Bod bâyi sɔ́ ai bɔ́ bə́bēn ábə wa, sə̌ kig wǎ wāyi kə ábə̄ bɔ́. 20Mayi wa tə́le anə́ ḿfǐm bikie á mís mə́ áyɔŋ dí; bâyi lúman ai wa, təge ai é mod ǎ sum wa abɔ́ŋ á sí, amú mə nə ai wa nə́ mə́ kāmán ai wa, mə́ kōde wa, ma Ǹtondôbə̌ mākɔ́bɔ̄ nálā. 21Mayi wa kode á mɔ́ bizilingǎn, mə fámí wā á mɔ́ míńgə́ngɛ́d. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: 2Tə walúg mīníngá; tɔ mǎn fám tɔ mǎn mīníngá wǎyǐ kig bi dzyá é vóm hí. 3Amú Ńtondôbə a kɔ́bɔ ású é bān fám ai é bān bīníngá báyi byálī é vóm hí, ai bə́nyīá báyī bɔ́ byē ai bésīā bâyi bɔ́ byé é vóm hí naa: 4bâyi wú ású zie, təge ai nâ bə́ yon bɔ́ ngə́ ádzə̌b kīg bɔ́; bâyi vəŋan ékukǔn yā sí, okəŋ bítá ai zie ḿbyā byáyī bɔ́ mana, mim̀bim myábán myâyi bɔ̌ bīdí bí ánɔ̌n yā yób ai tsíd yā məfan. 5Owé, Ǹtondôbə a dzó nâ: tə wanyî é ndá bábɔ məyəb, tə wakə yón bod ngə́ áyēn bɔ̄ ngɔ́l amú mə̄ vaa yǎ mvɔ̄í dzama áyɔŋ dí, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, tɔ ngɔ́l fə dzam də́dā. 6Bənyiá bodo ai bɔ́ngɔ́ bâyi wú á ńnam hí təge ai é mod ǎ dzəb bɔ́, ngə́ á yōn bɔ̄; mod ǎ yǐ kig bálī ḿbǎg á nyɔ́l ngə́ á sōdē ésǐl ású dábán. 7Bâyǐ kig bə́g ḿbāŋála ású ényɔ́ á nə́ á məyəb, ngə́ ávɔ̄lī nye ǹnə́m ású áwú ziŋ; bâyǐ kig nyé nyūū kɔ́b evɔ́li ású ésīá ngə́ nyīá. 8Ńdɔ̄ fə tə wanyî é ndá yǎ bádzə̄me məbóg, nə́ ó kə tɔbɔ ai bɔ́ á tə́bə́le bidí ai mənyú. 9Amú éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: "Ma nyɔ́, māzu tə́lē á mís máán ai âbǒg dáán, ayéngá miǹtag ai məfon, biá bikud sí ású ḿkpámáŋ ńlúg ai ǹgál wōē. 10Éyɔŋ ǒ man yǎ kad áyɔŋ dí bíbúg bísə̄ bí, ngə́ bə́ sílí wā nâ: "Ású dzé Ńtondôbə ǎ kag bíā ábím mod amalá dí ná ? Evǔs dzáán é nə́ efé ? Zǎ ákyaí ńsə́m bī ngásə́m ábə Ǹtondôbə, Zambá wáán ?" 11Eyɔ̌ŋ te wǎyī bɔ́ yalan naa: "Ású bēsōá bə́ ngádzoge ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bə́ ngátoŋ bəzambá bəfə́, bə́ syê bɔ́, bə́ lugǔ fə̄ bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngádzoge ma, təge nyiě áyə̄gə̄lə́ dáma. 12Ḿfág wáán, mí ngábɔ abé a lodo běsōá. Támân yén, mod ósə yǎ ábə̄ mínā a nyiŋ hə anə́ óyāg yā ḿbə̂ ǹnə́m wōē ó nə́, təge ma vógolo. Asú tē hḿ māyī mína vaa á ńnam hí, mə lómó mína á ńnam myǎyə̌m kig, tɔ mínā, tɔ běsōá; á wé, myǎyi syé bəzambá bə̄fə́, ai alú ai amǒs, amú māyǐ kīg fə̄ mína bǎd yén ngɔ́l." Asú tē mə́lú mázū, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, á bâyi kīg fə dzó nâ: "Ǹtondôbə a və̌, ényɔ́ yǎ á ngākúlī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńnam Égîptɛn !" 15Bâyi dzó nâ: "Ǹtondôbə a və̌, ényɔ́ a ngákúlī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńnam âkoé ai á míńnam mísə̄ bə́ ngábə́ ńtsamán !" Mayi dúgan ai bɔ́ á ńnam mə ngávə́ bēsīā bábán. Ma nyɔ́ māzu lóm ǹkunda bə́lɔ́b, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ­yā byáyī bɔ́ lɔ́b, ńdɔ̄ fə mǎyi lóm ńkundǎ bəsomě yā báyī bɔ́ some á miǹkǒl miǹnə́m mísə ai á mim̀bóg mə́kɔ́g. 17Amú mís máma mâbig məzěn mábán mə́sə: másɔ̄lɔ́ kig ma ńdɔ̄ fə ǹsə́m wábán wásɔ̄lɔ́ kig á mís máma. 18Mayi yân évǔs dzábán ai ǹsə́m wábán bísə̄ bíbɛ̄, amú bə́ ngábɔli ǹnam wáma ai mim̀bǐm yā bə̄bə̂ bə́ mam bábán, bə́ dzálí fə elíg dzáma ai abé dábán. Ǎ Ńtondôbə, wǎ ó nə̄ ngul dzama ai ndá kɔ́a dzama; ekə m̀bíl dzáma ámǒs miǹdzǔg. Məyɔŋ mâyi tíe á mə̄kúg mə́ sí, mə́ ngádúgan ábə wa. Bɔ́ nâ: ǹgúmā élíg bətará ó ngābə́ hə miǹnǎl, hə evwé, təge ai m̀fí ziŋ. 20Yə bod bə́ nə dzǎm vəŋan bə́bēn bəzambá, á bɔ̂ bə́ sə́ kig bəzambá ? 21Ńdɔ̄ hḿ māzu bɔ éyɔŋ dzí naa bə́ yəm wɔ́ wáma ai fím dzama, eyɔ̌ŋ tē báyi yə̌m naa mə nə dzwé nâ Ǹtondôbə. Ǹsə́m Yúda ó nə ǹtilán ai akɔ̌n ékie, ó nə ǹkaŋan ai akɔ̌n alɛ̌d ékie ábām yā ǹnə́m wābán ai á miǹlǎg yā balatâr bábán. 2Amú bɔ́n bábán bádúgan tsǒg balatâr bábán ai mim̀fúfúb mí mvi myábán, babi ai nyūmán bílé, ábobǒn miǹkǒl á yōb. 3Wa, ǹdindíŋ m̀kpe məkə̌ŋ yǎ miǹkǒl yā məfan, akúmá dóe, mə̄ndá mə́ ákúmá móe mə́sə, mayi mɔ́ və́ á ńsa ású míńsə́m yā mim̀fúfúb mə́bóda mə́ sí móe á éwógē dzóē ésə. 4Wayi kân ai elíg dzóē yā mə̄ ngávə́ wā, mayi wa vəŋan ólɔ̌ míńzízíŋ míe á ńnǎm yā wāyə̌m kig. Amú ndóan yǎ ólún wámā yā mī ngákoe yayóŋ á ǹnomó étɔ̄á. Amalá ai é mod ǎ fidi é mod m̀bɔ́g, ényɔ́ yǎ ā dzoge nâ mod ndono á kāmán ai nyé, ényɔ́ yǎ ńnə̄m wóé ó nə́ óyǎb ai Ǹtí. 6Mod tě a yi bɔ anə́ mǎn ezigili élé yǎ ńkōd ­ǹnam, ǎ ngāyēn kig mvɔ̌m ai dís; a yi kə́ a yánaba və á ńkōd sí yā ńkōd ǹnam, é sí bikóg yǎ ē nə́ təge ai atɔbɔ́. 7Maa á bɔ̄ɔ̄ ai é mod ǎ fidi Ǹtí; Ǹtí a yi bɔ dúm yā ā yi kə́ sīgī məkɔ̌ŋ étē; 8a yi bɔ anə́ élé yā é tə́lə́ á ńtsāg ótoŋ, élé yā é sūmú ai miǹkǎŋ á mə̄ndím étē, élé é nə́ təge sáŋan âbǒg ésəb, kíé dzíé yâbuguban abǒg ásə, təge sáŋan ai dzóm âbǒg ákód; elé tē yâyi wúm bibumá á ńgūmā ńtíé ḿbú ». 9Miǹtsogán mí nə mədúgan a lodo dzóm ésə mí tɔ̄á fə abé eyə́gan, zá á nə mya sóŋ ? 10Ma Ǹtondôbə masóŋ miǹtsogán, mə fyala miǹtámáŋ yā ńnə̄m nə́ mə́ dúgán mod ósə anə́ mim̀bɔán míé mí nə́, anə́ ébumá yā bīsíé bíé. 11Anə́ ḿból ókpǎl wábógobo á mə̄kī yā wá ndzí kig sui, éyə̄ á nə́ nālá ai é mod ǎ fug akúmá ai miǹkɔ́d, á zə̄zāŋ akúmá díé lákāān ai nyé á mə̄lú móé, a vəŋán ákúd dzóm á mə̄súgulan móé. M̀fúfúb étɔbɔgɔ wáán ó nə étɔ̄á kúmá ai olugú a tádígi a mə̄tádí. Ǎ Ńtondôbə o nə afidí Ísraɛ̂l, ébá bə́sə̄ bádzoge wa bâyi bəgə éngəg ósɔ́n; ébá bə́sə̄ bálūm wā mvús bâyi tidiban á sí mətsɔ́, amú bə́ ngádzoge mə́ndím yā mə́ və̄ə̄: Ǹtondôbə. 14Lɛdége ma ǎ Ńtondôbə, mə́ lɛd; kodége ma, mə́ kōdébán, amú wǎ ó nə̄ ndəm dúmá dáma. 15Bɔ́ ai ma nâ: “Ebúg Ńtondôbə é nə́ vé ? É bɔ̄ɔ̄bán hḿ ! 16Mə ma ndzí kig wa tíndī ábē, ma ndzí kig tám ámǒs ámalá, wǎmēn wayəm nálā, é dzóm ésə̄ yákwí ma ányu é nə wa á mís étēde. 17Tə wa vəŋan eko wɔ̌ŋ ású dáma, wa yǎ ó nə̄ ékə m̀bíl dzáma ámōs ámalá. 18Bətíbili báma bə́ kúbân osɔ́n, ma təge ai osɔ́n, bə́ kónō wɔ̄ŋ, ma, təge kɔ̌n wɔ̄ŋ. Bɔ̌ naa amǒs ámalá á ku bɔ́ á yób, búgú bɔ̄, búgú bɔ biyɔŋ bíbɛ̄. Ǹtondôbə a dzó nâ: kələ́ tə́bə̄ á m̀bɛ́ ńnēn yā áyɔŋ, é vóm mīńkúkúmá myákad nyî mí kwīī fə, ai á mīḿbɛ̄ mí Yērúzalɛm mísə. 20Wayi kɔ́bɔ̄ naa: Vógólán ebúg Ńtondôbə, mína miǹkúkúmá yā Yúda, ai mínā bə́sə, bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛ̌m yā myākad lod á míḿbɛ́ mī. 21Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Bɔán okálá, tə mod á bəgə́ m̀bəgə ámǒs Sábad: tə myǎnyīli mod á mīḿbɛ̄ mí Yērúzalɛm. 22Tə myǎkūli m̀bəgə á mə̄ndá máán ámōs sábad, tə mod a bɔ esíé ámǒs tē. Fúbúgan amǒs sábad anə́ ḿból mə̄ ngábénde běsōá. Bɔ́ bá ndzí kig vógolo, ngə́ ákə̄ə̄ álɔ̄, bə́ ngáyə́m kíŋ dzábán á kpím nə́ bə́ zā wóg, bə́ nɔŋ ayə́gə́lə́. 24Ngə́ myātóan ma wóg, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, tə myǎnyíli m̀bəgə á mīḿbɛ̄ yā é tísɔn nyí, ámōs sábad; ngə́ mī fúbú ámǒs sábad, təge bɔ ésīē ámǒs tē, 25eyɔ̌ŋ tē hḿ mīńkúkúmá ai bitɔŋ míńkúkúmá yā mí tɔ̄á étɔá kúmá Dávid báyi nyían á mīḿbɛ̄ mítē ai ǹkunda bíkálíg ai bikabilí, bɔ́ bə́bēn ai bitɔŋ miǹkúkúmá, bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm. Eyɔ̌ŋ tē tísɔn tě yāyi bɔ ai bod kɔ́m ésə. Bod bâyi tíē á bə̄tísɔ̌n yā Yúda ai á ngɔ́dɔ́ Yerúzalɛm, á ńnam Bənyamín ai á miǹnǎm yā Édɔg Bé, ai á ńkǒl ai á Négev, bə́ zaa túnī mīḿkpə́l bíyə́m ai mə̄túnuŋa, ai bifái ai otú, bə́ zaa və́ ngāŋ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. Hədá, ngə́ mī bɔ̄ təge ma wóg nə́ mǐ fúbu amǒs Sábad, təge bəgə m̀bəgə ngə́ ányīan á mīḿbɛ̄ yā Yērúzalɛm ámōs sábad, eyɔ̌ŋ tē mǎyī tum ndóan á mīḿbɛ̄ míé; ě ngadígi məndá mə́ kúmá yā Yērúzalɛm, təge dím. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm Yeremías ebúg dzíé, nyé nâ: “Kódógō á sí, ó sīgi á ndá m̀me mvié, ó wog bibúg byáma wé.’’ 3Ńdɔ̄ hḿ mə́ ngásigi ábə m̀me mvié, mə kɔ́bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ á mee mvié dzyā. 4Ńdɔ̄ é mvīé á ngábə́ lwî ai mɔ́ ē ngábóle, a dúgán me fə́, ě nganyəb nyé á mís. 5Ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm mā ébúg dzī nâ: ‘‘Ǎ Mvóg Ísraɛ̂l, ngǎ mə̄ ngábə́ dzǎm bɔ ai mínā, anə́ ḿme mvié nyɔ̄ ? Amú ḿból vyə̄g ó nə́ á mɔ́ mə́ ḿme mvié, éyə̄ fə myâ mǐ nə́ nālá á mɔ́ máma, ǎ mvóg Ísraɛ̂l. 7Abǒg ziŋ makad dzó ású ayɔŋ ziŋ, ngə́ éwōge ziŋ nâ mayi dzɔ́ tyé á sí, mə kpě dzɔ̄, mə dzáá dzɔ̄; 8hədá ngə́ áyɔ̌ŋ yā mə̄ kɔ́bɔ́ ai dɔ́ lə́ vəŋan, á dzōgé ábē díé, abǒg te mǎdzu ábé yā mə̄ yílí naa mayi dɔ́ bɔ. 9Abǒg ziŋ makad kɔ́bɔ̄ ású áyɔŋ ziŋ ngə́ éwōge ziŋ nə́ mayi dzɔ́ lōŋ ai ábɛ̌ dzɔ̄, 10hədá ngə́ áyɔ̌ŋ tē lə́ bɔ̄ é dzam á nə́ ábē á mís máma, təge vógolo kíŋ dzama, abǒg te masíngī ḿbəŋ mə ngáyílī nâ mayi dɔ́ bɔ. 11Asú tē hḿ, étɔ̄á dzī, kɔ́bɔ́gɔ́ ai bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm, ó kad bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə a dzó nâ: Bəbə́gán, makomozan mína amalá, malám mína. Mod ósə̄ á lúmú hḿ ábē díé mvús, mǐ kóŋólo məzěn máán ai mim̀bɔán myáán." 12Hədá bâyi dzó nâ: "M̀fí ó sə́ kig ! Byǎtoŋ hə məzěn máán. Mod ósə a yi tǒŋ hə oyág yā ḿbə̂ ǹnə́m wōē." Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Zá á ngāwóg yǎ nālá ? Abǒb ngɔ̌n yā Ísraɛ̂l á daŋ yǎ bɔ́ ábē. 14Yə bâkad dzogě sud məndím yǎ Libáŋ yākad kwí á ńkōm âfan ? Yə bə̂ nə dzǎm woa məndím yā ézā miǹnam á fyɛ́ á másigi mə́ vɔ́bigi ? 15Ńdɔ̄ ā áyɔŋ dámā lə́ ngávóan ma ! Bâtum evwé ótú, bâbɔ nâ bə́ sēndé á mə̄zěn mábán, á məzěn yā ókōbá, nə́ bə́ kî á mə́zēn mə́ nə́ ńdibán, 16nə́ bə́ və̄ŋán ǹnam wábán dzóm éko wɔ̌ŋ, ewê loě yā ńnomó étɔ̄á. É mod ósə ǎ lod wé, a sigan, ǎ ngasigizi ǹló. 17Mayi bɔ́ mǎn tsam á mís mīńzízíŋ anə́ évūndu yā ńnam kídí. Mvús dzama ńdzɔ mǎyī bɔ́ lə́de sə̌ kig ású dáma, ámōs amalá dábán. 18Bə́ ngádzó nâ: "Zǎn, bǐ bui esɔ̌g áwú á nyɔ́l Yeremías, amú byǎyi bǐ bə̄tə́bə́gá mvéndé Zambá ábog ásə á bəfada, mələ́bə́gá á mim̀fəfə́g, ebúg á bəprofɛ́d. Zǎn, ḿbúgán nyē mə̄dzó, tə myǎvógolo bibúg bíé." 19Vógólo ma, ǎ Ńtondôbə, wógó ńkɔ̄bɔ̄ míńzízíŋ myáma. 20Yə bádūdugan abé ású ḿbəŋ? Hədá, ńdɔ̄ báfág ébē ású dáma. Dúgán tsog ḿból mə̄ ngátə́bə ósū wóe, nə́ makɔ́bɔ m̀bəmbə ǹkɔ́bɔ ású dábán, nə́ mə́ súlu olún wóe oyǎb ai bɔ́. 21Dzǒgē hḿ bɔ́n bábán á zie, dzǒgē bə́ man bɔ́ wē ai okəŋ bítá. Biníngá bábán bə́ və̄ŋán miǹkokóm ai miǹkús, Awû á man wé bə́yóm fám, binânga byábán bí wu okəŋ á bītá. 22Bə́ wog anə́ miǹtad myásɔ́ á mə̄ndá mábán, ábōg wāyī bɔ́ lóm miǹkunda bítá ḿbumuná, ású bə́ ngáfág ébē nə́ bə́ bi ma, bə́ sɔ́lí ma olám á məkǒl á sí. Hədá, wa, Ǹtondôbə, wayəm bisɔ̌g bí áwú byábán á nyɔ́l dzama, tə wadzu bɔ́ ńsə́m wábán, tə wafími evǔs dzābán á mís móe. Bə́ kpāāg wā ósū, lúmán ai bɔ́, ábǒg ólún wóe. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Kələ́ kus émvaŋ ó tɔb bənyiá bodo mvíē yā ńnam ai mvindí bod á zāŋ bəfada. 2Ó kwi ḿfág yā ndoŋ Ben Hinom e nə á mə̄nyíí mə́ ḿbɛ́ Bífúsá á hálā ńgɔ wǎyi yédan ńkɔ́bɔ mǎyi wa kad. 3Wayi kɔ́bɔ̄ nâ: Vógólán ebúg Ńtondôbə, mína miǹkúkúmá yā Yúda mína bǒd yā Yērúzalɛm. Éyə a kɔ́bɔ̄ ná Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l: Ma nyɔ́ māzu ai amalá é vóm hí ná. É mod ósə ǎ yī dɔ́ wóg, məlɔ́ mâyi nyé sog ai fwé tě ! 4Amú bə́ ngádzoge ma, bə́ və̄ŋán ábódā sí di akyaí étām, bə́ ngátum bəzambá bə̄fə́ ótū étēde bə́zāmbá yā bá ndzí kig tám yəm, tɔ bɔ́ bə́bēn, tɔ běsīá bábán, tɔ miǹkúkúmá yā Yúda. Bə́ ngádzálā ábódā sí dī ai məkǐ míḿfúfúb mí bod. 5Amú bə́ ngálóŋ bitɔbɔgɔ ású Baal, nə́ bə́ tum bɔ́n bábán á ndóan, bə́ bum bɔ́ mīḿkpə́l ású Baal; édílī tē ma ndzí kig dɔ́ bénde tɔ eyɔŋ, ma ndzí kig dɔ́ fālā ânyu, ngə́ á tsǒtsōg kīg dɔ́. 6Asú tē məlú mâzu, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, émá bâyǐ kīg fə lóē é vóm hí naa: “Tafeth”, ngə́ kig nâ: “ndoŋ Ben Hinom”, hə nâ: “Ndoŋ Ewê bodo”. 7É vóm hí, mayi dzáā politíg yǎ Yúda ai ényí yǎ Yērúzalɛm, ású ábódē sí dī; mayi bɔ̌ naa bə́ mān wêban ai okəŋ bítá á mís míńzízíŋ myábán ai á mɔ́ mə́ é é bod báhəle bɔ́ ai enyiŋ; mim̀bim myábán mayi myá bɔ̌ bīdí ánɔ̌n yā yób ai tsíd yā məfan. 8Mayi vəŋan tísɔn tě dzóm ekɔ wɔ̌ŋ ai ewê lóe, ǹlodo zenə́ ásə a yi laŋǎn ányu á yô, ǎ ngasəgəzə bitúl éyɔŋ a yén ábīm ábuí mə́və́ŋ tē. 9Mayi bɔ̌ naa bə́ di miǹson mí bɔ́n bábán ai émí bəngɔn bábán: bâyi dían bɔ́ a bɔ́ á zāŋ wɔ̌ŋ ai míńdzūg yā mīńzīzíŋ myábán ai ébá bə́sə̄ báhəle bɔ́ ai enyiŋ báyī bɔ́ kūb á nyɔ́l. 1OWayi bwé émvaŋ dzí á mís mə́ é bod báyi wa kə́ lə́de, 11wayi bɔ́ kǎd naa: Ǹtondôbə Zabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: mayi bwé áyɔŋ dí ai é tísɔn nyí anə́ bábwē émvaŋ ḿme məmvié, édzí bá sə́ kīg fə dzǎm bǎd kom. Bâyi dzəb á Tafeth ai ńdzə́māná afólā yə̄ ádzə̌b mim̀bim. 12Éyə mǎyi bɔ ábódā sí dí nálā, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ḿbámāná ai bǒd yā étē. Mayi bɔ̌ naa á fūlán ai Tafeth. Məndá mə́ mvīgí yā Yērúzalɛm ai émá míǹkúkúmá yā Yúda mâyi bɔ anə́ ábōdā sí yā Tafeth dí: mə́ndá mə́sə̄ yā bə́ ngátum otú á miǹdǐl myábán á yōb ású miǹkundǎ yā yób , bə́ sōē fə məyɔg ású bəzambá bə̄fə́. 14Ńdɔ Yeremías a ngádúgan tíē á Tafeth, ḿfág yā Ńtondôbə a ngálóm nyē nə́ á kə bɔ́ ésīē profɛ́d, ńdɔ a ngázu tə́bə á ńsəŋ Tə́mpɛl Ǹtondôbə, nyé ai ayɔŋ ásə̄ nâ: 15Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu kúb é tísɔn nyí ai ényí ésə̄ yā ngɔ́dɔ́ ámālá ásə mə ngákag, amú bə́ ngáyə́m dɔ́l dábán á kpím nə́ bə́ bɔ tə wóg bībúg byáma. Ńdɔ fada Pasehur, mɔ́n Imer yǎ á ngābə́ ńdzóe á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, a ngáwóg anə́ Yeremías a yédan ḿbándá hí. 2Ńdɔ Pasehur a ngábi Yeremías, a fudí nye m̀bog a kíŋ[1] á ḿbɛ̄ yób ńnēn Benyamín, á Tə́mpɛl Ǹtondôbə. 3É kídí lénde yə hálā, ńdɔ Pasehur a ngávaa Yeremías m̀bog á kíŋ. Yeremías nyé ai nyé nâ: "Ǹtondôbə ǎ lóē kīg fə wa nâ Pasehur, a lóe wa nâ: "Eko wɔ̌ŋ mīḿfág mísə." 4Amú Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu wa vəŋan éko wɔ̌ŋ, ású dóe wǎmēn ai ású bəmvóé bóē, bâyi man wêban ai okəŋ bítá míńzízíŋ myábán, mís móe mâyi yén nālá ! Yúda ásə̄ fə dzam də́dā, mayi nyé və̄ á mɔ́ mə́ ǹkúkúmá yā Babilón, a yi kə ai bɔ́ á məkaban á Babilón, a wéé fə̄ bɔ́ ai okəŋ bítá. 5Mayi kab ákūmá ásə̄ yā tísɔn tě, məkág móé mə́sə, mim̀faŋ mí byə́m mísə; məndá mə́ ákúmá miǹkúkúmá yā Yúda, mayi mɔ́ və̄ á mɔ́ mīńzízíŋ myábán, bə́ ngása mɔ́, bə́ nɔŋɔ bə́ kələ ai mɔ́ á Babilón. 6Ḿfág wóe, wa Pasehur, wayi kə á məkaban fǔfulu ai bəyə́ŋ bə́sə̄ yā ndá dzoe; wayi kə á Babilón, éyə wǎyi wú wé, o dzə̌bān wē, owé, wǎmēn ai bəmvóé bóē bə́sə̄ yā ó ngākúli mǎm miǹnǎl." Ǎ Ńtondôbə, ngásəle ma, ńdɔ mə ngákə̄ ábɔ̄m, o ngánəman ma á ngul, o lodó mā; ǹtíé ámǒs mə ńtɔa yǎ ékpə̄gə́lə́ ású bod bə́sə, bə́sə̄ bâkə bâwoe ma. 8Mə ǹtɔa yǎ ábōg dī, éyɔŋ mǎyi kɔ́bɔ mə̌ ngayén hə ábé yā bábɔ, hə ámālá yā lázu. Ébúg Ńtí mə bələ́ naa makad é ńtɔa yǎ dzǎm yā lázu ai ma mətǎ, dzam éwoe loe á ńtīé ámǒs. 9Ma nâ: “Matâm nyē vóan, mǎyǐ kīg fə kɔ́bɔ̄ á dzwé díé”; abǒg tē hḿ fɔ̄ɔ̄ māwódan á ńnə̄m wámā étēde hə anə́ ndóan yǎ yādígi ma á kələ kwí á bivɛ̌s, ńdɔ mə̌ təg yǎ, təgě fə ai ngul. 10Mə ngáwóg bíkag bísə̄ bə́ kaa ma, ai éngongom ésə̄ bə́ bɔɔ ma á mgbág; bəmvóé báma bə́sə̄ bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: «Bián nyé, bə́ bīī nyē»; é bod bə́ nɔ́niŋi ma, bɔ́ nâ: «A yénə̄ kig anə́ ā ku m̀bəg aná, ngə́ bī ńyalá fɔ̄ɔ̄ nyē á yób ánā, bǐ ngakun bíā bə́bēn ». Ńdɔ̄ hḿ tə́ Ńtī á nə ai ma, anə́ wayəm ewólō ńlúman bitá; asú tē é bod bálúman ai ma bâyi ku, bə́ mān fə təg; bâyi wóg éyə̄gan ósɔ́n: bá ndzí kig yəm naa bâyi bi ósāmā yā wángāmǎn kig. 12Ǎ Zāmbá miǹkunda, wa yǎ wāvə́ sósōó mod məkyəbə, wa yǎ wāyén á mīńnə̄m étēde, á ńkogolán, tám bɔ ndə́gələ̌ nā, maa mə́ yen ai mís, amú wa fɔ́ɔ́ mə̄ ngábə́me adzó dáma. Yiágán Ǹtí dzīá, lǔgán Ǹtí: amú a kode m̀búbúá mod á mɔ́ bə́bé. Eyɔg é bɔ̄ɔ̄ ai ámōs mə̄ ngábyáli, ámōs naná á ngābyé mā, amǒs tē ó yɔ̄ɔ̄bán. 15Eyɔg ai é mod a ngákə kǎd tārá é fwé nyī nâ: "Mɔ́n ā byálí wā, mǎn fám!" Ńdɔ̄ fwé te e ngádzálī nyé ai miǹtag. 16Mod tě á bɔ̄ anə́ bə́tísɔ̌n yā Ńtondôbə a ngáman tsam ai ngɛ́d ésə, á wógó ékīgá bítá kíkídígi, ǹkúl ákɔ̌ŋ ai ǹtóban amǒs. 17Ḿfág wóé, ású dzé ā ndzí kig bɔ̌ nā mə́ wu mə ngə́lə âbum, nə́ naná á və̄ŋán abóm sɔŋ dáma ai nâ abum díé á bə̄gə́ ma á kɔ́m yǎ kɔ́m. 18Ású dzé hḿ mə̄ ngákwí nyē âbum ású yə̄ nâ mə́ zu badan ai miǹtyé ai miǹdzǔg, mə́ kə manǎ mə̄lú máma ósɔ̄n étē ? [1] Ǹló ó lû á sí Ébúg yā é ngázu kwí ábə Yeremías é sɔ̂ ábə Ǹtondôbə, éyɔŋ ǹkúkúmá Sédésias a ngálóm nye Pasehur, mɔ́n Malkiya, ai fada Sefanya mɔ́n Maaséya, nə́ bə́ kə̄ nyé kǎd naa: 2Kələ́ á mvīgí ábə Ǹtondôbə ású dáán, amú Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, a lúman ai bíā; eyɔŋ ziŋ Ǹtondôbə a nə dzǎm bǎb bɔ̌ məsimbá móé mə́sə̄ ású dáán, miǹzízíŋ mí ngáman bía túb óyǎb." 3Ńdɔ Yeremías a ngákad bɔ́ nâ: "Myǎyi kə́ və̄ Sédésias éyālán dzī nâ: 4Éyə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: Mayi bɔ̌ naa, bîkpa bítá mī bə̄lə́ á myālúman ai ǹkúkúmá yā Babilón ai Bəkaldéan, bikpa bítē, mayi byá nɔŋ á mim̀fim á yād, mə tógán byá á zə̄zǎŋ tísɔn étē. 5Eyɔ̌ŋ tē mǎmēn māyi lúman ai mína, ai ǹsɔmán wɔ́ ai fím yǎ énam ai olún ai məliŋiná, ai ǹwógán ábé ósə; 6mayi bímī bǒd yā é tísɔn nyí, bod ai biyə́m; bâyi mǎn wú mod mbada mənye. 7Á mvús tě, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi nɔ̌ŋ Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, ai bitúgā bíé, ai ayɔŋ ai é bod bə́sə̄ báyi bug áwū mbada mənye, ai édí okəŋ bítá ai édí zie, á tísɔn tě, mə və́ə́ bɔ̄ á mɔ́ mə́ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á mɔ́ míńzízíŋ myábán ai á mɔ́ mə ébá báhəle bɔ́ ai enyiŋ; a yi bɔ́ mǎn wē ai okəŋ bítá, təge bɔ́ yén ngɔ́l, ngə́ ádzǔ bɔ̄, ngə́ á hə̄ ńnə̄m." 8Wayi kad áyɔŋ dí nâ: "Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ mātə́le mína ósū məzěn mə́bɛ̄: zěn enyiŋ ai zěn awú. 9É mod a yi lígī é tísɔn nyí a yi wú ai okəŋ bítá, zie ai mbada mənye; é mod a yi kwí á ńsəŋ, a və́ə́ nyémēn Bə́kaldéǎn yā bálúman ai mínā, ényɔ́lɔ̄ tě a yi nyiŋ, a yi bələ́ ényiŋ é nə́ éfāī yā ńsa. 10Amú mayi vəŋan ásū dáma é tísɔn nyí ású ámalá díé, sə̌ kig ású mvɔ̌m dzīē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, yayi ku á mɔ́ mə ǹkúkúmá yǎ Babilón yā a yi dzɔ mǎn dīgi ai ndóan. 11Ású ndá ǹkúkúmá yǎ Yúda: Vógólán ebúg Ńtondôbə: 12Mínā, ndá Dāvid, Ǹtondôbə a dzó nâ: Kídí ésə tsígán ǹtól sósōō, vǎgán é mod bátíbili á mɔ́ mə ǹtíbili woé. Təge ai nálā, olún wámā wâyi yóŋ anə́ ndóan, ó ngádígi, təge ai é mod a nə́ wɔ dzǎm dím ású bə́bə̂ mim̀bɔán báán. Bía wa byǎzu sɔ́ lúman étɔ̄á dzī wa yǎ ó tɔá á ndoŋ akɔ́g yā ḿbōmbō sí, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mína yǎ myākɔ́bɔ̄ nâ: "Zá á nə̄ dzǎm sus nə́ á ku bíā á yób, nə́ a zu kwí âsoé dáán ? 14Mayi mína ndə́gələ éndə̄gə́lə́ yā mim̀bɔán myáán myákyə́bə ai dzɔ́: Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi tum áfan díé ndóan ngɔ́dɔ́ dzīē ésə e maná dīg. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Susú á ndá ǹkúkúmá yǎ Yúda, ó kə kad m̀bándá hí nâ: 2Vógólo, wa yǎ ó tɔá étɔá kúm Dávid, wǎmēn ai bitúgā bíe ai é bod bə́sə̄ bányían á mīḿbɛ́ mī. 3Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ:Bɔán sósōō ai tə́tə̄lə́, vǎgán é mod bátíbili á mɔ́ mə́ ńtíbili woé; tə myǎtíbili ǹnə́ŋ, mǎn nyūī ai ǹkús, tə myányami bɔ́, tə myǎsoe mə́kī mə́ nə́ təge ai bidzo é vóm hí. 4Amú ngə́ myāvə́ kɔ́ nə́ myǎnyie ébúg dzī, eyɔ̌ŋ tē hḿ mīńkúkúmá yā mí tɔ̄á étɔá kúm Dávid myâyi nyián á mīḿbɛ́ mī, á bīkálíg ai á bikabilí á yōb, bɔ́bēn. 5Hədá, ngə́ mī bɛ̄n wóg bíbúg bī, makani dɔ́ sɔŋ ai māmēn, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, é ndá kūm nyī yayi vəŋǎn bifun bí dzāl. 6Owé, éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná ású ndá ǹkúkúmá yǎ Yúda: tɔ o nə Galaad ású dáma ǹló ǹkǒl yā Libáŋ, hədá mayi wa vəŋan ńkōd ńnam, efǔn tísɔn. 8Mǎnyīē wa bətsam, mod ósə ai bikpa bíé. Bâyi baí mim̀bəmbə mə́ban míe bə́ mān mya tum ndóan. 8Éyɔŋ bǒd məyɔŋ báyi lǒd babi ai é tísɔn nyí, bâyi kɔ́bɔ̄ bɔ́ a bɔ́ naa: "Ású dzé Ńtondôbə a ngábɔ é mod tísɔn nyɔ́ nā ? Ńdɔ̄ báyi yalǎn naa: Ámú bə́ ngádzoge elad amvóé Ńtondôbə Zambá wābán bə́ ngalugu bəzambá bə̄fə́, bə́ syē fə̄ bɔ́. Ású Salum 10Tə myǎyōn é mod a ngáwú, tə myǎnyanda nyé, yónán ényɔ́ ā kə ǎ yǐ kīg fə bǎd sɔ́, amú ā yǐ kīg fə bǎd yén ńnam ábyálí díé. 11Amú éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná ású Salum, mɔ́n Yosias ǹkúkúmá yā Yúda, yǎ á ngātə́bə ǹkúkúmá á məyian mə́ ésīá wōē Yosias, a ngátɔbɔ enɔdɔ nâ á kódō é vóm hí; ǎ yǐ kig bǎd dúgān sɔ́ étēde; 12hədá a yi wú é vóm bə́ ngákə ai nyé á məkaban; ǎ ngābǎd kig yén ǹnam hí. Amalá ai é mod a lóŋ ndá dzīē á mīńkɔ̄d təge ai sósōō ai məndá mə́ yób móé təge ai tə́tə̄lə́; yǎ ā bɔ̄ nâ mǎnyāŋ á sye á zəzə təge yân ai nyé; 14yǎ ā kɔ́bɔ̄ nâ: “Mayi lóŋ mod ndá ai bǒd bitun bí ndá bí yób"; a mǎn tūb bə̄wúndi, ǎ ngábai məbám mə́ ábaŋ, ǎ ngásî mə́yāŋ mávie. 15Yə watsog nâ wayi dzóe amú ó bələ́ ngul abaŋ ? Ngǎ ésōá ā kadəgə dí bidí, a nyâ mənyú ? Hədá ǎ bɔɔ mam mə́ sósōō ai mam mə tə́tə̄lə́, asú tē á ngábə́ buguban á mam móé ! 16A ngábə́ tsígi ǹtól ḿbúbúá ai engɔngɔ́l mod, nálā tē ó ngábə́ mvɔ̄m, sə nálā ńgɔ̄ ó nə́ áyə̌m ma a ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 17Ńgúmā dzóm mís móē ai ǹnə́m wóe byásáŋan ai dzɔ́ ó nə hə m̀fí wóe wǎmēn, ásoě məkǐ mə́ sósōō mod á sí atíbilǐ bod ai ábɔ̌ bɔ abé anə́ tsíd yǎ áfan. 18Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná ású Yōákim, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yǎ Yúda. Ású díé, ǹyón wá sə kig."É é ! Ǎ mǎdzāŋ ! É e ! Ǎ kál dzam !" Ású díé, ǹyón wá sə́ kig: "É é ! Ǎ Ǹti ! É é ! Ǎ māǹtí !" 19A yi dzəban anə́ bádzəb ózəle, bâyi nyé dudu á sí, bə́ wōá nye oyǎb ai mim̀bɛ́ yā Yērúzalɛm. Bɛ́dé á Libáŋ á yób ó kə yédan, bɛ́dé á Basân, ó və kíŋ ! Amú bibɔn bíe bí man yǎ dzāŋ. 21Mə ngákɔ́bɔ ai wa ábǒg məbúguban móe, wa nâ:"Mǎyǐ kig wóg !" Éyə wǎzuzu yǎ wabɔ́ nálā, a tádígi o tɔá mɔ́ngɔ́ təge vógólo kíŋ dzama. 22Evúndū yâyi kə ai bə́nɔ́nī bóe, bibɔn bíe bísə̄ byâyi kə á məkaban; abǒg tē hḿ wāyi kúban ósāma, ǒ ngawóg ósɔ̄n ású ábé dóe. Ó ngālóŋ mvóg á Libáŋ, o lóŋó dūmbá á məbaŋ étēde, wayi tad éyɔŋ miǹtyé myáyi wa bi, éyɔŋ mińdzǔg myáyi wa bi anə́ é miníngá yǎ ā kogolo. Sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, tɔ Konyahu, mɔ́n Yoákim, ǹkúkúmá yǎ Yúda énye anə́ ńsə̄g yā ḿbɔ̄ ńnómo wama, mayi wá tyé. 25Owé, mayi wa və á mɔ́ mə́ ébá báhəle wa ai enyiŋ, á mɔ́ mə́ ébá bábɔ̄ nâ ó dzəm kám, á mɔ́ mə́ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á mɔ́ Bəkaldéan. Mayi wa woa, mínā é nyōá yǎ á ngābyé wā, á sí fə́: sə́ kig éyə mǐ ngábyálī wé, hədá éyə myǎyi kə́ wú wē. É sí bátám ai ngul ésə nyí naa bádūgan wé, bâyǐ kig bǎd dúgǎn wē. É mod anə́ Konyahu nyɔ̄ anə́ dzé bēn ? Yə zəzə ebóbola élábǎn, emvǎŋ yā mod ǎ yǐ kīg fə ? Ású dzé bátsídan nye ai bɔ́n bóé; bə́ wōá bɔ̄ é sí yǎ bə́ yə́mə̌ kig ? Ǎ ńnam wáma ! Ǎ ńnam wáma ! Vógólo ebúg Ńtondôbə. Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Tilán ású é mod nyɔ́ nâ: "Esolan, mǎn fám yǎ á ndzī kig dɔ á ényiŋ dzíé !” Á bɔ́n bóé, tɔ m̀bɔ́g ā yǐ kig dɔ ású yə̄ nâ á tɔ̄bɔ̄ étɔá kúm Dávid ngə́ ádzōē á Yúda. Amalá ai bə́nɔ́nī yā bádzoge nâ miǹtómbá mí man tsaman, bə́ wě fə̄ myá. 2Asú tē ńdɔ Ǹtí Zambá Ísraɛ̂l a dzó ai bə́nɔ́nī yā bánɔ́ni ayɔŋ dámā nâ: Mǐ ngábɔ̄ nâ miǹtómbá mí man ma tsaman, mí kə̄ myádzāŋ, amú myā ndzí kig mvaman ai myá. Dzóm tē hḿ māyi mínā bɛ́d á nyɔ́l ású bə́bə̂ bə́ mǎm yā myābɔ. 3Á mvús tě, mǎmēn mayi dúgán mǎn kóan ábím miǹtómbá yǎ á ngá­lígī á ńkunda wáma, mí kələ myásɔ́ á míńnam mísə̄ mə ngábɔ̄ nâ mí kə̄ myâkə. Mayi dúgán sɔ́ ai myá á mə̄dîga mábán; myâyi náŋ, mí fuǐ fə. 4Mayi myá və̄ bə́nɔ́nī yā báyī myá lə́dē zēn; myâyǐ kīg fə badə́ kɔ̌n wɔ̄ŋ, mí dzə́mə̄ kám, ńdɔ̄ fə tɔ m̀bɔ́g wâyǐ kig badə́ dzáŋ, Ǹtí ńnye a kɔ́bɔ̄ nálā. 5Məlú mə́tē ḿmɔ̄ mázū má, émá yā māyi və́ Dávid éfâlǎ yā é nə́ sósōó, a yi dzóe anə́ ḿfaŋ ńkúkúmá; a yi bɔ̌ fəg, ńdɔ̄ fə ǎ yi tsíg mə̄dzó á sósōó á sí ńdon. 6Məlú mə́tē Yúda a yi kódeban, ńdɔ̄ fə̄ Ísraɛ̂l ǎ yi tɔbɔ á mvɔ̄í. Bâyi nyé yole dzwé nâ: «Ǹtí a nə sósōó wāān. » 7Asú tē, émɔ̄ má mázu, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mə́lú bâyǐ kīg fə bǎd dzó nâ: "Ǹtondôbə a və̌, nyé yǎ á ngākúlī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á ńnam Égîptɛn: bə́ ngadzó hə nâ: "Ǹtondôbə á və̌, nyé yā á ngākúlī a dúgán fə ai ayóm bǒd yā ndá Īsraɛ̂l á ńnam âkoé, ai á míńnam mísə̄ yā á ngātsam bɔ́, ḿból yə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ̄ á sí dzābán. Ású bəprofɛ́d Ebúlú ngándzángá Ǹnə́m ó nə ma ǹtsáán âbum, madzə̌m kám ai bidzo byámā bísə, mafulan ai ǹsɔ̂g məyɔg, mod yǎ ā bīlí məyɔg, ású Ńtondôbə ai mim̀fúfúb bibúg bíé. 10Amú ńnam ó nə ǹdzyéán ai ngɔbinda, tóé, ǹnam ó nə̄ á məyəb ású éyɔg, məfúb yā ńkōd ńnam mə́ man yǎ dīg ai vyǎn; bod bâtoŋ hə abé á zud, bádzāa ngul dzabán hə ású míńkɔ́d. 11Tóé, tɔ bəprofɛ́d, tɔ bəfada, bə́sə̄ bə́ nə təge ai ǹyə́bə́[1], mə̌ kɔ́b ábē dábán tɔ á ndá dzama étē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 12Asú tē məzěn mábán máyi vəŋǎn sə̄sende ǹkǒl ású dábán. Bə́ nyíán á díbi étēde, bə́ ngáku mim̀bəg, amú mayi bɔ́ kúb ámalá á ḿbū éndə́gə́lə́ wábán, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mə ngáyén bə̄dzə́dzāā bə́ mam ábə bəprofɛ́d yā Samaría bə́ kúligi mam á dzwé Baal, bə́ kələ ai ayɔŋ dáma élə̄lə́b. 14Hədá mə ngáyén ángōndó dzam ábə bəprofɛ́d yā Yērúzalɛm: ngɔnbinda, ai dulǔ mvol ai m̀vɔ́lán bəbə̂ bə́ bod, ású yə̄ nâ mod á zā dzoge ábē díé. Ású dáma, bɔ́ bə́sə̄ bə́ nə anə́ Sodóma, batɔbɔ ǹnamǎ yā étē anə́ bǒd yā Gomóra. 15Asú tē, Ńtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ ai bəprofɛ́d nâ: Ma nyɔ́ māzu bɔ̌ naa bə́ di ekug mə́ nyúū bɔ́ mə̄ndím mə́ ńsu; amú éyə abé látíē á bəprofɛ́d yā Yērúzalɛm, lə́ ngátsaman ai ǹnam ósə. Bə́ nə bəprofɛ́d mədugán 16Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: Tə myǎvógólo bibúg bəprofɛ́d bə́tē ḿból bakɔ́bɔ ai mína; bâdug mínā, bálɛ̂ mína biyə́yə̄m yā mīńnə́m myábán, təge ai é dzóm yákwí ânyu Ńtondôbə. 17Bâzombo fɔ́ɔ́ dzó ai é bod bábyandi ma nâ: "Ǹtondôbə a kɔ́bɔ yǎ, myáyi bǐ mvɔ̄í !" Ai é bod bə́sə̄ bátoŋ hə oyág yā ńnə̄m wábán nâ: "Abé ziŋ lâyǐ kig tóban ai mína." 18Zá á ngātɔbɔ ésɔ̌g Ńtondôbə nə́ á yen ngə́ á wog ebúg dzíé ? Zá a ngábɔ ókālá ai ebúg dzíé ńdɔ a ngáwóg dzɔ̄ ? Ńkulu məkɔ́g Ǹtondôbə nyɔ́ ! Olún wóé hīlí wátóle; ńkulu nyɔ́lɔ ǎ vuŋ á mīńlō bə́bə̂ bə́ bod á yób. 20Olún Ńtondôbə wǎyǐ kig vɔ́bi sə nâ a tám mǎn bɔ, a dzálá fə miǹyián yā ńnə̄m wōē; á məmaná mə́lú, myǎyi wóg mam mə́tē á sāāŋ. 21Ma ndzí kig lóm bəprofɛ́d bə́tē, ńdɔ̄ bákə mim̀bíl, ma ndzí kīg bɔ́ kǎd tɔ dzóm, ńdɔ bákúli mam. 22Ngə́ bə́ tɔ̄bɔ̄ ésɔ̌g dzáma, ngə́ bə́ ngákúli ayɔŋ dáma ǹkɔ́bɔ̄ wáma, ngə́ bə́ ngábɔ̄ nâ bə́ lum abé dábán mvús, bə́ dzōge bəbə̂ mim̀bɔán bábán. Yə mə nə Zambá hə babi, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, éyɔŋ mə nə́ óyǎb təgě fə ai nyé Zambá ? 24Yə mod a nə́ dzǎm kə́ sɔbɔ á ḿbil étē mə təge nyé yén ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ­ngǎ madzálā yób ai sí? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mə ngáwóg ḿból bəprofɛ́d yā bákúli miǹnǎl á dzwé dáma bakɔ́bɔ̄ nâ:"Mə ngáyén éyə̌ŋ ! Mə ngáyén éyə̌ŋ !" A kələ kwí ábǒg áfə̄, bəprofɛ́d bəziŋ bâyi kúlī miǹnǎl ai mvol yǎ mīńnə́m myábán ? Bə́ nə bəprofɛ́d bíyə́yə̄m yā balɛ̂an bɔ́ a bɔ́, bádzə̄ŋ naa ayɔŋ dáma á vóán dzwé dáma; éyə běsīā bábán bə́ ngávóan dzwé dámā nálā ású Baal ? É profɛ́d ā yəm bíyə́yə̄m, á lɛ́ɛ́gɛ bíyə́yə̄m bíé ! Ényɔ́ ā bī ébūg é sɔ̂ ábə ma, á kúlígi ebúg dzáma á sáŋ sáŋ sáŋ ! Yə mim̀bɔ́b myâfulan ai olɛ́s? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, Kɔ́á nâ ebúg dzámā é nə̄ ndóan a? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, Kɔ́á nâ é nə̄ hámaŋ yǎ ā bwé ákɔ̄g a ? Asú tē mǎyi dzóan ai bəprofɛ́d, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ébá bádzíban bɔ́ a bɔ́ bībúg byáma. 31Mayi dzóan ai bəprofɛ́d, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ébá bakúli ebubud oyə́m nə́ bâkad mam. Mayi dzóan ai ébá bákúli bíyə́yə̄m mədúgán, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ­bə́ lɛ̂gɛ byá, bə́ ngákə ai ayɔŋ dáma élə̄lə́ ai mədugán mábán ai engúŋ dzábán. Sə̌ kig mǎ mə̄ ngálóm bɔ̄, ma ndzí kig bɔ́ béndē tɔ dzóm ziŋ, ńdɔ̄ fə bə́ sə́ kig tɔ ai m̀fí ziŋ ású áyɔŋ dí[2], Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Éyɔŋ áyɔŋ dí, ngə́ profɛ́d, ngə́ fada, m̀bɔ́g ā yi wa sílī naa: “M̀bəgə Ńtondôbə ó nə m̀bé ?" O yalagan nyé nâ: "Mínā mī nə́ ḿbəgə, éví māyi woa á sí, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ”. É profɛ́d, ngə́ fada, ngə́ mod zǐŋ kig yǎ áyɔŋ ǎ dzó naa: "M̀bəgə Ǹtondôbə !" Mayi lúman ai mod tě ai ndâ bod dzié. 35Myáyi kɔ́bɔ̄ á zāŋ dzāān, á zāŋ bəbə́nyɔ̄ŋ naa: "Ǹtondôbə a yalan yá ?" Ngə́ kig nâ:"Ǹtondôbə a dzó yá?" Hədá təge bǎd kǎd naa: “M̀bəgə Ǹtondôbə". M̀bəgə wâyi bɔ̌ ńkɔ́bɔ̄ yā ányǔ mod émēn. Amú myāndáman bibúg bí Zāmbá yǎ á və̌, Ǹtondôbə Sabaod, Zambá wāān ! Wayi kɔ́bɔ ai profɛ́d nâ: "Ǹtondôbə a yalan yá ?" Ngə́ kig nâ "Ǹtondôbə a yédan dzé ?” Hədá ngə́ myādzó nâ: “M̀bəgə Ǹtondôbə !” Eyɔ̌ŋ tē hḿ, Ńtondôbə énye a kɔ́bɔ ḿból myādzó nâ:"M̀bəgə Ńtondôbə !" Mǐ yəmə nâ mə ngákili nâ təge bǎd dzó naa: "M̀bəgə Ńtondôbə !" Asú tē hḿ māyī mína bəgə á yób, mə woá mína oyǎb ai asú dáma, mínā bə́bēn ai é tísɔn yǎ mə̄ ngávə́ mínā ai běsōá. Mayi mína kúb ósāmā yā ńnomó etɔá, osɔ́n kɔ́m yā bá sə́ kig dzǎm vóan ! [1] Yə bə́ ngáwóg yǎ nālá ? [2] Bálāŋ kig áfólā dí á mɛ́s, bəkrǐstɛn, bâyə̌m kīg dɔ́. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngálə́de ma byǎd bibumá bí fáige bíbɛ̄ bí tə́lə ósū Tə́mpɛl Ǹtondôbə, á mvús yə nâ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ā kódo yǎ ai Yekónias, mɔ́n Yoákim ǹkúkúmá yǎ Yúda a kələ́ ai nyé a məkaban oyǎb ai Yērúzalɛm, m̀bámáná ai bitɔŋ míńtómbā yā Yērúzalɛm, ai bəlwí bikie ai bəlwí bifɛdəga, a kə́lə́ ai bɔ́ á Babilón. 2Dzǎd dzyá é ngábə́ bələ́ mim̀bəmbə̌ bibumá, anə́ bíbūmá bí ósú byákad bɔ; é dzād évɔ̄g é ngábə́ bələ́ bibɔ̌l bibumá bí fáige, ákyaí yə̄ nâ təge ai adíí. 3Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: "Wayén dzé, ǎ Yeremías ?" Ma nâ: "Bibumá bí fáige, ébí bí nə́ mvɔ̄í bí nə m̀bəŋ, ébí bí nə́ ábē bí nə ndámán, ákyāí yə̄ nâ təge ai adíí." 4Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: 5Éyə Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: anə́ míḿbəmbə bibumá bí fáige mí, éyə mǎyi mvaman ai miǹkóm yā Yúda nálā ású m̀fí wábán, ébá mə̄ ngávaa é vóm hí mə lómó bɔ̄ á ńnǎm Bəkaldéan. Mayi bɔ́ bəde mís á nyɔ́l ású ḿbəŋ wábán, mə dúgán ai bɔ́ á ńnam ví, mə dúgán bɔ lóŋ sə̌ kig átsam, ábɛ sə̌ kig átyē á sí! 7Mayi bɔ́ və̄ ńnam nə́ bə́ yəm nə́ mə nə Ǹtondôbə bâyi bɔ áyɔŋ dáma, maa mə ńtɔ̄á Zāmbá wābán, amú bâyi dúgan ábə ma ai ǹnə́m wābán ósə. 8Hədá hḿ ḿból bábəlan ai bəbə̂ bibumá bí fáige ákyāī yə nâ təgě fə ai adíí, nálā ńgɔ̄ fə, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mǎyi bəlan ai Sédésias, ǹkúkúmá yā Yúda, bitɔŋ míńtómbā bíé ai məbugǎ yā Yērúzalɛm: ébá bə́ ngálígī á ńnam hí dzam də́dā fə anə́ ébá bə́ tɔ̄á á ńnam Égîptɛn. 9Mayi bɔ́ vəŋan dzóm yā é nə́ ángōndó, amalá ású bídzóē yā sí, osáma, ǹkaná ewê lóe, ebáŋ mətǎ ai biyɔg. 10Mayi bɔ́ lōm ókəŋ bítá ai mbada mənye a kələ kwí anə́ bâyi mǎn dzāŋ é sí mə̄ ngávə́ bɔ̄ ai běsīā bábán. Ébúg Ńtondôbə yábəbə ayɔŋ ásə é ngázu kwí ábə Yeremías ḿbú nyinǎ Yōákim, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, abǒg tē á ngábə́ ḿbú ósú nabukodonosor, ǹkúkúmá yā Babilón, 2profɛ́d Yeremías a ngáyédan ebúg tē á mís mə́ áyɔŋ ásə̄ yā Yúda ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á Yērúzalɛm. 3A tádigi á ḿbū áwômo ai lálā Yosias, mɔ́n Amôn, ǹkúkúmá yā Yúda, a zaa kwí ámōs yə aná, mim̀bú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mílɛ́, ebúg Ńtondôbə é zaa kwí ábə ma, makɔ́bɔ ai mínā təgə ku sɔ́m, hədá mǐ təge ma vógolo. 4Ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngálóm mína bitúgā bíé bəprofɛ́d bə́sə̄ nálā təge ku sɔ́m, hədá myǎ ndzí kig wóg ngə́ á kə́ə̄ álɔ̄ nə́ mǐ wog. 5Ebúg tē é ngábə́ nâ: mod ósə̄ á kódógō á ḿbə̂ zěn wōē, á dzōge bəbə̂ mim̀bɔán bóé; abǒg tē hḿ myāyi tɔbɔ é sí Ńtondôbə a ngávə́ mínā, mínā bə́bēn ai běsīā báán, a tádígi á ńnǒm étɔ̄á a kələ kwí ǎ ńnǒm étɔ̄á. 6Tə myǎkə myǎtoŋ bəzambá bə̄fə́ nə́ mǐ sye bɔ́ ai nâ mǐ lūgū bɔ́; tə myǎbɔ nâ mə́ līŋán ai mim̀bɔán yā mɔ́ máán, abǒg te mǎyǐ kig mína bɔ é dzam á nə́ ábē. 7Hədá, ńdɔ myá ndzí kig ma wóg, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ńdɔ mí ngábɔ̄bɔ̄ naa mə́ līŋán ai mim̀bɔán yā mɔ́ máán ású ámalá dáán. 8Asú tē ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: ḿból myá ndzí kig wóg bibúg byáma, 9matâm hḿ sɔ̄ lóm lóē mə̄ndá mə́ bod mə́sə̄ yā ńnam âkoé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, á ngɔ̄dɔ́ etúgā dzáma Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, éyɔŋ mǎyi sɔ́ ai bɔ́ nə́ bə́ zu lúman ai ńnam hí ai bǒd yā étē ai mə́yɔŋ mə́sə̄ yā ngɔ́dɔ́ mā; mayi bɔ́ bɔ ékɔ wɔ̌ŋ, dzóm ébûg ­mənyu, ewoe lóe, bilíg á ńnǒm étɔ̄á. 1OMayi mana áyə̄ngá miǹtag ai məfon ábə̄ bɔ́, ǹlóé ńnóm bân ǹgál, edǔŋ mə́kɔ́g mə́ ńkɔán ai m̀fyɛ álámba. 11Ńnam ósə̄ hí wâyi vəŋǎn bīlíg bilíg, mə́yɔŋ má mə́ və̄ŋán álɔ̌ ńkúkúmá yǎ Babilón á tâŋ bisəb məwóm zamgbál. 12Hədá ǹnyie anə́ bisəb məwóm zamgbál byákwí, mayi kə́ lúman ai ǹkúkúmá yǎ Babilón ai áyɔŋ dí, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ású ábé dábán, ai ǹnam Bəkaldéan; nə́ mə́ və̄ŋán wá bīlíg á kɔ́m yǎ kɔ́m. Mayi bɔ̌ naa bíbúg bísə mə ngákɔ́bɔ ai ńnam hí ai é mam mə́sə̄ mə́ nə́ ńtilán é kálada nyɔ́, bísə̄ bí tóbán: é mam mə́sə profɛ́d Yeremías a ngákúlī ású mə́yɔŋ mə́sə. 14Amú mɔ̂ mâyǐ fə bɔ̌ bītúgā miǹkundǎ məyɔŋ ai mīńgungúl míńkúkúmá mísə mǎyi lóm ábə̄ bɔ́. Mayi bɔ̌ naa bə́ bi mân míḿbɔán ai mətum mábán. Éyə Ǹtondobe Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ ai ma ná: “Nɔŋɔ́ é kɔ́b wɔ̂n[1] nyí á mɔ́ máma, é wɔ̂n ǎ daŋ nyəb, ó nyû dzɔ mə́yɔŋ mə́sə mǎyi wa lóm ábə̄ bɔ́. 16Bâyi nyú, bə́ ngandəŋ, bə́ ngásɔ́g, ású ókəŋ bítá māyi lóm á zāŋ dzábán. 17Ńdɔ mə ngánɔŋ kɔ́b á mɔ́ mə́ Ńtondôbə, mə̌ nganyû mə́yɔŋ mə́sə Ǹtondôbə a ngálóm ma ábə̄ bɔ́: Yērúzalɛm ai bətísɔ̌n yā Yúda, ai miǹkúkúmá míé ai bitɔŋ miǹtómbā bíé, nə́ mə́ bɔ̄ myá bīlíg, dzóm ángōndó, ewê lóe ai eyɔg, anə́ ámōs bēn dī. 19Farawɔ́ŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, ai bitúgā bíé, bitɔŋ míńtómbā bíé ai ǹgúmā áyɔŋ díé ósə; 20ai ǹkunda bívə́lē bəyəbəsɔ̂, miǹkúkúmá mísə̄ yā ǹnam Uts, miǹkúkúmá mísə̄ yā ńnǎm Befilísta: Askelôn, yǎ Gaza, yǎ Ekrôn ai məbugǎ yā Ashdod; 21Edom, Moab ai bɔ́n bə́ Amôn, 22miǹkúkúmá mísə̄ yā Tir, miǹkúkúmá mísə̄ yā Sidon, ai miǹkúkúmá mísə̄ yā élōn é nə́ á máŋ á yād; Dedân, Téma, Buz, ai ébá bə́sə̄ bátsíg mə̄yɔ́mbɔ́ yā ésǐl dzābán, 24miǹkúkúmá mísə̄ yā Arabía, ai miǹkúkúmá mísə̄ yā ǹkunda bəyəbəsɔ́ɔ̄ yā bə́ tɔ̄á á ńkōd ńnam, 25miǹkúkúmá mísə̄ yā Zimri, miǹkúkúmá mísə̄ yā Elam ai miǹkúkúmá mísə̄ yā Media; miǹkúkúmá mísə̄ yā ńnam âkoé, ébá yā ngɔ́dɔ̄ ai ébá yə oyǎb, ényɔ́ á mvús ényɔ́ ḿbɔ̄g, ai bídzóē bísə̄ yā sí ndon. Ḿfág ǹkúkúmá Shésak, nyé a yi nyú á mvús ébá bəvɔ́g. Wayi bɔ́ kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ ná: Nyáán ! Mǐ sɔg ! Mǐ yô ! Kpǎn á sí, təgě fə ai ngul yə átə̄bə, ósū ókəŋ bítá yā māyi lóm á zāŋ dzāŋ. Ngə́ bə́ bɛ̄n nɔŋ á mɔ́ móe é kɔ́b māyī bɔ́ lōm nə́ bə́ nyu, wayi bɔ́ kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ ná: Myǎyi nyú. Amú é tísɔn yǎ é bəgə́ dzwé dámā é ńdzɔ mǎyi tádí lóm ámalá, ńdɔ yə mína myǎyi dzuuban ? Kǒkōā, myǎyǐ kig dzuuban, amú mǎmēn malóe okəŋ bítá á nyɔ́l é bod bə́ tɔ̄á á ńnam, Ǹtondôbə Sabaod énye a kɔ́bɔ̄. Ḿfág wóe, wayi bɔ́ kad bibúg bísə̄ bí, wa ai bɔ́ nâ: Ǹtondôbə a bám á yób, á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé a və́ kíŋ, owé, a bám ai ngul ai afúb mədîga díé, a lɔ́ŋ bīkígá bə́tsɔ́ bə́ zɔŋ ású bǒd yā á ńnam. 31Miǹdǔm yā étē myâkə kwí á ńnyie sí. Amú Ńtondôbə a zu dzóan ai məyɔŋ; a kom étsígi ǹtól ású ḿbəgə mińsono ásə; a wé bə̄bə̂ bə́ bod ai okəŋ bítá, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ ná: amalá lâkalan á məyɔŋ, mod ńkulu a vuŋ a tíege á mə̄búg mə́ sí. Amǒs tē, Ǹtondôbə a wé bod a tádigi ábúg sí dī a kələ kwí édí ávɔ̄g. Báyǐ kig bɔ́ yōn, báyǐ kig bɔ́ vaa á sí, báyǐ kig bɔ́ dzəb, bâyi laŋan á sí anə́ ékukun. Ǎ bə̄nɔ́nī, báman, váán kīŋ á yób étēde, bígídán á sí, mína bətə́bə̄ bə́ ósú yā miǹkunda míńtómbá, amú mī wólobo yǎ ású áwú dáán ai etsaman dzáán; myǎyi ku á sí anə́ m̀bəmbə ésōá. 35Təgě fə ai asɔbɔ́ ziŋ ású bə́nɔ́nī míńtómbá tɔ ekə m̀bíl ású bətə́bə̄ bə́ ósú yā ńkunda míńtómbá. Miǹyón bə́nɔ́nī míńtómbá, bikígá bə́tə́bə̄ bə́ ósú yā ńkunda míńtómbá, amú Ńtondôbə a ndáman yǎ áfūb mədîga dábán. Bivúvoe məfúb bílɔ́g mə́ ńtɔa yǎ á ndiim ású ngul olún Ǹtondôbə. Bâkə anə́ émgbə́m yākódō ébōgā dzíé, ǹnam wábán ó vəŋan yǎ ángōndō dzóm, ású ngul ókəŋ bítá ó nə́ təge yén ngɔ́l ai ású mod olún wōē. [1] Bəbíbɛl bəvɔ́g bâkad nâ “Kɔ́b olún”, nálā tē ósə̄ ó nə hə dzam də́dā: Zambá a liŋan ai ébá bábɔ̄ nyé mə̄lɔ́. Hála Yoákim, ndómán Yosías, ǹkúkúmá Yúda, ǎ ndəm nɔŋ édzóe, ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm Yeremías ebúg dzíé nyé nâ: ‘‘Ǹtondôbə a dzó nâ: Tə́bə́gə̄ á ńsəŋ Ndâ Ǹtondôbə, ó kɔ́bɔ ai ébá bə́sə̄ bə́ hə́ kə̄ básɔ̄ á māl yā Yúda, nə́ bâzu lugu Ńtondôbə á Ndâ Ǹtondôbə há, ó kad bɔ́ bíbúg bísə mə béndé wā nə́ ó kad bɔ́, təge vǎ tɔ dzyá. 3Ńgə́ á kə́ bɔ̌ naa bə́ vógóló wā, bə́ vəŋán, mod ósə a dzogé bəbə̂ məzěn móé, maa mayǐ fə vaa ńnə̄m ábé mə̄ ngábə́ bələ́ naa mayi bɔ́ lə́də̄ ású bə́bə̂ bə́ mam bábá’’. 4Wayi bɔ́ kǎd naa, Ǹtondôbə a dzó nâ: ngə́ mī bɔ̄ təge mə vógolo, nə́ mǐ wūlū á mvéndé dzam yǎ mə̄ ngávə́ mínā, 5nə́ mǐ wog ǹkɔ́bɔ̄ bítúgā byáma bəprofɛ́d yā mālóm mína abǒg ásə, á mī nə́ təge vógolo, 6eyɔ̌ŋ tē hḿ mayi bɔ̌ na é Ndá nyí é və̄ŋán Sílo, é dzāl dī á bɔ dzǎl ámalá á mís mə́ sí ndon ésə.” 7Ńdɔ bəfada ai bəprofɛ́d ai ǹnam ósə̄ bə́ ngáwóg anə́ Yeremías a kɔ́bɔ ǹkɔ́bɔ̄ nyú á Ndá Ǹtondôbə étē. 8Ǹnyie anə́ Yeremías a ngáman kɔ́bɔ̄ é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngábéndē nyé ná á kad ǹnam ósə, bəfada ai bəprofɛ́d bə́ və́ə́ fɔ́ɔ́ nyē mɔ́ á nyɔ́l, bɔ́ nâ: “Awú ńdɔ wǎzu wú. 9Ású dzé ō hə́ kɔ́bɔ̄ á dzwé Ńtondôbə, wa nâ: “é Ndá nyí yazu bɔ anə́ Sílo, é dzāl dī lázu mǎn ndáman, təgě fə ai é mod ǎ tɔbɔ étē” ? Ńdɔ ǹnam ósə ó ngávúd Yeremías edíngā á nyɔ́l á Ndá Ǹtondôbə há. 10Á wóg bə́ ngáwóg é mam má, ńdɔ bədzóē yā Yúda bə́ ngátíē á ndá ǹkúkúmá bə́ kə́lə́ á Tə́mpɛl ńdɔ fə̄ bə́ ngákom étɔ̄á á Ḿkpāmáŋ ḿbɛ̄ yā Tə́mpɛl. 11Ńdɔ bəfada ai bəprofɛ́d bə́ ngádzó ai bətə́bə̄ bə́ ósú ai ǹnam ósə̄ nâ: ‘‘É mod nyɔ́ a yəan ai awú, amú ǎ kúí é dzāl di anyu profɛ́d díé á nyɔ́l, ḿból mī wóg ai məlɔ́ máán. 12Yeremías nyé ai bətə́bə̄ bə́ ósú ai ǹnam ósə̄ nâ: ‘‘Ǹtondôbə ńnye a lóm mā nâ mə́ bɛ̄de é Ndá ai é dzāl dī anyǔ profɛ́d dámā á nyɔ́l, ḿból myāwóg nyū. Ńdɔ̄ ábōg dī, tséndégán məfúlú máán ai mim̀bɔán myáán, mǐ vógólō kíŋ Ǹtondôbə, Zambá wāān, eyɔ̌ŋ te Ǹtondôbə ǎ yi síngī ábé á ngákad nə́ a yi mína bɔ. 14Ḿfág wáma, mə nə á mɔ́ máán, bɔán ai ma é dzí ésə myǎyén naa é nə m̀bə́ŋ ai sósōó á mís máán. 15Hədá, yəmán m̀bəŋ nâ, ngə́ mī wé mā, məkǐ mə́ sósōó mod máyi mínā yón á ńló, mínā bə́bēn, ai é dzāl dī, ai é bod bə́sə̄ yā étē; amú, á bə́bə́lá, Ǹtondôbə ńnye a lóm mā ábə̄ mínā, nə́ mə́ kad mínā bíbúg bísə̄ bí. 16Bətə́bə̄ bə́ ósú ai ǹnam bɔ́ ai bəfada ai bə́profɛ́d bɔ́ nâ: ‘‘É mod nyɔ́ ǎ yəǎn kig ai awú, amú a kɔ́bɔ ai bíā á dzwé Ńtondôbə, Zambá wāān.’’ 17Ńdɔ bənyiá bodo mvíe bəvɔ́g yā ńnam bə́ ngákódo á sí, bɔ́ ai etógán ńnam ósə̄ nâ: “Mikéas yǎ Morɛseth yə̌ ā ngábə́ profɛ́d ábǒg Ézěkías, ǹkúkúmá Yúda, a ngákad ǹgúmā áyɔ̌ŋ yā Yúda nâ: ‘Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: Síon a yi vəŋân m̀ful sí, Yerúzalɛm ekónóŋ mə̄kɔ́g, ǹkǒl yā Tə́mpɛl, ǹkǒl áfan’. 19Ńdɔ yə Ezěkías, ǹkúkúmá yǎ Yúda ai Yúda ásə̄ bə́ ngáwé nye asú tē? Kóā nâ bə́ ngáwódan wɔ̌ŋ Ńtondôbə a, bə́ ngakogolan ai nyé a kələ kwí anə Ńtondôbə a ngásíngī ámālá yā á ngákag bɔ́ á ? Ńdɔ̄ bía bǐ ngabəgə abím mod ekolá tē nga ? Ǹyə́ge Yeremías m̀bɔ́g Mod ziŋ a ngábə́ fə á kúlígi mam á dzwé Ǹtondôbə, dzwé nâ: Uriyahu, mɔ́n Shemayahu, yǎ Kiryad Yéarim. Ǎ ngakúli mam mə́ nambaga é tísɔn nyí, ákyāí ǹkɔ́bɔ̄ yā Yeremías nyé a kɔ́bɔgɔ. 21Ńdɔ̄, á wóg Yōákim bân bəzimbi bóé ai bitɔŋ míńtómbā bíé bə́ ngáwóg nálā, bə́ ngádzə́ŋ naa báwē nyē. Á wóg Uriyahu a ngáwóg nálā, ńdɔ a ngámbáda, a túbú a kə́lə́ Égîptɛn. 22Hədá ńdɔ ǹkúkúmá Yoákim a ngálóm bod Égîptɛn: Elnatân, mɔ́n Akbor ai bod bə̄fə́ esámbá, ǎ Ńnam Égîptɛn wé. Ńdɔ̄ bə́ ngákúli Uriyahu Égîptɛn, bə́ kə́ə́ ai nyé ábə ǹkúkúmá Yōákim, ńdɔ a ngáwé nyē ai okəŋ bitá, a bɔ̌ naa bə́ wōá m̀bim wóé áfūb məsɔ̌ŋ zəzə̌ bǒd yā ńnam. 24Ńdɔ Ahikam, mɔ́n Shafân, a ngákaman Yeremías, ńdɔ a ndzí kig ku á mɔ́ mə́ ńnam nə́ bə́ we nyé. Á mə̄tádí mə́ édzōe Sédésias, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə Yeremías. 2Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Komó mīńsāngá ai m̀bog, ó tīndī á kíŋ, 3ó lóm ǹkúkúmá yǎ Edom, ǹkúkúmá yǎ Moab, ǹkúkúmá Bamonít, ǹkúkúmá yǎ Tir ai ǹkúkúmá yǎ Sidon, ai bəlóman bábán yā bə́ ngásɔ́ á Yērúzalɛm ábə Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda. 4Ó və̄ bɔ́ ású bə́dzóē bábán m̀bándá hí nâ:"Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ ná:Kɔ́bɔ́gán ai bədzóē báán nâ: 5É ma nyɔ́, ai fím dzama ai é wɔ́ yā mə̄ ngásám, mǎ mə̄ ngákom sí, tɔ bod ai é tsíd é nə́ á sí, ńdɔ mavə́ dzɔ̄ é mod mǎmēn madiŋ. 6Ńdɔ étɔ̄á dzī mə ngávə́ míńnam mísə̄ mí á mɔ́ mə́ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, etúgā dzáma; tɔ tsíd yā məfan, mə ngávə́ nyē dzɔ́ nə́ é sye nyé. 7Məyɔŋ mə́sə̄ mâyi nyé syē, ai mɔ́n wōē, ai ndie dzié a kələ kwí ábōg yā lə́ ngátə́leban ású ńnam wóé; eyɔ̌ŋ tē hḿ miǹgungúl məyɔŋ ai miǹkúkúmá mīńnén myâyi nyé dzóe. 8Áyɔŋ ásə, ngə́ édzōē ésə̄ yáyi bɛ̌n syé Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, təge lə́dē kíŋ nə́ bə́ wɔ́mān nyé m̀bog ńkúkúmá yǎ Babilón, mayi kə́ yén ńnǎm tē ai okəŋ bitá, zie ai mbada mənye, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ­a kələ kwí anə́ māyī dɔ́ mana ai wɔ́ wóé. 9Ḿfág wáán, tə myǎvógólo bəprofɛ́d báán, tɔ miḿvívīgí, bəyəm bíyə́yə̄m, bə́səle ai miǹgəngáŋ yā myákad mínā nâ: "myǎyǐ kig bɔ̌ bəlɔ̌ bə́ ńkúkúmá yǎ Babilón." 10miǹnǎl mīlí bákad mínā; á məmaná, bátsídān mínā á sí dzāān, owé mayi mína mǎn tsam, mǐ man wú. 11Hədá áyɔŋ láyi lə́dē kíŋ á ḿbog ńkúkúmá yǎ Babilón, lə́ yə́bə́ fə̄ nâ lásyē nyē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi dɔ́ və̄ áwɔí á sí dzīē, lâyi dzɔ syé á tɔ̄bɔ́ fə̄ étē. 12Ńdɔ̄ fə mə ngákɔ́bɔ ai Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, dzam də́dā; ma ai nyé nâ: "Lə́dégân kíŋ á ḿbog ńkúkúmá yǎ Babilón, syéán nyé ai ayɔŋ díé, eyɔ̌ŋ tē myáyi nyiŋ. Ású dzé wāmēn ai ayɔŋ dóe myǎdzə́ŋ áwū ókəŋ bítá, zie ai mbada mənye, anə́ ḿból Ǹtondôbə a ngákag dɔ́ áyɔŋ láyi tə̌b syé ńkūkúmá yǎ Babilón ? 14Tə myǎvógolo bíbúg bəprofɛ́d bákad mínā nâ: "myǎyǐ kig bɔ álɔ̌ ńkúkúmá yǎ Babilón". Miǹnǎl mīlí bákad mína. 15Amú ma ndzí kig bɔ́ lōm, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nálā, miǹnǎl mīlí bákad mínā á dzwé dáma. Á məmaná, mayi mína tsídān, mǐ man wú, mínā bə́bēn ai ébá bákɔ́bɔ ai mínā anə́ bəprofɛ́d." 16Ńdɔ mə ngákad bəfada ai ǹgúmā áyɔŋ ásə nâ: "Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Tə myǎvógolo bibúg bəprofɛ́d báán yā bákad mína nâ: "Yénán ! Bilábǎn yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə bí ńkun sɔ́ á Babilón". Miǹnǎl mīlí bákad mína. 17Tə myǎvógolo bɔ́. Syéán ǹkúkúmá yǎ Babilón, eyɔ̌ŋ tē myǎyi nyiŋ, ású dzé é tísɔn nyí é nə̄ dzǎm vəŋǎŋ bīlíg ? 18Ngə́ bə́ nə bəprofɛ́d, ngə́ bə́ bə̄lə́ ébūg Ńtondôbə, bə́ kōgólán ai Ǹtondôbə Sabaod, nə́ tə bilábǎn yā bí lígi yǎ á Tə́mpɛl ai á ndá ǹkúkúmá yǎ Yúda ai á Yērúzalɛm byábad kə á Babilón ! 19Amú éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná ású mə́ndíé, máŋ ai mətín, ai bílában bivɔ́g yā bí ngálígī á tísɔn, 20ébí Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ndzí kig vaa, éyɔŋ a ngábi Yekonya, mɔ́n Yoákim, ǹkúkúmá yǎ Yúda ai bətí bə́sə̄ yā Yúda ai á Yērúzalɛm, a kódó ai nyé á Yērúzalɛm a kə́lə́ ai nyé á mīńkóm á Babilón. 21Owé, éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ ná ású bílábǎn yā bí lígi yǎ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, á ndá ǹkúkúmá yǎ Yúda ai á Yērúzalɛm: 22bâyi kə ai byá á Babilón, byâyi laŋǎn wē a kələ kwí ámōs māyī bɔ́ kə́ yēn, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, abǒg tē hḿ māyi dúgán bɛ́d ai byá, mə sɔ́ɔ́ ai byá é vóm ví! Hə m̀bú tē óbēn, a mə̄tádí mə́ édzōē Sédésias, m̀bú nyina, ngɔn tána ńdɔ profád Hananya, mɔ́n Azur, ebíbyalǐ yā Gabaon, a ngákɔ́bɔ ai Yeremías á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, á mís bəfada ai á mís mə ayɔŋ asə, nyé nâ: "Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ ná: Mə búg yǎ ḿbog ńkúkúmá yǎ Babilón. 3Aná mim̀bú míbɛ̄, mayi bɔ̌ naa bə́ dúgán ai bilában bísə̄ yā Tə́mpɛl é vóm hí, ébí Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ngátɔ́i é vóm hí, a kə́lə́ ai byá á Babilón. 4Dzam də́dā fə ású Yenkonya, mɔ́n Yoákim, ǹkúkúmá yǎ Yúda, m̀bámáná ai miǹkóm yā Yúda mísə̄ yā mí ngábə́ á Babilón, mayi bɔ̌ naa bə́sə̄ bə́ dúgán vá, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, amú mayi bwé ḿbog ńkúkúmá yǎ Babilón." 5Ńdɔ̄ hḿ Yeremías a ngáyalan profɛ́d Hananya á mís bəfada ai ǹgúmā áyɔŋ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə étēde. 6Profɛ́d Yeremías nyé nâ: "Amɛn ! Ǹtondôbə á bɔ̄ nālá. Á kpáágán bíbúg yā ō ndəm mǎn kád bīlí, á bɔ̄ naa bílában bísə̄ yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə bí ngákə̄ á Babilón bí dúgán, ai miǹkóm fə dzam də́dā. 7Hədá, tóân vógolo ébúg māyi kɔ́bɔ̄ ású dóe ai ású áyɔŋ: 8bə́profɛ́d yā bə́ ngásɔ́ bíā ósū, a tádígi kɔ́m, bə́ ngākúli mam ású ábuí miǹnam ai abuí bídzóe, mə́ tian ai bitá, amalá, mbada mənye. 9Dzam dá, ngə́ profɛ́d ḿbōg a yédan mvɔí, ábōg ńkɔ̄bɔ̄ wóé wátóban, ényē bə́ ngayə́bə̄ nâ a nə m̀fǎŋ profɛ́d yā Ńtondôbə a lóm. 10Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ profɛ́d Hananya a ngásɔ́di Yeremías ḿbog á kíŋ, a mǎn wa búg, 11ńdɔ profɛ́d Hananya a ngábódo ǹkɔ́bɔ á mís mə́ ńgúmā áyɔŋ nyé nâ: “Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ná ńgɔ̄ mim̀bú míbɛ̄ ánā, təge vaa təge bəde, ńgɔ mǎyi búg ḿbǒg Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, mə vǎ wā á kíŋ məyɔŋ mə́sə". Ńdɔ profɛ́d Yeremías a ngátie, a kə́ə́. 12Á mvús yə nâ profɛ́d Hananya a bwé yǎ ḿbog a ngávaa profɛ́d Yeremías á kíŋ, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Yeremías nâ: "Kələ́ kǎd Hananya nâ: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Mim̀bog bilé, o ngábwé, á mənyian mábán mayi byá fɔl ai mim̀bǒg bikie. 14Amú Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ nâ: m̀bǒg bikie éngɔ mawɔ́man á kíŋ mə́yɔŋ mə́sə̄ má, nə́ mə́ və̄ŋán bəlɔ̌ bə́ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón. Mâyi nyé syē, ńdɔ̄ fə mavə́ nye tɔ tsíd yā məfan." 15Ńdɔ̄ ā profɛ́d Yeremías a ngadzó ai profɛ́d Hananya nâ: "Ǎ Hananya, tóán vógolo: Ǹtondôbə a ndzí kig wa lóm, wǎ wābɔ̄ nâ áyɔŋ dí á bi áfidi ai fwé mədúgán. 16Asú tē, Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: ma nyɔ́ māzu wa vaa á sí: wayi wú ḿbú hí, amú ó lə́b bod nâ bə́ bɔ Ǹtondôbə məlɔ́." 17Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə profɛ́d Hananya a ngáwú ḿbú tē, a ngɔn zamgbála. É kálara nyɔ́ ényē hḿ profɛ́d Yeremías a ngátil á Yērúzalɛm a lóm ó bə́nyīá bodo bə́sə̄ bə́ ngábə́ á məkaban, ai bəfada ai bəprofɛ́d ai ǹgúmā áyɔŋ ásə̌ yā Nabukodonosor a ngákódo ai dɔ́ á Yērúzalɛm, a kə́lə́ ai dɔ́ á məkaban a Babilón, 2á mvús yə nâ Ńkúkúmá Yekonya a kódo yǎ á Yērúzalɛm ai nyiá Ńkúkúmá ai bəsíé bə́sə̄ yā ndá Ńkúkúmá, miǹtómbā yā Yúda ai Yērúzalɛm, bəlwí bikie ai bəlwí bifɛdəga, 3a ngálóm kálara tě ai Eléasa, mɔ́n Shafân, bân Germarya, mɔ́n Hilkiya, yǎ Sédésias, Ńkúkúmá yǎ Yúda, a ngálóm á Babilón, ábə Nabukodonosor, Ńkúkúmá yǎ Babilón. "Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ ai miǹkóm mísə̄ yā mí ngátíē á Yērúzalɛm mí kə́ə́ á məkaban á Babilón nâ: 5Lóŋán məndá, mǐ sob mvóg étē, bondán məfúb mǐ di bibumá yā étē; 6lúgán biníngá, mǐ bye bɔ́n, bǎn fám ai bǎn bīníngá, tɔ́bán bɔ́n báán bīníngá, váán bəngɔn báán á mə̄lúg foân wé, tə myǎbɔ abɔ́d ! 7Dzə́ŋán mvɔí ású é tísɔn yǎ mī ngákə̄ á məkaban; kogólán ai Ǹtondôbə ású tísɔn tě, amú éyə mvɔí dzāān yāyi tíē ábə̄ éńdzié. 8Amú éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: tə bə́profɛ́d bə́ nə́ á zāŋ dzāān bâkə ai mínā élə̄lə́b, tɔ bod bə́ mvīgí, tə myǎyə́bə bíyə́yə̄m myāyəm, 9amú miǹnǎl émyā bákad mínā á dzwé dáma. Ma ndzí kig bɔ́ lōm, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 10Amú Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: ǹnyie anə́ mīm̀bú mə̄wóm zamgbál myákwí mínā á Babilón, eyɔ̌ŋ tē mǎyī mína sɔ́ yēn, nə́ mə́ kpân mə́tīn mə́ mvɔ̄m mə̄ ngálíg mínā, mə́ dúgán ai mínā mú. 11Amú, māmēn mayəm ákyāī miǹtsogán mə bələ́ ai mínā, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, miǹtsogán mí məbuguban, sə̌ kig miǹtsogán mí ámalá, nə́ mə̄ kōmózân mínā enyiŋ yā okídí, mə̄ və̄ fə̄ mína ndi. 12Myǎyi ma lóe, myǎyi sɔ́, mǐ ngákogolan ai ma, mə̌ ngawóg mína. Myǎyi ma dzə́ŋ, mǐ yénə́ mā, amú myāyi ma dzə́ŋ ai ǹnə́m wáán ósə; mayi bɔ̌ naa mǐ yén ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, mayi dúgan ai miǹkóm myáán, ńdɔ̄ fə mǎyī mína kóan á məyɔŋ mə́sə ai é vóm ósə mə ngátsídān mína, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi dúgan ai mína é vóm hí, ḿfág mə̄ ngálóm mínā á məkaban. 15Mból myādzó nâ: "Ǹtondôbə a lóm yǎ bía bəprofɛ́d á Babilón." “Owé, éyə̄ hḿ Ńtondôbə a kɔ́bɔ ná ású ńkúkúmá yā ó tɔá étɔá kúm Dávid ai ású áyɔŋ ásə̄ yā lə́ nə́ é tísɔn nyí, é bəbə́nyɔ̄ŋ báán yā bá ndzí kig kə ai mína á məkaban. 17Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: ma nyɔ́ māzu bɔ́ lōm ókəŋ bítá, zie ai mbada mənye; mayi bɔ̌ naa bə́ fūlán ai bibɔ̌l bibumá bí fáige, bibɔ̌l yə̄ nâ təgě fə ai adíí. 18Mayi bɔ́ tsídan ai okəŋ bítá, zie ai mbada mənye. mayi bɔ́ bɔ́ ángōndó dzóm, ású ésəgəzə bitúl, ai ewoe loe ású məyɔ̌ŋ yā mə́ ngátsídān bɔ́ ábə̄ bɔ́. 19Amú bá ndzí kig vógolǒ bībúg byáma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, a fyáŋán bɔ̌ naa, mə lómō bɔ́ bitúgā byáma bəprofɛ́d təge ku sɔ́m, hədá ńdɔ̄ bá ndzǐ kig bɔ́ wōg, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 20Ḿfág wáán, mína miǹkóm, yā mə̄ ngávaa á Yērúzalɛm mə lómó á məkaban á Babilón, vógólán ebúg Ńtondôbə ! Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ ná: ású Akhab, mɔ́n Kolaya, ai ású Sédésias, mɔ́n Maaséya, yǎ á ngábə́ a kada mína miǹnǎl á dzwé dáma. Mazu bɔ́ və̄ á mɔ́ mə́ Nabukodonosor, Ńkúkúmá yǎ Babilón, yǎ ā yī bɔ́ wē á mís máán. 22Eyɔ̌ŋ tē bâyi nɔŋ ábə̄ bɔ́ éyɔg é ńtɔ̄á anə́ ńkaná á mənyu miǹkóm yā Yúdǎ yā mí nə́ á Babilón: amú bâyi dzó naa: "Ǹtondôbə a bɔ wa anə́ á ngābɔ Sédésias bân Akhab, yǎ ńkūkúmá yǎ Babilón á ngābum mim̀kpə́l á ndóan !" Amú bə́ ngábɔ dzam ósɔ́n á ńnam Ísraɛ̂l, bə́ ngábómbo ai biníngá bə́ bəbə́nyāŋ, bə́ kada bibúg miǹnǎl á dzwé dáma, təge nâ mə ngábéndē bɔ́ dzóm. Hədá ma mayəm, ńdɔ mə nə m̀bɔɔlɔ, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ Wayi kǎd Shemayahu, mán Nélamít nâ: “Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: ḿból ó ngālóm á ńgúmā áyɔŋ ásə̄ yā Yērúzalɛm ai ábə fada Sefanya, mɔ́n Maaséya, ai á bəfada bə́sə, bəkálara á dzwé dóe wámēn bə́ kɔ́bɔ̄gɔ nâ: " Ǹtondôbə énye ā ngátə́le wa á məyian mə́ fada Yehoyada nə́ o nə fada ǹnɔ́ni á tə́mpɛl ású mə́kúd mə́sə̄ mákad áyá bə́ nə bəprofɛ́d; wayəan bɔ́ tindi ḿbog á kíŋ, o tindí fə̄ bɔ́ mə̄súŋ, ńdɔ wá ndzí kig ndə́gələ̌ Yeremías yǎ Anatoth yǎ ā bɔ profɛ́d ábə̄ bíā ! Ǎ ndə̌m bēn bía kǎd ábéndé dī á Babilón: "Á nə̄ é dzam láyi tɔbɔ kɔ́m ! Lóŋán məndá, mǐ sob mvóg étē, bondán məfúb, mǐ di bibumá yā étē. " Fada Sefanya a ngáláŋ profɛ́d Yeremías kálara tě. Ńdɔ̄ hḿ ébúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Yeremías nâ: 31Lómó mīńkóm mísə̄ ḿbándá vī: "Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná ású Shemayahu yǎ Nélamít: Ḿból Shemayahu ǎ bɔ̄ profɛ́d, mə təge nyé lōm, a bɔ̌ fə̄ nâ mí bí áfidi ai miǹnǎl, ńdɔ̄ hḿ, māyi ndə́gələ̌ Shemayahu yǎ Nélamít ai mvɔŋ bod dzié. Tɔ mod woé ḿbɔ̄g ǎ ngātɔbɔ́ kig á zāŋ áyɔŋ dí nə́ á kābán é mvɔ̄m yǎ māyi və́ áyɔŋ dáma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, amú ǎ ndzí yə́gələ̌ bod nə́ bə́ bɔ Ǹtondôbə məlɔ́ a ? Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm profɛ́d Yeremías ébúg dzī nâ: « Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a dzó nâ: Manáŋa til á kálara bíbúg bísə mə hə́ kɔ́bɔ ai wa. » 3Amú məlú mā mázu, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, émá māyi dúgan ai miǹkóm yā áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l ai Yúda, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi bɔ̌ naa bə́ dúgán á ńnam mə ngávə́ bēsīā bábán, bə́ sob mvóg wē. 4Ḿbyā bí, bíbúg yā Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ ású Ísraɛ̂l bân Yúda: Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: byǎwōg ńtǎd wɔ̄ŋ, ángōndó, təge ai mvɔí. 6Dzə́ŋán hḿ, yénán, yə fám yakad byé mɔ́n ? Ma yén ǹgungúl fám ósə mɔ́ âbum hə anə́ é mīníngá a kogolo ! Məsú mə́sə̄ mə́ nə hə eyoe ! 7Amalá ! Owé, amǒs tē ó nə anén, m̀fə́ wâvəgǎn kig ai wá. Abǒg míńtyé ású Yákɔb, vədá a yi nyiiban ai wá. Amǒs tē, Ǹtondôbə Sabaod énye a kɔ́bɔ, mayi bwé ḿbog wádid wa á kíŋ, mə́ mǎn fə tyé mə̄súŋ móe. Abǒg te bəyə́ŋ bâyi kīg fə wa bad tíbili. 9Hədá Ísraɛ̂l bân Yúda bâyi syé Ǹtondôbə, Zambá wábán ai Dávid, Ńkúkúmá wābán, yǎ mayi tə́le ábə̄ bɔ́. Ǎ étūgā dzámā Yákɔ́b, tə wabáda, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ǎ Ísraɛ̂l ó bə́ kɔ̌n wɔ̄ŋ məsis ! Mayi wa kode á miǹnam oyǎb, mvɔŋ bod dzoe, á ńnǎm məkaban, Yákɔ́b a dúgan, a ńtɔ̄á mvɔí, évúvoe, təgě fə ai é mod a ndə́gələ nyé. 11Mə nə ai wa, ású yə̄ nâ mə́ kōde wa, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mayi mana ai míńnam mísə mə ngákə matsam wa; ḿfág wóe, mǎyǐ kig mana ai wa, endə́gələ éndzɔ mǎyi wa və́, anə́ sósōō ā yi təge wa dzoge á myə̄ə̄ŋ. 12Ǹtondôbə a dzó nâ: Avə́ŋ dóē á nə təge ai alɛdə́, fól dzoe təge ai asyébán. Təge ai é mod a tsíg naa bə́ tīndí wa avə́ŋ, zěn yə ásyē wā ē sə́ kig. 14Bə́ man yǎ wa vóan, təge ai ényɔ̄ ā síli wa; amú mə̄ bɔ̄ wā á ngɛ́d anə́ ńzīzíŋ, ású bə́bə̂ bə́ mam bóe, amú miǹsə́m mié mí nə anén ábuí. 15Wayón fə̄ yá ai miǹtyé, ai ḿbɔ́g ó bə̄lə́ wā ? Kə́ ású bǒd bívǔs bóe a, ású míńsə̄m míē mí nə́ ánēn ábuí, ńdɔ mə̌ bɔ̄ wā nálā. 16Hədá ébá bə́sə̄ bə́ dzâ wa, bə́ ngadîban ya, miǹzízíŋ míe mísə̄ myáman kə á məkaban mísə̄, təge ai səsalá; ébá bə́ fadígi wa, bɔ̂ bâyi bɔ́ fadi, ébá bə́ sa wa, bâyi saaban. 17Ású dóe, mayi sɔ́ ai məbálá, mayi lɛdə̌ mə̄və́ŋ móe, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, wa yǎ bálóē nâ: "Bətə́bə̄, é Síon yǎ bâmvamǎn kig ai nyé.” Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a dzó naa: mayi fɔl ényiŋ mə́ndá mə́ Yákɔb, mayi yén bitɔbɔgɔ bíé ngɔ́l; dzǎl láyi dúgán lóŋoban é vóm á ngábə́ bɛdə́, ndá Zambá é dúgán tə́bə̄ é vóm ē ngābə́ tə́lə, 19biá bí ólugu ai loe bí ngasogozo. Mayi bɔ̌ nā bə́ fūí təge bǎd síbi, mayi bɔ̌ nā bə́ bi olugú, təge bǎd dzɔlan. 20Bɔ́n bōé báyi bɔ anə́ ḿmīé bǒd yə̄ ósúsúa, ńdɔ̄ fə ayɔŋ díé láyi mǎn wón ai ngul dzama; mayi lə́də̄ é bod bə́sə̄ bándə́gələ bɔ́ ábē. 21Ǹkúkúmá wóé wáyi tíē ábə̄ nyémēn, ǹdzóe woé a yi bɔ̌ mod yǎ ndâ bod dzié; mayi nyé dudu, a sɔ́ɔ́ baaba ai ma. Zá ā yi zombǒ naa a súbu ma babi, ma Ǹtondôbə ! 22Myǎzu bɔ áyɔŋ dáma, maa Zambá wāān. Ńkulu Ǹtondôbə nyɔ́ ā zu, olún wóé hīlí wátóle ! Ńkulu məkɔ́g nyɔ́lɔ̄ ā vuŋ, a sus á mīńló bə́bə̂ bə́ bod á yób. 24M̀bə̂ olún Ǹtondôbə ǎ yǐ kig dúgan ai mvús ósúsúa yə nâ ǎ bɔ, a mǎn fə dzálā miǹtsogán yā ńnə́m wóé. Á mvuśs, myǎyi bǐ fəg yǎ dzām tē. Məlú mə́tē, ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai Ísraɛ̂l nâ: “Mazu bɔ̌ Zāmbá məndá mə́ bod mə́sə̄ yā Ísraɛ̂l, bɔ̂ bə́ bɔ ayɔŋ dáma. 2Ǹtondôbə nyé nâ: “Áyɔŋ á ngáfam awú dí, lə́ ngáyén mvɔ̄m á ńkōd ńnam; Ísraɛ̂l a zu tɔbɔ̌ mvɔ̄í. 3Ǹtondôbə a ngáyénan ai ma óyǎb. Mə ngádiŋ wa édīŋ é nə təge ai súg, asú tē mə̄ ngádudu wa á éngōngɔ́l. 4Mayi wa dúgán lōŋ ḿkpāmáŋ, wayi fɔ́ɔ́ lóŋoban, ǎ ńtūd ngɔn Ísraɛ̂l; wayi dúgán bɔ́d bikoe mə́ndzáŋ bíe, ǒ ngasamba ai abóg. 5Wayi dúgán bɛ wɔ̂n á miǹkǒl mí Samaría; ébá báyi bɛ wɔ̂n tě, ḿbɔ̄ fə̄ báyī nyé tádī nyú. 6Amú ámǒs lâzu, édí yā bə̄nɔ́nī bə́ dzāl báyi lɔ́ŋ ékīgá á miǹkǒl mí Éfraím, bɔ́ nâ: “Kódógán á sí, bǐ bɛd á Síon, ábə Ǹtondôbə Zambá wāān ! 7Amú Ńtondôbə a dzó nâ: Fonán ai miǹtag, ǎ Yákɔb, bomán ayə́ngá ású áyɔŋ á nə́ ńtōl məyɔŋ mə́sə ! Yédégán á yób étē, lɔmán ai biá, mǐ kɔ́bɔgɔ nâ: “Ǹtondôbə a kode ayɔŋ díé, é mān ábím bod a ngálígī Ísraɛ̂l.” 8Makə masɔ́ ai bɔ́ ḿfág miǹnǎm yā ńkiɛ́, ai á mə̄búg mə́ sí mə́sə, mə́ kóān bɔ́ vóm ḿbɔ̄g. Tɔ ǹdíndím óbēn ai m̀bómbóg, tɔ m̀bubúm mīníngá ai ǹdzídzīé bə́ nə́ ai bɔ́ ésāmbá; abím mod ǹkundǎ bǒd tē bádúgan zu. 9Bâzu bibə́gē á mís, báyédan nâ “Grǎsia[1]” ńdɔ mayi bɔ́ kə́ lə́dē á mə̄ndím yā ńlod óswé; mə kîgi ai bɔ́ á ḿbəmbə zěn yǎ bâyǐ kig kə́ bákɔbɔlɔ, amú mə nə ésīá Īsraɛ̂l, Éfraím a nə ǹtól mɔ́n wáma, ma Ǹtí ngul mə́sə makɔ́bɔ́ nálā ». Ǎ məyɔŋ, vógólán ebúg Ńtondôbə ! Yédégán dzɔ́ á bilǒn yā óyǎb mínā nâ: "Ényɔ́ á ngātsam Ísraɛ̂l énye fə a kóan nye a baala nyé anə́ ńnɔ̄ni miǹtómbá ā baala ǹkunda wóe." 11Amú Ńtondôbə a kode Ísraɛ̂l, a kode nyé á mɔ́ mə́ ényɔ́ ā lod nyé á ngul. 12Bâyi sɔ́ ai ayéngá ânyu ńkǒl Síon, bâyi sɔ́ ézɔ̌b áfáŋ Ńtondôbə, ovə́ga, m̀kpámáŋ wɔ̂n, m̀bɔ́n, miǹtómbá ai nyag; bâyi fulan ai afúb yā báwɔdan ai məndím, bâyǐ kig bɔ́bɔlan. Eyɔ̌ŋ tē hḿ ábɔb ngɔn láyi nyián á ésila ábóg, dzam də́dā, binânga ai miǹnǒm fūfulu. mayi vəŋan məyəb mábán mə́ ńtɔ̄á məfon; mayi bɔ́ vɔ́lī ńnə́m, mayi bɔ́ və̄ miǹtag á mvús miǹtyé mábáń. 14Mayi dzálī éngɔ̌ŋ bəfada báma ai tsíd mə́vɔ́ŋ[2], ayɔŋ dáma ládzyē ai afáŋ dáma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: kíŋ yasɔ́ á Rama, ǹyón ai miǹsíŋílí: Rakɛ̂l énye a yón bɔ́n bóé. Ǎ yə́bə̄ kig nâ bə́ dzəg nyé ńyōn ású bɔ́n bóé amú bá sə́ kīg fə. 16Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Dzǒge ǹyón, fímígi bibə́gē á mís, amú máán mə́ nə wa ású míńtyé míe. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bâyi dúgán sɔ́ á ńnam miǹzízíŋ. 17Áfidi á nə wa ású mə́lú yə okídí, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bɔ́n bóe bâyi dúgán sɔ́ á sí dzābán. 18Mawóg, owé, mawóg ǹyón Éfraím: "O ngándə́gələ ma, mə ngábi endə́gələ, anə́ etɔ̌ŋ nyag bá ndzí kig mân. Bɔ̌ naa mə́ dúgán ai mvús, eyɔ̌ŋ tē mə́ dúgán, amú ó nə̄ Ńtondôbə, Zambá wama. 19Amú, ńnyie anə́ mə̄ ngádími, ńdɔ mə ngásíngi, mə ngáwóg, mə ngádəgələ mɔ́. Osɔ́n ó ngákúban ma á nyɔ́l, mə ngáwú osɔ́n. Owé, mə ngábə́ bəgə osáma yā ámɔ̄ngɔ́ dáma." 20Yə Éfraím á nə ma akyaí ḿbɔ́s édǐŋ mɔ́n dī, ákyāí ḿkpəg mɔ́n á nə́ naa éyɔŋ ésə makɔ́bɔ dzam díé, mə ngadúgan tsog dzwé díé ? Asú tē miǹya myásigan ma âbum ású díé, asú tē ǹnə́m wāfuguzu mǎ ai edǐŋ ású díé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Tə́lége wǎmēn məndə̌m yā zēn, bəmə́ mə̄kɔ́g mə́ ńnyie, tóân bǐg zēn, é zēn yā wāwulu ai dzɔ. Ǎbɔ̌b ngɔ̌n yā Ísraɛ̂l dúgân zu, dúgán á bə̄tísɔn bóe! 22A kələ kwí ábǒg áfē wāyi kilan, o tǐ álí, o tǐ álí, ǎ ńku ǹyə́bə́ ngɔn ? Ǹtondôbə a bonde m̀kpámáŋ á sí: miníngá a səle fám[3]. Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Éyɔŋ mǎyī bɔ́ dúgán mǎn wóno, bâyi fə bǎd kad ńkɔ̄bɔ̄ hí á ńnam Yúda ai á bə̄tísɔn: “Ǹtondôbə á kúbú wa ǹtótōmaamaa, wa etɔbɔgɔ sósōō, m̀fúfúb ńkǒl !” 24Yúda a yi lóŋ mvóg ńnam hí, m̀bámáná ai bətísɔn bóé bə́sə, bə́ syê məfúb ai bə́nɔ́nī biyə́m. 25Amú mayi dzálā ényɔ́ ósə yā á bə́ ńtəgán, ényɔ́ ósə a bɔ́bɔlan, mayi nyé dzálī ai bidí. Mə ngə́lə̄ nálā, ńdɔ mə ngáhəbə, mə̌ ngáyén nâ bíyə́yə̄m byáma bí ngábə́ m̀bəŋ. Émɔ̄ má mázu, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mə́lú yā mayi myǎs mvɔŋ á ndá Īsraɛ̂l ai á ndá Yúda, mvɔŋ bod ai mvɔŋ biyə́m. Ḿból mə̄ ngávə́ kɔ́ nə́ mə́ tye, mə́ kpe á sí, mə́ tsam, mə́ man búg, mə́ dzâ, mə́ zu ai bində́gə́lə́, éyə̄ fə mǎyi və́ kɔ́ nálā nə́ mə́ loŋ, mə́ bɛ̌ fə, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Məlú mə́tē, bâyǐ kīg fə bǎd dzó naa: běsīā bə́ ngádí bikə̌ngɛ̌s bibumá bí wɔ̂n, məsǒŋ mə́ bɔ́n émɔ̄ mə́ ngábɔ nyígís. Mod ósə a yi fɔ́ɔ́ wú ású evǔs dzíé nyémēn, é mod ósə a dí bikə̌ngɛ̌s bibumá bí wɔ̂n, məsǒŋ móé nyémēn émɔ̄ máyi bɔ́ nyígís. Ǹtondôbə nyé nâ: « Məlú mə́ ńkún sɔ́, á māyi lad ḿkpāmáŋ Ámvóé ai ndâ Ísraɛ̂l, ai ndâ Yúda. Sə̌ kig ákyāí Ámvóé mə̄ ngálad ai běsīá ámōs mə̄ ngábi bɔ́ á wɔ́, nə́ makúlī bɔ́ á ńnam Égîptɛn, Ámvóé dáma bə́ ngáwé, é ma yǎ mə̄ ngābə́ Ńtī wābán, ma Ǹtondôbə makɔ́bɔ̄ nálā. Mazu bɔ́ fudi mvéndé dzama âbum, mazu bɔ́ dzɔ til á ńnə̄m: mə ńtɔ̄á Zāmbá wābán, bɔ̂ ayɔŋ dáma. Mod ǎ yǐ kig badə́ yə́gələ ényɔ́ ḿbɔ̄g, mod ǎ yǐ kig badə́ kǎd mānyāŋ naa: « Yəmə́ Ńtondôbə »; amú bə́sə̄ báyi mə yəm, a tádígí á bɔ́ngɔ́ a kələ kwí á bənyiá bodo, Ǹtondôbə nye a dzó nálā. Amú mazu bɔ́ mǎn dzǔ bivǔs byábán, təge badə́ tsǒg ńsə̄m wábán. » Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ na nyé yá ā tə́le ǹló dzóbo nə́ á fyɛ ai amǒs, a béndege ngɔn ai atítie nə́ bə́ fyɛ̂ ai alú, nyé yǎ ā búndan máŋ, a bɔɔ nâ miǹkumudu mí bam, nyé yǎ bálóē nâ Ǹtondôbə Sabaod. Ngə́ madzâ ǹtáán mǎm te aná, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mvɔŋ bod Ísraɛ̂l dzɔɔ təgě fə ai dzɔ̌ anə́ áyɔŋ á mís máma á ǹnom étɔ̄á. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ngə́ bə́ tɔ̄á dzǎm bǐ ngul yǎ ávəg yób ai ényí yǎ ásōŋ suga sí, eyɔ̌ŋ tē hḿ maa mə nə́ dzǎm woa ǹgúmā mvɔŋ bod Ísraɛ̂l á fyɛ́, ású é mam mə́sə bə́ ngábɔ, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nālá. Ébúg Ńtondôbə dzí é ngázu kwí ábə Yeremías, á m̀bú áwômǒ Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, nálā wâtian nâ á ḿbú áwômo ai mwomǒ Nabukodonosor. 2Hála ǹkunda bítá ǹkúkúmá yǎ Babilón ó dili yǎ Yērúzalɛm, profɛ́d Yeremías a fɛdə́ á ńsəŋ bə́nɔ́nī yā ndá ǹkúkúmá yǎ Yúda, 3é vóm Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda a ngábɔ nâ bə́ fɛd nyé, ḿból ā kɔ́ŋan ai nyé nâ: ­"Ású dzé wākúli mam o kɔ́bɔgɔ nâ: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: ma nyɔ́ māzú və́ é tísɔn nyí á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, ḿból yə̄ nâ á nɔŋ dzɔ̌, 4Sédésias ǹkúkúmá yǎ Yúda ǎ yǐ kig túb édzōe Bəkaldéan, a yi və̂ban á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, a yi lɛ̂ ai nyé bə́ bəbəgan á mís; 5a yi kə ai Sédésias á Babilón; a yi tɔbɔ wé a kələ kwí ábōg māyī nyé kə́ yén. Ngə́ myālúman ai Bəkaldéan, myǎyǐ kig dɔ ?” 6Ńdɔ Yeremías a ngadzó nâ: ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “ 7Hanamêl, mɔ́n nyiá ndómo woe Shalum nyɔ́lɔ̄ ǎ zu wa kǎd naa: "Kusú áfūb dámā yā Anatot, amú ó bələ́ ngul akodé nə̄ ó kus dɔ́." 8Ńdɔ̄ hḿ mādzāŋ Hanamêl a ngázu mə yén anə́ Ǹtondôbə a ngádzó, á ńsəŋ bə́nɔ́ni, nyé ai ma nâ: "Kusú hḿ áfūb dámā yā Anatot, á ńnam Benyamín, amú ó bələ́ ngul yǎ ánɔŋ élīg ai ngul ǹkus", ńdɔ mə ngáyəm nâ ábénde Ńtondôbə ǎ béndege: 9ńdɔ fɔ́ɔ́ fə mə ngákus afúb tē ábə mǎdzāŋ Hanamêl yǎ Anatot, mə́ mǎn nye və̌g mɔ̄ní: bəsíkɛl bə́ mɔ̄ní awômo ai zamgbál. 10Ńdɔ mə ngátil kálara oyílí, mə fɛdə́ nyē, mə nɔŋɔ́ bəbɔɔlɔ, mə maná fə və̌g mɔ̄ní á ńlod. 11Ńdɔ mə ngáŋɔŋ kálara mɔní ǹkus ai é kálara bə́ ngáfɛd ai oyílí ósə̄ yā étēde ai éfɔlɔgɔ kálarǎ yā bá ndzí kig fɛd. 12Ńdɔ mə ngánɔŋ kálara ǹkus, mə və́ə́ Baruk, mɔ́n Nériya, mɔ́n Mahséya, á mís mə́ mādzāŋ Hanamêl ai bə́bɔɔlɔ̌ yā bə́ ngásán kálara ǹkus, ai á mís mə́ Yúdɛn bə́sə̄ yā bə́ ngábə́ á ńsəŋ bə́nɔ́nī. Á mís mábán, ńdɔ mə ngávə́ Baruk ábéndé dī nâ: "Éyə Ǹtondôbə yǎ sí ésə, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ nâ: nɔŋɔ́ bə́kálara bá, é kálara ǹkus nyɔ́, é kálara yǎ á nə̄ m̀fɛdán, ai éfɔlɔgɔ dzíé é yóó, ó fūdī bísə̄ á mvīē sí, nə́ bí tɔ̄bɔ̄ m̀bəŋ étēde kɔ́m təge ndáman. 15Amú, éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: Bə́ ngə́lə̄ bə́ kusu məndá ai məfúb bidí, ai məfúb mə́ wɔ̂n á ńnam hí." 16Ávə́ mə̄ ngávə́ Baruk, mɔ́n Nériya kálara ǹkus, ńdɔ mə ngábɔ é ngogolân nyī: “É é! ǎ Ńtondôbə Zambá, wǎ ó ngākom yób ai sí ai abuí fím ai wɔ́ wóē yā ō ngāsám, dzóm ziŋ é sə́ kig wa dzǎm kād. 18Wayén bakúda engɔ́ngɔ́l, hədá, o kunu evǔs bēsīā ńtūd ǹtúd á nyɔ̂l bɔ́n bábán, á mvús dzābán. Ǎ ńgungúl Zāmbá o nə anén, o nə dzwé naa Ǹtondôbə Sabaod ! 19Anə́ miǹtsogán míe, fím ai ngǔl mim̀bɔán míe, mís móe máyén məzěn mə́ bod mə́sə, nə́ ó bəlán ai mod ósə anə́ ényiŋ dzíé é nə́, ai máán yā mim̀bɔán míé. 20O ngábɔ məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam á ńnam Égîptɛn, ai ǹnam Ísraɛ̂l a zaa kwí ámōs yə ánā, ai á zāŋ bod. Dzwé dóe láwūm, anə́ ḿból byāyén ámōs yə aná. 21O ngákúli ayɔŋ dóē Ísraɛ̂l á ńnam Égîptɛn ai məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam ai fím yǎ é wɔ́ wóe o ngásám, ai abuí wɔ̄ŋ. 22Ńdɔ o ngávə́ bɔ̄ ńnǎm yā ó ngākan sɔŋ nâ wayi və́ bēsíá bábán, ńnam wáfúguzu ai mənyáŋ ai wé. Ńdɔ̄ bə́ ngázu, bə́ nɔ̄ŋɔ́ ńnǎm tē, hədá təge vógolo kíŋ dzoe, təgě kig wulu á mvéndé dzoe: təge bɔ é mam o ngábénde nâ bə́ bɔ, ńdɔ̄ hḿ ó ngākúb bɔ̄ ámālá ásə̄ dí. 24Məngós mə́ sí ású ádilí mā mə́ ngákə yǎ kwí á tísɔn; e və̂ban yǎ á mɔ́ Bəkaldéan yā bálúman ai bɔ́, ńdɔ̄ áfə okəŋ bítá, zie ai mbada mənye byâyi bɔ̌ naa bə́ ku á mɔ́ Bəkaldéan. É dzam o ngákad, ńdɔ̄ látóban dí, ńdɔ o tɔá ó bəbəgə dɔ́ hə ai mís. 25Hədá ńdɔ, ǎ Ńtondôbə Zambá, wǎmēn wakad ma nâ: "Kusú áfúb dī ai mɔní, ó nɔ̌ŋ fə bəbɔɔlɔ", a fyáŋán bɔ̌ naa tísɔn e və̂ban yǎ á mɔ́ Bəkaldéan." Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə Yeremías nâ: Ma Ǹtondôbə, mə nə Zambá m̀bəgə miǹsono ásə, yə dzóm ziŋ é nə édzí é nə́ ma kád ? Asú tē Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: mayi və é tísɔn nyí á mɔ́ Bəkaldéan ai á mɔ́ mə́ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, yǎ ā yi dzɔ nɔŋ. Bəkaldéan yā bálúman ai tísɔn tě bâyi nyían étēde, bə́ tūmú fə̄ ndóan; bâyi dígī mə́ndá yā bə́ kadəgə tum ótū á ńdǐl á yōb ású ólugú Baal, bə́ bɔ̌ fə esoe məyɔg ású ólugú bəzambá bə̄fə́, ású yə̄ nâ mə́ wog olún. Owé, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai bɔ́n bə́ Yúda, ńgúmā dzóm bá bɔ, a tádigi bə́ tɔ̄á bɔ́ngɔ́, é nə́ hə é dzam mawóg ábē; bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ nə hə nə́ bábɔ nə́ mə́ līŋán ai mim̀bɔán yā mɔ́ mábán, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 31É tísɔn nyí ē hālí ólūn wáma, ayɔ́g ólún wáma, a tádigi ábondé díé a zaa kwí ámōs yə aná, mayi dzɔ súgúlán vaa á mís máma, ású ábé ásə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ai bɔ́n bə́ Yúda bə́ ngábɔ̄ nə́ mə́ wog olún, bɔ́ bə́bēn, ai miǹkúkúmá myábán, ai bitɔŋ miǹtómbā myábán, ai bəfada bábán, ai bəprofɛ́d bábán, bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm. Bə́ ngálə́de ma mvús sə̌ kig asú, tɔ anə́ mə̄ yə́gələ bɔ́ ai evág təge ku sɔ́m, tɔ m̀bɔ́g təge vógolo áyə̄gə́lə́ dáma. Bə́ ngáfudi nyié dzābán á Ndá yǎ é bəgə́ dzwé dáma, nə́ bə́ bɔ̄li dzɔ. 35Bə́ ngálóŋ mə̄bódā mə́ sí ású ólugú Baal á ndoŋ yǎ Ben Hinom, nə́ bə́ tum á ndóan bân fám ai bân bīníngá bábán ású ólugú Molek, dzǎm yā mā ndzí kig bénde, dzǎm yā mā ndzí kig tsǒg tɔ ǹtsogán, ábɔ ákyaí ḿbə̂ dzam dí nə́ Yúda á bə̄gə́ ǹsə́m étēde ! Asú tē ńdɔ hḿ, étɔ̄á dzī, Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ ású é tísɔn yǎ myādzó nyī nâ e nə ǹkuán á mɔ́ mə ńkúkúmá yǎ Babilón ai okəŋ bítá, ai zie, ai mbada mənye: Mayi bɔ́ tógan á míńnam mísə̄ yā mə̄ ngátsídān bɔ́ ólūn wámā étē, mə sɔ́ɔ́ ai bɔ́ é vóm hí, mə bɔ̌ fə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ̄ á myə̄ə̄ŋ étēde. Abǒg tē hḿ báyi bɔ áyɔŋ dáma, maa mə́ ńtɔ̄á Zāmbá wābán. Mayi bɔ́ və̄ ńnə́m ḿbɔ̄g ai akyaí fúlú dá, ḿból yə̄ nâ bə́ mbáda ma abǒg ásə, ású m̀fí wábán ai éví bɔ́n bábán á mvús dzābán. Mayi lad ai bɔ́ élǎd kōlé: mǎyǐ kig ku sɔ́m átǒŋ bɔ̄ nə́ mə́ bɔ bɔ́ ḿbəŋ, ńdɔ̄ fə mǎyi fudǐ ólugu wama á miǹnə́m myábán étēde, ḿból yə̄ nâ tě fə̄ bâbad sâlǎ məzěn máma. Mayi wóg miǹtag ábɔ̌ bɔ m̀bəŋ, mayi bɔ́ tóán bɛ á ńnam hí, ai ǹnə́m wámā ósə ai ǹsísīm wámā ósə. Amú éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: ḿból mə̄ ngákúb áyɔŋ dí é mod amalá ásə̄ nyɔ́, éyə̄ fə mǎyi bɔ́ kúb ḿbəŋ ósə mǎkag bɔ́ nālá. 43Bâyi kǔs mə̄fúb á ńnam myǎdzó hí nâ ǹnam tě ó nə bilíg, təge ai bod, təge ai tsíd, ó ku ya á mɔ́ Bəkaldéan, bâyi kǔs mə̄fúb ai é mɔ́nī bávəg á ńlod, bə́ saŋa kálara ǹkus, bə́ fɛdə nyé, bə́ nɔŋɔ bəbɔɔlɔ á ńnam Benyamín, ai ngɔ́dɔ́ Yerúzalɛm, á bə̄tísɔ̌n yā Yúda, ai ébá yā Ǹkǒl, ai ébá yā Ńnǎm yā Édzəgəze á sí, ébá yā Négev, amú mayi bɔ́ bǎd lóŋ, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Hála Yeremías a ngə́lə́ fɛ̄dé á ńsəŋ bə́nɔ́ni, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə̄ nyé éyɔ̌ŋ bɛ̄ɛ nâ: 2Éyə a kɔ́bɔ ná, Ǹtondôbə yǎ á ngākom sí, a mǎn dzɔ mám, a yə́mə́ndé fə dzɔ á kpím, dzwé díé á nə Ǹtondôbə ! 3Lóége ma, mayi wa yalan; mayi wa kǎd ngǔl mam ai ndímbā mǎm yā wāyə̌m kig. Amú éyə Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ ná ású mə̄ndá yā é tísɔn nyí ai məndá míńkúkúmá yā máyi mǎn tsamban ai məngós mə sí ai okəŋ bítá; 5ású é bod bálúman ai Bəkaldéan nə́ bə́ dzálī tísɔn ai mim̀bim, bɔ́ yā mə̄ ngábími ólūn wáma, á məliŋiná mámā étē; bɔ́ yā ábē dábán á ngábɔ̄ nâ mə́ lum é tísɔn nyí mvús. 6Ma nyɔ́ māzū bɔ́ bɔ̌ mə̄bálá nə́ bə́ lɛd; mayi bɔ́ bɔ̌ mvɔ̄í, mə lə́dé bɔ akúmá mvɔ̄í ai məbálá mə́ áfidi. 7Mayi dúgan ai miǹkóm yā Yúda ai miǹkóm yā Ísraɛ̂l, mə dúgán mya tə́le anə́ ósúsúa. 8Mayi bɔ́ fūbū évūs ésə̄ bə́ ngábyandi mǎ ai dzɔ́, mayi dzu bívūs bísə̄ yā bə́ ngábyandi mǎ ai byá, bə́ lúmān fə ai mǎ ai byá. 9Yērúzalɛm a yi vəŋan dzwé məfon ású dáma, olugú ai dúmá á mís məyɔŋ mə́sə̄ yā sí, éyɔŋ máyi wóg m̀bəŋ ósə mǎyi bɔ Yúda ai Ísraɛ̂l, bâyi mbáda, bə́ ngákɔn wɔ̌ŋ, ású é mvɔ̄m ai mvɔí ésə mǎyī bɔ́ və̄. 10Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: é vóm myǎdzō hí nâ: "Bilíg bī, təge ai bod, təge ai tsíd", á bə̄tísɔn yā Yúda, ai á bifun míńdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛ̌m yā mí nə́ təge ai bod, təge ai tsíd, 11bâyi dúgán wóg áyēngá miǹtag ai ayéngá məfon, miǹlóé mí ńnóm bân ǹgál, biá bí é bod báyi sɔ́ ai mətúnuŋa mə́ ngāŋ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə, bə́ dzô nâ: "Váán Ǹtondôbə Sabaod ngǎŋ, amú Ǹtondôbə a nə m̀bəŋ, amú edǐŋ dzíé é nə kolé". Amú mayi dúgan ai miǹkóm anə́ ósúsúa,­ Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 12Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ nâ: É vóm hí, hə bilíg təge ai bod, təge ai tsíd, ai á bə̄tísɔn bə́sə, məbəmbá mâyi dúgán bɔ, é vóm bə́nɔ́nī bíyə́m bâyi kə ai miǹtómba myábán âwɔí. Á bə́tísɔ̌n yā Ǹkǒl, ai ébá yā Édzəgəze á sí ai Négev, á ńnǎm Benyamín, á ngɔ́dɔ́ Yerúzalɛm ai á bə̄tísɔn yā Yúda, miǹtómbá myâyi lod é mod a láŋ myā ósū, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Ǹtondôbə nyé nâ: Məlú mə́tē mālá mázu, á māyi kúlī ḿbəmbə ebúg, édzí yā mə̄ ngákɔ́bɔ ai ndá Ísraɛ̂l, mə kɔ́bɔ́ fə ai ndá Yūda. 15Məlú mə́tē ai okala ábǒg tē, mayi bɔ̌ naa Dávid á fái efâlǎ sósōó, efâlǎ tē ńdzɔ̄ yáyi tsíg ńtól, é kúlí fə sósōó á sí ndon. 16Məlú mə̄tē ḿmɔ̄ Yúda ǎ yi kodeban, Yerúzalɛm a ńtɔ̄á á mvóg dzīé ai afidí ásə á ńnə̄m; é dzwé báyī nyé yole ńdɔ̄ láyi bɔ̌ naa: Ńtí sōsōó wāān» 17Amú Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Dávid ǎ yǐ kig dzə́man ai efâla tɔ eyɔŋ, édzí yáyi tɔbɔ á ndá Īsraɛ̂l. 18Bəfadǎ bəlevíta bâyǐ kig dzə́man ai éfâla yáyi ma tə́bə̄ ósū nə́ yátūni mim̀kpə́l bíyə́m, é tumu bifái á ndóan, é vâ mətúnuŋa amǒs yā ámǒs ósə. 19Ńdɔ̄ fə ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Yeremías nâ: 20éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: ngə́ mí nə dzǎm tsǎm élad dzáma ai amǒs, ai elad dzáma ai alú, ákyāí yə̄ nâ alú ai amǒs təge suan ábōg lə́ ngátə́leban, 21eyɔ̌ŋ tē áfə elad dzáma ai etúgā dzáma Dávid dzɔ̂ yáyi tsamban, a ńtɔ̄á təge ai é mɔ́n yǎ ā yi nɔŋ édzōē yā étɔ̄á kúm dzíé, dzam də́dā ai bəfadǎ bəlevítǎ yā bádzála ésīá dzáma. 22Ḿból miǹkundǎ yā yób mí nə́ təge ai aláŋá, ḿból ǹsə́lə̌g yā máŋ ó nə təge ai táŋ, éyə̄ hḿ māyi bulǔ mvɔŋ bod Dávid, etúga dzámā nálā, ai bəlevítǎ yā bádzála ésīé dzáma. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə Yeremías nâ: 24Yə ǒ big yǎ fɔ̄ɔ̄ ḿból bod bákɔ́bɔ: "Məndá mə́ bǒd yā Ńtondôbə a ngátɔ́b, ǎ bɛn yǎ mɔ̄ !" Asú tē bábyandi ayɔŋ dámā yā lə́ sə́ kig ayɔŋ á mís mábán. Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Ma yǎ mə̄ ngákom elad á zāŋ amǒs ai alú, yə mə nə dzǎm bɛ̌n mvɔŋ bod Yákɔb ai ényí m̀bɔ bisíé wama Dávid? Yə mayi bɛ̌n tɔ̄b á bɔ́n bóe é bod báyi dzóē mvɔŋ bod Ábrahám, Ízag ai Yákɔ́b ? Təge fɔ́ɔ́, mayi dúgan ai miǹkóm myábán, amú mayén bɔ̄ ngɔ́l. Ebúg Ńtondôbə̌ yā é ngázu kwí ábə Yeremías, ábōg Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ai ǹkunda bítá wóé ósə, ai biwógē bísə̄ yā sí yā bí wôge ai nyé, ai mə́yɔ̌ŋ yā mə́ ngábə́ lúmuŋan ai Yērúzalɛm ai bətísɔn bóé bə́sə. 2Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ nâ: Kələ́ ó kə kɔ́bɔ ai Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, wa ai nyé nâ: éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: ma nyɔ́ māzu və́ é tísɔn nyí á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, á man dzɔ tum á ndóan. 3Ḿfág wóe, wǎyǐ kig túb á mɔ́ móé, bâyi wa bí ḿbəŋ m̀bəŋ, bə́ və́ wa á mɔ́ móé. Wayi bəbə ǹkúkúmá yǎ Babilón á mís, o kɔ́bɔgɔ̌ fə ai nyé təge ai ǹtə́bə zǎŋ, eyɔ̌ŋ te wǎyi kə á Babilón. 4Hədá, ǎ Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, tám vógolo ébúg Ńtondôbə, éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná ású dóe: wǎyǐ kig wú ai okəŋ bítá, 5wayi wú á myə̄ə̄ŋ, anə́ ḿból balabínda bə́ ngábə́ ású bímvám bíe, miǹkúkúmá yā ókōbá, á mí ngábə́ wā ósú, éyə̄ á báyi dígī balabíndā nálā ólugú woe, bə́ ngáyón ǹyón hí nâ: "Zâ ákyá ámalá ! Ǎ ńti wama !" Mǎ mākad nālá, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 6Ńdɔ profɛ́d Yeremías a ngáman kad Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, bíbúg bí á Yērúzalɛm; 7hála ǹkunda bítá ńkúkúmá yǎ Babilón ó lúmuŋan ai Yērúzalɛm ai bətísɔn bə́sə̄ yā Yúdǎ yā bə́ ngákanga təge ku, anə́ Lakish ai Azéka amú bətísɔn bá bə́ ngábə́ miǹgungúl bətísɔn á bə̄tísɔn yā Yúda. Ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Yeremías, á mvús yə nâ ǹkúkúmá Sédésias a wé yǎ óyīlí ai ǹgúmā áyɔ̌ŋ yā Yērúzalɛm nə́ bə́ dzōge bəlɔ̌ fīlí: 9mod ósə a ngábə́ bələ́ naa a soege bəlɔ̌ bə́ Hébrēa bóé fīlí, fám ai biníngá, mod təgě fə bǎd bǐ mān Hébrēa, mǎnyāŋ wōē, olɔ̌. 10Ńdɔ̄ hḿ míńtómbā mísə ai é bod bə́sə̄ yā bə́ ngáwé óyīlí, bə́sə̄ bə́ ngáyə́bə nâ báman soě álɔ̌ dábán: fám ai biníngá, təgě fə̄ bɔ́ bǎd bi álɔ̌; ńdɔ̄ bə́ ngáyə́bə, bə́ mān fə̄ bɔ́ soe. Á kə̄ kwí, á mvús, ńdɔ̄ bə́ ngátséndē kíŋ bə́ ngadúgan nɔ̌ŋ álɔ̌, fám ai biníngá yā bə́ ngáman soe, bə́ dúgan bɔ́ tə́lē étīē álɔ̌. 12Ńdɔ̄ hḿ ébúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə Yeremías nâ: éyə Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: éyɔŋ mə ngávaa běsōá á ńnam Égîptɛn, á ndá bəlɔ̌, ńdɔ mə ngálad ai bɔ́ elad ma nâ: "Á mvús mim̀bú zamgbál, mod ósə yə ábə̄ mínā á bələ́ naa a soege mǎn Hébrēa, mǎnyāŋ wōē, yǎ á ngākuan ai nyémēn ábə̄ nyé, a yi bɔ ólɔ̌ wóé, á táŋ mim̀bú mísaman, eyɔ̌ŋ te wǎyī nyé soe, a kódó fīlí á ndá dzoe". Á kə̄ kwí, ńdɔ běsōá bá ndzí kig ma wóg, təge kə́ə̄ álɔ̄ ábə mā. Ábōg dī, mǐ ngávəŋan, mǐ ngabɔ é mam máyénē sósōō, mǐ mān soě bə̄bə́nyāŋ báán, mǐ ngáwé óyīlí élad á mís mámā étē á zāŋ Tə́mpɛl yǎ á bəgə́ dzwé dáma. 16Á mvús, ńdɔ mǐ ngátsénde kíŋ, mod ósə ǎ ngadúgan nɔŋ ólɔ̌ wóé, fám ngə́ mīníngá, yǎ mī ngátádi mǎn soě fīlí ai bɔ́ bə́bēn, mǐ ngánɔd bɔ́ naa bə́ dúgán nyían étīē ólɔ̌. 17Asú tē hḿ Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: myá ndzí kig ma bɔ̌ mə̄wóg nə́ mǐ dúgán bəbə́nyɔ̄ŋ bân fīlí dzābán, anə́ mod a soege mǎnyāŋ. Ńdɔ̄ hḿ maa, mǎzu dzoge ókəŋ bítá ai mbada mənye ai zie filí á nyɔ́l dzāān, mə vəŋán fə̄ mínā ángōndō dzóm ású məyɔŋ mə́sə̄ yā sí ndon. 18É bod bə́ ngábə́ élad dzáma, təge nyiě bībúg yā élad bɔ́ bə́bēn bə́ ngálad á mís máma, mayi bɔ̌ naa bə́ fūlán ai etɔ̌ŋ nyǎg yā bə́ ngátsíg bifas bíbɛ̄, nə́ bə́ lɔd á zāŋ bifas bítē. 19Bitɔŋ míńtómba yā Yúda ai émí yā Yērúzalɛm, ai é bod básyé á ndá ǹkúkúmá ai bəfada ai é bod bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ mə̄sí, ébá bə́sə̄ bə́ ngálod á zāŋ bifas bí étɔ̌ŋ nyag, 20mavə́ bɔ̄ á mɔ́ míńzízíŋ myábán ai á mɔ́ mə́ é bod báhəle bɔ́ ai enyiŋ, mim̀bim myábán myâyi vəŋǎn bīdí bí ánɔ̌n yā yób ai tsíd yā sí. 21Ḿfág yā ábə Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, ai bitɔŋ miǹtómbā bíé, mavə́ bɔ̄ á mɔ́ míńzízíŋ myábán, á mɔ́ mə́ ébá báhəle bɔ́ ai enyiŋ, ai á mɔ́ mə́ ǹkunda bítá ńkúkúmá yǎ Babilón, yā ó ndəm kə oyǎb ai mínā. 22Ma nyɔ́ māzu və́ ábéndē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ­mə dúgán fə ai bɔ́ é tísɔn nyí nə́ bə́ zu lúman ai dzɔ, bə́ nɔŋ dzɔ, bə́ tǔm fə dzɔ ndóan. Ńdɔ̄ fə mǎyi bɔ̌ naa bətísɔ̌n yā Yúda bə́ və̄ŋán bifun bí māl yā mod ǎ tɔ̄á kig étēde. Ebúg é ngázu kwí ábə Yeremías ábǒg Yoákim, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, nâ: "Kələ́ yén ékóán Rékabít, kɔ́bɔgɔ ai bɔ́ ó kə ai bɔ́ á Tə́mpɛl, étun ndá dzyá, nə́ ó kə̄ bɔ́ və̄ mə̄nyú." 3Ńdɔ mə ngánɔŋ Yaazanya, mɔ́n Yirmeyahu, mɔ́n Havasinya, ai bəbə́nyāŋ ai bɔ́n bóe, ai ekóan Rékabít ésə. 4Ńdɔ mə ngákə ai bɔ́ á Tə́mpɛl étun ndá bɔ́n bə́ ­Hanân, mɔ́n Yigdalyahu mod Zambá, étūn ndá é tsáá ai édzí bitɔŋ míńtómba, á é nə́ édzí Maaséyahu á ńlō á yób, mɔ́n Shalum, ǹnɔni m̀bɛ́. 5Ńdɔ mə ngánɔŋ wɔ̂n á mís mə́ ekóan Rékabít mə̌ ngawɔl á miǹlɔmbi ai á bīlɛ́ ma ai bɔ́ nâ: "Nyáán wɔ̂n !" 6Bɔ́ ai ma nâ: Byǎnyū kig wɔ̂n, amú émvām dzáán Yonadab, mɔ́n Rékab, a ngátə́lē bíā é mvéndé nyī nâ: "Eki təge nyú wɔ̂n, tɔ mínā bə́bēn, tɔ bɔ́n báán; 7eki fə tə lóŋ ndá, tə syé mə̄fúb, tə bɛ̌ mə̄fúb mə́ wɔ̂n, ngə́ ábi dzôm ziŋ nālá; myǎyi nyiŋ ńgūmā ńtíé ényiŋ wáán ósə, hə á bibə̌m, ḿból yə̄ nâ mǐ tɔ̄bɔ abuí məlú é sí yā myāyi tɔbɔ." 8Bǐ ngábaala mə́mvéndé mə́sə emvám dzáán Yonadab, mɔ́n Rékab a ngátə́lē bíā: byǎ ndzí kig nyú wɔ̂n, bíā bə́bēn, bəyál báán, bǎn fám ai bǎn bīníngá báán, 9byǎ ndzí kig lóŋ ndá etɔbɔgɔ, byǎ ndzí kig bonde áfūb wɔ̂n ngə́ ásyē áfūb, ngə́ ákwē bīdí, 10bǐ tɔ̄á á bibə̌m, byǎtóan fɔ́ɔ́ nyie é mam mə́sə emvám dzáán Yonadab é ngábéndē bíā. 11Hədá, éyɔŋ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, a ngábɛ́d nə́ a zu lúman ai ǹnam hí, ńdɔ bǐ ngádzó, bía nâ: Zǎn ! Bǐ nyíán á Yērúzalɛm, bǐ túb ǹkunda bítá Bəkaldéan ai éví Araméan !" Ńdɔ bǐ ngátɔbɔ á Yērúzalɛm. Ńdɔ̄ hḿ ébūg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə Yeremías nâ: Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: Kələ́ kǎd bǒd yā Yúda ai ébá yā Yērúzalɛm nâ: Yə myǎyi fɔ̄ɔ̄ wóg áyə́gə́lə́ māyə́gələ mínā nâ mǐ wog bibúg byáma ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 14Ekǐ tə nyú wɔ̂n yā Yonadab, mɔ́n Rékab, a ngákili bɔ́n bóé, ńdɔ a zaa kwí ámǒs yə aná bə́ nə ǹkián wɔ̂n, ású bâdǎŋ kig eki émvám dzábán, ńdɔ̄ hḿ ma yǎ mākɔ́bɔ ai mína m̀bán təge ku sɔ́m, myá ndzí kig ma wóg. 15Abuí biyɔŋ mə ngálóm mína bitúgā byáma bəprofɛ́d, təge ku sɔ́m, nə́ bə́ zū mína kǎd naa: lúmán mvús á ḿbə̂ zěn wáán, nyəbə́gán mim̀bɔán myáán, tə myǎtoŋ bəzambá bə̄fə́ nə̌ myǎsyē bɔ̄, eyɔ̌ŋ tē myāyi tɔbɔ é sí mə̄ ngávə́ mínā ai běsīā báán. Hədá, ńdɔ myá ndzí kig kə̂ álɔ̄, təge ma wóg. 16Ńdɔ̄ hḿ mvɔŋ bod Yonadab, mɔ́n Rékab, bɔ́ bânyie é mvéndé émvām dzábán é ngátə́lē bɔ́, áyɔŋ dí dɔ́ təge ma vógolo ! 17Asú tē hḿ Ńtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ nâ: ma nyɔ́ māzu kúb á bod bə́sə̄ yā Yērúzalɛm ámalá mə̄ ngákag bɔ́, amú mə̄ ngákɔ́bɔ ai bɔ́, bɔ́ təge wóg, mə lóe bɔ̄, bɔ́ təge yə́bə. 18Ńdɔ Yeremías a ngadzó ai ekóan Rékabít nâ: "Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ ná: ḿból mí ngányie mvéndé émvám dzáán Yonadab, mǐ bāālá biki bíé bísə, mī bɔ̄ɔ̄ é mam mə́sə a ngábéndē mína, 19ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: Yonadab, mɔ́n Rékab, ǎ ngādzə́mán kig ai é mod a tə́bə̄ ósū wáma tɔ eyɔŋ. Ǹkúkúmá Sédésias, mɔ́n Yosias, a ngánɔŋ etɔá ńkúkúmá á məyian mə́ Konyahu, mɔ́n Yoákim, Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ngátə́lē nyé ńkúkúmá yǎ ńnam Yúda. 2Hədá tɔ nyé, tɔ bitúgā bíe, tɔ ayɔ̌ŋ bēn, mod a ndzí kig vógolǒ bībúg bí Ńtondôbə̌ yā bí ngákwí ányǔ profɛ́d Yeremías. 3Ńdɔ ǹkúkúmá Sédésias a ngálóm Yehukal, mɔ́n Shɛlɛmya bân fada Sefanyahu, mɔ́n Maaséya ábə profɛ́d Yeremías ai m̀bándá hí nâ: "Tám kogolan ai Ǹtondôbə Zambá wáán, ású dáán." 4Yeremías ǎ wulugu á ńnam filí, a tǐ álí, a tǐ álí, hálā bə́ ngə́lə təge nyé fudi á mim̀bog. Atə́lé ádilí…láyǐ kig tɔbɔ kɔ́m 5Ḿból ńkunda bítá Farawóŋ ó ngákódō Égîptɛn; á wóg bə́ ngáwóg nálā, ńdɔ Bəkaldéǎn yā bə́ ngádili Yērúzalɛm bə́ ngáman kódo. 6Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə profɛ́d Yeremías nâ: 7Ǹtondôbə Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: «Myǎyi kə́ və̄ ńkúkúmá yǎ Yúda yǎ ā lóm mína ábə ma é ngálaná nyī nâ: ńkunda bítá Farawóŋ ó sɔ́ mína vɔ́li wâyi dúgan ai mvús á ńnam wóé, á Égîptɛn. 8Bəkaldéan bâyi dúgan sɔ̄ lúman ai é tísɔn nyí, bə́ nɔ̄ŋɔ́ dzɔ̄, bə́ tūmú fə dzɔ ndóan. 9Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Tə myǎdug mínā bə́bēn, mína nâ: "Bəkaldéan bâyi kódō ábə̄ bía ekókódó", amú bâyǐ kig kódo ! 10Tɔ myǎfífyáŋǎn mǎn saŋ ńkunda bítá Bəkaldéǎn yā bálúman ai mína ánā, ákyāī yə̄ nâ hə bǎn bod tsətsad ḿbɔ̄ bə́ kə́ə́ lígi bə́ bə̄gə́ fə məkɔ̌ŋ ai nyɔ́l ésə, ngə́ ébálā bə̄tē bə́ ńtə̄bə á bibə̌m byábán ánā bə́ tūmú é tísɔn nyí ndóan. » Bâbi Yeremías, bə́ fɛdə́ nyē á kás 11Ḿból ńkunda bítá Bəkaldéan ó ngákódō á Yērúzalɛm ású ńkunda bitá Farawóŋ ó mân bɔ́, 12ńdɔ Yeremías a ngáyī nâ a kódō á Yērúzalɛm nə́ á kə̄ á ńnam Benyamín, nə́ a kə nɔŋ é ngab elíg dzié á ndá bod dzié. Ḿból á ngābə́ á ḿbɛ̄ Benyamín, mod ziŋ dzwé nâ Yiriya, mɔ́n Shɛlɛmya, mɔ́n Hananya, ńdɔ a ngátə́le profɛ́d Yeremías, nyé nâ: "Wadaŋ á Bəkaldéan !" 14Yeremías nye nâ: "Wadug ! Mǎdǎŋ kig á Bəkaldéan !" Ńdɔ Yiriya a ndzí kig vógolǒ Yeremías, ńdɔ a ngábi nyé, a kə́lə́ ai nyé á bitɔŋ míńtómbā bí ngábə́. 15Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákái nâ báyīd nyē ai olún ósə, bə́ fūdí nyē á mim̀bog, á ndá Yehonatân, ǹsaŋ bəkálara, ḿból bə́ ngávəŋan ndá dzié ndá mim̀bog. 16Ńdɔ̄ bə́ ngásui Yeremías ébē á sī, á tɔ̄bɔ́ wé kɔ́m. Miǹláŋ âsoé ai Sédésias ai ǹkəán á ńsəŋ bə́nɔ́ni 7Ńdɔ ǹkúkúmá Sédésias a ngálóm naa bə́ kə̄ nyé lóe. Ńdɔ a ngásílī nyé á məsoé naa: "Yə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ́ dzóm ziŋ ?" Yeremías nyé nâ: "Owé !" Ńdɔ̄ fə a dúgan dzó nâ: "Wayi və̂ban á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Babilón." 18Yeremías nyé ai ǹkúkúmá Sédésias nâ: "Zǎ ákyaí ǹsə́m mə̄ ngásə́m ábə wa, á bītúgā bíe, ngə́ áyɔŋ dí, nə́ mǐ fudi ma á mim̀bog ? 19Bə́ nə hḿ vé, bə́profɛ́d báán yā bə́ kada mína nâ: "Ǹkúkúmá yǎ Babilón ǎ yǐ kig sɔ́ lúman ai mínā, tɔ ai ǹnam hí ?" 20Ńdɔ̄ hḿ, étɔ̄á dzī, ǎ māńtí ǹkúkúmá, tám vógolo, ó wog ngogolán dzama: tə wadúgan ma lóm ábə Yehonatân, ǹsaŋ bəkálara, á wé mayi wú." 21Ńdɔ̄ hḿ Sédésias a ngábénde nâ bə́ fɛd Yeremías á ńsəŋ bə́nɔ́nī, bə́ ngákad nyé sɔ́ və̄ ákali ḿbāŋála amǒs ósə, bə́ sɔ̂ ai bɔ́ á ńdzɔ̄ŋ bəkǒm bə̄ḿbāŋála, a kələ kwí anə́ ḿbāŋála a ngáman á tísɔn. Yeremías a ńtɔ̄á hḿ nálā a ǹsəŋ bə́nɔ́nī. Ńdɔ Shefatya, mɔ́n Matân, Gedalyahu, mɔ́n Pashehur, Yukal, mɔ́n Shɛlɛmyahu, ai Pashehur, mɔ́n Malkiya bə́ ngáwóg bíbúg yā Yeremías a ngákad ayɔŋ ásə̄ nâ: "Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: é mod ósə a yi lígī é tísɔn nyí a yi wú ókəŋ bítá, zie, mbada mənye; hədá é mod a yi kwí á ńsəŋ a və̄ nyémēn á Bəkaldéan, a yi nyiŋ, a tɔbɔ́ miǹtag nâ ǎ kōdē tə́ tɔ hə enyiŋ dzíé. 3Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: é tísɔn nyí yayi və̂ban á mɔ́ miǹkunda mí ńkúkúmá yǎ Babilón, təge səlan, ńdɔ̄ fə̄ myáyi dzɔ nɔŋ !" 4Ńdɔ bədzóe bə́ ngádzó ai ǹkúkúmá naa: «É mod nyɔ́ a yəan ai awú; mod te a dzə́ŋ naa, é bod bə́sə̄ bə́ ngálígi á dzāl étē vā, á bə́ nə́ dzǎm lúmǎn bītá, bə́ man ku sɔ́m, tɔ ǹgúmā ńnam óbēn, éyɔŋ a kɔ́bɔ ai bɔ́ ákyāí ńkɔ́bɔ̄ dí; á ḿfaŋ bə́bə́lá, mod te ǎ dzə̄ŋ kig mvɔí ású ńnam, a dzə́ŋ hə amalá.» 5Ǹkúkúmá Sédésias nyé nâ: «Sə mínā bə́bēn mī bə̄lə́ nyé a ? Ǹkúkúmá á nə mína dzǎm təb dzé ? » 6Ńdɔ̄ bə́ ngábi Yeremías, bə́ wōā nyē á é mod ebé yǎ Malkiya a ngáfág á ńsəŋ ndâ mim̀bog; bə́ ngásuu nyé ébē étē mū ai miǹkǒl; ébē étē mū, təge ai atáŋ ándím, və m̀bɔdɔg m̀bɔdɔg, ńdɔ Yeremías a ngásus á ḿbɔdɔg étē mū. 7Ébed Mélek, mǎn Núbian m̀bɔ́g yǎ bəbɔ bísíé yā ndá ǹkúkúmá á ngāwóg naa bə́ wōá Yeremías ébe məndím ǹkúkúmá nyé a tsígi mədzó á ḿbɛ̄ Benyamín. 8Ńdɔ Ébed Mélek, a ngákódō á dzāl ńkúkúma, a kə́ yén ńkūkúmá. 9Nyé ai nyé nâ: «Ǎ ńtī ǹkúkúmá, é bod bá bə́ bɔ̄ profɛ́d Yeremías abé éyə̄gan, amú bə́ nɔ̄ŋ nyē bə́ wōá á mod ebé: a yi hḿ wú zie ébē wē, amú bə̄ḿbāŋála bə́ sə́ kig fə tɔ á tísɔn.» 10Abǒg te ǹkúkúmá ā zu béndē Ébed Mélek, mǎn Étió­pia[1], nyé nâ: «Nɔŋɔ́ bod məwóm mə́lɛ́, ó kə kúlī profɛ́d Yeremías á ébē, ǹtíé á ngə̄lə́ təge wú” 11Ńdɔ Ébed ­Mélek a ngánɔŋ é bod bá, a nyián á ndá ǹkúkúmá, étun ekələ́ biwɔ́man yā ndá kúm; ńdɔ a ngánɔŋ miǹtu biyé bí tɔ̄á ńyabán, a mǎn tindi á ńkɔ̌l, ńdɔ a ngáwoa Yeremías ébē á sī. 12Mǎn Núbian, Ébed Mélek nyé ai Yeremías nâ: "Nɔŋɔ́ míńtu biyé mīlí, ó tīndí myá á mvaabán á miǹkɔ̌l á sī". Ńdɔ Yeremías a ngábɔ nálā. Bə́ ngálíndi hḿ Yeremías ai miǹkɔ̌l, ńdɔ̄ bə́ ngákúlī nyé ébē mə́ndím, ńdɔ Yeremías a ngátɔbɔ á ńsəŋ bə́nɔ́nī. Ńdɔ ǹkúkúmá Sédésias a ngálóm lóe profɛ́d Yeremías á ḿbɛ́ lálā yā Tə́mpɛl. Ǹkúkúmá nyé ai Yeremías nâ: "Mayi wa sílī ńsílí, tə wadím mā dzóm !" 15Yeremías nyé ai Sédésias nâ: "Ngə́ makad wa bə́bə́lá, wayi ma wé; ngə́ mə və́ wa mələ́bə́gá, wǎyǐ kig ma wóg." 16Ńdɔ ǹkúkúmá Sédésias a ngákani Yeremías é sɔŋ nyí á məsoé, nyé nâ: Sɔŋ hə Ǹtondôbə yǎ á və̌ nyé yǎ ā və́ bía ényiŋ bǐ bə̄lə́ dzī, mǎyǐ kig wa wé tɔ ávə́ wā á mɔ́ mə́ é bod báhəle wa ai enyiŋ bá." 17Ńdɔ Yeremías a ngákad Sédésias nâ: "Éyə Ǹtondôbə Zambá Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ ná: Ngə́ ó kwī, o kə́ və̄ wǎmēn á mɔ́ bəzimbi bə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, wayi nyii ényiŋ dzóe, eyɔ̌ŋ tē é tísɔn nyí yāyǐ kig tumban á ndóan; myǎyi nyiŋ ai wǎ ai ndâ bod dzoe ésə, ngə́ ó bɔ̄ təge kwí nə̄ ó kə və́ wāmēn á mɔ́ bəzimbi bə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, é tísɔn nyí yayi və̂ban á mɔ́ Bəkaldéǎn yā báyi dzɔ tum ndóan, ḿfág wóe, wǎyǐ kig túb á mɔ́ mábán." 19Ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá Sédésias a ngádzó ai Yeremías nâ: "Mə madaŋ mbáda é Yúdɛn bə́ ngádaŋ á ngām Bəkaldéan; bə́ nə ma dzǎm və́ á mɔ́ mábán, bə́ ngátíbili ma." 20Yeremías nyé nâ: "Bâyǐ kig wa və́ á mɔ́ mábán, vógólō kíŋ Ǹtondôbə, ḿból mə̄ hə́ kad wa, eyɔ̌ŋ tē wayi bɔ ḿbəŋ, o nyǐ ényiŋ dzóe. 21Hədá, ngə́ ō bɛ̄n kwí, éyə Ǹtondôbə a lə́dē mā ná: 22É bīníngá bə́sə̄ bə́ ngə́lə́ bə́ tɔ̄á á ndá ǹkúkúmá yǎ Yúda bâyi kə ai bɔ́ á bəzimbi bə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, bɔ́ nâ: Bənyɔ bə́mvóé bə́ ngáwân wa, bɔ́ bə́ man yǎ kə ! Owé ! Bâyi kə ai biníngá ai bɔ́n bóē bə́sə̄ ábə Bəkaldéan. Wǎyǐ kig túb á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Babilón. Ḿfág yā é tísɔn nyí, yayi tumban á ndóan." 24Ńdɔ Sédésias a ngádzó ai Yeremías nâ: tə mod a yəm bíbúg bī, o zǎ wú. 25Ngə́ bitɔŋ míńtómba bí wódán míńláŋ bía wa bǐ hə́ lɛ̂, bɔ́ ai wa nâ: Kadá bíā é mam o hə́ lɛ̂ ai ǹkúkúmá, ai émá nyé á hə̄ lɛ̂ ai wa, tə wadím bíā dzóm, bǐ zā wé wā." Wayi bɔ́ kǎd naa: "Mə hə́ dzai ǹkúkúmá naa tə a bad ma lóm kə́ wú á ndá Yehonatân." Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə bitɔŋ míńtómbā bísə̄ bí ngázu kwí ábə Yeremías, bə́ ngásílī nyé mīńsílí. Ńdɔ a ngáyalan bɔ á tsáb anə́ ńkūkúmá á ngābéndē nyé. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngádzóge nyé á myə̄ə̄ŋ, ńdɔ dzǎm tē lá ndzí kig bɔ̌ ábuí édǔŋ. Ńdɔ Yeremías a ngátɔbɔ á ńsəŋ bə́nɔ́nī, a kələ kwí anə́ Yērúzalɛm a ngánɔŋɔban. [1] Bəbíbɛl bəvɔ́g bálōē nâ mǎn Núbia Á ḿbū ébulú Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, á ngɔn awômo, ńdɔ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngázu lúman ai Yērúzalɛm ai ǹkunda bítá wóé ósə, ńdɔ̄ bə́ ngádili tísɔn. 2Á ḿbū awômo ai m̀bɔ́g Sédésias, á ngɔn nyina étɔ̄á məlú ébǔl, ńdɔ alɔ́ŋ á ngáyâban á ḿfǐm yā tísɔn. 3Bəzimbi bə́ ǹkúkúmá yǎ Babilón bə́sə̄ bə́ ngányián á ńnam étē, bə́ vúlú mīńkán myábán á ḿbɛ̄ yā zə̄zǎŋ: Nergal Sarɛsɛr, yǎ Sîn Magir, Nebu Sarsekim, ǹdzóe bəbɔ bísíé yā ndá ǹkúkúmá, Nergal Sarɛsɛr, məngi məngi ǹnén, ai bívɛ̂d man bí ńkúkúmá yǎ Babilón bísə bivɔ́g. 4Á yén Sédésias, ǹkúkúmá yǎ Yúda, ai bəbɔ bítá bóé bə́sə̄ bə́ ngáyén bɔ̄, bə́ ngatúb fɔ̄ɔ̄, bə́ kwíí á tísɔn ai alú, ḿfág yā ngádan ǹkúkúmá, bə́ kíí á ḿbɛ̄ yā zāŋ mim̀fim míbɛ̄; ńdɔ̄ bə́ ngáyəm zěn ḿfág yǎ Araba. 5Hədá, ńdɔ miǹkunda bítá Bəkaldéan mí ngátsídān bɔ́ á zud bə́ kpāān Sédésias a ḿbómbō sí yā Yēríko. Ńdɔ̄ bə́ ngábi nyé ńkōm, bə́ kə́lə́ ai nyé á Rivla, ǎ ńnǎm yā Hamat, ábə Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón yǎ á ngābɔ̄ nâ bə́ dzɔs ádzó dí. 6Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngābɔ̄ nâ bə́ tsíg bɔ́n bə́ Sédésias á mís móé étē, ńdɔ̄ fə ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngābɔ̄ nâ bə́ tsíg bətí bóé yā Yúda. 7Á mvús ńdɔ a ngáman twí Sédésias mís, bə́ tīndí nye məsúŋ nə́ bə́ kə ai nyé á Babilón. 8Ḿfág ndá ǹkúkúmá ai məndá mim̀faŋ mí bod, Kaldéan bə́ mān mɔ dígi, bə́ mān búg mim̀fǐm yā Yērúzalɛm. 9Ńdɔ Nabuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi, a ngákə ai é bod bə́sə̄ bə́ ngálígī á tísɔn miǹkóm á Babilón; fǔfulu ai é bod bə́sə̄ bə́ ngádaŋ á ngām dzīē ai məbugǎ yā bəkom bə́ byə́m. 10Ńdɔ Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bə̄zimbi, a ngálíg á ńnam Yúda míḿbúbúá mísə̄ yā ńnam, yǎ mí ngábə́ bələ́ kig dzóm; ńdɔ̄ fə a ngáman bɔ́ kǎb mə̄fúb mə́ wɔ̂n ai zəzə mə́fúb. 11Ású Yeremías, Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ngābénde Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi nâ: "Nɔŋɔ́ nyē, ó tóân nyé bəbə, tə wabɔ nyé ábē ziŋ, bəlán ai nyé ḿból ā yi wa síli." Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi, énye a ngávə́ ésīé tē nə́ á bɔ, fǔfulu ai Nebushazbân, ǹdzóe bə̄síé yā ndá ǹkúkúmá, ai Nergal Sarɛsɛr, məngi məngi ǹnén, ai bivɛ̂d man bí ǹkúkúmá yǎ Babilón bísə. 14Ńdɔ̄ bə́ ngálóm bod nə́ bə́ kə vǎ Yeremías á ńsəŋ bə́nɔ́ni, bə́ və̄ nye Gedalias, mɔ́n Ahikam, mɔ́n Shafân, nə́ á kə ai nyé á ndá, ńdɔ a ngátɔbɔ á zāŋ ayɔŋ. Hála Yeremías a fɛdə́ á ńsəŋ bə́nɔ́ni, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə̄ nyé nâ: “Kələ́ ábə mǎn Núbia Ébed Mélek, ó kə̄ nyé kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ māzū dzálā ású é tísɔn nyí bībúg byáma, bibúg bí ámalá, sə̌ kig bibúg bí mvɔ̄m; amǒs tē, byâyi tóban á mís móē étē. 17Hədá mayi wa kode ámǒs tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, wǎyǐ kig və̂ban á mɔ́ mə́ é bod bábɔ nâ ó dzəm kám. 18Owé, tóé bēn, mayi wa nyii, wǎyǐ kig ku ai okəŋ bítá, ényiŋ dzóē yâyi kodeban, ngə́ ō fūdí áfidí dóe ábə ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ ébúg é ngázu kwí ábə Yeremías á mvús yə nâ Nebuzaradân, ǹdzóe bəzimbi, ǎ vaa yǎ nyē á Rama, a nɔŋɔ́ nyē ábōg á ngābə́ á mə̄súŋ étē á zāŋ miǹkóm mísə̄ yā Yērúzalɛm ai Yúda, a bə́ kələ ai myá á məkaban á Babilón. 2Ńdɔ ǹdzóe bənɔ́ni bəzimbi a ngánɔŋ Yeremías, nyé ai nyé nâ: Ǹtondôbə Zambá woe, a ngátádi kad ámālá dí ású ńnam ósúsúa, 3ńdɔ̄ a ngázu ai dɔ́. Ǹtondôbə a ngábɔ anə́ ā bə́meŋe, amú mī ngábyandi Ǹtondôbə, təge vógolo kíŋ dzīē, asú tē ńdɔ̄ ámālá dí á ngáku mína á yób. 4Ńdɔ̄ hḿ, bə́bə́gə̄ ámǒs bēn dī, makode wa á mə̄súŋ mə́ tīī wā á mɔ́, ngə́ wadiŋ ma kə́ lə́dē á Babilón, zǎg mayi wa kálā ḿbəŋ, ngə́ wādǐŋ kig ma kə lə́de, ō dzōgé. Bə́bə́gə, ǹnam ósə ó bô wa ósū; o nə dzǎm kə ḿfág ósə ǹnə́m wóe wátám naa ó kə. 5Ngə́ wāyǐ kig tɔbɔ ai ma, dúgán hḿ ábə Gedalias, mɔ́n Ahikam, mɔ́n Shafân, yǎ ńkúkúmá yǎ Babilón á ngātə́lē ngɔ́mɔna yǎ bə̄tísɔ̌n yā Yúda, ó ńtɔ̄á ai nyé á zāŋ ayɔŋ, ngə́ kig ákə ḿfág ósə wǎdiŋ nə́ wakə". Á və́ ńdzóe bənɔ́ni bəzimbi a ngávə́ nye bidí ai efái, ńdɔ a ngásoe nyé. 6Ńdɔ Yeremías a ngákə á Mitspa, ábə Gedalias, mɔ́n Ahikam, a ńtɔ̄á ai nyé á zāŋ bǒd yā áyɔ̌ŋ yā bə́ ngálígī á ńnam. 7Bivɛ̂d man bísə̄ yā miǹkunda bítá ai bod bábán yā bə́ ngábə́ á ḿbómbō sí, bə́ ngáwóg naa ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngātə́le Gedalias, mɔ́n Ahikam, ngɔ́mɔna yǎ ńnam, a və́ə́ fə̄ nyé fám ai biníngá ai bɔ́ngɔ́, ai zəzə̌ bǎn bǒd yā ǹnam, a bá ndzí kig kə á məkaban. 8Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ ábə Gedalias á Mitspa, bə́ ngábə́ naa: Yishmaɛ̂l, mɔ́n Natanyahu, Yohanân, ai Yonatân, bɔ́n bə́ Karéah, Seraya, mɔ́n Tanhumet, bɔ́n bə́ Ofaí, yǎ Netofa, Yezanyahu, mɔ́n mǎn Maakatít, bɔ́ bə́bēn ai bod bábán. 9Ńdɔ Gedalias, mɔ́n Ahikam, mɔ́n Shafân a ngákani bɔ́ sɔŋ, bɔ́ bə́bēn ai bod bábán naa: "Tə myǎmbáda syé Bəkaldéan tɔbán á ńnam, syéán ǹkúkúmá yǎ Babilón, eyɔ̌ŋ tē myáyi nyiŋ ḿbəŋ. 10Mə matɔbɔ á Mitspa, mə syê Bə́kaldéan bázu ábə̄ bíā. Ḿfág wáán kwéân wɔ̂n, bibumá ai m̀bɔ́n, dzálágán məngámbá máán, mǐ tɔ̄bɔ̄ á bə̄tísɔ̌n yā mī tɔ̄á. 11Dzam də́dā fə, é Yúdɛn bə́sə̄ bə́ ngábə́ á Moab, á zāŋ bɔ́n bə́ Amon, Édom, ai á míńnam mísə̄ mivɔ́g, bə́ ngáwóg naa ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngālíg məbugǎ yā Yúda a tə́lé fə Gedalias, mɔ́n Ahikam, mɔ́n Shafân, ǹtə́bə ósū yā étē, 12ńdɔ̄ hḿ bə́sə̄ bə́ ngádúgan ḿfág bə́ ngátsaman á miǹnam ábōg bə́ ngádúgan ábə Gedalias, á ńnam Yúda, á Mitspa, ńdɔ̄ bə́ ngákwé abuí wɔ̂n ai abuí bibumá. Á kwí bə́ ngákwí ábə Gedalias á ńnǎm Mitspa, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yohanân, mɔ́n Karéah, ai bivɛ̂d man bísə̄ yā miǹkunda bítá yā mí ngábə́ á ḿbómbō sí bə́ ngákə yén Gedalias á Mitspa, l4bɔ́ ai nyé nâ: "Yə wayəm fɔ́ɔ́ naa Baalis, ǹkúkúmá bɔ́n bə́ Amon, ǎ lóm Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, nə́ á zu wa wé ?" Hədá ńdɔ Gedalias, mɔ́n Ahikam, ā ndzí kig bɔ́ yə́bə. 15Ńdɔ Yohanân, mɔ́n Karéah, a ngásíli Gedalias a məsoé á Mitspa nâ: “Dzǒge ma mə kə wé Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, mod təge yəm, yə wayi fɔ́ɔ́ naa á we wǎ nga a ? É Yúdɛn bə́sə̄ yā bə́ nə́ ǹkóán ábə wa bə́ nə dzǎm kə́ bâtsaman, məbuga mə́ Yúda mə́ tɔ̄á dzǎm dzāŋ !” 16Hədá ńdɔ Gedalias, mɔ́n Ahikam, á ngáyalan Yohanân, mɔ́n Karéah, nâ: "Tə wakə bɔ̌ dzǎm tē, amú é dzam wadzó Yismaɛ̂l dílī ásə kig étē." Á ngɔn Zamgbála, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, mɔ́n Elishama, yǎ mvɔŋ bod ǹkúkúmá, m̀bɔ́g yā mim̀faŋ mí bod mí ńkúkúmá, á ngásuan ai bod awôm, bə́ sɔ́ kwī ábə Gedalias, mɔ́n Ahikam, á Mitspa, bə́ ngadí fūfulu. 2Etíé etíé, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, á ngākódō á sí ai bod bóé áwôm, ńdɔ̄ bə́ ngáwé Gedalias, mɔ́n Ahikam, mɔ́n Shafân, ai okəŋ bítá. Éyə̄ hḿ bə́ ngáwé nā, é mod ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngátə́le ǹdzóe ǹnam. 3Dzam də́dā fə ai é Yudɛn bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai Gedalias á Mitspa ai Bəkaldéǎn yā bə́ ngábə́ hālá, bod bítá, ńdɔ Yismaɛ̂l a ngáman bɔ́ wé bə́sə. 4Məlú mə́bɛ̄ á mvús awú Gedalias, hála mod a ngə́lə təge yəm é dzam dí, 5ńdɔ̄ bod bə́ ngátíē á Sikem, yǎ Silo ai á Samaría, bod məwóm mwom, bə́ tɔ̄á ǹkəŋán zɛl, bə́ bə̄gə́ fə binyə̌nyaba bíwɔ́man, mim̀bǎg ai nyɔ́l ésə, bə́ ngázu ai mətúnuŋa ai otú yǎ bə́ yii sɔ́ túnī á Tə́mpɛl. 6Ńdɔ Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, a ngátíē á Mitspa a kə́ tóban ai bɔ́ á zēn a kə́lə́ a yón. Á kpân a ngákpân bɔ́, nyé ai bɔ́ nâ: "Zǎn ábə Gedalias, mɔ́n Ahikam." 7Hədá, ǹnyie anə́ bə́ ngányián á tísɔn étēde, ńdɔ Yismaɛ̂l bân bod bóé bə́ ngáman bɔ́ wé ai okəŋ, a nɔŋɔ́ mim̀bim a kə́ woa ébē mə́ndím. 8Hədá, bod awômo bə́ ngábə́ á ńkundǎ bod ósə̄ hí, ńdɔ̄ bə́ ngádzó ai Yismaɛ̂l nâ: "Tə wawé bíā; bǐ bə̄lə́ bikái yǎ bí mān nyie á mə̄fúb álī: ovə́ga, fón ai mim̀bɔ́n ai wé". Ńdɔ a ngádzóge bɔ́, təge bɔ́ wē ai bəbə́nyāŋ. 9Ébé mə́ndím yā Yismaɛ̂l a ngáwoa mim̀bim mí é bod a ngáman wé é ngábə́ mod ebé, édzí ńkūkúmá Asa a ngáfág ású bítá ā lúmuŋan ai Baésha, ǹkúkúmá Ísraɛ̂l. Éyə Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, a ngáman woǎ mim̀bim étē. 10É bod bə́sə̄ bə́ ngálígī á Mitspa, bəngɔn bə́ ńkúkúmá ai é bod bə́sə bəvɔ́g yā ńdzóe bəzimbi Nebuzaradân á ngāvə́ Gedalias, mɔ́n Ahikam, ńdɔ Yismaɛ̂l a ngáman bɔ́ bǐ mīńkóm, a nɔŋɔ́ bɔ̄, a kə́lə́ ai bɔ́ mīńkóm, éyɔŋ ǎ daŋa á ńnam bɔ́n bə́ Amon. 11Á wóg Yohanân, mɔ́n Karéah ai bívɛ̂d man bísə bə́ ngáwóg bə́bə̂ bə́ mam bə́sə Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, a ngábɔ, 12ńdɔ̄ bə́ ngátógan bod bábán bə́sə, bə́ tíé naa bâkə lúman ai Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, ńdɔ̄ bə́ ngákpaan nyé étə̌tǎg yā Gabaon. Á yén bə́ ngáyén Yohanân, mɔ́n Karéah ai bə́dzóē bəzimbi bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai nyé ésāmbá, é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai Yismaɛ̂l bə́ ngátag fɔ́ɔ́ éyə́gan; 14é bod bə́sə Yismaɛ̂l a ngákə ai bɔ́ mīńkóm á Mitspa bə́ mān fɔ́ɔ́ dúgan ai mvús, bə́ ngákə ábə Yohanân, mɔ́n Karéah. 15Ńdɔ Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, a ngátúb Yohanân ai bod mwom, a kə́lə́ á bɔ́n bə́ Amon. 16Ńdɔ Yohanân, mɔ́n Karéah, ai bədzóē bəzimbǐ yā bə́ wulugu ai nyé bə́ ngáman kóan é bod bə́sə Yismaɛ̂l, mɔ́n Netanya, a ngásɔ́ ai bɔ́ mīńkóm á Mitspa, á mvús yə nâ a wé yǎ Gedalias, mɔ́n Ahikam: fám, bod bítá, biníngá ai bɔ́ngɔ́, ai bəsíé bə́ ndá ǹkúkúmá yā bə́ ngásɔ́ ai bɔ́ á Gabaon. 17Ńdɔ̄ bə́ ngátíe ai dulu, bə́ tə́bə̄ á mvan yǎ Kimham, babi ai Bɛ́telehɛ́m, bə́ ngákə Égîptɛn, 18bə́ túbu oyǎb ai Bəkaldéan yǎ bə́ mbádaga, amú Yismaɛ̌l, mɔ́n Netanya, a ngáwé Gedalias, mɔ́n Ahikam, ényɔ́ ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngātə́lē ńdzóe. 431Ǹnyie anə́ Yeremías a ngáman kad ayɔŋ ásə bibúg bí Ńtondôbə, Zambá wābá bísə, ébí Ńtondôbə a ngálóm ai nye m̀bándá bíbúg bí nə́ ńkadán, 2ǹdɔ Azarya, mɔ́n Hoshaya, bân Yohanân, mɔ́n Kadéah ai mim̀búbún mí bod mísə̄ mí mí ngáyalan Yeremías nâ: "Miǹnǎl mīlí wākad, Ǹtondôbə a ndzí kig wa lóm nə́ ó zū kǎd naa: "Tə myǎkə Égîptɛn, nə́ mí kə́ə́ tɔbɔ̌ wē." 3Baruk, mɔ́n Nériya énye a tíndi nə́ ó lúmán ai bíā, ó və̄ bíā á mɔ́ Bəkaldéǎn yā báyī bía wé, ngə́ ákə̌ kig ai bía á məkaban á Babilón. 4Asú tē ńdɔ, tɔ Yohanân, mɔ́n Karéah, tɔ evɛ̌d man dzyá, tɔ mod ziŋ yǎ áyɔŋ, m̀bɔ́g ā ndzí kig wóg kíŋ Ǹtondôbə nə́ á tɔ̄bɔ́ á ńnam Yúda. 5Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yohanân, mɔ́n Karéah, ai bətə́bə̄ bə́ ósū yā miǹkunda bítá bə́ ngákə ai məbuga mə́sə̄ yā Yúda, ébá bə́sə̄ bə́ ngákə̄ básɔ̄ á məyɔ̌ŋ yā mə ngábə́ ǹtsaman, nə́ bə́ zu tɔbɔ á ńnam Yúda, 6fám ai biníngá ai bɔ́ngɔ́, ai bəngɔn bə́ ǹkúkúmá ai é bod bə́sə Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bə̄zimbi, a ngálíg ai Gedalias, mɔ́n Ahikam, mɔ́n Shafân, tɔ profɛ́d Yeremías bân Baruk, mɔ́n Nériya. 7Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngákə̄ Égîptɛn, ḿból bá ndzí kig bɔ́ kíŋ Ǹtondôbə məwóg, ńdɔ̄ bə́ ngákə suan á Dafné. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə Yeremías á Dafné nâ: “Nɔŋɔ́ bidzə̌n məkɔ́g, ó nɔd bíā á simén étēdē á mís mə́ Yúdɛn, á ńsəŋ mə́nyíí yā ndá kūm Farawóŋ, á Dafné. 10Eyɔ̌ŋ tē ó kɔ́bɔ́ ai bod bə́tē nâ: éyə a kɔ́bɔ̄ ná, Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l: Ma nyɔ́ māzu lóm lóē étúga dzáma, Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, a yi tə́lē étɔ̄á kúm dzíé á mə̄kɔ́g mə̄ dzə̄b á sí mā á yób, eyɔ̌ŋ te ǎ yī mɔ́ kúlī ótan wóé á yób. 11A yi sɔ́, a bímí ńnam Égîptɛn. É mod a nə́ ású mbada mənye, a kə́lə́ á mbada mənye ! Ényɔ̄ á nə̄ ású məkaban, a kə́lə́ á məkaban! Ényɔ̄ á nə̄ ású ókəŋ bítá, a kə́lə́ ású ókəŋ bítá ! 12A yi tǔm bə̄tə́mpɛ̌l bəzambá yā Égîptɛn ndóan, a yi dígī bəzambá bə́tē, a kə́ə́ fə ai bɔ́ á məkaban, a yi dzə́ŋ ńnam Égîptɛn bidaŋ á nyɔ́l anə́ ǹnɔ́ni miǹtómbá ā kad dzə́ŋ bidaŋ éwɔman áhə́b dzíé, eyɔ̌ŋ tē fə ǎ yi kwí mvɔ̄í. A yi dígī mīńtútūm yā tə́mpɛl ǹló dzób yǎ á nə̄ Égîptɛn, a mǎn fə tǔm bə̄tə́mpɛ̌l bəzambá yā Égîptɛn ndóan. Ńdɔ ebúg é ngázu kwí ábə Yeremías ású Yúdɛn bə́sə̄ bə́ ngábə́ tɔá á ńnam Égîptɛn, ai á Migdol, Dafné, Memfis ai ǹnam Patros: 2éyə a kɔ́bɔ nâ, Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l: Mǐ ngáyén ámalá ásə mə ngákúb Yērúzalɛm á nyɔ́l ai bətísɔn bə́sə̄ yā Yúda: bə́sə̄ bá bə́ nə́ hə bilíg bilíg ámōs dí, təge ai mod étē. 3Etɔ̌m yā bə̄bə̂ bə́ mǎm yā bə́ ngábɔ́ nə́ mə́ līŋán, nə́ bâkə syé bəzambá bə̄fə́ bə́ tumǔ fə̄ bɔ́ ótū, bəzambá yā bá ndzí kig mvaman tɔ ai bɔ́, tɔ mínā, tɔ běsīā báán. 4Mə ngálóm mína bitúgá byáma bəprofɛ́d təge ku sɔ́m, mə ngálóm bɔ̄ nâ bə́ kə kad naa: "Tə myǎbɔ é nyīē dzam yǎ mā víni ǹnə́m nyīlí!" 5Á kə̄ kwī, ńdɔ̄ bá ndzí kig wóg tɔ ákə̄ə̄ álɔ́ nə́ bə́ və̄ŋán ábē dábán, bə́ bɔ təge bǎd tǔm bəzambá bə̄fə́ ótū. 6Ńdɔ olún wáma ai ayɔ́g dámā bí ngákúban bɔ́ á nyɔ́l, bí ngadígi bətísɔ̌n yā Yúda ai miǹdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛm; mí mān vəŋǎn bīlíg bilíg, bifun bifun, anə́ ámōs yə aná. 7Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, Ǹtondôbə Zambá Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ nâ: Ású dzé myābɔ mínā bə́bēn ákyāí ábé dī, myǎyi bɔ̌ naa bə́ man wé á zāŋ Yúda fám ai biníngá ai bɔ́ngɔ́, təge líg tɔ məbuga ? 8Ású yə̄ nâ myǎbɔ́ nâ mə́ līŋán ai mim̀bɔán yā mɔ́ máán, mǐ tumu bəzambá bə̄fə́ ótū, á ńnam Égîptɛn yǎ mī ngázu tɔbɔ̌ nyū; mǐ ngayé ású ádzáŋá dáán, mǐ və̄ŋān fə̄ ású məyɔŋ mə́sə̄ yā sí dzóm éyɔg ai dzóm ewoe loe. 9Yə mǐ man yǎ vóan áb̄ bēsōá ai édí míńkúkúmá yā Yúda ai bitɔŋ miǹtómba, abé dáán mínā bə́bēn ai édí bīníngá báán, á mī ngábɔ̄ á ńnam Yúda ai á mīńdzɔ̄ŋ yā Yērúzalɛm ? 10A zaa kwí ámōs yə ánā, báwōdǎn kig bǎn míńsíngi, tɔ wɔ̌ŋ ziŋ, təge wulu á Mvéndé ai mə́béndé mə̄ ngátə́lē mínā ósū, mínā bə́bēn ai běsīā báán. 11Asú tē Ńtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ nâ: Ma nyɔ́ mazu vəŋan ábə̄ mínā ású ámalá dáán, mə́ man dzâ Yúda ásə. 12Mayi vaa mə́bugǎ yā Yúdǎ yā mə́ ngākə̄ á ńnam Égîptɛn nə́ mə́ nyīân wé, mə́ tɔ̄bɔ̄ fə̄ wé, bɔ́ bə́sə̄ bâyi mǎn wú á ńnam Égîptɛn, bâyi wú ai okəŋ bítá ai zie, ai bɔ́ngɔ́ ai bənyiá bodo: bâyi wú ai okəŋ bítá ai zie, bâyi bɔ́ dzóm bikag, ángōndó, eyɔg, dzóm éwoe loe. Mayi tíbili ébá bə́ ngálóŋ mvóg á ńnam Égîpɛn anə́ ḿból mə̄ ngátíbili Yērúzalɛm ai okəŋ bítá, zie ai mbada mənye. 14Á mə̄buga mə́ Yúdǎ yā mə́ ngálóŋ mvóg á ńnam Égîptɛn, tɔ m̀bɔ́g ā yǐ kig lígi á və̌ ngə́ átūb nə́ á dúgān á Yúda, ḿfág báyī nâ bādúgan, səsalá hə mān ábím yǎ á ngālígi. 15Ńdɔ fɔ́ɔ́ é bod bə́sə̄ bə́ yə́mə nə́ biníngá bábán bə́ tumu otú ású bəzambá bəfə́, ai é biníngá bə́sə̄ bə́ ngábə́ hála mod ǹkunda bod, ai ńgúmā áyɔŋ ásə̄ lə́ ngásob mvóg á ńnam Égîptɛn ai a Patros bə́ ngáyalan Yeremías nâ: "Ású ńkɔ́bɔ o hə́ kɔ́bɔ ai bía á dzwé Ńtondôbə, byǎyǐ kig wa vógolo, 17byǎyi fɔ́ɔ́ kə ósū ai m̀bɔán é mam bǐ ngálíg mətǐŋ naa byǎyi bɔ: átum otú ású Ńkúkúmá Mīníngá yā yób, bǐ soege məyɔg ólugú wōē, anə́ ḿból bī kadəgə bɔ á bə̄tísɔ̌n yā Yúda ai á mīńdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛm, bía bə́bēn, běsīā báán, miǹkúkúmá myáán ai bitɔŋ míńtómbā byáán: abǒg tē bǐ kadəgə dí ḿbāŋála edídii, bǐ tɔ̄á mvɔ̄í təge ai amalá ziŋ. 18Ńdɔ hḿ, ǹnyie anə́ byādzōgé tǔm Ńkūkúmá Mīníngá yǎ yób ótū, ai ásoě nye məyɔg, bǐ ngadzə́man ai dzóm ésə, bə́ wê bíā ai okəŋ bítá, ai zie. 19Ńdɔ́ kig, éyɔŋ bía byǎtum otú ású Ńkúkúmá Mīníngá yā yób, bǐ soege fə məyɔg, yə byǎbɔ mam mə́tē bəyóm báán təge yəm, éyɔŋ byǎyáŋ nye məkalǐ yā mə́ nə́ ndəm dzié, bǐ soegě fə̄ nyé mə̄yɔg?" 20Hədá, ńdɔ Yeremías a ngáyalan ǹnam ósə, ai fám ai biníngá, ai é bod bə́sə̄ bə́ ngávə́ nyē é ngalaná nyī nâ: "Sə ótú yā mī ngábə́ tumu á bə̄tísɔ̌n yā Yúda ai á mīǹdzɔ́ŋ yā Yērúzalɛm, mínā bə́bēn, ai běsīā báán ai miǹkúkúmá myáán ai bitɔŋ míńtómbā byáán, ai ǹgúmā ayɔŋ ásə, sə́ éńgɔ̄ Ǹtondôbə ǎ dúgan tsog, ńdɔ̄ ó nyūgúdú nyē á ńnə̄m a ? 22Ǹtondôbə a ndzí kīg fə dzíbī ábē yā mim̀bɔán myáán, ai é nyīē mǎm yā mí ngábɔ: dzóm tē ńdzɔ ǹnam wáán ó və̄ŋán hə bilíg bilíg, ángōndó, eyɔg, təge ai bod, anə́ ámōs yə aná. Ású mī ngátum otú, mǐ byāndí Ńtondôbə, təge vógolo kíŋ Ǹtondôbə, təge wulu anə́ Mvéndé yābénde ai miǹtə́lán mí mam míé ai məbéndé móé; asú tē ámālá dī lánamba mína, anə́ ámǒs yə aná." 24Ńdɔ Yeremías a ngákɔ́bɔ ai ǹgúmā áyɔŋ, á dāŋ daŋ biníngá bə́sə, nyé nâ: "Mínā Yúdɛn bə́sə̄ yā mī nə́ á ńnam Égîptɛn, vógólán ebúg Ńtondôbə: 25éyə a kɔ́bɔ̄ ná, Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l: Mínā ai biníngá báán, mí ngálíg mətǐŋ ai anyu dáán, ńdɔ̄ fə mí ngákpân mɔ́! Mǐ ngákɔ́bɔ̄ nâ: " Byǎyi mǎn kpân mə́tīŋ mə́sə bǐ ngálig: átum ótú ású Ńkúkúmá Mīníngá yā yób ai ásoě nye məyɔg". Kpáán hḿ fɔ̄ɔ̄ mətǐŋ máán, dzálágán mɔ́ ńtūd ǹtúd ! Hədá, tɔ nálā, mínā Yúdɛn bə́sə̄ yā mí tɔ̄á á ńnam Égîptɛn, vógólán ebúg Ńtondôbə. Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Makani dɔ́ sɔŋ á ḿfūfúb dzwé wáma ! Dzwé dámā lə́ ngābǎd kig kwí á ńnǎm Égîptɛn ósə ânyǔ mān Yúdɛn m̀bɔ́g, tɔ m̀bɔ́g ǎ ngākɔ́bɔ̄ kīg fə̄ nâ: "Sɔŋ hə anə́ Ǹtondôbə a və̌ !" Mayi bɔ́ nɔ́ni ású ámalá dábán, sə̌ kig ású mvɔ̄m dzābán: Yúdɛn bə́sə̄ yā bə́ nə́ á ńnam Égîptɛn bâyi wú ai okəŋ bítá, ai zie a kələ kwí anə́ báyi man ai sí á mááŋ. Hədá ébá bâyi lígī təge wú ókəŋ bítá mǎn ábím bâyi kódō á ńnam Égîptɛn, bə́ dúgán á ńnam Yúda. Eyɔ̌ŋ tē hḿ ábím láyi lígī á Yúda, á sɔ̂ á ńnam Égîptɛn, nə́ bâzu lóŋ mvóg, bâyi yəm ányu zá látóban: yə éńdāma, yə éńdābán ! "Ḿfág wáán, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, é ndəm nyí ńdzɔ̄ myǎyi yəm ai dzɔ nâ mə sɔ́ mína yén é vóm hí: eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa bíbúg mə̄ ngákag mína byâyi tóban. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: Ma nyɔ́ māzu və́ Farawóŋ Hofra, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, á mɔ́ míńzízíŋ míé ai ébá báhəle ai nyé ai enyiŋ, anə́ fə mə ngávə́ Sédésias, ǹkúkúmá yā Yúda, á mɔ́ mə́ ńzízíŋ wóé Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, yǎ á ngábə̄ həlege nyé ai enyiŋ. Ébúg profɛ́d Yeremías a ngákad Baruk, nyé á tili bibúg bítē á kálara, á ḿbú nyinǎ Yoákim, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yǎ Yúda. 2Wa, Baruk, Ǹtondobe Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ ású dóē nâ: 3o ngádzó nâ: “Ngɔ́a ma ḿból Ǹtondobe a kúb ma miǹtyé ai miǹdzǔg hə ǹkúbán á yób, mə̌ təg yǎ ai miǹsíngílí, təge ai avoŋóbó”. 4Wayi nyé kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: É dzóm mə̄ ngálóŋ, mǎ mātsam dzɔ́, é dzóm mə̄ ngábɛ, mǎ mātyé dzɔ̄, mazu bɔ̌ nālá ású sí ésə ! 5Ńdɔ wa wǎyi nâ wabɔ mam məǹnén ! Tə wabad mɔ́ tsog, amú mazu kúb ḿbəgə miǹsono ásə amalá á nyɔ́l, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, hədá ḿfág wóe, mavə́ wa enyiŋ ai akodé é vóm ósə wǎyi kə. Ébúg Ńtondôbə yā é ngázu kwí ábə Yeremías ású məyɔŋ. Asú Égîptɛn, ású ńkunda bítá Farawóŋ Néko, yǎ á ngābə́ á kíníŋ oswé Efrǎta, ḿfág yǎ Karkémish, éyɔŋ Nabukodonosor a ngáyíd wa; lə́ ngábɔban á ḿbū nyinǎ Yōákim, mɔ́n Yosias, ǹkúkúmá yǎ Yúda. 3Komózan biběn ai ébí bínén ai ébí bítɔ̄g mǐ kə́ á bītá. 4Dzamáŋán bikabilí, mína bəbɛ́d bikabilí, bɛ́dán á bikabilí. Tə́bə́gán á mīńsāmbá, ai bikóngó á ńlō, dzə́ŋán məkɔ̌ŋ, bɔ́dán kód bikie dzáán. 5Ású dzé mə̄ ngáyén bɔ̄ bə́ dzə́mə̄ kám, bə́ managa təg ? Zingí dzábán é yídiban yǎ, é ngátúb mīḿbíl, təge bəbə á mvús. Wɔ̌ŋ ó nə mim̀fág mísə, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 6Tɔ é mod ǎ daŋ yə̌m mbádā ḿbīl a sə́ kig dzǎm tūb, tɔ ényɔ́ ā daŋ azombo a sə́ kig dzǎm kode nyémēn ! Ḿfág yā ńnam âkoé, á kíníŋ Efrǎta, bə́ ngásende, bə́ mān ku á sí. 7Zá á ngābə́ bɛ́de anə́ Nîl, məndím móé mə́ fúguzu anə́ mīńkúmudu mí áswé ánēn ? 8Égîptɛn éńdzɔ̄ é bɛ́de anə́ Nîl, məndím móé mə́ fúguzu anə́ mīńkúmudu. A ngábə́ kɔ̄bɔgɔ nâ: "Mayi mǎn yaman á sí. Mayi mǎn ndámǎn bə̄tísɔn ai é bǒd yā étē. 9Mína bikabilí, lúman ǹló, bikálíg bí tíege mim̀bíl. Bə́ bɔɔ bitá bə́ tíege, bǒd yā Núbia[1] ai Put, bə́ bə̄gə́ biběn, bǒd yā Lud, á báyəm woǎ bīlâ. 10Amǒs tē ó nə̄ ású Ńtí Ǹtondôbə Sabaod, amǒs məkunuŋǎ yā ā yi kun émēn á mīńzízíŋ míé. Okəŋ bítá wadí, ó dzyé, wasɔ́g məkǐ mábán. Amú mə̄túnuŋa málā ású Ńtí Ǹtondôbə Sabaod, á ńnam âkoé, óswē Efrǎta. 11Bɛ́də́ á Galaad, ó nɔŋ m̀bɔ́n, ǎ ńdǐb ngɔ̌n yā Égîptɛn ! Wafyáŋan bulǔ mə̄bálá: wǎyǐ kig lɛd! 12Məyɔŋ mə́ wóg yǎ ósāmā wóe, sí e nə ǹdzyéán ai miǹyón míé; amú ḿbɔ bitá á ngātóban ai m̀bɔ bitá, ńdɔ̄ bə́ ngáku á sí, bɔ́ bə́sə bə́bɛ̄. Ébúg yā Ńtondôbə a ngákad profɛ́d Yeremías, nâ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, a yi sɔ́ yīd ńnam Égîptɛn: 14Yédégán dɔ̄ á Égîptɛn, yédégán dɔ̄ á Nof ai a Dafné ! Mínā nâ: Kódógō á sí, ó tɔ̄bɔ̄ á ngomozan, amú ókəŋ bítá wádī á ngɔ́dɔ́ dzoe. 15Ású dzé Apis a túb ? Ású dzé ńgungúl nyag wóé wá ndzí kig zombo ? Owé, Ǹtondôbə ǎ dīb nyē á sí. 16Ǎ dīb ábuí bod á sí, anə́ ényɔ́lɔ̄ a kuu ényɔ́ m̀bɔ́g á yób. Bákɔ̄bɔ̄ nâ: “Kódógán á sí, bǐ dúgán áyɔŋ dáán á sí abyálí dáán. Oyǎb ai ókəŋ wákpe bod amalá hī !” 17Bə́ ngáyole Farawóŋ dzwé: Biduŋ́u hədá təge bi. 18Sɔŋ hə anə́ mə́ və̌ nā ! Ǹkɔ́bɔ̄ Ńkúkúmá yǎ bálóē nâ Ǹtondôbə Sabaod. A nə Tabor á zāŋ miǹkǒl, Karmɛ̂l á ńtsāg máŋ á yōb, a yi sɔ́. 19Káán mim̀bəgə ású məkaban, mína batɔbɔ ǹnamǎ yā Égîptɛn; Memfís a yi vəŋǎn bīlíg, bifun, təge ai bod. 20Ǹnam Égîptɛn ó ngábə́ m̀bəmbə ngɔn nyag, ńdɔ bilulwi byásɔ́ á ńnam âkoé bí bə̄də́bə̄ nyē á nyɔ́l. 21Bəzimbi bə́ ndóŋ bóé fə dzam də́dā bə́ fulugan ai bitɔŋ bí nyag mə́vɔ́ŋ. Bɔ̂ bə́ lúm yǎ fə̄ mvús, bə́ ngatúb bɔ́ bə́sə fǔfulu, təge ai ngul yǎ ázombo. Amú, lâzu bɔ́ ku á yób, amǒs ámalá dábán. Abǒg yā báyəan tíē ndɔ́ŋ yǎ ényiŋ dzábán. 22A kə á myə̄ə̄ŋ anə́ nyóé, éyɔŋ báwulu ai édǔŋ. Bâzu étítíb, bə́ ngázu nyé ku á yób ai avón anə́ bâbai bisəb. Baígán afan díé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, tɔ lə́ nə nginda afan. Bə́ nə abuí bə́ lodo bitandág, təge ai táŋ. 24M̀bəmbə ngɔn Égîptɛn e kúban yǎ ósāma, ě ku yǎ á mɔ́ mə́ áyɔ̌ŋ yā âkoé. Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l, a kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu yén Amôn yǎ Thɛ̂bə, ai Farawóŋ, Égîptɛn, bəzambá bóé ai miǹkúkúmá míé Farawóŋ ai é bod bə́sə̄ báfidi nyé. Mayi bɔ́ və̄ á mɔ́ mə́ ébá báhəle bɔ́ ai ényiŋ, á mɔ́ mə́ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ai á mɔ́ bítúgā bíé. Hədá á mvús, bod bâyi dúgan tɔbɔ Égîptɛn anə́ mə́mōs yā ókōbá, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mfág wóe, wa etúgā dzámā Yákɔb, tə wambáda ! Tə wakɔn wɔ̌ŋ ǎ Ísraɛ̂l, amú ma nyɔ́ māzu wa kode, á míńnǎm yə oyǎb ai mvɔŋ bod dzoe á məkaban mábán. Yákɔ́b a dúgan sɔ́, a tɔ̄á mvɔí, a yi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ, mod təgě fə̄ nyé ndə́gələ. Ǎ étūgā dzámā Yákɔ́b, tə wambádā dzóm ! Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ: mə nə ai wa. Mə́yɔŋ mə́sə mə ngátsam wa ábə̄ bɔ́, mayi mɔ́ mǎn dzâ mə́sə, hədá mǎyǐ kig wa dzâ; Hədá mayi wa ndə́gələ ḿból ó nə́ sósōō, təge wa dzoge nálā təge ai endə́gə́lə́. [1] Bəvɔ́g bálōē nâ Kush Ású Moab: Éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ ná: Zǎ ákyaí ámalá ású Nébo, a nə ǹdámán ! Osɔ́n ai nyɔ́l ésə Kiryatáim ǎ nɔŋɔban yǎ, ǹgungúl tísɔn ǹdzyéán ai osɔ́n ó ku yǎ á sí; 2məndóg mə́ Moab mə́ man yǎ ! Bə́ ngábu yǎ ésɔ̌g ámalá ású díé á Heshbôn, bɔ́ nâ: "Ǹkāŋán, bǐ vāā nyé á zāŋ məyɔŋ !" Ǎ Madmén, waa wayǐ fə dib anyu, okəŋ bítá ó yə́mə ai wa á kpím. 3Miǹyón myásɔ̄ á Horonáim: "Bilíg bilíg ! M̀bə̂ dzam ! 4Moab ǎ ku ya á sí, bɔ́n bóé báyōn. 5Ǹkǒl Luhith, bábɛ̄d wā bə́ yóno ! Owé, ai məsigǐ yā Horonáim, báwōg bīkígá bí ámalá. "Túbán ! Nyǐgán mínā bə́bēn, mǐ bɔ anə́ Aroer[1] á ńkōd ńnam. 7Ḿból ó ngāfidi mim̀bɔán míé ai akúmá dóe, asú tē waa wayi fə nɔŋɔban. Kemosh a kə á məkaban ai bəfada bóé, esámbá ai bitɔŋ míńtómbā bíé. 8Mod endáman a man hámǎn bətísɔn bə́sə, tɔ m̀bɔ́g ǎ yǐ kig lígi. Ḿbígílí wádzāŋ, obobon ńkǒl fə dzam də́dā anə́ ḿból Ńtondôbə a ngádzó: 9Lóŋán ndá mim̀bim á Moab, a ńtɔa yǎ hə bifun, bətísɔn bóé bâyi lígī hə bilíg bilíg təgě fə ai mod étē. 10Eyɔg ai é mod a bɔ ésīé Ǹtondôbə ai elɛ̌s[2] ! Eyɔg ai é mod a nyím ókəŋ bítá wóé məkǐ ! 11Moab a ngátɔbɔ mvɔí a tádigi ámɔ̄ngɔ̄ díé, a bô á bid dzié á yōb, bá ndzí kig nyé lənge tɔ eyɔŋ, nálā wâtian nâ, a ndzí kig tám kə á məkaban tɔ eyɔŋ. Asú tē zám dzīē yā ndzí kig nyé kódō á nyɔ́l, enyum dzíé yá ndzí kig tsénde. 12Asú tē hḿ émɔ̄ má mázu, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, məlú māyī nyē lóm bələngě yā báyī nyé lənge; bâyi soě mvīé dzīē á sí, bə́ mān bwé mə̄ndə́g móé. Moab a yi mǎn vie ai osɔ́n ású Kemosh anə́ ḿból bǒd yā Ísraɛ̂l bə́ ngáman vie ai osɔ́n ású Béthel, afidí dábán. 14Éyə mǐ nə́ dzǎm dzó yá naa: "Bí nə zingí bə́lúman bítá bə̄nén ?" 15Ǹdáman Moab á nyɔ̄ a bɛ́d lúman ai bətísɔn, binânga bí ósú bíé byâyi sus éba nyag, ǹkúkúmá énye a kɔ́bɔ̄ nálā, ényɔ́ anə́ dzwé nâ Ǹtondôbə Sabaod. 16Amalá Moab a ngásúbu yǎ babi, ǹdzǔg wóé ó ngāzu yǎ ávōl avól. 17Yónán nyē, mína bod bə́ ngɔ́dɔ́ bóé, mínā yā mī ḿbə́ yəmə dzwé díé, kɔ́bɔ́gán nâ: "Dzé a ! Ǹgungúl ńtúm ó búgi yǎ, m̀bəmbə ǹtúm édzóe !" 18Kódógō á dúmá dóe, ó tɔ̄bɔ á sí mətsɔ́, ǎ ńtɔbɔ ǹnama yǎ Divôn, amú ǹdáman Moab a bɛ́d nâ a zu lúman ai wa, a man búg bəndá kɔ́ā bóe. 19Tə́bə́gə̄ á mgbág zěn, ó mɔn, ǎ bǒd yā Aroer. Sílígī é mod a túb ḿbīl, ai ényɔ́ ā lígi, sílígī nâ: "Dzé é bɔ ?" 20Moab a wóg osɔ́n ai m̀bəg wóé, yónán mǐ səmə̌ fə ! Yédégán á Arnôn á yób naa Moab ǎ tsamban ya." 21Ǹtól ó tsígiban ya á nyɔ́l obobon Ńkǒl, á nyɔ́l Holôn, Yahtsa, Méfaath, 22Divôn, Nébo, Beth Divlatáim, Kiryatáim, Beth Gamul, Beth Méôn, 24Keriyoth, Botsra, ai bətísɔn bə́sə̄ yā ńnǎm Moab, tɔ ébá yā ngɔ́dɔ́, tɔ ébá yə oyǎb. 25Ngul Moab ě man ya, enam dzíé é búgi ya, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. Nyúán nyé məyɔg, á sɔg, amú á ngávəgan ai Ǹtondôbə: Moab a bígidi á bə̄ndólō bóé étē, nye ǎ vəŋan yǎ éwoe lóe. Ngǎ Ísraɛ̂l a ngábə́ ewoe lóe ású dóe ? Yə ó ngākɔ́b nyē á zāŋ miǹwúwúb á ńtɔ̄á naa hə ǹnyie anə́ bátád nyē, ǒ ngasəgəzə bitúl ? Kódógán á bə̄tísɔn, mí kə́ tɔbɔ á mīm̀bóg mə́kɔ́g mína bǒd yā Moab, bɔán anə́ zum fəbə yalóŋ dūmbá á mgbág m̀bóg ákɔ́g. Bǐ ngáwóg mə̄bún mə́ Moab ai m̀bə̂ engúŋ wōē, abim míńtándí tē ! Abím ǹnə́m mə́bún tē ! Mayəm m̀kpálá wóé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bivovol míńkɔ́bɔ̄ míé ai bəzəzə̌ mim̀bɔán míé ? 31Asú tē māyón Moab, mayón ású Moab ásə, báyōn bǒd yā Kir Hɛrɛs, afúb wɔ̂n yā Sivma, mayón wā a lodo Yazer. Miǹtəm míe mí daŋa máŋ mí kələ́ kwí á Yazer. Ǹdáman ǎ yāmán wā áfūb ai məkwé bídí móe. Miǹtag ai məfon bí man yǎ á mə̄fúb bílé bí wɔ̂n ai á sí yǎ Moab. Mə ngámana wɔ̂n á bifɛd bí wɔ̂n, ǹtsâg bibumá ā tsāg kīg fə. Oyéngá miǹtag walɔŋɔbǎn kīg fə. Miǹyón yā Heshbôn myǎkə kwí á Eléalé; báwōg kíŋ dzābán a kələ kwí á Yahas, a tádigi á Tsoar a kələ kwí á Horonáim ai Eglath Shelishiya, amú tɔ məndím yā Mimrim mə́ ńtɔa yǎ hə bilíg. 35Mayi vaa á Moab, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, é mod a və́ mətúnuŋa ékonoŋ á yōb ai ényɔ́ ā tum bəzambá bóé ótú. Asú tē ǹnə́m wáma walɔ́ŋ ábə Moab anə́ alólɔ̄ŋ, ǹnə́m wáma walɔ́ŋ á nyɔ́l bǒd yā Kir Hɛrɛs anə́ álōlɔ́ŋ, amú ákúmá yā bə́ ngákóan á dzáŋ ya. Owé, ǹló ósə ó kəŋəban yǎ, zɛl ésə e tsígiban ya, mim̀bǎg mə́və́ŋ mí nə̄ á binam bísə, məngə́də́g mə́sə̄ mə́ bə̄gə́ miǹkud ! Miǹyón mí yaman yǎ á miǹsə̌ŋ miǹdǐl mísə, a miǹsəŋ mí mákíd mísə̄, ású mə̄ bwé yǎ Moab anə́ nyīē dzóm, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. A bwêban yǎ ! Yónán ! Moab a lúm yǎ mvús ai osɔ́n ósə ! Moab ǎ vəŋan yǎ ngōndó dzóm, dzóm éwoe lóe ású bod bə́ ngɔ́dɔ́ bóé bə́sə. Amú Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Tám yén, hə anə́ ndoe yayə́le yandami məfǎb móé á Moab á yób. Bətísɔn bə́ nɔŋɔban yǎ, bəndá kɔ̄a fə dzam də́dā. Ǹnə́m bə́bɔ bítá yā Moab wâyi bɔ ámǒs tē anə́ ńnə̄m mīníngá yǎ ā kogolo. Moab, anə́ ǹwúán ai sí, á sə̄ kīg fə ayɔŋ amú á ngābɛ́dē nyémen a lodo Ǹtondôbə. Wɔ̌ŋ, ebé, avɔ́d bí nə̄ ású dáán bǒd yā Moab, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. É mod a yi túb ósū wɔ̄ŋ a yi ku ébé, ényɔ́ ā kwí ébē a kə́ timbi ávɔ̄d. Tóé bēn, mayi kúb Moab é mam mə́sə̄ má á nyɔ́l, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Bətúb báku sɔ́m, bə́ kə́ sɔbɔ á Heshbôn. Hədá ńdɔ ndóan e hám á Heshbôn, ǹkabag ndóan ó kwí á ndá kúm yǎ Sihôn. Ó mān dígī Moab mvɔ̌m ású ai ǹló mvɔŋ bod bingongom. 46Amalá ai wa, ǎ Moab, ayɔ̌ŋ yā Kemosh á dzáŋ ya, amú bān fám bóē bâkə á məkaban bǎn bīníngá bɔ̂ bâkə ai bɔ́ mīńkóm. Hədá mayi dúgan sɔ́ ai miǹkóm yā Moab mə́lú yā məmaná, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Ǹnyie tě éngɔ̄ ǹtól Moab ó nə. [1] Aroer a nə dzwé tísɔn dzyǎ yā Moab [2] Amú Zambá a diŋ é mod ǎ bɔ ésíé á ngāvə̄ nyē ai fím ésə. Ású bɔ́n bə́ Amôn: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ngǎ Ísraɛ̂l a bələ́ bɔ́n ? Ngǎ á bələ́ mɔ́n elíg ? Ású dzé Milkon ǎ nɔŋ elíg Gad ? Ású dzé áyɔŋ díé láháman bətísɔn boe ? 2Ńdɔ̄ hḿ, émɔ̄ mázū má, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mə́lú māyi bɔ̌ naa ekígá bítá é wógē á Raba bɔ́n bə́ Amon. A yi vəŋan élīg ngɔ́l, ndóan, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, 3Ǎ Heshbôn, yónó, amú Ái ǎ man yǎ tsamban. Səmán, ǎ bəngɔ̌n yā Raba, bɔ́dán miǹkud, yónan á yób étē ! Kaŋán myǎtalaba á bongóla[1], amú Milkom a yi kə á məkaban ai bəfada bóé ésāmbá ai bədzóē bóé bə́sə. 4Ású dzé wābɔ engúŋ ai ngul dzoe ? Ngul dzoe ě man yǎ vwêban, ǎ ńdzāŋán ngɔn, wa yǎ ó bələ́ áfidi ai akúmá dóe, wa nâ: "Zá á nə̄ ma dzam baan ?" 5Ma hḿ nyɔ́ mālóm wa ángōndó wɔ̌ŋ á nyɔ́l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, myâyi tsamban, anə́ mod a kələ ósū wóé; təge ai ńgúmā mǒd yā ó nə́ tógan ébá bátūb ! 6Hədá á mvús mayi dúgan ai miǹkóm mí bɔ́n bə́ Amon, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nálā ! Ású Édom: Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ ná: Yə fəg e ngə́lə fɔ́ɔ́ á Témân ? Yə ebui fəg é man yǎ ábə mim̀fəfə́g ? Yə fəg ě man yǎ bɔ̄ âbum ? 8Ǎ bǒd yā Dedân túbán, lúmān mvús, kəlán sɔbɔ ḿbəŋ amú māzu kúb Esau ámalá á nyɔ́l ábōg éndə̄gə́lə́ dzíé, abǒg yā á bələ́ nâ a tíege ndɔ́ŋ yǎ mim̀bɔán míé á kwí yǎ. 9Ngə́ bəkwé bə́ wɔ̂n bə́ sɔ́ ábə wa, bâyǐ kig líg tɔ mǎn dzóm yǎ á wɔ́ndi. Ngə́ miḿwúwúb mí sɔ́ ai alú, myâyi bɔ́ ézəzam ésə̄ é ńkə̄lə́g. 10Amú mǎmə̄n mayi sɔ́dī Esau á nə́ŋə́lé, makúli ákúmá ásə̄ yā məsoé. A sə́ kīg fə dzǎm sɔbɔ, ayɔŋ díé lə́ dzáŋ yǎ, bəbə́nyāŋ ai bəmvóé bóé dzam də́dā, bə́ man yǎ ! 11Tə wasáŋan ású bān nyūí bóe, mayi bɔ̌ naa bə́ nyiŋ, miǹkús míe mí fīdígī fə ma. 12Amú, éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ébá bə́ yəǎn kig nyú kɔ́b, bâyi dzɔ nyú təge səlan, wǎyǐ kig laŋan nálā təge ai endə́gələ, wayi dzɔ nyú m̀bəmbə ǹyúán. Amú mə̄ ngákani dɔ́ sɔŋ ai māmēn, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, Botsra a yi bɔ ángōndō dzóm, ewoe ­lóe, bilíg, éyɔg; bətísɔn bóé bə́sə̄ bâyi vəŋǎn bīlíg bilíg á ńnom étɔ̄á. Mawóg ḿbāndá yā wásɔ́ ábə Ǹtondôbə, m̀bəgə fwé á ngālómoban á məyɔŋ nə́ á kə kǎd naa: "Bámán fǔfulu, mǐ kə lúman ai áyɔŋ dí. Kódógán á sí, mí kə̄ á bītá !" 15Owé, matâm wa sɔ́ dzɔdi, ó bɔ abɔ́d á zāŋ məyɔŋ, ewoe loe á zāŋ bod. 16Ai ńtsāmán wātsam wɔ̌ŋ, ai ḿvúsán wāvús á ńnə̄m wóe étē, ńdɔ ó ngádzáŋ ékɔ̄ā, wa ya ó tɔá á ḿbōg ákɔ́g, ǒ ngayə̂mbə ai ozɔ́ndɔ́m miǹkǒl á yób. Tɔ ó kə́ lōŋ dūmbá dóe á yób étēde anə́ ndoe, mayi wa sógolo á sí, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ 17Édom a yi vəŋan ángōndō dzóm; ébā bə́sə̄ báyī nyé lǒd babi, ngokod yayi bɔ́ bɔ á nyɔ́l, bə́ ngákpə́gələ nyé ású mə̄və́ŋ móé mə́sə. 18Anə́ ámǒs Sodóma bân Gomórha ai bə́tísɔ̌n yā ngɔ́dɔ́ bə́ ngáku mim̀bóŋ á sí, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mod ǎ yǐ kīg fə tɔbɔ étēde, tɔ mod m̀bɔ́g ā yǐ kīg fə lóŋ mvóg wē. 19Ényē nyɔ́lí ā kwí anə́ émgbə́m, á məfǎn yā Yórdan, á mə̄fúb mə́dîgǎ yā mə́ nə́ ai bilɔ́g kɔ́m ésə, mayi bɔ́ tsídān énūtɛn, malóm bīnângǎ bəbɔ bítá nə́ bə́ kə lúman ai bɔ́. Amú zá ā vəgan ai ma ? Zá anə́ ma dzǎm sɔ́man á ndá mədzó ? Ǹnɔ́ni miǹtómbá ḿbə̄ á nə́ ma dzǎm baan ? 20Yəmán hḿ ńtsogán yā Ńtondôbə a bələ́ ású Édom, ai ḿból ā man yǎ tāg mam ású bǒd yā Témân. Bâyi bɔ́ dudu á sí təge səlan anə́ bəməlígī mvúā yā ńkunda, bâyi bɔ́ mǎn ndámǎn mə̄fúb bilɔ́g ósū, təge səlan. 21Sí yayi tigidan ai edǔŋ yā m̀bəg wábán, miǹdǔm yā étē mí kələ́ kwí á Máŋ Bimvyal. 22Bə́bə́gə, hə anə́ ndoe yǎ yābɛ́d, ě ngayəb á yób, e ndamí məfǎb á Botsra. Amǒs tē, ǹnə́m bəbɔ bítá yā Édom wâyi bɔ́ anə́ ńnə̄m mīníngá yǎ ā kogolo. Ébúg yā Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ású Babilón, ai ǹnǎm Bəkaldéan, ânyu profɛ́d Yeremías. Babilón 2Kadán dɔ̄ á zāŋ məyɔŋ, Yédégān dɔ́ ! Kələ́gân ndəm á ńlinga á yób, mǐ yédan, tə myǎdím dzóm, yédégán á yób étē. Babilón ā nɔŋɔban yǎ. Bel a kúban yǎ ósāma, Marduk a ku ya á sí ! Ngun məlǎn dzīē ē kúban yǎ ósāma, ngid dzié ē man ya sulan á sí. 3Amú áyɔŋ lásɔ̄ á ńnam âkoé á lázu lúman ai nyé, lâyi vəŋan ńnam wóé bīlíg, mod təge bad tɔbɔ étēde; bod ai tsíd bí man yǎ tūb. 4Məlú mə́tē ai məbóg mə́tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi dúgán sɔ̄, bɔ́ bə́bēn ai bɔ́n bə́ Yúda fǔfulu, bâyi wulu ai miǹyón ânyu, bákə bádzə́ŋ Ńtondôbə Zambá wábán. 5Bâyi yi Síon, bə́ vəŋan məsú mábán ábə̄ nyé, bɔ́ nâ: "Zǎn, ńtīndígán ai Ǹtondôbə amvóé élǎd kōlé, yā bâyǐ kig vóan!" 6Bǒd yā áyɔŋ dáma bə́ ngábə́ ńdzāŋán, bənɔ́nī bábán bə́ kələ ai bɔ́ élə̄lə́b, bə́ kəle bádími á miǹkǒl, bə́ kələ bándə̄ŋ á miǹkǒl míńnēn ai émí mīńtɔ̄g, bə́ vóán ábəmbá dábán. 7É bod bə́sə bə́ tóbəgan ai bɔ́ bə́ mānaga bɔ́ dí, miǹzīzíŋ myábán mí kɔ́bɔgɔ nâ: "Byǎbə̄lə́ kig bidzo étēde amú bə́ ngábyándi Ǹtondôbə, etɔbɔgɔ sósōō, afidí bə̄sīā bábán Ǹtondôbə. Túbán ǹnam Babilón ai ǹnam Bəkaldéan, kúán á ǹsəŋ ! Tɔbɔ́gán anə́ bīkə́lá ósū ńkunda bíyə́m. 9Amú ma nyɔ́ māzu lóm ńkundǎ məyɔŋ məǹnén, mə́ bɛd lúman ai Babilón. Mátīē á ńnam âkoé, mayi sɔ́ lúman ai nyé. Éyə̄ báyī nyé wɔ̂n wē, məkɔ̌ŋ mábán mə́ nə anə́ ńkəkə́ŋ ḿbɔ bitá, mâkǎd kig dúgan mɔ́ mɔ́. 10Bâyi sǎ Kaldéa, bə́sa bə́sə̄ bâyi dzyé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 11Owé ! Tǎn, mǐ fonǒ fə, mína yǎ myāndáman elíg dzáma. Mə́ŋán á yób anə́ ngɔn nyag á bīlɔ́g, lɔ́ŋán bikígá anə́ bə̄yóm bikabilí. 12Nyiá wáán anə́ ǹkúbán ósáma, ényɔ́ á ngābyé mínā a wú ósɔ́n. Étɔ̄á dzī énye a ńtɔa yǎ mə̄líg mvúā á məyɔŋ mə́sə, ǹkod ǹnam, á káŋālá, bilíg. Olún Ńtondôbə wâyi bɔ̌ naa mod təge bad tɔbɔ étēde, a yi vəŋan bīlíg bilíg. É mod ósə a yi lǒd babi ai Babilón a yi laŋan ányu á yô, éyɔŋ báyén àbím éndaman dí, bə́ ngalɔ́ŋ bikīgá bí wɔ̄ŋ ńnēn. 14Tə́bə́gán miǹsámbá, mǐ lúmán ai Babilón, kɔ́dán nyé á nyɔ́l á kpág, é mínā bə́sə myǎkɔli elâ, lúmán nyē məkɔ̌ŋ, tə myǎdzu, amú á ngāsə́m, a byandí Ńtondôbə. 15Lɔ́ŋán bikígá bítá ású díé vóm ósə. A dəgələ mɔ́, bəyóm mə́ndíé bóé bâku á sí, mim̀fim míé myâman sulan. Məkunuŋan mə́ Ńtondôbə málā ! Kunán mínā bə́bēn ábə̄ nyé, myâ bɔán nyé ḿból á ngābɔ ! 16Vǎgán á Babilón é mɔ́ mə́ é mod ǎ bɛ ai é mod a bələ́ fa məkwé bidí. Lígán okəŋ bítá yā wáwé, mod ósə̄ á dúgán âyɔŋ díé, á túbú á ńnam wóé. Ísraɛ̂l a ngábə́ ńtōmbā yā ó ngádzáŋ, ńdɔ̄ bimgbə́m bí ngátsídan nyé á zud. É mod osú á ngādí nyē a ngábə́ ńkúkúmá yā Asiría, á ḿvūs hālá é mod mvúa yǎ á ngāsúgulan nyé bwé bivɛ̌s énye a nə́ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón. 18Asú tē Ńtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: ma nyɔ́ mā kə yén ǹkúkúmá yǎ Babilón, ai ǹnam wóé, anə́ ḿból mə́ ngákə yén ńkúkúmá yǎ Asiría. 19Mayi dúgan ai Ísraɛ̂l á mə̄dîga móé nə́ á kə á mə̄dîga á Karmɛ̂l ai á Bashân; a yi dzyé á ńkǒl Éfraím ai á Galaad. 20Məlú mə́tē ai abǒg tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, bâyi dzə́ŋ abé á Ísraɛ̂l lâyǐ kīg fə tɔbɔ, bâyi kīg fə yén miǹsə́m mí Yúda. Amú mayi dzǔ məbugǎ yā mālíg. 21Bɛ́də́ á ńnǎm yā Maratim ó kə lúman ai nye ai bǒd yā Pekod ! Wé bɔ̄, manágā bɔ́ ai sí təge líg tɔ m̀bɔ́g, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, dzálága məbéndé mámā mə́sə." 22Edǔŋ bítá ai ǹnam ósə, ábé yā lé nə́ təge ai avəgə́ ! Éyə a ngábúgī bitun yá, hámaŋ yǎ sí ésə ? Éyə ǎ vəŋan ángōndó dzóm yá, Babilón á zāŋ məyɔŋ ? 24Mə ngálám wa olám, ńdɔ ó ngátimbi, ǎ Babilón; wǎmēn təge búni. Bə́ ngátóban ai wa, ńdɔ̄ bə́ ngámân wa amú ó ngābaan Ǹtondôbə. 25Ǹtondôbə a ngáyâ ndá bikpa dzié, ńdɔ a ngákúli bikpǎ yā ólūn wóé, amú ábuí ésīé á ngábə́ ású Ńtí Ǹtondôbə Sabaod á ńnam Bəkaldéan. Kaŋán myǎsɔ̄ bə̄vóm bə́sə, yáígán məndá bídí móé, kóán nyé anə́ mīńgíniŋ mí ngɔ̄n, mǐ mānā nyé ai sí, təge líg dzóm ! Manága wé bə́yóm bə́nyag bóé, bə́ sīgī éba nyag. Amalá ai bɔ́, amǒs dábán á sɔ̄ ya, abǒg éndə́gə́lə́ dábán. Bidǔŋ: bətúb ai bə́lígī yā ńnǎm Babilón bâzu yédan á Síon m̀bándá yā məkunuŋa mə́ Ǹtondôbə Zambá wāān, məkunuŋa mə́ yób. Lɔ́ŋán bə́woa bílâ, bə́ kə lúman ai Babilón, é bod bə́sə̄ báyəm kɔli m̀fan. Vúlán nyē mīńkán ńkɔ̄dɔ̄ná á nyɔ́l, təge nyé līg tɔ mǎn zěn yā álod. Yáágān ai nyé á táŋ mim̀bɔán míé, bɔán nyé ḿból ósə̄ nyé a ngábɔ́. Amú á ngābɔ məbún ai Ǹtondôbə, M̀fúfúb yā Ísraɛ̂l. Owé, ámōs bēn dī, bəndómán bóé bâyi mǎn wêban á miǹsəŋ míé, bod bítá bóé bâyi man ai sí, amǒs tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ ! 31Wǎ māwóg olún ai nyé, wa Məbúnu, Ǹtí Ǹtondôbə Sabaod énye a kɔ́bɔ̄, amǒs dóe lə́ kwí yǎ, ámōs māndə́gələ wa. Mayi sógolo Məbúnu á sí, a ku, təge ai é mod a dúgan nyé tə́le. Mayi tum ndóan á bə̄tísɔn bóé, é man dígī bə̄ngɔ́dɔ́ bóē bə́sə. Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ nâ: Bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ nə̄ étíbílí ai bɔ́n bə́ Yúdǎ fə dzam də́dā. É bod bə́sə̄ bə́ ngákə ai bɔ́ mīńkóm bə́ bə̄lə́ bɔ́, bâbɛn bɔ́ soe. Hədá Ǹkode wábán a nə ngul, anə́ dzô naa Ǹtondôbə Sabaod. Émēn a yi nɔŋ ádzō dábán á mɔ́ nə́ á və ǹnam awɔí. Hədá bǒd yā Babilón bâyi dzə́m kám. 35Okəŋ bítá wātsíg á Bəkaldéan, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, á batɔbɔ ǹnamǎ yā Babilón, á bitɔŋ míńtómbā bíé ai mim̀fəfə́g míé. Okəŋ bítá ábə mim̀vívīgí míé, mí nə məkúd. Okəŋ bítá á zīngí dzíé, bâsulan á sí. Okəŋ bítá á bikabilí bíé ai bikálíg bíé ai ǹkunda bə́dzín yā ó nə́ ábə̄ nyé: bə́bɔ bítá á mə̄ndá mə́ kúm móe, bə́ ńtɔ̄á hə anə́ ábībīníngá. Okəŋ bítá á mə̄ndím móé, mâman kód, mâmān hə̄le amú ńnǎm tē ó nə ǹnam bivəgələ: bâmvaman ai ngun məlan dzábán. Asú tē bə́sátan bâyi tɔbɔ étēde fǔfulu ai bəzombó, bəngudú bâyi lóŋ mvóg wē, mod ǎ ngātɔbɔ́ kīg fə ábə̄ nyé tɔ eyɔŋ, təge ai é mod a lóŋ mvóg ábə̄ nyé á ńnom étɔ̄á. Anə́ éyɔŋ Zambá á ngābwé Sodóma bân Gomórha ai bə́tísɔ̌n yā ndɔ́dɔ́, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mod ǎ yǐ kīg fə tɔbɔ étēde, m̀bəgə miǹsono ǎ ngālōŋ kīg fə̄ mvóg wē tɔ eyɔŋ. Ayɔŋ dí lásɔ̄ á ńnam âkoé, mod ayɔŋ ǹnén ai abuí miǹkúkúmá bátie á mə̄búg mə́ sí. Bə́ yə́mə ai bilâ ai məkɔ̌ŋ á mɔ́, bə́ nə̄ ngɛ́d, təge yén mod ngɔ́l, edǔŋ dzābán é nə́ anə́ edǔŋ máŋ; bábɛ̄d á bikabilí. Bə́ nə avúd óvón nə̄ bâzu lúman ai wǎ abəŋə yǎ Babilón. Á wóg ńkūkúmá yǎ Babilón ó wóg é fwé nyī, ńdɔ fəg e dzáŋ nyē, wɔ̌ŋ ó lādá nyē, miǹtyé anə́ mīńtyé mí ńkogolo. Hə anə́ ó ndzí émgbə̄m yákúlī âfan Yórdan nə́ yâkə á mə̄bəmbá, á kābálá dá, éyə mǎyī bɔ́ tsīdan nālá, malóm bɔ binângǎ bəbɔ bítá. Amú, zá á nə̄ vəgan ai ma ? Ǹnɔ́ni miǹtómbá ḿfē á nə̄ ma dzǎm baan ? Yəmán hḿ ńtsogán yā Ǹtondôbə a bələ́ ású Babilón ai ḿból ā man yǎ tāg mam ású Bəkaldéan. Bâyi bɔ́ dudu á sí təge səlan anə́ bəməlígī mvúā yā ńkunda. Bâyi bɔ́ mǎn ndámǎn mə̄fúb bilɔ́g ósū təge səlan. Éyɔŋ fwé yāyi kwí naa Babilón ā bili yǎ, sí yayi tigidan, ekígá yâyi lɔ́ŋɔban á zāŋ məyɔŋ. Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Mayi bɔ̌ naa ńkulu məkɔ́g á vuŋ á Babilón ai ábə batɔbɔ ǹnamǎ yā “ńnə̄m míńzíźŋ myáma”[1]. 2Malóm bə̄dzín nə́ bə́ kə səgəzə̌ Babilón, bə́ man vwé ńnam wóé. Bâyi nyé dilǐ mīḿfág mísə̄ ámōs ámalá. 3Tə myǎdzu tɔ ǹwoa elâ yǎ ā kɔli elâ dzíé, tɔ é mod ǎ bɔ ǹgúngúán ai kód bikie dzié təge ai awɔí ású bə̄ndómán bóé, manágân wé ńkunda bítá wóé ósə ! 4Mim̀bim myâyi wú á ńnam Bəkaldéan, ébá bə́ ngátúbulu ai akɔ̌ŋ á mīńdzɔ́ŋ yā Babilón, 5amú ńnam wábán ó nə ǹdzyéán ai miǹsə́m bə́ ngásə́m ábə M̀fúfúb yā Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ á tə̄ Ísraɛ̂l bân Yúda bə́ sə́ kig miǹkús mí Zambá wábán, Ǹtondôbə Sabaod. 6Túbán, mǐ kódō á Babilón mod ósə á nyīīgi nyémēn, mǐ zā búdán ai abé díé, amú ábǒg məkunuŋa lə́ kwí yǎ ású Ńtondôbə, a yi yân ai nyé máán móé. 7Babilón a ngábə́ kɔ́b mvɔ́d á mɔ́ mə́ Ńtondôbə, a bɔɔ nâ sí ésə̄ é sɔg məyɔg, mə́yɔŋ mə́ nyâ məyɔg móé, asú tē mə́ ngábə́ sɔ̂g məkúd. 8Ńdɔ etíē etíé Babilón á kǔ á sí, a bólé, yónán nyē ! Síígán nyé ḿbɔ̄n á mə̄və́ŋ móé kámāná a nə dzǎm lɛd ! 9Byǎyī naa ngə́ byāsyē Babilón, a ndzí kig bɔ̌ mvɔí; a sə́ kig ai asyébán, dzǒgān nyé, ńkāŋán, mod ósə á ńnam wóé. Owé, adzó díé lânamba yób, lábɛ̄d á kələ kwí á mīńkúd étē. 10Ǹtondôbe á lə́dē sósōō wáán; zǎn, bǐ lɛ̂ á Síon; mim̀bɔán mí Ǹtondôbə, Zambá wāān. 11Dzəbán məkɔ̌ŋ, dzálágán miǹkɔ̌b, Ǹtondôbə a ngáhəle ǹsísīm míńkúkúmá, bǒd yā Mɛdes. Owé, a bui fəg nə́ a ndáman Babilón; nálā ó nə məkunuŋa mə́ Ńtondôbə, məkunuŋǎ yā yób. 12Bɛ́dégán etsíg á yób ású mim̀fim mí Babilón, yə́man ǹkunda bə́nɔ́ni; tə́légán bəziǹtólo. Kɔlán məlám, mǐ yābā bɔ́. Amú Ńtondôbə a dúgan buí fəg fə́, a bɔ̌ é dzóm ā dzó ású batɔbɔ ǹnamǎ yā Babilón. Wa yǎ ó tɔá babi ai abuí mə́ndím, wa yǎ ó təmə́ ákūmá étē, məmaná móe mə́ kwí ya. Ǒ mana yǎ bi mân móe mə́sə. 14Ǹtondôbə Sabaod ǎ kani yǎ dɔ sɔŋ ai nyémēn: Mayi wa dzálī ai bod anə́ bitandag, ńdɔ̄ fə bâyi wa dɔɔlɔ ai ayéngá məfon bə́kwé bídí. Ényɔ́ á ngākom sí ai ngul dzié a tə́lé sí ndon ai fəg dzié, a ndamí yób ai oyəm wóé. 16ǹnyie anə́ ā və́ kíŋ, məndím mə́ ngabám á yób, a bɔ nâ miǹkúd mí bɛd a tádigi a ńnyie sí. A lóm zə̄ yaŋ ású mvəŋ, a kúli evúndū á məngunda móé. 17Mod ósə ai a laŋan anyu á yô, təge wóg, ǹlwî mvɔ́d ósə ǎ ngawóg ósɔ̄n ai bivəgələ bíé. É byə́m á ngāman nyámala bí nə hə mədúgán, m̀vəbə ó sə́ kig étēde. 18Bí nə evwé, byə́m bí éwoe loe, ábōg báyi tíē ndɔ́ŋ yǎ mim̀bɔán myábán byâyi mǎn dzāŋ. 19Sə̌ kig ngab Yákɔb yílī, amú énye a nə́ ńkom dzóm ésə; ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a nə ebəgá yā élīg dzíé, a nə dzwé nâ Ǹtondôbə Sabaod. O ngábə́ mā hámaŋ yǎ mābəlan ai dzɔ, ekpəlé bítá, ai wa mə́ ngáman dǐb məyɔŋ hámaŋ á ńlō, mə́ man bwé məyɔŋ . 21Ai wa, mə ngádib bikabilí ai bəbɛ́d bikabilí hámaŋ á ńlō, ai wa, mə ngádib bikálig ai bədudu bíkálig hámaŋ á ńlō. 22Ai wa, mə ngádib fám ai biníngá hámaŋ á ńlō, ai wa, mə ngádib miǹnǒm ai bɔ́ngɔ́ hámaŋ á ńlō, ai wa, mə ngádib bədómán ai bəngɔn hámaŋ á ńlō. Ai wa, mə ngádib bənɔ́nī míńtómbá ai miǹkunda míńtómbá hámaŋ á ńlō, ai wa, mə ngádib bəsyé mə́fúb ai biyə́m byábán hámaŋ á ńlō, ai wa, mə ngádib bəngɔ́mɔna ai bəlɔ́ya hámaŋ á ńlō. 24Á mís máán étēde, mayi yân ai Babilón ai batɔbɔ ǹnama bə́sə̄ yā Kaldéa ábé ásə̄ yā bə́ ngábɔ̄ Síon, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 25Wǎ māzu dzóan ai nyé, ǹkǒl éndáman, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, wa yǎ wāndáman sí ésə, mayi wa sám wɔ́ wámā á nyɔ́l, mayi wa sógolo á mə̄kɔ́g á yōb, mayi wa bɔ ǹkǒl yā wáyóŋ ndóan. Bâyǐ kīg fə bwé ábə wa tɔ akɔ́g ású ndá, tɔ akɔ́g bíbé bí ndá, amú wayi vəŋǎn bīlíg á ńnomó étɔ̄á, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Bə́dan etsíg á yób, lɔ́ŋáŋ tɔ á zāŋ məyɔŋ, komozán məyɔŋ nə́ mə́ zu lúman ai nyé, lóégán biwóge, bí zu lúman ai nyé. Ararat, Mini, Ashkenaz. Tɔ́bán bədzóē bəzimbi bənén. Zǎn ai bikabilí, anə́ ńkunda bitandág yā byálóban. Komózan məyɔŋ nə́ mə́ zu lúman ai nyé, miǹkúkúmá yā Mɛdes, bəngɔ́mɔna bóé ai bəlɔ́ya bóé bə́sə ai ńgúmā ńnam wáwóge ai nyé. Ńdɔ sí é ngátigidan, e mbádá; e yéne anə́ ebui fəg Ńtondôbə yá tóban ású Babilón: nə́ ǹnǎm Babilón ó və̄ŋán bīlíg, təge ai mod étēde. Miǹgungúl yā Babilón mí təg yǎ ai bítá, bə́ man yǎ kə́ sɔbɔ á bə̄ndá kɔ̄a, ngul dzábán ē man yǎ. Bə́ ńtɔa yǎ bīníngá bə̄tɔ̄g, bə́ tum yǎ ndóan á mə̄ndá móé, bifɛdəga míḿbɛ́ bíé bí man yǎ bōle. 31Kálara m̀bɔ́g a kə tóban ai ényɔ́ ḿbɔ́g, m̀bəgə m̀bándá a kə tóban ai ḿbəgə m̀bándá m̀bɔ́g, nə́ bə́ kə kad ńkūkúmá yǎ Babilón naa tísɔn dzié ē nɔŋɔban yǎ mīm̀fág mísə̄. Məzěn mə́sə̄ mə́ nə ǹtsígán, məndá ǹdígán, bod bítá hə á wɔ̄ŋ étēde. Amú éyə Ǹtondôbə Sabaod, Zambá Ísraɛ̂l a kɔ́bɔ̄ nâ: m̀bəmbə Babilón a fulan ai ǹgín ngɔ̄n éyɔŋ bákɔɔdɔ wá; eban yâyǐ kig kog, abǒg mə́kwé díé á sūlí. Bâməmə́lə fǔfulu anə́ bīmgbə́m, bábām anə́ bitɔŋ bimgbə́m. Ngə́ báwōg ndúgúdu: makomozan bɔ́ mənyu, mayi bɔ̌ naa bə́ nyu, nə́ bə́ bi miǹtag, bə́ kə̄ óyɔ̄ kōlé təgě fə bǎd həbə, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mayi kə ai bɔ̌ anə́ bɔ́n míńtómbá éba nyag, anə́ bə̄yóm míńtómba ai bitud bíkə́la. Minyón ású Babilón Éyə Shéshad ǎ nɔŋɔban yá ? Éyə məbún mə́ sí ésə mánɔŋɔban yá ? Éyə ǎ və́ŋan ángōndó dzóm ya ? Babilón á zāŋ məyɔŋ ? Máŋ mábɛ̄d á yób nə̄ málūman ai Babilón, miǹkúmudu mə́ndím móé myâyali nyé á yób. Bətísɔn bóé bə́ vəŋán yǎ bīlíg, ǹkód ńnam, sí yǎ mod ǎ tɔ̄á kīg fə, á mod ǎ lǒd kīg fə. Mayi kə́ yénan ai Bel á Babilón, mayi nyé fadi ânyu é dzóm ā dí. A tádigi étɔ̄á dzī, məyɔŋ mâyǐ kīg fə bǎd búgī nə̄ mâkə ábə̄ nyé. Tɔ m̀fǐm Babilón óbēn wâyi ku. Mína ayɔŋ dáma, kwíán átān, mod ósə yǎ ábə̄ mínā á nyīīgī nyémēn á mod olún Ǹtondôbə. Hədá tə ǹnə́m wâku mína sɔ́m, tə myǎmbáda é fwé yáyaman á ńnam: ḿbú hí, é fwé nyí é kwī, ḿbú ḿbɔ̄g fwé fə́. Abé lə́ yaman yǎ á sí, ńtíbili bod nyɔ́ ā kōdógo, ényɔ́ ḿbɔ̄g á yián. Amú, mə̄lú mā mázu, émā māyi kə́ yén bivəgələ̌ yā Babilón, ǹnam wóé ósə̄ wâyi kúban ósɔ̄n, bəwú bóé bə́sə̄ bə́ nɔ̄dɔ́ nyē âbum á sí. Eyɔ̌ŋ tē yób ai sí ai é byə́m bísə bí nə́ étēdē byâyi lɔ́ŋ Babilón bīkígá, amú bətsam ǹnama básɔ̄ nyē á ńnam âkoé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Mim̀bim mí ngaku á sí ésə ású Babilón, Babilón nyé a yəǎn fə ku ásu mim̀bǐm yā Ísraɛ̂l. É mína yǎ mī ngátúb ókəŋ bítá, kaŋán ! Tə myǎtə́bə á zēn ! Mǐ tsogo Ǹtondôbə, oyǎb, tə Yērúzalɛm a kódō mínā a mīnə́m. Bǐ ngabə́ ósɔ̄n étē, éyɔŋ bǐ wógo mətǎ, osámā ó ngábi bíā: bədzín bə́ ngányián á ḿfūfúb étɔbɔgɔ yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə. Ńdɔ̄ hḿ émɔ̄ mázū má, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mə́lú māyi kə́ yén bivəgələ bíé, eyɔ̌ŋ tē ébá báwú bâyi tad á ńnam wóé ósə. Tɔ Babilón ā bɛ́d á yób étēde, a mǎn tóán wónō ńkum wóé, mayi béndē bətsam ǹnama nə́ bə́ kə lúman ai nyé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Edǔŋ ai bikígá byásɔ́ á Babilón, mod amalá a sɔ́ á Bəkaldéan. Amú Ǹtondôbə a bwé Babilón, a tə́lé ábuí bidǔŋ díé, edǔŋ mədulú yā é duŋu anə́ mīńkúmudu mə́ndím, ǎ tə́lé ábūí édǔŋ yā kíŋ dzābán é bɔg. Owé, ǹtsama ǹnama ǎ súán ábə̄ nyé, a sɔ́ lúman ai Babilón; zingí dzīē ē bili yǎ mīńkóm, bə́ mān yǎ būg bīlâ byábán. Owé, Ǹtondôbə anə́ Zambá məkunuŋa, a yəm yân mân, təge səlan. Mayi nyúū bitɔŋ míńtómbā bíé ai mim̀fəfə́g míe, bəngɔ́mɔna bóe, ai bəlɔ́ya bóe ai zingí dzíe mə́yɔg mábi, bâyi kə óyɔ̄ kōlé, təgě fə bad həbə, ǹkúkúmá énye a kɔ́bɔ̄, ényɔ́ á nə̄ dzwé nâ Ǹtondôbə Sabaod. Éyə Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ ná: Mim̀fim mí Babilón, edzə́dzala, myâyi mǎn tsamban. Bod miḿbɛ́ bóé bə́ man tumban á ndóan. Á ńtɔ̄á naa, məyɔŋ mə́ ngawú ńdzǔg á zəzə, məyɔŋ mə́ ngatyé nyɔ́l ású ndóan. Ábɛ́də́ lə́ ńkúkúmá díé, Sédésias a ngábə́ ókalǎ bisəb məwóm mə́bɛ̄ ai m̀bɔ́g, ńdɔ a ngádzóe á táŋ mim̀bú awômo ai m̀bɔ́g á Yērúzalɛm. Nyiá á ngābə́ dzwé nâ Hamutal, ngɔn Yirmeyahu e tɔá byálí byali yǎ Livna. 2Ńdɔ a ngábɔ é dzóm é nə́ ábē á mís mə́ Ńtondôbə anə́ ḿból fə Yoákim nyé a ngábɔ. 3É mam mə́ ngábɔban á Yērúzalɛm ai á Yúda mə́ ngáhali olún Ńtondôbə, a kələ kwí anə́ á ngātsídan bɔ́ á mís móé. Ńdɔ Sédésias a ngábɛn edzóē ńkúkúmá yǎ Babilón. 4Á ḿbū ébulú yā édzōē dzíé, ngɔn awômo e tɔ̄á mə̄lú áwômo, ńdɔ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ngāzu tsǎg Yērúzalɛm bitá ai ǹkán bítá wóé ósə, ńdɔ a ngávul ńkān á ńsəŋ tísɔn, a man dzɔ dili ai mod ebé ńkɔ̄dɔ̄ná. 5Tísɔn é ngádiliban nálā a kələ kwí á ḿbū áwômo ai m̀bɔ́g yā édzōē ńkúkúmá Sédésias. 6A ngɔn nyina, e tɔ̄á mə̄lú ébǔl, hála zie e kwí yǎ á tísɔn ákyāí yə̄ naa tɔ́ miǹkúkúmá mí bod mí ńtɔ̄á təge ai dzóm yā ádī, 7ńdɔ̄ bə́ ngátúb álɔ́ŋ á tísɔn. Ńdɔ bod bítá bə́sə̄ bə́ ngáman túb ai alú ásə, bə́ kódó á tísɔn, bə́ kíí á ḿbɛ̄ yā á zāŋ mim̀fim míbɛ̄, babi ai ngádan ǹkúkúmá. Bəkaldéan bə́ diligi tísɔn, ńdɔ̄ bə́ ngayəm zěn Âraba. 8Ńdɔ miǹkunda bəzimbi Bəkaldéan mí ngákə̄ myátsídan bɔ́, bə́ kə́ kpǎn Sédésias á ḿbómbō sí yā Yeriko, é vóm bəzimbi bóé bə́sə̄ bə́ ngádzóge nyé, bə́ mān túb. 9Ńdɔ̄ bə́ ngábi ǹkúkúmá ńkōm, bə́ kə́ ai nyé á Rivla, á ńnam Hamat, ábə ǹkúkúmá yǎ Babilón, ńdɔ a ngátə́bə étīē yā ndá mədzó. 10Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Babilón a ngáman tsíg bɔ́n bə́ Sédésias kíŋ á mís móé étē, a mǎn fə tsíg bitɔŋ míńtómbā yā Yúda bísə dzam də́dā á Rivla. 11Ńdɔ a ngáman twí Sédésias mís, a tíndí nyē ai mə̄súŋ mə́ ékie. Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngākə ai nyé á Babilón, a fudí nyē á nim̀bog a kələ kwí ábǒg áwú díé. 12Á ngɔn tána é tɔá mə̄lú áwômo, ḿbú áwômo ai ebulú yā édzōē Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ńdɔ Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́ni bəzimbi, mod yǎ ndá étē ábə ǹkúkúmá yǎ Babilón, á ngānyián á Yērúzalɛm. Ńdɔ a ngátum Tə́mpɛl Ǹtondôbə ndóan, ndá ǹkúkúmá ai məndá mə́sə̄ yā Yērúzalɛm. 14Ńdɔ miǹkundǎ Bəkaldéan yā mí ngábə́ ai ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi mí ngáman búg míḿfim mísə̄ mí kɔ́dɔgan Yērúzalɛm á nyɔ́l. 15Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi, a ngákə ai mim̀búbúá mīvɔ́g yā áyɔŋ á məkaban ai məbugǎ yā é bod bə́ ngálígī á tísɔn, ébá bə́ ngádaŋ é ngām yǎ á yād bə́ kə́ ábə ǹkúkúmá yǎ Babilón, ai ébá bə́ ngálígī á bə́ komo bikpəlé. 16Hədá Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi, a ngálíg mim̀búbúá mīvɔ́g yā ńnam, anə́ bə̄síé mə́fúb mə́ wɔ̂n ai bəsíé məfúb. 17Ńdɔ Bəkaldéan bə́ ngáman búg mə̄ndíe bikiě yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə, məkon mə́ ébígidi ai máŋ mə́ mvɔ́d yā bí ngábə́ á Tə́mpɛl Ǹtondôbə; ńdɔ̄ bə́ ngáman kə ai mvɔ́d ésə̄ á Babilón. 18Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngánɔŋ bilában bí ásúb, bisɔ́bɔ́lɔ, akəŋ, kɔ́b emyǎm, məndə́g ai bilában bí mvɔ́d bísə̄ yā bə́ bəlán ai byá ású ólugú Ǹtondôbə. 19Ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi a nɔŋɔ́ fə̄ kɔ́b, biwúma, kɔ́b emyǎm, bilában bí ásúb, bí tə́ləga mə́lámba, bidɔ́g bísóá, é byə́m bísə̄ bí ngábə́ mvɔ́d ai ébí bísə̄ bí ngábə́ sílíba. 20Ḿfág yǎ mə̄ndíé mə́bɛ̄, m̀báŋ Máŋ, nyǎg bikie awômo ai ébɛ̄ yā é ngábə́ á máŋ á sī, ai məkon mə́ ébígidǐ yā ńkūkúmá Salomóŋ á ngākom ású Tə́mpɛl Ǹtondôbə, bə́ ngábə́ kig dzǎm vəg ábím mvɔ́d yā byə́m bítē bí bii á ńlod. 21Ású mə́ndíé, dá á ngábə́ mongolo mə́ mɔ́ áwômo ai mwom á ńtīē; á ńkɔ̄dɔ̄ná, mongolo mə́ mɔ́ áwômo ai mə́bɛ̄; anyǔ ányi âfib; á tɔá édɔ̄g á ńnə̄m étēde, 22Mǎn ńtóm ékie a bədé á ńlō ándíé ā yōb, mongolo mə́ mɔ́ mə́tán á ńtīē, avɔ́d ai bibumá ńkɔ̄dɔ̄ná, byə́m bítē bísə̄ bí tɔá hə bikie bikie. Dzam də́dá ású ándíé bɛ̄ɛ. Bibumá mə̄wóm ébǔl ai bisaman bí ngábə́ á mə̄kúg. Bibumá bísə̄ bí ngakə kwí ńtɛd á ńkɔ̄dɔ̄ná avɔ́d ásə. 24Ńdɔ ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi a ngábi Seraya ǹkúkúmá bəfada ǹkóm, a bǐ fə Sefanya, efɔlɔgɔ dzíé, ai bənɔ́nī bə́lɛ́ yā ḿbɛ̄. 25Á tísɔn a bǐ myǎg m̀bɔ́g ńkōm, éví ó dzóege bod bítá, bod bə́ ǹkúkúmá zamgbál yā bə́ ngákɔ́b á tísɔn, ǹsaŋ bəkálara, ǹdzóe ǹkunda bítá yǎ ā bəbəgə mam mə́ élâŋ bod ai bod bə̄fə́ hālá mə̄wóm mə́samǎn yā bə́ ngákɔ́b á tísɔn. Ńdɔ Nebuzaradân a ngánɔŋ bɔ́, a kə́ ai bɔ́ ábə ǹkúkúmá yǎ Babilón, á Rivla. Ńdɔ ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngábɔ̄ nâ bə́ we bɔ́ á Rivla, á ńnǎm Hamat. Éyə̄ hḿ bə́ ngákə ai Yúda ná á məkaban oyǎb. Étâŋ bod Nebuzaradân a ngákə ai bɔ́ á məkaban é nə́ nâ: á ḿbū zamgbála: Yúdɛn Á ḿbú áwômo ai mwomǒ Nabukodonosor bə́ kódó ai bod á Yērúzalɛm Á məmaná, ḿbú mə́wóm mə́bɛ̄ ai lálā Nabukodonosor, Nebuzaradân, ǹdzóe bənɔ́nī bəzimbi, a kə́ə́ ai Yúdɛn á məkaban, bod Bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bod Hədá, á ḿbū məwóm mə́lɛ́ ai zamgbál á məkaban mə́ Yōákim, ǹkúkúmá yǎ Yúda, á ngɔn awômo ai bɛ̌ɛ e tɔá mə̄lú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mə́tán ńdɔ Ewil Mérodak, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ḿbū bēn á ngābɛ́d ńkúkúmá, a ngádzu Yoákim, ǹkúkúmá yǎ Yúda, a kúlí nyē á mim̀bog. A ngákɔ́bɔ ai nyé ai ebubud kíŋ, a və́ə́ nye etɔá ńnén, é lodo ébí míńkúkúmá mísə mivɔ́g yā mí ngábə́ ai nye á Babilón. Ńdɔ Yoákim a ngásɔ́di biwɔ́mǎn məkaban bíé ǎ ngákad dí ábǒg ásə̄ á tə́bə́le ǹkúkúmá, á ńgūmā ńtíé ényiŋ wóé. Ǹkúkúmá yǎ Babilón ā dzálaga məyáŋan móé mə́sə, amǒs yā ámǒs ósə, a kələ kwí anə́ ā kələ wú, á ńgūmā ńtíé ényiŋ wóé ósə. Dzé ! A tɔ̄á étám á fəfə́l, édzə̂dzalá yǎ á ngābə́ ai etítíb bod ! Ǎ vəŋan yǎ, a ńtɔ̄á anə́ ńkūs mīníngá, é tísɔn é ngábə́ ánēn á zāŋ məyɔŋ, asú zɔa á bibə́gé bísə, ǎ ngabɔ yǎ bīsíé bí étúga. A lod ǹgúmā álú hə a yóno, bibə́gē byâsigi nyé á mə̄máŋ. Á bə̄mvóé bóe, tɔ m̀bɔ́g ā fīmī kig nyé bībə́gē á mís. Bə́sə̄ bə́ ngádug nyé, bə́ ńtɔ̄á yǎ mīńzīzíŋ míé. Yúda a ńtɔ̄á yǎ á məkaban á mvús miǹdzǔg míé ai etíbílí dzíé. Á tɔá á zāŋ məyɔŋ təge yén avoŋóbó, é bod bə́sə̄ bátsīdan nyé bâkpaan nyé é vóm á sə̄ kig dzǎm túb. Məzěn mə́ Síon mə́ nə̄ á məyəb, mod ǎ zu kīg fə á ńdóbán dzié. Mim̀bɛ́ míé mísə̄ mí nə bīlíg, təge ai mod, bəfada bóé báyōn. Miǹdǐb bəngɔn míé myásingili, a nə á məyəb étēde. Bətíbili bóé bâmana nyé, miǹzízíŋ míé mí nə miǹtag, Ǹtondôbə énye a ndə́gələ nyé ású abuí míńsə́m díé, bǎn bɔ́n bóé bə́ ngákə̄ á məkaban, ǹtíbili a tə́lə̄ bɔ́ á mvús. Dúmá díé ásə̄ á kódō yǎ ábə̄ Síon, miǹkúkúmá míé mí ngábə́ anə́ bə̄yóm bíkə́lá yā báyēn kig mədîga, mí wulugu ai sɔm ésə ósū é bod bə́ tsídigan bɔ́. Yērúzalɛm a dúgan tsog məmǒs miǹtyé ai məmǒs miǹdzǔg móé, abəŋ díé ásə, éyɔŋ ayɔŋ díé á kpaag á bīkúdā míńzīzíŋ míé, təge ai é mod a vɔ́li nyé. Bətíbili bə́ yénə̄ nyé, bə́ woege ḿbəg a ngáku. Yērúzalɛm a ngásə́m ǹsə́m ńnēn, a ńtɔ̄á yǎ dzóm mvid. É bod bə́sə̄ bə́ luugu nyé ósúsúa bə́ ngabyandi yǎ nyē: amú bə́ ngáyén ńsɔ̄ wóé. Ḿfág wóé, a yón ńdɔ̄ fə a lúm mvús. Eboe dzíé yálād ângənga díé, a ndzí kig búnī naa éyə̄ láyi kə́ mǎn nálā. Ǎ ku yǎ fɔ̄ɔ̄ á sí mətsɔ́ ! Təge ai é mod yǎ ā vɔ̄lī nyé. "Ǎ Ńtondôbə, bəbə́gə̄ ábím ngɔ́l mə̄ nə́, ǹzízíŋ wâtaman ma !" Ǹtíbili ǎ man yǎ fadi ákūmá díé ásə: ǎ ngayén anə́ məyɔŋ mányían á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé, mə́yɔ̌ŋ yā ó ngātə́lē mvéndé eki təge nyían ékōān dzóe. Ayɔŋ díé ásə̄ láyōn, bákə bádzə́ŋ ḿbāŋála, bávə́ mīńsāngá míé ású bídí nə́ bə́ dúgán bi ényiŋ. "Ǎ Ńtondôbə, bəbə́gə̄, ó yen ábím ébyandí bábyandi ma." Mína yǎ myǎlod a ǹdzɔ́ŋ, bəbə́gán, mǐ yen ngə́ mīńtyé mīfə́ myâvəgan ai akyái miǹtyé mə bələ́ mī, émí Ńtondôbə a ngávə́ mā ámǒs ḿbə̂ olún wōē. Ḿfág á nə̄ á yób, a ngálóm ndóan yǎ á ngākúb á bivɛ̌s byáma, a ngáya avɔ́d á məkǒl máma á sí, ńdɔ a ngádib ma á sí, a ngábɔ̄ nâ mə́ tɔ́bɔ̄ anə́ é mīníngá ā man ya, ényɔ́ á nə̄ ábǒg ásə təge ai anambá[1]. M̀bǒg yā mīńsə̄m myámā wâdid ma á bītúl, wɔ́ wóé ńgɔ̄ ó ngāvaŋ ma m̀bog á kíŋ, a vǎ ma ngul á nyɔ́l, Ǹtondôbə a ngávə́ mā á mɔ́ mábán, mə sə́ kīg fə dzǎm tə́bə. Ǹtondôbə a tsídan yǎ mīḿbén myámā á zāŋ dzama, a tógán ékōān nə́ é lúman ai ma, nə́ é tsam mim̀bén myáma. Ǹtondôbə a ngámyǎd éfɛd ǹdib ngɔn Yúda. Asú tē ńdɔ mayón, bibə́ge byákwī mā á mís, amú ńtil bibə́ge a nə oyǎb ai ma, ényɔ́ yǎ á nə̄ ma dzǎm dúgán və̄ ényiŋ; bɔ́n báma bâyə̌m kīg fə é vóm bə́ tə́lə́, amú ńzīzíŋ wâlod bɔ́ á ngul. Síon a sám mɔ́, təge ai é mod ǎ til nyé bibə́gē á mís, Ǹtondôbə a lóm bə̄tíbili, məzěn mə́sə nə́ bə́ zu lúman ai Yákɔb, Yerúzalɛm ǎ vəŋan yǎ dzóm mvid á zāŋ dzábán. “Ǹtondôbə, nyé á nə́ sósōō, amú mə ngádaŋ mvéndé dzīē. Mína məyɔŋ mə́sə, vógólán hḿ, mǐ yen ábím míńtyé mə bələ́; miǹdǐb bəngɔn myáma ai bə̄ndómán báma, bə́sə̄ bə́ nə ǹkəán á məkaban. Mə ngálóe bibɔn byáma: ńdɔ̄ bə́ ngádug ma; bəfada báma ai mvindí bod é wúag á tísɔn, bákə bádzə̄ŋ bīdí yā byádúgan bɔ́ və̄ ényiŋ. Ǎ Ńtondôbə, bəbəgə é wɔ̄ŋ ó bə̄lə́ mā, miǹya myábɔ̄g mā âbum, ǹnə́m wâkilan ma âbǔm, ású mə́lɔ́, mə̄ ngábɔ məlɔ́; á ńsəŋ okəŋ bítá ó manaŋa mvɔŋ bod dzama, á ńnə̄m étē hə anə́ á ndá Awú. Bə́ wógo anə́ mātad təge ai é mod ǎ til ma bibə́gē á mís; miǹzízíŋ myámā mísə̄ mí wógo amalá dáma, mí ngatag; dzam dá esíé dzōē dzílī; ámōs ó ngākag, ǒ bɔ̄ naa ó zu, bɔ̌ hḿ naa bɔ̂ bə́ və̄ŋán anə́ mā ! Abé dábán ásə á yénégē á mís móe, ó bəlan ai bɔ́ ḿból ó ngábəlan ai ma ású míńsə́m myámā mísə.Amú mə̄ yón yǎ ábuí, ńdɔ̄ nyɔ́l ésə ě ngakɔn yǎ ma. Ná yá ! Ǹtondôbə, ólūn wóé ā yōb, ńdɔ a ngákúb Ábə̌ŋ ngɔn Síon díbī á nyɔ́l ! A ngásogolo dúmá Ísraɛ̂l á sí, təge bǎd tsog étə̄le məkǒl dzíé amǒs ólún wóé. Ǹtondôbə a ndzí kig fə yén ngɔ́l, a ngáman tsam bitɔbɔgɔ bí Yákɔb bísə; ólūn woe á yób, a ngáman sógolo á sí miǹkum mí Ábə̌ŋ ngɔn Yúdea, a ngawoa ayɔŋ á sí ai bənyiá bodo, a kúbú fə̄ bɔ́ éyɔg. A ngáman búg ngul Ísraɛ̂l ésə, á ndóan yǎ ólūn wóé, a dúgán ai m̀bɔ̄ ńnōmo woé á mvús á mís míńzízíŋ, a ngákoe ndóan ábə̄ Yákɔb, ényí yākə yadigi edídigi. A ngásɔŋ elâ dzíé anə́ ńzízíŋ, a yə́mə́ ḿbɔ̄ ńnómo woé á kpím; anə́ ńlúman, ǎ ngáwé ébá bə́sə̄ bə́ ngábə selege mís. Êbə̌m Ábə̌ŋ ngɔn Síon ǎ ngásoe ayɔ́g díé anə́ ndóan. Ǹtondôbə a ngábə́ hə anə́ ńzīzíŋ, a ngáman tsam Ísraɛ̂l, a mǎn tsǎm mə̄ndá móé, a búgú miǹkum míé, a bulú mīńsíngílí ai miǹnyanda ású Abə̌ŋ ngɔn Yúdea. A ngábúg Ngádan ai Ongóla, a mǎn tsam ndá bikóán dzīē, Ǹtondôbə a ngábɔ nâ bə́ vóán məbóg ai bəsábad á Síon, a mǎn tsídǎn mīńkúkúmá ai bəfada á mod olún wōē á yób. Ǹtondôbə a ngávíni alatâr woé, a víni m̀fúfúb étɔbɔgɔ wóé, ńdɔ a ngávə́ mim̀fǐm yā mə̄ndá móé á mɔ́ miǹzīzíŋ. Hə bikígá á Tə́mpɛl anə́ ámǒs Ndóban. Ǹtondôbə a ngáváŋ nə́ a búg m̀fǐm Ábəŋ ngɔn Síon, ńdɔ a ngálindi ǹkɔ̌l, a sámá wɔ́, təge dúgan ai wá á mvús sə nâ a tám mǎn tsam dzóm ésə. A ngákúb áwū á ḿfim ósú ai éví bɛ̄ɛ, mísə mí nə hə á mīńyōn étē. Mim̀bɛ́ míé mí nə á mə̄tsɔ́ á sí, a ngáman búg mə̄bám yā étē, ǹkúkúmá wōē ai bətə́bə̄ bə́ ósū bóé bə́ nə̄ á ńnǎm məyɔŋ, Mvéndé é sə̄ kīg fə ! Tɔ bəprofɛ́d bóé bə́bēn báyēn kīg fə biyə̌ŋ ábə Ǹtondôbə. Bə́ tɔ̄tɔ̄án á sí, bivól, mvindí bǒd yā tísɔn Síon, bə́ man yǎ kúbǎn ásǔb á mīńló, bə́ man yǎ bɔ̄d bīyé məyəb, bálúi miǹló á sí; miǹdǐb bəngɔ̌n yā Yērúzalɛm. 11Mís mámā mə́ təg yǎ ai bibə́ge, miǹya myábɔ̄g mā ábum, ǹnə́m wábɔ ma miǹtyé, ású ámalá tísɔn ayɔŋ dáma, amú bɔ́ngɔ́ ai miǹkə́ŋə́lé mí bɔ́n myáman təg á mīńdzɔ́ŋ mí tísɔn. Básíli bənyiá nâ: “Éyə ḿbāŋála ai wɔ̂n bí nə́ vé ?” Báman ku, anə́ é bod bə́ bálī mə̄və́ŋ á miǹsəŋ mí tísɔn, bə́ ngawú á twé bənyiá bábán. Mayəm nə́ mə́ vəg wǎ ai dzé, ǎ Yērúzalɛm ? Zá á nə́ wa dzǎm yəgələ ǎ ńdǐb ngɔn Síon ? Amú ámalá dóé á nə anén anə́ máŋ: zá ā yi wa bɔ̌ mvɔ̄í ? Bəprofɛ́d bóe bə́ ngáyén ású dóe biyə̌ŋ miǹnǎl ai bivwé bí mam; bá ndzí kig kúlī ńsə́m wóe nə́ bə́ súbu wa ai məkaban oyǎb, bə́ ngalɛ̂ wa biyə̌ŋ mədugán ai biyə̌ŋ miǹnǎl, mam mə́ mvol. Bəlod bə́ zěn bə́sə̄ bâkud kób éyɔŋ báyén wa; bálɔ̄ŋ álólɔ́ŋ, bə́ sigizi miǹló ású Ábə̌ŋ ngɔ̌n Yērúzalɛm, bɔ́ nâ: “Yə m̀bəŋə m̀bəŋə fɔ́ɔ́ fə̄ nyɔ́, miǹtag mí sí ndon ésə ?” Báyāi wa anyu á nyɔ́l, miǹzīzíŋ míé mísə; bálɔ̄ŋ ólōlɔ́ŋ, bə́ ladagan məkəg, bɔ́ nâ: "Bǐ nɔd yǎ nyē á mə̄ndím étē !" Ámōs yā bī m̀bə́ fidigi á fɔ̄ɔ̄ vī ! Ńgɔ byǎnamba ví, ńgɔ byáyēn vī !" Ǹtondôbə a dzála yǎ é dzóm á ngātám, ǎ bɔ̄ ńyīán yā ébūg dzíé yā é ngátiliban a tádigi á mə́lú yā ókōbá, ǹzízíŋ ó ngatag ai amalá dóe, ó ngabɛ́dē tɔ́ŋ á yób. Lɔ́ŋɔ́ hḿ ékīgā ábə Ǹtondôbə ! Ndi tísɔn Síon, yónó bibə́gē bí kwî wa á mís ai alú ai amǒs anə́ mīńsōlé mə́ndím: tə wavɔd ǹyón, tə mís móe mâwɔi. Tə́bə́gə́, lɔ́ŋɔ́ bīkígā ńgúmā álú, á məwola mə́sə yā ńgúmā ńtíé álú, soége ǹnəm wóē á sí anə́ mə̄ndím á mís mə́ Ńtondôbə; sámá mɔ́ móe ábə̄ nyé nâ ó kōde ényǐŋ bān bɔ́n bóē yā báwú zie á māān míńdzɔ́ŋ. Ǎ Ńtondôbə, bəbə́gə, zá wabə́lan ai nyé ákyāī dī ? Ngə́ bīníngá bə́ ngádí ébumá dzábán, bɔ́ngɔ́ yā bə́ nə́ ńkomán ḿbəŋ !... Ngə́ bə́ ngátsíg bəfada ai bəprofɛ́d kíŋ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ Ńtondôbə[2]. Á məzěn mə́sə, bɔ́ngɔ́ ai miǹnǒm mí bod bə́ dzōdzōgán á sí mətsɔ́, miǹdǐb bəngɔn myáma ai bə̄ndómán báma bə́ mān yǎ wêban ai okəŋ bitá; watsíg kiŋ ámǒs ólún wóe, wawé éwēwee, təge yén ngɔ́l. Wayi bánda anə́ ámǒs Ndóban, bíkɔ wɔ̌ŋ byákɔ́dan ma á nyɔ́l mīm̀fág mísə, âmǒs ólún wóe, tɔ mod ziŋ a ndzí kig túb ngə́ álīgi. Ébá mə̄ ngáfólo, mə náá fə̄, ǹzízíŋ wáma ó mān bɔ wé bə́sə. Mə nə é mod yǎ á ngāyəm miǹtyé ai ǹkás yā ólún wóé, mǎ ā wulu ai nyé á díbi étē təge ai m̀fyɛ, owé, a lúm ma bikúda ai wɔ́ wóé ǹgúmā ńtíé ámǒs, ǎ man yǎ ma dígi miǹson ai ekob a mǎn ma búg bivɛ̌s; a ngákom ma m̀bog, a dílī ma á ńsu ai á miǹdzǔg étēde; a ngátoe ma á díbi étē ai bəwú yā ókōbá. A ngáfɛd ma á mim̀fim étē təge yə akwíí yā á ńsəŋ; a bɔ nâ məsúŋ mámā mə́ did. Mə fyáŋán lɔ́ŋ bīkígá nə́ malóe a təbə́ ngogolán dzama. A kə á tsíg ma məzěn ósū ai bidzə́ŋ bí ngɔg, a man ma dǐb məzěn. A ngávəŋan ma é zə̄ yā yāyaba, émgbə́m yā yámɔ́n, a ngákə a ya biyɔá á məzěn máma, a mǎn ma nyab, a vəŋán ma ebûg mənyu. A ngákɔli elâ dzīé, a kədán mā nə́ məkɔ̌ŋ móé mə́ lúm ma. A ngálum ma məkɔ̌ŋ móé ódūg, məkɔ̌ŋ yā ńkɔ̌b wóé. Mə̌ vəŋan yǎ éwoe lóe áyɔŋ dámā ásə, dziá yā báyia ǹgúmā ńtíé ámǒs. A ngádzáli ma ai ayol, a bɔ̌ naa mə́ sɔg ekug. A bɔ nə́ mə́ bwe ngɔg ai məsǒŋ, a nyílí ma âsǔb étē; watsídan ma oyǎb ai mvɔí; mə ngávóan yǎ é dzóm bálóē nâ mvɔ̌m; ńdɔ mə ngádzó nâ: akə̌ lə́ ósū á man yǎ mā ású áfidi yā lə́ sɔ̂ ma ábə Ǹtondôbə. Tsogó ósāmā wáma ai endə́ndə́ŋ dzáma, nálā ó nə ayol ai ǹsu. Matsog, madúgan tsog kɔ́m ésə ésə, mə̌ man yǎ, mə̌ ngaku fɔ́ɔ́ hə sɔ́m ású édí lábəbə mǎmēn ! É mam má émɔ mǎyi kad ńnə̄m wáma, nə́ mə́ dúgán fidǐ: mvam Ǹtondôbə ! Amú yābə́ kig man, ǹnə́m ngɔ́l wóé wábə́ kig ku sɔ́m ! E[3] nə m̀kpámáŋ kídí ésə. M̀baalán mətǐŋ ó nə anén. Ma nâ: Ngab elíg dzama e nə Ǹtondôbə, asú tē mayi bələ́ áfidi ai nyé. Ǹtondôbə a nə m̀bəŋ ású ébá báfidi nyé, ású ǹsísīm wádzə́ŋ nyé. Lə́ nə m̀bəŋ áyanga ákodé yā ábə Ǹtondôbə, o tɔá évōl; lə́ nə m̀bəŋ ású mod, nə́ á bə̄gə m̀bog a tádigi énânga. A yəan tɔbɔ étām, təge kɔ́bɔ éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ tə́bələ nyé dɔ̄; ábəm ányu á ḿbūlúg kámāná afidí á nə dzǎm bɔ ! A lə́dē é mod a bímī nyé ámāŋ díe; ádzyē ai mətǎ. Amú Ńtondôbə ǎ tíndī kig bod âfan etítíndí, amú, á nə̄ nâ, ngə́ ā bɔ ayɔ́g, a dúgan yén ngɔ́l ású ábuí áfú ńnə́m díé; amú ǎ dzɔdi kig mod, ǎ ndə́gələ̌ kig bod ai miǹtag á ńnə̄m. Éyɔŋ bákɔɔdɔ mim̀bog mísə̄ yā ńnam ai məkǒl, éyɔŋ bábɔ mod ebádág á mís Mədaŋa Yóbo, éyɔŋ bátsíg mod adzó ábé, ngǎ Ńtondôbə a yén ? Zá á bələ́ ngul yǎkɔ́bɔ hə ai anyu mam mə́ ńtɔ̄á ? Yə Ǹtondôbə ǎ dzoē kig ngǎ ? Ngǎ sə ânyǔ Mədaŋa Yóbo ńgɔ abé ai m̀bəŋ byákad kwí ? Dzé mod ǎ kə á bɔ miǹsɔg ? Tə́tə̄lə́ tɔ anə́ á mīńsə́m míé ! Ńtɔ̄án bəbə̌ məzěn máán, ḿbíndígān mɔ́, bǐ dúgán ábə Ǹtondôbə. Ḿbɛ́dán mɔ́ máán éyɔŋ ai miǹnə́m myáán ábə Zambá yǎ á nə̄ á yób. Bǐ ngásə́m, ńdɔ̄ fə bǐ ngábɔ məlɔ́ ńdɔ̄ á wa wǎ dzǔ kig. O ngábɔ́d ólūn á nyɔ́l, o ngátsídan bíā, o wé bíā, təge yén ngɔ́l; o ngáyali wámēn ai ǹkúd, ású yə̄ nâ tə́ ngogolán dzāān yalod, ó ngāvəŋan bía m̀bɔ́án, ewoa miǹkə́lə́g mí fón á zāŋ məyɔŋ. Miǹzízíŋ myáán mísə̄ myáyāī bía anyu á nyɔ́l; wɔ̌ŋ ai ébé ḿbyā bí nə́ ngab dzǎn, ǹtsamán ai ndáman. mís mámā mánɔ̄ŋ áswē bíbə́ge ású ámalá ngɔn yǎ áyɔŋ dáma, mís máma máyōn, təge ai awɔí, təge ai avoŋóbó, a kələ kwí anə́ Ǹtondôbə, ḿfág á nə̄ á yób, á lúmbū nə́ á yen; mís mə́ ngábɔ yǎ ma miǹtyé, ású bəngɔn bə́sə̄ yā tísɔn. Bátsídan ma, bâsome ma anə́ ónɔ̌n, ébá bávíni ma ǹnə́m təge ai etɔm; básōgolo enyiŋ dzámā ébē, bə́ lúmu ma ngɔg; məndím mâlod ma á ńlō á yób, ma nâ: "Mə dzáŋ yǎ !" Malóē dzwé dóe, ǎ Ńtondôbə ébē ā sī; wawóg kíŋ dzama "O bə́ dǐb mə̄lɔ́ á ńtad wáma ai á ńsīŋílí wáma !” Wasúbu babi, ámōs mālóe wa, wa nâ: "Tə wambáda !" Ǎ Ńtondôbə, wakál ádzó lə́ bə̄lə́ mā; ńdɔ wǎkode enyiŋ dzáma; ǎ Ńtondôbə, wayén ábé bə́ ngábɔ ma, kunú mā[4] ! Wayén bivudúgá byábán bísə, bisɔ̌g byábán bísə ású dáma. Ǎ Ńtondôbə, wawóg mə́tā báta ma, ai bisɔ̌g byábán bísə ású dáma: é mam mə́sə miǹzízíŋ myámā mí kələ myákɔ́bɔ á mə̄nyíŋ ású dáma ǹgúmā ńtíé amǒs. Tɔ bə́ tə́lə, tɔ bə́ tɔ̄á, bəbə́gə̄ bɔ́: mǎ mə̄ nə́ dzīá dzábán. Ǎ Ńtondôbə, váá bɔ̄ mân ású bísíé yā mɔ́ mábán, bɔ̌ naa miǹnə̄m myábán mí lɛd á kpím, ó kǔb fə̄ bɔ́ éyɔg. Tsídígán bɔ̄ ai olún ósə, vaígī bɔ́ á yób dóe á sí, ǎ Ńtondôbə. Ná yá ! Yə mvɔ́d é nə dzǎm bɔ̌ tə fyɛ, yə m̀bəmbə mvɔ́d a kad bi myə́ŋə́le, mim̀fúfúb mə́kɔ́g mí ńdzōdzōgán ai māān mə́ zēn mə́sə ? Bɔ́n bə́ Síǒn yā bə́ nə́ edima anə́ ḿfaŋ mvɔ́d, ná yá ! Bálāŋ bɔ̄ á táŋ mvíe vyə̌g, esíé yā mɔ́ mə́ m̀ma məmvié. Tɔ mvǎg yávə̄ bɔ́n bábán mə̄bɛ́ yā ányāŋ ! Abə̌ŋ ngɔn yǎ á nə̄ áyɔŋ dáma a ńtɔa yǎ ngɛ́d anə́ bengudu á ńkōd ńnam. Oyə́m ébɔbɔg mɔ́n ó tīī nyē á ndab anyu ai ekódé; bǎn bɔ́ngɔ́ bâdzai ḿbāŋála təge ai é mod a və́ bɔ̄ nyé. Ébá bə́ dzâg mim̀bəmbə míńnám báwú ázōē á mīńdzɔ̄ŋ miǹdzɔ́ŋ; ébá bə́ ngánáŋ á bīwɔ̄man bí vɛ́lə́vɛs étēde bə́ yə́mə ai akun. Abé abə̌ŋ ngɔ̌n yā áyɔŋ dáma lə́ lod yǎ mīńsə́m mí Sodóma yǎ bə́ ngákpe á sí, ǹtsaŋ ayé ányɛd. Bod bə́ Zāmbá bóé bə́ fyɛgɛ a lodo tén, bə́ fumu a lodo mənyáŋ; nyɔ́l dzābán é viege á tsog, e fyɛgɛ a lodo safîr. Étɔ̄á dzī, ású dábán lávīn a lodo fidi, bâyə̌m kīg fə̄ bɔ́ á mīńdzɔ̄ŋ. Ekod yálād bɔ̄ á bivɛ̌s, ǹkód anə́ ńkōd élē. Ébá bə́ ngáwú ai okəŋ bítá bə́ ngábə́ mvɔ̄m a lodo ébá bə́ ngáwú zie, á bábɔ́g ai miǹtyé, bə́ yii tɔ bibumá yā mə̄fúb. Ai mɔ́ mábán, biníngá yā bə́ ngákomban ású é mam mə́ nə́ ébubud báyām bɔ́n bábán á mə̄ndím yōŋ; bə́ ngávə́ŋan bɔ́ bīdí, éyɔŋ ayɔŋ dáma, abə̌ŋ ngɔ̌n tē á nə́ ḿbūgán. Ǹtondôbə a ngásugi ayɔ́g díé, a ngádabada ayóŋ yā áyɔ̄g díé; a tumú ndóan á Síon, e maná dígī mə́ndíé mə́ bə̄gə́ ndá. Bə́ ngábə́ yə́bəgə̌ kīg dɔ́, tɔ miǹkúkúmá yā sí tɔ batɔbɔ ǹnama, bə́ yə́bəgə̌ kīg nâ ǹtíbili ai ǹzízíŋ bə́ nə́ dzǎm dǎŋ mīm̀bɛ́ mí Yērúzalɛm. Lə́ nə̄ ású míńsə́m bəprofɛ́d bóé ai abé bəfada bóé yā bə́ ngásoe məkǐ bə́sósōō bə́ bod á zāŋ tísɔn étē! Bə́ kələ bâtalaba anə́ mīńdíndím á mīńdzɔ̄ŋ; məkǐ ai nyɔ́l ésə; ákyāí yə̄ naa á nə eki nâ mod á nāmba biwɔ́man byábán. Bod bə́ yédegan bɔ́ nâ: "Kaŋán wē, bə́ bə̄gə́ éboe ! Kaŋán wé, tə́ namba mod !" Bə́ túbú, bə́ ngakə bâyəb, həda á miǹnam bɔ́ nâ: “Byǎsə́ kig dzǎm sɔan ai bɔ́.[5]” Ayéné lə́ Ńtondôbə lâman bɔ́ tsam; ǎ yǐ kīg bɔ́ bǎd yēn ! Bâlugǔ kig bəfada, təge bǎd kām bəprofɛ́d. Ḿfág wáán, mís máán mə́ man yǎ tə̌g naa byǎyanga evɔ́li, ákə̄ kwí, mɔ́mɔ, á miǹkum myáán á yób, byǎyanga áyɔ̌ŋ yā lə́ sə́ kig bía dzǎm kode. Miǹzízíŋ myáán mí bigi məbɔ máán: təgě fə ai zěn yā ákə á miǹsəŋ myáán. Amaná dáán a ńtɔa yǎ babi, táŋ mə̄lú dzāān ē tóban yǎ. É bod bə́ tsídigan bía bə́ mbádaga m̀bíl, bə́ lodo ndoe yǎ yób; á miǹkǒl bə́ díligan bíā, bə́ mɔ́nɔ̄ bíā á ńkōd ǹnam. M̀vəbə̌ yā mīḿbóg mí dzwé myáán, ényɔ́ á ngáwɔ̂ban m̀fúfúb m̀bɔ́n Ǹtondôbə, a nə ǹkóm, a ngáku á bībé byábán, nyé yǎ bī kadəgə dzó nâ: "Êdzidzin dzíé á sí, byǎyi nyiŋ á məyɔŋ." Ǎbə̌ŋ ngɔn Edom, tǎg, ó sɔ̄ān fə wa yǎ ó tɔá á ńnam Uts ! Bɔ̂ bâyǐ fə wa kálan kɔ́b, wayi sɔ́g məyɔg, ǒ ngalə́de ǹsɔ́ wóe ! Ǒ man yǎ bɔ endə́gə́lə́ yā ábē dóe Ǎbə̌ŋ ngɔn Síon; ǎ yǐ kig fə kə ai wa á məkaban, a kə yén ábē dóe, Ǎbə̌ŋ ngɔn Edom: a kúli miǹsə́m míé á ngə́ŋ. Ǎ Ńtondôbə, dúgan tsog é dzóm wábɔ bíā, bəbə́gə̄, ó yen anə́ báta bíā. Elíg dzáán é kə́ yǎ á mɔ́ bə́dzín, məndá máán á mɔ́ bə́lɔ́bɔ́ lɔbɔ. Bíā bála bǐ ńtɔa yǎ bān nyūí, təge ai ésīá, bənyiá báán bə́ nə anə́ mīńkūs. Byǎkus mə́ndím byānyú ai mɔní; Byǎkus ndzaag dzáán. Bə́ nə̄ bíā á mvús, bátībili bíā, bǐ təg yǎ, təgě tɔ ai maná áwɔí. Byǎsām Égîptɛn mɔ́, byǎdzai Asíria ḿbāŋála. Bətará bə́ ngásə́m; bə́ man yǎ wū, ńdɔ̄ bíā ḿbyā bǐ bə̄gə́ mīńsə̄m myábán. Bəlɔ̌ ḿbɔ̄ bádzóē bíā: təge ai é mod yǎ ā fámī bíā á mɔ́ mábán. Byǎsɔ̄ á mvīē éyɔŋ ésə byǎdúgan ai ḿbāŋála wǎn, ású bíziligǎn yā bí nə́ á ńkōd ńnam. Ekob dzáán yáyōŋ anə́ ḿbǔŋ ndóan ású míńtyé yā zie. Bábómbo ai biníngá á ngul á Síon, miǹdǐb bəngɔn á bə̄tísɔ̌n yā Yúdea. Bitɔŋ míńtómba bí ngákələ́ban á yób ai mɔ́ mábán, bá ndzí kig lugǔ miǹnǒm mí bod. Binânga bibəgə́ ákɔ̄g miǹkɔán, bəndómán bə́ ngasende ai adǐd bíbáŋ bí ndzaag. Bənyiá bodo bâkə̌ kig fə Ékóán[6], bə̄ndómán bə́ tə́lé ḿbómán mə́zíg; miǹtag mī ngákódō bíā á mīńnə̄m, abóg dáán á vəŋan yǎ á ńtɔ̄á məyəb. Yâku á sí, ékád ńkúkúmá dzáán. É é ! Amalá ai bíā, amú bǐ ngávus ! Asú tē hḿ ńdɔ̄ ǹkug nyɔ́l wáán ósə̄ wákɔn, ású tē ńdɔ̄ mís máán máman dím. Amú ńkǒl Síon ó ńtɔa yǎ bīlíg, ńdɔ fə mvǎg yâlodan étē. [1] Anə́ é mīníngá ā yén ngɔn. [2] Akyaí bə́bə̂ bə́ mam bə́tē. [3] Mvam Ǹtondôbə [4] Bə́ nə̄ fə dzó naa: “Kúlígī tə́tə̄lə́ wama á ngə́ə́ŋ.” [5] Amú bə́ bə̄gə́ éboe anə́ mīńzə́zām. [6] Ású ńkɔ́bán mə́dzó. Á ḿbū məwóm lála, ngɔn nyina e tɔá mə̄lú mə́tán, hála mə tɔá ai miǹkóm á ńtsāg óswé Kedar, ńdɔ̄ yób á ngáyâban, ńdɔ mə ngáyén biyə̌ŋ bí mam bí Zāmbá. 2Ngɔn e tɔá mə̄lú mə́tán, -hála ǹkúkúmá Yōákim á kə̄ á məkaban aná mim̀bú mítán- 3ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngásus ábə Ezekíɛl, ndómán fada Buzi, á ńnǎm Kaldéa, babi ai oswé Kobár. Wɔ́ Ńtondôbə ó nāmbá fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyé hālá. 4Ńdɔ ma Ezekíɛl mə ngáyén: o tála anə́ ńkulu ǎ zū á ńnam âkoé, ai mod ǹkúd, ai ebumá ndóan é kwî miǹkokoe, á ńnə̄m ndóan étē mū, anə́ ō ndzí ḿfyɛ̌ fɛ̄lə́fɛs. 5Á zāŋ é byə́m bísə̄ bí, bəvə́və̄ə̄ bə́nyi bə́ tə́lə, məsú anə́ bod. 6Bə́ ngábə́ bələ́ anə́ ényíli məsú mə́nyi ai məfǎb mə́nyi. 7Məkǒl mábán mə́ ngábə́ tə́tə̄lə́, bibɔ́gɔ́s byábán anə́ bībɔ̄gɔ́s bí nyag, bí fyɛgɛ anə́ ǹsyéán mvɔ́d. 8Á məfǎb mábán á sí, bə́ bə̄lə́ mɔ́ mə́ bod, mə́ bəbəgə mim̀fág mínyi, anə́ fə məsú mábán ai məfǎb mábán, bɔ́ bə́nyi. 9Məfǎb mábán mə́ nambagan; éyɔŋ báwulu, təge vəngan á mvús, mod ósə a kə́lə́ hə ósū. 10Məsú mábán mə́ fulugan ai asú mod, bɔ́ bə́sə bə́nyi bə́ bə̄lə́ ású emgbə́m á ḿbɔ̄ ńnōmo, bɔ́ bə́sə̄ bə́nyi bə́ bə̄lə́ ású ńnóm nyag á ḿbɔ̄ ńgāl; bɔ́ bə́sə̄ bə́nyi bə́ bə̄lə́ ásū ndoe. 11Məfǎb mábán mə́ ngábə́ ńdamán á yób; bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ anə́ mod məfǎb mə́bɛ̄, dá lə́ nambaga afǎb ényɔ́ m̀bɔ́g, mə́bɛ̄ mə́ búdigi nyɔ́l dzābán. 12Bə́ wulugu mod ósə, ósū wóé; bə́ kələ ḿfág yǎ ńsīsīm ó tíndigi bɔ́; éyɔŋ bə́ wulugu, təge vəngan á mvús. Bə́ fulugan ai bəvə́və̄ə̄. Bə́ fulugan ai ngoe, á zāŋ dzābán dulu á tīī álí, á tīī álí; ndóan e lómo m̀fyɛ, fɛ̌lə́fɛs é kwí á ndóan étē mū. 14Bə́və́və̄ə̄ bā bə́ sə́ álí bə́ nə̄ álí, anə́ zə̄ yaŋ. 15Ńdɔ mə ngábəbə bəvə́və̄ə̄: mə ǹtala á sí, á mgbág bəvə́və̄ə̄, akon, ású ású ásə. 16Nyɔ̂l mə́kon má ai ǹkomán yā étē bí ngábə́ vâ m̀fyɛ krizolîd. Məkon mə́sə̄ mə́nyi mə́ ngábə́ ǹkomán dzam də́dā: nyɔ́l dzābán ai ǹkomán wábán bí ngábə́ hə anə́ ákon dá á fūdú ákon avɔ́g á ńnə̄m étē. 17Mə́ wulugu á mə̄búg mə́nyi, təge vəngan á mvús éyɔŋ mə́ wulugu. 18Ǹtíé ńkɔ̄dɔ̄ná wábán ó ngābə́ áyǎb ábuí, ó tɔ̄á fə məsis, ńdɔ̄ fə ǹtíé ńkɔ̄dɔ̄ná wábán, á bɔ́ bə́nyi, ó ngábə́ ai miǹkokoe ngiligidíga á nyɔ́l. 19Éyɔŋ bəvə́və̄ə̄ bə́ wulugu, məkon mɔ̂ mə́ wulugu á mgbág dzābán; ábōg bəvə́və̄ə̄ bábɛ́d á yób, məkon mɔ̂ mə́ bɛ́də́ fə̄ á yób. 20Bə́ kələ ḿfág ǹsísīm ó yigi kə, məkon mɔ̂ mə́ bɛ́də̄ fə dzam də́dā, amú ńsīsīm bə̄və́və̄ə̄ ó ngábə́ á məkon étē. 21Ábōg báwulu, mɔ̂ mə́ ngáwulu; ǹnyie anə́ bátə́bə, məkon mɔ̂ mə̂ tə́bə́; ábōg bə̄və́və̄ə̄ bábɛ́d á yób, məkon mɔ̂ mə́ bɛ́də́ fə̄ á yób dzam də́dā, amú ǹsísīm bə̄və́və̄ə̄ ó ngábə́ á məkon étē. 22Á mīńló bə́və́və̄ə̄ á yób, dzóm ziŋ é ngábə́, é fulugan ai ebás yób, é fyɛgɛ anə́ akɔ́g kristâl, é ndāmá bɔ̄ á mīńló á yób; Ébās yób á sí, məfǎb mábán mə ngábə́ ńsāmán, dá lə́ bə́bə́gə édí ávɔ̄g; anə́ mod a bələ́ məfǎb mə́bɛ̄ yā mə́ búdigi nyé nyɔ́l. 24Mə̌ ngawóg anə́ məfǎb mábán mádzimbi ai edǔŋ hə anə́ məsog mə́ óswé, anə́ kîŋ Zambá, anə́ édǔŋ ńkán bítá. Ábōg bīyə̄ŋ bí byə́m bī byákom etíé, bí mān sui məfǎb mábán á sí. 25Ńdɔ̄ kíŋ ē ngásɔ́ ébās yób é ngábə́ bɔ̄ ḿfág yā ńlō á yób. É dzóm é ngábə́ ébā yób yā é ngábə́ bɔ̄ á ńló á yōb dzī, é fulugan ai abəŋ mə́kɔ́g ziŋ, é fulugan ai etɔá ńtómba. Á etɔá á yōb hā, dzóm é tɔ̄á anə́ mod. Ńdɔ mə ngáyén dzóm é fyɛ anə́ fɛ̄lə́fɛs, anə́ ndóan; á zāŋ ndóan étē mū, mod a tə́lə, miǹkokoe ai nyɔ́l ésə: a tádigi ángə̄də́g a kələ kwí á ńlō á yób, a tyêgě fə ángə̄də́g a siigi á məkǒl ā sī, é mod nyɔ́ á tə́lə̄ á ndóan ai á mod m̀fyɛ étē. É mod m̀fyɛ ǎ kɔ́dan nyé á nyɔ́l nyɔ̄, a fulan ai ńtútūm wákad kwí á yób ámǒs mvəŋ. Dzóm tē é ngábə́ évəgələ dúmá Ńtondôbə. Ǹnyie anə́ mə̄ ngáyén nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngábúdubu ai asú á sí; mə̌ ngawóg kíŋ mod ē kɔ́bɔgɔ ai ma. Nyé ai ma nâ:"Ǎ mɔ́n mod, kódógō á sí, mayi kɔ́bɔ ai wa." 2Ńdɔ Ǹsísīm ó ngányían ma á nyɔ́l, ó tə́lé mā tə́tə̄lə́, ńdɔ mǎzu wóg anə́ mod a kɔ́bɔ̄ ai ma. 3Nyé nâ: «Ǎ mɔ̂n mod, malóm wā á mvóg Ísraɛ̂l, áyɔŋ bəku bə́ ǹyə́bə́ yǎ a ngákân ai ma. A zǎg kwí ámōs yə aná, tɔ bɔ́, tɔ běsīá, bə́ ngáwé ámvóé mə̄ ngálad ai bɔ́. 4Bɔ́n bábán akyaí ńló álɛ̌d ai ǹnə́m álɛ̌d tē ! Ábə̄ bɔ́ ńgɔ̄ malóm wā, ó kad bɔ́ nâ: «Éyə Ǹtí Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná. » 5Abǒg tē, ḿból bə́ nə́ ńlō álɛ̌d, tɔ bávōgolo, tɔ bávōgolǒ kig bâyi yə̌m naa Profɛ́d ā nə́ á zāŋ dzābá.» 6Ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, tə wambádā bɔ́, tə wambáda bibúg byábánn, ngə́ básōan wa, bə́ byandígǐ fə wa, o tɔá á zāŋ bod bísó ai biyoá, o tɔá á zāŋ bəkádá ólədə á yób. Tə wambáda bibúg byábán, tə wambádá məsú mábán, amú bə́ nə mvɔŋ miǹkángā. 7Wayi bɔ́ kə́ kad ḿbāndá wáma, tɔ báwōg, tɔ báwōg kig, amú bə́ nə mvɔŋ miǹkángā. 8Ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, vógólo é dzóm māyi wa kad, tə wabɔ ǹkánga anə́ é mvɔŋ miǹkángā nyí. Yáígi anyu ó di é dzóm māyi wa və́. 9Ńdɔ mə ngásam mís, mə ńtála wɔ́ ó sámā ábə ma, ó bə̄lə́ ḿvūdán ḿbɔm kálara. 10Ńdɔ̄ ó ngākúli nyé á mís máma, a tɔá ǹtilán âbum ai á mvús; bə́ ngátil étēde miǹyón, miǹtad, miǹsigili. Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “Ǎ Mɔ̂n mod, dzáá é dzóm ésə wǎyi yén, dzáá é kálara nyɔ́, ó kə kɔ́bɔ̄ ai ndâ bod Ísraɛ̂l”. 2Ńdɔ mə ngáyái anyu, mə mǎn dí é kálara nyɔ́. 3Nyé ai ma nâ: “Ǎ Mɔ̂n mod, váá ábum dóe bidí, dzálígi osǎŋ wóe ai é kálara mavə́ wā nyɔ́”. Ńdɔ mə ngádí kálara, a ńtɔ̄á ézəzəg ányu anə́ wé. 4Nyé ai ma nâ: “Ǎ Mɔ̂n mod, kələ́ yén ndâ bod Ísraɛ̂l, ó kad bɔ́ bībúg byáma”. 5Amǔ, sə̌ kīg áyɔ̌ŋ yā lálɔ́b ngə́ kig á ńkɔ̄bɔ̄ wábán ó nə́ álɛ̌d, ńgɔ malóm wa, malóm wā á ndâ bod Ísraɛ̂l. 6Sə̌ kig á mə́yɔŋ mə́ nə́ ábuí, á málɔ́b, á ńkɔ̄bɔ̄ wábán ó nə́ álɛ̌d, a wǎyǐ kig wóg é dzóm bádzó ńgɔ malóm wā ngə́ mə́ lom wa ábə̄ bɔ́, ngə́ bə́ ńwōgó wa aná. 7Á kə̄ kwī, ndâ bod Ísraɛ̂l yabɛn wa wóg amú yabɛn ma wóg. Ǹgúmā ndâ bod Ísraɛ̂l ósə̄ ó nə hə məsú álɛ̌d, miǹnə́m ńkānga. 8Asú tē mābɔ nâ ású dóe lə́ lɛd anə́ mə̄sú mábán, mvɔ̌m ású dzoe é yəm á kpím anə́ mvɔ̌m ású dzābán. 9Mə̌ lɛ̄də́ ású dóe anə́ ákɔ́g diamáŋ yā á nə́ á kómod á lodo akɔ́g. Tə wambádā bɔ́; tə wakɔn wɔ̌ŋ á mís mábán amú bə́ nə mvɔŋ miǹkánga." 10Nyé ai ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, bibúg bísə mayi wa kad, nɔŋɔ́ byā á ńnə̄m wóē étēde, yáígi məlɔ́ móē á vóóŋ ó wog byá. 11Kələ́ á miǹkóm mí nə́, ábə̄ bɔ́n bə́ áyɔŋ dóe, ó kə kɔ́bɔ ai bɔ́. Wayi bɔ́ kǎd naa: "Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: tɔ báwōg, tɔ báwōg kig." 2Ńdɔ Ǹsísīm ó ngábɛ́də ma, mə̌ ngawóg á mvús dzam mod edǔŋ: "Maa ai dúmá Ǹtondôbə é vóm yā á tɔá." Edǔŋ tē é ngábə́ édǔŋ məfǎb bə́və́və̄ə̄, yā mə́ kudu kób, ai edǔŋ məkon á mgbág dzābán, ai edǔŋ yā mod ǹtigidan sí. 14Ńdɔ Ǹsísīm ó ngánɔŋ ma, ó kə́ ai ma, ńdɔ mə ngákə ai olún ai edúdú á ńsísīm á túd, wɔ́ Ńtondôbə ó didi ma á ńlō təge vəgan ai dzóm. 15Ńdɔ mə ngákə suan á Tel Aviv á mīńkóm ya mí ngábə́ tɔá babi ai oswé Kedar; éyə̄ bə́ ngálóŋ mvóg hālá, ńdɔ mə ngábómbō hála məlú zamgbál, mə mumú hālá á zāŋ dzabán. Á mvús məlú zamgbál, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, matə́le wa vâ yǎ ndá Ísraɛ̂l, éyɔŋ ésə wǎyi wóg ébūg é kwî ma ânyu, wayi bɔ́ bɔ áyəmə́ yā lásɔ́ ábə ma. 18Ngə́ mə́ dzó ai m̀bə̂ mod nâ: Wazu wú ! Wa təge nyé bɔ áyəmə́ nālá ngə́ ó kū évōl, təge kad ḿbə̂ mod nə́ á dzōge m̀bə̂ enyiŋ woé, nə́ á nyiŋ, ḿbə̂ mod nyé a yi fɔ́ɔ́ wú ású ńsə́m wóé hədá wǎ māyi sílī ndɔ́ŋ yǎ məkǐ móe. 19Hədá hḿ, ngə́ ó bɔ̄ naa, o mǎn kad ḿbə̂ mod m̀banda, nyé təge dǐŋ vəŋan ábē díé, ai á bə̄bə̂ míḿbɔán bóé, m̀bə̂ mod a yi wú ású ńsə́m wóé, hədá ḿfág wóe, wa wayi nyii ényiŋ dzóe. 20Éyɔŋ sósōō mod ǎ yi dzoge sósōō wōē, ǎ ngabɔ abé; éyɔŋ mǎyī nyé lám ólám ósū, énye ǎ yi wú; a yi wú amú wā ndzí kig nyé lə̄b, a yi wú ású ńsə́m wóé, bâyǐ kīg fə bǎd tsog ḿbəŋ ósə a ngábɔ hədá wǎ māyi sílī ndɔ́ŋ yǎ məkǐ móe. 21Hədá hḿ, ngə́ ō mǎn lə̄b sósōō mod nə́ tə a sə́m, nyé a bɔ̌ təge səm, a yi nyiŋ ású ō ngālə́b nyē, waa o nyǐ ényiŋ dzóe. Éyə̄ hḿ wɔ́ Ǹtondôbə ó ngádzumbu ma á yób hālá. Nyé ai ma nâ: “Kódógō á sí, ó kə̄ édzəgəze á sí, éyə mǎyi lɛ̂ ai wa hálā”. Ńdɔ mə ngákódō á sí, mə́ kə́lé édzəgəze á sí mə ńtála dúmá Ǹtondôbə á tə́lə étēde anə́ é dúmá mə̄ ngáyén á ńtsāg óswé Kebar, ńdɔ mə ngábúdubu ai asú ásí. 24Ńdɔ ǹsísīm ḿbɔ̄g ó ngányían ma á nyɔ́l, ó tə́lē mā tə́tə̄lə́, ó ngakɔ́bɔ ai ma. Wá ai ma nâ: "Kələ́ fɛdəbə á ndá dzoe. 25Vógóló ǎ mɔ̂n mod, bâzu wa tindǐ ngadag, bâyi wa dzɔ́ tindi, o təge bǎd kwī á zāŋ dzābán. Mayi bɔ̌ naa oyə́m ó tīmbi wa á ndaaba, ó ku mvúg təgě fə ai nâ o nə ású dábán é mod a kɔ́ŋan ai bod, amú bə́ nə mvɔŋ miǹkánga. Hədá éyɔŋ mǎyi kɔ́bɔ ai wa, mayi wa yáī ányu, ó kad bɔ́ nâ: “Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ ná: é mod ǎ yi nâ a vógolo, á vógóló; ényɔ́ ā yǐ kig vógolo, a ńtɔ̄á təge vógolo”, amú bə́ nə mvɔŋ miǹkánga. Ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, nɔŋɔ́ brīg, ó dzóge dzɔ ósū wóe, wayi kaŋ tísɔn étēde, Yērúzalɛm. 2Dilígī tísɔn, ó man fág bībé, ó bɔ bikónóŋ bí sí, ó vul miǹkán ósū wóé, o mǎn tag bəmiǹsínā bítá ńkɔ̄dɔ̄ná. 3Eyɔ̌ŋ te o nɔŋɔ́ yáŋ yaŋa ekie yǎ wāyi tə́le anə́ ḿfim á zāŋ tísɔn ai wa. Á mvús ǒ ngabəbə dzɔ, e ńtɔ̄á ńdilán: wayi dzɔ́ dili, nálā ó ńtɔ̄á ndəm ású ndâ bod Ísraɛ̂l. 4Bómbógō ḿfág nyɔ́l yā ḿbɔ̄ ńgāl ó bə̄gə ǹsə́m yā ndá Īsraɛ̂l. É táŋ məlú wāyi bómbō á sí, hə ó bə̄gə́ ńsə́m wábán. 5Matsíg wā táŋ məlú e vəŋan ai é táŋ mim̀bú yǎ ńsə̄m wábán: məlú miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm ébǔl: ǹtíé tē ósə o bəgə́ ńsə́m ndâ bod Ísraɛ̂l. 6Ǹnyie anə́ ō mǎn yǎ, eyɔ̌ŋ te wǎyi bómbō ḿfág nyɔ́l yā ḿbɔ̄ ńnōmo o bəgə́ ńsə̄m yā ndâ bod Yúda, á táŋ məlú mə̄wóm mə́nyi. Mavə́ wa məlú məwóm mə́nyi, amǒs ḿbɔ̄g ású ńgúmā ḿbú. 7Eyɔ̌ŋ tē wayi sám mís á mədilí mə́ Yērúzalɛm; wayi sám ńsɔ̄ wɔ́ wóe ǒ ngayédan étīē profɛ́d ású díé. 8Ma nyɔ́ mə̄ mān wa tindi ngadag ńdɔ wǎyǐ kig vəŋan nə́ ó kódō ḿfág hí ó və̄ŋán ḿfág ḿbɔ̄g a kələ kwí anə́ mə̄lú yā mədilí máyi dzyé. 9Nɔŋɔ́ hḿ óvə̄ga, ai fón, kón ai onyənyam kón, ai onyənyam fón ai nyáda, ó bámān bísə̄ ésōā dzyā, ó kom wǎmēn ḿbāŋála ai byá. Wayi nyé dī é táŋ məlú yā wāyi bómbō ḿfág nyɔ́l mə́lú miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm ébǔl. 10Bídí wāyi dí, wayi byá və̌g bə̄síkel məwóm mə́lɛ́ anə́ amǒs, á wāyi kǎd dí ámǒs ósə. 11Wayǐ fə nyú mə̄ndím ai ǹnyie, wayi kǎd nyú ngab dzyǎ yǎ ngab samana yǎ mvīē məndím. 12Wayi dí bīdí bítē anə́ ákalí fón yā bə́ və́ yáŋ ángōs mə́bí mə́ bod. Ǹtondôbə nyé nâ: “Éyə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l báyi dí bīdí bí mvid nálā á zāŋ mə́yɔŋ mə ngátsídán bɔ̄ ábə̄ bɔ́”. 14Ńdɔ mə ngáyalan nâ: “Ǎ Ńtondôbə Zambá, ! Ǹsísīm wámā ó sə́ kig mvid; a tádigi ámɔ̄ngɔ́ dáma a zaag kwí ánā, ma bə́ yǎ kig dí ńtwí éyə́m, ngə́ éyə́m é nə́ ńlalán, ebɔ̌l tsíd yá bə́ kig ma kə ânyu”. 15Nyé ai ma nâ: “Mavə́ hḿ wa məbí mə́ nyag á məyian mə́bí mə́ bod, éyə wǎyi bum ḿbāŋála woe étēde”. 16Nyé ai ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, ma nyɔ́ māzu mǎn bwé é vóm bákad nyie ḿbáŋálā á Yērúzalɛm, bâyi dí ḿvəgán ḿbāŋála ai wɔ̌ŋ ósə, bâyi nyú ḿvəgán mə́ndím bə́ dzə́mə̄ kám. 17Amú ḿbāŋála ai wɔ̂n byâyi dzə́man, bâyi kɔ̌n məsis, bə́ ngaman boe ású ńsə́m wábán. Ǎ mɔ̂n mod, nɔŋɔ́ ókən bítá yā yákáb, nɔŋɔ́ wā anə́ ókəŋ ńkəŋ zɛl, ó kəŋ ǹló wóe ai zɛl dzoe ai wá. Á mvús ó nɔŋ ǹlod, ó man və̌g míḿvɔ̄d yā ō mān tsíg. 2Ó kab myá ngab élɛ́, ó nɔŋ dzyǎ yǎ étē ó tum dzɔ á ndóan á zāŋ tísɔn étē, ńtíé mə́lú mə́ édili máyi lod; ó nɔŋ é ngab lálā fɔ́g, ó san dzɔ̌ ai okəŋ bítá ńkɔ̄dɔ̄ná tísɔn ésə. É ngab lála yayi lígī o mǎn dzɔ́ tsam évūndu, eyɔ̌ŋ te mǎyī bɔ́ túlī ókəŋ bítá á zud. 3Eyɔ̌ŋ tē wayi nɔ̌ŋ mān ábím tsətsad ó bə̄gə́ nyē álɔ̄ éwɔ́mǎn dzóe. 4O nɔŋɔ́ fə mǎn ábím, o woá á ndóan, nə́ á man díg. Éyə̄ é ndóan yǎyi kə á ndá Īsraɛ̂l yǎyi kwí étēde. Ǹtondôbə Zambá a kɔ́bɔ̄ nâ: Yērúzalɛm énye mə ngátə́lē á zāŋ məyɔŋ, miǹnam bə́dzín mí kɔ́dɔgan nyé á nyɔ́l á kpág. 6Ńdɔ a ngábɛn ai abé ńnə́m díé mətum máma, a lodó míńnam mivɔ́g, a bɛnə́ mə̄mvéndé máma a lodo míńnǎm yā ngɔ́dɔ́ dzīē, amú bâbɛn mətum máma; təge nyiě mə̄mvéndé máma. 7Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə Zambá á kɔ́bɔ̄ nâ: Ḿból ébǎn dzáán yálod édzí məyɔ̌ŋ yā ngɔ́dɔ́ dzāān, ḿból myānyiě kig məmvéndé máma, təgě kig tǒŋ mətum míńnǎm yā myákɔ́dan mínā á nyɔ́l, 8ńdɔ̄ hḿ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Maa mazǔ fə̄ dzóan ai wa, ńdɔ̄ fə mǎyi bɔ anə́ ǹtól wáma ó nə́ á zāŋ dzoe. 9Mayi bɔ á zāŋ dzoe mǎm yā mā bə́ yǎ kig bɔ́ ai émá yā māngābǎd kig bɔ, ású bə́bə̂ bə́ mam bóē bə́sə. 10Asú tē běsīā bâyi dí bɔ́n, á zāŋ dzoe, bɔ́n bɔ̂ bə́ ngadí fə běsīā. Mayi kǔn māmēn ábə wa, məbuga móē mə́sə̄ mayi mɔ́ mǎn tsam évūndu. 11Asú tē, sɔŋ ai enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, sɔŋ hə anə́ ó ngāman ma bɔli tə́mpɛl ai bəbə̂ bə́ mam bóe, mayi fə woa áfan, təge yén ngɔ́l; maa mǎyǐ kīg fə bad dzu. 12Ngab lála dzyǎ yǎ batɔbɔ ǹnama bóe yayi wú zie á zāŋ dzoe, ngab lála fə́ yayi wú ai ókəŋ bítá á mgbág dzoe, é ngab lála fɔ́g, mayi dzɔ mǎn tsam á bīvúndū bísə, mə túli bɔ okəŋ bítá á zud. l3Olú wáma wayi dzyé, mayi bɔ́ soe ólūn á nyɔ́l, mayi kǔn māmēn; eyɔ̌ŋ tē hḿ báyi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə, mə ngákɔ́bɔ̄ ábán dámā á yób, éyɔŋ mǎyī bɔ́ soe ólūn wámā á nyɔ́l ! 14Mayi wa vəŋǎn bīlíg, dzóm éwoe loe á zāŋ məyɔ̌ŋ yā ngɔ́dɔ́, á mís bəlɔ̌d bə́ zēn bə́sə. 15Wayi vəŋan dzóm ewoe loe ai bikag, mvuluná, dzóm məsis ású məyɔ̌ŋ yā ngɔ́dɔ́ dzoe, éyɔŋ mǎyi wa tsíg ńtōl sósōō ai olún ai məliŋiná á bīndə́gə́lə́ bí ólún. Ma, Ǹtondôbə mə kɔ́bɔ ya. 16Éyɔŋ mǎyi bɔ̄ lōm məkɔ̌ŋ məsǐs yā ziě yā māyī mína dzâ, amú māyī mɔ́ lóm nə́ mə́ dzâ mínā, mə́ bǎg fə̄ mína zie á yób mayi bwé ényie bəḿbāŋálā dzáán. 17Mayi mína lóm zie ai bibibigan bí tsíd yā byáyī wa mǎn wē bɔ́n, mbada mənye ai məkǐ byáyi lod ábə wa; ńdɔ fə mayi lóm ókəŋ bítá ábə wa. Ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ yǎ. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: 2Ǎ mɔ̂n mod, vəŋan ḿfág yā miǹkǒl mí Ísraɛ̂l, o kǔli bɔ́ mam. 3Wayi kɔ́bɔ̄ naa: ǎ miǹkǒl mí Ísraɛ̂l, vógólán ebúg Ǹtondôbə Zambá, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná ású miǹkǒl mīńnén ai miǹkǒl mīńtɔ̄g ai mim̀bígílí ai bidzəgəze: Ma nyɔ́ māzu mína lóm ókəŋ bítá, mayi mǎn bwé mə̄bódā mə́ ngogolán máán. 4Balatâr báán bâyi mǎn tsamban, məkomán mə́ ndóan otú máán mâyi mǎn bwêban, mayi kpě mim̀bim myáán ósú bəzəzə̌ bəzambá báán. 5Mayi woa mim̀bim mí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ósú bəzəzə̌ bəzambá bábán, mə́ mǎn fə tsǎm bivɛ̌s byábán ai balatâr bə́sə. 6É vóm ósə mǐ tɔ̄á, bətísɔn bâyi man tsamban, məbódā mə́ ngogolán ǹdámán ǹdámán, ḿból yə̄ nâ balatâr báán bə́ man bóle, mvid dzáán é man bwêban, təgě fə dzɔ bǎd yēn ai dís, məkomán mə́ ndóan otú máán mə́ mān bóle, bikokoma byáán bí māná ai sí. 7Bâyi ku ai məvə́ŋ á nyɔ́l á zāŋ dzāān, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 8Hədá mayi líg bə̄vóg, ébálá bə́tē bâyi mína bɔ̌ məbugǎ yā ókəŋ bítá á zāŋ məyɔŋ, éyɔŋ myǎyi mǎn tsamban á zāŋ məyɔŋ. 9Eyɔ̌ŋ tē hḿ ébá báyi lígī bâyi ma tsog, á zāŋ mə́yɔ̌ŋ yā báyi tɔbɔ̌ miǹkóm; bɔ́ yā māyi bwé mīńnə́m mí ngobindǎ yā mí ngádzóge ma ai é mís yā mábɔ ngobinda ai mvǐd bəzəzə̌ bəzambá. Bâyi wóg nyīē ai bɔ́ bə́bēn, ású ábé ásə̄ bə́ ngábɔ ai bəbə̂ mim̀bɔán bábán. 10Eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ma ndzí kig kɔ́bɔ̄ á zəzə nâ mayi bɔ́ kūb ábé ásə̄ dí. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Kudú kób, tsáá məkǒl á sí ó kɔ́bɔ̄ nâ: "Engɔngɔ́l !" Ású bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ yā ndá Īsraɛ̂l yǎ yāyi ku ai okəŋ bítá, ai zie ai mbada mənye. 12Ényɔ́ á nə̄ óyǎb a yi wú mbada mənye, ényɔ́ á nə̄ babi, a yi wú ókəŋ bítá, ébá báyi nyiŋ, bə́ lígí fə, bâyi wú zie, amú mayi bɔ́ soe ólūn á nyɔ́l. Myǎyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə, éyɔŋ mim̀bim myábán myáyi bómbō á zāŋ bəzəzə̌ bəzambá bábán, ńkɔ̄dɔ̄ná balatâr bábán, á ńkǒl ńtɔ̄g á yōb ósə, á nyūmán elé ésə̄ á sí, á mə́baŋ mə́sə̄ mə́ bə̄gə́ kíé á sí, é vóm bákad sɔ́ túnī mə̄túnuŋa mə́ évɔ́li ǹnə́m ású bəzəzə̌ bəzambá bábán bə́sə. 14Mayi bɔ́ sām wɔ́ wáma á nyɔ́l, mayi vəŋan ǹnam, ó ńtɔ̄á bīlíg bí ngɔ́l, a tíege á ńkōd ńnam a kələ kwí á Divla. Eyɔ̌ŋ tē báyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kɔ́bɔ́gɔ́ nâ: éyə Ǹtondôbə Zambá a kɔ́bɔ̄ ná ai sí Ísraɛ̂l: ǎ man ya ! Məmaná mə́ kwí yǎ á mə̄búg mə́ ńnam mə́nyi. 3Məmaná móe málā; mayi wa lóm ólūn wámā á nyɔ́l, nə́ ó tsig ǹtól wóe anə́ mim̀bɔán míe mí nə́, nə́ ó sílī fə wa ndɔ́ŋ yǎ bə̄bə̂ bə́ mam bóe. 4Mǎyǐ kig wa bəbə̌ məbəbə mə́ ngɔ́l, mǎyǐ kig wa dzu, mayi bɔ̌ naa mim̀bɔán míe mí ku wa á yób, bəbə̂ bə́ mam bóe bâyi laŋan á zāŋ dzoe, eyɔ̌ŋ tē myǎyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə. 5Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Amalá dīlí lázu, ámálá lá bə́ yǎ kig yéneban, amalá dá. 6Məmaná mə́ ńkún sɔ́, məmaná mə́ ńkún sɔ́, mákî á zēn dzoe, émɔ̄ má mázu. 7Məmaná mə́ kwí yǎ ású dóe, wa yǎ ó tɔá á ńnam. Abǒg lə́ ngasúbu yǎ, amǒs lə́ ngazu yǎ. Endə́gə́lə́ é sɔ́ ya ású miǹkǒl, sə̌ kig miǹtag. 8Étɔ̄á dzī mazu wa kúb ólūn wámā á nyɔ́l, mə́ kun məliŋiná mámā á nyɔ́l dzoe. Mayi tsíg ńtōl wóe anə́ mim̀bɔán míe mí nə́, mə sílí fə wa ndɔ́ŋ yǎ bə̄bə̂ bə́ mam bóē bə́sə. 9Mǎyǐ kig bəbə̂ məbəbə mə́ ngɔ́l, mǎyǐ kig dzu, mayi bəlan ai wa anə́ mim̀bɔán míe mí nə́, bəbə̂ bə́ mam bóe bâyi tɔbɔ á zāŋ dzoe, eyɔ̌ŋ tē myāyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə yǎ ā bími. 10Amǒs tē hí, məmaná mə́ sɔ́ ya, a sɔ́ ya, á kwí ya, ǹtúm édzōē ó sam ya, mə­bún móē mə́ tóle ya. 11Mətóm mə́ kwí yǎ ábōg mávəŋan endə́gə́lə́ yā ábē. 12Abǒg á ngázu ya, amǒs á ńkún sɔ́, tə ǹkuan byə́m a tag, tə ǹkus byə́m a nyandi, amú olún wayi nambǎ mod ósə. Ǹkuan byə́m ǎ yǐ kig dúgan á byə́m á hə̄ kuan, tɔ a ngələ́ á tāla, amú mə́yéné másóē mís ákūmá ásə̄ yā ńnam mâyǐ kig dúgan ai mvús. Mod ósə a yi nyiŋ ai ǹsə́m wóe; bâyǐ kig bi awōnɔŋ. 14Bâyi lɔ́ŋ tɔ́ŋ, bâyi komozan, á kə̄ kwī, təge ai é mod ǎ kə̄ á bītá, amú ayɔ́g olún wáma wânamba akúmá ásə̄ yā ńnam. Okəŋ bítá ó nə á ńsəŋ, mbada mənye ai zie á ndá étē; é mod ósə ǎ yi tɔbɔ á mə̄fúb, a yi wú ókəŋ bítá, é mod ósə a yi tɔbɔ á tísɔn, zie ai mbada mənye byǎyi nyé dī. 16Bâyi bí é bod bâyi lígi, ḿbɔ̄ bâyi kə á miǹkǒl anə́ zūm fəbə yǎ mīḿbígílí, mayi bɔ̌ naa bə́ man wú, mod ósə ású ńsə́m wóé. 17Mɔ́ mə́sə̄ mâyi mǎn təg, məbɔ́ŋ mə́sə̄ mâyi təg anə́ mə̄ndím. 18Bâyi bɔ́d miǹkud, bâyi dzə́m kám. Məsú mə́sə̄ mâyi wóg ósɔ̄n, miǹló mísə̄ myâyi kəŋəban. 19Bâyi woa sílíba wabán á mīńdzɔ́ŋ, mvɔ́d dzābán yayi vəŋan éboe; tɔ sílíba wabán, tɔ mvɔ́d dzābán, dzyá yâyǐ kig bɔ́ nyii ámǒs ólún Ńtondôbə. Bingɔŋ byábán byâyǐ kig fə bǎd dzyē, bâyi kīg fə bǎd dzálī məbum mábán, amú mvɔ́d ai sílíbǎ ḿbyá bí nə́ tín yǎ ńsə̄m wábán. 20Bə́ ngábə́ bə́ bɔ məbún ai abə̌ŋ bidzaman byábán; bə́ ngákom byə́ə̄m bivəgələ ai byá, mvid byə́m dzábán, ású tē māyī bɔ́ vəŋan éboe. 21Mayi bɔ́ və̄ á mɔ́ bə́dzín nə́ bə́ sa bɔ́, á mɔ́ bə́bə̂ bə́ bǒb yā ńnam anə́ byə́m bí ńsa. Bâyi bɔ́ bɔ́li. 22Mayi bɔ́ lūm mvús, bə́ təge bǎd yēn ásū dáma, bâyi bɔli ndá akúmá dzama, bizilingǎn byâyi nyián étēde, bə́ mān dzɔ́ bɔli. Komó mə̄súŋ bikie, amú bâman tsíg bod kíŋ á ńnam, tísɔn é nə́ ǹdzyéán ai bəbə̂ bə́ mam. 24Mayi lóm mə́yɔŋ mádaŋ dzam abé, mə́ zu mǎn fadǐ mə̄ndá mábán. Mayi tə́lē mə̄bún miǹgungúl súg, mim̀fúfúb bitɔbɔgɔ myábán mǐ mān bɔli. 25Məsis málā mázu; bâyi dzə́ŋ mvɔ̄í, hədá á kə̄ kwī mvɔí təge ai dzɔ́. Amalá lâyi bág édí ávɔ̄g á yób, fwé é bâg ényí fɔ́g á yób; bâyi sílī profɛ́d biyə̌ŋ bí mám, fada ǎ yǐ kīg fə bǎd və̄ bətə́bə́gá, tɔ bənyiá bodo mələ́bə́gá. Ǹkúkúmá a yi tɔbɔ á məyəb, etɔŋ ǹtómba éyoe étēde, mɔ́ mə́ bod mâyi dzə́m kám. Mayi bəlan ai bɔ́ anə́ mim̀bɔán myábán mí nə́, mayi bɔ́ tsīg ńtól anə́ mīńtól myábán mí nə́, eyɔ̌ŋ tē báyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə. Ḿbú samana, ngɔn samana e tɔá mə̄lú mə́tán, mə ngábə́ mə tɔá á sí á ndá dzama, bənyiá bodo mvíe bə́ tɔ̄á ósū nā; ńdɔ fɔ́ɔ́ wɔ́ Ńtondôbə ó ngāzu ma ku á yób. 2Ásām mís, mə ńtála ekokoma é fulugan ai mod, a tádigi é vóm ó yénege anə́ angə́də́g, a súzu m̀fág yǎ sí, o ngábə́ hə ndóan ndóan; a tádigi a angə́də́g a bɛ́dē á yób, dzóm ziŋ é yénege anə́ engə́ngə́ŋ, é fyɛgɛ anə́ mvɔ́d. 3Ńdɔ a ngásám évəgələ wɔ́, a bǐ mā á kɔ́ŋ esǐl; ńdɔ Ǹsísīm ó ngāyə́le ai ma á zāŋ yób ai sí, ó kə́ ai ma á Yērúzalɛm, á zāŋ biyə̌ŋ bí mam bí Zāmbá étēde, á mə̄nyíí mə́ ḿbɛ́ yā ńnə̄m étēde, éví wábəbə á ńnam âkoé, é vóm étɔ̄á évəgələ abán é nə́, édzí yádudu abán. 4Mə ńtála dúmá Zāmbá Ísraɛ̂l étēde; lə́ ngábə́ anə́ é dzóm mə̄ ngáyén édzəgəze á sí. 5Nyé ai ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, samá mís á ńnam âkoé," ńdɔ mə ngásám mís á ńnam âkoé, mə ńtála ḿfág yā ḿbɛ̄ óngóla yǎ álatâr âkoé evəgələ ábán é tə́lē á ḿbɛ̄. 6Nyé ai ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, yə o tâ é mam bábɔ ? E byə́ə̄m bə́bə̂ bə́ mam ndâ bod Ísraɛ́l yâbɔ nə́ é vāā ma á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wáma ? Wayi hḿ fə yén bə̄bə̂ bə́ mam bəfə́. 7Ńdɔ a ngákə ai ma á ḿbɛ̄ yā ńsəŋ. Ábəbə, mə ńtála alɔ́ŋ á ḿfim. 8Nyé ai ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, túbú álɔ̄ŋ á ḿfim", ńdɔ mə ngátúb álɔ̄ŋ á ḿfim, m̀fim ó ńyô. 9Nyé ai ma nâ:"Nyíígī ó yen bə́bə̂ bə́ mam bə́ ngɔ́l bábɔ é vóm hí." 10Ńdɔ mə ngányî, mə ńtála bivəgələ̌ bədudu abumu məkyaí mə́sə, ai byə̂m bí tsíd, nyié, ai ngun ésə yǎ ndá Īsraɛ̂l ǹkaŋán á ḿfim, ńkɔ̄dɔ̄ná. 11Bod məwóm zamgbál, bənyiá bodo mvíē yā ndá Īsraɛ̂l, bə́ tə́lé bivəgələ ósū Yaazanyahu, mɔ́n Shafân a ngábə́ tə́le ai bɔ́ mod ósə a bələ́ éwúmā dzíé á mɔ́, enyum ótsídā ótú é bɛ́də̄ á yób. 12Nyé ai ma nâ: Ǎ mɔ̂n mod, yə o yén é mam bənyia bodo mvíē yā ndá Īsraɛ̂l bábɔ á díbi, mod ósə étun ndá dzíé, ǹdzámán ai bivəgələ ? Bakɔ́bɔ̄ nâ: "Ǹtondôbə ǎ yēn kig bíā, Ǹtondôbə a kódo yǎ á ńnam." Nyé ai ma nâ: "Wayǐ fə yén byə́ə̄m bə́bə̂ bə́ mam bə̄fə́ yā bábɔ." 14Ńdɔ a ngákə ai ma á ḿbɛ̄ tə́mpɛl Ǹtondôbə, éví wábəbə á ńnam âkoé; mə ńtála biníngá bə́ tɔ̄á á sí, bə́ yóno Tamuz. 15Nye ai ma nâ: "Yə o yén, ǎ mɔ̂n mod ! Wayǐ áfə yén byə́ə̄m bə́bə̂ bə́ mam bə̄fə́ bə́ lodo ébálá." 16Ńdɔ a ngákə ai ma á ńsə̌ŋ yā tə́mpɛl Ǹtondôbə á ńnə̄m étēde. Mə ńtála ḿfág yǎ ḿbɛ̄ tə́mpɛl Ǹtondôbə, á zāŋ m̀bɛ́ ńnēn ai alatâr, bod, dzǎm bɔ̌ mə̄wóm mə́bɛ̄ ai bə́tán, bə́ lúmū mvús á ḿfūfúb étɔbɔgɔ Ńtondôbə, bə́ bəbəgə ḿfág yǎ ńtōlé dzób. Bə́ lûgu ńló dzóbo miǹló á sí, ḿfág yǎ ńtólē dzób. 17Ńdɔ a ngadzó ai ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, yə o yén ? Ngǎ ábīm tē lâyəan ai ndá Yūda nə́ bə́ bɔɔ ábím bə́bə̂ bə́ mam bábɔ̄ dí hā ? Á kə̄ kwī bádzāla fə ǹnam ai mətóm bə́ ngadúgan tsag olún wáma: bálə́de ngul dzabán ai abui ólún. 18Maa mazu áfə yâ ai ayɔ́g ásə, mǎyǐ kig bəbə̂ məbəbə mə́ ngɔ́l tɔ ńdzuán mǎyǐ kīg fə dzu; tɔ bə́ fyáŋán lɔ̄ŋ bíkígá bísə̄ bí ngákə á mə̄lɔ́ máma, mǎyǐ kig bɔ́ vōgolo.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngābám mā á mə̄lɔ́ ai ngul ésə, nyé nâ: “Zǎn, mínā yā myākə búg édzə̂dzalá, mod ósə a nɔŋɔ ekpəlé yā ā yi kə́ bɔ ésīé étē !” 2Ńdɔ bod bə́saman bə́ ngásɔ́ ḿfág yā ḿbɛ̄ ńnēn, ósū âkoe, bə́ bə̄bə̄lán bíkpə̄lé bábúg ndá á mɔ́; á zāŋ dzābán, mod a tə́lə, a bəgə́ ḿfūm éyé, akɔ́g bəsaŋ bə́ kálara á kə̄lə́ nyē ángə̄də́g. Ńdɔ̄ bə́ ngázu tə́bə̄ á mgbág alatâr bikie. 3Dúmá Ńtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l á kódó fɔ́ɔ́ á Kērúbim á yób, á kə́ tə́bə̄ á ḿbɛ̄ sí. Ńdɔ a ngálóē é mod a ngábə́ bəgə́ ḿfūm éwɔ́man nyɔ́, ai akɔ́g ńsaŋ bəkálara. 4Ǹtondôbə nyé ai nyé nâ: “Nyíígī édzə̂dzalá étē, á Yērúzalɛm étē, ó kə wabán é bod báyón, á bə́ bə̄lə́ mīńtyé ású bə́bə̂ bə́ mam bábɔban á Yērúzalɛm ndəm kolós á mə̄sú.” 5Ńdɔ mə ngáwóg ai məlɔ́ máma, a dzô ai é bod bəvɔ́g naa: “Kəán myǎtoŋ nyé édzə̂dzalá, mǐ kə myǎwé. Ebə́ge təge mína kwí á mís, təge yén mod ngɔ́l: 6Wóán ewéwe, tɔ miǹnǒm, tɔ bəndómán, tɔ bəngɔn, tɔ bɔ́ngɔ́, tɔ biníngá, səsalá fɔ́ɔ́ hə é bod bə́ bə̄lə́ ndəm kolós ásū. Mǐ tádigi fɔ́ɔ́ álatâr wama !” Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngátádī á bənyiá bodo mvíē yā bə́ ngábə́ tə̄lə̄ á ḿbɛ̄ sí. 7Nyé ai bɔ́ nâ: “Kúbán eboe ai ndá ésə, dzálágán m̀bɛ́ sí ai mim̀bim, mǐ zū á kə̄ myāwē ai dzǎl ásə.” 8Ńdɔ̄ lábɔ̄ nâ, ńtíé bə́ kələ bābímī nálā, ńdɔ mə ngálígi etám, mə kǔ búbūdú á sí, ńdɔ mə ngáyédan nâ: "É é ! ǎ Ńtondôbə Zambá, yə wayi mǎn wē məbugǎ yā mə́ lígi yǎ á Ísraɛ́l, ai ńkúbán wākúb Yērúzalɛm olún wōē á nyɔ́l ?" 9Nyé ai ma nâ: "Ǹsə́m yā ndá Īsraɛ̂l ai ndá Yúda ó nə anén éyə̄gan, ǹnam ó dzyé yǎ á túd ai məkǐ, tísɔn ǹdzyéán ai bəbə̂ bə́ mam; amú bádzó nâ:" Ǹtondôbə a kódo yǎ á ńnam, Ǹtondôbə a sə́ kig dzǎm yēn dzóm." 10Ńdɔ̄ hḿ, maa mǎyǐ kig bəbə̌ məbəbə mə́ ngɔ́l, mǎyǐ kig dzu. Ma síli bɔ́ ndɔ́ŋ yǎ mim̀bɔán myábán." 11Ńdɔ̄ hḿ é mod a ngábə́ bəgə ndɔ́mbɔ́ eyé ai ndə́g tínte ángə̄də́g ā ngázu tíē é ndɔ́ŋ nyī nâ: "Mə̌ man yǎ dzálā ábēndé dóe." Ásām mís, mə ńtála ébás yób yā é ngábə́ bəkerúbim á yób, á ńlō wabán á yób, dzóm é tɔ̄á anə́ ngɔg safîr, é fulugan anə́ étɔ̄á kúm. 2Ńdɔ a dzó ai é mod a ngábə́ bəgə ndɔ́mbɔ́ naa: nyíígī á zāŋ ǹsína, á bəkerúbim á sí, ó bə̄gə́ ai mɔ́ mâg mə́ ndóan á zāŋ bəkerúbim, ó tsam mɔ́ ai tísɔn ésə." Ńdɔ a ngákə̄ wé, á mís máma étē. 3Bəkerúbim bə́ ngábə́ tə́lə́ á ḿbɔ̄ ńnōmō tə́mpɛl, éyɔŋ a ngásuan, ǹkúd ó man yǎ dzyé á ńsəŋ tə́mpɛl ósə. 4Dúmá Ńtondôbə á ngabɛ́d á tíege ábə kerúbim, lə́ kələ ḿfág yā mə́nyīī mə́ tə́mpɛl. Ńdɔ̄ tə́mpɛl a ngádzyé ai ǹkúd, ǹsəŋ tə́mpɛl ó dzyé ai miǹkokoě yā dúmá Ńtondôbə. 5Edǔŋ məfǎb bəkerúbim é kələ kwí á ńsəŋ tə́mpɛl, ḿfág yǎ átān, anə́ kíŋ Zambá ngul mə́sə, ábōg ā kɔ́bɔ̄. 6Ǹnyie anə́ á ngābéndē é mod a ngábə́ bəgə́ ndɔ́mbɔ́ eyé naa:"Nɔŋɔ́ ndóan á zāŋ ǹsína, á zāŋ bəkerúbim", ńdɔ fɔ́ɔ́ é mod nyɔ́ á ngātíe, a sɔ́ tə́bə̄ á mgbág akon. 7Ńdɔ kerúbim a ngásám wɔ́ á zāŋ bəkerúbim, m̀fág ndóan e ngábə́ á zāŋ bəkerúbim; ńdɔ a ngáŋɔŋ dzɔ, a fudí dzɔ̄ á dwé é mod a ngábə́ bəgə ndɔ́mbɔ́ eyé. Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ a ngānɔŋ dzɔ, a kwíí á ńsəŋ. 8Ńdɔ evəgələ wɔ́ mod é ngákwí á məfǎb bəkerúbim á sí. 9Ásām mís, mə ńtála məkon mə́nyi á mgbág bəkerúbim, akon dá á tə́lē á mgbág Kerúbim ásə, nyɔ́l məkon e ngábə́ fyɛgɛ anə́ krisolîd. 10Mə́ yénege nyɔ́l dzyā mə́sə̄ mə́nyi, anə́ ákon dá lə́ nyílī édí ávɔ̄g á ńnə̄m étē. 11Mə́ wulugu á mə̄búg mə́nyi, təge vəŋan á mvús ábōg máwulu, amú mə́ wulugu ḿfág ńlō ó kələ təge vəŋan á mvús ábōg máwulu. 12Nyɔ́l dzábán ésə ai mvús dzābán, ai mɔ́ ai məfǎb mábán, ai məkon bísə̄ bí ngábə́ ńdzyēān ai miǹkokoe ńkɔ̄dɔ̄ná, məkon mábán bɔ́ bə́sə bə́nyi. Ńdɔ mə ngáwóg anə́ báyole mə́kon má naa:"ngiligidíga". 4Bə́ ngábə́ bələ́, anə́ ényɔ́lɔ̄ məsú mə́nyi: ású ósú, asú kerúbim, ású bɛ̄ɛ asú mod, ású lála asú émgbə́m, ású nyina asú ndoe. 15Ńdɔ bəkerúbim bə́ ngábɛ́d á yób: bə́ ngábə́ bə́və́və̄ə̄ mə̄ ngáyén á ńtsāg óswé Kedar. 16Éyɔŋ bəkerúbim bə́ wulugu, məkon mɔ̂ mə́ wulugu á ḿgbág; éyɔŋ bəkerúbim bə́ yáigi məfǎb nə̄ báyə̄le á yób, məkon təge lígī á mvús mə́ tɔbɔgɔ á mgbág dzābán. 17Ǹnyie anə́ bátə́bə, məkon mɔ̂ mə́ tə́bə́ fə; ǹnyie anə́ bábɛ̄d á yób, məkon mɔ̂ mə́ bɛ́də́ fə ai bɔ́, amú Ǹsísīm bə́və́və̄ə̄ ó ngábə́ bɔ́ á nyɔ́l. Ńdɔ̄ dúmā Ńtondôbə a ngádúgan kódō á ḿbɛ̄ sí Tə́mpɛl, á kə́ bədəbə ábə Kerúbim á yób. 19Ńdɔ bəkerúbim bə́ ngákud məfǎb mábán, bə́ yə́lə́, bə́ kə́ə́, mə bəbəgə; məkon mə́ ékálíg mɔ̂ mə́ tíé fɔ́ɔ́ fə ai dulu. Ńdɔ̄ bə́ ngákə tə́bə̄ á ḿbɛ̄ Tə́mpɛl Ǹtondôbə, ḿfág yā ḿbɔ̄ ńnōmo, á dúmá Zāmbá Īsraɛ̂l étē. 20Bə́ ngábə́ bə́və́və̄ə̄ mə̄ ngáyén á Zāmbá Īsraɛ̂l á sí, babi ai oswé Kebâr, ńdɔ mə ngáyəm nâ bə́ nə bəkerúbim. 21Bə́ ngábə́ bələ́, anə́ ényɔ́lɔ̄ məsú mə́nyi, anə́ ényɔ́lɔ̄ məfǎb mə́nyi; á məfǎb ā sī, dzóm é tɔ̄á anə́ wɔ́ mod. 22Məsú mábán mə́ ngábə́ fulugan ai mə́sú mə̄ ngáyén á mgbág oswé Kebâr. Bə́sə bə́ wulugu á tííŋ á zēn dzābán. Ńdɔ Ǹsísīm ó ngāyə́le ai ma ó kə́ ai ma á ḿbɛ̄ óngólā yā ńtōlē dzób yā Tə́mpɛl Ǹtondôbə, á mə̄nyíí yā ḿbɛ̄ óngóla, bod bə́ ngábə́ mə̄wóm mə́bɛ̄ ai bə́tán; mə́ yénə́ Yaazanya, mɔ́n Azur ai Pelatyahu, mɔ́n Benayahu, bədzóē bə́ ńnam. 2Ǹsísīm wa ai ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, é bod bálā bə́ nə bǒd yā bábui bəbə̂ məfəg, á bátsam bəbə̂ mə́lə́bə́gá é tísɔn nyí. 3Bɔ́ nâ: Byǎyǐ kig vól lōŋ məndá; tísɔn e nə mvié, bía bǐ nə tsíd." 4Asú tē kúlígi mam á nyɔ́l dzābán, kúlígī mam, ǎ mɔ̂n mod ! 5Ńdɔ Ǹsísīm Ńtondôbə ó ngāku ma á yób, ó ngakɔ́bɔ ai ma nâ: Kɔ́bɔ́gɔ ! Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Éyə mǐ ngákɔ́bɔ̄ ná, mínā ndâ bod Ísraɛ́l, édzí yábɛ́d mínā á ńsīsīm, mayəm. 6Mǐ ngábulu mim̀bim é tísɔn nyí, mǐ ngangúni mim̀bim á mīńdzɔ́ŋ. 7Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Mim̀bim myáán yā mī ngádzoge á zāŋ tísɔn, émyā mí nə́ tsíd, tísɔn dzɔɔ e tɔá mvīē, hədá mínā, mayi mína kúli étēde. 8Myǎmbáda okəŋ bítá, hədá mayi mína lóm okəŋ bítá, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄. 9Mayi mína kúli á tísɔn, mayi mína və́ á mɔ́ bə́dzín, mayǐ fə tsíg ńtōl wáán. 10Myǎyi ku ai okəŋ bítá á Ísraɛ́l, mayi mína tsíg ńtōl, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 11É tísɔn nyí yāyǐ kig vəŋan mvíe ású dáán, myǎyǐ kig vəŋan tsíd á zāŋ dzīē: á sí Ísraɛ́l ńgɔ mǎyi mína tsíg ńtōl, 12eyɔ̌ŋ tē myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, ényɔ́ myā ndzí kig dzálā mə̄mvéndé móe, ngə́ á tǒŋ mətum móe hədá mǐ ngátoŋ hə mətǔm mə́yɔ̌ŋ yā mákɔ́dan mínā á nyɔ́l. Ńtíé mə̄ ngábə́ kúlugu mam nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ Pelatyahu, mɔ́n Benayahu, məbuga mə́ Zāmbá, á ngāwú. Ńdɔ mə ngáku á sí búbūdú, mə yédán á yób étēde nâ: "É é ! ǎ Ńtondôbə Zambá, yə wayi mǎn wē məbugǎ yā Ísraɛ́l ?" Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, bəbə́nyɔ̄ŋ ai bəbonde bóe, ai ndâ bod Ísraɛ́l ésə, ḿbɔ̄ batɔbɔ ǹnama yā Yērúzalɛm bádzó nâ: “Tɔbɔ́gán Ǹtondôbə oyǎb, bía bə́ ngávə́ ńnam hí nə́ ó nə ngab ayóm dzāān." 16Asú tē kɔ́bɔ́gɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Tɔ anə́ mə̄ ngálóm bɔ̄ oyǎb á zāŋ məyɔŋ, mə ngáman bɔ́ tsam á miǹnam bə́dzín, ńdɔ mə ngábə́ tə́ fə̄ bɔ́ ḿfúfúb étɔbɔgɔ mǎn éban, á míńnǎm yā bə́ ngákə. 17Asú tē kɔ́bɔ́gɔ̄ nâ: Mayi mína kóan á zāŋ məyɔŋ, mayi mína tógan miǹnam mísə mǐ ngátsamban, mə və́ə́ mínā sí Ísraɛ́l. 18Bâyi sɔ́ étēde, bə́ mān vǎ mvid ai bəbə̂ bə́ mam bə́sə. 19Mayi bɔ́ və̄ ńnə́m ó nə̄ tə́tə̄lə́, mə fudí fə̄ bɔ́ ḿkpāmáŋ ńsísīm á nyɔ́l: mayi vaa ńnə̄m ákɔ́g á miǹson myábán, mə və́ə́ bɔ ǹnə́m miǹson, 20ḿból yə̄ nâ bə́ wūlú á mə̄mvéndé máma, bə́ toŋ mətum máma, bə́ dzálā fə̄ mɔ́, eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi bɔ áyɔŋ dáma, maa mə ńtɔ̄á Zāmbá wabán. 21Dzam dá, ébá ńnə̄m ó tīī ai nyié dzābán ai bəbə̂ bə́ mam bábán, mayi bɔ́ bədě mim̀bɔán myábán á ńlō, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄. Ńdɔ̄ hḿ bəkerúbim bə́ ngáyái məfǎb; məkon mə́ ngáwulu ai bɔ́. Dúmá Zambá Ísraɛ́l dɔ̂ lə́ búdū byá á yób. Ńdɔ̄ dúmá Ǹtondôbə á ngábɛ́d á tísɔn á yób, á kə́ á ńkōl yā ó nə́ á ńtōlē dzób yā tísɔn. 24Ńdɔ Ǹsísīm ó ngábəgə ma, ó kə́ ai ma á Bəkaldéan á mīńkóm mí ngábə́; mam mə́tē mə́ bɔɔbán á mə̄yéné, á mim̀bɔán mí ńsísīm Zāmbá. Ńdɔ̄ é dzóm mə̄ ngáyén é ngábɛ́d mā á ńlō á yób. 25Ńdɔ mə ngáman lɛ́ɛ̄ mīǹkóm é mam mə́sə Ǹtondôbə a ngálə́de ma. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm ma ebúg dzíé, nyé nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, o ngákə lóŋ mvóg vóm ḿbɔ̄g ai bod mə́lɔ́: bə́ nə̄ nâ, bə́ bə̄lə́ mís yā áyēn, təge yén, bə́ bə̄lə́ mə̄lɔ́ yā áwōg, təge wóg, amú bə́ nə mvɔŋ bod mə́lɔ́. 3Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, manáŋa kád mim̀bəgə anə́ é mod ǎ kə á məkaban, bə́ bəbəgə; ńdɔ̄ á wāyi tíe nə wakə á məkaban, bə́ bəbəgə; o kódó á dzāl dóe, o kə́ə́ ḿfāg ḿfə̄: kâm tə́ nə́ abǒg tē ńdɔ̄ báyi wóg naa bə́ nə bod mə́lɔ́. 4Wayi kág m̀bəgə̌ məkaban wóe ai zumunaŋ amǒs, bə́ bəbəgə. Ńdɔ̄ á, ngōngógóle, wayi kwí anə́ é mod ǎ kə á məkaban, bə́ bəbəgə. 5Wayi túb álɔ̄ŋ á ḿfim, eyɔ̌ŋ te wǎyi kwí étēde, bə́ bəbəgə. 6Wayi bəde ḿbəgə wóe á bītúl, bə́ bəbəgə; eyɔ̌ŋ te wǎyi kwí ai mǎn díbi, ó búdī éyē á mís, təge bǎd yén ńnam; amú mayi nâ ó lə́də̄ ndá Īsraɛ̂l ndəm é mam máyi bɔɔban. 7Ńdɔ mə ngábɔ anə́ Ńtondôbə a ngábénde ma: mə káá ḿbəgə anə́ é mod ǎ kə̄ á məkaban, ai zumunaŋ amǒs; ngongógóle, mə túbú álɔ̄ŋ á ḿfim ai mɔ́. Ǹnyie anə́ díbī á ngásus, ńdɔ mə ngákwí, mə wɔ́mán ḿbəgə wáma étūl, bod bə́ bəbəgə. 8Kíkídígi, ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm ma ebúg dzíé, nyé nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, ngə́ ndâ bod Ísraɛ̂l, ndâ bod mə́lɔ́, ē sílí wā hálā nâ: Dzé wābɔ ? 10Kádá bɔ̄ nâ: Ǹtondôbə Zambá a dzó nâ: É ndəm mǐ hə́ yén nyī, e nə ású ńkúkúmá yā Yērúzalɛm ai é ndâ bod Ísraɛ̂l ésə e tɔá ai nyé wē. 11Kadá bɔ̄ nâ: Mə nə ǹgúmā fwé ású dáán: ḿból mə̄ hə́ bɔ éyə̄ fə̄ láyi yénan ai bɔ́ nālá; báyi kə á məkaban, báyi kə̌ mīńkóm. 12Ǹkúkúmá wābán, yǎ á nə́ ai bɔ́ a yi wɔ́man ḿbəgə wóé étūl éyɔŋ díbī láyi sus, a kwíí; báyi túb álɔŋ á ḿfim ású yə̄ nə́ á kwí; a yi búdī éyē ásū, nə́ a zǎ bād yēn ńnam.” Mayi nyé kūb ávɔ̄d dámā á yób, eyɔ̌ŋ te ǎ yi tiŋidan étēde; mayi kə ai nyé á Babilón, á ńnǎm Bəkaldéan, hədá ǎ yǐ kig wá yén, ńdɔ̄ fə ǎ yi wú wē. 14É bod bə́sə̄ bə́ nə́ nyē ńkɔ̄dɔ̄ná á nyɔ́l, anɔ́ní díé, ai miǹkunda míé mísə, mayi byá mǎn tsam á bīvúndū bísə, eyɔ̌ŋ te mǎyī bɔ́ túlī ókəŋ bítá á zud ! 15Eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, éyɔŋ mǎyī bɔ́ tsam á zāŋ məyɔŋ, ai a miǹnam bədzín. 16Hədá mayi líg bə̄vɔ́g yā ábə̄ bɔ́; ébálā bə́tē bâyi túb ókəŋ bítá, zie ai mbada mənye nə́ bə́ kə̄ bálɛ̂ bəbə̂ bə́ mam bábán á zāŋ mə́yɔ̌ŋ yā bâyi kə́ bâkə, ású yə̄ nâ bə́ yəm nâ mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə.” 17Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, wayi dí ḿbāŋála woe ó dzə́mə̄ kám, wayǐ fə nyú mə̄ndím móe o mbádaga, o kɔnɔ̌ fə wɔ̌ŋ. 19Eyɔ̌ŋ te wǎyi kad áyɔ̌ŋ yā á ńnam nâ: Ǹtondôbə Zambá a kɔ́bɔ ai batɔbɔ ǹnama yā Yērúzalɛm, á bə́ nə́ ńtsaman á sí Ísraɛ́l, nâ: bâyi dí ḿbāŋála á wɔ̄ŋ étēde, bâyi nyú mə̄ndím mábán bə́ mbádaga, amú sí yáyi ndámanaban, təgě fə tɔ ai dzóm étē ású mə́tóm batɔbɔ ǹnama bóé bə́sə̄. 20É tísɔn e nə́ ai abuí bod yáyi mǎn tsamban, ǹnam wayi lígī bīlíg. Eyɔ̌ŋ tē myǎyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: 22Ǎ mɔ̂n mod, ńkāná bə́ ngákū á sí Ísraɛ̂l hí wâtian yá ? “Məlú mə́ bâ məlú á yób, tɔ eyə̌ŋ dzyá təge yénan”. Kadá hḿ bɔ̄ nâ: éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Matə́lē ńkaná tē súg, bə́ təge wá bǎd ku á sí Ísraɛ́l. Kadá kādá bɔ̄ nâ: “Məlú mə́ ngasúbu ya, émá éyə̌ŋ ésə̄ yáyi tóban; 24amú evwé eyə̌ŋ yâyǐ kīg fə bǎd bɔ, tɔ evwé ngám á zāŋ ndá Īsraɛ̂l. 25Amú ma, Ǹtondôbə, édí ásə madzó, lâyi tóban étīe etíé. Amú ású ábǒg dáán, mína mvɔŋ bod mə́lɔ́, ńdɔ mayi dzálā ébúg mə̄ ngāfālá, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: Ǎ mɔ̂n mod, ndá Īsraɛ̂l yakɔ́bɔ̄ nâ: "Éyə̄ŋ yā ényɔ́lɔ a yén é nə̄ ású mə́lú máyi sɔ́ kɔ́m, a kúli mam ású məlú mázu oyǎb." Ńdɔ̄ hḿ kadá bɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ebúg dzáma tɔ dzídzīā yâyǐ kīg fə bǎd tɔbɔ kɔ́m təge tóban. Ńkɔ́bɔ mə̌ kad wâzu tóban, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ nālá. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mam á nyɔ́l bəprofɛ́d yā Ísraɛ̂l; kúlígī ó kad ébá bákúli ai bɔ́ bə́bēn naa: Vógólán ebúg Ńtondôbə. 3Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Amalá ai mə́kúd bəprofɛ́d yā bátoŋ ǹsísīm wábán bɔ́ bə́bēn, təge yén dzóm ! 4Ǎ Ísraɛ̂l, anə́ bimvul bí nə́ á bīlíg, éyə bəprofɛ́d bóe bə́ nə́ nālá. 5Myǎ ndzí kig bɛ́d a mə́zēn mə́ yóó, ngə́ álōŋ ḿfim ású ndá Īsraɛ̂l, nə́ mǐ yəm á kpím á bītá, ámōs Ǹtondôbə. 6Báyén bīvwé biyə̌ŋ, bivovǒl məndəm, ébá bádzó nâ Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄, təge ai nâ Ǹtondôbə énye a lóm bɔ̄; bə́ ngayanga nə́ á wɔ̄bɔ̄ bɔ́ bâ á miǹkɛn. 7Ngǎ á nə́ tóé naa bivwé biyə̌ŋ ḿbya myǎyén, bivovǒl məndəm émɔ myǎkad, éyɔŋ myǎdzó nâ: "Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄", təge ai nâ mə mə kɔ́bɔ́ dzóm ? 8Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ású bívwé bíbúg byáán ai bivovǒl biyə̌ŋ byáán, mazu lúman ai mínā, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄. 9Mayi sám wɔ́ wámā á nyɔ́l bəprofɛ́d bivovǒl biyə̌ŋ yā ngaagá mədugán; bâyǐ kig tɔbɔ ésɔ̌g yā áyɔŋ dáma, bâyǐ kig tiliban á kálara yǎ ndá Īsraɛ̂l, bâyǐ kig nyían á sí Ísraɛ̂l, eyɔ̌ŋ tē myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá. 10Amú bâkə ai ayɔŋ dámā á ńdīmi éyɔŋ bákɔ́bɔ̄ nâ: "Mvɔí!" Mvɔí dzɔɔ təge ai dzɔ. Ńnyie anə́ áyɔŋ dámā lálóŋ ḿfim, bɔ̂ bə́ dūū wā fə́m; 11kadá ébá bádu wá fə́m naa: Ngə́ mvəŋ mədulú ē nɔ́ŋ, ngə́ mətâg mâku, ngə́ ńkulu məkɔ́g a vuŋ, 12m̀fim wâyi ku á sí ! Ngǎ bâyi dzó ai mína nâ: "É fə́m mī ḿbə́ wɔ́bɔgɔ e nə hḿ vé ?" Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Mayi vúndū ńkulu məkɔ́g áyɔ̄g dámā étē, mvəŋ mədulú yáyi nɔ́ŋ ólūn wámā étē, mətâg mayi ku ólūn éndáman wámā étēde. 14Mayi búg ḿfǐm yā mī ngáwɔ́bɔ̄ fə́m, mayi wá féndē á sí, bibé bíé byâyi lígī bí yô á vóóŋ, wâyi mína ku á yób, mǐ mān wū, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 15Éyɔŋ mǎyi soe ḿfim ai é bod bə́ ngáwɔ́bɔ̄ wá fə́m áyɔ̄g dámā á nyɔ́l, mayi mína kǎd naa: M̀fim wá sə́ kīg fə, tɔ ébá básíl wā fə́m. 16Bə́profɛ́d bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ kúligi mam ású Yērúzalɛm, bə́ yénə̄ nâ mam móé mə́ nə mvɔí, á kə̄ kwī mvɔí təge ai dzɔ, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄. 17Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, vəŋan m̀fág yā ábə bǎn biníngá yā áyɔŋ dóe, ébá bákúli mam ai bɔ́ bə́bēn, ó kúlī bɔ́ mam. 18Wayi kɔ́bɔ̄ naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Amalá ai ébá bálād məfə́b bíyé á bīkúd bɔ́ŋ bísə bə́ komo bəsuláya məkyaí məkyaí ású míǹló mí bod, nə́ miǹsísīm mí tīmbī ólām. Myǎbɔ nâ miǹsísīm mí bǒd yā áyɔŋ dáma mí tīmbī ólām. Myǎyi nâ myǎkam enyǐŋ bǒd yā áyɔŋ dáma hədá mína mǐ bāāla enyiŋ dzáŋán ! 19Myǎkūb ma osámā á mís mə́ áyɔŋ dáma ású dwé fón ai bǎn bitǔn bə̄ḿbāŋála, ai ńwéán myāwé é bod báyəǎn kig wú, mǐ nyiigi ébá báyəǎn kig nyiŋ, mǐ dugu ayɔŋ dámā yā lə́ nə́ bīyə́bə́ yəbə. 20Ńdɔ̄ hḿ, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ māzu dzóan ai məfə́b biyé máán, émá myābɔ nâ miǹsísīm mí tīmbī ólām anə́ ánɔ̌n. Mayi mɔ́ mǎn nyab á mɔ́ máán, mə soé míńsísīm yā mī ngáman bɔ̌ naa mí tīmbī ólām anə́ ánɔ̌n. 21Mayi mǎn nyǎb mīńtóm biyé myáán, mə kodé áyɔŋ dámā á mɔ́ máán nə́ á zāā bād vəŋan tsíd olám á mɔ́ máán: eyɔ̌ŋ tē myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 22Ḿból bábɔ̄ nâ ǹnə́m sósōō mod ó kɔn wɔ̌ŋ ai miǹnǎl, təge ai nâ mə ngányami nyé, amú báwónō mɔ́ mə́ ḿbə̂ mod ákyāí yə̄ nâ a sə́ kig dzǎm síngī bə̄bə̂ mim̀bɔán bóé nə́ á bi enyiŋ, asú tē hḿ myāyǐ kīg fə bǎd yēn bīvwé biyə̌ŋ bítē, təgě fə bǎd kǎg bod ngaaga; mayi kode áyɔŋ dámā á mɔ́ máán, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ńdɔ bənyiá bodo mvíe bəvɔ́g yā Ísraɛ̂l bə́ ngázu ábə ma, bə́ tɔ̄bɔ́ mā ósū. 2Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, é bod bálā bə́ bə̄gə́ bəzəzə̌ bəzambá bábán á mīńnə́m myábán étē, bə́ ngátə́le etɔá é dzóm yáyi bɔ̌ naa bə́ səm ósū wābán, yə mayi dzogě naa bə́ zu mə sílī mam ? 4Ńdɔ̄ hḿ, kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́, ó kad bɔ́ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: É mod ósə yǎ ndá Īsraɛ̂l, á bəgə́ bəzəzə̌ bəzambá bóé á ńnə̄m wóé, ngə́ ényɔ́ ā tə́lē é dzóm yábɔ nâ á ku á ńsə̄m ósū wóé, ngə́ ā sɔ́ naa a zu yén profɛ́d, mǎmēn, Ńtondôbə mayi nyé yalan, ású abuí bəzəzə̌ bəzambá bóé, 5nə́ mə́ dúgan bi ndá Īsraɛ̂l á ńnə̄m, ḿból bə́ ngákə ma oyǎb, ású bəzəzə̌ bəzambá bábán. 6Asú tē, kadá ndá Īsraɛ̂l nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Dúgán zu, lúmán bəzəzə̌ bəzambá báán mvús, vǎn məsú máán á bə̄bə̂ bə́ mam báán bə́sə. 7Amú é mod ósə yǎ ndá Īsraɛ̂l, ngə́ ńdzín ósə a tɔá á Ísraɛ̂l, ngə́ ā kân ai ma nə́ a fudi bəzəzə̌ bəzambá bóé á ńnə̄m wóé, ngə́ ā tə́lé étɔá bəbə̂ bə́ mam bóé ósū wóé, ngə́ ā kə́ yén profɛ́d naa á zu ma síli mam ású díé, mǎmēn, Ńtondôbə, māyī nyé yalan. 8Mayi vəŋan ású dámā ábə̄ mod tě, mayi nyé nɔŋ anə́ mvuluná, anə́ ńkaná, mayi nyé vaa á zāŋ ayɔŋ dáma, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 9Ńdɔ áfə, ngə́ profɛ́d ā dzōgé naa bə́ wɔn nyé, ǎ ngakúli bibúg, á yə̄mə́ hḿ naa ma, Ǹtondôbə, mǎ mə̄ ngáwɔnɔ́ profɛ́d tě; mayi sám wɔ́ wámā á nyɔ́l dzīē, mə vǎ fə̄ nyé á zāŋ ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l. 10Bâyi bəgə m̀bəgə yā mīǹsə́m myábán; ákyāí ńsə́m é mod a hə́ zu sílī mam ó nə́, éyə̄ fə ǹsə́m profɛ́d wáyi bɔ̌ nālá. 11Abǒg tē hḿ Ísraɛ̂l ǎ yǐ kīg fə bǎd dzáŋ óyǎb ai ma, təgě fə bǎd bɔli nyémēn ai bəbə̂ bə́ mam bóé, bâyi bɔ áyɔŋ dáma, maa mə́ ńtɔ̄á Zāmbá wābán, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: «Ǎ mɔ̂n mod, ngə́ ńnam wâbyandi ma ai ǹsə́m, mə sámá wɔ́ wámā á ńnǎm tē, mə maná ndáman ényie ḿbāŋálā dzíé mə lómó fə̄ wá zie nə́ mə́ maná bíyə̄m ai bod. 14Tɔ á ńnam tē, ngə́ é bod bə́lɛ́ bā bə́ tɔ̄á: Noé, Daniɛ̂l ai Yóbo, ngə́ hə bɔ́ étām ḿbɔ̄ bə́ ńyǐ ényiŋ dzábán ánā, ású sósōō wabán, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄. 15Ngə́ malóm bibibigan bí tsíd á ńnam ású yə̄ nâ bí man wé bɔ́ngɔ́, ǹnam ó lígī bīlíg yā mod a sə́ kig dzǎm lod, ású bibibigan bí tsíd, 16tɔ é bod bə́lɛ́ ba bə́ ńtɔ̄á á ńnam tē, sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄, ngə́ bə́ nyǐ kig tɔ bəndómán bábán, tɔ bəngɔn bábán aná hə ǹnyie anə́ bɔ́ bə́bēn ḿbɔ̄ bə́ nyīībán, ǹnam óbēn ó və̄ŋán bīlíg. 17Ngə́ mazu ai okəŋ bítá á ńnǎm te aná mə́ kɔ́bɔ̄ nâ: "Okəŋ bítá ó lōdó á ńnam ví, ó man wé bīyə̄m ai bod, 18tɔ é bod bə́lɛ́ bā bə́ tɔ̄á á ńnam tē, sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄, ngə́ bə́ nyǐ kig ánā, tɔ bəndómán bábán, tɔ bəngɔn bábán, hə ǹnyie anə́ bɔ́ bə́bēn ḿbɔ̄ bə́ nyīībán. 19Ngə́ malóm mbada mənye á ńnǎm te aná, mə soé á məkǐ étē, ólún yā māwóg ai bɔ́, mə́ mǎn wé bīyə́m ai bod, 20tɔ Noé, Daniɛ̂l ai Yóbo bə́ tɔ̄á ńnǎm tē, sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄, ngə́ bânyǐ kig aná tɔ bəndómán bábán tɔ bəngɔn bábán, hə ǹnyie anə́ ényiŋ dzábán éńdzɔ̄ bə́ nyīī ású sósōō wabán. 21Amú éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: A fyáŋán bɔ̌ naa mǎlóm Yērúzalɛm bəbə̂ bíndə́gə́lə́ bínyi byáma: okəŋ bítá, zie, bibibigan bí tsíd, ai mbada mənye, nə́ bí man wé bīyə́m ai bod, 22hədá bod bəvɔ́g yā étēde bə́ lígī bə̄və́və̄ə̄. Bákūlī á tísɔn, bəndómán ai bəngɔn, ḿbɔ̄ bázū ábə̄ mínā nə́ mǐ yén enyiŋ dzábán, ai mim̀bɔán myábán ai nâ mǐ vɔ́li miǹnə́m myáán ású ábé ásə mə ngálóm Yērúzalɛm, ai é mam mə́sə mə ngálóm nyé. Bâyi mína vɔ́lī ńnə́m éyɔŋ myǎyi yén ényiŋ dzábán ai mim̀bɔán myábán eyɔ̌ŋ te myǎyi yə̌m naa é mam mə́sə mə ngábɔ́ nyé, ma ndzí kig nyé mɔ́ bɔ́ á zəzə, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí anə́ ma nâ: «Ǎ mɔ̂n mod, ású dzé ndzaag yǎ élē wɔ̂n dzɔ́ é nə́ dzam bɔ ai m̀fí abuí a lodo ndzaag yǎ miǹtəm bílé bísə bivɔ́g yā məfan ? 3Yə bâkad dzɔ́ tsá ndzaag nə́ bə́ bɔ̄ dzôm ziŋ étēde ? Yə bâkad nɔ̌ŋ kɔb étēdē nə́ bə́ kə̄le dzôm ziŋ étēde ? 4Elé wɔ̂n hḿ dzī báwoa á ndóan nə́ é man díg: ndóan yadígi tín, e dîgǐ fə ǹló, tɔ zə̌zǎŋ yadǐg fə, é nə́ ai zǎ ḿfî ? 5Hálā é ngə́lə ǹgúma, é tɔ̄á təge ai m̀fí ziŋ, ábōg ndóan ě man yǎ dzɔ dígi, abǒg tē é nə dzǎm bɔ ai m̀fí dzé ? 6Asú tē Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: anə́ ndzaag yǎ élē wɔ̂n á zāŋ bilé yā məfan, ényí mə̄ ngáwoa á ndóan nə́ é man díg, éyə̄ hḿ mabɔ batɔbɔ ǹnama yā Yērúzalɛm nálā. 7Mavəŋan ású dámā nə́ malúman ai bɔ́, bə́ ngátúb ndóan, hədá ndóan yayi bɔ́ mǎn dīgi, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, éyɔŋ mǎyi vəŋan ásū dámā nə́ malúman ai bɔ́. 8Mabɔ nâ ńnam ví ó və̄ŋán bilíg, amú bə́ ngá ndzí kig nyiě mətǐŋ, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄.» Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm ma ebúg dzíé, nyé nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, bɔ̌ nâ Yerúzalɛm á yəm bəbə̂ mīńsə́m bóé. 3Wayi dzó ai nyé naa: Ǹtondôbə Zambá a dzó ai Yerúzalɛm nâ: «Tín dzoe ai abyálí dóē bí nə̄ á ńnam Kanǎŋ. Ésōá á ngábə̄ mān Amorítan, nyoá, ngɔn Hitít. 4Éyɔŋ o ngábyáli, ámōs ō ngákwí nyōá ábum, bá ndzí kig wa tsíg ngɔb, bá ndzí kig wa wɔ́bɔ̄ mə̄ndím, tɔ ákudǎn wa ǹkǔ, tɔ áwógō wā á bīyé. 5Təge ai é mod ǎ kəə wa mís á nyɔ́l, təge ai é mod ǎ yén wā ngɔ́l nə́ á bɔ wa é mam má. Bə́ ngáwoa wa á fyɛ́ ámōs ó ngábyáli, amú bə́ wógo wa nyié. 6Ḿból mə̄ lodo, ńdɔ mə ngáyén wā, o bídigi á məkǐ étē, ma ai wa, á məkǐ móē étē hā nâ: “Ǒ nyiŋ ya !” 7Ńdɔ mə ngábɔ̄ nâ ó būgúbán anə́ ébəbɛgǎ yā áfūb. Ńdɔ o ngátádī ná wabuguban, ǒ nganáŋ, ǒ ngaku ngɔn, məbɛ́ mə́ ngakwí wā á twé, esǐl é ngakwí wā á ńlō. Dá, o ngábə́ ńsɔ̄ ńsɔ́ zud á nə́ŋə́lé. 8Ḿból mə̄ lodo wa babi, ńdɔ mə ngáyén wā: owé abǒg dóē á kwí yǎ, ábōg fám yákúban wa á nyɔ́l. Ńdɔ mə ngákúb wa eyé dzámā á nyɔ́l, mə búdí wa ǹsɔ́, mə kaní sɔŋ, mə ladá ámvōé ai wa, ma Ǹtondôbə Zambá, ǒ ngawóge ai ma. 9Ńdɔ mə ngáman wa wɔ́bɔ̄ mə̄ndím, mə maná wa sob mə́kī mə́ ngábə́ wā á nyɔ́l, mə mána wa wɔ́bɔ̄ ḿbɔ̄n. 10Ńdɔ mə ngábɔ́di wa biyé bí nyāngá, mə fúdi wa ngǒb díā á məkǒl, mə bɔ́dí wa bíwɔ́man byányəb, ai biyé bí sílíg. 11Ńdɔ mə ngáman wa dzaman ai miǹsángá yā kíŋ, 12ai okéné yā dzwé, ai bimvongá yā mə̄lɔ́ ai ekád dúmā yā ńlō. Ǒ ngadzaman wǎmēn ai mvɔ́d ai sílíba ai mim̀bɔ́d mí día, ai biyé bí sílíg ai biyé bí nyāngá. Wadí hə ndə̌tə̄gə́ bídí, ai wé ai m̀bɔ́n; ńdɔ o ngáman nyəb ńnəməná, o bɛ́də̄ ńkūkúmá. 14Ńdɔ̄ dzwé dóē á ngátádī ná láwūm á miǹnam ai abəŋ dóe, ábə̌ŋ yā mə̄ ngākúb wā á nyɔ́l, ma Ǹtondôbə Zambá. 15Ḿból ō ngāyén nə́ o nə abəŋ, ńdɔ o ngávəŋan esamsə́gə́le ai engúŋ dzóe, o lə́dé ényiŋ ósámā dzóē á mís bə́yə́ŋ, ǒ ngabómbo ai é mod ósə watóban ai nyé. 16O ngánɔŋ biyé bíe, o vəŋán bya məbódā mə́ ngogolán mə tɔá nyāngá nyangá, ǒ ngabɔ ebamba étēde. 17Bídzaman bí gôl ai ébí bí sílíba mə ngávə́ wā, o mǎn kǒm bivəgələ bə́yóm fám étēde, ó ngābɔ bísíé bi ébamba bíe étēde. 18Miǹtiŋán bíyé míe, ó nɔŋɔ́ o mǎn bɔ búdi, m̀bɔ́n wáma ai otú wáma ḿbyā ǒ ngavə́ bɔ mətúnuŋa. 19Ḿbāŋála mə ngávə́ wā, m̀bəmbə ovug ai m̀bɔ́n ai wé yā mə̄ tɔŋɔ wa ai byá, o nɔŋɔ́, ǒ ngavə́ bɔ mətúnuŋa mə́ évɔ́li olún étēde, é mam o ngábɔ̄ málā, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 20Ńdɔ̄ fə̄ lə́ ngákwí naa, o nɔŋɔ́ bə̄ndómán bóe ai bəngɔ̌n yā ó ngābyé mā, ǒ ngatúnī bɔ́, o tɔŋɔ bɔ́ ai bɔ́. Yə ngobinda dzoe ya ndzíg yəan? 21O tsígī bɔ́n bámā kíŋ, o vâ bɔ́ nə̄ bə́ wé bɔ́ ai okəŋ bítá ású ólugú wabán. 22Á bə̄bə̂ bə́ mam bóē bə́tē bə́sə ai á ngobinda dzoe, o təgě fə bǎd tsǒg mə̄lú yā ámɔ̄ngɔ̄ dóe, éyɔŋ o ngábə́ ńsɔ̄ zud, o nɔdɔ́ á məkǐ étē. É dzóm bēn á yádaŋ ábé ábə wa, é nə̄ nâ, á mvús ábé ásə̄ dí amalá ! amalá ai wa ! Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, 24o ngálóŋ wāmēn étun ndá, mǎn ńkǒl á miǹsəŋ mísə. 25Á mə̄yálá mə́zēn mə́sə, o ngábə́de mǎn ábóda nə́ wabɔli abəŋ dóe, o bómbó ai é mod ósə ǎ lodo, o nəmán ényiŋ ngobinda. O bɔ̌ ébamba ai bɔ́n bə́ Égîptɛ̌n yā bə́ nə́ ngul á miǹson, o bulú ésīē ngobinda ású yə̄ nâ mə́ wog olún. Ma hḿ nyɔ̄ mə̄ sám yǎ wɔ́ nə́ malúman ai wa; mə̌ vaa yǎ bīdí bíe, mə və́ə́ wā á mɔ́ miǹzīzíŋ míe, bəngɔ̌n bə Filísta, tɔ bɔ́ bə́bēn bə́ wógo osɔ́n ai osámǎ yā ényiŋ dzóe. Tɔ nálā, ńdɔ wá ndzí kig dzyé, o ngákə̄ fə bɔ̌ ngobinda ai bɔ́n bə́ Asur, o bɔ̌ ngobinda ai bɔ́, hədá təge dzyé. O ngábulu ésīé ngobinda dzoe á ńnǎm bəkuǎn bisá, á Bəkaldéan, tɔ nálā təge dzyé. Abím ńtəgán ńnə́m wóē ó ngábə́, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, éyɔŋ o nyiŋi ákyāí ényǐŋ yā yáyəan hə ai ebamba édzóe ! 31Éyɔŋ o lóŋo wǎmēn étun ndá á mə̄yálá mə́ zēn mə́sə, o komo mǎn ńkǒl á miǹsəŋ mísə, o byandigi mân. Miníngá ngobinda, á məyian mə́ ǹnom wōē, a nɔŋ bəyə́ŋ. Bâkad və́ bīníngá bə́ ébamba bə́sə efái, hədá wǎ wa o vâ bibɔ́n bíē bísə bifái, o vâ bɔ́ byə́m á mɔ́ ású yə̄ nâ bə́ zu miḿfág mísə, bə́ zaa wa mɔm á nyɔ́l ényiŋ ngobinda dzóe. Ḿfág wóe, wa wa ndzíg bɔ anə́ é bīníngá bə́sə bəvɔ́g bákad bɔ, ényiŋ ngobinda dzóe; bə́ ngábə́ dzə́ŋə̄ kig wa anə́ bádzə́ŋ mīníngá ebamba; ḿból wǎ wa o yâgan, bɔ́ bə́ təge yân ai wa; o ngátsénde m̀bɔán mam. 35Ńdɔ̄ hḿ ǎ miníngá ebamba, vógólo ǹkɔ́bɔ Ǹtondôbə: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból ó ngāndáman mɔní woe, o kúlī ńsɔ̄ wóe á ngə́ə́ŋ á mam mə́ ngobinda móe ai bibɔ́n bíe ai bəzəzə̌ bəzambá bóe, ású məkǐ mə́ bɔ́n bóē yā ó ngátúni, 37ńdɔ̄ hḿ mayi togǎn bibɔ́n bíē bísə, ébí bísə̄ bí ngádiŋ wa, ébí bísə ó ngádiŋ ai ébí ó ngāsíŋ, mayi kə́ ma sɔ́ ai byá á bə̄ngɔ́dɔ́, bí zu lúman ai wa, mə sɔ́di wa ǹsɔ́ á mís mábán étē, nə́ bə́ yen wa ǹsɔ́ á nə́ŋə́lé. Mayi wa və́ éndə́gə́lə́ bīníngá bə́ ébamba ai é bīníngá básoe məkǐ; mayi wa kúlī məkǐ á nyɔ́l ai ólún wáma ai ayɔ́g dáma. Mayi wa və á mɔ́ mábán; bâyi sili ékǒl dzóe, bə́ mān bwé mə̄bódā mə́ yób móe, bâyi wa mǎn nyǎb bīyé, bə́ mān fə wa fadǐ bidzaman bíe, bə́ lígī wa ǹsɔ́ zud. Bâyi wa tsag ńkunda bod á mvús, bâyi wa lúm ngɔg, bə́ túlán wā ai akəŋ bítá dábán, bə́ tūmú mə̄ndá móē ndóan, bə́ dzálaga ǹtól ábə wa, á mís mə́ ábuí bīníngá; mayi tə́lē ényiŋ ébamba dzóe súg, o təgě fə bǎd və̄ mân. Mayi wa soe ólūn wámā á nyɔ́l, á mvûs tě, abán dáma lâyi kódō ábə wa, mayi vɔ́bi, təgě fə bǎd wōg ólūn. Ḿból wā ndzí kig bǎd tsog mə́lú ó ngābə́ ngɔn, o ngásɔŋ ma, maa mazu áfə bɔ̌ naa mim̀bɔán míe mí ku wa á ńlō á yób, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Ngǎ wayəm nâ o ngábɔ mam mə́ ósɔ́n ai byə́m bə̄bə̂ bə́ mam bóe ? Asú tē bəkǔ miǹkaná bâyi ku ḿbɔ̄g ású dóē nâ: "Élɔ́g yā nyīá tsíd ā dí, éńdzɔ̄ fə̄ mɔ́n nyé a dí." Tóé bēn wafulan fɔ́ɔ́ ai é nyōá yǎ á vīniŋi ǹnóm wōē ai bɔ́n bóé; o nə fɔ́ɔ́ mānyāŋ bəbə́nyɔ̄ŋ yā bə́ víniŋi bə́yóm bábán ai bɔ́n bábán. Nyiá wáán á ngābə́ ngɔn Hi­tít, ésīá wāān mǎn Amorít. Ǹtól mānyɔ̄ŋ éńgɔ̄ ó nə́ Samaría yǎ á tɔá wā á ḿbɔ̄ ńgāl ai bɔ́n bóé. É mānyɔ̄ŋ á tsāā ai wa, á tɔá wā á ḿbɔ ńnōmo énye a nə́ Sodóma ai bəngɔn bóé. O ngávú məfúlú mábán, o bɔ̌ fə bəbə̂ bə́ mam bábán. O ngálə́dē bēn naa wabə́b ábuí a lodo bɔ́ á mə̄fúlú móe. Sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, mǎnyɔ̄ŋ Sodóma bân bəngɔn bóé bá ndzí kig bɔ anə́ mína bəngɔn bóe mǐ ngábɔ. Ǹsə́m mānyɔ̄ŋ Sodóma ó ngábə́: məbún, ndɔg, elɛ̌s ńnə́maná, bivǔs bíé bīlí ai ébí bəngɔn bóé; bá ndzí kig ka ḿbūbúá ai engɔ̄ngɔ́l mod. Bə́ ngábɔ məbún, bə́ bɔ̄ bə́bə̂ bə́ mam á mís máma, ású tē mə̄ ngádzâ bɔ́, anə́ wāmēn ó ngāyén. Ḿfág Samaría, nyé á ndzí kig bɔ̌ tɔ etun ábím mińsə́m ó ngábɔ. O ngábulu bəbə̂ bə́ mam o lodo nyé. Abím bəbə̂ bə́ mam ó ngābɔ bə́ ngávə́ bə̄bényɔ̄ŋ məkyəbə. Ḿfág wóe, wǎmēn bə̌gə fɔ́ɔ́ ósāmā yā ō ngávaa bəbə́nyɔ̄ŋ á nyɔ́l, ású míńsə́m yā ó ngābə́b ai myá a lodo bɔ́, ńdɔ̄ bə́ tə́lə̄ étīē sósōō bə́ lodo wa. Tə́bə́gə̄ hḿ étīé ósɔ́n, ó bə̄gə́ fə osáma, ó və bəbə́nyɔ̄ŋ məkyəbə. Mayi bɔ́ bǎd tə́le, mayi dúgán tə́lē Sodóma ai bəngɔn bóé, mə tə́lé Samaría ai bəngɔn bóé, eyɔ̌ŋ tē māyi wa tə́lē á zāŋ dzábán, ású yə nâ ó bə̄gə osámā wóe, ó wog osɔ́n ai é mam mə́sə o ngábɔ, nálā wâyi bɔ́ vɔ̄lī ńnə̄m. Bəbə́nyɔ̄ŋ, Sodóma ai bəngɔn bóe, bâyi dúgan tə́bə étīē dzábán yā ósúsúa; Samaría nyé a yǐ fə dúgán tə́bə étīē dzíé yā ósúsúa. Wǎmēn ai bəngɔn bóe, myâ myǎyǐ fə dúgán tə́bə étīē dzáán yā ósúsúa. Ngǎ ó kpə́gələ mǎnyɔ̄ŋ Sodóma ábǒg mə́bún móe, ósúsúa yə nâ básɔ̄di wa ǹsɔ́ ? Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī waa o ńtɔa yǎ éwoe loe ású bəngɔ̌n yā Aram, ai bəngɔn bə́sə̄ yā ngɔ́dɔ́, bəngɔ̌n Bəfilístǎ yā bábyandi wa ńkɔ̄dɔ̄ná á nyɔ́l á kpág. Osámā wóe ai bəbə̂ bə́ mam bóe, wǎmēn ó ngākág ḿbəgə̌ yā étē. 59Amú éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mayi wa bɔ anə́ waa o ngábɔ, wa yǎ ó ngábyandi eyɔg ai ńtsāmán ó ngātsam elad amvóé. Hədá mə mayi dúgan tsog élad ámvóé mə̄ ngálad ai wa, hála o ngə́lə enânga, eyɔ̌ŋ te mǎyi tindi ámvōē kōlé ású dóe. Ḿfág wóe, wayi dúgan tsog ényiŋ o ngányiŋ, ǒ ngawóg ósɔ̄n, éyɔŋ wǎyi bəlan ai bəbə́nyɔ̄ŋ, mińtól ai ébá bə́ tsáá ai wa, eyɔ̌ŋ mǎyi wa bɔ́ və̄ anə́ bəngɔn bóe, dzam dá bɔ́ bə́ təge nyían élad amvóé dzáán bía wa. Amú mə mayi dúgan lad amvóé ai wa, eyɔ̌ŋ tē hḿ wayi yəm na mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ḿból yə̄ nâ ó kadə tsǒg ényiŋ dzóe, ó wog osɔ́n: osɔ́n tē ó dib wa anyu, eyɔŋ mǎyi wa dzu é mam mə́sə o ngábɔ, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod kǔ ńkaná, ó və̄ fə̄ ndá Īsraɛ̂l mvuluná. 3Wayi kɔ́bɔ̄ naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mod kǒkombo, á bəgə́ bǒd məfǎb məyǎb məyǎb, támbá məkyaí məkyaí, á ngāsɔ́ á Libáŋ, ńdɔ a ngábɛ́d âbaŋ á yób, ózɔ̄ndɔ́m; 4ńdɔ a ngáfád ńtsāb ḿbɔ̄g, éví ó daŋa á yób étēde a kə́lə́ ai wɔ́ á ńnǎm bǒd miǹkuan, 5a kə́ wa dzoge á tísɔŋ bod bə́ mákíd. Ńdɔ a ngánɔŋ mvɔŋ ziŋ yǎ á ńnam a kə dzɔ́ bɛ á ńtəgan sí, ńdɔ a ngátə́le dzɔ́ á ńtsag óswé abuí mə́ndím á tɔ̄á étē. 6Ńdɔ e ngánáŋ e ńtɔ̄á ńdíg wɔ̂n yā wáwúm təge dǎŋ bɛ́d á yób ábuí; ńdɔ e ngávəŋan miǹtəm míé mí ngábəbə ḿfág yǎ ábə kǒkombo, miǹkǎŋ míé myâ mí tɔ̄á nyē á sí. Ńdɔ é ngábɔ ǹdíg wɔ̂n, e fáí miǹtəm ai məbwí. 7Ńdɔ mod kǒkombo m̀fə́ á ngāsɔ́, á bəgə́ bǒd məfǎb ai abuí támbá ńdɔ̄ ńdíg wɔ̂n hí ó ngálóm miǹkǎŋ míé ai ndɔg ésə ábə̄ nyé nə́ á wɔ̄dán nyé, ó lómó fə miǹtəm míé ábə̄ nyé oyǎb ai é sí bə́ ngábɛ nyé. 8Ó ngábə́ ḿbɛán á mvud sí á ńtsāg óswé ábuí mə́ndím nə́ ó fái miǹtəm, ó wǔm fə bibumá, nə́ ó bɔ m̀bəmbə ndíg wɔ̂n. 9Kɔ́bɔ́gɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Yə wâyi á fɔ̄ɔ̄ vú ? Ngǎ kōkombo a yi mǎn tyé miǹkǎŋ mié a mǎn wumǐ bibumá bíé ḿból yə̄ nâ mə́kíé mə́sə̄ máfái mə́ man kód təge yáŋan ai ngǔl binam ai abuí bod nə́ bə́ tye miǹkǎŋ míé á sí? 10Ńdzɔ̄ hḿ nyi e nə́ ḿbɛán, yə yayi fɔ́ɔ́ vū ? Ngǎ yayi mǎn kód ai evúndū yā ńtōlē dzób ? Yáyi mǎn kód é sí bēn bə́ ngábɛ dzɔ. 11Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai ayɔŋ miǹkánga nâ: Ngǎ myāyəm ḿból nálā wátian ? Dzóó nâ: Ǹkúkúmá yǎ Babilón á ngāsɔ́ á Yērúzalɛm, ńdɔ a ngávaa ǹkúkúmá ai bitɔŋ míńtómba, a kə́ ai bɔ́ bə́sə̄ á dzāl díé Babilón. Ńdɔ a ngánɔŋ mod yǎ ndâ bod ǹkúkúmá a yílí élad amvóé ai nyé, a bɔ̌ naa á kan sɔŋ, hála ǎ vǎ yǎ mim̀faŋ mí bod á ńnam, 14ḿból yə nâ ó dzɔ̄díbán á sí, ó bɔ təge bɛdē ńlō, ai nâ ó bāāla elad amvóé dzíé, a toŋǒ fə̄ dzɔ́. 15Ákə̄ kwī, ńdɔ̄ étɔŋ ńtómbā dzí é ngángan, é lómó bə̄lómán á ńnam Égîptɛn nə́ bə́ və́ nyé bikabilí ai abuí bod. Yə dzǎm tē lâyi fɔ́ɔ́ vū ? Yə a yi fɔ́ɔ́ dɔ é mod a ngábɔ é dzam dí ? A tsamá elad amvóé tē, a nə dzǎm dɔ ngǎ ? Makan dɔ́ sɔŋ, hə ényiŋ dzámā á yób, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, a yi wú á ńnam ńkúkúmá yǎ á ngavə́ nye édzōē á mɔ́, ńdɔ a ngábyandi oyílí wóe a tsamá fə elad amvóé dzíé, a yi wú á Babilón étēde. 17Ai mod ǹkunda bítá wōē ai abuí míńkán, míé, Farawóŋ ā yǐ kig nyé nyii ai bítá, éyɔŋ báyi bə́dē bīkónóŋ, bə́ fâ bibé, nə́ bə́ we ǹkundǎ bǒd. 18A ngábyandi oyílí ai ńtsāmán á ngātsam elad amvóé, hálā nyémēn nyé á və́ yǎ ányu díé, a mǎn fə bɔ é mam mə́sə̄ má, a sə́ kig dzǎm dɔ. 19Asú tē ńdɔ, Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Sɔŋ hə anə́ mə və̌, óyílí wámā yā á ngābyandi, ai élad amvóé dzámā yā á ngātsam, mayi bɔ̌ naa bí ku nyé á ńlō á yób. 20Mayi nyé būdī ávɔ́d dámā á ńlō, a yi timbi étēde, mayi kə ai nyé á Babilón, eyɔ̌ŋ te mǎyī nyé və̄ éndə̄gə́lə́ ású mə́lɔ́ yǎ á ngābɔ́ ma. 21Ḿfág mim̀faŋ mí bɔ́n míé, á zāŋ miǹtómbā míé mísə, myâyi wêban ai okəŋ bítá, ébá báyi lígi bâyi tsamban ai bivúndū bísə. Eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə mə ngákɔ́bɔ. 22Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Mayi nɔŋ á ńlō mod abaŋ á miǹtə̌m yā ózɔ̄ndɔ́m, mayi fád ḿkpāmáŋ ńtsáb, eyɔ̌ŋ te mǎyi wá bɛ á mod ǹkǒl yā á tə́lə́ á və́ndə́m. Mayi wá bɛ á mod ǹkǒl Ísraɛ̂l á yób, wâyi fáī miǹtəm, o ngáwúm bibumá, ó ńtɔ̄á m̀bəmbə abaŋ. Akyaí ánɔ̌n ásə lâyi sɔ́ lōŋ mūmbá étēde, bəkudǔ məfǎb məkyaí mə́sə bâyi sɔ́ wɔi évúvoě ya miǹtəm míé. 24Eyɔ̌ŋ tē hḿ bīlé bísə̄ yā məfan byáyi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə mǎ mādzɔdi élé é nə́ á yób, mə́ bə́dége édzí é nə́ á sí; mǎ fə mǎbɔ̄ nâ nyúmán elé é kod, ǹkód élé ó sam bivivie. Ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya, ńdɔ fə mǎbɔ̄ nálā.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm ma ebúg dzíé naa: “Ńkāná myākad ku á ńnam Ísraɛ̂l nyú wátian yá, naa: ‘běsīá bə́ mān dí bikə̌kɛ̄s bí wɔ̂n, bɔ́n ḿbɔ̄ bə́ ngawódan nyígís á məsǒŋ’ ? 3Sɔŋ hə anə́ mə və̌, myǎyǐ kig bǎd ku ńkaná tē Ísraɛ̂l. 4Owé ! Miǹsísīm mísə̄ myáwōge ai ma, ḿból ńsísīm ésīá wáwóge ai ma, éyə̄ fə ǹsísīm mɔ́n wáwóge ai ma nálā: ńsísīm wáyi sə́m, ńgɔ̄ wáyi wú. 5Ngə́ mod a nə sósōó, a bɔ mam sósōó, a kɔ́bɔgɔ mam á sósōó; ngə́ á nə təge kə́ a dí á míńkōl bálugu bəzəzə̌ bəzambá, ngə́ ā bəbə̌ kig bəzəzə̌ bəzambá yā ndâ Ísraɛ̂l, ngə́ á nə təge dǐŋ ézā mīníngá, ngə́ á nə təge namba é mīníngá yə̄ ā kɔn ngɔn, 7ngə́ á nə təge dían[1] ai mod, ngə́ a dúgan mod ébán á ngālíg nyē, ngə́ á nə təge dzíb, ngə́ a və́ é mod a wóg zie é dzóm ā dí, ngə́ a búdī é mod m̀bɔ́g ńsɔ̄ ai biyé bíé, 8ngə́ ā yɛ̄d kig nə́ bə́ bag dzóm á yób, a lodo ábím ā hə́ kole, ngə́ a tsíg mɔ́ ábɔ é mam má sə́ kig tə́tə̄lə́, ngə́ a tsíg bod mədzó á sósōó, 9ngə́ a wulu á zēn bətə́bə́gá báma, a nyiegě fə məmvéndé máma, ényɔ̄lɔ a nə sósōó mod: a yi nyiŋ təge səlan, ma Ǹtondôbə̌ mākɔ́bɔ̄ nálā. 10Ngə́ á kə́ á bɔ̌ naa, a byé é mɔ́n á nə̄ ńtótóg, ā diŋ soe məkǐ á sí, a bɔ̌ fə bə́bə̂ bə́ mam bə́sə bəvɔ́g bā, 11á nyémēn nyé ā ndzí kig bɔ tɔ də́dá, ńdɔ̄ fə̄ mɔ́n te a kə a dí á miǹkǒl á yób, a bɔligi miníngá mānyāŋ, 12a tíbili m̀búbúá ai engɔngɔ́l mod, a dzíbi ézā byə́m, təge dúgǎn bībán, a kəəgə mís á bəzəzə̌ bəzambá, a bɔɔ bəbə̂ bə́ mám, a kolege ai ǹsə́ngé, a sílígi mvug á yób, akyaí mǒd tē lâyǐ kig nyiŋ, á mvús yə nâ a man yǎ bɔ bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ bá, a yi wú, məkǐ móe mâyi nyé yón á ńlō á yób. 14Hədá ngə́ mod a byé mɔ́n yǎ ā yén míńsə́m mísə̄ yā ésīá á ngásə́m, a yénə́ myā, hədá təge myá bɔ, 15təge dí á miǹkǒl təge bɛ́dē mís á bəzəzə̌ bəzambá yā ndá Īsraɛ̂l, təge bɔlǐ mīníngá mǎnyāŋ, 16təge tíbilǐ mod, təge nɔ̌ŋ bībán, təge dzíb ézā byə́m, a vâ é mod a wóg zie ḿbāŋála, ényɔ́ á nə̄ ńsɔ̄ a bɔ́digi nyé éwɔ̄man, 17a vaigi wɔ́ wóé á bə̄bə̂ bə́ mám, təge kole byə́m ai ǹsə́ngé, ngə́ ábədě mvug á yób, a nyiege mam máma, a wulugu á zēn məmvéndé máma, ényɔ́lɔ te ǎ yǐ kig wú ású míńsə́m mí ésīá wōē, a yi nyiŋ. 18Hədá, ésīá nyémēn, ḿból a ngábə́ mod mətóm, a dzíbi ézā byə́m, təge wulu tə́tə̄lə́ á zāŋ ayɔŋ díé, a yi wú ású ńsə́m wóé. 19Ńdɔ̄ hḿ mína myǎdzó nâ: "Ású dzé é mɔ́n nyɔ á nə̄ tə bəgə ńsə̄m ésīá ?" Ngǎ myǎyén naa mɔ́n á ngābɔ é mam mə́ nə́ sósōō ai tə́tə̄lə́, a nyiege məmvéndé máma, a baala mɔ́, ású tē ǎ yəan ai enyiŋ. 20É mod a ngásə́m, nyémēn énye ǎ yəan ai awú, mɔ́n ǎ yǐ kig bəgə ńsə̄m ésīá, anə́ ésīá ǎ yǐ kig bəgə ńsə̄m mɔ́n. Mod sósōō a wôge ai sósōō wōē, mod mətóm á wôge ai mətóm móé. 21Ḿfág ḿbə́ mod, ngə́ ā dzōgē míńsə́m mísə a ngábɔ́, a nyiege məvə́ndé mámā mə́sə, a wulugu á sósōō ai á tə́tə̄lə́, a yi nyiŋ, ǎ yǐ kig wú. 22Bâyǐ kīg fə bǎd tsog bə́bə̂ bə́ mam bə́sə a ngábɔ́, a yi nyiŋ ású mam mə́ sósōō yā á ngábɔ́. Yə mə nə dzǎm tag ai awú ḿbə̂ mod, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, a lodo anə́ māyén anə́ ā lúm ábē díé mvús, ǎ nganyiŋ ? 24Hədá hḿ ngə́ sósōō mod a dzoge sósōō á sí ǎ ngabɔ́ abé, ǎ ngavú ḿbə̂ mod á ḿbɔán bə́bə̂ bə́ mám, yə a yi bɔ̌ bə́bə̂ bə̌ mam bə́tē á nyiŋí fə ngǎ ? Bâyǐ kīg fə bǎd tsog é mam mə́ sósōō mə́sə a ngátâm yǎ bɔ, hədá ású bívūs[2] bísə̄ yā ā dúgan bɔ́ ai ású míńsə́m yā ā sə́m, a yi wú. 25Ńdɔ̄ mínā myǎdzó nâ: “M̀bɔán mam Ńtondôbə ó sə́ kig sósōō !” Vógólân hḿ, ǎ ndá Īsraɛ̂l: yə m̀bɔán mam wámā ńgɔ̄ ó sə́ kig sósōō ? Mim̀bɔán mí mam myáán é myā mí sə́ kig sósōō. Éyɔŋ sósōó mod ǎ dzoge sósōó wōē, ǎ nganyiŋ abé[3], a sɔ́ɔ́ kə̄ wú ai abé díé tē, abé díé ńdɔ̄ lə́ wé nyé. Éyɔŋ ḿbə̂ mod nyé ǎ dzogē hḿ ábé yā ā hə́ bɔ, ású yə̄ nâ á bīe tə́tə̄lə́ ai sósōó, o yəmə nâ ǎ kōdé ényiŋ dzíé. Ḿból ā kúí mís, a lúmú mvús á bivǔs bíé, ǎ yǐ kig wú, a yi nyiŋ. Hədá ndâ bod Ísraɛ̂l yadzó nâ: "M̀bɔán mam Ńtondôbə ó sə́ kig sósōō." Yə mim̀bɔán mí mam myáma émyā myá sə́ kig sósōō ngaa, ǎ ndá Īsraɛ̂l ? Kɔ̂ nâ mim̀bɔán mí mam myáán émyā myá sə́ kig sósōō a, á ndâ bod Ísraɛ̂l ? Asú tē hḿ, māyi tsíg mod ósə yə ábə̄ mína ǹtól wóé, ákyāí ā nyiŋ, á ndâ bod Ísraɛ̂l, ma Ǹtondôbə Zambá mākɔ́bɔ̄ nálā. Sɔ́án wé, lúmán mvūs ényiŋ mə́lɔ́ dzáán, eyɔ̌ŋ tē óbag wábɔ nâ mǐ ku á ńsə̄m wáyi dzáŋ. 31Woágán oyǎb nālí, bə́bə̂ mínsə́m bə́sə mǐ ngásə́m, mǐ nɔŋ m̀kpámáŋ ńnə́m ai m̀kpámáŋ ńsísīm ḿfə̄. Awú lə́ bɔ̄ mínā yá, á myādzə́ŋ dɔ̄, ǎ ndâ Ísraɛ̂l ? Mǎnɔ̌ŋ kig miǹtag áwú bod báwú dī, ma Ǹtondôbə Zambá mākɔ́bɔ̄ nálā; dúgán hḿ ai mvús, mǐ nyiŋ.” [1] Ánɔŋ mod byə́m á mə̄kə́ŋ [2] Ebúgu mətǐŋ [3] Cf. Hé , - Ḿfág wóe, yédégán ńyón vī ású bitɔŋ míńtómbā yā Ísraɛ̂l. Wayi kǎd naa: Nyoá ! Ǹgál émgbə́m, a bô á zāŋ bimgbə́m. Á zāŋ bɔ́n bímgbə́m a nyâga bɔ́n bóé. 3Ńdɔ a ngáman náā mɔ́n wōē ḿbɔ̄g, a ńtɔ̄á étɔŋ émgbə́m, ńdɔ a ngáyə́gē ḿból bányab tsíd, ǎ ngadí bod. 4Ńdɔ fwé tē é ngákə kwí məyɔŋ á mə̄lɔ́, ńdɔ a ngáku ébē dzābán; ńdɔ̄ bə́ ngákə ai nyé ai mim̀fende á ńnam Égîptɛn. 5Éyɔŋ ǹgál émgbə́m á ngāyén naa é mam a búniŋi má ndzí kig tóban, é mam ǎ fidigi təge yéne; ńdɔ a ngánɔŋ mɔ́n wōē ḿfə̄ a náá nyē, a ńtɔ̄á étɔŋ émgbə́m. 6Ǎ ngawulu á zāŋ bimgbə́m, a ńtɔ̄á étɔŋ émgbə́m, a mǎn yə́gē ńyabán tsíd, ǎ ngadí bod. 7A maná tsǎm mīńkúkúmá məndá myábán, a bwé bə̄tísɔŋ bábán, ǹnam ósə ai bətɔbɔ̌ yā étē bə́ bə̄dé mɔ́ á ńlō, ai ńwógán bə́ wógō mvám dzīē. 8Ńdɔ̄ bə́ ngátógan məyɔŋ nə́ mə́ lúmán ai nyé, biwógē bísə fɔ́ɔ́ yā ngɔ́dɔ́, ńdɔ bə́ ngáya nyé ávɔ̄d dábán, ńdɔ a ngáku ébē dzābán. 9Ńdɔ̄ bə́ngáfɛd nyé ai mim̀fənde ábūdá bə́ kə́lə́ ai nyé ábə ǹkúkúmá yǎ Babilón, bə́ kə́ ai nyé á mīḿbóg mə́kɔ́g nə́ tə mod a bad wóg kíŋ dzīē á miǹkǒl yā Ísraɛ̂l. 10Nyoá á ngābə́ anə́ ńdīg wɔ̂n yā bə́ ngábɛ á ńtsāg óswé. A ngábə́ vû, á bəgə́ ábuí mə́kíe, ḿból mə̄ndím mə́ ngábə́ abuí. 11Ńdɔ a ngáfai miǹgungúl miǹtəm, mí və̄ŋán mīńtúm mí édzōē míńkúkúmá. Ńdɔ a ngávə́ ńtīē a kələ kwí á mīńkúd étē. Bə́ ngataman nyé ású mod ǹtíé wōē ai abuí miǹtəm díé. 12Á kə̄ kwī, ńdɔ a ngátyêban á sí ai olún ósə a woában á fyɛ́, ńdɔ evúndū yā ńnam kídí é ngáman kódō bibumá bíé bí man ku á sí. Miǹgungúl miǹtəm míé mí mān kōd ndóan é ngádígī myá. Ényē nyɔ́ bə́ ngázu yǎ bɛ á ńkōd ńnam, á ńnam ó nə́ ńkōd ǹkód á káŋálá. 14Ńdɔ̄ ndóan é ngákwí á ńtəm, e mǎn dígī miǹtəm ai bibumá. Atín wɔ̂n á bə̄lə́ kīg fə ńgungúl ńtəm, ású ǹtúm édzōē míńkúkúmá.” Ǹyón hīlí, bə́ ngáyia wá anə́ ńyōn. Á ḿbū zamgbála, ngɔn tána e tɔ̄á mə̄lú áwômo, ńdɔ bənyiá bodo mvíe bəvɔ́g yā Ísraɛ̂l bə́ ngázū á miǹsílí ábə Ǹtondôbə, ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ ma ósū. 2Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kɔ́bɔ́gɔ ai bə́nyiá bodo mvíē yā Ísraɛ̂l, ó kad bɔ́ naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Yə mǐ sɔ́ naa myǎzu ma sílī mīńsílí ? Sɔŋ hə enyiŋ dzáma ! Mǎyǐ kig yə́bə̄ mīńsílí myáán, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 4Ngǎ wayəan bɔ́ tsíg ǹtol ? Owé, wayəan tsíg ńtōl, «Ǎ mɔ̂n mod ? Lə́dégē bɔ́ bə̄bə̂ bə́ mǎm bēsīā bábán. 5Wayi bɔ́ kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ámōs mə̄ ngátɔ́b Ísraɛ̂l, á mə̄ ngásám wɔ́ wámā áyɔ̌ŋ yā ndá Yākɔb, ńdɔ mə ngábɔ̄ nâ bə́ yəm ma á ńnam Égîptɛn, ńdɔ mə ngásám wɔ́ wámā ábə̄ bɔ́, ma nâ: "Mə nə Ǹtondôbə Zambá wāān." 6Amǒs tē, ńdɔ mə ngásám wɔ́ ábə̄ bɔ́, mə kaní sɔŋ nə́ mayi bɔ́ kūlī á ńnam Égîptɛn, mə́ kə́ ai bɔ́ á ńnam mǎmēn mə ngáfə́b ósúsúa ású dábán, ńnǎm yā wáfúguzu ai wé: ńnam wádaŋ nyəb a lodo miǹnam mísə. 7Ńdɔ mə ngádzó ai bɔ́ nâ: Manágán woa á fyɛ́ é nyīē byə́m yā byádug mís máán, tə myǎbɔli mínā bə́bēn ai bəzəzə̌ bəzambá yā Égîptɛn, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Zambá wāān. 8Á kə̄ kwī, ńdɔ̄ bə́ ngángan, təge ma wóg, təge ai ényɔ́ a dzoge é nyīē byə́m yā é dugu mís mábán; təge dzoge bəzəzə̌ bəzambá yā Égîptɛn. Ńdɔ ǹtsogán ó ngāsɔ́ mā nâ mə́ tam bɔ́ kúb ólūn wámā á nyɔ́l, á zāŋ ǹnam Égîptɛn. 9Hədá ńdɔ mə ngákám dzwé dáma, mə bɔ̌ nə̄ lə́ bɔ təge sámā á mís mə́yɔ̌ŋ yā bə́ ngábə́ tɔá ai mɔ́, á mə̄ ngálə́de mǎmēn á mís mábán, éyɔŋ mə kúligi bɔ́ á ńnam Égîptɛn. 10Mə ngákúlī bɔ́ á ńnam Égîptɛn mə́ kə́lə́ ai bɔ́ á ńkōd ńnam. 11Ńdɔ mə ngávə́ bɔ məmvéndé máma, mə bɔ̌ fə̄ nâ bə́ yəm mətum máma, émá mábɔ̄ nâ é mod ǎ wulu anə́ másílī á nyiŋ ḿbəŋ. 12Mə́ kə̌ bēn kwí é vóm yə̄ nâ mavə́ bɔ bəsábad báma anə́ ndəm á zāŋ bíā bɔ́, ású yə̄ nâ bə́ yəm nâ ma, Ǹtondôbə, mǎ māfúbū bɔ́. Á kə̄ kwī, ńdɔ̄ ndá Īsraɛ̂l é ngángan á ńkōd ńnam, bə́ təge wulu á zēn məmvéndé máma, bə́ wōá mətum mámā á fyɛ́, émá mod a bələ́ nâ a nyiege ású yə̄ nâ á nyiŋ ai mɔ́; bə́ ngándáman bəsábad báma hə ndáman. Ńdɔ ǹtsogán ó ngásɔ́ mā nâ mə́ tam bɔ́ kūb ólūn wámā á nyɔ́l á ńkōd ńnam, nə́ mə́ man bɔ́ wē. 14Hədá, ńdɔ mə ngákám dzwé dáma, mə bɔ̌ naa lə́ bɔ təge sámā á zāŋ məyɔ̌ŋ yā mə̄ ngákúlī bɔ́ á mís mábán étē. 15Ńdɔ mə ngádúgan sám wɔ́ wáma eyɔŋ efə́ ábə̄ bɔ́, á ńkōd ńnam, nə́ mə́ kāni sɔŋ nə́ mǎngākə̄ kīg fə ai bɔ́ á ńnǎm yā mə̄ ngávə́ bɔ̄, ńnǎm yā wáfúguzu ai mənyáŋ ai wé: ńnǎm yā wá nyəb a lodo miǹnam mísə. 16Amú bə́ ngáwoa mətum mámā á fyɛ́, təge wulu á zēn məmvéndé máma, bə́ managa ndámǎn bə̄sábad báma, amú ńnə̄m wábán ó toŋo hə bəzəzə̌ bəzambá. 17Hədá ńdɔ mə ngábəbə bɔ́ mís mə́ ngɔ́l, nə́ mə zǎ mān bɔ wé, ńdɔ ma ndzí kig bɔ́ wē. 8Ńdɔ mə ngádzó ai bɔ́n bábán á ńkōd ńnam nâ: Tə myǎwulu á zēn məmvéndé běsōá, tə myǎbaala mətum mábán, tə myǎbɔli mínā bə́bēn ai bəzəzə̌ bəzambá bábán. 19Mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān, wulúgán á zēn məmvéndé máma, bǎlán mətum máma mǐ nyiegě fə̄ mɔ́. 20Fúbúgán bəsábad báma; bə́ bɔ ndəm nâ mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wāān. 21Hədá, ńdɔ̄ bɔ́n bə́ ngángan, təge wulu á zēn məmvéndé máma, təge baalǎ mətum máma ngə́ á nyiě mɔ̄, émá mod a bələ́ naa a baala ású yə̄ nâ á nyiŋ ai mɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngábɔli bəsábad báma. Ńdɔ̄ hḿ ńtsogán ó ngásɔ́ mā nâ mə́ tam bɔ́ kūb ólūn wámā á nyɔ́l, mə́ sōē fə̄ bɔ́ məliŋiná á nyɔ́l, á ńkōd­ ńnam. 22Hədá ńdɔ mə ngádúgan ai wɔ́ wámā á mvús, mə kamá dzwé dáma, ńdɔ mə ngábɔ nâ lə́ bɔ təge sámā á zāŋ mə́yɔ̌ŋ yā mə̄ ngākúlī bɔ́ á mís mábán étē. Ńdɔ mə ngádúgan sám wɔ́ wámā ábə̄ bɔ́, á ńkōd ńnam, nə́ mə́ kāni sɔŋ nə́ mayi bɔ́ tsam á zāŋ məyɔŋ, bə́ kə̄ bâkə á miǹnam bə́dzín. 24Amú bá ndzí kig nyiě mətum máma, bə́ wōá mə̄mvéndé mámā á fyɛ́, bə́ bɔ̄lí bəsábad báma, mís mábán mə́ tīmbí ai bəzəzə̌ bəzambá běsīā bábán. 25A kələ kwí anə́ mə ngátə́lē bɔ́ mə̄mvéndé yā mə́ ngábə́ kig m̀bəŋ, ai mətǔm yā bə́ ngábə́ kig dzǎm nyiŋ ai mɔ́. Mə́ mǎn bɔ bɔli ai mətúnuŋa mábán, mə bɔ̌ naa bə́ túni mińtól mí bɔ́n mísə, nə́ bə́ bi ángōndó á nyɔ́l, ḿból yə̄ nâ bə́ yəm nâ mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Asú tē, «Ǎ mɔ̂n mod, kɔ́bɔ́gɔ ai ndá Īsraɛ̂l. Ó kad bɔ́ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Hə ai é mam má, ńdɔ běsōá bə́ ngábyandi ma ai mə́lɔ́ bə́ bɔɔ ma. É ma yǎ mə̄ ngákə kwí ai bɔ́ á ńnam mə ngákani sɔŋ á bod étēde nâ mayi bɔ́ və̄. Bə́ ngáyén ákyāí miǹkǒl ásə̄ á tə́lə́ wé, ákyāí bílé bísə ai abuí mə́kíé, ńdɔ̄ bə́ ngátúni mətúnuŋa mábán, bə́ vâ bifái byábán nə́ bátsag ma; bə́ ngávə́ balabínda bə́ évɔ́li ǹnə́m bábán, bə́ bɔɔ esoe məyɔg dzábán. Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngákad bɔ́ nâ: Ábódā ngogolán yā myākə̄ dílī, ńdɔ̄ á nə́ dzé ? Ńdɔ̄ bə́ ngáyole dɔ́ naa “Vóm á yób étē”, a zaa kwí ámōs yə aná. Ó kad hḿ ndá Īsraɛ̂l nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Yə á nə̄ tóé nâ myǎbɔli mínā bə́bēn ai ńwūlán myāwulu á məzěn bēsōá, mī bɔɔ ngobinda ai ńtōŋán myātoŋ bəbə̂ bə́ mam bābán ! 31Éyɔŋ myǎtúni mətúnuŋa máán, éyɔŋ myǎdígī bɔ́n báán á ndóan, yə á nə́ tóé naa mǐ ngə́lə́ bɔligi mínā bə́bēn ai bəzəzə̌ bəzambá báán á zaa kwí ámōs yā aná ! Eyɔ̌ŋ te mə nə́ dzǎm yə́bə̄ naa mǐ zū á mīǹsílí ábə mǎ ngǎ, ǎ ndá Īsraɛ̂l ? Sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, mǎyǐ kig yə́bə naa mǐ zu á mīńsílí ábə ma. Ńdɔ̄ áfə, bíyə́yə̄m yā byándə́gələ mína á ńlō, byâyǐ kig tóban tɔ eyɔŋ, éyɔŋ myǎdzó nâ: “Byǎyi bɔ anə́ məyɔŋ, anə́ bibəgá yā miǹnam bə́dzín, ai ǹsyéán bílé ai mə́kɔ́g”. Sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, makani dɔ́ sɔŋ: mǎ māyi bɔ́ ńdzóe wǎn, ai ǹgulngúl wɔ́ ai ǹsáman énam, ai ǹkúlán olún wáma. Mayi mína kúlī á zāŋ məyɔŋ, mə́ kə́ matógan mínā á miǹnam bə́dzín, ḿfág mī ngáman kə́ myātsamban, ai ǹgungúl wɔ́ ai ǹsámán énam, ai ǹkúbán ólún wáma. 35Mayi kə ai mínā á ńkōd ńnǎm məyɔŋ, éyɔŋ mǎyī mína tsíg ńtōl mə bəbəgə mínā á mvɔ̄m ású. Ḿból mə̄ ngátsíg bēsōá ńtōl á ńkōd ńnǎm yā Égîptɛn, éyə̄ fə mǎyī mína tsíg ńtōl nālá, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 37Mayi bɔ̌ naa mǐ lod á ńtūm ńnɔ́nī á sí, mə bɔ̌ fə̄ nâ mǐ nyīe elad amvóé. Mayi vǎ bod mə́lɔ́ ai miǹkánga á zāŋ dzāān; ébá bə́ ngábɛn ma, mayi bɔ́ vaa á ńnǎm yā bə́ tɔ̄á, hədá bâyǐ kig nyían á ńnam Ísraɛ̂l, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ḿfág wáán, mínā yā ndâ bod Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, ­mod ósə á kə̄lə́ syé bəzəzə̌ bəzambá bóé, hədá myǎyi yén, ngə́ myāwōg kig ma, myǎyǐ kīg fə bǎd bɔli ḿfūfúb dzwé wáma ai mətúnuŋa máán ai bəzəzə̌ bəzambá báán. Amú a m̀fúfúb ǹkǒl wámā á yób, á mod ǹkǒl yā Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, étēdē ńgɔ̄ ndá Īsraɛ̂l ésə yǎyi ma syé, ńgūma ǹgúma á ńnam, étēdē ńgɔ mǎyi nɔŋ mə yə́bə́ fə bifái byáán, ébí byádaŋ nyəb ai mim̀fúfúb bifái byáán bísə. Mayi mína nɔŋ anə́ álabínda evɔ́li ǹnə́m, éyɔŋ mǎyī mína kúli á zāŋ məyɔŋ; mayi mína tógan á míńnam mǐ ngátsamban, eyɔ̌ŋ te myǎyi luguban á mís məyɔŋ. Eyɔ̌ŋ te myǎyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, éyɔŋ mǎyi dúgan ai mínā á sí Īsraɛ̂l á ńnam mə ngákani sɔŋ á bod étēde nâ mayi və́ bēsōá báán. Á wé ńgɔ myǎyi tsog ényiŋ mǐ ngányiŋ ai é mam mə́sə mǐ ngábɔli mínā bə́bēn ai mɔ́; mǐ ngáwóg nyīē ai mína bə́bēn, ású bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ yā mī ngábɔ. Myǎyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə éyɔŋ mǎyi bəlan ai mínā ású ńkámán mākám dzwé dáma, sə̌ kig ású ḿbə̂ enyiŋ myǎnyiŋ ai bəbə̂ bə́ mǎm yā myǎbɔ, ǎ ndá Īsraɛ̂l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod vəŋán á ḿbɔ̄ ńnómo, ó yédán ebúg á ńnam á ńkiɛ, ó kúli mam ású áfǎn Négev. 3Wayi kad áfǎn yā Négev nâ: Vógólo ebúg Ńtondôbə: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu koe ndóan á zāŋ dzoe nə́ é man dígī nyūmán elé ésə ai ǹkód élé ósə; ndóan tě yāyǐ kig dím, məsú mə́sə̄ mâyi mǎn díg ai dzɔ́, a tíege á Négev a kələ kwí á ńnam âkoé. 4M̀bəgə miǹsono ásə a yi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə, mǎ mə̄ ngákoe ndóan tě, ńdɔ yǎyǐ kig dím. 5Ńdɔ ma profɛ́d, mə ngádzó, ma nâ: “É é ! Ǎ Ńtondôbə Zambá, bákɔ̄bɔ ai ma nâ: Sə énye nyɔ́lɔ̄ ǎ ku miǹkaná a ?" 6Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, vəŋán ḿfág yā Yērúzalɛm, ó yédán ebúg m̀fág yā mīḿfúfúb bitɔbɔgɔ mí nə́, ó kúlī mam ású ńnam Ísraɛ̂l. 8Wayi kad ńnam Ísraɛ̂l nâ: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: Ma nyɔ́ māzu lúman ai wa, mayi kúli okəŋ bítá ábām, mayi vaa á zāŋ dzoe sósōō mod ai m̀bə̂ mod. 9Ású yə̄ nâ mə́ vāā sósōō mod ai m̀bə̂ mod, okəŋ bítá wáma wayi kwí ábām, ású ḿbəgə miǹsono ásə, a tíege á Négev a kələ kwí á ńnam âkoé. 10Eyɔ̌ŋ te m̀bəgə miǹsono ásə a yi yə̌m naa ma Ǹtondôbə mə kúlí ókəŋ wámā ábām, ńdɔ wǎyǐ kīg fə bǎd dúgan ábām. 11Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, bwé səm, ai ǹnə́m wábɔ́g wā âbum; wayi bwé səm ai məyəb á ńnə́m á túd, wayi bwé səm á mís mábán. 12Ngə́ bə́ dzó ai wa nâ: “Ású dzé wasəm ná ?” Wa ai bɔ́ nâ: “Ású é fwé yāzu, miǹnə́m mísə̄ myâyi ku sɔ́m, binam bísə̄ byâyi dzɔ́mbɔ, miǹsísīm myâyi ku sɔ́m, məbɔ́ŋ mâyi təg anə́ mə̄ndím, fwé te nyí yāzu; e sɔ́ yǎ ! Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ".” Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mam ! Wayi kɔ́bɔ̄ naa: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: Kɔ́bɔ́gɔ nâ: Okəŋ bítá, okəŋ bítá ! Ó man yǎ dzəbəban, ó mǎn yǎ báŋaban. 15Ó mǎn yǎ dzəbəban ású ésaŋ bod, nə́ ó lom miǹkokoe, ó mǎn yǎ dzəbəban. 16A ngávə́ nâ bə́ dzəb wá nə́ á nɔŋ wá á mɔ́ móe, okəŋ bítá ó nə ǹdzəban, m̀báŋán nə́ ó kə̄ á mɔ́ mə́ ńwê bod. 17Yédégán ! Váá kíŋ, ǎ mɔ̂n mod, amú ókə̌ŋ tē ó nə̄ ású áyɔŋ dáma, ású bitɔŋ míńtómbā bísə̄ yā Ísraɛ̂l. Bə́ ngákaban okəŋ bítá ai ayɔŋ dáma, ású tē bímígī âbɛ. 18Amú á nə́ dzam mə́bóbólá, dzé é ngáyi kwí ngə́ təge ai ńtúm édzóē ébyandí ? Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 19Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mám, kudú kób. Okəŋ bítá ó dúgân lǒd biyɔŋ bibɛ̄, bitɔŋ bílɛ́. Ó nə okə̌ŋ bítá mim̀bim, okə̌ŋ bítá ńnēn míḿbim ó ngáman túbulu. 20Ḿból yə̄ nâ miǹnə́m mí dzəm kám, mə́sənde mə́ ḿbəg mə́ bɔ abuí, mə ngátə́le esaŋ bod ai okəŋ bítá á mīḿbɛ́ mísə. 21Tɔbɔ́gɔ ǹdzəbán á ḿbɔ̄ ńnómo ai á ḿbɔ̄ ńgāla é vóm wáyáŋan ai ayɔ́g dóe. 22Maa mayǐ fə kud kób, mayi kə́ kwí ai ólún wama á məmaná. Ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya.” Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, tenə́ məzěn mə́bɛ̄ ású ókəŋ bítá ńkúkúmá yǎ Babilón. Məzěn mə́bɛ̄ mə́tē mâyəan sɔ́ á ńnam m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Á mə̄tádí mə́ é zēn ésə yǎkə á tísɔ́n o tə́lé ndəm; 25tə́lége zěn yə nâ okəŋ bítá ó zū lúman ai Raba bɔ́n bə́ Amon ai Yúda, á ndá kɔ̄a yā Yērúzalɛm. Amú ǹkúkúmá yǎ Babilón ā tə̄bə́ á máán mə́ zěn, á mə̄tádí məzěn mə́sə mə́bɛ̄, nə́ a bɔ mvigí. A súguzu məkɔ̌ŋ, nə́ a síli bəseráfim miǹsílí, a bigi esə́g. Á ḿbɔ̄ ńnómo woé ńdɔ̄ ngám ē bí Yērúzalɛm: nə́ bə́ tə́le belɔm zɔa, bə́ və abénde éwê bod, bə́ bom ǹkúl ákɔ̌ŋ, bə́ tə́le belɔm zɔa á mīḿbɛ̄, ábɛ́dē bīkónóŋ, áfāg bībé. Nālá ó nə hə evwé ndəm á mís mábán, bə́ ngákani bɔ́ sɔŋ, hədá ńdzɔ yadúgan bɔ́ tsog évǔs dzābán yā yáyī bɔ̌ naa bə́ bīlí. Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ḿból myǎdúgan tsǒg bivǔs byáán, éyɔŋ bə́bə̂ bə́ mam báán bə́ ngákwí á ngə́ə́ŋ, éyɔŋ míńsə́m myáán mí ngáyéne á mim̀bɔán myáán mísə, amú mī ngádudu mís mə́ bod á nyɔ́l dzāān, bâyi mína bi mɔ́ mə́bɛ̄. Vógóló, ǎ étɔŋ ńtómbā yā Ísraɛ̂l, ǹku ǹyə́bə́, m̀bə̂ mod: amǒs wóē wâyi sɔ́, eyɔ̌ŋ tē fə ǹsə́m wáyi man. 31Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Bə́ vāígi ǹtóm ńkúkúmá, bə́ vāígi ekád dúmá, byə́m byâyǐ kīg fə bǎd tɔbɔ anə́ bí ngábə́; bə́ bɛ́dégē édzí é nə́ á sí, bə́ dzɔ̄dígī édzí é nə́ á yób. Bilíg ! Bilíg ! Mayi bɔ̌ bīlíg, ákyāí yā lá bə́ yǎ kig bɔban ósúsúa, a kələ kwí ásɔ̄ɔ̄ lə́ ényɔ́ yā ā wóge ai ǹtól, á māyi nyé wa və́ á mɔ́. Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mám, wayi kɔ́bɔ̄ naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná ású bɔ́n bə́ Amon ai bəbə̂ bə́ mam bábán. Wayi kǎd naa: Okəŋ bítá, okəŋ bítá, o kwí yǎ ábām ású ésaŋ bod, o nə ǹdzəbán, ású áwú, nə́ ó lom fɛlə́fɛs, nə́ ó tsig engɔ̌ŋ bəku bə́ ńyə́bə́, bəbə̂ bə́ bǒd yā ámǒs wábán wázu eyɔŋ ai məmaná mə́ ńsə́m, ǹtíé bɔ̂ bákə̄ báyēn bīvwé məndəm ású dóe bə́ kaa fə wa ngaagá mədugán. 35Dúgan fudi ókəŋ bítá ábām. Mayi tsíg ńtōl wóe é vóm ó ngākomban, á ńnam ábyálí dóe. Mayi wa kúb ólún wámā á nyɔ́l, mayi wa vúndū ndóan məliŋiná dzama á nyɔ́l, mə və́ə́ wā á mɔ́ bə́lɔ́bɔ́ lɔbɔ, bəbwé dzāIá. 37Wayi bɔ̌ bīdí bí ndóan, məkǐ móē mâyi soeban á sí á zāŋ ǹnam, wǎyǐ kig líg tíga ziŋ, amú ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya. Ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, yə wayi tsíg ǹtol ? Yə watsíg tísɔn məkǐ ǹtol ? Bɔ̌ naa é yəm bəbə̂ bə́ mam bóé bə́sə. 3Wayi kɔ́bɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: tísɔn yǎ yāsoe məkǐ á zāŋ dzīē nə́ awola díé lə́ súbu babi, yǎ yākom bəzəzə̌ bəzambá á sí dzīē nə́ a bɔli dzɔ. 4O ngábi bidzo, ai mə́kī ó ngāsoe á sí, o ngábɔli wǎmēn ai bə́zəzə̌ bəzambá ó ngākom, o ngábɔ̄ nâ awola dóe lə́ súbu babi, o kwí yǎ súg á mīḿbú míe ású məyɔŋ, dzóm ébyandí ású miǹnam mísə. 5Tɔ bǒd yā ngɔ́dɔ́, tɔ ébá yə oyǎb, bə́sə̄ bâyi wa kpə́gələ, amú dzwé dóē á bɔli yǎ, endugulan dzóe é ngafúguzu yǎ. 6Yénə́ ábə wa, bitɔŋ míńtómba bí ngábə́ hə nâ byâsoe məkǐ á sí, anə́ mod ábīm ngul yǎ wɔ́ wóé. 7Ábə wa, bə́ byandigi ésīá bân nyiá, bə́ tíbili ǹnə́ŋ; ábə wa, bə́ tíbili mǎn nyūí ai ǹkús. 8O təge kám mim̀fúfúb bitɔbɔgɔ myáma, o ndámaŋan bəsábad báma. 9Ábə wa bə́sɔ́man bə́ ngábə́ ású yə̄ nâ bə́ bɔ nâ bə́ sōe məkǐ á sí; ábə wa, bə́ ngádí á miǹkǒl, bə́ bɔɔ bəbə̂ bə́ mam á zāŋ dzoe. 10Ábə wa bə́ ngálə́de ǹsɔ́ ésīā á ngə́ə́ŋ; ábə wa bə́ ngábəlan ai miníngá á ngul, a tɔá ábǒg mvid díé. 11Ényɔ́ ā bɔɔ mam mə́ ósɔ́n ai miníngá mǎnyāŋ, ényɔ́ m̀bɔ́g á bɔligi nyémēn ai m̀bɔ́m wóé təge wóg ósɔ̄n; ábə wa, ényɔ́ ḿbɔ́g á bəlan ai kál dzīē á ngul á yób, a bəlan ai ngɔn ésīá. 12Ábə wa, báyə̄bə ebɔdi zɛl nə́ bə́ sōe məkǐ á sí; wakole mɔní ai ǹsə́ngé, wanɔŋ mvug á yób, wafadi byə́m bí mānyɔ̄ŋ ai ngul miǹson, ḿfág wáma, o vóan ma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Ma hḿ nyɔ̄ māzu kud kób ású mam mə́ éziligǎn yā ó ngābɔ, ai məkǐ mə́ ngásoeban á sí á zāŋ dzoe. 14Yə ǹnə́m wóē wâyi fɔ́ɔ́ dzíbi, yə mɔ́ móe mâyi fɔ́ɔ́ bǐ ngul, ámōs māyi dzóan ai wa? Ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya, ńdɔ̄ fə mǎbɔ̄ náIā. Mayi wa tsam á məyɔŋ ai á zāŋ miǹnam bə́dzín, mayi fímī éboe ábə wa, 16wayi bɔliban ású ńsə́m wóe, á mís məyɔŋ, eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 17Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, ndá Īsraɛ̂l ě vəŋan ya ású dáma mvid dzóm. Bə́sə tɔ bə́ nə̄ sílíba, mvɔ́d, ekie, esǒm, afida á ḿbəg ndóan étēde: bə́ nə mvid esǒm. 19Asú tē hḿ Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ḿból hḿ mínā bə́sə mi nə́ mvid esǒm, mayi mína koán á zāŋ Yērúzalɛm étēde. 20Anə́ ḿból bákad koán mvɔ́d, sílíba, ekie, afida ai esǒm á ḿbəg ndóan nə́ bávūndū ndóan étēdē á yób, bí man nyáma, éyə̄ fə mǎyī mína kóǎn nālá ólūn wáma ai məliŋiná máma, mə́ man mína nyámálā. 21Mayi mína mǎn tógan, mə̌ ngavundu mínā ndóan yǎ ólūn wámā á nyɔ́l, mə mǎn mína nyámala á zāŋ tísɔn étēde. 22Anə́ ḿból bákad nyámála sílíba á ḿbəg ndóan étēde, éyə̄ báyī mína nyámálǎ nālá á zāŋ Yerúzalɛm; eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə, mə ngákúb mína olún wámā á nyɔ́l.” Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kadá Yērúzalɛm nâ a nə é sí yǎ yā ndzí kig bǐ mvəŋ, ngə́ ófob ámǒs ólún. 25Ḿbə̂ esɔ̌g bəprofɛ́d a buiban á zāŋ dzīē. Anə́ émgbə́m yā yáməmə́le, a ya lali tsíd dzīē, báman dí bod; bə́ nɔŋɔ akúmá ai bidzaman; bə́ buligi miǹkús á zāŋ tísɔn. Bəfada bóé bə́ ngádaŋ mvéndé dzama, bə́ bɔligi mim̀fúfúb mí byə́m; bá ndzí kig yə̌m kándī mīḿfúfúb mí byə́m ai zəzə̌ byə́m; ńdɔ̄ fə̄ bá ndzí kig yə́gələ̌ bod ákāndī édzóm é nə́ zəzə zambá ai édzí yá sə́ kig zəzə zambá; bə́ ngávaa mís á bə̄sábad báma, mə ḿbə̄gə́ ósāma ábə̄ bɔ́. Bədzóē bóé bə́ nə̄ á zāŋ dzīē anə́ zə̄ yǎ yānyab tsíd dzīē, e soege məkǐ, bə́ wê bod nə́ bə́ dzib bɔ́ byə́m byábán. Bəprofɛ́d bóé bə́ ngádím mam mə́tē ai ńyénán bivovǒl biyə̌ŋ byábán ai mvigí mədugán dzábán, bɔ́ nâ: "Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná", ndə Ǹtondôbə nyé á ndzī kig kɔ́bɔ̄ dzôm ziŋ. Bǒd yā á ńnam bábulu mətóm ai mǎm bizilingǎn; bátībili m̀búbúá ai engɔ́ngɔ́l mod, bátíbili ǹnə́ŋ təge ai ǹgúmā étɔm. Mə ngádzə́ŋ á zāŋ dzābán e mod yǎ á nə̄ dzǎm bád tə́lē ḿfim, nə́ á tə́bə ma á mís, álɔ̄ŋ, ású ḿfí ńnam, á dzəg ma nə́ tə mandáman wá: á kə̄ kwī, ńdɔ ma ndzí kig yén mod. 31Ńdɔ mə ngákúb bɔ́ olún wámā á nyɔ́l; ńdɔ mə ngáman bɔ́ wē ai ndóan yǎ məliŋiná máma. Mə ngábɔ̄ nâ mim̀bɔán myábán mí ku bɔ́ á ńlō á yób, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: 2Ǎ mɔ̂n mod, ńdɔ fɔ́ɔ́ a ngábɔ̄ nâ, biníngá bə́bɛ̄ bə́ ngábyáli abum dá, nyiá ḿbɔ̄g. 3Ńdɔ̄ bə́ ngányiŋ enyiŋ ébamba Égîptɛn; bə́ ngányiŋ enyiŋ ébambǎ tē a tádígi bə́ tɔ̄á bɔ́ngɔ́. Á wé bə́ ngámyad bɔ́ mə̄bɛ́, bə́ ngábɔ́dan ńdib twé wábán. 4Bə́ ngábə́ mwé nâ: Ohola, ǹtól, Oholiba mǎnyāŋ wōē. Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ éḿbāma, ńdɔ̄ bə́ ngábyé bān fám ai bān bīníngá, mwé mábán: Ohola, énye anə́ Samaría, Oholiba énye anə́ Yērúzalɛm. 5A fyáŋán bɔ̌ naa ǎ wôge ai ma, ńdɔ Ohola a ngábɔ ngobinda. Ǎ ngadiŋ bibɔn bíé, Asirían: bəzimbi 6ébá yā bə́ bə̄gə́ purpur, ai bəngɔ́vɔma ai bəlɔ́ya, bəndómán bə́ bod bə́sə, eyə́gan ábəŋ, miǹkə́kə́ŋ bə́bɛ́d bikabilí. 7Ndɔ́ a ngávə́ édǐŋ dzíé á bə̄ndómán bə́sə fɔ́ɔ́ yā bɔ́n bə́ Asur. Ébá bə́sə a ngádiŋ nálā, ńdɔ a ngábəgə eboe ai bəzəzə̌ bəzambá bábán. 8A ngákə̄ ósū ai ényīŋ ébambǎ yā á ngākái Égîptɛn, éyɔŋ bə́ ngábómbo ai nyé a ngə́lə ngɔn, bə́ bɔ́dan nyé ńdǐb twé, bə́ dzaŋan nyé. 9Asú tē mə̄ ngávə́ nyē á mɔ́ bibɔn bíé, á mɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Asur yǎ á ngādiŋ. 10Ḿbɔ̄ bə́ ngátə́lē nyé ńsɔ̄, bə́ nɔ̄ŋɔ́ bān fám bóé ai bəngɔn bóé, nyémēn, ńdɔ̄ bə́ ngáwé nyē ai okəŋ bítá. Ńdɔ a ngáwúm abuí a ńtɔ̄á ndəm binínga, bə́ ngátsíg ńtōl məku wóé. 11Mǎnyāŋ Oholiba a ngábə́ wúsənɛd, hədá ńdɔ a ngábi ngǒŋ éyə̄gan ábé ábuí á mís, ebamba dzíé é ńtɔ̄á ábé ábuí a lodo édzí mānyāŋ. 12Ńdɔ a ngádiŋ Asirían, bəngɔ́mɔna ai bəlɔ́ya, bod bə́ ngɔ́dɔ́ bóe, m̀bəmbə m̀bɔ́dán, miǹkə́kə́ŋ bə́bɛ́d bikabilí, bə́sə eyə́gǎn mim̀bəmbə bə́ndómán. Ndɔ́ mə ngáyén naa a ngábəgə eboe ai nâ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ngányiŋ akyaí dá. 14Ńdɔ ebamba dzíé é ngánəman: á yén á ngāyén bod bə́ tɔ̄á bivəgələ á ḿfim, bivəgələ̌ Bəkaldéan bítá ǹkaŋán ai bâ, 15bə́ bə̄gə́ bəkandá á mə̄ngə́də́g ai bibǎb biyé á mīǹló, bə́ fulugan ai bivɛ̌d, 16ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngādiŋ bɔ́ hə mə́yéné mə́ ósú, ńdɔ a ngálóm bɔ bod á Kaldéa. 17Ńdɔ bǒd yā Babilón bə́ ngázu bómbo ai nyé énɔ̌ŋ bíbóŋ, bə́ bɔ̄lī fə nyé ai ngobinda, á man bə́ ngáman nyé bɔlǐ nálā, ńdɔ̄ a ngáwóg bɔ abé ai ngul dzié ésə. 18A ngabían fɔ́ɔ́ bɔ̌ ébamba, á lə́dēge ǹsɔ́ wóé, ńdɔ mə ngáwóg nye abé, anə́ mə̄ ngábɔ mǎnyāŋ. 19Ńdɔ a ngábulu ebamba dzíé, ai ńtsōgán ā tsogo abǒg énânga díé, ábōg ā nyiŋi enyiŋ ebamba á ńnam Égîptɛn, 20ábōg ā diŋi é bǒd bisǒg yā édzo dzábán é nə́ anə́ edzo ózəle ai ngǒŋ bisog dzābán é nə́ anə́ ényí ekabilí. 21O ngábə́ dzə́ŋə enyiŋ ébambǎ yā ábǒg énânga dóe, ábōg Égîptɛn bə́ kadəgə wa myǎd mə̄bɛ́, bə́ bɔ́dəgan ǹkug ńtúd ngɔn wóe. 22Ńdɔ̄ hḿ, ǎ Oholiba, Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Mayi bɔ̌ naa bibɔn bíē bí lúmán ai wa, ébí ó ngālum mvús; mayi sɔ́ ai byá mīḿfág mísə̄, nə́ bí zu lúman ai wa, bǒd yā Babilón ai Bəkaldéan bə́sə, ébá yā Pekod, Shoa ai Koa, ai bɔ́n bə́ Asur bə́sə, fǔfulu ai mim̀bəmbə bəndómán, bəngɔ́mɔna bə́sə ai bəlɔ́ya, bivɛ̂d man bísə ai miǹkə́kə́ŋ bə́bɛ́d bikabilí. 24Bəmiǹsiná bítá ai bikálíg byâyi tíē á ńnam âkoé nə́ byâzu lúman ai wa, fǔfulu ai mod ǹkunda bod. Bâyi wa yǎ biběn miḿfág mísə, ai ébí bínēn ai ébí bītɔ̄g, ai bikóngó, mayi bɔ́ və̄ ńtōl wóē á mɔ́, ńdɔ̄ báyī wā tsíg ai məmvéndé mábán. 25Mayi lóm olún wámā á nyɔ́l dzoe, bâyi dzóan ai wa ai olún, bâyi wa tsíg dzwé ai məlɔ́; ábím bod láyi wa lígī lâyi mǎn wú ai okəŋ bítá; bɔ́ bə́bēn bâyi nɔ̌ŋ bān fám bóe ai bǎn bīníngá bóe, é bod báyi lígi bâyi mǎn dígiban á ndóan Bâyi wa mǎn sɔ́dī bīwɔ́man, bə́ mān fadǐ bidzaman bíe. Mayi tə́lē ényiŋ ébamba dzóe súg ai ényǐŋ ngobinda o ngákái Égîptɛn, wǎyǐ kīg fə bɔ́ bǎd bəbə, wǎyǐ kig bad tsog ǹnam Égîptɛn. Amú, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ māzu wa və á mɔ́ mə́ ébá wāvini ǹnə́m, á mɔ́ mə́ ébá ó ngālúm mvús. Bâyi bəlan ai wa ai zíŋ, bâyi fadǐ bibumá bísə̄ yā ésīé dzóe, bə́ lígí wa ǹsɔ́ zud, éyə̄ hḿ ósɔ́n yā ényiŋ ébamba dzóe wáyi yénē á ngə́ə́ŋ nālá, ai nyié yǎ ényǐŋ ngobinda dzóe. Bâyi wa bɔ̌ nálā amú ó ngābɔ ebamba ai məyɔŋ, ai ḿbɔ̄lán ó ngābɔli wǎmēn ai bəzəzə̌ bəzambá bábán. 31O ngávú fúlú mǎnyɔ̄ŋ, mayi wa və́ kɔ́b dzīē á mɔ́. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Wayi nyú kɔ́b mǎnyɔ̄ŋ, kɔ́b yā é nə̄ édɔ̄g ai anén, yayi bɔ̌ naa bə́ wé wa, bə́ kpə́gələ̌ fə wa, ḿból é nə̄ anén ábuí. Wayi dzyé ai ǹsɔ́án məyɔg ai miǹtyé, kɔ́b bilíg, kɔ́b ebwê dzalá, kɔ́b mǎnyāŋ woe Samaría. Wayi dzɔ́ nyú, á mááŋ, wayi dzɔ bwé ai məsǒŋ, ai bifús bíé, ǒ nganyab məbɛ́ móe, amú, mə̄ kɔ́bɔ yǎ, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 35Asú tē Ǹtondôbə Zambá a kɔ́bɔ nâ: Ḿból ó ngāvóan ma, o woá mā á fyɛ́, watâm hḿ bəgə ádǐd ya m̀bə̂ enyiŋ ébamba woe. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngadzó ai ma nâ: «Ǎ mɔ̂n mod, yə wayi tsíg ńtōl Ohola bân Oholiba ? Ó kɔ́ŋán ai bɔ́ ású bə́bə̂ bə́ mam bábán. 37Bə́ ngábɔ ebamba, mɔ́ mábán mə́ ngánamba məkǐ, bə́ ngábɔ bisog ai bəzəzə̌ bəzambá bábán. É bɔ́n bə́ ngábyé mā, ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ tum á ndóan nə́ bə́ man díg. Bə́ ngábɔ̄ fə ma édí naa, bə́ ngábɔli m̀fúfúb étɔbɔgɔ wámā, amǒs ḿbɔ̄g, bə́ ndámán fə bəsábad báma. Ámōs bə́ túniŋi bəzəzə̌ bəzambá bɔ́n bábán, amǒs tē éńgɔ̄ fə̄ bə́ kələ nə́ bâkə bɔli ḿfúfúb ndá wáma. A lodo nálā, ńdɔ̄ fə bə́ ngábánda bǒd yə oyǎb, bə́ lómó mod nə́ á kə̄ bɔ́ lóe, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́, ású dábán, ńdɔ o ngáman wɔ́bɔ̄ məndím, o mǎn sî byə́m á mís, o bɔ́dɔ́ bidzaman bíe, o kə́ tɔbɔ énɔ̌ŋ nyāngá; ósū, tə́bə́le a tə́le ai otú wáma ai m̀bɔ́n wáma. Edǔŋ ńkunda bod bə́ elɛ̌s é sɔ̂ wé. Ńdɔ̄ áfə ńkundǎ bod ḿfə́ ó ngábáman ai bɔ́, bənyú məyɔ̌g ya bə́ sɔ̂ á ńkōd ńnam; ńdɔ̄ bə́ ngábɔ́di biníngá mə̄kɔ́m á mɔ́, ai m̀bəmbə ekád á mīńló. Ma ai é mīníngá yǎ á ngātəg yǎ ai bisog nyɔ́ naa, ényē nyɔ́ bɔ̂ bə́ ngábəlan ai ngobinda dzié ! Ńdɔ̄ bázū á ndá dzīē anə́ bâkə ábə miníngá ebamba ! Éyə bákə̄ nálā ábə Ohola ai ábə Oholiba, é bīníngá bə́ ebamba bá ! Hədá bəsósōō bə́ bod bə́ nə, ébá bâyi tsíg ńtōl wabán anə́ bákad tsíg ńtōl bīníngá bisog, anə́ bákad tsíg ńtōl é bod básoe məkǐ, amú bâbɔ bisog, ńdɔ̄ fə mɔ́ mábán mə́ bə̄gə́ məkǐ. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Bə́ bándága ekoán ású dábán, bə́ wōā bɔ́ á ǹdzāŋ ai á ńsa; ekoán yâyi bɔ́ lūm ngɔg, é wě fə̄ bɔ́ ai okəŋ bítá, bâyi wé bān fám bábán ai bəngɔn bábán, bə́ mān fə dígī mə̄ndá mábán. Mayi vaa ósāmā á ńnam: biníngá bə́sə̄ bâyi bí áyəmə́ nālá, bə́ təge bǎd toŋ ósāma wábán. Bâyi mína kúb ósāmā wáán á nyɔ́l; myǎyi bəgə ḿbəgə míńsə́m yā mī ngásə́m ai bəzəzə̌ bəzambá báán, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá. Á ḿbū ébulú, ngɔn awômo e tɔá mə̄lú áwôm, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, tilí á kálara dád yā ámōs dī, ámōs bēn dī; amú ńkúkúmá yǎ Babilón a ku Yērúzalɛm á yób ámōs dī bēn. 3Váá hḿ mvuluná ású mvɔŋ miǹkánga. Wayi bɔ́ kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Tə́lége mvíe á ndóan, komózân dzɔ ó sōe məndím étēde. 4Ó fūdi bitun bí tsíd étēde: abɛ ai enam, ó dzáli dzɔ̌ ai mim̀bəmbə bivɛ̌s. 5Ó tɔb ńtómbá wádaŋ nyəb âbəmbá, ó man komǎn bivɛ̌s á sí, ó tɔ̄gɔ́dɔ ḿfaŋ ǹtɔgɔdán ḿból yə̄ nâ tɔ bívɛ̄s bí nə́ étēdē bí man təg. 6Amú éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Amalá ai tísɔn məkǐ, mvíe yǎ é bələ́ míngə́lə, ényí bá sə́ kig dzǎm vaa míngə́lə. Vaígi miǹson mísə m̀bɔ́ ḿbɔ́g. Sə̌ kig énye mvigí ē bi ! 7Amú məkǐ móe mə́ nə̄ á zāŋ dzīē, a ngásoe mɔ́ á ńsɔ̄ ńkóm; a ndzí kig mɔ́ soe á sí mətsɔ́, nə́ á dúgan kúb m̀būlúg á yób. 8Ású yə̄ nâ mə́ bə́de ayɔ́g dáma, ású yə nâ mə́ bɔ bivudugá byáma, madzoge təge kúb ḿbūlúg á mə́kī á ngāsoe á ńsɔ̄ ńkóm. 9Ńdɔ̄ hḿ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Amalá ai tísɔn məkǐ, ma mayǐ fə komǎn mod ndóan. 10Kóán ndzaag, ó tum ndóan, yámá tsíd, o fudígi bikídíga abuí, bivɛ̌s bí man díg. 11Tə́lége evwé mvíe á mâg á yób ḿból yə̄ nâ é man yóŋ, ekie é vīē á zooŋ; ḿból yə nâ é mvid e nə́ étēdē é man kódo, míngə́lə woé á man sulan. 12Hədá, afǐb míngə́lə̄ lákōdō kig ai ndóan. Eboe dzóē é nə́ osáma, amú mə̄ ngáyi nâ mafúbu wa, hədá ńdɔ wá ndzí kig yə́bə̄ naa mə́ fúbu wa eboe dzóe, ńdɔ ǒ ngābǎd kīg fə fûban a kələ kwí anə́ māyi wa mǎn kúb ólūn wámā á nyɔ́l. 14Ma Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya, ńdɔ̄ lâbɔban nálā, mǎyǐ kig dzu ngə́ á yēn ngɔ́l. Bâyi wa tsíg ńtōl anə́ ényiŋ dzóe ai mim̀bɔán míe mí nə́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngálóm ma ebúg dzíé, nyé nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, matâm hḿ wa sɔ́ bími, mə́ man wa vaa míḿbəmbə mí mam wǎdiŋ yén ai mís móe. 17Wǎyǐ kig yón á yób étē, wayi bəgə̌ məyəb anə́ mod a wú wā, wayi bɔ́d ńtōm wóē á ńlō, o fudí ngob dzóē á məkǒl; wǎyǐ kig tindǐ zɛl, wǎyǐ kig dí bīdí bí ndá awú.” 18Mə ngáman kɔ́bɔ ai ǹnam kíkídígi, ngǒngógóle, miníngá wama a wúú. É kídí lə́nde yə hálā, mə mǎn bɔ̌ mam anə́ bə́ ngábénde ma. 19Ńdɔ ǹnam ó ngádzó ai ma nâ: “Ású dzé ó nə́ təge bía kad ndiná yǎ é mam wǎbɔ̄ má ?” 20Ma ai bɔ́ nâ: “Ǹtondôbə a ngálóm mā ébúg dzī nâ: ‘Kadá ndâ bod Ísraɛ̂l nâ: Ǹtondôbə Zambá a kɔ́bɔ̄ nâ: Mazu bɔlɔ Tə́mpɛl wama, yǎ myābɔ ai nyé ńgūngúán, yǎ myādiŋ mǐ fɔmbɔgɔ, mǐ káma; bɔ́n báán ai bəngɔn báán yā myāyi líg á Yērúzalɛm, bâyi bɔ́ mǎn saŋ ai fa bitá. 22Myǎyi bɔ ḿból mə̄ hə́ bɔ: myǎyǐ kig tindǐ zɛl, myǎyǐ kig dí bīdí bí ndá awú. Myǎyi bɔ́d mīńtōm á ńlō, ngob á məkǒl; myǎyǐ kig símizan, tɔ áyōn. Myǎyi mǎn boe á bivǔs byáán, mǐ ngakə myǎyōn mínā bə́bēn. 24Ezekíɛl a nə mína ndəm ású é mam mázu: ḿból á hə́ bɔ, éyə̄ fə myâ myǎyi bɔ̌ nālá. Ábōg é mam má máyi bɔɔban, myǎyi yə̌m naa, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá. Ńdɔ̄ hḿ, «Ǎ mɔ̂n mod, ámōs māyī bɔ́ nɔŋ é dzóm é nə́ ngul dzābán, bidzamǎn məfon byábán, miǹtǎg yā mís mábán, ngul yǎ ńsīsīm wábán, bǎn fám bábán ai bǎn bīníngá bábán, amǒs tē éngɔ̄ ényɔ́ á ngálígi ǎ yi wa sɔ́ kad fwé ? Amǒs tē anyú dóē lâyi yâban nə́ á kɔ́bɔ ai asɔ́ɔ́ lə́ ényɔ́ á ngālígi: wayi kɔ́bɔ, təgě fə bɔ mvúg; wayi bɔ̌ mvuluná ású dábán, eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə.” Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, vəŋán ḿfág yā bɔ́n bə́ Amon bə́ nə́, ó kúlī bɔ́ mam. 3Wayi kad bɔ́n bə́ Amon nâ: Vógólán ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə Zambá. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: ḿból a dzó nâ: Ḿból mī ngákpə́lə m̀fúfúb étɔbɔgɔ wáma éyɔŋ bə́ ngábɔli dzɔ́, á sí Ísraɛ̂l, éyɔŋ bə́ ngábwé dzɔ̄, ai ndá Yūda éyɔŋ e ngákə̄ á məkaban, 4asú tē hḿ māzu wa və́ á mɔ́ mə́ bɔ́n yā ńnam kídí; bâyi sɔ́ vūl mīńkán myábán ábə wa, bâyi lóŋ mvóg ábə wa. Ḿbɔ̄ báyi dí bibumá bíe, ḿbɔ̄ fə̄ báyi nyú mə̄nyáŋ móe. 5Mayi bɔ̌ Raba ábəmbá bə́kámɛl, bətísɔ̌n yā Amon ábəmbá míńtómbá. Eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə. 6Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból ó ngākud kób, ó kudú fə akǒl á sí, ǒ ngátag, ai ebyandí á ńnə̄m á túd, ású ńnam Ísraɛ̂l, 7ńdɔ̄ hḿ māzu sám wɔ́ wámā ábə wa; mayi bɔ̌ naa məyɔŋ mə́ sa wa, mə́ vāā wa á zāŋ məyɔŋ, mə́ māna wa ai sí á zāŋ miǹnam. Mayi wa sili á sí, eyɔ̌ŋ te wǎyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból Moab bân Séir bə́ ngádzó naa: "Ndá Yūda yafulan ai mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g", 9Mayi yáī miǹkǒl yā Moab, bətísɔn bóé bâyǐ kīg fə bɔ̌ bə̄tísɔn, mayi nyé mǎn vǎ míḿbəmbə bə́tísɔn mí: Beth Yeshimot, Baal Méôn ai Kiryatáim. 10Mavə́ bɔ́ bɔ́n yā ńnam kídí təge láŋ ńnǎm Amonít, ákyāí yə̄ nâ bâyǐ kīg fə bǎd tsog ńnǎm Amonít á zāŋ məyɔŋ. 11Mayi tsíg ńtōl Moab, eyɔ̌ŋ tē báyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Asú mim̀bɔán mí Édom, ḿból bə́ ngávudan ndá Yūda, ḿból bə́ ngásə́m ḿfaŋ ńsəm, ai bivudúgá yā bə́ hə vudan ábə̄ nyé, ńdɔ̄ hḿ, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Mayi sám wɔ́ wámā ábə Édom, mə́ man vǎ bīyə́m ai bod, mayi nyé vəŋǎn bīlíg, bod bâyi wú ai ókəŋ bítá a tíege á Témân a kələ kwí á Dedân. 14Mayi vudan Édom á mɔ́ mə́ áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l; bâyi bəlan ai Édom anə́ olún wáma ai məliŋán máma byáyi, eyɔ̌ŋ tē báyi yə̌m bivudúgá byáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból Fi᷆lísta bə́ ngábɔ bivudúgá, bə́ kūnú bɔ́ bə́bēn, ai ébyandí á ńnə̄m á túd, bə́ dzə́ŋə̄ nâ bándáman dzóm ésə ai zíŋ kole, 16ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu sám wɔ́ ábə Filísta, mayi vǎ Bekerétian[1], mə mǎn bwé é dzóm ésə̄ é ngálígī á batɔbɔ ǹnamǎ yā ńtsāg máŋ. 17Mayi vudǎn bə̄bə̂ bivudúgá ábə̄ bɔ́, mayi bɔ́ və̄ bə̄bə̂ bíndə́gələ, eyɔ̌ŋ tē hḿ báyi yə̌ naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə éyɔŋ mǎyī bɔ́ vudan á nyɔ́l. [1] Dzwé áfə̄ ású Fīlísta Á ḿbú áwômo ai m̀bɔ́g, ngɔn e tɔá álū dá, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, ḿból Tir a ngádzó ai Yērúzalɛm nâ: "Ha ! Ha ! ńgɔ̄ hílí ó bóle ya, m̀bɛ́ məyɔŋ; ábǒg dámā á dī nə́ maa mə́ dzye, amú akúmá díé lə́ ndáman ya !" 3Ńdɔ̄ hḿ, Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ ná: Ma nyɔ́ māzu lúman ai wa, ǎ Tir, mayi bɔ̌ naa abuí məyɔŋ mə́ bɛd, mə́ zu lúman ai wa, anə́ ḿból máŋ mákad bə́dē mīńkúmudu míé. 4Mayi mǎn būg mim̀fim mí Tir, bə́ mān bwé miǹkum míé; mayi vwé ḿbūlúg wóé, mayi líg ǹkóm wóé ńsɔ̄. 5A yi vəŋan éyānī mə́vɔ́d á zāŋ máŋ, amú mə̄ kɔ́bɔ ya, ma Ǹtondôbə Zambá mākɔ́bɔ, a yi bɔ tsíd ǹsǒm ású məyɔŋ, 6bəngɔn bóé yā bə́ nə́ á mvús ǹnam bâyi wêban ai okəŋ bítá, eyɔ̌ŋ tē hḿ báyi yə̌ naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 7Amú éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ mākə nɔ̌ŋ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón á ńnam âkoé, mazu ai nyé á Tir, fǔfulu ai bikabilí, ai bikálíg ai bə́bɛ́d bikabilí, ǹkunda bod ai mod etítíb áyɔŋ. 8A yi wé ai okəŋ bítá bəngɔn bóé yā mvús ǹnam, a yi wa fág bībé á nyɔ́l nə́ a lúman ai wa, a bɛ́dege bikónóŋ, a yi bɛ́de biběn bíé. 9Elɔm zɔa woé a yi lúm ńlō á mim̀fim míe, a yi mǎn būg miǹkum míe ai miǹtɔ́ŋ. 10Ḿból bikabilí bíé bí nə́ ábuí, byâyi wa kúb ḿbūlúg ai nyɔ́l ésə; ai kínda bikabilí bíé, ai ényí bikálíg bíé ai bəmiǹsínā bítá bóé, mim̀fim míe myâyi tigidan, éyɔŋ ǎ yi nyían á mīḿbɛ̄ míe anə́ ḿból bányīī á tísɔn, é vóm ó yóó. 11A yi kɔɔdɔ sí yá mīńdzɔ́ŋ míē mísə ai bibɔ́gɔ́s bikabilí bíé, a yi wé áyɔŋ dóe ai okəŋ bítá, míńtómolo mə́ndíé yā mí vâ wa ngul a yi myá kpe á sí. 12Bâyi sa ákūmá dóe, ai bisa bíe, bə́ managa búg mim̀fim míe, bə́ managa búg mim̀bəmbə mə́ndá míe; bâyi woǎ mə̄kɔ́g móe ai bílé bíe ai m̀búlúg wóe áswē. Mayi tə́lē kínda yǎ bīá bíe, bâyǐ kīg fə wóg kíŋ yā mvɛ́d dzóe. 14Mayi wa vəŋan ńsɔ̄ ńkóm, wayi vəŋan éyāni məvɔ́d, o təgě fə bǎd lóŋoban, amú, ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ ai Tir nâ: Ai edǔŋ yā á ḿbəg wóe, éyɔŋ é bod bə́ nə́ ḿbālán báyi tad, éyɔŋ báyi wé bod á mim̀fim míe, ngǎ bilǒn byâyi dzə́m kám ? 16Bitɔŋ miǹtómbā bísə byâyi sus á bitɔá bí kúm byábán, bə́ mān sɔ̄dī bīyé bí ávə́b, bə́ mān sɔ̄dī mīńtiŋán bíwɔman byábán, bâyi bɔ́d nyāŋányaŋa anə́ ḿbɔ̄d, bə́ mān tɔbɔ á sí mətsɔ́, bə́ dzə́mə̄ kám ábǒg ásə bə́ kɔnɔ wɔ̌ŋ ású dóe. 17Bâyi kalǐ dzīá məlunga bə́ kada ású dóē nâ: “Éyə e ngáyəm dzáŋ yá, é tísɔn batɔbɔ̌ yā étē bə́ sɔ̂ á máŋ, é tísɔn e ngábə́ bələ́ ólugú, á ngul dzié ai ényí bod bóe é ngābə́ á máŋ, é tísɔn bod bə́sə̄ bə́ mbádaga ?” 18Ábōg dī, bilǒn bí ngadzə́m yǎ kám ai m̀bəg wóé, bilǒn yā máŋ byânyaŋaban ai məmaná móé. 19Amú éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Éyɔŋ mǎyi bɔ̌ naa ó lígi bilíg, anə́ bə́tísɔn mod ǎ tɔ̄á kig, éyɔŋ mayi bɔ̌ naa edɔ́g é bɛd ábə wa, bod mə́ndím bə́ kúban wa á yób, 20mayi wɔ́ sógolo á sí ai é bod bə́ nə́ ébē, ábə bǒd yā ókōbá, mayi bɔ̌ naa ó kə tɔbɔ á ńnam yā sí étē. Anə́ bīlíg bí kōlé, wayi tɔbɔ ai ébá yā básus ébē ású yə nâ ó bɔ təge bǎd sɔ́ tɔbɔ ai bəvə́və̄ə̄. mayi wa vəŋan dzóm məsis, o təge fə ai nyé. bâyi wa dzə́ŋ, təgě fə wa bad yén, tɔ eyɔŋ, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, yónó ńyón hī ású Tir. 3Wayi kɔ́bɔ ai Tir, é tísɔn é nə́ ǹlóŋán á məsuan mə́ máŋ, mvi məyɔŋ, ḿfág yā ábuí bilǒn á nə́, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ǎ Tir, wǎ ó ngābə́ kɔ́bɔ́gɔ nâ: "Mə nə abəŋ təge tɔ ai mǎn átɔ́n." Bəǹnyie bóe bə́ kələ kwí á máŋ étēde, bəlóŋ bóe bə́ ngábɔ̄ nâ ó nyəb abuí. 5Bə́ ngábomolo wa hə ai bílé yā bí sɔ̂ á Senir, bə́ ngánɔŋ omǎŋ yā Libáŋ nə́ bə́ tə́le wa ǹlinga étēde. 6Bə́ kōmó bīngáb bíe ai bilé bīnén yā Bashân, bə́ lóŋó wa ekangǎ yā bilǒn yā Kitim ai mim̀bǎŋ mí zɔg. 7Ebúduga dzóe é ngábə́ ńtiŋán ai ndɔ́mbɔ́ yǎ Égîptɛn, é tɔ̄á ótan wóe. Purpur ai bâ yǎ bilǒn yā Elisha bí ngábə́ ńdǐl wóe. Batɔbɔ ǹnamǎ yā Sidon ai ébá yā Arvad ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bədaa bóe. Mim̀fəfə́g míe, ǎ Tir, éḿyā mí ngábə́ á zitíma étē anə́ bədaa bə́ mǎŋ. 9Bənyiá bodǒ yā Gebal ai mim̀fəfə́g ḿbɔ̄ bə́ dibi mim̀bǎn míe. Bəzitímā bə́sə̄ yā máŋ ai bəwulú bəzitíma bə́ ngábə́ ábə wa nə́ bə́ bi bisá. 10Ébá yā Persia, ai Lud ai Pud bə́ ngábə́ á ńkunda bitá wóe anə́ bod bítá; bə́ kəlege biběn byábán ai bikóngó byábán ábə wa; ḿbɔ̄ bə́ nyəbəgə abəŋ dóe. 11Bɔ́n yā Arvad ai miǹkán myábán bə́ dzamaŋan mim̀fim míe, ńkɔ̄dɔ̄ná, Gamadian bɔ̂ miǹkum míe. Bə́ kəlege biběn byábán á mim̀fim míe, ńkɔ̄dɔ̄ná, bə́ nyəbəgə abəŋ dóe. 12Tarsis a ngábə́ ǹkús bisá woe, ású abuí akúmá dóe. Bə́ fɔlɔgan sílíba, bikie, bikpə́mbé, afida ai bisá bíe. Tɔ Yavân, Tubal ai Mɛshek bə́ bɔɔ miǹkuan ai wa. Bə́ fɔlɔgan bod[1] ai byə́m bí mvɔ́d ású akúmá dóe. 14Beth­ Togarma ǎ fɔlɔgan bikabilí ai bisá bíe; bikabilí bítá ai bózəle. 15Bɔ́n bə́ Dedân bə́ bɔɔ miǹkuan ai wa; abuí bilǒn á zaa kus byə́m ábə wa, bə́ yâgan ai bisá ai mim̀baŋ mí zɔk, ai məvíni. 16Aram[2] a ngábə́ ńkús byə́m woe, ású abuí akúmá dóe; a vâ wa bidimá məkɔ́g, purpur, miǹtiŋán bíyé, bisus, bidimá bivɛ̌s ai mvɔ́d. 17Tɔ Yúda bân Ísraɛ̂l bɔ̂ bə́ bɔ̌ fə miǹkuan ai wa; bə́ zaa fɔlan ai wa ovə́ga yā Minith, bibumá bí óliva, wé, m̀bɔ́n resína. 18Dámas a ngábə́ fə ǹkús byə́m woe, ású abuí bísá dóe ai abuí akúmá məkyaí məkyaí; bə́ zaa ai wa wɔ̂n yǎ Helbôn, ai mimvɔ́d míńtómbá yā Tsahar. 19Wedân bân Yavân Méuzal bə́ zaa fɔlan ai wa bisá: bikie bí ǹlwî, elé kasia ai bimvyal. 20Dedân ǎ bɔɔ miǹkuan ai wa: a kuan ai wa mim̀fingá bikabilí. 21Arabía ai bitɔŋ míńtōmbā yā Kedar bə́ ngábə́ bəkus bísá bíe: bə́ kusu ai bɔ́n miǹtómbá ai bə́yóm bíkə́lá ai bitud bí kábad. 22Tɔ bəkuan bə́ mákíd yā Saba ai ébá yā Raéma bə́ bɔɔ miǹkuan ai wa, bə́ kuan ai wa mim̀bəmbə̌ bikidiga, mətabí məkyaí mə́sə, ai mvɔ́d. Harân, Kané ai Eden, bəkus bísá yā Saba, Asiría ai Kilmad bə́ bɔɔ miǹkuan ai wa. 24Bə́ kuugan ai mim̀bəmbə bíwɔ́man, kód ávə́b, purpur, miǹtiŋán bíyé, mim̀bâga bíyé nyɔ́l ésə, ai ngǔl miǹkɔ̌l á miǹsəŋ, bə́ wulugu ású miǹkuan míe. O ngābə́ ǹdzyéán á lúdútú á zāŋ māŋ. Bədaa bóe bə́ ngákə ai wa á tə́m tə́m máŋ, evúndu yā ńnam kídí é ngábúg wā á zāŋ máŋ. Akúmá dóe ai bisá bíe, bədaa bóe, ai bod bə́ máŋ bóe, bəlóman bə́ mákíd bóe, bod bítá bóe, ai é bod bə́sə̄ bákad sɔ́ tóban ábə wa báyīmbī á máŋ étē ámǒs áyímbí dóe. Miǹtság mí máŋ myâyi tigidan éyɔŋ myáyi wóg miǹtǎd bədaa bóe. Eyɔ̌ŋ te bədaa bə́sə̄ bâyi sus á bəzitíma, bəsíé yā máŋ ai bod bə́ máŋ bə́sə̄ bâyi lígī á sí. Bâyi və́ kíŋ ású dóe, bâyi lɔ́ŋ bīkígá ai miǹtyé á ńnə̄m, bâyi kúban ḿbūlúg á ńlō, bə́ bigidi âsǔb étēde. 31Bâyi sódē mīǹló ású étɔá dzóe, bə́ ngábɔ́d miǹkud; bâyi yón ńyōn míńtyé á miǹtad myábán étē. Bâyi tad ńtad miǹtyé ású dóe bɔ́ nâ: « Zá á ngābə́ vəgan ai Tir, ndá kɔ̄a á zāŋ mǎŋ ? » Éyɔŋ o kúlígi akúmá dóe nə́ ó dzála abím ábuí məyɔ̌ŋ tē; o ngábɔ̄ nâ miǹkúkúmá yā sí mí big ai abuí akúmá dóe, ai abuí bísá dóe. Ńdɔ̄ ábōg dī, wa nyɔ́ mə̄ndím mə́ búg ya, o ńlāmá édɔ̄g étēde, mim̀bəgə míē mísə ai é bod bə́sə ó ngābə́ bəgə, mínā bə́sə mǐ ngáman yímbī á mə̄ndím á sí. 35Batɔbɔ ǹnamǎ yā Bilǒn bə́ ngásigan ású dóe, miǹkúkúmá mí ngányaŋaban ai məsis, məsú mábán mə́ mān tsénde. Bəkus bə́ mákíd yā məyɔŋ bə́ ngákpə́le wa, amú ō vəŋan yǎ dzóm wɔ̄ŋ, ǒ man yǎ éməmáná ! [1] Bod bə́tē bə́ ngábə́ B bəlɔ̌. [2] Bod bəvɔ́g bálōē nâ Ědom Ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm ma ebúg dzíé, nyé nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kadá ńtómbā wádzóe dzǎl Tir nâ: Ǹtondôbə a dzó nâ: Ḿból ńnə́m ó ńtɔa yǎ wa ǹgúngúán, wa nâ: ‘Mə nə zambá, mə tɔá étɔá zāmbá, á máŋ étē.’ O vóán naa o nə mod, wa sə́ kig Zambá, ḿból o ngáyi nâ vəŋan ai bəzāmbá. 3Kə́ watsog nâ ǒ ngalod yǎ Daniɛ́l á fəg a, nə́ tɔ ndímba ziŋ yǎkād kig wa. 4Ai fəg dzoe ai oyəm wóe o ngákóan ezɔb ákúmá. 5Abuí fəg dóe ai ńnəməná oyəm woe á mam mə́ mákíd bí ngáfugulu wa akúmá, ǹnə́m ó ńtɔ̄á wa məbún məbún ású ákúmá. 6Asú te Ǹtondôbə Zambá a dzó nâ: Ḿból ō yī naa wabi ǹnə́m ó vəgan ai ǹnə́m bəzambá, 7ma bɔ nâ bədzín bə́ zu lúman ai wa, mod ǹgungúl áyɔŋ, bâyi kúlī fa bitá dzābán, bə́ ngalúman ai abə̌ŋ fəg dóe, bə́ mān sámā dúmá dóe. 8Bâyi wa woa ébē étē, o wúú áwū məkǐ, á máŋ étē. 9Yə wayi bǎd dzó naa: “Mə nə zambá”, á mís mə́ ébá báwé wā, ábōg wāyi lə́de naa o nə mod, o sə́ kig Zambá, nə́ o nə édzōē ébá báyi wa túbulǔ məkɔ̌ŋ á nyɔ́l ? 10Wayi wú anə́ mān háídɛn, á mɔ́ bə́dzín. Owé, mǎmēn mādzó nálā –ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə Zambá.” 11Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod yónó ńyón hī ású ǹkúkúmá yǎ Tir. Wayi nyé kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: o ngábə́ ényɔ́ mís mə́sə̄ mábəbə, ǹtúd ai fəg, abəŋ təge vəgan ai dzóm. O ngábə́ Éden, áfūb Zambá, mətabí, məkyaí mə́sə, mə́ dzamaŋan kód dzoe, ngɔg karnélian, topaz, yaspa, krisolíd, oniks, safir, karbuǹkel, emerôdə. Mim̀bɔ́d míe mí ngábə́ ńtiŋán ǹtiŋán ai mvɔ́d, byə́m bítē bísə̄ bə́ ngákomozan byá ámōs bə́ komo wa. 14Mə ngákom wa anə́ kērúbim ǹkála yǎ ā ndami məfǎb, o ngábə́ á ḿfūfúb ǹkǒl Zāmbá o wulugu á mâg mə́ ndóan á yób. 15Eyiŋ dzóe é ngábə́ ényiŋ mə́kómóngá, a tádígi ámōs ó ngākomban a kələ kwí anə́ ábē lázu kwí ábə wa. 16Ású ésīé mákíd dzóe, ńdɔ ó ngádzali wǎmēn ai mətóm ai miǹsə́m, asú tē mafudi wa á ńsāmbá ényɔ́ ā yə̌m kig oyǎb ai ńkǒl Zāmbá, wa, kerúbim ǹkála, mayi wa vaa á zāŋ mâg mə́ ndóan. 17Ǹnə́m wóe ó ngābə́ məbún ású ábəŋ ékob dóe, o ngábɔli fəg dzoe ású abəŋ ékob dóe, mə ngásógolo wa á sí. Ńdɔ mə ngátə́le wa "Zǎn yén" á mís míńkúkúmá. 18Ású ábuí míńsə́m dóe, ású miǹkuǎn mədugán míe, ńdɔ o ngábɔli mim̀fúfúb bitɔbɔgɔ míe, ńdɔ mə ngákúli wa ndóan á nyɔ́l nə́ é man wa dígi, mə́ və̄ŋán wa ásǔb á sí á mís mə́ é bod bə́sə̄ bə́ bə́bə́gə wa. 19É mod ósə ǎ yəm wa á zāŋ məyɔŋ a dzə́m kám ású dóe. O ńtɔa yǎ dzóm ékɔn wɔ̌ŋ, ǒ man yǎ éməmáná ! Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, vəŋan ábə Sidon, ó kúlī mam ású díé. 22Wayi kɔ́bɔ̄ nâ éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Malúman ai wa, a Sidon, mayi bí olugú á zāŋ dzoe, bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə éyɔŋ mǎyi kǔn māmēn ábə̄ nyé, mə lə́dé ḿfūfúb wámā ábə̄ nyé. Mayi nyé lóm mbada mənye, məkǐ mâyi bɔ́ á mīńdzɔ́ŋ míé; mim̀bim myâyi ku á zāŋ dzīē ai ḿbímán báyī nyé bímī ókəŋ bítá mīḿfág mísə, eyɔ̌ŋ tē báyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 24Ású ndá Īsraɛ̂l tɔ ńsíníŋ yā wábálan tɔ éyōá yā yálúman, təgě fə ai á zāŋ dzīē é bod bə́ ngɔ́dɔ́ bóe bə́sə̄ yā bábyandi nyé. 25Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Éyɔŋ mǎyi kóan ndá Īsraɛ̂l á zāŋ məyɔ̌ŋ yā é ngātsamban, mayi lə́de m̀fúfúb wámā ábə̄ nyé á mís məyɔŋ, a yi tɔbɔ é sí mə̄ ngávə́ étúgā dzámā Yakɔb. Bâyi nyǐŋ wē á myə̄ə̄ŋ, bə́ lóŋó məndá, bə́ syê məfúb mə́ wɔ̂n, bâyi tɔbɔ̌ wē á myə̄ə̄ŋ. Éyɔŋ mǎyī bɔ́ kun ábə bod bə́ ngɔ́dɔ́ bə́sə̄ yā bábyandi bɔ́, bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Zambá wabán. Á m̀bú awômo, á ngɔn awômo e tɔ̄á mə̄lú áwômo ai mə́bɛ̄, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, vəŋan ábə Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, ó kúlī mam ású díé ai ású ńnam Égîptɛn ósə. 3Kɔ́bɔ́gɔ, ó dzō nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Malúman ai wa, Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, dzómō ńkom ngǎŋ yā ó bóó á zāŋ Bənîl bóé étēde, wa yǎ ó ngādzó nâ: "Nîl wáma a wóge ai ma, ǹdɔ̄ fə mǎ mə̄ ngákom mǎmēn." 4Mayi wa fudi mim̀fende ânyu, mə maná bān kɔ̄s yā Bə̄nîl bóe á bībás bíe, é ḿbāā á bībás bíe. 5Mayi wa woa á ńkōd ńnam ai kɔ̌s yā Bə̄nîl bóē bə́sə, wayi dúgan ku á sí, á mə̄fúb étēde. Mod ǎ yǐ kig wa bódō á sí ngə́ á dzə̌b wā. Mayi wa və́ tsíd yā məfan ai anɔ̌ŋ yā yób nə́ bidí wa, 6eyɔ̌ŋ tē hḿ batɔbɔ ǹnama bə́sə̄ yā Égîptɛn báyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Amú bə́ ngábə́ éfāg émvyál ású ndá Īsraɛ̂l. 7O ngābə́ naa ǹnyie anə́ bábi wa, o búgí bɔ̄ á mɔ́, o mǎn fə̄ bɔ́ nyab étū ésə. Ǹnyie anə́ básígibi ábə wa o búgí, o bɔ̌ naa məngə́də́g mə́sə̄ mə́ dzə́m kám. 8Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu wa lóm ókəŋ bítá á nyɔ́l, nə́ ó man wé ábə wa, bod ai biyə́m. 9Ǹnam Égîptɛn wâyi vəŋan bīlíg bilíg, eyɔ̌ŋ tē bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə amú á ngādzó nâ: "Nîl a wóge ai ma, mǎ mə̄ ngákom nyé !" 10Ńdɔ mǎzu lúman ai wa ai Bənîl bóe, mayi vəŋan ǹnam Égîptɛn bilíg bilíg, bifun bifun, a tíege á Migdol a kələ kwí á Siɛne, a kələ kwí á ńnyie Núbia. 11Akǒl mod lâyi kig lod étēde, akǒl tsíd lâyi kig lod étēde, wayi tɔbɔ təge ai mod á táŋ bisəb məwóm mə́nyi. 12Mayi vəŋan ǹnam Égîptɛn bilíg á zāŋ bifun bí ńnam; bətísɔŋ bóe bâyi bɔ̌ bīlíg á zāŋ bifun bí tísɔn, á táŋ bisəb məwóm mə́nyi. mayi tsam Égîptɛn á zāŋ məyɔŋ, mayi bɔ tsam á miǹnam miǹnam. Ású éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Á mvús bisəb məwóm mə́nyi, mayi tógan Égîptɛn á məyɔ̌ŋ yā bə́ ngátsamban. 14Mayi dúgan ai miǹkóm yā Égîptɛn, mə dúgán myá toe á ńnam Patros, á ńnam ábyálí wabán, bâyi lóŋ mān mvóg ǹtɔ̄g wē. 15A yi tɔbɔ̌ é mān éwóge yǎ ā daŋ abɔ́d, ńdɔ ǎ yǐ kīg fə bǎd dzóē məyɔŋ; mayi nyé dzɔ́di á sí ású yə̄ nâ a zǎ bād mân məyɔŋ. 16Ǎ yǐ kīg fə bɔ dzóm áfidi ású ndá Īsraɛ̂l, amú a yi bɔ̌ naa bə́ kad tsǒg ńsə́m bə́ ngábɔ nâ bâvə̄ŋán Égîptɛn. Eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 17Á ḿbū mə́wóm mə́bɛ̄ ai zamgbál, ngɔn e tɔá álū dá, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, Nabukodonosor, a tsag ngul bítá ai ǹkunda bítá wóé, nə́ bə́ kə lúman ai Tir, miǹló mísə̄ mí nə́ ǹsódán, bitúl bísə miǹlún, ǹsódan ǹsódan, hədá a ndzí kig yén m̀fí ziŋ á bītá yǎ á ngātsag Tir, tɔ ású díé nyémēn, tɔ ású ǹkunda bítá wóé. 19Asú tē Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu və Nabukodonosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón, ǹnam Égîptɛn, a yi mǎn fadi ákūmá díé, a mǎn nɔ̌ŋ byə́m bíe, bə́ ngása nyé, máán mə́ ńkunda bitá móé mālá. 20Ású ńdzūg á ngānɔŋ, mavə́ nye ǹnam Égîptɛn á mân, amú nyémēn ai ǹkundá bítá wóé bə́ ngásyé ású dáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄ nálā. 21Amǒs tē, mayi bɔ̌ naa ngul yǎ ndá Īsraɛ̂l é naŋ, mə və́ə́ wa ngul yǎ áyāī anyú dóe á zāŋ dzābán. Eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mam, ó kɔ́bɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Yédégán bikígá: "Ékīé ! Zǎ ákyaí ámǒs dī !" 3Amú amǒs á ńkún sɔ́, á ńtɔa yǎ babi, amǒs Ǹtondôbə; wâyi bɔ ámǒs yā ó nə́ hə miǹkúd miǹkúd, wâyi bɔ áwolǎ məyɔŋ. 4Okəŋ bítá wâyi sɔ́ á ńnam Égîptɛn, wɔ̌ŋ á ńnam Núbia, éyɔŋ mim̀bim myáyi ku Égîptɛn, éyɔŋ báyi kə ai akúmá díé, éyɔŋ bibógā yā mə̄ndá móe byáyi mǎn tsamban. 5Núbia, Pud ai Lud, éfulan məyɔŋ dzí ésə, Kuv ai bɔ́n yā míńnam mísə̄ mí nə́ ngām bâyi wêban ai bɔ́ fǔfulu ai okəŋ bítá. 6Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Bisûga bí Égîptɛn byâyi ku á sí, məbún yā ngul dzié mâyi sulan á sí. A tíege á Migdo a kələ kwí á Siɛnə, bâyi mǎn ku ai okəŋ bítá, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 7Bâyi mǎn bóle á zāŋ miǹnǎm mí nə́ ńkōd ńnam, bətísɔn bóé bâyi bɔ́ á zāŋ bə́tísɔ̌n yā bə́ nə́ bifun. 8Eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, éyɔŋ mǎyi tum Égîptɛn ndóan, éyɔŋ bisûga bíé bísə̄ byáyi mǎn būgi. 9Amǒs tē, bəlómǎn yā māyi lóm bâyi kə á bəzitíma, bə́ kə́ dzúgulu Núbia ényiŋ dzíé yā é nə́ évūvoe. Wɔ̌ŋ wâyi yaman á zāŋ batɔbɔ ǹnama, ámǒs Égîptɛn, owé, éńgɔ̄ hí ó ngāzu ya. 10Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mayi manǎ bidǔŋ yā Égîptɛn ai wɔ́ Nabukodo­nosor, ǹkúkúmá yǎ Babilón. 11Bân ayɔŋ díé yā bə́ nə́ dzam ábé ábuí a lodo mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g, bâyi lómobǎn nə́ bə́ zu bwé ǹnam, bâyi tyé ókəŋ bítá ású Égîptɛn, bâyi dzálī ńnam ai mim̀bim. 12Mayi bɔ̌ naa Bənîl bə́ mān kód, mayi kuan ai bəbə̂ bə́ bod ǹnam, mayi bwé ńnam ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étēde ai wɔ́ bə́dzín. Ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mayi manǎ bivolǎn bəzambá, mayi vǎ bəzəzə̌ bəzambá á Memfis. Étɔŋ ǹtómbā yáyǐ kīg fə bɔ á ńnam Égîptɛn, mayi tsǎm wɔ̄ŋ á ńnam Égîptɛn. 14Mayi bwé Patros, mayi tǔm Tanis ndóan, mayi tsíg míńtōl myáma á Thɛ̂bə. 15Mayi dabada áyɔ̄g dámā á nyɔ́l Sîn, ndá kɔ́a yǎ Égîptɛn, mayi manǎ bidǔŋ yā Thɛ̂bə. 16Mayi tum Égîptɛn ndóan, Sîn a yi símizan ai miǹtyé, Thɛ̂bə a yi salaban[1], məndím mâyi kwí ndón á Memfis. 17Bəndómán yā Ône ai ébá yā Pi Bɛseth bâyi ku ai okəŋ bítá, bətísɔn bə́bēn bə́ ngákə á məkaban. 18Á Dafné, kídí yāyǐ kig lénde éyɔŋ mǎyi búg mīńtum mí édzōē yā Égîptɛn, éyɔŋ mǎyi tə́lē mə̄bún yā ngul dzié ńnyie. ǹkúd wâyi nyé yali, bəngɔn bóé bə́ ngákə á məkaban. 19Mayi tsíg mīńtól myámā Égîptɛn, eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 20Á ḿbū áwômo ai m̀bɔ́g, ngɔn osú é tɔá mə̄lú zamgbál, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, mə búg wɔ́ Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, ńdɔ mod a ndzí kig tindi ávə̄ŋ díé, təge dɔ́ fudǐ mə̄bálá, tɔ á tíndi bánás, nə́ ó dúgan sóŋ ngul yə ábi ókəŋ bítá. 22Asú tē hḿ, Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ma nyɔ́ māzu lúman ai Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn; mayi nyé búg mɔ́, e wɔ́ ó nə́ mvɔ̄í ai éví ó nə́ ḿbūgán, mayi bɔ̌ naa okəŋ bítá ó sɔ́dān nyé á mɔ́. Mayi tsam Égîptɛn á zāŋ məyɔŋ, mayi nyé tsam á miǹnam mísə. 24Mayi wónō mɔ́ mə́ ǹkúkúmá yǎ Babilón, mə fudí fə̄ nyé ókəŋ bítá á mɔ́. Mayi búg mɔ́ mə́ Farawóŋ, eyɔ̌ŋ tē a yi dudu ngɔŋɔlɔ awú á mís mə́ ńzízíŋ wóé. 25Mayi wónō mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, hədá, mɔ́ mə́ Farawóŋ mâyi dzɔlan, eyɔ̌ŋ tē bâyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə, éyɔŋ mǎyi fudi ókəŋ bítá wámā á mɔ́ mə́ ńkúkúmá yǎ Babilón, ǎ ngásamaza wɔ́ á ńnam Égîptɛn á yób. Mayi tsam Égîptɛn á zāŋ məyɔŋ, mayi bɔ́ tsam á miǹnam mísə, eyɔ̌ŋ tē bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. [1]Bâyi nyé tūb álɔ̄ŋ. Á ḿbū awômo ai m̀bɔ́g, ngɔn lála e tɔ̄á álū dá, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kadá Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn, ai ǹkunda bod wóé nâ: Mə nə wa vəg ai zá á dúmá ? 3Yə ai elón, yə ai omǎŋ yā Libáŋ, ó bə̄gə́ mim̀bəmbə̌ miǹtəm ai abuí mə́kíé, ayǎb á yób étēde, ǹló wóé wákūli á mīńkúd étēde. 4Məndím mə́ ngábɔ̄ nâ ó naŋ, edɔ́g məndím é ngánâ wá; ó soege aswé díé á mə̄fúb móe ńkɔ́dɔ̄ná, wálōm átotóŋ díé á bīlé bísə̄ yā məfan. 5Dzóm tē éńdzɔ̄ ó ngávə́ ńtīē a lodo bílé bísə̄ yā məfan, bifâla bíé bí ngábə́ ábuí, miǹtəm míé mí yamaŋan ású ábuí mə́ndím yā mə́ bɔɔ nâ ó naŋ. 6Anɔ̌n yā yób á lóŋo mumbá á miǹtəm míé, á miǹtəm míé á sī, tsíd ésə̄ yā məfan é byê bɔ́n; abuí bod á tɔbɔgɔ évúvoe dzíé á sī. 7Ó ngábə́ ḿbəŋ á dúmá díé ai miǹtəm míé yā mí tsamaŋan, amú miǹkǎŋ míé mí suzu âbuí mə́ndím. 8Amaŋ afə́ á vəgǎn kig ai wá áfūb Zambá, bilón bí vəgǎn kig ai miǹtəm míé, tɔ məsə́ŋ mə́ ngábə́ kig mə́ fulugan ai miǹtəm míé, tɔ elé dzyá é vəgǎn kig ai wá ábəŋ áfūb Zambá. 9Mə ngádzama wá ai mim̀bəmbə miǹtəm, bílé bísə bivɔ́g yā Eden bí kómbogo wá, bílé yā áfúb Zambá. 10Ńdɔ̄ hḿ, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: ḿból ó və́ ńtíé wóé ósə̄ á tííŋ, ó tə́lé ńlō wóé á mīńkúd á yób, ǹnə́m wóé ó ńtɔ̄á mə̄bún ású ayǎb díé, 11mavə́ nyē á mɔ́ mə́ ńdzóe məyɔŋ, nə́ á bə̄lán ai nyé anə́ mə̄tóm móé máyi. Mə́ woa yǎ nyē âfan. 12Bədzín, ébá bádaŋ dzam abé á məyɔŋ bə́ tsíg yǎ nyē, bə́ wōá nyē á fyɛ́. Miǹtəm míé mí dzōdzōgán á sí á miǹkǒl á yób ai á ndoŋ á sí; miǹtəm míé mí man yǎ būgi á ndoŋ ésə̄ yā sí; bod bə́sə̄ yā sí ndon bə́ man yǎ tūb évūvoe dzíé, bə́ lígí nyē. Á bībúbuga bíé, anɔ̌ŋ yā yób lâkə lâbədəbə; tsíd ésə̄ yā məfan yâkə ḿfág yā miǹtəm míé mí nə́[1]. 14Nālá tē ású yə nâ tə elé ziŋ yâbad tə́bə̄ á tííŋ babi ai məndím, tě fə elé éfə̄ yabad lóm ńlō á mīǹkúd á yób, tə elé yâbad bɛ́d nə́ é və ǹtíé á yób étēde ! Amú bísə̄ byâyi mǎn wū, byâyi kə á miǹnǎm yā tolendǒŋ, á zāŋ bǒd yā sí ndon, ai é bod básus ébē. 15Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ámōs ómaŋ ó ngásus á bə̄kón, ńdɔ mə ngábɔ̄ nâ tolendǒŋ á tɔ̄bɔ̄ á məyəb, mə búdí wā, mə ngátə́le aswé díé, abuí məndím díé lə́ ngáman héle. Mə ngábɔ nâ Libáŋ á vin á vyūg ású díé, ńdɔ bilé bísə̄ yā məfan bí ngáman kód ású díé. 16Ai edǔŋ yā məku móe, mə ngábɔ́ nâ məyɔŋ mə́ dzə́m kám, éyɔŋ mə ngásógolo nyé á tolendǒŋ ai ébá básus á ndoŋ bivól. Á miǹnǎm yā ndoŋ á sí, bílé bísə̄ yā Eden bí ngábi evɔ́li, ébí bí daŋa m̀bəŋ á bīlé yā Libáŋ, bísə̄ bí ǹtə̄mə́ á mə̄ndím étē. 17Mvɔŋ dzié yǎ é ngábə́ tɔá évúvoe dzíé á sī, á zāŋ məyɔŋ, dzɔɔ é ngásǔs fə̄ á tolendǒŋ, babi ai mim̀bim mí ókəŋ bítá. 18Bə́ nə̄ hḿ dzǎm vəg ólugú woe ai dúmá dóe ai zá á zāŋ bilé yā Eden ? Hədá ńdɔ̄ bə́ ngásógolo wa ai bilé yā Eden á ńnam yā ndoŋ, á zāŋ é bod bə́ sə́ kig ǹkəlán, wa nyɔ́lɔ̄ o dzogó á zāŋ mim̀bim mí ókəŋ bítá. Éyə Farawóŋ á nə̄ nālá ai ǹkunda wóé ósə, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄ nálā.” [1] Amú elé é nə ǹkuán á sí. Á ḿbū awômo ai bɛ̌, ngɔn awômo ai bɛ̌ é tɔá álú dá, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, yónó ńyōn ású Farawóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn. Wayi dzó nâ: O ngábə́ fulan ai etɔŋ émgbə́m yā məyɔŋ, wa nyɔ́ ó dzāŋ ya ! O ngábə́ anə́ ngāŋ mə̄dzâ á máŋ, o yə́lege áswē, o dzúgulu məndím ai məkǒl móe, o vâ aswé mvid. 3Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: mayi wa ya ávɔ̄d á nyɔ́l á zāŋ ǹkundǎ məyɔŋ, eyɔ̌ŋ tē báyi wa dudu ávɔ̄d dámā étē. 4Mayi wa líg á sí, mayi wa woa á mə̄fúb étē, mayi bɔ̌ naa anɔ̌ŋ ásə̄ yā yób á zu wa bədəbə á yób, mayi bɔ̂ naa batsídī ásə yǎ sí á dí wa, á dzye, 5mayi dzogě miǹson míé á miǹkǒl á yób, mayi dzálī ndoŋ ai məbí móe. 6Mayi wɔdan ǹnam ai məkǐ mákwí wā á nyɔ́l á miǹkǒl eyɔ̌ŋ te mǎyi dzálī mīḿbígílí ai mɔ́. 7Éyɔŋ m̀fyɛ wóē wayi dím, mayi búdī yób, mə bɔ̌ naa atítie lə́ vin á vyūg. Mayi búdī ńló dzóbo, ngɔn təgě fə bǎd və̄ ḿfyɛ wóé. 8Mayi dím miǹkokoe mísə yā yób ású dóe, mayi kúb díbī á ńnam wóe, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 9Mayi ndə́gələ ńnə̄m ábuí məyɔŋ éyɔŋ mǎyi tə́lē bīlíg á zāŋ məyɔŋ, á míńnǎm yā wayə̌m kig. 10Mayi kúb ábuí məyɔŋ wɔ̌ŋ á nyɔ́l ású dóe, miǹkúkúmá myâyi dzə́m kám ai məsis ású dóe, ábōg mayi bɔ́ samaza ókəŋ bítá wámā á nyɔ́l, bâyi kɔ̌n wɔ̄ŋ ábǒg ásə, anə́ mod ású ényiŋ dzíe, ámōs wāyi ku. 11Amú, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Okəŋ bítá ńkúkúmá yǎ Babilón wâyi wa tsídān á zud. 12Mayi kpe ńkundǎ bod bóe ai okə̌ŋ bod bítá. Ḿbɔ̄ bádaŋ dzam abé á məyɔŋ mə́sə; bâyi təgə̌ mə̄bún mə́ Égîptɛn, ńdɔ ǹkunda wóē ósə̄ wâyi bwêban. Mayi mǎn wē bīyə́m bíé á mgbág abuí məndím, akǒl mod lâyǐ kīg fə bɔ́ bǎd ndə́gələ, mim̀byɛ̌ bíyə́m myâyǐ kīg fə̄ bɔ́ bǎd ndə́gələ. 14Abǒg tē hḿ māyi bɔ̌ naa məndím mábán mə́ vɔ́bí, mayi bɔ̌ naa aswé dábán á lod anə́ ḿbɔ̄n, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 15Éyɔŋ mayi vəŋan ńnam Égîptɛn bilíg, éyɔŋ wáyi lígī təgě fə ai dzóm étēde, éyɔŋ mǎyi bímī é bod bə́sə̄ bə́ tɔ̄á étēde, bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 16Ńyón bəngɔ̌n yā məyɔŋ báyi yón hīlí. Bâyi wā yōn ású Égîptɛn ai ǹkunda wóé ósə. Bâyi yón ńyón hī, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Á ḿbū áwômo ai bɛ̌, ngɔn e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́tán, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, yónó ású ńkundǎ yā Égîptɛn, ó bɔ̄ nâ ó sus á ńnam yā ndoŋ á sí ai mim̀bəmbə̌ bəngɔ̌n yā məyɔŋ, m̀bámáná ai ébá básus ébē. 19Zá wālod á ḿbəmbə fúlú ? Suzú, ó kə bómbo ai é bod bá sə́ kig ǹkəlán. 20Á zāŋ ébá bə́ ngáwú ńtūbúlán ai okəŋ bítá. Ábōg dī okəŋ bítá ó ku ya, kaŋán ai Egîptɛqn ai miǹkunda míé. 21Á zāŋ ǹnam bə́wú miǹgungúl bəzingí, míé ai bəka bábán bâyi dzó ai nyé nâ é bod ba sə́ kig ǹkəlán bə́ ngásus, ńdɔ̄ bə́ ngábómbo á sí, ǹwéán ai okəŋ bítá ! 22Asiría nyɔ́lɔ̄ ai miǹkunda míé mísə, ai məsɔŋ mábán ńkɔ̄dɔ̄ná; bə́sə̄ bə́ ngáku á sí, ǹwéán ai okəŋ bítá. Bə́ ngáfág məsɔŋ mábán édɔ̄g ébé étēde, ńdɔ miǹkunda míé myákɔ̄dan sɔŋ dzié á nyɔ́l á kpág; bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáku á sí, ǹwéán ai okəŋ bítá, bɔ́ yā bə́ ḿbə̄ kúbu wɔ̌ŋ á ńnam bə́və́və̄ə̄. 24Élamít bālí ai ǹkunda wábán ósə wákɔ̄dan məsɔŋ á nyɔ́l, bə́sə̄ bə́ ngáku á sí, ǹwéán ai okəŋ bítá, bə́ ngásus, təge kəleban, á ńnǎm yā ndoŋ á sí, bɔ́ yā bə́ kúbu wɔ̌ŋ á ńnam bəvə́və̄ə̄, bə́ ngábəgə osɔ́n wábán ai ébá básus ébē étēde. 25Bə́ ngákom ébōŋ, ású Elam, á zāŋ mim̀bim, á zāŋ ǹkunda wóé ósə, ai məsɔŋ mábán á mgbág dzīē; bə́ nə təge ai ǹkəlán, bə́sə, ǹwéán ai okəŋ bítá ású bə́ ngákúb wɔ̄ŋ á ńnam bə́və́və̄ə̄, bə́ ngábəgə osɔ́n wábán ai ébá básus ébē á sí; ńdɔ̄ bə́ ngábóe bɔ́ á zāŋ mim̀bim étē. Mɛshek Tubal nyɔ́lí ai ǹkunda wóé ósə; ai məsɔŋ móe ńkɔ̄dɔ̄ná, bə́ nə təge ai ǹkəlán, bə́sə, ǹwéán ai okəŋ bítá amú bə́ ngákúb wɔ̄ŋ á ńnam bəvə́və̄ə̄. Bá ndzí kig bómbō á zāŋ é zīngí yā é ngáku ókōbá, ébá bə́ ngásus a tolendǒŋ, bə́bə́gə bikpəlé byábán á mɔ́, á bə́ ngáfudi bɔ́ ókəŋ bítá wábán á ńlō á sí, ai eběn dzábán á məsɔŋ mábán á sī, amú wɔ̌ŋ zingí ó ngábə́ vuŋu á ńnam bə́və́və̄ə̄. Ḿfág wóe, bâyi wa búg á zāŋ é bod bə́ sə́ kig ǹkəlán, á zāŋ dzābán éngɔ wǎyi bómbo, á zāŋ mim̀bim mí ókəŋ bítá. Edom nyɔ́lí, mīǹkúkúmá míé ai bitɔŋ míńtómbā bíé, yā bə́ ngábáman ai é bod bə́ ngáwú ókəŋ bítá, a fyáŋan bɔ̌ naa bə́ ngábə́ ázombo. Bə́ bɔ̂ ai ébá bə́ sə́ kig ǹkəlán, ai ébá básus ébē á sí. Bitɔŋ míńtómbā bísə̄ yā ńnam âkoé bīlí, Sidónian bə́sə̄ yā bə́ ngásus ai mim̀bim ású é wɔ̄ŋ yā bə́ kúbu bod á nyɔ́l ai ngul dzabán. Bə́ bɔ̂ təge ai ǹkəlán á zāŋ mim̀bim mí ókəŋ bítá, ńdɔ̄ bə́ ngábəgə osɔ́n wábán ai ébá básus ébē á sí. 31Farawóŋ a yi bɔ́ yén, ǹnə́m ó ngavɔ́bi nyé ai ńyénán ā yi yén ńkunda ósə̄ hí. Farawóŋ ai ǹgúmā ńkán bítá wóé ósə bâyi wú ǹtúbúlán ai okəŋ bítá, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ ! Owé, ḿból mə̄ ngádzoge nyé naa a kub wɔ̄ŋ á sí bə́və́və̄ə̄, dzam dá, bâyi nyé bóē á zāŋ ébá bə́ sə́ kig ǹkəlán, á zāŋ mim̀bim mí ókəŋ bítá Farawóŋ ai ǹgúmā ǹkán bítá wóé ósə. Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́n yā áyɔŋ dóe. Wayi bɔ́ kad nâ: éyɔŋ mǎyī nâ malóm ókəŋ bítá á ńnam ziŋ, bǒd yā ǹnam tē bákad nɔ̌ŋ mod ḿbɔ́g á zāŋ dzābán, bə́ tə́lé nye ǹnɔ́ni; 3ǹnyie anə́ ā yén ánə̄ ókəŋ bítá wázū á ńnam, a lɔ́ŋɔ́ tɔ́ŋ nə́ á bɔ ǹnam ayəmə́. 4Ngə́ mod a wóg kíŋ, hədá təge bísi, okəŋ bítá ó kə̄ sɔ̄, ó wé nyē, məkǐ mə́ mod tě mâyi yón á ńlō wōē nyémēn. 5Amú á ngāwóg anə́ tɔ́ŋ yālɔ́ŋ, hədá təge bísi: məkǐ móé mâyi nyé yón á ńlō. Hədá é mod nyé ā wóg áyəmə́ a būí fəg, a nyii enyiŋ dzíé. 6Hədá, ngə́ ǹnɔ́ni a yén anə́ ókəŋ bítá wázu, təge lɔ́ŋ tɔ́ŋ, ǹnam təge bí áyəmə́, okəŋ bítá ó kə̄ sɔ́, ó wé mod ḿbɔ́g, mod tě a yi wú, bidzo ai nyémēn, hədá ǹnɔ́ni énye mǎyi sílī ndɔ́ŋ yǎ məkǐ móé. 7Ńdɔ̄ ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, ma mə ngátə́le wa ǹnɔ́ni ású ndá Īsraɛ̂l, éyɔŋ wǎyi wóg ébūg é kwí ma ânyú, wayi bɔ́ bɔ áyəmə́ ású dáma. 8Ngə́ mə́ dzó ai m̀bə̂ mod nâ: "Ǎ ḿbə̂ mod wayi wú təge səlan", hədá wa, o təge kɔ́bɔ̄ nə́ ó və m̀bə̂ mod ayə́mə́ naa á dzōge m̀bə̂ enyiŋ woé, m̀bə̂ mod nyé a yi fɔ́ɔ́ wū, bidzo ai nyémēn, hədá wǎ mə mǎyi sílī ndɔ́ŋ yǎ məkǐ móé. 9Hədá hḿ ngə́ ó kād ḿbə̂ mod nâ á dzōge m̀bə̂ enyiŋ woé, á və̄ŋán, hədá nyé təge vəŋan, a yi wú, bidzo ai nyémēn, hədá wa ó nyǐ ényiŋ dzóe. 10Ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, kadá ndá Īsraɛ̂l nâ: Myǎkɔ́bɔ̄ ábǒg ásə̄ nâ: "Bəbə̂ bə́ mam báán ai míńsə́m myáán byâdid bíā á nyɔ́l, asú tē byǎman boe, éyə bǐ nə́ dzǎm nyiŋ yǎ ?” 11Kadá bɔ́ nâ: "Sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, mə sə́ kig miǹtag ai awú m̀bə̂ mod, mayi hə nâ m̀bə̂ mod á və̄ŋán á bə̄lə enyiŋ. Və̌ŋán, mǐ lum mvús á ḿbə̂ zěn wāān, awú á nə ai m̀fí dzé, ǎ ndá Īsraɛ̂l ?" 12Ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, kadá bɔ́n bə́ áyɔŋ dóē nâ: Sósōō mod ǎ yǐ kig nyé nyii ámǒs ńsə́m wóé, ábé ḿbə̂ mod dɔ̂ lâyǐ kig nyé kpee ámōs ā yi lúm ábē díé mvús. Sósōō mod á sə́ kig dzǎm nyiŋ ású sósōō wōē, ámǒs ńsə́m wōē. Ngə́ mə̄ dzó ai sósōō mod nâ: "Wayi nyiŋ" hədá, ḿból ā fidi sósōō wōē, ǎ ngabɔ abé, bâyǐ kīg fə bǎd tsog sósōō wōē ásə, ábé ásə̄ yā ā hə́ bɔ́ ńdɔ̄ lâyī nyé wē. 14Hədá ngə́ mə̄ dzó ai m̀bə̂ mod nâ: "Wayi wú təge səlan", a lúmú mīńsə́m míé mvús ǎ ngányiŋ á sósōō ai tə́tə̄lə́, 15a dûgan bibán, a dûgan dzóm wúb, a nyiege mə́mvéndé yā mávə́ ényiŋ, təgě fə bǎd bɔ́ ábē: a yi nyiŋ, ǎ yǐ kig wú. 16Bâyǐ kīg fə tsog míńsə́m mísə a ngásə́m: ḿból ā nyīē sósōō ai tə́tə̄lə́, a yi nyiŋ. 17Bɔ́n yā áyɔŋ dóe bádzō nâ: "M̀bɔán Ńtondôbə ó sə́ kig sósōō"; sə m̀bɔán wáán éńgɔ̄ ó sə́ kig sósōō a ? 18Éyɔŋ sósōō mod a lúm sósōō wōē mvús, ǎ ngábɔ abé, a wú ású tē, 19éyɔŋ m̀bə̂ mod a lúm ábē díé mvús, ǎ ngawulu á sósōō ai tə́tə̄lə́, a nyíŋí fə hə ású tē. 20Ńdɔ̄ mína myǎdzó naa: "M̀bɔán Ńtondôbə ó sə́ kig sósōō !" Mayi tsíg mod ósə ǹtól anə́ ényiŋ dzíé é nə́, ǎ ndá Īsraɛ̂l. Á ḿbū awômo ai bɛ̌, ngɔn awômo e tɔá mə̄lú mə́tán, hála bǐ tɔ̄á á məkaban, ńdɔ mod m̀bɔ́g yǎ á ngātúb á Yērúzalɛm a ngázū ábə ma, nyé ai ma nâ: "Tísɔn ě ku ya." 22Wɔ́ Ńtondôbə̌ yā ó ngábə́ ai ma ai alú hədá ósúsúa, ábǒg ngōgógóle, hálā é mod a ngátúb nyɔ̄ á ngə́lə təge sɔ́, ńdɔ ó ngáyái ma anyú, éyɔŋ mod te a ngásuan ábə ma, kíkídígi. Ńdɔ anyu á ngáyâban ma, mə təgě fə ai nyé mvúg. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: 24Ǎ mɔ̂n mod, é bod bə́ tɔ̄á á bīlíg bī, á sí Ísraɛ̂l, bákɔ̄bɔ̄ nâ: "Ábrahám á ngābə́ étām, éyɔŋ bə́ ngávə́ nyē ńnam ví. É bía yǎ bī man yǎ foe, bíā bə́ ngávə́ ńnǎm tē anə́ ngab elíg dzāān." 25Kadá hḿ bɔ́ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mǐ dzâ məkǐ mǐ bɛ́dege mís á bəzəzə̌ bəzambá bábán mǐ soege məkǐ, eyɔ̌ŋ tē mǐ ngawóge ai ǹnam ngǎ ? Myǎnyiŋ ai akəŋ bítá dáán, mǐ bɔɔ bəbə̂ bə́ mám, anə́ mod a bɔligi miníngá mǎnyāŋ, eyɔ̌ŋ tē mí ngáwóge ai ǹnam, ngǎ ? Wayi bɔ́ kad nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Sɔŋ hə enyiŋ dzáma, makani dɔ́ sɔŋ, ébá bə́ nə́ á bīlíg bâyi ku ai okəŋ bítá, é mod anə́ á mvús ǹnam, mayi nyé və̄ tsíd nə́ é dí nyé, ébá bə́ nə́ á mīḿbígílí ai á miḿbóg mə́kɔ́g bâyi wú mbada mənye. Mayi vəŋan ńnam bilíg bilíg, ńdɔ̄ fə ngul yǎ mə̄bún móé yáyi təg. Miǹkǒl yā Ísraɛ̂l myâyi vwêban, mod təge bǎd lod étēde. Eyɔ̌ŋ tē hḿ báyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, éyɔŋ mǎyi vəŋan ńnam bilíg bilíg ású bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ yā bə́ ngábɔ́. Ńdɔ̄ hḿ, ǎ mɔ̂n mod ! Bɔ́n yā áyɔŋ dóe bákɔ̄bɔ ai wa á mim̀fim ai á mīḿbɛ̄ yā mə̄ndá mábán, bákɔ̄bɔ bɔ́ a bɔ́, anə́ mod nyé ai ényɔ́ ḿbɔ̄g naa: "Zǎn hḿ wōg ákyāí ébúg lásɔ́ ábə Ǹtondôbə." 31Bâyi hḿ sɔ́ ńkunda ábə wa anə́ étōgán məyɔŋ; bə́ mān wa sɔ́ tɔbɔ ósū, bə́ ngávógolo bibúg bíe, hədá təge byá dzála, amú anyu dábán á nə ǹdyéán ai míńyīán báyī nə́ ngá bádzāli, ǹnə́m wábán ó tīī hə ai m̀fí wábán. Wǎ o nə tə́ bɔ hə anə́ dzīá édǐŋ, ǹyián ḿbəŋ m̀bəŋ m̀bámáná ai mim̀bəmbə mə́zíg. Bávōgolo bibúg bíe, hədá təge ai é mod yǎ ā dzálā byá. Éyɔŋ é mam o ngádzó máyi bɔban, émɔ fɔ́ɔ́ mə́ ngabɔban yǎ mā, eyɔ̌ŋ tē báyi yə̌m naa bə́ ngábə́ bələ́ profɛ́d á zāŋ dzābán.” Ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm ma ebúg dzíé, nyé nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, kɔ́bɔ́gɔ ai bənɔ́nī bə́ Ísraɛ̂l ányǔ profɛ́d dóe, kɔ́bɔ́gɔ ai bɔ́, ó kad bənɔ́nī bə́tē nâ: Ǹtondôbə a dzó nâ: Amalá ai bənɔ́nī bə́ Ísraɛ̂l, á bákə̄ á mə̄dîga ású bɔ́ bə́bēn ! Ngǎ sə ǹkunda bíyə́m ngɔ́ bə́ bə̄lə́ naa bə́ tɔŋɔ ? 3Myǎdí mə̄vɔ́ŋ, myǎbɔ̄d bīyé ai mim̀vɔ̌d myábán, myǎtsīg bíyə́m bí nə́ mə̄vɔ́ŋ, dzam dá, ǹkunda, myǎtɔ̌ŋ kig wá. 4Myǎ ndzí kig wónō míńtómbá mí nə́ ńtəgán, myǎ ndzí kig syé ńtómbá wákɔn, myǎ ndzí kig tindi bánás ákǒl ńtómbá ó ngábúgi, myǎ ndzí kig bǎd kə́ sɔ̄ ai éví ó kódogo á ńkunda, myǎ ndzí kig dzə́ŋ éví ó ngádzáŋ, dzam dá, mǐ ngálə́de edzóē dzáán ai ngul ayɔ́g ai etíbílí. 5Ńdɔ miǹtómbá mí ngáman tsaman, ású təge ai ǹnɔ́ni, ndɔ́ mí ngávəŋan bidí ású tsíd ésə̄ yā məfan; ndɔ́ mí ngáman tsaman. 6Ǹkunda míńtómbá wáma ó ngáman tsaman ai miǹkǒl mísə, ai bân miǹkǒl bə́sə; ǹkunda míńtómbá wáma ó ngáman tsaman ai ǹnam ósə təge ai é mod ǎ kə a dzə́ŋ wā. 7Asú tē hḿ, mína bənɔ́ni, vógólán ebúg Ńtondôbə, mína bənɔ́ni: “Sɔŋ hə́ anə́ mə və̌, ma Ǹtondôbə Zambá, ḿból ńkunda míńtómbá wáma ó ńtɔa yǎ bíyə́m bádí édídii, ḿból tsíd yā məfan é ngaman yǎ myā, ású ńdzə́mə̄ná ǹnɔ́ni, amú bə̄nɔ́nī báma bá ndzí kig kə́ bádzə̄ŋ ńkunda mīńtómbá wáma, amú bə́nɔ́nī bə́tē bátɔŋ bɔ́ bə́bēn, təge tɔ̌ŋ mīńtómbá, 9ǎ bə̄nɔ́ni, vógólán ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə: 10Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Mazu á bɔ̌ mə̄dzó ai bənɔ́ni bə́tē, mayi dzə́ŋ ńkunda míńtómbá wáma nə́ mə́ vāa bɔ́ wā á mɔ́, mayi tə́le ésīē bə́nɔ́nī dzábán ńnyie tě, báyǐ kig bǎd tɔŋ bɔ́ bə́bēn; mazu bɔ́ dalǐ ńkunda míńtómbá wáma ânyu wâyǐ kīg fə bǎd bɔ̌ bīdí byábán. 11Amú éyə Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mǎmēn mazu dzə́ŋ ńkunda míńtómbá wáma nə́ mə́ mvāmán ai wá. 12Anə́ ḿból ńnɔ̄ni ǎ kadə kə́ a bəbə ǹkunda wóé éyɔŋ miǹtómbá mí man yǎ tsaman, éyə̄ hḿ fə mǎyi kə́ mabəbə miǹtómbá myámā nálā; mayi myá kode é vóm ósə̄ mí nə́, é vóm ósə̄ mí ngátsaman ábǒg éyɔ̌n ai ábǒg díbi. Mayi sɔ́ ai myá á məyɔŋ, mayi myá tógan á sí ésə, mayi nyían ai myá á ńnam wábán, mayi kə ai myá á mə̄dîga á miǹkǒl yā Ísraɛ̂l, á mīńtság mí áswé á sí ésə. 14Mayi kə ai myá ḿfág mə̄dîga mányəb, á miǹkǒl yā Ísraɛ̂l: éyə miǹtómbá myámā myáyi wɔǐ wē, mí bɔ̂ ângada bilɔ́g, á miǹkǒl yā Ísraɛ̂l. 15Mǎmēn mayi kə ai miǹtómbá myáma á mə̄dîga, mǎmēn mayi kə ai myá é vóm myákə bómbo. 16Ńtómbá yā ó ngádzáŋ, mayi sɔ́ ai wá, éví yā ó ngá­dími zěn, mayi dúgan ai wá; éví ó ngábúgi akǒl, mayi wá bāb ákǒl; éví yā ó nə̄ ńtəgán, mayi wá wōne, éví ó nə́ mə̄vɔ́ŋ ó tɔá fə ngul, mayi wá baala, mayi tɔ̌ŋ mīńtómbá myáma á sósōó. Ḿfág wáán, mína bɔ́n míńtómba, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ māzu tsíg ńtōl á zāŋ ǹtómbá ai ǹtómbá, á zāŋ bə́yóm miǹtómbá ai bikə́lá. 18Ngǎ ábīm tē lâyəan nâ mǐ man yǎ dí bilɔ́g á mim̀bəmbə mə́fúb mə́dîga ? M̀fí dzé naa mǐ kɔ̄ɔ̄dɔ̄ ébí byálígi ai məkǒl? 19Eyɔ̌ŋ tē miǹtómbá myáma myâyəan dí bílɔ́g yā mī man yǎ kɔɔdɔ ai məkǒl, myâyəǎn fə nyú mə́ndím yā mī man yǎ dzúgulu. 20Asú tē hḿ Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ma hḿ nyɔ́ māzu tsíg ńtōl á zāŋ míńtómbá mí nə́ mə̄vɔ́ŋ ai míńtómbá mí nə́ mīńkód. Ḿból mí ngásógolo myá ai məvɛl ai bitúl, ai ḿból mī ngálúm émí mísə̄ mí ngábə́ mīńkōkɔ́n tɔ́ŋ, a kələ kwí anə́ mī ngáman bɔ̌ naa mí tsāmán oyǎb ai mədîga, 22mazu kǎ mīńtómbá myáma, nə́ bə́ zā bād myá sa, mayi tsíg ńtōl á zāŋ ǹtómbá ai ǹtómbá. Mayi tə́le, á ńlō ńkunda míńtómbá wáma, ǹnɔ́ni m̀bɔ́g, nyé a yi kə ai wá á mə̄dîga, ǹnɔ́ni tě énye a nə́ étūgā dzámā Dávid: énye a yi kə ai bɔ́ á mə̄dîga, a ńtɔ̄á ńnɔ̄ni wabán. 24Ma, Ǹtondôbə, mayi bɔ̌ Zāmbá wābán, etúgá dzámā Dávid dzɔ̂ é ńtɔ̄á étɔŋ ńtómba á zāŋ dzābán. Ma, Ǹtondôbə, mə kɔ́bɔ ya. 25Mayi wé óyīlí mvɔ̄í ai bɔ́, mayi mǎn tsídǎn bibibigan bí tsíd á ńnam, wâyi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ á ńkōd ńnam, ó ndəŋə óyɔ̄ á məfan. Á ńnam ví ai á ngɔ́dɔ́ ǹkǒl wáma mayi kúb mvɔ̄m. Mayi nɔ́ɔ̄ mvəŋ ábǒg díé, yayi bɔ̌ mvəŋ ǹtótōmamaa. Elé yā mə̄fúb yâyi wúm bibumá bíé ńdɔ̄ fə̄ sí yayi vú bīdí bíé, ayɔŋ dáma lâyi nyiŋ á myə̄ə̄ŋ á sí dzābán; eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, éyɔŋ mǎyi mǎn búg bīlé yā ḿbog wábán, mə kódé fə̄ bɔ́ á mɔ́ bə́tíbili bábán. Bâyǐ kīg fə bǎd bɔ̌ bīdí bí ńsa ású məyɔŋ; tsíd yā məfan yâyǐ kīg fə̄ bɔ́ bǎd dī. Bâyi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ, təge ai é mod yǎ ā ndə́gələ bɔ́. Mayi bɔ̌ naa mod afúb á vu bɔ́ bīdí; mod ǎ yǐ kīg fə bǎd wú zie á ńnam, təgě fə bǎd wū ékpə̄gə́lə́ məyɔŋ. Eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Zambá wābán, yǎ mə tɔá ai bɔ́, ai nâ bɔ̂ bə́ nə̄ ndá Īsraɛ̂l, ayɔŋ dáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 31Mína, mǐ nə ǹkunda wáma, ǹkundǎ yā mə̄dîga máma, mína bod. Mǎ, mə̄ nə́ Zāmbá wāān. Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ nālá. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, vəŋan ḿfág yā ńkǒl Séir, ó kúlī wá mam. 3Wayi kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ māzu lúman ai wa, wa ǹkǒl yā Séir, ńdɔ̄ fə masám wɔ́ wámā ábə wa, mayi wa vəŋan bīlíg bilíg. 4Mayi vəŋǎn bə̄tísɔn bóe bilíg; wǎmēn wayi bɔ̌ bīlíg, eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 5Ḿból ó ngābə́ bələ́ zíŋ kolé, ó soé məkǐ mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á sí ai okəŋ bítá, ámǒs éndə́gə́lə́ wábán, ámōs ńsə̄m wábán ó ngákwí súg, 6ńdɔ̄ hḿ, sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, mayi wa kúb məkǐ á nyɔ́l, məkǐ mə́ ngatoŋ wa á zud. Makani dɔ́ sɔŋ, ḿból wa ndzí kig síŋ məkǐ, məkǐ mâyi wa toŋ á zud. 7Mayi vəŋan ǹkǒl yā Séir bilíg, mə vǎ fə é bod bálod á ńnǎm tē. 8Mayi dzálī miǹkǒl ai mim̀bim; á miǹkǒl mītɔ́g, á mīḿbīgílí ai á ndoŋ ésə, bâyi kə́ bâku ai okəŋ bítá. 9Mayi wa vəŋǎn bīlíg bí kōlé: mod ǎ yǐ kīg fə tɔbɔ á bə̄tísɔn bóe, eyɔ̌ŋ te myǎyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 10Ḿból ó ngākad nâ: "Məyɔŋ mə́bɛ̄ ai miǹnam míbɛ̄ mísə̄ myâyi wóge ai ma, byǎyi myá nɔŋ”, Zambá nyé a tɔá étēde, 11asú tē, sɔŋ hə enyiŋ dzáma, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, mayi bɔ anə́ ólūn ai áyɔ́g ó ngābəlan byá é zíŋ yǎ ō síŋī bɔ́ byásíli; mayi bɔ̌ naa bə́ yəm ma ai ákyāí ńtól māyi wa tsíg. 12Eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə, mə ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ mə́bún ó ngākɔ́bɔ ai miǹkǒl yā Ísraɛ̂l, wa nâ: "Mǐ nə bilíg, bə́ ngávə́ bíā nə bí di myá." Məbún móe mə́ ngánəman ai ma, ńdɔ mə ngáwóg ńkɔ̄bɔ̄ éngúŋ wóē ósə ! 14Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ḿból ńnam ósə̄ ví ó nə́ á miǹtag, mayi wa vəŋǎn bīlíg, 15ḿból ó ngāwóg miǹtag, amú élīg yā ndá Īsraɛ̂l é ngálígī bifun, mayi wa bɔ̌ dzam də́dā. Wayi vəŋǎn bīlíg, Ńkǒl yā Séir wâyi vəŋan ńkōd ńnam, Edom ásə dzam də́dā. Eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. Ḿfág wóe, «Ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mam ású miǹkǒl yā Ísraɛ̂l. Wayi dzó nâ: Mína, miǹkǒl yā Ísraɛ̂l, vógólán ebúg Ńtondôbə. 2Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból ńzīzíŋ ó kɔ́bɔ́ ai mína bibúg bí nâ: "Ha ! Ha ! Miǹkǒl mī mí vəŋan yǎ élíg dzāān". 3Ńdɔ̄ hḿ, kúlígi mam, wayi kɔ́bɔ̄ naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból bə́ ngábwé mínā, bə́ nɔ̄ŋɔ́ fə̄ mína mim̀fág mísə, mǐ ńtɔ̄á dzóm yā yáwóge ai məbugǎ yā məyɔŋ, ekpə́gə́lə́ ású míńkɔ́bɔ ai ású miǹsɔ̌s mí bod, 4ńdɔ̄ hḿ, ǎ miǹkǒl yā Ísraɛ̂l, vógólán ebúg Ńtondôbə Zambá. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: ai miǹkǒl mīnén, ai miǹkǒl mītɔ́g, ai mim̀bíbíŋ ai ndoŋ ai bilíg ai bifun bə́tísɔ̌n yā bá sa, á bə́ və́ŋan yǎ éwoe loe bə́tísɔn bə́sə bəvɔ́g yā ngɔ́dɔ́, 5éyə̄ hḿ Ńtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Makani dɔ́ sɔŋ áyóŋ ndóan yǎ áyɔ̄g dáma, makɔ́bɔ ai mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g, ai Edom ásə, bɔ́ yā bə́ ngáŋɔŋ ǹnam wáma. Bə́ ngábə́ miǹtag á ńnə̄m á túd ai ebyandí á ńsīsīm ḿból mə̄fúb mə́dîgǎ yā ńnam mə́ ngávəŋan vóm ńsa. 6Asú tē, kúlígi mam ású ńnam Ísraɛ̂l. Kadá miǹkǒl mīnén ai miǹkǒl mītɔ́g ai mim̀bíbíŋ ai ndoŋ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ ! Ma kɔ́bɔ̄ áyɔ̄g dáma ai ólún wámā á yób: Ḿból myākúban ósámā yā məyɔŋ. 7Ńdɔ̄ hḿ éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma bɛ́de wɔ́ á yób, makani sɔŋ, məyɔ̌ŋ yā ngɔ́dɔ́ dzáán mâyi kúban ósámā wábán. 8Ḿfág wáán, mína miǹkǒl yā Ísraɛ̂l, myǎyi fáī miǹtəm, mǐ ngáwúm bibumá byáán ású áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l, amú á ńkún dúgan. 9Owé, ma nyɔ́ māzu ábə̄ mínā, mavəŋan asú ábə̄ mínā, bâyi mína syé, bə́ myasǎ fə ábə̄ mínā. 10Mayi bulǔ bod ábə̄ mínā, ǹgúmā ndá Īsraɛ̂l ósə; bətísɔn bâyi tɔbɔ ai bod, bilíg byâyi dúgán lóŋoban. 11Mayi mína bulǔ bod ai biyə́m, bâyi bɔ ábuí bə́ foě fə, mayi bɔ̌ naa mǐ bi bod anə́ ósúsúa, mayi bɔ ḿbəŋ a lodo ókōbá, eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 12Mayi bɔ̌ naa bod, áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l, bə́ wūlū á sí dzāān; wayi vəŋan sí dzīē. Wayi bɔ élíg dzíé, o təgě fə bɔ́ bǎd vaa bɔ́n bábán. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból bə̄vɔ́g yā ábə̄ mínā bákad nâ: "O nə ńnám yā wádí bod, o ngáman nɔŋ áyɔŋ dóe bɔ́n bóe", 14ńdɔ̄ hḿ wǎyǐ kīg fə bǎd dí bod, wǎyǐ kīg fə bǎd nɔŋ áyɔŋ dóe bɔ́n bóe, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 15Mǎyǐ kīg fə bɔ̌ naa ó wog ǹkɔ́bɔ̄ ékpə́gə́lə́ məyɔŋ, wǎyǐ kīg fə bǎd dzíbī mətǎ məyɔŋ, wǎyǐ kīg fə bǎd nɔŋ áyɔŋ dóe bɔ́n bóé. Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Vógólo, ǎ mɔ̂n mod, bǒd yā ndā Ísraɛ̂l bə́ ḿbə̄ tɔá á sí dzābán, ńdɔ̄ bə́ ngáman dzɔ ndáman ai bəbə̂ məzěn bábán, ai bəbə̂ miǹyián bábán. Mim̀bɔán myábán mí ngábə́ á mís máma hə anə́ mvid é mīníngá ā yén ngɔn. 18Ńdɔ mə ngásoe bɔ́ olún wámā á nyɔ́l, ású məkǐ bə́ ngásoe á sí á ńnam ai bə́zəzə̌ bəzambá bə́ ngábɔli wá ai bɔ́. 19Ńdɔ mə ngátsam bɔ́ á məyɔŋ məyɔŋ, bə́ ńtɔ̄á á myááŋ ai sí ésə; mə ngákpe bɔ́ á sí ású bə́bə̂ məzěn yā bə́ wulugu, ai bə́bə̂ bə́ mǎm yā bə́ bɔɔ. 20Ńdɔ ayɔŋ dámā á ngányían á məyɔŋ, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ bɔlɔ ḿfūfúb dzwé wáma, bod bə́ ngadzó dɔ̄ nâ: «Ayɔ̌ŋ Zāmbá á fɔ̄ɔ̄ dī, dzam dá bə́ nə oyǎb ai ǹnam wóé !» 21Ńdɔ mə ngákaman ai m̀fúfúb dzwé wáma, é dzwé dámā yā bǒd yā ndā Ísraɛ̂l bə́ ngándáman á mís məyɔ̌ŋ yā bə́ ngákə tɔbɔ ai mɔ́. 22Asú tē, kələ́ kǎd bǒd yā ndā Ísraɛ̂l nâ: Ǹtondôbə Zambá a kɔ́bɔ̄ nâ: Ǎ bǒd yā ndā Ísraɛ̂l, sə̌ kig ású dáán ńdɔ mǎbəlan ai mínā, kǒkōá, mabəlan ai mínā ákyāí ḿfūfúb dzwé wámā wásíli, é dzwé dámā yā mī ngándáman á zāŋ mə́yɔŋ yā mī ngákə. Mayi lə́de naa dzwé ńnén dámā, yā lə́ ngáman bɔ́liban á míńnǎm, á nə ḿfúfúb, dzwé dámā yā mī ngábɔli á miǹnam mítē; abǒg tē hḿ məyɔŋ mǎyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, éyɔŋ mǎyi lə́dē ḿfūfúb wáma á nyɔ̄l dzāŋán á mís mábán: 24mayi mínā vaa á zāŋ məyɔŋ, mayi mínā tógan á mə̄búg mə́ sí mə́sə, mə dúgán ai mínā á ńnam wāān. 25Mayi mínā kúb mīḿfūbán mə́ndím á nyɔ́l, myǎyi mǎn fūb á éboe dzáán ésə, mayi mína vaa ábé ásə mǐ ngábɔ ai bəzəzə̌ bəzambá. Éyɔ̌ŋ tē hḿ māyī mína fudi ḿkpāmáŋ ńnə́m âbum ai m̀kpámáŋ ńsísīm; mayi vaa ńnə́m ákɔ́g mī bə̄lə́ vī, mə́ və̄ mínā ńnə́m yā ó nə́ miǹson. Mayǐ fə̄ mínā fudi Ńsísīm wámā á nyɔ́l; mayi bɔ̌ naa mǐ wūlú á mə̄mvéndé máma, mǐ bāālā mətum máma mǐ nyiŋǐ fə anə́ másíli. Myǎyi nyiŋ é sí yǎ mə̄ ngāvə́ bēsōá, mǐ ńtɔ̄á hḿ áyɔŋ dáma, maa mə ńtɔ̄á fə Zambá wāān. Mayi mína kode éboe dzáán ésə, mayi lóē óvə́ga, mə bulú nyē, təge bǎd bɔ̌ naa mǐ wu zie. Mayi bulǔ bibumá yā bīlé ai bidí yā mə̄fúb, ású yə̄ nâ mǐ bɔ təge bǎd wú ósámā yā zie á zāŋ eyɔŋ. 31Eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi dúgán tsog ḿbə̂ enyiŋ wáán ai mim̀bɔán myáán yā mí ngábə́ kig m̀bəŋ. Myǎyi wóg mínā bə́bēn nyīē, ású bivǔs byáán ai bəbə̂ bə́ mam báán. Mǎbɔ̌ kig nálā ású dáán, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, yəmán nála m̀bəŋ m̀bəŋ. Wógán osɔ́n, mǐ wúdān fə ai m̀bə̂ enyiŋ wáán, ǎ ndá Īsraɛ̂l. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ámōs māyī mína fúbū á bivǔs byáán bísə, mayi bɔ̌ naa bod bə́ tɔ̄bɔ́ á bə̄tísɔn báán, bilíg bí dúgân lóŋoban. Ńnam ó ngāndáman bə́ dúgán bɛ̌ mə̄fúb étēde, hála ó man yǎ ndáman á mís bəlɔ̌d bə́ zēn bə́sə. 35Bâyi dzó nâ: "Ńnǎm yā ó ngábə́ ńdāmán ǹdámán vī, o ńtɔa yǎ anə́ áfúb yā Eden, bə́tísɔn bə́ ngábə́ bīlíg, bifun, ǹdámán ǹdámán, bə́ vəŋan yǎ mə̄ndá kɔ̄a bod bə́ ńtɔa yā fə̄ étēde." Eyɔ̌ŋ tē hḿ mə́yɔŋ máyi lígī á ngɔ́dɔ́ dzáán mayi yə̌m naa ma, Ǹtondôbə, madúgan lóŋ édzí é ngátsamban, mǎ mādúgan bɛ édzí bə́ ngátyé á sí. Ma, Ǹtondôbə, makɔ́bɔ, ńdɔ̄ fə mabɔ. 37Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ ná: Mayǐ fə̄ bɔ́ bɔ édí: mayi yə́bə naa ndá Īsraɛ̂l é dzəŋ ma ású yə̄ nâ mə́ mvāmán ai dzɔ, mayi bɔ́ bulu anə́ ǹkundǎ bod. Anə́ miǹkunda bíyə́m yā bə́ ngáfubu, anə́ míńkunda bíyə́m myákad tógan á Yērúzalɛm ábǒg mə́bóg, éyə̄ hḿ bə̄tísɔn báán yā bə́ nə́ bīlíg báyi dzyé ai miǹkunda mí bod nálā, eyɔ̌ŋ tē hḿ báyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə. Ńdɔ̄ wɔ́ Ńtondôbə ó ngábɛ́de ma á yób, ńdɔ ǹsísīm wóé o ngánɔŋ ma ó kə́ ma sui á zāŋ ndoŋ, é ndoŋ nyí é tɔá ńdzyéán ai bivɛ̌s. 2Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ mə́ wūlu étēde, á zāŋ bivɛ̌s, míḿfág mísə. Bivɛ̌s bí ngábə́ éyə́gan abuí á sí yǎ ndoŋ, bí man yǎ fə kód á káŋálá. 3Nyé ai ma nâ: “Yə bívɛ̄s bī byâyi nyiŋ ?” Ma ai nyé naa: “Ǎ Ńtondôbə Zambá, wǎ wāyəm.” 4Nyé ai ma nâ: “Kúlígi mam ású bívɛ̄s bī. Wayi byá kǎd naa: ǎ mīńkód bivɛ̌s, vógólán ebúg Ńtondôbə. 5Éyə Ǹtondôbə Zambá a kɔ́bɔ ai bívɛ̄s bī naa: Ma nyɔ́ māzu fudi ḿvəbə wáma ábə̄ mínā, mǐ nyiŋ. 6Mayi mína və́ miǹsǐs, mə́ bɔ̌ fə nâ miǹson mí kwi mínā á nyɔ́l; mayi mína kúb ékob á nyɔ́l, mə və́ə́ mína m̀vəbə, mǐ nganyiŋ, eyɔ̌ŋ te myǎyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə.” 7Ńdɔ mə ngákúli mam anə́ bə́ ngábénde ma. Ńdɔ edǔŋ é ngábɔ éyɔŋ mə kúligi mam; ǹtigidán ó ngábɔ, bivɛ̌s bí ngaladan byâ byá. 8Á bəbə, mə ńtála bí ńtɔa yǎ ai miǹsǐs, mińson myâ mí mān fə kwí, ekob é búdubu yǎ á yób, hədá təge ai m̀vəbə ábə̄ bɔ́. 9Nyé ai ma nâ: “kúligi mam ású ḿvəbə, kúlígí, ǎ mɔ̂n mod. Wayi kad Ḿvəbə nâ: éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná. Ǎ Ḿvəbə, tíégé ai bivúndī bínyi, ó zu, vúndígi evúndi á míḿbim mí á yób, mí nyiŋ.” 10Ńdɔ mə ngákúli mam anə́ bə́ ngábénde ma, ńdɔ m̀vəbə ó ngányían ábə̄ bɔ́, bə́ dúgán mǎn wómo, bə́ tə́bə́ fə ai məkǒl: etítíb ńkunda, təge ai aláŋá! 11Ńdɔ ǎ zu dzó ai ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, bivɛ̄s bī bí nə̄ ndâ Ísraɛ̂l ésə. Éḿbɔ̄ bálí bákɔ́bɔ̄ nâ: “Bivɛ̌s byáán bí man yǎ kōd, afidí dáán á dzáŋ yǎ, bǐ man yǎ”. 12Asú tē, kúlígi mam. Wayi bɔ́ kǎd naa: Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ. Ma nyɔ́ māzu yáī məsɔŋ máán; mayi mínā kúlī á sɔŋ, mína ayɔŋ dáma, mə dúgán ai mínā á sî Ísraɛ̂l. Myǎyi yə̌m naa mə nə Ǹtondôbə, éyɔŋ mǎyī yáī məsɔŋ máán, éyɔŋ mǎyī mínā kúlī á sɔŋ mínā ayɔŋ dáma. 14Mayi fudi ḿvəbə wámā ábə̄ mínā, mǐ nyiŋ, mayi mína toe á sí dzāān, eyɔ̌ŋ te myǎyi yə̌m naa, ma, Ǹtodôbə, mə kɔ́bɔ ya, ńdɔ̄ fə mabɔ nálā”. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, nɔŋɔ́ ábɔ̄ŋ élé, ó til étēde nâ: "Yúda bân bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l yā bə́ tɔ̄á ai nyé." Nɔŋɔ́ ábɔ̄ŋ élé áfə̄, ó til étēde nâ: Yósəb- lâyi bɔ ábɔ̄ŋ élé Efraím- ai ndá Īsraɛ̂l ésə yǎ é tɔá ai nyé. 17Ladágán məbɔ́ŋ mə́ élé mə́tē dá ai édí ávɔ̄g, nə́ mə́ bɔ abɔ́ŋ élé də́dā á wɔ́ wóe étēde. 18Á ńtɔ̄á naa, éyɔŋ bǒd yā áyɔŋ dóe báyi wa kǎd nâ: "Ngǎ ó nə nâ o timí bía é dzǎm wǎbɔ̄ dí ? " 19O yalán bɔ́ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ma nyɔ́ māzu nɔŋ ábɔ̄ŋ élé Yósə̌b yā anə́ á mɔ́ mə́ Éfraím ai məndá mə́ bǒd yā Ísraɛ̂l yā mə́ tɔ̄á ai nyé, mayi mɔ́ ladaŋ ai abɔ́ŋ élé Yúda, mə́ bɔ abɔ́ŋ élé də́dā, bə́ ńtɔ̄á ábɔ̄ŋ də́dā á mɔ́ máma étē. 20Éyə̄ mə́bɔ́ŋ bílé yā wāyi til étēde máyi bɔ́ á wɔ́ wóe nálā á mís mábán. 21Kadá bɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mayi nɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á zāŋ məyɔŋ, m̀fág bə́ ngákə, mayi bɔ́ kóan mīḿfág mísə, mə dúgán ai bɔ́ á sí dzábán. 22Mayi bɔ́ bɔ áyɔŋ də́dā á ńnam, á miǹkǒl yā Ísraɛ̂l, eyɔ̌ŋ te ǹkúkúmá m̀bɔ́g énye a yi bɔ ńkūkúmá wābán bɔ́ bə́sə; bâyi kīg fə bɔ̌ məyɔŋ mə́bɛ̄, bâyi kīg fə kabǎn bīwógē bíbɛ̄. Bâyǐ kīg fə bǎd bəgə éboe ai bəzəzə̌ bəzambá bábán, ai nyié ai bəbə̂ bə́ mam bábán, mayi bɔ́ kode á bəbə̂ bə́ mǎm yā bə́ ngábɔ, mə́ mǎn bɔ fúbu, bâyi bɔ́ áyɔŋ dáma, maa mə ńtɔ̄á Zāmbá wābán. 24Etúgā dzáma Dávid éńdzɔ̄ yáyi bɔ ńdzóe wabán, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ḿbə̄lə́ hə ǹnɔ́ni m̀bɔ́g; bâyi tǒŋ mətum máma, bâyi nyié mə̄mvéndé máma, bə́ ngádzálā fə̄ mɔ́. 25Bâyi tɔbɔ á ńnam mə ngávə́ étúgā dzáma Yákɔb, ńnam běsōá bə́ ngátɔbɔ, bâyi tɔbɔ étēde, bɔ́ bə́bēn, ai bɔ́n bábán, ai bɔ́n bə́ bɔ́n bábán, á ńnomó etɔá. Etúgā dzáma Dávid ńdzɔ̄ yáyi bɔ étɔŋ ǹtómba dzábán, á ńnomó etɔá. Mayi wé óyīlí élad amvóé ai bɔ́, wâyi bɔ ámvōē kōlé, mayi bɔ́ tə́le məkǒl á sí, mayi bɔ́ bulu, mayi tə́lē ḿfúfúb étɔbɔgɔ wámā á zāŋ dzābán, á ńnomó etɔá. Mayi bɔ́ tə́lē étɔbɔgɔ dzáma babí, mayi bɔ̌ Zāmbá wābán, bɔ̂ bə́ ńtɔ̄á áyɔŋ dáma. Eyɔ̌ŋ tē məyɔŋ máyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, mǎ māfúbū Ísraɛ̂l, m̀fúfúb étɔbɔgɔ wáma wâyi bɔ́ á zāŋ dzābán á ńnomó etɔá. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, vəŋán ábə Gog, á ńnam Magog, etɔŋ ńtómba ai ǹdzóe yǎ Mɛshek ai á Tubal, ó kúlī nyé mam. 3Wayi kɔ́bɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mazu lúman ai wa, Gog, etɔŋ ńtómba, ǹdzóe yǎ Mɛshek ai á Tubal. 4Mayi bɔ̌ naa ó dúgán ai mvús, mayi wa fudi mim̀fende á miǹkəg, mə kúlí wā á ńsəŋ ai ǹkán bítá wóē ósə, bikabilí ai bəbɛ́d bikabilí, bə́sə ai bikpəlé bísə, mod ǹkunda, bə́sə bə́ bə̄bə̄gán biběn ai ébí bīnə̄n ai ébí bītɔ̄g, bə́ yə́mə bəlan ai okəŋ bítá. 5Pérsia, Nubía ai Puth bə́ nə ai bɔ́, bə́sə bə́ bə̄lə́ eběn ai ekóngó. 6Gomer ai miǹkúkúmá míé mísə, Beth Togarma, á ńnyie yǎ âkoé, ai miǹkunda míé mísə, abuí məyɔŋ lâyi tɔbɔ ésāmbá ai wa. 7Yə́mə́ məkǒl á sí, komózán m̀bəŋ, wǎmēn ai miǹkunda míē mísə, ai é bod bə́sə o ngákóan ábə wa, wayi bɔ ásɔbɔ́ dábán. 8A tádigi abuí mə́lú ánā, bə́ ngábə́ yəan lúman ai wa ! Dzǎm tē lâyi bɔɔban á mvús abuí mim̀bú é sí yǎ bə́ ngákə ai é bod bə́ ngálígī təge wú ai ókəŋ bítá. Bə́ sɔ̂ míńnam mí bə̄lə́ ábuí bod, ndɔ́ bə́ ngátógan á miǹkǒl mí Ísraɛ̂l á mí ngálanan kɔ́m hə bilíg bilíg. Bod bə́tē bə́ ngávaaban á mə́yɔŋ məvɔ́g, bə́ ńtɔa yǎ á myə̄ə̄ŋ. 9Wayi bɛ́d, wayi wulu anə́ ńkulu, wayi bɔ anə́ ńkūd yā wáyali ǹnam wǎmēn ai miǹkunda míē mísə ai étítíb bod. 10Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Amǒs tē abuí miǹtsogán myâyi wa sɔ́ á ńnə̄m, ǒ ngabui bəbə̂ məfəg, 11wa nâ: "Mazu kə́ lúman ai ǹnǎm yā wá sə́ kig dzǎm kaman ai óbēn, mazu kə á bīvúvoe bí bǒd yā bə́ tɔ̄á á myə̄ə̄ŋ. Bə́ tɔ̄á bɔ́ bə́sə̄ á bə̄tísɔ̌n yā bábə̄lə́ kig ongóla mim̀fim, təge ai mim̀bɛ́, təge ai bifɛdəga. 12Wayi kə á ńsa, ó kə suŋ ákūmá, álūman ai bilíg yā bí nə́ ai bod ai áyɔ̌ŋ yā á nə́ ńkōán á zāŋ məyɔŋ, á lámvaman ai biyə́m bíé ai byə́m byábán, á lə́ tɔ̄á á dɔ́b sí. Saba, Dédân ai bod bə́ mákíd yā Tarsis ai bitɔŋ bímgbə́m bíé bísə, bâyi wa kad nâ: "Yə o sɔ́ á ńsa ? Yə o ngákóan miǹkunda míe nə́ myǎzu suŋ ákūmá ? Yə ású yə̄ nâ ó zu nɔŋ mvɔ́d ai sílíba, ó fādi miǹkunda bíyə́m ai akúmá mákíd, ó kə ai abuí ákúmá ńsa ?" 14Asú tē hḿ, ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mam. Wayi kad Gog nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Ámōs áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l láyi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ ngǎ wayi dɔ́ yəm? 15Wayi líg étɔbɔgɔ dzóe á suga âkoé, wǎmēn ai etítíb məyɔŋ, bə́sə̄ bə́ bə̄dé á bikabilí á yób, mod ǹkunda, ǹkunda bítá təge ai táŋ. 16Wayi kə́ lúman ai ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l, wayi bɔ anə́ ńkūd yā wayali ǹnam. Dzǎm tē lâyi bɔban á məmaná, mayi kə ai wa nə́ ó kə lúman ai ǹnam wáma, ású yə̄ nâ məyɔŋ mə́ yəm ma éyɔŋ mǎyi kúlī ḿfūfúb wáma á ngə́ə́ŋ á mís mábán, ai é tutulí māyi wa lə́de, wa Gog. 17Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Wǎ mə̄ ngábə́ mə̄ dzô ai nyé ókōbá, ânyú bítūgā byáma bəprofɛ́d yā bə́ ngākúli mam abǒg tē, á táŋ abuí míḿbú, bə́ kadá asɔ́ dóē yā ō zaa lúman ai bɔ́. 18Amǒs tē, amǒs yā Gog ǎ yi suan á sí Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, olún wámā wâyi tóle. 19Á ólūn wáma étē, ai áyɔ̄g dáma ai á ngǔl məliŋiná máma, makɔ́bɔ dɔ́ naa: amǒs tē, makani sɔŋ mod edǔŋ a yi bɔ ḿból sí yāyi tigidan á Ísraɛ̂l. 20Eyɔ̌ŋ tē hḿ kɔ̄s yā máŋ ai anɔ̌n yā yób, tsíd yā məfan ai bədudu abumu bə́sə̄ yā báwɔ́ŋ á sí bâyi ma dzə́m kám ósū; miǹkǒl myâyi sulan, məvɛl míńkóm mâyi fóŋan, mim̀fim mísə̄ myâyi mǎn ku á sí. 21Mayi lóē Gog okəŋ bítá á nyɔ́l, á miǹkǒl mísə̄ yā Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, bâyi lúman ai okəŋ bítá bɔ́ a bɔ́. 22Mayi nyé ndə́gələ ai mbada mənye, ai məkǐ, mayi nyé nɔ́ɔ̄ mvəŋ endə́gə́lə́ á nyɔ́l, ai mətâg ai ndóan ai sulfur, á nyɔ́l dzíé ai á nyɔ́l miǹkunda míé ai étítíb məyɔ̌ŋ yā é nə́ ai nyé. Mayi kúlī dúmá dáma ai m̀fúfúb wáma á ngə́ə́ŋ; mayi lə́de mǎmēn á mís mə́ ábuí məyɔŋ, eyɔ̌ŋ tē hḿ bâyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. “Ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, kúlígi mam ású Gog. Wayi kɔ́bɔ̄ naa: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Mazu lúman ai Gog etɔŋ ǹtómba, ǹdzóe yǎ Mɛshek ai á Tubal. 2Mayi kə́ madudu wa, mayi kə ai wa, mayi bɔ̌ naa ó bɛd á suga âkoé mə́ kə ai wa nə́ ó kə lúman ai miǹkǒl yā Ísraɛ̂l. 3Mayi wa bími ású yə̄ nâ wɔ́ ḿbɔ̄ ngālā wóe ó dzōge elâ, mayi bɔ̌ naa məkɔ̌ŋ mə́ sūlán á wɔ́ ḿbɔ̄ ńnómo woe. 4Wayi ku á sí á miǹkǒl yā Ísraɛ̂l wǎmēn ai miǹkunda míē mísə ai mə́yɔŋ mə́ nə́ ai wa esámbá. Mavə́ wa anɔ̌n ńsǒm məkyaí mə́sə̄ nə́ lə́ di wa dzam də́dā ai tsíd yā məfan. 5Wayi ku á mgbág afan, amú mə̄ kɔ́bɔ ya, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 6Mayi lóm ndóan á Magog ai á nyɔ́l é bod bə́ tɔ̄á á bilǒn á myə̄ə̄ŋ; abǒg tē hḿ báyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə. 7Mayi bɔ́ naa bə́ yəm m̀fúfúb dzwé wámā á zāŋ ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l, mǎyǐ kīg fə dzoge naa bə́ ndáman m̀fúfúb dzwé wáma, eyɔ̌ŋ tē məyɔŋ mayi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, m̀fúfúb á Ísraɛ̂l étē. 8Ńdɔ̄ dílī lázu, lə́ kwí yǎ Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ ámōs mə̄ ngákad hílī. 9Eyɔ̌ŋ tē hḿ batɔbɔ ǹnamǎ yā bə̄tísɔn bə́ Ísraɛ̂l báyi koe ndóan, bə́ ngadígī byə́m bítá: bikpəlé ai biběn, ébí bínēn ai ébí bítɔ̄g, bilâ, məkɔ̌ŋ ai mim̀byán. Bâyi byá bɔ́ ndóan á táŋ mim̀bú zamgbál. 10Bâyǐ kīg fə kə́ dzə́ŋ ndzaa á mvús ǹnam, bâyi kīg fə baí bīlé á məfan, amú bâyi bɔ́ ndóan ai bíkpə̄lé bítá báyi sa é bod bə́ saa bɔ́, bâyi fadi ákūmá é bod bə́ fadigi bɔ́ ákūmá, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 11Amǒs tē, mayi və́ Gog nə́ á fag sɔŋ, ábódā sí láyi bəgə dzwé díé á ńnam Ísraɛ̂l: Ndoŋ Bəlod bə́ zēn, á ńtólē dzób yā máŋ, bâyi dzəb Gog étēde ai ǹkunda wóé ósə, bâyi yole vóm te nâ Ndoŋ Miǹkundǎ miǹkunda mí Gog. 12Ndá Īsraɛ̂l yáyi bɔ́ dzəb á táŋ ngɔn zamgbál ḿból yə̄ nâ bə́ fúbu ǹnam. Bod bə́sə̄ yā ńnam bâyi syé naa bâdzəb bɔ́, nálā wayi bɔ́ naa bə́ wum ámōs māyi kúlī dúmá dáma á ngə́ə́ŋ, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 14Bâyi sal é bod ésīé yáyi bɔ̌ hə nâ bâwulu á ńnam ǹnam, nə́ bâkə bâdzəb ébá bə́ ngálígī á sí, ású yə̄ nâ bə́ fúbu dzɔ. Bâyi kái ńdzə́ŋán á mvús ngɔn zamgbál. 15Á bod bə́tē bâyi lodan á ńnam, ngə́ ḿbɔ̄g ā yén bivɛ̌s bí bod, a yi tə́lē ákɔ̄g á mgbág, a kələ kwí anə́ bádzəb byá á Ndoŋ Miǹkundǎ miǹkunda mí God. 16Bâyi bēn tə́lē ńgūmā tísɔn dzwé nâ Hamona –Miǹkundǎ miǹkunda- a kə́lə́ fə kwí anə́ báman fubu ǹnam. 17Vógóló, ǎ mɔ̂n mod, éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Kadá ánɔ́n kán ésə ai tsíd yā məfan nâ: Tógán, zǎn kóan bə́vóm bə́sə mǐ nə́ á ngɔ́dɔ́, ású mə̄túnuŋǎ yā māyi mína və́, bod mə́túnuŋa á miǹkǒl yā Ísraɛ̂l, eyɔ̌ŋ tē myáyi dí miǹson, mǐ nyâ məkǐ. 18Myâyi dí miǹsǒn bəzingí, mǐ nyâ məkǐ bitɔŋ míńtómbā yā sí; bə́sə bə́ nə ai bə́yóm míńtómbá, ai bɔ́n míńtómbá, ai bitud bí kábad, ai bə́yóm bə́ nyǎg yā Bashân. 19Myâyi fídǎn mə̄vɔ́ŋ, mǐ dzyé, myâyi nyú məkǐ mǐ ngasɔ́g, á mə̄túnuŋǎ yā māvə́ mínā. 20Myǎyi dzyé á tə́bə́le wama, ai bikabilí ai tsíd mə́nyáŋ, ai é tsíd yáwóge ai bod bítá bə́sə, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 21Mayi kúlī məyɔŋ dúmá dáma eyɔ̌ŋ te məyɔŋ mə́sə̄ máyi yén ńtōl wáma, éyɔŋ mǎyi wá dzāla, ai wɔ́ wáma éyɔŋ mǎyī bɔ́ bími. 22Eyɔ̌ŋ te ayɔŋ Ísraɛ̂l láyi yə̌m naa, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wōē, a tádígi amǒs tē ai á ńnomó étɔ̄á. “Məyɔŋ mâyi yə̌m naa ndá Īsraɛ́l e ngákə á məkaban ású ǹsə́m wóé, amú bá ndzí kig nyié mətǐŋ máán; asú tē ńdɔ mə ngásɔli bɔ́ ásū dáma, ńdɔ mə ngávə bɔ́ á mɔ́ miǹzízíŋ myábán, ńdɔ bɔ́ bə́sə bə́ ngáku á sí ai okəŋ bítá. 24Mə ngábəlan ai bɔ́ anə́ ḿból éboe dzābán ai ńdámán mə́mvéndé wábán bí yii, ńdɔ mə ngásɔli bɔ́ ásū dáma. 25Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: ábōg dī mazu tsénde étiligǎ Yákɔb, mayi bi ńnə̄m ngɔ́l ású ndá Ísraɛ̂l ésə, mazu lə́dē évāg dzáma ású ḿfúfúb dzwé wáma. Mayi vóan ósāmā wábán ai ébyāndí ésə bə́ ngábyandi ma, éyɔŋ bə́ ngábə́ ńtɔ̄á á ńnam wabán á myə̄ə̄ŋ, təge ai é mod a ndə́gələ bɔ́. Éyɔŋ mayi dúgan sɔ́ ai bɔ́ á zāŋ məyɔŋ, mə kóán bɔ oyǎb ai miǹnam miǹzízíŋ myábán, éyɔŋ mǎyi kúli m̀fúfúb wámā ábə̄ bɔ́, ai á mís mə́ étítíb məyɔŋ. Abǒg tē hḿ báyi yə̌m naa mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə Zambá wabán, amú á mvús yə nâ mə kə́ yǎ ai bɔ́ mīńkóm á zāŋ məyɔŋ, mayi bɔ́ mǎn kóan á sí dzábán təge líg tɔ m̀bɔ́g wē. Mǎyǐ kīg fə̄ bɔ́ bǎd sɔli ásū dáma, amú mayi soe Ńsísīm wámā á ndá Īsraɛ̂l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Á ḿbū mə̄wóm mə́bɛ̄ ai tánā yā məkaban máán, á mə̄tádí mə̄ ḿbú, ngɔn e tɔá mə̄lú áwômo, mim̀bú áwômo ai mínyi á mvús yə nâ tísɔn ě nɔŋɔban ya, amǒs tē óbēn, ńdɔ̄ wɔ́ Ńtondôbə ó ngábədəbə ma á yób, ńdɔ a ngákə ai ma wé: ²ai ǹyénán biyə̌ŋ bí mam bí Zambá, ńdɔ a ngákə ai ma á ńnam Ísraɛ̂l, a kə́ ma sui éyə̄gǎn mod ǹkǒl á yōb, é vóm ó yénege hə anə́ tísɔn e nə́ ńlóŋán, m̀fág yā ńtóban amǒs. 3Ńdɔ a ngákə ai ma wé, mə ńtála mod a yénege hə anə́ ékie, a ngábə́ bələ́ ńkɔ̌l ńdɔ́mbɔ́ ai ebɛ̌ məvəg á mɔ́, a tə́lə̄ á ḿbɛ̄ óngóla. 4Ńdɔ é mod nyɔ́ á ngādzó ai ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, tóán bəbə, yáígi məlɔ́ ó tóán vógolo, ó bɔ ókālá ai é mam mə́sə mǎyi wa lə́de, amú ású yə̄ nâ bə́ lə́de wa mam mə́tē, ńdɔ o nə́ ńsɔ̄án vā. Bɔ̌ naa ndá Īsraɛ̂l é yəm é mam mə́sə wǎyi yén. 5Mə ńtála tə́mpɛl á tɔá ńkɔ́dán mīḿfág mísə ai m̀fim, éfǎs yā ńsəŋ. Mod te a ngábə́ bələ́ ebɛ̌ məvəg, é tɔ̄á mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́saman ású ńgúmā dzɔŋɔlɔ wɔ́ dá ai dwé dá. Ńdɔ a ngávəg afǐb yā ndá: á kwí ńgúmā ébɛ, ǹtíé fə: ebɛ dzyá. 6Ńdɔ a ngásúbu ḿfág yǎ ḿbɛ̄ óngólā yā wábəbə á ńtólē dzób, a bɛ́də́ á zitə́b, a mǎn vəg á bítáŋǎn yā ḿbɛ̄ óngóla: bí kwíí ńgūmā ébɛ édɔ̄g. 7Á bitun, ebɛ dzyá áyǎb, ebɛ dzyá á ndam; afólá yā zə̄zǎŋ bitun mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán; 8m̀bɛ́ sí yā m̀bɛ́ ǹnén wākə̄ étēde, ebɛ dzyá. 9Ńdɔ a ngávəg m̀bɛ́ sí, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mwom; məndíé yā étēde mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́bɛ̄. 10M̀bɛ́ sí yā mod m̀bɛ́ a kə́lə́ á ndá étēde, bitǔn yā məfəfə́l bí ngábə́ bílɛ́ ḿfāg ósə̄ yā ḿbɛ̄ óngóla yǎ ńtólē dzób; bísə̄ bí ngábə́ ábīm dá, məndíé yā mīḿfág mísə mə́ ngábə́ ábīm dá. 11Ńdɔ a ngávə́ ndam yǎ mə́nyīī mə́ mod m̀bɛ́, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ áwôm; ndam m̀bɛ́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́lɛ́. 12Áfólā yā á ngábə́ ósū bitun, ǹtíé dzɔŋɔlɔ wɔ́ dá ḿfág yā ábúg dí ai ábúg ávɔ̄g; etun ésə̄ é ngábə́ bələ́ mɔŋɔlɔ mə́saman, akug dá. Ńdɔ a ngávəg m̀bɛ́ ḿfág yā á mvús étǔn yā mvús, ndam mɔŋɔlɔ mə́tán ai mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́bɛ̄, a tíege á ḿbɛ̄ ví a kələ kwí á m̀bɛ́ ḿbɔ̄g. 14Ńdɔ̄ fə a ngávəg m̀bɛ́ sí, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄; ḿbomaná yǎ ḿbɛ̄ sí yǎ ḿbɛ̄ ńnēn á ngābə́ ńsəŋ. 15A tíege á ḿbɛ̄ sí yā ḿbɛ̄ ńnēn a kələ kwí á ḿbɛ̄ yā mə̄nyíí yā ndá étēde, m̀bɛ́ sí ó ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán. 16M̀bɛ́ sí ó ngábə́ bələ́ bə̄wúndi ḿbomaná, bə́ súbugu babi ai bəyóm mədíé mábán á bitun étēde, éyə fə m̀bɛ́ sí ó ngábə́ bələ́ bə̄wúndi ḿbomaná nálā, məlén mə́ tɔ̄á ńkaŋán á bəyóm mə́díé á yōb. 17Ńdɔ a ngákə ai ma á ńsəŋ, ḿfág yá átān; mə ńtála bitun bí ndá bí tɔ̄á ai ǹtáán mə́kɔ́g yā ḿbomaná ǹsəŋ; bitun məwóm mə́lɛ́ bí tə́lə ǹtáán mə́kɔ́g á yób. 18Ǹtáán mə́kɔ́g ó ngábə́ á mim̀fim míbɛ̄, ǹtíé anə́ bod míḿbɛ́: ńtáán yā sí vīlí. 19Ńdɔ a ngávəg ǹtíé, a kódogo á ḿbɛ́ yā sí a kələ kwí ḿbɛ́ yā ǹsəŋ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ǹtɛd. 20Ású ḿbɛ́ yā ó bəbəgə âkoé, ḿfág yā ńsəŋ, ńdɔ a ngávəg wá ńtīē ai ndam. 21Bitǔn yā məvɛl bí ngábə́ bílɛ́ ḿfāg ósə; bəyóm mə́ndíé bóé ai m̀bɛ́ sí wóé bí ngábə́ ábīm dá anə́ bə̄yóm mə́ndíé yā ḿbɛ́ ósú: ayǎb díé á ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán, ndam dzié mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán. 22Bəwúndī bóé, m̀bɛ́ sí wóé ai bivəgələ mə́lén bí ngábə́ ábīm dá anə́ ébí yā ḿbɛ́ wábəbə ḿfág yǎ ńtólē dzób. Bə́ bɛ́də ai zitə́b zamgbál; m̀bɛ́ sí wóé ó ngábə́ nyē ósū. M̀bɛ́ ó ngábə́ ḿfág yā ńsə̌ŋ yā ndá étēde, ó bəbəg̣ə ḿbɛ́ yā âkoé, anə́ ḿból yā ḿbɛ́ yā ńtólē dzób. Ńdɔ a ngávəg ǹtíé a tádigi á ḿbɛ̄ vī a kələ kwí á ḿbɛ̄ m̀bɔ́g, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ǹtɛd. 24Ńdɔ a ngákə ai ma m̀fág yǎ ńtóban amǒs, ǎ ngávəg bəyóm mə́ndíé yā wé ai m̀bɛ́ sí wóé: bísə bí ngábə́ ábīm dá. 25Bəwúndī bə́ ngábə́ ḿbomaná ai m̀bɛ́ sí ósə, bə́ fulugan ai bə́wúndi bəvɔ́g, ayǎb díé á ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán, ndam, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán. Zitə́b dzíé é ngábə́ bələ́ bitaŋan zamgbál, m̀bɛ́ sí ó ngābə́ á ńnə̄m étēde, ó bə̄lə́ bivəgələ məlén á bə̄yóm mə́ndíé bóé á yōb, âvɛl ásə alén dá. M̀bɛ́ ó ngābə́ á ńsəŋ étē, m̀fág yǎ ńtōban ámǒs; ńdɔ a ngávəg a tíege á ḿbɛ̄ ḿbɔ̄g a kələ kwí éví m̀bɔ́g m̀fág yǎ á ńkiɛ́, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd. Ńdɔ a ngákə ai ma á ńsəŋ, á ńnə̄m étēde, á ḿfyām ḿbɛ́ yā á ńkiɛ́, ǎ ngávəg m̀bɛ́ yā ńkiɛ́: ó ngábə́ ábīm anə́ émí mīvɔ́g. Bitun bíé yā məvɛl, ai bəyóm mə́ndíé bóé ai m̀bɛ́ sí wóé bí ngábə́ ábīm anə́ émí mīvɔ̄g; bəwúndī bə́ ngábə́ ḿbomaná ai m̀bɛ́ sí wóé ósə; ayǎb díé a ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán, ndam dzié mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán. Mim̀bɛ́ mí sí mí ngábə́ ḿbomaná, á ńtīē mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán, ai ndam mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán. 31M̀bɛ́ sí wóé ó bəbəg̣ə á ńsə̌ŋ yā átān, bivəgələ məlén bí ngábə́ á bəyóm mə́ndíé bóé á yōb, mim̀fág mísə, zitə́b dzīē e ngábə́ á bitaŋan mwom. Ńdɔ a ngákə ai ma á ńsəŋ étēde m̀fág yǎ ńtólē dzób, a ngávə́g m̀bɛ́; o ngábə́ ábīm dá ai émí mīvɔ́g. Bitun bíé yā məvɛl, ai bəyóm mə́ndíé bóé ai m̀bɛ́ sí wóé; ǹtíé ó ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán, ndam mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán. Ḿbɛ́ sí wóé ó bəbəg̣ə ǹsə̌ŋ yā átān, ó ngábə́ bələ́ bivəgələ məlén á bə̄yóm mə́ndíé bóé á yōb, mim̀fág mísə, zitə́b dzīē ē ngābə́ bələ́ bitaŋan mwom. 35Ńdɔ a ngákə ai ma á ḿbɛ̄ yā âkoé, a ngávəg wá; ó ngábə́ abím ai émí mísə mivɔ́g. Bitǔn yā məvɛl, ai bəyóm mə́ndíé bóé ai m̀bɛ́ sí wóé bí ngábə́ ábīm ébí bísə bivɔ́g; bí ngábə́ bələ́ bə̄wúndi ḿbomaná; ǹtíé ó ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́tán, ndam mɔŋɔlɔ məwóm mə́bɛ̄ ai mə́tán. 37M̀bɛ́ sí ó ngábə́ ó bəbəg̣ə á ńsə̌ŋ yā átān, ó bə̄lə́ bivəgələ mə́lén á bə̄yóm mə́ndíé bóé, á mīḿfág mísə; zitə́b dzīē e bələ́ á bitaŋan mwom. Etun ndá dzyá é ngábə́ bələ́ mə́nyīī á ḿbɛ̄ sí yā ḿbɛ̄ óngóla, étēde ńgɔ̄ bə́ kadəgə sob mə́túnuŋa bádīgi. Á ḿbɛ́ sí yā ḿbɛ̄ óngóla, mim̀fág mísə, bətə́bə́le bə́ ngábə́ bə́bɛ̄, nə́ bə́ tsig bitsígā yā bádīgi, mətúnuŋa mə́ ǹsə́m, ai mətúnuŋa mə́ ekom ebyandí. Ḿfág yā átān, éyɔŋ mod a bɛ́d á mə̄nyíí yā ḿbɛ̄ sí, âkoé, bətə́bə̄le bə́ ngábə́ bə́bɛ̄; ḿfág ḿbɔ̄g, á ḿbɛ̄ sí, bətə́bə̄lē fə bə́bɛ̄. Bətə́bə̄le bə́ ngábə́ bə́nyi m̀fág m̀bɔ́g, bətə́bə̄le bə́nyǐ fə ḿfág ḿbɔ̄g, éfǎs yā ḿbɛ̄ sí, nálā ó ngakwí bə̄tə́bə́lə mwom á bábəlan ai bɔ́ ású bítsíga. Bətə́bə́lē bə́nyi bə́ ngábə́ fə ǹkomán ai bidzěn mə́kɔ́g, ású mətúnuŋa bádīgi, á ńtīē dzɔŋɔlɔ wɔ́ dá ai etun, á ndam dzɔŋɔlɔ wɔ́ dá ai etun, étēde ńgɔ̄ bə́ kadəgə bəde bíkpə̄lé yā bábəlán ai byá ású étsígi bíyə́m bádígi ai ású mətúnuŋa məvɔ́g. Mim̀fyám mí ngábə́ ndam anə́ ákul wɔ́, ǹkomán á ńnə̄m étēde, ḿbomaná. Á bə̄tə́bə̄le bə́tē á yób é ńgɔ̄ bə́ kadəgə bədě bidzo bí tsíd yā mətúnuŋa. Ńdɔ a ngákə ai ma á ńsə̌ŋ yā ńnə̄m étēde; bitun bí ndá bi bod bə́ bīá bí ngábə́ bíbɛ̄ á ńsə̌ŋ yā ńnə̄m étēde, dzyá ávɛl ḿbɛ́ óngóla yā âkoé, é bəbəg̣ə ḿfág yǎ á ńkiɛ́, édzí évɔ̄g ávɛl ḿbɛ́ óngólā yā á ńkiɛ́, é bəbəg̣ə ḿfág yā âkoé. Ńdɔ a ngadzó ai ma nâ: "Etun ndá yabəbə á ńkiɛ́ dzī yáwōge ai bəfadǎ yā bábɔ ésīé yā Tə́mpɛl. Étun yábəbə âkoé yáwōge ai bə́fada básyé âlatâr, bə́ nə̄ bɔ́n bə́ Sádok, e bɔ́n bə́ Lévǐ yā básúbu Ǹtondôbə babi nə́ básyē nyē. Ńdɔ a ngávəg ǹsəŋ, á ńtīē mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ǹtɛd, á ndam mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ǹtɛd, miǹtyé mínyi mísə dzam də́dā, alatâr nyé a tə́lē ósū tə́mpɛl. Ńdɔ a ngákə ai ma á ḿbɛ̄ sí yā Tə́mpɛl, a mǎn və̌g bə̄yóm mə́ndíé: m̀fág ósə mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán, ndam yǎ ḿbɛ̄ óngóla e tɔá mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́lɛ́ mīm̀fág mísə. Ǹtíé yā ḿbɛ̄ sí ó ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄, ndam dzié mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ awômo ai mə́bɛ̄. Zitə́b e ngábə́ bələ́ bitaŋan awôm. Miǹkum mí ngábə́ á mgbág bəyóm mə́ndíé, ḿfág ándíé ásə ǹkum ḿbɔ́g. Ńdɔ a ngákə ai ma m̀fág yǎ Hékal[1], a ngávəg bəyóm mə́ndíé: m̀fág hī mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́saman á ndam, ḿfág ḿbɔ̄g mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́saman á ndam; éyə afǐb ébə̌m é ngábə́ nālá. 2Mə́nyíí mə́ ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ awômo á ndam, ndam m̀bɛ́ é tɔá mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán m̀fág hí, mɔŋɔlɔ mɔ́ mə́tán ḿfág ḿbɔ̄g. Ńdɔ a ngávəg ǹtíé; mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄. 3Ńdɔ a ngányî á ńnə̄m étēde, a ngávəg ńnóm ándíe yǎ mə̄nyíí: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́bɛ̄; mənyíí, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́saman, bifág yā ḿbɛ̄ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ zamgbál. Ńdɔ a ngávəg ǹtíé wóé: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄, ndam dzié: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́bɛ̄ ḿfág yā Hékal; nyé ai ma nâ: "M̀fúfúb ḿfúfúbu á nyɔ̄." 5Á mvús, ńdɔ a ngávəg m̀fim tə́mpɛl: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́saman. Ndam yǎ ndá yǎ ávɛl é ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́nyi, ńkɔ́dɔ̄ná tə́mpɛl asə. 6Bitun bí ndá yā ḿgbág, bivɔ́g bí ngábə́ bədé ébí bīvɔ́g á yób, miǹsámbá myábán mílɛ́ mí bə̄lə́ bitun məwóm mə́lɛ́, anə́ étun. Bitun bí nyîgi á ḿfim étē á ńkɔ̄dɔ̄ná ásə. 7Ndam bitun e bɛ́də̄ á yób anə́ ḿból mīńsāmbá myâ mí bɛ́də̄ á yób. Ḿbɛ́dán tē ó ngábə́ kig tə́tə̄lə́ anə́ ḿfim ó síligi, anə́ étīē ńkɔ́dɔ̄ná Ndá. Asú tē ndɔ́ Ndá é ngābə́ ánēn ḿfág yā yób, a tádigi étíé yā sí, a kalan édzí yā zə̄zāŋ a kələ kwí édzí yā yób. 8Ńdɔ mə ngáyén naa ékónóŋ é ngábə́ Ndá á nyɔ́l, éńdzɔ̄ é ngábə́ ándíé yā bitǔn yā məvɛl á táŋ ebɛ́ məvə̌g yā mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́saman. 9Ndam ḿfǐm yā bitǔn yā məvɛl e ngábə mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán. Alodó á ngábə́ á zāŋ bitǔn yā mgbāg Ndá, 10ai bitun bí ndá, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ á ndam, ńkɔ́dɔ̄ná Ndá ésə. 11Ású mə́nyíí yā bítun bí ndá yā məvɛl, ḿfág ńsəŋ ó ngábə́ fīlí, anyíí dá á ngábə́ ḿfág yǎ âkoé, ányíí ávɔ̄g ḿfág yǎ á ńkiɛ́, ndam filí ǹsəŋ: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán ńkɔ́dɔ̄ná. 12Ḿból ndá é ngábə bəbəgə ǹsəŋ, ḿfág yǎ mə̄yímbī mə́ dzób, ndam: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm zamgbál, ḿfim ndá, ndam: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́tán ńkɔ́dɔ̄ná, ǹtíé wóé: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm ébǔl. Ńdɔ a ngávəg Ndá, á ńtīē mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd, ǹsəŋ, ndá m̀bámáná ai mim̀fim míé, á ńtīē: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd. 14Ndam asú Ndá ai ǹsəŋ, ḿfág yā ńtólē dzób: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd. 15Ńdɔ a ngávəg ǹtíé, ḿfág ńsə̌ŋ yā mvús ai mim̀fǐm yā bisu bíé míḿfág mísə: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd. Á ńnə̄m étēdē yā Hékal, mim̀bɛ́ sí yā átān, 16bitaŋan míḿbɛ́, bəwúndi bə́ ngás, mim̀fǐm yā mə̄búg mə́lɛ́, babi ai bitaŋan míḿbɛ́, bí ngábə́ m̀búdan ai məbam ai ńkɔ́dɔ̄ná ásə, a tíege á sí a kələ kwí á bəwúndi, bəwúndi bɔ̂ bə́ ngábə́ fə ḿbúdán. 17A tíege á mə̄nyíí a kələ kwí á Ndá étēde, ai átān fə dzam də́dā ai á ńsəŋ ai ḿfim ósə, ǹkɔ́dɔ̄ná, á ndá étē ai á ńsəŋ, bə́ ngákom afóla 18ású bəkerúbim ai məlén: alén dá á zāŋ bəkerúbim bə́bɛ̄; kerúbim ásə a ngábə́ bələ́ məsú mə́bɛ̄: 19asú mod á bəbəgə alén ḿfāg ḿbɔ̄g, asú émgbə́m á bəbəgə alén ḿfág ḿbɔ̄g, á Ndá ésə, ai ńkɔ́dɔ̄ná ásə. 20Bəkerúbim ai məlén bí ngábə́ ǹkaŋán á ḿfim, a tíege á sí a kələ kwí á ḿbɛ̄ á yób. 21Bəyóm mə́ndíé yā mim̀bɛ́ mí Hékal bə́ ngábə́ bə́nyi, ǹtíé ḿbɔ̄g, á ńsəŋ ḿfúfúb étɔbɔgɔ dzóm ziŋ e ngábə́ anə́ 22álatâr bilé, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́lɛ́ á yób, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́bɛ̄ á ńtīē. Mə́kúg, tín ai məvɛl bí ngábə́ ńkomán ai bilé. Mod nyé ai ma nâ: "Édzí é nə̄ tə́bə́le yǎ á tə́lə́ Ǹtondôbə ósū." Hékal a ngábə́ bələ́ mválādá mim̀bɛ́, ḿfág yǎ ḿfúfúb étɔbɔgɔ, 24mválādá mim̀bɛ́ fə, mim̀bɛ́ mítē mí ngábə́ bələ́ bifǎs yā bávəŋan: anə́ ḿbɛ̄ bifas bíbɛ̄. 25Bə́ ngákaŋ á mim̀bɛ́ mí Hékal bəkerúbim ai məlén, anə́ ébí bí ngábə́ ḿkpəlán á mim̀fim. Ńdǐl yā ḿbɛ́ sí ósū ḿfág yǎ átān ó ngábə́ ńkomán ai bilé. Bəwúndī bə́ ngás ai məlén bí ngábə́ mīḿfág mísə á məvɛ̌l yā étun ndá mə́nyíí, á bitun bí ndá yā ávɛl Ndá ai á miǹdǐl yā ḿbɛ̄ sí. [1] Etun ndá ńnēn. Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngākə ai ma á ńsəŋ, ḿfág yǎ âkoé a kə́ ai ma étūn ndá é ngábə́ bəbəgə ǹsəŋ, nálā wâtian nâ: á ndá yād, ḿfág yā âkoé, 2á ḿfǐm yā ńsəŋ, ó ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd á ńtīē, ḿfág yā âkoé, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán á ndam. 3Ósū mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ mə́ ńsə̌ŋ yā ńnə̄m étē ai ósū ńtáán mə́kɔ́g yā ńsə̌ŋ yā ńsəŋ, bilodo zěn bí ngábə́ bivɔ́g bí bə̄də́ ébí bīvɔ́g á yób miǹlɔŋ mílɛ́. 4Zěn é tɔá bitun bí ndá ósú, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ awômo á ndam ḿfág yǎ ńnə̄m étē, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd á ńtīē; mim̀bɛ́ myábán mí bəbəg̣ə ḿfág yā âkoé. 5Bítun bí ndá yā yób bí ngábə́ óbə̄bân, amú elodo zěn é dzâ afólā yā étēde, bí ńtɔ̄á óbə̄bân abuí a lodo bítǔn yā sí ai ébí yā zə̄zǎŋ ndá. 6Amú bí ngábə́ ǹkabán ngab élɛ́, təge ai məndíé anə́ á ńsəŋ, ású tē bí ngábə́ óbə̄bân abuí a lodo ébí yā sí ai ébí yā zə̄zǎŋ ndá a tádígi á sí. 7M̀fǐm yā ńsəŋ, á mgbág bitun bí ndá yā ńsəŋ, á ńsəŋ á yād bitun bí ndá, ó ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán á ńtīē. 8Amú bitun bí ndá yā ǹsəŋ bí ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán á ńtīē ébí bí ngábə́ á ńsəŋ ndá tə́mpɛl bí ngábə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ ńtɛd. 9Á bitun bí ndá á sī, m̀bɛ́ ó ngábə́ ḿfág yǎ ńtólē dzób ó bəbəg̣ə ḿfág yā ńsəŋ. 10Á ndam m̀fǐm yā ńsəŋ, ḿfág yǎ á ńkiɛ́, á ǹsəŋ á yād ai ndá, bitun bí ndá bí ngábə́, 11zěn é lodo á ńsə̌ŋ bitun bí ndá, anə́ fə ósū bitun bí ndá yā âkoé bí ngábə́ ǹtíé ai ndam dzam də́dā, mə́nyii ai mə̄kwí dzam də́dā, mim̀bɛ́ ai ǹlóŋán dzam də́dā. 12Á bitun bí ndá yā ḿfág yǎ á ńkiɛ́, m̀bɛ́ ó ngábə́ a mə̄tádí mə́zēn mə́sə, á mgbág m̀fim ḿfág yǎ á yād á ńtólē dzób, á mə̄nyíí. Mod nyé ai ma nâ: "Bítun bí ndá yā âkoé ai ébí yā ńkiɛ́, á bí nə́ á ńsəŋ á yād, bí nə bitǔn yā ḿfūfúb étɔbɔgɔ, é vóm bə́fadǎ yā básúbu Ǹtondôbə babi báyi dí mīḿfúfúb bídí, étēdē ńgɔ̄ báyi bədě mīḿfúfúb mí byə́m, bifáī mə́túnuŋa ású miǹsə́m, mətúnuŋa ású ekomo ebyandí, amú vóm tē ó nə m̀fúfúb vóm. 14Éyɔŋ bəfada báyi kǎd sɔ̄ bâyǐ kig bǎd kwí á ḿfūfúb vóm tē bə́ kələ á ńsəŋ; bâyi kad dzogě bīwɔ́man bí ólugú Zambá vôm tě, amú bīwɔ́man bítē bí nə mīḿfúfúb bíwɔ́man, bə́ ngábɔ́d biwɔ́man bifə́ nə́ bə́ kə̄ ḿfág wáwóge ai bod bə́ ńnam." 15Á man a ngáman vəg Ndá á ńnə̄m étēde, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ mə́ kwi á ńsəŋ ḿfág yǎ ḿbɛ́ óngólā yā wátə́bə á ńtólē dzób, a ngávəg m̀bɛ́ óngóla ńkɔ̄dɔ̄ná. 16Ńdɔ a ngávəg éfǎs yā ńtólē dzób ai ebɛ́ məvəg dzíé; mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán, ai ebɛ̌ məvəg ǹkɔ́dɔ̄ná. 17Ńdɔ̄ fə a ngávəg éfǎs yā âkoé: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán ai ebɛ̌ məvəg, ǹkɔ́dɔ̄ná. 18Ńdɔ̄ fə a ngávəg éfǎs yā ńkiɛ́: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán ai ebɛ̌ məvəg. 19Ńdɔ a ngákə mana ai ḿfág yā ó bəbəgə á máŋ, a vəgə́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán ai ebɛ̌ məvəg. 20Á mīḿfág mísə̄ mínyi, ńdɔ a ngávəg m̀fim ósə̄ ńkɔ́dɔ̄ná, á ńtīē: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán, á ndam, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán, m̀fím ó ngábə́ á ńnə̄m étē, ńkɔ́dɔ̄ná, ńtīē, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán; ndam, mɔŋɔlɔ mɔ́ miǹtɛd mítán. M̀fǐm tē ńgɔ̄ wákándi á zāŋ édzí é nə́ ḿfúfúb ai édzí yā é sə́ kig m̀fúfúb. Ńdɔ a ngákə ai ma ḿbɛ́ yə̄ ó nə́ ḿfág ńló dzóbo ǎ kad kwí. 2Dúmá Ńtondôbə á ngazu fɔ́ɔ́ ḿfág ńló dzóbo ǎ kad kwí, ai mod ngúŋúlu edǔŋ anə́ məsog mə́ óswé; sí ésə ě ngafyɛ fɔ́ɔ́ ai dúmá díé. 3É dzóm mə̄ ngáyén, é ngábə́ anə́ édzí mə̄ ngátádi yén, éyɔŋ Ǹtondôbə ǎ zaa ndámǎn dzāl, é tɔ̄á fə anə́ édzí mə̄ ngáyén á mgbág óswé Kebar. Mə búdúbú fɔ́ɔ́ ai asú á sí. 4Ńdɔ̄ dúmá Ńtondôbə á ngányî á Ndá é zēn yāsuan ḿbɛ́ ó nə́ ḿfág ńló dzóbo ǎ kad kwí. 5Ńdɔ Ńsísīm ó ngánɔŋ ma hálā, ó kə́ nyían ai ma á ńsəŋ yā ńnə̄m étē; Ndá é dzyē yǎ hā á túd ai dúmá Ńtondôbə. 6Ńdɔ mə ngáwóg kíŋ é sɔ̂ á Ndá, mod a kɔ́bɔgɔ ai ma; dzam dá ényɔ́ nyé á tə́lə ma ávɛl. 7Bɔ́ ai ma nâ: “Ǎ mɔ̂n mod, éyə̄ hḿ étɔá ńtómbā dzáma é nə́ é vóm nyú, étə́le məkǒl dzáma á dzī; é vóm nyú ńgɔ mǎzu tɔbɔ á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l etɔtɔ́bɔ́. Ńdɔ̄ hḿ ndá Īsraɛ̂l yǎyǐ kīg fə bǎd bɔlí ḿfūfúb dzwé wáma; tɔ dzɔ̌, tɔ́ miǹkúkúmá míé, ai ngobinda dzabán, tɔ mim̀bim miǹkúkúmá myábán ai məsɔŋ mábán. 8Bə́ ngátə́le m̀bɛ́ sí wábán babi ai m̀bɛ́ sí wáma, bəyóm mə́ndíé yā mim̀bɛ́ myábán babi ai bəyóm mə́ndíé yā mīḿbɛ́ myáma, ai m̀fim ńtsígi á zāŋ bíā bɔ́. Bə́ bɔligi m̀fúfúb dzwé wáma ai bə́bə̂ bə́ mǎm yā bə́ bɔɔg, ású tē mə̄ ngáman bɔ́ wē ólūn wámā á yób. 9A tádígi ábōg dí bâyi ma súlū ngobinda dzabán óyǎb ai mim̀bim míńkúkúmá myábán abǒg tē hḿ māyi tɔbɔ á zāŋ dzābán á ńnomó étɔ̄á. 10Ḿfág wóe, ǎ mɔ̂n mod, timíŋī ndá Ísraɛ̂l é Ndá nyí ḿból yə̄ nâ bə́ wog osɔ́n ai bəbə̂ bə́ mam bábán. Bə́ və́g bitun yā étē. 11Ngə́ báwōg osɔ́n ai enyiŋ dzābán, lə́dégē bɔ́ ḿból Ndá é nə́ ńlōŋán ai bitǔn yā étē, məkwíí ai mə́nyíí yā étē, ǹtáán wóé ai ǹlóŋán wóé, ḿból ósə fɔ́ɔ́ é bōō ai məmvéndé móé. Manága tǐl mam mə́tē mə́sə á mís mábán étē, nə́ bə́ yen ḿból é bōō ai bitun bísə̄ yā étē bə́ bɔ anə́ byásíli. 12Éyə mvéndé yǎ é Ndá nyi e nə́ nā: óbobǒn ńkǒl á yōb, ábōdā ásə̄ á tsáá ai nyé á nə eyə́gan ḿfúfúb.” Ńdɔ mod a ngádúgan ai ma ḿfág yā ḿbɛ́ óngóla yǎ ńsəŋ ḿfúfúb étɔbɔgɔ, ḿfág yā ńtólē dzób; ó ngábə́ ó dīī. 2Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “Ḿbɛ́ vī wâyi kángā ó fɛ́də́ bâyǐ kīg wá yái, bâyǐ kig lod étē, amú Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l a ngányî étē, ású tē wáyi laŋan ó fɛ̄də́. 3Dá, etɔŋ ǹtómbā, amú á nə̄ étɔŋ ńtómba, ńdzɔ̄ yáyi tɔbɔ étēde nə́ édí bidí á mís mə́ Ńtondôbə. A yi nyî ḿfág yā étún ndá ósú, éyə̄ fə ǎ yi kwí étēde. 4Ńdɔ mod a ngákə ai ma ai m̀bɛ́ óngólā ósə, ḿfág yā âkoé, ósū Ndá. Ńdɔ mə ngásám mís, mə ńtála anə́ dúmá Ńtondôbə ládzálā Ndá Ǹtondôbə, ńdɔ mə ngábúdubu á sí. 5Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: «Ǎ mɔ̂n mod, bɔ̌ ókālá, tóán bəbə, yáígi məlɔ́ móe m̀bəŋ, ńtáán mǎm yā Ndá ai məmvéndé mə́sə yā étē. Wayi tóán fudi ńnə̄m wóe á ndiná mənyíí mə́ Ndá ai məkwíí mə́sə yā étē. Wayi kǎd mīńkángā yā ndá Īsraɛ̂l nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Bəbə̂ bə́ mam báán bə́ nəman yǎ, ǎ ndá Īsraɛ̂l: 7myǎnyílī bə́dzín yā bə́ sə́ kig ǹkəlán tɔ á ńnə̄m, tɔ á nyɔ́l, nə́ bə́ zu tɔbɔ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wáma, bə́ bɔligǐ fə Ndá dzama, myǎvə̄ bīdí byáma, məvɔ́ŋ ai məkǐ, mǐ tsama elad amvóé dzáma ai bəbə̂ bə́ mam báán bə́sə ! 8Myǎ ndzí kig dzálā ésīé ású mīḿfúfúb mí byə́m myáma, dzam dá, ńdɔ mǐ ngátəle bəyə́ŋ nə́ éḿbɔ̄ bə́ sye á məyian máán á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wáma. 9Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Tɔ ǹnə́ŋ ḿbɔ̄g, ényɔ́ á sə̄ kig ǹkəlán tɔ á ńnə̄m tɔ á nyɔ́l ǎ yǐ kig nyían á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wáma, tɔ ǹnə́ŋ m̀bɔ̄g yǎ ébá bə́ nə́ á zāŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 10Ḿfág bəlevítǎ yā bə́ ngálúm mā mvús éyɔŋ Ísraɛ̂l ǎ kə́lə́ a ndími oyǎb ai ma, ai ǹtoŋán bəzəzə̌ bəzambá bóé, bâyi bəgə ḿbəgə̌ yā ńsə̄m wabán. 11Á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wáma, bâyi bɔ̌ bə̄nɔ́nī míḿbɛ́ yā Ndá, bə́ sye á Ndá ! Ḿbɔ̄ bâyi kǎd tsīg bíyə́m yā bádīgī á ndóan ai mətúnuŋa ású áyɔŋ, ḿbɔ̄ bâyi kǎd tə́bə̄ áyɔŋ ósū ású yə nâ bə́ sye dɔ́. 12Ḿból bə́ ngásyé dɔ̄ ósū bəzəzə̌ bəzambá bə́ bɔ̄ fə̄ zěn ású yə̄ nâ ndá Īsraɛ̂l é ku á ńsə̄m, ású tē māsám wɔ́ wámā nə́ malúman ai bɔ́, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ, bâyi bəgə m̀bəgə̌ yā ńsə́m wábán. Bâyǐ kīg fə ma bǎd súbū babi nə́ bə́ dzála ésīé fada á mís máma, ngə́ ánambǎ mīḿfúfúb mí byə́m myáma, bâyi bəgə ósɔ́n yā bə̄bə̂ bə́ mam bábán. 14Mayi bɔ́ və́ ésīé yā Ndá, mayi bɔ́ və́ ésīé tē ésə, ai é dzóm ésə̄ yábɔban étēde. 15Ású bəfadǎ bəlevíta, bɔ́n bə́ Sadog, á bə́ ngádzála esíé yā ḿfúfúb étɔbɔgɔ wáma éyɔŋ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ kələ á ńdīmi, oyǎb ai ma, ḿbɔ̄ bâyi ma súbū babi nə́ bə́ sye ma, bâyi ma tə́bə ósū nə́ bə́ túni ma məvɔ́ŋ ai məkǐ, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 16Ḿbɔ̄ bâyi nyî á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wáma, bə́ súbū fə̄ á tə́bə́le wáma nə́ bə́ sye ma; bâyi dzálā ésīē dzáma. 17Ńdɔ̄ hḿ, éyɔŋ báyi dǎŋ mīm̀bɛ́ mí óngóla yǎ ndá étēde, bâyi bɔ́d bīyé bí ńdɔ́mbɔ́, bâyǐ kig bɔ́d bīyé mim̀vɔ̌d míńtómbá éyɔŋ báyi syé á mīḿbɛ̄ mí óngóla yā ńsəŋ étēde ai á Ndá étēde. 18Bâyi bəgə̌ bāān bībɔ́bɔ̄d á ńlō ai məkóbā mə́ ńdɔ́mbɔ, təge bəgə bíyé byákúli edudug[1]. 19Éyɔŋ báyi kwí á ḿbɛ̄ óngóla yǎ ńsəŋ, ḿfág yā bod bə́ ńnam bə́ tɔ̄á, bâyi sɔ́dī bīwɔ́mǎn yā bə́ hə́ bɔ esíé ai byá, bə́ mān bya dzoge á bitun bí ndá yā Ḿfūfúb m̀fúfúbu; bə́ ngábɔ́d bīyé bīfə́, ḿból yə̄ nâ bə́ zu fúbū áyɔŋ ai biwɔ́man byábán. 20Bâyǐ kig kə̌ŋ mīǹló, təge dzogě naa esǐl é naŋ bɔ́ á ńlō énə́naŋa; bâyi tóán kəŋəban ḿbəŋ. 21Tə fada a nyú wɔ̂n ámōs ā yəan nyían á ḿbɛ́ óngólā yā ńnə̄m étē. 22Eki dzábán təge lúg ńkūs mīníngá ngə́ é mīníngá yǎ ńnōm á ngátəb, hə ǹdǐb ngɔn fɔ́ɔ́ yā áyɔŋ Ísraɛ̂l; hədá bə́ nə dzǎm lúg ńkūs, ngə́ ó nə ǹkús fada. Bâyi yə́gələ áyɔŋ dáma áyə̌m kándī é dzóm é nə́ ḿfūfúb ai édzí é sə́ kig m̀fúfúb, édzí é nə́ ḿfūbán á ńsīsīm ai édzí é nə́ mvid á ńsīsīm. 24Á mə̄dzó, ḿbɔ̄ báyi bɔ̌ bə́tsíg míńtól, bâyi tsíg mīńtól ai məmvéndé máma[2]. Á mə̄bóg máma mə́sə, bâyi nyiě mə̄mvéndé máma ai miǹtáán mí mam myáma, bə́ fúbugǔ fə bəsábad báma. 25Eki təge súbū ḿbim babi, bə́ zā bə̄gə́ éboe, hədá bə́ nə bəgə éboe ású ésīá, nyiá, ngɔn, mɔ́n, mǎnyāŋ ngə́ kál yǎ é nə̄ ńkoe. Ǹnyie anə́ m̀bɔ́g yā ábə̄ bɔ́ ā man fûban, bâyi láŋ məlú zamgbál. Ámōs a yi nyían á ḿfūfúb étɔbɔgɔ, á ńsəŋ yā ńnə̄m étēde, nə́ a syé á Ḿfūfúb m̀fúfúbu a yi túnī mə̄túnuŋa móé ású ńsə́m, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Bâyǐ kig bǐ ngab elíg, amú mǎmēn mayi bɔ̌ ngab elíg dzābán, myǎyǐ kig bɔ́ və̄ ngab elíg ziŋ á ńnam Ísraɛ̂l, amú mǎmēn mayi bɔ̌ ngab elíg dzābán. Ḿbɔ̄ báyi kad dí bīfái, ai mətúnuŋa mə́ ńsə́m ai mətúnuŋa mə́ ékomo ebyandí, é dzóm ésə̄ bátə́le səsalá yâyi wóge ai bɔ́. Bíbūmá bí ósú yā byádaŋ m̀bəŋ ai bəǹtɔ́lɔ̄ bə́sə, ai bifái bísə fɔ́ɔ́, byə́m bítē bísə̄ byáwóge ai bəfada, míńkɔ̄án mí byə́m mísə̄ myádaŋ m̀bəŋ, myǎyi byá və̄ bəfada ású yə̄ nâ bə́ kub ndá dzoe[3] ǹtotomamaa. 31Eki bəfada təge dí miǹsǒn yā ńtwī éyə́m yā ó hə́ wú ngə́ ó mǎn saŋaban, tɔ ó nə onɔ̌n, tɔ zəzə tsíd. [1] Bəlad bíyé bəfada bâyəan dɔ́ yəm á ndāŋ ndaŋ á miǹnam bivíndi ḿfág ńló dzóbo a nə ábuí. [2] Édí lâbə fɔ́ɔ́ fə bǒd yā Ékōán “Sósōō ai Mvɔí”, á ńkɔ̄bɔ̄ fulańsí. [3] Tɔ anə́ “ḿbɛ́ ó nə́ ḿbɔ̄g, binɔ̌ŋ bí nə̄ bíbɛ̄”. Tɔ anə́ dzǎm tē lábəbə ǹkundǎ bod, dzam dá, mod ósə a yi bi mân ású mim̀bɔán míé nyémēn ai ndâ bod dzié. Éyɔŋ myǎyi bwé ngám ású ekab elíg ǹnam, myǎyi vaa ḿfúfúb ngǎb yā sí tě, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtīē, bakúda məwóm mə́bɛ̄ á ndam, ǹgúmā abódā sí tē ósə̄ wâyi bɔ ḿfúfúb. 2Á sí tě ésə bâyi nɔŋ ábóda ású ḿfúfúb étɔbɔgɔ, miǹtíé mínyi mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd mítán, ńtíé ósə, ai afólā ńkɔ̄dɔ̄ná á táŋ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́tán. 3Á sí tě ésə, wayǐ fə və̌g mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtīē, bakúda awômo á ndam, é vóm ḿfúfúb étɔbɔgɔ wáyi bɔ, Ḿfúfúb m̀fúfúbu. 4Vóm tē wâyi bɔ ḿfūfúb ábódā sí yā wáwóge ai bəfadǎ yā básyé á ḿfūfúb étɔbɔgɔ, a básúbu babi ai Ǹtondôbə nə́ básyé nyē, étēde ńgɔ̄ báyi bi étɔbɔgɔ dzábán ai é sí yāwóge ai m̀fúfúb étɔbɔgɔ. 5Abóda sí, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtīē, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda awômo á ndam lâyi wóge ai bə́levíta bə́sə̄ yā Ndá, ai bə́tísɔ̌n yə̄ átɔbɔ étēde. 6Myǎyi bə́g tísɔn ngab sí mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́tán á ndam ai bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtīē, á mgbág ngab sí m̀fúfúb étɔbɔgɔ, yayi wóge ai ǹgúmā ndá Īsraɛ̂l ósə. 7Etɔŋ ńtómba yâyi wóge ai é sí ésə e tsáá ai m̀fúfúb ngab ai ényí yāwóge ai tísɔn, á kɔmɔlɔ m̀fúfúb ngab ai a kɔmɔlɔ é sí yāwóge ai bitɔŋ míńtómba, ḿfág yā mə̄yímbī mə́ dzób ai ḿfág yā ńtólē dzób, abódā sí yā ńtíé wátóban ai ngab dzyǎ, a tíege á ńnyie yǎ mə̄yímbī mə́ dzób a kələ kwí á ńnyie yǎ ńtōlē dzób 8yā ńnam; abódā sí díé dīlí á Ísraɛ̂l. Nálā tē wâyi bɔ̌ naa bitɔ́ŋ míńtómba bí təgě fə bǎd tíbili áyɔŋ dáma; bâyi dzoge ǹnam ai ndá Īsraɛ̂l, ai məndá mə́ bod móé. “Éyə Ǹtí Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: ǎ bitɔŋ míńtómba, mǐ ngabían yǎ. Tə́légán mətóm máán ńnyie tě, ai wúb wáán, wulúgán á sósōō ai á tə́tə̄lə́, tě fə myǎbad wé áyɔŋ dáma ai etíbílí, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 10Bələ́gán ai mim̀bəmbə̌ miǹlod, ai mim̀bəmbə mí byād, ai mim̀bəmbə̌ bivəga. 11Dzǎd ai evəga bí bɔ abím dá, evəga é bɔ́ ngab awômo yǎ ángunda, dzǎd dzɔ̂ ngab awômo yǎ ángunda. Ângunda ńgɔ̄ bâyi tsíg bivəga bísə abím. 12Síkɛl m̀bɔ́g a yi bɔ̌ bə̄géra məwóm mə́bɛ̄. Bəsíkɛl məwóm mə́bɛ̄, ai bəsíkɛl məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán, ai bəsíkɛl awômo ai bə́tán bâyi bɔ mína m̀bɔ́g. É ngab nyí ńdzɔ myǎyi vaa: ngab samana yǎ dzād ángundǎ óvə́ga dá, ai ngab samana yǎ dzād ángunda fón dá. 14Tə́bə́gá yǎ ḿbɔ̄n á nə: éfās áwômǒ yā ngab m̀bɔ́n dzyā, nálā tē wâtian nâ: ábīm ngab awômo, ângunda dá, amú ngab awôm yákwī ńgúmā ángunda. 15Bâyi vǎ ńtōmbá ḿbɔ̄g á ńkunda míńtómba miǹtɛd míbɛ̄ yā mə̄fúb mə́dîgǎ yā Ísraɛ̂l, ású bífái, mə́túnuŋa bádígi ai mətúnuŋa mə́ elad. Endə́gə́lə́ miǹsə́m dzáán dzīlí, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. 16Ayɔŋ ásə̄ lâyəan dzálā ńtɔ́lɔ tě ású etɔŋ ǹtómba yā Ísraɛ̂l. 17Etɔŋ ńtómba yâyi nɔ̌ŋ á byə́m bíé mə́túnuŋa bádīgi, bifái ai esoe məyɔg, ábǒg mə́bóg, ai məbóg mə́ ḿkpámáŋ ngɔn, bəsábad ai bikóan bísə̄ yā ndá Īsraɛ̂l. Énye ǎ yi və́ byə́m ású mə́túnuŋa mə́ ńsə́m, ai bifái, ai mətúnuŋa bádīgi ású endə́gə́lə́ míńsə́m yā ndá Īsraɛ̂l. 18Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: Á ngɔn osú é tɔá álū dá, wayi nɔ̌ŋ étɔ̌ŋ nyǎg yā é nə́ təge ai atǎ, ású évaa ǹsə́m yā ḿfūfúb étɔbɔgɔ. 19Fada a yi nɔ̌ŋ məkǐ yā étsígā ású ńsə́m, ǎ ngásoe mɔ́ á bə̄yóm mə́ndíé mə́ ḿbɛ́ yā Ndá, á mə̄búg mə́nyǐ yā étə́lega álatâr ai məndíé yā ḿbɛ́ óngóla yǎ ńsə̌ŋ yā ńnə̄m étēde. 20Éyə̄ fə wǎyi bɔ̌ nálā dzam də́dā, ngɔn e tɔá mə̄lú zamgbál ású é mod ósə a sə́m á fūán, ngə́ á ńdzə́mə̄ná fəg. Éyə myǎyi bɔ éndə́gə́lə́ míńsə́m ású Ndá nālá. 21Ngɔn osú e tɔá mə̄lú awômo ai mə́nyi, abóg Páska dáán dīlí, abóg tē lâyi tɔbɔ̌ mə́lú zamgbál, bâyi dí bə̄ḿbāŋálǎ yā bə́ nə́ təge ai ekɔ̌g sāŋ. 22Amǒs tē, etɔŋ ńtómba yâyi túnī ású díé nyémēn ai ású ńgúmā áyɔ̌ŋ yā ńnam ǹnóm nyag, anə́ mə̄túnuŋa ású ńsə́m. Á tâŋ məlú zamgbál yā ábōg, a yi və́ Ńtondôbə bə́yóm bə́ nyag zamgbál ai bilɔmɔ zɔg zamgbál təge ai atɔ́n anə́ mə́túnuŋa bádīgi, ámōs ósə̄ yā mə̄lú zamgbál, anə́ mə̄tunuŋa ású ńsə́m etud kábad dzyá ámǒs ósə. 24A yi və́ mə̄túnuŋa mə́ fón evəga dzyá ású ńnóm nyag m̀bɔ́g ai evəga dzyá ású élɔmɔ zɔg m̀bɔ́g, ású ḿbɔ́n, évəgá dzyá ángōngá ḿbɔ́n dá. 25Á ngɔn zamgbála e tɔá mə̄lú áwômo ai mə́tán, âbǒg ábóg, a yǐ fə bɔ̌ nālá dzam də́dā á táŋ məlú zamgbál, a vâ mətúnuŋa ású ńsə́m, ai mə́túnuŋa bádīgi ai mətúnuŋa mə́ fón, ai m̀bɔ́n. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: M̀bɛ́ óngóla yǎ ńnə̄m étēde, éví wábəbə ḿfág yǎ ńtólē dzób, wâyi laŋan ó fɛ̄də́ á táŋ məlú mə́saman yā bákad bɔ̌ bīsíé, eyɔ̌ŋ tē báyī wá yái âmǒs Sábad ai ámǒs ábóg ḿkpámáŋ ngɔn. 2Etɔŋ ńtómbā yâyi nyían á ḿbɛ̄ sí yā ḿbɛ̄ óngóla yǎ átān, a ńtə́lē tə́tə̄lə́ á bə̄yóm mə́ndíé yā ḿbɛ̄ óngóla. Eyɔ̌ŋ tē hḿ bəfada báyi túnī mə́túnuŋa bádīgi ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í. A yi lúī ńlō á sí á ḿbɛ́ sí, á kwíí átān, bə́ təge fɛd ḿbɛ̄ a kələ kwí ngōngógóle. 3Ayɔ̌ŋ yā ńnam lâyi lúmbū Ńtondôbə ósū á ḿbɛ̄ yób tē á məmǒs bəsábad ai məmǒs mə m̀kpámáŋ ngɔn. 4Mətúnuŋa bádīgi, émá yā étɔŋ ńtómbā yáyi və́ Ńtondôbə ámōs sábad, mâyi bɔ̌ bān míńtómbá bə́samǎn yā bə́ nə́ təge ai atɔ́n ai ǹnóm ńtómbá yǎ á nə́ təge ai atǎ. 5Mətúnuŋa mâyi bɔ̌ fón, abóm dá anə́ ńnōm ńtómbá, ai ású bān míńtómbá, efái é kán ésə̄ nyémēn ā diŋ ai m̀bɔ́n, anə́ evəga angóngā ḿbɔ́n dá. 6Âmǒs mə́tíé mə́ ngɔn, bâyi və́ mān étɔŋ ńnóm nyag təge ai atɔ́n, bǎn míńtómbá bə́saman ai elɔmɔ zɔg təge ai atɔ́n. 7A yi və́ mə̄túnuŋa abóm dá ású ńnóm nyag, abóm dá ású elɔmɔ zɔg; ású bɔ́n míńtómbá, a yi və é dzóm ésə ǎ diŋ nə́ a və́, ai m̀bɔ́n ndə́g dzyā á ńgūmā évəga. 8Éyɔŋ etɔŋ ńtómba yányî, yâyi nyî ḿfág yā ḿbɛ̄ óngóla, éyə̄ fə yáyi kwí étē. 9Éyɔŋ ayɔ̌ŋ yā ńnam lázu á mís mə́ Ńtondôbə ábǒg mə́bóg mə̄nén, ébá bə́ nyíí ḿfág m̀bɛ́ yā âkoé, nə́ bálūi miǹló á sí, bâyi kwí ḿfág m̀bɛ́ yā ńkiɛ́; ébá bɔ̂ bə́ nyíí á ḿbɛ̄ yā ńkiɛ́, bâyi kwí ḿfág ḿbɛ́ yā âkoé. Eki mod təge kwí á ḿbɛ̄ ḿfág ā hə́ nyían: a yi kwí ósū wóé. 10Ḿfág étɔŋ ńtómba, yâyi kǎd tə́bə̄ á zə̄zǎŋ: a yi nyî anə́ bɔ́, a kwíí fə anə́ bɔ́. 11Á məmǒs mə́ ábóg, ai á məmǒs mə́ dulú ngogolán, mətúnuŋa mə́ fón mâyi bɔ̂ évəga dzyá anə́ ńnōm nyag, evəga dzyá anə́ ńnōm ńtómbá, ású bān míńtómbá, abím ásə nyémēn ā diŋ ai m̀bɔ́n, angóngā ḿbɔ́n dá évəga dzyá. 12Éyɔŋ etɔŋ ńtómba yáyi və́ Ńtondôbə mətúnuŋǎ yā óvāŋ wóé, ngə́ mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í yā óvāŋ wóé, bâyi nyé yáī ḿbɛ́ yā wábəbə ḿfág yā ǹtólē dzób, ǎ ngávə́ mə̄túnuŋa móé yā bádígi ai mətúnuŋa mə́ mvɔ̄í anə́ ḿból ā kad bɔ́ ámǒs sábad, á mvús a kwí á ńsəŋ; ǹnyie anə́ ā kwí yǎ, bə́ fɛ̄də́ ḿbɛ̄. Amǒs ósə a yi kǎd və̄ Ńtondôbə mǎn ńtómbá ókalá ḿbú ḿbɔ̄g, təge ai atɔ́n, anə́ mə́túnuŋa bádīgi: a yi mɔ́ və̄ kídí ésə. 14A yǐ fə kǎd və̄ kídí ésə mətúnuŋa mə́ fón, ngab samana yǎ ǹgúmā ábóm, ai m̀bɔ́n, ngab dzyǎ yǎ ngab élɛ́, nə́ bə́ bámán ai ovug. Mətúnuŋa mə́ fón mālá ású Ńtondôbə, ǹtə́lán yā kóm anə́ ḿból bə́ ngátə́le á ńnomó etɔá. 15Bâyi túnī mān ńtómbá, efái ai m̀bɔ́n, kídí ésə, á ńnomó étɔ̄á. Éyə Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ ná: ngə́ étɔŋ ńtómba yávə̄ mɔ́n wōē ḿbɔ̄g éfáī yā élīg dzíé, efáī tē yâyi wóge ai mɔ́n wōé tě, yâyi wóge ai bɔ́n bə́ mɔ́n tě anə́ ngab elíg dzābán yā é tǐ á mvɔŋ bod dzabán. 17Hədá ngə́ étɔŋ ńtómba é fáī étūgā dzíé dzyā, éfái ǎ nɔ̄ŋ é byə́m byáwóge ai nyémēn, efáī tē yâyi wóge ai etúga a kələ kwí á m̀bú yǎ á ngāsoé dzɔ̄, efái é dúgān sɔ́ á mɔ́ mə́ étɔŋ ńtómba; hə ǹnyie anə́ é ngab elíg bə́ və́ bɔ́n bə́ étɔŋ ńtómba ńdzɔ yǎyi lígī á mɔ́ mábán. 18Etɔŋ ǹtómba yáyi kig nɔŋ dzóm ziŋ élīg áyɔŋ, nə́ a fadi dzóm yā yáwóge ai ayɔŋ; á byə́m bíé bíbēn ḿbyā ǎ yi komozan élīg bɔ́n bóé étē, ású yə̄ nâ bə́ zā tsídán mod m̀bɔ́g yǎ áyɔŋ dáma oyáb ai é dzóm yáwóge ai nyé. Ńdɔ a ngákî ai ma á mə̄nyíí yā mə́ nə́ babi ai m̀bɛ́, a nyían ai ma á bitun bí ndá yā Ḿfūfúb m̀fúfúbu, ébí byáwóge ai bəfada, ḿfág yā âkoé. Mə ńtála afólā dá, á suga, ḿfág yā mə̄yímbī mə́ dzób. 20Nyé ai ma nâ: "É vóm hí ńgɔ bəfada báyi kǎd yām bītsígā yā mə̄túnuŋa mə́ ńsə́m, ai mətúnuŋa mə́ ékomo ebyandí, bə́ yámā fə mətúnuŋa mə́ fón, təge wú ńdzǔg naa bə́ bə̄g̣ə̄ bə́ kə ai mɔ́ ḿfág yǎ ḿbɛ́ sí yā ńsəŋ, nə́ bə́ ngakalan ayɔŋ ǹsalán." 21Ńdɔ a ngákə ai ma á ḿbɛ̄ sí yā ńsəŋ, a lodo ai ma á mə̄búg mə́nyǐ yā ḿbɛ̄ sí; ǹsəŋ ó ngābə́ ábūg m̀bɛ́ sí ósə, 22Á mə̄búg mə́nyǐ yā ḿbɛ̄ sí, bǎn miǹsəŋ bətɔ́g, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́nyi á ńtīē, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́lɛ́ á ndam, bə́sə bə́nyi abím dá. M̀fim ó ngābə́ kɔ́dɔgan bɔ́ bə́sə bə́nyi á nyɔ́l, məkomán mə́ ndóan mə́ ngábə́ á ḿfim á sí, ńkɔ̄dɔ̄ná ásə. 24Mod nyé ai ma nâ: “Bəkásin bálā; étē ńgɔ bəsíé yā Ndá báyi kǎd yām mə̄túnuŋa mə́ áyɔŋ.” Ńdɔ a ngádúgan ai ma, á ḿbɛ́ Ndá, o tâ, məndím mə́ ngákwí fɔ́ɔ́ á ḿbɛ̄ á sí, ḿfág yǎ ńtólē dzób amú Ndá ē bəbəg̣ə ḿfág yǎ ńtólē dzób. Məndím mə́ suzu ḿfág yǎ ḿbɔ̄ ńnómo Ndá á sí, âlatâr á ńkiɛ́. 2Ńdɔ a ngákúli ma á ḿbɛ̄ yā âkoé a bɔ̌ naa mə́ kīlán ḿfág yā ńsəŋ, a kələ kwí á ḿbɛ̄ yā ńsəŋ éví ó bəbəg̣ə á ńtólē dzób; məndím mə́ kwî ḿfág yā ḿbɔ̄ ńnōm. 3Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngásúbū ósú ḿfág yā ǹtólē dzób, ai ńkɔ̄l á ngābə́ bələ́ á mɔ́, ńdɔ a ngávəg mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ akúda m̀bɔ́g; ńdɔ a ngábɔ̄ nâ mə́ daŋ oswé: məndím mə́ kwî ma á mvɔ́ŋɔ́lɔ́. 4Ńdɔ̄ fə a ngádúgan vəg akúda m̀bɔ́g, a bɔ̌ naa mə́ daŋ oswé: məndím mə́ ngakwí ma ǹnyie anə́ mə̄bɔ́ŋ, ńdɔ̄ fə a dúgan vəg akúda m̀bɔ́g, a bɔ̌ naa mə́ daŋ oswé: məndím mə́ ngakwí ma ǹnyie anə́ ángə́də́g. 5Ńdɔ̄ fə a dúgan vəg akúda m̀bɔ́g, məndím mə́ ńtɔ̄á óswē yā mə̄ ngábə́ kīg fə dzǎm daŋ, amú məndím mə ngáman kúlu ndón mə́ ńtɔ̄á édɔ̄g, oswé yā mod a ngábə́ kig dzam daŋ sə nâ a dzɔ́g. 6Ndɔ̄ hḿ á ngādzó ai ma nâ: "Yə o yén fɔ̄ɔ̄, ǎ mɔ̂n mod ?” Ńdɔ a ngákə ai ma, a dúgan fə ai ma á ńtsāg óswé. 7Ai mədúgan ná, mə ńtála abuí bílé á ńtsāg óswé, á kíníŋ ésə̄ ébɛ̄. 8Nyé ai ma nâ: "Mə́ndím mā mâkə ḿfág yā éfǎs ńnam kídí, mâsigi ai Araba ásə, mə́ ngákə ḿfág yā máŋ, mə́ ngákə suan á máŋ, məndím móé mə́ ńtɔ̄á ḿfūbán. 9É vóm ósə oswé tē wálod, və́və̄ə̄ ekokoma ásə yǎ ā nyugudu étēde a yi nyiŋ. Kɔ̌s yâyi bɔ ńnə́məná, amú á nə̄ nâ é vóm ósə məndím mə́tē málod, mâman fúbū dzóm ésə, enyiŋ é ngábuguban é vóm ósə oswé wálod. 10Á ńtsāg óswé, bəlɔ́b bə́ kɔ̄s bâyi bɔ bâyi yǎ mə̄vɔ́d a tíege á Ein Gɛdi a kələ kwí á Ein Eglaím. Kɔ̌s tē yâyi fɔ́ɔ́ fə bɔ hə ákyāí kɔ̄s fə̄ yā máŋ mə̄ ńnēn, etítíb etítíb. 11Hədá bilɔbí bíé ai bitə̌tag bíé byâyǐ kig fûban; byâyi byá dzoge ású yə̄ nâ bə́ bi ǹkǔ. 12Á ńtsāg óswé, ai a kíníŋ ésə̄ ébɛ̄ məkyaí bílé bibumá mə́sə̄ mâyi fái: kíé dzábán təge kód, bibumá byábán təge man. Ngɔn ésə byâyi wúm mīńkpāmáŋ bibumá, amú məndím mə́tē másɔ̄ á ḿfūfúb étɔbɔgɔ. Bibumá byâyi bɔ̌ bīdí yā bádí, kíé dzɔ̂ məbálá. Mwé bibə́ga mā, á ńnyie ǹnam âkoé, ḿfág yā Hétlôn, ḿfág yā Hamath ai Hatsar Einân, ewóge Dámas é tɔ̄á éfǎs yā âkoé, a kɔmɔlɔ Hamath, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí ai á máŋ: ású Dan, ngab dzyǎ. 2Á ńnyie Dan, a tíege Á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: ású Asher, ngab dzyǎ. 3Á ńnyie Asher, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á máŋ: ású Neftalí, ngab dzyǎ. 4Á ńnyie Neftalí, a tíege á ńnyie ǹtólē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: ású Manasé, ngab dzyǎ. 5Á ńnyie Manasé, a tíege a ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: ású Éfraím, ngab dzyǎ. 6Á ńnyie Éfraím, a tíege á ńnyie ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: Ruben, ngab dzyǎ. 7Á ńnyie Ruben, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: Yúda, ngab dzyǎ. Á ńnyie Yúda, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á máŋ, myǎyi nyiě ngab étɔ̄á mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ndam, ayǎb anə́ e ngab ésə̄ fɔ́g, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtāg máŋ; m̀fúfúb étɔbɔgɔ wâyi bɔ á zə̄zǎŋ. 9É ngab myǎyi kyábi étēde ású Ńtondôbə yayi bɔ̌ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtīē, á ndam bakúda awôm. 10Bəfada bâyi bi ḿfūfúb ngab: âkoé, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán, ḿfág yǎ máŋ, á ndam, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda awômo, ḿfág yā ńtōlē dzób, á ndam, bakúda awôm, ḿfág yǎ Négev, á ńtīē, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán. M̀fúfúb étɔbɔgɔ Ǹtondôbə wâyi bɔ á zə̄zǎŋ. 11Ású bəfada, ású ébá bə́ ngáwɔ́bɔ m̀fúfúb ḿbɔ́n á bɔ́n bə́ Sadǒg yā bə́ ngábɔ esíé dzáma, á bá ndzí kig kə á ńdímī bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngádími, anə́ ḿból bəlevíta bə́ ngádími, 12bâyi bǐ ngab yǎ yāsɔ́ á ńnam, ḿfúfub ngab babi ai abódā sí bəlevíta. Ḿfág bəlevíta, sí dzābán, anə́ fə̄ sí bəfada, yayi bɔ̌ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtīē, ai bakúda awômo á ndam ésə é ngákwí á ńtīē bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán, á ndam bakúda awôm. 14Eki bə́ təge kuan ai dzɔ́, ngə́ áfɔlǎn kig dzɔ̌ ai dzóm ziŋ, sí ébēn təge dzɔ kab amú é nə̄ ngab Ǹtondôbə. 15Ású é mɔŋɔlɔ bakúdā bə́tán málígi, á ndam, á bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán, bâyi dzɔ bɔ̌ zəzə abódā sí ású tísɔn, ású bitɔbɔgɔ ai məfúb bilɔ́g ású mədîga biyə́m, tísɔn e tɔá á zə̄zǎŋ. 16Bəǹnyie bóé bə́sə̄ bá: ḿfág yā âkoé, mɔŋɔlɔ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán; ḿfág yā ńkiɛ́, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán, ḿfág yā ńtōlē dzób; mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán, ḿfág yā máŋ: mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán. 17Məfúb mə́dîgǎ yā tísɔn mâyi bi ḿfág yā âkoé, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán; ḿfág yā ńkiɛ́ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán; ḿfág yā ǹtólē dzób, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán; ḿfág yā máŋ, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́tán. 18É dzóm yáyi lígi, á ndam, á ḿfūfúb ngab sí yâyi bɔ̌ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda awômo ḿfág yā ǹtólē dzób, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda awômo ḿfág yā máŋ, é dzóm yásɔ́ étē yǎyi bɔ étɔŋɔ̌ bəbɔ bísíé yā tísɔn. 19Bəbɔ bísíé yā tísɔ̌n yā bátíē á bibəgá bísə̄ yā Ísraɛ̂l, bâyi syé məfúb étēde. 20Ngab tě ésə e ḿbə̄lə́ hḿ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtīē, mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ndam. Myǎyi nɔŋ éfās nyinǎ yā ábódā sí á ḿfúfúb ngǎb tē ású tísɔn. 21Ábím lâyi lígi lâyi wóge ai etɔ̌ŋ ǹtómba, á mīḿfág míbɛ̄ yā ḿfūfúb ngab ai é sí yawóge ai tísɔn, á kɔmɔlɔ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán á ńtōlē dzób, ai ḿfág yǎ máŋ, á kɔmɔlɔ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́tán a kələ kwí á ǹnyie máŋ. Ású étɔŋ ńtómba, ngab dzyǎ abím anə ényí ésə̄ fɔ́g. Lə́ ńtɔ̄á naa, á zə̄zǎŋ, ḿfúfúb ngab ású ḿfúfúb étɔbɔgɔ̌ yā Ndá. 22Abodā sí bəlevíta ai abóda sí yā tísɔn byâyi tɔbɔ ńnyie Yúda ai ǹnyie Benyamín, á zāŋ é ngab yawóge ai etɔ̌ŋ ńtómba. Bíbə̄gá bísə bivɔ́g á bī: a tádígi á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ńnyie yǎ ńtsāg máŋ: ású Benyamín, ngab dzyǎ. 24Á ńnyie Benyamín, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ǹnyie yǎ ńtsāg máŋ: ású Símeon, ngab dzyǎ. 25Á ńnyie Símeon, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: ású Isakâr, ngab dzyǎ. Á ńnyie Isakâr, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: ású Zabulón, ngab dzyǎ. Á ńnyie Zabulón, a tíege á ńnyie yǎ ńtōlē dzób a kələ kwí á ńtsāg máŋ: ású Gad, ngab dzyǎ. Á ńnyie Gad, a kələ kwí á Négev, á ńtóban ámǒs, ǹnyie a yi bɔ naa: a tíege á Tamar a kələ kwí á mə̄ndím yā Mériba yǎ Kadesh, Nahala, a kə́lə́ suan á māŋ mə̄nén. Éńgɔ̄ hílī, ńnam myǎyi və́ bibəgá bí Ísraɛ̂l anə́ ngab elíg, məngáb mábán mālá, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ. Məkwíí yā tísɔn má. Ḿfág yā âkoé, bâyi və̌g mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán. 31Mim̀bɛ́ yā tísɔn myâyi bəgə̌ biyolě bibəgá yā Ísraɛ̂l. Mim̀bɛ́ mílɛ́ âkoé: ḿbɛ́ Ruben, m̀bɛ́ Yúda, m̀bɛ́ Lévi. Ḿfág yā ńtōlē dzób: bâyi və̌g mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán ai mim̀bɛ́ mə́lɛ́: m̀bɛ́ Yósəb, m̀bɛ́ Benyamín, ḿbɛ́ Dan. Ḿfág yā Négev, bâyi və̌g mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán ai mim̀bɛ́ mílɛ́: m̀bɛ́ Símeon, m̀bɛ́ Isakâr, m̀bɛ́ Zabulón. Ḿfág yā máŋ, bâyi və̌g mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda bə́nyi ai miǹtɛd mítán ai mim̀bɛ́ mílɛ́: m̀bɛ́ Gad, m̀bɛ́ Asher, m̀bɛ́ Neftalí. 35Ńkɔ́dɔ̄ná ásə ǎ ngakə kwí mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ bakúda awômo ai mwom. Hála Yoyakim, ǹkúkúmá Yúda, a ḿbələ yǎ édzōe mim̀bú mílɛ́, ńdɔ Nabukodonosor, ǹkúkúmá yā Babilón, á ngāzu bwé bītá á Yērúzalɛm, a mǎn dilǐ bod bə́sə á dzāl étē. Ǹtondôbə a kalán nye Yoyakim, ǹkúkúmá Yúda, á mɔ́, ai abuí byə́m yā Ndâ Zambá; a mǎn kə ai byá á Babilón, bí ńtɔ̄á ákūmá bəzambá bóé. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākad Ashpénaz, ǹdzóe myǎg, naa á tɔb nyé bə̄ndómán á mə̄ndá míńkúkúmá ai miǹtómbā yā áyɔŋ Ísraɛ̂l : bəndómán bə́tē, təge ai atǎ, bə́ nyəbə ekob, bə́ yəmə m̀fǎŋ kálara, bə́ tɔ̄á mim̀fəfə́g mí bǒd yā myáyəan tə́bə̄ ńkūkúmá á mís; a béndé fə̄ nâ bə́ yə́gə́lə̄ bɔ́ngɔ́ bə́te akomodó ai ǹkɔ́bɔ̄ kaldéan. Ńdɔ̄ fə ǹkúkúmá á ngābéndē nâ bə́ kad bɔ́ və̄ bídí émēn ā dí ai mə́nyú émēn ā nyú. Bâyi bɔ́ tɔ̌ŋ nālá mim̀bú mílɛ́, ósúsúa yə̄ nâ bâzu tə́bə̄ ńkūkúmá á mís. Bə́ndómán bə́ ngátɔ́b bā, mvôg Yúda bə́ ngábə̄ étē bod bə́nyi, móé nâ, Daníel, Hananya, Mishael, Azarya. Ǹdzóe myǎg á ngāyole bɔ́ mwé: Daníel a yolé naa Belsthasar, Hananya a yolé naa Shadrak, Misael a yolé naa Méshak, Azarya nâ Abed Négo. 8Ńdɔ Daníel a ngáyíli ai ǹnə́m wóé naa, ǎ yǐ kig bəgə éboe ai bidí bí ńkúkúmá ai é wɔ̂n ǎ kadəgə nyú; ǎ ngakogolan ai ǹdzóe myǎg naa tə a nɔd nyé nâ á bə̄gə eboě tē ai bídí bī. Ńdɔ Zambá á ngābɔ̄ nâ é mod nyɔ́ á wog Daníel m̀bəŋ, á yěn fə̄ nyé ngɔ́l. Nyé ai Daníel nâ: “Mambáda ǹtí ǹkúkúmá wama, amú émēn nye a ngábénde ma nâ mə́ kad mínā və́ bídí bī ai mə́nyú mā: ngə́ ā kə mínā yén ánā mīńkód mińkód, é bɔ́ngɔ́ bə̄vɔ́g bə́ bə́ bə̄lə́ ḿbəmbə nyɔ́l, mə zǎ tádi ai dɔ́ yá?” Ńdɔ Daníel ǎ kad é mod bə́ ngátə́lē nə́ á dzóē bɔ̄ ai nyé Ananya ai Mishael ai Azarya, nâ: “Tám kyəge ai bitúgā bíe, á tâŋ məlú áwôm, o vâ bía hə bitutuga ai məndím; ó və̄gān məsú máán ai émā bə́ndómán bádí bīdí bí ńkúkúmá, eyɔ̌ŋ tē hḿ wāyi yəm ḿból wābɔ ai bitúgā bíe”. Ńdɔ a ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ wábán, a kyəgé bɔ məlú áwôm. Á mvús məlú áwôm, bə́ ḿbə̄lə́ ḿbəmbə nyɔ́l á lodo é bɔ́ngɔ́ bə́sə bəvɔ́g yā bə́ dzâ bidí bí ńkúkúmá. Nâ, ńdɔ̄ hḿ ńdzóe wabán nyɔ̄ á ngāfɔl bɔ́ bīdí : a vǎ bīdí ai wɔ̂n bə́ ngábéndē nə́ á kad bɔ́ və̄, ǎ ngavə́ bɔ hə bitutuga. Ńdɔ Zambá á ngāvə́ bə́ndómán bə́nyi bá ńlō kálara, ai akə́ŋ ásə, a dzálí fə̄ bɔ́ ai fəg. Daníel a ngábə́ bələ́ fə éfáī yā timi é mam bod báyén á ńlō ai éma báyəm á bīyə́yə̄m. Ǹnyie anə́ é zuli ǹkúkúmá Nabukodonosor a ngákad nâ bə́ zū nyé lə́dē bɔ́ngɔ́, é ngākwí, ńdɔ̄ bə́ ngázū nyé ai bɔ́. Ǹkúkúmā ā ngalɛ̂ ai bɔ́, á bə́ndómán bə́sə̄ bá, təge ai ényɔ̄ ā vəgan ai Daníel ai Ananya ai Mishael ai Azarya. Bə́ ngasyé hḿ ńkūkúmá; á dzam ásə yā fəg ai á ńyəmán yā ńkūkúmá á ngāsílī bɔ́, ǎ ngayén bɔ fəg biyɔŋ awômo a lodo miǹgəngán mísə ai bəbɔ̌ məsimbá yā bə́ ngábə́ tɔá édzōē dzíé ésə. Daníel a ngátɔbɔ válā a kələ kwí á ḿbú ósú ńkúkúmá Sirus. Á ḿbú bɛ̄ɛ̄ yā édzōe Nabukodonosor, ńdɔ Nabukodonosor a ngáyəm biyə́yə̄m. Ńdɔ məkǐ mə ngátsíg nyē á fyɛ́, a təge fə bǎd būdī dís. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābéndē nâ miǹgəngáŋ, ai miǹkúg, ai Bəkaldéan bə́ tógán, bə́ kad ǹkúkúmá bīyə́yə̄m bíé. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ bə́ kōmó étīē á mís mə́ ńkúkúmá. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai bɔ́ nâ: “Mə ngáyəm biyə́yə̄m, ńdɔ məkǐ mə́ ngátsíg mā á fyɛ́, mə̌ ngatám hḿ naa mə́ yəm bīyə́yə̄m bítē.” Ńdɔ Bəkaldéan bə́ ngádzó ai ǹkúkúmá a ǹkɔbɔ araméan nâ: "Ǎ ńkūkúmá ! Nyiŋí kɔ́m ! Lɛ̂gɛ bitúgā bíé biyə́yə̄m bíe, eyɔ́ŋ te byǎyi wa byá timi." Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāyalan, nyé ai Bəkaldéan na: "Malíg mína anyu dáma; ngə́ mī ḿbɔ̌ təge ma kǎd bīyə́yə̄m byáma aná ai mətimí yā étē, bâyi mína mǎn saŋ, məndá máán mə́ və̄ŋán və m̀bɔdɔg m̀bɔdɔg. Hədá, ngə́ mī kād ma biyə́yə̄m byáma, ai mətimí yā étē, eyɔ̌ŋ te mǎyī mína və́ ábuí bifái ai ngul olugú. Kadán hḿ ma biyə́yə̄m byáma ai mətimí yā étē." Bɔ́ ai nyé naa: "Ǹkúkúmá á kād hḿ bītúgā bíé bīyə́yə̄m bíé, eyɔ̌ŋ tē byāyī nyé bya timi." Hədá, ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai bɔ́ nâ: "Mə tálā nâ myǎyi tə́ hə nâ ngə́ myādzâ abǒg, tɔ anə́ myāyəm nâ ǹkɔ́bɔ̄ wáma ó kwí yǎ á ngə́ə́ŋ: ngə́ mī ḿbɔ̌ təge ma kǎd bīyə́yə̄m byáma aná, myǎyi bi ákyaí endə́gələ dá, ńdɔ mǐ mān bɔ ésɔ̌g naa mínā bə́sə mǐ kad miǹnǎl ai miǹkɔ̄bɔ̄ mí mvol á mís máma, ǹtíé tē abǒg dɔ̂ lə́ lodo, ású tē hḿ, kadán ma biyə́yə̄m byáma, eyɔ̌ŋ te mǎyi yə̌m naa mǐ nə̄ fə ma dzǎm kǎd mətimí yā étē." Bəkaldéan bɔ́ ai ǹkúkúmá naa: "Tɔ mod m̀bɔ́g á sə́ kig dzǎm kúlī é dzam ńkúkúmá dī á sí mū ! Amú tɔ ǹkúkúmá ziŋ m̀bɔ́g á sə̄ kig á sí mū, tɔ a nə ǹkóŋ ḿfē tɔ m̀fé, á bə̄ kig sílī ńgəngáŋ, ngə́ ńkūg, ngə́ mān Kaldéa ziŋ ákyāí ńsílí dī. Ńsílí ńkūkúmá ā síli ó nə ayé, mod ziŋ ǎ bə̄lə́ kig ngul yə ákūlī wā á mís mə́ ńkúkúmá, səsalá fɔ̄ɔ̄ hə bəzambá yā bə́ tɔ̄á kig á zāŋ bǒd binama." Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ ńkūkúmá á ngāman fam, a béndé naa bə́ man wé mim̀fəfə́g mísə̄ yā Babilón. Á kwí ábēndé tē lə́ ngákwí, bə́ ngádzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ Daníel ai biyɔŋ bíé nə́ bə́ man bɔ́ wē. Hədá ńdɔ Daníel á ngākɔbɔ ǹkɔbɔ okálá ai ǹkɔbɔ fəg ai Aryok, ǹdzóe bəzimbi bə́ ǹkúkúmá, hála a tíe yǎ naa a kə wé mim̀fəfə́g yā Babilón. Ńdɔ á ngādzó ai Aryok, ǹdzóe bəzimbi bə́ ńkúkúmá naa: "Ású dzé ńkūkúmá ā tə́le é mvéndé nyi avól avól nā ?" Aryok ǎ ngatíe Daníel ndɔ́ŋ, ńdɔ Daníel á ngákə sílī ńkūkúmá nə́ a tam nyé və̄ ábǒg ḿból yə̄ nâ á kūli ǹkúkúmá mətimí móé. Ńdɔ Daníel á ngādúgan a ndá, a mǎn kǎd Hananya, Mishael, Azarya, biyɔŋ bíé, é dzam dí, nyé ai bɔ́ nâ bə́ dzāi Zambá yǎ á yób nə́ á yen bɔ́ ngɔ́l, ású é ndīmba dzam nyí, nə́ tə Daníel ai biyɔŋ bíé byáwū fūfulu ai míḿfəfə́g mīvɔ́g yā Babilón. Ńdɔ fɔ́ɔ́ é ndīmbā nyí é ngākúlan Daníel éyə̄ŋ dzam á ngāyén ai alú. Daníel á ngākaŋ fɔ́ɔ́ Zāmbá yǎ yób. Ńdɔ Daníel a ngábodo ǹkɔbɔ, nyé na: "Olugú ai dzwé Zāmbá á bisəb bisəb amú fəg ai ngul byáwōge ai nyé. Énye ǎ fɔlan məbóg; énye ǎ kpe miǹkúkúmá, ényē fə a tə́le miǹkúkúmá, énye a və́ mim̀fəfə́g fəg, énye a və́ ébá báyəm sóŋ mam ǹyəmán mam. Énye a kúli é byə́m bí nə́ édɔ̄g ai ébí bí nə́ á məsoé; a yəm é mam mə́ nə́ á díbī étē, ábə̄ nyé ńgɔ mfyɛ́ ó tɔá. Mavə́ wa ngǎŋ mə luugǔ fə wa, ǎ Zāmbá bətará, ḿból ō və́ ma fəg ai ngul !Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, wa nyɔ́ ō bɔ̄ naa mə́ yəm é dzam bǐ sílí wā, ǒ mān bía kúlī mam mə́ ńkúkúmá.” Ńdɔ Daníel a ngákə̄ ábə Aryok yǎ ńkūkúmá á ngālóm nə́ á kə wé mim̀fəfə́g yā Babilón. Ńdɔ a ngányî, nyé ai nyé nâ: "Tə wawé bǒd yā Babilón. Nyílígi ma ábə ńkúkúmá, mə́ man nyé timǐ bīyə́yə̄m bíé." Ńdɔ fɔ́ɔ́ Aryok a ngábɔ̄ nâ Daníel á vólo kə́ kwī á mís mə́ ńkúkúmá, nyé ai nyé nâ: "Mə yén mod m̀bɔ́g é Yúdɛ̌n yā bə́ nə̄ á məkaban, a yi nâ a kad ǹkúkúmá mətimí yā bīyə́yə̄m. Ǹkúkúmá nyé ai Daníel yǎ bə́ ngávə mə̄bédán naa Belsthasar nâ: "Yə o bə́Iə́ ngul yǎ ákǎd ma biyə́yə̄m byáma ai mətimí yā étē ?" Ńdɔ Daníel a ngāyalan á mís mə́ ǹkúkúmá nyé nâ: "É ndímba yǎ ńkūkúmá ā dzə̄ŋ, mod ziŋ a ndzí kig bǐ ngul yə ákūlī dzɔ ǹkúkúmá, tɔ mim̀fəfə́g, tɔ miǹgəngáŋ, tɔ miǹkúg, tɔ bətsídan bə́sátǎn; hədá Zambá ḿbɔ̄g á nə á yób, énye a kúli mā ndímba, ényē fə a lə́dē ǹkúkúmá Nabukodonosor é dzam lə́ bə̄lə́ naa lə́ bɔban á məmaná mə́ sí. Bíyə́yə̄m yā ō yəm ai bíyə̄ŋ bí mam o və́ yén á ńlō, o bô á sí ênɔ̌ŋ, éḿbyā bí. "Ǎ ńkūkúmá, ábōg ō və́ bô ênɔ̌ŋ, ńdɔ miǹtsogán míé mí bɛ́d á yób á və́ndə́m ású é mam máyi sɔ́ á mvús, ńdɔ ǹkúli mam mə́ ndímba, a kúli wā é mam mázu. Mǎ ndímba te e kúlibán, təge ai nâ mə bələ́ fəg a lodo é bod bəvɔ́g, hə ású yə̄ nâ mə́ kad ǹkúkúmá mətimí yā étē ai nâ ó yəm áfə miǹtsogán yā ńnə̄m wóe. “Ǎ ńkúkúmá, o ngáyén, á ńlō, dzómō é mod evəgələ é tə́lə wa ósū, é fyɛgɛ eyə́gan, é tɔ̄á fə məsis. Ǹló évəgələ̌ tē ó ngábə́ mvɔ́d mvɔ̄d; ǹkug wóé ai binam bíé sílíba sílíba, abum díé ai bibog bíé ai məbɛ móé, bikie bikie. Məkǒl móé, m̀fág ḿbɔ̄g bikie, ḿfág ḿbɔ̄g vyə̌g. Ńdɔ o ngáyén anə́ ákɔ̄g láfámi ai ábēn, á kə́ dzimbǐ mə́kōl mə́ évəgələ mə́ ngábə́ mā nâ m̀fág ḿbɔ̄g ékie, ḿfág ḿbɔ̄g vyə̄g; á mān mɔ búg mə́sə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ é byə́m bísə̄ bí bí ngáman nyuŋulan éyɔŋ dzídzīá, tɔ nə́ ekie, tɔ nə́ vyə̌g, tɔ nə́ sílíba, tɔ nə́ mvɔ́d, bí ngakə byáyə̄lə anə́ bísáāg yā ábǒg ésəb á évūndī é mān kə ai byá; vóm tē ó lígí hə sí sī. Ákɔ́g á ngábúg évəgələ dí á və̄ŋán mod ǹkǒl, á yāmán ai sí ésə. Biyə́yə̄m bíē á bīlí. Ńdɔ̄ á byāzu və́ mətimí yǎ étē, á mís mə́ ńkúkúmá. O nə ǹkúkúmá míńkúkúmá mísə, amú Zāmbá yōb á ngāvə́ wa miǹnam ai edzóe ai ngul ai dúmá; a kalán wā bɔ́n bə́ bod ai tsíd yā məfan, ai anɔ̌n yā yób, nə́ ó dzóē bísə, tɔ bí nə̄ vé, tɔ bí nə̄ vé: wa hḿ ó nə̄ ńlō mvɔ́d. Á mvús dzoe edzóe efə́ yâyi tə́bə təge ai dzɔ́ ngul anə́ éńdzōe, á mvús hālá, édzóē lálā yâyi sɔ́ é tɔ̄á ngul anə́ élūn; yâyi dzóē sí ésə. Edzóe éfə́ yáyi sɔ́, édzí nyina, é tɔ̄á anə́ ékie. Ḿból ékie yábúg, é təəgə̌ fə̄ dzóm ésə, éyə̄ fə edzóē tē yáyi búg, é təəgə̌ fə̄ dzóm ésə̄ nálā. Ḿból ō yén məkǒl ai anyǔ yā məkǒl bǐ tɔ̄á ḿfāg ḿbɔ̄g vyə̄g, ḿfág ḿbɔ̄g ékie, nálā wâtian nâ edzóē tē yáyi kabǎn ngab ngab; hədá yáyi bɔ̌ ngul anə́ ékie, ḿból ō və̄ yén é tɔ̄á ḿbāmán ai vyə̌g. Ḿból ányǔ yā məkǒl lábə́ ḿfāg m̀bɔ̄g ékie, ḿfág ḿbɔ̄g vyə̄g, éyə̄ fə edzóē tē yáyi bɔ̌ nálā, é tɔ̄ā ngul é tɔ̄á fə ǹtəgán. Ḿból ó və́ yén ékie m̀bámán ai vyə̌g, nálā wâtian nâ, bidzóe bítē byâyi lad ai məlúgūná, hədá byáyǐ kig lád, ḿból fə ekie yásə́ kig dzǎm lád ai vyə̌g. Ábǒg bídzóē bítē ńgɔ Zambá yób ā yi tə́lē édzóē é nə́ tə man, édzóē yáyǐ kig kə á mɔ́ mə̄fə́, édzóē yáyi búg, é mān fə təgə̌ bídzóē bísə̄ bílī; ébēn é tə təgəbə. Ákɔ́g ó ngāyén a fumiŋi ai ábēn á ńkǒl ā yōb á lə́ ngáman búg vyə̄g ai elún ai sílíba ai mvɔ́d, mətimí yǎ étē á mā: Zambá émēn ā lə́dē ńkūkúmá é mam máyi lígí mâbɔban, á mvús dzīé; biyə́yə̄m bíē bí nə̄ étē, ńdɔ̄ fə mətimí yǎ étē mə́ nə̄ bə́bə́lá.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkúkúmá Nabukodonosor a ngábudubu ai ású á sí, a lúī ńlō á mís mə́ Daníel. Ńdɔ a ngábéndē nə́ bə́ zū nyé və̄ bīfái ai mətúnuŋǎ yā mányum m̀bəŋ. Ǹkúkúmá nyé ai Daníel nâ: "Á bə́bə́lá, Zambá wāŋán énye a nə Zāmbá bəzambá, amú ō bī ngul yǎ ákūlī é ndímbā nyi." Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkūkúmá á ngābɛ́de Daníel mod ǹkóŋ ńnēn, a fáí fə̄ nyé ábuí mim̀bəmbə bífái. A tə́lé nyē ngɔ́mɔna yǎ éfās ńnam ésə̄ yā Babilón, a tə́lé fə̄ nyé ńdzōe mim̀fəfə́g mísə̄ yā Babilón. Ńdɔ Daníel a ngásíli ǹkúkúmá zāg, ńdɔ a ngátə́le Sadrak bân Mésak ai Abed Négo bīvɛ̂d mǎn yā éfas ńnǎm yā Babilón, Daníel nyémēn nyé á lígī élum ńkúkúmá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkūkúmá Nabukodonosor a ngákom evəgələ mvɔ́d, á ńtīē mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ məwóm mə́saman, á ndam mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə́saman; ńdɔ á ngātə́lē dzɔ́ a ḿbōmbō sí yā Dura, éfās ńnǎm yā Babilón. 2Ńdɔ ǹkúkúmá Nabukodonosor a ngábánda miǹtómba miǹnén, bədzóē bənén ai bəngɔ́mɔna, bələ́b yā édzōe, bəkála bə́ akúmá, bətsíg mińtól, bəlóya, ai bədzóē bə́sə̄ yā bifas bí ńnam nə́ bə́ zu éfūbū évəgələ̌ yā ńkūkúmá a ngátə́le. 3Ńdɔ fɔ́ɔ́ mīńtómba miǹnén, ai bədzóē bənén, ai bəngɔ́mɔna, bələ́b yā édzōe, bəkála bə́ akúmá, bətsíg mińtól, bəlóya ai bədzóe bə́sə̄ yā bifas bí ńnam bə́ ngáman tógan ású éfúbu évəgələ̌ yā ńkúkúmá Nabukodonosor a ngátə́le, ńdɔ̄ bə́ ngáman tə́bə ósū évəgələ̌ yā Nabukodonosor á ngātə́le. 4Ńdɔ ǹkalan ǹkɔ́bɔ a ngávə́ kíŋ ai ngul ésə, nyé nâ: "Mína məyɔŋ, miǹnam ai miǹkɔ́bɔ, ábéndé yā bə́ ngábénde, éńdɔ̄ dí: 5ǹnyie anə́ myāyi wóg kíŋ ǹlag, ǹdiŋ, mvɛ́d, engɔmbí, tíŋīlí, andzáŋ ai akyaí éboboma mə́zíg ésə, myǎyi búbudu á sí, mǐ ngalugu évəgələ mvɔ́d yā ńkūkúmá Nabukodonosor a ngátə́le. 6É mod ósə ǎ yi bɔ̌ təge búdubu á sí, təge və́ ólugú, bâyi nyé woa étīe etíé á ḿbuŋ ndóan." 7Asú tē, ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ məyɔŋ mə́sə mə́ ngáwóg kíŋ ǹlag, ǹdiŋ, mvɛ́d, engɔmbí, tíŋīlí, andzáŋ ai akyaí éboboma mə́zíg ésə, bod bə́sə, məyɔŋ mə́sə ai miǹkɔ́bɔ̄ mísə bə́ mān fɔ̄ɔ̄ búdubu á sí bə́ ngálugu évəgələ mvɔ́d yā ńkūkúmá Nabukodonor á ngātə́le. 8Hədá, ńdɔ Kaldéan bəvɔ́g bə́ ngákə sɔ́man Yúdɛn. 9Bɔ́ ai ǹkúkúmá Nabukodonosor na: "Ǎ ńkūkúmá ! nyiŋí kɔ́m ! 10Ǎ ńkúkúmá, o ngálóm ábēndé naa é mod ósə a wóg kíŋ ǹlag, ǹdiŋ, mvɛ́d, engɔmbí, tíŋīlí, andzáŋ ai akyaí eboboma mə́zíg ésə, a bələ́ naa a búdubu á sí á luugǔ fə evəgələ mvɔ́d, 11é mod ǎ bɔ̄ təge búdubu á sí, ǎ ngavə́ ólugú, a yəan woaban á ḿbǔŋ ndóan. 12Bəbə́gə̄ Yúdɛn yā ō ngātə́lē nâ bə́ bə̄bə mǎm yā éfas ńnǎm yā Babilón: Shadrak, Méshak ai Abed Négo. Bod bə́tē bá ndzí kig bísī mə̄béndé móe, ǎ ńkūkúmá; básyē kig Zambá woe, ńdɔ̄ fə̄ bá ndzí kig lugu évəgələ mvɔ́d yā ó ngātə́le." Ńdɔ fɔ́ɔ́ Nabukodonosor á ngāman liŋan, a lómó lóē Shadrak, Méshak ai Abed Négo. Étīe etíé ńdɔ bə́ ngákə ai bɔ́ ábə ǹkúkúmá. 14Nabukodonosor nyé ai bɔ́ nâ: “Ǎ Shadrak, Méshak, Abed Négo, yə á nə̄ tóé naa myǎsyē kig bəzambá báma, təge lugu évəgələ mə ngátə́le ngǎ ? 15Yə myǎyə́bə̄ nâ, hə ǹnyie anə́ myāyi wóg kíŋ ǹlag, ǹdiŋ, mvɛ́d, engɔmbí, tíŋīlí, andzáŋ, étīe etíé mǐ lúí mīǹló á sí, mǐ ngálugu évəgələ mə ngátə́le? Ngə́ myāyi bɔ̌ təge dzɔ́ lugu, myǎyi woaban etíe etíé á ḿbuŋ ndóan; Zambá ḿfē ā yī mína nyii á mɔ́ máma ?" 16Ńdɔ Shadrak, Méshak ai Abed Négo bə́ ngáyalan Nabukodonosor nâ: "Ású dáán, m̀fí ó sə́ kig nâ bǐ yālán wa ńsílí vīlí. 17Ngə́ é Zāmbá wāān yǎ byāsyé á bələ́ ngul yǎ ányii bíā á ḿbuŋ ndóan, a yi bía nyii, ǎ ńkūkúmá ! 18Tɔ̌ kig a ndzí kig bía nyii, ǎ ńkūkúmá, yəmə́ naa byǎyǐ kig syé Zāmbá woe, tɔ évəgələ mvɔ́d ó ngātə́le, byǎyǐ kig dzɔ́ lugu." 19Ńdɔ fɔ́ɔ́ ǹkúkúmá Nabukodonosor á ngāman fám ai olún, ású díé á və̄ŋán fə akyaí étām ású Shadrak, Méshak ai Abed Négo. Ńdɔ a ngábéndē nâ bə́ súlu m̀buŋ ndóan, ó yoŋ biyɔŋ zamgbál a lodo anə́ wákad yóŋ, 20ai nâ miǹgungúl mí bǒd yā ńkān bítá wóé bə́ tīndi Shadrak, Méshak ai Abed Négo ngadag bə́ wōā bɔ́ á ḿbuŋ ndóan. 21Ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ fǎŋ ngadag á miǹdzɔmbɔ mí kód myábán, ngob, miǹtóm ai biwɔ́man byábán, bə́ wōā bɔ á ḿbuŋ ndóan étē. 22Amú ábēndé ńkúkúmá á ngābə́ kig fyanga, ndóan e ńtɔa yǎ fə eyə́gan áyóŋ, ńdɔ ǹkabag ndóan ó ngaman dígī é bod bə́ ngábə́ bəgə́ Shadrak, Méshak ai Abed Négo. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ é bod bə́lɛ́ bā: Shadrak, Méshak ai Abed Négo, bə́ ngáku á ḿbuŋ ndóan étē m̀faŋán ai ngadag ésə. 24Bə́ wulugu á zāŋ miǹkabag mí ndóan, bə́ luugu Zambá bə́ kaŋa Ǹtondôbə. 25Azarya, tə́tə̄lə́ á zāŋ miǹkabag mí ndóan étē, ǎ ngakogolan, nyé nâ: “Olugú ai wa, ai ongəmə́ ásə ǎ Ńtondôbə Zambá bətará, dzwé dóe á lūgúbán á ńnomó étɔ̄á. amú ó nə̄ sósōó é mam mə́sə o ngábɔ ású dáán, mim̀bɔán míé mísə̄ mí nə̄ bə́bə́lá məzěn móe mə́sə, tə́tə̄lə́, miǹtóI míé mísə̄ mí nə̄ bə́bə́lá. O ngátsíg ǹtól bə́bə́lá á é mam mə́sə o ngábɔ nâ mə́ tóbán ai bíā, ai m̀fúfúb tísɔ̌n bətará, Yērúzalɛm, amú ó ngábəlan ai bía á bə́bə́lá ai á tə́tə̄lə́ ású miǹsə́m myáán. Owé, bǐ ngásə́m, bǐ bɔ̄ ábé, ai ńlúmán bī ngálúm wā mvús. Owé, bǐ ngásə́m fɔ̄ɔ̄ ábuí, təge vógolǒ mə̄mvéndé móe, təge mɔ́ nyie, byǎ ndzí kig dzálā édzí bə́ síligi bíā ású ḿfí wáán. 31Owé, é mam mə́sə ó ngābɔ nâ bǐ tóbán ai mɔ, é mam mə́sə o ngábɔ̄ bíā, o ngábɔ̄ mɔ́, ai ǹtól bə́bə́lá. O ngádzoge bía á mɔ́ mīǹzízíŋ myáán, bǒd yā bə́ nə̄ təge ai ǹgúmā mvéndé, byə̌m bə́bə̂ bə́ bod ai á mɔ́ mə́ ḿbə̂ ǹkúkúmá, ényɔ́ ā daŋ abé á sí ndon mū. Ńdɔ̄ hḿ ámōs yə aná, byǎ sə́ kīg fə dzǎm yáī ányu, osɔ́n ai osáma bí ńtɔa yǎ ngab ébá básyē wā bə́ luugǔ fə wa. É éh ! Tə wadzóge bía edzodzógé ású dzwé dóe, tə watsam elad amvóé dzóe 35tə wavaa fɔ́ɔ́ mvam dzoe ai mvóé dzoe Ábrahám ai etúgā dzóe Ízag ai m̀fúfúb wóe Ísraɛ̂l yǎ ó ngākag étítíb mvɔŋ bod anə́ átítiě yā yób, anə́ ńsə̄lə̌g yā ńtsāg máŋ. 37Ǎ Ńtondôbə, bíā bá bī nə́ ábɔ̄d á lodo mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g, bíā bá byākúban ósáma aná á ńgūmā sí ósə, ású míńsə́m myáán. Éyɔŋ dzí, tɔ ǹkúkúmá, tɔ profɛ́d, tɔ ǹtómba, dzyá yâbɔbɔ̌ fə, mə́túnuŋa bádígi təgě fə ai mɔ́, tɔ zəzə mə́túnuŋa, tɔ bifái, tɔ otú, tɔ é vóm bēn yə̄ nâ bə́ və wa mətúnuŋa, ású yə̄ nâ bǐ bi mvɔ̌m dzoe, təge ai wá. Yə́bə́gə tə́, ńsīsīm yā ó dzugi yǎ vī, ai ńnə́m yā ó kúban yǎ ósāma ví anə́ mīḿkpə́l bilɔm zɔg ai bə́yóm bə́ nyag, anə́ miǹkunda mí bɔ́n míńtómbá mə́vɔ́ŋ, m̀ból tē ńgɔ mətúnuŋa máán mə́ bɔ̄ɔ̄g ámōs yə aná á mís móe. Ó yə́bə tə́ naa bǐ toŋ wa á dzam ásə amú é mod ósə ǎ fidi wa a nə eki təge sáma. Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí byǎfudi ǹnə́m átǒŋ wā, ámbádā wā, ádzə̄ŋ ásū dóe. Tə wadzóge bíā ósɔ̄n étē, bəlán ai bía ai ǹnə́m évūvoe wóe ai abuí mvam dóe. Nyǐgī bíā anə́ biyə̌ŋ bí mam bíe bí nə́, ńdɔ̄ fə váá dzwé dóe olugú ǎ Ńtondôbə. Bə́ kābán osáma, ébá bábɔ bitúgā bíe abé, osɔ́n ó bi bɔ́, bə́ man dzɔlan təgě fə ai fím á nyɔ́l, bə́ man təg, təgě fə ai ngul. Bə́ yəm nâ Zambá á nə etám hə wa, wa etám ó nə̄ Ńtondôbə, á dúmá á ńgūmā sí ósə !” Dziá bə́mvóé bə́ Daníel bə́lɛ́ É Bod bə́ ńkúkúmá yā bə́ ngáwoa bɔ́ á ndóan bə́ ngábə́ hə á sūlū ndóan, bə́ woaga m̀bɔ́n, ai otú ai ndzaag. Ǹkabag ndóan o bɛ́də́ á yób á tâŋ mɔŋɔlɔ mə́ mɔ́ mə̄wóm mə́nyi ai ebǔl. Ḿból ē yamaŋan, ndóan ě ngakə yadígī Bə́kaldéǎn yā bə́ ngábə́ á mgbág hālá. Hədá, ńdɔ éngəlɛs Ǹtondôbə á ngāsus á ḿbuŋ ndóan étēde ábə Azarya ai biyɔŋ bíé; ńdɔ á ngavaa ǹkabag ndóan. Ńdɔ a ngávúndu evúvoe ḿfəb anə́ ómyama; ndóan təge bɔ́ nâmbǎ tɔ tsətsad, təge bɔ́ bɔ̌ mīńtyé ngə́ məsis. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákə kíŋ dzīdzīá, bɔ́ bə́sə̄ bə́lɛ́, bə́ ngáyia biá, bə́ luugu Zambá, bə́ kaŋǎ fə̄ nyé á ḿbuŋ ndóan étē, bɔ́ nâ: "Maa á bɔ̄ ai wa ǎ Ǹtondôbə, Zambá bətará, olugú ai ongəmə́ bí bɔ̄ɔ̄ ai wa á ńnomó étɔa ! Maa á bɔ̄ fə ai m̀fúfúb dzwé dúmá dóe: olugú ai ongəmə́ bí bɔ̄ɔ̄ ai dɔ́[1] á ńnomó étɔa ! Maa á bɔ̄ ai wa á tə́mpɛl m̀fúfúb dúmá dóe, bə́ dzə́mə́le wa, bə́ luugǔ fə wa á ńnomó étɔ̄á ! Maa á bɔ̄ ai wa, wa yǎ wāsóŋ bīdɔ́g bí mǎŋ á ó tɔá á bəkérúbim á yób, ńdɔ̄ hḿ lugúbán ó bɛ́débāān fə a lodo dzóm ésə á ńnomó étɔ̄á ! Maa á bɔ̄ ai wa á étɔá ńkúkúmá yā édzóē dzóe, ńdɔ̄ áfə bə́ dzə́mə́le wa bə́ luugǔ fə wa á ńnomó étɔ̄á ! Maa á bɔ̄ ai wa ébās yób, ńdɔ̄ áfə bə́ dzə́mə́le wa bə́ luugǔ fə wa á ńnomó étɔ̄á ! Mim̀bɔán mí Ńtondôbə mísə, váán Ǹtondôbə maa;dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Mínā yób, váán Ǹtondôbə maa;dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Mína běngəlɛs bə́ Ńtondôbə, váán Ǹtondôbə maa;dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Mə́ndím mə́sə̄ yā yób á yād[2]; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Miǹkán bítá mí Ńtondôbə mísə; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Ńló dzóbo ai ngɔn; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Atítiě yā yób; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Mvəŋ ésə ai ebúa; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bivúndū bísə; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Ndóan ai bidídiga; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Avə́b ai ndúgúdu; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Oyon ai mətâg; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Məlú ai məmǒs; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! M̀fyɛ ai dibí; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bifén mə́ndím ai eyɔ̌n; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bibǎŋ mə́ndím ai sud məndím; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Fɛ́lə́fɛs ai miǹkúd; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Sí é lūūgu Ǹtondôbə; é dzə́mə́lə̄ nyé e ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá! Miǹkǒl mīnén ai émí mītɔ̄g; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bibəbɛga bísə̄ yā sí; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Máŋ ai aswé ánēn; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bitam; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bekɔ́kɔ̄s ai é dzóm ésə̄ yányiŋ á mə̄ndím étē; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Anɔ̌n ásə́ yā yób; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Tsíd məfan ésə ai batsítsídi; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bɔ́n bə́ bod; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Ísraɛ̂l, váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bəfada; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bəsíé bə́ Ńtondôbə; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Bəkón ai miǹsísīm bə́sósōō; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Mim̀fúfúb ai ébá bə́ nə́ édzɔdi nyɔ́l; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Hananya, Azarya ai Méshael; váán Ǹtondôbə maa,dzə́mə́lán nyé mǐ ngəməŋə̌ fə̄ nyé á ńnomó etɔá ! Amú ǎ nyīī bíā á tolendǒŋ, a kodé bía á mɔ́ mə́ Áwú, a vǎ bíā á miǹkabǎg yā ḿbuŋ ndóan, a kúlí bíā á zāŋ miǹkabag mí ndóan. Váán Ǹtondôbə ngǎŋ amú á nə m̀bəŋ, amú ǹnə́m ngɔ́l wóé ó nə kolé ! Mínā bə́sə̄ yā myālugu Ǹtondôbə, váán Zambá bəzambá maa; dzə́mə́lán nyé mǐ vāā nyé ngāŋ amú ǹnə́m ngɔ́l wóé ó nə kolé !” Ayəmə́ ásimbá Ńdɔ̄ ǹkúkúmá Nabukodonosor a ngáwóg anə́ báyia[3]; fəg e dzáŋá nyē âbum, a ndógódán fɔ̄ɔ̄ á sí. Ńdɔ a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ nyé ai bələ́b bóé naa: "Ngǎ byā ndzi woa bod bə́lɛ́ bə́ tɔ̄á ḿfaŋán ngadag á zāŋ ndóan ?” Bɔ́ ai nyé nâ: "Owé ! Ǎ ńkūkúmá !" Nyé ai bɔ́ nâ: "Ma á nyɔ mə mə tálá bod bə́nyi bə́ wulugu filí á ndóan étē, təge ai é dzóm yábɔ̄ bɔ́; ényɔ́ nyina a fulan ai mɔ́n bəzambá." Ńdɔ Nabukodonosor a ngásúbu babi á ḿfyām ḿbuŋ ndóan, nyé nâ: "Ǎ Shadrak, Méshak ai Abed Négo, bitúgā bí Zambá Mədaŋ Yóbo, kwíán, mǐ zu á ńsəŋ mú." Ńdɔ̄ hḿ Shadrak, Méshak ai Abed Négo bə́ ngákwí ńsəŋ. Ńdɔ miǹtómba minén ai bəlóya ai bəngɔ́mɔna ai bəmvóé bə́ ńkúkúmá bə́ ngákóan nə́ bə́ yen é bod bá: ndóan ya ndzí kig bǐ ngul ziŋ á nyɔ́l dzābán, esǐl yā ńlō wábán yá ndzí kig díg, ǹdzɔmbɔ kód wábán wá ndzí kig tsénde, tɔ enyum ndóan ziŋ təge bɔ́ kwí á nyɔ́l. Ńdɔ Nabukodonosor a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ nyé nâ: "Olugú á bɔ̄ Zambá Shadrak, Méshak ai Abed Négo yǎ ā lóm éngəlɛs woé, a nyǐ fə bitúgā bíé yā bī ngáfídi nyé, bí tə̄bə́ vógolo ábēndé ńkúkúmá, bə́ yə́bə́ naa bávə̄ nyɔ́l dzabán a lodo anə́ básyē ngə́ álugǔ Zāmbá ḿfə̄, səsalá hə Zambá wābán. Ḿfág wáma, mə̌ və́ ábēndé naa: mína miǹnam, məyɔŋ ai miǹkɔ́bɔ̄ mísə, ébá bə́sə̄ yā ábə̄ mínā, á báyi kɔ́bɔ̄ ékɔ̄kɔbɔ ai Zambá Shadrak, Méshak ai Abed Négo, bâyi bɔ́ mǎn saŋ, mə vəŋán mə̄ndá mábán ḿbɔdɔg m̀bɔdɔg; amú Zambá ḿfə̄ á sə̄ kig dzǎm nyii ákyāí tē. " Ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá á ngābɔ̄ nâ Shadrak, Méshak ai Abed Négo bə́ bū­gúbán éfās ńnǎm yā Babilón. Biyə́yə̄m bí mod elé Ma, ǹkúkúmá Nabukodonosor, matám miǹnam, ai məyɔŋ ai miǹkɔ́bɔ yā sí ésə mvɔí ézɔb ézɔb ! Mə yén naa á nə m̀bəŋ nə́ mə́ kúlī mə́ndəm ai bīyə̄ŋ bí mǎm yā Zāmbá Mədaŋ Yóbo ǎ bɔ̄ ású dáma. Məndəm móe mə́ nə abím ánén ! Biyə̌ŋ bí mam bíé abím ngul ! Edzóé dzíé é nə́ édzōē kōlé, ewógē dzíé yâkalan á bisəb bisəb ! Ma, Nabukodonosor mə ngábə́ tɔá mvɔí dzama, mə búguban á ndá kúm dzama étē. Ńdɔ mə ngáyəm biyə́yə̄m: məkǐ mə́ tsígí mā á fyɛ́, ḿból mə̄ ngábə́ bô ênɔ̌ŋ, nyɔ́l ē ngabɔ ma á kib kib kib, é mam mə yéne á ńlō mə́ ngabɔ ma wɔ̌ŋ. Ńdɔ mə ngálom ábēndé naa bə́ zu ai ma mim̀fəfə́g mísə̄ yā Babilón nə́ mí zu ma timǐ bīyə́yə̄m bítē. Ńdɔ miǹgəngáŋ ai bəyəm ai bətsídan bə́bə̂ míńsísīm bə́ ngásɔ́; mə mǎn bɔ lɛ́ɛ̄ bīyə́yə̄m byáma, ákə̄ kwī bə́ təge ma byá timi. Ńdɔ Daníel, yǎ mə̄bédán mə́ ngábə́ naa Beltshasar, anə́ dzwé Zāmbá wama, á ngāzu ma tə́bə ósū, nyé yǎ ńsīsīm míḿfúfúb bəzambá ó tɔ̄á ábə̄ nyē. Ńdɔ mə ngálɛ̂ nyé bīyə́yə̄m byáma: "Ǎ Beltshasar, ǹkúkúmá miǹgəngáŋ, mayəm nâ ǹsísīm míḿfúfúb bəzambá ó tɔ̄á ábə wa, ai nâ ndímba ziŋ yǎkād kig wa. Bíyə́yə̄m yā mə̄ ngáyəm éḿbyā bí: Timíŋi ma byá. Ênɔ̌ŋ dzámā á yób, mə ngáyén biyə̌ŋ bí mam á ńlō. Mə ngáyén mod ǹtɔŋɔlɔ elé ó tə́lē á zə̄zāŋ sí. Élé dzī é nganán, é mān fib; é ngabɛ́d a kələ kwí ébās yób, é yénege á mə̄búg mə́ sí mə́sə. Kíé dzíé éyə̄gan ḿbəŋ, bibumá bíé éyə̄gan ábuí, é vâ mod ósə bidí, é vâ tsíd yā məfan evúvoe, anɔ̌n yā yób á zaa Ióŋ mūmbá á miǹtəm míé, ekokoma ésə̄ é nɔŋɔ etɔngɔ ábə̄ nyé. Ênɔ̌ŋ dzámā á yób, mə ngáyén biyə̌ŋ bí mam á ńlō, mə ngáyén: ḿfūfúb éngəlɛs ǹkála a suzu á yób. Ńdɔ á ngáyédan á yób étēde nâ: “Bǎn elé, tsígán miǹtəm míé, manáŋán wɔ́ndī kíé dzíé, mǐ wōa bibumá bíé á sí, tsíd é tub evúvoe dzíé, anɔ̌n, miǹtəm míé. Hə ǹnyie anə́ ékǔm ai miǹkǎŋ ḿbyā bī lígī á sí étē á mə̄súŋ bikie ai mvɔ́d, á bīlɔ́g yā mə̄fúb, omyamǎ yā yób ó man dzɔ́ wɔdan, bilɔ́g yā sí bí bɔ ngab dzié fǔfulu ai tsíd yā məfan. Ǹnə́m wóé wâyǐ kīg fə bɔ ńnə̄m mod binama, ǹnə́m tsíd ńgɔ̄ wáyī nyé və̂ban, məbǒg zamgbál mâyi nyé lod á yób. Ǹtól bə́kálā béngəlɛs bátsíg vīlí, oyílí míḿfúfúb myáyílī vílī, ḿból yə̄ nâ ékokoma ésə̄ yǎ é və̄ə̄ é yəm nâ Mədaŋa Yóbo énye a wóge ai édzōe məyɔŋ mə́ bod, a və́ dzɔ̄ é mod nyémēn ā diŋ, a bə́de bədib esámbá yā bod.” Bíyə́yə̄m yā ma Nabukodonosor, ǹkúkúmá mə̄ ngáyəm éḿbyā bílī. Ḿfág wóe, ǎ Beltshasar, timíŋī hḿ mā byá, amú tɔ m̀fəfə́g ḿbɔ̄g yā áyɔŋ dáma wá ndzí kig byá yə̌m timi, hədá wa o nə byá dzǎm timi, amú ǹsísīm míḿfúfúb bəzambá ó tɔ̄á ábə wa.» Ńdɔ Daníel yǎ bə́ lóege nâ Beltshasar á ngátádi ku ávə̌m mān éban, miǹtsogán mī ngabúlan nyé á ńlō. Ǹkúkúmá á bōdó ńkɔ́bɔ, nyé nâ: "Ǎ Beltshasar, tə waku avə̌m ású bīyə́yə̄m bī ai mətimí yā étē.” Beltshasar nyé nâ: "Ǎ Māntí, bíyə́yə̄m bī bí bɔ̄ɔ̄g ású ébá básíŋ wā, mətimí yā étē ású míńzízíŋ míé ! Élé ó ngāyén dzīlí, é tɔ̄á ánēn ai ngul ai ayǎb, é kələ namba ébās yób, é yénege á sí ésə, é bə̄gə́ mim̀bəmbə mí kíé ai abuí bibumá, bídí ású bod bə́sə, ai tsíd məfan yázu tɔbɔ évúvoe dzíé á sī, anɔ̌n á lóŋo mumbá á miǹtəm míé: elé tē é nə wa, ǎ Ńkúkúmá, ḿból ó ńtɔa yǎ mod néne ai ngul, dúmá dóe lánēn a kələ kwí á bībās bí yób, édzōe dzóe é yaman yǎ á kələ kwí á ńnyie sí. Ḿfág éyə̄ŋ ńkúkúmá á ngāyén: m̀fúfúb éngəlɛs ǹkála yǎ ā sɔ̂ á yób, á kɔ́bɔgɔ nâ: "Bǎn elé, tsígán dzɔ̄, hədá lígán ekǔm ai miǹkǎŋ á sí étē á mə̄súŋ bikie ai mvɔ́d á bīlɔ́g yā mə̄fúb, omyamǎ yā yób ó man dzɔ wɔdan, ngab dzié é bɔ ai tsíd yā məfan, a kələ kwí anə́ məbǒg zamgbál máyī nyé lod á yób. Mətimí yā étē émɔ̄ hḿ mā, ǎ ǹkūkúmá, ai ǹtól Mədaŋa Yóbo yǎ ó ngāsɔ́ ású mānti ǹkúkúmá: bâyi wa tsídan á zāŋ bod, etɔbɔgɔ dzóe é ńtɔ̄á ai tsíd yā məfan, wayi dí bīlɔ́g anə́ nyag, omyamǎ yā yób a yi wa wɔdan; məbǒg zamgbál mâyi wa lod á yób, a kələ kwí anə́ wāyi yə̌m naa Mədaŋa Yóbo a bələ́ édzōe á məyɔŋ mə́ bod ai nâ a və́ dzɔ̄ é mod nyémēn ā diŋ. "Ai ébúg dzī: "Dzogán ekǔm ai miǹkǎŋ mí élé", nálā wâtyan nâ: edzóē dzóe yâyi nyiiban ású dóe a kələ kwí anə́ wāyi yə̌m naa Yób á bə̄lə́ édzōē ésə. Asú tē, ǎ ńkúkúmá, yə́bə́gə mələ́bə́gá máma: fímíŋi míńsə́m míé ai mim̀bɔán mí sósōó, ai bəbə̂ bə́ mam bóe ai é ngɔ́l wāyi yén mīḿbúbúá, ású yə̄ nâ ó tɔ̄bɔ mvɔí kɔ́m.” Ńdɔ̄ é mam mə́sə̄ má mə́ ngáman tóban ai Nabukodonosor. Á mvús ngɔn awômo ai ébɛ̄, ǹkúkúmá á ngābə́ á wulugu á ńsəŋ ndá yób yǎ Babilón, a kələ a kɔ́bɔ na: "Sə é Babilón ńnēn mə̄ ngáIóŋ nyɔ̄ a nə́ á bɔ etɔbɔgɔ kúm dzáma, ai ngul ai fim dzama, ású átí yā dúmá dáma a ? A ngə́lə təge sui ńkɔ́bɔ̄ ví ânyu díé, kíŋ ē ngasɔ́ á yób étēde nâ: "Wǎ ó nə̄ ai ńkɔ́bɔ̄ ví, ǎ ńkūkúmá Nabukodonosor. Edzóē ńkúkúmá é kódo yǎ wā á mɔ́. Bâyi wa tsídan á zāŋ bod, etɔbɔgɔ dzóe yâyi bɔ ai tsíd yā məfan, wayi dí bīlɔ́g anə́ nyag, a kələ kwí anə́ wāyi yə̌m naa Mədaŋa Yóbo a bələ́ édzōe á məyɔŋ mə́ bod, ai nâ a və́ dzɔ̄ é mod ósə ǎ diŋ.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə ebúg tē é ngátóban étīe etíé ai Nabukodonosor: ńdɔ a ngátsídiban á zāŋ bod; ǎ ngadí bīlɔ́g anə́ nyag, nyɔ́l dzīē é mǎn bɔdi ai omyamǎ yā yób, esǐl é mān nyé náŋ á ńlō anə́ támbá ndoe, byé bíé anə́ byé bí ónɔ̌n. “Ábōg ábǒg lə́ ngátóban, ńdɔ ma, Nabukodonosor mə ngábɛ́dē mís á yób: ńdɔ fəg e ngádúgan ma sɔ́ âbum, mə̌ ngakaŋ Mədaŋa Yóbo, mə luugu, mə ngəməŋě fə̄ ényɔ́ yǎ á və̌ á ńnomó étɔ̄á, édzōe dzíé é nə́ edzóē kōlé, ewógē dzíé é nə̄ ású mim̀miě mí bod mísə. É bod bə́sə̄ bə́ nə̄ á sí bə́ nə̄ anə́ bálāŋabǎn kig á táŋ, a bəlan ai miǹkundǎ yā yób anə́ ā bəlan ai é bod bə́ nə̄ á sí, anə́ ḿból nyémēn ā yi. Mod a sə́ kig dzǎm tə́lē wɔ́ wóé ngə́ ákǎd kig nyé nâ: "Dzé wābɔ̄ dzí ?” Abǒg tē á bēn, ńdɔ̄ fəg e ngádúgan ma sɔ́ âbum, dúmá ai miǹkokoe bí dúgán fə ma sɔ́ ású ólugú etɔ̄á kúm dzáma; bələ́b báma ai mvindí bod dzáma bə́ ngadúgan ma lóe, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan ma tə́lē étīē ńkúkúmá dzáma, dúmá dáma á nganén hə ǹnénán. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ma Nabukodonosor, mawúmu, mataman, mə ngəməŋě fə Ǹkúkúmá yā yób, yā mim̀bɔán míé mísə̄ mí nə́ bə́bə́lá, məzěn móé mə́sə tə́tə̄lə́, nyé yǎ ā yəm dzɔdi ébá báwulu á mə̄bún étēde.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkúkúmá Belshasar a ngábɔ mod abóg bídí ású mīńtómbā mí bod míé; bə́ nə̄ há, bod akúda m̀bɔ́g. Ǹkúkúmá ā nganyú hḿ bīlām ai bɔ́. 2Ndúgúdu bilám ē ngāyī á tādi naa yábɛ́d nyē á ńlō, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāsílī nâ bə́ zū ai nyé kɔ́b mvɔ́d ai kɔ́b sílíbǎ yā ésīá wōē, Nabukodonosor a ngátɔ̄ī á Yērúzalɛm, ḿból yə̄ nâ bə́ nyu étē ai nyémēn ai miǹtómbā míé ai bəyál bóé ai bibɔ́n bíé yā ndá. 3Ńdɔ̄ á bə́ ngázu ai é kɔ́b mvɔ́d nyī ai kɔ́b sílíbǎ yā bə́ ngátɔ̄ī á Tə́mpɛl yǎ Yērúzalɛm, ǹkúkúmá ai miǹtómbā míé ai bəyál ai bibɔ́n bíé bə́ nganyú étē. 4Bə́ nganyú hḿ wɔ̂n, bə́ taag ai bəzambá bə́ mvɔ́d bábán, ai bəzambá bə́ sílílba bábán, ai bəzambá bə́ élun bábán, ai bəzambá bikie bábán, ai bəzambá bílé bábán, ai bəzambá mə́kɔ́g bábán. 5Bə́ ńtəm nâ, dzóm anə́ ányǔ yā mɔ́, é ngatil á ḿfǐm ndá ǹkúkúmá á mvús kə́ndəle. Ńdɔ ǹkúkúmá ā ngāyén ákul wɔ́ lə́ tili dí. Ngokod e suzú fɔ̄ɔ̄ nyé á nyɔ́l, ǹló ó kilan nyé á yób, a mǎn fɔ̄ɔ̄ dzɔlan, məbɔ́ŋ mə́ ngaladan. 7Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābám á yób étēde nə́ bə́ kə̄ nyé lóē bəyəm, Kaldéan ai bətsídan bə́bə̂ míńsísīm. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai mim̀fəfə́g yā Babilón naa: "É mod ósə ǎ yi yə̌m lāŋ ótil nyú, a kadá fə ma mətimí yā étēde, bâyi nyé bɔ́dī bīwɔ̄man bí nyangá bí viege, ai ngɔ́kɔbɔ mvɔ́d á kíŋ, bə́ tə́lé fə̄ nyé étie lálā yā édzōe.” 8Ńdɔ fɔ́ɔ́ mim̀fəfə́g mí ńkúkúmá mísə̄ mī ngábúgi, mí mān sɔ̄, ákə̄ kwī bə́ təge yə̌m lāŋ ngə́ átimi ńkúkúmá ótǐl tē. 9Ǹkúkúmá Belshasar ǎ ngakɔn fɔ́ɔ́ ḿbə̂ wɔ̌ŋ, a tséndé fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyɔ́l, bətí bóé bə́ mān ku avə̌m. 10Ńdɔ miníngá ǹkúkúmá[4] á ngānyían á ndá dīnā étē, ḿból á ngāwóg ńkɔ̄bɔ̄ ńkúkúmá ai bətí bóé; miníngá ǹkúkúmá nyé nâ: "Ǎ ńkūkúmá, nyiŋí á ńnomó étɔ̄á, tə miǹtsogán myábūlan wa ǹló, tə nyɔ́l yatsénde wa. 11Mod ziŋ a nə éwōgē dzóe: ǹsísīm míḿfúfúb bəzambá ó tɔ̄á ábə̄ nyé. Ábǒg ésōá, mod te á ngábə́ bələ́ ḿfyɛ, fəg ai ǹyəmán mam anə́ fəg bəzambá; ésōá, ǹkúkúmá Nabukodonosor a ngátə́lē nyé ńdzōe miǹgəngáŋ, ai bəyəm, Kaldéan ai bətsídan bəbə̂ míńsísīm[5], 12amú ákyaí ńsísīm étam ó ngábə́ ábə mod tě yā ńkūkúmá á ngāyole nâ Beltshasar, ǹyəmán ó tɔ̄á fə ábə̄ nyé, ai fəg ai akə́ŋ ǹtimán bíyə́yə̄m ai ǹkúlán mam mə́ ndímba. Étɔ̄á dzī hḿ, lómó naa bə́ kə lóē Daníel, eyɔ̌ŋ te ǎ yi wa mǎn timǐ bīyə́yə̄m bíe. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngálóe[6] Daníel, nə́ á zu timi ótil ví. Ńdɔ bə́ ngásɔ́ ai daníel ábə ǹkūkúmá. Ǹkúkúmá ā bōdó ńkɔ̄bɔ, nyé ai Daníel nâ: “Yə wa fɔ́ɔ́ ó nə̄ Daníel, m̀bɔ́g yǎ míńkóm yā tārá Nabukodonosor a ngásɔ́ ai myá á ńnam Yúda ? 14Bâkad ma nâ o bələ́ ńsísīm bəzambá á nyɔ́l, wayén óyǎb, o nə ǹyəm mam o tɔá fə m̀fə́fəg mod. 15Bə́ ngázu ai ma mim̀fəfə́g ai bəyəm nə́ bə́ laŋ ótil nyú bə́ tīmī fə ma wá, ákə̄ kwī, ńdɔ̄ ó kád bɔ ǹtimán. 16Mawóg bə́ dzô naa o nə ngul yǎ átimi ai ngul yǎ və̄ məsulí, ngə́ ó nə á fɔ́ɔ́ dzǎm lāŋ ótil nyú, ai átimǐ wā, bâyi wa bɔ́dī bīyé bí nyāngá bí viege, ai ngɔ́kɔbɔ mvɔ́d á kíŋ, o tə́bə́ fə étíé lálā yā édzōē dzáma.” 17Ńdɔ Daníel a ngábódo ǹkɔ́bɔ, ǎ ngakɔ́bɔ á mís mə́ ńkūkúmá, nyé nâ: "Bə́ dúgán wa bifáí bíe, ó və̄ fə̄ bod bəfə́ mân móé ! Ḿfág wáma, mazu láŋ ńkūkúmá ótil nyú mə́ tīmī fə̄ nyé wā. 18Ǎ ńkūkúmá, Zambá Mədaŋ Yóbo a ngávə́ ésōá Nabukodonosor étɔ̄á ǹkúkúmá, olugú, atí ai dúmá. 19É ngul édzōe a ngávə́ nyē e bɔ̌ naa, məyɔŋ ai bibəgé ai miǹkɔ́bɔ̄ mísə bí mbádā á mís móé: a wê é mod ósə ǎ diŋ wé, a dzoge nə́ á nyiŋ é mod ósə ǎ diŋi nâ á nyiŋ, ényɔ̄ á diŋ a bɛ́dé, ényɔ́ a diŋ a dzɔdí. 20Hədá ńdɔ ǹnə́m wóé ó ngávús, ǹsísīm wóé ó mān lɛd a kələ kwí á fúlú məbún, ńdɔ a ngávaaban étɔa kúm yā édzōē dzíé, dúmá díé á mān sanda. 21Ńdɔ a ngávaaban á zāŋ bod, ǹnə́m wóé ó və̄ŋán ńnə̄m tsíd; a kə́ tɔbɔ̌ fūfulu ai bǒzəlē məfan, ǎ ngadí bīlɔ́g anə́ nyag, nyɔ́l dzīē é mān bɔdi ai omyamǎ yā yób, a kələ kwí anə́ á ngāyəm nâ Zambá Mədaŋa Yóbo a bələ́ édzōē á bīwógē bí bod ai nâ a tə́lē édzōe é mod nyémēn ā diŋ. 22Ńdɔ̄ hḿ wa, Belshasar, mɔ́n wōē, wá ndzí kig dzɔdi ńnə̄m wóe, a fyáŋán bɔ̌ naa ǒ yəmə mam mə́tē mə́sə: ǒ bāān Ńtondôbə Zambá yōb, bə́ mān sɔ́ ai wa kɔ́b yā Ndá dzīē, mǐ nganyú bīlám étē, wǎmēn ai miǹtómbā míé ai bəyál bóe ai bíbɔn bí tɔ̄á wā á ndá; o tə́bə́, ǒ ngatag ai bəzambá bə́ mvɔ́d bóe, ai ébá bə́ sílíba, ai ébá mə́kɔ́g, bəzambá yā bə́ nə́ təge ai mís, təge ai məlɔ́, təge ai fəg; o lígī fə̄ nâ walugu é Zāmbá yǎ á bələ́ ḿhəbə wóē á mɔ́, ai məzěn mə́ ényiŋ móé. 24Ású tē hḿ Zāmbá ā lóm ákūl wɔ́ dī nə́ á til ótil nyú. 25Ótil wábə́ ńtilán ńgɔ̄ nyú: MENÉ MENÉ TÉKEL OU PARSÎN. Bibúg bítē byâtian nâ: “MENÉ” a tian nâ “TÁŋ”. Zambá ā láŋ yǎ mə̄lú mə́ édzóē dzóe, ńdɔ a tsíg yǎ dzɔ ǹnyie; “TÉKEL” a tian nâ “M̀VƏGÁN”: bávə̄g wa á ńlod, ńdɔ o nə́ évəvəs. “PERƐS”: a tian nâ “ǸKABÁN”: edzóē dzóē yáyi kaaban, bə́ və bǒd yā Média ai ébá yā Persia.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Belshasar a ngábénde nâ bə́ bɔ́di Daníel bíyé bí nyāngá byávie, bə́ bɔ́dī fə̄ nyé ngɔ́kɔbɔ mvɔ́d á kíŋ, bə́ kə̄ fə̄ báyédan nâ a yi tə́bə̄ étíé lálā édzōe. Alú tē á bēn, ńdɔ̄ bə́ ngáwé Belshasar, ǹkúkúmá Kaldéan. Darius á ngānɔŋ édzōe, hālá a ńtɔa yǎ okálá bisəb məwóm mə́saman ai bíbɛ̄. 2Ńdɔ Darius á ngāyén naa á nə m̀bəŋ nə́ á tə́le bədzóe ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄ ású ńgúmā éwógē ósə, 3ai miǹló mí édzōe mílɛ́, Daníel a tɔá ńlō ḿbɔ̄g yā étē, ábə̄ bɔ́ ńgɔ bədzóe bə́ kadəgə sɔ́ sui mim̀bɔán mí mam mísə, bə́ bɔ nálā ású yə̄ nâ dzóm ziŋ é zā kwí ńkūkúmá kə́ŋə̄ná. 4Ḿból hḿ é Daníel nyɔ́ ā lodo bədzóe ai bətə́bə̄ bə́ ósú, amú akyaí ńsísīm étām ó ngábə́ tɔá ábə̄ nyé, ǹkúkúmá á ngādzə́ŋ naa a tə́lé nyé á ńlō ǹgúmā édzōē ósə. 5Ńdɔ̄ hḿ bə̄dzóe ai bətə́bə̄ bə́ ósú bə́ ngádzə́ŋ məzěn yā sɔ́mǎn Daníel étɔm yánamba édzōe, ákə̄ kwī təge yén ńgūmā étɔm ziŋ ngə́ évǔs zǐŋ kig ábə̄ nyé, ḿból á ngábə́ mod áfidi, bá ndzí kig sɔm ńgúmā dzǎm yā ávə̄ nye bidzo ngə́ élɛ̌s zǐŋ kig. 6Ńdɔ̄ hḿ bod bə́tē bázu dzó naa: "Ḿból bī tálā kig ǹgūmā étɔ̌m yǎ ávə̄ é Daníel nyɔ́ bidzo, ńdzə̄ŋán dzóm yā yánamba Mvéndé Zambá wōē. 7Ńdɔ̄ hḿ ábuí bə́dzóe ai bətə́bə̄ bə́ ósú bə́ ngákə̄ ábə ǹkúkúmá, bɔ́ ai nyé nâ: "Ǎ ńkūkúmá Darius ! Nyiŋí á ńnomó étɔ̄á ! 8Bədzóē bə́sə̄ yā áyɔŋ, bəbaala bə́ ákúmá, bələ́b, bəngɔ́mɔna, bə́ nɔ̄ŋ óyīlí ású étə́lē ábéndé yā lâyi wónō é mvéndé nyī nâ: á tāŋ mə́lú mə̄wóm mə́lɛ́ mázu, é mod ósə ǎ yi kogolan ai Zambá ngə́ mod zǐŋ kig, a lodǒ fə hə anə́ wa etám, ǎ ńkúkúmá, bâyi nyé woa ébé bīmgbə́m. 9Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ǎ ǹkúkúmá, tə́légē étīē mvéndé ekǐ tē, ai ńsánán wāyi sán óyílí vī, mod təge wá fə́ŋəlan, anə́ ḿból mvéndé Bəmédian ai Bəpérsian e nə́, é mvéndé é nə̄ éki təge lod.” 10Asú tē ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá Darius a ngásán ékǐ tē. 11Á wóg Daníel a ngáwóg naa bə́ ngásán óyīlí tē, ńdɔ a ngábɛ́d á ndá dzīē. Bə̄wúndī yā étun ndá yōb dzīē bə́ bəbəgə ḿfág yǎ Yērúzalɛm, ǎ ngakad kúd mə̄bɔ́ŋ á sí biyɔŋ bílɛ́ á ǹgúmā ámǒs, a kogolan ai Zambá a məmə̌ fə̄ nyé, éyə ǎ kadəgə sɔ́ a bɔ nálā kɔ́m ésə. 12Ńdɔ̄ hḿ é bod bá bə́ ngázu avól, bə́ sɔ̄ kɔ̄b Daníel a kogolan, a yəgəlan ai Zambá. Ńdɔ̄ bə́ ngákə nyían ábə ǹkúkúmá, bə́ ngádúgan nyé tsog ábēndé ńkúkúmá tē, bɔ́ nâ: "Ngǎ ó ngāsán kálara yǎ a kɔ́bɔgɔ nâ é mod ósə ǎ yi kogolan ai Zambá ngə́ mod kig mə́lú mə̄wóm mə́lɛ́ mázu, a lodǒ fə anə́ wāmēn, ǎ ńkūkúmá, a yi woaban ébē bímgbə́m?» Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāyalan nâ: "Ǹtól yā étē ó nə ǹtsígán étsītsígí á mvéndé Bəmédian ai Bəpérsian, e mvéndé é nə́ təge lod. 14Ńdɔ̄ bə́ ngádzó ai ǹkúkúmá naa: "Daníel, mod m̀bɔ́g yā mīńkōm yā Yúda, ǎ bísī kig wa, ǎ ńkūkúmá, tɔ é mvéndé ó ngāsán: a dzála ngogolán dzīē biyɔŋ bílɛ́ á ńgūmā ámǒs. 15Á wóg á ngāwóg ńkɔ̄bɔ̄ ví, ǹkúkúmá ā ngāwóg fɔ́ɔ́ mīńtyé éyə̄gan, ńdɔ fɔ́ɔ́ fə ǎ nɔŋ oyílí naa a yi nyǐ Daníel, ǎ ngadzə́ŋ nyē akələ́bə́ a kələ kwí á məsulí mə́ ngōgé. 16Hədá é bod bá bə́ ngávuŋ á mís mə́ ńkúkúmá hā, bɔ́ nâ: "Ǎ ńkūkúmá, yəmə́ naa, á mvéndé Bəmédian ai Bəpérsian, éki ésə, ai ábéndé ásə ǹkúkúmá ā tə́lé yǎ bâkǎd kīg dɔ́ bǎd tsénde.” 17Ńdɔ̄ hḿ ńkūkúmá á ngābéndē nâ bə́ kə sɔ́ ai Daníel, bə́ wōā fə̄ nyé ébé bímgbə́m. Ǹkúkúmá nyé ai Daníel nâ: "É Zāmbá woe yǎ ó ngāsyé təge ku sɔ́m énye ǎ yi wa nyii.” 18Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai akɔ́g, bə́ bə̄dé dɔ̄ ânyu ébé, ńdɔ ǹkúkúmá á ngābán zitám dzīē étēde ai ényí bətí bóé, təge ai nâ bə́ nə dzam tsénde dzóm ziŋ ású Dáníel. 19Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādúgan á ndá dzīē, a kǐ bīdí ńgúmā ńtīē álú, təge dzogě naa bə́ zu ai nyé bibɔn bíé, alú á lōdó a təge búdī dís, 20ai məléndē mə́ kídí, ǹdib ǹdib, ńdɔ ǹkúkúmá á ngākódō á sí, a yəmə́ zēn ávōl ébē bímgbə́m; 21ńdɔ a ngásúbu ébē, ǎ ngayédan Daníel ai wɔ̌ŋ ósə̄ nâ: "Ǎ Daníel, etúgā Zāmbá yǎ á və̌, yə é Zāmbá wāsyé ai evág ā bī ngul yǎ ányǐ wā á bīmgbə́m ?» 22Ńdɔ Daníel a ngáyalan ǹkúkúmá naa: "Ǎ ńkūkúmá! Nyiŋí á ńnomó étɔ̄á ! Zambá wama a lóm éngəlɛs woé, ńdɔ ǎ dīb mim̀bóm bímgbə́m, bə́ təge ma bɔ abé, amú mə̄ yénē təge ai bidzo á mís móe; tɔ á mís móē fə, ǎ ńkūkúmá, mə tə́lə̄ á sááŋ, təge ai bidzo.” 24Ǹkúkúmá ā ngawóg miǹtag eyə́gan, ńdɔ á ngábéndē nâ bə́ vāa Daníel ébē. Ńdɔ̄ bə́ ngávaa Daníel ébē, bə́ kɔ́bɔ́ nye mvɔí, amú á ngābi áfidi ai Zambá wōē. 25Ńdɔ ǹkúkúmá á ngālóm lóē é bod bə́ ngátsíg Daníel ḿbə̂ mvǎ, a bɔ̌ naa bə́ wōā bɔ́ ébē bímgbə́m étēde, bɔ́ bə́bēn, ai bɔ́n bábán ai biníngá bábán[7], ósúsúa bēn yə nâ bâkə kwí ébē á sī, bimgbə́m bílad yǎ bɔ̄, bí mān fə̄ bɔ́ nyálī bivɛ̌s. Ńdɔ ǹkúkúmá Darius a ngátil məyɔŋ mə́sə, ai bibəgá bísə ai miǹkɔ́bɔ̄ mísə, bod bə́sə fɔ́ɔ́ yā sí ésə kálara nâ: "Mvɔí é bɔ̄ ai mína ezɔ̌b ezɔ̌b ! Ábéndé mābéndé dí: á ńgūmā éwógē wámā ósə, bod bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ naa bə́ nyaŋaban, bə́ dzə́mə̄ kám á mís mə́ Zambá Daníel: a nə Zambá yǎ á və̌, a tɔá á ńnomó étɔ̄á, ayɔŋ díé lâyi kig tsamban, edzóē dzíé yâyi tɔbɔ təge ai súg. Énye ǎ nyii, a kodegě fə, a lə́dege məndəm ai biyə̌ŋ bí mam á yób ai á sí, énye ǎ nyīī Daníel ânyu bímgbə́m.” Ḿfág Daníel te, a ngábuguban ábǒg édzóē Darius ai édzí Sirus, mǎn Pérsian. Á ḿbū ósú Belshasar, ǹkúkúmá yā Babilón, ńdɔ Daníel a ngáyəm biyə́yə̄m, a yénə́ biyə̌ŋ bí mam á ńsīsīm wóe a bô ênɔ̌ŋ dzíé, ńdɔ a ngátil biyə́yə̄m bítē á kálara. 2Ḿból mə̄ bəbəgə, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngáyén biyə̌ŋ bí mam ai alú ásə mə ńtəm nâ bivúndū bínyi yǎ yób, bí ngavuŋ á máŋ mə̄nén á yōb. 3Ńdɔ bod bə́ tsíd bə́nyi, məkyaí məkyaí, bə́ ngákwí á máŋ. 4É tsíd osú ē ngābə́ anə́ émgbə̄m, e bələ́ məfǎb mə́ ndoe. Hə mə bəbəgə; a kələ kwí anə́ māyén məfǎb mə́ mānə́ nyé tyêbán, é tsíd nyī ē tə̄bə́ á sí ai məkǒl móé anə́ mod; ńdɔ̄ bə́ ngáfudi dzɔ ǹnə́m mod âbum. 5Tsíd fə̄ ē hāmá fɔ̄ɔ̄ ényí bɛ̄ɛ, mam anə́ ébɔŋ, miǹkə̌g məsǒŋ ânyu mílɛ́; bə́ ngadzó ai é tsíd nyī há naa: “Tə́bə́gə́, ó tâm fɔ̄ɔ̄ dí bikamba, o yəmə́.” 6Á mvús hālá, mə̌ ngabəbə, mə ńtálā tsíd fə́, mam anə́ zə̄, məfǎb mə́ ónɔ̌n mə́nyi mə́ bāā á mvús, miǹló mínyi; ńdɔ̄ bə́ ngávə́ dzɔ edzóe. 7Á mvús hālá, mə̌ ngabəbə, ńdɔ mə ngayén éyə̌ŋ á biyə̌ŋ bí mam, ai alú; mə ńtəm nâ é tsíd nyina e hámá, dzómō é tsíd məsis ai ángōndó, é bə̄lə́ ḿbə̂ ngul, bǒd məsǒŋ bikie ânyu: ě nganyáli bidí; ébí bí lígi, ě ngakɔɔdɔ byá ai məkǒl. É tsíd nyī, təge fulan ai ényí ósú mə̄ ngātádi yén, dzɔ e bələ́ hā tɔ́ŋ áwôm. 8Mə̌ ngabəbə é tɔ́ŋ nyī, mə ńtála mǎn tɔ́ŋ ḿfə̄ ā nganúd á zāŋ é tɔ́ŋ fɔ́g; ńdɔ̄ tɔ́ŋ élɛ́ é ngáfumi ǹnyie anə́ é mān tɔ́ŋ nyɔ̄ á ngālə́de asú; a nə há, mís á ńlō anə́ mod, ai anyǔ yā á kɔ́bɔgɔ ngǔl mam. 9Hə mə bəbəgə, mə ńtála, bə́ sɔ́ɔ́ tə́lə̄ bitɔá míńtómba, ǹnǒm mod ó tɔ̄bɔ́ á sí. Biwɔ́man bíé á fūum anə́ tén, esǐl yā ńlō anə́ mim̀vɔ̌d mí ḿfúm ńtómbá; etɔá ńtómbā dzíé, anə́ ō ńdzī miǹkabag mí ndóan; məkǒn yā étē, təge ai anambá ai ayóŋ. 10Mod ǹkɔn ndóan a siigi anə́ óswē, a tíege êtɔá vā. Bod bakúda bakúda bə́ bɔ nyé mīńlōmán, ébá bəlɔlɔ́ bəlɔlɔ́ bə́ tə̄lə̄ nyé á mís. Ńdɔ̄ ndá mədzó yātɔbɔ á sí, bəkálara bə́ kúíbán. 11Mə̌ ngabəbə, ḿból mə̄ wógō nyág é mǎm yā tɔ́ŋ ē kɔ́bɔgɔ; mə ńtála bə́ ngawé é dzómō tsíd é ngábə̄ ángōndó ai məsis dzí; bə́ mān dzɔ dígí á ndóan. 12É tsíd élɛ́ fɔ́g, bə́ mān dzɔ vǎ ngul ésə, hədá bə́ bāāg bɔ́ məlú mə́ ényiŋ a kələ kwí éyɔŋ abǒg dɔ̂ lâyi kwí. Hə mə bəbəgə biyə̌ŋ bí mam bí ai alú ásə, mə ńtálā dzóm é ngazu á bībás bí yób anə́ Mɔ̂n mod, ńdɔ a ngákə̄ ḿfág Ńnǒm Mod ó ngábə́, bə́ kə́ nye lə́dē wē. 14Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nye edzóe, ai dúmá, ai ǹnam; məyɔŋ mə́sə, ai bidzóē bísə, ai miǹkɔ́bɔ̄ mísə̄ bí ngasyé nyē; edzóē dzíé é ńtɔ̄á édzōē kɔ́m yángāmǎn kig; ǹnam wóé təge dzǎm ndáman. 15Ma, Daníel, ńdɔ̄ ǹsísīm ó ngákódo ma á nyɔ́l, bíyə̄ŋ bí mam mə ngáyén á ńlō bí dzáá ma fəg âbum. 16Ńdɔ mə ngásubu babi ai mod m̀bɔ́g yǎ é bod bə́ ngábə́ tə́lə̄ válā, ma ai nyé naa á kúli ma esǎm ndzīgí ésə. Ńdɔ á ngāyalan ma, a mǎn ma timǐ mam mə́tē mə́sə. “É bod bə́ tsíd bə́nyi bá bə́ nə miǹkúkúmá mínyǐ yā myáyi kódō á sí; 18abǒg tē Mim̀fúfúb Mədaŋa Yóbo myáyi wóge ai ǹnam á ńtīē kɔm, ai á ńnomó étɔ̄á yǎ ńnomó etɔá. 19Á mvús, ńdɔ mə ngásílī nə́ mə́ yəm bə́bə́lá yǎ é tsíd nyina yǎ ē sələgan ai ényí ésə̄ fɔ́g, ekɔ wɔ̌ŋ éyə̄gan, e bəgə́ məsǒŋ bikie ai byé bímkpə́mbe, e dzâg, e nyáligi, e tidigi ai məkǒl məbuga bídí, 20ai bə́bə́lá yǎ é tɔ́ŋ awômǒ yǎ é ngábə́ nyē á ńlō ai ndɔ́ŋ yǎ é tɔ́ŋ fɔ́g é ngānáŋ, ényí élɛ́ ósú é mān ku á sí, tɔ́ŋ te e bələ́ mís ai anyǔ yā lə́ kɔ́bɔgɔ bəbə̂ bə́ mam, e tɔá ánēn ábuí e lodo ényí ésə fɔ́g. 21Mə̌ ngafɔmbɔ é tɔŋ nyī, ḿból ē lúmuŋan ai Mim̀fúfúb, e mân áfə̄ bɔ́, 22a kələ kwí ásɔ̄ lə́ Mvīndí mod yǎ á ngātsíg ńtōl ású Míḿfúfúb Mədaŋa Yóbo; ńdɔ abǒg á ngákwí, Mim̀fúfúb mí nɔ̄ŋɔ́ ńnam. Ńdɔ á ngādzó naa: "É tsíd nyina yayi bɔ ńnǎm nyinǎ yā sí, ó sələgan ai émí mīvɔ́g, yayi dí sí ésə, e tidigǐ fə dzɔ, é mǎn fə dzɔ sili ai məkǒl. 24Tɔ́ŋ áwômo yâtyan nâ: miǹkúkúmá awômo myâyi tə́bə, ńdɔ m̀bɔ́g wâyi tə́bə̄ á mvús dzābán, wâyi səlan ai émí mí ósú, ńdɔ̄ fə̄ wâyi kpe míńkúkúmá mílɛ́ mīvɔ́g. 25Wâyi kɔ́bɔ̄ ḿbə̂ ǹkɔ́bɔ ai Mədaŋa­ Yóbo, ó ngabóbolǒ fə mim̀fúfúb Mədaŋa Yóbo. Wâyi dzə́ŋ məzěn yā tséndē məbóg ai sósōó, Mim̀fúfúb myâyi və̂ban á mɔ́ móé, ású ábǒg dá, ású məbǒg ai ású étun ábǒg. Hədá bətsíg mińtól bâyi tɔbɔ á sí, eyɔ̌ŋ te édzōē yáyī nyé vaaban, é tsāmbán, é sīlíbán á sí a kələ kwí á məmaná. Ḿfág yā á ńnam ai édzōe ai olugú yǎ miǹnǎm yā yób á sī, myâyi və̂ban áyɔŋ Míḿfúfúb Mədaŋa ­Yóbo: Edzóē dzíé é nə édzōē kōlé, ńdɔ̄ á bīdzóē bísə̄ byâyi nyé syē, bí wôgě fə nye.” Éyə ǹláŋ wákwí súg vā. Ású dáma Daníel, ńdɔ miǹtsogán mí ngábúlan ma á ńnə̄m éyə̄gan, ekob dzáma é tséndé nyɔ́l, ńdɔ mə ngányie é mam mə́sə̄ má á ńnə̄m wámā étē. Á ḿbú lálā yā édzōē ńkúkúmá Belshasar, ńdɔ eyə̌ŋ dzam é ngáyéne ma, Daníel, á mvús édzí ósú é ngátádi ma yéne. 2Mə̌ ngafɔmbɔ eyə̌ŋ dzǎm tē, mə ngə́lə́ mə fɔmbɔgɔ nálā, mə ńtəm mə tə́lə á Suza, ndá kɔ̄a yā éfas ńnǎm yā Elam; mə ngə́lə́ mə fɔmbɔgɔ nálā, mə ńtə́lə á ḿbɛ̄ yā Ulái. 3Ńdɔ̄ mə ngábə́dē mís nə́ mə́ yen. Mə ńtala ǹnóm ńtómbá á tə̄lə̄ á ḿbɛ̄, a ngábə́ bəgə́ tɔ́ŋ ébɛ̄: tɔ́ŋ tē ésə ébɛ̄ é tɔ̄á məyǎb, hədá dzyǎ é lodo ényí fɔ́g á ńtīē, ńdɔ̄ ényí ē daŋa ayǎb ńdzɔ e ngásugulan bɛ́d á yób. 4Ńdɔ mə ngáyén anə́ ńnōm ńtómbā nyɔ ā lúm tɔ́ŋ ḿfág yā mə̄yímbī mə́ ńló dzóbo, ḿfág yā âkoě ai ḿfág yā á ńkiɛ́ ! Tsíd ziŋ e ngábə́ kig nyé dzǎm tə́bə̄ ósū, təge ai é dzóm é ngábə́ nye dzǎm tūb. Ǎ bɔɔ é dzóm ésə ǎ diŋi; ńdɔ a ngákánga ngul. 5Ńdɔ mə ngáyén naa: etud kábad é tíé á ńnam kídí, é wūlú á ńgūmā sí, hədá təge nambǎ sí mətsɔ́, etud kábǎd tē é ngábə́ bələ́ éyə̄gan ḿbəmbə tɔ́ŋ á zə̄zǎŋ mís. 6Ńdɔ̄ é ngásúbu ǹnom ńtómbá á ngābə́ bələ́ tɔ́ŋ ébɛ̄ nyɔ babi, ényɔ́ mə ngáyén a tə́lé ósū ḿbɛ́, ńdɔ̄ é ngátíe ai m̀bíl ai ngul dzié ésə, ě ngakə ábə̄ nyé. 7Ńdɔ mə ngáyén anə́ yákə kwí, e ngáyidan ai nyé, é yɔ̂bɔ ai nyé, é bímí ńnōm ńtómbá, é búgú nyē tɔ́ŋ ébɛ̄; ǹnóm ńtómbá təge ai ngul yǎlúman; é dībí nyē á sí, é ngátság nyē ai məkǒl, təge ai mod yǎ ǎ nyii ǹnóm ńtómbá. 8Etud kábad é ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ ngul abuí, hədá ai ngul tě ésə, ńdɔ̄ tɔ́ŋ nēn ē ngābúgi, mim̀bəmbə mítɔ́ŋ mīfə́ mínyi mí dúgán kwí ḿfág yā bīvúndu bínyǐ yā yób. 9Ńdɔ̄ mǎn tɔ́ŋ ḿbɔ̄g á ngākwí á tɔŋ dzyā, hədá ǎ ngánaŋ ábuí ḿfág yā ńnam á ńkiɛ́, ai á ńnam kídí ai á ǹnam âkoé. 10A ngánaŋ a kələ kwí á miǹkundǎ yā yób, a mǎn sógolǒ miǹkunda mívɔ́g yā yób ai atítie á sí, ǎ ngakɔɔbɔ bɔ́ ai məkǒl. 11Ǎ ngalúman tɔ ai Etɔŋ ńtómbǎ yā miǹkunda yā yób, a tsamá mə̄túnuŋa mə́ kɔ́m, ai bibé mə́lóŋ bí ḿfúfúb étɔbɔgɔ. 12Ńdɔ ǹkunda ó ngávə̂bǎn dzam də́dā anə́ fə mətúnuŋa mə́ kōlé. Ńdɔ a ngábə́de abé á mə̄túnuŋa á yób, a sógóló bə́bə́lá á sí; ńdɔ a ngásyé, a dɔ̌ fə. Ńdɔ mə ngáwóg Ḿfúfúb ó kɔ́bɔgɔ; ńdɔ M̀fúfúb ḿfə̄ ó ngādzó ai éví ó kɔ́bɔgɔ nâ: “Éyə̄ŋ dzam dzí yâyi yéne a kələ kwí ábǒg áfə̄, naa mətúnuŋa mə́ kɔ́m, ebúlú ngándzángá yā ábē mə́tóm, m̀fúfúb étɔbɔgɔ m̀və́án ai Ǹkundǎ yā yód á bátságada ai məkǒl? 14Nyé ai nyé nâ: "Ngogé ai kídí é lígi yǎ bakúda bə́bɛ̄ ai miǹtɛd mílɛ́ eyɔ̌ŋ te m̀fúfúb étɔbɔgɔ wáyi dúgán tɔbɔ étɔá.” 15Ḿfág wama, ma, Daníel mə̌ fɔmbɔgɔ éyə̄ŋ dzī, nə́ mə́ yəm ndiná yǎ étē. Ńdɔ mə ngáyén ékokoma é tə́lə ma ósū é fulugan ai mod. 16Ńdɔ̄ mə ngáwóg kíŋ á Ulái á yób, e yédegan nâ: "Ǎ Gabríel, timígī nyé éyə̄ŋ dzīlí !” 17Ńdɔ á ngāsubu é vóm mə̄ ngábə́; ḿból ā súbugu nálā, ńdɔ mə ngásigan, mə kǔ ai ású á sí. Nyé ai ma nâ: "Ǎ mɔ̂n mod, wógó: éyə̄ŋ dzīlí yálə́de Məmaná.” 18A ngə́lə́ kɔbɔgɔ nálā, ńdɔ mə ngáku á sí mə dzáí fəg. Ńdɔ á ngānamba ma, a bódó mā á sí. 19Nyé nâ: "Kiɛ́ nā ! Mazu wa lə́dē é dzóm yáyi bɔban á məmaná mə́ ólún, amú məmaná mə́ nə ássu ńgúmā ábǒg yā ánə́ ńtə́lébán. 20Ńnóm ńtómbā yā ō yén ai tɔ́ŋ ébɛ̄, a nə miǹkúkúmá yā Média ai Pérsia. 21Etud kábad é və̄ bə̄lə́ mim̀vɔ̌d é nə ǹkúkúmá yā Grēsia; é mod tɔ́ŋ á tə̄lə́ nyē á mvɔ̄m asú, á zāŋ mís, é nə́ ǹkúkúmá ósú. 22É tɔ̄ŋ ē búgi ai é tɔŋ ényǐ yā é ngádúgan náŋ á məyəan mə́ ényí osú, e nə́ məyɔŋ mə́nyǐ yā mátíē âyɔŋ díé, hədá təge ai abím ngul díé. Á məmaná mə́ édzōē dzábán, ábōg mīńsə́m myábán myáyi dzyé ńtūd, eyɔ̌ŋ te ǹkúkúmá ā yi tə́bə, a tɔá ńgūngúán, a yəmə ndiná miǹkaná. 24Fím dzīé yayi náŋ hə ǹnáŋán, hədá sə̌ kig ai ngul dzié ébēn, A yi bui ákyāí bisɔ̌g lá bə́ yǎ kig buiban, a yi vú á mam móé, a yi tsǎm miǹgungúl mí bod ai ayɔŋ Mim̀fúfúb. 25Ńdɔ̄ fə mvol yayi nyé buguban á mɔ́, ású fəg dzié, a yi bɔ̌ mə̄bún á ńnə̄m wóé, ǎ ngawé ábuí bod ńsíbiná, a yi lúman ai Etɔŋ ǹtómbā Bitɔŋ míńtómba, hədá təge ai wɔ́ mod a yi búgiban. Ḿfág éyə̄ŋ ngōgé ai kídí bə́ ngákad é nə́ tōē, hədá ḿfág wóe, wúág á kubug ai eyə̌ŋ tē, amú ábuí mə́lú lâyi tám lod.” Ma, Daníel, mə̌ ngasulan fɔ́ɔ́, ńdɔ mə ngáku okɔ̌n abuí mə́lu. Ńdɔ mə ngádúgan tə́bə, nə́ mə́ bɔ esíé dzáma ábə ǹkúkúmá. Fəg e ngábə́ ma ǹdzáŋán ású éyə̄ŋ dzam mə ngáyén, hədá mod ziŋ təge wóg ndiná yǎ étē. Á ḿbú ósú Darius, yǎ áyɔ̌ŋ Bəmédian, mɔ́n Asuérus yǎ á ngādzóe ǹnǎm Kaldéa, 2á ḿbú ósú yā édzōē dzíé, ńdɔ ma, Daníel, mə ngávun m̀fúfúb Ńtílán, mə dzə́ŋə ákyāí yā Ńtondôbə a ngákuli profɛ́d Yeremías é táŋ mim̀bú yāyi kwí ású amalá Yērúzalɛm, nálā tē ó nə̄ nâ mim̀bú mə̄wóm zamgbál. 3Ńdɔ mə ngávəŋan ású ábə Ǹtondôbə Zambá nə mə́ dzāī nyé ábǒg ngogolán ai biyəga, éki bidí, m̀bɔ́dán miǹkud, ǹwɔ́bán ḿbúlúg. 4Ńdɔ mə ngákogolan ai Ǹtondôbə Zambá wama, nə́ mə́ məm miǹsə́m myáma, ma nâ: "É éh ! Ǎ Ńtondôbə wama, Zambá ńnēn ai ekɔ wɔ̌ŋ, wa yǎ wākala elad amvóé ai ebaala mətǐŋ ású ébá bádiŋ wa bə́ nyiegě fə məmvéndé móe. 5Bǐ ngásə́m, bī ngábɔ bivǔs, bǐ ngábɔ abé, bǐ ngákuan ai amvóé dáán, bǐ ngásâla məmvéndé ai məbéndé móe. 6Byǎ ndzí kig vógolǒ bītúgā bíé, bəprofɛ́d yā bə́ kɔ́bɔgɔ ai miǹkúkúmá myáán á dzwé dóe, ai bitɔŋ míńtómba, ai bətará, ai ǹgúmā áyɔŋ ósə̄ yā ńnam. 7Ǎ Ńtondôbə, sósōó á nə sósōó woe, osɔ́n yā ásū ó nə osɔ́n wáán, anə́ éví ó bə̄Iə́ bía aná ví, bíā, bǒd yā Yúda, ébá yā bə́ tɔ̄á á Yērúzalɛm, Ísraɛ̂l ásə, tɔ ébá yā ńgɔ́dɔ, tɔ ébá yā miǹnam oyǎb, á míńnam mísə o ngátsídan bíā ású ébyāndí ésə bǐ ngábyandi wa. 8Ǎ Ńtondôbə, osɔ́n yā ásū ó nə osɔ́n wáán ai miǹkúkúmá myáán ai bitɔŋ míńtómbā byáán, ai bətará, amú bī ngásə́m ai ébyāndí bī ngábyandi wa. 9Ǹtondôbə Zambá wāān á nə Zambá ngɔ̄l, Zambá bidzǔgá, amú bī ngábɔ nyé mə̄lɔ́, 10ńdɔ byǎ ndzí kig vógolo kíŋ Ǹtondôbə Zambá wāān nə́ bǐ wūlū á zēn mə́mvéndé yā á ngātə́le bíā á bītúgā bíé bəprofɛ́d. 11Ísraɛ̂l a ngádaŋ məmvéndé móe, a lúmú wā mvús, təge vógolo kíŋ[8] dzoe, ńdɔ eyɔg ai amalá yā bí nə́ ńtílán á mvéndé Mósɛs[9], etúgā Zāmbá, bí ngákúban bíā á nyɔ́l, amú bī ngásə́m ai ebyandí dzáán. 12Ńdɔ a ngádzála anyu díé ábə̄ bíā, ai á nyɔ́l bitɔŋ míńtómbā yā mí dzóege bíā; nâ a yi bía kúb ámalá á nyɔ́l, ákyāí ámalá yā lə́ ngāyénān kīg fə̄ á sí ndon mú á lodo édí yā lə́ ngáyénan á Yērúzalɛm. Anə́ ḿból á nə́ ńtílán á mvéndé Mósɛs, ámālá ásə̄ dí lə́ ngáku bíā á yób, hədá ńdɔ byǎ ndzí kig vɔ́lī ásū Ńtondôbə, Zambá wáán, nə́ bǐ lum mvús ábē dáán, bǐ yə́ge ǹyəmán bə́bə́lá wōē. 14Ǹtondôbə a ngátóan baala ámalá tē, ńdɔ á ngābɔ nâ lə́ ku bíā á yób, amú Ǹtondôbə Zambá wāān á nə sósōó, é mam mə́sə a ngábɔ, hədá ńdɔ byǎ ndzí kig vógolo kíŋ dzīē. 15Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ǎ Ńtondôbə Zambá wáán, wǎ ó ngákúli ayɔŋ dóe á ńnam Égîptɛn ai ngul yǎ wɔ́ wóe, ǹdɔ o ngábi mətamán étēde a zaa kwí ámǒs yə aná, ńdɔ bǐ ngásə́m, bǐ ngábɔ abé. 16Ǎ Ńtondôbə, ai bəsósōō bóē bə́sə, vaígi olún wóe ai ayɔ́g dóe á Yērúzalɛm, tísɔn dzoe, m̀fúfúb ǹkǒl wóe, amú ású miǹsə́m myáán ai bivǔs bətará, ńdɔ Yērúzalɛm ai ayɔŋ dóe á vəŋan yǎ éwoe Ioe ású bod bə́ ngɔ́dɔ́ báán bə́sə. 17Ńdɔ̄ hḿ, étɔ̄á dzī, ǎ Zāmbá wáán, vógólo tə́ ngogolán etúgā dzóe ai biyəgá bíé ! Asú dóe lə́ fyɛ̄gɛ m̀fúfúb étɔbɔgɔ wóē yā wāmēn ó ngávəŋan bilíg, ǎ Ńtondôbə. 18Vidí álɔ̄, ǎ Zāmbá wama, ó vógóló; yáígī mís ó yen amalá dáán ai é tísɔn yǎ bálóē dzwé dóe étēde ! Sə̌ kig ású bə̄sósōō mim̀bɔán myáán ńdɔ byǎzu á zāg ábə wa, hə ású ngɔ́l dzoe fɔ́ɔ́. 19Ǎ Ńtondôbə, vógóló ! Ǎ Ńtondôbə dzǔg ! Ǎ Ńtondôbə tálábá ó lə́de ésīé dzóe ! Tə nâ o kúgúbú ! Ai ngul dzoe wāmēn, ǎ Zāmbá wama, amú dzwé dóe lálōeban á tísɔn dzoe ai áyɔŋ dóe á yób !» 20Hālá mə ngə́lə́ mə̄ kɔ́bɔgɔ, mə kogolan, mə bɔɔ eməm miǹsə́m myáma ai émí mí áyɔŋ dámā Ísraɛ̂l, mə dəgələ Ǹtondôbə Zambá wama mɔ́ ású ḿfúfúb ńkǒl Zāmbá wama; 21mə ngə́lə́ mə bɔɔ ngogolán nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ Gabríel, ékokoma mə ngáyén á ńlō á mətádí á tɔlán ábə ma, a yə́ləgə, ábǒg mə́túnuŋa mə́ ngōgé. 22Ńdɔ a ngásɔ́, ǎ ngakɔ́bɔ ai ma, nyé nâ: "Ǎ Daníel, ma nyɔ́ mə̄ kwí naa mazu wa tóán və̄ fəg. Á mə̄tādí biyəgá bíe, ebúg ziŋ é fálaban, ńdɔ mə sɔ́ wā dzó kad. O nə mod yǎ á təmə́ á mvɔ̄m étē. Sóŋó ébūg, ó tam wóg éyə̌ŋ dzam ! "Bəsɔ́ndɔ məwóm zamgbál bə́ nə̄ ǹkagán ású áyɔŋ dóe ai m̀fúfúb tísɔn wóe, ḿból yə̄ nâ suga á tə́bə̄ ású ńdaŋan mvéndé, nə́ miǹsə́m mí kwi súg ńnyie tě, nə́ bə́ bɔ endə́gələ ású ábé, bə́ yáī sósōō kolé zēn, nə́ bə́ mān dzálā éyə̌ŋ dzam ai anyǔ bəprofɛ́d, nə́ bə́ wɔ́bɔ M̀fúfúb mím̀fúfúb ḿbɔ̄n. “Yəmə́ nálā, ó wǒg fə dzǎm tē a tádigi anə́ ébúg dzī é ngáfálaban nâ: "Bə́ dúgán, bə́ kə dúgán Iōŋ Yērúzalɛm, a kələ kwí á məsías ǹdzóe, bəsɔ́ndɔ zamgbál biyɔŋ zamgbál. Á tâŋ bəsɔ́ndɔ məwóm mə́saman ai bə́bɛ̄, məndá kɔ̄a ai bongólā bə́ dúgan mǎn komban, bə́ dúgán mán lóŋoban, hədá á zāŋ wɔ̌ŋ yā məbǒg. Á mvús bəsɔ́ndɔ məwóm mə́saman ai bə́bɛ̄, é məsías yǎ bə́ ngáwɔ́bɔ m̀bɔ́n a yi vaaban, sə̌ kig ású díé nyémēn. Ḿfág tísɔn ai m̀fúfúb étɔbɔgɔ ǹtsamán, ayɔŋ ńdzóe yǎ āzu lǎyi byá mǎn ndáman; dzam dá, məmaná móé mâyi sɔ́ á mod ébūlú ngándzángá a kələ kwí á məmaná, ńdɔ̄ fə kələ kwí á məmaná bitá amalá láyi kagaban. Ńdɔ ǎ yi yə́məde élad amvóé ai abuí bod á táŋ ǹgúmā sɔ́ndɔ, á tâŋ etǔn sɔ́ndɔ, a yi tə́lē mə̄túnuŋa ai bifái; á və̌l tə́mpɛl wâyi bɔ́ ébūlú ngándzágá yā bīlíg, a kələ kwí á məmaná, a kələ kwí ábōg á ńnyie yǎ ámālá bə́ ngátə́lē láyi kwí ású ńdámán ńtsama mam. Á ḿbū lálā Sirus, ǹkúkúmá yǎ Pérsia, ńdɔ ebúg é ngákwí ábə Daníel yǎ bə́ ngáyole nâ Beltshasar. Ebúg tē é ngábə́ bə́bə́lá é bə̄gə́ fə miǹtyé mīńnēn. Ńdɔ á ngāsóŋ ébūg, ndiná é və̄bán nyē á nyénān yā ńlō. 2Məlú mə́tē, ma, Daníel mə bɔɔ endə́gələ á táŋ bəsɔ́ndɔ bə́lɛ́: 3təge dí bídí bí ngōŋ, tsíd ai wɔ̂n, təge mə súbū ânyu, m̀bɔ́n təge wɔ́bɔ, a kələ kwí á mvús sɔ́ndɔ élɛ́. 4Ngɔn osú é tɔá mə̄lú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mə́nyi, mə tə́lə á ńtsāg óswé Tíger, 5ńdɔ mə ngátyé mís nə́ mabəbə; mə ńtála: mod a bəgə́ ndɔ́mbɔ́ eyé, ángə̄də́g á tīī nyē ai m̀fúbán mvɔ́d. 6Nyɔ́l dzīē é fulugan ai akɔ́g krisolîd, ású díé hə anə zə̄ yaŋ, mís móé hə anə́ mə́lámbā mə́ ndóan, biǹnam bíé ai mim̀byán hə anə́ ḿfūbán mvɔ́d, kíŋ yā bībúg bíé hə anə́ kínda étítíb bod. 7Mǎmēn, Daníel etám, mə̄ ngáfɔmbɔ eyə̌ŋ dzǎm tē, amú é bod bíā bɔ́ bī ngábə́, bɔ́ təge yén éyə̌ŋ dzǎm tē; ńdɔ mod wɔ̌ŋ á ngākúban bɔ́ á nyɔ́l, bə́ ngatúb nə̄ bákə sobo. 8Ńdɔ mə ngálígi etám, mə fɔmbɔgɔ éyə̄ŋ dzam dzí; təgě fə ai ngul á nyɔ́l, ású á fɔlan yǎ mā, á mān tsénde, ńdɔ ngul e ngáman ma á nyɔ́l. 9Ńdɔ mə ngáwóg kíŋ bibúg bíé, mə̌ ngasulan fɔ́ɔ́ ai kíŋ bibúg bíé, mə kǔ ai asú á sí. 10Mə ńtála wɔ́ ó nambaga ma, məbɔ́ŋ mə́ ngádzə́m mā kám, mɔ́ mámā fə dzam də́dā. 11Mod tē nyé ai ma nâ: "Ǎ Daníel, mod yǎ ó təmə́ á mvɔ̄m étē, wógó bíbúg māyi wa kǎd bī nâ; kódógō á sí, ma nyɔ́ mə̄ lómbán ábə wa.” Ńdɔ̄ a ngákɔ́bɔ̄ bíbūg bī, mə́ tə́bə́ ai é kám ésə mə̌ dzə́mə. 12Nyé ai ma nâ: "Tə wambáda, ǎ Daníel, amú ámōs ósū yā ó ngāyílī nə́ wadzɔdi wǎmēn á mís mə́ Zāmbá, ású yə̄ nâ ó wog, bibúg bíé bí ngáwóge, ńdɔ̄ ású bíbúg bíe bítē ńdɔ mə sɔ́. Etɔŋ ńtómbā yā ńnam Pérsia é lúmán ai ma á tâŋ məlú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai dá, hədá ńdɔ Mikáel, m̀bɔ́g yǎ bitǒŋ míńtómbā mí ósú, ā sɔ́ ma vɔ́li. Mə líg nye a lúmuŋan ai miǹkúkúmá yā Pérsia. 14Mə sɔ́ wa tə́bələ é mam máyi yénan ai ayɔŋ dóe, məmǒs məmaná, amú m̀kpámáŋ éyə̌ŋ dzam éfə́ vī ású mə́mōs mə́tē.” 15Á kad a ngákad ma é mam má, ńdɔ mə ngálúmbū á sí, təge kɔ́bɔ, 16mə ńtála: dzóm é tɔ̄á hə anə́ mod, e nganamba ma bīyé bí ânyu, ńdɔ mə ngáyáī anyu nə́ makɔ́bɔ, ma ai ényɔ́ á ngábə́ tə́le ma ósū naa: "Ǎ māńtí, á yén mə̄ yén éyə̄ŋ dzam dzí, ngokod ě ngadúgan ma sus á nyɔ́l, mə́ ńtɔ̄á təgě fə ai ngul. 17Éyə etúgā ésīā ńtí wama dzí yáyi kɔ́bɔ̄ ai māńtí yā, éyɔŋ mə́ ńtɔa yǎ dzī təgě fə ai ngul á nyɔ́l, mim̀vəbə mí man yǎ fə ma âbum ?» 18Ńdɔ̄ éfūlán mod dzí é ngádúgan ma namba; é mān ma wóno. 19Nyé nâ: "Tə wambáda, ǎ mod yǎ ó təmə́ á mvɔ̄m étē; mvɔí é bɔ̄ ai wa, tómó nyɔ́l, tə wakɔn wɔ̌ŋ !» Ńtīē ósə a kɔ́bɔgɔ ai ma, ngul ě ngadúgan ma zu á nyɔ́l, ma nâ: "Maǹtí á kɔ́bɔ́gɔ́ amú ā wóno yǎ mā !» 20Ńdɔ ǎ zu dzó naa: "Yə wayəm ású dzé mə̄ sɔ́ ábə wa ? 20Mə bələ́ naa madúgan kə́ lūman ai Etɔŋ ńtómbā yā Pérsia: ǹnyie anə́ māyi mana, eyɔ̌ŋ te Etɔŋ ńtómbā yā Grɛ̄sia yáyi sɔ́. 21Hədá mazu hḿ wa kad é dzóm é nə́ ńtílán á Kálara bə́bə́lá[10]. Təge ai é mod ǎ ka ma ású é mam má[ 11], səsalá hə Mikáel, Etɔŋ ńtómbā dzáŋán. “Ḿfág wáma, ḿbú ósú yā édzōē Darius mǎn Médian, mə ngákə nyé ka ású yə̄ nâ mə̄ və̄ nyé ngul. 2Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, mazu wa kad bə́bə́lá: "Á nə̄ nâ: miǹkúkúmá mílɛ́ myâyi bǎd tə́bə̄ ású Pérsia; ényɔ́ nyina a yi bi ákúmá ábuí a lodo ébá bə́sə bəvɔ́g, ǹnyie anə́ ákūmá láyī nyé mǎn wóno, eyɔ̌ŋ te ǎ yi tə́bə̄ naa a lúman ai bidzóe bísə̄ yā Grɛ̄sia. 3Ǹgungúl ńkúkúmá wâyi tə́bə ó ngadzóe ewóge ǹnén, a bɔ̌ fə̄ é dzam ásə anə́ ā yi. 4A ngə́lə́ bɛ́dē á yób nālá, eyɔ̌ŋ te ewógē dzíé yâyi búgi, é mān kaban á bīvúndū bínyǐ yā yób, hədá sə̌ kig ású m̀fí mvɔŋ bod dzié; yǎyǐ kig dzóe anə́ nyé á ngādzóe, amú edzóē dzíé yâyi fadiban bə́ və́ə́ dzɔ bədzóe bəfə́, sə̌ kig fə nyémēn. 5Ǹkúkúmá yǎ ńnam Ńtóban ámǒs a yi bɔ̌ ngul; etɔŋ ńtómbā dzíé dzyá yâyi nyé mana, ewógē dzíé é ńtɔ̄á ánēn é lodo éńdzīē. 6Á mvús tě ngɔn ǹkúkúmá yǎ á ńnam Ńtóban ámǒs a yi sɔ́ ábə ǹkúkúmá yā ńnam âkoé nə́ a zu mǎn wē óyīlí yā étē, hədá ǎ yǐ kig tóban tɔ́ wɔ́ ziŋ á wávə́ nye ngul, mvɔŋ bod dzié dzam də́dā fə, yayi kaban fǔfulu ai ébá bə́ ngázu ai dzɔ̌, ai mɔ́n wōē, ai é mod á ngábə́ ńdzóe woe, ábǒg tē. 7Efâlǎ yā míńkán bítá míé yâyi tə́bə̄ á məyian móé, é sɔ̂ ḿfág yǎ mim̀fim mí óngóla, é nyían á ndá kɔ̄a ǹkúkúmá yā Âkoé, ǎ ngalúma ai bɔ́, a dɔ̌. 8Bəzambá bábán bə́bēn, ai bivəgələ byábán ai bilában bí nyāngá byábán, tɔ mvɔ́d, tɔ sílíba, byâyi bɔ byə́m bí ńsǎ yā ā yi kə ai byá Égîptɛn á tâŋ bǎn míḿbú, a yi tə́bə̄ óyǎb ai ǹkúkúmá á ńnam âkoé. 9A yi kə éwōgē ńkúkúmá á ńnam Ńtóban ámǒs, eyɔ̌ŋ te ǎ yi dúgan á ńnam wóé. 10Bɔ́n bóé bâyi tə́bə, bâyi kóǎn miǹgungúl míńkán bítá, eyɔ̌ŋ te m̀bɔ́g yǎ étē ā yi tíe ai dulu, a tǐ alí a tii álí, a lodó, a dúgán nyúan ai bitá a kələ kwí á ndá kɔ̄a. 11Eyɔ̌ŋ te ǹkúkúmá yā ńnam Ńtóban ámǒs ā yi liŋan, a kə́ lúmǎn bītá ai ǹkúkúmá yā ńnam Âkoé, a yi tógan étītíb bod ndɔ̄ hḿ étítíb bǒd yā á yād yáyī nyé ku á mɔ́. 12Étítíb bod yâyi siliban á sí, ǹnə́m wóé ó ngavús ai məbún; ǎ ngawé bod, bakúda bakúda, hədá a təge dɔ. Ǹkúkúmá yǎ ńnam Âkoé a yi dúgan sɔ́ hālá a tógólán ai miǹkunda bítá ábuí a lodo émí mí ósú; á mvús mim̀bú, eyɔ̌ŋ tē ǎ yi sɔ́ ai mod ǹkán bítá, ai abuí byə́m mə́lúman. 14Abǒg te abuí bod láyi lúman ai ǹkúkúmá yǎ ńnam Ńtóban ámǒs, miǹgungúl mí bǒd yā áyɔŋ dóe myâyi tə́bə̄ naa bə́ dzála eyə̌ŋ dzam, hədá obag wâyi bɔ́ nɔŋ. 15Ǹkúkúmá yā ńnam Âkoé a yi sɔ́, a mǎn fāg bībé nə́ a dili ǹgungúl tísɔn. Fím yǎ ńnam Ńtóban ámǒs yǎyǐ kig bǐ ngul yǎ átə́bə; mim̀faŋ mí bǒd yā áyɔŋ myâyǐ kig bǐ ngul yǎ álūman. 16É mod ǎ yi tə́bə nə á lúman ai nyé, a yi bəlan ai nyé anə́ ńnə̄m wóé wátám; tɔ mod m̀bɔ́g ā yǐ kig bǐ ngul yǎ átə̄bə: a yi tə́bə á ńnam Miǹkokoe, a bələ́ étsam məyɔŋ a mɔ́ móé. 17A yi dzə́ŋ naa ngə́ a fadi ǹgúmā ńnam wóé ósə; eyɔ̌ŋ te ǎ yi wé óyīlí ai nyé ai mvə́án ā yī nyé və̄ ngɔn miníngá, nə́ a ǹdamán nyé, hədá dzǎm tē lâyǐ kig tóbǎn nālá, ǎ yǐ kig bi dzóm étē. 18A yi vəŋan ḿfág yǎ bilǒn, a fadi ábuí yā étē; hədá ngɔ́mɔna m̀bɔ́g a yi tə́lē súg ébyandí dzíé, təge ai nâ a nə nyé dzǎm dúgan ébyándí dzíé. 19A yi vəŋan ásū ḿfág yā mə́ndā kɔ̄a yā ńnam wóe, hədá a yi sende, a kǔ á sí, bə́ təgě fə̄ nyé bǎd yēn. 20A məyian móe, mod ḿfə́ a yi sɔ́, ényɔ́ yâyi lóm mod biǹdámán yǎ ā yi nyami ólugú ǹkúkúmá: a yi búgiban á mvús məlú, hədá bod bə́sə təge dɔ́ yəm, ńdɔ̄ fə̄ sə̌ kig á bītá. 21Á məyian móé, eyɔ̌ŋ te ǹzózóé mod wáyi tə́bə: bâyǐ kig nyé və̄ ólūgú bákad və́ mīńkúkúmá: a yi sɔ́ ábōg mvɔ̄ī é nə̄ á túd, a fadi ńnam ai məzěn mə́ mvol. 22Miǹkúkúmá bítá myâyi nyé mǎn túb ósú tɔ etɔŋ ńtómbā yā elad amvóé. Ai məzěn mə́ mvol móé, a yi wulu á məzěn mədugán, ǎ ngaman wón hə ǹwónán, tɔ anə́ ā yǐ kig bǐ bod abuí. 24A yi suan ai ńdzǔg á mvud sí, ǎ ngabɔ mǎm yā máyǐ kig fulan tɔ ai émá bə̄sīá, tɔ ai émá bə̄sīá bə̄sīá bóé, a kə a kab bod bóé byə́m bí ńsa, byə́m bí ḿfí ai akúmá; a kə a lám mə́lám ású miǹgungúl bə́tísɔn, ású mān ábǒg. 25A yi fɔŋɔlɔ̌ ngul dzié ai ǹnə́m wóé á nyɔ́l ǹkúkúmá yā ńnam Ńtóban ámǒs. Ǹkúkúmá yā ńnam Ńtóban ámǒs wâyi tə́bə̄ ású mə́lúman ai eyə́gǎn mod ǹgungúl ńkunda bítá, hədá ǎ yǐ kig zombo amú bâyi nyé kɔlǐ mə̄lám á məkǒl á sī. Ébá bə́ dzâ bídí bíé bâyi nyé mǎn saŋ; ǹkunda bítá wóé, bâyi wa mana, mim̀bim mí ngawú éwūwuu. Miǹkúkúmá míbɛ̄, ǹnə́m á túd ai mətóm, bâyi lɛ́ɛ̄ mīńlāŋ mədugán á tə́bələ m̀bɔ́g; hədá bâyi kig dɔ, amú ábōg lə́ ngátə́leban lâyi sɔ́ áwola díé. A yi dúgan á ńnam wóé ai abuí akúmá. Ḿból ńnə́m ó dīgī nyé âbum ai m̀fúfúb Elad m̀fúfúb amvóé; a yi dzálā bə̄bə̂ miǹyian míé, eyɔ̌ŋ te ǎ yi dúgan á ńnam wóé. Ǹnyie anə́ ábǒg láyi kwí, eyɔ̌ŋ te ǎ yi dúgan á ńnam Ńtóban ámǒs, hədá məmaná mâyi səlan ai mətádí. Bəzitímā yā Kitim bâyi lúman ai nyé, a kǔ fɔ̄ɔ̄ sɔ́m, a yi dúgán sɔ̄, ǎ ngalúman ai m̀fúfúb Élad amvóé, á mvús ǎ ngadúgǎn fə kə̌ ngām ai ébá bádzoge m̀fúfúb Élad amvóé á sí. 31A yi lóm miǹkunda bítá, nə mǐ zu ǹdámán ḿfūfúb étɔbɔgɔ̌ yā ńkum tísɔn; bâyi tsǎm mə̄túnuŋǎ yā ńnomó étɔ̄á, bə́ ngáfug ezəŋ étē ai ebúlú ngándzángá. Ébá bádaŋ Elad amvóé, a yi bɔ́ mǎn bɔli ai bizəzəg bíbúg bíé, hədá é bod báyəm Zambá wābán bâyi mǎn wōn, bə́ ngásyé fə ai abuí fím. Bəyəm bə́ mǎm yā áyɔŋ bâyi yə́gələ étítíb bod; bâyi ku ai okəŋ bítá ai ǹkabag ndóan ai məkaban ai efadi á táŋ mə́lú. Éyɔŋ báyi ku, bâyi bǐ mān évɔ́li; hədá abuí bod lâyi lad ai bɔ́ á məzěn mə́ mvol. 35Bəyəm bə́ mam bəvɔ́g bâyi ku, ḿból yə̄ nâ bə́ man fûban, bə́ sōbán, bə́ ńtɔ̄á m̀fúbán a kələ kwí ábǒg yā məmaná, amú a yi sɔ́ ábōg lə́ ngátə́leban. Ǹkúkúmá a yi bɔ anə́ ńnə̄m wóé wátám, ǎ ngabɔ məbún, a bɛ́dege nyémēn á yób a lodo bəzambá bə́sə, a lúmuŋan ai Zambá bəzambá, a kɔ́bɔgɔ ai nyé bíbúg yā mod a bə́ kig wóg anə́ sí é ngākomban, ǎ ngabuguban a kələ kwí anə́ ólūn wáyi dzyé á túd amú é dzóm é ngátindiban yâyi tóban. 37Ǎ yǐ kig bísī bəzambá bə̄sīá, tɔ Ényɔ́ bīníngá bábulu diŋ, tɔ zambá ḿfē, tɔ m̀fé, a yi bɛ́dē nyémēn a lodo dzóm ésə. A məyian mábán, a yi lugu zambá yā mə̄ndá kɔ̄a, a yi lugu é zāmbá yǎ bə̄sīá bá ndzí kig tám yəm, ai mvɔ́d ai sílíba, mətabí ai byə́m bí nyāngá. A yi lúman ai mim̀fim mə́ndá kɔ̄a ai ǹdzín zambá. Ébá yā báyi nyé[12] yə́m, a yi bɔ́ dzála ai dúmá. A yi bɔ̌ naa bə́ dzóe étítíb bod, a yi bɔ́ və́ mə̄sí ású mân. Ábǒg məmaná, ǹkúkúmá yā ńnam Ńtóban ámǒs a yi lúman ai nyé, dzam dá, ńkúkúmá yā á ńnam Âkoé a yi nyé tolan á nyɔ́l ai bikálíg bíé, ai bəbɛd bikabilí bóé ai abuí bəzitíma. A yi nyian á miǹnam, a mǎn myǎ fadi, a lodo. A yi suan á ńnam Miǹkokoe, bod bə́ ngáwú étítíb, hədá ébáná bâyi nyiiban á mɔ́ móé: Edom bân Moab ai məbugǎ yā bɔ́n bə́ Amon. A yi sám wɔ́ wóé á míńnam á yób; tɔ ǹnam Égîptɛn wǎyǐ kig lígī á táŋ. A yi wóge ai akúmá mvɔ́d ai sílíba ai byə́m bí mɔ̄ní bísə̄ yā Égîptɛn. Bǒd yā Libía ai ébá yā Nubía bâyi nyé toŋ. Hədá, bidǔŋ byâyi sɔ́ á ńnam kídí ai á ńnam Âkoé, ébí byáyī nye bɛ́dē ńnə̄m á yób; eyɔ̌ŋ te ǎ yi mǎn liŋan, á ngākə a tsam, a wéē fə abuí bod. A yi kə́ a tə́lé bibə̌m yā mīńkán míé á zāŋ māŋ ai miǹkǒl yā mīḿfúfúb Miǹkokoe, ńdɔ̄ áfə ǎ yi kwí á məmaná móé, təge ai é mod avɔ́lī nyé, tɔ m̀bɔ́g. Abǒg tē, Mikáel, ǹgungúl Etɔŋ ńtómbā yǎ á tə̄lə́ á mgbág bɔ́n bə́ áyɔŋ ǎ yi tə́bə. Abǒg tē lâyi bɔ ábǒg məsis, ákyāí lábə́ yǎ kig bɔban anə́ áyɔŋ á ngátɔbɔ. Abǒg tē, ayɔŋ dóe lâyi nyiiban: ényɔ́ ósə nə̄ ńtílán dzwé á kálara. 2Abuí bǒd yā lə́ bóó á sí á ńnam ḿbúlúg bâyi vəbə, bəvɔ́g ású ényǐŋ kōlé, ébá bə́vɔ̄g ású ósáma, ai ású ámalá kōlé. 3É bod bábindi[ 13 ] mam bâyi fyɛ́ anə́ miǹkokoě yā yób; ébá bə́ ngáyə́gələ étítíb bod sósōō bâyi fyɛ́ anə́ átītie, á ńgūmā ényǐŋ kōlé. 4Ḿfág wóe, wa Daníel, kóán bíbūg bī, ó fɛd kálara a kələ kwí ábǒg məmaná. Abuí bod lâyi kə́ lâtalaba, á sə́ álí, á nə̄ álí; abé lâyi náŋ hə ǹnáŋán. 5Ma, Daníel, mə̌ ngafɔmbɔ, mə ńtála: bikokoma bíbɛ̄ bí tə́lə bətə́tə̄lə́ á kíníŋ áswé ésə̄ ébɛ̄. 6Dzyá é dzô ai é mod a ngábə́ bəgə́ ndɔ́mbɔ́, a tə́lə óswē âkoé, naa: “Abǒg áfē é mam miǹkámáŋ mā máyi sɔ́ ?” 7Mə̌ ngawóg é mod a ngábə́ bəgə́ ńdɔ́mbɔ́, á tə̄lə́ óswē âkoé; á bɛ́de a ngábɛ́dē wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmō ai wɔ́ ḿbɔ̄ ńgālā á yób, mə̌ ngawóg á kaniŋi sɔŋ kolé, nyé nâ: “Á mvús abǒg dá, ai məbóg mə́bɛ̄, ai etun ábǒg, éyɔŋ ngul m̀fúfúb áyɔŋ ésə yǎyi man būgi á mááŋ, abǒg tē hḿ mam mə́tē mə́sə̄ máyi man.” 8Mə ngáwóg ńkɔ̄bɔ, hədá təge yə̌m ndiná yǎ étē, ńdɔ mǎzu dzó nâ: “Ǎ māńtí, məmaná mə́tē mâyi bɔ̌ mə̄fé? 9Nyé nâ: "Kələ́, ǎ Daníel, amú bíbúg bī bí nə ǹdibán ai m̀fɛdán a kələ kwí ábǒg yā məmaná. 10Abuí bod lâyi soboban, á fúúbán, ai á vāíbán éboe; bəbə̂ bə́ bod bâyi bɔ ábē; tɔ mod mə́tóm ḿbɔ̄g ā yǐ kig wóg; hədá é bod bábindi ḿbɔ̄ bâyi wóg. 11A tádigi ábōg mə̄túnuŋa mə́ ńnomó étɔ̄á máyi tsamban, efugu ezə̌ŋ yā ébūlú ngándzágá é kwíí fə lâyi tɔbɔ̌ mə̄lú ákūda m̀bɔ́g ai miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm ébul. 12Mvɔ̌m ai é mod ǎ yi yanga a kələ kwī á táŋ məlú ákūda m̀bɔ́g ai miǹtɛd mílɛ́ ai məwóm mə́lɛ́ ai mə́tán. Ḿfág wóe, kələ́, a kələ kwí á məmaná. Wayi bi áwɔí ǹdɔ̄ fə wǎyi tə́bə̄ á sí ású yə̄ nâ bə́ və wa é nagb dzoe á məmaná məmǒs.” Mod ziŋ á ngábə́ tɔá á Babilón, dzwé nâ Yoakim. 2Ńdɔ a ngalúg mīníngá dzwé nâ Suzána, ngɔn Həlkias; á ngábə́ eyə́gan ábəŋ, a mbádagǎ fə Zambá, 3amú bəbonde bóé bə́ ngábə́ bə̄sósōō bə́ bod, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngánâ ngɔn dzabán á mvéndé Mósɛs. 4Yoakim a ngábə́ bələ́ éyə̄gan ábuí ákúmá, ngádan e ngábə́ nyē á fálág, Yúdɛn bə fə́məgə sɔ́ mɔ ábuí á ndá dzīē, amú a ngábə́ luguban a lodo é bɔ́ bə́sə. 5M̀bú tē, bə́ ngátɔ́b bənyia bódó mvíe bə́bɛ̄, ńdɔ bə́ ngátə́le bɔ́ bətsíg mə́dzó. Éḿbɔ ébúg Ńtondôbə dzí yátóban ai bɔ: "Abé lə́ ngásɔ́ á Babilón ábə miǹnǒm mí bod ai bətsíg mə́dzó yā bə́ kada nâ bə́ nə bələ́dē bə́ zēn bə́ ńnam.” 6É bod bá bə́ kadəgə kə á ndá Yoakim; é bod bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ mə̄dzó, bə́ ­zaa bɔ́ yēn. 7Ábǒg tólób hālí, hālá bod bə́ man yǎ tsaman, Suzána a zaa a wulu áfūb ńnóm wōē, 8ḿból mīńnōm mí bod mí mí yénə̄ nyé ámǒs ósə anə́ ā kə a wulu nálā, bə́ ngányáŋan fɔ́ɔ́ ai nyé. 9Bə́ dzáá fɔ̄ɔ̄ fəg, təgě fə bəbə yób, bə́ vóán fɔ̄ɔ̄ fə mińtól mí sósōō míé. 10Bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngayóŋ ai ngǒŋ miǹson, hədá m̀bɔ́g təge dzɔ məm ényɔ́ ḿbɔ̄g, 11ḿból bə́ ngábə́ wógo osɔ́n ai miǹyian myábán amú bə́ yii nâ bábōmbo ai nyé. 12Ńdɔ̄ hḿ ámǒs ósə, bə́ ndzə́ŋə ai ngul ésə nə́ bə́ yen nyé. Amǒs ziŋ, ńdɔ̄ bə́ ngádzó nâ: "Ńkə̄lə́ á ndá, abǒg bídí á kwí yǎ”; ńdɔ̄ bə́ ngákwí, mod ósə a yəmə́ zēn ḿfág wóé; 14ńdɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ngádúgan ai mvús, bə́ ngátaŋ ndóbōná, bə́ ngasílan miǹsílí, təgě fə ai asɔlí yā bə́ ngábə́ dzǎm sɔlǐ ngōŋ dzābán, bə́ ngakúlan bɔ́ a bɔ́; ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáyíli ábōg yā bə́ nə̄ dzam dilan Suzána etám. 15Bə́ ngayanga hḿ ḿbəmbə abǒg. Amǒs ziŋ, ńdɔ Suzána a ngásɔ́ anə́ mə̄mōs mə́sə məvɔ́g, esámbá vā ai bǎn bítúgā bə́ bīníngá bə́bɛ̄; ḿból fə̄ ndúgúdu e ngábə́, ǎ ngayi nâ ngə́ a wɔ́bɔ məndím. 16Mod ziŋ á ngábə́ kig, səsalá fɔ́ɔ́ hə míńnōm míbɛ̄ mī yā mí ngákə sɔbɔ, bə́ ngayaba. 17Suzána nyé ai bitúgā nâ: "Zǎn ai ma mim̀bɔ́n ai alabínda, mǐ fɛ̌d fə ma ḿbɛ́ yā áfūb, ḿból yə̄ nâ mə́ wɔ́bɔ məndím.” 18Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ nálā, bə́ dīī ḿbɛ́ yā áfūb, bə́ dúgán á ndá, bə́ kíí ḿbɛ́ ḿfə̄ á fəfə́l nə́ bâkə nɔŋ é byə́m Suzána a ngásíli, bə́ təge yə̌m tɔ nâ miǹnǒm mí bod mí nə̄ âsoě. 19Bǎn bīníngá bə́ ngáyi lúm mvús, ńdɔ fɔ́ɔ́ míńnóm mí bod míbɛ̄ mī mí ngákódō á sí, bə́ kūū fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyé á yób, bɔ́ nâ: "M̀bɛ́ yā áfúb ó fɛ̄də́, mod a tálā kig bíā va, byǎyi wa; yə́bə́gé, bǐ bómbo ai wa ! 21Ngə́ ō bɛn, byǎyi wa bɔɔlɔ nə́ mínā ndómán mod myǎbə̄, ású tē ō mān soě bītúgā bíé.” 22Suzána ǎ ngayón, nyé nâ: "Ma nyɔ́ bə́ dili yǎ mīḿfāg mísə: ngə́ mayə́bə, o yəmə nâ awú dáma dílī, ngə́ mə bɛnə́, ma sə́ kig mína dzǎm sɔ́dan á mɔ́. Hədá, m̀fí ó nə̄ nâ mə́ ku á mɔ́ máán təge ai bidzo, a lodo anə́ mə́ səm[ 14] á mís mə́ Ńtondôbə.” 24Suzána ǎ ngalóe hḿ á yób étēde. Míńnóm mí bod mí myâ mí ngabám fɔ̄ɔ̄ fə á yób étēde, 25ńdɔ fɔ́ɔ́ fə m̀bɔ́g ā tíe ai m̀bíl a kə́ yáī ḿbɛ́ yā áfúb. Áwóg bǒd yā ndá bə́ ngáwóg bīkíga bí sɔ̂ áfūb, ńdɔ̄ bə́ ngátíe ai mim̀bíl, bə́ kíí á ḿbɛ̄ yā fəfə́l nə̄ bə́ yəm é dzóm bēn é lodo. Éyɔŋ míńnǒm mí bod mí man yǎ kad ńlāŋ wábán, bitúgā bí ngáwóg fɔ̄ɔ̄ ḿbə̂ osɔ́n, amú bá ndzí kig tám wóg ákyaí dzǎm tē lə́ tian ai Suzána. Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ̄ bə́ ngáman kóan ábə Yoakim, ǹnóm Su­zána. Míńnōm mí bod míbɛ̄ mī myâ mí sɔ́ɔ́ fə, ǹnə́m âbum á lúdūtú ai m̀bə̂ ǹtsogán, bə́ dzə́ŋə ǹgúmā dzóm hə awú Suzána. Ńdɔ̄ bə́ ngábódo ǹkɔ́bɔ, bɔ́ ai bod nâ: "Bə́ lóége Suzána, ngɔn Həlkias, ǹgál Yoakim, á zu tə́bə́ vā !» Ńdɔ̄ bə́ ngálóē nyé. A sɔ́ tə́bə, esámbá ai bəbonde bóé, ai bɔ́n bóé ai é bod bóé bə́sə bəvɔ́g, 31Suzána á ngábə́ éyə́gan abə̌ŋ mīníngá súg ! Ḿból á ngābə́ bəgə́ sūláya, ńdɔ̄ bə́wé bə́ bod bá bə́ ngábɔ̄ nâ bə́ sɔ́dī nyé nyē, nə́ bə́ tóān dzyé ai ábəŋ díé. Bod bóé bə́sə̄ bə́ yóno dzam də́dā ai é bod bə́sə bə́ bəbəgə nyé. Ńdɔ̄ míńnōm mí bod míbɛ̄ mí mī ngákódō á sí á zāŋ ekóan, bə́ mān nye bəde mɔ́ á ńlō. 35Ǎ ngayón, a bəbəgə á yób, hədá a bələ́ áfidi á ńnə̄m ai Zambá. Ńdɔ̄ miǹnóm mí bod mī ngábódo ǹkɔ́bɔ, bɔ́ nâ: "Ḿból bī ngábə́ kələ byǎwulu, bíā bə́bɛ̄, áfūb bílé, bǐ ńtəm nâ é mīníngá nyɔ a nyî ai bǎn bīníngá bə́bɛ̄, ńdɔ ǎ man bɔ́ kúlī á ńsəŋ, a dǐ ḿbɛ́. 37Ńdɔ̄ ndómán mod e ngábə́ sɔlɔ́ hālá yākə̄ nyé kɔ̄b, ńdɔ e ngábombo ai nyé. É mam má, bǐ tə́lə á mgbág afúb[15]. Á yén bī ngáyén ḿbə̂ dzam nyɔ́, ńdɔ bǐ ngáhám mīmbíl. Bǐ yénə̄ bɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ bə́ ndzaŋana, hədá təge ai abǐ yā ábi é ndómán nyī, amú á ngābə́ ngul a lodo bía, ńdɔ a ngayái m̀bɛ́, énye a túb nyɔ́l. Ḿfág mīníngá, ńdɔ byǎvə́ nyē mɔ́, bǐ ngasílī nyé é mǒd bēn bân nyé bə́ ngábə́, təge bía kad. Á dzǎm tē, bǐ nə bəbɔɔlɔ.” Ńdɔ ǹnam ó ngāyə́bə ǹkɔ́bɔ wábán, amú bə́ ngábə́ bənyia bodo mvíē yā ńnam, bə́ tɔ̄á fə bətsíg mə́dzo, ńdɔ ǹnam ó ngātsíg naa Suzána a yəan ai awú. Ńdɔ Suzána a ngávə́ kíŋ, nyé nâ: "Ǎ Zāmbá kolé, wayəm é dzóm ésə̄ é nə́ âsoé, wayəm é mam mə́sə mə ngə́lə́ təge tóban, wayəm nâ bábūg ma adzó; ńdɔ ma nyɔ́ mākə wú dī təge yəm étɔm mə̌ sie. Ńdɔ̄ Ǹtondôbə a ngáwóg ńyōn wōē. Daníel a kúli naa Suzána a nə á sááŋ Ḿból bə́ kələ ai nyé nə̄ bâkə nyé wē, ńdɔ̄ Ǹtondôbə ǎ vələ ḿfúfúb ńsīsīm ndómán mod, dzwé nâ Daníel. Ńdɔ̄ é ndómán nyī yāvə́ kíŋ, nyé nâ: “Mə nə á sááŋ ai məkǐ mə́ ényɔ́ !” Ńdɔ ayɔŋ ásə á ngátə́bə bɔ́ ai nyé nâ: “Ńkɔ́bɔ wakɔ́bɔ̄ ví wâtian yá ?” Ḿfág wóe, ńdɔ a ngátə́bə̄ á bod étēde vá nyé ai bɔ́ nâ: “Yə mǐ nə məkúd, ǎ bǒd bə́ Ísraɛ̂l, nə́ myǎtsīg naa bə́ kə wé ngɔn dzǎn təge tám tóán dzə̄ŋ ádzó tē á sí; təge ai é dzóm yálə́dē mínā nâ á nə̄ nálā. Dúgán á ndá mədzó, amú é bod bá bábūg é mīníngá nyɔ ádzó dī. Ńdɔ̄ bə́ ngáman dúgan ávōl avól. Bənyiá bodo bɔ́ ai Daníel nâ: "Zǎ tɔbɔ ai bíā mú, ó kad bía ḿból waa o tálá, amú Zāmbá nyémēn énye a tə́lé wā étīē nyiá modo.” Daníel nyé ai bɔ́ nâ: "Zǎn ai ma bɔ́ m̀bɔ̄ ḿbɔ́g, mə́ sílī bɔ́ mīńsīlí.” Ákāndī bə́ ngákándī bɔ́ nālá, ńdɔ Daníel a lóe ényɔ́ osú, nyé ai nyé nâ: "Wakə fɔ́ɔ́ yombo á bə̄bə̂ bə́ mam étē, ńdɔ̄ hḿ ō ḿbəgə yǎ ḿbəgə̌ yā bə̄bə̂ bə́ mǎm yā ényiŋ dzóē dílī. Ḿból wākad tsíg mə́dzō ábē, o kpeege ébá bə́ nə́ təge ai etɔm; o vâ ébá báku məkyəbə. Ǹtondôbə nyé á dzô nâ: “Tə wabɔ nâ bə́ wé ényɔ́ á nə̄ təge ai atɔ́n, ényɔ́ á nə̄ sósōó.” Ńdɔ̄ hḿ, ngə́ ō tóán yén é mīníngá nyɔ̄ nálā, kadá bíā, é tín elé ō yén bə́ ndzaŋana.” Ńnōm mod ví wá nâ: "Ǎndɔ̄g á sí.” Daníel nyé ai nyé nâ: "Bə́bə́lá, ǒ timbi yǎ á miǹnǎl míé, ǒ kɔ́bɔ yǎ ábē ású ńló wóe ! Amú Engəlɛs Zambá yǎ ā bi yǎ ábēndé Zāmbá a yi wa sal á zāŋ.” Ńdɔ̄ á ngāsoe nyé, a lóe ényɔ́ ḿbɔ̄g. Nyé ai nyé nâ: "Ǎ é mān Kánâŋ nyɔ́, o sə́ kig mǎn Yúda. Abə̌ŋ mīníngá á wōā wā élə̄lə́b, ǹyián ó mān wa dzâ fəg[ 16]. Éyə mǐ kadəgə bɔ̌ bəngɔn bə́ Ísraɛ̂l nálā: wɔ̌ŋ ó ngabɔ nâ bə́ bɔ mákíd ai mínā; hədá ngɔn Yúda ya ndzí kig yə́bə mvol dzaŋán tě. Tám á ma kǎd nā, élé éfə̄ á sí ō dīlán bɔ́ bə́ fulan fǔfulu? Nyé nâ: "Âbɛ̌l á sí.” Daníel nyé ai nyé nâ: "Waa ǒ timbi yǎ fə̄ á miǹnǎl ású ńló wóe. Amú Éngəlɛs Zambá a yanga, a bələ́ ńtɔ̄ŋ ókəŋ á mɔ́, nə́ a yi wa tsíg á zāŋ, ná á mānā mínā ai sí.” Ńdɔ ékóán bod bə́ Ísraɛ̂l ésə̄ é ngákám fɔ̄ɔ̄, bə́ ngálugu fə é Zāmbá yǎ ā nyii ébá báfidi nyé. Míńnōm mí bod míbɛ̄ Daníel a ngásólan ai anyu dábán bɔ́ bə́bēn naa bə́ nə bəbə̂ bəbɔɔlɔ, bə́ fūdí fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ mɔ́ á nyɔ́l. Ńdɔ̄ bə́ ngándə́gələ bɔ́, anə́ ḿból Mvéndé Mósɛs e ngábə́, éndə́gə́lə bə́ yii nâ ngə́ bándə́gə́lə̄ é mod m̀bɔ́g, ńdɔ bə́ ngáman bɔ́ wē, ńdɔ amǒs tē mə́kī mə́ ngábə́ á sááŋ mə́ ngányiiban. Həlkias bân ǹgál wōē bə́ ngakaŋ Zambá, ású ngɔn dzabán Suzána, Yoakim ǹnóm wōē fə dzam də́dā ai bod bə́ ngɔ́dɔ́ bə́sə, ḿból á ngātə́bə á sááŋ təge ai bidzo á nyɔ́l dzīē. A tádigi amǒs tē, ńdɔ Daníel á ngātə́bə étie m̀faŋ mod á ńnam. Ńdɔ̄ ǹkúkúmá Astiage á ngákə kɔ́b bēsīá; ńdɔ Sirus yǎ Pérsia a ngátə́bə̄ á mənyian móé. 2Daníel a ngábə́ tɔá ábə ǹkúkúmá yǎ ā lugu nyé a lodo bə́mvóé bóé bə́sə bəvɔ́g. 3Évəgələ ziŋ é ngábə́ á Babilón, bə́ lóege dzɔ́ naa Bel. Bə́ kadəgə dzɔ́ túnī ámǒs ósə miǹkud mí óvug awômo ai mínyi, bǎn míńtómba mə̄wóm mə́nyi ai bivəga bí wɔ̂n bísaman. 4Ǹkúkúmá á wūmuŋu évəgələ̌ tē, a kadəgə dzɔ́ kə̄ lugu ámǒs ósə. Ḿfág Daníel, nyé á luugu hə Zambá wōē. 5Ńdɔ̄ ǹkúkúmá á ngādzó ai nyé nâ: "Ású dzé wa o nə́ təge lugu Bel ?” Nyé nâ: "Mǎlugǔ kig bivəgələ̌ yā bí nə́ ńkoman ai mɔ́ mə́ bod, malugu hə é Zāmbá yǎ á və̌, ényɔ́ á ngākom yób ai sí, a dzóege ékokoma ésə̄ é bə̄gə́ nyɔ́l.” 6Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: "Ńdɔ̄ hḿ wātsog nâ Bel a sə́ kig é zāmbá yǎ á və̌ nga ? Ngǎ wayén bídí bísə a dí ai mə́nyú mə́sə a nyú ámǒs ósə ?” 7Daníel ǎ ngawoe, nyé nâ: "Ǎ ńkūkúmá, tə wavus; á ńnə̄m étē ekɔ́n, á ńsəŋ ekie, yə byə́m bítē byâkad dí ngə́ ányū nga ? 8Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkūkúmá á ngāman liŋan, a lómó lóē bəfada bóé, nyé ai bɔ́ nâ: "Ngə́ myāyi bɔ̌ təge ma kad é mod ǎ kad mǎn dī bídí bī, myǎyi wú, hədá ngə́ myābɔɔlɔ nə́ Bel énye ǎ kad byá dī tótóé, Daníel a yi wú, amú ā byāndī nyē.” 9Daníel nyé ai ǹkúkúmá naa: "Á bɔ̄bán anə́ ḿból wādzó !” 10Bəfada bə́ ngábə́ bod məwóm zamgbál, təge láŋ bīníngá ai bɔ́ngɔ́. Ńdɔ ǹkúkúmá á ngātíe ai Daníel, bə́ kə́lə́ á tə́mpɛl Bel. 11Bəfada bə́ Bel bɔ́ ai nyé nâ: "Bía byǎyi kwí á ńsəŋ; eyɔ̌ŋ te wa, ǹkúkúmá wāyi bɔ̌ naa bə́ səŋ bidí ai wɔ̂n; ó bɔ nə́ bə́ dīi m̀bɛ́, bə́ fɛd wá, ó bāi zitám dzoe étēde, 12éyɔŋ wǎyi dúgán sɔ̄ ókīdí, ngə́ ó təge kɔ́b naa Bel ǎ mān dī bídí bísə, endə́gələ dzáán yâyi fɔ́ɔ́ bɔ̌ hə awú; təge ai nálā, ḿbûg­ mədzó á nə̄ Daníel nyɔ́ ńnye a bələ́ naa a wúag.” Bə́ fidigi, təge wóg ósɔ̄n, naa bâyi kî álɔ́ŋ bə́ ngátúb á tə́bə́lē á sí, é vóm bə́ kadəgə kî éyɔŋ bázu mǎn ngə́bǎn mə̄túnuŋa. 14Á man bə́ ngáman kwí, ǹkúkúmá nyé a mǎn fə bɔ̌ naa bə́ zu və́ Bel bidí, ńdɔ Daníel a ngábɔ̄ nâ bitúgā bíé bí zu ai asǔb, bə́ man kə́ bâmyam dɔ́ á sí ai á tə́mpɛl ásə, mod təge yəm, səsalá hə ǹkúkúmá étām. Ńdɔ̄ bə́ ngáman kwí, bə́ dīī ḿbɛ̄, bə́ fɛ́də́ wā, bə́ bímí zitám ǹkúkúmá á yób, ḿbɔ̄ báman kə̌ bā. 15Ai alú ásə ná, ńdɔ bəfada bə́ ngásɔ́ anə́ bə́ kadəgə sɔ́, esámbá ai bəyál bábán ai bɔ́n bábán: ńdɔ bə́ ngáman dí bídí bísə, bə́ mān fə nyú mə́nyú mə́sə̄ á mááŋ. 16Ńdɔ ǹkúkúmá á ngākódō á sí ai ǹdib kídí; Daníel fə dzam də́dā. 17Ǹkúkúmá ā sílí nyē, nyé ai nyé nâ: "Yə ndəm zitám é nə á sááŋ? Nyé nâ: "Owé, ǎ ńkúkúmá e nə́ á sááŋ.” 18Hə ǹnyie anə́ á ngānyian á ḿbɛ̄, ábəbə tə́bəle nyé nâ: "O nə anén, ǎ Bel, mədugán məziŋ má sə́ kig ábə wa !” 19Daníel ǎ ngawoe tə́, ǎ ngadzə́g fə ǹkúkúmá nə́ tə a nyían ḿfág yǎ ósú, nyé ai nyé nâ: "Bəbə́gə̄ hḿ sí, ó yəm é bod bə́ nə̄ ai mə́bɔ má.” 20Ǹkúkúmá nyé nâ: "Mə tála məbɔ mə́ fám, biníngá ai bɔ́ngɔ́.” 21Ǹkúkúmá á man á fɔ̄ɔ̄ liŋan, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ bə́ bi bəfada ai bəyál bábán ai bɔ́n bábán. Ńdɔ̄ bə́ ngálə́dē nyē ḿbɛ́ bə́ kadəgə kî á məsoé nə̄ bâzu mǎn ngə́ban bídí bí nə́ á tə́bə́le. 22Ńdɔ ǹkúkúmá á ngābɔ̄ nâ bə́ man bɔ́ wē; a nɔŋɔ́ Bel a və́ nyē á mɔ́ mə́ Daníel; ńdɔ á ngāsógóló évəgələ á sí, a mǎn fə búg tə́mpɛl. Daníel ai mod nyóé Mod nyóé á ngābə́ á Babilón, bə́ luugǔ fə nyē. 24Ńdɔ ǹkúkúmá á ngādzó ai Daníel nâ: “O sə́ kig ma dzǎm kǎd naa a sə́ kig zambá yǎ á və̌. Lúgū hḿ nyē !” 25Ńdɔ Daníel á ngāyalan, nyé nâ: "Ǹtondôbə Zambá wama énye mǎlugu, énye a nə́ é Zāmbá yǎ á və̌, ǎ ńkūkúmá, ngə́ wayə́bə, mə́ we é nyóé nyī təge bəlan ai okəŋ bítá, ngə́ kə́g.” Ńdɔ ǹkúkúmá á ngāyə́bə. Ńdɔ Daníel a ngánɔŋ ǹkam, ai məvɔ́ŋ, ai mim̀vɔ̌d, ńdɔ á ngāman yám bísə fǔfulu a wuá byā ânyu nyóé; á min nyóé é ngāmin, ńdɔ e ngáwu. Daníel a bódó ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: "Bəbə́gān hḿ é dzóm myālugu !” Á wóg bǒd yā Babilón bə́ ngáwóg é dzam dí, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ liŋan ai ǹkúkúmá. Ai olún ósə, bɔ́ nâ: “Ǹkúkúmá ā vəŋan yǎ mān Yúdɛn; a ngásógólō Bel á sí, a wé nyóé, a mǎn sǎŋ bəfada.” Ńdɔ̄ bə́ ngátíe, bə́ kə̄ kad ńkūkúmá naa: "Váá bía Daníel, təge ai nálā byǎzu wa wé ai ndá bod dzoe ésə.” Á yén ńkūkúmá á ngāyén naa bə́ ngávuŋ yǎ ábuí nálā, ńdɔ a ngátɔbɔ énɔdi nə́ a və́ bɔ Daníel. 31Ńdɔ̄ bə́ ngáwoa nyé ébē bímgbə́m, a tɔbɔ́ étēde á táŋ məlú mə́saman. Ébé étēdē wé, bímgbə́m bī ngábə́ zamgbál; amǒs ósə̄ bə́ vāā byá mim̀bim míbɛ̄ ai miǹtómbá míbɛ̄ fə, ńdɔ bə́ ngádili byá nálā təge byá və̄ bīdí, ḿból yə̄ nâ bí tóan nyǎb Daníel. Hālá profɛ́d Habakug a tɔá á Yudéa: hála ǎ ndəm mǎn yām ḿfyāŋ, a mǎn kə a fudǐ fə bǎn bitun bə́ḿbāŋálā á ńkūn nə́ a kə və́ bǒd yā mə́kwé bídí áfūb. Ńdɔ̄ Éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádzó ai nyé nâ: "Bídí ó bəIə́ bīlí, kələ bya və́ Daníel á Babilón, ébē bímgbə́m.” 35Habakug nyé nâ: "Ǎ Ńtondôbə ! Mabə́ yǎ kig yén Babilón tɔ eyɔŋ, tɔ ebé ébēn mǎyə̌m kig.” Ńdɔ̄ Éngəlɛs Ǹtondôbə á ngālad nyé á ńlō, a bəgə́ nyē ésǐl a kələ kwí á Babilón, a kə́ nye sui á ńkom ébé, ai ngul yǎ évūndū dzíé. 37Habakug a və́ kíŋ, nyé nâ: "Ǎ Daníel, Daníel, nɔŋɔ́ bīdí yā Zāmbá ā lóm wā bí.” Daníel nyé nâ: "Ǎ Zāmbá wama, ó dúgán ma tsog, wá ndzí kig dzoge ébá bádiŋ wa.” Ńdɔ Daníel a ngákódō á sí ǎ ngadǐ. Ńdɔ́ Éngəlɛs Ǹtondôbə a ngádúgan kə́ tə́lē Habakug á ndá dzīē. Ámōs zamgbála, ńdɔ ǹkúkúmá á ngāzu nâ a zu yón Daníel; a sɔ́ɔ́ kwī ébē, a lə́mbə́, a ńtála tə́ Daníel a tɔá á sí á mɛs. Ńdɔ a ngásə́me, nyé nâ: "Ǎ Ńtondôbə, o nə anén, wa Zambá Daníel, Zambá ḿfə̄ á sə̄ kig hə wa etám.” Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ bə́ kúli Daníel ébé, a bɔ̌ naa bə́ wōā ébē á sí é bod bə́ ngádzə́ŋ naa bádzâ nyé. Ńdɔ̄ fə bímgbə́m bī ngáman bɔ́ dí étīe etíé. [1] Olúgú ai dúmá ású Dzwé Zāmbá. [2] Mə́ndím mə́ bə̄də́ yób á ýob. [3] Á vá, byǎbad dúgán nɔŋ ńlāŋ é vóm ó lígī osúsúa ngogolán. [4] Ényɔ́ á nə nyiá ǹkúkúmá, nálā wǎtian nâ; miníngá ésīā. [5] É bod bánɔŋ edzóe bâyəan yə́m é mam ébá bə́ ngádzóē ósúsúa wabán bə́ ngábɔ. Bɔ́n bâyəan yəm é mam běsīá bə́ ngábɔ, esíé bənyiá á dzīlí. [6] Ǹkúkúmá a bɔ é dzóm nyīá ā dzó. Biníngá bâkad bi édzōe məbǒg məziŋ. [7] Ndâ bod e tǐ tɔ ábē, tɔ á ḿbəŋ. [8] Abuí bəprofɛ́d báyōn ai məlɔ́ mə́ Ísraɛ̂l. [9] E. mə [10] Bǒd yə abǒg tē bə́ tsogo nâ é dzóm ésə̄ yábɔban é nə ǹtilán á Kálara á yób. [11] A kələ kwí á məmaná mə́ sí, Zambá a yi yáŋan ai é bod báka nyé álūman ai bəbɔ bə́ ábé. [ 12] Ńdzín zambá nyɔ̄. [ 13 ] Fəg ai oyəm byásɔ̄ á ḿbindán mam. [14] Éyə̄ hḿ mīḿfúfúb myákad tɔ́b áwū nā a lod ǹsə́m. [15] Abuí mam lâkad bɔban “á mgbág afúb” a tádigi ábǒg Ádam bân Éva. [ 16] Bə́ nə̄ fə dzǎm kǎd naa: “Á ndáman ńnə̄m”. Ébúg Ńtondôbə̌ yā é ngázu kwí ábə Ozé mɔ́n Bééri, á mə̄lú mə́ Ozias, ai Yotam, ai Akaz, ai Ezékias, miǹkúkúmá yā Yúda, ai á mə̄lú mə́ Yéroboam, mɔ́n Yoas, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l. Táŋ bɔ̄n bə́ Ísraɛ̂l yayi bɔ anə́ ńsə̄lə̌ŋ yā máŋ á bə́ sə́ kig dzǎm vəg ngə́ álāŋ. Lâyi kwí naa é vóm bə́ ḿbə̄ kada bɔ́ nâ: “Mǐ sə́ kig ayɔŋ dáma”, bə́ ngakad bɔ́ naa: “Bɔ́n bə́ Zāmbá yǎ á və̌”. 2Bɔ́n bə́ Yúda ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi báman ébāŋ, bə́ tɔ́bɔ́ ńdzōe m̀bɔ́g, bə́ dzálá ńnam: amú wâyi bɔ ánēn, amǒs Ízrêl. 3Kadáŋ bə̄bə́nyɔ̄ŋ naa: “Ayɔŋ dáma”, ai bəkál báán naa: “Ediŋí.” Sɔ́máŋán nyiá wāān, sɔ́máŋān nyé, amú á sə́ kig miníngá wama, ndɔ̄ fə maa mə sə́ kig ǹnóm wōē. Á vāāga ma məndəm mə́ ébamba móé á mís, á vāāga mədəm mə́ ngobinda á mə̄bɛ́ móé. 5Təge ai nálā mayi nyé sɔ́dī bīyé mə tə́lé nye ǹsɔ́, mə tə́lé nye anə́ ámōs á ngābyáli, mayi nyé vəŋan anə́ ńkōd ńnam, mayi bɔ̌ naa á tɔ̄bɔ ǹkód sí, mayi bɔ̌ naa á wu ékódé. 6Bɔ́n bóé, mǎyǐ kig bɔ́ diŋ, amú bə́ nə̄ bɔ́n bə́ ébamba. 7Owé nyiá wābán á ngābɔ ebamba, enyɔ́ á ngābyé bɔ̄ á ngākúb nyémēn ósāmā á nyɔ́l éyɔŋ ǎ kada nâ: “Mayi kə́ matoŋ bibɔn byámā, ḿbɔ̄ bávə́ mā ḿbāŋála ai məndím, biyé bí lén ai sud, ḿbɔ́n ai mənyú.” 8Asú tē māyi fɛ́d zēn dzoe ai biyoá, mayi dzɔ dib nâ a zǎ bād yēn mīńkḭ́l míé. 9A kə́ə́ a tsídan bibɔn bíé təge byá kpaan, a yi byá dzə̄ŋ təge byá yēn; eyɔ̌ŋ te ǎ yi dzó nâ: “Mayi dúgan ábə̄ ńnóm osú wama, amú mə ngábə́ nyiŋi m̀bəŋ ósúsúa a lod étɔ̄á dzī.” 10Ńdɔ a ndzí kig yə̌m naa mǎ mə̄ vâ nyé óvə̄ga, ḿkpámáŋ wɔ̂n, ai m̀kpámáŋ ḿbɔ́n, mə vâ nyé mɔ̄ní ai mvɔ́d, ńdɔ̄ bə́ ngábəlan ai nyé ású Baal. 11Asú te mǎyi sɔ́ dúgán nɔŋ óvə̄ga wama ábǒg díé ai m̀kpámáŋ wɔ̂n wáma êsəb dzíé, mayi nyé dali lén dzama ai sílíg dzama yá ā kadəgə búdī ńsɔ̄ étēde. 12Étɔ̄á dzī mayi kúlī ósɔ̄n wóé á mís bibɔn bíé ńdɔ̄ mod ǎ yǐ kig nyé kode á mɔ́ máma. Mayi manǎ miǹtag míe mísə, məbóg móé, məfǒn yā ḿkpámáŋ ngɔn, bəsábad bóé ai məfon mənén móé mə́sə. 14Mayi mǎn ndáman áfūb wɔ̂n díé ai məlén móé yā ā kadəgə dzó naa: “Mân bibɔn byáma bí ngávə́ mā má.” Mayi byá vəŋǎn ékodǒg yā tsíd məfan yáyi kǎd dī. 15Mayi bɔ̌ naa á bɔ endə́gə́lə ású mə́lú mə́ Baal yǎ ā kadəgə dígī bīfái: éyɔŋ ǎ dzamaŋan nyémēn ai ákéné díé ai miǹsángá míé, nə́ a kə a tɔŋ bibɔn bíé, ḿfág wáma, a vóanagan ma ! Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̰̄ nálā. Asú tē māyī nyé səle, mə kə́ ai nyé á ńkōd ńnam, eyɔ̌ŋ tē mǎyi kɔ́bɔ ai nyé á ńnə̄m. 17Á wé, mayi nyé dúgǎn mə̄fúb mə́ wɔ̂n móé mə vəŋán ndoŋ yǎ Akor ḿbɛ́ áfidi, eyɔ̌ŋ te ǎ yi yalan anə́ mə́lú á ngābə́ ngɔn miníngá, anə́ ábōg á ngábə́ kódogo Égîptɛn. 18Amǒs tē, Ǹtondo§bə énye a kɔ́bɔ̄ nálā wayi ma lóé naa “ǹnóm wama”, o təgě fə ma bǎd lóē naa “baal wama, ésīá ńtí wama.” 19Mayi nyé vaa mwé bəbaal ânyu, bâyǐ kīg fə́ bɔ́ bǎd tād mwé. 20Amǒs tē, mayi wé ai bɔ́ óyīlí élad amvóé ai tsíd yā məfan, anɔ̌n yā yób, bədúdú məbǔm yā sí: elâ, okəŋ bítá ai bitá bíbēn, mayi byá mǎn būg təgě fə ai byá á ńnam, eyɔ̌ŋ te mǎyi bɔ̌ naa batɔbɔ ǹnama bə́ kə̄ óyɔ̄ mvɔ̄í təge sáŋan ai dzóm. 21Mayi wa líg mətǐŋ mə́ álúg ású ńtíe kóm, mayi tindi ai wa amvóé álúg á sósōō ai á tə́tə̄lə́ á mvam ai édǐŋ. 22Mayi tindi ai wa amvóé álúg á bə́bə́lá təge ai mədugán abǒg tē hḿ wāyi yəm Ńtondôbə. Amǒs tē, mayi yalan, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi yalan áyangá yób bɔ̂ bə́ yālán áyangá sí. 24Sí dzɔ yayi yalan ai ovə́ga, m̀kpámáŋ wɔ̂n, m̀kpámáŋ ḿbɔ́n ḿfág wábán bɔ̂ bâyi yalan áyangá Ízrêl. 25Mayi nyé bɛ ású dáma á ńnam ńdɔ̄ fə mǎyi dǐŋ Lo Ruhama “Bə́təbə”, mayǐ fə kǎd Lo Ami “O sə́ kig ayɔŋ dáma” nâ: “O nə ayɔŋ dáma”, nyé a yálán naa: “Zambá wam”. Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: “Dúgán kə ó kə díŋ é mīníngá mod m̀fə́ ā diŋ áā bɔ ngobinda: amú éyə édǐŋ Ńtondôbə é nə́ nālá ású bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, ḿfág wábán bɔ́ bâkə á bəzambá bə̄fə́, bə́ diŋǐ fə bə́gató bə́ nə́ ai biwólō miḿbaŋ mí wɔ̂n. 2Ńdɔ mə ngákus nyé ai miǹsaŋ mí mɔ̄ní áwômo ai mítán, dzǎd fón dzyá ai etun dzǎd mətɔ̌b dzyá. 3Ńdɔ mə ngádzó ai nyé nâ: "Wayi ma tɔbɔ̌ vā kɔ́m á myə̄ə̄ŋ, təge bɔ ébamba, təge kə fám, maa mayǐ fə bɔ̌ nālá dzam də́dā ai wa." 4Amú, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi tɔbɔ kɔ́m təge ai ǹkúkúmá, təge ai bədzóe, təge ai mətúnuŋa, təge ai ekǔm akɔ́g, təge ai efod, təge ai bəteráfim. 5Á mvús tě bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi dúgǎn sɔ̄, bâyi dzə́ŋ Ńtondôbə Zambá wābán ai Dávid, ǹkúkúmá wabán, bâyi kə̌ mīḿbíl, bə́ dzə́mə̄ kám, ábə Ǹtondôbə ai mim̀bəmbə mí byə́m míé, á ńtīē kɔ́m. Ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, vógólán ebúg Ńtondôbə, amú Ńtondôbə a zu kad ai bod bə́ ǹnam: bə́bə́lá á sə̄ kig, tɔ edǐŋ təge ai dzɔ́, tɔ ńyəmán Zāmbá á ńnam. 2Hə ebúgu mətǐŋ, miǹnǎl, ǹwéán ­bod, wúb, ngobinda, mətóm, məkǐ ǹsoán á sí mâton məkǐ ńsoán á sí. 3Asú tē ńdɔ ǹnam ó nə́ á məyəb, bod bə́sə̄ bâman dzɔlan, kələ́ kwí tsíd məfan ai anɔ̌n yā yób, tɔ kɔ̌s yā máŋ yâman wǔ. Mǐ bɔɔ ókálá ! Tə mod ziŋ a kə bi ázombǒ yə̄ nâ a kaman ai nyémēn, tə mod ziŋ a fɛdan, tɔ ayɔŋ dóe, tɔ wa, fada, tə wavəgələ tə́bə̄ nə́ wakad. 5Wayi sende ai amǒs, profɛ́d á sendé ai wa fǔfulu ai alú, mayi dǐb nyīá woe anyu, 6ayɔŋ dáma lâyi ku évōl ású ńyəmán wádzə̄man dɔ́. Ḿból wāmēn ó ngāwoa ńyəmán óyǎb, maa mayǐ fə wa vaa étīē fada: ǒ man yǎ vóǎn mə̄mvéndé mə́ Zāmbá woe, ńdɔ̄ fə maa mǎyī fə vóan bɔ́n bóe. 7Bə́sə, abím ásə̄ bə́ nə́, bə́ ngányami ma ai ǹsə́m, mayi fɔlan dúmá dábán á ńtɔ̄á ósāma. 8Bâtag ai ḿfɔ̄mbán báfɔmbɔ ǹsə́m áyɔŋ dáma, bâdiŋ báyēn bivǔs bíé. 9Hədá etiliga dzīdzīá yâyi tóban ai fada ai ayɔŋ. Mayi bɔ̌ naa bə́ yáán é mam bə́ ngábɔ, mayi bɔ̌ naa bə́ tīē ndɔ́ŋ yǎ miḿbɔán myábán. 10Bâyi dí hədá təge dzyé; bâyi bɔ ébamba, hədá təge byé; amú bə́ ngávɔd və́ Ńtondôbə olugú. 11Enyǐŋ mvid ai ǹsɔ́án məyɔg byádzâg mod fəg. 12Ayɔŋ dámā lâkə á mvīgí ábə elé dzíé, ǹtəm wóé ńgɔ̄ wákūlī nyé mam, amú ńsísīm ebamba wâkə ai bɔ́ á ńdīmi, bâdzoge Zambá wābán nə́ bákə bâbɔ ébamba. Bávə̄ mə̄túnuŋa á miǹkǒl á yōb, bâtum mətúnuŋa mábán á bān miǹkǒl á yōb, âbaŋ á sí, âkɔm á sí, âba yag á sí, abím ḿbəŋ ó nə́ évúvoe dzábán á sī ! Asú tē ńdɔ̄ ngə́ bə́ngɔn báán bábɔ ebamba, mim̀bɔm myáán myâ mǐ bɔɔ ngobinda. 14Mǎyǐ kig bɔ̌ zitɔ́g ebambǎ bəngɔn báán tɔ ényí ngobinda mim̀bɔ́m myáán, éyɔŋ á nə́ naa bɔ́bə́bēn –bəfada- bâkə á fəfə́l ai biníngá bə́ ébamba bə́ kabǎn fə mətúnuŋa fǔfulu ai é bīníngá bálugu bəzəzə̌ bəzambá. Áyɔ̌ŋ yā lə́ bə̄lə́ ákyāí ńdzə̄mə̄ná fəg dí lâkə á ńdzáŋ. 15Ngə́ wā, Ísraɛ̂l, wabɔ ebamba, tə tə́ Yúda nyé a bəgə̌ fə məku, tə myǎkə á Gilgal, tə myǎbɛ̄d á Beth ­Awɛn, tə myǎkan sɔŋ nâ: "Ǹtondôbə a və̌ !" 16Owé, Ísraɛ̂l á lə́dē naa a nə kadá kadá, anə́ ńgál nyag yǎ á nə̄ kadá kadá, ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, Ǹtondôbə anə dzám kə ai bɔ́ á mə̄dîga anə́ bān míńtómba ngǎ ? 17Éfraím á nə mgbag ai bəzəzə̌ bəzambá: dzǒgē nyé. 18Ǹnyie anə́ báman nyú məyɔg enyúnyuu, bə́ ngabɔ mam mə́ mvid; bədzoé bóé bâdiŋ tádī mam mə́ ósáma. 19Evúndū yâyi kə ai bɔ́ á məfǎb móé á yōb, bâyi wóg mə̄túnuŋa mábán ósɔ̄n. Vógólán édí, mína bəfada; kə́ə́gə alɔ́ ǎ ndâ bod Ísraɛ̂l: tóán vógolo; ǎ ndâ bod ǹkúkúmá ! Mínā mī ngábə yəan tsíg ńtōl á sósōō, á kə̄ kwī ńdɔ mǐ ngávəŋan olám á Mitspa, ai avɔ́d yā á ngábə́ ńyǎn á Tabor, 2bəháídɛn bə́ ngáfág édɔ̄ŋ ébé. Ńdɔ̄ hḿ maa mǎyī bɔ́ ndə́gələ bə́sə. 3Mə mayəm Éfraím, Ísraɛ̂l ǎ sɔ̄lɔ́ kig ma; ǎ Éfraím, o ngābɔ eyə́gán abuí mam mə́ mvid, ńdɔ̄ Ísraɛ̂l a ngábəgə eboe étēde. 4Mim̀bɔán myábán myǎkaman ai bɔ̌ naa bə́ dúgan ábə Zambá wabán, amú ǹsísīm ébamba wávə̄bələ ábə̄ bɔ́. Bâyə̌m kig Ǹtondôbə. 5Məbún mə́ Ísraɛ̂l mâbɔɔlɔ nyé ábē. Ísraɛ̂l bân Éfraím bâku m̀bəg évǔs dzábán, éyə̄ fə̄ Yúda nyé ǎ ku nálā dzam də́dā. 6Bâkə bádzə̄ŋ Ńtondôbə ai míńtómbá myábán ai nyag dzábán, hədá təge nyé yēn: a kódo yǎ ábə̄ bɔ́. 7Bə́ ngádaŋ Ǹtondôbə é ngām yǎ á yād, bə́ ngábyé bɔ́n bə́ ngobinda, ńdɔ hḿ, ńtsam mam a yi bɔ́ min ai elíg dzábán. Bomán ǹkúl ákɔ̌ŋ á Givéa, lɔ́ŋáŋ tɔ́ŋ á Rama, vəlégan ǹnam á Beth Awɛn, Bânɔŋ wa mvúmvúá ǎ Benyamín ! 9Éfraím a yi tsamban ámǒs éndə́gə́lə́, matsíg ńtōl yā ó nə́ təge ai atséndé á mə̄ndá mə́ bod mə́ Ísraɛ̂l. 10Bədzóē yā Yúda bə́ nə bǒd yā bátsénde bəǹnyie, mayi bɔ́ soe ólūn wámā á nyɔ́l ǹsoán. 11Éfraím a nə́ étībílí, ḿbugán á étsīg ǹtól, amú ā diŋ kə́ a toŋ zəzə̌ byə́m. Ńdɔ mǎyi bɔ anə́ məkɔ̌ ású Éfraím, anə tsíd məsɔŋ ású ndâ bod Yúda. Éfraím á yēn yǎ ókɔ̌n wóé, Yúda ekɛl dzíé, ńdɔ Éfraím á ngākə̄ ábə Asur, a lómó bə̄lóman ábə ǹkúkúmá ǹnén, hədá nyé a sə́ kig mína dzǎm bɔ̌ mvɔ̄í, ngə́ álɛdə̌ ékɛl dzáán. 14Amú mayi bɔ anə́ émgbə́m ású Éfraím, anə mɔ́n emgbə́m ású ndâ bod Yúda. Mǎ, māyi nyab, eyɔ̌ŋ tē mayi kə, mayi bəgə tsíd dzama, təge ai mod anə́ mə dzɔ́ fadi. Mayi kə, mayi dúgan á ndá dzama, a kələ kwí anə́ báməm məku, bə́ ngadzə́ŋ ásū dáma. Bâyi ma dzə́ŋ á mińdzǔg myábán étē. “Zǎn, ńdúgán ábə Ǹtondôbə. Énye a ngányab ényē fə ǎ yi lad, a ngábáli, a yi tindǐ mə̄və́ŋ bánás. 2Á mvús məlú mə́bɛ̄, ǎ bǎd yǎ bía və́ ényiŋ, ámōs lála a yi bía tə́lē tə́tə̄lə́ eyɔ̌ŋ te byǎyi nyiŋ á mís móé. Byǎyi dzə́ŋ ḿból bī nə́ dzǎm yəm Ńtondôbə, bǐ toŋǒ fə̄ nyé. Asɔ́ɔ́ díé lâfulan ai məléndē mə́ kídí, a yi sɔ́ ábə̄ bíā anə́ mvəŋ yǎ mə̄búgí mə́ ḿbú, ā yāzu wɔdan sí.” 4Mə́ bɔ ai wa yá, ǎ Éfraím ? Mə́ bɔ ai wa yá, ǎ Yúda ? Edǐŋ yā ńnə̄m wáán yâlod anə́ éyɔ̄n yákwí kíkídígi, anə́ mān ófob yǎ ā lod avól avól. 5Asú tē mə̄ ngálə́dē bɔ́ tutulí ai bəprofɛ́d báma, asú tē mə̄ ngáwé bɔ̄ ai ebúg yā ânyu dáma, mim̀bɔán míē myāyi kwí á ngə̄ə̄ŋ anə́ m̀fyɛ ámǒs. 6Amú édǐŋ ńdzɔ mǎyi, sə̌ kig mətúnuŋa, mayi ayəmə́ Zāmbá, a lodo mim̀kpə́l biyə́m. Hədá ḿfág wábán, anə́ Ádam, ńdɔ̄ bə́ ngáwé elad amvóé, éyə̄ bə́ ngándáman oyílí wáma ai bɔ́ nā: 8Galaad a nə́ tísɔn bəbə̂ bə́ bod, ǹdzálán ai məndə̌m məkǐ. 9Hə anə́ bizilingǎn yā bí yādá âsoé, éyə ǹkundǎ bəfada wáwé bod nálā á zēn Sikem: bə́bə́lá émēn, bə́bə̂ bə́ mam bábɔ̄ bálā ! 10Á ndá Īsraɛ̂l, mə ngáyén mam mə́ tɔ̄á ángōndó: étēde ńgɔ̄ Éfraím ā bɔ bisog, Ísraɛ̂l ǎ ngabəgə eboe étēde. 11Tɔ̌ bēn wa Yúda, mayǐ fə wa və́ ngab á mə̄kwé, éyɔŋ mǎyi tséndē étiliga áyɔŋ dáma. Éyɔŋ mǎyi bɔ́ Ísraɛ̂l mvɔí, eyɔ̌ŋ te evǔs Éfraím yákwí á ngə̄ə̄ŋ ai bəbə̂ bə́ mam bə́ Samaría: owé bâbɔ bəbə̂ bə́ mam; ǹwúwúb wânyían á mə̄ndá; á ńsəŋ ezilingǎn é sána. 2Hədá, á ńnə̄m wábán étē, bábúnī kig nâ matsog abé dábán, míḿbɔ̄án myábán myálád mā á nyɔ́l, mí tɔ̄á mā ósū. Bádzə̄mələ ǹkúkúmá ai dzam abé dábán, bədzóe ai mədugán mábán. 4Bə́sə̄ bâbɔ ngobinda. Báyɔ̄ŋ anə́ ébē ḿbāŋálǎ yā ńyáma bə̌ḿbāŋála ǎ fə́bələ̌ kīg fə̄ ndóan étē, a tádígi anə́ ā fūg óvug a kələ kwí anə́ wáman vús. 5Ámǒs ńkúkúmá, bədzóe bâkɔn ai otsídā məyɔg, básām bod bə́ émgbáŋ wɔ́. 6Amú bə́ súbu anə́ ébē ndóan, ǹnə́m ńdzyéán ai miǹkɔ́d: ǹtíé álú ósə olún wábán ó ndəŋə ai óyɔ̄, hədá kíkídígi, ó ngāyóŋ anə́ ńkabag ndóan. 7Bə́sə̄ bə́ nə ayóŋ anə́ ébē ḿbāŋála, bə́ ngádígi bətsíg bə́ ńtól bábán, éyə miǹkúkúmá myábán mísə mí ngáman kǔ nā, təge ai ényɔ́ ā lóe ma. 8Éfraím a báman ai məyɔŋ məfə́, Éfraím a fulan ai ḿbāŋála yǎ bá ndzí kig vəŋan. 9Bəyə́ŋ bádī ngul dzié, hədá nyé təge búnī dzam; nyúg é yaman nyé á ńlō, hədá nyé təge búnī dzam. 10Məbún mə́ Ísraɛ̂l mâbɔɔlɔ nyé, hədá, bádūgǎn kig ábə Ǹtondôbə Zambá wābán, tɔ̌ kig nálā tē ósə, bádzə̄ŋ kig nyé. 11Éfraím a nə́ obə̌ŋ yā ó sə́ kig ayé á dug, təge ai boá. Bálōe Egîptɛn, bâkə á ńnam Asiría. 12Tɔ bə́ kə́ vé, mayi bɔ́ yali ai avɔ́d dáma, mayi bɔ̌ naa bə́ ku anə́ ónɔ̌n yā á yób, mayi bɔ́ ndə́gələ ású ábé dábán. Mayi nâ mə́ kōdē bɔ́, hədá bə́ nə hə ákǎd miǹnǎl á nyɔ́l dzama. 14Bálóē kig ma ai ǹnə́m wábán ósə: éyɔŋ báyón á mədzogóbó mábán á yōb, bátyē nyɔ́l dzābán ású óvə́ga ai ǹkɔn wɔ̂n, hədá, bálūm mā mvús. 15Mǎ mə̄ ngáwónō wɔ́ wábán, hədá bə́ nə hə abuí bəbə̂ bisɔ̌g ai ma. 16Bâvəŋan ábə̄ Baal, bə́ nə anə́ élâ yádugán ai mvús, bədzóe bábán bâyi wú ai okəŋ bítá, ású ńkəg alɛ̌d wábán, ńdɔ̄ fə̄ báyī bɔ́ tóán woe á ńnam Égîptɛn. Bəmə́ tɔ́ŋ ânyu ! Anə́ ndoe amalá lâsus á ndá Ǹtondôbə, amú bə́ ngádaŋ elad amvóé dzámā á yób, bə́ bɔ̄ mə̄lɔ́ ai mvéndé dzama. 2Bə́ fyáŋán yédan á yób étē nâ: "Ǎ Zāmbá wama, byǎyəm wa, bíā, Ísraɛ̂l !" 3Ísraɛ̂l ǎ wōā ḿbəŋ âfan, ǹzízíŋ wâyi nyé tsídan á zud. 4Bə́ ngátə́le miǹkúkúmá myábān, təge mə síli, bə́ tə́lé bə̄dzóē bábán, ma təge yəm; ńdɔ̄ bə́ ngáman kǒm bəzəzə̌ bəzambá ai sílíba dzabán ai mvɔ́d dzābán, asú tē bâyi manə́ wú. 5Ǎ Samaría, mabɛn nyag dzoe ! Olún wámā wáyɔ̄ŋ bɔ̄ á nyɔ́l. A kələ kwí ábǒg áfə̄ báyi tɔbɔ́ təge bɔ ésob nyɔ́l ? 6Yásɔ̄ á Ísraɛ̂l, mǒd énye a ngákom dzɔ́, yá sə́ kig Zambá; asú tē, é mān nyag yǎ Samaría nyɔ́lɔ̄ a yi manə́ tsâban. 7Ḿból bə́ ngámyas evúndu, bâzu á fumi ńkulu. Bángáyēn kig é fón é nə̄ ai abám, tɔ̌ kig e fyáŋán bəgə ábām, yǎngābɔ̌ kig ai mís; tɔ̌ kig ě bī mís, bod bəfə́ ḿbɔ̄ báyi dzɔ manə́ dī. 8Ísraɛ̂l a yímbi yǎ ényē nyɔ́ ā ńtɔa yǎ á zāŋ məyɔŋ anə́ é dzóm é sə́ kig ai m̀fí ! 9Éyɔŋ a ngábɛ́d ábə Asur, ozəle afan yǎ á tɔá étām nyɔ̄, Éfraím á ngākus nyémēn bibɔn. 10Tɔ bâkab bifáī á məyɔŋ, mazu bɔ́ tógan étɔ̄á dzī, eban təge kog bâyi dzə́m kám ai adǐd ńkúkúmá bitɔŋ míńtómba. 11Éfraím á ngālóŋ bə̄tə́mpɛl elóloŋo nə́ a vaa ǹsə́m, á kə̄ kwí ndə bətə́mpɛl bə́tē ḿbɔ̄ básósógolǒ nyē á ńsə̄m. 12Mə fyáŋán nye tǐl mə̄mvéndé máma, a yén tē mɔ hə anə́ é dzam lásɔ́ ábə ǹdzín. Bátsīg ma biyə́m ású mə́túnuŋa, bə́bēn bə́ dzâg tsíd yā été. Ǹtondôbə ǎ wóg kig mətúnuŋa mə́te m̀bəŋ; ábōg dī, Ǹtondôbə ǎ ngatsog yǎ bivǔs byábán, ǎ ngabɔ yǎ zitɔ́g yǎ mīńsə́m myábán. Bâyəan bǎd dúgán Égîptɛn. 4Ísraɛ́l a vóan ǹkom woé, a ngáman lóŋ bod mə́ndá. Ḿfág Yúda, a ngálóŋ abuí miǹgungúl bətísɔn. Dzam dá mayi lóm ndóan á bə̄tísɔn bə́tē, é man dígī miǹgungúl mim̀fim. Ǎ Ísraɛ̂l tə wafon, tə wasán anə́ məyɔŋ, ḿból ó ngādzoge Zambá woe nə́ wakə bɔ̌ ébamba, oyǎb ai Zambá woe ai ḿból ó ngādiŋ mân á məkǎŋ mə́ óvə́ga mə́sə. 2Tɔ akǎŋ tɔ emvaŋ, dzyá yâyǐ kig bɔ́ dzāla, m̀kpámáŋ wɔ̂n wâyi bɔ sǔ ngul á sí. 3Bâyǐ kīg fə bǎd tɔbɔ á ńnam Ńtondôbə, Éfraím a yi dúgan Égîptɛn, ńdɔ̄ fə̄ bâyi dí bidí bəzəzə̌ bəzambá Âsiría. 4Bâyǐ kīg fə bǎd bɔ́ esoe məyɔg ású Ńtondôbə, mətúnuŋa mábán mâyǐ kīg nyé nyəb á ńnə̄m; ḿbāŋála wabán a yi bɔ́ anə́ ḿbāŋála məyəb, ébá bə́sə bâyi nyé dī bâyi bəgə éboe; amú ḿbāŋála wabán a yi bɔ hə ású dábán étām etám, ǎ yǐ kig nyî á ndá Ǹtondôbə. 5Myâyi bɔ yá ámǒs ábóg ńnén, ámǒs ábóg Ńtondôbə ? Amú ḿbɔ̄ bá bə́ ngátúb éndāman, ǹnam Égîptɛn wâyi yén étóŋán dzábán, Memfis a yi bɔ̌ sɔŋ dzabán. Akúdā sílíba wábán ásə, sás ńdzɔ̄ yáyi lígī ai dɔ́, biyoá byâyi mǎn yaman á mə̄ndá mábán. 7Məlú mə́ éndə́gə́lə́ á mā mə́ sɔ́ ya ! Məlú mə́ zitɔ́g á mā mə́ sɔ́ ya ! Ísraɛ̂l á yə̄mə́ hḿ dɔ̄ ! Profɛ́d a nə akúd, mod ǹsísīm a sɔ́g ákúd, amú ǹsə́m wóe ó daŋ yǎ ánēn, ai ású bítá wābadan ai dɔ́. 8Vâ Efraím á nə ai Zambá wama –énye a nə profɛ́d- bálām nye məlám á məzěn mə́sə, bálúman ai nyé a kələ kwí á ndá Zambá wōē. 9Bə́ nə fɔ́ɔ́ ńdáman ndáman, anə́ á məmǒs yā Givéa. Ǹtondôbə a yi dúgan tsog ábē dábán, a yi bɔ́ ndə́gələ ású bivǔs byábán. Anə́ məsaŋ mə́ wɔ̂n á ńkōd ńnam, éyə mə ngákɔ́b Ísraɛ̂l nálā; anə ébumá yā é vōl wólobo élē fáige, éyə mə ngábə́ yénə běsōá nālá. Hədá, á kwí bə́ ngákwí á Baal Péor, ńdɔ̄ bə́ ngáfudi miǹnə́m éwoe lóe, bə́ ńtɔ̄á nyīē, anə́ é dzóm bɔ́ bə́bēn bə́ diŋi. 11Dúmá Éfraím lâyi yə́lə anə́ ónɔ̌n, a tádigi ábyālí, âbum, ânɔŋɔ́bán ábum. 12Tɔ bə́ fyáŋán náā bɔ́n, mayi bɔ́ bɔ mǎn dali bə́ ngə́lə təge kwí ókalǎ bod. Tóé bēn ! Amalá ai bɔ́ éyɔŋ mǎyi kódō ábə bɔ́ ! Mayén fɔ̄ɔ̄ Éfraím a nə́ Tir m̀fə́, m̀bɛán é vóm bīlé bí nə́ ábuí, dzam dá Éfraím a yi tɔbɔ énɔdi nâ a kə ai bɔ́n bóe éba nyag. 14Ǎ Ńtondôbə, váá bɔ́... dzé wāyi vé ? Váá bɔ abum ńkokom ai miǹkód mə́bɛ̄. Abé dábán ásə̄ lə́ ngáyénē á Gilgal: étēdē ńgɔ̄ mə ngávínī bɔ́ ńnə̄m, ású bə́bə̂ mim̀bɔán myábán, mayi bɔ́ tsídān á ndá dzama; mǎyǐ kīg fə̄ bɔ́ bǎd diŋ, bətə́bə̄ bə́ ósú bábán bə́ nə bətəb bə́ édzóe. 16Bə́ ngábímī Efraím, ǹkǎŋ wábán ó mān kód, bâyǐ kīg fə bǎd bəgə bibumá, tɔ̌ kig bə́ byé bɔ́n, mayi wé ḿbōs ébumá yā ábum dábán. 17Zambá wáma a yi bɔ́ woa âfan, amú bá ndzí kig nyé vógolo, bâyi hḿ kə́ bâtalaba á məyɔŋ məyɔŋ. Ísraɛ̂l a ngábə́ áfúb wɔ̂n lábuguban á wúmūg fə abuí. Ábīm bizaŋanda bí wɔ̂n bíé bí ngábə́ ábuí, abím tə̄ fə nyé a kələ a lóŋ bə̄tə́mpɛl; ábím sí dzīé ē vû bidí, abím tē fə nyé a komo abə̌ŋ bivəgələ̌ bəzəzə̌ bəzambá. 2Ǹnə́m wábán ó nə ngab ébɛ̄: bâyi bi éndə́gə́lə́ yā étē. Ǹtondôbə a yi búg bə̄tə́mpɛl bábán, a manə́ sógolǒ bivəgələ̌ bəzəzə̌ bəzambá byábán á sí. 3Aná bɔ́ nâ: «Bǐ bə̄lə́ kig ǹkúkúmá, amú byā ndzí kig kɔ̌n Ńtondôbə wɔ̌ŋ. Ńdɔ̄ kig ǹkúkúmá bēn ó nə ai bía m̀fí dzé ? 4Hə zəzə bíbúg, hə ákanǐ bīvwé bí sɔŋ, bándáman óyīlí elad amvóé, sósōō a buguban anə́ ḿbə̂ elɔ́g á mə̄bóm yā mə̄fúb. 5Bǒd yā Samaría bádzə́m kám, ású bitɔŋ bí nyǎg yā Beth Awɛn, amú áyɔŋ díé á bə̄gə́ məyəb ású mɔ́n nyag, dzam də́dā ai bofəfádá[1] bóé. Bə́ fōnó ai dúmá díé, amú lə́ kə́ yǎ óyǎb ai bíā ! 6Tɔ mɔ́n nyag émēn, bâyi kə ai nyé á ńnam Asiría anə́ éfáī bákə və́ ńkūkúmá ǹnén. Éfraím a yi bəgə éngəg, Ísraɛ̂l nyé ǎ ngawú ósɔ̄n ású mam míńkɔ́d míé. 7Samaría bân ǹkúkúmá wōé bə́ ngálod anə́ āvúl yā óswé á yōb. 8Bətə́mpɛl bábán yā miǹkǒl á yōb, é vóm Ísraɛ̂l a ngásə́m, bâyi mǎn búgi. Bongó ai azɔ́ŋ kómbé byâyi fái ábə alatâr bábán á yōb; abǒg tē hḿ báyi dzó ai miǹkǒl naa: “búdígán bíā,” bɔ́ ai mvéd miǹkǒl naa: “Kuán bíā á yób”! 9A tádígi á məmǒs yā Givéa, ó ngásə́m, ǎ Ísraɛ̂l ! Bá ndzí kig tsénde ! Sə nálā a ǎ Givéa nə́ bítá byálúman ai bəwé bə́ bod byâyi bɔ́ bi a ? 10Mayi bɔ́ sɔ́ ndə́gələ, məyɔŋ mayi kóan nə́ mə́ lúmán ai bɔ́, nə́ bə́ ndə́gə́lə́ bɔ́ ású miǹsə́m myábán míbɛ̄. 11Efraím á ngábə́ étɔ̌ŋ nyǎg yā bə́ ngátóan yə́gələ, a diŋi kɔɔdɔ fɛ̄s. Éyɔŋ mə ngázu lǒd babi ai nyé, ńdɔ̄ mə ngátindi nyé ḿbog á ḿbəmbə kíŋ wōē, mayi tindi Éfraím ékālíg, Ísraɛ̂l a yi sénē sí, Yákɔ́b a yi dudu ńsína yǎ á nyole bibǎŋ bí sí. 12Syéán məfúb máán á sósōó, mǐ kwê bidí ai ǹnə́m ngɔ́l; líán m̀kpámáŋ áfúb. Abǒg yā ádzə̄ŋ Ńtondôbə dí a kələ kwí anə́ ā yi mína sɔ́ yə́gələ sósōó. Mǐ ngáséne mətóm ńdɔ mǐ ngákwé ásum, mǐ ngádí ébumá miǹnǎl. O ngáfudi afidí dóē á ngul dzoe, ábuí bəzimbi bóe. 14Endugulán yásɔ̄ áyɔŋ dóe ákyāí yə̄ nâ miǹgungúl bə́tísɔn míe myâyi mǎn bwêban, anə́ ḿból Shalmân a ngámaan bwé Beth Arvel ámǒs bítá, éyɔŋ bə́ ngáfíd nyīá á bɔ́n bóé á yōb. 15Éyə̄ hḿ Béthel ǎ yi wa bɔ̌ nálā, ású mə́tóm móē yā mə́ nə́ təge ai dzwé: á kídí yāyi lénde bə́ dzâ yǎ ai ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l ékɔá. [1] Bə́fada bə́ sə́ kig mim̀fǎŋ bəfada. Éyɔŋ a nə́ ḿbɔ́g bâlóē nyé nâ “ofəfádá”. Éyɔŋ Ísraɛ̂l a ngábə́ mɔ́ngɔ́, ńdɔ̄ fə mə mə ngálóē mɔ́n wama á ngābə́ Égîptɛn. 2Ébá bə́ lóege bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngáman bɔ́ kə óyǎb, bəbaal ḿbɔ̄ bə́ ngavə́ mətúnuŋa bə́ túniŋi bəzəzə̌ bəzambá bīfái. 3Mǎ mə̄ ngáyə́gələ Éfraím dulu, mə súgū nyé ai mɔ́ máma, ńdɔ̄ bá ndzí kig yə̌m naa mǎ mə̄ mvamaŋan ai bɔ́. 4Mǎ mə̄ nyəŋələ nyé ai abuí mvam, mgba ai miǹkɔ̌l mí édǐŋ, mə ngábə́ ai bɔ́ anə́ mod yǎ ā bɛ́de mǎn ébɔbɔg mɔ́n ámāŋ, mə lúmbugu ábə̄ nyé nə́ mavə́ nye bidí. 5Bâyǐ kig dúgan á ńnam Égîptɛn, Asur énye ǎ yi bɔ ńkūkúmá wābán, amú bə́ ngátəb dúgan ábə ma. 6Okəŋ bítá wâyi vuŋ á bə̄tísɔn bábán, wâyi man tsíg bɔ́n bábán, wâyi mǎn búg mim̀fim myábán, ó ngawé bɔ̄ ású ényiŋ míńkɔ́d dzábán. 7Ayɔŋ dáma lálād ai məku mə́ ńyə́bə́ mábán: bálōē bɔ́ á yób, á kə̄ kwí, bɔ́ bə́sə, étáŋ ésə̄ bə́ nə́, bábɛ̄d kig. Éyə mə nə́ dzǎm bəlan ai wa yá ǎ Éfraím, éyə mə nə́ wa dzǎm tə́bə̄ é ngām yǎ á yād yá ǎ Ísraɛ̂l ? Yə mə́ bə̄lán ai wa anə́ Sevóim ? Ǹnə́m wâvəŋan ma âbum, ńdɔ̄ fə miǹsíngí mí bə̄lə́ mā. 9Mǎyǐ kig bɔ anə́ ndóan yǎ ólūn wáma yǎyi[1], mǎyǐ kig badə́ ndáman Éfraím, amú mə nə Zambá, mə sə́ kig mod: á zāŋ dzāŋán, mə nə M̀fúfúbu, ńdɔ̄ fə mǎndiŋǎn kig ai endáman. 10Bâyi toŋ Ńtondôbə, a yi məməle anə́ émgbə́m; éyɔŋ ǎ yi tádī naa a məmə́le, bɔ́n bâyi sɔ́ mim̀bíl á ńnǎm ngōgé bə́ dzə́mə̄ kám. 11Anə́ ánɔ̌n, bâyi sɔ́ mīḿbíl á ńnam Égîptɛn bə́ dzə́mə̄ kám, anə́ ábə̌ŋ, bâyi sɔ́ á ńnam Asiría, eyɔ̌ŋ tē mǎyī bɔ́ toe á mə̄ndá mábán. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm kǎd naa: “Mǎyǐ kig və́ ólūn wáma afóla.” Éfraím a tindi ma á dzōm ai miǹnǎl míé, ndá Īsraɛ̂l ai mədugán móé. Hədá Yúda nyē á ngə́lə́ wulugu ai Zambá a ngə́lə́ baala mətǐŋ ai Mədaŋ Yóbo. 2Éfraím a ngə́ban evúndu, a tsídān evúndū yā ńnam kídí á zud amǒs ósə; a buli miǹnǎl ai bitíbílí. A tindi óyīlí ámvóé ai Asiría a vâ ḿbɔ́n Égîptɛn. Ǹtondôbə a kad ai Yúda, ású yə̄ nâ Yákɔb á tɔŋ ndɔ́ŋ yǎ ényiŋ dzíé á yáán fə ai nyé anə́ mim̀bɔán míé myáyi. 4Hálā bə́ ngə́lə̄ âbǔm nyīá wābán ńdɔ a ngábɔ mǎnyāŋ ébādág, eyɔŋ ǎ zu kwí nyīá modo, ńdɔ a ngáyídan ai Zambá. 5A yídán ai éngəlɛs ńdɔ̄ fə a ngátəgə nyé, a ngáyón ǎ ngakogolan ai nyé. Ńdɔ a ngátóban ai nyé á Béthel éyə Zambá á ngákɔ́bɔ ai bíā étē. “Ǹtondôbə Zambá miǹkunda, Ǹtondôbə”, éyə báyəan nyé lóē nālá. 7Ḿfág wóe, dúgān ábə Zambá woe: bǎla mətǐŋ ai tə́tə̄lə́ ó fīdī fə Zambá woe kɔ́m ésə. 8Kanaaŋ á bələ́ miǹlǒd mədugán á mɔ́, a diŋ dǔg bod. 9Éfraím a dzó, nyé nâ: "Owé, mə̌ man yǎ bīg, mə̌ man yǎ kóan ákūmá; ésīē dzámā tē ésə, bǎyǐ kig mə sɔm ńsə̄m ziŋ.” 10Ḿfág wáma, mə nə Ǹtondôbə, Zambá woe, a tádígi á ńnam Égîptɛn. Mayi bɔ̌ naa ó dúgán tɔbɔ á bibə̌m á sī, anə́ mə̄mōs mə̄ kadəgə tóban ai mínā. 11Mayi kɔ́bɔ ai bəprofɛ́d, mayi bulu ńyēnán biyə̌ŋ bí mám, ńdɔ̄ áfə mǎyi kǔ miǹkaná ai bəprofɛ́d. 12Galaad anə́ hə mədugán, bə́ vəŋan yǎ, bɔ́, hə zəzə; á Gilgal bâvɔ̌d kig túnī nyag, ńdɔ̄ fə balatâr bábán bâyi vəŋǎn hə məngós mə́kɔ́g á mə̄bóm yā mə̄fúb. Yákɔb a ngátúb á bidzəgəzě yā Aram ńdɔ̄ Ísraɛl a ngásyé ású mīníngá, ású mīníngá ńdɔ a ngávəŋan ǹnɔ́ni biyə́m. 14Dzam dá ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ profɛd[1] ḿbɔ̄g á bɛd ai Ísraɛ̂l oyǎb ai Egîptɛn. Profɛ́d énye a ngábaala nyé. 15Éfraím á ngābɔ Zambá míńtyé myáyol, Ǹtondôbə a yi bɔ̌ naa mə́kī mə́ ngásoeban mə́ ku nyé á yób, Ǹtí wōē a yi nyé dūgan ébyandí dzíé. [1] Profɛ́d tě á nə Mósɛs. Éyɔŋ Éfraím ā kɔ́bɔgɔ, hə ekɔ wɔ̌ŋ bēn, á ńnam Ísraɛ̂l. Hədá, ńdɔ a ngáku évǔs ai Baal, ńdɔ a ngáwú. 2Ńdɔ̄ áfə ábōg dí bâkə ai miǹsə́m, ai sílíba wabán, bə́ ngákom evəgələ, ai akə́ŋ dábán, bəzəzə̌ bəzambá! Nálā tē ósə̄ ó nə hə bisíé bí bod. Ású dában ńdɔ̄ bádzó nâ: "Bətúni, bod báwūban ai bɔ́n bə́ nyag." 3Asú tē ńdɔ̄ báyi bɔ anə́ éyɔ̌n kídí, anə́ éyɔ̄n kídí yā yávôl ngə́ŋəlan, anə́ bīvúlá yā byáyə́le oyǎb é vóm báfəb fɛ̌s, anə́ ótsīdā yā wákwí álɔ̄ŋ. 4Ma hḿ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Zambá woe, a tádígi á ńnam Égîptɛn, wǎyə̌m kig Zambá ḿfə̄, hə ǹnyie anə́ mā; ńdɔ̄ fə ǹkode m̀fə́ á sə̄ kig, hə ǹnyie anə́ mā. 5Mə mə ngáyəm[1] wa á ńkōd ńnam, á ńnam fíba. 6Hə ǹnyie anə bə́ ngákwí á mə̄dîga, ńdɔ̄ bə́ ngádzyé; ǹnyie anə́ bə́ ngádzyé, ńdɔ ǹnə́m wábán ó ngātə́bə̄ nə́ wâbɔ məbún, asú tē ńdɔ̄ bə́ ngávoan ma. 7Ńdɔ mə ngávəŋan ású dábán anə́ émgbə̄m, anə́ zə̄, babi ai zěn, mayaba. 8Anə́ ńgál zə̄ yǎ bə́ nɔ̄ŋ bɔ́n, mayi bɔ́ tsídan á zud, mayi nyab éyalagǎ yā ńnə̄m wábán, anə́ ńgāl émgbə́m mayi bɔ́ dī vóm vôm vɔɔ. Tsíd yā məfan yâyi bɔ́ mǎn tyě nyɔ́l. Wa nyɔ́lɔ ǒ tsamban ya, ǎ Ísraɛ̂l; ma etám mə̄ nə́ wa dzǎm ka. 10Ńdɔ̄ á ńkūkúmá wóe ó nə̄ vé, nə ó kōde wa á bə̄tísɔn bóē bə́sə, bətsíg míńtól bóe, ébá yā ó ḿbə̄ dzó nâ: "Váá ma ǹkúkúmá ai bədzóe." ? 11Mavə́ wa ǹkúkúmá ólūn wáma, áyɔ̄g dáma á yób mə dúgán fə̄ nyé nɔŋ. 12Enyiŋ míńsə́m Éfraím é ńtɔa yǎ á mə̄kág, ǹsə́m wóé ó tīī é vóm ó sə́ kig ai asáŋán. Ábə̄ ényɔ́ ā byé miǹtyé myâyi nyé ku á yób; nyé, a nə okúkud mɔ́n: éyɔŋ awola ábyálí díé á kwí yǎ, ǎ zǔ kig á mə̄kwíí mə́ ábǔm nyīá. 14Ńdɔ yə mayəan bɔ́ bǎd kode á édzōē tolendǒŋ ? Mə́ nyīī bɔ́ áwū, ngǎ ? Ǎwū, mbada mənye woe a nə vé ? Ngɔ́l ē dímizan yǎ mā á mís. 15Éfraím á fyāŋán buguban á zāŋ bəbə́nyāŋ, evúndū yā ńnam kídí yâyi sɔ́, evúndū Ńtondôbə yâyi tíē á ńkōd ńnam: abóŋ óswé lâyi və́le, etam é ńtɔ̄á ńkōd ǹkód. [1] Bíbɛl yǎ ńkɔ̄bɔ̄ grɛ̄g nyé a kad nâ “mə ngábə́ ńnɔ̄ni woe”. Samaría a yi yân, amú á ngátəb wóg Zāmbá wōē: bâyi mǎn wú ai okəŋ bítá, bibɔbɔg bí bɔ́n byábán byâyi man fídiban, miḿbubúm mí biníngá myábán, bâyi myá mǎn túb məbum. “Ǎ Ísraɛ̂l, dúgán ábə Ǹtondôbə, Zambá woe, amú ǹsə́m wóe ńgɔ̄ ó ngábɔ̄ nâ ó ku m̀bəg. 3Mǐ koməzan bibúg, á myādúgan ábə Ǹtondôbə; kádán nyé naa: “Vǎgī bía abé dáán ásə, ó nɔŋ é dzóm é nə̄ ḿbəŋ ábə̄ bíā. Eyɔ̌ŋ te byǎyi wa və́ mə́túnuŋa mə́ ólugú mákwí bíā ânyu, sə̌ kīg fə nyag.” 4Asiría a sə́ kīg bía dzǎm nyii, ńdɔ byǎyǐ kig bǎd bɛ́d á bikabilí bítá; byǎyǐ kig bǎd lóē é dzóm bī hə́ kom ai mɔ́ máán naa: Zambá wāān, amú wǎ wāyén mān nyūí ngɔ́l. 5Mayi bɔ́ lɛdə êku ǹyə́bə dzábán, mayi bɔ́ diŋ ai abuí áfú ńnə́m, amú ólūn wáma ó lúm yǎ nyē mvús. 6Mayi bɔ anə́ ófob ású Ísraɛ̂l, ǎ ngasam anə́ évivie, a láma miǹdi anə́ ésingǎŋ yā Libáŋ. 7Miǹtəm míé myǎyi tsaman, ǎ ngabuguban anə́ ádzab, ǎ ngayúm anə́ ólɔ̌m yā Libáŋ. 8Bâyi dúgán sɔ̄, ébá bə́ ngábə́ tɔá évūvoe dzíé á sī, bə́ ngadúgan bɔ̌ naa ovə́gā á nyiŋ, bə́ ngasamba anə́ átīn wɔ̂n, bə́ ḿbə̄lə́ ólugú anə́ wɔ̂n yǎ Libáŋ. 9Ǎ Éfraím ! Bəzəzə̌ bəzambá bə́ nə ai ma ḿfí dzé ? Mə wógo ngogolán dzīé, mə kálaga nyé; mə nə anə́ ótombǒ ńnam təge ku kíé. Mǎ mābɔ nə́ ó wum bibumá. 10Zá á bələ́ fəg yǎ ábindi é mam má ? Zá á bələ́ óyə̌m yā áyə̌m mɔ̄ ? Owé, məzěn mə́ Ńtondôbə mə́ nə̄ tə́tə̄lə́, éyə bəsósōó bə́ bod bâyi wulu étē mvɔ̄í, hədá bəbə̂ bə́ bod bâyi kǔ mim̀bəg étē. Ébúg Ńtondôbə̌ yā é ngákwí ábə Yoɛ̂l, mɔ́n Petuel. Vógólán é dzam dí, mína mvindí bod, kə́ə́gán məlɔ́, mínā bə́sə, bod bə́ ńnam. Yə dzóm ziŋ é ngábɔban yǎ nalá ábǒg dáán, tɔ ábǒg běsōá ? 3Lɛ́ɛ́gān dɔ́ bɔ́n báán, bɔ́n báán bɔ̂ bə́ lɛ́ɛ̄ dɔ́ é bɔ́n bábán, bɔ́n bábán bɔ̂ bə́ lɛ́ɛ̄ dɔ́ é ngongo bod yǎ yāyi sɔ́. 4Édzóm ḿbasaná á ngālíg, etandág é ngádí dzɔ̄, édzí étandág é ngálíg, yə́ləg a ngádí dzɔ́; édzí yə́ləg a ngálíg, hasil a ngádí dzɔ̄. Həbə́gán óyɔ̄, mína bəsɔ́g məyɔg, yónán, bámán á yób étē, mínā bə́sə, bənyú məyɔg bə́sə, ású míḿkpámáŋ məyɔg bávaa mínā ânyu. 6Amú áyɔŋ lə́ ngabɛ́d yǎ naa lâzu lúman ai ǹnam wáma, lə́ nə ngul lə́ tɔ̄á fə təge ai aláŋá. Məsǒŋ móé, məsǒŋ mə́ émgbə́m, á bə̄lə́ miǹkəg mí ńgál émgbə́m. 7A vəŋan afúb wɔ̂n dáma ǹkód ńnam, bilé[1] míḿbɔ́n byáma, a mǎn bya saŋala, a mǎn bya tuni ékob, a mǎn woa á sí, miǹtəm myábán mí mān fum. 8Yónó, anə́ ńtūd ngɔn miníngá yā ó bə̄gə́ məyəb, ó yóno ǹnóm wōē yǎ ábǒg énânga díé. 9Mətúnuŋa ai esoe məyɔg bí man yǎ á Ndá Ǹtondôbə. Bəfada bə́ nə̄ á məyəb, bəsíé bə́ Ńtondôbə. 10Məfúb mə́ nə ńdámán, məsí mə́ nə̄ á məlunga. Ovə́ga a nə ńdámán, ǹkɔn wɔ̂n ó sə́ kig, m̀kpámáŋ ḿbɔ́n ó man ya. 11Dzə́mān kám, mína bəsíé mə́fúb, yónán mína bəsíé mə́fúb bílé bí wɔ̂n ású óvəga ai fón, amú məkwé bídí yā mə̄fúb mə́ man yǎ ndáman. 12Bilé bí wɔ̂n bí man yǎ bɔ́bɔlan, elé ḿbɔ́n é man yǎ wū, tɔ́m, məlén ai bǎfele ai bilé bísə̄ yā mə̄fúb bí man yǎ kōd. Miǹtág, ḿból myáwú ósɔ̄n, mí man yǎ á zāŋ bod. Ǎ bəfada, fɛdân biyé, mǐ yon; mínā é bod myǎsyé âlatâr, bwéân səm ! Ǎ bītúgā bí Zāmbá wama, nyíígán, mǐ bómbō á sí ai miǹkud á nyɔ́l, amú mə̄túnuŋa ai esoe məyɔg bí mān á Ndá Zambá wāān. 14Fúbúgán mínā bə́bēn ai eki, yédégán m̀fúfúb étógán, tógân miǹnǒm mí bod, ai bod bə́sə̄ yā ńnam, á Ndá Ǹtondôbə, Zambá wāān. Lɔ́gán Ǹtondôbə. É kīé ! Zǎ Ámǒs ! Á ńtɔa yǎ babi, Amǒs Ńtondôbə; lázū hə anə́ sug bikumú Ǹtí ngul mə́sə ! 16Bidí byá ndzí yǎ man á mís máán étē a ? Miǹtag ai məfon byá ndzí yǎ man á Ndá Zambá wāān a ? 17Fɛ̌s é man yǎ ndūŋ á bikolog étēde, məkág mə́ man yǎ ndāman, məngunda mə́ man yǎ wū ńtug amú fɛ̌s yá sə́ kīg fə. 18Abím ńtǎd te biyə́m byátad ! Miǹkunda mí nyag mí ngadzə́bədan, amú mí bə̄lə́ kīg fə bidí. Tɔ miǹkunda bíyə́m bītɔ́g myâ myâmǎn fə síbi. Ǎ Ńtondôbə, malɔ́ŋ wā, amú ndóan ě man yǎ dígī bikodog, ǹkabǎg ndóan ó man yǎ dígī bīlé yā mə̄fúb. 20Tɔ tsíd yā məfan yádzə̄ŋ wā, atotóŋ ásə̄ á man yǎ hə́le ńdɔ̄ fə ndóan ě man yǎ dígī bikodog. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm kǎd naa “məlén” amú lâbəbə bílé bí nə́ ndəm mvɔ̄í. Lɔ́ŋān tɔ́ŋ á Síon, é yāmán ai m̀fúfúb ńkǒl wámā ósə ! Ǹnam ósə̄ ó sīgán, amú ámǒs Ńtondôbə lə́ ńkún sɔ́, á ngazu yǎ. 2Amǒs díbi ai amǒs zigili, amǒs míńkúd ai amǒs éyɔ̌n. Anə́ díbī lə́ kídí lákad yalǐ mīńkǒl, éyə mod ǹgungúl áyɔŋ ǎ yi sɔ́ nālá, ákyāī yā mod a bə́ kig yén anə́ sí ē ngákomban, á mod ǎ ngābǎd kig yén é ngongǒ bod yázu. 3Ósū wóé, ndóan yadígi, á mvús dzīē ǹkabag wádīgi. Anə́ áfūb Eden, ǹnam ó nə̄ nyé ósū, á mvuś dzīē, hə édídíga ńkód ńnam. Asú tē tɔ dzóm dzídzīā yâlǒd kig nyé á mís a təge dzɔ̄ yēn. 4A fulan bikabilí, anə́ bə̄bɛ́d bikabilí, éyə̄ bákə ḿbíl nālá. 5Hə anə́ ō ndzí kínda bikálíg bítá yā byáyə́lə̄ á miǹkǒl á yōb; anə́ mod edǔŋ ǹkabag ndóan yǎ yādígi mim̀bɔ́b, anə́ ńgungúl áyɔ̌ŋ yā ó nə́ ńtāān ású bítá. 6Éyɔŋ máyén nyē, məyɔŋ mə́ ngadzə́m kám, məsú mə́sə̄ mə́ ngatséndē nyɔ́l. 7Anə́ zīngí, bâkə mim̀bíl, anə́ bəzimbi, bábɛ̄d mim̀fím. Anə́ mod a toŋo fɔ́ɔ́ hə ézēn dzīē. 8Mod ziŋ təge dzimbi ényɔ́ bɔ̄ nyé bə́ tsáá, mod ósə a kə fɔ́ɔ́ hə ósū wóé. Á zāŋ məkɔ̌ŋ bílâ, bə́ nə hə ǹkəán, təge ndugulǎn bīsámbá. 9Bâdaŋ bətísɔn, bákwī ékūkua á mim̀fim, bə́ ngabɛ́d á mə̄ndá á yób; bə́ nyîgi á bə̄wúndi anə́ mīnwúwúb. 10Ósū wábán, sí yatigidan, yób lə́ nyagabán; ńló dzóbo ai ngɔn byádīm, atítie təgě fə fyɛ, 11Ǹtondôbə a və́ kíŋ á ńlō ńkán bítá wóé. Amú miǹkán bítá míé mí nə təge ai táŋ: ǹdzála məbéndé móé á nə ngul eyə́gan. Amǒs Ńtondôbə ó nə anén, ekɔ wɔ̌ŋ eyə̄gan: zá á nə̄ wa dzǎm zombo ? Dúgân zu ábə ma ai ǹnə́m wāān ósə; bɔán eki bídí, yónán abé dáán, mǐ bəəgə bīyé məyəb. Miǹnə́m myáán ḿmya nyabán, sə̌ kig biyé byáán; dúgân zu ábə Ǹtí Zambá wāān, amú á nə ábəŋ ńnə́m, a nə ǹnə́m ngɔ́l, a nə ǹnə́m fīn a tɔá fə ǹnə́m bidzǔgá, ńnə́m wáyəm dzíbī ábē ásə. 14Zá ā ndzí, ngə́ a yi dúgán vəŋan naa a dzu, a lígí fə̄ mína ǹtótōmaamaa, mətúnuŋa á ólugú Ǹtí Ζambá wāān ? Bomán ǹkúl ákɔ̌ŋáSíon, kagán məlú mə́ éki bídí, kagán esie ńnam, tógán ayɔŋ, bɔán m̀fúfúb étógán. 16Tógán miǹnǒm mí bod, tógan bɔ́ngɔ́ ai bisom bí bɔ́n; ǹlúg á kwí á ndá alúg, m̀bɔ́m ó kwí á étun ndá dzíé. 17Bəfada bə́ Zāmbá ai bəsíé bə́ Ńtí bâyi tə́bə̄ á zāŋ m̀bɛ́ sí Tə́mpɛl ai alatâr, bə́ yóno, bɔ́ nâ: «Kudú ngɔ́l, ǎ Ńti, kudú áyɔŋ dóe ngɔ́l,tə wadzóge nâ elíg dzóē é ku amalá, məyɔŋ mə́ zā tə̄gə́ dzɔ̄. Éyə məyɔŋ mə́ nə́ dzǎm kə́ dzó yá naa: Zambá wábán á nə vé ? » Ńdɔ ǹnə́m ó ngábábi Ǹtondôbə ású ńnam wóé, nyé a dzǔ fɔ̄ɔ̄ fə ayɔŋ díé. 19Ǹtondôbə a yalan ayɔŋ díé: “Mazu mína lóm óvə̄ga, ǹkɔn wɔ̂n ai m̀kpámáŋ ḿbɔ́n. Myǎyi dzyé, ńdɔ̄ fə mǎ ngābǎd kig mína bɔ̌ éwoe loě məyɔŋ. 20Ényɔ́ ā sɔ́ á ńnam âkoé mayi nyé tsīdan óyǎb ai mínā, mayi nyé tíndī á ńkōd ńnam, ḿfág sí é nə̄ álɛ̌d alɛ̌d. Bə́nɔ́nī bóé báwulu nyé ósū, á máŋ yā á ńnam kídí, ébá báwulu nyé á mvús a máŋ yā á ńnǎm ngōgé; m̀bə̂ enyum a yi kúndi, ebɔ̌l ényum yâyi sɔ́ wē, owé ǎ bɔ̄ bod bə́ mam.” 21Ǎ sí, tə wambáda, sáná ai məfon, tǎg: amú Ńtondôbə a bɔ biyə̌ŋ bí mam. 22Mína tsíd yā məfan, mǐ bə́ ḿbāda: bikodog bí dúgan yǎ mǎn fáī bīlɔ́g, bilé byáwūm bibumá, adzab ai elé wɔ́n byávə̄ ákūmá dábán. Mína bǒd yā Síon, sánán ai miǹtag, ábə Ǹtondôbə, Zambá wāān. A və́ mína mvəŋ oyon ai ényí məkwí mə́ ésəb anə́ ókōbá. 24Məkág mâyi dzyé ai ovəgá, məndə́g mâyi fúguzu ai wɔ̂n, ai ḿkpámáŋ ḿbɔ́n. 25Mayi mína dúgǎn míḿbú yā ḿbasaná ai yə́lɛg bə́ ngáman dí, ai hasil ai ngazam, mod ǹkundǎ yā mə̄ ngátsag mínā á zud. Myǎyi dí mǐ dzyé, myǎyi lugu dzwé Ńtondôbə, Zambá wāān, yǎ á ngābɔ biyə̌ŋ bí mam ású dáán. Ayɔŋ dáma lángābələ́ kīg fə osáma, tɔ eyɔŋ. Myǎyi yə̌m naa mə nə á zāŋ Ísraɛ̂l, ma, ai nâ mə nə Ǹtondôbə, Zambá wāān, ai nâ ḿfə́ á sə̄ kig, ayɔŋ dámā lâyǐ kīg fə bǎd yəm ósāma, tɔ eyɔŋ. Á mvûs tě, mayi kúb Ńsīsīm wámā á nyɔ̄l é dzóm ésə̄ é və̄ə̄, bɔ́n báán ai bəngɔn báán bâyi kɔ́bɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ bəprofɛ́d, miǹnǒm mí bǒd yā ábə̄ mínā myâyi yə̌m bīyə́yə̄m, bəndómán báán bə́ ngayén bisimba. 2Mayi kúb Ńsīsīm wáma məlú mə́tē á nyɔ̂l bitúgā byáma, tɔ fám tɔ biníngá. 3Mayi kúli biyə̌ŋ bí mam á yób ai á sí, məkǐ, ndóan ai fəb otsída. 4Ńló dzóbo a yi vəŋan díbī díbi, ngɔn e ńtɔ̄á məkǐ məkǐ, a kələ kwí anə́ ámǒs Ńtí wáyi sɔ́, amǒs ńnēn ai amǒs məsis. 5Ńdɔ̄ lâyi kwí naa: é mod ósə ǎ yi lóē dzwé Ńtí ńnye ǎ yi kodeban: amú éyə akodé láyi bɔ á ńkǒl Síon ai á Yēruzalɛm, ḿból Ńtondôbə a ngákad, akodé ású é mān ábím bod Ǹtondôbə a lóe. Amú məlú mə́tē, abǒg tē, ábōg māyi dúgán tə́lē Yúda ai Yērúzalɛm məkǒl á sí, 2mayi tógǎn məyɔŋ mə́sə, mayi bɔ̌ naa mə́ sus é ndoŋ e nə dzwé naa “Ǹtondôbə a tsíg ńtōl”. Eyɔ̌ŋ tē hḿ māyi kad ai mɔ́ ású Ísraɛ̂l, ayɔŋ dáma ai ngab elíg dzama: amú bə́ ngátsam nyé á məyɔŋ məyɔŋ, bə́ mān kab áyɔŋ dáma. 3Bə́ ngábwé áyɔŋ dámā ngám, bə́ ngafɔlan bǎn fám ai biníngá bə́ ébamba; ású məyɔg bə́ mān kuan ai bǎn bīníngá, ńdɔ̄ bə́ ngányú. 4Tɔ mínā, Tir ai Sidón, ai bitǔn bí ńnǎm Bəfilísta ósə: myǎyi ai ma dzé ? Dzé myāyi kun ábə ma ? Ngə́ myākyəge ma vundan á nyɔ́l, etíe etíé tē mayi bɔ̌ naa bivudúgá bítē bí ku mínā á mīńlō. 5Mína yǎ mī ngánɔŋ mɔní wama ai mvɔ́d dzama, mína yǎ mī ngáman kə́ fudǐ mim̀faŋ mí byə́m myámā á bətə́mpɛl báán, 6mína yǎ mī ngákuan ai batɔbɔ ǹnamǎ yā Yúda ai á Yērúzalɛm á batɔbɔ ńnamǎ yā Yavân, ású yə nâ bə́ kə oyǎb ai ǹnam wábán: 7mǎ māyī bɔ́ vəle ḿfág mī ngákuan ai bɔ́, mə bɔ̌ fə naa abé dáán lə́ ku mínā á mīńló. 8Mayi kuan ai bɔ́n báán ai bəngɔn báán á batɔbɔ ǹnamǎ yā Yúda, bɔ̂ bâyi kuan ai bɔ́ ábə Sabên, ayɔ̌ŋ yā ńnam oyǎb. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Yédə́gán édí á məyɔŋ: fúbúgán[1] mínā bə́bēn ású bítá; wónógán miḿbén; bə́ súbúgú, bə́ bɛd ai bəzimbi bə́sə. 10Ai bibag byáán, komán akəŋ bítá[2], ai byə́m bísíé byáán, lwíán məkɔ̌ŋ, ǹtə́tə̄g ó kɔ́bɔ́gɔ̄ nâ: “Mə nə ḿbē!” 11Wulúgán avól, mína məyɔŋ mə́sə̄ yā ngɔ́dɔ́, mǐ man tógǎn vā ! Ǎ Ńtondôbə lómó mīḿbēn míē á sí ! 12Məyɔŋ mə́ tə́bə́gə́, mə́ bɛd é ndoŋ bálóē nâ: “Ǹtondôbə a tsíg ńtōl”: Amú á hálā ńgɔ mǎyi tɔbɔ á sí nə́ matsíg ńtōl məyɔŋ mə́sə̄ yā ngɔ́dɔ́. Samázân fa ! Bidí bí man yǎ wólobo; zǎn tsɔ́, efɛd é dzyé ya; bimvaŋ bí ngafúguzu yǎ, amú bə́ fug yǎ ézəŋ ńnəməná. 14Bə́sə, bə́sə, êdzəgəze Óyílí á sī, amú Ámǒs Ńtondôbə lə́ ńkún sɔ́ êdzəgəze Óyílí á sī. 15Ńló dzóbo ai ngɔn bí ńtɔa yǎ á zigili, atítie təgě fə lóm ḿfyɛ wábán. 16Ǹtondôbə a məmələ á Síon, kíŋ dzīē yasɔ́ á Yērúzalɛm; yób ai sí byâtigidan. Tɔ tə́ nālá, ayɔŋ Ńtondôbə lâfidi nyé, a nə ndá kɔ̄a bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 17Eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi yə̌m naa, mǎ mə̄ nə́ Ńtondôbə, Zambá wāān, mǎ mə tɔá á ḿfūfúb ńkǒl wámā yā Síon. Yerúzalɛm a zu bɔ ḿfūfúb vóm, bədzǐn təge bǎd lod étē. Amǒs tē, miǹkǒl myâyi kwí mīḿkpāmáŋ mə́yɔg, mvɛ́d miǹkǒl é ngabyé mə̄nyáŋ anə́ édudug, mińkód mí átotóŋ yā Yúda mí mān kúlū ndón. Ǹsólé mə̄ndím wâyi tólē á Ndá Ǹtondôbə, ó ngawɔdan m̀bíbíŋ Ákasias. 19Ǹnam Égîptɛn wâyi bɔ̌ dzǎm ngɔ́l, Édom a ndámán amú yə̄ nâ, bə́ ngábɔ̄ bɔ́n bə́ Yúda abé, bə́ mān soě məkǐ bə́sósōó bə́ bod á sí, á ńnam wábán. 20Ḿfág Yúda, bod bə́ ḿbāā hə bə́ lóŋó étē, á Yērúzalɛm, m̀miě bod m̀bɔ́g tə dzə́man. 21Madzó nâ məkǐ mábán mə́ nə təge ai atɔ́n, owé madzó nálā. Ńtondôbə yǎ á tɔá á Síon. [1] Bitá bí ngábə́ anə́ ḿfūfúb ású ésíé, bəzimbi anə́ mīḿfūfúb mí bod, asú tē ńdɔ̄ bə́ ngábə́ yəan komozǎn bītá ai abuí biki, dzyá yā étē “təge dǐŋ mīníngá”. [2] Byə́m bí mvɔ̄í byâvəŋan byə́m bítá, amú sí yandáman. Bibúg bí amǒs yǎ á ngābə́ ḿbɔ̄g yǎ bə̄nɔ́nī bíyə́m yā Tekoa, bibúg yā á ngāyén biyə̌ŋ ású Ísraɛ̂l, ábǒg Ozias, ǹkúkúmá yā Yúda, á mə̄lú mə́ Yeroboam mɔ̂n Yoas, ǹkúkúmá yā Ísraɛ̂l, mim̀bú míbɛ̄ ósúsúa ǹtigídán sí. A ngádzó nâ: Ǹtondôbə a bám á Síon, kíŋ dzīē yatíē á Yērúzalɛm, mədîga bənɔ́ni biyə́m mə́ nə̄ á məyəb, obobon ńkǒl Karmɛ̂l wâman kód. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ ná: Ású miǹsə́m mílɛ́ mí Dámas, ai ású míńsə́m mínyi míé, mə̌ nɔŋ yǎ óyīlí, təgě fə ai atséndé, ású bə́ ngáman fíd Galaad ai bəmiǹsínā bikie, 4mayi tsag ndá Hazael ndóan á nyɔ́l, é man dígī mə̄ndá mə́ kúm mə́ Ben Hadad; mayi búg éfɛdəga ḿbɛ́ Dámas, mayi vaa ényɔ́ yǎ á tɔá étɔá kúm á Bikéath Awɛn, ai ényɔ́ á bələ́ ńtūm édzōe á Beth Eden, eyɔ̌ŋ tē hḿ áyɔ̌ŋ yā Aram lâyi kə á mīńkóm á Kir. Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ású míńsə́m mílɛ́ ai ású míńsə́m mínyi mí Gaza, mǎyǐ kig bǎd tséndē óyīlí wáma: ḿból bə́ ngábəgə miǹkóm ébə̌bəgə nə́ bâkə və́ Edom, 7mayi tsǎg mim̀fim mí Gaza ndóan á nyɔ́l, é man dígī mə̄ndá mə́ kúm móé; 8mayi dzâ ényɔ́ á tɔá étɔá kúm á Ashdod, ai ényɔ́ a bələ́ ǹtúm édzōe á Askelôn; mayi bɛ́dē Ékrôn wɔ́ wámā á nyɔ́l, é Fīlísta bə́sə̄ bə́ ngálígī bâyi mǎn wū. Ǹtondôbə Zambá ényé a kɔ́bɔ. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ású míńsə́m mílɛ́ ai ású míńsə́m mínyi mí Tir, mǎyǐ kig bǎd tséndē óyīlí wáma: ḿból bə́ ngábəgə miǹkóm ébə̌bəgə nə́ bâkə və́ Edom, təge tsog élad bə́bə́nyāŋ, 10mayi tsǎg mim̀fim mí Tir ndóan á nyɔ́l, é man dígī mə̄ndá mə́ kúm móe. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ású míńsə́m mílɛ́ ai ású míńsə́m mínyi mí Edom, mǎyǐ kig bǎd tséndē óyīlí wáma: ḿból á ngātsídān mǎnyāŋ ai ǹdzɔmbɔ ókəŋ bítá, təge wóg tɔ mǎn ngɔ́l; hə a fəbəle olún təge kád, hə a nyiege ozílá kɔ́m ésə, 12mayi tsǎg Témân ndóan á nyɔ́l, é man dígī mə̄ndá mə́ kúm mə́ Botsra. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ású míńsə́m mílɛ́ ai ású míńsə́m mínyi mí bɔ́n bə́ Amon, mǎyǐ kig bǎd tséndē óyīlí wáma: ḿból bə́ ngáman túb mim̀bubúm yā Galaad məbum, ású yə̄ nâ bə́ nénē sí dzābán, 14mayi tsag ndóan á mim̀fim mí Raba, é man dígī mə̄ndá mə́ kúm móé, á zāŋ bikígá, ámǒs mə́lúman, á ébūlú ngándzángá étē, âmǒs ńkulu məkɔ́g; 15eyɔ̌ŋ tē ǹkúkúmá wābán ā yi kə á məkaban, nyémēn fǔfulu ai miǹtómbā míé ! Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ású miǹsə́m mí Moab mílɛ́ ai ású mínyi, mə̌ nɔŋ yǎ óyīlí, təgě fə ai atséndé, ású bə́ ngáwé, bə́ mān dígī bivɛ̌s bí ńkúkúmá yā Edom, mayi tsǎg Moab ndóan á nyɔ́l, e mǎn dígī mə̄ndá mə́ kúm yā Keriyoth; eyɔ̌ŋ tē Moab a yi wú éngongom étē, á bīkígá bítá étē, á mvám tɔ̄ŋ étē; 3âbum sí díé, mayi vaa ńkūkúmá, mə mǎn wé mīńtómba míe fǔfulu ai nyé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nálā. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Ású miǹsə́m mí Yúda mílɛ́ ai ású mínyi, mə̌ nɔŋ yǎ óyīlí, təgě fə ai atséndé: ású bə́ ngátəb mvéndé Ǹtondôbə, təge ǹnyiě mə̄béndé móe, ású miǹnǎl myábán mí ngáman bɔ dzáā fəg, bə́zəzə̌ bəzambá yā bə̄síá bə́ ngátádi toŋ ósúsúa, 5mayi tsag Yúda ndóan á nyɔ́l, é man dígī məndá mə́ kúm yā Yērúzalɛm. Ǹtondôbə nyé nâ: Ású míńsə́m mílɛ́ ai ású míńsə́m mínyi mí Ísraɛ̂l, mǎyǐ kig dúgǎn ai mvús: amú bâkuan ai sósōō mod ású mɔ̄ní, bâkuan ai m̀búbúá ású ákǒl bə́sílífas; 7ású báfíd mīḿbúbúá mīńló á ḿbúlúg, bə́ dímizan ai byə́m bíngóngɔ́l bí bod á mvús tē mɔ́n bân ésīá bə́ ngakə miníngá ḿbɔ̄g, nə́ bə́ sámā ḿfúfúb Dzwé wáma; 8amú, á mgbâg balatâr bə́sə, bâkə bávūvuguzan ai biwɔ́mǎn yā bod bálíg bɔ bibán, bə́ nyāā fə məyɔg mə́ ébɔd zɛl á ndá zambá wābán. 9Mə mə ngáman hḿ wé áyɔŋ Ámorít ású dábán, ńtómbā áyɔŋ ó ngánáŋ anə́ ótūngí, ngul á nyɔ́l anə́ ésingaŋ; mə tsígí dɔ ǹló, mə tsígí zud[1]. 10Mǎ mə̄ ngávaa mínā á ńnam Égípten, mə wulú ai mínā á ńkód ńnam mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, nə́ mǐ zu nɔ̌ŋ sí Amorít; 11mə ngátə́le bəprofɛ́d á bɔ́n báán, mə nɔŋɔ́ bənazîr[2] á miǹkoe bə́ndómán báán ! Ngǎ sə nálā, ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nālá. 12Dzam dá, ńdɔ mí ngányú bənazîr wɔ̂n, mǐ tə́lé bəprofɛ́d mvéndé nâ: Eki, tə kúlī mam ! Ńdɔ̄ hḿ ábōg dī, mazu mína mǎn tság anə́ ékālíg mim̀bəgə yátság sí. 14Ngul m̀bíl yayi man é mod ǎ kad vól məkǒl, ǹgungúl mod təgě fə wódǎn ngul dzié, ewólō mod təge dzǎm nyii nyémēn; 15é mod ǎ kad woa élâ, ǎ ngadzə́m kám, ényɔ̄ ā kad mbádā ḿbíl, təge dzǎm tūb, ényɔ̄ ā kad bɛ́d ékabilí, təge dzǎm nyii nyémēn; 16ényɔ̄ á nə́ ńyóyɔ́g mod a lodo bə́sə, a yi woa nyɔ́l á fyɛ́, ńsɔ́ zud amǒs tē. Ǹtondôbə ńnye a kɔ́bɔ̄ nálā. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzó naa: “Mə mǎn dɔ kwé bibumá, mə mǎn dɔ tyé miǹkǎŋ” anə́ Bibɛl T.O.B a ngátil. [2] Nazîr a ngábə́ mod Zambá yǎ ā bə̄lə́ kig nâ a nyâ wɔ̂n. Ǎ Mvóg Ísraɛ̂l, vógólán ébúg Ńtondôbə a lúm mínā dzí, é ndâ bod mə ngákúli á ńnam Égîptɛn nyí: 2mína etám mə́ ngáyəm á mə́ndá mə́ bod mə́sə̄ yā sí ndon, asú tē hḿ māyi mína ndə́gələ ású bəbə̂ bə́ mam báán bísə. Yə bod bâwulu bə́bɛ̄, sə nâ bâyəman ? 4Yə emgbə́m yâməmələ âfan sə nâ é wé ? Yə etɔ̌ŋ émgbə́m yáyōyɔ̂bɔ ébōga, sə nâ é bī dzóm ? 5Yə onɔ̌n wátitimbi ólám bə́ kɔ̄lí á sí, sə nâ ewɔnɔŋa é nə̄ étē ? Yə olám wâkad ngâba á yób təge ai nâ ó bī dzóm ? 6Ngə́ tɔ́ŋ yalólɔŋ á dzāl, ngǎ bod bâkɔ̌n wɔ̄ŋ ? Yə amalá lákūkwi á dzāl, sə nâ Ǹtondôbə ǎ lóm dɔ̄ ? 7Amú Ńtondôbə a nə tə bɔ dzóm, sə nâ a tádī kǎd bod bísíé bōé bəprofɛ́d ndímba yǎ étē. 8Emgbə́m yâməmələ: zá ā yi bɔ̌ tə kɔ̌n wɔ̄ŋ ? Ǹtondôbə ǎ kɔ́bɔ: zá ā yi bɔ̌ tə kɔ́bɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ profɛ́d ? Yédégán á mə̄ndá mə́ kúm mə́ Ashdod ai á mə̄ndá mə́ kúm yā á ńnam Égîptɛn nâ: Tógán á miǹkǒl mí Samaría á yób, mǐ yén ábím ézəŋ báfug á tísɔn tě, ábím bə́bə̂ bə́ mam lábɔban étēde ! 10Bâyə̌m kig wulu á tə́tə̄lə́, ­bángūni mətóm ai wúb á mə̄ndá mábán, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nálā. 11Asú tē ńdɔ Ǹtondôbə Zambá ā kɔ́bɔ̄ nâ: Ǹzízíŋ wâyi díli ńnam, ngul dzoe yáyi man, məndá mə́ kúm móē mâyi saaban. 12Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: Anə́ ḿból ńnɔ́ni biyə́m ā fadi á ḿbōm émgbə́m mim̀byɛ̌ míbɛ̄ ai etun álɔ́, éyə̄ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bâyi fadibǎn nālá. É bǒd yā bə́ tɔ̄á á Samaría á bə̄lɔ́ŋ sīa ai bəfílā yā énɔ̌ŋ. Vógólán, mǐ bɔ̄ɔ̄lɔ̄ fə̄ dɔ́ ndá Yākɔb: Ǹtondôbə, Zambá miǹkunda bítá énye a kɔ́bɔ nálā: 14Ámōs māyi sɔ́ yén Ísraɛ̂l ású míńsə́m míé, mayi kə́ yēn álatâr yǎ Béthel, məkúg mə́ álatâr mâyi mǎn bwêban, mə́ ngáku á sí. 15Mayi bwé ndá yǎ ábǒg mvəŋ ai ényí yǎ ábǒg ésəb, məndá mim̀baŋ mí zɔg mâyi mǎn bwêban, məndá mə́víni mâyi man, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nālá. Vógólán ébúg dzī, mína nyǎg yā Bashân, yā mī tɔ̄á á ńkǒl Samaría á yōb, mína yǎ myātíbili ébá bə́ nə́ miǹtəgan, mǐ fídi mim̀búbúá, mína yǎ myādzó ai bədzóē báán nâ: Zǎ ai é dzóm, byānyú ! 2Ǹtondôbə a kani dɔ́ sɔŋ á ḿfūbán wóé á yōb, məmǒs mâyi mína ku á yób, á báyī mína bəgə ai wún, ébá bátoŋ mínā ai bilúm bikie, 3myǎyi kwí á mə̄lɔ̄ŋ anə́ ényɔ́lɔ̄ tə́tə̄lə́ ósū wōē, bâyi mína tíndī ḿfág yǎ Harmôn, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Kaŋán á Béthel[1], mǐ kə bɔ̌ mə̄lɔ́, á Gilgal, bulígán miǹsə́m myáán, Túníŋán bitsígā byáán á tádī lə́ kídí, ámōs lála é ngab awômo dzáán. 5Tumán ósə́sāŋ á ndóan ású mə́túnuŋa mə́ óngəmə́, yédégán bifáī bí óváŋ wáán, bɛ́dégân kíŋ á yób étē, amú éyə myádiŋ nálā, mína bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə Zambá énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Ńdɔ́ hḿ mə̄ ngában míná məsǒŋ á tísɔn dzama ésə, mə nyímí mínā ḿbāŋála, á māl máán mə́sə; hədá ńdɔ myǎ ndzí kig dúgan ábə ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. 7Mə nyímí mína mvəŋ ngɔn élɛ́ ósúsúa məkwé bídí, mə ngánóe mvəŋ é tísɔn nyí, təge dzó nóe ényí fɔ́g. Afúb dá lə́ bɔligi ai mvəŋ, édī yā á nə́ təge ai mvəŋ lə́ manəgə kód. Tísɔn ébɛ̄, élɛ́ é kələ́ yándə̄ŋ á tísɔn fə́ nə́ yâkə nyú mə̄ndím, təge ai atsígí lə́ ékódé, hədá ńdɔ myá ndzí kig dúgan ábə ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. 9Mə ngádígī mínā, ai myə́ŋə́le, mə bɔlɔ́ mínā ai bibɔlɔ́, mə mǎn kódō ngádan dzáán ai məfúb mə́ wɔ̂n máán, miǹkǒŋ mí ngádí məfúb mə́ fáige máán, ai émá bílé bí ḿbɔ́n byáán; hədá ńdɔ myá ndzí kig dúgan ábə ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. 10Mə ngáwoa mína, mbada mənye yǎ á ngásɔ́ Égîptɛn á nyɔ́l, mə ngáman wé bān fám báán ai okəŋ bítá, bə́ mān bǐ bikabilí byáán; mə bɔ̌ naa binyǔm yā mīńkán myáán bí bɛd mínā á mīḿbɔ̄g mí dzwé, hədá ńdɔ myǎ ndzí kig dúgan ábə ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. 11Mə ngásuguzu mínā, anə́ Zāmbá á ngásuguzu Sodóma ai Gomóra, mǐ ńtɔ̄á anə́ bisiga bí ndóǎn yā ńsǎn ó mān dígi; hədá ńdɔ myǎ ndzí kig dúgan ábə ma, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 12Ńdɔ̄ hḿ éyə̄ mǎyi syéán ai wa ná, ǎ Ísraɛ̂l: ḿból māyi á wa bɔ̌ nálā, dzə́ŋə́ hḿ naa ó kə m̀bíl ábə Zambá woe, ǎ Ísraɛ̂l. Amú Énye nyɔ̄, Ényɔ́ á ngākom miǹkǒl, a bonde evúndu, énye a kúli mod ǹtsogán wóé; énye ai díbi, a bonde məléndē mə́ kídí, énye a wulu miǹkǒl mí sí á yōb, a nə dzwé naa Ǹtondôbə, Zambá miǹkunda. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm tǐl naa “Bétɛl”. Vógólán ébūg mākɔ́bɔ ai mínā dzí, ebúg ńyón, ǎ ndá Īsraɛ̂l: 2ǎ ku ya, ǎ ngābǎd kīg fə tə́bə, ǹtúd ngɔn Ísraɛ̂l ! ó lāmá á sí, təge ai é mod a bódo dzɔ̄ á sí. 3Amú Ńtondôbə a kɔ́bɔ ai ndá Īsraɛ̂l nâ: é tísɔn ě kadəgə lóm bod akúda á bītá, yayi bələ̌ hə ńtɛd, ényí ē kadəgə lóm ńtɛd, yáyi bələ́ hə awôm. Amú éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná ai ndá Īsraɛ̂l: Dzə́ŋán ma; eyɔ̌ŋ tē myǎyi nyiŋ ! Tə myādzə́ŋ Béthel, tə myǎkə á Gilgal, tə myǎnyían á Bêr Shéva, amú Gilgal a yi kə á məkaban, Béthel a yi lígī bīlíg. 6Dzə́ŋán hə Ǹtondôbə, eyɔ̌ŋ tē myǎyi nyiŋ, təge ai nálā, a yi dzimbi ndá Yósəb anə́ ndóan, a mǎn dzɔ dígi təge ai mod á Béthel nə́ a dím dzɔ̄. 7Bâvəŋan tə́tə̄lə́ a ńtɔ̄á ńsu, bâdudu sósōō á sí mətsɔ́. 8Ényɔ́ á ngākom miǹkundá mí átítie ai Orion, énye ǎ vəŋan díbi lə́ ńtɔ̄á mə̄léndē mə́ kídí, amǒs lə́ ńtɔ̄á díbī álú, a bándi məndím mə́ máŋ ǎ ngasoe mɔ́ á zəzə sí, a nə dzwé nâ Ǹtondôbə. 9Énye ǎ bɔ̄ nâ bə́ zu sa ńgungúl mod, ńsa ó ngabúg mə̄nyíí mə́ ndá kɔ́a. 10Bâfəm é mod ǎ kaman ai sósōō á ndá mədzó, bə́ víniŋi é mod a kɔ́bɔ̄ á kpám təge ai ebom kamá. 11Ńdɔ̄ hḿ, ḿból myātíbili miǹtəgan mí bod, mǐ nɔŋɔ̌ fə̄ bɔ́ tóya á óvə́ga wábán, mə́ndá mə́kɔ́g yā mī ngálóŋ mā, myǎyǐ kīg mɔ́ tɔbɔ. Míḿbəmbə bílé bí wɔ̂n yā mī ngábɛ mí, myǎyǐ kig nyú wɔ̂n yǎ étē. 12Amú mayəm nâ miǹsə́m myáán mí nə ezɔ̌b, bivǔs byáán eyə́gan ánén, mína yǎ myātíbili sósōō mod, mǐ fadígi byə́m, mína yǎ myātsídān mim̀búbúá á ndá mədzó. Asú tē ńdɔ mod okálá ā ku evól ábōg dī, amú lə́ nə abǒg ámalá. Bɔán m̀bəŋ, sáálân abé, ású yə̄ nâ mǐ nyiŋ, abǒg tē hḿ Ńtondôbə, Zambá yǎ miǹkunda, ǎ yi tɔbɔ ai mínā, ḿból myādzó. 15Dzǒgân bəbə̂ bə́ mam, bɔán é mam mányəb, mǐ kɔ́bɔgɔ mədzó máán á sósōō, kâm tə́ nâ Ǹtondôbə Zambá yǎ miǹkunda a yi yén é bān bod bə́ ngálígi á mvɔŋ Yósəb ngɔ́l. 16Éyə Ǹtondôbə Zambá ngul mə́sə, Ǹtí wama, a kɔ́bɔ́ ná: Məyəb mâyi tɔbɔ vóm ósə, á mīndzɔ́ŋ mísə bâyi dzó naa: É é kīé ! É é kīé! Bâyi bándā átɔbɔ ńnama áwū, étɔá áwú bəngos bə́ ngayón. 17Á məfúb mə́ wɔ̂n mə́sə məyəb mâyi bɔban, éyɔŋ mǎyi lod á zāŋ dzoe, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Amalá ai ébá bátám ámǒs Ńtondôbə ! M̀fí dzé ! Wâyi bɔ yá ású dáán, ámǒs Ńtondôbə ? Lâyi bɔ díbi, sə̌ kig m̀fyɛ. 19Anə́ mod yǎ ā túb émgbə́m, a kə́ tóban ai ngǔb, a nyían á ndá dzīē, a bədé wɔ́ á ḿfim, nyóé é lōbó nyē. 20Ngǎ lâyi bɔ díbi, amǒs Ǹtondôbə, sə̌ kig m̀fyɛ ? Lâyǐ vín á kūlúd, amǒs Ǹtondôbə, təge ai tɔ man engə́ngə́ŋ ziŋ. Mabyandi mədulu mə́ ngogolán máán, ngul bítógán dzáán yányugudu ma ǹnə́m. 22Ábōg myāzu mə və́ bíyə́m myāman tum á ndóan, ai bífái bivɔ́g, təge ai é dzóm yányəb ma á ńnə̄m; mətúnuŋa mə́ tsíd máán, mabɔ́g mɔ̄ mís. Kódógân ma ai engongǒm bīá dzáán hālá, mǎyǐ kig bǎd wóg ḿvoán mvɛ́d hālá. 24Hədá sósōō wāān ńnyē á tólégé anə́ mə̄ndím, á bɔ̄ɔ̄ anə́ ńlod óswé yə̄ ó nə́ təge héle. 25Yə mǐ ngátam ma və́ bifái ai mətúnuŋa á ńkōd ńnam, á táŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, mína ndá Īsraɛ̂l ? Hədá mǐ ngabəgə Sikuth, ǹkúkúmá wáán, bân Kiyun, bivəgələ byáán, otítiě bəzambá báán yā mī ngákom mínā bə́bēn. Mayi mína lóm á məkaban á Dámas á yād, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ nálā, Zambá miǹkunda bitá, dzwé díé dílī. Amalá ai ébá bábonde evúvoe ényiŋ dzábán á Síon ai ébá bányiŋ mvɔí á ńkǒl Samaría, bɔ́, bənyiá bodǒ yā áyɔ̄ŋ ósú, yā ndá Īsraɛ̂l yǎkad kə ábə̄ bɔ́. 2Bádzō nâ: Lodán á Kalné, mǐ yén, mǐ tīē hálā, mǐ kə̄ á Hamath ǹnénə, mǐ sus áfə̄ á Gath yǎ Bəfilísta; yə myǎbuguban mí lodo míńnam mí ngǎ ? Yə ǹnam wábán wâlod éńgwāān ánēn ? 3Myǎtsog nâ myǎsúlu amǒs ámalá óyǎb, ndə myǎdudu édzōē mə́tóm naa é vólo zu. 4Bə́ bóbóán á binɔ̌ŋ mim̀bǎŋ mí zɔg, bə́ sámā nyɔ́l á bibubǔd bitɔá, bádī hə é bān mīḿtómbá bátəg âbəmbá; 5bátyē bíā ai mvɛ́d oyəŋ, bə́ nyiaga anə́ Dávid mə́zíg mábán bɔ́ bə́bēn, 6bə́ nyâg məyɔg á bə̄kúmba, bə́ sîgi mim̀bɔ́n məsan məkwé mə́ ósú; təge nɔ̌ŋ ngab ai ńdzūg yā Yósəb a bələ́. 7Asú tē hḿ bâyi kə á məkaban, bə́ tə́lə̄ á ńlō ésámbá, é bod bányiŋ m̀bəŋ bálā bâyi man. Ǹtondôbə a kani dɔ́ sɔŋ yǎ nyɔ́l dzíé nyémēn, Ǹtondôbə Zambá miǹkunda bítá énye a kɔ́bɔ: Mavíni məbún mə́ Yákɔb, mavíni məndá mə́ kúm móé, mayi kab tísɔn ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étēde. 9Ńdɔ̄ fə tɔ bod bə́ lígī awôm á ndá dzīdziá, bâyi mǎn wū. 10Hə é mod yǎ ndâ bod yǎ ā yi lígī nə́ a kúli mim̀bim á ndá nə́ a dígī myá ā yi dzó ai ényɔ́ yǎ étūm á ńkiɛ́ nâ: “Yə mod m̀fə́ a nə ai wa ?” Nyé nâ: "Lə́ man yǎ !” Bɔ́ nâ: “Bivól !” Təgě fə ai é mod a túd dzwé Ńtondôbə ! 11Amú éyə Ǹtondôbə a béndē ná, a yi bími: ndá ǹnén e mǎn būgi, mǎn ndá ńtɔ̄g ǎ ngabólan mim̀bǎg ai nyɔ́l ésə. Yə bikabilí bí ngámbáda yǎ mīḿbíl á mīńkóm á yōb, yə bâkad sénē sí étē ai nyag, nə́ mǐ ngávənan sósōō a ńtɔ̄á ńsu, ebumá sósōō é ńtɔ̄á ékug ? Myǎtag ású Lodevar á zəzə, mínā nâ: "Sə ai ngul dzáán bíā bə́bēn ńgɔ bǐ ngánɔŋ Karnáim a, miǹlag míbɛ̄ ?" 14Ńdɔ̄ hḿ, māyī mína dɔ́ tsag á nyɔ́l, mínā ndâ bod Ísraɛ̂l, Ǹtondôbə, Zambá miǹkunda bítá énye a kɔ́bɔ, áyɔ̌ŋ yā láyī mína tíbili a tádígi á ḿbɛ̄ Hamath, a kələ kwí á kínda məndím yā Araba. É dzóm Ǹtondôbə Zambá wama a ngábɔ nə́ mə yén éńdzɔ̄ dzí nâ: ǎ bondege ǹkundǎ bə̄ḿbasaná, ábōg bibəbɛga byádúgan kǎd fai, bəyomó bə̄ḿbasaná á mvús kɔ́b ǹkúkúmá. 2Hálā bə́ ngayi yǎ mǎn kēndē bīlɔ́g bísə̄ yā á ńnam, ńdɔ mə ngádzó nâ: "Kudú ngɔ́l, dzǔ, ǎ Ńtondôbə Zambá, éyə mvɔŋ Yákɔb yâyi kə ósū yá ? Abím ábɔ́d te e nə́!" 3Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádúgan síngi: "Nálā wâyǐ kig tóban", á Ńtondôbə a ngádzó. Éyə̄ŋ bɛ̄ɛ: ndóan 4Ě dzóm Ǹtondôbə Zambá wama a ngábɔ̄ nâ mə yén éńdzɔ̄ dzí naa: Ǹtondôbə Zambá wama a ngálóē ndóan nâ é zu və́ éndə́gə́lə́, ě ngaman dígī mod edɔ́g máŋ, hála te é ngadígi yǎ bikodog. Ńdɔ mə ngádzó, ma nâ: "Kudú ngɔ́l, súgú ńnyie a hálā, ǎ Ńtondôbə Zambá wama ! Éyə mvɔŋ Yákɔb yâyi kə ósū yā ? Abím ábɔ́d te é nə́ ! 6Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádúgan síngi, "Nálā wǎyǐ kig bɔban", á Ńtondôbə a ngádzó. É dzóm Ǹtondôbə a ngálə́də ma a tə́lə̄ á ḿfim ékie, a bələ́ ńkɔ̌l mǎwɔd á mɔ́. 8Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: Ǎmos, wayé dzé ? Ma nâ: "Ǹkɔ̌l máwɔd." Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: "Mayi vəg áyɔŋ Ísraɛ̂l ai ǹkɔ̌l, mə́ sə́ kīg fə̄ dɔ́ dzǎm bǎd dzu." 9Məbódā mə́ éki mə́ Ízag mâyi tsamban, məndá mə́ Za᷆mbá mə́ Ísraɛ̂l mâyi siliban á sí, éyɔŋ mǎyi lúman ai ndá Yeroboam ai okəŋ bítá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ámasías, fada yǎ Bétɛl, a ngálóm ńkúkúmá Ísraɛ̂l, Yeróboam m̀bándá naa: ‘‘Ámos a lúman ai wa á ńnam Ísraɛ̂l étē; ńdɔ̄ á ńnam wáyə́bə̄ kig ǹkɔ́bɔ̄ tē.’’ 11Ámos a dzó nâ: “Bâyi wé Yēróboam á bītá, ńdɔ̄ fə̄ bâyi vaa Ísraɛ̂l á ńnam wōé, bə́ lómó nyē á məkaban.” 12Ńdɔ Amasías a dzó ai Ámos nâ: “Ǎ ńyên mam, tám bî kódō hā ná, ó kə m̀bíl á ńnǎm Yúdea, é vóm wāyi kə́ dí á myə̄ə̄ŋ, o bɔɔ esíé profɛ́d dzóe. Tə wabadə bɔ ésīē profɛ́d dzóe á Bétɛl há, amú á há ó nə̄ Tə́mpɛl ǹkúkúmá, ó tɔ̄á fə dzǎl díé.” 14Ńdɔ̄ Ámos a ngáyalan Amasías, nyé ai nyé nâ: “Mǎngábə́ kig profɛ́d, tɔ mɔ̂n profɛ́d: mə ngábə́ ńtə́le biyə́m, mə tɔá fə ǹsíe məfúb. 15Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a ngánɔŋ ma, mə wulugu ai biyə́m á zud; Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: Kódógō á sí, ó kə kɔ́bɔ̄ ai ayɔŋ dáma Ísraɛ̂l á dzwé dáma.” 16Vógólō hḿ ébúg Ńtondôbə, é wa wakɔ́bɔ̄ nâ: Tə wafudi Ísraɛ̂l anyǔ profɛ́d dóē á nyɔ́l, tə wakɔ́bɔ ai ndâ bod Ízag. 17Asú tē hḿ Ńtondôbə ǎ kɔ́bɔ̄ nâ: “Nyɔ ńgál a yi sámā á dzāl étē hā, ńdɔ̄ fə bâyi tsíg bə̄ndómán bóe ai bəngɔn bóe, bə́ mān fə kabǎn sí dzoe; wǎmēn ō kə́ə́ wú ézā ńnam á éboe étē, Ísraɛ̂l a kódó á sí dzīé , a kə́lə́ á məkaban.” É dzóm Ńtondôbə Zambá a ngábɔ̄ nâ mə́ yen éńdzɔ̄ dzí naa: é ngábə́ ńkwē bibumá məmaná mə́ ésəb. 2Ńdɔ a ngádzó, nyé nâ: "Ǎmos, o tálā dzé ? "Ma nâ:" Ǹkwē bibumá məmaná mə́ ésəb !" Ńdɔ Ǹtondôbə a ngádzó ai ma nâ: "Məmaná mə́ sɔ́ ya ású Ísraɛ̂l, ayɔŋ dámā; mǎyǐ kīg fə dɔ́ bǎd dzu. 3Biá yā tə́mpɛl byâyi tad ámǒs tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mim̀bim myâyi bɔ ézɔ̌b ezɔ̌b, bâyi myá woa vóm ósə. Vógólán ébúg dzī, mínā é bod myǎfíd míḿbúbúá, mǐ tíbili bingɔ́ngɔ́l bí bǒd yā ńnam, 5mínā nâ: ‘‘É ngɔn yǎtíe nyí, yayi dím ódén, nə́ bǐ bɔ mákíd máán ? Sábad a yi lod ódén, nə́ bǐ kūán ai ovə́ga wǎn, bǐ tsígi bəkíla, bǐ bɛ́dege mɔní, bǐ bələgan ai miǹlǒd mədugán, 6bǐ ngakus bingɔ́ngɔ́l bí bod ai mɔní, bǐ kuzu mim̀búbúá á tâŋ akǒl bíyábág, bǐ kugan ai bibɔ̌l bí byə́m ?” 7Ǹtondôbə ǎ kani yǎ dɔ sɔŋ á mə̄bún mə́ Yákɔb: Koá, é mam mǐ ngábɔ, mǎyǐ kig vóǎn tɔ də́dā; 8sə ású tē ńdɔ̄ sí yātigidan a ? Ńdɔ bǒd yā sí ésə̄ bə́ nə́ á məyəb a ? Ébēn yāyi vús anə́ Nîl, e dúgan sus anə́ óswē yā Égîptɛn. Ǹtondôbə Zambá a dzó nâ: “Lâyi bɔ ámǒs tē nâ, ńló dzóbo a yi dím ai zumunaŋ amǒs díbi lə́ sūzú á sí ai amǒs. 10Mayi vəŋǎn mulu mə́ ngogolán máán məlunga, biá miǹtag byáán bísə̄ bí ńtɔ̄á mīńyón; mayi bɔ́dɔ̄ mod ósə ǹkud ángə̄də́g, mə sódé mod ósə ǹtwí; mayi bɔ̌ naa amǒs tē á fūlán ai amǒs áwú ḿbáŋ mɔ́n, amǒs tē wáyi kə́ man á tɔ̄á áyol anə́ ékug. 11Ǹtondôbə nyé nâ: ‘‘Abǒg á kwí yǎ édí māyi kúlī zie á ńnam, sə̌ kig zie bidí ngə́ ényî məndím, dá zie yə á wóg ébūg Ńtondôbə. 12Bod bâyi kə́ bâtaləba; bə́ sə́ é máŋ má, bə́ nə̄ é mā mə̄vɔ́g; bə́ sə́ âkoé, bə́ nə̄ á ǹkiɛ́, bâyi kə́ bándə̄ŋ, bə́ dzə́ŋə ebúg Ńtondôbə, təge yén.’’ Amǒs tē, bâyi ku ai sɔ́m ekódé, mim̀bəmbə̌ bəngɔn mí bīníngá ai bəndómán; 14ébá yā bákan sɔŋ ai Ǹsə́m Samaría, ébá yā bádzó nâ: "Sɔŋ, hə enyǐŋ Zāmbá woe, Dan ! Ai nâ: "Sɔn, hə enyiŋ ḿbɔ̄s édǐŋ wóe Bêr Shéva !” Ébálā bə́tē bâyi ku təgě fə bǎd tə́bə ! Ńdɔ mə ngáyén Ńtondôbə a tə́lə âlatâr, nyé nâ: “Bímígi andíé, məbúg mə́ ńdǐl mə́ man sulan, vǎgā ébá bə́sə̄ bə́ nə́ á ńlō ésámbá, ébá bə́ tsáá, mayi bɔ́ mǎn wē ai okəŋ bítá, tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā yǐ kig bələ̌ ngul yǎ átūb; 2Ngə́ bə́ búg ḿbɛ́ yā tolendǒŋ, wɔ́ wámā wâyi bɔ́ dudu; ngə́ bə́ bɛ́d á bíbās bí yób, mayi bɔ́ suu á sí. 3Ngə́ bə́ kə́ sɔbɔ á ńlō ńkǒl Karmɛ̂l, mayi bɔ́ kə̄ dzə̄ŋ, mə nɔŋɔ́ bɔ̄, ngə́ bə́ dzáŋ mā á mís á máŋ á sī, á wé bēn, mə béndé Ngāŋ Mə̄dzâ nə́ á lob bɔ́. 4Ngə́ bə́ kə́ mīńkóm ósū míńzízíŋ myábán, mə bénde ókəŋ bítá nə́ ó man bɔ́ tsíg kíŋ; mayi bɔ́ tóán bəbə, ású ámalá dábán, sə̌ kig ású mvɔ̄m dzábán. Ǹtondôbə Zambá miǹkunda bitá, a nambá sí ě ngatigidan, é bod bə́sə̄ bə́ hə́ tɔ̄á étēde bə́ ńtɔ̄á á məyəb; e mǎn vūs ésə anə́ óswē ńnēn, ě ngasulan á sí anə́ óswē ńnēn yā Égîptɛn; 6ńnye a ngálóŋ zēn ndá yōb dzīē á yób étē, a lóŋó ndá kūm dzīē á sí á yób, a lóe məndím yā máŋ, ǎ ngásoe mɔ́ á zəzə sí, Ǹtondôbə, dzwé díé dīlí. Ngǎ mī nə ma dzam də́dā anə́ Núbian[1], ǎ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ? Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ Nálā. Ngǎ mə̄ ngábɛ́d ai Ísraɛ̂l á ńnam Égîptɛn, dzam də́dā anə́ Filísta á Kaftor, ai Aram á Kir ? Endə́gə́lə́ bə́sə́m 8Mís mə́ Zāmbá wama mâbəbə ayɔŋ bəsə́m: Mayi bɔ́ mana ai sí. Hədá, mǎyǐ kig mǎn tsǎm ndâ bod Yákɔb ésə, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ Nálā, 9amú māyi və́ mə̄béndé, mayǐ fə səgəze ndá Īsraɛ̂l á zāŋ məyɔŋ, anə́ ḿból básəgəze ésəgəze, tɔ osá ngɔg m̀bɔ́g təge ku á sí. 10Bəsə́m bə́sə̄ yā áyɔŋ dáma bâyi wú ókəŋ bítá, ébá yā bákɔ́bɔ̄ nâ: "Ǎ yǐ kig súbū babi, amalá ziŋ lâyǐ kīg bía ku á yób. Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ: ‘‘Amǒs tē, mayi dúgān tə́lē é ndá Dāvid e ngáku mim̀bóŋ á sí, mə dúgán mǎn dǐb mə̄lɔ́ŋ yā mim̀fim, mə mǎn kǒm míḿfim mí ngábúgi; mayi dzɔ dúgán lóŋ anə́ é ngábə́ ókōbá, 12ḿból yə̄ nâ bə́ nɔŋ ábim Édom á ngálígi ai míńnam mísə̄ mí ngáwóg dzwé dáma. Éyə̄ hḿ Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná, Ǹtondôbə a yi bɔ é mam má. Ǹtondôbə nyé nâ: Məlú mə́tē má mázu, émá ńsēne a tsáá babi ai é mod a kwé, ǹkwé ai ényɔ̄ ā bɛ; ábōg miǹkǒl mīnén myáyi dzyé ai ḿkpámáŋ ńkɔn wɔ̂n ó ngalodan á mān ńkǒl ńtɔ̄g ósə. 14Matsénde etiliga áyɔŋ dáma Ísraɛ̂l; bádūgan lóŋ é māl mə́ ngáman búguban ású yə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ̄ étē; bâbɛ məfúb mə́ wɔ̂n, bə́ nganyú fə̄ nyé, bâyi bɛ̌ bīdí, bə́ ngadí fə̄ byá. 15Mayi bɔ́ sum mvóg á sí dzābán, təge bɔ́ bǎd vaa é hóm mə̄ ngávə́ bɔ̄. Ǹtondôbə, Zambá woe énye a kɔ́bɔ̄ nálā. [1] Batɔbɔ ǹnamǎ yā ńnam Núbia, á Égîptɛn âkoě. Ḿból Abdias a ngáyén. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná ású Édom. M̀bándá ! Byǎwōg wā wásɔ̄ ábə Ǹtondôbə, abǒg te ǹyédan nyé a nə ǹlómán á məyɔŋ: "Kódógán ā sí ! Bǐ kə lúman ai é tísɔn nyí ! Á Bítá !" Étɔ̄á dzī, mayi wa dzɔdi á zāŋ məyɔŋ. M̀byandán, bâbyandi wa. 3Məbún yā ńnə̄m wóē émɔ̄ mádzâ wa, wa yǎ ó tɔá a mīḿbɔ́g mə́kɔ́g, wa yǎ ó tɔá á yób étēde, wa yǎ wākɔ́bɔ̄ á ńnə̄m étēdē nâ: "Zá ā yi bɔ̌ naa mə́ ku á sí ? " 4Tɔ éyɔŋ wǎyi bɛ́d á yób anə́ óbam, o kə́ lōŋ dūmbá átītie á yób, hə mə sógóló wā á sí ! Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 5Tám yēn, miǹwúwúb myâzu ábə wa, ébá bása ézā byə́m ai alú, yə wayi tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ ! Ngǎ ngə́ bə́ ńdzībí ábím byə́m láyəan ai bɔ́ ánā ? Ngə́ bə̄kwé bə́ wɔ̂n bâzu ábə wa aná, yə bâyi líg dzóm éfə̄ á sí ngə́ sə̌ kig hə bíbūmá bátɔ́b? 6É é, abím ḿfyalán te Esaú a ngáfyalaban ! Ákúmá díé ásə a ngásɔli lə́ ngákúliban á ngə́ə́ŋ. 7Bátsídan wa á sí dzoe, miǹgə́ngām míē mísə̄ mí ngákpə́gələ wa ekpə́gə́lə́ bēn ! Mim̀fǎŋ bənyɔ́ mvóé bâbi wa ! Ébá bə́ dzâ bidí bíe bálūm wā ngál á məkǒl. "Fəg e nə nyé ńdzāŋán !" 8Ngǎ á nə̄ bə́bə́lá naa ? Amǒs dī bēn á Édom mayi manǎ mim̀fəfə́g, mayǐ fə vǎ fəg á ńkǒl Esaú. 9Ǎ Témân, bəzingí bítá bóe bâyi kɔn ḿbə̂ wɔ̌ŋ, ákyāī yə̄ nâ, é ngul ewê bod yǎyi bɔ, mod ósə á kə sɔbɔ á ńkǒl Esaú. Asú é bod ó ngáman wé mānyɔ̄ŋ Yákɔb ai ású bə́bə̂ bə́ mam bə́sə ó ngābɔ̄ nyé, ósɔ́n wayi wa kúban á ńlō, wayi fɔ́ɔ́ dīm á fīī ! 11Ámōs ó ngābə́ tə́lə á sig, amǒs bə̄dzín bə́ mānaga lə́dan ákūmá díé á ngul, ámōs bə̄lɔ̄bɔ́ lɔbɔ bə́ nyîgi á mīḿbɛ̄ míe á bə́ bwē ngám ású Yērúzalɛm, waa o ngábə́ fə anə́ ḿbɔ̄g yǎ ábə̄ bɔ̄ ! 12Tə watag ai ámǒs mānyɔ̄ŋ á bələ́ miǹtyé ! Tə wafon ai ábé yā á bə̄lə́ bɔ́n bə́ Yúda amǒs ámalá dábán ! Tə wakɔ́bɔ ǹkəg alɛ̌d ámōs bə́ bə̄lə́ wɔ̄ŋ á ńnə̄m ! Tə wadaŋ m̀bɛ́ tísɔn áyɔŋ dáma ámǒs ńdzǔg ó bə̄lə́ dɔ̄ ! Tə wa wawú miǹtag, éyɔŋ o táá naa nyé á bələ́ ábē, ámōs ńdzug ó bə̄lə́ nyé ! Tə wanamba é dzóm yávə́ nye ngul, ámōs á bələ́ ámalá. 14Tə wakə tə́bə̄ á māān mə́ zěn, o yabaga é bod bóé bátūb, nə́ ó man bɔ́ wē. Ébá bə́ nyiŋ, tə wakab bɔ́, ámǒs wɔ̄ŋ ńnēn. 15Amú, amǒs Ńtondôbə ó ngasúbu yǎ ású məyɔŋ mə́sə. Ḿból ó ngābɔ, éńgɔ̄ fə̄ bɔ̂ báyi wa bɔ; mim̀bɔán míe myâyi wa ku á ńlō. Owé ! Ḿból mī ngányú á ḿfūfúb ńkǒl wáma, éyə məyɔŋ mə́sə̄ máyi nyú nālá təge wɔi, bányú, básuli engɔŋ...Bə́ ńtɔ̄á anə́ bá bə́ yǎ kig tɔbɔ̌ tɔ eyɔŋ ! 17Hədá, bəvɔ́g bâyi lígī á ńkǒl Síon vóm tē wâyi bɔ ḿfūfúb vóm. Eyɔ̌ŋ tē ndá Yākɔb yâyi sa ébá bə́ ngása nyé ! 18Ndá Yākɔb yayi vəŋan ndóan, ndá Yósəb ǹkabag ndóan. Hədá bǒd yā ndá Esaú mim̀bɔ́b ! Ébálí bâyi bɔ́ mǎn dígi; tɔ mod m̀bɔ́g ā yǐ kig lígī á ndá Esaú, anyu Ńtondôbə dílī ! Bə́ tɔ̄á Négev, ǹkǒl Esaú, ai Ńnǎm yā Ńkiɛ́, Filísta. Bâyi nɔŋ ǹnam Éfraím ai sí Samaría, Benyamín a yi nɔ̌ŋ Galaad. 20Miǹkóm yā ńkān bítá bítē, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, bâyi tsidǎn Bəkananéan á kələ kwí á Sarepta, miǹkóm mí Yērúzalɛm yā mí nə́ á Séfarad myâyi nɔŋ bə́tísɔ̌n yā Négev. 21Bəkode bâyi bɛ́d ǹkǒl Síon anə́ zīngí, nə́ bâkə tsíg ńkǒl Esaú ǹtól. Ńdɔ̄ áfə Ǹtondôbə ǎ nɔŋ edzóē dzíé. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí á məlɔ́ mə́ Yónas, ndóman Amitái, nâ: « Kódógō á sí, ó kə̄ édzə̂dzalá yā Niníve, ó kúlī bɔ́ mam amú bəbə̂ bə́ mam batɔbɔ ǹnama bóé bə́ sɔ́ yǎ kwí ábə ma. » 3Ńdɔ̄ Yónas a ngákódō á sí, a kə́ə́ á Társis, nə́ a túb Ńtondôbə. Á sus a ngásús á Yafa[1], ńdɔ a ngáyén titími a kələ á Társis, a mǎn fɔ̄ɔ̄ yân titími, nyé ǎ kə ai bɔ́ á Társis nyɔ́, oyǎb ai Ǹtondôbə. 4Ǹtondôbə a lómó fɔ̄ɔ̄ mod evúndū á máŋ, dzóōm ńkulu é ngavuŋ á máŋ, titími a lígí tsətsad nə́ a man bóle. 5É bod bə́ ngábə́ ai titími bə́ ngakɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ, bə́ ngalóe bəzambá bábán, Yónas a nə há, á titímī á sí, a bô, a kələ óyɔ̄ ndímba. 6Ńdɔ ǹdzóe titími ǎ kə̄ nyé yén, nyé ai nyé nâ: « Oyɔ́ ó bɔ̄ wā yá ? Kódógō á sí, ó lóe Zambá woe, kâm tə́ nâ a yén bíā ngɔ́l, bǐ zā mān wú. » 7Ńdɔ̄ bázu dzó nâ: « Ḿbwéân ngám, bǐ yén ḿfág ámālá dī lásɔ́ bíā. » Ńdɔ̄ bə́ ngábwé ngám, e bǐ Yónas. 8Bɔ́ ai nyé naa: « Kadá bíā étɔm byǎwú ai dzɔ́ ; asú ésíé dóē á nə afé ? Wasɔ́ ńnam m̀bé ? Ńdɔ wǎkə̄ vé ? Ayɔŋ dóē á nə̄ dzwé yá ? » 9Nyé ai bɔ́ naa: “Mə nə mǎn Hébréus, ńdɔ masyé Ńtondôbə, Zambá yób yə á ngākom máŋ ai sí. » 10Bod bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ ábuí, bɔ́ ai nyé naa: “O hə́ bɔ̄ nálā ású dzé ? » Bə́ síligi nálā, amú bə́ yəmə nə́ ǎ túbu Ǹtondôbə: émēn nyé a ngákad bɔ́ nālá. 11Bɔ́ ai nyé nâ: « Bǐ bɔ ai wa yá, ḿból yə̄ nâ máŋ mə́ vɔ́bī bíā ? » Máŋ mɔ̂ mə́ nə́ há hə m̀bɛ́dán. 12Yónas nyé ai bɔ́ nâ: « Nɔŋán ma, mǐ wōa á máŋ, eyɔ̌ŋ tē máŋ máyi vɔ́bi; amú mayəm nâ, ású dámā ńgɔ̄ é mod ńkulu nyɔ́ ā bi mínā. » Bod bə́ ndə́ŋə́ fɔ̄ɔ̄ naa, bə́ dúgán ai titími á kíniŋ, təge ai ebúgúbu: máŋ mɔ̂ mə́ nə fɔ́ɔ́ hə m̀bɛ́dán. 14Ńdɔ̄ bázu lóe Ǹtondôbə, bɔ́ nâ: « Ǎ Ńtondôbə, tə wabɔ nâ awú é mod nyɔ́ á zū bía ai amalá, tə wadzoge nə́ məkǐ mə́ sósōó mod mə́ yon bíā á ńlō, amú wǎmēn ó nə̄ Ńtondôbə, ó bɔ ḿból ńyián wóē ó nə́. » 15Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ Yónas mɔ́, bə́ wōá á máŋ; máŋ mɔ̂ mə́ vɔ́bí fɔ̄ɔ̄ fə. 16Wɔ̌ŋ Ńtondôbə ó sūsú fɔ̄ɔ̄ bod á nyɔ́l; bə́ ngavə́ Ńtondôbə mətúnuŋa, bə́ lígī fə̄ nyé mətǐŋ. [1] Bəvɔ́g bálóē nâ Yópe, dzǎl tē á nə́ ayé á yəm. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nâ ekókɔ̄s é min Yónas. Yónas a bómbó âbǔm ékókɔ̄s məmǒs mə́lɛ́, məlú fə̄ mə́lɛ́. 2Âbum ékókɔ̄s wē ǎ ngakogolan ai Ǹtondôbə, nyé nâ: "Á míńtyé mí bə̄lə́ mā, makogolan ai Ǹtondôbə: ńdɔ ǎ yalan ma; âbum Áwú malóe nə́ bə́ zu ma ka: wawóg kíŋ dzama. 4O ngáwoa ma édɔ̄g máŋ étēde, ńdɔ məndím mə́ ngákilan ma á nyɔ́l á kpág; bifén mə́ndím bíe bísə̄ bí ngálodan ma á nyɔ́l. 5Ma nâ: O tsídan yǎ fɔ̄ɔ̄ má á mís móe. Dzam dá, mə ngə́lə́ mə bəbəgə ḿfág yǎ ḿfūfúb tə́mpɛl woe. 6Məndím mə́ ngakɔ́dan yǎ mā á nyɔ́l a kələ kwí á kíŋ, mə́ ńtɔ̄á édɔ̄g étēde. Zɔ̌bɔn e ngáman ma vúd édīnga á ńlō. 7Mə ngásus á tín miǹkǒl; ndɔ́ á məngǒŋ yā miǹnǎm yā tolendǒŋ, ǹnam Áwú, mə́ ngáfɛd ma. Hədá, ńdɔ o ngádúgan ma dudu ébē á yōb mə və̌, ǎ Ńtondôbə, Zambá wáma. 8Éyɔŋ dzí mə̌ ku yǎ sɔ́m ńnəmaná, mə̌ ngadúgan tsog ńdɔ madzó nâ: "Ǎ Ńtondôbə". Ńdɔ ngogolán dzama e sɔ́ kwī ábə wa, á ḿfūfúb tə́mpɛl woe. 9Ébá báyə́bə bivovǒl bí byə́m, bə́ dzōge akyaí ńyə́bə́ tē ! 10Ḿfág wáma, mayi wa túnī bītsíga ai bía bí olugú, mə́tīn mə̄ ngálíg, mayi mɔ́ kpân. Akodé lásɔ̄ ábə Ǹtondôbə ! 11Abǒg tē hḿ Ńtondôbə a ngávə́ ekókɔ̄s ábēndé, etíe etíé ńdɔ ékókɔ̄s é ngákə yóó Yónas á ńkōd sí. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ai Yónas éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, nyé nâ : « Kódógō á sí, ó kə̄ á édzə̂dzalá yǎ Ninîvə, ó kad bǒd yə̄ wé é fwé māyi wa lóm nə́ ó kad bɔ́. » 3Yónas a kódó á sí, a kə́ə́, ḿból Ǹtondôbə a ngádzó ai nyé. Ninîvə nyé a ngábə́ súg yǎ ánēn dzāl ńnəməná ; wabómbō á zēn mə̄lú mə́lɛ́ nə́ ó túlán dɔ́ á yād. 4Hálā[1] Yónas ǎ wulu yǎ və amǒs ḿbɔ̄g a kə a yédan nyé nâ: “Məlú ánā mə̄wóm mə́nyi, Ninîvə a yi kǔ mīḿbóŋ á sí», 5bǒd yā Ninîvə bə́ ngáyə́bə fɔ́ɔ́ Zāmbá, bə́ ngakə bábēndē nâ dzǎl á ki bidí, á bɔd miǹkúd, a tádigi ai bənyiá bodo a kələ kwí ai bɔ́ngɔ́. 6Ńdɔ̄ é fwé nyi e ngákə kwí ábə ǹkúkúmá yǎ Ninîvə. Ǹkúkúmá á kódō fɔ̄ɔ̄ étɔá ńtómbā dzíé, a mǎn bɔ̄d miǹkúd, a tɔbɔ́ âsǔb ā yōb. 7Ńdɔ a ngábɔ̄ nā bə́ kə̄ bâkad á Ninîvə abénde díé bân bənyiá bodo, nâ: “Mvéndé, tɔ bod, tɔ bíyém bí nə́ ánēn, tɔ ébí bītɔ̄g, dzyá təge dəmələ dzóm, tɔ á kə á mədîga, ngə́ kig nâ á nyū mə̄ndím. 8Bod ai biyə́m[2] bə́ bɔd miǹkúd; dzǎl á yon Ǹtondôbə á mís ai ngul ésə; mod ósə á dzōge m̀bə̂ enyiŋ woé, ai éboe é nə́ nyē á mɔ́. 9Zá ā ndzí, kâm nâ Zambá a yi dúgan ai mvús, a dzǔ ; olún wóé ó vɔ́bí, bía təge bǎd wū. » 10Ńdɔ̄ á Zāmbá á ngāyén éndə́gə́lə́ bə́ bɔɔ, ḿból bə́ ngáman dzoge ḿbə̂ enyiŋ wabán ; ńdɔ a ngáwóg bɔ̄ ngɔ́l, nye a dzogé fə, təgě fə̄ bɔ́ bǎd dzumi éndə́gə́lə́ á ngākad nə́ a yi bɔ́ ndə́gələ. [1] Mǎn ńsəlaná á nə vá ai ákyāí á nə́ á misɛ̂l ewondo yǎ zāŋ sɔ́ndɔ. . [2] Tɔ́ biyə́m byâbɔ endə́gə́lə́ míńsə́m anə́ bod ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yónas a ngáliŋan á kadag ai é dzam dí ǎ ngawóg fə olún ai dɔ́. 2Ǎ ngakogolan ai Zambá, nyé nâ : « É é ! Ǎ Ńtondôbə, yə sə fɔ́ɔ́ é dzam mə dzóō dí, mə ngə́lə̄ á ńnam wáma a ? Asú tē hḿ mə̄ ngátúb, mə kə́ə́ á Társis, amú mə̌ yəmə nâ o nə Zambá ngɔ́l, Zambá bidzǔgá, o nə fǐn ai mvam eyə́gan, ńdɔ̄ fə wǎdzu bəbə̂ bə́ mam bə́sə. 3Ńdɔ̄ ábōg dī, tsígí enyiŋ dzáma, ǎ Ńtondôbə, makogolan ai wa, amú awú ńdɔ̄ á nə́ ma m̀bəŋ, a lodo enyiŋ. » 4Ǹtondôbə nyé nâ : « Éyɔŋ wǎliŋan ná, yə wabɔ m̀bəŋ ngǎ ? » 5Yónas a kódó fɔ̄ɔ̄ édzə̂dzalá, a kə́ə́ tɔbɔ é zēn ē kələ ḿfág yā ńnam kídí; a mǎn lōŋ ébə̌m, a nyíí, a ńtɔ̄á á évūvoe á sí, ǎ ngayanga nə́ á yén é dzam láyi bɔɔban édzə̂dzalá. 6Ńdɔ Ǹtondôbə Zambá á ngābɔ̄ nâ, atín bə́g á fáí, á naŋ hálā, á búdī Yónas vyǎn á ńlō, á vɔ́lī fə̄ nyé míńtyé á ngābə́ wógo. Ńdɔ̄ Yónas a ngátag abuí ai átín bə́g dī. 7Ai ǹdib kíkídígi, ńdɔ Zambá á ngālóm fɔ́s, e nyíán á bə́g; bə́g é mǎn kód. 8Ǹnyie anə́ ńló dzóbo a ngákwí, Zambá á lómō fɔ̄ɔ̄ dzóōm évúndu ndúgúdu yǎ é sɔ̂ á ńnam kídí; vyǎn ó ngabamala Yónas á ńlō; a mǎn fɔ̄ɔ̄ təg; ǎ ngayi wú nyé nâ: “Á nə m̀bəŋ nə́ mə́ wu, a lodo nə́ manyiŋ. ” 9Zambá nyé ai Yónas nâ: “Éyɔŋ wǎliŋan ná ai atín bə́g dī, yə wabɔ m̀bəŋ ngǎ ? ” Yónas nyé nâ : “Owé, mayəan fɔ́ɔ́ liŋan, mə tɔá dzǎm wū.” 10Ǹtondôbə nyé ai Yónas nâ : “Wa wawóg átīn bə́g di miǹtyé, təgě kig nâ o ngánɔŋ ǹdzǔg ai dɔ́, ngə́ kīg nâ o ngánáā dɔ́, atín bə́g á ngáŋán álū dá, á mān fə kód álū dá. 11Ńdɔ wǎyī nâ, mə́ bɔ təge wóg édzə̂dzalá Ninîvə miǹtyé, é vóm bod bə́ nə́ á lodo tóyína ǹtɛd ai məwóm mə́bɛ̄, é bod bə́ nə́ təge yə̌m naa m̀bɔ́ ńnōm nyɔ́, m̀bɔ́ ńgāl nyɔ́, mǎkə tsǒg étítíb bíyə́m é nə̄ étē !’’ Ébúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Mikéas yǎ Morɛsheth, ábǒg Yotam, Akaz ai Ezékias, miǹkúkúmá yā Yúda: bíyə̄ŋ yā á ngāyén ású Samaría ai Yerúzalɛm. Vógólán, mína məyɔŋ mə́sə̄ yā sí, ai é dzóm ésə é tɔ̄á étē, bíégán ! Ǹtondôbə Zambá a zu mína bɔɔlɔ, Ǹtondôbə, á məkwí mə́ ḿfúfúb étɔbɔgɔ wóé. 3Amú Ńtondôbə nyɔ́ ā kwí étɔbɔgɔ dzíé. A sus, a wulu âbobǒn miǹkǒl yā sí. 4Miǹkǒl myâman nyé nyugulan á məkǒl á sí, ndoŋ é nganyámi, anə́ ótū á ndóan, anə́ mə́ndím mâsigi m̀bíbíŋ. 5Mam mə́tē mə́sə hə ású mə́lɔ́ Yákɔb a ngábɔ, hə ású míńsə́m mí ndâ bod Ísraɛ̂l. Abé Yákɔb á nə afé ? Sə Samaría a ? Ǹsə́m ndâ bod Yúda ó nə m̀fé ? Sə Yerúzalɛm a ? 6Mayi bɔ̌ Samaría elíg, bifun bí dzāl, sí bilé bí wɔ̂n, mayi bígidǐ mə̄kɔ́g móe á ndoŋ á sí, mayi kúlī mə̄kɔ́g móe yā ḿfim á sí á ńsəŋ. 7Mayi mǎn bwē bivəgələ bíé bísə, mân móé mə́sə̄ mâyi dígiban á ndóan, bəzəzə̌ bəzambá bóé bə́sə, mayi bɔ́ mǎn būg, amú bə́ ngákóan bɔ́ ai mân mə́ bīníngá bə́ ébamba, ńdɔ̄ hḿ bâyi bɔ mân mə́ bīníngá bə́ ébamba. Ású tē māyi tɔbɔ mə̄lunga, mə̌ ngayón, mayi wulu mīńsɔ́ məkǒl ai ǹsɔ́ zud, mayi tad anə́ mvāg, mayi yón ńyōn áwú anə́ óngūŋ. 9Amú məbálá má sə́ kig ású ámalá lábī nyé ! Amú lâkə kwí á Yúda, lə́ nambaga tɔ m̀bɛ́ yā áyɔŋ dáma, a kələ kwí á Yērúzalɛm ! 10Á Gath, tə myálɔ̄ŋ bīkígá. …, yónán ! Á Beth Léafra, bigidán á ḿbūlúg. 11Lodó…, wa yǎ ó tɔá á Shafir, ósɔ̄n étē ai ǹsɔ́ zud ! Ǎ yǐ kig bǎd, kódo á tísɔn dzié, ényɔ́ yā á tɔá á Tsaanân ! Beth Esel ! Ǎ man yǎ tyêbǎn mvi á sí, á bībé bí mvi bíé ! 12A yi kɔn á ńnom étɔá, ényɔ́ yā á tɔá a Maroth. Owé, amalá lâsus lásɔ̄ babi ai Ǹtondôbə, á ḿbɛ̄ Yērúzalɛm. Tindígi bikabilí ékalīg, wa yǎ ó tɔá á Lakish. Éyə ǹsə́m ngɔn Síon ó ngākái hálā amú éyə bəbə̂ bə́ mǎm yā Ísraɛ̂l bátīē ábə wa. 14Asú tē hḿ wāyi til kalada enyaba alúg ású Morɛsheth Gath. Məndá mə́ Akziv mâyi bɔ édzâ afidí ású mīńkúkúmá mí Ísraɛ̂l. 15Ǹsa byə́m a yi wa dúgán sɔ̄ á nyɔ́l, wa yǎ ó tɔá á Marésha. A kələ kwí á Adulan dúmá Ísraɛ̂l lâyi yaman. 16Sodége esǐl dzóe, kəŋə́ dzɔ̄, ású é bɔ́n yā bə́ ngábə́ miǹtag míe ! Bɔ̌ wāmēn áyān anə́ ndoe, amú bə́ lômban yǎ á məkaban oyǎb ai wa ! Amalá ai ébá bábu bəbə̂ məfəg á mīńnə́m myábán, á bákə̄ bálām bə̄bə̂ bə́ mam, bə́ bô á sí, ǹnyie anə́ kídí yālénde, bə́ ngadzála miǹyián myábán, amú bə́ bə̄lə́ ngul yə ádzālā myā. 2Bâhəbə ngódóg ai ézā mə́fúb, bə́ ngafadi, ézā mə́ndá, hə á wole; bâbi mod dzǎl ai dzal díé ásə, bə́ bii bod ai bilíg byábán. 3Ńdɔ̄ hḿ Ńtondôbə a dzó nâ: «Maa mə́ tam hḿ dzə́ŋ ámālá māyi kúb ḿbə̂ mvɔŋ bod nyɔ́, amalá lâyi mína kwí ńnyie á kíŋ, təge ai a bɛ́dé lə́ ńló, amú ábǒg tē lâyi bɔ ábǒg ányamá. 4Amǒs tē, bâyi mína kpə́lə bɔ́ nâ: “Bǐ man yǎ fɔ́ɔ́ á mááŋ ! Bə́ man yǎ vəg sí ayɔŋ dáma. Éyə̄ báfadi ma sí yá ? Éyə bədzín bákaban məfúb máán yá ? 5Ńdɔ̄ á mādzó nâ: mod ǎ yǐ kig sɔ́ kaban sí á ńnam bə́yə́bə̄ bə́ Ńtondôbə. «Tə myǎdī ányu, anyǔ tē ńdɔ̄ bádí, bâyəǎn kig dí ányu akyaí tē ! Təge, amalá lâyi kig bía namba. 7Yə nálā tē ó ngákɔ́bɔban, ǎ ndá Yākɔb ? Yə fǐn Ǹtondôbə e kwí yǎ súg ? Yə éyə ǎ kad bɔ̌ nālá ? Ngǎ bībúg bíé byâkad bɔ ébubud ású e mod ǎ wulu tə́tə̄lə́ ?" 8Angogé ayɔŋ dámā á lúmuŋan ai ǹzízíŋ; tɔ é mod a bələ́ kig etɔm mǐ ngáfadi biwɔ́man; tɔ é mod a búnī nâ a tɔá mvɔ̄ī, mǐ nganyami nyé ai bitá. 9Biníngá yā áyɔŋ dáma hə átsīdan á mə̄ndá yā bə́ diŋi, myǎvaa bɔ́n bábán évəváá é dúmá yā mə̄ ngávə́ bɔ̄. 10Kódógán ā sí, mǐ wūlú; awolá áwɔí lə́ bə́ kig kwí ! Ású mvǐd mam dzóé, wabonde endáman, éndámǎn tē yâyi nyan ḿbə̂ dzam. 11Ngə́ mod ziŋ a tsídan zəzə̌ mam a kə a sole miǹnǎl: "Ású bílám byányan mayi dí ányu ású dóe”; abǒg tē hḿ ńnye ǎ ḿbɔ̄ ńkad mam ású áyɔ̌ŋ tē aná. Mayi togan ńgūmā ndâ bod Yákɔb ósə, mayi kóan bə̄lígī bə́ Ísraɛ̂l ! Mayi bɔ́ kóan anə́ míńtómbá âbəmbá, anə́ ńkunda biyə́m á mə̄dîga étē, bâyǐ kig mbáda mod. Ású zɔa wabán a yi bɔ́ tíē ḿbīl ósū; a yi wulu ósū, bâyi daŋ ḿbɛ̄, bə́ kwíí á ńsəŋ, ǹkúkúmá wabán a yi bɔ daŋ ósū, Ǹtondôbə a tə́lə̄ bɔ́ ósū. Ńdɔ̄ fə mə ngádzó, ma nâ: "Bíégan hḿ, mína bədzóē yā ndá Yākɔb, bətsíg míńtól yā ndá Īsraɛ̂l: Ngǎ sə mínā myāyəan yəm sósōō ? 2Mína yǎ myāsíŋ ḿbəŋ, mǐ diŋi abé, mína yǎ myātyé bod ekob ai miǹson á bivɛ̌s. 3Ébá bádí miǹson mí ayɔŋ dáma, á bátuni bɔ́ ékob, bə́ búgū bɔ́ bivɛ̌s, bə́ saŋala bɔ́ anə́ miǹson á mvīē, anə́ miǹson mí tsíd éwɔ̄ngɔ́, 4eyɔ̌ŋ báyi lɔ́ŋ Ńtondôbə ǎ yǐ kig bɔ́ yalan ânyu. A yi bɔ́ sɔli ásū díé ábǒg tē, ású bə́bə̂ bə́ mam bə́ ngábɔ. Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná ásu bə́profɛ́d bádzâ ayɔŋ dáma: Yə bâyi nyáli bīdí ? Báyēdan mvɔí; hədá é mod ǎ fudǐ kig bɔ́ dzóm ânyu bə́ tsāā nyé bītá bí Zāmbá. 6Asú tē, alú dī lásus ású dáán; myǎyǐ kīg fə yén éyə̌ŋ ziŋ. Ású dáán hə díbí, təgě fə ai ekúli mam. Ńló dzóbo a yi yímbi ású bəprofɛ́d, amǒs lâyi dím ású dábán. 7Eyɔ̌ŋ tē hḿ bə̄yén báyi kúban ósɔ́n, bəkúlī bə́ mam bə́ kúbán ósāma, bə́sə̄ bâyi búdi zɛl dzabán, amú təge ai eyalán ábə Zambá. 8Ḿfág wáma, mə yə́mə á kpím ai ngul, ai ǹsísīm Ńtondôbbə, mə nə ndzyéán ai ngul, ai sósōō ai azombo, ású yə̄ nâ mə́ kad Yákɔb abé díé, Ísraɛ̂l ǹsə́m wóé. Bíégán ná: ǎ bə̄dzóē yā ndá Yākɔb, bətsíg míńtól yā ndá Īsraɛ̂l, mína yǎ myāvínī sósōō, myǎvid é dzóm ésə é nə́ tə́tə̄lə́, 10éyɔ̌ŋ yā myālóŋ Síon á məkǐ á yōb ai Yērúzalɛm á bə̄bə̂ bə́ mam étē. 11Bədzóe bóé bátsīg mə̄dzó ású ebɔdi zɛl, bəfada bóé báyə̄gələ ású mân, bəprofɛ́d bóé bákūli mam ású mɔ̄ní. Hədá, Ǹtondôbə ényē bə́ yə́gə́ á nyɔ́l, bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə a sə́ ai bíā á, təge amalá lə́ sə́ kig bía dzǎm ku á yób. 12Asú tē ńdɔ, ású dáán, Síon a yi séneban anə́ áfūb, Yērúzalɛm a vəŋán mod akun, ǹkǒl tə́mpɛl ó ńtɔ̄á ńkǒl bílé bí áfan. Mə́lú mázu lâyi bɔ̌ naa ǹkǒl Ndá Ǹtondôbə wâyi tə́bə̄ ábobǒn miǹkǒl á yób, wâyi bɛ́d á yób étē ó lodo miǹkǒl, məyɔŋ mâyi kə̌ wē ezɔ̌b ezɔ̌b. 2Abuí məyɔŋ lâyi kə̌ wē bə́ dzô nâ: “Zǎn bǐ bɛd á ńkǒl Ńtondôbə, á Ndá Zambá Yákɔb, nə́ á yə́gə́lə̄ bía məzěn móé, bǐtoŋ miǹdzɔ́ŋ míé. Owé, éyə̄ ayə́gə́lə́ lásɔ́ á Síon, ai á Yērúzalɛm Ebúg Ńtondôbə.” 3A yi dzóē ábui məyɔŋ, a tsígi mədzó yā miǹgungúl məyɔŋ, tɔ émá yə oyǎb. Bâyi nyámala ákəŋ bítá dábán bə́ mān lwí bibag ai dɔ́, bikpəlé mə́kwé bídí ai məkɔ̌ŋ mábán, ayɔŋ lâyǐ kīg fə tyé ókə́ŋ bítá nə́ lálūman ai édí ávɔ̄g, bâyǐ kīg fə yə́gē bītá. 4Mod ósə á tɔá fɔ́ɔ́ hə élē wɔ̂n dzíé á sī, ai álēn díé á sī, təge ai é mod ǎ tsag nyé bitɔm, amú ányu Ńtondôbə miǹkunda lə́ kɔ́bɔ ya. 5Ngə́ məyɔŋ mə́sə mâwulu á dzwé zāmbá wābán, ḿfág wáán, bía byǎwulu á dzwé Ńtondôbə Zambá wáán, á kɔ́m yǎ kɔ́m ai á ńnomó étɔá. Amōs tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi tógǎn mīńtɛ́d, mayi dudǔ ébá bə́ ngátsamban ai ébá mə̄ ngátībíli. 7Miǹtɛ́d éḿya mǎyi vəŋǎn məbuga, eyɔ̌ŋ tē hḿ Ńtondôbə ǎ yi bɔ ńkūkúmá wābán, á ńkǒl Síon, a tádígi étɔ̄á dzī ai á kɔ́m yǎ kɔ́m. 8Ḿfág wóé, ǹkum ńkunda biyə́m, ǒfěl ngɔn Síon, edzóē yā ókōbá yâyi wóge ai wa, étɔ̄á kúm yáwógē ai ngɔn Yērúzalɛm. Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí watad ású dzé ? Yə ǹkúkúmá ó sə́ kig abə wa ? Yə é mod a lə́b wa a ngádzáŋ ńdɔ miǹtyé mí ngábi wa anə́ é mīníngá ā kogolo ? 10Wáá mīńtyé, o tada, ǎ ngɔn Síon, anə́ é mīníngá ā byé, amú étɔ̄á dzī wazu kwí á tísɔn, wayi kə́ tɔbɔ á mə̄fúb, wayi kə́ kwī á Babilón. Á wé ńgɔ wǎyi kodeban, éyə Ǹtondôbə ǎ yi wa kodě wē á mɔ́ miǹzízíŋ míe. 11Ábōg dī abuí məyɔŋ lə́ tógan yǎ, nə́ mâzu lúman ai wa, mádzō nâ: "Bə́ sámágā nyé, mís máán mə́ yén bilíg bí Síon." 12Amú báyə̌m kig miǹtsogán mí Ńtondôbə, ńdɔ̄ fə̄ bá ndzí kig wóg miǹyián míé, a ngátógan bɔ́ anə́ m̀bɔm étsâg ­fɛ̌s. Tə́bə́gə́, ǎ ngɔn Síon, ó kɔ̄ɔ̄dɔ fɛ̌s, amú mayi bɔ́ tóŋ dzóe ekie, məkǒl móe elún. Wayi kɔɔdɔ̌ ábuí məyɔŋ, ǒ ngavə́ Ńtondôbə biyə́m bí wúb byábán, akúmá dábán, ǒ ngavə́ dɔ Ǹtí sí ésə. Ábōg dī, ténə́ wāmēn mim̀bag á nyɔ́l, ǎ ngɔn bitá, bâku bíā dili. Ai bingə́ŋ, bábīmi ǹtsîg ǹtól yǎ Ísraɛ̂l á mə́man. Ḿfág wóe, ǎ Bétələhɛ́m Efráta, o nə súg yǎ éyə̄gan abɔ́d ású yə̄ nâ bə́ laŋ wa á táŋ á bibəgá yā Yúda, ábə wǎ ńgɔ ǎ yi ma sɔ́, ényɔ́ ā yi dzóē Ísraɛ̂l: abondé díé á nə a tádigi á mə̄tádí, a tádigi kobá. 2Asú tē hḿ Zāmbá ā yī bɔ́ dzoge, a kələ kwí ábōg yā ḿbubúm mīníngá wáyi byé mɔ́n; é bə̄bə́nyāŋ báyi lígi bə́ n­gazu lǎd ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. 3Ńnye ǎ yi tə́bə, ǎ ngakə ai bɔ́ á mə̄dîga ai ngul Ǹtondôbə, ai olugú dzwé Ńtondôbə wōé yǎ á nə̄ fə Zambá wōé. Bâyi dúgán sɔ́, amú étɔ̄á dzī a yi bi ólugú a kələ kwí á ńnyie sí. 4Ńnyē a yi bɔ̌ mvɔí, ngə́ Asur a zu lúmǎn bītá ai ǹnam wáán, ngə́ a tidi məndá mə́ kúm máán, byǎyi nyé tə́lē bə̄nɔ̄nī bíyə́m zamgbál ósū, bədzóē bə́ bod mwom. 5Mayi kə ai Asur á mə̄dîga ai okəŋ bítá, sí Nemrod ai okəŋ. Dzam dá ényé a yi bía kode á mɔ́ mə́ Asur ngə́ a nyî á sí dzāān a tidi ńyie sí wāān. Abǒg tē bə̄lígī bə́ Yákɔb bâyi bɔ ábuí á zāŋ məyɔŋ, anə́ ébūā yā yásɔ́ ábə Ǹtondôbə, anə́ mə̄twé mə́ mvəŋ á bīlɔ́g á yōb yā máfídǐ kig mod, á mâyangǎ kīg dzóm á bod. 7Eyɔ̌ŋ tē hḿ bə̄lígī bə́ Yákɔb bâyi bɔ, á zāŋ abuí məyɔŋ anə́ émgbə̄m á zāŋ tsíd məfan, anə́ mɔ́n emgbə́m á zāŋ miǹkunda míńtómbá, éyɔŋ ésə ǎ lod, ǎ ngatságada ai məkǒl, a laligi, təge ai é mod anə́ nyé fadi é dzóm ā bi. Wɔ́ wóe ó bə̄də́ mīnzízíŋ míe á yób, miǹzízíŋ míe mísə̄ myâyi man ai sí. 9Éyə̄ láyi bɔ̌ naa amǒs tē, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi wa vǎ bikabilí bíe âbum sí dóe, mayi vǎ bīkálíg bíe. 10Mayi mǎn bwé bə̄tísɔ̌n yā ńnam wóe, mayi mǎn tsǎm miǹgungúl bə́tísɔn míe. 11Mayi wa vǎ məngaŋ á mɔ́, təgě fə ai miǹgəgán ábə wa. 12Mayi wa vǎ bivəgələ bíe âbum sí ai məkɔ́g móe; wǎyǐ kīg fə bǎd lugu é byə́m ó ngākom ai mɔ́ móe. Mayi mǎn tyé mvi ékie dzóe ábə wa, mayi mǎn ndámǎn bə̄tísɔn bóe. 14Mayi mǎn bə́b ai olún mə̌ ngavudan á nyɔ́l mə̄yɔ̌ŋ yā má ndzí kig mə bɔ̌ mə̄wóg. Vógólán ébúg Ńtondôbə a kɔ́bɔ̄ dzí: Kódógō á sí, ó bə́me adzó á mís miǹkǒl, mvéd miǹkǒl é wog kíŋ dzoe ! 2Ǎ miǹkǒl, vógólán sɔ́man Ǹtondôbə, vidǎn məlɔ́, é mína mǐ bə̄gə́ sí, amú Ńtondôbə a bələ́ ńkɔ̄bɔ ai ayɔŋ díé, a tə́lə̄ á ńkad ai Ísraɛ̂l. 3Ǎyɔŋ dáma, mə ngábɔ wa dzé, mə ngándə́gələ wa ai dzé ? Yalágán ma. 4Yə ḿból mə́ ngákúli wa Égîptɛn, mə vǎ wā étíé ólɔ̌, mə və́ə́ wā Mósɛs bân Áron ai Míriam, nə́ bə́ kə̄ bálə̄de wa zěn ? 5Ǎyɔŋ dáma, támə̄ tə́ dúgán tsǒg fəg fə́ Balag, ǹkúkúmá yǎ Moab ǎ bui ai dzé Balaam, mɔ́n Péor a ngáyalan nyé a tádigi á Shitim a kələ kwí á Gilgal, abǒg tē hḿ wāyi yə̌m bəsósōō bə́ mam bə́ Ńtondôbə. 6Mayi kə́ tə́bə̄ Ńtondôbə á mís ai dzé ?[1] Éyə mǎyi kə́ kúd Zāmbá yǎ yób mə̄bɔ́ŋ yá ? Yə mə́ kə ai bíyə́m báman tum á ndóan, ai bítɔ̄ŋ bí nyag bí nə́ ḿbú ḿbɔ̄g ? 7Yə Ǹtondôbə a yi fɔ́ɔ́ yə́bə̄ miǹkunda míńtómbá myáma, ngə́ étītíb kábad dzáma ? Yə mə́ kə̄ nyé túnī ńtōl mɔ́n wáma, ású bivǔs byáma ? Yə mə́ kə ai nyé é mɔ́n á ngākwí mā âbum, ású míńsə́m yā ényiŋ dzáma ?” 8Ǎ mod, bə́ ngákad wa édzí é nə́ ḿbəŋ ai é dzóm Zāmbá ā síli wa: a yi hə nâ, ó lūgu sósōō, ai adǐŋ nyiě mətǐŋ ai nâ ó fūdi évág áwulu ai Zambá woe. kíŋ Ǹtondôbə yalóē tísɔn, a yi kode ébá bámbádā dzwé díé: vógólan, ǎyɔŋ ai mína ekóan yā tísɔn: 10Yə mə nə dzǎm dzībi, ǎ ndâ bod bəbə̂ bə́ mam, ḿbə̂ akúmá, ǹlǒd mədugán yā ó bə̄gə́ éboe ? 11Yə mə nə dzíbī bə̄bə̂ miǹlod, evəgá yā é nə́ étun, abé ? 12Tísɔn yǎ bəbələ bə́ ákúmá bə́ nə́ ńdzyēān ai etíbílí, á bǒd yā étē bákɔ́bɔ ai mvol; ânyu dábán, oyə́m wábán ó nə hə mədugán. Asú tē hḿ mə̄ ngábɔ̄ nâ ó kɔn ai ḿbímán mə̄ bímigi wa ású míńsə́m míe. 4Wayi dí, hədá təge dzyé, wayi ǹnyie, hədá təge baala dzóm; tɔ á kig ǒ bāālā dzóm, mayi dzɔ́ ndáman ai okəŋ bítá. 15Wayi bɛ̌ bīdí á sí, hədá təge kwé dzóm; wayi myad ḿbɔ̄n ólíva, hədá təge wá dzǎm wɔ́bɔ; o myadá bibumá bí wɔ̂n, hədá təge nyú ńkɔ̌n yā étē. 16Wanyie məmvéndé mə́ Omri, ai məkə̌ŋ yā ndá Akhab mə́sə. Myǎwulu anə́ mə̄béndé mábán másíli, ákyāī yə̄ nâ mayi wa bɔ ékɔ wɔ̌ŋ, bod bóe ewoe loe, myǎyi dzíbī osáma áyɔŋ dáma. [1] Dzé Zambá ā síli mod ? Eyalán tē dzí. Amalá ai mǎ, mə nə hə anə ńkwê bidí yǎ ábǒg ésəb, anə́ ńtɔ̄bɔ bibúmá ábǒg ékwê wɔ̂n; təge tɔ ai asaŋ də́dā yā ádī, təge tɔ ai ḿbāŋ fííg ósú yā mādzə̄ŋ ! 2Ǹyə́bə a nə ǹdzáŋán á ńnam, təge ai sósōō mod m̀bɔ́g á zāŋ bod, bə́sə bâyaba nâ bə́ soe məkǐ, anə́ ényɔ́lɔ a yabaga mǎnyāŋ ai avɔ́d. 3Mɔ́ mábán mə́ nə akə́ŋ ású m̀bɔán bə́bə̂ bə́ mám. Ású yə̄ nâ á bɔ ḿbəŋ, ǹkúkúmá a bəde miǹyédán míé, ǹtsígi ǹtól á tsíg ńtōl ású ébɔdi zɛl, nyiá mod mvíe a kɔ́bɔ ású yə̄ nâ á dzála ndɔg akúmá dzīē. 4Ényɔ́ á nə̄ zingí ábə̄ bɔ́ a nə ńtəm élé biyoá, sósōō mod, abé a lodo ongóla biyoá. Ámōs bə̄nɔ́nī bóē bə́ ngákad, ńdɔ o ngásuan; étɔ̄á dzī, fəg e dzáŋ yǎ bɔ̄. 5Tə wavə́ é mod a nə́ wa babi nyə́bə wóe, tə wabi ndi ai nyɔ mvóé; é mīníngá mínā nyé mī bóó ênɔ̌ŋ, o kálaga édzí yákwí wa á biyé bí ányu. 6Amú mɔ́n a yén ésīá anə́ ákūd, ngɔn yalúman ai nyiá, m̀bɔ́m ó lúmuŋan ai ǹkiɛ́. Mod ósə a bələ́ mīńzízíŋ á ndâ bod dzié. 7Ḿfág wáma mə ma bəbə ábə Ǹtondôbə, mafídi Zambá wama a yi mə nyii, Zambá wáma a yi ma wóg. Ǎ ńzīzíŋ wáma, tə watag ai ámālá yā mə bələ́, mə̌ kū ḿbəg, hədá mayǐ fə dúgán tə́bə. Tɔ mə nə á díbī étēde, Ǹtondôbə a nə ma m̀fyɛ. 9Mayəan bəgə olún Ńtondôbə, amú mə̄ ngányami nyé ai ǹsə́m, a kələ kwí anə́ ā yi tsíg ádzó dáma, a və́ə́ ma məkyəbə, a yi ma kúlī á ḿfyɛ, mə̌ ngatag ai ńyénán māyi yén sósōō mam dzíé. 10Éyɔŋ ǹzízíŋ wáma wáyi yén nālá, wâyi wóg ósɔ̄n, ḿból ā kadəgə dzó ai ma nâ: "A nə vé, Ǹtondôbə Zambá woe ?" Mís mámā mâyi nyé fɔmbɔ, bâyi nyé tság ai məkǒl anə́ mbɔ́dɔ́g yā mīńdzɔ́ŋ. 11Ámōs yā mim̀fim míé myáyi dúgán lóŋoban, amǒs tē ǹnyie sí woe a yi kə óyǎb ósū; 12amǒs tē bod bâyi wa suan, a tádígi Âsur a kələ kwí Égîptɛn, a tádígi á Tir a kələ kwí Óswé, a tádígi é máŋ mā a kələ kwí é máŋ mə̄vɔ́g, a tádígi ńkōl vī a kələ kwí ńkōl ḿbɔ̄g. Sí yayi vəŋan ńkōd ńnam ású bod bóe, ású mân mə́ ényiŋ bányiŋ. 14Ǎ Ńtondôbə, kələ́ ai ayɔŋ dóē á mə̄dîga ai ǹtúm á mɔ́, ǹkunda bíyə́m wóe o ngákaban, yə ó sɔ̄lɔ́ étām âfan, á kadag étē. Bə́ dúgan kə́ bádí á Bashân, ai á Galaad anə́ ókōbá. 5Lə́dégə̄ bíā biyə̌ŋ bí mam, anə́ mə́lú ó ngásɔ ai bíā Égîptɛn. 16Məyɔŋ mâyi byá yén, mâyi wú ósɔ̄n. Tɔ anə́ mə́ nə ngul abuí, mâyi bəde wɔ́ ânyú; məlɔ́ mábán təgě fə wóg dzam afə́. 17Mâyi nyíē ḿbūlúg anə́ nyóé, anə́ é tsíd yádudu abum á sí, mâyi kwí á mə̄ndá kɔ̄á myábán ai wɔ̌ŋ, bə́ dzə́mə̄ kám ai wɔ̌ŋ, á mís móe. 18Zambá ḿfə́ ā vəgǎn kig ai wa; wadzíbi bivǔs bí áyɔŋ dóe, o vagi mís á míńsə̄m mí é bod bə́ ngálígī áyɔŋ o ngátɔ́b. Ǹtondôbə a nə təge baala óvīlá á ńnə̄m amú a diŋ dzu. 19Wayi dúgan ai mvús, o yénə̄ bíā ngɔ́l, o mǎn woǎ mīńsə̄m myáán mísə̄ á máŋ étē. 20Ǎ Ńtondôbə, wayi dúgán lad ámvōé ai Yákɔb, yénə́ Ábrahám ngɔ́l, ḿból ó ngákani bətará sɔŋ ókōbá. Ǹkɔ́bɔ̄ yā nyɔ̂l Ninîvə. Kálara yǎ ńyénán mǎm Nahum yǎ Elkoshít. Ǹtondôbə a nə́ Zambá ayɔ́g ai bivudúgá, Ǹtondôbə a vudan, a nə́ abuí məliŋiná, Ǹtondôbə a vudan á nyɔ́l miǹzízíŋ míé, a bələ́ ai miǹzízíŋ míé ózīlá. 3Tɔ anə́ Ńtondôbə a nə́ éndəndəm áliŋan, a nə ekɔn wɔ̌ŋ ai fím. Hədá Ǹtondôbə ǎ dzogě kig nâ dzóm é lod təge ai endə́gə́lə́. A wulu á zāŋ ńkulu étēde, á ngul evúndu, miǹkúd mí nə ḿbúlúg yā ā bɛ́de ai məkǒl móe. 4A dibí máŋ mvám, mə́ maná və́le, a man və́lē áswē ásə; Bashân ai Karmɛ̂l bə́ ngabɔ́bɔlan. Bilɔ́g yā Libáŋ bí ngabɔ́bɔlan. 5Miǹkǒl myádzə̄m kám á mís móé, bǎn miǹkǒl bə́tɔ̄g bə́ ngafóŋan, sí yasulan nyé ósū, sí ai ébá bə́sə̄ bə́ tɔ̄á étē. 6Zá á nə́ zombo áyɔ̄g díé ? Zá á nə̄ baan m̀bə̂ olún wōē ? Olún wóé wáyɔ̄ŋ anə́ ndóan, məkɔ́g mə́ ngabólan nyé ósū. 7Ǹtondôbə anə́ m̀bəŋ, anə́ ndá kɔ̄a ámōs ńdzǔg, a mvaman ai ébá bádzə́ŋ ásɔbɔ́ ábə̄ nyé. 8Tɔ ábǒg ndón oswé, a búg mvǐ tísɔn, a tsídan miǹzízíŋ míé á díbī étē. M̀bə̂ esɔ̌g ḿfə̄ myābui ású Ńtondôbə ? Énye a vəŋan dzóm ésə zəzə, etíbílí yâyǐ kīg fə bǎd kwī. 10Amú bə́ ńtɔa yǎ və ávīs biyoá, ai enyunyû dzábán, básɔ̄g məyɔg, bâyi mǎn dīg anə́ mīńkōd míḿbɔ́b, dzóm təge lígi. Éyə a ngákwí ábə wa, ényɔ́ yǎ ā bui bəbə̂ bisɔ̌g á nyɔ́l Ǹtondôbə, mod yǎ ā bui məfəg mə́ ndoán kɔ́m. Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Tɔ miǹsámbá myábán mí nə ǹtúd, bâyi mǎn tsígiban, bâyi man ai sí. Ngə́ mə̄ ngāsáma wa, mǎngābǎd kig wa sáma. Éyɔŋ dzí mazu búg ḿbǒg yā wádid wa á nyɔ́l, mayi mǎn tyé mə̄súŋ móe. Asú dóe abénde Ǹtondôbə dí: tɔ ayɔ̌ŋ bod dá lángābəgə̌ kīg fə̄ dzwé dóe, á tə́mpɛl bəzambá bóe, mayi mǎn vǎ bivəgələ, ébí bí nə́ ḿbǎn, tɔ ébí bí nə́ ńlwíán, makomozan sɔŋ dzoe amú o zə́ kig adǐd[1]. [1] Afǐb, dzǐn. Ḿmɔ̄ málí mázū á ńkǒl á yōb, məkǒl mə́ ényɔ́ ā zu ai m̀bəmbə fwé, a zu ai fwé mvɔí. Dzə́mə́ ábōg dóe, ǎ Yúda, dzálígi mətǐŋ móe, amú dzə́dzāā mod ǎ ngābǎd kig wa tsíg á ńsəŋ: ǎ man yǎ éməmáná. Bod bə́ kpatólo bâzu lúman ai wa. Nɔ́níŋi ongóla m̀fim wóé, tóán nɔ́nī zēn, tindígi angə́də́g dóe, manága tógǎn ngul dzoe ésə. Owé, Ńtondôbə a dúgán və́ Yákɔb ǹgúngúán wóé, nyémēn á nə ǹgúngúán Ísraɛ̂l. Bəsa bə́ ngáman bɔ́ dali dzóm ésə, bə́ mān nye ndáman áfūb wɔ̂n díé. Eběn míḿbén míé yâvie á zooŋ, zingí dzíé é bə̄gə́ bíyé byávie, bikálíg byâfyɛ ai bikie byábán bísə ábōg bátág mīńsāmbá bítá, məkɔ̌ŋ mə́ ngasuguban. 5Bikálíg byâvuŋ á məfan, byâlodan á miǹsəŋ, byáyēne hə anə́ miǹkabag mí ndóan, byâlodan anə́ zə̄ yaŋ. 6Ǹkúkúmá yā Asiría a lóē míńkán myádaŋ ngul, miǹsámbá myábán myâdəŋ! Bə́ yə̄mə́ mīḿbíl ḿfág yā mim̀fim, asɔbɔ́ á ńtə́lə yǎ. Mim̀bɛ́ yā áswē myáyáiban, o ndzí naa: wɔ̌ŋ ó ńtɔ̄á á ndá ǹkúkúmá étē ! 8Bâsɔm dzóm məngaŋ ńkúkúmá, bə́ nɔ̄ŋɔ́, bə́ kə́ə́ ai dzɔ́ á məkaban, bitúgā bí bīníngá bíé hə á mīńyón anə́ ǹyón zum fəbə, bə́ kudu wɔ́ á ńkug ! 9A tádigi kobá, Ninîvə ǎ fulan ai mod etam yǎ mə̄ndím máfúguzu. Émɔ́ á mā máman lod ! Bián ḿbəŋ, yə́mán məkǒl á sí. Á kə̄ kwī, tɔ mod m̀bɔ́g təge bəbə̂ á mvús. 10Sǎn sílíba, sǎn mvɔ̄d, akúmá á nə̄ étē təge ai súg, miǹgín mí é byə́m bí nə́ día. 11Ǹsa, endáman, ebúlú ngándzángá, ǹnə́m ó dzɔlan yǎ, məbɔ́ŋ mə́ ngakibilan, bádzə̄m kám ai nyɔ́l ésə, wɔ̌ŋ ó nə̄ á mim̀bǎŋ mí ótám mísə, məsú mə́sə̄ mátsēndē nyɔ́l. Ḿbǐl bíḿgə́m ó nə̄ vé ? Éyə̄ bɔ́n bímgbə́m bə́ kadəgə dí étē; éyɔŋ emgbə́m é kadəgə kə́ dzə̄ŋ bīdí, təge ai é mod ǎ sii bɔ́. Emgbə́m é baa ású bɔ́n bóé, a myada engɔŋ ású bə́yál bóé, a dzáligi mim̀bɔ́g míé ai tsíd, mim̀bǐl míé ai tsíd ǹson. 14Ma á nyɔ mǎzu lúman ai wa, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə miǹkunda ! Owé, mayi bɔ̌ bīkálíg bíe hə otsída otsída, okəŋ bítá wâyi min bɔ́n bə́ émgbə́m bóe. Á sí ndon, mayi mana byə́m bí wúb bíē bísə, bángāwōg kīg fə̄ kíŋ bəkad bə́ fwé bóe. Amalá ! Dzǎl məkǐ mə́ bod, á nə ǹdzyéán ai ḿfūgú ósə a ngákə, é vóm wúb ó ḿbāā tə man. 2Vógólán anə́ ńkās wádígan, anə́ məkǒl mə́ ékálíg mátad, anə́ bikabilí byáyóge ! 3Anə́ bə́zimbi bávuŋ á bikabilí á yōb; yénán anə́ məfa bítá máfyɛ, anə́ məkɔ̌ŋ málodan, anə́ fɛ̄ləfɛs: mim̀bim mí buu adzé ! Amalá á buu adzé ! Mim̀bim təge ai táŋ, bod bâwulu á mim̀bim á yób ! Mân yā bisog bí ébamba miníngá mə́sə̄ á mālá, émá mə́ ḿbəmbə eyə̌ŋ mīníngá, ǹkə́kə́ŋ ǹsəle. A ngávəŋan məyɔŋ alɔ̌ ai bisog bíé, miǹnam ai məngan móé. 5Ma á nyɔ̄ ! Bía wa, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə miǹkunda: Mayi wa bɛ́dē kaba a zaa kwí á ńlō yób, ású yə̄ nâ mə́ lə́de məyɔŋ ǹsɔ́ wóe. Ósɔ́n wóe, mə́ lə́dē wá bīdzóē bí sí. 6Mazu wa kúb nyīé á nyɔ́l, mazu wa sámā á bod étē. 7Eyɔ̌ŋ tē, é mod ósə ǎ yi wa yén, a yi túb a kɔ́bɔgɔ á yób étē naa: “Ninîvə ǎ man yǎ ! Zá ā yi nyé lə́dē ndəm ngɔ́l ?” Mayi yén é bod a vɔ́li wa vé ? Yə o nə ngul o lodo Thɛbə yǎ á ngābə́ tɔá étɔá kúm á zāŋ Nîl məndím mə́ kɔ́dɔgan nyé ai nyɔ́l ésə, máŋ mə́ ngábə́ nyé m̀fǐm yā ósúsúa m̀fim, məndím mə́ tɔ̄á nyé ongóla ? 9Ngul dzie é ngábə́ á Núbia ai Égîptɛn, akúmá á ngábə́ wē təge ai ǹnyie. Pud ai bǒd yā Líbia bə́ ngábə́ bəka bóe. 10Nyé a ngábə́ fə̄ énɔdi nâ á kə̄ á məkaban, bibɔbɔg bí bɔ́n bíé bí ngáman tɔsəban á māān mə́ zēn mə́sə. Bə́ ngábwé bənyiá bodo bóé ngám, mim̀fǎŋ mí bod míé bə́ ngátindi myá mə̄súŋ. 11Bâyǐ fə wa bomán á nyɔ́l á kpág, bâyi wa tíbili, waa wayǐ fə dzə́ŋ ásɔbɔ́, á wātúb mīńzízíŋ míe. Məndá kɔ̄a móe mə́ nə bílé yā bí bə̄gə́ bibumá yā byávôl wúm, ǹnyie anə́ basuguzu byá tɔ tsətsad, bí ngasulan ânyú ébá bə́sə̄ báyī nâ bádī byā. Á məyian míńkán bítá, o bələ́ hə biníngá. Mim̀bɛ́ yā ńnam wóe mí yô á vóóŋ ósū mīńzízíŋ míe: ndóan ě man yǎ mǐn bifɛdəga míḿbɛ́ míe. 14Lə́də́gan məndím ású mə́lúman, yə́mə́ mim̀fim míé, wulúgū á ḿbɔdɔg, tsáág ékɔ̄n, nɔŋɔ́ éwɔ̄lī ékomo brǐg. 15Eyɔ̌ŋ tē hḿ ndóan yâyi wa min, okəŋ bítá ó māná wā ai sí. Bâyi wa min anə́ bitandág byákad min. Amalá dóē lá sə́ kig ai məbálá, məvə́ŋ móe mə́ sə́ kig ai alɛdə́ ! É mod ósə a wóg mə̄fwé móe a kud kób, ású ámalá dóe. Owé ! Zá nye a ndzí kig wódan anə́ ḿbə̂ ǹnə́m woe ǎ vuŋ nyé á nyɔ́l biyɔŋ biyɔŋ təge ai avoŋóbó ? M̀bándá yā profɛ́d Habakúg á ngābi á biyə́yə̄m. Mayi bwé ńsə̄mé ǹtíé a hə́, ǎ Ńtondôbə, təge yén ánə̄ wā­vógolo ma ? Mayi wa yón á mís táŋ yá ású étíbílí yā mə bələ́ dzī, təge yén anə́ wāzu ma kóde ? 3Ású dzé wālə́de ma ábím ábé ásə̄ dí ai ábím miǹdzǔg dī, mə tála və efadi ai etíbílí ? Éyɔŋ adzó á nə́, móman ḿmɔ́ mádɔ. 4Abǒg tē hḿ mvéndé yāwú, sósōō á təgě fə bǎd yéne. Éyɔŋ m̀bə̂ mod a yādaŋ sósōō mod, asú tē ńdɔ hḿ zěn miǹkɔ́d ńdzɔ yayéne. Sámán mís á məyɔŋ, bəbə́gán, mǐ kam, mǐ lāŋán á kūmáá ! Amú étɔ̄á dzī, mod ziŋ a zu tádí bīsíé, ńdɔ myǎkə́ə́ kig alɔ́ éyɔŋ bálɛ̂ mínā dɔ́ ! 6Amú, ma nyɔ́ mākúli Bəkaldéan, ayɔ̌ŋ yā á nə́ təge ai bidzǔgá, ńnə̄m ndúgúdu ai ayóŋ, á láwulu ábuí miǹnam nə́ bâkə bâfadi ézā bitɔbɔgɔ. 7Ayɔ̌ŋ tē anə bə́bə́lá ekɔ wɔ̌ŋ, lə́bēn lâbonde sósōō wōē ai edzóé dzíé. 8Bikabilí bíé byámbáda mim̀bíl bí lodo zə̌, byálóban bí lodo mvǎg yə ngǒngógóle. Bəbɛ́d bikabilí bóé báyə̄le hə ńyə́lán; bəbɛ́d bikabilí bóé básɔ̄ óyǎb. Báyə́le anə́ kōkombo yǎ ā tólan nə́ a kə lali. 9Bɔ́ bə́sə̄ bâzu á ńsa, məsú mə́ fyɛ́ge anə́ évūndū yā ńnam kídí, báwōlo miǹkóm anə́ ńsə̄ləg. 10Ayɔ̌ŋ tē lákpə́gələ miǹkúkúmá, lâbyandi miǹtómbá, lâbyandi məndá kɔ̄ā mə́sə, lâman bɛdē bikolá bí sí, á ngánɔŋ byə́m. 11Ńdɔ̄ á hḿ ńsísīm ó tsénde yǎ. Amú á ngānəman, a daŋá ńnyie éyə a ngáku étē; ényɔ́lɔ̄, ngul ńdzɔ e nə́ zāmbá wōē. Ngǎ sə wǎ ó nə̄, a tádi kobá ǎ Ńtondôbə, Zāmbá wama, M̀fúfúbu wama ? Byǎyǐ kig wú ! Ǎ Ńtondôbə, o ngátɔ́b dɔ̄ ású ńtsígán ńtól, Ǹkóm, o ngáyə́m dɔ̄ ású yə̄ nâ lə́ tə́lē á zēn. Mís móē mə́ nə m̀fúbán, wǎyǐ kig nə́ wayén mvid, o sə́ kig dzǎm yə́bə̄ yén anə́ ábē lásamba; ńdɔ hḿ ású dzé wābəbə mim̀vom̀vól mí bod ai mís, éyə wǎlaŋan evól yá, éyɔŋ m̀bə̂ mod ǎ min é mod a nə́ sósōō a lodo nyé ? 14Wakom bod anə́ kɔ̄s yā máŋ, anə́ é tsíd yádudu məbum á sí, á é nə́ təge ai ǹdzóe; 15ényɔ́lɔ a lɔ́b bɔ́ bə́sə̄ á ńlɔ̄b wóē, a dudu bɔ́ ai mvúndá dzīé, a man bɔ́ soe á mīńkún míé. Ǎ ngatag, ǎ ngafon hḿ, 16a vâ mvúndá dzīē mə̄túnuŋa, a dîgi otú ású míńkún míé, amú byə́m bítē ḿbyā byázu ai nyé ńtam, ḿbyā byábɔ̄ nâ á tə̄mbə́ á mim̀bəmbə bídí étē. 17Ńdɔ̄ hḿ, yə a yi samaza mvúndá dzīē ású yə̄ nâ á kə a dúgan wé məyɔŋ ewówe, təge ai awɔí ? Mayi tə́bə étīē vâ dzáma, mayi tə́bə̄ tə́tə̄lə́ á ḿfim wámā á yób, mayi yabǎ nə̄ mə́ yəm é dzóm ā yi ma kad, é dzóm ā yi yalan á ńsīlí wáma. 2Ńdɔ Ǹtondôbə a ngāyalan ma, nyé nâ: «É dzóm ésə wayén, o tili dzɔ́, o tóan dzɔ́ til á mə̄kɔ́g, nâ bə́ tóán láŋ ńtilán, 3amú é dzóm wāyén dzī é bə̄lə́ ńgūmā ábǒg á yáyi tóban; abǒg tē lâzu təge ai bisóó; ngə́ mān éban ǎ lod, o yanga, amú dzóm ésə̄ yâyi tóban təge səlan. 4Ńdɔ̄ láyi bɔ̌ naa, é mod ǎ yi bɔ̌ təge yə́bə a yi dzáŋ ékɔ̄á ai nyémēn; vədá sósōō mod a yi nyiŋ ai ǹnyián mətǐŋ móé. 5Tóé bēn, məyɔg mə́ nə m̀fiŋili: é mod miǹyéné nyɔ́ ǎ tɔbɔ̌ kīg vóm ḿbɔ̄g, nyé yǎ ā ndami engɔŋ dzíé anə́ tolendǒŋ, nyé yǎ á nə̄ anə́ áwū, təge dzyé. A ngátógan nyémēn məyɔŋ mə́sə, a kóán nyémēn məyɔŋ mə́sə ! 6Ńdɔ ngǎ bə́sə̄ bâyi nyé dzumǐ dzīā ékpə́lə́ ? Ngǎ bâyi nyé tǐl bə̄kálara bə́ ékpə́lə́ ? Bâyi dzó nâ: Amalá ! A nyû é mod a nə́ nye babi məyɔg ! Wabáman ǹsu a kələ kwí á ńsɔán ású yə̄ nâ bə́ sāmba ai ńyénán ńsɔ́ wóé. 16O ngádzála wǎmēn ai osáma, sə̌ kig ai dúmá. Waa watâm hḿ nyú, ó lə́de ǹsɔ́d wóe, kɔ́b yǎ ḿbɔ̄ ńnómo Ǹtondôbə yakúbi wa á nyɔ́l. Á mvús dúmá, osáma ! 17Owé, ábé yā ó ngābɔ́ á Libáŋ lâyi yímbi ai wa, é tsíd é ngábə́ wê yâyi tsâban ású mə́kī mə́ bod mə́ ngásoeban á sí, ású abé lə́ ngábɔban á ńnam, á tísɔn ai ébá bə́sə̄ bə́ tɔ̄á étē ! 18Évəgələ mod a ngákom ai mɔ́ é nə́ ai m̀fí dzé, evəgələ áfida ású ńyə́gə́lán miǹnǎl, é nə ai zǎ ḿfî ngə́ ényɔ́ ā mám dzɔ̄ á fudi áfidi díé étē ḿból yə nâ á kom mim̀vúvúg bəzəzə̌ bəzambá ? 19Amalá ! A dzó ai abɔ́ŋ élé naa: "Təbə́gə́ !" ngə́ kīg nâ: "Həbə́gə̄ óyɔ̄ !" ā kad evól ngɔg, ńdɔ a yédan nâ: “A yi yə́gələ !” E nə ǹwɔ́bán mvɔ́d ai sílíba á yób, hədá təge ai ḿvəbə̌ yā wávə́ ényiŋ. 20Hədá Ǹtondôbə a tɔá á ḿfūfúb tə́mpɛl wóé: sí ésə é kpāg á kubug ósū wóé. [1] Mod ǎ bɔ̌ kig mod. Ngogolán profɛ́d Habakúg; á kíŋ dziá míńyón. 2Ǎ Ńtondôbə, mə ngáwóg ábēndé dóe, wɔ̌ŋ ó ḿbə̄lə́ mā. Ǎ Ńtondôbə, mim̀bɔán míé mí nyīŋí á bisəb bisəb ! Á bisəb bisəb bɔ̌ naa bə́ yəm myá. Dzam dá, ólūn wóe étē, o tsogo nâ ó dúgǎn yén ngɔ́l ! 3Zambá a sɔ́ á Témân, m̀fúfúb wásɔ̄ á ńkǒl Parân, ǹtómbā wóé wâyali yób, sí é nə ǹdzyéán ai olugú wōē. 4M̀fyɛ wóé wâfulan ai amǒs, miǹkokoe míbɛ̄ myákwī nyē á mɔ́, éyə ngul dzié é sɔlɔ́ étē, 5Mbada mənye a wulu nyé ósū, fíba a toŋ məkǒl móe. 6A tə́bə, a vəgə́ sí. A ngábɔ̄ nâ məyɔŋ mə́ dzə́m kám. Miǹkǒl mí kōlé mí ngásali, miǹkǒl mīńtɔ̄g yā kóm mí ngányúŋulan, énye a wóge ai məzěn yā ńnomó etɔ̄á. 7Mə ngáyén bibə̌m bə Kushân bi dabada á sí, məndá yā Madiân mə́ tsamaban. 8Yə Ǹtondôbə ǎ man yǎ yōŋ áswē á nyɔ́l ? Yə olún wóe wábəbə aswé, yə máŋ émɔ wǎliŋan ai mɔ́, éyɔŋ wabɛ́d á bikabilí bíe, á bīkálíg bí zīngí bíe ? 9Wasóe elâ dzóe, ǹkɔ́bɔ̄ mətǐŋ ó nə bəyóm mə́ndíé. Wasal sí ai miǹsólé mə́ndím. 10Miǹkǒl myáyēn wā, mí ngádzə́m kám. Mod ǹsǔm mə́ndím a myân, edɔ́g é və́ə́ kíŋ, é sámá mɔ́ á yób. 11Ǹló dzóbo ai ngɔn byâlaŋan á bitɔbɔgɔ byábán, bátūb fím yǎ məkɔ̌ŋ mə́ élâ dzóe, á ḿfyɛ̌ miǹkokoě yā ákɔ̌ŋ dóe. 12Walodan á sí ai olún á ńnə̄m, watɔs məyɔŋ ai məliŋiná á ńnə̄m. O ngátsag bitá nâ wakode ayɔŋ dóe, ású ákode məsías wóe. O ngábúg ndá m̀bə̂ mod, o tyé mvi dzié á sí a kələ kwí á ńkōm. 14O ngátúbulu miǹló bə́dzóe ai mvi dzábán bɔ́ bə́bēn, ḿból bə́ zaa ma dzimbi nâ bâtsam mǎ, bə́ lɔ́ŋɔ bikígá miǹtag, hə anə́ bákə̄ á məsɔbɔ́ mábán, bə́ ngalali yǎ éngɔ́ngɔ́l mod. 15O ngátidi máŋ ai bikabilí bíe, etɔ̌g mə́ndím mə̄nén ! 16Mə ngáwóg, mińya mí ngátígidan ma âbum, biyé bí anyu byáma byádzə̄m kám, akaŋ á nganyían ma á bivɛ̌s, məkǒl mə́ ngáfɔlan ma á sí, mayanga amǒs ámalá tē á myə̄ə̄ŋ, amǒs yā láléndē ásu yə̄ nâ bǐ bɛ́d ḿfág áyɔŋ láku bía á yób á nə́. 17Owé, elé fáige yâyǐ kīg fə bǎd yóē bivivie, təgě fə ai dzóm yā ákwē á bīlé bí wɔ̂n, bibumá bílé bí m̀bɔ́n byâyi sui bod ngul á sí, məfúb təgě fə bǎd və̄ bīdí, bɔ́n míńtómbá təgě fə ai bɔ́ á məbəmbá, təgě fə ai nyag á məbəmbá. 18Hədá mə mayi tag ábə Ǹtondôbə, mayi fon ábə Zambá ǹkode wama. 19Ǹtondôbə a nə ǹtí wama, a nə ngul dzama, a vólo məkǒl máma anə́ émá mə́ ǹkɔ́g, a bɔ nâ mə́ wūlú ábobǒn miǹkǒl á yōb. Ébúg Ńtondôbə̌ yā é ngázu kwí ábə Sofonías, mɔ́n Kushi, mɔ́n Gedalya, mɔ́n Amarya, mɔ́n Ezékias, ábǒg Yosias, mɔ́n Amôn, ǹkúkúmá yā Yúda. Mayi sili dzóm ésə̄ á sí, ma Ǹtondôbə makɔ́bɔ. 3Mayi mǎn wē bod ai tsíd, mayi mǎn wē ánɔ̌n yā yób ai kɔ̌s yā máŋ, mayi manǎ bə̄bə̂ bə́ bod mayi mǎn wē bod á sí, ma Ǹtondôbə makɔ́bɔ. Mayi sám wɔ́ wámā ábə Yúda ai á bǒd yā Yērúzalɛm bə́sə, mayi vaa məbuga mə́ Baal mə́sə̄ vóm tē, tɔ dzwé bə́síé bóé, mayi dɔ́ dzâ. 5Ebá bákə və́ bikokomǎ yā yób ólugú á miǹdǐl á yōb, ébá bálúi Ǹtondôbə miǹló dzam dá bə́ kana sɔŋ á dzwé Mélek, 6ébá bálúm Ńtondôbə mvús, a bádzə̄ŋ kig Ǹtondôbə, á bābīsī kig nyé. 7Tɔbán bivól á mís mə́ Ńtondôbə Zambá, amú amǒs Ńtondôbə ó ńtɔa yǎ babi. Ǹtondôbə ǎ man ya komozan mətúnuŋa, ǎ man yǎ fúbū bə̄yə́ŋ bóe. 8Ńdɔ̄ hḿ, ámǒs mə́túnuŋa mə́ Ńtondôbə, mayi ndə́gələ̌ bə̄síé míńkúkúmá ai bɔ́n míńkúkúmá, ai ébá bə́sə̄ bábɔ́d mīmbɔ́d bə́yə́ŋ. 9Mayi ndə́gələ ébá bə́sə̄ bábɛ̄d á zitə́b ḿból bádzālī ndá ǹtí wābán ai é byə́m bánɔŋ á mətóm ai á mədugán. 10Amǒs tē, ma Ǹtondôbə makɔ́bɔ, bâyi wóg bīkígá bí sɔ̂ á Ḿbɛ̄ Kɔ̌s, ǹtad á Ḿkpāmáŋ Tísɔn, mod kínda á miǹkǒl á yób; 11yónán, mína bətɔbɔ̌ yā tísɔn yǎ ḿbīgílí, amú bod bə́ mákíd bə́sə̄ yā Kanaan bə́ man yǎ wū, bəvəg bə́ mɔní bə́ man yǎ vaaban. 12Abǒg te mǎyi vǔn Yērúzalɛm ai alamba, mayi kə́ yén é bod bə́ tɔ̄á âtə̌g dábán á yōb, bə́ kɔ́bɔ́gɔ á ńnə̄m étēde nâ: Ǹtondôbə á sə́ kig dzam bɔ́ dzóm tɔ abé, tɔ m̀bəŋ. Akúmá dábán lâyi hḿ mǎn saaban, bâyi mǎn būg mə̄ndá mábán, mə́ndá bə́ ngáman lóŋ, bâyǐ kig mɔ́ tɔbɔ, mə́fúb mə́ wɔ̂n bə́ ngábɛ, bâyǐ kig nyú wɔ̂n yǎ étē. Amǒs məsis Ńtondôbə ó ńtɔa yǎ babi, ó ngásúbu yǎ, wâzu avól avól. Amǒs Ńtondôbə wâyi bɔ̌ bə̄bə̂ míǹyón, tɔ zingí yâyi yón m̀bə̂ ǹyón. 15Amǒs tē ó nə amǒs ólún, amǒs míńtyé ai wɔ̌ŋ, amǒs bílíg, amǒs étsam, amǒs díbi ai miǹkúd, amǒs éyɔ̌n ai afǐb díbi. 16Ámǒs tɔ́ŋ yālɔ́ŋ ai ekígá bítá ású miǹgungúl bətísɔn, ai bǒd miǹkum bábán. 17Mayi kúb bod amalá á nyɔ́l, bâyi kə bábōb anə́ mīńdíndím, amú bə́ ngásə́m á mís mə́ Ńtondôbə, bâyi kúb məkǐ mábán á sí anə́ ḿbūlúg, bâyi woǎ mim̀bim myábán âfan anə́ ḿbɔán. 18Tɔ mɔní wābán, tɔ mvɔ́d dzābán, dzyá yâyǐ kig bɔ́ kode ámǒs áyɔ́g Ńtondôbə, á ndóan ólún wóé, sí ésə yayi mǎn dīg. Amú a yi ndáman, a mǎn fə wé bod bə́sə̄ yā sí. Tógán, yə́mán á kpím, ǎ áyɔŋ á nə́ təge ai osɔ́n dī, 2ósúsúa yə nâ ébúg mvúa, ai nâ amǒs wātūb anə́ évūlá yā yádímizan ámǒs ḿbɔ̄g, ósúsúa yə nâ Ǹtondôbə a soe mína ngul olún dzīē á nyɔ́l, ósúsúa yə nâ amǒs olún Ǹtondôbə wâzu ábə̄ mínā. 3Dzə́ŋán Ǹtondôbə, mínā bivúvoe bí bod bísə̄ yā ńnam, é mínā yā myādzála ǹyián wóé, dzə́ŋán sósōō, dzə́ŋan edzɔ̌d nyɔ́l, kámbā naa myǎyi yén é vóm myāsɔbɔ âmǒs ólún Ńtondôbə. Gaza a yi vəŋan bilíg, Ashkelôn a yi kǔ mīḿbóŋ á sí; bâyi tsídān Ashdod ai zumunaŋ amǒs; bâyi tyé Ekrôn á sí ai miǹkán mísə. 5Amalá ai mína bətɔbɔ̌ yā ńtsāg máŋ, ayɔ̌ŋ Kēréti, ǹtól yā Ńtondôbə a tsíg mínā ví: Wa Kanaaŋ, sí Filísta, mayi wa dzɔ́di á sí, mayi wa kpě mīḿbɔ́ŋ á sí, o vəŋán éfǔn dzāl. 6É vóm máŋ mə́ nə́ wâyi vəŋan óbǔd obǔd, mədîga ású bə́nɔ́nī bíyə́m ai ongóla ású míńtómbá. 7Məbugǎ yā ndâ bod Yúda émɔ̄ máyi lígī ai élīg dzíé, bə́ ngakə ai míńtómbá myábán á mə̄dîga wé, ngǒgógóle, bâyi kad wɔi á mə̄ndá mə́ Ashkelôn, amú Ńtondôbə a yi bɔ́ bɔ ḿbəŋ, a tséndé étiliga dzábán, a dúgan bɔ́ tə́lē məkǒl á sí. Mə ngáwóg bikag bí Moab ai ekpə́lə́ bɔ́n bə́ Amôn éyɔŋ bə́ kaa ayɔŋ dáma, bə́ fadígi bɔ́ sí dzābán. 9Asú tē hḿ, ma Ǹtondôbə miǹkunda, Zambá Ísraɛ̂l, makɔ́bɔ, sɔŋ hə anə́ mə və̌: Moab a yi vəŋan anə́ Sodóma, bɔ́n bə́ Amôn anə́ Gomóra; sí yǎ é bələ́ sás, ekolá ńkǔ, bilíg bilíg á kɔ́m yǎ kɔ́m. Məbugǎ yā áyɔŋ dáma mâyi bɔ́ sa, ébá bâyi lígī áyɔŋ dámā bâyi fadǐ bīlíg byábán. 10Mân ású mə́bún mábán mālá, ḿból bə́ ngákag, bə́ kpə́lə́ fə ayɔŋ Ńtondôbə miǹkunda. 11Ǹtondôbə a yi bɔ ékɔ wɔ̌ŋ ású dábán, a yi mǎn dzáā bəzambá bə́sə̄ yā sí, məyɔŋ mə́sə̄ mâyi nyé kūd mə̄bɔ́ŋ á sí anə́ édílī á sí dzīē. Mínā fə, Núbian ! Okəŋ bítá ó túbúlú mínā. A yi sám wɔ́ á ńnam âkoé, a vəŋan Asiría bilíg, Ninîvə efǔn dzāl, ǹkód anə́ ńkōd­ ǹnam. 14Á zāŋ dzīē, miǹkunda bíyə́m myâyi sɔ́ tɔbɔ ai tsíd yā ndoŋ məkyaí mə́sə; engudu ónɔnɔ́ ai mvə́b byâyi bómbō wē, bâyi wóg ńlɔ̄ŋán á wúndi. A tádigi á ḿbɛ̄ sí, hə bifun, mim̀bóŋ mí ómaŋ mí ńdzōgó á ńsəŋ. 15Éyə̄ hḿ é tísɔn miǹtag e ngábə́ tə́lə̄ á mɛs nyí, á é ngābə́ kɔ́bɔ́gɔ á ńnə̄m étēde nâ: "Hə ma a ma ! Təge ai m̀fə́!" Éńdzɔ ě vəŋan yǎ bīlíg nyī, ábəmbá tsíd yā məfan ? É mod ósə ǎ lod étē a kpə́gələ, a lɔ́ŋɔ olólɔ́ŋ a dəgələ wɔ́. M̀bú bɛ̄ɛ̄ yā édzōē ńkúkúmá Dárius, ámōs ósú yā ngɔn samana, ńdɔ Ǹtondôbə a ngálóm profɛ́d Agéas Ebúg dzīé nə́ a kad dzɔ́ Zorobabɛ̂l, ndómán Shaltiel, ngɔ́mɔná ǹnam Yúda, á kǎd fə̄ dzɔ́ fada ǹnén Yosué, nâ: « Ǹtondôbə yǎ miǹkunda a dzó nâ : Áyɔŋ dí lákɔ́bɔ̄ nâ: Abǒg yə̄ álōŋ Ndâ Ǹtondôbə lá bə́ kig kwí.” 3Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngásɔ ânyǔ profɛ́d Agéas nâ: « Yə ábōg dɔ́ lə́ kwí yǎ ású dáán, á myātɔbɔ á mim̀faŋ mə́ndá, éńdzama dzɔɔ e manaŋa ndáman ? » 5Ńdɔ̄ ábōg dī, Ǹtondôbə yǎ miǹkunda étē a dzó nâ: Tóán bəbə é mam myǎbɔ: 6mǐ ngábɛ abuí, mǐ fūmí ábɔ̄d; mǐ ngádí, təge dzyé; mǐ ngányú, təge tsíg ékōdé; mǐ ngábúdī nyɔ́l, təge wóg ndúgúdu; m̀bɔ bisíé a kə fudǐ mɔ̄ní wōé étútuba ḿfə́g. 8Ǹtondôbə Zambá yǎ miǹkunda a dzó nâ: « Bəbə́gán é mam myǎbɔ. 8Kǎn tsíg bīlé á ńkǒl á yōb álí, mǐ lóŋ Ndâ Zambá, mayi tag ai dzɔ̌, ńdɔ̄ fə mǎyi bi ólugú étē. 9Mǐ ngábə́ yanga abuí, ńdɔ mǐ ngákwé ábɔ̄d: éyɔŋ mǐ ngákóan á məngunda, ńdɔ mə ngávundu á yób, ású dzé? Ǹkɔ́bɔ Ǹtondôbə Sabaod, amú Ndá dzama dzɔɔ e dzogó mīḿbōŋ á sí, mod ósə yǎ ábə̄ mína a ndə́ŋə ai éńdzié. 10Asú tē hḿ yób á ngátə́le mvəŋ, sí dzɔɔ e təbə́ wūm bibumá. 11Ńdɔ mə ngálóm ákōd á sí, ai á miǹkǒl, ai á fɛ̄s, á ḿkpāmáŋ wɔ̂n, ai á ḿbɔ̄n, ai é dzóm ésə̄ sí yāwúm, ai á bod, á biyə̄m. ai á bísíé bí mɔ́ bísə. 12Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Zorobabɛ̂l, mɔ́n Shaltiel, ai Yosué, mɔ́n Yehotsadag, fada ǹnén, ai məbugǎ yā áyɔŋ bə́sə̄ bə́ ngávógolo kíŋ Ǹtondôbə Zambá wābán ai bibúg bí Agéas, profɛ́d, ákyāī Ńtondôbə, Zambá wābán, á ngálóm nyē ábə̄ bɔ́. Ńdɔ̄ ayɔŋ á ngábi wɔ̌ŋ á mís mə́ Ńtondôbə. Ńdɔ Agéas, m̀bəgə m̀bánda Ǹtondôbə, a ngákɔ́bɔ̄ ai ayɔŋ ákyāí yā ḿbándá Ńtondôbə a ngávə́ nyē ó ngábə́: “Mə nə ai mínā, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə.” 14Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávəle ǹsísīm Zorobabɛ̂l, mɔ́n Shaltiel, ngɔ́mɔna yǎ Yúda, ai ǹsísīm Yosué, mɔ́n Yehotsadag, fada ǹnén, ai ǹsísīm məbugǎ yā áyɔŋ: ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́, bə́ ngabɔ ésíé á Ndá Ǹtondôbə yǎ mińkunda, ngɔn samana e tɔá mə̄lú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mə́nyi. Á Hálā Dárius á bɛd ǹkúkúmá ánā mīḿbú míbɛ̄, ngɔn zamgbálā é tádi məlú məwóm mə́bɛ̄ ai dá, ńdɔ Ǹtondôbə a ngákɔ́bɔ̄ ânyǔ profɛ́d Agéas, nyé nâ: “Kɔ́bɔ́gɔ ai Zorobabɛ̂l, yǎ ā dzóe ǹnam Yúda, ai fada ǹnén Yosué ai ébá bə́sə̄ bə́ ngálígī á ńnam nyú, wa ai bɔ́ nâ: 3Zá yə ábə̄ mínā á ngáyén é Tə́mpɛl nyɔ́ ábōg á ngábə̄ ḿfyɛ m̀fyɛ ? Ńdɔ myǎyén nyē yá ábōg dī, ngǎ á ńtɔ̄a yǎ zəzə dzóm ? 4Hədá étɔ̄á dzī, tə waku sɔ́m, ǎ Zorobabɛ̂l, - Ǹtondôbə ńnye ǎ kad wa nálā. Tə waku sɔ́m, ǎ Yosué, fada ǹnén - Ǹtondôbə ńnye ǎ kad wa nálā. Tə ǹnam wáku sɔ́m, bɔán esíé, - Ǹtondôbə ńnye ǎ kad mínā nálā. Amú mǎmēn mə nə ai mínā, - Ma Ǹtondôbə yǎ miǹkundǎ mākad mínā nálā. 5Mə ngálíg yǎ mína mətǐŋ naa mayi tɔbɔ ai mínā, éyɔŋ mǐ kódogo Égîptɛn ǹsísīm wáma ó tɔ̄á ábə̄ mínā: tə myǎmbáda.” 6Owé, Ńtondôbə Zambá yǎ miǹkunda a dzó nâ: mə́lú yā yób mā, mazu suguzu yób, ai sí, ai máŋ ai ńkód ńnam. 7Mayi bódō miǹnam mísə̄ á sí, ḿból yə̄ nâ bə́ zu ai akúmá dábán, mə́ man dzálā é Tə́mpɛl nyɔ́ ai olugú. Ma Ǹtondôbə yǎ miǹkundǎ mākɔ́bɔ̄ nálā. 8Mɔní a wóge ai ma, mvɔ́d yawóge ai ma. Ǹtondôbə yǎ miǹkunda énye a kɔ́bɔ̄ nálā. 9Dúmá mvúā yā é Ndá nyī lâyi lod édí ósú, ńdɔ̄ fə mǎyi sɔ́ ai mvɔí é vóm ví, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə yǎ miǹkunda. Á ḿbū bɛ̄ɛ̄ Dárius, ngɔn ebulú e tɔá mə̄lú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mə́nyi, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə profɛ́d Agéas nâ: “Ǹtondôbə Sabaod a kɔ́bɔ̄ ná: sílígi bəfada nâ bə́ və eyalán yā ńsílí vī nâ: 12Ngə́ mod á bəgə́ tsíd yǎ bə́ fúbu éyē dzíé, a nambá ai eyé dzíé tē, ngə́ ḿbāŋála, ngə́ bitutuga, ngə́ wɔ̂n, ngə́ ḿbɔ̄n, ngə́ ákyaí bidí áfə̄, yə byə́m bítē bía bí ńtɔ̄á fə m̀fúbán ? Ńdɔ bəfada bə́ ngáyalan nâ: “Kǒkōá.” Ńdɔ Agéas a ngádúgan bɔ́ sílī naa: Ngə́ mod ǎ nɔŋ éboe á ńnam ai ǹnambán ḿbim, a dúgán kə́ nambǎ bīdí, yə bidí bítē bía bí və̄ŋán mənduga ? Bəfada bɔ́ nâ: “Owé.” 14Ńdɔ Agéas a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: "Éyə̄ áyɔŋ dí dɔ̂ á nə́ nālá, éyə̄ ńnam ví ó nə̄ nālá á mís máma, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə nyúlū, éyə̄ fə á nə́ nālá ai ésīé yā mɔ́ mábán, mə́túnuŋa bátúni ma vá mə́ nə mvid." Ndɔ́ hḿ tóán tsog á mīńnə́m myáán, mǐ big é mam mǎyi bɔ́ a tádígi étɔ̄á dzī a kələ kwí ósū. Ósúsúa yə nâ akɔ́g dá lâbədəbə édí ávɔ̄g á yób á tə́mpɛl Ǹtondôbə, 16mǐ ngábə́ yá ? Mod a kə́ naa a kə nɔ̌ŋ mim̀bɔm mí ólɛ́s məwóm mə́bɛ̄ á kāān kə́ kwī mí ńtɔ̄á hə awôm; mod a kə́ nâ a kə nɔ̌ŋ miǹlɔmbi mí wɔ̂n mə̄wóm mə́tán á fónda, a kə́ kɔ̄b hə məwóm mə́bɛ̄. 17Mə ngándáman ésīé yā mɔ́ máán ai myə́ŋə́le ai bibɔlɔ́ ai mətâg. Á kə̄ kwī, mǐ təge dúgan ábə ma. Ma Ǹtondôbə makɔ́bɔ. 18Tóán hḿ tsog á mīńnə́m myáán, a tádígi étɔ̄á dzī a kələ kwí osú, a tádígi á ngɔn ebulú e tɔá mə̄lú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mə́nyi, a tádígi ámōs bə́ ngábɛ akɔ́g yā tə́mpɛl Ǹtondôbə, tsogán m̀bəŋ. 19Yə fɛ̌s ziŋ e ngə́lə̄ á məkǎŋ ? Tɔ məfúb mə́ wɔ̂n, elé fáige, ofumbí ai elé ḿbɔ́n mədzab byá ndzí kig wúm bibumá. A tádígi anə́ ánā, mayi kúb ńtōtōmaamaa. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngadúgan kwí éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ ábə Agéas, ngɔn e tɔá mə̄lú mə̄wóm mə́bɛ̄ ai mə́nyi, nâ: 21kələ́ kǎd Zorobabɛ̂l, ngɔmɔná ǹnén yǎ Yúda, nâ: Mazu fógō yób ai sí. 22Mayi sógolǒ bitɔá míńkúkúmá məyɔŋ á sí, ai á təgə̌ bīdzóē byábán; mazu sógolǒ bīkálíg á sí ai bəwulu bíkálíg, bikabilí ai bəwulǔ bikabilí bə́sə̄ bâyi ku á sí, bə́ ngáwéan bɔ́ a bɔ́ ai okəŋ bítá. Amǒs tē, ma Ǹtondôbə Sabaod makɔ́bɔ, mayi wa nɔŋ, wa Zorobabɛ̂l, mɔ́n Shaltiel, etúgā dzáma, ma Ǹtondôbə makɔ́bɔ. Mayi bəlan ai wa anə́ zitám, amú wǎ mə̄ tɔ́b, ma Ǹtondôbə Sabaod makɔ́bɔ. Á ḿbū bɛ̌ Dárius, á ngɔn mwomo, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngázu kwí ábə profɛ́d Zakarí, mɔ́n Bɛrɛkya, mɔ́n Ido : “Ǹtondôbə a ngáliŋan eyə́gan ábuí ai běsōá.” 3Kadá bɔ̄ nâ: Éyə Ǹtondôbə Zambá miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Dúgán zu ábə ma, eyɔ̌ŋ tē maa mǎyi dúgan sɔ́ ábə̄ mínā. Ǹtondôbə miǹkunda énye a dzó Nálā. 4Tə myǎvū bēsōá yā bəprofɛ́d yā ókōbá bə́ ngálóe, bɔ́ ai bɔ́ nâ: "Éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Támán kódō á bə̄bə̂ məzěn báán nā ai bəbə̂ mim̀bɔán myáán, mí dúgan zu”, hədá ńdɔ bá ndzí kig bíe ngə́ ávōgolo, Ńtondôbə énye a kɔ́bɔ. 5Běsōá bə́ nə̄ vé ? Yə bəprofɛ́d bə́ ngə́nə́ bə́ tála ? 6Hədá, bibúg byáma ai məbénde mámā yā mə̄ ngávə́ bə̄síé báma bəprofɛ́d má ndzí sɔ̄ kíg kwí á bēsōá a ? Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan sɔ́, bə́ mə̄mə́ évǔs, bɔ́ nâ: "Ǹtondôbə Zambá miǹkunda a ngásán naa a yi bəlan ai bía anə́ məzěn máán mə́ yii ai mim̀bɔán myáán, éyə̄ á fɔ̄ɔ̄ fə a ngábəlan ai bíā nálā." Ámōs mə̄wóm mə́bɛ̄ ai nyinǎ yā ngɔn awômo ai dzyǎ, á ḿbū bɛ̄ɛ̄ Dárius, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə profɛ́d Zakarí, mɔ́n Ido, nâ: Mə yén álū di eyə̌ŋ dzam: mod a bə́ tə́lə̄ tə́tə̄lə́ á zāŋ bílé bikidiga, édɔ̄g á sí étē; á mvús dzīē, bikabilí bí viege, bivɔ́g són, bivɔ́g bí víni, bivɔ́g bí fumu. 9Ma nâ: "Bəzá bā, ǎ māńtí ? "Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə yǎ á ngābə́ á kɔ́bɔgɔ ai ma a ngádzó ai ma nâ: "Mayi wa lə́dē zá bə́ nə́ ! 10Ńdɔ é mod a ngábə́ tə́le á zāŋ bílé bikidiga a ngáyalan nyé nâ: “Bə́ nə̄ ébá Ńtondôbə ǎ lóm naa bə́ wūlū á sí. " 11Ńdɔ̄ hḿ ébálā bə́tē bə́ ngádzó ai Éngəlɛs Ǹtondôbə yǎ á ngābə́ tə́lə̄ á zāŋ bilé bikidiga, bɔ nâ: "Bǐ ndəm sɔ́ byāwulu á sí, sí ésə é nə́ fɔ́ɔ́ á myə̄ə̄ŋ, á ndiim." 12Ńdɔ̄ hḿ Éngəlɛs Ǹtondôbə a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: "Ǎ Ńtondôbə miǹkunda, a kələ kwí ábǒg áfē wāyi tɔbɔ kɔ́m təge yén Yērúzalɛm ngɔ́l ai tísɔn Yúda yǎ wā namba ai olún wóe a tádígi mim̀bú mə́wōm zamgbál aná ? " Ńdɔ Ǹtondôbə a ngávə́ éngəlɛs yǎ ā kɔ́bɔ́gɔ ai ma eyalán áwónóŋ, eyalán évɔ́li. Ńdɔ̄ éngəlɛs yā a kɔ́bɔ́gɔ ai ma a ngádzó ai ma nâ: "Éyə Zamá miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Mə nə ndzyéán ai evág ású Yērúzalɛm ai ású Síon. 15Hədá mə bələ́ ólún yā ó nə́ éyə̄gǎn ngul ású məyɔ̌ŋ yā mə́ nə́ á myə̄ə̄ŋ á mə̄bún étē; amú mə mə m̀bə́ bələ́ ólūn ábīm ziŋ, hədá ńdɔ̄ mɔ́ mə́ ngázu bulu ámalá díé. “Asú tē ńdɔ̄ hḿ, éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Madúgan vəŋan ábə Yērúzalɛm ai ǹnə́m ngɔ́l, Ndá dzama yayi dúgán lóŋobǎn wē, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ, ńdɔ̄ fə ǹkɔ̌l wâyi límiban á Yērúzalɛm. 17Yédégán fə̄ nâ: “Éyə a kɔ́bɔ̄ ná, Ǹtondôbə miǹkunda: Tísɔn dzama yayǐ fə dúgán dzyē ai byə́m, Ǹtondôbə a yi dúgán yēn Síon ngɔ́l; a yi dúgán tɔ̄b Yērúzalɛm”.” Mə ngábɛ́dē mís á yób ńdɔ mə ngáyén éyə̌ŋ dzam: miǹlag mínyi. 2Ńdɔ mə ngásílī éngəlɛs yǎ á ngābə́ kɔ́bɔgɔ ai ma nâ: “É nə Ndəm dzé dzī ?” Nyé ai ma nâ: “É nə̄ míńlag mí ngáman tsam Yúda, Ísraɛ̂l ai Yerúzalɛm.” 3Ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə a ngábɔ̄ nə́ mə́ yen bəlwí bikie bə́nyi. 4Ńdɔ mə ngásílī nâ: “Ébá bâzu bɔ dzé ?” "Nyé ai ma nâ: "Ébálā bə́ nə mínlǎg yā mí ngátsam Yúda təgě fə ai nâ mod a nə bɛ́dē ńlō á yób. Hədá, ébá bə́ sɔ́ nə̄ bâzu bɔ̌ naa bə́ dzəm kám, bə́ kpe miǹlǎg məyɔŋ á sí, émá mə́ ngátə́le miǹlag myábán naa myálūman ai Yúda nə́ bə́ tsam nyé." Ńdɔ̄ fə mə ngábɛ́dē mís, mə ńtála eyə̌ŋ dzam: Mod ziŋ a bələ́ ǹkɔ̌l yā ávəg ai wá. 6Ma ai nyé nâ: "Wakə vé ? " Nyé ai ma nâ: "Makə və̌g Yērúzalɛm nə́ mə yén abím ndam díé ai abím ayǎb díé." 7Ńdɔ̄ éngəlɛs yǎ á ngābə́ kɔ́bɔgɔ ai ma a ngásúbu, éngəlɛs m̀fə́ nyé a sɔ̄ tóban ai nyé. 8Nyé ai nyé nâ: "Mbádaga m̀bíl, ó kad é ndómán nyī nâ: Yērúzalɛm a yəan lígi a yô, ású ábuí bod ai ábuí bíyə́m byáyi tɔbɔ á zāŋ dzīē. 9Ḿfág wama, mayi bɔ ású díé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, ḿfim ndóan ngiligidíga ai dúmá díé á zāŋ dzīē. Ákīé ! Kódán avól á ńnam âkoé ! Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, amú mə ngátsam mínā á mə̄búg mə́nyǐ yā yób Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 11Ákīé! Ǎ Síon, túbúg, wa yǎ ó tɔá á Babilón ! 12Amú éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná, nyé yǎ ā lóm mā ai ngul edzóe, ású mə́yɔŋ mə́ ngáfadi mínā byə́m, Owé, é mod ǎ namba mínā a namba ma ngəl dís. Ma nyɔ́ mā bɛ́dē bɔ́ wɔ́ á nyɔ́l, nə́ bə́ bɔ ńsǎ bəlɔ̌ bábán, abǒg te myǎyi yə̌m naa Ǹtondôbə miǹkunda ńnye a lóm mā. « Ǎ ngɔn Síon, bomó óyə̄ngá ai miǹtag, amú, mə̌ ngazu yǎ lóŋ mvóg ábə wa, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. 15Amǒs tē abuí məyɔŋ lâyi sɔ́ lad ai Ǹtondôbə, bə́ ńtɔ̄á áyɔŋ dáma, maa mə lóŋō mvóg dzama ábə wa, eyɔ̌ŋ tē wāyi yə̌m naa Ǹtondôbə miǹkunda énye a lóm mā ábə wa. 16Ǹtondôbə a yi tɔ́ī Yúda anə́ ngab dzié yā Ḿfūfúb Sí, a dúgan fə tɔ́b Yērúzalɛm. 17Ekokoma ésə é kūū évōl á mís mə́ Ńtondôbə, amú a həbə óyɔ̄ ńdɔ̄ fə a kwí á ḿfūfúb étɔbɔgɔ wóé. Ńdɔ a ngálə́de ma Yósūa, fada ǹnén, yǎ á ngābə́ tə́lə̄ éngəlɛs Ǹtondôbə ósū, Sátan nyé a tə́lə̄ nyé á ḿbɔ̄ ńnōmo nâ a sɔ́man nyé. 2Éngəlɛs Ǹtondôbə nyé ai Sátan nâ: " Ǹtondôbə á bɔ̄ naa ó ku mvúg ǎ Sátan, owé, Ǹtondôbə á kpē wā mvúg, nyé yǎ á ngātɔ́b Yērúzalɛm. Ḿfág é mod nyɔ́lɔ̄, á sə́ ésigǎ yā bə́ hə́ dudu á ndóan a ? 3Yosué a ngábə́ á bəgə́ bīyé bí tɔ̄á mvid eyɔŋ a ngábə́ tə́lə̄ éngəlɛs Ǹtondôbə ósū. 4Ńdɔ̄ éngəlɛs a ngábódo ǹkɔ́bɔ, ǎ ngakɔ́bɔ ai ébá bə́ ngábə́ tə́lə̄ nyé ósū, nyé nâ: "Sɔdígán nyé bíyé bí nə́ mvid bí, mǐ bɔ́dī nyé ḿbɔ́d nyāngá." 5Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ́dī nyé bīyé bí nyāngá, ai m̀fúbán ńtóm á ńlō. Éngəlɛs Ǹtondôbə a ngábə́ tə́lə̄ tə́tə̄lə́. 6Ǹdɔ̄ éngəlɛs Ǹtondôbə a ngákad Yosué nâ: “Éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Ngə́ ō wūlú á məzěn máma, ó nyié fə məmvéndé máma, wayi dzóē ndá dzama, wayi kálā mīm̀bɛ́ mí sí myáma. Ńdɔ̄ fə mǎyi wa yáī zēn á ńkōŋ ébá bə́ tə́lə́ vā bá. Vógólō hḿ, ǎ Yosué, fada ǹnén, wǎ ai bíyɔŋ bíē yā bí tɔ̄á wā ósū, amú é bod bá bə́ nə ngám, amú ma nyɔ́ māzu tə́lē étúgā dzáma “Mvɔŋ”. 9Amú akɔ́g yā mā və́ Yosué dī. Mís zamgbál, mə́ nə̄ dɔ́ á ńlō á yób. Mǎmēn mazu til dzwé díé, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. Mayǐ fə vaa ńsə̄m yā ńnam ví ámǒs ḿbɔ̄g m̀bɔ́g. 10Amǒs tē fə, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, myǎyi bándan mína mínā á bīlé bí wɔ̂n á sí ai á élē fáige á sǐ. Ńdɔ̄ éngəlɛs yǎ ā kɔ́bɔ́gɔ ai ma a ngádúgan sɔ́, ńdɔ a ngáhəle ma anə́ mod yǎ bádudu óyɔ̄. 2Nyé ai ma nâ: "Dzé ó tālá ?" Ma nâ: "Mabəbə, ńdɔ mə tála: ebəgə alámbā mvɔ́d mvɔ́d ai ebəgə m̀bɔ́n á ńlō á yób; məlámba zamgbál mə́ tə́lə̄ ébəgə məlámba. Məlámba ai miǹsɔ́ŋ zamgbál ású məlámba yā mə́ nə́ á yób. 3Babi ai nyé, bílé bí m̀bɔ́n bíbɛ̄, dzyá á ḿbɔ̄ ńnōmo woé, édzí évɔ̄g á ḿbɔ̄ ńgāla woé." 4Ńdɔ mə ngábódo ǹkɔ́bɔ, ma ai éngəlɛs yǎ ā kɔ́bɔ́gɔ ai ma nâ: "É byə́m bí byâtian yá, ǎ Māńtí ?" 5Éngəlɛs yǎ a kɔ́bɔ́gɔ ai ma nyé ai ma nâ: "Ngǎ wayəm ḿból byə́m bítē byátian ? "Ma ai nyé nâ: "Kǒkōā, a Māńtí." 6aŃdɔ ǎ zu dzó ai ma nâ: 10b"É byə́m zamgbál bīlí bí nə̄ mís mə́ Ńtondôbə; mâlodan á sí ésə." 11Ńdɔ mə ngábódo ǹkɔ́bɔ, ma ai nyé nâ: "Bílé bí ḿbɔ́n bíbɛ̄ yā bí nə́ á ḿbɔ̄ ńnōmo ai á ḿbɔ̄ ńgāl bí bə̄gə́ mə̄lámba, byâtian yá ?" 12Ńdɔ mə ngádúgan bódō ńkɔ́bɔ, ma ai nyé nâ: "Míńtəm bílé bí ḿbɔ́n míbɛ̄ yā myásoe m̀bɔ́n ó lodo á míńkɔ́ŋ mí gôl míbɛ̄, myâtian yá ?" Nyé ai ma nâ: "Ngǎ wayəm ḿból byə́m bítē byátian ? " Ma ai nyé nâ: "Kǒkōā, ǎ Māńtí." 14Nyé nâ: "Bə́ nə bod bə́bɛ̄ yā bə́ ngáwɔ̂bán m̀bɔ́n, á bə́ tə́lə́ Ńtī sí ésə ósū." 6b Ébúg Ńtondôbə̌ yā yátian ai Zorobabɛ̂l éńdzɔ̄ dzí: sə̌ kig ású fím ngə́ ású ngul, hə́ ású Ńsísīm wáma, éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ nálā. 7O ngábə́ dzé a ǹkǒl ǹnén ? O ngávəŋan edzəgəze á mís mə́ Zorobabɛ̂l étē ńgɔ a ngákwé ákɔ̄g yā ńlō ndá, bɔ́ bə́ yédégán hə́ nâ: Nálā dóe, nálā dóe, ású díé." 8Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə ma nâ: 9Mɔ́ mə́ Zorobabɛ̂l émɔ̄ mə́ ngákái é Ndá nyí, émɔ̄ fə̄ máyi dzɔ mana, abǒg te myǎyi yə̌m naa Ǹtondôbə miǹkunda a lóm ma ábə̄ mínā. 10Zá hḿ á ngābyandí ámǒs mam mətɔ́g hī ? Bâyi fon éyɔŋ báyi yén ákɔ́g yā á nə́ ńtɔ̄bán á mɔ́ mə́ Zorobabɛ̂l. Á mādúgan bɛ́dē mís á yób, mə ńtála eyə̌ŋ, éyə é ngábə́ nā: Kálara yǎ ā yə́ləgə. 2Éngəlɛs yǎ a kɔ́bɔ́gɔ ai ma nyé ai ma nâ: "Dzé ó tālá ? " Ma nâ: "Mə tálā kálara yǎ ā yə́lə: a nə moŋolo mɔ́ mə̄wóm mə́bɛ̄ á ńtīē, awômo á ndam." 3Ńdɔ a ngádzó ai ma nâ: "Eyɔg dzílī yāyaman á ńgūmā sí ósə, amú ǹwúwúb ósə̄ wâyi tsídiban ásū díé, ńdɔ̄ fə̄ é mod ósə ǎ yi kǎn sɔŋ á mədugán a yi tsídiban ásū díé. 4Mə̌ fə́bə́lə́ dzɔ̄, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ, nə́ é bi ǹwúwúb ai é mod ǎ kan sɔŋ á mədugán á dzwé dáma, é kom etɔá á ndá dzīē étē, é man dzɔ dígi, ai miǹtuan míé ai məkɔ́g móé. Ńdɔ̄ éngəlɛs yǎ ā kɔ́bɔ́gɔ ai ma a ngásúbu, nyé ai ma nâ: "Tám bɛ́dē mís, ó yen é dzóm yázū dzílí." 6Ma nâ: "É nə̄ dzé ?" Nyé nâ: "Evəgá dzīlí yásúbu." Ńdɔ̄ áfə a ngádzó, nyé nâ: "É nə ǹsə́m wábán á ńgúmā ǹnam ósə.” 7Ńdɔ fɔ́ɔ́ ésōá ekie é ngáhám; mə ńtála miníngá a tɔá évəgá étēde. 8Nyé nâ: "Abé dīlí." Ńdɔ a ngásógolo nyé évəgá étēde, ńdɔ a ngáwoa ebaŋ ékie álɔ̄ŋ. 9Ḿból mə̄ ngábɛ́dē mís á yób, ńdɔ mə ngáyén éyə̌ŋ ńdɔ fɔ́ɔ́ bīníngá bə́bɛ̄ bə́ ngákwí. Evúndu é fə̄bə́lə́ bɔ̄ á məfǎb étē, bə́ ngábə́ bəgə́ məfǎb anə́ émá mə́ álɔ̌d, ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d ai evəgá á zāŋ sí ai yób. 10Ńdɔ mə ngázu dzó ai éngəlɛs yǎ ā kɔ́bɔgɔ ai ma nâ: "Éyə̄ ébá bákə ai evəgá vé ? " 11Nyé ai ma nâ: "Bâkə dzɔ́ lóŋ tə́mpɛl á sí Shinéar, bə́ kǒm fə dzɔ́ etə́legǎ yā bâyi dzɔ́ tə́lē étē. Ńdɔ̄ fə mə ngádúgan tádi nâ mabɛ́dē mís á yób, ńdɔ mə ngáyén éyə̌ŋ dzam. Ńdzɔ̄ dzī: bikálíg bínyi bí ngákwí á zāŋ miǹkǒl míbɛ̄; miǹkǒl mí ngábə́ miǹkǒl bikie. 2Ékálíg ósú, bikabilí bí tɔ́á són; ékálíg bɛ̄ɛ, bikabilí bí víni, 3ékálíg lála, bikabilí bí fumu, ékálíg nyina, bikabilí bí viege. 4Ńdɔ mə ngábódo ǹkɔ́bɔ, ma ai éngəlɛs yǎ ā kɔ́bɔgɔ ai ma nâ: «Ébá bâtian yá, ǎ Māńtí ? 5Éngəlɛs nyé ai ma nâ: Ébá bə́ nə bívúndū binyǐ yā yób, á byákə tə́bə̄ á mís mə́ Ńtí ǹgúmā sí ai ósə. 6Bíkābílí byávín byâkə ḿfág yā ńnam âkoé. Ébí byáfum byâkə byâtoŋ byá, ébí bí nə́ mə̄tɔ́n byâkə á ńnam ńtóban âmǒs. 7Ébí byávie byâwulu ai ngul ai evág yə̄ nâ bí yāmán sí. Ńdɔ Ǹtondôbə a ngadzó ai bɔ́ nâ: «Kaŋán mǐ wūlú á sí.» Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bâwulu a sí. 8Ńdɔ a ngálóe ma, nyé nâ: « O tála ébá yā bákə̄ á ńnam âkoé, bâyi sui Ǹsísīm Ǹtondôbə á ńnam yā âkoé. » Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə ma nâ: 10Nɔŋɔ́ mə̄túnuŋa míńkóm yā Heldái, ai Toviya ai Yedaya. Nyíán ámōs dī, nyíán á ndá Yoshiya, mɔ́n Sefanaya, á bə́ ndəm sɔ́ á Babilón. 11Wayi nɔ̌ŋ sílíba ai gôl, ó loŋ ekád, ó bə̄dē dzɔ́ á ńlō Yósūe, mɔ́n Yehotsadag, fada ǹnén. 12Eyɔ̌ŋ tē wǎyi kɔ́bɔ ai nyé nâ: «Éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Mod nyɔ́, yǎ á nə̄ dzwé nâ Mvɔŋ, é vóm ā tə́lə məkǒl dzóm ésə̄ yâyi fái, ńdɔ̄ fə a yi dúgan lōŋ tə́mpɛl Ǹtondôbə. Ényé ǎ yi dúgán lōŋ tə́mpɛ́l Ǹtondôbə. Énye ǎ yi bəgə̌ məndəm mə́ ǹkúkúmá, a yi tɔbɔ anə́ zīngí étɔá kúm dzíé. Ńdɔ̄ fə fada a yi tɔbɔ ai nyé étɔá kúm, bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bâyi bɔɔlɔ̌ ḿfǎŋ mvɔ̄í á zāŋ dzābán. «Ḿfág ékád dúmá yâyi bɔ ai ḿfí ású étsogo mam á tə́mpɛ́l Ǹtondôbə ású olúgú Heldái, ai Toviya ai Yedaya, ai ású étsogo abəŋ ńnə́m mɔ́n Sefanya. 15Ńdɔ̄ fə̄ ébá bə́ nə́ oyǎb, bâyi sɔ̄ syé á tə́mpɛl Ǹtondôbə, eyɔ̌ŋ tē myǎyi yə̌m naa Ǹtondôbə miǹkunda a lóm mā ábə̄ mínā. Nálā tē wâyi bɔban ngə́ mī tóán bɔ kíŋ Ǹtondôbə Zambá wāān, mə̄wóg. Á ḿbū nyinǎ ńkúkúmá Dárius, ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Zakarí, ámōs nyinǎ yā ngɔn Kislew yǎ é nə̄ ńgɔn ebulú. 2Ńdɔ̄ Béthel Sarɛsɛr, ǹdzóe ǹnén, ai bod bóé bə́ ngálóm bod nə́ bə́ kə yə́gəlan ai Ǹtondôbə, 3ású yə̄ nâ bə́ síli bəfadǎ yā tə́mpɛl Ǹtondôbə miǹkunda ai bəprofɛ́d ńsílí vī nâ: “Yə mə bələ́ naa mə yóno á ngɔn tána mə bɔ̌ fə eki bidí ai tsíd anə́ mə̄ bɔ yǎ mīḿbú mim̀bū ánā ? ” Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí nâ: “Kadá áyɔŋ ásə̄ yā ńnam ai bəfada nâ: Éyɔ̌ŋ mǐ ḿbə̄ kadəgə kǐ bīdí, mí yónó fə̄ á ngɔn tána ai ényí zamgbála, a tádigi mim̀bú mə̄wóm zamgbál ánā, yə ású édǐŋ yə̄ nâ myǎdiŋ ma ńdɔ mǐ bulugu ǹkián bídí ngǎ ? 6Ńdɔ̄ fə̄ éyɔŋ mǐ dzâ, mǐ nyâ, sə mínā mī ngábə́ bə̄dí ai bənyú a ? 7Ngǎ myāyəm məsulí bíbúg yā Ńtondôbə a ngákad ânyú bəprofɛ́d yā ókōbá; éyɔŋ Yērúzalɛm a ngábə́ ai bod, á tɔá á myə̄ə̄ŋ a tɔá fə mvɔí, bətísɔ̌n yā ngɔ́dɔ́, ai eyɔ̌ŋ Négev ai miǹnǎm yā ńkǒl á sí mí bə̄lə́ fə abuí bod ? 8Ńdɔ ebúg Ńtondôbə é ngákwí ábə Zakarí nâ: “Éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ ná: “Tsígán ńtól yā ó nə́ sósōō, bɔán m̀bəŋ, ai ngɔ́l anə́ mod ai mǎnyāŋ wōē. 10Tə myǎtíbili ǹkús tɔ mǎn nyūī, tɔ ǹnə́ŋ, tɔ m̀búbúá, ńdɔ̄ fə tə mod a bui ábé á ńnə̄m wōē ai é mod m̀bog. 11Hədá, ńdɔ̄ bə́ ngátəb vógolo; bə́ ngávid ma etúl mə́lɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngádib məlɔ́ mábán nə́ bə́ bɔ təge wóg. 12Ńdɔ̄ bə́ ngávəŋan ǹnə́m wábán alɛ̌d anə́ ngog nə́ bə́ zā vógóló mə̄lə́bə́gá ai bíbúg yā Ńtondôbə a ngálóm ai Ǹsísīm wóé ányu bəprofɛ́d yā ókōbá. Ńdɔ mod olún ǹnén á ngāsɔ́ ábə Ǹtondôbə miǹkunda. Ńdɔ̄ lə́ ngábɔ̄ nâ: Ḿból á ngábə́ naa, mə mə lómō bɔ́ mīḿbāndá nālá, hə bə́ tɔ̄á təge ma wōg, éyə̄ áfə̄ bɔ̂ báyi ma lóm mīḿbándá nālá, maa təge bɔ́ wōg. Éyə a kɔ́bɔ́ nálā, Ǹtondôbə miǹkunda. 14Mə ngátsam bɔ́ á məyɔŋ mə́sə̄ yā bə́ yəmə̌ kig. Ńdɔ̄ á bod bə́ ngálígī bákwí bɔ́ ekúkua á mvús á ńnam wábán: mod təge bɛ́d, mod təge sigi. É sí é ngābə́ sí mvud, ńdɔ̄ bə́ ngávəŋan dzɔ ǹkód ńnam dzóngó. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńtondôbə yǎ miǹkunda étē á ngālóm ma ébūg dzíé naa: “Ǹtondôbə yǎ miǹkunda étē a dzó nâ: “Mə bələ́ ábuí óyág ai Síon, mod ngul evág. 3Éyə Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ ná: Mayi dúgán sɔ́ á Síon, mayi sɔ́ tɔbɔ á tə́m tə́m Yērúzalɛm; ńdɔ̄ bâyi lóē Yērúzalɛm dzwé naa: “É Dzǎl lányie mətǐŋ’’. Ǹkǒl Ńtondôbə yǎ miǹkunda wâ ó tɔ̄á dzwé naa: “M̀fúfúb Ńkǒl”. 4Éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Miǹnǒm mí fám ai miǹnǒm mí bīníngá myâyi bǎd kə̄ myâtɔbɔ á miǹsə̌ŋ yā Yērúzalɛm, anə́ ényɔ́lɔ ǹtúm á mɔ́, amú bə́ nyiŋ yǎ ábuí mə́lú. 5Ńdɔ̄ fə miǹsə̌ŋ yā édzə̂dzalá myâyi dzyé á túd ai abɔ́bɔ́ngɔ́, bǎn fám ai bǎn bīníngá, bâkə bâvoe á dzāl dzǎl. 6Éyə Ǹtondôbə Zambá miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Ngə́ nálā ó nə ayé á mís mə́ é bod bə́ ngálígī á ńnam, yə ó nə ayé á mís máma ? Ǹtondôbə yǎ mīńkúd étē ǹnyé a sílī nálā. 7Owé, mə̌ ngazu yǎ hḿ kodě áyɔŋ dámā á ńnam ńló dzóbo ǎ kad kwí, ai ńnam ǎ kad yímbi. 8Mayi bɔ̌ naa bə́ zu tɔbɔ á Yērúzalɛm étē; bâyi bɔ áyɔŋ dáma, maa Zambá wābán, á bə́bə́lá ai á sósōó. 9Éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Bɔán azombo, mína yǎ myāwóg mə́mōs mā bíbúg bī ânyǔ bə́profɛ́d yā bákúli mam a tádígi ámōs bə́ ngáfág bībé yā mə̄lóŋ mə́ Ndá Ǹtondôbə, ású yə̄ nâ bádūgan lóŋ tə́mpɛl. 10Amú, ósúsúa mə́lú mā, bə́ yâgǎn kig ai bod mân mábán, tɔ biyə́m, təge byé dzóm; təge ai é mod ǎ bɔ bisíé bíé á evúvoe, etɔm míńzízíŋ; amú mə̄ ngáladaŋ bod nə́ bə́ lúmān bɔ́ a bɔ́. 11Hədá, éyɔŋ dzí, ású bə̄lígī yā áyɔŋ dí, mə sə́ kīg fə anə́ mə́lú yā ókōbá, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. 12Amú mayi kúb mvɔ̄í, elé wɔ̂n yâyi wúm ébumá dzíé, sí yayi və́ bibumá bíé, yób dɔ̂ lə́ myāmá fə ebúā dzíé, mayi və́ bə̄lígī yā áyɔ̌ŋ tē byə́m bítē bísə. Ḿból mī ngálə́de eyɔg á zāŋ məyɔŋ, ǎ ndâ bod Yúda ai ndâ bod Ísraɛ̂l, éyə̄ fə mǎyī mína kodě nālá ḿból yə̄ nâ mǐ lə́dē ǹtótōmamaa. Tə myǎmbáda, bɔán azombo ! 14Amú éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Ḿból mə ngátindi nâ mayi mína bɔ ábē, éyɔŋ běsōá bə́ ngábɔ̄ nâ mə́ līŋán, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ, ńdɔ́ mabə́ kig dɔ́ dzoge, 15ḿból tə́ fə mə tóán yǎ dúgán tsog, ńdɔ madzə́ŋ mə́lú mā nâ mə́ bɔ Yērúzalɛm ai ndá Yūda m̀bəŋ. Tə myǎmbáda. 16Mə́béndé myāyəan baala émɔ̄ má: Kadáŋ mína mínā bə́bə́lá, á míḿbə̄ myáán, tsígán ńtól yā wadudu mvɔí; 17tə myǎláman mínā mína abé a míńnə̄m, tə myǎkan sɔŋ á mədugán, amú mam mə́tē mə́sə̄ émɔ mavíni ǹnə́m, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ ebúg Ńtondôbə miǹkunda é ngákwí ábə ma nâ: 9Éyə Ǹtondôbə miǹkunda a kɔ́bɔ̄ ná: Eki bídí yā ngɔn nyina, eki bídí yā ngɔn tána; ekǐ yā ngɔn zamgbála ai édzí yā ngɔn awômo, byâyi bɔ́ ású ndá Yúda dzǎm məfon, miǹtag, məmǒs məfon, abóg miǹtag. Hədá diŋán bə́bə́lá ai mvɔí ! 20Éyə Ǹtondôbə yǎ miǹkunda étē ā kɔ́bɔ̄ nyé ná: Owé, bâyi bǎd yēn məyɔŋ mə́ zaa miǹtumbá ai é bod bə́ tɔ̄á á māl mə̄nén. 21Ńdɔ̄ fə bǒd bâyi tíē é dzāl dī, bə́ dāŋá é dī ávɔ̄g, bɔ́ nâ: “Ńkə̄án vɔ́lī Ńtondôbə, ńdzə́ŋán Ńtondôbə yǎ miǹkunda: mǎmēn maa mayǐ fə kə.” 22Abuí miǹnam ai abuí miǹgungúl mə́yɔŋ myâyi sɔ́ dzə̄ŋ Ńtondôbə yǎ miǹkunda étē á Yērúzalɛm, myâyi sɔ́ vɔ́lī Ńtondôbə. Éyə Ǹtondôbə yǎ miǹkunda étē ā dzó nâ: Məlú mə́tē, bod awômǒ yā mīńkɔ́bɔ̄ mísə̄ yā məyɔŋ bâyi bǐ mān Yúdɛn m̀bɔ́g álɔ̄ éyé, bɔ́ ai nyé nâ: “Byǎzu ai mínā esámbá, amú bī wóg naa: Zambá á nə ai mínā.” Ayédán. Ǹtí nyé nâ: «Kələ́ wasán ai miǹtag, ǎ ngɔn Síon, fonó, ǎ ngɔn Yerúzalɛm. Ǹkúkúmá woe á nyɔ̄lɔ́ ā zu ábə wa; a nə sósōó, a tɔá fə ǹkode; émēn ḿbūbúá, a bədə́ á ńgāl ózəle, a bədə́ á mɔ̄n ózəle. 10Mayi tsídan ńsīna bitá á ńnam Éfraím, mə tsídan fə ekabílí bítá á Yērúzalɛm, m̀fan bítá wâyi man; ǹkúkúmá a yi yédǎn mvɔ̄í ású məyɔŋ; edzóē dzíé yâyi bɔ a tíege á máŋ, a tíege á mod Oswé, a kələ kwí á mə̄búg mə́ sí. Ḿfág wóe, ású məkǐ yā élad amvóé dzáán, ma vǎ mīńkóm míe ébé yā é bə̄lə́ kig məndím. 12Dúgán á ńgungúl áfóla, mína miǹkóm yā mí nə́ ńdzyéán ai afidí. Ámōs bēn dī, mayi wa dúgán və̄ mân biyɔŋ bíbɛ̄. Mabaŋ elâ dzáma, é nə̄ Yúda, makɔli dzɔ́ ai akɔ̌ŋ, Éfraím, mayi sógolo bɔ́n bóe, ǎ Síon, nə́ bə́ lúman ai bɔ́n bóe, ǎ Yavân; mayi wa bɛ́dē á yób anə́ ókə̌ŋ zīngí. 14Ǹtondôbə a yi bɔ́ kúlī á yób, akɔ̌ŋ díe lâyi hám hə anə́ fɛ̄lə́fɛs; Ǹtondôbə Zambá a yi lɔ́ŋ tɔ́ŋ, a yi sɔ́ á zāŋ ńkulu á ńnǎm yā ńtōban ámǒs. 15Ǹtondôbə miǹkunda a yi bɔ́ kāla, ngɔ̌g ndamba yâyi bɔ́ mǎn min, ai á mǎn kɔg, yâyi nyú məkǐ anə́ məyɔg, yâyi dzálī éngɔŋ á túd anə́ miǹlǎg yā álatâr. 16Ǹtondôbə Zambá wābán a yi bɔ́ kode ámǒs tē, bɔ́ yā bə́ nə́ mīńto̰mbá yā áyɔŋ díé. Anə́ mə́kɔ́g mə́ nə́ día, bâyi fyɛ á sí dzīē. 17Abím mvɔ̄m tē láyi tɔbɔ ai bɔ́ ! Abím ábə̌ŋ tē báyi tɔbɔ ! Ovə́ga a yi və́ bə̄ndómán miǹtag, ḿkpámáŋ wɔ̂n wâ ó vâ bəngɔn bə́ bīníngá məfon. Dzaígán Ǹtondôbə mvəŋ mvúa yǎ ábǒg óyon. Ǹtondôbə énye a bɔ fɛ̌lə́fɛs, énye fə a nóe mvəŋ; énye a və́ mod məkwé yā mə̄fúb. 2Amú bəzəzə̌ bəzambá bə́ ngávə́ bīvwé biyalán, miǹgə́ngáŋ myâ mí yénə biyə̌ŋ mədugán, amú bâkad bivovol bíyə́yə̄m, bə́ kadá mǎm mədugán. Asú tē ńdɔ ayɔŋ á ngákə á ńdīmi anə́ ǹkunda bíyə́m yā wábə̄lə́ kig ǹnɔ́ni. Olún wáma wáyōŋ ai bənɔ́ni, ńdɔ̄ fə mǎyi kə́ lúman ai bikə́lá. Owé, Ǹtondôbə miǹkunda a yi kə́ yēn ńkunda wóé, ndá Yūda, a yi wá bɔ anə́ ekabilí ólugú á bītá. 4Á Yúda ńgɔ akɔ́g yā ábūg láyi sɔ́ ai ǹnóm ándíe yǎ ébə̌m, tɔ elâ bitá, ábə̄ nyé ńgɔ bədzóē bə́sə̄ báyi kwí. Fǔfulu, 5bâyi bɔ bə́sə anə́ zīngí yā yátság ḿbɔdɔg á mīńdzɔ̄ŋ bitá. Bâyi lúman amú Ńtondôbə a yi tɔbɔ ai bɔ́, ńdɔ̄ fə bəbɛ́d bikabilí bâyi sáma. 6Mayi wónō ndá Yūda e ńtɔ̄á ngul, ndá Yósəf e ńtɔ̄á zīngí, mayi bɔ́ dúgán tə́le amú māyén bɔ̄ ngɔ́l, bə́ dúgán tɔbɔ anə́ mā ndzí kig bɔ́ tām təb, amú mə nə Ǹtondôbə Zambá wābán, ńdɔ̄ fə mǎyī bɔ́ wōg. 7Éfraím a yi bɔ́ anə́ zīngí, ǹnə́m wábán wâyi sán ai miǹtag anə́ wɔ̂n. Éyɔŋ báyī bɔ́ yēn, bɔ́n bábán bâyi tɔbɔ̌ miǹtag, ǹnə́m wábán wâyi fon ábə Ǹtondôbə. 8Mayi lɔ́ŋ élɔ̄ŋ nə́ mə́ kóān bɔ́, amú mə̄ ngákode bɔ́; bâyi dúgan tɔbɔ anə́ bə́ ngábə́. 9Mə ngátsam bɔ́ á məyɔŋ, hədá tɔ oyǎb, bâyi kə́ bâtsog ma; bâyi byé bɔ́n, eyɔ̌ŋ tē báyi dúgan. 10Mayi bɔ̌ naa bə́ kódō á ńnam Égîptɛn, mayi bɔ́ kóan a tádigi Âsiría, mayi bɔ́ nyílī á sí Galaad, ai á Libáŋ, tɔ nálā, wǎyǐ kig yəan. 11Bâyi daŋ máŋ mə́ Égîptɛn, ńdɔ̄ fə Ǹtondôbə ǎ yi bímī mə̄ndím á máŋ, bidɔ́g bí Nîl bísə̄ byâyi mǎn hə́le, məbún mə́ Asiría mâyi sáma; ǹtúm édzōē Égîptɛn wâyi vaaban. 12Bâyi fudǐ ngul dzábán ábə Ǹtondôbə, bâyi wulu á dzwé díé, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ̄ nálā. Ǎ Libáŋ, yáigi mim̀bɛ́ míe, ndóan é min amaŋ dóe. 2Tadá ai miǹtyé, elé sipres, amú ómaŋ ó ku yǎ á sí, amú bə́ kpe yǎ miǹgungúl ámalá. Tadán, mína bísingǎŋ yā Bashân, amú ǹdib áfan ó ku yǎ á sí. 3Vógólán miǹtad bə́nɔ́ni, məfúb mə́dîga mábán mə́ man yǎ ndāman. Vógólán miǹtad mí bɔ́n bímgbə́m, amú məbún mə́ Yórdan mə́ sáma yǎ. Éyə a kɔ́bɔ̄ ná, Ǹtondôbə Zambá wama: Kələ́ ai é bān míńtómbá bítsígā bá á mə̄dîga; 5ébá yā bə́ kūs bɔ̄ báwē təge bələ éndə̄gə́lə́, ású tē, ébá yā bákuan bákɔ̄bɔ nâ: "Ngǎŋ ai Zambá: ma nyɔ́ mə̄ bíg ya !" Bənɔ́ni bə́ bə̄lə́ kig tɔ mǎn ngɔ́l ziŋ ai bɔ́. 6Amú māyǐ kīg fə bǎd yēn bǒd yā sí ndon ngɔ́l, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Amú, ma nyɔ́ māyi sɔ́ və̄ bod, anə́ ényɔ́lɔ̄ á mɔ́ mə́ ényɔ́ ḿbɔ̄g ai á mɔ́ mə́ ńkúkúmá wōē. Miǹkúkúmá myâyi ndáman sí, mə təge bɔ́ kode á mɔ́ mábán. 7Ńdɔ mə ngákə ai bǎn míńtómbá bítsígā á mə̄dîga ású m̀fí bəkuǎn bikabilí, ńdɔ mə ngátɔ́i miǹtum míbɛ̄; mə yolé ḿbɔ̄g dzwé nâ: "Mvama", éví m̀bɔ́g "Elada", mə̌ ngakə ai bǎn míńtómbá á mə̄dîga. 8Ńdɔ mə ngátsíg bə̄nɔ́nī bə́lɛ́ á ngɔn dzyǎ. Hədá bǎn míńtómbá bə́ ngátsag ma á ńnə̄m, ḿfág wábán bɔ̂ bə́ ngavínī fə ma. 9Ńdɔ mə ngádzó, ma nâ: "Mǎyǐ kīg fə bǎd kə ai mína á mə̄dîga, ényɔ́ ā yi nâ a wú, á wuág ! Ényɔ̄ ā yi nâ á dzáŋ á dzáŋá; bíyə́m byáyi lígi bí dzâg miǹson mí ébí bīvɔ̄g !" 10Ńdɔ̄ á mə̄ ngábódo ǹtúm wáma "Mvama", mə búgú wā, nə́ mə́ tsam élad amvóé yā Ńtondôbə a ngátindi ai məyɔŋ mə́sə. 11Ńdɔ fɔ́ɔ́ é ngátsamban amǒs tē, ńdɔ̄ bəkuǎn bikabilí yā bə́ bəbəg̣ə ma bə́ ngáyəm nâ dzǎm tē lə́ ngábə́ ébūg Ńtondôbə. 12Ńdɔ mə ngádzó ai bɔ́ nâ: "Ngə́ myādiŋ váán ma mân máma, ngə́ myādǐŋ kig mǐ dzōgé." Ńdɔ̄ bə́ ngávəg mân máma: miǹsaŋ mí mɔ̄ní mə̄wóm mə́lɛ́. Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: "Míḿfaŋ mí mân á bə́ ngávəg ma ai myá, woágá mɔ́ á ébē ndóan[1]." Ńdɔ mə ngánɔŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní məwóm mə́lɛ́, mə woá myā ábə ǹlwî bikie á tə́mpɛl Ǹtondôbə. 14Ńdɔ̄ fə mə ngánɔŋ ńtúm wáma m̀bɔ́g "Elada" nə́ mə́ tsam anyǎŋ á zāŋ Yúda bân Ísraɛ̂l. 5Ǹtondôbə nyé ai ma nâ: Dúgān fə nɔ̌ŋ ḿbɔ̄d ókúkud ńnɔ́ni. 16Amú ma nyɔ́ māyi sɔ́ tə́lē ókūkud ńnɔ́nī á ńnam ví, ǎ yǐ kig mvaman ai édzí é nə́ ńdzāŋán, édzí é kə̄ á ńdīmi, təge dzɔ́ dzə́ŋ, édzí é nə́ ḿbālán ávə̄ŋ, təge dzɔ́ bɔ̌ mvɔ̄ī, é dzí é nə́ ńdzugán, təge dzɔ́ vɔ̄lí; hədá a yi dí miǹsǒn yā tsíd mə́vɔ́ŋ, a mǎn fə̄ dzɔ́ sǎl bíbɔ̄gɔ́s. 17Amalá ai ḿbə̂ ǹnɔ́ni yǎ ā dzoge ǹkundǎ biyə́m ! Ńdzɔmbɔ ókəŋ ó nyaba nyé wɔ́, ó twīī fə̄ nyé dís díé yā m̀bɔ̄ ńnōm. Wɔ́ wóé ó mánáŋa kód á káŋálá, owé ó man kód. [1] Ebé ndóan é ngábə́ á tə́mpɛl, bə́ woaga mɔní miǹsaŋ étē, a vəŋán ńkɔn ékiě yā bányie á tə́mpɛl Ǹtondôbə. Ayédán. Amǒs tē, etam mə́ndím yâyi yôbo ású Dávid ai ású bǒd yā Yērúzalɛm, ású mə́bálá mə́ ńsə́m ai eboe. Amǒs tē, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ, mayi vǎ bəzəzə̌ bəzambá á ńnam, bâyǐ kig bɔ́ bǎd tād ânyú, mayǐ fə vǎ bəprofɛ́d ai ǹsísīm éboe wábán á ńnam. 3Ngə́ mod a ngə́lə́ á kələ ai esíé profɛ́d ósū, ésīá bân nyiá bə́bēn bə́ ngábyé nyē, bâyi dzó ai nyé nâ: "Wǎ yəan á kīg fə ai enyiŋ, amú wakad miǹnǎl á dzwé Ńtondôbə !"A ngə́lə́ kúlígi mam nálā, ésīā bân nyiá yā bə́ ngábyé nyē bâyi nyé túbulu ai akɔ̌ŋ. 4Amǒs tē, profɛ́d ásə a yi wóg biyə̌ŋ bíé nyémēn ósɔ̄n, bâyǐ kīg fə bǎd bɔ̄d éwɔ̄mǎn mim̀vɔ̌d nə́ bə́ kad miǹnǎl. 5Bâyi bɔ anə́ mod nyé nâ: «Mə sə́ kig profɛ́d, mə nə zəzə mod ǹnam, mə bələ́ bēn sí a tádígi mə tɔá énânga. » 6Abǒg tē báyī nyé sílī naa: "Ńdɔ mə́və́ŋ mə́ nə́ wā á nyɔ́l mā mákūlī vé ?" Nyé nâ: "Bibɔn byámā ḿbyā bí ngábáli ma mɔ́." Ǎ ókəŋ bítá, vəbə́gə́, ó lúmán ai ǹnɔ́ni wama ai é mod anə́ ai ma babi, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ, bímíŋi ǹnɔ́ni, biyə́m bí man tsaman, ńdɔ̄ fə wɔ́ wámā wâyi sɔ́ bímī tɔ bɔ́n míńtómbá. 8Abǒg tē hḿ láyi bɔ á ńnam ósə̄ ví, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, nâ ngab ébɛ̄ yâyi vaaban, yâyi man ai sí, é ngab lálā ńdzɔ̄ yâyi lígi. 9Ngab lála tě, mayi kə ai dzɔ á ndóan, mayi dzɔ fúbu anə́ báfúbū sílíba, mayi dzɔ yáŋ á mə̄bóbólá anə́ bábóbolo mvɔ́d. Nyé, a yi lóē dzwé dáma, maa mə wógó fə̄ nyé. Ma nâ: "Ayɔŋ dámā dí." Ḿfág wóé, nyé nâ: "Zambá wama énye a nə́ Ńtondôbə." Amǒs vīlí wázu ású Ńtondôbə, éví yā báyi kaban byə́m yā ńsa á zāŋ dzoe, ǎ Yērúzalɛm. 2Mayi tógǎn məyɔŋ mə́sə̄ á Yērúzalɛm ású bitá. Tísɔn yayi nɔŋɔban, məndá mâyi saaban, bâyi bómbo ai biníngá á ngul. Etun tísɔn yâyi kə á məkaban, hədá ábím láyi lígī âyɔŋ lâyi kig kódō á tísɔn. 3Eyɔ̌ŋ tē hḿ Ńtondôbə ǎ yi nyían á bītá; a yi lúman ai məyɔŋ mə́tē anə́ ā kad lúman ámǒs bítá. 4Amǒs tē, məkǒl móé mâyi tə́bə̄ á ńkǒl Bílé bí ḿbɔ́n yā ó nə́ Yērúzalɛm á ńnamín, ḿfág yǎ ńnam kídí. Ǹkǒl Bílé bí ḿbɔ́n wâyi salaban á zə̄zǎŋ, mod m̀bugulu ǹnén á sɔ̂ á ńnam kídí a kə́lə́ á ńnǎm ngōgé: efas dzyá yâyi súbū âkoé, édzí évɔ̄g á ńkiɛ́. 5Abǒg te myǎyi túb á ḿbībíŋ yā miǹkǒl, amú m̀bíbíŋ yā miǹkǒl wâyi kə kwí á Atsal. Myǎyi túb anə́ mī ngátúb éyɔŋ sí é ngátigidan á mə̄lú mə́ Ozias, ǹkúkúmá Yúda. Á mvús tē, Ǹtondôbə Zambá wama a yi sɔ́, fǔfulu ai mīḿfúfúb míé mísə. 6Amǒs tē, tɔ́ miǹkokoe, tɔ avə́b, tɔ bifén mə́ndím, təge fə ai byá. 7Amǒs tē wâyi bɔ ńkənga ámǒs. Ǹtondôbə a yəm wá, amǒs təge fɔl álū, hədá ngǒgógóle m̀fyɛ ó ngafyɛ. 8Amǒs tē, məndím vwē mâyi kwí á Yērúzalɛm, məvɔ́g mə́ kələ é máŋ yā ńnam kídí, émá mə̄vɔ́g é máŋ yā ńnǎm ngōgé. Éyə̄ láyi bɔ̌ nālá tɔ ábǒg ésəb, tɔ ábǒg mvəŋ. 9Abǒg tē hḿ Ńtondôbə ǎ yi lə́dē naa énye a nə́ ńkūkúmá yā sí ésə. Amǒs tē, Ǹtondôbə a yi bɔ́ étam, dzwé díé fə etám. 10Ǹgúmā ńnam ósə̄ wâyi vəŋǎn édzəgəze a tádígi á Gɛva a kələ kwí á Rimôn, á Yērúzalɛm á ńkiɛ́. Eyɔ̌ŋ tē Yērúzalɛm ǎ yi bɛ́deban á yób, hədá a tɔá hə é vóm ā zuzu yǎ a tɔbɔ, a tádigi á ḿbɛ̄ Benyamín a kələ kwí áfōlā ńnomó ḿbɛ́, á ḿbɛ̄ yā Ábūg, ai a tádígi á ńkǔm Hananêl a kələ kwí á bifɛd bí ńkúkúmá. 11Bâyi tɔbɔ étē; biyɔg təgě fə ai byá, bod bâyi tɔbɔ̌ mvɔ̄í təge mbáda á Yērúzalɛm. 12Ńdzɔ̄ hḿ dzī, éndə́gə́lə́ yā Ńtondôbə ǎ yi və́ mə́yɔŋ mə́sə̄ yā mə́ ngálúman ai Yērúzalɛm: miǹson myábán myâyi boe bə́ tə́lə bətə́tə̄lə́ ai məkǒl mábán; mís mâyi bɔ boe á bīdɔ̄g bí mís byábán étēde; oyə́m wâyi bɔ́ boe ânyú dábán étēde. Amǒs tē, Ǹtondôbə a yi tsǎg mod wɔ̌ŋ ábə̄ bɔ́, mod ósə a yi bi ényɔ́ ḿbɔ̄g ndūm, bə́ ngayidan bɔ́ a bɔ́. 14Yúda nyé a yǐ fə lúman ású Yērúzalɛm. Abōg tē báyi mǎn kóǎn ákūmá məyɔŋ mə́ ngɔ́dɔ́ mə́sə: mvɔ́d, mɔní ai biwɔ́man ezɔ̌b ezɔ̌b. 15Akyaí ámalá tē dɔ̂ lâyǐ fə bǐ bikabilí, bəyāl bōzəle, bəkámɛl, bǒzəle ai bíyə́m bísə̄ yā məbəmbá: yâyi bɔ̌ hə amalá də́dā. 6Abǒg tē hḿ, bə̄lígī bə́sə̄ yā mə́yɔŋ mə́sə̄ yā mə́ ngálúman ai Yērúzalɛm báyi bɔ̌ naa, anə́ ḿbū, bə́ ngábɛ́d nə́ bâkə kúd ńkúkúmá, Ǹtondôbə miǹkunda, məbɔ́ŋ á sí, bə́ dzə́mə̄gə̌ fə abóg bibə̌m. 17É ndâ bǒd yā sí yāyǐ kig bɛ́d á Yērúzalɛm nə́ yakə kúd ǹkúkúmá Ńtondôbə miǹkunda məbɔ́ŋ á sí, mvəŋ təge nɔ́ŋ ású díé. 18Ngə́ ndâ bǒd yā Égîptɛn ě bɔ̄ təge bɛ́d, ngə́ é bɔ̄ təge sɔ́, yayi bələ́ éndə́gə́lə́ yā Ńtondôbə ǎ yi ndə́gələ̌ mə́yɔ̌ŋ yā mǎyǐ kig bɛ́d naa mâ­kə dzə́mē ábōg bibə̌m. 19Éndə́gə́lə́ Égîptɛn yáyi bǐ dzīlí, dzam də́dā fə ai mə́yɔŋ mə́sə̄ yā mâyǐ kig bɛ́d nə́ mâkə dzə́mē ábōg bibə̌m. 20Amǒs tē, á məngǒŋ bikabilí, ǹtilán wâyi bɔ̌ naa: "M̀fúfúb éwógē Ńtondôbə", ńdɔ̄ fə, á Ndá Ǹtondôbə, məmvié mâyi bɔ́ anə́ kɔ́b émyama âlatâr. 21Mvié ésə yayi wóge ai Ǹtondôbə á Yērúzalɛm ai á Yúda. Ébá bə́sə̄ báyi sɔ́ və̄ mə̄túnuŋa bâyi bəlan ai mɔ́, ású ńyámán bifáī byábán. Bəkuan bə́ byə́m bâyǐ kīg fə bɔ́ á Ndá Ǹtondôbə miǹkunda, amǒs tē. Ayédán. Madiŋ mínā, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mínā nâ: “O ngádiŋ bía ai dzé ?” Ngǎ Ésau á ngábə́ mǎnyāŋ Yákɔb ? Ebúg Ǹtondôbə, ńdɔ mə ngádiŋ Yákɔb, 3mə víní Ésau ńnə̄m. Mə ngávəŋan miǹkǒl míé bīlíg, mə bɔ̌ élīg dzíé mə̄dîgǎ mə́ mvāg yā ńkōd ńnam. 4Ngə́ Edom a dzó nâ: "Bə́ ngábwé bīā, hədá byǎyi dúgán bɛ́dē ńlō", éyə Ǹtondôbə miǹkuǹda ā kɔ́bɔ̄ ná: "Bə́ lóŋó, bɔ́ ! Hədá mə mayi mǎn tsam. Bâyi bɔ́ yole dzwé nâ: Ǹnam ábé ai nâ Áyɔŋ Ǹtondôbə a ngáliŋan ai dɔ́ á kɔ́m yǎ kɔ́m. 5Mís máán mâyi yén, mínā nâ: Ǹtondôbə a nə mod ǹnénə á daŋa ǹnam Ísraɛ̂l.” Mɔ́n a kad lugu ésīá, etúgā é káma ǹtí wōē, ńdɔ̄ ngə́ mə nə ésīá, éyə̄ hḿ ólūgú ā yəan ai ma a nə́ vé ? Ngə́ mə nə ǹtí, éyə̄ bákám mā vé ? Á Ńtondôbə miǹkunda a dzó ai mína bəfadǎ yā myābyandi dzwé díé, hədá mínā nâ: "Éyə bǐ ngábyandi dzwé dóē yá ? " 7Amú myāzu ai mə́túnuŋa mə́ nə́ ai eboe âlatâr wama. Hədá, myǎsīlī nâ: "Éyə bǐ ngávə́ nyé eboe yá ? " Mǐ kɔ́bɔgɔ nâ: “Tə́bə́le Ǹtondôbə a nə təge ai m̀fí.” 8Éyɔŋ myǎzu ai bíyə́m yā bí nə́ ndím ású mə̄túnuŋa, ngǎ nálā ó nə abé ? Éyɔŋ myǎzu ai ébí byáfə́nge, ngə́ ńkɔ̄kɔ̄n, ngǎ nálā ó nə abé ? Tám bya yə́gé və̄ ngɔ́mɔna ǹnén nā, yə a yi wóg ḿbəŋ, yə a yi wa nɔŋ ḿbəŋ ? Á Ntondôbə a dzó. 9Ńdɔ̄ hḿ, ábōg dī, kogólan ai Zambá nə́ á yen bíā ńgɔ́l, éyə̄ lásɔ́ á mɔ́ máán. Yə a yi mína nɔŋ ḿbəŋ ? Á Ńtondôbə miǹkunda a dzó. 10Yə mod ziŋ a nə tə́ ábə̄ mínā ā yi fɛ̌d ḿbɛ̄ ḿból yə̄ nâ mǐ zā bǎd sɔ̄ tum álatâr wama á zəzə ? Ma wóg kig fɔ́ɔ́ mína tɔ mǎn ḿbəŋ ziŋ, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. Ńdɔ̄ hḿ mə̄túnuŋǎ yā mɔ́ máán mânyə̌b kig ma á ńnə̄m tɔ tsətsad. 11Amú, a tádígi á ńnam kídí a kələ kwí á ńnǎm ngōgé, dzwé dáma láwūm á məyɔŋ, ńdɔ̄ fə̄ á mə̄bódā mə́sə, mətúnuŋa mə́ ótú mātúniban á dzwé dáma ai mim̀fúfúb mə́túnuŋa, amú dzwé dáma láwūm á məyɔŋ, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ̄ Nálā. 12Mína myǎvə̄ dɔ eboe, mǐ tsogo á ńnə̄m étēde nâ: "Tə́bə́le Ǹtondôbə a nə eboe, ńdɔ̄ fə̄ bídí bábə́de étē bí nə zəzə byə́m.” Ńdɔ̄ myǎkɔ́bɔ̄ nâ: “Bəbə́gán, abím ńdzǔg !” Mǐ ngabyandi hḿ mā, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. Myǎzu ai eyə́m wúb, édzí yáfə́nge, é kɔnɔ̌ fə, mǐ ngazu ma dzɔ́ tūni, yə mə nə dzɔ́ dzǎm yə́bə̄ á mɔ́ máán ngǎ ? Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. 14Amalá á bɔ̄ɔ̄ ai ḿbə̂ mod a nə́ naa, a bələ́ ńnōm éyə́m âbəmbá díé, a lígí mətǐŋ, ǎ ngazu túnī Ńtondôbə éyə́m é nə̄ ńtɛ̄d, énūngí ! Amú mə nə ǹkúkúmá ńnēn, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ, ńdɔ̄ dzwé dámā lávə̄ wɔ̄ŋ á məyɔŋ. Ńdɔ̄ hḿ, mína bəfadǎ māvə́ ábéndé dī, 2ngə́ myāvógolǒ kig, ngə́ myāfudǐ kig ǹnə́m naa myǎvə̄ dzwé dáma dúmá, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ, mayi mína lóm éyɔg mə yɔ̌g fə bəǹtótōmaamaa báán. Owé, mayɔg bɔ́, amú tɔ́ mod ḿbɔ́g yǎ ábə̄ mínā ǎ nɔ̌ŋ kig dzam á ńnə̄m. 3Ma nyɔ́ māzu ai eyɔŋ á mvɔŋ bod dzǎn. Mayi mína kúb ḿbóan á mís, m̀bóan mə́bóg máán, bâyi mína vwé ai wá fūfulu. 4Myǎyi yə̌m naa mə ngávə́ mína mələ́bə́gá mə́tē ású yə̄ nâ elad amvóé dzáma ai Lévi é kwi á ngə́ə́ŋ, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. 5Elad amvóé dzáma ai nyé é ngábə́ ényiŋ ai mvɔí, ńdɔ mə vâ nyé byā anə́ fə wɔ̌ŋ ású yə̄ nâ á lūgu ma. Ńdɔ a ngábə́ mbádaga ma, a kɔnɔ̌ fə dzwé dáma wɔ̌ŋ. 6Ayə́gé bə́bə́lá á kwî nyé ânyu, ebúg mvol é ngábə́ kig nyé á bīyé bí ányu. Ǎ wulugu ai ma á ḿfūbán ai tə́tə̄lə́; a ngábə́ á vaaga abuí bod á zēn abé. 7Amú bīyé bí ányu bí fada ḿbyā byânyie oyəm, éyə̄ bázu nɔŋ áyə́gē ânyú díé, amú á nə́ ǹkad fwé Ǹtondôbə miǹkunda. 8Ndɔ̄ ḿfág wáán, mǐ ngákódo á zēn, mínā fə mǐ ngábɔ̄ nâ abuí bod á ku á mvéndé ai ayə́gə́lə́ dáán. Mǐ ngáwé ámvóé Lévi, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ̄ nálā. 9Asú tē hḿ maa mǎdzoge nâ ayɔŋ ásə á tam mínā byandi, ḿból myâ myǎ ndzí kig wulu á məzěn máma, mǐ tsígi fə mədzó á ngām. Ḿfág wáán hḿ, ngǎ ésīá wāān bíā bə́sə a nə m̀bɔ́g m̀bɔ́g ? Ngǎ sə Zambá ḿbɔ̄g énye a ngákom bíā ? Amú dzé hḿ mod ósə yǎ ábə̄ bíā ǎ kuan ai mǎnyāŋ ákyāí yə nâ ámvóé yā Ńtondôbə a ngálad ai bətará á ngabɔliban ? 11Yúda a ngáfiŋili. Eyə́gan ḿbə̂ dzam é ngábɔban á Ísraɛ̂l ai á Yērúzalɛm. Amú Yúda a ngábɔli ḿfúfúb étɔbɔgɔ Ǹtondôbə ǎ bulugu diŋ ai ńlúgán á ngālúg ngɔn zambá yǎ áyɔŋ afə́. 12É mod ósə yǎ ā bɔ nálā, Ǹtondôbə a vaaga bɔ́n ai ndâ bod á bibə̌m bí Yákɔb, tɔ ényɔ́ ā və́ Ńtondôbə miǹkunda bifái. É dzām bɛ̄ɛ̄ yā myābɔ lə́ nə̄ nâ: myǎdzála bibə́gē âlatâr Ǹtondôbə, mǐ yóno, mǐ síŋili, amú ā təb bəbə̂ bifái byáán ai ánɔ̌ŋ byā á mɔ́ máán. 14Mínā nâ: “Ású dzé ?” Amú Ńtondôbə anə́ wúsinɛd á zāŋ mína nyɔ́ ńgāl, miníngá yǎ ábǒg énânga dóe, ńdɔ o ngádug nyé, a fyáŋán bɔ̌ naa a ngábə́ nyɔ́ ńgál ai miníngá elad amvóé dzóe. 15Ngǎ Ńtondôbə a ngákom ekokoma dzídzīā yā é bə̄lə́ miǹson ai m̀vəbə ényiŋ ? Ekokoma dzídzīā tē yádzə̄ŋ dzé ? Mvɔŋ bod yǎ yāsɔ́ ábə Zambá. Kámán hḿ ai enyiŋ. Ńdɔ̄ fə eki tə bɔ̂ mədugán ai miníngá yǎ ábǒg énânga dóe. 16Amú átsam álūg ású zíŋ, Ǹtondôbə, Zambá Ísraɛ̂l énye a kɔ́bɔ, é nə anə́ wakág éwɔ̄man dzóe ai étíbílí, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. Kámán hḿ enyiŋ, ńdɔ fə tə myǎbad tɔbɔ́ bəfiŋili. Myǎtəgə Ǹtondôbə ai ǹkɔ́bɔ̄ wáán. Mínā nâ: “Éyə byǎtəgə nyé yá? Éyɔŋ myǎdzó nâ: É mod ósə ǎ bɔ abé a nyəb Ǹtondôbə á mís, bod bə́tē ḿbɔ ǎ daŋ diŋ; eyɔŋ ziŋ nâ: Éyə̄ hḿ Zambá sósōō á nə̄ vé?” Ma á nyɔ mǎzu lóm ńkad fwé wama. A yi kə́ a koməzan wa məzěn ósū. Etíe etíé tē, a yi nyían á tə́mpɛl woé, Ńtí yǎ myādzə́ŋ. Éngəlɛs elad amvóé yǎ myāyi, ényē nyɔ́ ā zu, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ. 2Zá á ngāzombó ámōs ā yi sɔ́ ai wá ? Zá á ngābǐ ngul yə átə́bə̄ tə́tə̄lə́ éyɔŋ ǎ yi kúli ? Amú a fulan ai é ndóan bányámala bikie étē, a fulan ai mə́ndím yōŋ yǎ básob biyé étē. 3A yi tɔbɔ nə́ a nyámala á ndóan a fúbugǔ fə̄ sílíba. A yi mǎn fúbū mvōg Lévi, bə́ lígí ńkɔn ǹkɔn anə́ ńkɔn mvɔ́d ngə́ éví ékie; abǒg tē hḿ báyi sɔ́ yəǎn tə́bə̄ Zāmbá á mís, nə́ bávə̄ nyé mətúnuŋa ḿból wáyəan. 4Abǒg tē hḿ Ńtondôbə ǎ yi yə́bə̄ mə̄túnuŋa mə́ Yúda ai émá mə́ Yērúzalɛm, anə́ ā kadəgə mɔ́ yə́bə̄ ókōbá, anə́ ā kadəgə mɔ́ yə́bə̄ míḿbú mí ósú. 5Mayi mína súbū babi ású etsígi ǹtól. Mayi bɔ ódīdígā ḿbɔɔlɔ ású miǹgəngáŋ ai bod bə́ ngobinda, bəbúg mətǐŋ, ású ébá bátíbili mod bísíé, ǹkus ai mǎn nyūī, bə́ bɔɔ ebân ai bəyə́ŋ, təge ma kɔ̌n wɔ̄ŋ, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə miǹkunda vílī. Ngab esíé mod ósə ású ékpe məkə̌ŋ mə́ ńyə́bə́ 6Təge ! Ma, Ǹtondôbə ma ndzí kig tsénde. Ḿfág, wáán, myǎbə́ kig vɔ̌d tɔbɔ bɔ́n bə́ Yákɔb[1]. 7A tádígi ábǒg bēsōá, mǐ nə hə á kōdō á zēn məbéndé máma, təge mɔ́ nyie. Dúgán sɔ́ ábə ma, eyɔ̌ŋ tē maa mǎyi dúgán sɔ̄ ábə̄ mínā, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə miǹkunda vílī. Mína nâ: “Ádūgán sɔ́ yá ? Yə mod a nə dzǎm dǔg Zāmbá ? Ńdɔ̄ hḿ mína myádug ma ! Mína nâ: Bǐ ngádug wa ai dzé ? Ai ngab awômo, ai bətóya. 9Eyɔg yâbi mínā, ńdɔ̄ fə mǎ myādug mína, ngúmā áyɔŋ ásə ! 10Zǎn ai ngab awômo ésə təge vaa dzóm á ndá enyie akúmá. Bidí bí tɔ̄bɔ̄ á Ndá dzama. Támán ma bóbolo étēdē ná, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ, mǐ yén ngə́ māyǐ kig yáī bifɛdəgá bí yób ású dáán ai ngə́ māyǐ kig mína kúb ńtōtōmaamaa ezɔ̌b ezɔ̌b. 11Mayi bám ai ńdondɔ́g ḿbasaná nə́ a zǎ ndámán məkwé yā sí dzāān ai nâ bilé bí wɔ̂n á mə̄fúb máán bí bɔ təgě fə tɔbɔ̌ miǹkokóm, ǹkɔ́bɔ Ǹtondôbə miǹkunda. 12Məyɔŋ mə́sə̄ mâyi mína kám mvɔ̄m amú myāyi bɔ́ sí mvɔ̌m, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə miǹkunda vílī. Myǎkɔ́bɔ ai ma abé, Ǹtondôbə ényé a kɔ́bɔ̄ nálā, hədá mínā nâ: “Bǐ kɔ́bɔ̄ zā ḿbə̂ ǹkɔ́bɔ ai wa ?” 14Myǎkɔ́bɔ̄ nâ: “Ásyē Zāmbá ó nə zəzə, m̀fí dzé ányiě mə̄béndé ai áwulu ású mǎm məlunga[2] á mís mə́ Ńtondôbə miǹkunda ? 15Éyɔŋ dzí byǎyəan béndē naa mvɔ̌m ai mim̀búbún. Ńdɔ̄ fə̄ bâbuguban, bəbə̂ bə́ bod; tɔ bábōbolo Zambá, dzóm təge bɔ́ bɔ.” 16Éyə̄ ébá bámbáda Ǹtondôbə bə́ kɔ́bɔ́gɔ nálā bɔ́ a bɔ́. Hədá ńdɔ Ǹtondôbə a ngávógolo, a wógó. Ńdɔ̄ kálara etsogo mam a ngátiliban nyé ósū ású ébá bámbádā nyé, bə́ luugǔ fə̄ dzwé díé. 17Ǹtondôbə miǹkunda nyé nâ, bâyi wóge ai ma, anə́ ngab dzama, ámǒs makomozan ví. Mayi bɔ́ yēn ngɔ̄l anə́ mod a yén é mɔ́n ā syé nyē ngɔ́l. 18Abǒg tē hḿ myāyi dúgán yén ḿból sósōō mod ai m̀bə̂ mod básəlan; ḿból ényɔ́ ā syé Zāmbá ai ényɔ́ yǎ ā syē kīg nyé básəlan. 19Amú Amǒs á vīlí wázu, wádīg anə́ ńdóan ǹsǎn; mim̀bú­bún mísə ai bəbɔ bə́ ábé bə́sə̄ bâyi vəŋan bə́ ńtɔ̄á anə́ áfə̄b ḿbɔ̄b, ámōs wázū ví wâyi bɔ́ dígi, Ǹtondôbə miǹkunda énye a kɔ́bɔ̄ nálā, bâyi mǎn díg, a tádigi á kíé a kələ kwí á miǹkǎŋ. 20Hədá, é mína yǎ myāmbādā dzwé dáma, ńló dzóbō sósōō a yi mínā fyɛ, miǹkokoe míé myâyi zu ai mínā mvɔí. Myǎyi kwí, myǎkə myǎsān, anə́ bɔ́n bə́ nyǎg yā bánâ. 21Myǎyi tságadǎ bə̄bə̂ bə́ bod ai məkǒl, amú bâyi vəŋan ásǔb á məkǒl máán á sī, ámōs yā mākomozan ví, ǹkɔ́bɔ̄ Ńtondôbə miǹkunda. Dúgán tsog Mvéndé Mósɛs, etúgā dzámā, yā mə̄ ngávə́ mə̄béndé ai mətum á Horeb ású Ísraɛ̂l. Ma nyɔ́ māyī mína lóm profɛ́d Elías, ósúsúa yə nâ amǒs Ńtondôbə wâzu, amǒs ńnēn ai ekɔ wɔ̌ŋ. 24A yi dúgán dudǔ ńnə̄m bēsīā á bɔ́n bábán, ai ǹnə́m bɔ́n á bēsīā bábán, ású yə̄ nâ mə zǎ sɔ́ kūb ńnam eyɔg.[3] [1] Yákɔb a ngádug ésīā Ízag nâ énye a nə Ezau . Miǹnǎl mí Yákɔb myásɔ̄ nyē ábə nyiá woē Rebéka, miníngá Ízag . Ńdɔ̄ profɛ́d ā yī nə a kad nâ, bɔ́n bə́ Yákɔb bə́ bə̄lə́ mə̄fúlú mə́ ésīā wābán. Fada Lucien Anya Noah nyé a kad fɔ́ɔ́ á kpám naa “myǎ sə́ kig m̀bəmbə ayɔŋ”é vóm vī á bibɛl woé. [2] Mətum mə́ Yúdɛn mə́ ngábə́ bələ́ éki bídí, miǹnyón ai abuí mə́túnuŋa éyɔŋ ḿbə̂ dzam ǹnén ā nāmbá ayɔŋ. Bod bəvɔ́g bə́ ngatsog hḿ naa, abím tē lâyəan ású yə̄ nâ olún Zāmbá ó kə m̀fág ḿfə̄. [3] Bǐ nə dzǎm tsǒg vā nâ éyɔŋ běsīā ai bɔ́n bə́ sə́ kig ǹnə́m ḿbɔ̄g eyɔg yâzu á ńnam. Kálara mvɔŋ bod Yésus Krǐstus, ndómán Dávid, ndómán Ábrahám. Ábrahám ā byē Ízak, Ízag a byé Yákɔb, Yákɔb a byé Yúdas ai bəbə́nyāŋ, Yúdas a byé Fárɛs bân Záram ábə Tamâr. Fárɛs a byé Ésron, Ésron a byé Áram, Áram a byé Aminadáb, Aminadáb a byé Nǎson, Nǎson a byé Sálmon, Sálmon a byé Bôz ábə Raháb, Bôz a byé Óbɛd ábə Rúd, Óbɛd a byé Yése, Yése a byé Dávid ǹkúkúmá. Dávid ǹkúkúmá ā byé Salomóŋ ábə̄ ényɔ́ yǎ á ngātádi tɔbɔ̌ mīníngá Úria. Salomóŋ á byē Rοbοam, Roboam a byé Abías, Abías a byé Ása, Ása a byé Yosáfad, Yosáfad a byé Yóram, Yóram a byé Ozías, Ozías a byé Yoátam, Yoátam a byé Akâz, Akâz a byé Ezěkias, Ezěkias a byé Manasé, Manasé ā byé Ámon, Ámon a byé Yosías, Yosías a byé Yekónias ai bəbə́nyāŋ, éyɔŋ bə́ kələ miǹkóm á Babilón. Á mvús miǹkóm yā Babilón, Yekónias a byé Salátiel, Salátiel a byé Zorobabɛ̂l, Zorobabɛ̂l a byé Abiûd, Abiûd a byé Eliákim, Eliákim a byé Azɔ́r, Azɔ́r a byé Sádok, Sádok a byé Akím, Akím ā byé Εliûd, Eliûd a byé Eleazâr, Eleazâr a byé Matán, Matán a byé Yákɔb, Yákɔb a byé Yósəb, ǹnóm Μaría yǎ á nyé a ngábyé Yésus, yǎ bálóē nâ Krǐstus. Ngongǒ bod ésə̄ é nə̄ nâ: á tádigi ábə̄ Ábrahám á kələ kwí ábə̄ Dávid, ngongǒ bod awôm ai ényi, á tádigi ábə̄ Davíd, á kələ kwí êkələ miǹkóm yā Babilón, ngongǒ bod awôm ai ényi, á tádigi êkələ miǹkóm yā Babilón, á kələ kwí ábə Krǐstus, ngongǒ bod awôm ai ényi. Abyálí Krǐstus, ndɔ́ŋ yǎ étē á nyī. María, nyiá wōé, á ngábə́ bələ́ mətǐŋ mə́ álúg ai Yósəb; ósúsúa yə nâ bânyiŋ fǔfulu, á təm nâ a ńtɔ̄á ábum ai ngul Ḿfúfúb Ńsísīm. Ḿból Yósəb, ǹnǒm wōé, á ngābə́ sósōó mod, təge yǐ nâ á sɔ́mân nyē, ńdɔ a ngáyílī nâ a yi nyé soe á məsoé. A ngə́lə́ bə̄lə́ ńtsogán tē á ńnə́m, ńdɔ̄ Éngəlɛs Ǹtí á ngāyénē nyé á bīyə́yə̄m, nyé ai nyé nâ: «Ǎ Yósəb, ǎ mān Dávid, tə wambáda nɔ̌ŋ María nyɔ ńgál; édzí yábyálī ábə nyé dzílī, yásɔ̄ ábə M̀fúfúb Ǹsísīm. A yi byé mān fám, o yο­lege nyé dzwé nâ Yésus, amú ńnye fɔ́ɔ́ ā yi kode áyɔŋ díé á mīńsə́m míé. » É dzam ásə̄ dí lə́ ngábɔ̄ɔ̄ban fɔ́ɔ́ nâ ébúg yā Ǹtī á ngākɔ́­bɔ̄ ânyǔ profɛ́d é tóbán nâ: «Ngɔn miníngá yayi nɔŋ ábum, é bye mǎn fám; bâyi nyé yole dzwé nâ Emanuɛ̂l, nálā wátian nâ: Zambá á nə ai bíā ». Á vəbə Yósəb a ngávəbə óyɔ̄, ńdɔ á ngábɔ ḿból Éngəlɛs a ngábéndē nyé, ńdɔ a ngánɔŋ ǹgál wōé á ndá dzīé, hədá təge fulan ai nyé ênɔ̌ŋ, á kələ kwí anə́ ā zu byé ńtōl ndómán wóé, ńdɔ a ngáyole nyé dzwé naa Yésus. Á byálī Yésus a ngábyáli á Bétɛləhɛ́m, á ńnam Yúda, âbǒg Hēródɛs ǹkúkúmá, ńdɔ̄ Bəyəm bənén bə́ ngásua á Yērúzalɛm, bə́ sɔ̂ á ńnam kídí, bɔ́ nâ: «Ńkúkúmá Yúdɛn yā ó ndəm byáli ó nə̄ vé ? Bǐ yén ótītie wóé á ńnam kídí álí, ńdɔ bǐ sɔ́ naa byǎzu nyé lugu». Heródɛs ǹkúkúmá á ngāyi wóg nālá, a sigán fɔ̄ɔ̄ ai ǹgúmā dzāl Yērúzalɛm ósə fǔfulu; ńdɔ ǎ zu tógǎn bəfada bənén bə́sə ai bətil bə́kálarǎ yā áyɔŋ, ǎ ngabâla bɔ́ mīńsílí naa bə́ kad nyé é vôm Krǐstus a ngábə́ bələ́ nâ a byáligi. Bɔ́ ai nyé nâ: «Á Bétɛləhɛ́m yǎ á ńnam Yúda, amú Profɛ́d á ngātil nâ: «Ḿfág wóe, ǎ Bétɛləhɛ́m, abódā sí yā Yúdea, ο sə́ kīg mɔ́ngɔ́ ńtɔ̄g á mīńlō mí bǒd yā Yúda, amú á mə̄ndíé móē ńgɔ ǹkúkúmá wáyi byáli, éví yā wáyi dzóē Ísraɛ̂l ayɔŋ dám». Nâ, ńdɔ Heródɛs a ngálóe Bəyəm bənén á ómōmɔ̄ɛ, ǎ ngatóan bɔ́ sílī ábōg bə́ ngáyén ótītie. Ńdɔ ǎ zū bɔ̄ lōm á Bétɛləhɛ́m, nyé ai bɔ́ nâ: «Kaŋán, mǐ tóân kə́ myāsíli dzǎm yə̄ ábə mɔ́ngɔ́ tē; éyɔŋ myǎyi nyē yén, mǐ zu ma dúgán kad, nâ maa mə́ kə̄ fə̄ nyé lugu. Á wóg bə́ ngáman wóg ńkɔ̄bɔ̄ ńkúkúmá, ńdɔ̄ bə́ ngátíe ai dulu nə́ bâkə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ótítiě yā bə́ ngátádi yén á ńnam kídí wázu kwí á yób, ó ngawulu bɔ́ ósū, ó sɔ́ɔ́ fɔ̄ɔ̄ kom étīē é vóm mɔ́ngɔ́ á ngābə́. A yén bə́ ngáyén ótītie, bə́ ḿbə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan ábuí miǹtag; ńdɔ̄ bázu nyían á ndá, bə́ kɔ́bɔ́ fɔ̄ɔ̄ mɔ́ngɔ́ ai nyiá wōé María; ńdɔ̄ bə́ ngálában ai məbɔ́ŋ á sí, bə́ ngalugu nyé, bə́ ngayái mim̀fə́g myábán, bə́ ngavə́ nyé bifái, ai mvɔd, ai otú ai míra. Bə́ ngáyi yén á ńlō ai alú ásə̄ nâ tə bâbad dúgán ábə Heródɛs, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákî zěn fə́, bə́ dúgán á ńnam wábán. Ekə m̀bíl yā Égîptɛn Á sob bəyə̌m yā ńnam kídí bə́ ngáman sοb, ńdɔ̄ Éngəlɛs Ǹtí á ngāyénē Yósəb á bīyə́yə̄m, nyé ai nyé nâ: «Kódógō á sí, ó nɔŋ mɔ́ngɔ́ ai nyiá, ó tub m̀bíl á Égîptɛn; wayi tɔbɔ̌ wə̄ á kələ kwí anə́ māyi wa kad; amú Hēródɛs a yi dzə́ŋ mɔ́ngɔ́ nâ a wé nyē». Ńdɔ̄ Yósəb a ngákódō á sí, a nɔŋɔ́ mɔ́ngɔ́ ai nyiá ai alú ásə, ńdɔ a ngákə á Égîptɛn. Ńdɔ a ngátɔbɔ wé á kələ kwí áwū Hēródɛs. Éyə̄ hḿ ébúg yā Ǹtí ā ngākɔ́bɔ̄ ânyǔ Profɛ́d é ngátóban nálā, nâ: «Mə ngádúgan lóē mɔ́n wam á Égíptɛn» Ewê miǹkəŋə́lé mí bɔ́n yā Bétɛləhɛ́m Á yén Hērōdɛs a ngáyén naa bəyəm bə́ ngádug nyé, a sɔ́ hḿ mǎn liŋan, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngālóm naa bə́ kə̄ bāwé bɔ́ngɔ́ á Bétɛləhɛ́m ai á ngɔ̄dɔ́, a tádigi á ókalǎ bisəb bíbɛ̄, anə́ ḿból bəyəm bə́ ngákad nyé. Ńdɔ̄ hḿ ébūg profɛ́d Yeremías é ngátóban nâ: “Kíŋ yasɔ́ á Ráma, miǹyón ai məlungá byāsɔ́ éfas ńnǎm tē, Rakɛ̂l ńnye a yón bɔ́n bóé, a sə́ kig ai avɔ́lí amú bə́ sə́ kīg fə. Məsǒb yā Égîptɛn, bâkə tɔbɔ á Nazarɛ́d Á wú Hēródɛs a ngáwú, ńdɔ̄ Éngəlɛs Ǹtí á ngáyénē Yósəb á bīyə́yə̄m á ńnam Égîptɛn, nyé ai nyé nâ: «Kódógō á sí, nɔŋɔ́ mɔ́ngɔ́ ai nyiá, ó dúgán á ńnam Ísraɛ̂l; é bod bə́ ḿbə̄ dzə́ŋə̄ nâ báwē mɔ́ngɔ́ bə́ man yā wū». Ńdɔ Yósəb ngákódō á sí, a nɔŋɔ́ mɔ́ngɔ́ ai nyía, a dúgán á ńnam Ísraɛ̂l. Hədá, a ngáyi wóg nâ Arkeláus a ngátə́bə ǹkúkúmá á Yúdea á məyian mə́ ésīá wōē Hēródɛs, ńdɔ a ngámbáda kə̌ wē, ai ḿból áfə̄ bə́ ngádúgan nyé kad á bīyə́yə̄m, ńdɔ ǎ zu á ngɔ́dɔ́ ­sí yǎ ńnǎm Galiléa, a sɔ́ɔ́ tɔbɔ á dzāl ziŋ, dzwé nâ Nazarɛ́d, ású yə̄ nâ ébúg bəprofɛ́d bə́ ngákɔ́bɔ̄ dzí é tóbân, nâ: «Bâyi nyé lóē naa mǎn Nāzarɛd ». Məlú mə́tē, ńdɔ Yohánɛs Ǹdu bod á ngásɔ́, ǎ ngakad mam á ńkōd ńnǎm yā Yúdea, nyé nâ: «Bɔán endə́gə́lə́, amú edzóé yā yób é ńtɔa yǎ babi.» Yohánɛs tē ńnye profɛ́d Isaías ǎ dzô ai nyé, éyɔŋ ǎ kɔ́bɔgɔ nâ: “Kíŋ é mod a yédan á ńkōd ńnam nâ: komə́zân zěn Ǹtí, mǐ nyoege miǹkíl míé. » Yohánɛs tē émēn ā ngábə́ bəgə́ éwɔ́man mim̀vɔ̌d mí kámɛl, kandá ekob a tǐ nyē ángə̄də́g, bidí bíé hə bítandág ai wé məfan. Ábog tē bə́sə bə́ kódogo á māl mábán nâ bâkə ábə̄ nyé: tɔ á Yērúzalɛm, tɔ á ńgūmā ńnam Yúdea, tɔ á kíníŋ Yórdan ésə; ǎ ngadu hḿ bɔ̄ á mə̄ndím mə́ Yórdan, bə́ məmə miǹsə́m myábán. A ngáyi yén ábuí bǒd yā ésāmbá bəfarisía ai bəsadukéa bə́ zaag yɛ́d ńduán ábə̄ nyé, nyé ai bɔ́ nâ: «Ǎ é mvɔŋ məkpə̌ nyī, zámēn ā yə́gə̄lə́ mínā nâ mǐ túb ólún wázu vī ? Bɔán hḿ éndə̄gə́lə́ yā yáwúm mim̀fǎŋ bibumá, tə myǎvəgələ kə́ dzó naa: «Bǐ bə̄lə́ ésīá, Ábrahám ». Makad mínā nâ: Zambá á bələ́ ngul yə ávəŋan é ngɔg nyí nâ é bɔ̄ Ábrahám bɔ́n. Ovón ó ḿbəmə yǎ á miǹdi mí élé; élé ésə̄ yāwūm kig mim̀bəmbə bibumá, bâyi dzɔ́ bai, bə́ wōá dzɔ̄ á ndóan. Ǹduán mə́ndím ai ǹduán ndóan Ḿfág wám, mə madu mínā á mə̄ndím, ású yə̄ nâ mǐ bɔ endə́gə́lə́; hədá, ényɔ́ ā yi ma sɔ́ á mvús á nə ngul á lodo ma; mǎyəǎn kīg nâ mə́ sɔ́dī nyé ngob á məkǒl. Ńnyē hḿ ā yi mína du ai M̀fúfúb Ńsísīm ai ndóan; a bələ́ ésəgəzə dzíé á mɔ́, áyi tóán mǎn vwē ńsəŋ wóé; óvə́ga a nə́ ai miǹsɔ́, á yi nyé nyie ângunda; bivúlá ḿbya ǎ yi tumé ndóan yǎyǐ kig dím. Abǒg tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákódō á Galiléa, a sɔ́ɔ́ kwí á Yórdan ábə Yohánɛs nâ a zu duuban. Yohánɛs təge fɔ́ɔ́ yə́bə, nyé nâ: «Mǎ mə mə bələ́ nâ mazu duuban ábə wa, wǎ wa ǒ ngazu ábə mǎ ngaa ?» Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé ai nyé nâ: «Dzǒge tə́ étɔ̄á dzī, amú éyə fɔ́ɔ́ nâ bǐ dzálā sósōó ásə̄ nálā». Ńdɔ a ngádzoge nyé. Yésus a ngáyi mǎn duuban, ńdɔ a ngábɛ́d á kíníŋ, etun ná, ńdɔ fɔ́ɔ́ yób ó ngáyáiban á mís móé, a ńtála Ǹsísīm Zāmbá ó siigi, nyɔ́l anə́ óbə̌ŋ, ó ngazu nyé bədəbə á ńlō á yób. Kíŋ ē ngasɔ́ á yób naa: «Ńnyɔ́lɔ a nə ǹdidíŋ Mɔ́n wámā yā māfû ǹnə́m». Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńsísīm ó ngátíndī Yésus á ńkōd ńnam nâ Sátan á bóbólō nyé. A ngáki bidí á tâŋ məlú mə̄wóm mə́nyi, məmǒs fə məwóm mə́nyi; á mvús hálā ńdɔ ǎ zu wóg zie. Ńdɔ m̀bóbolo a ngásɔ́, nyé ai nyé nâ: « Ngə́ ó nə fɔ́ɔ́ Mɔ́n Zambá, dzóó hḿ ai é ngóg nyí, é və̄gán bəḿbāŋála. » Yésus nyé ai nyé nâ: « A nə́ ǹtílan nâ: « Mod ǎ nyǐŋ kig və ai ḿbāŋála etám a nyiŋ fɔ́ɔ́ fə ai ébúg ésə̄ yākwí Zāmbá ânyu. » » Ńdɔ̄ fə̄ Sátan ǎ nɔŋ nyé, a bɛ́də́ ai nyé á ḿfūfúb édzə̂­dzalá, a kə́ nyé tə́lē á ńdǐl Tə́mpɛl á yób, nyé ai nyé nâ: « Ngə́ ó nə fɔ́ɔ́ Mɔ́n Zambá, yóégē hálā, ó súmān á sí, amú á nə́ ǹtílan nâ: « A ngávə́ bɔ̄ tə́bəga ású dóe; bâyi wa bəgə á mɔ̄ mɔ̄, ngog e zǎ kə́ wa wódē âkǒl. » » Yésus nyé ai nyé nâ: « Á nə̄ fə ǹtílan nâ: "Tə wabóbolο Ǹtí Zambá woe"». Sátan a dúgán fə̄ nyé nɔ̌ŋ hālá, a bɛ́də́ ai nyé á mod ǹkǒl ā yōb, ǎ ngalə́də̄ nyé bīdzóē bísə̄ yā sí ndon ai dúmá ásə̄ yā étē, nyé ai nyé nâ: « É byə́m bísə bí, mayi wa bíā və̄, ngə́ walában á sí hálā nâ walugu ma. » Ńdɔ̄ Yésus a dzó ai nyé nâ: «Kódógō, ó kə, ǎ Sátan, amú á nə ǹtílan nâ: « Ǹtí Zambá woe ńnye o luugu; ńnye etám ō syê » ». Ńdɔ̄ Sátan a ngádzóge nyé, běngəlɛs bâ bə́ sɔ́ɔ́ fɔ̄ɔ̄ bə́ nga­syé nyē. Awóg Yésus a ngawóg nâ bə́ kab yǎ Yōhánɛs é ngām yǎ yād, ńdɔ a ngádúgan á ńnǎm Galiléa, a lígí dzāl díé Nazarɛ́d, a sɔ́ tɔbɔ á dzāl Kafarnáum, á ńtsāg máŋ, á ńnyie ǹnǎm Zabulón ai ǹnǎm Nefətália; ású yə nâ ébúg yā profɛ́d Isaías a ngákɔ́bɔ̄ é tóbán nâ: « Á sí Zabulón ai sí Nefətália, zěn mān yā Yórdan á yād, ǹnǎm Galiléa, efulan məyɔŋ. Áyɔ̌ŋ yā lə́ mbə̄ tɔá á díbī étēde lə́ yén mod m̀fyɛ; é bod bə́ ḿbə̄ ngudu âfan étē, bə́ yanga awú, m̀fyɛ ó tóle yǎ bɔ á mís ». A tádigi hḿ ábǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngátádī nâ a kə a yédan, nyé nâ: « Bɔǎn endə́gə́lə́, amú edzóē yā yób é ńtɔa yǎ babi ». Yésus a wulugu hḿ á ńtsāg máŋ mə́ Galiléa nálā, ńdɔ á ngāyén bə̄bə́nyāŋ bə́bɛ̄, Símun, yǎ bə́ lóege nâ Pétrus, ai Andréas mǎnyāŋ woe, bə́ woaga mvúndá á máŋ, amú bə́ ngábə́ bə̄lɔ́b bə́ kɔ̄s. Nyé ai bɔ́ nâ: «Zǎn myǎtoŋ ma, mayi bɔ̌ naa mǐ və̄ŋan bəlɔ́b bə́ bod ». Etíe etíé, ńdɔ̄ bə́ ngálíg mvúndá dzábán, bə́ ngazu bâtoŋ nyé. Á kódo a ngákódō hálā, ńdɔ̄ fə a yén bə̄bə́nyāŋ bə̄fə́ bə́bɛ̄, Yákɔb mǎn Zebedé, bân mǎnyāŋ wōé Yōhánɛs, bə́ bə̄də́ êfungá ai ésīá wābán Zebedé, bə́ komo mvúndá dzábán, ńdɔ̄ fə a ngálóē bɔ́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ bâ bə́ ngákódō á sí, bə́ lígí mvúndá ai ésīá wābán, bə́ ngazu bâtoŋ nyé. Yésus a ńtɔ̄á hḿ fɔ̄ɔ̄ hə a kələ a wulu á ńkɔŋ Galiléa ósə, a kələ a yə́gələ á bəsinagóge bábán, a yédəgan M̀bəmbə Fwé yǎ édzōē yā yób, a lɛdəgə miǹtyé mísə, a lɛdəgə akɔ̌n ásə̄ á ńnam ǹnam. Dzwé díé á yāmán fɔ̄ɔ̄ á ńgūmā ńnam Síria, bə́ zaa ai nyé ébá bə́sə̄ bə́ siməŋan ai miǹtyé, ébá bə́ fásā kándá, ai miǹtɛ́d; a bɔɔ bɔ́ mvɔ̄ī. Abuí étítíb bod á zaa lâtoŋ nyé, bâkə bátīe á Galiléa, á Dekapóla, á Yērúzalɛm, á Yúdea ai á Yórdan á yād. Á yén Yésus á ngāyén ńkundǎ bod, ńdɔ a ngábɛd á ńkǒl á yób; a ngáyi tɔbɔ á sí, bəyə́gē bóé bə́ súbú nyé babi; ńdɔ a ngábɔ́dɔ ǹkɔ́bɔ, ǎ ngayə́gələ bɔ́, nyé nâ: « Mvɔ̌m ai ébá bə́ nə́ mə̄búā á ńsīsīm, amú edzóē yā yób yáwōge ai bɔ́ ! Mvɔ̌m ai ébá bə́ nə́ évūvoe, amú ḿbɔ̄ báyi bələ sí ndon. Mvɔ̌m ai ébá báyón, amú bâyi vɔ́liban ! Mvɔ̌m ai ébā bə́ báwóg zie ai ekódé ású sósōó, amú bâyi dzyé ! Mvɔ̌m ai ébá bə́ nə́ ńnə̄m ngɔ́l, amú bâ bâyi fɔ́ɔ́ fə̄ bɔ́ yēn ngɔ́l ! Mvɔ̌m ai ébá bə́ nə́ ńnə̄m ḿfūbán, amú bâyi yén Zambá. Mvɔ̌m ai ébá bə́ nə́ bod bə́ mvɔ̄ī, amú bâyi bɔ́ lóē naa bɔ́n bə́ Zāmbá! Mvɔ̌m ai ébá bə́ bə̄lə́ éfəma ású sósōó, amú edzóē yā yób yáwōge ai bɔ́! Mvɔ̌m ai mínā, éyɔŋ báyī mínā kag, bə́ ndə́gələ mínā, bə́ kada miǹnǎl, bə́ dzōō mínā ábé ásə̄ á ngákə, ású dám: tǎn hḿ, mǐ sɔǎn fə, amú mân mə́ nə̄ mínā abuí á yób; éyə̄ fɔ́ɔ́ fə̄ bə́ ngábə́ ndə́gələ bə́profɛ́d bə́ ngásɔ́ mínā ósū nālá. « Mínā mǐ nə ǹkǔ sí ndon. Éyɔŋ ǹkǔ ó sáma yǎ, təgě fə vól, ńdɔ̄ bə́ nə́ dzǎm bɔ naa ó badə vól ai dzé ? Ó sə́ kig fɔ́ɔ́ fə ai m̀fí, ó lígi yǎ və nâ bə́ kub wá á ńsəŋ, bod bə́ man wá kɔɔdɔ ai məkǒl. Mínā mī nə́ ḿfyɛ sí ndon. É dzāl yā á nə́ ńlōŋán ábobon ǹkǒl ā yōb á sə́ kig dzǎm sɔbɔ. Ńdɔ̄ fə̄ bâkǎd kig koe álāmba, bə́ ngakə́ dɔ́ tə́lē ênɔ̌ŋ ā sī, bâkad tə́lē étə̄ləga á yób, ású yə̄ nâ á fyɛ̄ ású é bod bə́sə̄ bə́ nə́ á ndá. Éyə̄ hḿ ḿfyɛ wáán wáyəan fyɛ á mís mə́ bod nálā, nâ bod bə́ yen mīḿbəmbə mí mam myǎbɔ́, bə́ ngavə̄ hḿ Ésīá wāān yǎ yób ólugú.Ḿból Yésus ǎ tsog ai Mvéndé « Tə myǎkə tsǒg hālá naa mə ngázu vaa mvéndé ngə́ bəprofɛ́d; ma ndzí kig sɔ́ vaa, mə ngázu dzála. Ńdɔ mǎkad mínā bə́bə́lá naa, ńtíé ósə̄ sí ai yób bí ngə́lə́ təge lod, tɔ « ǐ » m̀bɔ̄g m̀bɔ́g, tɔ mǎn átɔ́n yā « ī » ā yǐ kig lod á mvéndé, sə nâ mam mə́sə̄ mə́ mān dzálaban. Á ńtɔ̄á hḿ naa, é mod a yi vaa é mvéndé nyi dziá, tɔ fɔ́ɔ́ ényí yādaŋ abɔ́d, a vǎ dzɔ̄ a yə́gə́lə́ fə bod nálā, mod tě ńnyē báyi lóē naa « Məlígī mvúa » édzōē yā yób; ényɔ́ kig ǎ yi dzálā mvéndé, a yə́gə́lə́ fə bod nálā, ńnyē báyi lóē naa « Mod nénə » édzōē yā yób. Amú makad mínā dɔ́ naa, sə fɔ́ɔ́ naa sósōó wāān ā kúlī ndón a lodo ényɔ̂ bətil bə́ kálara ai bəfarisía, myǎngānyīán kig édzōē yā yób. Ewê bod ai elad miǹnə́m Mǐ ngáwóg anə́ bə́ ngádzó ai bod bə́ kōbá naa: «Tə wawé; ngə́ mod a wé, a yi kə́ yalan á ndá mədzó ». Ńdɔ̄ hḿ mə makad mínā nâ: é mod ósə ǎ liŋan ai mǎnyāŋ a yəan ai ndá mədzo. É mod a dzó ai mǎnyāŋ naa: «Ráka» , a yəan ai ndá mədzó nēn. É mod a dzó ai mǎnyāŋ naa: «Akúd dzóm», a yəan fɔ́ɔ́ ai mod ndóan. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ngə́ ō sɔ́ naa wazu və́ mə̄túnuŋa móe âlatâr, ńdɔ wǎzu tsog âlatâr hálā nâ mǎnyɔ̄ŋ á bələ́ dzóm yā ā láŋ wā, tám līg mə̄túnuŋa móe âlatâr á sí, ó dúgân tádī kə́ lad ai mǎnyɔ̄ŋ; ai məsɔ́ yā wé, ó zu hḿ və̄ mə̄túnúŋa móe. Dzə́ŋə́ naa ó vôl lad ai é mod mínā nyé mī bə̄lə́ ádzō, ńtíé ósə̄ mínā nyé mī ngə́lə́ wulugu á zēn; təge ai nálā, a yi wa kálan á mɔ́ mə́ ńtsîg ǹtól, ǹtsîg ǹtól nyé a kalán wā á mɔ́ mə́ mān bəzimbi, sə̌ á fə̄ á yá, bə́ ngawoa wa á mim̀bog. Bə́bə́lá émēn, makad wa dɔ́, wǎyǐ kig kódō hālá, sə nâ ǒ mān dúgan ékolá ésə, etun kábā təge lígi. Endáman alúg ai m̀bə̂ mvuləná Mǐ ngáwóg anə́ bə́ ngádzó ai bod bə́ kōbá naa: «Tə wandáman alúg ». Ńdɔ mə makad mínā nâ: é mod ǎ bəbə miníngá mís yə̄ nâ a tám nyē, mod tě a ndáman yǎ álūg ai nyé á ńnə̄m wōē étē. Ngə́ dís dóē yā ḿbɔ̄ ńnōm ńdɔ lá bɔ nâ ó ku m̀bəg, tyé dɔ̄, ó wōā dɔ́ nālí; m̀fí ó nə wa nâ ó dzâ edzo nyɔ́l dzóē dzíá, a lodo anə́ ńgūmā nyɔ́l wōē ósə̄ wâkə woaban á mod ebé ndóan. Ngə́ wɔ́ wóē yā ḿbɔ̄ ńnōm ńgɔ̄ wábɔ nâ ó ku m̀bəg, tsígí wā, ó wōā wɔ́ nālí; m̀fí ó nə wa nâ ó dzâ edzo nyɔ́l dzóē dzíá, a lodo anə́ ńgūmā nyɔ́l wōē ósə̄ wâkə woaban á mod ebé ndóan.Esoe miníngá Bə́ ngádzó fə̄ nâ: « É mod ósə ǎ yi soe ńgāl wōé, a vāā nyé kálara yǎ ā kúlī nyé á ńsəŋ ». Ńdɔ̄ hḿ mə makad mínā nâ: É mod ǎ soe miníngá wōé, səsalá fɔ̄ɔ̄ hə nâ bə́ hə́ tɔ̄á étɔá ébɔn, mod tě a sógolo nyé nâ á kə ndáman álūg; ńdɔ̄ fə̄ é mod ǎ kə lúg ákyaí mīníngá tē, nyé a ndámǎn fə alúg. Mǐ ngáwóg fə anə́ bə́ ngádzó ai bod bə́ kōbá naa: «Tə wakani évwé sɔŋ, o manaŋa kpân mə́tīŋ ō ngālíg Ńtī». Ńdɔ̄ hḿ mə makad mínā nâ: tə fɔ́ɔ́ myākani sɔŋ tɔ eyɔŋ; tɔ á yób, amú yób á nə etɔá ńtómbā Zambá, tɔ á sí, amú sí ē nə étə́le məkǒl dzíé, tɔ á Yērúzalɛm, amú á nə dzǎl ńkúkúmá nén, tɔ á ńlō wóe tə wakani sɔŋ, amú wǎbə̄lə́ kig ngul tɔ ai fyám esǐl dzoe yǎ ńlō, ású yə̄ nâ é fum ngə́ kig nâ é vin. Ǹkɔ́bɔ̄ wāān ó tɔbɔgɔ fɔ́ɔ́ hə nâ: « Owé, owé; kǒkōá, kǒkōá », édzí ésə̄ yábədəbə á yób yásɔ́ ábə M̀bé. Bivudúgá « Mǐ ngáwóg ánə̄ bə́ ngádzó nâ: « Dís lábūdan ai dís, asǒŋ lábūdan ai asǒŋ». Ńdɔ̄ hḿ mə mǎkad mínā nâ: tə myǎkə kom étīé nâ myǎlúman ai m̀bə̂ mod: ngə́ mod a bími wa abɛ́ ámāŋ yā ḿbɔ̄ ńnōm, lə́dégə̄ fə̄ nyé ámáŋ ávɔ̄g; é mod ǎ kə a dudu wa á ndá mədzó naa á nɔŋ wa sɔ́d ewɔ́man, dzǒge fɔ́ɔ́ fə̄ nyé kód dzoe; mod a yág wā á kíŋ naa ó wūlu ai nyé á tâŋ məkǒl ákūda, wulúgǔ fɔ́ɔ́ ai nyé á tâŋ bakúdā bə́bɛ̄. Ngə́ mod a dzai wa, o vâ nyé, ngə́ mod a dzai wa ekolá, tə walúm nyē mvús. Mǐ ngáwóg ánə̄ bə́ ngádzó nâ: « O diŋi mǎnyɔ̄ŋ, o síŋi ǹzízíŋ wóe». Ńdɔ̄ hḿ mə mǎkad mínā nâ: « Diŋán miǹzízíŋ myáán; ébá básíŋ mínā, bɔán bɔ̄ ḿbəŋ; abǒg tē myǎyi bɔ bɔ́n bə́ Ésōá wāān, yǎ á nə̄ á yób, amú a bɔ nâ ńló dzóbo woé á fyɛ̂ mod ósə, tɔ mim̀bəŋ, tɔ bəbé, a nóegě fə mvəŋ ású bod bə́sə, tɔ ébá bə́ nə́ sósōó, tə ébá bə́ sə́ kīg sósōó. Amú yə̄ nâ, ngə́ myādiŋ ébá bádiŋ mínā, mân məfé myāyi bi étēde ? Ngǎ bənɔŋ bə́ tóya bâ bâbɔ̌ fə̄ nálā dzam də́dā ? Ngə́ myāsug hə bəbə́nyɔ̄ŋ, zǎ dzómo efə́ myābɔ étēde ? Ngǎ bǒd yā məyɔŋ bâbɔ̌ fə̄ nálā dzam də́dā? Ḿfág wáán, tɔbɔ́gân hḿ á sááŋ, anə́ Ésōá wāān yǎ yób émēn á nə̄ á sááŋ. Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai bəyə́gē bóé naa: “Ngə́ myāyi nâ myǎnyiŋ anə́ bə̄sósōó, tə myǎbɔ mam mə́ sósōó máán á mís mə́ bod, nə́ bə́ yén mínā, ngə́ mī bɔ̄ nālá, myǎyǐ kig bǐ mân ábə Ésōá wāān yə á nə́ á yób. Asú tē hḿ, ngə́ waka engɔ́ngɔ́l mod ai dzôm ziŋ, tə wabə́gələ dɔ́ ai tɔ́ŋ anə́ mim̀vomvól mí bod myákad bɔ á bəsinagóge ai á māl mǎl: bâyi olugú á bod. Bə́bə́lá émēn makad nâ bə́ man yǎ nɔŋ mân mábá. Ḿfág wóe, ngə́ waka engɔ́ngɔ́l mod ai dzôm ziŋ, m̀bɔ́ ńgāl woe ǎ yəǎn kig yəm é dzóm é fūdú wā á ḿbɔ̄ ńnómo, esíé ngɔ́l dzóē é ńtɔ̄á hḿ âsoe; abǒg tē Ésōá woe yǎ nyé ā yén á məsoé, ā yi wa dúgan mân yā étēde. Ngogolan Éyɔŋ hḿ fə myǎkogolan, tə myǎbɔ anə́ ḿból mim̀vom­vól mí bοd myákad bɔ́: bâdiŋ kogolǎn bə̄tə́tə̄lə́ á bəsinagóge ai á miǹsəŋ miǹsəŋ: bâyi nâ bod bə́ yen bɔ́. Bə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́, bə́ man yā fɔ̄ɔ̄ nɔŋ mân mábán. Ḿfág wóe, éyɔŋ ǒ ngákogolan yǎ, nyíígī á étun ábómbό dzóe, ó fɛd m̀bɛ́, ó kōgólán ai Ésōá woe á məsοé, abǒg tē Ésōá woe, yǎ nyé ā yén á məsοé, ā yi wa dúgân mân yǎ étēde. Éyɔŋ myǎkogolan, tə myǎkɔ́bɔ abuí anə́ bə̄háídɛn; bátsog nâ abuí ńkɔ́bɔ, ńgɔ̄ wáyi bɔ̌ naa ngogolán dzábá é wógé. Tə myǎbɔ anə́ bɔ́; amú Ésīá wāān a yəm é dzóm myāyáŋan ai dzɔ́, ósúsúa yə nâ myǎdzai nyé. Éyə̄ hḿ mī kad kogolǎn naa: Ǎ Tārá wāán, yə ó nə̄ á yob, Dzwé dóe á lūgúbán. Édzóe dzóe é zāág, Ńyián wóe ó bɔ̄bán á sí ḿból fə̄ yā yób. Váá bíā é dzóm byādí ámōs dī. Dzǔ bía ebyandí dzáán, anə́ bía byǎdzu ébá bákad bía byandi. Tə wakə ai bíā á məbóbə́lá, o kodəge bíā ábé. Amú, ngə́ mía dzu é bod bəvɔg Ésōā wāān yǎ yób nyé a yi mína dzu miǹsə́m myáán; ngə́ mía myǎ ndzí kig dzu é bod bəhɔ́g, Ésōá wāān nyé á yǐ kīg mína dzu míńsə́m myáán”. Éyɔŋ hḿ fə myǎbɔ ekí bídí, tə myǎtɔbɔ olún, anə́ ḿból mim̀vomvól mí bod myákad bɔ: bâtindi otad ásū á kūlúd, ású yə̄ nâ bod bə́ yen nâ bâbɔ ekí bídí. Bə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́, bə́ man yǎ fɔ̄ɔ̄ nɔŋ mân mábán. Ḿfág woe, éyɔŋ wǎbɔ eki bídí, sobó ásū, síígi m̀bɔ́n á ńlō, bod bə́ zā yén naa wabɔ eki bídí, və Ésōá woe etám, ényɔ́ yǎ məsοé, abǒg tē Ésōá woe yǎ ā yén á məsοé, ā yi wa dúgan mân yǎ étēde. Tə myákóan akúmá á sí mū, bibibiam byáyi mǎn dí, miǹwúwúb míā mí tɔ̄á fə dzǎm fág, mí ngadzíb. Bondégán bitɔ̌g bí ákúmá á yób, é hóm myə́ŋə́le ai bibibyam byá sə́ kig dzǎm dí, tɔ mim̀wúwúb təge dzǎm fág, nə́ mí dzíb. Amú é hóm ákúmá dóē á sɔ̄lɔ́: éyə ǹnə́m ó nə́ wā wé. Alámbā yā nyɔ̌l mod Dís dóe á nə alámbā yā nyɔ́l dzoe: ngə́ dís dóē á nə mvɔí, nyɔ́l dzoe yayi bɔ̌ á ngə̄ŋ. Ngə́ dís dóe lákɔn hḿ, ǹgúmā nyɔ́l wóe wáyi bɔ á kūlúd. Ngə́ ḿfyɛ ó nə́ wā á nyɔ́l, ó ńtɔa yǎ á zigili nálā, díbī bēn lə́ zaa bɔ yá ? Yə Zambá, yə mɔní, zá wāsyé ? Mod a sə́ kig dzǎm syé bə̄tí bə́bɛ̄: amú, éyɔŋ ziŋ a yi wóg ḿbɔ́g ábé, ǎ ngadiŋ ényɔ́ ḿbɔ́g, eyɔŋ ziŋ a yi kám ḿbɔ́g, ǎ ngabyandi ényɔ́ ḿbɔ́g. Myǎ sə́ kig dzǎm bɔ̌ bītúgā bí Zāmbá, mǐ tɔ̄á fə bitúgā bí mɔ̄ní. Miǹsáŋán mí enyiŋ Asú tē mākad mínā nâ: tə myádaŋ sáŋan ású ényiŋ dzáán ḿfág bídí, tɔ kig ású nyɔ́l dzāān ḿfág míḿbɔ́d. Ngǎ ényiŋ dzáán yâlod bidí, nyɔ́l dzāān e lodo m̀bɔ́d ? Yénán anɔ̌n yā yób: lə́ təge syé bīdí, təge kwé, təge nyie á mə́kág; dá Ésōá wāān yǎ yób a tɔŋ dɔ́. Ngǎ myálod dɔ́ ábuí biyɔŋ ? Zá yə̄ ábə̄ mínā ánə̄ dzǎm woŋolǒ ényiŋ dzíé mān ńtíé, ású yə̄ nâ a daŋ sáŋan? Ḿfág ḿbɔ́d, dzé myādaŋ sáŋan étē ? Támánə bəbə̌ sām bīlɔ́g yā fyɛ́ ḿból yábuguban: é nə́ tə syé, tə tiŋ. Ńdɔ̄ á mākad mínə nâ, tɔ Salomóŋ ai dúmá díé ásə, ǎ ndzí kig bɔ́d a kwí anə́ dzīā yə étē. Ngə́ bīlɔ́g yā fyɛ́, á bí nə́ nâ, bí tə́lə aná, okídí, bíwōábán á ndóan, Zambá a bɔ́dí byá ákyáí dí, a bɔ́dí mínā fɔ́g fé, á é bod ǹyə́bə́ ó nə́ ábɔ̄d bá ? Tə á fə myǎbad sáŋan naa: bǐ ńdī dzé āná ? Ngə́ kīg nâ, bǐ ḿbɔ́d dzé āná ? É mam mə́sə̄ málā bəháídɛn ḿbɔ́ básáŋan ai mɔ́. Ésīá wāān yā yób a yəm nâ myǎyáŋan ai byə́m bítē bísə. Tádígân dzə́ŋ Áyɔ̌ŋ yā Yób ai sósōó wōé, é mam mə́sə məvɔ́g mə́ zū mína bədebə á yób. Tə myǎsáŋan ai okídí, amú okídí wáyi sáŋan ai óbēn, amú anə́ ámǒs, anə́ miǹdzǔg. “Tə myǎtsīg ézā mə́dzó, bɔ̄ɔ̄ bə́ zā tsíg é māān; amú ákyāí myātsíg ézā mə́dzó éyə̄ fə̄ báyi tsíg émāān nálā; ákyāí ńlod myǎbəlan ai dɔ́ ású ébá bə̄vɔ́g, ńgɔ̄ fə báyi bəlan ai wa ású mínā bə́bēn. Á dzé wākə bəbə hə ékání é nə̄ mānyɔ̄ŋ á dís, tə tám yén ńtuan ó lɔ́ɔ́ é dís dóe ? Éyə o nə́ kǎd mānyɔ̄ŋ yá naa: ‘dzǒgē mə́ vāā wa ekání á dís’, ndə ǹtuan ó lɔ̂ wa éńdōe ? Ǎ ḿvovól mod, tádigi vaa ńtuan ó nə́ wā á dís, eyɔ̌ŋ tē wǎyi yén á téén ású yə̄ nâ ó vāā ékání é nə́ á dís mānyɔ̄ŋ. Yə bə́ ngábɔ́di yǎ ngōē mīńsángá? É dzóm é nə́ ḿfūfúb, tə myǎvə̄ dzɔ̄ mvú, tə myǎbɔ̄dɔ ngoé míńsāngá, məsis anə́ yâman myá kɔɔdɔ ai məkɔ̌l á ḿbɔdɔg, á yákə vəŋan, é ngalób mínā.Akogolan ai Zambá Ésīá Dzaígán, mǐ zu bələ; dzə́ŋán, mǐ zu yén; kudán m̀bɛ́, bə́ zū mína yái. Amú ényɔ́ ā dzai, a kad bələ; ényɔ́ ā dzə́ŋ, a kad yén; ényɔ̄ ā kud m̀bɛ́, bâkad nyé yāi. Zá yə ábə̄ mína a ngábɔ yǎ naa, mɔ́n á dzaigi nyé ḿbāŋála , a kə́ə́ nɔ̌ŋ ngɔg a və́ə́ nyē ? A dzaigi nyé kɔ̄s, a və́ə́ nyē nyɔ́? E mína yǎ myābə́b ńnə̄m, mǐ ngāmān və̄ bɔ́n báán é byə́m byányəb, ngaman ai Ésīā wāān yǎ yób, éyə a nə́ dzǎm bɔ̌ tə və́ ébá bádzai nyé mim̀bəmbə mí byə́m yá ? É dzóm wāyī nâ é bod bəvɔ́g bə́ bɔ wa, é dzɔ̄ fə waa o bɔɔ bɔ́. Éyə̄ hḿ Mvéndé yāyī nálā ai bəprofɛ́d. Məzěn mə́bɛ̄ yā enyiŋ Ndzə́ŋán ai ngul ésə̄ nâ mǐ nyíán ḿbɛ́ ó nə̄ óbə́bân. Amú ḿbɛ́ wánén, zěn é tɔá ndam, yakə ai bod á ńdzāŋ. Ńdɔ̄ bə́ nə́ ábuí, ébá bakî zěn tē. Dá, m̀bɛ́ ó nə obə́bân, zěn ábɔ̄d á yākə̄ ényiŋ, ńdɔ̄ bə́ nə abɔ̄d ébá bákî dzɔ. Élé é tə́lə́, ńdzɔ̄ é dzōgē ébumá “Mǐ kálaga bəprofɛ́d mədugán: bázu mínā á nyɔ́l anə́ míńtōmbá, á kə̄ kwí, ndə bibigan ḿbyā bí sɔ̄lɔ́ á ńnə̄m étē. Báyəm elé á bibumá. Yə bə́ ngáfád yǎ sá á bōngó, yə o ngáyén yǎ ásas á wúmū bíbūmá bádí ? Asú tē, m̀bəmbə elé a wúm mim̀bəmbə̌ bíbumá, m̀bə̂ elé nyé a wúmu hə bəbə̂ bibumá. M̀bəmbə elé á sə́ kig dzǎm wúm bə̄bə̂ bibumá, ḿból yā ḿbə̂ elé nyé a sə́ kig dzǎm wúm mim̀bəmbə̂ bibumá. Élé ésə̄ yáwúm kig, yáyi kpəəban é wōābán á ndóan. Éyə̄ hḿ myāyí bɔ́ yəm á bibumá byábán nālá. “Sə̌ kīg ébá bálɔ́ŋ mā ányu nâ ‘Ǎ Ńti, ǎ Ńti’, ḿbɔ̄ báyi kə áyɔ̌ŋ yā yób. É mod ǎ yi kə á yób a yəan bɔ ńyián Tārá yə á nə̄ á yób. Abuí dzam á ngādzó ai ma amǒs tē nâ: ‘Ǎ Ńti, ǎ Ńti, sə fɔ́ɔ́ á dzwé dōē ńdɔ bǐ kɔ́bɔgɔ a ? Ngǎ bī ngátsídan bəsátan á dzwé dóe ? Ngǎ bī kələ byǎbɔ abuí məsimbá á dzwé dóe ?” Eyɔ̌ŋ tē mǎyī bɔ́ yalǎn naa: “Kódân ma hálā: mǎyə̌m kīg mínā ǎ é bod bə́ ḿfugú bā”. Álōŋ ai məkɔ́g Ényɔ́ ā wóg bíbūg mə̄ ndəm kɔ́bɔ̄ bī, a nyié fə̄ byá, a fulan ai m̀fəfə́g mǒd yā ó ngálóŋ ndá á ńkōm á yób. Tɔ mvəŋ yanɔ́ŋ ai miǹsum mə́ndím, tɔ ńkulu tě a vuŋ táŋ yá, hə ndá é tə́lə, təge ku, amú ē ngálóŋəban á ńkóm á yób. É mod ósə a wóg ńkɔ́bɔ̄ ví, təge wa nyie á ńnə́m, a fulan ai akúd mǒd yə̄ á ngálóŋ ndá á ńsə̄ləg á yób. Ńdɔ mvəŋ e ngátádī nâ yanɔ́ŋ, miǹsum mə́ndím mí lōdán, ńkulu a vuŋú, bí sūgúzú é ndá nyī, ńdɔ e ngáku á sí, hə dzam ámalá. Á suu Yésus a ngásuu ǹkɔ́bɔ, bod bə́sə hə á míńkāmáŋ, Yésus ǎ kɔ̄bɔ̄ kig anə́ mod ósə amú nyé á kɔ́bɔgɔ ai edzóe, təge kɔ́bɔ anə́ bəsaŋ bə́kálara bə́ kɔ́bɔgɔ. Ábōg Yésus a ngásus á ńkǒl, miǹkunda mí bod myázu myátoŋ nyé, ńdɔ ǹzə́zām ó ngásúbū é hóm á ngābə́, ó lábán ai məbɔ́ŋ á sí, nyé nâ: Ǎ Ńti, ngə́ wadiŋ, fúbúgu ma.” Ńdɔ̄ Yésus a ngásám wɔ́, a nambá nyē, nyé nâ: “Owé, á bɔ̄ anə́ wādzó”! Etíe etíé tē, ńdɔ zǎm ē ngáman é mod nyɔ́ á nyɔ́l. Yésus nyé ai é mod nyɔ́ naa: “Tə ná ó kad mod é dzam dí. Kələ́ lə́də̄ bəfada nyɔ́l, ó túnī fə̄ éfáí Mósɛs a ngábénde, éyə̄ báyi yén ndəm étēre.” Yésus a nyîgi á Kafarnáum, ńdɔ ǹdzóe bəzimbi ǎ zu tóban ai nyé á zēn, ǎ ngakogolan ai nyé nâ: “Ǎ Ńti, mod bisíé á dzogó mā á ndá, a kɔn miǹkáda, a bələ́ míńtyé myálod ǹkóŋ.” Yésus nyé ai nyé naa: “Mayi nyé sɔ́ bɔ̌ mvɔ̄í”! “Ǹdzóe bəzimbi nyé nâ: “Ǎ Ńti, lâyəán kīg nâ ó zu nyían á ndá dzam: fálága ebúg dzídzīá, etúgā dzáma é bɔ mvɔí”. “Yénə́ naa, mod anə́ mā, mə bələ́ bə́tə́bə̄ bə́ ósú bádzóe ma, mə bələ́ fə̄ bə́zimbi ma madzóe, ngə́ makad m̀bɔ́g naa: “Kələ́” a kə, mə kə́ dzɔ́ ai ényɔ́ ḿbɔ́g naa: “Zǎ” a sɔ́ɔ́, ngə́ makad etúgā dzámā naa: “Bɔ̌ nā” a bɔ. Á wóg Yésus a ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ ví, ǎ ngakám fɔ́ɔ́ ábuí, ńdɔ ǎ zu dzó ai ébá bə́ ngábə́ ai nyé ésāmbá naa: “Bə́bə́lá, makad mínā nâ, mabə́ yǎ kig tóban ai mod m̀bɔ́g yǎ Ísraɛ̂l a bələ́ ákyāí ńyə́bə́ dī. Asú tə̄ mākad mínā nâ: abuí lə́ ngākə̄ sɔ́ á mə̄tīē mə́ ńló dzóbo, ai á mə̄yímbí móé, bə́ mān nɔ̌ŋ ngab ayóm ai Ábrahám, ai Ísag, ai Yákɔb, âyɔ̌ŋ yā yób. Ébá bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ élíg, bə́ kángá á ńsəŋ, á díbi, hə nyón, hə ǹladán məkəg.” Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai ǹdzóe bəzimbi nâ: “Dúgán á ndá dzoe ! Ḿból ō yə́bə, á bɔ wa anə́ wātám.” Ńdɔ mod bisíé á ngáman bɔ̌ mvɔ̄ī ábǒg tē bēn. Yésus a bɔ ǹkiɛ́ Pétrus mvɔí Ḿból Yésus a nyîgi á ndâ Pétrus, ńdɔ ǎ zu kɔ́b ńkiɛ̌ Pétrus a dzogo ai tsîd məkǐ. Ńdɔ̄ Yésus a ngábi nyé á wɔ́, tsíd məkǐ é maná, énye a kódō á sí nyɔ̄, ǎ ngabəlan ai bɔ́. Ngogé ē ngáyi vín, bə́ ngazu fɔ́ɔ́ ai abuí bǒd yā Sátan ǎ ndə́gələ, Yésus a tsídigan bəbə̂ míńsísīm hə ai ébúg yákwí nyē ânyu, a bɔ̌ fə miǹkɔ́kɔ̄n mísə mvɔí. Ḿból yə nâ, ébúg profɛ́d Isaías a ngákɔ́bɔ é tóbán: “Ńnye a ngábəgə miǹtyé myáán, a maná á kɔ̌n dáán”. Ngə́ mod a yi toŋ Yésus Ḿból Yésus a ngáyén étítíb bod é kúbugan nyé á nyɔ́l, ńdɔ a ngádzó naa bə́ daŋ ai nyé á kíníŋ á yād. Ńdɔ ǹsaŋ bəkálada m̀bɔ́g á ngásɔ́, nyé ai nyé naa: “Ǎ Ńyə́gələ, mayi wa toŋ é hóm ósə wǎkə. “ Yésus nyé ai nyé nâ: “Ngǒm é bə̄bə̄lán mim̀bǐl, an ɔ̌n yā yób á bə̄lə́ mūmbá; Mɔ̂n mod nyé ǎ bə̄lə́ kig é hóm ā bəde ǹló.“ Ńdɔ̄ fə mod m̀bɔ́g yǎ bə̄yə́gē bóé ā dzó ai nyé nâ: “Ǎ Ńti, dzǔ ma, mə́ tâm mǎn dzə̌b tārá”. Yésus nyé ai nyé naa: “ Zǎ bī kə, lígí bə̄wú bə́ dzəbə mim̀bim myábán”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngábɛ́d êfungá, bəyə́gē bóé bə́ ngakə bâbie nyé. Mod ńkulu a tə́bə́ hḿ naa a vuŋ á máŋ hā, məndím mə́ ngakúban á éfungá.Yésus nyé á kələ tə́ óyɔ̄. Ńdɔ bəyə́gē bóé bə́ ngákə̄ nyé həle, bɔ́ nâ: “Ǎ Ńti, nyǐgī bíā, byǎman wú !” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Ású dzé myāmbáda, a é bod ǹyə́bə́ ó nə́ ābɔ́d bā ? “Ńdɔ ǎ tə́bə, a dzumú ńkulu mvám, a dzumu máŋ. Bí kūú fɔ́ɔ́ á kubug. Bəyə́gē bóé bə́ lāŋán fɔ́ɔ́ mənyu mə́ yô, bɔ́ nâ: “É mod nyɔ́ a nə zǎ ákyaí modo, á ńkulu ai máŋ byáwóg nye abím a há ?” Yésus a tsídan bəsátan bə́bɛ̄ Á daŋ Yésus a ngádaŋ Yórdan, ńdɔ a ngásuan á ńnǎm bə Gerasénian. Bod bə́bɛ̄ bə́ hámá fɔ́ɔ́ á mə̄bóm mə́ sɔŋ, bə́ sɔ́ tóban ai nyé. É bod bá bə́ ngábə́ dzam abé éyə́gan, təge fɔ́ɔ́ naa mod a ngábə́ dzǎm lǒd zēn te. Ńdɔ̄ bə́ ngátádi nâ bâbám, bɔ́ ai Yésus nâ:“Watsídan bíā á zud yá, ǎ Mān Zāmbá ? Ǒ sɔ́ naa wazu bía tíbili ábōg ábǒg á ngə́lə́ təge kwí ngaa ?” Mod ǹkundǎ ngōé a ngábə́ á mə̄dîga babi hálā. Bə́bə̂ míńsísīm bā bə́ ngakogolan ai nyé bɔ́ nâ: ’’Ngə́ watsídan bíā é hóm bī nə́ hī, lómó bíā á ńkundǎ ngōé .’’ Nyé ai bɔ́ naa: “kǎn.” Ńdɔ̄ bə́ ngákwí bod á nyɔ́l, bə́ kə́ə́ nyíān á ngōé. Ǹkundǎ ngōē ó sɔ́ hḿ yógē á mə́kɔ́g á yób, á máŋ étē, á sugum: ó kə́ə́ kə á mə̄ndím á sí. Bənɔ́ni bə́ mān fɔ́ɔ́ túb, bə́ kə́ kwí á dzāl, bə́ ngalɛ̂ é mam mə́sə̄ má, ai dzǎm é bod bə́ ngábə́ bələ́ bə́bə̂ míńsísīm á nyɔ́l. Dzǎl ásə̄ á búgī fɔ́ɔ́, á kə̄ tóban ai Yésus; ǹnyie anə́ bə́ ngáyén nyē, bə́ ngakogolan ai nyé naa á kódō bɔ́ á ńnam. Ńdɔ̄ Yésus a ngábɛ́d á efungá, a daŋá máŋ, a suán á dzāl díé. Ńdɔ bod bákə sɔ́ ai m̀bómbóg hālá, ó bô óndānga. Á yén á ngáyén ńyə́bə́ wábán, nyé ai m̀bómbóg naa: “Tɔbɔ́gɔ̄ á myə̄ə̄ŋ, ǎ mɔ́n wám, miǹsə́m míē mí man yǎ vaaban.” Bəsaŋ bə́kálara bə́ ngáyī á wóg nālá, bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bányīŋ, bɔ́ nâ: “Ényɔ́ a kpə́lə Zambá !” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyəm miǹtsogán myábán nyé nâ: “Ású dzé myâtsog bəbê bə́ mam á míńnə́m myáán ? Dzé é nə̄ ébugúbu á kɔ́bɔ: Yə nâ miǹsə́m míē mí vaaban ya, yə nâ kódógō á sí ó kə ?” Ńdɔ̄ hḿ, ḿból yə̄ nâ mǐ yəm nâ Mɔ̂n Mod a bələ́ ngul yǎ vǎ míńsə́m á sî ndon, ǎ ḿbómbóg, madzó ai wa nâ: “Kódógō á sí, ó bódo ondángā wóe, ó kə̄ á ndá dzoe.” Ńdɔ a ngákódō á sí, a kə́ə́ á ndá dzīé. Á yén bod bə́ ngáyén nālá, bə́ ngambáda fɔ́ɔ́, bə́ ngalugǔ fə Zambá yə á ngávə́ bod akyaí ngǔl tē.Yésus a lóe Matéus Ḿból Yésus a ngábə́ lodo, ńdɔ a ngáyén mod dzwé nâ Matéus, a tɔá á wófís, a nɔŋɔ tóya; nyé ai nyé nâ: ‘‘Zǎ, bī kə.’’ Ńdɔ Matéus a ngákódō á sí, a nyíán ésámbá. Ńdɔ̄ hḿ lázu bɔ̌ naa, Yésus a tɔá á tə́bə́lə̄ á ndâ Matéus, abuí bənɔŋ bə́ tóya ai bəsə́m míńsə́m bɔ̂ bə́ sɔ́ɔ́ fɔ́ɔ́ tɔbɔ ai nyé á tə́bə́lə ai bəyə́gē bóé. Á yén bəfarisía bə́ ngáyén nálā, bɔ́ ai bəyə́gē bə́ Yésus nâ: ‘‘Ású dzé Ńyə́gələ wǎn ā dí ai bənɔŋ bə́ tóya ai bəsə́m fūfulu ? Ndə Yésus ǎ wógō é mam mə́sə̄ bə́ kɔ́bɔgɔ má, nyé ai bɔ́ nâ: ‘‘Sə̂ kig mim̀vɔ́mvɔ̄í ḿmyā myāyáŋan ai dɔ́bɔ́dɔ, miǹkɔ́kɔ̄n ḿmyā myáyáŋan ai nyé.’’ Kəán hḿ myābindi ébūg dzī nâ: Ǹnə́m ngɔ́l ńgɔ mǎyi, sə̌ kig mətúnuŋa. “Amú mǎndzí kig sɔ́ lóē bə̄sósōó bə́ bod, mə ngázu lóē bə̄sə́m.’’ Dzam éki bídí Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəyə́gē bə́ Yōhánɛs bə́ ngákə ábə̄ Yésus, bɔ́ ai nyé nâ: “ású dzé á nə́ naa, bíā ai bəfarisía bǐ kii bidí, bəyə́gē bóē bɔ́ təge ki ?’’ Yésus nyé ai bɔ́ naa: “éyə bəmvóé bə́ é mod a lúg bə́ nə́ dzǎm tɔbɔ á məlunga yá, ǹlúg á ngə́lə́ tɔ̄á ai bɔ́ ? Abǒg lâzu á báyi kə ai ǹlúg, eyɔ̌ŋ tē hḿ bə̄mvōé báyi tádi naa bâki bidí. Bâkǎd kig bədě ḿkpámáŋ ábágá á ńtu éyé, amú abágá lâyi líndī ńtu éyé, ó ngabulu nyabi. Ńdɔ̄ fə bâkǎd kig fudǐ míńkpámáŋ məyɔg á bītúg bí ndə́g, kə́ bitúg bí ndə́g bí bólé á, məyɔg mə́ mān soe á sí, ndə́g ébēn é wúú ńtug; bâkad fudǐ míńkpámáŋ məyɔg á míńkpámáŋ mí ndə́g, eyɔ̌ŋ tē bísə̄ bíbɛ̄ bí ńtɔ̄á mvɔ̄ī.’’Yésus a lədə ǹkɔ́kɔ̄n mīníngá, a vəlě fə ngɔn nyiá modo mvíe ǹnam Yésus a ngábə́ kɔ́bɔgɔ, ńdɔ nyiá modo mvíe m̀bɔ́g á ngásɔ́,a sugú nyē ai olugú, nyé nâ: « Ǎ Ňti, ngɔn dzam ě ndəm wú, zǎg tə́ nye bəde mɔ́, á dúgánə vəbə. » Ńdɔ̄ Yésus a ngákódō á sí ai bəyə́gē bóé, bə́ kə́ə́ ai nyé. Miníngá á ngábə́ hālá, məkǐ mə́ kwî nyé âbum, hála ǎ ndə́ŋ yə̌ nālá, mim̀bú áwôm ai míbɛ̄. Ńdɔ̄ é mīníngá nyɔ̄ á ngákilan Yésus á mvús, a nambá nyē á éwɔ́man, amú ā kɔ́bɔgɔ á ńnə́m étē naa: “ Ngə́ manamba tə́ éyē dzíé ánā, mə bɔ̌ mvɔí.” Ńdɔ̄ Yésus a ngávəŋan, a yénə́ nyē, nyé nâ: “ Ǎ ngɔn dzam, tɔbɔ́gɔ̄ á myə̄ə̄ŋ, ǹyə́bə́ wóē ó nyīī wā”. Ńdɔ̄ fə miníngá á ngálɛd etíe etíé tē. Éyɔŋ Yésus a kə́ yǎ kwí á ndá ábə̄ é nyíā modo mvíē nyɔ́, a ńtála bod bə́ lɔ́ŋɔ miǹdiŋ ai abuí bod bə́ bɔɔ engongom, nyé ai bɔ́ naa: “ Kúán á ńsəŋ; mɔ́ngɔ́ á sə́ kig m̀wúán, a nə óyɔ̄.” Bə́ ngawoe nyé. Ǹnyie anə́ bod bə́ ngáman kwí, ńdɔ a ngáyían á ndá, a bǐ mɔ́ngɔ́ á wɔ́; mɔ́ngɔ́ á kódó á sí. Ńdɔ̄ é dzam dí á ngátsaman ai ǹnam ósə. Yésus a bɔ miǹdíndím mvɔ̄í Ḿból Yésus ǎ kələ, ńdɔ miǹdíndím míbɛ̄ mí ngázū myâtoŋ nyé, bə́ yédegan nâ: “Ǎ mān Dávid, kudú bíā ngɔ́l !” Á nyî a ngányî á ndá, ńdɔ miǹdíndím mí ngásúbū é vóm á ngābə́, Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Yə myǎtsog ná mə nə dzǎm bɔ é dzam myǎsílī dílī ?” Bɔ́ nâ: “Owé, byǎyə́bə̄ nâ o nə dɔ́ dzǎm bɔ”. Ńdɔ a ngánamba bɔ́ mís, nyé nâ “Á bɔ̄ɔ̄ hḿ mína anə́ ńyə̄bə́ wáán ó nə́”. Ńdɔ mís mə́ ngáyâban bɔ́, bə́ ngayén. Ńdɔ̄ Yésus a ngábéndé bɔ́ ai ngul ésə̄ nâ: “Tə myǎkə myǎbə̄gələ é dzam dílī !” Bə́ ngáyi kwí, bə́ ngakə báyēdan dzwé díé ai ǹnam ósə”.Yésus a bɔ m̀vúmvúg yā ó ngábə́ bələ́ ḿbə̂ ǹsísīm mvɔ̄í Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai Yésus mod a tɔá mvúg, a bələ́ ḿbə̂ ǹsísīm. Ábwé Yésus a ngábwé ḿbə̂ ǹsísīm, m̀vúmvúg ó ngakɔ́bɔ, bod bə́sə bə́ ngakám, bɔ́ nâ: “ Byǎbə́ yǎ kig yén ákyāí dzam dí á ńnam Ísraɛ̂l.” Bəfarisía bɔ́ nâ: “Kə́ a tsídan bəbê míńsísīm ai ngul ǹdzóe wabán a.”Yésus ai ńkundǎ yā ó nə́ təge ai ǹnɔ́ni35 Yésus ǎ ngakə hḿ a wulu á bə̄tísɔn bə́sə ai á māl mǎl, a kələ a yə́gələ bod ábə sinagógē bábán, a kə a kad M̀bəmbə Fwé yə Âyɔ̌ŋ Zāmbá, a lɛdəgə akɔ̌n ásə ai mińtyé mísə. Ḿból á ngáyén ábuí bod dí, ngɔ́l é suzú fɔ̄ nyē á nyɔ́l, amú bə́ ngábə́ bələ́ étībílí, bákə bákulubu, anə́ míńtómbá mí nə́ təge ai ńnɔ́ni. Ńdɔ ǎ zu dzó ai bəyə́bə̄ nâ: “Bidí bí nə abuí áfūb, bod bə́ ésíé ábɔ̄d. Kogólan hḿ ai é mod a nə́ ai afúb, nə̄ á lom bod bísíé áfūb díé”. Ńdɔ̄ Yésus a ngálóe bəyə́gē bóé áwôm ai bə́bɛ̄, a və́ə́ bɔ́ ngul yǎ tsídǎn bə́bê míńsísīm ai á lɛdə̌ ákɔ̌n ásə ai miǹtyé mísə. Apóstɛl awôm ai bə́bɛ̄ bə́tē bə́ ngábə́ mwé nâ: ényɔ́ osú, Símun yǎ bə́ lóege nâ Pétrus bân mǎnyāŋ, Andréas, Yákɔb, ndómán Zebedé, bân mǎnyāŋ Yohánɛs, Fílip bân Bartelemí,Tómas bân Matéus, yə á ngábə́ ńnɔŋ tóya, Yákɔb ndómán Aləfé bân Tadé, Simon yǎ mə̄bádán mə́ ngábə́ nâ «M̀vəmvám» bân Yúdas yə á ngákuan ai Ǹtí. Éyɔŋ Yésus ǎ lómō bɔ́ hā, ńdɔ a ngákili bɔ́ nyé nâ: «Tə myǎkə ábə̄ háídɛn bə́ nə́, tɔ̌ kig ábə Samaritán. Mǐ kələ ḿfág míńtómbá yā ndá Ísraɛ̂l mí ngádzáŋ mí nə́. “Á myākə̄ á zēn, kaŋán myǎyédan nâ: Ayɔ̌ŋ Zāmbá á ńtɔa yǎ babi. Mǐ bɔɔ miǹkókɔ́n mvɔ̄ī, mǐ hələge mim̀bim, mǐ fúbugu miǹzə́zām, mǐ tsídigan bəsátan. É ngul nyí ē ngávə̂ban mínā á zəzə, myâ mǐ vāā fə̄ á zəzə. Tɔ mvɔ́d, tɔ mɔní, tɔ miǹsaŋ mí mɔ̄ní, tə myǎkə ai dzóm á ḿfə̄g. Tə myǎnɔŋ tɔ m̀fə́g dulu, tɔ biyé bíbɛ̄, tɔ bəsílífas, tɔ ǹtúm á mɔ́, amú ḿbɔ bisíé a yəan ai etɔŋa. Édzə́dzalá ásə ngə́ dzāl zǐŋ kīg dílī mǐ nyî, dzə́ŋán é nyīá modo ǎ yəan bəlan ai mínā, tɔbɔ́gān hálā a kələ kwí ānə́ myāzu kódō étēre. Á myānyían á ndá, támán ndá tē mvɔí. Ngə́ ndá tě yayəan ai dzɔ̌, mvɔí te e lígí étē, təge ai nálā, e dúgán ábə̄ mínā. Ngə́ bə́ tə̄b bəlan ai mínā, ngə́ á tə̌b kig mvógolo é dzóm myādzó, kódán á ndá tē ngə́ á tísɔn te, kudán ḿbúlúg ó nə́ mínā á məkǒl. Makad mínā bə́bə́lá naa, âmǒs ńkad, ǹnǎm Sodóma ai éví Gomóra myâyi yén óngōngo a lodo anə́ dzāl tē”.Miǹdzǔg yā ésīé Ápóstɛl “Ma hḿ mālóm mínā nyɔ́, anə́ bálóm mīńtómbá ázāŋ bibibigan. Mǐ tɔbɔgɔ ǹtsə́ anə́ nyóé, evúvoe anə́ ábə̌ŋ. Mǐ kálaga ai bod: báyi kə́ ai mínā á mə̄ndá mə́dzó, bə́ yídī mínā ai miǹkás ábə sinagóge bábá; Báyi kə ai mínā á bə̄tsíg míńtól ai miǹkúkúmá ású dám, nə́ mǐ məm ma á mís mábán ai á mís bə́háídɛn. Ábōg báyi kə́ bákə ai mínā nálā, tə myǎdzə́ŋ ḿból myāyi kɔ́bɔ ngə́ é dzóm myāyi yalan: amú báyi mína və́ étíe etíé tē é dzóm myāyi kɔ́bɔ. Amú sə̌ kīg mínā bə́bēn myāyi kɔ́bɔ, Ǹsísīm Ésīá wāān ńgɔ̄ wáyi kɔ́bɔ̄ ányu dáán. Mǎnyāŋ a yi kalǎn mānyāŋ á yād, ésīá á kalán mɔ́n; bɔ́n báyi lúman ai bəbonde, bə́ ngawé bɔ́. Bod bə́sə̄ báyi mína síŋ ású dzwé dám; ényɔ̄ ā yi lúman a kələ kwí á məmaná, nye ǎ yi kodeban. Ngə́ bə́ tsídán mínā é tísɔn nyí, túbán mǐ kə̄ ényí fɔ́g. Bə́bə́lá makad mínā nâ, myǎyǐ kig manǎ bə̄tísɔn bə́sə̄ yā Ísraɛ̂l, Mɔ̂n mod a ngə́lə təge sɔ́. É mod a yə́ge, ǎ lǒd kig ǹyə́gələ woé, tɔ mod bisíé ǎ lǒd kig Ǹtí wōé. Ngə́ é mod a yə́ge bân ǹyə́gələ woé bə́ ńtɔa yǎ ńkōŋ, ngə́ mod bisíé bân ésīá ǹtí bə́ ńtɔa yǎ ńkōŋ, abím tē láyəan ai bɔ́. Bə́ ngámān lóē mod dzǎl Beləzebúb, bə́ lóé é bod básyé nyē á ndá nālá fóg fé?Tə myǎmbāda Tə hḿ myāmbáda. Tɔ dzóm ziŋ dzíá yə̄ é nə́ âsoé, yâyǐ kig kángā é sɔ̄lɔ́. É dzam ásə mǎkad mínā á ndímba, kúlígān dɔ́ á ngə́ə́ŋ, édzí mī wóg á mə̄nyīŋ, yédə́gán dzɔ́ á yób étē. Tə myǎmbáda ébá báwé mínā á nyɔ́l, təge mínā dzǎm wé á ńsísīm; ényɔ́ á nə̄ naa, a woa ǹsísīm ai nyɔ́l á totolan, nye hḿ mī mbádaga. Ngǎ ásə̄sándá ábɛ̄ lákuan dɔ́lā dá ? Yəmán hḿ naa tɔ́ m̀bɔ́g ó sə́ kig dzǎm wú Ésīá wāān təge yəm. Fyám ésǐl dzáán ébēn yā ńlō, ésə̄ é nə ǹláŋán. Tə myǎmbáda: myǎlod ásə́sándá ásə̄ á ngákə. Ényɔ́ sə ǎ məm á mís mə́ bod nâ a yəm ma, maa mayǐ fə məm á mís mə́ Tārá yǎ yób nâ mayəm nyé. Ényɔ́ ā yə́gan ma á mís mə́ bod, maa mayi nyé yə́gan á mís mə́ Tārá yǎ yób”. Sə̌ kig mvɔí, bitá Tə myǎvəg nâ, mə ngázu ai mvɔí á sí-ndon; mǎndzí kig sɔ́ ai mvɔí, mə ngázu ai fa bitá. Amú mə̄ ngázu kân mod ai ésīá wōé, mǎn mīníngá bân nyiá, m̀bɔ́m bân ǹkiɛ́; bitá byáyi sɔ́ mod á ndá étē. Ényɔ́ ā diŋ ésīá ngə́ nyīá a lodo anə́ ā diŋ ma, ǎ yəǎn kig ai ma; ényɔ́ ā diŋ ndómán dzīé ngə́ ngɔn dzié a lodo anə́ ā diŋ ma, ǎ yəǎn kig ai ma; ńdɔ̄ fə, ényɔ́ ā nguan kig kolós dzīé, ǎ ngazu a toŋ ma, ǎ yəǎn kig ai ma. É mod a nə́ tə ki ai sí, a yi dzâ ényiŋ dzíé ! É mod ǎ ki ai sí ású dám, a yi nyǐ enyiŋ dzíé . É mod ǎ sɔan ai mínā, mǎ ā sɔan ai nyé; ényɔ́ a sɔan ai ma a sɔan ai Ényɔ́ á ngálóm mā. Ényɔ́ ā sɔan ai profɛ́d étīé profɛ́d a yi bi mân mə́ profɛ́d, ényɔ́ ā sɔan ai sósōó mod étīé sósōó mod, a yi bi mân mə́ sósōó mod. Ényɔ́ yə á ngānyúú ḿbɔ́g yǎ é bān ábobód bə́ nə́ émbām bá zəzə elɛ́ mə̄ndím hə ású yə nâ a nə ǹyə́ge wam, bə́bə́lá makad mínā nâ, ényɔ́lɔ tě, ǎ ngásūb kig mân móé. Á man Yésus a ngáman və́ bə̄yə́gē mə́ləbə́gā mā, ńdɔ a ngákódō hálā ǎ ngakə a yə́gələ a kə a kad M̀bəmbə Fwé á māl mǎl. Hála Yohánɛs a tɔá á mim̀bog, a ngáyi wóg mim̀bɔán mí Krīstus, ńdɔ a ngálóm nyé bəyə́gē bóé bə́bɛ̄ nə́ bə́ kə̄ nyé sílī naa: «Yə wa fɔ́ɔ́ ó nə̄ ényɔ́ ā yi sɔ́, yə bǐ yanga mod m̀fə́ ?» Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé ai bɔ́ nâ: «Kaŋán hḿ, mǐ dúgân kə́ kǎd Yōhánɛs fwé yā é mam mǐ hə́ wóg ai émā mǐ hə́ yén: miǹdíndím mí yə́nə, mim̀bómbóg mí wulugu, miǹzə́zām mí kudugu, miǹdóndɔ́g mí wógo, bəwú bə́ dúgan kódō á sí, mim̀búbúá mí wógo M̀bəmbə Fwé, ńdɔ̄ hḿ mvɔ̌m ai é mod ǎ yǐ kig ku ḿbəg á nyɔ́l dzam ». Βod bə́tē bə́ ngə́lə́ kələ nálā, ńdɔ̄ Yésus ǎ tádī nə́ a síli bod mǎm yə̄ ábə Yohánɛs, nyé nâ: «Éyɔŋ mǐ ḿbə̄ kwî á ńkōd ńnam vá, mǐ ḿbə̄ kələ yén dzé? Yə ékíé esoŋ yǎ fəbəlan ai evúndu ? Mǐ ḿbə̄ kwî á fɔ̄ɔ̄ nâ myǎkə yén dzé ? Yə é mod a bəgə́ bīwɔ̄mǎn yā bí nə́ ébubud? É bod bə́ bə̄gə́ bīwɔ̄man bí tɔ̄á ébubud, éyə̄ hḿ bə́ nə̄ á mə̄ndá míńkúkúmá. Ńdɔ mǐ ḿbə̄ kwî nâ myǎkə yén dzé ? Profɛ́d á ? Owé, makad mínā, profɛ́d, a lodo profɛ́d. Amú ású díé ńdɔ̄ á nə́ ńtilán naa: «Malóm wā Éngəlɛs wam yǎ ā yi wa wulu ósū, a kə a kom wa zěn.» Βə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́: é bɔ́n bə́sə̄ bə́ ngákwí bīníngá âbum, tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā bə́ kig byáli, a lodo Yohánɛs Ǹdu bod; tɔ á tə́ nālá, ényɔ́ á nə́ mod ǹtɔ́g á édzōē yā yób á lod nyé á ńkōŋ. A tádigi ábǒg Yōhánɛs Ǹdu bod a zaa kwí ábōg bī tə́lə́ dī, ayɔ̌ŋ yā yób á nə ayé, ngə́ ó sə̄ fə̄ nâ “o nə ná, ó nə” , təge kə kwí. Amú bəprofɛ́d bə́sə ai Mvéndé bâzu súg ábə Yohánɛs. Ngə́ myātóan wóg, mə tamə dzó naa énye a nə́ ḿkpāmaŋ Élías, yā wayəan dúgán sɔ̄. Ényɔ́ yǎ bələ́ mə̄lɔ́ yə̄ áwɔ̄g, á wógó ! 16Mə nə vəg ḿmīé bod ví ai dzé ? Bə́ nə anə́ bɔ́ngɔ́ yā bávoe á ńsəŋ á ngada, bə́ tɔ̄á á sí, bə́ lóege ébá bə̄vɔ̄g bɔ́ nâ: 17Bǐ lɔ́ŋ mína miǹdiŋ, təge ai é mod a dzə́m, ákə̄ yiǎ bīǎ məlunga təgə ai é mod a yón, a kələ a bíman á sí” 18Amú Yōhánɛs a ngásɔ́ təge dí, təge nyú, bɔ́ nâ: “Yə mod a bɔ bɔ étē, mod a sɔ́ vé ?” 19Mɔ̂n Mod a kə́ sɔ̄ a dzâ, a nyâ, bɔ́ nâ: “Zǎ modo a dí ná ! Zǎ mod a nyú ná !” a diŋ tɔbɔ ai bənɔŋ bə́ tóya ai bəsə́m ! “Ńdɔ ǹtól sósōó ó ngátsigiban ásu Fəgə ai mim̀bɔán míé” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngátádī nâ a dzoo é māl yā ngábɔ ábuí məsimbá, amú mə́ ngábə́ təge vəŋan, nyé nâ: “Amalá ai wa, ǎ Korazîn ! Amalá ai wa, ǎ Betsaída ! Amú ngə́ mə́sīmbá mə́ ngábɔban ábə wa má, mə́ kə bɔban á Tîr, ngə́ á Sidón, ngə́ māl mə́tē mə́ ngáman vəŋan, bə́ bɔ́dɔ́ miǹkud, bə́ kúbugan asǔb. Ńdɔ̄ á mākad mínā nâ, âmǒs Ńkad, Tîr bân Sidón báyǐ kig bǐ éndə̄gə́lə́ ā kwî anə́ mínā. Ḿfag wóe, wa Kafarnáum, tɔ o ngánáŋ ánə́ ótūngí, wayi dzɔdəban a kələ kwí á totolan, amú ngə́ mə́sīmbá mə́ ngábɔban ábə wa, mə́ bɔ̄bán á Sodóma, ngə́ dzāl tē á ngə́lə aná. Ńdɔ̄ á mākad mínā nâ, âmǒs Ńkad, Sodóma ǎ yǐ kig bi éndə̄gə́lə́ a kwî anə́ wā .Ésīá bân Mɔ́n Abǒg tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: «Ǎ Tārá, ǎ Ńtī yób ai sí, maməm wa: é mam mə́sə̄ má, o ngásɔli mɔ́ mim̀fəfə́g ai bəyəm bə́ mam, ńdɔ o ngákúlī mɔ́ bân bɔ́ngɔ́. Owé, ǎ Tārá, éyə fɔ́ɔ́ lə́ ngányəb nálā á mís móe. Tará á ngāvə́ mā dzóm ésə̄ á mɔ́, ńdɔ mod ǎ yə̌m kig Mɔ́n, səsalá hə Tará; mod ǎ yə̌m kig Tará, səsalá hə Mɔ́n ā kúlī nyé nâ á yəm nyé. Zǎn ábə ma, é mínā bə́sə mǐ bə̄lə́ miǹdzǔg, á mī bə̄gə́ ádǐd, mámēn mayi mínā wóne. Bódógán efangá dzám, mǐ faŋ á kíŋ, mǐ yə́gē áfə̄ dɔ́ ábə ma nâ mə nə evúvoe ńnə́m, ai edzɔdi nyɔ́l, eyɔ̌ŋ tē myǎyi bi áwɔí. Amú efangá dzámā é nə ebubud. Ńdɔ̄ fə m̀bəgə wámā ó nə evəvɛs. Abǒg tē Yésus a ngábə́ lodo á mə̄fúb, âmǒs sábad; zie ě ngabɔ fɔ́ɔ́ bə̄yə́gē bóé âbum, bə́ ngakə báwɔ́ndi fɛ̌s óvə́ga, bə́ dzâg. 2Bəfarisía bə́ ngáyi yén é dzam dí, bɔ́ ai nyé nâ: “Támə̄ yén anə́ bə̄yə́gē bóē bábɔ̄ é dzam á nə́ éki âmǒs sábád. » 3Yésus nyé ai bɔ́ naa: « Ngǎ mī ngálaŋ é dzam Dávid a ngábɔ, éyɔŋ a ngábə́ wógo zie, nyémēn ai é bod a ngábə́ ai bɔ́. 4Ḿból á ngányî á ndá Zambá ai ḿból bân bod bóé bə́ ngáman dí bēḿbāŋála mə́túnuŋa, bə̌ḿbāŋálǎ yə̄ á ngábə́ bələ́ kig ngul nâ á di, tɔ nyémēn tɔ bod bóé, bəfada etám ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bɔ dzǎm dī. 5Ńdɔ̄ kig, ngǎ mī ngáláŋ á kálara məmvéndé nâ, bə́fada básyé á Tə́mpɛl bádaŋ mvéndé sábad təge sə́m ? 6Ńdɔ̄ á mākad mínā nâ mod a nə há, ényɔ́ ā lod Tə́mpɛl. 7Ngə́ mī tóan wóg ébúg dzī nâ: “Ǹnə́m ngɔ́l ńgɔ mǎyi, sə̌ kig mətúnuŋa,” ngə́ myā ndzí kig və́ é bod bá ndzí kig sə́m məku. 8Amú Mɔ̂n Mod a dzóe tɔ mvéndé sábad”.É mod a ngabə́ ńkād wɔ́ Á kódō yə̄ válā, ńdɔ a ngáyî á ndâ dɔ́tɛn dzabán. Mod a ngabə́ hālá, a tɔá ńkād wɔ́; ńdɔ̄ bə́ ngásílī nyé naa: “Yə bə́ nə dzǎm bɔ̌ mod mvɔí âmǒs sábad ?” Bə́ dzə́ŋə̄ há naa bâbi nyé á Mvéndé. Nyé ai bɔ́ nâ: “Zá yə ábə̄ mína a nə́ dzǎm bɔ̌ naa, a bələ́ ńgāl ńtómbá, ǹtómbá tē ó kūū ébē âmǒs sábad, a bɔ̌ təge wá vaa ? Ńdɔ yə mod a vəgan ai ǹtómbá ? Mod a bələ́ hḿ ngul yə ábɔ ḿbəŋ âmǒs sábad” Ǹdɔ ǎ zu dzɔ́ ai mod nâ: “Sámá wɔ́”. Ńdɔ a ngásám wɔ́, ó māná lɛd, ó ńtɔ̄á mvɔ̄ī anə́ éví ḿbɔ̄g. Ńdɔ̄ bə́ ngábu esɔ̌g naa báwē nyē. Á yəm Yésus a ngáyəm nálā, ńdɔ a ngákódō hôm tě. Abuí bod á ngakə lâtoŋ nyé, a maná bɔ́ bɔ̌ mvɔí, ǎ ngakad bɔ́ naa, tə bákúlan nyé, ḿból yə̄ nâ bíbúg bí profɛ́d Isaías bí bí tóbân, nâ: Étúgā dzám mə́ ngátɔ́b á dzī, m̀bɔ́s édǐŋ wám nyú, á ńnə́m wám wáwóg ḿbəŋ. Mayi nyé fudǐ Ńsísím wámā á nyɔ́l, ǎ ngakad bod mam mə́ sósōó. Ǎ yǐ kig dɔan, tɔ á kɔ́bɔ̄ éyōyób, bâyǐ kig nyé wódan kíŋ á bītógán. Ǎ yǐ kig kəlán ńkə́ngé bə́ búg yǎ, ǎ yǐ kig dím ésiga ndóan é ngə́lə́ kwî otsída, sə nâ a və sósōó mod məkyəbə. Ńnye məyɔŋ máyi fidi.Yésus bân ǹdzóe bəsátan 22Ńdɔ̄ bə́ ngákə sɔ́ ai nyé mod hálā a bələ́ ḿbə̂ ǹsísīm, a tɔá ndím ai mvúg; ńdɔ ǎ bɔ̄ nyé mvɔ̄ī, ǹdíndím ó ngakɔ́bɔ, ó ngayén fə. Á yén bod bə́ ngáyén nālá, bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ ábuí, bɔ́ nâ: “Ngǎ sə mɔ̂n Dávid nyɔ́ ?” Bəfarisía bə́ ngáyi wóg nālá, bɔ́ nâ: “Ényɔ́ a tsidán bəsátán hənai ngul Bɛləzebúl, ǹdzóe bəsátan”. Á yəm a ngáyəm miǹtsogán myábán, nyé ai bɔ́ nâ: “Áyɔŋ ásə̄ á nə́ ngām ngǎm, láwē ábēn; ngə́ dzāl, ngə́ bod, bí tɔ̄bɔ́ ngām ngǎm, éyə̄ bí nə́ dzǎm bɔ̌ tə ku yá ? Ngə́ sátan a tsídan é sátan m̀bɔ́g, o yəm ná a lúman ai nyémēn: éyē hḿ édzōē dzíé é nə́ dzǎm yə̄m məkɔ̌l á sí yá? Ngə́ matsídan bəsátan ai ngul Bɛləzebúl, bɔ́n báán bə́ bātsídan bɔ́ ai ngul zá? Bə́bēn ḿbɔ̄ bə́ ngākpə̌ mínā édílī. Ngə́ matsídan hḿ bə̄sátan ai Ǹsísīm Zambá, ayɔ̌ŋ Zāmbá á sɔ́ yǎ hḿ ábə̄ mínā. Ńdɔ̄ kig éyə mod a nə́ dzǎm sɔ́ sa ńgungúl mod byə̌m á ndá yá, a bəbəgə ai mís təge nyé tám bi, a mǎn fǎŋ ngadag ? Eyɔ̌ŋ tē hḿ ā kaí nâ a sa nyé ndá. Ényɔ́ ósə a sə́ kig ai ma ngǎm, a lúman ai ma, ényɔ̄ ā kóân kig ai mǎ, a tsam. Asú tē hḿ mākad mínā nâ bâyi dzǔ bod ǹsə́m ósə, tɔ́ ekpə́lə Zambá ébēn, səsalá hə ekpə́lə́ Ḿfūfúb Ńsísīm ńdzɔ̄ yángādzǔbán kig. Ngə́ mod a kɔ́bɔ̄ ḿbə̂ ebúg é nambaga Mɔ̂n Mod, a yi dzuuban; ngə́ ā kɔ́bɔ̄ ai M̀fúfúb Ǹsísīm m̀bə̂ ebúg, ǹsə́m tē wâyǐ kīg nyé dzuuban, tɔ́ ényiŋ dzí, tɔ édzí yə̄ á yād.O kálaga anyu dóe Ngə́ élē é nə m̀bəŋ, bibumá yā étēde byâ byâyǐ fə nyəb, ngə́ élē é kɔn, bibumá yā étē byâ byâyǐ fə kɔn: bâyəm elé á bibumá. Ǎ é “mvɔŋ məkpə̌” nyī ! Éyə mǐ nə́ kɔ́bɔ̄ é dzam á nə́ ḿbəŋ yá, miǹnə́m mí bə̄bə̄ mína anə́ myábə̄b nā ? Amú é dzóm anyu lákɔ́bɔ, yátīē á ńnə̄m mod. M̀bəmbə mod a kúli mim̀bəmbə mí mam á ḿbəmbə ǹnə́m wōē, ḿból fə m̀bə̂ mod nyé a kúlī fə hə bəbə̂ bə́ mam á ḿbə̂ ǹnə́m wōē. Ńdɔ̄ hḿ mākad mínā nâ: Âmǒs ńkad bod bâyi tíē ndɔ́ŋ yǎ bíbūg bísə bə́ ngákɔ́bɔ ekɔ́kɔbɔ. Wayi kyəbə ai ǹkɔ́bɔ̄ wóe, ai ǹkɔ́bɔ̄ wóē ngɔ̄ fə wǎyi bələ̌ məku.Ndəm Yónas Ńdɔ̄ hḿ bəsaŋ bə́kálara bə́ ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ bɔ́ naa: ‘‘Ǎ ńyə́gələ, byǎyi nâ ngə́ walə́də̄ bía ndəm ziŋ.’’ Nyé ai bɔ́ nâ: “É mvɔŋ bod e nə́ ábē ai mvol nyi yasíli ma ndəm ngǎ ? Lâyǐ kīg bɔ̌ ndəm fə́, hə ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ ényí profɛ́d Yónas. Ḿból Yónas a ngábómbō âbum ékókɔɛ́, məmǒs mə́lɛ́ ai məlú mə́lɛ́, éyə̄ fə̄ Mɔ̂n mod nyé ǎ yi bómbō á sí étē nálā, məmǒs mə́lɛ́, məlú mə́lɛ́. Âmǒs ńkad, bǒd yā Niníve bə́ ngākɔ̄dɔ́ á sí, bə́ ngabɔɔlɔ ḿmīē bod ví, bə́ kpə̌ wā, amú bə́ ngávəŋan ai ekad mǎm Yónas. Ńdɔ̄ hḿ mod a tə́lə́ há lodo Yónas. Âmǒs ńkad, ǹkúkúmá mīníngá yā ńnǎm Sabá wâyi kódō á sí, nə́ wâkad ai é mvɔŋ bod nyí, a kpə̌ dzɔ̄; amú á ngātíe á miǹnam oyǎb, nə́ a zu wóg bībúg bí fəg bí Salomóŋ; ńdɔ̄ á, ényɔ́ á nə́ ha étɔ̄á dzī, a lod Salomóŋ.” Bitá bí ḿbə̂ ǹsísīm M̀bə̂ ǹsísīm á nə nâ, ngə́ ā kódó mod á nyɔ́l, a kə́ə́ a dzə́n é vóm ā wai á ńkōd ńnam, təge ai awɔí. Eyɔ̌ŋ tē hḿ ā zu dzó ai nyémēn naa: “Ńdúgán ḿfág byāsɔ́”. A sɔ́ɔ́ kwí á ndá təge ai mod, hə mvóán m̀vóán, byə́m bísə̄ bí tɔ̄á ńtāān ḿbəŋ m̀bəŋ. A dúgán hḿ ai mvús, a kə́ə́ nɔ̌ŋ bə̄bə̂ míńsísīm bə̄fə́ zamgbál, bə́ bə́bə dzam bə́ lodo nyé, bə nyíí hḿ, bə́ kōmó étɔá. Ḿbə̂ etíé yā é mod nyɔ́ ā zu tə́bə, ǎ ngabían bə́b a lodo édzí ósú. Éyə̄ hḿ láyi yéǎn nālá ai ḿbə̂ mvɔŋ bod nyɔ́. M̀faŋ ndâ bod Yésus Yésus a ngábə́ kɔ́bɔgɔ ai abuí bod, nyiá ai bəbə́nyāŋ bə́ ngásɔ́ bə́ ńtə́lə̄ á ńsəŋ, bə́ yii há nā ngə́ bákɔ̄bɔ ai nyé. Ńdɔ̄ mod ǎ zu nyé kǎd hālá naa: ‘‘Nyoá bân bəbə́nyɔ̄ŋ bə́ tə́lə̄ á ńsəŋ álí, bâyi nâ ngə́ báyēn wā. Ńdɔ a ngáyalan é mod nyɔ́, nyé nâ: “Zá nye a nə́ nāná, bəzá bə́ nə́ bə̄bə́dzāŋ” ? Ńdɔ a ngásám wɔ́ ḿfág bə̄yə́gē bóé bə́ ngábə́, nyé nâ: “Naná á nyɔ̄, bəbə́dzāŋ á bā !” Amú ényɔ́ ósə ǎ bɔ ǹyián é Tārá wam yə á nə̄ á yób, ńnyē hḿ á nə́ ma mǎnyāŋ, kál ai nyiá .” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákwí á ńsə́ŋ, a kə́ə́ tɔbɔ á ńtsāg máŋ. Abuí bod á mān fɔ́ɔ́ sɔ́ dzyé á túd, é hóm á ngābə. Ńdɔ a ngákódō á éfufɔ̌ŋ bod étē hā, a bɛ́də́ éfungá, a tɔbɔ́ á sí, bod bɔ̂ bə́ lígí bə́ tə́lə̄ á ńtsāg máŋ. Ńdɔ̄ hḿ á ngátádi nə́ a kad bɔ́ ábuí mam á miǹkaná, nyé nâ: ‘‘Ńdɔ̄ á fɔ́ɔ́ ḿmyas a ngátíē nə́ a kə myǎs. Ábōg ā myas há, ńdɔ fɛ̌s fɔ́g é ngáku nyé á zēn á yōb, ńdɔ anɔ̌n á ngázu mǎn dí. Ényí fɔ́g é kūú á sí məkɔ́g, é vóm é ngábə́ bələ́ kig abuí sí; ńdɔ̄ é ngánáŋ étíe etíé, ḿból sí é ngábə́ kig m̀faŋ édɔ́g. Hián ó ngáyi tóle, ńdɔ̄ é ngáman díg, amú təge ai miǹkǎŋ, ńdɔ̄ é ngáman kód. É fɛ̄s fɔ́g é kǔ á biyoá; biyoá bí náŋá ńdɔ̄ bí ngáman dzɔ́ wé. Ényí fɔ́g é kǔ á ḿbəmbə sí, ńdɔ é ngáwúm bibumá, é nyíli ǹtɛd, ényí fɔ́g mə̄wóm saman, ényíli məwóm lɛ́. Ényɔ́ á nə̄ ai məlɔ́ yə̄ á wōg, á wógó. 10Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄yə́gē bə́ ngasúbū nyé babi bɔ́ ai nyē nâ: “Ású dzé wākɔ́bɔ ai bɔ́, o kuu miǹkaná ?’’ 11Ńdɔ a ngáyalan, nyé ai bɔ́ nâ: “mínā ḿbɔ̄ bə́ ngávə́ na mǐ yəm ndímbā mǎm yā Áyɔ̌ŋ yā yób, é bálí, bá ndzí kīg bɔ́ və́. 12Amú ényɔ́ ā ḿbələ yǎ, bâyi nyé dúgān və́, ǎ ńtə̄mə́ , dá, ényɔ́ ā bə̄lə́ kig, bâyi nyé dali tɔ ngǔl bēn yə á bi. Asú tē hḿ mākɔ́bɔ ai bɔ́, mə kuu miǹkaná, amú bə́ nə nâ, bə́ bəbəgə, təge yén, bə́ vógolo, təge wóg, tɔ ásōŋ dzam. Ébúg profɛ́d Isaías dzí é ngatóban hḿ ai bɔ́ naa: myǎyi vógolo ai məlɔ́ máán təge wóg, myǎyi bəbə ai mís máán təge yén, amú ǹnə́m é mvɔŋ bod nyí ó man yǎ yɛ́s, məlɔ́ mə́ man yǎ bɔ dibi, mís mə́ māná búdubu, təgě fə yén ḿból yə̄ nâ bə́ zā yén ai mís mábán, bə́ zā wóg ai məlɔ́ mábán, ǹnə́m ó kə́ŋə́bān bɔ́ ábum bə́ və̄ŋán, mə́ man bɔ́ lɛdə ! Mís máán mə́ mə́ nə mvɔ̌m, amú máyén, məlɔ́ máán fə, amú máwóg ! Amú makad mínā bə́bə́lá naa, abuí bəprofɛ́d ai bəsósōó bə́ bod bə́ ngáyī dú naa bə́ yén é mam myǎyén mā, ńdɔ̄ bá ndzí kīg mɔ́ yēn; nə́ bə́ wog é mam myǎwóg mā, ńdɔ̄ bá ndzí kīg mɔ́ wōg !’’Məsulí mə́ ńkaná Vógólan ḿból ńkaná ḿmyas mvɔŋ wátían. É mod ósə a wóg Ébūg yā Áyɔ̌ŋ Zāmbá, təge dzɔ́ sōŋ, m̀bə̂ ǹsísīm a zu nyé dzɔ mǎn vaa á ńnə́m; mod tě nyē hḿ á nə̄ é fɛ̄s bə́ ngámyas á zēn ā yōb. Ényɔ́ ā fulan ai é fɛ̄s bə́ ngámyas á sí məkɔ́g, nye a nə́ ényɔ́ ā wóg Ébūg, a nɔŋɔ́ fə̄ dzɔ́ ai miǹtag, dá, Ebúg yálām kig nyé miǹkǎŋ á ńnə́m, a nə mod evɔdɔ: ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ mīńtyé ngə́ éndə̄gə́lə́ ású Ébúg áyɔ̌ŋ yā yó byádzimbi nyé, a kǔ. Ényɔ́ ā fulan ai é fɛ̄s bə́ ngámyas á biyɔ̌ étē, nye a nə́ ényɔ́ á nə̄ naa ǹnyie anə́ ā man wóg Ébūg, miǹdzǔg yā sí ndon ai biwɔnɔŋɔ bí ákúma, bí mān ku Ébūg á yób, é kángā təge wúm. Ényɔ́ ā fulan ai é fɛ̄s bə́ ngámyas á ḿbəmbə sí, nye a nə́ ényɔ́ ā wóg Ébūg, a fudí dzɔ̄ á ńnə̄m; ǎ ngawúm hḿ ábuí bibumá, é fɛ̄s nyi ǹtɛd, ényílí məwóm mə́saman, ényí fɔ́g məwóm mə́lɛ́. Ńdɔ̄ Yésus a ngáku Yúdɛn ǹkaná ḿfə́, nyé nâ: ‘‘Ayɔ̌ŋ yā yób láfulan ai mod yə á ngáman myǎs ḿbəmbə mvɔŋ bidí áfūb díe; ábōg yə̄ nâ bod bə́ man yǎ bómbo, ńdɔ ǹzízíŋ wóé ó ngákódō á sí, ó kə́ə́ mǎn myǎs élɔ̄g dzóngó á ḿbəmbə mvɔŋ étē, ńnye ǎ kə̄ nyɔ́. Ǹnyie anə́ ḿbəmbə mvɔŋ a ngátádī nə́ a náŋ, a bəgə̌ fə bivivie, élɔ́g dzóngó dzī, dzɔ̂ é lə́də́ ásū. Ńdɔ bod bísíé bə́ ngákə kwí ábə mod dzǎl, bɔ́ ai nyé nâ: ‘ǎ Tārá ńtí, sə m̀bəmbə mvɔŋ nye o ngámyas áfūb álī a ? Ńdɔ élɔ́g dzóngó yásɔ̄ hé’ ? Nyé ai bɔ́ ai nyé nâ: “Ǹzízíŋ wám ńgɔ̄ ó bɔ̄ é dzam dílī.” Bod bísíé bɔ́ ai nyé nâ: ‘yə wayi nə́ bǐ kə̄ dzɔ́ mǎn tyé’ ? Nyé nâ: Təge, lə́ zā bɔ̄ naa, ábōg myādzə́ŋ naa myǎvaa elɔ́g dzóngó, mǐ ngatyé dzɔ̄ fǔfulu ai m̀bəmbə mvɔŋ. Dzǒgān bísə̄ bí naŋ fǔfulu a kələ kwí ábǒg mə́kwé; eyɔ̌ŋ te mǎyi á kad é bod báfumi m̀bəmbə mvɔŋ nâ: Tádígân vaa élɔ̄g dzóngó, mǐ man dzɔ́ wógō məsié, mǐ tum á ndóan, á mvús hālá, mǐ zū á kóan ḿbəmbə mvɔŋ, mǐ fudigi á məngunda. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákū Yúdɛn ǹkaná ḿfə́ nyé nâ: ‘‘Ayɔ̌ŋ yā yób láfulan ai fɛ̌s zom, yǎ mod ǎ nɔŋ, a kə́ myas áfūb díé. Fɛ̌s zom e nə abɔ́d e lodo ényí bibəbɛga bísə bivɔ́g; dá éyɔŋ ě man yǎ náŋ ě ngalod bíbəbɛga bísə bivɔ́g, e ńtɔ̄á mod elé yə̄ ánɔ̌ŋ lázu lóŋ mūmbá. Ńdɔ̄ fə a ngákū bɔ́ ńkaná ḿfə́, nyé nâ: ‘‘Ayɔ̌ŋ yā yób láfulan ai tóg avuna yǎ mīníngá ā báman ai ovug ḿból yə̄ nâ ó man vús. É mam mə́sə̄ má, Yésus ǎ kad mɔ́ bod á miǹkaná; a ngábə́ təge kɔ́bɔ ai bɔ́ ḿbōl ḿfə̄, hə á miǹkaná, ḿból yə̄ nâ, ébúg profɛ́d á ngákɔ́bɔ̄ é tóbán, éyɔŋ a dzô nâ: ‘mayi yáī ányu, mə̌ ngaku miǹkaná, mayi kúlī é mam mə́ ngábə́ âsoe, a tádigi ábondé yób ai sí’. Ǹnyie anə́ Yésus a ngáman soě bod, ńdɔ a ngányian á ndá, bəyə́gē bóé bɔ̂ bə́ súbū á á ngābə́, bɔ́ ai nyé nâ: “Timíŋī bía ǹkaná ḿbə̂ elɔ́g bə́ ngámyas áfūb.’’ Ńdɔ a ngáyalan bɔ́, nyé nâ: ‘‘É mod ǎ myas m̀bəmbə mvɔŋ nye a nə́ Mɔ̂n mod; afúb á nə̄ sí ndon, m̀bəmbə mvɔŋ nyé a tɔá bɔ́n bə́ Áyɔ̌ŋ yā yób; m̀bə̂ elɔ́g, nye a nə́ bɔ́n bə́ Ńtótómo; ńzízíŋ ó ngámyas m̀bə̂ elɔ́g, ńgɔ̄ ó nə́ Sátan; abǒg mə́kwé ńdɔ̄ á nə́ məmaná mə́ sí ndon; bəkwé ḿbɔ̄ bə́ nə́ bēngəlɛs. Ḿból bákad kóan ḿbə̂ elɔ́g mə̄ngōé, bə́ ngadígī á ndóan, éyē fə láyi bɔɔbǎn nálā á məmaná mə́ sí. Mɔ̂n mod a yi lóm bēngəlɛs bóé, bə́ mān kə bávai áyɔ̌ŋ Zāmbá é bod bə́sə̄ bábɔ nâ ébā bə̄vɔ́g bə́ ku ai ébā bə́sə̄ bábɔ abé, bə́ mān bɔ kə́ woa á ḿbum ndóan: á wé wáyi bɔ̌ hə miǹyón, hə eladǎn məkəg. Eyɔ̌ŋ tē hḿ bə̄sósōō báyi fye anə́ ńlō dzób áyɔ̌ŋ Ésīá wābán. É mod a bələ́ mə̄lɔ́, á wógó !” “Ayɔ̌ŋ yā yób láfulan ai akúmá yā á ngábə́ sɔlɔ́ áfūb; ńdɔ mod a ngázū dɔ́ sɔm, a nɔŋɔ́ a kə́ sɔli; ńnye ǎ kə ai miǹtag mísə̄ nyɔ́, a mǎn kuan ai é byə́m bísə a ngábə́ bələ́, a kusú áfúb dī. Ayɔ̌ŋ yā yób láfulân fə ai mod mákíd, yǎ ā kə a dzə́ŋ mim̀bəmbə mətabí, ǹnyie anə́ ā sɔm átābí á nə́ día, a mǎn kə́ kuan ai é byə́m bísə a bələ́, a kusú dɔ̄. “Ayɔ̌ŋ yā yób láfulǎn fə ai mvúndá yǎ bawoa á máŋ, e kə́ sɔ́ ai kɔ̌s məkyai məkyai. Ábōg ē dzyé ya, bə́ dūdú á kíníŋ, bə́ tɔ̄bɔ́ á sí, bə́ ngafyal: bənyiá kɔ̄sɔ bə́ kələ á ńkūn, bifakodog ai é byə́m bísə bivɔ́g, bə́ woaga á fyɛ́. Éyə̄ hḿ láyi bɔɔbǎn nālá á məmaná mə́ sí ndon: běngəlɛs báyi sɔ́ bə́ ngafyal bəbé ai mim̀bəŋ; bə́ mān woǎ bə̄bé á ḿbǔŋ ndóan. Éyə̄ hḿ mīńyón ai miǹladán məkəg byáyi sɔ́ wē. Yə mǐ tóán wóg é mam mə́sə̄ má ? “Bɔ́ ai nyé naa: “Owé.” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “asú tē hḿ ńsaŋ bəkálara ásə yə̌ ā yəm dɔ́tɛn yə áyɔ̌ŋ yā yób a fulan ai mod dzal yə̌ ā nɔŋ mim̀kpámaŋ mí mam ai miǹnǒm mí mam á étɔ̄g fəg dzíé.” Á man a ngáman ku míńkāná mī, ńdɔ a ngákódō hálā. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákə̄ á ńnam wóé, ǎ ngayə́gələ bod á sinagóge wabán, bod bə́sə hə miǹkámáŋ bɔ́ nâ: “Éyə̄ é fəg nyi ai mə́sīmbá mā másɔ́ nyē vé ? Yə sə fɔ́ɔ́ mɔ́n kábíndā nyɔ́ ? Nyiá wōé á sə́ dzwé naa María, ai bəbə́nyāŋ: Yákɔ́b, Yósəb, Símun ai Yûdə ? Bəkál bə́sə̄ básə́ ábə̄ bīā mú a ? Ńdɔ̄ é mam mə́sə̄ má másɔ́ nyé vé ?” Bə́ ngáliŋan fɔ́ɔ́ àbuí ai nyé. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Profɛ́d ā bi bi olugú âyɔŋ díé ai á ndâ bod dzié.” Ńdɔ ǎ ndzí kíg bɔ̌ ábuí məsímbá étē, ású ńdzə́mǎn ǹyə́bə́ wābán. Abǒg tē, ḿból ńkúkúmá Hēródɛs a ngáwóg anə́ dzwé Yésus láwúm ábuí, nyé ai bod bóé naa: ‘‘mod tě a nə Yohánɛs Ǹdu bodo, ǎ kwí á sɔŋ asú tē ā bɔ ngǔl mam.’’ É Hēródɛs nyɔ́ ā ngábi Yohánɛs, a tindí á mə̄súŋ, a woá á mim̀bog, etɔ̌m Hérodiádɛs, miníngá mǎnyāŋ wōé Fílip. Amú Yōhánɛs ǎ kadəgə nyé kǎd naa: ‘‘Wǎyəǎn kig nyiŋ ai mīníngá tě.’’ Ǎ ngayi há naa a wé nyē, dá ǎ ngambáda ǹnam, amú bə́ nɔŋɔ nyé nə́ a nə profɛ́d. Ámōs bə́ dzə́meŋe amǒs ábyálí Hēródɛs, ńdɔ ngɔn Herodiádɛs e ngátádī ná yadzə́m á bod étē hā. Heródɛs ǎ ngawóg fɔ́ɔ́ nye m̀bəŋ. A kǎg fɔ́ɔ́ nyē, a kaniŋi sɔŋ nâ a yi nyé və̄ é dzóm ésə ǎ yī nyé dzai Ńdɔ mǎn mīníngá á ngáman nɔ̌ŋ mə̄lə́bə́gá ábə nyiá, nyé ai Heródɛs nâ: “Váá ma ǹló Yōhánɛs Ǹdu bodo ésōá mū. Ǹkúkúmá ā ngawóg fɔ́ɔ́ é dzam dí mīńtyé á ńnə́m, dá, ású é sɔŋ yə á ngákani, ai ású é bod bə́ ngábə́dzâ ai nyé, ńdɔ a ngábéndē nâ bə́ və̄ nyé wá. A lómó fɔ́ɔ́ fə bod nâ bə́ kə tsíg Yōhánɛs ǹló á ndá mim̀bog. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai ǹló á ésōá, bə́ və́ə́ mān mīníngá, nyé a nɔŋɔ, a kalán nyīá. Ńdɔ bəyə́gē bə́ Yōhánɛs bə́ ngásɔ́, bə́ nɔ̄ŋɔ́ ḿbim, bə́ kə́ dzəb; bə́ bódō fə̄ é fwé nyí, bə́ kə́ kǎd Yésus. Á wóg Yésus a ngáwóg fwé awú Yohánɛs Ǹdu bodo, ńdɔ a ngábɛ́d á éfungá, a kə́ə́ á ńkōd ńnam, etám. Bod bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bátoŋ nyé ai məkǒl, bákə básɔ̄ á māl mǎl. Ńdɔ a ngákwí á éfungá, a ńtála efofɔ̌ŋ bod; ngɔ́l é suzú fɔ́ɔ́ nyē á nyɔ́l, ǎ ngakə a bɔ miǹkókɔ̄n mvɔ̄ī. Ábōg ngōgé é ngátádī nə́ yavín, ńdɔ bəyə́gē bə́ ngákə̄ nyé yēn, bɔ́ ai nyé nâ: « É hóm nyú ó nə ǹkód ńnam, ńdɔ̄ fə abǒg á ńtɔ̄a yǎ étun: soége bod, bə́ kə̄ bâkus é dzóm bádí á māl. » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Dzé yádaŋ yág nə̄ bə́ kə; mínā bə́bēn vân fɔ́ɔ́ bɔ̄ é dzóm bádí. » Bəyə́gē bɔ́ ai nyé naa: “Ńgúmā dzóm bī bə̄lə́ há, ó nə hə bəḿbāŋə́la bə́tán ai kɔ̌s ébɛ̄. » Nyé nâ: « Zǎn ai ma byá.” Ńdɔ a ngábɔ̄ nə́ bə́ tōe bod á sí, á bīlɔ́g, a nɔŋɔ́ bə́ḿbāŋála bə́tán bā ai é kɔ̄s ébɛ̄ nyī, a bɛ́dé mís á yób, a mǎn və́ ngāŋ, ǎ ngabə́g bə̄ḿbāŋála, a kalan bəyə́ge, bəyə́gē bɔ̄ɔ̄ bə́ kaba bod. Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngádí, bə́ dzyé; bə́ mān tógan bítun bí ngálígi, byǎd áwôm ai bíbɛ̄. É bod bə́ dzâ bídí bī, bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ bakúdā bə́tán, təge láŋ bīníngá ai bɔ́ngɔ́. Áman Yésus a ngáman və́ bod bidí, ńdɔ a ngábɔ̄ nâ bəyə́gē bə́ vólo bɛ́d éfungá, bə́ kə̄ ósū, á ńtsāg máŋ á yād, ńtíé nyé ā lîgi a soe bod. Ǹnyie anə́ á ngáman bɔ́ soe, ńdɔ a ngábɛ́d á ńkǒl, étām nə́ a kə Kogolan; ngogé ē víní, hə a tɔá we etám. Efungá dzɔ̂ é ńtələ yǎ óyǎb hā á máŋ étē; miǹsum mí máŋ mí sə́ ai dzɔ́ álí, mí nə ai dzɔ́ álí, amú évūndu é zaa bɔ́ ósū é ngábə́ tíndigi bɔ́ á mvús. Ai ókpāl ósú nā, Yésus ǎ ngatóban ai bɔ́ a zaa a wulu á máŋ á yōb. 26Á yén bə̄yə́gē bə́ ngáyén á wulugu á mə̄ndím á yób nálā, bə́ ngambáda fɔ́ɔ́, bɔ́ naa: “Kón !” bə́ kūmúlán fɔ́ɔ́ ai miǹyón ai é wōŋ ósə̄ nyú. 27Ńdɔ̄ Yésus ǎ nɔŋ ǹkɔ́bɔ, nyé ai bɔ́ naa: “Tɔbɔ́gán á myə̄ə̄ŋ ! sə̌ kig kón, mǎ, tə myǎmbáda.” Ńdɔ̄ Pétrus a ngáyalan, nyé nâ: “Ǎ Ńti, ngə́ á nə fɔ́ɔ́ nə wa, bɔ̌ naa mə́ zu mawulu á mə̄ndím, mə́ zu kwí ó nə̄ hālá.” Nyé nâ: “Zaag !” Pétrus a kódō fɔ́ɔ́ éfungá, ǎ ngawulu á mə̄ndím á yób, nə́ a kə ábə̄ Yésus. A ngáyi yén évūndu ngul, ǎ ngambáda fɔ́ɔ́, a tádī fɔ́ɔ́ fə̄ nə́ a yímbi; a və́ə́ kíŋ, nyé nâ: “Ǎ Ńti, kǎ mā!” Etíe etíé tē, ńdɔ̄ Yésus a ngásám wɔ́ a dudú nyē, nyé ai nyé naa « Ǎ é mod ńyə́bə́ ó nə́ ábɔ̄d nyɔ̄, ású dzé ó hə́ sóan ? » Ǹnyie anə́ bə́ ngábɛ́d éfungá, evúndu é kūú á laab, ébá bə́ ngábə́ éfungá bə́ sɔ́ɔ́ fɔ́ɔ́, bə́ lábán á sí, bə́ ngalugu nyé, bɔ́ nâ: “Bə́bə́lá émēn o nə fɔ́ɔ́ Mɔ́n Zambá. Ádaŋ bə́ ngádaŋ máŋ, ńdɔ̄ bákə suan á ńnǎm Genesarɛ́d. Bǒd yā dzāl tē bə́ ngáyī nyé yəm, bə́ mān fɔ́ɔ́ tsam é fwé nyī ai ǹnam ósə, bə́ ngazu ai nyé mīńkókɔ̄n myábá mísə; bə́ ngakogolan ai nyé naa, á dzóge tə́ naa bə́ nāmba tə́ tɔ́ alɔ́ éyé dzíé; ńdɔ̄ ébá bə́sə̄ bə́ ngánamba dzɔ́, bə́ ngáman lɛd. Ńdɔ̄ bəfarisía ai bəsaŋ bə́kálarǎ yā Yērúzalɛm bə́ ngásɔ̄ ábə̄ Yésus bɔ́ ai nyé nâ: “Ású dzé bə̄yə̄gē bóe bə́ nə́ təge kám mə́fúlú bətará bə́ ngálíg ? Bɔ́ bə́ nə̄ há təge sǒb mɔ́ ósúsúa bidí.” Nyé ai bɔ́ nâ: “Ású dzé mína mǐ nə́ təge nyie Mvéndé Zambá, hə məfúlú mə́ kōbá ḿmɔ mǐ wulugu ai mɔ́ ? Zambá á ngādzɔ́ nâ: O luugu ésōá bân nyoá, a dzó fə̄ nâ: ényɔ̄ ā yɔg ésīá ngə́ nyīā a yəan ai awú. Ńdɔ̄ mínā myǎdzó nâ: “É byə́m mābə́ naa maka wǎ ai byá, wa, tará, ngə́ nāná, mə̌ māná byá və́ á mə̄túnuŋa. Mínā nâ ényɔ́lɔ te ǎ bələ́ kig mvéndé naa a kaa ésīá. Éyə mǐ ngavaa ebúg Zāmbá nā, mǐ fɔlɔ dzɔ́ ai məfúlú mə́ ókōbá máán. Ǎ é bǒd mədugán bā, Isaías a ngábə́lə, éyɔŋ a dzô ai mínā nâ: Áyɔŋ dí lâlugu ma hə á bīyé bí ányu, miǹnə́m myábá mí tɔ̄á óyǎb ai mā. Ólūgú bávə́ mā a nə zəzə, amú bə́dɔ́tɛn bábán bákə̄ báyə̄gələ bə́ nə hə məm̀véndé yā bod bátyé.” Dzé é nə̄ ḿfūbán, dzé é nə́ mvid ? Ńdɔ a ngálóē ábūí bod á ngábə́ ai nyé éyɔŋ, nyé ai bɔ́ nâ: “Vógólán, mǐ wog ! Sə̌ kig é dzóm yákə mod ânyu é dzɔ́ yávə́ mod eboe, édzí yákwí mod ânyu ńdzɔ̄ hḿ é nə́ ai eboe” Ńdɔ bəyə́gē bə́ ngasúbú é vóm á ngābə́, bɔ́ ai nyé nâ: “Yə wayəm fɔ́ɔ́ naa é dzam ǒ ndəm kɔ́bɔ̄ dīlí á nāmbá bəfarisía, bá ndzí kīg dɔ́ wóg ḿbəŋ ?” Nyé ai bɔ́ nâ: “Ébəbɛga ésə Tará yǎ yób ā ndzí kig bɛ, yâyi tyêban. Dzǒgāān bɔ́: bə́ nə̄ mińdíndím yā myálə́də̄ émí mívɔ̄g zēn. Ńdɔ̄ hḿ, ngə́ ńlə́də zěn á nə ndím, é mod a bələ́ á wɔ́ ndím, ngǎ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bâyi ku ébé ?” Ńdɔ̄ Pétrus ǎ nɔŋ ǹkɔ́bɔ̄ nyé nâ: “Fəlán hḿ bīā ndímba tě”. Yésus nyé nâ: “Yə tɔ mínā, myâ mǐ ngə́lə̄ fə təge ai fəg ? Yə myǎyəgan nâ é dzóm ésə̄ yákə mod ânyu yâkə lod âbum, á mvûs tě é ngakə kwí é vóm myāyəm ? Hədá édzí yákwí ânyu, dzɔ́ yátíē á ńnə̄m, ńdzɔ̄ áfə̄ yávə́ mod eboe. Éyə bəbə̂ miǹtsogán bə́sə̄ bátíē á ńnə̄m: ewê bod, endáman məlúg, bibɔn, wúb, ebûg mədzó ai mətǎ. É mam málā ḿmɔ̄ hḿ mávə́ mod eboe. Ǹyə́bə́ mīníngá Kananéa Ńdɔ̄ Yésus a ngákódō á Galiléa, a kə́ə́ á ńnǎm Tîr ai á ńnǎm Sídon. Ńdɔ miníngá ḿbɔ̄g yǎ ńnǎm Kánanéa a ngásɔ́ hálā, ǎ ngayón, nyé nâ: « Kudú mā ngɔ́l, ǎ Ńti ǎ Mān Dávid ! M̀bə̂ ǹsísīm a ndə́gələ ngɔn dzam ńnəməná. » Yésus təge fɔ́ɔ́ nye kalan ânyu. Ńdɔ bəyə́gē bə́ ngákə kogolan ai nyé, bɔ́ nâ: “Bɔ̌ naa á dúgán, amú a zu a toŋ bíā ai ǹyón.” 24Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan bɔ́, nyé nâ: « Bə́ ngálóm mā, hə́ ású mīńtómbá mí ngádzáŋ á ndâ bod Ísraɛ̂l. » 25Ńdɔ tə́ mīníngá nyé a ngásɔ́, a kúdú nye məbɔ́ŋ nyé nâ: « Ǎ Ńti, kǎ tə́ mā ! » Yésus a yalán, nyé ai nyé nâ: « Lá sə́ kig m̀bəŋ nâ, bə́ nɔŋ bidí bí bɔ́ngɔ́, bə́ ngavə́ byā bǎn mvú. » Miníngá nyé nâ: « Wabə́lə, ǎ Ńtī; dá, məbɔg mə́ mvú mâkad tə́ dī mə́nyuŋ másɔ́ á tə́bə́lə̄ ésīá ǹtí, mə́ kpaa á sí !” 28Ńdɔ̄ hḿ Yésus a ngáyalan, nyé ai nyé nâ: « Ǎ mīníngá, ǹyə́bə́ wóē ó nə abuí ! Á bɔ̄ɔ̄ wa anə́ wātám. “Ńdɔ ngɔn dzié é ngábɔ mvɔí áwolǎ tē bēn.Yésus a lədə miǹkɔ́kɔ̄n mīfə́ á ńtsāg máŋ Á kodo a ngákódō hálā, ńdɔ̄ Yésus a ngákə á ńtsāg máŋ mə́ Galiléa. A bɛ́də́ á ńkǒl á yōb, a tɔbɔ́ á sí. Ńdɔ miǹkunda mí bod mí ngábúgī nâ myâzu é vóm á ngābə́, bə zaa ai miǹtɛ́d, miǹdíndím, mim̀bómbóg, mim̀vuḿvúg ai míńkɔ́kɔ̄n mísə̄ mí ngákə. Ńdɔ̄ báman bɔ́ suu é vóm á ngābə́, a mǎn bɔ bɔ̌ mvɔ̄ī Á yén é bod bá bə́ ngáyén anə́ mīḿvūvúg myákɔ́bɔ, miǹtɛ́d mí wóno, mim̀bómbóg mí wulugu, miǹdíndím mí yénə, bə́ ngakám, bə luugu Zambá Ísraɛ̂l. Yésus a tɔŋ bod bakúdā bə́nyi Ńdɔ̄ Yésus a ngálóe bəyə́gē bóé, nyé ai bɔ́ nâ: “Mayén étítíb bod dzí ngɔ́l, bə́ ńtɔ̄a yǎ ai ma məlú mə̄lū mə́lɛ́, təge ai é dzóm bádí. Ma sə́ kig bɔ́ soě nālá ai zie âbum: ngə́ báńkə̄ kig kwí á māl mábán ánā, ai sɔ́m zie.” Bəyə́gē bɔ́ ai nyé nâ: “Éyə bǐ nə̄ dzám kɔ́b ábīm bə̄ḿbāŋála bə́tē hé, á ńkōd ńnam mú naa ábím bod dí á dzye ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Mǐ bə̄lə́ bə̄ḿbāŋála bám?” Bɔ́ nâ: “zamgbál, bǐ bə̄lə́ fə bǎn kɔ̄s.” Ńdɔ̄ a ngábénde bod nâ bə́ man tɔbɔ á sí, ńdɔ a ngánɔŋ bəḿbāŋála ai kɔ̌s, a və́ə́ ngāŋ, ńdɔ a ngáman bə́g, a və́ə́ bə̄yə́gē nâ bə́ kə̄ bâkab ńkundǎ bod ví. Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngádí, bə́ dzyé fə; ńdɔ̄ bə́ ngakóan ábím á ngálígi: miǹkwé zamgbál. É bod bə́ dzâ bá, bɔ̂ bə́ ngábə́ hḿ bod bakúdā bə́nyi, təge láŋ bɔ́ngɔ́ ai biníngá. Á soe a ngáman soé bod, ńdɔ Yésus a ngábɛ́d á mál, a daŋá á ńkɔŋ ńnǎm Magadán. Ńdɔ bəfarisía ai bəsaduséa bə́ ngásɔ́ naa bâzu nyé bōbolo, bɔ nâ: “Lə́də́gə̄ bía ndəm yǎ yāsɔ́ á yób.” Nyé ai bɔ́ nâ: “Ngǎ myākad dzó ngōgógólē nâ: “ḿból yób lávie á ngūmáá, amǒs wáyi nyəb ókīdí;” Mǐ dzô fə kíkídígī nâ: “é yób á nə́ á ndim dí, amǒs tē wâyi bə́b”. Ndə myǎyəm hḿ məndə̌m yā yób, mǐ yəmə̌ fə anə́ mátian, ńdɔ myǎyə́gan ndəm zuli mətǐŋ! Ḿbə̂ mvɔŋ bod nyɔ́, mǐ nə bod bə́ mvol, mínā myāsíli ma ndəm ! Myǎngābǐ kig ndəm fə a lodo ndəm Yónas.” Ńdɔ a ngálíg bɔ̄ hálā, ńnye ǎ kə̄ nyɔ́.Osə́sāŋ bəfarisiá Á bə́ daŋa óswē á yǎd vā, ndə bəyə́gē bə́ ngávóan kus ḿbāŋála . Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Mǐ kálaga osə́sāŋ ḿbāŋálā bəfarisía ai bəsaduséa.” Bɔ̂ bə́ ngatsog ha naa a kɔ́bɔ̄ nálā ḿból bə́ vóán nɔ̌ŋ bə̄ḿbāŋála. Ńdɔ̄ Yésus a ngáyəm ǹtsogán wábán nyé ai bɔ́ naa: “Ǎ é bod ǹyə́bə́ ó nə́ ábɔ̄d bā , zǎ ákyaí miǹtsogán mī bə̄lə́ ai dzǎm bə̄ḿbāŋála dí ? Myǎyi wóg é mam má ábǒg áfə́ ? Yə mǐ vóan yǎ kig bə́ḿbāŋálā bə́tán bə́ ngátɔŋ bod bakúdā bə́tán, ai ábím mińkwē mī ngálígi ai dɔ́? Yə myǎyə̄gan bə́ḿbāŋála zamgbál yā bə̄ ndəm tɔ̌ŋ bod bakúdā bə́nyi, yə é tâŋ miǹkwé ē ngālígi étē ? Ńdɔ̄ hḿ mī nə́ təge wóg yā nə adzó á sə́ kig adzó bə̄ḿbāŋála, éyɔŋ mâkad mínā nâ mǐ kálaga ósə́sāŋ bəfarisía!” A wóg hḿ dī bázu wóg naa osə́sāŋ tē wá ngábə́ kig éví ḿbāŋála , ó ngábə́ áyə̄gə́lə́ bəfarisía ai bəsaduséa.Pétrus a məm nâ Yésus a nə Mɔ̂n Zambá Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngásuan á ngɔ́dɔ́ ǹnǎm Sezaría yǎ Fīlípi, ǎ ngasíli bəyə́gē bóé naa: “Bod bádzō naa, Mɔ̂n Mod a nə zá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Bəvɔ́g bádzō nâ, a nə Yohánɛs Ǹdu bodo, bəvɔ́g bɔ́ nâ, Elías; ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ Yeremías, ngə́ kig profɛ́d ḿfə̄ ziŋ.” Ńdɔ̄ á Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: “Mínā bə́bēn myǎdzó naa mə nə zá?” Ńdɔ̄ Símun Pétrus a ngábódo ǹkɔ́bɔ̄ nyé nâ: “O nə Krǐstus, Mɔ̂n Zambá yə á və̌.” Ńdɔ̄ Yésus a ngádúgan nɔŋ ńkɔ̄bɔ nyé ai nyé nâ: “O nə mvɔ̌m, ǎ Símun mǎn Yōnas, amú sə̌ kig miǹson ai məkǐ, sə̌ kig mǎn fəg mod nye ǎ lə́b wā nə́ ó kɔ́bɔ̄ nálā, hə é Tārá fɔ́ɔ́ yə á nə́ á yób. Ńdɔ̄ á mākad wa nâ, o nə Akɔ̄á, ákōg tē á yób ńgɔ mǎyi lóŋ Ndá Zambá dzam, ngul díbi yə á ngátəgə́ kig dzɔ. Mayi wa və́ bidiiga bí áyɔ̌ŋ yā yób: é dzóm ésə o ngátindí á sí, é tīndíbán fə̄ á yób; édzí ésə o ngátǐ á sí, é tīībán fə̄ á yób.” Ńdɔ̄ hḿ á ngákili bəyə́gē bóé nâ tə bákad mod nə́ a nə Krǐstus. Yésus a tádi kad áwū ai akwí lə́ sɔŋ díé A tíége abǒg tē, Yésus ǎ ngatádī nâ a kad bəyə́gē bóé mam ású dulu díé yā Yērúsalɛm: ai abuí míńtyé ai áwú byáyī nyé sɔ́ á bənyiá bodo mvíe ai bəsaŋ bə́ kálara ai bəfada bənén; dá, a yi kwí á sɔŋ ámōs lála. Ńdɔ̄ Pétrus a ngálóē nyé ótə̌tə̄g, ǎ ngadzoo nyé, nyé nâ: “Tə é dzam dílī lásūbu wa babi, ǎ Ńti; lâyǐ kig wa namba.” Ńdɔ a ngávəŋan, nyé ai Pétrus nâ: “Ǎ Sátan lódo á mvús álí; watsíg ma zěn, amú miǹtsogán míé myá sə́ kig émí mí Zāmbá, mí nə̄ émí mí bod.”Ngə́ mod a yi tɔŋ Yésus á bɔ̄ yá? Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngádzó ai bəyə́gē bóé nâ: « Ngə́ mod a yi nâ a zu a bie ma, á dzūū nyɔ́l dzīé, á nɔŋ kolós dzīé, á zu a tɔŋ ma. Amú ényɔ́ ā dzə́ŋ naa a kaman ai enyiŋ dzíé, a yi dzɔ́ dzâ, dá ényɔ́ ā yi dzâ ényiŋ dzíé ású dám, a yi dzɔ́ dúgán bi. M̀fí dzé ó nə́ mod nə́, á nɔŋ ńgúmā sí ósə, ngə́ ó nə amalá ású ńsísīm wōé ? Dzé kig mod a nə́ dzǎm fɔl ai enyiŋ dzíé ? Amú Mɔ̂n Mod a yi hḿ sɔ́, á dúmá Ésīá étē, ai běngəlɛs bóé nə́ a zu yân ai mod ósə̄ ésíé á ngāsyé. Ńdɔ̄ mākad mínā nâ, bəvɔ́g yā mī tə́lə́ hálā báyǐ kig wú, sə nâ bə́ yén anə́ Mɔ̂n Mod ǎ zu âyɔŋ díé. » Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngánɔŋ Pétrus bân Yákɔb ai mǎnyāŋ wōé Yōhánɛs, a bɛ́də̄ ai bɔ́ á fəfə́l, á mod ǹkǒl á yób; ńdɔ a ngáman bɔ́ tséndē á mís, asú á ngafyɛ nyé anə́ ńlō dzób, biwɔ́man bíé bí ngafum hə anə́ tén. Ńdɔ̄ Mósɛs bân Elías bə́ ngákwí bɔ̄ vá, bə́ ngalɛ̂ ai nyé. Ńdɔ Pétrus a bódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai Yésus nâ: «ǎ Ńti, é vóm ví ó nə̄ bíā m̀bəŋ átɔbɔ; madzó nâ bǐ loŋ bibə̌m bílɛ́ vā, wa dzíá, Mósɛs dzíá, Elías dzíá.» A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ mod engə́ngə́ŋ ńkúd á ngā­sɔ́ á yób, a búdī fɔ̄ɔ̄ bɔ̄. Kíŋ é ngasɔ́ á ńkūd étē, e kɔ́bɔgɔ nâ: «Ényɔ́ ńnyē hḿ á nə̄ Mɔ́n edǐŋ wam, á māfû ǹnə́m éyə̄gan: ńnye mǐ vógolo.» Á wóg bə̄yə́gē bə́ ngáwóg ńkɔ̄bɔ̄ ví, ńdɔ̄ bə́ ngábúdubu ai məsú á sí, bə́ ngambába fɔ́ɔ́ éyə̄gan. Ńdɔ̄ Yésus a ngásúbū bɔ́ babí, a nambá bɔ̄, nyé ai bɔ́ nâ: «Kódógān á sí, tə myǎmbāda.» Á bákə̄ fə bəbə, təgě fə badə́ yén mod, hə́ Yésus etám etám. Ábōg bə́ suzu ǹkǒl vā, Yésus ǎ ngabéndē bɔ́, nyé nâ: «Τə myǎkad mod é dzam mǐ hə yén dī, á kələ kwí anə́ Mɔ̂n Mod ǎ yi kwí á sɔŋ bəwú.» Dzǎm yə ábə Elías Ńdɔ̄ bəyə́gē bə́ ngásílī Yésus nâ: « Ású dzé hḿ bəsaŋ bə́kálara bákad kǎd naa Elías ńnye ǎ yi tádī sɔ̄ ? » Nyé ai bɔ́ nâ: « Á nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá naa Elías a yi tádī sɔ́ ná á kpáán mam mə́sə, hədá, makad mínā nâ Elías a sɔ́ yā, ńdɔ̄ bá ndzí kig yə̌m naa ényē nyɔ́lɔ̄, bə́ ngábɔ ai nyé anə́ bə́ ngádiŋ. Mɔ̂n Mod nyé a yǐ fə dzugi ai bɔ́. » A yəm hḿ bə́yə̄gē bázu yěm naa Yohánɛs Ǹdu bod ńnye a ngábə́ ai dɔ́. Yésus a bɔ mod kándá mvɔ̄í Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod a ngákə yén Yésus, a kúdú nye məbɔ́ŋ á məkǒl á sī, nyé nâ: « Yénə́ tə́ mɔ́n wam ngɔ́l, amú a fás kándá, ńdɔ a bələ́ mīńtyé éyə́gan; ńdɔ̄ fə a nə́ há nâ, a sə́ ku á ndóan, a nə ku á mə̄ndím. Mə ngákə̄ nyé lə́də̄ bə̄yə́gē bóe, ńdɔ̄ á ngákád bɔ̄ nə́ bə́ lɛ̄də́ nyé. » Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan bɔ́ nyé nâ “Ǎ ḿmīé bod ó nə təge ai ǹyə́bə́ vī mayi nyiŋ ai mína mə kələ kwí və́ ? Mayi mína dzíbi mə kələ kwí hə́ ? Zǎn ai ma nyé mū.’’ Ńdɔ̄ Yésus a ngábám ai m̀bə̂ ǹsísīm, ńdɔ̄ ó ngákwí mɔ́ngɔ́ á nyɔ́l, a ńtɔ̄á mvɔí a tádigi awolǎ tē. Ńdɔ̄ á bə̄yə́gē bə́ ngákə yén Yésus otə̌tə̄g, bɔ́ ai nyé nâ; “Ású dzé ḿbə̂ ńsísīm nyɔ̄ ā kád bíā ǹtsídán, » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Ḿból mī nə́ təge yə́bə. Bə́bə́lá, mǎkad mínā nâ, ngə́ myābi mǎn fɛ̄s ǹyə́bə́ ábīm anə́ dís fón ána, myǎyi dzó ai ńkōl vīlí nâ: “kódógō hálā, ó kə̄ álī, » ǹkǒl ó kódō fə. Dzǒm ziŋ təge mínā dzǎm kád. Ńdɔ̄ áfə ákyāí sátan dí, bâkad dɔ́ tsídan hə ai ngogolan ai eki bídí. Yésus a dugan kǎd dzǎm yā áwū ai akwí lə́ sɔŋ díé Ḿból bə̄yə́gē bə́ Yésus bə́ kələ báwulu ai nyé á Galiléa, ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ naa: “Bə́ bə̄lə́ naa bə́ kaləgan Mɔ̂n Mod á mɔ bə́bé; báyi nyé wé, ńdɔ̄ fə ǎ yi kwí á sɔŋ ámōs lála. “Bə́ ḿbə̄lə́ fɔ́ɔ́ éyə̄gan míńtyé ai é fwé nyí. Á suan bə́ ngásuan á Kafarnáum, ńdɔ fɔ́ɔ́ é bod bə́ kadəgə nɔ̌ŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní ású Tə́mpɛl bə́ ngálōē Pétrus bɔ ai nyé nâ: “Ǹyə́gələ wǎn nyé a kad fə yân miǹsaŋ mí mɔ̄ní mí tɔya ású Tə́mpɛl, sə nálā a ?” Pétrus nyé nâ: “Owé.” Ǹnyie anə́ Pétrus a ngányían á ndá, Yésus a tsígi fɔ́ɔ́ nyē ai ǹsílí ósū, nyé nâ: “Wa yén é dzam dí yá, ǎ Símun ? Bəzá mīńkúkúmá yā sí myákad síli tɔ́ya, yə bɔ́n bábán, yə bədzín?” Pétrus nyé ai nyé nâ: “ Bədzín.” Yésus nyé nâ: “Bɔ́n báyân á kig tɔ́ya”. Dá, ḿból yə̄ nâ é bod bá bə́ zā kə́ daŋ mvéndé ású dáán, kələ́ bíā á ńlɔ̄b á lák, ó wōa asɔ̌ŋ ńlɔ́b, é kɔ̄s osú wāyi bi, yáígi dzɔ anyu, wayi yén ńsǎŋ mɔ̄ní étē. Nɔŋɔ́ mɔ̄ní te, ó kə̄ bɔ́ və́, ású dóe ai ású dám.” Ńdɔ bəyə́gē bə́ ngákə̄ ábə̄ Yésus, bɔ́ ai nyé nâ: “Zá nye a nə́ mod nénə áyɔ̌ŋ yā yób ?” Ńdɔ a ngálóe mǎn mɔ́ngɔ́, a tə́lē bɔ̄ nyé ósū, Nyé nâ: « Makad mínā bə́bə́lá naa, ngə́ myā ndzí kig vəŋan, mǐ dúgán bān bɔ́ngɔ́, myǎyǐ kig nyían áyɔ̌ŋ yā yób. Ényɔ̄ á yi dzɔdi émēn á sí mū anə́ é mān mɔ́ngɔ́ nyɔ̄, nye hḿ ā yi bɔ̌ mod nénə áyɔ̌ŋ yā yób. Ényɔ̄ ā yi nɔ̌ŋ mān mɔ́ngɔ́ anə́ ényɔ̄, á dzwé dám, mǎmēn nye ǎ nɔŋ.Mǐ kálaga Ngə́ á sɔ́ hḿ bɔ̌ naa o yə́gə́lə́ ḿbɔ̄g yǎ é bān yā é bān ábǒbod báyə́bə ma bá ḿbə̂ fúlú, lâyəan nâ bə́ tīndi wa edzə̌n ngɔg á kíŋ , bə́ wōá wā édɔ̄g máŋ. Amalá ai sí, ású é dzām ḿbə̂ mvulunā dī ! Mayəm nâ m̀bə̂ mvuluná á ngāmǎn kig tɔ eyɔŋ; amalá ai é mod ǎ kpəə ényɔ́ ḿbɔ̄g ai m̀bə̂ mvulunā woé. Ngə́ wɔ́ wóe ngə́ ákǒl ḿbyā byáfəm wa kǎd sógolo á ḿbəg, tsígí byā ó wōá oyǎb; amú á nə ai wa m̀fí naa ó nyíán ényiŋ ai wɔ́ m̀bɔ̄g ngə́ ákǒl dá a lodo ná wakə á ndóan kɔ́m ai mɔ́ móe mə́bɛ̄ ai məkǒl móe mə́bɛ̄ ! Ngə́ kig dís dóē ńdɔ̄ lásógolo wa á ḿbəg, tyé dɔ̄ ó wōá oyǎb, amú á nə ai wa m̀fí naa ó nyíán ênyiŋ ai dís dá, a lodo ná wakə ai mís mə́bɛ̄ á édóan e nə́ təge dím. Ńtómbā yā ó ngádzáŋ Mǐ kálaga, tə myǎbyandi ḿbɔ́g yǎ é bān ábobód bā, amú yə̄ nâ, á yób álí běngəlɛs bábá báfɔmbɔ abǒg ásə asú Tárā yə á nə̄ á yób. Amú Mɔ̂n Mod a ngázu kode édzí yā é ngádzáŋ. Myǎyén é dzam dí yá ? Ngə́ lâbɔ aná naa mod a bələ́ míńtōmbá ńtɛd m̀bɔ́g ó dzáŋá nyē, ngǎ a támə líg míńtómbá mə̄wóm ébǔl ai ebǔl mīvɔ́g mī a miǹkǒl miǹkǒl, ǎ ngakə a dzə́ŋ ényú ó dzáŋ ? Ngə́ ā sɔ́ hḿ kə́ yén ńtōmbá tē, makad mínā bə́bə́lá naa, a yi tag ai wá, á lodo anə́ ā tag ai míńtōmbá mə̄wóm ébǔl ai ebǔl, á myá ndzí kig dzáŋ. Ǹyián Ésōá wāān yə á nə̄ á yób wá sə́ kīg nâ m̀bɔ́g yə é bān ábobód bā á dzaŋ. “Ngə́ mānyɔ̄ŋ ā bɔ̄ évǔs, kələ́ nye yén, ó kɔ́bɔ̄ ai nyé mínā bə́bɛ̄. Ngə́ ā wóg wā, ǒ kōdé nyē. Ngə́ ā ndzí kig wa wóg, nɔŋɔ́ mod ḿfə́ ḿbɔ̄g, ngə́ bə́bɛ̄, ḿból yə̄ nâ adzó ásə̄ á tə́bə́ ǹnyie á hálā, á zāŋ bəbɔɔlɔ bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́. Ngə́ ā bɔ̄ təge wóg bod bə́tē, kələ́ kad Ndâ Zambá; ngə́ ā bēn hḿ wóg Ndâ Zambá, tə́légē nyé étīé háídɛn, ngə́ édzí ńnɔŋ ǹtɔ́lɔ ǹnam. Makad mínā bə́bə́lá naa, édzí ésə mǐ ngātindí á sí, yáyǐ fə tindiban á yób; édzí ésə mǐ ngātǐ á sí, yáyǐ fə tiiban á yób. Mǐ kogolan fǔfulu 19Matámə́ fə mína dúgán kǎd naa: ngə́ bod bə́bɛ̄ yə́ ábə̄ mínā bə́ kwí kíŋ á sí mū, nə́ bádzai tɔ zǎ ákyaí dzómo, báyi dzɔ́ bi á mɔ́ mə́ Tārá yə á nə̄ á yób. Á tɔ̄á fə̄ nâ, é hóm bə́ kóán bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́, á dzwé dám, mǎmēn mə̄ tə́lə̄ bɔ́ á zāŋ.”O dzuu mǎnyɔ̄ŋ mod 21Ńdɔ̄ Pétrus a ngákódō á sí, nyé ai Yésus nâ: « Ǎ Ńti, mayi dzǔ mādzāŋ wam biyɔŋ byám, ábōg ā yi mə bɔ é mam mábə́b ? Yə biyɔŋ zamgbál ? » 22Yésus nyé ai nyé nâ: mǎkǎd kig wa nâ biyɔŋ zamgbál, makad wa nâ á tāŋ biyɔŋ məwóm zamgbál bíyɔŋ zamgbál. Asú tē hḿ áyɔ̌ŋ yā yób lâfulan ai ǹkúkúmá mod yə̄ ā yi yə̌m tâŋ byə́m bíé ai bod bísíé bóé. Ǹnyie anə́ á ngātádī nə́ a láŋ byə́m, ńdɔ̄ bə́ ngázu ai nyé mod bisíé ḿbɔ̄g, yə á ngābə́ bələ́ nye bákúdā bə́ mɔ̄ní bətalénta awôm. Ḿból ā ngābə́ təge ai é dzóm ā yân ekolá étē, ńdɔ̄ ésīá ǹtí á ngābéndē nâ bə́ kūán ai nyémēn, ai ǹgál, ai bɔ́n ai byə́m bíé bísə, bə́ dúgān nyé ékolá dzíé. Ńdɔ̄ é mod bisíé nyɔ̄ á ngālában ai məbɔ́ŋ á sí, ǎ ngakogolan ai nyé nâ: “ Ǎ ńtī wam, támə́ tə́ və̄ ńnə̄m, dzǔ mayi mǎn yân ékolá ésə.” Ńdɔ̄ ésīá ǹtí á ngáyén é mod bisíé nyɔ̄ ngɔ́l, a dzogé nyē, a dzǔ fə̄ nyé ékolá ésə. É mod nyɔ́ á ngāyi kwí, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā tóban ai mod m̀bɔ́g yǎ bān nyé bə́ kadəgə syé; mod tě á ngābə́ bələ́ nye bədenâr ǹtɛd. A fulán fɔ́ɔ́ nyē á kíŋ, nyé ai nyé nâ: ”Yáágân ma é mɔ̄ní ó bələ́ mā”. Mvóé ē lābán ai məbɔ́ŋ á sí, ě ngakogolan ai nyé, nâ: “Támə́ tə́ və̄ ńnə̄m mazu wa mǎn dúgan ékolá ésə.” Ńdɔ a ngátəb, a kə́ nye woa á mim̀bog, a kələ kwí anə́ á ngáman yân ékolá. Ḿból é bod bísíé bə̄vɔ́g bə́ ngáyén é dzam dí, bə́ mān fɔ́ɔ́ liŋan ábē abé; ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ kad ésīá ǹtí é mam mə́sə̄ má. Ńdɔ̄ hḿ ésīá ǹtí á ngálóē ḿbɔ bisíé nyɔ̄, nyé ai nyé nâ: “ Ǎ ńgə́ngɛ́d mod, mə ngáman wa dzu ékolá dzóē ésə, amú ó ngākogolan ai ma; ngǎ waa o mbə́ dzǎm yén nyɔ mvóé ngɔ́l, ḿból maa mə ngáyén wā ngɔ́l ? 34Ésīá ǹtí á mǎn á fɔ́ɔ́ liŋan, a bǐ nyē, a kalán nyē á mɔ́ bə́tsíg bə́ bod nə́ bə́ ndə́gə́lə̄ nyé a kwî anə́ á ngáman yân ékolá ésə.35Éyə̄ hḿ Tārá yǎ yób á yi bɔ ai mínā nálā, ngə́ mī bɔ̄ təge dzǔ bə̄bə́nyāŋ báán ai ǹnə́m wáán ósə.” Á man Yésus a ngáman ńkɔ́bɔ̄ nyú, ńdɔ a ngákódō á Galiléa, a kə́ə́ á Yúdea, á Yórdan á yād. Ábūí bod á ngátɔŋ nyé, a mǎn bɔ bɔ̌ mvɔ̄ī. 3Ńdɔ bəfarisíā bə́ ngákə yén Yésus nə́ bábōbolo nyé bɔ́ nâ: «Yə mod a bələ́ ngul nâ a soe ǹgál étom ésə é ńsīégé ? » Ńdɔ a ngáyalan bɔ́ nyé nâ: “Ngǎ mī ngáláŋ naa, á mə̄tādí, Ǹkom bodo a ngákom bod bə́bɛ̄, ǹnóm bân ǹgál, Ńdɔ a ngádzó nâ: Ḿból á nə́ á nālá, fám yayi líg ésīá ai nyiá, e kə́ lad ai ǹgál, bə́ ńtɔ̄á nyɔ́l dzīdziá. Ákyāí yə̄ nâ, bá sə́ kīg fə bod bə́bɛ̄, bə́ ńtɔa yǎ fɔ́ɔ́ hə nyɔ́l dzīdziá. Asú tē hḿ, é dzóm yā Zāmbá á ngálad, tə mod a kándī dzɔ́.” Bəfarisíā bɔ́ ai nyé nâ: “Ású dzé hḿ Mósɛs a ngábéndē nâ, bə́ tili kálara ekándi alúg, éyɔŋ básoe miníngá ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Kə́ ású álɛ̌d ńnə́m dáán â, ńdɔ̄ Mósɛs a ngávə́ ngul yə ásoě bīníngá, á mə̄tādí lángábə́ kīg nálā. Mə̌ ngakad mínā nâ, ényɔ́ ā soe ǹgál –səsalá hə a bə́ ébɔn- a kə̄ lúg mīníngá ḿfə̄, a ndáman alúg.” Alúg ai etíé ńkoe 10Bəyə́gē bɔ́ ai nyé nâ: “Ngə́ yə̄ á nə́ nālá á zāŋ fám bân miníngá, á sə́ kig ai m̀fí naa mod á lug”. 11Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Mod ósə ǎ wōg kig bíbúg bī, ébá bə́ ngávə́ mvɔ̄m tě ḿbɔ̄ báwóg. 12Amú miǹkokóm mí nə məkyaí məkyaí, ai ébá bə́ ngábyáli miǹkokóm ábǔm bənyiá, ai ébá yā bod bə́ ngábɔ̄ nâ bə́ və̄ŋán miǹkokóm ai zumənaŋ amǒs, ai ébā bə́bēn bə́ ngádiŋ nə́ bátɔbɔ miǹkokóm ású áyɔ̌ŋ yā yób. Ényɔ́ á nə̄ dzǎm wóg, á wógó.” Yésus ai bǎn bɔ́ngɔ́ Ńdɔ̄ Bə́ ngázu lə́də̄ Yésus bɔ́ngɔ́ hālá, nə́ á bɛ̄dē bɔ́ mɔ́, á kógólánə̄ fə ású dábán; bəyə́gē bə́ ngabám fɔ́ɔ́ ai bɔ́. 14Ńdɔ̄ Yésus a dzó ai bɔ́ nâ: “Dzǒgán bɔ́ngɔ́, tə myǎtsíg bɔ zěn ábə ma; amú áyɔ̌ŋ yā yób á nə̄ ású ákyāí bod dábá dílī.” Ńdɔ a ngáman bɔ́ bɛde mɔ́, a tíé fə, a kə́ə́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀bɔ́g á ngákə sílī Yésus nâ: “Ǎ ḿbəmbə ǹyə́gələ, mim̀bəmbə mí mam mifə́ mə́ bələ na mə bɔɔ nə́ mə́ bi enyiŋ kɔ́m ?” Yésus nyé ai nyé nâ: “Ású dzé wāsíli ma é dzam bálóē ná m̀bəŋ ? Zambá étām nye a nə́ ḿbəŋ. Ngə́ wayi nə́ ó bi enyiŋ, nyiége məmvéndé.” Mod nyé ai nyé nâ: “Məfé ?” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé nâ: “Tə wawé. Tə wandáman alúg. Tə wadzíb. Tə wabɔ m̀bɔɔlɔ miǹnǎl. O luugu ésōá bân nyoá. O diŋi mǎnyɔ̄ŋ a nə́ wāmēn.” Ńdɔ̄ é ndómán mod nyí, é ngákad nyé nâ: “E mam mə́sə̄ málā makad mɔ́ nyie; dzé fə efə́ é ngə́lə́ dzə́məŋan ma ?” Yésus nyé ai nyé nâ: “Ngə́ wayi nâ ó tɔ̄bɔ fɔ́ɔ́ təge ai atɔ́n, kələ́ mǎn kuan ai akúmá dóe, ó kab mim̀búbúá, eyɔ̌ŋ te wǎyi bi étɔ̌g ákúmá á yób; ó zū hḿ bǐ kə” Ǹnyie anə́ é ndómán mod nyí é ngāwóg bíbúg bī, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngásob ai otad ásū amú ā ngábə́ bələ́ ábuí byə́m. Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai bəyə́gē bóé naa: “Bə́bə́lá émēn, makad mínā nâ, m̀bələ akúmá á nə ayé nə́ á kə̄ áyɔ̌ŋ yā yób. Ńdɔ̄ fə madúgan mína kǎd naa, kámɛ̂l a nə ebugúbu á nyían álɔ̄ŋ óndɔndɔ, a lodo ná m̀bələ akúmá á nyíán âyɔ̌ŋ Zāmbá.” Á wóg bə̄yə́gē bə́ ngáwóg bíbúg bī, bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ éyə́gan, bɔ́ nâ: “Zá ā yi bǎd kodeban ?” Ńdɔ̄ Yésus a ngátyé mís, a bəbə́ bɔ̄, nye ai bɔ́ nâ: “Édílī mod a sə́ kīg dɔ́ dzǎm bɔ, dá ḿfág Zāmbá, dzóm ésə̄ é nə ebugúbu. » Ńdɔ̄ hḿ Pétrus a ngáfɛd, nyé ai nyé nâ: “Ḿfág é bíā yā bī ngáman líg dzóm ésə, bǐ ngazu byǎtoŋ wa, ngab dzǎn yayi bɔ fé ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Makad mínā bə́bə́lá naa: éyɔŋ sí ndon yǎyi dúgán mǎn komoban, ábōg Mɔ̂n mod ǎ yi tɔbɔ á étɔá dúmá dzíé, é mínā mī ngázu myǎtoŋ ma, myǎyi tɔbɔ á bitɔá áwôm ai bíbɛ̄, mǐ ngatsíg mə̄dzó mə́nda mə́ bod awôm ai mə́bɛ̄ yə̄ áyɔŋ Ísraɛ̂l. Ńdɔ̄ fə ényɔ́ ósə a ngālíg ndá dzīé, ngə́ bə̄bə́nyāŋ, ngə́ bə̄kál, ngə́ ésīá, ngə́ nyīá, ngə́ bɔ́n, ngə́ mə̄fúb, ású dzwé dám, ényɔ́lɔ tě a yi bi á lodo nálā, ńdɔ̄ fə ǎ yi bí ényiŋ é nə́ tə man. Abuí dzam yə̄ á ngábə́ bod bə́ ósú, bâyi bɔ ébá bə́ mvúa, ébá bə́ mvúa ḿbɔ̄ bə́ ńtɔ̄á ébá bə́ ósú.” “Ayɔ̌ŋ yā yób lâfulan ai mod dzǎl yǎ ā kódō á sí kíkídígi, nə́ a kə dzə́ŋ bod bísíé ású áfúb wɔ̂n díé. A mǎn yíli ai bod bísíé ábím ā yi yân ai bɔ́ á ńgūmā ámǒs, ńdɔ a ngálóm bɔ̄ áfūb díé. A dúgán kwí, dzǎm bɔ á məwola mə́lɛ́, a ńtála bod bəfə́ bə́ tə́tə́lán á ńsəŋ, təge bɔ dzóm. Nyé ai bɔ́ nâ: “Myâ kǎn fə áfūb wɔ̂n dám, mayi yân ai mínā ábím láyəan. Ńdɔ̄ á bə́ ngákə. A bǎd fə kwí áwōlá saməna ai édí ébulú hālí, a bɔ̌ fə dzam də́dā. Á bǎd fə kwí dzǎm bɔ á məwola awôm ai dá, ńdɔ a kɔ́b bod bəfə́ bə́ tə́lə, nyé ai bɔ́ nâ: “Dzé mī tə́lə́ hā ǹgúmā ńtíé ámǒs, təge bɔ dzóm ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Mod ǎ ndzí kīg bía lóē ásyē. “Nyé ai bɔ́ nâ: “Myâ kǎn fə áfūb dám.” Ngogé é ngāyi vín, ńdɔ mod dzǎl ā dzó ai ǹkālā byə́m wōē naa: “Lóége bod bísíé, ó yáán ai bɔ́: o tádigi ai ébá bə́ káán sɔ́, ó kə mana ai ébá bə́ tádī sɔ̄. Ǹnyie anə́ ébá bə́ ngátádi esíé á məwola awôm ai dá bə́ ngásɔ́, bə́ ngakə bánɔŋ anə́ mod dənâr m̀bɔ́g. Ńdɔ̄ ébá bə́ ngátádi esíé ósúsúa, bɔ̂ bə́ ngásɔ́, bə́ ngavəg há naa, bâyi bi ábuí bə́ lodo; á kə̄ á kwí, bɔ̂ bə́ ngabi fɔ́ɔ́ fə hə dənâr m̀bɔ́g. Bə́ nɔŋɔ é dənâr nyɔ́ hā, bákə bâsɔg mod dzǎl, bɔ́ nâ: “Ébá bə́ sɔ́ bíā á mvús bā, bə́ syé hə awola də́dā, ńdɔ wǎkə və́ bíā bə́sə abím dá, ébía yǎ bī ngíb ńgúmā âmǒs ai vyǎn ósə. Ńdɔ mod dzǎl á ngáyalan m̀bɔ́g, nyé ai nyé nâ: “Ǎ móé, mǎbɔ̌ kig wa ébádág. Ngǎ bíā wa bǐ kwí kíŋ ású dənâr m̀bɔ́g. Nɔŋɔ́ ábím dóe, ó kə. Mə̌ dīŋ naa, mavə́, ényɔ́ ā sɔ́ mvúmvúā nyɔ́, ábīm mə̄ və́ wā. Ngǎ mə nə̌ fə dzǎm bəlan ai byə́m byám anə́ māyi ? Éyə wayén dɔ́ ábē yá naa mə nə m̀bəmbə ǹnə́m ?” Éyə̄ hḿ ébá bə́ mvúā báyi vəŋan ébá bə́ ósú nā, ébá bə́ ósú bə́ və̄ŋán ébá bə́ mvúa.” Yésus a bad kǎd mīńtyé mí áwú ai akwí lə́ sɔŋ díé éyɔ̄ŋ lála Ábōg yə̄ nâ ǎ ngayi yǎ bɛ́d á Yērúzalɛm, ńdɔ̄ Yésus a ngálóe bawômo ai bə́bɛ̄ bɔ̂ bɔ́, nyé ai bɔ́ á zēn naa: “Bíā á ba byǎbɛ́d á Yērúzalɛm. Bâyi bi Mɔ̂n Mod bə́ və́ə́ á mɔ́ bəfada bənén ai bəsaŋ bə́kálara; bâyi tsíg nâ a yəan ai awú, bə́ bǐ, bə́ və́ə́ bə̄háídɛn nə́ bə́ kpə̄lə̄ nyé, bə́ yid nyé ai miǹkás, bə́ bōmē nyé á kōlós, hədá, ámōs lála, a yi kwí á sɔŋ.Eyi miǹkóŋ ai mvam ébā bə̄vɔ̄g Ńdɔ̄ hḿ nyīá bɔ́n bə́ Zebedé ā zu kwí ai bɔ́n é vóm Yésus a ngábə́, ńdɔ a lában ai məbɔ́ŋ á sí, nâ a dzai nyé dzóm. Yésus nyé ai nyé nâ: “Myǎyi dzé ?” Miníngá nyé nâ: “Béndégē nâ é bɔ́n bā bə́ tɔ̄bɔ̄ âyɔŋ dóe ényɔ́ á ḿbɔ̄ ńnōm, ényɔ̄ ḿbɔ̄g á ḿbɔ̄ ńgāl woe.” Yésus nyé nâ: “Mínā bə́bēn myāyə̌m kig é dzóm myādzai. Yə mǐ nə nyú é kɔ́b miǹtyé yǎ yāyanga ma ? “ Bɔ́ nâ: “Bǐ nə nyú.” Nyé ai bɔ́ nâ: “Ḿfág kɔ́b dzam, myǎyi dzɔ nyú, ḿfág bitɔá yā ḿbɔ̄ ńnōmo ai á ḿbɔ̄ ńgāla, sə̌ kig mǎ mə nə́ ai dɔ́: bitɔá bítē bí nə̄ ásu ébā yā Tāra á ngākoməzan byá.” Báwômo bəvɔ́g bə́ ngáyi wóg é dzam dí, bə́ liŋán fɔ̄ɔ̄ ai é bə̄bə́nyāŋ bə́bɛ̄ bā. Ńdɔ̄ Yésus a ngálóē bɔ́, nyé nâ: “Myǎyəm nâ bədzóē miǹnam bányû bod abíŋ ai edzóē dzábán, éyə̄ fə mim̀faŋ mí bod myátɔbɔ bod á yób nālá təge ai améé. Sə̌ kig éyə̄ láyəan bɔ̌ nalá ábə̄ mínā, éyɔ̄ á yi bi ńkōŋ ábə̄ mínā, a tɔbɔgɔ anə́ étūgā ébā bə̄vɔ̄g. Ngə́ mod a yi bɔ é mod osú ábə̄ mínā, a tɔbɔgɔ a nə́ mǎn ólɔ̌ é bod bəvɔ́g. Éyə̄ Mɔ̂n Mod a ngásɔ́ nālá: a ndzí kig sɔ́ naa bǒd ḿbɔ̄ bə́ sye nyé, a ngásɔ́ naa ńnye a syé bod, ai nâ á túni enyiŋ dzíé ású ńkunda. Miǹdíndím míbɛ̄ yā Yēríko Abōg ā kódogo á Yēríko, ńdɔ̄ mod ǹkundǎ bod a ngázu a bie nyé. Miǹdíndím míbɛ̄ mí ngábə́ tɔá á mgbá zěn, á wóg bə́ ngáwóg naa Yésus ńnye ǎ lod, bə́ ngayédan nâ: “Ǎ Ńtī, mǎn Dávid, kudú bíā ngɔ́l !” Bod bə́ nganyɔdi bɔ́ vā, bɔ́ nâ bə́ tɔ̄bɔ bivól. Bə́ ngabían yédan á yób étē naa: “Ǎ Ńtī, mǎn Dávid, kudú bíā ngɔ́l !” Ńdɔ̄ Yésus a ngátə́bə, a lóé bɔ̄, nyé nâ: “Myǎyi nâ mə́ bɔ mínā yá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Ǎ Ńti, bɔ̌ naa bǐ yen !” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyén bɔ̄ ngɔ́l, a nambá bɔ̄ mís. Etíe etíé tē, bə́ ngayén, ńdɔ̄ bə́ ngátoŋ nyé. Éyɔŋ bə́ ngásúbu babi ai Yerúzalɛm, hálā bə́ kwí yǎ á Betəfáge, babi ai ǹkǒl bílé bí ḿbɔ́n, ńdɔ̄ Yésus á ngālóm bə̄yə́gē bóé bə́bɛ̄, nyé ai bɔ́ nâ: «Kaŋán é dzāl á nə́ mínā ósū dīlí; etíe etíé myǎyi kɔ́b ńgāl ózəle a tǐ ai etɔ̌ŋ ózəle; tǐgân bɔ̄ mǐ zu ai ma bɔ́. Ngə́ mod a sílí mínā dzóm, mǐ kada nyé nâ: Ǹtí a yáŋán ai bɔ́, a yǐ fə̄ mínā dzógē étíe etíé». É mam mə́sə̄ má mə́ bɔɔban ású yə̄ nâ ebúg profɛ́d é tóbán, ḿból á ngākɔ́bɔ̄ nâ: «Kadán ngɔn Síon nâ: Ǹkúkúmá woe á nyɔ̄lɔ́ ā zu ábə wa, a nə evúvoe, a tɔá ńgál ózəle á yób ai etɔ̌ŋ ózəle, mɔ̂n ényɔ́ yǎ ā kad bəgə̌ éfangá á kíŋ». Ńdɔ bə́yə́gē bə́bɛ̄ bə́ ngákə, bə́ mān bɔ̌ mam mə́sə ḿból Yésus a ngátə́bələ bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai ǹgál ózəle ai etɔŋ ózəle, bə́ nɔ̄ŋɔ́ bīwɔ́man byábán bə́ mān bɔ ta á mvús, bə́ tōé Yésus á yób. Abuí bod lə́ kələ lâta biwɔ́man byábán ai zěn ésə, bəvɔ́g bə́ kələ bábūg miǹtəm bílé, bə́ kələ bâdzoge á zēn zěn; bod bə́sə, tɔ́ ébá bə́ kələ ósū, tɔ ébá bə́ wúlugu á mvús, bə́sə̄ bə́ yédəgan nâ: «Hozána ai mǎn Dávid; maa á bɔ̄ɔ̄ ai ényɔ́ yǎ ā zu á dzwé Ńtí: hozánā á yób étēde». Á nyî a ngáyî á Yērúzalɛm, dzǎl ásə̄ á ngāmə́lán fɔ̄ɔ̄, bə́ síligi nâ: «Zámēn nyɔ̄ ?» Bod bə́ ngákad nâ: «Yésus nyɔ́lɔ̄, profɛ́d yǎ Nazarɛ́d, á ńnǎm Galiléa». Yésus a tsídan bəkuan á Tə́mpɛl 12Ńdɔ̄ Yésus a ngáyían á Təmpɛl, ǎ ngatsídan é bod bə́ kuan ai byə́m, ai ébá bə́ zaa kus byə́m á Tə́mpɛl; a sógolo bətə́bə́lə̄ á sí é vóm bod bə́ tséndege mɔní, ai bītɔ̄á bí é bod bə́ kuan abə̌ŋ. Nyé ai bɔ́ nâ: “Á nə ǹtílán naa: “Ndá dzama e nə dzwé nâ Ndá ngogolán, ńdɔ̄ mína myǎvəŋan dzɔ ndá wūb !” Miǹdíndím ai mim̀bómbóg mí zaa ábə́ nyé, á Tə́mpɛl, ńdɔ ǎ man bɔ́ bɔ̌ mvɔ̄ī. Á yén bə́ ngáyén bīyə̄ŋ bí mam a kɔ́bɔgɔ bí, ai é bɔ́ngɔ́ bə́ ngábə́ yédegan nâ: “Hozána ai mǎn Dávid”, bəsaŋ bə́kálara ai bəfada bənén bə́ ngaliŋan fɔ́ɔ́, bɔ́ nâ: “Yə wawóg fɔ̄ɔ̄ é mam bádzó mā ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Owé, mawóg, ngǎ mī ngáláŋ ḿból bə́ ngátil nâ: o ngákoməzan olugú ânyǔ bān bɔ́ngɔ́ ai bibɔbɔg bí bɔ́n.” Ńdɔ a ngálíg bə́ sūmú hālá, a kwíí á édzə̂dzalá, ńdɔ â kə bōmbō á Betánia.Élé yā é ngábə́ təge wúm Ḿból ā kələ édzə̂dzalá kídí lénde ai ǹdib, ǎ ngawóg zie. Ńdɔ a ngáyén élē faige á mgbâg zěn, ákə̄ súbū naa a fád, təge ai ebumá, hə kíé. Ńdɔ a dzó naa: “Wǎ ngawūm kīg fə tɔ éyɔŋ !” Etíe etíé tē, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ élē yáman kód. Á yén bə̄yə́gē bə́ ngáyén nālá, bə́ ngakám bɔ́ nâ: “Dzé é bɔ̄ naa élé dzī é vôl mǎn kōd nā?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Bə́bə́lá, makad mínā nâ; ngə́ lâbɔ amǒs ḿbɔ̄g naa mǐ bə̄lə́ ńyə̄bə́, təge sô, myǎyi bɔ a lodo anə́ mə̄ hə́ bɔ ná, mǐ tɔ̄á fə dzǎm kad ńkōl hī naa: “Kódógō hálā, o kə diban á máŋ”, á bɔ̄ɔ̄bán fə̄ nálā. É dzóm ésə myǎyi dzai á ngogolán ai ǹnə̀m ńyə́bə́, myǎyi dzɔ́ bi, təge səlan. Á nyî a ngáyî á Tə́mpɛl, ńdɔ̄ bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíē yā ńnam bə́ ngásúbū ḿfág ā yə́gələ, bɔ́ ai nyé nâ: “Zá nye a və́ wa ngul yə ábɔ anə́ wabɔ̄ ná, éyə ngul tě yāsɔ́ wā vé ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Maa mə́ tamə́ fə̄ mína sílī ńsīlí ḿbɔ̄g ḿbɔ́g; ngə́ mī yālán ma, maa mə́ zu mína kad e vóm ngul yasɔ́ mā. Éyə ǹduán Yōhánɛs ó sɔ̂ vé yǎ yób, yǎ bod ?” Bə́ ngatsog á ńnə̄m étē naa: “Ngə́ byākad nâ éyə̄ wásɔ́ á yób, a yi bía kǎd naa “Ású dzé hḿ myā ndzí kig nyé yə́bə ?” Ngə́ bī dzó hḿ naa “Á bod”, byǎyəan mbádā míńkunda mí bod mí, amú bə́sə bâyəm nâ Yohánɛs a nə profɛ́d”. Ńdɔ̄ hḿ bə́, ngayalan nyé nâ: “Byǎyə̌m kig”. Nyé ai bɔ́ naa: “Tɔ mǎ maa mǎyǐ kīg mína kad ḿfág ngul te yasɔ́ mā”.Ńláŋ bɔ́n bə́bɛ̄ Myǎtsog é dzam dí yá ? Mod a ngábə́ bələ́ bɔ́n bə́bɛ̄. Ńdɔ a ngákə̄ ábə̄ ényɔ́ osú, nyé nâ: “Ǎ mɔ́n wam, kələ́ ma bɔ ésīé áfūb wɔ̂n ámōs dī”. Ńdɔ̄ mɔ́n á ngāyalan nâ: “Matəb”; á mvús tē, ńdɔ a ngásíngi, a kə́ə́ syē áfūb. Ńdɔ̄ ésīá ā kə̄ fə ábə̄ é mɔ́n ḿbɔ̄g, a kadá nye dzam də́dā. É mɔ́n nyɔ̄ nyé nâ: “Ǎ ńti, owé makə”. Ńdɔ a ngátɔbɔ á sí təge kə. É bɔ́n bə́bɛ̄ bā, m̀fə́ á ngábɔ ǹnyián ésīá ? Ńdɔ̄ báyalan nâ: “Ényɔ́ osú”. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Bə́bə́lá, makad mínā nâ bənɔŋ bə tóya ǹnam ai biníngá bə́ ébamba bâyi mína lod ósū áyɔ̌ŋ Zāmbá. Amú Yōhánɛs a ngásɔ́ ábə̄ mínā á zēn sósōó, ńdɔ myǎ ndzí kig nyé yə́bə, bənɔŋ bə́ tóya ǹnam ai biníngá bə́ ébambá bɔ́ bə́ yə́bə́ nyē. Ḿfág wáán, ńdɔ̄ mǐ ngáyén nālá, dá, təge yén anə́ myāsíngī ná, myâ mǐ yə́bə́”. Bod bísíé yā bə́ ngágan ai afúb Vógólân fə ǹkaná ḿfə̄: mod ziŋ a ngábə́ bələ́ áfūb wɔ̂n ńdɔ a ngálóŋ óngōla, a fáág ébé bátsɔ́ wɔ̂n, a mǎn lóŋ ńkum; ńdɔ̄ fə a ngálig bod bísíé ai afúb, a kə́lə́ á dulu. Ábōg áfūb á ngátádī ná láwúm, ńdɔ a ngálóm bod ná bə́ kə kad é bod a ngálíg ai afúb nâ bə́ lóm nyé bibumá bíé. Ǹdɔ bəsíé bə́ wɔ̂n bə́ ngábi é bod bá, ényɔ̄ bə́ mān yīd, ényɔ̄ ḿbɔ̄g, bə́ wé ai sí, ényɔ̄ ḿbɔ̄g bə́ mān lūm ngɔg. Ńdɔ a ngádúgan lóm bod bəfə́, bə́ tɔ̄á ábuí, bə́ lodo ébá bə́ ósu; ńdɔ̄ bə́ ngábəlan ai bɔ́ dzam də́dā. Á mvús tě, ńdɔ ǎ zu bɔ̄ lōm mɔ́n wōé, a tsogo nâ, yə tɔ mɔ́n wama, ngǎ bâyi kám ? Á yén bǒd yə̄ áfūb wɔ̂n bə́ ngáyén mɔ́n, bɔ́ nâ: “Mɔ́n elíg émēn á hḿ nyɔ̄, zǎn bǐ we, eyɔ̌ŋ te elíg yáyi wóge ai bíā”. Ńdɔ̄ bə́ ngábi nyé, bə́ kúlí nyē áfūb, ńdɔ̄ báman wé. Ńdɔ̄ hḿ, éyɔŋ mod afúb ā yi sɔ́, a yi bɔ ai bəsíé bə́ wɔ̂n bə́ tē yá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “A yi mán wē bə̄bə̂ bə́ bod bə́tē, təge selan, eyɔŋ te ǎ nɔŋ afúb, a və́ə́ bə̄síé bə́ wɔ̂n bə́fə́ naa bə́ sye ású díé, ḿból yə nâ bə́ kad nyé və̄ bibumá ábōg láyəan.” Yésus nyé ai bɔ́nâ: “Ngǎ mī ngáláŋ á Ḿfūfúb Ńtilán naa: “É ngɔg bod mə́lóŋ bə́ ngáwoa á fyɛ́, ńdzɔ e ngákə vəŋǎn ngɔg yǎ báfudi ábūg; esíé tē é nə esíé Ńtí, dzǎm tē á nə̄ bía dzam míńkámáŋ. Asú tē mākad mínā nâ: bâyi mína vaa ayɔ̌ŋ yā yób, bə́ və́ə́ ayɔŋ afə́, édí láyi wúm ábuí bibumá. Ényɔ̄ ā yi ku ákɔ́g dī á yób, a yi mǎn nyaŋalan, ényɔ́ kig akɔ́g tē láyi ku á yób á mān nye fīd. Á wóg bə́ ngáwóg míńkāná mī, ńdɔ bəfada bənén ai bəfarisía bə́ ngáyəm nâ ḿbɔ a ngábə́ á kɔ̄bɔgɔ ai bɔ́. Bə́ ngadzə́ŋ hḿ anə́ bə́ nə́ nye bi, hədá bə́ ḿbádaga bod, amú miǹkunda mísə mí yəmə nâ Yésus a nə profɛ́d. Ńdɔ̄ Yésus a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíē á miǹkaná naa: “Ayɔ̌ŋ yā yób lâfulan ai ǹkúkúmá mǒd yā ó ngáyī ná wábɔ mɔ́n wōē ábōg álúg. Ńdɔ a ngálóm bəbɔ bísíé bóé nə̄ bə́ kə̄ bálōē é bod bə́ ngábándā ábōg. Bod bə́ mān təb. Ńdɔ a dúgan lóm bod bísíé bə̄fə́, nyé nâ: “Kadán é bod məbándā naa, ábōg dī, mə̌ man yǎ koməzǎn bīdí; mə̌ man yǎ tsíg nyag ai bíyə́m bí nə́ mə̄vɔ́ŋ, mam mə́sə̄ mə́ ńtɔa yǎ ńkoməzán: zǎn ábōg álúg. Bə́ ngabɔ tə́ hə m̀kpálí, ényɔ́ á nɔŋɔ́ ákǒl dulu a kə́ə́ áfūb díé; ényɔ́ á kə́ə́ á mákíd; ébá bə̄vɔ̄g, bə́ və́ə́ fɔ̄ɔ̄ bod bísíé bə́ ńkúkúmá mɔ́, bə́ ngayíd, bə́ ngawé. Ǹkúkúmá á ngayi wóg é fwé nyī, a mǎn fɔ̄ɔ̄ liŋan, ńdɔ a ngálóm bəzimbi bóé nə̄ bə́ man wé bizilingǎn bítē, bə́ mǎn fə dígī dzāl dábá. Ńdɔ ǎ zu dzó ai bod bísíé naa: “Mə̌ man yǎ koməzan ábōg bídí, é bod mə ngábánda bá ndzí kig yəan ai dɔ́. Kəán hḿ ai məzěn mə́sə, é bod bə́sə myǎyi tóban ai bɔ́, bɔán nâ, bə́ zu ábōg álúg. Ńdɔ bod bísíé bə́ ngányían á zēn, bə́ ngakə bátōgan é bod bə́sə̄ bə́ tóbəgan ai bɔ́, tɔ mim̀bəŋ, tɔ bəbé. Ńdɔ̄ ndá abóg ē ngādzyé ai bəyə́ŋ á túd. Ǹkúkúmá ā nyīán á ndá, ǎ ngakə a yén bə̄yə́ŋ. Ńdɔ ǎ kə yén mod hálā, təge ai eyé álúg á nyɔ́l. Nyé ai nyé nâ: “Ǎ móé, éyə ǒ və́ nyían á ndá mū yá, təge ai ewɔ́man ábóg álúg á nyɔ́l ?” Mod a laŋán évōl. Ǹkúkúmá nyé ai bod bísíé naa: “Woágân ma nyé ngadag á mɔ́ ai á məkǒl, á díbī étē, á ńsəŋ álí; á wé ńgɔ ǎ yi yón, a ladagan məkəg. Amú bə́ ngálóeban abuí, bə́ tɔ̄bán ábɔ̄d. Tóya ǹnam Káísɛd Abǒg tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfarisía bə́ ngákə, bə́ mān buí ésɔ̌g naa bə́ bi Yésus á ńkɔ̄bɔ. Ńdɔ̄ hḿ bálóm nye bəyə́gē bábán ai bǒd yā ngām Heródɛs, ńdɔ̄ bázū nyé sílī naa: « Ǎ ńyə̄gələ, byǎyəm nálā m̀bəŋ ḿbəŋ: o nə bə́bə́lá, ńdɔ̄ fə wayə́gələ zěn Zambá á bə́bə́lá, təge kɔ̌n mod wɔŋ, təge fyǎl bod á mə̄sú. Tám bía kad na, wa watsog yá, dzé é nə̄ tə́tə̄lə́, yə nâ bə́ yân Káízɛd tóya, yə nâ bə́ bɔ tə yân? » Yésus a ngáyi yén ólām yā ńsīlí wábán, nyé ai bɔ́ nâ: « Dzé myābóbolo ma, ǎ é bǒd mədugán bā ? Támánə ma lə́dē ńsǎŋ mɔ̄ní tóya ná ». Ńdɔ̄ bə́ ngálə́dē nyé ńsǎŋ dənâr. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Zá á nə̄ ai évəgələ dzí, zá kig a nə́ ai ńtīlán vī ? » Bɔ́ ai nyé naa: « Káízɛd ». Ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: « Dúgân hḿ və̄ Káízɛd édzí yáwóge ai Káízɛd, mǐ dúgán āfə Zambá édzí yáwóge ai Zambá ». Á wóg bə́ ngáwóg nālá, bə́ ngakám ábuí, ńdɔ̄ bálíg nyē hálā, ḿbɔ̄ bákə̄ bá. Amǒs tē, ńdɔ bəsaduséa bə́ ngásɔ́ é vóm Yésus a ngábə́. Bəsaduséǎ bɔ̄ bákad kǎd naa akwí lə́ sɔŋ bə́wú á sə́ kig. Ńdɔ̄ bə́ ngásílī nyé nâ: “Ǎ Ńyə̄gələ, Mósɛs a ngádzó nâ: ngə́ mod ǎ wú, təge líg mɔ́n, mǎnyāŋ a yəan lúg ńkūs ā líg, ḿból yə nâ á lig mǎnyāŋ mvɔŋ bod. Ńdɔ̄ hḿ bə̄bə́nyāŋ bə́ ngábyáli zamgbál ábə bíā álí. Ǹtól ó lúgú, ńdɔ̄ ó ngáwú. Ḿból á ndzí kig bondě mvɔŋ bod ńdɔ mǎnyāŋ á ngālígi ai ǹgál. Ényɔ́ bɛ̄ɛ, ai ényɔ̄ lāla, dzam də́dā, a kələ kwí ényɔ́ zamgbála. Á məmaná, á wú bə́sə̄ bə́ ngáman wú, ńdɔ miníngá nyé ǎ zu wú. Ńdɔ̄ hḿ, âmǒs ákwí lə́ sɔŋ, zá yǎ é fám zamgbál nyī ā yi wóge ai é mīnígá bə́sə̄ bə́ ngálúg nyɔ̄ ?” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan bɔ́ nâ: “Myǎvus amú myāyə̌m kig tɔ M̀fúfúb Ńtilán, tɔ ngul Zambá. Âmǒs ákwí lə́ sɔŋ tɔ ǹnóm, tɔ ǹgál, dzóm é sə̄ kīg fə; mod ósə a nə hə anə́ bēngəlɛ̌s yā yób. Ḿfág yə ákwī lə́ sɔŋ bə́wú, ngǎ mī ngáláŋ ébūg Zāmbá yákɔ́bɔ̄ nâ: Mə nə Zambá Ābrahám, Zambá Īsag, Zambá Yākɔb. A sə́ kig Zambá bəwú, a nə Zambá ébá bə́ və̄ə̄. Á wóg bə́ ngáwóg nālá, miǹkunda mí bod mí ngakám fɔ̄ɔ̄ áyə̄gə́lə́ díé.É Mvéndé é nə ńtōl mə́mvéndé Á wóg bəfarisía bə́ ngáwóg naa Yésus ǎ dīb bəsaduséa anyu, ńdɔ̄ bə́ ngáman kóan. Ńdɔ m̀bɔ́g yə á ngābə́ ńyə́gələ mvéndé á ngāsílī nyé ńsīlí ólám, nyé nâ: “Ǎ Ńyə̄gələ, mvéndé fé yālod mə́mvéndé mə́sə məvɔ́g ?” Yésus nyé ai nyé nâ: “O diŋi Ǹtí Zambá woe ai ǹnə́m wóē ósə, ai ǹsísīm wóē ósə, ai fəg dzoe ésə.” Ényílī ńdzɔ e nə́ ńtōl, ai é mvéndé osú. Ényí é tsāā hālá, ńdzɔ e nə́ naa: “O diŋi é mod m̀bɔ́g anə́ wādiŋ wǎmēn.” Éyə̄ Kálara məmvéndé ai bəprofɛ́d bátíe á mə̄mvéndé mə́bɛ̄ mā.” Mɔ̂n Dávid ai Ǹtí wōé Ḿból bəfarisíā bə́ ngákóan, ńdɔ̄ Yésus a ngásílí bɔ́ naa: “Myǎtsog ná zá nye á nə̄ Mə̄sías ? A nə mɔ̂n zá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “A nə mɔ̂n Dávid”. Yésus nyé ai bɔ̄ nâ: “Ású dzé hḿ Dávid, yǎ Ḿfūfúb Ńsísīm á ngāfyɛ a lóē nyé nâ: Ǹtí, éyɔŋ a dzô nâ: Ǹtí á ngādzó ai Ǹtí wama nâ: Tɔbɔ́gɔ̄ á ḿbɔ̄ ńnōmo wam, a kələ kwí a nə māyi vəŋǎn mīńzízíŋ míe ebede məkǒl. Ngə́ Dávid a lóé nyé naa Ǹtí, éyə̄ hḿ á nə̄ nyē mɔ́n yá ? Ńdɔ ǹsílí tē ó ngádib bə́sə anyu, təge ai é mod ǎ yalan. A tádigi amǒs tē, mod təgě fə̄ nyé zombǒ sílī dzóm. Yésus a ngábə́ kɔ́bɔgɔ ai abuí bə̄yə́gē bóé, nyé ai bɔ́ nâ: “Bəsaŋ bə́ kálara ai bəfarisía bə́ tɔ̄á êtɔ̄á Mósɛs: é dzóm ésə̄ bákad mínā, mí bɔɔ, mǐ nyiege, dá tə myǎtoŋ mim̀bɔán myábá, amú bákɔ̄bɔ hə ǹkɔ́bán təge dzála. Bákāg bod adǐd mim̀bəgə, bə́ dzuligi bɔ́ myā á bītúl, dá bə́bēn təge yə́bə̄ naa báfə̄ŋəle myá ai onyǔ. Mam mábá mə́sə, bábɔ mɔ́ hə ású yə̄ nâ bod bə́ yen bɔ́. Bâman nénə̄ bíkád mə̄mvéndé bə́ bə̄bə̄gán á mə̄sú. Bə́ yabaga məzəgəlě yā étē. Bádiŋ bítɔ̄á bí ósú á mə̄bóg bídí, ai ábə sinagóge; bádiŋ bə́ sugu bɔ́ á bītógán, bə́ lóége bɔ́ naa Rábi . Ḿfág wáán, tə myǎyə́bə̄ nâ, bə́ lóē mínā nâ Rábi, amú Ńyə́gələ wǎn á nə m̀bɔ́g m̀bɔ́g, é mínā bə́sə bəvɔ́g mǐ nə bəbə́nyāŋ. Ńdɔ̄ fə, tə myǎlóe mod nâ ésōá wāān á sí mū, amú mǐ bə̄lə́ Ésīá ḿbɔ́g m̀bɔ́g, ényɔ́ yə á nə̄ á yób. Tə myǎbɔ nə́ bə́ lóē mínā nâ ǹyə́gələ nén, amú Ǹyə́gələ nén wǎn á nə m̀bɔ́g m̀bɔ́g, Krǐstus. Ényɔ́ ā yi bɔ ḿfǎŋ mod ábə̄ mínā, a yi bɔ étūga dzáán. Ényɔ́ ā yi bɛ́dē nyémēn, a yi dzɔdəban, ényɔ́ ā yi dzɔdi nyémēn a yi bɛ́dəban. Abǒg tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngádzó ai bəfarisía ai bəsaŋ bə́kálara nâ: amalá ai mínā, bəsaŋ bə́kálara ai bəfarisía, yǎ mī nə́ bǒd mədugán, myǎtsíg bod zěn yǎ yób; mínā bə́bēn təge dzo nyían, mǐ kə̄kāmǎn fə̄ nâ tə́ é bod bəvɔ́g bányīan. Amalá ai mína bəsaŋ bə́kálara ai Bəfarisía yǎ mī nə́ bǒd mədugán: myǎman sa é byə́m mīńkús mí bə̄lə́, asú tē myǎngā fǎm kig éndə́gə́lə́ yáyanga mínā. Amalá ai mína bəfarisía ai bəsaŋ bə́kálara yǎ mī nə́ bǒd mədugán: mínā yā myādaŋ máŋ, myǎkə myǎwulu á miǹnam miǹnam nâ, myǎkə myǎdzə́ŋ é mod myǎvəŋan, ǹnyie áfə anə́ mī vəŋan yǎ nyē, mǐ ngabɔ nâ á yə̄án ai ndóan kɔ́m a lodo mínā bə́bēn. Amalá ai mína, yǎ mī nə́ bə̄lə́də̄ bə́ zēn bə́ nə́ ndím, amú myākad nâ ngə́ mod a kani sɔŋ á dzwé Tə́mpɛl, nálā ó sə́ kig dzóm hə ngə́ hḿ ā sɔ́ kanǐ soŋ á dzwé mvɔd yǎ Tə́mpɛl, éyə ǎ timbi étēde. Ǎ é bod mǐ nə́ mə̄kúd ai ndím bā ! Dzé ńdzɔ̄ é nə́ ńkənga, yə mvɔ́d, yə é Tə́mpɛl yǎ ā fúbū mvɔ́d ? Myǎdzó fə̄ nâ, ngə́ mod a kani soŋ á dzwé álatâr, é dílī á sə́ kig dzam, ngə́ ā sɔ́ kanǐ soŋ á dzwé mə́túnúŋa mə́ bə̄də́ étē a bilí. Ǎ mīńdíndím mí bod mí, dzé yádaŋ ai m̀fí, yə mətúnuŋa, yə ébedəga mə́túnuŋǎ yā yáfúbu mətúnuŋa mə́tē ? Asú tē ényɔ́ ā kani sɔŋ á dzwé álatâr, a kani sɔŋ ai édzí ésə̄ é bə̄də́ étē. É mod ǎ kani sɔŋ á dzwé Tə́mpɛl, a kani dzɔ̌ á dzwé ényɔ́ yǎ á tɔá étēde. Ényɔ́ ā kani sɔŋ á yób, a kani dzɔ̌ á dzwé étɔá ńtōmbā ai á dzwé ényɔ́ yə á tɔá étēde. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngádzó ai bəsaŋ bə́kálara ai bəfarisíā nâ: “Amalá ai mínā, é bǒd mədugán bā myǎyân éfās áwômǒ yā é byə́m bísə mǐ bə̄lə́, dá mǐ vóana, mǐ byandigi édzí yā é nə́ ḿfaŋ á mvéndé Zambá naa: sósōó, ǹnə́m ngɔ́l ai bə́bə́lá. Myǎyəan dzálā édzí, təge təgəlan édzí évɔ̄g. Ǎ míńdíndím myálə́də bod zěn mī, mína yǎ myābindi mǎn ńlɔ̌: ǹgúmā kámɛl ńgɔ mǐ mini. Amalá ai mína bəfarisía ai bəsan bə́kálara, é bǒd miǹnǎl bā, amú myǎsob kɔ́b hə ḿfá yǎ mvús, dá, á ńnə̄m étēde ó tɔ̄á ai mvid á túd, é mvid ésə e ngákə e nyɔdɔ́ á kɔ́b étēde. Ǎ ńdīndím mān farisía, tádígi sob kɔ́b á ńnə́m étēde, ású yə̄ nâ ḿfág yǎ ńsəŋ wâ ó tɔ̄bɔ̄ fə m̀fúbán. Amalá ai mínā, mína mim̀vomvól bəsaŋ bə́kálara ai bəfarisía, amú myǎfulan ai mə́sɔ̌ŋ yā bə́ mān fén: á ńsəŋ, o diŋi wayén, á kə́ kwí á ńnə̄m étē, bivɛ̌s ai ébɔ̄l ésə é ngákə̄ á túd. Éyə á mī nə́ nālá: á ńsəŋ myǎyéne anə́ bə̄sósōó bə́ bod; á ńnə̄m étē mvol ai bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ bə́ ngákə̄ á túd. Amalá ai mínā, mína mim̀vomvól bəsaŋ bə́kálara ai bəfarisía amú myǎlóŋ bəprofɛ́d məsɔŋ, mǐ dzamaŋan məsɔŋ bə́sósōó bə́ bod. Mínā nâ: ngə́ bī tɔ̄bɔ ábǒg bətará, ngə́ byā ndzí kig bɔ ai bɔ́ kíŋ nə̄ bǐ we bəprofɛ́d, mǐ ngafángā hḿ mínā bə́bēn naa, mǐ nə̄ bɔ́n bə́ é bod bə́ wê bəprofɛ́d. Kǎn á fɔ̄ɔ̄ ai esíé bēsōá báán ósū. É mvɔ̄g nyóé bā, áyɔ̄ŋ məkpə̌ dī, éyə mǐ ngāfǎm é ndóan yǎnga mínā yá? Asú tē malóm mína bəprofɛ́d, mim̀fəfə́g mí bod ai bəsaŋ bə́kálara, myǎyi wé ábím myāwé, mǐ bōmé bəvɔ́g á kōlós, myǎyi bɔ́ yīd ai miǹkás á məndá mə́ dɔ́tɛn máán myǎkə myǎtsídan bɔ́ á māl mǎl, ḿból yə̄ nâ mə́kī bə́sósōó bə́ bod bə́sə̄ mə́ yon mínā á ńlō, a tádigi ai émá mə́ Ábɛl, sósōó mod, a kalan ai émá mə́ Zakarías, ndómán Barákia, yǎ mī ngáwé á zāŋ alatâr ai Tə́mpɛl. Makad mínā bə́bə́lá naa məkǐ mə́tē mə́sə̄ máyōn é mvɔŋ bod nyí é ńlō. Ǎ Yērúzalɛm, ǎ Yērúzalɛm, wǎ wawé bəprofɛ́d, o lúmū ébá bálóm wa ngɔg, anə́ mə̄ ngátádi yǐ naa makóan bɔ́n bóe anə́ nyīā kūb ā kóan bɔ́n á məfǎb ā sī, ńdɔ̄ wa ndzí kig yə́bə. Yəmə́ hḿ naa ndá tě yayi mínā lígī ékudí. Amú makad mínā nâ, myǎyǐ kīg fə ma yén, a kələ kwí anə́ myādzó nâ: “Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai ényɔ̄ yǎ ā zu á dzwé Ńtí”. Ńdɔ̄ Yésus a ngákwí á Tə́mpɛl, ǎ ngakə. Ńdɔ̄ bəyə́gē bóé bə́ ngásɔ́, bə́ ngalə́də̄ nyé mə̄lóŋ mə́ Tə́mpɛl, bə́ ngakám. 2Ńdɔ ǎ zu nɔŋ ńkɔ̄bɔ nyé nâ: “Yə mǐ tálā mə́lóŋ myākám mā ? Bə́bə́lá , makad mínā nâ, tɔ akɔ́g dá lâyǐ kig lígī á bə̄də́ édī vɔ̄g á yób: é dzóm ésə mǐ tālá hālá yâyi mǎn ndāman.” Ḿból á ngābə́ tɔá, á sí, a tɔá étām, á Ńkǒl ḿbɔ̄n, ńdɔ̄ bəyə́gē bázū nyé kɔ̄b, bɔ́ ai nyé naa: “Kadá bíā ábōg mam mə́tē máyi bɔɔban, ai é ndəm yǎyi kad ásɔ̄ dóe ai amaná sí.” Mətádí bidǐm Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Mǐ kálaga ná tə mod a dug mínā. Amú ábuí lâyi kə́ lásɔ̄ á dzwé dám, bɔ́ nâ: “Mǎ mə̄ nə́ Məsías”, bə́ ngadug abuí bod. Myǎyi wóg mə̄fwé bítá ai miǹdum bítá, mǐ kálaga ! tə myǎfodoban, mam mə́tē mâyəan tádī bɔɔban, hədá, sə̌ kig məmaná nyɔ̄lɔ́. Myǎyi yén áyɔŋ á lúmuŋan ai édī ávɔg, edzóē é lúmuŋan ai édzī évɔ̄g; âbuí mə́bódā mə́ sí, myǎyi wóg naa bâtad ai zie, ai nâ sí yatigidan. Mam mə́tē mâyi bɔ̌ hə miǹtyé mí ńkogolo. Abǒg tē báyī mínā kpə̌ ámala, bə́ wê mínā, bəháídɛn bâyi mína fəm ású dám. Abuí bod lâyi kǔ ḿbəg, mod ǎ ngakuan ai mǎnyāŋ bə́ ngafəman bɔ́ a bɔ́. Bəprofɛ́d bâyi kwí ábuí, bâkə bâdug abuí bod. Ású bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ bá, edǐŋ yâyi bɔ̌ təge fə dǎŋ ábuí bod á mīńnə́m. Ényɔ̄ á ngāvə̄ kɔ́ a kələ kwí á məmaná, énye a ngákodébán. M̀bəmbə Fwé yə âyɔ̌ŋ Zāmbá a yi tsaman sí é sə; bəháídɛn bə́sə̄ bâyi yén ḿbɔɔlán tē. Eyɔ̌ŋ tē hḿ ámaná sí lázu kwí.Bídīm byálod ǹkóŋ Éyɔŋ myǎyi yén bídīm byálod bidǐm bísə bí kɔ̄mɔ́ yǎ étɔá á Ḿfūfúb Tə́mpɛl, ḿból yā profɛ́d Daníɛ̂l a ngátil, ényɔ̄ ā láŋ, á wógó! Abǒg tē ébā yā Yúdea báyi mǎn tūb á miǹkǒl. Ényɔ́ á tə̄lə́ á ḿbɛ̄ sí ndā yōb, tə a bad wú ńdzǔg nâ á sus ná á kə nɔŋ dzóm á ndá. Ényɔ̄ á ngə̄lə́ áfūb, tə a dúgan ai mvús ná á bad kə́ nɔŋ éyē á ndá. Ngɔ́l ai mim̀bubúm mí bīníngá ai miǹdzīndzīé yə abɔ̌g tē. Kogolán nâ tə m̀bíl bítá wâkə tóban ai abǒg óyon, ngə́ âmǒs sábad. Amú ákyāī ámalá láyi kwí, lâyi bɔ ákyāí lábə́ yǎ kig yéne anə́ sí ē ngákomban, a zǎ kwí ámōs dī; á lángābǎd kig yéne tɔ eyɔŋ. Ngə́ məmǒs mətē mə́bēn mə́ bɔ təge tsígiban étun, ngə́ tɔ mod ǎ yǐ kig nyiŋ, dá məmǒs mə́tē mâyi tsígiban étun ású ébá bə́ nə́ ńtɔ̄bán. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ngə́ mod a kə tíe, nyé ai mínā nâ: “Krǐstus nyɔ́ á nə̄ vā !” eyɔŋ ziŋ nâ: “Ényē nyɔ̄lí á nə̄ álí !” tə myǎyə̄bə. Amú abuí bəməsías mədugán ai bəprofɛ́d mədugán bâyi kwí, bə ngabɔ biyə̌ŋ bí mam ai mam míńkámáŋ, ákyāí yə̄ nâ, ngə́ á tɔá ébugúbu, tɔ ébá bə́ ngátɔ̂ban, bə́ ńtɔ̄á dzǎm yə́bə̄ mədugán mə́tē. Ńdɔ̄ hḿ dīlí mātádī mína kad ósúsúa. Asɔ́ lə́ Mɔ̂n Mod Ngə́ bə́kād mínā nâ: “Ényē nyɔ̄ á nə̄ á ńkōd ńnam, tə myǎkə. Ényē nyɔ̄ á nə̄ á fud ǹnam álí, tə myǎyə̄bə. Amú ḿból yā fɛlə́fɛs yatíe ai məkwí mə́ ńló dzóbo, e fyɛge e kələ kwí á mə̄lūmbū móé, éyē fə asɔ́ lə́ Mɔ̂n Mod láyi kwí nālá. É vóm ḿbim ó nə ńgɔ ndoe yákóan. Á mvús məmǒs mə́ ámalá mə́tē, ńló dzóbo a yi dím, ngɔn təgě fə fyɛ, atítie á ngasɔ́dan á bībás bí yób, ngul yób ésə ě ngafóŋan. Abǒg tē hḿ ndəm Mɔ̂n Mod yǎyi kwí á yób; məyɔŋ mə́sə̄ yā sí mə́ nganyaŋəban, eyɔ̌ŋ te myǎyi yén ánə̄ Mɔ̂n Mod ǎ sus á bībás bí yób ai fím, ai mod dúmá wōē. A yi lóm bə̄ngəlɛs bóé, bâkə bálɔ̄ŋ mod tɔ́ŋ á mə̄būg mə́ sí mə́nyi, a tádigi ábúg sí dī, a kələ kwí édī ávɔ̄g, bâkə bákōan ébā Zāmbá á ngātɔ́b. Nɔŋán mvuluná ai elé tɔ̄lí; mǐ yénə̄ fə̄ kíé é sɔman, mǐ yəmə nâ esəb é ńtɔa yǎ babi. Éyə hḿ fə̄ láyi bɔ̌ nālá dzam də́dā; ǹnyie anə́ myāyi yén é mam má, mǐ yəmə nâ Mɔ̂n Mod a ńtɔa yǎ babi. A ńtə́lə yǎ mínā á ḿbɛ̄ sí. Bə́bə́lá, makad mínā nâ, ḿmīé bod ví wâyǐ kig lod, mam mə́tē mə́sə̄ mə́ ngə́lə təge bɔɔban. Yób ai sí byâyi lod, bibúg byáma təge lod. Tobán á ngoməzaná amú tɔ mod ǎ yə̌m kig amǒs tē Ḿfág yā âmǒs ai awola, tɔ mod m̀bɔ̄g ā yə̌m kig, tɔ běngəlɛ̌s yā yób, tɔ Mɔ̂n Mod émēn, tɔ mod m̀fə́, səsala hə Tará étam ńnye ǎ yəm. «Ḿból ó ngáyénan ábǒg Nόe, éyə̄ afə láyi kwí nālá ai asɔ́ lə́ Mɔ̂n Mod. Ósúsúa mvəŋ endə́gə́lə́, bοd bə́ ngábə́ tə̄ hə ádī bīdí, hə ányū məyɔg, hə á bálúg bīníngá, hə á bákə̄ á mə̄lúg, a kələ kwí ámōs yā Nóe a ngányían á Árka: mod təge búnī tɔ dzam, á kələ kwí anə́ mvəŋ endə́gə́lə́ ē ngátíe á yób, ńdɔ e ngákə ai bɔ́ bə́sə̄ á wɔ́ŋɔ́lɔ́; éyə̄ hḿ fə láyi yénǎn nálā ai asɔ́ lə́ Mɔ̂n Mod. Abǒg tē lâyi kwí nâ: bod bə́bɛ̄ bə́ nə̄ áfūb, bə́ nɔ̄ŋɔ́ ḿbɔ̄g, ényɔ́ ḿbɔ̄g á līgí; biníngá bə́bɛ̄ bâkɔg ákɔ̄g, bə́ nɔ̄ŋɔ́ ḿbɔ̄g, ényɔ́ ḿbɔ̄g á līgí. Tɔbɔ́gán hḿ mī tála, amú myāyə̌m kig áwola Ǹtí wāān ā yi sɔ́ ai dɔ́. Υəmán dɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ nâ, ngə́ mod ndá á yəmə áwola ǹwúwúb wáyi sɔ́ ai dɔ́, ngə́ a yi tálaba aná, təge yə́bə̄ nâ bə́ bug nyé ndá. Ḿfág wāān fə dzam də́dā: tɔbɔ́gán á ngoməzan, amú áwola myǎbúnī kig ńdɔ̄ hḿ Mɔ̂n Mod ǎ yi sɔ́ ai dɔ́.M̀bəmbə mod bisíé Zá ā nə́ étúgā yábɔ esíé dzíé ai m̀bəmbə ǹnə́m ai okálá ósə, á ésīá Ǹtí á ngātə́le nə́ á dzóē é bod básyé á ndá, a vâ bɔ́ bīdí ábōg láyəan. Mvɔ̌m fɔ́ɔ́ ai etúgā tē, á ésīá Ǹtí ā kɔ́b á syē nálā. Makad mínā bə́bə́lá naa, a yi nyé tə́lē nə́ á nɔ́nī byə́m bíé bísə. Ngə́ ḿbə̂ etúgā nyɔ́ ā sɔ hḿ dzó á ńnə̄m étē naa: “Tará Ńtí ā yǐ kig vól sɔ̄”, ǎ ngayíd hḿ bítúga bivɔ́g, a tə́bə́ fə̄ nâ a dí ai nâ a nyú ai bəsɔ́g məyɔg; ésīá Ńtí wōé a yi nyé dilan, ábōg ā búnī kīg nyé, ai áwola a hə́ yə̌m kig; a yi nyé tsídan, a fudí nyē á ngab bod bə́ mvol: á wé ńgɔ ǹyón ai ǹladán məkəg byáyi bɔ.” “Ayɔ̌ŋ yā yób lâfulan ai bəngɔn bə́ bīníngá áwôm, yā bə́ ngánɔŋ məlámbā mábá, nə́ bákə tóban ai alúg á zēn. Bə́ngɔn bá bə́ ngábə́ naa, bə́tán mə̄kúd, bə́tán bə̄vɔ̄g mim̀fəfə́g. Ńdɔ̄ á ébá bə́ ngábə́ mə̄kúd bā, bə́ ngáman nɔ̌ŋ mə̄lámba, bə́ vóán ḿbɔ̄n; ébá bə́ ngábə́ fəg bə́ nɔ̄ŋɔ́ mə̄lámba ai m̀bɔ́n á ndə́g. Ḿból ńlūg á ngābɔ́ təge vól sɔ̄, bə́ ngandəŋ óyɔ̄, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ fə bíman óyɔ̄ á túg. ai zǎŋ alú, bə́ ngayédan nâ: ǹlúg ā suan yǎ, zǎn nyé kə́ nɔŋ á zēn. Bəngɔn bə́ bīníngá bə́sə̄ bə́ būmí fɔ̄ɔ̄ á sí, bə́ mān kǒm mə̄lámbā mábá Ébá bə́ ngábə́ mə̄kúd bɔ́ ai mim̀fəfə́g naa: Váán tə́ bía m̀bɔ́n, amú məlámbā má man bía dím. Mim̀fəfə́g myá ai bɔ́ nâ: m̀bɔ́n ó zā bɔ̄ təge bía yəan bíā bə́sə, tɔ mínā, tɔ bíā ! Kəán fɔ́ɔ́ ḿfág bákuan, mínā bə́bēn mǐ kus. Bə́ ngə́lə́ á zēn nālá, ńdɔ fɔ́ɔ́ ńlūg á ngásuan; ébá bə́ ngábə́ á ngoməzan bə́ nyíán ai nyé á ndá abóg álúg; m̀bɛ́ ó fɛ̄də́bán. Ńdɔ̄ bə́ngɔn bəvɔ́g bákə sɔ́ mvúmvúa bɔ́ nâ: “Ǎ Ńti, yáígī tə́ bía m̀bɛ́”. Ńdɔ ǎ yalan, nyé ai bɔ́ nâ: “Makad mínā bə́bə́lá naa, mǎyə̌m kīg mínā”. Mǐ yîgi hḿ, amú myāyə̌m kig tɔ amǒs, tɔ áwola. Ǹkaná miǹsaŋ mímɔ̄ní Mod a ngábə́ tə́lə̄ nə́ a kə á dulu, ńdɔ a ngálóe bod bísíé bóé, a maná bɔ líg ai byə́m bíé: a və́ə́ ényɔ́ bətaléńta bə́tán, ényɔ́ ḿbɔ̄g bə́bɛ̄, ényɔ́ lála, m̀bɔ́g; mod ósə ábím ngul díé; ńdɔ a ngátíe, a kə́ə́. Ńdɔ̄ á ényɔ́ á ngánɔŋ bətaléńta bə́tán, a kə́ mǎn syé ai bɔ́, a bədé bə̄taléńta bəfə́ á yób bə́tán. Ényɔ́ á ngánɔŋ bə́bɛ̄, a dúgán bág bə́bɛ̄ bə̄fə́ á yób. Ényɔ́ á ngánɔŋ m̀bɔ́g, ǹnyie anə́ á ngákə ai nyé, a mǎn fág sí, a sɔlí mɔ̄ní ésīá ǹtí wōé. Á mvús abuí məlú, ńdɔ̄ ésīá ǹtí é bod bísíé bā ā zu sob é dulu a ngábə́, ǎ ngabɔ zitɔ́g ai bɔ́. Ńdɔ̄ ényɔ́ á ngánɔŋ bətaléńta bə́tán, ā zu ai bəfə́ bə́tán, nyé ai ésīá ǹtí nâ: “Ǎ tārá Ńtí, o ngávə́ ma bətaléńta bə́tán, bə́tán bə̄fə́ fə̄ bá, mə̄ bə̄dē á yób.” Ésīá ǹtí nyé ai nyé nâ: ‘‘Nálā dóe, ǎ ḿbəmbə sósōó m̀bɔ bisíé; ḿból ō lə́dē naa o nə mod afidí ai bǎn byə́m, mazu wa tə́lē ńkála abuí byə́m: nyíígī á ndá miǹtag ésōá ǹtí woe.’’ Ńdɔ̄ ényɔ́ á ngábi bətaléńta bə́bɛ̄, a dúgán bág bə̄fə́ á yób bə́bɛ̄, nyé ǎ zu sɔ́ nyé nâ: ‘‘ǎ tārá ńtí, o ngávə́ ma bətaléńta bə́bɛ̄, bə́bɛ̄ fə̄ bá mə̄ bə̄dē á yób.’’ Ésīá ǹtí nyé ai nyé nâ: ‘‘Nálā dóe, ǎ ḿbəmbə sósōó m̀bɔ bisíé; ḿból ō lə́dē naa o nə mod afidí á bān byə́m, mazu wa tə́lē ńkāla abuí byə́m: nyíígī á ndá miǹtag ésōá ǹtí woe.’’ Ńdɔ̄ á ényɔ́ á ngábi taléńta m̀bɔ́g, nyé ǎ zu sɔ́, nyé nâ: ‘‘Ǎ tārá ńtí, mə mə bə́ yəm nə́, o nə mod bingád; o nə há naa, é hóm wā ndzí kig syé, ǒ ngakwé, é hóm wā ndzí kig yáni, ǒ ngawólo. Ńdɔ̄ á mə̄ ngámbáda, mə mǎn kə́ fág sí, mə sɔlí mɔ̄ní woe, ńnyē nyɔ́, ábím ó ngāvə́ mā dí.’’ Ńdɔ̄ ésīá ǹtí á ngáyalan nyé ai nyé nâ: ‘‘Ǎ ḿbə̂ ǹtə́tə̄g dzóm, ndə wayəm hḿ naa makwé é vóm mā ndzi kig myas, mə kələ wólō é vóm mā ndzí kig soe. Dzé ō bɔ̄ təge kə́ fudǐ mɔ̄ní wama á ésuan, nâ ábōg mákə sɔ́, mə́ zū nyé kɔ́b ā byé dzóm á yób. Bə́ vāígí nyé ńsǎŋ tē á mɔ́, bə́ və̄ ényɔ́ á ḿbələ yǎ áwôm. Amú bâyi və́ ényɔ́ á ḿbələ yǎ, a ńtə̄mə́; ényɔ́ ā bə̄lə́ kig, bə́ dālí é mān ábím á tsog nâ a bələ́. Ḿfág yā ńtə́tə̄g dzóm ó nə́ təge ai m̀fí vī, woán nyé á díbī étē á ńsəŋ: á wé ńgɔ̄ hḿ mīńyón ai eladan məkəg byáyi sɔ́”. Ńkad mvúa31 « Éyɔŋ Mɔ̂n mod ǎ yi sɔ́ étīé ńtómbā dzíé, ǹsámbá ai běngəlɛs bóé, a yi tɔbɔ êtɔá ńtómbā dzíé; məyɔŋ mə́sə̄ mâyi nyé sɔ̄ kóan ósū; a yi bɔ kǎb ngab ébɛ̄, anə́ ḿból ńnɔ̄ni biyə́m ā kándi miǹtómbá ai bikə́lá: a yi tə́lē mīńtómbá á ḿbɔ̄ ńnōmo woé, a tə́lé bīkə́lá á ḿbɔ̄ ńgāl. Abǒg te ǹkúkúmá ā yi dzó ai ébá yā ḿbɔ̄ ńnómo woé naa: « Zǎn, é mínā yǎ Tārá á ngāvə́ maa, zǎn nɔŋ édzóē yā bə́ ngákoməzan mínā a tádigi âbondé sí ndon. Amú yə̄ nâ: mə ngábə́ wógo zie, ńdɔ mǐ ngávə́ mā é dzóm mādí; mə ngábə́ wógo ekódé, ńdɔ mǐ ngávə́ mā é dzóm mānyú; mə mbə́ ńnə̄ŋ, ńdɔ mǐ ngányíli ma á ndá; mə ḿbə́ ńsɔ̄, ńdɔ mǐ ngábɔ́dɔ ma éwɔ́man; mə mbə́ ńkɔ́kɔ̄n, ńdɔ mǐ ngázu ma bəbə, mə mbə́ á mim̀bog, ńdɔ mǐ ngázu ma yén». Abǒg te bəsósōó bə́ bod báyi nyé yalan, bɔ́ nâ: « Ǎ Ńti, abǒg áfē bī ngáyén wā ó wógo zie, ńdɔ bǐ ngátɔŋ wa, o wógo ekódé, ńdɔ bǐ ngávə́ wā é dzóm wānyú ? Éyə bǐ ngáyén ó tɔ̄á ńnə̄ŋ vé, ńdɔ̄ bǐ ngálə́də wa adzogóbɔ́, ó tɔá ńsɔ̄, ńdɔ bǐ ngábɔ́dɔ wa ewɔ́man ? Abǒg áfē bī ngáyén ó kɔnɔ, ngə́ kig nâ o tɔá á mim̀bog, ńdɔ bǐ ngázu wa yén?» Ńdɔ ǹkúkúmá ā yi bɔ́ yalan naa: «Bə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́: éyɔŋ ésə mǐ ngábɔ nálā ású mə́lígī mvúa yǎ é bə̄bə́dzāŋ bámā bá, mǎmēn mī bɔɔ dɔ́. Abǒg tē ā yi dzó ai ébá yā ḿbɔ̄ ńgāl wōé nâ: «Kaŋân wé, oyǎb ai ma, ǎ bod bə́ ásandá, kaŋán á ndóan kɔ́m yǎ ē ngākomban ású Sátan ai bə̌ngəlɛs bóé. Amú yə̄ nâ: mə ngábə́ wógo zie, ńdɔ myǎ ndzí kig ma və́ é dzóm mādí, mə ngábə́ wógo ekódé, ńdɔ myǎ ndzí kig ma və́ é dzóm mānyú; mə ḿbə ńnəŋ, ńdɔ myǎ ndzí kig ma nyílī á ndá; mə mbə́ ńsɔ̄, ńdɔ myǎ ndzí kig ma bɔ́dɔ̄ éwɔ̄man; mə mbə́ kɔnɔ, mə mbə́ á mim̀bog, ńdɔ myǎ ndzí kig ma sɔ́ bəbə. Ńdɔ̄ hḿ bâ báyī nyé yalan, bɔ́ nâ: « Ǎ Ńti, abǒg áfē bī ngáyén ó wógo zie, o wógo ekódé, o tɔá ńnəŋ, o tɔá ńkɔ́kɔ̄n, ngə́ mān mim̀bog, ńdɔ byǎ ndzí kig wa sɔ́ ka ? » Abǒg te ǎ yī bɔ́ yalan naa: « Bə́bə́lá émēn makad mínā dɔ́: éyɔŋ ésə myǎ ndzí kig bɔ̌ nālá ású ḿbɔ́g yǎ é bān ábobód bā, mǎmēn fɔ̄ɔ̄ mī ngátəb dɔ́ bɔ». Ńdɔ̄ hḿ bálā bə́tē bâyi kə á éndə̄gə́lə́ kɔ́m, bəsósōó bə́ bod bâ bə́ kə́ə́ á ényiŋ kɔ́m. Á man a ngáman kɔ́bɔ̄ é mam má, ńdɔ ǎ zu dzɔ́ ai bəyə́gē bóé naa: “Myǎyəm ná Páska a nə məlú mə́bɛ̄ ánā ! Mɔ̂n Mod a yi və̂ban á mɔ́ bə́bé, naa bə́ bom nyé á kōlós”. Abǒg tē ǹdɔ fɔ́ɔ́ bəfada bənén, ai mvindí bǒd yā ńnam bə́ ngáman kóan ábāā Fada Nén yǎ á ngābə́ dzwé naa Káífas. Ńdɔ̄ bə́ ngáwé óyīlí naa bâyi bi Yésus á mə̄kə́ŋ bə́ we nyé. Dzam dá, bə́ dzô nâ: “Sə̌ kig âmǒs ábóg, ḿból yə̄ nâ etotog é zā bɔ̄ á ńnam. Ewɔ́bɔ m̀bɔ̄n yā Betánia Ḿból Yésus a ngábə́ á Betánia, á ndâ Símun ǹzə́zām, ńdɔ miníngá á ngásúbu, a ngábə́ bə́lə́ ndə́g m̀bɔ́n məsan ó tɔ̄á súg yǎ día, ńdɔ ǎ soe wɔ́ Yésus á ńlō, ábōg á ngābə́ tɔá á tə́bə́lə. Á yén bə́ ngáyén nālá, bəyə́gē bə́ līŋán fɔ̄ɔ̄, bɔ́ nâ: “Ábím éndáman dí á nə ai m̀fí dzé ? Ngǎ bábə̄ dzǎm kuan ai ḿbɔ́n məsan nyú ábuí mɔ̄ní, bə́ ngakab nyé mīḿbūmbúá ? Á yəm Yésus a ngáyəm nálā nyé nâ: “Á dzé myāsɔg é mīníngá nyɔ̄? M̀bəmbə dzam énye ǎ bɔ̄ mā nyɔ́. Mína mǐ ngə́lə̄ kɔ́m ai mim̀būbúá, ḿfág wám, myǎngə́lə̄ kig ai ma kɔ́m. Éyɔŋ a wɔ́bɔ ma ḿbɔ́n məsan ví á nyɔ́l, a koməzan edzəb m̀bim dzáma. Bə́bə́lá, makad mínā nâ é vóm ósə̄ bə́ ngākə̄ bâtsam Ḿbəmbə Fwé nyɔ̄ á sí ésə, bə́ ngāvōáŋ kig é dzam ǎ bɔ̄ dī.Yúdas a kuan ai Yésus Abǒg tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ ḿbɔ̄g yǎ bə awôm ai bə́bɛ̄, dzwé nâ Yúdas Iskariód, ā ngátíe, a kə́ə́ yén bəfada bənén, nyé ai bɔ́ nâ: — «Myǎyi ma və́ dzé, maa mə́ kālán mínā nyé?» Ńdɔ̄ bə́ ngayili ai nyé naa bâyi nyé və̄ miǹsaŋ mí mɔ̄ní mə̄wóm mə́lɛ́. A tádigi anə́ ábǒg tē, ǎ ngadzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ ḿbəmbə afóla yǎ ákalǎn bɔ̄ nyé. Ámōs ósū yā bə́ dzâ bəḿbāŋə́lā bə́ nə́ təge ai ekɔ̌ sāŋ, ńdɔ bəyə́gē bə́ ngákə yén Yésus, bɔ́ ai nyé naa: — « Éyə wǎyī nâ bǐ kə wa koməzǎn bīdí bí Páska vé ?» Yésus nyé ai bɔ́ naa: «Kaŋán édzə̄dzalá, ábə mod ziŋ, mǐ kad nyé naa: «Nyə́gələ a dzó nâ: abǒg dámā á ńtɔa yǎ babi: ábə wǎ ńgɔ̄ hḿ māyi dí Páska ai bəyə́gē bám» ». Ńdɔ bəyə́gē bə́ ngádzála mam mə́sə ḿból Yésus a ngakad bɔ́, bə́ ngakoməzan hḿ Páska. Ngogé ē ngāyi vín, ńdɔ a ngátɔbɔ á tə́bə́lə ai bəyə́gē bóé áwôm ai bə́bɛ̄. Ábōg bə́ dzāā vá, nyé ai bɔ́ na: + « Bə́bə́lá émēn, makad mínā nâ, m̀bɔ́g yə ábə̄ mínā a yi ma kalan é ngām yə á yād». Bə́ ngawóg fɔ̄ɔ̄ ólūn éyə̄gan, bə́ ngákə̌ fə̄ básīli, anə́ mod anə́ mod, bɔ́ nâ: — «Ǎ Ǹtí, yə mǎ ?» Ńdɔ a ngáyalan bɔ́, nyé nâ: + «É mod ǎ fudi ai ma wɔ́ eyɔŋ ésōá bídí, ǹnye ǎ yi ma kalan é ngām yə á yād. Mɔ̂n Mod nye a kə hḿ fɔ̄ɔ̄, ḿból á nə́ ńtilán ású díé: hədá, é mod ǎ yi kalan Mɔ̂n Mod é ngām yə á yād, amalá ai nyé ! Mod te á lígí á fɔ́ɔ́ bɔ̌ təge byáli, ngə́ lə́ ngátóban fɔ́ɔ́ nye m̀bəŋ nálā». Abǒg tē hḿ Yúdas, yǎ á ngākalan nyé é ngām yə á yād, ā zu yalan, nyé nâ: — «Ǎ Rábi, yə mǎ ?» Nyé ai nyé nâ: + «Ńdɔ fɔ́ɔ́ wādzó dílī». Ábōg bə́ dzâ bidí bí ngōgé, ńdɔ̄ Yésus a ngánɔŋ ḿbāŋála, a və́ə́ maa. A bə́gə́, a və́ə́ fə bəyə́gē bóé, nyé nâ: + «Nɔŋán, mǐ di; Nyɔ́l dzam nyí.» Ńdɔ̄ fə a ngánɔŋ kɔ́b, a mǎn və̄ ngāŋ, a və́ə́ bɔ̄, nyé nâ: + «Nyáán vá, mínā bə́sə, Məkǐ mámā má, Məkǐ mə́ ḿkpámáŋ ámvōé, á máyi soeban á sí ású ńkundǎ bod, nâ miǹsə́m mí vāābán. Ńdɔ mǎkad mínā nâ: a tádigi anə́ ánā, mǎyǐ kīg fə bǎd nyū ébumá yā ńdīg wɔ̂n, á kələ kwí âmǒs tē, ámōs māyī dzɔ́ nyú ai mínā fǔfulu á édzōē Tārá». Á man bə́ ngáman yiǎ dzīá ngāŋ, ńdɔ̄ bə́ ngákwí naa bâkə á ńkǒl Bílé bí Ḿbɔ́n. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ naa: + «É mínā bə́sə̄ bá myǎyi ku ḿbəg álú bēn dī, êtɔ̌m yā nyɔ́l dzam; amú lə́ nə ǹtilán naa: «Mayi bímī ńnɔ̄ni, miǹtómbá yā ńkunda mí man tsaman». Ebúg dzyá, éyɔŋ mǎyi kwí á sɔŋ, mayi mínā kə ósū á ńnǎm Galiléa». Ńdɔ fɔ́ɔ́ Pétrus a ngáyalan, nyé ai nyé nâ: — «Tɔ fɔ́ɔ́ bə́sə̄ bə́ mān ku ḿbəg á nyɔ́l dzoe, mə mǎngākǔ kig tɔ eyɔŋ». Yésus nyé ai nyé nâ: + « Makad wa bə́bə́lá naa, alú bēn dī, ǹnóm kúb ā ngə́lə təge lɔ́ŋ, wayi ma síē biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́ ». Pétrus nyé ai nyé nâ: — «Tɔ fɔ́ɔ́ lákwī naa makə wú ai wa esámbá, ma təge wa síe ». Éyə fɔ́ɔ́ fə̄ bə́yə́gē bə́sə bəvɔ́g bə́ kɔ́bɔgɔ nálā dzam də́dā. Ńdɔ̄ Yésus a ngásɔ́ ai bɔ́ ésāmbá, a sɔ́ɔ́ kwī áfūb, dzwé nâ Getsemaní, nyé ai bəyə́gē bóé naa: + « Tɔbɔ́gán á sí vā, mayi kə̌ vālí, mə́ kə kogolan». Ńdɔ a ngánɔŋ Pétrus ai bɔ́n bə́ Zebedé bə́bɛ̄, a tádí hḿ fɔ̄ɔ̄ nâ a wóg mīńtyē, nyɔ́l ē ngatə̌g fə̄ nyé. Nyé ai bɔ́ nâ: + «Ǹnə́m ó bə̄lə́ ma miǹtyé anə́ mayi wú. Tɔbɔ́gan ai ma va, mǐ tála, təge kə óyɔ̄». A ngáyi súbū ósū tsətsad, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngābúdubu ai asú á sí, ǎ ngakogolan, nyé nâ: + «Ǎ Tārá, ngə́ á nə́ ebugúbu, é kɔ́b nyī ē lōdó tə́ ma oyǎb: ebúg dzyá, sə̌ kig ḿból māyi, və ḿból fɔ̄ɔ̄ wāyi». Ńdɔ a ngádúgan sɔ kɔ̄b bə̄yə́ge, a ńtála bə́ ńtɔ̄a yǎ óyɔ̄, ńdɔ ǎ zu dzó ai Pétrus nâ: +«Tɔ awula də́dā myǎ ndzí kig bǐ ngul yǎ á tɔbɔ ai ma mǐ tála, ngǎ ? Tálábán, mǐ kōgólân fə, mǐ zā kū á mə̄bóbə́lá. Ǹsísīm ó nə evág, hədá nyɔ́l é nə ǹtəgán». Ńdɔ á ngádúgan kə éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, ǎ ngakogolan, nyé nâ: + «Ǎ Tārá, ngə́ é kɔ́b nyi e sə́ kig ma dzǎm lod óyǎb, sə nâ mə̌ nyú dzɔ̄, ǹyián wóē ó bɔ̄ɔ̄bán». A dúgán fə sɔ́ éyɔŋ efə́, a kɔ́bɔ́ bɔ̄ bə́ tɔ̄á óyɔ̄ ńdɔ a ngálíg bɔ̄, a dúgán kə, ǎ ngakogolan éyɔ̄ŋ lála, a kɔ́bɔgɔ və ǹkɔ́bɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Ńdɔ ǎ zu kə á bə̄yə́gē bóé bə́ ngábə́, nyé ai bɔ́ naa: + «Kaŋán hḿ óyɔ̄ ábōg dīlí, mǐ wɔ̄ī fə: awola á ngasúbu yǎ, édí yā báyi kalan Mɔ̂n Mod á mɔ́ bə́sə́m. Kódógán á sí, ńkə̄án; ényɔ̄ ā yi ma kalan é ngām yǎ á yād ā ngazu yǎ». A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yúdas, m̀bɔ́g yǎ bə awôm ai bə́bɛ̄, ā ngāhám, a tɔá ńsāmbá ai mod ǹkundǎ bod, bə́ bə̄lə́ məfa ai bingə́ŋ; bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíā yā ńnam ḿbɔ̄ bə́ ngálóm bɔ̄. É mod a ngábə́ naa a kalan nyé é ngām yǎ á yād, ā ngávə́ bɔ ndəm, nyé nâ: — « É mod ósə mǎyi wúban ai nyé ánā, ńyē nyɔ́lɔ̄, mǐ bii nyé ». Etíe etíé, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāsúbū Yésus babi, nyé ai nyé: — «Ovúmáá, ǎ Rábi». Ńdɔ̄ fə a ngáwúban ai nyé. Yésus nyé ai nyé naa: + « Ǎ mvóé dzam, bɔ̌ ésīé dzóe » Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngásɔ́, bə́ fūdí Yésus mɔ́ á nyɔ́l, bə́ ḿbə̄lə́ nyē. Ńdɔ m̀bɔ́g yǎ é bod bə́ ngábə́ ai Yésus esámbá, á ngāsám wɔ́, a tyé fa dzié ábām, ńdɔ a ngásím dzɔ mǎn ólɔ̌ fada nén, a tsígí nye alɔ́. Yésus nyé ai nyé naa: + « Dúgán nyílī fa dzwé ábām, amú yə̄ nâ, é mod ósə ǎ nɔŋ fa a yi fɔ́ɔ́ fə wú hə fa. Yə watsog nâ mə sə́ kig dzǎm kogolan ai Tará, a bɔ̌ ma təge lóm étɔ̄á dzī miǹkundǎ bēngəlɛs a lodo awôm ai míbɛ̄? Éyə̄ hḿ Ḿfūfúb Ńtílan wáyi tóban yá, éyɔŋ wádzó naa éyə̄ mam mə́sə̄ máyəan tóbân nālá? » Abǒg tē ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai ńkūndā bod ví nâ: + «Mǐ man yǎ sɔ́ ai məfa ai bingə́ŋ, á myāzu ma bi, anə́ ḿból bákə bi ézilingǎn: mə ḿbə́ á fɔ̄ɔ̄ ai mínā amǒs ósə, mə tɔa á Tə́mpɛl, mə yə́gələ, təge yén anə́ myābi ma ». É dzam ásə̄ dí á ngábɔɔban fɔ́ɔ́ ású yə̄ nâ M̀fúfúb Ǹtílan bəprofɛ́d ó tóbán. Ńdɔ̄ bəyə́gē bə́ ngáman túb bə́sə, bə́ ligí nyē. Á bi bə́ ngábi Yésus, ńdɔ̄ bə́ ngákə ai nyé ábə fada nén Káífas, é vóm bəsaŋ bə́ kálara ai bənyiá bodo bə́ ngáman kóan. Pétrus nyé a zaa a toŋ nyé óyǎb nālí, á kələ kwí á ḿbɛ̄ sí fada nén, ńdɔ a ngányían á ndá étē, a ńtɔ̄á ai bod bísíé, ású yə nâ á yén məmaná mə́ ádzó. Bəfada bənén ai etógán ǹnam ésə̄ bə́ ngadzə́ŋ hḿ ádzó yā bábúg Yésus, ású yə̄ nâ bə́ kālán nyē é ngām yǎ á yād, bə́ we nyé; təge fɔ̄ɔ̄ yén ádzō, a fyáŋán bɔ̌ nâ bǒd miǹnǎl bə́ ngásɔ́ ábuí. Á məmaná, ńdɔ bǒd miǹnǎl bə́bɛ̄ bə́ ngásɔ́ hālá, bɔ́ nâ: — « É mod nyɔ́ á ngādzó nâ: « Mə nə dzǎm búg Tə́mpɛl Zambá, mə dúgán fə̄ nyé lɔ̄ŋ á mvús məlú mə́lɛ́»». Ńdɔ fada nén á ngākódō á sí, nyé ai nyé nâ: — « Ngǎ wayalan ábím mam báláŋ wā dí ? » Yésus tə hə evól evól. Ńdɔ fada nén ā zu dzó ai nyé naa: — « Mavui wa dɔ́ sɔŋ ábə̄ é Zāmbá yā á və̌, nə́ ó kad bíā ngə́ wā ó nə̄ Krīstus, Mɔ̂n Zambá». Yésus nyé ai nyé nâ: + « Ńdɔ fɔ́ɔ́ wādzó dīlí, makad áfə̄ mínā dɔ́, a tádigi anə́ ánā, myǎyi yén anə́ Mɔ̂n Mod a tɔá á ḿbɔ̄ ńnōmo atí Zāmbá, mǐ yénə̄ fə anə́ ā zu á mīńkúd, á bībás bí yób ». Ńdɔ fɔ́ɔ́ fada nén á ngātádī nâ a nyab biyé bíé, nyé nâ: — « A kpə́lə yǎ Zāmbá, dzé fə byǎbad yánaŋ ai bəbɔɔlɔ ? Mǐ ndəm á fɔ̄ɔ̄ wōg anə́ ā kpə́lə Zambá. Myǎtsíg ádzō tē yá ? » Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngayalan, bɔ́ nâ: — « A yəan ai awú». Bə́ ngatúi fɔ́ɔ́ nyé mətɛ́ á mís, bə́ lúmū nyé bīkúda, bəvɔ́g bə́ bimingi nyé mə̄bɛ̄ á mís, bɔ́ nâ: — « Tám bɔ̌ profɛ́d nā, ǎ Krīstus, zámēn á hə̄ bími wa ? ». Pétrus a ngábə̄ tɔá á ǹsəŋ. Ńdɔ miníngá ziŋ, etúgā mīníngá, é ngásúbū nyé babi, nyé nâ: — « Wǎ o m̀bə́ fə esámbá ai Yésus mǎn Galiléa ». Ńdɔ a ngásíe á mís mə́ bod bə́sə, nyé nâ: — « Mǎyə̌m kig é dzam wadzó». A ngáyi kódo á sí á tə́bə́ á ḿbɛ̄, etúgā mīníngá éfə̄ é yénə̄ fɔ̄ɔ̄ nyē, é ngakad é bod bə́ ngábə́ hālá naa: — « É mod nyɔ́ a m̀bə́ fɔ̄ɔ̄ fə esámbá ai Yésus mǎn Názarɛ́d ». Ńdɔ a ngádúgan síe. A kaní fə sɔŋ, nyé nâ: — « Mǎyə̌m kig mod tē». Etun tə kog, é bod bə́ ngábə́ tə́lə̄ hálā bə́ sɔ́ɔ́ fɔ̄ɔ̄ fə, bɔ́ ai Pétrus nâ: — «Bə́bə́lá, o nə m̀bɔ́g yǎ é bod bá, amú fálaga ǹkɔ́bɔ dzoe yakpəə wa ». Ńdɔ a dúgan tádī nâ a kani sɔŋ nâ ǎ yə̌m kig mod tě. Etíe etíé tē, ńdɔ ǹnóm kúb á ngālɔŋ. A tsog ádī Pétrus a dúgan tsog ébúg yā Yésus a ngákad nyé nâ: « Ósúsúa yə nâ ǹnom kúb a lɔ́ŋ, wayi ma síē biyɔŋ bílɛ́». Ńdɔ a ngákwí á ǹsəŋ, ǎ nganyón fɔ̄ɔ̄ ai abuí míńtyé á ńnə̄m. Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíā bə́ ngábui esɔ̌g nâ bə́ kālán Yésus é ngām yǎ á yād, bə́ we nyé. Bə́ mān nye fǎŋ ngadag, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ nyé kalan Pońtí Pilátus yə á ngābə́ ńdzóe ǹnam.Awú Yúdas Yúdas, yǎ á ngākalan nyé é ngām yǎ á yād, a ngáyi yén ḿból bə́ ngátsíg vī nâ a yəan ai awú, ǎ ngasíngi fɔ̄ɔ̄, ńdɔ̄ a dúgan ai miǹsaŋ mí mɔ̄ní mə̄wóm mə́lɛ́ ḿfág bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíē bə́ ngábə́, nyé ai bɔ́ nâ: — « Mə̌ sə́m, amú mə̄ kālán mínā mə́kīg mə́ nə́ ḿfūfúb». Bɔ́ ai nyé nâ: — « Dzé yábəbə bíā étē ? Adzó dóe wǎmēn». Ńdɔ̄ Yúdas a ngavúbulu míńsaŋ mí mɔ̄ní á sí á Tə́mpɛl, a kódó, ńdɔ̄ a ngákə timbi ékoe. Ńdɔ bəfada bənén bə́ ngánɔŋ é mɔ̄ní nyɔ̄, bɔ́ nâ: — « Láyəǎn kīg nâ bǐ fūdi mɔní tē á ńkɔ̌b, amú á nə ǹsɔá məkǐ ». Á sɔ́ bə́ ngásɔ êsɔ̌g, ńdɔ̄ bə́ ngáyílī nâ bâyi nɔ̌ŋ mɔ̄ní tē, bə́ kus afúb ḿmɛ məmvié nâ bə́ kad dzə̌b bə̄yə̄ŋ étēde. Asú tē hḿ, á zǎg kwí ámōs yə aná, bə́ ngáyole afúb tē dzwé nâ «Hakəlédáma», nálā tē wátian nâ: « áfúb məkǐ ». Abǒg te ǹkɔ́bɔ̄ profɛ́d Yeremías ó ngátóban, ḿból ā ngátil nâ: «Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní mə̄wóm mə́lɛ́, ǹsɔá yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngávə́, ńdɔ̄ bə́ ngákus afúb ḿmɛ məmvié étēde, ḿból Ǹtí ā ngákad ma ». Bâkə ai Yésus ábə Pilátus Ńdɔ̄ Yésus a ngákə tə́bə̄ á mís mə́ ńdzóe ǹnam, ǹdzóe ǹnam nyé ai nyé nâ: « Wǎ ó nə̄ ńkūkúmá Yúdɛn, ngǎ ? » Yésus nyé ai nyé nâ: + « Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ wādzó dílī ». Bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíē bə́ ngasɔ́man hḿ fɔ̄ɔ̄ nyē, hədá, nyé təge yalǎn tɔ dzam. Ńdɔ̄ Pilátus a dzó ai nyé nâ: « Ngǎ wawóg ábūí mam báláŋ wā dí ?» Yésus tē və evól, təge fɔ́ɔ́ yalǎn tɔ ebúg, ǹdzóe ǹnam ǎ ngakam dɔ abuí éyə̄gan. Fúlú ē ngábə́ naa, âmǒs ábóg nēn, ǹdzóe ǹnam a soe bod mǎn mim̀bog m̀bɔ́g, ényɔ̄ ósə̄ bádiŋ. Ewólō māŋ mim̀bog é ngábə́ wē, dzwé nâ Barábas. Ḿból hḿ bod bə́ ngáman tógan, ńdɔ Pilátus a dzó ai bɔ́ nâ: « Zá myāyī nâ mə́ sōē mínā, yə Barábas, yə Yésus yā bálóē nâ Krǐstus ? » Ǎ yəmə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ bə́ ngákalan Yésus ábə̄ nyé á ḿbə̂ ǹnə́m. Hála a ngə́lə́ tɔ̄á á etɔá ńtsígi mədzó, ńdɔ ǹgál á ngālóm nye kǎd naa: « Tə fɔ́ɔ́ wakalan dzóm ai é sósōó mod nyɔ́lɔ̄, amú mə̄ yén ńdzǔg á bīyə́yə̄m álú yə aná êtɔ̌m mod tě ». Ńdɔ bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíē bə́ ngátoe ǹnam á sí, bə́ ngakad bɔ́ naa bə́ yɛd Barábas, Yésus ńnyē á wu. Ǹdzóe ǹnam a dúgán hḿ bɔ síli, nyé nâ: — «É bod bə́bɛ̄ bā, zá ńnye myǎyī nâ mə́ sōe mínā?» Bɔ́ nâ: « Barábas ». Pilátus nyé ai bɔ́ nâ: — « É Yésus yǎ á nə́ dzwé nâ Krǐstus, ńnyē mə́ bɔ ai nyé yá ?» Ńdɔ̄ bə́sə̄ báyalan, bɔ́ nâ: — «Bə́ boméngē nyé á kōlós». Ǹdzóe ǹnam nyé nâ: — « Ǎ bɔ̄ dzé é nə̄ ábē ? » Bə́ ngatóan fɔ́ɔ́ yédan á yób étē, bɔ́ nâ: — « Bə́ boméngē nyé á kōlós ». Á yén Pīlátus a ngáyén ńkɔ̄bɔ̄ hí təge ai m̀fí, etotog ńdzɔ̄ é ngabɛ́d hə́ m̀bɛ́dán, ńdɔ̄ hḿ á ngānɔŋ məndím, ǎ ngasob mɔ́ á mís mə́ bod bə́sə, nyé nâ: — « Ḿfág wám, mə nə á sááŋ ai məkǐ mə é sósōó mod nyɔ́; adzó dáán, mínā ». Ńdɔ ǹnam ósə̄ ó ngáyalan, bɔ́ nâ: — « Məkǐ móé mə́ zāāg bíā bə́sə̄ á nyɔ́l, ai bíā ai bɔ́n báán ». Ńdɔ̄ hḿ á ngāsoe bɔ́ Bārábas, a bɔ̌ naa bə́ yid Yésus, a kalán fə̄ bɔ́ nyé, nâ bə́ kə̄ nyé bome á kōlós. Bákpə̄gələ Ǹkúkúmá Yúdɛn Abǒg tē hḿ bəzimbi bə́ ńdzóe ǹnam bə́ ngánɔŋ Yésus, bə́ kə́ə́ ai nyé á dzāl bəzimbi dábán, ńdɔ̄ bə́ ngáman tógan ńgúmā ńkundǎ bəzimbi ósə. Bə́ mān nyé sɔ́dī bīyé, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ́dī nyé ńdzɔmbɔ éyé ó viege á ngūmáá, bə́ lóŋó ékād biyɔá, bə́ bə̄dē nyē á ńlō, bə́ nɔ̄ŋɔ́ fə ǹtúm ésoŋ, bə́ fūdí nyē á ḿbɔ̄ ńnōm: bə́ ngázu nyé kūd ábɔ̄ŋ, bə́ kpə́ləgə nyé, bɔ́ nâ: - «Ovúmáá, ǎ ńkūkúmá Yúdɛn ». Bə́ ngatúī nyé mə̄tɛ́ á mís, bə́ nɔŋɔ́ fə ǹtúm ésoŋ, bə́ ngasím nyé á ńlō. Á man bə́ ngáman nyé kpə́lə̄ nālá, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́dī nyé ńdzɔmbɔ éyé, bə́ dúgán nye bɔ́dɔ̄ bīyé bíe, ńdɔ̄ bákwí á ńsəŋ, nə́ bâkə nyé bome á kōlós. Bâbome Yésus á kōlós Éyɔŋ bə́ kwî há, ńdɔ̄ bə́ ngátóban ai mod yǎ Sīréna, dzwé nâ Símun, ńdɔ̄ bə́ ngánɔd nyé nə́ á zu a bəgə kolós. Ńdɔ̄ bázu kwí é vóm bə́ lóege nâ Gólógota, nálā wâtian nâ vóm Ekógóló ńló. Ńdɔ bə́ ngávə́ nyé wɔ̂n nə́ á nyu, wɔ̂n tē a tɔá ḿbāmán ai zoŋ; á kyəge a ngákyəge, ńdɔ a ngátəb nyu. Éyɔŋ bə́ ngáman nyé bome á kolós, bə́ ngakaban hḿ bīyé bíé, bə́ dɔɔ abia; abǒg tē ábódā Ḿfúfúb Ńtílán dī á ngátóban nâ: « Bə́ ngákaban biwɔ́man byáma, bə́ ngadɔ abia ai eyé dzám ». Ńdɔ̄ bátɔbɔ á sí, bə́ nganɔ́nī nyé. Bə́ ngákəlě fə̄ nyé ábām á ńlō á yób, ndɔ́ŋ awú dzíé é tɔá ńtilán étēdē nâ: « Yésus nyɔ́, ǹkúkúmá Yúdɛn ». Bə́ ngábomě fə bizilingǎn bíbɛ̄ á kōlós ai nyé fūfulu, ényɔ́ á ḿbɔ̄ ńnōmo woe, ényɔ́ á ḿbɔ̄ ńgāl. Nâ, é bod bə́ lodo ai zěn ésə̄ bə́ kpə́ləgə nyé, bə́ sigizi miǹló, bɔ́ nâ: — « Hə é ! Sə wǎ wābúg Tə́mpɛl Zambá, o dúgán fə̄ nyé lōŋ á mvús məlú mə́lɛ́ a ? Kodégē hḿ wāmēn halá: suzú hḿ á kolós, ngə́ ó nə fɔ́ɔ́ Mɔ̂n Zambá ». Dzam də́dā, bəfada bənén, bəsaŋ bə́kálara ai bənyiá bodo mvíē bə́ woege nyé, bɔ́ nâ: — « A mbə́ kodege é bod bəvɔ́g, təge ai ngul yǎ kode nyémēn: ngə́ á nə á fɔ̄ɔ̄ ńkūkúmá Ísraɛ̂l, á sūzú hḿ á kōlós étɔ̄á dzī, bǐ yə́bə̄ nyé: afidí díé á nə̄ ábə Zambá; Zambá á kōdēgē hḿ nyē, ngə́ a diŋ nyé; amú émēn á ngādzó nâ: « Mə nə Mɔ̂n Zambá » ». Tɔ bə́bə̂ bə́ bod a ngábə́ ai bɔ́ á kōlós bā, bɔ̂ bə́ kpə́ləgə̌ fə̄ nyé, dzam də́dā.Awú Yésus Ńdɔ fɔ́ɔ́ díbī á ngásús á sí ésə, a tádigi áwōlā saməna á kələ kwí á áwōlā ébulú. Babi ai áwōlā ébulú, ńdɔ̄ Yésus a ngásə́mē á yób étē, nyé nâ: + « Ěli, Ěli, lámā sábák táni ? » Nálā wâtian nâ: + « Ǎ Zāmbá wam, ǎ Zāmbá wam, á dzé ó hə́ dzóge ma ? ». Bod bəvɔ́g yā bə́ ngábə́ tə́lə̄ hálā bə́ ngáyi wóg nālá, bɔ́ nâ: — «A lóe Elías »; m̀bɔg yǎ ábə̄ bɔ́ ā tīē fɔ̄ɔ̄ ai m̀bíl, a kə́ nɔŋ ányǎ, a dǔ dɔ̄ á sāŋ wɔ̂n, ńdɔ a ngáfani dɔ́ éngə̄ŋ ésoŋ, ǎ ngatə́g nyé nə́ á nyu. Ébá bə̄vɔ̄g bɔ́ nâ: — «Tám dzóge, bǐ yén ngə́ Élías a yi nyé sɔ̄ kode.» Yésus a dúgán fə və kíŋ á yób étē, ńdɔ a ngásuu m̀həbə. Nâ, ńdɔ fɔ́ɔ́ éyē nén yā Tə́mpɛl é ngásali bifas bíbɛ̄, á tádigi á yób á kələ kwí á sí, sí ē ngatigidan, məkɔ́g mə́ salígí, mə́sɔŋ mə́ ngayâban, mim̀bim míḿfúfúb mí bod mí ngavəbə: á mvús yə nâ bə́ kwí yǎ á məsɔŋ, bə́ ngázu á ḿfúfúb édzə̂dzalá á mvús akwí lə́ sɔŋ díé, abuí bod á ngayén fə̄ bɔ́. Á yén bə́ ngáyén sí ē tigidan ai é mam mə́sə mə́ bɔɔban má, ǹdzóe bəzimbi ai bə́zimbǐ yā bān bɔ́ bə́ nɔ́niŋi Yésus, bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ éyə̄gan, bɔ́ nâ: — « Bə́bə́lá émēn, é mod nyɔ̄ a mbə́ fɔ̄ɔ̄ Mɔ̂n Zambá ».Edzəb m̀bǐm Yésus Abuí bīníngá á ngábə́ fə̄ hálā, bə́ tə́lə oyǎb nālí: biníngá bə́tē bə́ wulugu ai Yésus á tádigi á Galiléa, bâkə básīē nyē; bə́ ngábə́ ésāmbá tē nâ: María Madaléna, María nyiá Yákɔb, ai nyiá Yósəb ai nyía bɔ́n bə́ Zebedé. Ngogé ē ngāyi vín, ńdɔ mod ziŋ a ngásɔ́, mod yǎ Árimatía, dzwé nâ Yósəb, ǹkúkúmá mod, a tɔá fə ǹyə́gē Yésus. Ńdɔ̄ a ngákə yén Pīlátus nə́ a dzai nyé ḿbim Yésus, Pilátus a béndé naa bə́və̄ nyé wā. Á nɔŋ Yósəb a ngánɔŋ m̀bim, ńdɔ a ngáman wá díŋan á ḿfūm sanda eyé, a kə́ə́ wa dzəb á ḿkpāmáŋ sɔŋ yǎ á ngāfág á ńkōm ású díé nyémēn, ńdɔ a ngádudu mod akɔ́g á ḿbɛ̄ sɔŋ a kə́ə́. María Madaléna ai é María m̀bɔ́g bə́ ngálígī bə́ tɔ̄á á sí hālá, á mgbág sɔŋ.Enɔ́ni sɔŋ Yésus É kídí lénde yə hálā, é kídí yǎ mvús amǒs ngoməzan, ńdɔ bəfada bənén ai Bəfarisía bə́ ngátógan, bə́ kə́ə́ ábə Pilátus, bɔ́ nâ: — « Ǎ mə̄ńtí, byǎdúgán tsǒg naa, mod miǹnǎl tē, a ngákɔ́bɔ, hálā a ngə́lə́ və̄ə̄, nyé nâ: « Mayi dúgán kwí á sɔŋ á mvús məlú mə́lɛ́ »: Váá hḿ ngul nâ bə́ kə nɔ́nī sɔŋ a kələ kwí ámōs lála; təge ai nálā, bəyə́gē bóé bâyi sɔ́ dzīb ḿbim wóé, bə́ ngakad ǹnam nâ: « A kwí yǎ á sɔŋ »; eyɔ̌ŋ tē á fɔ̄ɔ̄ míńnāl mí mvúā mí myǎyi lod émí mí ósū ». Pilátus nyé ai bɔ́ nâ: — « Bəváá bá; kaŋán, mǐ kə nɔ́nī sɔŋ ḿból myāyəm». Ńdɔ̄ bə́ ngákə, bə́ fūdí bəzimbi nâ bə́ nɔ́ni sɔŋ bə́ mān fudǐ məndəm ákɔ̄g yā ḿbɛ̄ sɔŋ. Amǒs sábad ó ngáyi lod, é kídí lénde yə hálā ai ǹdib kíkídígi, ńdɔ María Mətalína a ngásɔ́, bân é María m̀bɔ́g, naa bâzu yén sɔŋ. Bə́ ńtəm nâ sí ē ngatigidan ngul ngul, amú Éngəlɛs Ǹtí ā ngāsɔ́ á yób, ńdɔ a ngásúbū á sɔŋ, a féndē ákɔ̄g, a ńtɔ̄á dɔ̄ á yób. Asú díé á fyɛ hə anə́ zə̄yaŋ, biwɔ́man bíé bí fumu hə anə́ tén. Bənɔ́nī bə́ sɔŋ bə́ ngáyī nyé yēn, wɔ̌ŋ ó sūzū fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ á nyɔ́l, bə́ mān ku á sí, bə́ ńdzōgó anə́ mim̀bim. Ńdɔ̄ Éngəlɛs ǎ zu dzó ai biníngá naa: «Tə mína myǎmbáda; mayəm nâ myǎdzə̄ŋ Yésus yǎ á mbə́ bomó á kōlós. A sə́ kīg vá, a kwí yǎ á sɔŋ anə́ ā ngādzó. Zǎn yén é vóm Ǹtí ā hə́ bô; kaŋán hḿ āvōl, mǐ kə kǎd bə̄yə́gē bóé Fwé: mǐ kada bɔ́ naa a kwí yǎ á sɔŋ, ńdɔ ǎ kə̄ mínā ósū á Galiléa: éyə myǎyī nyé yēn wē. É dzam mə hə́ bə̄lə́ naa makad mínā dílī. Ńdɔ̄ bə́ ngákódō á sɔŋ etíe etíé, bə́ sə́ mbāda, bə́ nə tag, bə́ tíé fɔ̄ɔ̄ ai mim̀bíl naa bâkə kǎd bə̄yə́gē bóé é Fwé nyī. Bə́ ngə́lə̄ kələ á zēn nālá, ńdɔ̄ Yésus ǎ zu tóban ai bɔ́, nyé ai bɔ́ nâ: « Mǐ vúmá a á ! » Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngásɔ́, bə́ lábán ai məbɔ́ŋ á məkǒl móé, bə́ ngalugu nyé. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Tə myǎmbāda; kaŋán, mǐ kə kǎd bə̄bə́dzāŋ naa bə́ kə̄ á Galiléa; éyə̄ báyi ma yén wē.» Ábōg bə́ wulugu á zēn vā, ńdɔ̄ bəvɔ́g yā énɔ̄ni sɔŋ bə́ ngákə̄ édzə̂dzalá ná bâkə kǎd bəfada bənén é mam mə́sə̄ mə́ ngálod má. Á kóan bə́ ngákóan mvindí bǒd yā ńnam, ńdɔ̄ bákə̄ ésɔ̌g. Bə́ nɔ̄ŋɔ́ óbəbə́g mɔ̄ní, ńdɔ̄ bávə́ bəzimbi, bə́ béndē bɔ̄ nâ: « Mǐ kələ myǎkad nâ, bəyə́gē ḿbɔ̄ bə́ sɔ̄ dzíb ḿbim ai alú, bǐ tɔ̄ā óyɔ̄. Ngə́ fwé ē kə̄ kwí á mə̄lɔ́ mə́ ngɔ́məna, byǎyi mán kom, ḿfág wáán, tə myǎsāŋan, mod ǎ yǐ kīg mínā sílī dzóm. Ńdɔ̄ bánɔŋ mɔní, bə́ bɔ̄ɔ̄ anə́ bə́ ngáyə́gələ bɔ́. Ǹláŋ tē ó ḿbāā Yúdɛn ânyu aná, a zaa kwí ábōg dī.Yésus a lóm bə̄yə̄gē bóé nāā bə́ kə̄ bâtsam ǹyə́bə́ Ńdɔ fɔ́ɔ́ Bawôm ai M̀bɔ́g bə́ ngátíē nâ bâkə á Galiléa, bə́ kə́ kwí ńkōl yā Yésus a ngálə́b bɔ̄. Á yén bə́ ngáyén nyē, bə́ lábán fɔ̄ɔ̄ á sí naa bâlugu nyé; hədá bəvɔ́g yā étē təge tóán yə̄bə. Ńdɔ̄ Yésus a ngásúbū bɔ́ babi, nyé ai bɔ́ nâ: « Ngul ésə e ngávə̂ban ma, tɔ á yób, tɔ á sí; kaŋân hḿ, mǐ yə́gə́lə məyɔŋ mə́sə, mǐ duu bɔ́ á dzwé Ésīá, ai Mɔ́n, ai M̀fúfúb Ńsísīm; mǐ yə́gələ bɔ́ naa bə́ bāālā é mam mə́sə mə ngábéndē mínā. Mǎmēn mə nə hḿ fə ai mínā məmǒs mə́sə, a kələ kwí âmaná sí.» Mətádí mə́ Ḿbəmbə Fwé Yésus Krǐstus, Mɔ̂n Zambá. Profɛ́d Isaías a ngátádi dɔ́ til, nyé nâ: “Étɔ̄á dzī, mǎmēn malóm wa Ǹkad fwé wam nâ á wūlú wa ósū, á kə a koməzan wa zěn. Kíŋ ē mod a yédan á ńkód ńnam, kíŋ yakɔ́bɔ̄ nâ: “Komə́zân Ǹtí zēn, mǐ nyoege miǹkíl míé”. Yohánɛs Ǹdu bod a ngábə́ tɔá á ńkód ńnam, a béndege bod ǹduán ású yə̄ nâ bə́ və̄ŋán, miǹsə́m mí vāābán bɔ̄. Bod bə́sə̄ bə́ tíege á ngɔ́dɔ́ ǹnam Yúdea, ai á Yērúzalɛm, bə́ kələ ábə̄ nyé, nyé a du bɔ́ óswē Yórdan, bə́ məmə miǹsə́m myábán. Yohánɛs a ngábə́ bəgə́ ékob éyé é tɔ̄á ńtiŋán ai mim̀vɔ̌d mí kamɛ̂l, kandá ekob a tǐ á ngə̄də́g, a dzâg bəḿbasaná ai wé məfan; a béndege bod, nyé nâ: “Mod a zu ma á mvús, a nə ngul a lodo ma; mǎyəǎn kig nâ mə́ lúmbú nyē á sí ósū, mə́ tīī nyē miǹkɔ̌l mí ngob á məkǒl. Mə mə ḿbə́ zaa madu mínā ai məndím, ḿfá wóé, nyé a yi mína du ai M̀fúfúb Ńsísīm. Yésus a duuban Ǹdɔ̄ lázu bɔ̌ mə̄lú mə́tē nâ, Yésus a sɔ̂ á Nazarɛ́d, á ńnǎm Galiléa, ńdɔ Yohánɛs ǎ du nyé á Υórdan. Á bɛ́d á ngā­bɛ́d á kíníŋ, a ńtála yób á yô, Ǹsísīm ó ngasǔs fə̄ nyé á ńlō á yōb, nyɔ́l anə́ óbə̌ŋ, ó ḿbə̄də́ fə̄ hálā. Kíŋ ē ngasɔ́ á yób naa: «Wǎ ō nə̄ Mɔ́n edǐŋ wam, wǎm mādaŋ fúū ńnə̄m». Sátan a bóbolo Yésus á ńkōd ńnam Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Ńsísīm ó ngátindi Yésus á ńkód ńnam, ńdɔ a ngábómbō á ńkód ńnam wé məmǒs mə̄wóm mə́nyi, məlú fə məwóm mə́nyi, Sátan a bóbolo nyé, a nyiŋi ai tsíd yā məfan, běngəlɛs bə́ syē nyé. Yésus a syé á Galiléa Mətádí mə́ dɔ́tɛn Á bī bə́ ngábi Yohánɛs, ńdɔ̄ Yésus a ngázu á Galiléa, ǎ ngakə a kad M̀bəmbə Fwé yǎ édzōé Zāmbá, nyé nâ: «Abǒg á kwí yǎ, edzóē Zāmbá é ńtɔ yǎ babi: síngân miǹsə́m myáán, mǐ yə́bə́ fə̄ M̀bəmbə Fwé. Bə́yə́gē bə́ ósú yā Yésus a lóe Ḿból Yésus ǎ lodo á ńtsāg máŋ mə́ Galiléa, ńdɔ a ngáyén Símun bǎn mǎnyāŋ wōé Andréas, bə́ woaga mvúndá á máŋ; amú bə́ ngábə́ bə̄lɔ́b bə́ kɔ̄s. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Zǎn myǎtoŋ ma, mayi bɔ̌ naa mǐ və̄ŋân bəlɔ́b bə́ bod». Etíe etíé tē, ńdɔ̄ bə́ ngálíg mvúndá dzábán, bə́ ngakə bâtoŋ nyé. Ńdɔ̄ fə a ngáwulu mǎn étun, a ńtálā Yákɔb mǎn Zebedé bân mǎnyāŋ Yōhánɛs; a lóé fə̄ bɔ́ étīe etíé. Ńdɔ̄ fə bâ bə́ ngálíg ésīá wābán Zebedé ai bəbɔ bísíé, bə́ ngakə bâtoŋ nyé. Yésus a yə́gələ á Kafarnáum Yésus a tɔá á dzāl Kafarnáum, ńdɔ̄ á ngányî á sinagóge âmǒs sábad, ǎ ngayə́gələ bod. Bod bə́ ngakám áyə̄gə́lə́ díé, amú ā yə́gələ bɔ́ hə anə́ é mod yǎ a bələ́ édzóe, sə̌ kig anə́ bəsaŋ bə́kálara. Mod a ngábə́ á sinagógē hálā, a bələ́ ḿbə̂ ǹsísīm á nyɔ́l, ǎ ngabám á yób étē, nyé nâ: «Dzé é nə́ á zāŋ bíā ai wa, ǎ Yésus yǎ Nazarɛ́d ? O sɔ́ naa wazu bía mana, ngǎ ? Mə mayəm ǎ tə̄ ákyāí mod o nə́: o nə m̀fúfúb Zāmbá ». Yésus ǎ ngabɔ nyé áyɔ̄g, nyé nâ: « Dibí anyu, ó kwī fə̄ é mod nyɔ́lɔ̄ á nyɔ́l». Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ ḿbə̂ ńsísīm ā ngásuguzu nyé ai ngul ésə, ńdɔ a ngákwí, a kə a bám á yób étē. Bod bə́sə̄ bə́ ngakám, bâkə básīlan bɔ́ a bɔ́ naa: «Zá ákyaí dzam dí ? Zǎ ḿkpámáŋ áyə́gə́lə́ vī ? Nálā ó nə́ nâ, é mod nyɔ́ a bələ́ ngul yə ádzōē tɔ bəbə̂ míńsísīm, bə́ wógó fə̄ nyé, ngǎ ?» Etíe etíé, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ dúmá díé á ngátsaman á ńgúmā ńkɔŋ ńnǎm Galiléa. Yésus a bɔ ǹkiɛ́ Pétrus mvɔí Yésus a kódogo á sinagóge, a tɔá ésāmbá ai Yákɔb bân Yohánɛs, ńdɔ a ngákə nyían á ndâ Símun bân Andréas. Ǹkiɛ́ Símun a ngábə́ dzogó ai fíba, ńdɔ̄ bávōlō nyé dɔ sɔ́ kad. Ńdɔ a ngábī nyé á wɔ́, a bódó nyé, etíe etíé, fíba a kódó fɔ̄ɔ̄ nyé á nyɔ́l, ǎ ngabəlan ai bɔ́. Yésus a bɔ abuí míńkɔ́kɔ̄n mvɔ̄í Ngogé ē ngáyi vín, á mə̄yímbī mə́ ńló dzób, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai miǹkókɔ̄n mísə, ai ébá bə́ ngábə́ bələ́ bə̄bə̂ míńsísīm, dzǎl ásə̄ á búgí fɔ̄ɔ̄, á sɔ́ mǎn dzyé á ḿbɛ̄ sí. Abuí bod a ngábə́ bə̄lə́ ákɔ̌n hālá məkyaí məkyaí, a mǎn bɔ bɔ̌ mvɔ̄ī, a tsídán fə abuí bə́bə̂ míńsísīm, təge dzogě naa bə́ kɔ́bɔ́, amú bə́ yəmə nyé ḿbəŋ. Yésus a kódō á Kafarnaúm35 Kíkídígi ai ǹdib, ńdɔ a ngákódō á sí, a kə́lə́ á fəfə́l, ǎ ngakogolan. Ńdɔ̄ Símun ai é bod bəvɔ́g bə́ ngákə̄ bâtoŋ nyé; á yén bə́ ngáyén nyē, bɔ́ ai nyé nâ: «Bod bə́sə̄ bádzə̄ŋ wā». Nyé ai bɔ́ nâ: «Ńkódógân vá, bǐ kə̄ fə̄ é māl yā ngɔ́dɔ́, ma mə́ kə̄ fə makad M̀bəmbə Fwé wē, amú dzǎm tē ńdɔ mə ngásɔ́ ai dɔ́ ». Ǎ ngakə hḿ a kad M̀bəmbə Fwé ábə sinagógē bábán, ai á ńnǎm Galiléa ósə, a kələ̌ fə a tsídan bəbə̂ míńsísīm. Yésus a bɔ ǹzə́zām mvɔ̄í Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ ńzə̄zām ḿbɔg ó ngákə̄ ábə̄ Yésus: ó lábán fɔ̄ɔ̄ ai məbɔ́ŋ á sí, ó ngakogolan, nyé nâ: «Ngə́ wadiŋ, o nə ma dzǎm bɔ̌ mvɔ̄ī ». Ńdɔ̄ Yésus a ngáyén nyē ngɔ́l, a sám wɔ́, a nambá nyē, nyé ai nyé nâ: «Mayə́bə, bɔ̌ mvɔ̄í». Etíe etíé tē, ńdɔ zǎm ē ngáman nyé á nyɔ́l, a ńtɔ̄á mvɔ̄ī. Ábōg Yésus ǎ soege nyé hā, ǎ ngadzigizi nyé ai ayɔ́g. Nyé ai nyé nâ: « Kálágā nâ tə wabə́gələ é dzam dí, kələ́, ó kə lə́dē wāmēn fada nén, ó túní hḿ fə, ḿból ō man yǎ lɛd, mətúnuŋǎ yā Mósɛs a ngábénde, ású yə̄ nâ bə́ yəm ná ǒ man yǎ bɔ̌ mvɔ̄í». Á lúm é mod nyɔ́ á ngālúm mvús, a sɔ́ hḿ tə́bə̄ naa a kə a yédan éyə̄ŋ dzam dzí ai ǹnam ósə, təge fɔ́ɔ́ fə ai ḿból Yésus a ngábə́ dzǎm nyî á dzāl ziŋ á ngə́ŋ, ǎ ngakə a sâla hə á fəfə́l, dá, tɔ nálā, bod bə́ sɔ̂ vóm ósə, bə́ zaa nyé kúban á nyɔ́l. Ńdɔ̄ Yésus a ngádúgan á Kafarnáum; fwé é maná fɔ́ɔ́ tsamǎn naa a nə á ndá. Ńdɔ bod bə́ ngádzyé á ndá á túd, təgə̌ fə ai afóla, a zaag fɔ́ɔ́ kwí á ḿbɛ́ yób.Yésus ǎ ngakad hḿ bɔ mam. Ńdɔ bod bə́ ngásɔ́ hálā bod bə́nyi, bə́ bə̄gə́ ḿbómbóg. Ḿból bə́ ngábə́ təge ai zěn yǎ kə́ kwí ai nyé ábə̄ Yésus, ású éyə̄gǎn ábuí bod, ńdɔ̄ bə́ ngátúb ǹdǐl é hóm Yésus a ngábə́ tɔá, bə́ sūī ḿbómbóg ai enɔ̌ŋ dzíé ésə. Ḿból Yésus a ngáyén ńyə́bə́ wábán, nyé ai m̀bómbóg naa: « Ǎ mɔ́n, miǹsə́m míē mí dzūūbán wā. » Ndə bəsǎŋ bə́kálada bə́ ngábə́ hḿ á bod étē há, bə́ ngakə bâtsog á ńnə́m étē, bɔ́ naa: “Ású dzé é mod nyɔ́ ā kɔ́bɔ ákyāī ńkɔ́bɔ dí ? Kə́ a kpə́lə Zambá a ! Yə mod a nə Dzǎm vǎ mod miǹsə́m, ngə́ á sə́ kig nâ Zambá émēn ? ” Yésus a yénə́g fɔ́ɔ́ étīe etíé míńtsógán bə́ ngábə́ bələ́ á ńnə́m, nyé ai bɔ́ nâ: “Míńtsógán mīī bə̄lə́ á ńnə́m mīlí, myátian yá ? Dzé ńdzɔ̄ yádaŋ ebugúbu, yə nâ wadzó ai m̀bómbóg naa: Miǹsə́m míé mí dzuuban, yə nâ: Kódógō á sí, ó nɔŋ enɔ̌ŋ dzóe, ó kə ? Ńdɔ̄ hḿ ḿból yə nâ mǐ yəm nâ Mɔ̂n mod a bələ ngul yǎ vǎ míńsə́m á sí, ǎ mod, madzó ai wa nâ: “Kódógō á sí ó bódo enɔ̌ŋ dzóe, ó sob á dzāl dóe.” Ńdɔ̄ mod a ngákódō á sí, a bódó énɔ̌ŋ dzíé, a tíé fəg ai dulu; bod bə́sə̄ bə́ bəbəgə; bə́ láŋán mənyu mə́ yô, bə́ ngalugu Zambá, bɔ́ nâ: “Byǎbə́ yǎ kig yén ákyāī dzam dí. ” Yésus a lóē Lévi Abǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngádúgan kwí, ǎ ngakə a wulu á ńtság máŋ; abuí bod a ngakə lâtoŋ nyé, ǎ ngayə́gələ bɔ́. Ábōg ā lodo há, ńdɔ̄ a ngáyén Lévi, ndómán Aləfé, a tɔá á wɔ́fís éyian mím̀bəgə . Nyé ai nyé naa: “Zǎ bī kə.” Ńdɔ̄ a ngákódō á sí, bə́ kə́ə́. Yésus a dí ai bəsə́m Ńdɔ̄ hḿ Yésus a ngákə dí á ndá Lēvi. A nə á tə́bə́lə há, ai bə́nɔŋ bə́ tóya, ai bəsə́m míńsə́m ai bəyə́gē bóe: eyə́gan ábuí bod. Ḿból bəsaŋ bə́kálada yā ngâm bəfarisía bə́ ngáyén anə́ ā dí ai bəsə́m ai bənɔŋ bə́ tóya, bɔ́ ai bəyə́gē bóé naa: “É kye ! a dí ai bənɔŋ bə́ tóya ai bəsə́m míńsə́m fūfulu.” Áwóg Yésus a ngáwóg dɔ̄, nyé ai bɔ́ nâ: “ Sə̌ kig é bod bə́ nə́ mvɔ̄ī, ḿbɔ báyáŋan ai dɔ́bɔ́dɔ, miǹkókɔ̄n myá myáyáŋan ai nyé; mǎ ndzí kig sɔ́ ású bə́sósōó bə́ bod, mə ngásɔ́ ású bə́sə́m.” Adzó éki bidí Ḿból bə̄yə́gē bə́ Yōhánɛs ai bəfarisía bə́ kii bidí, ńdɔ bod bə́ ngázu sílī Yésus nâ “Ású dzé ánə̄ naa, bəyə́gē bə́ Yōhánɛs ai bəfarisía bə́ bə́ kii bidí, bəyə́gē bóe təge ki ?” Yésus nyé ai bɔ́ naa: « Yə bəmvóé bə́ é mod a hə́ lúg, bə́ nə dzǎm kǐ bīdí, ńtíé ńlúg émēn ā ngə́lə́ ai bɔ́ ? Bá sə́ kig fɔ́ɔ́ dzǎm ki bīdí ńtíé ńlúg ā ngə́lə́ ai bɔ́. Amǒs ḿbɔ́g wáyi sɔ́ ényú yā báyī bɔ́ vǎ ńlúg á mɔ́; eyɔ̌n tē hḿ báyi kǐ bīdí. Bâkǎd kig bəde ḿkpámáŋ ábágá á ńtu éyé, amú m̀kpámáŋ ábágá wâyi líndī ńtu éyé, é mān nyabi. Bâkǎd kig fudi míḿkpámáŋ məyɔg á bītúg bí ndə́g, amú məyɔg mâyi bɔ̌ naa: ndə́g é bólé, məyɔg mə́bēn mə́ mān dabada á sí. Á ńtɔ̄á naa wǎ o yii məyɔg wǎ o yii ndə́g. Mim̀kpámáŋ məyɔg myâkyəbə fɔ́ɔ́ ai mim̀kpámáŋ mə́ndə́g”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngábɔ nâ, âmǒs sábad, bəyə́gē bə́ Yésus bə́ lodo áfūb óvə́ga, bə́ ngakə báwɔ̄ndi fə̌s, bə́ dzâg. Ńdɔ̄ hḿ bəfarisía bádzó ai Yésus nâ:“ Yə wayén fɔ́ɔ́ anə́ bəyə́gē bóē bábɔ é dzam á nə́ éki âmǒs sábad?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Ngǎ mī ngáláŋ é dzam Dávid a ngábɔ ábōg ā wógo zie, ai nyé ai bod bóé, ” ḿból á ngāyî á Ndá Zambá, ábǒg fada Abiatár, ǎ ngadí bə̄ḿbáŋəlǎ mə̄túnəŋa yā bəfada etám bə́ kadəgə dí, a və́ə́ fə bod bóé ? Ńdɔ fə a dúgan dzó ai bɔ́ nâ: “ Sábad a ngátíeban ású mod, dá mod a ndzí kig komban ású sábad, asú tē hḿ sábad a wóge ai Mɔ̌n mod. ” Ńdɔ Yésus a ngákə nyían á sinagóge m̀fə́. Mod a ngábə́ étē a tɔá ńkád wɔ́. Bə́ ngamɔ́n hḿ Yésus nə́ bə́ yen ngə́ a bɔ nyé mvɔ̄ī âmǒs sábad, ḿból yə̄ nâ bə́ sɔ́mán nyē. Ńdɔ̄ hḿ Yésus ǎ zu dzó ai é mod a ngábə́ ńkád wɔ́ nyɔ̄ nâ: “Zǎ tə́bə á zāāŋ bod há. ” Nyé ai é bod bəvɔ́g naa: “Dzé mod ǎ yəan bɔ âmǒs sábad, yə m̀bəŋ, yə abé, yə ányii, yə áwē ?” Á tum a ngátum bɔ́ mís á nyɔ́l ai olún ósə ású alɛ̌d ńnə́m dábán, ńdɔ ǎ zu dzó ai mod nâ: “Sámá wɔ́.” Ńdɔ a ngásám wɔ́, ó mān bɔ mvɔ̄ī. Bəfarisía bə́ ngáyi kwí á ǹsəŋ, bə́ būú fɔ̄ɔ̄ esɔ̌g ai bǒd yā ńgām Heródɛs, nə́ bádzə̄ŋ zēn yə áwē nyē. Yésus ai ǹtumbǎ bod Ńdɔ̄ Yésus a ngákə ai bəyə́gē bóé á ńtság máŋ; abuí bǒd yā bə́ sɔ̂ á Galiléa bə́ ngakə bâbie nyé; abuí bod afə́ yā Yúdea ai á Yērúsaləm ai Iduméa, ai á Yórdan á yād, ai á ńnǎm Tîr ai Sidón, bâ bə́ māná fə sɔ́, á wóg bə́ ngáwóg é mam mə́sə ǎ bɔɔg. Ńdɔ a ngadzó ai bəyə́gē bóé naa, bə́ və̄ nyé éfunga, ású bod bə́ ngábə́ ábuí, a ńgambáda efída. Ḿból á ngábə́ bɔɔ bod mvɔí, miǹkókɔ̄n mísə mí ngakúban hḿ fɔ́ɔ́ nyē á nyól, nə́ bə́ nāmbā nyē. Bəbə̂ míńsísīm bə́ ńtɔ̄á naa, ǹnyie anə́ báyén nyē, bə́ ngakúd nye məbɔ́ŋ á sí, bə́ yə́dəgan nâ: “O nə Mɔ́n Zambá !” Nyé ǎ ngabám ai bɔ́ abuí naa tə bákə bâbə́gələ dɔ́. Bawômo ai bə́bɛ̄ ńdɔ̄ Yésus a ngábɛ́d á ńkǒl, a lóé é bod a ngádiŋ nâ a lóe: bə́ kə́ə́. Ńdɔ a ngátɔ́b bod étē áwôm ai bə́bɛ̄, nə́ bə́ nyiŋ ai nyé fūfulu, a lómó fə bɔ́ naa bə́ kə bâkad M̀bəmbə Fwé. Bə́ bə́lə́ fə ngul yǎ bwé bəbə̂ míńsísīm. Ńdɔ a ngátə́le Bawômo ai bə́bɛ̄: Símun yǎ á ngāyole nâ Pétrus, ai Yákɔb, ndómán Zebedé, ai Yohánɛs mǎnyāŋ Yákɔb, a ngáyole bɔ́ naa Boanérə́gɛs, nálā wâtian nâ “Bɔ́n bə́ zə̄ yaŋ”, ai Andréas, ai Fílip, ai Bartelemí, ai Matéus, ai Tómas, ai Yákɔb, ndómán Aləfé, ai Tadé, ai Símun, ǹyɔ́yɔ́g, ai Yúdas Iskariód, ényɔ́ émēn á ngákuan ai nyé. Yá yə Yésus a ńtɔa yǎ ákūd nga a ? Ńdɔ̄ Yésus a ngádúgan sɔ́ á ndá; abuí bod á mān fɔ́ɔ́ sɔ́ tógan; Yésus bân bəyə́gē bóé, təge fɔ́ɔ́ fə ai adíí lə́ dzóm. Bod bóé bə́ ngáyi wóg nálā, bə́ kə́ə́ fɔ́ɔ́ naa bâkə nyé nɔŋ, amú bə́ dzô naa: “Kə́ ǎ ngasɔ́g yǎ a !” Bəsaŋ bə́kálara bábūg Yésus mədzó Bəsaŋ bə́kálara, yā bə́ sɔ̂ á Yērúsalɛm bɔ̂ bə́ ngábə́ kɔ́bɔgɔ̌ fə nâ: “Bɛləzebúd a nə nyé á nyɔ́l,” ai nâ: “A tsídan bəbə̂ míńsísīm ai ngul ǹdzóe wabán. ” Ńdɔ̄ Yésus a ngálóe bɔ́, a kǔ bɔ̄ ǹkaná, nyé nâ: “Éyə̄ Sátan a nə́ dzǎm tsídan nyé émēn yá ? ” Ayɔŋ á tsígán ngām ngǎm, ayɔ̌ŋ tē lâyi kig káb. É ndâ bod yatsígan ngǎm ngǎm, ndâ bod tě yāyǐ kig káb. Ngə́ Sátan a lúmuna ai nyé émēn, ngə́ á tsígán ngām ngǎm, ǎ yǐ kig káb, ǎ man ya. Ńdɔ̄ hḿ, mod a sə́ kig dzǎm nyían á nda ábə ǹyóyɔ́g mod, ǎ ngasa nyé byə́m, ngə́ á ndzí kig nyé tám mǎn fǎŋ ngagad, abǒg tē hḿ ā yi nyé sa ndá. Bə́bə́lá émēn, makad mína, bâyi dzǔ bod bəbə̂ bə́ mam bə́sə, miǹsə́m ai ekpə́lə Zambá. Dá, ngə́ mod ǎ kpə́lə́ Ḿfúfúb Ńsísīm, ǎ ngābǐ kig bidzǔgá tɔ eyɔŋ; ǹsə́m wóé ó nə təge ai avǎ. Yésus a kɔ́bɔgɔ ná amú bə́ ngádzó ai nyé naa: “ m̀bə̂ ǹsísīm a nə nyé á nyɔ́l.” M̀faŋ ávúmǎn Yésus31 Ńdɔ bəbə́nyāŋ bə́ Yésus ai nyiá wōē bə́ ngásɔ́, bə́ ńtə́lə á ńsəŋ; ńdɔ̄ bə́ ngálóm nye lóe. Abuí bod á ngábə́ tɔá ai nyé; ńdɔ̄ bákad nyé naa: “Nyoá, ai bəbə́nyɔ̄ŋ ai bənyɔ kál bə́ nə á ńsəŋ álī, bâyi wa yén.” Ńdɔ̄ ǎ yalan bɔ́ nyé nâ: “Zá nye a nə́ ma nyiá, bəzá ḿbɔ̄ bə́ nə́ ma bəbə́nyāŋ ? ” Ǎ ngakə a bəbə é bod bə́ ngávúd nye edíngā á nyɔ́l, nyé nâ: “Nyiá wam á nyɔ̄, bəbə́dzāŋ bám á bā.” “ Ényɔ́ ā bɔ anə́ Zāmbá ā yi, ényɔ́lɔ tě ńnye a nə́ mādzāŋ, ńnye a nə́ mā kál, ńnye a nə́ ma nyiá.” Ńdɔ̄ Yésus a ngátádī nâ a yə́gələ bod á ńtság máŋ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ étītíb bod é ngáman sɔ́ tógǎn há, təgě fə ai afóla. A bɛ́də́ fɔ́ɔ́ êfungá, a kə́ə́ tɔbɔ á máŋ, miǹkunda mí bod mísə mí mān lígī á kíníŋ, á ńtság máŋ. Ǎ ngayə́gələ hḿ bod abuí mam á miǹkaná, nyé ai bɔ́ naa: “ Vógōlán ! Ǹsíe bidí a ngákwí nâ a kə myǎs mvɔŋ áfūb díé. Ábōg ā myasa há, ńdɔ fɛ̌s fɔ́g é ngáku á ńnómo zěn, anɔ̌n á sɔ́, á mān kɔ́mi. Ényí fɔ́g é kūū á sí məkɔ́g, təge ai m̀faŋ sí étē, é fáí fɔ́ɔ́ təge ai ayé, dá sí owǒn owǒn; éyɔŋ vyǎn wázu tádī naa wâfyɛ, é mān fɔ̄ɔ̄ dīg, ḿból é ngábə́ təge ai miǹkǎŋ, é mān kōd. É fɛ̄s fɔ́g é kūū á biyoá étē; á náŋ biyoá bí ngánáŋ, bí mān dzɔ wé, təge wúm. É fɛ̄s fɔ́g é kūū á ḿbəmbə sí, é nganáŋ, é buguban, é wúmúg; ényí bibúmá mə̄wóm mə̄lɛ́, ényí, mə̄wóm mə́sama, ényí fɔ́g, ńtɛd.” Nyé ai bɔ́ naa: “ Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́ yə̄ áwōg, á wógó ! ” Ású dzé Yésus ǎ ku bod miǹkaná Éyɔŋ a kə́ yǎ lígī étám, ńdɔ Bawômo ai bə́bɛ̄ ai é bod bə́ wulugu ai nyé bə́ ngásíli nyé məsulu miǹkaná míé. Nyé ai bɔ́ naa: “ Mínā ḿbɔ bə́ ngákalan ndímbā mǎm yā Âyɔ̌ŋ Zāmbá, ḿfág ébá yā ńsəŋ, bâyi mɔ́ wóg və á miǹkaná; bə́ ńtɔ̄á naa, bə́ bəbəgə hə m̀bəbán təge yén, bə́ wógo hə ǹwógán, təge sóŋ; ḿból yə̄ nâ bə́ zā və̄ŋán, bə́ bi bidzǔgá.”Məsulú mə́ ńkaná ḿmyas mvɔŋ Nyé ai bɔ́ naa: “Myáwōg kig ńkáná nyū, ngaa? Ńdɔ̄ hḿ myǎyi wóg émí mísə mivɔ́g yá? M̀myas mvɔŋ a myas Ebúg Zāmbá. Bod bəvɔ́g bə́ nə ǹnómo zěn é vóm bámyas Ebúg Zāmbá;Ǹnyie anə́ bə́ wóg yǎ dzɔ̄, etíé etíé Sátan a sɔ́ɔ́, a mǎn tɔ́lī Ébúg bə́ hə́ myas bɔ́ á ńnə́m. Éyə̄ fə á nə̄ nálā dzam də́dā ású ébá bánɔŋ fɔ́ɔ́ dzɔ̄ ai miǹtag, dá, bábə̄lə́ kig miǹkǎŋ, bə́ nə bod bə́ evɔdɔ; ǹnyie anə́ mīńtyé ai miǹdzǔg yā Ébūg Zāmbá bí sɔ́ yǎ, bə́ mān dzɔlan. Bəfə́ bə́ nə̄ fə á bánɔŋ mvɔŋ anə́ sí biyoá; ébálá bə́ nə̄ nâ, ǹnyie anə́ báman wóg Ébūg Zāmbá, mə́yáŋan mə́sə̄ mə́ ngákə, ai biwɔnɔŋɔ bí ákúmá ai ngǒŋ é byə́m bísə bivɔ́g, bí nyíán bɔ̄ á ńnə́m, bí mān wé Ébūg Zāmbá, təge fə wúm. Ébá bə̄vɔ́g bə́ nə̄ ébá bánɔŋ mvɔŋ anə́ ḿbəmbə sí; ébálā báwōg Ébūg Zāmbá, ńdɔ bányie dzɔ́ á ńnə̄m, bə́ ngawúm hḿ bibumá, m̀bɔ́g mə̄wóm mə́lɛ́, m̀bɔ́g mə̄wóm mə́saman, m̀bɔ́g ńtɛd. ” Ǹkaná álámba Abǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai Yúden nâ: “ Yə bâkadə sɔ́ ai alámba nâ bâkə dɔ́ fudi ábūdá, ngə́ ênɔ̌ŋ á sí á kig ? Sə ású yə̄ nâ bə́ tə́lē dɔ́ á tə́bə́lə a ? Amú dzôm ziŋ yâyǐ kig kánga âsoé, sə nâ é kwí á ngə́ə́ŋ, tɔ dzôm ziŋ yâyǐ kig kánga á ndímba sə nâ é kwí á ngə́ə́ŋ. Ényɔ́ yə á bələ́ mə̄lɔ́ yā áwōg, á wógó ! ” Ǹkaná évəga Ńdɔ fə ǎ dzó ai bɔ́ naa: “ Mǐ kálaga ai é mam myǎwóg ! Évəga wǎbəlan ai dzɔ́ ású é bod bəvɔ́g ńdzɔ bâ báyi bəlan ai dzɔ́ ású dóe.Bâyǐyīī fə mína bág dzóm éfə́ á yób, amú ényɔ́ yǎ á ḿbələ yǎ, bâyi nyé dúgán bág, ényɔ́ ā bə́lə́ kig, bâyi nyé dali é mān ábím á bələ́. Ǹkaná é mvɔŋ yǎ yāfái etám Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai Yúdɛn nâ: “ Ayɔ̌ŋ yā yób á nə fɔ́ɔ́ á nə̄ é mod ǎ myas mvɔŋ á sí; tɔ a kə ôyɔ́, tɔ a kə a wulu ai alú ai amǒs, mvɔŋ dzié é fāigi tə́, e náŋā fə émēn təge yəm; sí ébēn ńdzɔ yǎ bɔ esíé, yatádi fáī ńsɔŋ fón, á mvús hālá, məbám, á məmaná, fɛ̌s fón é dzíé á məbám á túd. Nyie anə́ fón é wólobo ya, mod ǎ ngabúg. Ǹkaná fɛ̄s ezə́záŋ Nyé ai bɔ́ naa: “Mayəm nâ byǎyi və̌g áyɔ̌ŋ yā yób ai dzé, byǎyi ku ńkaná yā étē yá ? Á nə fɔ́ɔ́ á nə̄ fɛ̌s ezə́záŋ éyɔŋ báfudi dzɔ á sí, e nə mǎn nyidig dzóm yā bibəbɛga bísə. Ǹnyie anə́ ē kə́ yǎ á sí, ě nganáŋ, e ńtɔ̄á mod dzóm, e lodo bíbəbɛga bivɔ́g, ě ngatsam bǒd miǹtəm, anɔ̌n á ngazu sɔbɔ á évūvoe dzíé ā sī.” Ákyáí ábuí miǹkaná dí, ńdɔ ǎ kuu nâ a yə́gələ bɔ́ Ébūg Zāmbá, ábím bə́ ngábə́ dzǎm wóg: a ngábə tə kɔ́bɔ ai bɔ́, sə nâ ǎ kūū bɔ miǹkaná; dá ǹnyie anə́ á kə̄ yǎligi ai bəyə́gē bóé, ǎ ngafəlan bɔ́ mam mə́sə. Ńkulu a vɔ́bi35 Abǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai bəyə́gē bóé ngongógóle dzyǎ naa: “Ńdaŋán á máŋ á yād.” Ńdɔ̄ bə́ ngáman líg bod bə́sə, bə́ nɔ̄ŋɔ́ Yésus êfungá; bifungá bīfə́ bí ngakə ai nyé eyɔŋ. Ńkulu a sɔ́ hḿ tádī nâ a vuŋ, miǹsum mí máŋ mí ngadabada êfungá étē, efungá é ngadzyé ai məndím. Yésus a bô á fíla êfungá á ńkiɛ́. Ńdɔ bávəle nyé, bɔ́ ai nyé naa: “Ǎ Ǹtí, wǎyén kig ná byâman wú nga ?” Ńdɔ a ngávəbə, a dzumú ńkulu mvám, nyé ai máŋ nâ: “ Evól, ó tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ.” Ńdɔ̄ ńkulu a ngátə́bə, təge fə tɔ ai mǎn édǔŋ. Nyé ai bəyə́gē nâ: “Mǐ buu wɔ̌ŋ á dzé ? Mǐ ngə́lə təge ai ǹyə́bə́ ngǎ ?” Mod wɔ̌ŋ a susú fɔ́ɔ́ bɔ̄ á nyɔ́l, bɔ́ naa: “ É mod nyɔ́ a nə zǎ ákyaí modo, ḿból ńkulu ai máŋ byáwóg nyē ví ? Ńdɔ̄ Yésus ai bəyə́gē bóé bə́ ngásuan á kíníŋ máŋ á yād, á ńnǎm bə Gadarénian. Ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ á ngákódō êfungá, ńdɔ mod yǎ á ngábə́ ai m̀bə̂ ǹsísīm á nyɔ́l, á ngáhám á mə̄bóm mə́sɔŋ, a sɔ́ tóban ai nyé. É mod nyɔ́ ā tɔbɔgɔ və á məsɔŋ, təge ai é mod anə́ nye dzǎm tindǐ mə̄súŋ, amú éyɔŋ ésə̄ báfudi nyé ḿbog âkǒl, bə́ tīndí nyē á mə̄súŋ, a man búg ḿbog, a mǎn fə tyé mə̄súŋ, təge fə ai é mod anə́ nye dzǎm bi. Ǎ ńtɔ̄á naa, ai alú ai amǒs, a nə hə á məsɔŋ ai á miǹkǒl ā yōb, a kə a bón, a kə a diban á mə̄kɔ́g. A ngáyi yén Yésus a zaa nálī, a bángá fɔ́ɔ́ ai m̀bíl, a kə́ə́ nye ku á məkǒl á sí, ǎ ngayédan á yób étē naa: “Bía wa ya, ǎ Yésus Mɔ̂n Zambá yā míńkúd étē ? Mavu wa sɔŋ á dzwé Zāmbá, tə tə́ wandə́gələ ma.” Yésus ǎ ngadzó ai nye naa: “Ǎ m̀bə̂ ńsísīm, kódógō é mod nyɔ́lɔ̄ á nyɔ́l.” Ńdɔ fə ǎ zū nyé sílí naa: “O nə dzwé yá ?” Nyé ai nyé naa: Dzwé dám á nə̄ nâ “Ǹkunda”, amú bī nə abuí.” É mod nyɔ́ ǎ ngakogolan fɔ́ɔ́ ai nyé ábuí, naa tə a tsídan bɔ́ á ńnam wábán. Mod ǹkundǎ ngōē á ngābə́ á mə̄díga hálā, á ńkǒl ā yōb. Ńdɔ bə́bə̂ míńsísīm mī mí ngákogolan ai nyé bɔ́ nâ: Bɔ̌ tə́ naa, bǐ kə nyían é ngōē nyílí á nyɔ́l.” Ńdɔ a ngádzoge bɔ́ nə̄ bə́ kə. Ǹnyie anə́ bə̄bə̂ míńsísīm bə́ ngákwí, bə́ mān fɔ́ɔ́ kə̄ nyían ngóé á nyɔ́l, ǹkundǎ ngōē wá á yóge a, ákɔ̄g á ńkǒl ā yōb, ó kə́ə́ suman á máŋ, dzǎm bɔ̌ tóyínā ngōē ébɛ̄; ńdɔ̄ ésə é ngáman wú á máŋ étē. É bod bə́ nɔ́nígi dzɔ́ bə́ mān fɔ́ɔ́ túb, bə́ ngákə bâkad dɔ́ ai ǹnam ósə. Ńdɔ bod bə́ ngátíē nə́ bâkə yén é dzam dí. Ńdɔ̄ bákə kwí ábə̄ Yésus, bə́ kɔ́b naa, é mod a ngábə́ bələ́ míńsísīm a tɔá, ḿbɔ́dán m̀bɔ́dán, mvɔí mvɔí, bə́ kādá fə wa nâ é mod a ngábə́ bələ́ ńkundǎ bə̄bə̂ míńsísīm nyɔ́l; wɔ̌ŋ ó sūzú fɔ́ɔ́ bɔ̄ á nyɔ́l. É bod bə́ ngáyén é dzam dí bə́ ngalɛ̂ bɔ́ ḿból ó ngábɔban, tɔ ḿfág yə̄ ábə̄ é mod a ngábə́ ai bəbə̂ míńsísīm á nyɔ́l, tɔ ḿfág yā ńkundǎ ngōē. Bə́ ngakogolan ai Yésus nâ á kódó bɔ̄ á ńnam. Ábōg Yésus ǎ bɛ́də̄ êfungá há, ńdɔ̄ é mod a ngábə́ bələ́ bə̄bə̂ míńsísīm nyɔ̄ á ngádzai nyé naa bân nyé bə́ kə. Ńdɔ̄ Yésus a ngátəb, nyé ai nyé nâ: “ Kələ́ á bod bóe, ó kə bɔ́ lɛ̂ é mam mə́sə Ǹtí ā bɔ̄ wā, ai ḿból ā yén wā ngɔ́l. Ńdɔ a ngásob, ǎ ngakə a lɛ̂ ai ǹnǎm Dekapôl ósə é mam mə́sə Yésus a ngábɔ ású díé. Bod bə́sə hə á míńkámáŋ. Miníngá a namba ewɔ́mǎn Yésus Ḿból Yésus a ngákódo á ńnǎm Dekapôl, a daŋá á kíníŋ máŋ á yād, ńdɔ fɔ́ɔ́ ábuí bod á ngáman dzyé é hóm á ngābə́ á ńtság máŋ. Ńdɔ mod m̀bɔ́g yǎ é bod bə́ dzóege sinagóge, dzwé nâ Yaír, a ngásuan. Ǹnyie anə́ á ngáyén Yésus, a kǔ fɔ́ɔ́ nyē á məkǒl á sí, ǎ ngakogolan ai nyé ábuí nyé nâ: “Ngɔn dzam, mǎn mɔ́ngɔ́, a nə ai awú, ai enyiŋ ǹtíé ḿbɔ̄g, zǎg nye bəde mɔ́ á lɛd, a zǎ wú. Ńdɔ̄ Yésus bân nyé bə́ ngátíe esámbá, ai abuí bod á bə́ kələ bâdzimbi nyé. Miníngá á ngābə́ hālá, kə́ á tádi kɔn âbum aná mim̀bú áwôm ai míbɛ̄, məkǐ mə́ kwî. A ngábi ǹdzǔg ábuí ai bədɔ́bɔ́dɔ; a maná dzáā mɔ̄ní wōē á zəzə, təge ai ewónda; okɔ̌n və m̀béán. Ḿból é mīníngá nyɔ̄ á ngáwóg mīńláŋ mí Yésus, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā nyían á bod étē hā, a tsígí Yésus á mvús, a nambá nyē á éwɔ́man; ǎ dzô á ńnə́m étē há nâ: “Ngə́ ma namba tɔ tə́ éyé dzíé ánā, mə nyiŋí. ” Etíé etíé tē, ńdɔ mə́kī mə́ kadəgə nyé kwí âbum mə́ ngátsígi, ǎ ngawódan fə nyɔ́l dzīē mvɔ̄ī. Yésus nyé a yəmə́ fɔ́ɔ́ fə̄ há naa, ngul ziŋ e kwí nyē á nyɔ́l; ńdɔ ǎ vəŋan êfofɔ̌ŋ bod étē hā, nyé nâ:“Zá ā nāmbá ma eyé? Bəyə́gē bóé bɔ́ ai nyé naa:“Yə o tâ anə́ bod bákúban wa á nyɔ́l, ǒ ngabad sílī naa: Zá ā nāmbá mā” Yésus ǎ ngakə a kɔ́dan mís naa á yén é mīníngá á hə́ namba nyé. Miníngá ā ngambáda fɔ́ɔ́ a maná bɔ́bəlan, amú ā yəmə é dzóm é ngáyénan ai nyé; ńdɔ ǎ zu ku Yésus á məkǒl ā sī, a maná nye kad bə́bə́lá ásə. Yésus nyé nâ: “Ǎ ngɔn dzam, ǹyə́bə́ wóe ó nyíí wā; o kələ mvɔí, okɔ̌n wóe ó man yǎ.”Yésus a vələ m̀bǐm mān mīníngá Yésus a ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ bǒd yā dzāl ńdzóe sinagóge bə́ ngásɔ́, bɔ́ nâ: “Ngɔn dzoe e wú yǎ, dzé fə o ngə́lə́ ndə́gələ ai dzɔ́ Ńyə́gələ ?” Ńdɔ məlɔ́ mə́ ngákə̄ Yésus ńkɔ́bɔ̄ nyú, nyé ai ǹdzóe sinagóge nâ: “Tə wasáŋan, yə́bə́gə hə ǹyə́bán.” Ńdɔ a ngáman kǎd bod bə́sə nâ bə́ lígí, a kə́ə́ hə ai Pétrus ai Yákɔb ai Yohánɛs, mǎnyāŋ Yákɔb. Ńdɔ bə́ ngákə kwí á dzāl ńdzóe sinagóge; bə́ kɔ́b naa, abuí éngongom: ai é bod báyón ai ébá bábám. Á nyî a ngányî á ndá, nyé ai bɔ́ nâ: “Ású dzé éngogom ésə dzí, ai míńyón mī ? Mɔ́ngɔ́ ā sə́ kig ǹwúán a nə á óyɔ̄.” Bə́ ngawoe fɔ́ɔ́ nyē. Ńdɔ ǎ man kúlī bod bə́sə á ńsəŋ, a lóé ésīá mɔ́ngɔ́ ai nyiá ai é bod a ngasɔ́ ai bɔ́, a nyíí ai bɔ́ ḿfág mɔ́ngɔ́ á ngábə́. Ńdɔ a ngábi mɔ́ngɔ́ á wɔ́, nyé ai nyé naa: “Talítá kúm”, nálā wâtian nâ: “Ǎ mɔ́ngɔ́, kódógō á sí.” Etíé etíé tē, mǎn mīníngá á tə́bə́ fɔ́ɔ́ tə́tə̄lə́, ǎ ngawulu, amú hála a ńtɔa yǎ ókala míḿbú áwôm ai míbɛ̄. Etíé etíé ngokod e suzú fə bod á nyɔ́l. Ńdɔ a ngátə́lə bɔ́ mvéndé naa tə bábə̄gələ é dzam dí; a bɔ̌ fə nâ bə́ və̄ mɔ́ngɔ́ bīdí. Ńdɔ Yésus a ngákódō hálā a dúgan á dzāl díé, bəyə́gē bóé bə́ ngakə bâtoŋ nyé. Ámǒs sábad ná, ǎ ngayə́gələ bod á sinagóge. É bod bə́ vógolo nyé, bə́ ngakám fɔ́ɔ́, bɔ́ nâ: É mam má másɔ̄ nyē vé ? Zá á ngāvə́ nyē ákyāī fəg dí ? É bōd məsimbá kǐg yā mɔ́ móé bā, básɔ̄ nyē vé ? Sə fɔ́ɔ́ mɔ́n kābíndā nyɔ́ á, mɔ̂n María, mǎnyāŋ Yákɔb, ai Yosé, ai Yúdas, ai Símun ? Bəkál bóé bá sə́ á dzāl étē hā a ? É dzam dí á ngadzáŋ fɔ́ɔ́ bɔ fəg. Yésus ǎ ngakad hḿ bɔ̄ nâ: “Profɛ́d a nə təge ai olugú hə á ńnam wóé, hə áyōm díé, hə á ndâ bod dzié. ” Təge fə nâ a ngábə́ dzǎm bɔ ásīmbá tɔ dá, hə bǎn míńkókɔ̄n bəziŋ ḿbɔ tə́ á ngālɛdə, a kə a bəde bɔ́ mɔ́. Ǎ ngakám hḿ ḿból bə́ ngábə́ təge ai ǹyə́bə́. Ńdɔ a ngátádī nâ ǎ kə á é māl yā ngɔ́dɔ́ ngɔ̄dɔ̄, a kə a yə́gələ bod. Yésus a lóm Bawômo ai bə̄bɛ̄ Ńdɔ̄ Yésus a lóe Bawômo ai bə́bɛ̄, ǎ ngakə a lóm bɔ̄ bə́bɛ̄, bə́bɛ̄, a maná fə̄ bɔ́ və́ ngul yǎ tsídǎn bə̄bə̂ míńsísīm. Ńdɔ a ngákili bɔ̄ naa tə bâkə ai dzóm éyɔŋ bákə, ngə́ á sə́ kǐg fə nâ ǹtúm; təge ai ḿbāŋála, təge ai m̀fə́g, təge ai ǹsǎŋ mɔ̄ní á kándá; hə bəsílífas á məkǒl. Nyé ai bɔ́ nâ: “Tə mod a nɔŋ biyé bíbɛ̄.” Ǎ ngakad á bɔ̄ nâ: “É vóm mī kə́ nyían á ndá, tɔbɔ́gán ndâ tē, a kələ kwí anə́ myāyi kódo. É vóm báyə̄bə̄ kig nâ mǐ nyíí, tɔ á vōgolo é dzóm myādzó, kódógán étē, mǐ kudu ḿbúlúg ó nə́ mínā á məkǒl, ású ékolá dzábá. Ńdɔ̄ á bə́ ngátíe, bə́ ngakə bâkad bod nâ bə́ və̄ŋán; bâkə bátsīdan abuí bə̄bə̂ míńsísīm, bâkə báwɔ̄bɔ abuí míńkókɔ̄n ḿbɔ́n, bə́ bɔɔ bɔ́ mvɔ̄ī. Heródɛs bân Yésus Ńdɔ Heródɛs a ngáwóg ńláŋ yə ábə Yésus, amú dzwé díé á ngábə́ wúmu abuí, bə́ dzōō fə̄ nâ: “ Yohánɛs nyɔ́lɔ̄ ā kwí á bə̄kón; asú tē ńdɔ ǎ bɔ məsimbá. ” Bəvɔ́g bɔ́ nâ: “Elías; ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: “Profɛ́d ḿbɔ́g fə̄ nyɔ́lɔ̄”. Heródɛs a ngáyi wóg é mam má, nyé nâ: “É Yōhánɛs mə ngátsíg ńló, ńnye a dúgan yǎ kwí á sɔŋ nyɔ́ ! ” Awú Yōhánɛs Ǹdu bod É Hēródɛs nyɔ́ nye hḿ a ngábi Yohánɛs a fudí á mim̀bog, etɔ̌m Herodiádə, miníngá mǎnyāŋ wōē, Fílip, yə á ngánɔŋ á ndá sí. Yohánɛs ǎ ngakad hḿ dzó ai Heródɛs nâ: “ wǎbə̄lə́ kig nâ o nɔŋɔ mǎnyɔ̄ŋ mīníngá wōē. ” Herodiádə ǎ ngafəm á fɔ́ɔ́ Yōhánɛs, a ngadzə́ŋ fə̄ nâ a wé nyē, dá təge ai zěn. Amú Hēródɛs a mbádaga Yohánɛs, ású ā yəmə nâ a ngábə́ sósōó mod, m̀fúfúb mod; ǎ ngakaman hḿ ai nyé. Ńdɔ̄ á ngábə́ nâ, ǹnyie a nə́ ā wóg ńkɔ́bɔ̄ Yōhánɛs, fəg e dzáŋá nye âbum, dá hə nyé a nyé á diŋi á kadəgə vógolǒ Yōhánɛs. Ńdɔ̄ á ngábɔ Heródɛs maa nâ, a ngábə́ dzə́məŋə amǒs ábyálí díé, ǎ ngayámí hḿ ńnam, miǹtómba ai bədzóē bəzimbi ai mim̀faŋ mí bǒd yā Galiléa. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ngɔn Herodiádə e ngányî á ndâ abóg, ě ngadzə́m; a nyəbə́ fɔ́ɔ́ Hēródɛs ai bod bə́sə á ńnə́m. Ǹkúkúmá nyé ai mǎn mīníngá naa: “Dzǎgi ma é dzóm ésə wǎyi, mə́ və wa. ” Ǹkúkúmá a kaní fɔ́ɔ́ fə sɔŋ nyé nâ: “É dzóm ésə wǎyi dzai, mayi wa dzɔ́ və́, tɔ efǎs ńnam wam óbēn, mə və́ə́ wā. ” Ńdɔ mǎn mīníngá á ngákwí, nyé ai nyiá nâ: “Mə́ kə dzai dzé ? Nyiá nyé nâ: “Bə́ váá wa ǹló Yōhánɛs Ǹdu bodo.” Mɔ́ngɔ́ a dúgán fɔ́ɔ́ ḿbíl ábə Ǹkúkúmá, nyé nâ: “Mayi nâ ó fūdí ma ǹló Yōhánɛs Ǹdu bodo á ésōā, étɔ̄á dzī. ” Ǹkúkúmá á mǎn fɔ̄ɔ̄ dzɔlan, a yəm fə nâ a bɔ yá, təge fə ai a dúgán ai mvús ású é sɔŋ a ngákani á bod étē. Ǹkúkúmá á lōmō fɔ́ɔ́ é mod ǎ kadəgə tsíg bod nâ á zu ai nyé ńló Yōhánɛs. É mod nyɔ́ a kə́ə́ fɔ́ɔ́ nye tsíg ńló á ndâ mim̀bog, ńdɔ a ngázu ai ńló nyú á ésōā, a kalán mān mīníngá nyē a kə́ və́ nyīā. Bəyə́gē bə́ Yōhánɛs bə́ ngayi wóg é fwé nyí, bə́ sɔ́ nɔ̌ŋ ḿbim, bə́ kə́ dzəb. Ebulu bəḿbāŋála Á sɔ́ Ápóstɛl bə́ ngásɔ́ ḿfág Yésus a ngálóm bɔ̄, ákə̄ a kad M̀bəmbə Fwé, bə́ ngatíe nyé ndɔ́ŋ yǎ é mam mə́sə̄ bə́ kələ bâbɔ, ai ḿból bə́ kələ báyə̄gələ. Nyé ai bɔ́ nâ: “Támánə kə́ wɔi évūvoe álí nā ! “Amú ényənyam é ngábə́ ábuí, bod bə́ sɔ̂, bod bə́ kələ, Apóstɛl təge ai adíí lə́ mān dzóm. Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d êfungá, bə́ kə́ə́ é vóm ó ngábə́ évūvoe. Bod bə́ ngayi yén nálā, bə́ yə̄mə́ fɔ́ɔ́ é vóm bə́ kələ; bə́ ngabúgi mim̀bíl á māl mǎl, bâkə bâtoŋ bɔ́ ai məkǒl, bə́ kə́ bɔ tsíg ósū. Éyɔŋ Yésus ǎ kələ sus êfungá, a ńtálā étítíb bod dzí; ngɔ́l é súzú fɔ́ɔ́ nyē á nyɔ́l, amú bə́ ngábə́ anə́ míńtómbá mí nə́ təge ai ǹnɔ́ni. Ǎ ngayə́gələ á bɔ abuí mam. Hála ngogé ē ngavín yǎ fɔ̄ɔ̄ ábuí, ńdɔ bəyə́gē bə́ ngásúbū nyé babi, bɔ́ ai nyé nâ: “É vóm bī nə́ nyū ó nə ǹkód ńnam ńdɔ̄ fə alú á ngasus yǎ ábuí, asú tē wāyəan soe é bod bá, bə́ kə kus dzóm yə̄ ádī á māl yā ngɔ̄dɔ́ hā. Ńdɔ ǎ yalan bɔ́ nâ: “Ngǎ mínā bə́bə̄n mī nə̄ bɔ́ dzǎm və̄ é dzóm bádí ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Yə nâ bǐ kə kǔs bə̄ḿbāŋála á tâŋ miǹsaŋ mí mɔ̄ní miǹtɛd míbɛ̄, ású yə̄ nâ bǐ və̄ bɔ̄ dzóm yə̄ ádī ?” Ńdɔ a dúgan fɛd nyé nâ: “Mǐ bə̄lə́ bə̄ḿbāŋálā hálā bám ? Támánə kə́ yēn”. Bə́ ngáyi sɔ́, bɔ́ ai nyé nâ: “Bəḿbāŋálā bə́ nə̄ bə́tán, kɔ̌s fə̄ ébɛ̄.” Ńdɔ̄ á Yésus ǎ kad bɔ́ naa, bə́ kə̄ bâtoe bod élɔ̄g mə̄ngōs məngós. Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bâtɔbɔ nálā, anə́ ángōs ǹtɛd eyɔŋ ziŋ məwóm mə́tán. Ńdɔ̄ hḿ ā nɔŋ bə́ḿbāŋálā bə́tán bā ai kɔ̌s ébɛ̄, a bə́dé mís á yób ǎ ngavə́ maa, a bə̄gə́ bə̄ḿbāŋála ǎ ngavə́ bə̄yə̄gē bóé nā bə́ kab bod. Ńdɔ̄ fə a ngáman kab é kɔ̄s ébɛ̄ nyī á zāŋ bɔ́ bə́sə. Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngádí bə́ dzyé, bə́ dzálá fə byǎd áwôm ai bíbɛ̄ hə ai bítǔn bə̄ḿbāŋála ai kɔ̌s bí ngálígi. É bod bə́sə̄ bə́ dzāā bá bə́ ngábə́ fám bakúdā bə́tán. Yésus a wulu á mə̄ndím ā yōb Etíe etíé tē, ńdɔ̄ a ngátíndi bəyə́gē bóé naa bə́ bɛd êfungá, bə́ kə̄ nyé ósū ḿfág yǎ Bɛtsaída, ńtíé nyémēn ā lígi asoe bod. A ngáyī bɔ́ mǎn soě nālá, ńdɔ̄ ǎ bɛ́d á ńkǒl nə́ a kə kogolan. Ngogē ē ngāyi vín, efungá é wulugu á zāŋ māŋ, nyé á tə́lə etám, á sí. Ḿból á ngāyén naa bə́ ngaku yǎ sɔ́m ai m̀fógán bingab, amú yə evúndū é ngábə́ zaag bɔ́ ḿfág yǎ ósū, dzǎm bɔ ábōg áwolǎ nyinǎ yə alú hālí, ńdɔ a ngátíe, ǎ ngazu abie bɔ́, a wulugu á māŋ á yōb, hálā ǎ nganəman yǎ fə ai bɔ́. Bəyə́gē bə́ ngáyi yén á wulugu á mə̄ndīm á yōb nalá, bə́ ngatsog fɔ́ɔ́ nā kón, bə́ ngalɔ́ŋ fə bikigá, amú bə́sə̄ bə́ ngáyén nyē, bə́ ngambádā fə; etíe etíé, ńdɔ a ngátə́bə nâ a kɔ́bɔ̄ ai bɔ́, nyé nâ: “Suân miǹnə́m á sí, mǎ māzu, mǐ bə́ mbādā dzóm.” Ńdɔ a ngábɛ́d ai bɔ́ éfungá, evúndū dzɔ̂ é māná fə. Wɔ̌ŋ o ngafə̌fə̄dân fɔ̂ bɔ dzyé á ńnə̄m, amú tɔ asimbá bə̄ḿbāŋála, bá ndzí kig támə wóg, mam mə́tē mə́sə̄ mə́ dzáŋā bɔ́ fəg âbum. Yésus a bɔ bod mvɔí á ńnǎm Genezarɛ́d Á daŋ Yésus bǎn bəyə́gē bóé bə́ ngádaŋ máŋ, ńdɔ bákə kwí á Genesarɛ́d, bə́ sə̄lə́ mál. Ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ bə́ ngásus á mál, bod bə́ yə̄mə́ fɔ́ɔ́ nyē, bə́ ngabúgi ai ǹnam ósə, bə́ lə́dəgan miǹkókɔ̄n á ándánga, bə́ kələ ai myá é vóm bə́ wógō nâ a yi lod. Á ńtɔ̄á naa, é vóm ósə ǎ lodo, á māl mǎl, ai á bedzə̂dzalá, ai á məzěn məzěn, éyə̄ bákə̄ bâdzoge miǹkókɔ̄n nālá, bə́ kogolan ai nyé nâ, á dzoge tə́ nə́ bə́ nāmba tɔ tə́ hə alɔ́ éwɔ́man dzíé. Ébá bə́sə̄ bə́ namaga nálā, bə́ ngabɔ mvɔí. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfarisía ai bəsǎŋ bə̄kálarǎ yā bə́ sɔ̂ á Yērúsalɛm bə́ ngáman kə́ tógan ábə̄ Yésus; ḿból bə́ ngáyén bəyə́ge bəvɔ́g bə́ dzâ ai eboe á mɔ́, nálā wâtian nâ təge sob mɔ́, á nə́ há naa, bəfarisía ai é Yúdɛn bə́sə bəvɔ́g bə́ nə təge dí, sə nâ bə́ tóán mǎn sob mɔ́ ḿbəŋ, nə́ bâyie mətǔm bēsīā, bə́ tɔ̄á fə há naa, ábōg básɔ́ á mákíd, təge dí, sə nâ bə́ tám mǎn myǎm mə̄ndím á nyɔ́l; ai abuí mətum mə́ kōbá mə̄fə́ bə́ dzáligi nálā, anə́ fúlú ésob məkǒl, esob bimvaŋ, esob bisōá... Nâ, ḿból á bəfarisía ai bəsǎŋ bə̄kálara bə́ ngáyén bə̄yə́gē bə́ dzâ təge tám sob mɔ́, ńdɔ̄ á básílī Yésus nâ: “ Ású dzé bə̄yə́gē bóe bə́ nə́ təge baalǎ mətǔm bətará, ḿból bádí ai eboe a mɔ́ nyū ? ” Nyé ai bɔ́ nâ: “Mímvomvól mí bod mí, ǹkɔ́bɔ̄ profɛ́d Isǎyas nyú wâtóban fɔ́ɔ́ ású dáán, naa: “ Áyɔŋ dí lâlugu mǎ hə á bīyé bí ányu, ǹnə́m wábán ó nə oyǎb ai ma; ólūgú bálugu mǎ a sə́ kig ai m̀fí, amú é dɔ́tɛn báyə́gələ a nə məmvéndé mə́ bod.” Myǎman dzogě mə̄mvéndé mə́ Zāmbá á sí, mǐ nganyie hə tum ǹnam ?” Nyé ai bɔ́ nâ: “ Myǎndáman mvéndé Zambá, ású yə́ nâ myǎnyie fúlú ǹnam. Mósɛs a ngádzó naa: “Lǔgu ésōá ai nyoá,“ ai nâ: “ É mod ǎ kpə́lə ésīá ngə́ nyíá, mod tě a wâg ! ” Ńdɔ̄ mína myâdzó naa: “Ngə́ mod a dzó ai ésīá ngə́ nyīā naa étɔngɔ ésə̄ yá bə́ ású doe, é ńtɔa yǎ “Kórban”, nálā wâtian nâ édzí bə́ túní Zāmbá, myǎvə́ kig fə mod tě ngul nâ á ka ésīā ai nyiá. Éyə̄ hḿ myādzoge ebúg Zāmbá á sí nálā ású mətum máán mínā bə́bēn mǐ ngátyé. Éyə̄ áfə myǎbɔ abuí mam afə́ nálā.” Eboe yásɔ̄ á ńnə̄m mod Ńdɔ̄ Yésus a ngádúgan lóē é bod bə́ vógólo nyé, nyé ai bɔ́ nâ: « Vógólān ma, mǐ tóān wóg ! Sə̌ kig é dzóm yásɔ́ á ńsəŋ, á yányían mod á nyɔ́l, ńdzɔ̄ é nə́ dzǎm sɔ́ ai nyé éboe; édzí yákwí á nyɔ́l dzīē, ńdzɔ̄ hḿ yázu ai nyé éboe. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́ yə̄ áwōg, a wógó ! » Ǹnyie a nə́ á ngányî á ndá, bod bɔ̂ bə́ lígí mān ńtíé, ńdɔ bəyə́gē bə́ ngásílī nyé ḿból ńkaná tē wátian. Nyé ai bɔ́ nâ: « Yə tɔ mínā, fəg yadzə́man mína abím a há ngaa ? Éyə mǐ nə́ tə wóg yá naa, tɔ dzôm zǐŋ yā ńsəŋ á yányían mod á nyɔ́l yá sə́ kig nyé dzǎm və́ éboe, amú dzóm tē yányíí kig nyé á ńnə́m, yákə nyé âbum é ngakə kwí á fyɛ́, nálā ó ńtɔ̄ā naa bidí bísə bí nə m̀fúbán. » Ǎ ngakad á bɔ̄ nâ: « É dzóm yásɔ́ á mod, ńdzɔ̄ yávə́ mod eboe. Amú, á nyɔ̌l mod óbēn, á ńnə́m wóé étē ńgɔ bəbə̂ bə́ mam bátíe anə́ mǎm bisog, ai wúb, ai ńwóán bod, ai endáman məlúg, ai ǹyián ézā byə́m, ai abé ńnə́m, ai mvol, ai m̀bə̂ enyiŋ, ai bəbə̂ bə́ mís, ai ekpə́lə́ Zāmbá, ai məbún, ai m̀kpálī. Bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ bá, bátīe á ńnə́m mod, bə́ ngavə́ nye eboe. Yésus a bɔ ngɔn sirófenisía mvɔí Á kódō Yésus a ngákódō á Génesarɛ́d, ńdɔ a ngákə á ńnǎm Tîr ai Sidón, a kə́ nyían á ndá hálā, dá təge yǐ naa mod a yəm. Tɔ nálā, bod bə́ mān fə yəm. Miníngá ḿbɔ́g á ngábə́ hálā ngɔ dzié é bə́lə́ ḿbə̂ ǹsísīm, ǹnyie fɔ́ɔ́ ánə́ á ngáwóg ńláŋ Yésus, a sɔ́ nye ku á məkǒl ā sī. É miníngá nyɔ̄ a ngábə́ miníngá Grěki, ngɔn yǎ ńnǎm Feníkia. Ǎ ngakogolan ai Yésus ná á tsídán ḿbə̂ ǹsísīm á nyɔ́l ngɔn dzié. Yésus nyé ai nyé nâ: “ Tám yanga bɔ́n yā ndá étē bə́ man dzyé, amú lá sə́ kig m̀bəŋ nâ bə́ nɔŋ bidí bí bɔ́ngɔ́, bə́ ngawoa byá bān mvú.” Ńdɔ miníngá á ngāyalan nyé, nyé nâ: “ Ǎ Ǹtí, wabə́lə, dá, kə́ bǎn mvú bâkad tə́ fə dí mə̄nyǔŋ bīdí másulan bɔ́ngɔ́ á tə́bə́lə̄ á sí á.” Ńdɔ ǎ zu dzó ai nyé naa: “ Ású ébúg ō kɔ́bɔ̄ dzilí, kələ́g, m̀bə̂ ǹsísīm ā kódo yǎ ngɔn dzoe á nyɔ́l.” Ńdɔ miníngá á ngāsob, a kə́ kɔ́b naa mɔ́n a bô ênɔ̌ŋ, m̀bə̂ ǹsísīm á kwí yǎ nyē á nyɔ́l. Yésus a syé ńdóndɔ́g ḿvūmvúg mod Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngádúgan kódō á ńnǎm Tîr, a kə́ lod á Sidón, ǎ ngakə suan ḿfág yā máŋ mə́ Galiléa; á tə́m tə́m ǹnǎm Dekapól. Ńdɔ̄ bázu ai nyé mod hálā, a tɔá ndɔ́g ai mvúg; bə́ ngakogolan ai nyé naa á bədē nyé mɔ́. Ńdɔ̄ Yésus a ngákódo ai nyé á bod étē hā, a kə́ ai nyé nālí, a fudí nyē anyǔ díé á mə̄lɔ́, a túí mə̄tɛ́, a nambá nye oyə́m; a bɛ́dé mís á yób, a sǔ ḿvə́bə, nyé nâ: « Éfata», nálā wâtian nâ: « Yáábán !» Etíe etíé tē, ńdɔ məlɔ́ mə́ ngáyâban, é ndalaga e ngábə́ nyē óyə́m e kódó, ǎ ngakɔ́bɔ á sááŋ sááŋ. Ńdɔ̄ Yésus a ngákili bɔ́ naa tə bâkad mod é dzam dí, dá ḿból ā kiligi bɔ éyə̄ fə bɔ̂ bə́ kələ bálɛ̂ dɔ́ nālá. Bod bə́ ngakám ábuí bɔ́ nâ: « A bɔ fɔ́ɔ́ mam mə́sə m̀bəŋ, a bɔ nâ miǹdóndɔ́ŋ mí wog ai nâ mim̀vúmvúg mí kɔ́bɔ́. Abǒg tē, ḿból ábuí bod á ngáman tógan, təge ai é dzóm bádí, ńdɔ Yésus a ngálóe bəyə́gē bóé nyé ai bɔ naa: « Mawóg é bod bá ngɔ́l: bə́ tɔbɔ yǎ ai ma, məlú mə́lɛ́, təge dí dzóm. Ngə́ masoe bɔ́ ai zie âbum nálā, bâyi kə́ bâku sɔ́m á zēn; ńdɔ̄ fə bəvɔ́g yā étē bə́ ngákə básɔ̄ óyǎb. » Ńdɔ bəyə́gē bə́ ngáyalan nyé nâ: « Bə́ḿbāŋálā é bod bá bə́ nə́ dzǎm dí, bâyi bɔ́ kɔ́b vé, á ńkōd ńnam mú ? Ńdɔ ǎ sílī bɔ́ naa: « Mǐ bə̄lə́ bə̄ḿbāŋála bám ? Bɔ́ nâ: « zamgbál ». Ńdɔ a ngábɔ nâ bod bə́ tɔ̄bɔ̄ á sí. A nɔŋɔ́ bə̄ḿbāŋála zamgbál bā, a və́ə́ maa; ǎ ngabə́g bitun, a kaləgan bəyə́ge, bəyə́gē bɔ̂ bə́ kaba bod. Bə́ ngábə́ fə̄ bə́ bə̄lə́ bān kɔ̄s hālá, ńdɔ a ngáman bɔ́ və́ maa, a bɔ̌ fə nâ bə́ kab bɔ́ bod. Ńdɔ bod bə́ ngádí, bə́ dzyé; bə́ mān tógan bítun bí ngálígi miǹkwé zamgbál. Bod bɔ̂ bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ tóyínā ényi. Ńdɔ a ngáman bɔ soe. Etíé etíé tē, ńdɔ a ngábɛd á éfunga ai bəyə́gē bóé, a kə́ə́ suan á ńnǎm Daləmanúta. Bəfarisíā básílī Yésus ndəm Abǒg tē, ńdɔ bəfarisía bə́ ngáhám, bə́ ngadoan ai Yésus, bə́ síligi nyé ndəm yǎ yób, nə́ bábōbolo nyé. Ńdɔ̄ Yésus a ngásuu m̀vəbə ai edúdú ésə, nyé nâ: “Zǎ ákyaí ndəm é mvɔŋ bod nyí yāsíli ? Makad mínā bə́bə́lá naa, bâyǐ kig lə́də̄ é mvɔŋ bod nyí ndəm.” Ńdɔ a ngálíg bɔ̄ hálā, a bɛ́də́ êfungá, a daŋá é kíníŋ fɔ́g. Nɔŋán ókālá ai Heródɛs bân bəfarisía Abǒg tē, ńdɔ bəyə́gē bə́ ngávóan nɔ̌ŋ bə̄ḿbāŋála obəbə́g; bə́ kə́ sɔ́ hə ai m̀bɔ̂ m̀bɔ́g á éfungá. Yésus ǎ ngavə́ bɔ mə́lə́bə́gá mā nâ: “Mǐ kálaga ai ekǒ sāŋ bəfarisía ai édzí Hēródɛs !” Bɔ̂ bə́ ngáwóman há êtɔ̌m yə̄ nâ bəḿbāŋála bádzə̄man bɔ́. Ḿból Yésus a ngáyəm nálā, ńdɔ a ngádzó ai bɔ́ naa: “Ású dzé myāzu láŋān naa myǎ ndzí kig sɔ́ ai ḿbāŋála ? Mǐ ḿbáá ánā təge sóŋ, təge wóg ? Mǐ nə ǹnə́m álɛ̌d ! Mǐ nə̄ há, mǐ bə́lə́ mís, təge yén; məlɔ́ təge wóg. Éyə myǎvóan yá, éyɔŋ mə̌ bə́gə bəḿbāŋálā bə́tán ású tóyínā bod étán, mǐ ngádzála miǹkwé myám ai bítun bí ngálígi ? Bɔ́ ai nyé nâ: “Awôm ai míbɛ̄.” Nyé ai bɔ́ nâ: “M̀fág bə̄ḿbāŋála zamgbál yā bī ngávə́ bod tóyína ényi, mǐ ngádzála bitǔn yā étē míńkwé myám ?” Bɔ́ nâ: “Zamgbál.” Ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ naa: “Ńdɔ mǐ nə təge wóg yá ?” Yésus a bɔ ǹdíndím yā Bɛtsaída mvɔí Abǒg tē, á suan Yésus bân bəyə́gē bóé bə́ ngásuan á Bɛtsaída, ńdɔ bə́ ngázu ai nyé ńdīdím hālá, bə́ ngakógolan ai nyé naa á nāmbā tə́ nyē. Ńdɔ a ngábi ǹdíndím á wɔ́ a kódo ai nyé á dzāl étē, ǎ ngakə nyé fudǐ mə̄tɛ́ á mís, a bɛdege nyé mɔ́, a sílígi nyé naa: “Yə wayén tə̄ ?“ Ńdɔ mod a ngásám mís nyé nâ: “mayén bod, bə́ nə anə́ bīlé, éyɔŋ mayén báwulu.“ Ńdɔ a ngádúgan bɛdě mod mɔ́ á mís, ǎ ngatóan yén; a mǎn bɔ̌ mvɔ̄ī, ǎ ngayén byə́m bísə á sááŋ. Ńdɔ̄ Yésus a ngádzoge nyé nə á sob á ndá dzīé, nyé ai nyé nâ: “Tə nâ o tə́bə́ édzə̂dzalá.“Eməm ǹyə́bə́ Pétrus Abǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngákə ai bəyə́gē bóé á māl yā Sezária yǎ Fīlípi. Ai zěn ésə, ǎ ngasíli bəyə́gē bóé naa: “bod bádzō ná mə nə zá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Yohánɛs Ǹdu bodo; bəvɔ́g bɔ́ nâ, m̀bɔ́g yǎ bəprofɛd.” Ńdɔ ǎ zu bɔ sílī nâ: “Ḿfág wáán, mə nə zá ?” Ńdɔ̄ Pétrus a bódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai nyé nâ: “O nə Krǐstus !” Ńdɔ a ngákili bɔ́ naa tə bálɛ̂ mod mam móé. Ńdɔ a ngátádī nâ a yə́gələ bɔ́ naa Mɔ̂n Mod a yəan bǐ míńtyé ábuí, bənyiá bodo mvíe, ai bəfada bənén ai bəsǎŋ bə́ kálara bâyi nyé timi, bâyi nyé wé, ńdɔ̄ á, á mvús məlú mə́lɛ́, a yi kwí á sɔŋ. Ǎ kɔ́bɔgɔ é mam má á ngə́ə́ŋ. Ńdɔ̄ Pétrus a ngálóē nyé á fəfə́l, ǎ ngadzoo nyé. Ńdɔ̄ Yésus a ngávəŋan á bə̄yə́gē bə́ ngábə́, a bəbə́ bɔ̄ ǎ ngabám ai Pétrus, nyé nâ: “Kódógo ai dɔ́ hálā, ǎ sátan, miǹtsogán míe mí sə́ kig émí mī Zāmbá, mí nə miǹtsogán mí bod.” Abǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngátógan abuí bod ai bəyə́gē bóé, nyé ai bɔ́ nâ: « Ngə́ mod a yi mə toŋ, á tə́bə́ nyémēn, á nɔŋ kolós dzīē, á zu a bie ma. Amú ényɔ́ ā kaman ai enyiŋ dzíé, a yi dzɔ́ dzâ, dá ényɔ́ ā kab enyiŋ dzíé ású dám ai ású Ḿbəmbə Fwé, ényɔ́lɔ tě ńnye ǎ yi bǐ enyiŋ. M̀fí dzé ó nə́ naa mod á bi sí ésə, ngə́ a dzâ enyiŋ dzíé ? Mod a nə dzǎm fɔl ényiŋ dzíé ai dzé ? É mod ǎ yi wóg ósɔ̄n ai ma, ngə́ ai bibúg byámā kig, á zāŋ é mvɔŋ bod míńsə́m é nə̄ təge ai ǹyə́bə́ nyī, Mɔ̂n Mod nyé a yi nyé kúb ósɔ̄n á ńló, éyɔŋ ǎ yi sɔ́ á dúmá Ésīá étē ai mim̀fúfúb bēngəlɛs. » Ǎ ngadzó fə ai bɔ́ naa: « Bə́bə́lá émēn, makad mínā nâ, bəvɔ́g yā mī tə́lə hā bâyǐ kig dəmələ áwū, sə nâ bə́ yén a nə́ Áyɔ̌ŋ Zāmbá lásuan. » Afyɛ̌ lə́ Yésǔs yā ńkǒl á yōb Abǒg tē, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Yésus a ngánɔŋ Pétrus ai Yákɔb ai Yohánɛs etám, á fəfə́l, á bɛ́də́ ai bɔ́ á mod ǹkǒl ā yōb. A mǎn fɔ́ɔ́ bɔ tséndé á mís hā, biwɔ́man bíé bí ngáfyɛ, bí fumǔ fə tə nâ o və́gə́ byā ai dzam; Elías a sɔ́ɔ́ fɔ́ɔ́ hā bân Mósɛs, bə́ ngalɛ̂ ai Yésus. Ńdɔ̄ Pétrus a ngábódo ǹkɔ́bɔ nyé ai Yésus nâ: “Ǎ Ńyə́gələ, etɔá é nə bía m̀bəŋ é hóm hí; ńlóŋān hḿ bibə̌m bílɛ́, dzíá ású dóe, dzíá ású Mósɛs, édzí évɔ̄g ású Élías.” A yəmə nâ a dzó dzé, ai éwɔ̄ŋ ó ngábə́ bələ́ bɔ̄. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ ńkúd ó ngásɔ́, ó yālí bɔ̄, kíŋ ē ngásɔ́ á ńkúd étē naa: “Ényɔ́ ńnyé a nə́ Mɔ́n edǐŋ wam; mǐ wógō nyé !” Á bákə̄ fə bəbə, təge yén mod, hə Yésus etám nyé a ńtə́lə ai bɔ́. Ábōg bə́ siigi ǹkǒl vā, ńdɔ Yésus a ngátə́bələ nâ tə bálɛ̂ mod é mam bə́ hə́ yén, sə nâ Mɔ̂n Mod a támə̄ kwí á bə̄kón. Ńdɔ̄ bə́ ngányie é tə́bə́gā bə́ ngávə́ bɔ̄ nyɔ́, dá bə́ ngakə básīli nâ: “É dzam ákwí á bə̄kón dī lâtian yá ?” Ńdɔ̄ básíli nyé nâ: “Ású dzé bəsaŋ bə́ kálara bádzó nâ Elías a bələ́ naa a tádigi zu ?” Ńdɔ ǎ kad bɔ́ naa: “Elías a bələ́ fɔ́ɔ́ nâ a tádigi sɔ́, nə́ á zu kǒm mam mə́sə. Éyə̄ áfə̄ á nə́ ńtílán ású Mɔ̂n Mod yá nâ, a yəan bǐ míńtyé ábuí ai ebyandí ? Ńdɔ̄ hḿ mākad mínā nâ: Elías a ngásɔ́ yǎ, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ ai nyé ákyāí ásə̄ bə́ ngábə́ yiig, ḿból Ḿfúfúb Ńtílan wákɔ́bɔ̄ ású díé. Yésus a bɔ mɔ́ngɔ́ yǎ ā kɔnɔ kándá mvɔ̄ī Ńdɔ̄ Yésus bân Pétrus ai Yákɔb ai Yohánɛs bə́ ngásus ǹkǒl, bə́ dúgán sɔ́ kɔ́b bə́yə́ge bəvɔ́g. Bəyə́gē bə́ nə̄ há êfufɔ̌ŋ bod étē, bəfarisía bə́ doan ai bɔ́. Ǹnyie anə́ bə́ ngáyén nyē, bə́ sīgán fɔ́ɔ́: bod bə́ ngazu mim̀bíl nə́ bâsug nyé. Ńdɔ̄ hḿ á ngásíli bɔ́ naa: “ Dzé myǎdoan ai bɔ́ dzí ” Ńdɔ mod ǎ yalan nyé á bod étē nâ: “ Ǎ Ńyə́gələ mə sɔ́ ai mɔ́n wam yə á bələ́ ḿbə̂ ǹsísīm; ńdɔ̄ ńsísīm nyū ó nə́ naa é vóm ósə ó bī nyē, ó ngabáli nyé mə̄və́ŋ, avúl á ngakwí nyē ânyu, ǎ ngaladan məkəg, a mǎn yə́mələ. Ńdɔ mə dzó ai bəyə́gē bóe nâ bə́ tsídán m̀bə̂ ǹsísīm tē, á kádá bɔ̄.” Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: “Ǎ é mvɔŋ bod e nə́ təge ai ǹyə́bə́ nyī, bî mínā bǐ ngākə̄án ódén ? Mayi wóg édúdú dzī a kələ kwí ńnyie a hé ? Zǎn ai nyé.” Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai nyé ǹkókɔ̄n. Ǹnyie anə́ ḿbə̂ ǹsísīm á ngáyén nyē, ńdɔ a ngásuguzu mɔ́ngɔ́ ai ngul ésə; mɔ́ngɔ́ á dibán á sí, ǎ ngakə a bígidi, avúl á kwî ânyu. Ńdɔ̄ Yésus ǎ síli ésīā naa: “Yə é dzam dí á tádi yǎ nyē kɔ́m ? ” Nyé nâ: “ hála a ngə́lə mǎn dzóm. Ńdɔ m̀bə̂ ǹsísīm nyū ó nə́ hā nâ, ó sə́ nye woa á ńdóan, ó nə̄ nyé woa á mə̄ndím, ḿból yə̄ nâ á wu. Ngə́ ó bələ́ ngul yə á bɔ̌ dzóm, á ńkogolán, vɔ́lígi tə́ bíā.” Yésus nyé ai nyé nâ: “Ngə́ mə nə dzǎm bɔ dzóm a ? Dzóm ésə é nə ebugúbu ású é mod a bələ́ ńyə̄bə́. ” Ésīá mɔ́ngɔ́ ā və̄ fɔ́ɔ́ kíŋ, nyé nâ:“Mayə́bə. Zǎ tə́ ma ka éma mə nə təge ai ǹyə́bə́ nyɔ̄. ” Á yén Yésus a ngáyén naa abuí bod lə́ ngazu yǎ míḿbíl, ńdɔ a ngádzii m̀bə̂ ǹsísīm mvám, nyé ai nyé nâ: “ Ǎ ńsísīm mvúg ai ndɔ́g, madzó ai wa nâ: kódógó é mɔ́ngɔ nyɔ̄ á nyɔ́l, tə̌ fə nâ ó bad kə́ nyían ábə̄ nyé.” Mbə̂ ǹsísīm á sɔ́ á məmələ, a tsaŋádá mɔ́ngɔ́ ai ngul ésə, ńnye a kwí nyɔ̄. Mɔ́ngɔ́ á lígí á dzogó anə́ ḿbim; bod bəvɔ́g bɔ́ nâ: “A wú yǎ ! ” Ńdɔ̄ Yésus nyé á ngábódo mɔ́ngɔ́; mɔ́ngɔ́ á tə́bə́ tə́tə̄lə́. Ǹnyie anə́ Yésus a ngádúgan é vóm ā kadəgə tɔbɔ, ńdɔ bəyə́gē bóé bákə̄ nyé sílī ótə̌tə̄g naa: “ Ású dzé bî byá ndzí kig nyé tsídan ?” Nyé ai bɔ́ nâ: “ Ákyāí dī lákwī və ai ngul ngogolán.” Yésus a dúgan kúlī nə́ a yi bələ̌ mīńtyé éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ Yésus a ngábə́ á lodo á ńnǎm Galiléa ai bəyə́gē bóé ésámbā; dá təge yǐ naa bod bə́ yəm. Amú a ngábə́ yə́gələ bɔ́ naa: “báyi kalan Mɔ̂n mod á yād; ńdɔ báyī nyé wé; məlú mə́lɛ́, á mvús awú díé, a yi dúgán kwí á sɔŋ”. Bəyə́ge təge wóg ḿból ńkɔ́bɔ nyú wátian. Áyǐ nye síli, bə́ mbádaga. Zá nye a nə́ m̀fǎŋ mod ? Ńdɔ á bázu suan á Kafarnáum. Bə́ nyíí á ndá, Yésus ǎ ngasílī bɔ́ naa: “Dzé mī hə́ zu myǎdoan ai zěn ésə ?” Ńdɔ̄ bə́ ngálaŋan bivól, amú bə́ zaa bâsuŋ á zēn nə́ bə́ yəm é mod ǎ lod ébá bə́sə bəvɔ́g á ńkóŋ. Ńdɔ̄ á Yésus a ngátɔbɔ á sí, a lóé Bawômo ai bə́bɛ̄ɛ, nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ mod a yi nâ á bɔ é mod osú, a yəan bɔ̌ mə̄lígī mvúa ai etúgā dzáán mínā bə́sə”. Ńdɔ a ngánɔŋ mǎn mɔ́ngɔ́, a tə́lé nyē á zāŋ, a wúbán ai nyé , nyé ai bɔ́ nâ: “É mod ǎ nɔŋ mǎn mɔ́ngɔ́ á dzwé dám, mǎmēn ā nɔŋ; ényɔ̄ ā nɔŋ ma, sə̌ kig ma nye ǎ nɔŋ, a nɔŋ Ényɔ̄ yǎ á ngálóm mā.”Dzwé Yésus Ńdɔ mǎn ápóstɛl Yohánɛs a ngádzó ai Yésus nâ: « Ǎ Ńyə́gələ, bǐ yén mod a tsídigan bəbə̂ míńsísīm á dzwé dóe; mod tě ǎ wulǔ kig ai bíā, ńdɔ á bǐ yī nye dzəg. » Yésus nyé nâ: « Tə myǎdzəg nyé, amú a sə́ kig dzǎm bɔ̌ naa a bɔɔ məsimbá á dzwé dám, a dúgǎn fə lúman ai ma; amú ényɔ́ ā lúman kig ai bía, a nə ai bía ngǎm. » Ényɔ̄ ā bɔ mǎn ápóstɛl afáŋ Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai bəyə́gē bóé naa: « É mod ǎ yi mína nyúū élɛ́ mə̄ndím ású yə́ nâ mǐ nə bod bə́ Krǐstus, makad mínā bə́bə́lá naa, ényɔ́lɔ tě ǎ ngásūb kig mân móé. Ébá báyə́gələ bɔ́ngɔ́ ḿboán ábé Ényɔ́ ā lə́də m̀bɔ̂g m̀bɔ́g yǎ é bān bɔ́ngɔ́ báyə́bə ma bá zēn ǹsə́m, á nə m̀bəŋ ású díé naa bə́ tīndí nyé ákɔ́g ékɔa ovug á kíŋ, bə́ wōā nyé á máŋ. Ngə́ wɔ́ wóe wâkə ai wa á ńsə́m, tsígí wā; á nə m̀bəŋ ású dóe nâ ó kə ai etǔn wɔ́ á ényiŋ kɔ́m, a lodo nâ bâkə wa woa á ndóan kɔ́m ai mɔ́ móe mə́sə̄ mə́bɛ̄, é vóm ńsɔ̄ŋ ó nə̄ təge wú ai é vóm ndóan e nə́ təge dím. Ngə́ ákǒl dóe lâkə ai wa á ńsə́m, tsígí dɔ̄; á nə m̀bəŋ ású dóe nâ ó kə ênyiŋ kɔ́m ai akǒl dá, a lodo nâ bâkə wa woa á ndóan kɔ́m ai məkǒl móe mə́sə̄ mə́bɛ̄. É vóm ńsɔ̄ŋ ó nə̄ təge wú ai é vóm ndóan e nə́ təge dím. Ngə́ dís dóe lâkə ai wa á ńsə́m, twí dɔ̄; á nə m̀bəŋ ású dóe nâ ó kə Âyɔ̌ŋ Zāmbá etútui dís, a lodo nâ bâkə wa woa á ndóan kɔ́m ai mís mə́bɛ̄; é vóm ńsɔ́ŋ ó nə tə wú ai é vóm ndóan e nə́ təge dím. amú, mod ósə a yi kidiban ai ndóan. Ǹkǔ ó nə fɔ́ɔ́ ḿbəmbə dzóm; dá ngə́ ńkǔ wávōl kīg fə, wayi wá kid ai dzé ? Mínā bə́bēn myǎyəan bɔ̌ ǹkǔ, mǐ nyiŋi áfə mvɔí fǔfulu. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Yésus a ngásuan á ńnǎm Yúdea a kə́ túlan á Yórdan á yād. Bod bə́ mān fə búgi, bə́ ngakə bâtoŋ nye; nyé ǎ ngayə́gələ bɔ́ anə́ ā kadəgə bɔ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfarisía bázu kwí, bə́ ngasíli nyé ńsílí mə́bóbə́lá nə́ á kad bɔ́ ngə́ fám e bələ́ ngul yǎ á soe ńgāl. Ńdɔ a ngáyalan, nyé ai bɔ nâ: « Mósɛs a ngábénde mínā yá ? » Bɔ́ nâ: « Mósɛs a ngávə́ ngul nâ bə́ til kálara ekúli alúg, bə́ sóe miníngá. » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Kə́ ású álɛ̌d ńnə́m dáán, ńdɔ a ngátə́le mínā mvéndé tē a; dá, á mə́tádī, ábōg Zāmbá ā komo bɔ́ a ngákom bɔ́ ǹnóm ai ǹgál; asú tē hḿ mod ǎ yi líg ésīá bân nyiá, a kə́ lad ai ǹgál, bɔ́ bə́bɛ̄ bə́ ńtɔ̄á dzóm dzídzīá. Asú tē hḿ bə́ sə́ kīg fə bod bə́bɛ̄, bə́ ńtɔ̄á yǎ mod m̀bɔ̂ m̀bɔ́g. Ńdɔ̄ hḿ é dzóm Zāmbá á ngálad, tə mod a kándī dzɔ́.” Á dúgan bə́ ngádúgan á ndá, ńdɔ bəyə́gē bóé bábad soe é dzam dí. Nyé ai bɔ́ naa: “É mod ósə ǎ soe ǹgál, a lúgú mīníngá ḿfə̄, a ndáman álúg ósú; ngə́ mīníngá ńnye ǎ líg ńnóm, a kə́ lúg fám fə́, nyé a ndámǎn fə alúg. Yésus ai bân bɔ́ngɔ́ Ḿból bə́ zaa ai bɔ́ngɔ́ ábə̄ Yésus nə́ á bə̄dē bɔ́ mɔ́, bəyə́gē bə́ ngatsídan bɔ́. Á yén Yésus a ngáyén nálā, a liŋán fɔ́ɔ́ nyé ai bɔ́ naa: « Dzogán bɔ́ngɔ́ bə́ zu ábə ma, tə myátsídan bɔ́; amú ákyāí bod dábá dī ńdɔ láyəan ai Ayɔ̌ŋ yā yób. Bə́bə́lá émēn makad mínā nâ: É mod ǎ yə́bə̄ kig Ayɔ̌ŋ Zāmbá anə́ mān mɔ́ngɔ́, ǎ ngānyíí kig étē. ” Ǎ ngawúban hḿ ai bɔ́, a bədege bɔ́ mɔ́, a wónoŋo bɔ́. Ǹkúkúmā ndómán Ḿból Yésus ǎ tiége ai dulu, ńdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀bɔ́g á ngázu m̀bíl, a sɔ́ nye ku á məkǒl ā sī, ǎ ngasílī nyé naa: “ Ǎ ḿbəmbə Ǹyə́gələ, mə́ bɔ yá ngə́ mayi kə á ényiŋ kɔ́m ? » Yésus nyé ai nyé naa: « Ású dzé wālóe ma naa mə nə m̀bəŋ. Mod a sə́ kig m̀bəŋ, Zambá étām ńnye a nə́ ḿbəŋ. Wayəm mə́mvéndé mə́ nə́ naa: Tə wawé, tə wandáman alúg, tə wadzíb, tə watsíg ḿbə̂ mvǎ, tə wabɔ mod abé, o luugu ésōá bân nyoá. É mod nyɔ́ nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ńyə́gələ, é mam mə́sə́ málā, mazu zu yǎ manyie mɔ́ a tádigi ámɔ̄ngɔ́ dám. Ńdɔ̄ Yésus ǎ tíé mís, ǎ ngatóan nyé fɔmbɔ, a diŋí fɔ́ɔ́ fə̄ nyé, ńdɔ̄ hḿ ā zu dzó ai nyé naa: “Dzóm dzyá é ngə́lə́ dzə́məŋan wa: Kələ́ mǎn kuan ai akúmá dóē ásə, ó kab mim̀búbúá mɔ́ni yǎ étē, eyɔ̌ŋ tē wǎyi bi étɔg ákúmá á yób, á mvûs tě ó zu watoŋ ma ?” A ngáyi wóg ńkɔ́bɔ̄ ví, a tindí fɔ́ɔ́ ótad ásū, ńnye ǎ kə ai olún ósə̄ nyɔ́, amú á ngābə́ bələ́ ákūmá ábuí. Ńdɔ̄ Yésus a ngákə a kɔdan ai mís, nyé ai bəyə́gē bóé naa: “Dzǎm yə́ nâ bəbələ bə́ ákúmá bányían Âyɔ̌ŋ Zāmbá, á bui ayé ā dzē!” Ńkɔ́bɔ nyú ó mān fɔ́ɔ́ suǐ bə̄yə́ge ángōndó á nyɔ́l. Ńdɔ̄ Yésus ǎ dúgan bódō ńkɔbɔ nyé ai bɔ naa: “Ǎ bɔ́n bám, zěn yə Âyɔ̌ŋ Zāmbá e bui ayé ā dzē ? Ai nâ kámɛl á nyíán álɔ̄ŋ óndondɔ, ai nâ m̀bələ akúmá á kə Âyɔ̌ŋ Zāmbá, kámɛl a nyíán álɔ́ŋ óndondɔ. Bəyə́gē bə́ ngafədan fɔ́ɔ́ kɔ̌n wɔ̄ŋ, bə́ ngasíli nâ: “Zá á fɔ́ɔ́ ā yi kodeban, ábǒg tē.”? Ńdɔ̄ Yésus ǎ bəbə bɔ́, nyé nâ: “É dzam lâlod ngul mod, Zambá nyé á nə dɔ́ bɔ, amú dzóm yálǒd kig ngul Zambá. Ńdɔ̄ Pétrus a ngádzó ai Yésus nâ: “bíā bá, bǐ ngáman dzoge mam máán mə́sə, ńdɔ bǐ ngányían á ésámbá dzóe ! Yésus nyé nâ: “ Makad mínā bə́bə́lá naa: Tɔ mod m̀bɔ́g ā ngālīg kig ndá dzīē, ngə́ bə̄bə́nyāŋ bóé, ngə́ bə̄kál bóé, ngə́ nyīā, ngə́ ésīā, ngə́ bɔ́n bóé, ngə́ mə̄fúb móé, ású dám ai ású Ḿbəmbə Fwé, sə nâ a dúgán bya bǐ biyɔŋ ǹtɛd étətəg nyɔ́, ábōg dī, məndá ai bəbə́nyāŋ, ai bəkál, ai bənyiá, ai bɔ́n, ai məfúb, fǔfulu ai efəma; ḿfág ényiŋ yázu, ngǎ a yi kə́ bǐ ényiŋ kɔ́m. Ńdɔ̄ hḿ abuí dzam yā a ngábə́ bod bə́ ósú, bâyi vəŋǎn ébá bə́ mvúa; ébá bə́ mvúa bɔ̄ bə́ və̄ŋán ébá bə́ ósú. Yésus a kad fwé miǹtyé míé éyɔ̄ŋ lála Ḿból bə̄yə́gē bə́ ngátíe ai dulu nə́ bábɛ̄d á Yērúsalɛm, Yésus nyé a kələ bɔ́ ósú, wɔ̌ŋ ó ḿbə̄lə́ fɔ́ɔ́ bɔ̄, é bod bə́ ngábə́ ai bɔ́ ésāmbá bɔ̂ bə́ mbádagǎ fə. Ńdɔ̄ Yésus ǎ dudu Bawômo ai bə́bɛ̄ á fəfə́l, ǎ ngakad bɔ́ é dzam lə́ yanga nyé á ósú, nyé ai bɔ́ nâ: « Á bɛ́d byābɛ́d á Yērúsalɛm dí, bákə kalǎn Mɔ̂n mod á mɔ́ bəfada bənén ai bəsaŋ bə́ kálara; ńdɔ̄ bâyi tsíg naa a yəan ai awú, bə́ kālán fə̄ nyé á mɔ́ bə́háídɛn. Bâyi nyé kpə́lə, bə́ túigi mətɛ́, bə́ yídí; ńdɔ̄ fə̄ báyī nyé wé; dá á mvús məlú mə́lɛ́, a kwí á sɔŋ. Mvôg Zebedé Ńdɔ̄ mvôg Zebedé, Yákɔb bân Yohánɛs, bákə̄ nyé koe, bɔ́ ai nyé naa: « Ǎ Ńnyə́gələ, byǎyi nâ ó bɔ bíā é dzam byǎyi wa dzaí dī. » Nyé ai bɔ́ nâ: « Miná á yi nâ mə́ bɔ mínā dzé ? » Bɔ́ ai nyé naa: “Toégē bíā, ényɔ́ á ḿbɔ́ ńnōm woe, ényɔ́ á ḿbɔ́ ńgāl woe, á dúmá dóe.” Yésus nyé ai bɔ́ naa: « Myǎyə̌m kig é dzóm bēn myǎdzai. Yə mǐ nə dzǎm nyú é kɔ́b māyi nyú, mǐ dūūbán fə ńdūán māyi duuban ngǎ ? » Bɔ́ ai nyé nâ: “Bǐ nə dzǎm nyú bǐ dūūbán fə.” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « É kɔ́b māyi nyú, myâ myǎyi fɔ́ɔ́ fə dzɔ nyú, ńdūán māyi duuban, myâ myǎyi fɔ́ɔ́ fə̄ wá duuban. Ḿfág yə̄ nâ, mə́ tōe mínā á ḿbɔ́ ńnōm ai á ḿbɔ́ ńgāl wam, sə̌ kig mǎ māvə́ bítɔá bítē: bí nə ású é bod bə́ ngákoməzan byá.” Ńdɔ̄ Ápóstɛl awôm bəvɔ́g yā bə́ ngáwóg é dzam dí, bə́ ngáman liŋan ai Yákɔb bân Yohánɛs. Bədzóe bə́ bə̄lə́ naa bə́ syê Ńdɔ̄ Yésus ǎ lóē bɔ́ nyé ai bɔ́ naa: “Myǎyəm nâ ébá bátsog naa bádzōe məyɔŋ, bátíbili mɔ́, miǹtómba myábán myā mí fídī fə̄ bɔ́. Sə̌ kig mína myǎyəan bɔ̌ nálā. Ényɔ́ ā yi nâ á bɔ mod nénə ábə̄ mínā, á bɔ̄ɔ̄ étúgā dzáán, ényɔ́ kig nyé á yi nâ á bɔ ǹtə́bə osú, á bɔ̄ɔ̄ mān ólɔ̌ ású ébá bə́sə bəvɔ́g. Amú Mɔ̂n mod ǎ ndzí kig sɔ́ naa bə́ syé nyé, a ngásɔ́ nâ á zu syé bod, á və̄ fə enyiŋ dzíé nə́ a kodé abuí bod.» Ǹdíndím yā Yēríko Ńdɔ̄ Yésus ai bəyə́gē bōē bə́ ngásuan á Yēríko. Éyɔŋ ǎ kódogo hálā ai bəyə́gē bōē ai abuí bod afə́, ńdɔ ǹdíndím mod, dzwé naa Bartimé ńdómǎn Timé, á ngábə́ tɔá á mgbâg ǹdzɔ́ŋ, a dzaigi . A ngáyi wóg naa Yésus yǎ Nazarɛ́d ńnye ǎ lod, ǎ ngayédan fɔ́ɔ́ á yób étē naa: “Ǎ Yésus mǎn Dávid, kudú mā ngɔ́l !” Abuí bod a ngabám ai nyé naa, á ku evól. Nyé ǎ ngabulu yédan, nyé nâ: “Ǎ mān Dávid kudú mā ngɔ́l.” Ńdɔ̄ Yésus a ngákom etíé, nyé naa: “Lóégán nyé.” Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngálóe ǹdíndím, bɔ́ ai nyé nâ: “ Tóm nyɔ́l, tə́bə́gə́ ! A lóe wǎ.” Ńdɔ̄ ǹdíndím ó ngásaməza ewɔ́man dzíé, a yógé, a kə́ kwí á Yésus a ngábə́. Yésus nyé ai nyé nâ: “Wayi nə́ mə bɔ wa dzé ?” Ǹdíndím nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ńyə́gələ, bɔ̌ nə́ mə́ yén.” Yésus nyé ai nyé nâ: “Kələ́g, ǹyə́bə́ wóe ó nyīī wa !” Étíe etíé tē, mod ǎ ngayén, a nyián fɔ́ɔ́ ai Yésus esámbá. Éyɔŋ bə́ ngásúbu babi ai Yerúzalɛm ai Betánia, babi ai ǹkǒl bílé bí ḿbɔ́n, ńdɔ̄ Yésus a lóm bə́yə́gē bóé bə́bɛ̄, nyé ai bɔ́ nâ: «Kaŋán é dzāl á nə́ mínā ósū dīlí, ǹnyie fɔ́ɔ́ anə́ myǎyi nyían étē, myǎyi kɔ́b etɔŋ ózəle é tíí, á mod a bə́ yǎ kig dzɔ́ támə̄ bɛ́d. Tǐgān dzɔ́, mǐ zu ai dzɔ́. Ngə́ mod a sílí mínā nâ: «Dzé myābɔ dzílī ?» Mǐ kada nyé naa Ǹtí a yáŋan ai dzɔ́, a yǐ fə̄ mínā dzóge étíe etíé nâ mǐ zu ai dzɔ́ vā». Á kə̄ bə́ ngákə ńdɔ̄ bə́ ngákɔ́b étɔ̌ŋ ózəle é tīī á māān, á mgbág m̀bɛ́ nén, ḿfág yǎ ńsəŋ. Bǒd yā étē bə̄vɔ́g bə́ ngábə́ tə́lə̄ á ǹsəŋ, bɔ́ ai bɔ́ nâ: «Dzé myābɔ dzílī, nâ myǎtii etɔ̌ŋ ózəle ?» Ńdɔ̄ báyalan bɔ́ ḿból Yésus a ngábéndē bɔ́, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngádzoge bɔ́. Nâ, ńdɔ̄ bázu ai étɔŋ ózəle ábə̄ Yésus, bə́ nɔ̄ŋɔ́ bīwɔ́man byábán, bə́ mān bya ta á mvús ózəle, ńdɔ̄ Yésus ǎ tɔbɔ. Abuí bod á sɔ́digi fɔ̄ɔ̄ bīwɔ́man byábán, bə́ kələ bâta byá ai zěn ésə; bəvɔ́g bə́ búgu məbwí bílé, bə́ kələ bâdzoge á zēn zěn. É bod bə́ wúlugu ósū ai ébá bə́ wúlugu á mvús, bə́ yédəgan nâ: «Hozána! Maa á bɔ̄ɔ̄ ai ényɔ́ ā zu á dzwé Ǹtí; maa á bɔ̄ɔ̄ ai édzóē yázu, edzóé Ésīá wāān Dávid. Hozána á yób étēde !». Ńdɔ̄ Yésus a ngányían á Yērúsalɛm, a kə́ə́ á Tə́mpɛl; á man a ngáman kə́ a bəbə byə́m bísə̌ yā ndá, hála ngogé é ngávin yǎ, ńdɔ a ngákwí ai Bawômo ai bə́bɛ̄, a kə́ə́ á Betánia.Yésus a yɔg elé bibumá Ḿból ā kódogo á Betánia, é kídí lénde yə hálā, ǎ ngawóg fɔ́ɔ́ zie. Á bəbə́ nā, a ńtála elé mvūd é tə́lə oyǎb nālí, é bə̄lə́ kíé, ńdɔ̄ ǎ kə bəbə nə́ á yén, ngə́ mvūd é kə̄lə́ étē; á kə́ kwí hə kíé kīé, amú ábǒg tē lá ngábə́ kig m̀bú mvūd. Ńdɔ̄ hḿ Yésus ǎ zu dzó ai élé dzí nâ: “O m̀báá fɔ́ɔ́, mod tə dí ébumá dzóe !Yésus a tsídan bəkuan bə́ byə́m á Tə́mpɛl Ńdɔ̄ bə́ ngázu suan á Yērúsalɛm, Yésus a nyíí á Tə́mpɛl, ǎ ngatsídan é bod bə́ kuugan ai é bod bə́ kuzu byə́m á Tə́mpɛl, ǎ ngakə a sógolo bətə́bə́lə̄ bə́tséndē bə́ mɔ́nī á sí ai bitɔá bí é bod bə́ kuugan ai abə̌ŋ. Təge yə́bə̄ naa mod á bódō dzóm, á kwí ai dzɔ́ á ńsəŋ. Ǎ ngayə́gələ á bɔ̄, nyé ai bɔ́ nâ: « Ngǎ á nə ǹtilán naa, Ndá dzam e nə dzwé naa Ndâ ngogolán ású məyɔŋ mə́sə, ńdɔ̄ á mína myâzu dzɔ vəŋan ndá bizilingǎn yá ?” Bəfada bənén ai bəsǎŋ bə̄kálara bə́ ngáyi wóg é dzam dí, bə́ ngadzə́ŋ fɔ́ɔ́ məzěn yā áwē nyē, dá bə́ mbádaga nyé, amú ńnam ó luugu nyé ai dɔ́tɛn woé. Ngogé é ngáyi vín, ńdɔ̄ bə́ ngákódō á Yērúsalɛm. Nyə́bə́ ai ngogolán Ábōg bə́ dûgan sɔ́ lod kíkídígi, bə́ ńtála elé mvūd é man yǎ kód, ai miǹkǎŋ mísə. Ńdɔ̄ Pétrus a ngádúgan tsog ńkɔ́bɔ Yésus a ngákɔ́bɔ, nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ńyə́gələ yénə́: élé ó ḿbə́ yɔɔg, é man yǎ kód.” Ńdɔ̄ Yésus ǎ yalan bɔ́ naa: “Mǐ bələgə ǹyə́bə́ Zāmbá. Makad mínā bə́bə́lá naa, ngə́ mod a dzó ai ńkōl vī nâ: fumiŋi á sí, ó kə suman á máŋ; ngə́ a kɔ́bɔ nálā təge sóan á ńnə́m étē, dá a yə́bəgə fɔ́ɔ́ naa lâyi bɔban, á bɔ̄bán fə. Asú tē mākad mínā nâ, é dzóm ésə myǎdzai ábōg myǎkogolan, yə́bə́gān nâ mǐ bi yǎ dzɔ̄, ńdɔ̄ áfə myǎyi dzɔ́ bələ. Ábōg mī ńtə́lə yǎ naa myǎkogolan, ngə́ mī bə́lə́ ńkɔ́bɔ ai mod, dzuán nyé, ḿból yə̄ nâ Ésōá wáán yǎ á nə̄ á yób nyé á dzu mína bivǔs byáán.” Hədá ngə́ myādzǔ kig, Ésōā wāān yǎ yób nyé ǎ yǐ kīg mínā dzǔ mīńsə́m myáán. Ngul fé Yésus ǎ bɔ ai dzɔ̌ é mam má ? Ńdɔ̄ Yésus bân bəyə́gē bóé bə́ ngádúgan á Yērúsalɛm. Yésus ǎ ngakə hḿ a kilan á Tə́mpɛl, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ bəfara bənén ai bəsǎŋ bə̄kálara ai bənyiá bodǒ yā ńnam bə́ ngákə̄ nyé yén, bɔ́ ai nyé naa: “Wabɔ é mam má ai ngul fə́ ? Zá kig a ngávə́ wa ngul tě, nə o bɔ mɔ́ ? ” Yésus nyé ai bɔ nâ: « Maa mə́ tamə mína sílī ébúg dzyá mǐ yālân ma, mə́ zu á mína kad é ngul mǎbɔ ai dzɔ̌ é mam má. Ǹduán Yōhánɛs ó sɔ̂ hé, yə á yób, yə á bod ? Kadân ma.” Bə́ ngakə hḿ bâtsog, bɔ́ nâ: “Ngə́ bī dzó naa: wásɔ̄ á yób, a yi bíā sílī naa: ású dzé myā ńdzí kig nyé yə́bə ?” Ngə́ bī dzó naa: wásɔ̄ á bod, byámbáda ǹnam amú bod bə́sə bâyəm nâ Yohánɛs a nə profɛ́d bə́bə́lá. Ńdɔ̄ hḿ bázu yalan Yésus nâ: “Byǎyə̌m kig.” Yésus nyé ai bɔ́ naa: « Maa mǎyi á kig mína kad é ngul mǎbɔ ai dzɔ é mam má. » Ńdɔ̄ Yésus a ngátádī nâ, a kad bəfada bənén ai bəsaŋ bə́kálara ai mvindí bǒd yā ńnam, mam á miǹkaná, nyé nâ: “Mod m̀bɔ́g á ngāsyé áfūb wɔ̂n, a mǎn dɔ lóŋ óngóla, a mǎn kǒm éfɛd, a lóŋó ńkǔm wɔs nɛ́d, ńdɔ a ngálíg dɔ̄ ai bod bísīé, a kə́lə́ á dulu. Abǒg mə́kwé á ngáyi kwí, ńdɔ a ngálóm bod bísīé, étúgā dzíé, nə́ bə́ lom nyé é ngab wɔ̂n dzié. Ńdɔ̄ á bə́ ngábi étúgá dzí, bə́ mān yíd, bə́ sóé nye mɔ̄ mɔ̄. Ńdɔ a dúgan bɔ́ lóm étúga efə́; bə́ mān nye dǐb kə́g á ńló, bə́ mān nye zamənda. A bǎd fə lóm étúga efə́, ńdɔ̄ bábi ényɔ́lɔ tě, bə́ wé; ńdɔ̄ fə a dúgan bɔ́ lóm ábuí bítúga afə́: bə́ bɔɔ fə bɔ́ dzam də́dā, bə́ sə́ yíd ébá, bə́ nə wé ébá. Mod a kə́ nye lígī hā, hə mɔ̂n edǐŋ wōē. Ńdɔ ǎ kân bɔ́ nye kə́ lóm, a tsogo há, nyé naa: bə́ mbádā mɔ́n wam aná. Ákə̄ kwí, bəsíé bə́ wɔ̂n bɔ́ naa: “Mɔ́n elíg émēn á nyɔ̄; ḿbīán, bǐ wé, bǐ lígi ai elíg.” Ńdɔ̄ báfudi nyé mɔ́ á nyɔ́l, bə́ wé, bə́ wōā ḿbim óngola á yād. Ńdɔ̄ é mod a nə́ ai afúb wɔ̂n ǎ yi bɔ yá ábǒg tē ? Kə́ a yi sɔ́ mǎn wé bə́síé bə́ wɔ̂n bá ā, a nɔŋɔ́ áfúb díé a və́ə́ bod bəfə́. Ngǎ mīngáláŋ ábódā Ḿfúfúb Ńtilán dī nâ: Ákɔ́g bə̄lóŋ bə́ ndá bə́ ngawoa á fyɛ́, ńdɔ̄ á ngávəŋan akɔ́g mvāgá á láyə́m ḿfim. Ǹtondôbə nye a ngábɔ̄ nálā, ńdɔ̄ á nə́ bía dzǎm míńkámáŋ. Bə́ ngadzə́ŋ hā nâ bábi Yésus, dá bə́ ngambáda bod. Amú bə́ ngáyəm m̀bəŋ nâ ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ ai ńkaná tē. Ńdɔ̄ á bálíg nyē, bə́ mān tsaman. Tóya Káízɛd Ńdɔ̄ bə́ ngálóm Yésus bǒd yā ngām bəfarísía ai ébá yā ngām Heródɛs, nə́ bə́ nɔŋ nyé ébúg ânyu. Ǹnyie anə́ é bod bá bə́ ngásuan, bɔ́ ai nyé nâ: “Ǎ Ńyə́gələ, byǎyəm nâ, o nə ǹkad bə́bə́lá, ńdɔ̄ fə o nə tə mbádā mod; amú wāfyǎl kig bod á mə̄sú, wayə́gələ hə zěn Zambá á bə́bə́lá. Ńdɔ̄ á, yə bǐ bə́lə́ naa bǐ yâgan Káízɛd tóya, yə bǐ bɔ tə yân?” Ḿból á ngáyén mvol dzábá, ńdɔ a ngádzó ai bɔ́ naa: “Dzé myābóbolo ma ? Támān mə lə́dē dənár m̀bɔ́g nā,” Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai dənar. Nyé ai bɔ́ naa: “Zá ńnye a nə́ ai évəgələ dzí, zá kig a nə́ ai ótil ó nə́ á sí nyū ? ” Bɔ́ ai nyé naa: “Káízɛd.” Ńdɔ ǎ zu bɔ́ yalan naa: “váán hḿ Káízɛd édzí é nə́ édzí Káízɛd, mǐ və̄ fə Zambá é dzí é nə́ é dzí Zāmbá. ” Bə́ láŋán fɔ́ɔ́ mə̄nyu mə́ yô. Akwí lə́ sɔŋ bə́wú Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəsaduséa, yā bákad nâ akwí lə́ sɔŋ á sə́ kig, bə́ ngázu kwí ábə̄ Yésus, bə́ ngasílī nyé míńsílí, bɔ́ ai nyé nâ: “Ǎ Ńyə́gələ, Mósɛs a ngátil bíā á kálara nâ: ngə́ mānyāŋ mod a wú, a lígí mīníngá, təge ai mɔ́n, é mānyāŋ á hə́ lígi, a yəan nɔ̌ŋ mīníngá tē, a byé mānyāŋ bɔ́n ai nyé; ńdɔ̄ á bod bə́ ngábyáli zamgbál âbum dá. Ényɔ́ osú ā lúgú mīníngá, a wúú təge byé mɔ́n ai nyé; ényɔ́ bɛ̄ɛ a dúgán nɔ̌ŋ mīníngá tē, nyé a wúú fə tə líg mɔ́n, ényɔ́ lála, dzam də́dá: hə nálā, hə nálā, bɔ bə́sə zamgbál, təge ai ényɔ́ ā líg mɔ́n. Ńdɔ̄ á mīníngá émēn nyé ǎ zu wú. Âbǒg ákwí lə́ sɔŋ, éyɔŋ bɔ́ bə́sə̄ báyi mǎn həbə, é mīníngá nyɔ̄ a yi wóge ai zá, ḿból á nə́ nâ, bə́sə̄ bə́ ngálúg nyē. ” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan bɔ́ nyé nâ: « Ngǎ sə ǹdímī ńgɔ myǎndə́ŋ ai wá nyú, ḿból mī nə́ təge yə̌m tɔ M̀fúfúb Ńtilan, tɔ ngul Zambá ? Éyɔŋ bod báyi kwí á sɔŋ, fám yáyǐ kīg fə lúg, tɔ biníngá təge fə kə á mə̄lúg, bə́ nə abǒg tē anə́ bēngəlɛ̌s yā yób. Ḿfág yə̄ nâ bəwú bâyi kwí á sɔŋ, ngǎ mī ngáláŋ á kálara Mósɛs, é vóm bálɛ̂ dzǎm ńtǔd, ḿból Zāmbá á ngādzó ai nyé nâ: “Mə nə Zambá Ábrahám, ai Zambá Ísak, ai Zambá Yákɔb ?” A sə́ á kig Zambá bəwú, a nə Zambá ébá bə́ və̄ə̄. Mǐ nə̄ hḿ á ńdīmi abuí.” É mvéndé osú Ńtíé ósə̄ bə́ fɛdəgan há hī, ǹsaŋ bəkálara m̀bɔ́g á tə̄lə, a vógolo. A ngáyi yén naa Yésus ǎ yālán bɔ m̀bəŋ, ńdɔ ǎ súbū nyé babi, ǎ ngasílī nyé é mvéndé ē nə́ ósú á mvéndé ésə. Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan nyé, nyé nâ: “Mvéndé osú e nə nâ: Ǎ Ísraɛ̂l vógóló ! Ǹtondôbə Zambá woe, ńnye a nə́ Zāmbá étām. O diŋi Ǹtondôbə Zambá woe ai ǹnə́m wóe ósə ai ǹsísím wóe, ai fəg dzoe ésə, ai ngul dzoe ésə. É mvéndé bɛ̄ɛ ńdzɔ e nə́ naa: O diŋi é mod m̀bɔg anə́ wādiŋ wǎmēn. Mvéndé fə̄ yǎvəgǎn kig ai ényí ébɛ̄ nyīlí.” Ǹsaŋ bəkálara nyé ai nyé nâ: “Ǒ kyəbə, ǎ Ńyə́gələ, ǒ kɔ́bɔ̄ bə́bə́lá naa: Zambá á nə m̀bɔ̂g m̀bɔ́g, təge ai m̀fə́; ai nâ, á dǐŋ nyē ai ǹnə́m wóe ósə, ai fəg dzoe ésə, ai ǹsísīm wóe ósə, ai ngul dzoe ésə, ai nâ, ó diŋi é mod m̀bɔ́g anə́ wādiŋ wǎmēn; nálā wálod bítsígā báman tum á ndóan , ai mə́túnuŋa mə́sə məvɔ́g.” Ḿból Yésus a ngáyén naa, ǎ və́ nyē ngaləná m̀fəfə́g mod, ńdɔ ǎ dzó ai nyé naa: “Wǎ sə́ kig oyǎb ai Ayɔ̌ŋ Zāmbá.” Mod a ndzí kig fə bǎd zombo naa á sílī nyé ńsílí.Yə Yésus a nə mɔ̂n Dávid ? Ndɔ̄ Yésus a ngábódo ǹkɔ́bɔ, ábōg ā yə́gələ bod á Tə́mpɛl, nyé nâ: “Éyə bəsǎŋ bə̄kálara bə́ nə́ dzǎm dzó yá naa, Krǐstus a nə mɔ̂n Dávid? ” Dávid émēn nyé ā kɔ́bɔgɔ ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm naa: “Ǹtondôbə a ngádzó ai Ǹtí wam nâ mayi vəŋǎn mīńzízíŋ míe mí ńtɔ̄á ébóŋódó wābəde məkǒl móē á yób. Ngə́ Dávid émēn a lóē nyé naa Ǹtí, éyə a nə́ dzǎm bɔ̌ Esīá wōē yá?” Abuí bod á ngawóg fɔ́ɔ́ ńkɔ́bɔ̄ wóé ḿbəŋ. Enyǐŋ bəsaŋ bə́kálara Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai Yúdɛn, ábōg ā yə́gələ bɔ́, naa: “Mǐ kálaga bəsǎŋ bə̄kálada, á bádiŋ kə́ bâwulu ai bǒd bidud á nyɔ́l, á bádiŋ nə́ bə́ sug bɔ́ á bītógán; á bádiŋ tɔbɔ bítɔ̄á bí ósú ábə sinagóge, ai bítɔ̄á bí ósú yā mə̄ndá mə́ dína; ḿbɔ̄ bə́ nə́ hə ádī ézā ákúmá míńkús, hə ákə̄ á kogolan bindondoŋ bí ngogolán. Éyə̌ fə báyi bǐ mod endə́gə́lə́ nálā.” Akab ńkús mīníngá Ńdɔ a ngátɔbɔ á sí, á mgbâg ǹkɔ̌b aləmósen, a bəbəgə anə́ bod báfudi mǎn mɔ̄ní miǹsaŋ á ǹkɔ̌b. Miǹkúkúmá mí bod mí ngavə́ fɔ́ɔ́ ábuí mɔ̄ní.. Ńdɔ̄ hḿ ḿbúbúá ńkús mīníngá ó ngásɔ́ hálā, ó wōá bitun bí kábá bíbɛ̄. Ńdɔ̄ Yésus a lóe bəyə́gē bóé, nyé ai bɔ́ nâ: “Makad mínā nâ ḿbúbúá ńkús mīníngá vī ó fúdí mɔ̄ní ó lodo bod bə́sə̌ yā báfudi mɔní á ńkɔ̌b. Amú, ā və́ mān ákúmá wōē ásə. Ḿból Yésus a ngábə̄ kwî á Tə́mpɛl, ńdɔ m̀bɔ́g yǎ bə̄yə́gē bóé ā kad nyé naa: “Ǎ Ńyə̄gə́lə támə̄ bəbə, akyaí ábəŋ mə́kɔ́g tē ! Ai ábím ḿbəmbə ndá dí !” Yésus nyé ai nyé nâ: “Ábə̄ŋ ndá myāyén dīlí, lâyi mǎn būgi, tɔ ngɔg dzyǎ təge lígi e bədə́ ényī fɔ̄g á yób”. Ḿból á ngākə tɔbɔ á ńkǒl bílé bí ḿbɔ̄n ā yōb, a bəbəgə Tə́mpɛl, ńdɔ̄ Pétrus bân Yākɔb ai Yohánɛs ai Andrěas básílī nyé bɔ́ ai nyé naa: “É dzam o hə dzó dīlí lâyi tóban ábǒg áfē ? Ndəm fé kig yâyi lə́dē naa mam mə́tē mə́sə̄ mâyi tóban ?” Mətádí míńtyé Ńdɔ̄ hḿ ā tə̄bə́ nə́ a kad bɔ́ naa: “Nɔŋán okálá nə mod a zǎ dūg mínā. Abuí dzam lâyi sɔ́, bə́ ngadug mínā nâ, bə́ nə mǎ, abuí bod á ngayə́bə̄ fə̄ bɔ́. Éyɔŋ myǎyi wódǎn mə̄dzó bítá ai nguŋulu yǎ étē, tɔbɔ́gân á myə̄ə̄ŋ, mam mə́tē mə́ bə̄lə́ nə̄ mə́ yéneŋan, dzam dá, məmaná ā bə̄ kig kwí. Bod bâyi tə́bə̄ naa bálūman á zāŋ məyɔŋ ai á zāŋ miǹnam. Sí ē ngakə yatigidan məbóda məziŋ, zie dzɔɔ e sɔ́ɔ́ fə. Mətádí míńtyé mí ńkogolo á mīlí. Mǐ tɔbɔgɔ á ngoməzaná, bâyi kə ai mínā á mə̄ndá mə́dzó, bə́ yídī mínā ai miǹkás á mə̄ndá mə́ dɔ́tɛn, mǐ kələ myǎdzɔ̄s á mís bə́dzōē bə́ ńnam ai miǹkúkúmá: é mam mə́sə̄ má hə êtɔm dzám, ású yə̄ nâ mǐ lə́də̄ bɔ́ naa myǎyə̄bə. Amú Ḿbəmbə Fwé á bələ́ naa a tádigi kadaban á məyɔŋ mə́sə. Ńdɔ̄ hḿ éyɔŋ báyi kə ai mínā nálā, tə myǎsāŋan nâ myǎyi kə́ kɔ̄bɔ̄ yá, kɔ́bɔ́gân fɔ̄ɔ̄ ḿból ósə myǎyi yén étie etíé tē. Amú M̀fúfúb Ńsísīm nye ǎ yi kɔ́bɔ̄ ábǒg tē, sə̌ kīg fə mínā. Mod a yi kuan ai mǎnyāŋ wōē bə́ ngawé nyē, ésīá á kuugan ai mɔ́n, bɔ́n bâyi bədě bəbonde bábán məkul á nyɔ́l bə́ ngawé bɔ̄ ai sí. Ńdɔ̄ áfə, mod ósə a yi mína fəm êtɔm dzám. Dá é mod ǎ yi zombo a kələ kwí ǎ məmaná, ényɔ́lɔ tě a yi kodeban. Amalá Yērúzalɛm Éyɔŋ myâyi yén ámala ai bidǐm bí komo etɔá é vóm byáyəǎn kig tɔbɔ, abǒg tē hḿ é bod báyi tɔbɔ á Yúdea, bə́ túbú ḿbīl á miǹkǒl ā yōb; ényɔ̄ ā yi bədəbə á ńdǐl ā yōb, tə a bǎd sǔs nə́ a kə á ndá étē. Ényɔ̄ ā yi tɔbɔ áfūb, tə a dúgan á dzāl nə́ a zu nɔŋ éwɔ̄man dzíé. Amalá ai ébá ábǒg tē láyi kɔ́b bə̄ tɔá məbum, eyɔŋ zǐŋ kīg nâ bə́ nyâga bɔ́n ! Kogolán nâ tə nálā tē wátóban ai abǒg ávə́b. Amú, a tádigi anə́ Zāmbá á ngākom yób ai sí, a kələ kwí á məmaná, dzam ziŋ afə́ lábə̄ yǎ kig bə́b anə́ édí láyi bɔɔbǎn mə̄lú mə́tē. Ńdɔ̄ fə, ngə́ Ńtī á bɔ təge tsíg mə̄lú mə́te etun, mod təge nyiŋ, dzam dá, a ngátsíg mɔ̄ ású é bod émēn á ngātɔ́b. Abǒg tē hḿ, ngə́ bə́ kād mínā nâ: “Kyɛ̌, Krǐstus nyɔ́” ! Ngə́ kig nâ: “Ńnyē nyɔ́lí !” Tə mod a yə́bə. Amú myāyi yén ábuí bəkrǐstus ai bəprofɛ́d mədugán étē, bə́ bɔɔ məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam, ású yə̄ nâ bə́ dug tɔ ébá bə́bēn bə́ ngátɔ̂ban. Ńdɔ̄ hḿ ḿfág wáán, tɔbɔ́gân á ngoməzaná: mam mə́sə̄ á mālá mātádī mína mǎn kad ósúsúa.”Asɔ́ lə́ Mɔ̂n Mod “Məlú mə́tē, lâyi bɔ̌ naa, á mvús ḿbə̂ amalá yǎ ā yi dzimbǐ bod, ńló dzóbo a yi dím, ngɔn təgě fə fyɛ, atítie á ngasulan á yób, ngul ésə yǎ yób ē ngafóŋan. Abǒg tē hḿ bâyi yén anə́ Mɔ̂n Mod ǎ zu á bībás bí yób ai fím, ai mod dúmá. A yi lóm bēngəlɛs bóé á mə̄búg mə́ sí mə́sə, nə́ bə́ kə̄ bákōan ébá émēn á ngātɔ́b. Nɔŋán mvuluná ai elé tɔ̄l; ǹnyie anə́ miǹtəm myásɔman kíé, mǐ ngayəm nâ esəb é ńtɔa yǎ babi. Dzam də́dā hḿ fə, ábōg myāyi yén é mam mə́sə̄ má mə́ bɔɔban, yəmán nâ Mɔ̂n Mod a ǹkún sɔ́ a ńtə́lə yǎ ḿbɛ̄ sí. Bə́bə́lá makad mínā nâ, ḿmīé bod ví wâyǐ kig lod, sə nâ mam mə́tē mə́ bɔɔban. Yób ai sí byâyi lod, bibúg byáma təge lod. Ḿfág âmǒs ai awolǎ yā étē, tɔ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā yə̌m kīg dɔ́, tɔ běngəlɛ̌s yā yób, tɔ Mɔ́n émēn, səsalá fɔ̄ɔ̄ hə Tará étām. Tɔbɔgán á ngoməzan «Mǐ yáigi mís, mǐ tɔbɔgɔ mǐ və̄və̄án, mǐ kogolǎn fə, amú myāyə̌m kig éyɔŋ abǒg láyi kwí. Dzǎm tē láyi bɔ hə anə́ mod yǎ ā ngákə á dulu, a lígí ndá dzīé, a mǎn kab bəbɔ bísíé bóé bīsíé byábán, anə́ mod ásū ésíé díé, a béndé fə̄ é mod a tə́lə́ á mbɛ́ naa á tɔ̄bɔ́ avə̌, təge kə óyɔ̄. Myâ tɔbɔ́gán hḿ mī və̄və̄án, amú myāyə̌m kig ábōg é mod a nə́ ai ndá ā yi sɔ́, ngə́ naa ngogé ē ndəm vín, ngə́ naa ai zǎŋ alú, ngə́ naa ai ńnóm kúb osú, ngə́ naa kíkídígi: lə́ zā bɔ̄ naa, ábōg ā kə sɔ́, ǎ ngazu kɔ́b mī tɔ̄á óyɔ̄. É dzam mǎkad mínā dí, mínā bə́sə hḿ mākad dɔ́, madzó nâ: Tɔbɔ́gân mǐ və̄və̄án”. Hála abóg Páska ai abóg Ázíma, á bə́ kadəgə dí bə̄ḿbāŋála təge ai ekɔ̌ sāŋ, á lígi yǎ mə̄lú mə́bɛ̄; bəfada bənén ai bəsaŋ bə́kálara bə́ dzə́ŋə̄ ḿból bábi Yésus á mə̄kə́ŋ nâ bə́ we nyé. Amú bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: — « Tə dzǎm tē látōban âmǒs ábóg, etotog é zā bɔ̄ ai ǹnam ósə ». Miníngá a wɔ́bɔ̄ Yésus m̀bɔ́n á Betánia Yésus a tɔá á Betánia, á ndá ábə̄ Símun ǹzə́zām, ábōg ā dzâg á tə́bə́lə, ńdɔ miníngá ā sɔ́, a bələ́ ndə́g m̀bɔ́n álabínda ó tɔ̄á éyə̄gan día; á bwé á ngābwé é ndə́g nyī, ǎ ngasoe nyé ḿbɔ́n vī á ńló. Bod bəvɔ́g bə́ ngawóg fɔ̄ɔ̄ é dzam dí ábē vā, bâkə bákɔ̄bɔ̄ á ńnə̄m étē, bɔ́ naa: — «Bə́ bə́ ndáman ḿbɔ́n vī ású dzé bēn túg ? Bə́ ḿbə̄ dzam kuan ai ḿbɔ́n vī a lodo bə́dənâr miǹtɛd mílɛ́, bə́ ngákə bávə̄ mīḿbúbúá mɔ̄ní yǎ étē». Bə́ ngawóg fɔ̄ɔ̄ ólūn ai nyé. Yésus nyé nâ: + « Dzogán nyē, myǎkɔ̄bɔ ai nyé ábē yá ? Nyé ā bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ ma m̀bəmbə dzam. Mína myǎyi fɔ́ɔ́ tɔbɔ ai mim̀búbúá ábǒg ásə, éyɔŋ ésə myǎdiŋ, mǐ ngabɔ bɔ́ ḿbəŋ; ḿfá wám, myǎyǐ kig tɔbɔ ai ma kɔ́m ésə. É dzam é mīníngá nyɔ a hə́ bɔ̄ dí, ǎ bɔ̄ dɔ̄ á ńkɔ̄ŋ ngul wóé: ǎ tádi ma wɔ́bɔ̄ ḿbɔ̄n ósúsúa edzəb m̀bim dzám. Bə́bə́lá émēn makad mínā dɔ̄, é vóm ósə̄ báyi kə́ báyēdan Ḿbəmbə Fwé nyɔ̄ á sí ndon ésə, hə bə́ kələ bálɛ̂ é dzam a hə bɔ̄ dí, bə́ tsogó nyé étē ». Yúdas a kuan ai Yésus Ńdɔ̄ Yúdas Iskariód, ḿbɔ́g yǎ Bawômo ai bə́bɛ̄, á ngākə yén bəfada bənén, ású yə̄ nâ a kalan nyé á mɔ́ mábán. Á wóg bə́ ngawóg dɔ̄, bə́ ngatag fɔ́ɔ́, ńdɔ̄ fə̄ bákag nyé nâ bâyi nyé və̄ ékōm mɔ̄ní. Ǎ ngadzə́ŋ hḿ ḿbəmbə afóla yǎ ā kalan bɔ́ nyé. Ngoməzan bidí bí Páska Ámōs ósū yā Ázīma, á bə́ dzâ bəḿbāŋála təge ai ekɔ̌ sāŋ, ámōs bə́ tsígī Páska, ńdɔ bəyə́gē bóé bádzó ai nyé nâ: — « Éyə wǎyī nâ bǐ kə wa koməzan é dzóm wādi Páska vé?» Ńdɔ a lóm bəyə́gē bóé bə́bɛ̄, nyé ai bɔ́ nâ: + « Kaŋán édzə̂dzalá, mod ziŋ a yi sɔ́ tóban ai mínā á zēn, a bəgə emvaŋ mə́ndím, toŋán nyé; é vóm ósə ǎ yi kə́ nyî, mǐ kada mod ndá nâ: ǹyə́gələ a dzó nâ: « Ndá bəyə́ŋ dzama e nə vé, é vōm māyi dí Páska ai bəyə́gē bám ? » A yi mína lə́dē ndá bidí e tɔá ánēn, e bələ́ fə bitɔá: éyə̄ hḿ myǎyi bíā mǎn bɔ̂ ngoməzan hálā ». Amalá ai é mod ǎ yi kuan ai Yésus Ńdɔ̄ bəyə́gē bə́ ngátíe, bə́ kə́ə́ édzə̂dzalá, bə́ kɔ́bɔ́ fə mam mə́sə ḿból á ngākad bɔ́, bə́ ngakoməzan Páska. Ngogé ē ngāyi vín, ńdɔ a ngásúan ai Bawômo ai bə́bɛ̄, bə́ tɔ̄bɔ̄ fə̄ á tə́bə́lə. Ábǒg bə́ dzâ vá, Yésus nyé nâ: + « Bə́bə́lá émēn, makad mínā nâ, m̀bɔ́g yə ábə̄ mínā, āā dí ai ma fǔfulu vá, a yi ma kalan é ngām yə á yād ». Bə́ ngawóg fɔ̄ɔ̄ ólūn, ńdɔ bátādi nâ bákə básīli nyé, m̀bɔ̄ ḿbɔ̄g, bɔ́ nâ: — « Yə mǎ mə̄ nə́ ai dɔ́ ? » Nyé ai bɔ́ nâ: + « M̀bɔ́g yǎ Bawômo ai bə́bɛ̄; nyɔ́lɔ tě a fudi fɔ́ɔ́ fə̄ ai ma wɔ́ éyɔŋ á ésōá dzí; Mɔ̂n Mod nyé a kə hḿ fɔ̄ɔ̄, ḿból á nə́ ńtílan ású díé; hədá, amalá ai é mod ǎ yi kalan Mɔ̂n Mod é ngām yə á yād ! Mod te a lígī fɔ̄ɔ̄ bɔ̌ təge byáli, ngə́ lə́ ngátoban fɔ́ɔ́ nye m̀bəŋ nálā». Atíé lə́ Ḿfúfúb Ékaristía Ábōg bə́ dzāā vá, ńdɔ́ Yésus a ngánɔŋ ḿbāŋála, a və́ə́ maa, a bə́gə́, a və́ə́ fə̄ bɔ́, nyé nâ: + « Nɔŋán vā, Nyɔ́l dzam nyí ». Ńdɔ̄ fə a ngánɔŋ kɔ́b, a mǎn və̄ ngān, a və́ə́ bɔ̄, ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngáman nyú. Nyé ai bɔ́ nâ: +« Məkǐ mámā má, Məkǐ mə́ ḿkpámáŋ ámvóé, á máyi soeban á sí ású ábuí bod. Makad mínā bə́bə́lá naa mǎyǐ kig bǎd nyú ébumá yā ńdīg wɔ̂n, á kələ kwí âmǒs tē, ámōs māyī dzɔ́ nyū ḿkpāmáŋ édzōē Zambá ». Pétrus a yi síē Yésus Á man bə́ ngáman yiǎ dzīā ngān, ńdɔ̄ bə́ ngákwí naa bâkə á ńkǒl bílé bí ḿbɔ́n. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: + « Mínā bə́sə myǎyi ku m̀bəg álú bēn dī, étɔ̌m yā nyɔ́l dzam; amú á nə́ ǹtílan naa: « Mayi bímī ńnɔ̄ni, miǹtómbá yā ńkunda mí man tsaman ». Ebúg dzyá, eyɔŋ mǎyi kwí á sɔŋ, mayi mína kə ósū á ńnam Galiléa ». Pétrus nyé ai nyé nâ: — «Tɔ fɔ́ɔ́ bə́sə̄ bə́ mān ku m̀bəg á nyɔ́l dzoe, ma təge ku ». Yésus nyé ai nyé na: + «Bə́bə́lá émēn, makad wa nâ, álú bēn yə aná dí, ǹnóm kúb á ngə́lə təge lɔ́ŋ biyɔŋ bíbɛ̄, wayi ma síē biyɔŋ bílɛ́ ». Ǎ ngadúgan fɔ́ɔ́ bɛ́dē ńkɔ̄bɔ̄ á yób, nyé nâ: « Tɔ fɔ́ɔ́ lákwī nâ bíā wa byǎkə wú, ma təge wa síe ». Éyə fɔ́ɔ́ fə̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́ kɔ́bɔgɔ nálā dzam də́dā. Yésus a kogolan á Getsemánia Ńdɔ̄ bázu kwí áfūb ziŋ, dzwé nâ Getsemanía, nyé ai bəyə́gē bóé nâ: + «Tɔbɔ́gán á sí vā, makə kogolan ». Ńdɔ ǎ nɔŋ Pétrus, Yákɔb ai Yohánɛs, a kə́ə́ ai bɔ́, wɔ̌ŋ ó ngábi fɔ́ɔ́ nyé ai məsis. Nyé ai bɔ́ nâ: +« Ǹnə́m ó bə̄lə́ ma miǹtyé anə́ mayi wú, tɔbɔ́gán vá, tɔbɔ́gán áfə mǐ və̄və̄án». A ngáyi súbū ósū tsətsad ná, ńdɔ a ngábúdubu ai ású á sí, ǎ ngakogolan nâ, ngə́ á nə ebugúbu, awulǎ tē á lod nyé óyǎb, nyé nâ: + « Ǎba, ǎ Tārá, dzam ásə̄ á nə́ wa ebugúbu, súbúgu ai ma é kɔ́b nyi oyǎb; ebúg dzíá, sə̌ kig ḿból māyi, hə́ ḿból fɔ̄ɔ̄ wāyi ». Ńdɔ a ngádúgan sɔ́, a kɔ́bɔ́ bɔ̄ bə́ kələ óyɔ̄. Nyé ai Pétrus nâ: + « Ǎ Símun, wakə óyɔ̄, ngǎ ? Wǎ ndzí kig bǐ ngul yǎ tɔbɔ ai ma tɔ awula də́dā o tála, ngǎ ? Tálábán hḿ, mǐ kogolǎn fə; tɔ anə́ ńsísīm ó nə́ évāg, nyɔ́l é nə fɔ́ɔ́ ńtəgán ». Ńdɔ a ngádúgan kə, ǎ ngakogolan, a kɔ́bɔgɔ hə ǹkɔ́bɔ́ m̀bɔ̂g m̀bɔ́g. Ádūgán fə sɔ́ naa, a sɔ́ kɔ́b bə́ kələ óyɔ̄: amú óyɔ̄ ó ngábə́ ndəŋə bɔ́ á mís, bə́ ńtɔ̄á təge yəm é dzam bēn bákad nyé. Éyɔ̄ŋ lála, ńdɔ a kə́an kə́ sɔ̄, nyé ai bɔ́ nâ: + « Kaŋán hḿ óyɔ̄ ábōg dīlí, mǐ wāī fə. Abím tē dílī; awula á kwí yǎ, étɔ̄á dzí hḿ, bâzu kalan Mɔ̂n mod á mɔ́ bə́sə́m ». Kodán á sí, ǹkəán ! É mod ǎ kuan ai ma a ńtɔa yǎ babi. Bâzu bi Yésus A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, á təm nâ Yúdas Iskariód Yúdas, m̀bɔ́g yā Bawômo ai bə́bɛ̄, a vámá: a nə́ esámbá vā ai mod ǹkundǎ bod, bə́ bə̄lə́ kə́g ai məfa á mɔ́; bəfada bənén, bəsaŋ bə́kálara ai bənyiá bodǒ yā á ǹnam ḿbɔ̄ bə́ ngálóm bɔ̄. Ényɔ́ ā kalan nyé é ngām yǎ yād, á ngālíg bɔ ndəm, nyé nâ: — « É mod mǐ ńyénə́ mə̄ wúbugan ai nyé ánā, ńnyē á nyɔ̄lɔ́, bián nyē, mǐ bɔ̄ɔ̄ hḿ ókālá á myākə ai nyé». Ásɔ́ á ngāsɔ́, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā vǒl súbū Yésus babi, nyé ai nyé nâ: « Ovúmāā, á Rábi »: a wúbán fɔ̄ɔ̄ fə ai nyé. Ńdɔ̄ bâ bə́ ngáfudi nyé mɔ́ á nyɔ́l étíe etíé, bə́ nyə́mə ai nyé. Mod ziŋ m̀bɔ́g yǎ é bod bə́ ngábə́ bə́ tə́lə̄ hálā a dudú fɔ̄ɔ̄ fa dzié ábām, a bímí dzɔ mǎn olɔ̌ fada nén, ńdɔ a ngátsíg nye alɔ́. Ńdɔ̄ Yésus a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ nyé ai bɔ naa: + « Á myāzu ma bi, mǐ ngakwí ai məfa ai bingə́ŋ, ngǎ ? Amǒs ósə, mə m̀bə́ tɔbɔgɔ ai mínā fǔfulu, mə yə́gələ á Tə́mpɛl, təge yén anə́ myābi ma; mam mə́tē mâwulu fɔ́ɔ́ hə nâ Ḿfúfúb Ńtílán ó tóban ». Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄yə́gē bóé bə́ ngálíg nyē, bə́sə̄ bə́ mān túb. Ndómán mod ziŋ e ngázu yaton nyé, e bəgə́ fɔ̄ɔ̄ hə sanda eyé á nyɔ́l, təgě fə ai dzóm efə́. Bə́ ngáyī nyé lad á sanda eyé, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā sɔ́di sanda eyé, ńnye a túb ńsɔ̄ zud nyɔ́. Ńdɔ̄ bákə ai Yésus ábə fada nén: bəfada bə́sə̄ bə́ ngáman tógan, ai bəsaŋ bə́kálara, ai bənyiá bodo. Pétrus nyé ǎ ngazu á tə̄ a toŋ nyé óyǎb nālí, ńdɔ á ngásɔ́, a nyíán á dzāl fada nén, a ńtɔ̄á á ḿbɛ̄ sí ai bod bísíé á mgbág ndóan. Bəfada bənén ai é bod bə́sə̄ yā bə́ ngáman tógan, bə́ ngadzəŋ hḿ vā nâ bə́ būg Yésus mədzó , ású yə̄ nâ bə́ kālān nyé é ngām yǎ yād, nə́ bə́ we nyé; təge fɔ́ɔ́ ai é dzóm bálāŋ nyé. Abuí bod á ngásɔ́ hālá, bə́ búgū nyé mə̄dzó, ákə̄ kwí bɔ́ bə́bēn təge kwí kíŋ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bəziŋ bə́ ngásɔ́, bə́ ngabúg nyé mədzó, bɔ́ nâ: — « Bǐ ngáwóg é mod nyɔ́ á kɔ́bɔgɔ nâ: « Ma mə nə dzǎm búg é Tə́mpɛl nyɔ́, yǎ bə́ ngálóŋ ai mɔ́, mə dúgán lōŋ ḿfə̄ á mvús məlú mə́lɛ́, ényɔ́ yǎ ā yǐ kig lóŋoban ai mɔ́ mə́ mod » ». Tɔ nálā, ǹkɔ́bɔ̄ wábán təge fɔ́ɔ́ tóban. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fada nén á ngākódō á sí, á tə́bə́ ai zāŋ bod, nyé ai Yésus nâ: « Ábím mam báláŋ wā dí, wa təge yalan ébūg, ngǎ ? » Yésus tə va hə evól, təge yalan dzóm. Ńdɔ fada nén ā dúgan nyé sīlī ńsīlí, nyé nâ:— « Yə wǎ ó nə̄ Krīstus, Mɔ̂n Zambá yǎ ā yəan ai maa, ngǎ. » Ńdɔ Yésus ǎ zu dzó ai nyé nâ: + « Ma fɔ́ɔ́ mə̄ nə́ Nyē, ńdɔ̄ fə myǎyi yén anə́ Mɔ̂n mod a tɔá á ḿbɔ̄ ńnómo Zambá yǎ á nə̄ ngul, myǎyǐ fə yén anə́ ā zu á mīńkūd mí yób». Ńdɔ fɔ́ɔ́ fada nén ā ngátə́bə̄ nâ a nyab biyé bíé, nyé nâ: – « Bǐ ngə́lə́ yáŋǎn fə ai bəbɔɔlɔ ású dzé ? Mínā bə́bēn mī wóg fɔ̄ɔ̄ anə́ ā kpə́lə Zambá: myǎtsīg ádzō tē yā ? »Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngáfudi nyé anyu á nyɔ́l, bɔ́ nâ: a yəan ai awú. Ńdɔ̄ bə́ ngátádi nâ bátūī nyé mə̄tɛ́ á mís, bə́ tindigi nyé éyē á mís, bə́ lúmū nyé bīkúda, bɔ́ ai nye nâ: «Támə́ bɔ̌ profɛ́d nā ! » Tɔ bəbɔ bísíé bâ bə́ ngabímī nyé mə̄bɛ́ ányu. Pétrus a síē Yésus Ábōg hḿ Pétrus a ngábə́ tɔá á ḿbɛ̄ sí vā, ńdɔ etúgā mīníngá fada nén dzyá yákə sɔ́, é kɔ́bɔ́ Pétrus a wɔ́bɔgɔ ndóan, ǎ ngatóan nyé fɔmbɔ, nyé ai nyé nâ: — « Wǎ o m̀bə́ fɔ̄ɔ̄ fə esámbá ai Yésus yǎ Nazarɛ́d ». Ńdɔ̄ Pétrus a ngásíe, nyé nâ: — « Kǒkōá, mǎyə̌m kig é dzam wadzó ». Ńdɔ a ngákódō á sí, a kwíí á ǹsəŋ, ǹnóm kúb ā ngalɔ́ŋ fɔ̄ɔ̄. Etúgā dzí é dúgán tóban ai nyé, é ngakad é bod bə́ ngábə́ tə́lə̄ hálā nâ Pétrus a nə́ ḿbɔ́g yǎ étēde. Pétrus a dúgán fə síé. Etun é ngáyi kog, é bod bə́ ngábə́ tə́lə̄ hálā, bɔ́ ai Pétrus nâ: — « O nə fɔ́ɔ́ ḿbɔ̄g yǎ étēde, amú o nə mǎn Galiléa ». Ńdɔ a ngátádī nâ a bɔ ayɔ́g, a kaniŋǐ fə məsɔŋ, nyé nâ: — « É mod myǎdzó nyɔ̄lɔ́, mə mǎyə̌m kīg nyé ». Etíe etíé tē, ńdɔ fɔ̄ɔ̄ ńnōm kúb ā dúgan lɔ́ŋ éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ. Atsog á dī Pétrus a dúgan tsog ébúg yā Yésus a ngákad nyé, nâ: «Ósúsúa yə nâ ǹnom kúb a lɔ́ŋ biyɔŋ bíbɛ̄, wayi ma síē biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́ ». Ńdɔ fɔ́ɔ́ ā ngātádī nâ a yón. Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ bəfada bənén bə́ ngákún bǔ mod esɔ̌g ai bəsaŋ bəkálara, ai ǹgúmā étógán bod, ńdɔ̄ bə́ ngáman faŋ Yésus ngadag, bə́ tíé ai nyé, bə́ kə́ə́ nyé kalǎn Pīlátus. Pilátus ǎ ngasílī nyé mīńsīlī, nyé nâ: — « Wǎ ó nə̄ ńkūkúmá Yúdɛn, ngǎ ? » Yésus nyé ai nyé nâ: + « Ńdɔ fɔ́ɔ́ wādzó dílī». Bəfada bənén bə́ ngasɔ́man fɔ̄ɔ̄ nyē ai abuí mam. Pilátus a dúgán tádī nə́ a sílī nyé mīńsílí, nyé nâ: — « O nə yá, təge və́ éyalán ? Ngǎ wayén ábím mam báláŋ wā dí, á básɔ́man wa ? » Yésus a tɔá tē hə evól, təge yalan, Pilátus ǎ ngakám dɔ abuí. Fúlú ē ngābə́ hḿ nâ âmǒs ábóg, bə́ kadəgə bɔ́ soě mān mim̀bog m̀bɔ́g, ényɔ́ ósə̄ bə́ síli. Mod a ngábə́ wē dzwé naa Barábas: bə́ ngáfɛd nyé á mim̀bog ai bizilingǎn bīfə́, amú á ngābonde mod etɔm, ńdɔ a ngáwé ńgūmā mod. Éyɔŋ hḿ bod bə́ ngábɛ́d ábə Pilátus, bə́ ngasíli nyé nâ á bɔ bɔ́ ḿból ā kadəgə bɔ. Pilátus nyé ai bɔ́ nâ: — « Yə myǎyi nâ mə́ sōē mína Ǹkúkúmá Yúdɛn, ngǎ ? » Amú ā yəmə fɔ́ɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ nâ bəfada bənén bə́ ngákalan nyé é ngām yǎ á yād á ḿbə̂ ǹnə́m. Ńdɔ bəfada bənén bə́ ngáman lə́b bod nâ bə́ sōē bɔ́ Bārábas. Ńdɔ Pilátus a dúgan bɔ́ sílī, nyé nâ: — « Ńdɔ myǎyi nâ mə́ bɔ ai Ǹkúkúmá Yúdɛ́n yá ? » Ńdɔ̄ bádúgan yédan á yób étē, bɔ́ nâ: — « Bomégē nyé á kōlós ». Pilátus a dúgán fɔ̄ɔ̄ bɔ sílī, nyé nâ: — « Zǎ ákyaí ábē fɔ̄ɔ̄ ā bɔ ? » Bɔ́ bə́ ngafədan fɔ́ɔ́ yédan á yób étē, bɔ́ nâ: — «Bomégē nyé á kōlós ». Ḿból hḿ Pilátus ǎ dzə́ŋə̄ nâ á dzálā bɔ́ ḿból bə́ yii, ńdɔ a ngásoe bɔ́ Bārábas, a nɔŋɔ́ Yésus, a və́ə́ bəzimbi nə́ bə́ yid, a kalán fə̄ nyé bɔ̄, nâ bə́ kə̄ nyé bome á kōlós.Bábɔ̄dī Yésus ekádí biyoá Ńdɔ bəzimbi bə́ ngánɔŋ nyé, bə́ kə́ə́ ai nyé á dzāl bəzimbi, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ tógan ńkunda bəzimbi ósə. Ńdɔ̄ bə́ ngábɔ́dī nyé ńdzɔmbɔ éyé ó viege á ngūmáá, bə́ lóŋō ékād ai biyǒ, bə́ bɛ̄dé nyē á ńlō. Ábǒg tē bə́ ngatádī nâ bâsug nyé, bɔ́ nâ: « Ovúmáá, ǎ Ńkūkúmá Yúdɛn ». Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ ǹtúm ésoŋ, bə́ ngasím nyē á ńlō, bə́ túigi nyé mə̄tɛ́, bə́ kúdū nyé mə̄bɔ̄ŋ, á yá bâlugu nyé. Á man bə́ ngáman nyé kpə́lə̄ nālá, ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́dī nyé ńdzɔmbɔ éyé ó viege ví, bə́ dúgán nyé bɔ́dī bīyé bíé, ńdɔ̄ bákwí ai nyé á ńsəŋ, nâ bâkə nyé bome á kōlósZěn kolós Mod ziŋ a ngábə́ lodo hálā, dzwé nâ Símun, mod yǎ Sīréna yǎ ā sɔ̂ áfūb díé, ésīá Alekəsándədə bǎn Rúfus; ńdɔ̄ bə́ ngánɔd nyé nâ á bə̄gə̄ nyé kōlós. Ńdɔ̄ bákə kwí ai nyé é vóm bə́ lóege nâ Gólgota, nálā wâtian nâ vóm ekókógóló ńló. Bâbome Yésus á kōlós Bə́ ngáyi nyé və̄ wɔ̂n hálā, a tɔá ḿbāmán ai zoŋ, ńdɔ a ndzí kig nyú. Áman bə́ ngáman nyé bome á kōlós, bə́ ngakaban biyé bíé, bə́ dɔɔ abia, nə́ bə́ yəm é mod ǎ yi nɔ̂ŋ ngab. Abǒg tē lə́ ngábə́ áwōlá lála éyɔŋ bə́ ngábome nyé á kōlós. Ábám yā lə́ tíege ndɔ́ŋ awú dzīē lə́ ngábə́ ńtílán naa: « Ǹkúkúmá Yúdɛn ». Bə́ ngábome nyé á kōlós ésāmbá ai bod bə́bɛ̄, bizilingǎn, ényɔ́ á ḿbɔ̄ ńnōm, ényɔ́ á ḿbɔ̄ ńgāl. M̀fúfúb Ńtílán ó tóbān á fɔ̄ɔ̄, ḿból wádzó naa: « Bə́ ngátə́lē nyé á ńsāmbá bə́bə̂ bə́ bod ». Nâ, é bod bə́ lodo ai zěn ésə̄ bə́ kpə́ləgə nyé, bə́ sigizi miǹló, bɔ́ nâ: — « He é ! Sə wǎ wābúg Tə́mpɛl Zambá ó dúgán fə̄ nyé lōŋ á mvús məlú mə́lɛ́ a ? Kodégē hḿ wǎmēn hālá, ó sus á kōlós ». Éyə fɔ́ɔ́ fə bəfada bənén bə́ kpə́ləgə nyé nālá ai bəsaŋ bə́kálada, bɔ́ nâ: — « A mbə́ yəmə kode hə é bod bəvɔ́g, təge ai ngul yə á kode nyémēn. Yésus a wú á kōlós Krǐstus, Ǹkúkúmá Ísraɛ̂l, á suzú hḿ á kōlós étɔá dzí, bǐ yén, bǐ yə́bə̄ fə ». Éyə fɔ́ɔ́ fə̄ é bod bə́ ngábə́ bomó ai nyé á kōlós bâ bə́ kɔ́bɔgɔ ai nyé nālá. Ákwí áwōlá saməna á ngákwí , ńdɔ fɔ́ɔ́ díbī lə́ ngásús á sí ésə á kələ kwí áwōlá ébulú. Áwōlá ébulú nā, ńdɔ̄ Yésus a ngávə́ kíŋ á yób étē, nyé nâ: + « Ělói, Ělói, lámá sábák táni?» Nálā wātian nâ: + « Ǎ Zāmbá wam, ǎ Zāmbá wam, á dzé ō hə́ dzóge ma ? ». Bod bəvɔ́g yā bə́ ngábə́ tə́lə̄ hálā bə́ ngáyi wóg anə́ ā kɔ́bɔ̄ nálā, bɔ́ nâ: — «Ńnyē hḿ nyɔ̄ ǎ ngálóe yǎ Élīas ». Ḿbɔ́g yā étē ā tīé fɔ̄ɔ̄ ḿbīl, a nɔŋɔ́ ányǎ, a dǔ dɔ̄ á sāŋ wɔ̂n, ńdɔ a ngáfani dɔ́ éngə̄ŋ ésoŋ, a ngatə́g nyē ná á nyu, nyé nâ: — « Támə́nə dzóge, bǐ yén ngə́ Élías a yi nyé sɔ́ kode». Yésus a dúgán fə və́ kíŋ á yób étē, ńdɔ a ngásuu m̀həbə. Nâ, ńdɔ fɔ́ɔ́ éyē nén yā Tə́mpɛl é ngásali bifas bíbɛ̄, á tádigi á yób á kələ kwí á sí. Áyén ńdzóe bəzimbi, yǎ á ngābə́ tə́lə nyé ósū nālí, á ngāyén anə́ ā suu m̀həbə nálā, a sə́məgə á yób étē, ńdɔ ǎ zu dzó nâ: — « É mod nyɔ́ a mbə́ fɔ̄ɔ̄ Mɔ̂n Zambá bə́bə́lá ». Biníngá bə́ ngábə́ fə̄ hálā, bə́ tə́lə oyǎb nālí: María Madəléna ai María, nyiá Yākɔb mɔ́ngɔ́, ai nyiá Yōsəb, ai Salomé: éyɔŋ a ngábə́ á Galiléa, biníngá bə́tē bə́ toŋo nyé, bə́ kələ básīē nyē, ai abuí bīníngá bə̄fə́ yā bə́ ngábɛ́d ai nyé ésāmbá á Yērúzalɛm. Bâdzəb m̀bim Yésus Ngogé ē ngāyi vín, ḿból ámǒs tē ó ngábə́ ámǒs Paraséve, amǒs ngoməzan sábad, ńdɔ̄ mvindǐ mod yǎ ékōán ńnam, Yósəb yā Arimatía a ngásɔ́, nyé a ngábə́ yangǎ fə edzóē Zāmbá, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngākə ai azombo ásə̄ ábə Pilátus, ǎ ngadzai nyé ḿbim Yésus. Pilátus ǎ ngakám fɔ̄ɔ̄ naa a wu yǎ kig; ńdɔ a ngálóe ǹdzóe bəzimbi, ǎ ngasíli nyé nâ yə a wú yǎ fɔ̄ɔ̄. Á man ǹdzóe bəzimbi a ngáman nyé kad, ńdɔ ǎ zu və́ Yósəb m̀bim. Yósəb a ngákus mod sanda eyé, ńdɔ a ngásuu nyé á kōlós, a mǎn nyé wógō á sanda eyé étē mū, ńdɔ ǎ kə̄ nyé dzəb é sɔŋ bə́ ngáfág á ńkōm étē, a dudú mod akɔ́g, a dibí ḿbɛ̄ sɔŋ étē. María Madəléna ai María nyiá Yōsəb bə́ ngábə́ bəbəgə é vóm bə́ ngábóē nyé. Sábad a ngáyi lod, ńdɔ María Madəléna bân María, nyiá Yákɔb ai Salomé bə́ ngákus mim̀bɔ́n naa bâzu wɔ́bɔ̄ ḿbim Yésus. É kídí lénde yǎ Sábad, ai ǹdib kíkídígi, ńdɔ̄ bázu kwí á sɔŋ, hálā ńló dzóbo a kwí yǎ. Bə́ ngakə bákɔ̄bɔ ai zěn ésə̄ vá naa: «Zá ā ḿféndē bíā ákɔ́g yā ḿbɛ̄ sɔŋ aná ? » Bə́ ngáyi kə̂ mís, bə́ ńtálā nâ bə́ fénde yǎ ákɔ̄g yā sɔŋ: sə akɔ́g tē dɔ̂ lə́ ngábə́ ánēn. Ńdɔ bányían á sɔŋ étēde, bə́ ńtálā ndómán mod e tɔá ḿfág yā ḿbɔ̄ ńnōm, a bəgə́ édud éfumu: bə́ sīgán á fɔ̄ɔ̄. Nyé ai bɔ́ nâ: « Mǐ bə̄ mbāda, myǎdzə̄ŋ Yésus yǎ Nazarɛ́d yə á mbə̄ bomó á kōlós; a kwí yǎ á sɔŋ, a sə́ kīg fə̄ vá. Zǎn yén hə ebóga ebóga, é vóm bə́ ngábóe nyé. Kaŋán hḿ, mǐ kə kǎd bə̄yə́gē bóé, á dāŋ daŋ Pétrus; mǐ kada bɔ́ naa a kə́ mínā ósū á Galiléa; éyə myǎyī nyé yén wē, ḿból émēn á ngākad mínā. » Ńdɔ bə́ ngákwí á ńsəŋ, bə́ tíé fə ai mim̀bíl, bâkə bânyaŋaban, fəg e tɔá bɔ ǹdzáŋán âbum. Ńdɔ̄ bə́ ngáwulu nálā, təge kad mod dzóm ai é wɔ̄ŋ bə́ mbádaga. Bod báyēn Yésus á mvús akwí lə́ sɔŋ Yésus a ngákwí á sɔŋ kíkídígi, ámōs ósú yā sɔ́ndɔ, ńdɔ María Madəléna yǎ á ngābwé bə̄sátan zamgbál á nyɔ̄l, ńnye a ngátádī nyé yēn. É bod ǎ kadəgə wulu ai bɔ́ bə́ tɔ̄á ha, hə êtɔá áwú ai miǹyón. Ńdɔ María a ngátíe ai é dzam dí, a kə́ bɔ kad, Dzam dá, bə́ ngáyi wóg anə́ ā kad bɔ́ naa Yésus a və̌, ńdɔ̄ fə ǎ yén nyē ai mís, bə́ ngasô fɔ́ɔ́. Á mvús tě, ńdɔ̄ fə bəyə́ge bəfə́ yā bə́ sobo á dzāl dábán bə́ ngáyén nyē á zēn, asú á tɔá nye akyaí áfə̄. Ńdɔ̄ fə̄ bâ bə́ ngázu kad ébá bə̄vɔ̄g nālá; tɔ bɔ́ təge yə́bə. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ fə Bawômo ai m̀bɔ́g bázū nyé yēn, bə́ tɔ̄á á tə́bə́lə, ǎ ngadzoo bɔ́ ha nâ bə́ bə̄lə́ kig nyə́bə́, ai ḿból bə́ ngátəb nə́ báyǐ kig vógolo é bod bə́ ngáyén nyē á mvús akwí lə́ sɔŋ. Ńdɔ̄ hḿ ā zu dzó ai bɔ́ nâ: “Kaŋán á sí ésə, mǐ kə myǎkad ekokoma ésə M̀bəmbə Fwé. Ényɔ̄ ā yi yə́bə, a dǔbán fə, a yi kodeban. Ényɔ̄ ā yi tə̌b yə̄bə, a yi dzáŋ. É bod báyi yə́bə, mə́sīmbá mā ḿmɔ̄ báyi bɔ: bâyi tsídân bə̄bə̂ míńsísīm á dzwé dám; bâyi kɔ́bɔ̄ ábuí míńkɔ́bɔ; bâyi bi nyóé ai mɔ́, təge bɔ́ lōb, tɔ ényɔ̄lɔ tě ā nyú ńsǔ yā wáwóan, dzóm yâyǐ kīg nyé bɔ; bâyi bədě mīńkókɔ̄n mɔ́, mí ngabɔ mvɔí. Ǹtí Yésus a ngáyī hḿ mǎn kɔ́bɔ̄ nālá, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ á ngānɔŋɔban á yób, a kə́ tɔbɔ á ḿbɔ̄ ńnōmo Zambá.Ńdɔ̄ áfə bɔ̂ bə́ ngátíe, bə́ ngakə bâtsam M̀bəmbə Fwé vóm ósə Ǹtí émēn ā syê ai bɔ́, a wónogǒ fə ǹkɔ́bɔ̄ wábán ai mə́sīmbá bə́ bɔɔ. Ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ Teofîl, abuí bod lákyə̄ge yǎ naa bátōan lɛ̂ é mám mə́ ngábɔɔban ábə̄ bíā, mǎm yā é bod bə́ ngáyén mɔ̄ ai mís bə́ ngákalan bía, hálā bə́bēn bə́ tádi yǎ kə́ bâkad mɔ́, ńdɔ maa mǎyén naa maa mayəan tóán mǎn tǐl mam mə́te m̀bəŋ m̀bəŋ, ḿból mə́ ngá­lod á tádigi á mə̄tádí; ású yə̄ nâ ó tóân yə̌m naa bíbúg bə́ ngáyə́gələ wa bí nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá. Fwé abyálí Yōhánɛs Ǹdu bod Ábōg Hēródɛs a ngábə́ ńkūkúmá yā Yúdea, fada m̀bɔ́g á ngābə́ tɔá wē dzwé nâ Zakarías, fada yǎ ńsāmbá Ábia, a ngábə̄ bələ́ mīníngá dzwé naa Elizabɛ́d, miníngá yǎ mvɔŋ bod Âron. Bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ nyiŋi fɔ́ɔ́ éyə̄gan ḿbəŋ, a nə́ Zāmbá ā yi, bə́ nyiege mvéndé dzīé. Bə́ ngábə́ təge ai mɔ́n, amú Élīsabɛd a ngábə́ ńkokóm, hálā bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ ńtɔa yǎ fə miǹnǒm. Ḿból bə́ kadəgə fɔlan á bīsīē yā Tə́mpɛl, ńdɔ̄ ábōg ńsāmbá fada Zakarías ó ngákwí, ńdɔ̄ bə́ ngátɔ́b nyē nə́ á kə və́ Zāmbá mə̄túnuŋa mə́ ótsída á Ḿfūfúb Tə́mpɛl étē. Ǹkundǎ bod ósə̄ ó ngálígī ó tə̄lə̄ á ńsəŋ, ó kogolan âbǒg évə̂ mətúnuŋa mə́ ótsída. Ńdɔ fɔ́ɔ́ éngəlɛs Ǹtí ā zu kwí Zakarías ḿfág álatâr yǎ ḿbɔ̄ ńnōm. Á yén á ngāyén nyē, Zakarías a sigán fɔ̄ɔ̄ ai wɔ̌ŋ. Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: "O bə́ mbāda, ǎ Zakarías, Zambá ā wóg ngogolán dzoe. Nyɔ ngál Elizabɛ́d a yi byé mɔ́n, o yolege nyé dzwé nâ Yohánɛs. Wayi fɔ́ɔ́ tag ai nyé éyə̄gan, ńdɔ̄ fə abuí bod lâyi tag ai abyálí díé. Amú â yi bɔ̌ mod nénə̄ á mís mə́ Zāmbá Ńtī, ǎ yǐ kig nyú wɔ̂n, tɔ bilám, ńdɔ̄ fə M̀fúfúb Ńsísīm ā yi tɔbɔ ai nyé, a ngə́lə̄ âbǔm nyīā. Ńdɔ̄ fə a yi bɔ̌ ábuí Ísraɛ̂l nə́ bə́ və̄ŋán ábə Ǹtí Zambá wābá. A yi wulu Ńtī ósū, ai fəg ai ngul ésə, anə́ Élīas a ngábə́, nə́ ávə̄ŋán miǹnə́m bēsīā á bɔ́n, bod mə́lɔ́ bə́ bɔ sósōó, ású yə̄ nâ ábōnde Ǹtí áyɔŋ á nə́ á ngoməzan. Zakarías nyé ai nyé ai Éngəlɛs nâ: “Mayi yə̌m nālá ai dzé ? Amú mə̄ tálā nâ ma, ǹnǒm, miníngá wama ǹnǒm”. Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: "Mə nə Gabriɛ̂l, éngəlɛs yǎ á tə̄lə́ Zāmbá á mís. Ńdɔ Ǹtí ā lóm mā nə́ mə́ zu kad ḿbəmbə fwé nyɔ̄. Asú tē hḿ wāyi ku mvúg, a kələ kwí ánə̄ dzǎm tē láyi yénan, ḿból wā ndzí kig yə́bə̄ bībúg byámā yā byáyi yénan təge səlan." É bod bə́ ngálígī bə́ yanga Zakarías á ńsəŋ, bə́ ngákám fɔ̄ɔ̄ naa, dzé é bɔ anə́ ā kə, təgě fə dúgan. Ábōg ā zaa kwí á ńsəŋ há, təgě fə kɔ́bɔ. Bə́ yə̄mə́ fɔ̄ɔ̄ naa ǎ yén dzam á Tə́mpɛl wé. Ǎ ngandəŋəle bɔ́ hə mɔ́ mɔ̄, təgě fə kɔ́bɔ. Á man məmǒs bísíé yā ā bɔɔ bisíé á Tə́mpel mə́ ngá man, ńdɔ a ngádúgan á dzāl díé. Á mvús hālá nā, ńdɔ ǹgál wōē Elizabɛ́d á ngānɔŋ abum. Ngɔn ngɔn étán, a kə a sɔli, nyé nâ: "Yénə́ sīg, Ǹtí ā bə̄bə̄ mā, ńdɔ̄ fə ǎ vāā ma osɔ́n á ńlō á mís mə́ bod." É ngɔn saməná, ńdɔ fɔ́ɔ́ Zāmbá á ngālóm Éngəlɛs Gabriɛ̂l á Nazarɛ́d, dzǎl dá yā ńnǎm Galiléa, ábə ngɔn miníngá yǎ é ngābə́ bələ́ mətǐŋ mə́ álúg ai mǎn fám, dzwé naa Yósəb, á ndá bod Dávid; ngɔn miníngá e tɔá dzwé naa María. Ńdɔ̄ Éngəlɛs a ngányían ábə María, nyé ai nyé nâ: «Ovúmá, o nə ǹdzyéán ai grǎsia, Ǹtí a nə ai wa, wawúm o lodo biníngá bə́sə». A ngáyi wóg ńkɔ́bɔ́ vī, a sigán fɔ̄ɔ̄ ai wɔ̌ŋ, ǎ ngakə a bindi á ńnə̄m étē, a síligi ḿból məsugan mə́tē mátian. Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: «Tə wambáda, ǎ María; o yén yǎ maa á mís mə́ Zāmbá. Yəmə́ hḿ étɔ̄á dzī nâ wayi nɔŋ âbum, o byé mǎn fám, o yolege nyé dzwé naa Yésus. A yi bɔ̌ mod nénə, bâyi nyé lóē naa Mɔ̂n Mədaŋa Yóbo, Ǹtí Zambá a yi nyé və́ étɔa ńtómbā ésīá wōé Dávid, a yi dzóē ndá Yākɔb á kɔ́m yā kɔ́m, ńdɔ̄ fə edzóe dzíé yángābɔ̌ kig ai súg ». María nyé ai Éngəlɛs nâ: «Éyə dzǎm tē láyi bɔ yá, ma há təge yə̌m fám ?» Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: «M̀fúfúb Ńsísīm a yi suan ábə wa, ńdɔ̄ fə Mədaŋa Yóbo émēn a yi wa yáli ai ngul dzié; asú tē é mɔ́n ā yi byálī ábə wa a yi bɔ ḿfūfúb, bâyi nyé lóē naa Mɔ̂n Zambá. Yəmə́ hḿ fə̄ nâ mǎnyɔ̄ŋ Elizabɛ́d nyé ǎ ndəm áfə nɔŋ ábum áyǒm díé étē; ényɔ́ bə̄ ḿbə̄ lóege nâ ǹkokóm, a ńtɔ̄a yǎ á ngɔn saməna: amú dzôm ziŋ é sə́ kig ayé á mís mə́ Zāmbá». María nyé nâ: «Yénə́, mə nə etúgā Ńtí; á bɔ̄ɔ̄ ma anə́ wā dzó». Ńdɔ̄ Éngəlɛs a ngákân ai nyé. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ María á ngátíe ai dulu avól avól, ǎ ngakə á dzāl Yúda. Ńdɔ a ngákə nyî á ndá Zakarías, a sugú Élizabɛ́d. Elizabɛ́d a ngáyi wóg mə́sugan má, mɔ́n ā ngafóŋan fɔ́ɔ́ nyē âbum. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngādzyé ai M̀fúfúb Ńsísīm, a və́ə́ kíŋ, nyé nâ: «Wawúm ó lodo biníngá bə́sə, ńdɔ̄ fə̄ mɔ́n yǎ ábum dóe nyé a wum. Ákyāí mvɔ̄m dī lásɔ̄ mā vé, naa nyiá Ǹtí wama a zu ma yén ! Bəbə́gə̄ ná, ǹnyie anə́ mə̄ wóg ánə̄ wāsug ma, é mɔ́n á nə̄ mā âbum ǎ ngafóŋan fɔ́ɔ́ ai miǹtag. O nə mvɔ̌m, amú ó ngāyə́bə̄ nâ ńkɔ́bɔ̄ Ńtí bə́ ngázu wa kad wâyi tóban ». María nyé nâ: «Ǹsísīm wámā wâlugu Ǹtí, ńdɔ̄ fə ǹnə́m wáma wâtag ai Zambá ǹkode wam. Amú ā bə̄bə̄ á zəzə etúgā dzíé é nə́; yénə́, éyə̄ hḿ fɔ̄ɔ̄ məyɔŋ mə́sə̄ mâyi kə́ mâtsog ma nálā nâ mə nə mvɔ̌m. Ǹtí ngul mə́sə ǎ bɔ̄ ma bod bə́ mam bənén, dzwé díé á nə fɔ́ɔ́ ḿfūfúb. Edǐŋ dzíé yátsamǎn fə̄ á m̀mié bod ósə, ébá bámbádā nyé. A ngálə́de ngul yǎ mɔ́ móé, a ngá­tsam ébá bə́ nə́ mə̄bún; ébá bə́ nə ngul, a ngávaa bɔ́ á bitɔá míńkúkúmá, a sógolo bɔ́ á sí; ébá bə́ nə́ bəzəzə ḿbɔ a bə́­dege. Ébá báwóg zie a vâ akúmá, bəbələ bə́ byə́m ḿbɔ a soege mɔ́ mɔ̄. A ngádúgan tə́le mɔ́n wōē Ísraɛ̂l məkǒl á sí, ai ńtsōgán á ngādúgan tsog édǐŋ dzíé, ai mə́tīŋ á ngākag bətará báán, Ábrahám ai mvɔŋ bod dzié ésə ». María a ngátɔbɔ ábə Elizabɛ́d hála dzǎm bɔ̌ ngɔn élɛ́, ńdɔ̄ fə ǎ zu dúgan á dzāl díé. Abyálí Yōhánɛs Ǹdu bodo Məlú mə́tē, éyɔŋ zuli nâ Elizabɛ́d a byé ē ngākwí, ńdɔ̄ a ngábyé mān fám. Bəmvóé bóé ai ndâ bod dzié bə́ ngáyí wóg naa Ǹtí ā lə́dē ngɔ́l dzīē ábə̄ nyē, bə́ ngatag fɔ́ɔ́ ai nyé fūfulu. Ámōs mwomo, éyɔŋ bə́ kelege mɔ́n, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngáman sɔ́, bɔ́ nə́ bâyole nyé naa Zakarías, anə́ ésīá. Ńdɔ nyiá á ngātəb, nyé nâ: "Təge, mɔ̂n tě a nə dzwé nâ Yohánɛs." Bɔ́ ai nyé naa: "Zá ńnye a nə́ dzwé tē á ndâ bod ?" Ńdɔ̄ á bázu bɔ ésīá ndəm nə́ á kad bɔ́ é dzwé yā ā yi yole mɔ́n. Ńdɔ a ngáyɛ́d mān ákɔ́g, a tilí étēdē nâ: "Dzwé díé á nə̄ nâ Yohánɛs." Bod bə́sə̄ bə́ lāŋān fɔ̄ɔ̄ mənyu mə́ yô. Etíe etíé tē, ńdɔ anyǔ Zakarías á ngáyâban, oyə́m ó mān nye ku­lan ânyu, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā ngāvə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́ ǎ ngakaŋ Zambá. Wɔ̌ŋ ó sūzú á fɔ̄ɔ̄ é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ á ngɔ̄dɔ́ hālá á nyɔ́l a kə­lə kwí á ńkǒl Yúdea ósə, bod bə́ tɔ̄á hə ai ǹláŋ tē ânyu. É mod ósə a wógō wá, hə á mīńkāmáŋ, bə́ ngakə básīlan nâ: "É mɔ́n nyɔ̄ a yi bɔ̌ zā ákyaí mɔ́nɔ, amú wɔ́ Ńtí ó nə ai nyé !" Dziá ngāŋ Zakarías Ńdɔ Zakarías a ngádzyé ai M̀fúfúb Ńsísīm, ǎ ngakad bod mam, nyé nâ: "Olugú ai Ǹtí Zambá Īsraɛ̂l, ḿbōl ā sɔ̄ yén, a kodé fə ayɔŋ díé. A ngálədē ngul məkodega dzié á ndâ bod etúgā dzíé Dávid, anə́ ḿból á ngākad ânyu míḿfúfúb bəprofɛ́d yā ókōbá, nə́ a kode bíā á mīńzīzíŋ myáán ai á mɔ́ mə́ ébā básíŋ bíā, a ngáyén fɔ̄ɔ̄ bətará ngɔ́l nālá, á tsog a ngádúgan tsog ḿfūfúb ámvóé wóé, ai mə́tīŋ á ngālíg ésīá wāān Ábraham: nə́ a yi bía və́ ngul yə nâ, ǹnyie anə́ ā kode bíā á mɔ́ míńzízíŋ myáán, bǐ ngasyé nyē təgě fə mbáda dzóm, m̀fúbán m̀fúbán ai sósōó, məlú mə́sə̄ yā ényiŋ dzáán. Ḿfág wóe, ǎ mān mɔ́ngɔ́, bâyi wa lóē naa profɛ́d mod nénə, amú wāyi kə Ńtī ósū nə́ wakom nyé məzěn, ai nâ ó bɔ nə́ ayɔŋ díé á yen akodé ai evaa miǹsə́m. Esíé yā ńnə̄m ngɔ́l Zāmbá wāān, éńdzɔ̄ é ngábɔ̄ nâ ńló dzóbō á fyɛ̄ bíā. A ngáfyɛ ébá bə́ tɔ̄á á díbī étē, ai áwū étē, ású yə̄ nə́ á kî ai bíā á zēn mvɔí. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mɔ́ngɔ́ á ngātə́bə̄ nâ a náŋ, fəg dzɔɔ ě nganáŋ fɔ̄ɔ̄ hə ǹnáŋán. Ńdɔ a ngázu tíe, a kə́ə́ á ńkōd ńnam, éyə ǎ nganyiŋ wé, a kələ kwí ámōs yā Ísraɛ̂l ásə a ngázū nyé yəm. Məlú mə́tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ kálara abéndé Káízɛd Augustus a ngákwí, nâ bə́ laŋ bod ású sí ésə. Ńláŋán bod ví ó ngabɔɔban hála Kirínus a dzóege ǹnam Síria. Bod bə́sə̄ bə́ kələ hḿ, bə́ kələ tiliban, anə́ ényɔlɔ á dzāl ábyálí díé. Ńdɔ hḿ Yósəb a ngátíe á dzāl Nazarɛ́d, á ńnǎm Galiléa, a bɛ́də̄ á ńnǎm Yúdea, á dzāl Dávid, dzwé nâ Bétɛləhɛ́m, amú ā ngábə́ mοd yā ndá étē á mvɔŋ bod Dávid, nâ a kə tiliban, bân María, ǹgál wōé, yā á ngābə́ ndû abum. Ńdɔ̄ lázu kwí naa, hálā bə́ tɔ̄á wē, mə́lú yā á ngābə́ bələ́ naa a byé mə́ sūlí fɔ̄ɔ̄. Ńdɔ̄ hḿ á ngābyé ńtōl mɔ́n wóé, mǎn fám; a mǎn nye wógō á bīyé étē, ńdɔ a ngabóē nyé êbəg, amú áfólā á ngábə̄ kīg bɔ́ á ndâ bəyə́ŋ. Bənɔ́nī bíyə́m bɔ̂ bə́ ngábə̄ ngɔ́dɔ́ tě, bə́ tála ǹgúmā ńtíé álú, bə́ nɔ́nigi biyə́m byábán. Bə́ ńtəm nâ Éngəlɛs Ǹtí ā ńtə́lə̄ bɔ́ á mís, dúmá Zāmbá á bōmán fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ á nyɔ́l á kpág, á ḿfyɛ étē. Bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ éyə̄gan. Ńdɔ̄ Éngəlɛs ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: «Tə myǎmbāda a á: mə sɔ́ mína kad mod Fwé miǹtag, fwé te e nə ású ńgúmā áyɔŋ: áná dī, á dzāl Dávid, Ǹkode, yə á nə̄ Krīstus Ǹtí, a byálí mínā. Ńdɔ mavə́ mína ndəm; e nə nâ: myǎyi kɔ́b ébɔbɔg mɔ́n é bô á mān ébəg, biyé ńwōgán á nyɔ́l». Etíe etíé tē, ńdɔ ǹkundǎ bəzimbǐ yā yób wázu báman ai Éngəlɛs, bə́ ngalugu Zambá, bɔ́ nâ: «Dúmá ai Zambá á yób, mvɔí é bɔ̄ɔ̄ á sí ai é bod bə́ bə̄lə́ ḿbəmbə ǹyián». Á líg bēngəlɛs bə́ ngálíg bɔ̄ bə́ dúgán á yób, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄nɔ́nī bíyə̄m bábui esɔ̌g bɔ́ nâ: «Ńkə̄án, bǐ daŋ á Bétɛləhɛ́m, bǐ kə yén é dzam lábɔban, á Ńtí ā lóm bía sɔ́ kǎd dī». Ńdɔ̄ bə́ ngátíe, bə́ wulugu avól, ásɔ̄ kwī, ńdɔ̄ bə́ ngákɔ́b María ai Υósəb ai ebɔbɔg mɔ́n é bô êbəg. Á yén bə́ ngáyén nālá, bə́ yə̄mə́ fɔ̄ɔ̄ ḿból bə́ ngákad bɔ́ á nyɔ̂l mɔ́ngɔ́ tě. É bod bə́sə̄ bə́ wógō ńláŋ vī, bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ ai ḿból á fə bənɔ́ní bíyə́m bə́ kada bɔ́. María a ngábə́ baala bíbúg bísə̄ bí, á kələ á bindi byá á ńnə̄m wōé étē. Ńdɔ̄ bənɔ́nī bíyə́m bə́ ngádúgan, bə́ kələ bâlugu Zambá, bə́ taman nyé ai mam mə́sə, ai émá bə́ ngáwóg, ai émá bə́ ngáyén, anə́ ḿból fə̄ bə́ ngátádī bɔ́ kad ósúsúa. Éyɔŋ məlú mwomo mə́ ngákwí, ábōg yə̄ nâ bâkəle mɔ́ngɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngáyole nyé dzwé nâ Yésus; dzwé tē ńdɔ Éngəlɛs a ngáyole nyé ósúsúa a nɔŋɔ́ lə́ ábum díé. Éyɔŋ mə́lú yā bə́ ngábə́ bələ́ naa báfūbū nyé á mvéndé Mósɛs mə́ ngákwí, ńdɔ bəbonde bə́ Yésus bə́ ngábɛ́d ai nyé á Tə́mpɛl, nâ bâkə nyé túnī Zāmbá, anə́ ḿból á nə́ ńtílan á mvéndé Ǹtí nâ: «É mān fám ósə a tádi byálī ńtōl, bâyi nyé lóe naa «efáī mə́túnuŋa» ású Ǹtí; ai nâ bə́ və̄ áfə etsíga ḿból Mvéndé Ǹtí yākɔ́bɔ: adú ábɛ̄, eyɔŋ zǐŋ kig abə̌ŋ ábɛ̄. Mod ziŋ a ngábə́ á Yērúzalɛm, dzwé nâ Síməyon, a tɔá sósōó, a bələ́ wɔ̄ŋ Zāmbá á ńnə́m, a yanga akodé Ísraɛ̂l, ńdɔ̄ fə M̀fúfúb Ńsísīm ā ngābə́ ai nyé. M̀fúfúb Ńsísīm tě ńnyē hḿ ā ngālíg nyé mətǐŋ nâ ǎ yǐ kig yén áwū, sə nâ a tádī yén Krīstus Ǹtí. Ńdɔ̄ hḿ á ngāsɔ́ á Tə́mpɛl ai ngul Ǹsísīm; ábōg bə­bonde bə́ Yésus mɔ́ngɔ́ bə́ nyîgi ai mɔ́n á Tə́mpɛl nâ bádzālā mvéndé ású díé, ńdɔ̄ Síməyon a ngábəgə mɔ́n kə́ŋə̄ná á mɔ́ móé, ǎ ngavə́ Zāmbá maa, nyé nâ: «Ǎ Ńti, soégē hḿ étūgā dzóe mvɔí ábōg dī, ḿból wǎmēn ō ngādzó, amú mís mámā mə́ yén yǎ Ńkode o ngákag á mís məyɔŋ mə́sə; m̀fyɛ̌ yā wākúli məyɔŋ á engə́ngə́ŋ, ó tɔ̄á fə̄ dúmá áyɔŋ dóe Ísraɛ̂l». Ésīá ai nyiá bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ é mam mə́sə̄ bə́ kələ bádzō á nyɔ́l dzīé. Ńdɔ̄ Síməyon a ngávə́ bɔ ǹtótōmaamaa, nyé ai nyiá wōé Maríā nâ: «É mɔ́n nyɔ̄ a nə́ hḿ vā, a tɔá ámalá ású ábuí bod yā Ísraɛ̂l, a tɔá ákwí lə́ sɔŋ ású ábuí ávɔ̄g; a nə ndəm yā bâyi tsaman ai dzɔ̌; ńdɔ̄ fə okəŋ wâyi wa túlan ńnə̄m, ású yə̄ nâ miǹtsogán yā ábuí míńnə́m mí kwi á ngə́ŋ». Míníngá ziŋ a ngábə́ fə̄ hálā, a tɔá profɛ́d, dzwé naa Ána, ngɔn Fánuɛ̂l, á ndâ bod Asêr; miníngá te a ngányiŋ fɔ́ɔ́ áyǎb mə́lú, a tádí tɔbɔ ai ǹnóm wōé mīḿbú zamgbál, hálā a ngə́lə ngɔn. Ńdɔ a ngálígi ǹkús á kələ kwí ókalǎ bisəb məwóm mwom ai bínyi; a ngábə́ təge fɔ̄ɔ̄ dzə́man á Tə́mpɛl, a syê, a kii bidí, a kogolan, ai alú ai amǒs. Awolǎ tē ńdɔ fɔ́ɔ́ fə nyé a ngásɔ́, a ngaməm Zambá, ǎ ngakǎd fə̄ é bod bə́ yanga akodé Ísraɛ̂l mam yā ábə̄ mɔ́ngɔ́. Á man bə́ ngáman dzálā mam mə́sə anə́ ḿból mvéndé Ǹtí ē síligi, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á Galiléa, á dzāl dábán Νazarɛ́d. Mɔ́ngɔ́ nyé ǎ nganaŋ, a wónō fə, ǹdzyéán á túd ai fəg, grǎsia Zambá a tɔá fə ai nyé. Bəbonde bə́ Yésus bə́ kadəgə kə ḿbū ósə̄ á Yērúzalɛm ású mod abóg Ρáska. Éyɔŋ Yésus a ngádib mímbu áwôm ai míbɛ̄, ńdɔ a ngábɛ́d ai bɔ́ á Yērúzalɛm anə́ ḿból bə́ kadəgə bɛ́d âmǒs ábóg. Məlú mə́ ábóg mə́ māná hḿ, ábōg bə́ ngábə́ naa bádūgan, ńdɔ̄ Yésus mɔ́ngɔ́ ā lígī á Yērúzalɛm, bəbonde bóé təge yəm. Ńdɔ̄ bə́ ngáwulu á tâŋ ǹgúmā ámǒs, bə́ tsogó nâ a nə́ ai bɔ́ á mod esámbá: bə́ ngakə hḿ bádzēŋ nyē á bīvúvúman ai məyəmán mábán, təge nyé yén. Ńdɔ̄ bázu dúgan á Yērúzalɛm, bâkə bádzēŋ nyē. Á mvús məlú mə́lɛ́, ńdɔ̄ bázū nyé kə́ sɔm á Tə́mpɛl, a tɔá á sí á zāŋ bəyə́gələ bənén, a vógolo bɔ́, a lúmū bɔ́ miǹsílí. É bod bə́sə̄ bə́ vógolo nyé, bə́ káma fəg dzié ai bíyālán ā vâ bɔ́. Á yén bəbonde bóé bə́ ngáyén dɔ̄, bə́ ngakám ábuí. Ńdɔ nyiá ā zu dzó ai nyé nâ: «Ǎ mɔ́n wam, á dzé ō bɔ̄ bíā ná ? Támə̄ yén ábím míńtyé bíā ésōá bī wóg yǎ, nâ byǎkə byǎdzə̄ŋ wā». Nyé ai bɔ́ nâ: «Mǐ hə́ dzə́ŋ mā ású dzé ? Yə mǐ hə yə́gan nâ, é mam máwóge ai Tará, mayəan tɔbɔ étēde ? » Bɔ̂ bə́bēn təge wóg ébúg yā ā yī bɔ́ kǎd dzī. Ńdɔ a ngádúgan ai bɔ́ ésāmbá, a sɔ́ɔ́ á Nazarɛ́d, ǎ ngabɔ bɔ́ mə̄wóg. Nyiá nyé a baala tə́ bíbūg bísə̄ bí á ńnə̄m wōé. Ńdɔ̄ Yésus a ngatádī nâ a náŋ, á mís mə́ Zāmbá ai á mís mə́ bod, á kúligan á fəg ai ôkala, a kúligan á grāsia. Ḿbú áwômo ai tána yǎ édzōé Késɛd Tibérius, Póntius Pilátus a tɔá ngɔ́məna yǎ ńnǎm Yúdea, Heródɛs a dzóege Galiléa, mǎnyāŋ wōé Filípus a dzóege Itúria ai Trakoní­tis, Lysánias a dzóege ǹnǎm Abilína, Ánas bân Káífas bə́ tɔ̄á bəfada bənén, abǒg tē ebúg Ńtí é ngábi Yohánɛs ndómǎn Zakarías, hála a tɔá á ńkód-ńnam. Ńdɔ̄ hḿ á ngázu a wulu ai kíníŋ Yórdan ésə, a kə a yédan ǹduán éndə́gə́lə ású évaa miǹsə́m, ḿból á nə́ ńtilán á kálada profɛ́d Isǎyas nâ: «Kíŋ é mod a yédan á ńkód ńnam: Koməzánə zěn Ǹtí, mǐ nyoege miǹkíl míé, m̀bíbíŋ ósə ó man dzálaban, ǹkǒl ósə, abóbóm ásə á man sus, é vōm ó nə̄ ńkɔ́d wāyi nyoeban, é vōm ó nə̄ ékónóŋ wāyi bɔ̌ ḿbómbo; abǒg tē hḿ mod ósə ǎ yi yén ákodé Zāmbá». Ńdɔ Yohánɛs a dzó ai é bod bə́sə̄ bə́ zaa duubǎn naa: "Ǎyɔ̄ŋ məkpə̌ dī, zá á yə̄gə́lə̄ mínā nə́ mǐ nə dzǎm tūb éndə́gə́lə́ yáyi sɔ́ ? Wúmán bibumá bí éndə́gə́lə, mǐ bə́ kǎd dzó naa: bǐ nə̄ bɔ́n bə́ Ábrahám. Makad mínā nâ: Zambá a nə dzǎm həle é ngɔg nyí é ńtɔ̄á Ábrahám bɔ́n. Ovón ó ḿbəmə yǎ á miǹdi bílé: élé ésə̄ yáyǐ kig wúm mim̀bəmbə̌ bibumá, yâyi kpeeban, é wōábán á ndóan. Abǒg tē, miǹkunda mí bod mí síligi Yohánɛs miǹsílí; bɔ́ nâ: « Ńdɔ bíā bǐ bɔ yá ?» Yohánɛs nyé ǎ ngakad bɔ́ yalǎn naa: «É mod a bələ́ bīwɔ́­man bíbɛ̄, á váá ényɔ́ ā bələ́ kig; é mod a bələ́ bīdí á bɔ̄ fə nálā dzam də́dā. » Ńdɔ̄ fə bənɔŋ bə́ tóya bâ bə́ ngásɔ́ fə nâ bázu duuban, bɔ̂ bɔ́ ai nyé naa: «Ǎ ńyə̄gələ, bǐ bɔ yá ? » Nyé ai bɔ́ naa: «Tə myǎyɛ́d a lodo ábím bə́ ngáman yíli ». Bəzimbi báā bə́ sɔ́ɔ́ fə, bə́ ngasíli nyé míńsīlí, bɔ́ nâ: « Ḿfág wáán, bǐ bɔ yá ? » Nyé ai bɔ́ nâ: « Tə myǎtíbili mod, tə myǎbúg mod adzó, mǐ nɔŋɔ fɔ́ɔ́ və ábím báyân ai mínā». Ḿból ńnam ósə ó kələ wábindi é dzam dí, bod bə́sə bə́ síligi á mīńnə́m étédē nâ: «Yə Yohánɛs ńnye a nə dzǎm bɔ̌ Krīstus ? » Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yohánɛs ǎ yalan bɔ́ bə́sə, nyé nâ: « Ḿfág wáma, madu mínā ai məndím, vədá yəmánə̄ nâ: ényɔ́ ā zu ma á mvús a nə ngul a lodo ma, mǎyəǎn kig ná mə́ tî nyé ńkǒl ngob á məkǒl; ńnyé hḿ ā yi mínā du ábə M̀fúfúb Ńsísīm ai á ndóan. A bələ́ ésəgəzə dzīé á mɔ́, a yǐ fə̌b bīvúlá á mə̄kwé móé; é fɛ̄s é nə́ ai miǹsɔ́ ńdzɔ ǎ yi yie ângunda díé, bivúlá ḿbya ǎ yi dígī é ndóan e nə́ təge dím». Nâ, é mam má ḿmɔ ǎ dzígizi bod ai abuí bíbúg bīfə́ éyɔŋ ǎ kada bɔ́ ḿbəmbə fwé. Ḿbōl Yōhánɛs ǎ kadaga kɔ́bɔ́ ai ńkúkúmá Hēródɛs é dzam a ngánɔŋ Herodiádə, miníngá mǎnyāŋ, a woá á mvús enɔ̌ŋ ai bə́bə̂ bə́ mam bə́sə bəvɔ́g áā bɔɔg, Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ ńkūkúmá á ngābi Yohánɛs, a woá á mim̀bog, nə́ a dzala ǹkwé ábé wōé. Ńdɔ̄ hḿ lázu bɔ̌ naa, ábōg ńnam ósə̄ ó ngábə́ duuban, Yésus a kogolan, á mvús yə̄ nâ nyémēn nyé ǎ duuban yǎ fə, yób á yaíbán fɔ̄ɔ̄. Ńdɔ M̀fúfúb Ńsísīm á ngāsus ábə̄ nyé, a tɔá nyɔ́l anə́ óbə̌ŋ. Kíŋ ē ngasɔ́ á yób naa: "O nə Mɔ́n wam, ámōs yə aná éngɔ mə byé wā." Éyɔŋ Yésus a tádigi esíé dzíé, a tɔá dzǎm bɔ̌ ókalǎ bisəb məwóm mə́lɛ́, bod bə́ vəgə nâ a nə mɔ̂n Yōsəb, mɔ̂n Héli, mɔ̂n Matád, mɔ̂n Lévi, mɔ̂n Mélki, mɔ̂n Ianái, mɔ̂n Yósəb, mɔ̂n Matatías, mɔ̂n Ámos, mɔ̂n Nahúm, mɔ̂n Hésli, mɔ̂n Nagái, mɔ̂n Maat, mɔ̂n Matatías, mɔ̂n Séméin, mɔ̂n Iósəg, mɔ̂n Ióda, mɔ̂n Ióánan, mɔ̂n Résa, mɔ̂n Zorobabɛ̂l, mɔ̂n Salátiɛl, mɔ̂n Nerí, mɔ̂n Mélki, mɔ̂n Adí, mɔ̂n Kósam, mɔ̂n Elmadám, mɔ̂n Ér, mɔ̂n Yésus, mɔ̂n Eliézer, mɔ̂n Iórim, mɔ̂n Matád, mɔ̂n Lévi, mɔ̂n Síməyon, mɔ̂n Yúda, mɔ̂n Yósəb, mɔ̂n Iónam, mɔ̂n Eliákim, mɔ̂n Meléa, mɔ̂n Mená, mɔ̂n Matáta, mɔ̂n Natám, mɔ̂n Dávid, mɔ̂n Yése, mɔ̂n Yobɛ̂d, mɔ̂n Bôz, mɔ̂n Sala, mɔ̂n Nǎson, mɔ̂n Aminadâb, mɔ̂n Ádmin, mɔ̂n Árni, mɔ̂n Esrôm, mɔ̂n Fárɛs, mɔ̂n Yúda, mɔ̂n Yákɔb, mɔ̂n Ísag, mɔ̂n Ábrahám, mɔ̂n Thara, mɔ̂n Nakôr, mɔ̂n Serúg, mɔ̂n Ragaú, mɔ̂n Fálɛk, mɔ̂n Éber, mɔ̂n Sála, mɔ̂n Kaínam, mɔ̂n Arfaksad, mɔ̂n Sém, mɔ̂n Nóe, mɔ̂n Lamék37 mɔ̂n Matusala, mɔ̂n Énog, mɔ̂n Iáret, mɔ̂n Malélêl, mɔ̂n Kaínam, mɔ̂n Enôs mɔ̂n Set, mɔ̂n Ádam, mɔ̂n Zambá. Abǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngáman dzyé ai M̀fúfúb Ńsísīm, ńdɔ a ngábɛ́d á kíníŋ Yórdan, Ǹsísīm ó kə́ə́ ai nyé á ńkōd ńnam, a tɔbɔ́ wē məlú mə̄wóm mə́nyi, Sátan a bóbolo nyé. A ngátɔbɔ məlú mə́tē nálā, təge dí dzóm, á mvús hālá, ńdɔ ǎ zu tádī naa a wóg zie. Satán nyé ai nyé nâ: «Ngə́ ó nə Mɔ̂n Zambá, dzóó ai é ngɔg nyí naa é və̄ŋán ḿbāŋála. » Ńdɔ̄ Yésus ǎ yalan, nyé ai nyé nâ: « Á nə ǹtilán naa mod ǎ nyǐŋ kig və ai ḿbāŋála etám, a nyiŋ fɔ́ɔ́ fə ai ebúg Zāmbá ésə. » Sátan a nɔŋɔ́ nyē hálā, a bɛ́də́ ai nyé á mod ǹkǒl á yōb, ǎ ngalə́dē nyé bīdzōē bísə̄ yā sí ésə etíe etíé, nyé ai nyé nâ: «Mavə́ wā é ngul edzóē ésə̄ nyí ai dúmá ásə̄ yā étē, mǎ mə̄ ngávə̂ban byá, mavə́ byā é mod 'ósə mǎdiŋ və́.» Ngə́ walában hḿ á sí hālá nâ walugu ma, byə́m bítē bísə̄ byâyi wóge ai wa. » Yésus nyé ai nyé nâ: «Á nə ǹtilán naa: «Ǹtí Zambá woe ńnye o luugu, ńnye etám ō syê. » Ńdɔ a ngánɔŋ nyé, á bɛ́də́ ai nyé á Yērúzalɛm, ńdɔ a tə́lē nyé á ńdǐl Tə́mpɛl á yób, nyé ai nyé nâ: «Ngə́ ó nə Mɔ̂n Zambá, yóégē hálā, ó sūmán á sí. Amú á nə ǹtilán naa: «A ngávə́ bēngəlɛs bóé tə́bə́gá ású dóe, nâ bə́ bāāla wa» ai nâ: «Bâyi wa bəgə á mɔ́ mɔ̄, ngɔg e zǎ kə́ wa wódē âkǒl.» Yésus nyé ai nyé nâ: «Bə́ ngádzó naa: «Tə wabóbolo Ǹtí Zambá woe.» Sátan a ngáyi manǎ məsuu mə́bóbólá móé mə́sə, ńdɔ a ngálíg nyē, a yanga nâ a yi dúgán sɔ́ á ḿbəmbə abǒg. Abǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngádúgan á ńnǎm Galiléa ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm, fwé yə ábə̄ nyé ē ngátsaman ai ǹgúmā ńnam ósə. Ńdɔ a ngátádī nâ a kə a yə́gələ á bəsinagóge bábán, bod bə́sə̄ bə́ ngalugu fɔ́ɔ́ nyē. Ńdɔ̄ a ngásuan é dzāl á ngānáŋ mod, á Nazarɛ́d, a kə́ə́ á sínagóge, ḿból ā kadəgə bɔ́ âmǒs Sábad, ńdɔ a ngátə́bə̄ tə́tə̄lə́ naa á bɔ ǹláŋan. Ńdɔ̄ bə́ ngákalan nyé kálara profɛ́d Isaías; á kúi a ngákúī kálara, a ńtálā ábódā dí, á tɔ̄á ńtilán naa: « Ǹsísīm Ńtí ó nə ai ma; asú tē ńdɔ a wɔ́bɔ ma m̀bɔ́n; a lóm mā nâ mə́ kə makad m̀bəmbə fwé, mə́ sye ébá yā ńnə̄rn ó nə̄ ḿbābán, mə́ yédán abǒg bidzǔgá ású ébá bə́ nə́ á mīńkōm, mə́ kad miǹdíndím naa myâzu yén, ébá bə́ nə́ á mim̀bog, mə́ kúlī bɔ́ á ńsəŋ, mə́ yédán m̀bú mvɔ̄m ai amǒs bidzǔgá yā byásɔ́ ábə Ǹtí ». Á man a ngáman láŋ, ńdɔ a ngábúdī kálara, a nɔŋɔ́, a ka­lán mɔ́ngɔ́, a tɔbɔ́ á sí. Bod bə́sə̄ bə́ ngabəbə á fɔ̄ɔ̄ nyē á sínagóge vá. Ńdɔ ǎ zu nɔŋ ńkɔ̄bɔ, nyé ai bɔ́ nâ: «Ábódā Ḿfúfúb Ńtilán yā mī ndəm wóg dī látōban ámōs bēn dī». Bə́sə̄ bə́ ngayə́bə fɔ́ɔ́ nyē, bə́ ngakám fə̄ bíbúg bí mǎ yā bí kwî nyé ânyu, bɔ́ nâ: « Sə fɔ́ɔ́ mɔ̂n Yósəb nyɔ́ á ? » Ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ naa: « Mayəm fɔ́ɔ́ naa myǎyi dzó ai ma nâ: «Ǎ dɔ́bɔ́dɔ, tám hḿ syē wāmēn nā»; é mam byǎwóg ngūŋúlu nâ wǎbɔ̄ á Kafarnáum, tám áfə̄ mɔ́ bɔ á dzāl ábyálí dóē vá nā ! ». Nyé ai bɔ́ nâ: «Bə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́: profɛ́d ā wúwum á dzāl díé. Makad mínā á ḿfaŋ bə́bə́lá naa, miǹkús mí ngábə́ ábuí á ńnam Ísraɛ̂l ábǒg Élías, éyɔŋ yób á ngáfɛdəban, mvəŋ təge nɔ́ŋ, á tâŋ mim̀bú mílɛ́ ai ngɔn é saman, zie e kwíí fə̄ á sí ésə; hədá Zambá á ndzī kig lóm Élīas ábə ǹkús ḿbɔ̄g yā étē, éyə a ngákə̄ nyé lōm ábə ǹkús mīníngá yā Sarépta, á ńnǎm Sidóŋ. Dzam də́dā fə ábǒg Elizé, miǹzə́zām mí ngábə́ ábuí á ńnam Ísraɛ̂l, m̀bɔ́g m̀bɔ́g yā étē ā ndzī kīg bɔ̌ mvɔ̄í, a lodǒ fə anə́ Naamán, mod yǎ ńnam Síria. Á wóg bə́ ngáwóg ńkɔ̄bɔ̄ ví, bod bə́sə̄ yā sinagóge bə́ ­mān fɔ́ɔ́ liŋan, ńdɔ̄ bə́ ngákódō á sí, bə́ ngakə bátīndī nyé á dzāl ákoe, ńdɔ̄ bákə kwí ai nyé ábobon ńkǒl, amú dzāl dábán á ngábə́ bədə́ á ńkǒl, bɔ́ nâ básōgolo nyé á ńkǒl ā sī; ńdɔ̄ á tə̄ nyé á ngālod á zāŋ bod há, ńnye ǎ kə̄ nyɔ́. Yésus a yə́gələ á Kafarnaúm31 Ńdɔ̄ Yésus a ngákə̄ á Kafarnáum, edzə̂dzalá yā ńnǎm Galiléa, ǎ ngayə́gələ bod ámǒs sábad. Bod bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ dɔ́tɛn woé éyə̄gan, amú ā kɔ́bɔgɔ anə́ ńdzóe ǎ kad kɔ́bɔ. Mod a ngábə́ á sinagóge hálā, a bələ́ ḿbə̂ ǹsísīm éboe á nyɔ́l; ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngábám ai mod ǹkúl kíŋ, nyé nâ: “Ékyē ! Á nə ai bíā ai wa yá, ǎ Yésus yǎ Nazarɛ́d ? Yə ó ngásɔ́ nâ wazu bíā mana ? Mayəm é mod o nə́, o nə M̀fúfúb dzóm Zāmbá.” Yésus ǎ ngabám ai nyé hā nâ: “Dibí ányu, ó kwǐ fə̄ é mod nyɔ́lɔ̄ á nyɔ́l !” Ńdɔ̄ ḿbə̂ ǹsísīm nyɔ̄ á ngáwoa nyé á sí á zāŋ bod étē hā, a kódó nyē á nyɔ́l, təge nyé bɔ ḿbə̂ dzam. Bod bə́sə̄ bə́ ngakɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ, bə́ ngakə básílī nâ: “Zǎ ákyaí ányu dí ? A kɔ́bɔ ai bəbə̂ míńsísīm ai ǹtómba ai ngul ésə: bə́ ngakwí! Dzwé díé á ngawúm á fɔ̄ɔ̄ á miǹnǎm mísə̄ yā ngɔ́dɔ́. Yésus a bɔ ǹkiɛ́ Pétrus mvɔí Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákódō á sinagóge, a kə́ə́ á ndâ Símun; a kə́ə́ kɔ́b naa, ńkiɛ̌ Símun a dzogó ai fíba; bə́ ngakogolan ai nyé ású díé. Ńdɔ a ngálúmbu, a kɔ́bɔ ai fíba; fíba a maná nyē á nyɔ́l; a kódó fə̄ á sí étíe etíé, ǎ ngakə a və́ bɔ bidí. Ai məyímbī mə́ ngōgé, bə́ ngazu fɔ́ɔ́ ai nyé ákyaí míńkókɔ́n ásə; nyé a bədəge bɔ́ mɔ́, bə́ lɛdə. Bəbə̂ míńsísīm bə́ kələ̌ fə̄ bákwī ábuí dzam á nyɔ́l bâkə báyédan, bɔ́ nâ: “O nə Mɔ̂n Zambá”. Yésus ǎ ngabám fɔ̄ɔ̄ ai bɔ́, bɔ́ təge dzogě naa, bə́ kɔ́bɔ̄ nálā, amú bə́ yəmə nâ ńnye a nə́ Krīstus. Kídí é ngáyi lénde, ńdɔ a ngákódō á sí, a kə́ə́ nyé étām á fəfə́l. Bod bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bádzə̄ŋ nyē; bə́ kə́ə́ kwí é vóm ā ngābə́; bə́ ngayi há naa, bákānga ai nyé, təgě fə yə́bə̄ naa á líg bɔ́. Ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: “Kə́ mə bələ́ fə̄ nâ, mə́ kə makad M̀bəmbə Fwé yǎ áyɔ̌ŋ Zāmbá é māl mə́sə məvɔ́g a; éyə mə ngásɔ́ nālá. Ǎ ngakə hḿ a kad dɔ́tɛn á bəsinagógě yā Galiléa. Ḿból étítíb bod é ngábə kúbugan Yésus á nyɔ́l, nə́ yázu wóg ébūg Zāmbá, émēn nyé a tə́lə̄ á kíníŋ etə̌tǎg Genesarɛ́d: ńdɔ̄ a ngáyén bifungá bíbɛ̄, bí tə́lə̄ á ńtsāg étə̌tag; bəlɔ́b bə́kɔ̄s bə́ ngáman sus, bə́ ngasob mvúndá dzábá. Ńdɔ̄ Yésus a ngábɛd éfūngá é wôge ai Símun, ǎ ngasílī nyé naa, á bɔ anə́ a súbu mǎn ńtíé ai kíníŋ. Ńdɔ̄ hḿ á ngátɔbɔ á sí, ǎ ngayə́gələ bod a bədə́ éfungá. Ǹnyie anə́ á ngáman ǹkɔ́bɔ, nyé ai Símun nâ: “Sógólo efungá ósū, mǐ wōá mvúndá, mǐ bi kɔ̌s.” Ńdɔ̄ Símun a ngáfɛd, nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ńyə́gələ, bǐ ndə́ŋ ńgūmá ńtíé álū, təge wé dzóm; dá, ḿból ō kɔ́bɔ yǎ, makə woa mvúndá.” Ǹnyie anə́ bə́ ngáwoa mvúndá, bə́ sɔ́ hḿ wólō étítíb kɔ̄s, o ǹdzí naa hə anə́ mvúndá yayi mǎn nyabi. Ńdɔ̄ bə́ ngálōe bəmvóé bábán yā éfūngá évɔ̄g, nâ bə́ zu bɔ́ ka. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ bə́ dzálá bifungá bísə̄ bíbɛ̄ á túd, bí ńtɔ̄á anə́ byáyi yímbi. Símun Pétrus a ngáyi yén é dzam dí, a kə́ə́ fɔ́ɔ́ ku Yésus á məkǒl á sī, nyé ai nyé nâ: “Tə́bə́gə ma oyǎb ǎ Ńti, amú mə nə mod miǹsə́m.” Wɔ̌ŋ ó ngásus nyé á nyɔ́l, ai é bod bésə a ngábə́ ai bɔ́ á ńlɔ́b vī, tɔ Yákɔb bân Yohánɛs, mvôg Zebedé, yā bə́ ngábə́ biyɔŋ bí Símun. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai Símun nâ: “Tə wambáda, a tádigi étɔ̄á dzī, wazu bɔ ńlɔ̌b bod.” Ńdɔ̄ bə́ ngáman səlě bifungá byábán á kíŋíŋ, bə́ lígí byə́m bísə̄ bí dzōgó, bə́ ngakə bâtoŋ Yésus. Hālá Yésus a ńtɔa yǎ a dzǎl ziŋ, ńdɔ mod m̀bɔ̄g á ngāsɔ́ hālá, a kɔnɔ zǎm. A ngáyi yén Yésus, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngālában ai asú á sí, ǎ ngakogolan ai nyé naa: "Ǎ Ńtī ngə́ wadiŋ, bɔ̌ tə́ ma mvɔí." Ńdɔ̄ Yésus a ngásám wɔ́, a nambá nyē nyé nâ: "Mayi, bɔ̌ mvɔ̄í !" Etíe etíé tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ zām ē ngáman nyé kud á nyɔ́l. Ńdɔ a ngábéndē nyé naa, tə á kə̄ a bə́gələ dzǎm tē. Nyé nâ kələ́ lə́dē wāmēn fada, ó kə̄ fə və́ édzí Mósɛs a ngábénde, ḿból ō man yǎ bɔ̌ mvɔ̄ī, dzóm tē éńdzɔ̄ yáyi tɔbɔ̌ ndəm”. Yésus ǎ ngáwúm fɔ̄ɔ̄ ábuí abuí. Bod bâkə bátīē nə́ bâzu nyé vógolo ai nâ bâzu mǎn syêban ákɔ̌n dábán. Ńdɔ a ngábə́ naa a kódogo á bod, a kələ ḿfág yā bod bə́ ngábə́ kig nə́ á kə kogolan. Yésus a bɔ ǹyə́yə́m mvɔ̄ī, ndəm ǹnə́m ngɔ́l Ǹtondôbə Ńdɔ fɔ́ɔ́ ámōs nyū, a yə́gə́lə́ bod, bəfarisía ai bəyə́gələ bə́ mvéndé yā bə́ ngákə̄ básɔ̄ á māl mə́sə̄ yā Galiléa ai Yúdea, ai á Yērúzalɛm bə́ tɔ̄á étēde. Ngul Ǹtí ē ngābə́ ábə̄ nyé nə́ á sye bod akɔ̌n. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́ ngásuan hālá, bə́ bə́gə́ ńyə̄yə́m á óndāngā á yób, bə́ ngadzə́ŋ anə́ báyī nyé nyīlī, á ndá nə̄ bə́ tōē nyé Yésus ósū ḿból bod bə́ ngábə́ ábuí, təge fɔ́ɔ́ yəm é vóm bányīlī nyé ńdɔ̄ bázu bɛ́d á ńdǐl ā yōb, bə́ mān kúlī ńdǐl tág sīngɛl, ńdɔ bə́ ngányílī nyé étē bə́ sūū nyē ai ondángā ósə̄ á bod étē á mís mə́ Yésus. Yésus a ngáyi yén ńyə̄bə̄ wábán, nyé nâ: "Ǎ mod, miǹsə́m míe mí dzūbān wā." Bətil bə́kálara ai Bəfarisía bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bâtsog á ńnə̄m étē bɔ́ nâ: "M̀fé ā kpə́lə Zambá nyɔ̄ ? Zá á nə̄ dzǎm vǎ mīńsə́m ngə́ sə nâ Zambá étām ?" Yésus a ngáyi yén miǹtsogán myábán, nyé ai bɔ́ nâ: amú dzé myātsog nālá á mīńnə́m myáán ? Dzé yádaŋ ebugúbu, yə nâ: miǹsə́m míe mí vābán wā, yə nâ tə́bə́gə́, ó wūlú ? Asú tē ḿból yə̄ nâ mǐ yəm nâ mɔ̂n mod a bələ́ ngul yə ávǎ mīńsə̄m á sí mū, ńdɔ ǎ zu dzó ai m̀bómbóg naa: "Madzó ai wa nâ, kódógō á sí, nɔŋɔ́ énɔ̌ŋ dzóe, ó kə̄ á ndá dzoe !" Etíe etíé tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngākódō á sí á bod étē hā, a nɔŋɔ́ é dzóm á ngābə̄ bô étē ńdɔ a ngákə̄ á ndá dzīē a kə a lugu Zambá. Bə́sə̄ bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ bə́ ngalugǔ fə Zambá; ai wɔ̌ŋ tē ósə̄ á mīńnə́m á túd, bə́ ngadzó fɔ̄ɔ̄ bɔ́ nâ: "Bǐ yén biyə̌ŋ bí mam anā." Ma ndzí kig sɔ́ lóē mīḿfúfúb, bəsə́m ḿbɔ mə ngásɔ́ nə̄ bə́ vəŋán: ǹlóé Lévi Á mvús hālá, ńdɔ Yésus a ngákwí á ńsəŋ, a ńtála ǹnɔŋ tóya ǹnam, dzwé nâ Lévi, a tɔá á wɔ́fís tóya, ńdɔ a ngádzó ai nyé nâ: "Zǎ bī kə." Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngākódō á sí, a lígí tə́bə́lə bisíé wōē, a ngakə a toŋ Yésus. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Lévi a ngákə bɔ Yésus mod afáŋ á ndá dzīē a yámá nyé abuí bidí. Abuí bənɔŋ bə́ tóya ai bod bəfə́ bə́ ngábə́ tɔá ai bɔ́ á tə́bə́lə̄ há. Bəfarisía ai bəsaŋ bə́kálara bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bákɔ̄bɔ̄ á sí sī hā, bɔ́ ai bəyə́gē bóé naa: amú dzé myādí fūfulu ai bənɔŋ bə́ tóya ai bə́səm?" Ńdɔ̄ Yésus a ngávə́ ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: sə̌ kig ébá bə́ nə́ mvɔ̄ī ḿbɔ̄ báyáŋan ai m̀bɔ məbálá, miǹkókɔ̄n ḿmya fɔ́ɔ́ myáyáŋan ai nye,́ Ma ndzí kig sɔ́ lóē mīḿfúfúb, bə́səm ḿbɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngázu lóe nə́ bə́ vəŋan." Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfarísíā ai bəsǎŋ bə́kálara bə́ ngádzó ai Yésus nâ: “Dzé é nə́ naa, bəyə́gē bə́ Yōhánɛs bə́ kii bidí ábǒg ásə, bə́ kogolǎn fə, ébá bəfarisía bɔ̄ bə́ bɔ̌ fə̄ nálā dzam də́dā; ńdɔ̄ éḿbōé bɔ́ bə́ nə hə ǹdíán, hə ǹyúán yá ? Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Yə myǎyi nâ, bəmvóé bə́ é mod a sɔ́ lúg, bə́ ngə́lə́ tɔ̄á ai nyé, bə́ ngaki bidí ngǎ ? Yǎngán, ábōg ńlūg ā yi bɔ́ kódō á mɔ́, məlú mə́tē bɔ̄ɔ̄ báyi tádī nâ báki bidí.” Ńdɔ̄ fə ǎ zu bɔ́ ku ńkāná: “bákǎd kig tsíg ábāgá á ḿkpámāŋ éyé, bə́ kə́ə́ dɔ bəde á ńtu éyé. Láyi kwí naa, éyɔŋ bə́ man yǎ nyab ḿkpāmáŋ éyé nālá, ábágá bə́ hə́ nɔŋ étē láyǐ fə kə́ nyab ńtu éyé. Ńdɔ̄ fə̄ bákǎd kig fudi ḿkpāmáŋ wɔ̂n á bītúg bí ndə́g; amú m̀kpámáŋ wɔ̂n wáyi bwé bītúg bí ndəg, ó mān soe á sí, ndə́g ébēn é wúú ńtug. Báyəan fudi ḿkpāmáŋ wɔ̂n á mīḿkpāmáŋ mí ndə́g; eyɔ̌ŋ tē bísə̄ byáyi tɔbɔ̌ mvɔ̄ī. É mod a nyú yǎ ńnomō wɔ̂n, ǎ yɛ́d kig fə m̀kpámáŋ, amú bákad dzó naa: ǹnomó wɔ̂n nye ǎ daŋ m̀bəŋ.” Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, Yésus ǎ lodo áfūb ziŋ ámǒs sábad, bəyə́gē bóé bə́ ngawɔ́ndi nyáda, bə́ figi ai mɔ́, bə́ dzâ. Ńdɔ bəfarisía bə́ ngádzó ai nyé nâ: “Ású dzé myābɔ é dzam á nə́ éki ámǒs sábad ?” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan bɔ́, nyé nâ: “Ngǎ mī ngáláŋ é dzam Dávid a ngábɔ, éyɔŋ zie e ngábə́ bələ́ nyē, ai é bod bə́sə a ngábə́ ai bɔ́; ḿból á ngānyían á Ndâ Zambá, a nɔŋɔ́ bə̄ḿbāŋalǎ mə́túnuŋa, a mǎn dí, a kalán fə̄ é bod a ngábə́ ai bɔ́; bəfada étám ḿbɔ̄ bə́ ngábə́ bələ́ ngul yə á dī bə̄ḿbāŋála bə́tē.” Ńdɔ̄ fə ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: “Mɔ̂n Mod nye a nə́ ńdzóē Sábad”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákə nyían á sinagóge, ámǒs sábad, ǎ ngayə́gələ bod. Mod a ngábə́ étē hálā, wɔ́ ḿbɔ́ ńnóm ó ngáman nyé kód. Bəsaŋ bə́ kálara ai bəfarisía bə́ ngamɔ́n nyē há, nə́ bə́ yén ngə́ a bɔ é mod nyɔ́ mvɔ̄í âmǒs sábad, bə́ kə̄ nyé sɔ́man. Yésus nyé a man yǎ tə́ fə bǐ məfəg mábá mə́sə; ńdɔ a dzó ai é mod wɔ́ ó ngáman kód nyɔ̄ nâ: “Kódógō á sí, ó zu tə́bə̄ á zāŋ été há”. Mod a kódó á sí, a tə́bə́. Yésus nye ai bɔ́ nâ: « Masílī mínā nâ, dzé mod ǎ yəan bɔ âmǒs sábad yə m̀bəŋ yə abé, yə ányii, yə áwē ? » Ńdɔ a ngáwoa bɔ́ bə́sə̄ mís á nyɔ́l, nyé ai mod nâ: « Sámá wɔ́. » Mod a sámá wɔ́, wɔ́ ó ńtɔ̄á mvɔ̄í. Bəsaŋ bə́ kálara ai bəfarisía bə́ ngayi sɔ́g ńsɔ́án bēn, bâyəm nâ bâbɔ ai Yésus yá. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ məlú mə́tē nâ, Yésus a bɛdə́ á ńkǒl, nə́ a kə kogolan, ǹgúmā ńtíé álú hə a kogolan ai Zambá. Kídí é ngáyi lénde, ńdɔ a ngálóe bəyə́gē bóé, a tɔ́bɔ́ été bod awôm ai bə́bɛ̄; a yolé bɔ̄ dzwé nâ Apóstɛl. Ḿbɔ̄ hḿ bə́ nə́ mwé nâ: Símun yǎ á ngāyole dzwé naa Pétrus ai Andréas mǎnyāŋ wōē, Yákɔb ai Yohánɛs, Filíp ai Bartelemí, Matéus ai Tómas, Yákɔ́b ndómân Aləfé ai Símon yǎ á ngábə́ mə̄bádán naa Ǹyóyɔ́g ai Yúdas mǎnyāŋ Yákɔb ai Yúdas Iskariód, yǎ á ngákalan nyé á yād. Ńdɔ a ngásigi ǹkǒl ai bɔ́, a kə́ tə́bə̄ á ḿbōmbō sí. Abuí bə́yə́gē bóé bə́ ngábə́ vôm tě, ai abuí bod afə́ yā lə́ kələ lásɔ̄ á Yúdéa ósə ai á Yērúzalɛm ai ǹtság máŋ ósə̄ yā Tîr ai Sidón; bə́ zaa nâ bázu wóg bībúg bíé ai nâ bázu syêban ákɔ̌ŋ dábá. Ébá bə́bə̂ míńsísīm bə́ ndə́gələ, bɔ̂ bə́ ngabɔ fɔ́ɔ́ fə mvɔí. Bod bə́sə bə́ dzə́ŋə fɔ́ɔ́ nâ bánamba nyé, amú ngul ziŋ é kwî nyé á nyɔ́l ě ngabɔ bod mvɔí. Ńdɔ̄ Yésus a ngásám mís á bə̄yə́gē bóé bə́ ngábə́, nyé nâ: “Mǐ nə mvɔ̌m, mína mim̀búbúa, amú ayɔ̌ŋ Zāmbá á nə ayɔŋ dáán. Mǐ nə mvɔ̌m, é mínā yā myāwú zie ábōg dī, amú myǎyi dzyé bīdí. Mǐ nə mvɔ̌m, é mínā yā myāyón ábōg dī, amú myǎyi múŋ ai miǹtag. Myǎyi yén mvɔ̄m éyɔŋ bod báyī mína síŋ, á báyī mína tsídan é hóm bə́ nə́, á báyī mína sáma, á báyǐ kig wóg bə́ túdū dzwé dáán, yā bávíni ǹnə́m, ású Mɔ̂n Mod. Sánán ai miǹtag amǒs tē, amú ábuí mân lâyanga mínā á yób; éyə běsīá bábá bə́ kadəgə bɔ̌ nálā ai bəprofɛd. Ḿfág wáán, mína bod bə́ ákúmá, amalá ai mínā, amú mī man yǎ bǐ mvɔ̄m dzāān. Amalá ai mína yǎ mī yɔ́g yǎ bīdí, amú myǎyi wú zie. Amalá ai mína yǎ myāmúŋ ai miǹtag ábōg dī, amú myāyi tɔ́bɔ á məlúnga ai á mīńyón étē. Amalá ai mínā, ngə́ bod bâtaman mína; éyə běsīá bábá bə́ kadəgə bɔ̌ nālá ai bəprofɛd mədugán. » “ Makad é mínā yā myāvógolo ma nâ: Diŋán miǹzízíŋ myáán, bɔán ébá básíŋ mína m̀bəŋ, ébá bákɔ́bɔ̄ mínā abé, mǐ kɔ́bɔgɔ ai bɔ́ hə ńkɔ́bɔ̄ wányəb, mǐ kogolan ású ébá bábúg mína mədzó. Ngə́ mod a bímí wa abɛ́ ámāŋ dá, lə́dēgə̄ nyé ámáŋ ávɔ̄g. Ngə́ mod a fadi wa éwɔ́mǎn yā yób, tə wasuŋ ai nyé édzí yā sí. Ényɔ́ ā dzai wa, váá nyé; ényɔ́ ā dzíb wā byə́m, dzǒgē nyé á kə ai byá. É dzam wǎyī nâ é bod bəvɔ́g bə́ bɔ wa, waa bɔ̌ bɔ̄ dɔ́. Ngə́ myādiŋ hə ébá bádiŋ mínā, dzé báyī mína kaŋ ai dzɔ́ été ? Kə́ bəsə́m míńsə́m bɔ̂ bábɔ̌ fə̄ nálā ? Ngə́ mínā bɔ bod m̀bəŋ hə ébá bɔ̂ bábɔ̄ mínā, yə dzǎm ngāŋ á nə̄ été ? Kə́ bəsə́m míńsə́m bɔ̂ bákǎd fə bɔ̌ nālá? Ngə́ myākole hə ébá myāyəm nâ báyi mína dúgan, yə dzǎm ngāŋ á nə̄ été ? Kə́ bəsə́m míńsə́m bɔ̂ bákǎd fə kole ébá bə̄vɔ̄g nālá, ḿból báfidi nâ báyi bɔ́ dúgan. Ḿfág wáán, mína diŋán miǹzízíŋ myáán, bɔán m̀bəŋ, váán bod bikolá, təge fidǐ naa, báyi mína dúgan. Eyɔ̌ŋ tē mân máán máyi bɔ ábuí, mǐ ńtɔ̄á bɔ́n bə́ Ényɔ́ yə á nə̄ á míńkúd étē, amú a fû mod ósə ǹnə́m tɔ ébá bə́ nə́ təge nyé kaŋ, tɔ ébá bə́ nə́ ábē. Yénán bod ngɔ́l, anə́ Ésīá wāān ā yén bɔ̄. Tə myǎkɔ́bɔ̄ ézā mə́dzó, bɔ̂ bə́ zā kɔ́bɔ̄ é māān; Tə myǎtsíg nâ é mod m̀bɔ́g ā nə m̀bə̂ mod, bɔ̂ bə́ zā tsíg nālá ású dáán, dzuán, bɔ̂ bə́ dzu mínā.Váán, bɔ̂ bə́ və̄ mínā: báyi wa bə́g á kús, bə́ fūdí wā á ésōá, bə́ yíni, bə́ suguzu, á túd. Amú ábím ésəŋ ǒ sə̄ŋ é mod m̀bɔ́g, ńdɔ̄ fə̄ bɔ̂ báyi wa səŋ.Bǐ yəm yén bod ngɔ́l 39Ńdɔ Yésus a ngáku bəyə́gē bóé ńkaná, nyé nâ: “Yə ǹdíndím ó nə dzǎm bi ńdíndím ḿbɔ̄g á ńtūm ? Ngǎ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bâyi ku ébē? 40Ǹyə́ge ǎ lǒd kig ǹyə́gələ woé; ngə́ ńyə́ge ǎ kwí yǎ á ńkōŋ ńyə́gələ, ǎ kwí yǎ zīngí. 41Ású dzé wābəbə ékání é nə́ mānyɔ̄ŋ á dís, təge yén ńtuan ó lɔ́ɔ́ wāmēn á dís ? 42Éyə o nə́ dzǎm dzó ai mǎnyɔ̄ŋ yá naa: “Yangá, mə́ vāa wa ékání é nə́ wā á dís”, é wa o nə́ təge yén ńtuan ó nə́ wā é dís dóe ? Ǎ ḿvomvól mod, tádigi vaa ńtuan ó lɔ́ɔ́ wā á dís, ó zū á yēn ḿból ó nə̄ dzǎm vaa ékání é nə̄ mānyɔ̄ŋ á dís”. Bâyəm elé á bibumá, bâyəm mod á mim̀bɔán “M̀bəmbə elé ziŋ a sə́ kig ényɔ́ ā wúm bə̄bə̂ bibumá; tɔ ḿbə̂ elé ziŋ a sə́ kig ényɔ́ ā wúm mim̀bəmbə̌ bibumá. 44Amú bâyəm elé ai bíbūmá yáwúm: bâkǎd kig fád sá á bōngó, tɔ̌ kig áfād bibumá bí tɔ̄m á ńsīníŋ. 45M̀bəmbə mod a kad kúlī mim̀bəmbə mí mǎm yā ḿbəmbə ǹnə́m wōé; m̀bə̂ mod nyé a kúligi bəbə̂ bə́ mǎm yā ḿbə̂ ǹnə́m wōē, amú é mam mə́ nə́ mod á ńnə̄m á túd ḿmɔ a fə́an ányu . 46Ású dzé myālóe ma nâ: “ǎ Ǹtí, ǎ Ǹtí”; dá təge bɔ é dzam mǎkad mínā ? Ndá yǎ á ńkōm sí ai ndá yǎ á ńsə̄ləg 47Ényɔ́ ā zu ábə ma, a vógolo bibúg byám, a dzáligǐ fə̄ byá, mazu mínā lə́dē é mod ǎ fulan ai nyé. 48A fulan ai é mod ǎ bɔ nâ, ábōg ā lóŋ ndá, a tádí fag sí ḿfaŋ ḿfáán, eyɔ̌ŋ tē ā zu tə́lē mim̀fim âkóm á yób. Oswé wâyi kúlū ndón, mədulú ā ngadzimbi ndá: ndá é yə́mə, amú bə́ ngásúm dzɔ̌ ákɔ̄g. Hədá, ényɔ́ ā vógolo bibúg byám, təge byá dzála, a fulan ai é mod a lóŋ ndá dzīé á ńsə̄ləg á yób, təge tóán fág sí. Éyɔŋ mədulú ā yi dzimbi ndá tě, yaku étíe etíé, ésə e mǎn ndáman. Á man Yésus a ngáman fudi ńnam bibúg bíé bísə̄ á mə̄lɔ́, ńdɔ a ngányían á Kafarnáum. Ǹdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi m̀bɔ́g á ngābə́ bələ́ mod bisíé hālá, a diŋi nyé ábuí; é mod nyɔ́ á kɔnɔ anə́ a yi wú. Ǹnyie anə́ á ngāwóg étādī Yésus, ńdɔ a ngálóm bənyiá bodo mvíē yā Yúdɛn, nə́ bə́ kə kogolan ai Yésus, ā zu bɔ̌ mod bisíé wōé mvɔ̄í. Ńdɔ̄ é bod bə́ ngákə yén Yésus, bə́ ngákogolan ai nyé, bɔ́ nâ: “Wayəan bɔ é mod nyɔ́ é dzam dí, amú a diŋ ayɔŋ dáán: ńnye a ngálóŋ bía Sinagóge.” Ńdɔ̄ á Yésus a ngákə ai bɔ́. Ábōg yə̄ nâ, bə́ ngayi yǎ kwí á ndá, ńdɔ mǎn bəzimbi a lóm bə̄mvóé bóé, nə̄ bə́ kad Yésus nâ: “Ǎ Ńti, tə wawú ńdzǔg ábīm tē, amú māyəan kig ai olugú te, nâ wazu nyían êbə̌m dzám; asú tē mā ndzí kig zombǒ naa mǎmēn mə́ zu wa yén; kɔ́bɔ́gɔ hə ebúg dzíá, mod bisíé wam a yi lɛd. Ngə́ é ma yǎ bádzóe, maa mə bələ́ ngul yǎ ádzō ai mǎn bəzimbi wam m̀bɔ́g naa: “kələ́,” a kə́ə́ hə ǹkəán; ma ai ényɔ́ ḿbɔ́g naa: “Zǎg”, a sɔ́ɔ́ hə ǹsɔ́án; ma ai mod bisíé wam nâ: “Bɔ̌ édí”, a bɔ̌ hə m̀bɔán.” Yésus a ngáyi wóg ńkɔ́bɔ̄ ví, ǎ ngakám fɔ̄ɔ̄; ńdɔ ǎ vəŋan, nyé ai é bod a ngákə ai bɔ́ ésāmbá naa: “Makad mínā bə́bə́lá naa, mǎbə́ yǎ kig yén ábím ńyə́bə́ dī áyɔŋ Ísraɛ̂l.” Éyɔŋ é bod bə́ ngálóm bā, bə́ zaa dúgán kwí á ndá, ńdɔ̄ bázu kɔ́b naa, é mod bisíé á ngābə́ kɔnɔ nyɔ́, ǎ man yǎ lɛd. Yésus a ngábə̄ kələ á dzāl dá, dzwé nâ Naím, bəyə́gē bóé ai abuí bod afə́ bə́ tɔ̄á ai nyé éyɔŋ. Á kwí á ngākwí á ḿbɛ̄ yā édzə̂dzalá, a ńtála bod bə́ kələ dzə̌b ḿbim ḿbáŋ mɔ́n; nyiá á ngābə́ ńkūs. Abuí bǒd yā édzə̂dzalá lə́ wulugu ai nyiá te esámbá. Á yén Ńtí á ngāyén nyē, ńdɔ a ngáwóg nyē ngɔ́l, nyé ai nyé nâ: “Dzǒge ǹyón.” Ńdɔ a ngásúbu, a nambá ézīmbí ḿbim: é bod bə́ ngábə́ bəgə́, bə́ tə́bə́. Yésus nyé nâ: “Ǎ ndómán, madzó ai wa nâ: kódógō á sí!” Ńdɔ m̀bim ó ngátɔbɔ tótɔ̄á, ó ngákɔ́bɔ; Yésus a kalán nye nyiá. Ńdɔ wɔ̌ŋ ó ngásús bod bə́sə̄ á nyɔ́l, bə́ ngalugu fɔ́ɔ́ Zāmbá, bɔ́ nâ: “Profɛ́d nén ā tə́bə̄ ábə̄ bíā, Zambá ā sɔ́ yēn áyɔŋ díé.” Ńdɔ̄ ńláŋ nyú ó ngáman tsaman á Yúdea ásə, ai á míńnam mísə̄ yā ngɔ́dɔ́. Yə o nə ényɔ́ yǎ á yəan zu, yə bǐ yānga mod m̀fə́ ? Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄yə́gē bə́ Yōhánɛs bə́ ngáman nyé kə́ kad é mam mə́sə̄ má. Ńdɔ Yohánɛs a ngálóe bod bə́bɛ̄ yǎ bə̄yə́gē bóé, a lómó bɔ̄ nə́ bə́ kə sílī Ńtī naa: yə wǎ ó nə̄ ényɔ́ yǎ á yəan zu, yə bǐ yānga mod m̀fə́ ?" Á kwí bə́ ngákwí ábə̄ Yésus, é bod bá bɔ ai nyé nâ: ''Yohánɛs Ǹdu Bod a lóm bíā ábə wa, nə́ bǐ zu wa sílī naa: yə wǎ ó nə̄ ényɔ́ yǎ á yəan zu, yə bǐ yānga mod m̀fə́ ? Bə́ ngákə kɔ́b hā nâ, Yésus a bɔ bod mvɔí, miǹyə́yə́m, ai ébá bə̄bə̂ míńsísīm mí ndə́gələ; miǹdíndím mí yénə́. Ńdɔ ǎ zu dzó ai é bod bə́ ngálóm bā nâ: "Kaŋán kǎd Yōhánɛs é mam mǐ hə́ yén, ai é mam mǐ hə́ wóg miǹdíndím myáyēn, miǹdóndɔ́g mí wógo, bəwú bə́ kwî á sɔŋ, mim̀búbúa mí wógo. A nə mvɔ̌m é mod yǎ ā yǐ kig ku ḿbəg ású dám." Yésus a taman Yohánɛs Á kə̄ é bǒd yā Yōhánɛs a ngálóm bā bə́ ngákə, Yésus a tə́bə́ á naa a kad bod mǎm yā ábə Yohánɛs, nyé nâ: dzé mī kələ yén á ńkōd ńnam ? Yə nden yǎ yāndəŋ ai evūndú ? Dzé bēn fɔ̄ɔ̄ mī kələ yén ? Yə é mod yǎ á bəgə́ mim̀bəmbə bíwɔ́man, á təmə́ á mvɔ́d étē a nyiŋǐ fə ákūmá étē ? Dzé bēn fɔ̄ɔ̄ mī kələ yén ? Yə profɛ́d ? Owé makad fɔ́ɔ́ mínā nâ a lod profɛ́d. Amú énye fɔ́ɔ́ bə́ ngátil nâ: ma á nyɔ malóm wa Ǹkad fwé wam, ná á kə a koməzan wa zěn ósū. Makad mínā nâ: é bɔ́n bə́ ngábyáli âbǔm mīníngá, tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā lǒd kig Yohánɛs, ebúg dzyá, âyɔ̌ŋ Zāmbá, ényɔ́ yǎ á nə̄ mod ǹtɔ́g a lod nyé. Éyɔŋ bod bə́sə̄ bə́ wógo anə́ ā kɔ̄bɔ, tɔ bənɔŋ bə́ tóya ǹnam bə́ ngavə́ fɔ̄ɔ̄ Zāmbá məkyəbə ai ńdūán bə́ kələ duuban ábə Yohánɛs. Ḿfág yǎ Bəfarisía ai Bəyə́gələ bə́ mvéndé, ńdɔ bə́ ngátəb ńyīán Zāmbá á ngābə́ bələ́ ású dábán, ńdɔ̄ bə́ ngábɛn ǹduán Yōhánɛs. Ńdɔ Ǹtí á ngádzó naa: “Mayəm nâ mǎyi vəg é mvɔŋ bod nyí ai zá? Bâfulan ai zá ? Bâfulan ai bɔ́ngɔ́ yā bə́ tɔ̄á á ńsəŋ, bə́ kalan ǹkɔ́bɔ, bɔ́ nâ: “Bǐ lɔ́ŋ mínā miǹdiŋ, mǐ təge dzə́m: bǐ bwé ńsəm, mǐ təge yón !” Ńdɔ̄ á Yōhánɛs Ǹdu bod a ngásɔ́, nyé təge dí ḿbāŋála, tɔ ányū məyɔg, mínā nâ: ‘A bələ́ ḿbə̂ ǹsísīm’ !” Mɔ̂n mod a kə́ sɔ̄ nā, nyé á dzāag, a nyāág fə, mínā nâ: ‘Yénán ǹdondɔ́g ai ǹsɔ̌g məyɔg, a nə amvóé ai bənɔ̌ŋ bə́ tóya, ai bəsə́m’. Hədá fəg Zambá yakúlī sósōó á bɔ́n bóé bə́sə”. Yésus a dzu miníngá ebamba miǹsə́m míé Ńdɔ mǎn farisía m̀bɔ́g á ngábándā Yésus nə́ á kə dí ábə̄ nyé. Ńdɔ̄ Yésus a ngákə kwí, a tɔbɔ́ á tə́bə́lə. Á təm nâ miníngá, yə̄ á ngābə́ mīníngá miǹdzɔ́ŋ, á nyīí. Ḿból á ngāwóg naa Yésus a zu dí á ndâ mǎn farisía, ńdɔ a ngákə ai ndə́g alabínda. Ńdɔ a ngátə́bə Ǹtí á mvús, a lúmbú nyē á məkǒl á sī; ǎ tádí á naa, a soe Yésus bibə́gɛ̄ á məkǒl, a fímiŋi byá ai esǐl yā ńlō, a bɔ́dəgan nyé məkǒl, a soege alabíndá. Ḿból é mān farisía a ngábándā Yésus a ngáyén é dzam dí, ǎ ngakɔ́bɔ̄ á ńnə̄m étē hā nâ: “Ngə́ é mod nyɔ́ á tɔá profɛ́d, ngə́ a yəm é mīníngá ā namba nyé, ai ákyāí mīníngá bēn á nə̄, miníngá ebamba.” Ńdɔ̄ á Yésus a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Ǎ Símun, mayi wa kǎd ébūg.” Símun nyé nâ: “kɔ́bɔ́gɔ́ ǎ Ńyə̄gələ.” Yésus nyé ai nyé nâ: “Mod a ngákole bod bə́bɛ̄ mɔ̄ní, ényɔ́ bədenâr miǹtɛd mítán, ényɔ́ ḿbɔ̄g bə̄dənâr məwóm mə́tán. Ḿból bə́ ngábə̄ təge ai é dzóm bádúgan nyé, ńdɔ a ngádzu bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄. Zá ā yi nyé bulǔ diŋ ? » Símun nyé nâ: « Matsog nâ é mod bə́ ngádzu abuí. » Yésus nyé nâ: “Ǒ tsíg m̀bəŋ.” Ńdɔ a ngávəŋan á mīníngá á ngābə́, nyé ai Símun nâ: “Yə o tə́a é mīníngá nyɔ̄ ? Mə nyíán á ndá dzoe, wǎ ndzí kig mə və́ mə́ndím básob məkǒl; ḿfág wóé, nyé ā mān mə sǒb məkǒl ai bibə́gɛ, a mǎn fə mɔ́ fími ai esǐl dzíé yā ńlō. Wǎ ndzí kig wúban ai mǎ; ḿfág wóé, anə́ ā nyíán ha aná, hə a bɔ́dəgan ma məkǒl. Wǎ ndzí kig mə wɔ́bɔ̄ ḿbɔ̄n á ńlō; ḿfág wóé, nyé ā kúb ma alabíndā á məkǒl. Asú tē hḿ mākad wa nâ: abuí míńsə́m díé ásə̄ á dzūbán nyē, ású ā dīŋ ábuí. Ényɔ́ bə́ dzū ábɔ̄d, nyé a dǐŋ fə abɔ́d. Ńdɔ ǎ zu dzó ai miníngá naa: “miǹsə́m míe mí dzūbán wā.” Ńdɔ̄ ébá bə́ ngábə́ tɔá ai nyé á tə́bə́lə bə́ ngátádī nâ bákə bányīŋ á sí sī, bɔ́ naa: “Ényɔ́ nyé a nə́ zá, é vôm a ńtələ yǎ hī nâ a vaa bod miǹsə́m ?” Nyé ai miníngá naa: “ǹyə́bə́ wóē ó nyīí wā, kələ́ mvɔ̄í.” Yésus ǎ kələ á bān māl ai ábə edzə̂dzalá, a kələ a tsam M̀bəmbə Fwé yə Áyɔ̌ŋ Zāmbá. Bawômo ai bə́bɛ̄ bə́ ngábə́ ai nyé; ai é bīníngá yā á ngáman tsídǎn bə̄bə̂ míńsísīm á nyɔ́l, a mǎn fə̄ bɔ́ lədə̌ ákɔ́n dábán: María, yǎ bə́ lóege nâ Madəléna , Yohána, miníngá Kúza, ǹkálā byə́m Heródɛs, Suzána, ai abuí bīníngá áfə̄ yā lə́ kaa bɔ́ ai akúmá dábán. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ábuí bod á ngákə̄ lásɔ̄ á māl mǎl, á mān kə́ tógan ábə̄ Yésus, ńdɔ ǎ ku bɔ́ ńkaná, nyé nâ: “Mod a ngátíē nə́ a kə myǎs mvɔŋ bidí dzīé. Ábōg ā myas há, ńdɔ fɛ̌s fɔ́g é ngáku á ńnôm zěn; bə́ mān dzɔ kɔɔdɔ, anɔ̌n ámān kɔ́mi. É fɛ̄s fɔ́g é kūū á sí ǹkóm; ńdɔ é ngáfái é mān kód, amú mə̄ndím mə́ ngábə́ kig étē. Ényí fɔ́g é kūū á biyoá étē, é nganáŋ ai biyoá fūfulu; ńdɔ biyoá bí ngáman dzɔ́ wé. Fɛ̌s fɔ́g é kūū á ḿbəmbə sí, é mān nāŋ, é wúmú naa, anə́ ényílī ǹtɛ̌d bibumá. Ǹnyie anə́ á ngāmana ńkānā nyū, ńdɔ a ngáyédan, nyé nâ: “Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́ yə̄ áwōg, á wógó !” Ńdɔ̄ á bə̄yə́gē bóé bázū nyé sílī ndímba ńkānā vī. Nyé ai bɔ́ nâ: “Mínā bə́ ngábɔ̄ nâ mǐ yəm ndímbā mǎm yə̄ áyɔ̌ŋ Zāmbá, ébá bə̄vɔ́g bə́ kuu bɔ́ hə mińkaná, ḿból yə̄ nâ bə́ bə̄bəgə təge yén, bə́ vógolo, təge wóg. Ndiná ǹkaná é nə nâ: Mvɔŋ e nə Ebúg Zāmbá. Ébá bə́ ngáku á ńnôm zěn bə́ nə̄ ébá bávógolo Ebúg Zāmbá, á mvús tě, Sátan a sɔ́ɔ́, a mǎn bɔ vaa Ébūg á mīńnə́m, nə́ bə́ zā yə́bə́, bə́ kōdébán. Ébá yā sí ǹkóm ḿbɔ̄ bə́ nə́ naa, ǹnyie anə́ báwóg Ébūg Zāmbá, bə́ nɔ̄ŋɔ́ dzɔ̄ ai miǹtag, dá bábə̄lə́ kig miǹkǎŋ, bə́ nə evɔdɔ: ábǒg mə́bóbə́lá bə́ dúgán ai mvús. É fɛ̄s é ngáku á biyoá, é nə̄ ébá bávógolo Ebúg Zāmbá, dá ǹnyie anə́ miǹdzǔg ai akúmá ai miǹtǎg yā ényiŋ bí sɔ́ yǎ, bí mān dzɔ wé, təgě fə bǎd wūm. É fɛ̄s é ngáku á ḿbəmbə sí, ńdzɔ̄ é nə́ ébá bávógolo Ebúg Zāmbá ai m̀bəmbə ǹnə́m, bə́ nyiegě fə̄ dzɔ́, bə́ ngawúm hḿ bibumá ai evág dzábá. Ngə̌n alámbaAbǒg tē, ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai Yúdɛn nâ: “Mod ǎ koě kig alámba, a kə́ə́ dɔ sɔli ábūdá, ngə́ ênɔ̌ŋ á sī, a tə́lē dɔ́ á bitaŋan, ḿból yə̄ nâ é bod bányî bə́ yén engə́ngə́ŋ. Amú dzóm ziŋ é sə́ kig âsoé, á yáyǐ kig yéne; dzam ziŋ lábūdī kig á báyǐ kig yəm, á láyǐ kig kwí á ngə́ə́ŋ. Mǐ kálaga hḿ ḿból myāwóg mam. Amú yə̄ nâ, ényɔ́ á bələ́, bâyi nyé dúgán və̄; ényɔ́ ā bə̄lə́ kig, bâyi nɔŋ tɔ é dzóm ā vəg nə́ a bələ́. Bəbə́nyāŋ bə́ Yésus ai nyiá wōé bə́ ngákə̄ nyé yēn, bə́ ńtɔ̄á təge nyé dzǎm súbū babi ai abuí bod. Ńdɔ̄ bákə̄ nyé kǎd naa: “Nyoá bân bəbə́nyɔ̄ŋ bə́ tə́lə̄ á ńsəŋ, bâyi nâ ngə́ báyēn wā.” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé ai bɔ́ naa: « Nyiá wam ai bəbə́nyāŋ bám bə́ nə̄ é bod báwóg Ébūg Zāmbá, bə́ dzálagǎ fə̄ dzɔ́.” Yésus a bám ai ńkulu Amǒs ḿbɔ̄g, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngābɛ́d êfungá ai bəyə́gē bóé, nyé ai bɔ́ nâ: "Ńdāŋán á kíníŋ á yād." Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákə kwí óswē á zāŋ. Ábōg bə́ daŋa há, ńdɔ a ngákə̄ óyɔ̄. M̀bə̂ ńkulu a sɔ́ á tíē á zāŋ oswé hā, məndím mə́ ngáyi fɔ́ɔ́ dzyē êfunga, bə́ ngayi kúbi. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bázu bə́ vəlé nyē bɔ́ ai nyé nâ: "Ǎ ńyə̄gələ, byǎman yímbi !" Á vəbə a ngávəbə, ǎ ngabam fɔ̄ɔ̄ ai ńkulu ai miǹsum mí máŋ. Ńdɔ̄ bísə̄ bí ngáman kǔ bīvōl. Ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: "Éyə ǹyə́bə́ wáán ó nə hé ? Bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ bə́ kɔnɔ̌ fə wɔ̌ŋ bɔ́ nâ: "Byǎyəm ná é mod nyɔ́ a nə zǎ ákyaí modo ? A dzóe tɔ evúndi tɔ miǹsum mí máŋ, bísə̄ byáwōg nyē. Mod yǎ kón ē ngábə́ á nyɔ́l Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákə səle éfungá á ńnǎm bǒd yā Gadará, á ńsǐ yād Galiléa. Yésus a ngáyi tə́lē məkǒl á sí, ǹdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀bɔ̄g yǎ dzāl tē á ngāzu tóban ai nyé ǹkunda bə́sátan ó ngábə́ nyē á nyɔ́l. Hála a ńtɔa yǎ fɔ̄ɔ̄ kɔ́m, təgě fə bɔ́d bīwɔ́man, a kələ fɔ́ɔ́ a tɔbɔ hə á mə̄bóm mə́ sɔŋ. A ngáyi yén Yésus, a kə́ fɔ̄ɔ̄ nyé ku a məkǒl ā sī, a yóno, ǎ ngakɔ́bɔ fɔ́ɔ́ á yób étē naa: yə ó nə ai ma m̀fɛdán éyé, ǎ Yésus Mɔ̂n Zambá yǎ mīńkúd étēde ? Makogolan tə́ ai wa, o bə́ ma ndə́gələ. Ǎ kɔ́bɔgɔ nālá, ḿból Yésus a ngádzó ai nyé naa á kwi mod tě á nyɔ́l. M̀bə̂ ńsísīm te ǎ kadəgə nyé bi ábuí biyɔŋ. Ńdɔ̄ bə́ kadəgə nyé tindǐ mə̄súŋ á mɔ́, m̀bog á məkǒl, nə́ bánɔ̄nī nyé ńdɔ ǎ kadəgə mǎn tyē ngadag dzié sátan a kələ ai nyé á ńkōd ńnam. Ńdɔ̄ Yésus a ngásílī nyé nâ: "O nə dzwé yá ? Nyé nâ: "Ǹkunda", amú ábuí bə́sátan á ngábə̄ nyē á nyɔ́l. Bə́ ngakogolan fɔ́ɔ́ ai Yésus ná tə a lóm bɔ̄ á tolendǒŋ. Ǹkundǎ ngōē ó kələ wādī á ńkǒl ā yōb, bəsátan bə́ ngákogolan fɔ́ɔ́ ai Yésus há naa á və́ bɔ́ ngul yə ányīan ā ńkundǎ ngōē tē. Ńdɔ̄ Yésus a ngáyə́bə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄sátan bə́ ngákwí mod á nyɔ́l, bə́ mān kə́ nyīī á ngōē étēde, ǹkundǎ ngōē ó sɔ́ ákə̄ tíē á ńkǒl ā yōb, ó mān fɔ̄ɔ̄ kə̄ dabada óswē, ǹdɔ̄ ó ngáman wú. Á yén bə́nɔ̄nī bíyə́m bə́ ngáyén nālá, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ tūb, bə́ ngákə bâkad é dzam dí á māl mǎl. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́ ngátie nə́ bázū yén é dzam a ngábɔɔban. Á kwí bə́ ngákwí é hóm Yésus a ngábə́, bə́ sɔ̄ kɔ̄b naa é mod yǎ bə̄sátan bə́ ngákwí á nyɔ́l nyɔ̄ á tɔá nyé á məkǒl ā sī; biwɔ́man á nyɔ́l, ai fəg dzié ésə̄ âbum bə́ ngakɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ. É bod bə́ ngáyén anə́ é mod nyɔ̄ á ngábɔ mvɔí, bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bālɛ̂ dɔ́ vóm ósə. Bod bə́sə̄ yǎ Gadará bə́ ngákogolan fɔ́ɔ́ ai Yésus nə́ á kódō bɔ́ á dzāl amú bə́ ngábə́ bələ́ wɔ̄ŋ. Ńdɔ̄ Yésus a ngábɛ́d êfunga, a dúgan. É mod bəsátan bə́ ngákwí á nyɔ́l nyɔ̄ ǎ ngakogolan ai Yésus ná á nɔŋ nyé ńdɔ̄ Yésus a ngásoe nyé nye ai nyé nâ: "Dúgān á dzāl dóe, ó kə wakad é mam mə́sə Zambá ā bɔ̄ɔ̄ ású dóe. Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngākə, ǎ ngakə a lɛ̂ vóm ósə̄ é mam mə́sə̄ Yésus a ngábɔ ású díé. Ngɔn Yaîr ai ǹkokóm mīníngá Á sɔ́ Yésus a ngádúgan sɔ́ abuí bod á sɔ́ fɔ́ɔ́ nye nɔŋ á zēn amú bə́sə̄ bə́ ngábə́ fɔ̄ɔ̄ bə́ tɔ̄á, bə́ yanga nyé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀bɔ̄g á ngāsɔ́, dzwé nâ Yaîr, ǹdzóe sinagóge. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāku Yésus á məkǒl ā sī, ǎ ngakogolan ai nyé nâ á kə̄ á ndá dzíé m̀báŋ ngɔn wóé, yā ó ngábə́ ókalǎ bisəb awôm ai bíbɛ̄, ó ndə́ŋə ai awú. Ḿból ā kələ wé nālá, abuí bod á yə́mə fɔ̄ɔ̄ nyē á nyɔ́l anə́ bâyi nyé fīd. Bə́ kələ nālá, ndɔ fɔ́ɔ́ mīníngá ḿbɔ̄g á ngāsɔ́, hālá ngə́ á tádi kɔn âbum aná bisəb awôm ai bibɛ̄ ǎ ngáman dzâ ákūmá díé ásə á bə̄dɔ́bɔ́dɔ, təge ai é mod ǎ bɔ nyé mvɔ̄í. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāsúbu Yésus á mvús, a nambá álɔ̄ éyé dzíé etíe etíé tē, ńdɔ̄ mə́kī yā mə́ kwî nyé âbum mə́ ngátsígi. Ńdɔ̄ Yésus a ngásíli, nyé nâ: "Zá énye ǎ nāmbá mā há ? Təge fɔ́ɔ́ ai é mod ǎ bad məm. Pétrus nyé ai nyé nâ: "Ábūí bod dí ńdɔ̄ lábân wa, á fídī fə wa." Yésus nyé nâ: təge, mod ziŋ ǎ nāmbá ma, amú mə̄ wóg ngul ziŋ e kwî ma á nyɔ́l." Ḿból mīníngá á ngāyén naa ǎ ngə́lə̄ kīg fə a sɔlɔ́, ńdɔ a ngásúbū ósū á zu a nyaŋaban, a sɔ́ lában Yésus á məkǒl ā sí, a ngalɛ̂ á mís mə́ bod bə́sə, é dzóm ā hə́ namba nyé ai dzɔ́, ai ḿból fə a ngábɔ mvɔí étie etíé tē. Yésus nyé ai nyé nâ: "Ǎ ngɔ dzam, ǹyə́bə́ wōē ó nyīī wā kələ́ mvɔ̄ī !" A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ mod ziŋ a ngásuan, a sɔ̂ á ndá ǹdzóe sinagóge, nyé nâ: ngɔn dzoe e wú yǎ tə̌ fə wabad ndə́gələ Ńyə̄gələ !" Á wóg Yésus a ngáwóg nālá, nyé ai ésīá ngɔn nâ: "O bə́ mbáda, yə́bə́gə hə ǹyə́bán, ngɔn dzoe yayi tə́ fə həbə." Ábōg ā ngākə kwí á ndá a ndzí kig yǐ naa bân mod m̀fə́ bə́ nyî á ndá səsalá hə Pétrus ai Yohánɛs bân Yákɔb, ai ésīá ai nyiá mǎn mīníngá. Bod bə́ yóno, bə́ yii nyé. Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai bɔ́ naa: "Tə myǎ yōn, a sə́ kig ǹwúán, a nə óyɔ̄ !" Bə́ ngawoe fɔ̄ɔ̄ nyē amú bə́ yəmə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ a wú yǎ. Ńdɔ tə́ nyé á ngābi mǎn mīníngá á wɔ́, a kɔ́bɔ́ á yób étēde nâ: "Ǎ ngɔn dzam, kódógō á sí." Ńdɔ ǹsísīm wóé ó ngádúgan nyé sɔ̄ á nyɔ́l, a kódó fə̄ á sí etíe etíé tē. Ńdɔ̄ Yésus a ngábéndē nâ bə́ və̄ nyé bīdí. Bəbonde bóé bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan. Ńdɔ Yésus ǎ zū bɔ́ tə́lē mvéndé naa, tə bâkad mod é dzam á ngábɔɔban dí. Ńdɔ̄ Yésus a ngálóe apóstɛl bóē áwôm ai bə́bɛ̄, a mǎn bɔ və́ ngul yə ábɔ̌ məsimbá ai édzóē bə́ bə̄lə́ nə̄ bə́ təəgə bəbə̂ míńsísīm, bə́ lɛ̄dəgě fə akɔ̌n. Ńdɔ a lóm bɔ̄ nə́ bə́ kə̄ bâkad M̀bəmbə Fwé yǎ Âyɔ̌ŋ Zāmbá, bə́ lɛdəgə̌ fə miǹkɔ́kɔ̄n. Nyé ai bɔ́ nâ: “Tə myǎkə ai dzóm, tɔ ǹtúm, tɔ m̀fə́g, tɔ ḿbāŋə́la, tɔ mɔní, tɔ biyé bíbɛ̄. É ndá ésə mǐ nyî: mǐ tɔbɔgɔ étē, a kələ kwí anə́ myāyi kódo. Ngə́ bá ndzí kig yə́bə̄ naa mǐ nyíí, éyɔŋ myǎkódo vôm tě, mǐ kudu ḿbúlúg ó nə́ mínā á məkǒl, nə́ mǐ vāa ǹkad á kíŋ. Ńdɔ̄ á bə́ ngátíe bə́ ngakə bâkə á māl mǎl, bâkə bâkad M̀bəmbə Fwé bə́ bɔ̌ fə miǹkɔ́kɔ̄n mvɔ̄í. Ńdɔ ǹkúkúmá Hēródɛs Tetárkɛn a ngáwóg é mam mə́sə Yésus ǎ bɔɔg, a ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ təge yəm anə́ á bɔ, amú bod bəvɔ́g bə́ dzóō nâ: “Yohánɛs nyé a kwí á sɔŋ”, bəvɔ́g bɔ́ nâ: “Elías nyé a dúgán sɔ̄”; ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: “m̀bɔ́g yə ábə profɛ́d bə́ kídí nyé a kwí á sɔŋ.” Heródɛs nyé nâ: “Yohánɛs, mə mə ngábɔ̄ nə́ bə́ tsíg nyé ńlō. Ényɔ́ māwóg mīńlán nyɔ̄, nye á nə zá ? Ǎ ngadzə́ŋ hḿ naa ngə́ a yén nyē.Bəyə́gē bátīē Yésus fwé dulu Á dúgan Apóstɛl bə́ ngáman dúgan, bə́ ngákad Yésus é mam mə́sə̄ bə́ ngábɔ. Ńdɔ̄ Yésus a ngánɔŋ bɔ́, a kə́ ai bɔ́ á fəfə́l, babi ai Betsaída. Bod bə́ ngáyi yə̌m nālá, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngátoŋ nyé wē. Yésus a nɔŋɔ́ fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ ai ósəsa ǎ ngákǎd fə̄ bɔ́ Fwé yǎ Âyɔ̌ŋ Zāmbá, a bɔɔ ébá bə́ yii mvɔ̄í. Asimbá bə̄ḿbāŋála Hālá te ngogé ē ngatádi yǎ vín, ńdɔ fɔ́ɔ́ Bawômo ai bə́bɛ̄ bə́ ngázu bɔ́ ai nyé nâ: "Soégē é bod bá, bə́ kə̄ bádzə̄ŋ mədzogóbó á māl mǎl, ai é dzóm bádí amú bī nə̄ á ńkōd ńnam é vóm ví. Yésus nyé ai bɔ naa: “Mínā bə́bēn váán bɔ̄ é dzóm bádí”. Bɔ́ ai nyé nâ: "Bǐ bə̄lə́ hā hə bəḿbāŋála bə́tán ai kɔ̌s ébɛ̄. Ngə́ kig walóm naa bǐ kə kǔs bīdí ású é bod bə́sə bá." Bod bə́ ngábə́ hā, a kwî anə́ tóyínā étán. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bəyə́gē bóé naa: "Bɔán nâ bod bə́ kə̄ bâtɔbɔ á sí mə̄wóm mə́tán, mə̄ngós məngós." Ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ bâtoe bod bə́sə̄ á sí. Ńdɔ̄ Yésus a ngánɔŋ bə́ḿbāŋálā bə́tán bā, ai é kɔ̄s nyī, ńdɔ a ngábəbə á yób, a mǎn bya və́ maa, ǎ ngabə́g bə̄yə́gē bóé nə́ bə́ kab bod. Bə́sə̄ bə́ ngádi fɔ̄ɔ̄, bə́ dzyé fə bə́ mān vaa ébí bí ngálígi, á tâŋ minkwé áwôm ai míbɛ̄. Bod bádzó nâ mə nə zá Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, Yésus a kogolan etám, bəyə́gē bóé bə́ tɔ̄á ai nyé, nyé ai bɔ́ nâ: “Bod bádzō naa mə nə zá ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Bádzō naa o nə Yohánɛs Ǹdu bod, bəvɔ́g bɔ́ nâ, o nə Elías, ébá bə̄vɔ̄g bɔ́ nâ o nə ḿbɔ̄g yǎ bəprofɛ́d bə́ kōbá áā kwí á sɔŋ.” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Mínā bə́bēn myǎdzó naa mə nə zá ?” Ńdɔ̄ á Símun Pétrus a ngáyalan, nyé nâ: “O nə Ényɔ́ Zāmbá á ngáwɔ́bɔ m̀bɔ́n míńkúkúmá.” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyín bɔ m̀bəŋ m̀bəŋ nâ, tə bâkad mod dzǎm tē, ǎ ngafəlan bɔ́ nâ: “Mɔ̂n Mod a yəan tám dzugi ai abuí míńtyé bənyiá bodo mvíe, ai bəfada bənén ai bəsaŋ bə́kálara bə́ bɛn nyé, bə́ we nyé, ámōs lála nyé a kwí á sɔŋ”. Ńdɔ̄ áfə̄ Yésus ǎ zu dzó ai bod nâ: "Ényɔ̄ ā dzó nâ a toŋ ma, a bələ́ naa a vóan nyémēn, á bə̄gə kolós dzīē ámǒs ósə eyɔ̌ŋ tē hḿ ā zu a toŋ ma. Amú é mod ǎ yi dzə́ŋ naa a kaman ai enyiŋ dzíé énye ǎ yī dzɔ́ dzâ; ényɔ̄ hḿ nyé ā yi dzâ ényiŋ dzíé ású dám énye ǎ yi bələ enyiŋ. M̀fí dzé naa mod á hámān sí ésə ngə́ a dzâ nyémēn, a wâg áfə enyiŋ dzíé ńtug ? Amú yə̄ nâ, ngə́ mod a wóg ai ma osɔ́n, ai bibúg byáma, Mɔ̂n Mod nyé a ngáwōg ósɔ̄n ai nyé éyɔŋ ǎ yi sɔ́ á dúmá díé étē ai a dúmá Ésīá ai mim̀fúfúb bēngəlɛs Ńdɔ mǎkad mínā bə́bə́lá naa, abuí bod bəvɔ́g yā é bod bə́ nə́ hā bá, bá ngáwū kig sə nâ bə́ yén áyɔ̌ŋ Zāmbá." Afyɛ̌ Yēsǔs yā Ńkǒl Tabôr Á mvús ńkɔ̄bɔ̄ hí, məlú mə́ ngálod hālá anə́ mwomo ná, ńdɔ a ngánɔŋ Pétrus bân Yohánɛs ai Yákɔb, a kə́ə́ ai bɔ́ á mod ǹkǒl ā yōb, nâ a kə kogolan. Ábōg ā kogolan vá, mvɔ̌m asú dzīé ē tséndé fɔ̄ɔ̄, biwɔ́man bíé bí ngafum fɔ́ɔ́ bí fyɛgě fə. Ńdɔ̄ Mósɛs bân Elías bə́ ngákwí á dúmá étē, bə́ ngakɔ́bɔ mǎm yā é dulu a ngábə́ yii kə á Yērúzalɛm. Pétrus a nə óyɔ̄ vā ai é bod bə́bɛ̄ bə̄vɔ́g bə́ ngábə́ ai nyé. Bə́ ngáyi vəbə, bə́ ngayén dúmá díé ai é bod bə́bɛ̄ bā bə́ tə́lə ai nyé. Ábōg hḿ bod bə́tē bə́ tíege nâ bâkə, Pétrus nyé ai Yésus nâ: «Ǎ ńyə̄gələ, é vóm hí ó nə̄ bía m̀bəŋ á tɔbɔ, ńlóŋan bibə̌m bílɛ́, wa dzyá, Mósɛs dzyá, Elías dzyá ». A kɔ́bɔgɔ nálā təge yəm é dzǎm bēn ā dzó. A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkūd ó ngásɔ́, ó yālí bɔ̄ á yób; ábōg bə́ nyîgi á ńkūd étē vā, bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ éyə̄gan. Kíŋ ē ngasɔ́ á ńkūd étē, e kɔ́bɔgɔ nâ: «Ńnyɔ́ ńnyē hḿ á nə̄ ńdindíŋ Mɔ́n wám, ńnye mǐ ­wógo.» Ńkɔ́bɔ̄ ví ó ngáyi man, Yésus a ńtə́lə etám etám. Ńdɔ bəyə́gē bə́ ngáku bivól, təge fɔ́ɔ́ kǎd mod tɔ dzam ziŋ é mǎm yā bə́ ngáyén. Yésus a bɔ mɔ́ngɔ́ yǎ á ngābə́ kɔnɔ kándá mvɔ̄í É kídí lénde yǎ hālá, éyɔŋ bə́ suzu á ńkǒl ńdɔ fɔ́ɔ́ ábuí bod a ngázu nɔŋ Yésus á zēn. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀bɔ́g á ngāhám á bod étēde, a kɔ́bɔ́ á yób étēde, nyé nâ: "Makogolan ai wa ǎ Ńti yénə́ mɔ́n wam, m̀báŋ mɔ́n wáma, m̀bə̂ ǹsísīm a kad nyé ndə̄gələ, ǎ ngakə a bám, a dib nyé á sí avúl á kwî nyé ânyu, a dzogé nyē hālá awú ai enyiŋ ǹtíé ḿbɔ̄g. Mə ngákogolan ai bəyə́gē bóe nə́ bə́ tsídān nyé ńdɔ̄ bá ndzí kig bǐ ngul tě." Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé nâ: "Ǎ bod yǎ mī nə́ təge yə́bə̄ bā, mǐ tɔ̄á fə dzam abé mayi tɔbɔ ai mínā ǹtíé a hé ? Mayi mína dzíbī ńtīé a hé ? Zǎ ai nyɔ mɔ́n hā !" Ǹnyie a nə́ mɔ́ngɔ̄ á ngāsúbu ná, ńdɔ fɔ́ɔ́ sátan a ngádib nyé á sí, ǎ ngasuguzu nyé ai ngul. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu bám ai m̀bə̂ ǹsísīm, a bɔ̌ mɔ́ngɔ́ mvɔ̄í, ńdɔ a ngávə́ nyē ésīá. Bod bə́sə̄ bə́ ngálaŋan fɔ́ɔ́ mənyu mə́ yô, bə́ káma ngul Zambá. Yésus a kad fwé miǹtyé míé éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛḾból bod bə́ kámā é mam mə́sə̄ Yésus ǎ bɔɔg, ńdɔ a dzó ai bəyə́gē bóé naa: “Tóán vógólo bíbúg bī: bâyi kalan Mɔ̂n Mod á yād”. Bəyə́ge təge wóg bíbúg bī ḿból byátian. Bí ngábə́ bɔ dzǎm ndímba, bə́ ńtɔ̄á təge byá dzǎm wōg, bə́ ngambádā fə̄ dɔ sílī Yésus.Zá ńnye a nə́ é mod nénə ? Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńtsōgán vī ó ngásɔ́ bə̄yə́gē bə́ Yésus á ńnə́m nâ: “Zá yǎ ábə̄ bɔ́ ā lod ébá bə́sə bəvɔ́g ? Ńdɔ̄ Yésus a ngáyén miǹtsogán yā mīńnə́m myábá, a nɔŋɔ́ mān mɔ́ngɔ́, a tə́lé nyē á mgbág dzīé: Nyé ai bɔ́ nâ: “É mod ǎ bəlan ai mǎn mɔ́ngɔ́ anə́ ényɔ́ ḿbəŋ ású dám, mǎmēn ā bəlan ai nyé, ényɔ́ nyé ǎ bəlan ai ma m̀bəŋ, a bəlan ai Ényɔ́ á ngālóm mā; amú yə̄ nâ, ényɔ́ á nə̄ mod ǹtɔ́g á zāŋ dzāān mínā bə́sə, ényɔ́lɔ tě ǹnye a nə́ mod nénə.” Ńdɔ Yohánɛs a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai nyé nâ: “ Ǎ Ńyə́gələ, bǐ yén mod álí, a tsídigan bəbə̂ míńsísīm á dzwé dóe, ńdɔ bǐ kād nyē nâ tə a bad dɔ́ bɔ, amú ǎ wúlǔ kig ai bíā.’’ Yésus nyé ai nyé naa: “Dzǒgān nyé, ényɔ́ ā tə́lə̄ kig mínā é ngām yǎ yād, a nə ai mínā ngǎm’’ Məbɛ́d yā Yērúzalɛm, bânɔŋ Yésus abé á mān dzāl ziŋ, məfúlú bə́yə́gē bə́ Yésus Hála zuli məlú dzīē yə nə́ a kódō á sí mū ē ńtɔa yǎ babi, ńdɔ̄ Yésus a ngányíán á zēn ai azombo ásə̄ nə́ a kə á Yērúzalɛm. Ńdɔ a ngátádi lóm bod ósū nə́ bə́ kad nə́ a zu; é bod bá bə́ kə́ə́ suan á dzāl dá yā Samaría, bə́ ngasíli adzogóbó ású díé. Ńdɔ̄ bə́ ngányím bɔ̄, amú Yésus a ngábə́ ásū anə́ é mod ǎ kə̄ á Yērúzalɛm. Ḿból bə́yə̄gē bə́ Yésus bə́bɛ̄, Yákɔb bǎn Yohánɛs bə́ ngáyén é dzam dí, bɔ́ nâ: “Ǎ Ńti, dzǒge, bǐ nɔ̂ ndóan á yób, é zū bɔ́ mǎn dígi.’’ Ńdɔ a ngávəŋan á bə́ ngábə́, ǎ ngadzoo bɔ́, nyé nâ: “Myǎyə̌m kig ńsísīm myāyəan bi, Mɔ̂n Mod a ndzí kig sɔ́ naa á zu dzáā bod enyiŋ, a ngásɔ́ nə̄ á zū bɔ́ kóde.’’ Ńdɔ̄ á bə́ ngákə dzǎl áfə̄. Yésus bân bəyə́gē bóé bə́ ngábə́ lodo, ńdɔ mod ǎ kə sɔ́ nyé ai nyé nâ: “Mayi sɔ́ matoŋ wa, é vóm ósə wayi kə.’’ Yésus nyé ai nyé naa: “Kwé sī é bə̄lə́ mim̀bǐl, anɔ̌n á bə̄lə́ mūmbá, ḿfág Mɔ̂n Mod, nyé ā bə̄lə́ kig tɔ é vóm á nə̄ dzǎm bəde ńlō.’’ Ńdɔ a dzó ai mod m̀bɔ́g hālá naa: “Zǎg, bǐ kə.’’ Mod nyé nâ: “Tám mə dzu, mayi tádī mǎn dzə̌b tārá.” Yésus nyé ai nyé naa: “Dzǒge bə́wú, bə́ dzəb bə́wú bábá; ḿfág wóe, kələ́ wakad fwé edzóē Zāmbá.” Mod m̀fə́g nyé ai nyé nâ: “Mazu matoŋ wa, ǎ Ńti, dá tám mə dzoge, mə́ kə yân ai ndâ bod dzam. Yésus nyé ai nyé naa: “É mod ósə ǎ fudi yǎ mɔ́ ésīé, ngə́ ā bād fə bəbə á mvús, ǎ yəǎn kig ai ayɔ̌ŋ Zāmbá.” Ńdɔ̄ Yésus a ngátə́le bəyə́ge bəfə́ mə̄wóm zamgbál ai bə́bɛ̄, ǎ ngakə a lóm bɔ̄ ósū, bə́bɛ̄, bə́bɛ̄, á é māl mə́sə ai é vóm ósə ǎ yiig nə́ a kə. Nyé ai bɔ́ nâ: “Bidí bí nə abuí, dá é bod bákwé ḿbɔ̄ bə́ nə́ ábɔ̄d; kogólán hḿ ai mod afúb, nə́ á lom bod, bə́ man nyé kə́ kwē bīdí. Kəán hḿ ! malóm mínā anə́ bálóm bɔ́n míńtómbá á zə̄ étē. Tə myǎkə ai m̀fə́g mɔ̄ní, tɔ m̀fə́g dzóm efə́, tɔ məkǒl mə́ ngob; tə myǎsug mod á zēn. É ndá ésə myǎyi nyî, mǐ tádigi dzɔ́ naa: Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai é ndá nyí ! Ngə́ é mod ǎ yəan ai mvɔí a nə étē, mvɔí dzāān yayi sus ábə̄ nyé, ngə́ lásə̄ á kīg nálā, yayi dúgán sɔ́ ábə̄ mínā bə́bēn. Komán etɔá á ndá dzīdziá, mǐ dzâ, mǐ nyâ é dzóm bávə̄ mínā; amú ḿbɔ esíé a kyəbə ai mân móé. Tə myǎbɔ anə́ é ndá nyílī mǐ tɔ̄bɔ́, anə́ é nyílī mǐ tɔ̄bɔ́. É dzāl ásə myǎyi kwí, ngə́ bə́ sɔ̄án ai mína m̀bəŋ, dzáán é dzóm bávə̄ mínā. Bɔán miǹkɔ́kɔ̄n yā dzāl te mvɔí, mǐ kadǎ fə bod nâ: Ayɔ̌ŋ Zāmbá á sɔ́ yǎ ábə̄ mínā. Ngə́ á kə́ bɔ̌ naa, mǐ sūán á dzāl ziŋ, bod bə́ bɛ̄nə́ sɔán ai mínā, éyɔŋ myǎkwí á ńsəŋ á dzāl tē, mǐ dzô nâ: Tɔ ḿbúlúg yā dzāl dáán, á ó mān bía kádan á məkǒl, byǎman wá kud, bǐ lig mínā ai wá. Dá mína yəmán tə́ naa: Ayɔ̌ŋ Zāmbá á sɔ́ yǎ. Ńdɔ̄ mākad mínā nâ, amǒs tē, endə́gə́lə́ dzāl tē yâyi bɔ ábuí é lodo édzí Sodóma.” “Amalá ai wa, ǎ dzāl Korazîn ! amala ai wa, ǎ Betsaîda ! amú, ngə́ mə́sīmbá mə́ ngábɔɔban ábə̄ mínā, éyə̄ mə́ bɔ̄ɔ̄bán á Tîr ai á Sidóŋ, ngə́ bǒd yā wé bə́ ngáman yǎ bɔ éndə̄gə́lə́ míńsə́m dzábá kɔ́m á miǹkud ai âsǔb étē. Ńdɔ̄ á, ábǒg ńkad, endə́gə́lə́ Tîr ai Sidóŋ yâyi bɔ ábɔ̄d təge vəgan ai éndzāān. Ńdɔ̄ hḿ, wa Kafarnáum, tɔ o ngánáŋ anə́ ótūngí, wayi sigi o kələ kwí á mīḿbɛ̄ mí ndoŋ á sí. Ényɔ́ ā wóg mínā, mǎ ā wóg; ényɔ́ ā byandi mínā, mǎ ā byandi, ényɔ́ ā byandi ma, a byandi Ényɔ́ á ngālóm mā. » Ńdɔ̄ bə́yə́ge məwóm zamgbál ai bə́bɛ̄ bā bə́ ngáman dúgan ai miǹtag, bɔ́ nâ “Ǎ Ńti, bəbə̂ míńsísīm bə́bēn bə́ hə́ wóg bíā á dzwé dóe !” Nyé ai bɔ́ nâ: “Mə hə́ yén Sátan a sɔ́digan á bíbɛ̄ bí yób, a dibigan á sí, anə́ zə̄ yaŋ ! Mə və́ mínā ngul yə ákɔɔdɔ nyóé ai bəkádá óləde ai məkǒl, ákɔɔdɔ̌ ngul díbī ésə, dzóm təge mína bɔ. Dá, tə myǎdaŋ tag nâ bəbə̂ míńsísīm báwōg mínā, tǎn nâ, mwé máán mə́ nə ǹtilán á yób.” Etíe etíé tē, ńdɔ ǹnə́m ó ngátólē nyé ai miǹtag mí Ḿfúfúb Ńsísīm, nyé nâ: “Ǎ Tārá, Ǹtí yób ai sí, makaŋ wa, amú ó ngāsɔli mim̀fəfə́g ai bəyəm é mam má o kə́ə́ mɔ kúlī bān ábobód. Nála fɔ́ɔ́ ǎ Tārá, amú éyə ǹyián wóe ó ngábə́ nálā. Tará á ngávə̄ mā dzóm ésə̄ á mɔ́, ńdɔ̄ á mod m̀fə́ ā yə̌m kig é dzóm Mɔ́n á nə̄, hə Ésīá étām, ngə́ kig nâ mod m̀fə́ á yəm é dzóm Ésīá á nə̄, hə Mɔ́n fə etám, ai ényɔ́ yǎ Mɔ́n te ǎ dīŋ na a kulí dɔ́”. Ńdɔ a ngávəŋan á bə̄yə́gē bóé bə́ ngábə̄, nyé ai bɔ́ nâ: “Mvɔ̌m ai é mís máyén é mam myǎyén mā ! Makad mínā, abuí bəprofɛ́d ai miǹkúkúmá bə́ ngáyī nə́ báyēn é mam myǎyén mā, ńdɔ̄ bá ndzī kīg mɔ́ yēn: bə́ ngáyī nə́ báwōg é mam myǎwóg mā, ńdɔ̄ bá ndzī kīg mɔ́ wōg. Mvéndé edǐŋ Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńyəm mvéndé ḿbɔ̄g á ngātə́bə̄ nâ a bóbolo Yésus, nyé ai nyé naa: “Ǎ Ńyə̄gələ, mə bələ́ nə mə bɔɔ dzé, ḿból yə̄ nâ mə́ kə bǐ ngab ênyiŋ kɔ́m?’’ Yésus nyé ai nyé nâ: “Bə́ ngátil yá á Mvéndé ? Wakad láŋ yá étē ? » Mod nyé nâ: « Wayi diŋ Ńtondôbə Zambá woe, ai ǹnə́m wóē ósə, ai ǹsísīm wóē ósə, ai ngul dzoe ésə, ai fəg dzoe ésə; wayi áfə dǐŋ mānyɔ̄ŋ anə́ wāmɛ̄n’’. Yésus nyé ai nyé nâ: Yésus nyé ai nyé nâ: “Ǒ yālán ḿbəŋ, kələ́ hḿ wabɔ nálā, eyɔ̌ŋ te wǎyi bi ényiŋ. » Zá á nə̄ mod wam, ǹláŋ ḿbəmbə mǎn Samaritán É mod nyɔ́ ā ngadzə́ŋ hā nâ, á lə́dē nâ a ndzí kig sílī ńsīlí ákúd, nyé ai Yésus nâ: « Zá á nə̄ ma mǎdzāŋ ? » Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé nâ: « Mod a ngákódō á Yērúzalɛm, a siigí á Yēríko. Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngāku bizilingǎn á mɔ́; bí mān nyé fadǐ bīwɔ́man, bə́ mān nyé baî mə̄və́ŋ, bə́ lígí á dzogó, awú ai enyiŋ ǹtíé ḿbɔ́g. Fada m̀bɔ́g nyé a ngábə́ siigi zěn tě, ńdɔ a ngáyén nyē, a lodó. Mǎn levítɛn m̀bɔ́g nyé a sɔ́ɔ́ fə̄ hálā, a yénə́ nyē, a lodo. Ńdɔ mǎn Samaritán yə̌ ā kələ á dulu díé, ā zu kwí halá, a yénə́ á dzogó, ńdɔ a ngáwóg nyē ngɔ́l. Ńdɔ a ngásúbū nyé babi, a mǎn nyé wógō mə̄və́ŋ ai bánás, a soege m̀bɔ́n ai wɔ̂n; a nɔŋɔ́ nyē, a bədé êkabilí dzíé ā yōb, a kə́ə́ ai nyé á ndá bəyə́ŋ, ǎ ngatúŋúlu nyé. Kíkídígī ná, a kúlī mɔ́ní, bədenâr bə́bɛ̄, a və́ə́ mod ndá, nyé ai nyé nâ: “líígi watúŋulu é mod nyɔ, é mɔ́ní ósə wǎyi bəde á yób, mayi wa nyé sɔ́ dúgan ai məsob. Zá yǎ é bod bə́lɛ́ bā á ngālə́də̄ é mod a ngákū á mɔ́ bizilingǎn nyɔ̄ nə́ a nə nyé mānyǎŋ ?” Nyé nâ: “Ényɔ́ á ngāyén nyē ngɔ́l”. Yésus nyé ai nyé nâ: “Éyə̄ áfə waa o kələ wabɔ nálā.” Yésus á ndá Márta bân María Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákwí á dzāl dá; miníngá ziŋ, dzwé naa Márta, a bándá fɔ̄ɔ̄ nyē á ndá dzīé. Mǎnyāŋ wōé María, a sɔ́ tɔbɔ Ńtí á məkǒl á sī ǎ ngavógolo ǹkɔ́bɔ̄ wóé. Márta a nə há, á ndím ndim ndím, a kə a ndə́ŋ ai ǹyámán bídí. Ńdɔ ǎ kom etíé, nyé nâ: “Ǎ Ńti, ngǎ wayén anə́ mādzāŋ ā dzoge ma, mə syê etám ? Kadá tə́ nyē, á zu mə vɔ́li.” Ńdɔ Ǹtí á ngāyalan nyé ai nyé nâ: “Ǎ Márta, ǹnə́m ó nə wa ábuí mam, o ńtɔ̄á təge tɔbɔ á myə̄ə̄ŋ; dá, dzóm dzīdzīá ńdzɔ̄ é tɔ̄á édzí yá sə́ kīg nə́ o dzogé. María nyé ǎ yə̄m tɔ̄b; mod ǎ ngāfadí kig nyé mvɔ̌m te.” Ńdɔ̄ á ngábɔ̄ nâ, ḿból Yésus a ngákə tə́bə̄ vôm ziŋ nə́ á kogolan, ǹnyie anə́ á ngāman kogolan, ǹyə́ge m̀bɔ́g nyé ai nyé naa: “Yə́gə́lə̄ bíā ákogololan, anə́ ḿból Yōhánɛs a ngáyə́gələ bəyə́gē bóé.’’ Nyé ai bɔ́ nâ: “Éyɔŋ myǎkogolan, kɔ́bɔ́gán nâ: Ǎ Tārá, dzwé dóē á lūgúbán; ayɔŋ dóē á zǎg; váág bía bidí byáán yə̄ ámǒs ósə; dzǔ bía miǹsə́m myáán, amú bī bə́bēn bía byǎdzu ényɔ́ ósə a bələ́ bía ekolá; tə wa dzoge nə́ bǐ ku á mə̄bɔ́bə́lá.’’ “Ngə́ lâbɔ aná nâ, m̀bɔ́g yə ábə̄ mínā a bələ́ mvóé, ńdɔ tə́ ā kə nyé yén ai zâŋ alú ásə, nyé ai nyé nâ: “ǎ móé, tám mə kolě bə̄ḿbāŋála bə́bɛ̄ hālá na; ǹnə́ŋ ā sɔ́ mā á zēn, mvóé dzam, ńdɔ mə nə́ təge ai é dzóm bádí. Ngə́ mvóé te e kə́ nyé yalǎn á nə̄ á ndá étē wé naa: “Dzǔ mā, mə̌ fɛd yǎ ḿbɛ̄, bíā bɔ́ngɔ́ bǐ man yǎ bómbo; mǎ sə́ kīg fə bǎd kódō á sí, nə́ mə́ zu wa və́ ḿbāŋála,” ńdɔ mǎkad mínā nâ, tɔ é mod nyɔ́ ā ndzí kig kódō á sí, nə́ a və́ nyē, ású yə̄ nâ bə́ nə amvóé, a yi kódo ású yə̄ nâ a wóg éndə̄gə́lə́ ábē, a kə́ə́ nyé və́ é dzóm ā yáŋan ai dzɔ́. Mə̌ ngakad hḿ mínā nâ: Dzǎgán, bâyi mína və́; dzə́ŋán, myǎyi yén; kúdán m̀bɛ́, bâyi mína yái. Amú ényɔ́ ā dzai, ńnye ǎ bi; ényɔ́ ā dzə́ŋ, ńnye a yén; ényɔ́ a kud ńnyē báyái. Ésīá ḿbē yə ábə̄ mínā á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa, mɔ́n á dzaigi nyé ḿbāŋála, ǎ ngavə́ nye ngɔg ? Mɔ́n á dzaigi nyé kɔ̄s, ǎ ngavə́ nye nyɔ́? A dzaigi nyé ákǐ kúb, ǎ ngakalan nyé kádá ólədə ? É mínā mǐ nə́ bə́bə̂ bə́ bod, mǐ ngāmán və́ bɔ́n báán mim̀bəmbə mí byə́m, ngaman ai Ésīá yób; éyə a nə́ dzǎm bɔ̌ tə və́ ébá bádzai nyé Ḿfūfúb Ǹsísīm yá ? Á dzwé zá Yésus a tsídan bəsátan Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngátsídan sátan yǎ á ngákpe mod mvúg. Sátan tě á ngāyi kwí, m̀vúmvúg ó ngakɔ́bɔ, bod bə́sə̄ bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄. Bod bəvɔ́g bɔ́ nâ: “A tsídan bəbə̂ míńsísīm ai ngul Bɛlzebúl, ǹdzóe bəbə̂ míńsísīm”. Bəvɔ́g bə́ ngadzə́ŋ hā nâ bábōbolo nyé, bɔ́ nâ, á lə́dē bɔ́ ásimbá látíē á bībɛ̄ bí yób. Ḿból á ngāyén miǹtsogán myábá, nyé ai bɔ́ nâ: “Áyɔŋ ásə̄ látsígan ngǎm ngǎm, láyi mǎn ndáman; məndá mə́ ngakə mâsili émá mə́vɔ̄g á yób. Ngə́ Sátan émēn ā ngatsígan yǎ ngām ngǎm, éyə̄ hḿ édzōē dzíé yáyi bǎd kə ósū yá ? Amú myādzó nâ matsídan bəbə̂ míńsísīm ai ngul Bɛlzebúl. Ngə́ mə matsídan bəbə̂ míńsísīm ai ngul Bɛlzebúl, bɔ́n báán bə́ bátsīdan bɔ́ ai ngul zá ? Ḿbɔ̄ hḿ báyī mínā kpee á ńkad. Ngə́ á nə̄ nâ, matsídan bəbə̂ míńsísīm ai onyǔ Zāmbá, nálā wálə̄dē á naa Ayɔ̌ŋ Zāmbá á sɔ́ yǎ ábə̄ mínā. Éyɔŋ ǹgungúl mǒd yā ó bə̄gə́ bikpəlé, wákāla dzǎl díé, byə́m bíé bí nə̄ á myə̄ə̄ŋ dá, ngə́ é mod ǎ lod nyé á ngul, ǎ kə́ sɔ́ hālá, a təgə́ nyē, a yi nyé mǎn fadǐ bíkpə̄lé bíē ā fidi, a mǎn sa byə́m bíé, ǎ ngakə a kab. Ényɔ́ ā sə́ kig ai ma ngǎm a nə ma é ngām yǎ á yād; ényɔ́ bíā nyé byākóan kig byə́m fūfulu, a dzúgulu. Éyɔŋ m̀bə̂ ǹsísīm ā kwí yǎ mod á nyɔ́l, a ngakə a yə́ŋ á ńkōd ńnam, a kə a dzə́ŋ évūvoe. Ngə́ ā bɔ̄ təge yén, nyé nâ: “Mə́ tam dúgan é ndá dzam mə ngákódo.” Ǹnyie anə́ ā dúgan sɔ́, a sɔ́ kɔ́b naa, bə́ man yǎ vwé ndá, bə́ man yǎ fə dzɔ kom ḿbəŋ. Eyɔ̌ŋ tē hḿ ā kə nɔ̌ŋ mīńsísīm mīfə́ zamgbál, mí tɔá ábē mí lodo nyé; bə́ sɔ́ɔ́ nyî, bə́ kōmó étɔá. É mam é mod nyɔ́ ā dúgan bɔ̌ hālá, mə́ ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ ábē éyə́gan mə́ lodo é má mə́ ósú. Ḿból Yésus a kɔ́bɔ̄gɔ ai bod nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ mīníngá á ngātólan á bod étē ha, nyé nâ: “Mvɔ̌m ai ábum á ngábəgə wǎ, ai mə́bɛ́ ō ngānyáŋ.” Yésus nyé nâ: “Ébá báwóg Ébūg Zāmbá, bə́ nyiegě fə̄ dzɔ́, ḿbɔ̄ á bə́ nə́ mvɔ̄m.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngátádī nə́ a kɔ́bɔ ai étítíb bod é ngáman tógân hālá, nyé nâ: “ É mvɔŋ bod nyí é nə m̀bə̂ mvɔŋ; bâyi nə́ bə́ yén ndəm, ńdɔ̄ á bâyǐ kig yén ndəm fə́, hə ényî Yónas fɔ́ɔ́. Amú, ḿból Yónas a ngábə́ ndəm ású bǒd yā Niníve, éyə̄ fə̄ Mɔ̂n mod nyé ǎ yi bɔ̌ ndəm nálā ású é mvɔŋ bod nyí. Ǹkúkúmá mīníngá yā miǹnam á ńkiɛ̌ á ngātə̄bə́, ámǒs ńkad, ai é mvɔŋ bod nyí, a kpě bɔ̄, amú nyé ā ngātíē á miǹnam oyǎb, nə́ a zu wóg bībúg bí fəg bí Salomóŋ, ńdɔ̄ á ényɔ́ á nə̄ hā étɔ̄á dzī, a lod Salomóŋ. Bǒd yā Niníve bə́ ngātə̄bə́, ámǒs ńkad, ai é mvɔŋ bod nyí, bə́ kpē bɔ̄, amú bə́ ngásíngi abé dábá éyɔŋ bə́ ngáwóg ébūg Yónas; ńdɔ̄ á ényɔ́ á nə̄ hā étɔ̄á dzī, a lod Yónas.’’ Ǹkaná álámba éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ Bâkǎd kig koe álāmba nə́ bâkə dɔ́ tə́lē âsoé. Bâkad fɔ́ɔ́ dɔ tə́lē á bitaŋan á yób, ḿból yə̄ nâ é bod bányî bə́ yén m̀fyɛ. Dís dóē éńdɔ̄ á nə́ álāmbā yǎ nyɔ́l dzoe. Éyɔŋ dís á nə́ wa m̀fyɛ, ǹgúmā nyɔ́l wóē ósə̄ ó nə̄ á ḿfyɛ étēde. Ngə́ dís lâkɔn wa, nyɔ́l dzoe yayi tɔbɔ á díbī étēde. Wǎmēn tóán bəbə ngə́ ḿfyɛ̌ yǎ nyɔ́l dzoe ó sə́ kig díbi. Ńdɔ̄ hḿ ngə́ ńgūmā nyɔ́l wōē ósə̄ ó nə̄ á ḿfyɛ étēde təge fɔ́ɔ́ ai mǎn díbi ziŋ nyɔ́l dzoe ésə yayi tɔbɔ á ḿfyɛ étēde, təge fɔ́ɔ́ ai mǎn díbi ziŋ, anə́ éyɔŋ alámbā láfyɛ wa ai miǹkokoe míé." Ngɔ́l dzāān mína bəfarisía Yésus a ngábə̄ kɔ́bɔgɔ ai bod, ńdɔ fɔ́ɔ́ mān Farisía m̀bɔ́g á ngālóē, nyé naa a kə dí á ndá dzīé. Ńdɔ Yésus a ngákə kwí á ndá, a tɔbɔ́ á tə́bə́lə. É mān Farisía nyɔ́ á ngāyén anə́ ā tɔbɔ á tə́bə́lə, ǎ ngakám fɔ́ɔ́ ḿból Yésus a ngakə tɔbɔ á tə́bə́lə təge tam soban ósúsúa bidí. Ńdɔ Ǹtí á ngādzɔ́ ai nyé naa: “Mínā fɔ́ɔ́ bālá, mína bəfarisía, myǎyəm sob nyɔ́l kɔ́b ai ényí bisóa; dá á ńnə̄m wāān étē, wúb ai mvol, á túd. Ǎ mə̄kúd mə́ bod ! Ényɔ́ á ngākom édzí yáyéne á ńsəŋ, ngǎ sə̌ fə̄ énye a ngákom édzí yā ńnə̄m étē ? Váán aləmósɛn ábím mī bə̄lə́, eyɔ̌ŋ tē dzóm yáyǐ kīg fə bǎd sɔ́ ai mína eboe. “Amalá ai mína bəfarisía, amú myǎvə́ éfas áwômǒ yā ósīm, yā ó ndógó ai bíkidiga bísə bivɔ́g, dá mǐ dzoge bɔ̌ mam mə́ sósōó ai mam mə́ édǐŋ Zāmbá ! Mǐ ngábə́ yəan bɔ̌ mam mə́tē mə́sə̄ mə́bɛ̄, təge dzoge dá.” Amalá ai mína bəfarisía, amú myādiŋ bítɔ̄á bí ósú yā Sinagóge ai mə́sugǎn yā básug mínā á miǹsəŋ bítógán. Amalá ai mína bəfarisía, amú mǐ nə anə́ mə́sɔ̌ŋ yā mod ǎ yēn kig, á báwulu á yób təge yəm ! Ńdɔ̄ á ńyəm məmvéndé ḿbɔ̄g á ngāyalan nyé, nyé nâ: “Ǎ Ńyə̄gələ, éyɔŋ wakɔ́bɔ̄ ná, kə́ watǎ fə tɔ bíā bə́bēn a !” Yésus nyé nâ: “Amalá fɔ̄ɔ̄ fə ai mína bəyəm bə́ mvéndé, amú myǎkāg bod míḿbəgə̌ yā mod a sə́ kig dzǎm bəgə; mínā bə́bēn təge myá namba ai onyǔ.” “Amalá ai mínā, amú myālōŋ bəprofɛ́d məsɔŋ, mǐ yəmə́ tə́ nâ běsōá ḿbɔ̄ bə́ ngáwé bɔ̄. Myǎməm á naa mǐ nə̄ kíŋ ai é mam mə́sə běsōá bə́ ngábɔ: bə́ ngáwé, ńdɔ̄ myâ myǎkom məsɔŋ. Asú tē hḿ fəg Zambá é ngādzó nâ: “Mayi bɔ́ lōm bəprofɛ́d ai apóstɛl; bâyi wé bə̄vɔ́g, bə́ ngafəm ébá bə̄vɔ́g”, ḿból yə nâ ḿmiě bod nyú ó bi ǹkad ai məkǐ bəprofɛ́d bə́sə̌ yā mə́ ngásoeban á sí, anə́ sí ndon e ngábondeban, a tádigi ai məkǐ mə́ Ábɛl a zǎ kwí á məkǐ mə́ Zakarías, yǎ bə́ ngáwé á məfənəŋa mə́ Tə́mpɛl, babi ai Alatâr. Owé makad mínā ḿmiě bod nyú wâyi bi ńkad ai məkǐ mə́tē. Amalá ai mínā, bəyə́gələ bə́ Mvéndé, amú mǐ ngánɔŋ ediiga ndâ fəg, mǐ kə́ ai dzɔ́. Mínā bə́bēn təge nyî, é bod báyī nâ bányî, mǐ dībí bɔ zěn.’’ Ǹnyie anə́ á ngāman kɔ́bɔ ai bɔ́ nálā, bəfarisía ai bəsaŋ bə́kálara bə́ mān fɔ̄ɔ̄ liŋan ai nyé éyə̄gan, bə́ ngawé fɔ́ɔ́ nye ai abuí míńsílí. Bə́ mɔ́nɔ̄ fɔ́ɔ́ ábǒg ásə̄ nâ bə́ nɔŋ nyé ébūg ânyu. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ḿbə̂ etítíb bod bə́ ngaman tógan, dzǎm yə̄ nâ bod bə́ ngayi wú éfīdá. Ńdɔ̄ Yésus a ngátádī nâ á kɔ́bɔ̄ ai bəyə́gē bóé, ósúsúa; nyé nâ: “Mǐ kálaga ǹsǔ bəfarisía yā ó nə́ dzwé naa: “mvol.’’ Dzóm ziŋ yá sə́ kig ábūdá, édzí yáyǐ kig kwí á ngə́ə́ŋ; dzóm ziŋ yá sə́ kig âsoé, á báyi bɔ̌ təge yəm. Asú tē hḿ é dzóm ésə myǎyi kɔ́bɔ á díbī étē, yâyi kwí á ngə́ə́ŋ, édzí myāyi kǎd mod á ḿbōg álɔ̄, êtun ndá étē, bâyi dzɔ́ yédan á miǹdǐl á yōb. Makad mína bəmvóé bâm nâ: tə myǎmbāda ébá báwé mínā ḿfág yǎ nyɔ́l, dá təge ai ngul yə ábɔ̌ mína dzam afə́. Mazu mínā kad ényɔ́ mī bə̄lə́ naa mǐ mbádaga: mbádágán é mod a nə́ naa, a wé wā, a fúdī wā á ndóan. Makad mínā nâ, ényɔ́lɔ tě nye hḿ mī mbádaga. Kə́ bâkad kuan ai bəmvɛləkuma bə́bɛ̄ étǔn kábā ? Zambá ǎ vóan á kig tɔ m̀bɔ́g. Ḿfág wāŋān, tɔ kɔ́ŋ esǐl dzāān ébēn yā ńlō ésə̄ é nə ǹláŋán ǹláŋán, tə hḿ myāmbāda: myǎlod bə́mvɛləkuma bə́sə̄ bə́ nə́ á sí ndon. Makad mínā nâ, ényɔ́ ósə a ngámə̌m mā á mís mə́ bod, Mɔ̂n Mod nyé a yǐ fə̄ nyé məm á mís bēngəlɛs bə́ Zāmbá. Ényɔ́ ósə a ngāsíē mā á mís mə́ bod, maa mə ngásīé fə̄ nyé á mís bēngəlɛs bə́ Zāmbá Ényɔ́ ósə a ngádzó Mɔ̂n Mod m̀bə̂ ebúg, bâyi nyé dzɔ dzu; vədá, ényɔ́ yǎ á ngā byandí Ḿfúfúb Ńsísīm, bə́ ngādzǔ kig nyé! Éyɔŋ ésə̄ bə́ ngākǎd kə́ bâdudu mínā á bəsinagóge, ai á mís míńkúkúmá ai á mís bə̄dzóe, tə myǎwū ńdzǔg nâ myǎdzə̄ŋ ḿból myǎyi kə́ dzɔ́s ai é dzam myǎyi kə́ dzō. Amú M̀fúfúb Ńsísīm émēn a yi mína yə́gələ étíe etíé tē é dzam myǎyəan kɔ́bɔ." Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ mod m̀bɔ́g á ngādzó ai Yésus á bod étēdē nâ: "Ǎ Ńyə̄gələ, kadá mādzāŋ naa bíā nyé bī kābán elíg." 14Yésus nyé ai nyé nâ: "Zá ā tə́lé ma ǹtsîg mədzó wāān ngə́ ǹkab byə́m wāān kig ?" Ńdɔ̄ áfə ǎ zu dzó ai bod nâ: "Bɔán okálá ai adzó ákúmá, amú sə̌ kig akúmá ńdɔ̄ á bə̄lə́ ényǐŋ mod, tɔ á nə̄ nyé ábuí á mɔ́”. Támân síg wōg ńkaná hī ná: “ǹkúkúmá mod m̀bɔ́g ó ngábə́ tɔá, ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄fúb móé mə́ ngávú súg yǎ ábuí bídí. A tə́bə́ hḿ, nyé nâ: ábím ábuí ákúmá dī, mayi bɔ ai dɔ́ yá, təge yəm é vóm māfudi dɔ́ ? Kyɛ, mə̌ yəm yǎ ḿból māyi bɔ: mayi mǎn bwē mə̄kág mámā mə́sə, mə́ dúgân lóŋ mə̄fə́ mə́ tɔ̄á mə̄nén, mə́ man yoe ákūmá dámā ásə̄ étē. Abǒg tē hḿ māyi dzó ai mǎmēn naa: étɔ̄á dzī, ǒ kóan yǎ byə́m ású ábuí míḿbú. Tám hḿ sɔ́ tādī nə wawai, o dzâg, o nyâg, o fono ai sí." A ngə́lə́ á kɔ́bɔgɔ nálā, ńdɔ Zambá ā dzó ai nyé naa: ‘Təge yəm a ndə́gələ tə́ wa a dzé, ǎkūd mod, álú bēn dī, bâbad wa sílī enyiŋ dzóe. Ábūí ákúmá ásə wǎtaman dí, zá ā yi lígi ai wa dɔ́ ?’ Yésus ǎ ngákə á suu ńkɔ̄bɔ̄ nâ: é mod ósə ǎ kóan akúmá hə ású díé nyémēn, təge syé ai dɔ́ ású Zāmbá, éyə ǎ yi yén nālá”. Tádígán mvaman ai ayɔ̌ŋ Zāmbá ósúsúa Ńdɔ̄ fə ǎ zu dzó ai bəyə́gē bóé naa: "Makad mínā nâ, tə myǎsāŋan ású enyiŋ dzáán ai é dzóm myāyi dí ngə́ ású nyɔ́l dzáán ai é dzóm myāyi bɔ́d. Enyiŋ yǎlod bidí nyɔ́l dzɔɔ e lodo m̀bɔ́d. Yénan bimgbǎŋ yā yób: byâmyǎs kig, tɔ ákwē bīdí, byábə̄lə́ kig akǎŋ, tɔ akág bídí, ńdɔ tə́ Zāmbá ā tɔŋ byá. Biyɔŋ táŋ yá myālod byá ! Zá kig yǎ ábə̄ mínā, amú yə̄ nâ ǎ dāŋ yág, á nə̄ dzǎm kogolo ńtīē dzoŋolo wɔ́ á enyiŋ dzíé ? Ngə́ mī sə́ kig ai ngul yǎ ábɔ̌ mān dzam, anə́ ényɔ́lɔ̄, amú dzé myādaŋ sáŋan ai émá mə̄vɔ́g ábīm a há ? Yénān síg ḿból məyáŋ bikodog mábuguban, másyē kig tɔ átǐn bīyé. Ńdɔ mǎkad mínā nâ, tɔ Salomóŋ émēn ai dúmá díé ásə, a ngábə́ kig m̀bɔ́dán anə́ dá yā étēde. Ǎ é bod ǹyə́bə́ ó nə́ ábɔ̄d bā, ngə́ Zāmbá a bɔ́di bilɔ́g yā mə̄fúb nā, bílɔ́g yā bí nə́ naa: bí ngə́lə é tɔ̄á dzī, okídí nā, bí ngatumban á ndóan a bɔ́dí mínā fóg fə́ ? Ású tē, tə myǎsāŋan ai é dzóm myāyi dí ai édzí myāyi nyú; tə myǎtɔbɔ á biyəbəgá ásū tē. Amú yə̄ nâ, é mam málā mə́sə̄ mə́ nə mǎm yā məyɔŋ bə́háídɛn másáŋan ai mɔ́; ńdɔ̄ ḿfág wáán Ésōá wāān yǎ yób ǎ yə́gǎn kig nâ myǎyāŋan ai byə́m bítē. Tádígān á fɔ́ɔ́ dzə́ŋ áyɔ̌ŋ Zāmbá ósúsúa, émá mə́sə̄ málā mâyi sɔ́ bāg á yób ḿbāān. Bǐ kóán akúmá á yób "O bə́ mbádā dzóm ǎ mān ńkunda míńtómbá, amú Ésīá wāān á ngādiŋ nâ a və́ mína Ayɔŋ díé. Manáŋán kuan ai akúmá dáán, mǐ və mim̀búbúá mɔ̄ní yǎ étē, komán mínā bə́bēn mīḿfə́g mí mɔ̄ní yā mí nə́ tə wú, etɔ̌g ákúmá yā é sə́ kig dzǎm man á yób, é vóm yā ǹwūwúb ó sə́ kig dzǎm súbū babi, tɔ̌ kig ebibyam. Ású yə̄ nâ, é vóm étɔ̌g ákúmá dzóē é nə́, éyə̄ fə ǹnə́m wóē ó nə́ étē.Tɔbɔ́gán á ngoməzan kɔ́m ésə Tɔbɔ́gân á ngoməzaná, məlámbā mə́ yɔ́ŋɔ̄ á mɔ́, tɔbɔ́gán anə́ é bod báyanga ésīá ǹtí yǎ ā kə̄ ábōg álúg ású yə̄ nâ éyɔŋ ǎ yi dúgán kə́ sɔ̄, a kudú á ḿbɛ̄, bə́ yáí nyē wā étíe etíé. Bod bə́tē bə́ nə mvɔ̌m, ébá ésīá ǹtí wābān ā yi sɔ́ kɔ́b bə́ tálā, bə́ yanga nyé; makad mínā bə́bə́lá, émēn a yi bɔ́d bīwɔ́man, ǎ ngakə a səŋ bɔ́ bīdí á tə́bə́lə. Ngə́ ā kə̄ sɔ̄ ai zǎŋ alú, eyɔŋ ziŋ a lodó étēde, a sɔ́ɔ́ bɔ kɔ́b nālá, o yəmə nə́ bod bə́tē bə́ nə mvɔ̌m ! “Dzam dá, ngə́ mod ndá á yəmə ábōg ńwūwúb wáyi sɔ́, təge fɔ́ɔ́ dzogě nə̄ ǹwúwúb tē ó zū nyé búg ndá. Ńdɔ̄ hḿ, myâ tɔbɔ́gán fə̄ á ngoməzaná, amú Mɔ̂n Mod a yi sɔ́ ábōg myābūnī kig nyé. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Pétrus ǎ zū nyé sílī naa: "Ǎ Ńtí, yə ású dáán ńgɔ wǎku ńkāná hī, yə ású bod bə́sə fɔ́ɔ́ ? Ǹtí nyé nâ: "Zá fɔ̄ɔ̄ á nə̄ ḿbəmbə ǹkálā byə́m yǎ á nə́ fəg, a ńtī wōé ā yi tə́lē ńdzóe bod bísíé yā ndá dzīé, nə́ á kad bɔ́ kǎb bīdí éyɔŋ abǒg bídí á kwí ya ? Mvɔ̌m fɔ̄ɔ̄ ai nyé, ngə́ ésīá ǹtí ā sɔ́ kɔ́b á bɔɔ esíé dzíé ḿbəŋ. Bə́bə́lá émēn makad mínā nâ: "A yi nyé tə́lē ńdzóe byə́m bíé bísə. Ńdɔ̄ hḿ ngə́ ḿbɔ esíé tě ā sɔ́ kə́ dzó naa: "Tará ńtī ā yǐ kig vōl sɔ̄." A tə́bə́ hḿ naa a yíd bəbɔ bísíé bə́sə, tɔ fam, tɔ biníngá ai ádī, ai ásōg məyɔg. Ésīá ǹtí wōé a yi suan ámōs yǎ á hə́ yíī kig, ai áwola yǎ á hə́ búnī kig a yi nyé vaa á bīsíé, a tə́lə́ fə̄ nyé étīé bod bə́ éndáman. Ḿbɔ esíé ā yəm ǹyián ésīá ǹtí, ńdɔ a ndzí kig koməzan tɔ dzóm, tɔ̌ kig ádzālā ńyián tē, bâyi nyé yīd ḿbəmbə ebom. Ényɔ̄ lə́ tóbán ai nyé nə̄ bāyīd təge nə́ a hə́ yəm ǹyián ésīá ǹtí, ényɔ́lɔ tě, bâyi nyé yīd hə mǎn ábîm ziŋ. Ényɔ́ bə́ ngávə́ ábuí, bâyi nyé sílī ábuí; ényɔ́ yǎ bə́ ngávə́ áfidí abuí, bâyǐ fə̄ nyé sílī ábuí." 49É ńdóan mə ngázu ai dzɔ á é sí nyī, a yénə́ kig anə́ yā vôl ma káb ánā ! Ńdɔ̄ fə̄ ńdūán mə bələ́ naa maduuban nyú, mayəm nə́ wâyi tóban ábǒg áfə̄ ! Yə myǎvəg nə́ mə ngásɔ́ nə mvɔí é bɔ á sí ndon, ngǎ ? Təge á fɔ̄ɔ̄ ! Makad mínā dɔ́ bə́bə́lá, etsamaŋa éndzɔ mə ngázu ai dzɔ́. A tádigi fɔ́ɔ́ ánə̄ ánā, bod bə́tán yā bə́ nə́ ndâ bod dzǐdziá, bâyi kabǎn ngab ébɛ̄, bə́lɛ́ bə́ lúmugan ai bə́bɛ̄, bə́bɛ̄ bə́ lúmugan ai bə́lɛ́. Ngab yáyi kwí naa, ésīá á lúmugan ai mɔ́n, mɔn nyâ á lumugan ai ésīá, nyiá á lúmugan ai ngɔn, ngɔn e lúmugan ai nyiá, ǹkiɛ́ á lumugan ai m̀bɔ́m, m̀bɔ́m wâ ó lúmugan ai ǹkiɛ́." Bǐ yəm láŋ miǹtuan ai ndə̌m mam Yésus ǎ dzô ai ǹkundǎ bod nâ: "Éyɔŋ ésə myǎyén á víni ḿfág ńló dzóbo ǎ kad kə́ yīmbi, mínā nâ: mvəŋ yayi nɔ̄ŋ, dzɔɔ e nɔ́ŋɔ́ fə. Éyɔŋ evúndi yásɔ́ ḿfág yǎ ńkiɛ́, mínā nâ: vyǎn wáyi bamalǎ ngul, á tɔ̄á fɔ̄ɔ̄ fə̄ nálā. Ǎ é bod bə́ mvol bá, myǎyəm láŋ miǹtuan ai məndə̌m yā émɔ miǹláŋ mū, ású dzé mī nə́ təge yə̌m láŋ mǎm yā mə́lú má ? Ású dzé mínā bə́bēn mī nə́ təge tsíg mə̄dzó á tə́tə̄lə́ á zāŋ mínā mínā ? Ású tē hḿ éyɔŋ mínā mod myǎkə̄ ábə ǹtsîg ǹtól, dzə́ŋə́ naa mínā nyé mī kom kíŋ, mǐ ngə́lə̄ á zēn: ású yə̄ nâ, a zǎ lə́dē wa ǹtsîg ǹtól, ǹtsîg ǹtól nyé a kalan wa á mɔ́ mə́ mān fūlús, mǎn fūlús nyé a woá wā á mim̀bog. Ńdɔ mǎkad wa nâ, waa wǎyǐ kig kwí á ńsəŋ, sə nâ o tám mǎn yân ékolá dzóē ésə̄ á mááŋ !" Amǒs ḿbɔ̄g, ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́ ngáhám, bə́ ngakad Yésus é dzam lə́ ngátóban ai bod bəzǐŋ yā Galiléa, á Pīlátus a ngábáman məkǐ mábán fǔfulu ai mə́túnuŋa mábán. Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan bɔ́ nâ: “Yə myǎvəg nâ, ḿból ḿbə̂ dzam tě á ngātóban ai bod bə́tē, éḿbɔ̄ bə́ dāŋ bə̄sə́m míńsə́m, bə́ lodo é bod bə́sə bəvɔ́g yā Galiléa ngǎ ? Təge fɔ́ɔ́ ! Ńdɔ mǎkad mínā nâ, ngə́ mī bɔ̄ tə tséndē enyiŋ dzáán, mínā bə́sə myǎyi mǎn dzāŋ dzam də́dā. É bod awôm ai mwǒm yā ńkǔm yā Silóē ó ngáman fíd, éyɔŋ ó ngásili, yə myǎtsog nâ bə́ daŋa bəbə̂ bə́ bod bə́ lodo é bod bə́sə bəvɔ́g yā Yērúzalɛm ngǎ ? Təge fɔ́ɔ́ ! Ńdɔ mǎkad mínā nâ, ngə́ mī bɔ̄ tə tséndē enyiŋ dzáán, mínā bə́sə myǎyǐ fə mǎn dzāŋ dzam də́dā." Ǹkaná ńkokóm élé ai fǐn Zambá Ńdɔ̄ fə a ngáku bɔ́ ńkāná vī, nâ: "Mod m̀bɔ́g á ngābə́ bələ́ élē fáigə é tə́lə̄ nyé áfūb wɔ̂n. Ńdɔ a ngádzə́ŋ bibumá étēde, təge yén. Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ ā zu dzó ai ǹsíê afúb wɔ̂n nâ: ‘mim̀bú mílɛ́ ánā, hə mə zǎ dzə́ŋ bibumá á élé dzī, təge yén dzóm. Baígī dzɔ́, dzé bēn fɔ̄ɔ̄ yáwé ai ma tǔŋ hā á zəzə ?’ Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ á ngāyalan nyé nâ: ‘Ǎ Ǹtī, tám tə́ fə̄ dzɔ́ dzoge ḿbú hī, mə́ man dzó fág ébē á nyɔ́l á kpág, mə́ kə masoe akun étēde. Mod ǎ dzī, kámə̄ná yâkə kə wúm; ngə́ təge hḿ ai nálā, ó bāī dzɔ́.’”Yésus a bɔ ǹkokóm mīnígá mvɔ̄í Yésus a ngábə́ yə́gələ bod á sinagóge âmǒs sábad. Miníngá á ngābə́ hālá, a bələ́ ńsísīm yā ó ngákpe nyé ńtɛ̄d mīḿbú áwôm ai mwom; a ngáman fɔ́ɔ́ vúd á kɔ́, təgě fə̄ nâ a nə dzǎm nyoan. Yésus a ngáyī nyé yén, ńdɔ a ngálóē nyé, nyé ai nyé nâ: “Ǎ mīníngá, okɔ̌n wóē ó lɛd yǎ.” Ńdɔ a ngábəde nyé mɔ́. Miníngá á nyoán fɔ́ɔ́ étie etíé, ǎ ngakaŋ Zambá. Olún ńdzóe yǎ sinagóge Ǹdzóe sinagóge a mǎn fɔ̄ɔ̄ liŋan, ḿból Yésus a ngábɔ miníngá mvɔ̄í âmǒs sábad; ńdɔ a ngábodo ǹkɔ́bɔ nyé ai ǹnam nâ: “Mǐ bə̄lə́ məmǒs mə́saman, nâ myǎbɔ bisíé; zǎn hḿ syêbǎn məmǒs mə́tē, sə̌ kīg á məmǒs mə́ sábad”. Ńdɔ Ǹtí á ngáyalan nyé nâ: “Ǎ é bǒd mədugán bā ! Ngǎ mod ósə yǎ ábə̄ mínā a kad tǐ nyag dzié, ngə́ ózəlé woé é vóm bə́ tīndí nə́ a kə bɔ́ nyúū mə̄ndím âmǒs sábad ? Ńdɔ myǎdzó nâ, é ngɔn Ábrahám yǎ Sátan a ngátindi á mə̄súŋ nyī, mim̀bú áwôm ai mwom, yǎyəan kig nâ bə́ tīi dzɔ á mə̄súŋ mə́tē âmǒs sábad ngǎ ?” Ǹnyie anə́ á ngākɔ́bɔ̄ nálā, miǹzízíŋ míé mísə mǐ man fɔ̄ɔ̄ wú ai osɔ́n; ǹnam wáā ó taag ai é ngǔl mam ǎ bɔɔg. Ǹkaná fɛ̄s ezə́záŋ Yésus a ngábə́ kɔ́bɔgɔ ai bod, nyé nâ: “Mayəm nâ edzóē Zāmbá yâfulan ai dzé, yâvəgan ai dzé ? Yâfulan fɔ́ɔ́ ai mǎn fɛ̄s ezə́zāŋ yā mod ǎ myas áfūb díé. Ńdɔ̄ yāman náŋ é və̄gán mod elé, anɔ̌n yā yób á ngazu lóŋ mūmbá á miǹtəm míé.” Ńdɔ fə ǎ bad dzó nâ: « Mayi vəg édzóē Zambá ai dzé ? Yâfulan fɔ́ɔ́ ai eko sǎŋ yā mīníngá ā nɔŋ, a fudi á kɔ́b óvug élɛ́, ḿból yə̄ nâ, ovug ósə̄ ó man vús.” É bod bə́ mvúa bə́ ngāvə́ŋán ébá bə́ ósú Yésus a ngábə́ kələ á Yērúzalɛm, ǎ ngakə ábə edzə̂dzalá, ai á māl mǎl, a kələ a yə́gələ bod. Ńdɔ mod m̀bɔ́g ā sílī nyé naa: “Ǎ Ńtí, yə á nə̄ nâ, hə bǎn bod abɔ́d ḿbɔ̄ báyi kodeban nga ?” Yésus nyé ai nyé nâ: Suŋán nâ mǐ nyíí ḿbɛ́ ó nə́ óbə̄bāan; ámú makad mínā, abuí lâyi dzə́ŋ nə́ á nyíán, təge ai ebúgúbu. Éyɔŋ mod ndá ā yi nyî, a fɛdə́ ḿbɛ̄ wóé, mǐ lígí mī tə́lə̄ á ńsəŋ; abǒg tē á myāyi tádi na myǎkud m̀bɛ́, mínā nâ: ‘Ǎ Ńtī, yáígī bía m̀bɛ́’, a yi mínā yalan na: ‘Mǎyə̌m kig ḿfág myāsɔ.’ Eyɔ̌ŋ tē myāyi tádi naa, myǎkad nyé naa: ‘Bǐ ḿbə̄ kadəgə dí, bǐ nyâ áfə, o yénə̄ bíā, o kələ wayə́gələ bod á miǹsəŋ myáán.’ A yi mínā yalǎn naa: ‘Mǎyə̌m kīg ḿfág myāsɔ́: kódógán ma á mís, mǐ nə bəbə̂ bə́ bod’. Étē ńgɔ̄ hḿ myāyi yón, mǐ ladagan məkəg, éyɔŋ myǎyi yén Ábrahám ai Ísak ai Yákɔb ai bəprofɛ́d bə́sə âyɔ̌ŋ Zāmbá, bâ bə́ woaga mínā á ńsəŋ. Bod bâyi sɔ́ ḿfág ńló dzóbo ǎ kad kwí, ai ḿfág ā kad yímbi, bə́ sɔ̂ á miǹnam á ńkyɛ̌, bə́ ńtɔ̄á á tə́bə́lə́ âyɔ̌ŋ Zambá Éyə̄ hḿ ébá bə́ mvúā bə́ ngāvəŋán ébá bə́ ósú nā: ébá bə́ ósú bɔ̂ bə́ və̄ŋán ébá bə́ mvúa. Məkə́ŋ mə́ Heródɛ̄s31 Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfarisía bə́ ngákə yén Yésus, bɔ́ ai nyé nâ: “Kódógō vá, ó kə ḿfág m̀fə́, amú Heródɛs a yi wa wé” Nyé ai bɔ́ nâ: “Kəán kad ńkə́kə́ŋ səb nyúlū nâ: mə ngə́lə̄ vá ánā ai okídí, mə tsídigan bəbə̂ míńsísīm, mə syê miǹkɔ́kɔ̄n, ámōs lálā ńgɔ̄ ó nə́ məmaná mám. Ńdɔ̄ fə aná, okídí, ai ódzān, mə bələ́ naa mə kələ ai dulu dám ósū, amú lâyəan kig nâ profɛ́d á lig Yērúzalɛm á kə wu ḿfā ḿfə́.Yésus a yón ású Yērúzalɛm Ǎ Yērúzalɛm, Yērúzalɛm, wa yǎ wāmana bəprofɛ́d, á wāwé ai ngɔg ébá bálóm wā, ábím biyɔŋ mə dzə́ŋ yǎ naa matógan bɔ́n bóe, anə́ nyīá kúb ā tógan bɔ́n bóé á məfǎb étē, ńdɔ wǎ ndzí kig yə́bə ! Étɔ̄á dzī Zambā a zu hḿ lig Tə́mpɛl waŋán á mɔ́ máŋán. Makad mínā nâ, myǎyǐ kig mə bǎd yén, a kələ kwí ámōs myǎyi dzó nâ: ‘Olugú ai Ényɔ́ ā zu á dzwé Ńtí’”. Yésus a bɔ ǹkókɔ̄n mənyenge mvɔí âmǒs sábad Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngábɔ̄ nâ, Yésus a nyî yǎ á ndá ábə ǹtə́bə osú ḿbɔ́g yə ábə farisía nə́ a kə dí, bəfarisía bə́ ngadzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ nye á sí. Ńdɔ mod a ngázū nyé tə́bə̄ ósū, é mod nyɔ́ á kɔnɔ ǹkə̌m. Yésus nyé ai bəyəm bə́ Mvéndé ai bə́farisía bəvɔ́g naa: “Yə bə́ nə dzǎm bɔ̌ mod mvɔí ámǒs sábad ?” Ńdɔ̄ bə́ ngálaŋan bivól. Ńdɔ̄ á Yésus a ngásám wɔ́, a bədé é mod nyɔ́, a lɛdə́ nye okɔ̌n wóé, a soé fə̄ nyé. Nyé ai bɔ́ naa: “Zá yə ábə̄ mínā á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa, mɔ́n wōé, ngə́ nyág dzié, dzíá é kūú ébé mə̄ndím, a təge dzɔ kə́ vaa, tɔ ámǒs sábǎd bēn ?’’ Bə́ ńdzi naa bâyalan nyé yá.Ngə́ bə́ bándá wa, tə wakə tɔbɔ étɔ̄á ósú Ḿból Yésus a ngáyén anə́ é bod bə́ ngábánda bátɔ́b bítɔ̄á bí ósú, ńdɔ a ngáku bɔ́ ńkaná, nyé nâ: “Éyɔŋ mod a bándá wā ábōg álúg, tə wakə tɔbɔ étɔ̄ā ósú, amú mod m̀fə́ á nə dzǎm bɔ̌ hālá á lodo wa á ńkōŋ. Sə̌ fə̄ yá, é mod a bándá mínā bə́sə̄ bə́bɛ̄, ǎ ngadzó ai wa nâ: “Váá é mod nyɔ́ étɔ̄á dzīlí.’’ Eyɔ̌ŋ tē á wāyi wóg ósɔ̄n nə́ wakə tɔbɔ étɔ̄á yā suga á ńkiɛ́. O kadəgə bɔ̌ naa, éyɔŋ bə́ bándá wā, o tádí kə́ tɔbɔ étɔ̄á yā suga á ńkiɛ́, ḿból yə̄ nâ, ábōg é mod a bándá wā ā yi sɔ́, á dzo ai wa nâ: “Ǎ móé, zǎg ósū mū.’’ Wǎ ńtâ anə́ nálā wáyi wa və́ ólugú á mís mə́ é bod o tɔá ai bɔ́ á tə́bə́lə a ! Ámú ényɔ́ ósə a bɛ́dē nyémēn, bâyi nyé dzɔdi, ényɔ́ ǎ dzɔdi émēn, bâyi nyé bɛ́de. Ebándi mim̀búbúá Yésus a ngábə́ kɔ́bɔgɔ ai ǹtə́bə osú bəfarisía yǎ á ngábándā nyé, nyé ai nyé nâ: “Ngə́ wayám bod bidí tə wabánda bəmvóé bóe, tɔ bɔbə́nyɔ̄ŋ bóe, tɔ bəbonde bóe, tɔ bəbələ bə́ byə́m yā ngɔ́dɔ́, bɔ̂ bə́ zā bándá wā, bə́ dúgán wa afáŋ dóe.’’ Bɔ̌ naa, éyɔŋ wavə́ ńnam bidí, ó lóē mim̀búbúá, ai miǹtɛ́d ai miǹyə́yə́m, ai miǹdíndím. Eyɔ̌ŋ te wǎyi yén mvɔ̄m, amú ébálā bábə̄lə́ kig é dzóm bádúgan wa; wayi bi mân yā étē ámǒs ákwí lə́ sɔŋ bəsósōó bə́ bod. Ǹkaná ábóg álúg Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀bɔ́g yǎ bə́ ngábə́ tɔá ai nyé á tə́bə́lə a dzo ai Yésus nâ: “Sɔ́ ḿbɔ́g mvɔ̄m ényɔ́ ā yi kə́ dí âyɔ̌ŋ Zāmbá.” Yésus nyé ai nyé nâ: “Mod m̀bɔ́g á ngákoməzan abóg bídí, a mǎn bándā ábuí bod. Ábōg yə nâ bə́ ngayi yǎ dí, ńdɔ a ngálóm mod bisíé wōé, nə́ á kə kad é bod a ngábándā nə́ ngoməzan ésə ě man yǎ bɔɔban.’’ Ńdɔ bod bə́sə̄ bə́ ngátádi nə́ bádzai bidzǔgá. Ényɔ́ osú nyé nâ: “Mǎkūs áfūb, ńdɔ mə bələ́ naa mə kələ dɔ́ yēn: makogolan ai wǎ, dzǔ mā.’’ Ényɔ́ ḿbɔ́g nyé nâ: “Mǎkūs nyág awôm, mayi tám kyəgě kə ai dzɔ́ á éséne ndzobo. Makogolan ai wa dzǔ mā.’’ Ényɔ́ lálā nyé nâ: “ Mə̌ ndəm lúg mīníngá, ńdɔ mǎ sə́ kig dzǎm sɔ́.’’ Ńdɔ̄ á mod bisíé ā ngádúgan, a mǎn kə́ tīē ésīá Ǹtí wōé é mam má. Mod dzǎl á mǎn fɔ̄ɔ̄ liŋan, nyé ai mod bisíé wōé naa: “Kələ́ ávōl á bītógán ai miǹdzɔ́ŋ á édzə̂dzalá, ó zu ai ma mim̀búbúá ai miǹtɛd, ai miǹdíndím ai miǹyə́yə́m.’’ Mod bisíé nyé nâ: “Ǎ Tārá, mə̌ man yǎ bɔ ḿból ō dzó, dá məfólā mə́ ngə́lə́ yô.” Ésīá Ǹtí nyé ai nyé nâ: “Kələ́ wakə á mīńdzɔ́ŋ ai á məzěn, ó yádân bod ndá dzam é dzye á túd. Makad mínā, tɔ mod m̀bɔ́g yǎ é bod mə hə́ bánda, ǎ yǐ kig nyumulu á ndá bidí mū.’’ Məfúlú mə́ ńyə́gē Yésus, a ki ai sí ngə́ wayi nyé toŋ Abuí bod á wúlu ai Yésus eyɔŋ, ńdɔ a ngávəŋan, nyé ai bɔ́ nâ: “ngə́ mod a zu ábə mǎ təge líg ésīá, təge líg nyīá, təge líg ńgāl, təge líg bɔ́n, təge líg bə̄bə́nyāŋ, təge líg bə̄kál, təge vóan ényiŋ dzíé ébēn, ényɔ́lɔ tě a sə́ kig dzǎm bɔ ńyə̄ge wam. Ényɔ́ ā bəgə̌ kig kolós dzīé, ǎ ngazu a toŋ mǎ, a sə́ kig dzǎm bɔ ńyə́ge wam. Zá yə ábə̄ mínā a nə́ dzǎm bɔ naa, a yi lóŋ ndá, a bɔ̌ təge tám tɔbɔ á sí, nə̄‚ á yəm ábím mɔ̄ní ā yáŋan ai dɔ́, nə́ á māna məlóŋ móé. Ḿból yə nâ, ǹnyie anə́ ā man sǔm mə̄ndīé, təgě fə kə ai məlóŋ ósū, é bod bə́sə̄ báyi yén, bə́ ngawoe nyé, bɔ́ nâ: “É mod nyɔ́, ā tádī mə̄lóŋ, ńdɔ̄ málīgī dí.’’ Ǹkúkúmá ḿbé á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa, a kələ lúmǎn bītá ai ényɔ́ ḿbɔ̄g, a bɔ̌ tə tám tɔbɔ á sí, ǎ ngabindi, nə́ á yen ngə́ á nə dzǎm kə ai bəzimbi tɔ́yína awôm, áā kə lúman ai ńkúkúmá wázū nyé ósū ai bəzimbi tɔ́yina məwóm mə́bɛ̄ ? Ngə́ ā yén naa, lâlod nyé, a yi bɔ̌ naa, ńtíé ńkúkúmá ḿbɔ̄g á ngə́lə̄ óyǎb, a tádi nye lóm bod nə́ bə́ kom. Á ńtɔ̄á naa, é mod ósə yə ábə̄ mínā ā vaí kig ǹnə́m wóé é byə́m bísə á bələ́, ǎ sə́ kig dzǎm bɔ ńyə̄ge wam. Bǐ kálaga mǎn sole Ǹkǔ ó nə fɔ́ɔ́ ḿbəmbə dzóm. Dá ngə́ ńkǔ ó mān sole, təgě fə vól, bâyi dúgán bɔ̌ nə́ ó vol ai dzé? Ńdɔ̄ ó sə́ kīg fə ai m̀fí, tɔ ású sí, tɔ ású ákun ! wâkə fɔ́ɔ́ hə á fyɛ́. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́ yā áwōg, á wógó.” Bənɔŋ bə́ tóya ai bə́səm bə́ kadəgə sɔ́ ábə̄ Yésus nə́ bâzu vógólo ńkɔ̄bɔ̄ wóé. Bəfarisía ai bəsaŋ bə́kálara bə́ n­gakə bâsɔg ai nyé, bɔ́ nâ: «É mod nyɔ́ a bəlan ai bəsə́m, a dzâg ai bɔ́ fūfulu. » Ǹkaná ńtómbá ó ngádzáŋ ó dúgán yéne Ńdɔ ǎ zū bɔ́ ku ńkāná vī, nyé nâ: «Zá yǎ ábə̄ mína a nə́ dzǎm bɔ̌ naa, a bələ́ mīńtómbá ńtɛd, éyɔŋ m̀bɔ́g yā étēde ó kə́ yǎ nye dzáŋ, á bɔ̌ tə líg míńtómbá mīvɔ́g mə̄wóm ébǔl ai ebǔl á ńkōd ńnam, ná a kə a dzə́ŋ éví ó hə́ dzáŋ, a kələ kwí anə́ ā kə̄ wá yēn ? Éyɔ̌ŋ fə a yén yǎ wā, a nɔŋɔ́ wā a bədé á mə̄bán ai miǹtag mísə, a dúgán á dzāl, a mǎn tógân bə̄mvóé ai bod bə́ ngɔ́dɔ́, nyé ai bɔ́ naa: «Bámáŋan tag ai ma: ǹtómbá ó dzáŋ mā, ńdɔ mə dúgán wa yén. » Makad mínā nâ, éyə̄ hḿ fə miǹtag myáyi bɔ̌ nālá á yób éyɔŋ ǹsə̂m miǹsə́m ḿbɔ̄g m̀bɔ́g ā bɔ endə́gə́lə́, a lodo bə́sósōó bə́ bod məwóm ébǔl ai ebǔl, yā báyāŋǎn kig nâ bə́ bɔ endə́gə́lə́. Ǹkaná ńsāŋ mɔ̄ní ó ngádzáŋ ó dúgán yéne Eyɔŋ zǐŋ kig, miníngá ḿfə́ á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa, a bələ́ miǹsaŋ mí mɔ̄ní á tâŋ bə́dərákəma awôm, ngə́ ā sɔ́ dzâ ńsǎŋ mɔní ḿbɔ̄g, a bɔ̌ tə koě álāmba etíe etíé, a mǎn vun ndá, a kələ a dzə́ŋ ḿbəŋ, a kələ kwí anə́ ā kə yén? Éyɔŋ a yén yǎ hḿ, a mǎn tógǎn bə̄mvóé bə́ bīníngá, ai biníngá bə́ ngɔ́dɔ́, nyé ai bɔ́ nâ: «Bámáŋán tag ai ma: ǹsǎŋ mɔ̄ní ó dzáŋ mā ńdɔ mə dúgán wa sɔm. Makad mínā nâ, éyə̄ hḿ fə miǹtag myáyi bɔ̌ nālá á yób á mís bēngəlɛs bə́ Zāmbá, éyɔŋ ǹsə̂m miǹsə́m ḿbɔ̄g m̀bɔ́g ā bɔ endə́gə́lə́».Ǹkaná é mɔ́n á ngādzáŋ a dúgán yéne Ńdɔ̄ fə a dúgan dzó ai bɔ́ nâ: «Mod m̀bɔ́g á ngābyé bɔ́n bə́bɛ̄, ńdɔ məlígī mvúa a dzó ai ésīá naa: «Ǎ tārá, váá mā é ngab akúmá yāwóge ai ma. » Ńdɔ̄ ésīá ā man bɔ́ kab ákūmá, éban təge kog, ńdɔ məlígī mvúa ǎ man tógan ákūmá díé ásə, ńnye ǎ kə nyɔ́ á miǹnam oyǎb; ńdɔ a ngáman kə́ ndá­man ákūmá díé ásə, və nâ a nyiŋ enyǐŋ ḿfǎŋ mod. Éyɔŋ hḿ ā man yǎ dī ákūmá ásə̄ nálā, zie e sɔ́ɔ́ kwī á ńnam, mod zie; məbúā mə́ ngatádī hḿ nye bi. Ńdɔ a tíe a kə́ tɔbɔ ábə mod m̀bɔ́g yǎ ńnǎm tē; é mod nyɔ́ nyé a lómó nyē á dzāl díé yā áfan, ná á kə̄ nyé nɔ̄nī ngōé. A yǐ yī tə́ dú naa á dzála abum ai bə́nyīá məkabǎ yā ngōé é dzâg, təge ai é mod yǎ ā və́ nyē. Ńdɔ a ngátádī nâ a kɔ́bɔ̄ á ńnə̄m étēde, nyé nâ: «Á ndâ tará, ábím bídí bə́bɔ bísíé bə́ tə̄mə́ ai dɔ́, maa mə yii wú zie vá ! mayi kódō á sí, mə́ kə̄ ábə tará, mə kad nyé nâ: ǎ tārá, mə ngásə́m, mə byandí yób mə byandí fə wa; mǎyəǎn kīg fə̄ nə́ bə́ lóe ma nâ mɔ́n woe, nɔŋɔ́ tə́ mā á tâŋ bə́bɔ bísíé bóe. » Ńdɔ a ngákódō á sí, a yəmə́ zēn ábə̄ ésīá. A ngə́lə́ á zaag oyǎb nālí, ńdɔ̄ ésīá á ngāyén nyē, ngɔ́l é suzú fɔ̄ɔ̄ nyé á nyɔ́l, ńdɔ a ngátíe m̀bíl, a kə́ wūban ai mɔ́n. Mɔ́n nyé nâ: «Ǎ tārá, mə ngásə́m, mə byandí yób, mə ­byandí fə wa: mǎyəǎn kīg fə̄ nə́ bə́ lóe ma nâ mɔ́n woe. » A ngə́lə təge mana ńkɔ̄bɔ, ésīá nyé ai bə́bɔ bísíé nâ: « Avól, zǎn ai éwɔ́man yádaŋ m̀bəŋ, mǐ bɔ́dī nyé; fudígân nyé ókēné á ónyǔ, mǐ bɔ́dī fə̄ nyé ngob á məkǒl. Kaŋán áfə bi étɔ̌ŋ nyag é tɔ̄á ai məvɔŋ, mǐ we, bǐ di, bǐ bɔ mod abǒg, amú é mɔ́n wam nyɔ́ ā hə́ bə́ ńwūán, ńdɔ a dúgān vəbə; a ngádzáŋ, ńdɔ a dúgán yéne. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngátádī nâ bâbɔ abóg. É mam mə́sə̄ má, ǹtól mɔ́n ó nə̄ áfūb; ai məsɔ́ yā áfūb, a ńtɔa yǎ babi ai dzǎl, ǎ ngawóg mīńkúl ai mim̀bɛ ai bíá bí ábóg; ńdɔ a lóe m̀bɔ bisíé ḿbɔ̄g, ǎ ngasílī nyé é dzóm yálod á dzāl wē. Nyé ai nyé nâ: «Mǎnyɔ̄ŋ ńnye a dúgán sɔ́; ḿból hḿ ésōá ā dúgán nye yén á tɔá mvɔ̄í, ńdɔ a tsíg é mān nyag a nə́ mə̄vɔ́ŋ. » Ńtól mɔ́n ó sɔ́ hḿ mǎn liŋan; nyé nâ ǎ yǐ kig bádə̄ nyían á ndá; ńdɔ̄ ésīá ā kwí á ńsəŋ, ǎ ngakogolan ai nyé. Nyé ai ésīá naa: «Abím míḿbú tē, kə́ mə́ tádi wa syé ánā, təge wa bɔ̌ mə̄lɔ́ tɔ eyɔŋ; wa bə́ kig ma bǐ tɔ zəzə etud kábad, nə́ maa mə́ bɔ abóg ai bəmvóé bám; vədá, éyɔŋ ḿfāŋ mɔ́n wōē ví ó kə́ sɔ́, hālá ǎ man yǎ nyálī ákūmá ásə ai biníngá bə́ ébamba, eyɔ̌ŋ te wǎkə̄ nyé tsíg é mān nyag a nə́ mə̄vɔ́ŋ.» Ésīá nyé ai nyé nâ: «Ǎ mɔ́n wam, wa o nə ai ma abǒg ásə, dzóm dzámā ésə̄ é nə̄ dzóm dzóe. Lə́ hə́ yəan fɔ́ɔ́ nâ bǐ bɔ abóg bǐ tǎg fə, amú é mānyɔ̄ŋ nyɔ̄ a hə́ bə́ ńwūán, ńdɔ a dúgán vəbə; a ngádzáŋ, ńdɔ a dúgán yēne. » Ǹkúkúmá ḿbɔ̄g ó ngābə́ bələ́ mod bisíé; ńdɔ̄ bə́ ngázū nyé kǎd naa mod bisíé te a ndáman nyé ákūmá. Ńdɔ a ngálóē é mod nyɔ́, nyé ai nyé nâ: “Mawóg yá ? Tám mə bɔ̌ zitɔ́g yǎ é byə́m wākálā ná; amú wǎyǐ kīg fə byá bǎd kála.’’ Mod bisíé ā ngadzó á ńnə̄m étēde há naa: “Mayi bɔ yá, éyɔŋ ésīá Ǹtí wam ǎ vaa ma á bīsíé dí ? Ma há təge ai ngul yə áfāg sí, á yǐ dzai, mə wógo osɔ́n. Mə̌ yəm yǎ é dzóm māyi bɔ, ḿból yə̄ nâ, éyɔŋ mǎyi kódō ésīé, bod bə́ ńtɔ̄á dzǎm bəlan ai ma m̀bəŋ á mə̄ndá mábá.’’ Ńdɔ a ngálóē é bod bə́ ngábə́ bələ́ ésīá Ǹtí bikolá, nyé ai ényɔ́ osú nâ: “O bələ́ tārá ńtí táŋ yá ?’’ Nyé nâ: “Ndə́g míḿbɔ́n ńtɛd.” Nyé ai nyé nâ: “Nɔŋɔ́ kálara ekolá woe, ó vólo tɔbɔ á sí, ó til ndə́g mə̄wōm mə́ tán.” Ńdɔ a dzó ai ényɔ́ ḿbɔ̄g nâ: «Wa o bələ́ táŋ yá ? Nyé nâ: « Miǹkúd mí fón ńtɛd.» Nyé ai nyé nâ: « Nɔŋɔ́ kálara ekolá woe, ó til məwóm mwom.» Ńdɔ̄ ésīá Ǹtí á ngākám ńwúwúb ńkála byə́m vi məkə́ŋ, amú bɔ́n bə́ sí bə́ nə fəg ai akala dábá bə́ lodo bɔ́n bə́ ḿfyɛ. » Ladán məmvóé ai mɔní miǹsə́m, ḿból yə̄ nâ, éyɔŋ ǎ yī mínā man bəmvóé báán bə́ ńtɔ̄á mínā dzǎm nɔŋ á bitɔbɔgɔ byábán yā bí nə́ kōlé. Ényɔ́ á nə̄ sósōó á bān mam, a yǐ fə bɔ sósōó á bənyiá mam; ényɔ́ á sə̄ kig sósōó á bān mam, ǎ yǐ kig bɔ sósōó á bənyiá mama. Ngə́ myā ndzí kig bɔ sósōó ai mɔní miǹsə́m, zá ā yi mínā və́ ḿfaŋ ákúmá? Ngə́ myā ndzí kig bɔ sósōó ai ézā byə́m, zá ā yi mínā və́ éḿbyāān? Mod bisíé ḿbɔ́g ā sə́ kig dzǎm syé bə̄tí bə́bɛ̄: eyɔŋ ziŋ a yi vínī ḿbɔ̄g ńnə̄m, ǎ ngadiŋ ényɔ́ ḿbɔ̄g; eyɔŋ zǐŋ kig, a yi lad ai m̀bɔ́g, ǎ ngabyandi ényɔ́ ḿbɔ̄g. Myǎ sə́ kig dzǎm syē Zāmbá, mǐ syéē fə Mɔní. Bədiŋ bə́ mɔ̄ní Bəfarisíǎ yā bə́ ngábə́ diŋi mɔní ńnəməná, bɔ̂ bə́ vógolǒ fə̄ é mam má; bə́ ngakpə́lə fɔ́ɔ́ nyē. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Mínā myǎyi ná mǐ yéne mim̀fúfúb á mís mə́ bod. Dá Zambá a yén mīńnə́m myáán; amú é dzóm bod bákám a yén dzɔ bikɔ̌. Mvéndé ai Ayɔ̌ŋ Zāmbá "Mvéndé ai bəprofɛ́d bí nə a zaa kwí ábǒg Yōhánɛs; ńdɔ̄ ábōg dī M̀bəmbə Fwé yǎ Áyɔ̌ŋ Zāmbá ā ngakadaban yǎ ńdɔ bod bə́sə̄ bávə̄ kóá nə́ bə́ nyíán étēde á ngul á yób. Á nə ebugúbū dzam nə́ yób ai sí bí man, a lodo nâ mǎn átɔ́n ḿbɔ̄g yǎ Mvéndé á ku á sí. Alúg təge bǎd kāndan É fám ésə yǎsoe miníngá wōē, e lúgú mīníngá ḿfə̄, yandáman alúg díé ńdɔ̄ fə ényɔ̄ ā lúg é mīníngá bə́ soe, nyé a ndámǎn fə̄ álúg. Ǹkaná ńkúkúmá mod bân Lazâr Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai bəyə́gē bóé naa: « Ǹkúkúmá mod m̀bɔ́g ó ngábə́ tɔá, a bɔ́dɔ hə biyé bí mɔ̄ní, amǒs ósə a dzâg hə anə́ âmǒs ábóg. M̀búbúa mod wâ ó ngábə̄ fə̄ hálā, dzwé naa Lazâr, a dzogó á ḿbɛ́ sí wóé, məfól ai nyɔ́l ésə; a yii tə́ dú naa ngə́ a dí tɔ mə́nyuŋ bidí mə́ sulugan ǹkúkúmá á tə́bə́lə, təge ai é mod a və́ nyé; mvú ńdzɔ̄ é ngasɔ́, yâkə yányīē nyé mə̄fól. Ńdɔ̄ lázu kwí naa, ḿbúbúá vī ó wúú, ńdɔ běngəlɛs bə́ ngábəgə nyé, bə́ kə́ nye toe á mə́bɛ̄ mə́ Ábrahám; ǹkúkúmá nyé a wúú fə, ńdɔ̄ bə́ ngádzəb nyé. Ákə̄ kwī á bə̄kón, miǹtyé mǐ ngánəman nyé, ńdɔ a sám mís, a ńtála tə́ Ábrahám óyǎb nālí, Lazâr a bô nyé á məbɛ, ńdɔ a ngábwé ǹsə́mē, nyé nâ: «Ǎ tārá Ábrahám, yénə́ tə́ mā ngɔ́l, ó lom tə́ Lazâr, a kə du ónyǔ á mə̄ndím, á zu ma vɔ́lī óyə́m, amú madíg ńdīgán á ébē ndóan mú. » Ábrahám nyé ai nyé nâ: « Ǎ mɔ́n wam, tsogó hḿ naa, á enyiŋ dzóe, o ngáyén fɔ̄ɔ̄ hə m̀bəŋ, Lazâr nyé a yénə hə abé, ńdɔ étɔ̄á dzī a ḿbələ yǎ évɔ̄li, waa o ndə́ŋə ai miǹtyé. Yəmə́ hḿ fə̄ nâ, á zāŋ bíā ai mínā, mod m̀bíbíŋ á dzogó; á ńtɔ̄á naa, tɔ mod yǎ mú a yi ná ngə́ a daŋ wé, təge ai adaŋá, tɔ̌ kig nâ mod yǎ wé nyé ā zū mú, təge ai asɔ́ɔ́. » Ńkúkúmá mod ví nyé ai Ábrahám naa: «Makogolan hḿ ai wa, ǎ tārá, lómó tə́ Lazâr á ndâ bod dzam amú mə bələ́ bə̄bə́nyāŋ bə́tán; á tóán bɔ̄ tə́bələ, bâ bə́ zā bād fə sɔ́ á mvóg miǹtyé mū ». Ábrahám nyé ai nyé nâ: «Bə́ bələ́ Mósɛs ai bəprofɛ́d, bə́ vógólō bɔ́». Nyé nâ: «Kǒkōá, ǎ tārá Ábrahám, ngə́ mod a sɔ́ á bə̄kón ánā, a kə́ kɔ̄bɔ ai bɔ́, bâyi bɔ́ éndə̄gə̄lə́. » Ábrahám nyé nâ: «Ngə́ báwōg kig Mósɛs tɔ bəprofɛ́d, tɔ mod a fyáŋán kə̄ sɔ́ á bə̄kón, bâyǐ kig yə́bə. » Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngádzó ai bəyə́gē bóé naa: "Á nə́ fɔ̄ɔ̄ áyē nâ bəbə̂ bə́ mam bə́ bɔ tə́ yénán, və́dá, amalá fɔ̄ɔ̄ ai ényɔ́ yǎ á zu ai bəbə̂ bə́ mam. Á yəan fɔ́ɔ́ ai nyé nâ, bə́ kə̄lē nyé ākɔ́g ózelé á kíŋ, bə́ wōā nyé á máŋ étēde, a lodo nâ a yə́gələ m̀bɔ́g yǎ é bān bɔ́ngɔ́ ba abé. Ńdɔ mǐ bɔɔ okáIa, ngə́ mānyɔ̄ŋ ā byāndī wā, kələ́ kɔ́bɔ ai nyé mínā nyé bə́bɛ̄; ngə́ ā dzāí wa bidzǔgá, o dzuu nyé. Ngə́ ā byāndī wa biyɔŋ zamgbál nyé ai wa nâ: masíngi fɔ́ɔ́, o dzuu nyé." Ǎ Ńti, bulúgú bía ǹyə́bə́ Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ ápóstɛl bə́ ngádzó ai Yésus nâ: "Ǎ Ńti, bulúgu bía ǹyə́bə́." Yésus nyé ai bɔ́ nâ: "Ngə́ mī bə̄lə́ ńyə̄bə́ a kwî tɔ abím anə́ fɛ̄s ezə́záŋ ngə́ á nə̄ nâ o dzóó ai é mod elé nyɔ́lí naa: fumíŋī á sí ai miǹkǎŋ míé mísə, o kə diban á máŋ étē, hə é dzam wadzó lə́ bɔ̄ɔ̄bán fə. O bɔ̌ fɔ́ɔ́ hə ésíé é nə́ wā mvéndé nə̄ ó bɔ Zá yə ábə̄ mínā á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa, éyɔŋ ḿbɔ esíé mə́fúb wōē ngə́ ńnɔ́ni biyə́m wōē ā man yǎ ésīé dzíé, abǒg te ǎ kad nyé naa: “Zǎ tɔbɔ á sí, ó di ?” Ngǎ a yi kǎd mod bisíé te nâ: “Komə́zán ma é dzóm mādí, ó bɔ̌d fə bíwɔ́man wǎyi ma sɔ́ syē ai byá á tə́bə́lə, a kələ kwí anə́ māyi mǎn dí, mə nyúú fə; á mvús tě ńgɔ wǎ wǎyi dí ó nyǔ fə”? Ǹnyie anə́ ḿbɔ esíé te ǎ man nyé syé nálā, yə a yi kə́ tə́bə naa a kaŋ nyé ngǎ ? Dzam də́dā fə ai mínā, éyɔŋ myǎyi mǎn bɔ é mam mə́sə bə́ ngábéndē mínā, mǐ dzô fɔ́ɔ́ hə nâ: bǐ nə hə zəzə̌ bəbɔ bísíé, bǐ man yǎ bɔ ḿból bábéndé bíā. Yésus a bɔ miǹzə́zām áwôm mvɔí Yésus ǎ wulugu nə́ a kə á Yērúzalɛm, ǎ ngakə a lod á ńkɔŋ ńnǎm Samária ai Galiléa. A ngáyi kwí á dzāl dá hālá, a tóbán ai miǹzə́zām áwôm; ńdɔ̄ míńzə́zām mī mí ngátə́bə oyǎb nālí, mí ngayédán nâ: “Ǎ Yésus, ǎ ńyēgələ, kudú bíā ngɔ́l !” Á yén Yésus a ngáyén bɔ̄, nyé ai bɔ́ nâ: “Kaŋán, mǐ kə lə́dē bəfada nyɔ́l dzāān”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngátíe ai dulu, bə́ kə́ə́; bə́ ngə́lə́ kələ á zēn nālá, bə́sə̄ bə́ mān fɔ̄ɔ̄ bɔ̌ mvɔ̄í. M̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ̄ á ngāyi yén nâ a ńtɔá yǎ mvɔ̄í, a dúgán fɔ̄ɔ̄ ai mvús, a və́ə́ kíŋ á yób étē, ǎ ngalúgu Zambá. Ńdɔ a ngákə kúd Yésus məbɔ́ŋ á sí, ǎ ngakaŋ nyé. Mod te a ngábə́ mān Samaritán. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó nâ: "Sə awóm bod ńdɔ̄ lə́ bɔ̄ mvɔ̄í a, ébá bə̄vɔ́g ébǔl bə́ nə̄ vé ? Tɔ m̀bɔ́g yə ábə̄ bɔ́ ā ndzí kīg fə dúgan naa á zu kǎŋ Zāmbá, hə ényɔ́ á nə́ ńdzīn nyɔ̄ nga a ?” Ńdɔ ǎ zu dzó ai nyé nâ: “Kódógō á sí, ó kə, ǹyə́bə́ wóē ó nyīī wā.” Ayɔ̌ŋ Zāmbá lâyi sɔ́ ódén ? Ḿból bəfarisía bə́ ngábə́ síligi Yésus nâ: “Ayɔ̌ŋ Zāmbá lâyi sɔ́ ódén?” Ńdɔ a ngáyalan bɔ́ naa: “Ayɔ̌ŋ Zāmbá lâyǐ kig suan á yénege bod á mís á sááŋ. Bâyǐ kig dzó nâ: ‘Éńdɔ̄ dí’, ngə́ kig nâ, ‘Éńdɔ̄ dílí’ amú yə nâ, Ayɔ̌ŋ Zāmbá ábēn á sɔ́ yǎ ábə̄ mínā.” Asɔ́ lə́ Mɔ̂n mod Ńdɔ̄ áfə ǎ zu dzó ai bəyə́gē bóē naa: “Abǒg lâzu, édí yā mī ngāyǐ dú naa, mǐ yénə́ kig amǒs Mɔ̂n mod aná, tɔ də́dā, ńdɔ mǐ ngāyén kig dɔ́. Bâyi mínā kǎd naa: ‘Ényé nyɔ́ ! á nə̄ vā, á nə̄ vālí’ Tə myǎbúgi ai mim̀bíl. Amú yə̄ nâ, anə́ ḿból fɔ̄ɔ̄ fɛ̄lə́fɛs yǎkad vám ḿfág ḿbɔ̄g e kələ fyɛ éví ḿbɔ̄g, éyə̄ fɔ́ɔ́ fə̄ asɔ́ lə́ Mɔ̂n mod láyi bɔ̌ nālá. Ebúg dzyá ósúsúa, a yi tádí bələ́ miǹtyé ábuí, éḿbōé bə́ bɛ̄nə́ fə nyé. “A nə́ ḿból fə̄ á ngábɔɔban ábǒg Nóe, éyə̄ fə̄ láyi bɔɔbǎn nālá á mə̄lú mə́ Mɔ̂n mod. Amú á ngábɔ̄ nâ, bod hə ádī bīdí, hə ányū bīlám, fám hə álūg bīníngá, biníngá hə ákə á mə̄lúg, a kələkwí anə́ Nóe a ngányían á árka. Ńdɔ mvəŋ endəgə́lə́ yāzu nɔŋ, e mǎn bɔ wé bə́sə. Anə́ ḿból fə̄ lə́ ngábɔɔban ábǒg Lód: bod bə́ ngábə́ fə hə ádī bīdí, hə ányū bīlám, hə ákus byə́m, hə ákuan ai byə́m, hə ásyē bīdí, hə álōŋ mə̄ndá; ńdɔ̄ ámōs Lód á ngākódō á Sodóma, ńdɔ Zambá á ngānɔ̂ mvəŋ ndóan á yób ai mvəŋ ǹkɔn ékie, e mǎn fɔ̄ɔ̄ bɔ wé bə́sə. Éyə fɔ̄ɔ̄ asɔ́ lə́ Mɔ̂n mod láyi bɔ̌ nālá. Lâyi bɔ̌ naa, mod a tɔá á ḿbōmbō ńdǐl ā yōb, təgě fə ai asuzú, nə́ á kə nɔ̌ŋ bīyé bíé á ndá étēde; tɔ é mod a nə́ áfūb təgě fə bǎd dúgan ai mvús. Tsogán miníngá Lód. Ényɔ́ á ngādzə̄ŋ nâ a kaman ai enyiŋ dzíé, a ngádzāā dzɔ̄. Makad mínā nâ: alú tē á ngābɔ̌ naa, bod bə́bɛ̄ bə́ bô enɔ̌ŋ dzyá, m̀bɔ́g á kodébán, ényɔ̄ ḿbɔ̄g ā līgí. Biníngá bə́bɛ̄ bə́ kɔɔg ovug, m̀bɔ́g á kodébán, m̀bɔǵ á līgí." Bəyə́gē bɔ́ ai nyé nâ: “Abuí mam mə́tē mâyi bɔɔban hé, ǎ Ńtí?” Nyé ai bɔ́ nâ: “É vóm ḿbim ó ngādzogóbó, vóm tē ńgɔ̄ fə ndoe é ngākóán.” Ású yə̄ nâ Yésus á yə́gə́lə bod fúlú yə á kǎd kogolan kɔ́m ésə təge ku sɔ́m, ńdɔ a ngáku bɔ́ ńkāná nyū, nyé nâ: “Ǹtsîg mədzó ḿbɔ̄g á ngābə́ dzāl ziŋ, təge mbádā Zāmbá, təge bísī mod, ńdɔ̄ fə ǹnǒm ńkús mīníngá wâ ó ngábə́ dzāl tē, ńnōm ńkús mīníngá hí ó ngakad nyé sɔ́ kǎd naa: ‘Komó mā ádzó mə bələ́ ai ǹzízíŋ wám’. Hə anə́ âmǒs, a sɔ́ɔ́, mod təge nyé vógolo, ńdɔ dzǎm tē lə́ ngátɔbɔ nálā kɔ́m. Á mvús hálā, ńdɔ ǎ zu dzó á ńnə̄m étē nâ: ‘A fyáŋán bɔ̌ naa, mǎmbádā kig Zambá, ńdɔ̄ fə mǎbísī kig mod, tɔ nálā, é míníngá nyɔ̄ ǎ ngasobolo yǎ ma ǹnə́m âbum; mə́ tam nyé tsīg ádzó dī ná, á bɔ təgě fə ma kǎd sɔ́ bwé ńlō hā, anə́ âmǒs, anə́ âmǒs.’” Ńdɔ Ǹtí ā zu dzó nâ: “Mǐ tóan vógolo ḿból ḿbə̂ ǹtsîg mədzó nyɔ a kɔ́bɔ ! Ńdɔ biyɔŋ táŋ yá Zāmbá ā yi vógolo é bod émēn á ngātɔ́b, ngə́ báyōn nyē á mís ai alú ai amǒs ? Yə a yi tám bɔ̌ naa bə́ yāngā kɔ́m ngǎ ? Makad mínā bə́bə́lá naa, a yi bɔ́ dzála təge tigibi. Dzam dá, éyɔŋ Mɔ̂n mod ǎ yi dúgán sɔ̄, yə a yi fɔ́ɔ́ sɔ́ kɔ̄b ńyə̄bə́ á sí mu ngǎ ?” Mǎn farisía bân mǎn ńnɔŋ ǹtɔ́la ǹnam Ḿból bod bəziŋ bə́ tsogo nâ bə́ nə̄ sósōó, bə́ ngabyandǐ fə̄ é bod bə́sə bəvɔ́g, ńdɔ̄ Yésus ǎ zū bɔ́ ku ńkāná vī, nyé nâ: «Bod bə́bɛ̄ bə́ ngábɛ́d á Tə́mpɛl nâ bâkə kogolan, m̀bɔ́g yǎ étē mǎn farisía, ényɔ̄ ḿbɔ̄g mǎn ǹnɔŋɔ tóya. Ńdɔ mǎn farisía a ngákə tə́bə̄ tə́tə̄lə́, ǎ ngakogolan á ńnə̄m étē, nyé nâ: «Ǎ Zāmbá, mavə́ wa ngǎŋ, amú mə̄ sə́ kig anə́ é bod bə́sə bəvɔ́g: miǹwúwúb, bəfadi, bəndáman mə́lúg, tɔ̌ kig fɔ́ɔ́ anə́ é mān ńnɔŋɔ tóya nyɔ́. Mabɔ eki bídí á sɔ́ndɔ̄ ósə biyɔŋ bíbɛ̄, mavə́ fə̄ éfās áwômǒ yā é dzóm ésə mə bələ́». Mǎn ńnɔŋɔ tóya nyé ā ngākə tə́bə̄ óyǎb nālí, təge zombǒ naa á bə́dē mís á yób, ǎ ngakud tə́ və ǹkug, nyé nâ: « Ǎ Zāmbá, kudú mā ngɔ́l, amú mə̄ nə́ ńsə̂m miǹsə́m». Makad mínā nâ, é mod nyɔ́ á ngāsigi, a kə́ə́ á ndá dzīē ai ǹnə́m ḿfūbán, ényɔ̄ ḿbɔ̄g təge ai nyé nālá: amú ényɔ́ ósə a bə́dē émēn ǎ yi dzɔdiban, ényɔ́ nyé ā dzɔdi émēn a yi bə́de­ban. Ndəm bǎn bɔ́ngɔ́ Bod bə́ kadəgə fɔ́ɔ́ sɔ̄ ai nyé bibɔbɔg bí bɔ́n ású yə̄ nâ á və́ bɔ́ ńsalan. Bəyə́gē bə́ ngáyi yén nálā bə́ ngábám fɔ̄ɔ̄ ai bɔ́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngálóē é bān ábɔ́bɔ́ngɔ́ bā, nyé nâ "Dzǒgán bɔ́ngɔ́ bə́ zū ábə ma, mǐ bə́ kaman ai bɔ́, amú Ayɔ̌ŋ Zāmbá á nə̄ ású ébá báfulan ai bɔ́. Bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄ makad mína nâ, ényɔ́ ósə ǎ bɔ təge nɔŋ Áyɔ̌ŋ Zāmbá anə́ mɔ́ngɔ́, ǎ ngányíí kig étēde. Akúmá á sə́ kig abé, á nə hə məsis Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńdzōe ziŋ a ngásílī Yésus nâ: "Ǎ ḿbəmbə Ǹyə́gələ, dzé fɔ̄ɔ̄ mə bələ́ nə́ mə bɔɔg ngə́ mayi kə á enyiŋ kɔ́m ?" Yésus nyé ai nyé naa: "Ású dzé wālóe ma ná m̀bəŋə ? Hə Zambá étām fɔ̄ɔ̄ énye a nə́ m̀bəŋ. Wayəm məmvéndé: tə wabɔ ngɔbinda, tə wawé, tə wadzíb, tə watsíg ḿbə̂ mvǎ, o luugu ésōá bân nyoá." É mod nyɔ́ nyé nâ: "Manyie é mam mə́sə̄ málā, a tádigi ámɔ̄ngɔ́ dám." Yésus a ngáyi wóg nālá, nyé ai nyé nâ: "Dzóm yádzə̄man wa dzídzīá: manə́ŋə kuan ai é byə́m bisə o bələ́, o man kǎb mīḿbúbúa, eyɔ̌ŋ te wǎyi bələ̌ ngab á yób: ó zu áfə watoŋ ma." A ngáyi wóg nālá, ǎ ngawóg fɔ̄ɔ̄ ólūn, amú á ngābə́ bələ́ ábuí ákúmá. Éyɔŋ Yésus a ngáyén nyē nālá, nyé nâ: á nə fɔ́ɔ́ mān áyé nə́ bəbələ bə́ ákúmá bə́ kə̄ Âyɔ̌ŋ Zāmbá. Makad mínā nâ, á nə fɔ́ɔ́ ébugúbu ná kámɛl á nyíán álōn óndɔndɔ a lodo ná, ǹkúkúmá mod wányīī Âyɔ̌ŋ Zambá." Ébá bə́ wógo anə́ ā kɔ́bɔ, bɔ́ ai nyé nâ: "Zá fɔ́ɔ́ énye a ngákodéban ?" Yésus nyé ai bɔ́ nâ: édzí yákád bod m̀bɔán, Zambá a nə dzó bɔ. Ńdɔ̄ Pétrus ǎ zu dzó naa: "Ḿból bī ngáman líg byə́m byáán bísə, ású yə̄ nâ byǎzu byǎtoŋ wa, ńdɔ̄ ā wādzó bíā yá ? Ńdɔ̄ Yésus a ngáfɛd bɔ́ nyé nâ: bə́bə́lá fɔ̄ɔ̄ makad mínā nâ: bángāwōg kīg nâ, mod ǎ líg ndá dzīē, ngə́ mīníngá wōē, ngə́ bə̄bə́nyāŋ, ngə́ bəbonde bóé, ngə́ bɔ́n bóé kig ású Áyɔ̌ŋ Zāmbá; eyɔ̌ŋ te, ǎ bɔ tə yén anə́ ā nɔŋ abuí mân á sí mū, ai enyiŋ kɔ́m ḿfág yǎ á yād." Fwé miǹtyé éyɔ̄ŋ lála Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngánɔŋ Bawômo ai bə́bɛ̄, nyé ai bɔ́ nâ: "Bíā á ba bǐ ngabɛ́d yǎ á Yērúzalɛm, ńdɔ̄ é mam mə́sə bəprofɛ́d bə́ ngátil á nyɔ́l Mɔ̂n mod mâyi kə́ tōban. Bâyi nyé kalan á mɔ́ bə́háídɛn, ńdɔ̄ fə̄ báyī nyé kpə̄lə, bə́ taa nyé bə́ twîgi nyé mə̄tɛ́ á mís; éyɔŋ báyī nyé mǎn yīd, bâyi nyé wē. Ńdɔ̄ hḿ ámōs lála a yi dúgán kwī á sɔŋ." Ńdɔ̄ bə́ ngábə́ təge fɔ́ɔ́ wóg ńkɔ̄bɔ̄ nyú hā, ǹkɔ́bɔ̄ tē ó ngábə́ bɔ ǹkɔ́bɔ̄ ndímba, amú bə́ wógō kig é dzam bēn Yésus ǎ yii bɔ́ kad. Yésus a bɔ ǹdíndím mvɔ̄ī á ḿbɛ̄ Yēríko Ábōg yə̄ nâ Yésus ǎ ngayi yǎ kwī á Yēríko, ńdɔ a ngáyén ńdīndím ó tɔ̄á á mgbá zěn, ó dzaigi aləmózɛn. Ǹdíndím ó ngáyi wóg kínda é bod bə́ lodo, ǎ ngasíli nâ: “Bəzá bálod ?” Bɔ́ ai nyé nâ: “Yésus yǎ Nazarɛ́d ńnyé ǎ lod.” Ńdɔ ǹdíndím ó ngávə́ kíŋ, nyé nâ: “Ǎ Yésus, mǎn Dávid, kudú mā ngɔ́l”. É bod bə́ ngábə́ á ńlō ésámbá, bə́ ngabám ai nyé nâ á ku evól; nyé tə́ hə ǹyédán á yób étē naa: “Ǎ mān Dávid, kudú mā ngɔ́l”. Ńdɔ̄ Yésus a ngákom etíé, nyé nâ bə́ zu ai nyé. Ǹnyie anə́ á ngāsɔ́, Yésus nyé ai nyé nâ: “Wayi nâ bə́ bɔ wa dzé ?” Nyé nâ: “Ǎ Ńti, mayi nə́ mə́ yén.” Yésus nyé ai nyé nâ: « Yáígī mís ó yén, ǹyə́bə́ wōē ó bɔ̄ wa mvɔí. » Etíe etíé tē, mod ǎ ngayén, a nyíán fə ésāmbá, ǎ ngakə a lugu Zambá. Bod bə́ ngáyi yén nālá, bə́ ngavə́ fɔ̄ɔ̄ Zāmbá ólugú. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngányían á Yēríko, ǎ ngakə a wulu á dzāl dzǎl. Mod m̀bɔ́g á sɔ̄ɔ̄ fɔ̄ɔ̄ hālá, dzwé nâ Zakéus, ǹdzóe bənɔŋ bə́ tóya; a yi há nâ ngə́ a yén é mod a nə́ Yésus. A ndzí naa, a bɔ yá, abím éfufɔ̌ŋ bǒd tē, émēn nyé a tɔá fə mǎn étǔn mod. Ńdɔ a ngákə m̀bíl ósū, a kə́ bɛ̄d élé bə́ lóege nâ sikomôr, nâ á yén Yésus, amú á ngábə́ naa a yi lod vôm tě. Ǹnyie a nə́ Yésus a ngákwí étē, ńdɔ a ngábɛ́dē mís, nyé ai nyé nâ: “Ǎ Zakéus, vógólo sus, amú á ndá dzoe ńgɔ mə bələ́ naa mə tɔbɔgɔ ámōs di.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ Zakéus a ngásus avól avól, ǎ ngasɔan ai nyé ai miǹtag. Á yén bod bə́ ngáyén nālá, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngakə fɔ́ɔ́ básūn, bɔ́ nâ: “A kə́ tɔbɔ á ndá mod miǹsə́m.” Ńdɔ Zakéus a ngátə́bə Ǹtí á mís, nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ńti, makab akúmá dám á zāŋ bifas bíbɛ̄: mə́ və mim̀búbúa éfas dzyá; ngə́ mə̄ ngábɔ mod ebádág á dzam ziŋ, madúgan nyé dzóm dzíé á tâŋ biyɔŋ bínyii. Ńdɔ̄ Yésus ǎ nɔŋ ǹkɔ̄bɔ̄ nyé nâ: “Mvɔí ē nyíán á ndá mū, ámōs dī, amú ényɔ́ nyé a nə fɔ́ɔ́ fə mɔ̂n Ábrahám.” Amú Mɔ̂n mod a ngázu nâ a zu dzə́ŋ édzí é ngádzáŋ, á kōdē fə̄ dzɔ́.” Ǹkaná miǹsaŋ mí mɔ̄ní áwôm Ḿból á ngábə́ naa, Yésus a ńtɔa yǎ babi ai Yērúzalɛm, bod bə́ ngavəg fɔ́ɔ́ naa Ayɔ̌ŋ Zāmbá lâzu tádi, ńdɔ ǎ zū bɔ́ ku ńkāná vī. Nyé nâ: “Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńtōmbā mod m̀bɔ́g ó ngákódō á sí naa wâkə miǹnam oyǎb, a kə a dzə́ŋ zēn yə ábi édzōe, á dúgân sɔ́. Ńdɔ a ngálóe bod bísíé bóé áwôm, ǎ ngakə a və́ bɔ miǹsaŋ mí mɔ̄ní áwôm, nyé ai bɔ́ nâ: ‘Líígán myǎbulu é mɔ̄ní nyɔ́lɔ́, a kələ kwí anə́ māyi dúgán sɔ̄’. Dá, bod bóé bə́ wógō nyé ābé, ńdɔ ǹnyie anə́ á ngālúm mvús, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ lóm bod, nə́ bə́ kə kǎd ḿfág ā kələ nâ: ‘Byǎyǐ kīg nâ, é mod ǎ zū nyɔ́lɔ̄, á dzóē bíā’. Ǹnyie anə́ á ngābi edzóe, ńdɔ a ngádúgan á ńnam wóé, a mǎn lóē bod bísíé bóé yā á ngālíg ai mɔní, nə́ á yəm ḿból bə́ ngālígī bāsyē ai mɔní. Ńdɔ̄ é mod bisíé osú á ngāsɔ́, nyé nâ: ‘Ǎ Tārā Ńtī, ǹsǎŋ mɔ̄ní wóē ó byé miǹsaŋ áwôm. Ésīa Ǹtí nyé nâ: ‘Ǒ syé ḿbəŋ, ǎ éwōlō ḿbɔ bisíé; ḿból ō lə́də̄ naa o nə sósōó á bān áməmám, wazu dzóē māl áwôm.’ Ényɔ́ bɛ̄ɛ a sɔ́ɔ́, nyé nâ: ‘Ǎ Tārā Ńtī, ǹsǎŋ mɔ̄ní wóē ó byé miǹsaŋ mítán.’ Nyé ai é mod bɛ̄ɛ nyɔ́ naa: ‘Wazu dzóē māl mə́tán’. Ńdɔ̄ ḿfə́ á ngāsɔ́, nyé nâ: ‘Ǎ Tārā Ńti, mɔní woe nyɔ́, mə ngáman nyé wógō á éyē, mə kə́ sɔli; amú mə ngábə̄ mbádaga wa; wadaŋ dzam abé, wabódō édzí wā ndzí kig nyie, wakwé é vóm wā ndzí kig myǎs mvɔŋ’. Ǹkúkúmá nyé ai nyé nâ: ‘Ǒ tīmbí ânyu dóe, ǎ ḿbə̂ mod bisíé nyɔ̄. Ndə o ngábə́ á ó yəmə nâ mə nə dzam abé a: mabódō édzí mā ndzí kig nyie, mə kwě é vóm mā ndzí kig myǎs mvɔŋ, ású dzé hḿ wā ndzí kig fudǐ mɔ̄ní wam á báŋ ? Ngǎ ngə́ mə̄ sɔ̄ kɔ̄b ā byé yǎ mɔ̄ní ḿfə̄ ?’ Ńdɔ̄ ǹkúkúmá ā zu dzó ai é bod bə́ ngábə́ hālá naa: ‘Nɔŋán nyé ńsaŋ á bə̄lə́ mǐ və̄ wá ényɔ̄ á bələ́ áwôm’. Bɔ́ ai nyé nâ: “Ǎ Tārā Ńtí, ǎ ḿbələ yǎ áwôm !” - Makad mínā: é mod a ḿbələ ya, bâyi nyé dúgān və̄; dá ényɔ́ ā bə̄lə́ kig, bâyi nyé dali é mān ábím á bələ́. Ḿfág ébá báwóg ma abé, á bá ndzí kig yə́bə̄ naa mə́ bɔ ǹkúkúmá wābá, zǎn ai bɔ́ hā, mǐ til bɔ́ fa á éngɔŋ á mís mámā há.” Ǹnyie anə́ ā ngālúi ǹkɔ́bɔ, ńdɔ a ngátə́bə bəyə́gē bóē ósū, nə́ a bɛ́d á Yērúzalɛm. Bâsɔan ai Yésus á Yērúzalɛm Éyɔŋ a ngákwí babi ai Betəfáge ai Betánia, babi ai ńkōl bálóē nâ ǹkǒl bílé bí ḿbɔ́n, ńdɔ ǎ zu lóm bə̄yə́gē bóé bə́bɛ̄, nyé ai bɔ́ nâ: «Kaŋán é dzāl á nə́ ósū dīlí, éyɔŋ myǎyi nyían étē, myǎyi kɔ́b étɔ̌ŋ ózəle é tīī, á mod a bə́ yǎ kig bɛ́d: tǐgān dzɔ́, mǐ zu ai dzɔ́. Ngə́ mod a sílí mínā nâ: «Myǎtii etɔŋ ózəle yá ?» Mǐ kada nyé nâ: «Ǹtí a yáŋan ai dzɔ́». Ńdɔ bəyə́gē bə́bɛ̄ bə́ ngákə, bə́ kɔ́bɔ́ étɔŋ ózəle é tə́lə, anə́ ḿból á ngáman bɔ́ kad. Ábōg bə́ tiigi etɔŋ ózəle vá, ńdɔ mod dzǎl ā sílī bɔ́ naa: «Myǎtii étɔ̄ŋ ózəle dzí yá ?» Bɔ́ ai nyé nâ: «Ǹtí a yáŋan ai dzɔ́». Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai etɔŋ ózəle ábə̄ Yésus. Bə́ mān kúb ózəle biwɔ́man byábán á yób, ńdɔ̄ bátoe Yésus. Ábōg ā kələ vá, bə́ ngákə bâta biwɔ́man byábán ai zěn ésə. Bə́ ngáyi kwí babi ai məsigi mə́ ńkǒl bílé bí ḿbɔ́n, bəyə́gē bə́sə̄ bə́ tádí hḿ naa bâlugu Zambá ai miǹtag mísə ású mə́sīmbá mə́sə̄ bə́ ngáyén, bə́ vāā kíŋ á yób étēde, bɔ́ nâ: «Maa á bɔ̄ɔ̄ ai ǹkúkúmá yǎ ā zu á dzwé Ńtí, mvɔí á yób, dúmá á bɔ̄ɔ̄ á yób étēde». Bəfarisía bəvɔ́g bə́ ngábə́ á bod étē hālá; ńdɔ̄ hḿ bákə yén Yésus, bɔ́ ai nyé naa: « Ǎ Ńyə̄gələ, kadá bə̄yə́gē bóē nâ bə́ ku evól». Nyé ai bɔ́ nâ: «Makad mínā bə́bə́lá, ngə́ bâku evól ánā, mə́kɔ́g mā mâyi bám á yób étē».Yésus a yón bǒd yā Yērúzalɛm Yésus a ngáyi kwí babi ai Yērúzalɛm, ńdɔ a ngábəbə dzǎl, ǎ ngayón fɔ̄ɔ̄ dɔ̄, nyé nâ: “Yə tɔ wǎmēn, yə tɔ ámōs ó nə́ éngōē nyú, təge tə́ yəm é mam mákə ai wa á zēn mvɔí ! Étɔ̄á dzī, mə́ nə̄ mə́ sɔlɔ́ wā á mís. Məlú mâzu wǎ, á mīńzízíŋ míē myáyi wa fág ébē ńkɔ́dɔ̄nɔ́ á nyɔ́l, bə́ fūdí wā á dzu étē, o ńyə́mə̄ á kpím, təge ai a fóŋán; bâyi wa wɔ́ndi, wa ai é bɔ́n bə́ nə́ wā á ndá, təge líg ákɔ̄g dá yā ḿfǐm ndá á bə̄də́ édī ávɔ̄g á yób, amú yə̄ nâ o ngádímī ámōs Zāmbá á ngazu wa yén. » Yésus a tsídan bod bə́ mákíd á Tə́mpɛl Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngányían á Tə́mpɛl, ǎ ngatsídan é bod bə́ kugan mákíd étē; nyé ai bɔ́ nâ: “Bə́ ngátil nâ: ‘Ndá dzam e nə ndâ ngogolán’. Ńdɔ mínā myǎzu dzɔ vəŋan ndá kɔ̄a mim̀wúwúb.” Ǎ ngakad hḿ yə́gələ á Tə́mpɛl məmǒs mə́sə; bəfada bənén ai bəsaŋ bə́kálara ai miǹló mə́ndá mə́ bod, bɔ̂ bə́ dzə́ŋə̄ nâ, báwē nye, dá təge yəm ḿból bə́ nə́ dzǎm bɔ, amú ńnam ósə̄ ó wógo ǹkɔ́bɔ wóé ḿbəŋ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngábɔ̄ nâ, Yésus a yə́gələ́ bod amǒs ḿbɔ̄g á Tə́mpɛl étēde, a kada M̀bəmbə Fwé akodé, ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfada bənén ai bəsaŋ bə́kálara bə́ ngáhám fǔfulu ai miǹnǒm mí bod. Bɔ́ ai nyé nâ: kadá bíā é ngul wâbɔ ai dzɔ é mam má, ai é mod ǎ və́ wa akyaí ngǔl tē." Nyé ai bɔ́ nâ: "Mǎ mə́ tam mínā sílī ńsílí hī: támán ma kǎd nā, ǹdúan Yōhánɛs, éyə̄ ó sɔ̂ hə́ yə á yób, yə á bod ?" Ńdɔ̄ bə́ ngátsog, bɔ́ nâ: Ngə́ byādzó ánā naa á yób a yi bíā sílī naa, ńdɔ mǐ ngábɔ təge yə́bə̄ ású dzé ? Bǐ dzó kig nâ: á bod, ǹnam ósə̄ wâyi bía lúm ngɔg, amú bâyəm fɔ́ɔ́ naa Yohánɛs a ngábə́ profɛ́d." Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan, bɔ́ nâ: byǎyə̌m kig ḿfág ó sɔ̂. Yésus nyé kig ai bɔ́ nâ: "Mǎ mǎkad á kīg mínā é ngul mǎbɔ ai dzɔ é mam ma." Ńkaná bíziligǎn bí syê áfūb wɔ̂n 9Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus ǎ zu kǔ bod ńkāná hī nâ: "Mod m̀bɔ́g á ngāman bɛ áfūb wɔ̂n; ńdɔ a ngávə́ dɔ bod á bītíé, ńdɔ a ngákə̄ á dulu mə́yə́ŋ nə́ a yi bómbō kɔ́m. Á kwí ábǒg á ngákwí, ńdɔ a ngálóm étūgā dzīē á bə̄síé bə́ wɔ̂n nə́ é kə̄ nyé nɔŋ é ngab bibumá bí wɔ̂n dzié. Ńdɔ̄ é bod bá bə́ ngáman nyé yīd, bə́ sōē fə̄ nyé mɔ́ mɔ̄. Ńdɔ a ngádúgan lóm étūga efə́; édzīlī tē fə dzam də́dā, bə́ mān dzɔ yíd ai ákpə̄lə̄ dzɔ̄. Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngásoe dzɔ́ mɔ́ mɔ̄. Ńdɔ̄ fə a ngálóm é mod lála; nyé fə hə dzam də́dā, bə́ mān nyé və́ mə̄v̄éŋ, bə́ wōā nyé á ńsəŋ. É mod a ngábə́ ai afúb wɔ̂n ǎ ngakɔ́bɔ̄ á ńnə̄m, nyé nâ: "Éyə mǎbɔ̄ é dzam dí yá mə́ tam fɔ́ɔ́ fə̄ lóm é mɔ́n wam mǎbul diŋ, kámə tə́ nâ ényē báyi kám." É bod bá bə́ ngáyī á nyé yén, bɔ́ nâ: mɔ̂n elíg émēn á fɔ̄ɔ̄ nyɔ̄, ńwéán nyé elíg é wóge ai bíā." Ńdɔ̄ bə́ ngáwoa nyé á óngōlā á yād, bə́ mān fə̄ nyé wē. Ńdɔ é mod a nə́ ai afúb wɔ̂n ǎ yi bɔ yá ? Ngǎ a yi sɔ́ mǎn wē bə̄síé bə́ wɔ̂n bə́tē a, a tə́le bod bəfə́ áfūb wɔ̂n díé á bītíé !" Bə́ ngáyi wóg ńkɔ́bɔ̄ ví, bɔ́ nâ: "Təge fɔ́ɔ́ ai dzóm ziŋ nálā !" Ńdɔ̄ Yésus a ngábəbə bɔ́ nyé nâ: " Ńdɔ̄ á yátian yá ébúg Ḿfúfúb Ńtilán bə́ ngátil dzí naa: ákɔ́g yā bə̄lōŋ bə́ ngábɛn, ńdɔ̄ lə́ ngákə bɔ ńnōm ákɔg yā ndá ? Ényɔ́ á ngākǔ ákɔ̄g tē á yób, a ngámǎn tsái; ényɔ́ ákɔ̄g tē á ngākǔ á yób, a ngámǎn fídi." Bəsaŋ bə́kálara ai bəfada bənén bə́ ngadzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ nə̄ bâbi nyé étie etíé tē, bə́ ngámbáda hə ǹnam. Amú bə́ ngáyén naa, Yésus a ngáku ǹkaná tē ású dábán. Yə bǐ yân ngɔ́məna tóya, yə bǐ bɔ tə yân ? Bə́ ngamɔ́n á fɔ̄ɔ̄ Yésus há, ású tē ńdɔ̄ bə́ ngálóm nyé bod á mə̄kə́ŋ nə́ bə́ kə nyé bóbolo. É bod bá bə́ ngábə́ vəgə á ńnə̄m naa, bə́ nə́ bəsósōó bə́ bod, ású yə̄ nâ bə́ nɔŋ nyé ébūg ânyu, bə́ zū nyé kə̄ kalan á ngul ngɔməna. Ńdɔ̄ bə́ ngásílī nyé naa: "Ǎ Ńyə́gələ, byǎyəm fɔ́ɔ́ naa, wakɔ́bɔ, o yə́gələ̌ fə̄ sósōó, təge fyǎl bod á mə̄sú, ńdɔ wayə́gələ́ zěn yǎ ábə Zambá bə́bə́lá. Yə bǐ yân Káízɛd tóya, yə bǐ bɔ tə yân ?" Á yəm Yésus a ngáyəm məkə́ŋ mábán, ńdɔ a ngádzó ai bɔ́ naa: "Lə́dégân ma ǹsǎŋ mɔ̄ní. Ńdɔ̄ zá á nə̄ ai évəgələ dzí, ai ńtīlán vī ? Bɔ́ ai nyé nâ: "Káízɛd." Ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: ''Váán á fɔ̄ɔ̄ Káízɛd édzí é nə́ édzí Káízɛd, mǐ və̄ fə Zambá édzí é nə́ édzí Zāmbá." Ńdɔ̄ bá ndzí kig nyé nɔŋ ébūg ânyu á bod étē hā, bə́ káma ngalaná dzīē hə ǹkámán, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáku bivól. Yə bəwú bâyi dúgán mǎn wómo ngǎ ? Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəsaduséa yā bákad nâ akwí lə́ sɔŋ á sə́ kig, bə́ ngákə yén Yésus, bə́ ngasíli nyé naa: “Ǎ Ńyə̄gələ, Mósɛs a ngátil bíā nâ: ngə́ mānyāŋ mod a wú, a lígí mīníngá təge ai mɔ́n, mod tě á bələ́ nâ a nɔŋɔ ǹkús, naa á lig mǎnyāŋ mvɔŋ. Ńdɔ̄ á bod bə́ ngábyáli abum dá zamgbál. Ényɔ́ osú a lūgú mīníngá, a wúú, təge líg mɔ́n; Ényɔ́ bɛ̄ɛ a nɔŋɔ́ ńkús nyū, nyé a wúú təge ai mɔ́n. Ényɔ́ lāla a dúgán lūg é mīníngá nyɔ̄ hə dzam də́dā. Hə nálā, hə nálā, bɔ́ bə́sə zamgbál; ńdɔ bə́ ngáman wú, təge ai ényɔ́ ā líg mɔ́n. Ńdɔ miníngá nyé ǎ zu wú. Ńdɔ̄ hḿ, âmǒs ákwí lə́ sɔŋ, é mīníngá nyɔ̄ a yi wóge ai zá, á é bə̄bə́nyāŋ bā ? Amú bɔ́ bə́sə zamgbál, bə́ ngálúg nyē ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Bǒd yā sí ndon mú bálūgan, fám é lúgu, biníngá bə́ lúgu; dá, ébá báyi yəan ai ényiŋ evɔ́g ai akwí lə sɔŋ bə́wú, ébálā bə́tē, bálūg kig, tɔ fám, tɔ biníngá, amú báwū kīg fə, bə́ nə anə́ bēngəlɛs, ńdɔ̄ fə̄ bə́ nə́ bɔ́n bə́ Zāmbá, ású bə́ nə́ bɔ́n bə́ ákwí lə́ sɔŋ. Ḿfág yə̄ nâ, bəwú bâyi kwí á sɔŋ, Mósɛs émēn á ngālə́dē nálā ai ńláŋ ńtǔd ó yóŋo, ai ḿból ā lóe Ǹtí nâ, Zambá Ábrahám, Zambá Ísak, Zambá Yákɔb. Ńdɔ̄ á Zāmbá nyé á sə́ á kig Zambá ébá báwú, a nə Zambá ébá bə́ və̄ə̄; amú bə́sə̄ bânyiŋ ású díé.” Ńdɔ bəsaŋ bəkálara bəvɔ́g bə́ ngábódo ǹkɔ́bɔ, bɔ́ ai nyé nâ: “Ǎ Ńyə̄gələ, o kɔ́bɔ̄ ḿbəŋ.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngádzoge, təgě fə̄ nyé bǎd sílī dzóm. Məsías mɔ̂n Dávid ai Ǹtí wōē Ńdɔ á ngádzó ai bɔ́ nâ: "Éyə̄ bə́ nə́ dzǎm dzó yá naa, Məsías a nə mɔ̂n Dávid ? Ású yə̄ nâ, Dávid émēn a dzó á kálara bəsáləmɛn nâ: "Ǹtí á ngādzó ai Ǹtí wam nâ: tɔbɔ́gɔ ma á ḿbɔ ńnōm a kələ kwí anə́ māyi wa toě mīńzīzíŋ míē á məkǒl ā sī éyɔŋ Dávid a lóē nyé naa, Ǹtí éyə̄ áfə a nə́ dzǎm bɔ mɔ́n wōē yá ? Mǐ kálaga fɔ́ɔ́ ai bəsaŋ bə́kálara Ń́dɔ fɔ́ɔ́ á ngákad bəyə́gē bóé á mís mə́ é bod bə́sə̄ bə́ vógolo nyé naa: "Mǐ kálaga fɔ́ɔ́ ai bəsaŋ bə́kálara, bâdiŋ fɔ́ɔ́ bâkə bâwulu á byə̄ə̄m miǹdzɔmbɔ̌ bidud étēde, bâdiŋ bə́ sugu bɔ́ á bīkóán ai átɔbɔ á bítɔ̄á bí ósū á bəsinagóge ai á mə̄bóg; Ḿbɔ̄ bádí mīńkús mí bīníngá ákūmá, bə́ lə́dege bod ndəm yə nâ bâkogolan abuí: ńdɔ̄ bâyi bələ súg yǎ ḿbə̂ endə́gə́lə́!" Ńdɔ̄ Yésus a ngátyé mís, ǎ ngabəbə anə́ mīńkúkúmá mí bod myáfudi mɔní aləmósɛn á ńkɔ̌b. Ńdɔ a ngáyén mān éngɔ́ngɔ́l ńkús mīníngá ḿbɔ̄g ó fudigi dɔ́la ébɛ̄. Yésus nyé nâ: “Makad mínā tótóé naa, ḿbúbúá ńkús nyū ó fūdí ábuí, ó lodo é bod bə́sə bəvɔ́g: amú yə̄ nâ ébá bə́sə bəvɔ́g bə́ hə fudi á ńkɔ̌b məbuugǎ yā ákūmá dábá, ḿfág wōé, nyé ā və́ fɔ̄ɔ̄ é tsígi məyáŋan dzíé ésə, ábím ásə á hə bə̄lə́ naa a nyiŋ ai dɔ́”. Yésus a kad andámán Yērúzalɛm ósúsúa Ḿból bod bə́ ngábə́ kɔ́bɔgɔ mǎm yā Tə́mpɛl, bə́ káma abəŋ mə́kɔ́g díé ai bífáī bí dzamaŋan mim̀fim míe, Yésus nyé nâ: “Məmǒs mâzu, á é byə́m bísə myǎbəbə bí, byáyi mǎn ndáman, akɔ́g təge lígī édī ávɔ̄g á yób”. Ńdɔ̄ bə́ ngásílī nyé naa: “Ǎ Ńyə̄gələ, mam mə́tē máyi bɔɔban ábǒg áfē, é ndəm yə nâ mə́ ngazu yǎ bɔɔban, ńdzɔ e nə́ fé ?” Nyé nâ: ‘Mǐ kalaga nâ bə́ zā dūg mínā, amú ábuí bod láyi sɔ́ áyá mǎ mə̄ lóm, bɔ́ nâ: “Mǎ mə̄ nə́ Krīstus, abǒg á ńtɔa yǎ babi” tə myǎvógolo bɔ́. Éyɔŋ myǎyi wóg naa bítá bí kwí yǎ, kələgətəgá á bóle yǎ, tə myǎmbāda, amú mam mə́tē ḿmɔ̄ máyəan tádí bɔɔban ósúsúa, dzam dá, sə̌ kig məmaná mālá. Ńdɔ ǎ zū bɔ́ kǎd naa: “Məyɔŋ mâyi lúman ai émā məvɔ̄g, edzóē é lúmuŋan ai édzī évɔ̄g. Sí yayi tigidan ábuí, ńdɔ̄ fə̄ mbada mənye ai zie byâyi kwí á ńnam, mǎm məsis mâyi bɔɔban á yób, ai biyə̌ŋ bí mam.” Abǒg étíbílí ai m̀bɔ̌lán Bâyi mínā fudi mɔ́ á nyɔ́l; bâyi mínā toŋ bə́ kələ ai mínā á bəsinagóge ai á mim̀bog; bâyi mínā tə́lə̄ á mís míńkúkúmá ai á mís bə́dzóe, ású dzwé dám. Nálā wâyi mínā və́ áfōlā yə̄ ámə̌m mā á mís mə́ bod. Tə ǹnə́m wâkə mínā nâ mǐ tádi dzə́ŋ é dzóm myāyi yalan; Mǎmēn mayi mínā fudǐ bībúg ânyu, mə və́ə́ fə̄ mínā é fəg yǎyi bɔ̌ naa, tɔ ǹzízíŋ wáán ḿbɔ̄g təge mínā təgə, tɔ á sólan. Bəbonde báán bə́bēn, ai bəbə́nyāŋ báán, ai bivúvúmán byáán ai bəmvóé báán bâyi mínā kalan á yād; ńdɔ̄ fə̄ bâyi bɔ̌ naa bə́ we bəvɔ́g yə̄ ábə̄ mínā. Bod bə́sə báyi mínā síŋ ású dám. Dá, tɔ fyám dzīá esǐl yǎ ńlō wáán yāyǐ kig dzáŋ. Váán kɔ̄, fǐn dzāān ńdzɔ yǎyī mínā nyii. Ǹkǎd Yērúzalɛm Ńdɔ̄ éyɔŋ myǎyi yén ńkān bítá ó kɔdan yǎ Yērúzalɛm á nyɔ́l á kpág, yəmán hḿ naa amalá díé á sɔ́ yǎ. Abǒg tē, ébá bə́ nə́ ā Yúdea, bə́ kə̄lə́ mīḿbíl á miǹkǒl ā yōb; ébá bə́ nə́ á édzə̂dzalá étē, bə́ kwííg; ébá bə́ nə́ á mə̄fúb, tə bâbad sɔ́ nyî, amú məmǒs mə́tē mə́ nə məmǒs mə́ ékunuŋa, á é mam mə́sə̄ mə́ nə́ ńtilán máyi dzalaban. Ngɔ́l ai é bīníngá bə́ nə́ məbum ai ébá bányâ bɔ́n mə̄lú mə́tē ! amú sí yayi bi ǹdzǔg ábuí, ńdɔ̄ fə olún Zāmbá wâyi toŋ áyɔŋ dí. Fa bitá yayi bɔ́ mana, bâyi kə ai bɔ́ míńkóm á miǹnam miǹnam, bəháídɛn bâyi kɔɔdɔ̌ Yērúzalɛm ai məkǒl, a kələ kwí anə́ ábǒg dábá dɔ̂ láboman. Asɔ́ lə́ Mɔ̂n mod Ndəm yáyi yéne á ńló dzóbo ai á ngɔn ai âtítie; ḿfág yǎ sí, məsis ású məyɔŋ, ḿból báyi mbádā ńguŋulǔ máŋ ai miǹkúmudu míé. Bod bâyi wu wɔŋ ai mbádán bámbádā é mam máyi bɔɔban á sí, amú ngul byə́m yā yób, yâyi tigidan. Abǒg tē hḿ bâyi yén anə́ Mɔ̂n mod ǎ zu á ébɛ̄ yób ai mod ngul ai dúmá ásə. Asɔ́ lə́ Áyɔ̌ŋ Zāmbá Éyɔŋ é mam má máyi tádī nâ mâbɔɔban, mǐ sámā mís, amú ákodé dáán á ńtɔa yǎ babi. Tamə́nə yén mə̄ndɔ́g ai bílé bísə bivɔ́g. Ǹnyie anə́ mə́ tádi yǎ naa mâsam, mǐ ngayəm ai mínā bə́bēn naa ésəb é ńkún sɔ́. Éyē áfə̄ á nə̄ nālá ású dáán mínā bə́bēn; ǹnyie anə́ myāyi yén é mam má mə́ bɔɔban, yəmán nâ, Ayɔ̌ŋ Zāmbá á ńtɔa yǎ babi. Makad mínā bə́bə́lá naa, ḿmiě bod nyú wâyǐ kig man, sə nâ é mam mə́sə̄ má mə́ bɔɔban. Yób ai sí byâyi man dá bibúg byám təge man. Tɔ́bɔ́gán á ngomozan “Mǐ kálaga, ai mínā bə́bēn: mǐ zā mān vob ai bidí ai mənyú, mǐ mān ndəmbə ai məyáŋǎn yā enyiŋ, sə̌ fə̄ yá, amǒs tē ó ngaku mínā á yób á tindiŋ. Amú lâyi kǔ bod bə́sə̄ yā sí ndon á yób anə́ báwoa mvúndá. Tɔbɔ́gán hḿ á ngomozan, mǐ kogolan abǒg ásə, ḿból yə̄ nâ mǐ ńtɔ̄á dzǎm tūb bə́bə̂ bə́ mam bázu, mǐ ńtɔ̄á fə dzǎm tə́bə̄ Mɔ̂n mod á mís.” Mə́lú mə́ mvúā Yésus á Tə́mpɛl37 Amǒs ósə a ngábə́ yə́gələ á Tə́mpɛl, ǎ kadəgə kə́ bómbō á ńsəŋ ai alú ásə, á ńkǒl bílé bí ḿbɔ́n ólívəti. Bod bə́ kadəgə sɔ́ ai ǹdib kídí á Tə́mpɛl nə́ bâzu wóg ńkɔ̄bɔ̄ wóé. Hálā nâ abóg bə̄ḿbāŋála avwé, á bə́ lóege nâ Páska á ngasúbu yǎ babi. Bəfada bənén ai bəsaŋ bə́kálara bə́ ngadzə̄ŋ fɔ́ɔ́ ḿból bə́ nə́ nye dzǎm wē, amú bə́ mbádaga ǹnam. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Sátan a ngányî Yúdas Iskariód á nyɔ́l, m̀bɔ́g yǎ Bawômo ai bə́bɛ̄; ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngáman kə yíli ai bəfada bənén ai bədzóē bəzimbi, ḿból á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa bə́ bī nyé. Bə́ ngatag fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan, ńdɔ bə́ ngáman yílī naa bâyi nyé və́ mɔní. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāyə́bə, ǎ ngádzə́ŋ áfōlā yā áwɔ̂n nyē nə́ á və̄ bɔ́ nyé bod təge yəm. Ńdɔ amǒs bə̄ḿbāŋála avwé á ngákwí, ámōs bə́ kadəgə tsíg mān Ńtómbá Pāska, ńdɔ̄ Yésus a ngálóm Pétrus bân Yohánɛs, nyé nâ: "Kaŋán bía koməzan Páska, bǐ di”. Ńdɔ̄ bə́ ngásílī nyé nâ: "Á vé wāyī nâ bǐ kə̄ nyé koməzan ?" Nyé ai bɔ́ naa: "Éyɔŋ myǎyi kwí édzə̂dzalá, myǎyi tóban ai mod ziŋ, a bəgə́ emvaŋ mə́ndím. Mǐ toŋ nyé a kələ kwí é ndá ā yi nyî, eyɔ̌ŋ te mǐ kad mod ndá naa: Ǹtí á lōm bíā nâ bǐ zu wa sílī naa: Éyə étūn ndá yā mə̄ nə́ dzǎm dí Páska ai bəyə́gē báma é nə́ və́ ? A yi mínā lə́dē étun ndá ḿfág yǎ yób, é tɔ̄á ńkoman, éyə̄ á mī kōmə́zán bíā étēde." Ńdɔ̄ bə́ ngákə, bə́ kə́ fɔ̄ɔ̄ kɔ̄b mam mə́sə anə́ ḿból Yésus a ngákad bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngáman koməzan Páska. M̀kpámáŋ Páska Awola á ngáyi kwí, ǹdɔ̄ Yésus a ngátɔbɔ á tə́bə́lə fǔfulu ai apóstɛl awôm ai bə́bɛ̄. Nyé ai bɔ́ nâ: « Mə mbə́ yii fɔ́ɔ́ dú naa mə́ dī é Páska nyɔ́ ai mínā fǔfulu ósúsúa miǹtyé myám. Amú makad mínā nâ, a tádigi anə́ ánā, mǎyǐ kīg fə badə́ dī Páska m̀fə́, á kələ kwí anə́ ā yi kə́ dzyē á édzōē Zāmbá ». Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyē kɔ́b, a və́ə́ maa, nyé nâ: “Nɔŋán mǐ kə myǎkalan, mǐ nyâ; makad mínā nâ: mǎyǐ kig bǎd nyú ébumá yā ńdīg wɔ̂n, a kələ kwí anə́ Áyɔ̌ŋ Zāmbá lázu. Ńdɔ a ngánɔŋ ḿbāŋála, a və́ə́ ngāŋ, a bə́gə́, a və́ə́ bɔ̄, nyé nâ: « Nyɔ́l dzam nyí, á yāvə̂ban ású dáán: bɔán dɔ̄, mǐ tsogo ma étēde». A dúgán fə nɔŋ kɔ́b á mvús bidí, nyé nâ: « É kɔ́b nyí é nə m̀kpámáŋ élad amvóé yā məkǐ mám, mə́kī máyi soeban á sí ású dáán ».Esíé Yúdas « Ebúg dzíá, ényɔ́ á yi makalan é ngām yǎ yād, a fudi wɔ́ ésōá ai ma á tə́bə́lə̄ vá. Amú Mɔ̂n mod nyé a kə á fɔ̄ɔ̄, ḿból bə́ ngáman tə́lə̄ ású díé; vədá, amalá ai é mod ǎ yī nyé kalan é ngām yǎ yād ! » Ńdɔ bə́ ngátádī nâ bâkə bádzə̄ŋ á zāŋ bɔ́ a bɔ́ vā, nâ bə́ yəm é mod ǎ yi bɔ̌ dzām tē.Esuŋu miǹkóŋ Ńdɔ̄ fə ǹkɔ́bɔ̄ ó ngákwí á zāŋ dzābán, amú bə́ yii nâ bə́ yəm ényɔ́ á nə̄ mod nə́nə. Yésus nyé ai bɔ́ naa: « Miǹkúkúmá yā məyɔŋ myālə́de məyɔŋ tutulí, ńdɔ̄ fə ébá bə́ bə̄lə́ édzóē bâyi nâ bə́ lóē bɔ́ naa bəbɔ bə́ ḿbəŋ. Sə̌ kīg éyə̄ á nə́ nālá ábə̄ mínā; ábə̄ mínā ó nə̄ nâ, ényɔ́ á nə̄ mínā nyiá modo, a tɔbɔgɔ anə́ mə̄lígī mvúa, ényɔ̄ yǎ á nə̄ ńtə̄bə osú ā tɔbɔgɔ anə́ ḿbɔ esíé. Amú yə nâ, zá ā daŋ m̀fǎŋ mod, yə é mod a tɔá á tə́bə́lə, yə é mod a syé, a vâ bod bidí á tə́bə́lə ? Sə ényɔ́ á tɔá á tə́bə́lə a ? Yénán hḿ naa, éyɔŋ mə tɔá dzī, mə nə á étīé ényɔ́ ā syé. Mínā hḿ fɔ́ɔ́ mī ngátɔbɔ ai ma ábōg mə̄ mbə́ bələ́ mə̄bóbə́lá: ḿból Tārá á ngākoməzan ma edzóe, éyə̄ fə maa mǎkoməzan mínā nálā: myǎyi dí, mǐ nyāā fə á tə́bə́lə wam édzōē dzám, mǐ tɔ̄á fə á bitɔá míńtómba, mǐ dzóege ayɔŋ Ísraɛ̂l məndá mə́ bod awôm ai mə́bɛ̄ ».Ngogolaná Yésus ású Símun Pétrus31 Ǹtí nyé nâ: « Ǎ Símun, ǎ Símun, yénə́ síg, Sátan ǎ dzāí ngul yə á fə̄b mínā anə́ ó ndzī báfəb olɛ́s; ńdɔ tə́ mǎ mə̌ kōgólán ású dóe nâ tə ǹyə́bə́ wóē wâtəg; éyɔŋ waa wǎyi vəŋan, o wónege hḿ bə̄bə́nyɔ̄ŋ ». Pétrus nyé ai nyé naa: « Ǎ Ńtī, mə nə á ngoməzan nâ makə ai wa esámbá, tɔ á mim̀bog, tɔ áwū bēn ». Yésus nyé ai nyé naa: « Ǎ Pétrus, makad wa nâ, áná dī, ǹnóm kúb ā yǐ kig lɔ́ŋ, sə nâ ǒ tám kanǐ sɔŋ biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́ nâ wǎyə̌m kig ma». Nɔŋán é byə́m mī bələ́ ábōg dī Nyé ai bɔ́ naa: « Éyɔŋ mə ngálóm mínā vá, təge ai m̀fə́g mɔ̄ní, təge ai m̀fə́g bídí, təge ai ngɔb, yə dzôm ziŋ é ngádzə́man mína, ngǎ ? » Bɔ́ ai nyé nâ: « Kǒkōá !». Nyé ai bɔ́ nâ: « Étɔ̄á dzī madzó nâ: ényɔ́ ā bələ́ ḿfə̄g mɔ̄ní, á nɔ̄ŋɔ́ ḿfə̄g wóé; ényɔ́ á bələ́ ḿfə̄g bídí, á nɔ̄ŋɔ́ ḿfə̄g wóé, ényɔ́ ā bə̄lə́ kig dzóm, á sɔ́dígi eyé dzíé, á kūán ai dzɔ́, á kus fa. Amú makad mínā nâ, á tádigi étɔ̄á dzī, ébúg ḿfúfúb Ńtilán bə́ ngátil á nyɔ́l dzam dzí yâyəan tóban: «Bə́ ngátə́lē nyé á ńsāmbá bə́bə̂ bə́ bod ». Ású tē é mam mə́sə̄ mátian ai ma mə́ ngakə yǎ á məmana ». Bɔ́ ai nyé nâ: « Ǎ Ńtī, bǐ mbələ yǎ fa ébɛ̄ vā ». Nyé ai bɔ́ nâ: « Abím tē lâyəan ». Yésus a kogolan áfūb bílé bí ḿbɔ́n Ńdɔ̄ Yésus a ngákwí á ǹsəŋ nâ a kə ḿfág ā kadəgə kə, á ńkǒl bílé bí ḿbɔ́n. Bəyə́gē bâ bə́ sɔ́ɔ́ fə̄ hálā, bâzu bâtoŋ nyé. Á kwí á ngākwí vóm tē, nyé ai bɔ́ nâ: « Mǐ kogolan hḿ, mǐ zā kū á mə̄bōbə́lá ». Ńdɔ a ngákódō á bə́ ngábə́, a súbú ósū, dzǎm bɔ̌ á tâŋ awoá lə́ ébǎŋ, a kúdú fɔ̄ɔ̄ mə̄bɔ̄ŋ, ǎ ngakogolan, nyé nâ: « Ǎ Tārá, ngə́ wadiŋ, lodó ai ma é kɔ́b nyi oyǎb; hədá, sə̌ kig ǹyián wám ńgɔ̄ ó bɔ̄bán, hə ǹyián wóe fɔ́ɔ́ ». Ńdɔ fɔ́ɔ́ Éngəlɛs a ngásɔ́ á yób, a ńtə́lə̄ nyé á mgbág, ǎ ngawónō nyé. Ḿból mīńtyé mí dzimbigi nyé, éyə fɔ́ɔ́ fə nyé ǎ kogolan ngul nálā. Ńdɔ fɔ́ɔ́ édudug é ngátíē nyé á nyɔ́l, é kələ twé, á sí, edudug é tɔá hə anə́ mə̄twé məkǐ. Á man a ngáman kogolan, ńdɔ a ngákódō á sí, a dúgán ḿfág bə̄yə́gē bə́ ngábə́, a kɔ́bɔ́ bɔ̄ bə́ tɔ̄á óyɔ̄ ai ólún bə́ wógo. Nyé ai bɔ́ nâ: « Myǎkə óyɔ̄ yá ? Kódógán á sí, mǐ kōgólán, mǐ zā kū á mə̄bóbə́lá ». A ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, ǹkundǎ bod ó lə́dē fɔ̄ɔ̄ ásū; mod m̀bɔ́g, dzwé nâ Yúdas, m̀bɔ́g yǎ bawôm ai bə́bɛ̄, á ngābə́ tə́lə̄ bɔ́ ósū, ńdɔ a ngásúbū Yésus babi nə́ a kə wúban ai nyé. Yésus nyé ai nyé nâ: « Ǎ Yúdas, yə ai məwúban ḿmɔ fɔ́ɔ́ wākalan Mɔ̂n mod ai mɔ́ é ngām yə á yād, ngǎ ? » Á yén é bod bə́ ngábə́ ai Yésus esámbá bə́ ngáyén é dzam lə́ yii bɔɔban, ńdɔ̄ bádzó ai nyé nâ: « Ǎ Ńtí, yə bǐ tye fa ? » Etíe etíé, ḿbɔ́g yə ábə̄ bɔ́ ā sīmī fɔ̄ɔ̄ mān olɔ̌ fada nén fa dzíé, ńdɔ a ngátsíg nyē álɔ́ yā ḿbɔ̄ ńnōm. Yésus nyé nâ: « Dzǒgán nálā ». Ńdɔ a ngánamba nyé álɔ̄, a mǎn nyé bɔ̌ mvɔ̄í. Ńdɔ̄ Yésus a ngatádi nâ a kɔ́bɔ ai bəfada bənén, ai bədzóē yā Tə́mpɛl, ai bənyiá bodo, é bod bə́sə̄ bə́ ngásɔ́ naa bâzu nyé bi, nyé ai bɔ́ nâ: « Mǐ sɔ́ fɔ̄ɔ̄ ai kə́g ai məfa hə anə́ myākə bi ézilingǎn. Maa mə mbə́ tɔá ai mínā amǒs ósə á Tə́mpɛl, təge yén anə́ myǎwoa ma mɔ́ á nyɔ́l; awola dáán á fɔ̄ɔ̄ dī, edzóē díbi dzí yátádi». Á bi bə́ ngábi Yésus, ńdɔ̄ bə́ ngákə ai nyé á ndá fada nén; Pétrus nyé a zaag a toŋ nyé óyǎb nālí. Ḿból bə́ ngákoman ndóan á zāŋ ǹsəŋ, ńdɔ bod bə́ ngátɔbɔ á ndóan, Pétrus nyé a sɔ́ɔ́, a ńtɔ̄á ai bɔ́. Etúgā mīníngá ziŋ é ngáyī nyé yén á tɔá á mgbág ndōan, ǎ ngatóan nyé bəbə á éngə̄ngə̄ŋ ndóan, nyé nâ: « É mod nyɔ́ nyé a m̀bə́ fə ai mod tě ésāmbá ». Pétrus ǎ ngasíe fɔ́ɔ́, nyé nâ: « Ǎ mīníngá, mǎyə̌m kig mod tě». Mǎn éban a ngákog hálā, ńdɔ mod m̀fə́ á ngāyén nyē, nyé nâ: « Waa o nə̌ fə m̀bɔ́g yǎ bod bə́tē ». Pétrus nyé nâ: « Ǎ mod, mə sə́ kig étē ». Dzǎm bɔ̌ ńgúmā áwola á mvús hálā, mod ḿfə́ ā ngadúgan fɔ́ɔ́ bɔɔlɔ, nyé nâ: « É mod nyɔ́ a m̀bə́ fɔ̄ɔ̄ ai mod tě bə́bə́lá; amú á nə mǎn Galiléa ». Pétrus nyé nâ: — « Ǎ mod, mǎyə̌m kīg é dzam wadzó »: A ngə́lə́ á kɔ̄bɔgɔ nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ ńnōm kúb á ngālɔ́ŋ Ńdɔ Ǹtí á ngāvəŋan á mvús, a bəbə́ Pétrus. A tsog á dī Pétrus a dúgan tsog ébúg yā Ńtí ā ngākad nyé naa: « Ósúsúa yə nâ ǹnom kúb a lɔ́ŋ, wayi ma síē biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́ ». Ńdɔ a ngákwí átān, ǎ ngayón fɔ̄ɔ̄ ai abuí míńtyé á ńnə̄m. É bod bə́ ngábī nyé bə́ tádí hḿ nâ bápkə̄lə̄ nyé, ai nâ bándə̄gələ nyé, ńdɔ̄ bə́ ngátindi nyé éyē á mís, bə́ bímiŋi nyé á mvɔ̄m ású, bɔ́ nâ: « Tám bɔ̌ profɛ́d ná, zá ā hə bími wa? » Bə́ ngata fɔ́ɔ́ nye abuí mətǎ mə̄fə́. Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ fɔ́ɔ́ bənyiá bodǒ yā ńnam ai bəfada bənén, ai bəsaŋ bə́kálara bə́ ngákə ai nyé, bə́ tə́lé nyē á zāŋ etógán dzábán, bɔ́ ai nyé nâ: « Ngə́ wa fɔ́ɔ́ ó nə̄ Krīstus, kadá hḿ bíā». Nyé ai bɔ́ nâ: « Ngə́ makad mínā dɔ́ ánā, myǎyǐ kig ma yə́bə; ngə́ mə̄ sílí á kīg mínā miǹsíli, myǎyǐ kig ma yalan, tɔ̌ kīg á dzógě mā nâ mə́ kə. Yəmán hḿ naa, á tádigi étɔ̄á dzī, Mɔ̂n mod a yi kom étɔá á ḿbɔ̄ ńnōmo Zambá yǎ á nə̄ ngul ». Ńdɔ bə́ ngásílī nyé bɔ́ bə́sə̄, bɔ́ nâ: « Ńdɔ o nə́ Mɔ̂n Zambá, ngǎ? » Nyé ai bɔ́ nâ: « Ńdɔ fɔ́ɔ́ myādzó dílī, mǎ mə̄ nə́ Mɔ̂n Zambá». Ńdɔ̄ bə́ ngáfɛd, bɔ́ nâ: « Byǎbad hḿ fɔ̄ɔ̄ yáŋan ai bəbɔɔlɔ dzé? Bíā bə́bēn bī wóg fɔ̄ɔ̄ dɔ̄ ânyu díé nyémēn ». Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńgúmā étógán ósə̄ ó ngákódō á sí, bə́ nɔ̄ŋɔ́ nyē, bə́ kə́ə́ ai nyé ábə Pilátus. Ńdɔ̄ bə́ ngátádī nâ básɔ̄man nyé, bɔ́ nâ: « Bǐ sɔ̄ kɔ̄b é mod nyɔ́ ā ndámaŋan ǹnam wáán; nyé nâ: tə báyân Káízɛd tóya, a kadǎ fə̄ nâ ńnye a nə́ Krīstus ǹkúkúmá ». Ńdɔ Pilátus a ngátádī nâ a sílī nyé mīńsīlí, nyé nâ: « Wǎ ō nə̄ ńkūkúmá Yúdɛn, ngǎ ? » Nyé ai nyé nâ: « Ńdɔ fɔ́ɔ́ wādzó dílī». Pilátus nyé ai bəfada bənén, ai é bod bəvɔ́g naa: « Mǎtálā kig adzó ziŋ á nyɔ́l é mod nyɔ́ ». Bə́ ngabɛ́dē á fɔ̄ɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ á yób, bɔ́ nâ: « A dzúgulu ayɔŋ, a kə a yə́gələ ai ǹnam Yúdea ósə, á tádigi á Galiléa a zaag kwí vā ». Pilátus a ngáyi wóg étādī Galiléa, ǎ ngasílī ngə́ mod tě á nə mǎn Galiléa. Ábōg á ngāyəm nâ a nə á éwōgē Heródɛs, ńdɔ a ngálóm nyé ábə Heródɛs yǎ á ngābə́ fə̄ á Yērúzalɛm məlú mə́tē. Á yén Hēródɛs a ngáyén Yésus, ǎ ngatag fɔ́ɔ́ ábuí, amú á ngābə́ á zaa a yi kɔ́m naa á yen nyé, ḿból á ngāwóg ábuí mam mə́ tian ai nyé, a yǐ fə̄ nâ á yen anə́ ā bɔ asimbá ziŋ. Ǎ ngasílī á fɔ̄ɔ̄ nyé abuí míńsílí vā; ńdɔ tə́ nyé a ngálaŋan evól evól, təge yalan. Bəfada bənén ai bəsaŋ bəkálara bə́ man yǎ fɔ̄ɔ̄ sɔ̄ vā, və nâ básɔ̄man nyé. Ńdɔ Heródɛs, fǔfúlú ai bəzimbi bóé, á ngābyandi nyé, a kpə́gələ̌ fə̄ nyé, ńdɔ a ngábɔ́dī nyé ḿfūm éyé, a dúgán nyé lóm ábə Pilátus. A tádigi amǒs tē, ńdɔ Heródɛs bân Pilátus, yǎ bə́ zaag bâtɔbɔ miǹzízíŋ, bə́ ngálad amvóé. Yésus a dúgan tə́bə̄ á mís mə́ Pīlátus Ńdɔ Pilátus a ngátógan bəfada bənén ai bədzóē yā ńnam ósə, nyé ai bɔ́ nâ: « Myǎsɔ́ mā və́ é mod nyɔ́, mínā nâ: a man dzúgulu ńnam, ńdɔ mə ngásílī nyé mīńsílí á mís máán, é mam mə́sə myǎsɔ́man nyé mā, mǎ ndzí kig yén tɔ də́dā á nyɔ́l é mod nyɔ́. Tɔ Heródɛs dzam də́dā: mə̌ və́ mínā ngul nâ mǐ kə nyé yén, tɔ nyé ā ndzí kig yén étɔ̌m yā mod a búdan ai dzɔ́. Étɔ̄á dzī hḿ, mayi bɔ̌ naa bə́ ndə́gə́lə́ nyé, á mvús hālá bə́ sōē nyé». Fúlú ē ngábə́ nâ ámǒs ábóg, bə́ sōē bɔ́ mod m̀bɔ́g. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́sə, təge ai səsalá, bə́ ngábɛ́dē kíŋ á yób, bɔ́ nâ: « Vaígī nyé vā, soégē bía Barábas ». Barábas nyé a ngákə̄ á mim̀bog ású mod etɔm a ngabɔɔban édzə̂dzalá ai ḿból fə a ngáwé mod. Ḿból Pīlátus a dzə́ŋə̄ nâ a soe Yésus, ńdɔ a ngádúgan kə, ǎ ngakɔ́bɔ ai bɔ́. Hədá, ḿfág wábán, bə́ ngadaŋ fɔ́ɔ́ yédan á yób étē, bɔ́ nâ: «Boméŋē nyé á kōlós, boméŋē nyé á kolós ». Ńdɔ a dúgan kɔ́bɔ ai bɔ́ éyɔŋ lála, nyé nâ: « É mod nyɔ́ ā bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ zā ákyaí ábé ? Mǎtálā kig ádzó yā mod a búdan ai dɔ́ á nyɔ́l é mod nyɔ́; mayi bɔ̌ naa bə́ ndə́gə́lə̄ nyé, eyɔ̌ŋ tē mǎyī nyé soe ». Bɔ́ fɔ̄ɔ̄ hə ábɛ́dē kíŋ bə́ síligi nâ bə́ bōmē nyé á kolós, esosog é ngabɛ́d hə m̀bɛ́dán. Ńdɔ Pilátus a ngádzálā bɔ́ ḿból bə́ ngábə́ yii; ényɔ́ yǎ á ngābə́ á mim̀bog étɔ̌m ndūm ai ǹwéán mod, ńnyɔ́lɔ tě ńnyé a soé bɔ̄, Yésus ńnyé a kalán bɔ̄ nə́ bə́ bɔ ai nyé ḿból bə́ yii. Á zēn kolós Ábōg bə́ kwî ai nyé á ńsəŋ, ńdɔ̄ bə́ ngábi Símun, mǎn Sīréna, ǎ sɔ̂ áfūb, ńdɔ̄ bə́ ngánɔd nyé nâ á bə̄gə kolós a zaa a toŋ Yésus. Bod bə́ kələ bâtoŋ nyé éyə̄gan ábuí, ai biníngá yā bə́ kudu wɔ́ á ńkug, bə́ yii nyé. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu vəŋan á bə́ ngábə́, nyé ai bɔ́ nâ: « Ǎ bəngɔn bə́ Yērúzalɛm, tə myǎyōn ma, yónán mínā bə́bēn ai bɔ́n báán, amú məlú mâzu, á báyi dzó naa: « Mvɔ̌m ai miǹkokóm mí bīníngá, mvɔ̌m ai mə́bum má ndzí kig byé, mvɔ̌m ai mə́bɛ́ má ndzí kig nyáā mɔ́n ». Abǒg tē ńdɔ̄ báyi dzó ai mvéd miǹkǒl naa: « Kpǎn bíā á yób», bə́ dzó fə ai miǹkǒl mīńtɔ́g naa: « Sɔlígán bíā ». Amú bə́ ngāmán bɔ̌ nyūmán elé nā, ngaman ai ǹkód élé ! » Á bə́ kələ vá, bəbə̂ bə́ bod bəfə́ bə́ ngábə́ ai nyé ésāmbá bə́bɛ̄, nâ bâkə bɔ̄ wē fūfulu. Á kwí bə́ ngázu kwí é hóm bálóē nâ Kaləvária , ńdɔ̄ bə́ ngábome nyé á kōlós étēde, fǔfulu ai bə́bə̂ bə́ bod bá, nyɔ́ á ḿbɔ̄ ńnōm, nyɔ́ ḿbɔ̄g, á ḿbɔ̄ ńgāl. Yésus a kɔ́bɔgɔ tə́, nyé nâ: « Ǎ Tārá, dzǔ bɔ̄: bâyə̌m kīg é dzam bábɔ ». Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáman kabǎn bīyé bíé, bə́ dɔɔ ai byá ábia. Ǹkundǎ bod ó ngábə́ tə́lə fɔ́ɔ́, ó bəbəgə; bədzóe bə́ kpə́ləgə nyé, bɔ́ nâ: « A mbə́ kələ á nyii bod bəfə́, á tám hḿ fə nyii nyémēn étɔ̄á dzī ná, ngə́ á nə á fɔ̄ɔ̄ Krīstus yā Zāmbá á ngātɔ́b ». Éyə̄ fə bəzimbi bə́ kpə́ləgə nyé nālá, bə́ zaag, bə́ vāā nyé sāŋ wɔ̂n, bɔ́ nâ: « Ngə́ wa fɔ́ɔ́ ó nə̄ ńkūkúmá Yúdɛn, nyǐgī hḿ wāmēn ». Ǹtilán ó ngábə́ nyē á ńlō á yób á mīńkɔ̄bɔ̄ mílɛ́, ai grɛ̌k ai alatán ai hébréa, ǹtilán tē ó tɔ̄á nâ « Ǹkúkúmá Yúdɛn ví ». Mod m̀bɔ́g yǎ bízilingǎn bí ngábə́ kələ́ á kōlós nyé a kpə́ləgə̌ fə̄ Yésus, nyé nâ: « Ngə́ wa fɔ́ɔ́ ó nə̄ Krīstus, kodégē hḿ wāmēn, waa ó kōdē áfə̄ bíā ». Ńnyɔ́ ḿbɔ́g ā ngabɔ nyé áyɔ̄g, nyé nâ: « Sə éndə́gə́lə́ dzídzīá á bələ́ ńdzɔ̄ fə wǎ o bələ́ dzī a ? Éyə̄ hḿ ó nə̄ təge mbádā Zāmbá yá? Ḿfág wáán, endə́gə́lə́ é nə fɔ́ɔ́ sósōó, byǎyân bə́bə̂ bə́ mam bǐ ngábɔ, ḿfág wóé, nyé ā ndzí kig bɔ́ é dzam á nə́ ábē ». Ǎ ngakad hḿ dzó ai Yésus nâ: « Ǎ Ńti, o tsogo tə́ mā, éyɔŋ wǎyi dúgán sɔ̄ á édzóē dzóe ». Ńdɔ̄ Yésus a dzó ai nyé nâ: « Bə́bə́lá émēn, makad wa dɔ́, áná bēn dī, wayi tɔbɔ ai ma á Paradís». Abǒg tē á ngábə́ dzǎm bɔ ńtoban ámǒs, áwōlá saməna, ńdɔ fɔ́ɔ́ díbī á ngásus á sí ésə a kələ kwí áwōlá ébulú. Ńló dzóbo a dímí fɔ̄ɔ̄, ńdzɔmbɔ éyé yā Tə́mpɛl ó sālí á zāŋ á wōōg. Ńdɔ̄ Yésus a və́ kíŋ á yób été nyé nâ: “Ǎ Tārā, mabóe ǹsísīm wámā á mɔ́ móe”. Á dzó á ngādzó nālá, ńdɔ ǎ suu m̀həbə. Ǹdzóe bəzimbi a ngayi yén é dzam á kódogo bɔɔbǎn dī, ǎ ngavə́ fɔ̄ɔ̄ Zāmbá ólugu nyé nâ: “Bə́bə́lá, é mod nyɔ́ a mbə́ sósōó mod”. Ábūí bod ásə̄ á ngákúlī ná lâzu yén é dzam dí, éyɔŋ bə́ ngáyén é dzóm é ngábɔ̄ dzí, bə́sə̄ bə́ ngakə bâsob á māl mábán, bâkə bâkud ǹkug. Bəmvóé bóé bə́sə̄ bə́ ngábə́ tə́lə oyǎb nālí bə́ bəbəgə, ai é bīníngá yā bə́ ngázū bâtoŋ nyé a tádigi á Galiléa. Ńdɔ mod m̀bɔ́g dzwé naa Yósəb, yǎ á ngābə́ ńdzóe ekóán, á ngāsɔ́: a ngábə́ mod yǎ dzāl Arimatía, dzǎl yā Yúdea. M̀bəmbə mod fɔ́ɔ́, a tɔá fə̄ sósōó, nyé ā ndzí kig yə́bə̄ ésɔ̌g dzábán ai mim̀bɔán myábán, nyé a yangǎ fə edzóē Zāmbá. Ńdɔ é mod nyɔ́ á ngātíe, a kə́ yén Pīlátus, ǎ ngadzai nyé ḿbim Yésus; ńdɔ a ngasuu m̀bim á kōlós, a mǎn wa wógō á mod ndɔ́mbɔ́ eyé, a kə́ wa bóē é sɔŋ bə́ ngáfág á ńkōm, hálā bə́ ngə́lə təge dzə̌b mod m̀fə́ étēde. Amǒs tē ó ngábə́ Parasévɛs, amǒs ngoməzan, məfáŋ mə́ sábad. É bīníngá bə́ ngásɔ́ ai Yésus esámbá á Galiléa bə́ ngázū bâtoŋ nyé, bə́ mān yén sɔŋ, bə́ yénə̄ fə̄ ḿból bə́ ngádzoge m̀bim Yésus, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan, bə́ mān kə́ koməzǎn mīḿbɔ́n ai bálə́sam, ńdɔ̄ bə́ ngáwai âmǒs sábad ḿból mvéndé ē ngābə́. É kídí lénde yǎ Sábad, ai ndib kíkídígi, ńdɔ biníngá bə́ ngázu kwí á sɔŋ, bə́ bə̄lə́ mīḿbɔ̄n yā bə́ ngáman koməzan. Ńdɔ̄ bázu kɔ́b naa bə́ féndé ákɔ̄g, á dzōgó á mgbág sɔŋ. Ńdɔ̄ bə́ ngányían á sɔŋ étēde, tə́ge yén ḿbim Yésus. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, ai ólún ósə̄ bə́ wógo, bə́ ńtəm nâ bəyóm fám bə́bɛ̄ bə́ ńtə́lə̄ bɔ́ á mís vā, biwɔ́man bí fyɛ á nyɔ́l. Bə́ ngafədan fɔ́ɔ́ mbāda, bə́ mān fɔ̄ɔ̄ lúī mə̄sú á sí; ńdɔ̄ é bod bá básílī bɔ́ naa: « Éyə myǎdzə́ŋ é mod a və̌ yá á zāŋ bəwú ? A sə́ kīg vá, a kwí yǎ á sɔŋ. Dúgân tsog ḿból ā kɔ́bɔgɔ ai mínā, hála a ngə́lə̄ á Galiléa: Ǎ ngádzó naa: « Mɔ̂n mod a bələ́ naa a tádigi ku á mɔ́ bə́sə́m, ású yə̄ nâ bə́ bōmē nyé á kōlós, eyɔ̌ŋ tē ámōs lála, a yi dúgán kwí á sɔŋ.»» Bə́ ngadúgan hḿ kə́ bâtsog ǹkɔ́bɔ̄ wóé tē. Á kódō bə́ ngákódō á sɔŋ, ńdɔ̄ bázu kǎd Bawômo ai m̀bɔ́g ai bə́yə́gē bə́sə bəvɔ́g é mam mə́sə̄ má. Bə́ ngábə́ naa: María Mətalína, ai Yoána, ai María nyiá Yākɔb, ai ébá bə́sə bəvɔ́g yā bə́ ngábə́ ai bɔ́ ésāmbá; bə́ ngakad Apóstɛl é Fwé nyí. Mam mə́tē mə́ ńtɔ̄á tə̄ Ápóstɛl hə anə́ mǎm yā bīyə́yə̄m, təge fɔ́ɔ́ mɔ yə́bə. Ńdɔ̄ Pétrus a ngákódō á sí, a tíé fɔ̄ɔ̄ ai m̀bíl naa a kə á sɔŋ; a ngáyi lúmbū á sɔŋ étēde, a ńtála biyé biyé bí dzōgó, ńdɔ a ngádúgan, a kələ a kám é dzam lə́ ngábɔ̄ dí.Ai zěn ésə yǎ Emaús Amǒs tē, ámōs ósú, á kídí léndē Sábad, bəyə́gē bə́ Yésus bə́bɛ̄, bə́ kələ dzǎl ziŋ, dzwé nâ Emaús, á tɔ̄á ai Yerúzalɛm á tâŋ dulu məwola mə́bɛ̄ . Bə́ ngakə bákɔ̄bɔ bɔ́ bə́bɛ̄ vā, bə́ tsogo é mam mə́ ngábɔɔban. Bə́ ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā bə́ fɛdəgǎn fə, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Yésus émēn ā ngāsɔ́, ǎ ngawulu ai bɔ́ ésāmbá. Dzam dá mís mâ təge bɔ́ yâbǎn vā, naa bə́ yəm nyé. Nyé ai bɔ́ nâ: « Mam məfé myākɔ́bɔ̄ ná, mínā bə́bɛ̄ mǐ wulugu ai zěn ésə ? » Ńdɔ̄ bə́ ngákom etíé ai olún á ńnə̄m. Ńdɔ m̀bɔ́g yǎ étē, dzwé nâ Keleyófas, ǎ zū nyé yalan, nyé nâ: « Wa fɔ́ɔ́ ó nə̄ ńnə̄ŋ étām étam á Yērúzalɛm, ngǎ ? Ńdɔ wa wǎyə̌m kīg é mam mə́sə̄ mábɔ̄ɔ̄bán wē mə́lú mā ? Nyé ai bɔ́ nâ: « Mam məfé ? » Bɔ́ ai nyé nâ: « Adzó Yésus yǎ Nazarɛ́d, yǎ á mbə́ ńgungúl profɛ́d, a yəmə bɔ̌ mam, a yəmə̌ fə̄ ńkɔ́bɔ̄ á mís mə́ Zāmbá ai á mís mə́ bod: ḿból bəfada bənén ai bədzóē báán bə́ ngákab nyé, bə́ tsígí nâ a yəan ai awú; ńdɔ̄ bə́ ngábome nyé á kōlós. Ḿfág wáán, bíā bǐ ḿbə̄ fidigi fɔ́ɔ́ naa ńnye ǎ yi kode Ísraɛ̂l; bəbə́gə̄ hḿ naa, é mam mə́sə̄ má, álú lálā á dī, kə́ mam mə́tē mə́ bɔ̄ɔ̄bán aná. Ńdɔ̄ ńdɔ̄ á tē, biníngá bə́vɔ̄g yā ésāmbá dzáán bə́ sɔ́ bía bə́dē mīńnə̄m á yób vā: ḿból bə́ kún kə á sɔŋ é kídí nyī, təge yén ḿbim wóé á sɔŋ wé, ńdɔ̄ bə́ dúgán kə́ sɔ̄ mīḿbīl, bɔ́ nâ bə́ yén bēngəlɛs. Ńdɔ̄ bə́ kād bɔ̄ nâ a və̌. Bəvɔ́g yə̄ ábə̄ bíā bɔ̂ bə́ kə́ fə, ńdɔ̄ bə́ kɔ́b mam mə́sə̄ mə́ tɔ̄á anə́ ḿból bīníngá bə́ hə́ dzó. Hədá, mod a ndzí kig nyé yén nyémēn.» Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: « Ǎ é bod bá, mǐ bui məkúd á dzē ? Zǎ ḿból ńnə̄m wádid mínā âbum ná, təge vól yə́bə̄ é mam mə́sə bəprofɛ́d bə́ ngátádi kɔ́bɔ ? Ngǎ lə́ ḿbə̄ yəan nâ Krǐstus á tádi bi míńtyé mísə̄ mí ósúsúa, eyɔ̌ŋ tē ā zū hḿ sɔ́ nyían á dúmá díé ? » Ńdɔ̄ a ngátádi ai Mósɛs, a kalan ai bəprofɛ́d bə́sə, a kə a fəlan bɔ́ é dzóm ésə̄ é ngábə tian ai nyé. Ábōg bə́ ngásúbu babi ai é dzāl bə́ kələ, ńdɔ a ngábɔ anə́ a yi lod nâ a kə ósū: bə́ ngayə́m nyé á kíŋ, bɔ́ nâ: « Tɔbɔ́gɔ ai bíā, amú ngogé ē ngāvín ya, ńdɔ̄ fə amǒs ó lúmbu yǎ. » Ńdɔ̄ hḿ ā nyían ai bɔ́ á ndá. Ábōg ā dzâ ai bɔ́ fūfulu á tə́bə́lə, ńdɔ a ngánɔŋ ḿbāŋála, a və́ə́ maa, a bə́gə́, ǎ ngákə a kalan bɔ́. A tádí á dī mís mátádī bɔ́ yâban, ńdɔ́ bə́ ngáyəm nyé; nyé a dzáŋá fɔ̄ɔ̄ fə̄ bɔ́ á mís etíe etíé. Bâ bə́ ngalígī bákɔ̄bɔ̄ bɔ́ nâ: « Ngǎ ńnə̄m ó hə́ tâm bía yóŋ âbum ai zěn ésə aná, éyɔŋ a hə́ fəlan bía M̀fúfúb Ǹtilán ? » Ńdɔ̄ bə́ ngákódō á sí étīe etíé tē, bə́ dúgán á Yērúzalɛm, ńdɔ̄ bákə kɔ́b Bawômo ai m̀bɔ́g bə́ man yǎ kóan, ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai bɔ́ ésāmbá, bə́sə̄ bə́ kada nâ Ǹtí ā kwí á sɔŋ bə́bə́lá, ńdɔ ǎ bɔ̄ naa Símun á yen nyé. Bâ bə́ ngalɛ̂ fɔ́ɔ́ fə̄ é mam mə́ ngátóban ai bɔ́ ai zěn ésə, ai ḿból bə́ ngáyəm nyé ai m̀bə́gán ḿbāŋála. Bə́ ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, Yésus a ńtə́lə̄ bɔ́ á zāŋ, nyé ai bɔ́ nâ: «Mvɔí é bɔ̄ɔ̄g ai mínā: mǎmēn fɔ́ɔ́ nyɔ̄, tə myǎmbáda.» Fəg e dzáŋá fɔ̄ɔ̄ bɔ̄, bə́ ḿbə̄lə́ wɔ̄ŋ éyə̄gan, bə́ tsogo nâ báyēn kón. Nyé ai bɔ́ nâ: «Éyə fəg yadzáŋ mínā yá ? Zǎ ákyaí miǹtsogán lásɔ́ mínā á mīńnə́m dīlí ? Kə́ mǎmēn fɔ́ɔ́ ā ! Bəbə́gân ma mɔ́ ai məkǒl; nambágân ma, mǐ yén; kón yā bə̄lə́ kig miǹson ai bivɛ̌s, anə́ myāyén mə bələ́ nā.» Á dzó á ngādzó nālá, ńdɔ a ngálə́dē bɔ́ mɔ́ móé ai məkǒl. Ḿból bə́ ngábə́ təge tóán yə́bə, bə́ káma hə ǹkámán ai míńtag mí ngádzyé bɔ̄ á ńnə́m, ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó nâ: «Yə mǐ bə̄lə́ dzóm yā ádī ? » Ńdɔ̄ bákə sɔ́ ai etun ńyáŋán kɔ̄s hālá. Ńdɔ a ngánɔŋ, ǎ ngadí, bə́ bəbəgə nyé; ábím á ngáligi, a nɔŋɔ́, a və́ə́ bɔ̄. Ńdɔ ǎ dzó ai bɔ́ nâ: «Bíbúg yā byátóban bí, ḿbyā hḿ mə̄ kadəgə mína yín, hála mə ngə́lə́ tɔ̄á ai mínā; é dzóm ésə̄ é ngábə́ ńtilán ású dáma, tɔ á Mvéndé Mósɛs, tɔ á bəprofɛ́d, tɔ á bə̄psálmɛn, dzóm tē ésə̄ é ḿbə́ yəan tádí tóban.» Ńdɔ a ngáyáī bɔ́ fəg nâ bə́ wog M̀fúfúb Ńtilán. Ńdɔ a ngákə lúī ńkɔ́bɔ, nyé nâ: «Éyə̄ hḿ á nə́ ńtilán nālá nâ Krǐstus á bi miǹtyé, a kwi á sɔŋ ámōs lála, bə́ kə̄ báyēdan endə́gə́lə́ á dzwé díé ai evaa miǹsə́m á məyɔŋ mə́sə, á tádigi á Yērúzalɛm. Mínā mī nə́ hḿ bəbɔɔlɔ ású mam mə́tē mə́sə. Ḿfág wám, mazu mína lóm Éfáī yā Tārá á ngākag; mǐ tɔbɔgɔ hḿ édzə̂dzalá vā, a kələ kwí anə́ myādzyé ai ngul yǎ yób ». Ńdɔ a ngákwí ai bɔ́ á ńsəŋ, bə́ ngakə ḿfág yā Betánia, ńdɔ a ngásám mɔ́ á yób, ǎ ngavə́ bɔ ǹtótōmaamaa. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, a ngə́lə́ á vāā bɔ́ ńtótōmaamaa nálā, ńdɔ a ngákân ai bɔ́, ǎ ngabɛ́d á yób. Ńdɔ̄ bâ bə́ ngákúd mə̄bɔ̄ŋ, bə́ ngalugu nyé, bə́ dúgán á Yērúzalɛm ai abuí miǹtag, bə́ ńtɔ̄á kɔ́m ésə və á Tə́mpɛl, bə́ luugu Zambá. Á mə̄tádí, Ebúgu a tɔá, Εbúgu a tɔá ábə Ζambá, Ebúgu a tɔá Ζāmbá. Ebúgu a ngábə́ á mə̄tádī ábə Ζambá. Dzóm ésə é ngákοmban ai nyé; é byə́m bísə̄ bí nə́, tɔ dzídzīá yá ndzí kig komban təge ai nyé. Éyə enyiŋ é ngábə́ ábə̄ nyé, enyiŋ é tɔ̄á ḿfyɛ̌ bοd; m̀fyɛ ó fyɛ á díbi; hədá díbi təge wá wódan. Ńdɔ mod a ngásɔ́ Zambá nye a ngálóm nyē, mod tē dzwé nâ Yohánɛs. Μοd tē a ngásɔ́ ású yə̄ nâ á zu bɔɔlɔ ḿfyɛ, ḿból yə̄ nâ bə́sə̄ bə́ yə́bə ai ǹkɔ́bɔ̄ wóé. Émēn ā ngābə́ kig m̀fyɛ a ngásɔ́ naa a zu bɔɔlɔ ḿfyɛ. Ebúgu nye a ngábə́ ḿfyɛ, bə́bə́lá m̀fyɛ̌ yā a fyɛ é mod ósə ǎ zū á sí ndon mú. A ngátɔbɔ á sí ndon, é sí ndǒn bēn fɔ̄ɔ̄ ē ngákomban ai nyé, ńdɔ̄ sí ndon ya ndzí kīg nyé yəm; a ngásɔ́ á mə̄ndíé móé, ńdɔ bod bóé bá ndzí kig nyé nɔŋ. Hədá, ébá bə́sə̄ bə́ ngánɔŋ nyé, a ngávə́ bɔ ngul yǎ vəŋan bɔ́n bə́ Zāmbá, ébá yā báyə́bə̄ á dzwé díé, ébá yā bə́ nə́ naa, sə̌ kig məkǐ ḿmɔ̄ mə́ ngábyé bɔ̄, sə̌ kig ǹyián nyɔ́l, sə̌ kig ǹyián fám, hə Zambá émēn fɔ̄ɔ̄. Ńdɔ Ebúgu a ngánɔŋ nyɔ́l, a sɔ́ɔ́ lōŋ mvóg ábə̄ bíā; bǐ ngáyén dúmá díé, dúmá yā Ḿbāŋ Mɔ́n ó bə̄lə́ ábə̄ Ésīá, ǹtúd ǹtúd ai grǎsia ai bə́bə́lá. Ńdɔ Yohánɛs ǎ bɔɔlɔ nyé, a yédəgan nâ: «É mod nyɔ́ ńnyē hḿ mə̄ ngádzó nâ: ‘Ényɔ̄ ā zu ma á mvús, a ngákom­ban ma ósū, amú ā ngábə́ lοdο ma οyǎb’». Ńdɔ̄ fə̄ bíā bə́sə bǐ ngánɔŋ ngab á ńtūd ényiŋ wóé, grǎsia a bədə́ é grāsia m̀bɔ́g á yób. Amú yə̄ nâ, Mósɛs nye a ngávə́ Mvéndé, hədá grǎsia ai bə́bə́lá byāsɔ̄ á dzwé Yésus Krǐstus. Tɔ mod m̀bɔ́g ā bə́ yǎ kig yén Ζāmbá; M̀bāŋ Mɔ́n Ζambá yā ó tɔ̄á á məbɛ mə́ Ésīá, émēn ńnye a ngáman bíā lɛ̂ dzóm ésə. M̀bɔɔlán Yōhánɛs Ǹdu bod M̀bɔɔlán Yōhánɛs á vī, éyɔŋ Yúdɛn yā Yērúzalɛm bə́ ngálóm bəfada ai bəlevíta ábə Yohánɛs nâ bə́ zū nyé sílī naa: «Wǎ ó nə̄ zá?» Ńdɔ Yohánɛs a ngáməm, təge síe, a ngáməm, nyé nâ: «Mə sə́ kig Krǐstus». Ńdɔ̄ bádúgan nyé bâla ńsīlí, bɔ́ nâ: «Ńdɔ̄ hḿ yá ? Yə wǎ ó nə̄ Élīas?» Nyé ai bɔ́ nâ: «Kǒkōá ». « Yə wǎ ó nə̄ profɛ́d ? » Nyé nâ: «Təge ». Bɔ́ ai nyé nâ: « O nə hḿ zá ? Kə́ byāyi nâ bǐ kə və́ é bod bə́ lóm bía eyalán â ! Wǎmēn wadzó nâ o nə zá ?» Nyé ai bɔ́ nâ: «Mə nə kíŋ ē mod a yédan á ńkōd ńnam, kíŋ yākɔ́bɔ̄ nâ: «Komə́zân Ǹtí zēn, a nə́ Profɛ́d Isaías a ngádzó». É bod bə́ ngálóm ábə nyé bā, bəvɔ́g yā étē bə́ ngábə́ á ngām bəfarisía. Ńdɔ̄ bádúgan nyé sílī naa: «Ású dzé hḿ wādu bod, ngə́ wā sə́ kig Krǐstus, tɔ Elías, tɔ Profɛ́d ?» Yohánɛs nyé ai bɔ́ nâ: «Ḿfág wám, madu ai məndím, vədá, yəmân nâ mod m̀bɔ́g á tə̄lə̄ mínā á zāŋ, mína təge nyé yəm; ńnye ǎ yi sɔ́ á mvús dzam, tɔ anə́ nyé á ngákomban ma ósú, ńdɔ̄ fə mǎyəán kig nâ mə́ tīī nyé ńkɔ̌l ngob yā məkǒl». É mam má mə́ ngábə́ bɔɔban á Yórdan á yād, á dzāl Betánia, é vóm Yohánɛs ǎ kadəgə dǔ bod. Mǎn Ńtómbá Zambá É kídí lénde ai hálā, Yohánɛs a ngáyi yén Yésus a zaag ábə̄ nyé, ńdɔ a ngábódo ǹkɔ́bɔ́, nyé nâ: « Ńnyē á nyɔ̄, é Mān Ńtómbá Zambá yā ā vaa miǹsə́m mí sí. Ńnye mə m̀bə́ dzô ai nyé naa: « Mod a zu ma á mvús, hədá a zuzu yǎ a tɔbɔ ma ósū, amú a lod ma oyǎb ». Ma mə m̀bə́ təge nyé yəm; hədá mə ngázu dǔ bod ai məndím ású yə̄ nâ á yénē á ngə̄ə̄ŋ á mís mə́ áyɔŋ Ísraɛ̂l». Yohánɛs ǎ ngabɔɔlɔ hḿ, nyé nâ: « Mə ngáyén anə́ Ńsīsīm wásɔ́ á yób, nyɔ́l anə́ óbə̌ŋ, ó suzu nyé á ńlō. Ma mə m̀bə́ təge nyé yəm; hədá ényɔ́ émēn ā ngālóm mā nâ mə́ du á mə̄ndím a ngákad ma nâ: « É mod wǎyi yén Ńsīsīm ó zaa nyé bədəbə á ńlō, mod tě ńnye ǎ du ábə M̀fúfúb Ńsísīm. Ńdɔ madzó nâ mə ngáyén ai mís, ńdɔ̄ fə mǎbɔɔlɔ nâ ńnye a nə́ Mɔ̂n Zambá. Bə́yə́gē bə́ ósú É kídí lə́nde ai hálā, Yohánɛs a ngábə́ tə́lə̄ fə vóm tě ai bəyə́gē bóé bə́bɛ̄. Á bəbə̌ nā, a ńtálā Yésus a lodo, nyé nâ: «Mǎn Ńtómbá Zambá á nyɔ̄». Á wóg bə́yə́gē bə́bɛ̄ bā bə́ ngáwóg á kɔ̄bɔgɔ nálā, ńdɔ̄ bə́ ngálíg nyē, bə́ ngakə bâtoŋ Yésus. Ńdɔ̄ Yésus ǎ vəŋan, a ńtálā bɔ́ bâzu bâtoŋ nyé, nyé ai bɔ́ nâ: «Myǎdzə́ŋ dzé?» Bɔ́ ai nyé nâ: «Ǎ Rābi , éyə o tɔá vé ? » Nyé ai bɔ́ nâ: «Zǎn yén». Ǹdɔ̄ bə́ ngásɔ́, bə́ yénə́ fə̄ é vóm ā tɔbɔgɔ; ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ ai nyé ńgúmā ńtíé ámǒs tē; abǒg tē á ngábə́ dzām bɔ áwōlá áwômo . Andréas, mǎnyāŋ Símun Pétrus, a ngábə́ ḿbɔ̄g yǎ bə́yə́gē bə́bɛ̄ yā bə́ ngáwóg Yōhánɛs a kɔ́bɔgɔ bá, á bə́ ngákə̄ bâtoŋ Yésus. Ńdɔ Andréas ǎ tádi kə kwí hə ábə mǎnyāŋ Símun, nyé ai nyé nâ: «Bǐ yén yǎ hḿ Məsías ». Ńdɔ a ngátíe ai nyé a kə́ lə́dē Yésus. Yésus ǎ ngabəbə nyé á mvɔ̄m asú, nyé nâ: « O nə dzwé nâ Símun, ndómán Yohánɛs, wayi yoleban dzwé nâ Kéfas . É kídí lénde yǎ hālá, ńdɔ Yésus a ngánɔŋ oyíli naa a kalan á ńnǎm Galiléa. Ńdɔ a yén Fílip, nyé ai nyé na: "Toŋó mā." Fílip a ngábə́ mod yǎ Betsaída, tísɔn Andréas bân Pétrus Ńdɔ ǎ kə yén Natanaɛ̂l, nyé ai nyé nâ: "Ényɔ́ yǎ miǹtilán yā Mvéndé Mōsɛs ai émí bəprofɛ́d myákɔ́bɔ mam móé, bǐ yén yǎ hḿ nyē Yésus mɔ̂n Yósəb, yǎ Nazarɛ́d." Natanaɛ̂l nyé ai nyé nâ: yə m̀bəmbə dzóm ziŋ a nə tə́ bía dzǎm tīē á Nazarɛ́d hā ngǎ ?" Fílip nyé ai nyé nâ: "Waa zǎg fɔ̄ɔ̄ yēn." Ḿból Natanaɛ̂l ǎ zaag ábə̄ nyé, ńdɔ̄ Yésus ǎ bəbə nyé ńdɔ a dzó ébūg é bəbə́gə nyé nyé nâ: "M̀fǎŋ mān Ísraɛ̂l á hī, təge ai mvol ziŋ ábə̄ nyé. Natanaɛ̂l nyé ai nyé nâ: "Éyə wǎyəm ma m̀fág ḿbé ?" Ńdɔ̄ Yésus ǎ yalan, nyé ai nyé naa: "Ósúsúā bēn yə nâ Fílip a zu wa lóe, hālá o tɔá élē faígə á sí hālá mə mə yén yǎ wā." Natanaɛ̂l nyé ai nyé nâ: "Ǎ Rábi, o nə fɔ́ɔ́ Mɔ̂n Zambá, o tɔá fə ǹkúkúmá Ísraɛ̂l." Ńdɔ̄ Yésus ǎ yalan, nyé nâ: ḿból mə̄ kād wā nâ mə̌ yén wā á élē faígə á sí ńdɔ ǒ ngayə́bə yǎ, wayǐ yī yēn ngǔl mam a lodo hālá." Ńdɔ ǎ zu bǎd dzó naa: "Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄ á mākad mínā, myǎyi yén anə́ yób á yóó, běngəlɛs bə́ Zāmbá bə́ bɛ́də̄, bə́ suzǔ fə̄ é vóm Mɔ̂n mod a nə́. Ńdɔ̄ lázu bɔ ámōs lálā nâ, abóg álúg á ngábə́ á dzāl Kána á ńnǎm Galiléa, nyiá Yēsus a ngábə́ étē. Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngábándā Yésus ai bəyə́gē bóé. Wɔ̂n a ngáyi man, ńdɔ nyiá Yēsus ǎ zu dzó ai nyé nâ: « Bábə̄lə́ á kīg fə̄ wɔ̂n ». Yésus nyé ai nyé nâ: « Dzé é nə̄ á zāŋ hālá, ai mǎ ai wǎ, ǎ mīníngá? Awola dámā lá bə́ kig kwí ». Nyiá nyé ai bəbɔ bísíé naa: « É dzóm ésə a ńkād mína aná, mǐ bɔɔ». Bim̀vaŋ mə́kɔ́g bí ngábə́ hālá bísaman, á Yúdɛn bə́ ka­dəgə soban étēde, anə́ emvaŋ, ǹlongá ó kələ məbóm mə́bɛ̄, ngə́ mə́lɛ́. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Soégân məndím bímvaŋ bí, mǐ dzálá ». Ńdɔ̄ bə́ ngádzálā byá á túd. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Byɛdân hḿ éyɔŋ dzīlí, mǐ kə və́ ńkab bidí ». Ńdɔ̄ fə̄ bə́ n­gábɔ nálā. Ǹkab bidí á ngāyi kyəge mə́ndím yā mə́ ngávəŋan wɔ̂n má ńdɔ ǎ zu lóē ńlūg, nyé ai nyé nâ: « Mod a kad tádī tə́lē bod é wɔ̂n a nə́ ḿbəŋ, ǹnyie anə́ bod bə́ bili yǎ, â ngatə́lē bɔ́ ényɔ́ ā dǎŋ kig m̀bəŋ, ńdɔ wa o hə́ nyie ábə̄ŋ wɔ̂n dí á zaag kwí ábōg dī yá ? ». Ásīmbá ósú á dī Yésus a ngátádi bɔ á dzāl Kána, á ńnǎm Galiléa, ńdɔ a ngálə́dē dúmá díé á ngə̄ə̄ŋ, bəyə́gē bóé bə́ ngayə́bə fɔ́ɔ́ fə̄ nyé. Á mvús hālá, ńdɔ̄ bə́ ngásigi á Kafar­náum, ai nyé, ai nyiá, ai bəbə́nyāŋ, ai bəyə́gē bóé, hədá bá ndzí kig tɔbɔ̌ wē kɔ́m. Efúbú Təmpɛl Hálā Páska a ńtɔ́a yǎ babi, mod abóg Yúdɛn; ńdɔ̄ Yésus a ngábɛ́d á Yērúzalɛm, a nyíán á Tə́mpɛl; a ńtála bod bâkə bâkuan ai nyag, ai miǹtómbá, ai abə̌ŋ; bod bə́ tɔ̄á á sí, bə́ tséndege mɔní. Á man a ngáman kom ńkās ai miǹkɔ̌l, ńdɔ a ngátádī nâ a tsídan bɔ́ á Tə́mpɛl, ai miǹtómbá, ai nyag; a woaga bətə́bə́lə̄ bə́ mɔ̄ní á sí. Nyé ai é bod bə́ kələ bâkuan ai abə̌ŋ naa: «Vǎgân ma é byə́m bī vá: tə myǎvəŋan ndâ Tará, e ńtɔ̄á ndā mákíd. Bəyə́gē bóé bə́ ngáyi yén nālá, bə́ ngadúgan tsog ḿból ánə́ ńtilán naa: «Édīŋ mādiŋ ndá dzoe yánɔŋ ma ǹgúma ǹgúma. » Ńdɔ̄ Yúdɛn bə́ ngásílī nyé ńsílí vī, bɔ́ nâ: «Ndəm fé wālə́dē bíā, éyɔŋ wǎbɔ̄ ḿból wābɔ̄ ví ?» Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Búgân é Tə́mpɛl nyɔ́, mayi nyé dúgán tə́lē á mvús məlú mə́lɛ́. » Yúdɛn bɔ́ ai nyé nâ: «Bə́ ngálóŋ é Tə́mpɛl nyɔ́ á tâŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi ai mísaman, ńdɔ wǎkad nâ watə́lē nyé tə́tə̄lə́ á mvús məlú mə́lɛ́, ngǎ ? » Yésus nyé á dzôg ai Tə́mpɛl yǎ nyɔ́l dzīé. Éyɔŋ hḿ á ngākwí á sɔŋ bəwú, abǒg tē hḿ bə̄yégē bóé bə́ ngádúgan tsog naa a ngákɔ́bɔ̄ nálā, bə́ ngayə́bə̄ fɔ́ɔ́ Ḿfūfúb Ńtilán, bə́ yə́bəgə̌ fə ǹkɔ́bɔ̄ Yésus. Éyɔŋ a ngátɔbɔ á Yērúzalɛm ámǒs Páska, abuí bod á ngayə́bə á dzwé díé, bə́ yénə̄ mə́ndəm yā ǎ bɔɔg. Yésus émēn təge fudǐ afidí ábə̄ bɔ́, amú émēn ǎ yəməg bɔ́ bə́sə, ńdɔ̄ fə a ngábə́ yáŋǎn kig nâ bə́ kad nyé dzam yā ábə mod ziŋ, amú émēn ā yəmə é dzóm é nə́ mod. Mod ziŋ a ngábə́ á tâŋ bəfarisía, dzwé nâ Nikodɛ́m, nyiá modo mvíe m̀bɔ́g yǎ áyɔŋ Yúdɛn. Ńdɔ a ngázū ábə̄ Yésus ai alú ásə, nyé ai nyé nâ: "Ǎ Rábi, byǎyəm nâ o nə ǹyə́gələ yǎ ā sɔ́ ábə Zambá, amú mod á sə́ kig dzǎm bɔ bíyə̄ŋ bí mam wǎbɔ, ngə́ Zāmbá á sə̄ kig ai nyé. Ńdɔ̄ Yésus ǎ yalan, nyé ai nyé naa: "Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄, makad wa nâ, mod ziŋ a sə́ kig dzǎm yēn Áyɔ̌ŋ Zāmbá, sə nâ a byálí ḿbyālán yā yób." Ńdɔ Nikodɛ́m ā dzó ai nyé naa: "Éyə mod a nə́ dzǎm dúgán byálī yā éyɔŋ a ńtɔa yǎ ńnǒm ? Yə a nə dzǎm dúgán nyían âbǔm nyīá, ǎ ngazu dúgán byálī ébyālí byalǐ bɛ̄ɛ ?" Yésus nyé nâ: "Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn fɔ́ɔ́ á mākad wa, ngə́ mod a bɔ̄ təge byálī á mə̄ndím ai á Ńsīsīm, nyé a təge dzǎm nyían Âyɔ̌ŋ Zāmbá. Édzí é nə́ ḿbyālán ai miǹson é nə hə miǹson, édzí kig é nə́ ḿbyālán ai Ǹsísīm é nə fɔ́ɔ́ fə ǹsísīm. O bə́ kām ngə́ mə̄ dzó ai wa ná lâyi nâ mǐ dúgân byáli byálí byali m̀fə́. Evundú yǎfəbələ ḿfág ósə̄ yádiŋ; wawóg dzɔ edǔŋ hədá təge yəm tɔ ḿfág yásɔ́ tɔ ḿfág yákə. Dzam də́dā áfə ai ényɔ́ ósə a nə́ ḿbyālán ai Ǹsísīm." Ńdɔ Nikodɛ́m ā yalan, nyé ai nyé nâ: "Éyə dzǎm tē á nə́ bɔɔban yá ? Ńdɔ̄ Yésus ǎ yalan, nyé ai nyé nâ: "Wa há o nə ǹyə́gələ âyɔŋ Ísraɛ̂l, ńdɔ wǎbə́lə yə́gan é mam má yá ? Bə́bə́lá bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄, makad wa nâ: byǎkɔ́bɔ̄ édzí byāyəm, bǐ tə́bə́gə bəbɔɔlɔ̌ yā édzí bī ngáyén; ńdɔ̄ á mī nə́ təge yə́bə̄ ḿbɔɔlán wáán tē. Ngə́ myābɔ təge yə́bə̄ á mākad mína zəzə̌ mǎm yā sí ndon, éyə mǐ nə́ á dzǎm yə́bə̄ yá ngə́ makad mína mǎm yā á yób ? Á kə̄ á kwī, mod ziŋ á bə́ yǎ kig kə́ kwī á yób, səsalá fɔ̄ɔ̄ hə Mɔ̂n mod yǎ á ngāsɔ́ á yób wē. Anə́ ḿból Mósɛs a ngábə́dē nyóé á yób á ńkód ńnam, éyə̄ hḿ fə Mɔ̂n mod ǎ yəan bə́deban á yób nālá, ású yə̄ nâ, é mod ósə ǎ yə́bə̄ nyé, á bɔ tə dzáŋ, á bi hə enyiŋ kɔ́m. Amú yə̄ nâ, Zambá á ngādiŋ sí ndon eyə́gan, edǐŋ tē ńdzɔ̄ é ngábɔ̄ nâ á və M̀báŋ Mɔ́n wóē, ḿból yə̄ nâ, é mod ósə ǎ yə́bə̄ nyé, á bɔ tə dzáŋ, á kə bǐ hə enyiŋ kɔ́m. Zambá nyé ā ndzí kig lóm Mɔ́n wōé á sí ndon ású yə̄ nâ á zu tsíg ńtól sí ndon; a ngálóm nyē nâ sí ndon é bi enyiŋ ai nyé. É mod ǎ yə́bə̄ nyé, ǹkad wázǔ kig mod tě á nyɔ́l, é mod ǎ yə́bə̄ kig nyé, ǎ kuku yǎ á ńkad, amú ā yə́bə̄ kig á dzwé Ḿbáŋ Mɔ́n Zāmbá. Ńdɔ̄ hḿ ǹkad ó nə̄ nâ: ḿfyɛ ó ngásɔ́ á sí ndon, ńdɔ bod bə́ ngádiŋ díbi a lodo m̀fyɛ, amú mim̀bɔán myábán mí ngábə́ ábē. Amú é mod ósə ǎ bɔ abé, a víni m̀fyɛ, ǎ zǔ kīg á ḿfyɛ, a mbádaga nâ mam móé mə́ zā kwí á ngə́ŋ. É mod hḿ ā bɔ bə́bə́lá, a zu á ḿfyɛ, ású yə̄ nâ mim̀bɔán míé mí yéné, amú ā bɔ mam ai ǹyián Zāmbá. Yohánɛs bân Yésus Á mvús tě, ńdɔ̄ Yésus a ngákə̄ á ńnam Yúdea, ai bəyə́gē bóé; bân bɔ́ bə́ ńtɔ̄á wē, a bɔ̌ fə miǹduán. Yohánɛs nyé a du ḿfág wōē á Aínon, babi ai Salím, amú mə̄ndím mə́ ngábə́ vóm te abuí. Bod bə́ tíege, bə́ zaa dubán. Amú hála Yohánɛs a ngə́lə təge kə á mim̀bog Ńdɔ mim̀fɛ̌d myázu bɔ á zāŋ mǎn Yúdɛn ziŋ ai bəyə́gē bə́ Yōhánɛs ású dzām ésob nyɔ́l. Ńdɔ̄ á bákə kɔ́b Yōhánɛs, bɔ́ ai nyé nâ: "Ǎ Rábi, é mod mínā nyé mī ngábə́ á Yórdan á yād, á ó ngātə́bə̄ á étīē m̀bɔɔlɔ mam woé, ényē á nyɔ̄ nyé ǎ ngabɔ yǎ fə miǹduán, ńdɔ bod bə́sə̄ báman kə ábə̄ nyé. Ńdɔ Yohánɛs ǎ yalan, nyé nâ: "Mod a sə́ kig dzǎm nɔŋ dzóm ziŋ sə fɔ́ɔ́ naa yásɔ̄ nyē ábə Zambá. Mínā bə́bēn mī nə bəbɔɔlɔ báma nâ mə ngá kɔ́bɔ nâ: mə mǎ sə́ kig Krǐstus, mə nə hə ényɔ̄ bə́ ngálóm nyē ósū. É mod a wóge ai miníngá énye a nə́ ńnōm wōē; mvóē fám dzɔ e tə́lə, e vógolo nyé e bələ́ fə miǹtag ǹtúd ai kíŋ ǹnóm tě. Miǹtag mítē é mya mə bələ́, ńdɔ á mí nə ǹtúd ǹtúd. Lâyəan ná nyé á naŋ, maa mə́ dzɔ̄díbán. Ényɔ́ ā sɔ́ á yób Ényɔ́ ā sɔ́ á yób a lod dzóm ésə. Ényɔ́ ā tíē á sí a nə̌ fə hə sí, a kɔ́bɔ̄ fə ákyāí láyəan ai sí. Ényɔ́ ā sɔ́ á yób a tə́bə m̀bɔɔlɔ yǎ édzí á ngāyén a wógó fə hədá mod təge kaŋ ḿbɔɔlán wóé. Ényɔ́ ā kaŋ m̀bɔɔlán wóé, a sán fɔ́ɔ́ naa Zambá a nə ǹkad bə́bə́lá. Amú Ényɔ́ Zāmbá ā ngālóm a kɔ́bɔ bibúg bí Zāmbá yǎ ā və́ nyé Ǹsísīm ézɔ̌b ezɔ̌b. Ésīá a diŋ Mɔ́n, ńdɔ fə a ngáyə nyé dzóm ésə á mɔ́. Ényɔ́ ā yə́bə̄ Mɔ́n, a bələ́ enyiŋ kɔ́m; ényɔ́ ā bɛn yə́bə̄ Mɔ́n ǎ ngāyēn kig enyin, hə olún Zāmbá ńgɔ̄ ó tɔ̄á mvóg ábə̄ nyé. Yésus a ngáyi yə̌m naa Yúdɛn bə́ ngáwóg nâ a tógan bəyə́ge, a dǔ fə bod a lodo Yohánɛs, -á ḿfaŋ ńkɔ̄bán, Yésus émēn nyé ā dǔ kig hə bəyə́gē bóé étām- Ńdɔ a ngákódō á Yúdea, a dúgan á ńnǎm Galiléa. Nálā wâ ó síligi á naa á kíī á ńnǎm Samaría. Ńdɔ̄ Yésus a ngásúan á dzǎl dá yā ńnǎm Samaría, dzwé nâ Sikâr, babi ai ábódā sí Yákɔb a ngávə́ mɔ́n wōé Yósəb. Etam é ngábə́ vôm tě, etam Yákɔb. Yésus nyé ǎ təg yǎ ai dulu, ńdɔ̄ ǎ tɔbɔ á sí á ńkom etám. Bǐ nə̄ vá dzǎm bɔ áwōlá saməna . Ńdɔ̄ miníngá ā sɔ́, miníngá yǎ á ńnǎm Samaría, nâ a zu lɛ́ mə̄ndím. Yésus nyé ai nyé nâ: «Nyúúgu ma məndím.» Ndə bəyə́gē bóé bə́ ngálíg á nyé vá, bə́ kə́ə́ á dzāl, nâ bâkə kǔs bīdí. Ńdɔ̄ é mīníngá nyɔ̄, é ngɔn Samarítán nyi, yǎdzó ai nyé nâ: «Wa vá mān Yúdɛn, mǎ kig ngɔn Samaría, éyə o nə́ ma dzǎm dzaí mə̄ndím yā ?» Yúdɛn bâ bâkalan á kig mam ai bǒd yā Samaría. Ńdɔ̄ Yésus ǎ yalan, nyé ai nyé nâ: «Ngə́ ó yəmə efáī Zāmbá, ngə́ ó yəmə é mod émēn ā dzó ai wa nâ: «Nyúúgu ma məndím», ngə́ wā wāyī nyé dzai aná, nyé a və́ə́ fə wa məndím mə́ ényiŋ. Miníngá nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ńti, wǎbə̄lə́ kig dzóm yā lɛ̄ mə̄ndím étēde, ńdɔ̄ fə etam é nə edɔ́g; mə́ndím mə́ ényiŋ wa o bələ́ mā másɔ̄ vé? Yə walod tará Yákɔb yǎ á ngāvə́ bíā étam dzí, émēn ā kadəgə̌ fə nyú mə̄ndím étē, ai nyé ai bɔ́n bóé, ai biyə́m bíé ?” Yésus nyé ai nyé nâ: “É mod a nyú mə́ndím yā etam dzí, a yi dúgán wōg ékōdé; hədá, é mod ǎ yi nyú mə́ndím yā māyī nyé və̄, ǎ ngābadə́ kig wóg ékōdé tɔ eyɔŋ; amú mə́ndím māyī nyé və̄ mâyi nyé vəŋǎn ńgūmā étam á nyɔ́l étē, édzí yáyi fúguzu a kələ kwí á ényiŋ kɔ́m.” Miníngá nyé nâ: “Ǎ Ńti, váá ma məndím mə́tē, mə zǎ bādə́ wōg ékōdé, tɔ̌ kīg á badə́ sɔ́ lɛ̄ mə̄ndím vā.” Yésus nyé ai nyé nâ: “Kələ́ lóē nyɔ̄ ńnóm, ó dúgân zǔ vā.” Miníngá nyé nâ: “Mǎbə̄lə́ kig ǹnóm.” Yésus nyé nâ: “Ǒ kɔ́bɔ́ fɔ̄ɔ̄ ḿbəŋ, wa nâ: “Mǎbələ́ kig ǹnóm.” Ǒ tɔbɔ yǎ ai bod bə́tán, tɔ ényɔ́ émēn ó bələ́ étɔ̄á dzī a sə́ kig nyɔ ńnóm; m̀fág tē, ǒ kɔ́bɔ́ fɔ̄ɔ̄ bə́bə́lá.” Miníngá nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ńti, mayén naa o nə profɛ́d. Bətará bə́ kadəgə lugǔ Zāmbá ńkōl vī, ńdɔ̄ étɔ̄á dzī mína myǎkad nâ á Yērúzalɛm ńgɔ̄ báyəan lugǔ Zāmbá.” Yésus nyé ai nyé nâ: “Ǎ mīníngá, yə́bə́gə̄ é dzam mákad wa dí; madzó nâ: abǒg lâzu, éyɔŋ myǎyǐ kig fə lugǔ Zāmbá Ésīá tɔ ńkōl vī, tɔ á Yērúzalɛm. Mína myǎlugu édí myāyə̌m kig, ḿfág wāān, bía byǎlugu édí byāyəm, amú éyə akodé lásɔ́ á Yúdɛn. Ńdɔ̄ hḿ, awola lâzu, awolǎ tē á fɔ̄ɔ̄ dī, áwola yǎ mim̀fǎŋ bəlugu myáyi lugu Ésīá á ńsīsīm ai á bə́bə́lá; amú yə̄ nǎ akyaí bəlugǔ tē ńdɔ̄ Ésīá ā dzə́ŋ. Zambá á nə ǹsísīm asú tē hḿ ébá bálugu nyé báyəan nyé lugu á ńsīsīm ai á bə́bə́lá.” Miníngá nyé ai nyé nâ: “ Mayəm fɔ́ɔ́ nâ Məsías, yǎ bálóē fə̄ nâ Krǐstus, a ńkún sɔ́; éyɔŋ hḿ ā yi zu, a yi bía mǎn kad dzóm ésə.” Yésus nyé ai nyé nâ: “ Ma fɔ́ɔ́ mə̄ nə́ Krīstus tě, é makɔ́bɔ ai wa nyɔ́.” Etíe etíé tē, ńdɔ bəyə́gē bə́ ngásɔ́, bə́ ngakám ḿból bə́ ngákɔ́b á kɔ́bɔgɔ ai miníngá: hədá, təge ai é mod ǎ sílī nyé nâ: « Wadzə́ŋ dzé ? » Ngə́ kig nâ: « Wakɔ́b ai miníngá te yá ?» Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ mīníngá á ngālíg émvaŋ dzíé é dzōgó, a du­gán ḿbīl á dzāl, nyé ai bod nâ: «Zǎn kə́ yēn mod yǎ á mān ma kad é dzóm ésə mə ngábɔ; ngǎ ńnye fɔ́ɔ́ á nə̄ Κrīstus ? » Ńdɔ bod bə́ ngáman kwí á ǹsəŋ, bə́ ngázu ábə̄ Yésus. Miníngá á tɔá á dzǎl nālá, bəyə́gē bə́ ngakogolan ai nyé vā, bɔ́ nâ: « Á ńyə́gələ, ngǎ wadí ? » Nyé ai bɔ́ nâ: «Bídí mə bələ́ naa madí, mína myǎyə̌m kīg byá.» Bəyə́gē bə́ ngakə bákɔ̄bɔ̄ bɔ a bɔ́ vā nâ : « Á nə̄ vā, yə mod a sɔ́ nye və́ é dzóm bádí, ngǎ ? » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Bidí byámā bí nə̄ nâ mə́ dzálá ǹyián Ényɔ́ yǎ á ngálóm mā, nâ mə́ dzála esíé dzíé. Sə mínā myākad dzɔ́ naa: « Ngɔn é lígi yǎ ényi ósúsúa məkwé a ? Sə á mvús hālá məkwé mə́ sɔ́ɔ́ fə̄ á zuli a ? Ńdɔ̄ mākad mínā, bəbə́gán məfúb anə́ ḿból mə́ man yǎ dzyē ai bidí, mə́ yanga bəkwé. Ńdɔ̄ á nə́ naa, é mod a kwé, a bələ́ mân, ńdɔ̄ fə a kág mə̄kwé móé ású ényiŋ kɔ́m; é mod ǎ myas a ḿbələ miǹtag dzam də́dā anə́ é mod a kwé. Ńkāná vī ó nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá naa: mod m̀fə́ á myasa, mod m̀fə́ á kwê. Mə ngálóm mínā nâ mǐ kə kwé é vóm myā ndzí kig wɔ́bɔ̄ ńdzǔg; bod bəfə́ bə́ ngáwɔ́bɔ ǹdzǔg, ńdɔ mínā myǎzu nyían á ńdzǔg wábán. » Abuí bǒd yā Samaría, bǒd yā dzāl tē, bə́ ngáyə́bə, ḿból mīníngá á ngāzu bɔɔlɔ a kada bɔ́ naa: « Ǎ mān ma kad é dzóm ésə mə ngábɔ.» Á sɔ́ bə́ ngázū nyé kɔ̄b, bǒd yā Samaría bə́ ngakogolan ai nyé naa á tɔbɔ ai bɔ́. Ńdɔ a ngatɔbɔ hála məlú məlú mə́bɛ̄. Ábōg bázu wóg ńkɔ̄bɔ̄ wóé, abuí bοd á ngayə́bə fɔ́ɔ́ nyē, a lodo ébá bə́ ósú. Bə́ ngadzó fɔ̄ɔ̄ ai miníngá naa: «Sə̌ kīg fə ǹkadán wóē ńgɔ byǎyə́bə, bíā bə́bēn bǐ wóg yā fɔ̄ɔ̄ ai məlɔ́ máán, byǎyəm fɔ́ɔ́ fə̄ nâ ńnye a nə́ Ńkode sí ndon bə́bə́lá. » Ásímbá bɛ̄ɛ yā Kána Məlú mə́ ngálod hálā mə́bɛ̄, ńdɔ Yésus a ngákódō vóm tē, a dúgán á ńnǎm Galiléa. Yésus émēn á ngātóan fɔ́ɔ́ kɔ́bɔ̄ ânyu díé naa profɛ́d á sə́ kig ai olugú âyɔŋ díé ábēn. Hədá éyɔŋ a kwí yǎ á Galiléa, bǒd yā Galiléa bə́ sɔ̄án fɔ̄ɔ̄ ai nyé ḿbəŋ, amú bə́ ngáyén édzí ésə a ngábɔ̄ á Yērúzalɛm ḿból bɔ̂ bə́ ngákə̄ fə̄ ábōg. Yésus a nyɔ a dúgán sɔ́ kwí á Kána yǎ ńnǎm Galiléa, é vóm á ngávəŋan məndím wɔ̂n. M̀bɔ bisíé ǹkúkúmá ḿbɔ̄g á ngābə́ hālá, mɔ́n á kɔnɔ nyé á Kafarnáum. A ngáyi wódǎn naa, ai ǹsɔ́án yǎ Yúdea, Yésus a kalan á ńnǎm Galiléa, ńdɔ a ngázū nyé yén, ǎ ngakogolan ai nyé naa á sīgi tə́, á kə̄ nyé bɔ mɔ́n mvɔ̄í, ḿból ā ngābə́ yii wú. Yésus nyé ai nyé nâ: Ngə́ myā ndzí kig támə̄ yén biyə̌ŋ bí mam ai məsímbá myâ təge yə́bə ! M̀bɔ bisíé nyé ai nyé nâ: "Ǎ Ńti sǐgi tə́, ósúsúa yə nâ mɔ́n a wú mā." Yésus nyé ai nyé nâ kələ nyɔ́ mɔ́n á tāla." É mod nyɔ́ á yə̄bə́ fɔ̄ɔ̄ ébúg Yésus a ngádzó ai nyé a tíé fə ai dulu a kə́ə́. A siigi nálā, ńdɔ bitúgā bíé byázu tóban ai nyé á zēn, bɔ́ ai nyé nâ: "Nyɔ mɔ́n á tāla." Ńdɔ a sílī bɔ́ áwola mɔ́n á ngātádi wódan évūvoe ai dɔ́; bɔ́ ai nyé nâ: "Mǎm yə angogé áwolǎ zamgbála, ńdɔ ndúgúdu é ngáman nyé á nyɔ́l." Ńdɔ̄ ésīá mɔ̄n a zu tsǒg naa awolǎ tē ábēn ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai nyé nâ: "Nyɔ mɔ́n á tāla." Eyɔŋ tē hḿ ā zu yə́bə ai ndá dzīē ésə fɔ́ɔ́. Nâ, ásīmbá bɛ̄ɛ̄ yā Yésus a ngábɔ́ á dī éyɔŋ a ngádúgan á ńnǎm Galiléa, ǹsɔ́án yǎ ā sɔ̂ á Yúdea. Á mvús hālá, ḿból bə́ dzə́mege abóg Yúdɛn, ńdɔ̄ Yésus a ngábɛ́d á Yērúzalɛm. Etam é ngábə́ á Yērúzalɛm wé, babi ai m̀bɛ́ míńtómbá, bə́ lóege dzɔ́ á ńkɔ̄bɔ̄ hébrēa nâ, Bezáta, é tɔ̄á mīḿbɛ̄ mítán, éyə̄ bə́ kadəgə bóē mīńkókɔ̄n étē miǹdíndím, ai bəfén kum, ai miǹtɛ́d, bə́ yanga ábōg mə̄ndím máyi fóŋan, amú éngəlɛs Ǹtí ā kadəgə sɔ́ á yób məbǒg məziŋ, a zaa fógō mə̄ndím á étam, eyɔ̌ŋ tē, é mod ósə a tádí nyî á étam étēde ábōg mə̄ndím máfóŋan, a bɔ mvɔí, tɔ okɔ̌n tē wābə̄ zā ákyaí ókɔ̌nɔ. Mod m̀bɔ́g á ngābə̄ étēde, hálā ngə́ á tádi kɔn aná mīḿbú mə̄wóm mə́lɛ́ ai mwom. Yésus a ngáyi yén é mod nyɔ́ ai ḿból fə a ngáwóg naa, mod te a ńtɔa yǎ nālá kɔ́m, ńdɔ ǎ zu dzó ai nyé nâ: yə wayi nə́ ó bɔ mvɔí?" É mod nyɔ́ nyé nâ: “Ǎ Ńti mǎbə̄lə́ kig é mod a nə́ mā dzǎm woa á étam ábōg yā mə̄ndím máfóŋan; makad bɔ̌ naa, á mākə̄ fə kwí, mod m̀fə́ ā sús yǎ mā ósū”. Yésus nyé ai nyé naa: "Kódógō á sí ó nɔŋ enɔ̌ŋ dzóe, ó wūlú." Etíe etíé tē ńdɔ fɔ́ɔ́ é mod nyɔ́ á ngābɔ mvɔí, ényē fə a tíe ai dulu nyɔ́ ! Ḿból ámōs tē ó ngábə́ ámǒs sábad, Yúdɛn bɔ́ ai é mod nyɔ́ naa: yə wavóan nâ sábad a nə aná ? Wǎbə̄lə́ kig ngul yǎ ábəgə énɔ̌ŋ dzóe." É mod nyɔ́ nyé ai bɔ́ nâ: é mod ǎ bɔ̄ ma mvɔí, énye ǎ dzó ai ma nâ: nɔŋɔ́ enɔ̌ŋ dzóē, ó kə." Ńdɔ̄ bə́ ngásílī nyé nâ: "Zá énye ǎ dzó ai wa nâ: "Nɔŋɔ́ énɔ̌ŋ dzóē ó kə ?" É mod a ngábɔ mvɔí nyɔ̄, a ndzí kig yəm zámēn á ngābɔ nyé mvɔí, amú yə̄ nâ Yésus a ngádzāŋ nyē á bod étēde há, ḿból bod bə́ ngábə́ vóm te abuí. Mǎn éban á mvús hālá nā, ńdɔ̄ Yésus a tóban ai nyé á Tə́mpɛl, nyé ai nyé nâ: "Wa á nyɔ̄lɔ́ ó ńtɔa yǎ mvɔ̄í, tə áfə̄ nâ ó bad sə́m á kə dílī, m̀bə̂ dzam m̀fə́ a zǎ yénán ai wā a lodo." Ńdɔ fɔ́ɔ́ é mod nyɔ́ á ngākə kad Yúdɛn nâ Yésus énye ǎ bɔ̄ nyé mvɔí. Yúdɛn bə́ ngáfəm fɔ́ɔ́ Yésus ḿból á ngābɔ mod mvɔ̄í ámǒs sábad. Ńdɔ Yésus a ngádzó ai bɔ́ naa: "Tará a syé kɔ́m yǎ kɔ́m ésə ńdɔ áfə maa masyé dzam də́dā. Yúdɛn bə́ ngábulu á fɔ̄ɔ̄ dzə̄ŋ Yésus nə́ bə́ we nyé ású yə̄ nâ énye etám ā daŋ mvéndé sábad, énye etám fə a lóege Zambá nâ Ésīá wōē, eyɔ̌ŋ te ǎ ngávəgan ai Zambá émēn nālá, anə́ bân nyé bə́ nə ǹkóŋ. Mɔ́n á nə̌ fə ngul dzam də́dā anə́ Ésīá Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dúgán və́ ńkɔ́bɔ̄ mɔ́, nye nâ: "Bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄ makad mínā nâ, Mɔ́n á sə́ kig dzǎm bɔ̌ mān dzam ziŋ ai nyémēn a bɔ fɔ́ɔ́ hə édzí ā yén Ésīá á bɔɔ; é dzóm Ésīá ā bɔ, Mɔ́n nyé a bɔ̌ fə dzɔ́ dzam də́dā. Amú Ésīá a diŋ Mɔ́n, ńdɔ a lə́dē nyé é mam mə́sə ǎ bɔ; a yǐ fə̄ nyé lə́dē bod bə́ mam bənén yǎ bálod ébá ákyāí yə̄ nâ, myǎyi laŋǎn hə mənyu mə́ yô. Amú yə̄ nâ anə́ ḿból Ésīá ā vəle mim̀bim, a váá myá enyiŋ, éyə fɔ́ɔ́ fə̄ Mɔ́n nyé a və́ é mod ósə ǎ diŋ enyiŋ nālá. Amú Ésīá ā tsīg kig mod ǹtól tɔ m̀bɔ́g, a ngávə́ Mɔ́n mə̄dzó mə́sə̄ nâ ényē a kɔ́bɔ̄ mɔ́. Ású yə̄ nâ bə́sə̄ bə́ lūgū Mɔ́n anə́ bálugu Ésīá. Ényɔ́ yǎ ā lugǔ kīg Mɔ́n, ǎ lugǔ kig tɔ Ésīá yǎ á ngālóm nyē. Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄ makad mínā nâ: ényɔ́ ā wóg ébūg dzám, a yə́bə̄ fə̄ Ényɔ̄ yǎ á ngālóm mā, a bələ́ enyiŋ kɔ́m, ǎ yǐ kīg fə bələ ńkad, amú ā daŋ yǎ áwū á yób, a ḿbə̄lə́ enyiŋ. Bə́bə́lá bə́bə́lá émēn fɔ̄ɔ̄ makad mínā nâ: abǒg lâzu ńdɔ̄ fə̄ á sɔ́ yǎ édī yā bə̄wú báyi wóg kíŋ Mɔ̂n Zambá, ńdɔ̄ ébá báyi dzɔ wóg bâyi bələ̌ enyiŋ. Amú yə̄ nâ ḿból Ésīá á bələ́ enyiŋ ábə̄ nyémēn éyə̄ fə nyé a ngábɔ̄ ná Mɔ́n á bə̄lə enyiŋ ábə̄ nyémēn nālá. A ngávə́ nyé ngul yǎ ákɔ̄bɔ̄ mə̄dzó amú á nə Mɔ̂n modo Tə myǎkām dɔ̄, amú yə̄ nâ, abǒg lâzu édí yā é bod bə́sə̄ bə́ nə́ á məsɔŋ báyi wóg kíŋ dzīé bə́ ngákwí á sɔŋ, ébá bə́ ngábɔ m̀bəŋ, bə́ ngákwí ákwí lə́ sɔŋ lákə ênyiŋ, ébá bə́ ngábɔ ábé bə́ ngákwí ákwī lə́ sɔŋ ńkad. Ma sə́ kig dzǎm bɔ̌ dzam ai ǹyián wáma mǎmēn. Matsíg mə̄dzó ḿból māwóg, ńdɔ ńtól mātsíg, ó nə ǹtól sósōó, amú mābɔ̌ kig ǹyián wám, mabɔ fɔ́ɔ́ hə ǹyián Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā. Məkad mə́ fwé Ngə́ matíē ndɔ́ŋ yǎ ábə mǎmēn, ndɔ́ŋ dzama e sə́ kig étēde mod m̀fə́ á nə ényɔ̄ ā tíe ndɔ́ŋ yǎ ábə ma, ńdɔ̄ mayəm nâ, é ndɔ́ŋ ā tíe ású dáma e nə bə́bə́lá. Mǐ ngálóm bod ábə Yohánɛs, ńdɔ a ngáman tíē ndɔ́ŋ bə̄bə́lá. Sə̌ kig ású yə̄ nâ ǹkɔ́bɔ̄ bod éńgɔ mǎfidi, madzó dɔ̄ ású mvɔ̄í dzáán. Yohánɛs a ngábə́ anə́ álāmbā yā láfyɛ, ńdɔ mǐ ngátag ai m̀fyɛ wóé mān éban. Ńdɔ̄ é fwé mə bələ́ yalod ényí Yohánɛs: é mǎm yā Tārá á ngāvə́ ma ngul nâ mə́ bɔ, mam mə́tē mátīē ndɔ́ŋ yə nâ Tará énye ǎ lóm mā. Tará yǎ á ngālóm mā, émēn ā man yǎ fə tíē ndɔŋ yə ábə ma. Ńdɔ myǎ ndzí kig dǐŋ wóg kíŋ dzīé tɔ áyēn mvɔ̄m asú dzīé. Ńdɔ ebúg dzíé yátɔ̄á kig ai mínā, amú myāyə́bə̄ kig Ényɔ́ yǎ á ngālóm. Myǎfág Ḿfūfúb Ńtilán á sí ású myātsog nâ myǎyi yén ényiŋ kɔ́m étēde, ńdɔ M̀fúfúb Ńtilán tē éńgɔ̄ wákad mína mǎm yǎ ábə ma. Ńdɔ myǎdǐŋ kig zu ábə ma, nâ mǐ bə̄lə enyiŋ. Mabɔ ai olugú yǎ á sɔ́ á bod dzé ? Ebúg dzyá, mayəm nâ edǐŋ Zāmbá é sə́ kig ábə̄ mínā. Mə́ ngásɔ́ á dzwé Tārá, ńdɔ myǎyə́bə̄ kig ma; ngə́ mod m̀fə́ a zu á dzwé díé émēn ánā, mǐ ngayə́bə̄ nyé. Éyə mǐ nə́ dzǎm yə́bə̄ yá é mína yǎ myādzə́ŋ hə olugú wāān mína mínā bá, təge ai é mod a dzə́ŋ ólugú Zambá etam ? Tə myǎvəg nâ, mayi mína sɔ́man ábə Tará, ǹsɔ́man wǎn énye a nə́ Mósɛs yǎ myāfidi. Ngə́ mī yə́bəgə Mósɛs, ngə́ myāyə́bə̄ fə ma, ású yə̄ nâ mam mámā émɔ a ngátil. Ngə́ myāyə́bə̄ kig é mam a ngátil ású dám, éyə myǎyi yə́bə̄ bībúg byámā yá ? Á mvús hālá nā, ńdɔ̄ a ngákə̄ á máŋ mə́ Tibériad, á Galiléa. Abuí étítíb bod a ngákə fɔ́ɔ́ lâtoŋ nyé ḿból bə́ yénə mə́sīmbá ā bɔɔg miǹkókɔ̄n. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngábɛ́d á ńkǒl ā yōb, a tɔbɔ́ á sí ai bəyə́gē bóé. Páska, abóg Yúdɛn, a ngábə́ fɔ̄ɔ̄ a ńtɔa yǎ babi. Ńdɔ̄ Yésus a ngátyé mís a bəbə́ étítíb bod dzí, nyé ai Fílip nâ: "Éyə bǐ nə́ dzǎm kǔs bə̄ḿbāŋála hə́ nə́ é bod bá bə́ di ?" Ǎ dzô tə́ nālá, və́ ású yə̄ nâ a bóbolo nyé amú émēn ā yəmə tə́ é dzam ǎ yii bɔ. Fílip nyé ai nyé nâ: “tɔ bǐ kūs bə̄ḿbāŋála á tâŋ bədenâr miǹtɛd míbɛ́, bâyǐ kig yəan, ású yə̄ nâ mod ósə̄ á nɔŋ hə mǎn étun.” Ńdɔ mod m̀bɔ́g yǎ bəyə́gē bóé, Andrěas, mǎnyāŋ Símun Pétrus, ǎ zu dzó ai nyé naa: “Mɔ́ngɔ́ ḿbɔ̄g á nə tə́ hā, a bə́lə́ bə̄ḿbāŋálā bə́tán ai bǎn kɔ̄s bə́bɛ̄; ńdɔ̄ nālá ó nə̄ dzé ású ábím abuí bod dí ?” Yésus nyé nâ: “Bɔán nə́ bod bə́ tɔ̄bɔ̄ á sí”. Bilɔ́g bí ngábə́ vóm te abuí, ńdɔ bod bə́ ngátɔbɔ á sí, fám dzǎm bɔ tóyínā étán. Nâ, ńdɔ̄ Yésus a ngánɔŋ bəḿbāŋála, a mǎn və́ Ésīá ngāŋ a bɔ̌ naa bə́ kab bɔ́ bod. Ńdɔ̄ fə a ngábɔ dzam də́dā nālá ású kɔ̄s; a və́ə́ bɔ̄ é táŋ ésə̄ bə́ yii. Á man bə́ ngáman dí bə́ dzyé, ńdɔ ǎ zu sɔ́ dzō ai bəyə́gē bóé naa: "Manáŋân kóan bítun bí lígi, bí zā ndámán. Ńdɔ̄ bə́ ngáman byá kōan, bítun bí ḿbāŋálā yā bə̄ḿbāŋála bə́tán yā bí ngálígī á bod bə́ dzâg hā, bə́ dzálá hā nâ miǹkwé áwôm ai míbɛ̄. Á yén bod bə́ ngáyén ásīmbá á ngābɔ̄ dí bɔ́ nâ: "Bə́bə́lá émēn é mod nyɔ́ énye fɔ́ɔ́ á nə̄ é profɛ́d bī yanga nə́ a zu." Á yəm Yésus a ngáyəm ná, bâyi nyé nɔŋ nə́ bə́ tə́lē nyé ńkūkúmá, ńdɔ a ngádúgan túb, a kə́lə́ á ńkǒl ā yōb nyé étām. Yésus a wulu á máŋ á yōb Ngogé ē ngáyi vín, ńdɔ bəyə́gē bóé bə́ ngáman sus ḿfág yā máŋ. Ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d êfungá naa bâkə á Kafarnáum, é kíndíŋ máŋ yǎ á yād. Éyɔŋ díbī á ngásus bɔ́ ha, Yésus təge ai nyé. Máŋ mə́ ngáyɔ̂bɔ fɔ́ɔ́ ábuí ai ńkulu evúndu. Hálā bə́ wulu yǎ kílə́mɛ́da dzǎm bɔ anə́ étán nā, bə́ ńtəm nâ Yésus ǎ ngázu a wulu á máŋ á yōb, a zǎ a súbu babi ai efungá; bə́ ngakɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: sə̌ kig mod m̀fə́, mǎ ! Tə myǎmbāda." Bə́ ngayi fɔ́ɔ́ nye nɔŋ êfungá étēde, ebúg dzyá, etíe etíé tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ éfungá é ngákwí é kíndíg yǎ bə́ kələg. Bod bâkə bádzə̄ŋ Yésus É kídí lénde yə̄ hálā, ńkundǎ bod ósə̄ ó ngálígī é kíndíg māŋ yǎ á yād, bə́ ngáyén fɔ̄ɔ̄ ḿbəŋ nâ, efúngá éfə̄ yángábə́ kig wé səsalá hə édzí yā bə́yə̄gē bə́ ngábɛ́d étēde, ai nâ Yésus a ndzí kig kə ai bɔ. Ebúg dzyá, abuí bifungá áfə̄ á ngáman sɔ́ ḿfág yǎ Tibériad, a zaa kwí babi ai é hóm bə́ ngádí bə̄ḿbāŋálǎ yā Ńtī á ngábulu. Á yén étítíb bod dzí é ngáyén naa Yésus a sə́ kǐg fə̄ hálā, tɔ bəyə́gē bóé, ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d á bifungá, bə́ mān daŋ á Kafarnáum, nâ bâkə bádzə̄ŋ Yésus. Á kɔ́b bə́ ngákə̄ nyé kɔ̄b é kíndíŋ māŋ yǎ á yād, bɔ́ ai nyé nâ: « Ǎ Rábi, ǒ sɔ́ mu abǒg áfē ? » Ayə́gə́lə́ ḿbāŋála enyiŋ Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn fɔ́ɔ́, makad mínā dɔ̄, ngə́ myādzə̄ŋ mā, myǎdzə̄ŋ kig ma ású yə̄ nâ mǐ yén məndəm, myǎdzə̄ŋ mā ású yə̄ nâ mǐ ngádí ḿbāŋála, mǐ dzyé. Ńdɔ mǎkad mínā nâ, váán kɔ́, mǐ sye, sə̌ kig ású bídí byáwú ńtug, və ású bídí fɔ̄ɔ̄ byávə́ ényiŋ kɔ́m, á Mɔ̂n mod ǎ yī mínā və́; amú yə̄ nâ, ǹnye fɔ́ɔ́ Zāmbá Ésīá émēn ā ngābán ai ndəm dzié. » Bɔ́ ai nyé nâ: «Bǐ bɔ yá, ngə́ byāyi syé bīsíé bí Zāmbá ? » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Esíé Zāmbá é nə́ nâ mǐ yə́bə̄ ényɔ̄ yǎ á ngālóm. » Bɔ́ ai nyé nâ: «Ndəm fə wālə́dē bíā, nâ bǐ yen, bǐ yə́bə wa ai dzɔ̌ ? Wabɔ fɔ́ɔ́ dzé bēn túg ? Bətará bə́ ngádi mána á ńkōd ńnam, anə́ ḿból bə́ ngátil nâ: a ngávə́ bɔ́ ḿbāŋála yǎ a ngásɔ́ á yób, nâ bə́ di. » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn fɔ́ɔ́, makad mínā dɔ́: sə̌ kīg Mósɛs ńnye a ngávə́ mínā ḿbāŋála yǎ ā sɔ́ á yób, Tará ńnye fɔ́ɔ́ ā və́ mínā bə́bə́lá ḿbāŋála yǎ a sɔ́ á yób. Amú ḿbāŋála Zambá a nə́ ényɔ̄ yǎ ā sɔ́ á yób, a vâ áfə̄ sí ndon enyiŋ. » Bɔ́ ai nyé nâ: « Ǎ Ńti, kadə́gə̄ bíā və́ ḿbāŋála te abǒg ásə.» Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Mǎ mə̄ nə́ ḿbāŋála enyiŋ. É mod ǎ zu ábə mǎ, ǎ yǐ kig badə́ wóg zie; é mod a yə́bə ma, ǎ yǐ kig badə́ wóg ekódé. Ńdɔ mǎkad mínā nâ: mǐ yén yǎ fɔ́ɔ́, ńdɔ myǎyə̄bə̄ kig. Ébá bə́sə Tará ā və́ mā, bâyi sɔ́ ábə ma: ńdɔ̄ ényɔ́ ósə ǎ zu ábə ma, mǎyǐ kig nyé woa á fyɛ́. Amú mə̄ ngásɔ́ á yób, sə̌ kig ású yə̄ nâ mazu bɔ ńyián wám, hə ǹyián Tārá fɔ̄ɔ̄ yǎ á ngālóm mā. Ńdɔ ǹyián Tārá yə á ngālóm mā ó nə̄ nâ: tə madzâ tɔ mod m̀bɔ́g yǎ é bod a ngávə́ mā, mə́ kúlī bɔ́ á sɔŋ hə ǹkúlán ámōs mvúa. Amú yə̄ nâ ǹyián Tārá ó nə̄ nâ: ényɔ́ ósə ǎ yén Mɔ́n, a yə́bə́ fə̄ nyé, á bə̄lə enyiŋ kɔ́m, maa mə́ kúlī nyé á sɔŋ ámos̄ mvúa. Ḿból Yésus a ngádzó naa: "Mə nə ḿbāŋála yǎ á ngāsɔ́ á yób", Yúdɛn bə́ ngawéan á fɔ̄ɔ̄ ai nyé bɔ́ nâ: “Sə fɔ́ɔ́ Yésus, ndómán Yósəb nyɔ́ a ? » Byǎyəm ésīá bân nyīá ḿbəŋ m̀bəŋ. Ńdɔ a nə́ dzǎm dzó yá naa: « Mə ngásɔ́ á yób?» Ńdɔ̄ Yésus a ngáfɛd, nyé ai bɔ́ nâ: « Tə́ myǎkə myǎkɔ̄bɔ á məkəg. Tɔ mod m̀bɔ́g a sə́ kig dzǎm sɔ́ ábə ma, sə nâ Tará yǎ á ngālóm mā, a dudu nyé ábə ma, ńdɔ̄ fə mǎmēn mayi nyé kúlī á sɔŋ ámōs mvúa. Bəprofɛ́d bə́ ngátil nâ: «Zambá émēn a yi bɔ́ yə́gələ, bɔ́ bə́sə.» É mod ósə a wóg áyə̄gə̄lə́ Tará, ńnye ǎ zū ábə ma. Sə̌ kig nâ mod ziŋ a ngáyén yǎ Tārá, a lodo fə anə́ ényɔ́ ā sɔ́ ábə Zambá, ńnye etám á ngāyén Tārá. Bə́bə́lá émēn makad mínā nâ, ényɔ́ ā yə́bə ma, a bələ́ enyiŋ kɔ́m. Mǎ mə̄ nə́ ḿbāŋála enyiŋ. Běsōá bə́ ngádí mána á ńkōd ńnam, ńdɔ̄ bə́ ngáman wú; ényɔ́ nyé á nə ḿbāŋála yǎ ā sɔ́ á yób ású yə̄ nâ, ngə́ mod a dí nyē, mod tě təge wú. Mǎ mə̄ nə́ ḿbāŋála yǎ á və̌, ma yǎ mə̄ ngásɔ́ á yób. Ngə́ mod a dí ḿbāŋála tě, a yi bələ̌ enyiŋ kɔ́m. Ńdɔ̄ ḿbāŋála mǎyi və́ a nə miǹson myám ású enyiŋ sí ndon. Yúdɛn bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bâfɛdan há, bɔ́ nâ: «Éyē é mod nyɔ́ ā nə́ bía dzǎm və́ miǹson míé yá, nə́ bǐ di ? » Yésus nyé ai bɔ́ nâ «Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn, ma kad mínā dɔ́, sə fɔ́ɔ́ naa mǐ dí miǹson mí Mɔ̂n mod, mǐ nyúú fə məki móé, myǎngābələ́ kig enyiŋ. Ényɔ́ ā dí miǹson myám, a nyúú fə məkǐ mám, a bələ́ ényiŋ kɔ́m, ńdɔ̄ fə mǎyī nyé kúlī á sɔŋ ámōs mvúa. Amú yə̄ nâ, miǹson myám mí nə bidí bə́bə́lá, ńdɔ̄ fə məkǐ mám mə́ nə mənyú bə́bə́lá. Ényɔ́ ā dí miǹson myám, a nyú fə məkǐ mám, a tɔá ábə ma, mǎ fə ábə̄ nyé. Dzam də́dā anə́ Tārá yǎ á və̌ á ngālóm mā, ńdɔ mǎnyiŋ ású Tārá, éyə̄ fɔ́ɔ́ fə ényɔ́ ā dí mā, á yi nyiŋ ású dám nálā. Éyə̄ ḿbāŋála á ngásɔ́ á yób á nə̄ nālá: sə̌ kig anə́ bēsōá bə́ dzâg mána, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngáman wú. Ényɔ́ ā dí ḿbāŋálā nyɔ́; ǎ yi bələ́ enyiŋ kɔ́m ». Éyə fɔ́ɔ́ Yésus ǎ kɔ́bɔgɔ ná ā yə́gələ bod á sinagóge yâ Kafarnáum. Ǹkɔ́bɔ̄ ó lɛdə adzé ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ ábuí dzǎm yā bə̄yə́gē bə́ Yésus á ngádzó nâ: « Ńkɔ́bɔ̄ ví ó nə alɛ̌d, zá á nə́ wa dzǎm vógólo ? » Á yəm Yésus a ngáyəm nâ bəyə́gē bóé bâkə bányīŋ á sí sī, ńdɔ ǎ zū bɔ́ fɛd, nyé nâ: «Yə ńkɔ́bɔ̄ ví ó nə̄ mínā obag, ngǎ ?» Ngə́ myāyēn anə́ Mɔ̂n mod a dúgan bɛ́d ḿfág á ngāsɔ́ ánā, yá ? Ńsísīm ńgɔ̄ wavə́ enyiŋ, nyɔ́l ē sə́ kig ai ḿfí ziŋ; ńdɔ̄ bíbúg mākad mínā, bí nə̄ ǹsísīm bí tɔ̄á fə enyiŋ. Ebúg dzyá, bə̄vɔ́g yə̄ ábə̄ mínā hálā báyə̄bə̄ kig amú Yésus ǎ yəmə fɔ́ɔ́ a tádigi á mə̄tádī, tɔ ébá bə́ yiig nyé yə́bə, tɔ ényɔ̄ ā yigi nyé kalan á mɔ́ bə́bé. Ńdɔ ǎ zū hḿ kə́ suu ńkɔ̄bɔ̄ nâ: «Mǐ tálā hḿ ású dzé mə̄ hə́ dzó nâ mod m̀bɔ́g á sə̄ kig dzǎm sɔ́ ábə mǎ, sə nâ Tará ā və́ nyé ngul tě ». A tádigi fɔ́ɔ́ anə́ hālá, ńdɔ fɔ́ɔ́ ábuí dzǎm yā bə̄yə́gē bóé á ngáman kódo, təge fə wulu ai nyé. Ńdɔ Yésus ǎ zu dzó ai Bawômo ai bə́bɛ̄ nâ: «Ḿfág wáán, yə myâ myǎkə̌ fə ?» Símun Pétrus nyé ai nyé nâ: « Byǎyi kə ábə̄ zá ḿfə́, ǎ Ńti ? Wǎ ó bə̄lə́ bībúg bí enyiŋ kɔ́m. Ḿfág wáán, bíā bǐ ngáyə́bə yǎ fɔ̄ɔ̄ wa, ńdɔ byǎyəm nâ ó nə Krǐstus, Mɔ̂n Zambá ». Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dúgán fɛd, nyé nâ: "Sə mǎ mə̄ ngátɔ́b mínā bə́sə awôm ai bə́bɛ̄ a ? Ńdɔ ḿbɔ́g yǎ ábə̄ mínā a nə sátan !" A ngábə́ á dzô ai Yúdas, mǎn Símun Iskariód, amú yə̄ nâ, énye a ngábə́ nə́ a yi kuan ai nyé, ńnye ḿbɔ̄g yǎ Bawômo ai bə́bɛ̄! A tádigi fɔ́ɔ́ anə́ ábǒg tē Yésus ǎ ngawulu á Galiléa təgě fə wulu á Yúdea, amú Yúdɛn bə́ dzə́ŋə̄ ná báwē nyé. Hála abóg bibə̌m Yúdɛn á ngasúbu yǎ babi; Ńdɔ bəbə́nyāŋ bóé bə́ ngádzó ai nyé nâ: "Kódógō há, ó kə̄ á Yúdea, ású yə̄ nâ bəyə́gē bōē bə́ yəm é mam wǎbɔ. Básyēsye á məsoé, éyɔŋ wadzə́ŋ naa bə́ yəm wa. Ḿból wābɔ ákyāí mam dí lə́dēge wǎmēn á bod." Amú yə̄ nâ tɔ bəbə́nyāŋ bóé, báyə́bəgə̌ kīg nyé. Ńdɔ̄ Yésus á ngádzó ai bɔ́ nâ: "Abǒg dámā lábə́ kig kwí, ḿfág wáán abǒg dáán fɔ̄ɔ̄ dī. Bǒd yā sí bə́ sə́ kīg mínā dzǎm sīŋ, mǎ básíŋ, amú mākúlan bɔ́ ábē dábán. Mínā kaŋán ábōg; ma mǎkə̌ kig ábōg tē ású yə̄ nǎ abǒg dámā lábə́ kig kwí." Á dzó á ngādzó nālá, ńdɔ a ngálígī á Galiléa. Ebúg dzyá, á kə bəbə́nyāŋ bə́ ngáman kə ábōg, ńdɔ̄ nyé a ngálígi a bɛ́d á məsoé, təge kə á ngə́ə́ŋ. Yúdɛn bə́ ngadzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ nyē ábōg hā, bɔ́ nâ: "A nə hé ? " Bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bányīnyiŋan á nyɔ́l dzīé hā. Bəvɔ́g bɔ́ nâ: "A nə m̀bəmbə mod". Ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: "Təge ai dzóm, a dug bod. " Ńdɔ̄ ḿból bə́ mbádaga Yúdɛn, mod təge yǐ kɔ́bɔ̄ dzam díé á yób étē. Ayə́gə́lə́ Yésus ábōg bibə̌m Hālá nâ, abóg á ńtɔa yǎ á zə̄zǎŋ, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngábɛ́d á Tə́mpɛl, ǎ ngayə́gə́lə́ bod. Yúdɛn bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄, bɔ́ nâ: "Éyə̄ é mod nyɔ́ ā yəm M̀fúfúb Ńtilán yá təge nə́ a ngátâm yə́ge ? " Yésus nyé ai bɔ́ nâ: "Dɔ́tɛn wam ǎ tīē kig ábə ma, a sɔ́ fɔ̄ɔ̄ ábə̄ Ényɔ́ yǎ á ngālóm ma. Ngə́ mod a yi bɔ ńyián Zāmbá, a yi yəm ngə́ dɔ́tɛn wam a sɔ́ ábə Zambá, ngə́ kig nâ mǎ mātyé nyē ai ǹló wám. É mod a kɔ́bɔ̄ á dzwé díé nyémēn a dzə́ŋ dúmá díé, é mod a dzə́ŋ dúmá ényɔ́ yǎ á ngālóm nyē ényɔ́lɔ tě a nə bə́bə́lá, dzǎm miǹnǎl á sə́ kig ábə̄ nyé. Sə Mósɛs énye a ngávə́ mínā Mvéndé a ? Ńdɔ̄ hḿ á nə̄ yá təge fɔ́ɔ́ ai mod tɔ m̀bɔ́g nə́ á nyīē Mvéndé tě ! Ású dzé myādzə̄ŋ naa myǎwē mā ?" Bod bɔ́ ai nyé nâ o nə á tə̄ ai evú ! Zá ā dzə́ŋ nə́ a wé wā ?" Yésus nyé ai bɔ́ nâ: "Yə á dzam də́dā mǐ ńdzōgó á mīńkámáŋ! Mósɛs a ngávə́ mínā mvéndé məkəban, , ńdɔ myǎkəban á məmǒs mə́ sábad. Ngə́ bə́ nə́ dzǎm kəlě mod ámōs sábad, təge daŋ Mvéndé, ású dzé myāwéan ai ma nə́ mə̌ dzāā bɔ̌ mod mvɔí ámǒs sábad ? Mǐ bə́ tsīg mə̄dzó anə́ mís máyén, mǐ tsígi fɔ́ɔ́ hə ḿból ó nə́ sósōó." Ma ndzí kig sɔ́ ai mámēn Bod yǎ Yērúzalɛm bɔ́ nâ: "Sə é mod bádzə́ŋ ná báwē nyɔ̄ a ?" Énye a kɔ́bɔ̄ á ngə́ə́ŋ nyɔ̄ təge ai é mod ǎ namba nyé, yə bədzóē bə́ yəm yǎ naa énye a nə́ Məsías ? Ḿfág wáán bía byǎyəm ḿfág ā sɔ́, dá éyɔŋ Məsías nyé ā yi sɔ́, mod ǎ yǐ kig yəm ḿfág ā sɔ́." Yésus ǎ ngayə́gə́lə́ fɔ́ɔ́ bod á Tə́mpɛl há, a yédegan fɔ́ɔ́ á yób étē nâ: "Owé, myǎyəm fɔ́ɔ́ ma m̀bəŋ m̀bəŋ, myǎyə̌m fə̄ ḿfág māsɔ́! Ebúg dzyá, ma ndzí kig sɔ́ ai mǎmə̄n Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā a nə bə́bə́lá, nyé yǎ myāyə̌m kig. Ḿfág wám, mayəm nyé, amú éyə masɔ́ ábə̄ nyé, ényē fə a ngálǒm mā. Bə́ ngadzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ hā nə́ ngə́ bâbi nyé, vədá, təge fɔ́ɔ́ ai é mod ǎ fudi nyé mɔ́ á nyɔ́l, ású yə nâ, awola díé á ngábə́ á ngə́lə təge kwí. Myǎyi ma dzə́ŋ təge ma bǎd yén Abuí bod á ngayə́bə fɔ́ɔ́ Yésus hálā, bɔ́ na: "Éyɔŋ Məsías ǎ yi sɔ́, yə a yi bɔ̌ ngǔl mam a lodo émá ā bɔ̄ má ?" Bəfarisía bə́ wógo tə́ anə́ bod bákə̄ bákɔ̄bɔ̄ á sí sī. Ńdɔ bəfada bənén ai bəfarisía bə́ ngálóm bəzimbi nə́ bə́ kə sɔ́ ai nyé. Ńdɔ̄ Yésus a ngádzó ai bɔ́ nâ: "Mə lígi yǎ fɔ̄ɔ̄ mə tɔá ai mínā mǎn étun ábǒg, á mvús tě mayi dúgan ábə̄ Ényɔ yǎ á ngālóm mā. Myǎyi ma dzə́ŋ hədá təge ma yén. Ńdɔ̄ fə̄ é vóm māyi kə myǎ sə́ kig dzǎm sɔ́." Yúdɛn bə́ ngákə básīlan há naa: a yi kə və́ nə́ təgě fə nyé dzǎm bǎd yén ? Yə a yi kə á toŋ bəbə́nyāŋ yǎ bə́ nə́ á yōb yōb, á ńnǎm Grɛ̄s[1]? É dzam a dzó dí nâ: "Myǎyi ma dzə́g, təge ma yén, ńdɔ̄ é vóm māyi kə myǎ sə́ kig dzam sɔ́", nálā wâtian yá ? Ámōs mvúā yā ábōg: Məndím mə́ Enyiŋ, ngaaga M̀fúfúb Ńsísīm37 Ámōs mvúā yā ábōg, édí lálod fɔ́ɔ́ mə́sə, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngányoan tə́tə̄lə́, ǎ ngáyédan á yób étēde nâ: "Ngə́ mod a bələ́ ékōdé, á zāāg ábə ma, ényɔ́ ā yə́bə ma, á zāāg, á zu nyú, ényɔ̄ ā yə́bə ma. Anə́ fɔ̄ɔ̄ Ḿfúfúb Ńtilán wádzó nâ: "Ǹsólé mə́ndím wâyi nyé kwí âbum." Ǎ kɔ́bɔgɔ dɔ́ ású Ḿfúfúb Ńsísīm yā ébá báyə́bə̄ nyé bə́ yii nɔŋ, amú hálā nâ M̀fúfúb Ńsísīm á ngə̄lə təge sɔ́, ású yə̄ nâ, abǒg tē Yésus a ngə́lə təge bələ́ dúmá. Á wóg ábūí bod dí á ngáwóg bíbúg bī, bəvɔ́g bɔ́ nâ: "Tóé bēn, é mod nyɔ́ a nə fɔ́ɔ́ profɛ́d nén ! " Ébā bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: "Məsías a sɔ́ yǎ", bəfə́ bɔ́ nâ: "Təge ai dzóm, yə á Galiléa éńgɔ Məsías ǎ yi sɔ́ ? Ngǎ Ḿfúfúb Ńtilán wâkad bíā nâ á mvɔŋ bod Dávid, á Bételɛ̌m á dzāl Dávid éńgɔ Məsías ǎ yi sɔ́!" Byǎbə́ yǎ kig yén mod a yəmə ǹkɔ́bɔ̄ nálā ! Éyə̄ hḿ bod bə́ ngábə́ kíŋ kīŋ nā ású díé. Bəvɔ́g bɔ́ nâ bə́ ngabi yǎ nyē, dá təge fɔ́ɔ́ ai é mod ǎ fudi nyé mɔ́ á nyɔ́l. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəzimbi bə́ ngádúgan á bəfada bənén ai bəfarisía bə́ ngábə́. Bəfada bənén ai bəfarisía bɔ́ ai bɔ́ naa: "Amú dzé mī bɔ̄ tə sɔ́ ai nyé ? Bəzimbi bɔ́ ai bɔ́ nâ: "Byǎ bə́ yǎ kig yén mod a yəmə ǹkɔ́bɔ anə́ mod tě !" Bəfarisía bɔ́ ai bɔ́ nâ: "Yə myâ mǐ kə́ yǎ fə yə́bə̄ miǹnǎl mítē ngǎ ? Myǎtám yén zá á yə̄bəgə nyé yə fada nén, yə mǎn farisía ? Səsalá fɔ̄ɔ̄ hə é zəzə̌ bod yǎ ńnam nyí á yāyə̌m kig Mvéndé; bod bə́ sɔ́ hé, eyɔg é nə́ bɔ́ á nyɔ́l !" Ńdɔ̄ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́, dzwé nâ, Nikodɛ́m yǎ á ngābə́ ábə̄ Yésus ai alú ásə ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: "Yə Mvéndé dzāān yakad ndə́gələ̌ mod təge tám wóg anə́ ā kad, təgě kig tám yəm é dzam ǎ bɔ ? Bɔ́ ai nyé nâ: " Yə waa o nə mǎn Galiléa ngǎ ? Tám fɔ̄ɔ̄ dzə̄ŋ nā, wayi yén naa profɛ́d ā sɔ̄sɔɔ á Galiléa !" Nâ, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáman tsaman, anə́ ényɔ̄lɔ a sóbó á dzāl díé. Yésus a ngábɛ́d á ńkǒl bílé bí ḿbɔ́n. Kídí ē ngáyi lénde, bod bə́sə̄ bə́ ngazu ábə̄ nyé; nyé a tɔbɔ́ á sí, ǎ ngayə́gələ bɔ́. Á təm nâ, bəsaŋ bə́kálara ai bəfarisía bə́ hámá fɔ̄ɔ̄, bâzu básōgolo miníngā á dɔ́l, miníngá yǎ bə́ ngábi ai ézā fám, ńdɔ̄ bátə́lē nyé á zāŋ bod vá, bɔ́ nâ: “Ǎ ńyə̄gələ, bə́ ndəm bi é mīníngá nyɔ̄ ai ézā fám. Mvéndé Mōsɛs yábéndē nâ, akyaí mīníngá tē, bə́ we dɔ́ ai ngɔg; ńdɔ wa wadzó dɔ̄ yá ? » Bə́ kɔ́bɔgɔ nálā nâ bábōbolo nyé, ású yə̄ nâ bə́ kə̄ nyé sɔ̄man. Ńdɔ̄ Yésus a ngálúmbu, ǎ ngátil ai onyǔ á sí mətsɔ́. Ḿból bə́ ngábə́ hə bə́ bâla nyé mīńsílí, ńdɔ ǎ zū hḿ nyoán tə́tə̄lə́, nyé ai bɔ́ nâ: « É mod a nə́ təge ai ǹsə́m á mī tə́lə́ hālá, á tə́bə́gə̄ hḿ ósú, á tádī nyé lūm ngɔg.» Ńdɔ tə́ fə a dúgan lúmbu, ǎ ngatil á sí mətsɔ́. Bə́ ngáyi wóg ńkɔ́bɔ̄ ví, ńdɔ̄ bə́ ngátádī nâ bákɔ̄dɔ m̀bɔ́ ḿbɔ́g, m̀bɔ́ ḿbɔ́g, a tádigi ai bənyiá bodo, ńdɔ̄ Yésus a ngáligi etám vā, miníngā nyé a tə́lə á zə̄zǎŋ. Yésus a dúgán nyoan tə́tə̄lə́, nyé ai nyé nâ: " Ǎ mīníngá, é bod bə́ ndəm wa sɔ́mǎn vā bə́ nə̄ vé ? Mod a n­dzí kig wa badə́ kpee á ńkad, ngǎ ? " Miníngá nyé nâ: " Mod a ndzí kig ma kpee, ǎ Ńti. " Yésus nyé ai nyé nâ: « Tɔ ma, mǎ kpee kig wa; kələ́ hḿ, hədá, o bə́ áfə badə́ sə́m. » Yésus a nə m̀fyɛ sí ndon Ńdɔ́ fɔ́ɔ́ fə̄ Yésus a ngádúgan kɔ́bɔ ai bɔ́, nyé nâ: "Mə nə m̀fyɛ sí, ényɔ́ ā bie ma, ǎ yǐ kig wulu á díbī étēde, a yi fɔ́ɔ́ bələ ḿfyɛ ényiŋ." Éyɔ̌ŋ te ǎ fɔ̄ɔ̄ bəfarisía bázu dzó ai nyé nâ: “Watíe ndɔ́ŋ yǎ nyɔ́l dzoe, ndɔ́ŋ dzoe e sə́ kig étē.” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Tɔ fɔ́ɔ́ matíē ndɔ́ŋ yə ábə mǎmēn, ǹkɔ́bɔ̄ wámā ó nə̄ étēde, ású māyəm ḿfág māsɔ́ ai ḿfág mākə; ńdɔ̄ ḿfág wáán myǎyə̌m kig tɔ ḿfág māsɔ́, tɔ ḿfág mākə. Mína myǎtsīg mə̄dzó anə́ bod, ma, mǎtsíg kig adzó mod. Ńdɔ̄ kig ngə́ matsíg ádzō mod, ǹtól ádzó wámā ó nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá, amú mə̄ sə́ kig etám: bǐ nə, mǎ, ai Ényɔ́ yǎ á ngālóm ma. Ńdɔ̄ bə́ ngátil á Mvéndé dzáán naa: ndɔ́ŋ bod bə́bɛ̄ e nə́ tóé. Makɔ́bɔ fɔ́ɔ́ mǎm yǎ ábə ma, ńdɔ fə Tará yǎ á ngalóm mā, nyé a tíē fə̄ ndɔ̂ŋ tě.” Bɔ́ ai nyé nâ: “Ésōá a nə hé ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: "Myǎyə̌m kig ma, tɔ Tará; ngə́ mī yəmə ma ngə́ myǎyə̌m fə Tará." Yésus a kɔ́bɔgɔ é mam mə́sə̄ má Étun ndá akúmá, éyɔŋ ǎ yə́gə́lə́ bod á Tə́mpɛl. Təge fɔ́ɔ́ yén anə́ mod ǎ fudi nyé mɔ́ á nyɔ́l, amú hálā nâ, abǒg díé á ngə́lə təge kwí. Myǎyi wú á ńsə̄m wāān étēde Ńdɔ̄ fə̄ Yésus a ngádúgan dzó ai bɔ́ naa: "Mayi kə ńdɔ myǎyi ma dzə́ŋ; myǎyi wú á ńsə̄m wáán étē. Ńdɔ̄ é vóm mākə, myǎ sə́ kig dzǎm sɔ́." Yúdɛn bɔ́ nâ: “Yə a yi wé nyémēn ḿból a dzó vī naa: “é vóm mākə, myǎ sə́ kig dzǎm sɔ ?" Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Mínā, mǐ nə bod bə́ sí mǎ mod yób. Mínā, mǐ nə bod yǎ é sí nyī, ḿfág wám, ma sə́ kig mod yǎ sí mū. Makad mínā nâ myǎyi fɔ́ɔ́ wū á ńsə̄m wáán étē. Tóé bēn, ngə́ myābɔ tə yə́bə̄ ná Mə nə, myǎyi fɔ́ɔ́ wú á ńsə̄m wáán étē”. Ńdɔ̄ bázū nyé sílī naa: “O nə zá ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Édzí yā māzuzu makad mínā a tádigi á mə̄tádí. Mə bələ́ fɔ́ɔ́ ábuí mǎm yā ákɔ̄bɔ ai mínā, ai abuí mədzó yā átsīg á zāŋ dzāān. Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā a nə fɔ́ɔ́ ńkad bə́bə́lá; é mam mə́sə̄ yā mə̄ ngáyə́gē ábə̄ nyé émɔ makɔ́bɔ̄ á sí mū." Bɔ́ təge wóg hā nâ Ésīá énye a ngábə́ á dzô ai nyé. Yésus nyé ai bô nâ: "Ókāŋ yā myǎyi kəle Mɔ̂n mod á yób, éńgɔ myǎyi yə̌m naa Mə nə ai nâ mabɔ hə é mǎm yā Tārá a ngáyə́gələ ma. Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā a nə ai ma; a ndzí kig ma dzóge étām, amú mabɔ kɔ́m ésə hə é mam a wóg m̀bəŋ." Ḿból ā kɔ́bɔgɔ nálā, abuí dzam a ngáyə́bə fɔ́ɔ́ nyē. Bə́bə́lá ńnye ǎ yī mína kode mǐ ńtɔ̄á fīlí: m̀fǎŋ mvɔŋ bod Ábrahám31 Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngádzó ai é Yúdɛn bə́ ngáyə́bə̄ nyé naa: “Ngə́ myāyə̄bə bibúg byám, myǎyi fɔ́ɔ́ bɔ̌ bə̄yə́gē bámā tóé; ńdɔ myǎyi yəm bə́bə́lá, ńdɔ̄ fə̄ bə́bə́lá ā yi mína kodé mǐ ńtɔ̄á fīlí." Bɔ́ ai nyé naa: "Bǐ nə mvɔŋ bod Ábrahám; byǎ ndzí yǎ kig bɔ̌ bəlɔ̌ bə́ mod tɔ eyɔŋ, éyə o nə́ dzǎm dzó ai bíā yǎ naa: myǎyi tɔbɔ̌ fīlí." Ńdɔ Yésus a ngáfɛd, nyé ai bɔ́ nâ: "Bə́bə́lá, bə́bə́lá fɔ̄ɔ̄, makad mínā nâ, é mod ósə ǎ bɔ ǹsə́m a ńtɔa yǎ ólɔ̌ ńsə́m. Ńdɔ olɔ̌ wákǎd kig tɔbɔ á ndá kɔ́m ésə mɔ́n énye ǎ kad tɔbɔ á ndá kɔ́m ésə. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ngə́ Mɔ́n énye ǎ kode mínā, myǎyi tɔbɔ̌ fīlí tóé. Mayəm fɔ́ɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ nâ mǐ nə̄ mvɔŋ bod Ábrahám; ḿból ńkɔ̄bɔ̄ wáma wányíī kig mínā á mīńnə̄m, dzǎm tē ńdɔ myǎdzə́ŋ nâ myǎwē mā. Ńdɔ makɔ́bɔ́ é mam mə ngáyén ábə Tará, ḿfág wáán mína myǎbɔ é mam mǐ ngáyə́bə̄ ábə̄ ésīá wāān”. Bɔ́ ai nyé nâ: "Ábrahám énye fɔ́ɔ́ á nə̄ ésīá wāān. Bɔ́n bə́ Sátan Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ mī tɔ̄á bɔ́n bə́ Ábrahám tóé, ngə́ myābɔ fɔ́ɔ́ mam mə́ Ábrahám. Ńdɔ dzé myādzə́ŋ naa myǎwē mā, émā mākad mínā é bə́bə́lá yǎ mə̄ ngāwóg ábə Zambá. Ábrahám á ndzí kig bɔ̌ nālá ! Mína myǎdzála fɔ́ɔ́ ńyián ésīá wāān”. Bɔ́ ai nyé nâ: "Bǐ sə́ kig bɔ́n bə́ ngobinda, bǐ bə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ ésīá ḿbɔ̄ m̀bɔ́g, énye a nə́ Zāmbá”. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ Zāmbá á tɔá mínā ésīá, ngə́ myādiŋ ma, amú yə̄ nâ masɔ́ ábə Zambá. Kǒkōá, ma ndzí kig fɔ́ɔ́ sɔ́ ai mǎmēn Énye a ngálóm mā. Ású dzé myāwōg kig ǹkɔ́bɔ̄ wám ? Amú təge ai ngul yə áwōg wā. Sátan énye a nə́ ésīá wāān, ńdɔ ǹyián ésīá wāān éńgɔ fɔ́ɔ́ myādiŋ dzála. A nə ǹwê bod a tádigi á mə̄tádí, a sə́ kig mod bə́bə́lá, amú bə́bə́lá á sə́ kig ábə̄ nyé. Éyɔŋ ǎ kad miǹnǎl a kɔ́bɔ fɔ́ɔ́ ḿból ńnə̄m wóé ó nə́ amú a nə miǹnǎl miǹnǎla ai ésīá miǹnǎl. Zá yǎ ábə̄ mína a nə́ ma dzǎm toě bibɔ̌ŋ yā á ńsəm ? Ńdɔ̄ ḿfág wám, ḿból mākad bə́bə́lá, ńdɔ myǎyə̄bə̄ kig ma. Zá yǎ ábə̄ mína a nə ma dzǎm bɔɔlɔ̌ hālá naa mə ngásə́m tɔ eyɔŋ dzídzīá ? Dzé hḿ é nə́ naa mə kada mínā bə́bə́lá, mína təge yə́bə ? Mod Zambá a wóg bībúg bí Zāmbá. Ńdɔ̄ mǐ nə tə wóg bībúg bí Zāmbá, amú myā sə́ kig bod bə́ Zambá." Yésus a lod Ábrahám Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yúdɛn bə́ ngáfɛd, bɔ́ ai nyé nâ: “Ngǎ bī bə̄lə́ məkyəbə éyɔŋ byǎdzó nâ o nə mǎn Samaritán, o nə ai evú, m̀bə̂ ǹsísīm á nə wa á nyɔ́l !" Yésus nyé ai bɔ́ nâ: "Mǎbə̄lə́ kig m̀bə̂ ǹsísīm á nyɔ́l, malugu Tará, ńdɔ̄ mína myǎta ma. Mǎdzə̄ŋ kig dúmá dám, amú mod m̀fə́ a nə énye a dzə́ŋ dɔ̄, a tsígī fə ǹtól yā étēde. Bə́bə́lá bə́bə́lá fɔ́ɔ́ makad mínā nâ: ngə́ mod a nyie bibúg byám, ǎ ngāwū kig tɔ eyɔŋ." Yúdɛn bɔ́ ai nyé nâ: "Éyɔŋ dzí, bǐ yəm yǎ fɔ̄ɔ̄ ḿbəŋ nâ o bələ́ sátan á nyɔ́l. Ábrahám á ngāwú, bəprofɛ́d bə́ mān fə wú; ńdɔ wa wakódō á sí wa nâ: “ngə́ mod a nyie bibúg byám, ǎ ngādəmələ́ kig awú tɔ eyɔŋ. Yə walod ésīá wāān Ábrahám yǎ á ngāwú, ai bəprofɛ́d fə bə́ ngáman wú ! Wavəg ná o nə dzé ?” Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Ngə́ malugu mǎmēn, olugú wam a ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ hə zəzə. Tará nye ǎ lugu ma, nyé yǎ myākad nâ a nə Zambá wāān. Ǹdɔ myǎyə̌m kīg nyé; ḿfág wám, mə mayəm nyé, ngə́ madzó hālá ánā naa, ma ndzi kig nyé yəm, maa mə ńtɔ̄á fə mod miǹnǎl anə́ mínā. Mayəm nyé ḿbə̄ŋ m̀bəŋ, ńdɔ mǎnyie bibúg bíé. Ábrahám, ésīá wāān á ngābə́ á taag fɔ́ɔ́ éyɔŋ ǎ tsogó nə́ a yi yén Ámōs wáma; ǹdɔ̄ fɔ́ɔ́ á ngāyén wā, ńdɔ̄ fə a ngátag ai wá." Yúdɛn bô ai nyé na: "Wa təge tám kwí bisəb məwóm mə́tán, wa nâ o ngáyén Ábrahám !" Yésus nyé ai bɔ́ nâ: “Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn makad mínā nâ ósúsúa yə nâ Ábrahám a byáli, Mə nə.” Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngánɔŋ ngɔg nə́ bálūm nyē ńdɔ̄ Yésus a ngádímizan bɔ́ á mís hā, a kwíí á Tə́mpɛl. Yésus a ngábə́ lodo, ńdɔ ǎ zu yén mod hálā, mod te a ngábyálī ndím. Bəyə́gē bóé bɔ́ ai nyé nâ: «Ǎ Rábi , zá nye a ngásə́m ású yə̄ nâ é mod nyɔ́ á byálī ndím, yə nyémēn, yə bəbonde bóé?» Yésus nyé ai bó nâ: « Mod a ndzí kig sə́m, tɔ nyé, tɔ bəbonde bóé, hə́ fɔ́ɔ́ ású yə̄ nâ bisíé bí Zāmbá bí kúlán á nyɔ́l dzīé. Ńtíé ámǒs ó nə́, mə bələ́ nâ, Ényɔ́ á ngālóm mā, mə́ bɔ bisíé bíé; alú lâzu, ńdɔ̄ hḿ mod a sə́ kig dzǎm syé ai alú. Ńtíé ósə mə nə́ á sí ndon, mǎ mə̄ nə́ ḿfyɛ sí ndon» Á kɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ̄ nálā, ńdɔ a ngátúi mətɛ́ á sí, a mǎn fug ḿbɔdɔg ai mətɛ́, ǎ ngatug nyé ḿbɔdɔg ví á mís, nyé ai nyé nâ: «Kələ́g, ó kə wɔ́bɔ̄ á Silóe ». Ńdɔ a ngákə, a mǎn wɔ́bɔ, a kə sɔ́, ǎ ngayén yǎ. Bod bə́ ngɔ́dɔ́, ai ébá bə́sə̄ bə́ tádigi nyé kǎd yén á tɔá á ńkom ńdzóŋ, a dzaigi mɔní, bɔ́ nâ: «Sə é mod nyɔ́ ńnye a ḿbə́ kadəgə tɔbɔ̌ vā, á dzaigi mɔní a?» Bəvɔ́g bɔ́ nâ: “Ńnye fɔ̄ɔ̄.” Ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: «Kǒkōá, hədá, a fulan ai nyé.» Émēn nyé nâ: « Mǎmēn á fɔ̄ɔ̄.» Bɔ́ ai nyé nâ: «Ńdɔ̄ mís mə́ yáábán wā yā ?» Nyé nâ: “É mod bálóē dzwé naa Yésus, ǎ fūg ḿbɔdɔg, a mǎn mā wá tug á mís, ńdɔ ǎ kād ma nâ: «Kələ́ á étam Silóe, ó kə wɔ́bɔ», ńdɔ mə̌ kə, mə mǎn wɔ́bɔ, ǹyénán tē ńgɔ mayén vī.” Bɔ ai nyé nâ: «Ńdɔ a nə́ vé ?» Nyé nâ: «Mǎyə̌m kig.» Ńdɔ̄ hḿ bánɔŋ é mod a ngábyálī ndím nyɔ̄, bə́ kə́ə́ ai nyé á mís bəfarisía. Á nə̄ á vā nâ, ámōs yā Yésus ǎ fugu m̀bɔdɔg nâ a yáī nyé mís, ó ngábə́ ámǒs sábad. Bəfarisía bə́ dúgán hḿ tádī naa básīlī nyé é dzóm é ngábɔ nâ á yén. Nyé ai bɔ́ nâ: «Ǎ tūg ma m̀bɔdɔg á mís, ńdɔ mə kə́ wɔ́bɔ, ǹyénán tē ńgɔ mayén vī.» Bəfarisía bəvɔ́g bɔ́ nâ: « É mod nyɔ́ ā sɔ̄ kig ábə Zambá, amú ā baalǎ kīg sábad.» Ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: «Mod a tɔá ńsə̂m miǹsə́m, ǎ ngabɔ ákyāí məsimbá dí, ngaa ?» Ńdɔ̄ bə́ ngákaban ngǎm ngǎm. Abǒg tē hḿ bázu dzó ai é mod a ngábyáli ndím nâ: «É mod a yáī wā mís nyɔ̄, wa wadzó nyē yá ?» Nyé ai bɔ́ nâ: «A nə́ Profɛ́d.» Yúdɛn bə́ ńtɔ̄á hḿ ai é dzam dí vā, təge yə́bə̄ naa é mod nyɔ́ á ngábyálī ndím, ńdɔ̄ ǎ zu sɔ́ yēn, á kələ kwí anə́ bə́ ngábánda bəbonde bóé, bɔ́ ai bɔ́ nâ: «Yə mɔ́n wāān fɔ̄ɔ̄ nyɔ̄, ngǎ ? Myǎdzó nâ a ngábyálī ndím; ndɔ̄ a yén yā étɔ̄á dzī ?» Ńdɔ bəbonde bóé bə́ ngáyalan, bɔ́ nâ: «Mɔ́n wāān fɔ̄ɔ̄ nyɔ̄, byǎyəm nyé; byǎyəm fɔ́ɔ́ fə̄ nâ a ngábyálī ndím. É dzóm yábɔ nâ á yén étɔ̄á dzī, byǎyə̌m kig, zá kig ǎ yáī nyé mís, byǎyə̌m kig. Sílígân fɔ́ɔ́ nyémēn. Kə́ a ḿbələ yǎ ókala á ! Émēn á yālágân fɔ́ɔ́ é mam mábəbə nyé.» Bəbonde bóé bə́ kɔ́bɔgɔ nálā ai é wɔ̄ŋ bə́ mbádaga Yúdɛn, amú Yúdɛn bə́ ngáwé óyīlí naa, é mod ósə ǎ yi məm á ngə́ə́ŋ nâ Yésǔs ńnye a nə́ Krīstus, hə́ bə́ tsídigan mod tě á sinagóge. Ású tē ńdɔ̄ hḿ bəbonde bóé bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: «Sílígán nyémēn, amú a ḿbələ yǎ ókala. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan lóē é moda ngábə́ ndím nyɔ̄ éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, bɔ́ ai nyé nâ: «Wa váá Zāmbá ólugú, bíā byǎyəm nâ é mod nyɔ́ á nə ǹsə̂m miǹsə́m.» Nyé ai bɔ́ nâ: «Tɔ nâ a nə ǹsə̂m miǹsə́m, mə mǎyə̌m kig: mayəm fɔ́ɔ́ hə́ nâ, mə hə́ bə́ ndím, ńdɔ mayén étɔ̄á dzī.» Bɔ́ ai nyé naa: «Ǎ bɔ̄ bɔ́ wā dzé bēn túg? Éyə a yáī wā mís yá ?» Nyé ai bɔ́ nâ: «Mə̌ kad yǎ mínā é dzam dí vā, mǐ mān wóg; dzé fə mǐ ngayi yǎ dɔ dúgán wōg étɔ̄á dzí ? Á nə̄ vā, yə myâ mǐ ngayi yǎ fə bɔ̂ bə̄yə́gē bóé, ngaa ?» Ńdɔ̄ bə́ ngátádī nâ bâta nyé, bɔ́ ai nyé nâ: «Wǎ bɔ̌ fɔ̄ɔ̄ ńyə́ge woé, bía bǐ nə bəyə́gē bə́ Mósɛs. Bíā byǎyəm nâ Ζambá á ngákɔ́bɔ ai Mósɛs, ńdɔ̄ hḿ é mod woe nyɔ́lɔ̄, byǎyə̌m kig ḿfág ā sɔ́.» Ńdɔ̄ é mod nyɔ́ ā zu dzó ai bɔ́ nâ: « Adzó tē ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ ládan miǹkámaŋ, nâ mínā myǎyə̌m kig ḿfág ā sɔ́; ńnyē hḿ nyé ā yáī mā mís. Byǎyəm nâ Zāmbá ā kǎd kig wóg bə̄sə́m; é mod ǎ lugu nyé, a bɔ̌ fə ǹyián wóé, a kad wóg ngogolán dzīé. Anə́ sí ē ngábɔ, byǎ bə́ kig wóg nâ mod a ngábyálī ndím, ńdɔ bə́ yáī nyé mís. Ngə́ lá sə́ kig nâ é mod nyɔ́ a sɔ́ ábə Zambá, təge fɔ́ɔ́ ai é dzóm á nə̄ dzǎm bɔ.» Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan bɔ́ ai nyé nâ: «O ngábyáli o nɔdɔ́ á ńsə́m étēde, ńdɔ watə́bə̄ nâ wayə́gələ bía, ngǎ ?» Ńdɔ bə́ ngátsídan nyé á ńsəŋ. Éyɔŋ Yésus a ngáwóg naa bə́ tsídán nyē, ǹdɔ ǎ zu tóban ai nyé, nyé ai nyé nâ: «Yə wayə́bə̄ ábə̄ Mɔ̂n Zambá?» Nyé ai Yésus nâ: «Ńnyē hḿ ā nə́ zá, ǎ Ńtí, ású yə̄ nâ mə́ yə́bə̄ nyé?» Nyé ai nyé nâ: «O yén yǎ fɔ̄ɔ̄ nyē: Ńnye a kɔ́bɔ ai wa nyɔ́.» É mod nyɔ́ nyé nâ: «Owé, ǎ Ńti, mayə́bə.» Ńdɔ a ngálában ai məbɔ́ŋ á sí, ǎ ngalugu nyé. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó nâ: «Mə ngásɔ́ á sí ndon mú nâ mazu bɔ éfyal bod, ńdɔ̄ lâyi kwí naa, ébá báyēn kig, bâyi yén, ébá báyén, bâyi ku ndím.» Á wóg bə́farisía yā bə́ ngábə́ ai nyé ésāmbá bə́ ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ ví, ǹdɔ̄ básílī Yésus nâ: «Á nə̄ vā, yə bíā bǐ nə̄ fə miǹdíndím, ngaa ?» Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Ngə́ mī tɔ̄á mīńdíndím, ngə́ myābə̄lə́ kig ǹsə́m; və ḿból myākad nâ: «Byǎyén», ńdɔ fɔ́ɔ́ ńsə̄m wáán wákə hə́ ǹkəán təge ai akódó.» “ Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́: ényɔ́ ā nyían âbəmbá təge kî á ḿbɛ̄, ǎ ngakə daŋ m̀fāg ḿfə̄, ényɔ́lɔ̄ tě á nə ǹwúwúb ai ezilingǎn. Ényɔ́ ā nyî á ḿbɛ̄, ńnye a nə́ ńnɔ̄ni, m̀baala miǹtómbá. Ǹnɔ́ni m̀bɛ́ a yáí nyé ḿbɛ̄, ńdɔ̄ fə miǹtómbá myāvōgolo kíŋ dzīé. Míńtómbá míé, a lóé ḿbɔ́g ósə̄ yā étē á dzwé, ǎ ngakúlī myá á ǹsəŋ. Éyɔŋ ǎ man yǎ mya kúlī mísə, a tə́bə́ myā ósū, myâ mí ngatoŋ nyé. Á myâ myá sə́ kig dzǎm toŋ ńdzīn, myáyǐyī nye túb hə ǹtúbán, amú myáyə̌m kig kíŋ bədzín”. Ńkāná vī ńgɔ̄ hḿ Yésus a ngáku bəfarísía, hədá bə́ təge wóg é dzóm ā yii bɔ́ kad étē. Asú tē ńdɔ̄ Yésus a ngádúgan nɔŋ ńkɔ̄bɔ̄: “Amɛn, amɛn, makad mínā dɔ́: mə nə m̀bɛ́ míńtómbá. Ébá bə́sə̄ bə́ ngásɔ́ mā ósū bə́ nə miǹwúwúb ai bizilingǎn: hədá miǹtómbá myá ndzí kīg bɔ́ wōg. Mǎ mə̄ nə́ ḿbɛ̄. Ngə́ mod a yî a kîgi ábə ma, a yi kodeban; a yi kə a zaa, ńdɔ̄ fə ǎ yi sɔ̌m mə̄dîga. Ǹwúwúb wázu hə ású yə̄ nâ wázu dzíb, átsīg éngɔŋ ai ádāman. Mə mə ngásɔ́ ású yə̄ nâ bod bə́ bi enyiŋ, ású yə̄ nâ bə́ bi dzɔ́ ńtūd ǹtúd.Mə nə m̀bəmbə ǹnɔ́ni «Mǎ mə̄ nə́ ḿbəmbə ǹnɔ́ni. M̀bəmbə ǹnɔ́ni a və́ enyiŋ dzíé ású míńtómbá míé. É mod a syé ású mân, áā sə́ kig ǹnɔ́ni, á mīńtómbá myá sə́ kig miǹtómbá míé, ǹnyie anə́ ā yén zə̄ e zaag, a lígí mīńtómbá, a túbú; zə̌ ē sɔ́ɔ́, ě ngabi miǹtómbá, e mǎn fə̄ myá tsam. É mod a syé ású mân a túb nálā amú ā syé ású mân, ńdɔ ebúg é sə́ kig nyé ai miǹtómbá. Mǎ mə̄ nə́ ḿbəmbə ǹnɔ́ni, mayəm miǹtómbá myáma, ńdɔ̄ fə miǹtómbá myámā myâyəm ma. Ḿból Tārá ā yəm ma, maa mə yəmə̌ fə Tará, ńdɔ mavə́ enyiŋ dzáma ású míńtómbá myáma. Mə bələ́ áfə miǹtómbá mīfə́, á myá sə́ kig ábə̄mbá dī, lâyəan áfə̄ nâ mə́ kə̄ myá nɔŋ, myâyi wóg kíŋ dzam, abǒg tē abəmbá lâyi bɔ də́dā, ǹnɔ́nī fə m̀bɔ́g. É dzóm Tārá ā diŋ ma ai dzɔ́ é nə̄ naa, mǎmēn māvə́ enyiŋ dzám, mə dúgán fə̄ dzɔ́ nɔŋ. Mod ǎ fadǐ kig ma dzɔ́, mavə́ dzɔ̄ ai mǎmēn; mə bələ́ ngul yə ávə̄ dzɔ̄, mə bələ́ fə ngul yə ádūgán dzɔ nɔŋ. Tə́bə́gá tě ńdzɔ Tará á ngāvə́ mā. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ Yúdɛn bə́ ngádúgan tsígan ngām ébɛ̄ hā. Bəvɔ́g bɔ́ nâ: "A bələ́ ḿbə̂ sátan á nyɔ́l a sɔ́g éki; ású dzé bēn myāvógolo nyé ? Ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: “Sə̌ kig bibúg bí é mod a bələ́ sátan á nyɔ́l bī, yə sátan a nə dzǎm syē ndím ?” Bî Tará bǐ nə̄ dzóm dzyá Abǒg tē ńdɔ fɔ́ɔ́ ábōg Éfúbū Tə́mpɛl á ngásuli á Yērúzalɛm ábǒg óyon. Á ńtɔ̄á hā nâ, Yésus á sə́ álí, a nə álí, á Tə́mpɛl étēdē vá, ḿfág ḿbɛ̄ Salomóŋ ó ngábə́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yúdɛn bə́ ngáman nyé vúd édīngā á nyɔ́l á kpág, bɔ́ ai nyé nâ: "Wayi fɔ́ɔ́ bía bɛ́dē mīńnə́m á yób a kələ kwí ńtīē a hé ? Ngə́ ó nə Məsías kadá fɔ̄ɔ̄ bíā dɔ́ á ngə́ə́ŋ." Yésus nyé ai bɔ́ nâ: "Mə̌ kad yǎ mínā dɔ́, mínā təge yə́bə é mam mǎbɔ á dzwé Tará mátīē ndɔ́ŋ dzam. Ńdɔ myǎyə́bə̄ kig ású yā myā sə́ kig miǹtómbá yā ábəmbá dáma. Miǹ­tómbá myámā myáwōg kíŋ dzam: mayəm myá, ńdɔ̄ fə̄ myâtoŋ ma; mavə́ mya enyiŋ kɔ́m, myángādzāŋ kig tɔ eyɔŋ, ńdɔ̄ fə mod ǎ ngāvǎ kig ma myá á mɔ́. Tārá yǎ á ngávə́ mā myá a lod dzóm ésə, mod ziŋ ǎ bə̄lə́ kig ngul yǎ afadí dzóm á mɔ́ mə́ Tārá. Mǎ ai Tará, bǐ nə̄ dzóm dzídzīá.» Ńdɔ fɔ́ɔ́ Yúdɛn bə́ ngábad hám ai ngɔg, nə́ bálūm nyé. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: "Mə lə́de yǎ mínā abuí mim̀bəmbə mí mǎm yā ábə Tará támánə ma kad ású dzam afé fɔ́ɔ́ yā mam mə́tē ńdɔ myǎyi ma lúm ai dɔ́ ngɔg?" Yúdɛn bɔ́ ai nyé nâ: “Sə̌ kig ású é dzam á nə́ ḿbəŋ ńdɔ byǎyi wa wé ai ngɔg, və́ ású étɔm ékpə̄lə́ Zāmbá fɔ̄ɔ̄, ású yə̄ nâ, o tɔá mod anə́ ó nə̄ nā, wa nâ á yá o nə Zambá." Ńdɔ̄ Yésus ǎ zū bɔ́ yalǎn naa: “Á sə́ ńtilán á Mvéndé dzāān nâ: mə ngádzó nâ, mǐ nə bəzambá a? Ńdɔ̄ hḿ ngə́ Mvéndé yalóē ébá yā Zāmbá ā kɔ́bɔ ai bɔ́ naa bəzambá, M̀fúfúb Ńtilán wáā ó nə̄ hḿ təge sáma, ǹdɔ̄ hḿ é ma yǎ Tārá á ngāfúbu, a lómó á sí ma tě énye myǎdzó ai nyé na: "Wakpə́lə Zambá ású yə̄ nâ, mə̌ dzā dzó naa mə nə Mɔ̂n Zambá ! Ngə́ mābɔ̌ kig mam mə́ Tārá tə myǎyə́bə ma, ngə́ émɔ̄ hḿ mābɔ, tɔ anə́ myā sə́ kig ma dzǎm yə́bə, yə́bə́gán tɔ mam mə́tē éndə̄gə́bén mī zu yəm m̀bəŋ nâ: Tará a nə ábə ma, maa mə tɔá ábə Tará. Bə́ ngadzə́ŋ á fɔ̄ɔ̄ hā nā, ngə́ bâbi nyé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāsɔ́dan bɔ́ á mɔ́. Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Yésus ǎ zu kə á Yórdan á yād, é vóm Yōhánɛs á ngátádī nə́ a du bod a ńtɔ̄a wē. Abuí bod á ngázu fɔ́ɔ́ lâbie nyé bɔ́ nâ: "Yohánɛs a ndzí kig lə́dē məndəm məziŋ, ebúg dzyá é mam mə́sə a ngákad ábə é mod nyɔ́, mə́ nə̄ tóé." Nâ, ńdɔ abuí bod á ngáyə́bə nyé vôm tě. Mod ziŋ yǎ Betánia, dzwé nâ Lazâr, a ngábə́ kɔnɔ, á dzāl María bân mǎnyāŋ wōé Márta. María tě nye a ngáwɔ́bɔ̄ Ǹtí ḿbɔ̄n álabínda, a mǎn fə̄ nyé fímī məkǒl ai esǐl dzíé yā ńlō, ndóm dzīé ńdzɔ̄ hḿ ē ngābə́ kɔnɔ. Ńdɔ̄ bə́kál bə́ Lazâr bə́bɛ̄ bā bálóm Yésus m̀bándá, bɔ́ nâ: «Ǎ Ńti, ényɔ́ wādiŋ a kɔn.» Á wóg Yésus a ngáwóg é fwé nyí, nyé ai é bod bə́ ngásɔ́ ai m̀bándá naa: «Ókɔ̄n vīlí ó sə́ kig okɔ̌n áwú, ó nə̄ ású dúmá Zāmbá; éyə̄ Mɔ̂n Zambá ā yi bi ólugú étē.» Yésus ǎ diŋi fɔ́ɔ́ bɔ́ bə́sə̄ bə́lɛ́ ábuí, tɔ Márta, tɔ mǎnyāŋ María, tɔ Lazâr. Á wóg á ngāwóg é fwé okɔ̌n nyī, ńdɔ̄ fə a dúgan bómbō vôm te məlú məlú mə́bɛ̄. Á mvús hālá, nyé ai bəyə́gē bóé naa: «Ńdúgân kə á Yúdea.» Bəyə́gē bɔ́ ai nyé nâ: «Ǎ Rábi, angogé angogé yā yób, Yúdɛn bə́ ḿbə̄ dzə́ŋə wa nâ báwē wā ai ngɔg, étɔ̄á dzī, wa nâ wādúgan kə̌ wē, ngǎ?» Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Amǒs wá sə́ a tâŋ á məwulá awôm ai mə́bɛ̄ a ? É mod ǎ wulu ai amǒs ǎ tóbē kīg dzóm, amú a yén ḿfyɛ̌ yā sí ndon mú; ngə́ á tādí hḿ naa a wulu ai alú, a yi tóbē byə́m á zēn zěn, amú ḿfyɛ ó sə́ kig ábə̄ nyé.» Á kɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ̄ nálā, ńdɔ a dúgan dzó ai bɔ́ naa: «Mvóé dzāān Lazâr e nə óyɔ̄, ńdɔ makə nyé vələ óyɔ̄ tē.» Bəyə́gē bɔ́ ai nyé nâ: «Ngə́ óyɔ̄ ńgɔ a nə́, a yi nyiŋ.» Éyɔŋ Yésus nyé ā kada bɔ́ dzam óyɔ̄ dī, nyé ā tsogo oyɔ́ áwú, bâ bə́ tsogó nâ a kad bɔ óyɔ̄ bíyə́yə̄m. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zū bɔ́ tóán kad á kpám, nyé nâ: «Lazâr a wú yǎ fɔ̄ɔ̄, ńdɔ̄ hḿ mə̄ bələ́ miǹtag ású dáán ḿból mā ḿbə̄ kig á dzǎl wē, amú nálā wâyi mína wónō ńyə̄bə́. Étɔ̄á dzī, ńkāŋán hḿ wē.» Abǒg tē hḿ Tómas, yā bə́ lóege nâ Didímus , a zu dzó ai bə̄yə́ge bəvɔ́g naa: «Byâ ńkəán ai nyé ésāmbá, bǐ kə fɔ̄ɔ̄ wū ai nyé.» Ńdɔ̄ Yésus a ngátíe ai dulu, a zu kɔ́b naa Lazâr a ńtɔa yǎ á sɔŋ məlú mə́nyí. Dzǎl Betánia á ngábə́ babi ai Yerúzalɛm –á dulu dzǎm bɔ̌ étun awola ; ású te abuí Yúdɛn á ngázū ábə Márta bân María nə́ bâzu tɔbɔ ai bɔ́ áwū ndóm dzābán. Márta a ngáyi wóg naa Yésus a sɔ́ ya, ńdɔ a ngátíe nâ a kə tóban ai nyé á zēn; Márta nyé ai Yésus nâ: «Ǎ Ǹti, ngə́ ó tɔ̄bɔ̄ vá, ngə́ ndóm dzam yǎ ndzí kig wú; hədá mayəm nâ étɔ̄á dzī, é dzóm ésə wǎyi dzaí Zāmbá, Zambá a yi wa dzɔ́ və́.» Yésus nyé ai nyé nâ: «Nyɔ ndóm yayi kwí á sɔŋ.» Márta nyé ai nyé naa: «Mayəm fɔ̄ɔ̄ nâ a yi kwí á sɔŋ, ábǒg ákwí lə́ sɔ̌ŋ yā ámōs mvúa.» Yésus nyé ai nyé nâ: «Mǎ mə̄ nə́ ákwí lə́ sɔŋ mə tɔ̄á fə enyiŋ; é mod ósə a yə́bə ma, tɔ a fyáŋán wū, a yi nyiŋ; ńdɔ̄ fə̄ é mod ósə ǎ nyiŋ a yə́bəgə̌ fə ma ǎ ngāwū kig tɔ eyɔŋ. Yə wayə́bə̄ dɔ̄ ?» Márta nyé nâ: «Owé, ǎ Ńti, mayə́bə̄ nâ wǎ fɔ̄ɔ̄ ō nə́ Krīstus, Mɔ̂n Zambá yə á və̌, á ó ngāsɔ́ á sí ndon mú.» Á dzó á ngādzó nālá, ńdɔ a tíe, a kə́ə́ lóē mānyāŋ María otə̌tə̄g, nyé ai nyé nâ: « Ǹyə́gələ a sɔ́ ya: a lóe wa.» María a ngáyi wóg nālá, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngābumi á sí nâ a kə tóban ai nyé. Abǒg tē hálā Yésus a ngə́lə təge nyían á dzāl, a ngə́lə̄ tə́lə̄ é vóm Márta a ngázu tóban ai nyé. É Yúdɛn bə́ ngásɔ́ naa bâzu tɔbɔ ai nyé áwū, bə́ ngáyi yén anə́ María a kɔ́dɔ̄ á sí nâ a kwí á ńsəŋ, bə́ ngákə fɔ̄ɔ̄ bâtoŋ nyé, bɔ́ bə́ tsogo nâ a kə yón á sɔŋ. Nâ, ńdɔ María ǎ kə kwí é vóm Yésus a ngábə́ tə́lə, á yén á ngāyén nyé, a lábán fɔ̄ɔ̄ nyē á məkǒl á sī, nyé nâ: «Ǎ Ńtí, ngə́ ó tɔ̄bɔ̄ vá, ngə́ ndóm dzam yǎ ndzí kig wú.» Yésus a ngáyi yén María a yóno, é Yúdɛn bə́ ngábə́ ai nyé ésāmbá bɔ̂ bə́ yónō fə, ńdɔ ǹnə́m ó ngátigidan nyé âbum, a sigán fɔ̄ɔ̄ á ńnə̄m étē, nyé nâ: «Éyə mǐ kə́ nyé dzóge vé ?» Bɔ́ ai nyé nâ: «Ǎ Ńti, zǎ fɔ̄ɔ̄ ó zu yén.» Yésus ǎ ngayón fɔ̄ɔ̄. Yúdɛn bɔ́ naa: «Yénán ákyāí édǐŋ ā ḿbə́ diŋi nyé !» Bəvɔ́g bɔ́ nâ: «É mod a ngábyálī ndím, sə ńnye ǎ yáí nyē mís a ? Ngǎ a ḿbə́ áfə dzǎm bɔ̌ naa é mod nyɔ́ á bɔ təge wú ?» Ńdɔ̄ Yésus a dúgan sigan á ńnə̄m étē, a tíé fɔ̄ɔ̄ ai dulu nâ a kə á sɔŋ. É sɔŋ nyí ē ngábə́ á ḿbɔ̄g ákɔ́g, akɔ́g á búdū á ḿbɛ̄ sɔŋ. Yésus nyé nâ: «Vǎgán akɔ́g !»Ńdɔ̄ Márta, kál é mod a ngáwú, ā zu dzó ai nyé naa: «Ǎ Ńti, kə́ ǎ nganyum yǎ a, álú nyina dí.» Yésus nyé ai nyé nâ: «Ngǎ mə̄ kād wā nâ ngə́ wayə́bə, wayi yén dúmá Zāmbá ?» Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngavaa akɔ́g: Yésus a sámá mís á yób, nyé na: « Ǎ Tārá, mavə́ wa ngǎŋ, amú ō wóg mā kíŋ. Mazuzu yǎ mayəm nâ wakad ma wóg kíŋ kɔ́m ésə; mə hə́ kɔ́bɔ̄ nálā ású é bod bə́ tə́lə́ bā, ású yə̄ nâ bɔ̂ bə́ yə́bə̄ nâ wa fɔ̄ɔ̄ ó ngālóm mā.» A ngáyi kɔ́bɔ̄ nālá, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ ā və́ kíŋ á yób, nyé nâ: « Ǎ Lazâr, kwí á ńsəŋ mú !» Etíe etíé tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ é mod a ngáwú nyɔ̄ ā ngávám á ńsəŋ, mɔ́ ai məkǒl ḿfaŋán m̀faŋán ai miǹkɔ̌l bíyé, asú díé ńwōgán ǹwógán ai efími edudug. Yésus nyé ai bɔ́ naa: «Tǐgān nyé byə́m bítē, mǐ dzōgē nyé, á wūlú.» Ábuí Yúdɛ̌n yā bə́ ngázu yén María bân Márta bə́ ngáyén fɔ̄ɔ̄ é dzam Yésus a ngábɔ̄ dí, bə́ ngayə́bə fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəvɔ́g yǎ étē bə́ ngákə á bəfarisía, bə́ mān bɔ kə́ kad é dzam Yésus a ngábɔ̄ dí. Bəfada bənén ai bəfarisía bə́ tógán fɔ̄ɔ̄ mod ekóán, bɔ́ nâ: “Ńdɔ̄ byǎbɔ̄ yá, éyɔŋ é mod nyɔ́ á nə̄ dzī hə ábulǔ məsimbá ? Ngə́ byādzoge nyé nālá ánā, bod bə́sə̄ bâyi nyé yə́bə eyɔ̌ŋ te bǒd yǎ Rōma báyi sɔ́ bə́ mān ndámǎn dzǎl dáán ai ayɔŋ dáán." Ńdɔ fɔ́ɔ́ ḿbɔ̄g yǎ ábə bɔ́, dzwé nâ Káífas, a tɔá Fada nén yǎ ḿbū tē, a ngádzó ai bɔ́ nâ: “Myǎwōg kig fɔ́ɔ́ tɔ dzóm ! Ngǎ myǎyəm nâ, á nə ai m̀fí ású dáán naa mod m̀bɔ́g ényē á wú ású áyɔŋ a lodo nâ ayɔŋ ásə̄ ládzāŋ”. A ndzí kig kɔ́bɔ̄ nālá ai fəg dzié émēn hə ḿból fɔ̄ɔ̄ á ngābə́ Fada nén ḿbū tē, ńdɔ̄ a ngákɔ́bɔ anə́ profɛ́d, nə́ a kad nâ Yésus a ngábə́ bələ́ nə́ a wâg ású áyɔŋ, sə̌ kig hə ású áyɔŋ etám, ai ású fɔ́ɔ́ fə̄ yə̄ nâ á dúgán kóan é bɔ́n bə́ Zāmbá bə́sə̄ yā bə́ ngáman tsaman, asú tē a tádigi fɔ́ɔ́ anə́ ámǒs tē, ńdɔ̄ bə́ ngáyílī nâ báwē nyé. A tádigi fɔ́ɔ́ ábǒg tē Yésus təge fə yénē á ngə́ə́ŋ á Yúdɛn étēde. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngākə ńkɔ̄ŋ ńnǎm yā ó ngábə́ babi ai ǹkód ǹnam, á dzāl ziŋ dzwé nâ Éfraím, éyə a ńtɔ̄á wē ai bəyə́gē bóé. Esî m̀bɔ́n yā Betánia Hála te abóg Páska Yúdɛn á ńtɔa yǎ babi, ńdɔ abuí bod á ngákə̄ látīē á məfan, nə́ lábɛ̄d á Yērúzalɛm ósúsúa Páska, ású yə̄ nâ bə́ kə fûban. Bə́ ngakə fɔ́ɔ́ bádzə̄ŋ Yésus á Tə́mpɛl étēde há, bɔ́ nâ: "Mǐ tálā yá yə a yi fɔ́ɔ́ sɔ̄ ábóg dí ? Bəfada bənén ai bəfarisía bə́ ngátə́lē mvéndé naa, é mod ósə ǎ yəm é vóm Yésus a nə́ a zaa nyé kúlī ású yə̄ nâ bə́ bi nyé. Hálā Páska a lígi yǎ mə̄lú mə́saman, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngásuan á Betánia, é vóm Lazâr yǎ á ngákúlī á soŋ a ngábə́. Ńdɔ̄ bə́ ngákoməzan nyé bīdí hālá, Márta a səŋə bidí, Lazâr a tɔá mod m̀bɔ́g yǎ é bod bə́ dzâg. Ńdɔ fɔ́ɔ́ María a ngánɔŋ m̀bɔ́n məsan, m̀bɔ́n yā ó ngábə́ ábuí mɔ̄ní, ó nyumǔ fə eyə́gan ḿbəŋ, ǎ ngawɔ́bɔ̄ wá Yésus á məkǒl, a fímiŋǐ fə̄ mɔ́ ai esǐl dzíé, ndá ésə e dzyé fɔ́ɔ́ ai enyum ḿbɔ́n vī. Yúdas Iskariód, m̀bɔ́g yǎ bə̄yə́gē bóé, ényɔ́ a ngábə́ naa a yin yé kalan á mɔ́ bə́bé, nyé nâ: “Ású dzé bə́ bɔ̄ tə kuan ai m̀bɔ́n ví bədənâr miǹtɛd mílɛ́ nə́ bə́ və̄ bɔ́ mīḿbúbúá ? A dzô dɔ́, təge daŋ ású mvam mim̀búbúá, hə ású fɔ́ɔ́ yə̄ nə́ a ngábə́ ńwūwúb, ai nâ énye á ngábə́ ḿbəgə ǹkɔ̌b mɔ̄ní, amú ā kadəgə dzíb é byə́m bə́ fudigi étēde. Ńdɔ Yésus á ngádzó ai nyé nâ: "Dzǒgē nyé amú á ngānyie m̀bɔ́n tē ású édzəb m̀bim dzám. Mim̀búbúá mí tɔ̄á ai mínā kɔ́m ésə, ḿfág wám, myǎtɔ̄a kig ai ma kɔ́m ésə. Yúdɛn bə́ ngáyi wóg naa Yésus a nə wé, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáman kə́ básɔ̄, təge daŋ ású Yésus etám, á daŋ daŋ fɔ́ɔ́ nə́ bâzu yén é Lazâr yǎ á ngākúlī á sɔŋ bəkón. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfada bənén bə́ ngáyílī nâ báwē fə tɔ Lazâr. Etɔ̌m yə̄ nâ abuí Yúdɛn a kódogo ábə̄ bɔ́ ású díé á yə́bəgə Yésus. Bâsɔan ai Yésus á mīḿbɛ́ mí Yērúzalɛm É kídí léndē fɔ́g, abuí bǒd yā á ngásɔ́ ábōg, á ngáyi wóg naa Yésus a zu á Yērúzalɛm, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáman nɔ̌ŋ mə̄lén, bə́ kə́ tōban ai nyé á zēn, bâkə báyēdan nâ: Hozána ! Olugú á bɔ̄ɔ̄ ai Ényɔ́ ā zu á dzwé Ńtí Ǹkúkúmá Ísraɛ̂l ! Yésus á ngáyi yén mān ózele, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngābɛ́d étē anə́ ḿból bə́ ngátil nâ: O bə́ mbáda ǎ ngɔn Síon, Ǹkúkúmá woe nyɔ́lɔ ǎ zu a tɔá á mɔ̂n ǹgál ózele á yób. Bəyə́gē bóé bá ndzí kig tádī wóg dzǎm tē ósúsúa; ńdɔ éyɔŋ Yésus ǎ zu bələ dúmá, ńdɔ̄ bázu dúgán tsǒg naa dzǎm tē á ngábə́ ńtilán ású díé, asú tē bə́ ngábɔ̄ nálā. Ábūí bod á ngábə́ ai nyé éyɔŋ ǎ vələge m̀bǐm Lazâr á kələ fɔ́ɔ́ látīē ndɔ̌ŋ tě. Ḿból bə́ ngáwóg nâ ǎ bɔ̄ ngul dzam tě, asú tē ńdɔ bə́ ngákə nyé nɔŋ á zēn. Bəfarisía, bɔ́ nâ: "Yəmán hḿ naa, bwé ḿbaŋá á sə̄ kig étē, bod bə́sə̄ bâtoŋ hə nyé. Dúmá ai Kolós É bod bə́ ngábɛ́d á Yērúzalɛm nâ bâzu lugǔ Zāmbá ámǒs ábóg, bod bəziŋ yā ńnam Grɛ̄ki bə́ ngábə́ étēde. Ńdɔ̄ bə́ ngákə yén Fīlípus yǎ dzāl Bɛtsaída, á ńnam Galiléa; bə́ ngakogolan ai nyé, bɔ́ nâ: «Ǎ mēńtí, byǎyi tə́ nāā ngə́ byāyén Yésus.» Ńdɔ Filípus a ngátíe, a kə́ dɔ́ kǎd Ándréas, ńdɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄, ai Andréas ai Filípus, bákə̄ dɔ́ kad Yésus. Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé nâ: «Awola á sɔ́ yǎ, Mɔ̂n mod ǎ ngayi yǎ bələ ólugú. Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́: é dís fón láku á sí, ngə́ lə́ kángá təge wú, lâyi laŋan étām; ngə́ lə́ wú hm̄, eyɔ̌ŋ tē lâyi wúm ábuí. Ényɔ́ yǎ ā diŋ enyiŋ dzíé, a yi dzɔ́ dzâ; hədá, ényɔ́ ā víni enyiŋ dzíé á sí ndon mú, a baala dzɔ́ ású ényiŋ kɔ́m. Ngə́ mod a dzó naa a syé mā, á zāāg a toŋ ma; é hôm mǎmēn mə̄ nə́, éyə̄ áfə m̀bɔ esíé wama ǎ yi tɔbɔ étē. É mod ǎ yi ma syé, Tará nyé a yǐ fə̄ nyé və́ ólugú. Étɔ̄á dzī, fəg yadzáŋ mā âbum: mə́ dzo á yá ? Ǎ Tārá, kamân tə́ ai ma áwola mə tə́lə́ dī. Ású áwola dí, ńdɔ̄ hḿ maa mə ngásɔ́. Ǎ Tārá, váág dzwé dóe olugú. » Ńdɔ̄ fə kíŋ ē ngásɔ́ á yób, e kɔ́bɔgɔ nâ: «Mə ngávə́ yǎ dɔ olugú, ńdɔ̄ fə myǎyi dɔ́ dúgán və̄ ólugú.» É bod bə́ ngábə́ tə́lə elunga hálā bə́ ngáwóg fɔ̄ɔ̄ kíŋ tě; bəvɔ́g bə́ ngadzó nâ zə̌ yaŋ ńdzɔ e hə́ bám, ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: «Éngəlɛs a hə́ kɔ́bɔ ai nyé. » Yésus nyé nâ: «É kíŋ nyīlí yā hə́ kwí kig ású dám, e hə́ kwí ású dáán. Étɔ̄á dzī ńdzɔ̄ hḿ ńtól sí ndon wátsígi, étɔ̄á dzī ǹdzóe yǎ é sí ndon nyí, báyi nyé woa á ńsəŋ. Ḿfág wám, éyɔŋ mǎyi bə́deban á zāŋ yób ai sí, mayi dudu dzóm ésə̄ ábə ma.» A ngábə́ kɔ̄bɔgɔ nālá, nə́ a kad ákyāí áwu á ngābə́ bələ́ nə́ a wâg. Bod bɔ́ ai nyé nâ: "Bǐ ngáyə́gē á Mvéndé Mōsɛs nâ: Məsías a nə kolé ! Ńdɔ̄ éyə o nə́ dzǎm dzó yá naa: Mɔ̂n mod a bələ́ nə́ a kəleban á yób ? Zá á nə̄ Mɔ̂n mod ?" Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: "M̀fyɛ ó ngə́lə ai mínā mǎn étun ábǒg; wulúgán hḿ ńtíé mī ngə̄lə́ bə̄lə́ ḿfyɛ, ású yə̄ nâ díbi á zā dīlán mínā amú é mod ǎ wulu á díbī étēde, ǎ yén kig é vóm ā kə Ńtíé ḿfyɛ ó ngə́lə́ ai mínā yə́bə́gán m̀fyɛ." Á man Yésus a ngáman kɔ́bɔ̄ é mam má, ńdɔ a ngádimizan fɔ́ɔ́ bɔ̄ á mís hā, a sɔbɔ́ bɔ̄. Ǹnə́m álɛ̌d Yúdɛn, təge yə́bə37 A fyáŋan bɔ̌ naa, a ngálə́dē abuí məndəm á mís mábán, tɔ nálā, bɔ́ təge yə́bə ḿból yə̄ nâ ébúg profɛ́d Isaías a ngádzó é yénē nâ: "Ǎ Ńtī zá énye á ngátâm wóg ńkɔ̄bɔ̄ wáán ? Zá kig a ngáyəm m̀bɔ́ ńnōmo Ǹtí? " Ńdɔ̄ fə yə bə́ ngábə́ tām dzǎm yə́bə, dzam də́dā fə anə́ profɛ́d Isaías a ngádzó nâ: "A ngákúb bɔ̄ ndím á mís a lɛdə́ mīńnə́m myábán á kpím ! Ású yə̄ nâ bə́ bɔ̄ təge yén ai mís mábán, bə́ bɔ təge sóŋ ai fəg dzabán, mə zǎ nyīī bɔ̄ !" Isaías a ngádzó nālá ású díé ḿból á ngāyén ólugú dúmá díé. Tɔ nálā, abuí dzǎm yā bədzóe á ngáyə́bə fɔ́ɔ́ nyé, bə́ ńtɔ̄á təge dɔ́ lə́dē á ngə́ə́ŋ ai é wɔ̄ŋ bə́ mbádaga nə́ bə́ zā tsídán bɔ̄ á Sinagóge; amú bə́ bulugu lugu dúmá bod a lodo dúmá Zambá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ Yésus ǎ zu yédan á yób étēdē nâ: "É mod a yə́bə ma, sə̌ kig mǎ ā yə́bə, a yə́bə fɔ́ɔ́ Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā; ńdɔ̄ fə ényɔ̄ ā yén mā, a yén Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā. Mə ngásɔ́ á sí anə́ ḿfyɛ, ású yə̄ nâ é mod ósə a yə́bə ma, á kódō á díbi. Ényɔ́ ā wóg bībúg byáma, təge byá nyie, sə̌ kig mǎ māyi tsíg ádzō yǎ nyɔ̄l dzíé amú yə̄ nâ mǎ ndzí kig sɔ́ á sí nə́ mazu bɔ sí ńkad, mə ngásɔ́ nə́ mazu kode sí. Ényɔ́ ā bɛn ma a bɛ̌n fə bibúg byáma a bələ́ ńtsîg ǹtól: ńkɔ́bɔ́ mə ngákɔ́bɔ̄ ńgɔ fɔ́ɔ́ wáyī nyé kpee á ńkad ámōs mvúa. Ású yə̄ nâ, ma ndzí kig kɔ́bɔ ai mǎmēn, é Tārá yǎ á ngālóm mā, Énye fɔ́ɔ́ á ngāvə́ ma ábéndé mə̄ ngábə́ bələ́ na makad bod ai é fwé mə̄ ngábə́ bələ́ na makad bɔ́. Ńdɔ abéndé díé á nə enyiŋ kɔ́m. Ńdɔ̄ é dzam ásə makɔ́bɔ, makɔ́bɔ̄ dɔ́ anə́ ḿból Tārá á ngākad ma." Ósúsúa amǒs ábóg Páska, ḿból Yésus ǎ yəmə nâ awúla díé á kwí yǎ naa á daŋ é sí ndon nyí, á kə̄ ábə̄ Ésīá, ḿból áfə a ngádiŋ éḿbōē yā bə́ ngábə́ á sí ndon, ńdɔ a ngádiŋ fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ a kələ kwí á məmaná. Ábōg bə́ dzâ bidí bí ngōgé, hálā Sátan a nyían yǎ Yúdas á ńnə̄m, Yúdas ndómán Símun Iskariód, nâ á kūán ai nyé, ḿból ā yəmə nâ Ésīá ā ngāvə́ nyē dzóm ésə̄ á mɔ́, ai nâ a ngátíē ábə Zambá, ńdɔ̄ fə a dúgan ábə Zambá, ńdɔ Yésus ǎ zu kódō á tə́bə́lə bidí, a sɔ́dī éwɔ̄man dzíé, a nɔŋɔ́ étun éyé, a tindí ángə̄də́g, ńdɔ ǎ soe məndím ésōá, a tádí hḿ naa a sob bəyə́gē bóé məkǒl, a fímiŋǐ fə̄ mɔ́ ai éyé á ngātindi ángə̄də́g dzī. Ńdɔ ǎ zu kwí ábə̄ Símun Pétrus. Pétrus nyé ai nyé nâ: « Ǎ Ńtí, wǎ wāsob ma məkǒl, ngaa ? » Yésus nyé ai nyé naa: « É dzam mǎbɔ̄ dí, wa bə̄ kīg dɔ́ wōg étɔ̄á dzī, wayi dɔ́ wōg á mvús. » Pétrus nyé ai nyé nâ: « Wǎ ngāsǒb kig ma məkǒl tɔ eyɔŋ. » Yésus nyé ai nyé nâ: «Ngə́ mabɔ wa təge sǒb məkǒl ánā, waa təge bǐ ngab ai ma. » Símun Pétrus nyé ai nyé nâ: « Ngə́ nálā hḿ, ǎ Ńti, sə á kīg fə hə məkǒl étām, sobó á fɔ̄ɔ̄ fə ma mɔ́ ai ǹló ! » Yésus nyé ai nyé nâ: « Ényɔ́ á wɔ̄bɔ yǎ a yáŋan fɔ́ɔ́ hə nâ á sob məkǒl, amú ā man yǎ fūb á fúúm. Éyə̄ áfə mǐ nə́ nālá: mǐ ńtɔa yǎ ḿfūbán; hədá sə̌ kīg mínā bə́sə ». Ǎ kɔ́bɔgɔ nálā ḿból ā yəmə é mod a ngábə́ naa a kalan nyé é ngām yǎ yād, asú te ǎ dzô nâ: mínā bə́sə myǎ sə́ kig m̀fúbán. Á man hḿ á ngāman bɔ́ sǒb məkǒl, ńdɔ a ngádúgan bɔ́d bīwɔ́man bíé, a dúgán kə̄ tɔbɔ á tə́bə́lə, nyé ai bɔ́ nâ: «Yə myǎyəm fɔ́ɔ́ é dzam mə hə́ bɔ̄ mínā dílī ? Myǎyəm fɔ́ɔ́ ḿból myālóe ma nâ Ǹyə́gələ ai Ǹtí, amú mə nə fɔ́ɔ́ byā bə́bə́lá. Ńdɔ̄ hḿ, ngə́ ma yǎ mə̄ nə́ Ńyə́gələ mə tɔá fə Ǹtí, mə̄ hə́ sob mínā məkǒl, éyə̄ áfə myâ myǎyəan kə́ myāsob mínā mínā məkǒl nālá. Amú yə̄ nâ mə hə́ lə́dē mínā ndəm, ású yə̄ nâ mǐ bɔ ḿból maa mə hə́ bɔ. Bə́bə́lá bə́bə́lá fɔ́ɔ́ makad mínā mod bisíé ā lǒd kig ǹtí wōē, tɔ é mod bálóm ā lǒd kig é mod a lóm nyé. Ḿból mī man yǎ wóg mvɔ̌m fɔ́ɔ́ ai mínā ngə́ myābɔ anə́ mī hə́ wóg. Ńdɔ mǎkɔ̄bɔ̄ kig ású dáán mínā bə́sə, mǎmēn mayəm ébá mə̄ ngátɔ́b, ebúg dzyá mə bələ́ naa mə dzálaga ébúg Ḿfúfúb Ńtilán dzī nâ: "Ényɔ́ bíā nyé bī dzâg ḿbáŋála fǔfulu, énye a ngálúm ma ǹtsǎŋ." Ńdɔ matádī mínā kǎd dīlí ósúsúa, ású yə̄ nâ, éyɔŋ láyi tóban, mǐ yə́bə̄ nâ Mə nə. Bə́bə́lá, bə́bə́lá fɔ̄ɔ̄, makad mínā nâ, é mod ósə ǎ nɔŋ ényɔ́ yǎ mə̄ ngálóm mǎmēn fɔ̄ɔ̄ énye ǎ nɔŋ, é mod ósə ǎ nɔŋ ma, a nɔŋ Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā." M̀fɔŋɔlɔ Yésus, Yúdas Á man Yésus a ngáman kɔ́bɔ̄ bíbúg bī, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngásigan á ńnə̄m étēde, ńdɔ fɔ́ɔ́ fə ǎ zu yédan á yób étēde nâ: "Bə́bə́lá, bə́bə́lá fɔ̄ɔ̄, makad mínā nâ, m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā a yi kuan ai ma." Bəyə́gē bə́ ngákə fɔ́ɔ́ bâbəban há təge yəm é mod a dzó ai nyé. Á tə́bə́lə̄ há m̀bɔ́g yǎ bə̄yə́ge a ngábə́ tɔá Yésus âkǎn, ǹyə́gē Yésus ǎ bulugu diŋ. Ńdɔ̄ Pétrus a ngányug nyé anyu nyé ai nyé naa: « Sílígī nyé naa zá ā dzó ai nyé. » Ńdɔ fɔ́ɔ́ nyé a ngásígibi Yésus á ǹkug, nyé ai nyé nâ: "Ǎ Ǹtí zá ? » Yésus nyé ai nyé nâ: « Ényɔ́ māyi və́ ńtuba mǎyi du á ḿfyāŋ ». Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngādu ǹtuba, á ḿfyāŋ a və́ə́ Yúdas, mǎn Símun Iskariód. Á dí Yúdas a ngádi, ńdɔ fɔ́ɔ́ Sátan a ngányî nyé á ńnə̄m. Yésus nyé ai nyé nâ: « É dzam wǎyi bɔ̌ dīlí, vólógō dɔ́ bɔ. » Tɔ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ é bod ǎ dzâg ai bɔ́ á tə́bə́lə̄ há təge fɔ́ɔ́ wōg ású dzé ā kɔ́bɔgɔ nālá. Ḿból Yúdas ǎ kadəgə bi ńkɔ̌b mɔ̄ní, bəvɔ́g bə́ ngávəg nâ Yésus a dzó ai nyé nâ á vólo kə́ kus é byə́m bí nə́ ai m̀fí ású ábóg, ngə́ kig nâ, á və mim̀búbúá mān dzóm. Á dí Yúdas a ngádi ńtuba nyú, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngākwí á ńsəŋ etíe etíé: hála alú á ńtɔa yǎ á zigili. Á kwí Yúdas a ngákwí á ńsəŋ ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: "Éyɔŋ dzí, Mɔ̂n mod ǎ bi yǎ dúmá, Zambá nyé ǎ bi yǎ fə̄ dúmá ábə̄ nyé; ngə́ Zāmbá ā bi yǎ dúmá ábə nyé nālá, Zambá nyé a yǐ fə̄ nyé və́ dúmá díé, ńdɔ̄ áfə ǎ ngayi yǎ nyē dɔ́ və́. Ǎ bān bɔ́n bám, mǎngə́lə̄ kig fə ai mínā kɔ́m, myǎyi ma dzə́ŋ ńdɔ anə́ ḿból mə̄ ngákad Yúdɛn, éyə̄ fə mǎkad mínā nālá: é vóm mākə myǎ sə́ kig dzam sɔ̄." Mavə́ mína m̀kpámáŋ Mvéndé "Mavə́ mínā m̀kpámáŋ mvéndé, nâ: mǐ dīŋán mínā mínā owé, dīŋán fɔ́ɔ́ mína mínā anə́ māmēn mə̄ ngá diŋ mínā. Édīŋ myāyi diŋan mína mínā éńdzɔ bod báyi yəm ai dzɔ́ naa mǐ nə bəyə́gē báma." Símun Pétrus a yi síē Yésus Símun Pétrus nyé ai nyé naa: « Ǎ Ńti wakə vé ? » Yésus nyé ai nyé naa: « É vóm mākə o sə́ kig dzǎm sɔ̄ wē étɔ̄á dzī; ebúg dzyá wayi sɔ́ watoŋ ma á mvús." Pétrus nyé ai nyé nâ: "Ǎ Ńti ású dzé mə̄ sə́ kig dzam sɔ́ matoŋ wa étɔ̄á dzī ? Mə nə fɔ́ɔ́ dzǎm və́ enyiŋ dzámā ású dóe !" Yésus nyé ai nyé nâ: « O nə dzǎm və́ enyiŋ dzóē ású dáma nga ! Bə́bə́lá, bə́bə́lá fɔ́ɔ́ makad wa nâ: ǹnóm kúb ā yǐ kig lɔ́ŋ sə nâ ǒ síē ma biyɔŋ bílɛ́." « Tə ǹnə́m wákɔn mínā wɔ̌ŋ. Myǎyə́bə Zambá; yə́bə́gán hḿ fə ma. Abáá Tārá á bə̄lə́ ábuí bitɔá. Ngə́ təge ai nálā, yə ngə́ mə̄ ngákad mínā nâ: «Makə mínā kom étɔá ? » Ńdɔ̄ hḿ, éyɔŋ mə kə́ yǎ, mə mǎn fə̄ mínā kom étɔá, madúgan zu, mə kə́ə́ ai mínā á mə̄ndīé mám, ḿból yə̄ nâ, é vóm mə̄ nə́, myǎ mǐ tɔ̄bɔ̄ fə̄ étēde. Ńdɔ̄ hḿ ḿfág mākə, myǎyəm wé, mǐ yəmə̌ fə zěn yǎ étēde. » Tómas nyé ai nyé nâ: « Ǎ Ńtí, byǎyə̌m kig ḿfág wākə, éyə bǐ nə́ dzǎm yə̌m zēn yə wé yá ? » Yésus nyé ai nyé nâ: « Mǎ mə̄ nə́ zēn, mə tɔá bə́bə́lá, mə tɔá fə enyiŋ. Mod ǎ kə̌ kīg ábə̄ Tará ngə́ á ndzí kig kî ábə ma. Ngə́ mī yəmə ma, ngə́ myāyə̌m fə Tará: a tádigi étɔ̄á dzī, myǎyi nyé yəm, ńdɔ̄ fə mǐ yén yǎ nyē. » Fílip nyé ai nyé nâ: « Ǎ Ńtí, lə́dēgə̄ hḿ fɔ́ɔ́ bíā Ésōá, abím tē lə́ yə̄án ai bíā. » Yésus nyé ai nyé nâ: « Yə ábím kɔ́m mə̄ ńtɔa yǎ ai mínā dí, wa o m̀báá ánā təge ma yəm ngǎ, ǎ Fílip ? Ényɔ́ ā yén yǎ mā, a yén yā fə Tará. Ńdɔ wabə́lə dzó yá naa: «Lə́dēgə̄ bíā Ésōá » ? Ngǎ wayə́bə̄ nâ mə nə ábə Tará, ńdɔ̄ fə Tará á nə̄ ábə ma ? Bíbúg mākɔ́bɔ, mǎkɔ́bɔ̄ kīg byá ai mǎmēn. Tará á tɔá abə ma: ńnye ǎ bɔ esíé dzíé nyémēn. Yə́bə́gán ma, madzó nâ: mə nə ábə Tará, ńdɔ̄ fə Tará á nə̄ ábə ma. Yə́bə́gán tə́ tɔ ású bísíé mābɔ̄ bí. Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn, makad mínā dɔ́: é mod a yə́bə ma, a yi bɔ é mam mǎbɔ̄ ma, a yi mɔ́ bɔ, a yǐyī fə bɔ̌ mə̄fə́ mə́ lodo émá, amú makə ábə Tará. Ńdɔ̄ é dzóm ésə myǎyi dzai á dzwé dáma mayi mínā dzɔ́ bɔ, ású yə̄ nâ, Ésīá á bə̄lə̄ dúmá ai Mɔ́n. Ngə́ myādzai dzóm á dzwé dáma mayi fɔ́ɔ́ mínā dzɔ́ bɔ." Ngaagá M̀fúfúb Ńsísīm “Ngə́ myādiŋ ma, myǎyi baalǎ mə̄mvéndé mám. Mə mayi kogolan ai Tará á lom mína Ǹkaman m̀fə́, ényɔ́ ā yi tɔbɔ ai mínā kɔ́m ésə. Ńnye a nə́ Ńsísīm bə́bə́lá. Sí ndon e sə́ kīg nyé dzǎm nɔŋ, amú yāyén kīg nyé ńdɔ̄ fə yǎyə̌m kīg nyé; ḿfág wáán, mína myǎyəm nyé, amú á tɔá babi ai mínā, ńdɔ̄ fə a nə́ á mīńnə̄m myáán. Mǎyǐ kig mína líg bānyūí, madúgan zu. Mǎn étun ábǒg, sí ndon yǎyǐ kig ma bǎd yēn, hədá ḿfág wáán, myǎyi ma bǎd yén mə və̌, eyɔ̌ŋ tē myâ mǐ ńtɔ̄á fə bəvə́və̄ə̄. Amǒs tē, myǎyi yə̌m naa mə tɔá ábə Tará, myâ mǐ tɔ̄á ábə ma, maa ábə̄ mínā. Ényɔ́ ā yə́bə məmvéndé mám a nyiegě fə mɔ́, ényɔ́lɔ tě ńnye ǎ diŋ ma; ényɔ́ ā diŋ ma, Tará a yi nyé diŋ; maa fə mayi nyé diŋ, ńdɔ̄ áfə mǎyi bɔ̌ naa á yén ma.” Yúdas, sə á kīg Yúdas Iskariód, nyé ai nyé nâ: “Ǎ Ǹti, dzé yábɔ̄ nâ hə bía etám ó lə́dē wǎmēn, təge lə́dē wāmēn bǒd yā sí ?” Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan nyé nâ: «Ngə́ mod a diŋ ma, a yi nyiě mə̄mvéndé mám, Tará nyé a yǐ fə̄ nyé diŋ, eyɔ̌ŋ te byǎyi sɔ́ abə̄ nyé, bǐ sɔ́ɔ́ kom étɔá ábə̄ nyé. Ényɔ́ ā dǐŋ kig ma, ǎ baalǎ kig bibúg byám. Ńdɔ̄ hḿ ébúg myākad wóg dzī yátīē kig ábə ma, yásɔ̄ ábə Tará yǎ á ngālóm mā. Mə m̀bə́ kada mínā é mam má mə ngə́lə́ tɔá ai mínā. Tará a yi mína lóm Ńkaman á dzwé dáma, M̀fúfúb Ńsísīm yǎ á yī mína yə́gələ dzóm ésə, a dúgán fə̄ mína wómolo é dzóm ésə mə ngákad mínā. Mvɔí Ǹtí Malíg mína ai mvɔí, mavə́ mína mvɔí dzam; sə̌ kig ákyaí sí ndon yavə́ ńdɔ mavə́ mína dzɔ. Tə ǹnə́m wásāŋan mínā, ngə́ á kɔ̌n kig wɔ̌ŋ. Mǐ hə wóg ḿból mə̄ ndəm mína kǎd naa: «Makə vədá madúgan zu ábə̄ mínā ». Ngə́ lə́ tɔ̄á naa mǐ diŋi ma, ngə́ mī bə̄lə́ fɔ́ɔ́ miǹtag nâ makə ábə Tará, amú Tārá a lod ma. Ńdɔ mə hə kad mína mam mə́tē étɔ̄á dzī ósúsúa yə nâ mátōban, ḿból yə nâ éyɔŋ máyi tóban, mǐ yə́bə́. Mə ngə́lə́ kīg fə mə lɛ̂ge ai mínā kɔ́m, amú ńdzōe yǎ é sí nyī ǎ ńkun sɔ́, á nə fɔ́ɔ́ tóé naa a sə́ kig ma dzǎm bɔ dzóm, ebúg dzyá, sí ē bələ́ nâ e yəmə nâ madiŋ Tará ńdɔ̄ fə mǎbɔ hə édzī Tārá á ngābə́nde ma. Kódógān á sí, bǐ kə. » “Mǎ mə̄ nə́ ḿfaŋ átín wɔ̂n, Tará ńnye a nə́ ńsíe afúb. Ńtəm ósə̄ wáwūm kig bibumá ábə mǎ, a yi wɔ́ tsīg, a vǎ wā; ńtəm ósə̄ wáwum, a yi wá kodan, ású yə̄ nâ ó bul wúm bibumá. Mína mǐ ńtɔ́a yǎ ńkodán[2], ású ébúg mə̄ ngákad mínā. Tɔbɔ́gān ábə ma, mǎ fə̄ ábə̄ mínā. Ḿból ńtəm wɔ̂n ó sə́ kig dzâm bəgə̌ bibumá, ngə́ wátīī kig átīŋ wɔ̂n, éyə̄ hḿ myâ mǐ nə́ nālá dzam də́dā, ngə́ myā ńdzí kig tɔbɔ ábə ma. Mǎ mə̄ nə́ átīn wɔ̂n, myâ miǹtəm; é mod a tɔá ábə ma, mǎ fə̄ ábə̄ nyé, nyɔ́lɔ tě a bəgə́ abuí bibumá, amú yə̄ nâ, təge ai ma, myǎ sə́ kig dzǎm bɔ dzóm. Ngə́ mod ǎ tɔ̄á kig ábə ma, bâyi nyé woa á ńsəŋ, anə́ báwoa ǹkód ńtəm, eyɔ̌ŋ te ǎ yi mǎn kod; bâyi nyé nɔŋ, bə́ wōá á ndóan, a mǎn dīg. Ngə́ mī tɔá ábə ma, bibúg byám byâ bí tɔ̄á ábə́ mínā, é dzóm ésə myǎyi dǐŋ dzai, myǎyi dzɔ́ bi. Tará a bələ́ ólugú éyɔŋ myǎwúm bibumá, mǐ bɔ hḿ fə bəyə́gē bám. Diŋân mína mínā anə́ ḿból mǎmēn mə̄ ngádiŋ mína Anə́ ḿból Tārá á ngādiŋ ma, éyə̄ hḿ fə maa mə ngádiŋ mínā nálā: tɔbɔ́gán hḿ á édǐŋ dzám. Ńdɔ̄ hḿ myǎyi tɔbɔ á édǐŋ dzám ngə́ myābaala məbéndé mám, anə́ ḿból fə mə ngábaala məbéndé mə́ Tārá, ńdɔ mə tɔá á édiŋ dzíé. Mə hḿ kad mínā é mam má ású yə̄ nâ miǹtag myáma mí tɔ̄bɔ́ ábə̄ mínā, ai nâ miǹtag myáán mī dzye á túd. Mvéndé dzam nyí: diŋán mínā mínā, owé, anə́ ḿból mə́ ngādiŋ mínā.· Edǐŋ éfə̄ yálǒd kig é dzí yə̄ nâ: mod a və́ ényiŋ dzíé ású bə́mvóé bóé. Mínā hḿ mī nə́ bə̄mvóé bám, ngə́ myādzála məmvéndé máma. Mǎyǐ kīg fə mína lóē é dzwé dī nâ bəlɔ̌, amú mān ólɔ̌ ā yə̌m kig é dzóm ésīá ńtí ā bɔ; malóē mína dzwé naa bəmvóé bám, amú é dzóm ésə mə ngáwóg ânyǔ Tārá, mə ngáman mínā dzɔ́ kad. Sə̌ kīg mínā mī ngátɔ́b mā, koá, mǎ mə̄ ngátɔ́b mínā, mə tə́lé fə̄ mínā, nâ mǐ kə, mǐ wum bibumá, bibumá byáán bī láŋān bí tɔ̄ā: ḿból yə̄ nâ é dzóm ésə̄ myǎyi dzaí Tārá á dzwé dám, Tará á və̄ mínā dzɔ́. É dzóm mābéndē mínā, é nə̄ nâ mǐ dīŋán mína mínā. Mod Zambá ā tálā kig sí ai zíŋ sī ndon Ngə́ sí ndon yasíŋ mínā mǐ yəmə nâ, mǎ ē ngātádi síŋ ósúsúa yə̄ nâ yasíŋ mínā. Ngə́ mī tɔ̄á bod bə́ sí ngə́ sí yadiŋ édzí yáwóge ai nyé; ńdɔ̄ hḿ ású mī sə́ kig bod bə́ sí ai ású yə̄ nâ éyɔŋ mə ngátɔ́b mínā mə ngávaa mínā á ngáb sí asú tē ńdɔ̄ sí yāsíŋ mínā. Tsógán ébúg mə̄ ngákad mínā nâ: "Mod bisíé ā lǒd kig ésīá ǹtí wōē." Ngə́ bə́ ngáfəm ma, bɔ̂ bâyǐ fə̄ mínā fəm; ngə́ bə́ ngányie bibúg byáma, bɔ̂ bâyǐ fə nyie éḿbyāān. Ńdɔ̄ báyī mínā bɔ é mam mə́sə̄ málā étɔm dzwé dáma amú báyə̌m kig é mod a ngálóm mā. Ngə́ mə́ bɔ tə sɔ́, ngə́ mə́ bɔ̄ kig tə kɔ́bɔ ai bɔ́, ngə́ báyǐ kig bələ ńsə̄m; ńdɔ̄ éyɔŋ dzí bábə̄lə́ kig akələ́bə́ á ńsə̄m wābán. Ényɔ́ ā síŋ mā, a síŋ fə Tará. Ngə́ mə́ bɔ tə bɔ á zāŋ dzabán ákyāí mǎm yā mod m̀fə́ ā bə́ yǎ kig bɔ, ngə́ báyi bɔ̌ təge ai ǹsə́m. Ńdɔ̄ éyɔŋ dzí, bə́ yén yǎ ai mís ńdɔ̄ básīŋ bíā, mǎ ai Tará. Ebúg dzyá nālá tē ósə ó nə̄ ású yə̄ nâ ébúg bə́ ngátil á Mvéndé é tóbān nâ: "Bə́ ngásiŋ fɔ̄ɔ̄ mā á zəzə təge ai etɔm." Éyɔŋ Ḿvɔ́li m̀bɔ́g yǎ māyi kə́ lóm ábə Tará, Ǹsísīm bə́bə́lá yǎ wātíē ábə Tará ā yi sɔ́, énye ǎ yī sɔ́ tóán tīē ndɔ́ŋ yǎ ábə ma. Mínā fə dzam də́dā myâ myǎyǐ fə kə́ myātíē ndɔ́ŋ yǎ ábə ma, amú mī ngátɔbɔ ai ma a tádigi á mə̄tádí. Mə hə́ kad mínā é mam mə́sə̄ má, ású yə̄ nâ mǐ zā tə̄gə́bə́ ábǒg mə́bóbólá. Bâyi mína tsídan á bəsinagóge. Abǒg lâzu édí yə nâ, ngə́ mod a wé mínā a tsog nə́ a və́ Zāmbá ólugú. Bâyi dɔ́ bɔ, amú bá ndzí kig yəm tɔ Tará tɔ ma. Ńdɔ matádi mínā mǎn kǎd mam mə́tē ású yə̄ nâ, éyɔŋ abǒg tē láyi kwí, mǐ dúgan tsog nâ, mə ngákad mínā dɔ́. Ma ndzí kig mínā dɔ́ kad á mə̄tádí, ású yə̄ nâ mə ḿbə́ tɔá ai mínā. M̀vɔ́li a yi sɔ́ M̀fúfúb Ńsísīm Éyɔŋ dzí, mə̌ ngázu yǎ dúgan ábə̄ Ényɔ́ yǎ á ngālóm mā; ńdɔ tɔ mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā ǎ sílī kig ma nâ: "Wakə vé ?" Ńdɔ̄ ḿból mə̄ kād mínā dɔ́, ńdɔ olún ó dzyé yǎ mínā á mīńnə̄m á túd ! Ebúg dzyá makad mínā bə́bə́lá naa: á nə̄ mínā ai m̀fí nə́ mə́ kə ású yə̄ nâ ngə́ mə̄ bɔ̄ tə kə, M̀vɔ́li təge sɔ́ ábə̄ mínā ngə́ mə́ kə́ hḿ mə́ kə̄ mínā nyé lóm. Ǹnyie anə́ ā ńsɔ́, a yi bɔɔlɔ sí ású ńsə́m, ai ású sósōó, ai ású ńkad ású ńsə́m, amú bá ndzí kig ma yə́bə; ású sósōó, amú madúgan ábə Tará ńdɔ̄ fə myǎyǐ kīg fə ma bǎd yén; ású ńkad, amú yə̄ nâ, ǹdzóe yǎ é sí nyī, ǹtól wóé ó tsígi yǎ. Mə ngə́lə́ bə̄lə́ ábuí mǎm yə̄ ákad mínā ebúg dzyá mǐ bə̄lə́ kig é ngul yə áwōg mɔ̄ étɔ̄á dzī. Éyɔŋ M̀vɔ́li, Ǹsísīm bə́bə́lá ā yi sɔ́, a yi fɔ́ɔ́ mínā kúlī ésǎm ndzīgí ésə, ǎ yǐ kig kɔ́bɔ ai nyémēn étām, a yi kad é mam a ngáwóg; ńdɔ̄ fə ǎ yi mínā kad é mam mə́ ngə́lə́ nə̄ mâyi bɔɔban. A yi ma və́ dúmá ású a yi nɔ̌ŋ mam máma a ngákad mínā mɔ́. Dzóm Tārá ésə̄ é nə́ dzóm dzám: asú tē ńdɔ mə hə́ kad mínā nâ, a yi nɔ̌ŋ mam mámā mə́sə ǎ ngakad mínā. Bibúg bí mân, olún wâyi vəŋǎn miǹtag Mǎn éban a yi kog, təgě fə ma yén, mǎn éban ná mǐ dúgán fə ma yén." Bəvɔ́g yā bə̄yə́gē bóé bə́ ngákə fɔ́ɔ́ bányīŋ á sí sī hā nâ: "Dzé ā yī bía kad ai bibúg bi nâ: "Mǎn éban a yi kog, təgě fə ma yén, mǎn éban ná mǐ dúgán fə ma yén; ai nâ makə ábə Tará. Dzé éńdzɔ̄ é nə́ é mān éban a dzó nyɔ̄, byǎyəm kig fɔ́ɔ́ é dzǎm bēn ā dzó ? " Yésus ǎ yəmə tə́ há nâ, báyi nyé dɔ́ síli, ńdɔ ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: "Myǎkə myǎsīlan mína mínā ḿból ébúg mə̄ ndəm dzó dzī yátian: mǎn éban a yi kog, təgě fə ma yén, mǎn ébǎn fə̄ ná, mǐ dúgán fə ma yén. Bə́bə́lá bə́bə́lá émēn makad mínā nâ: myǎyi yón ai átad, dá sí dzɔ̂ e fonoŋ. Myǎyi tɔbɔ ólūn, dá olún wáán wâyi vəŋǎn miǹtag. Éyɔŋ miníngá ā byé, a bələ́ mīńtyé amú ábǒg díé á kwí yǎ dá və éyɔŋ mɔ́n á byāli yǎ a vóan miǹtyé mí ábyé ai míńtǎg yə̄ nâ ǎ byé mɔ́n. Ḿfág wáán fə dzam də́dā, mǐ nə̄ éyoe étɔ̄á dzī; dá éyɔŋ mǎyī mínā dúgán yén, ǹnə́m wâyi mínā fon âbum ai miǹtag, ńdɔ miǹtag myáán mod a sə́ kīg mínā myá dzǎm nɔŋ. Amǒs tē myǎyǐ kīg fə ma bǎd sílī dzam." Dzaígán ndɔ̄ bə́ zu mína və́ Bə́bə́lá bə́bə́lá émēn fɔ́ɔ́ makad mínā nâ, é dzóm ésə myǎyi dzaǐ Tārá á dzwé dáma a yi mínā dzɔ́ və́. Ńdɔ a zaa kwí étɔ̄á dzī, myǎ bə́ kig dzai dzóm á dzwé dáma: dzaígán, ńdɔ mǐ zu bələ, ású yə̄ nâ miǹtag myáán mí tɔ̄bɔ ǹtúd Mə ngádɔ sí ndon Mə̌ kadəgə mínā kad é mam má á miǹkaná. Abǒg lâzu édí yā māyǐ kǐg fə̄ mína kǎd mam á miǹkaná, mayi fɔ́ɔ́ mínā lɛ́ɛ̄ mǎm yǎ ábə Tará á ngə́ə́ŋ. Amǒs tə̄ myǎyi dzai á dzwé dámā ńdɔ mǎkǎd kīg mínā nâ, mayi kogolan ású dáán, amú Tārá émēn a diŋ mínā ású mī ngádiŋ ma: mǐ yə́bə́ fə̄ nâ mə ngátíē ábə Zambá. Mə́ ngátíē ábə Tará mə sɔ́ɔ́ á sí ńdɔ̄ éyɔŋ dzí, mə̌ ngalíg yǎ sí nə́ madúgan ábə Tará." Bəyə́gē bóé bɔ́ ai nyé nâ: "Támə́ yēn, étɔ̄á dzī wakɔ́bɔ̄ á sááŋ, təgě kǔ miǹkaná. Éyɔŋ dzí, byǎyəm nâ, wayəm mə́sə ai nâ á sə́ kig fə ai m̀fí nâ bə́ bad wa sílī dzam, asú tē byāyə́bə fɔ́ɔ́ nâ o ngátíē ábə Zambá" Yésus nyé ai bɔ nâ: "Mǐ ngayə́bə yǎ éyɔŋ dzí ngǎ ? Ńdɔ abǒg lâzu á sɔ́ yǎ fɔ̄ɔ̄ édí myāyi mǎn tsaman, anə́ ényɔ́lɔ̄ ḿfág wóé, mǐ lígí ma etám. Təge ai dzóm mə sə́ kig etám: bía Tará bī nə. Mə ngátádi mínā mǎn kad é mam má, ású yə̄ nâ, mvɔí dzama é bɔ ai mínā myǎyi bələ̌ mīńtyé á sí dá bɔán fǐn, mə ngá təge yǎ sí. Á man a ngámana ńkɔ̄bɔ̄ ví, ńdɔ̄ Yésus a ngábə́dē mís á yób, ǎ ngakogolan, nyé nâ: “Ǎ Tārá, awola á kwí yǎ; váá nyɔ̄ Mɔ́n ólugú, nyɔ Mɔ́n nyé ā və̄ fə wa olugú; wǎmēn ō ngāvə́ nyé ngul nə́ á dzóē é dzóm ésə̄ é və̄ə̄, ású yə̄ nâ, é dzóm ésə o ngávə́ nyé, nyé á və̄ dzɔ́ enyǐŋ mvɔ̄m kɔ̄m. Enyǐŋ mvɔ̄m kɔ̄m tē é nə̄ nâ bə́ yəm wa, yǎ ó nə̄ bə́bə́lá Zambá, bə́ yə̌m áfə̄ ényɔ́ yǎ ō ngālóm, Yésus Krǐstus. Mə ngávə́ wa olugú á sí mū; ésíé ō ngāvə́ mā nâ mə́ bɔ, mə̌ man yǎ dzɔ bɔ. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, wǎ váá hḿ ma olugú, ǎ Tārá, váá ma olugú ábə wǎmēn, ákyāí ólugú māzuzu yǎ mabi ábə wa, a tádigi ósúsúa abondé lə́ sí ndon. É bod o ngávə́ mā á sí ndon, mə ngákúlī bɔ́ dzwé dóe. Bə́ ngábə́ bod bóe, ńdɔ o ngávə́ mā bɔ́; bâ bə́ bāālá fə Ebúg dzóe. Étɔ̄á dzī bə́ yəm yǎ ḿbəŋ m̀bəŋ nâ é dzóm ésə o ngávə́ mā yásɔ̄ ábə wa, amú bíbúg bísə o ngávə́ mā, maa mə ngádúgan bɔ́ və̄ bībúg bítē; ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngáyə́bə̄ byá, bə́ yə̄mə́ fə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ mə́ ngákwí ábə wa, bə́ yə́bə̄ fə̄ nâ wǎ ō ngālóm mā. Makogolan hḿ ású dábán; mǎkogolǎn kīg ású sí ndon, makogolan ású ébá ō ngāvə́ mā, amú bə́ nə̄ éḿbōe. Dzóm dzámā ésə̄ é nə̄ dzóm dzóe, dzóm dzóē ésə̄ é nə̄ dzóm dzám, ńdɔ̄ mə bələ́ ólugú ai bɔ́. A tádigi étɔ̄á dzī mə sə́ kig fə̄ á sí ndon, hədá bə́ nə̄ á sí ndon, ńdɔ mə mazu ábə wa. Ǎ ḿfūfúb Tārá, ébá yā ó ngávə́ mā, bǎlā bɔ́ á dzwé dóe, naa bə́ bɔ dzóm dzyá, anə́ byâ bǐ nə́. Ábōg mə̄ ḿbə́ ai bɔ́, mə m̀bə́ baala bɔ́ á dzwé dóe. Mə ngákálā ébá bə́sə o ngávə́ mā, tɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ étē ā ndzí kig dzáŋ, səsalá fɔ̄ɔ̄ və mɔ́n ńdzáŋ, ású yə̄ nâ M̀fúfúb Ńtilán ó tóbán. Étɔ̄á dzī ! ma hḿ nyɔ̄ māzu ábə wa, mə ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ ńkɔ́bɔ̄ ví mə tɔá á sí ndon, ású yə̄ nâ míńtag mə bələ́ myā mí tɔ̄bɔ́ ǹtúd ábə̄ bɔ́. Mə ngávə́ bɔ́ Ebúg dzóe, ńdɔ̄ sí ndon e ngátoŋ bɔ́ ai zíŋ, amú bə́ sə́ kig bǒd yā sí ndon, dzam də́dā anə́ maa mə sə́ kig mod yǎ sí ndon. Ńdɔ̄ hḿ mǎdzaí kig wa nâ ó vāā bɔ́ á sí ndon, madzó naa ó bāālá bɔ́ á ḿbə̂ dzam. Bə́ sə́ kig bǒd yā sí ndon, dzam də́dā anə́ maa mə sə́ kig mod yǎ sí ndon. Fúbúgū bɔ́ ai bə́bə́lá: ǹkɔ́bɔ̄ wóe ńgɔ̄ ó nə́ bə́bə́lá. Ḿból ō ngálóm mā á sí ndon, éyə̄ hḿ maa mə ngálóm bɔ́ á sí ndon nálā; ńdɔ̄ fə matúni mǎmēn ású dábán, ású yə̄ nâ bâ bə́ bɔ mim̀fúfúb mə́túnuŋa á bə́bə́lá. Ǎ ḿfūfúb Tārá, mǎkogolǎn kig hə ású dábán étām, makogolan fɔ́ɔ́ fə ású ébá báyi ma yə́bə ai ǹkɔ́bɔ̄ wábán, mayi nâ bə́sə̄ bə́ bɔ dzóm dzyá, anə́ ḿból wa, Tará, ó nə́ ábə ma, mǎ fə ábə wa, bâ bə́ bɔ̌ fə̄ dzóm dzyá ábə̄ bíā, ḿból yə̄ nâ sí ndon é yə́bə̄ nâ wǎ ó ngālóm mā. É dúmá ó ngāvə́ mā ńdɔ̄ fə mə ngávə́ bɔ, ású yə̄ nâ bə́ bɔ dzóm dzyá, anə́ ḿból bía wǎ bī nə́ dzóm dzyá, mǎ ábə wa, wǎ ábə ma, nâ bə́ kə fɔ́ɔ́ súgulan dzóm dzyá, sí ndon dzɔɔ é yəm áfə̄ nâ wǎ ó ngālóm mā, ai nâ o ngádiŋ bɔ́, anə́ ḿból ó ngādiŋ ma. Ǎ Tārá, ébá yā ó ngāvə́ mā, mayi nâ, é vóm mə̄ nə́, bâ bə́ tɔ̄bɔ ai ma fǔfulu, ású yə̄ nâ bə́ yen dúmá dáma, é dúmá yā ó ngāvə́ mā, amú ó ngādiŋ ma a tádigi ósúsúa abondé sí ndon. Ǎ Tārá yǎ ó nə̄ sósōó, sí ­ndon ya ndzí kig wa yəm, hədá mə mə ngáyəm wa, ńdɔ̄ fə̄ é bod bá bə́ ngáyəm nâ wǎ ó ngālóm mā. Mə ngáyə́gələ̌ fə̄ bɔ́ dzwé dóe, mayǐ fə kə́ mayə́gələ bɔ́, eyɔ̌ŋ tē édīŋ ó ngādiŋ ma yâyi tɔbɔ ábə bɔ́, mǎ fə ábə̄ bɔ́.” Á man a ngáman kɔ́bɔ̄ nālá, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yésus a ngákwí á ǹsəŋ ai bəyə́gē bóé, a daŋá mān óswé mə̄kɔ́g, dzwé nâ Sedróŋ; afúb á ngábə́ babi hálā, ńdɔ a ngányían étēde, ai nyé ai bəyə́gē bóé. É mod ǎ kalan nyé é ngām yǎ yād, Yúdas, nyé a yəmə̌ fə̄ étē, amú Yésus ǎ kadəgə sɔ́ vóm tē m̀bán ai bəyə́gē bóé. Yúdas tě ā ngákə nɔŋ ǹkundǎ bəzimbi, ai é bod bəfada bənén ai bəfarisía bə́ ngávə́ nyē; ńdɔ ǎ zu kwí ai é bod bə́sə bā é vóm ví, bə́ bə̄lə́ ngoe ai məlámba, ai bikpəlé. Ḿból Yésus ǎ yəmə é dzóm é zaag nyé á nyɔ́l, ńdɔ a ngálod ósū, nyé ai bɔ́ nâ: « Myǎdzə̄ŋ zá ? » Ńdɔ̄ báyalan, bɔ́ nâ: « Yésus, mǎn Nazarɛ́d ! » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Ma nyɔ́. » É mod ǎ kalan nyé é ngām yǎ yād, Yúdas, a tə́lə fɔ́ɔ́ ai bɔ́ ésāmbá. Á dzó Yésus a ngádzó ai bɔ́ naa: « Ma nyɔ́ », ńdɔ̄ bə́ ngádúgan mvúmvúá, bə́ ngakə bâku mim̀bəg á sí sī. Ńdɔ a dúgan tyé ńsīlí, nyé ai bɔ́ nâ: « Myǎdzə́ŋ zá ā ?» Bɔ́ ai nyé nâ: « Yésus, mǎn Nazarɛ́d ! » Yésus nyé ai bɔ́ nâ: « Mə̌ kād mínā nâ: Ma nyɔ́; ngə́ á nə fɔ́ɔ́ naa mǎ myādzə́ŋ, dzǒgān hḿ ébá bə́sə bá, bə́ man kə. » Éyə̄ hḿ fɔ̄ɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ wóé ó ngátóban nálā, ḿból ā ngādzó naa: « É bod bə́sə o ngávə́ mā, mǎ ndzí kig dzâ tɔ m̀bɔ́g yǎ étēde. » Símun Pétrus a ngábə́ bələ́ fa hálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā ngātyé dzɔ̄ ábām, a símí fɔ̄ɔ̄ dzɔ etúgā fada nén, ńdɔ a ngátsíg nye alɔ́ yā ḿbɔ̄ ńnōm. Etúgā tē é ngábə́ dzwé nâ Málkus. Hədá Yésus nyé ai Pétrus nâ: « Dúgán nyílī fa dzoé ábām; yə wadzó naa mə bɔ tə nyú é kɔ́b yǎ Tārá ā və́ mā nâ mə́ nyu, ngǎ ?» Ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkundǎ bəzimbi, ai ǹdzóe wabán, ai é bǒd yā Yúdɛn bə́ ngálóm, bə́ ngábī Yésus, bə́ mān nye fǎŋ ngadag.Á dzāl Fada nén Ánas Ńdɔ̄ bátádi kə ai nyé ábə̄ Ánas, ǹkiɛ́ Kāífas yǎ á ngābə́ fada nén ḿbū tē. Káífas tě ńnyē hḿ á ngākad Yúdɛn nâ « Á nə ai m̀fí naa mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g á wu ású ńgúmā áyɔŋ. » Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ Símun Pétrus bân ǹyə́ge m̀bɔ́g bə́ ngátíē nâ bâkə bâtoŋ Yésus. Ḿból ńyə́gē nyɔ́ nyé ā yəmə fada nén, ńdɔ a ngányían ai Yésus esámbá á ndá fada nén étēde. Pétrus nyé ā lígī á tə́lə̄ ásū ḿbɛ́ ḿfág yā ńsəŋ. Ńdɔ̄ ńyə́ge m̀bɔ́g yǎ ā yəməŋan ai fada nén nyɔ̄, ā zu kɔ́bɔ́ ai etúgā mīníngá yā é nɔ́niŋi m̀bɛ́, ńdɔ a ngányílī Pétrus. Ńdɔ étúgā mīníngá dzī yázu dzó ai Pétrus nâ: « Wǎ o nə fɔ́ɔ́ fə̄ á tâŋ bəyə́gē bə́ é mod nyɔ́, ngǎ ? » Pétrus nyé nâ: « Kǒkōá, mə sə́ kig étē. » Bitúga bifə́ bí ngábə̄ tə́lə̄ hálā á mgbág akomán ndóan ai bəbɔ bísíé, bɔ́ bə́sə̄ bə́ wɔ́bɔgɔ ndóan, ḿból ávə̄b á ngábə́. Ńdɔ̄ Pétrus nyé a ngábáman ai bɔ́ ésāmbá vā, ǎ ngawɔ́bɔ̄ ndóan. Fada nén nyé á nə vá hə á sílī Yésus miǹsílí, mí tian ai bəyə́gē bóē ai ayə́gə́lə́ díé. Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu yalan, nyé nâ: « Mə ḿbə́ kadəgə kɔ́bɔ ai sí ndon á ngə̄ə̄ŋ; abǒg ásə, mə yə́gələ á sinagóge ai á Tə́mpɛl, é vóm Yúdɛn bə́sə̄ bákad kóan, mǎ ndzí kig kɔ́bɔ̄ dzóm ziŋ á məsoé. Ńsílí wāsíli ma ó nə̄ ású dzé ? Sílígi fɔ́ɔ́ bə́wóg yā bə́ ḿbə̄ wógō é mam mə́sə mə kɔ́bɔgɔ ai bɔ́, ḿbɔ fɔ́ɔ́ báyəm é dzam ásə mə ngákɔ́bɔ. » A ngáyi kɔ́bɔ̄ nālá, ńdɔ mod bisíé ḿbɔ̄g yǎ á ngābə́ tə́lə̄ hálā ā kə tólan, a bímí fɔ̄ɔ̄ Yésus abɛ́ ânyu, nyé ai nyé naa: « Éyə wǎyalan fada nén nálā, ngǎ ? » Yésus nyé ai nyé naa: « Ngə́ mə̄ kɔ̄bɔ̄ ábē, ó tóan ma bɔɔlɔ ábē tē; ngə́ mə̄ kɔ́bɔ̄ hḿ ḿbəŋ, ńdɔ wabími ma ású dzé ? » Ńdɔ̄ Ánas a ngálóm nyē ai ngadag ésə̄ á mɔ́ ábə fada nén Káífas. É mam mə́sə má, Símun Pétrus a tə́lə, a wɔ́bɔgɔ ndóan. Ńdɔ̄ bázu dzó ai nyé nâ: « Wǎ o nə̌ fə̄ á tāŋ bəyə́gē bóé, ngǎ ? » Ǎ ngásíe fɔ́ɔ́, nyé nâ: «Kǒkōá, mə sə́ kig étē » Abǒg tē hḿ étúgā fada nén dzyá, mǎnyāŋ é mod Pétrus a ngátsíg álɔ̄, ā zu dzó ai nyé naa: « Mǎ ndzí wa yén áfūb álī ai nyé a ?» Pétrus a dúgán fɔ̄ɔ̄ fə síe; etíe etíé tē, ńdɔ fɔ̄ɔ̄ ńnōm kúb ā ngālɔ́ŋ. Yésus a tə́lə́ á mís mə́ Pīlátus Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ̄ bə́ ngákódo ai Yésus ábə̄ Káífas, bə́ kə́ ai nyé á ndá mədzó. Ńdɔ̄ bə́ ngálaŋan bə́ tɔ̄á á ńsəŋ, təge nyían á ndá; bə́ mbádaga eboe, amú bə́ yii nâ bə́ dī Páska. Ńdɔ Pilátus a ngákwí á ńsəŋ ḿfág bə́ ngábə́, nyé ai bɔ́ nâ: «Myǎsɔ́man é mod nyɔ́ ású dzé ? » Ńdɔ̄ bə́ ngáyalan, bɔ́ ai nyé naa: « Ngə́ á tɔá tə ai nyé ḿbə̂ mod, ngə́ byā ndzí kig nyé sɔ̄ kalan á mɔ́ móe. » Pilátus nyé ai bɔ́ nâ: « Mínā bə́bēn nɔŋán hḿ nyē, mǐ kə tsíg ádzō díé ḿból Mvéndé dzāŋān ē nə́. » Yúdɛn bɔ́ ai nyé nâ: « Bía byǎbə̄lə́ kig ngul yǎ wē mod. » Éyə̄ hḿ ńkɔ̄bɔ̄ Yésus ó ngátóban nálā, amú émēn ā ngátádi kad é kân awú á ngābə́ bələ́ naa a yi wú. Ńdɔ Pilátus a dúgan nyían á ndá mədzó, a lóé Yésus, nyé ai nyé nâ: « Wǎ ō nə̄ ńkūkúmá Yúdɛn, ngǎ?» Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé nâ: « Yə wakɔ́bɔ dzǎm tē ai wǎmēn, yə bod bəfə́ ḿbɔ̄ bə́ kād wā dɔ́ á tian ai ma ? » Pilátus nyé nâ: « Yə maa mə nə mǎn Yúdɛn ? Kə́ ayɔŋ dóe ai bəfada bənén ḿbɔ̄ bə́ kālán wā á mɔ́ mama a ! Wǎbɔ̄bɔ̄ dzé bēn?» Ńdɔ̄ Yésus a ngáyalan, nyé nâ: « Edzóē dzám yá sə́ kig edzóē yā sí ndon mú. Ngə́ édzōē dzám é tɔ̄á édzōē yā sí ndon, ngə́ bod báma bə́ ńlūmán ai ngul ésə aná naa tə maku Yúdɛn á mɔ́; ńdɔ̄ á tə̄ édzōē dzám é sə́ kig edzóē yā sí mú. » Ńdɔ Pilátus ǎ zu dzó ai nyé nâ: « O nə hḿ ńkūkúmá, nga a ? Yésus nyé ai nyé nâ: « Ńdɔ fɔ́ɔ́ wādzó dílī nâ mə nə ǹkúkúmá. Dzǎm tē ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngábyáli ai dɔ́, mə sɔ́ɔ́ fə ai dɔ́ á sí ndon, nâ mə́ zu bɔɔlɔ ású bə́bə́lá; ényɔ́ ósə a nə́ mod bə́bə́lá, ńnyē hḿ ā wóg ńkɔ̄bɔ̄ wám. » Pilátus nyé ai nyé naa: « Bə́bə́lá á nə á fɔ̄ɔ̄ dzé bēn túg ? » Á kɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ̄ nálā, ńdɔ a ngádúgan á ǹsəŋ ḿfág Yúdɛn bə́ ngábə́, nyé ai bɔ́ nâ: « Mǎtálā kig adzó ziŋ á nyɔ́l é mod nyɔ́. Ḿból mī bə̄lə́ tum nâ makad mínā soě mod á Páska mú, yə myǎyi nâ mə́ sōē mínā ǹkúkúmá Yúdɛn?» Ńdɔ̄ bə́ ngábám á yób étē, bɔ́ bə́sə̄, bɔ́ nâ: « Byǎyǐ kig ényɔ́, byǎyi hə Barábas! » Barábas tě nyé a ngábə́ hḿ ńwūwúb. Ńdɔ Pilátus a ngábi Yésus a lómó nâ bə́ kə̄ nyé yīd. Bəzimbi bâ bə́ nɔ̄ŋɔ́ nyē, bə́ mān lōŋ ékād ai biyoá, bə́ nganyílī nyé dzɔ̄ á ńlō; bə́ nɔ̄ŋɔ́ fə ǹdzɔmbɔ éwɔ́man óviege, bə́ wɔ́mán nyē á nyɔ́l. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́, bɔ́ ai nyé nâ: «Ovúmáá, ǎ ńkūkúmá Yúdɛn.» Bə́ ngabímī nyé mə̄bɛ́ ânyu. Yésus a tə́bə̄ á mís mə́ Pīlátus éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ Ńdɔ Pilátus a dúgan kwí á ǹsəŋ, nyé ai bɔ́ nâ: « Bəbə́gán, makúlī mínā nyé á ńsəŋ, nâ mǐ tóan fɔ́ɔ́ dɔ yəm bə́bə́lá naa mǎtálā kig adzó ziŋ á nyɔ́l dzīé. » Ńdɔ̄ Yésus a ngákwí á ńsəŋ, a bəgə́ ékād biyoá á ńlō, ǹdzɔmbɔ éwɔ́man ó viege á nyɔ́l. Pilátus nyé ai bɔ́ nâ: « Mod tě á nyɔ̄ ! » Á yén bəfada bənén bə́ ngáyén nyē ai bod bísíé bábán, bə́ ngabám fɔ̄ɔ̄ á yób étē, bɔ́ nâ: « Bomégē nyé á kōlós, bomégē nyé á kōlós !» Pilátus nyé nâ: « Mínā bə́bēn nɔŋán nyē, mǐ bōmē fə̄ nyé á kolós; ḿfág wám, mə mǎtálā kig adzó ziŋ á nyɔ́l dzīé. » Yúdɛn bɔ́ nâ: « Bǐ bə̄lə́ mvéndé mū, mvéndé tě yakpəə nyé: a yəan ai awú, amú ā ngátə́lē nyémēn étīē Mɔ̂n Zambá. » Pilátus a ngáyi wóg ńkɔ́bɔ̄ ví, ǎ ngafədan fɔ́ɔ́ mbáda; ńdɔ a dúgan nyían á ndá mədzó, nyé ai Yésus nâ: « Éyə wasɔ́ ábōdā ńnam afə́ ?» Ńdɔ̄ Yésus a ngálaŋan evól, təge nyé yalan. Pilátus nyé ai nyé nâ: « Wǎkalǎn kig ma ǹkɔ́bɔ, ngǎ ? Yə wayəm fɔ́ɔ́ naa mə bələ́ ngul yǎ bɔ̌ naa bə́ bōme wa á kōlós, mə bələ́ fə ngul yǎ soé wā ? » Ńdɔ̄ Yésus ǎ zū yalan, nyé nâ: « Ngə́ ngul tě é bɔ wa təge sɔ́ á yób, ngə́ ō sə́ kig fɔ́ɔ́ ai é dzóm ó nə̄ ma dzǎm bɔ. Asú tē é mod ǎ kālán mā á mɔ́ móe, ńnye fɔ́ɔ́ á bəgə́ ńsə́m yā wánəman anén. » A tádigi á fɔ̄ɔ̄ ábǒg tē, Pilátus ǎ ngadzə́ŋ nâ a soe nyé. Yúdɛn bɔ́ vā hə m̀bámán á yób étē, bɔ́ nâ: « Ngə́ ō sōē é mod nyɔ́lɔ́, wa sə́ kig mvóé Káízɛd, amú é mod ósə a tə́lē nyémēn étīé ńkúkúmá, mod tě a lúman ai Káízɛd. » A ngáyi wóg míńkɔ́bɔ̄ mí, ńdɔ fɔ́ɔ́ Pīlátus a ngákúlī Yésus á ǹsəŋ, a kə́ tɔbɔ ósū ndá mədzó, é vóm Grɛ̄k bə́ lóege nâ Litostorótos, hébrēa bâ bə́ lóege nâ Gabáta. Amǒs tē ó ngábə́ ámǒs Mə̄fáŋ mə́ Páska, dzǎm bɔ̌ áwōlā saməna . Nyé ai Yúdɛn nâ: « Ǹkúkúmá wāŋān á vī. » Bɔ́ bə́ ngabám á yób étē, bɔ́ nâ: « Nɔŋɔ́ nyē, nɔŋɔ́ nyē, ó kə̄ nyé bome á kōlós.» Pilátus nyé ai bɔ́ nâ: « Yə mayi bome ńkūkúmá wáŋán á kōlós, nga a ? » Bəfada bənén bɔ́ nâ: « Byǎbə̄lə́ kig ǹkúkúmá ḿfə̄ a lodǒ fə anə́ Káízɛd. » Ńdɔ̄ hḿ á ngānɔŋ Yésus, a kalán bɔ̄ nâ bə́ kə̄ nyé bome á kōlós. Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ Yésus, bə́ kwí ai nyé á ńsəŋ. Bâbome Yésus á kōlós Yésus a ngátíe ai dulu, émēn á bə̄gə́ kōlós dzīé, a kələ kwí vóm ziŋ hálā, dzwé nâ Kalavária , eyɔŋ ziŋ Gólógota á ńkɔ̄bɔ̄ hébrēa. vóm tē ńgɔ̄ hḿ bə́ ngábome nyé á kōlós, ai nyé ai bod bəfə́ bə́bɛ̄, ényɔ́ álí, ényɔ̄ álí, Yésus á zə̄zāŋ. Pilátus a ngábɔ̄ nâ bə́ til mǎn ábám, bə́ kə̄ dɔ́ bai á kōlós á yōb, ǹtilán ó tɔ̄á étēdē nâ: «Yésus mǎn Názarɛd, Ǹkúkúmá Yúdɛn. » Abuí Yúdɛn á ngáláŋ fɔ̄ɔ̄ ńtilán tē, amú é vóm bə́ ngábome Yésus á kōlós vī ó ngábə́ babi ai edzə̂dzalá, ńdɔ̄ fə ǹtilán tē ó ngábə̄ á mīńkɔ́bɔ̄ mílɛ́, ai hébrēa, ai grɛ̌k ai alatán. Bəfada bənén bə́ tíé hḿ, ńdɔ̄ bákə kwí ábə Pilátus, bɔ́ ai nyé nâ: « Tə watil nâ: « Ǹkúkúmá Yúdɛn »; tilí naa: É mod nyɔ́ émēn ā ngádzó nâ: « Mə nə Ǹkúkúmá Yúdɛn. » Ńdɔ Pilátus a ngáyalan, nyé nâ: « É dzam mə̌ tīl dīlí, éyə fɔ́ɔ́ mə̄ tīl dɔ̄ nálā. » Á man bə́ ngáman bome Yésus á kōlós, ńdɔ bəzimbi bə́ ngánɔŋ biwɔ́man bíé, bə́ kában ngab ényii, anə́ mod ngab dzié, ńdɔ edud yálígi. Edǔd tē é ngábə́ təge ai eladaga, é tɔ̄a ńtiŋán ńgúma ǹgúma. Ńdɔ̄ bázu wé óyīlí, bɔ́ nâ: « Tə byǎnyab dzɔ́, ńdɔ̄án ai dzɔ́ ábia, nâ bǐ yəm é mod ǎ yi wóge ai dzɔ́ ». Éyə̄ hḿ Ḿfūfúb Ńtilan ó ngátóban nálā, éyɔŋ ó kɔ́bɔ̄gɔ nâ: « Bə́ ngákaban biyé byáma, bə́ ngadɔ abia ai edud dzáma. Éyə̄ hḿ fɔ̄ɔ̄ bəzimbi bə́ ngábɔ̄ nálā. Yésus a wú á kōlós Á kōlós Yésus á sí, bə́ ngábə́ tə́lə̄ nâ: nyiá wōé, ai María ńgál Kə̄léófas, mǎnyāŋ nyiá, ai María Mətalína. Á yén Yésus a ngáyén nyīá á tə̄lə, bân ńyə́ge woé yǎ ā bulugu diŋ, ńdɔ ǎ zu dzó ai nyiá naa: « Ǎ mīníngá, nyɔ mɔ́n á nyɔ̄lɔ́. » A tíē fə̄ mís, a bəbə́ ńyə̄ge, nyé ai nyé nâ: « Nyoá á nyɔ̄lɔ́. » A tádigi fɔ́ɔ́ áwolǎ tē, ńdɔ ǹyə́ge te a ngánɔŋ nyé á ndá dzīé. Ḿból Yésus ǎ yəmə nâ mam mə́sə mə́ tóban yǎ, ású yə̄ nâ M̀fúfúb Ńtilán ó man á fɔ̄ɔ̄ dzyē ńgúma, ńdɔ ǎ zu dzó naa: « Mawóg ékōdé. » Esóá é ngábə́ hālá, é tɔ̄á ai sǎŋ wɔ̂n; ńdɔ̄ bə́ ngádu anyǎ á sāŋ wɔ̂n mú, bə́ fāní éngə̄ŋ, bə́ ngalə́dē nyé ányā dī ânyu. Yésus a ngáyi kyəge é sāŋ wɔ̂n nyí, nyé nâ: « Mam mə́sə mə́ man ya. » Á lúi a ngálúi ǹló, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā suu m̀həbə.Məndím ai məkǐ Ḿból ámōs vī ó ngábə́ ámǒs Mə́fáŋ, Yúdɛn bə́ ngambádā hḿ naa sábad a zǎ kwí, mim̀bim mí ngə́lə́ kə̄lə́ á kōlós , ńdɔ̄ bə́ ngákə kogolan ai Pilátus nâ bə́ kə̄ bɔ́ būg məkǒl, bə́ vāā fə bɔ́ á kōlós. Á sɔ́ bəzimbi bə́ ngásɔ́, ńdɔ bə́ ngáman búg é mod osú məkǒl, ai é mod m̀bɔ́g yǎ bān nyé bə́ ngábə́ bomó á kōlós. Bə́ ngáyi sɔ́ kwī ábə̄ Yésus, bə́ ńtālā nâ a wú ya, ńdɔ̄ bá ndzí kig nyé būg məkǒl, hədá mǎn bəzimbi m̀bɔ́g á ngāyáī nyé mvyɛ ai akɔ̌ŋ, etíe etíé tē, məkǐ mə́ ngakwí fɔ̄ɔ̄ ai məndím. É mod a ngáyén dɔ̄ ńnyē hḿ ā bɔɔlɔ dɔ́, ńdɔ̄ fə m̀bɔɔlán wóé ó nə̄ bə́bə́lá. A yəm nâ a kɔ́bɔ̄ bə́bə́lá nálā ású yə̄ nâ myâ mǐ yə́bə̄ fə. É mam mə́sə̄ má mə́ ngábɔɔban nâ ábódā Ḿfúfúb Ńtilán dī á tóbán nâ: «Tə myǎbūg nyé evɛ̌s á nyɔ́l. » M̀fúfúb Ńtilán wákɔ̄bɔ̄ fə̄ vóm m̀fə́ naa: «Bâyi nyé fɔmbɔ, ényɔ́ bə́ ngátúbulu ai akɔ̂ŋ.»Bâdzəb m̀bǐm Yésus Á mvús é mam mə́sə̄ má, ńdɔ mod ziŋ, dzwé nâ Yósəb, mod yǎ Arimatía, yǎ á ngābə́ ńyə́gē Yésus á məsoé, ai é wɔ̄ŋ ā mbádaga Yúdɛn, a ngákə kogolan ai Pilátus nə́ á və̄ nyé ngul, á vāa m̀bǐm Yésus á kōlós. Ńdɔ Pilátus a ngávə́ nyé ngul; nyé a sɔ́ fɔ̄ɔ̄ fə, a kə́ə́ ai m̀bim Yésus. Mod m̀fə́ ā ngāsɔ́ fə̄ hálā, Nikodémus, yǎ á ngāzu yén Yésus ai alú ásə, a bələ́ ḿbámāná míra ai aloés, byə́m yā bí nyumu m̀bəŋ, dzǎm bɔ kílā məwóm mə́tán. Ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ m̀bim Yésus, bə́ mān wa wɔ́bɔ̄ míḿbɔ́n mī bə́ mān wa faŋ ai biyé, ḿból fɔ̄ɔ̄ Yúdɛn bákad dzə̌b mim̀bim. Afúb á ngábə́ é vóm yā bə́ ngábome nyé á kōlós vī, afúb tē á bə̄lə́ ḿkpāmáŋ sɔŋ, hálā bə́ ngə́lə təge dzə̌b mod m̀fə́ étē. Éyə̄ hḿ bə́ ngádzəb Yésus étēde. Ḿból Mə̄fáŋ mə́ sábad Yúdɛn mə́ ngábə́, sɔŋ tě dzɔ̂ e tɔá fə babi étē. Ámōs ósú yā mvūs Sábad, ai məléndē mə́ kídí, hálā díbī á ngə́lə, ńdɔ María Mətalína ǎ zu kwí á sɔŋ; a ńtála akɔ́g yā ḿbɛ̄ sɔŋ á tɔ̄á ḿvǎn. Ńdɔ a ngátíe ai m̀bíl, a kə́ə́ kwí ábə̄ Símun Pétrus ai ábə̄ ńyə́ge m̀bɔ́g, ényɔ́ yǎ Yésus ǎ diŋi; nyé ai bɔ́ nâ: « Bə́ sɔ́ vaa Ńtī á sɔŋ, ńdɔ byǎyə̌m kīg ḿfág bə́ kə́ nye dzoge ». Ńdɔ̄ Pétrus a ngákwí á ńsəŋ, bân ńyə́ge m̀bɔ́g nyɔ̄, bə́ yə̄mə́ zēn naa bâkə á sɔŋ. Bɔ́ bə́sə̄ bə́ tíé ai mim̀bíl, ńdɔ̄ ḿból ńyə́ge m̀bɔ́g nyɔ a ngákə m̀bíl ósū a lodó Pétrus, ńdɔ a ngátádi kə́ kwí á sɔŋ. Ńdɔ a ngálúmbū á sɔŋ, a lə́mbə́, a yénə̄ bīyé ḿbāān m̀báán, hədá təge nyî á sɔŋ étē. Ńdɔ̄ Símun Pétrus ǎ zu kwí, a zaa a toŋ nyé, a nyíán fɔ̄ɔ̄ á sɔŋ étē, a ńtála biyé ḿbāān m̀báán, a ńtálā fə éfími edudǔg yā bə́ ngátindi nyé á ńlō, təge ai dzɔ́ ḿbāmán ai bíyé bívɔ̄g, é tɔ̄á mvūlán m̀vúlán é vóm wóé. Abǒg tē hḿ ńyə́ge m̀bɔ́g yǎ á ngátádi sɔ́ kwī á sɔŋ nyé ǎ zu sɔ́ nyî, a yénə̄, a yə́bə́ fə. Amú ábǒg tē bə́ ngə́lə təge yəm Ḿfúfúb Ńtilán yā wádzó nâ a bələ́ naa a kwî á sɔŋ, a sɔ̂ á bə̄kón. Ńdɔ̄ á bə̄yə́gē bə́tē bə́ ngátíe ai dulu, bə́ dúgan á ndá dzābán. María Madəléna nyé a lígī á tə́lə̄ á mgbág sɔŋ, a yóno. A yónō nálā, ńdɔ a ngá­lumbu, ǎ ngabəbə á sɔŋ étēde, a ńtála běngəlɛs bə́bɛ̄, bə́ bə̄bə̄gán mim̀fúm bíwɔ́man, bə́ tɔ̄á é vóm bə́ ngábóe m̀bim Yésus, ényɔ́ á ńlō ényɔ́ ḿbɔ̄g á məkǒl. Bɔ́ ai nyé nâ: "Ǎ Mīníngá, wayón dzé ?" Nyé ai bɔ́ nâ: "Bə́ vāā Ńtī wam, ńdɔ mǎyə̌m kig é vóm bə́ kə́ nyé dzoge." Ai ńkɔ́bɔ̄ ósə̄ ví ânyu, ńdɔ a ngávəŋan á mvús, a ńtálā Yésus a tə́lə, dá təge nyé yə̌m hā. Yésus nyé ai nyé nâ: "Ǎ Mīníngá, wayón dzé ? " Nyé á vəgə há naa, ǹsyê afúb ényē bān nyé bákɔ́bɔ, nyé ai nyé nâ: "Ǎ Mə̄ńtí, ngə́ wa tə́ ō vāā nyé, kadá mā é vóm ó kə́ nyé dzoge, mə́ kə̄ nyé nɔŋ" Ńdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai nyé nâ: "Ǎ María !" Ńdɔ fɔ́ɔ́ ā zū nyé yəm nyé ai nyé á ńkɔ́bɔ hébrēa nâ: "Rabúni", nālá wâtian nâ: "Ǹyə́gələ." Yésus nyé ai nyé nâ: "O bə́ mə namba amú mā bə́ kig dúgan á yób ábə Tará. Ású dóe, kələ́ kɔ̄b bə̄bə́dzāŋ, ó kad bɔ́ nâ: makə á yób ábə Tará yǎ á nə̄ fə Ésīá wāān, ábə Zambá wam yǎ á nə̄ fə Zambá wāān. Ńdɔ̄ á María Madəléna a ngákə kǎd bə̄yə́gē nâ: "Mə yén Ńtí a mǎn fə̄ bɔ́ kad ḿból Yésus a ngádzó ai nyé. Amǒs tē bēn, é kídí lénde yǎ sábad, hála ngogé e ńgavín yǎ, bəyə́gē bə́ ngáman fɛ̌d mīmbɛ́ yā é ndá bə́ ngábə́ tɔá, ai é wɔ̄ŋ bə́ mbádaga Yúdɛn, bə́ ńtəm nâ, Yésus a ńtə́lə̄ bɔ́ á zāŋ, nyé ai bɔ́ nâ: «Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai mínā.» A ngáyi kɔ́bɔ̄ nālá, ńdɔ a ngálə́dē bɔ́ mɔ́ ai mvyɛ dzié. Bəyə́gē bə́ ngatag fɔ́ɔ́ ai ḿból bə́ ngáyén Ńtī. Ńdɔ ǎ dúgan dzó ai bɔ́ nâ: « Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai mínā. Anə́ ḿból Tārá á ngālóm mā, éyə̄ fə maa malóm mínā nálā. » A ngáyi kɔ́bɔ̄ bíbúg bī, ńdɔ a ngávúndu ai anyu, nyé ai bɔ́ nâ: «Nɔŋân M̀fúfúb Ńsísīm: ébá yā myāyi vǎ mīńsə́m, miǹsə́m mí vāābán bɔ̄; ébá myāyi bɔ̌ təge vǎ mīńə́m, ḿbɔ̄ myáyi kángā təge vaaban » Ǹyə́bə́ Tómas: mayə́bə hə mə̌ yén M̀bɔ́g yǎ ábə awôm ai bə́bɛ̄, Tómas yǎ bə́ lóege nâ Didímus , a ngábə́ kig ai bɔ́ ésāmbá éyɔŋ Yésus ngásɔ. Ńdɔ̄ bə́yə́ge bəvɔ́g bázū hḿ nye kad é fwé nyī, bɔ́ nâ: «Bǐ yén Ńtí. » Tómas nyé ai bɔ́ nâ: « Sə fɔ́ɔ́ mə mə yén bībógā bí sén á mɔ́ móé, sə fɔ́ɔ́ naa mə fudí onyǔ wám álɔ̄ŋ sén, sə fɔ́ɔ́ naa mə sám wɔ́, mə nambá mvyɛ dzié, mǎngāyə́bə́ kig. » Məlú mə́ ngálod hálā mwom, bəyə́gē bə́ nə̄ á ndá étē, Tómas a tɔá ai bɔ́ ésāmbá, mim̀bɛ́ ḿfɛdán m̀fɛdán, bə́ ńtə̄m nâ Yésus a ńtə́lə bɔ́ á zāŋ, nyé ai bɔ́ nâ: « Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai mínā. » Nyé ai Tómas nâ: «Fudígi onyǔ wóē vá, yénə́ mɔ́ mám, sámá hḿ fə̄ wɔ́ wóe, ó fūdí wɔ́ á mvyɛ dzam vá: tə áfə wabad bɔ̌ bīsóó, ó yə́bə́ hḿ hə ǹyə́bán » Ńdɔ̄ Tómas a ngáyalan, nyé nâ: «Ǎ Ńtí wam, ǎ Zāmbá wam. » Yésus nyé ai nyé nâ: «Ḿból ō hə́ yén mā, ńdɔ o hə́ yə́bə, ǎ Tómas: mvɔ̌m fɔ̄ɔ̄ ai ébá báyə́bə təge tám yén.» Ású bə́ ngátil é kálara nyɔ́ ? Yésus a ngálə́dē fə məndəm məfə́ ábuí á mís bə́yə́gē bóé, á mə́ sə́ kig ǹtilán é kálara nyɔ́. Bə́ ngátil mə́ndəm má ású yə̄ nâ mǐ yə́bə́ dɔ́ nâ Yésus ńnye a nə́ Krīstus, Mɔ̂n Zambá, ai nâ, ású ńyə́bə́ wáán tē, mǐ bi enyiŋ á dzwé díé. Abǒg tē, Yésus a ngádúgan bɔ̌ naa bəyə́gē bóé bə́ yen nyé á ńtsāg máŋ mə́ Tibériad. Éyə dzǎm tē lə́ ngátóban ná. Bəyə́gē bə́ ngábə́ ésāmbá naa: Símun Pétrus, ai Tómas yǎ á nə̄ mə̄bádán naa Didímus ai Natanaɛ̂l, mod yǎ dzāl Kána á Galiléa, ai bɔ́n bə́ Zebedé ai bəyə́ge bəfə́ fə̄ hálā bə́bɛ̄. Símun Pétrus nyé ai bɔ́ nâ: « Mə tam kə á ńlɔ̄b». Bɔ́ ai nyé nâ: «Byâ byǎzǔ fə ai wa.» Ńdɔ̄ bə́ ngákódo, bə́ bɛ́də́ êfungá, ńdɔ̄ ǹtíé álú tē, bá ndzí kig wé dzóm. Kídí ē ngáyi lénde, Yésus a ńtə́lə̄ á kíníŋ; hədá bəyége təge yə̌m naa Yésus. Ǹdɔ̄ Yésus ǎ zu dzó ai bɔ́ nâ: «Ǎ bɔ́ngɔ́, yə mǐ bə̄lə́ mān dzóm ńyāŋán hālá ? Bɔ́ ai nyé nâ: « Kǒkōá. » Nyé ai bɔ́ nâ: «Woágân mvúndá ḿfág éfungá yā ḿbō ­ńnōm, myǎyi bi.» Á woa bə́ ngáwoa mvúndá óswē, təgě fə ai ngul yǎ bǎd dzɔ dudu ai adǐd kɔ̄s. Ńdɔ̄ ńyə́ge yǎ Yésus ǎ bulugu diŋ ǎ zu dzó ai Pétrus nâ: «Ǹtí á nyɔ̄lɔ́.» Á wóg Símun Pétrus a ngáwóg nâ Ǹtí, ńdɔ a ngábɔd éyē , ńdɔ ǎ diban á máŋ. Bə́yə́ge bəvɔ́g bə́ ngazu ai efungá, bə́ zaag bâdudu mvúndá ai kɔ̌s . Ǹnyie anə́ bə́ ngákódō êfungá, bə́ sūzú á sí, ńdɔ̄ bázu kɔ́b ndóan, kɔ̌s é bə̄dé á mâg ai ḿbāŋála. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Zǎn hḿ ai é kɔ̄s mī hə lɔ́b.» Ńdɔ̄ Símun Pétrus a dúgan bɛ́d êfungá, ǎ ngadudu mvúndá á kíníŋ, e tɔá ńdzyéán ai bod bə́ kɔ̄s, á tâŋ ǹtɛ̌d kɔ̄s ai məwóm mə́tán ai élɛ́; vədá, tɔ anə́ kɔ̄s é ngábə́ ábuí nā, mvúndá yā ndzí kig nyabi. Yésus nyé ai bɔ́ nâ: «Zǎn dí.» Éyɔŋ bə́ dzâg vá, təge ai é mod ǎ bad nyé sílī naa: « Wǎmēn ó nə̄ zá ? » Bə́ yəmə fɔ́ɔ́ naa Ǹtí émēn nyɔ̄lɔ́. Ńdɔ̄ Yésus a ngásɔ́, a nɔŋɔ́ ḿbāŋála, a bə́gə́, ǎ ngakab bɔ́, a mǎn fə̄ bɔ́ kǎb kɔ̄s. Éyɔ̄ŋ lálā á dzílī Yésus a ngáyénē á mís bə́yə́gē bóé á mvús yə nâ a kwí yǎ á bə̄kón. Asú ésíé Pétrus á zāŋ bəyə́bə̄ bə́ Yésus Á man hḿ bə́ ngáman dí, ńdɔ̄ Yésus a dzó ai Pétrus nâ: « Ǎ Símun, mǎn Yōhánɛs, yə wadiŋ ma o lodó ébá ? » Nyé ai nyé nâ: «Owé, ǎ Ńti, wǎmēn wayəm nâ madiŋ wa. » Nyé ai nyé nâ: «O tɔŋɔ ma bǎn míńtómbá.» Ńdɔ a dúgan dzó ai nyé éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ nâ: «Ǎ Símun, mǎn Yōhánɛs, yə wadiŋ ma ? » Símún nyé nâ: «Owé, ǎ Ńti, wǎmēn wayəm fɔ́ɔ́ naa madiŋ wa.» Nyé ai nyé nâ: «O tɔŋɔ ma bǎn míńtómbá.» Ńdɔ a dúgan dzó ai nyé éyɔ̄ŋ lálā nâ: «Ǎ Símun, mǎn Yōhánɛs, yə wadiŋ ma ?» Pétrus ǎ ngawóg fɔ̄ɔ̄ mīńtyé á ńnə̄m naa a dúgan nyé sílī éyɔ̄ŋ lálā nâ: «Yə wadiŋ ma ? » Nyé ai nyé nâ: « Ǎ Ńti, wa wayəm dzóm ésə, wǎmēn wayəm fɔ́ɔ́ nâ madiŋ wa. » Nyé ai nyé naa: «O tɔŋɔ ma bənyiá míńtómbá.» Bə́bə́lá, bə́bə́lá émēn, makad wa nâ: Éyɔŋ o ḿbə́ ndómán, o m̀bə́ tindigi wǎmēn kāndá, o kələ̌ fə̄ ḿfág ósə wǎdiŋ; ńdɔ hḿ éyɔŋ wǎyi yombo, wayi sám mɔ́, mod m̀fə́ ā ngatindi wa kandá, a kələ̌ fə ai wa ḿfág wāyǐ kig. » Yésus ǎ kɔ́bɔgɔ nálā, a tsogó ákyāí áwú yā á ngābə́ bələ́ naa a luugu ai dɔ́ Zāmbá. Á kɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ̄ nálā, nyé ai nyé naa: «Zǎg hḿ watoŋ ma.» Ńyə́gē Yésus ǎ bulugu diŋ Ńdɔ̄ Pétrus a ngávəŋan á mvús, a ńtálā ńyə́gē Yésus ǎ bulugu diŋ, ényɔ́ á ngāsígibi nyé á ńkug éyɔŋ ǎ kân dí ai bɔ́ ngōngōgóle, á ngásílī nyé naa: "Ǎ Ńtī zá a yi kuan ai wa ?" Á yén á ngāyén nyé Pétrus nyé ai Yésus nâ: "Ǎ Ńti, ényɔ́ ā zū nyɔ́, dzé ńdzɔ̄ yáyi yénan ai nyé ? " Yésus nyé ai nyé nâ: "Ngə́ mayi nə́ á nyiŋ a kələ kwí anə́ māyi dúgán sɔ́, dzé yáyág wā étē ? Wa, Zǎg bī kə." Ńdɔ fɔ́ɔ́ fwé ē ngáyaman á bə̄yə́gē bə́sə̄ nâ, ǹyə́ge tě nyé ā ngāwū kig. Á ḿfaŋ ńkɔ́bán, Yésus a ndzí kig nyé kǎd naa ǎ ngāwū kig, hə fɔ́ɔ́ naa: "Ngə́ mayi nə́ á nyiŋ a kələ kwí anə́ māyi dúgán sɔ́ dzé yáyág wā étē ? " Ǹyə́ge tě énye ǎ bɔɔlɔ é mam mə́sə̄ má, ńnyē a ngámǎn fə mɔ́ til, ńdɔ̄ byǎyəm nâ, m̀bɔɔlán wóé ó nə̄ bə́bə́lá. Yésus a ngábɔ fɔ́ɔ́ fə abuí mam afə́ yā bá ndzí kig til á é kálara nyɔ́: ngə́ bə́ dzo nâ bâman mɔ́ til mə́sə mavəg nâ, ngə́ sí ē ḿbɔ̄ kīg fə ai afólā yā bə́ nə́ dzǎm tág bə̄kálara bə́te aná. [1] Grɛ̌s a nə ǹnǎm é bod bálōē nâ Grɛ̌k. [ 2] Ébúg dzī yásɔ̄ á ńgál ébug bálōē nâ “ákodan”, ǹgál ébúg tě a səlan ai ényɔ́ á nə̄ nâ “ákode”. Ǎ Teofîl, é kálara osú mə̄ ngátil, mə ngátɔ́ŋ wā ndɔ́ŋ mam mə́sə̄ yə̄ ábə̄ Yésus, ḿból ā ngātádī bɔ̌ mam a yə́gə́lə́ fə, a kələ kwí ámōs yā ā ngākə á yób, hála a ndəm mǎn və̄ Ápóstɛl yǎ ā ngātɔ́b tə́bə́gá ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm. Émēn ńnye a ngálə́de Apóstɛl bóé nyɔ́l á mvús miǹtyé míé, nâ bə́ tóân yə̌m nə a və̌, bə́ yénə̄ nyé á tâŋ məlú mə̄wóm mə́nyi, a kadá bɔ́ mǎm yā édzōē Zāmbá. Amǒs ziŋ hḿ, ā dzâ ai bɔ́ fūfulu, ńdɔ ǎ zu bɔ́ və̄ tə́bə́gá naa, tə bákōdō á Yērúzalɛm, bə́ tam yangǎ ngaagá Ésīá. Nyé ai bɔ́ nâ: « Ngaagá tě ńdzɔ̄ hḿ mī ngáwóg ânyu dám mǎmēn; amú Yōhánɛs nyé á mbə̄ du bod á mə̄ndím, ḿfág wáán, mínā myǎzu duban ábə M̀fúfúb Ńsísīm, mə́lú fɔ̄ɔ̄ yā yób mā, təge ai oyǎb ».Akə lə́ yób Ńtí Ńdɔ̄ hḿ ébá bə́ ngábə́ tɔá ai nyé bázū nyé sīlī ńsílí vī, bɔ́ nâ: « Ǎ Ńtī, yə ábōg wādzó dílī ńdɔ wǎyi dúgân sɔ̄ tə́lē édzóē Ísraɛ̂l, ngǎ ?» Nyé ai bɔ́ nâ: « Dzǎm tē lâbəbə̌ kīg mínā nâ mǐ yəm məbǒg ai bə́ńnyiě yā Tārá ā ngātə́le ai ngul mə́sə dzié, hədá, mína myǎyi nɔ̌ŋ ngul M̀fúfúb Ńsísīm yǎ ā yi mína sɔ́ á yób, mǐ ńtɔ̄á hḿ bəbɔɔlɔ báma, á Yērúzalɛm, á ńgúmā ńnam Yúdea ai ǹnǎm Samaría, a kələ kwí á ńnyie sí». Á man a ngáman kɔ́bɔ̄ nálā, ńdɔ a ngábɛ́d á yób á mís mábán; ńdɔ̄ fə ǹkúd ó ngásɔli bɔ́ nyé á mís. Ḿból hḿ bə́ ngálaŋan bə́ bəbəgə anə́ ā kə̄ á yób, bə́ ńtəm nâ bəyóm fám bə́bɛ̄ bə́ ńtə́lə ai bɔ́, bə́ bə̄gə́ mīḿfúm bíwɔ́man, bɔ́ nâ: «Ǎ bǒd yā Galiléa, dzé mī tə̄lə́ vā mǐ bəbəgə á yób ? É Yésus yǎ ā hə́ nɔŋɔban á zāŋ dzāān nyɔ̄, á kələ á yób, éyə̄ hḿ fə ǎ yi sɔ́ nālá ḿból mī hə́ yén á kələ á yób vīlí ». Ekóán Ápóstɛl Á mvús akə lə́ yób Yésus, ńdɔ Apóstɛl bə́ ngadúgan á Yērúzalɛm, á bə́ kódogo á ńkǒl Bílé bí ḿbɔ́n, vóm tə̄ ó tɔ̄á ai Yerúzalɛm é táŋ mod a nə́ dzǎm wulu ámǒs Sábad. Á nyî bə́ ngányî á ndá bidí, ńdɔ̄ bə́ ngábɛ́d á ndá yōb, éyə̄ bə́ kadəgə tɔbɔ̌ wē nâ: ai Pétrus bân Yohánɛs, ai Yákɔb bân Andrěas, ai Fílip bân Tómas, ai Bartelemí bân Matéus, ai Yákɔb mǎn Alfé bân Símun ǹyóyɔ́g, ai Yûd ndómán Yākɔb. É bod bə́sə bá bə́ ngábə́ kogolan təge ku sɔ́m, fǔfulu ai biníngá, fǔfulu ai María, nyiá Yēsus ai bəbə́nyāŋ bóé. Atɔ́bɔ́ lə́ Matías á ńsāmbá Ápóstɛl Məlú mə́tē, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Pétrus a ngányoan tə́tə̄lə́ á zāŋ bəbə́nyāŋ , nyé nâ: «Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ébúg yā Ḿfúfúb Ńsísīm á ngākɔ́bɔ á Ḿfúfúb Ńtilán ânyu Dávid yáyəan tóban: ebúg tē yátian ai Yúdas yǎ á ngābə́ ǹlə́de zěn ású é bod bə́ ngázu bi Yésus. Yúdas tě a ngábə́ m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bíā, a ngábī fə ngab ásū ésíé dzī. Ńdɔ a ngákus sí ai ǹsɔá yā ḿbə̂ dzam tě, ńdɔ a ngásɔ́dan a dibán á sí, ńdɔ á ngátólē á zāŋ á tǒb, miǹya mísə̄ mí mān kwí kwí á ǹsəŋ. Tɔ mod m̀bɔ́g yǎ Yērúzalɛm ǎ dīmǎn kig dzǎm tē: asú tē bēn bə́ ngáyole abódā sí tē nâ: "Hákeldáma, nālá wâtyian nâ: sí məkǐ." Ńdɔ̄ hḿ á nə́ ńtilán á kálara Bəpsálmɛn nâ: « Mod m̀fə́ á tə́bə́gə̄ étīé dzíé ». Láyəan hḿ naa, bə́yóm fám yā bə́ ngábə́ ai bíā ńtíé ósə Ǹtí Yésus a ngátɔbɔ ai bíā, a sɔ̂, a kələ; a tádigi fɔ́ɔ́ á ńduán Yōhánɛs, a kələ kwí ámǒs ákə̌ lə́ yób, ḿbɔ́g yǎ étē á tɔ̄bɔ́ ḿbɔɔlɔ akwí lə́ sɔŋ díé ai bíā fǔfulu». Ńdɔ̄ bə́ ngátə́lē bod bə́bɛ̄, Yósəb yǎ bə́ lóege nâ Barsábas, a tɔá fə məbádán nâ Sósōó Modo, ai Matías. Bə́ ngakogolan hḿ, bɔ́ nâ: «Ǎ Ńti, wa fɔ́ɔ́ wāyəm ǹnə́m mod ósə, lə́dégə̄ bíā é bod bə́bɛ̄ bā, ényɔ́ yǎ ó hə́ tɔ́b nâ á nɔŋ afólā yā ású ésíé dī ai étíé Ápóstɛl yā Yúdas ǎ mān ndáman dzī, ńdɔ̄ nyé ǎ yálá é zēn dzīé ». Ńdɔ̄ bázu bwé ngám, e bǐ fɔ̄ɔ̄ Matías, ńdɔ̄ bázū nyé bág á tâŋ Apóstɛl awôm ai m̀bɔ́g. Asɔ́ lə́ Ḿfúfúb Ńsísīm: Pentekóste Éyɔŋ məlú mə́ Pentekóste mə́ ngáboman, bɔ́ bə́sə̄ bə́ tɔ̄á vóm ḿbɔ̄g m̀bɔ́g. Etíe etíé ńdɔ fɔ́ɔ́ mod edǔŋ ā ngāsɔ́ á yób, hə anə́ mə̄tādí mə́ ńkúlu, edǔŋ é mān dzyē é ndá bə́ ngábə́ tɔá. Bə́ ńtəm nâ, bə́ ńtála byə́m, bí tɔ̄á anə́ miǹkabag mí áyə́m ndóan, bí ngakə byâbədəbə bɔ́ á mīńlō. Ńdɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáman dzyé ai M̀fúfúb Ńsísīm, bə́ tádī hḿ naa bákɔ̄bɔ miǹkɔ́bɔ məkyaí məkyaí, ákyāí ásə M̀fúfúb Ńsísīm ā vāā bɔ́ ngul nâ bə́ kɔ́bɔ́. Ńdɔ̄ lázu bɔ̌ naa, é Yúdɛ̌n yā bə́ ngábə́ ā Yērúzalɛm, bəvɔ́g yā étē bə́ yə́bəgə Zambá, bə́ sɔ̂ fɔ́ɔ́ á miǹnam mísə̄ yā sí. Á kwí édūŋ dzī é ngákwí, ńdɔ mod ǹkundǎ bod a ngádzyé á ńsəŋ, fəg e dzáŋá á fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ âbum, amú éyɔŋ Ápóstɛl bə́ kɔ́bɔgɔ, mod ósə a wógō bɔ́ á ńkɔ̄bɔ̄ wóé. Dzǎm tē á ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ dzam míńkámáŋ, bɔ́ nâ: « É bod bə́sə̄ bákɔ̄bɔ̄ bá, sə bǒd yā Galiléa a ? Ńdɔ̄ ḿból byāwóg vī ó nə̄ yá, naa mod ósə yǎ bə́ nə́ vā a kɔ́bɔ̄ é fálaga ǹkɔ́bɔ bǐ ngábyáli ai dzɔ̌ ? Ǹkɔ́bɔ̄ yā ńnǎm Pártia ai ví yā Média, ví yā ńnǎm Élam ai Mezopotánia, ví yā ńnǎm Yúdea ai Kapadósia, ví yā ńnǎm Póńtus ai Ásia, ví yā ńnǎm Fīdīgia ai Pam̀fília, ví yā ńnǎm Égîptɛn ai Líbia, yǎ á nə̄ babi Siréna, ví yā dzāl Rōma, á bə́ nə̄ bə̄yə́ŋ mū, tɔ ǹkɔ́bɔ̄ Yúdɛn ai biyɔŋ bí Yúdɛn, tɔ ńkɔ́bɔ̄ yā ńnǎm Kə̄rɛ́d ai Arábia, bíā bə́sə byǎwōg bə́ kɔ́bɔgɔ miǹkɔ́bɔ̄ myáán, bə́ yédegan biyə̌ŋ bí mam bí Zambá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáku á yāā, təge yəm é dzǎm bēn lə́ lodo, bɔ́ nâ: "Afé bēn dí ? " Bəvɔ́g bə́ kpə́ləgə bɔ́ bɔ́ nâ: "Bə́ yian yǎ bilǐ ébubǔd wɔ̂n". Ńdɔ fɔ́ɔ́ Pétrus a ngátə́bə ai Bawômo ai m̀bɔ̂, ńdɔ a ngávə́ kíŋ á yób étē, nyé nâ: «Ǎ bǒd yā Yúdea, ai é mínā bə́sə mǐ tɔ̄á á Yērúzalɛm, yəmán é dzam dí, fudígán bíbúg byámā bí á mə̄lɔ́. Kǒkōá, é bod myǎyén bā bá sə́ kig m̀bilán wɔ̂n, anə́ ḿból myātsog; məwola ebǔl nyɔ bǐ bə̄lə́. É mam profɛ́d Yoɛ̂l a ngákɔ́bɔ̄ émɔ̄ māyénan má naa: Ǹtí a kɔ́bɔ nâ: mə́mōs mə́ mvúa, lâyi bɔ̌ naa mayi kúb ékokoma ésə Ǹsísīm wám, eyɔ̌ŋ tē hḿ bɔ́n báán, tɔ bǎn fám tɔ bǎn bīníngá, bâyi kúlī mam á étīē bəprofɛ́d, bəndómán bân bâyi yén biyə̌ŋ, miǹnǒm mí bod myáán myâyi yə̌m bīyə́yə̄m: owé, mayi kúb bītúgā byáma, tɔ fám tɔ biníngá Ńsīsīm wáma, bə́ ńtɔ̄á bəprofɛ́d. Mayi kúlī biyə̌ŋ bí mam á yób álī, ai məsimbá á sí mūná, məkǐ, ndóan ai ǹkum ótsída. Ńló dzóbo a yi ku á mīǹkūd mí díbi, ngɔn e ńtɔ̄a məkǐ məkǐ ósúsúa yə nâ Ámōs Ńtí wâzu. Amǒs nén ai dúmá. Á ńtɔ̄á naa: é mod ósə a yi lóē dzwé Ńtí a yi kodeban. Ǎ bǒd yā Ísraɛ̂l, vógólán bibúg byáma: Mod a m̀bə́ vā, Yésus yǎ Nazarɛ́d, Zambá ńnye a ngátə́lē nyé, a və́ə́ fə̄ nyé ngul ésə̄ nə́ á bɔ məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam á mís máán, mínā bə́bēn myāyə̌m fə̄ nálā; Yésus tě, bə́ ngákab nyé ḿból ésɔ̌g Zāmbá ai ǹyián wóé bí ngábə́, ńdɔ̄ mínā myǎnɔ̄ŋ nyē, mǐ kālán nye bəbə̂ bə́ bod nâ bə́ ndə́gə́lə̄ nyé, a kələ kwí anə́ mī ngábɔ̄ nâ bə́ we nyé. Ńdɔ Zambá nyé ā kúlī nyé á sɔŋ, a kodé nyē ńdzūg ósə̄ yā bə̄kón, amú ā ngābə́ kig dzǎm kə́ kángā á bə̄kón wē. Dávid a kɔ́bɔ̄ étēde nâ: «Mə m̀bə́ yénə Ǹtí ábǒg ásə a wulugu ma ósū, émēn á tə́lə ma á ḿbɔ̄ ńnōm nâ akǒl á zā fə́ŋə́lə́ mā. Asú tē ǹnə́m wásān mā âbum ai miǹtag, oyə́m ó ngafon ma ânyu étē, nyɔ́l yayi ma wai á myə̄ə̄ŋ ai áfīdí mə bələ́ naa wǎyǐ kig dzoge ńsísīm wám á zēn bəkón, ai nâ wǎyǐ kig yə́bə̄ naa M̀fúfúbu woe á kə boe á sɔŋ. Ḿból ō ngáyə́gələ ma məzěn mə́ ényiŋ wayǐ fə ma dzála ai miǹtag nálā á mís móe. Ǎyōm tārá, matóan fɔ́ɔ́ mínā kad bə́bə́lá naa: patriarka Dávid a ngáwú, a dzəbán fə, sɔn dzié e nə́ ábə̄ bíā a zaa kwí ámōs yə aná. Dá ḿból á ngābə́ profɛ́d, a yəmə̌ fə̄ nâ Zambá á ngākan nyé sɔŋ ná a yi toe mod yǎ mvɔŋ bod dzié á étɔá ńkúkúmá dzíé; nálā tē ó nə̄ nâ a ngátádi yén ákwí lə́ sɔ̌ŋ Krīstus ósúsúa, ńdɔ̄ fə a ngákad dɔ́; amú Krīstus a ndzí kig laŋan á Toléndǒŋ, tɔ nyɔ́l dzīé yā ndzí kig boe á sɔŋ. Yésus tě ényē hḿ Zāmbá á ngākúlī á sɔŋ; bíā bə́sə bǐ nə bəbɔɔlɔ̌ yā dzǎm tē. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ḿból ḿbɔ̄ ńnómo Zambá á ngābə́dē nyé á yób ńdɔ̄ Ésīá á ngāvə́ nye M̀fúfúb Ńsísīm, yǎ á ngákaaban, ńdɔ ǎ kúb nyē dí é dzam myǎyén ai édí myāwóg é ńdɔ̄ hḿ dīlí. Amú Dávid nyé ā ndzí kig bɛ́d á yób ńdɔ̄ nyémēn a fálā ânyu díé naa: Ǹtondôbə nyé ai Ǹtí wam nâ: Tɔbɔ́gɔ ma á ḿbɔ̄ ńnōmo35 a kələ kwí anə́ māyi vəŋǎn mīńzízíŋ míe ebədegǎ məkǒl dzóe. Ndá Īsraɛ̂l yayəan fɔ́ɔ́ tóán yəm é dzam dí: é Yésus yǎ mína mǐ ngábome á kōlós, Zambá nyé ā tə́lē nyē nə́ á bɔ Ǹtí ai Krǐstus. » É bod bə́ ósú bə́ ngátádi vəŋan37 Á wóg bə́ ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ ví, bə́ ngasíngī á fɔ̄ɔ̄ á ńnə̄m étē, bɔ́ ai Pétrus ai Ápóstɛl bəvɔ́g naa: «Ǎ bə̄bə́dzāŋ, bǐ bɔ hḿ yá ? » Pétrus nyé ai bɔ́ nâ: «Síngán miǹsə́m, mod ósə̄ á dūbánə̄ fə á dzwé Yésus Krǐstus ású évaa miǹsə́m myáán, abǒg tē áfə myǎyi nɔŋ éfāī Ḿfúfúb Ńsísīm. Ngaagá tě e nə fɔ́ɔ́ ású dáán, ású bɔ́n báán ai ású ébá bə́sə̄ bə́ nə́ óyǎb, ébā bə́sə Ǹtí Zambá ā yi lóe. » Pétrus ǎ kələ́ fə a kɔ́bɔ ai bɔ́ ábuí bíbúg, a lə́bə̄ bɔ́, nyé nâ: «Tə myǎbāman mam ai é ngongo bod yǎ é nə̄ ábē nyī, éyɔ̌ŋ tə̄ myāyi kodeban.» É bod bə́ ngáwóg ńkɔ́bɔ̄ ví bə́ ngáman duban, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan bág ésāmbá dzábán dzǎm bɔ̌ bod bakúdā bə́lɛ́.Ékóán bəkrǐstɛn ósú Bə́ nyiŋi fǔfulu, bə́ tɔ̄á ḿbān á vōgolo áyə̄gə́lə́ Ápóstɛl, m̀bán étōgán ású ébə̄gə̄ ḿbāŋála, m̀bán á ngogolán. Mod ósə a bələ́ fɔ̄ɔ̄ wɔ̄ŋ Zambá á ńnə̄m. Abuí məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam bí bɔɔban fɔ́ɔ́ fə̄ á Yērúzalɛm á mɔ́ mə́ Ápóstɛl, bɔ́ bə́sə bə́ ngambáda fɔ́ɔ́ fə. É bod bə́sə̄ bə́ yə́bəgə bə́ ngábə́ fɔ̄ɔ̄ dzóm dzídzīá, dzóm ésə é tɔ̄á fə bɔ́ fūfulu. Ébá bə́ ngábə́ bələ́ mə̄bódā mə́ sí ngə́ ákūmá kig, bə́ kuugan ai byá; é mɔ̄ní yǎ étē bə́ ngakab mod ósə, anə́ mod a nɔŋɔ ábīm mə́yáŋan díé. Ǹnə́m ḿbɔ̄g, amǒs ósə̄ bə́ tɔbɔgɔ fǔfulu á Tə́mpɛl, bə́ kələ ébə̄gə̄ ḿbāŋála á mə̄ndá məndá, bə́ dzâ fǔfulu ai miǹtag ai abuí ósəsa ai evúvoe ńnə́m. Bə́ luugu Zambá, ǹnam ósə ó wógō fə̄ bɔ́ m̀bəŋ. Amǒs ósə Ǹtí á bâ bod táŋ á yób nə́ bə́ nyíán á zēn akodé. Pétrus bân Yohánɛs bə́ ngátie nə́ bábɛ̄d á Tə́mpɛl á məwola ebǔl nə́ bâkə kogolan. Á təm ná bə́ ngázu ai mod hālá; é mod nyɔ́ á ngābyálí ebóg. Ńdɔ̄ bə́ kadəgə nyé bəgə bə́ sɔ́ nyé dzoge á ḿbɛ̄ sí Tə́mpɛl á ḿbɛ́ bə́ lóege nâ: Abəŋə, a ńtɔ̄á hālá a dzaigi é bod bə́sə̄ bányían á Tə́mpɛl mɔní. A ngáyi yén Pétrus bân Yohánɛs bə́ bəmə ǹló á Tə́mpɛl a tə́gə́ fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ dwé, ǎ ngadzai bɔ́ mɔ̄ní. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Pétrus a ngátyé mís ǎ ngabəbə nyé Yohánɛs fə dzam də́dā. Pétrus nyé ai nyé nâ: "Bəbə́gə̄ bíā". Ńdɔ m̀bómbóg wátyé mís ó ngabəbə bɔ́ ó fidigi nâ bâzu nyé və́ kúdú dwê. Dá, ńdɔ̄ Pétrus a bɔ́dɔ́ ǹkɔ́bɔ, nyé ai nyé naa: "Éyɔŋ wayén mā dzí, tɔ sílíba, tɔ mvɔ́d mə sə́ kig ai dzyá; hədá é dzóm mə bələ́, éńdzɔ̄ hḿ māyi wa və́ á dzwé Yésus Krǐstus, mǎn Nazarɛ́d, kódógó á sí ó wūlú !" Ńdɔ̄ fə Pétrus ǎ nɔŋ nyé á wɔ́ ḿbɔ́ ńnōmo, a tə́le nyé tə́tə̄lə́. Etíe etíé, ńdɔ fɔ́ɔ́ məkǒl móe ai mvɔ́ŋɔ́lɔ́ byáman wón á kpím. Fám hə á sɔ́ ndógodan á sí hə á kpím dím, ǎ ngawulǔ fə ai nyémēn, a nyíán fɔ̄ɔ̄ fə ai bɔ́ á Tə́mpɛl a wulugu, a yə́ləgə á yób a kə a kaŋ Zambá. Bod bə́sə bə́ ngayén anə́ ā wulu ai anə́ ā kaŋ Zambá. Mod ósə a yəmə̌ fə nyé ḿbəŋ m̀bəŋ nâ: énye ǎ fə́məŋə kǎd dzaí mɔ̄ní a tɔá á ḿbɛ̄ sí Tə́mpɛl á ḿbɛ́ bə́ lóege nâ: Abəŋə. Bod bə́ ngákɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ, ai ḿbádán bə́ mbádaga é dzam á ngátóban dí. Pétrus a kɔ́bɔ ai bod éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ Ḿból ḿbómbóg ví ó ngátimbi ai Pétrus bân Yohánɛs, abuí bod á ngakám fɔ̄ɔ̄, á búgī fɔ̄ɔ̄ fə, á ngákə á bə́ ngábə́ á Tə́mpɛl, á mgbág ḿbɛ́ bə́ lóege nâ m̀bɛ́ Salomóŋ. Á yén Pétrus a ngáyén nālá, ńdɔ a ngánɔŋ ǹkɔ́bɔ, nyé ai bɔ́ nâ: "Ǎ bǒd yǎ Ísraɛ̂l, dzé myākám é dzam dí ? Dzé myābəbə bíā hə anə́ myātsog nâ bǐ bɔ̄ nə̄ ḿbómbóg hī ó wūlú ai ngul dzáán bíā bə́bēn, ngə́ kig ḿból bǐ bə̄lə́ ḿfaŋ ńyə́bə ? Zambá Ābrahám, Zambá Īsag, Zambá Yākɔb, Zambá bətará, nye a və́ Mɔ́n wōé Yésus olugú, é Yésus mína mǐ ngákab, mǐ síē fə̄ nyé á mís mə́ Pīlátus, yǎ á ngātsíg ádzō naa bə́ sōē nyé. Mína mǐ ngásíe M̀fúfúbu ai Sósōó Modo; ényɔ́ yǎ á ngābə́ ńwê bod ńnye mǐ ngasílī nâ bə́ sōē mínā. Mǐ ngábɔ́ ná bə́ we M̀bonde enyiŋ, ńdɔ̄ á tə̄ Zāmbá á kūlī nyē á sɔŋ bəwú: bíā bī nə́ hḿ bəbɔɔlɔ̌ yā étē. Bá ndzí kig bía lɛ̂, bǐ ngáyén ai mís. Ǹyə́bə yā áyə́bə̄ dzwé díé éńgɔ̄ wābɔ̄ naa é mod myǎyén nyɔ́ á mínā bə́sə myǎyə̌m fə m̀bəŋ m̀bəŋ, á dúgán bǐ ngul; ǹyə́bə́ yā wásɔ́ ábə̄ Yésus éńgɔ̄ ó bɔ̄ naa á dúgán bɔ̌ mvɔ̄í á mís máán étēdē vá. Étətəg nyɔ́, mayəm fɔ́ɔ́ nâ mǐ ngábɔ dzǎm tē ású ńdīmi, tɔ mínā, tɔ bədzóē báán. Zambá nye ǎ dzála mam mə́sə ḿból á ngātádi kɔ́bɔ̄ ânyǔ bəprofɛ́d bə́sə, nâ Krǐstus woé a yi bǐ mīńtyé. Síngán hḿ ábē dáán, və̌ŋán mǐ dúgán zu ábə Zambá, ású yə̄ nâ miǹsə́m mí vāābán mínā. Abǒg te Ǹtí á yi lóm ábǒg ávoŋobó. A yi lóm Krīstus yǎ á ngákaaban mínā, Yésus, ényɔ́ yób láyəan baala a kələ kwí ábōg ā yi dúgán mǎn kom é mam mə́sə Zambá á ngākad ânyu míḿfúfúb bəprofɛ́d bóé. Mósɛs énye a nə́ é mod osú á ngātádi dzó naa: Ǹtí a yi tɔ́b á zāŋ bəbə́nyāŋ báán profɛ́d ḿbɔ̄g yǎ á fulan ai ma: myǎyi nyé bɔ̌ mə̄wóg á é mam mə́sə ǎ yī mína bénde. É mod ósə ǎ yi bɔɔ profɛ́d te məlɔ́, bâyi nyé vaa á zāŋ ayɔŋ. Á mvús hālá ńdɔ̄ fə bəprofɛ́d bə́sə̄ yā bə́ ngákɔ́bɔ a tádigi âbǒg Samuɛ̂l ai ébá bə́sə̄ bə́ tsâ hálā bə́ ngákɔ́bɔ̄ fə hə ǹkɔ́bɔ m̀bɔ́g ḿbɔ́g ású mə́lú mā. Mínā mī nə́ bɔ́n bəprofɛ́d ai bɔ́n bə́ élad amvóé yā Zāmbá á ngālad ai běsīá báán, éyɔŋ a ngádzó ai Ábrahám naa: məndá mə́ bǒd yā sí mâyi yén maa á mvɔŋ bod dzoe. Mínā mī nə́ é bod bə́ ósú yā Zāmbá á ngākúli Etúgā dzíé á bə̄kón ású dábán; ńdɔ̄ fə a ngálóm nyē ná á zū mínā kúb maa, hə ǹnyie anə́ mod ósə yǎ ábə̄ mínā ā lúm mvús ábē díé." Yə bə́ ngátâm kə́ suu ńkɔ́bɔ̄ bə́ kɔ́bɔgɔ ai bod, ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfada ai ǹdzóe bəzimbi yǎ Tə́mpɛl ai bəsadusía bə́ ngáhám. Bə́ wógo m̀bə̂ olún naa Pétrus bân Yohánɛs bâdza yə́gə́lə́ bod, bə́ kadǎ fə̄ bɔ́ ákwí lə́ sɔŋ á dzwé Yésus. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngávə́ bɔ̄ mɔ́ bə́ bī bɔ̄, bə́ kə́ bɔ fɛd á mim̀bog a kələ kwí kíkídígi, amú hála te ngogé é ngávin yǎ. Tɔ nālá, abuí dzǎm yā é bod bə́ ngáwog ébūg Zāmbá, bə́ ngáyə́bə̄ dzɔ́ ńdɔ̄ táŋ bəyə́ge e ngákwí bod tóyínā étán. Kídí ē ngáyi lénde, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄dzóē bə́ Yúdɛn, bənyiá bodo mvíe ai bəsaŋ bə́kálara bə́ ngáman kóan á Yērúzalɛm. Bə́ ngábə́ naa Ána fada nén, Káífas, Yohánɛs, Aleksándɛr, ai bivúvúmán bəfada bənén. Ńdɔ̄ bə́ ngátə́le Apóstɛl á ndâ mədzó, bə́ ngásílī bɔ́ mīńsīlí, bɔ́ nâ: "Myǎbɔ̌bɔ̄ é mam myǎbɔ̄ má ai ngul zá, á dzwé zá myābɔ̄ mɔ́ ? Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Pétrus a ngádzyé ai M̀fúfúb Ńsísīm, nyé nâ: «Ǎ bə̄dzóē yā áyɔŋ, ai mína bənyiá bodo, vógólán. Ḿból bī tə́lə́ á ndâ mədzó ánā, étɔ̌m yə̄ nâ bǐ bɔ̄ ḿbómbóg mod m̀bəŋ, ḿból myāsíli bíā á dzwé zá mod tě ā bɔ̄ mvɔ̄í. Yəmán hḿ dɔ̄, ai mínā, ai ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə: á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus yǎ Nazarɛ́d, é Yésus yǎ mína mǐ ngábome á kōlós, Zambá nyé a kúlí nyē á sɔŋ bəwú, á dzwé Yésus tě ńdɔ̄ hḿ é mod nyɔ́ á tə́lə́ mínā á mís dī, a ńtɔa yǎ mvɔ̄í. Yésus tě ńnye a nə́ ákɔ̄g yā mī ngátəb éyɔŋ mǐ lóŋo, akɔ́g tē ńdɔ̄ lə́ ńtɔa yǎ ákɔ̄g yā ózɔ̄ndɔ́m. Akodé á sə kig ábə mod m̀fə́ a lodǒ fə anə́ ábə̄ nyé: amú á sí ndon mú dzwé áfə̄ á ndzí kig və̂bǎn bod a lodǒ fə anə́ éńdīē ású yə̄ nâ bod bə́ bə̄lə akodé." Á yén bə́ ngáyén ábím ngul afidí Pétrus bân Yohánɛs bə́ ngábə́ bələ́, bɔ̂ bə́ tɔá hḿ zəzə̌ bod, dís kálara təge yəm, tɔ m̀faŋ áyə́gé təge ai wá, bod yǎ ndá mədzó bə́ ngákam abuí. Bə́ yəmə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ bə́ ngábə́ bǒd yā ésāmbá Yésus, bə́ yénə̄ fə ḿbómbóg yā ó ngábɔ mvɔ̄í ó tə́lə bɔ́ ósū bâyəm fə̄ ná bâbɔ yá. Ńdɔ bə́ ngákúlī bɔ́ á ndá mədzó, bə́ kə́lə́ êsɔ̌g. Bɔ́ nâ: "Byǎyəm nâ bǐ bɔ ai é bod bá yá ? Bod bə́sə̄ yā Yērúzalɛm bâyəm nâ éḿbɔ̄ bə́ bɔ̄ é mod asimbá nyɔ̄, tɔ bíā bə́bēn byǎyə́gǎn kig nálā. Dá, ḿból yə̄ nâ bə́ zā kə́ ósū ai m̀bə́gə́lán dzǎm tē á ńnam, byǎyəan bɔ́ tám və̄ məsis á nyɔ́l, bǐ kīlī bɔ́ nâ tə bâbad kə́ bákɔ̄bɔ á dzwé mod te." Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan bɔ́ lóe, bə́ tə́lé bɔ̄ mvéndé naa eki mod təge bǎd tád ngə́ áyə̄gələ dzwé Yésus. Ńdɔ Pétrus bân Yohánɛs bə́ ngáyalan bɔ́ nâ: "Mínā bə́bēn myǎyəm ngə́ mínā ngə́ Zambá é mod byǎyəan bɔ̌ mə̄wóg. Ḿfág wáán ḿból yə̄ nâ byâ bǐ bɔ̄ təge yédan á ngə́ə́ŋ é dzóm bī hə́ yén ai mís bǐ wógó fə ai məlɔ́, édílī tē ńdɔ byǎ sə́ kig dzǎm bɔ." Tɔ nálā, ńdɔ̄ bə́ ngátámə̄ bɔ́ dúgán və̄ məsis á nyɔ́l, ósúsúa yə nâ bâsoe bɔ́, amú ńgúmā étɔ̌m yā ávə̄ bɔ endə́gə́lə́ ó ngábə́ kig ḿból áfə bə́ mbádaga bod: amú bod bə́sə bə́ kaŋa Zambá ai é dzam á ngábɔɔban dí. Á dāŋ daŋ á fə̄ nâ é mod a ngábɔ mvɔí nyɔ á ngábə́ ā lodo yǎ ókalǎ bisəb məwóm mə́nyi. Ngogolán ǹkunda bə́yə́bə Á suu bə́ ngásuu bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á mə̄ndá mə́ bod mábán, bə́ ngátíē bɔ́ é mam mə́sə bəfada bənén ai bənyiá bodo mvíe bə́ ngákad bɔ́. Á wóg bə́ ngáwóg é fwé nyī, bə́sə̄ bə́ bə́dé fɔ́ɔ́ kíŋ á yób anə́ mod m̀bɔ́g, bə́ ngákogolan ai Zambá bɔ́ nâ: "Ǎ Ńti wǎ ó ngākom yób ai sí ai máŋ ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étēde; wǎ fə o ngákɔ́bɔ̄ ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm ânyu ésīá wāān Dávid nâ: Á dzé məyɔŋ bə́háídɛn mábɔ engongom ? Dzé bod bábɔ evovol étotog ? Miǹkúkúmá yā sí myânyoan bətə́tēlə́, miǹtómbā myâbu bisɔ̌g á nyɔ́l Ǹtondôbə ai Krǐstus woé. Bə́bə́lá émēn bə́ mān kóan á é tísɔn nyí nə́ bálūman ai m̀fúfúb étúgā wóe, Yésus yǎ ó ngāwɔ́bɔ m̀bɔ́n, Heródɛs bân Pónsə Pilátus fǔfulu ai məyɔŋ bə́háídɛn ai məyɔ̌ŋ yā Ísraɛ̂l. Bə́ mān dzálā é mam o ngátádi yǎ mǎn tə́lə̄ ósúsúa ai ngul ai fəg dzoe. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, ǎ Ńti, bəbə́gə̄ mə́sis bávə́ bíā á nyɔ́l; ḿból yə̄ nǎ bitúgā bíē bí bi azombǒ yā yédan ébūg dzóē á ngə́ə́ŋ təge mbádā dzóm, sámá wɔ́ wóe, ó və̄ bíā ngul yǎ álɛdə̌ mīńkókɔ̄n, ai ngul yǎ ákūlī biyə̌ŋ bí mam, ai məsimbá á dzwé m̀fúfúb étúgā wóē Yésus." Bə́ ngə́lə́ kogolan nálā, sí ē ngatigidan fɔ́ɔ́ é vóm bə́ ngákóan, ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáman dzyé ai M̀fúfúb Ńsísīm bə́ ngayédan fɔ́ɔ́ fə ebúg Zāmbá ai azombo, təge mbádā dzóm. Enyiŋ ékóan bəkrǐstɛn bə́ ósú Ǹkunda bə́yə́bə̄ ó ngábə́ fɔ̄ɔ̄ hə ǹnə́m ḿbɔ̄g m̀bɔ́g ai ǹsísīm ḿbɔ̄g m̀bɔ́g; mod m̀bɔ́g yǎ étē təge dzɔ́ naa, é byə́m á bələ́, dzóm sī, dzóm ka ńdzɔ fɔ́ɔ́ yáwóge ai nyé, byə́m bísə̄ bí ngábə́ bɔ fǔfulu. Apóstɛl bə́ kələ bâbɔɔlɔ akwí lə́ sɔŋ Ńtí wāān Yésus Krǐstus ai abuí ngul á nyɔ́l. Bod bə́ wógō fə̄ bɔ́ bə́sə m̀bəŋ eyə́gan. Mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́ ā ngábə́ bələ́ kig məyáŋan; ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bə̄lə́ mə̄fúb, ngə́ mə̄ndá kig, bə́ kuan ai mɔ́, bə́ zaag ai mɔní yǎ étē, bə́ dzoge nyé á məkǒl mə́ Ápóstɛl, bâ bə́ ngakab bɔ́, bə́ vâ mod ósə ábīm mə́yáŋan díé. Mvam Barnábas Yósəb yǎ Ápōstɛl bə́ lóege nâ Barnábas, mǎn levíta yǎ ā sɔ̂ á Sípra, a ngábə́ bələ́ áfūb, ńdɔ á ngákuan ai dɔ́ a nɔŋɔ́ mɔ̄ní, a sɔ́ və̄ Ápōstɛl. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod ziŋ dzwé nâ Ananías a ngákwí kíŋ ai miníngá wōé Safíra nə́ bâkuan ai sí bə́ ngábə́ bələ́; ńdɔ ǹnóm á ngāsɔli mɔní ḿbɔ̄g, ǹgál á yəmə. A nɔŋɔ́ ényɔ́ á ngālígi, ńdɔ ǎ zu suu á mɔ́ mə́ Ápóstɛl. Ńdɔ̄ Pétrus a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai nyé naa: "Ǎnanías, dzé yābɔ̄ nâ Sátan á nyíán wa á ńnə̄m naa, ǒ dūg Ḿfúfúb Ńsísīm ńdɔ ǒ sɔ̄lí étǔn mɔ̄ní yā ó hə kuan ai sí dzoe. Éyɔŋ o hə bə̄lə́ sí dzoe, zá ā nɔ̄d wā nâ ó kūán ai dzɔ; éyɔŋ á kig ǒ kuan yǎ ai dzɔ, ngǎ wabə́ dzǎm bəlan ai mɔní woe ḿból wādiŋ ?Éyə̄ ákyāí ńtsogán dī á nyíán wā á ńnə̄m yá ? Yəmə́ hḿ naa Zambá émēn ńnye o hə dug, sě kig zəzə̌ bod". Ananías a ngáyi wóg bíbúg bī, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā fás á sí, hə á toom, a wú yǎ fə anə́ ángogé. É bod bə́sə̄ bə́ ngáwóg é fwé nyī bə́ ngákɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ abuí. Ńdɔ̄ bəndómán bə́ ngázu mǎn wógō ḿbim, bə́ kə́ dzəb. Á mvús məwola anə́ mə́lɛ́ nā, ńdɔ fɔ́ɔ́ mīníngá wōé ā zu nyían, hālá a ngə́lə́ təge yəm é dzam a ngálod dí. Pétrus nyé ai nyé naa: "Kadá mā, yə ábím mɔ̄ní dí ńdɔ̄ mǐ ngákuan ai afúb dáán ?" Safíra nyé nâ "Owé, ábím mɔní tē !" Pétrus nyé nâ: "Ńdɔ̄ hḿ dzé mína nyɔ ńnóm myākə bɔ kíŋ naa mǐ bóbólo Ǹsísīm Ńtí ? Yəmə́ hḿ nâ é bod básɔ́ dzəb ḿbǐm nyɔ̄ ńnóm, məkǒl yā étēde málā básuan á ḿbɛ̄; bɔ̂ bâzǔ fə kə ai wa." Yə a ngátâm kə́ suu ńkɔ́bɔ, hə á vás, hə á toom, Safíra a ḿbô m̀bim anə́ ángogé. Bə́ndómán yā bə́ nyîgi bâzǔ fə kɔ́b hə m̀bim; ńdɔ̄ bə́ ngábəgə hə m̀bəgán, bə́ kə́ nye dzəb á mgbág ǹnom. Ndâ Zambá ésə ai é bod bə́sə̄ bə́ ngáwóg é fwé nyī bə́ ngákɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ éyə̄gan. Apóstɛl bə́ kúligi abuí məndəm, bə́ bɔ̌ fə abuí məsimbá á ńnam. Bəyə́gē bə́sə, ǹnə́m ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, bə́ kadəgə kə́ tə́bə̄ á ḿbɛ̄ Salomóŋ, mod m̀fə́ təge zombǒ nə́ á súbū bɔ́ babi, hədá tɔ nálā, ǹnam ósə̄ ó tamaŋan bɔ́ ńdɔ̄ fə̄ táŋ bəyə́gē bə́ Ńtí, tɔ á fám tɔ á biníngá, e ngábə́ bɛ́də fɔ́ɔ́ hə m̀bɛ́dán. Á ńtɔ̄á naa bod bə́ bəəgə miǹkókɔ̄n, ai binɔ̌ŋ byábán bísə, ngə́ kig óndānga, bə́ zaa bɔ́ bóē á mgbág ǹdzɔ́ŋ ású yə̄ nâ tɔ ǹsísīm ǹsísīm Pétrus ó nāmba tə́ bɔ̄, ábōg ā lod. Abuí bod á tíege á māl yā ngɔ́dɔ́ Yerúzalɛm bə́ zaa ai miǹkókɔ̄n ai bǒd yǎ bə́ ngábə́ bələ́ bə́bə̂ míńsísīm ǎ nyɔ́l, bə́sə̄ bə́ ngabɔ mvɔí. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fada nén ai bod bóé –nálā wâtian nâ bəsadusía- bə́sə̄ bə́ ngávái bə́ bə̄mán, bə́ ngawóg ḿbə̂ olún; ńdɔ bə́ ngábɔ̄ nâ bə́ man bi Ápóstɛl bə́ kə̄ bɔ́ fɛd á ndá mim̀bog ngɔ́məna. Dá, ai alú sə̄ ná, ńdɔ éngəlɛs a ngázu mǎn yáī mīḿbɛ̄ yā ndá mim̀bog a kúlí bɔ̄ á ńsəŋ nyé ai bɔ́ nâ: "Kaŋán á Tə́mpɛl, mǐ kə kǎd bod mam mə́sə̄ yā enyiŋ tē." Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ bə́ ngátíe, bə́ kə́ á Tə́mpɛl ai məléndē mə́ kídí bə́ ngákə ai ayə́gə́lə́ dabán ósū. Apóstɛl bátə̄bə̄ á ndá məzó Á suan fada nén á ngásuan ai bod bóé, ńdɔ̄ bə́ ngábánda ekóán á ndá mədzó bɔ̄n bə́ Ísraɛ̂l, bə́ lómó lóē Ápōstɛl á ndá mim̀bog. É bod bə́ ngálóm bā, á kə̄ kwí á ndá mim̀bog təge bɔ́ yén. Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan bɔ́ sɔ̄ kad é fwé nyí nâ: "Bǐ kə́ kɔ̄b ndá mim̀bog e fɛdə́ ḿbəŋ m̀bəŋ, bəzimbi bə́ tə́tə́lán á mīḿbɛ́, dá ǹnyie anə́ bī mān yáī mīḿbɛ̄, ǎ kə̄ kwí á ńnə̄m étē, hə evwê evwé, təge ai mod." Á wóg bə́ ngáwóg é fwé nyī, ǹdzóe bəzimbi yǎ Tə́mpɛl ai bəfada bənén, bə́ ngakám fɔ̄ɔ̄ dzǎm tē, amú bə́ təge wóg ḿból nālá wátian. Á ńtəm ná, mod a hámá fɔ̄ɔ̄, nyé nâ: “É bod myǎfɛ̄d á mim̀bog sə éḿbɔ̄ bálí bə́ nə́ á Tə́mpɛl álí bālí a, bə́ yə́gələ bod a?” Ńdɔ ǹdzóe bəzimbi yǎ Tə́mpɛl á ngátíe ai bod bóé, bə́ və̄ Ápōstɛl mɔ́, bə́ dúgán ai bɔ́, dá təge bɔ́ bɔ áyɔ̄g, amú bə́ mbádaga nə́ bod bə́ zā lúm bɔ̄ ngɔg. Á sɔ́ bə́ ngásɔ́ ai bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngátə́lē bɔ́ á ndá mədzó. Fada nén á nɔŋɔ́ ńkɔ̄bɔ, nyé nâ: “Ngǎ bī ngátə́lē mínā mvéndé, eki təge wóg anə́ myābad yə́gələ á é dzwé dīlí ? Ńdɔ myǎdzāla Yērúzalɛm ásə̄ á túd ai dɔ́tɛn tě. Yə myǎyi nâ məkǐ mə́ mod te mə́ ku bíā á ńlō, bíā bī bə̄gə ayə̌m yā áwū díé ngǎ ? Pétrus bân Apóstɛl bɔ nâ: "Ai Zambá ai bod, Zambá énye byǎyəan bɔ̌ mə̄wóg ! É Yésus mínā mǐ ngábome á kōlós, Zambá bətará ā kúlí nyē á sɔŋ, énye Zambá á ngābə́de á ḿbɔ̄ ńnóm wōé, a tə́lé nye Ǹkúkúmá ai Ǹkode, ású yə̄ nâ Ísraɛ̂l á bɔ esíngi miǹsə́m, bivǔs bíé bí dzūbán. Bǐ nə bəbɔɔlɔ̌ yā é mam mə́sə má, ai M̀fúfúb Ńsísīm yǎ Zāmbá á ngāvə́ ébá bə́sə̄ bábɔ̄ nyé mə̄wóg”. Bə́ ngáyi wóg ńkɔ́bɔ̄ nyú, o ndzí naa ǹnə́m ó ngádíg bɔ̄ âbum ai olún, bə́ ngábǔ fə fəg ḿból bə́ nə́ bɔ dzǎm wē. Ǹkɔ́bɔ̄ Gamaliɛ̂l Ńdɔ fɔ́ɔ́ mān farisía m̀bɔ́g, yǎ bə́ lóege dzwé nâ Gamaliɛ̂l, a ngákódō á sí á ékōán yā ndá mədzó vā; mod te á ngábə́ ńyə̄gələ Mvéndé, ǹnam ósə̄ ó luugǔ fə̄ nyé, ńdɔ á ngábɔ̄ ná bə́ tam kúlī Ápōstɛl á ǹsəŋ. Ńdɔ a bódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai bətsíg bə́ Ńtól naa: "Ísraɛ̂l ásə a tǐ óswē ákoe, a tǐ á óswē á ńkiɛ́ ! Mǐ vúmaa ! Ma, Gamaliɛ̂l madzó nâ: Mǐ kálaga ai é dzam myǎyi bɔ̌ dīlí. Angogé angogé, mod ziŋ ǎ kódō á sí há dzwé nâ Tə́das, ǎ ngakad ḿból á nə̄ ḿfǎŋ mod, ńdɔ ǹtumbá bod dzǎm bɔ̌ miǹtɛd mínyi ó ngátimbi ai nyé. Ńdɔ̄ bə́ ngáwé nyē, é bod bə́sə̄ bə́ ngátimbi ai nyé bā, bə́ ngámǎn fə tsaman, təge ai eyíliga ziŋ. Á mvús hālá, ábǒg élâŋ bod, ńdɔ̄ fə̄ Yúdas mǎn Gáliléa nyé a ngádudǔ fə ǹkundǎ bod á mvús dzíé, nyé a wúú fə dzam də́dā; é bod bə́sə̄ bə́ ngátoŋ nyé, bɔ̂ bə́ mān fə tsaman. Ǹdɔ madzó nâ tə myǎwū ńdzǔg naa myǎmvaman ai mam mə́ é bod bá ! Dzǒgān bɔ́ amú mə mə tálá nâ, ngə́ ńkɔ́bɔ̄ bákɔ́bɔ, ngə́ kig é mam bábɔ mátíē á bod, bísə̄ byâyi man ai bíbēn; hədá ngə́ byātíē ábə Zambá myǎbə̄lə́ kig ngul ziŋ yǎ ákaman ai bɔ́ mǐ zā tsāg Zāmbá émēn bītá." Á kali a ngákali adzó ǹsəŋ ósə̄ ó yə́bə: Ee ! Ńdɔ̄ bə́ ngádúgan lóē Ápóstɛl. Á man bə́ ngáman bɔ́ yíd ai miǹkás, ńdɔ̄ bátə̄lē bɔ́ mvéndé naa eki təge bǎd wóg bə́ kɔ́bɔgɔ á dzwé Yésus; á mvús ńdɔ bə́ ngásuu bɔ́. Ḿfág wábán, éyɔŋ bə́ kwî á ndá mədzó, bə́ wógo eyə́gǎn miǹtag nâ bə́ bī mvɔ̄m naa bákūb bɔ osáma ai bində́gə́lə́ ású Dzwé Yésus. Á ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ naa, ámǒs ósə ai á mə̄ndá məndá, bâkə báyə̄gə́lə́ ai ábə̄gələ M̀bəmbə Fwé Krǐstus Yésus, təge ku sɔ́m. Məlú mə́tē, ḿból tâŋ bəyə́ge e ngábə́ bə́də hə m̀bə́dán, Grɛ̌k bə́ ngakad hḿ kə́ bâsɔg Hébrēa, bɔ́ nâ bávōan miǹkús myáábán á ngab bidí yā ámǒs ósə. Ńdɔ bawôm ai bə́bɛ̄ bə́ ngátógan bəyə́gē bə́sə, bɔ́ nâ: « Á sə́ kig sósōó naa bǐ dzōge Ebúg Zāmbá ású yə̄ nâ bǐ kə byǎkab bidí á bə̄tə́bə́lə. Dzə́ŋán á zāŋ dzáán bəyóm fám zamgbál, bǒd yā bə́ nə́ sósōó, bə́ tɔ̄á ńdzyēán ai M̀fúfúb Ńsísīm ai fəg m̀bɔán mam: ḿbɔ byǎyi tə́lē naa bə́ bɔ esíé tē. Ḿfág wáán, bía byǎyi dǎŋ fudi nyɔ́l á ngogolán ai ákə̄ akad Ebúg Zambá. » Bəyə́gē bə́sə̄ bə́ wógō fɔ̄ɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ tē m̀bəŋ, ńdɔ̄ bə́ ngátɔ́b bod nâ: Étiɛn, a tɔá fɔ̄ɔ̄ ńdzyēán ai ǹyə́bə́ ai M̀fúfúb Ńsísīm, Fílip bân Prokór, Nikanôr bân Timón, Parménas bân Nikolá, mân yəbəsɔ̂ yǎ Áńtíokia. Ńdɔ̄ bə́ ngázu ai bɔ́ á mís mə́ Ápóstɛl, Apóstɛl bə́ ngakogolan ású dábán, bə́ bədēgě fə̄ bɔ́ mɔ́. Ebúg Zāmbá e nganáŋ hə ǹnáŋán, tâŋ bəyə́gē dzɔɔ hə m̀bédán á Yērúzalɛm. Ǹkundǎ bəfada bə́ Yúdɛn ezɔ̌b ezɔ̌b bɔ̂ bə́ toŋo fɔ́ɔ́ fə̄ tə́bə́gā yǎ ńyə̄bə́.Esíé Étiɛn ai ebi dzíé Étiɛn á ngábə́ ǹdzyéán ai grǎsía ai ngul, ǎ ngabɔ fɔ́ɔ́ ngǔl biyə̌ŋ bí mam ai məsimbá á ńnam. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bǒd yā Sinagóge yǎ bə́ lóege nâ Sinagóge bod bə́ fīlí, bǒd yā Siréna ai ébá yā Aleksandría ai bod bəfə́ fə̄ yā Sīlísia ai á Ázia bə́ ngákə sɔ́ hālá bə́ ngádoan ai Étiɛn. Dá, á kə̄ kwí, təge ai ngul yǎ ábwē nye m̀bǎŋ á fəg ai á Ḿfúfúb Ńsísīm yǎ bə́ lə́bə̄ nyé ńkɔ̄bɔ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákus bod nə́ bə́ kə bɔɔlɔ̌ naa: “Bǐ wóg anə́ ā kag Mósɛs ai Zambá.” Ńdɔ̄ bə́ ngáman kə́ bâsɔŋ bod, bənyiá bodo mvíe ai bəsaŋ bəkálara ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngázu kwí ékūkūa, bə́ və nyé mɔ́ ńdɔ bâkə ai nyé á ndá mədzó. Ńdɔ bákə sɔ́ ai miḿvomvól bə́wúsənɛd, bə́ ngábɔɔlɔ nâ é mod nyɔ́ a kɔ́bɔ m̀bə̂ ǹkɔ́bɔ ai m̀fúfúb ábodā sí ai Mvéndé. Bǐ ngáwóg anə́ ā kad nâ Yésus, mǎn Nazarɛ́d, a yi tsam é vóm hí, a mǎn fə tséndē mə́tǔm yā Mósɛs a ngálíg bíā ai mɔ́." Bətsíg míńtól yā ndá mədzó bə́sə̄ bə́ bəbəgə nyé ású díé á ngáfulan fɔ́ɔ́ ai ású Éngəlɛs. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fada nén á ngāsíli nyé naa: "Yə á nə̄ tóé anə́ bádzō nā ?" Étiɛn nyé nâ: "Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ǎ bətará vógólán ma. Zambá dúmá á ngāyénē ésīá wāān Ábrahám, hālá a ngə́lə̄ á Mezopotámia: ósúsúa yə nâ a kə sob mvóg á Háran. Ńdɔ̄ a ngákad nyé nâ: "Lígi ńnam woe ai ndâ bod dzoe, ó kə̄ á ńnam mǎyi wa lə́də. Ńdɔ̄ á ngálíg ńnǎm Bəkaldéa, a kə́ lōŋ mvóg á Háran. Éyə Zambá á ngābɔ̄ nâ á tíē á Háran hālá, á mvús awú ésīá á kə lóŋ mvóg á ńnam mǐ tɔ̄á ámōs yə aná ví. A ndzí kig nyé və́ ńgūmā ábódā sí á ńnam tɔ mǎn áfə́b sí yə̄ nâ á tə́tə̄lē tɔ akǒl, dá ńdɔ a ngákag nyé naa a yi nyé və̄ ńnam nyú ai mvɔŋ bod dzié á mvús dzíé a fyáŋán bɔ̌ naa a ndzí kig byé mɔ́n. Ńdɔ Zambá á ngákad nyé naa mvɔŋ bod dzié yayi tɔbɔ á ézā ńnam, bâyi dzɔ vəŋǎn ólɔ̌, bə́ tíbilǐ fə dzɔ á tâŋ mim̀bú miǹtɛd məwóm mə́nyi. Dá, ńdɔ Zambá á ngādzó naa: Áyɔŋ láyī bɔ́ tíbili, mǎmēn mayi tsíg ńtól yā nyɔ́l dzīé. Á mvús tē bâyi ma kə́ və́ mə̄túnuŋa ábódā sí tē bēn. Ńdɔ̄ á ngálad ai bɔ́ ámvōé á mvéndé məkəban; ású éyɔŋ Ábrahám ā byé yǎ Ísag, ńdɔ̄ á ngákəle nyé ámōs mwomo. Ísag nyé a bɔ̌ fə̄ nālá ású Yákɔb, Yákɔb dzam də́dā ású Bəpatriárkɛn awôm ai bə́bɛ̄. Ḿból Bəpatriárkɛn bə́ víniŋi Yósəb ǹnə́m, ńdɔ̄ bə́ ngákuan ai nyé nə́ bə́ kə ai nyé á Égîptɛn. Dá, Zambá á ngābə́ ai nyé. Ńdɔ̄ á ngákode nyé á miǹdzǔg míé mísə a bɔ̌ fə̄ nâ á yén mvɔ̌m á bɔ̄ fə fəg á mís mə́ Faraóŋ, ǹkúkúmá yǎ Égîptɛn; ńdɔ ǹkúkúmá á ngātə́lē nyé ńdzōe yǎ Égîptɛn ai ǹkálā ndá dzīé ésə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod zie a ngákwí á ńnam Égîptɛn ai á ńnam Kanǎŋ, bod anə́ bâyi mǎn wú: bətará təge fɔ́ɔ́ fə ai é dzóm bádí. Ḿból á ngāwóg naa bidí bí nə̄ Égîptɛn, ńdɔ Yákɔb a ngálóm bətará éyɔŋ ósū; éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, Yósəb a bɔ̌ naa bəbə́nyāŋ bə́ yəm nyé ńdɔ̄ Faraóŋ á ngáyəm ayɔŋ díé. Ńdɔ̄ Yósəb a ngálóm lóē ésīá wōē Yákɔb ai bivúvúmán bíé bísə: bod məwóm zamgbál ai bə́tán. Ńdɔ̄ Yákɔb a ngásus á ǹnam Égîptɛn, a kə́ wū wē, ai bə́tārá báán bə́sə bəvɔ́g. Ńdɔ̄ bə́ ngábə́gə mim̀bim myábán, bə́ kə́ ai myá á Sikɛ́m, bə́ kə́ mya dzəb é sɔŋ Ábrahám á ngākus ai mɔní ábə̄ bɔ́n bə́ Emôr, ésīá Sikɛ́m. Éyɔŋ abǒg məsulí mə́ é ngaagá Zāmbá á ngākag Ábrahám á ngə́ə́ŋ á ngákwí babi, ayɔŋ Ísraɛ̂l á nganáŋ á fɔ̄ɔ̄, á ngabwǐ fə̄ á ńnam Égîptɛn, a kələ kwí anə́ ḿkpāmáŋ ńkúkúmá ó ngábɛ́d, é hílī tē təgě fə bǎd tsǒg Yósəb. Ńkúkúmá hī o ngábəlán ai ayɔŋ dáán ábē, təge fɔ́ɔ́ ai óngōngo, ó tə́bə́ á fɔ̄ɔ̄ naa wátíbili bətará báán, ó nɔŋɔ miǹkə́ŋə́lé mí bɔ́n, ó bɔɔ nâ mí man wú. Abǒg tē ńdɔ Mósɛs a ngábyálí; a ngányəb Zambá á ńnə̄m bə́ ngátɔŋ nyé ngɔn élɛ́ á ndá ēsīá, ḿból bə́ ngáwoa nyé óswē, ńdɔ ngɔn Faraóŋ é ngánɔŋ nyé ě ngatɔŋ nyé anə́ mɔ́n wōē. Mósɛs a mǎn á fɔ̄ɔ̄ yə́gē fəg bǒd yā Égîptɛn, a ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ ngul á ńkɔ̄bɔ ai a mim̀bɔán. Á kwí á ngākwí ókalǎ bisəb məwóm mə́nyi ńdɔ̄ á ngábi ǹtsogán naa a tâm kə́ bəbə̌ bə̄bə́nyāŋ bóé, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Ḿból á ngāyén bə́ tíbili m̀bɔ́g, ǎ ngakaman fɔ́ɔ́ ai nyé ńdɔ̄ á ngáwé é mān Égîptɛn á ngábə́ tíbili nyé. Nyé á tsogo hə nâ bəbə́nyāŋ bâyi wóg naa Zambá nyɔ̄lɔ́ ā lóm bɔ akodé ai mɔ́ móé, á kə̄ kwí ńdɔ̄ bá ndzí kig wóg. É kídí lénde yə hālá, a ńtála bod bə́bɛ̄ bə́ yídigan, ńdɔ̄ a ngádzó nâ: “Ǎ bod bám ngǎ myāyəm nâ mǐ nə bəbə́nyāŋ; dzé bēn fɔ́ɔ́ myāsuŋ túg á zāŋ mínā mínā ? Ńdɔ fɔ́ɔ́ ényɔ́ á ngābə́ tíbili mǎnyāŋ á ngāman liŋan, nyé ai nyé nâ: "Zá ā tə́lē wa ǹdzóe ai ǹtsîg ǹtól wāān ? Yə ḿból ó ngāwé mān Égîptɛn angogé éngɔ ǒ ngadzə́ŋ yǎ fə̄ nâ ó we mǎ nga a ? Á wóg Mósɛs a ngáwóg bíbúg bī, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngātúb, a kə́ sɔbɔ á ńnǎm Mádian, a kə́ byé wē nâ bɔ́n bə́bɛ̄. Á mvús mim̀bú mə̄wóm mə́nyi ńdɔ̄ Éngəlɛs á ngáyénē nyé á ǹkōd ńnǎm yā ńkǒl Sínai, ai ńkabǎg ndóǎn yā ńtūd yā ó yóŋo. Mósɛs ǎ ngakám éyə̄ŋ dzam dzí. Ḿból ā yii nâ a súbu babi nə́ á tóân yén, kíŋ Ǹtí é ngáyédan nâ Mə nə Zambá běsōá, Zambá Ābrahám, Zambá Īsag, Zambá Yākɔb." Mósɛs ǎ ngadzə́m fɔ̄ɔ̄ kám, təge ai ábə̄bə́ yā á ngābə́ dzǎm bəbə. Ńdɔ Ǹtí á ngádzó ai nyé nâ: "Sɔ́dígi biyábág á məkǒl, amú é vóm ō tə́lə́ hīlí ó nə m̀fúfúb hómo. Owé, mə yén yǎ étíbílí yā bátíbili ayɔŋ dám á ńnam Égîptɛn, mə wóg yǎ fə ńyón báyón. Ńdɔ mə̌ sūs nə́ mə̄ zū bɔ́ kode. Zǎg hḿ mə́ lóm wa Égîptɛn." É Mósɛs bə́ ngábɛn, bɔ́ nâ Zá ā tə́lé wa ǹdzóe wǎn ai ǹtsîg ǹtól wāān, Mósɛs tě énye Zambá á ngālóm nə́ á kə bɔ ńdzōe wabán ai ǹkode wabán, anə́ ḿból Éngəlɛs Ǹtí á ngākad nyé á ńtǔd biyoá étēde. Énye a ngákúlī bɔ́ á Égîptɛn, á məsimbá ai biyə̌ŋ bí mam á ńnam Égîptɛn, á máŋ mávie ai á ńkōd ńnam á tâŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi. Mósɛs tě énye a ngádzó ai bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l nâ Ǹtí a yi nɔŋ ḿbɔ̄g yǎ bə̄bə́nyāŋ báán, a tə́lé nye profɛ́d anə́ mā. Ényē fə a ngábə́ tə́lə̄ á zāŋ bətará ai Éngəlɛs Ǹtí yǎ ā kɔ́bɔgɔ ai nyé á ńkǒl Sínai, éyɔŋ ekóán é ngábə́ á ńkōd ńnam, énye a ngánɔŋ bibúg bí enyiŋ, nə́ a kalan bíā byá. Ńdɔ bətará bə́ ngábɛn nyé bɔ̌ mə̄wóg. Bə́ tə̄tə̄b nye ǹtəbán bēn, bə́ ngadúgan síngī enyiŋ Égîptɛn á ńnə̄m wábán étē. Bɔ́ ai Áron nâ: “Komó bíā bə́zāmbá yā báwulu bíā ósū amú ényɔ́ á nə̄ Mósɛs, á ngākúlī bíā á ńnam Égîptɛn, bía byǎyə̌m kīg fə é dzóm é bɔ̄ nyē.” Ńdɔ bə́ ngákom mǎn nyag məlú mə́tē bə́ ngávə́ évəgələ mətúnuŋa, bə́ luugu ekokomǎ yā mɔ́ mábán, ai miǹtag á ńnə̄m. Ńdɔ Zambá á ngālúm bɔ̄ mvús, bə́ ngalugu mim̀fifyɛ̌ yā yób, anə́ ḿból á nə́ ńtilán á kálara bəprofɛ́d naa: Yə mǐ ngátâm ma və́ bífái ai mətúnuŋa á ńkōd ńnam á tâŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi mínā ndâ bod Ísraɛ̂l ? Ńdɔ mǐ ngábəgə ebə̌m Mólog ai otítiě zāmbá Refan, byə́m yā mī ngáman kom, nə́ myǎlugu byá. Asú tē māyī mínā lóm á məkaban á Babilón. Bətará bə́ ngábə́ bələ́ ébə̌m Ébɔɔlɔ á ńkōd ńnam anə́ ḿból Ényɔ̄ á kɔ̄bɔgɔ ai Mósɛs a ngátə́le, a mǎn nyé tə́bələ nə́ a lóŋō dzɔ́ ákyāí á ngāyén. Á nɔŋ bətará bə́ ngánɔŋ dzɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngákə ai dzɔ́ hálā Yósue a tɔá bɔ zómōlɔ̂, á ńnǎm yā Zāmbá á ngāman bwé məyɔŋ yā étēde; ńdɔ̄ lə́ ngátɔbɔ nālá a kələ kwí ábǒg Dávid. Ńdɔ̄ Dávid a ngányəb Zambá á ǹnə́m, a dzaí fə̄ nyé naa á loŋ etɔbɔgɔ ású Zāmbá Yākɔb. Dá, ńdɔ Salomóŋ énye a ngákə̄ dzɔ́ súgúlán lōŋ. A fyáŋán bɔ̌ naa Ǹtondôbə ǎ tɔbɔ̌ kig mə́ndá yā mə́ nə́ ńlōŋán ai mɔ́ mə́ bod, anə́ ḿból profɛ́d ā kɔ́bɔ̄ nâ: Yób á nə etɔá ńtōmbā dzám, sí etə́lega məkǒl dzám. Zǎ ndá myāyi ma lóŋ ? Zǎ vóm myāyi ma kom áwɔí ? Byə́m bítē bísə, bí sə́ bīsíé yā mɔ́ máma a ? Ǎ é bod mǐ nə́ ńlō álɛ̌d bā, á mə̄lɔ́ ai miǹnə́m bǐ nə́ ébīn ebín, təge ai ǹkəbán, mǐ nə̄ kɔ́m ésə hə nâ myǎlúman ai M̀fúfúb Ńsísīm ! Mǐ ḿbāā ánā hə anə́ bēsīá báán bə́ ngábə́. Profɛ́d m̀fə́ bēsōá bá ndzí kig lúman ai nyé ? Bə́ ngáwē ébá bə́ ngákad ósúsúa nâ Sósōó modo a zu, ényɔ́ mī ndəm kuan ai nyé mǐ wē fə̄ nyé ángogé angogé. Běngəlɛs bə́ ngákalan mínā Mvéndé á kə́ kwí, ńdɔ myǎ ndzí kig dzɔ baala.” Yə a ngátâm kə́ suu ńkɔ̄bɔ, bə́ mān fɔ́ɔ́ fam bə́ ngayi dí Étiɛn nyumán. Bǎwē Étiɛn ai ngɔŋ á mís mə́ Sául Étiɛn á ngábə́ ńdzyéán ai M̀fúfúb Ńsísīm, ńdɔ̄ a ngákúī mís ǎ ngábəbə á yób a ńtálā dúmá Zāmbá ai Yésus a tə́lə̄ á ḿbɔ̄ ńnómo Zambá. Nyé nâ: “Mə tálā yób á yô á ngə́ə́ŋ, Mɔ̂n mod a tə́lə̄ tə́tə̄lə́ á ḿbɔ̄ ńnōmo Zambá”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákáī nâ bábām á yób étē bə́ ngádib məlɔ́; bɔ́ bə́sə̄ bə́ kúbán fɔ̄ɔ̄ fə̄ nyé á nyɔ́l éyɔŋ dzídzīá, bə́ tsídán nyē á tísɔn, bə́ ngalúm nye ngɔg. Bəbɔɔlɔ bə́ ngákə dzogě bīyé byábán á məkǒl mə́ ndómán ziŋ yǎ bə́ lóege nâ Sául. Ńtíé bə́ lúmū nyé ngɔg, Étiɛn a kogolan hə nâ: "Ǎ Ńtī Yésus, nɔŋɔ́ ńsīsīm wám!" Ńdɔ a ngálában ai məbɔ́ŋ á sí, ǎ ngayédan á yób étēdē nâ: "Ǎ Ńti dzǔ bɔ ǹsə́m tē." Yə a ngátâm kə́ suu ńkɔ̄bɔ, a dzə́gán áwū." Sául á ngábə́ fɔ̄ɔ̄ kíŋ ai é bod bə́ ngáwé Étiɛn. Məlú mə́tē ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngákái nâ bâfəm Ndâ Zambá yǎ Yērúzalɛm təge vəgan ai dzóm. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bə̄yə́gē bə́sə, səsalá və Apóstɛl, bə́ ngáman tsaman á mvús ǹnam yǎ Yúdea ai Samaría. Dá, mim̀bəmbə mí bod mí ngáman dzəb Étiɛn, bə́ yə́bə̄ fɔ̄ɔ̄ fə nyé abuí. Sául, zǎ hḿ tə́bə̄ naa a vuŋ Ndâ Zambá á nyɔ́l o ndzí naa ásə é ndá nyí, anə á é ndá nyí, a kə a bi fám ai biníngá, a fudigi á mim̀bog. Fílip á Samaría Ébá bə́sə̄ bə́ ngáman tsamǎn bā, bə́ tíé hḿ bə́ ngákə bâkə á māl mǎl, bâkə bakad ebúg yǎ M̀bəmbə Fwé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Fílip a ngásigi á dzāl dá yā ńnam Samaría, ǎ ngákə a yédan bɔ́ fwé yə ábə Krǐstus. Miǹkunda mí bod mí vógolo ǹkɔ́bɔ̄ wóe, bə́sə̄ bə́ wógō nyé, bə́ yénə̄ fə̄ mə́sīmbá ā bɔɔg. Abuí dzǎm yə̄ ábə̄ bɔ́, á bə̄bə̂ míńsísīm bə́ ngábə́ tɔá ábə̄ bɔ̄, bəbə̂ míńsísīm bə́ kódogo bɔ́ á nyɔ́l, bâkə bábām á yób étē; abuí míḿbómbóg ai miǹyə́yə́m mí ngaman bɔ̌ mvɔ̄í. Nâ, ńdɔ miǹtag mí ngádzyé á túd ai dzǎl ásə.Símun ǹgəngáŋ Mod ziŋ a ngábə́ á tísɔn tě vālá ósúsúa a tɔá dzwé nâ Símun, a ngábə́ ḿvīvīgí, bǒd yā Samaría bə́ kámá nyé ábuí. A ngábə́ á kada nâ a nə m̀fǎŋ mod, bod bə́sə, tɔ bɔ́ngɔ́ tɔ bənyiá bódo, bə́ ngáwulu á fɔ̄ɔ̄ nyé ǹtumbá á zud, bɔ́ nâ: “É mod nyɔ́ a nə ngul Zambá, ényí bálóē nâ Ngǔl nén”. Bə́ tīmbí á fɔ̄ɔ̄ ai nyé amú vālá bázuzu yǎ bákām bíyə̄ŋ bí mam ǎ bɔɔg kɔ́m ósúsúa. Dá, éyɔŋ bázu yə́bə̄ Fílip yǎ á ngābə́ kada bɔ́ Ḿbəmbə Fwé yǎ Áyɔ̌ŋ Zāmbá ai dzwé Krǐstus, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngáman duban, tɔ fám tɔ biníngá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ Símun émēn nyé a ngáyə́bə; a dǔbán fə a ńtīī á fɔ̄ɔ̄ ai Fílip, təgě fə̄ nyé dzoge, ḿból ā kámā bíyə̄ŋ bí mam ai mə́sīmbá mə̄nén yā mə́ bɔɔban á mís móé étēde. Apóstɛ̌l yā bə́ ngábə́ á Yērúzalɛm bə́ ngáyi wóg nâ ǹnam Samaría ó wóg yǎ Ébūg Zāmbá, ńdɔ̄ bə́ ngálóm bɔ̄ Pétrus bân Yohánɛs. Á sɔ́ bâ bə́ ngásɔ́, bə́ ngakogolan ású Bəsamaritán naa bə́ nɔŋ M̀fúfúb Ńsísīm. Amú ábǒg tē hála M̀fúfúb Ńsísīm á ngə́lə təge sɔ́ ábə m̀bɔ́g m̀bɔ́g yə ábə̄ bɔ́, ǹduán ǹduán ńgɔ̄ bə́ ngáduban á dzwé Ńtí Yēsus. Ńdɔ́ Pétrus bân Yohánɛs bə́ ngákə̄ bâbəde bɔ́ mɔ́ á ńlō, bə́ nganɔŋ M̀fúfúb Ńsísīm. Hədá, á yén Símun a ngáyén naa Apóstɛl bə́ vâ bod M̀fúfúb Ńsísīm ai ḿbə̄dán bə́ bədege bɔ́ mɔ́ ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngānɔŋ mɔní nə́ a və́ Ápóstɛl, nyé ai bɔ́ nâ: "Myâ váán tə́ mā é ngul mǐ bə̄lə́ nyī á ńtɔ̄á naa é mod ósə mə̌ bə̄dē mɔ́, á nɔŋɔ́ Ḿfúfúb Ńsísīm." Ńdɔ Pétrus a ngádzó ai nyé nâ: “O wúág á kig aná ai mɔní woe ásə ḿból wātsog nâ o nə dzǎm kus éfáī Zāmbá yā é nə́ á zəzə ai mɔní ! Ǒ bə̄lə́ kig tɔ mǎn ngáb ziŋ ai é dzam byǎbɔ̄ dí, amú ǹnə́m wóē ó sə́ kig tə́tēlə́ á mís mə́ Zāmbá. Síngi evǔs dzóe, ó kōgólán ai Ǹtí: kámāná a dzu wa ḿbə̂ ǹtsogán yǎ ō bī á ńnə̄m nyɔ̄lɔ́. Amú mə̄ tálā nâ ayǒl zoŋ á nə wa á ńnə̄m á túd, ńdɔ̄ fə o tǐ á ngadag miǹsə́m.” Símun nyé nâ: “Mínā bə́bēn kogólán ai Ǹtí ású dám nə́ tə ḿbə̂ dzam yǎ ō ndəm kǎd nyɔ̄lɔ́ a yénan ai ma." Ḿfág wabán, á man bə́ ngáman bɔɔlɔ ai ákad ébūg Ńtí, ńdɔ̄ bə́ ngádúgan á Yērúzalɛm bâkə bâkad M̀bəmbə Fwé ábuí māl yǎ ńnǎm Bəsamaritán. Fílip a du m̀mímyāg Ńdɔ̄ éngəlɛs Ǹtí á ngākɔ́bɔ ai Fílip, nyé ai nyé nâ: "Tíégē ó kə, ábǒg ńtóban ámǒs é zēn yātíē á Yērúzalɛm e siigi á Gáza; e nə á yááŋ, təge ai mod." Ńdɔ̄ Fílip a ngátíe, a kə́ə́, təge tigibi. Á təm nâ, m̀mímyāg mān Étiópia, m̀fǎŋ mod bisíé Kandás, ǹkúkúmá miníngá yǎ Étiópia, ǹkála məndá mə́ ákúmá móé mə́sə a sɔ̂ á dulǔ ngogolán á Yērúzalɛm, a dúgan á ńnam wóé, a bədə́ á ékālíg dzíé á yób a kə ai a láŋ profɛ́d Isaías. Ńdɔ M̀fúfúb Ńsísīm ā ngādzó ai Fílip nâ wulugu avól ó kpáán ékálíg dzīlí." Ńdɔ fɔ́ɔ́ Fílip a ngáwulu avól, ǎ ngawóg ḿmímyāg vī ó láŋa profɛ́d Isaías. Fílip nyé ai nyé nâ: "Yə wawóg é dzóm wāláŋ dzīlí ?" Nyé ai nyé nâ: "Éyə mǎyi wóg yǎ təge ai é mod a tɔ́ŋɔlɔ ma ?" Ńdɔ̄ á ngádzó ai Fílip nâ á bɛd ékālíg, á tɔ̄bɔ̄ nyé âkǎn. Ábódā m̀fúfúb ńtilán á ngābə́ láŋa, lə́ kɔ́bɔgɔ nâ:Anə́ mān ńtómbā bə́ ngákə ai nyé á ébɛ nyag, anə́ mān ǹtómbá yǎ ā tǎd kig, á ā tə́lə́ ńtsîg mim̀vɔ̌d ósū, éyə a nə́ nālá, təge yáī ányu. Bə́ ngányím nye etsíg ǹtól ai ńdzɔ̄dibán á ngádzɔdiban á sí, zá á ngālɛ̄ɛ̄ ndɔ́ŋ yǎ ḿmiě bod wóé ?Amú bə́ ngávai nyé enyǐŋ yā sí mú. Ńdɔ m̀mímyāg ó ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai Fílip nâ: "Á ńkogolán, kadá tə́ mā é mod profɛ́d ā kɔ́bɔ ai nyé ńkɔ́bɔ̄ ví. Yə a dzó ai nyémēn, yə a dzó ai mod m̀fə́ ? Ńdɔ̄ Fílip a ngábódo ǹkɔ́bɔ, a tádi fɔ̄ɔ̄ ai ábódā ḿfúfúb ńtilán dí ǎ ngakə a kad nyé Ḿbəmbə Fwé Yésus. Bə́ ngə́lə́ bə́ wulugu nālá, ńdɔ básuan á mgbág oswé, ḿmímyāg vī nyé nâ: “Sə məndím ma a ? Dzé éfə̄ yádzə́man nâ mə́ dūbán ?" Fílip nyé nâ: "Ngə́ wayə́bə ai ǹnə́m wóē ósə mə du wa." É mod nyɔ́ nyé nâ: "Mayə́bə fɔ́ɔ́ naa Yésus Krǐstus a nə Mɔ̂n Zambá tótóé." Ńdɔ a ngábɔ̄ nâ bə́ tə́lə ekálíg. Fílip bân m̀mímyāg bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ sūzú fɔ̄ɔ̄ óswē, ńdɔ a ngádu nyé. Á bɛ́d bə́ ngábɛ́d á kíníŋ, ńdɔ fɔ́ɔ́ Ḿfūfúb Ńsísīm Ńtí ā ngāvaa Fílip, m̀mímyāg təgě fə nyé badə́ yén. Ńdɔ a ngádúgan tíe ǎ ngakə ai miǹtag mísə á ńnə̄m. Bə́ ngakə̌ fə wódan Fílip və á dzāl Azót; ai zěn ésə a kələ a kad M̀bəmbə Fwé á bə̄tísɔŋ bə́sə̄ yā ā lodo á zēn, a kələ kwí á Sezária[1]. Sául a ngábə́ fɔ̄ɔ̄ və a yɔ̂bɔ ai abuí məfə̌g yā áwē bə̄yə́gē bə́ Ńtí, ńdɔ a ngátíe, a kə́ kwí ábə fada nén nyé nə́ á və̄ nyé bə̄kálara ású bəsinagógě yā Dámas, ḿból yə̄ ná ngə́ bə̄yə́bə̄ yā Zēn, tɔ fám tɔ biníngá bə́ nə́ wē, a man bɔ bi á kə ai bɔ́ á Yērúzalɛm ai ngádag á mɔ́. A ngə́lə́ á zēn nālá, vála ǎ ngásúbu yǎ babi ai Dámas, ńdɔ fɔ́ɔ́ ḿfyɛ ó ngávám á yób ó yālí nyé ai miǹkokoe míé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngáku á sí, ǎ ngawóg kíŋ ē kɔ́bɔgɔ nâ: "Ǎ Sául, Sául, ású dzé wātsídan ma ai efəma ma abím a vá ?" Nyé nâ: “Wa zá ǎ Ńti ?” Ǹtí nyé nâ: "Mə nə Yésus yǎ wātsídan ai efəma. Hədá, kódógó á sí ó nyíán ā tísɔn, á wé ńgɔ̄ báyi wa kad é dzóm ó bələ́ naa o bɔɔg." É bod ǎ wulugu ai bɔ́, bə́ ngáku avə̌m, ai é wɔ̄ŋ bə́ mbádaga, amú bə́ wógo və kíŋ kīŋ, hədá təge yén mod. Ńdɔ Sául a ngákódō á sí hədá tɔ anə́ mís mə́ ngábə́ yô nyé a təge yén dzóm, mís mə́ ńtɔ̄á nyé və endǒn endǒn. Ńdɔ̄ bə́ ngábi nyé a wɔ, bə́ nyíán ai nyé a Dámas. Ńdɔ̄ a ngátɔbɔ nālá məlú məlú mə́lɛ́, təge dí təge nyú. Ǹyə́ge ziŋ á ngábə́ a Dámas vālá, dzwé nâ Ananías. Ńdɔ Ǹtí á ngāyénē nyé á bīyə́yə̄m, a lóé nyē nâ: "Ǎnanías !" Ananías a yə́bə, nyé nâ: “Ma nyɔ́, ǎ Ńtí”. Ǹtí nyé nâ: "Kódógó á sí ó kə̄ á ńdzɔ́ŋ bálóē nâ: "ńdzɔ́ŋ ó límí" ó kə kwí á ndá Yūdas, ó sílī é mod bálóē nâ Sául yǎ Társis: amú ényē nyɔ́lí ǎ kogolan, a tálā fə é mod bálóē nâ Ananías a nyîgi, a bədege nyé mɔ́ á ńlō nə́ á dúgân yén." Ananías nyé nâ: "Ǎ Ǹti mə wóg yǎ ábuí bod á lɛ̂gɛ mǎm yā ábə mod tě, ai ábím ábé ásə ǎ bɔ mim̀fúfúb á Yērúzalɛm. Éyɔŋ bēn á nə̄ mú dzí, bəfada bənén bə́ və́ nyé ngul ésə̄ nə́ á kə a bi é bod bə́sə̄ bálóē dzwé dóe." Dá ńdɔ Ǹtí á ngādzó ai nyé nâ: “Kələ́, é mod o táá nyɔ̄lɔ́ a nə ma étɔ́tɔbǎn yā yáyi kə́ kwí ai dzwé dámā á miǹnam bə́háídɛn, ai miǹkúkúmá ai mvóg Ísraɛ̂l. Amú mǎmēn mayi nyé lə́dē ábím miǹdzǔg á bələ́ nâ a wɔ́bɔgɔ ású dzwé dám” Ńdɔ Ananías a ngátíe, a kə́ nyían á ndá a bədé Sául mɔ́, nyé ai nyé naa: “Ǎ Sául, ǎ mādzāŋ, Ǹtí énye ǎ lóm mā, é Yésus ǎ yéné wā é zēn ō kî; ǎ lóm mā ású yə̄ nâ ó dúgân yén, ó dzyě fə ai M̀fúfúb Ńsísīm." Etíe etíé tē, byə́m bí ngásúlan fɔ́ɔ́ nyē á mís və anə́ ó ńdzí bibás, ǎ ngayén fɔ̄ɔ̄ á sááŋ, ńdɔ fɔ́ɔ́ fə a ngádúban etíe etíé; ǎ ngadí fə bidí, a mǎn fɔ̄ɔ̄ fə wón. Ekad mam Sául á Dámas Ńdɔ a ngábómbo bǎn mə́lú á Dámas válā ai bəyə́ge, təge áfə bǎd yangǎ dzóm efə́, ǎ ngakə fɔ́ɔ́ a yédan Yésus á bəsinagóge, a kada bod nâ Yésus a nə Mɔ̂n Zambá. Ébá bə́sə̄ bə́ wógo anə́ ā kɔ́bɔ, bə́ ngábə́ və á mīńkámáŋ, bɔ́ nâ: “Sə é mod a ḿbə́ fəmə é bod bálóē é dzwé dī á Yērúzalɛm álī nyɔ́ a, ǎ ndzí sɔ́ mú nâ á zū bɔ́ mǎn bi a á kə ai bɔ́ ai ngadag á mɔ́ ábə bəfada bənén a ?” Yúdɛn bâbu esɔ̌g yā áwē Sául Á kə̄ kwí, Sául ǎ ngalád fɔ̄ɔ̄ miǹkǎŋ və ǹládán, a toege Yúdɛ̌n yā Dámas bibǒŋ, a lə́dege bɔ́ ḿbəŋ m̀bəŋ ná Yésus a nə Krǐstus tótóé. Á mvús bân məlú, ńdɔ̄ Yúdɛn bə́ ngábu esɔ̌g nə́ báwē nyé. Dá, ńdɔ̄ Sául a ngáwódan nālá. Bə́ nɔniŋi bēn mīḿbɛ́ yā tísɔn ai alú ai ámōs, ású yə̄ nâ bə́ we nyé. Ńdɔ bəyə́gē bə́ ngázū nyé tɔ́i ai alú ásə bə́ sūú nyē á ńkwē ai m̀fim ósə. Sául a kə á Yērúzalɛm Ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ Sául a ngásuan á Yērúzalɛm, ǎ ngadzə́ŋ naa a nyían ésāmbá bə́yə́ge; hədá, bə́sə̄ bə́ mbádaga nyé, amú báyə́bəgə̌ kig nâ a ńtɔ́a yǎ ńyə́ge. Ńdɔ Barnábas a ngánɔŋ nyé, a kə́ nyé lə́dē Ápōstɛl, a mǎn bɔ́ kad é dzóm ésə̄ é ngálod, tɔ ḿból á ngāyén Ńtí á zēn ā yób, tɔ ḿból á ngākɔ́bɔ ai nyé, tɔ ḿból á ngātádi nâ a kə ai azombo ásə, nâ a kə a kad mam á Damás á dzwé Yésus. A ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ ai bɔ́ á Yērúzalɛm vá, a sɔ́ɔ́, a kə́lə́, a kadá mam ai azombo ásə̄ á dzwé Ńtí. A kɔ́bɔgɔ̌ fə ai bǒd yā məyɔŋ, a fɛdəgan ai Grɛ̌k; é bod bá bə́ ngadzə́ŋ á vā naa báwē nyē. Bəbə́nyāŋ bə́ ngáyi yə̌m nālá, ńdɔ̄ fə bákə̄ nyé lóm á dzāl Társis. Ndâ Zambá e ngábə́ tɔá mvɔ̄í vóm ósə, tɔ á Yúdea, tɔ á Galiléa, tɔ á Samaría, e náŋā áfə, ḿból ē wulugu ai wɔŋ Ńtí, e bugubǎn fə ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm. Pétrus a bɔ m̀bómbóg mvɔ̄í á Lídia Pétrus ǎ kələ a lod bəvóm bə́sə, ńdɔ a ngásigi fɔ́ɔ́ fə̄ á mīḿfúfúb mí ngábə́ tɔá á Lída. Ńdɔ̄ a ngákɔ́b mod ziŋ válā a tɔá dzwé naa Enéas, a bô ênɔ̌ŋ vála ǎ kɔn yǎ á tâŋ bisəb mwom, á ngábə́ ḿbōmbóg. Pétrus nyé ai nyé nâ: "Ǎ Énéas, Yésus Krǐstus a bɔ wa mvɔí. Kódógó á sí wǎmēn ó kom enɔ̌ŋ dzóe!" Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngākódō á sí étíe etíé. Éyɔŋ bod bə́sə̄ yā Lídia ai ébá yā édzəgəze yǎ Sarón bə́ ngáyén nyé ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngávəŋan ábə Ǹtí Pétrus a vəle miníngá á Yópe Miníngá ziŋ á ngábə́ ai bəyə́gē á Yópe, dzwé nâ Tabíta, nálā wâtian nâ Ngɔn ǹkɔ́g. A wúmu ai ḿbəŋ ósə ǎ bɔɔ ai míḿvɔ́lán ā vâg. Məlú mə́tē ńdɔ fɔ́ɔ́ ā ku okɔ̌n, a wúú fə̄. Á man bə́ ngáman wɔ́bɔ̄ ḿbim, ńdɔ̄ bə́ ngábóē wá êtun ndá yā yób. Ḿból Lídia a sə́ kig ǹtíé ai Yópe, éyɔŋ bəyə́gē bə́ wódan yǎ Pétrus wé, ńdɔ̄ bə́ ngálóm nye bod bə́bɛ̄ nə́ bə́ kə kogolan ai nyé naa á kə təge tigibi. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Pétrus a ngábáman ai bɔ́ ésāmbá étíe etíé. Və á kwí á ngākwí, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngábɛ́d ai nyé á ndá yōb. Miǹkus mí bíníngá mí ngábə́ vālá mí yóno, ńdɔ fɔ́ɔ́ mí ngáman nyé sɔ̄ kóan édīngā á nyɔ́l, bə́ ngálə́dē nyé bidud ai bə́lɛn kód yā Ńgál ńkɔ́g ā kadəgə lad éyɔŋ á ngábə́ tɔá ai bɔ́. Ńdɔ̄ Pétrus a ngáman, kúlī bod bə́sə̄ á ńsəŋ a lábán fɔ̄ɔ̄ ai məbɔ́ŋ á sí, ǎ ngákogolan. Á vəŋán a ngávəŋan ḿfág ḿbim ó ngábə́, nyé nâ: “Ǎ Tābíta, kódógō á sí”. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Tābíta ǎ kúī mís á yén á ngāyén Pétrus, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngātɔbɔ tótɔ̄á. Ńdɔ̄ Pétrus a ngábi nyé á wɔ́, a tə́lə nyé tə́tə̄lə́, ńdɔ ǎ zu lóē mīḿfūfúb ai miǹkús ǎ ngalə́dē bɔ́ nyē a tála. É fwé nyí e tsamán fɔ̄ɔ̄ á Yópe ásə, abuí bod á ngayə́bə fɔ́ɔ́ Ńtī. Pétrus a ngábómbō á Yópe válā mǎn éban a tɔá ábə̄ Símun, ǹkom ngob. Mod ziŋ á ngábə́ a Sezaria, dzwé nâ: Kornélius, ǹdzóe andzógódó ńtɛ̌d bəzimbǐ yā ángōs Ítalig. A diŋi Zambá a mbádagǎ fə nyé ai ndâ bod dzié ésə, eyə́gǎn ákab ai mim̀vɔ́lán ású áyɔŋ Yúdɛn, a tɔá fə m̀bán ngogolán. Ńdɔ a ngáyén éyə̌ŋ dzam. Áwola ébulú yə ámōs a ńtála fɔ́ɔ́ anə éngəlɛs Zambá ā nyían á ndá dzīé, ǎ ngalóe nyé: "Ǎ Kornélius!" Á bəbə a ngábəbə nyé, ngokod e suzú fɔ̄ɔ̄ nyē á nyɔ́l; nyé nâ: "Ǎ Ńti dzé é bɔ ?" Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: “Ngogolán dzóe ai mim̀vɔ́lán míe mí kə́ kwī ábə Zambá ńdɔ ǎ tsōg wā. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, tíé bod, ó lóm bɔ́ á Yópe, bə́ kə lóe Símun yǎ bálóē nâ Pétrus. A tɔá ábə̄ Símun, ǹkom ngob, yǎ ndá dzīé ē nə́ á ńtsāg máŋ.” Á dúgan éngəlɛs a kɔ́bɔgɔ ai nyé nyɔ a ngádúgan, ńdɔ Kornélius a ngálóe bítúgā bíé bíbɛ̄ ai mǎn bəzimbi m̀bɔ́g yǎ á ngābə́ bələ́ wɔ̄ŋ Zambá, bə́ ngábə́ ébá bə́ daŋa mvaman ai nyé, a mǎn bɔ tóán timǐ mam mə́sə a lómó fə̄ bɔ́ á Yópe. É kídí lénde yə válā, bə́ kələ á zēn nālá, vála te bə́ ngákə yǎ ásuan á tísɔn, ńdɔ̄ Pétrus a ngábɛ́d á dâl á yób dzǎm bɔ áwōlá saməna, nə́ a kə kogolan. Zie ě ngábɔ nyé âbum vá, ǎ ngayi fɔ́ɔ́ fə̄ ná ngə́ a dí mān dzóm. Éyə̄ á lábɔ̄ vá naa, bə́ ngə́lə́ bə́ yámā nyé bīdí, ńdɔ fɔ́ɔ́ ésēd yánɔŋ nyé á mís vá a ńtɔ̄a və anə́ a ku avə̌m. A ńtálā yób á yô, dzóm é ngasús á sí və anə́ ō ndzí mod eyé énɔ̌ŋ ai mətǐŋ mə́nyi á mə̄bug. Á éyē étēde mú tsíd mim̀byɛ̌ ai bədudu abumu ai anɔ̌n yā yób məkyaí mə́sə. Kíŋ ē ngádzó ai nyé nâ: "Ǎ Pétrus, kódógó á sí ó we, ó di !" Pétrus nyé nâ: "Təge, ǎ Ńti amú anə́ mə̄ ngábyálí ma bə́ kig dí dzóm é tɔ̄á éboe ngə́ mvid!" Kíŋ ē dūgán kɔ́bɔ̄ éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ nâ: "Édzí Zāmbá émēn ā fúbu, o bə́ dzɔ lóē naa mvid." É dzam dí lə́ ngábɔɔban nálā biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́, ńdɔ̄ fɔ́ɔ́ éyē é ngádimizan á yób étīe etíé. Pétrus a ngə́lə təge ai fəg âbum ai é dzam a ngáyén dī, é bod Kornélius a ngálóm bə́ vámá fɔ̄ɔ̄, bə́ ńtə́lə̄ á ḿbɛ̄ sí, bə́ ngasílī ndá Sīmun. Bə́ ngayédan á yób étē, bə́ síligi nâ bə́ yəm ngə́ éyə fɔ́ɔ́ Símun yǎ bə́ lóegě fə̄ nâ Pétrus, á ngábə́ tɔá ndá tě. Pétrus a ngə́lə́ á fasa nə́ á tóán yəm é dzǎm bēn ā ngāyén dī, M̀fúfúb Ńsísīm nyé ai nyé nâ: "Bod bálí bádzə̄ŋ wa. Suzú ó kə ai bɔ́ təge tigibi, amú mǎmēn mə̄ lóm bɔ̄." Ńdɔ̄ Pétrus á ngásus á bə́ ngábə́, nyé ai bɔ́ nâ: "Mǎ myādzə́ŋ: ma nyɔ́ ! Dzé yálod ?" Bɔ ai nyé nâ: "Kornélius, ǹdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi, yǎ á nə̄ sósōó mod, a mbádagǎ fə Zambá énye a lóm bíā, Yúdɛn bə́sə̄ bâlugu nyé ńdɔ éngəlɛs a sɔ́ nyé yén, a kadá nye nâ á lóm bod bə́ zu wa lóe, ó kə̄ nyé kad é mam mə́ nə́ wā âbum." Ńdɔ̄ Pétrus a ngányílī bɔ́ á ndá, ǎ ngábə́lan ai bɔ́. Kídí ē ngáyi lénde, ńdɔ a ngátíe ai bɔ́ ḿbámāná ai bəbə́nyāŋ bə̄vɔ́g yā Yópe. Ámōs ó tsâg válā, ńdɔ̄ bə́ ngásuan á Sezária. Kornélius a ngábə́ yanga bɔ́, a mǎn tógǎn bīvúvúmán bíé ai bəmvóé bóé bə́sə̄ yā ngɔdɔ. Á kwí Pétrus a ngákwí, Kornélius a sɔ́ tóban ai nyé á zēn, a lábán fɔ̄ɔ̄ ai məbɔ́ŋ á məkǒl móé á sí nə́ a və́ nye olugú. Dá, ńdɔ̄ Pétrus a ngábi nyé á wɔ́, a dúgan nyé tə́lē tə́tēlə́, nyé ai nyé nâ: “Tə́bə́gə́ tə́tə̄lə́, maa mə nə̌ fə və mod anə́ wa !” Bə́ ngakə bálɛ̂, ai mənyían yǎ ndá, ńdɔ a ngákɔ́b ábuí bod á man yǎ kóan á ndá étēde wé; nyé ai bɔ́ nâ: "Mínā bə́bēn myāyəm nâ mǎn Yúdɛn a nə eki tə kalǎn mam ai mod yǎ ézā áyɔŋ, ngə́ ányīǎn kig á ndá dzīé, dá ńdɔ Zambá ā ndəm ma tə́bələ̌ naa tə ma bad lóē mod ziŋ nâ eboe, ngə́ mvid. Asú te ma ndzí kig tigibi, á wóg mə̄ wóg naa walóe ma. Ńdɔ ma sílī wa nâ dzé bēn ó və̄ lóe mǎ ai dzɔ́ túg ?" Kornélius nyé nâ: "Məlú aná mə́lɛ́, á məwola mə́lɛ́ ngongogéle, mə kogolan á ndá mə ńtála mod a vámá mā ósū a bəgə́ mīḿfúm bíwɔ́man. É mod nyɔ́ nyé ai ma nâ: "Ǎ Kornélius, Zambá ā wóg ngogolán dzóe, ǎ tsōg fə míḿvɔ́lán mísə̄ yā wāvɔ́li bod. Lómó hḿ bod á Yópe, bə́ kə lóē é Símun bálóē nâ Pétrus a tɔá á ndá Símun, ǹkom ngob, á ńtsāg máŋ." Etíe etíé, ńdɔ̄ hḿ mə̄ lóm wā lóe, waa ǒ bɔ̄ fɔ̄ɔ̄ fə m̀bəŋ o vól sɔ̄. Bíā bə́sə̄ bá bǐ kóán vā nə́ ó kad bíā é mam Zambá ā béndé wā." Esie ńkɔ́bɔ̄ Pétrus ábə Kornélius Ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ Pétrus a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Mə̌ yəm yǎ fɔ̄ɔ̄ ḿbəŋ m̀bəŋ nâ Zāmbá nyé ā fyǎl kig bod á mə̄sú. É mod ósə a mbádā nyé a baalǎ fə̄ sósōó wōé, Zambá a fû nyé ńnə̄m, tɔ anə zǎ áyɔŋɔ. A ngálóm bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l ebúg dzíé a kadá bɔ M̀bəmbə Fwé mvɔí ábə̄ Yésus Krǐstus, énye a nə́ Ńtī bə́sə. Myǎyəm é mam mə́sə̄ mə́ ngálod á Yúdea ósə: Yésus yǎ Nazarɛ́d, mətádí mə́ ésíé móé á Galiléa, á mvús ńdūán yǎ Yohánɛs ǎ kələ a yédan. Ḿból Zāmbá á ngākúb nyé M̀fúfúb Ńsísīm ai ngul, ḿból á ngābə́ lodo və nâ a kə a bɔ m̀bəŋ, é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ á édzōē Sátan, a bɔɔ bɔ́ mvɔ̄í; amú Zāmbá á ngābə́ ai nyé. Bíā bī nə́ bəbɔɔlɔ bə́ é mam mə́sə a ngábɔ á ńnam Yúdɛn ai á Yērúzalɛm. Ńdɔ̄ bə́ ngáwé nyé ai ḿbōmán bə́ ngábome nyé á kōlós. Ńdɔ Zambá á ngákúlī nyé á sɔŋ ámōs lála, a bɔ̌ fə̄ nâ á yéné sə̌ kig á bod bə́sə, və bə́bɔɔlɔ̌ yā Zambá á ngātádi tɔ́b ósúsúa, é bíā yā bī ngádí bǐ nyú fə fǔfulu ai nyé á mvús akwí lə́ sɔŋ díé. Ńdɔ a ngávə́ bíā tə́bə́gá nâ bǐ kad ǹnam fwé tě, bǐ tə́bə́lə̄ fə̄ bɔ́ nâ: Énye Zambá á ngātə́le ǹtsîg ǹtól ású bənyiŋ ai bəwú. Énye bəprofɛ́d bə́ bɔɔlɔ nâ é mod ósə a yə́bə̄ nyé a yi bǐ bidzǔgá míńsə́m míé, á dzwé díé.” Asɔ́ lə́ M̀fúfúb Ńsísīm á bə̄háídɛn Pétrus a ngə́lə́ tə suu ńkɔ́bɔ, ńdɔ fɔ́ɔ́ Ḿfūfúb Ńsísīm á ngáku ébá bə́ vógolo ǹkɔ́bɔ̄ wōé á yób Bəyə́bə̄ bə́sə̄ bə́ ngábə́ ńkəbán, á bə́ ngásɔ́ ai Pétrus, bə́ ngakám naa efáī Ḿfúfúb Ńsísīm dzɔ̂ yákūbǎn fə tɔ bəháídɛn. Amú bə́ wógo anə́ bákɔ́bɔ miǹkɔ́bɔ miǹkɔ́bɔ, bə́ tamaŋan Zambá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Pétrus a bódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: “Zá á nə̄ dzǎm bǎd nyím é bod bá mə̄ndím mə́ ńduán, ábōg bə́ man yǎ dzyé ai M̀fúfúb Ńsísīm anə́ bíā dí ?” Ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngābénde nâ bə́ du bɔ́ á dzwé Yésus Krǐstus. Bɔ̂ bə́ ngákogolan ai nyé naa á tâm tɔbɔ ai bɔ́ bān məlú. Apóstɛl ai bəbə́nyāŋ bábán yā Yúdea bə́ ngáwóg naa tɔ bəháídɛn bɔ̂ bə́ ngánɔ̌ŋ fə ebúg Zāmbá. Éyɔ̌ŋ ya Pétrus a ngábɛ́d á Yērúzalɛm, ébá bə́ ngábə́ miǹkəbán bə́ ngákɔ́ŋan ai nyé bɔ́ ai nyé nâ: “Éyə ǒ yə̄m kə́ nyían yá á bod bə́ sə́ kig miǹkəbán, ǒ ngadí fə ai bɔ́ ?” Ńdɔ̄ á Pétrus ǎ man bɔ́ kúlī ésǎm ndzīgí ésə nyé nâ: "Lə́ ngábɔ̄ nâ, mə kogolan á tísɔn yǎ Yópe, ńdɔ eséd é ngánɔŋ ma á mís mə ńtálā dzóm é sɔ̂ á yób é fulugan ai eyé ndɔ́mbɔ́, ai mətǐŋ á mə̄búg mə́nyi e suzú á sí ńdɔ é ngázu kwí é vóm mə̄ ngábə́. Á bəbə, mə ńtálā tsíd mim̀byɛ̌ étēde, tsíd məfan ai bədudu abumu ai anɔ̌n yā yób. Mə̌ ngawóg kíŋ ē kɔ́bɔgɔ nâ: “Ǎ Pétrus, kódógó á sí ó we, ó di !” Ma nâ: "Kǒkōá, ǎ Ńti amú anə́ mə̄ ngábyáli, ma bə́ kig dí é dzóm é nə̄ éboe, ngə́ mvid ! " Kíŋ ē dúgán sɔ̄ á yób éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ nâ é dzóm Zāmbá ā fúbu, tə walóē dzɔ́ nâ eboe!" Ńdɔ̄ é dzam dí lə́ ngábɔɔban biyɔŋ biyɔŋ bílɛ́, ńdɔ̄ fə byə́m bísə̄ bí ngáman dímizan á yób. Abǒg tē ábēn, bod bə́lɛ́ yā bə́ ngálóm á Sezária bə́ ńtə́lə̄ á ḿbɛ̄ sí é ndá bī ngábə́. Ńdɔ M̀fúfúb Ńsísīm ā ngákad ma ná bíā bɔ́ bī kə, təge láŋadan. É bə̄bə́dzāŋ bə́saman bá, bɔ̂ bə́ ngábámǎn fə ai ma esámbá, ńdɔ bǐ ngákə nyían á ndá mod tě. Ǎ ngalɛ̂ bíā ḿból éngəlɛs a ngáyénē nyé ai ḿból á ngādzó ai nyé naa: "Lómó bə́ kə lóē á Yópe Símun yǎ bálóē fə̄ nâ Pétrus. A yi wa kad é mam máyi sɔ́ ai akodé ású dóe wǎmēn ai ású ndâ bod dzoe ésə.” Mə ngə́lə́ tə suu ńkɔ́bɔ, ńdɔ fɔ́ɔ́ Ḿfúfúb Ńsísīm á ngāsus ábə̄ bɔ́, anə́ ḿból fə a ngásus ábə̄ bíā á mə̄tádí. Abǒg tē hḿ māzu sɔ́ tsog ébúg Ńtí dzī nâ: “Yohánɛs nyé ā du ai məndím, ḿfág wáán mínā myǎyi duban ábə M̀fúfúb Ǹsísīm”. Ngə́ Zāmbá émēn nyé a yə́bə́ naa a və́ bɔ ákyāí éfái a ngávə́ bíā ḿból bə́ ngáyə́bə Ǹtí Yēsus Krǐstus, mǎ mə̄ ńtɔ̄á zá nə́ makə yə́ŋǎn Zāmbá ósū nə́ mə́ tsíg nyé zēn ?” Á wóg bə́ ngáman wóg é ndɔŋ nyī, ńdɔ̄ báman vɔ́bi, bə́ ngálugu Zambá bɔ́ nâ: "Ndə Zambá nyé a və́ áfə bəháídɛn ńtséndán ényǐŋ yā wákə ai bɔ́ Ényiŋ kɔ́m !" Abondé lə́ Ndâ Zambá yǎ Áńtiokia Ńdɔ fɔ́ɔ́ ébá bə́ ngáman tsaman éyɔŋ miǹdzǔg mí ngákwí ású étɔm Étiɛn, bə́ ngátúlan á Fénísia, á Sípra ai a Aǹtiókia, dá təge bǎd kǎd bod M̀bəmbə Fwé, səsalá fɔ̄ɔ̄ və Yúdɛn etám etám. Hədá tɔ nālá, bəvɔ́g yā étē bə́ ngábə́ bǒd yā Sípra ai á Sīréna, á bə́ ngásuan Âǹtiókia, bə́ ngakad Grɛ̌k Ḿbəmbə Fwé Ǹtī Yésus. Wɔ́ Ńtí ó wónoŋo bɔ́; abuí bod á nganyían á fɔ̄ɔ̄ á ńyə̄bə́, bə́ ngávəŋan ábə Ǹtí. Ńdɔ̄ é fwé nyi é ngázu kwí á mə̄lɔ́ mə́ Ndâ Zambá yǎ Yērúzalɛm ńdɔ bə́ ngátyé Barnabé, bə́ lómó nyē Âǹtiókia. Á kwí á ngākwí, ńdɔ a ngáyén é grāsia yǎ Zāmbá á ngāvə́ bɔ̄, a ḿbə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ miǹtag, ǎ ngawónō fə̄ bɔ́ nə́ bɔ́ bə́sə̄ bə́ bɔ ǹnə́m ḿbɔ̄g, avúd óvón nə́ bə́ yəm á kpím ai Ǹtí. Amú á ngābə́ ḿbəmbə mod, ǹdzyéán ai M̀fúfúb Ńsísīm. Eyə́gǎn abuí bod á nganyían á fɔ̄ɔ̄ á ńyə̄bə́. Ńdɔ Barnabé á ngātíe a kə́ nɔŋ Sául á Társis. A kɔ́b nyē ńdɔ a ngákə ai nyé Âǹtiókia. Ńdɔ̄ bə́ ngábómbo ǹgúma ḿbú á Ndâ Zambá bə́ yə́gələ abuí bod. Âǹtiókia válā éńgɔ bə́ ngátádi ná bálōe bəyə́gē éyɔŋ ósū nâ "Bəkrǐstɛn". Ndəm afáŋ Məlú mə́tē ńdɔ fɔ́ɔ́ bəprofɛ́d bə́ ngásuan a Âǹtiókia, bə́ sɔ̂ á Yērúzalɛm. M̀bɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́, dzwé nâ Agábus, a kódó fɔ̄ɔ̄ á sí, ǎ ngakɔ́bɔ ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm, nyé nâ ngul zie yayi yaman á sí ésə -ńdɔ fɔ́ɔ́ fə lə́ ngáyénan nálā âbǒg édzóē Kláúdius. Ńdɔ̄ bəyə́gē bə́ ngáyílī nâ mod ósə̄ á kə a və́ mān dzóm anə́ mod á ńkōŋ wōē, nə́ bə́ vɔ̄li bəbə́nyāŋ bábán yā Yúdea. Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə̄ bə́ ngábɔ̄ nálā, bə́ lómó Barnabé bân Sául nə́ bə́ kə və́ mvīndí bod byə́m bítē. Abǒg tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkūkúmá Heródɛs a ngáman bǐ bod bəvɔ́g yā Ndâ Zambá nə́ a ndə́gələ bɔ́. Ńdɔ a ngábɔ nâ bə́ ­we Yákɔb, mǎnyāŋ Yohánɛs ai fa. Ḿból á ngāyén naa Yúdɛn báwōg nālá ḿbəŋ. Ńdɔ a ngábə́ndē nâ bə́ bǐ fə̄ Pétrus. Abǒg tē á ngábə́ məmǒs mə́ ábóg Páska. Á bi a ngábi nyé nālá, ńdɔ a ngáfudi nyé á mim̀bog, a tə́lé bəzimbi awôm ai bə́nyi nâ bə́ kálā nyé, amú ā yii nâ a kalan nyé á mɔ́ mə́ ńnam á mvūs Páska. Pétrus a tɔá hḿ á mim̀bog nálā, Ndâ ­Zambá dzɔɔ hə á kogolan ai Zambá ású díé. Nâ, ábōg Hēródɛs a dzə́ŋə̄ vá nâ a kalan nyé á mɔ́ mə́ ńnam, ai alú ásə, Pétrus a bɔ̂ á zāŋ bəzimbi bə́bɛ̄, bəzimbi bəfə́ bə́ tə́lə̄ á ḿbɛ̄ yób, bə́ nɔ́niŋi. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Éngəlɛs Ǹtí á ngākwí vā, m̀fyɛ ó yāmán fɔ́ɔ́ á ndá mim̀bog. Ńdɔ a ngásuguzu Pétrus âvɛl, a vəlé nyē, nyé ai nyé nâ: «Kódógō á sí ávōl ! » Mə́súŋ yā mə́ ngábə́ tǐ nyē á mɔ́, mə́ mān fɔ̄ɔ̄ ku á sí. Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: «Bɔ́dɔ́ ńkǒl wóe, ó bɔ̌d fə ngɔb ». Ńdɔ a ngábɔ̄ nálā. Éngəlɛs nyé ai nyé nâ: «Bɔ́dɔ́ éwɔ̄man dzóe, ó zu bǐ kə.» Ńdɔ̄ Pétrus a ngákwí, ǎ ngakə á toŋ Éngəlɛs, dá təge yə̌m naa dzǎm tē á nə bə́bə́lá, lə́ tɔ̄á hə anə́ mǎm yā bīyə́yə̄m. Á lod bə́ ngálod é vâ osú ai ényɔ́ bɛ̄ɛ, ńdɔ̄ bázu kwí á ḿbɛ̄ bikie yâ édzə̂dzalá, m̀bɛ́ óbēn ó yāābán étām. Á kwí bə́ ngākwí á ńsəŋ, bə́ sūán á ńdzɔ̄ŋ, ńdɔ̄ hḿ Éngəlɛs a ngálíg nyē. A tod á dī Pétrus ǎ zu sɔ́ tod, nyé nâ: «Ábōg dī, mə̌ yəm yǎ fɔ́ɔ́ bə́bə́lá naa, Ǹtí ā lóm Éngəlɛs woé naa á zu ma kóde á mɔ́ Hēródɛs ai á mɔ́ mə́ áyɔŋ Yúdɛn ». Á yəm a ngáman yə̌m nālá, ńdɔ a ngákə̄ á ndá María, nyiá Yohánɛs, yǎ bə́ lóegě fə̄ nâ Márkus, é vóm ńkunda bəyə́gē ó ngáman kóan ó ngakogolan. Á kud a ngákud m̀bɛ́, ńdɔ̄ mān mīníngá ndá dzwé nâ Rǒdɛ a ngáyalan. A yəmə́ fɔ́ɔ́ fə̄ kíŋ Pētrus; míńtag á ngábə́ bələ́ mí ngábɔ̄ nâ, a lígí nə́ a yái m̀bɛ́, ńdɔ a ngányían m̀bíl á ndá étēde nə́ a kə kǎd naa Pétrus a tə́lə̄ á ḿbɛ̄ sí. Bɔ́ ai nyé nâ: “Kələ ai m̀fufúlán wē !” Hədá nyé á bɔɔlɔ və ǹkɔ́bɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g nâ á nə̄ tótóé anə́ ā dzó nā, bɔ́ nâ: "Bǐ ḿbɔ̌ ánā, ndə éngəlɛs woé !" Pétrus a dúgan kud á ḿbɛ̄. Ńdɔ̄ bázu sɔ́ yái, á təm ná Pétrus a ńtə́lə ngokod e suzú bɔ̄ á nyɔ́l ai é fəg e dzáŋā fɔ́ɔ́ bɔ̄. Ńdɔ ǎ dzan bɔ́ wɔ́, nə́ bə́ ku bivól, ǎ ngátíē hḿ bɔ̄ ndɔ́ŋ ḿból Ńtī á ngākúlī nyé á mim̀bog. Ńdɔ ǎ zu suu ńkɔ̄bɔ̄ nyé nâ: "Kaŋán mǐ kə kad Yákɔb nālá, ai é bəbə́dzāŋ bəvɔ́g fə”. Ńdɔ̄ a ngákwí a ńsəŋ a kə́lə́ efas éfə́. Kídí ē ngayi lénde, bəzimbi bə́sə̄ bə́ ngábə́ və á ngam ngam ngam: “Pétrus a nə vé, Pétrus ǎ bɔ̄ yá ?” Heródɛs a ngálóm bod nə́ bə́ kə nyé tɔ́i, á kə̄ kwí, təge nyē yén, ńdɔ a ngákái ná a bɔ bəzimbi ǹkɛ́d a béndé fə̄ nâ bə́ man bɔ̄ wē. Ńdɔ̄ a ngákódō á Yúdea, a kə́ tɔbɔ á Sézaria. Awú Héródɛs Heródɛs á ngábə́ bələ́ bitɔm ai bǒd yā Tîr ai Sidóŋ. Ńdɔ̄ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáwé óyīlí naa bə́ zū nyé yén; ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngákwí kíŋ ai Blǎstus onán ńkúkúmá, nə́ bâyi ekomoŋa; amú bīdí byábán bí sɔ̂ bɔ́ á mə̄sí mə́ ńkúkúmá. Ámōs bə́ ngátə́lē nə́ bákɔ̄bɔ adzó, ńdɔ Heródɛs a ngáman bɔ́d bīwɔ́man bí kúmá bíé, a kə́ tɔbɔ á mvēndé kúmá dzīé, ǎ ngakɔ́bɔ ai ǹnam, a kaligi bɔ́ ádzō, bod bə́ ngayédan fɔ́ɔ́ á yób étēde nâ: “Zambá énye a kɔ́bɔ̄ nyɔ́, Zambá sə̌ kig mod !” Etíe etíé tē, ńdɔ fɔ́ɔ́ éngəlɛs Ǹtí á ngābímī nyé amú ā ndzí kig və́ Zāmbá ólugú; miǹsɔ́ŋ mí ngadí nyé ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāwu. Barnábas bân Sául bádūgan á Aǹtiókia Ńtíé ósə̄ ví, ebúg Zāmbá dzɔ̂ é náŋa və ǹnáŋán, e fui fə və m̀fuián. Á man Barnábas bân Sául bə́ ngáman dzálā ǹlómán wábán á Yērúzalɛm ńdɔ̄ bə́ ngádúgan ai Yohánɛs, yǎ bə́ lóegě fə̄ nâ Márkus. Bəprofɛ́d ai bəyə́gələ bə́ ngábə́ á Ndâ Zambá yǎ Âǹtiókia, mwé nâ Barnabé, Síməyon yǎ bə́ lóegě fə̄ nâ Ǹsúdu, Lúsius yǎ Sīréna, Manáen, yǎ á ngānáŋ éyɔŋ ai ǹkúkúmá Hēródɛs ai Sául. Ńdɔ̄ lázu bɔ ámǒs ziŋ bə́ luugu Ǹtí bə́ kii bidí, ńdɔ fɔ́ɔ́ Ḿfúfúb Ńsísīm a ngādzó nâ: “Bǎlán ma Barnabé bân Sául, ású yə̄ nâ bə́ kə bɔ ésíé yā mə ngálóē bɔ́.” Á man bə́ ngáman bɔ éki bídí bə́ mān fə kogolan, bə́ ngabə́de bɔ́ mɔ́, ńdɔ bə́ ngálóm bɔ̄. Á Sípra, Elímas ǹgəngáŋ Á lóm M̀fúfúb Ńsísīm á ngālóm bɔ̄ nálā, ńdɔ̄ bə́ ngáyəm zěn á Sēlésia; á kódō yə̄ válā, ńdɔ bə́ ngákə̄ á Sípra. Á kwí bə́ ngákwí á Salamína, bə́ ngakad ebúg Zāmbá á bəsinagóge bə́ Yúdɛn. Yohánɛs á ngábə́ vɔ̄ligi bɔ́ ésíé. Á man bə́ ngáman daŋ élǒn ésə a kələ kwí á Páfos, ńdɔ̄ bə́ ngákə kɔ́b ḿvīmvīgí, profɛ́d mədúgan, mǎn Yúdɛn, a tɔá dzwé naa Bar Yésus, a ngábə́ mod m̀bɔ́g yǎ édzōē ngɔ́məna Sérgius Páulus, m̀fəfə́g modo. Ńdɔ̄ é Sérgius Páulus nyɔ́ á ngālóm lóē Bamabé bân Sául, ḿból á ngābə́ yii nâ ngə́ a wóg ébūg Zāmbá. Ńdɔ Elímas, m̀vímvīgí -amú éyə̄ dzwé díé látian nālá- a ngákaman ai nyé təge yə́bə̄ naa á nyíán á ńyə̄bə́. Ḿból Sául yǎ bə́ lóegě fə̄ nâ Páulus a ngábə́ ǹdzyéán ai M̀fúfúb Ńsísīm, ńdɔ a ngasɔ́i fɔ́ɔ́ nyé mís nyé ai nyé nâ: "Ǎ ḿvomvól mod, ǹtótóm, mɔ̂n Sátan, ǹzízíŋ mam mə́ sósōó, ngǎ ó nə nâ o dzogé məzěn mə́ Ńtí tə́tēlə́ anə́ mə́ nə́, təge mɔ́ vəŋǎn mīńkɔ́d ? Ǹtí á tam hḿ wa sɔ́ bədě məkul á nyɔ́l. Wazu ku ndím ó tɔ́bɔ̄ nálā məlú məlú təge bǎd yén ńló dzóbo." Etíe etíé ńdɔ fɔ́ɔ́ ńkūd ó ngákū nyé á mís á zig, ǎ ngakə a bób, nə́ a dzə́ŋ é mod ǎ bi nyé á wɔ́. Á yén ngɔ́məna a ngáyén é dzam dí, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngāvəŋan á ńyə̄bə́, ḿból dɔ́tɛn Ǹtí á ngābi nyé á ńnə̄m. Asúán yā Áǹtiókia yǎ Pisídia Á kódō yā Páfos, ńdɔ fɔ́ɔ́ Páulus ai esámbá dzíé bə́ ngákə suan á Pergé, á ńnǎm Pam̀fília. Ńdɔ Yohánɛs á ngálíg bɔ̄ a dúgán á Yērúzalɛm. Ńdɔ̄ bɔ̂ bə́ ngákódō á Pergé, bə́ kə́ ai dulu ósū a kələ kwí Âǹtiókia yǎ Pisídia. Âmǒs sábad, ńdɔ̄ bə́ ngányían á sinagóge, bə́ tɔ̄bɔ́ á sí. Á man bə́ ngáman láŋ Mvéndé ai bəprofɛ́d, ńdɔ bədzóē yā sinagógē bə́ ngávə́ bɔ ǹkɔ́bɔ, bɔ́ nâ: “Ǎ mvôg tad, ngə́ mǐ bə̄lə́ ébūg yǎ álə̄b bod mǐ nə dzǎm kɔ́bɔ” Ńdɔ̄ Páulus a ngákodō á sí a dzaná wɔ́ nyé nâ: Ekad mam Páulus á mís mə́ Yúdɛn"Ǎyɔŋ Ísraɛ̂l, ǎ mínā yǎ myāmbāda Zambá Bíégán ná ! Zambá yǎ áyɔŋ dí, Zambá Īsraɛ̂l, a ngátɔ́b bətará a bɔ̌ naa bə́ bɔ mod ayɔŋ nén á məkabǎn yā ńnam Égîptɛn. Ńdɔ a ngákúlī bɔ́ ai ngul yǎ wɔ́ wóé á ngāsám. Á tǎŋ dzǎm bɔ̌ mīḿbū mə̄wóm mə́nyi, ńdɔ a ngámvaman ai bɔ́ á ńkód ńnam; á mvús, ńdɔ a ngábwé məyɔŋ zamgbál á ńnam Kánaaŋ, a nɔŋɔ́ mə̄sí mábán, a mǎn bɔ kab: á tâŋ mim̀bú dzǎm bɔ̌ miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́tán. Á mvús vālá, a ngálóm bɔ̄ bətsíg míńtól, a kələ kwí ábə profɛ́d Samuɛ̂l. Á mvús tě, ńdɔ̄ bə́ ngásílī nâ bə́ və̄ bɔ́ ńkūkúmá, ńdɔ Zambá á ngāvə́ bɔ̄ Sául, mǎn Sís, á Ndâ bod Bényamín á tâŋ bisəb məwóm mə́nyi. Á vaa Zambá á ngávaa nyé ńdɔ a ngátə́lē Dávid nə́ ényē á bɔ̄ bɔ́ ńkúkúmá. Ású díé ńdɔ a ngádzó nâ: "Mə̌ yén yǎ Dávid, mǎn Yesé, mod yǎ ā nyəb ma á ńnə̄m, ényɔ́ ā yi dzálā miǹyián myámā mísə. Á mvɔŋ bod dzié éńgɔ Zambá á ngátɔ́b Ísraɛ̂l Ǹkode, Yésus anə́ ḿból ā ngālíg mətǐŋ ósúsúa. M̀kpai zěn wōé, Yohánɛs á ngákoməzan asɔ́ lə́ díé ai ńyédán ā kələ a yédan ayɔŋ Ísraɛ̂l ásə ǹduán ésíngi miǹsə́m, vála ǎ ngakə yǎ sɔ́ndī ésīé dzíé, Yohánɛs ǎ kada bod nâ é mod myǎtsog nâ mə nə, sə̌ kig mǎ mə̄ nə́ nyé, mod m̀fə́ a zǔzū mā á mvús, mǎbə̄lə́ kig tɔ ngul yə ásɔ̄dī nye ngob a məkǒl. Ǎ mvóg Tad, mínā bɔ́n bə́ Ábrahám ai é mínā bə́sə mǐ nə́ vā bá, á myāmbáda Zambá, mínā mī nə́ ai é fwé akodé nyī. Amú bǒd yā Yērúzalɛm ai bədzóe bábán bə́ ngádzála, təge yəm, anyǔ bəprofɛ́d yā bákad láŋ á sábad ásə. A fyáŋán bɔ̌ nālá naa bá ndzí kig nyé láŋ ńgūmā ebúg ziŋ yǎ é yəana ai awú, ńdɔ tə́ bə́ ngátsíg naa a ku adzó bə́ sílí fə Pilatus nə́ bə́ we nyé. Ǹnyie anə́ bə́ ngáman dzálā é mam mə́sə̄ mə́ ngábə́ ńtilán ású díé, ńdɔ̄ bə́ ngásui nyé á kōlós, bə́ dzə̄bə́ fə̄ nyé. Á kə̄ kwí, ńdɔ Zambá á ngākúlī nyé á sɔŋ. Məlú məlú, və a yéneŋe ébá bə́ ngábɛ́d ai nyé á Yērúzalɛm bə́ sɔ̂ á Galiléa; ébálā bə́tē bə́bēn ḿbɔ̄ bə́ nə́ bəbɔɔlɔ bóé étɔ̄á dzī á zāŋ ayɔŋ. M̀bəmbə Fwé akodé tě ényē hḿ bī sɔ́ mínā kad: mə́tīŋ yā Zambá á ngālíg bətará émēn ā kpāān mɔ̄ ású dáán, bía yǎ bī nə́ bɔ́n bábán: ai ńkúlán á ngākúlī nyé á sɔŋ. Amú kálara bəpsálmɛn a kɔ́bɔ̄ nâ: O nə mɔ́n wam, mǎmēn mə̄ byé wā ámōs yə aná. Zambá á ngākúlī nyé á sɔŋ bəwú, ńdɔ̄ ǎ ngābǎd kīg fə wú, anə́ ḿból lə́ ngátádi kɔ̂ban ósúsúa nâ: Mayi mínā və́ mīḿfūfúb mí byə́m mí Dávid, ébí báyəan bi áfidí ai byá. Asú tē áfə a kɔ́bɔ̄ vóm m̀fə́ naa: Wǎyǐ kig dzoge naa m̀fúfúb wóē ó yen awú. Dávid nyé á ngáman hḿ dzálā miǹyián mí Zāmbá âbǒg díé, ńdɔ̄ a ngáwú, a kə́ kɔ̄b bēsīá bóé, ńdɔ̄ a ngáman boe. Dzam dá, ényɔ́ yā Zāmbá á ngākúlī á sɔŋ nyɔ́ nyé ā ndzí kig boe á sí. Ǎ mvóg Tad, yəmán hḿ naa á dzwé díé ńdɔ byǎyédan mína evaa miǹsə́m, étíé sósōó yā é ngákád mína ǹtə́bán ai ngul Mvéndé Mósɛs, ai ngul dzié ńdzɔ̄ é mod ósə a yə́bə, a nə́ dzɔ dzǎm tə́bə. Mǐ kálaga hḿ naa é dzam bəprofɛ́d bə́ ngádzó dí lə́ zā tóban ai mínā: Yénán, mǐ kam dɔ́, ǎ é bod myǎbɔ ǹtótóg bā, bəbə́gán mǐ dzəm kám, mî dímízāān fə ! Amú á mə̄lú máán, mayi bɔ é dzam á nə́ nâ bə́ kād wā dɔ́, təge yə́bə. Á kwí bə́ ngákwí a á ńsəŋ, bod bə́ ngakogolan ai Páulus bân Barnabé naa: bə́ dúgân bɔ́ sɔ́ kad mam mə́tē é sábad m̀bɔ́g. Á tsaman ekóán é ngáman tsaman, abuí Yúdɛn ai é bod bə́ mbádaga bə́ luugǔ fə Zambá bə́ ngatoŋ fɔ́ɔ́ Páulus bân Bamabé, bɔ̂ bə́ ngálɛ̂ ai bɔ́ bə́ lə́bə̄ bɔ́ nâ bə́ yəm á kpím ai grāsia Zambá təge bǎd bəbə á mvús. Páulus bân Barnabé bâkə á bə̄háídɛn Á kwí é sábad m̀bɔ́g á ngākwí, bə́ nə dzó nâ ǹgúmā tísɔn ósə̄ ó ngáman kóǎn nə́ wâzu vógolǒ ébūg Zambá. Éyɔŋ Yúdɛn bə́ yén yǎ ábím ńkundǎ bod dí, ǹnə́m ó ngadíg fɔ̄ɔ̄ bɔ̄ âbum; é mam Páulus a kɔ́bɔgɔ, bə́ ngámgbali mɔ́ ai bikag. Páulus bân Bamabé bə́ ngábaan bɔ́ ai abuí ázombo, bɔ́ nâ: "Mínā bī və́ yəan tádí sɔ́ kad ébūg Zāmbá ! Ńdɔ̄ hḿ ḿból myābɛn dzɔ́ vōgolo, ai ḿból fə myǎbɛn zěn enyiŋ kɔ́m, byâ bǐ tam hḿ vəŋan á bə̄háídɛn bə́ nə́. Amú éyə Ǹtí ā və́ bíā tə́bə́gá nālá naa: “Mə ngátə́lé wa m̀fyɛ̌ məyɔŋ ású yə̄ nâ ó kə ai akodé a kələ kwí á məbúg mə́ sí”. Á wóg bə́ ngáman wóg ńkɔ́bɔ̄ nyú, bəháídɛn bə́ ńtɔ̄á fɔ́ɔ́ miǹtag, bə́ ngalugǔ fə ebúg Ǹtí, ńdɔ fɔ́ɔ́ ébá bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ ngaagá enyiŋ kɔ́m bə́ ngáman nyían á ńyə̄bə́. Ebúg Ńtí é ngákə á fɔ̄ɔ̄ yátsama ai ǹkɔŋ ńnǎm tē ósə. Dá, ńdɔ fɔ́ɔ́ Yúdɛn bə́ ngáman sɔ̌ŋ bənyiá bīníngá yā bə́ luugu Zambá vālá ai bənyiá bódo mvíē yā tísɔn. Ńdɔ̄ bə́ ngátsag efəma á nyɔ̂l Páulus bân Bamabé, bə́ tsídán bɔ̄ á ńnam wábán. Ńdɔ̄ Páulus bân Bamabé bə́ ngákud bɔ́ ḿbūlúg yā məkǒl mábán á ńlō bə́ lígī bɔ̄ bə́ kə́ə́ á Íkōnium; ḿfág bə́yə́ge, bɔ́ bə́ lígī fɔ́ɔ́ miǹtag, ǹdzyéán ai M̀fúfúb Ńsísīm. Á Íkōnium, ńdɔ bə́ ngányían fǔfulu á Sinagogē Yúdɛn. Ékad mam bə́ ngábɔ válā é ngábɔ̄ nâ ǹkundǎ Yúdɛn ai Grɛ̌k bə́ nyíān á ńyə̄bə́. Dá é Yúdɛn bə́ ngábɛn ǹyə́bə́ bə́ ngakə bâsɔŋ bəháídɛn nə́ bə́ lúmán ai bəbə́nyāŋ. Tɔ nálā, Páulus bân Barnabé bə́ ngátâm fə tɔbɔ̌ vālá mān éban, bə́ yə́mə̄ á kpím ai Ǹtí yǎ á wɔ́bɔgɔ bɔ́ bâ á miǹkɛn ású ékad mǎm yā grāsia woé: a bɔɔ məsimbá, a kúligi biyə̌ŋ bí mam á mɔ́ mábán. Bǒd yā tísɔn bə́ kābán á fɔ̄ɔ̄ ngām ngǎm: ébá bə́ kə́ə́ ngām ai Yúdɛn, ébá bə̄və̄g ai Apóstɛl. Bəháídɛn ai Yúdɛn, á dāŋ daŋ bətə́bə̄ bə́ ósú bábán, bə́ ngakoməzan nâ bâyi bɔ́ tībili, bə́ wē fə̄ bɔ́ ai ngɔg. Á wóg bə́ ngáwóg nālá, ńdɔ bə́ ngátúb, bə́ kə́lə́ á bə̄tísɔ̌n yā Likáónia, Lístra, Derbé, ai á ngɔ́dɔ́ ngɔ̄dɔ́, bə́ ngakə bâtsam M̀bəmbə Fwé. Bâbɔ ǹtɛ́d mvɔ̄í, ekad mam Páulus Mod ziŋ á ngábə́ vālá a tɔá ńtɛ̄d, məkǒl mə́ ngáman nyé kād: a ngábə́ ébōg, a ndzí kig tám wulu a tádigi anə́ á ngābyálī âbǔm nyīá. Amǒs ḿbɔ̄g, ḿból ā bíége ǹkɔ́bɔ̄ Páulus ńdɔ fɔ́ɔ́ Páulus a ngátyé mís ǎ ngabəbə nyé ḿból á ngāyén naa a bələ́ áfidí naa a nə dzǎm bɔ̌ mvɔ̄í, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā kad nyé ai ngul ésə̄ nâ: “Kódógō á sí ó tə́bə̄ fə ai məkǒl móe !” Hə á mgbandam ! Fám ē ngawulu ai məkǒl móé. Á yén bə́ ngáyi yén éyə̄ŋ dzam Páulus a ngábɔ̄ dzí, ńkūndā bod ví ó ngáyédan fɔ́ɔ́ á ńkɔ̄bɔ̄ likáónia nâ: “Bəzambá bā, bə́ və̄ŋán bod, ńdɔ̄ bə́ sūs ábə̄ bíā”. Bə́ lóege Barnabé naa Zéus, Páulus nâ Hɛrmɛ́s, amú énye á ngábə́ ńkalan ǹkɔ́bɔ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfada bə́ Zéus yā ńsəŋ tísɔn bə́ ngázu ai bəyóm bə́ nyag á ḿbɛ̄; bə́ ngáman bɔ́ dzaman ai bikád bəfuláwa; bə́ bábamán ai ńkūndá bod ósə̄ ví naa bâyi ná bávə̄ mə̄túnuŋa. Á wóg Ápóstɛl Barnabé bân Páulus bə́ ngáwóg nālá, bə́ nganyab fɔ́ɔ́ bīwɔ́man byábán, bə́ nyābán fɔ̄ɔ̄ á zāŋ ǹkundǎ bod étēde, bɔ́ nâ: "Ǎ bod, yá ? Dzé myābɔ dzí ? Ngǎ myǎyəm nâ byâ bǐ nə̄ fə bod anə́ mínā təge ai zeləná ziŋ, ńgūmā dzóm bī sɔ́ mína kad ó nə̄ nâ mǐ dzōgē bívovǒl bivəgələ bí, mǐ və̄ŋán fɔ̄ɔ̄ və ábə Zambá yǎ á və̌, Ényɔ́ yǎ á ngākom yób ai sí ai máŋ ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étēde. Ókōbá, mə́lú yā mvús, a ngádzóge nâ məyɔŋ mə́sə̄ mə́ wūlú á məzěn mábán; hədá tɔ nālá, a lə́dege bɔ́ mvam dzié ai mím̀bəmbə mí mam a bɔɔg bɔ́, a nɔ́ége mvəŋ á yób á ḿbū bísíé, məfúb mə́ vu bidí, a dzáligi mínā miǹnə́m ai miǹtag. Tɔ nálā, təge ai adzəgə́ yā ádzəg ńkundǎ bod ví nə́ ó və̄ bɔ́ mətúnuŋa. Ńdɔ̄ á fɔ́ɔ́ Yúdɛn yā bə́ sɔ̂ á Aǹtiókia ai á Íkōnium bə́ ngáman bɔlǐ bod; bə́ ngalúm Páulus ngɔg, bə́ kə́ bâdudu nyé âbǔm tísɔn, bə́ tsogo və́ nâ a wú yǎ. Dá, ḿból bə̄yə́gē bə́ ngávul nye edíngā á nyɔ́l, ńdɔ̄ a ngádúgan tə́bə, a dúgán á tísɔn. É kídí lénde yǎ vālá, esámbá ai Barnabé, ńdɔ a ngákə̄ á Derbé. Ai məsɔ́ yā ésīē Á man bə́ ngáman kad M̀bəmbə Fwé á tísɔn tě, bə́ dūdú fə abuí bə́yə́ge, ńdɔ bə́ ngádúgan á Lístra, Íkoniúm ai Âǹtiókia. Bə́ wónoŋo bəyə́ge ǹnə́m, bə́ lə́bə̄ bɔ́ naa bə́ yəm á kpím á ńyə̄bə́, bə́ kada bɔ́ nâ: “Bǐ bə̄lə́ naa bǐ dzuugi abuí ású yə̄ nâ bǐ nyíán Áyɔ̌ŋ Zambá”. Ńdɔ̄ bə́ ngátə́le mvindí bod á mə̄ndá mə́ Zāmbá mə́sə. Á mvús ngogolán ai eki bídí, bə́ ngayómē bɔ́ Ńtī yǎ bə́ ngáyə́bə. Á man bə́ ngáman lod ńkɔŋ ńnǎm Pisídia, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ á Pam̀fília. Bə́ mān kad Ḿbəmbə Fwé á Pergé, bə́ ngasus ḿfág yā Atália, bə́ ngáwulu á máŋ a kələ kwí Âǹtiókia, é vóm bə́ ngátíe ai dulu. Étē ńgɔ̄ fə̄ bəbə́nyāŋ bə́ ngákogolan ai Zambá ású dábán ású ésíé ésə̄ bə́ sɔ̂ bɔ̌ dzī[2]. Á súan bə́ ngásuan, ńdɔ bə́ ngátógan ekóán bə́yə́ge, bə́ ngálɛ̂ é mam mə́sə Zambá á ngábɔ ai bɔ́ ai ḿból fə a ngábɔ̄ nâ bəháídɛn bə́ nyíān á ńyə̄bə́. Ńdɔ̄ bə́ ngátɔbɔ vála eban fǔfulu ai bəyə́ge. Bod bəziŋ bə́ ngátíē á ńnam Yúdea ńdɔ̄ básigi, bə́ ngayə́gələ bə̄bə́nyāŋ, bɔ́ nâ: «Ngə́ myā ndzí kig tám kəban anə́ Mvéndé Mósɛs yǎyi, myǎ sə́ kig dzǎm kodeban. » Ńdɔ adzó á ngákə́gəlan, mod adzó nēn, á zāŋ Páulus bân Barnábas ai bod bə́tē, ńdɔ̄ bə́ ngáyílī nâ Páulus bân Barnábas ai bod bəzǐŋ yā é ngām fɔ́g bə́ bɛd á Yērúzalɛm, bə́ kə tíē ádzō tē á mís mə́ Ápóstɛl ai bənyiá bodo. Ndâ Zambá yǎ Áńtiókia é ngáman bɔ́ koməzǎn dulu, ńdɔ bə́ ngádaŋ Fenísia ai Samaría, bâkə bálɛ̂ ḿból bə̄háídɛn bə́ ngávəŋan a ńyə̄bə́, bəbə́nyāŋ bə́sə̄ bə́ ńtɔ̄á və anə́ bâyi wú miǹtag ai fwé te. Á súan bə́ ngásuan a Yērúzalɛm Ndâ Zambá ai Apóstɛl ai bənyiá bódo mvíe bə́ sɔ̄án fɔ̄ɔ̄ ai bɔ́; bɔ̂ bə́ ngálɛ̂ bɔ́ é mam mə́sə Zambá á ngabɔ ai bɔ́. Ekóán nén yā Yērúzalɛm Bod bəvɔ́g yǎ ngām bəfarisía, á bə́ ngávəŋan á ńyə̄bə́, bə́ bódó fɔ̄ɔ̄ ńkɔ̄bɔ, bɔ́, nâ bâyəan kəlě bə̄háídɛn, bə́ béndē fə̄ bɔ́ naa bə́ nyīe Mvéndé Mósɛs. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ápóstɛl ai bənyiá bódo mvíē bə́ ngábɔ ekóán ású yə̄ nǎ bə́ sāŋálā ádzó dī. Bə́ dɔ̄án fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan ábuí, ńdɔ̄ hḿ Pétrus ǎ zu kódō á sí nyé nâ: Ǹkɔ́bɔ̄ Pétrus "Ǎ mvóg Tad, myǎyəm nâ Zambá á ngātɔ́b mā á mə̄tádí á zāŋ dzāān ású yə̄ nâ bəháídɛn bə́ wog M̀bəmbə Fwé ânyu dáma, bə́ nyíān fə̄ á ńyə̄bə́. Ńdɔ̄ fə̄ é Zāmbá yǎ ā sóŋ mīńnə́m mí bod a ngábɔɔlɔ ású dábán, ai ńkúbán a ngákúb bɔ M̀fúfúb Ńsísīm anə́ ḿból fə a ngákúb bíā nyé. A ndzí kig tə́lē ńgūmā zələná ziŋ á zāŋ dzábán ai bíā amú á ngāfúbū bɔ́ mīńnə́m ai ńyə̄bə́. Dzé yábɔ̄ hḿ naa mǐ bóbólo Zambá étɔ̄á dzī ? Yə myǎbə̄lə nâ ḿbəgə̌ yā ó ngákád bətará ai bíā bə́bēn ḿbəgán, ńgɔ myǎkág bə́yə́ge étɔ̄á dzī nə́ bə́ bə̄gə́ ? Ńdɔ̄ á kig ngǎ byātsog nâ byǎyi kodeban ai grāsia Ǹtí Yēsus anə́ bɔ́ fə dzam də́dā ?" Ńdɔ ekóán ésə̄ é ngáku á kubug; é ngavógolo anə́ Barnabé bân Páulus bákad bɔ́ fwé mə̄sīmbá ai bíyə̄ŋ bí mam bísə bivɔ́g yā Zāmbá á ngābɔ á zāŋ bəháídɛn. Ǹkɔ́bɔ̄ Yákɔb Á mana bə́ ngámana ǹkɔ́bɔ, ńdɔ̄ Yákɔb nyé ǎ fód ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́, nyé nâ: "Ǎyōm Tará, bíégân ma: Síməyon ǎ man yǎ bíā kad ḿból Zāmbá á mə̄tádí á ngādiŋ tɔ́b á zāŋ bəháídɛn, áyɔ̌ŋ yā láwóge ai dzwé díé. Dzǎm tē látōban fɔ́ɔ́ ai anyǔ bəprofɛ́d, amú á nə ǹtilán naa: Á mvús vālá, mayi sɔ́ dúgán bōdō ébə̌m Dávid yā é ngáku mim̀bóŋ á sí. Mayi dúgán tə́lē élīg dzīé məkǒl á sí, mayi dzɔ́ tə́lē tə́tēlə́. Ású yə̄ nâ ábím bod láyi lígī lə́ dzəŋ Ǹtí, dzam də́dá fə̄ mə́yɔŋ mə́sə̄ yā mə́ ngávə̂ban dzwé dám. Ǹtí yǎ á ngākúlī é mam má a tádigi ókōbá énye a kɔ́bɔ nālá. "Asú tē hḿ mə mǎtsog nâ, bə́háídɛn yā bávəŋan ábə Zambá, mod ǎ bə̄lə́ kīg fə̄ nâ a badəgə bɔ́ ndə̄gələ. Ńkīlān bɔ́ hə nâ bə́ bɔ təge yə́bə zəzə̌ bəzambá, bə́ lum mvús á é dzóm ésə̄ é bə̄gə́ éboe ai mam mə́ ngɔbinda, ńdɔ̄ fə təge dí é tsíd bə́ bɔ́ɔ́lɔ́ kíŋ, ngə́ məkǐ. Amú a tádigi ókōbá Mósɛs a bələ́ á tísɔn ésə bǒd yā bákə̄ bâkad dɔ́tɛn woé, bə́ láŋa məmvéndé móe á bəsinagóge, a sábad ásə. Kálara oyílí Ápóstɛl ású mə̄ndá mə́ Zāmbá bə́háídɛn Ńdɔ̄ hḿ Ápóstɛl, ai bənyiá bodo mvíe, ai Ndâ Zambá ésə, bázu wé óyīlí naa bâyi tɔ́b bod á zāŋ dzābán, bə́ lom bɔ́ á dzāl Áńtiókia, esámbá ai Páulus bân Barnábas, bod bə́bɛ̄, Yúdas, məbádán naa Barsábas, bân Sílas, yǎ bə́ ngábə́ bod bə́ ósú á zāŋ bə̄bə́nyāŋ, ńdɔ̄ báman til kálara, bə́ və́ə́ bɔ̄, kálara te a kɔ́bɔgɔ nâ: «Bía, Ápóstɛl ai bə̄bə́dzāŋ bənyiá bodo, byǎsug é bə̄bə́dzāŋ yā Áńtiókia, ai ébá yā Síria, ai Silísia, á básɔ́ á məyɔŋ. Byǎwōg naa bod bəvɔ́g yā ábə̄ bíā, təge nâ byǎlóm bɔ̄, básɔ́ á mī nə́ wē, bə́ ngandə́gələ mínā, bə́ zamada mína ǹló ai abuí míńkɔ́bɔ. Ńdɔ byǎtɔ̄bɔ̄ á ékōán, bǐ nɔ̄ŋɔ́ fə oyílí naa bǐ tɔb bod, bǐ lom mínā bɔ́ fūfulu ai Páulus bân Barnábas, miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ yā mí ngávə́ enyiŋ dzábán ású dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus. Bǐ lóm hḿ mínā Yúdas bân Sílas: bɔ́ bə́bēn bâyi mína dúgán kad bībúg bī ânyu. Ńdɔ̄ hḿ, ai bíā ai M̀fúfúb Ńsísīm, byǎyēn nâ byǎyəǎn kig mína kág ḿbəgə m̀fə́ a lodǒ fə anə́ é mǎm yā mod ósə a bələ́ nâ a dzálaga, á mə́ nə́ naa: təge dí é tsíd bə́ túnī bəzəzə̌ bə­zambá, təge dí tsíd ai məkǐ mə́sə, təge dí é tsíd bá ndzí kig tsíg kíŋ, təge nyiŋ ényiŋ ébamba: éyɔŋ myǎbaala biki bítē, eyɔ̌ŋ te myǎyī hḿ wulu tə́tə̄lə́. Abím tē, hə məsugan!» Ekóán é ngáyi man, ńdɔ̄ bə́ ngákân ai bɔ́ bə́ sīgí Âǹtiókia, ńdɔ̄ bə́ ngátógolan ekóán bə́yə́bə, bə́ və́ə́ bɔ̄ kálara. Á láŋ bə́ ngáman láŋ é kálara nyɔ́, bə́ ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ miǹtag ai áwónóŋ bə́ ngábi ai kálara tē. Yúdas bân Sílas bɔ̂ bə́ ngábə́ fə bəprofɛ́d, bə́ ngalə́b á fɔ̄ɔ̄ bə̄bə́nyāŋ, bə́ wónoŋǒ fə̄ bɔ́ ai abuí bíbúg. Á mvús bǎn mə́lú, ńdɔ bəbə́nyāŋ bə́ ngásoe bɔ́, bə́ támə̄ bɔ́ nâ: bə́ dúgán mvɔí ábə̄ é bod bə́ ngálóm bɔ̄. Ńdɔ̄ Sílas a ngáyén naa a lígī vālá; Yúdas a kə́lə̄ étām. Ḿfág Páulus bân Barnabé, bɔ́ bə́ ngálígī á Âǹtiókia. Bə́ bámán ai abuí bod afə́ vālá, bə́ ngayə́gə́lə́, bə́ yédegǎn fə bod M̀bəmbə Fwé Ebúg Ǹtí. Dulǔ Páulus bân Sílas təge ai Barnabé Bǎn mə́lú á mvús vālá, Páulus nyé ai Barnabé nâ: "Ńdúgán kə̄ byābəbə bəbə́dzāŋ é māl mə́sə bǐ ngákad Ebúg Ńtí nə́ bǐ yəm ḿból bə́ ńtɔa yǎ." Dá Barnabé á yii nâ a kə ai Yohánɛs, á bə́ lóegě fə̄ nâ Márkus; Páulus nyé á təge yə́bə̄ nə́ bə́ bad wulu esámbá ai ényɔ́ á ngādzoge bɔ́ á ńnǎm Pamfília, təge bǎd syé ai bɔ́ fǔfulu. Miǹkɔ́bɔ̄ mí bɔ̄ɔ̄ fɔ̄ɔ̄ ábuí ádzó dī a kələ kwí anə́ bə́ ngákân. Barnabé á nɔŋɔ́ Márkus, a yəmə́ zēn á máŋ ḿfág yǎ Sípra. Páulus nyé a nɔŋɔ́ Sílas, bɔ̂ nyé bə́ kə́ə́ é zēn dzābá; bəbə́nyāŋ bə́ mān bɔ tám mvɔ̄m á dzwé Ńtí. Ńdɔ̄ bə́ ngáman daŋ ńnǎm Síria ai éví Sīlísia, Páulus a kə a wóno məndá mə́ Zāmbá. ńdɔ̄ a ngákə suan a Derbé, a kalán á Lístra. Ǹyə́ge m̀bɔ́g á ngābə́ vālá, dzwé nâ Timoté, mɔ̂n ngɔn Yúdɛn yǎ é ngānyían á ńyə̄bə́, dá ésīá á tɔá mān Grɛ̄k. Bəbə́nyāŋ yā Lístra ai ébá yā Íkōnium bə́ kada nâ a nə m̀bəmbə mod. Ńdɔ̄ Páulus a ngáyén naa a yəan kə ai nyé, ńdɔ a ngánɔŋ nyé a kəlé nyē ású é Yúdɛn bə́ ngábə́ ngɔ́dɔ́ tě; amú mod ósə ǎ yəmə nâ ésīá á ngābə́ mān Grɛ̄k. É māl mə́sə̄ yā bə́ lodo, Páulus bân Sílas bə́ kələ bâkad bod məbéndé yā Ápóstɛl ai bənyiá bódo mvíē yā Yērúzalɛm bə́ ngávə́ bə́ tə́bələ̌ fə̄ bɔ́ nâ: bə́ nyīē mɔ́ ḿbəŋ. Məndá mə́ Zāmbá mə́ ngakə á fɔ̄ɔ̄ máwōn á ńyə̄bə́, tâŋ bəyə́bə e bɛ́də və m̀bɛ́dán á yób ámǒs yā ámǒs ósə. Páulus a kə a Masedónia Páulus bân Sílas bə́ wūlú á ńnǎm Frīgia ai ǹnǎm Galáta, ḿból Ḿfūfúb Ńsísīm á ngākaman ai bɔ́ nâ tə bâkad ebúg Ńtí á ńnam Ásia. Á súan bə́ ngásuan á ńnyie ǹnam Mízia, ákyəgě nyían á Bitínia, Ńsísīm Yésus təge bɔ nɛ̌d zēn. Ńdɔ̄ bə́ ngálod á Mízia, bə́ kə́ suan á Trōás. Ai alú ásə̄ ná, Páulus ǎ ngayén éyə̌ŋ á ńló a ńtála mǎn Masedónia a ńtə́lə ǎ ngakogolan ai nyé, nyé nâ: "Zǎg tə́ á Masedónia, ó zu tə́ bíā ka !" Á mvús tě, ńdɔ bī ngádzə́ŋ nə́ bǐ kə̄ á Masedónia, amú bī yəmə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ Ǹtí a lóm bíā nâ bǐ kə̄ bɔ́ kad M̀bəmbə Fwé. Asuán yā Fīlípi Ńdɔ bǐ ngánɔŋ zitíma á Trōás, bǐ wūlú tə́tēlə́ a kələ kwí á Sāmótras, é kídí lénde yə válā, bǐ sūán á Nēápolis. Bǐ kódó á Nēápolis bǐ kə́ suan á Fīlípi, mod edzə̂dzalá yǎ éwōgē Masedónia, etɔbɔgɔ̌ bǒd yā Rōma. Bǐ bómbó vālá bān məlú, ámǒs sábad, ńdɔ bǐ ngádaŋ ḿbɛ̄, bǐ kə́ kwí a ǹtság óswé, é vóm bə́ kadəgə bɔ̌ ngogolán. Bǐ tɔ̄bɔ́ á sí bǐ ngálɛ̂ ai é bīníngá bə́ ngáman kóan vālá. Miníngá ḿbɔ̄g yǎ étē dzwé nâ Lídia, a vógolo bíā a ngábə́ á kuugan ai bíyé bí nyāngá byávie, a sɔ̂ á tísɔn yǎ Tiatíra; a luugǔ fə Zambá, ńdɔ Ǹtí á ngāyái nyé ńnə̄m, a timbí fɔ́ɔ́ ai bibúg bí Páulus. Ńdɔ̄ a ngáduban ai ndâ bod dzié ésə ǎ ngakogolan hḿ ai bíā nyé nâ: "Ngə́ myāyén nâ mayə́bə Ǹtí ḿfaŋ m̀faŋ, zǎn tə́ tɔbɔ á ndá dzam." Ńdɔ a ngáyág ai bíā é dzam dí á kíŋ, bǐ yə́bə́. Páulus bân Sílas bâkə á mim̀bog Ámōs ziŋ bǐ kələ á ngogolán, bǐ ngatóban ai etúgā mīníngá yā é ngábə́ bələ́ ngaŋ mvigí. É bod bə́ ngábə́ ai nyé bə́ bígi abuí ai mim̀fɔmbɔ ǎ bɔɔg. Ǎ ngazu á fɔ̄ɔ̄ a toŋ bíā, bíā ai Páulus, nyé nâ: "É bod myǎyén bā bə́ nə́ bəsíé bə́ Zāmbá Mədaŋa Yóbo; bə́ sɔ́ mínā kǎd zēn akodé." A ngábɔ esíé tē nālá, məlú məlú. Á məmaná, Páulus ǎ ngáyi tóle ai edúdú; ńdɔ a ngávəŋan, nyé ai ǹsísīm nâ: "Ma Páulus mabénde wa dɔ́ á dzwé Yésus Krǐstus, kwíg é mīníngá nyɔ̄lɔ́ á nyɔ́l !" Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə ǹsísīm ó ngákwí étíe etíé tē. Á yén é bod bə́ ngábə́ dían ai miníngá bə́ ngáyén naa etǎm mɔ̄ní dzábán é və́le yǎ, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngábi Páulus bân Sílas, bə́ ngakə bâdudu bɔ́ á ńsəŋ mákíd, a kələ kwí á mís bə́tsíg míńtól. Ńdɔ̄ bə́ ngálə́dē bɔ́ bə̄ngɔ́məna, bɔ́ nâ: "É bod bá bə́ nə̄ Yúdɛn, ńdɔ̄ bázū ai endugulan á tísɔn dzáán, mə́tum mə́bēn báyə́gə́lə́ bod, bía bǒd yā Rōma, bǐ sə́ kig mɔ́ dzǎm yə́bə ngə́ ányiě kīg mɔ́." Ǹnám ó sɔ́ hḿ bɔ fám á nyɔ́l. Bəngɔ́məna bə́ nganyáb fɔ̄ɔ̄ bíyé ńdɔ̄ fə̄ bábéndē ná bə́ tam bɔ́ yíd ai miǹkas. Á yíd bə́ ngáman bɔ́ yīd nālá, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ bɔ́ fɛd á mim̀bog bə́ béndé fə ǹnɔ́nī nâ á tóān bɔ́ nɔ̄nī ḿbəŋ. Ḿból bə́ ngávə́ nyé ábéndé dī ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngākə̄ bɔ́ fɛd étūn ndá yádaŋ díbi, a fɛdə́ fə̄ bɔ́ məkǒl á ḿbog. Asimbá, Páulus bân Sílas bákwī á ndá mim̀bog Ai zǎŋ alú sə̄ ná, Páulus bân Sílas bə́ kogolan bə́ yiaga biá ású ólugu Ǹtondôbə, míḿbog mivɔ́g mí vógolo bɔ́ anə́ báyia. Á təm nâ, sí ē ngátigidan fɔ̄ɔ̄ éyə̄gan, mim̀fǐm yā ndá mim̀bog mí ngafóŋan. Etíe etíé, ńdɔ fɔ́ɔ́ mīm̀bɛ́ mí ngáyâban, mə́súŋ mə́ ngábə́ tǐ bɔ̄ á məkǒl mə́ mān sɔ̄dan. Á ńnɔ̄ni mim̀bog ǎ vəbə óyɔ̄, a ńtála mim̀bɛ́ mísə və á vóóŋ; a dudú fɔ̄ɔ̄ ókəŋ bítá wōé ábām nə́ a wé nyémēn, ḿból ā tsogo ná mim̀bog mísə́ mí man yǎ tūb. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Páulus a yédan nyé á yób étēde nâ: "Tə nâ ó bɔ̌ é dzam dílī, bíā bə́sə̄ bá bī nə vā." Ńdɔ ǹnɔ́ni mim̀bog a ngáyɛ́d ḿfyɛ, a nyíán ḿbīl á ndá étē a kə a fodəban a lábān fɔ̄ɔ̄ Páulus bân Sílas á məkǒl ā sī. Ńdɔ̄ á ngákúlī bɔ́ á ńsəŋ nyé ai bɔ́ nâ: "Ǎ bod bám mə́ bɔ yá ngə́ mayi kodeban ?" Bɔ́ ai nyé nâ: ''Yə́bə́gə Ǹtí Yēsus, eyɔ̌ŋ te wǎyi kodeban, fǔfulu ai ndâ bod dzoe ésə." Ńdɔ fɔ́ɔ́ bátádī nâ bâkad nyé ébūg Ńtí ai nyémēn ai ndâ bod dzíé ésə. Ńdɔ ǹnɔ́ni mim̀bog a ngánɔŋ bɔ́ ai zǎŋ alú sə̄ vá, a mǎn bɔ sǒb mə̄və̄ŋ, ńdɔ fɔ́ɔ́ fə ǎ dubán etíe etíé ḿbámāná ai ndâ bod dzié ésə. Ńdɔ a ngákə ai bɔ á ndá dzié ǎ ngavə́ bɔ bidí, ǎ ngátag fɔ́ɔ́ ai ndâ bod dzié ésə ḿból bə́ ngáyə́bə Zambá. Ǹnyie anə́ kídí é ngālénde, ńdɔ̄ bəngɔ́məna bə́ ngálóm fūlús, nə́ é kə kad ńnɔ̄ni mim̀bog nâ: "Soége bod bə́tē !" Ńdɔ ǹnɔ́ni mim̀bog a ngákə kad Páulus nâ: "Bəngɔ́məna bâkad nâ mə́ sōē mína. Ńdɔ̄ hḿ kwíán á ǹsəŋ mǐ kə mvɔ̄í." Dá, Páulus nyé ai fulús nâ: "Bə́ mān bíā yíd á bod étēde, təge dzɔ́s, bə́ kə́ fə̄ bíā fɛd á mim̀bog anə́ byā sə́ kig bǒd yā Rōma, ńdɔ̄ étɔ̄á dzī bə́ kódó á sí bɔ́ nâ: bákūlī bíā á məsoé. Byǎyə́bə̄ kig tɔ tsətsad ! Bɔ́ bə́bēn bə́ zāāg, bíā soe." Ńdɔ fulús é ngádúgan kə́ kǎd bə̄ngɔ́məna ńkɔ́bɔ̄ ví. Bəngɔ́məna bə́ ngáyi wóg nālá, bə́ ngámbáda fɔ́ɔ́ ábuí, amú bə́ ngábə́ yəmə̌ kig nâ bə́ nə bod yǎ éwōgē Róma, ńdɔ̄ bə́ sɔ́ bə́ ngákogolan ai bɔ́ nâ: bə́ vôl kódō á tísɔn. Á kwí Páulus bân Sílas bə́ ngákwí á mim̀bog, ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ á ndá Līdia, bə́ dúgán yén bə̄bə́nyāŋ bábán, bə́ mān fə̄ bɔ́ və́ mə̄lə́bə́gā, ńdɔ̄ bázu kə. Á man bə́ ngáman lod á Áḿfīpólis ai Âpolónia, ńdɔ̄ bə́ ngákə suan á Tesaloníka, é vóm sinagógē Yúdɛn e ngábə́. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Páulus a ngákə̄ bɔ́ kɔ̄b wē, anə́ ā kadəgə bɔ ábōg ásə. Bəsábad bəsábad bə́lɛ́, hə a dɔan ai bɔ́ ású mam mə́ Ḿfúfúb Ǹtilán. A tóan bɔ mɔ́ timi a kada bɔ́ ḿból Krīstus a ngábə́ bələ́ naa a táməŋə bǐ mīńtyé, eyɔ̌ŋ tē á zu sɔ́ kwí á sɔŋ, nyé ai bɔ́ nâ: "Krǐstus tě ényē hḿ mə̄ sɔ́ mínā kǎd nyɔ́." Abuí dzǎm yā ábə̄ bɔ́ á ngayə́bə fɔ́ɔ́ á nyían fɔ̄ɔ̄ fə̄ ésāmbá Páulus bân Sílas dzam də́dā fə abuí bə́yə́gē bə́ Zambá ai abuí Grɛ̄k, ai abuí bənyiá bīníngá. Vədá Yúdɛn bəvɔ́g bə́ ngabɔ fɔ́ɔ́ ábē ńnə́m bə́ ngakə bâdudu bǎn zəzə̌ bod á ǹsəŋ mákíd vālá, bə́ mān bɔ kóan bə́ ngábɔ engongom á tísɔn. Ńdɔ̄ bátīe, bə́ kə́ kwí á ndá Yāson, bə́ ngákə bádzə̄ŋ Páulus bân Sílas nə́ bə́ kə ai bɔ́ á ndá mədzó ǹnam. Ḿból bə́ ngáfúman bɔ́, ńdɔ fɔ́ɔ́ bábi Yáson ai bəbə́nyāŋ bə̄fə́, bə́ ngákə bâdudu bɔ́ á bə̄dzōē bə́ ngábə́, bɔ́ nâ: "É bod bə́ ngásɔ́ ai etotog á ńnam, bâ bə́ suan yǎ ábə̄ bíā mú, ńdɔ̄ Yáson ǎ nyílī bɔ̄ á ndá dzīē. Bə́ nə və nâ bâmgbali məmvéndé mə́ Káísɛd á yá bə́ bə̄lə́ ńkūkúmá ḿfə̄, á tɔá dzwé naa Yésus." Bə́ ngáyi wóg nālá, bod, tɔ bədzóe bə́bēn bə́ ngákɔn fɔ́ɔ́ é dzam dí wɔ̄ŋ, bɔ́ nâ və Yáson a lígí bɔ ebán, éyɔ̌ŋ tē bə́ zū bɔ́ sɔ́ soe. M̀bəmbə ǹsɔán á Bēré Etíe etíé ai alú ásə ńdɔ bəbə́nyāŋ bə́ ngálóm Páulus bân Sílas á Bēré. Á suan bə́ ngásuan, ńdɔ̄ bə́ ngákə nyían á sinagógē Yúdɛn. Ḿból Yúdɛ̌n yā Beré bə́ ngábə́ évūvoe abuí bə́ lodo ébá yǎ Tesaloníka, ńdɔ̄ bə́ ngáyə́bə ebúg Zambá ai abuí miǹtag, amǒs ósə bâkə bâbindi M̀fúfúb Ńtilán nə́ bə́ tóán yəm ngə́ mam mə́sə̄ mátōban fɔ́ɔ́. Abuí dzǎm yā ábə bɔ́ á nganyían á fɔ̄ɔ̄ á ńyə̄bə́, ai bənyiá bīníngá bə́grɛ̄k, ai abuí fám fə dzam də́dā. Dá, á yəm Yúdɛ̌n yā Tesaloníka bə́ ngáyəm, nə́ Páulus a ngákǎd fə ebúg Zāmbá á Beré, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngábad tíe, bə́ ngázu fɔŋɔlɔ̌ bod á sí sī, nə́ endugulan é bɔ. Ńdɔ fɔ̄ɔ̄ bə̄bə́nyāŋ bə́ ngábɔ nâ Páulus a vôl kə ḿfág yǎ á ńtság máŋ; Sílas bân Timoté ḿbɔ̄ bə́ lígi bə́ tɔ̄á vālá. É bod bə́ kələ ai Páulus bá, bə́ ngákə fɔ́ɔ́ nyé lə́de a kələ kwí á Átena ńdɔ̄ bázu sɔ́ dúgan ai m̀bándá naa Sílas bân Timoté bə́ vôl kə́ bâtoŋ Páulus. Ekad mǎm yā Átena Ńtíé ósə̄ Páulus á ngábə́ á yangá bɔ́ Âtena, ǹnə́m ó dígī nyé âbum ai olún, ḿból é mod tísɔn nyɔ́ á ngábə́ ńdzyéán á túd ai bivəgələ̌ bəzəzə̌ bəzambá. Ǎ ngakad hḿ kə á sinagóge nə́ a kə lɛ̂ ai Yúdɛn ai bəlugu bə́ Zāmbá á tɔ̄á fə̄ nâ, é bod bə́sə a tóban ai bɔ́ á ǹsəŋ mákíd ámǒs ósə, ǎ ngalɛ̂ fə ai bɔ́. Mim̀fəfə́g mīvɔ́g yā ngām Epikúria ai Stoíkia bə́ dɔan fɔ́ɔ́ fə ai nyé. Bəvɔ́g bɔ́ nâ: ''Ḿfófɔ́b mod nyú wádzōdzó dzé bēn tug?" Bəvɔ́g bɔ́ nâ: "A fulan ai ǹkad fwé bəzambá bə̄fə́", amú Páulus ǎ kada Yésus ai akwí lə́ sɔŋ díé. Ńdɔ̄ á bə́ ngábī nyé bə́ kə́ ai nyé á mís mə́ ékóán nén Areopáge, bɔ́ ai nyé nâ: "Tám bía tóán kad ḿból ḿkpāmáŋ dɔ́tɛn wōe wáyə́gə́lə́. Amú é mam wayə́gə́lə́ mə́ nə̄ bíā eyə̌ŋ á mə̄lɔ́, ńdɔ byǎyi nâ bǐ tóán yəm ndina yǎ étēde." Amú bod bə́sə yǎ Átena, tɔ bəyə́ŋ, bə́ ngábə́ fɔ̄ɔ̄ á ńgūmā étɔá və nâ bálɛ̂, bə́ síligǐ fə mim̀kpámáŋ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Páulus a ngátə́bə̄ á zāŋ Areopáge étēde, a fódó ńkɔ̄bɔ̄ mɔ́ nyé nâ: Ékad mam Páulus Âreopáge"Mínā bǒd yǎ Átena, mayén nâ, á mam mə́sə mǐ nə bǒd yā myādiŋ mam mə́ Zāmbá ábuí. Amú ńtíé ósə mǎwulu á miǹdzɔ́ŋ myáán, makə mayén é byə́m mī ngákom ású ólugú bəzambá báán, mə ngáyén álatâr m̀bɔ́g á tɔá ai ǹtilán naa: Ású é Zāmbá yǎ mod ǎ yəm kig, ńdɔ̄ hḿ é Zāmbá myālugu nyɔ̄lɔ́ təge nyé yəm ényē hḿ mə̄ sɔ́ mínā kad fwé. É Zambá yǎ á ngákom yób ai sí ai é byə́m bísə̄ bí nə́ étēde, nyé yǎ ā dzóē yób ai sí, ǎ tɔbɔ̌ kig á mə́ndá bod bə́ ngálóŋ ai mɔ́. Básyē kīg nyé ai mɔ́, hə anə́ ō ndzí naa a yáŋan ai ǹgúmā dzóm ziŋ, nyé yǎ ā və́ dzóm ésə enyiŋ, m̀vəbə ai bifáī bísə. Ngə́ á ngátyé mvɔŋ bod átādiga də́dā, ḿból yə̄ nâ é tɔ̄bɔ á ńgūmā sí ósə, ngə́ á ngāman kə́ a tə́le məbǒg ai bəǹnyiě yā bitɔbɔgɔ bí bod, a ngábɔ̄ nálā ású yə̄ nâ bə́ dzəŋ Zambá, nə́ bə́ kə kwí é vóm á nə̄ bâkə bábōb á bə̄kámbā nə́ bə́ yen nyé amú ā dǎŋ kig oyǎb ai mod ósə yǎ ábə bíā. Amú ábə̄ nyé ńgɔ bǐ bə̄lə́ ényiŋ byǎnyiŋ, ḿfóŋán byāfóŋan, étíé ékokoma ébēn bǐ tə́lə́. Éyə̄ fə mim̀fəfə́g mīvɔ́g yǎ ábə mínā mí ngádzó nālá naa: "Amú bíā bǐ nə̄ fə bǒd yā mvɔŋ bod dzíé" Á ńtɔ̄a naa, ngə́ bī nə fɔ́ɔ́ bod yǎ mvɔŋ bod Zambá byǎyəan á kīg fə tsǒg naa Zambá a fulan ai mvɔ́d, ngə́ sílíba, ngə́ ákɔ̄g yǎ mod a syé ai akə́ŋ díé ngə́ fəg mod dzíé. Zambá á ngāwoa abǒg ńdímī tē á fyɛ́, ńdɔ a yə́gələ bod étɔ̄á dzī ná bə́ bə̄lə́ naa bə́ və̄ŋán, bɔ́ bə́sə̄ ai vóm ósə31 amú á ngātəle ǹgúmā ámǒs yā a yi tsíg sí ńtól á sósōó, ai é mod á ngávə́ naa énye ǎ yi syé ésīé tē, a bɔ̌ fə nyé mod ndi ású bod bə́sə ai ńkúlán á ngākúlī nyé á sɔŋ bəwú." Bə́ ngáyī hḿ wóg anə́ ā fála dzǎm ákwí lə́ sɔŋ ânyu, bəvɔ́g bə́ ngábɔ nyé ḿkpālí, ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: "Bǐ mvōgóló wā édīli amǒs m̀fə́ !" Ńdɔ̄ Páulus a ngálíg bɔ̄ á kə́ə́. Dá, tɔ nālá, bəvɔ́g bə́ ngáyə́bə bibúg bíé, bə́ nyíán á ńyə̄bə́, anə́ Denís, mod yǎ Áreopáge, ai miníngá zǐŋ fə yǎ bə́ lóege dzwé nâ Damarís, ai bod bəfə́ fə̄ válā. Á kódō yā Âtena, ńdɔ Páulus a ngákə̄ á Kōrɛ́ńti. A kə́ kɔ̄b mān Yúdɛn wé, a tɔá dzwé nâ Akílas, mod yǎ Póntus, vála ǎ ndəm sɔ́ á Ítāliɛn ai miníngá wōé Prisíla, ḿból Kláúdius a ngátə́lē mvéndé naa təge bǎd yén mān Yúdɛn á Rōma. Ńdɔ̄ Páulus a ngáman yəman ai bɔ́. Ḿbó áfə ǎ syê akyaí ésíé dábán, a ńtɔ̄á ábə̄ bɔ́, ǎ ngásyé vālá ai bɔ́, bə́ ngábə́ bə́ tiŋi bibə̌m bí mvúndá. A ngábə́ kadəgə kə́ yə́gələ á sinagóge á sábad ásə a dzə́ŋə̄ fə̄ nâ á dūdū Yúdɛn ai Grɛ̌k á ńyə̄bə́. Á sɔ́ Sílas bân Timoté bə́ ngásɔ́ a Masedónia, Páulus a ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ və nâ a kad ebúg Zāmbá a yínī Yúdɛn nâ Yésus énye a nə́ Krǐstus. Dá, ḿból bə́ lúmuŋan ai nyé bə́ kǎg fə̄ nyé, ńdɔ̄ á ngásaməza biwɔ́man bíé, nyé ai bɔ́ nâ: "Məkǐ máán mə́ kúbān mínā bə́bēn á mīńló, ḿfág wám, mə̌ vaa yǎ ńkad; éyɔŋ dzílī á bə̄háídɛn ńgɔ mǎzu kə. Ńdɔ̄ á ngákódō válā, a kə́lə́ á ndá mod ziŋ válā, a tɔá dzwé nâ Títus Yústus, mod yǎ ā luugu Zambá, a tɔá məfeneŋa mə́ ndá ai sinagóge. Krǐspus yǎ ā dzóege sinagóge a yə́bə́ fɔ̄ɔ̄ Ńtí ḿbámāná ai ndâ bod dzié ésə ai abuí bod yǎ Korɛ́ńti, á bə́ vógolo Páulus, bɔ̂ bə́ nganyían fɔ́ɔ́ fə á ńyə̄bə́, bə́ ngadubǎn fə. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ǹtí á ngāyénē Páulus á ńlō ai alú sə nyé ai nyé nâ: "Tə wambáda kələ́ ai ekad mam dzóé ósū tə wavɔd, amú mǎmēn mə nə ai wa; mod ǎ yǐ kig wa namba nə́ á bɔ wa é dzam á nə̄ ábē amú mə bələ́ éyə́gan ábuí bod é tísɔn nyi." Ńdɔ̄ Páulus a ngábómbō válā ǹgúmā ḿbú ai etun, a yə́gələ bod ebúg Zāmbá. Yúdɛn bâkə ai Páulus á ndá mədzó Vála Galióŋ á tɔá ngɔ́məna yǎ Ákaía, ńdɔ̄ Yúdɛn bɔ́ bə́sə̄ kíŋ dzīdziá, bə́ ngáman fám Páulus á nyɔ́l, ńdɔ̄ bə́ ngábī nyé, bə́ kə́ə́ ai nyé á ndá mədzó, bɔ́ nâ: "É mod nyɔ́ a kə a sɔŋ bod nə́ bə́ lūgu Zambá ákyāí Mvéndé yākili." Páulus a ngə́lə́ á yi nâ a nɔŋ ǹkɔ́bɔ, Galióŋ nyé ai Yúdɛn nâ: "Ǎ Yúdɛn, ngə́ ádzó mī sɔ́ ai dɔ́ dī á tɔ̄á ńdaŋán mvéndé ziŋ ngə́ étɔm efə́ kig mə wógó é dzam myǎdzó; ńdɔ ḿból myādɔan və á bībúg bí anyu ai á biyole, ai á Mvéndé dzáán é dílī lâbəbə mínā bə́bēn, mə̌ tɔ̄á kig vá naa matsíg kán mə́dzó tē !" Adzó mááŋ: bə́ ngákwí və á ǹsəŋ. Və á sɔ́ kúban Sostɛ̂n, ǹdzóe sinagóge á nyɔ́l, bə́ ngayíd fɔ̄ɔ̄ nyē á ńsəŋ Tə́mpɛl étēde. Tɔ nālá Galíoŋ təge bísī dzóm étēde. Mədúgân yā Âǹtiókia, é dulǔ lála Páulus a ngátámə̄ fə bómbō á Kōrɛ́ńti válā mǎn éban, ńdɔ ǎ zu kân ai bəbə́nyāŋ, a kə́lə́ á ńnǎm Síria bân Prisíla ai Akílas. A ngáman sódē ńló á Saǹkréa, ḿból á ngālíg mətǐŋ məziŋ. Ńdɔ a ngákə suan Éfēsi; bân biyɔŋ bíé bə́ káán vālá. A kə́ nyían á sinagóge, ǎ ngalɛ̂ ai Yúdɛn. Bə́ ngakogolan ai nyé naa á támə tɔbɔ ai bɔ́ bān mə́lú, ńdɔ̄ á ngábɛn. Dá, éyɔŋ ǎ kân ai bɔ́ nyé ai bɔ́ nâ: "Mayi mínā dúgán sɔ̄ yēn éyɔŋ efə́, ngə́ Zambá ā yə́bə." Ńdɔ a ngákódō Éfēsi. Ńdɔ a ngákə sus á kíníŋ yǎ Sezāria, a bɛ́də́ nə́ a kə sug Ndâ Zambá yǎ Yērúzalɛm, ńdɔ ǎ zu sigi Âǹtiókia, a bómbó vālá bān məlú, a dúgán tíe a lodó á ńkɔŋ ńnǎm Galátia, a kalán á Frīgia, a kə a wóno bəyə́gē bə́sə̄ ńyə̄bə́. Apolós á Éfēsi ai á Kōrɛ́ńti Mǎn Yúdɛn m̀bɔ́g, yǎ Áleksandría dzwé nâ Apolós, a ngásuan Éfēsi, a yəmə ǹkɔ́bɔ, a yəmə̌ fə M̀fúfúb Ńtilán ḿbəŋ. A ngáyə́ge Zěn Ǹtí, ǎ ngákə a tóan dzɔ yə́gələ̌ bod ai fím, a yə́gələ̌ fə̄ é mam mátian ai Yésus a fyáŋán bɔɔ naa: ǎ yəmə və ǹduán Yōhánɛs. Ǎ ngakɔ́bɔ á fɔ̄ɔ̄ ai fím ésə̄ á sinagóge. Ńdɔ̄ Prisíla bân Akílas bə́ ngánɔŋ nyé bə́ ngatóan nyé yə́gələ̌ zēn Zambá. Ḿból ā yii ná ngə́ a kə Âkaía, bəbə́nyāŋ bə́ ngavə́ fɔ̄ɔ̄ nye ngul á nyɔ́l nə́ á kə, bə́ tīlī bə̄yə́gē yā á wé kálara nə́ bə́ nɔŋ nyé ḿbəŋ. Á kwí á ngākwí wē, ǎ ngávɔ́li fɔ́ɔ́ bə̄yə́gē ai ngul grāsia Zambá, amú ā təəgə fɔ́ɔ́ Yúdɛn á bidɔ m̀faŋ m̀faŋ á bod étēde, a lə́dege fɔ́ɔ́ ai M̀fúfúb Ńtilán naa Məsías a nə fɔ́ɔ́ Yésus. Ńtíé Ápolós á ngābə́ á Kōrɛ́ńti, ńdɔ̄ Páulus a ngáman daŋ ńnǎm yā Âkoe, a kə́ suan á Éfēsi. Ńdɔ̄ á ngákɔ́b bə̄yə́gē bəziŋ válā, nyé ai bɔ́ nâ: "Yə mǐ ngánɔŋ fɔ́ɔ́ Ḿfūfúb Ńsísīm éyɔŋ mǐ nyîgan á ńyə̄bə́ ?" Bɔ́ ai nyé nâ: "Yə bǐ ngátâm yǎ wóg dzam Ḿfúfúb Ńsísīm tɔ ǹwógan ?" Páulus nyé ai bɔ́ nâ: "Ńdɔ zǎ ákyaí ńduán mínā mǐ ngáduban ?" Bɔ́ nâ: "Ǹduán Yōhánɛs." Páulus nyé nâ: "Yohánɛs nyé ā du bod və ǹduán ésíngi miǹsə́m a kada bod nə́ bə́ yə́bə̄ ényɔ́ á yī nyé sɔ́ á mvús, nálā tē wâtyian nâ Yésus." Bə́ ngáyi wóg nālá, bə́ ngáduban fɔ́ɔ́ á dzwé Ńtí Yēsus. Á bəde Páulus a ngábə́de bɔ́ mɔ́ M̀fúfúb Ńsísīm ā ngasus fɔ́ɔ́ ábə̄ bɔ́ bə́ ngákɔ́bɔ abuí míńkɔ́bɔ, bə́ kúligǐ fə mam anə́ bəprofɛ́d. Bod bə́tē bə́ ngábə́ dzǎm bɔ̌ áwôm ai bə́bɛ̄. Abondé lə́ Ndâ Zambá yǎ Éfēsi Ngɔn ngɔn élɛ́ hə Páulus a kələ á sinagóge a kɔ́bɔgɔ ai fím ésə. A yə́gələ bod mǎm yā Áyɔ̌ŋ Zāmbá a dzə́ŋə̄ nə́ ngə́ a dudu bɔ́. Vədá bəvɔ́g bə́ ngákánga təge yə́bə, bə́ ngámgbali zěn Zambá á zāŋ bod étē. Ńdɔ̄ Páulus a ngádzóge bɔ́ a nɔŋɔ́ və bəyə́ge etám etám. Á ńtɔ̄á naa, amǒs yā ámǒs ósə a yəgələ bɔ́ á sikúlu yǎ Tirános. Ńdɔ̄ a ngásyé nālá á tâŋ mim̀bú míbɛ̄, asú tē bod bə́sə̄ yǎ Ásia, tɔ Yúdɛn tɔ Grɛ̌k, bə́ ngáwóg ébūg Ńtí. Bətsídan bə́sátân Yúdɛn Zambá á ngābə́ bɔɔ ngǔl məsimbá á mɔ́ mə́ Páulus, ákyāí yə̄ nâ, ǹnyie anə́ bábəde ǹkókɔ̄n éyē ngə́ nápə́kɛn yǎ ā nāmbā nyɔ́l dzīé ǹkókɔ̄n ó ńtɔ̄á mvɔ̄í, bəbə̂ míńsísīm bə́ mān fə̄ wá kódō á nyɔ́l ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ miǹgəngáŋ mí Yúdɛn mivɔ́g yā mí wulugu á māl mǎl myâ mí ngákyəge lóē dzwé Ńtí Yēsus á nyɔ́l é bod bəbə̂ míńsísīm bə́ ndə́gələ. Bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: "Mayóme wa á dzwé é Yésus yǎ Páulus a yə́gə́lə́." É bod zamgbál yā bə́ bɔɔ ású ésíé dī bə́ ngábə́ bɔ́n bə́ fada nén Yúdɛn, a tɔá dzwé nâ Skéva. Ńdɔ m̀bə̂ ǹsísīm á ngāyalan bɔ́ nâ: "Mayəm Yésus, mə yəmə̌ fə̄ Páulus, ḿfág wáán mínā mǐ nə bəzá?" É mod m̀bə̂ ǹsísīm á ngābə́ ndə́gələ nyɔ́ və á sɔ́ bɔ lad bɔ́ bə́sə, o ǹdzí naa ǎ ngakpe bɔ́ sɔ́ ai ebom; bə́ túbū á ndá vālá və miǹsɔ́ mí zud, məvə́ŋ ai nyɔ́l ésə. Á wóg bǒd yā Éfēsi bə́ ngáwóg é dzam dí, bə́sə tɔ Yúdɛn tɔ Grɛ̌k, bə́ ngákɔn fɔ́ɔ́ wɔ̄ŋ éyə̄gan, dzwé Ńtí Yēsus á ngawúm á fɔ̄ɔ̄. Abuí dzǎm yā é bod bə́ ngávəŋan á ńyə̄bə́ bə́ za məm bə́ kúligǐ fə mǎm məngaŋ mábán. Abuí dzǎm yā á bɔɔ məngaŋ bə́ zaa ai bəkálara bábán, bə́ ngadígī bɔ́ á zāŋ bod étēde. Byə́m bítē bí ngábə́ dzǎm kwí tóyína məwóm mə́tán. Ebúg Zāmbá é nganáŋ á fɔ̄ɔ̄ və ǹnáŋán, é fibǐ fə və m̀fibán. Etɔ̌m yā Éfēsi ai məkə mə́ Páulus Á mvús é mam má, ńdɔ̄ Páulus a ngásán, á Ńsīsīm[3] ná a daŋ á Masedónia ai Âkaía, á kə kwí á Yērúzalɛm. Nyé nâ: "Á mvús vālá, mayǐ fə nə́ mə́ kə yén Rōma." Ńdɔ ǎ zu lóm bəka boé bə́bɛ̄ á Masedónia, Timoté bân Eráste. Émēn nyé ā tām fə lígī mān éban á ńnam Ásia. Abǒg tē ńdɔ fɔ́ɔ́ mod etɔm a ngábólē á tōbóg ású dzǎm Zēn. Ǹlwî byə́m bí mvɔ́d ḿbɔ̄g, dzwé nâ Demetrǐus ǎ kadəgə lwí bān bivəgələ mə̄ndá mə́ ngogolán mə́ Artemís ai sílíba; bəbɔ bísíé bóé bə́ ngábuguban á ésīē dzíé éyə̄gan. Ńdɔ̄ á ngátógan bɔ́ bə́sə, tɔ ébá bə̄vɔ́g yā bɔ̂ bə́ syē fə̄ kán esíé tě, nyé ai bɔ́ nâ: "Ǎ mvóg tad, mínā bə́bēn myāyəm nâ éyə byǎnyiŋ və ai é mān ású ésíé wāān nyɔ́. Ńdɔ̄ mínā bə́bēn myǎyēn ai mís mǐ wodǎn fə ai məlɔ́, sə̌ kig və á Éfēsi vá mə nə dzǎm dzó nâ á ńnam Ásia ósə, é mod bálóē nyɔ́ naa Páulus ǎ ngaman yǎ dudu á ngām dzīé ai mələ́bə́gá móe éyə̄gan ábuí bod, ḿból á kad bɔ́ nâ: bə́zāmbá bod byǎkom ai mɔ́ byá sə́ kig bəzambá. Dzóm tē yâyi bɔ̌ nâ mákíd máán mə́ wú ǹtug, bod bə́ ngabyandǐ fə tɔ tə́mpɛl Artemís yǎ á nə̄ zāmbá miníngá nén təgě fə ai é mod a kám nyē, nyé yǎ ńnam Ásia ósə, mabɛn mawóg nâ sí ésə yǎlugu." Bə́ ngáyi wóg ńkɔ̄bɔ̄ ví, bə́ sɔ́ hḿ mǎn liŋan, bə́ ngayédan á yób étēde nâ: "Artemís yǎ Éfēsi a nə dzóm nén !" Endugulan é yāmán á fɔ̄ɔ̄ ai tísɔn ésə bə́ nganyaban fɔ́ɔ́ a mod ndá bivoé, bə́ kələ bâdudu Gaíus, bân Aristárka, bǒd yā Masedóniǎ yā bə́ ngábə́ biyɔŋ bí Páulus. Ḿból Páulus ǎ dzə́ŋə nə́ ngə́ a kə ḿfág bod bə́tē bə́ ngábə́, bə́ ngádzəg nyé. Bəmvóé bóé bə̄vɔ́g yā ńnam Ásia bə́ ngálóm fə̄ nyé ḿbāndá nâ tə a kə á ndá bivoé, dzóm é zā kə́ nye bɔ̌ wē. O ǹdzí naa təgě fə ai awógó édí lákə̄ álɔ̄: ényɔ́ á kɔ̄bɔgɔ édí, ényɔ́ ḿbɔ̄g édí ávɔ̄g: á lúb lub lúb. Ekóán ésə é və̄ŋán fɔ́ɔ́ ńsə̌ŋ bənyiá kābad: ǹnóm tɔ́ŋ, ǹgál tɔ́ŋ; bəvɔ́g bə́bēn təge yəm ńgūmā ńtól ébúg yā ékōán tē. Ńdɔ̄ bə́ ngázu tə́le Aleksándɛr nə́ á kɔ́bɔ̄ á dzwé bə́sə. Á dzan a ngádzan bɔ́ wɔ́, nə́ a yi nə́ ngə́ a kɔ́bɔ. Ḿból bə́ ngáyəm ná a nə mǎn Yúdɛn, bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngayédan fɔ́ɔ́ kíŋ dzīdzīá á yób étēde tɔ á tâŋ məwola mə́bɛ̄ naa: "Artemís yā Éfēsi a nə dzóm nén". Ńdɔ m̀baala bəkálara yǎ ńnam a ngádzan bod wɔ́ nə́ bə́ ku bivól, nyé nâ: "Ǎ bǒd yā Éfēsi, zǎ modo a yə́gan á sí mū nâ tísɔn Efési ńdzɔ e nə́ m̀baala tə́mpɛl Artemís nénə, ai évəgələ dzíé é ngásɔ́ á yób é kūū á sí ? Ḿból hḿ dzam bísóó lá sə́ kig étēde, tɔbɔ́gán á myə̄ə̄ŋ, tə mod a bad bɔ áyɔ̄g. É bod mǐ sɔ́ ai bɔ́ bā bá bə̄lə́ kig bidzo biziŋ, bá ndzí kig byandi ngə́ átǎ zāmbá miníngá wāān. Ngə́ Demetrǐus bân é bod básyé ai nyé bə́ bə̄lə́ mīńkɔ̄bɔ ai mod ziŋ, məndá mədzó mádzə̄mǎn kig mǎkə tsǒg bə̄ngɔ́məna, bə́ kələ́ á sɔ́man. Ngə́ mī ngə́lə́ bələ́ bitɔm bifə́, byǎyi byá dzɔ̄s ámōs ékōān yákad tóban. Amú lá sə́ áyē á bákə̄ bíā sɔ́mǎn naa byǎbɔ endugulan á ńnam ai é dzam lə́ hə bɔɔban aná dī. Amú dzóm ziŋ yávə̄ kig bíā ngul yə nâ bǐ bɔ ábím éngongom dí." Á man a ngáman ǹkɔ́bɔ̄ nálā, ńdɔ a ngásoe bod. Ǹnyie anə́ engongom é ngávɔ́bi, ńdɔ̄ Páulus a ngálóe bəyə́ge ǎ ngawónō bɔ́ ai mələ́bə́gá; á man a ngáman yân ai bɔ́, ńdɔ a ngátie, a kə́lə́ á Masedónia. A mǎn daŋ ńkɔŋ ńnǎm tē ósə a wónoŋo bod ai abuí mələ́bə́gá, ńdɔ a ngákə suan á ńnǎm Grɛ̄s[4], a bómbō vālá ngɔn élɛ́. Yúdɛn bə́ ngabɔ esɔ̌g á nyɔ́l dzīé vālá a ńtə́lə yǎ naa a nɔŋ zitíma nə́ a kə a Síria; ńdɔ ǎ zu yén naa a yəan kî á Masedónia. Sopátros mɔ́n Pīrus yǎ Beré á ngākə̄ nyé lə́də, bân Aristárkus ai Sekúndus yǎ Tesaloníka; ai Gaíus yǎ Derbé ai Timoté, ai Titsíkus bân Trofîme, bǒd yǎ Ásia. É bod bə́sə̄ bá bə́ ngátíē bíā ósū bə́ kə́ bíā yanga á Trōás. Éyɔŋ bǐ kódogo á Fīlípi, ńdɔ bǐ ngákî á máŋ á mvús məbóg bə̄ḿbāŋálā bə́ ávóé; ńdɔ bǐ ngákə̄ bɔ́ kpân á Trōás á mvús məlú mə́lɛ́. Bǐ bómbó vālá mə̄lú zamgbál. Páulus a vəle m̀bim á Trōás Ámōs ósū yā sɔ́ndɔ, bǐ ngáman kóan nə́ byǎbə̄gan ḿbāŋála. Páulus a ngábə́ bələ́ naa a tíége kídí lénde yə válā, ǎ ngatâm lɛ̂ ai bɔ́. Á lɛ̂ lɛ̂ lɛ̂, a kələ kwí ai zǎŋ alú. Abuí mə́lámbā á ngábə́ a ndā yób, é vóm bī ngákóan. Mǎn ndómán dzwé nâ Etíkus, a ngábə́ tɔá á ńkom wúndi, a vógolo anə́ Páulus a kɔ́bɔ, ḿból ékad mǎm é ngáyab abuí, ǎ ngandəŋ fɔ̄ɔ̄ óyɔ̄. Ḿból á ngābíman óyɔ̄, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā sɔ́dan á étâz lálā, a kə́ ku á sí, á kə̄ fə̄ nyé bódo, a wú yǎ. Ńdɔ̄ Páulus a ngásus ḿfág yǎ sí a lúmbu á ā ngābə́, ńdɔ a bódō nyé ai mɔ́, nyé nâ: "Tɔbán á myə̄ə̄ŋ, a və̌ !" Ńdɔ a dúgan bɛ́d á ndā yōb, a bə́gə̄ ḿbāŋála ǎ ngadí, ńdɔ̄ fə á dúgan nɔŋ ńkɔ̄bɔ a kələ kwí ai məlénde mə̌ kídí və a kɔ́bɔgɔ: ńdɔ ǎ zu sɔ́ tíe. Ńdɔ̄ bə́ ngákə ai mǎn ndómán á və̌; dzǎm tē á ngávə́ bɔ m̀faŋ áwónóŋ á nyɔ́l. Páulus a kódō á Trōás a kə́ə́ á Milet Bíā bī ngátádi tíe, bǐ bɛdə́ á zitíma bǐ ngakə ai máŋ mə́sə̄ ḿfág yā Ásos, é vóm bī yəan nɔŋ Páulus, ḿból émēn á ngāman kom, amú émēn á ngāyi nâ a wulu ai məkǒl. Éyɔŋ a sɔ́ yǎ bíā kɔ́b á Ásos, ńdɔ bǐ ngánɔŋ nyé á zitíma, bǐ kə́ á Mitiléna. É kídí lénde yǎ vālá, ńdɔ bǐ ngátíe, bǐ kə́ kwí á Kīós. É kídí fɔ́g, bǐ sūán á Sámos, bǐ tə́bə́ á Trogilión bǐ ngákə kwí á Milet ámōs ó ngábə́ ó tsâg válā. Amú Páulus a ngáyén ná a yəan sâla Éfēsi, ábǒg á zā mān nye dzáŋ á ńnam Ásia; amú ā yii nâ, ngə́ á nə ebugúbu, á tɔ̄bɔ á Yērúzalɛm âmǒs Pentekóste. Páulus a yân ai bənyiá bodǒ yā Éfēsi Á Milet válā, ńdɔ̄ Páulus a ngábánda bənyiá bódo mvíē yā Ndâ Zambá yǎ Éfēsi. Á suan bə́ ngásuan, nyé ai bɔ́ nâ: "Mínā bə́bēn myāyəm ḿból mə́ ngányiŋ ai mínā a tádigi ámōs ósū mə̄ ngátə́le akǒl á ńnǎm Ásia, mə syê Ǹtí ai edzɔdi nyɔ́l ésə ai bibə́gē á mís, ai á zāŋ míńdzūg mísə mə ngátóban ai myá ai məlám mə́ Yúdɛn. Myǎyəm nâ ma ndzí kig mínā sɔlǐ mān dzóm ḿfí tɔ m̀bɔ́g, nə́ təge mínā nyé kad ngə́ áyə̄gələ tɔ á bod étēde, tɔ á mə̄ndá máán. Mə lə́bə̄ mínā bə́sə, tɔ Yúdɛn tɔ bəháídɛn nə́ mod ósə̄ á və̄ŋán ábə Zambá á yə́bə̄ Yésus Krǐstus. Mǎ hḿ nyɔ́ mə yə́mə́ á mə̄súŋ mə́ Ḿfúfúb Ńsísīm étē nə́ makə á Yērúzalɛm təge yəm édí láyi kə tóban ai ma wé, ńgúmā dzóm mā yəm ó nə fɔ́ɔ́ və nâ, é tísɔn ésə mǎlod, M̀fúfúb Ǹsísīm a kad ma nâ məsúŋ ai miǹdzǔg byâyanga ma. Dá, mǎdǎŋ kig bísī ású enyiŋ dzám, é dzóm mādaŋ yág ai dzɔ́ e nə́ və nâ mə́ kə̄ sɔ́ndī dulu dám ai ésíé Ńtī Yésus á ngávə́ mā nə́ mə́ bɔ: mə́ kə mabə́gələ M̀bəmbə Fwé yǎ grāsia Zambá. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, mayəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ myǎngábǎd kīg fə ma bəde ai dís, mínā bə́sə̌ yā mə́ ngálod á zāŋ dzáán makə mayédan Ayɔ̌ŋ Zāmbá. Ású tē mākad mínā dɔ́ ámōs dī nâ mə nə á sááŋ ai məkǐ máán, mínā bə́sə. Amú mā ndzí kig líg tɔ mǎn dzóm ziŋ á mgbág, mə ngámāná māná mínā kad ńyián Zāmbá ósə̄ á mááŋ. Kálágán mínā bə́bēn ḿbāmāná ai ńkunda M̀fúfúb Ńsísīm á ngátə́lē mína bənɔ́ni, nə́ mǐ kə ai Ndâ Zambá á mədîga, ényí yǎ á ngākodé ai məkǐ mə́ Ḿbáŋ Mɔ́n wōé. Mǎmēn mayəm nâ ǹnyie anə́ māyi lúm mvús, zə̌ yâyi nyían á ńkunda, təge ai mǎn nyindi ziŋ; ai nâ bod bəvɔ́g yā ábə̄ mínā bâyi kódō á sí bə́ ngayə́gələ dɔ́tɛn mvol ḿból yə̄ nâ bə́ dūdu bəyə́bə̄ á ékɔ̄á dzábán. Ású tē hḿ mī bɔɔ okála, mǐ tsogo nâ, ai alú ai ámōs á tâŋ mim̀bú mílɛ́, ma ndzí kig vɔ̌d kɔ̄ŋan ai mod ósə yǎ ábə̄ mínā ai bibə́gē á mís. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, malíg mínā á mɔ́ mə́ Zāmbá ai á mɔ́ mə́ ébúg grāsia dzíé yǎ é bə̄lə́ ngul yǎ lōŋ ndá ai á və̄ mīḿfúfúb míé ngáb elíg. Éyɔŋ mǎkə̄ dzí, ma ndzí kig tám ézā dzóm tɔ sílíba, tɔ mvɔ́d, tɔ biwɔ́man, mod ziŋ yǎ ábə mínā ǎ yə̄gǎn kig válā nâ é mɔ́ mámā má émɔ̄ mə ḿbə́ syê ai mɔ́ nə́ mə́ tɔŋ mǎmēn ai biyɔŋ byáma. Mə́ ngáyə́gələ mínā abǒg ásə̄ nâ mǐ kad syé nālá, ású yə̄ nâ mǐ ka ébá bə́ nə́ ńtəgán, mǐ tsogǒ fə bibúg bí Ńtī Yésus émēn á ngākɔ́bɔ̄ bí naa "Ai m̀və́án ai ǹnɔŋán, m̀və́án ńgɔ̄ wádaŋ mvɔ̌m." Ǹnyie anə́ á ngālwî ǹkɔ́bɔ̄ nálā, ńdɔ a ngákúd məbɔ̄ŋ á sí bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngákogolan. Bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáyón fɔ̄ɔ̄ bibə́gē bí kwî bɔ́ á mís bə́ kələ wúban ai Páulus. É dzóm é daŋa bɔ́ bɔ̌ mīńtyé á ńnə́m é ngábə́ ébúg á ngādzó naa bə́ ngābǎd kig nyé bədě ai dís. Ńdɔ̄ bə́ ngákə̄ nyé lə́dē á zitíma. Á kân bǐ ngákân ai bɔ́, ńdɔ bǐ ngábɛ́d á zitíma, bǐ ngákə tə́tə̄lə́ tə́tə̄lə́ ḿfág yǎ Kos; é kídí lénde yǎ vālá, ńdɔ bǐ ngákə suan á Rôdes; á kódo yǎ vālá bǐ ńtə́lə̄ á Patará. Ḿból bī ngákɔ́b zitíma a kələ á Fēnísia, ńdɔ bǐ ngábɛ́d étēde, bǐ kə́ə́. Á kwí bī ngákwí á ńnamín Sípra, ńdɔ byǎlɛ́s ḿfág yā ḿbɔ̄ ńnōm, bǐ yálá ḿfág yā Síria, amú éyə zitíma a ngábə́ bələ́ nâ á suigi mim̀bəgə étēde. Bǐ kɔ́bɔ́ bə̄yə́ge bəvɔ́g vālá, ńdɔ bǐ ngábómbō étē mə̄lú zamgbál. M̀fúfúb Ńsísīm ā ngátíndī bɔ́ nə́ bə́ kad Páulus nâ tə á bɛ́d á Yērúzalɛm. Dá, á mvús məlú zamgbál, ńdɔ bǐ ngátíe və ǹtíéán. Bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngákə̄ bíā lə́də̄ á zēn, tɔ biníngá, tɔ bɔ́ngɔ́. Á daŋ bǐ ngádaŋ ongóla yǎ tísɔn, ńdɔ bǐ ngálában ai məbɔ́ŋ á sí á ńtsāg máŋ, bǐ ngákogolan. Á man bǐ ngáman yân ai bɔ́, ńdɔ bǐ ngábɛ́d á zitíma, é bod bə́ ngázu bía lə́də̄ á zēn bɔ̂ bə́ mān dúgan á māl mábán. Ǹnyie anə́ bī ngáman daŋ, ńdɔ byǎkódō á Tîr bǐ kə́ suan á Ptolemáis. Bǐ mān sǔg bə̄bə́dzāŋ, bǐ tɔ̄bɔ́ fə ai bɔ́ vālá ńgūmā ámǒs. É kídí lénde yǎ vālá, ńdɔ byǎzu tíē nə́ byǎkə a Sezária. Á kwí bī ngákwí ábə̄ Fílip, ǹkad M̀bəmbə Fwé yǎ á ngābə́ ḿbɔ̄g yǎ bədiákon zamgbál, ńdɔ bǐ ngátɔbɔ á ndá dzié. A ngábə́ bələ́ bivǒm míńtúd bəngɔn bə́nyi, bə́ tɔ̄á bəprofɛ́d. Ḿból bī ngábómbō válā bǎn mə́lú, ńdɔ fɔ́ɔ́ profɛ́d ziŋ dzwé nâ Agálus, a ngákə sɔ́ á Yúdea. Á suan a ngásuan á bī ngábə́, ńdɔ ǎ nɔŋ kandá Páulus, a mǎn tindi á məkǒl ai á mɔ́, nyé nâ: "M̀fúfúb Ńsísīm a kɔ́bɔ̄ nâ é mod a nə́ ai é kāndá nyɔ̄, éyə̄ Yúdɛn báyī nyé tindǐ ngadag ná á Yērúzalɛm bə́ və̄ nyé á mɔ́ bə́háídɛn." Á wóg bī ngáwóg nālá, ńdɔ byǎbáman ai bǒd yā vālá, bǐ ngákogolan ai Páulus nə́ tə a kə á Yērúzalɛm. Nyé ai bíā nâ: "Dzébēn myāyón mǐ ngabɔ̌ fə̄ nâ ǹnə́m ó bɔ̄g ma âbum ? Ḿfág wám, mə mə́ ńtɔa yǎ á ngoməzan, sə̌ kig və ású ḿbəgán mə́suŋ, tɔ ású áwú bēn yǎ áwū ású dzwé Ńtí Yēsus." Ḿból á ngātəb vógolǒ biyə̌gá byáán, ńdɔ bǐ ngádzoge, bíā nâ: "Ǹtí émēn á bɔ̄ɔ̄g ḿból ā yi" Páulus a suan á Yērúzalɛm Á mvús bǎn mə́lú, ńdɔ bǐ ngáman koməzan, bǐ bɛdə́ á Yērúzalɛm. Bəyə́gē yǎ Sezária bə́ ngákə̄ bíā lə́də̄ á zēn, ńdɔ bǐ ngákə tɔbɔ ábə mod ziŋ yǎ Sípra vālá, dzwé nâ Náson, ǹnǒm ǹyə́ge yǎ mətádí. Atóbán Páulus bân Yákɔb á Yērúzalɛm Á kwí bī ngákwí á Yērúzalɛm bəbə́dzāŋ bə́ sɔ̄án fɔ̄ɔ̄ ai bíā ai abuí miǹtag. É kídí lénde yǎ vālá, ńdɔ̄ Páulus á ngákə ai bíā ábə̄ Yákɔb, é vóm bənyiá bodo mvíē bə́ ngáman kə́ kóan. Á man Páulus a ngáman bɔ́ sug, ǎ ngálɛ̂ bɔ́ é mam mə́sə fɔ́ɔ́ Zāmbá a ngábɔ ai nyé á zāŋ bəháídɛn. Bə́ ngálugu Zambá ású é mam mə́sə̄ bə́ wógō má. Bɔ́ ai nyé nâ: "Ǎ mādzaŋ, wǎmēn támə́ yén ábím étítíb Yúdɛn á vəŋan yǎ á ńyə̄bə́, ńdɔ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngə́lə́ aná və bə́ yə́mə̄ á ta ai Mvéndé. Ńdɔ̄ hḿ yəmə́ nâ bâkə bâkad nâ wayə́gələ é Yúdɛn bə́ tɔ̄á á zāŋ bəháídɛn nə́ bə́ dzōgē Mvéndé Mōsɛs, ai ǹkádán wākad bɔ́ nâ: tə bâbad kəle bɔ́n bábán ai nâ tə bâbad tǒŋ mətum mə́ ǹnam. Ńdɔ bǐ bɔ yá, ǹkundǎ bod wâyi tógan, amú bâyi yə̌m naa o sɔ́ yǎ. Ńdɔ byǎdzó naa ó bɔ̄ ḿból byāyi wa lə́b. Bǐ bə̄lə́ bod bə́nyi vá á bə́ ngálíg mīḿfúfúb mətǐŋ. Nɔŋɔ́ bod bə́tē, ó bámán ai bɔ́ ású éfúbu, ó mǎn fə yân mân yā básílī ású ésóde ǹló dzábán. Eyɔ̌ŋ te mod ósə ǎ yi yə̌m naa é mam mə́sə̄ bákad ású dóe, mə́ nə miǹnǎl ai nâ wǎmēn wa o nə ǹnyie Mvéndé. Ḿfág bə́háídɛn yǎ bə́ ngávəŋan á ńyə̄bə́, bǐ ngátil bɔ́ é mam bǐ ngáyíli nâ bə́ ki é tsíd ésə̄ bə́ ngátúni bəzəzə̌ bəzambá ai məkǐ ai miǹtwí bíyə́m, ai mam mə́ ngobinda." É kídí lénde yǎ vālá, ńdɔ̄ Páulus a ngánɔŋ bod bə́tē, a bámán ai bɔ ású éfúbu; á mvús tě, ńdɔ̄ á ngányían á Tə́mpɛl, nə́ bə́ kag ámōs báyi sɔ́ və́ mə̄túnuŋa ású mod ósə. Bâbi Páulus Válā mə́lú zamgbál yā éfūbu dzábán mə́ ngayi yǎ dib, é Yúdɛn yā bə́ ngásɔ́ á ńnam Ásia bə́ ngáyi yén Páulus, bə́ ngákə fɔ́ɔ́ bâfɔŋɔlɔ bod, ńdɔ bə́ ngábi nyé. Bə́ ngayédan nâ: "Ǎ áyɔŋ Ísraɛ̂l, zǎg bía ka ! Ényē nyɔ́ é mod yǎ a kə a sɔŋ bod á māl mǎl nə́ bə́ fəm ayɔŋ dáán, bə́ fəm Mvéndé Mōsɛs ai m̀fúfúb Tə́mpɛl a kə́ kə́ yǎ fə tíe, a nyílí Grɛ̄k á Tə́mpɛl ǎ ngabɔli M̀fúfúb étɔbɔgɔ̌ Zāmbá." Bə́ bɔɔ nálā ḿból válā bə́ ndəm nyé kǎd yén bân Trofîme, mǎn Éfēsi, bə́ wulugu eyɔŋ á tísɔn, bə́ ngátsog hḿ naa Páulus a ngányílī nyé á Tə́mpɛl. Tísɔn ésə e ngámalán á fɔ̄ɔ̄, bod bə́ kələ və mim̀bíl, ńdɔ̄ bázū bi Páulus, bə́ kwî ai nyé á Tə́mpɛl, bâkə bâdudu nyé á ńsəŋ bə́ mān fɔ́ɔ́ fə̄ fɛ̌d mīm̀bɛ́ étíe etíé. Hálā bə́ ngadzə́ŋ yǎ naa báwē nyé ńdɔ̄ bakə kad ńdzóe bəzimbi nâ: "Á bóle yǎ hḿ á Yērúzalɛm álí ! Mvyɛ́ yā sə́ fə̄ wé". Etíe etíé, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā nɔŋ bəzimbi ai bədzóe bábán, bə́ yə̄mə́ zēn mīḿbíl ḿfág é bod bə́ bɔɔ engongom bá bə́ ngábə́. Bə́ ngáyi yén anə́ bázū nálā, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngátə́le ebom, təgě fə bǎd yíd Páulus. Ńdɔ̄ hḿ ńdzóe bəzimbi a súbū á Páulus a ngábə́, a və́ nyē mɔ́ a béndé naa bə́ faŋ nyé ngadag ai məsúŋ mə́bɛ̄, ǎ ngasíli nâ á yəm zámēn á nə̄ é Páulus nyɔ́ ai étɔ̌m bēn á ngāsie. Ḿból étotog é ngábə́ abuí, mod təge fɔ́ɔ́ wóg édí lákə̄ álɔ̄, ényɔ́ á tíege é ndɔ́ŋ dzīé, ényɔ́ ḿbɔ́g á tíege éńdzīé. Éyɔŋ a yén yǎ nə engongom yâkə və ǹkəán ósū təge ai awógó lə́ dzóm, ńdɔ̄ á ngábə́ndē nâ bə́ kə ai Páulus á fén étēde. Éyɔŋ bə́ kwî yǎ ânyǔ zitə́b, ńdɔ bəzimbi bə́ ngábə́gə nyé á yób ḿbəgán, ḿból bə́ mbádaga nâ a zǎ wú efīda; amú etítíb bod é kələ yátsídan nyé, bə́ yédegan nâ: "A yəan ai awú !" Dzɔ́s Páulus37 Válā bə́ ngákə yǎ nyé nyílī á fén, ńdɔ̄ Páulus a síli ǹdzóe bəzimbi nâ: " Yə mə nə wa dzǎm kǎd mān ébúg ?" Ǹdzóe bəzimbi nyé ai nyé nâ: "Yə wayəm kɔ́bɔ̄ grɛ̄k ?" Sə wǎ ó nə̄ é mān Égîptɛn yǎ ā ndəm mǎn sɔ̌ŋ mīńtótóm mí bod tóyínā ényi vá a, a kə́ə́ ai bɔ́ á ńkōd ńnam a ?" Páulus nyé nâ: "Sə á kig ma nyɔ̄lɔ́ ! Mə mə nə mǎn Yúdɛn yǎ tísɔn yǎ mod ǎ dímǎn kig. Á ńkogolán, bɔ̌ tə́ naa mə́ kɔ́bɔ́ ai é bod bá." Ńdɔ ǹdzóe bəzimbi a ngáyə́bə, Páulus a bɛ́dē á zitə́b á yób, ńdɔ ǎ dzan bod wɔ́. Ǹsəŋ ósə̄ á kubug! Ńdɔ a bódo ǹkɔ́bɔ, ǎ ngákɔ́bɔ á ńkɔ̄bɔ̄ hébrea, nyé nâ: "Ǎ bəbə́dzāŋ, ǎ bətará bíégân ńkad mǎzū mínā kad étɔá dzi." Bə́ ngáyi wóg á kɔ́bɔgɔ hebréa, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́sə̄ bə́ ngáku á ndiim bə́ ngatóan vógolo, nyé ai bɔ́ nâ: "Mə nə mǎn Yúdɛn, m̀byálán á Társis yǎ Sīlísia, dá éyə mə ngánáŋ é dzǎl dí. Gamaliɛ̂l ényē fə a ngáman ma yə́gələ Mvénde bətará ńdɔ mə m̀bə́ mod yǎ ā mvaman ai mam mə́ Zāmbá anə́ ḿból myāmvaman ai mɔ́ vīlí. Mə́ ngáfəm é Zēn nyīlí éfəma áwú mə bii fám ai biníngá, mə tindigi bɔ́ mə̄suŋ mə woaga á mim̀bog. Fada nén ai bənyiá bódo mvíē bə́sə̄ bâyəm nála m̀bəŋ m̀bəŋ: éḿbɔ̄ fə̄ bə́ ngávə́ ma bəkálara nə́ mə́ kə mabi bəbə́dzāŋ yā Dámas. Ńdɔ mə ngátíe nə́ makə bɔ́ bi, mə́ zu ai bɔ́ ai məsúŋ á mɔ́ bə́ kə̄ bɔ́ ndə́gələ á Yērúzalɛm. Mə ngə́lə̄ á zēn nālá, vála mə̌ ngakə yǎ suan á Dámas, dzǎm bɔ âbǒg ńtóban âmǒs vālí, á təm nâ mə ńtála mod m̀fyɛ a sɔ̂ á yób, ḿfyɛ ví ó yālí fɔ̄ɔ̄ mā ai miǹkokoe míé. Ńdɔ mə ngásɔ́dan, mə dibán á sí mə̌ ngawóg kíŋ ē kɔ́bɔgɔ nâ: "Ǎ Sául, Sául, ású dzé wafəm ma abím a vá?" Ma nâ: "Wa zá nyɔ̄lɔ́, ǎ Ńtí ? " Ńdɔ̄ é kíŋ nyi yǎyalan nâ: "Mə nə Yésus mǎn Nazarɛ́d, ma, wātoŋ ai efəma. " É bod bíā bɔ́ bī ngábə́, bə́ ngáyén dzóm və m̀fyɛ, dá təge wóg é kíŋ ē kɔ́bɔgɔ ai ma nyí. Ńdɔ mə ngásílī nâ: "Ǎ Ńti ńdɔ̄ hḿ wādzó ná mə́ bɔ̄ yá ?" Ǹtí nyé ai ma nâ: "Kódógō á sí ó kə̄ á Dámas, á wé éńgɔ̄ báyi wa kad é dzóm ó bələ́ ná o bɔɔg." Ḿból mə̄ ngáku ndím təge fə yén, ńdɔ̄ é bod bíā bɔ́ bī ngábə́ bə́ ngábi ma á wɔ́, bə́ kə́ ma lə́dē á Dámas. Mod ziŋ a ngábə́ á Dámas wé dzwé nâ Ananías, ǎ nyiege Mvéndé ḿbəŋ, Yúdɛn bə́sə̄ yā tísɔn bə́ kaŋǎ fə̄ nyé ábuí, ńdɔ a ngásɔ́, a súbú á mə̄ ngábə́, nyé ai ma nâ: "Ǎ mādzāŋ Sául, dúgân yén !" Ńdɔ fɔ́ɔ́ fə mə ngákwî mís mə ńtálā nyé. Nyé ai ma nâ: "Zambá bətará á ngātɔ́b wa nə́ ó yəm ǹyián wóé, ó yen áfə Sósōó Modo, ó wog ǹkɔ́bɔ̄ ó kwî nyé ânyu. Amú wayi bɔ m̀bɔɔlɔ woé á mís mə́ bod bə́sə ású é mǎm yǎ ó ngayén ai émā yā ó ngāwóg. Wabad áfə yangá dzé ? Kódógō və á sí bə́ du wa, ó fūūbán á mīńsə́m míe, o lóege dzwé Ǹtí. Hála mə dúgan yǎ á Yērúzalɛm ńdɔ̄ lázu bɔ ámǒs ziŋ nâ, mə kogolan á Tə́mpɛl, eséd é ngábi ma. Mə ńtála Ǹtí ā ngádzó ai ma nâ: "Bɔ̌ ávōl, ó kódō á Yērúzalɛm amú báyǐ kig yə́bə é mam wǎyi kad ású dáma. Ma ai nyé nâ: "Ǎ Ńti yə báyə̄gan nâ mə ḿbə́ lodogan á bəsinagóge mú makə mafudi á mim̀bog ébá bə́sə̄ bə́ ḿbə̄ yə́bəgə wa, mə bɔ̌ fə̄ nə́ bə́ yid bɔ́ ai miǹkas. Tɔ éyɔ̌ŋ bēn bə́ wê m̀bɔɔlɔ woe, Étiɛn, mə ngábə́ kíŋ ai é bod bə́ ngáwé nyé, mǎ mə baala biwɔ́man byábán." Hədá, nyé ai ma nâ: "Kələ́, óyǎb, á miǹnam bəháídɛn, amú á wé ńgɔ̄ á mə mǎyi wa lóm." Páulus a nə mǎn Rōma á ḿfaŋ m̀faŋ Ńtíé ósə̄ Páulus a kɔ́bɔgɔ vá Yúdɛn bə́sə̄ bə́ vógolo nyé anə́ ā kɔ́bɔ. Dá ǹnyie anə́ á ngákə lúī ǹkɔ́bɔ, bə́ ngayédan fɔ́ɔ́ á yób étēde nâ: "Ákyāí mod dí láyəǎn kig nyiŋ láyəan fɔ́ɔ́ hə ai awú" Bə́ ngabám á fɔ̄ɔ̄ á yób étēde, bə́ saməza biyé bə́ woaga m̀búlúg á yób, ńdɔ ǹdzóe bəzimbi a ngábénde nâ bə́ nyílī Páulus á fén étēde, bə́ tam nyé sílī bān míńsílí ai ǹkás, nə́ á kad é dzóm bēn bod bə́ sogo ai nyé ábím tē. Á man bə́ ngáman nyé tindǐ ngadag ai miǹkǒl, Páulus nyé ai ǹdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi nâ: "M̀fǎŋ mɔ́n ǹnǎm Rōma, təge nâ bə́ kɔ́bɔ́ ádzō díé tɔ ǹkɔ́bán, eyɔ̌ŋ te wǎkad nə́ bə́ yid nyé, zá énye a və́ wa ábím ngul dí ? " A ngáyi wóg nālá, ǹdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi a tíē fɔ́ɔ́ a kə́ yén ngɔ́məna, nyé ai nyé nâ: "Yə wayi tíban eboe ? Ngǎ wayəm nâ é mod nyɔ́lɔ̄ á nə mɔ́n ǹnǎm Rōma ?" Ńdɔ̄ ngɔ́məna ǎ zu sɔ́ nyé ai Páulus nâ: "Tóán bíā kad, yə á nə̄ tóé naa o nə m̀fǎŋ mɔ́n ǹnǎm Rōma ngǎ ? " Páulus nyé nâ: "Á ǹtɛd ǹtɛd!" Ngɔ́məna nyé nâ: "Ḿból yə̄ nâ mə́ kus ǹkóŋ tē, mə mə ngádzâ eyə́gan abuí mɔní." Páulus nyé nâ: "Mə ma ndzí á kig wá kus, ó nə ma á məkǐ !" Ńdɔ fɔ́ɔ́ é bod bə́ ngábə́ yii nyé yíd bə́ ngádzóge nyé étíe etíé; ngɔ́məna émēn ā ngakɔ̌n fə wǒŋ nə́ a tálā mɔ́n ǹnǎm Rōma a tə́lə ai məsúŋ á mɔ́. Páulus a tə́bə̄ á ndá mədzó É kídí lénde yə válā, ḿból yə̄ nâ á tóán yəm étɔ̌m bēn Yúdɛn bə́ sɔ́məŋan Páulus ai dzɔ́, ńdɔ a ngábɔ̄ nə́ bə́ tî nyé mə̄súŋ á mɔ́, ńdɔ a bánda bəfada bənén ai bətsíg mīńtól bə́sə á ékōán; a sɔ́ɔ́ ai Páulus, a tə́lē bɔ̄ nyé ósū. Ńdɔ̄ Páulus a ngátyé mís ǎ ngabə́bə bətsíg míńtól, nyé ai bɔ́ nâ: "Ǎ mvôg tad, éyɔŋ myǎyén mā dzí, mazuzu yǎ mawulu á mís mə́ Zāmbá ai ǹnə́m âbum á sááŋ, a zaa kwí ámōs dí". Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ánanías yǎ á ngábə́ fada nén á ngādzó ai é bod bə́ nɔ́niŋi nyé nə́ bə́ bímī nyé mə́bɛ̄ ânyu. Páulus nyé ai nyé naa: "Éyə̄ fə Zambá émēn nyé ǎ yi wa bími nālá, ǎ éfúmulu ḿfim dzóm dzí. Wa yǎ ó tɔá vālá ná watsíg mədzó á sósōó anə́ Mvéndé yāyi. Mvéndé tě ńdzɔ ǒ ngatidi á yób wa nâ bə́ bími ma mə́bɛ̄ ânyu !" É bod bə́ nɔ́niŋi nyé bɔ ai nyé nâ: "Yə wayəm tə́ nâ fada nén Zambá énye wǎta anə́ wāta ná ngǎ ? " Páulus nyé nâ: "Ma ndzí kig yə̌m naa ńnye a nə́ fada nén ǎ bod bám amú á nə ǹtilán naa: "Tə wata ǹdzóe ayɔŋ dóe." Ḿból Páulus ǎ yəmə nâ bod bə́tē bə́sə̄ bə́ ngábə́ ngām ébɛ̄: Bəsadusía é ngām dzābán, Bəfarisía é ngām dzābán. Ńdɔ ǎ yédan á yób étēdē á zāŋ ekóán naa: "Ǎ mvôg tad, mə mə nə mǎn farisía, mɔ̂n Bəfarisía. Áfīdí dáán byāfidi akwí lə́ sɔŋ, etɔ̌m tē ńdzɔ mə tə́lə́ ai dzɔ́ á ndá mədzó dzī." Yə a ngátâm kə́ sui ńkɔ́bɔ, Bəsadusía bə́ bólán fɔ́ɔ́ ai Bəfarisía, ekóán é kābán fɔ̄ɔ̄ ngām ébɛ̄. Amú Bəsadusía bɔ́ bâkad nâ akwí lə́ sɔŋ lá sə́ kig, tɔ éngəlɛs, tɔ ǹsísīm, Bəfarisía bɔ́ bə́ yə́bəgə é byə́m bísə̄ bí. Engongom é ngabui á fɔ̄ɔ̄ və m̀buán. Ńdɔ̄ á fɔ́ɔ́ bəsaŋ bə́kálarǎ yā ngām Bəfarisía bə́ ngákódō á sí bə́ yə́á fɔ̄ɔ̄ ai ngul ésə bɔ́ nâ: "Byǎtálā kig ébúg bə́ nə́ dzǎm lāŋ é mod nyɔ́. Yə byǎyəm ngə́ ńsísīm, ngə́ éngəlɛs é dzóm é ngákɔ́bɔ ai nyé ? " Móman mə́ ngabían və m̀bíán. Ḿból ńdzōe bəzimbi a mbádaga nâ bə́ zā wé Páulus vālá anə fyanga ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngālóm bəzimbi nə́ bə́ vāā nyé á zāŋ bod, bə́ dúgan ai nyé á fén étēde. Ai alú sə, ńdɔ Ǹtí á ngāyénē nyé nye ai nyé nâ: "Tə waku sɔ́m, ḿból ō bɔ̄ɔ̄lɔ̄ dzwé dám á Yērúzalɛm, éyə̄ fə mǎyī nâ ó kə̄ dɔ́ bɔɔlɔ̌ nālá á Rōma." Yúdɛn bâbui esɔ̌g á nyɔ̂l Páulus Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ̄ Yúdɛn bə́ ngákə̄ êsɔ̌g, bə́ yílí bə́ kaniŋi məsɔŋ á dzwé Zāmbá naa ngə́ bɔ́ təge wé Páulus, tə yén anə́ ándím ngə́ dzóm ádí yákə m̀bɔ́g yə ábə̄ bɔ́ ânyu. É bod bə́ ngáwé óyílí vī bə́ ngábə́ lodo bod məwóm mə́nyi. Ńdɔ̄ bə́ ngátíe bə́ kə̄ kwí ábə bəfada bənén, bənyiá bódo mvíe, bɔ́ ai bɔ́ nâ: "Bǐ wé óyīlí, bǐ kaniŋi məsɔŋ á dzwé Zāmbá nə́ byǎyǐ kig dí dzóm tɔ ányū sə nâ bǐ wé Páulus. " Ńdɔ̄ hḿ bámáŋān kíŋ ai bətsíg míńtól mǐ kad ǹdzóe bəzimbi nə́ á zu ai mínā nyé mǐ və̄ngē nâ myǎyi nâ myǎtóan fas ádzō díé, ḿfág wáán bǐ nə̄ ǹkoməzán nâ byǎwē nyé ósúsúa yə̄ nâ a zu kwí mú. Á wóg mān kál Páulus a ngáwog ésɔ̄g dzī, ńdɔ fɔ́ɔ́ á ngātíe, a kə á fén, a mǎn kə̄ kad Páulus ólám ósə̄ ví. Ńdɔ̄ Páulus a ngálóe ǹdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi m̀bɔ́g, nyé ai nyé nâ: "Nɔŋɔ́ é mɔ́ngɔ́ nyɔ́ ó kə nyé lə́dē ǹdzóe bəzimbi: a bələ́ dzóm ziŋ yǎ ā yī nâ a kad nyé" Ńdɔ ǹdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi a ngánɔŋ nyé a kə́ ai nyé ábə ǹdzóe bəzimbi, nyé ai nyé nâ: "É mān mim̀bog bálóē nâ Páulus a lóm mā lóe, ńdɔ ǎ kād mā nâ mə́ zu wa lə́dē é mɔ́ngɔ́ nyɔ̄: a bələ́ dzôm zǐŋ yā ā yi nâ a tíe wa." Ńdɔ ǹdzóe bəzimbi a ngábi nyé á wɔ́, a kə́ ai nyé á fəfə́l, nyé ai nyé nâ: "Bɛ́də́ hḿ á ndɔ́ŋ." Nyé nâ: ''Yúdɛn bábūí ésɔ̌g naa bázu kogolan ai wa ná ó kə ai Páulus okídí á ékóán bə́tsíg míńtól, áyá, adzó díé á tóán fasban á sí ḿbəŋ. Tə wayə́bə́ dzóm é tɔ̄á nālá, amú bə́ nə́ bod a lodo məwóm mə́nyi á báyaba nyé, bə́ mān kǎn sɔŋ á dzwé Zāmbá naa tɔ andím, tɔ dzóm ádí yâyǐ kig bɔ́ kə ânyu, sə nâ bə́ yén anə́ Páulus a bóó ḿbim. Ńdɔ̄ hḿ bɔ́ bə́sə̄ bə́ ńtɔ̄á yǎ á ngoməzan, bâyanga və nâ ó nɛd bɔ́ zēn." Ńdɔ ǹdzóe bəzimbi a ngásoe mɔ́ngɔ́, a mǎn nyé tə́bələ́ naa: "Tə hḿ naa o kadá mod m̀fə́ é dzám o sɔ́ ma yidǐ dí" Ńdɔ a ngálóe bədzóe bəzimbi válā bə́bɛ̄, nyé ai bɔ́ nâ: "Komə́zán ma bəzimbi vála: miǹtɛd míbɛ̄, bəwúlu bikabilí mə̄wóm zamgbál, bəzimbǐ məkɔ̌ŋ miǹtɛd míbɛ̄: ǹnyie anə́ məwola mə́lɛ́ ā kwí á tsáb, bə́ tíē bə́ kə̄ á Sezária. Mǐ koməzǎn fə ma ekabilí ású Páulus, mǐ kə ma nyé lə́dē mvɔ̄í, təge ai mǎn ékɔkɔb ziŋ ábə̄ Ngɔ́məna Felíks. " Ńdɔ̄ a ngátil é kálara nyɔ́: "Ma Klaúdius Lísias matil Ǹtí Ngɔ̄məna Feliks; Ovúmáá ! É mod malóm wa nyɔ́lɔ̄, Yúdɛn bə́ ngábī nyé, ńdɔ bə́ ngádzə́ŋ naa báwē nyē, á tə mə kələ ai ǹkundǎ bəzimbi, ńdɔ mə ngáfámī nyé á mɔ́ mábán, á wóg mə̄ ngáwóg naa a nə mɔ́n ǹnam Rǒma. Ḿból mə̄ dzə́ŋə̄ nâ mə́ tóán yəm étɔm bēn bə́ sɔ́mán nyé ai dzɔ́, ńdɔ̄ mə ngákə ai nyé á mís bə́tsíg míńtól. Á kə̄ bəbə mə ńtālā nâ mim̀fɛ̌d myāsɔ̄ bɔ̄ və á mam məzǐŋ yā mábəbə Mvéndé Mōsɛs; nə́ mə́ yén fɔ́ɔ́ ńgūmā dzóm áā yəan ai dzɔ́ áwú, ngə́ kig məsúŋ, təge yén. Á wōg hḿ māzu wóg naa bə́ mān buí ésɔ̌g naa bâyi nyé wē, ńdɔ mə vól nyé lóm ábə wa, mə kadá fə bəsɔ́man bóé naa éyə̄ bə́ dzíbi sɔ́ sɔ̄man ádzó tē ábə wa." Ńdɔ bəzimbi bə́ ngánɔŋ Páulus anə́ bə́ ngábéndē bɔ́, bə́ kə́ ai nyé ai alú ásə̄ ábə Aǹtipátris. Kídí ē ngāyi lénde, ńdɔ̄ bə́ ngádzóge bəwúlu bikabilí nə́ bə́ kə ai nyé bɔ́ bə́bēn bɔ̂ bə́ dúgán á fén. Á kwí bə́ ngákwí á Sezária, ńdɔ bəwúlu bikabili bə́ ngákə və́ ngɔ́məna kálara, bə́ lə́dē fə̄ nyé Páulus. Á man a ngáman láŋ kálara, ńdɔ ngɔ́məna a ngásílī nə́ á yəm ewógē dzíé, á wóg á ngāwóg naa a nə mod yǎ Sīlísia, nye ai nyé nâ: "Mayi wóg ndɔ́ŋ adzó dzoe éyɔŋ bəsɔ́man bóē bə́ sɔ́ yǎ, ńdɔ a ngábénde nâ bə́ kə ai nyé á ndá mədzó Heródɛs. Éyə̄ bə́ kə̄ nyé nɔ́nī wē. Á mvús məlú mə́tán, ńdɔ fada nén Ananías a ngásigi ai bənyiá bódo bəvɔ́g, ai lóya ziŋ dzwé nâ Tertúlus, nə́ bə́ kə sɔ́man Páulus ábə ngɔ́məna. Á lóē bə́ ngálóē Páulus, Tertúlus a bódó fɔ̄ɔ̄ ńkɔ̄bɔ nə́ a sɔ́man nyé, nyé nâ: "É mvɔ̄í byǎtag ai dzɔ aná nyī e nə́ ésíé wāsyé ai ńtséndán wākə watsénde mam məziŋ ású áyɔŋ dáán. Mvam dzoe é sə̄ kig nâ bə́ sílí. Ǎ ḿbɔ́s édǐŋ Feliks, bǐ nə eyə́gǎn miǹtag ai ésíé wābɔ á mam mə́sə ai vóm ósə. Ńdɔ byǎvə́ wa abuí ngǎŋ ásū tē. Hədá, mǎyǐ kig kə ai wa á mə̄lɔ́ mávwé, madzai wa nâ ó vógólo ai m̀bəmbə ǹnə́m woe yǎ kɔ́m, é bān bíbúg māyi kɔ́bɔ̄ bā. É mod wayén nyɔ́ a nə m̀bə̂ mod, mbada mənye émēn mbada mənye, a nə və nâ a kə a ladan Yúdɛ̌n yā sí ésə, a nə ǹló ḿbɔ̄g yā bə̄yə́bə̄ bə́ Yésus yā Nazarɛ́d. Sə á kig ábím tē dílī: a ngádzə́ŋ fə̄ nâ a bɔli bíā Tə́mpɛl, ńdɔ̄ byāzū nyé bi. Ńdɔ ǹdzóe bəzimbi Lísias a ngáfámī bíā nyé á mɔ́ á ngul á yób. Wǎmēn ó nə dzam síli mīńsílí, eyɔ̌ŋ te wayi yəm ngə́ bíbúg byǎláŋ nyē bí nə̄ tóé." A kalí Yúdɛn; Yúdɛn bə́ yə́bə yǎ bə́ ngawɔ́bɔ̄ nyé bâ á miǹkɛn. Ńdɔ̄ á ngɔ́məna ǎ zu və́ Páulus ǹkɔ́bɔ nə́ á kɔ́bɔ́. Ǹkɔ́bɔ̄ Páulus á mís mə́ Ngɔ́mənaPáulus nyé nâ: "Mayəm nâ o ńtɔa yǎ ǹtsîg ǹtól yǎ áyɔŋ dáán á tâŋ abuí míḿbú, ńdɔ mə nə́ miǹtag nə́ mazu dzɔ́s ádzō dáma á mís móe. Wǎmēn wayəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ, məlú má bə́ kig lod áwôm ai mə́bɛ̄ ngə́ mə́ bɛd á Yērúzalɛm aná naa makə lugu Ńtí. Bá ndzí kig mayén mə fɛdegan ai mod ziŋ, ngə́ á sɔ̌ŋ bod á bīkóán, tɔ á Tə́mpɛl, tɔ á sinagóge, tɔ á tísɔn tísɔn. Ńdɔ̄ áfə bá sə́ kig dzǎm bɔɔlɔ á mís móē nâ é mam bálāŋ mā étɔ̄á dzī mə́ nə̄ étēde. Ebúg dzyá ńgúmā dzóm mə nə́ wa dzǎm məm ó nə̄ nâ é Zēn bə́ bálóe nyílī nâ ǹdími, ńdzɔ mabie éyɔŋ masyé Zāmbá bətará mə yə́bəgə é mam mə́sə̄ mə́ nə́ á Mvéndé ai émā mə́sə bəprofɛ́d bə́ ngátil, mə fidigi Zambá anə́ bɔ́ bə́bēn bɔ̂ báfidi nyé mə fidigǐ fə akwí lə́ sɔ̌ŋ mim̀bəŋ ai bəbé. Asú tē ńdɔ madzə́ŋ ai ngul ésə nâ ǹnə́m wáma ó tɔ̄bɔ̄ á sááŋ kɔ́m ésə təge ai bidzo á mís mə́ Zambá ai á mís mə́ bod. Ngə́ mə́ dzaŋ aná, mim̀bú tɔ nâ táŋ yá, ńdɔ mə sɔ́ naa mazu və́ áyɔŋ dáma mim̀vɔ́lán, mə́ və̄ fə mətúnuŋa. Asú tē ńdɔ̄ bə́ sɔ́ mə kɔ́b á Tə́mpɛl, mə fûban, tɔ ekóán nə́ makóan bod, tɔ engongom nə́ mabɔ, mǎyə̌m kig tɔ də́dā. Dá Yúdɛn bəvɔ́g yǎ ǹnam Ásia kə́ makam a, amú éḿbɔ̄ bə́ hə́ yian sɔ́ tə́bə̄ á ndá mədzó vá nə́ básɔ̄man ma, ngə́ anə́ nâ bə́ bə̄lə́ bībúg yā álāŋ mā. Yə bə́sə̄ áfə̄ nâ bə́ kádā wā ǹgúmā ébúg bə́ ngáláŋ mā éyɔŋ mə ngádzɔ́s á mís mə́ ékóán bə́tsíg miǹtól yā ńnam ? Mayəm yá yə hə ébúg mə̄ ngáyédan mə tə́lə̄ á zāŋ bod étē naa mə tə́lə̄ á ndá mədzó á mís mân ámōs dí etɔm ákwí lə́ sɔŋ." Məkaban mə́ Páulus á Sezária Ḿból Feliks á ngābə́ yəmə́ mǎm yā é Zēn bə́ dzô nyí ḿbəŋ, ńdɔ a ngátə́le adzó nyé nâ: "Mayi tsíg ádzō tē və ábōg ńdzóe bəzimbi Lísias ǎ yi sɔ́." Ńdɔ a ngábénde ǹdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi nə́ á nɔ́nī Páulus, hədá təge nyé fɛd, ngə́ ákamǎn kig ai bod bóé nə́ bə́ tsig nyé mə̄yáŋan. Á mvús bǎn mə́lú, ńdɔ Feliks á ngāsɔ́ ai ńgál wōé Drǔsila, ngɔn Yúdɛn, a lomó lóē Páulus, ǎ ngávógolo Fwé yǎ ńyə̄bə́ Krīstus Yésus. Dá, ḿból Páulus a ngátə́bə̄ fə̄ nâ a timi nyé é mam mábəbə sósōó, emân ai edzɔdǐ nyɔ́l, ńkǎd mvúa, Felíks ā ngāmbáda fɔ́ɔ́, nyé ai nyé nâ: "Támə́ kə, mə́ ńdúgán wa lóe éyɔŋ efə́." Ńdɔ̄ fə ǎ fidigi nâ Páulus a yi nyé və́ mɔ̄ní, asú tē á ngábə́ nâ, a tɔá a tɔá, a lóé nyē á bimɔ. Mim̀bú mí ngálod válā míbɛ̄, ńdɔ Pórsius Féstus a ngáfɔl Feliks, ḿból Felíks ā yii ná Yúdɛn bə́ yén nyé ḿbəŋ, ńdɔ a ngádzóge Páulus á mim̀bog. Válā kə́ Féstus á nɔŋ edzóe məlú mə́lɛ́, ńdɔ a ngábɛ́d a Sezária yǎ Yērúzalɛm. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bəfada bənén ai bənyiá bódo mvíē yā áyɔŋ Yúdɛn bə́ ngákə sɔ́man Páulus ábə nyé. Bə́ ngáyag fɔ́ɔ́ nye á kíŋ nə́ á bɔ tə́ bɔ áfū ńnə́m nə̄ bə́ lóm Páulus á Yērúzalɛm, válā bə́ man yǎ lám naa bâyi nyé kə́ wē á zēn. Ńdɔ̄ Féstus a ngáyalan bɔ́ nâ: Páulus a bələ́ naa a lîgi a tɔá á mim̀bog émēn á ńtə́lə yǎ naa a kə a Sezária. "Ébá yǎ ábə̄ mínā á bə́ nə́ nyé dzǎm tóán toě bibǒŋ bə́ zāāg bī kə́ esámbá, á ńtɔ̄á naa, ngə́ bálāŋ nye ebúg ziŋ, bə́ sɔ́mān á fɔ̄ɔ̄ nyé" A ngábómbō ábə̄ bɔ́ vālá dzǎm bɔ anə́ mə̄lú mwom ná, ngə́ awôm, ńdɔ ǎ zu sigi á Sezária. É kídí lénde yǎ vālá, ńdɔ a ngákə tɔbɔ á ndá mədzó, a lómó lóē Páulus. Á sɔ́ bə́ ngásɔ ai Páulus, ńdɔ fɔ́ɔ́ é Yúdɛn bə́ ngásɔ́ á Yērúzalɛm bə́ ngálóŋ nyé edíngā á nyɔ́l á kpág, bə́ ngábúg fɔ̄ɔ̄ nye abuí bə́bə̂ mə̄dzó, á bɔ́ bə́bēn bə́ ngábə́ kig nyé dzǎm bɔɔlɔ. Páulus ǎ ngadzɔs, nyé nâ: "Tɔ Mvéndé Yúdɛn, tɔ ényí Tə́mpɛl, tɔ ényí Késɛd ma ndzí kig dǎŋ dzyā yǎ étē." Ḿból ā yi nâ á yéne m̀bəŋ á mís mə́ Yúdɛn, Féstus nyé ai Páulus nâ: "Yə wayə́bə̄ nǎ bǐ kə̄ á Yērúzalɛm bə́ kə wa tsíg ádzō tē wé, á mís mám ?" Páulus nyé nâ: "Sə ndá mədzóe Késɛd nyí mə̄ tə́lə́ a ? Étē ńgɔ̄ bə́ bə̄lə́ naa bə́ tsígi adzó dáma. Ma ndzí kig bɔ Yúdɛn dzóm, wǎmēn wayə̌m fə̄ nálā. Hədá, ngə́ mə bə́lə́ bidzo biziŋ, ngə́ mə̄ ngásiě kig é étɔm yáyəan ai awú mayə́bə awú. Vədá, ngə́ bíbúg é bod bá báláŋ mā bí nə bivwé, mod ziŋ ǎ bə̄lə́ kig ngul yǎ ákalǎn mā á mɔ́ mábán. Mazombo kúlī ádzō bǐ kə́ ai dɔ́ ábə̄ Késɛd émēn. Féstus a lɛ̂ ai Agrǐpa adzó Páulus Á mvús bǎn mə́lú, ńdɔ ǹkúkúmá Agrǐpa bân Berenís bə́ ngásuan á Sezária, ńdɔ bə́ ngákə sug Féstus. Ḿból bá ndzí kig vól dúgan, ńdɔ Féstus a ngáman tíe ǹkúkúmá ádzō Páulus, nyé nǎ: "Felíks á ngālíg mod ziŋ a mim̀bog vá. Éyɔŋ mə ngábə́ á Yērúzalɛm ńdɔ bəfada bənén ai bənyiá bódo mvíe bə́ ngásɔ́man nyé bɔ́ nâ: mə́ ndə́gə́lə́ nyé. Ńdɔ mə ngáyalan bɔ́ nâ: Róma bə́ nə́ eki təge və́ mod məku sə nâ a tám dzɔ́s ai bəsɔ́man bóé, a tɔ́lī fə̄ bíbúg bálúm nyé. Ńdɔ̄ hḿ bíā bɔ́ bī ngásɔ́ ma ndzí kīg fə tigibi, ńdɔ mǎkə̄ á ndá mədzó é kídí lénde yǎ vālá, mə lómó fɔ̄ɔ̄ fə lóē mod tě. Á tə́bə bəsɔ́man bóé bə́ ngátə́bə, ávōgolo nâ bə́ laŋ nyé bə́bə̂ bə́ mam bə́ sɔ́man nyé ai bɔ́, təge ai dzóm, bɔ́ bə́ ngákə tə́ bálāŋ nye və mǎm yā mə̄ búniŋǐ kig. Ńgúmā étɔm bə́ ngábə bələ́ ai nyé ó ńtɔ̄á hə mim̀fɛ̌d yǎ bə́ fɛdəgan ai nyé ású mǎm yā mábəbə ńyə̄bə́ wábán, ai mod ziŋ yǎ bálóē nâ Yésus, yǎ á ngáwú, ńdɔ̄ Páulus nyé ā kad nâ a və̌. Á bəbə ádzó dí təge yəm ḿból mə̄ ngábə́ dɔ dzǎm bōdo, ńdɔ̄ hḿ masílī nyé ngə́ a yi nâ á kə ai adzó tē á Yērúzalɛm éyə̄ lə́ kə tsígibǎn wē. Dá ndɔ́ Páulus a ngákúli adzó nə́ a zombo kə ai dɔ́ ábə̄ Məńtí Kēsɛd, ńdɔ mə ngábénde nə́ bə́ nɔ́nī nyé a kələ kwí ábōg māyī nyé lóm ábə Késɛd. " Agrǐpa nyé ai Féstus nâ: "Maa mayi ná ngə́ matâm vógolǒ mod te." Féstus nyé nâ: "Kə wayi hḿ nyé vógolo okídí a !" Kídí ē ngáyi lénde, ńdɔ Agrǐpa bân Berenís bə́ ngákə̄ á ndá mədzó ai abuí ólugu, ai bəzimbi ai bənyiá bódo mvíe yā tísɔn. Ńdɔ̄ Féstus a ngálóm lóē Páulus. Féstus a bódó ńkɔ̄bɔ, nyé nâ: "Ǎ Ǹkūkúmá, ai é mínā bə́sə mǐ nə ai bíā vá bā bə́bə́gán é mod a tə́lə nyɔ̄. Ekóán Yúdɛn é ngázu ma yén ású díé, tɔ á Yērúzalɛm, tɔ vá bɔ́ nâ bâyəan nyé wē ai sí. Ḿfág wám, mə ngáyén naa a ndzí kig bɔ é dzam láyəan ai awú, dá ḿból émēn á ngáyī ná a kúli adzó á kə ai dɔ́ ábə Məńtí Kézɛd, ńdɔ mə ngáyə́bə̄ nâ mə́ lóm nyé ábə̄ Késɛd. Ḿból bēn mə ngə́lə́ tə yén ńgúma Ńtól ébúg māyəan til Ótombǒ ńnam ású díé, dzóm tē ńdzɔ mə tə́lə́ nyē á mís máán, ǎ Ńtí Ǹkúkúmá, ású yə̄ nâ ǹnyie anə́ ā mān yalǎn míńsílí ánā, mə́ yəm ébúg mākə til á kálara. Yə bə́ ngálóm yǎ mǎn mim̀bog nálā á mís mə́ édzóe, təge kad étɔ̌m bēn bálóm nyé ai dzɔ́ ?" Agrǐpa nyé ai Páulus nâ: "O ńtɔa yǎ dzǎm dzɔ́s ádzō dóe ábōg dīlí !" Ńdɔ̄ Páulus ǎ dzan wɔ́, a bódó ńkɔ̄bɔ, nyé nâ: "Ǎ Ńtí Ǹkúkúmá, á nə ma dzǎm miǹtag nə́ mə́ man tɔ́lī á mís móe ámōs dí é mam mə́sə̄ Yúdɛn bákūb mā á nyɔ́l. Wǎmēn wayəm mətum mə́ Yúdɛn m̀bəŋ ai mim̀fɛ̌d myábán. Asú tē mākogolan ai wa nâ ó və tə́ ńnə̄m, ó tâm ma vógolo. Yúdɛn bə́sə̄ bâyəm enyiŋ dzámā ésə a tádigi mə tɔá énânga ḿból mə̄ ngányiŋ á zāŋ ayɔŋ dámā á Yērúzalɛm. Bázuzu yǎ bâyəm ma kɔ́m, bə́bēn bə́ nə̄ fə dzǎm tsíg mvāā naa mə ngábə́ mod yǎ ngām bəfarisía, é ngām yādaŋ kadag abuí á ńyə̄bə́ wáán. Ńdɔ̄ hḿ ngə́ mə̄ tə́lə wa á mís vā étɔ̄á dzī, é nə̄ ḿból mafidi é ngaagá Zambá á ngākag bətará məndá mə́ Ísraɛ̂l awôm ai mə́bɛ̄ másyē Zāmbá ai alú ai amǒs təge ku sɔ́m ai afidí yə̄ nâ mətǐŋ mə́tē mâyi tóman. Ngə́ wawóg hḿ naa Yúdɛn básɔ̄man ma, áfīdí māfidi dí ńdɔ̄ lábyé étɔm ésə̄ dzí. Ású dzé báyə̄bə̄ kig ábə̄ mínā nâ Zambá a vəle mim̀bim ? É māmēn mākɔ́bɔ nyɔ́, ngǎ mə̄ ngátádi kî ábuí məzěn nâ malúman ai dzwé Yésus yǎ Nazarɛ́d ? Éyə mə ngábɔ̄ nálā á Yērúzalɛm mə nɔŋɔ mim̀fúfúb mə fudigi á mim̀bog efǔfudi, ai é ngul bəfada bənén bə́ ngávə́ mā. Tɔ éyɔ̌ŋ bēn bə́ wē bɔ́, mə tɔá ai bɔ́ kíŋ. Mə lodan á bəsinagóge bə́sə, mə váá bɔ̄ bīndə́gələ, mə nɔdɔ bɔ́ nâ: bə́ kag Zambá. Áyɔ́g mə̄ yɔ̂bɔ ai bɔ́ á ngábə́ təge vəŋan ai dzóm tɔ bə́ túb bə́ kə́ sɔbɔ á māl mə̄fə́, və mə tǐ ai bɔ́. Éyə̄ hḿ fə mə̌ kələ á ńlōmán nālá éyɔŋ dzyá á Dámas ai kálara ovâ ngul yǎ bəfada bənén bə́ ngávə́ mā. Ai zǎŋ amǒs nā, ǎ Ńkūkúmá, bǐ wulugu á zēn, ńdɔ fɔ́ɔ́ mod m̀fyɛ a sɔ́ á yób a lodo m̀fyɛ ńló dzóbo, ó ngáboman ma á nyɔ́l ai é bod bíā bɔ́ bī ngábə́. Ńdɔ̄ bíā bə́sə bǐ ngáman ku á sí mə̌ ngawóg kíŋ ē kɔ́bɔgɔ ai ma á ńkɔ̄bɔ̄ hébrēa nâ: "Ǎ Sául, Sául, ású dzé wātsídan ma ai efəma abím a vá ? Á nə ayé naa ó tíē é tɔ̄mbɔ́ nyɔ̄lɔ́ á sí" Ma nâ: "Wa zá ǎ Ńti ? " Ǹtí nyé nâ: "Mə nə Yésus, yǎ wātsídan ai efəma. Hədá, kódógó və á sí ó tə́bə̄ tə́tə̄lə́. Mə̌ yéné wā ású yə̄ nâ mə́ tə́le wa etúga ai m̀bɔɔlɔ éyə̄ŋ dzǎm yā ō ndəm ma yén ai dzɔ́ dzīlí, ai biyə̌ŋ bīfə́ yā mə̄ ngə́lə́ mə yii wa lə́de. Asú tē ńdɔ mǎyi wakodé á mɔ́ mə́ áyɔŋ dóe ai a mɔ́ məyɔŋ bíkúl, ḿfág mālóm wā, nâ ó kə wayáī bɔ́ mís ású yə̄ nâ bə́ kódō á díbi, bə́ sūān á ḿfyɛ, bə́ kódō á éwōgē Sátan, bə́ bi ńyə̄bə́ ábə ma, éví wáyī bɔ́ vǎ mīńsə́m ó və́ fə̄ bɔ́ ngáb elíg fǔfulu ai mim̀fúfúb." Nâ, ǎ Ńtī Ǹkúkúmá Ágrǐpa, ma ndzí kīg fə bǎd fɛdan ai éyə̄ŋ dzam mə ngá yén é sɔ̂ á yób dzī. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngátádi ai bǒd yā Dámas, ai á Yērúzalɛm mə kalán á ńnam Yúdea ai á bə̄háídɛn; makə ma kad bɔ́ naa: bə́ síngi miǹsə́m, bə́ və̄ŋán ábə Zambá ai m̀bɔán é mam málə́də̄ nâ bátsēnde enyiŋ. Ngə́ wāwóg və nâ Yúdɛn bə́ ngábi ma á Tə́mpɛl, bə́ ngadzə́ŋ naa bə́ we ma, etɔ̌m tē á dzī. Zambá émēn énye ǎ baala ma, ńdɔ mǎkǔ kig sɔ́m, a zaa kwí ámōs dí mə nə fɔ́ɔ́ və ábɔɔlɔ bɔ́ngɔ́, ai bənyiá bódo, mə kada fɔ́ɔ́ é mam bəprofɛ́d ai Mósɛs bə́ ngákad nâ mâyi bɔɔban: nə́ Krǐstus a yi bələ̌ mīǹtyé, a kwí fə̄ á sɔŋ ǹtól á bə̄wú bə́sə, ǎ ngayédan ayɔŋ Ísraɛ̂l m̀fyɛ ai məyɔŋ bə́háídɛ̌n fə. Páulus a ngə́lə́ kɔ́bɔgɔ nálā, Féstus ǎ ngabám fɔ̄ɔ̄ á yób étēde, nyé nâ: "O nə akúd, wa é Páulus nyɔ́; abuí ńyəmán mam lábɛ̄d wā á ńlō!" Páulus nyé nâ: "Mə sə́ kig akúd, ǎ Mə̄ńtí Féstus, mabɔ nâ ǹkɔ́bɔ̄ bə́bə́lá ó wógóbán á zēn sōsōó, ńdɔ̄ fə̄ é mam makad mə́ nə tótóé. Amú Ńkúkúmá mākɔ́bɔ ai nyé a yəm é mam mə́sə̄ má, ǎ yə́gǎn kig tɔ də́dā yā étēde; amú má ndzí kig bɔɔban âsoé. Ǎ Ńkūkúmá Ágrǐpa, ngǎ wayə́bə bəprofɛ́d ? Ma yén ḿbəŋ ná wayə́bə̄ bɔ́" Ǹkúkúmá Agrǐpa nyé ai Páulus nâ: "Kə́ ma yén nâ o lígi yǎ fɔ̄ɔ̄ və mǎn tsətsad nə́ wavəŋan ma krǐstɛn a ? Abím ngul ǹkɔ́bɔ tē !" Páulus nyé nâ: " Tɔ nālá, tɔ sə̌ kīg nálā, madzai Zambá və nâ á bɔ̄ nâ mínā é bod bə́sə myǎvógolo ma ámōs dī mǐ vəŋán anə́ mə̄ nə́ nā, səsalá hə mə́súŋ mə́ tīī mā á mɔ́ mā." Ńdɔ fɔ́ɔ́ Ńkūkúmá á ngākódō á sí bân ngɔ́məna, Berenís ai é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ ai bɔ́. Bə́ ngákə bákɔ́bɔ̄ bɔ́ a bɔ́ éyɔŋ bə́ kələ nâ é mod nyɔ́ ā ndzí kig sie étɔ̌m yā ā yəan ai awú tɔ məsúŋ." Agrǐpa nyé ai Féstus nâ: "Byǎbə̄ fə dzǎm soe é mod nyɔ́ ngə́ á bɔ tə kúlī ádzō nə́ a kə ai dɔ́ və ábə̄ Késɛd. " Ḿból bə́ ngáyílī nâ byǎnɔŋ é zitíma ǎ kələ á Ítāliɛn, ńdɔ bə́ ngánɔŋ Páulus ai mím̀bog mivɔ́g bə́ və́ə́ ńdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi yǎ ńkundǎ bəzimbi Augústa dzwé naa Yúlius. Ńdɔ bǐ ngábɛ́d á zitíma Âdramítium yǎ ā kələ á mīńtság mí máŋ yā ńnam Ásia, bǐ ngawulu ai máŋ. Bǐ ngábə́ éyɔŋ ai Aristárkus, mǎn Masedónia yǎ Tesaloníka. É kídí lénde yǎ vālá, ńdɔ byǎkə kwí á Sidón. Yúlius a bɔ̌ fɔ̄ɔ̄ Páulus mvam a dzogé nyé nə́ á kə yén bə̄mvōé bóé, bə́ bə̄lan ai nyé. Á kódō yā vālá, ńdɔ bǐ ngávəŋan ású ḿfág yā Sípra, ḿból évūndu é vúndugu bíā ḿfág yā á yād. Éyə̄ hḿ bī ngádaŋ máŋ yā Sīlísia, ai Pamfília ná, bǐ kə́ suan á Míra yǎ Lísia. Ḿból ńdzóe ǹtɛ̌d bəzimbi a ngáyén zitíma yǎ Áleksandrǐa a kələ á Ítāliɛn, ńdɔ a ngábə́dē bíā étēde. Bǐ ngawulu válā otə̌tə̄g məlú məlú, ai abuí tūŋ, a kələ kwí á Knide. Təge ai ḿból bə́ ngábə́ dzǎm selě zitíma ású évúndū é vúndugu ósū, bǐ ngakə fɔ́ɔ́ ai ǹtság Krēta ósə ḿfág yǎ Salmone, á wulu bǐ ngáman wulu nálā ai abuí tūŋ, ńdɔ bǐ ngákə suan é vóm bə́ lóege nâ "Mim̀bəmbə Məbǒŋ", babi ai dzǎl Lasaía. Zitíma a yímbī á máŋ Abǒg á ngálod abuí, dulǔ máŋ á ńtɔ̄á fə̄ bíā eyə́gǎn məsis, hála abǒg éki bídí á lod yǎ, ńdɔ̄ Páulus a ngákad bɔ́ nâ: "Ǎ bod bám, mayén naa é dulu máŋ dī lâyi bía bɔ ńdzǔg, lâyǐ fə sɔ́ ai bía abuí anyamá tɔ ású mim̀bəgə ai zitíma, tɔ ású dáán bíā bə́bēn. Ǹdzóe bəzimbi nyé ā ngadaŋ fidǐ və ǹdzóe zitíma, təge wóg mə̄lə́bə́gá mə́ Páulus. Ḿból ábōŋ tē lə́ ngábə́ kig m̀bəŋ âbǒg óyon; ńdɔ abuí bod á ngáyén naa bâyəan kódō étēde, ngə́ a nə ebugúbu bə́ kə lod ábǒg óyon á Feníks, abóŋ yā Krēta, á lábəbə ḿfág yǎ ńyīmbī dzób áńkiɛ, ai á ńyīmbī dzób ákwē. Ńkulu Á yén bə́ ngáyén mān évúndu a sɔ̂ ḿfág yǎ áńkiɛ, bɔ́ nâ: bə́ yén yǎ mvɔ̄m bə́ nə dzǎm tíe, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngátíe á vub á sí, bə́ ngáwulu ai kɔmɔlɔ máŋ mə́ Krēta. Yə eban é ngátâm kog, é dzôm ńkulu bálóē nâ Erakilón və á sɔ́ kə́ tíe ḿfág yǎ élon. Ńdɔ fɔ́ɔ́ zitíma a ngávóm, təgě fə ai atə́bə́, bíā bǐ ngakə á fɔ̄ɔ̄ və nālá, təge yəm ḿfág bēn bǐ kələ. Ńdɔ bǐ ngákə suan á mān élǒn bə́ lóege dzwé naa Kaúda, bǐ yénə́ ḿbə̂ yǎ ńdzǔg nə́ bǐ bɛd êfungá. Éyɔŋ bǐ man yǎ bɛdē miǹkǒl á yób bǐ ngadzə́ŋ məzěn yə̄ átindǐ zitíma; ḿból áfə bǐ mbádaga nə́ bǐ zā vóm á Sírta, ńdɔ bǐ ngásulu tán evúndu á sí sī, evúndū é ngakə ai bíā nálā otə̌tə̄g otə̌tə̄g. É kídí lénde yǎ vālá, ḿból ǹkulu ǎ vuŋu abuí, bə́ ngáwoa fɔ́ɔ́ mim̀bəgə á máŋ nə́ zitíma á bɔ evəvɛs. Ámōs lála, bə́ ngáwoa byə́m biziŋ bíbēn yā zitímā á máŋ ai mɔ́ mábán. Məlú mə́tē mə́sə tɔ ńló dzób, tɔ atítie, dzóm təge fɔ́ɔ́ fyɛ; ńkulu nyé a dzimigi ai m̀vuŋán; bǐ ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ təgě fə ai mǎn áfidí enyiŋ. Válā te bǐ tɔbɔ yǎ kóm təge dí dzóm, ńdɔ̄ Páulus a ngákódō á sí á zāŋ bod étēde, nyé nâ: "Ǎ bod bám, ngə́ mī vógólo mələ́bə́gá mám, ngə́ byā ndzí kig kódō á Krēta; ngə́ byā ndzí kig tóban ai ábím məsis ai ábím ńdzǔg dī. Tɔ nálā, makad mínā nâ tómān nyɔ́l, mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā ǎ yǐ kig wú, və ǹnyie anə́ zitíma énye ǎ yi mǎn ndāman. Amú álú yə aná dí, mə yén éngəlɛs Zambá wam yǎ māsyé, ńdɔ̄ ǎ kād mā nâ: "Ǎ Páulus, tɔbɔ́gɔ̄ á myə̄ə̄ŋ, tə wambáda. O bələ́ nâ o kələ tə́bə̄ á mís mə́ Késɛd, ńdɔ̄ fə Zambá ā nyīī é bod bə́sə̄ bə́ nə́ ésāmbá ai wa bá." Tómân hḿ nyɔ́l ǎ bod bám mafidi Zambá wam, ńdɔ̄ fə ǎ yi bɔ anə́ ḿból ā lóm ma m̀bándá. Byǎyi kə́ sele á élǒn ziŋ". Ámōs áwômo ai nyina, ńdɔ evúndu é ngákə̄ bía woa á Adriátik. Ai zǎŋ alú sə ná bədudu bə́ zitíma bə́ ngawódan sí. Ńdɔ bə́ ngávə́g máŋ, é kwî məkǒl məwóm mə́bɛ̄, á bádúgan bɔ anə́ básúbu ósū édɔ́g é ńtɔ̄á məkǒl awôm ai mə́tán. Ḿból bə́ mbádaga nə́ bə́ zā kə́ wundī ńkom, ńdɔ̄ bə́ ngásui wún ó nyíí á mə̄ndím, bə́ ngayanga nə́ kídí é lénde. Ḿból bədudu bə́ zitíma bə́ dzə́ŋə nâ bâman túb, ńdɔ bə́ ngásui efungá á máŋ, áyá bâkə woa wún á máŋ. Páulus nyé ai ǹdzóe bəzimbi ai bəzimbi naa: "Ngə́ é bod bálā bə́ kódó á zitíma, mǐ yəmə nâ mǐ man yǎ" Bəzimbi bə́ ngátsíg miǹkǒl yā éfungá, ńdɔ éfungá é ngásigi. Ńtíé bə́ yanga nə́ kídí é léndé, Páulus ǎ ngakad bɔ́ nâ: bə́ di nyé ai bɔ́ nâ: "Mǐ ḿbô yǎ ékudí mə̄lú ánā áwôm ai mə́nyi təge dí dzóm, ńdɔ madzó nâ mǐ di, mǐ zā mān wū. Tə myǎmbāda, mod m̀bɔ̄g yǎ ábə mínā ǎ yǐ kig dzâ tɔ fyám esǐl dzīē yǎ á ńlō wōē." Á man a ngáman ǹkɔ́bɔ̄ nálā, ńdɔ̄ á ngánɔŋ ḿbāŋála, a və́ə́ Zāmbá ngāŋ á zāŋ bod étēde, a bə́gə́, ǎ ngadi. Ńdɔ ngul e ngádúgan bɔ́ sɔ́ á nyɔ́l bɔ́ bə́sə̄ bɔ̂ bə́ ngadí fə. Bíā bə́sə bǐ ngábə́ bod miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm zamgbál ai bə́saman á zitíma étēde vá. Á man bə́ ngáman dí bə́ ngásə́gan zitíma adǐd, bə́ woaga miǹkud mí óvə́gā á máŋ. Kídí ē ngāyi lénde, ábəbə, təge yəm é vóm bə́ ngábə́. Bə́ ngáyi yén kíndíg oswé, bə́ ngábui fəg nâ bə́ kə selě zitíma á ńsə̄ləg. Ńdɔ̄ báman tii wún, bə́ wōá á mál, bə́ mān sulǐ míńsingǎ yā myátɔ́n zitíma, ńdɔ̄ bándami otan á évūndu; evúndu é ngatíndī bɔ́ á kíndíg. Ńdɔ fɔ́ɔ́ zitíma a ngákə tóbē ángōs ńsə́ləg á zāŋ məzěn mə́ndím mə́bɛ̄, ńdɔ̄ básəle nyé hālá. Ńdɔ ǹló zitímā ó ngáfaaba á ńsə̄ləg étē á kpím, miǹkúmudu mí máŋ mí ngábúg fɔ̄ɔ̄ éfas ésə̄ yǎ zud zitíma. Bəzimbi bɔ́ nâ bə́ ngáman yǎ wē mim̀bog nə́ mí zā mān túb á mə̄dzɔ́g. Dá ḿból ǹdzóe bəzimbi ǎ yii ná ngə́ a nyii Páulus, ńdɔ̄ á ngátəb, ńdɔ a béndē ébá bə́ yəmə́ mədzɔ́g nə́ bə́ tádi ku óswē, bə́ dzɔg a kələ kwí á kíndig. Ébá bəvɔ́g bə́ ngánɔŋ məbám, ai bitun mìḿbóŋ yā zitíma. Ńdɔ̄ bə́sə̄ bə́ ngákə bɛ́d á kíndíg, təge ai é mod a dzə́man tɔ m̀bɔ́g. Ǹnyie anə́ bī ngábɛ́d a kíndíg, ńdɔ byǎzu yə̌m naa elǒn tē é ngábə́ dzwé naa Málta. Bod bə́ ńnam bə́ bə́lán ai bíā eyə́gan ḿbəŋ. Bə́ ngákoman bíā mod m̀bǔm ndóan nə́ bǐ wɔ́bɔ́ ḿból mvəŋ e ngánɔŋ, avə́b á ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ ábuí. Páulus a wóló hḿ bān ndzǎg á sí nə́ a woa á ndóan ńdɔ fɔ́ɔ́ ákpə̌ a ngávám ḿból ndúgúdu e ngábə́, á fāābá fɔ̄ɔ̄ nyē á wɔ́. Á yén bod bə́ ńnam bə́ ngáyén anə́ ákpə̌ á kə̄lə́ nyē á wɔ́, bə́ ngadzó bɔ́ bɔ̄ nâ: "É mod nyɔ́ á nə ǹwê bod təge səlan, ǎ ndəm fǎm wú á máŋ, Sósōó Zambá ā yə́bə̄ kig nâ á nyiŋ." Ńdɔ̄ Páulus a ngásaməza akpə̌ á ndóan dzóm təge nyé bɔ. Bod bə́ tsogo və nâ a zu mǎn və́m, ngə́ kig nə́ a wú étíe etíé. Ḿból bə́ ngátɔbɔ kɔ́m təge yén dzóm é bɔɔ nyé, ńdɔ̄ bə́ ngátséndē kíŋ bɔ́ nâ: "Mod tě a nə zambá" Ńtómbā ósū yǎ élōn dzī dzwé nâ Publǐus ó ngábə́ bələ́ abuí sí vālá; ńdɔ̄ á ngánɔŋ bíā á ndá dzīé bǐ bómbó ábə̄ nyé mə̄lú məlú mə́lɛ́, a bɔɔ bíā afáŋ. Ésīá á ngābə́ bô á sí a kono fíba ai ńtui məkǐ. Ńdɔ̄ Páulus a ngákə̄ nyé bəbə, ǎ ngákogolan, a bədē fə̄ nyé mɔ́, ńdɔ̄ á ngábɔ mvɔ̄í. É fwé nyi e ngáyi tsaman, míńkókɔ̄n mīvɔ́g yā élǒn mí mān fɔ̄ɔ̄ kə́ búgi, mí ngázu ábə̄ nyé, ńdɔ̄ fə a ngábɔ myá mvɔ̄í. Bə́ bə́lán á fɔ̄ɔ̄ ai bíā ai abuí áfáŋ, bə́ və̄ fə̄ bíā é dzóm ésə bǐ yáŋana ai dzó. Akódó yā Málta, Róma Á mvús ngɔn élɛ́, ńdɔ byǎzu bɛ́d á zitíma ziŋ yǎ á ngábə̄ yanga nâ abǒg óyon á tam lod. Zitíma te á ngábə́ zitíma yǎ Áleksandrǐa, a bəgə́ ótil ólugu miǹkúg míḿbyás[5]. Ńdɔ bǐ ngákə tə́bə̄ á Sirakúsa, bǐ bómbó vālá mə̄lú mə́lɛ́. Á kódó yə̄ vālá, bǐ ngakə ai ǹtság máŋ ósə, bǐ kə́ kwí á Régio. É kídí lénde yǎ vālá, evúndū yā ńnam áńkiɛ é ngavúndu, ńdɔ bǐ ngákə suan Puzoles, á mvús məlú mə́bɛ̄. Bǐ bīī mvɔ̄m vālá naa byǎkɔ̄b bəbə́dzāŋ dzāl tē, ńdɔ bǐ ngábombo étē mə̄lú zamgbál. A kwí á di byǎkə kwí á Rōma. Á wódan bəbə́dzāŋ yā tísɔn te bə́ ngáwodan nâ bǐ suan yǎ, ńdɔ̄ bə́ ngázu tóban ai bíā á zēn a kələ kwí á ńsəŋ mákíd mə́ Ápius ai Mə̄ndá Bə́yén mə́lɛ́. Á yén Páulus a ngáyén bɔ̄, ǎ ngakaŋ Zambá a mǎn fɔ̄ɔ̄ fə wón. Ǹnyie anə́ bī ngányían á Rōma, ńdɔ bə́ ngávə́ Páulus ngul yə̄ nâ á tɔ̄bɔ̄ é vóm wóé bân é mān bəzimbi a nɔ́niŋi nyé. Páulus a tóban ai Yúdɛn á Rōma Á mvús məlú mə́lɛ́, ńdɔ̄ Páulus a ngábánda bənyiá bódo mvíē yā áyɔŋ Yúdɛn. Á kóan bə́ ngáman kóan, ńdɔ a ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé nǎ: "Ǎ bə̄bə́dzāŋ ! Bə́ ngábi ma á Yērúzalɛm bə́ kālán ma á mɔ́ bǒd yā Rōma təge ai ńgúmā étɔm mə ngábɔ ayɔŋ dám ngə́ mvéndé bətará. Éyɔn bə́ man yǎ bɔ ńkɛ̄d ásə, ńdɔ̄ bə́ ngáyén nâ bâyəan ma soe, amú mā ndzí kig sie étɔm ziŋ é yəan ai awú. Dá, ḿból Yúdɛn bə́ bɛnə nâ bə́ soe ma, ńdɔ mə ngáyén naa mayəan kúlī ádzō mə zōmbo kə ai dɔ́ ábə̄ Késɛd, sə á kig ású yə̄ nâ masɔ́man ayɔŋ dám. Asú tē ńdɔ mə sílī nālá naa mə́ yén mínā mə́ kɔ́bɔ̄ fə ai mínā amú ngə́ mə bəgə́ mə̄súŋ anə́ mə bəgə́ nā, á nə̄ ású áfidí áyɔŋ Ísraɛ̂l." Bɔ́ ai nyé nâ: "Ḿfág wáán byǎ ndzí kig bi kálara ású dóe a sɔ̂ á Yúdea, tɔ mǎdzāŋ ḿbɔ̄g yǎ ébá bə́ nə́ ńsuán mū a ndzí kig bíā kad é dzôm ziŋ é nə́ ábē é tian ai wa. Da, tɔ nālá, byǎyi nâ bǐ wog ânyu dóe wǎmēn ḿból wātsog; a fyáŋán bɔ̌ naa: byǎyəm nâ é bod báwulu é Zen nyīlí bátóban ai é bod bálūman ai bɔ́ vóm ósə. Páulus a kɔ́bɔ ai Yúdɛ̌n yā Rōma Ńdɔ̄ bə́ ngáyíli ámōs bə́ yəan tóban, ńdɔ fɔ́ɔ́ bə́ ngázu abuí a lodo ósúsúa, bə́ sɔ́ nyé kɔ́b é vóm ā tɔbɔgɔ. Páulus ǎ ngakad bɔ́ mǎm yā áyɔ̌ŋ Zāmbá a dzə́ŋə́ nâ á tóán bɔ́ yín mam mə́ Yésus a tádigi á Mvéndé Mósɛs a kalana á bəprofɛ́d, a ngákɔ́bɔ ai bɔ̄ nālá a tádigi kíkídígi a kələ kwí ngōgógóle. Bəvɔ́g bə́ yə́bəgə ǹkɔ́bɔ̄ wōé, bəvɔ́g bə́ bɔɔ bísóó. Ḿból bə́ yii kándǎn nálā təge ai oyílí, ńdɔ̄ Páulus ǎ zu fɛd nâ: "Bíbúg profɛ́d a ngākɔ́bɔ bí ású bēsōá ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm bí nə fɔ́ɔ́ étēde tótóé: "Kələ́ kad áyɔŋ dí naa myǎyi fyáŋán vōgolo dá təge wóg, mǐ fyáŋān bəbə təge yén. Amú mīńnə́m mí bǒd yā áyɔŋ dí mí man yǎ bɔ̌ və edod edod, bə́ ngáman dǐb mə̄lɔ́, bə́ mān būdī mís ású yə̄ nâ mís mábán mə́ zā yén, ai nâ məlɔ́ mábán mə́ zā wóg ǹnə́m wábán ó zā tóán sɔ̄ŋ mam, nə́ bə́ ńtɔ̄á dzǎm vəŋan ábə ma nə́ mə́ bɔ bɔ́ mvɔí. Yə́mán hḿ ábōg dīlí naa Ḿbəmbə Fwé akodé Zambá nyɔ́, a ngálómoban á bə̄háídɛn, bɔ́ bə́ ngāyə́bə́. A ngáyi mǎn ńkɔ́bɔ̄ nālá, Yúdɛn bə́ ngatsaman fɔ́ɔ́ bâkə báwōman bɔ́ a bɔ́. Məmaná Páulus a ngátɔbɔ é ndá ā kadəgə yân nyi mim̀bú míbɛ̄; a lɛ̂gɛ ai é bod bə́sə̄ bə́ yáŋan nə́ bálɛ̂ ai nyé,a kadá bɔ mǎm yā Áyɔ̌ŋ Zāmbá a yə́gələ mǎm yā ábə̄ Yésus Krǐstus, ai azombo ásə təge ai é mod ǎ dzəg nyé nə́ tə a yə́gə́lə́ mɔ́. [1] Césarée á ńkɔ̄bɔ̄ fulaǹsí. Pétrus nyé a yǐ fə sɔ́ á dzāl tē, tɔ Páulus. [2] Á ńkɔ̄bɔ̄ fulaǹsí “pour l’oeuvre qu’ils venaient d’accomplir”. [3] Eyɔŋ ziŋ ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm [4] Ǹnam é bod bálóē nâ Grɛ̌k [5] Kastôr bân Poluks bə́ ngábə́ míńkúg myákála bədudu bəzitíma ású Égîptɛn. Ma Páulus, mə nə́ m̀bɔ bisíé Yēsus Krǐstǔs, yā Zāmbá á ngálóe ésīé ápóstɛl, a və́ə́ fə̄ nyé é ngab dzié á ékad M̀bəmbə Fwé Zambá. Ḿbəmbə Fwé yǎ Zāmbá á ngākad ókōbá, ânyǔ bəprofɛ́d, á Ḿfūfúb Ńtílan, M̀bəmbə Fwé yǎ nyɔ̄l Mɔ̄n wōé, yə á ngābyálī nyé á mvɔŋ bod Dávid, ḿfág yǎ nyɔ́l, a tə́bə́ fə̄ étīé Mɔ̂n Zambá ai ńkwíán á ngākwí á sɔŋ ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm, Yésus Krǐstus Ǹtí wāān. Ábə̄ nyé ńgɔ̄ bə́ ngāvə́ bía grǎsia esíé ápóstɛl, ású ólugú dzwé díé, nə́ bǐ kə byǎyə́gələ məyɔŋ bə́háídɛn fúlú məwóg á ńyə̄bə́, é mínā yǎ Yésus Krǐstus a ngálóē bá, á myātíē á məyɔŋ bə́háídɛn mə́tē. Ású mína miǹdindíŋ mí Zāmbá yā Róma, ai ébá bə́sə a ngáfúbu ai ǹlóé wóé, grǎsia ai mvɔí Zambá Ésīá wāān ai Ǹtí Yésus Krǐstus bí bɔ̄ ai mínā !Páulus ai bəkrǐstɛ̌n yā Rōma Á dzwé Yésus Krǐstus, matádi və́ Zambá wāān ngāŋ ású dáán mínā bə́sə, amú sí ésə ě man yǎ yə̌m naa mǐ bə̄lə́ ńyə̄bə́. É Zāmbá yǎ māsyé á ńnə̄m wám ai M̀bəmbə Fwé Mɔ́n yǎ mākə makad nyɔ́, a yəm é dzam makɔ́bɔ dí naa matsog mínā abǒg yā ábǒg ásə mə kogolan ai nyé təge ku sɔ́m naa, ngə́ a diŋ, mə́ tâm tə́ yén ḿbəmbə afóla yǎ ázu ábə̄ mínā. Amú mayi dú naa mə yénə́ kig mínā aná, mə̌ ngakalan mínā bifáī bí ǹsísīm, ḿból yə̄ nâ mǐ won, madzó yá bēn, mayi nâ, ḿból bī nə́ ńyə̄bə́ m̀bɔ́g, éyə̄ fə̄ mə́ zū ábə̄ mínā bǐ kābán awónóŋ nālá fūfulu. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǎyǐ kig nə́ mǐ yə́gan nâ makad yǎ vāŋ ábuí biyɔŋ nə́ mazu mínā yén, dzam dá təge ai afóla, amú mayi nâ maa mə́ zū fə yén ḿfī ábə̄ mínā anə́ mākə māyén wā á mə́yɔŋ bə́háídɛn məvɔ́g. Mə bələ́ ékolá ai Grɛ̌k ai mə́yɔŋ məvɔ́g, tɔ ébá bə́ nə́ bəyəm, tɔ ébá bâyə̌m kīg dzóm. Dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ māyág naa, ngə́ ma makad mínā M̀bəmbə Fwé, mínā bǒd yǎ Rōma. Sósōó Zambá Amú māwóg kig osɔ́n ai M̀bəmbə Fwé, a nə ngul Zambá, ású ákodé é mod ósə a yə́bə, ású mān Yúdɛn ósúsúa, á mvús hálā ású mān Grɛ̄k. Amú, á Ḿbəmbə Fwé tē, sósōó Zambá a yénē á ngə́ə́ŋ ású ńyə́bə, ḿból bə́ ngátil nâ: “Sósōó mod a yi nyiŋ ai ǹyə́bə́.” Ǹsə́m bə́háídɛn Amú yə̄ nâ, olún Zāmbá wângaŋalan á yób ású fúlú ebyándí Zāmbá ai fúlú bingád ē bod básɔli bə́bə́lá ai m̀bə̂ ǹnə́m wābá; amú é dzóm ésə mod a nə́ dzǎm yəm ênyǐŋ Zāmbá, é nə̄ bɔ́ ébugúbu, amú Zāmbá á ngākúlī bɔ́ dzɔ̄ á ngə́ə́ŋ. Ású ndímbā mam dzíé yā mə̄tádí mə́ sí, fəg mod e nə mɔ́ yəm ai é mam a ngábɔ, é dzóm é nə́ ngul dzié yǎ é nə̄ kōlé ai enyǐŋ Zāmbá dzíé - asú tē hḿ, é dzóm é nə́ dzǎm vǎ bod ǹkad á kíŋ é sə́ kig; amú bə́ nə̄ nâ, bə́ yəmə Zambá, dá təge nyé və̄ ólūgú ai é ngāŋ byáyəan ai nyé, fəg e mǎn bɔ dzáŋ ai miǹdɔán myábán, dzə́dzāā ǹnə́m wābá á kǔ á zigili ǹkúd díbi: bâbɔ engúŋ nə́ bâyəm mam, ndə bə́ ńtɔa yǎ mə́kúd; bâvəŋan olugú Zambá yə á bə̄lə́ kīg nyɔ́l yǎ ē nə́ dzǎm boe, a ńtɔ̄á zəzə evəgələ anə́ zəzə mod yǎ nyɔ́l é nə̄ dǎm boe, anə́ ónɔ̌n, anə́ tsíd mim̀byɛ̌, anə́ nyóé. Asú tē ńdɔ̄ á Zāmbá á ngádzoge bɔ́ ai bəbə̂ miǹyián yā mīńnə̄m myábá, bə́ ngakə bânyaban á byə̂m bí mam bí ósɔ́n byásámā nyɔ́l dzábá. Etɔ̌m yə̄ nâ, bə́ ngábɛn bə́bə́lá Zambá, bə́ yə́bə́ miǹnǎl, bə́ ngalugu bə́ syê fə bikokoma, bə́ dzōgé Ńkom yǎ á yəan ai olugú á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Amɛn. Asú tē ńdɔ Zambá á ngādzoge bɔ́ nə́ bə́ ku á bə̄bə̂ miǹyián mí ósáma: amú biníngá bábán bə́ ngádzoge ḿból miníngá a yəan bəlan ai fám bə́ ngabɔ dɔ́ ébɔ̌bɔɔ; fám fə dzam də́dā, bə́ kódó étíé yə̄ nâ bâbəlan ai biníngá, éyə ngǒŋ ē ńtɔ̄á bɔ abuí və nə́ bâfulan bɔ́ a bɔ́, bə́ ngakúban osámā yə̄ nâ fám yatɔbɔ ai é fám fɔ́g; sósōó endə́gə́lə́ yǎ bivǔs bítē, a ndzí kīg fə bǐ mod m̀fə́ və bɔ́ bə́bēn. Ḿból bá ndzí kig yə́bə nə́ bâyəm Zambá ńdɔ̄ ā Zāmbá nyé á ngādzoge bɔ́ étīé ńdímī dzábán, asú tē hḿ bábɔ mam nālá anə́ ńtōmbá ó tyé ńkɔ̌l. É dzam á nə́ sōsōó lâbɔbɔ ábə̄ bɔ́, tɔ édí á nə́ tə́tə̄lə́, bâyəm fɔ́ɔ́ və ndɔg akúmá, bəbə̂ bə́ mam, abé ńnə́m, ewê bod, məndǔm, mədugán, mvol, m̀fugú, andóndɔŋ, éyə̄ básīŋ Zāmbá nālá, bâkə bâtsag mədzó ai bod, məbún, engúŋ, fəg yǎ bɔ ábē, məlɔ́ ai bəbonde bábán, təge ai fəg, bə́bə́lá təge ai nyé, təge ai ǹnə́m, ngɛ́d âbum á túd. Bə́ fyáŋán yə̌m naa Zambá a dzó nâ é mod ósə ǎ bɔ ndǒŋ mǎm tē a yəan ai awú, tɔ nālá, bə́ nə́ və nâ bə́bēn bâbɔ mɔ́, éyə̄ fə̄ bátaman é bod bə́sə̄ bâ bábɔ̄ mɔ̄ nālá. Ǎ mod, tɔ o nə zá, tɔ o nə zá, wǎbə̄lə́ kig fɔ́ɔ́ bidzǔgá, é wa watsíg ńtōl é bod bəvɔ́g; amú éyɔŋ watsíg ńtōl nālá, wakpə̌ fə wǎmɛ̄n, ású é mam wǎkpee ai mɔ́ é mod m̀bɔ́g á ńkad, wǎmēn wabɔ̌ fə̄ mɔ́. Ńdɔ̄ á byāyəm nâ, endə́gə́lə́ Zāmbá, yǎ á nə̄ sósōó, yâtoŋ é bod bábɔ akyaí bə́bə̂ bə́ mam dílī. Ńdɔ watsog nâ, é wa watsíg ńtól é bod bábɔ bə́bə̂ bə́ mam bá, á wāmēn wābɔ, wǎyǐ kig bi éndə̄gə́lə́ Zāmbá ngǎ ? Dzé, yə wabyandi abuí ngɔ́l díé, ai ewú dís dzíé, ai fǐn dzīé, o vóán naa ngɔ́l Zambá yayəan bɔ̌ naa, ó síngi abé dóe ? Alɛ̌d ńnə́m dóē, yǎ ó nə́ təge síngī ábē dóe, lâkoməzan wa m̀bə̂ olún Zambá, ámǒs ólún, ábōg sósōó endə́gə́lə́ Zāmbá ā yi sɔ́, nə́ a zu və́ mod ósə mân yā ésīé dzíé: enyiŋ kɔ́m, ású ébá bádzə́ŋ ólugú ai dúmá nyɔ́l kolé ai fúlú m̀bɔán ḿbəŋ dzabá; olún ai eyɔg, ású bod mə́lɔ́, yā bə́ nə́ təge vógolo bə́bə́lá, bávōgolo hə mam mə́ mvol. Miǹdzǔg ai miǹtyé, ású é mod ósə ǎ bɔ bəbə̂ bə́ mam, mǎn Yúdɛn ósúsúa, mǎn Grɛ̄k a tsâg. Dúmá, olugú ai mvɔí ású é mod ósə ǎ bɔ m̀bəŋ, mǎn Yúdɛn ósúsúa, mǎn Grɛ̄k a tsâg, amú Zāmbá á sə́ kig ebom kamá, nyé ā fyǎl kig bod á mə̄sú. É bod bə́sə̄ bə́ ngásə́m təge yəm mvéndé bâyi dzáŋ á zēn fə́ sə̌ kig ényī mvéndé; ébá bə́ ngásə́m á mvéndé ā yōb, mvéndé ńdzɔ dzɔɔ yǎyi tsíg ǹtól wābán. Sə̌ kig ébá bávógolo mvéndé ḿbɔ̄ bə́ bə̄lə́ məkyəbə á mís mə́ Zāmbá; bâyi bǐ məkyəbə ébá bábɔ anə́ mvéndé yāsíli. Ábōg á nə́ naa, bəháídɛn, təge yəm mvéndé, dzam dá bə́ dzálaga dzɔ ai ḿból ǹnə́m wábán wálə́dē bɔ́, ébálā bə́tē, ǹnə́m ńgɔ̄ ó nə́ bɔ̄ mvéndé, bə́ bə̄lə́ kīg fə̄ fə́. Nālá walə́dē nâ, é dzóm mvéndé yābénde é nə ǹtilán á ńnə̄m mod; byǎyēn nālá amú ǹnə́m étēdē bə̄háídɛn ai miǹtsogán myábán byǎkad tsíg ńtōl yā é mam mə́sə̄ bábɔ, tɔ émá mə́ nə́ ḿbəŋ tɔ̌ kig émá mə́ nə̄ ábə̄. Dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ yāyi kwí á ngə́ŋ, anə́ ḿból M̀bəmbə Fwé wāān ā yə́gə́lə́, ámōs yā Zāmbá ā yi tsíg ânyu Yésus Krǐstus mə́dzó mə́ bǒd yā mə́ sɔ̄lɔ́. Məlɔ́ mə́ Áyɔŋ Ísraɛ̂l Dzam dá é wā ó nə̄ mān Yúdɛn, wafidi Mvéndé ńdɔ̄ fə wǎbɔ engúŋ ai Zambá woe. Wayəm ǹyían wóé, amú mvéndé é nə wa á ńlō á túd, ńdɔ wǎyəm é dzóm é nə̄ ḿbəŋ a kwî anə́ wātə́lə wǎmēn á étīē ńlə́de zěn miǹdíndím, á étīé ḿfyɛ ébá báwulu á díbi, ǹyə́gələ ébá bádīmi zěn, ǹkomodo ébá bə́ nə́ təge ai m̀fǎŋ fəg, amú mvéndé dzóe ńdzɔ yavə́ wa fəg ai bə́bə́lá ásə. Ńdɔ hḿ ó nə̄ yá naa, o yə́gələ é bod bəvɔ́g dzam dá təge yə́gələ̌ wǎmēn ? O kada bod nə́ tə bádzīb, wǎmēn o dzíbi ? O vâ ekǐ yā átɔbɔ ai ézā biníngá, wa o tɔbɔgɔ ai bɔ́ ! O wógo bəzəzə̌ bəzambá ábē, dzam dá o kəl sa byə́m yə̄ ábə̄ Tə́mpɛl bábán ? O bɔɔ engúŋ ai mvéndé, dzam dá o kúbu Zambá ósāmā á nyɔ́l ai ńdāŋán wādaŋ mvéndé ! Dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ bə́ ngátil nâ, myǎvə̄ dzwé Zāmbá átǎ á mís bə̄háídɛn. Məkəban mə́ nə fɔ́ɔ́ ai m̀fí éyɔŋ mod a dzálā mvéndé, dzam dá ngə́ wādzālā kig dzɔ o ńtɔ̄á ai məkəban móe anə́ é mod a sə́ kig ǹkəbán. Ngə́ é mod a sə́ kig ǹkəbán nyé a dzálā mvéndé ngǎ nyé a ńtə́lə̄ fə étīē ényɔ́ á nə̄ ńkəbán ? Ńdɔ̄ hḿ wāyi yén naa, ényɔ́ yǎ á sə́ kig ǹkəbán á nyɔ́l dzam dá ḿból ā dzálā mvéndé, énye ǎ yi wa kpee, é wā ō nə̄ naa, wǎ ó yəmə mvéndé wǎ fə ǹkəbán, dzam dá mvéndé tě, təge nyie. Nālá wâtian hḿ naa, mǎn Yúdɛn a sə́ kig á é dzóm yāyénē á mís ńdɔ̄ fə məkəban má sə́ kig émá yā nyɔ́l, éyə mǎn Yúdɛn a nə́ á ńnə̄m, éyə̄ fə mim̀­fǎŋ məkəban mí nə̄ étē émá máwulu á zēn Ǹsísīm, sə̌ kig ényī dís kálada. Akyái mod tē ńdɔ̄ hḿ Zāmbá émēn ā və́ ólugú, sə̌ kig bod. Yə mǎn Yúdɛn a lod hḿ fɔ̄ɔ̄ ébá bə̄vɔ́g ngǎ ? Yə m̀fí ó nə̄ kig nə́ mod á kəban ? Ǹsílí wá sə́ kig étē tɔ tsətsad, amú Yúdɛn ḿbɔ Zambá á ngālɛ̂ ai bɔ́. Bǐ dzo yá ? Yə ngə́ bə̄vɔ́g bə́ ngábúg mətǐŋ, yə nālá ńgɔ̄ wáyi bɔ̌ naa Zambá nyé ā bug mətǐŋ ? Təge á fɔ̄ɔ̄. Zambá á nə tə tsénde, mod énye ǎ kad fɔlǎn mīńkɔ́bɔ ai mim̀bɔán, anə́ ḿból bə́ ngátil nâ: "Bə́ bə̄lə́ nə̄ bə́ məmə sósōó ǹkɔ́bɔ woe. Wǎmēn ó kyə́bəgə̌ fə éyɔŋ bátsīg adzó dóe." Dzam dá ngə́ áb̄ dáán lâbɔ nə́ bǐ tóân yén ábə̌ŋ Zambá abǒg tē bī dzó yá ? Ngǎ Zāmbá a ndə́gələ bíā á ńkɔ̄d éyɔŋ olún wóé wádzimbi bíā ? Ǹkɔ́bɔ bod ńgɔ̄ á mākɔ́bɔ vílī. Təge á fɔ̄ɔ̄, amú ngə́ á nə̄ nālá, o yəmə nə́ Zambá á bə̄lə́ kīg fə ngul yǎtsīg mə̄dzó mə́ sí ndon. Ngə́ á nə̄ kig nâ, mədugán máma mâbɔ nə́ bə́bə́lá Zambá á tóân yénē á ngə́ə́ŋ, á kúlī fə̄ dúmá díé ású dzé áfə mədugán mə́tē máyi ma bǎd dudu éndə̄gə́lə́ ású mińsə́m á nyɔ́l ? Abǒg tē ńdɔ bod bəziŋ bákad nâ áyá byǎlə̄b bod nə́ bə́ bɔ abé, ású yə̄ nâ m̀bəŋ ńgɔ̄ ó kə yéne, ébá bákɔ́bɔ̄ nálā bâyəan fɔ́ɔ́ ai endə́gə́lə́ dzábán. Ńdɔ̄ hḿ bíā Yúdɛn, dzé áfə byǎlod ai dzɔ́ é bod bəvɔ́g ? Təge fɔ́ɔ́ ai dzóm amú tɔ mǎn Grɛ̄k, tɔ mǎn Yúdɛn, mod ósə a nə á édzōē ńsə́m, anə́ ḿból bə́ ngátil nâ: "Sósōó mod ǎ bɔbɔ, tɔ m̀bɔ́g m̀fəfə́g mǒd yā wádzə́ŋ Zāmbá wábɔbɔ. Bə́sə̄ bə́ nə́ ǹdímán zēn, bə́sə̄ bə́ man yǎ dzāŋ təge ai é mod ǎ bɔ m̀bəŋ tɔ m̀bɔ́g. Engoŋ dzábán é nə sɔŋ yǎ é yōó á wóóŋ; oyə́m wábán o ndzí və mədugán, ǹkɔ́bɔ̄ wábán ó nə və ǹsu ákpə̌, anyu dábán láyō və bikag ai ngə́b; é vóm ósə bə́ wódán ádzō məkǐ, éyə̄ bâkə mim̀bíl wē; bâwulu və á məzěn mə́ éndáman, ḿfág yǎ zēn mvɔ̄í, mod ǎ yəyəm dzɔ ábə̄ bɔ́ mə mǎkə dzó wɔ̄ŋ Zāmbá. Bía byǎyəm hḿ naa, mvéndé yabi é bod bə́ nə́ édzōē mvéndé ású yə̄ nâ anyu ásə̄ á fɛ̄də́bán, bə́ yə̌m fə̄ nâ, tɔ mod m̀bɔ́g yǎ sí ā bə̄lə́ kig məkyəbə á mís mə́ Zāmbá. Ńyə́bə́ ńgɔ̄ wákode mod, sə̌ kig mvéndé Asú tē hḿ ǹyieán mvéndé wâyǐ kig kodě mod tɔ m̀bɔ́g amú mvéndé yabɔ və́ nə́ mod á yəm é dzóm é nə̄ ńsə̄m. Dzam dá Zambá á ngākúlī sósōó wōé təge ai mvéndé, anə́ ḿból mvéndé ébēn tě ai ǹkɔ́bɔ̄ bəprofɛ́d byǎkad bíā. Sósōó Zambá a zu ai ǹyə́bə́ Yésus Krǐstus ású é bod bə́sə bə́ nə́ bə̄yə́bə amú ǹsələná á sə̄ kig bɔ́ bə́sə̄ bə́ ngásə́m bə́sə̄ bə́ súbú dúmá Zāmbá ńdɔ̄ áfə bákodéban ábə̄ Yésus Krǐstus áfū ńnə́m Zāmbá ā yōb. Zambá á ngātə́le nyé á étīē mə́túnuŋa ai məkǐ móe ású ńyə́bə́; a ngáyi étēde ná a lə́de afú ńnə́m díé ai ḿból á ngādzu miǹsə́m yā ókōbá ai odzíbí wóé, ńdɔ̄ áfə a lə́de afú ńnə́m tē étɔ̄ā dzī ḿból á nə̄ təge búg mətǐŋ móé ai ású yə̄ nâ á kōdé é mod ósə ǎ nyiŋ ai ńyə̄bə́ Yésus. Mod a yi áfə bɔ éngūŋ ai dzé ? Təge ai dzóm ! Dzé ńdzɔ̄ ǎ yi kud óngon ai dzɔ́ ? Təge ai dzóm ! Dzóm yālīgi və ńyə̄bə́. Byǎdaŋ tsǒg naa ǹyə́bə́ ńgɔ̄ wákodé mod, sə̌ kig ǹyieán mvéndé. Amú yə̄ myǎtsog nâ Zambá á nə və Zambá Yúdɛn ngǎ ? Ngǎ nyé á nə̌ fə Zambá bəháídɛn ? Á nə̄ á fɔ̄ɔ̄ nyé təge səlan amú Zāmbá á nə və m̀bɔ́g m̀bɔ́g, énye ǎ yi kode Yúdɛn ai bəháídɛn bə́sə və ású ńyə̄bə́. Yə nálā ó nə̄ nâ, ǹyə́bə́ wâzu tsam Mvéndé ? Mɔ́ mɔ́ wáwówónō dzɔ ǹwónán. Byǎyi dzó yá ású Tará Ábrahám yǎ á ngābyé bíā ? Ngə́ Ábrahám á ngātə́bə̄ étīé ḿfúfúb ai é mam a ngábɔ, a yəan fɔ́ɔ́ ai olugú, dá sə̌ kig á mís mə́ Zambá. M̀fúfúb Ńtílan wâkad yá ? Sə nâ, Ábrahám á ngāyə́bə Zambá a, ńdɔ a ngátə́bə ai dɔ́ étīé sósōó mod. É mod ǎ bɔ esíé, bávə̄ kig nyé mân áfū ńnə́m a kyəbə ai mɔ́. Ngə́ mod ǎ syē kig, dá ǹyə́bə́ ńgɔ a yə́bəgə ai wá a fúbu bəbé, ǹyə́bə́ wōé tē ó nə̄ nyé sósōó wōé ású áfū ńnə́m Zambá. Dzam də́dā fɔ̄ɔ̄ anə́ Dávid a dzó nâ, mod tě a nə mvɔ̌m, é mod Zambá ā və́ sósōó wōé, təge bəbə ésīé dzíé: “Mvɔ̌m ai ényɔ́ bə́ ngádzu ebyándí dzíé, bə́ mān búdī mīńsə́m míé. Mvɔ̌m ai é mod Ǹtondôbə ǎ lāŋ kīg fə ǹsə́m.’’ Ńdɔ yə ǹkɔ́bɔ̄ tē wâkyəbə fɔ́ɔ́ və ai é bod bə́ nə́ ǹkəbán, yə wâbəbə fə ébá bəvɔ́g ? Byǎkɔ́bɔ nâ, ǹyə́bə́ Ábrahám ńgɔ̄ ó ngávə́ nyé məkyəbə. Dzóm tē é ngábɔban abǒg áfé, yə ósúsúa, yə á mvús məkəban móe ? É ngábɔban hḿ ósúsúa, sə̌ kig á mvús. Ńdɔ̄ hḿ ā zu kələban ású yə̄ nâ nālá ó bɔ ndəm məkyəbə mə́ sósōó mod a ngátádi yǎ bi ósúsúa. Éyə̄ hḿ á ngāvəŋan ésīā ébá bə́sə̄ bə́ nə́ təge ai ǹkəbán nālá, ḿból yə̄ nâ bɔ̂ bə́ bi məkyəbə mə́ sósōó mod; a tɔá fə ésīā ébá bə́ nə́ ǹkəbán, ébá bə́ nə́ naa, bə́ wôge ai ayɔ̌ŋ bəkə­ləban, bə́ wulugu áfə á zēn ǹyə́bə́ yǎ ésīá wāān Ábrahám á ngāwulu vála a ngə́lə́ təge kələban. Amú Zāmbá á ndzí kig líg mətǐŋ naa a yi və́ Ábrahám ai mvɔŋ bod dzíé ǹnam ású ńdzálán mvéndé a ngálíg mətǐŋ mə́tē ású áfú ńnə́m lásɔ́ á ńyə̄bə́. Ngə́ ngab élig é nə ású é bod bádzálā mvéndé o yəmə nâ ǹyəə́bə́ ó bɔ yǎ évwê evwé, mətǐŋ mâ mə́ māná fə̄. Amú mvéndé yazu ai olún, mvéndé e bɔ̌ mɔ́ mɔ̄ vóm, é dzóm mod ǎ daŋ, təgě fə ai dzɔ́. Á ńtɔ̄á hḿ naa ngáb elíg e nə́ dzam ńyə́bə́, amú e nə́ efáī áfú ńnə̄m Zāmbá ńdɔ fə mətǐŋ máwōge ai mvɔŋ bod Ábrahám ésə tɔ ébá bə́ nə́ bod bə́ mvéndé tɔ ébá bə́ bə̄lə́ ńyə̄bə́ Ábrahám yā á nə̄ ésīá wáán bíā bə́sə. Ású tē hḿ bə́ ngátil nâ: "Mə ngátə́le wa ésīá etítíb məyɔŋ". A nə ésīá wāān á mís mə́ Zāmbá yǎ á ngāyə́bə, é Zāmbá ā bɔ̄ nə́ bəwú bə́ nyiŋ, a bɔ̌ fə̄ nə́ é dzóm yā bə̄ kig é tɔ̄bɔ́. Ábrahám á nə ǹlə́de zěn wāān á ńyə̄bə́ Ábrahám á ngāyə́bə ai afidí á ńnə̄m, é vóm mod a ngábə́ kīg fə dzǎm bi áfidí, ńdɔ a ngávəŋan ésīá etítíb məyɔŋ, anə́ ḿból bə́ ngákad nâ: « Éyə̄ hḿ mvɔŋ dzoe yǎyi bɔ ábuí nālá ». A ndzí kig tə á ńyə̄bə́; a ndzí kig bəbə naa a ńtɔa yǎ babi ai mim̀bú ńtɛd, nyɔ́l ńwūán ǹwúán, ai nâ ǹgál wōé Sará ā bə̄lə́ kīg fə abum ábyé. Ḿból Zāmbá á ngālíg nye mətǐŋ, a ngá ndzí kig sóō dzǎm tē, a ngáyə́bə hə ǹyə́bán, a váā fə Zambá ólugú; a ngábə́ yəmə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ Zambá á bələ ngul yǎ dzālā é dzóm ésə a ngákag. Asú tē ā ngātə́bə̄ étīē sósōó ai ǹyə́bə́ wóé. Éyɔŋ á nə́ ńtilán naa a ngátə́bə̄ étīē sósōó, sə̌ kig hə ású díé ńdɔ á nə́ ńtilán; á nə̄ fə ǹtilán ású dáán, é bíā yā byāyə́bə̄ é Zāmbá yǎ á ngāvəle Ǹtí wāān Yésus Krǐstus á bə̄kón, é Yésus yǎ bə́ ngákab ású míńsə́m myáán, a kwí fə̄ á sɔŋ ású sósōó wāān. Ḿból hḿ bī bi yǎ məkyəbə ású ńyə̄bə́, ńdɔ̄ á bī nə́ mvɔ̄í étɔ̄á dzī ai Zambá á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus, Yésus tě énye a yái bíā zěn yǎ áfú ńnə́m díé bī tɔ̄á ai dɔ́ dí ńdɔ̄ á ólugú wāān á nə nâ, byǎfidi nə́ byǎyi kaban dúmá Zāmbá. Sə á kig və ábím tē: tɔ miǹtyé míbēn mí nə̄ fə bíā dzam ólugú, amú byǎyəm nə́ miǹtyé myābyé fīn, fǐn dzɔɔ e byê m̀bán á ḿbɔán ḿbəŋ, m̀bán á ḿbɔán ḿbəŋ wâ ó bŷ afidi, afidí ńdɔ̄ á byāyəm ná á nə təge dugan, amú Ńtī á ngásoe bíā edǐŋ dzīé á mīńnə́m ai Ḿfúfúb Ńsísīm á ngāvə́ bíā. Owé, éyɔŋ abǒg á ngákwí, hála bǐ ngə́lə təge ai mǎn ngul ziŋ, ńdɔ Krǐstus a ngáwú ású dáán bía bəbé. Mod a nə tə́ dzǎm wū nə́ a búdan ai sósōó mod; mod a nə̌ fə dzǎm bi ázombo nə́ a búdan ai m̀bəmbə mod. É vóm Zāmbá ā lə́də̄ édīŋ yā ā ngādiŋ bíā ó nə̄ nâ: hála bǐ ngə́lə bəsə́m, éyɔŋ abǒg á ngákwí, ńdɔ Krǐstus a ngáwú ású dáán. Ábōg dī, ńdɔ fɔ́ɔ́ byāyi dǎŋ kodeban ólūn Zāmbá, ḿból bi ńtɔa yǎ bə̄sósōó ai məkǐ móé. Amú yə̄ nâ, tɔ anə́ bī ngābə́ mīńzīzīŋ míé, Zambá á ngālad bíā ai nyémēn ai awú Mɔ́n wōé; ábōg bī man yǎ lad ai nyé dī, ńdɔ fɔ́ɔ́ ā yī bía fədǎn kode, a və́ə́ fə̄ bía enyiŋ dzíe. Sə̌ á kig hə nálā: bǐ bə̄lə́ fə olugú ábə Zambá, á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus, yǎ á ngābɔ̄ nâ bǐ lad amvóé ai nyé. Ádam bân Yésus Krǐstus Asú tē hḿ, ákyāí yā ńsə́m ó ngáyían á sí ndon mú ai evǔs mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g; ǹsə́m tē ńgɔ̄ ó ngásɔ́ ai awú: éyə̄ hḿ fə awú á ngánamba bod bə́sə̄ nálā, amú bod bə́sə̄ bə́ ngásə́m. Amú Mvéndé Mósɛs ě zaa kə́ kwī, hála ǹsə́m ó ńtɔa yǎ á sí ndon, hədá, mod təge yəm nâ ǹsə́m, amú hálā mvéndé ē ngə́lə təge ai dzɔ̌. Tɔ tə́ anə́, a tádigi ábə̄ Ádam á kələ kwí ábə̄ Mósɛs, awú ńdɔ̄ lə́ dzóége, amú lə́ ngábi tɔ ébá yā bá ndzí kig sə́m anə́ Ádam; Ádam tē nyé a tɔa ndəm Ádam m̀bɔg yǎ á ngābə́ nâ a zu. Hədá, evǔs mod ai efáī Zāmbá byǎvəgǎn kig, amú ngə́ bod bə́sə̄ bə́ ngáwú nâ bábūdan aí evǔs mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g, grǎsia Zambá ai bifáī bí grāsia yā mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g, Yésus Krǐstus, a ngávə̂ban, bí ngánəman, bí nāmbá fə etítíb bod. Ǹsə́m mod m̀bɔ́g ai efáī Zāmbá byāvəgǎn kig, amú ádzō á ngátsígiban á nyɔ̂l mod m̀bɔ́g, ńdɔ̄ a ngayén ámalá, hədá, nyé a tə́le ábuí bod á étīé sósōó, amú a man bɔ́ vaa ábuí míńsə́m. Ngə́ á nə̄ bə́bə́lá nâ awú á ngádzóē ású évǔs yā mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g ā ngābɔ, o yəm á fɔ̄ɔ̄ nâ ású Yésus Krǐstus etám etám é bod bánɔŋ grǎsia ai bidzǔgá ai etíé sósōó ḿbɔ̄ báyi dǎŋ dzóē á ḿfaŋ ényiŋ. Makə lúī ńkɔ́bɔ̄ nâ: ḿból évǔs mod m̀bɔ́g é ngákpee bod bə́sə, éyə̄ hḿ fə sósōó mοd m̀bɔ́g ā ngányii bod bə́sə nálā. Ású mə́lɔ́ mə́ mod m̀bɔ́g, ńdɔ bod bə́sə̄ bə́ ngátə́bə̄ étīé bə́sə́m, éyə̄ hḿ fə məwóg mə́ mod m̀bɔ́g máyi tə́lə̄ ábuí bod étīé sósōó nālá. Mvéndé ē ngázu bulu ńsə́m və m̀bulán, dzam dá é vóm ńsə́m o ngábui, afú ńnə́m Ǹtondôbə dɔ̂ lə́ ngáfúguzu étē, á ńtɔ̄á naa, ḿból ǹsə̄m ó ngádzóe ású áwú, éyə̄ áfə afú ńnə́m dɔ̂ ládzōē nālá, á sósōó, ású enyiŋ kɔ́m á dzwé Yésus Krǐstus Ǹtí wāān. Á ńtɔ̄á yá yə nə́ byǎyəan nyiŋ á étɔá míńsə́m ḿból yə̄ nâ afú ńnə́m Ńtondôbə á fúgūzu ábə̄ bíā ? Mɔ́ mɔ̄ ! Amú bī ngáwu yǎ á ńsə̄m ńdɔ byǎ sə́ kig dzǎm bǎd nyiŋ á étɔá míńsə́m. Yə myǎyəgan nâ, é bíā bə́sə̌ yā bī ngádubán ábə̄ Yésus Krǐstus, áwú díé ńgɔ bǐ ngádǔbán ? Á ńduán, bǐ ngáwú ai Krǐstus, bǐ dzə̄bán fə̄ á sɔŋ fǔfulu ai nyé ású yə̄ nâ ḿból á ngákwí á bə̄kón ai dúmá ésīá, éyə̄ áfə̄ byâ bǐ nyiŋ m̀kpámáŋ ényiŋ nálā. Ású, ngə́ á nə̄ nâ, bǐ ngávəŋan dzóm dzyá ai Krǐstus áwū díé bǐ bə̄lə́ fə̄ nə́ bǐ tɔbɔgɔ ai nyé dzóm dzyá a ákwī lə́ sɔŋ díé. Yəmán nâ, ńnōmó enyiŋ míńsə́m bī m̀bə́ nyini ǎ bōmbán á kōlós ai Yésus ású yə̄ nâ ǹsə́m ó wu, bǐ kódó á étīé ólɔ̌ ńsə́m. É mod a wú yǎ a kódo yǎ á édzōē ńsə́m. Ngə́ bī ngáwú hḿ ai Krǐstus, byǎyə́bə m̀bəŋ nə́ byǎyǐ fə nyǐŋ fūfulu ai nyé. Byǎyəm nâ, ábōg Krīstus a kwí yǎ á sɔŋ, a sə́ kig fə dzǎm bǎd wú a kódo yǎ á édzōē áwú. Amú éyɔŋ ǎ wúag, a ngáwú á ńsə̄m éyɔŋ dzídzīá; ábōg fə a ḿvəə yǎ dī a nyiŋ ású Zāmbá. Mínā fə dzam də́dā, yəmán nə́ mǐ ngáwú á ńsə̄m ńdɔ myǎnyiŋ ású Zāmbá ábə̄ Yésus Krǐstus. Tə ǹsə́m wâbad mína dzóe Tə myǎdzoge nâ ǹsə́m ńgɔ̄ ó dzóē nyɔ́l awú dzāān, ḿból yə nâ mǐ toŋ bəbə̂ miǹyián bóé. Tə myǎbad və́ nyɔ́l dzāān ólɔ̌ ńsə́m, nə́ é bɔ ékpə̄lé yǎ ábē lásyé ai dzɔ́, Zambá ńnyē syéán anə́ é bod bə́ və̄ə̄, á bə́ nə́ ńkúán á sɔŋ, amú, ǹsə́m wāyǐ kīg fə mína dzóe, ḿból myā sə́ kīg fə̄ éwōgē mvéndé, mǐ nə̄ á édzí áfú ńnə̄m Zāmbá.Wɔ́ ésíé sósōó Á ńtɔá yá ? Yə bǐ bɔ miǹsə́m, ású bī kódo yǎ éwōgē mvéndé, bǐ ńtɔ̄á édzí áfú ńnə́m Zāmbá ? Mɔ́ mɔ̄ fɔ̄ɔ̄! Yə myǎyəgan nâ, éyɔŋ wǎvəŋan olɔ̌ mod, wasyé nyē, o bɔ̌ fə̄ nyé mə̄wóg, mod tē nyē fɔ́ɔ́ ó nə̄ ólɔ̌, ngə́ ō sə́ kig olɔ̌ ńsə́m yā wákə ai wa áwū, o nə olɔ̌ mə́wóg ai Zambá yā mákə ai wa á məkyəbə mə́ sósōó. Ḿváán Zambá ngāŋ: mǐ ngábə́ bəlɔ̌ míńsə́m, ńdɔ̄ éyɔŋ dzí, mǐ ngáfudi ǹnə́m wáán ósə̄ nə́ myǎwōg áyə̄gə́lə́ də́dā yā Zāmbá á ngádzigizi mínā. Ábōg mī kó­do yǎ étīé ńsə́m nālá, ńdɔ mǐ ngányían á ésīé sósōó á yáfúbū mínā. Mə tǎm kɔ́bɔ ai mínā ǹkɔ́bɔ̄ bod, ású yə̄ nə́ mǐ wog, amú mī nə́ ńtəgán: ḿból mī ngátádi və́ nyɔ́l dzāān ólɔ̌ mvid ai m̀bə̂ enyiŋ yǎ ā bɔ nə́ mod a kə tə̌b Zāmbá, éyə̄ áfə fúdí­gán dzɔ á ésíé sósōó yǎ ā və́ŋan mínā mim̀fúfúb nālá. Ábōg mī ngābə́ bəlɔ̂ míńsə́m, mǐ ngábə́ fīlí ású sósōó. Ḿfí yā ó sɔ̂ mínā étē ó ngábə́ dzwé yá ? Ngǎ nálā wâbɔ mínā osɔ́n ábōg dī ? Amú məmaná yǎ étē á nə hə awú. Ábōg dī, myǎ sə́ kīg fə bəlɔ̌ míńsə́m, mǐ ńtɔa yǎ bəlɔ̌ bə́ Zāmbá, m̀fí yā myāyén étē ńgɔ̄ ó nə́ naa, myǎvəŋan mim̀fúfúb, məmaná yǎ étē nyé a tɔá ényiŋ kɔ́m. Amú mân yā ńsə́m mə́ nə awú, dzam dá, éfái Zambá ā və́ áfū ńnə́m díé ā yōb é nə enyiŋ kɔ́m, ábə̄ Yésus Krǐstus, Ǹtí wāān. Ǎ bəbə́dzāŋ mínā yā myāyəm mam mə́ mvéndé, yə myǎyə́gan nə́ mvéndé yabi mod və ńtíé á ngə́lə́ və̄ə̄ ? Anə́ mīníngá yǎ á nə̄ ńlū­gán, mvéndé alúg e tǐ nyē á kíŋ və ńtíé ńnōm á ngə̄lə́ tála, ngə́ nyé ā wú fə, mvéndé dzɔɔ e maná. Nálā ó nə̄ nâ, ńtíé ńnōm á ngə̄lə́ və̄ə̄, ngə́ a kə âlúg áfə̄, alúg tē á nə ngobinda; dzam dá, ábōg ńnōm ā wú ya, a ńtɔ̄á fīlí naa a nə dzǎm lúg mod m̀fə́, bâyǐ kīg fə bǎd dzó nâ a bɔ ngobida. Mínā fə dzam də́dā, ǎ bə̄bə́dzāŋ, nyɔ́l Krǐstus e ngáwé yǎ mínā ḿfág yǎ mvéndé, ńdɔ mǐ ngáwóge yǎ ai mod m̀fə́ ényɔ́ á ngākwí á bə̄kón ḿból yə̄ nâ bí wum bibumá ású Zambá. Amú ábōg bī ngábə́ nyiŋi enyiŋ nyɔ́l, mvéndé ē tɔá akalán yā bəbə̂ miǹyián bákalan nə́ bə́ dzóē bíā; bibumá yǎ étē bí ngábə́ áwū. Ábōg bī wú yǎ á é dzóm é ngábə́ bələ́ bíā á ḿbog dzí, bǐ kódó á édzōē mvéndé, bǐ ngasyé yǎ á ḿkpāmáŋ édzóē Ńsísīm, sə̌ kīg fə á ńnomó edzóē kálada mvéndé. Mvéndé yabulu miǹsə́m Á ńtɔ̄a hḿ yá, yə mvéndé e nə́ ǹsə́m ngǎ ? Təge á fɔ̄ɔ̄ ! Dzam dá, mvéndé ńdzɔ e ngálə́de ma ǹsə́m. Amú ngə́ é bɔ tə kɔ́bɔ̄ naa, tə wayi ézā dzóm, ngə́ ézā dzóm yá ndzí kig ma kə ńnə́m. Ńdɔ̄ hḿ ńsə́m ó ngáyén ákalán á mvéndé vālá, ó fūdí fɔ́ɔ́ mā ábūí miǹyián ásə̄ á ngākə á ńnə̄m. Amú ngə́ mvéndé ē sə́ kig, ǹsə́m təge ai wá. Ókōbá, válā mvéndé ē ngə́lə́ təge ai dzɔ̌, mə̌ nyiŋi; a tádigi anə́ fɔ̄ɔ̄ mvéndé e ngásɔ, ńdɔ ǹsə́m ó ngábi enyiŋ maa mə wúú: mvéndé yǎ ē ngābə́ nə́ yakə ai ma á enyiŋ, ńdɔ e ngákə ai ma áwú. Amú ǹsə́m ó ngáyén zēn yǎ ábōbolǒ mā ai mvéndé, éyə̄ hḿ áwū á ngásɔ́ mā étē. Dzam dá mvéndé e nə́ m̀fúfúb, abéndé á tɔ̄á fə m̀fúfúb, sósōó ai m̀bəŋ. Éyə̄ hḿ é dzóm yǎ é nə́ ḿbəŋ é ngázu sɔ́ ai ma awú a nyɔ́l yá ? Sə̌ kig éńdzɔ ! Ǹsə́m ńgɔ̄ ó ngáyén ákalan a é dzóm yā é nə́ m̀bəŋ, ó wé mā, ású yə̄ nâ bə́ tóán yə̌m naa ó nə ǹsə́m, ai nâ mvéndé é tóán lə́dē ḿbə̂ ngul ásə yǎ ńsə̄m. Abé ai m̀bəŋ byálūman á ńnə̄m mod Byǎyəm fɔ́ɔ́ nə̄ mvéndé e nə́ dzǎm yā á ńsīsīm, dzam dá mə mə bələ́ və nyɔ́l yǎ ńsə̄m ó ngáwân, ó və̄ŋān dzɔ olɔ̌. Amú mǎwōg kig é dzǎm bēn māndə́ŋ ai dɔ́: éyə mə nə́ yá naa, é dzóm māyi nə́ ngə́ mabɔ, təge dzɔ́ bɔ, və édzí māvíni ǹnə́m, ńdzɔ mə bɔɔg ! Ngə́ á nə̄ hḿ naa, é dzam mavíni ǹnə́m ńdɔ mǎbɔ, mə nə kíŋ ai mvéndé, ńdɔ̄ fə mayə́bə̄ nə́ e nə́ m̀bəŋ; sə á kīg fə mǎ mābɔ̄ ná, ńsə́m yā ó tɔ̄á ábə ma ńgɔ̄ wábɔ esíé tē. Nálā wālə́də̄ ma nâ ábə ma –mayi nə́ madzó nâ á nyɔ́l dzam, á miǹson myáma- m̀bəŋ ó tɔ̄á kig étē: mə bələ́ hə ngul yǎ áyi ḿbəŋ, təge ai ényí yǎ ábɔ̌ wa, amú mayén nâ, ḿbəŋ mǎyi, təge wá bɔ, hə ábé māvíni ǹnə́m ńdɔ mə bɔɔg. Ngə́ á nə̄ hḿ naa, é dzóm māvíni ǹnə́m ńdzɔ mǎbɔ, ó yəmə nâ sə̌ kig ma, ńsə́m ó tɔ̄á ábə ma ńgɔ̄ wábɔ esíé tē; É ma yǎ māyī nə́ mabɔ m̀bəŋ, mə̌ ngayén hə nâ abé ńdɔ̄ á nə́ á ńkōŋ ngul wám. Amú mə nə fɔ́ɔ́ miǹtag ai mvéndé Zambá, á ńnə̄m wám étē; dzam dá, á miǹson myáma, mə̌ ngadúgan kə́ yén mvéndé fə́ á yālúman ai é mvéndé māyə́bə á fəg dzam ai á ńnə̄m wámā étē, mvéndé fə́ tě ńdzɔ̄ hḿ yātə́le ma étīé ólɔ̌ ńsə́m yā ó tɔ̄á á miǹson myáma. Ngɔ́l ai ma, zá hḿ á ngāvǎ mā étíé áwú á nyɔ́l yākə ai ma dzí ? Olugú á bɔ̄ ai Zambá, á dzwé Yésus Krǐstus Ǹtí wāān ! Ma hḿ nyɔ́ mə̄ nə́ á bīdzóē bíbɛ̄: ǹnə́m ó tɔ̄á édzōē Zāmbá, nyɔ́l é tɔá édzí ńsə́m ai édzí áwú. Dzam dá, byǎyəan və́ Zāmbá ngāŋ á dzwé Yésus Krǐstus Ǹtí wāān. Ǹtól məku wá sə́ á kīg fə ású é bod báwóge ai Yésus Krǐstus. Amú edzóe Ńsísīm yā wávə́ ényiŋ ábə̄ Yésus Krǐstus é ngákode ma á édzóē ńsə́m ai édzí áwú. É dzam mvéndé Mōsɛs yāngábə́ kig ai ngul yə ábɔ ású nyɔ́l ē təgəlan dzɔ̌, Zambá ényé ǎ bɔ̄ dɔ̄: a ngálóm Mɔ́n woe émēn nə́ á zu nɔŋ nyɔ̂l mod anə́ éńdzǎn ē nə́ nyɔ̂l miǹsə́m nyī, á bɔ̌ fə mətúnuŋa ású míńsə́m, nálā ńgɔ a ngákpe ǹsə́m yā nyɔ́l á sí, ású yə nâ míńtáŋ yā mvéndé yāsíli mí bɔ̄bán ábə̄ bíā, ḿból bī nə́ á édzóē Ńsísīm étɔ̄á dzīlí, sə̌ kīg fə édzí nyɔ́l. Amú é mod a nə́ á édzóē nyɔ́l, a nə̌ fə babi yə ábɔ̌ hə mam mə́ nyɔ́l, ényɔ́ ā nə̄ á édzóē Ńsísīm, nyé a nə̌ fə babi yə ábɔ̌ hə mam mə́ Ńsísīm; nyɔ́l yakə ai mod áwū, Ńsísīm wâ ó kələ ai nyé á ényiŋ ai á mvɔ̄í. Amú, ǹyián nyɔ́l wálūman ai Zambá; wáyə́bə̄ kig edzóē Zāmbá, wá sə́ kig dzɔ́ dzǎm yə́bə. É mod ǎ ny­iŋ á édzóē nyɔ́l ā sə́ kig dzǎm nyə̌b Zāmbá á ńnə̄m. Ḿfág wāān, myǎ sə́ kig á édzóē nyɔ́l, mǐ nə édzí Ńsísīm amú Ǹsísīm Zāmbá ó tɔ̄á ábə̄ mínā. É mod ǎ bə̄lə́ kig Ǹsísīm Krīstus, ényɔ́lɔ tě ā sə́ kig mod Krǐstus. Hədá, éyɔŋ Krǐstus a nə́ ábə̄ mínā, a fyáŋán bɔɔ nə́ nyɔ́l dzāān ē nə ǹwúán êtɔm ńsə́m, Ǹsísīm ó nə enyiŋ dzáán amú mī vəŋan yǎ bə̄sósōó. Ngə́ Ńsísīm Ényɔ́ yə á ngākúlī Yésus á bə̄kón ó tɔ̄á abə̄ mínā, Ényɔ́ yə á ngākúlī Yésus Krǐstus á bə̄kón a yi dúgan wómō bīwúwuu bí nyɔ́l byáán ai Ńsísīm wóé yā ó tɔ̄á abə̄ mínā. Byǎbə̄lə́ kīg nyɔ́l dzāān ékola, édzí yābɔ̄ nâ bǐ yiŋ anə́ nyɔ́l yāyi. Amú yə̄ nâ, ngə́ myānyiŋ anə́ nyɔ́l dzāān yáyi, myǎyi mǎn wú. Dá, ngə́ myāwē mə̄fūlū yā nyɔ́l dzāān ai ngul Ǹsísīm, myǎyi nyiŋ. Amú yə̄ nâ, ébá bə́sə Ǹsísīm Zambá wáwulu ai bɔ́, bə́ nə̄ bɔ́n bə́ Zāmbá. Myǎ ńdzi á kig nɔŋ Ńsísīm bəlɔ̌ nə̄ mǐ bad nyiŋ á wɔ̄ŋ étē; mǐ ngánɔŋ Ǹsísīm é bɔ́n Zambá á ngāhán, Ǹsísīm tē ńgɔ̄ wábɔ̄ nâ bǐ lóē Ésīá naa: Aba, Tará ! Ǹsísīm óbēn wátə́bələ ǹsísīm wāān naa bǐ nə̄ bɔ́n bə́ Zāmbá. Ngə́ bī nə̄ á hḿ bɔ́n, bǐ nə̄ áfə̄ bɔ́n bə́ élíg: bɔ́n bə́ élíg bə́ Zāmbá, fǔfulu ai é Mɔ̂n elíg ḿbɔ̄g Krǐstus; amú byǎnɔŋ ngab á mīńtyé míé, nə́ bǐ kə̄ fə bi dúmá fūfulu ai nyé. É dúmá láyanga bíā ósū Mavəg nâ miǹtyé yə ábōg dī myâvəgǎn kig ai é dúmá láyi yénan ai bíā. Amú ékokoma é tɔ̄á ai ndi, é yanga asɔ́ lə́ bɔ́n bə́ Zāmbá. Amú bə́ ngáfudi ekokoma á étībílí, ébēn təge yǐ nālá, dá, ású Ényɔ́ yə á ngáfudi dzɔ́ étē, ai afidí yə̄ nâ nyɔ́l dzīé yayi kódébán, təge fə bǎd boe, e ńtɔ̄á dzǎm kə́ bǐ fīlí yǎ dúmá bɔ́n bə́ Zāmbá. Byǎyəm fɔ́ɔ́ naa ekokoma ésə̄ yáyōn ai miǹtyé mí ńkogolo a zaa kwí ámōs yə aná. Sə á kig hə dzɔ́ étām, tɔ fɔ́ɔ́ fə bíā bə́bēn yā bī ngatádi yǎ kwé bibumá bí Ńsísīm, byǎtad fɔ́ɔ́ á mīńnə̄m étē, bǐ yanga akódé nyɔ́l dzāān. Amú áfidí dáán ńdɔ̄ lávə́ bía akóde; ńdɔ ngə́ ō ngayén yǎ é dzóm wāfidi, nálā wá sə́ kīg fə̄ nâ, wafidi; yə mod a nə dzǎm bi áfidí ású é dzóm ā yén ai mís ? Áfidi édzī byāyēn kig, nálā ó nə nâ byayanga dzɔ́ ai fǐn. Ǹsísīm wáwōno obobɔd wáán, amú byāyəm nâ byǎdzai dzé, ású yə̄ nâ bǐ kogolán ḿból wáyəan; dá Ǹsísīm óbēn wâkogolan á məyian máán é ngogolán mod a sə́ kig dzǎm lɛ̂. Ńdɔ̄ é Zambá yǎ ā sóŋ mīńnə́m, a yəm é dzóm Ǹsísīm wáyi, a yə̌m fə̄ nâ é ngogolán Ńsísīm wákogolan ású míḿfúfúb, yatóban ai miǹtsogán mí Zāmbá. Byǎyəm á fɔ̄ɔ̄ naa, mam mə́sə̄ mâzu ai mvɔ̌m ású ébá bádiŋ Zambá, ású ébá á ngālóe, ḿból ńtsogán wóé ó nə́. Amú ébá á ngātádi yəm ósúsúa, a ngátɔ́b bɔ̄ ósúsúa bísəb nə́ bə́ vū Mɔ́n wōé, ḿból yə̄ nâ Mɔ́n tē á bɔ ǹtól étítíb bə̄bə́nyāŋ bə́sə bəvɔ́g. Ébá á ngātɔ́b ósúsúa bísəb bísəb nálā, a ngálōé fə̄ bɔ́; ébá á ngālóē nálā, a ngávə́ bɔ enyǐŋ sósōó; ébá á ngāvə́ enyǐŋ sósōó nālá, a ngávə́ fə̄ bɔ́ dúmá. Edǐŋ Zāmbá yâlod dzóm ésə Byǎbad áfə dzó yá ? Ngə́ Zāmbá á nə á ngām dzāān, zá ā yi bía tə́bə̄ é ngām yǎ yād ? A ndzí kig wóg Mɔ́n wōé mīńtyé éyɔŋ ǎ kalagan nyé á yād ású dáán, éyə̄ hḿ á nə̄ dzǎm bɔ̌ tə bía və́ dzóm ésə̄ yá, ai Mɔ́n wōé te fǔfulu ? Zá á nə̄ dzǎm sɔ́man ébá yā Zāmbá á ngātɔ́b éyɔŋ ánə̄ naa Zambá nyé a və́ məkyə́bə ? Zá á nə̄ bɔ dzǎm kpee á ńkad, éyɔŋ ánə̄ naa, Yésus Krǐstus a ngáwú, dzé mākə dzó, a ngákwí á sɔŋ, a ńtɔ̄á á ḿbɔ̄ ńnōmo Zambá Ésīá, a kogolan ású dáán ? Zá á nə̄ bía dzǎm kándán ai edǐŋ Krǐstus ? Yə míńdzūg mod a bələ́ ? Yə ńnə́m wábɔ́g nyē âbum ? Yə é zie a wóg ? Yə ázóé á bə̄lə́ nyē? Yə mə́sis a wódan ? Yə bə́bə̂ bə́ mam bátoŋ nyé? Yə é fa yatsíg bod ? Ḿból bə́ ngátil nâ: “Etɔm dzóe ńdzɔ byǎwú ai dzɔ́ ámǒs ósə, etɔm dzóē ńdzɔ̄ báyén bía anə́ kábad bákə tsíg. Á é mam mə́sə̄ má, kə́ byǎlod zingí ébēn a, ai ngul Ényɔ́ á ngádiŋ bía. Owé, māyəm bə́bə́lá naa, tɔ awú, tɔ enyiŋ, tɔ běngəlɛs, tɔ é mǎm yā étɔ̄á dzī, tɔ émá mázu, tɔ ngul yǎ yób étēde, tɔ ényi yǎ sí étē, tɔ ekokoma ziŋ yángākándán kīg bía ai edǐŋ Zāmbá yǎ é nə́ ábə̄ Yésus Krǐstus, Ǹtí wāān. Makɔ́bɔ̄ bə́bə́lá, Krǐstus a yə̌m fə̄ nálā; mǎkǎd kig miǹnǎl, ǹnə́m wám wátsīg nálā ábə M̀fúfúb Ńsísīm: maman bɔ́g, ńdɔ̄ fə ǹnə́m ó bə̄lə́ ma miǹtyé ábǒg ásə. Owé, mə̌ ngayǐ bēn naa, ngə́ mā bákúb ámālá, yā lákân ma ai Krǐstus, ású é bə̄bə́dzāŋ yā bíā bɔ́ bī nə́ ésog dzyá bā: amú ḿbɔ̄ bə́ nə́ Ísraɛ̂l, bɔ́n yā Zāmbá ā ngátɔ́b, a və̄ bɔ̄ dúmá, ai amvóé díé, Mvéndé dzīé, ai fəg yə álugǔ nyē, ai ngaagá mvɔ̌m dzīé; ḿbɔ běsīá bə́ nə́ bəpatriárkɛn, ḿbɔ̄ bə́ ngábyé Krǐstus, yə á tə̄lə́ byə́m bísə̄ á ńlō á yób, a nə Zambá yǎ ā yəan ai olugú á bísəb bísəb. Amɛn.Zá énye a nə́ mɔ́n Zambá ? Sə á kīg nâ ǹkɔ́bɔ Zāmbá ó ngáku á ńkad, təge á fɔ̄ɔ̄: amú ḿmīě bod ósə̄ wázū Yákɔb á mvús, wá sə́ kig Ayɔŋ Ísraɛ̂l. Bə́ fyáŋan bɔ̌ ńkǎs bod Ábrahám, bə́sə̄ bá sə́ kig bɔ́n bóé. Təge ai dzóm: "Mvôg Ísag ḿbɔ̄ bâyi bɔ̌ mvɔŋ dzóe." Nālá wâtian nâ, sə̌ kig abyálí miǹson ńdɔ̄ látə́le mod étīē mɔ̂n Zambá ngaagá Zambá ńdzɔ̄ bábəbə étēde. Amú ngaagá ńdzɔ̄ Zambá á ngāvə́ Ábrahám nâ: "Mayi dúgán lod ókalā ábǒg dī mə́ zu kɔ́b Sará á ḿbələ yǎ mɔ́n á mɔ́. Sə á kig və abím tē. Bəbə́gān fə Rebéka. A ngánɔŋ abum ábə mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ á nə̄ ésīá wáán Ísag, éyə̄ lábɔ̄ vá naa, ábum dí á ngə́lə́ tə byáli, bɔ́n bə́ ngə́lə təge yə̌m yəm é dzóm é nə̄ ábē ngə́ édzí é nə́ ḿbəŋ, və ású yə̄ nâ Zambá a lə́dē nâ, a tɔ́b á fīlí dzīé ā yōb, ńdɔ̄ fə a lóe á ńyián wóé, sə̌ kig ḿból yə̄ nə́ mod a daŋ bɔ dzóm ziŋ, ńdɔ bə́ ngákad Rebéka nâ: "Məlígī mvúa a yi dzóē ńtól anə́ ḿból á nə́ ńtilán naa: "Mə̌ dīŋ Yákɔb mə síŋí Ésau." Zambá a bɔ mam anə́ ā diŋ Bǐ dzo hḿ yá yə̄ nâ Zambá á sə̄ kig sósōó? Mɔ́ mɔ̄ ! Amú a kad Mósɛs nâ: "É mod mə dzó nə́ mamvaman ai nyé mə mvaman ai nyé; ényɔ́ kig mə dzó naa mayén ngɔ́l mə yénə́ ngɔ́l" Adzó tə̄ lásɔ̄ hḿ kig nə́ mod a daŋ lə́dē ńyián ngə́ nâ a daŋ kig vuŋ, ngɔ́l Zambá ńdzɔ yǎbɔ̄ dɔ́. Ású tē ńdɔ̄ hḿ Ḿfúfúb Ńtilán wádzó ai Faraóŋ naa: "Mə ngátə́le wa ású yə̄ nâ ngul dzama é yénē á ngə́ə́ŋ, dzwé dámā á lūgúbān fə á sí ésə. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ényɔ́ ā diŋ a yéné ngɔ́l ényɔ́ kig a diŋ a və́ə́ ńnə̄m álɛ̌d. Ǹtómbā fīlí Zambá Ńdɔ̄ hḿ wāyi sílī naa amú dzé áfə Zambá á bad dzə́ŋ bitɔm ? Zá énye a nə́ daŋ ńyián wóé ? Ńdɔ̄ á maa masíli wa nâ, ǎ mod, wǎ waa ó ńtɔa yǎ zá ású yə̄ nâ wafɛdan ai Zambá ? Yə ḿból yə̄ nâ m̀mɛ məmvié á sə̄ kīg fə dzǎm bəlan ai vyəg anə́ ā diŋ a dzó nâ a mɛ m̀fǎŋ mvīé, a mɛ̌, a kə́ dzó nâ a mɛ zəzə mvié və ai vyə̌g te m̀bɔ́g m̀bɔ́g, a mɛ̌ fə anə́ ńnə̄m wátám nyē. O yəmə́ hḿ ai dzé, ngə́ ḿból Zāmbá ā yigi kúlī ólūn ai ngul dzié ńgɔ a ngádzíbi ai abuí fīn, məmvié mə́ ólún yā mə́ yian mǎn bóle, və ású yə̄ nâ mod dúmá wōé á kə yénē ású məmvié mə́ ngɔ́l yā á ngātádi koməzan ású dúmá díé tē; bíā hḿ bī nə́ məmvié mə́ ngɔ́l mə́tē é bíā yǎ á ngātɔ́b á zāŋ Yūdɛn ai á zāŋ bəháídɛn. Dzóm tē ńdzɔ̄ a kɔ́bɔ ânyǔ profɛ́d Ozéas nâ: "Ényɔ́ á ngābə́ kig ayɔŋ dáma mazu nyé lóe naa ayɔŋ dáma. É mīníngá á ngābə́ kig m̀kpəg édǐŋ wáma, mazu nyé lóē naa m̀kpəg édǐŋ wáma. Ńdɔ̄ fə é vóm bēn bə́ ngákad bɔ́ nə́ myǎ sə́ kig ayɔŋ dám éńgɔ̄ fə ǎ yī bɔ́ lóē naa bɔ́n bə́ Zāmbá yǎ á və̌. Ńdɔ̄ fə Isaías nyé a sə́mə̄ nâ: "Tɔ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ bɔ̄ anə ǹsə̄lə̌g yā máŋ və mǎn ábím énye ǎ yi kodeban; amú á sí ndon, Ǹtí a yi dzála ányu díé ńgūma ǹgúma, təge tigibi." Dzóm tē ńdzɔ̄ fə Isaías a ngátádi kɔ́bɔ̄ naa: "Ngə́ Ńtí yǎ miǹkunda étē ā bɔ̄ tə yə́bə nə́ mǎn ábím bod á lígī á mvɔŋ dzǎn ngə́ bī ngábɔ yǎ anə́ Sodóma bân Gomóra." Bǐ ngákə hḿ lúī ńkɔ́bɔ̄ nâ bəháídɛ̌n yā bə́ dzə́ŋə̄ kig məkyəbə, bə́ ngábi émá másɔ́ á ńyə̄bə́; dzam dá, Ísraɛ̂l yǎ á dzə̄ŋə mvéndé sósōó, a ndzí kig bi mvéndé. Amú bə́ ngátsog nə́ məkyəbə másɔ̄ naa ǒ dāŋ syé, təge yə̌m naa másɔ̄ á ńyə̄bə́. Ńdɔ̄ hḿ bə́ ngázu ku á ólām ákɔ́g, anə́ ḿból ǹtilán ó nə́ naa: "mayi kɔli álám ákɔ́g á Síon, akɔ́g yǎ lákpee bod á sí. Dzam dá, é mod a sígibi étē ai afidí ǎ yǐ kig sáma. " Ǎ bə̄bə́dzāŋ, é dzóm ńnə̄m wátám mā, ai é ngogolán mākogolan ai Zambá ású dábá bí nə̄ nâ bə́ yen akodé. Amú māmēn mayén naa, bâfudi evag á mam mə́ Zāmbá dzam dá, evág tē é ńtɔ̄á á ńdīmi. Amú éyɔŋ bálúm mvús á mə́kyəbə másɔ́ ábə Zambá bə́ ngádzə́ŋ və émābán bɔ́ bə́bēn, bátə̄bə̄ étīé mə́lɔ́. Ású məmaná yǎ mvéndé énye a nə́ Krīstus, ású yə̄ nâ, é mod ósə a yə́bə, a bələ́ məkyəbə. Éyɔŋ Mósɛs a kɔ́bɔgɔ adzó mə́kyəbə másɔ́ a ńyiéan mvéndé, nyé nâ: mvéndé yanyii é mod a dzála dzɔ. Dzam dá, ású mə́kyəbə másɔ́ á ńyə̄bə́, bə́ ngátil nâ: tə wadzó á ńnə̄m wóē nâ zá ā yi bɛ́d yób, ású yə̄ nâ á kə sus ai Krǐstus, tɔ̌ kig nâ: zá ā yi sus a tolendǒŋ ású yə̄ nâ á kə bɛd ai Krǐstus á bə̄kón. M̀fúfúb Ǹtilán wákɔ̄bɔ̄ nâ: "Ebúg Ńtí é nə́ babi ai wa, é bɛdə̄ wā ânyu, é tɔ̄á fə wa á ńnə̄m. Ebúg tē é nə́ fwé ǹyə́bə́ yǎ byākə byǎtsam. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ngə́ waməm ânyu dóē nâ Yésus a nə Ǹtí ngə́ wayə́bə̄ á ńnə̄m wóē nə́ Zambá á ngākúlī nyé á sɔŋ, wayi bələ́ enyiŋ. É mod a yə́bə ai ǹnə́m wóé ósə énye ǎ yi bələ̌ məkyəbə. Ényɔ́ ā məm nâ a yə́bə ânyu díé énye ǎ yi kodeban; amú M̀fúfúb Ǹtilán wádzō nâ: "Ényɔ́ ósə a yə́bə̄ nyé ā ngāsāmá kig". Ású tē mān Yúdɛn ai mǎn háídɛn bâsəlǎn kig amú bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ Ńtí ḿbɔ̄g yǎ ā mvaman ai ébá bə́sə̄ bayón nyē á mís. Bə́ ngátil áfə nâ: "Ényɔ́ ósə ǎ yi lóe Ńtī a yi kodeban. " Ísraɛ̂l a ngábɔ ǹló álɛ̂d Ńdɔ̄ á māsílī nâ, éyə mod a nə́ dzǎm lóē Ńtī yá təge nâ a yə́bə̄ nyé ? Éyə a nə́ nye yə́bə!̄ yá ngə́ ā ndzí kig wóg ébūg dzíé ? Éyə̄ á kig a nə́ dzǎm wōg ébūg dzíé yá təge nə́ bə́ kād dzɔ̄ ? Ai nâ, zá á nə̄ dzǎm kə́ kad ébūg tē, təge nə́ bə́ lóm nyé? Dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ bə́ ngátil nâ: "Bod bə́ nyəbə məkǒl ádzē ébá bázū ai mim̀bəmbə mə́fwé ! " Dzam dá, bə́sə̄ bá ndzí á kig bɔ̌ mə̄wóg ai M̀bəmbə Fwé. Asú te Isaías a dzó nâ: "Ǎ Ńti, zá á ngāyə́bə ǹkɔ́bɔ̄ wáán ? " Ǹyə́bə́ wásɔ̄ hḿ á ńkɔ̄bɔ mod a wóg, ǹkɔ́bɔ̄ tē wâ ó tɔ̄á bībúg bí Krīstus. Mə̌ ngasílī hḿ nâ yə ḿból yə̄ nâ bá ndzí kig wóg ? Bə́ tɔá tə wóg yǎ ! Ngǎ Ḿfūfúb Ńtilán wákɔ̄bɔ̄ nâ: "Kíŋ dzābán ē ngáyaman sí ésə, ǹkɔ́bɔ̄ wábán ó kwí á mə̄búg mə́ sí mə́sə" Mə́ bǎd fə síli nâ: Yə ḿból yə̄ nâ Ísraɛ̂l a ndzí kig yén ? Ngǎ Mōsɛs a ngátádi kɔ́bɔ̄ naa mayi bɔ̌ nə́ mǐ kómbo mǎn zəzə ǹnam; mayi bɔ̌ nə́ ǹnə́m ó dig mínā âbum ású ńnǎm yā ó nə́ təge ai fəg. Isaías nyé a sɔ́ɔ́ fə dzó nâ: "Bǒd yā bádzə́ŋə̄ kig ma, bə́ ngáyén mā, ébá básíligǐ kig ma dzóm, mə lə́dē bɔ mǎmēn." Dzam dá, ábōg ā kɔ́bɔ ai Ísraɛ̂l, nyé nâ: "Ǹgúmā ńtíé ámǒs, hə mə sámā áyɔŋ dí mɔ́, abím ńló álɛ̌d tē!" Mə́ dzó ya ? Yə nâ Zambá á ngátsídan Ísraɛ̂l ai mvú mɔ? Təge fɔ́ɔ́ ! Amú é māmēn nyɔ̄ mə nə mǎn Ísraɛ̂l, mod yǎ ńkǎs bod Ábrahám, mǎn mvóg Bə́nyamín. Zambá á ndzí kig tsídan áyɔŋ émēn á ngátɔ́b ókōbá. Yə mínā yə́gan é dzóm Ḿfúfúb Ńtílan wádzó ású Élías, ḿból á ngásɔ́man Ísraɛ̂l ábə Zambá naa: Ǎ Ńti bə́ ngáman wě bəprofɛ́d bóe, bə́ mān fə wa búg balatâr və ma etám mə̄ ngálígi, ńdɔ̄ bâyi ma ai awú ! Ńdɔ Zambá ā yalan nyé étē nâ: É bod báma mǎyəm bə́ nə bakúda zamgbál, ébá bá ndzí kig kúd zāmbá Bâl məbɔ́ŋ á sí Dzam də́dā fə tɔ ábōg dī mǎn ábím bod a ngə́lə́, ébá Zāmbá á ngātɔ́b áfū ńnə́m díé. Ngə́ á ngātɔ́b bɔ̄ áfū ńnə́m díé, o yəmə hḿ naa a ndzí kig bəbə̌ nə̄ bə́ ngádaŋ syé, amú afú ńnə́m lá sə́ kig fə̄ éyɔŋ bábəbə esíé. Nālá wátian nâ, é dzóm Ísraɛ̂l a dzə́ŋ, a ndzí kig dzó bələ, dzam dá ébá bə́ ngátɔ̂ban bə́ bə́ ngábi dzɔ́, ébá bəvɔ́g ḿbɔ̄ ǹnə́m ó ngálɛd âbum, anə́ ḿból bə́ ngátil nâ: Zambá á ngāvə́ bɔ ǹsísīm óyɔ́, mís yǎ māyén kig məlɔ́ təge wóg a zaa kwí ámōs dī. Dávid nyé a kɔ́bɔ̄ fə̄ nâ: Tə́bə́lə bidí wābán á və̄ŋán olám, á və̄ŋán avɔ́d yǎ bátimbí étē ai éndə́gə́lə́ báyəan ai dzɔ́ ! Ǹkúd díbi ó kpāā bɔ̄ á mís bə́ ku ndím; tíbílī bɔ́ ábǒg yā ábǒg ásə. Mə́ dzo yá ? Yə nâ Ísraɛ̂l a ngáku m̀bəg, nə́ á lāŋán á ḿbə̌g tē ? Təge fɔ́ɔ́ ! M̀bəg wóé ó ngákpai bəháídɛn zěn akóde, ḿból yə̄ nâ á súŋ bɔ́ ábān. M̀bəg Ísraɛ̂l ó ngāmán hḿ sɔ́ ai sí ndon abuí mvɔ̌m, osámā wóē ó ngāmán sɔ́ ai bəháídɛn é mvɔ̌m fɔ́g, ngaman ai ábōg bə́sə̄ báyi mǎn vəŋan. Makad mínā dɔ́, mínā bəháídɛn, ḿból bə́ ngálóm mā nə́ mə́ kə makad bəháídɛn M̀bəmbə Fwé, ńdɔ mavə́ ásū ésíé dámā te olugú, amú mafidi nə́ nálā wâyi bɔ̌ mə̄kómə́gá ású áyɔŋ dám, bəvɔ́g bə́ ngayén zēn akodé étēde, ngə́ məyɔŋ bə́háídɛn mə́ ngáman lad ai Zambá ábōg bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngátə́bə̄ á ḿfə̄ŋ, ábōg báyi dúgán mǎn nyían á ndá étēde, kə́ nálā ó ńtɔ̄á hə anə́ mim̀bím myákwí á sɔŋ a ! Ngə́ bíbūmá bí ósú bí nə m̀bəŋ, ékɔ̄á ésə myǎyi kɔg á mvús é nə m̀bəŋ. Ngə́ miǹkǎŋ mí nə m̀bəŋ, miǹtəm myâ mí nə̄ fə m̀bəŋ. Dzam dá ngə́ á nə̄ nâ, miǹtəm mivɔ́g yā élē dzāl bə́ mān mya tsíg, é wa yǎ ó nə̄ élē áfan, bə́ sɔ́ wa bəm á ńkug élé dzāl tē, fǔfulu ai míńtəm mí ngálígī étē ású yə nə́ waa ó nyū mə́ndím yā másɔ́ átīn, wǎyəǎn kig bɔ éngūŋ ai míńtəm mivɔ́g. Éyə wǎyi kə́ bɔ éngūŋ yá tîn elé é bəgə́ wā, təge nə́ wǎ ó bəgə́ dzɔ ! O fyáŋán dzó nə́ bə́ ngátsíg miǹtəm mítē ású yə̄ nâ bə́ bəm wa, yə wavóan nə́ bə́ ngátsíg myā á évǔs dzábán, ḿfág wóe, waa o bəmə́ ású ńyə́bə́ wóe: tə hḿ wakud ongon; o nɔŋɔ okála, amú ngə́ Zāmbá ā ndzí kig tádī kám míńtə̌m yā élē dzāl fóg fé ai é wa yǎ wāsɔ́ á fyɛ́ ! Yəmə́ hḿ naa, Zambá á nə afú ńnə́m a tɔá fə dzam abé; a nə dzǎm abé ai ébá bə́ ngákə a tɔá áfū ńnə́m ai wa, dzam dá ngə́ waa ǒ bɔ̄ áfə məsab ai afú ńnə́m tē, bə́ tsígí fə wa, bə́ wōá á fyɛ́. Ḿfág wábán, ngə́ bə́ kōm fəg, bâyi bɔ́ dúgán sɔ̄ bəm átīn élē dzāl amú sə̌ kig nālá ńgɔ̄ ó nə́ dzǎm kād Zāmbá. Ngə́ é wa yǎ bə́ ngátsíg á élē áfan, o ngázu kádan á élē dzāl, fóg fé míńtəm bə́ və́ tsíg á élē dzāl mí nə̄ dúgán sɔ̄ kádan étē. Amú mǎyǐ kig nâ, ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǐ yə́gán é ndímba dzam nyí, ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǐ zā tsōg naa mǐ ǹtɔa yǎ mim̀fə́fə́g: ndímba e nə nâ, miǹnə́m mí mvôg Ísraɛ̂l bəvɔ́g, mí ngáman yɛ́s, bə́ ńtə́lə̄ á ńsəŋ, a kələ kwí anə́ bə́háídɛn bə́sə̄ báyi mǎn nyî. Eyɔ̌ŋ tē hḿ Ísraɛ̂l nyé ǎ yi bi ákóde, ḿból bə́ ngátil nâ: “Ńkóde a yi sɔ́ á Síon, á man vaa Yákɔb ebyandí Zāmbá dzíé ésə.’’ Ai ḿból fə̄ bə́ ngátil nâ: “Mayi lad ámvōé ai bɔ́, mə maná bɔ vaa mīńsə́m myábán.” Ńdɔ̄ á ngə́ byǎbəbə ḿfág yǎ Ḿbəmbə Fwé, byǎyén nâ, Ísraɛ̂l a tə́lə á étīé míńzízíŋ ású dáán, ngə́ byǎkə ḿfág yǎ ńtɔ̄bán, byǎyi yén nâ, a tələ á étīé édǐŋ ású bēsīá bóé. Amú bifái bí Zāmbá ai ǹlóe wóé, bí nə təge tsénde. Ókōbá mǐ ngábɔ Zambá mə̄lɔ́, ńdɔ ábōg dī, a yén yǎ mínā ngɔ́l ai məlɔ́ mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l; éyə̄ áfə̄ bɔ̂ bábɔ Zambá mə̄lɔ́ nálā étɔ̄á dzī, ḿból á ngāyén mínā ngɔ́l, bɔ̂ bə́ bi bidzǔgá ábōg dī ábə Zambá. Amú Zāmbá á ngātâm fɛ̌d bod bə́sə̄ á ńkwē mə̄lɔ́ mábán, nə́ á zu yén bə́sə̄ ngɔ́l. Akúmá á bui adzé, fəg e buí adzé, ǹyəmán Zāmbá ó bâ adzé ! Ǹtsígán ńtól wóé təge ai asóŋó; məzěn móé, təge ai abúní ! Zá á ngáyəm yǎ miǹtsogán mí Ǹtondôbə ? Zá á ngávə́ yǎ nyé mələ́bə́gá? Zá á ngátâm yǎ nye və́ dzóm, nə́ á dúgān nyé dzɔ́ ? Amú dzóm ésə̄ yátīe ábə̄ nyé, dzóm ésə̄ é tīí ábə̄ nyé, dzóm ésə̄ yāwóge ai nyé. Dúmá á bɔ̄ ai nyé á bísəb ! Amɛn. Makogolan ai mínā á ngɔ́l Zambá, nâ mǐ túnī nyɔ́l dzáán mínā bə́bēn anə́ mə́túnuŋǎ yā mə́ və̄ə̄, mə́ tɔ̄á fə mim̀fúfúb, mə́ nyəbə Zambá á ńnə́m; m̀faŋ ólugú á vīlí myāyī nyé və̄. Tə myǎbɔ mam anə́ bǒd yā é sí nyī, komân miǹnə́m myáán naa mí bɔ mim̀kpámáŋ, nâ mǐ tóân yəm ńyián Zāmbá: mǐ yəm é dzóm é nə́ ḿbəŋ, édzí yányəb nyé á ńnə̄m, édzí é nə́ á sááŋ.Áyə̌m bəlan ai bifáī bí Zāmbá ású ḿfí é bod bəvɔ́g Á dzwé é grāsia Zambá a ngávə́ mā, makad mod ósə yǎ ábə̄ mínā nâ tə myǎyi abuí a lodo é vóm wáyəan, bəbə́gán é vóm ńyián wáán ó bə̄lə́ naa ó kwî, anə́ mod ábím ngab díé yā Zāmbá á ngāvə́ nyé á ńyə̄bə́. Amú myǎyəm nâ, nyɔ́l dzāān e nə́ dzyǎ, dzam dá e bələ́ ábuí bidzo; bidzo bítē bí tɔ̄á fə təge ai byá ású ásū esíé dzyá, ńkundǎ bod bǐ nə́ hī, ó nə̄ nyɔ́l dzīdziá ábə Krǐstus bíā bə́sə bǐ nə bidzǒ yā nyɔ̂l tě. Ḿból bī bə̄lə́ bífáī yā bə́ ngávə́ bíā, məkyaí məkyaí: ngə́ mod a bələ́ éfāī profɛ́d, á bə̄lágán ai dzɔ́ á zēn ǹyə́bə́. Ngə́ mod a bələ́ éfāī ésíé ?[1] á syég. Ényɔ́ á bələ́ éfāī áyə́gə́lə́ ? Á yə́gə́lə́. Ényɔ́ á bələ́ éfāī ńkɔ́bɔ ? Á lə́bə́ bod. Ényɔ́ á bələ̌ éfāī ákab, á váá təge bəbə á mvús; ényɔ́ á bələ́ édzōe, á syég ai mvam; ényɔ́ ā ka mim̀búbua, á bɔ̄g dɔ̄ ai m̀bəmbə ǹnə́m. Tə myǎdiŋan edǐŋ mədugán, síŋán é dzóm ésə̄ é nə̄ ábē, mǐ toŋ hə é mam mə́ nə́ ḿbəŋ. Diŋán mínā mínā ai m̀faŋ edǐŋ bə̄bə́nyāŋ; mǐ vâ é bod bəvɔ́g ólugú. Bɔán evág, təge ku sɔ́m; bɔán ewólo ésīé Ńtí. Tǎn ai afidí dáán, mǐ zombogo miǹtyé, mǐ kogolan m̀bán. Mǐ nɔŋɔ ngab á mə̄yáŋan míḿfúfúb, mǐ bɔɔ osəsa ai bəyə́ŋ. Ébá bátíbili mínā, mǐ vāā bɔ́ ńtōtōmaamaa, mǐ vaaga bɔ́ mə̄tɛ́, tə myǎyɔg mod. Tǎn ai ébá bátag, yónán ai ébá báyón. Bɔán ǹnə́m ḿbɔ̄g, mod ósə a kələgə m̀fə́g á ńtīē wóē, təge bɛ́dē nyɔ́l. Tɔbɔgán edzɔdi nyɔ́l. Tə myànɔŋ mínā bə̄bēn nâ mǐ nə mim̀fəfə́g. Tə myǎdúgan mod abé ai abé, suŋán nə́ mǐ bɔ m̀bəŋ á mís mə́ bod bə́sə ngə́ nálā ó nə dzǎm bɔ, ábím ásə̄ yā mī bə̄lə́ ngul, nyiŋán mvɔí ai mod ósə. Ǎ miǹdindíŋ myáma, tə myǎkun mínā bə́bēn dzǒgán olún Zāmbá ó bɔ esíé dzíé amú á nə ǹtilán naa: Ǹtí a dzó nâ, mǎ māwóge ai məkunuŋa, mǎ māyi və́ mân. Ngə́ ńzīzíŋ wóē wāwóg zie, váá wa bidí, ngə́ wáwōg ékōdé, nyúúgū wā amú éyɔŋ wǎbɔ nálā, wakóan wá mâg mə́ ndóan mə́ yóŋō á ńló. Tə wadzoge nâ abé á təgə wa; wǎ ó bələ́ ná o təəgə abé ai ḿbəŋ wǎbɔ. Mod ósə̄ á bɔ Edzóē ńnam məwóg, amú édzóē ésə yásɔ̄ ábə Zambá ńdɔ émēn nye a ngátə́lē ébá bádzóe. Asú tē, é mod a lúman ai Edzóe, a lúman ai eyíligǎ yā Zāmbá ā yi; ńdɔ̄ hḿ ákyaí bǒd tē lâyi lóē ńtōl məku á nyɔ́l dzábán bɔ́ bə́bēn. Amú mod ǎ mbádā kig bədzóe ábōg ā syé ḿbəŋ və ábōg ā bɔ yǎ ábē. Ngə́ wāyi hḿ kig nâ ó mbádā bɔ́, syé ḿbəŋ, abǒg tē bâyi wa taman, amú édzōē yāsyé Zāmbá ábōg yátíndi wa nə́ ó bɔ m̀bəŋ. Hə ngə́ wabɔ hḿ ábē, abǒg tē hḿ ō mbádaga, amú ókəŋ edzóē é bə̄gə́ vílī wá sə́ kig á zəzə, éyɔŋ bań­dəgələ m̀bə̂ mod, básyē Zāmbá ḿból yə̄ nə́ mod tě á yén ólún Zāmbá á bələ́ ai nyé. Asú te mod a bələ́ nâ a bɔɔ edzóe məwóg ású fəg ǹnə́m dzíé sə̌ kig hə ású wɔ̄ŋ éndə́gə́lə́. Dzóm tē ńdzɔ myǎyân ai dzɔ́ tóya, é bod bánɔŋ nyé, Zambá énye a və́ bɔ esíé tē nə́ bə́ dzálā dzɔ́ ai evág. Váán mod ósə̄ édzí yáwóge ai nyé: tóya, tás, ǹtɔ́lɔ, wɔ̌ŋ, olugú, anə́ mod mǐ vāā nyé édzí mī bə̄lə́ nə mǐ vāā nyē.[2] Edǐŋ ńdzɔ̄ é nə́ tīn mvéndé Tə myǎbi mod ekolá, a lodǒ fə̄ nâ ekolá édǐŋ; amú ényɔ́ ā diŋ é mod m̀bɔ́g, ǎ dzali yǎ mvéndé. Amú yə̄ nâ, mə́mvéndé mə́ nə́ mā nâ: “Tə wandáman alúg, tə wawé, tə wadzíb, tə wayi ézā dzóm, ai mə́mvéndé mə́sə məvɔ́g, mâzu dzɔ́n á é mvéndé dzīdziá nyí nâ: “O diŋi é mod m̀bɔ́g anə́ wādiŋ wǎmɛ̄n’’. Edǐŋ é mod m̀bɔ́g é nə tə bɔ ḿbə̂ dzam. Edǐŋ é ngadzálī hḿ mvéndé ésə Áwulu á ḿfyɛ étē Myǎyəm hḿ fɔ́ɔ́ fə ákyāí ábǒg yā byāny­iŋ dí: awolǎ yā ávəbə óyɔ̄ á sɔ́ yǎ; ánā vī, akodé á ńtɔa yǎ bía babi a lodo ábōg bī ngányían á ńyə̄bə́. Alú á ngáman yǎ, kídí ńdzɔ ě ngal­énde yǎ nyī. Ńdzōgán mam mə́ díbi, bǐ bɔd bikpelé bí ḿfyɛ. Ńwūlúgán ai dzǐn anə́ mod ǎ yəan wulu ai amǒs. Ńdzōgán ǹyúán ényūnyuu ai ǹdíán édīdii; ńdzōgán mam mə́ mvid, bǐ dzóge bisog ai ngobinda, bǐ dzóge bitɔm ai m̀bə̂ ǹnə́m. Mabénde mínā nâ mǐ bɔd Ǹtí Yésus Krǐstιιs, mǐ bɔd nyé á nyɔ́l anə́ éwɔ̄man, tə myǎbad ndəmbə ai miǹnyián mí nyɔ́l. É mod ǹyə́bə́ wóé ó ngə́lə́ ńtəgán, nɔŋán nye ai osəsa, təge dǎŋ fyǎl miǹtsogán míé. É wa o bələ́ ńyə̄bə́, wayəm nâ o nə dzǎm dí é dzóm ésə wǎdiŋ; ényɔ̄ ńyə̄bə́ wá bə́ kig fib, énye a nə́ dzǎm dzó naa a dí və bitutuga. Tə ényɔ́ ā dí a byandi ényɔ́ ā dí kig, ényɔ́ ā dí kig, tə a tsíg adzó ényɔ́ ā dí, amú Zambá a sɔan ai nyé. O nə zá nə́ wakə tsíg ézā étúga ǹtól təge nâ yáwóge ai wa ? Tɔ a syé ḿbəŋ, tɔ̌ kig a ku, adzó tē lâbəbə ǹdzóe woé ńdɔ áfə a yi syé m̀bəŋ, amú Ǹtí émēn a yi nyé və́ ngul. Mod m̀bɔ́g ziŋ nyɔ́lɔ a fyal məlú mə́ sɔ́ndɔ; ényɔ́ ḿbɔ̄g nyé a yén nə̄ mə́sə̄ mə́ nə dzam dá. Tɔ ényɔ́, tɔ ényɔ́lí, bə́sə̄ bə́ wulugu anə́ mod, é zēn ńnə̄m wóé wálə́dē nyé. É mod ǎ fyal məlú, a fyal mɔ́ ású Ńtí ényɔ́ kig a dí dzóm ésə̄ nyé a dí fə ású Ńtí amú a və́ Zāmbá ólugú. Ényɔ́ ā fyal bidí a fyal byá ású Ńtí ńdɔ̄ fə̄ nyé a və́ nyé olugú. Amú mod yǎ ábə̄ bíā tɔ m̀bɔ́g ā nyǐŋ kig ású díé nyémēn, tɔ m̀bɔ́g ā wú kig ású díé nyémēn. Ngə́ byǎnyiŋ, byǎnyiŋ ású Ńtí, ngə́ byāwú, byǎwú fə və ású díé: tɔ byǎnyiŋ, tɔ kig byǎwú, byǎ­wōge ai Ǹtí. Amú Krīstus a ngáwu, a dúgán vəbə, ású yə̄ nâ á bɔ Ǹtí bə́sə, tɔ ébá bə́ ngáwú, tɔ ébá bə́ və̄ə̄. Ású dzé hḿ wātsíg mə̄dzó mə́ mānyɔ̄ŋ ? Ású dzé hḿ wābyándi mǎnyɔ̄ŋ ? Bíā bə́sə byǎyi tə́bə̄ á ńkad á mís mə́ Krīstus. Amú á nə ǹtilán naa: Mə və̌, məbɔ́ŋ mə́sə̄ mâyi kúduban á sí á mís máma, ńdɔ̄ fə mənyu mə́sə mâyi və́ Zāmbá ólugú. Nâ, mod ósə yə ábə̄ bíā, a yi ákǎd Zāmbá ńkǎd yā nyɔ́l dzīé nyémēn. Ńdzōgán hḿ tsígân ǹtól á zāŋ bía bíā. Yəmán hə nâ, mod ǎ yəǎn kig bɔ̌ nə́ mǎnyāŋ á ku, ngə́ ásógolǒ nyé ábē. Mayəm m̀bəŋ m̀bəŋ, ńdɔ̄ fə Ǹtí émēn a kad ma nálā nâ, dzóm ziŋ yábə̄gə́ kig eboe ai dzɔ́ ébēn. Dzóm é bə̄gə́ éboe ású é mod yǎ ā tsíg naa eboe é nə̄ étē. Ngə́ á nə̄ nâ, é dzóm wādí yándə́gələ mǎnyɔ̄ŋ, wǎwūlǔ kīg fə á zēn edǐŋ. Tə wabɔ nâ, é mod yǎ Krǐstus a ngábúdan ai nyé á kə dzáŋ və ású dzam bidí. Tə myǎdzoge nə́ efáī dzáán é wu ǹtug, amú ayɔ̌ŋ yā yób á sə́ kig adzó bidí tɔ mənyu; á nə adzó sósōó, mvɔí ai miǹtag ábə M̀fúfúb Ńsísīm. É mod a syé Krīstus zěn tě, énye ǎ nyəb Zambá á ńnə̄m, ényē fə bod bákám. Ńdzə́ŋán hḿ é dzóm yázu ai mvɔí, édzí yábɔ nâ ayɔ̌ŋ Zāmbá á lóŋə́bán m̀bəŋ. Tə watsam esíé Zāmbá ású dzam bídí. A fyáŋán bɔ̌ nə́ dzóm ziŋ yábə̄gə́ kig eboe, tɔ nálā, á sə́ kig m̀bəŋ nə́ bidí bí kə sógolo é mod m̀bɔ́g á ḿbəg. É dzóm é nə́ ḿbəŋ é nə́ nâ, ó bɔ tə dí tsíd, ó bɔ tə nyu məyɔg, ó sāālā é dzóm ésə̄ yásógolo mǎnyɔ̄ŋ á ńsə̄m, é dzóm ńyə̄bə́ wóe wákad wa nâ é nə m̀bəŋ, bɔ̌ dzɔ̄ ású dóe á mís mə́ Zāmbá a nə mvɔ̌m, é mod ǎ bɔ mam ǹnə́m təge nyé kɔ́bɔ̄ âbum. Dzam dá, ngə́ wadí ǹnə́m ó kɔ́bɔgɔ wa, o yəmə nə́ wakpee wǎmēn, amú é dzóm wābɔ yátóbǎn kig ai ńyə̄bə́ ó nə̄ wā á ńnə́m. Ńdɔ̄ hḿ é dzóm ésə̄ yátɔ̄bǎn kig ai ńyə̄bə́ yǎ ńnə̄m é nə ǹsə́m. Bíā é bǒd yā bī nə́ ńwōnán, bǐ bə̄lə́ naa bǐ vɔ́ligi ébá bə́ nə́ ńtəgán, mod təge dzə́ŋ hə é dzóm yábɔ̄ nyémēn miǹtag á ǹnə́m. Mod ósə yǎ ábə bíā a yəan syé ḿbəŋ nə́ mǎnyāŋ á tɔ̄bɔ miǹtag, ású yə̄ nâ ayɔ̌ŋ Zāmbá a lóŋóbán mvɔ̄í. Krǐstus a ndzí kig tɔbɔ̌ nə́ a dzə́ŋ hə miǹtag míé, amú á nə ǹtilán naa mətǎ mə́ é bod bə̌ taa wa mə́ ngákúban ma á nyɔ́l. É dzóm ésə̄ é nə ǹtílan, é ngátiliban ású áyə́gə́lə́ dáán, ású yə̄ nâ, ḿbόl Ḿfūfúb Ńtílan wáyə́gələ bíā fúlú fǐn, ó wónogǒ fə̄ bíā, bǐ ḿbə̄lə́ hḿ áfidí. Ńdɔ̄ hḿ, é Zāmbá yǎ ā və̄ fǐn ai awónóŋ, á bɔ̄ɔ̄ naa, mod ósə yə ábə̄ mínā á bi fɔ́ɔ́ á nyɔ̂l mǎnyāŋ hə miǹtsogán mí Yésus Krǐstus: eyɔ̌ŋ tē hḿ, ńnə̄m ḿbɔ̄g m̀­bɔ́g ai kíŋ dzīdziá, myǎyi və́ Zāmbá ólugú, é Zāmbá yǎ á nə̄ Ésīá Ǹtí wāān Yésus Κrǐstus.Edǐŋ bəbə́nyāŋ[3] Ású tē hḿ bɔán afáŋ á zāŋ mína mínā, anə́ ḿból Krǐstus a ngábɔ ai mínā ású dúmá Zāmbá. Makɔ́bɔ̄ nâ: Krǐstus Yésus a ngásyé ású tum məkəlébán ású yə̄ nâ a dzála anyǔ Ζāmbá yǎ á ngālíg bətará mətǐn; ḿfág mə́yɔŋ mə́sə məvɔ́g mɔ̂ mâfidi ngɔ́l Zambá, ḿból á nə́ ńtílan naa: «Mayi wa məm á zāŋ məyóŋ bə́háídɛn, mə yiagǎ fə biá ású ólugú dzwé dóe. Ńdɔ̄ fə á nə ǹtilán naa: ǎ məyɔŋ tǎn fǔfulu ai ayɔŋ díé. Ai nâ, ǎ məyɔŋ mínā bə́sə lǔgán Ǹtondôbə, mína miǹnam mísə mǐ taman nye. Isaías nyé a dzó fə̄ nâ: Efâlǎ yǎ ndá Yēse yâyi fái, ńdzɔ̄ yáyi tə́bə̄ nə́ yádzōe məyɔŋ. Məyɔŋ mâyi dzó və́ afidi dábán. Zambá afidi á dzálágā mínā ai miǹtag ai mvɔ̄í á ńyə̄bə́ ású yə̄ nâ ngul M̀fúfúb Ńsísīm é və̄ mínā áfīdí yāláfuguzu. Ḿfág wāān, ǎ bə̄bə́dzāŋ, mayəm m̀bəŋ nâ mǐ nə ǹdzyéán ai edǐŋ, ǹdzyéán ai é fəg ésə e ngákə, mǐ ńtɔ̄á dzǎm lə́ban mínā mínā. Mə̌ bī ázombo nâ matil mínā mam məziŋ nə́ mə́ dúgán mínā mɔ́ wómolo ai ngul é grāsia Zambá á ngávə̄ mā, nə̌ mə́ bɔ m̀bɔ bisíê Krǐstus Yésus a miǹnam bə́háídɛn, mə́ dzálaga m̀fúfúb ésíé wám yā ékad M̀bəmbə Fwé, ḿból yə nâ bəháídɛn bə́ və̄ŋán éfáī yányəb Zambá á ńnə̄m, á Ḿfūfúb Ńsísīm émēn á ngāfúbu. Mə ńtɔ̄á dzǎm bɔ ńgūngúán ábə Krǐstus Yésus ású ésíé Zāmbá dzám. Amú mābə̄lə́ kig azombo nâ makɔ́bɔ̄ é dzóm Krīstus a ndzí kig bɔ ai ma, ḿból yə̄ nâ bəháídɛn bə́ yə́bə M̀bəmbə Fwé á ńkɔ̄bɔ ai á mim̀boán, ai ngǔl mə́simbá ai biyə̌m bí mam, ai ngul M̀fúfúb Ǹsísīm. Éyə̄ hḿ mə̄ ngádzála esíé ékad M̀bəmbə Fwê Krǐstus ná, a tádigi á Yērúzalɛm ai á ngɔ̄dɔ́ ngɔ̄dɔ́, a kələ kwí á Dalamátia. Dzam dá, mə ngáfudi dzǐn dámā nə́ tə makad Ḿbəmbə Fwé nyɔ̄ é vóm bə́ ngátád yǎ dzwé Krīstus, ású yə̄ nâ mə zǎ kə́ nyaban á ézā ńsol ésíé. Ńdɔ mə ngábɔ anə́ bə́ ngátil nâ: “Ébá mod a ndzí kig tám kad dzóm, bâyi yén, ébá bá bə̄ yǎ kīg dɔ́ tām wōg, bɔ̂ bâyǐ fə wóg.” É mulu Páulus a vəŋə nə́ a yi bɔ Dzóm tē ébēn ńdzɔ̄ é ngádzəg ma abuí biyɔŋ nə́ tə mazu ábə mínā. Dzam dá, étɔ̄á dzī, mǎbə̄lə́ kīg fə esíé miǹkɔ̌ŋ miǹnam mítē, ńdɔ̄ fə a tádigi abuí míḿbú ánā, və mə yii dú nə́ ngə́ mayén mínā, ńdɔ̄ hḿ éyɔŋ mǎyi kə á Kpanyá… Mafidi nə́ byǎyi yénan éyɔŋ mǎyi lǒd vālá, ńdɔ̄ fə myǎyi ma vɔ́lī nə́ mə́ kə̄ wé á mvús yə̄ nə́ mə̌ bi yǎ miǹtǎg yā tām tɔbɔ ai mínā tɔ mǎn éban. Dzam dá étɔ̄á dzī, matâm kə á Yērúzalɛm ai atóm mīḿfúfúb yā wé: amú bǒd yā Masedónia ai ébá yā Ákaía bə́ ngáwé óyīlí naa, bávɔ̄li mim̀fúfúb yā Yērúzalɛm ású bə́ nə́ mə̄búa. Bə́ ngábə́ á fɔ̄ɔ̄ fə bə́ bə̄lə́ nə́ bə́ bɔ nālá, amú éyɔŋ bəháídɛn bə́ və́ kaban bifái bí grāsia byában, bɔ̂ bâyəǎn fə̄ bɔ́ vɔ́lī nālá dzam də́dā á mə̄yáŋǎn yā ényiŋ nyɔ́l. Éyɔŋ hḿ māyi man ńlōmān tē, mə́ və́ə́ fə̄ bɔ́ átōm dábán á sááŋ, abǒg tē māyi lod ábə mínā nə́ makə á Kpanyá. Ńdɔ̄ á māyəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ ńtótōmaamaa Krǐstus a və́ mā á dulǔ tē, ényē fə mǎyi sɔ́ ai nyé ńtūd ǹtúd ábə̄ mínā. Dzam dá, ǎ bəbə́dzāŋ á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus ai ású édǐŋ Ḿfúfúb Ńsísīm, masílī mínā nə́ mǐ vɔ́li ma lúmǎn bītá ai é ngogolán myākogolan ai Zambá ású dám, ḿból yə̄ bod bísóó yā Yúdea bə́ bɔ ma tə bi, ai nâ míḿfúfúb yā Yērúzalɛm mí yə́bə̄ átóm mākə ai bɔ́ dɔ́ ai m̀bəmbə ǹnə́m. Abǒg tē hḿ māyi sɔ́ kwí ai miǹtag ábə̄ mínā, mə tám fə nɔ̌ŋ mān áwɔí vālá ngə́ Ńtī a diŋ. Zambá mvɔí á tɔ̄bɔ́gɔ́ ai mínā bə́sə ! Amɛn. Makogolan ai mínā ású kál dzāān Fəbé, m̀bɔ bisíé Ndâ Zambá yǎ Saǹkréa. Bɔán osəsa ai nyé ábə Ǹtí ákyāí láyəan ai mim̀fúfúb, vɔ́lígán nyé á é dzóm ésə a nə́ dzǎm yāŋan ai dzɔ́ amú á ngākaman ai abuí bod, a kamán fə ai é māmēn nyɔ̄. Mǐ sugu ma bəka báma á ésīé Yésus Krǐstus, Prǐska bân Akílǎ: yā bə́ ngáfam awú, ású yə̄ nâ bânyii ma. Sə̌ kig ma etám mākaŋ bɔ́, məndá mə́ Zambá mə́sə fɔ́ɔ́ yā miǹnam bə́háídɛn mâkǎŋ fə̄ bɔ́. Mǐ sugǔ fə ma Ndâ Zambá yǎ dzāl dábá; mǐ sugu m̀bɔ́s edǐŋ wám Epénɛ́tus yǎ á nə̄ ńyə́bə Krǐstus osú, á ńnam Ásia. Mǐ sugu María yǎ á ngávɔ́lī mínā abuí. Mǐ sugǔ fə ma Androníkus bân Yúnias bivúvúmán byám ai bəmvóé mim̀bog bám, yā bə́ bə̄lə́ ólugú á zāŋ apóstɛl, á bə́ nə́ fə ma miǹtól á ńyə̄bə́ Krīstus. Mǐ sugǔ fə ma Ampliátus, m̀bɔ́s édǐŋ wám ábə Ǹtí; mǐ sugǔ fə ma mvóé bisíé dzam ábə Krǐstus, Urbánus, bân m̀bɔ́s édǐŋ wám, Stákis. Mǐ sugu Apeles yǎ á ngálə́de yǎ ńyə̄bə́ Krǐstus á ngə́ə́ŋ mǐ sugu ma Ndâ bod Aristobúlus. Mǐ sugu ma evúvúmán dzám Heródion, ai ébá yā ndâ bod Narsísus á bə́ nə́ ábə Ǹtí. Mǐ sugu Trifɛ́n ai Trifós yā bə́ ngádzugi ábə Ǹtí ai ǹdindíŋ Pérsis wámā yā á ngādaŋ nɔ̌ŋ ńdzǔg ású Ǹtí. Mǐ sugu ma Rúfus yǎ Ńtí á ngātɔ́b, ai nyiá wōé yǎ nyé a nə́ fə̄ éngɔm. Mǐ sugu ma Asiǹkrǐtus, Felegón, Hɛ́mɛs, Patrǒbas, Mɛ́rmas, ai é bə̄bə́dzāŋ bə́sə̄ bə́ nə́ ai bɔ́. Mǐ sugu ma Filológus bân Yúlia, Neréas bân kál, Olímpas ai míḿfúfúb mísə̄ mǐ nə́ ai bɔ́. Mǐ sugu fɔ́ɔ́ ma bod bə́sə, mǐ wúbugan ai bɔ́ mim̀fúfúb mə́wúban. Məndá mə́ Zāmbá mə́ Krīstus mə́sə̄ mɔ̂ mâsǔg fə̄ mínā. Ǎ bə̄bə́dzāŋ matə́bələ́ mínā nâ, mǐ sáálā é bod bə́sə̄ bátyé ádzō ngām ngǎm ai ébá bákpee ébá bə̄vɔ́g á ńsə̄m ai ńlúmán bálúm mvus á é dzóm mī ngáyə́ge; mǐ túbu məkyaí mə́ bod mə́tē. Amú ábum dábán ńdɔ̄ básye, sə̌ kig Krǐstus Ǹtí wāān ńdɔ̄ fə̄ bâdug bod ai ḿbəmbə ǹkɔ́bɔ̄ mvol ó nə́ bɔ̄ ânyu. Mod ósə a yəm fúlú məwóg dzāān. Asú tē, mə̄ nə́ miǹtag ai mínā, dzam dá, mayi nə́ mǐ bi fəg yǎ yəm ḿbəŋ ai ényí yǎ sâla ábē. Zambá mvɔ̄í á ngayi yǎ kɔɔdɔ Sátan á məkǒl máán. Grāsia Ǹtí wáán Yésus á tɔ̄bɔ́gɔ ai mínā ! Timoté yǎ bíā nyé byǎsyé, a sug mínā bân bivúvúmán byáma Lúsius, Yáson ai Sosipátros. Ma Tértius yǎ bə́ və́ nə̄ mə́ til é kálara nyɔ́, maa masǔg fə̄ mínā ábə Ǹtí. Gáíus a sug mínā, ńnyé a ngábəlan ai mǎ ai Ndâ Zambá ésə m̀bəŋ á ndá dzīé. Bâŋ mása Erástus bân mǎnyāŋ wāān Kuártus bâsug mínā. Grǎsia Ǹtí wāān Yésus Krǐstus á bɔ̄ɔ̄ ai mínā bə́sə. Amɛn. Esuu ǹkɔ́bɔ Olugú ai Ényɔ́ ā wónō mínā ai Ḿbəmbə Fwé wama yǎ mayédan Yésus Krǐstus. Owé, é ndímba dzam yǎ ē ngábə́ sɔlɔ́ ókōbá, ě kwí yǎ á ngə́ə́ŋ ábōg dī, ḿból bəprofɛ́d bə́ ngátil, Zambá kolé émēn ā tə́lé fə̄ dɔ́; ndímba tě ńdzɔ̄ hḿ bə́ ngáyə́gələ məyɔŋ bə́háídɛn, nə́ bə́ bi ǹyə́bə́;é Zāmbá étam yǎ á bələ́ fəg, dúmá á bɔ̄ɔ̄ ai nyé á bísəb bísəb, á dzwé Yésus Krǐstus. Amɛn. [1] Lâyəan dǎŋ bəbə̌ bisíé yā Ndâ Zambá. Dzam dá, byǎtsog nâ krǐstɛn ésə yayəan syé Zāmbá vóm ósə. [2] Bǐ bələ́ kig bod bikolá və byə́m bí mɔ́, bǐ bə̄lə́ fə̄ bɔ́ bikolá bīfə́ anə́ ólugú, ngǎŋ, edǐŋ... [3] Dzwé Ékóán yā Mísɔn Ǹkíl zɔg, Ekóán bəbəgə bə́ kód. 1CO - - La Bible Ewondo Páulus yə á ngātɔ̂ban mǎn ápóstɛl Yésus Krǐstus ai ǹyián Zāmbá, bân Sostɛ̂n, mǎnyāŋ wāān, bátil Ndâ Zambá yǎ Kōrɛ́ńti, ébā yā bə́ ngáfûban ábə Krǐstus Yésus, á bə́ ngálóeban nə́ bə́ bɔ mim̀fúfúb, fǔfulu ai ébá bə́sə̄ bálugu dzwé Yésus Krǐstus, Ǹtí wāān ai Ǹtí wābá, byǎtám mína grǎsia ai mvɔí yə ábə Zambá Ésīá wāān, ai ábə̄ Yésus Krǐstus, Ǹtí wāān ! Makaŋ Zambá ábǒg ásə̄ ású dáán ai é grāsia a ngávə́ mínā ábə̄ Krǐstus Yésus. Amú ā ngāvə́ mína akúmá ásə̄ ábə Krǐstus, ai ebúg dzíé ai fəg dzié, amú M̀bəmbə Fwé Krǐstus a ngáman lám miǹkǎŋ ábə̄ mínā, bǐ ńtâ nâ, myǎdzə́mǎn kig ai efái ziŋ, ábōg myāyanga asɔ́ lə́ Ńtí wāān Yésus Krǐstus dí. Ńnye ǎ yī mína wóne a kələ kwí á məmaná, ḿból yə̄ nâ mǐ tɔ̄bɔ təge ai atɔ́n Ámǒs Ńtí wāān Yésus Krǐstus. Amú é Zāmbá á ngálóē mínā nâ mǐ bɔ dzóm dzyá ai Mɔ́n wōē Yésus Krǐstus, á nə́ tə búg mətǐŋ móé. Ndâ Zambá é sə̄ kig ngǎm ngǎm Makogolan ai mínā, á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus, kɔ́bɔ́gán ǹkɔ́bɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g, tə myǎkaban ngab ngab; tɔbɔ́gán ǹnə́m ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, mǐ bǐ fə miǹtsogán dzam də́dā. Ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ, bǒd yā Koloé bə́ ngázu ma dɔ́ kad, bɔ́ nâ mədzó mə́ nə̄ á zāŋ mína mínā. Mod ósə yə ábə mínā a kə a kɔ́bɔ, ényɔ́ nyé nâ: « Mə mə nə mod Páulus », ényɔ́ ḿbɔ̄g nyé nâ: « Ḿfág wám, mə nə mod Apolós », ényɔ̄ ḿbɔ̄g nyé nâ: «Mə mə nə mod Kéfas», ényɔ́ ḿbɔ̄g nyé nâ: « Mə mə nə mod Krǐstus ». Krǐstus ǎ ngakaban yǎ ngab ngab, ngǎ ? Zá ńnye a ngáwú á kōlós ású dáán, yə Páulus ? Á dzwé zá kig mǐ ngáduban, yə á dzwé Páulus ? Ngǎŋ ai Ǹtí Zambá ! Amú mā ndzí kig du ḿbɔ́g yǎ ábə mínā səsalá və Krǐspus bân Gáius. Ású tē, mod ziŋ a sə́ kig dzam dzó vālá naa a ngáduban á dzwé dáma. Ńdɔ tə́ fə mə ngádu ndâ bod Stefánas. Mǎtsǒg kīg fə nâ mə ngádu mod m̀fə́. Amú yə̄ nâ Krǐstus a ndzí kig ma lóm naa mə́ kə madu, a ngálóm ma nâ mə́ kə makad M̀bəmbə Fwé; ńdɔ̄ fə mǎbɔ̌ kig esíé tē ai fəg ǹkɔ́bɔ, é ngul yǎ yāsɔ́ á kōlós Krǐstus e zǎ mān volan e mǎn fə sáma. Ǹkɔ́bɔ̄ yā kōlós Krǐstus ó nə ayé á wóg Ǹkɔ́bɔ yǎ kolós Krǐstus o nə fɔ́ɔ́ dzə́dzāā ású ébá bə́ nə́ á zēn yǎ ńdzāŋ kɔ́m; ó tɔ̄á ngul Zambá bēn ású é bíā yǎ byāwulu á zēn akodé. Amú bə́ ngátil nâ: Mayi dzáā fəg mim̀fəfə́g ékɔ̄á, mayi dzúgulu ákə̄ŋ míńkə́kə́ŋ Ńdɔ̄ ábōg dī m̀fəfə́g ó nə̄ və́? Ǹyəm Mvéndé á nə və́ ? Mod mim̀fɛ̌d á nə və́ ? Ngǎ Zāmbá á ngābɔ̄ nâ fəg bǒd yā sí ndon é yéne akúd ? Amú yə̄ nâ ḿból yā fəg bod ya ndzí kig yə̌m Zāmbá ai fəg dzíé, asú tē Zāmbá á ngānyii bəyə́bə ai ákúd fwé yā byākad. Yúdɛn básīli məndəm; Grɛ̌k bâ bádzə̄ŋ mam mə́ fəg; ḿfág wáán, bíā byǎyédan é Krīstus yǎ a bomó á kōlós; á mís mə́ Yúdɛn, dzam ósɔ́n yā lákpe bod; á mís bə̄háídɛn, dzam ákúd; hədá, ású ébá yā bə́ ngálóeban, tɔ á Yúdɛn, tɔ á Grɛ̌k, Krǐstus a lə́de ngul Zambá ai fəg dzié. Amú é dzóm é nə́ ákūd ábə Zambá, ńdzɔ̄ yádaŋ fəg á bod, é dzóm é nə́ ńtəgán ábə Zambá, ńdzɔ̄ yádaŋ ngul á bod. É dzóm é nə̄ zəzə á mís mə́ bod, ńdzɔ̄ Zambá ā tɔ̄b a bɛ́dəgə̌ fə Támân bəbə ńlóé yā bə́ ngálóē mínā; ábə̄ mínā, mim̀fəfə́g yā nyɔ́l, təge ai myá ábuí, miǹgungúl mí bod, təge ai myá ábuí, bənyia bodǒ yā ńnam, təge ai bɔ́ ábuí. Ńdɔ Zambá nyé á ngātɔ̄b é dzóm é nə́ dzə́dzāā á sí ndon, ású yə̄ nâ á sáma mim̀fəfə́g; Zambá á ngātɔ̄b é dzóm é nə́ óbobɔd á sí ndon, ású yə̄ nâ a sáma miǹgungúl, é dzóm mod ǎ yə̌m kig ńdzɔ Zambá á ngātɔ̄b, édzí yā bod bábyandi ai édzí yā é sə́ kig dzóm, ású yə̄ nâ a bwé édzí yā é nə́, nâ mod ziŋ a zǎ sɔ́ nye bɔ ńgūngúán á mís. Émēn ńnye a ngábɔ̄ nâ mǐ tɔ́bɔ̄ ábə Krǐstus Yésus; Krǐstus tě ńnye Zambá á ngātə́lē nâ á bɔ̄ sósōó, fəgə, etɔ̌g éfúbu miǹsísīm, akodé ású dáán; asú tē á nə́ ńtilán naa: « É mod ǎ bɔ ǹgúngúán, á bɔ̄ɔ̄ ńgūngúán ábə Ǹtí». Éyɔŋ mə ngázū ábə̄ mínā, á mə̄ zaa mínā kad Fwé yǎ yābɔɔlɔ Krǐstus, sə̌ kig abuí ńyəmán ńkɔ́bɔ̄ ńdɔ mə ngásɔ́ ai dɔ́, ngə́ ábuí fə̌g kig. Ma ndzí kig tám tsog á mís máán naa mayəm adzó áfə̄, a lodǒ fə nâ adzó Yésus Krǐstus, sə̌ kig m̀fə́, hə ényɔ̄ fɔ̄ɔ̄ á bomó á kōlós. Mə ngásɔ́ ábə̄ mínā étīē ǹtəgán mod, wɔ̌ŋ á ńnə̄m á túd, mə dzə́mə̄ fə̄ kám á mís máán; ńkɔ́bɔ̄ wám ai ekad mam dzám təge fɔ́ɔ́ fulan ai ǹkɔ́bɔ̄ bəyə̌m yā sí ndon, hə Ǹsísīm ńgɔ fɔ́ɔ́ ó lə́dēge ngul dzié, ású yə̄ nâ ǹyə́bə́ wáán ó man wón, sə̌ kig ású fəg mod, hə ású ngul Zambá fɔ̄ɔ̄. Fəg Zambá Á nə̄ á tə́ fɔ̄ɔ̄ bə́bə́lá naa, fəg ńdzɔ byǎyə́gələ mim̀kpagǒs bəkrǐstɛn, vədá sə̌ kig é fəg yǎ sí mú tɔ ényí miǹkúkúmá yǎ é sí nyī, amú fəg dzabá yayi mǎn sáma. É fəg bía byǎdzó ényí ē nə́ fəg Zambá émēn, fəg ndímba ai fəg yǎ ásoé, ńdzɔ Zambá á ngātádi koməzan ósúsúa bisəb bísə ású dúmá dáán. Ńdɔ mod nénə tɔ ḿbɔ̄g m̀bɔ́g yǎ sí mú a ndzí kig yə̌m fəg tě, amú yə̄ nâ, ngə́ bə́ yəm dzɔ, ngə́ bá ndzí kig bome Mɔ̂n Ǹtí á kōlós. Dzóm tē ńdzɔ M̀fúfúb Ńtilán wákɔ́bɔ̄ nâ: "Byǎkad mínā é dzam dís lá bə́ kig yén, é dzam ǹnə́m mod wá bə́ kig və̌g fəg, édī yā Zāmbá á ngākoməzan ású ébá bádiŋ nyé." Ńdɔ̄ á tə̄ Zāmbá nyé á ngákúlī bíā fəg te ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm. Amú Ǹsísīm wásōŋ dzóm ésə, tɔ é mam mə́ Zāmbá mə́ nə́ zigili. Mod m̀bé ā yəm é dzóm é nə́ á mod, a lodǒ fə̄ nâ ǹnə́m mod óbēn ? Éyə̄ hḿ fə̄ á nə̄ nālá ai mam mə́ Zāmbá: mod m̀fə́ á sə́ kīg mɔ́ dzǎm sóŋ, a lodǒ fə̄ nâ Ǹsísīm Zāmbá óbēn. Ńdɔ̄ hḿ, ńsísīm bī ngánɔŋ ó sə́ kig ǹsísīm yā sí ndon; bǐ ngánɔŋ ńsísīm wásɔ́ ábə Zambá, ḿból yə̄ nâ bǐ yəm é byə́m Zāmbá á ngāvə́ bíā áfū ńnə́m díé. Asú tē, éyɔŋ byǎkɔ́bɔ mǎm yā étē, byǎkɔ́bɔ̄ kīg mɔ́ ai bibúg bí fəg yǎ bod bə́ ngáyə́gələ bíā; byǎkɔ́bɔ̄ mɔ́ ai bíbúg Ńsísīm wáfudi bíā ányu, bibúg bí ńsísīm yā byáfəlan bía mam mə́ ńsísīm. Dá, é mod a bələ́ hə ngul mod, a sə́ kig dzǎm wóg mam mə́ Ńsísīm Zāmbá, amú a yén mɔ̄ anə́ mam mə́ ákúd; a sə́ kīg mɔ́ dzǎm sóŋ, amú báyəm mɔ́ ai ngul Ǹsísīm. Ḿfág é mod a bələ́ Ńsísīm Zāmbá, nyé a sóŋ mam mə́sə, dá tə ai é mod a sóŋ nyē. Zá ā yəm miǹtsogán mí Ńtondôbə ? Zá á nə̄ nye və́ mə̄lə̄bə́ga ? Bíā hḿ bī bə̄lə́ ńtsogán Krīstus. Mǎ ḿbə́ kig dzǎm kɔ́bɔ ai mínā anə́ é bod bə́ ḿbələ yǎ Ńsísīm Zāmbá; makɔ́bɔ ai mínā anə́ zəzə̌ bǒd yā sí ndon, anə́ é bod bə́ ngə́lə́ bān bɔ́ngɔ́ á ńyə̄bə́ Krīstus. Asú tē hḿ mə̄ ngányû mínā məyáŋ təge və́ bídí bányáli, amú myāgábə́ kīg byá dzǎm dī; a zaa kwí étɔ̄á dzī, myǎ bə́ kig yəan ai byá, amú mī ngə́lə́ ńtəgán. Amú mawódan nâ, á mī nə́ wē, abé ńnə́m ai bitɔm bí nə: nálā wálə́də̄ nâ, mǐ ngə́lə təge wón, mǐ ngə́lə́ bɔɔ mam anə́ zəzə̌ bod. Éyɔŋ mod a dzó naa: “Mə mə nə mod Páulus”, ényɔ́ ḿbɔ̄g nyé nâ: “Mə mawóge ai Apolós”, sə fúlú bod nyíli myǎlə́də a ? Apolós á nə dzé ? Páulus a nə̌ kīg dzé ? Bəbɔ bə́ ésíé yā bə́ ngázu ai mína ǹyə́bə́, ákyāí yā Ńtí á ngávə́ mod ósə yə ábə̄ bɔ́. Mə ngábɛ, Apolós á wɔdán, dá Zambá nye a ngábɔ̄ nâ elé é naŋ. Á ńtɔ̄á hḿ naa, sə̌ kīg é mod ǎ bɛ nye a nə́ ńgūmá dzóm, ngə́ kig ényɔ́ ā wɔdan, hə é Zāmbá yə̄ ā bɔ̄ nâ elé é naŋ. Ényɔ́ ā bɛ ai ényɔ́ ā wɔdan bə́ nə̄ dzóm dzyá, ńdɔ̄ mod ósə yǎ étē a yi bi éfáī yáyəan ai esíé dzíé. Amú byǎsyē fūfulu á ńsǒl ésíé Zāmbá. Mǐ nə afúb Zāmbá, məlóŋ mə́ Zāmbá. Ai éfáī grāsia Zambá á ngāvə́ mā, anə́ ńkəkə́ŋ ńlôŋ məndá mə ngáman lám ndam sí. Ńdɔ mod m̀fə́ á ngāzu bɛdē mim̀fim. Ńdɔ mod ósə a bɔ okálá ai ḿból ā lóŋ. Amú mod a sə́ kīg fə dzǎm bǎd fág ébé tîn m̀fim fə́, a lodǒ fə anə́ édzí é ngáfâban yǎ: Yésus Krǐstus. Ńdɔ̄ éyɔŋ byǎbə́de m̀fǐm tē, mod a nə wá dzǎm bə́de ai mvɔ́d ngə́ sílíba, ai bid­zə̌n mə́kɔ́g ngə́ bīlé kig, ai bilɔ́g ngə́ mīḿbɔ̄b esíé mod ósə yáyi yénē á ngə́ŋ ámǒs ńkad. Ndóan ńdzɔ yǎyi tsíg ńtōl yā étē. É mod m̀fim wóé wáyi lígī ó tə́lə, énye ǎ yi nɔ̌ŋ mân; é mod m̀fim wóé wáyi mǎn dīg, a yi súb mân. A fyáŋán bɔ̌ naa: émēn a yi nyiŋ, a yi nyǐŋ nālá, anə́ é mod ǎ lod á zāŋ miǹkabag mí ndóan. Krǐstɛn e nə Tə́mpɛl Zambá Ngǎ myāyəm nâ mǐ nə̄ tə́mpɛl Zambá, ai nâ Ǹsísīm Zāmbá ó tɔ̄á ábə̄ mínā ? Ngə́ mod a ndáman tə́mpɛl Zambá, Zambá nyé a yǐ fə̄ nyé dzâ ékɔ̄á. Amú tə́mpɛl Zambá á nə m̀fúfúb, mínā hḿ fɔ̄ɔ̄ mí nə́ tə́mpɛl tě. Tə mod a dug mínā. Ngə́ mod m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā a yi nâ ngə́ a bɔ m̀fəfə́g ású ábōg bī tɔ̄á dī, á və̄ŋān hḿ dzə́dzāā, ású yə̄ nâ a zu bɔ ai fəg; amú fəg yǎ é sí ndon nyí ē nə dzə́dzāā á mís mə́ Zāmbá. Asú tē á nə̄ ńtilán nâ: « Mayi bǐ mim̀fəfə́g á mə̄kə̄ŋ mábán », ai nâ: « Ǹtí a yəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ miǹtsogán mim̀fəfə́g mí nə zəzə ». Ású tē hḿ, tə mod a kə dzə́ŋ ólugú á bod. Dzóm ésə̄ yáwōge ai mínā: tɔ Páulus, tɔ Apolós, tɔ Kéfas, tɔ sí ndon, tɔ enyiŋ, tɔ awú, tɔ é mǎm yā étɔ̄á dzī, tɔ émá mázu: dzóm ésə̄ yáwōge ai mínā, hədá, mínā myǎwōge ai Krǐstus, Krǐstus nyé a wóge ai Zambá. Bod báyəan mínā nɔŋ anə́ bə̄síé bə́ Krīstus ai bəkálā bə́ ndímba Zāmbá. É dzóm básíli ǹkálā byə́m ósə, é nə nâ á bɔ mod afidí. Ḿfág wám, mǎdǎŋ kig yág naa mə́ yəm é dzóm myātsog ású dám, tɔ̌ kig míńkɔ́bɔ̄ myásɔ́ mā á bod, ńdɔ̄ fə mǎtsīg kig ǹtól wám mǎmēn. Tɔ anə́ ńnə̄m ó bóó mā á sí á myə̄ə̄ŋ, sə̌ kīg éyə mǎyi bǐ məkyəbə étēde; mayəm nâ ǹtsîg ǹtól wam ńnye anə́ Ńtī. Asú tē hḿ, tə myǎtádi tsíg ńtōl ábə mod ziŋ ósúsúa, abǒg á ngə́lə təge kwí; mǐ yanga á kələ kwí ábōg Ńtī ā yi sɔ́, amú ńnye ǎ yi bɔ̌ naa, ai ǹsɔ́án wóé, é dzóm ésə̄ é sɔ̄lɔ́ á díbī é kwí á ḿfyɛ, miǹtsogán yā mīńnə́m étēdē mí ngakwí fə̄ á ngə̄ə̄ŋ; abǒg te Zambá ā yi və́ mod ósə ólugú yǎ ā yəan ai nyé. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ású dáán ńdɔ mə hə́ vəg é mam má á nyɔ́l dzāān bíā Apolós, ḿból yə̄ nâ mǐ yə́gē ábə̄ bíā anə́ ḿból myāyəan nyiŋ təge bɔan éngūŋ mína mínā. Dzé ńdzɔ̄ wǎbɔ ai dzɔ́ mə̄bún ? Zǎ dzóm ó bələ́ á bá ndzí kig wa və́ á mɔ́ ? Ngə́ bə́ ngávə́ wā á mɔ́, ńdɔ̄ dzé ńdzɔ wǎdaŋ bɔ ai dzɔ́ mə̄bún anə́ bá ndzí kig wa və́ ? Mǐ man yǎ kig dzyé ! Mǐ man yǎ kig big ! Təge ai bíā, mǐ ngadzóe yǎ kig sí ! É é, mǐ bɔ̄ hḿ kig fɔ́ɔ́ bə̄dzóe ana, kámə̄ná bíā byǎdzóe ai mína fǔfulu ! Mə tâ nâ, Zambá á ngálə́də̄ nâ bíā Ápóstɛl bǐ nə bǒd yā sug esámbá, anə́ míḿbog bákə wé; amú bī ngábɔ yǎ ésam sə́gə́le á mís mə́ sí ndon, ai á mís bēngəlɛs, ai á mís mə́ bod bə́sə. Bíā bǐ ngávəŋan məkúd ású Krīstus, mínā mim̀fəfə́g ábə Krǐstus; bíā miǹtə́tə̄g, mínā biwólo; mínā ólugú étē, bíā ósāmā étē. A zaa kwí áwola dí, bǐ ḿbāā ánā hə bǐ wóa zie ai ekódé, təge ai é dzóm byābúdi ǹsɔ́, byǎkə byǎyə̄ŋ ai m̀bə̂ ebəlan, bǐ ngáman yǎ təg ai bisíé bí mɔ́. Éyɔŋ bod bákag bíā, bíā bǐ vâ bɔ́ ńtótōmaamaa. Bə́ tíbili bíā, bía bǐ dzíbigi bɔ́, bə́ búgū bía mədzó, bía bǐ vɔ́ligi bɔ́. Bǐ ngábɔ yǎ ḿbóǎn yā sí ndon, dzóm nyīé ású bod bə́sə, a zaa kwí ámōs yə aná.Mələ́bə̄gá mə́ ésīá mə́ Páulus Mǎtǐl kīg mínā é mam má naa mə́ sámā mínā; təge ! Mavə́ miǹdindíŋ mí bɔ́n myáma mələ́bə́gá. Bə́bə́lá á nə nâ, tɔ mǐ bī bə̄yə́gə́lə ǹtɛd ású dɔ́tɛn Krǐstus, myǎbə̄lə́ kig abuí bēsīá, amú mǎmēn mə̄ ngábyé mínā á Ḿbəmbə Fwé wama yə ábə Krǐstus Yésus. Ńdɔ malə́b mínā nâ: mǐ vu ma. Ású tē ńdɔ mə ngálóm mína Timoté, m̀bɔ́s édǐŋ mɔ́n wáma ábə Ǹtí nə́ á tsog mína məzěn mámā yā ábə Krǐstus, anə́ ḿból māyə́gələ mɔ́ vóm ósə á mə̄ndá mə́ Zāmbá. Abuí bod lâbɔ məbún, bə́ tsogo nâ mǎyǐ kig bǎd sɔ́ wē, dá, makad mínā nâ, mə́ ńtɔ̄á yǎ babi ázu ábə̄ mínā ngə́ Ńtí ā diŋ, ńdɔ mǎyi yə̌m ngǔl mam míḿbúbún mí bod bə́tē, sə̌ kig və ǹkɔ́bɔ. Amú yə̄ nâ Ayɔ̌ŋ Zāmbá á sə́ kig á ńkɔ̄bɔ abuí, Ayɔ̌ŋ Zāmbá á nə̄ á mim̀bɔán. Dzé ńdzɔ myǎdiŋ yə nə́ mə́ zu ai miǹkás, yə mə́ zu ai ǹnə́m édǐŋ ai evú­voe ńsísīm ? Mawóg nâ bákɔ́bɔ vóm ósə mam mə́ ngɔbinda ábə̄ mínā wé, ákyāí ngɔbindǎ yā bə̄háídɛn bébēn bâkǎd kig bɔ; é ngɔbinda e nə́ naa, mɔ́n ā ngakə ǹgál ésīá ! Ńdɔ̄ myǎbɔ ai dɔ́ mə̄bún, mǐ lígí naa myǎyón, mǐ lígí naa myǎtsídan ényɔ́ ā bɔ akyaí dzǎm tē ? Ńdɔ̄ hḿ, tɔ anə́ mə̄ nə́ óyǎb, ǹnə́m ó nə ma wé, mə̌ man yǎ fə tsíg ádzō é mod a hə́ bɔ ḿbə̂ dzam nyɔ́lɔ̄, anə́ ō ńdzí naa mə nə ai mína fǔfulu, mə̌ ngadzó naa, á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus, mínā bə́sə ǹnə́m ḿbɔ̄g ai ma, ai ngul Ǹtí wāān Yésus, bǐ kālán mod te á mɔ́ mə́ Sátan nə́ á dzâ nyé á nyɔ́l, ḿból yə̄ nâ ǹsísīm wōé ó kōdébán Âmǒs Ńtí. Lá sə́ kig m̀bəŋ, é dzam myǎbɔ ai dɔ́ mə̄bún dīlí. Yə myáyə́gan nâ: “Mǎn ńtsáb ndzaag a ngákúb mvīé á ndóan, asǒŋ dá á ngábɔli məsǒŋ mə́sə”, mǎn átwé ésə́sāŋ a kad mǎn yamǎn ôvug ósə. Woágán hḿ ébɔ̌l ésə́sāŋ á fyɛ́, mǐ bɔ m̀kpámáŋ óvug ḿból mī ńtɔa yǎ bə́ḿbāŋálā bə́ nə́ təge ai ésə́sāŋ, amú Krǐstus Páska wǎn ā tsígiban yǎ. Ńdzə́mān hḿ ábōg, sə̌ kig ai ebɔ̌l ésə́sāŋ, tɔ m̀bə̂ ǹnə́m ai mvol, bǐ dzə́mē dɔ́ ai ésə́sāŋ é nə́ ḿfaŋ ésə́sāŋ é tɔ̄á təge ai atɔ́n é tɔá fə̄ bə́bə́lá. Mə́ ngátádi yǎ mína til naa, tə myǎwulu ai bod bə́ ngɔbinda. Sə á kig é bod bə́ ngɔn­binda bə́sə̄ yǎ bə́ nə́ á sí mú, ngə́ miǹdondɔ́g ai bizilingǎn, ai bəyə́bə̄ bəzəzə̌ bə́zambá, éyɔ̌ŋ tē á ńtɔ̄á hə anə́ myāyəan kódo á sí mú. Kǒkōá, mə ngátil mínā nə́ tə myǎwulu ai é mān krīstɛn ǎ diŋ mam mə́ ngɔbinda, a tɔá kig ǹdondɔ́g, ngə́ ńlugu bəzəzə bəzambá ngə́ ǹsɔ̂g məyɔg kig, ezilingǎn, tɔ̌ kig ádī ai akyaí mǒd tē vóm m̀bɔ́g. Yá, yə mǎ mə bələ́ nâ matsígi bǒd yā ǹsəŋ mədzó? Sə mədzó mə́ ébá yā ndá étē émɔ myǎyəan tsíg a ? Zambá émēn a yi tsíg mə̄dzó mə́ ébá yǎ ńsəŋ. Vǎgán m̀bə̂ mod á zāŋ dzáán. Myǎbə́lə̄ nâ, éyɔŋ m̀bɔ́g yə ábə̄ mína a bələ́ ádzō ai mǎnyāŋ, abǒg tē ǎ ngakə ai dɔ́ á bod bə́ mvol nə́ bə́ tsig, a lígí kə ai dɔ́ á mís míḿfúfúb ? Yə myǎyə́gan nâ mim̀fúfúb ḿmyā myáyi tsíg mə̄dzó yā sí ndon ? Ngə́ á nə̄ nâ, mínā myáyi tsíg mə̄dzó yā sí ndon, éyə mǐ nə́ dzǎm bɔ̌ təge yəan ai é bān mə̄dzó bā yá ? Ngǎ myāyəm nâ byǎyi bɔ̌ bə̄tsíg míńtól ású bēngəlɛs bə́bēn ? Ngaman á tə̄ ai bǎn mǎm yə̄ ényiŋ dzí. Dzé é nə́ naa, ábōg mī bələ́ mədzó yə̄ ényiŋ dzí, mǐ ngakə ai mɔ́ á bǒd yā Ndâ Zambá yābyandi ? Makad nə́ á nə mína osɔ́n naa, myǎbə̄lə́ kig m̀fəfə́g mǒd yə̄ ó nə́ dzǎm tsíg ádzō bə̄bə́nyāŋ ! Mǎnyāŋ bân mǎnyāŋ bə́ ngakə hḿ á ndâ mədzó, bə́ ngakə tə́bə̄ bə̄háídɛn á mís ! Édí bēn yə̄ dí naa, bitɔm bí nə á zāŋ dzāān, kə́ á ńtɔa yǎ mína ǹsə́m a, ngǎ mī nə dzǎm dzogě naa mod á bɔ mína bingád ? Dzé təge yə́bə̄ naa, bə́ dzib mínā ? Mínā bə́bēn áfə mǐ nə́ bíngād, mínā mī nə́ mīḿwúwúb, mam mə́tē mə́sə á nyɔ̂l bəbə́nyɔ̄ŋ ! Yə miná yə́gan nâ bod bə́ ébádág bə́ bə̄lə́ kig ngab Âyɔ̌ŋ Zāmbá ? Tə á myādug mínā bə́bēn. Tɔ bǒd bibɔn, tɔ bəyə́bə bəzəzə̌ bəzambá, tɔ bəndáman mə́lúg, tɔ bod bə́ mvol, tɔ é fám yā tɔbɔ ai é fám fɔ́g, tɔ mim̀wúwúb, tɔ ébá bə́ nə́ ndɔg akúmá, tɔ ébá bə́ man yǎ vob ai mənyú, tɔ bǒd miǹsɔ̌s, tɔ bod bə́ éfadi, bâyǐ kig kə Âyɔ̌ŋ Zāmbá. Mǐ ngábə́ á fɔ́ɔ́ bǒd yā bísámbá bīlí, dá, ńdɔ mǐ ngáman sǒb éboe dzáán, mǐ mān fúb, mǐ kōdéban á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus ai ngul Ǹsísīm Zambá wāān. Lǔgân Zamba ai ǹgúmá nyɔ́l wáán ósə "Mə nə dzǎm bɔ̌ mam mə́sə", hədá mam mə́sə̄ mə́ sə́ kig ma ai m̀fí. Tɔ dzóm ziŋ dzyá é sə́ ki ma eki, hədá mǎyə́bə̄ kig nə́ mə́ tɔ̄bɔ olɔ̌ dzóm ziŋ dzílī. Bidí bí nə̄ ású ábum, abum á nə̄ ású bidí ńdɔ Zambá ā yi ndáman bísə̄ bíbɛ̄. Ḿfág yǎ nyɔ̂l mod, nyɔ́l é sə̄ kig ású bíbóngɔn, nyɔ̂l mod é nə́ ású Ǹtí ńdɔ̄ fə Ǹtí nyé a nə ású nyɔ́l. Ńdɔ̄ é Zāmbá yǎ á ngākúli Ǹtí á sɔŋ, ényē fə ǎ yī bía kúlī á sɔŋ ai ngul dzié nālá. Ngǎ myāyəm nâ, nyɔ́l dzáán é nə́ bidzo bí nyɔ̂l Krǐstus ? Asú tē yə mayi nɔ̌ŋ bidzo bí Krīstus, mə̌ ngavəŋan byá bidzo bí mīníngá ebamba ngǎ ? Kǒkōá ! Ngǎ myāyəm nâ ényɔ́ ā lad ai miníngá ebamba bân nyé bə́ ńtɔ̄á yǎ nyɔ́l dzyā ? Ḿból bə́ ngátil nâ: Bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bâyi bɔ nyɔ́l dzyā. Ńdɔ̄ hḿ ényɔ́ ā lad ai Ǹtí a bɔ ǹsísím ḿbɔ̄g ai Ǹtí. Túbán ebamba. Ńsə́m ósə mod ǎ bɔ, a bɔ wá ḿfág yǎ ńsəŋ. Mod ebamba a sə́m á nyɔ́l dzíé nyémēn. Eyɔŋ ziŋ myǎ ḿbə́ yəmə̌ kig nâ nyɔ́l dzáán é nə́ tə́mpɛl Ḿfúfúb Ńsísīm yǎ á tɔá ábə̄ mínā, Ḿfúfúb Ńsísīm yā ā tíē ábə Zambá, asú tē myāwōgē kīg fə ai mínā bə́bēn ? Mod m̀fə́ á ngātáŋ etɔm yǎ nyɔ́l dzáán. Lǔgán hḿ Zāmbá ai nyɔ́l dzáán. Ńdɔ̄ hḿ ású é mǎm yā mī ngátil ma. Á nə m̀bəŋ nâ mod á tɔ̄bɔ́ təge nambǎ dzǎm mīníngá. Vədá, ású ǹsáálán ébamba ńdɔ̄ á nə́ ḿbəŋ nə́ mod ósə̄ á bi é mīníngá wōē, miníngá ósə̄ nyé ā bǐ fə é fám dzīé. Ǹńom á dzālaga ǹgál mvéndé alúg, miníngá nyé a dzálagǎ fə ǹnóm dzam də́dā. Nyɔ̂l miníngá yāwógē kīg fə ai nyémēn, yawóge ai ǹnóm wōē. Dzam də́dā fə nyɔ̂l fám yawōge ai miníngá wōē. Ńdɔ̄ tə myǎbɛnan á énɔ̌ŋ, ngə́ á sə́ kig nâ mǐ nə̄ kíŋ ai mǎn étun ábǒg ású ngogolán; á mvús tě, mǐ dúgán fə fulan ênɔ̌ŋ dzyá, ású yə̄ nâ Sátan a zǎ sógóló mínā á ńsə̄m. Mələ́bə́gá mālá māvə́ mína, sə̌ kig mvéndé. Ngə́ və ma a ma, mə ngayi nâ bod bə́sə̄ bə́ tɔ̄bɔ anə́ mə̄ nə́; ńdɔ mod ósə a bələ́ éfāī grāsiǎ Zāmbá dzíé, ényɔ́ ákyāí díé ényɔ́ ḿbɔ̄g ákyāí díé. Ású miǹkoe ai miǹkús Ḿfág miǹkoe ai miǹkús, ńdɔ madzó nâ á nə m̀bəŋ nâ bə́ tɔ̄bɔ̄ nálā, anə́ mā. Ngə́ báyén naa, bə́ sə́ kig dzǎm nyǐŋ nālá, báyəan lúg. amú lâdaŋ m̀bəŋ nâ bə́ lug, a lodo nə́ bə́ man díg ai məbóbólá. Ású ébá bə́ nə́ ńlūgán Ḿfág ébá bə́ nə́ mīǹlūgán, mabéndē bɔ́, sə̌ kig ma, Ǹtí émēn nye a béndē bɔ́ nâ: miníngá ǹlúg ā bə̄lə́ kig ngul yǎ ákōdō ábə ǹnóm wōē. Ńdɔ̄ ngə́ á sɔ́ kwí naa, a kódo, ǎ bə̄lə́ kig ngul yə ádūgān kə́ lad álūg áfə̄: ngə́ a yág, a dúgán kə́ lad ai ǹnóm wōē. Fám yābə̄lə́ kig ngul yə ásoě ńgāl wōē. Ású ákyaí mə́lúg ziŋ Ású bítíé mə̄lúg məziŋ, sə̌ kig Ǹtí, mǎ mādzó nâ: ngə́ mādzāŋ krǐstɛn ziŋ a bələ́ é mīníngá á nə̄ háídɛn, ngə́ mīníngá te a yə́bə̄ nâ a tɔbɔ ai nyé, ǎ yəǎn kig nyé soe. Ngə́ é mīníngá á nə̄ krǐstɛ̌n kig nyɔ́lɔ a kə lúg mān háídɛn, ngə́ é fám nyi yayə́bə nyiŋ ai nyé, á sə́ kig ai m̀fí naa miníngá á kódō ábə̄ nyé. Amú yə̄ nâ é fám é nə háídɛn e nə dzǎm fûbán ású ńgál wōē, ai nâ é mīníngá á nə̄ háídɛn nyé a nə̌ fə dzǎm fûban ású ńnóm wōē. Ngə́ təge ai nālá, bɔ́n báán bâyi tɔbɔ bɔ́n bə́ ébóngɔn, á ḿfūbán, dzóm ziŋ é sə́ kig nálā, bə́ nə́ á sááŋ, bɔ́n bə́ krǐstɛn. Ńdɔ̄ ngə́ mān háídɛn a diŋ tsam álūg, a kə́ə́ ! Abǒg tē hḿ mān krǐstɛn a ńtɔ̄á fīlí: amú Zāmbá a lóē mínā á enyǐŋ mvɔí ai evúvoe. Ńdɔ̄ hḿ ǎ mīníngá, wayəm yá ngə́ wayi nyǐ nyɔ̄ ńnóm ? Ǎ fám wayəm yá ngə́ wayi nyǐ nyɔ̄ ńgál ?Mod ósə̄ á tɔ̄bɔ́gɔ anə́ ā nə̄ Ḿfág ḿbɔ̄g, mod ósə̄ á nyīŋí á étíé dzíé yā Ńtī á ngāvə́ nyē á ngáb, anə́ ḿból fə a ngáyə́bə. Éyə mabénde məndá mə́ Zambá mə́sə̄ nālá. Ngə́ ó ngāyə́bə válā nâ o ńtɔa yǎ ǹkəbán tə wasɔli akəlé dóe. Ngə́ wá bə́ kig kəleban, á sə́ kig m̀fí nâ ó kəlébán. Adzó məkəleban á sə́ kig dzam: adzó ásə̄ á nə̄ nâ, ó nyīe Mvéndé Zambá. Mod ósə̄ á tɔ̄bɔ́gɔ̄ hḿ a nə́ ḿból á ngālóe­ban. Yə o ngábə́ ólɔ̌ éyɔŋ o ngáyə́bə ? Nálā ó sə́ kig ai ebúg; tɔ fɔ́ɔ́ ó bələ́ ngul yǎ kódō á étīé ólɔ̌, etíé dzóe é bɔ̄ɔ̄ wa zěn akodé. Amú ényɔ̄ á ngābə́ ólɔ̌ éyɔŋ a ngálóeban ábə Ǹtí a ńtɔa yǎ fīlí á mɔ́ mə́ Ńtí. Dzam də́dā, ényɔ́ á ngābə́ fīlí éyɔŋ a ngálóeban a ńtɔa yǎ ólɔ̌ Krīstus. Mǐ ngákodéban fɔ́ɔ́ ḿfaŋ m̀faŋ. Tə myǎvəŋan alɔ̌ bod. Ású tē hḿ ǎ bə̄bə́dzāŋ mod ósə̄ á tɔ̄bɔ́gɔ́ á mís mə́ Zāmbá étɔ̄á yā ā ngábə́ á tɔá éyɔ̌ŋ yā á ngálóeban. Ású miǹkoe bə́ndómán ai bəngɔn Ású ébá bábɛn alúg, Ǹtí á ndzí kig ma kad ńgúmā dzam ású dábá, dá mavə́ bɔ mələ́bə́gá mə́ é mod yǎ Ńtí ā ka nə́ á kɔ́bɔ̄ bə́bə́lá. Mə̌ ngadzo á naa, nálā ó nə m̀bəŋ ású míńdzūg yā mə́lú má, á nə m̀bəŋ nə́ mod á tɔ̄bɔ́ nálā. Ngə́ álūg á ngátindi wa ai miníngá ? Tə wadzə́ŋ nə́ ó kúlī dɔ́. Ngə́ álūg dóē á ngáwú ? Tə wadzə́ŋ nâ ó lug miníngá ḿfə́. Dá, ngə́ walúg, wǎsə́m kig; tɔ̌ kig é ngɔn miníngá é nə̄ ábōm yadzó nâ yalúg, ǎ sə́m kig. Dá bod bə́tē báyi bǐ ábuí miǹdzǔg, endə́gə́lə́ tē ńdzɔ mǎyī nâ bə́ sáálá;Ású bod məkyaí mə́sə Ǎ bə̄bə́dzāŋ, makad mínā nâ: abǒg á ńtɔa yǎ étun. Ńdɔ̄ hḿ, ébá bə́ nə́ ńlūgán, bə́ tɔbɔgɔ anə́ ébá bábə̄lə́ kig miníngá; ébá báyón, bə́ tɔbɔgɔ anə́ ébá bāyōn kig; ébá bátag, bə́ tɔbɔgɔ anə́ ébá bátǎg kig; ébá bákus akúmá, bə́ tɔbɔgɔ anə́ ébá bábə̄lə́ kig dzóm; ébá bábəlan ai byə́m yə̄ é sí nyī, bə́ tɔbɔgɔ anə́ ébā bábəlǎn kig ai byá. Amú é sí nyī yalod, e nə ndon. Mayi nâ mǐ tɔ̄bɔ təge ai biyəbə́gá. Ǹkoě mod wásīməzan ai mam mə́ Ńtí á ńnə̄m, a dzə́ŋ ḿból a yəan bɔ ású yə̄ nâ á nyəb Ǹtí á ńnə̄m. Dzam dá, ǹlúg a sáŋan abuí ású mam mə́ nyɔ́l, ḿból ā yī nâ ǹgál á diŋ nyé, ńdɔ a ńtɔa yǎ ńkabán á zāŋ ngab ébɛ̄. Anə́ ḿból fə ǹkoě mīníngá ai ngɔn miníngá, básáŋan abuí ású mam mə́ Ńtí, bə́ dzə́ŋə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ m̀fúbán á nyɔ́l ai á ńsīsīm. Ńdɔ ǹlûg miníngá a sáŋan ai mam mə́ sí ndon: ḿból ā yī nâ ǹnóm á diŋ nyé. Makɔ́bɔ̄ nálā ású ḿfí wáán sə̌ kig nâ mabóbolo mínā və́ ású fɔ́ɔ́ yə̄ nâ mǐ bɔ édí ládaŋ m̀bəŋ ai nâ mǐ wógé ai Ǹtí ńgūma ǹgúma. Ngə́ mod[1] a yén naa, á nə̄ nyé áyē nâ á bāāla ǹtud ngɔn á ndá təge nyé lúg, á lúgú nyē ngə́ a diŋ, ǎ bɔ̌ kig abé. Ényɔ̄ ā kɔ́bɔ ai ǹnə́m wóé émēn a wé fə oyílí nâ a kála ǹtúd ngɔn á ndá a bɔ m̀bəŋ. Nâ, é mod ǎ lu­gu ńtūd ngɔn wóe[2] a bɔ m̀bəŋ, ényɔ̄ ā lūg kīg nyé a bɔ m̀bəŋ a lodo. Miníngá á nə ǹladán álúg ai ǹnóm ńtíé ábǒg ásə ǹnóm á ngə̄lə́ á tāla, ngə́ ńnōm ā sɔ́ hḿ wú, ngə́ a diŋ á kə́ə́ álūg áfə́, dá və á dzwé Ńtí[3]. Á ńtsogán wám matsog nâ lâdaŋ m̀bəŋ ná á tɔ̄bɔ̄ nálā, a lodo nâ a dúgan kə álūg: maa matsog tə́ fə̄ nə́ mə bələ́ Ńsīsīm Zāmbá. Ḿfág yā é tsíd bə́ ngátúni bəzəzə̌ bəzambá, mayəm nâ bǐ nə abuí ńyəmán. Hədá ǹyəmán ábuí wâzu ai engúŋ, edǐŋ ńdzɔ̄ dzɔ̂ yákom mam. Ngə́ mod a tsog nə́ a yəm dzóm, mod tě á bə́ kig yəm ḿból á bələ́ naa a yəmə. Hədá, ngə́ mod a diŋ Zambá, enyɔ́lɔ tě, Zambá a yəm nyé. Ńdɔ̄ á, yə mod a nə dzǎm dí é tsíd bátúni bəzəzə̌ bəzambá ? Byǎyəm nâ zəzə zambá yā sə́ kig ǹgúmā dzóm á sí ndon, Zambá á nə fɔ́ɔ́ hə m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Amú, tɔ anə́ bákə̄ bábulu bəzambá á yób ai á sí, bəzambá bə́tē bə́ nə á fɔ́ɔ́ nála abuí, ai miǹtómba mifə́. Ḿfág wáán, Zambá á nə fɔ́ɔ́ hə m̀bɔ́g m̀bɔ́g, Zambá Ésīá, yə á nə́ tîn byə́m bísə, á byáwōge ai nyé; Ǹtómba wâ ó tɔ̄á fə m̀bɔ́g m̀bɔ́g Yésus Krǐstus, yǎ dzóm ésə̄ é ngákomoban ai nyé, ai bíā bə́bēn fə. Dá bod bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ kig fəg. Bəvɔ́g bə́ ngə́lə́ tsogo nâ zəzə zambá é nə dzóm, bə́ ngadígī hḿ tsíd, bə́ yə́bəgə nâ e nə tsíd mətúnuŋa bəzəzə̌ bəzambá, sə̌ fə̄ yá bə́ ḿbə́gə́ éboe ńsə́m, ású ńdzə́mə́nā fəg. Sə̌ kig bidí ḿbyā byákə ai bíā ábə Zambá, ḿból yə̄ nâ ngə́ bǐ hə bɔ təge dí, byǎyi kwí á mvús, ngə́ bǐ hə́ dí, byǎyi kwí ósū. Bɔán hə okálá, ḿból yə̄ nâ ébá bə́ ngə́lə́ miǹtəgán, bə́ zā kū á ńsə̄m ású étíé fīlí dzáán. Amú yə̄ nâ, ngə́ bə́ hə yén é wa yǎ wāyəm é mam má ó dzâg á tə́bə́lə bəzəzə̌ bəzambá, ngǎ ényɔ́ yǎ ā tóǎn kig yəm é mam má, ǹtsogán wâyi nyé sɔ́ naa nyé ā di tsíd mənduga? É mānyɔ̄ŋ yǎ Krīstus a ngáwú ású díé nyɔ̄, ǎ ngakə hḿ dzáŋ ai akúd díé ású ábuí ńyəmán dóe. Éyɔŋ wasə́m á nyɔ̂l bəbə́nyɔ̄ŋ nālá, o sógolo bɔ́ á ńsə́m ású ńnə̄m ó nə́ bɔ ǹtəgán, Krǐstus émēn nye wǎbɔ abé. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ngə́ bīdí mādí byásōgolo mǎdzāŋ á ńsə́m, mə dzoge, təgě fə bǎd dí tsíd tɔ eyɔŋ, ású yə́ nâ mə zǎ sógóló mādzāŋ á ńsə̄m. Ngǎ mə nə́ filí ? Ngǎ mə nə mǎn Ápóstɛl ? Ngǎ mə̄ ngáyén Ńtī wāān Yésus Krǐstus ? Tɔ mə sə́ kig mǎn Ápóstɛl ású ébá bə̄vɔ́g, mə nə mǎn Ápóstɛl ású dáán; amú mínā mǐ nə́ ndəm yǎ ésīé Ápóstɛl dzámā ábə Ǹtí. Ńdɔ mǐ nə́ é ndəm yǎkaman ai ma á bod bə́tē. Ngǎ bī bə̄lə́ nâ bǐ dzâg ai anyu ? Ngǎ bī bə̄lə́ ngul yə áwulu ai miníngá krǐstɛn anə́ Ápóstɛl bə́sə bəvɔ́g, bəbə́nyāŋ bə́ Ǹtí ai Pétrus? Ású dzé hə ma etám ai Barnabé bī bə̄lə́ naa bǐ nyiŋi ai bisíé yā mɔ́ máán? Mǎn bəzimbi ḿfé á ngākə yǎ á bītá ai mɔní wōē ? Zá á ngāsyé yǎ áfūb wɔ̂n təge dí bibumá yǎ étē ? Evo zǐŋ kig zá ā kad nɔ́nī ńkunda bíyə́m, a bɔ̌ tə nyiŋ ai mənyáŋ yā étē ? Yə makɔ́bɔ é mam má və ai ǹtsogán mod, wám ? Ngǎ Mvéndé ébēn yadzó nālá dzam də́dā ? Amú bə́ ngátil á Mvéndé Mōsɛs nâ: "Tə wadib é nyag yǎmyad bibumá ányu". Yə nâ Zambá a dzó dɔ̄ ású nyag ngǎ ? Sə ású dáán ńdɔ a dzó dɔ̄ a ? Bə́bə́lá émēn bə́ ngátil fɔ́ɔ́ dzǎm tē ású dáán, amú yə̄ nâ: é mod a syé áfūb a yəan syé ai afidí á ńnə̄m naa a yi yén ḿfī yā étē, ai é mod ǎ myad bibumá, a syé fə ai afidí á ńnə̄m naa a yi nɔŋ é ngáb dzié. Ngə́ bǐ ngámyas mvɔŋ ebúg Zāmbá ábə̄ mínā, dzé myǎyén mod dzam étē ngə́ byāyɛ̄d é byə́m yǎ bí nə́ bía ai m̀fí ású nyɔl ? Ngə́ bə̄vɔ́g bə́ bə̄lə́ ngul yə ásílī mínā byə́m, sə bíā byǎyəan byá dǎŋ síli a ? Tɔ á tə̄ nālá, byǎ ndzí kig bəlan ai ngul tě: bǐ ngádzíbi dzam ásə ású yə̄ nâ mǐ zā bɔ̄ tə yə́bə Ḿbəmbə Fwé Krǐstus asú tē. Ngǎ myǎyəm nâ, ébá bábɔ bisíé yǎ Tə́mpɛl, bádīan ai Tə́mpɛl, ńdɔ̄ fə ébá bábɔ bisíé yǎ âlatâr bányǐŋ fə ai byə́m yā âlatâr. Ású te Ǹtí ā béndē nâ: "Ébá bâkad M̀bəmbə Fwé, bâyi nyiŋ ai M̀bəmbə Fwé tě" Ńdɔ̄ ḿfág wám ma ndzí kig dǐŋ bəlan ai ngul dzam te, ńdɔ̄ fə mǎtǐl kig mínā ású yə̄ nâ mǐ bɔ ma mam mə́tē, zámēn ! Á nə m̀bəŋ nə́ mə́ wu a lodo nâ mod á vāā ma dzam éngún dámā tē. Amú ngə́ makad bod M̀bəmbə Fwé, lá sə́ kig dzǎm yə̄ nâ madzə́ŋ ólugú, mabɔ dɔ́ énɔdɔ: amalá ai ma, ngə́ mə nə təge kǎd bod M̀bəmbə Fwé. Ngə́ mə bɔɔ esíé tē ai ováŋ wám, mə ḿbə̄lə́ mân été; ngə́ mabɔ á dzɔ̄ təge diŋ, é ńtɔ̄á ma asú ésíé yā bə́ ngávə́ mā nə́ mə́ dzálá. Ńdɔ̄ hḿ mân mám mə́ nə məfé ? Fɔ́ɔ́ hə nâ, mə́ kad bod M̀bəmbə Fwé á zəzə, təge dzə́ŋ ḿfí été, a fyáŋán bɔ̌ naa mə bələ́ ngul tē. Owé, ḿból mābə̄lə́ kig mod ziŋ ekolá, ńdɔ mə ngávəŋan etúgā ású mod ósə, ḿból yə̄ nâ mə́ dūdú abuí bod. Mə ngányiŋ ai Yúdɛn anə́ mān Yúdɛn, ḿból yə̄ nâ mə́ dūdū Yúdɛn, mə ngányiŋ ai bod yǎ édzóē Mvénde, anə́ maa mə nə m̀bɔ́g yǎ étēde, ndə dzóm yángábə́ kig nálā, və ású yə̄ nâ mə́ dūdū bod bə́ Mvéndé. Mə ngányiŋ ai é bod bábə­̄lə́ kig mvéndé anə́ é mod nyé ǎ bə̄lə́ kig mvéndé, ndə mə bələ́ tə̄ mvéndé Zambá ḿból mānyie mvéndé Krǐstus, nálā tē ósə və ású fɔ́ɔ́ yə̄ nâ mə́ dūdú ébá bábə̄lə́ kig mvéndé. Mə ngávəŋan obɔbɔd ai ébá bə́ nə́ óbɔbɔd, ású yə̄ nâ mə́ dūdu ébá bə́ nə́ óbɔbɔd. Mə ngátə́bə̄ á məkyaí bítíe bísə ású dábá, ḿból yə̄ nâ mə́ kōdē bə́sə. É mam mə́sə̄ má, mabɔ mɔ́ ású Ḿbəmbə Fwé, ḿból yə̄ nâ maa mə́ bi ngab étē. Yə myǎyə́gan nâ, é bod bə́sə̄ bávəgan mim̀bíl á ńsə̌ŋ bivoé, m̀bɔ́g m̀bɔ́g nye ǎ kad kə́ dɔ ? Vəgán á mīḿbíl, mǐ kə dɔ. É mod ósə ǎ siŋ, a kad nyiě biki bísə. Bábɔ endə́gə́lə́ tē ású yə̄ nâ bə́ kə nɔŋ éfáí é nə̄ tə káb; ḿfág wáán, bía byǎdzə́ŋ éfáí é nə̄ tə ndáman. Éyə̄ hḿ mə mambáda m̀bíl nā, mǎkə̌ kig m̀bíl ékə̌kəə; ngədəg, mǎdímí kig dzɔ̌. Makpə́lə̄ nyɔ́l dzam, ńdɔ̄ fə matíbili dzɔ̌ ḿból māmbádā nâ, mə zǎ bɔ̄ naa, mə mǎn kǎd bod Ḿbəmbə Fwé, mǎmēn mə̄ ngakə súb. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǎyǐ kig nâ mǐ yə́gān dɔ́: bətará bə́ ngányían á ńkūd bɔ́ bə́sə, bə́ ngádaŋ máŋ, bɔ́ bə́sə, bə́ ngáduban ai Mósɛs á ńkūd étē ai á máŋ étē, bɔ́ bə́sə. Bə́ ngádí ákyaí bídí bí ńsísīm də́dā, bɔ́ bə́sə, bə́ nyâ mənyú mə́ ńsísīm yā mə́ sɔ̂ bɔ́ ákɔ̄g; Krǐstus ńnye a ngábə́ ákɔ̄g tē. Hədá tɔ nálā, abuí dzǎm yā ábə̄ bɔ́ lá ndzí kig nyə̌b Zāmbá á ńnə̄m, ńdɔ̄ bə́ ngá­man wú á ńkōd ńnam. Ńdɔ̄ é mam mə́sə̄ má, mə́ nə̄ bíā mvul­uná, ḿból yə̄ nâ bǐ zā kū á mə̄bóbólá anə́ ḿból bə́ ngábɔ. Tə myǎyə́bə bəzəzə̌ bəzambá anə́ ábuí dzǎm yā ábə̄ bɔ́ bə́ ngáyə́bə: amú á nə ǹtilán na: "Bod bə́ ngátɔbɔ á sí bə́ ngadí ai ányū; ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngákódō á sí bə́ ngadzə́m ai miǹtag." Bǐ bə́ bɔ̌ mām bisog, anə́ ḿból bə̄vɔ́g yā étēde bə́ ngábɔ. Ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngáwú ámǒs ḿbɔ̄g m̀bɔ́g ású ńsə́m tē, bod bakúda məwóm mə́bɛ̄ ai bə́lɛ́. Tə myǎbóbolo Ǹtí anə́ ḿból bə̄vɔ́g yā étēde bə́ ngábóbolo nyé ńdɔ̄ fə bə́ ngáman wú nyóé. 10Tə myǎwōman ai Zambá, anə́ bə̄vɔ́g yā étē bə́ ngábɔ, ńdɔ̄ Éngəlɛs ǹwê bod a ngáman bɔ́ wé. 11Mam mə́tē mə́sə mə́ ngábə́ ndəm; bə́ ngátil mɔ́ ású yə̄ nâ bǐ bi fəg étēde, bía yǎ bī nə́ babi ai məmaná. 12Ńdɔ̄ hḿ, é mod ǎ tsog hálā nâ a tə́lə, a kálaga nâ a zǎ kū. Mə́bóbólá mə́ ngádzimbi mínā mə́ nə fɔ́ɔ́ fə və mə́bóbólá mákad dzim­bǐ mod ósə, ńdɔ Zambá yǎ á nə̄ fúlú ḿbəŋ ǎ yǐ kig yə́bə̄ naa məbóbólá mə́ lod mína ǹkóŋ, a yi mína və́ ngul yə̄ nâ ngə́ mə̄bóbólá mə́ sɔ́ɔ́ mínā, mǐ tɔ̄bɔ ǹkánga á mə̄bóbólá mə́tē. Tə myǎlad ai bəsátan Ású tē hḿ, ǎ miǹdindíŋ myáma, tə myǎyə́bə biyə́yəbə. Makɔ́bɔ ai mínā anə́ é bod bə́ nə́ fəg; mínā bə́bēn tsígán é dzam madzó. É kɔ́b byākaŋ ai dzɔ Ǹtí nyī, sə ńdzɔ yavə́ bíā ngáb á məkǐ mə́ Krǐstus a ? Ngǎ ḿbāŋála byǎkaban nyɔ́ ńnye a və́ bía ngab á nyɔ̂l Krǐstus ? Ńdɔ̄ hḿ ngə́ ḿbāŋá­la a nə m̀bɔ́g yəmán hḿ fə̄ nâ, étítíb bod ésə bǐ nə́ dzī, dzɔ̂ é nə́ fə̄ nyɔ́l dzyā, amú bíā bə́sə byǎkaban ḿbāŋála ḿbɔ́g m̀bɔ́g. Bəbə́gán bɔ̄n bə́ Ísraɛ̂l: ngǎ ébá bádí bídī mə́túnuŋa bə́ nə́ dzóm dzyá ai alatâr wabá ? Madzó dzé bēn ? Yə̄ nâ bídí bátúni bəzəzə̌ bəzambá bí nə̄ dzóm ziŋ ngǎ, ngə́ kig nâ, bəzəzə̌ bəzambá bə́bēn bə́ nə̄ dzóm ? Təge fɔ́ɔ́ ai dzóm ziŋ nālá ! Madzó və nâ, mə́túnuŋa bəháídɛn bávə́, bátūnī mɔ́ bə̄sátan, bátūnī kig mɔ́ Zāmbá ńdɔ mǎyǐ kig nâ mǐ kālán mam ai bəsátan. Asú tē hḿ mǐ sə́ kig dzam bɔ̌ naa, mǐ dzâg ai Krǐstus, mǐ dzāāg fə ai bəsátan. Yə nâ byǎfə̄b Ńtī ngǎ ? Yə̄ nâ bǐ nə ngul bǐ lodo nyé ngǎ ? "Mə nə dzǎm bɔ̌ mam mə́sə", hədá mə́sə̄ mə́ sə́ kig ma ai m̀fí; "Mə nə dzǎm bɔ̌ mam mə́sə", hədá mə́sə̄ mávə̄ kig m̀bəmbə mvuluná ényiŋ. 24Mod á bə́ dzə̄ŋ və́ m̀fí wóé émēn á dzə́ŋə́ fə m̀fí[4] é mod m̀bɔ́g. 25Dzáág é dzóm ésə̄ bákuan ai dzɔ́ á mákíd, təge vəg ábuí zəzə̌ bəfəgə́ á ńnə̄m, Amú yə nâ sí é nə́ sí Ǹtí ai é dzóm ésə é nə́ étēde. 27Ngə́ é mod yǎ á bə̄lə́ kig ǹyə́bə́ a banda wa nə́ ó kə̄ nyé yén, dzáág é dzóm ésə ǎ yi wa və́ təge sílī míńsílí myálə́dē nâ o nə mod biki; 28ńdɔ̄ ngə́ mod ziŋ a dzó ai wa nâ: "Tsíd yǎ bə́ və́ túni bəzəzə̌ bəzambá nyī", tə wabad dí nálā ó nə məsis, sə̌ kig ású ńnə́m woe, və ású fɔ̄ɔ̄ é mod ǎ kad wa dɔ́. 29Etɔm dzé mod m̀fə́ ā yi sɔ́ tsíg ǹtól yā fīlí ǹnə́m wám ? 30Ngə́ mavə́ Zāmbá ngāŋ ábōg mādí, éyə̄ bə́ nə́ ma dzǎm və́ bidzo yá ású é dzam mavə́ ai dɔ́ Zāmbá ngāŋ ?31Tɔ myǎdī, tɔ myǎnyū, tɔ myǎbɔ dzóm éfə̄ ziŋ, bɔán dzam ásə ású dúmá Zāmbá. 32Tə myálə́dē mod ziŋ m̀bə̂ mvuluná, tɔ Yúdɛn, tɔ bəháídɛn, tɔ Ndâ Zambá. Bɔán anə́ mā: á dzam ásə, mabɔ nâ mod ósə̄ á wog m̀bəŋ, təge dzə́ŋ ḿfī wám, hə éví ábuí bod, ású yə̄ nâ bə́ kōdébán. Biégân mvuluná dzam, anə́ maa mǎbie mvuluná Krǐstus. Etíé fám ai miníngá á mís mə́ Zāmbá Makaŋ mínā ḿból myātsog ma á mam mə́sə mǐ nyiegě fə é dɔ́tɛn ásə mə ngákad mínā. Ńdɔ mayi nə́ mǐ fūdi á ńló naa ǹtə́bə osú mod ósə énye a nə Krǐstus, ai nâ, ǹtə́bə osú miníngá á nə fám, ǹtə́bə osú Krǐstus a nə Zambá. É fám ésə yǎkogolan ngə́ ákúlī kig mam mə́ ndímba ai[5] ǹtóm á ńló a byan­di ǹtə́bə osú wōē, nálā ó nə̄ fə anə́ á nə ǹtwí ńló. Hədá ngə́ miníngá a kogolan, ngə́ a kúlí kig mam mə́ ndímba, təge ai ǹtóm á ńló a kúb ńtə̄bə ósú ósāmá, nálā ó nə̄ fə anə́ ńsōdē ńló. Ńdɔ̄ ngə́ mīníngá ā bɔ̄d kig ǹtóm, a sódé ésǐl; ngə́ á nə hḿ dzǎm ósɔ́n naa miníngá a sóde esǐl ai akəŋəbǎn ńlō, á bɔ́dɔ́ hḿ ńtōm. Ḿfág yǎ fám, fám yāyəǎn kig búdī ńlō amú a nə evəgələ̌ Zāmbá ai dúmá díé, miníngá nyé a tɔá dúmá fám. Amú yə̄ nâ, sə̌ kig fám, ńdzɔ e ngátíē ábə miníngá, miníngá énye á ngátíē ábə fám. Ai nâ, fám yá ndzí kig komban ású mīníngá, və́ miníngá énye a ngákomban ású fám. Dzam tē ńdɔ̄ miníngá á yəan bɔ́d ndəm edzóe á ńlō ású ólugú běngəlɛs. Tɔ nālá, á mís mə́ Zāmbá miníngá á sə̄ kig dzǎm kándan ai fám tɔ fám ai miníngá. Amú yə̄ nâ ngə́ mīníngá á ngātíē ábə̄ fám étɔ̄á dzī, fám yabyálí ábə miníngá, bə́sə̄ bə́bɛ̄ bátīē ábə Zambá. Mínā bə́bēn tsígán dɔ̄: yə láyəan nâ miníngá á kōgólán ǹsɔ́ ńló ngǎ ? Ngǎ fəg ǹnǎm bēn yayə́gələ bíā nâ, á nə dzám ósɔ́n nə́ fám yadili esǐl ? Ngə́ mīníngá énye ǎ dili esǐl, dzǎm tē á nə̄ nyé dzam ólugú, amú esǐl é nə̄ nyé á məyian mə́ ńtóm. Ńdɔ̄ mǎkad é bod bábɔ mim̀fɛ̌d étē naa, bía byǎyə̌m kig fúlú tě, tɔ məndá mə́ Zāmbá máán. Bidí bí Ńtí É díli fǎs, mǎyǐ kīg mínā taman ású bíkóán myābɔ: byâzǔ kig ai mínā mvɔí, byâzu ai endugulan. Édí ósúsúa, bâkad nâ, éyɔŋ myǎbɔ bikóán, myǎtsígan ngǎm; mə nə dzǎm yə́bə̄ édílī; amú ngām yā sə́ kig dzǎm bɔ̌ təge ai dzɔ̌, e nə ai m̀fí, ḿból yə̄ nâ, mǐ yəm é bod bá sə́ kig kíŋ ébɛ̄. Ngə́ éyə bikóán bí nə́ hḿ nālá, sə̌ kīg fə̄ ndám bidí Ǹtí ńdzɔ myǎkə dí; amú á nə́ naa, ábōg myādí, anə́ ényɔ́lɔ a dzâ bídí bíé étām; á ńtɔ̄á naa, bəvɔ́g bə́ wógo zie, ébá bə̄vɔ́g bə́ sɔ̂g məyɔg. Ngǎ mī nə dzǎm dí á mə̄ndá máán, mǐ nyāā fə wé ? Yə Ndâ Zambá ńdzɔ myǎyi nâ myǎkpə́lə ? Yə é bod bábə̄lə́ kig é dzóm bádí, ḿbɔ myǎyi nâ myǎkpə́lə ? Mə́ zū mínā kad yá ? Yə mə́ tāmán mínā ? Təge fɔ́ɔ́ ! Áyə́ge mə̄ ngáyə̄gē ábə̄ Ǹtí, ńdɔ á maa makad mínā, nâ Ǹtí Yésus a ngánɔŋ ḿbāŋála álú bə́ kalagan nyé á yad, a mǎn və̄ ngāŋ, a bə́gə́, nyé nâ: “Édzí é nə̄ Nyɔ́l dzam yǎ bákalan á yād ású dáán; bɔán dɔ̄, mǐ tsogo ma étē.” Ǹnyie anə́ bə́ ngáman dí, ńdɔ̄ fə a ngánɔŋ kɔ́b, nyé nâ: “É kɔ́b nyí e nə m̀kpámáŋ élad amvóé á məkǐ mám: éyɔŋ ésə myǎyi dzɔ kǎd nyú, mǐ bɔɔ dɔ́, mǐ tsogo ma.” Á ńtɔ̄á naa, éyɔŋ ésə myǎyi kǎd dī ḿbāŋálā nyɔ́, mǐ nyāā fə é kɔ́b nyí, ndɔ́ŋ awú Ńtí ńdzɔ myǎyi kǎd tíe, a kələ kwí anə́ ā yi dúgán sɔ̄. Asú tē ényɔ̄ á ngādī ḿbāŋálā nyɔ̄ ábē, ngə́ ányū kīg é kɔ́b nyi abé, a yi tə́bə̄ á ńkad ai nyɔ́l ai məkǐ mə́ Ńtí. Asú tē, mod ósə á tám tóán tsog ngə́ ńnə̄m wóé ó nə m̀fúbán, ńdɔ̄ á zu sɔ́ dī ḿbāŋálā nyɔ́ á nyū fə é kɔ́b nyí. Amú yə̄ nâ ényɔ́ ósə a dí ḿbāŋála tě ábē a nyúú fə̄ kɔ́b tě ábē a dí, a nyú fɔ́ɔ́ awú díé nyémēn. Ású évǔs tē, ńdɔ abuí dzam yǎ ábə̄ mínā á nə́ míńkókɔ̄n ai miǹtɛ́d, ńdɔ̄ fə abuí ávɔ̄g á man yǎ wú. Ngə́ bī tádi kad ai bíā bə́bēn Zambá təgě fə̄ bía bɔ ńkad; ńdɔ Zambá ā kɔŋan ai bíā nə́ a yə́gə́lə́ bíā nə́ bǐ zā kə́ á ńdzāŋ kɔ́m fǔfulu ai bəbə̂ bə́ bǒd yā sí ndon. Asú tē hḿ, ǎ bəbə́dzāŋ, éyɔŋ myǎkóan vóm ḿbɔ́g nə́ myǎdī, yǎngán mína mínā. É mod a wóg zie a tádí fɔ́ɔ́ mǎn dī á ndá dzīé, mod a zǎ sɔ́ bəgə éboe á zāŋ ekóán. Mayi kɔ́bɔ̄ é mam mə́sə məvɔ́g, éyɔŋ mǎyi sɔ́ ábə̄ mínā. Ǎ bə̄bə́dzāŋ mǎyǐ kīg nâ mí tɔ́bɔ̄ á ńdīmi ai dzǎm yā bīfái bí Ḿfúfúb Ńsísīm. Myǎyəm nâ éyɔŋ mǐ ngábə́ bə̄dími bə́ Zāmbá bə́ kələ ai mínā a mīmvúvúg bəzambá Asú tē mākad mínā nâ, təge ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm, tɔ mod m̀bɔ́g á sə̄ kig dzǎm kɔ́bɔ̄ naa Yésus a nə Ǹtí. Bifái bí grāsia bí nə məkyaí məkyaí, hədá Ǹsísīm ó tɔ̄á hə m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Miǹsǒl bísíé yā Ndâ Zambá mí nə̄ fə məkyaí məkyaí, hədá Ǹtí yǎ étēde a tɔá hə m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Məsú bísíé mə́ nə məkyaí məkyaí, hədá é Zāmbá yǎ ā və́ bod bə́sə ngul á mvús a tɔá hə m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Ńdɔ̄ hḿ éfáī ésə mod ǎ nɔŋ ábə Ǹtí, é nə̄ ású ḿfí bod bə́sə. Ényɔ́, M̀fúfúb Ńsísīm á ngāvə́ ńkɔ̄bɔ̄ fəg, ényɔ̄lí, ǹkɔ́bɔ̄ mod yǎ ā yəm mam, anə́ Ńsīsīm tē m̀bɔ́g m̀bɔ́g wáyi; ényɔ́, á Ńsísīm tē, fúlú ǹyə́bə́; ényɔ́ ḿbɔ̄g, hə ai ḿbáŋ Ńsísīm vī, ngul yǎ á lɛdə̌ mīńkókɔ̄n; ényɔ́ ḿbɔ̄g, ngul yǎ á bɔ̌ məsimbá, é mod nyɔ́ á nə profɛ́d, ényɔ́lí a yəm bigilǐ bod á mīńnə̄m, ényɔ́ ḿbɔ̄g a yəm abuí míńkɔ́bɔ; ényɔ́ ḿbōg kig, nyé a yəm myá fəlan. Dzam dá, bífáī bísə̄ bí byásɔ̄ hə ábə Ǹsísīm ḿbɔ̄g m̀­bɔ́g: Ǹsísīm tē wâkab bod bə́sə bifáī bíé ḿból émēn ā diŋ. Nyɔ́l ē nə dzyǎ, e bələ́ bidzo abuí Ńnɔ̄ŋán ndəm, nyɔ́l ē nə dzyǎ, hədá e bələ́ bidzo abuí; ńdɔ̄ á bídzo bí nyɔ́l bísə̄ bí, bí fyáŋán bɔ ábuí, byâbɔ hə nyɔ́l dzīdziá; éyə̄ áfə̄ á nə́ nālá ai Krǐstus. Ńdɔ̄ hḿ bíā bə́sə, tɔ Yúdɛn, tɔ bəháídɛn, tɔ bəlɔ̌, tɔ filí bod, bǐ ngáduban á Ńsīsīm ḿbɔ̄g, nə́ bǐ bɔ nyɔ́l dzīdziá, bíā bə́sə bǐ ngáyú mə̄ndím mə́ Ńsīsīm ḿbɔ́g. Nyɔ̂l mod yǎ sə́ hḿ kig edzo dzídzīá, e nə bidzo abuí, sə̌ kig dzídzīá. Ńdɔ̄ ngə́ ákǒl lákɔ̄bɔ̄ nâ: "Ḿból mə ma sə́ kig wɔ́, ńdɔ ma sə́ kig á ngáb nyɔ́l", zá énye a wógó nyē dɔ́ ? Ngə́ álɔ̄ ńdɔ̄ kīg lákɔ́bɔ̄ nâ: "Ḿfág wám mə ma sə́ kig dís, asú tē ma sə́ kig á táŋ bidzo", zá énye a wógó é dzam a dzó ? Ngə́ ńgúmā nyɔ́l wâbɔ və mís mod a wógó ai dzé ? Ngə́ ó kə́ kig bɔ̌ və məlɔ́, mod a wógó binyum ai dzé? Zambá á ngākom nyɔ̂l mod ai abuí bidzo, anə́ édzīlī, a tə́lə́ á étíé dzíé ḿból émēn á ngāyi. Ngə́ ó bələ́ edzo dzídzīá, wa sə́ kig mod. Ńdɔ̄ hḿ nyɔ́l ē nə́ dzyǎ, bidzǒ yā étē ábuí. Dís lá sə́ kig dzam dzó ai wɔ́ naa: "Mǎyāŋǎn kig ai wa", tɔ ǹló wá sə́ kig dzam dzó ai məkǒl naa: "Myǎ sə́ kig ai ma m̀fí". Ǒ ngadzódzó naa, bídzo bí nyɔ́l mod a nə́ dzǎm tsǒg naa, byá sə́ kig nyé ai m̀fí éḿbya fɔ́ɔ́ ā daŋ yángan ai byá. Ébí yā byáyéne zəzə á mís ḿbyā byǎdaŋ lugu. Ébí yā byâdǎŋ kig yénē ai dzǐn á mís ḿbya byǎdaŋ bəlan ai byá ai dzǐn, amú ébí byáyéne dzǐn, byáyāŋǎn kīg fə ai dzóm éfə̄. Zambá á ngākə a tə́lə bidzo bí nyɔ́l ákyāí yā á nə́ naa, ébí byádaŋ yáŋan ai olugú ḿbya bǐ būlu lugu. Ású yə̄ nâ ńsələná á zǎ kə̄ bɔ á zāŋ bidzo bítē bísə. A ngáyī nâ, anə́ édzīlī é mvaman ai édzí évɔ̄g. Ngə́ édzo dzyá é bə̄lə́ mīńtyé, bísə̄ bí nganɔŋ ngáb á mīńtyé mítē: ngə́ dzyá é bələ́ kig miǹtag, ébí bísə bivɔ́g bí nganɔŋ ngáb á étē. Ńdɔ̄ á mǐ nə̄ nyɔ̂l Krǐstus, mod ósə yə ábə̄ mínā a nə edzo yǎ nyɔ̂l tě. Asú tē é bod Zambá á ngātə́lə á Ndá dzīé, bə́ nə̄ nâ, ósúsúa Apóstɛl, ńtsǎg bɛ̄ɛ bəprofɛ́d, ńtsǎg lála bəyə́gələ, a mvús hálā ébá bə́ bə̄lə́ éfáī məsimbá, ai ébá bə́ bə̄lə́ éfáī élɛdə miǹkókɔ̄n, ai ébá báka bəbə́nyāŋ ngə́ átɔ́ŋɔlɔ̌ bɔ̄, ai ébá bə́ bə̄lə́ éfáī yā kɔ́bɔ̄ mīńkɔ̄bɔ̄ mí ndímba. Ńdɔ̄ hḿ, yə é bod bə́sə̄ bá bə́ nə Apóstɛl ? Yə bə́sə̄ bə́ nə bəprofɛ́d ? Yə bə́sə̄ bə́ nə bəyə́gələ ? Yə bə́sə̄ bə́ nə bəbɔ̌ məsimbá ? 30Yə bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ éfáī yə̄ álɛdə̌ mīńkókɔ̄n ? Yə bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ éfáī yə̄ ákɔ́bɔ̄ mīńkɔ́bɔ mí ndímba ? Yə bə́sə bə́ bə̄lə́ éfáī yə̄ átimǐ mam ?31Dzə́ŋán bífáī byábul nyəb. Asú tē hḿ mə́ tam mína lə́b é zěn yālod bísə. Mə nə dzǎm kɔ́bɔ̄ mīńkɔ́bɔ̄ mísə̄ yā sí ai émí yā yób, ngə́ mābə̄lə́ kig edǐŋ, mafulan fɔ́ɔ́ və ai é ngom e túbi, mabɔ edǔŋ edǔŋ anə́ étúg ángónga. Tɔ mə nə́ profɛ́d, tɔ mayəm mam mə́ ndímbā mə́sə ai émá mə́ Zāmbá mə́sə, tɔ mə bələ́ ńyə́bə́ yā mə̄ nə́ dzǎm bódo ai wa miǹkǒl á sí, ngə́ édǐŋ yádzə̄man ma, mam mə́tē mə́sə̄ mə́ nə ma təge ai m̀fí ziŋ. Tɔ mə̌ mān kǎb mīḿbúbúá ákūmá dámā ásə, tɔ madzó kig nâ bə́ tum ma á ndóan, ngə́ mābə̄lə́ kig edǐŋ, nálā tē o nə fɔ́ɔ́ və zəzə. Edǐŋ é nə́ fǐn, edǐŋ yásyē é bod bəvɔ́g, é nə təge bɔ ábē ǹnə́m, tɔ engúŋ, tɔ məbún, tɔ engɛləzə́g, tɔ dzóm zǐŋ yā é nə́ ǹkɔ̄d. É mod a bələ́ édǐŋ a bɔ mam təge sílī mân; a nə təge liŋan, təge nyiě mod dzam á ńnə̄m, təge tag ai é dzam á nə́ ábē. Miǹtag míé mí nə və é dzam á nə́ bə́bə́lá. A dzíbī dzóm ésə, a və́ mod ósə afidí, a nɔŋ dzam ásə ai fǐn. Edǐŋ yángāmǎn kig tɔ éyɔŋ. Amǒs ḿbɔ̄g wâyi sɔ́, éví yā ésīé bəprofɛ́d yáyi man; efáī yā byāyəm Zambá étɔ̄á dzī é māná fə. Amú byǎyəm Zambá və etun, ńdɔ̄ fə esíé profɛ́d é nə́ və etun. Ábōg é mam mə́ nə́ mīńgūmā máyi sɔ́, émá mə́ nə́ bitun mə́ māná. Éyɔŋ mə ngábə́ mɔ́ngɔ́, mə kɔ́bɔgɔ ǹkɔ́bɔ̄ mɔ́ngɔ́, mə bələ́ miǹtsogán mí mɔ́ngɔ́, mə yénə́ mam ai mís mə́ mɔ́ngɔ́. Ábōg māzu bɔ̌ mod mə mǎn dzogě mam mə́ mɔ́ngɔ́ mə́tē mə́sə. Ábōg dī, byǎyēn və eyɔ̌n eyɔ̌n anə́ á éyēn á yād; abǒg á ngāsɔ̄, édí byāyi yén ai dɔ́ dzóm ésə̄ á sááŋ. Á sí mú, mayəm mam və etun, amǒs ḿbɔ̄g mayi yəm anə́ ḿból Zāmbá nyé ǎ yəm ma. Étɔ̄á dzī, bǐ bə̄lə́ ńyə̄bə́ ai afidí ai edǐŋ, dzam dá, á bísə̄ bílɛ́, edǐŋ ńdzɔ̄ é tə́lə́ ósū. Dzə́ŋán nâ mǐ bə̄lə́ edǐŋ, ai bífáī bí Ḿfúfúb Ńsísīm bísə bivɔ́g, á daŋ daŋ fɔ́ɔ́ édzí profɛ́d. Amú yə̄ nâ, é mod yǎ ā yəm miǹkɔ́bɔ abuí ǎ kɔ̄bɔ̄ kig ai bod, a kɔ́bɔ və ai Zambá. Amú mod ǎ wōg kig é dzam a dzó, a kɔ́bɔ mam mə́ ndímba. Dzam dá, profɛ́d nyé a yə́gələ bod, a vɔ́li bod, a wóneŋě fə̄ bɔ́. É mod ǎ yəm miǹkɔ́bɔ̄ mí nə ai nyé ḿfí ású díé nyémēn, profɛ́d nyé á nə hḿ ai m̀fí ású ǹkundǎ bod ósə. Mayi nâ, ngə́ mínā bə́sə myǎyəm abuí miǹkɔ́bɔ, hədá madaŋ yǐ naa ngə́ myābɔ é bod báyəm fəlǎn bod mam. Profɛ́d a lod ǹyəm miǹkɔ́bɔ, nga hə ngə́ ńyəm miǹkɔ́bɔ a yə̌m fə̄ myá fəlǎn é bod bávogolo ḿból wáyəan. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ngə́ lâbɔ aná naa, mə́ tíé nə mazu mína yén, mə̌ ngakɔ́bɔ̄ mínā ńkɔ́bɔ myǎwōg kig, m̀fí dzé hḿ éyɔŋ myǎwōg kig é dzam makɔ́bɔ ai mínā ? Dzam də́dā fə nálā ai byə́m mə́zíg, anə́ ńdiŋ ngə́ mvɛ́d. Ngə́ byátóǎn kig kɔ́bɔ̄ ḿbəŋ, o sə́ kig dzǎm yəm é dzīá bábom. Ngə́ bálɔ̄ŋ tɔ̂ŋ bitá ḿból ó nə́ təge ai asóŋó, éyə̄ hḿ bod báyi koməzǎn bītá yá ? Éyə̄ á fɔ̄ɔ̄ fə̄ á nə̄ nālá ású dáán, éyɔŋ myǎkɔ̄bɔ̄ kig ńkɔ́bɔ̄ yǎ mod a wóg myǎbɔ fɔ̄ɔ̄ hə zəzə edǔŋ. Bibúg bí nə̄ á sí ndon təge ai aláŋá, ńdɔ tɔ dzídzīá é sə́ kig édzí é nə́ təge ai atián. Ńdɔ̄ á nə́ naa, ngə́ māwōg kig ǹkɔ́bɔ̄ wóe, mə nə mǎn bə́lɔ́bɔ́lɔbɔ ású doe, waa o nə̌ fə mǎn bə́lɔ́bɔ́lɔbɔ ású dám. Ńdɔ é mínā hḿ yā myāyi bifáī bí Ḿfúfúb Ńsísīm dú, dzə́ŋán nâ mǐ bə̄lán ai bíā ású m̀fí bod bə́sə. Asú tē hḿ é mod ǎ yəm miǹkɔ́bɔ abuí a yəan fə kogolan ábuí ású yə̄ nâ á yəm myá fəlǎn bod; éyɔŋ mǎkogolan á míńkɔ̄bɔ mifə́, ǹsísīm wámā wásōŋ ndímba, hədá fəg dzama yǎbondě kig dzóm. Mə̌ bɔ á yá ? Mayi á fɔ̄ɔ̄ kogolan anə Ńsīsīm wákə́ŋələ ma, dzam dá, mayǐ fə kogolan ai fəg dzama; mayi fɔ́ɔ́ yiǎ bīá yā byásɔ́ mā ábə Ǹsīsīm, hədá mayǐ fə yia ai fəg. Amú, ngə́ hə ai ǹsóŋán étām yā á ńsīsīm wóe ńgɔ wǎlugu Zambá ai wá, éyə wǎyi yǎ naa, é mod á sə́ kig anə́ wā á yālán "Amɛn" yǎ ngogolán dzóe, éyɔŋ ǎ wōg kig é dzóm wādzó ? Ngogolán dzóe é nə́ fɔ́ɔ́ ḿbəŋ tōé, dzam dá, e sə́ kig ai m̀fí ású é mod m̀bɔ́g. Ngǎŋ ai Ǹtí Zambá amú mayəm abuí míńkɔ́bɔ mə lodo mínā, hədá, ábōg bī man yǎ kóan vóm m̀bɔ́g, mazombo kǎd bībúg bítan yǎ bod báwóg, a lodo nâ makɔ́bɔ bakúda bíbúg awôm á míńkɔ́bɔ̄ yǎ bod báwōg kig. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, tə myǎtɔbɔ bɔ́ngɔ́ á fəg. Tɔbɔ́gán bɔ́ngɔ́ ású ábé, tɔ́bɔ́gán bənyiá bódo á fəg. Bə́ ngátil á Mvéndé naa, Ǹtí a kɔ́bɔ̄ nâ: "Mayi kɔ́bɔ ai é bod bá á bə̄lɔ́bɔ́lɔbɔ, tɔ nálā, bâyǐ kig ma wóg. Ású tē, miǹkɔ́bɔ̄ mí sə́ kig ndəm ziŋ ású bə́yə́bə, mǐ nə ndəm ású ébá bádīmi Zambá; ḿfág ńkɔ́bɔ̄ profɛ́d, ó sə́ kig ndəm ású bə́dími ó nə ndəm ású bə́yə́bə. Ngə́ lâbɔ aná naa, ǹnyie anə́ myāman kóan mí ngálɔ́bɔdan ai abuí miǹkɔ́bɔ, tɔ é bod báyə́ge sɔ́ tɔbɔ ai mínā, tɔ ébá báyə̄bə̄ kig bâyi tsǒg naa myǎsóg mə̄kúd. Hədá, ngə́ myākɔ́bɔ anə́ profɛ́d, ngə́ mod ziŋ a sɔ́ təge yə́bə evo zǐŋ kig ényɔ́ ā sɔ́ nə́ a zu vógolo dɔ́tɛn, a yi yén naa bibúg bítē byâbi nyé bí vâ áfə̄ nyé məku; a yi yén ényiŋ dzíé ngɔ́l, ńdɔ ǎ yi lában ai məbɔ́ŋ á sí, ǎ ngalugu Zambá a məmə̌ fə nâ Zambá á nə ai bíā é vóm nyú. Ḿból ngogolán é bələ nâ e bɔɔban á zāŋ ekóán Ńdɔ̄ á byālúi ǹkɔ́bɔ̄ yá, ǎ m̀vôg tad ? Abōg myākóan vóm m̀bɔ́g, mod ósə yǎ ábə̄ mínā a nə dzǎm yiǎ dzīá, ngə́ ákad ébūg dɔ́tɛn, ngə́ ákūlǎn dzām ndímba, ákɔ̄bɔ̄ á mīńkɔ́bɔ, ngə́ kīg átimi: mam mə́tē mə́sə mâyəan bɔban ai dzǐn ású m̀fí bə́sə. Ngə́ bə́ tádi ai bod míńkɔ́bɔ, bod bə́ nɔ̄ŋɔ́ ńkɔ́bɔ bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́, m̀bɔ́ ḿbɔ́g, m̀bɔ́ ḿbɔ́g, mod ziŋ á fə́ləgan. Ngə́ é mod ǎ fə́lan a sə́ kig, tə bándə́gələ bod, mod á kɔ́bɔ́gɔ́ ai nyémēn ai Zambá á ńnə̄m étē. Ḿfág ńkɔ̄bɔ̄ profɛ́d, bod bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́ bə́ nə dzǎm nɔŋ ńkɔ̄bɔ, é bod bəvɔ́g bə́ bindigi é dzam bádzó. Ngə́ é mod a vógolo ǎ bī ḿbəmbə ǹtsogán ziŋ yǎ ā fyɛ mam mə́ ndímba, é mod a kɔ́bɔ a və́ə́ nye ǹkɔ́bɔ. Mínā bə́sə mǐ nə dzǎm kɔ́bɔ̄ ńkɔ̄bɔ̄ profɛ́d, m̀bɔ́ ḿbɔ̄g, m̀bɔ́ ḿbóg, nālá ńgɔ mod ósə ǎ yi bi áyə̄gé ai awónóŋ. Profɛ́d nyé a dzóe[6] ǹsísīm profɛ́d wóé. Amú Zāmbá á sə́ kig mod bindugulan, a nə Zambá mvɔí. A nə́ ḿból á nə á mə́ndá mə́ Zāmbá mə́sə məvɔ́g, biníngá bə́ dibi mənyu mábán á zāŋ ekóán, báyəǎn kig ńkɔ̄bɔ, bə́ dzɔdigi bə́bēn anə́ ḿból mvéndé yákɔ́bɔ. Ngə́ dzóm ziŋ yádzāŋ bɔ fəg bə́ kə̄lə́ sílī bə̄yóm bábán á mə̄ndá mábán. Amú á nə̄ dzam ósɔ́n nâ miníngá á kɔ́bɔ̄ á zāŋ ekóán. Dzé ? Yə̄ nâ éyə Ebúg Zāmbá é ngátíē ábə̄ mínā ? Evo zǐŋ kig nâ, yə mǐ ngáwóg dzɔ̄ mínā étám ? Ngə́ mod ziŋ a tsog nə́ á nə profɛ́d ngə́ mod kig yǎ á bələ́ ḿfyɛ Ḿfúfúb Ńsísīm a yəan yəm naa, é dzam mǎtil mínā dílī á nə̄ mvéndé Ǹtí. Ngə́ mod ziŋ ǎ yə̌m kig nálā, a yəan yə̌m naa Zambá ā yə̌m kig nyé. Asú tē hḿ, ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǐ bulugu fɔ́ɔ́ yi ńkɔ̄bɔ̄ profɛ́d dú, hədá tə myǎkili bod ǹkɔ́bán míńkɔ́bɔ, dá, dzam ásə á bɔ̄bán ḿból wáyəan ai dzǐn ásə. Madúgan mínā tsog Ḿbəmbə Fwé mə́ ngākad yǎ mínā, á mī ngáyə́bə, á mī tīī ai nyé, ńnye ǎ yī mína kóde, ngə́ myānyie nyé ḿból mə̄ ngátə́bələ mínā; ngə́ myābɔ̌ kig nálā, mǐ yəmə nâ mǐ ngáyə́bə̄ á zəzə. Mə̄ ngákalan mínā é fwé bɔ̂ bə́ ngáyə́gələ ma nâ: Krǐstus a ngáwú ású míńsə́m myáán, anə́ Ḿfúfúb Ǹtilán wádzó. A ngádzəbán, a kwíí á sɔŋ ámōs lála, anə́ Ḿfúfúb Ńtílan wádzó, ai nâ, Kéfas a ngáyén nyē, á mvús hālá Bawômo ai bə́bɛ̄ bɔ̂ bə́ yénə́ fə̄ nyé. Ńtság bɛ̄ɛ yə hálā, ńdɔ bəbə́dzāŋ miǹtɛd mítán ai mvug bə́sə̄ bə́ ngáyén nyē; abuí dzam avɔ́g yā étē á ngə́lə ana, ébá bə́vɔ́g bə́ man yǎ wū. Á mvús hálā, Yákɔb a yénə́ nyē, Ápóstɛl bəvɔ́g bɔ̂ bə́ yénə́ fə̄ nyé. Á mvús é bod bə́sə̄ bá, ńdɔ̄ é ndə̄də́g dzóm é nə̄ mā, dzɔɔ yǎzū nyé yén. Amú mə sə́ kig m̀faŋ dzóm á zāŋ Apóstɛl, mǎ yə̌yə̄án kig ai dzwé tə̄ ábēn, amú mə̄ ngátíbili Ndâ Zambá. Ngə́ mə nə dzóm ámōs dī, mə nə dzɔ́ ai grǎsia Zambá; ńdɔ̄ á grāsia woé tě ǎ ndzí kig wú ńtug ábə ma: mə ngásyé ábuí mə lodo Ápostɛl bə́sə bəvɔ́g; dá, sə̌ hḿ kig mǎ, grǎsia Zambá nyé ǎ bɔɔ esíé tē ábə ma. Mə̌ ngazu álūī ńkɔ̄bɔ nâ, tɔ mǎ, tɔ Ápóstɛl bəvɔ́g, bíā bə́sə byǎkad mínā M̀bəmbə Fwé m̀bɔ́g m̀bɔ́g, Fwé tě ńdzɔ mǐ ngáyə́bə.Ngə́ Krīstus a bɔ tə kwí á sɔŋ, ngə́ ńyə̄bə́ wáán ó nə eděn ńyə́bə́ Ngə́ byākə byǎkad fwé naa Krǐstus a ngákwí á sɔŋ, éyə bod bəvɔ́g yə̄ ábə̄ mínā bádzó yá naa akwí lə́ sɔŋ bə́wú lá sə́ kig ? Ngə́ ákwī lə́ sɔŋ bə́wú lá sə́ kig, nálā wátian hḿ naa Krǐstus nyé a ndzí kig kwí á sɔŋ, ngə́ Krīstus a ndzí kig kwí á sɔŋ, Ḿbəmbə Fwé byākad a ńtɔ̄a hḿ éděn fwé, ǹyə́bə́ wáán fə eděn ńyə́bə́. Ngə́ á nə̄ á fɔ̄ɔ̄ bə́bə́lá naa bə́wú bákwī kig á sɔŋ, bǐ ńtɔ̄á yǎ hḿ é bod bábúg Zāmbá mə̄dzó, ḿból byābɔɔlɔ nâ a ngákúlī Krǐstus á sɔŋ, təge ai nâ a ngákúlī nyé. Amú ngə́ bə̄wú bákwī kig á sɔŋ, tɔ Krǐstus nyé a ndzí kig kwí á sɔŋ. Ńdɔ̄ hḿ, ngə́ Krīstus a ndzí kig kwí á sɔŋ, ǹyə́bə́ wáán ó nə eděn ńyə́bə́, mínā bə́bēn mī ngə́lə́ nɔ̄dɔ́ á mīńsə́m myáán étē. Ńdɔ̄ fə ébá báwú á mɔ́ mə́ Krīstus bə́ nə ǹdzáŋán ékɔ̄á. Ngə́ byāfidi Krǐstus hə ású ényiŋ dzí, o yəmə nâ bíā fɔ́ɔ́ bī daŋ yǎ bīngɔ́ngɔ́l bí bod. Təge ai dzóm nálā; Krǐstus a nə fɔ́ɔ́ ńkwíán á sɔŋ, nə́ á bɔ ǹtól ébá báyi kwí á sɔŋ. Ḿból fɔ̄ɔ̄ mod m̀bɔ́g ńnye a ngázu ai awú, éyə̄ fə mod m̀bɔ́g á ngāzu ai akwí lə́ sɔŋ nálā; ḿból bod bə́sə̄ báwú á étɔm Ádam, éyə̄ fə̄ bə́sə̄ báyi dúgán bələ ényiŋ nálā á dzwé Yésus, anə́ mod a tə́lə̄ étíé dzíé: Krǐstus émēn ńnye a tə́lə́ ósū, á mvús hālá, é bod bə́sə̄ báyi tə́bə̄ á ngām dzīé éyɔŋ ǎ yi dúgán sɔ́. Abǒg tē hḿ mam mə́sə̄ mâyi boman, éyɔŋ Krǐstus ǎ yi və́ Zāmbá édzōē ńkúkúmá dzíé á mvús yə̄ nâ ǎ man yǎ təgə é dzóm ésə̄ é nə́ ábē. Amú ńnye a bələ́ nə́ a dzóege, a kələ kwí ámōs mīńzízíŋ míé myáyi bɔ ébəde məkǒl dzíé. Ńzízíŋ mvúā yā ā yi káán kə́ təgə ńgɔ̄ hḿ ó nə́ Awû. Amú Zāmbá á ngātə́lē nyé ńkūkúmá byə́m bísə. Ńdɔ̄ hḿ, ábōg ā yi kǎd naa: "Mə̌ dzɔdi yǎ dzóm ésə" səsalá və Enyɔ́ émēn yǎ á ngāvə́ nye edzóe. Ábōg dzóm ésə̄ yáyi məm édzōē dzíé, Mɔ́n émēn a yi məm édzōē Ésīá, Ésīá yǎ á ngátə́lē nyé á ńlō dzóm ésə. Abǒg tē hḿ fɔ́ɔ́ Zāmbá ā yi tɔbɔ dzóm ésə̄ a bikokoma bísə. Ngə́ a tɔá dzǎm bɔ̌ ḿból ḿfə̄, bádzə̄ŋ ḿfí ḿfə́, é bod bádubán ású bəwú? Ngə́ á nə̄ tóé naa bəwú báyǐ kig kwí á sɔŋ, ású dzé bod bayə́bə̄ nə́ bə́ du bɔ́ ású bə́wú ? M̀fág wáán bíā bə́bēn, ású dzé bī tə́lə́ óngə̄gɛ́d étíé ábǒg yā ábǒg ásə ? Mabadan ai awú ámōs ósə, ǎ bə̄bə́dzāŋ, mína yǎ mī nə́ ésīē dúmá dzámā ábə Ǹtí wāān Yésus Krǐstus. Á fúlú mod, m̀fí dzé mə̄ ngáyə́bə lúman ai tsíd á Éfēsi ? Ngə́ á nə̄ hḿ naa bəwú bákwí kig á sɔŋ, ńtɔ̄bɔ́gán á fɔ̄ɔ̄ və nâ byǎdí byǎnyū, amú okidí byǎyi mǎn wú. Nɔŋán okála: bəbə̂ biyɔŋ báwē mim̀bəmbə mə́fulu. Bɔán fəg ńdɔ̄ fə tə myǎsə̄m ! Amú bəvɔ́g bə́ nə təge ai oyə̌m Zāmbá, sə dzam ósɔ́n á dīlí a ? Éyə akwí lə́ sɔŋ bə́wú láyi bɔban yá ? Mod m̀bɔ́g á nə dzǎm sílī naa: “Éyə bə́wú báyi kwí á sɔŋ yá ? Báyi dúgán sɔ́ ai akyaí nyɔ́l áfē ?” Ǎkūd mod, bídí wābɛ á sí, yə byâkad dúgán fái, sə nâ bí tám wū. Édzí wabɛ á sí, yádúgǎn kig fái ai nyɔ́l dzīé; wabɛ hə zəzə ǹsɔ́ fɛ̄s, anə́ óvə̄ga, ngə́ mvɔŋ fə́. Á mvús hālá, Zambá ā və́ dzɔ̄ nyɔ́l, ḿból ā yi, anə́ mvɔŋ, ényɔ́l dzīé fɔ̄ɔ̄. Ńdɔ̄ fə tɔ nyɔ́l dzóm dzyǎ ē sə̄ kig a nə́ ényí fɔ́g: nyɔ̂l mod é sə́ kig anə́ nyɔ̂l tsíd, anɔ̌n, kɔ̌s. Nyɔ́l yǎ yób é nə etám, nyɔ́l yǎ sí fə etám; ńdɔ nyɔ́l tē ésə̄ yáfyɛ̌ kig dzam dá; m̀fyɛ ńló dzóbō ó nə etám, m̀fyɛ̌ ngɔn etám, m̀fyɛ átítie etám. Atítiě bēn lâfyɛ̌ fə məkyaí məkyaí. Éyə̄ áfə̄ ánə̄ nālá ai akwí lə́ sɔŋ bə́wú. É nyɔ́l bábɛ á sí é nə é nyɔ́l yāboe, éyɔŋ e kwí yǎ á sɔŋ e ńtɔ̄á é nyɔ́l yāboě kīg fə. Yabɛban á sí ai osáma, ě ngakwí á sɔŋ ai olugú; yabɛban á sí ńtəgán, ě ngakə kwí é bələ́ ngul. Yabɛban á sí, nyɔ́l tsíd, éyɔŋ yǎkə kwí á sɔŋ, e ńtɔ̄á nyɔ́l ǹsísīm. Ngə́ nyɔ̂l tsíd e nə, nyɔ́l ǹsísīm e nə̌ fə. Asú tē bə́ ngátil nâ: «É mod osú Ádam, a ngábə́ ékokoma tsíd bə́ ngávə́ ényiŋ, ḿfág Ádam mvúa, Krǐtus, nyé á nə ekokoma ńsīsīm yā wávə́ enyiŋ. Hədá, édzí é nə̄ ńtōl, é nə ekokomǎ tsíd, sə̌ kig ekokoma ńsísīm. Amú dzɔ́ yâzu á mvús. É mod ósū á ngákomban ai sí. Ényɔ́ bɛ̄ɛ, nyé, a sɔ́ á yób. Ákyāí mod sí á ngābə́, éyə̄ fə bod bə́ sí bə́ nə́ nālá, ákyāí mod yób á nə̄, éyə̄ fə bod bə́ yób bə́ nə́ nālá[7]. Dzam də́dā, ḿból bī ngávú mod sí, byǎyǐ fə vú mod yób. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, matə́bələ mínā nâ, nyɔ́l ai məkǐ bí sə́ kig dzǎm və̂ban élīg Áyɔ̌ŋ Zāmbá, tɔ ewúwua dzóm á bɔ̌ kōlé. Ńdɔ̄ ā mə́ tam mínā kúlī ndímba: byǎyǐ kig wú bíā bə́sə, hədá bíā bə́sə byǎyi mǎn fɔlán ḿbōl ḿfə̄, etíe etíé anə́ ákābala dís éyɔŋ tɔ́ŋ yāyi bám amú tɔ́ŋ yayi dzó, bəwú bə́ ngakwí á sɔŋ á bə́ ngāwū kīg fə, byâ bǐ mān fə fɔlan ḿból m̀fə́. Amú yə̄ nâ é nyɔ́l yǎboe nyí yayi tɔbɔ təgě fə bǎd boe, éwúwua nyɔ́l dzí yâyi bɔ̌ kōlé. Éyɔŋ é nyɔ́l awú dzāān nyī yǎyi vəŋǎn kōlé, e ńtɔ̄á təge fə wú, abǒg tē hḿ ábódā Ḿfúfúb Ńtilán dī láyi tóban, naa: «Awú láman dzáŋ ai ḿbə̌g yā bádīb dɔ̄». Ǎwú, éyə wǎdɔ vé ? Ǎwú, okəŋ bítá wóe ó nə̄ və́ ? Awú á bə̄lə́ ókəŋ bítá ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, ńgɔ̄ ó nə́ ńsə́m, ngul ǹsə́m dzɔɔ yasɔ́ á mvéndé. Ngǎŋ é bɔ̄ɔ̄ hḿ ai Zambá, yǎ á ngāvə́ bía ngul yǎ dɔ ḿfaŋ m̀faŋ ábə Ǹtí wāān Yésus Krǐstus. Asú tē hḿ, ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ, tə́bə́gán bətə́tə̄lə́, təge fə́ŋəle, nɔŋán ǹdzǔg á ésīē Ńtí, amú ńdzǔg wáán tē wâyǐ kig lában á sí á mís mə́ Ńtí. Ású ádzó aləmósen ású míḿfúfúb bɔán və ḿból mə̄ ngábénde məndá mə́ Zāmbá yǎ Gālátia. Ámōs ósū yā sɔ́ńdɔ̄ ásə mod ósə yə ábə̄ mínā a yəan nyie dzóm zǐŋ yā byə́m byáán, ású yə̄ nâ tə báyanga ma nə́ mə́ tâm sɔ́, mayi lóm é bod mínā bə́bēn myāyi tɔ́b, ai bəkálada á mɔ, nə́ bə́ kə ai bəkrǐstɛ̌n yā Yērúzalɛm byə́m bítē. Ngə́ lâyi bɔ ai m̀fí naa mǎmēn mə́ kə bía bod bə́tē byǎyi kə. Páulus a yi nâ á kə yén bəkrǐstɛ̌n yā Kōrɛ́ńti Mayi nâ ngə́ mazu ábə̄ mínā. Mayi kî é zēn yǎ Masedónia. Á nə̄ fə dzǎm bɔ̌ naa: mə́ lod oyon ósə̄ wé, ḿból yə̄ nâ mǐ və ma é dzóm māwulu ai dzó. Amú, éyɔŋ dzí, mǎyǐ kīg fə nâ mə́ yén mína m̀bíl m̀bíl, ngə́ Ńtí a diŋ, mayi nâ mə́ tɔ̄bɔ́ ai mínā mǎn éban. Dzam dá, mayi nâ mə́ bómbō á Éfēsi a kələ kwí á Peǹtekóste, amú yə̄ nâ, afólā ésíé á nə ma wé, a fyáŋán bɔ̌ naa: miǹzízíŋ myámā mí nə̄ wé étītíb. Ngə́ Timoté ā sɔ́ wé, nɔŋán nyē ai abuí ósəsa, amú nyé a bɔ̌ fə esíé Ńtí a nə́ mā. Tə mod a byandi nyé. Váán nyé və́ é dzóm yāwulu ai dzóm mvɔí, amú māyanga nyé ai é bə̄bə́nyāŋ bə̄vɔ́g. Ḿfág mādzāŋ wāān Ápolós, mə̌ kād nyē nâ á zū ábə̄ mínā wé bân é bə̄bə́dzāŋ bəvɔ́g fə, hədá, ḿból á və̄ tɔ̄á kig ná a zu wé étíe etíé, a yi sɔ́ ábōg ā yi bi áfōla. Mân mə́ mvúa Tɔbɔ́gán bəvə́və̄ə̄ bə́ bod, mǐ bii m̀faŋ ńyə́bə́, bɔán azombo ai miǹkanga, bɔán dzam ásə ai edǐŋ. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, myǎyəm m̀bəŋ nâ ndâ bod Stefánas ńdzɔ é ngátádi vəŋan á ńyə̄bə́ Âkaía, ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngányían ai bɔ́ bə́bēn nə́ básyē mīḿfúfúb. Bɔán akyaí bǒd te məwóg, ai ébá bə́sə̄ básyé ai bɔ́. Mə nə miǹtag ḿból Stefánas, bân Fortunátus ai Akaíkus bə́ sɔ́; ma ndzí kīg fə̄ dǎŋ bǎd wóg ńdzə́mán wāŋán éyə̄yə́gan. Amú bə́ ngávɔ́li bíā bə́sə miǹnə́m. Dzə́ŋán nâ mǐ kam akyaí bǒd tē. Məndá mə́ Zāmbá yā ńnam Ásia mâsug mínā bə́sə. Akíla bân Prǐska bâsug mínā á dzwé Ńtí ai é Ndâ Zambá ésə yǎkóan ábə̄ bɔ́. Bə̄bə́dzāŋ bə́sə̄ bâsǔg fə̄ mína, sugán mína mínā mǐ wúbugan mim̀fúfúb mə́wúban. Mǎmēn Páulus, mǎmēn masug mínā ai wɔ́ wám. Amalá fɔ̄ɔ̄ ai é mod ǎ dǐŋ kig Ǹtí: Ǎ Ńtī vólógo zu ! Marán ǎ Ta ! Afú ńnə́m Ńtí Yēsus á bɔ̄ɔ̄ ai mínā. Madiŋ mínā bə́sə̄ ábə̄ Yésus Krǐstus Ǹtí wāān. [1] Mim̀fɛ̌d mí nə̄ vá ábuí á zāŋ bəyəm bə́ Ḿfúfúb Ńtilán. Bəvɔ́g bádzō naa é mod nyɔ́ a nə ésīá ǹtúd ngɔn. Ébá bə̄vɔ́g bɔ́ nâ: kǒkōá, a nə mod yǎ á bələ́ mətǐŋ mə álúg ai ńtúd ngɔn ví. Bǐ nə ngǎm ai ébá bə́ mvúa bá. [2] Á wá bə́ nye evə́nana [3] Və alúg tsɔ́s, éyə byátsog nə́ Páulus a yi nə́ a dzó nālá. [4] Ebúg “ḿfí” yáyénē bía ai m̀fí vā a lodo édzí “ḿbəŋ”. [5] Ńsəlán a nə vá ai ǹtilán Fada Lucien Anya Noa [6] Nálā wâbɔ nâ bə́ ngayə̌m bǒd miǹnǎl. [7] Byǎsəlan vá ai Bibɛl Fada Lucien Anya Noa ai Misɛ̂l bísɔb François Xavier Amara ai bə́kalara bəfə́ yā ńkɔ̄bɔ̄ ewondo amú bī daŋ bəbə ákyaí bibɛl fulaǹsí ā dzó . 2CO - - La Bible Ewondo Ma, Páulus, mǎn Ápóstɛl Yésus Krǐstus ai ngul Zambá, bân mǎnyāŋ wōé Timoté, bátil Ndâ Zambá Yǎ Kōrɛ́ńti, ai miǹfúfúb yā ńnam Ákaía ósə; grǎtsia ai mvɔí Zambá, Ésīá wāān, ai Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, bí bɔ̄ ai mínā ! Ngǎŋ ai Zambá, Ésīá Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, a nə Ésīá yə ā yén bī ngɔ́l, ai é Zāmbá yǎ ā wónē bíā á mam mə́sə; a wónē bíā á míńtyé myáán mísə ḿból yə̄ nâ ai awónóŋ díé tē, bía bǐ wónē fə ébá bə́sə bə́ bə̄lə́ míńtyé. Ḿból míńtyé mí Krǐstus mí nə́ bíā á nyɔ́l étítíb, éyə̄ fə awónóŋ Krǐstus dɔ̂ á nə̄ bía etítíb nálā. Ngə́ bī bə̄lə́ míńtyé, á nə̄ ású áwónóŋ dáán ai akodé dáán; ngə́ áwónóŋ ńdɔ bǐ bə̄lə́, á nə awónóŋ dáán, yā lábɔ̄ nâ mǐ nɔŋ ai fǐn míńtyé yā bī bə́bēn bī bə̄lə́. Ńdɔ̄ áfidí dáán yā bī bə̄lə́ ai mínā á nə ǹtúd: byǎyəm nâ ḿból myǎnɔŋ ngab á míńtyé myáán, éyə̄ fə myǎyi bǐ ngab nálā áwónóŋ dáán. Amú byāyǐ kig nâ mǐ dímī ńdɔ́, ǎ bə̄bə́dzāŋ, míńdzūg bǐ ngátóban ai myá á ńnam Ásia mí ngákpe bíā sóm á nyɔ́l m̀bə̂ dzam, a lodo abím ngul dáán, a kələ kwí anə́ bī ngádzâ afidí yə̄ nâ byǎyi bǎd nyiŋ. Bə́bə́lá émēn bǐ ngáwódan fɔ́ɔ́ nâ bía bǐ man yǎ ai sí ḿból yə̄ nâ bǐ yə́gē fúlú yə áfidǐ və Zambá yǎ á bələ́ ngul yǎ kúlī bə̄wú á sɔŋ, sə̌ kig bíā bə́bēn. Énye a ngányii bíā ákyaí áwū tē, ényē fə ǎ yī bíā nyii étē; ábə̄ nyé bǐ bə̄lə́ áfidí naa a yi bía dúgán nyii. Mínā bə́bēn myāyi bíā vɔ́li ai ngogolán dzāān ású yə̄ nâ é mvɔ̄m yǎ ábuí bod bə́ ngávə́ bíā nyí é və̄ŋán dzǎm ngáŋ ású ábuí bod. Ású dzé Páulus a tsénde zěn dulu dzié ? É dzóm byadaŋ kud óngon ai dzó é nə̄ nâ: ńtól yǎ ńnə̄m wāān wátsíg naa bǐ ngáwulu a sí mú á bádágán á fɛ̄dágán á zāŋ dzāān á étīē sósōó ai étīē ḿfūfúb yǎ byásɔ̄ ábə Zambá, sə̌ kig ai fəg mod, və ai grǎsia Zambá fɔ́ɔ́. Amú dzóm efə́ é sə́ kig á bə́kálada byǎtil mínā a lodǒ fə anə́ édzí myāláŋ ai édzí fə myǎwóg. Ńdɔ̄ hḿ māfidi nâ myǎyi tóán wóg, anə́ ḿból mī ngátádi wóg ábīm ziŋ nâ bǐ nə̄ mína dzam ólugú, dzam də́dā fə anə́ mína myâ myǎyi bíā bɔ̌ dzām ólugú, Âmǒs Ńtí wāān Yésus. É ndi mə bələ́ á ńnə̄m ńdzɔ̄ é ngábɔ̄ nâ mə́ tam ósúsúā nâ mazu ábə̄ mínā nə́ mǐ bə̄lə́ miǹtag éyɔ̌ŋ bɛ̄ɛ, eyɔ̌ŋ tē, ǹnyie anə́ mākódō ábə̄ mínā, mə́ kalán á Masedónia; á kódō yā Masedónia, mə dúgán zu ábə̄ mínā mǐ kā mā ású é dulǔ yā Yúdea. Ńtsōgán mə̄ ngábi, yə ó ngábə́ ńtsogán mɔ́ngɔ́? Evo zǐŋ kīg nâ miǹtsogán myámā mí nə miǹtsogán mí nyɔ̂l mod, mə́ ńtɔ̄á naa, mǎ mə́ yə́bəge, mǎ fə mə sôgo: mə sə́ ósū mə nə á mvús. Sɔŋ hə anə́ Zāmbá á nə̄ bə́bə́lá, asú tē ńkɔ́bɔ wáán byākɔ́bɔ ai mínā ó sə́ kig mənyu mə́bɛ̄ naa “Owé” ai “Kǒkōá”. Amú Yésus Krǐstus, Mɔ̂n Zambá, yǎ bī Silvánus ai Timoté bī ngáyə́gələ mínā, a sə́ kig mənyu mə́bɛ̄, naa “Owé” ai “Kǒkōá”, a nə fɔ́ɔ́ hə nâ “Owé”! Mətǐŋ mə́ Zāmbá mə́sə mə́ ngábə́ hə “Owé” ânyu díé; ábə̄ nyé ngɔ̄ hḿ fə bía byǎkad Zambá naa “Amɛn” ású dúmá díé. Zambá ńnye a wóne bíā ai mínā, ású Krǐstus, ńnye a ngáwɔ́bɔ bíā m̀fúfúb ḿbɔ́n, ńnye a ngábán bía ndəm á ńsísīm, a lígí fə̄ bía M̀fúfúb Ńsísīm anə́ efáī ósú á míńnə́m myáán. Ḿfág wám matə́le Zambá wúsinɛd á ńsísīm wáma nâ ḿból mākaman ai mínā dzóm tē ńdzɔ ma ndzí kig bǎd sɔ́ á Kōrɛ́ńti. Lə́ sə́ kig ású yə̄ nâ byǎdzóē mínā á ńyə̄bə́ wáán Kǒkōá, bía bulu miǹtag myáán amú byāyəm nâ mǐ yə́mə̄ á kpím á ńyə̄bə́. Ńdɔ̄ á mə̄ ngánɔŋ oyíli á ńnə̄m wámā étē nə́ mǎyǐ kig bad sɔ́ ábə̄ mínā á məlúngá étē. Amú ngə́ mā mābɔ nâ mǐ wóg olún, zá ḿfə̄ á nə̄ dzǎm bɔ̌ naa mə́ wóg miǹtag a lodǒ fə anə́ é mod mǎbɔ nâ á wóg olún. Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngátil é mam myǎyəm málā, ású yə̄ nâ éyɔŋ mǎyi sɔ́ mə zǎ wóg ólūn ai ébá báyəan bɔ̌ naa mə́ tɔ̄bɔ́ miǹtag, amú mayəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ miǹtag myámā mí nə miǹtag myáán mínā bə́sə. Owé, mə ngátil fɔ́ɔ́ mínā á miǹdzǔg étē, mə bələ́ éyə́gan ábuí míńtyé á ńnə̄m, ai bibə́gē á mís sə̌ kig ású yə̄ nâ mǐ wóg olún, və́ ású yə̄ nâ mǐ tóán yəm ákyāí édǐŋ mādiŋ mínā.Ényɔ́ sə myǎdzu, mǎ fə madzu nyé Ngə́ mod ziŋ a ngádudu ǹdzǔg, sə̌ kig á nyɔ́l dzam ńgɔ a ngádudu wá, ńdzōgǎn bɔ̌ énəngəléne mə nə dzǎm dzó nâ á nyɔ́l dzāān mínā bə́bēn ńgɔ a ngádudu ǹdzǔg tē. Ábím éndə́gə́lə́ ábuí dzam á və́ yǎ mod te, ábím tē lâyəan, mə ńtálā nâ m̀fí ó nə̄ nâ bə́ dzū nyé bə́ dúgān fə̄ nyé dudu, mod tě a zǎ wú ólún wánəman nyé. Ású tē malə́b mínā nâ mǐ bɔ afú ńnə́m ai nyé, amú mə̄ ngátil mínā ású yə̄ nâ mə́ bóbólō mínā mə́ yén ngə́ mǐ nə̄ məwóg á dzam ásə. Dá, ngə́ mī dzū mod, mǐ yəmə nâ maa madzǔ fə̄ nyé ! Ngə́ mə mə ngádzu –amú mə̄ ngádzu á fɔ̄ɔ̄ o-, lə́ ngábə́ ású dáán, á mís mə́ Krǐstus. Byǎyəǎn kig ku á mə́lám mə́ Sátan, amú mod ǎ yə̄gǎn kig məfəg móé.Dulu Páulus a tíege á Tróás a kələ kwí á Masedónia Ńdɔ mə ngákə kwí á Tróás ású étsam M̀bəmbə Fwé Krǐstus; a fyáŋán bɔ̌ naa: zěn ē ngábə́ yô ma ábə Ǹtí ǹsísīm ó sáŋan ma âbum, ḿból mā ndzí kig kɔ́b mādzāŋ Títus. Ńdɔ mə ngákân ai bɔ́, mə kə́lə́ á Masedónia. Ngǎŋ ai Zambá yǎ á bɔ̄ nâ bǐ dɔ abǒg ásə̄ ábə Krǐstus, bǐ kə̄ fə byǎbə̄gəle vóm ósə asɔ̌s məsǎn yā fəg dzié. Amú, á mís mə́ Zambá!, bǐ nə enyǔm məsan mə́ Krīstus á zāŋ ébá bákodéban ai á zāŋ ébá bádzáŋ; ású bə́vɔ́g, bǐ nə enyum ábɔ̌l ḿbǐm yā yátíē áwū é kələ̌ fə suan áwū, ású ébá bə̄vɔ́g, bǐ nə enyǔm yā yátīē ényiŋ é kələ̌ fə suan ényiŋ. Ńdɔ̄ zá á nə̄ ngul yǎ bɔ̌ ákyaí ngul ǹlómán tē ? Amú bía bǐ sə́ kig anə́ ábuí dzǎm yā lákuan ai ebúg Zāmbá; koá, byǎkɔ̄bɔ̄ ábə Krǐstus ai m̀fúbán ósə á ńlōmán Zāmbá. Yə bǐ bǐ dúgān fə tádī nâ byǎtaman bíā bə́bēn nga a ? Eyɔŋ zǐŋ kig, ású yə̄ nâ bǐ zu bɔ ésíé ábə̄ mínā, yə byǎyáŋan anə́ bod bəziŋ nâ bǐ lə́dē mínā kálara ovâ ngul yǎ ā kad é dzóm bī nə́, tɔ̌ kig nâ bǐ sílí mínā nyé ? Mínā bə́bēn mī nə́ kálara wǎn, ényɔ́ ā nə́ mína ǹtilán á mīńnə́m, á bod bə́sə̄ báyəm, bə́ láŋā fə. Á ḿfaŋ bə́bə́lá, mǐ nə̄ kálara Krǐstus; bíā bə́ ngávə́ ḿbəgə yā étē, é kálara a nə́ ńtilán ai Ǹsísīm Zāmbá yā á və̌, sə̌ kig ai tíńte, a tɔá fə ǹtilán á mīńnə́m mí bod, sə̌ kig á mə̄kɔ́g. Áfīdí bī bə̄lə́ ású Krīstus á mís mə́ Zāmbá ńdɔ̄ hḿ dīlí. Sə̌ kig nâ bǐ nə bə́dē bītúl, bǐ tsogo nâ byǎbɔ dzóm ziŋ ai ngul dzǎn bíā bə́bēn, ngul dzǎn yasɔ́ ábə Zambá. Énye a ngátə́lē bíā étīē mim̀fǎŋ bəbɔ bísíé yā á Ḿkpāmáŋ Ámvóé. M̀kpámáŋ Ámvóé tē wátīī kig á bə̄kálara, ó tīī ábə Ǹsísīm, amú kálara a zu ai awú, Ǹsísīm wâ ó vâg enyiŋ. Ngə́ é mvéndé yādudu awú, á é ngábə́ ńtilán á mə̄kɔ́g, é ngábi ábím dúmá dī naa, bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l təge dzǎm baǎn mvɔ̄m asú Mósɛs ai é dúmá yā lə́ kwí étéde, é dúmá lásol, éyə̄ mvéndé ńsísīm enyiŋ e nə́ dzǎm bɔ̌ təge ai dúmá lánəman yá ? É mvéndé yāzu ai anyami é ngāmánə́ bǐ dúmá, ngaman ai é mvéndé yāzu ai bía sósōó. Á ńtɔ̄á naa, é dzóm é ngábə̄ wúmū ókōbá, yábə̄lə́ kīg fə dúmá étɔ̄á dzī, amú é dúmá yā lálod dúmá ásə á sɔ́ yǎ. Ngə́ é dzóm é ngábə́ nə̄ yálod, é ngábi dúmá, édzí é nə́ kōlé yáyi bi é dúmá lánəman. Ngul afidí tě ńdzɔ yawónō bía miǹnə́m ḿfaŋ m̀faŋ; sə̌ kig anə́ Mósɛs yǎ ā kadəgə kúb éyē á mvɔ̄m asú ású yə̄ nâ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ zā yén anə́ miǹkokoe mí ndóan myáman dím. Tɔ nálā fəg dzábán ē ngāku á díbī á zigili. Amú a zaa kwí ámōs yə aná, éyɔŋ bálāŋ Ńnǒm Amvóé, eyé tē é ngə́lə́ búdū bɔ́ á mís, yábə́ kig kódo amú Krǐstus é nye ǎ vaa dzɔ́. Owé, a zaa kwí ámōs yə aná éyɔŋ ésə báláŋ Mvéndé Mósɛs, ndaləga e ngə́lə́ yālá bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l á míńnə́m. Ndaləga tě yakad sóge ábōg mod ǎ vəŋan ḿfág Ńtí á nə́. Ǹtí ńnye a nə́ Ńsísīm; é hóm yǎ Ńsísīm Ńtí ó nə, éyə̄ fə filí dzɔ̄ e nə́ été. Ńdɔ̄ hḿ, é bíā bə́sə ndaləga ě mān yǎ kódō ású bā, byǎfyɛ ai dúmá Ńtí anə́ éyēn, bǐ ngatun nyé ńkúg, bǐ nganáŋ ai dúmá díé və́ ńnáŋán ai ngul Ǹsísīm Ńtí. Asú tē hḿ, é bíā yā Zāmbá á ngávə́ ású ésíé dī ai ngɔ́l dzīé, bǐ nə təge ku sɔ́m. Bǐ ngátəb məzěn mə́ mvol mə́ ósɔ́n, tə wulu á məzěn mə́kə́ŋ, təge tsénde ébūg Zāmbá. Ńkúlán byāyi kúlī bə́bə́lá ńgɔ̄ wáyi bɔ́ naa miǹnə́m mí bod mí və̄ bía afidí á mís mə́ Zambạ́. Ngə́ Ḿbəmbə Fwé wāān á búdu, a búdu nálā ású ébá bádzáŋ ékɔ̄á; é bod bə́ nə́ təge ai ǹyə́bə́, á zāmbá sí ā kúb ndím á mīńnə́m, a bɔ nâ M̀bəmbə Fwé dúmá Krǐstus yə á ngátun Zambá ńkúg, á bɔ təge fyɛ ai bɔ́. Amú sə̌ kig fwé dzāān bī bə́bēn ńdzɔ byǎkə byǎkad, Yésus Krǐstus Ǹtí wāān émēn ńnye byǎkə byǎkad; bía bǐ nə bitúgā byáán ású Yésus. Amú, é Zāmbá á ngádzó naa: “ M̀fyɛ ó fyɛ̄ á díbī étē”. Zambá tē ńnye a ngáfyɛ bíā á míńnə́m ású yə́ nâ mí ngə́ŋə́lán ai ḿfyɛ̌ dúmá Zāmbá yā wáfyɛ á mvɔ̄m asú Yésus Krǐstus.Miǹdzǔg ai afidí yā ásū ésíé mān ápóstɛl Hədá, bǐ bə̄gə́ mvɔ̄m dzān á bímvaŋ bí nə́ tə bə̌m bóle, ḿból yə̄ nâ lə́ yéné m̀bəŋ m̀bəŋ nâ ǹtúd ngul wáán wátíē kig ábə̄ bíā, wásɔ́ bíā ábə Zambá. Byǎdzugi ai miǹtyé á məzěn mə́sə, dá báfíd kīg bíā; məkǐ mátsíg bíā á fyɛ́, dá byǎsáŋān kig ai dzóm; bátsídan bíā á zud, dá byǎtə́lə̄ kig etám; bákɔdɔ bíā, dá byǎwú kig; bǐ bə̄gə́ āwú Yésus ai nyɔ́l dzāān ábǒg ásə, ḿból yə́ nâ enyǐŋ Yésus dzɔ̂ é yénē fə á nyɔ́l dzāān. Amú, tɔ anə́ bī və̄ə̄, bǐ bə̄də́ áwū Yésus á yób kɔ́m ésə ḿból yə̄ nâ enyǐŋ Yésus dzɔ̂ é yéné á étūg nyɔ́l dzāān. Á ńtɔá naa, awú á bɔɔ esíé á nyɔ́l dzāān, enyiŋ dzɔ̂ é bɔɔ éńdzīé ábə̄ mínā. Bə́ ngátil nâ: “Mə ngáyə́bə, asú tə̄ mə̄ ngákɔ́bɔ”, ńdɔ̄ á ḿból byǎyə́bə, asú tē bía byǎkɔ́bɔ. Amú byǎyəm nâ Ényɔ́ á ngávəle Ǹtí Yésus, nyé a yǐ fə̄ bǐ vəle ai Yésus fǔfulu, a tə́lé fə̄ bíā ai mínā á mís móé. É mam mə́sə̄ málā mə́ nə̄ ású dáán ḿból yə̄ nâ é grāsia a təmə́ ábə̄ mínā, á bɔ̄ nâ abuí bod á kaŋ Zambá nə́ á bi dúmá. Dzóm tē ńdzɔ bǐ nə́ təge ku sɔ́m, tɔ tə́ ánə̄ é nyɔ̄l dzāān báyén á mís yālúmbu ai bíā áwū, ǹsísīm wáán wâbi m̀kpámáŋ ényiŋ amǒs ósə. Amú yə̄ nâ, é mān étun ńdzǔg byǎtóban ai nyé étɔ̄á dzī a koməzan bía kókɔ́mɔ mod olugú, yǎ á nə təge ai avəgə́. Ńdɔ̄ á kig byǎbəbə̌ kig é byə́m byáyéne bí nə́ ndon, ébí bí nə́ təge yéne ḿbyā bí tɔ̄a kōlé. Amú byǎyəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ, ngə́ é ndá dzāān bī tɔ̄á étēde á sí ndon mú nyī yasili, bǐ bə̄lə́ étɔbɔgɔ efə́, álōŋó lə́ Zambá, sə̌ kig álōŋó lə́ mod, ndá kōlé yǎ yób. Ású tē byǎtad á étíé bī nə́ dzī, bǐ yii dú nâ ngə́ byābɔ́d ndá dzāān yǎ yób ényí fɔg á yób, ngə́ á nə̄ nâ bâyəan bía kɔ́b ḿbɔ̄dán, sə̌ kig ǹsɔ́. Amú, é bía yǎ bī ngə́lə́ á ébə̄m dzī, byǎtad bǐ tɔ̄á fə̄ á biyəbə́gá; byǎyǐ kig nâ bǐ sɔ́di eyé, byǎyi nâ ngə́ byābāg éyē éfə̄ á yób ḿból yə̄ nâ édzí yáyəan wú é dímízán á ényiŋ étēde. Ényɔ́ yǎ á ngákom bíā ású dzǎm tē ábēn, Énye a nə́ Zāmbá yǎ á ngāvə́ bía bifáī bí Ńsísīm. Asú tē bī nə́ təge ku sɔ́m, bǐ yəmə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ ǹtíé ósə bǐ ngə́lə́ tɔ̄á á nyɔ́l dzāān, bǐ ngə́lə́ oyǎb ai Ǹtí, amú byāwulu ai ǹyə́bə́ təge yén. Owé, bǐ nə́ azombo, ńdɔ byǎdaŋ diŋ nâ bǐ kándán ai é nyɔ́l nyī, bǐ kə tɔbɔ ábə Ǹtí. Ású tə́ hḿ, tɔ bǐ ngə́lə́ á é nyɔ́l nyī, tɔ byǎkándan ai dzɔ, byǎdzə̄ŋ nâ bí nyəb Zambá á ńnə́m. Amú bíā bə́sə byǎyi tə́bə̄ Krīstus á mís á nə́ŋə́lə́, nâ mod ósə á bi édzí á ngāvə̂ban, tɔ á ḿbəŋ, tɔ á ábē, ábōg ā ngābə́ á nyɔ́l dzīé. Esíé mān ápóstɛl: élab miǹnə́m Ḿból hḿ byǎyəm mbáda Ńtí, ńdɔ byǎdzə́ŋ naa bǐ dūdu bod. Ḿfág Zāmbá, bǐ nə á nə́ŋə́lé a mís móe, ńdɔ̄ fə mafidi nâ, á mīńnə́m myáán étē bǐ nə̄ fə̄ á nə́ŋə́lé. Byǎdúgǎn kīg fə tádī naa byǎtaman bíā bə́bēn á mís máŋán; byǎvə́ mínā və afólā nâ mǐ tāmán mínā bə́bēn ású dáán, ḿból yə̄ nâ mǐ ńtɔ̄á dzǎm yalan ébá bátaman bə́bēn ású é dzóm yā yayéne átān, sə̌ kig édzí é nə́ á ńnə̄m étē. Amú ngə́ byábɔ anə́ mə̄kúd, é nə̄ ású Zāmbá, ngə́ byālə́dē nâ bǐ nə fəg é nə̄ ású dáán. Edǐŋ Krīstus yâbi bía éyɔŋ byǎtsog nâ ngə́ mod ḿbɔ́g á ngāwú ású bod bə́sə, nálā ó nə fɔ́ɔ́ nâ bod bə́sə̄ ḿbɔ̄ bə́ ngáwú. Krǐstus a ngáwú hḿ fɔ̄ɔ̄ ású bə́sə, ású yə̄ nâ ébá bə́ və̄ə̄ bə́ bɔ təgě fə nyiŋ ású dábán bɔ́ bə́bēn, və ású ényɔ́ yǎ á ngāwú, a kwí fə̄ á sɔŋ ású dábán. Asú tē hḿ, éyɔŋ dzí, byǎyə̌m kīg fə mod ḿfág yǎ nyɔ́l; tɔ bǐ ngáyəm Krǐstus ḿfág yǎ nyɔ́l, étɔá dzī byǎyə̌m kīg fə nyé nālá. Ngə́ mod a nə hḿ ábə Krǐstus, a nə m̀kpámáŋ ékokoma; bəyomó bə́ mam bə́ man yǎ: yéné síg, mam mə́sə̄ mə́ vəŋan yǎ mīḿkpāmáŋ. Mam mə́sə másɔ́ ábə Zambá yǎngálad bíā ai nyémēn á nyɔ̌l Krǐstus, a və́ə́ fə̄ bía asú ésíé yā á kə́ a lad bod miǹnə́m. Amú Zāmbá ńnye ǎ lad sî ndon ai nyé émēn, á nyɔ̂l Krǐstus, təge láŋ bod abé dábán, ebúg élad miǹnə́m ńdzɔ a fudigi bíā ânyu. Bǐ nə bifɔlɔgɔ bí Krǐstus, ńdɔ Zambá a kɔ́bɔ ai mínā ânyu dáán. Bǐ ngádzai hḿ mínā á dzwé Krǐstus tě naa mǐ yə́bə̄ nâ myâlad ai Zambá. Ényɔ́ yǎ ā ndzí kig yə̌m dzam ńsə́m, Zambá á ngábɔ nâ á və́ŋán ǹsə́m, ḿból yə̄ nâ bía bǐ bi é sósōó yǎ ā sɔ́ bíā ábə Zambá, ai ngul dzié. Ḿból byǎsyé ai Zambá fūfulu, asú tē byǎkogolan ai mínā nâ, tə myǎnɔŋ grǎtsia Zambá á zəzə təge ai m̀fí. Amú a kɔ́bɔ̄ nâ: « Ábǒg mvɔ́m, mə ngáwóg ngogolán dzoe; ámǒs ákodé, mə kǎ wā. » Abǒg mvɔ̄m tē á dī, məlú mə́ ákodé mə́tē á mā. Byǎnɛ̌d kig zěn naa, mod á bɔ abé ai enyiŋ byǎnyiŋ, ású yə̄ nâ bə́ zā mgbālí ésíé Ápóstɛl dzáán. Byǎdaŋ sǔŋ hə nâ, bod bə́ yén ai mim̀bɔán myáán naa bǐ nə bəbɔ bísíé bə́ Zāmbá ai ábuí ńzombán byāzombo miǹtyé, ai miǹdzǔg, ai məsis, ai bibom, ai mim̀bog, ai bikúkua, ai mətúg ai evié, ai eki bídí; bǐ nə fɔ́ɔ́ bəbɔ bísíé bə́ Zāmbá ai fúlú m̀fúbán dzāān, ai ǹnyəmán mam wáán, ai fúlú bidzǔgá dzāān, ai evúvoe ńnə́m dzáán, ai bifáī bí Ḿfúfúb Ńsísīm byāān, ai bə́bə́lá edǐŋ wāān, ai ebúg bə́bə́lá dzāān, ai ngul Zambá dzāān ai bikpəlé bí sósōó byáán á bí nə́ ai bíā, bí kamǎn fə ai bíā bǐ nə bəsíé bə́ Zāmbá ábǒg dúmá ai ábǒg ékpə́lə, ábǒg miǹsɔg ai ábǒg mətamán;ábōg bálóe bíā nâ bǒd mədugán, ndə bía bǐ nə bəkad bə́ bə́bə́lá, ábōg bálóe bíā nâ bədzín, ndə bod báyəm bíā, ábōg bátsog nâ, byǎzu wú, ndə bǐ ngə́lə və̄ə̄; bə́ mān bía tság ai ebom, dá təge wú; bátsog nâ, bǐ nə̄ á məlunga, ndə bía byǎtag abǒg ásə; nə bǐ nə məbúa, ndə byǎkab bod akúmá, nə bǐ nə azóé, ndə bíā bī bə̄lə́ dzóm ésə. Ǎ bǒd yā Kōrɛ́ńti, bǐ kɔ́bɔ̄ ai mínā á kpáám, bǐ ngáyáī mína ǹnə́m wáán ósə. Myǎ sə́ kig á óbə̄bāan ábə̄ bíā, éyə mǐ nə́ á óbə̄bāan á mīńnə́m myáán mínā bə́bēn. Dúgánə̄ hḿ bíā m̀bəŋ wáán, makɔ́bɔ ai mínā anə́ bɔ́n báma myâ ndamán hḿ mīńnə́m myáán á ndə́ə́ŋ. Tə myǎtindi mínā bə́bēn ḿbog ḿbámāná ai é bod bə́ bə̄lə́ kig ńyə̄bə́. Sósōó bân emgbali Zambá bábāman dzé bɔ́ bɔ́ ? Zǎ élad é nə́ dzǎm bɔ á zāŋ m̀fyɛ bân díbi ? Zǎ ámvóé, á zāŋ Krǐstus bân Beliâr ? Zǎ mgbá e nə́ dzǎm bɔ á zāŋ é mod a yə́bə Zambá ai ényɔ́ ā yə́bə̄ kig Zambá ? Zǎ ḿbámə̄nǎ mam a nə́ dzǎm bɔ á zāŋ Tə́mpɛl Zambá ai bəzəzə̌ bəzambá? Amú bíā bī nə́ Tə́mpɛl Zambá yǎ á və̌, anə́ ḿból Zāmbá émēn á ngādzó naa: Mayi lóŋ mvóg á zāŋ dzábán, mə̌ ngáwulu ai bɔ́. Mayi bɔ̌ Zāmbá wābán, bɔ bə́ ńtɔ̄á Ayɔŋ dáma. Kódógán á ńsāmbá bod bə́tē, mǐ tə́bə̄ á fə́ŋ, Ǹtondôbə énye a kɔ́bɔ. Tə myǎnamba é dzóm ésə é nə́ mvid, éyɔ̌ŋ te mǎyi mína nɔŋ. Mayi bɔ ésīá wāān mínā mǐ ńtɔǎ bɔ́n báma ai bəngɔn báma, Ǹtondôbə ngul bɔ mə́sə énye a kɔ́bɔ. Ǎ mińdindíŋ myáma ḿból bī bə̄lə́ é ngaagá nyī, ḿfúbán bíā bə́bēn á mvid ésə tɔ ényí yǎ nyɔ́l tɔ ényí yǎ ńsísīm, bǐ man fɔ́ɔ́ fûban á wɔ̄ŋ Zāmbá étē. Yáígán bía miǹnə́m myáán; byǎ ndzí kig bɔ̌ mod ziŋ abé byǎ ndzí kig nyamǐ mod ziŋ byǎ ndzí kig dían ai mod ziŋ Mǎkɔ́bɔ̄ kig nálā ású yə̄ nâ mə́ və̄ mínā bidzo; mə ngákad yǎ mínā dɔ́ naa mǐ nə̄ bíā á zɔ́ŋ ǹnə́m: tɔ áwū tɔ á ényiŋ. Mə bələ́ áfidí nēn ai mínā, mawulu məndóg ai mínā. Mayén ábuí évɔ́li ai mínā, miǹtag myáfūguzu ma á ńnə̄m tɔ á zāŋ miǹdzǔg myámā étē. Páulus a nə á Masedónia é vóm Títus ǎ kə̄ nyē kɔ̄b Amú éyɔŋ bǐ ngásúan a Masedónia, nyɔ́l dzáán yá ndzí kig bǐ tɔ mǎn áwɔí: bǐ ngábadan ai miǹdzǔg vóm ósə: á ńsəŋ bitá, á ndá étē wɔ̌ŋ. Dá, Zambá yǎ ā kad vɔ́lī ébá bə́ nə́ édzɔdi nyɔ́l á ngāvɔ̄lī bíā ai məsuan mə́ Títus, sə̌ kig və ai məsuan móé étām, ai ḿvɔ́lán mǐ ngávɔ́li nyé; a ngáman bía lɛ̂ mod ngǒŋ wāān ai édúdú ésə ai evág mī bə̄lə́ ású dám, ńdɔ miǹtag mí ngáfúguzu ma á ǹnə́m. Amú tɔ anə́ kálada wam a ngátság mínā á ńnə̄m, mǎsīngī kīg fɔ́ɔ́ dzóm étē ! Ngə́ kálada tē a ngátság mínā á ńnə̄m, tɔ tə́ mān éban mawóg miǹtag étɔ̄á dzī, sə̌ kig ású á ngātsag mínā á ńnə̄m, ású ólūn tē ó ngábɔ̄ nâ: mǐ síngi evǔs dzáán amú mī ngábi olún á fúlú Zambá ńdɔ myá ndzí kig bi ányamí ziŋ ábə̄ bíā. Amú ólūn á fúlú Zambá wábyē mīńsíngí mí ákodé yā bâkǎd kig síngi; miǹsíngí mí sí myábyē áwū. Mínā bə́bēn yénán é mam olún yā fúlú Zambá wábɔ̄ ábə̄ mínā, abím ódídīgā tē ! Mabɛn mawóg nâ miǹsingi, abím ólún tē ! Abím wɔ̄ŋ tē ! Abím ngul ǹyián tē ! Ábím évág tē ! Abím éndə́gə́lə́ tē ! Mǐ ngálə́dē á məzěn mə́sə̄ nə́ mǐ ngábə́ kig mǐ bə̄lə́ bidzo biziŋ á dzǎm tē. Á ńtɔ̄á naa, ngə́ mə̄ ngátil mínā, ma ndzí kig mínā til ású é mod á ngányami, ngə́ ású é mod bə́ ngányami. Mə ngátil ású yə̄ nâ ḿbəmbə evág mī bə̄lə́ ású dáán á kwí á ngə́ə́ŋ á mís mə́ Zāmbá. Dzóm tē ńdzɔ bǐ ngátɔbɔ miǹtag ai dzɔ́. Á míńtag mǎmēn mə̄ ngábi, mifə́ mí dúgán fə bág á yób éyə̄gan ábuí nâ mayén miǹtag mí Títus, yǎ mínā bə́sə mǐ ngávɔ́li ǹnə́m. Ngə́ mə̄ ngábɔ mǎn ńgúngúán á mís móé ású dáán, ma ndzí kig wóg ósɔ̄n ziŋ étēde, amú yə̄ nâ ḿból byǎkad yǎ mínā kad bə́bə́lá, m̀ból tē fə̄ é dzóm bī ngábɔ ǹgúngúán ai dzɔ́ á mís mə́ Títus é ngábə́ bə́bə́lá ńdɔ̄ hḿ ā fədan mínā diŋ, éyɔŋ a dúgan tsog fúlú məwóg dzāān mínā bə́sə, ḿból mí ngánɔŋ nyé ai wɔ̌ŋ ai m̀fodeban. Matag ḿból mə̄ nə́ dzam bi áfidí ai mínā á mam mə́sə. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, byǎyi nâ mǐ yəm é grāsia yǎ Zāmbá á ngávə́ bītógán bə́yə́bə̄ yā Masedónia. Amú, á bə̄bə̂ miǹdzǔg étē ńgɔ̄ bə́ ngábi etítíb miǹtag, məbúā mə́ ngɔl mábán mɔ̄ mə́ sɔ́ɔ́ fə ai bɔ́ mod fúlú akab. Makad mínā dɔ́ naa, bə́bēn ḿbɔ̄ bə́ ngáyə́bə̄ nə́ bábɔ afáŋ ábīm mān ngul dábán, a lodǒ bēn fə ngul dzabán, ńdɔ̄ bə́ ngákogolan ai bíā abuí naa, bǐ və tə́ bɔ̄ é mvɔ̄m yə nyí naa bɔ̂ bə́ nɔŋ ngab áfáŋ láyi bɔban ású bə́yə́bə̄ yā Yērúsalɛm. Ńdɔ̄ á bə́ ngásyé a lodo ábím bī yanga, bə́ túní Ńtí bɔ́ bə́bēn, bə́ túní fə̄ bíā bɔ́ bə́bēn ai ngul ǹyián Zāmbá. Asú tē hḿ bī ngákogolan ai Títus nə́ á bɔ nâ mǐ kə ai ḿbəmbə fúlú akab mǐ ngátádi ai nyé nyɔ̄ ósú. Ńdɔ̄ hḿ, ḿból mī ḿbələ yǎ bīfái ezɔ̌b ezɔ̌b, tɔ á ńyə́bə́, tɔ á ńkɔ́bɔ, tɔ á ńyəmán mam ai evág ésə, a za kwí édīŋ bēn myádiŋ bíā, á ńtɔ̄á ḿbəŋ nâ mǐ dɔ̄ áfə ai fúlú akab dzǎn. Mǎdzó kig nâ, mǐ bɔ dɔ á énɔdɔ; mayi və nâ mə́ kyə̄gé, mə́ yén bə́bə́lá yə édǐŋ dzáán, éyɔŋ mǎvəgan dzɔ́ ai evág é bod bəvɔ́g. Myǎyəm akǎb Ńtí wāān Yésus Krǐstus, yə á ngávəŋan m̀búbúá ású dáán, a fyáŋán bɔ̌ naa a ngábə́ bələ́ ákúmá, ḿból yə̄ nâ bǐ bɔ miǹkúkúmá ai məbúā móé. Zəzə mələ́bə́gá ńdzɔ mavə́ mínā nyílī; mâyəan fɔ́ɔ́ ai mínā amú ḿbú ó ḿbə́ lodo, mínā mī ngábə́ é bod bə́ ósū naa myǎkái esíé tē, mǐ yǐ fə̄ nâ é bɔ̄bán. Ńdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī, dzə́ŋán nâ mǐ mánā dzɔ́ ḿbəŋ, ḿból yə̄ nâ ḿmānán myāyī dzɔ́ mana ó tóbán ai evág yā ńyián wáán ábīm ngul dáán. Éyɔŋ evág é nə́ nálā ó nə m̀bəŋ, ábím twé onɔ̌n[1], ńdɔ dumbá, sə̌ kig ábím lálod mod ǹkon. Byǎdzō kig nâ mǐ bɔ atǔ, təge soě mə̄ndím á tín dzīé və á ézā tín, sə̌ kig akab ésɔ̌n ńdɔ byǎlə́b mínā, byǎyi nâ mod ósə̄ á bi ábím láyəan. Étɔ̄á dzī, məbuuga máán mávɔ̄li məbúā mábán, ású yə̄ nâ məbuuga mábán mɔ̂ mə́ vɔ́li məbúá máán. Abǒg tē ngáb yǎyi tóban m̀bəŋ, anə́ ḿból á nə́ ńtilán naa: ényɔ́ á ngākwé ábuí a ndzí kig bǐ məbuuga, ényɔ́ á ngākwé ábɔ̄d, a ndzí kig dzə́man ai dzóm. Ngǎn ai Zambá ḿból á ngādzálā Títus ǹnə́m ai mvam ású dáán, amú á ngāyalan á ńlōé wám, a ndzí kig tigibi tɔ tsətsad, ńdɔ a ngázū ábə̄ mínā ai miǹtag mísə. Bǐ ngálóm nye esámbá ai mǎdzāŋ ḿfə̄ yǎ mə̄ndá mə́ Zāmbá mə́sə̄ mátaman ású étsam M̀bəmbə Fwé. Sə̌ kig və ábím te, ényē fə məndá mə́ Zāmbá mə́ ngátɔ́b nə́ á wūlú ai bíā ésíé áfáŋ byābɔ̄ dzí ású ólugú Ǹtí émēn ai miǹtag myáán bíā bə́bēn. Byǎyǐ kig nâ bə́ kə̄ bâsɔg bíā ású ábím ábuí mɔ̄ní byābaala dí; amú é dzóm yádaŋ bíā yág á ńnə̄m é nə̄ nâ bǐ sye m̀bəŋ, sə̌ kig və á mís mə́ Ńtí étām, tɔ á mís mə́ bǒd fə dzam də́dā. Bǐ ngálóm fə̄ bɔ́ fūfulu ai mǎdzāŋ ḿfə̄ yǎ á ngālə́de mvam məkyaí mə́sə abuí biyɔn; ńdɔ ǎ ngáfɛdǎn yǎ fɔ́ɔ́ fə lə́de mvam tě étɔ̄á dzī ású é mod afidí á bələ́ ai mínā. Ḿfág Títus, a nə eyɔŋ dzám ai ǹka bisíé wam ábə̄ mínā é bə̄bə́dzāŋ bə̄vɔ́g bə́ nə́ bǒd yā mə́ndá mə́ Zāmbá mə́ və́ kə̄ málōm, bə́ nə fɔ́ɔ́ dúmá Krǐstus. Lə́dégán hḿ bɔ ndəm yǎ édǐŋ dzáán mǐ lə́dē fə̄ bɔ́ naa: mǎkǎd kig mína taman á zəzə. Ású ésíé yábɔɔban dzílī, ású évɔ́li mim̀fúfúb, mə tálā kig m̀fí yə̄ nâ mə́ til mína ǹgúmā dzóm ziŋ. Amú mayəm évág mī bə̄lə́, ńdzɔ̄ fə mǎkad bɔ ńgūngúán ai dzɔ́ á zāŋ bǒd yā Masedónia. Makad bɔ́ nâ: "Bǒd yā Âkaía bɔ́ bə́ ngáman tə́ ngoməzan dzábán ḿbú yā mvús." Ńdɔ̄ á évāg dzáán é ngátíndi abuí dzǎm yā ábə̄ bɔ́ á ésīé. Dá malóm mína bəbə́dzāŋ ḿból yə̄ nâ ńgūngúán mākād bɔ ású dáán ó zā wú ńtug ású dzǎm tē, ai nâ mǐ tɔ̄bɔ á fɔ́ɔ́ á ngoməzan anə́ ḿból mə̄ ngákad. Á zā bɔ̄ naa, ngə́ bía Bəmasedónia byǎkə kə sɔ́ ésāmbá, bǐ zu kɔ́b naa mam mə́sə̄ mə́ ngə́lə zuluná, áfīdí mə bələ́ ai mínā á və̄ŋán á ńtɔ̄á dzam ósɔ́n ású dám, mabɛn mawóg naa ású dáán. Dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ mə ngáyén naa m̀fí ó nə nâ bəbə́dzāŋ ḿbɔ́ bə́ tádi bía kə ósū nə́ bə́ man tóán kə̄ koməzan áfāŋ dáán yā mī ngáyili, nə́ lə́ tɔ̄bɔ̄ á ngoməzan anə́ ḿfaŋ áfáŋ, sə̌ kig dzǎm fɔ̄ngɔ́. Mǐ yəmə hḿ naa: é mod ǎ myas ai məwɔd, a yi kwé məwɔd móé, ényɔ́ ā myas abuí, nyé a yǐ fə kwé ábuí. Mod ósə a bɔɔ anə́ ā yíli ai ǹnə́m wóé, təge ai otad ású, təge ai etíbílí: amú Zāmbá a diŋ ényɔ́ ā və́ ai miǹtag. Ńdɔ̄ fə, Zambá a nə dzǎm bɔ nâ, mǐ būgúbán á mam mə́sə, ḿból yə̄ nâ mǐ bi kɔ́m ésə ai á mam mə́sə, ábím ákúmá láyəan, bə́ bǎ fə mína afə́ ḿból yə̄ nâ mǐ ka bod. Anə́ bə́ ngátil nâ: “A ngáman kǎb míḿbúbúā ákúmá díé, sósōó wōē ǎ ngámǎn kig tɔ eyɔŋ.” Ényɔ́ yə̄ á və́ ńsyê məfúb é mvɔŋ ǎ myas, a váā fə nyé bídí ā dí, nyé a yi mína bulǔ mvɔŋ bidí a bɔ̌ fə̄ nâ sósōó wāān á būgúbán, Ḿból yə̄ nâ, mǐ dzye ai akúmá, mǐ bɔ ákab láyi bɔ̌ naa mǐ kad kǎŋ Zāmbá. Amú bīfáī bítē byásyē kig və nə́ byátsíg mə̄yāŋan míḿfúfúb, bǐ nə fɔ́ɔ́ fə ai abuí m̀fí ású yə̄ nâ bə́ və Zambá ábuí ngāŋ étēde. Éyɔŋ báyén ésīē tē, bə́ ngatóan yəm ákyāí ńnə́m mī bə̄lə́ ai bɔ́ bə́ ngavə́ hḿ Zāmbá ólugú ású mə́wóg myābɔ ású étsam M̀bəmbə Fwé Krǐstus ai ású áfáŋ lábɔ̄ nâ mǐ bámán fǔfulu ai bɔ́ ai é bod bə́sə bəvɔ́g. É ngogolán bákogolan ású dáán yalə́de fɔ́ɔ́ fə̄ ábím édǐŋ bádiŋ mínā ású étítíb bəgrǎsiǎ yā ā ngākúb mínā dí. Ngǎŋ ai Zambá ású éfáī dzíé yā é nə́ təge ai alɛ́ɛ́. Ma, Páulus, mǎmēn mākogolan ai mínā ai evúvoe ai ǹnə́m bidzǔgá Krīstus; é ma yǎ myādzó nâ mə nə ábōg mə́ tə́lə́ mínā ósū mə mǎn bɔ́bɔlan, dá éyɔŋ mə nə́ óyǎb, mə mán ngamalan mə́ ǹtɔ̄á ázombo. Á ńkogolán, éyɔŋ mǎyi sɔ́ wē, tə myǎbɔ ná mə́ tə́bə̄ á étīē áyɔ́g yā māyi bi ázombo nə́ matə́bə́ ai bod bəzǐŋ yā bátsog nâ é mam mǎbɔ, nyɔ́l ńdzɔ yalə́b mā mɔ́. Á nə fɔ́ɔ́ tóé naa bǐ nə bod, dá byǎlūmǎn kig bitá anə́ zəzə̌ bod. Bíkpa byǎlúman ai byá byá sə́ kig zəzə̌ bikpǎ yā byásɔ́ á bod, bǐ bə̄lə́, á mís mə́ Zāmbá, ngul yǎ bwé tɔ ndá kɔ̄a, byǎbwē bə́yəm bə́ mam, bǐ təəgə̌ fə tɔ míḿbúbún mí bǒd myányoan á sí nə̄ myálūman ai fəg Zambá, byǎbi fəg ésə ǹkóm nə́ bǐ nɔd dzɔ nâ é bɔ edzóē Krīstus məwóg. Ńdɔ bǐ nə́ á ngoməzan nâ byǎyi ndə́gələ é mod ósə ǎ yi bɔ̌ mə̄lɔ́, ǹnyie anə́ mə̄wóg máán máyi kwí ǹtūd. Mína myǎyēn mam və á ńsəŋ: tóán yáī mís. Ngə́ mod a kad áyá a wóge ai Krǐstus, á yə̄mə́ ḿbəŋm̀bəŋnâ, ḿból a wóge ai Krǐstus, éyə̄ fə bíā byâ byǎwóge ai nyé nālá. Tɔ ákǐg bēn manəman bɔ̌ éngūŋ ai é ngul yǎ Ńtī á ngāvə́ bíā nə́ bǐ kōmódō mínā sə̌ kig nâ bǐ dzâ mínā, é dzóm māyi wóg ósɔ̄n étēde é sə́ kig. Amú māyǐ kig nâ mə́ yéne və anə́ masii mínā və ai bə́kálada mǎtil mínā. Amú bâkə bákɔ̄bɔ nâ "Bə́kálada ǎ til bə́ nə́ fɔ́ɔ́ áyɔ̄g ábuí, dá ábōg á tə́lə̄ bíā ósū bǐ ńtala və mǎn óbyag ómomód, ńkɔ́bɔ̄ bēn ā kɔ́bɔ və fɔngɔ́ fɔngɔ." É mod a kɔ́bɔ̄ nálā, á yə̄mə́ hḿ naa ábím áyɔ́g mābɔ ai bíbúg mātil á bə̄kálada bám mə tɔá óyǎb éyə̄ fə mǎyi bɔ áyɔ̄g nālá ai mim̀bɔán myámā éyɔŋ mǎyi sɔ́. Bâkad nâ mayi abuí Amú byābələ́ kig azombǒ yā áfulan ngə́ ávəgan ai bod bəvɔ́g yā bátaman bɔ́ bə́bēn. Éyɔŋ bávəg bɔ́ bə́bēn á ńlod wábán bɔ́ bə́bēn bə́ vəgǎn fə ai bɔ́ bə́bēn bâyə̌m kig nâ bádzə̄man ai fəg. Ḿfág wáán byǎyi kig nâ bǐ lūgu bíā bə́bēn ńnə́məná, ńlod byǎvəg bíā bə́bēn ai wá ó nə̄ á mvéndé yǎ Zāmbá émēn á ngāvə́ bíā nə́ ńdzɔ̄ é bɔ̄ evəga dzáán nâ bǐ zu kwí ábə̄ mínā. Amú byǎvɛ́d kig ńtíé évə̄vɛdə, anə́ ō ndzí naa byǎ ndzí kig sɔ́ kwí ábə̄ mínā, bǐ ngázu kwí ábə̄ mína mvɔí mvɔí ai M̀bəmbə Fwé Krǐstus. Byǎtamǎn kig bíā bə́bēn ńnə́məná ású ézā ésíé, ńdɔ̄ áfə byǎfidi nâ, ḿból ńyə̄bə́ wáán wánáŋ və ǹnáŋán, éyə̄ fə̄ byâ byǎyi bugubǎn nālá və m̀bugubán á zēn dzāān ai ńtsāmán byǎyi tsam Ḿbəmbə Fwé a kələ kwí bə̄vôm bəfə́, a lodo nâ byǎdaŋ ǹnyie, bǐ ngakə bɔ éngūŋ ai ézā áfǎn yā mod m̀fə́ á man yǎ būg ai áfāg bikǔm. É mod ǎ yī hḿ naa a taman nyémēn á tāmán nyémēn ábə Ǹtí. Sə̌ kig é mod ǎ taman nyémēn ńnye a nə́ ḿfǎŋ mod, və ényɔ́ Ńtī émēn ā taman. Ngə́ mī tɔ̄á tə́ mə dzǎm dzíbī tsətsad nâ mə́ kɔ́bɔ́ ebúg ákúd, mafidi nâ, myǎyi mə dzíbi. Masuŋ mína abán, amú mə ngákab mínā álúg ábə mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g, anə́ ńtúd ngɔn miníngá māfái Krǐstus. Ńdɔ̄ á māmbáda nâ ḿból Nyɔ̂ a ngádug Éva ai məkə́ŋ móé, bɔ̂ bə́ zā dzáā mína fəg, mǐ dzōgé édǐŋ Krīstus dzáán á sí. Mǐ nə̄ há naa, mod a sɔ́ɔ́ ḿfág ā sɔ́, ǎ ngayə́gələ mína Krǐstus m̀fə́, yǎ byā ndzí kig mína yə́gələ; ǎ ngakalan mína ǹsísīm ḿfə́, yā myǎ ndzí kig nɔŋ ábə̄ bíā; ǎ ngakad mína M̀kpámáŋ Fwé ḿfə́, yā myā ndzí kig wóg ai bíā, myâ mǐ ngavógolo nyé mvɔ̄í mvɔí. Dá mayəm nâ míḿfaŋ mí ápóstɛl mílī myālǒd kig mǎ tɔ ai dzóm ziŋ. Amú, tɔ tə́ anə́ mə̄ nə́ ásūg ńkɔ́bɔ, lá sə́ kig ma á ńyəmán mam: bǐ ngálə́də̄ fə̄ mínā nálā ai esíé dzáán. Yə mə ngábɔ abé ḿból mə́ ngádzɔ́di mǎmēn á sí, ású yə̄ nâ mína mǐ bɛd, amú mə̄ ngákad mína M̀bəmbə Fwé Zambá təge mína sílí dzóm? Məndá mə́ Zāmbá mə̄fə́ ḿmɔ̄ mə tɔ́ligi, nə́ mə́ və́ ma mân yā mə̄ syê mínā été. Éyɔŋ mə sɔ́ yǎ tɔbɔ ábə̄ mínā, məyáŋan mə́ bīī mā, ma ndzí kig ndə́gələ̌ mod. É bə̄bə́dzāŋ bə́ sɔ̂ á Masedónia ḿbɔ̄ bə́ ngátsíg ma mə́yáŋan mə́tē. Á mam mámā mə́sə mǎ ndzí kig yǐ naa mə́ dzūlú mína m̀bəgə wám, ńdɔ̄ fə mayi kə ai nálā ósú. Ású é bə́bə́lá Krǐstus yə á tɔá ábə ma, ńdɔ madzó nâ, éngúŋ mābɔ dzí, mod ǎ yǐ kig mə dzɔ́ wóg ábē á sí Akaía. Ású dzé ? Yə nə́ mǎdǐŋ kīg mína ngǎ ? Zambá émēn ńnye ǎ yəm é dílī ! Ńdɔ̄ áfə, é dzam mǎbɔ̄ dí mayi kə ai dɔ́ ósū və ǹkəán, ású yə̄ nâ é bod bádzə́ŋ á kələbə́, mə́ tsig bɔ́ zēn, ḿból báyī nâ bə́ yéne anə́ bíā é vóm bátaman bɔ́ bə́bēn ! Amú bod bə́tē bə́ nə́ bəprofɛ́d mədugán, bə́bɔ bísíé yā bə́ nə́ mvol, á báyénē á mís anə́ mim̀faŋ mí ápóstɛl mí Krǐstus; dzé é nə̄ mīńkāmáŋ étēde ? Ngǎ Sátan émēn a kad vəŋan, ǎ ngayéne anə́ Éngəlɛs m̀fyɛ ? Dzé áfə̄ byǎkad kám naa bəbɔ bísíé bóé bɔ̂ bâvəŋan, bə́ ngayéne anə́ bəbɔ bísíé bə́ sósōó. O bɔ̌ ḿbəŋ ó yáán ai wa, o bɔ̌ ábē á yáán ai wa. Míndzūg yā Páulus a ngáyén ésīē Ápóstɛl dzíé Madúgan dɔ́ bâla: tə mod a nɔŋ ma anə́ mə nə akúd; ngə́ nálā á kig nɔŋán á fɔ̄ɔ̄ mā anə́ ákūd, maa mə́ tâm bɔ anə́ mataman mǎmēn. Ébúg māzu kɔ́bɔ̄ dzī, mǎkɔ́bɔ̄ kīg dzɔ́ á fúlú Ǹtí makɔ́bɔ̄ dzɔ́ á étīé ákúd, amú mayəm nâ mə bələ́ é dzóm mə̄ nə́ dzǎm bɔ ai dzɔ́ ńgūngúán. Ḿból ábuí dzam lábɔ engúŋ á mam mə́ nyɔ́l, maa mə́ tam á sɔ́ bɔ éngūŋ ai mɔ́. Abǐm anə́ mī nə́ mim̀fəfə́g mí bod, ńdɔ myǎdzíbi məkúd ! Myábə̄lə yə́bə̄ naa bə́ tíbílī mínā anə́ bəlɔ̌, bə́ díán ai mínā bə́ fādī mínā byə́m byáán, bə́ byāndī mínā, bə́ bímī mínā mə́bɛ̄ á mís; makɔ́bɔ́ nálā á ósɔ̄n wáán á ńtɔ̄á və anə́ ō ndzí bǐ nə obɔbɔd. Matám á fɔ́ɔ́ sɔ̄ kɔ́bɔ anə́ mān ákúd: é dzóm bə́ nə́, maa mə nə̌ fə̄ dzɔ́. Bə́ nə mvôg Hébrēa, mǎ fə, bə́ nə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l? Mǎ fə, bə́ nə mvɔŋ bod Ábrahám ? Mǎ fə. Bə́ nə bəbɔ bísíé bə́ Krǐstus -mə́ tam á fɔ́ɔ́ sɔ́ túlan ébūg ákúd: mə nə m̀bɔ esíé Krǐstus mə lodo bɔ biyɔŋ ǹtɛd: ai bísíé māsyé ai míḿbog mǎkə, ai ébom báyíd mā, mə ngáfam yǎ áwū biyɔŋ biyɔŋ. Yúdɛn bə́ ngáyíd yǎ mā biyɔŋ bítán, məbóm míńkás mə̄wóm mə́lɛ́ ai ebǔl, Biyɔŋ bílɛ́ bə́ yíd fə ma ai miǹkas; éyɔŋ dzyá bə́ lúmú ma ngɔg; biyɔŋ bílɛ́ mə fǎm wú óswē, ḿból mál mə́ ngákúbī á máŋ, mə ngátɔbɔ yǎ ńgúma ńtíé ámǒs, mə bómbó ńgūma ńtíé álú á édɔ̄g máŋ étē. Mulǔ ḿmɔ̄ mə nə́ ma təge ai aláŋá, məsis á mākə madaŋ áswé, məsis á bizilingǎn, məsis áyōm dáma ábēn, məsis á bə̄háídɛn, məsis á tísɔn, məsis á ńkōd ńnam, məsis á máŋ, məsis á mim̀vomvól mí bə̄bə́dzāŋ ! Miǹdzǔg ai sɔ́m, abuí évié, zie ai ekódé, abuí éki bidí, ahə́b ai ǹsɔ́ ! Ḿfág nyūlú ó támə́ tə́bə̄ wē, zǎ hḿ yén míńtyé mə bələ́ ámǒs ósə̄ ású mə̄ndá mə́ Zāmbá mə́sə. Zá ā ku sɔ́m, ma təge ku sɔ́m tě ? Zá á bələ́ mə̄bóbə́lá, ǹnə́m təge mə díg âbum ? Ngə́ mə tɔá mod ǹgúngúán, ngə́ mə ḿbɔ̌ éngúŋ te áná ai obobɔd wám. Zambá émēn, Ésīá Ǹtí Yēsus, yǎ ā kyə́bə ai olugú á ńnǒm, etɔá, a yəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ mǎdǔg kig anə́ mākɔ́bɔ̄ ná. Á Dámas, ǹkúkúmá Árétas a ngátə́lē mod nə́ á nɔ̄nī tísɔŋ bǒd yā Dámas, ású yə̄ nâ bə́ bi ma. Ngə́ bə́ bɔ tə mə fudi á ńkwē, bə́ dāā mā á wúndi, bə́ ngasui ma ai m̀fim ósə, ngə́ mā ndzí kig yén zēn yə átūb á mɔ́ móé. Ngə́ á nə esuŋ olugú, tɔ anə́ nálā wáyəan kig, mə́ tam hḿ lɛ̂ é mam mə ngáyén á ńló ai émá Ńtí á ngákúli ma. Mayəm mod ziŋ ábə Krǐstus, mim̀bú áwôm ai mínyi aná, tɔ̌ á ngābə́ ai nyɔ́l dzīé o, tɔ̌ á ngābə́ kig ai nyɔ́l dzīé o, mǎndzí, Zambá nye ǎ yəm, ńdɔ̄ bə́ ngabɛ́d ai é mod nyɔ́, a kələ kwí é yób lála. Ńdɔ mayəm nâ mod tě, tɔ̌ á ngābə́ ai nyɔ́l dzīé o, tɔ̌ á ngābə́ kig ai nyɔ́l dzīé o, mǎndzí, Zambá nye ǎ yəm, mod tě bə́ ngábɛ́d ai nyé a kələ kwí á Paradís; ńdɔ a ngáwóg ákyāí bíbúg yā mod a sə́ kig dzǎm lɛ̂. Mod tě nyē hḿ mə́ nə́ dzǎm bɔ ai nyé ńgūngúán; dá, mabɔ fɔ́ɔ́ ńgūngúán hə ai obobɔd wám. Amú, ngə́ madiŋ ná mabɔ ǹgúgúán, lâyǐ kig mə bɔ̌ dzam ósáma: mayi kɔ́bɔ̄ é mam mə́ nə́ bə́bə́lá. Mə tam kwí súg ńnyie hálā, bə́ zā və̄g naa mə nə m̀fǎŋ mod, a lodo ábím báyén mā, ngə́ kig ábím báwódan ma á ńkɔ́bɔ. Ḿból yə̄ nâ, é bod bə́ mam bə́ ngákúli ma bá, bə́ zā kīlán ma ńló, bə́ zā bɔ̄ naa mə ńtɔ̄á ákúd, ńdɔ̄ bə́ ngálúm ma éyōá é bə́mə́ mā á nyɔ́l dzī, m̀faŋ éngəlɛs Sátǎn yā á bími ma məbɛ́ ânyu, ású yə̄ nâ mə zǎ dāŋ bə́dē māmēn. Biyɔŋ bílɛ́, mə kogolan ai Ǹtí nə́ éngəlɛs Sátan tě á tə́bə ma oyǎb, Ǹtí nyé ai ma nâ: “Grǎsia wam a yəan ai məyáŋan móe, amú ngul dzam yádaŋ yéne é hóm óbobɔd ó nə”. Mə ńtɔ̄á hḿ dzǎm bɔ ńgūngúán ai obobɔd wám, ḿból yə̄ nâ ngul Krǐstus é tɔ́bɔ̄ ábə ma. Asú tē hḿ mə̄ nə́ miǹtag ai obobɔd wám, ai osámā wám, ai miǹtyé myám ai efəma ai m̀bog wám ású Krǐstus; amú éyɔŋ mə nə́ ǹtəgán, abǒg tē hḿ mə́ nə́ ngul. Mǎ nyɔ̄ mə vəŋan yǎ ákūd. Bidzo ai zá ? Bidzo ai mínā bə́bēn amú mínā mī bə̄lə́ naa mǐ taman ma; amú "Míḿfaŋ mí ápóstɛl" mílī myālǒd kig ma á dzóm ziŋ a fyáŋán bɔ̌ naa: mə sə́ kig tɔ dzóm. Mínā bə́bēn mī ngáyén məndəm mə́ mān Ápóstɛl; odzíbí təge bəbə á mvús, məndəm, biyə̌ŋ bí mam ai məsimbá. Dzé mə̄ndá mə́ Zāmbá məvɔ́g mə́ bələ́ mə́ lodo mínā ? Səsalá və nâ mǎ ndzí kig mínā sɔ́ bag ádǐd m̀bəgə ású étɔŋɔ ? Ńdɔ̄ á mādzai mínā bidzǔgá ḿbə̂ m̀bɔán tē. Éyɔ̄ŋ lálā á dzi māyī nə́ mazu ábə̄ mínā, dá təge mína ndə́gələ ású dzóm ziŋ: amú é dzóm mādaŋ yáŋan ai dzó ábə̄ mínā é sə́ kig byə́m byáán, mínā bə́bēn mayi. Yə bɔ́n ḿbɔ̄ bákad kóan ákūmá ású bəbonde bábán, kə́ bəbonde ḿbɔ̄ bákad kóan ákūmá ású bɔ́n bábán a ? Ḿfág wám mayi dzáā byə́m byámā bísə, mayǐyǐ fə dzáā māmēn ásə ású miǹsísīm myáán, ńdɔ̄ á yə ású mādiŋ mínā nálā, ńdɔ mə mǎkyəbə̌ kig tɔ́ ai mǎn édǐŋ, ngǎ ? Ńdzóán ā fɔ̄ɔ̄ naa, ma ndzí kig mínā dǐŋ ndə́gələ; dá mə nə ǹkə́kə́ŋ səb, ńdɔ̄ á mə ngábi mínā á mə̄kə́ŋ. Yə mə ngádían ai mínā ai mod m̀bɔ́g yǎ é bod mə̌ kadəgə mínā lóm ? Mə ngáyəmənde Títus, ńdɔ mə ngálóm nyē bân é mādzāŋ bí hə́ dzó, ńdɔ̄ hḿ yə Títus a ngádían ai mínā ? Ngǎ bíā bə́sə bǐ ngáwulu və zěn dzīdzīá, ekɔ́á dzídzīá ? Páulus a mbáda, a sáŋǎn fə A tádigi kɔ́m, myǎtsog və nâ byǎkaman ai bíā bə́bēn á mís máán. Á mís mə́ Zāmbá, ábə Krǐstus, ńgɔ̄ byǎkɔ́bɔ. Byǎbɔ mam mə́tē mə́sə və ású ákomodó dáán, ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ. Mambáda nâ, éyɔŋ mǎyi sɔ́ mə zǎ bɔ̄ təge mína kɔ́b anə́ ḿból ńnə̄m wámā wátám, myâ təge ma yén anə́ ḿból ńnə̄m wâ wátám mínā, mafəm mǎm mətsaməná, abé ńnə́m, məliŋiná, bitɔm, ébûg mədzóm, miǹsɔ̌s, məbún ai ezəzam. Mambáda nâ, éyɔŋ mayi sɔ́, Zambá wám a zǎ kúb ma osámā ású dáán, mə̌ ngayəb ai ǹnə́m mīńtyé ású bod bəzǐŋ yā bə́ ngásə́m ósúsúa, ńdɔ̄ bá ndzí kig síngī enyǐŋ mvid dzábán, enyǐŋ ngobinda, enyiŋ bisog. Éyɔŋ lálā dzí māyi sɔ́ ábə̄ mínā, adzó ásə̄ á bələ́ naa á tsígiban á zāŋ bəbɔɔlɔ bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́. Mə ngákad dɔ́ ébá bə́ ngásə́m ósúsúa ai ébá bə́sə bəvɔ́g, ńdɔ̄ fə madúgan bɔ́ dɔ kad étɔ̄á dzī, mə ngə́lə kǒkōá, anə́ mə̄ ngábɔ éyɔ̌ŋ bɛ̄ɛ mə ngázu mínā yén: éyɔŋ dzílī mǎyǐ kīg fə wú dís, amú myāyi ndəm yə̄ nâ Krǐstus a kɔ́bɔ ânyu dám, é Krǐstus nyé ā fǔm kig mís ai mínā á ā lə́de ngul dzié ábə̄ mínā. A ngábomban fɔ́ɔ́ á kōlós ású obobɔ̌d yā nyɔ́l dzīé dá a və̌ étɔ̄á dzī ai ngul Zambá ńdɔ̄ á byâ bǐ nə̄ fə ǹtəgán ábə̄ nyé dá byǎyi bələ́ enyiŋ fǔfulu ai nyé á ngul Zambá. Sóŋán miǹnə́m myáán mǐ yəm ngə́ mī bə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ ńyə̄bə́. Kadán ai mínā bə́bēn. Yə myǎyəm fɔ́ɔ́ m̀bəŋ nâ Yésus Krǐstus a nə ábə̄ mínā ? Səsalá hə ngə́ ńkad wâkpee mínā. Mafidi nâ mínā bə́bēn myāyəm nâ wâkpě kig bíā. Byǎkogolan ai Zambá naa tə myǎbɔ ábé, é dzóm byātám é sə́ kig nâ bǐ yéne anə́ byǎdɔ á mə̄bóbólá, byǎyi nâ bǐ yén anə́ myābɔ m̀bəŋ, tɔ̌ fə̄ bía byǎku á mə̄bóbólá. Amú byābə̄lə́ kig ngul yə álūman ai bə́bə́lá, bǐ bə̄lə́ ngul və ású bə́bə́lá. Tóé, bǐ nə eyə́gǎn miǹtag éyɔŋ bía bǐ nə́ ǹtəgán, mínā mǐ tɔ̄á ngul. Awónóŋ dáán é ńdɔ byǎdzai é ngogolán byākogolan. Asú tē hḿ mātil mínā mə ngə́lə kǒkōá, ḿból yə̄ nâ ámōs māyi sɔ́ mə́ dzóge bɔ áyɔ̄g ai é ngul Ǹtí émēn á ngāvə́ mā nâ mə́ kōmódō mínā sə̌ kig nâ mə́ tsam. Mə́sugan mə́ mvúa Ǎ bə̄bə́dzāŋ, tɔbɔ́gán á sááŋ, mǐ tǎg fə, kaŋán myǎvə́an mələ́bə́gá, mǐ bǐ fɔ́ɔ́ ńyián ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, nyiŋán mvɔí; eyɔ̌ŋ tē Zambá, yǎ á nə̄ tín mvɔí ai tín edǐŋ, ā yī tɔbɔ ai mínā. Kaŋán myǎsugan ai mim̀fúfúb mə́wúban. Mim̀fúfúb mísə̄ myâsug mínā. Grǎsia Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, ai edǐŋ Zāmbá ai mgba M̀fúfúb Ńsísīm, bí tɔ̄bɔ́gɔ́ ai mínā bə́sə. Amɛn. [1] Abuí biyɔŋ, bod bâvus ńkāná vī, bə ngakag nâ: ábím ótɔ́ nɔ̄n, ńdɔ dumbá. Onɔ̌n wālōŋ dūmbá ábím twé dzīé ē nə́. Páulus, mǎn Ápóstɛl, sə̌ kig á ńlōē bod ngə́ kig ai ǹkǎn bod, və á ńlōē Yésus Krǐstus ai á ńlōē Zāmbá Ésīá yǎ á ngākúlī nyé á bə́kōn; ma, ai é bə̄bə́dzāŋ bə́sə̄ bə́ nə́ ai ma vá, byǎtām Mə̄ndá mə́ Zāmbá yā Gālátia mvɔ̌m ai mvɔí ábə Zambá Ésīá ai ábə̄ Yésus Krǐstus, yǎ á ngátúnī nyémēn ású míńsə́m myáán ḿból yə̄ nâ á vāā bíā á ḿbə̂ sí yǎ étɔ̄á dzī nyɔ́, anə́ ḿból ńyián Zāmbá, yǎ á nə̄ Ésīā wāān. Dúmā á bɔ̄ɔ̄ ai nyé á bisəb bisəb. Amɛn. Mələ́bə́gá Á nə ma dzam míńkámáŋ naa myǎlūm mvús ábə̄ ényɔ̄ yǎ á ngālóē mínā ai grǎsia Krǐstus nâ myǎbə́lə yə́bə̄ ḿbəmbə fwé ḿfə̄. Dzǎm m̀bəmbə fwé ḿfə́ á sə́ kig ! Bod bəziŋ bâzu ai endugulan ábə̄ mínā ású yə̄ nâ bə́ ndámán M̀bəmbə Fwé Yésus Krǐstus. Yəmán hḿ naa: tɔ bíā bə́bēn, tɔ Éngəlɛs yǎ ā sɔ́ á yób ā sɔ́ mínā yə́gələ m̀bəmbə fwé m̀fə́ ánā, a lodǒ fə anə́ Ényɔ̄ bī ngáyə́gələ mínā, amalá ai nyé ! Bǐ ngákɔ́bɔ yǎ é dzam dí, ńdɔ̄ fə madúgan dɔ́ bâla ámōs dī, nâ: ngə́ mod a dzó nâ a yə́gələ mínā m̀bəmbə fwé yǎ ā səlan ai Ényɔ̄ mī ngáyə́ge, amalá ai mod tě ! Dzé bēn fɔ́ɔ́ mādzə́ŋ túg étɔ̄á dzī, yə nâ bod bə́ tāmán ma, yə olugú Zambá? Ngə́ ánə̄ nâ bod bə́ tāmán ma, o yəm fɔ́ɔ́ naa mə sə́ kīg fə m̀bɔ esíê Krǐstus. Ǹlóé Zāmbá Ǎ bə̄bə́dzāŋ, yəmán nâ, Ḿbəmbə Fwé mə̄ ngákad mínā ǎ tíē kig á bod: sə̌ kig mod nyé a ngáyə́gələ ma nyé; Yésus Krǐstus émēn nye a ngakúli ma nyé. Mǐ ngáyəan wóg ńlāŋ wám ábōg mə̄ ngábə̄ á ńyə̄bə́ Yúdɛn, m̀ból mə̄ fəmə Ndâ Zambá ḿbə̂ efəma, ḿból mə lə́dege dzɔ tutulí, ai ḿból mə̄ kələ ngul abuí á ńyə̄bə́ Yúdɛ̌n tē mə lodo abuí ákala dám avɔ́g, ai ḿvūŋán mə̄ vuŋu nə́ makaman ai mətǔm bətará. Ńdɔ̄ éyɔŋ Ényɔ́ á ngānyie ma anə́ ékǎ dzíé, mə ngə́lə âbum, a lóé fə mǎ ai grǎsia woé, ā zu dǐŋ na a kulí Mɔ́n wōé á ngə́ə́ŋ á nyɔ́l dzam, ású yə̄ nâ mə́ kə makad məyɔŋ M̀bəmbə Fwé wōé, etíe etíé, ma ndzí kig bǎd sigibi, tɔ̌ kīg nâ mə́ tâm fə kə́ yén Ápóstɛl bə́ kídí, á Yērúzalɛm, mə tíé fɔ̄ɔ̄, mə kə́ə́ á ńnam Arábia, mə dúgán sɔ̄ wē, mə lodó á Dámas. Á mvús mim̀bú mílɛ́, ńdɔ mǎzu kə́ yén Pétrus á Yērúzalɛm; mə bómbō hála məlú áwôm ai mə́tán, mǎ ndzí kig yén mān Ápóstɛl m̀fə́, hə ǹnyie anə́ Yákɔb, mǎnyāŋ Ǹtí. Éyɔŋ mǎkad mínā é mam má, makani sɔŋ ábə Zambá naa mǎdǔg kig. Ńdɔ̄ áfə á mvús hálā, mǎzu kə á ńnam Síria ai á ńnǎm Sīlísia. É mam má, tɔ mod m̀bɔ́g təge mə yəm ásū, á Mə̄ndá mə́ Zāmbá mə́ Krīstǔs yā Yúda, bə́ ngáwóg hə a ńlāŋ naa, é mod a ngábə́ vuŋu bɔ́ á nyɔ́l ókōbá, étɔ̄á dzī ǎ ngakə yǎ a tsam ńyə́bə́ á ngābə́ á ndámaŋan bə́ ngavə́ fɔ̄ɔ̄ Zāmbá ólugú ású dám. Á mvús mim̀bú áwôm ai mínyi, ńdɔ mǎzu bɛ́d á Yērúzalɛm ai Barnábas bân Títus yǎ mə̄ ngánɔŋ hálā. Mə ngákə̄ wé, ású Ńtī nyé a ngákad ma nálā á ńlō. Ńdɔ mə ngáman tɔ́ŋ Ápōstɛl ndɔ́ŋ yǎ Ḿbəmbə Fwé mə̄ kələ makad á ńnam bə́háídɛn, dá təge bámǎn mam ai é bod bə́ vəgə nâ bə́ nə̄ dzóm, ású yə̄ nâ mə zǎ wú ḿbīl, ngə́ kīg nâ mə̌ ngawú ḿbīl á zəzə. Tɔ Títus yǎ bíā nyē bī ngábə́, a fyáŋán bɔ̌ naa: á ngábə́ mān Grɛ̌k, bá ndzí kig nyé yə́məndě nâ və a kəlébán. Vədá, ású bod bə́ mvol bəzǐŋ yā bə́ ngányían ésāmbá nālá á étīé mədugán, nə́ bə́ kə̄ báfāg á sí nə́ bə́ yəm ákyāí filí bī bə̄lə́ ábə Krǐstus, éndə̄gə́bén bə́ zū hḿ bía tóán tíbili, é bod bə́bēn bā bǐ ngátəb bɔ́ bɔ̌ mə̄wóg tɔ tsətsad, ású ewú dís etɔ̌m yə̄ nâ byǎkaman ai bə́bə́lá yǎ á Ḿbəmbə Fwé ású dáán. Ḿfág ébá bī nɔŋɔ anə́ bə́tə̄bə̄ bə́ ósú mǎ bīsī kig etíé dzábán ya abǒg tē; Zambá nyé ā fyǎl kig bod á mə̄sú á Ḿbəmbə Fwé wám bətə́bə̄ bə́ ósú bá ndzí kig bág ńgūmā dzóm á yób. Ḿból Ápōstɛl bə́ ngáyén naa Ǹtí á ngāvə́ ma esíé ékad M̀bəmbə Fwé á miǹnam bə́háídɛn, anə́ ḿból fə a ngávə́ dzɔ̄ Pétrus ású Yúdɛn, –amú Ényɔ́ á ngāyómolo Pétrus esíé Ápóstɛl ású Yúdɛn, ńnyē fə nyé a ngáyómolo ma dzɔ́ ású bəháídɛn- ḿból á fə̄ bə́ ngáyəm é grāsia mə ngábi, ńdɔ̄ Yákɔb, bân Kéfas ai Yohánɛs, bəyóm mə́ndíé bə́tē, bə́ ngásám bía Barnábas wɔ́, bə́ sūgú bíā nə́ bǐ nə̄ kíŋ ai bɔ́; bía bǐ kələ á bə̄háídɛn, bɔ̂ bə́ kələ á Yúdɛn; bǐ lígī hə nâ bǐ kad tsǒg mīḿbúbúa é dzam mǎmēn mə̄ ngáyílī yǎ naa mayi kǎd bɔ. Etɔm Âǹtiókia: Pálus a baan Pétrus Hədá, éyɔŋ hḿ Kéfas ǎ zu sɔ́ Ântíokia, ńdɔ mə ngábaan nyé á mvɔ̄m asú, amú á ngābə́ yəan ai bidzo. Amú ā ngábɔ nâ, ósúsúa yə nâ bod bə́ Yákɔb bâsuan, a dzâ fǔfulu ai bəháídɛn; ǹnyie anə́ é bod bá bə́ ngásɔ́, Kéfas a solán, a ńtə́lə̄ á mgbág, ḿból ā mbádaga Yúdɛn; é Yúdɛn bəvɔ́g bɔ̂ bə́ ngabɔ̌ fə anə́ nyé, tɔ Barnábas émēn nyé ǎ ngakə̌ fə a sɔbɔ. Ḿból hḿ mə̄ ngáyén ánə̄ báwulǔ kig tə́tə̄lə́ ḿból bə́bə́lá M̀bəmbə Fwé ā yi, ńdɔ mə ngádzó ai Kéfas á bod étē naa: “Éyɔŋ á nə́ naa é wa yǎ ó nə̄ mān Yúdɛn, wadí bīdí anə́ mān háídɛn a dí, təgě fə dí anə́ mān Yúdɛn a dí, éyə o nə́ dzǎm nɔ̌d bə̄háídɛn yá naa bə́ nyiŋ anə́ Yúdɛn bányiŋ ?Evangéliǔm Páulus "Bía bǐ nə̄ byálí byali yǎ áyɔŋ Yúdɛn, byǎ sə́ kig ayɔŋ bə́sə́m anə́ bə́háídɛn bá, Hədá byǎyēn naa sə̌ kig mvéndé ńdzɔ yatə́le mod étīē sósōó, hə ǹyə́bə́ Yésus Krǐstus fɔ́ɔ́; ńdɔ̄ hḿ bíā byǎyə́bə Krǐstus Yésus; ǹyə́bə́ Krīstus ńgɔ̄ wáyī bíā tə́lē étīē sósōó, sə̌ kig mvéndé ai mǎm yā étē; asú tē tɔ mod m̀bɔ́g ā ngātə̄bə́ kig étīē sósōó və asú yə̄ nâ ǎ nyīé mvéndé. Ngə́ á nə̄ hḿ naa bǐ dzə́ŋə etíé sósōó ábə Krǐstus, bǐ ńtə́lə̄ fə á étīē bə́sə́m anə́ ébá bə̄vɔ́g, bǐ ngasílī nâ yə Krǐstus a syé ású ńsə́m ? Kǒkōá ! Amú ngə́ madúgan tə́lē tə́tə̄lə́ é dzóm māmēn mə̄ kpēē á sí, ma tə́le mǎmēn ábǒg tē á étīē ńdaŋ mvéndé Ḿfág wáma, mvéndé ńdzɔ yǎbɔ̄ naa étɔ̄á dzī mə wú ya ású mvéndé, mə̌ nganyiŋ asú Zāmbá. Mə bomó á kōlós étɔ̄á dzī fǔfulu ai Krǐstus. Ma nyiŋ fɔ́ɔ́, vədá sə̌ kīg fə ma, Krǐstus ńnye ǎ nyiŋ ábə ma. Ḿfág mānyiŋ étɔ̄á dzī á nyɔ́l dzam, manyiŋ ai ńyə́bə́ yā māyə́bə̄ Mɔ̂n Zambá, ḿból á ngādiŋ ma, a və́ə́ fə enyiŋ dzíé ású dám. Mǎ wū kig grǎsia Zambá ńtug, ngə́ á nə̄ bə́bə́lá naa sósōó a sɔ́ á mvéndé, o yəmə fɔ́ɔ́ naa Krǐstus a ngáwú á zəzə. Ǎ Mə́kúd mə́ bǒd yā Gālátia bá, zá á ngāfudi mínā evú ? É mínā yā mī ngáyén ai mís máán anə́ bábán mínā ndəm, Yésus Krǐstus yǎ bə́ ngábome á kōlós. Mayi nə́ mə́ yəm dzóm dzīdzīá ábə̄ mínā, mə̌ ngasílī á mínā nâ: Yə mǐ ngánɔŋ efáī Ńsísīm ású yə̄ nâ mǐ ngábə́ nyiege Mvéndé ? Sə ású ńyə́bə́ mī ngáyə́bə ai wá é Fwé mī ngáwóg a ? Zǎ ákyaí mə́kúd dī ná, mǐ tádí ai mam mə́ Ńsísīm, mǐ ngakə mana ai mam mə́ nyɔ́l ? Nálā nâ, ńdzūg ósə mǐ ngánɔŋ nyú, ó nə eděn ńdzǔg ngǎ ? Ḿból mī nə́ dzǎm tsog. Bǐ dzo yá ábōg dī ? Ényɔ́ á ngāvə́ mínā Ǹsísīm wóé, áā bɔ məsimbá ábə̄ mínā, yə a bɔ mam mə́tē ású yə̄ nâ mǐ ngádzálā Mvéndé Mósɛs? Kə́ a bɔ mɔ́ ású yə̄ nâ mǐ ngáwóg ébūg ńyə́bə́ a ? Ngaagá Ábrahám, ǹyə́bə nén, ai məkodega bə́háídɛn təge ai mvéndé Ábrahám á ngāyə́bə Zambá ńdɔ ǹyə́bə́ tē ó ngátə́lē nyé á étīē sósōó. Yəmán hḿ naa, ébá bə́ bə̄lə́ ńyə̄bə́, ḿbɔ̄ bə́ nə́ mvôg Ábrahám. Ḿból Ḿfúfúb Ńtílan ó ngábə́ yəmə nâ, Zambá a yi kódě bə̄háídɛn ai ǹyəbə, ńdɔ̄ ó ngátádi kad Ábrahám ḿbəmbə fwé nyɔ̄ nâ: məyɔŋ mə́sə̄ mâyi yə̌m mvɔ̌m ai wa. Á ńtɔ̄á nâ, ébá báyə́bə ḿbɔ̄ báyī fə bi ńtótōmaamaa fǔfulu ai Ábrahám yə á ngāyə́bə. É bod bə́sə̄ báyə́bə̄ Mvéndé, bə́ nə̄ êyɔg étē, amú bə́ ngátil nâ: “Amalá ai é mod ǎ dzālá kig é mam mə́sə̄ mə́ nə́ ńtílan á Kálara Mvéndé”. Mod a sə́ kig dzǎm bɔ̌ təge yə̌m naa, Mvéndé yākodě kig mod á mís mə́ Zāmbá, “amú Sósōó mod a nyiŋ ai ǹyə́bə́.” Mvéndé dzɔɔ yǎtíē kig á ńyəbə, amú yakɔ́bɔ̄ nâ: “É mod ǎ yi dzálā é mam ma, a yi bi ényiŋ étē. ” Krǐstus a ngákóde bía, a vǎ bía éyɔ̌g yā Mvéndé e ngázu ai dzɔ́, émēn á bəgə́ dzɔ̄, ḿból bə́ ngátil nâ: “Amalá ai ényɔ́ á kələ́ á kōlós !” Ású yə̄ nâ ǹtótōmaamaa Ábrahám yǎ ā lod ábə̄ Yésus Krǐstus á kə kwí á bə̄háídɛn, ai nâ, bǐ bi ngaagá M̀fúfúb Ńsísīm ai ǹyə́bə́ wáán.Mvɔŋ bod Ábrahám, Krǐstus ai bəyə́bə Ǎ bəbə́dzāŋ, ńnɔ̄ŋán mvuluná ai mam mə́ sí ńkɔ́bɔ̄ mvúā yā mod a líg ńtilán á kálada, ngə́ ó nə anə́ wáyəan tɔbɔ, mod á sə́ kig wá dzǎm nyab, ngə́ áfɔ̌l kig bibúg bizǐŋ yā étēde. Bía byǎyəm hḿ naa Ábrahám ényē bə́ ngálíg mətǐŋ ai mvɔŋ bod dzié. M̀fúfúb Ǹtilán wádzō kig nâ: "ai bǒd yā mvɔŋ bod", á ńtɔ̄á və anə́ bə́ nə́ abuí, M̀fúfúb Ńtilán wá wátād və dzǐdziá; ai Ndâ bod dzoe, nálā wâtian nâ Krǐstus. Ǹtsogán wámā ó ńtɔ̄á hḿ naa: Zambá á ngātindi atǐŋ díé mvɔ̄í mvɔ̄í, ḿból wáyəan, ńdɔ̄ é mvéndé yǎ yākə sɔ́ á mvús bisəb miǹtɛd mínyi ai məwóm mə́lɛ́ yā sə́ kig dɔ́ dzǎm fə́ŋəle, ḿból yə̄ nâ ngaagá ē ngakə wú ńtug. Amú, ngə́ ngáb elíg yavə̂ban ású mvéndé o yə́mə nâ sə̌ kīg fə ású ngaagá: byâ byǎyəm hḿ naa Zambá á ngākúb Ábrahám ńtótōmaamaa ai mə́tīŋ á ngālíg nyé. Etíé Mvéndé M̀fí Mvéndé ó nə̄ hḿ m̀fə́ ? E ngábâban á yób ású ńdaŋán mvéndé a kələ kwí ásɔ̄ lə́ mvɔŋ bod yǎ é ngābə́ ai atǐŋ; atǐŋ tē běngəlɛs ḿbɔ̄ bə́ ngákúlī dɔ́ ai ǹgúmā ńtə́bə zǎŋ. Ńdɔ hḿ myāyəm nâ ńtə́bə zǎŋ a yi bod bə́bɛ̄; Zambá nyé á nə hḿ étām. Yə Mvéndé ē nə hḿ fə dzǎm lúman ai ngaagá Zambá ? Kǒkōá ! Amú ngə́ bə́ və̄ bíā é Mvéndé é bələ́ ngul yǎ ákalǎn bía enyiŋ, ngə́ sósōó a tíe á fɔ̄ɔ̄ á Mvéndé. Á kə̄ kwí M̀fúfúb Ńtilán ó ngátə́lə́ dzóm ésə á étīē ńsə́m, ḿból yə̄ nâ é ngaagá yǎ bī bə̄lə́ ábə̄ Yésus Krǐstus, é və̄ə̄bán ébá yā báyə́bə. Ósúsúa yə nâ, ǹyə́bə́ wákwī, bǐ ngábə́ fɛdə́ á mim̀bog mí Mvéndé, bǐ yanga nâ ǹyə́bə́ ó kwí á ngə́ə́ŋ. Mvéndé e ńtɔ̄á hḿ ḿbaala wǎn a kələ kwí á Krǐstus ǎ zu sɔ́, ású yə̄ nâ bǐ bi akódé ai ǹyə́bə́ wáán. Ḿból á ńyə̄bə́ ó kwí yǎ, byǎwógē kīg fə ai m̀baala. Ámú yə̄ nâ, mínā bə́sə mǐ ńtɔa yǎ bɔ́n bə́ Zāmbá ai ńyə́bə́ myāyə́bə̄ Yésus. Owé, é mínā bə́sə̄ yā mī ngáduuban ábə̄ Krǐstus, mǐ ngányíli Krǐstus á nyɔ́l anə́ éwɔ̄mán. Dzǎm yə̄ nâ, mod a nə mǎn Yúdɛn ngə́ mān Grɛ̄k, lá sə́ kīg fə; mod a nə mǎn bəlɔ̌ ngə́ fīlí, lá sə́ kīg fə; mod a nə fám ngə́ mīníngá, lá sə́ kīg fə; amú mínā bə́sə mǐ ńtɔa yǎ dzóm dzīdzīá ábə Krǐstus Yésus. Ngə́ mī nə bod bə́ Krīstus, mǐ nə́ áfə mvɔŋ bod Ábrahám, yǎ é bələ́ ngab elíg dzīé ḿból á ngákaaban. Madzó nâ, ńtíé ósə a ngə́lə́ mɔ́ngɔ́, a fyáŋán bɔ̌ nâ byə́m bísə byáwōge ai nyé, mɔ́n elíg ā səlǎn kig ai olɔ̌. Ǹtíé tē ósə a wóge ai é bod bákɔ́bɔ mam á məyian móé ai ébá bákálā nyé byə́m, a kələ kwí ábōg yā ésīá á ngātə́le. Éyə̄ áfə á nə́ nālá dzam də́dā ású dáán: éyɔŋ bǐ ngábə́ bɔ́ngɔ́, bǐ ngábə́ bī wôge ai mǎm yǎ sí. Dá ǹnyie anə́ zuli mətǐŋ é ngāboman: abǒg á kwí ńtūd, ńdɔ Zambá á ngālóm Mɔ́n wōē, yǎ á ngābyálí âbǔm mīníngá, a byálí anə́ é mod a yə́bə̄ Mvéndé, ḿból yə nâ á kōdē ébá bə́ yə́bəgə Mvéndé ású yə̄ nâ á tə́lē bíā á étíe bɔ́n bə́ Zāmbá. É dzóm yálə́dē nâ mǐ nə̄ bɔ́n é nə́ nâ, Zambá á ngālóm á mīńnə́m myáán étē Ǹsísīm Mɔ́n wōē; ńgɔ̄ wáyédan nâ: "Ǎba, ǎ Tārá" Ású tē hḿ ō sə́ kīg fə olɔ̌, ngə́ ńtɔbɔ, o ńtɔa yǎ mɔ́n, ḿfaŋ mɔ́n elíg ású áfú ńnə́m Zāmbá. Miǹtyé mí ńnə́m mí Páulus, etíé ólɔ̌ yâdudu bǒd yā Gālátia Ókōba, ḿból mī ngábə́ á ńdīmi, təge yə̌m Zāmbá mǐ ngasyé bəzəzə bəzambá yǎ bá sə́ kig tɔ bəzambá, ǹdɔ̄ hḿ étɔ̄á dzī ḿból Zāmbá ā yəm yǎ mínā, mabɛn mawóg naa mǐ yəm yǎ Zāmbá, m̀fí dzé fə̄ ó nə́ naa mǐ bad dúgan á zəzə byə́m yā bī nə́ təge ai ngul, tɔ m̀fí ziŋ; mǐ ngadúgan byá syé anə́ ókōbá ? Myǎnyie bikǐ yā məmǒs, ngɔn bisəb ai mim̀bú. Myǎbɔ nâ mə́ mbádā nâ ńdzūg ósə mə ngáwɔ́bɔ̄ ású dáán wâyi mǎn wú ńtug ! Ǎ bə̄bə́dzāŋ makogolan ai mínā nâ mǐ fūlán ai ma anə́ ḿból maa mə ngáfulan ai mínā. Myá ndzí kig ma nyami á dzóm ziŋ. Vədá myǎyəm nâ okɔ̌n ńgɔ̄ ó ngábɔ́ nâ: mə́ kad mínā M̀bəmbə Fwé éyɔŋ ósū, ńdɔ tɔ anə́ ńtɛ̄d nyɔ́l wámā ó ngábə́ á mə̄bóbólá ású dáán, myǎ ndzí kig ma byandi ngə́ a wóg ma nyie; ńdɔ mǐ ngánɔŋ ma anə́ Éngəlɛs Zambá, anə́ Krīstus Yésus émēn. Ńdɔ̄ mə́tāmán yǎ mī ḿbə́ taman mínā bə́bēn mə́ ńtə́lə yǎ və́ ábōg dī ? Amú matsíg mínā ḿbəmbə mvǎ nyɔ̄: ngə́ lə́ bɔ̄ nâ bə́ sílī mínā nâ mǐ tye mís máán ású dáma, ngə́ mī ngáman mɔ́ tyē, mǐ və́ə́ mā mɔ́. Ńdɔ̄ hḿ yə mazu vəŋan ńzīzíŋ wáán étɔ̌m yə̄ nâ mǎdzā mínā kad bə́bə́lá ? Ámvóé bázu lad ai mínā dílī á sə́ kig m̀bəŋ, amú bâyi nâ bíā mínā bǐ tsāmán, mǐ kə lad ai bɔ́. Amvóé á nə m̀bəŋ édí myālad ai é bod bəvɔ́g ású ḿbəŋ, á ńtīē kɔ́m, sə̌ kig və ábōg mə̄ nə́ ai mínā válā, ǎ bān bɔ́n bám madúgan mínā byé á mīńtyé étē a kələ kwí anə́ Krīstus ǎ yi mǎn komban ábə̄ mínā. É é ! ngə́ mə tɔá tə́ babi ai mínā étɔ̄á dzī, ngə́ matóan tə́ mínā fəlan é mam má, amú māyə̌m kīg fə ḿból māyəan bəlan ai mínā. Mvuluná Agâr bân SaráMəmvóé mə́bɛ̄:mvéndé etíbílí ai grǎsia filí Támân ma kad, mína yǎ myādiŋ edzóē Mvéndé, yə myāwóg fɔ́ɔ́ Mvéndé ébēn ? Á nə ǹtilán naa: Ábrahám á ngābyé bɔ́n bə́bɛ̄: m̀bɔ́g ai etúgā mīníngá, ényɔ́ ḿbɔ́g ai m̀fǎŋ mīníngá. Vədá mɔ́n étūgā mīníngá á ngābyálī á étīé nyɔ̂l mod, ényɔ́ yǎ ábə m̀fǎŋ mīníngá á étīé ngaagá. Dzǎm tē á nə anə́ ńkaná, amú é bīníngá bə́bɛ̄ bā, bə́ nə̄ fə məmvóé mə́bɛ̄. M̀bɔ́g a sɔ́ á ńkǒl Sínai, a byé ású étíé ólɔ̌: ńnyé a nə́ Agâr -amú éyə ǹkǒl Sínai ó nə̄ á ńnǎm Arábia. Agâr nye a nə́ ndəm Yerúzalɛm yǎ ábōg dī, a nə olɔ̌ ai bɔ́n bóé bə́sə. Yerúzalɛm yǎ yób, nyé á nə filí; ńnyē hḿ á nə̄ nyīá wāān. Amú á nə ǹtílan naa: “Tǎg, ǎ ńkokóm mīníngá, ó nə̄ tə byé; bomó óyə̄ngá, é wa wa bə́ kig kogolo, amú é mīníngá bə́ ngábɛn a bələ́ ábuí bɔ́n, a lodo ényɔ́ yǎ ndá sí.” Ńdɔ̄ á, ḿfág wáán ǎ bə̄bə́dzāŋ, myǎfulan ai Ísag, amú mī nə̄ bɔ́n bə́ ngaagá. Dá, ḿból é mɔ́n yǎ á ngābyálí á ḿfág yǎ nyɔ́l á ngābə́ fəmə ényɔ̄ á ngábyálī á Ńsīsīm, éyə̄ a fɔ́ɔ́ fə̄ á ngə́lə́ nālá á zaa kwí ámōs yə aná. Ńdɔ̄ á kig, M̀fúfúb Ńtilán wákɔ̄bɔ̄ yá: “Tsídígan etúgā mīníngá bân mɔ́n wōē amú láyəǎn kig nâ mɔ́n etúgā mīníngá á kābán elíg anə́ mɔ́n nyiá mīníngá. Ńdɔ̄ hḿ, ǎ bə̄bə́dzāŋ, byǎ sə́ kīg bɔ́n bə́ étúgā mīníngá, bǐ nə̄ bɔ́n bə́ ńtōmbā mīníngá.” Krǐstus a ngávə́ bía filí. Tómân hḿ nyɔ́l, təgě fə bǎd yə́bə̄ naa bə́ sɔ́lī mínā okéné á dzwé. Ma Páulus makad mínā nâ, ngə́ myāyə́bə akəlé, Krǐstus a sə́ kīg fə ai mínā m̀fí ziŋ. Madúgan dɔ́ yín é mod ósə a yə́bə akəlé, ényɔ́lɔ tě a nə ênɔdɔ nâ á dzálā Mvéndé Mōsɛs ésə, təge líg dzóm. Mǐ tsaman yǎ ai Krǐstus é mínā bə́sə myǎdzə́ŋ sósōó wāān á Mvéndé Mōsɛs mǐ súb yǎ Grāsia. Amú, ású dáán, Ǹsísīm ńgɔ̄ wábɔ nâ, bǐ yānga ai ǹyə́bə́, é mvɔ̄m yǎ sósōó mod a tɔa ai dzɔ ndi. Amú, ábə Krǐstus Yésus, tɔ akəlé á nə, tɔ lá sə́ kig, nálā wâbɔ̌ kig ǹgúmā dzóm ziŋ, hə ǹyə́bə́ fɔ̄ɔ̄ ńgɔ̄ wábɔ mam ai fúlú edǐŋ. Evəgan mim̀bíl dzáán é ngákái eyə́gan m̀bəŋ; dzé fə̄ yázū mínā yə́ŋan á zěn nə mǐ ńtɔ̄á təgě fə bɔ̌ mə̄wóg ai bə́bə́lá ? Mələ́bə́gá mə́tē mátīē kig ábə̄ Ényɔ́ yǎ á lóē mínā. Mǎn ósə̄sāŋ a kad bɔ̌ naa: ekɔá óvug é man vús. Ḿfág wáma, mafidi nâ, ngə́ mī nə m̀bámán dzóm dzídzīá ábə Ǹtí, myǎyǐ kig bi ńtsogán ḿfə̄; dá, ényɔ́ ósə ǎ yi sɔ́ ai endugulan ábə̄ mínā, amalá ai nyé tɔ a nə zá tɔ a nə zá. Ǎ bəbə́dzāŋ, ngə́ madúgan yə́gələ̌ məkəleban, ású dzé fə efəma yátoŋ ma ? Osámā yǎ kōlós wâ ó nə̄ fə m̀manán ! Bə́ kpə̄lébán á fɔ̄ɔ̄ mvāŋ təge líg vóm, ébá bádzógolo miǹsísīm myáán. Nyɔ̂l miǹson ai Ǹsísīm Mína fɔ́ɔ́ mī ngálóeban nâ mǐ nyiŋ enyǐŋ fīlí, ǎ bə̄bə́­dzāŋ; tə́ hḿ ényǐŋ fīlí tē yâkə ndəŋ və ádzālā miǹyián mí nyɔ́l; édīŋ yásɔ́ ábə Ǹsísīm ńdzɔ myǎyəan syé bə̄bə́nyɔ̄ŋ ai dzɔ́. Amú mvéndé ésə yadzyé hə ai ebúg dzídzīá: “O diŋi é mod m̀bɔ́g anə́ wādiŋ wǎmēn”. Amú, ngə́ myālōban mína mínā anə́ mvú, ngə́ myādīan á ńkwē mína mínā anə́ kɔ̄s, mǐ kálaga, awú dīlí lázū mínā bə́sə̄ á nyɔ́l. Asú tē ńdɔ madzó nâ: wulúgán ai Ǹsísīm fūfulu, eyɔ̌ŋ te myǎyǐ kīg fə dzálā miǹyián yā nyɔ́l. Amú miǹyián mí nyɔ́l myālúman ai Ǹsísīm, miǹyián mí Ńsísīm myâ mí lúmuŋan ai nyɔ́l; éyə̄ ngǎm tē ébɛ̄ yálúman nálā, a kələ kwí naa, é dzóm myāyi nâ ngə́ myābɔ, mǐ ńtɔ̄á təge ai ngul yə ábɔ̌ dzɔ̄. Ngə́ á nə̄ nâ Ǹsísīm ńgɔ̄ wálə́dē mína zěn, myǎ sə́ kīg fə á édzōē mvéndé. É mǎm yā nyɔ̂l mod yandə́ŋ ai mɔ́, má sə́ kig âsoé; mə́ nə̄ nâ; bisog, ai mam mə́ mvid, ai ngɔbindá, ai álugǔ bəzəzə̌ bəzambá, məngaŋ, ai zíŋ, ai móman, ai esuŋ miǹkóŋ, məliŋiná, mətsamán, məgǎm, ǹsɔ́án mís ézā byə́m, ai abé ńnə́m, ai ǹsɔ́gán məyɔg, ai ńdɔg bidí, ai bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ bábɔ ákyāí mam dílī. Ńdɔ̄ á mādúgan mína wómolo, anə ḿból mə̄ ngátádi yǎ mína kǎd naa, ébá bə́sə̄ bábɔ ákyāí mam dílī, báyǐ kig kwí Âyɔ̌ŋ Zāmbá. Mim̀bəmbə mí mam mə́ Ńsísīm ḿmyā mí nə́ naa: edǐŋ, ai miǹtag, ai mvɔí, ai fǐn, ai osəsa, ai abəŋ ńnə́m, ai afidí é mod m̀bɔ́g, ai evúvoe, ai odzíbí. É mod ǎ bɔ é mam málā, ǎ bə̄lə́ kig ebúg ai mvéndé[1] ziŋ. Ébá bə́sə̄ báwóge ai Krǐstus Yésus, bə́ ngábome nyɔ́l dzábán á kōlós ḿbámāná ai miǹyián míé ai ngǒŋ dzíé. Ḿból hḿ Ńsísīm ńgɔ̄ ó nə̄ enyiŋ dzáán, Ǹsísīm ńgɔ̄ áfə̄ ó bə̄lə́ naa ó kpaigi bíā zěn yǎ é mam byǎbɔ. Tə byǎdzə́ŋ mīǹyénē yǎ éděn ólugú, ai ǹtádán byǎtádan bía bíā ai m̀vəbán ngodog á zāŋ bía bía. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ngə́ m̀bɔ́g yǎ ábə mínā ǎ dīlán mānyāŋ á bɔɔ evǔs, mínā bod bə́ ńsísīm, bódógān nyé ai evúvoe; ó bɔɔ okála ai wǎmēn, amú mə̄bóbólá mɔ̂ mə́ nə̄ fə wa dzǎm bi. Vɔ́lígán mína mína mim̀bəgə myáán éyə myǎyi dzálā Mvéndé Krǐstus nālá. Amú, ngə́ mod a taman nâ a nə dzóm nyé a təge ai nyé dzóm, a dug nyémēn. Mod a tádigi fɔmbɔ ényiŋ ǎ nyiŋ eyɔ̌ŋ tē hḿ ā yi yén á nyɔ́l dzíé nyémēn, sə̌ kig á nyɔ̂l é bod bəvɔ́g, é mam ǎ kyə́bə ai mɔ́ mətamán; amú mod émēn ńnye a kág ḿbəgə wóé nyémēn. Ǹyə́ge a kaban mim̀bəmbə mí byə́m míé mísə ai é mod a yə́gə́lə́ nyé ébúg Zambá. Tə myǎvus: Zambá á sə̄ kig dzóm ewê loe, amú édzí ó bɛ, ńdzɔ̄ fə wǎyi kwé. Ényɔ́ ā bɛ á nyɔ̂l miǹson, a yi kwé bibumá yā nyɔ̂l miǹson: eboe, ényɔ́ nyé ā bɛ á ńsīsīm, a yǐ fə kwé və bibumá yǎ á ńsísīm: enyǐŋ kōlé. Tə byǎku sɔm ábɔ ḿbəŋ, məkwé mâyi sɔ́ ábǒg mə́kwé, ngə́ bī bɔ̄ təge ku sɔm. Á ńtɔ̄á hḿ naa, ńtíé bī ngə́lə́ bə̄lə́ áfōlā yā ábɔ ḿbəŋ, ḿbɔ̄án bod bə́sə m̀bəŋ á dāndaŋ é bə̄bə́dzāŋ yā á ńyə̄bə́. Kolós Yésus ai m̀kpámáŋ ékokoma Bəbə́gán ákyāí bǒd bikangá wɔ́ wámā wátil ású dáán. Bod bəzǐŋ yā bádzə́ŋ mīnyénē á nyɔ́l dzábán, ḿbɔ̄ bánɔd mínā məkəlébán, və ású yə̄ nâ bə́ sâla efəma ású kōlós Krǐstus. Amú ébá bákəleban, bɔ́ bə́bēn bádzálā kig mvéndé; ńgúmā dzóm báyī o nə və nâ mǐ kəlébán, ḿból yə̄ nâ bə́ támān bɔ́ bə́bēn á nyɔ́l dzáán. Ḿfág wám, mə sə́ kig dzǎm nɔŋ ólugú vóm m̀fə́, a lodǒ fə anə́ á kōlós Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, amú ńnye ǎ bɔ̄ nâ sí ndon é bōmbân á kōlós á mís mám, mǎ mə́ bōmbán fə̄ á kōlós á mís mə́ sí ndon. Ábə Krǐstus Yésus, dzǎm yə̄ nâ mod a kəleban ngə́ kig nâ a sə́ kig ǹkəlébán lá sə́ kīg fə, dzóm é ńtɔa yǎ fɔ̄ɔ̄ hə m̀kpá­máŋ ékokoma. É bod bə́sə̄ báyi wulu é zēn mākpai mínā nyí, mvɔí ai ngɔ́l Zāmbá bī bɔ̄ɔ̄ ai bɔ́, fǔfulu ai Ísraɛ̂l Zambá. Ńdɔ̄ fə, tə́ mod nyé a badə ma ndə́gələ étɔ̄á dzī, mə mə ḿbəgə yǎ mə̄və́ŋ mə́ Ńtí wāān Yésus Krǐstus á nyɔ́l dzam. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, grǎsia Ǹtí wāān Yésus Krǐstus á tɔ̄bɔ́gɔ ai mínā á mīńnə́m myáán. Amɛn. Ma, Páulus, mǎn Ápóstɛl Krǐstus Yésus á ńyián Zāmbá matil mim̀fúfúb ai bəyə́bə bə́ Krǐstus Yésus; grǎsia ai mvɔ̄í yǎ byásɔ́ ábə Zambá Ésīá wāān ai Ǹtí Yēsus Krǐstus bí bɔ̄ ai mínā. Grǎsia Zambá á nə təge ai ǹnyie Maa á bɔ̄ɔ̄ ai Zambá, Ésīá Ǹtí wāān Yésus Krǐstus. A tɔá á yób, ńdɔ a ngádzálā bíā ai ǹtúd maa wóé ábə̄ Yésus Krǐstus. Ábə̄ nyé ńgɔ̄ a ngátɔ́b bíā ósúsúa akomó yób ai sí, ḿból yə̄ nâ, êdǐŋ dzíé, bǐ tɔ̄bɔ́ mim̀fúfúb á mís móé, təge ai atɔ́n. A ngáhán bíā á mə̄tādí, nâ bǐ bɔ bɔ́n bóé ábə̄ Yésus Krǐstus. Éyə̄ abəŋ ńnə́m díé á ngáyílī nálā, ḿból yə̄ nâ bǐ tā­mán éyə̄ŋ éfái a ngafáī bíā, təge ai é dzóm bī ngátādī nyé bɔ́, ábə ǹdindíŋ Mɔ́n wóé. Ábə̄ nyé ńgɔ̄ bǐ bə̄lə́ ákodé ai məkǐ móé ai bidzǔgá míńsə́m á afú ńnə́m díé. Afú ńnə́m díé tē á nə́ ngul eyə́gan, édí yā lə́ ngábɔ̄ nâ á dzálā bíā ai fəg ai akə́ŋ, ḿból yə̄ nâ bǐ yəm ndímba yǎ ńyián wóé á ngābə́ bələ́ ábə̄ nyémēn, nâ ǎ yi dzɔ kúlī, éyɔŋ zuli mətǐŋ yāyi boman: nâ á man kóan bikokoma bísə, tɔ ébí yā yób, tɔ ébí yā sí ábə ǹdzóe m̀bɔ́g, yǎ á nə́ Krīstus. Ábə̄ nyé ńgɔ̄ bǐ ngálóeban, bǐ tɔ̄bán á ńyián wóé; nyé yǎ ā bɔ̄ é dzóm ésə a dzó nâ a bɔ, ású yə̄ nâ bí tɔ̄bɔ́ ébá yǎ bə́ ngátádi bí áfidí ósúsúa ábə Krǐstus, ḿból yə̄ nâ dúmá díé á tsāmán vóm ósə. Ábə Krǐstus ńgɔ̄ fə myâ mǐ ngáwóg ébūg bə́bə́lá, m̀bəmbə fwé yǎ ákodé dáán; ábə̄ nyé ńgɔ̄ mǐ ngávəŋan bəyə́bə, mǐ nɔ̄ŋɔ́ fə ndəm M̀fúfúb Ńsísīm yā Zāmbá á ngākag bíā, M̀fúfúb Ńsísīm yǎ á nə́ éfáī ósú yā élíg dzáán byāyi lígi ai dzɔ́ ámōs mvúa yǎ byāyi kodeban, ḿból yə̄ nâ bǐ tāmân dúmá díé.Məfon ai ǹtúd édzóē Krīstus Á wóg mə̄ ngáwóg fwé ńyə́bə́ mī bə̄lə́ ábə Ǹtí Yēsus, ai édīŋ myālə́de ású míḿfúfúb mísə, mə nə təge vǒd və́ Ńtí ngāŋ ású dáán, ai átsog mínā á ngogolán dzam. Mə̌ ngatám hḿ naa Zambá Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, Ésīá dúmá, ā və̄ mína ǹsísīm fəg ai ǹsísīm áyəmə́, m̀ból yə nâ mǐ tóan á fɔ̄ɔ̄ nye yəm ḿbəŋ. Matám nâ á fyɛ̄ mís yā ńnə́m wāān nə́ mǐ yén ákyāí áfidí ńlōé wóé wávə́ mínā, ákyāí étɔ̌g ákúmá dúmá yā élīg dzíé é bə̄lə́ á zāŋ mim̀fúfúb, ai ákyāí mod dúmá ngul dzié é bələ́ ású dāān, mínā bəyə́bə, ai fím yǎ ngul dzié yǎ á ngākúlī á nyɔ̂l Krǐstus, ai ńkúlán á ngākúlī nyé á sɔŋ bə­wú, a toé nyē á ḿbɔ̄ ńnōm wōé, á yób, a və́ə́ nyē ńkóŋ wálod miǹtómbā mísə, miǹgungúl mísə, mim̀bəŋ mísə, atí ásə, ó lodǒ fə̄ é dzwé ásə̄ bə́ nə́ dzǎm lóē tɔ ábōg bī bə̄lə́ dī, tɔ édí lázu. A ngádzoge nyé byə́m bísə á məkǒl ā sī, a tə́lē nyē ózɔ̄ndɔ́m byə́m bísə, á ńlō Ndâ Zambá yǎ é nə̄ nyɔ́l dzīé, ńtúd ényɔ́ yǎ á nə̄ á túd, ńgūma á ńgūmā étē. Ńdɔ̄ mínā yǎ mī ngáwú ású bivǔs byáán ai miǹsə́m, mī nyiŋi étēde ókōbá, anə́ ḿból é sí nyi e nə́, anə́ ńyián ńdzóe yǎ étē ó nə́, m̀bə̂ ǹsísīm yǎ ā zu byǎtsíg zēn yǎ yób, ā wákə ai esíé dzíé tē ósū ábə̄ ébá bábɔ Zambá mə̄lɔ́. Bíā bə́bēn bía bǐ ngányǐŋ fə̄ nálā ókōbá, bǐ toŋo hə miǹyián yā nyɔ́l dzāān, bǐ toŋo hə ngǒŋ yā miǹson myáán ai bəbə̂ miǹtsogán, bǐ ńtɔ̄á fɔ̄ɔ̄ hə é bod olún Zāmbá ó ngábə́ yəan ku á yób, anə́ é bod bə́sə bəvɔ́g. Dá Zambá yǎ á nə́ ngɔ́l ngɔ̄lɔ ású é mod edǐŋ yǎ á ngādiŋ bíā, hála bǐ wú yǎ ású míńsə́m myáán, Zambá tě ā ngábɔ̄ nâ bǐ dúgân nyiŋ ai Krǐstus. Ngɔ̂l Zambá ńdzɔ e ngákode mínā – a ngákúlī bíā á sɔŋ fǔfulu ai nyé, a toé fə̄ bíā á yób, ábə Krǐstus Yésus. Éyɔŋ ǎ bɔɔ nálā, a ngáyi nə́ á lə́dē á míḿmiě mí bod myāzu mod etɔ̌g ákúmá yǎ grāsia woe, ai afú ńnə́m díé ású dáán ábə Krǐstus Yésus. Amú hə ǹnyie anə́ grāsia énye a ngákode mínā, ású ńyə́bə́. Akodé tē lásɔ̄ kig ábə̄ mínā, á nə efáī Zāmbá. Lásɔ̄ kig á mim̀bɔán myáán, asú tē hḿ mod á sə́ kig dzǎm kud óngon. Amú bǐ nə bikokoma bí Zāmbá, ḿból bī ngákomban ábə Krǐstus Yésus ású mim̀bəmbə mí mǎm yā Zāmbá á ngākoməzan ósúsúa nə́ bǐ dzálā mɔ́. Bə́sə dzóm dzīdzīá ábə Krǐstus Dúgán hḿ tsǒg naa ókōbá, mína bəháídɛn, yā mī nyiŋi və enyiŋ nyɔ́l, mínā yā ébá bə́ ngábə́ "ńkəlébán" bə́ lóege nâ "Bǒd yā bá ndzí kig kəleban" ású ákə̄lé yā bákəle á nyɔ́l ! Dúgân tsog nâ ábōg tə́ mī ngábə́ bə̄hāídɛn, mǐ ngábə́ yangǎ kig Məsías ziŋ, mǐ ngábə́ bələ́ kig ngab ziŋ âyɔ̌ŋ Zāmbá, mǐ ngábə́ bə̄yə́ŋ êlad amvóé ai á mətǐŋ mə́ ngaagá, mǐ ngábə́ bələ́ kig afidí ziŋ á sí mū, mǐ ngábə́ təge ai Zambá. Á kə̄ hḿ kwí ábōg yə aná, ábə̄ Krǐstus Yésus, mína yǎ mī ngábə́ óyǎb, mǐ ńtɔa yǎ babi ású məkǐ mə́ Krǐstus. Amú Krǐstus tě énye a nə́ mvɔ̄í dzāān, nyé yǎ á ngābɔ nâ məyɔŋ mə́bɛ̄ mə́ bámán, mə́ bɔ dzóm dzīdzīá, a mǎn búg ḿfim ó ngábə́ bɔ̄ á zāŋ: zíŋ. A ngámana Mvéndé ai bətə́bə́gā yā étē, a ngáyī nâ, ai mǎn Yúdɛn ai mǎn háídɛn, á bōnde m̀kpámáŋ mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g á étīé mvɔ̄í, á lad bɔ́ ai Zambá, nə́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ bɔ nyɔ́l dzīdziá ású kōlós: étē ńgɔ a ngáwé zíŋ. A ngásɔ́ nâ a zu yédân fwé mvɔí ású é mína yǎ mī ngábə́ óyǎb, mvɔí ású ébá yā bə́ ngábə́ babi. Amú ábə̄ nyé ńgɔ̄ bíā bə́sə̄ bə́bɛ̄ bǐ ngánɔŋ Ǹsísīm ḿbɔ̄g, zěn ē ńtɔ̄á hḿ bía filí ábə̄ Ésīá. Á ńtɔ̄á hḿ naa, myǎ sə́ kig fə bədzín ngə́ bə̄yə́ŋ, mǐ bə̄lə́ ngab ayóm ai mim̀fúfúb, mǐ nə̄ bɔ́n yá ábāā Zāmbá. Amú bə́ ngányílī mínā á mə́lóŋ yā bībé mēndíé yā étē bí nə́ Ápóstɛl ai bəprofɛ́d, ǹnóm mvi nyé a tɔá Krǐstus Yésus émēn. Ábə̄ nyé ńgɔ məlóŋ mə́sə̄ máladan, mə́ náŋā fə nə́ mə́ və́ŋân m̀fúfúb Tə́mpɛl ábə Ǹtí. Ábə̄ nyé ńgɔ̄ fə myâ myǎnyían á mə̄lóŋ étē nə́ mǐ və̄ŋán etɔbɔgɔ̌ Zāmbá, ábə M̀fúfúb Ńsísīm. Ású tē ma, Páulus, mǎn mim̀bog Krǐstus ású dáán mína bəháídɛn… amú mafidi nâ mǐ ngáwóg ḿból Zāmbá á ngāvə́ ma grǎsia ású dáán, a kúlí ma ayəmə́ ndímba, ḿból mə̌ ndəm mínā mǎn timǐ vīlí ai bǎn bíbúg. Éyɔŋ tə́ myāláŋ é mam mǎtil mínā málā, mǐ nə dzǎm sóŋ ábím ńyəmán māyəm ndímba Krǐstus. Ndímba tě yā ndzí kig kúliban bǒd yā ókōbá anə́ ḿból ē ndəm kúlibǎn mīḿfúfúb mí Ápóstɛl ai bəprofɛ́d, mə́lú mā, á Ndâ Zambá: bəháídɛn bə́ bə̄lə́ ngab élīg dzīdzīá tē, amú bə́ ńtɔá yǎ bidzǒ yā nyɔ́l dzīdzīá, bəkaban bə́ ngaagá dzīdziá, ábə Krǐstus Yésus, ású Ḿbəmbə Fwé. Mə nə ǹtɔ́bán ai éfáī yā grǎsia Zambá á ngāvə́ mā nə́ mə́ kad M̀bəmbə Fwé tě ai ngul dzié. Ma yǎ mə̄ nə́ ńtɔ́lɔ̄ngɔ́ á zâŋ mim̀fúfúb mísə, ma tě grǎsia a ngávə̂ban nə́ mə́ kə mayédán bəháídɛn mod ndímba etɔ̌g akúmá Krǐstus, ai nâ mə́ kúlī akab ndímba á ngə́ə́ŋ: é ndímba yǎ ē ngābə́ sɔlɔ́ a tádigi á bisəb bisəb ábə Zambá, Ǹkom byə́m bísə; ású yə̄ nâ miǹtómba ai miǹgungúl yā yób mí yəm mə́lú yā bī bələ́ mā ai zěn yǎ Ndâ Zambá, é mod etɔ̌g fəg yǎ Zāmbá á ngākúlī nyɔ́, á miǹtsogán mí kōlé yā á ngābi ai ǹtáán mam wóé ábə Krǐstus Yésus Ǹtí wāān, Krǐstus tě énye a və́ bía azombo yǎ ásúbū Zāmbá babi ai afidí ai ńyə́bə́ bī bə̄lə́ ábə̄ Krǐstus. Ású tē hḿ mākogolan ai mínā nâ tə myǎku sɔ́m ású mīńdzūg mā­badan ai myá ású dáán, amú miǹdzǔg mítē mǐ nə̄ ású ólugú wāān.Ngogolán Páulus Malában ai məbɔ́ŋ á sí á mís mə́ Ésīá yǎ á nə́ tîn éyole ésīá ésə tɔ á yób tɔ á sí. Madzai nyé naa, ákyāí ákúmá yā dúmá díé á nə́, á və̄ mínā fím á nyɔ́l ai ngul Ǹsísīm wóé ḿból yə̄ nâ ńsísīm wāān ó won, Krǐstus á loŋ mvóg á míńnə́m myáán á ńyə́bə́, ládán miǹkǎŋ êdǐŋ, bəmán məndíé máán êdǐŋ étē. Eyɔ̌ŋ tē hḿ myāyi bǐ ngul yə áwōg, fǔfulu ai mim̀fúfúb mísə, é dzóm é nə́ ndám, ǹtíé, ayǎb ai edɔ́g… mǐ ngayə̌m fə edǐŋ Krīstǔs yā yálod oyəm ósə, mǐ ńtɔ̄á hḿ dzǎm dzyé ńtūd ábə Zambá yə á nə̄ Ńtúdu ǹtúdu. Ényɔ́ ngul dzié yāsyé ábə̄ bíā, a nə dzǎm syé á lodo nálā, a lǒlōdó biyɔŋ ǹtɛd ábím bī nə̄ dzǎm dzai ngə́ kig ásōŋ, a kyəbə ai olugú á Ndâ Zambá, ai ábə Krǐstus Yésus, á ngongǒ bod ésə ai á bisəb bísə ! Amɛn Makogolan hḿ ai mínā, ma, mǎn mim̀bog Ǹtí, nə́ mǐ nyiŋ ákyāí ényiŋ láyəan ai ńlóé yā bə́ ngálóē mínā; dzíbígán mínā mínā ai edǐŋ, ai fúlú edzɔdi nyɔ́l, evúvoe ai fǐn. Váán kɔ́ nə́ mǐ bɔ ǹnə́m ḿbɔ́g m̀bɔ́g ábə Ǹsísīm, ai ńkɔ̄l édǐŋ mvɔ̄í yā wátindi mínā bə́sə. Nyɔ́l e nə dzǐdziá, Ǹsísīm fə m̀bɔ́g m̀bɔ́g, anə́ fə afidí á nə́ də́dā á suga ǹlóé yā bə́ ngálóē mínā. Ǹtí a nə m̀bɔ́g, ǹyə́bə́ ḿbɔ̄g, ǹduán fə m̀bɔ́g; Zambá a nə m̀bɔ́g m̀bɔ́g, Ésīá bod bə́sə, a tə́lə̄ bə́sə á ńlō á yób, á zāŋ bə́sə ai ábə̄ bə́sə. Mod ósə yə ábə̄ bíā a ngánɔŋ é ngab dzié á mvam Zambá, ábím Krīstus émēn ā ngākə a və́g bīfáī bíé. Ású tē M̀fúfúb Ńtilán wákɔ̄bɔ̄ nâ: “A ngábɛ́d á yób, ńdɔ á ngákə ai miǹkóm, a ngávə́ bod bifái”. “A ngábɛ́d á yób” nálā tē wâtyan yá ? Sə nâ a ngásǔs fə̄ á ndoŋ bivól yǎ tolendǒŋ a ? Ńdɔ̄ fə mod tě a nə́ hə m̀bɔ́g m̀bɔ́g, ényɔ́ á ngāsus ai ényɔ́ á ngābɛ́d óyǎb á yób étēde, ḿból yə̄ nâ á dzálā byə́m bísə. Bífái a ngávə́ bod, bí nə̄ Ápóstɛl, bəprofɛ́d, bəkad bə́ ḿbəmbə Fwé, bənɔ́ni ai bəyə́gələ bə́ dɔ́tɛn, ǎ tə́ləge mim̀fúfúb nálā ású yə̄ nâ esíé mə́lóŋ mə́ nyɔ̂l Krǐstus é kə̄ ósū, é hóm byǎyi kə́ kwí, bíā bə́sə fǔfulu, bǐ ńtɔ̄á hə dzóm dzīdzīá á ńyə̄bə́ ai áyəmə́ lə́ Mɔ̂n Zambá, bǐ kwí áfə̄ á étīé ńtúd modo, etíé nyiá modo, yǎ ā dzála etíé ńtǎm Krǐstus. Byǎyi á kīg fə bǎd tə́bə̄ étīé bɔ́ngɔ́, təge ńdə́ŋədán nâ bǐ sə́ álí bǐ nə̄ álí, ai məkyaí bə́dɔ́tɛn mə́sə, ai mədúgán mə́ bod ai mə́kə́ŋ bábɔ̄ nə́ bə́ fūdi bod ébē yā ńdīmi. Á ńtɔ̄á naa, ai ńyīŋán byānyiŋ á zēn bə́bə́lá ai á zēn edǐŋ, byǎyi náŋ hə ǹnáŋán nə́ bǐ kə kwí ábə Krǐstus yǎ á nə́ Ńlō. Nyɔ́l dzīé ésə é yə́mə̄ á kpím ai ákyāí biwoonga bísə̄ yā byátɔŋ dzɔ, bí vâ fə dzɔ ngul yə áfōŋan, anə́ édzo é bə̄lə́ ású ésíé díé, nyɔ́l ē nganáŋ hḿ, e loŋobǎn fə ai ébēn á édǐŋ étēde. Ókōbá ai aná: m̀kpámáŋ ényiŋ ábə Krǐstus Matə́bə́lə mínā dɔ́, mavu mínā dɔ́ sɔŋ á dzwé Ńtí: tə́ myǎbad nyiŋ anə́ mə́yɔ̌ŋ yā mátoŋ evovolan fə̌g yā yákə̄ ai bod á ńdzāŋ kɔ́m. ai miǹtsogán mí díbī myábán: bə́ ngávə́ŋan bəyə́ŋ ású ényǐŋ Zāmbá, ású ńdímān fəg yǎ álɛ̌d ńnə́m wábán á ngādudu bɔ́ á nyɔ́l. Ǹnyie anə́ bə́ ngáman bɔ̌ mīńkánga á ńyə̄bə́, ńdɔ̄ bə́ ngányaban á ényǐŋ bisog, bə́ ngáduman hḿ ai ákyāí míńsə́m mí mvid ásə̄ á ngákə. Éyɔŋ mǐ ngáyə́bə̄ Yésus Krǐstus, sə̌ kig nálā ńgɔ̄ bə́ ngáyə́gələ mínā, ngə́ á nə́ fɔ́ɔ́ nâ mǐ ngáwóg mam yǎ ábə̄ nyé, mǐ yə́gē fə̄ mɔ́, ḿból bə́bə́lá wōé á nə́. Mǐ bə̄lə́ hḿ nâ mǐ dzoge ényiŋ dzáán yǎ ósúsúa, mǐ káán ai mod kóba yǎ ā man bóé ai bəbə̂ miǹyíán míé. Buián fəg fə́, mǐ tsénde enyiŋ dzáán. Nɔŋán enyiŋ m̀kpámáŋ mǒd yā Zāmbá á ngākom a fulugan ai nyé, a tɔá sósōó, a tɔá m̀fúfúb ai bə́bə́lá. A tádigi hḿ étɔ̄á dzī, dzǒgán ǹkɔ́bɔ̄ miǹnǎl, mod ósə a kada mǎnyāŋ və bə́bə́lá ngǎ myāyəm nâ bíā bə́sə bǐ nə bidzǒ yā nyɔ́l dzīdzīá ? Ngə́ myāliŋan, tə myǎsə̄m, tə ńló dzóbo a kə yímbi mǐ ngə́lə́ wógo olún; tə myǎvə̄ Sátan a kələ́bə́. É mod a ḿbə́ kadəgə dzíb, a bə́ fə dzíb; á zómbógo syé və ǹsyéán ai mɔ́ móe nə́ á bɔ m̀bəŋ ai ḿvɔ́lán ā vɔ́li ébá bə́ bə̄lə́ mə̄yáŋan. M̀bə̂ ebúg ā yəǎn kig kwí ḿbɔ̄g yǎ ábə̄ mínā ânyu; oyə́m wáán wâyəan fálā və míḿbəmbə bíbúg bísə̄ yā bí nə́ bībúg bí ekomoŋa, ábōg láyəan; bíbúg byávɔ́lī ébá báwóg bíā. Tə́ myǎbɔ nâ M̀fúfúb Ǹsísīm Zāmbá ó līŋán, Ǹsísīm tē ńgɔ́ ó ngábán mínā ai ndəm dzié ású ámǒs məkodega. Ǹkɔ́bɔ̄ ngə́b, ai olún, ai ayɔ́g, ai móman ai mətǎ, byâyəan man á zāŋ dzāān, dzam də́dā anə́ édzí ésə̄ yátian ai m̀bə̂ ǹnə́m. Bɔán afú ńnə́m á zāŋ dzāān, mǐ wógǎn fə miǹtyé. Dzǔán mína mínā abé dáán ásə, anə́ ḿból Zāmbá á ngādzu mínā ábə Krǐstus. Dzə́ŋán hḿ naa mǐ vu Zambá, anə́ miǹdindíŋ mí bɔ́n míe; wulúgán á zēn edǐŋ, anə́ ḿból Krīstus á ngādiŋ bíā, a və́ə́ nyémēn asú dáán, a túní fə̄ nyémēn Zāmbá anə́ mətúnuŋǎ yā mányum m̀bəŋ. Ḿfág yā mvéndé saməna ai é mam mə́ ósɔ́n mə́sə məvɔ́g, ai edǐŋ ákúmá, təge wóg étādī dzīdzīá yə̄ étē á zāŋ dzāān: nálā ńgɔ wáyəan ai mim̀fúfúb. Dzam də́dā fə ású ńkɔ́bɔ nyīé ai ekɔ́kɔbɔ ai m̀kpálí: é byə́m bísə̄ bílī byāyəán kig; daŋán kɔ́bɔ hə bibúg bí ngāŋ. Tóán yəm m̀bəŋ nâ, tɔ é mod ǎ diŋ mvéndé saməna, tɔ ényɔ́ ā toŋ mam mə́ ósɔ́n, tɔ ényɔ́ ā toŋ akúmá sí, anə́ é mod ǎ lugu bəzəzə̌ bəzambá, tɔ mod m̀bɔ́g yə ábə̄ bɔ́ ǎ yǐ kig bǐ ngab âyɔ̌ŋ Krǐstus bân Zambá. Tə mod a dug mínā ai ǹkɔ́bɔ̄ miǹnǎl; bə́bə̂ bə́ mam bálā ḿbɔ̄ bádudu olún Zāmbá á nyɔ̄l ébá bə́ nə́ təge nyé yə́bə. Tə á myākalan dzam ai bɔ́. Ókōbá, mǐ ngábə́ díbi á zigili, aná mǐ ńtɔa yǎ ḿfyɛ ábə̄ Ǹtí: wulúgán hḿ anə́ bɔ́n bə́ m̀fyɛ. M̀fyɛ wáwūm bibumá naa: abəŋ ńnə́m, sósōó ai bə́bə́lá. Mǐ tóan fyal é dzóm yányəb Zambá á ńnə̄m. Τə myǎnɔŋ ngab á mam mə́ dzóngó yā mim̀bɔán yā díbi, mam mə́tē mâtəb engə́ngə́ŋ, kúlán mɔ́ hə ǹkúlán á ngə́ə́ŋ. É mam bod bə́tē bábɔ á məsoé mə́ nə ósɔ́n á kɔ́bɔ. Hədá, é dzóm ésə m̀fyɛ ó kúli yǎ éngə̄ngə́ŋ yáyēne: ńdɔ̄ é dzóm é kwí yǎ á éngə̄ngə́ŋ é nə m̀fyɛ. Asú tē bə́ ngádzó nâ: «Kódógō á sí, á é mod o dzógo óyɔ̄, kódógō á sí á zāŋ bəwú, abǒg te Krǐstus ǎ yi wa fyɛ.» Ǎ bə̄bə́dzāŋ, bɔán okálá ású ényiŋ dzáán; tə myǎnyiŋ anə́ mə̄kúd, nyináŋ anə́ é bod bə́ bə̄lə́ fəg; dzə́ŋán nâ ábōg myālod á sí ndon mú dí á bɔ ai mína m̀fí, amú mvyɛ́ ē sə́ kīg mə́lú bí tɔ̄á mā. Ndɔ̄ hḿ, tə myǎkɔ́bɔ tə́ bindǐ mǎm yā ényiŋ, dzə́ŋán nâ mǐ yəm ǹyián Zāmbá m̀bəŋ. Tə́ myāsɔ́g məyɔg, amú məyɔg mâkə ai mod á mǎm bisog. Dzə́ŋán fɔ́ɔ́ nâ mǐ dzye ai M̀fúfúb Ǹsísīm. Lɔ́mán ai bía bí óyəŋ, ai é bīá bí ólugú bísə bivɔ́g, mǐ sə́gə Ǹtí, mǐ ngəməge nyé á mīńnə́m myáán. Vân Zambá Ésīá ngāŋ ábǒg ásə̄ asú ḿbəŋ wóé ósə, á dzwé Ǹtí wāān Yésus Krǐstus. M̀kpámáŋ ényiŋ Bián fúlú edzɔdi nyɔ́l á zāŋ dzāān ású é wɔ̄ŋ myāmbáda Krǐstus. Biníngá bə́ wógo bəyóm anə́ báwóg Ńtī. Amú fám é nə ǹtə́bə osú miníngá, ḿból Krǐstus a nə́ ńtə́bə osú Ndâ Zambá, yǎ é nə̄ nyɔ́l dzīé yǎ á nə̄ dzɔ Ǹkode. Ḿból Ndâ Zambá é nə̄ mə̄wóg ai Krǐstus, éyə̄ fə biníngá bɔ̂ bə́ bɔɔ məwóg nālá ai bəyóm á mam mə́sə. Ǎ fám, diŋán bəyál báán anə́ Krīstus ǎ diŋ Ndâ Zambá, a zombó áwū ású díé, ḿból yə̄ nâ á fúbu dzɔ̌ ai məndím mə́ ńduan ai ǹsobán ai Ebúg ényiŋ; amú ā yii fɔ́ɔ́ naa é tə́bə̄ nyé á mís á sááŋ, é fyɛgé anə́ ábōm ngɔn, təge ai atɔ́n, təge ai m̀bɔd á nyɔ́l, ngə́ dzóm ziŋ; m̀fúbán m̀fúbán, təge ai atǎ. Éyə̄ hḿ fə̄ fám dzɔɔ e bələ́ naa e diŋi ǹgál wōé nālá, anə́ ā diŋ nyɔ́l dzīé. É mod ǎ diŋ ǹgál, a diŋ nyémēn. Mod ǎ kǎd kig vínī nyɔ́l dzīé ńnə̄m; a dzə́ŋ hə nâ a tɔŋ dzɔ̌, a mvaman ai dzɔ̌. Éyə̄ hḿ Krīstus ǎ bɔ̄ nálā ai Ndâ Zambá, nálā wâtiana ai é bíā yā bī nə́ bidzo bí nyɔ́l dzīé, miǹson míé ai bivɛ̌s bíé. “Asú tē hḿ fám yāyi líg ésīá ai nyiá, a kə́ə́ lad ai ǹgál wōé, bɔ́ bə́bɛ̄ bə́ ńtɔ̄á nyɔ́l dzīdziá.” É ndímba dzam nyí e nə ngul abuí; makɔ́bɔ̄ nálā, amú mātsog Krǐstus ai Ndâ Zambá dzīé. Mə̌ ngakə hḿ lúī ńkɔ̄bɔ nâ: fám ésə é diŋ ǹgál anə́ ā diŋ nyémēn; miníngá ásə a yəan və́ ńnōm ólugú. Ǎ bɔ́n, bɔán bəbonde báán mə̄wóg anə́ Ńtī ā yi: nálā ó nə̄ sósōó. “Lǔgu ésōá bân nyoá” é mvéndé ósú yǎ é bələ́ ngaagá mvɔ̌m ńdzɔ̄ nyílī; amú yakə mǎn naa: “ású yə̄ nâ ó yén mvɔ̌m ai nâ ó nyiŋ kɔ́m á sí.” Mína bəbonde, tə myǎndə́gələ bɔ́n báán náágán bɔ̄, mǐ wê bɔ́ bə̄bə̂ mə́fúlú, mǐ yə́gələ bɔ́ anə́ Ńtī ā yi. Mína bəlɔ̌, wógán bədzóē báán yā nyɔ́l təge tigibi, mǐ mbádaga bɔ́, mǐ bɔɔ osəsa ai bɔ́, anə́ Ńtī ā yi; tə myǎsyé ású yə̄ nâ bâbəbə mínā, ngə́ kig nâ bə́ wóg mínā m̀bəŋ; bɔán esíé anə́ bəlɔ̌ bə́ Krīstus yǎ bádzála ǹyián Zāmbá ai ǹsísīm wábán ósə. Syéán ai m̀bəmbə ǹnə́m ású Zāmbá, sə̌ kīg ású bod. Mǐ yəmə nâ mod ósə a yi bi mân móé ábə Ǹtí ású m̀bəŋ a ngábɔ, tɔ a nə olɔ̌, tɔ a nə filǐ mod. É mínā yā mī bə̄lə́ bəlɔ̌, myâ mǐ bə̄ləgǎn fə ai bɔ́ ḿbəŋ dzam də́dā; dzǒgán fúlú ayɔ́g, yəmán nâ mínā bɔ́ mǐ bə̄lə́ Ńtí ḿbɔ́g yə á nə́ á yób, á nə̄ təge fyǎl bod á mə̄sú. Bitá bí ńyə́bə́ Á məmaná, bɔán biwólō bí bod ábə Ǹtí, ai áwónóŋ yā ngul dzié yāvə́ mínā. Bɔ́dán bikpa bí Zāmbá, mǐ yə́mə məkǒl á sí, á myākə lúman ai ǹzízíŋ wáán, Sátan. Byǎlúmǎn kig bitá ai mod, byǎlúman ai ébá bə́ bə̄lə́ ngul yǎ é və̌ ai alú, nálā wátian nâ bəbə̂ míńsísīm yā bádzóē sī, á bə́ nə́ ńtsamán á míńkúd étē. Ású tē hḿ, myǎyəan bɔ́d bikpəlé bí Zāmbá, ású yə̄ nâ, ábōg yā ḿbə̂ amǒs ā yi sɔ́, mǐ tə́bə̄ á étīé míńkánga, eyɔ̌ŋ tē áfə̄ láyi bɔ̌ naa, ngə́ mam mə́sə́ mə́ tə́lə̄ á téén, mínā bə́bə̄n mǐ ńtɔ̄á anə́ bikǔm təge sigan ai ńkulu. Tə́bə́gán hḿ, bə́bə́lá á bɔ̄ mína kandá, sósōó á bɔ̄ mína eběn; evág ékada M̀bəmbə Fwé mvɔí é bɔ̄ mína ngǒb yā məkǒl. Á é mam mə́sə̄ má, mǐ bələgə ǹyə́bə anə́ éběn, é vóm miǹsɔŋ məkɔ̌ŋ mə́ ńzízíŋ myáyi sɔ́ mǎn búgi. Bɔ́dán ekóngó ákodé é kāman ai ǹló waan, mǐ nɔŋ fə fa bitá Ǹsísīm yǎ é nə̄ Ébūg Zāmbá. Kogólán ású dzam ásə, mǐ dzaigi ai zǎg ésə abǒg ásə̄ ábə M̀fúfúb Ńsísīm, mǐ bɔɔ nálā təge ku sɔ́m; mǐ tsogo áfə mim̀fúfúb mísə̄ á ngogolán dzāān. Mǐ tsogǒ fə mǎmēn, ású yə̄ nâ, éyɔŋ mǎyi yáī ányu okídí, mə́ kɔ́bɔ́ ai azombo bíbúg byáyi bɔ̌ naa, bod bə́ yəm ndímba yǎ Ḿbəmbə Fwé yǎ mākad, á mə tǐ á mə́súŋ hā. Kogólán hḿ ású yə̄ nâ mə sɔm á Ḿbəmbə Fwé ázombo láyi bɔ̌ naa mə́ kɔ́bɔ̄ ḿból wáyəan. Məfwé mə́ Páulus ai mə́sugan mə́ mvúa Mayi nâ myâ mǐ yəm é vóm mə̄ tə́lə́ ai ḿból mə́ ńtɔ̄á yǎ.Tisíkus a yi mínā mǎn tíē ndɔ́ŋ ésə, Tisíkus te a nə ma ǹka afidí ábə Ǹtí. Maváŋ mínā nyé lóm nə́ á zū mínā kǎd mə̄fwé yǎ ábə bíā, á wónō fə miǹnə́m myáán. Zambá Ésīá ai Ǹtí Yésus Krǐstus bə́ váá bə̄bə́dzāŋ mvɔ̄í, edǐŋ ai ńyə̄bə́. Ǹtótōmaamaa á bɔ̄ɔ̄ ai ébá bə́sə̄ bádiŋ Ǹtí wáán Yésus Krǐstus ai édīŋ yā é nə́ kōlé təge ndáman. Páulus bân Timoté, bəbɔ bísíé bə́ Yésus Krǐstus, bâtil mínā mim̀fúfúb mí Krǐstus Yésus mísə̄ yā Fīlípi, ai bənɔ́nī bə́sə, ai bədiákon bə́sə: grǎsia ai mvɔí yə ábə Zambá Esīá ai ábə Ǹtí wāān Krīstus, bí bɔ̄ ai mínā ! Evə̂ ngǎŋ ai ngogolán Mavə́ Zāmbá wam ngǎŋ ábǒg ásə, mə tsogo mínā; é ngogolán ésə mǎkogolan ású dáán ámǒs ósə, mabɔ dzɔ̌ ai miǹtag, ású myānɔŋ ngab êtsam M̀bəmbə Fwé, a tádigi á mə̄tádí a zaa kwí ámōs yə aná. Mə bələ́ fɔ́ɔ́ áfidi naa, Ényɔ́ yə á ngátádi ábəŋ ésíé dīlí ai mínā, a yi dzɔ́ mǎn sɔ́ndī ású ámǒs Krīstus Yésus. Lâyəan fɔ́ɔ́ naa, mə́ bi ákyāí miǹtsogán dīlí ású dáán mínā bə́sə, amú ǹnə́m ó nə ma ábə̄ mínā ǹgúma ǹgúma, tɔ mə tii á mə̄súŋ, tɔ malúman ású yə̄ nâ mə́ wóno ekada M̀bəmbə Fwé. Owé, Zambá émēn a yəm nâ, madiŋ mínā ai ǹnə́m édǐŋ Yésus Krǐstus. É dzóm mādzai nyé á ngogolán dzam é nə̄ nâ, edǐŋ dzáán é bɔ ǹtúd ǹtúd ai é fəg enyiŋ, yǎyi bɔ̌ naa, mǐ yəm kad tɔ́b é mam mádaŋ ai m̀fí ábuí, ḿból yə̄ nâ, mǐ tɔ́bɔ̄ á sāāŋ, təge ai é dzóm báláŋ mínā, âmǒs Krǐstus, mǐ tɔ̄á fə ǹdzyéán ai é sósōó enyiŋ yǎ ā sɔ́ mínā ábə Yésus Krǐstus, ású olugú ai dúmá Zāmbá.Mim̀bog mí Páulus ai məbuguban mə́ Évangélium Ǎ bə̄bə́dzāŋ, matám naa mǐ yəm nâ adzó dáma lâvəŋan ású ḿfí Ḿbəmbə Fwé: amú tɔ a ndá mədzó, tɔ bə́vóm bə́sə bəvɔ́g, mə́súŋ mə bəgə́ mə́ nə ma dzam ólugú nén ábə Krǐstus, amú məsúŋ mə́tē mádúgan və́ ábuí bə̄bə́dzāŋ ngul fə́ á nyɔ́l ábə Krǐstus, bə́ ḿbə̄lə́ ákyāí ḿbəmbə azombǒ yə̄ nâ bə́ yédán ebúg Zāmbá təge mbáda dzóm. Mayəm fɔ́ɔ́ naa bəvɔ́g yā ábə̄ bɔ́ bâbɔ esíé tē, ású ngōŋ miǹyián myábán ai ǹnə́m zūŋa, dá abuí dzam lásyē fɔ́ɔ́ ai m̀bəm̀bə ǹnə́m nə́ bə́ tsam M̀bəmbə Fwé Krǐstus. Ébálā bə́tē básyē ású édǐŋ, amú bâyəm nâ mə bələ́ naa mə kamaŋan ai M̀bəmbə Fwé; ébá bə̄vɔ́g bâkad M̀bəmbə Fwé Krǐstus ai ǹnə́m mvol; miǹtsogán myábán myá sə́ kig m̀fúbán: bâyi nâ bábāg miǹtyé á mə̄súŋ máma. Tɔ nálā: hə ǹnyie tə́ anə́ Ḿbəmbə Fwé nyé ā kə a tsaman, ḿfág nyúlū, mə mayǐyī bǐ miǹtag kɔ́m ésə. Amú mayəm nâ édzí ésə̄ yáyénan ai ma, yâzu ai ma mvɔ̌m, ású ngogolán dzāān, ai ǹkǎn Ǹsísīm Yésus Krǐstus; ḿból māfidi, mə tɔá fə ai ndi nâ, mǎyǐ kig sáma; mə́ yəmə áfə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ, tɔ okídí, Krǐstus a yi bi olugú á nyɔ́l dzam tɔ mə və̌, tɔ mawú. Amú, ású dáma, Krǐstus nyé a nə́ ényiŋ dzam, awú dɔ̂ lə́ ńtɔ̄á mā mân. Hədá ngə́ ényiŋ dzámā yā sí mū, yâbɔ nâ esíé dzáma é búgúban, mayəm áfə̄ ná, mayi tɔ́b dzé. Mə́ yə́mə miḿfág mísə̄ míbɛ̄: mə sə́ tám áwū nə́ mə́ kə̄ ábə̄ Krǐstus, ású mvɔ̄m dzam mǎmēn, dzam dá, mə nə tám ényiŋ ású óyág wáán. Mayə́bə̄ tótóé, ńdɔ̄ fə mǎyəm nâ, ma bə́ kig wú, mə ngə́lə̄ á sí mūná, ású yə̄ nâ mǐ kə ai esíé dzáán ósū, mǐ bi áfə miǹtag ai ǹyə́bə́ wáán, ású yə̄ nâ, mǐ bɔ m̀faŋ ńgúngúán ai ma ábə̄ Krǐstus, éyɔŋ mǎyi dúgán sɔ́ ábə̄ mínā. Álūman ású ńyə́bə́ Nyiŋán enyǐŋ dzīn, ḿból wáyəan ai M̀bəmbə Fwé Krǐstus, ású yə̄ nâ mə́ yén ngə́ mə̄ sɔ́ ábə̄ mínā ngə́ kig nâ mə wóg fwé, ngə́ mā ndzí kig sɔ́, naa mǐ yə́mə̄ á kpím ai ǹsísīm ḿbɔ̄g mǐ lúməgan mínā bə́sə fǔfulu ai ǹnə́m ḿbɔ̄g ású ńyə̄bə́ yā Ḿbəmbə Fwé, təge kɔ̌n wɔ̄ŋ ai miǹzízíŋ myáán ndəm nyíli yalə́deban nâ ḿbɔ̄ bə́ nə́ á ńdzāŋ myâ mǐ tɔ̄á âkodé. Nālá tē ósə wásɔ̄ ábə Zambá; amú mvam dzíé ńdzɔ̄ é ngábɔ nâ mǐ yə́bə Krǐstus, ai nâ mǐ zōmbō fə miǹtyé ású díé. Nálā ó nə̄ hḿ naa myâ myǎlūmǎn fə ákyāí bítá mī ngáyén mə̄ lúməgan, á mə̄ ngə́lə́ fə mə lúməgan a zaa kwí ámōs yə aná, anə́ mínā bə́bēn myǎyəm. Ngə́ á nə̄ bə́bə́lá naa éyə̄ bíā bə́sə byǎwógan miǹtyé ábə Krǐstus, ngə́ á nə̄ bə́bə́lá naa byǎvə́an bía bía awónóŋ ai edǐŋ, bǐ bámagǎn fə dzóm dzyá ábə Ǹsísīm; ngə́ á nə̄ bə́bə́lá naa bǐ bə̄lə́ ńnə̄m édǐŋ ai ǹnə́m ngɔ́l, makogolan ai mínā: bɔán nâ miǹtag myáma mí tɔ̄bɔ ǹtúd: mínā bə́sə bɔán kīŋ dzīá, ǹnə́m ḿbɔ̄g ai ǹsísīm ḿbɔ̄g, tɔbɔ́gân dzóm dzídzīá. Tə myǎyə́bə̄ nâ mǐ kābán ngab ngab, fúlú engúŋ é kódógō ábə̄ mínā; mod ósə̄ á dzɔ́dígi nyémēn, á fūdi fə á ńló nâ, é bod bəvɔ́g bâlod nyé. Tə mod a daŋ tsǒg hə nyémēn, a tsogǒ fə ébá bə̄vɔ́g. Dzə́ŋán nâ mǐ vu Krǐstus Yésus m̀faŋ m̀faŋ; é Krǐstus a ngábɔ̄ nâ, a tɔá Zāmbá bə́bə́lá, hədá təge suŋ nə́ a kánga ai ǹkóŋ Zāmbá wóé. Hədá ńdɔ a ngásɔ́dī wá, a tə́bə́ étīé ólɔ̌, a kə́ byáli a fulugan ai mod, a tə́bə́ fə̄ étīé mod ǹgúma ǹgúma. Ábōg ā bɔ yǎ mod nálā, ńdɔ fə a dúgan dzɔdi nyémēn, a bɔ̌ mə̄wóg a kələ kwí áwū, sə awú áfə́, édí yā kōlós ! Asú tē ńdɔ Zambá á ngābɛ́dē nyé, a və́ə́ nyē é dzwé lálod mwé mə́sə, ású yə̄ nâ, á dzwé Yésus, dzóm ésə̄ é kud məbɔŋ á sí, tɔ á yób, tɔ á sí ndon, tɔ á bə̄kón, ai nâ anyu[1] ásə̄ á məm dɔ́, nâ Yésus Krǐstus a nə Ǹtí, á dúmá Zāmbá Ésīá.Esíé bəkrǐstɛn Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ḿból myǎkad sɔ́ myǎbɔ məwóg, sə̌ kig hə ábōg mə̄ nə́ ai mínā, á dāŋ daŋ fɔ́ɔ́ ábōg mə̄ sə́ kig ai mínā dí, syéán hḿ ású ákodé dáán, mǐ mbádaga, amú Zāmbá émēn nyé a və́ mínā ngul yə áyi ai ngul yə ádzāla, ḿból ā diŋ. Bɔán esíé ésə təge ai miǹsɔg, təge tigibi, ḿból yə nâ mǐ bɔ təge ai é dzóm básɔg mínā ai dzɔ́, tə ai atǎ, anə́ bɔ́n bə̄ Zāmbá, təge ai bidzo, á zāŋ ḿbə̂ mvɔŋ bod e nə́ ńdzāŋán ékɔ̄á nyī, é vóm myǎyi fyɛ anə́ átītiě yā sí ndon, é mínā yā mī bə̄gə́ ébūg ényiŋ: nálā wáyi mə və́ ólugú âmǒs ásɔ́ lə́ Krīstus, amú mǎ ndzí kig mbádā ḿbīl á zəzə, mǎ ndzí kig tyé nyɔ́l á zəzə. Tɔ mawadan mətúnuŋǎ yā ésīé ńyə́bə wáán ai məkǐg mám, mawóg nālá ḿbəŋ, ńdɔ̄ fə mǎtag ai mínā bə́sə; myâ wógán m̀bəŋ, mǐ tǎg fə ai ma fǔfulu. Dulu ńlóman Timoté bân Epafrodít Mə bələ́ áfidi ábə Ǹtí Yēsus nâ mə ǹkún mínā lóm Timoté, nə́ maa mə́ bɔ anə́ mabi awónóŋ ai mə̄fwé yā myāyi ma lóm. Mə̌ bə̄lə́ kig mod m̀fə́ á kwî anə́ nyé yǎ á nə̄ dzǎm mvaman ai enyiŋ dzáán ai ǹnə́m wóé ósə̄ á sɔ̂ nyé âbum á sí: Amú bə́sə̄ bádzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ hə m̀fí wábán bɔ́ bə́bēn sə̌ kig m̀fí Yésus Krǐstus. Dá mínā bə́bēn myāyəm nâ mod te á ngālə́dē wɔ́ ésíé wóé, amú á ngāsyé ai ma fǔfulu ású étsam M̀bəmbə Fwé, anə́ mɔ́n ā syé ai ésīá. Ényē hḿ māyī nə́ mə́ lóm mínā ǹnyie anə́ māyi tóán yēn anə́ ḿból mam mámā máyi wulu. Mə bə̌bə̄lə́ fə m̀bəmbə afidí ábə Ǹtí nâ mǎmēn mayi mína sɔ́ yén mə́lú mázū má. Dá mayén naa á nə ai m̀fí nə́ mə̄ dúgân mínā lóm Épafrodít, é mānyāŋ wám yǎ á nə̄ ma mvóé bisíé ai ǹka bitá, á mī ngálóm ná á zu ma tsíg mə̄yáŋan. Amú a yəb mínā bə́sə; ndɔ̄ fə məkǒl mátīī kīg fə̄ nyé á sí a tádigi anə́ á ngāyəm nâ mǐ ngáwóg fwé okɔ̌n wóé. Á nə fɔ́ɔ́ tóé naa a ngákɔn, a lílígí fə tsətsad nə́ a fani tóg; dá ńdɔ Zambá á ngāyén nyē ngɔ́l sə á kig və nyé étām, ai mǎmɛ̄n fɔ̄ɔ̄ fə ású yə̄ nâ miǹtyé mí zā lādáŋ mā á nyɔ́l. Asú tē māvōl mínā nyé dúgán lóm ḿból yə̄ nâ éyɔŋ myǎyī nyé bad yēn mǐ bi miǹtag, ai nâ mǎmēn maa mə́ bɔ a nə́ másuu m̀həbə á zāŋ miǹtyé myáma. Nɔŋán hḿ nyē ai miǹtag mísə̄ ábə Ǹtí éyə̄ fɔ́ɔ́ fə mǐ nɔŋɔ é bod bə́sə̄ báfulan ai nyé nālá dzam də́dā: a ngáfam wú hə ású ésíé Krīstus, ḿból á ngāyī nâ a bɔ esíé tē á məyian máán, mínā bə́sə̄ yā mī ngábə́ kig ma dzɔ́ dzǎm bɔ. Ńdɔ̄ hḿ ǎ bə̄bə́dzāŋ, tǎn ábə Ǹtí. Lâdǎŋ kig ma mod dzam nə́ mə́ dúgán mínā wómolǒ mə̄lə̄bə́gá máma, hədá nálā wāwónō fə̄ mína. Mǐ bɔ okálá ai mvú ! Mǐ bɔɔ okála ai bəkəlebǎn mədugán ! Bía byǎyəm é dzóm é nə́ məkəlebán, é bíā yā byālugu Zambá anə́ Ńsīsīm wōé wáyi, bǐ dzə́ŋə̄ fə olugú wāān ábə Krǐstus Yésus, təge fudi áfidí dáán á ébāŋ sí dzáán dzī. A fyáŋán bɔ̌ naa, mə nə dzǎm bi áfidí ai ebǎŋ sí tē; ngə́ mod ziŋ nyé a daŋ fidǐ hə məkəleban mə́ ébāŋ sí dzī, mə malǒd fə̄ nyé étē. Amú bə́ ngákəle ma ámōs mwomo, mə nə m̀byálán âyɔŋ Ísraɛ̂l, á ndâ bod Bényamín, mə tɔá mān Hébréus, mə tɔá mān farisía á mam mə́ mvéndé, mə̌ lúməŋan ai Ndâ Zambá; ású ńyə́bə́ Yúdɛn wáma, mə tə́lə̄ á sááŋ, təge vus dzóm á mvéndé. É mam mə yénə̄ nâ mə́ nə ma ai m̀fí, mə́ ńtɔa yǎ ma mam mə́ ólándā ású Krǐstus. Owé, matsog fɔ́ɔ́ naa, é mam mə́sə̄ málā mâzu ai ma olándā ású é mod mvɔ̌m mə bələ́ naa mayəm Krǐstus Ǹtí wam; mə ngádzoge mam mə́sə̄ ású díé, dzóm ésə̄ é ńtɔ̄á ma akun á mís, ású yə̄ nâ mə́ kyə̄bə́ ai Krǐstus. Éyɔŋ mə nə́ ábə Krǐstus, sə̌ kig é sósōó yǎ ā sɔ́ á mvéndé ńnye mə nə́ ndi ai nyé, və é sósōó yǎ ā sɔ́ á ńyə́bə́ māyə́bə Krǐstus Yésus, é sósōó yǎ ā sɔ́ ábə Zambá a nɔŋɔ fím á ńyə̄bə́. Ǹyə́bə́ tē ńgɔ̄ wávə́ ma ngul yǎ áyə̌m nyē, áyə̌m ngul yǎ ákwí lə́ sɔŋ díé, mə yəmə̌ fə nɔ̌ŋ ngab á mīńtyé míé, mə fulugǎn fə ai nyé áwū díé, ású yə̄ nâ mə́ kə tóban ai nyé ákwí lə́ sɔŋ díé. Éyɔŋ makɔ́bɔ̄ dzí, lə́ sə́ kīg nâ mə túlan yǎ fɔ̄ɔ̄ zɔ̄lɔ́, ngə́ kīg nâ mə ńtɔa yǎ á sááŋ: mə ngə́lə́ tsídigan nyé, makə matoŋ nyé, mayi ná mə́ bi Ǹtí anə́ ḿból Krǐstus Yésus nyé a ngábi ma. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǎdzō kīg nâ mə ḿbələ yǎ fɔ̄ɔ̄; madzó hə nâ, mə vóan yǎ ḿfág māsɔ́ á mvús, mawulu m̀bíl étɔ̄á dzī ḿfág yā ósū, nə́ mə́ kə bi éfāī yā Zāmbá ā lóe ma ai dzɔ́ á yób, ábə Krǐstus Yésus. É bíā bə́sə bǐ nə́ "bə̄sósōó", akyāí miǹtsogán tē ńdɔ byǎyəan bələ́, tɔ á kig mǐ bə̄lə́ miǹtsogán mífə́, a myátōbǎn kig ai éḿyāma, Zambá émēn a yǐ fə̄ mínā fyɛ éfūfúb étēde. Ńtíe ósə̄ ví, tɔ etíé éfə̄ ńdzɔ̄ bǐ ńtə́lə yǎ ńwūlúgán kɔ́m ésə və á ńtěn ḿbɔ̄g m̀bɔ́g. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, suŋán nâ mǐ vu ma, mǐ fɔmbɔgɔ ébá bányiŋ anə́ ḿból mī ngáyén mvuluná enyǐŋ tē ábə ma. Abuí bod bânyiŋ, anə́ mākad yǎ sɔ́ makad mínā, á mākǎd fə̄ mínā dɔ́ étɔ̄á dzī, mə yónó, bânyiŋ ai zíŋ kolós Krǐstus á ńnə́m. Məmaná mábán mə́ nə awú, abum dábán ńdɔ̄ á nə́ Zāmbá wābán, dúmá dábán á nə hə á mam mə́ ósáma, bâtoŋ hə mam mə́ sí. Ḿfág wáán, mvóg dzāān e nə á yób, ḿfág byāyanga Ǹtí wāān Yésus Krǐstus yǎ á nə̄ Ńkode wǎn, a yi sɔ́ fɔl é nyɔ́l osáma dzǎn nyī e ńtɔ̄á anə́ nyɔ̄l dúmá dzīé, ai é ngul yǎbɔ̄ nâ á dzóē dzóm ésə. Ńdɔ̄ hḿ ǎ bə̄bə́dzāŋ, tǎn ábə Ǹtí. Lâdǎŋ kig ma mod dzam nə́ mə́ dúgán mínā wómolǒ mə̄lə̄bə́gá máma, hədá nálā wāwónō fə̄ mína. Mǐ bɔ okálá ai mvú ! Mǐ bɔɔ okála ai bəkəlebǎn mədugán ! Bía byǎyəm é dzóm é nə́ məkəlebán, é bíā yā byālugu Zambá anə́ Ńsīsīm wōé wáyi, bǐ dzə́ŋə̄ fə olugú wāān ábə Krǐstus Yésus, təge fudi áfidí dáán á ébāŋ sí dzáán dzī. A fyáŋán bɔ̌ naa, mə nə dzǎm bi áfidí ai ebǎŋ sí tē; ngə́ mod ziŋ nyé a daŋ fidǐ hə məkəleban mə́ ébāŋ sí dzī, mə malǒd fə̄ nyé étē. Amú bə́ ngákəle ma ámōs mwomo, mə nə m̀byálán âyɔŋ Ísraɛ̂l, á ndâ bod Bényamín, mə tɔá mān Hébréus, mə tɔá mān farisía á mam mə́ mvéndé, mə̌ lúməŋan ai Ndâ Zambá; ású ńyə́bə́ Yúdɛn wáma, mə tə́lə̄ á sááŋ, təge vus dzóm á mvéndé. É mam mə yénə̄ nâ mə́ nə ma ai m̀fí, mə́ ńtɔa yǎ ma mam mə́ ólándā ású Krǐstus. Owé, matsog fɔ́ɔ́ naa, é mam mə́sə̄ málā mâzu ai ma olándā ású é mod mvɔ̌m mə bələ́ naa mayəm Krǐstus Ǹtí wam; mə ngádzoge mam mə́sə̄ ású díé, dzóm ésə̄ é ńtɔ̄á ma akun á mís, ású yə̄ nâ mə́ kyə̄bə́ ai Krǐstus. Éyɔŋ mə nə́ ábə Krǐstus, sə̌ kig é sósōó yǎ ā sɔ́ á mvéndé ńnye mə nə́ ndi ai nyé, və é sósōó yǎ ā sɔ́ á ńyə́bə́ māyə́bə Krǐstus Yésus, é sósōó yǎ ā sɔ́ ábə Zambá a nɔŋɔ fím á ńyə̄bə́. Ǹyə́bə́ tē ńgɔ̄ wávə́ ma ngul yǎ áyə̌m nyē, áyə̌m ngul yǎ ákwí lə́ sɔŋ díé, mə yəmə̌ fə nɔ̌ŋ ngab á mīńtyé míé, mə fulugǎn fə ai nyé áwū díé, ású yə̄ nâ mə́ kə tóban ai nyé ákwí lə́ sɔŋ díé. Éyɔŋ makɔ́bɔ̄ dzí, lə́ sə́ kīg nâ mə túlan yǎ fɔ̄ɔ̄ zɔ̄lɔ́, ngə́ kīg nâ mə ńtɔa yǎ á sááŋ: mə ngə́lə́ tsídigan nyé, makə matoŋ nyé, mayi ná mə́ bi Ǹtí anə́ ḿból Krǐstus Yésus nyé a ngábi ma. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǎdzō kīg nâ mə ḿbələ yǎ fɔ̄ɔ̄; madzó hə nâ, mə vóan yǎ ḿfág māsɔ́ á mvús, mawulu m̀bíl étɔ̄á dzī ḿfág yā ósū, nə́ mə́ kə bi éfāī yā Zāmbá ā lóe ma ai dzɔ́ á yób, ábə Krǐstus Yésus. É bíā bə́sə bǐ nə́ "bə̄sósōó", akyāí miǹtsogán tē ńdɔ byǎyəan bələ́, tɔ á kig mǐ bə̄lə́ miǹtsogán mífə́, a myátōbǎn kig ai éḿyāma, Zambá émēn a yǐ fə̄ mínā fyɛ éfūfúb étēde. Ńtíe ósə̄ ví, tɔ etíé éfə̄ ńdzɔ̄ bǐ ńtə́lə yǎ ńwūlúgán kɔ́m ésə və á ńtěn ḿbɔ̄g m̀bɔ́g. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, suŋán nâ mǐ vu ma, mǐ fɔmbɔgɔ ébá bányiŋ anə́ ḿból mī ngáyén mvuluná enyǐŋ tē ábə ma. Abuí bod bânyiŋ, anə́ mākad yǎ sɔ́ makad mínā, á mākǎd fə̄ mínā dɔ́ étɔ̄á dzī, mə yónó, bânyiŋ ai zíŋ kolós Krǐstus á ńnə́m. Məmaná mábán mə́ nə awú, abum dábán ńdɔ̄ á nə́ Zāmbá wābán, dúmá dábán á nə hə á mam mə́ ósáma, bâtoŋ hə mam mə́ sí. Ḿfág wáán, mvóg dzāān e nə á yób, ḿfág byāyanga Ǹtí wāān Yésus Krǐstus yǎ á nə̄ Ńkode wǎn, a yi sɔ́ fɔl é nyɔ́l osáma dzǎn nyī e ńtɔ̄á anə́ nyɔ̄l dúmá dzīé, ai é ngul yǎbɔ̄ nâ á dzóē dzóm ésə. Asú tē hḿ, ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ mādaŋ fūū ńnə́m, mínā yǎ mī nə́ miǹtag myáma ai dúmá dáma, laŋán mǐ tə́lə étíé dzīlí ábə Ǹtí, ǎ miǹdidíŋ myám. Mə́lə́bə́gá mə́ mvúa Matə́bələ Evodí, dzam də́dā anə́ mātə́bələ Siǹtíkɛ, nə́ bə́ nyiŋ ǹnə́m ḿbɔ̄g m̀bɔ́g ábə Ǹtí. Ḿfág wóe, ǎ Sīzíkus, m̀faŋ éyɔŋ wáma, madzai tə́ wa nə́ ó vɔ́lī bɔ́: amú bə́ ngáka ma á bītá bí Ḿbəmbə Fwé, dzam də́dā anə́ Klemáŋ ai bə́ka bísíé bámā bə́sə bəvɔ́g, á mwé mábán mə́ nə́ ńtilán á kálada enyiŋ. Tǎn ábə Ǹtí abǒg ásə: madúgan dɔ́ dzó: tɔbɔ́gán á miǹtag. Bod bə́sə bə́ yə́mə́ mínā ai enyǐŋ dzīn dzáán: Ǹtí ā ńtɔa yǎ babi. Tə myǎdaŋ sáŋan ai dzóm; vədá, é ngogolán ésə myǎbɔ, mə́túnuŋa mə́sə myǎvə́ ai ngǎŋ ésə, mǐ vâ byá Zāmbá ḿbámāná ai məyáŋan máán. Ńdɔ̄ hḿ fə, é mvɔ̄í yālod ǹtsogán mod ósə, mvɔí Zambá, é kálágā mínā á mińnə́m myáán ai á fəg dzǎn ábə Krǐstus Yésus. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, é dzam ásə á nə́ m̀bəŋ, é dzam ásə á nə́ bə́bə́lá, á tɔ̄á fə ai dzǐn, é dzam ásə á nə́ sósōó, á tɔ̄á fə m̀fúbán, é dzam ásə bákám ai mod olugú, mǐ mvamaŋan ai dɔ́. É mam mǐ ngáyén, mǐ wógó fə ai ma, é mam mǐ ngáyə́ge, ai émá bə́ ngákalan mínā, mam mə́tē ḿmɔ̄ hḿ mī bɔɔ; abǒg te Zambá mvɔí ā yi tɔbɔ ai mínā. Mə ngátag ai Ǹtí éyə́gan, ḿból mī ngádúgan wómolo édǐŋ mī diŋi ma, mayəm fɔ́ɔ́ naa, edǐŋ tē é ngábə́ mínā á mīńnə́m, dzóm é ngadzə́man mínā hə m̀bəmbə afóla yǎ á lə́də̄ dzɔ̄. Mǎkɔ́bɔ̄ kīg nálā ású mə́yáŋan mə bələ́; mə ngáman yǎ yəman ai məkyaí mə́ ényiŋ mə́sə. Mayəm nyiŋ á mə̄búa, mayə̌m fə nyiŋ ákūmá étē: mə ngáyə́gē vóm ósə ai abǒg ásə̄ nâ: madi, mə dzyé, nâ: matɔbɔ zie, nâ mabi akúmá, ai nâ matɔbɔ á mə̄yáŋan: mə nə dzǎm bɔ dzóm ésə ai ngul Ényɔ́ ā wóno ma. Dzam dá, mǐ ngábɔ fɔ́ɔ́ éyə̄gan ḿbəŋ nə́ myǎnɔŋ ngab á mə̄yáŋan mám. Ǎ bǒd yā Fīlípi, éyɔŋ mə tádigi esíé ékad M̀bəmbə Fwé ábə̄ mínā, mə̌ sɔ̂ á Masedónia, Ndâ Zambá fə́ yā ndzí kig ma ka ai mam mə ńsɔá, hə mínā fɔ́ɔ́ étām. Amú mǐ ngálóm ma mɔ́ní biyɔŋ bíbɛ̄, mə tɔá á Tesaloníka. Sə̌ kig bifáī ḿbya mǎdzə́ŋ, ábuí ḿfí lásɔ̄ mínā á bīfáī bítē ńgɔ madzə́ŋ. Mə bələ́ é byə́m bísə mayáŋan ai byá, ńdɔ mə təmə́, a tádigi anə́ Épafrodít a ngázu mə və́ átóm mī ngálóm mā, átóm lányum məsǎn, átóm á nə́ mə́túnuŋa yǎ Zāmbá ā yə́bə, ā wóg ḿbəŋ. Zambá wam nyé a yi tsíg mə̄yáŋan máán mə́sə ai akúmá díé ábə Krǐstus Yésus. Dúmá ai Zambá tě, Ésīá wāān á bisəb bísəb ! Sugán ma mim̀fúfúb mísə̄ ábə Krǐstus Yésus. É bə̄bə́dzāŋ bíā bɔ́ bī nə́ bâsug mínā. Mim̀fúfúb mísə̄ myâsug mínā á dāŋ daŋ émí yā ndá Kēsɛd Grāsia Ǹtí wáán Yésus Krǐstus á bɔ̄ɔ̄ ai ǹsísīm wáán. [1] Bə́ nə̄ fə dzǎm dzɔ́ naa: oyə́m Ma, Páulus, mǎn Ápóstɛl Yésus Krǐstus ai ǹyián Zāmbá, ai Timoté, mǎnyāŋ wāān, ǎ bə̄bə́dzāŋ mína, m̀fúfúb áyɔŋ bə́yə̄bə̄ bə́ Yésus Krǐstǔs, yā mī nə́ á Kōlósi, grǎsia ai mvɔí Ésīá wāān bí bɔ̄ɔ̄ ai mínā ! Evə̂ ngǎŋ ású Ḿbəmbə Fwé Byǎvə̄ Zāmbá, Ésīá Ǹtí wāān Yésus Krǐstus ngǎŋ, ńdɔ byǎkogolan ású dáán kɔ́m ésə, ḿból byāwóg fwé ǹyə́bə́ wáán yā myāyə́bə Krǐstus Yésus ai fúlú akab dzǎn ású míḿfúfúb mísə; myǎbɔ nálā ású áfīdí myāfidi enyǐŋ yā á yād, á mī ngáwóg á ébūg bə́bə́lá yā Ḿbəmbə Fwé, yā á ngāzu yǎ kwí ábə̄ mínā, ḿból fə ǎ yaman yǎ ai sí ésə, a kələ a wúm a kələ a buguban, ḿból ā bɔ ábə̄ mínā, a tádigi fɔ́ɔ́ ámōs mī ngábi, mǐ yə̄mə́ fə grǎsia Zambá á bə́bə́lá, ḿból Épāfras a ngáyə́gələ mínā, ǹdindíŋ mvōé wám yǎ bī nyē byāsyé fūfulu, yǎ á nə̄ mínā bə́bə́lá m̀bɔ bisíé Krǐstus. Ńnyē fə a ngábɔ̄ nâ bǐ yəm édīŋ Ḿfúfúb Ńsísīm mī bə̄lə́ á mīńnə́m. Ngogolán ású Ndâ Zambá yā Kōlósi Asú tē hḿ, a tádigi ámōs bī ngábi fwé yǎ ńyə̄bə́ wáán, bǐ nə fɔ́ɔ́ hə ákogolan ású dáán, bǐ dzaigi nâ mǐ tóán fɔ́ɔ́ yəm ńyián Zāmbá ḿbəŋ m̀bəŋ ai fəg dzǎn ésə ai ǹsísīm wāān ósə. Abǒg tē, myāyi nyiŋ ényiŋ yáyəan ai Ǹtí, mǐ nganyə̌b fə̄ nyé á ńnə̄m ai mam mə́sə; myǎyi buguban ai mim̀bəmbə mí mam myáán, mǐ ngabulǔ fə̄ yə̌m Zāmbá. Myǎyi mǎn wón ai ngul m̀fyɛ wóé, mǐ ngavə́ kɔ́ á ńyə̄bə́, ai fǐn, ai miǹtag. Mətaman mə́ Krīstus, ǹdzóē yób ai sí Mǐ ngavə́ hḿ Zāmbá Ésīa ngāŋ, ḿból á ngávə̄ mína ngul yǎ ábǐ ngab ényiŋ míḿfúfúb, á ḿfyɛ wóé. A ngákodé bíā édzōé díbi, a kə́ə́ ai bíā Âyɔŋ Mɔ́n edǐŋ wōé, yǎ á ngázu ai bía məkodega ai evaa miǹsə́m. Krǐstus, ǹtól bikokoma bísə Krǐstus a nə evəgələ̌ Zāmbá bēn yǎ dís lá sə́ kig dzǎm yén, a nə ǹtól bikokoma bísə, amú éyə̄ byə́m bísə̄ bí nə́ ḿbondébán ábə̄ nyé, tɔ ébí yā yób, tɔ ébí yā sí, ébí byáyéne, tɔ ébí bí nə́ tə yéne, tɔ Mim̀bén yā yób, tɔ Bəsuga Atî, tɔ Miǹ­tómba, tɔ Miǹgungúl. Ńnye a ngákom bísə̄ ású díé. A tə́lə̄ dzóm ésə̄ á ńlō á yób, nye a bələ́ bísə̄ á dwé. Émēn nye a nə́ ńlō nyɔ́l Ndâ Zambá, nye a nə́ tín, a tɔá fə ǹtól bə́wú, ḿból yə̄ nâ á bɔ asú zɔa á mam mə́sə. Amú Zāmbá á ngādiŋ nâ, mam mə́sə̄ mə́ bɔ ǹtúd ábə̄ nyé, ai nâ, á dúgán nyē lad ai bikokoma bísə, á zu ai mvɔí ai məkǐ móé yā kōlós, ású byə́m bísə, tɔ ébí yā sí, tɔ ébí yā yób. Ngab bǒd yā Kōlósi á məkodega É mínā yǎ mī ngábə́ ósúsúa, mǐ tɔ̄á bə̄dzín ai miǹzízíŋ ású miǹtsogán myáán ai m̀bə̂ enyiŋ wǎn, étɔ̄á dzī, Zambá ā dúgán yǎ lad ai mínā bə́tē á nyɔ̌l Krǐstus ai awú díé, nə́ mǐ tə́bə̄ nyé á mís étīé mīḿfúfúb, təge ai atɔ́n, təge ai atǎ. Láyi ábōg dī hə nâ, mǐ bɔ ǹkángā á ńyə̄bə́, təge fə́ŋəlan, təge dzoge áfīdí lásɔ́ mínā á Ḿbəmbə Fwé yǎ mīngáwóg á sí, á bə́ ngákad ekokoma ésə̌ yā sí ndon, Ḿbəmbə Fwé yǎ māmēn Páulus masyé. Esíé Páulus á zāŋ bəháídɛn Étɔ̄á dzī, mə nə á miǹtag ai míńtyé mə bələ́ ású dáán; ńkwé miǹdzǔg mí Krīstus ó ngáligi esə̌g, madzálī wá ai nyɔ́l dzam ású ḿfí Ndâ Zambá yǎ é nə̄ nyɔ́l dzīé. Mə ngávənaŋ etúgā Ndâ Zambá ai ésīé Zāmbá á ngāvə́ mā ású dáán, nâ makə makad Ebúg dzíé ésə ǹgúma ǹgúma, nə́ mə́ kúlī é ndímba dzam e ngábə́ sɔlɔ́ a tádigi ábondé lə́ yób ai sí, ai á ḿmié bod ósə; ndímba tě ē kwí ya á ngə́ə́ŋ étɔ̄ā dzī ású bə́mvóé bóé: ńdzɔ̄ hḿ ē nə́ Krǐstus, afidí dúmá dáán. Ású dábá ńgɔ Zambá á ngádiŋ nâ məyɔŋ mə́ yəm dúmá yā ndímba tě. Mod fwé tě, nyē hḿ byākə byǎkad, bǐ yíni mod ósə, bǐ tə́bələ mod ósə ai okálá, ḿból yə̄ nâ bǐ tə́le mod ósə̄ á sááŋ ábə̄ Yésus Krǐstus. Asú tē hḿ mānɔŋ ǹdzǔg, mə lúmuŋan ákyāí ā yi, ai é ngul dzié māsyé ai dzɔ. Mayi fɔ́ɔ́ nâ, mǐ yəm bítá mālúman ású dáán, ai ású ébá yā Laodisé, tɔ ású ébá bə́sə̄ bá bə́ yǎ kig yén ású dám, ḿból yə̄ nâ ǹnə́m ó bī bɔ́ áwónóŋ, bə́ yəm á kpím ai edǐŋ, bə́ dzye ǹtúd ǹtúd ai akúmá fə̌g yā lábɔ̄ nâ bə́ yəm ndímba Zambá Ésīá ai Yésus Krǐstus, ábə̄ nyé ńgɔ̄ á étɔ̌g fəg ésə ai etɔ̌g éyəmə mam ésə̄ é sɔ̄lɔ́. Makɔ́bɔ nālá ású yə̄ nâ tə mod a zu mínā dug ai ǹkɔ́bɔ̄ mvol. A fyáŋán bɔ̌ naa: ma sə́ kig wē ai nyɔ́l dzam, dá mə nə ai mínā ai ńsísīm wáma, ǹnə́m ó sána ma âbum ai miǹtag ḿból myānyiŋ mvɔí á zāŋ mínā mínā mǐ tɔ̄á fə afǐb á ńyə́bə́ mǐ bə̄lə́ ábə Krǐstus. Ányiŋ ábə Krǐstus ǹtúd ǹtúd Ḿból mī ngánɔŋ Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, wulúgán ai nyé, lámán miǹkǎŋ ábə̄ nyé, lóŋán mvóg ábə̄ nyé, mǐ man wón á ńyə̄bə́ ákyāí mī ngáyə́ge, miǹnə́m á túd ai ngǎŋ. Mǐ kálaga nâ mod a zǎ dūg mínā á mə̄kə́ŋ ai miǹláŋ mí mvɛ́d, bəǹkɔ, filosofía[1], ḿból bod ai bíkokoma bivɔ́g yā sí ndon byákad sɔ́ byáyə̄gələ ákyāí dábá, təge ai dɔ́ anə́ édí Krīstus. Amú ábə Krǐstus ńgɔ ǹtúd ényǐŋ Zāmbá wáyéne ai mís, ńdɔ̄ á mī bə̄lə́ mam mə́sə ngúmā ábə̄ nyé, yǎ nə́ ńló Átí ásə ai éví Ngul ésə. Ábə̄ nyé ngɔ́ bə́ ngákəle mínā ákə̄lé bákəlě kig ai mɔ́, á bátsíg nyɔ̌l mod, á nə̄ ákə̄lé á nə́ édí Krīstus. Ḿból ńduán ó ngádzəb mínā á sɔŋ ai Krǐstus fǔfulu, éyə̄ fə myǎyi kwí á sɔŋ ai nyé nálā, ai ńyə́bə́ myāyə́bə ai wá ngul Zambá yǎ á ngākúlī nyé á bə̄kón. Mǐ ngáman wú ai bivǔs byáán ai ḿbɛ̄nán yā mī ngábɛn kəlě nyɔ́l dzāān, ńdɔ tə́ Krīstus a ngádúgan mína və́ ényiŋ, ḿból á ngāman bía dzu ábē dáán, a mǎn dím kálara sɔ́man yǎ á ngábə́ ndə́gələ bíā, a dzáā nyē ai ḿbōmólán á ngābomolo nyé á kōlós. Á man a ngáman dzɔdǐ Mīńtómba ai Miǹgungúl, ńdɔ a ngánɔŋ bɔ́ á ngul á yób, a mǎn bɔ tág ésāmbá, nə́ á lə́də̄ á ngə́ə́ŋ nâ ǎ tə̄gə́ bɔ̄. Ádzogě bíyə́yə̄bə̌ bivovol bí mam bí sí Ású tē hḿ tə mod ziŋ a kyəge mínā sɔ́ dzo ású mam bídí ai mam mə́nyú, ngə́ mam mə́bóg mə́ ḿbú, mətíé mə́ ngɔn, ngə́ bə̄sábâd kig. Mam mə́tē mə́sə mə́ nə və bivəgələ̌ yā é mam mázu, édzí é nə́ ńnə̄m yā étēde é nə̄ nyɔ̂l Krǐstus. Tə bod bâzu mínā dug ai ǹdiŋán ḿbɔán mam mə́ ńyə̄bə́, ai olugú běngəlɛs, ébálā bə́tē bâfudi ǹló wábán ósə və á é mǎm yā bə́ ngāyén, bɔ́ bə́bēn, bə́ yə́mə̄ á túd ai dzóm mə́bún yā mińtsogán mí bod myábán, təge dzə́ŋ naa bə́ lad ai ńló yā wávə́ nyɔ́l ésə bidí ai aladá, ai biwoonga ai miǹsǐs, ḿból yə̄ nâ ǹnáŋán wóé ósə̄ ó kə tóban ḿból Zāmbá á ngāman tág. Filí bəkrǐstɛn Ngə́ mī ngáwú ai Krǐstus á mam mə́ sí, m̀fí dzé áfə̄ nâ mǐ bad baalǎ mə̄béndé mə́ sí və anə́ mī ngə́lə́ nyiŋi á é sí nyī ? "Eki tə nɔŋ, eki tə kyəge, eki tə namba." Á byə́m bítē bísə̄ byâ byáyi áfə kə́ mǎn ndāman, ai ḿbə̄lán bēn bábəlan ai byá, é mam mə́sə̄ málā mə́ nə məbénde ai dɔ́tɛn bod. Məkyaí mə́mvéndé mə́tē mə́ nə dzǎm yénē á mís anə́ mam mə́ fəg ḿból máfulan ai mam mə́ ńyə́bə́ ai fúlú edzɔdi nyɔ́l amú mâdzǔ kīg nyɔ́l, dzam dá, á kə̄ tóán bəbə mə́ sə́ kig tɔ ai m̀fí ziŋ m̀fə́ ngə sə fɔ́ɔ́ hə ású éngún nyɔ́l. Ngə́ mī ngákwí á sɔŋ ai Krǐstus, dzə́ŋán hḿ hə mam mə́ yób, ḿfág Krīstus a tɔá á ḿbɔ̄ ńnómo Zambá; bián ngǒŋ ású mam mə́ yób, sə̌ kig ású mam mə́ sí. Amú yə́ nâ, mǐ ngáwú yǎ, ńdɔ enyiŋ dzáán é sɔ̄lɔ́ ábə Zambá fǔfulu ai Krǐstus. Ábōg Krīstus yǎ á nə̄ ényiŋ dzáán, ā yi yéne, abǒg tē fə myâ myǎyi yéne ai nyé fūfulu á dúmá díé. Ákōdō étīé ńnǒm mod ású édzí ḿkpámáŋ mod Wéán ábə̄ mínā édzí yáwóge ai sí: təge bɔ̌ mam mə́ ngobinda, tɔ mam mə́ ósɔ́n, tɔ mǎm bisog, tɔ m̀bə̂ edǐŋ ákúmá sí, tɔ akoě, yā á nə́ ólugú bəzəzə̌ bəzambá: bəbə̂ bə́ mam bə́tē ḿbɔ̄ bádudu olún Zāmbá, enyǐŋ tē ńdzɔ̄ hḿ mī ngábə́ mī nyiŋi, éyɔŋ mǐ ngábə́ nɔdɔ́ á bə́bə̂ bə́ mam bá étē. Ńdɔ̄ ábōg dī, dzǒgán é mam má naa: ásɔ̄g ólūn, ávǔŋ bod á nyɔ́l, ábɔ̌ mvol, átaan, ákɔ́bɔ̄ mam mə́ ósɔ́n; tə akyaí mam mə́tē mákwī mínā ânyu. Tə myǎdugan mína mínā, amú mī ngásɔ́di ǹnǒm ékob ai bəbə̂ bə́ mam bóé; mǐ bɔ́dɔ́ ḿkpámáŋ ékǒb yā wáwome nə́ ó fūlán ai ényɔ́ á ngákom wá, ó tóán fə̄ nyé yəm. Á hálā ńgɔ̄ wáyi bía bɔ̌ naa, təgě fə ai Grɛ̌k ngə́ Yúdɛn, təge ai ébá bə́ nə́ ńkəlebán ngə́ ébá bá sə́ kig ǹkəlebán, təge ai bəlɔ́bɔ́lɔbɔ, təge ai biziligǎn, təge ai bəlɔ̌, təge ai filí bod, dzóm é kə̄ lígī étām hə Krǐstus yǎ á nə̄ dzóm ésə̄ ású mod ósə. Mǐ tɔbɔgɔ hḿ ḿból wáyəan ai ébá Zāmbá á ngátɔ́b nə́ bə́ bɔ mim̀fúfúb ai bəmvóé bóé, mǐ bii ǹnə́m ngɔ́l, ai ǹnə́m mvam, ai ǹnə́m édzɔdi nyɔ́l, ai ǹnə́m évúvoe, ai ǹnə́m fīn. Mǐ dzíbigi mína mínā, mǐ dzuan mína mínā, ngə́ ḿbɔ́g á bələ́ dzam ai ényɔ́ ḿbɔ̄g. Ḿból Ńtí á ngádzu mínā, éyə̄ fə myâ mǐ bɔɔ nálā. Á dāŋ daŋ fɔ́ɔ́ mǐ mvamaŋan ai edǐŋ: ńdzɔ̄ yáwógō míḿbəmbə mə́fúlú mə́sə məvɔ́g ńkōn ḿbɔ̄g m̀bɔ́g. Mvɔí Krǐstus é váá mínā miǹtag á ńnə́m; ású mvɔ̄í tě ńgɔ̄ bə́ ngálōé mínā nə́ mǐ bɔ̄ nyɔ́l dzīdziá. Mǐ yəmə kǎd və́ ngāŋ. Ebúg Krǐstus é tɔ̄bɔ́gɔ̄ ábə̄ mínā ǹtúd ǹtúd; mǐ yə́gələ mínā bə́bēn, mǐ lə́bəgan mína mínā ai sósōó fəg. Váán Zambá ngāŋ, mǐ sə̂ge nyé á mīńnə́m étē ai bəsáləmɛn ai biá bí ólugú ai ébí myātyé ai fəg Ǹsísīm. Á ńtɔ̄á hḿ naa, é dzóm ésə myǎbɔ, tɔ á ńkɔ́bɔ, tɔ á ḿbɔán, bɔán dzɔ́ á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus, mǐ vâ Zambá Ésīá ngāŋ á dzwé díé. M̀kámáŋ ényiŋ bəkrǐstɛn á mə̄ndá mə́ bod ai á mə̄sú bísíé Mínā biníngá, bɔán fám dzáán mə̄wóg ábə Ǹtí, éyə̄ láyəan nálā. Mínā fám, diŋán bəyál báán; tə myǎbɔ nâ bə́ ­wóg mína ayol. Mínā bɔ́n, mǐ wógo bəbonde báán á dzam ásə; nálā ńgɔ̄ ó nə́ ḿbəŋ á mís mə́ Ǹtí. Mínā běsīá, tə myǎtíbili bɔ́n báán, bə́ zā kū sɔ́m á ḿbɔán ḿbəŋ. Mínā bəlɔ̌, bɔán bədzóe báán yā sí mu məwóg á mam mə́sə, sə̌ kig məwóg mə́ éwú dís yə̄ nâ bod bə́ wóg mínā m̀bəŋ, bɔán mɔ́ ai osəsa, mǐ mbádaga Ǹtí nén. Tɔ akyaí ésíé áfə̄ bə́ və́ mínā nə́ mǐ bɔ, bɔán dzɔ́ ai m̀bəmbə ǹnə́m, anə́ myābɔ dzɔ́ ású Ńtí sə̌ kig ású bod, mǐ yəmə nâ Zambá a yi yân ai mínā amú á yī mínā və́ ngab elíg. Ǹtí Krǐstus énye myǎsyé: ényɔ̄ yǎ ā bɔ abé a yi bi máān yā ábē díé təge ai nâ bâyi fyǎl bod á mə̄sú. Mínā bədzóe, váán bəlɔ̌ báán édzí é nə́ sósōó, é yəǎn fə, mǐ yəmə nâ myâ mǐ bə̄lə́ fə Ǹdzóe á yób.Ǹsísīm mān Ápóstɛl Bɔán m̀bán á ngogolán, ngogolán tě ńdzɔ yǎyi bɔ̌ naa mǐ tálábā á évə̂ ngǎŋ. Mǐ daŋa kogolan ású dáán ású yə̄ nâ Zambá á kpāī ekad mam dzáán zēn ai nâ bǐ bi ngul yǎ áyēdan ndímba Krǐstus; etɔm dzíé ńdzɔ mə tii ai dzɔ́ á mə̄súŋ étē; nə́ mə́ yédān dzɔ̌ ai ǹkɔ́bɔ mə bələ́ naa mə kɔ́bɔgɔ. Lə́dégán é bǒd yā ńsəŋ məfúlú mə́ fəg, mǐ tóan bəlan ai ábōg bī bə̄lə́ dī. Ǹkɔ́bɔ̄ wáán ó bɔɔ ebubud abǒg ásə ǹkidán ai ǹkǔ, ai fəg yǎtóán yalǎn mod ósə ḿból wáyəan. Məfwé mə́ Páulus Ású é mam mə́sə mábəbə ma, Tisíkus, ǹdindíŋ mādzāŋ, mvóé afidí dzam ai ǹka esíé wam ábə Ǹtí a yi mínā mɔ́ mân lɛ̂. Mavaŋ fɔ́ɔ́ mínā nyé lóm naa á zu mínā kǎd mə̄fwé máán, a wónō fə̄ mína miǹnə́m. Mabág fə̄ nyé Ónesîm, ǹdiǹdíŋ mādzāŋ afidí yǎ á nə̄ ḿbɔ́g yə ábə̄ mínā. A yi mína mǎn lɛ̂ é mam mə́sə̄ málod mú. Məsugan mə́ mvúa Aristárkus, yǎ á nə̄ ai ma á mim̀bog a sug mínā bân Márkus, mǎn kál Barnabé á mə̄ ngávə́ mínā tə́bə́gá naa, ngə́ ā sɔ́ ábə̄ mínā, mǐ nɔŋɔ nyé ḿbəŋ. Yésus yǎ á nə̄ mə̄bádán naa Sósōó modo nyé a sǔg fə̄ mínā. Á Yúdɛn, və ǹnyie anə́ bɔ́ étām etám ḿbɔ̄ básyé ai ma ású Áyɔ̌ŋ Zāmbá, bə́ ngáwóno fɔ́ɔ́ ma m̀faŋ ńwónán. Epáfras, mod yǎ áyōm dáán a súg mínā; m̀bɔ bisíé Krǐstus Yésus tě á nə tə ku sɔ́m á ngogolán yǎ ā kogolan ású dáán, ḿból yə̄ nâ mǐ yəm á kpím á ńyə̄bə́, mǐ tə́bə̄ á étīé míḿfúfúb, mǐ bɔ̌ fə miǹkánga ádzālā miǹyián mí Zambá. Matsíg fɔ́ɔ́ nyé ḿbəmbə mvǎ nyɔ̄ nâ a nɔŋ eyə́gan ábuí ńdzǔg ású dáán ai ású ébá yā Laodisé, ai ású ébá yā Hierápolis. Lúkas, ǹdindíŋ dɔ́bɔ́dɔ̄ tē bân Démas bâsúg mínā. Sugán é bə̄bə́dzāŋ bə́ nə́ á Laodisé fǔfulu ai Níḿfa ai ekóán bə̄yə́bə̄ yákad kóan á ndá dzīé. Ǹnyie anə́ báman minā láŋ é kálada nyɔ́, mǐ bɔ nâ bə́ kə̄ fə̄ nyé lāŋ ékóán bə́yə́bə̄ yā Laodisé. Myâ mǐ nɔŋ áfə ényɔ́ yǎ Laodisé[2], mǐ laŋ nyé ású dáán. Á məmaná mǐ kad Arkíp nâ o bɔɔ okálá ai é ngáb esíé bə́ ngávə́ wā ábə Ǹtí, dzə́ŋə́ naa ó dzālā ású ésíé te m̀bəŋ. Məsugan yǎ wɔ́ wámā, ma Páulus, má: Tsogán məsúŋ máma. Grǎsia á bɔ̄ ai mínā. [1] Ébug dzī é nə ayé á ńkɔ̄bɔ̄ éwondo: ‘Philosophie’ á ńkɔ̄bɔ̄ fulaǹsí [2] Kálara tě a nə ǹdzáŋán 1TH - - La Bible Ewondo Páulus bân Silvánus ai Timoté bâtil Ndá Zambá yǎ Tesaloníka, á yāwóge ai Zambá Ésīá ai Ǹtí Yēsus Krǐstus. Grǎsia ai mvɔí bí bɔ̄ɔ̄ ai mínā !Ǹyə́bə́ bǒd yā Tesaloníka Byǎvə̄ Zāmbá ngāŋ ábǒg ásə ású dáán, mínā bə́sə, bǐ tsogo mínā é ngogolán ésə byǎbɔ, bǐ tsogo asú ésíé yā mī ngábɔ ású ńyə́bə́ wáán, míńdzūg yā myānɔŋ étēde, édīŋ yā myālə́dē étēde, áfīdí yā mī bə̄lə́ ábə Ǹtí wāān Yésus Krǐstus á mís mə́ Zāmbá wāān ai Tará wāān. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mínā yǎ Zāmbá ā bul diŋ, myǎyəm nâ émēn ńnye a ngátɔ́b mínā: amú Ḿbəmbə Fwé yǎ bī ngásɔ́ ai nyé, a ndzí kig sɔ́ hə á ńkɔ̄bɔ, a ngásɔ́ fɔ̄ɔ̄ fə á ngul mim̀bɔán ábə M̀fúfúb Ńsísīm ai abuí məsimbá. Minā bə́bēn myǎyəm ákyāí esíé bǐ ngásyé á zāŋ dzāān ású m̀fí wáán. Ḿfág wáán, myâ mǐ ngádzə́ŋ fɔ̄ɔ̄ fə̄ nâ mǐ vu bíā, ai bíā ai Ǹtí émēn, éyɔŋ mǐ ngánɔŋ M̀bəmbə Fwé á zāŋ miǹdzǔg, mǐ bə̄lə́ fə miǹtag mí Ḿfúfúb Ńsísīm. Ábōg dī, mǐ ńtɔa yǎ bə̄lə́də̄ bə́ zēn ású bə́yə̄bə̄ bə́sə, tɔ ébá yā Masedónia, tɔ ébá yā Ákaía. Sə̌ kig hə á Masedónia ai Âkaía etám ńgɔ mǐ ngátsam ebúg Ńtí, mǐ ngátsam dzɔ́ vóm ósə. Fwé ǹyə́bə́ wáán, á myāyə́bə Zambá, ē kə́ yǎ kwí óyǎb: təge fɔ́ɔ́ fə ai é dzam afə́ bī nə́ dzǎm dzó. Amú éyɔŋ bátsog mínā, bâkə bálɛ̂ ákyāí ḿbəmbə ebəlan mǐ ngábəlan ai bíā, ákyāí fə mǐ ngávəŋan ábə Zambá, mǐ lúmú bəzəzə̌ bəzambá mvús, ású yə̄ nâ mǐ sye é Zāmbá yǎ á və̌ a tɔá fə̄ bə́bə́lá, mǐ yangǎ fə̄ Mɔ́n wōé yǎ a yi sɔ́ á yób, é Mɔ́n wōé yǎ émēn á ngākúlī á bə̄kón: Yésus, yǎ ā kode bíā ólún wázu. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mínā bə́bēn myāyə́m m̀bəŋ m̀bəŋ nâ byǎ ndzí kig sɔ́ byāwulu zəzə dulu ábə̄ mínā. Hála bǐ ndəm mân bi étībílí ai osáma á Fílípi ḿból fɔ̄ɔ̄ myāyə́m, ńdɔ bǐ ngábi ngul ábə Zambá wāān nə́ bǐ kad mína M̀bəmbə Fwé wōé, təge mbádā dzóm. Amú, é dɔ́tɛn bǐ ngákad mínā a sə́ kig evwé dɔ́tɛn, bǐ ngábə́ bələ́ kig mvǐd miǹtsogán, tɔ məkə́ŋ məziŋ. Ńdɔ̄ hḿ fə Zambá á ngátádī bía fə́b, ńdɔ ǎ zu bía kalǎn Ḿbəmbə Fwé, asú tē byākɔ́bɔ ḿból wáyəan, təge dǎŋ dzə̄ŋ naa bod bə́ wog bía m̀bəŋ, byǎyi hə nâ Zambá nyē á wog esíé dzáán ḿbəŋ. Ású byā dzí kig dzɔ́ŋɔlɔ̌ mod ziŋ á ńkɔ́bɔ, ngə́ ádzə̄ŋ ḿfī wáán á sí sí, Zambá émēn a nə m̀bɔɔlɔ wǎn. Dzam də́dā, byǎ bə́ yǎ kig dzə́ŋ naa bod bə́ támān bíā, tɔ mínā bə́bēn, tɔ bod bəfə́. Bǐ ngábə́ áfə̄ mína dzǎm tíbili ású étíé Ápóstɛl bə́ Krǐstus dzáán, dá bíā bǐ ngányiŋ ai mínā ai fúlú evúvoe, anə́ ḿból ō ndzí naa miníngá a və́ bɔ́n ndúgúdu. Bǐ ngádiŋ mína ákyāí yə̄ nâ, ai M̀bəmbə Fwé Zambá, bǐ ngábə́ fə̄ étíé yə̄ nâ byǎvə́ fə̄ mína enyiŋ dzáán ébēn, ákyāí fɔ̄ɔ̄ mī ngákádan bíā á ńnə̄m. Ǎ Bə̄bə́dzāŋ, myǎyə́m ḿból mə̄ ngátúg nyɔ́l dzam ai miǹdzǔg, mə syê ai alú ai amǒs nâ mə́ kad mína M̀bəmbə Fwé Zambá, təge yə́bə̄ naa mə́ ndə́gə́lə mod ai məyáŋan mám. Mína bəyə́bə mǐ nə ma bəbɔɔlɔ, ai Zambá émēn fə, nâ mə ngányiŋ ai mínā á sááŋ, á sósōó, təge ai bitɔm. Myǎyəm nâ, mə ngábəlan ai mod ósə yə ábə mínā anə́ ésīá ā bəlan ai bɔ́n: Bǐ lə́bə̄ mínā, bǐ wóneŋe mínā, bǐ kogolan ai mínā nâ mǐ nyiŋ anə́ Zāmbá ā yi, amú ā ngálóē mínā Áyɔŋ díé ai á dúmá díé. Mə́taman mə́bɛ̄ɛ Mínā bə́bēn mǐ nə ma bəbɔɔlɔ ai Zambá émēn fə. Asú tē hḿ māvə́ Zāmbá ngāŋ təge kád, amú éyɔŋ mǐ ngánɔŋ ébúg Zāmbá yā mī ngáwóg ânyu dám, myǎ ndzí kig dzɔ́ nɔŋ anə́ ébūg mod, mǐ ngánɔŋ dzɔ́ anə́ ébūg Zāmbá émēn, á tɔ̄á fə̄ nálā bə́bə́lá; ebúg tē ńdzɔ̄ hḿ yátónē é mína yǎ mī ngáyə́bə. Amú ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǐ ngavú yǎ mə́ndá mə́ Zāmbá yā mə́ nə́ á Yúdea, ábə̄ Krǐstus Yésus ákyāí miǹdzǔg Yúdɛn bə́ ngábɔ bəbə́nyɔ̄ŋ ákyāí tē fə̄ ńdɔ bəbə́nyɔ̄ŋ bɔ̂ bə́ ngábɔ̄ mínā; bod bə́tē bə́ ngáwé Ńtī Yésus ai bəprofɛ́d, bə́ tsídán bíā ai efəmá bányə̌b kig Zambá á ńnə̄m bə́ nə miǹzízíŋ mí bod bə́sə, éyɔŋ bákaman ai bíā nâ tə byǎkad bəháídɛn M̀bəmbə Fwé, ású yə̄ nâ bə́ kōdébán, bə́ ngabɛ́dē á fɔ̄ɔ̄ ńsə̄m wábán êsɔ̌l, ó ngakwí ndón; ńdɔ olún ó ku yǎ bɔ̄ á yób nə́ ó mānā bɔ́. Páulus a tám nâ a dúgan á Tesaloníka Ńdɔ hḿ ḿfág wáán, ǎ bə̄bə́dzāŋ, ḿból bǐ ngákân ai mínā mǎn éban təge mínā bǎd yēn ásū, tɔ tə́ ánə̄ bī tsogo mínā á ńnə̄m, asú tē bī bə̄lə́ mod evág nə́ bǐ dúgán mína yén ásū ḿból bī támā nála eyə́gan ábuí. Ású tē bī ngáyi nâ bǐ zū ábə̄ mínā, mǎmēn Páulus, abuí biyɔŋ dá ńdɔ̄ Sátan a ngátsíg bíā zěn. Amú sə mínā mī nə́ áfidí dáán ai miǹtag myáán a ? Ekád dúmá yā byābɔ engúŋ ai dzɔ́, á mís mə́ Ńtí wāān Yésus éyɔŋ ǎ yi dúgan sɔ́. Owé, mínā fɔ́ɔ́ mī nə́ dúmá dáán ai miǹtag myáán. Ḿból bī ngábə́ kīg fə dzǎm dzíbi, ńdɔ bǐ ngáyílī nâ byǎzombo lígī étām Âténa, bǐ lómó Timoté, mǎdzāŋ wāān ai ǹka esíé Zambá êtsam M̀bəmbə Fwé Krǐstus, nə́ á zū mína tíndī á ńyə̄bə́, á wónō fə̄ mínā wá, ású yə̄ nâ mod a zǎ kū sɔ́m á zāŋ míńdzūg mísə̄ mí amú myǎyəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ é ngab dzǎn nyīlí. Éyɔŋ bǐ ngábə́ ai mínā bǐ ngátádī mína kǎd naa byǎyi badan ai miǹdzǔg; ńdɔ̄ á myǎyəm nâ éyə fɔ́ɔ́ fə̄ á ngábɔban nālá. Asú tē mā ndzí kig bǎd və́ ńnə̄m: ńdɔ mə ngálóm sílī nə́ mə́ yəm é vóm mī ńtə́lə yǎ á ńyə̄bə́ amú mə̄ mbádaga nâ yə M̀bóbolo bod a ngábóbolo mínā ákyāí yə nâ ǹdzǔg wáán ó ngáwú ńtug təge ai m̀fí ziŋ. Páulus a tag ai ndɔ́ŋ Timoté Étɔ̄á dzī, Timoté ā dúgan yǎ bía sɔ́ kɔ̄b, ǎ ngatíē bíā m̀bəmbə ndɔ́ŋ yǎ ńyə̄bə́ wáán ai edǐŋ dzáán, nyé nâ, myǎdiŋ mǐ tsogo bíā, ńdɔ̄ fə̄ myâ myǎtám nâ mǐ dúgán bía yén ásū, anə́ m̀ból fə byâ byǎtám. Á ńtɔ̄á naa, ǎ bə̄bə́dzāŋ, á zāŋ miǹdzǔg myáán mísə ai amalá dáán ásə, mə́fwé yā mə́ ngásɔ́ bíā ábə̄ mínā mə̄ ngávə́ bía awónóŋ ású ńyə́bə́ mī bə̄lə́, amú, étɔ̄á dzī bǐ ngabad yǎ nyiŋ, amú mī yə́mə́ ábə Ǹtí. Éyə bǐ nə́ dzǎm tóán və́ Zāmbá ngāŋ ású dáán yá, ású ábuí miǹtag bǐ bə̄lə́ ású dáán á mís mə́ Zāmbá wāān, ńdɔ̄ fə byǎkogolan ai nyé ai abuí évág, tɔ yə alú, tɔ yə amǒs, nə́ á bɔ nâ bǐ bad dúgán yén ásū dáán ású yə̄ nâ bǐ dzálá é dzóm yádzə́man á ńyə̄bə́ wáán ? Byǎtám naa Zambá émēn, Ésīá wāān ai Ǹtí wāān Yésus bə́ kom bíā zēn a zǎg kwí ábə̄ mínā. Ǹtondôbə á váá mínā, á zāŋ dzāān ai ású bod bə́sə, édīŋ é nə́ ńtūd é fúguzu, anə́ édīŋ byādiŋ mínā. Á wónógo miǹnə́m myáán ású yə̄ nâ mí yəm á kpím á étīé míḿfúfúb á mís mə́ Zāmbá Ésīá wāān, éyɔŋ Ǹtí wāān Yésus ǎ yi sɔ́ ai mim̀fúfúb mísə. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mǐ ngáyə́gē ábə̄ bíā ḿból mī bə̄lə́ naa mǐ wulugu, nə́ mǐ nyəb Zambá á ńnə̄m: ńdɔ myǎwulu nálā. Mə̌ ngadzai hḿ mína ai biyəgá, á dzwé Ńtí Yēsus, nâ mǐ kə fɔ́ɔ́ ai fúlú tě ósū hə ǹkəán. Myǎyəm m̀bəŋ bə́tə́bə́gá bī ngávə́ mínā á dzwé Ńtí Yēsus. Ǹyián Zāmbá ó nə̄ nâ mǐ bɔ mim̀fúfúb; mǐ dzōge vob ai miǹtag mí nyɔ́l, mod ósə̄ á yəm kálā nyɔ́l dzīé ḿfūbán ai olugú ásə, a nyiŋi ai ǹgál ai ńsísīm ó nə̄ ḿfūbán ai olugú, təge nyaban á bə̄bə̂ miǹyián mí sí, anə́ mə́yɔŋ máyə̌m kig Zambá; mod təge dug, təge dí mānyāŋ á ńkuan, amú Ǹtí a kun mam mə́tē mə́sə, ḿból bī ngátádī mína kad, bǐ yíní fə̄ mínā. Amú yə̄ nâ, Zambá ā ndzí kig bía lóē nə́ bǐ zu bəgə éboe, a ngálóē bíā nə́ bǐ bɔ mim̀fúfúb. Ńdɔ̄ hḿ, é mod ǎ woa bíbúg bī á sí, ǎ woǎ kig mod, a woa Zambá émēn á sí, é Zāmbá yǎ ā və́ mína Ḿfúfúb Ńsísīm wōé. Ású Édǐŋ Bə̄bə́nyāŋ Ású édǐŋ á zāŋ bəbə́nyāŋ, lá sə́ kig fɔ́ɔ́ fə ai m̀fí naa mə́ til mína, amú mínā bə́bēn mǐ ngáyə́gē ábə Zambá nə́ mǐ dīŋán mínā mínā, ńdɔ̄ fə mǐ ngasyé yǎ nālá ású é bə̄bə́dzāŋ báán bə́sə̄ yā á ńnǎm Masedónia ósə. Ńdɔ̄ á byākogolan ai mínā nâ mǐ kə fɔ́ɔ́ ai fúlú tē ósū; dzə́ŋán nâ mǐ tɔ̄bɔ mvɔí, mod ósə̄ á kə a ndə́ŋ ai mam móé, mǐ syê ai mɔ́ máán, ḿból mə̄ ngábéndē mínā. Nálā ńgɔ myǎyi nyiŋ ai dzǐn á mís mə́ bǒd yā ńsəŋ, təgě fə nyáŋan ai ǹgúmā mod. Akwí lə́ sɔŋ bə́wú ai Amǒs Ńtí Ǎ Bə̄bə́dzāŋ, byǎyǐ kīg naa, mǐ yə́gan dzam ziŋ yǎ látian ai ébá bə́ ngáwú, mǐ zā tɔ̄bɔ́ á məlunga, anə́ é bod bábə̄lə́ kig afidí. Amú, ngə́ byāyə́bə̄ nâ Yésus a ngáwú, a kwíí fə̄ á sɔŋ, ńyə́bə́gán ā fə̄ nâ, ébá báwú Yésus á mɔ́, Zambá a yi kə ai bɔ́ é vóm Yésus te a tɔá. Ńdɔ byǎkad mínā ânyu Ńtí nâ, é bíā yā bī ngə́lə́ bī və̄ə̄ bā, á byāyanga asɔ́ lə́ Ńtí, byǎyǐ kig lod ébá bə́ ngáman yǎ wú ósū. Amú yə̄ nâ, ǹnyie anə́ ábǒg láyi kwí, Édə̄tséngəlɛs a və́ə́ kíŋ, tɔ̂ŋ Zambá ē lɔ́ŋɔ́, Ǹtí émēn a yi sɔ́ á yób, abǒg tē hḿ bə́wú yā bə́ nə́ ábə Krǐstus báyi tádí kwí á sɔŋ; á mvús hālá, é bíā yā bī ngə́lə̄ və̄ə̄, á byālígí bī yanga, báyi bía nɔŋ fǔfulu ai bɔ́, á mīńkúd étē, á byākə tóban ai Krǐstus, á ńyəb ǹyəb, ḿfág byāyi tɔbɔ ai Ǹtí á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Kaŋán hḿ myāvə́an mínā mína awónóŋ ai ayə́gə́lə́ tē. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, m̀fí ó sə́ kig nâ, éyɔŋ byǎtil mínā dzí, bǐ tsíg mínā táŋ məlú, tɔ̌ kig ábōg Ńtī ā yi sɔ́ ai dɔ́. Myǎyəm m̀bəŋ m̀bəŋ nâ Amǒs Ńtí wâyi sɔ́ hə anə́ ńwūwúb yā wásuan vóm ai alú ásə. Éyɔŋ bod báyi bǔl sə̄mé naa: « Mvɔí e bui a dzé, evúvoe é bui a dzé !» Abǒg tē hḿ ámalá láyī bɔ́ kúban a nyɔ́l, anə́ mīńtyé mí ńkogolo myákad dzimbi é mīníngá á nə̄ ábum: mod ǎ yǐ kig bǐ ngul yə ásâlǎ dɔ̄. Dá ḿfág wáán, ǎ bə̄bə́dzāŋ, myǎ sə́ kīg á díbi, ḿból yə̄ nâ Amǒs tē ó zū mína kwí anə́ ńwūwúb. Mínā bə́sə mǐ nə̄ bɔ́n bə́ ḿfyɛ, mǐ tɔ̄á fə̄ bɔ́n bə́ ámǒs: bía byǎ sə́ kig bod bə́ álú, ngə́ kig bod bə́ díbi. Asú tē hḿ, tə byǎkə óyɔ̄ anə́ ébá bə́sə bəvɔ́g: ńtɔ̄bɔ́gán bǐ və̄və̄án bǐ yəmə̌ fə ki ai enyiŋ sí. Bəkə bə́ óyɔ́ bâkad kə óyɔ̄ ai alú, bəsɔ́g məyɔg básɔ̄g məyɔg ai alú; dá, ḿfág wáán bíā yǎ bǐ nə́ bod bə́ ámōs, ńtɔ̄bɔ́gán ai mətie; ḿbɔ́dán eběn ńyə́bə́ ai edǐŋ ai ekóngó áfidí yā ákodé. Amú, Zāmbá á ndzí kīg bía kom ású ólún ámalá, a ngáyī nâ bǐ bi akodé ai Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, yǎ á ngáwú ású dáán, ḿból yə̄ nâ, tɔ bǐ və̄ə̄, tɔ̌ kig byǎwū, bǐ nyiŋ fǔfulu ai nyé. Asú tē hḿ kəán myálə́ban mína mínā, mǐ wónoŋǎn fə̄ mína mínā, ḿból myābɔ nyúlū.Mələ́bə́gá mə́ mvúa ai məsugan Ǎ bə̄bə́dzāŋ, byǎdzai mínā nâ mǐ yəm lugu ébá báwú tūŋ á zāŋ dzáán á bə́ nə́ bə́tə̄bə̄ bə́ ósú bân ábə Ǹtí bə́ kɔ́ŋǎn fə ai mínā. Mǐ kámá bɔ́ nyīá ńkámáná ai m̀faŋ édǐŋ ású ésíé yā bábɔ. Tɔbán mvɔí á zāŋ mína mínā. Ǎ mvôg tad, byǎlə̄b mínā nâ mǐ kɔ́ŋán ai ébá báduman, mǐ wónogo miǹwówɔ̄ŋ, mǐ súgū ébá bə́ nə́ ńtəgán, mǐ nɔŋɔ bod bə́sə ai fǐn. Dzə́ŋán nâ tə mod a vudan ábé ai ábé, m̀bəŋ ńgɔ dzə́ŋán abǒg yā ábǒg ásə tɔ á zāŋ dzáán mínā mínā tɔ ai é bod bə́sə bəvɔ́g yǎ á ńsəŋ. Tǎn abog ásə. Tə myǎku sɔ́m á ngogolán. Váán ngǎŋ á dzām ásə: éyə ǹyián Zāmbá ó nə́ nālá ású mínā bə́sə ábə Krǐstus Yésus. Tə myǎdīm Ńsísīm; tə myǎbyandi ǹkɔ́bɔ̄ bəprofɛ́d; mǐ tóan fyal dzóm ésə, mǐ baala hə édzí é nə́ ḿbəŋ, mǐ lúmū mvús é dzóm ésə̄ yáfulan ai abé. Ḿból fə̄ émēn á nə̄ Zāmbá mvɔí, á fúbúgū hḿ mínā á mam mə́sə, á bālā fə enyiŋ dzáán, ai ǹnə́m wáán, ai nyɔ́l dzáán təge ai atɔ́n, təge ai atǎ, Âmǒs ásɔ́ lə́ Ńtí wāān Yésus Krǐstus. Ényɔ́ yǎ á ngālóm mínā a nə mod afidí, émēn a yi mínā dzála mam mə́tē. Ǎ mvôg tad, myâ mǐ kogolan áfə ású dáán. Kaŋán myǎwūban ai bəbə́dzāŋ bân mīḿfúfúb mə́wúban. Mavu mínā dɔ́ sɔŋ ábə Ǹtí láŋán bəbə́dzāŋ bə́sə̄ é kálada nyɔ́. Grǎsia Ǹtí wáán Yésus Krǐstus a bɔ mínā. 2TH - - La Bible Ewondo Ǎ Bə̄bə́dzān, ma Páulus, Sylvánus ai Timoté, byǎtil mínā Ndá Zambá yǎ é nə̄ á Tesaloníka, yǎ é nə̄ ábə Zambá Ésīá ai ábə Ǹtí wāān Yésus Krǐstus. Mvɔí ai grǎsia bí bɔ̄ɔ̄ ai mínā. Ngǎŋ ai mətamán ású fīn yā ńyə́bə́ á zāŋ miǹdzǔg. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, byǎvə̄ Zāmbá ngāŋ ású dáán ábog ásə, ḿból ńyə̄bə́ wáán wánáŋ, ai ḿból édǐŋ ású mínā bə́sə̄ yánáŋ á ńnə̄m mod ósə yǎ ábə̄ mínā, asú tē byābɔ ǹgúngúan ai mínā á mə̄ndá mə́ Zāmbá mə́vɔ̄g, ású ńyə́bə́ ai áfīdí yā mī bə̄lə́, mǐ zombogǒ fə miǹdzǔg, ai éfəma ésə̄ é ngákə. Mam mətē mə́sə̄ mə́ nə ndəm sósōó ǹtól Zāmbá yǎ ā bɔ̄ nâ mǐ ngayəan ai Edzóē Zāmbá ású míńtyé mísə myǎtóban ai myá. Amú á nə fɔ́ɔ́ sósōó nâ é bod bátíbili mínā Zambá nyé a dúgan bɔ́ étībílí tē dzam də́dā, ai nâ, é mínā yǎ bátíbili nālá, Zambá á və̄ mínā awɔí fǔfulu ai bíā ábōg Ńtī Yésus Krǐstus yǎ á yi yénē á ngə́ə́ŋ a sɔ̂ á yób ai bə̌ngəlɛs yā ngul dzié, á zāŋ miǹkabag mí ndóan á ā zu bɔ̌ məkunuŋa á nyɔ́l ébá bâyə̌m kig Zambá ai ébá bábɔ Evangélium Ǹtí wáán Yésus məlɔ́. Endə́gə́lə́ dzábán yáyi bɔ ńdzāŋ kɔ́m, oyǎb ai mvɔ̌m ású Ǹtí ai dúmá yǎ ngul dzíé; éyɔŋ ǎ yi sɔ́ nɔŋ dúmá díé á nyɔ́l mim̀fúfúb, ai olugú á nyɔ́l ébá bə́sə̄ bə́ ngáyə́bə, ńdɔ̄ á hḿ mína mǐ ngáyə́bə m̀bɔɔlán wāān. Éyə̄ láyi bɔɔbǎn nālá ámǒs tē. Dzóm tē hḿ byǎkogolan abǒg ásə̄ ású dáán ḿból yə̄ nâ mǐ yə̄án ai ńlóé Zāmbá á ngālóē mínā ai ngul dzié, á váá mína ngul yǎ dzálā ḿbəŋ ósə myǎyi ná myǎbɔ, ǹyə́bə́ wáán ó tɔ̄bɔ̄ fə və́və̄ə̄. Ḿból yə̄ nâ Ǹtí wāān Yésus á bi olugú ábə̄ mínā myâ mǐ bī fə olugú ai nyé; mam mə́tē ḿmɔ grǎsia Zambá wāān ai Ǹtí wāān Yésus Krǐstus ǎ nyie bíā. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, sɔŋ hə anə́ Ńtī wāān Yésus Krǐstus ǎ yi dúgán sɔ̄, sɔŋ hə anə́ Ńtī ā kóan bíā ábə̄ nyé, makogolan ai mína, tə́ myǎvôl dzáā fəg, tə ǹnə́m wâkud mína ai miǹkɔ́bɔ miziŋ, tɔ kálara ziŋ yǎ bákad mínā nâ a sɔ́ ábə̄ bíā, bə́ nga­kad mínā nâ Amǒs Ńtí ó ńtɔa yǎ babi. Tə mod a dug mínā ai zěn ziŋ. Bod bâyi tádi síē ńyə̄bə́ ósúsúa, M̀bə̂ Modo, Ekokomǎ yā ńdzāŋ á tádi fə kwí, ényɔ́ a nə́ Ńzīzíŋ nén á ā bɛ́d dzóm ésə̄ á yób tɔ édzí é bə̄gə́ dzwé Zāmbá tɔ édzí bávə́ ólugú, a kələ kwí anə́ émēn ā kə kom étɔ̄á á ḿfúfúb étɔbɔgɔ̌ Zāmbá a ngákǎd fə nâ énye a nə́ Zāmbá Yə mǐ ngə́lə́ fɔ̄ɔ̄ mī tsogo nâ, mə̌ kadəgə mínā kǎd dzǎm tē vála mə ngə́lə̄ ábə̄ mínā. Ńdɔ̄ étɔ̄á dzī myǎyəm é dzóm é ngə́lə́ yə́mə ai nyé ású yə̄ nâ á kə lə́dē émēn á ngə́ə́ŋ və âbǒg díé. Amú a tádigi étɔ̄á dzī, ndímba ebɛn ǹyə́bə́ ē tádi yǎ ésīé dzíé dá ényɔ́ yǎ á ngə̄lə́ yə́mə ai nyé ā tám kódo. Eyɔ̌ŋ tē hḿ Ḿbə̂ Modo ǎ yi yéne, eyɔ̌ŋ tē fə Ǹtí ā yī nyé vúndū óyǎb ai fəb yǎ ânyu díé a sílī fə̄ nyé á sí ai ayéné yā asɔ́ lə́ díé. Ḿfág Ḿbə̂ Modo, asɔ́ lə́ díé láyi bəgə̌ ndəm Sátan, ai mam mə́ ngul məziŋ, kán ésə, ai mədugán mə́sə̄ yā ábé, ású ébá bákə̄ á ńdzāŋ amú bə́ ngátəb nɔŋ édǐŋ yā bə́bə́lá á é ngábə́ bɔ dzǎm kode. Ású tē ńdɔ Zambá ā lóm bɔ̄ é ngul yǎtúlū bɔ́ á fyɛ́, bə́ ngayə́bə və miǹnǎl, ḿból yə̄ nâ ébá bə́sə̄ bə́ ngábɛn yə́bə̄ bə́bə́lá bə́ mān kə á ngām abé, bə́ ku á ńkad. Á tóm nyɔ́l á ńyə̄bə́ Ǎ bə̄bə́dzāŋ yā mī nə́ miǹdindíŋ mí Ǹtí, bǐ bə̄lə́ nâ bǐ kaŋa Zambá ábǒg ásə ású dáán, amú Zāmbá á ngátɔ́b mínā a tádigi á mə̄tádí nə́ mǐ kōdébán ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm yǎ ā fúbu ai ású ńyə́bán myāyə́bə̄ bə́bə́lá. Dzóm tē ńdzɔ a ngálóē mínā ai Évangélium bǐ ngáyédan mínā, Zambá á ngálóē mínā nâ mǐ nɔŋ ngab á dúmá Ńtí wāān Yésus Krǐstus. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, á ńtɔ̄á hḿ naa, mǐ tɔ̄bɔ́ ai ndi, mǐ tóan baala mə́tum bǐ ngáyə́gələ mínā, tɔ á ńkɔ́bɔ, tɔ á kálara. Dzogân nâ awónóŋ á zu mínā ábə Ǹtí wāān Yésus Krǐstus émēn ai Zambá Ésīá wāān, nyé yǎ á ngádiŋ bíā ńdɔ̄ fə, ai grǎsia woé, a ngávə́ bía ḿvɔ́lán ó nə́ kōlé, ai áfīdí á nə́ ábəŋ abəŋ; bə́bə̄n bə́ wónóŋō mína ǹnə́m á ḿbɔ̄án ósə ai á ńkɔ́bɔ̄ ósə̌ yā ó nə́ ḿbəŋ. Ńdɔ̄ fə, ǎ bə̄bə́dzāŋ, kogólán ású dáán, ḿból yə̄ nâ Ebúg Zambá é tsāmán hóm ósə, é bǐ fə olugú anə́ ḿból é bə̄lə́ ólugú ábə̄ mínā; kogólán áfə̄ nâ, bə́bə̂ bə́ bod bádzə́ŋ bía abé bā, tə byǎku bɔ́ á mɔ́; amú ǹyə́bə́ ó sə́ á kig dzóm mod ósə. Zambá nyé á nə mvam; a yi mína wóne, a baalá fə̄ mínā á m̀bə̂ dzam. Ńdɔ bǐ bə̄lə́ áfidí tē ábə Ǹtí ású dáán, amú é mam mə́sə bǐ ngábéndē mínā, ḿmɔ fɔ́ɔ́ myābɔ, ḿmɔ̄ fə myǎyi kə́ myābɔ. Ǹtí émēn á tónéŋē hḿ mínā miǹnə́m á édǐŋ Zāmbá ai á fīn Krǐstus. Tə mod a bɔ endugulan Ǎ bə̄bə́dzāŋ, byǎbéndē mínā nâ, mǐ sâla é mānyɔ̄ŋ ásə a nə́ mod m̀kpálí, á nə̄ təge nyiŋ anə́ mə̄ ngáyə́gələ mínā. Mínā bə́bēn myāyə́m m̀bəŋ m̀bəŋ ḿból mī bə̄lə́ naa mǐ vû bíā, amú éyɔŋ bǐ ngábə́ ábə̄ mínā, byǎ ndzí kig bág mɔ́. Byǎ ndzí kig sílī naa mod á tɔŋ bíā á zəzə; bǐ ngábə́ bī syê ai alú ai amǒs, nə́ bǐ zā ndə́gə́lə́ mod ai məyáŋan máán. Nálā wátiǎn kīg nâ, byǎngábə́ bələ́ kig ngul yə ásílī mínā dzóm; bǐ ngábɔ̄ nálā, nə́ byǎyə́gələ mínā nə́ mǐ bɔ anə́ bíā. Asú tē bī ngábéndē mínā, éyɔŋ bǐ ngábə́ wē nâ, é mod ǎ yǐ kig nâ a syé, a kǐ bīdí. Á kə̄ kwí, ńdɔ byǎwōdan nâ bod bəvɔ́g yā ábə mínā bâbɔ endugulan: esíé tə syé, və anə́ ézā dzam bə́ fūdí ânyu. Ébálā bə́tē, byǎvə́ bɔ̄ ábéndé dī ai mə́lə́bə́gá mā ábə Ǹtí Yésus Krǐstus nə́ bə́ sye á myə̄ə̄ŋ, á évūvoe, bə́ di bidí yǎ bɔ́ bə́bēn bə́ və́ nɔŋ ǹdzǔg ai byá. M̀fág wáán ǎ bə̄bə́dzāŋ, tə myǎku sɔ́m ábɔ ḿbəŋ. Ngə́ mod ǎ bɔ̄ mə̄lɔ́ ai mə́lə́bə́gá mālə́b mínā á é kálara nyɔ́, mǐ big nyé, mod təge bǎd kalan dzóm ai nyé, eyɔ̌ŋ tē á tam hḿ wú ósɔ̄n ai nyémēn étām. Dá, tə myǎnɔŋ nyé anə́ ńzīzíŋ, mǐ kɔ́ŋan ai nyé və ǹkɔ́ŋán anə́ mod a nə́ dzǎm kɔ̄ŋan ai mǎnyāŋ wōē. Ǹtí yǎ á nə̄ tín mvɔí á kə̄lə́ a və́ mína mvɔí ábǒg ásə ai á dzam ásə ! Ǹtí á bɔ̄ɔ̄ ai mínā bə́sə ! Mǎmēn Páulǔs mātil məsugan ai wɔ́ wám. Éyə mǎkad sán bə̄kálara bámā bə́sə̄ nálā: otil wámā nyúlū.Grǎsia Ǹtí wāān Yésus Krǐstus á sūzú ábə̄ mínā bə́sə ! 1TI - - La Bible Ewondo Páulus, mǎn Ápostɛ́l Yésus Krǐstus ai ngul Zambá Ńkode wǎn ai ényí Yésus Krǐstus yǎ á nə́ áfidí dáán, ábə ǹdindíŋ mɔ́n wám yǎ ńyə́bə́, Timoté: Grǎsia ai edǐŋ ai mvɔí Zambá Ésīá ai Yésus Krǐstus Ǹtí wāān bí sūzú ábə wa ! Bəyə́gələ nén mədugán bádāman edǐŋ ányǎŋ Ńdɔ̄ hḿ éyɔŋ mə kódogo á Masedónia, mə ngábénde wa nâ ó tɔ̄bɔ̄ á Éfēsi, nə́ ó tsíg bəvɔ́g zēn yə áyə̄gələ̌ bod bədɔ́tɛn bəfə́, ai ávōgolǒ mīńláŋ mí Kúlū bân Zə̌, ai ǹláŋán éndondɔ̌ŋ ngongǒ bod, mam mǎm yā mádudu zəzə̌ bitɔm, təge mvaman ai ǹyián Zāmbá yā ó nə́ tín á ńyə̄bə́. Mə́lə́bə́gá mā mádzə̄ŋ və nâ mə́ kōē édǐŋ yā yátíē á ḿfúbán ńnə́m, á ḿbəmbə ǹsísīm, á ńyə́bə́ yā ó nə́ sósōó. Abuí dzam á ngáfudubu á bivovol miǹkɔ́bɔ və ású bə́ ngásâla é zēn nyī. bâkad áyá bə́ nə́ bəyə́gələ bə́ mvéndé á bɔ̂ bə́ nə́ vá tɔ é dzóm bēn bákɔ́bɔ təge yəm, tɔ édzí bēn bávuŋ ai dzɔ́ təge yəm. M̀faŋ ású ésíé yā mvéndé Byǎyəm á fɔ̄ɔ̄ naa mvéndé ē nə m̀bəŋ éyɔŋ bánɔŋ dzɔ anə́ mvéndé, Amú byǎyəan tóán yəm ḿbəŋ m̀bəŋ nâ: mvéndé yā ndzí kig tyêban ású sósōó mod; é nə́ ǹtyéán ású bod mə́lɔ́ ai miǹkángā mí bod, bəbé ai bə́sə́m, bəbyandi míḿfúfúb mí byə́m, ai ébá bándáman byá, bəwé bēsīá, bəwé bənyiá, bəwé bə́ bod, bod bə́ ngobinda, bǒd miǹnǎl, bəkan bə́ sɔ̌ŋ mə̄dugán ai ású é mam mə́sə̄ málúman ai m̀faŋ dɔ́tɛn. Ényɔ́ yǎ ā tóban ai M̀bəmbə Fwé yǎ ólugú Zambá mvɔ̌m, á ngávə̂ban ma. Olúgu ai ǹnə́m ngɔ́l Krǐstus Mavə́ ényɔ́ yǎ ngáwóne ma ngǎŋ, Yésus Krǐstus Ǹtí wāān nyé mavə́ dzɔ̄, amú á ngáyén nâ mayəan ai afidí, ńdɔ a ngáfudi ma á ésīé Ápóstɛl, é ma mə ngábə́ kpə́ləgə Zambá sósōó, mə tíbili bod, mə tɔá éndáman. Dá ńdɔ tə́ Zāmbá á ngáyén mā ngɔ́l, amú mə̄ ngábə́ á ńdími, təge ai ǹyə́bə́. Ńdɔ̄ á mə́ ngábi grǎsia Ǹtí wāān ai ngul ai ǹyə́bə́ ai édīŋ yā é nə́ ábə Krǐstus Yésus. Ebúg dzī é nə̄ bə́bə́lá, é tɔ̄á fə Ebúg byāyəan yə́bə̄ naa, Yésus Krǐstus a ngásɔ́ á sí ndon nə́ a zu kódě bə̄sə́m; mǎ mə̄ nə́ mod ósú yǎ bə̄sə́m bə́tē. Mə ngáyén maa nâ mǎ Yésus Krǐstus á tádi lə́də̄ ábuí fīn díé ḿból yə̄ nâ, mə̄ bɔ ndəm edǐŋ dzíé ású ébá báyī nyé yə́bə ású ényiŋ kɔ́m. Ǹkúkúmá bísəb bísə yǎ á nə̄ kōlé, á dís lá sə́ kig dzǎm yén, á nə̄ Zāmbá étam, olugú ai dúmá bí bɔ̄ɔ̄ ai nyé á bísəb bísəb. Amɛn. Álūmǎn mim̀bəmbə mə́lúman: bitá bí ńyə́bə ású ńyə́bə́ Bə́tə́bə́gá bālá ḿbɔ mavə́ wā, ǎ mɔ́n wam Timoté; mə nə kíŋ ai bíbúg yā bəprofɛ́d bə́ ngákɔ́bɔ̄ ású dóe ókōbá, ḿból yə̄ nâ ǹnyie anə́ ō man yǎ wón ai byá, ǒ ngalúman mim̀bəmbə mə́lúman, ai ǹyə́bə́ á ǹnə́m, ai m̀bəmbə fəg âbum. Ngə́ bod bəvɔ́g bə́ nə́ ǹkuán á ńyə̄bə́ ámōs dí é nə́ ḿból bə́ ngákân ai ńyə̄bə́ wábá. Anə́ fɔ̄ɔ̄ Himené bân Alɛksándere: mə ngásoe bɔ́ á mɔ́ mə́ Sátan nə́ bə́ yə́gē nâ: Zambá á sə́ kig dzóm ékpə́lə́. Madaŋ béndē naa bod bə́ kōgólán: ngogolán zǎg, ngogolán biyəgá, ngogolán ngǎŋ, ású míńkúkúmá mí ńnam[1] ai é bod bə́sə̄ bə́ bə̄lə́ édzōé, ḿból yə̄ nâ bǐ nyiŋ á myə̄ə̄ŋ ai mvɔí, bǐ sye Zambá ai dzǐn. Nálā ńgɔ̄ ó nə̄ ḿbəŋ, ó nyəbə̌ fə Zambá á ńnə́m, amú a yi nâ bod bə́sə̄ bə́ kōdébán, bə̄ zu kwí é vóm bə́bə́lá á nə̄. Amú yə̄ nâ, Zambá a nə m̀bɔ́g, ǹtə́bə zǎŋ Zambá ai bǒd fə m̀bɔ́g, é mod byǎlóē nâ Yésus Krǐstus, yǎ ngátúnī nyémēn nə́ a kóde bod bə́sə a bɔɔlɔ dɔ́ ényiŋ dzīé. Ású ésíé ḿbɔɔlɔ̌ tē, ńdɔ̄ bə́ ngátə̄lé ma ǹkad fwé ai mǎn Ápóstɛl, makɔ́bɔ̄ bə́bə́lá, mǎkǎd kig miǹnǎl, éma yǎ mə̄ nə́ ńyə́gələ məyɔŋ á zēn ǹyə́bə́ ai á zēn bə́bə́lá. Fám ai biníngá á ékōán ngogolán Mə̌ ngayi hḿ naa, bod bə́ kōgólan vóm ósə, bə́ dəgələ mim̀fúfúb mí mɔ́ á yób təge ai olún ngə́ kig bitɔm. Ḿfág biníngá, m̀bɔ́d wábán ó tɔbɔgɔ m̀bɔ́d dzīn: bə́ dzamaŋan nyɔ́l dzábán ai mə́fɔ́n máyəan təge wulǔ bod á ńsɔ̄ dís, mim̀fɛn myábán təge ai bibánangá bí mvɔ́d, ngə́ mətabí, ngə́ míḿbɔ́d yǎ mí nə́ zǎn bǐ kə́ yén, á myátyé bod miǹnə́m. Bə́ dzamaŋan bɔ́ bə́bēn ai mim̀bəmbə̌ mim̀bɔán, ḿból wáyəan ai é bīníngá bə́ bə̄lə́ wɔ̄ŋ Zāmbá á ńnə̄m. Ábǒg áyə̄gé, miníngá á bələ́ nâ a tɔbɔgɔ evól ai edzɔdi nyɔ́l ésə. Mǎyǐ kig nâ miníngá á yə́gə́lə́, tɔ̌ kig nâ á dzóē fám. A yəan tɔbɔ évōl, təge kɔ́bɔ. Amú Ádam énye a ngátádi komban, Éfa a zu komban á mvús. Ńdɔ̄ fə sə̌ kig Ádam ényē bə́ ngádug; miníngá énye bə́ ngádug; ńdɔ a ngáku á məbóbólá a daŋá mvéndé éyɔŋ bə́ dug yǎ nyé nālá. Tɔ á tə́ nālá, miníngá a yi kodeban ai abyé díé, ngə́ ā laŋán á tɔá á ńyə̄bə́ ai á édǐŋ, ai á ényiŋ ḿfúbán təge wulǔ bod á ǹsɔ̄ dís, təge ai engúŋ. Ébúg dzī é nə̄ bə́bə́lá naa, ngə́ mod a yi nâ a bɔ bísɔb, a yi m̀bəmbə esíé. Bísɔb, a yəan hḿ bɔ təge ai atɔ́n, a bələgə miníngá ḿbɔ́g, təge dǐŋ bīdí, a bələgə fəg âbum, a tɔbɔgɔ atí, afáŋ ai akə́ŋ áyə̄gə́lə̌ bod, təge sɔ́g məyɔg, təge dǐŋ ndūm; dá, a bɔɔ mam ai dzǐn, təge ai nyé mod bitɔm, təge ai nyé ńdiŋ akúmá, a bii ndâ bod dzié ḿbəŋ, a bii é bɔ́n bə́ nə̄ mə̄wóg á mam mə́sə. Ngə́ mod ǎ yə̌m kig dzóē ndâ bod dzié, éyə a nə́ dzǎm tɔ́ŋɔlɔ̌ Ndâ Zambá yá ? Tə a bɔ é mod yǎ ā ndəm vəŋan á ńyə̄bə́, a zǎ bɔ̄ mə̄bún ǎ ngakə bi éndə̄gə́lə́ Sátan. Láyəǎn fə̄ nâ, é bǒd yā ńsəŋ bə́ tsig nyé ḿbəmbə mvǎ, ású yə̄ nâ a zǎ bī ósāma, a zǎ kū á mə̄bóbólá mə́ Sátan.Bədiákon Bədiákon bɔ̂ báyəǎn fə bɔ é bod bə́ nə́ dzīn, təge ai bɔ́ kíŋ ébɛ̄, təge dǐŋ məyɔg, təge dzə́ŋ mam mə́ ósɔ́n mə́ ákúmá sí. Bə́ kálaga ndímbā mǎm yā ńyə̄bə́ ai ǹnə́m ḿfūbán. Báyəan bɔ́ tádī kyəge, ósúsúa yə nâ bátādī esíé dīákon dzábá, ḿból yə̄ nâ bə́ yəm ngə́ bə́ nə̄ á sááŋ. Biníngá bɔ̂ bə́ tɔbɔgɔ̌ fə dzǐn, təge ai bɔ́ miǹsɔ̌s, təge dǐŋ bīdí, Bədiákon báyəan bǐ mīníngá ḿbɔ̄g, bə́ tɔ́ŋɔlɔ ndâ bod dzabá ai bɔ́n bábá ḿbəŋ; Amú yə̄ nâ, ébá bábɔ esíé dzábá ḿbəŋ, báyi tə́bə̄ á ḿfaŋ étíé ólugú, bə́ ḿbə̄lə́ fə abuí áwónóŋ á ńyə́bə́ báyə́bə ai wá Yésus Krǐstus.Ndímba tum ǹyə́bə́ Matil wa é kálara nyɔ́, mə fidigi nâ bía wa byǎyi vól yénan. Ngə́ mə̄ bɔ̄ təge tədé sɔ́, mayi nâ ó yəm ḿból ó bələ́ nâ o nyiŋi á Ndâ Zambá, yǎ é nə̄ Ndâ Zambá yə á və̌, e nə ńnóm ándíé ai tîn bə́bə́lá. Amú, á nyīá ńkɔ́bɔ́ná, e nə anén, ndímba yǎ ńyə̄bə́ wáán: e nə Krǐstus yǎ á ngákúlan á nyɔ́l mod, Ǹsísīm ó bɔɔlɔ nə́ á nə̄ sósōó, běngəlɛs bə́ yénē nyé, fwé dzīé e kələ yakadaban á miǹnam bə́háídɛn, sí ndon e yə́bəgə nyé, a nɔŋɔ́bán á yób á dúmá étē. Ǹsísīm wátóan fɔ́ɔ́ kǎd naa, á mə́lū mə́ mvúa, bod bəvɔ́g bâyi síē ńyə̄bə́, bə́ ngátoŋ miǹsísīm mədugán ai bədɔ́tɛn bə́sátan, bǒd miǹnǎl ai bod bə́ mvǒl yā bə́ bə́gə̄ ndól ekiě ndóan á ńnə́m wábán, bâyi bɔ́ dudu á ngām dzábán. Bod bə́tē bákili alúg bə́ kiligi bidí yā Zāmbá á ngākom nə́ bəyə́bə ai ébá yā báyəm bə́bə́lá bə́ di, bə́ vâ nyé ábuí ngāŋ. Amú é dzóm ésə Zambá á ngākom é nə m̀bəŋ; bidí biziŋ byá sə́ kig eki, éyɔŋ bádí byā ai ngǎŋ á ńnə̄m, amú ébūg Zāmbá ai ngogolán byáfúbū byá. Ngə́ watóan yə́gələ̌ bə̄bə́dzāŋ é mam málā, o yəm nâ o nə m̀bəmbə m̀bɔ esíé Krǐstus Yésus yǎ á nə̄ ńdzyēán ai ayə́gə́lə́ yā ńyə̄bə́ ai m̀bəmbə dɔ́tɛn yǎ wakad yǎ sɔ́ watoŋ təge ku sɔ́m. Tə wavógolo bívovol bídɔ́tɛ̌n yā bí nə́ və miǹláŋ miǹnǒm mí bīníngá. Váá kɔ̄ nə́ ó mvāmán ai mam mə́ Zambá M̀fí yā tum ǹyə́bə́ Ámân nyɔ́l nālá wá sə́ kig ai m̀faŋ ḿfí ziŋ dá ámvaman ai mam mə́ Zāmbá nálā ó nə ai m̀fí ású mam mə́sə amú ḿvamán tē ó bə̄lə́ ngaagá enyiŋ tɔ enyǐŋ yā étɔ̄á dzī, tɔ ényǐŋ yā yazu. Ébúg dzī é nə̄ tótóé, ńdɔ̄ fə̄ báyəan dzɔ́ yə́bə̄ ńtūd ǹtúd. Amú ngə́ byānɔŋ miǹdzǔg, ngə́ byālúman bitá, nālá tē ósə̄ ó nə və amú bī ngánɔŋ afidí dáán, bǐ və́ dɔ é Zāmbá yā á və̌, ǹkode bod bə́sə, á dāŋ daŋ ébá báyə́bə̄ nyé. É mam málā émɔ o béndege bod, o yínī fə̄ bɔ́ mɔ́. Ekomodo bəkrǐstɛn Tə mod a byandi wa, ású yə̄ nâ o nə mɔ́ngɔ́: lə́də́gə̄ nâ o nə é mod bəyə́bə̄ báyəan toŋ ai ǹkɔ́bɔ̄ wóe, ai enyiŋ dzóe, ai edǐŋ dzóe, ai ǹyə́bə́ wóe, ai sósōó woe. Ńtíé mə̄ ngə́lə́ təge sɔ́, váá kɔ́ álāŋ, ai álə̄b ai áyə̄gələ. Tə watəgəlan é grāsia Zambá ó bələ́, á bə́ ngávə́ wā ai ngul ebúg profɛ́d ai é mɔ́ bənyiá bodǒ yā ńyə̄bə̄ bə́ ngábəde wa. Kadə́gə bindi é mam má, tə wadzoge mɔ́ á sí, ḿból yə̄ nâ bod bə́sə̄ bə́ yén anə́ ńyə̄bə́ wóe wánáŋ. Bɔ̌ ókālā ású dóe, wǎmēn ai ású áyə́gə́lə́ dóe: éyə̄ hḿ ó bələgə hálā. Éyɔŋ wǎyi bɔ̌ nālá, wayi nyǐ wāmēn ai ébá bə́sə bávógolo ebúg dzóe. Tə wakɔ́ŋan ai ǹnǒm mod ḿból wayəǎn kig, lə́bə́ nyē və ǹlə́bán anə́ wālə́b ésōá; o bəlan ai binânga anə́ wabəlan ai bəbə́nyɔ̄ŋ, miǹnǒm mí biníngá anə́ bənyoá, bəngɔn bə́ bīníngá anə́ bənyɔ kál ai fúlú m̀fúbán. Miǹkús o luugu miǹkús, mim̀faŋ míńkus émya madzó. Ngə́ ńkūs mīníngá ó bə̄lə́ bɔ́n ngə́ bəndie, bə́ bə̄lə́ naa bə́ tádigi bɔ́ yə́gələ̌ mvam ai ndâ bod dzábán, ai áyân ai bəbonde ńdzūg bə́ ngáwɔ́bɔ̄ ású dábán. Nālá ńgɔ Zambá ā diŋ. Dá m̀faŋ ńkús mīníngá, ó nə éví ó tɔ̄á étām, á wáfidi fɔ́ɔ́ ńgūmā dzóm və Zambá ó lodo məmǒs móé ai məlú móé mə́sə və á ngogolán ai á ébindi enyiŋ. Ényɔ̄ hḿ nyé ā kad nâ a ngə́lə́ nyiŋi enyǐŋ ngɔn miníngá, ényɔ́lɔ̄ tě a wú yǎ tɔ a ngə́lə́ və̄ə̄. É mam o bələ́ nâ o béndege bɔ́ mālá, ású yə̄ nâ bə́ tɔ̄bɔ təge ai é mod a və́ bɔ bidzo. Ngə́ mod ǎ nɔ̌ŋ kig ǹdzǔg ai bivúvúmán bíé, á dāŋ daŋ ású ndâ bod dzié yǎ á tɔá ai dzɔ vóm m̀bɔ́g, ényɔ́lɔ̄ te ǎ ku yǎ á ńyə̄bə́; abé díé lánəman édí é mod yǎ ā bə̄lə́ kig ǹyə́bə́. Miníngá á nə dzǎm tiliban á ékōán míńkus və ényɔ́ ā kwí yǎ ókalǎ bisəb məwóm mə́saman, á ā ngálúg və fám dzyā. Miníngá te a wúmug á ngə̄ə̄ŋ ai mim̀bəmbə mə́fúlú: anə́ ḿbəmbə ǹnáán bɔ́n, m̀bəmbə ebəlan ai bə́yə́ŋ, ǹsobán məkǒl míḿfúfúb[2] bə́yə́bə, m̀vɔ́lán é bod bə́ bə̄lə́ miǹdzǔg, ǹtúnán yā ā túnī nyémēn ai afú ńnə́m a məzěn mə́sə. Tə watil míńkús mí ngə́lə́ fyɛge esəb, amú ǹnyie anə́ míńyīán myásəlan ai Krǐstus mí suan yǎ bɔ̄ á ńnə̄m bə́ ngadúgan kə alúg, bə́ ngáyəan ai məku etɔ̌m yə̄ nâ bá ndzí kig kpân mə́tīŋ yā bə́ ngálíg ósúsúa. Á ńtɔ̄á naa, ḿból bábə̄lə́ kig é dzóm bábɔ, bə́ yə̄mə́ zēn á mə̄ndá məndá; ngə́ á tɔ̄á kig və nâ bábə̄lə́ kig é dzóm bábɔ, á kə̄ kwí bə́ nyābán á ḿfɔ̄b ai m̀fugú, anə́ dzam bə́ ngakɔ́bɔ, tɔ édí lábəbə̌ kig bɔ́, və anə́ ō ndzī ngɔm e túbi. Ású tē hḿ mātám nâ míńkús yā mí ngə́lə́ fyɛge esəb mí lug, mí bye bɔ́n mí bə̄lán ai məndá mə́ bod mábán ḿbəŋ miǹzízíŋ mí ńtɔ̄á təge ai zěn yǎ ákpə̄lə̄ bíā. Amú mivɔ́g mí ngátám yǎ ku á ébē ai ńtōŋán myátoŋ Sátan. Ngə́ mīníngá ziŋ yǎ á yə́bə Zambá á bələ́ mīńkús á bīvúvúmán bíé, á kāā myā ḿból yə̄ nâ ekóán bə́yə́bə̄ ézā bād wú ńdzǔg ai myá é ka fɔ́ɔ́ və émí mí nə́ mim̀faŋ míńkús. Bənyiá bodo Basú zɔǎ yā bádzóe bikóán ḿbəŋ bâyəan ai mân á mə̄sú mə́ mam mə́bɛ̄, á daŋ daŋ ébá báwɔ́bɔ ǹdzǔg ású ǹkadán ébúg Zāmbá ai ǹyə́gə́lán dɔ́tɛn. Amú M̀fúfúb Ǹtilán wákɔ̄bɔ̄ nâ tə wafaŋ é nyag yatság fɛ̄s ányu; ai áfə̄ nâ m̀bɔ esíé a kyə́bə ai mân móé. Tə wayə́bə̄ nâ bə́ zu sɔ́mǎn basú zɔǎ yā á ńyə̄bə́ sə nâ bəbɔɔlɔ bə́ nə́ bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́. Ébá bə́ bə̄lə́ məku kɔ́ŋán ai bɔ́ á bod étē ḿból yə̄ nâ ébá bə̄vɔ́g bə́ bi məsis. Mavu wa sɔŋ á mís mə́ Zāmbá ai á mís mə́ Krīstus Yésus ai miǹtɔ́bán Bēngəlɛs bóé, naa ó nyīē mə́mvéndé mə́sə̄ málā, təge ai ebom kama ngə́ kig ewú dís. Tə wavôl bədě mod mɔ́ á ńló, tə wanɔŋ ngab ai ézā míńsə́m. O tɔbɔgɔ m̀fúbán. Dzoége nyú və məndím; nyáág fə mǎn wɔ̂n tsətsad, ḿból ósǎŋ wákad wa bɔ̌ mīńtyé, ai é bān ákɔ̌n ásə fɔ́ɔ́ bákab wa ndə́gələ. Bod bəvɔ́g bə́ nə́ ébá yā ábē dábán lákwí á ngə́ə́ŋ, tɔ ǹtól yā étē ó ngə́lə́ sɔ̄lɔ́; ébá bə̄vɔ́g, mam mábán mákūliban á ngə́ə́ŋ və á mvús. Éyə̄ fə mim̀bəmbə mí mam mǐ nə́ nālá dzam də́dā: tɔ émá mákwī kig á ngə́ə́ŋ má sə́ kig dzǎm sɔbɔ[3]. É bod bə́sə̄ bə́ tə́lə́ á étīé ólɔ̌ bə́ bə̄lə́ naa bə́ luugu bədzóē bábán ákyaí ólugú étam, ású yə̄ nâ dzwé Zāmbá ai dɔ́tɛn wáán bí zā bə̄gə́ átǎ. Ébá bə̄dzóē bábán bə́ nə́ bə̄yə́ge, tə́ bâbyandi bɔ́ ású yə̄ nâ áyá bɔ́ bə́sə̄ bə́ nə́ bəbə́nyāŋ; bə́ bə̄bə̄lə́ nâ bə́ daŋa bɔ́ syé ḿbəŋ, amú bə̄yə́gē ai bəmvóé bə́ Zāmbá ḿbɔ̄ báyén ḿfī ai ésíé yā básyé. M̀fǎŋ tum nyə́bə́É mam má ḿmɔ̄ hḿ ó yə́gələ bod, o tə́bələ̌ fə̄ bɔ́. Ngə́ mod a yə́gələ dɔ́tɛn m̀fə́, təge tǒŋ míḿfaŋ bíbúg mí Yésus mí, tɔ é dɔ́tɛn yə̌ ā tóban ai olugú Zambá, ényɔ́lɔ a nə é mod məbún mákpe ndím, mod yǎ ā yə̌m kīg dzóm, mod yǎ mim̀fɛ̌d ai móman bí nə́ ńgūmā ókɔ̌n. Éyə̄ hḿ é mam mə́sə̄ má mátíē étē: tɔ nə́ zuŋa, tɔ nə́ bitɔm, tɔ nə́ mətǎ, tɔ nə́ bəbə̂ məfəgə́, tɔ nə́ enyǐŋ óláŋadǎn bod bə́ mvol, á bâyə̌m kīg bə́bə́lá, á bátsog nâ olugú Zambá a nə dzǎm mɔ̄ní. Owé, olugú Zambá á nə fɔ́ɔ́ ai m̀fí ábuí ású é mod ǎ kəle m̀fə́g á ńtīé wóé. Amú byǎ ndzí kig sɔ́ ai dzóm á sí mū, ńdɔ̄ fə byǎyǐ kig dúgan ai dzóm. Ngə́ bǐ ḿbələ yǎ é dzóm byādí ai édzí byābɔ́d, abím tē lâyəan ai bíā. Ḿfág ébá bádzə́ŋ naa bə́ bi akúmá bâku á mə̄bóbólá étē, bə́ ńtīī ólām Sátan bə́ ḿbə̄lə́ ábuí bə̄bə̂ miǹyián yā mí nə́ təge ai m̀fí, á myákə ai bod á zēn awú ai á ńdzāŋ kɔ́m. Amú yə̄ nâ edǐŋ mɔ̄ní ńdzɔ̄ é nə̄ tín bəbə̂ bə́ mam bə́sə. É bǒd yā báwúlu zěn tē, bə́ ngádzâ ǹyə́bə́ wábá, ńdɔ̄ bə́ ngádudu abuí miǹdzǔg ényiŋ dzábá. M̀bəmbə eməm nyə́bə́ Ḿfág wóe, ǎ mod Zambá, sáála bəbə̂ bə́ mam bə́tē; toŋó hə mam mə́ sósōó, ai olugú Zambá, ai edǐŋ, ai fǐn, ai evúvoe ńnə́m. Kələ́ ai míḿbəmbə bítá wālúmán mílī ású ńyə́bə́ ósū, eyɔ̌ŋ te wǎyi bələ ényiŋ kɔ́m, ású ényiŋ kɔ́m tē ńgɔ Ǹtí á ngálóe wa, ńgɔ̄ fə a ngávə́ wa ngul yə nâ, ó məm ǹyə́bə́ wóe akyaí ḿbə̌ŋ tē á mís mə́ ábuí bəbɔɔlɔ. Mabénde wa dɔ́ á mís mə́ Zāmbá yǎ ā və́ dzóm ésə enyiŋ, ai á mís mə́ Krīstus Yésus yǎ á ngákad bə́bə́lá á ngə́ə́ŋ á mís mə́ Pīlátus, mabə́nde wa nâ: Kálágā mvéndé ḿbəŋ, təge ai atɔ́n, təge ai atǎ ziŋ, a kələ kwí anə́ Ǹtī wāān Yésus Krǐstus ǎ yi sɔ́, Ényɔ́ ā yi lə́də̄ Krīstus á ngə́ə́ŋ éyɔŋ abǒg láyi kwí, nye a nə́ Ḿfūfúb étām ai Ǹtómba, nyé a nə́ Ńkúkúmá wádzóe miǹkúkúmá, Ńtómbā wádzóe miǹtómbá, nye étam á bələ́ ényiŋ é nə́ təge wú, nye etám á tɔá á ḿfyɛ mod a sə́ kig dzǎm súbū babi, nyé a nə Ényɔ́ mod a bə́ kig yén, á mod a sə́ kig dzǎm yēn: olugú ai édzóē é nə́ tə man bí bɔ̄ɔ̄ ai nyé. Amɛn !Mələ́bə́gá ású míńkúkúmá Ásu bəbələ bə́ ákúmá yā sí ndon mú, lə́bə́ bɔ̄ nâ tə bátsig ńtōl êbyandí, tə báfudi afidí dábán á byə́m bí ndǒn yā émɔ miǹláŋ mū, bə fidigi fɔ́ɔ́ hə ǹnyie anə́ Zāmbá yǎ ā kúb bíā byə́m bísə, nə́ bǐ bəlán ai byá. Bə́ bɔɔ bod m̀bəŋ, bə́ fúguzu á fɔ̄ɔ̄ ai mim̀bəmbə mí mam, bə́ vâ ai m̀bəmbə ǹnə́m, bə́ bɔ̌ fə akab. Nálā ńgɔ̄ bâyi kóan bɔ́ bə́bēn étɔ̌g ákúmá ású ókídí, édzí báyi kus ényǐŋ kōlé ai dzɔ́. Mə́sugan mə́ mvúa Ǎ Timoté, o kálaga atîn ńyə̄bə́. O sâla biděn ai bivovol míńkɔ́bɔ, ai bidɔ̌ yā é bod bákad áyá bâyəm. Bəvɔ́g bə́ ngányaban á dɔ́tɛn tě, ńdɔ bə́ ngáku á ńyə̄bə́. Grāsia á bɔ̄ ai mínā ! [1] Tɔ míńkúkúmá mí nə́ bə́bə̂ bə́ bod, bəwé bə́ bod anə́ Neróŋ yā á ngābə́ Késɛd ábōg Páulus ǎ tili é kálara nyɔ́, báyəan kogolan ású dábán. [2] Á bíbɛl fulaǹsí “mim̀fúfúb” ébá bə́ ewondo “bəyə́bə”, ńdɔ̄ mə bámán bibúg bítē bísə̄ bíbɛ̄. [3] M̀bəmbə dzam a nə anə́ hókóá: tə kángā á dzu. 2TI - - La Bible Ewondo Ma Paúlus, yǎ á mə́ ngávəŋan mǎn Ápóstɛl Yésus Krǐstus ai ngul Zambá, á zēn ngaagá ényǐŋ yǎ é nə́ ábə Krǐstus Yésus tē matám wa ǹdindíŋ mɔ́n wám Timoté, grāsia ai edǐŋ, ngɔ́l Zambá, ai mvɔí byásɔ́ ábə Zambá, ai ábə Krǐstus Yésus Ǹtí wāán ! É Zāmbá bətará bə́ zaa bálugu, mavə́ nye ngǎŋ ai ǹnə́m ḿfúbán, ábōg ásə mǎtsog wa á ngogolán dzam tɔ ai alú tɔ ai amǒs. Éyɔŋ madúgan tsog bibə́gē bíe mə̌ ngáyi fɔ́ɔ́ dú nə̄ mə́ dúgán wa yén, nə́ ǹnə́m ó dzye ma á túd ai miǹtag. Matsog ǹyə́bə́ wóē yā ó nə́ tə́tə̄lə́ təge ai miǹkɔ́d; ǹyə́bə́ tē, nyɔ mváma Loís, énye a ngátádī wá bi á ǹnə́m, dzam də́dā fə ai nyoá Enís, ǹyə́bə́ tē ńgɔ̄ fə waa o bələ́, mayəm nálā m̀faŋ m̀faŋ. Tə́bə́gá yǎ álúman ású Ḿbəmbə Fwé Ású dzǎm tē ńdɔ madúgan wa tsǒg naa: ó yóŋólō éfáī Zāmbá yā ó ngánɔŋ ai ḿbə̄dán mə̄ ngábəde wa mɔ́. Amú Zāmbá á ndzí kig bía və́ ńsísīm wɔ̄ŋ, a ngávə bía ǹsísīm ázombo, ai ǹsísīm édǐŋ ai ǹsísīm évúvoe. Tə hḿ wawóg ósɔ́n áməm Ńtí wāān, tɔ̌ kig ai é ma mə nə́ á mə̄súŋ, nɔŋɔ́ fɔ́ɔ́ é ngab miǹtyé dzoe ású Ḿbəmbə Fwé ai ábím ngul Zambá ā və́ wā; ńnye a ngákode bíā, a lóé fə̄ bía nə́ bǐ bɔ mim̀fúfúb, sə á kig ású mim̀bɔán myáán, ású ḿbəmbə ǹyián woé nyémēn ai grǎsia woé, yǎ á ngávə́ bíā á mɔ́ mə́ Krǐstus Yésus, ósúsúa bisəb bisəb; grǎsia tě nye hḿ byāyén étɔ̄á dzī, ai m̀fyɛ Ńkode wǎn Yésus Krǐstus, yǎ á ngámana awú, a kúlí fə á ngə̄ə̄ŋ ai ngul M̀bəmbə Fwé ényiŋ é nə tə ndáman M̀bəmbə Fwé tē nyé bə́ ngátə́le ma nə́ mə́ kə mayédan, mə́ bɔ mǎn Ápóstɛl, mə́ bɔ̄ fə ǹyə́gələ. Etɔ̌m tē hḿ ńdzɔ mawú ai dzɔ́ míńtyé mī, dá, lá sə́ ma dzam ósɔ́n, amú mayəm ényɔ́ mə̄ ngávə́ áfidí dám, ńdɔ̄ fə mǎyəm nâ a bələ́ ngul yə ábaala ákúmá dám a kələ kwí Ámǒs tē. Nɔŋɔ́ fəg ai míḿbəmbə bíbúg yā ō ngāwóg ânyu dám, ai ǹyə́bə́ ai edǐŋ ábə Krǐstus Yésus. Ayə́gə́lə́ tē ásə̄ á bə́ ngázu nyie ábə wa á nə atóm, o baala dɔ́ ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm yǎ á tɔá ábə̄ bíá. Wayəm nâ bəbə́dzāŋ yā ńnam Ásia bə́ ngáman ma dzóge, anə́ Figɛ̂l ai Hermógɛn. Ǹtí á kúbú ndâ bod Onesifôr ǹtótōmaamaa, amú á ngāvɔ́li ma abuí biyɔŋ, təge ma wóg ósɔ̄n ai mə́súŋ mə̄ ngábə́ tǐ ai mɔ́; Ábōg bēn ā kə́ yǎ suan á Rōma, ńdɔ a ngádzə́ŋ mā á dzə́ŋə dzə́ŋə, a kələ kwí anə́ á ngākə ma yén. Zambá ā bɔ̄ nyé mvam nâ Ǹtí á yén nyé ngɔ̄l Âmǒs tē. Wǎmēn wayəm a lodo ma ábím ḿbəŋ a ngábɔ ma Éfēsi. Ḿfág woe, ǎ mɔ́n wam, tómó nyɔ́l ai grǎsia Krǐstus Yésus. É mam mə ngáyə́gələ wa a mís mə́ ábuí bəbɔɔlɔ, kalán mɔ̄ bod bə́ afidí, ébá bɔ̂ bə́ nə́ mɔ dzǎm yə́gələ é bod bəvɔ́g. Nɔŋɔ́ é ngáb miǹtyé dzóe anə́ ḿfǎŋ mān bəzimbi Krǐstus Yésus. Éyɔŋ mod a nyían yǎ á ésīé bəzimbi, ǎ bǎd kig fudi ńnə̄m á zəzə̌ mam yā mabəbə enyǐŋ yā ńnam ngə́ a yi nâ é mod a ngánɔŋ nyé ésīé bəzimbi á tag ai nyé. Dzam də́dā fə ású bǒd yā básúŋ mim̀bén á bivoé: bábɔ̄di fɔ́ɔ́ mod asiě kos və ényɔ́ á tōán voe a nyiege məmvéndé yā étē. Átɔbɔ ǹnama yǎ ā syé mə̄fúb ai evág, ényē fə ǎ yəan tádi kwé bīdí yā áfūb dīé. O tóan wóg é dzóm māyī nâ madzó: ńdɔ̄ á kig Ǹtí émēn a yi wa və́ ngul yə átóān dzɔ wóg. Tsogó Yésus yā á ngākwí á sɔŋ Kadə́gə tsog naa Yésus Krǐstus yǎ mvɔŋ bod Dávid, a ngákwí á sɔŋ anə́ ḿból Ḿbəmbə Fwé wam a dzó. Ású díé ńgɔ mǎyə́bə̄ éndə́gə́lə́ yábɔ̄ nâ mə ńyə́mə̄ á mə̄súŋ anə́ ḿbɔɔ bəbə̂ bə́ mam; dá Ebúg Zāmbá dzɔ̂ é nə̄ hḿ tə kə á ḿbog. Asú tē hḿ mādzíbī é mam mə́sə má, ású ébá Zāmbá á ngátɔ́b, ḿból yə nâ bɔ̂ bə́ bə̄lə̄ ákōdé yǎ á nə́ ábə Krǐstus, ai dúmá Zāmbá ásə̄ yā étē. Ébúg dzī é nə̄ bə́bə́lá ebúg nâ: ngə́ bī ngáwú fūfulu ai nyé, byǎyǐ fə kə́ nyǐŋ fūfulu ai nyé; ngə́ byǎzombo miǹdzǔg ai nyé, byǎyǐ fə kə́ dzóē fūfulu ai nyé; ngə́ bī tīmí nye, bī yə́gán fə̄ nyé, nyé a yǐ fə bía timi, a yə́gán fə̄ bíā tɔ byǎfidǐ kig nyé, nyé a nə́ kɔ́m ésə mod afidí: a sə́ kig dzǎm síē nyémēn. Áyə́gələ Ébug Zambá á tə́tə̄lə́ ai á bə́bə́lá É mam má ḿmɔ o kadəgə kǎd bod, o kogolan ai bɔ́ á mís mə́ Zāmbá naa, bə́ dzōgé bədɔ, yǎ bə́ nə́ təge ai m̀fí hə fɔ́ɔ́ naa bádzâ ékɔá ébá bávógólo bɔ́. Dzə́ŋə́ naa ó kad tə́bə̄ Zāmbá á mís anə́ ḿbɔ bisíé yǎ á bə̄lə́ kig é dzóm ā wóg ai dzɔ́ ósɔ̄n, a kad bə́bə́lá ebúg á sósōó. Sáála bivovol miǹkɔ́bɔ̄ yā myákām kig Zambá. É bod bákɔ́bɔ̄ myá bábuguban fɔ́ɔ́ və á zěn ebyandí Zāmbá. Ǹkɔ́bɔ wábán wâtsaman anə́ fól yǎ yādí mod nyɔ́l. Éyə̄ hḿ Himené bân Filétos bə́ nə́ nālá. Bə́ ngádzoge bə́bə́lá bɔ́ nâ: akwí lə́ sɔŋ á ngálod yǎ kɔ́m, ńdɔ̄ bə́ ngábɔ̄ nâ abuí bod á ku á ńyə̄bə́. Ebé ńnóm ándíe á Zāmbá émēn á ngāfág Hədá məndíe yā Zāmbá émēn á ngābə́m mə́ yə́mə̄ á sí á kpím, amú mə́ bə̄gə́ ndəm yǎ bībúg bī: Ǹtí a yəm éḿbōē, ai nâ é mod a fálā dzwé Ńtí ânyu díé á sáála abé. Á ḿfaŋ ndá, sə̌ kig və bilábaga bí mvɔ́d ai ébí bí sílíba éḿbyā bí nə́ étēde, bivɔ́g yā étē bí nə̄ fə ǹkoman ai bilé ai vyə̌g. Bábəlan ai bivɔ́g ású mam mə́ dzīn, ébí bīvɔ́g ású zəzə̌ mam. Á ńtɔ̄á naa ényɔ́ ósə yǎ ā sâla bívūs mākad bí a yi bɔ élābagǎ dzīn, é tɔ̄á ḿfūbán, é tɔ̄á ai m̀fí ású mod ndá yǎ ā bəlan ai dzɔ́ ású mim̀faŋ mí mam. Túbú miǹyián bínânga. Dzə́ŋə́ və sósōó, ńyə́bə́ edǐŋ, mvɔí ḿbámāná ai ébá bə́sə̄ bálóe Ǹtí ai ǹnə́m m̀fúbán. Ḿfág bə́dzə́dzāā bə́ mam mə́kud sáálā bɔ́, amú wayəm nâ bâdudu dzóm və bitɔm, amú ńsyê Ǹtí a yəan kig bɔ̌ mod mədzó, a yəan bɔ ósəsa ai mod ósə a bələ́ ngul yə áyə̄gələ̌ bod, odzíbí âbǒg mə́bóbólá. A kɔ́ŋan ai ébá bádoan ai nyé, vədá a bɔ dɔ́ ai evúvoe ńnə́m, amú mod a ndzí kámə̄ná Zambá á nə dzǎm bɔ̌ naa bə́ və̄ŋán, bə́ yen bə́bə́lá bə́ dúgán suan á zēn, ǹnyie anə́ básɔ́dan á mə́lám mə́ Sátan yǎ á yə̄mə́ ai bɔ́ mīńkóm, anə́ bəlɔ̌ bóé. Yəmə́ áfə m̀bəŋ m̀bəŋ nâ, á mə́mōs mə́ mvúa, ǹdzǔg wâyi kwí. Amú bod bâyi tsog və bɔ́ bə́bēn, bə́ tɔá ndɔg akúmá, enguŋ, məbún, bəbúg mə́dzó, məlɔ́ ai bəbonde, təge yə̌m ngāŋ, bəndámán míḿfúfúb mí byə́m, təge ai ǹnə́m, ngɛ́d, m̀fɔ́b, təge mân bɔ́ bə́bēn, kada kádá, bəsíŋ bə́ ḿbəŋ, bǒd bidzabi, təge wóg ósɔ̄n, ndím ai məbún yǎ mə́ nə́ bɔ̄ á ńnə̄m, bə́ diŋí miǹtag mí sí a lodo Zambá bə́ yéneŋe á mís anə́ bámvaman ai mam mə́ Zāmbá dá bə́ síege édzí é nə́ tín ngul yǎ étē. Sáála fɔ̄ɔ̄ ébálā bə́tē. Amú bə́ nə ésāmbá tē, ébá bákə̄ bányían á mə̄ndá mə̄ndá bâkə bâtoŋ é bīníngá bə́ ébamba yǎ bə́ bə̄gə́ ángada miǹsə́m á nyɔ́l á túd, ai ákyāí bə́bə̂ miǹyián ásə̄ á ngákə, bǒd yǎ bákad áyá báyə́ge, á kə̄ kwí təge ai ngul yə ákə̄ suan óyəm bə́bə́lá émēn. Ḿból Yanɛ́s bân Yambrɛ́s bə́ ngálúman ai Mósɛs, éyə̄ fə̄ é bod bálā bɔ̂ bálúman ai bə́bə́lá nālá, ǹsísīm wábán ó nə ǹdámán, ńdɔ̄ fə̄ bá sə́ kig bɔ́ dzǎm və́ áfidí ású mǎm yā á ńyə̄bə́. Dá bâyǐ kig kə óyǎb ósū a lodo vālá, amú ákūd dábán lâyi yénē á ngə́ə́ŋ á mís mə́ bod bə́sə, anə́ á ngáyénē ású é bod bə́bɛ̄ mə̄ndə̄m kǎd bālá. Ḿfág woe, o ngátoŋ ma áyə̄gə́lə́ dám, ényiŋ dzam, á miǹtsogán myáma, á ńyə̄bə́ wám, á fīn dzam, êdǐŋ dzáma, ai ódzíbí mə̄ dzíbigi efəma ai míńtyé mə̄ ngábadan ai myá Âǹtiókia ai á Íkōnium ai á Lístra, abím ábuí miǹdzǔg tē: kə́ ǹláŋ ó nə̄ sɔ́m a ! Dá ńdɔ tə́ Ǹtí á ngākode ma á miǹdzǔg mítē mísə. Ńdɔ̄ á kig dzé māyi dǎŋ kám étē, ébá bə́sə báyi nâ bânyiŋ, ábə Krǐstus ai mvam mam mə́ Zāmbá bə́ bə̄lə́ naa bə́ tóbogan ai efəma. Ḿfág bə́səm ai bǒd mədugán, abé dábá dɔ̂ láyi náŋ və ǹnáŋán, bə́ dugu bod, bod bɔ̂ bə́ dugu bɔ́. Ḿfág wóe, toŋó və áyə́gə́lə́ bə́ ngáyə́gələ wa, á wāyəm nâ ńdɔ̄ á nə́ bə́bə́lá amú wāmēn wayəm ákyāí bə́yə́gələ á ngáyə́gə́lə́ wa. A tádigi ámɔ̄ngɔ́ dóe, wazuzu yǎ wayəm M̀fúfúb Ńtilán ńgɔ̄ ó nə́ wa dzǎm və́ é fəg yǎzu ai akodé ai ńyə́bə́ yā bī bə̄lə́ ábə Krǐstus Yésus. M̀fúfúb Ǹtilán ósə̄ ó ngátiliban ai m̀fyɛán Zāmbá ńdɔ̄ fə̄ ó nə ai m̀fí ású áyə́gə́lə́, bidɔan, ǹyoán bivǔs, akomodó á sósōó: mod Zambá á ńtɔ̄á hḿ ńtūd, a bələ́ fə bikpelé yā ā bɔ ai byá ḿbəmbə esíé. Mavu wa dɔ́ sɔŋ á dzwé Zāmbá ai á dzwé Yésus Krǐstus yə á bələ́ naa a bɔɔ ébá bə́ və̄ə̄ ai bəwú ńkad, ai ású ásɔ́ lə́ díé ai edzóē dzíé. Kələ́ watsam ebúg Zāmbá, yíní dzɔ̄, tɔ báyi, tɔ báyǐ kig; tóégé bɔ bībǒŋ, kɔ́ŋán ai bɔ́, váá bɔ bidzo ai fǐn, nə́ ó yə́gə́lə bɔ́. Amú ábǒg lázu, á bə̄vɔ́g bâyǐ kīg fə bǎd zombǒ ḿfǎŋ dɔ́tɛn, dá bâyi kə́ bâbəgə mə́kyaí bə́yə́gələ bádiŋ, ḿból mə̄lɔ́ máyaan bɔ́, bə́ vāā mə̄lɔ́ á bə́bə́lá, bə́ ngavógolo miǹláŋ mí mvɛ́d. Ḿfá wóe, bɔ̌ ókálá, bɔ̌ ésīé dzóe ǹgúma ǹgúma, bɔ̌ ésíé ńkad fwé dzóe, dzáligi asú ésíé dóe; ó kī fə ai sí. Abǒg məkə dáma á kwí yǎ Ású dám, mə̌ túni yǎ Zāmbá ényiŋ dzám, abǒg məsob dámā á ńkun sɔ́. Mə̌ ngálúmán ábəŋ mə́lúman, mə̌ mána yǎ dulu dám, mə̌ kángá ai ǹyə́bə́ wám. Dzóm é lígi yǎ étɔ̄á dzī, və́ ekád sósōó, yā Ńtí ā yi mə və́ Âmǒs tē, nyé yǎ á nə́ sósōó ǹtsíg ǹtól; sə á kig və́ ma étám, a yǐ fɔ́ɔ́ fə və́ ébá bə́sə̄ bádiŋ asɔ́ díé. Mə́lə́bə́gá mə́ mvúa Dzə́ŋə́ naa ó vôl ma sɔ́ kɔ́b. Amú Demás ā dzóge yǎ ma, ḿból a daŋ mvaman və ai mǎm yā ényiŋ dzí. A kə́ yǎ á Tesaloníka. Kresáŋs nyé ā Gālátia, Títus á Dalmatía. Hə ǹnyie anə́ Lúkas etám etám énye a nə́ ai ma vá. O nɔŋɔ Márkus, mínā nyé mī zu, amú mayáŋan ai nyé ábuí ású ésíé étsam ǹyə́bə́. Mǎlóm Tisíkus á Éfēsi. Éyɔŋ wǎyi sɔ́ o zaa ai ma len kód mə̄ ngálíg á Trōás ábə̄ Kárpos, o zǎ fə ai ma bəkálara á dāŋ daŋ ébá bikob. Aleksándrə ǹlúi bikie, a ngábɔ ma súg yǎ ábē. Ǹtí émēn ńnye a ngáyāān ai nyé ású ésíé á ngábɔ. Wǎmēn waa o bɔ̌ fə okála ai nyé amú a ngálúman abuí ai dɔ́tɛn wǎn. Éyɔŋ ósú mə̄ ngātə́bə̄ á ndá mədzó, bod bə́sə̄ bə́ ngádzoge ma etám, təge ai é mod ǎ kaman ai ma: tɔ nálā, tə Ǹtí a láŋ bɔ̄ dɔ́. Ǹtí émēn á ngākaman ai ma, a wóné fə ma nə́ mə́ tóân tsam Ḿbəmbə Fwé wōē, məyɔŋ mə́sə̄ mə́ wǒg fə̄ nyé; émēn ńnye a ngávaa ma ânyu émgbə́m. Ǹtí a yi kaman ai ma á mə̄lām mə́ ḿbə̂ mod, émēn a yi ma kode, a kə́ fə ai ma á édzōē dzíé yā yób. Olugú ai nyé á bísəb bísəb. Amɛn. Məsugan mə́ mvúa O sugu ma Prǐska válā bân Akíla ai ndâ bod Onesifôr. Eráste á ngālígī á Kōrɛ́ńti. Mə̌ líg fə Trofîm a kɔnɔ á Mi­let. Dzə́ŋə nâ ó vôl zu ósúsúa oyon. Ebule a sug wa, bân Pudens ai Lín, Klaúdia ai é bə̄bə́dzāŋ. bə́sə bəvɔ́g. Ǹtí á bɔ̄ɔ̄ ai ǹsísīm wóe. Grǎsia á tɔ́bɔ̄gɔ ai mínā bə́sə ! Ma, Páulus, etúgā Zāmbá, mǎn Ápóstɛl Yésus Krǐstus, yǎ á ngālómoban nə́ a kə ai ébá Zāmbá á ngātɔ́b á ńyə̄bə́ ai á ńyəmán bə́bə́lá yǎ ā zu ai ngǒŋ mam mə́ Zāmbá, afidí ényǐŋ kōlé yā Zāmbá á ngākag á bisəb bisəb, é Zāmbá yǎ á nə́ éki tə kǎd miǹnǎl, ényɔ́ yǎ á ngākúli Ebúg dzíé á ngə́ə́ŋ, éyɔŋ zuli abǒg ē ngākwí, ai ekad mǎm yā Zāmbá Ńkode wāān ā ngābénde nâ mə́ kad. Matil wa Títus, m̀fǎŋ mɔ́n wám á ńyə̄bə́ fǔfulu wāān, mə támā nâ grǎsia ai mvɔí Zambá bí bɔ ai wa, bí sɔ̂ ábə Zambá Ésīá ai ábə Krǐstus Yésus Ǹkode wāān.Ǹtáán mam mə́ Ndâ Zambá yā Krēta Mə ngálíg wā á Krēta, nə́ ó lígi watɔán mǎn tág é mam mə́ ngálígi ma bikə̌ŋ, ó kə̄ fə watoe bəfada á māl mǎl, ḿból mə̄ ngáman wa tə́bə́lə. O tɔ́bɔ hə é mod a nə́ á sááŋ, á ngālúg hə miníngá ḿbɔ̄g m̀bɔ́g, a bɔ́n bə́ bə̄lə́ ńyə̄bə́, təge ai bɔ́ ḿbə̂ fúlú, ngə́ mə̄lɔ́. Ḿból bísɔb a nə́ ńkab akúmá Zāmbá, a yəan tɔbɔ á sááŋ: təge ai nyé mə̄bún, tɔ məliŋiná, ngə́ ńsɔ̂g məyɔ̌g kig, ngə́ ńdiŋ bitɔm, ngə́ ńdiŋ ákúmá lásɔ́ á míńkɔ́d ngə́ kīg é mam mə́ nə́ ósɔ̄n. A yəan bɔ̌ mod mgba, ǹdiŋ mim̀bəmbə mí mam, afǐb, sósōó, ǹdiŋ mam mə́ Zāmbá, evúvoe, a yə́mə á kpím ai m̀faŋ áyə́gə́lə́ yā Ébūg Ńtī ā yə́gələ, a ńtɔ̄á hḿ dzǎm kǎd bod m̀fǎŋ dɔ́tɛn a sólǎn fə é bod básóan ai nyé. Məlúman ai bəyə́gələ̌ mədugán Abuí bod á nə, á dāŋ daŋ ébá bə́ nə́ ǹkəlebán, á bábɛn bə́bə́lá, é bod bə́ tɔ̄á və nâ bátāŋan bivovol bí mam ânyu, bə́ wana bod. Báyəan bɔ́ dǐb mənyu; bod bə́tē bâtsam miǹgúmā mə́ndá mə́ bod, bə́ yə́gələ é mǎm yā mâyəǎn kig ású m̀bə̂ akúmá bánɔŋ étēde. Ḿbɔ́g yǎ ábə̄ bɔ́, profɛ́d wābán bɔ́ bə́bēn á ngākɔ́bɔ nâ: "Bǒd yǎ Krēta bə́ nə̄ kɔ́m ésə və bǒd miǹnǎl, byə́ə̄m bibibigǎn yā məfan, miǹtə́tə̄g məbum." Ebúg tē é nə́ fɔ́ɔ́ tóé; asú tē ó kɔ́ŋan ai bɔ́ ai ayɔ́g ásə nə́ bə́ bāāla m̀faŋ ńyə̄bə́ ḿbəŋ təge vógolǒ mīńlāŋ ai miǹkaná mí Yúdɛn ngə́ kig mə̄mvéndé mə́ é bǒd yā bálúm bə́bə́lá mvús. Dzóm ésə é nə́ m̀fúbán ású míḿfúfúb dá ású é bod bə́ nə́ mvid, á bábə̄lə́ kig ńyə̄bə́, tɔ dzóm ziŋ yá sə́ kig m̀fúbán. Ǹsísīm wábán ai ǹnə́m wában bísə̄ bí nə və mvid mvid. Bâməm nâ bâyəm Zambá á kə̄ kwí ndə básíē nyé á mim̀bɔán myá­bán: byə́ə̄m bí bod, miǹkánga mí byə́m, yā bá sə́ kig bɔ tɔ é man dzam a nə́ m̀bəŋ. Ḿfág wōe, yə́gə́lə hə é mam mátóban ai m̀fǎŋ dɔ́tɛn. Kadá bənyiá bodo mvíē nâ bə́ tɔbɔgɔ atí, dzǐn, evúvoe, afǐb á ńyə̄bə́, á édǐŋ, ai á ḿbān. Bənyiá bīníngá dzam də́dā: bə́ tɔbɔgɔ anə́ mīḿfúfúb mí bīníngá: təge bɔ̌ miǹsɔ̌s, təge sɔ́g məyɔg, bə́ nyiŋi enyiŋ mə́kómə́ngá, nálā ńgɔ̄ báyi yə́gələ bəngɔn bə́ bīníngá nə́ bə́ diŋ bəyóm ai bɔ́n bábán, bə́ tɔ̄bɔ ai dzǐn, bə́ nyiege fúlú m̀fúbán, bə́ tɔbɔgɔ biníngá bə́ ndá, m̀bəmbə fúlú, məwóg ai bəyóm bábán, ású yə̄ nâ ebúg Zāmbá é zā bə̄gə́ átǎ. Ású bínânga Lə́bə́ fə binânga nə́ tə bâvuŋ á dzam ziŋ, ó lə́dē bɔ́ mvuluná mim̀bəmbə mə́fúlú: m̀fǎŋ dɔ́tɛn, dzǐn, áyə́gə́lə́ á nə́ á sááŋ, təge ai bidzo, ású yə̄ nâ tə miǹzízíŋ myālāŋ wa ebúg á dzam ziŋ; nálā ńgɔ̄ wáyi bɔ̌ naa bə́ bə̄gə engə́g. Ású bəlɔ̌ Lə́bə́ bəlɔ̌ naa bə́ bɔ bədzóē bábán mə̄wóg á mam mə́sə, bə́ vāā bɔ́ miǹtag, təge dɔan ai bɔ́, təge kə ai byə́m ḿfāg ḿfə̄[1], bə́ lə́dege nâ bə́ nə bod bə́ áfidí ábǒg yā ábǒg ásə, bə́ lə́dege fúlú akomódó, ai fúlú é mvam yǎ yātséndē kig; eyɔ̌ŋ tē báyi və́ dɔ́tɛn Zambá Ńkode wāān ólugú. Áyɔŋ láwóge ai Zambá Amú grāsia Zambá yǎ á nə̄ tín akodé bod bə́sə a ngákwí á ngə́ə́ŋ. Ńnye ǎ yə́gələ nâ bǐ lum abé mvús ai ngǒŋ yǎ miǹtag mí sí, nə́ bǐ nyiŋ ábōg bī bə̄lə́ dī ai dzǐn, ai sósōó anə́ miḿfaŋ bə́yə́bə, bǐ mvamaŋan ai mam mə́ Zambá, ńtíé byāyanga ai afidí é mvɔ̄m yāzu ai akwí lə́ ngə́ŋ yā dúmá Zāmbá nén wāān Ǹkode wāān Krǐstus Yésus. Nyé yǎ á ngābúdan ai bíā, nə́ a kode bíā ábē ásə, a fúbú fə̄ áyɔ̌ŋ yā láwóge ai nyé, a lámvaman ai mim̀bəmbə mí mam. Éyə̄ hḿ ó bələ́ nâ o kɔ́bɔgɔ nálā o vâ ngul á mvús ai mələ́bə́gá, o kɔ́ŋan ai bɔ́ təge mbádā dzóm. O kálaga nə́ mod a zǎ byāndí wa. Yómólo bod bə́sə̄ nâ bə́ bɔ məwóg ai bod bə́ mvéndé ngɔ́mɔna, ai miǹkúkúmá ai bə́tə̄bə̄ bə́ ósú yā édzōe, bə́ toŋ fúlú məwóg, bə́ tɔbɔgɔ ngoməzaná á dzālā é dzam ásə á nə́ ḿbəŋ, təge byandǐ mod, bə́ sáála bitɔm, bə́ bɔ afú ńnə́m, evúvoe ai bod bə́sə; amú bíā bə́bēn byâ bǐ ngábə́ fə məkúd ókōbá, ai miǹkángā mí bod, bədími, alɔ̌ ngōŋ ai miǹtag mí sí, bǐ nyini á mīǹkɔ́d, ai ábē ńnə́m, bǐ síŋǎn fə̄ bía bíā. Dá, ókāŋ ábəŋ ńnə̄m Zāmbá Ńkode wāān ai edǐŋ dzíé ású bod bí ngákwí á ngə́ə́ŋ, a ndzí kig bəbə bə́sósōó bə́ mǎm yā bī ngábɔ, a ngábəbə hə ǹnə́m ngɔ́l wóé, ńdɔ a ngákode bíā ai məwɔ́bɔ̄ yā ḿkpámáŋ ábyálí ai ewómolo enyiŋ ábə M̀fúfúb Ǹsísīm. Ńdɔ a ngákúb bía Ǹsísīm tē ekúkubu á dzwé Yésus Krǐstus Ǹkode wǎn, ḿból yə nâ, ǹnyie anə́ bī man yǎ və́ŋǎn bə̄sósōó bə́ bod ai ngul grǎsia Krǐstus, bǐ bi afidí ai elíg ényǐŋ mvɔ̌m kɔ̄m. Mələ́bə́gá ású Títus émēn É dɔ́tɛn nyɔ́ á nə tóé, asú tē māyi nâ ó tóán nyé yín bə̄yə́bə o kɔ́bɔgɔ á kpáám, ású yə̄ nâ ébá bə́ ngávə́ Zāmbá áfidí dábán bə́ mvāmán ai m̀bɔán m̀bəŋ. É mam mə́ nə́ ḿbəŋ ai m̀fí ású bod, émɔ̄ hḿ mālá. O sâla é mam mə́ nə́ təge ai mətádī təge ai məmaná, engúŋ yā ándzə̄ŋ mə̄byálí yā ngongǒ bod, bitɔm, ai móman ású Mvéndé. Nálā tē ó nə̄ dzə́dzāā, təge ai m̀fí ziŋ. É mod ósə ǎ diŋ timí ai məngan tádígī nyé lə̄b éyɔŋ dzyá, biyɔŋ bíbɛ̄, á mvús, kándán ai nyé. Akyaí mǒd tē lâkə á élə̄lə́b, a nə ǹsə̂m miǹsə́m yǎ ā kpe nyémēn á ńkad. Mələ́bə́gá ai mə́sugan mə́ mvúa Ǹnyie anə́ māyi wa lóm Artemás ngə́ Tisíkus, o vólogo ma sɔ́ kɔ́b á Nikópolis, amú éyə mǎyi lod ábǒg óyon étēde. Ó man kom é mam mə́sə̄ mábəbə dulu lóya Zenás bân Apolós; ó bɔ̄ nâ tə bádzə̄man ai dzóm ziŋ. Bod báán bɔ̂ báyəan yə́gē ná bə́ bɔ bod bə́ ósū á ḿbɔán ḿbəŋ, bə́ tsígī mə́yáŋan mádan yág ábuí éyɔ̌ŋ te esíé dzábán yáyi wum bibumá. É bod bə́sə̄ bíā bɔ́ bī nə́ vā bə́ mān wásúg. Ébá bádiŋ bíā á ńyə̄bə́, waa o sugu bíā bɔ́ vālá. Grǎsia Ǹtí á bɔ̄ɔ̄ ai mínā bə́sə. [1] Bálāŋ kig áfólā dí á mɛ́s, dzam dá á tɔ̄á ai m̀fí, amú bəlɔ̌ bəvɔ́g bâkad kə ai byə́m ḿfāg ḿfə̄ . Bəlɔ̌ bâ bâyi tɔbɔ á sí ndon kɔ́m ésə ! Lə́ ngayəan á naa, bǐ kad láŋ Bíbɛl émēn ńgūma ǹgúma ású yə̄ nâ bǐ yəm é dɔ́tɛn Zambá á nə̄ mə́bódā mə́ Ḿfúfúb Ńtilán yā bálāŋ kig á ndā tsɔ̄s âbǒg mɛ́s. Ma Páulus, mǎn mim̀bog Krǐstus Yésus bía mǎnyāŋ wāān Timoté, matil Filemóŋ, m̀bɔ́s édǐŋ wáán ai ǹka bisíé wāān, ai kál dzāān Áfia, ai Arkípus, mǎnyāŋ bitá wāān ai ékóán bə́yə́gē ésə̄ é nə́ á ndá dzoe. Zambá Ésīá wāān ai Ǹtí Yēsus Krǐstus bə́ kúbú mína grǎsia ai mvɔ̄í. Evə̂ ngǎŋ ai ngogolán Makaŋ Zambá kɔ́m ésə̄ éyɔŋ mǎtsog wa á ngogolán dzam, amú mawódan anə́ bod bátaman fúlú edǐŋ dzoe ai ńyə́bə́ ó bələ́ tɔ ású Yésus Krǐstus, tɔ ású míḿfúfúb mísə. Ńyə̄bə́ tē ó wónógo ǹnə́m mvam wóe, nə́ ó fyɛ̄ wa m̀faŋ m̀faŋ á ḿbəŋ ósə bǐ nə́ dzǎm bɔ ású Krǐstus. Ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wám, mə ngábi súg yǎ miǹtag ai abuí évɔ̄li éyɔŋ mə ngáwóg fúlú mvam dzoe, amú mawóg nâ o ngávɔ́li ǹnə́m míḿfúfúb. Ású tē, a fyáŋán bɔ̌ naa mə nə kɔ́bɔ̄ á kpáám nə́ matə́bə́lə wa é mam o bələ́ nâ o bɔɔg, dá ǹnə́m mvam wóē ńgɔ mǎdaŋ fidi, ású é zāg māyi wa bɔ̌ nyī. Owé, é mod ǎ zu kɔ́bɔ ai wa étɔ̄á dzī, a nə Páulus, ǹnǒm Páulus, á bádə́gan á fɛdə́gán mǎn mim̀bɔ́g Krǐstus Yésus, étɔ̄á byākɔ́bɔ̄ dzí. Zǎg tě e nə ású mɔ́n wam yǎ mə̄ ngábyé á mə̄súŋ étē, Onésime, dzwé tē lâtian nâ: “m̀fí” tɔ tə́ ánə́ ā ndzī kig dǎŋ bɔ ai wa m̀fí ókōbá, dá a yi bɔ ai wa m̀faŋ ḿfí anə́ á ngābɔ ai ma m̀fí. Madúgan wa nyé lóm; a nə fɔ́ɔ́ anə́ ńnə̄m wám óbēn. Mə ngátádi tám naa mə́ lígi ai nyé nə́ á sye ma á mə̄súŋ mə bəgə́ ma êtɔm Ḿbəmbə Fwé; dá, ńdɔ mǎ ndzí kig yi naa ngə́ mabɔ nálā təge wa tám síli, á ńtɔ̄á hə anə́ m̀bəŋ wǎbɔ ma, wabɔ wá éwū dís, wâ wáyəan wa sɔ́ á óhán wóe wǎmēn. Éyɔŋ ziŋ nâ Onésime a ngákódō ábə wa ású yə̄ nâ á dúgán ábə wa edúdúgán, təge fə kódo, sə á kǐg fə étīé ólɔ̌, étíé yálod etíé ólɔ̌, étīé mānyāŋ yǎ báfû ǹnə́m: nyé á ngāmán tə́bə̄ étīé tē ású dám, ngaman ai ású dóe, tɔ á fúlú miǹson, tɔ ábə Ǹtí. Ngə́ wayəm á fɔ̄ɔ̄ naa bía wa bǐ nə̄ dzyé ai abum ónyǔ, bəlán ai nyé anə́ ó nə̄ bəlan ai mǎmēn. Ngə́ á ngābɔ wa é dzam anə́ ábē, ngə́ á bələ́ kig wa ekolá ziŋ, é nə ekolá dzám. Mǎmēn Páulus masán wa é kálara nyɔ̄ ai wɔ́ wám, mǎmēn mayi yân... Mə mǎkɔ́bɔ̄ kig dzóm ású ékōlá ó bələ́ mā kɔ́m ésə, ékōlá yā é nə́ wāmēn. Nâ, ǎ mādzāŋ, tə wasuu ma ngul á sí é dzam dílī ábə Ǹtí; vɔ́lígi ma ǹnə́m ábə Krǐstus. Matil wa ai áfīdí ásə mə bələ́ ai məwóg móe, mayəm nâ wayi ma dzála a lodo ábím mādzai wa. Tə́bə́gá ai məsugan Mabɔ̌ fə wa ayəmə́ nâ ó kómə́zán ma adzogóbó; amú mafidi, ású é ngogolán myākogolan ású dámā nâ bâyi ma soe. Epafrás, mvóé mim̀bog dzam ású Krīstus, a súg wa, bân Márkus. Aristárkus, Demás ai Lúkas, yā bī bɔ́ byāsyé fūfulu. Mvam Ǹtí Yēsus Krǐstus é tɔ̄bɔ́gɔ ai mínā. 1Zambá á ngákɔ́bɔ ai bíā ânyu Mɔ́n wōé Ókōbá, Zambá ā ngákɔ́bɔ ai bətará bītíé bitíé, məkyaí məkyaí, ânyǔ bəprofɛ́d; ábōg bī tɔ̄á dī, mə́lú mə́bēn yā yób má, ńdɔ a kɔ́bɔ ai bíā ânyǔ Mɔ́n wōé, yǎ á ngátə́le ǹkála­ elíg ású dzóm ésə. Mɔ́n wōé tě nyē a ngákom ai nyé məbǒg mə́sə; nye a nə́ éngə̄ngə́ŋ ḿfyɛ̌ yā dúmá díé, a tɔá fə eνəgələ dzíé nyémēn; a bəgə́ dzóm ésə á bītúl ai ngul yǎ ébūg dzíé; ńnye ǎ sob eboe ńsə́m ésə, a tɔá étətəg nyɔ̄ á ḿbɔ̄ ńnómο Atí Atí á yób étē, a daŋ fɔ́ɔ́ lǒd bēngəlɛs ai é dzwé yā ā ngābi á ngab elíg. Mɔ́n Zambá a lod běngəlɛs Éngəlɛs m̀fé ā ngātám yǎ dzó ai nyé nâ « o nə Mɔ́n wam, mǎmə̄n, ámōs yə aná mə hə byé wā ?” A dúgán fə dzó nâ: “Mayi nyé bɔ ésīá, nyé a ńtɔ̄á mā mɔ́n ?” Ńdɔ̄ fə éyɔŋ ǎ nyíligi Ǹtól[1] Mɔ́n wóé á sí ndon, a kɔ́bɔgɔ nâ: “Bə̌ngəlɛs bə́ Zāmbá bə́sə̄ bə́ lūūgū nyé”. Vədá éyɔŋ ǎ ngakɔ́bɔ yǎ ai běngəlɛs nyé nâ: a vəŋan běngəlɛs bóe, bə́ ńtɔ̄á mīńsīsīm, bitúgā bíé, bə́ ńtɔ̄á ńkabag ndóan, nyé ai Mɔ́n nâ: Ǎ Zāmbá étɔ̄á ńkúkúmā dzóe é nə̄ á bisəb bísəb, ai nâ ǹtúm sósōó wóe ó nə ǹtúm ǹkúkúmá. O ngádiŋ sósōó ó vínī ábē ńnə́m, asú tē Zāmbá, Zambá woe a ngáwɔ́bɔ wa m̀bɔ́n məfon, a lodo biyɔŋ bíe. A kɔ́bɔ̄ fə̄ vóm m̀fə́ nâ: o ngábonde sí, mǎm yā ókōbá, ńdɔ̄ fə yób á nə esíé yā mɔ́ móe. Bísə̄ byâyi mǎn dzáŋ və wa ó tɔ̄á, bísə̄ byáwū anə́ éyē. Wafɔl bɔ́ anə́ báfɔl eyé, ḿfág woe, wa ó tɔ̄á və dzam də́dā, mim̀bú míe təge ai suga. Éngəlɛs m̀fé á ngátám yǎ dzó ai nyé nâ: Tɔ́bɔgɔ ma á ḿbɔ́ ńnōmo, mə́ və̄ŋán miǹzízíŋ míe ebədegǎ məkǒl dzóe ? Ngǎ bə́sə̄ bə́ nə miǹsísīm yā mí nə́ á ńlōmán nə́ bə́ kə syé ébá bə́ bə̄lə́ ngab élíg ai akodé ? Asú tē ńdɔ bǐ bə̄lə́ naa bǐ tóan toŋ ai abuí ókálā áyə́gə́lə́ bə́ ngáyə́gə́lə́ bíā bǐ zā kə́ á ńdīmi. Amú ngə́ ńkɔ̄bɔ̄ běngəlɛs ó ngáwóge ai ngul, ńdɔ̄ fə̄ ngə́ ńdaŋán mvéndé ai m̀bɔán mə́lɔ́ bí ngábi é mân máyəan, éyə byǎyi sâla mam mə́tē yá ngə́ byābɔ elɛ̌s ai akyaí ákodé tē? Ńtí émēn nye a ngátádi yín ákyaí akodé tē, é bod bə́ ngáwóg dɔ̄ bɔ̂ bə́ dúgán fə̄ bíā dɔ́ bɔɔlɔ, Zambá émēn á wɔ́bɔgɔ bɔ́ bâ á miǹkɛn ai məndəm, biyə̌ŋ bí mam ai məsimbá məkyaí məkyaí, ai mim̀bándá yā Ḿfúfúb Ńsísīm ā lómo anə́ émēn ā diŋ. Mǎnyāŋ bod Amú sə̌ kig běngəlɛs ḿbɔ Zambá á ngāvə́ édzóē é sí yǎ yāzu, á byākad mínā nyí. Bə́ ngátil hóm ziŋ nâ: “Dzé bēn fɔ́ɔ́ é nə mod, nə́ waláŋ nyē á táŋ? Mɔ̂n mod nye a nə́ dzé, naa wakəə nyé mís á nyɔ́l ? O ngádzɔdi nyé tsətsad ai ǹkóŋ běngəlɛs, o və́ə́ nye olugú ai dúmá, O dzoge nye byə́m bísə á məkǒl ā sī.” Ḿból á ngávə nye byə́m bisə á mɔ́ nálā, tɔ dzôm ziŋ é sə́ hḿ kīg fə édzí yáwógē kig ai nyé. Dá, ábōg dī, bǐ ngə́lə təgə yén naa ńnye a bələ byə́m bísə á mɔ́. Ńdɔ̄ hḿ é Yésus a ngádzɔdiban tsətsad ai ǹkóŋ bə̌ngɛlɛs nyɔ̄, Yésus tē byǎyén Nyē étɔ̄ā dzī a bəgə́ ékád ólugú ai dúmá, amú a ngádzíbi miǹtyé mí áwú, ḿból yə̄ nâ awú díé tē á nyīi bod á ngɔ́l Zambá. Á ngábə́ yəan fɔ́ɔ́ naa, M̀bonde ai Ǹtí byə́m bísə, yǎ ngáyi nâ a və́ bɔ́n bóé dúmá, á tádi və́ ényɔ́ yǎ nə́ tín akodé dábān ǹtúd dúmá, ásū míńtyé míé. Amū é Yésus yǎ nə́ ḿfúfúb ai é bod yǎ ā fúbu bə́ nə ayɔ̌ŋ də́dā, asú tē ńdɔ ǎ wóg kig osɔ́n naa a lóe bɔ́ naa bəbə́nyāŋ, ábōg ā dzó naa: “Mayi kə́ makad bəbə́dzāŋ dzwé dóe; mə luugu wa á zāŋ etógán.” Ai nâ: M̀fág wámā mafidi fɔ́ɔ́ və nyé, ai nâ ma nyɔ́ bía bɔ́n yǎ Zāmbá á ngāvə́ mā. Ḿból bɔ́n bə́ bod bə́ bə́lə miǹson ai məkǐ dzam də́dā, ásū tē Yésus nyé a bələ́ fə miǹson ai məkǐ dzam də́dā anə́ bɔ́, ḿból yə̄ nâ awú díé á tə̄gə ényɔ́ á ngāsɔ́ ai awú, á bálóe nâ Sátan, ai ḿból yə̄ nâ, á kódé é bod wɔ̄ŋ awú ó ngáfɛd á mim̀bog, ǹgúmā ńtíé ényiŋ. Amú sə̌ kig běngəlɛs ḿbɔ a ngázu ka, mvɔŋ bod Ábrahám ńdzɔ a ngázu ka. Asú tē hḿ, a ngáyəan fulan ai bəbə́nyāŋ á mam mə́sə, ḿból yə̄ nâ á bɔ fada ǹnén yǎ nə́ ngɔ́l ai bə́bə́lá, a bələ fə ngul Zambá, a tɔá hḿ fə dzǎm vǎ míńsə́m mí ayɔŋ díé. Ḿból émēn á ngábi miǹtyé, asú te a nə́ dzǎm vɔ́li ébā bə́ bə́lə̄ míńtyé. Ású tē hḿ, ǎ mīḿfúfúb mí bə̄bə́dzāŋ, ngab elíg dzāān e nə ńlóé yā mī ngálóeban á yób, tóán hḿ bindi, Yésus, mǎn Ápóstɛl ai fada ǹnén yǎ éməm ńyə̄bə́ dzáán a sə́ kig miǹnə́m míbɛ̄ ai ényɔ́ á ngātə́lē nyé ńkōŋ tē, anə́ ḿból Mósɛs nyé a ngátə́bə fə̄ wá á ndâ bod dzié ésə. Amú á ngāyəan ai é dúmá lálod édí Mósɛs, amú é mod a hə́ lóŋ ndá a yəan ai é dúmá yā lálod ndá ébēn. Amú ndá ésə é bələ́ ńgúmā mǒd yā ó ngálóŋ dzɔ̄, ńdɔ̄ é mod á ngálóŋ dzóm ésə̄ énye a nə́ Zāmbá. Mósɛs a ngátɔ̂ban á ndâ bod dzíé ésə á étīé ḿbɔ bisíé dzíé nə́ á bɔɔlɔ é mam mə́ yəan kɔ̂ban. Ḿfág Krǐstus, nyé á ngābɔ m̀bɔɔlɔ á étīé mɔ́n, á ńlō Ndâ bod dzíé ńdɔ̄ Ndâ bod tě ńdzɔ é nə́ é bíā bá, ngə́ bī yə́mə̄ á kpím ai afidí bǐ bɔ̌ fə ńgūngūán ai afidí tē. Ǹyə́bə́ wâkə ai mod áwɔí Zāmbá M̀fúfúb Ńsísīm a kɔ́bɔ̄ nâ: “Ngə́ mī wóg kíŋ Ǹtondôbə ámōs dī, tə myâbɔ ǹnə́m álɛ̂d, anə́ âmǒs ḿkpálí, anə́ âmǒs mə́bóbólá yā ńkód ńnam, ámōs bə̄sōá bə́ ngábóbólo ma, bə́ kyəgɛ̌ fə ma, ńdɔ̄ hḿ bə́ ngáyén məsimbá, mím̀bú mim̀bú mə́wōm mə́nyi; olún wáma hḿ nyū ai é mvɔŋ bod nyí, ńdɔ̄ á māzu dzó naa: “Fəg e nə bɔ́ bə́sə ǹdzáŋán, ńdɔ̄ bádími məzěn máma. Asú tē hḿ mə́ ngákani sɔŋ ai olún ósə nâ, bángáyén kig mvɔ̌m dzam ! Mǐ kálaga hḿ, ǎ bə̄bə́dzāŋ, nə́ m̀bɔ́g yǎ ábə mína a zǎ bī ńnə́m ó nə́ ábē ai alɛ̌d, á wákándan nyé ai é Zāmbá yǎ á və̌. Dzə́ŋán və nâ mǐ lə́bán mína mínā amǒs ósə, ńtíé mī ngə́lə́ dzǎm dzó naa: “Amǒs dī”. Amú bī bə́lə́ ngab ai Krǐstus, ngə́ byákánga ai afidí asú dáán a kələ kwí á məmaná. Á ébúg byāláŋ dzī nâ ngə́ mī wóg kíŋ dzīé ánā, tə myǎlɛd miǹnə́m myáán anə́ á Mása, bəzá bə́ ngábɔ̄ nâ, bə́ mān wóg bə́ ngádúgan bɔ̌ miǹsɔg ? Sə é bod Mósɛs a ngákúlī á Égîptɛn a ? Bəzá kig a ngáliŋan ai bɔ́ á tâŋ mim̀bú mə̄wóm mə́nyi, sə ébá bə́ ngásə́m bə́ mān fə wú mim̀bim á ńkōd ńnam a ? Bəzá á ngākani sɔŋ ná bə́ ngānyīán kig âwɔí díé, sə ébá bə́ ngábɔ məlɔ́ a ? Ńdɔ̄ hḿ byāyén naa bə́ ngábə́ kig dzǎm ǹyían étē ású bísóó byábán. Bǐ kálaga ! Tə mod m̀bɔ́g yə ábə mínā a tsog nâ ǎ bə̄lə́ kig ngab ai mə́tīŋ Ńtondôbə a ngálíg bíā nâ byâyi kə́ wɔi ábə̄ nyé. Bǐ ngáwóg fɔ́ɔ́ M̀bəmbə Fwé anə́ bə́tará bə́ ngásɔ́ Égîptɛn bə́ ngáwóg nyē; dá ébúg bə́ ngáwóg yā ndzí kig bɔ́ bɔ ai m̀fí; amú bá ndzí kig nɔ̌ŋ ébūg tē ai ǹyə́bə́. É bíā yā bī ngáyə́bə, bíā bə́tē byáyi kə́ bǐ awɔí, amú Ǹtondôbə a kɔ́bɔ̄ nâ:“Makani sɔŋ ai olún ósə nâ: bángābǐ kig awɔí, ábə ma ḿból bá ndzí kig mə yə́bə. Ǹtondôbə a ngáwɔi fɔ́ɔ́ ábōg á ngāman bɔ ésīé dzíé ésə á mə́tádí mə́ yób ai sí, amú éyɔŋ Ḿfúfúb Ńtilán wátsog ámōs zamgbála, wádzó vóm ziŋ nâ: “Zambá á ngáwɔi ámōs zamgbála, á man a ngáman bɔ ésīé dzīé ésə.” M̀fúfúb Ńtilán ó ngadúgan dzó hə vóm tē nâ: “Ngə́ bə́ ńgānyīī âwɔí ábə ma.” Á ńtɔ̄á hḿ naa, ḿból byāyəm nâ bəvɔ́g bə́ bə̄lə́ naa bə́ nyîgi étēde, ai nâ ébá bə́ ngátádi bi Ḿbəmbə Fwé bá ndzí kig nyían ású mə́lɔ́ mábán, ńdɔ Zambá á ngādúgan tə́lē ámǒs ḿfə̄ ámōs yə aná ai ńkɔ́bɔ a ngákɔ́bɔ̄, kɔ́m á mvús tě, ânyǔ Dávid nâ ngə́ mī wóg kíŋ dzīé ánā, tə myǎlɛd miǹnə́m myáán. Ngə́ lə́bɔ nâ Yósue a nyílí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l áwɔí tē, ngə́ Zāmbá ā ndzí kīg fə bǎd tə́lē ámōs m̀fə́. Nálā wâtian hḿ naa awɔí ziŋ édí yǎ ámōs zamgbála láwōge ai ayɔ̌ŋ Zambá. Amú ényɔ́ yǎ á ngānyían áwɔí díé nyé a wɔí fə bisíé bíé anə́ ḿból Zāmbá á ngāwɔi éḿbīē. Ńdzə́ŋán hḿ naa bǐ kə bi áwɔ̄ī dī, mod a zǎ kə́ fə ku ḿbəg, anə́ bətará bə́ ngáku ai məlɔ́ mábán. Ebúg Zāmbá é bə̄lə́ ényiŋ, ńdɔ̄ fə é nə́ ngul. Yávōl é lodo okə̌ŋ ngə̄ŋ, ńdɔ̄ fə̄ yátūlan é kələ kwí á zɔ́ŋ ǹnə́m, é nambaga miǹsǐs ai miǹsɔ́mí, yásóŋ miǹtsogán ai miǹyián yā ńnə́m mod. Tɔ ekokoma dzyá yá sə́ kig dzó âsoé: dzóm ésə é nə á nə́ŋə́lé ai á ngə́ə́ŋ á mís mə́ Ényɔ́ bǐ bə̄lə naa bǐ kələ nyé tɔ́ŋ ndɔ́ŋ.Eladaga ai Yésus Fada Ǹnén Bǐ bə́lə ngul fada ǹnén, Yésus Krǐstus, Mɔ̂n Zambá, yǎ ngábɛ́d á yób á və́ndə́m; ńkálagán hḿ ńyə́bə́ wáán ḿbəŋ. Amú bǐ bə̄lə́ fada ǹnén yǎ a nɔŋ ngab á obobɔd wáán, fada ǹnén yǎ á ngābi məbóbólá məkyaí mə́sə, dá təge sə́m. Ńkāān hḿ ai ngul á nyɔ́l, bǐ kə kwí êtɔá ńtómbā grāsia dzíé, ḿból yə̄ nâ á yén bíā ngɔ́l, bǐ bi mvɔ̌m ákódé yā byāyaŋan dí. Bátɔb fada ǹnén á mvɔŋ bod, ḿból yə̄ nâ á syé Zambá ású bod ai nâ á kadə və́ bīfái ai mətúnuŋa ású míńsə́m. Ḿból nyɔ̂l fada ǹnén ébēn é nə̄ ńtəgán, a ńtɔ̄á hḿ dzǎm yén é bod bəvɔ́g yā bə́ nə́ təge ai fəg ai éba bə́ nə́ á ńdími ngɔ́l, asú tē á bələ́ fə̄ nâ a vâ mətúnuŋa ású míńsə́m míé nyémēn ai ású míńsə́m mí ayɔŋ díé. Mod ǎ bɛ́dē kig nyémēn ńkóŋ fada, Zambá nye a tə́lə mod étíé tē, anə́ a ngábɔ ai Áron. Krǐstus émēn a ndzí kig bɛ́d ńkóŋ fada ǹnén ai nyémēn. Təge ! A ngánɔŋ wá ábə ényɔ́ a ngádzó ai nyé naa: “O nə mɔ́n wam; mǎmēn mə̌ byé wā ámōs yə aná”; a kɔ́bɔ́ fə hóm m̀fə́ naa: “O nə Fada, á ńnǒm étɔá, anə́ Meləkísedɛg.” Krǐstus tě nye a ngábɔ nâ, ábōg a ngábə́ á sí mū, ńdɔ a ngákogolan ngogolǎn biyəgá dzīé, a yóno bibə́ge bi kwî, a túní dzɔ̄ ényɔ́ yǎ a ngábə́ bələ ngul yǎ ákodé nyē áwū; ńdɔ̄ hḿ Zāmbá a ngánɔŋ ngogolán tē, ású fúlú məwóg dzīē. A fyáŋán bɔ naa a ngábə́ Mɔ̂n Zambá, ńdɔ tə́ á ngāyə́bə miǹtyé ású fúlú məwóg; ḿból a ngáman dzálā mam mə́sə nálā, a ńtɔ̄á hḿ tín enyǐŋ mvɔ̄m kɔ̄m ású ébā bə́sə̄ báwóg nyē; a tə́lé fə̄ nyé fada ǹnén anə́ Meləkísedɛg. Ebindi enyǐŋ krīstɛn Bǐ bə̄lə́ ábuí mǎm ya kɔ́bɔ̄ ású étíé tē, mə́ tɔ̄á fə ayé átimi amú mī ńtɔa yǎ átɔ̄ŋ yə̄ ávōl wóg. Dzǎm yə̄ nâ ngə́ ábōg dī mínā bə́bēn mī ńtɔa yǎ bə́yə́gələ, á kə̄ kwí mǐ ḿbáá ánā mǐ ngə́lə́ mī yanga nâ bə́ yə́gə́lə̄ mína mam mə́ ósū yā ébūg Zāmbá, mǐ ngə́lə aná mǐ yáŋan və ai mənyáŋ, təge dí mim̀faŋ bidí. Amú ényɔ́ ósə a ngə́lə́ nyáŋa mə́bɛ̄, a sə́ kig dzǎm wóg zám yǎ áyə́gē sósōó, amú á ngə̄lə́ ébɔbɔg mɔ́n. Ébá bə́ man yǎ fib, á bə́ man yǎ yəman ai m̀fí yā álāŋ é mam mə́ nə́ ḿbəŋ ai émá mə́ nə́ ábē, ébálā bə́tē bádī mim̀faŋ bidí. Ású tē hḿ ńtámân dzogě mǎm yā mə̄tádí mə́ áyə́gə́lə́ Yésus Krǐstus, bǐ nyíán á ndá yǎ məmaná mə́ áyə́ge, sə̌ kīg fə və míńló bíbúg yā mə̄tádí mí nâ: mǐ síngi bəbə̂ mim̀bɔán, mǐ yə́bə Zambá, dɔ́tɛn miǹduán, ébəde mɔ́, akwí lə́ sɔŋ bə́wú, ńkad mvúa. Éyə̄ hḿ byǎyi bɔ̌ nālá, ngə́ Zāmbá a yə́bə. Amú á nə ayé yā bǎd vəŋan ébá yā bə́ ngáyén yǎ ḿfyɛ, ébá bə́ ngátám yā wóg zám bifáī yā yób, á bə́ ngánɔŋ yǎ ngab ábə M̀fúfúb Ńsísīm, á bə́ ngáwóg yǎ zám yǎ ábēndē ébūg Zāmbá ai miǹtǎg yā ényiŋ yázu, dá bə́ dúgán ku ḿbəg; á nə ayé naa ébálā bə́tē bə́ dúgán vəŋan ébá babomolo Mɔ̂n Zambá á kōlós və m̀bomolán, bə́ kpə́gələ̌ fə̄ nyé á bod étē. Amú éyɔŋ abódā sí ziŋ dílī á man yǎ təg ai məndím mə́ mvəŋ, bíbəbɛga bí nə ai bod m̀fí bí ngávú étēde, abódā sí tē á bə̄lə́ ńsalán Zāmbá. Dá, ngə́ abódā sí dī lávú və biyoá ai miǹkǎŋ á nə̄ dzóngó, á lígi yǎ və nâ lâbəgə eyɔg. Lâyi kə́ mǎn və á ndóan. Bibúg bí áfidí ai awónóŋ Tɔ á tə́ nālá, ǎ miǹdindíŋ, byǎfidi fɔ́ɔ́ naa mǐ tə́lə̄ á ḿbəmbə zěn, zěn akodé. Zambá á sə̄ kig m̀bə̂ ǹnə́m naa a vóan esíé dzáán ai édīŋ myādiŋ dzwé díé, ai ńsyéán myāsyé ḿfúfúb áyɔŋ bə́yə́bə a zaag kwí ámōs yə aná. Bǐ ngayi və nâ, ngə́ mod ósə yǎ ábə̄ mínā a və́ kɔ́ ábaala áfidí díé ńtúd a kələ kwí á məmaná. Tə myǎku sɔ́m, mǐ dzəŋ nâ mǐ toŋ ébá bánɔŋ ngab, ai ǹyə́bə wábán ai afidí dábán, á é mvɔ̄m á ngákag bíá.Ngaagá Zambá ai afidí Byǎyəm nâ, éyɔŋ Zambá á ngálíg Ábrahám mətǐŋ, a ngávui émēn sɔŋ, a ndzí kig dzɔ vuí mod m̀fə́, amú təge ai é mod m̀fə́ ā lod nyé. Nyé nâ: Owé, mayi wa kúb ńtótōmaamaa ekúkubu, mə bɔ̌ fə̄ nâ ó fui təge ai táŋ. Éyə̄ hḿ Ábrahám á ngábi é mvɔ̄m bə́ ngákag nyé nā ai fúlú fǐn dzīé. Bod bâkani sɔŋ bətará é bod bálod bɔ́ ńdɔ̄ fə mədzó mábán mâkad kə́ man ai óyílí bə́ və́ yómolo. Asú tē hḿ, ḿból Zāmbá á ngáyi nâ á lə́dé é bod bə́ fidigi ngaagá dzīé naa ǎ ngātséndé kig anyu, ńdɔ a ngákani sɔŋ ai nyémēn. Zambá a ńtɔ̄á hḿ ênɔdɔ nâ á bāāla oyílí wóé, amú á sə̄ kig dzǎm dugan. Nálā wávə̄ bía ngul á nyɔ́l ábuí, é bíā yā bí ngádzoge mam mə́sə nâ bǐ kánga fɔ́ɔ́ bī fidigi é ngaagá bə́ ngákag bíā. Ású dáán, afidí tē á yə́mə ai ngul, amú bī ngákə sígī məkɔŋ á dúm, ḿfág Yésus a ngákə̄ ósú, nyé yǎ á nə́ fada ǹnén anə́ Meləkísedɛg. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Meləkísedɛg, ǹkúkúmá yā Sáləm, fada ǹnén Zambá yǎ míńkúd étē, á ngákə tóban ai Ábrahám á zēn, ábōg Ábrahám ā sɔ̂ á bītá á ngáman təgə̌ mīńkúkúmá, ǎ ngavaa nyé mə̄tɛ́. Ńdɔ̄ Ábrahám á ngávə́ nyē éfas áwômǒ yā é byə́m bísə a ngása. Ǎ bɔɔ nálā, amú é Meləkísedɛg nyɔ́, a ngábə́ ńkúkúmá sósōó, ḿból dzwé díé látian, a tɔá fə ǹkúkúmá yā Sáləm, nálā wátian nâ ǹkúkúmá mvɔ̄í. A tɔá fə há təge ai ésīá, təge ai nyiá, təge ai ayɔŋ, enyiŋ dzíé bēn təge ai mətádí, təge ai məmaná; ǎ ngafulan hḿ ai Mɔ̂n Zambá, á ńnǒm etíé fada woé. Ábrahám á ngávə́ Meləkísedɛg é ngab awômo Fɔmbɔ́gán hḿ ábím mvɔ̄m mod te a nə́ naa Ábrahám nyé ǎ kə̄ nyé və́ é ngab awômo yǎ mim̀faŋ mí byə́m bí ńsa, nyé yǎ á ngābə́ patriárken. É mvōg Lévi bəzǐŋ yā bə́ nɔŋɔ esíé fada, bə́ ngábə́ bələ́ ngul yǎ áyɛ̄d é ngab awômo âyɔŋ Ísraɛ̂l, ḿból yā mvéndé ē ngábə́; bə́ nɔŋɔ hḿ byə́m bítē á bǒd yǎ bə́ ngábə́ mvôg Ábrahám anə́ bɔ́. Dá, Meləkísedɛg nyé á ngābə́ kig mod yǎ ndâ bod dzábán, a ngánɔŋ ngab awômo ábə̄ Ábrahám, ńdɔ a ngákúb nyé ǹsalán, a fúbú ényɔ́ á ngābə́ bəgə́ ngaagá Ǹtí. Byâ byǎyəm hḿ naa é mod ǎ lod ényɔ́ ḿbɔ̄g á ńkōŋ énye ǎ kad və́ ényɔ́lɔ te ǹtótōmaamaa. Ńdɔ̄ fə̄ á vá, é bod bánɔŋ ngab awômo bə́ nə́ é bod báwū, á válí, é mod ǎ nɔŋ dzɔ̌ bâkad nâ a və̌. Nálā ó ńtɔ̄á anə́ byādzó nâ é Lévi émēn yǎ ā nɔŋ é ngab awômo, énye á ngáyân dzɔ̌ á nyɔ́l Ābrahám, amú éyɔŋ Ábrahám ā ngákə tóban, válā nyé á ngə́lə̄ âbum émvām dzíé. Fada ǹnén á ńkōŋ Meləkísedɛg Ngə́ etíe bəfada bə́ Lévi é ngábə́ hḿ ńtūd amú énye a ngábə́ bəgə́ Mvéndé yǎ é ngāvə̂ban ayɔŋ, m̀fí dzé ó ngábə́ fə̄ nâ fada m̀fə́ á tə́bə́, "á ńkōŋ Meləkísedɛg", sə̌ kīg fə̄ "á ńkōŋ Áron"? Amú ngə́ ō tséndé ndâ bod bəfada, o yə̌m fə̄ nâ ǒ tsénde yǎ Mvéndé. Amú ényɔ́ bákɔ́bɔ mam mə́tē á kálada ású díé á ngábə́ wôge ai ndâ bod fə́ yǎ mod yǎ étēde a ndzí kig tám syé âlatâr tɔ éyɔŋ é nə́ dzyá. Á sə́ kig ai asílí nâ Ǹtí wāān á nə mod yǎ mvōg Yúda, ndâ bod yǎ Mósɛs a ndzí kig til dzóm éyɔŋ ǎ kɔ́bɔ mǎm bəfada. Efulán tē é ngadaŋ hḿ fɔ́ɔ́ yéne, ábōg fada m̀fə́ ā kə sɔ́, a tɔá anə́ Meləkísedɛg, ńdɔ̄ fə á ndzí kig bɛ́d fada anə́ é bod bə́sə bəvɔ́g, a ngábɛ́d nyē ai é ngul ényiŋ é nə təge man. Asú tē M̀fúfúb Ńtilán wádzó naa: “O nə fada, á ńnǒm étɔá, anə́ Meləkísedɛg.” Éyə̄ hḿ ńnomó Mvēndé ā tsamban ná, ású á nə̄ ńtəgán, a tɔ̄á fə təge ai m̀fí, amú Mvéndé yā ndzí kig tə́lē dzóm ziŋ á étīé ńtúd, éyɔŋ dzí, m̀faŋ áfidí wâyian á étɔá, éví wásúbu ai bía Zambá babi. Etíé fadǎ Krīstus yátséndē kig Á dāŋdaŋ áfə̄ ḿból dzǎm tē lá ndzí kig bɔɔban təge ai ekan sɔŋ, amú ébá bə́sə bəvɔ́g bə́ ngábɛ́d bəfada təge ai ekan sɔŋ, á kə̄ kwí­ ényɔ́ nyé ā ngābɛ́d fada ai ekan sɔŋ ânyu ényɔ́ ā ngādzó ai nyé nâ: Ǹtí ā kān dɔ sɔŋ, ǎ ngāsíē kig tɔ eyɔŋ: o nə fada á ńnǒm étɔ̄á, á ńkōŋ Meləkísedɛg. Nālá wâbɔ nâ Yésus a ńtɔ̄á ḿbɔɔlɔ yǎ ḿfaŋ ámvóé. bəfada bə́ bɛ́də abuí, amú bə́ ngábə́ təge nyiŋ kɔ́m. Dzam dá, ḿfág wóé yǎ á nə̄ kɔ́m kɔ̄mɔ, ǹkóŋ fada wóé ó nə təge ai atséndé. Asú tē, ébá yā ā bɔ̄ nâ bə́ wūlu á zēn Zambá, ńnyē fə a bələ́ ngul yə̄ ákodě bɔ̄ m̀faŋ ńkodán, amú nyé á və̌ kɔ́m ésə, a tɔá fə Ǹtə́bə zǎŋ. Ákyāí fada ǹnén byāyəan ai dɔ́ dīlí: á tɔ̄á ḿfūfúb m̀fúfúb, təge ai atɔ́n, təge ai mǎn évǔs, təgě fə ai ngab ai bəsə́m amú á ńtɔa yǎ óyǎb á yób étēde. Nyé ā sə̄ kig anə́ bə́fada bəǹnén bə̄vɔ́g, ébá bə́ ngábə́ bələ́ naa bə́ vâ mətúnuŋa amǒs ósə ású míńsə́m myábán bɔ́ bə́bēn, ai ású émí mí áyɔŋ; nyé á ngābɔ̄ dɔ́ hə eyɔŋ dzídzīá, ai ńtúnán á ngátúnī nyémēn. Á mvéndé Mōsɛs, é bod bə́ tə́lege bəfada bə́ ngábə́ miǹtəgán; á mvús tě, á kani Zambá á ngākani sɔŋ, ńdɔ a ngátə́lē Mɔ́n étīé fada é nə̄ ńtūd, təge ai atséndé. Ǹtól ébúg yā é mam mə və́ kɔ́bɔ̄ má, ó nə nâ, bǐ bə̄lə́ é fada ǹnén yǎ á tɔá á ḿbɔ́ ńnōm étɔá ńtōmbā Zāmbá, á yób, a syêg âlatar, á ḿfāŋ ndá Ńtondôbə émēn á ngālóŋ, sə̌ kig ényí bod bə́ ngálóŋ. Bákūli mod fada ǹnén ású yə̄ nâ á kadə və́ bīfái ai mətúnuŋa; asú tē hḿ Yésus nyé a ngáyəan bi é dzóm ā túni. Ngə́ Krīstus á tɔ̄bɔ̄ á sí mū, ngə́ á ndzí kig bɔ̌ fada, amú bəfada bəfə́ bə́ ngábə́ ébá yā bə́ kadəgə və́ bīfái ḿból Mvéndé Mósɛs e kɔ́bɔgɔ. Dá, bəfada bə́tē bə́ kadəgə syé Zāmbá é ndá yǎ é ngábə́ zəzə evəgələ̌ ḿfaŋ ndá yǎ yób. Amú, éyɔŋ Mósɛs a ngáyi nâ a lóŋ Tə́mpɛl, ńdɔ Zambá á ngádzó ai nyé naa: “Dzə́ŋə́ naa ó loŋ Tə́mpɛl a fulugan ai ényɔ̄ mə́ ngálə́de wa á ńkǒl á yōb.” Á nyīá ńkɔ́bɔ́ná, Yésus nyé hḿ á bələ́ ésīé fada é nə̄ ńkóŋ á yób ábuí, amú a nə ǹtə́bə zǎŋ Ámvóé lálod édí ósú, á bə̄lə́ fə mətǐŋ mə́ lodo émá mə́ ósú. Eyédan ńtsédán Ámvóé Ngə́ Ámvóé ósú á bɔ təge ai atǎ, ngə́ bá ndzí kig tindi ámvóé áfə̄. Ńdɔ̄ hḿ Zāmbá á ngálə́de atǎ tē âyɔŋ díé naa: “Məlú mâzu, á māyi lad Ḿkpámáŋ Ámvóé ai ndâ bod Ísraɛ̂l, ai ndâ bod Yúda. Sə̌ kig ákyāí ámvóé mə́ ngálad ai běsīá bábán, ámōs mə́ ngábi bɔ á wɔ́, mə vaí bɔ̄ á ńnam Égîptɛn. Ḿból bá ndzi kig baalǎ ámvóé dám tē, ńdɔ maa mə ngádzoge bɔ́. Ámvóé māzu lad ai Ayɔŋ Ísraɛ̂l ábōg dí ńdɔ̄ á nə́ naa: mayi fudǐ mə̄mvéndé mám á fəg dzabán, mayi mɔ́ bán á mīńnə́m myábán; mə ńtɔ̄á Zāmbá wābán, bâ bə́ ńtɔ̄á ayɔŋ dám. Mod ǎ yi kig bǎd yə́gələ ényɔ́ ḿbɔ̄g, mod ǎ yi kig bǎd kǎd mānyāŋ naa: Ǹtondôbə nyɔ́; amú bod bə́sə̄ bâyi mə yəm, tɔ bɔ́ngɔ́, tɔ bənyiá bodo. Amú mayi vaa mís á bivǔs byábán, mə vóán mīńsə́m myábán. » Ngə́ Ńtondôbə a kɔ́bɔ dzǎm Ḿkpámáŋ Ámvóé, nálā tē wátian nâ Ámvóé ósú á yombo yǎ. Ńdɔ é dzóm é yombo yǎ é dzīlī yázu mǎn dzāŋ. Élad amvóé ósū dzɔ̂ é ngábə́ fə̄ é bə̄lə́ kálada ekpe məkə̌ŋ ai m̀fúfúb étɔbɔgɔ, édzí yā sí mú. Étɔbɔgɔ ósú bə́ ngálóŋ Ńtondôbə, é ngábə́ ai kyɛ́rə́se, ai tə́bə́le, ai bəḿbāŋála ású mə́túnuŋa: bə́ lóege dzɔ́ naa M̀fúfúb Étɔbɔgɔ. Ámvús éyé bɛ̄ɛ yā é ngábə́ ńtsígi, etǔn ndá éfə́ é ngábə́, bə́ lóege dzɔ́ naa M̀fúfúbu M̀fúfúbu. é byə́m bí ngábə́ étē bí ngábə́ naa alatâr balabínda a tɔá mvɔ̄d mvɔ̄d, ezímbí ámvóé, ǹwɔ́bán ai mvɔ́d; á ézīmbí ámvóé étēdē wé, mǎn óbə́bē mvɔ́d á tɔá ai mána, ǹtúm Árǒn yā ó ngáfái sǎm ó tɔ̄á fə̄ étē ai məkɔ́g mə́ élad amvóé. Ḿfág yā yób, bivəgələ̌ bəkerúbim bə́ ólugú bə́ búdigi tə́bə́lē mvɔ́d ai məfǎb mábán. Byǎ sə́ kig dzǎm kə́ byālāŋ mam mə́tē mə́sə̄ vá. Byə́m bísə̄ bí tɔ̄á ńtāān ḿból tē, bəfada bə́ nyîgi abǒg ásə̄ á ébə̄m ósū nə́ bâkə dzálā ésīē fada dzábán. Á ébə̄m bɛ̄ɛ, və ǹnyie anə́ fada ǹnén étām énye ǎ kadəgə nyían étē éyɔŋ dzyá á ńgūmā ḿbú, a tádí nɔ̌ŋ məkǐ ǎ ngatúnī mɔ́ ású míńsə́m míe ai émí mí ńgūmā Áyɔŋ. M̀fúfúb Ńsísīm ā lə́dē hḿ nālá naa zěn yǎ ḿfūfúb étɔbɔgɔ e bə́ kig yâban, ńtíé ósə Ébə̄m ósū é ngə́lə́. Nálā ó nə mvuluná ású ábōg dáán dī ná; bífái ai mə́túnuŋǎ yā mod a və́ étē bí nə ayé naa byávɔ̄lī nyé ńnə̄m. Bí nə məmvéndé ású miǹson; byǎbəbə və bidí, mənyú, məsoban məkyaí məkyaí yā mə́ ngábə́ óbili a zaa kwí ábǒg ékomo mam. Mətúnuŋa mə́ Krīstus Éyɔn hḿ Krǐstus a sɔ́ yǎ étíé fada ǹnén yǎzu ai mvɔ̌m, ńdɔ a ngányían étɔbɔgɔ é ngábə́ ánēn ábuí ai m̀bəŋ eyə́gan é lodo édzí ósú, étɔbɔgɔ̌ yā mod a ndzí kig lóŋ ai mɔ́, étɔbɔgɔ yá sə́ kig ndá yǎ sí mū. A ngányían eyɔŋ dzídzīá á Ḿfúfúb Tə́mpɛl ai məkǐ móé, sə̌ kig ai məkǐ mə́ kábad, ngə́ émá mə́ nyag. Éyə̄ hḿ á ngákode bod ekokódé nā. Amú, ngə́ məkǐ mə́ kábad, ai məkǐ mə́ nyag, ai asǔb bə́yál bə́ nyǎg yā bə́ kadəgə myǎm bə́sə̄m á nyɔ́l, bí kadəgə fɔ́ɔ́ fúbu nyɔ́l, məkǐ mə́ Krǐstus mə́ mə́ fúbú bod fóg fə́ ? Míḿfúfúb məkǐ á ngātúni Zambá ai ngul Ǹsísīm Kōlé mə́ vāā bía eboe ńsə́m fóg fé? Bǐ ńtɔ̄á hḿ dzǎm lugu Zambá yǎ á və̌.Elad amvóé á məkǐ Yésus a nə ǹtə́bə zǎŋ yǎ Ḿkpámáŋ Ámvóé, ḿból á ngāwú ású míńsə́m yā Ńnǒmo Amvóé, é bod bə́ ngátɔ̌ban bə́ ńtɔ̄á hḿ dzǎm nɔ̌ŋ ngab é mvɔ̄m kɔ́m yǎ bə́ ngákag bɔ́. Amú o wógó fə̄ nâ ngab elíg, o yə́m nâ é mod a ngábonde elíg á wū yǎ. Amú kálada ngab elíg á nə ai m̀fí və á mvús awú amú bâkǎd kig bəlan ai nyé ńtíé ósə̄ é mod a və́ til nyé á ngə́lə́ və̄ə̄. Asú tē ńdɔ tɔ élad amvóé ósū yá ndzí kig bɔban təge ai esoe məkǐ á sí. Éyɔŋ Mósɛs a ngákúlī ǹgúmā áyɔŋ abéndé ásə anə́ ḿból Mvéndé ē béndege, ńdɔ a ngánɔŋ məkǐ bitɔŋ bí nyag ai bitud bí kábad, a nɔŋɔ́ fə məndím, ai mim̀vɔ̌d mí kabad myávie ai abwí élé hisópos, ǎ ngamyam kálada émēn ai ǹgúmā Áyɔŋ ósə, nyé nâ: Məkǐ mə́ élad ámvóé yǎ Zāmbá á ngābéndē ású dáán á mā; ńdɔ̄ áfə a ngánɔŋ məkǐ ǎ ngakə a myam mɔ́ Êbə̌m dzam də́dā, ai bíbəlan bísə̄ yā ólugú Ǹtondôbə. Á byākə̄ kə̄ dzó, á ńtə́lán yā mvéndé, məkǐ émɔ̄ bâkad fúbu ai mɔ́ dzóm ésə, ńdɔ̄ áfə təge ai esoe məkǐ, evaa miǹsə́m təge ai dzɔ́. Ngə́ məndə̌m yā mǎm yā yób máfûban ai akyaí mə̄kə̌ŋ tē, lâyəan hḿ naa mam mə́ yób mə́bēn mɔ̂ mə́ fúúban ai mə́kə̄ŋ mádaŋ m̀bəŋ a lodo émá yā sí mú.Anyíí lə́ yób lə́ Krīstus Krǐstus a ndzí kig nyían á tə́mpɛ́l yǎ bod bə́ ngálóŋ, á nə́ zəzə evəgələ̌ ḿfaŋ tə́mpɛl; a ngányían á yób bēn naa, á kə tə́bə̄ Zāmbá á mís ású dáán. Á sə́ kig ai m̀fí naa á kadə və́ mə́túnuŋa móé biyɔŋ biyɔŋ, anə́ fada ǹnén yǎ á kadəgə nyî á tə́mpɛl m̀bú ósə ai məkǐ bíyə́m. Ngə́ á tɔ̄á nálā, ngə́ á ngābi miǹtyé biyɔŋ biyɔŋ, a tádigi anə́ sí é ngákomban, dá ǹnyie anə́ zuli mətǐŋ é ngákwí, ńdɔ a ngásɔ́ éyɔŋ dzídzīā, a mǎn vai éboe ńsə́m ai mətúnuŋa móé. Ḿból á nə́ naa mod a wú və eyɔŋ dzyá, a kə́ə́ fə tə́bə̄ á ńkad, éyə̄ fə Krǐstus nyé a ngátúni émēn nálā eyɔŋ dzídzīā, nə́ á vái abuí bod miǹsə́m, ńdɔ̄ fə ǎ yi dúgān sɔ́ éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, sə̌ kīg fə ású évaa miǹsə́m, dá ású ákodé ébá báyanga nyé. Mvéndé é lə́dege hə məsəbələ mə́ é mvɔ̄m yāzu, təge və́ mvɔ̄m ébēn: e ngábə́ bələ́ mə̄túnuŋa və akyaí də́dā, á ḿbú ósə, dá, təge və́ ébá bákə̄ ábə Zambá, ńtúd ényǐŋ sósōó. Amú yə̄ nâ, ngə́ mə́túnuŋa mə́tē mə́ bi ngul yǎ manǎ fúbū bod eyɔŋ dzídzīā, ngə́ é bod bə́ vâ mɔ́ bábə́lə́ kig fə ǹsə́m, ngə́ bə́ ngádzoge yǎ fə mətúnuŋa mə́tē. Mətúnuŋa mə́tē mâbɔ̌bɔ̄ naa bod bə́ kadə tsǒg míńsə́m myábán ḿbú ósə. Amú məkǐ mə́ nyag ai məkǐ mə́ kábad má sə́ kig dzǎm vaí míńsə́m. Asú tē hḿ, ńdɔ̄ Yésus a ngádzó éyɔŋ ǎ zaag á sí ndon nâ: “ Wa ndzí kig yǐ mə̄túnuŋa, tɔ bifái; ńdɔ o ngávə́ mā nyɔ̂l mod; bíyə́m bâman tum á ndóan, tɔ mətúnuŋa məziŋ ású míńsə́m má ndzí kig wa nyəb á ńnə̄m. Ńdɔ mǎzu dzó naa: ma nyɔ́, ǎ Zāmbá wam, mə̌ sɔ́ bɔ ńyián wóe, anə́ ḿból bə́ ngátil á kálada ású dám. Ébúg ósú Krǐstus é nə̄ nâ: mətúnuŋa, tɔ bifái, tɔ bíyə́m bâman tum á ndóan, tɔ mətúnuŋa ású míńsə́m, wǎ ndzí kig yi, byá ndzí kig wa nyəb á ńnə̄m. Ńyə̄mán nâ bífáī bí bí nə̄ ébí Mvéndé ē béndege. Ńdɔ ǎ zu dzó naa: ma nyɔ́, mə́ sɔ́ bɔ ńyián wóe. Éyə̄ hḿ ā mana miǹnǒm mí mam ná, a tádí mīńkpámáŋ. Ǹyián Zámbá tē ńgɔ̄ hḿ wáfúbu bíā ai mətúnuŋa mə́ Yésus Krǐstus yǎ ngátúni nyɔ́l dzīé éyɔŋ dzídzīā.Ngul yā mə̄túnuŋa mə́ Krīstus Fada ósə yǎ Ńnomó Amvóé ā kadəgə kódō á sí āmǒs ósə, nə́ á bɔ esíé dzíé ai nâ á və, biyɔŋ biyɔŋ, akyaí mə̄túnuŋa də́dā, á lángábə́ bə̄lə́ kig ngul yə ávǎ míńsə́m; Ḿfág Yésus, nyé á ngávə́ mə̄túnuŋa eyɔŋ dzídzīā ású míńsə́m, ńdɔ a ngákə tɔbɔ á ḿbɔ́ ńnómo Zambá, ǎ ngayanga hálā nâ miǹzízíŋ míé mí bɔ̄ nyé ébəde məkǒl. Amú á ngāvə́ mə̄túnuŋa eyɔŋ dzídzīā, ńdɔ a ngádzála á lúdútú miǹyián mí ébá yǎ ā fúbu. M̀fúfúb Ńsísīm nye ǎ kad bíā dɔ́; a dzó naa: “ Ámvóé dí ńdɔ̄ hḿ māyi lad ai bɔ́, ámvūs məlú mə́tē, éyɔŋ mǎyi bɔ́ və́ mə̄mvéndé mám, mə maná mɔ til á míńnə́m myábán, ai á fəg dzabán; təge bǎd tsǒg míńsə́m myábán ai bivǔs byábán.” Ńdɔ̄ hḿ, éyɔŋ bidzugá bí bɔɔban yǎ, mətúnuŋa ású míńsə́m təgě fə ai mɔ́ ḿfī.Ńyə́bə́ yā ó nə́ təge ku sɔ́m Ḿból bī ḿbələ yǎ áfidí naa zěn M̀fúfúb Tə́mpɛl e yô bíā ású məkǐ mə́ Yésus. M̀kpámáŋ zēn enyiŋ émēn á ngátúb bíā ai nyɔ̂l mod dzié. Nyé yǎ á nə́ fada ǹnén, á tə́lə́ Ndâ Zambá á ńló á yób; ńkə̄án hḿ, ǹnə́m á túd ai ǹyə́bə́, ǹnə́m á sááŋ təge ai atɔ́n, nyɔ́l á téén ḿbīán afidí dáán mɔ́ mə́bɛ̄, amú ényɔ́ á ngálíg bía mətǐŋ a nə təge dugan; Bǐ tsogǒ fə bəbə́dzāŋ báán, ḿból yə̄ nâ bǐ yóŋōló edǐŋ dzáán ai mim̀bəmbə mí mam myáán. Tə myâdzoge ekóán dzáán, a nə́ bə̄vɔ́g bābɔ, tómân nyɔ́l, á daŋ daŋ ábōg myāyén dī nâ amǒs Ńtí á ńtɔa yǎ babi. Amú ngə́ byādúgan váŋ bɔ̌ mīńsə́m á mvús yə̄ nâ bǐ ngayəm yǎ bə́bə́lá, mətúnuŋa ású miǹsə́m má sə́ kīg fə ai ndɔ́ŋ[2], é dzóm yǎ yánga bíā ósū ábǒg tē é nə hə məsǐs yā á ńkad ai olún yǎ é ndóan yǎyi mǎn dígī ébá bə́sə̄ bábɔ miǹkánga ai Zambá. Lə́ ngábə́ naa ngə́ mod ǎ daŋ yǎ Mvéndé Mósɛs, ngə́ bod bə́ bɔ̄ɔ̄lɔ́ nyē dɔ́ ngə́ bə́bɛ̄ ngə́ bə́lɛ́, báwē nyé ai sí təge nyé yén ngɔ́l. Ńdɔ myǎtsog nâ a yi bǐ zā ákyaí éndə́gə́lə́, é mod a ngákɔ̌dɔ́ Mɔ̂n Zambá ai məkǒl, a ndámán məkǐ mə́ élad amvóé yā mə́ ngáfúbū nyé, a nyamí fə Ǹsísīm grāsia, ǹkab bifái ? Amú byǎyəm ényɔ́ á ngádzó naa Məkunuŋa máwōge ai ma. Mǎ māyi və́ mân ! A kɔ́bɔ́ fə̄ nâ: Ǹtí a yi tsíg áyɔŋ díé ǹtōl ! Adzó á bə́bə adzé nə́ mod a ku á mɔ́ mə́ Zāmbá yǎ á və̌. É mam máwóno afidí dáán Tsǒgán mə́lú mə́ ósú yā mī ngábi m̀fyɛ̌ Krǐstus, ḿból mī ngálúman ngul bítá ai miǹtyé, mǐ sə́ bi ósáma á mís mə́ bod ai miǹdzǔg, mǐ nə nɔ̌ŋ ngab ai ébā bə́ tə́lə́ ôngə́ngɛ́d étíé. Mǐ ngánɔŋ fɔ́ɔ́ ngab á míńtyé mim̀bog, mǐ yə́bə́ fə ai miǹtag mísə nâ bə́ fādi mína byə́m byáán, amú mǐ yəmə nâ mǐ bə̄lə́ ḿfaŋ ákúmá yā wátɔbɔ kɔ́m. Tə hḿ myādzâ afidí dáán tē, amú á bə́lə́ mína mod efái. Á nə ai m̀fí naa mǐ və̄ kɔ́ ábɔ ńyián Zāmbá, ḿból yə̄ nâ mǐ bi é mvɔ̄m bə́ ngákag mínā. Amú ábǒg á lígí yǎ éyə́gǎn tsətsad ásū ényɔ́ ā zu, a ńkún á fɔ́ɔ́ sɔ̄, təge tigibi. Sósōó mod wam a yi nyiŋ ai ǹyə́bə́ wóé; ngə́ á kə́ hḿ ku sɔ́m, mǎyǐ kig nyé badə́ fû ńnə̄m. Bî byǎ sə́ kig é bod báku sɔ́m, ngə́ bǒd məwɔd, bǐ zā dzáá, bǐ nə é bod bə́ bə́lə́ ńyə́bə́, nə́ bǐ nyīi miǹsísīm myáán. Ǹyə́bə́ ó nə̄ bía ebán ású é mvɔ̄m byāyanga, ó nə ndəm é mam byǎyēn kig. Ǹyə́bə́ ńgɔ ó ngábɔ̄ nâ bǐ tsig bod bə́ kídí ḿbəmbə mvǎ. Ńyə̄bə́ ńgɔ walə́dē bíā nâ byə́m bísə̄ bí ngákomban ai Ebúg Zāmbá á ńtɔ̄á naa é dzóm byāyén yátīē á édzí byāyēn kig ai mís. Ǹyə́bə́ Ábɛ́l ńgɔ̄ ó ngábɔ̄ nâ á və́ Zambá mə̄túnuŋa mə́ nyəbə mə́ lodo émá mə́ Káin. Asú tē ńdɔ a ngátə́leban á étīé sósōó mod, ḿból Zāmbá á ngāyə́bə bifáī bíé; və ǹyə́bə́ wóé tē ńgɔ̄ fə̄ wábɔ̄ nâ á kɔ́bɔ̄ a zaa kwí ámōs dí tɔ anə́ á wū yǎ. Ǹyə́bə́ Énog ńgɔ̄ ó ngábɔ̄ nâ á nɔ̄ŋɔ́bán á yób ńdɔ a ndzí kig yén áwū ńdɔ̄ bá ndzí kig nyé bǎd yén amú Zāmbá á ngāvaa nyé. Ósúsúa yə̄ nâ Zambá a vaa nyé nālá, bâbɔɔlɔ nâ a ngányəb Zambá á ńnə̄m. Byâ byǎyəm hḿ naa, təge ai ńyə̄bə́, á nə ayé nə́ mod á nyəb Zambá á ńnə̄m, amú é mod a súbu Zambá babi a bələ́ nâ a yə́bəgə nâ a nə ai nâ a yân ai é bod bə́sə̄ bádzə́ŋ nyē. Tɔ Nóe yǎ Zāmbá á ngākad é mam mə́ ngábə́ âsoé, a ngábi wɔ̌ŋ Zāmbá á ńnə̄m, ńdɔ ǹyə́bə́ wóé ó ngábɔ̄ nâ á loŋ árka nə́ á nyî ndâ bod dzié. A ngákpe sí ndon ai ǹyə́bə́ wóé ńdɔ a ngákaban elíg sósōó yā yávə̂ban ai ńyə̄bə́. Ású ńyə́bə́, ńdɔ̄ Ábrahám á ngáwóg ńlóé a kə́lə́ á ńnam bə́ ngákag nyé. A ngáfudi nyɔ́l á zēn təge yəm ḿfág bén ā kələ. Ású ńyə́bə́, ńdɔ̄ a ngátɔbɔ ǹnə́ŋ á ńnǎm Ngaagá, a kə a nyiŋ á bibə̌m ā sī, dzam dədá fə ai Ísag ai Yákɔb á bâ bə́ ngábə́ bələ́ ngab á mə́tīŋ mā. Amú a ngabə́ yanga tísɔn yǎ Zāmbá émēn á ngáséne ǹsám, a límí, a manə́ lóŋ. Hə ású ńyə́bə́, ńdɔ̄ fə Sará á ngábi ngul yǎ byé âyǒm díé ā yōb, amú á ngáyə́bə ényɔ́ á ngákag nyé dɔ́. Asú tē hḿ, mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g mǎn ébɔ̌l ńnǒm, a ngáfui mvɔŋ, anə́ átítiě yā yób, anə́ ńsə́lə̌g yā máŋ, təge ai aláŋá. Bod bə́ kóbá bə́tē bə́sə̄ bə́ ngáman wú, təge yén ḿfí yā mətǐŋ, dá bə́ ngáyén fɔ́ɔ́ mɔ̄ ai mís mə́ ńyə́bə́, bə́ tāāg fə ai mɔ́, amú bə́ yə́mə nâ bə́ nə bəyə́ŋ ai bəǹlod zenə́ á sí emɔ miǹláŋ mū. É bod bákɔ́bɔ bíbúg bī, bálə́de fɔ́ɔ́ ḿbəŋ nâ bə́ ngə́lə tə bi é sí yāwóge ai bɔ́; ngə́ nnə́m ó kə̄ bɔ́ é sí yǎ bə́ ngálíg, ngə́ bə́ ngáman dúgan ai mvús; dá, bá ndzí kig bɔ̌ nalá, amú bə́ yii m̀faŋ ńnam, nálā watian nâ ńnǎm yā yób. Asú tē hḿ Zāmbá ā ndzí kig wóg ábē naa bə́ lóé nyé naa Zambá wábán; amú émēn nyé a ngákoməzan bɔ́ étɔbɔgɔ̌ tē. Ású ńyə́bə́, ńdɔ Ábrahám á ngábi məbóbólá, a yə́bə́ naa a túni Ísag, m̀báŋ mɔ́n wóé ńgɔ a ngáyə́bə nâ a túni nálā; a fyáŋān bɔ̌ naa bə́ ngákad nyé naa: “Ísag ńnye ǎ yi wa bondě ndâ bod.” Ábrahám a yə́bəgə nâ Zambá a bələ́ ngul yǎ vəlě tɔ mim̀bim mí bēn. Asú tē hḿ Zāmbá á ngádúgan nyé mɔ́n wóé, dzǎm tē á ńtɔ̄á ńgúmā ndəm. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ̄ nâ Ísag á və́ Yákɔb bân Esaú ńtótōmaamaa ású é mam yǎ ósū. Ǹyə́bə́ éńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ́ nâ: Yákɔb, vála ǎ ngayi yǎ fani tóg, a kub bɔ́n bə́ Yósəb bə́sə ǹtótōmaamaa, ńdɔ̄ á ngávudubu á ńtúm á yób. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ ó ngábɔ̄ nâ Yósəb, vála a lígi yǎ tsətsad nâ a wú á dúgán tsǒg dulǔ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l, á mān fə̄ bɔ́ və̄ mə̄mvéndé ású édzəb m̀bim dzíé. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ ó ngábɔ̄ nâ, éyɔŋ Mósɛs a ngábyáli, bəbonde bóé bə́ kə̄ nyé sɔli á tâŋ ngɔn élɛ́ ḿból bə́ ngáyén naa mɔ́n te a ngábə́ á nyəbə asú ńdɔ̄ bá ndzí kig mbáda mvéndé ǹkúkúmá. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ̄ nâ éyɔŋ Mósɛs ǎ man yǎ bɔ m̀fǎŋ mod, ńdɔ a ngábɛn nâ bə́ lóē nyé naa mɔ́n ngɔn Faraóŋ. A ngázombo etíbílí fǔfulu ai ayɔŋ díé a lodo anə́ miǹtag mí ndǒn yā ńsə̄m. Amú ā yəmə nâ osámā Krǐstus ó nə m̀faŋ ákúmá yā lálod akúmá ásə̄ yā Égîptɛn, amú ā bəbə́gə dzóm və mân. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ̄ nâ á kódō Égîptɛn təge mbádā ólūn ńkúkúmá, amú á ngábə́ é mod a yén ényɔ́ ā yénē kig, asú tē ā ndzí kig ku sɔ́m. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ̄ nâ á dzə́mē Páska, ā bɔ̌ fə emyam məkǐ, ású yə̄ nâ Éngəlɛs Endáman á bɔ təge nambǎ mīńtōl mí bɔ́n yǎ Ísraɛ̂l. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ̄ nâ bə́ daŋ é Máŋ mávie, anə́ ńkōd sí, Egîptɛn bɔ́ bə́ mān yīmbi á mə̄ndím éyɔŋ bə́ ngákyəge daŋ. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ̄ nâ mim̀fǐm yā Yēriko mí ku á sí á mvús yə̄ nâ bə́ kilan yǎ myā á nyɔ́ biyɔŋ zamgbál. Ǹyə́bə́ ńgɔ̄ fə̄ ó ngábɔ̄ nâ Raháb yǎ á ngábə́ mīníngá ebamba á bɔ təge wú ḿbámāná ai miǹkánga yā ńyə̄bə́, amú á ngātóan bəlan ai bəfə́b bə́ ńnam. Mə́ badə̌ fə mína kad dzé, ású é ngūl mam bod bə́ kōbá bə́ ngábɔ ai fúlú ǹyə́bə́ ? Ngə́ mə̄ tádī ánā naa maláŋ é mam Gedeón, ai Barák ai Sámson, ai Yefté, ai Dávid ai Samuɛ̂l ai beprofɛ́d bə́ ngábɔ, mə kǔ sɔ́m. Bə́ ngábə́ naa, bə́ təəgə məyɔŋ, bə́ wulugu ai ǹnam á sósōó, ngaagá Ǹtondôbə e kpâgan ású dábán, bə́ dibi bimgbə́m mənyu, bə́ dími mim̀bǔŋ míndóan, bə́ lodo á məyǒ məfa bítá təge ai ǹsél, bə́ təəgə akɔ̌n, bə́ kwíg zingí á bītá, bə́ lə́dege miǹkán bītá tutulí, biníngá bə́ yénə anə́ bávəle mim̀bim myábán; bod bəvɔ́g yā étē bə́ ngáyə́bə awú, a lodo enyiŋ, ású yə̄ nâ bə́ kə bǐ ḿfǎŋ mvɔ̄m yā ákwí lə́ sɔŋ; bəvɔ́g bə́ yə́bəgə ekpə́lə́ ai miǹkás ai məsúŋ ai mim̀bog; bə́ wê bɔ́ ai bidzə̌n bí ngɔg, bə́ sigi bɔ́ ai zig, bə́ saŋ bɔ́ ai məfa; bə́ kələ bátalaba, bə́ bɔ́dɔ bikob míńtómbá ai mim̀vɔd mí kábad, bə́ yáŋan ai dzóm ésə, á míńtyé étē ai á miǹdzǔg été, bə́ ngábə́ bǒd yā sí ndon yǎyəǎn kig ai bɔ́, bə́ kələ bándə́ŋ á ńkód ńnam ai á miǹkǒl, ai mim̀bóg mə́kɔ́g, ai á mim̀bǐl. Ńdɔ é bod bə́sə̄ bá bá ndzí kig yén ḿfí yā ngaagá Ǹtondôbə, a fyáŋán bɔ̌ naa bə́ ngálúman bítá bísə̄ bí ású ńyə́bə́ wábán. Amú é Zāmbá yǎ á ngáyi nâ bǐ bi m̀fǎŋ mvɔ̄m, ǎ ndzí kig yə́bə̄ naa bə́ bə́ manə dzɔ nɔŋ, bía bǐ sub. Ḿból bī bə́lə́ hḿ ábím étítíb bəbɔɔlɔ bə́ ńyə́bə́ dī, ńwōágán míḿbəgə mísə bǐ dzūlú ai myá mī á sí, ḿfə́bə́lán oyǎb ḿbog ńsə́m ó yə́mə bíā âkǒl vī, ḿbádán ai mim̀bíl, təge ku sɔ́m, é zēn bálə́dē bíā nyí, bǐ bəbəgə Yésus yǎ nə́ mə̄tádí ai məmaná mə́ ńyə́bə́, é Yésus yǎ ngábɛn miǹtag, a zombó míńtyé yā kolós, ai osámá yā été, a ńtɔa yǎ ábōg dī á ḿbɔ́ ńnóm êtɔá ńtómbā Zāmbá. Tsogán ényɔ́ yǎ bə̄sə́m bə́ ngáfəm ákyāí éfəma dí, ḿból yə̄ nâ, sɔ́m e zǎ kū mínā á nyɔ́l. Myǎ bə́ kig kwí é vóm myāsoe məkǐ á sí, á bītá myālúman ai ǹsə́m. Zambá a komodo bía anə́ ésīá ā komodo bɔ́n Mǐ vóan yǎ mə́lə́bə́gá mə́ ésīâ mɔ́n mā, naa: “Ǎ mɔ́n wam, tə wabyandi ayə́gə́lə́ Ńtondôbə, tə waku sɔ́m éyɔŋ a kɔ́ŋan ai wa. Amú é mod Ǹtondôbə ǎ diŋ, ńnye ǎ kadə və́ bīndə́gə́lə́, é mɔ́n ā fû ǹnə́m ńnye ǎ kadə ndə́gələ.” Míńtyé mí bə́lə́ mínā, mí nə ayə́gə́lə́. Zambá a bɔ mína anə́ ésīá ā bɔ mɔ́n. Mɔ́n ḿfə́ ésīá á ngábɔ yǎ təge ndə́gələ? Ngə́ bávə̄ kig mínā akomódó tē ai bíndə́gə́lə́ yā mod ósə ǎ yəan ai byá, mǐ yəmə nâ mǐ nə́ bɔ́n bə́ ngobinda, sə̌ kig mim̀faŋ mí bɔ́n. Bǐ ngábi bəbonde báán yā miǹson, á bə́ ngákomodo bíā ai bində́gə́lə́, ńdɔ bǐ ngábə́ bī luugu bɔ́, təge dɔ́ sīngi; byǎyi á bɔ ésīá miǹsísīm mə̄wóg fóg fé ású yə̄ nâ bǐ bi enyiŋ? Amú bə́ ngábə́ bə́ komodo bíā nālá mǎn étun ábǒg, anə́ bɔ́ bə́bēn bə́ dǐŋi, dá ḿfág wóé nyé a komodo bíā ású ḿfí wáán ású yə̄ nâ bǐ bi ngab á enyiŋ m̀fúfúb dzíé. Á nə fɔ́ɔ́ bə́bə́lá naa, ábōg bákomodo mod ai endégə́lə́, a sə́ kig miǹtag, a wóg míńtyé; á mvús ńgɔ endə́gə́lə́ yákadə sɔ́ ai nyé évɔ́li ai mvɔí. Asú tē bə́ ngátil nâ: “Wónóŋán é mɔ́ mə́ nə́ ńtəgán, ai mə́bɔ́ŋ mákibilan; ḿfág mə̌kǒl máán, komán mə́zēn mə́ nə́ tə́tə̄lə́”, nə́ dulu á bɔ̄ mínā evəvɛs, ḿból yə nâ é mod a fə́nge, a zǎ búgí, á lɛd hə ǹlɛdán. Ebaala mətǐŋ á ényǐŋ krīstɛn Nyiŋán mvɔí ai mod ósə, dzə́ŋán enyiŋ míḿfúfúb amú təge ai dzɔ́, mod təge yén Ńtí. Kálágán nâ tə mod a dzə́man ai grǎsia Zambá, tə m̀bə̂ elɔ́g a fái ábə̄ mínā, ǎ ngazu ai éndugulǎn yā yáyi yaman vóm ósə. Dzə́ŋán fə̄ nâ tə mod mvid ai mod bindáman a tɔbɔ ábə̄ mínā anə́ Ésaú yā á ngākuan ai etíé ńtól dzíé ású ésóá bídí dzyá. Mínā bə́bēn myǎyəm nâ, á mvús, éyɔŋ a ngákə dzai ǹtótōmaamaa, ńdɔ ésīá a ngányim nyé wɔ́; amú átsēndé lə́ ngábə́ kīg fə ai dɔ́, a fyáŋán bɔ̌ naa a ngádzə́ŋ ńdɔ̄ ai bibə́gē á mís. Bilad Amvóé bíbɛ̄ Myǎ ndzí kig yén biyə̌ŋ bí mam anə́ á ńkǒl Sinaî: myǎ ndzí kig yén míńkabag mí ndóan, tɔ miǹkúd, tɔ díbi, tɔ zə̌ yaŋ, myǎ ndzí kig wóg tɔ́ŋ, tɔ kíŋ ziŋ, anə́ ényí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l bə́ ngáwóg, bə́ ngadzai nə́ tə kǐŋ tě yabad kɔ́bɔ ai bɔ́. Amú bə́ ngábə́ kig dzǎm dzíbī ábéndé dí: é dzóm ésə̄ yáyi namba ǹkǒl, tɔ é nə́ zəzə eyə́m yâyi wêban ai ngɔg. Á ngábə́ bɔ dzǎm məsis, Mósɛs émēn ǎ ngadzó nâ: “Wɔ̌ŋ ó bə́lə́ mā, mə̌ nganyaŋaban”. Ḿfág wáán, mína mǐ ngákwí á Ńkǒl Síon, á dzāl Zāmbá yǎ á və̌, á Yērúsalɛm yǎ yób, á mod etógán ábóg bə̄ngəlɛs étē, fǔfulu ai miǹtól mí bɔ́n yā mwé mə́ nə́ ńtílán á yób. Mǐ ngákwí êtɔbɔgɔ̌ Zāmbá, Ǹtsîg Ǹtól mam mə́sə, mǐ ngányían êtógán míńsísīm bə́sósōó bə́ bǒd yā bə́ ngáman fúbu, mǐ kə́ kwí abə́ Yésus yǎ á nə́ ńtə́bə zǎŋ yǎ Ḿkpámáŋ Ámvóé, é Yésus yǎ məkǐ mə́ ngásoe á sí ású bod, mə́kī mə́ bə́lə́ ngul ǹkɔ́bɔ a lodo məkǐ mə́ Ábɛl. Mǐ kálaga nâ tə myǎbɛn vógolo ényɔ́ yǎ á kɔ́bɔ, amú ébá bə́ ngábɛn vógoló ényɔ́ yǎ ā vâ mələ́bə́gá á sí mú bá ndzí kig sâla éndə́gə́lə́, ngamana ai bíā, éyə byǎyi sâla éndə́gə́lə́ yá ngə́ byālúm ényɔ́ yǎ ā kɔ́bɔ mǎm yā yób mvús ? Ényɔ̄ yǎ á ngābɔ ókōbá naa sí é tīgídán ai mvám dzīé ā ndəm bíā líg mə́tīŋ mā nâ: Mayi dúgan bɔ̌ naa: sə̌ kig və sí étām ńdzɔ̄ é tīgí­dán, tɔ yób bēn lâyǐ fə tigidan. Ébúg é nə́ dzī nâ: mayi dúgán bɔ, yâtian nâ byə́m byāyi mǎn tsénde, amú bí nə̄ byə́m yā bí ngákomban, ḿból yə̄ nâ ébí byâlǒd kig éḿbyā bí lígí. Ḿból hḿ bī nə́ áyɔŋ lángāmǎn kig, ḿbīán mvɔ̌m te ai mɔ́ mə́bɛ̄, bǐ və ai dzɔ Zambá ólugú, afú ńnə́m, ai evág ai wɔ̌ŋ. Amú Zāmbá wāān a yóŋ anə́ ńkabag ndóan. Kəán ai fúlú edǐŋ ányǎŋ dzāān ósú. Tə myǎdzoge fúlú mgba ai bəyə́ŋ, amú ású fúlú tě, ńgɔ bod bəvɔ́g bə́ ngábɔ běngəlɛs afáŋ, bə́bēn təge yəm. Mǐ tsogo ébá bə́ nə́ á mim̀bog, anə́ mínā bə́bēn ḿmya mǐ nə́ á mim̀bog mítē, mǐ tsogo ébá bə́ bə́lə́ éndə́gə́lə́, mǐ yəmə nâ myâ mǐ bə́lə́ fə̄ nyɔ́l. Mínā bə́sə mǐ káma alúg, təge bɔli énɔ̌ŋ álúg, amú Zāmbá a yi tə́le bǒd bibɔn ai bod bə́ ngobinda á ńkad. Tə enyiŋ dzáán yâbɔ hə nâ myǎdzə́ŋ mɔ̄ní; táán ai ábím mī bə̄lə́, amú Ńtí émēn á ngádzó nâ: “Mǎyǐ kig wa dzoge, ngə́ á líg wa etám.” Bǐ ńtɔ̄á hḿ dzǎm dzó ai ngúngúán ósə nâ: “Ǹtondôbə a nə ekə m̀bíl dzám: mayi mbádá dzé ? Mod a yi mə bɔ dzé ?” Mǐ tsogo bətə́bə bə́ ósú báán yā bə́ ngákad mína ebúg Zāmbá, mǐ bəbəgə enyiŋ dzábán, ḿból yə̄ nâ mǐ vu bɔ́ ai fúlú ǹyə́bə́. Yésus ǎ tséndé kig, ḿból á ḿbə́ ángogé, ńgɔ̄ fə a nə́ áná, ńgɔ̄ fə ǎ yi kə́ a tɔbɔ nálā təge ai súg. Tə myǎvógolo ángáda bivovol bə́dɔ́tɛ̌n yā bákə̄ básɔ̄ á miǹnam miǹnam. Amú á nə m̀bəŋ nâ ǹnə́m ó won ai grǎsia, sə̌ kig ai bidí yā bí nə́ təge ai m̀fí ású ébá bə́ ngádí byā. Bǐ bə̄lə́ álatâr yǎ é bod básye á Êbə̌m bə́ bə̄lə́ kig nâ bə́ dzâ dzóm yā étē. Amú bítsígā yā fada ǹnén ā kə ai byá məkǐ ai ḿfūfúb m̀fúfúbu ású mə́túnuŋa míńsə́m, bitsígā bítē bâman byá kə́ tum a ndóan á óngōlā yǎ ńkān á yād. Dzóm tē ńdzɔ̄ Yésus nyé a ngáwú mīńtyé á ḿbɛ̄ á yād, ású yə̄ nâ á fúbu ayɔŋ ai məkǐ móé nyémēn. Asú tē, ḿból yə̄ nâ bǐ kə tóban ai nyé, ńkāŋán á óngōlā ǹkán á yād, bǐ bə́gē ósɔ̄n yā miǹtyé míé. Amú mvóg ē sə́ kig bíā á sí mū é mvóg yǎ ósū ńdzɔ̄ byǎdzə́ŋ. Ḿváán Zambá mə́túnuŋa mə́ ólugú ábǒg ásə á dzwé Yésus, nálā wâtian nâ, bíbúg byá kwí bíā ânyu, á byāməm ai byá dzwé díé. Tə myǎdzoge fúlú akab, ai fúlú yǎ ákǎd tógan ákúmá dáán fūfulu, amú ákyāí mə́túnuŋa dílí ńdɔ Zambá ā wóg ḿbəŋ. Mǐ wógo bətə́bə bə́ ósú báán, mǐ kámā bɔ́, amú bâmvaman ai miǹsísīm myáán, yā báyi kə́ bǐ ńkad ai myá, ḿból yə̄ nâ bə́ bɔ esíé dzábán ai miǹtag, təge sún: nálā ó zā sɔ́ ai mína anyamá. Mǐ kogolan ású dáán, amú ńnə̄m ó bô bíā á sí á myə̄ə̄ŋ ḿból byāyi fɔ́ɔ́ naa ngə́ byātóan syé m̀bəŋ. Mayín fɔ́ɔ́ mínā nâ mǐ bɔ nálā, ású yə̄ nâ mə́ dúgán mínā vól sɔ́ kɔ̄b. Míńtámán mí mvúa Zambá mvɔí yǎ á ngākúli Ǹtí wāān Yésus á bə̄kón, a tə́lé nye Ǹnɔ́ni miǹtómbá ńnēn, ású ámvóé á ngālad eləládá ai məkǐ móé, Zambá tē á váá mína ngul yə ádzálā ńyián wóé á míḿbəmbə mí mam mísə myǎbɔ; á váá bíā ngul yə ábɔ é mam ǎ fû ǹnə́m á dzwé Yésus Krǐstus yǎ ā yəan ai olugú, á bisəb bisəb. Amɛn ! Ńlómán Ǎ bə̄bə́dzāŋ makogolan ai mínā nə́ mǐ tóán nɔŋ bíbúg bí áwónóŋ bīlí; dzóm tē mā ndzí kig til ńtɔ̄ŋ kálada. Ayəmə́ dámā dílī nâ mǎdzāŋ wāān Timoté á ńtɔa yǎ filí. Ngə́ a yi vól sɔ́ bíā nyé bī sɔ̄ mína bəbə. Mǐ sug ma bə́tə́bə̄ bə́ ósú báán bə́sə ai mim̀fúfúb mísə. Ébá yā á ńnam Ítáliɛn bâsug mínā. Grǎsia á tɔ̄bɔ́gɔ ai mínā bə́sə ! Yákɔb, etúgā Zāmbá ai etúgā Ńtí Yésus Krǐstus, a sug məndá mə́ bod awôm ai mə́bɛ̄, yā mə́ ngáman tsaman ai miǹnam mísə ! M̀fí yā fúlú fǐn á miǹdzǔg Ǎ bə̄bə́dzāŋ, yəmǎn nâ á nə̄ mína m̀fǎŋ dzǎm miǹtag, éyɔŋ mǐ bə̄lə́ mə̄kyāí mə́bóbólá mə́sə̄ mə́ ngákə, amú mə́bóbólá yā ńyə́bə́ wáán ó bə̄lə́, mâzu ai awónóŋ. Awónóŋ tē á váá hḿ mína ǹtúd ényiŋ sósōó, ḿból yə̄ nâ mǐ dzyé ai mim̀bəmbə mə́fúlú, təge ai dzóm ziŋ yádzə́man mína. Ngogolán ǹyə́bə́ Ngə́ mod ziŋ yǎ ábə̄ mína a dzə́man ai fəg, á dzáígi Zambá yǎ ā və́ mod ósə etítíb fəg təge sún, eyɔ̌ŋ tē ǎ yi bi. Dá a dzaigi ai ǹyə́bə́, təge tigibi; amú ényɔ́ ā tigibi a fulan ai miǹkúmudu mí máŋ yā évúndū yábódo é samaza. Tə akyaí mǒd tē lâtsog nâ lâyi bǐ dzóm ábə Ǹtí: a nə miǹnə́m míbɛ̄, a nə məsɔ́ woo, məkə woo. M̀búbúa ai ǹkúkúmá É mānyāŋ wáán á nə́ zəzə mod, á bɔ̄ɔ̄ ńgúngúan ai ǹkóŋ wóé ényɔ́ á bələ́ ákúmá, á nɔ̄ŋɔ́ ólugú ai edzɔdi nyɔ́l dzíé, amú a yi lod anə́ sām elɔ́g. Ńló dzób a kwí á vyān wōé, a mǎn dígī élɔ́g, evivie é kūū á sí, abəŋ díé á mǎn ndáman. Éyə̄ fə m̀bələ akúmá ā yi mǎn dzɔlǎn nálā ai nyé ai akúma díé. Mvɔ̌m fɔ́ɔ́ ai é mod ǎ zombo məbóbólá, amú ǹnyie a nə́ ā yi lə́dē ngul dzié, a yi bi ékád enyǐŋ yā Ńtí á ngákag ébá bádiŋ nyé. Éyɔŋ mod a bələ́ mə̄bóbóla, tə a dzó nâ: “Zambá ńnye a bóbólo”; amú məbóbóla mə́ ńsə́m má sə́ kig dzǎm bǐ Zāmbá, nyémēn, nyé a nə təge bóbolǒ mod. Miǹyián yā ńnə́m mod émēn ḿmyá myābóbóló nyé, mí dudugu nyé, mí vómo ai nyé. Éyɔŋ miǹyíán mí ńtɔ̄á yǎ á ńnə́m nálā, mí byé hḿ ńsə́m, éyɔŋ ǹsə́m wâ ó bɔban yǎ, ó byé áwú. Ǎ miǹdidíŋ mí bə̄bə́dzāŋ, tə fəg yadzáŋ mínā: Abəŋ bífái, mim̀faŋ bífái myásɔ́ á yób, abə́ Ésīá m̀bonde mim̀fyɛ, é vóm dzóm é nə́ tə tsə́nde, tə fɔlan tɔ tsətsad. Émēn nye a ngádiŋ nə́ a və́ bía enyiŋ ai bə́bə́lá Ebúg wōē, ḿból yə̄ nâ bǐ bɔ miǹtól á zāāŋ bikokoma bíé. Ádzālā Ébūg Zāmbá á mim̀bɔán sə̌ kig hə ávōgolǒ dzɔ̄ Mǐ nə fɔ́ɔ́ bəyəm bəǹnə́n, ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ. Hədá, yəmǎn nâ: mod ósə a bələ́ naa a bɔɔ avól ávógolo, atɔ́ŋ ákɔ́bɔ, ai atɔ́ŋ áwóg ólún, amú olún mod wâbɔ̌ kig é dzam á nə́ sósōó á mís mə́ Zāmbá. Asú tē hḿ woágân mam mə́ mvid á fyɛ́, mǐ dzōge bɔ m̀bə̂ ǹnə́m; nɔŋán ai evúvoe, Ébúg Zāmbá bə́ ngámyas ábə̄ mína, á é nə́ mína dzǎm kode. Bɔán anə́ Ébúg Zāmbá yádzó, tə myávógolo dzɔ́ hə m̀vógólán, mǐ zā bɔ̄ fyanga ai mínā bə́bēn. Amú yə̄ ná, é mod a vógólo Ebúg Zāmbá, təge bɔ anə́ yádzó, mod tě a fulan ai é mod ǎ fɔmbɔ á éyēn ású díé á ngábyáli ai dɔ́; ǹnye a nə́ ā man fɔmbɔ émēn, a tíé fə ai dulu, a vóan yǎ fə asú díé. Dzam dá, ényɔ́ yǎ nyé ǎ tóan bindǐ ábə̄ŋ mvéndé lávə́ bod filí dī, a nyiegě fə dzɔ̌ a bɔɔ anə́ yádzó, təge bɔ anə́ é mod a vógólo təge baala, mod tě a yi yén mvɔ̄m ádzālā mvéndé. Ngə́ mod a vəg nâ a yə́bə Zambá, mod tě təge fudi óyəm wóé á mə̄súŋ, a kə a dug nyémēn, mod tě ǹyə́bə́ wóé ó nə eden. Ńyə́bə́ ó nə á téén, təge ai atɔ́n á mís mə́ Zāmbá Ésīá ńgɔ̄ ó nə́ naa: ákǎd bəbə̌ bān nyūí ai miǹkús á míńtyé myábán ai ásâlǎ eboe ésə̌ yā sí ndon. Tə myǎkad fyǎl bod á məsú, é mína myǎyə́bə̄ Yésus Krǐstus, ǹkúkúmá dúmá. Ngə́ lâbɔ aná naa, mod a sɔ́ɔ́ nyían ékóán dzáán a bəgə́ ókéné mvɔ́d ai biwɔ́man bí nyángā; mǎn ómomód ḿfə́ nyé a nyíí fə há ai miǹtu bíyé á nyɔ́l, eyɔ̌ŋ te myǎbəbə ényɔ́ á bəgə́ bīyé bí nyāngá nyɔ̄, mína ai nyé nâ: “zǎ tɔbɔ ḿfāŋ étɔá nyú; “ḿfág ḿbúbúá mod ví, mínā ai nyé nâ: “tə́bə́gə̄ hálā”, eyɔŋ zǐŋ kig nâ: “tɔbɔgɔ́ á ébóŋódó hālá”, sə m̀fyalán nyūlú myǎfyal bod á mə̄sú a, mǐ tsígī fə mam á ńkɔ́d ? Ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ, támǎn vógolǒ nā: ngǎ Zāmbá á ngátɔ́b ébá bə́ nə́ míḿbúbúá á mís mə́ bod, a manə́ bɔ və́ ákúmá yā ńyə́bə́, a və́ə́ fə̄ bɔ́ ngab áyɔ̌ŋ yā yób á ngákag ébá bádiŋ nyé ? Ḿfág wáán, mína myǎbyandi m̀búbúá mod ! Sə é bod bákúmá bā ḿbɔ̄ bátíbili mínā a ? Sə ḿbɔ̄ bákə bádudu mínā á məndá mə̄dzó á ? Sə ḿbɔ̄ bákpə́lə ńtómbā dzwé mī ngáyoleban a ? Ngə́ myādzála mvéndé Ǹtí ḿból M̀fúfúb Ńtílan wádzó naa: “o diŋi é mod m̀bɔ́g anə́ wāmēn,” á hálā, myǎsyé ḿbəŋ; dá, ngə́ myāfyal bod á məsú, myǎsə̄m, mvéndé e ḿbə̄lə́ á mínā ḿból mī dāŋ dzɔ̄. Á nə̄ nâ, mod a fyáŋán man dzála məmvéndé mə́sə, ngə́ a kɔb və mǎn vóm m̀bɔ́g a yəmə nâ Mvéndé ésə nyíli ǎ daŋ yǎ. Amú ényɔ́ a ngádzo na "Tə wandáman alúg ai mam bisog", énye fə̄ a ngádzó nâ "Tə wawé." Á ńtɔ̄á naa, ngə́ wasâla endáman alúg ai fúlú bisog, dá o daŋa é mvéndé yākili nâ "Tə wawé", o yə́mə nâ Mvéndé ésə nyíli wǎdaŋ. Kɔ́bɔ́gán hḿ mǐ bɔ̌ fə mam anə́ bǒd yā ńtōl wábán wáyi tsígiban ai Mvéndé filí. Amú ǹtól wâyi bɔ ńtōl ngɛ́d ású é mod a ngábɔ ngɛ́d təge dzu, dá ǹnə́m ngɔ́l wábīsī kig etsîg ǹtól. Təgə ai mim̀bɔán, ǹyə́bə́ ó nə m̀wúán M̀fí dzé ó nə́ naa mod a kad nə̄ a bələ́ ńyə́bə́, ngə́ ā bɔ̌ kig mam ai ǹyə́bə́ wóé tē? Akyaí ńyə́bə́ tē á nə̄ nyé dzǎm nyii ngǎ ? Ngə́ mānyɔ̄ŋ, ngə́ nyɔ kál, m̀bɔ́g á nə ǹsɔ́ a tɔ̄á fə təge ai é dzóm ā dí ámǒs ósə, ngə́ ḿbɔ́g yǎ ábə̄ mínā ā sɔ́ dzó ai nyé nâ: “O kələ mvɔí, dzə́ŋə́ naa ó dí mǎn dzóm, ó bi dúgúdu, m̀bəmbə zám.” Dá, təge nyé və́ é dzóm nyɔ́l dzīé yāyáŋan ai dzɔ́, nálā ó nə ai m̀fí dzé ? Éyə̄ hḿ á nə́ nálā ai ǹyə́bə́: ńyə́bə́ ó nə̄ tə bɔ̌ mam, ó ngáwú yǎ kɔ́m. Mod ziŋ a ǹkə́ə́ kig dzó ai ma hálā nâ: “wa wakad nə́ o bələ́ ńyə́bə́, mə mabɔ hḿ mam mə́ ńyə́bə́ !.. Tám á mə lə́dē ńyə́bə́ wóé ó nə́ tə bɔ̌ mam nyú nā, maa mə́ lə́de wa ǹyə́bə́ wám ai é mam mǎbɔ.” Wayə́bə nâ Zambá á nə m̀bɔ́g m̀bɔ́g. Nálā ó nə m̀bəŋ. Bəbə̂ miǹsísīm bɔ̄ báyə̄bə̄ fə nálā dzam də́dā, bə́ nyaŋabǎn fə. Ǎ évwē ńnə́mə mod, wayi nâ bə́ lə́de wa nâ ńyə́bə ó nə́ tə bɔ̌ mam, ó nə eden ngaa ? Ngǎ ésīá wāān Ábrahám á ngátə́bə á étíé sósōó mod ai é mam ǎ bɔɔ, éyɔŋ a ngátúni mɔ́n wōē Ísag âlatár ? Kə́ wayəm nâ ǎ bɔɔ mam mə́tē ai ǹyə́bə́, ńdɔ̄ fə mam mə́tē ḿmɔ̄ mâ mə́ wóneŋe ǹyə́bə́ wóé. Ébúg Ḿfúfúb Ńtílan dzī é ńtɔ̄á hḿ bə́bə́lá naa: “Ábrahám á ngáyə́bə Zambá, ńdɔ ǹyə́bə́ wóé ó ngátə́lē nyé á étíé sósōó mod ai étīé mvóé Zambá.” Myǎyén á naa é mam mod ǎ bɔ ai ǹyə́bə́, ḿmɔ̄ mábɔ nâ á bɔ sósōó, sə̌ kig ǹyə́bə́ étám. Dzam də́dā fə anə́ Raháb yǎ a ngábə́ mīníngá ebamba, dzé é ngátə́le nyé á étīé sósōó, sə mim̀bɔán míé a ? Ḿból á ngánɔŋ bəfə́b bə́ ńnam m̀bəŋ, a bɔ̌ naa bə́ kî zěn fə́ éyɔŋ bə́ dûgan á ńnam wábán. Á mākə fə ma nyaada, á nə̄ nâ, ḿból é nyɔ́l yǎ ē bə́lə́ kig fə m̀vəbə, e ńtɔ̄a yǎ ḿbim, éyə̄ fə̄ ńyə́bə́ wábɔ̌ kig mim̀bəmbə mí mam wâ ó nə́ ḿbim nálā. Tə mínā bə́sə myǎdzə́ŋ naa mǐ bɔ bəyə́gələ; myǎyəm nâ etíé tē yáyi sɔ́ ai bíā ńkad ó nə́ álɛ̌d ábuí. Amú bíā bə́sə byǎku mim̀bəg ábuí mam. Ngə́ mod a nə təge ku ḿbəg á ńkɔ́bɔ, ényɔ́lɔ tě a nə fɔ́ɔ́ sósōó mod, a bələ́ ngul nə́ a fudi ǹgúmā nyɔ́l wóe á mə̄súŋ. Éyɔŋ byǎfudi bikabilí mə́súŋ ânyu nə bí wog bíā, byádzóe ǹgúmā nyɔ́l wábán ósə. Támánə sig yén bətitími: a fyáŋán bɔ̌ naa bə́ nə bod bə́ byə́m, ngul évúndu e tíningǐ fə̄ bɔ́, tɔ nálā mǎn óyǒm éngáb ńnye ǎ kə ai bɔ́ ḿfág ósə ǹdudu titími ǎ yi nâ bə́ kə. Oyə́m wâ ó nə fɔ́ɔ́ fə mǎn édzo a nə́ ábɔ́d á nyɔ̂l mod, dá ó nə dzǎm bɔ̌ ǹgúngúán naa wábɔ ngǔl mam. Yénán ákyāí mān kyág ndóan ládígi ǹgúmá áfan ! Oyə́m ó nə̄ fə ndóan, etɔ̌g bə̄bə̂ bə́ mǎm yā sí. Oyə́m ó nə édzō nyɔ́l yábɔli ǹgúmā nyɔ́l ósə, wáman dígī ényiŋ dzáán ésə ai é ngoe wákoe á ndóan kɔ́m. Məkyaí mə tsíd mə́sə̌ yā məfan, anɔ̌n, nyóé ai byə́m bísə̌ yā máŋ, mod a ngátəgə byá, ńdɔ̄ fə a dzóe byá, dá, oyə́m, tɔ mod ḿbɔ́g á sə́ kig wá dzǎm dzóe; ó nə m̀bə̂ dzóm yā é nə́ tə bómbo, ó nə ǹdzyéán ai ńsu nyóé wáwéan. Óyə́m ḿbɔ́g ḿbɔ́g nyū, ńgɔ̄ byǎlugu ai wá Ńtí Yésus bân Ésīá, ńgɔ̄ fə byǎkag ai wá é bod bə́ ngákomban bə́ fulugan ai Zambá. Anyu də́dā á sə́ kaŋ á nə kag. Nálā wáyəan kig, ǎ bə̄bə́dzāŋ. Yə mǐ ngáwóg yǎ naa etam dzídzīá yákūli məndím mə́vɔ́bigi, mə́ tɔá fə ayol ânyu ? Ǎ bə̄bə́dzāŋ yə ofumbí ó nə dzám wūm bə̄fía, yə fía nyé a nə dzǎm wúm áfumbí ? Məndím mə́ máŋ mə nə ai ǹkǔ, má sə́ kig dzam və́ mə́ndím mávɔ́bi. Ǎ bə̄bə́dzan, zá yǎ ábə̄ mínā á nə́ ḿfəfə́g mod yā ó yén yǎ mam ? Á lə́dégē hḿ ai m̀bəmbə enyiŋ woé naa é mam ǎ bɔ mə́ nə mam mə́ ḿfəfə́g mod. Fəg sí ai fəg yóbM̀bəmbə fəg ai m̀bə̂ fəg Ngə́ mī nə̄ hḿ və abé ńnə́m ai bitɔm, tə myǎbɔ ai dɔ́ ńgúngúán, tə myǎndáman bə́bə́lá ai miǹnǎl myáán. Akyaí fə̌g tē lásɔ́ kig á yób; á nə fəg sí ndon, fəg Sátan. Amú, é vóm ósə abé ńnə́m ai bitɔm bí nə, éyə̄ fə ebúlú ngándzángá ai bə́bə̂ bə́ mam bəvɔ́g bí nə́ étē. É fəg yasɔ́ á yób, dzɔ e nə dzǐn ai evúvoe, e nə ai məwóg, e nə ǹdzyéán ai ngɔ́l ai mim̀bəmbə mí mam, e sə́ kig ebom kamá, tɔ mədugán. Mvɔŋ sósōó, bâmyas dzɔ é vóm mvɔ̄í ē nə̄ ású é bod bádudu mvɔí. Éyə̄ bitá byásɔ́ və́ á zāŋ mína mínā, bitɔm byásɔ̄ kig vé ? Ngǎ sə á miǹtsogán ai miǹyián yā myálúman á mīńnə́m myáán ? Mǐ nə hə áyi ézā byə́m, ḿból mī nə́ təge ai byá, mǐ ngábɔ tə́ yén mvɔ̄m, mǐ ngadzə́ŋ hə bitɔ̌m yā byádudu bitá. Bávə̄ kig mínā, amú mī nə́ tə́ dzai; tɔ̌ kig mǐ dzai, təge mína və́ dzóm, amú myāyə̌m kig dzai; myǎdzai akúmá yā ládzála bəbə̂ miǹyián báán. Ǎ bīníngá bə́ ngobinda, ngǎ myāyəm nâ o tindí ámvóé ai sí ndon o yəmə nâ ǒ ngasíŋ yǎ Zāmbá ? Asú tē é mod ǎ lad amvóé ai sí ndon a tə́lē nyémēn étīé ńzízíŋ Zāmbá. Yə myǎtsog nâ M̀fúfúb Ńtilan wákɔ́bɔ á zəzə nâ: ńsísīm á ngāvə́ bíā ó bə́lə́ édǐŋ ábán ? Dá Zambá a və́ é grāsia ǎ nəman, asú tē byǎdzo naa: Zambá a lúm bod mə́bún mvús, ébá bə́ nə́ édzɔdi nyɔ́l ḿbɔ a ngávə́ grāsia woé. Dzɔdígán hḿ mína bə́bə̄n á mís mə́ Zāmbá, lúmān ai Sátan, eyɔ̌ŋ tē ǎ yi mína tə́bə̄ óyǎb. Súbúgān Zambá babi, nyé á súbū fə̄ babi ai mínā. Sobán mɔ́ máán, mína bəsə́m, fúbúgán miǹsísīm myáán, ě bod bə́ mvol bá ! Yəmán é vóm mī tə́lə́ ai ngɔ́l dzáán, mǐ tɔ́bɔ́ á məlunga, mǐ yón. Loe dáán á və̄ŋán ǹyón, miǹtag myáán mí bɔ məlunga. Dzɔdígán mínā bə́bə̄n á mís mə́ Ńtí, ényē á bɛ́dé mínā. O nə zá nâ watsíg ézā mə́dzó ? Ǎ bəbə́dzāŋ, tə myǎkə myǎsɔan mína mínā, é mod ǎ sɔg mǎnyāŋ ngə́ átsīg kig nyé m̀bə̂ mvǎ a sɔg Mvéndé, ńdɔ̄ fə a tsíg Mvéndé ḿbə̂ mvǎ. Ngə́ watsíg ńtōl yā Mvéndé o yəmə nâ o sə́ kig ǹdzálā Mvéndé, o nə ǹtsíg ǹtól Mvéndé. Ńdɔ ā ńtə́le məmvéndé á nə̄ və ḿbɔ́g m̀bɔ́g, ǹtsíg ǹtól fə m̀bɔ́g ényɔ́ á bələ́ ngul yǎ ányii ai ngul yǎ ádzâ. Wǎmēn wǎ ó nə́ á kīg zá, á ó tə́lə́ naa watsíg ézā mə̄dzó ? Mǐ bɔɔ okálá mína bod bə́ mákíd Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mínā ḿbɔ makɔ́bɔ ai bɔ́ étɔ̄á dzī, é mínā myádzó naa: “Aná, eyɔŋ ziŋ okídí, byǎyi kə̌ á dzāl sí dzǎl ka; byǎyi kə́ bómbō wē ngúmā ḿbú, bǐ bɔɔ mákíd, bǐ syê, bǐ dzâ mɔní. ” Yə myǎyəm ḿból enyiŋ dzáán yáyi bɔ ókídí ? Kə́ mǐ nə eyɔ̌n a; eyɔ̌n yábɛ̄d, etun ná é man yǎ fə síbi. Myǎyəan kɔ́bɔ naa: “Ngə́ Ńtí ā və́ bía enyiŋ, byǎyi bɔ dzóm sī, dzóm ka.” Étɔ̄á dzī, myǎkɔ́bɔ ǹkɔ́bɔ̄ éngúŋ. Akyaí éngúŋ tē á nə abé. Ńdɔ̄ hḿ, ényɔ́ ā yəm bɔ ḿbəŋ, dá təge wá bɔ, ényɔ́lɔ tě a sə́m. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, mína bəbələ bə́ ákúmá māzu kɔ́bɔ ai bɔ́ étɔ̄á dzī. Yónán, bwéan səm, amú asú á nə̄ mínā á mvīé. Akúmá dáán lázu mǎn boe, bibibyam byázu mǎn dí míḿbɔ́d myáán, mvɔ́d dzǎn, ai mɔní sílíba wǎn byázu man ai myə́ŋéle; myə́ŋéle tě nye ǎ yi mína sɔ́man, nyē fə ǎ yi kə́ a dí mínā nyɔ́l anə́ ndóan. Myǎman kóan mɔ̄ní, mǐ vóán naa amaná sí á ńkun sɔ́. É mân mǐ ngáman dí é bod bə́ kwê mína bidí, ḿmɔ̄ málóe məkunuŋa; ǹyón bod bísíé ó bɛ́d yǎ, ó kələ kwí á məlɔ́ mə́ Ńtondôbə yǎ míńkunda étē. Mǐ ngányiŋ á sí mū mǐ tə̄mə́ á mvɔ̄m ai á miǹtag étē; bod bə́ tuugi, mína mǐ dzáág, mǐ nyáág. Mǐ ngávə́ sósōó mod məku, mǐ wé nyē, təge ai é dzóm á ngábɔ mínā. Nɔŋán fǐn, Ǹtí ā ngazu yǎ Ǎ bəbə́dzāŋ, váán hḿ ǹnə́m ńtíé byǎyanga ásɔ́ lə́ Ǹtí. Támán yén ńsyê məfub: a yanga mim̀bəmbə bídí yǎ áfūb díé ai fǐn a kələ kwí á mvəŋ yǎ ésəb ósū ai édzí mvúa. Myâ váán hḿ ǹnə́m, mǐ tom nyɔ́l amú Ǹtí ā ǹkun sɔ́. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, tə myákə myátad ai é bod bəvɔ́g, mǐ zā kū á ńkad, amú Ńtsǐg Ǹtól a ńtə́lə yǎ ḿbɛ́ sí. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, bəbə́gān fúlú mətúg ai fúlú fǐn bəprofɛ́d yā bə́ kɔ́bɔ́gɔ á dzwé Ńtí. Yénán anə́ byátaman ébá bə́ ngázombo miǹdzǔg. Mǐ ngáwóg ńláŋ Yóbo ai fǐn dzīé, ńdɔ̄ fə mǐ ngáyén ḿból Ńtondôbə a ngákə bɔ ai nyé, amú Ńtondôbə a bələ́ ńnə́m ngɔ́l ai ǹnə́m édǐŋ. Owé wáán á tɔbɔgɔ fɔ́ɔ́ Owé Ńdɔ̄ áfə, ǎ bə̄bə́dzāŋ, tə myákani sɔŋ, mǐ lóege yób, ngə́ sí ngə́ dzóm ziŋ efə́. Ngə́ mī dzó yǎ naa Owé, á tɔbɔgɔ fɔ́ɔ́ hə Owé; ngə́ mī dzó yǎ naa Kǒkōá, á tɔbɔgɔ fə hə Kǒkōá; abǒg tē myǎyǐ kig ku á ńkad. Kogólán Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ngə́ mod m̀bɔ́g yǎ ábə mínā a bələ́ míńtyé, á kógolán; ngə́ á bələ́ miǹtag, a yiága biá bí Zāmbá. Ngə́ ḿbɔ̄g yǎ ábə̄ mína a kɔn, á lóege bə́nyīá bodǒ yā Ndâ Zambá é ngátə́le, bə́ kōgolán ású díé, bə́ wɔ́bɔgɔ nyé ḿbɔ́n á dzwé Ńtí. Ngogolán ǹyə́bə́ tě yayi nyii ńkókɔ̄n, Ǹtí á bódō nyé á sí; ngə́ á ngásə́m miǹsə́m míé myâyi mǎn dzuuban. Nɔ́ŋán hḿ fúlú yə ákǎd mə̌m míńsə́m myáán mǐ kogolǎn fə bəvɔ́g ású ébá bə̄vɔ́g ású yə̄ nâ mǐ bɔ mvɔí. Amú é ngogolán sósōó mod ǎ bɔ ai afidi e nə ngul abuí. Elías a ngábə́ mod anə́ bíā; ńdɔ a ngákogolan nə́ mvəŋ e bə́ nɔ́ŋ; ńdɔ atwé mvəŋ lá ndzí kig twé á sí, á táŋ mim̀bú mílɛ́ ai ngɔn é saman, ńdɔ̄ fə a ngádúgan kogolan, mvəŋ e tíé á yób, sí ě ngávú bīdí.Dúgân sɔ́ ai ébá bádzáŋ Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ngə́ ḿbɔ́g yǎ ábə̄ mínā a kódo á zēn bə́bə́lá, m̀fə́ á dúgán nye dudu,yəmán nâ, ényɔ́ ā kə sɔ́ ai ǹsə̌m miǹsə́m ḿfág ā kələ a dzáŋ, ényɔ́lɔ tē a yǐ fə nyǐ ńsísīm wóé, a bǐ fə bidzǔgá yā míńsə́m míé mísə. [1] Ǹtól wátian nâ bɔ́n bə̄fə́ bə́ tsâg nyé á mvús. [2] Byǎdúgan yín naa mod ósə a yəan láŋ Bíbɛl ásə. Áfólā Ḿfúfúb Ńtilán dī, bálāŋ kig dɔ́ á mɛ́s, wâ ó tɔ̄á hḿ ai m̀fī éyə̄gan amú wâfulan ai Bis. Áp , - ai Mt , Asú tē ńdɔ̄ hḿ á nə̄ ai m̀fí naa mísɔn ásə̄ á bi adzógódó bod é vóm báláŋ mə́bódā mə́ Ḿfúfúb Ńtilán á bálāŋ kig á mɛ́s. 1PE - - La Bible Ewondo Pétrus, mǎn Ápóstɛl Yésus Krǐstus, matil bəyə́ŋ yā bə́ nə́ ńtsamán á yób yōb: ébá yā Póntus, Galátia, Kapadósia, Ásia, ai Bitínia, á bə́ ngátɔ̂ban, á ńyəman Zāmbá Ésīá, á ḿfūbán Ḿfúfúb Ńsísīm, ású yə̄ nâ mǐ wog Yésus Krǐstus, mǐ myāmān fə məkǐ móé. Matám mína grǎsia ai mvɔí ézɔ̌b ezɔ̌b. Pétrus a kaŋ Zambá ású ábuí áfú ńnə́m díé Ǎ bə̄bə́dzāŋ, ngǎŋ fɔ́ɔ́ ai Zambá, Ésīá Ǹtí wāān Yésus Krǐstus, ḿból ábuí ngɔ́l díé á dúgán bía və́ ényiŋ ai é və́və̄ə̄ afidí bī bə̄lə́ ású ákwí lə́ sɔ̌ŋ Yésus Krǐstus, ai é ngab elíg ē nə́ tə ndámǎn nyī, tə boe, tə wú ńtug, é ngab elíg yāyanga mínā á yób, é mínā yā ngul Zambá yābaala ású ńyə́bə̄ myāyə́bə ai wá ákōdé lázu kwí á ngə́ə́ŋ, áwólá mvúā dí. Asú tē hḿ myāsán ai miǹtag, a fyáŋán bɔ̌ naa abuí mə̄bóbólá á ngə́lə́ fôgo mínā sí é bān məlú bā, nálā wábɔ nâ, ńyə́bə́ wáán ó man yǎ wón nyū, á ó nə́ ai m̀fí ó lodo é mvɔ́d yákad ndáman, á bákad nyámala á ndóan, ǹyə́bə́ wáán tē ó bɔ mína dzǎm mətamán, dzam dúmá ai dzam ólugú ámǒs Ékwî Ngə́ə́ŋ Yésus Krǐstus. Myǎdiŋ nyé, təge nyé yén ai mís, ńdɔ myǎyə́bə̄ nyé, mǐ ngə́lə̄ nyé təge yén; mǐ ngatag yǎ ákyāí miǹtag lálod miǹtag mí dúmá, ḿból mī bi yǎ é dzóm myāyə́bə, nálā wâtian nâ akodé míńsísīm myáán. Bəprofɛ́d yā bə́ ngátádi kǎd mǎm yə̄ é grāsia ǎ zu mínā á zēn, ḿbɔ̄ bə́ ngádzə́ŋ á sí, bə́ fáág fə m̀bəŋ m̀bəŋ mǎm yā ákodé dáán. Bə́ ngádzə́ŋ naa, báyəm abǒg, bə́ yə̌m fə̄ ḿból é mam Ǹsísīm Krǐstus ó ngákad bɔ́ máyi bɔɔban, éyɔŋ Ǹsísīm tē ó kada bɔ́ míńtyé myáyanga Krǐstus ai é dúmá ā yi kə́ bələ. Ńdɔ̄ á Zāmbá ā zu lə́dē bəprofɛ́d naa, ésīé bə́ syə̂g, yángábə́ kig ású dábán bɔ́ bə́bēn, é ngábə́ ású dáán. Á ńtɔ̄á hḿ naa é mam bákad mínā ábōg dī, ai M̀bəmbə Fwé wābán ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm yā yób, běngəlɛs bə́bēn báyi dú naa bə́ yəm mɔ́. Afidí dáán lásīlī nâ mǐ tɔ̄bɔ mim̀fúfúb Tɔbân hḿ bə̄və́və̄ə̄ bə́ bod, mǐ kǐ fə ai sí, mǐ fidigi ai ngul é grāsia myǎyi bi ai asɔ́ lə́ Yésus Krǐstus. Bɔân anə́ bɔ́n məwóg, tə myǎbad toŋ bə́bə̂ miǹyián yā ókōbá, ábōg mī ngábə́ á ńdīmi; ḿból Ényɔ́ á ngálóe mínā á nə̄ Ḿfúfúb, myá bɔân fə mim̀fúfúb á ényiŋ dzáán ésə, amú á nə ǹtílan naa: “Myǎyəan bɔ̌ míḿfúfúb amú māmēn Mə nə M̀fúfúb. Ńdɔ̄ hḿ ngə́ myālóē nâ Ésīá wāān, Ényɔ́ yǎ ā fyǎl kig bod á mə̄sú, amú a tsíg ńtōl mod hə ḿból mim̀bɔán mí mod te mí nə́, wulúgān hḿ ai okálá, ńtíé mī ngə́lə́ á məkaban mú. Yəmân nâ, sə̌ kig zəzə̌ byə́m bí ndon, anə́ mɔ́nī sílíba, ngə́ mɔ́nī mvɔ́d, m̀byá bə́ ngákode mínā ai byá, á dzə̄dzāā enyiŋ běsōá bə́ ngálíg mína ai nyé; mǐ ngákodeban ai ḿfāŋ mɔ́nī ó nə́ día: məkǐ mə́ Mān Ńtómbá yǎ á nə́ təge ai atǎ, təge ai atɔ́n, Yésus Krǐstus émēn, yǎ á ngátɔ̂ban ósúsúa abondé lə́ yób ai sí, a kúlí fə̄ émēn á ngə̄ŋ ású dáán éyɔŋ abǒg á ngákwí. Ǹnyē hḿ ā bɔ nâ bǐ yə́bə̄ é Zāmbá á ngákúlī nyé á bə̄kón, a və́ə́ fə̄ nyé dúmá, ákyāí yə̄ nâ ǹyə́bə́ wáán ai afidí dáán bí ńtɔ̄á hə ábə Zambá. Diŋán mína mínā ai ǹnə́m ḿfūbán Ḿból mī ngáyə́bə̄ bə́bə́lá dzam tě, ńdɔ mǐ ngáman fúbū míńsísīm myáán nə́ mǐ dīŋán təge ai mədugán, anə́ bə̄bə́nyāŋ. Diŋán mínā mínā á sɔ̂ mínā âbum á sí təge voŋobo, amú bə́ ngádúgan mína byé éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, sə̌ kig ai mə́kī mə́ nə́ dzǎm sol, émá fɔ́ɔ́ mə́ nə́ təge sol, nálā wâtian nâ Ebúg Zāmbá yā é və̄ə̄ é tɔ̄á fə kolé. Asú tē hḿ Ḿfúfùb Ǹtílan wádzó naa: “Ekokoma ésə̄ é nə anə́ élɔ̄g, abəŋ díé ásə̄ á nə elɔ́g, elɔ́g é mān kód, bivivie bí mān sulan, dá, Ebúg Ǹtí dzɔ́ é tɔ̄á tə man”. Ebúg tē ńdzɔ̄ é nə́ Ḿbəmbə Fwé bə́ ngákad mínā. Dzǒgan hḿ é dzóm ésə̄ é nə́ ńkɔ̄d, ngə́ mədúgan, mvol, abé ńnə́m, ai míńsɔ̄s mísə̄ mí ngákə. Bɔán anə́ bibobɔg bí bɔ́n, mǐ yiig Ebúg Zāmbá anə́ báyi mə́nyáŋ mátɔŋ bɔ́ ású ényiŋ kɔ́m, ngə́ mī wódan yǎ fɔ̄ɔ̄ ḿból Ǹtí á nə́ ḿbəŋ. Mǐ nə ǹtómbā ayɔ̌ŋ bəfada[1] Kəán hḿ ábə̄ nyé, a nə ákɔ́g yā á və̄ə̄, á bod bə́ ngáwoa á fyɛ́, á Zāmbá nyé á ngátɔ́b nə́ á nə ai m̀fí ábuí. Mínā bə̄bēn myâ mǐ nə̄ fə mə́kɔ́g mə́ və̄və̄án, á báyəan lóŋ ai mɔ́ é Tə́mpɛl a nə́ ḿfúfúb, ḿból yə̄ nâ mǐ bɔ m̀fúfúb áyɔ̌ŋ bəfadǎ yā wáyi kǎd və́ mə́túnuŋǎ yā mányəb Zambá á ńnə́m ású Yésus Krǐstus. Amú á nə ǹtilán á Ḿfūfúb Ńtilán naa: Ma nyɔ́ mābəm akɔ́g ákūg ndá á Síon, á nə ńtɔ́bán nyangá nyangá. É mod ǎ fidi dɔ́, ǎ ngāsāmá kig tɔ eyɔŋ. Á ńtɔ̄á hḿ mína bəyə́bə dzam ólugú, dɔ̂ á tɔ̄a ébá báyə̄bə̄ kig ákɔ́g yā bə̄lóŋ bə́ ngáwoa á fyɛ́, á kə̄ vəŋǎn ńnōm ákɔ́g yā ákūg ndá, akɔ́g óbag, ákɔ́g ládib bod mim̀bəg. Bâkə tóbē étēde amú bábɛn yə́bə̄ Ébūg Zambá: etiliga dzábán fɔ̄ɔ̄ dzīlí. Mínā fɔ́ɔ́ mī nə́ áyɔŋ á ngátɔ̂ban, ǹtómbā áyɔ̌ŋ bəfada, m̀fúfúb áyɔŋ, áyɔ̌ŋ yā Zāmbá á ngábonde nə́ lə́ kə̄ lālɛ̂ ngǔl mam mə́ Ényɔ́ yā á ngákúlī mínā á díbi, a tə́lē mínā á ḿfyɛ míńkámáŋ wóé, amú ókōbá, mǐ ngábə́ kig ayɔŋ díé, ńdɔ ábōg dī mǐ ńtɔ̄a yǎ ayɔ̌ŋ Zāmbá; é mínā yā bə́ ngányím édǐŋ, ábōg dī Zambá ā və́ yǎ mínā dzɔ́. Enyǐŋ bəkrǐstɛn á zāŋ bəháídɛn Ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ, ḿból mī nə́ bəlod bə́ zēn á sí ndon mú, ńdɔ makɔ́bɔ ai mínā nâ, mǐ dzōge tǒŋ bə̄bə̂ miǹyián mí sí yā myálúman ai ǹsísīm. Nyiŋán sósōó á zāāŋ bəháídɛn, ḿból yə̄ nâ, éyɔŋ bábúg mína mədzó nə́ mǐ nə bəbə̂ bə́ bod, bə́ yén ḿbəŋ ósə myǎbɔ, bə́ və Zambá ólugú ámōs á ngásɔ̄ yén áyɔŋ díé.Məwóg ai edzóē ńnam Bɔán edzóē sí ésə məwóg ású Ńtí: tɔ ǹkúkúmá ású ńkóŋ wóē, bəgɔ́mɔnɔ, ḿból énye a lóm bɔ̄ nə́ bə́ kə̄ bándə̄gələ ébá bábɔ abé, bə́ tamaŋan ébá bábɔ m̀bəŋ[2]. Amú Zambá émēn énye ǎ yi nâ ḿbəŋ myǎbɔ ó dib ébá bə́ nə́ á ńdīmi mənyu. Bɔán mam anə́ bǒd yā bə́ nə́ fīlí, sə̌ kig anə́ bǒd yā bábəlan ai etíé fīlí dzábán naa bâsɔli ábé bábɔ̄; wulúgan anə́ bə̄sīē bə́ Zāmbá. Váán mod ósə olugú, diŋán bə̄bə́nyɔ̄ŋ, mǐ mbádaga Zambá, mǐ luugu ǹkúkúmá. Bitúgā bí bɔɔ bədzóē bábán mə̄wóg Mína bitúga, bɔán bədzóē báán mə̄wóg, ai m̀fǎŋ wɔ̄ŋ á ńnə̄m, tɔ ébá bə́ nə́ dzam m̀bəŋ ai evúvoe, tɔ ébá bə́ nə́ dzam abé. Amú ńgūmá grāsia hílī nâ wadzíbī ású Zāmbá, míńtyé yā myásɔ́ wa á ńkɔ̄d. Dúmá áfə̄ á nə́ mod ádzíbī éndə̄gə́lə́ éyɔŋ ǎ bɔ̄ évǔs ?[3] Dzamna dá, ngə́ bándə̄gələ mínā ḿból mī bɔ̄ ḿbəŋ, myǎyi və́ Zāmbá ólugú éyɔŋ myǎdzíbi endə́gə́lə́ tē ai fǐn[4]. Asú tē ńdɔ̄ á fɔ̄ɔ̄ mī ngálóeban, amú Krīstus émēn ā ngádzugi ású yə̄ nâ á lig mína ndəm nâ mǐ toŋ nyé ai dzɔ̌, nyé yǎ á ndzí kig sə́m ngə́ kīg á kǎd miǹnǎl: bə́ taa nyé, nyé á təge tǎ mod; a təmə́ á mīńtyé étē, a təge bɔ áyɔ̄g, dzam dá a vâ afidí díé ásə̄ ábə̄ Ényɔ́ yǎ ā tsíg ǹtōl á sósōó. Á nyɔ́l dzīé, ńgɔ a ngábəgə miǹsə́m myáán ai elé kōlós ású yə̄ nâ bǐ wú á mīńsə́m myáán bǐ nyiŋ á sósōó: á mə̄və́ŋ móé ńgɔ mǐ ngábi mvɔí. Mǐ ngábə́ ńdzāŋán anə́ míńtómbá mí dímí zēn; hədá, étɔ̄á dzí mǐ dúgân yǎ bǎd sɔ́ ábə ǹnɔ́ni wǎn ai m̀baala míǹsísīm myáán. Mína biníngá fə dzam də́dā, wógán bəyóm báán, ḿból yə̄ nâ tɔ ébá bábɛn yə́bə̄ Ébūg Ńtí, ényǐŋ yā bīníngá bábán bányiŋ, tɔ bálɔ̄ŋ kig tɔ́ŋ, é dib bɔ́ mənyu; ai ńyénán báyén anə́ myānyiŋ m̀fúbán ai dzǐn ásə. Tə nyangá dzāān yabɔ hə á ékob nyɔ́l: mim̀fɛn, miǹsə́g ai mvɔ́d, mim̀bɔ́d mínyéne, e bɔɔ nyangá yǎ mīńnə̄m étēde; ényí yāmǎn kig, nyangá evúvoe ńsísīm yā wávɔ́bi á myə̄ə̄ŋ: akyaí nyāngá te ńdɔ̄ lə́ nə́ ai m̀fí á mís mə́ Zāmbá. Míḿfúfúb mí bīníngá yā mí fidigi Zambá ókōbá, akyaí nyāngá tē ńdɔ̄ bɔ́ bə́ bɔɔ: bə́ wógo bəyóm bábán. Éyə Sará á ngābə́ bɔɔ məwóg nālá ai Ábrahám, a lóege nyé hə nâ ǹtí wōē. Mǐ ńtɔa yǎ bəngɔn bóé, ngə́ myābɔ m̀bəŋ ǹnə́m ó bɔ̄ɔ̄ mínā á sí á myə̄ə̄ŋ, təge mbádā dzóm. Dɔ́tɛn ású fám Mína bəyóm fə dzam də́dā, nyiŋán fǔfulu ai bəyál báán: təge vóǎn naa miníngá á nə ekokomǎ yā é nə́ ńtəgán. Váán nyē ólūgú yǎ ā wógē ai nyé, amú bâyi nɔ̌ŋ ngab elíg dzābán á grāsia enyiŋ, abǒg tē dzóm yáyǐ kig ndámǎn ngogolán dzáán[5]. Bətə́bə́gā yā ényǐŋ fūfulu Mínā bə́sə, tɔ́bán ǹnə́m ḿbɔ̄g, mǐ wôgan miǹtyé mǐ diŋan mína mínā anə́ bə̄bə́nyāŋ, mǐ yênan ngɔ́l, mǐ bələgə edzɔdi nyɔ́l. Eki, tə dúgan ábē ai abé; eki tə dúgan átǎ ai atǎ. Váán hə ǹtótōmaamaa, amú ásū tē ńdɔ mǐ ngálóeban, ḿbōl yə̄ nâ ǹtótōmaamaa nyé á bɔ ngab elíg dzāān. Amú é mod ósə ǎ diŋ enyiŋ a támā fə nâ á yen mə́lú mávɔ́bi, a bələ́ nâ a kálaga oyə́m wóé nə́ ó zā fálā é dzam á nə́ ábē, biyé bí anyu bíé nə̄ bí zā kɔ́bɔ́ ńkɔ̄bɔ̄ mvol, á sáála abé, á bɔ̄ɔ̄ hə m̀bəŋ, á dzə́ŋə́ mvɔ̄í, á tōŋó dzɔ̄. Amú Ńtī a bəbə bəsósōó bə́ bod, a kə̂ge alɔ́ á ngogolán dzābán, dá ḿfág bə̄bə̂ bə́ bod, a kilan bɔ̄ ásū díé âfan. Afidí á zāŋ miǹdzǔg Zá á nə̄ mína bɔ é dzam á nə̄ ábē, éyɔŋ myǎmvaman ai m̀bɔán m̀bəŋ ? Mǐ nə̄ nə̄ mvɔ̄m, ngə́ lə́ kwí naa myǎtóban ai miǹtyé ású sósōó. Tə myǎmbāda bɔ́; tə ǹnə́m wâkɔn mína wɔŋ. Myǎyəan yəm nâ Ǹtí Yésus Krǐstus ńnye etám á nə̄ ḿfūfúb, lǔgān hḿ nyē á mīńnə̄m myáán, á sɔ̂ mínā âbum á sí. Ébá bə́sə básílī mína nâ mǐ kad bɔ́ é vóm afidí dáán lásɔ́, mǐ yalan bɔ́ təge tigibi. Dzam dá mǐ bɔɔ dɔ́ ai evúvoe ńnə́m ai dzǐn. Bián míńtsōgán mí nə́ tə́tə̄lə́, ású yə̄ nâ mǐ kúli miǹzízíŋ myáán ósāma ábōg yā báyi sɔg ḿbəmbə enyiŋ yǎ myǎnyiŋ ábə Krǐstus. Amú á nə̄ súg yǎ ḿbəŋ ádzugi á ḿbɔán ḿbəŋ, ngə́ yə ǹyián Zāmbá ó nə̄ nālá, a lodo nə́ ábi éndə̄gə́lə ai m̀bɔán ábé. Məkyəbə mə́ Krīstus á mís mə́ bod bə́sə : Akwí lə́ sɔŋ Éyə̄ hḿ Krīstus a ngáwú nālá ású míńsə́m, éyɔŋ dzídzīá: nyé sósōó mod, a ngáwú ású bədaŋ bə́ mvéndé ású yə̄ nâ á lə́dē mínā ábə Zambá. A ngáwú ḿfág yǎ nyɔ́l; ńdɔ a ngábad bi ényiŋ ai ngul Ǹsísīm. Ǹsísīm tē ńgɔ̄ ó ngákə ai nyé naa á kə kǎd míńsísīm yā mí ngábə́ á mim̀bog Fwé akodé, ai bəku bə́ ńyə́bə́ yā ókōbá, éyɔŋ Zambá ā lə́dēgə bod ǹnə́m fīn wóé ábog Nóe, éyɔŋ bə́ lóŋo árka; árka tě ńnyé a ngákaman ai mān ábím bod á mə̄ndím mə́ mvəŋ endə́gə́lə́! Dzé é nə́ sakrəmɛn ńduán ? Éyə̄ hḿ ńduán wábɔ̄ bíā nálā: ǹduán wávǎ kig é mvid yǎ ékob nyɔ́l, ó nə oyílí yā myānɔŋ á mís mə̄ Zāmbá naa myǎyi nyiŋ ai ǹnə́m ḿfūbán; wákodě fə̄ mína ai akwí lə́ sɔŋ Yésus Krǐtus, yǎ á tɔá á ḿbɔ̄ ńnōmo Zambá étɔ̄á dzī, á mvús yə nâ ǎ man yǎ təgə áwū, ású yə̄ nâ bǐ nɔŋ ngab elíg ényiŋ kɔ́m; Nyé yǎ á ngābɛ́d á yób, a mǎn dzɔdǐ bēngəlɛs ai miǹgungúl ai zingí yā yób. Ḿból Krīstus a ngádzugi ai miǹtyé á nyɔ́l dzīé, myǎ yəmán áfə̄ nâ é mod yǎ ā dzugi yǎ ai miǹtyé, a kân yǎ ai ǹsə́m, ású yə̄ nâ ábím mə́lú á lígi yǎ nyē á ényǐŋ miǹsǒn yā émɔ miǹláŋ mū, á mvāmán ai ǹyián Zāmbá, sə̌ kīg fə miǹyián mí nyɔ̂l modo. Ábím mī ngádzala miǹyián bə́háídɛn ókōbá, abím tē lâyəan; a tádigi á bisog, a kalan ai bəbə̂ miǹyián, ǹsɔ́án məyɔg, ńnəmán ǹdíán, ńnəmán ǹyúan, ekpe məkə̌ŋ bivəgələ bəzəzə̌ bəzambá. Bəháídɛn bákām naa myǎ sə́ kīg fə ai bɔ́ ḿbíl míńtómbá, á ndoŋ məndím yákə suan á ńdzāŋ, bə́ ngádzogolo hḿ mínā. Bə́ ngātīē ndɔ́ŋ yā étē ámǒs ziŋ á mís mə́ Ényɔ̄ a yanga nâ a yi bɔ ńkad ású bənyiŋ ai bəwú. Asú tē ńdɔ M̀bəmbə Fwé á ngākwí tɔ á mə̄lɔ́ bə́wú ású yə̄ nâ, tɔ ǹtól yā nyɔ̂l mod dzabán ó tsígi yǎ átsígí lə́ bod, bə́ nyiŋ á zēn Zambá á Ńsísīm. Ngomozan amaná sí Məmaná mə́ dzóm ésə mə́ ńtɔa yǎ babi; nyiŋán hḿ ényiŋ efə́, mǐ kǐ fə ai sí, ású yə́ nâ mǐ ńtɔ̄á dzǎm kogolan. Lə́dégán m̀faŋ édǐŋ á zāŋ dzāān, é dzám ósú dílī, amú édǐŋ yábudi etítíb míńsə́m. Sɔán mínā mínā təge wôgan ábé. Éfáī ésə mod yǎ ábə̄ mínā á ngábi, a bələgan ai dzɔ́ ású ḿfí é bod bə́sə bəvɔ́g; anə́ ḿbəmbə ǹkála bifáī bí Zāmbá yā bí nə́ məkyaí məkyaí. Á ńtɔ̄á naa, ngə́ mod a bələ́ éfāī ńkɔ́bɔ, a bələgan ai dzɔ́ naa á kad ebúg Zāmbá; ngə́ á bələ́ efāī yə̄ ámvaman ai bəbə́nyāŋ, á mvāmán ai bɔ́ ai é ngul Zambá ā və́ nyē, ḿból yə̄ nâ Zambá á bi olugú á mam mə́sə á dzwé Yésus Krǐstus yǎ á bələ́ dúmá ai edzóe á bisəb bisəb, Amɛn ! Mvɔ̌m ai e mod a bələ́ míńtyé ású Ńtí Ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ, tə myǎkám ngə́ ndóan miǹdzǔg yadzimbi mínā, ngə́ yabóbolo mínā. Amú nálā ó sə́ kig eyə̌ŋ dzam. Myǎyəan tag, ḿból myǎnɔŋ ngab á mińtyé mí Krīstus, ású yə̄ nâ, éyɔŋ dúmá díé láyi kúlan á ngə́ə́ŋ, myā mǐ fon ai miǹtag. Éyɔŋ myǎtoban ai mīńtyé ású Krīstus, mǐ tɔbɔgɔ miǹtag, ḿból yə̄ nâ ábōg dúmá díé láyi kúlan, myâ mǐ ńtɔ̄á á miǹtag ai á mvɔ̄m étē. Mvɔ̌m ai mínā, ngə́ mī bə̄lə́ ńdzǔg á dzwé Krīstus, amú Ǹsísīm yā ó nə́ dúmá, olugú ai ngul Zambá, Ǹsísīm tē ó tɔ̄á ábə̄ mínā. Tə mod m̀bɔ́g m̀bɔ́g yǎ ábə̄ mínā a yə́bə̄ nâ á bi endə́gə́lə́ etɔ̌m yə̄ nâ a nə ǹwê bod, ngə́ kig nâ a nə ǹwúwúb, ngə́ kig nâ a nə m̀bə̂ mod, ngə́ kig nâ a kə a fadi ézā byə́m. Ngə́ mod a bələ́ éndə̄gə́lə́ etɔ̌m yə̄ nâ a nə krǐstɛn, tə a wóg ósɔ̄n, a yəan lugǔ Zāmbá ású dzwé krīstɛ̌n tē. Amú ábǒg á kwí yǎ, édī ńkad wátádi á Ndâ Zambá. Ńdɔ̄ hḿ ngə́ ńkad wátādi ai bía, é bod bábɛn yə́bə̄ Ḿbəmbə Fwé Zambá bâyi kə́ sūgulan yá ? Sósoó mod á ngāmán famala ákodé, éyə m̀bə̂ mod, ǹsə̂m miǹsə́m ā yi tə́lē émēn hé ? Á ńtɔ̄á hḿ nâ, ébá báwú mīńtyé ású ńyián Zāmbá, bə́ váá mīńsísīm myábán á mɔ́ mə́ Ńkom bodo yǎ á nə̄ éki təge búg mətǐŋ, bə́ kə hə ai m̀bɔán ḿbəŋ wábán ósū. Bənyiá bodo mvíē yā bə́ tə́lə́ mínā ósū wē, matə́bələ bɔ́, á étīē nyīá modo mvíē yā maa mə tə́lə́ fə anə́ bɔ́; ma, m̀bɔɔlɔ miǹtyé mí Krīstus, á māyī fə nɔ̌ŋ ngab á dúmā díé yā láyi yénē á ngə́ə́ŋ. Madzó ai bɔ́ nâ, kaŋán ai ńkundǎ yā Zāmbá á ngāvə́ mínā á mə̄dîga, mǐ nɔ́niŋi wá, sə̌ kig anə́ mod a nɔd mína ǹnɔdán, á óvāŋ wáán fɔ̄ɔ̄ mínā bə́bēn, anə́ Zāmbá ā yi; sə̌ kig ású myādzə́ŋ ḿfī ziŋ étēde, hə ású é mvam mǐ bə̄lə́ á ǹnə̄m. Sə̌ kig nâ myǎdzóē ébá yā Zāmbá á ngāvə́ mína edzóé étíbílí. Tə́­bə́gān fɔ́ɔ́ hə étīē bəkpai bə́ zēn ású ńkunda ósə. Á ńtɔ̄á naa éyɔŋ ǹkúkúmá bə́nɔ́nī émēn ā yi sɔ́, bə́ ngábɔ́dī mína ekád dúmá, édzí yábɔ̄bɔlǎn kig. Enyiŋ ńyə́bə́ á bītíé bitíé Ású binânga Mína binângǎ fə dzam də́dā, bɔ́an bənyiá bodo mvíe məwóg: dzɔ́dígān mínā bə́bēn á záŋ mína mínā, amú Zāmbá a lúman ai bod mə́bún, ébá bádzɔdi bə́bēn ḿbɔ a və́ grāsia woé. Dzɔdígān hḿ mínā bə́bēn á ńgungúl wɔ́ Zāmbá á sí, ású yə̄ nâ émēn á bɛ́dē mínā á ḿbəmbə abǒg. Nɔŋán miǹdzǔg myáán mísə, mǐ və̄ nyé, amú émēn a mvaman ai mínā. Tɔbɔ́gán mətie, mǐ tála. Amú ǹzízíŋ wáán, Sátan a dzə́bədan anə́ émgbə̄m yâməməle, ai ńdzə́ŋán ā dzə́ŋ é mod anə́ dzǎm dī. Lúmúŋán ai nyé ai ḿból myāyi yə́m á kpím á ńyə̄bə́, mǐ yəmə̌ fə nâ ákyāí míńtyé myābadan ai dɔ́ dīlí, éńdɔ̄ tə́ á fɔ̄ɔ̄ fə ǹkundǎ bə̄bə́nyɔ̄ŋ yā bə́ nə́ ńtsamán á yób yōb, bɔ̂ bábadan ai dɔ́ dzam də́dā. Ǹnyie anə́ myāyi bǐ miǹdzǔg nālá mān éban, Zambá bəgrǎsia bə́sə, yǎ á ngālóē mínā á dúmá kōlé díé, ábə Krǐstus, a yi mína dúgán tə́lē məkǒl á sí, a wónó mínā, a yə́mə́ mínā á kpím anə́ ékǔm təge sigan ai ńkulu. Edzóē é wôge ai nyé á bisəb bisəb. Amɛn. Məsulí ai mə́sugan mə́ mvúa Mǎnyāŋ afidí wam, Silvánus, énye ǎ tíl mā é kálara malóm mínā nyɔ́, nə́ mə́ ləb mínā ai nə́ mə́ lə́dē mína m̀faŋ bə́bə́lá grǎsia Zambá: éyə̄ mǐ bələgə étē. Ndâ Zambá yǎ é nə̄ á Babilón, á é nə̄ ńtɔ̄bán anə́ mínā yasug mínā bân mɔ́n wama Márkus. Kaŋán myǎwúban mína mínā ai məwúban mə́ édǐŋ. Mvɔí ē bɔ̄ ai mínā bə́sə̄ yā mī nə́ ábə Krǐstus ! [1] Krǐstɛn ésə, tɔ fám tɔ miníngá, tɔ mɔ́ngɔ́ tɔ nyiá modo...e nə fada. [2] Ḿból á nə ai m̀fí nâ bə́ kɔ́ŋán ai é bod bábɔ abé ásū yə̄ nâ bə́ vɔd m̀bə̂ m̀bɔán tě, á nə̄ á fɔ̄ɔ̄ fə ai m̀fí dzám də́dā naa bə́ kad taman é bod bábɔ m̀bəŋ ású yə̄ nâ bə́ kə ai m̀bɔán ḿbə̌ŋ tē ósū ai miǹtag. [3] A nɔŋ mân móé anə́ ḿbə̂ mod m̀bɔ̄g yā Kōlós a kad mǎnyāŋ . [4] Anə́ Yésus á Kōlós. [5] Eyɔŋ ǹnóm bân ngál bányiŋ anə́ Zāmbá ā bénde, ngogolán dzābá e ńtɔ̄á hḿ ngul abuí. 2PE - - La Bible Ewondo Símun Pétrus, etúgā Yésus Krǐstus ai mǎn Ápóstɛl woé, ású ébá bə́ ngáyén maa nə́ bə́ bi ǹyə́bə́ ḿbɔ́g ai bíā, ású sósōó Zambá wāān ai Ǹkode wǎn Yésus Krǐstus, grǎsia ai mvɔí bí bɔ̄ɔ̄ ai mínā ǹtúd ǹtúd ḿból myāyəm Zambá ai Ǹtí wāān Yésus Krǐstus ! Ǹlóé krīstɛn Ngul Zambá dzīé ńdzɔ e ngáfáī bía mam mə́sə̌ yā ényiŋ ńyə́bə́, ḿból é ngábɔ nâ bǐ yəm ényɔ́ á ngálóe bíā ai dúmá díé, âbəŋ ai ngul dzié. Ńnye a ngávə́ bía abə̌ŋ bod bífái, ḿból yə̄ nâ, bí zu ai bía ngul yə ánɔ̌ŋ ngab ênyǐŋ Zāmbá, ai ngul yə ásâla éboě miǹyián mí mvǒl yā sí ndon. Ḿfág wáán, dzə́ŋán ai ngul ésə̄ nâ, ǹyə́bə́ wáán ó bi ngul, ngul dzɔɔ é bī fəg, fəg dzɔɔ é bi fúlú yə áki ai sí, fúlú yə áki ai sí dzɔɔ é bi fúlú evág ású mam mə́ Zāmbá, fúlú evág ású mam mə́ Zámbá dzɔɔ é bi fúlú mgba, fúlú mgba dzɔɔ é bi fúlú edǐŋ. Amú ngə́ mǐ bə̄lə́ mə́fúlú mə́sə̄ má ńtūd ǹtúd, mâyǐ kig mínā tsogo təge ai bīsíé ngə́ kig miǹkokóm ású ńyəmán Ǹtí wáán Yésus Krǐstus. É mod a dzə́man ai mə́fúlú mā a nə ǹdíndím mǒd yā wātóǎn kig yén óyǎb; a vóan nâ a ngáman yǎ fûban á mīńsə́m yā ókōbá. Ású tē hḿ ǎ bə̄bə́dzāŋ, dúgán tóm nyɔ́l ḿból yə̄ nâ ńlóé bə́ ngálóē mínā ai ńtɔ́bán bə́ ngátɔ́b mínā bí won məkǒl á sí. Ngə́ myābɔ nálā, myǎngākǔ kig m̀bəg tɔ éyɔŋ. Nálā ńgɔ̄ báyī mínā bág á yób éfáī yā ányīan Âyɔ̌ŋ kōlé Ńtí wāān ai Ǹkode wǎn Yésus Krǐstus. Ányie ḿbɔɔlán ńkɔ́bɔ̄ Ápóstɛl ai éví bəprofɛ́d Ású tē māyī mínā kǎd wómolǒ mam mə́tē kɔ́m ésə a fyáŋán bɔ̌ naa: myǎyəm mɔ́ ai nâ mǐ man yǎ wón á bə́bə́lá te. Matsog nâ á nə̄ sósōó naa ńtíé mə̄ ngə́lə́ á sí ndon mú, mə́ kad mínā mɔ́ wómolo ḿbān tə ku sɔ́m, amú māyəm nâ mə̌ ngáyi yǎ kódo á sí mū anə́ ḿból Yésus Krǐstus a kúlí mā dɔ́. Dá mayi yídan ai ngul ésə̄ nâ, mǐ kad lígī myātsog mam mə́tē ábǒg ásə̄ éyɔŋ mǎyi kə. Amú yə̄ nâ, éyɔŋ bǐ ngázū mína kǎd naa Ǹtí Yésus Krǐstus a nə ǹtómba, ńdɔ̄ fə ǎ yi dúgán sɔ́, sə̌ kig á «bə̄búni ai bə­kámbā» ńdɔ bǐ kada mínā dɔ́; bíā bə́bēn bǐ ngáyén nyē ai mís, éyɔŋ a ngáyénē á dúmá díé étē. Amú Ésīá á ngāvə́ nye olugú ai dúmá á ngə̄ə̄ŋ, éyɔŋ a kɔ́bɔgɔ nâ: «Mɔ́n edǐŋ wama nyɔ́, ńnye mǎbul fúū ńnə̄m». Bíā bə́bēn bī ngáwóg kíŋ ǹkɔ́bɔ te é sɔ̂ á yób, éyɔŋ bǐ ngábə́ ai nyé á ḿfūfúb ńkǒl. Bəprofɛ́d bə́ ngákɔ́bɔ ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm Asú tē byātóan yə̌m naa ǹkɔ́bɔ̄ bəprofɛ́d ó nə̄ étē; ńdɔ̄ fə myâ myǎyəm, ḿból myānɔŋ wá anə́ álāmbā yā láfyɛ á díbī étē, a kələ kwí anə́ kídí yākə lénde, otítie kídí wâ ó tíé fə̄ mínā á mīńnə̄m. Tádígán yə̌m naa tɔ ǹkɔ́bɔ profɛ́d ḿbɔ́g yǎ Ḿfūfúb Ńtilán ó sə́ kig dzóm yǎ mod ǎ timi ai fəg dzié nyémēn. Ǹkɔ́bɔ bəprofɛ́d wásɔ̄ kig á ńyián mod, é bod bə́ kɔ́bɔgɔ, M̀fúfúb Ńsísīm énye a tíndigi bɔ́ nə́ bə́ kɔ́bɔ̄ á dzwé Zāmbá. Ḿból bəprofɛ́d mədugán bə́ ngábə́ á zāŋ ayɔŋ éyə̄ áfə bəyə́gələ̌ mədugán báyi bɔ á zāŋ dzāān nālá dzam də́dā, bâyi sɔ́ ai bədɔ́tɛn bə́ mvǒl yā bádzâ bod, bə́ síege ǹyə́gələ yǎ á ngākode bɔ́ bə́ ngálóe awola ńdzáŋ dábán nə́ lə́ vôl bɔ́ ku á yób; abuí bod lâyi bie ényiŋ míńsə́m dzábán bə́ ngabɔ̌ fə̄ nâ bə́ mgbāli zěn bə̄bə́lá. Ndɔg akúmá dzábán yayi bɔ̌ naa: bə́ bɔ̄lī mínā ai ǹkɔ́bɔ̄ biwɔnɔŋɔ wábán, ǹtól yā nyɔ́l dzábán ó ngátsígiban yǎ kɔ́m, ńdɔ̄ fə awola ńdzáŋ dábán á ńtɔa yǎ babi. Mam mə́ kōbá mávə̄ bía fəg Amú Zambá á ndzí kig dzǔ běngəlɛ̌s yā bə́ ngásə́m ńdɔ á ngáwoa bɔ́ á Tolendǒŋ, á díbī yā totolan étēde, é vóm báyanga ǹtól wábán. Zambá á ndzí kig dzu ńnomó sí ńdɔ̄ a ngálíg və bod mwom ai Nóe, ǹkad sósōó, a lómó mvəŋ endə́gə́lə́ nə́ é ndámān sí bəbé; Zambá á ngāyi nâ bə́bé bə́vɔ̄g báyi sɔ́, bə́ nɔŋ fəg ńdɔ á ngáman dígi a mǎn fə tsǎm bə̄tísɔ̌n yā Sodóma ai Gomóra. Zambá á ngānyii Lót, sósōó mod yǎ ńnə̄m ó ngábə́ bələ́ mīńtyé ai enyiŋ bə́wé bə́ bod bə́tē, amú éyɔŋ sósōó mod te ǎ nyiŋi fǔfulu ai bɔ́ a yénə, a wógō fə bə́bə̂ bə́ mam bə́ bɔɔg, ǹnə́m ó ngadíg nyē âbum. Zambá á ngābɔ mam mə́tē mə́sə amú émēn ā yəm kodě bə̄sósōó bə́ bod á mə̄bóbólá, a baala bəbé nə́ á kə̄ bɔ́ ndə́gələ ámǒs étsíg ǹtól, á daŋ daŋ ébá bátsídan miǹyián mí nyɔ́l ai ḿbə̂ ozáŋ bə́ bə̄lə́ ai enyǐŋ mvid, bâbyandi tɔ Bəsuga atî. Ákyāí azombo tē ai abǎn ásə bə́ nə́ təge kɔ̌n məsis nə́ bámgbali miǹtómbá Běngəlɛs. Běngəlɛs bə́tē bɔ̂ bâlod hḿ bɔ̄ tɔ á ngul, tɔ á éwōlo, ńdɔ̄ bɔ́ bə́ nə́ təge bɔ́ būg mə̄dzó á mís mə́ Ńtí. Dá ńdɔ̄ bə́ nə́ və anə́ byə̄ə̄m bítsíd yā byábə̄lə́ kig fəg á bí ngákomban nə́ bí tīmbi á mə́lám, bí mān fə boe; bâmgbali é dzóm bâyə̌m kig éyə fɔ́ɔ́ fə̄ báyī bɔ́ mǎn dzáā nālá dzam də́dā, bâyi bi éndə́gə́lə́ ású m̀bə̂ enyiŋ wabán. Báwōg miǹtag éyɔŋ básə́m tɔ ai amǒs, byə̂m bibǒl bí byə́m, mvid mvid, báwōg miǹtag éyɔŋ bádug mínā ai éyɔŋ bángə́ban bidí ai mínā. Mís mə́ nə́ bɔ́ átúd ai enyǐŋ ngobinda, báwōg mīńsə́m zám, təge kád, báwɔn é bod bə́ ngə́lə́ təge wón mə̄kǒl á sí, ndɔg akúmá ē kwí yǎ bɔ̄ á zɔ́ŋ ǹnə́m, ḿból bə́ nə́ bɔ́n bə́ éyɔg. Á kódō bə́ ngákódō á tə́tə̄lə́ zēn, ńdɔ̄ bə́ ngányaban á zēn Bálaam mɔ́n Bosôr yǎ ā diŋan ai mân mə́ ébɔdi zɛl, ńdɔ̄ émēn a ngábəde ai dís, ózəle yǎ á nə̄ təge ai anyu ǎ ngakɔ́bɔ anə́ mod, ńdɔ̄ a ngátə́le akúd profɛ́d tē súg. Bod bə́tē bə́ nə́ bitǎm yā bí nə́ təge ai məndím, anə́ mīńkúd yǎ évūndū yávúndū á yób, ǹkúd díbī wâyanga bɔ́ ósū. Ai bivovol míńkɔ́bɔ̄ yā bákɔ́bɔ, bə́ ngadúgan wɔn á bə̄bə̂ miǹyián mí nyɔ́l ai ényiŋ ébamba, ébá bə́ ndəm túb é bod bálod ǹgúmā ényiŋ wában və á ńdīmi. Bâkag bɔ́ fīlí, dá bɔ́ bə́bēn bə́ tɔ̄á álɔ̌ ényiŋ míńsə́m amú mod a nə olɔ̌ é dzóm ésə̄ yádzōē nyé. Amú ngə́ lâbɔ nâ ébá bə́ sâla yǎ enyiŋ éboě yā sí ndon ai ńyə̄mán báyəm Ǹtí ai Ǹkode wǎn Yésus Krǐstus, bə́ ngadúgan kə́ ǹyián étēde, bə́ ńtɔ̄á alɔ̌ anə́ ósúsúa, o yəmə nâ enyiŋ dzábán yâyi bə́b ábuí a lodo anə́ ósúsúa. Amú m̀fí ó ngábə́ naa bə́ bɔ təge yə̌m zēn yǎ sósōó, a lodo nâ, éyɔŋ bə́ yəm yǎ dzɔ̄ bə́ ngábad sâla ḿfūfúb mvéndé yā bə́ ngáyə́gələ bɔ́. É bə́bə́lá ǹkana bə́ ngáku ǎ ngatóban fɔ́ɔ́ ai bɔ́ naa: "Mvú yadúgan á bə̄ndólō bóé", ai ńkāná ḿbɔ́g vī nâ: "Ngoé á nə nâ a kódogo mǎn wɔ́bɔ̄ mə̄ndím, ǎ ngabígidi á ḿbɔdɔg." Ǎ bə̄mvóe bám, é kálada bɛ̌ énye matil mínā nyɔ́ a bəkálada bə́tē bə́bɛ̄, madúgan mínā womolo ńtsogán ḿból yə̄ nâ mí bu m̀fǎŋ fəg á mīńnə́m myáán; Dúgan tsog é mam mim̀fúfúb bə profɛ́d mí ngákad ósúsúa, ai mə́mvéndé Ápóstɛl bə́ ngátə́le, ai ényí Ǹtí wāān ai Ǹkode wǎn émēn. É dzóm ósū mǐ bə̄lə́ na mǐ tádigi yəm é nə̄ nâ á mə̄mōs mə́ mvúa, bod bə́ ḿkpálí bâyi sɔ́ ai m̀kpálí á ńnə̄m á túd, bə́ toŋo və ngǒŋ yǎ mīǹnə́m myábán. Bɔ́ nâ: "Mətǐŋ yā ásɔ̄ lə́ díé mə́ nə̄ və́ ? Amú a tádigi anə́ bətadá bə́ ngáman wú mam mə́sə̄ mə́ ngə́lə́ tə́lə anə́ ábǒg ábondé yób ai sí, tɔ dzóm ziŋ yá bə́ kig tsénde." Amú bávāŋ vóǎn naa, ókōbá yób ai sí bí ngábə́, ńdɔ̄ sí ē ngávám á mə̄ndím ai ngul yǎ Ébūg Zāmbá, ńdɔ sí yǎ ábǒg tē, və ású bə́bə̂ bə́ mam bá, ē ngáman ndaman ai məndím. Dá yób ai sí yā étɔ̄á dzī, və Ebúg Zāmbá tē dzídzīá ńdzɔ̄ é ngátə́lē byá á fə́ŋ nə́ bí yāngā ńdóan, a kələ kwí âmōs étsíg ǹtól ai ámōs bə́bə̂ bə́ bod báyi kə á ńdzāŋ kɔ́m. Dzóm dzyá é nə̄, édzí myāyəan á kig vóan, ǎ bəmvóé bám, é nə̄ nâ: AMǑS ḿbɔ́g ábə Ǹtí ó nə á tâŋ akúdā míḿbú, ákúda míḿbú ńnye a nə́ á tâŋ AMǑS ḿbɔ́g. Tə mod a kə tsog anə́ bod bəziŋ nâ Ǹtí ā vōl kig kpân átǐŋ díé, Ǹtí á bələ́ ńnə́m fīn, nálā ó nə̄ ású ḿfí wáán, ǎ yǐ kig nâ bod bəvɔ́g bə́ dzaŋ, a yi nâ bə́sə̄ bə́və̄ŋán, bə́ bɔ endə́gə́lə́. Vədá, yəmân nâ, AMǑS Ńtí wâyi sɔ́ a nə́ ńwūwúb; AMǑS tē yób lâyi bólē bifas ai mod edǔŋ, dzóm ésə̄ yâyi mǎn ngole ai ndóan, sí ndon yayi mǎn díg ai akúmá ásə̄ yā étē. Éyɔŋ á nə̄ nālá naa, byə́m bítē bísə̄ byâyi mǎn ndāman, ngǎ myāyén hḿ ákyāí bod myǎyəan bɔ ! Bǒd yā ényiŋ dzábán é nə̄ á sááŋ! Bǒd yā bányiŋ enyiŋ ḿfúbán ! Bǒd yā bálugu Zambá ! Mínā yā myāyanga, mǐ si­ŋilǐ fə asɔ́ lə́ ÁMǑS Ńtí, ÁMŌS yób láyi bólē bifas, ÁMŌS dzóm ésə̄ yáyi díg ai ndóan. Ḿfág wáán, byǎyanga m̀kpámáŋ yób ai m̀kpámáŋ sí, é vóm sósōó ā yi tɔbɔ, amú émēn ńnye a ngavə́ bía ngaagá nālá. Tɔbɔ́gán bəvə́və̄ə̄ Asǔ tē hḿ, ǎ bə̄mvóé bám, á myáyanga é mam mə́sə̄ má, dzə́ŋān hḿ fɔ̄ɔ̄ ai ngul ésə nâ mǐ nyiŋ á mís móé á téén ai á sááŋ, á mvɔ̄í étēde. Yəmân m̀bəŋ m̀bəŋ nâ ású ákodé dáán, ńdɔ Ǹtí wáán ā bɔ odzíbi ai mínā anə́ ḿból ńdindíŋ mādzāŋ Páulus nyé a ngátǐl fə̄ mínā ai é fəg e ngávə̂ban nyé. Ǹkɔ́bɔ m̀bɔ́g m̀bɔ́g tē ńgɔ̄ fə a kɔ́bɔ̄ éyɔŋ ésə ǎ til bəkálada bə́ tian ai é ndōŋ mam nyí. Məfóla məvɔ́g mə́ nə ayé áwōg étēde, ńdɔ̄ é bod bə́ bə̄lə́ kig ǹló, á məkǒl mándə́ŋ á sí bâfəlan mɔ́ ábē anə́ ḿból fə̄ bábɔ ai M̀fúfúb Ńtilán ósə m̀bɔ́g ású ádzáŋá dábán. Ébúg mvúa: tɔbɔgán ai okála Ńdɔ̄ hḿ, ǎ bəmvóé báma, ḿból mī yəm yǎ, mǐ kálaga nâ bivǔs bí bod bə́ mvol bí zā kə́ ai mínā á élə̄lə́b, mǐ kódó é vóm ngul yasɔ́ mínā.Dzə́ŋán hə́ nâ, mǐ náŋ ai grǎsia, mǐ tóán fə yə̌m Ńtí wāān ai Ǹkode wǎn Yésus Krǐstus. Dúmá á bɔ̄ ai nyé, étətəg nyɔ́ ai á kɔ́m yǎ kɔ́m ésə. Amɛn. 1JN - - La Bible Ewondo É dzam á ngábə́ á mə̄tádī, é dzam bǐ ngáwóg ai məlɔ́, é dzam bǐ ngáyén ai mís máán, é dzam bǐ ngáfɔmbɔ, é dzam bǐ ngánamba ai mɔ́ máán á tiigan ai Ebúg ényiŋ; -amú ényiŋ é ngákwí á ngə́ə́ŋ; ńdɔ bǐ ngáyén dzɔ̄ ai mís, ńdɔ byǎbɔɔlɔ dɔ́, bǐ ngakad áfə̄ mínā Fwé yǎ Enyiŋ kɔ́m yā é ngábə́ é bəbəgə ḿfág yə̄ ábə̄ Ésīá, ńdɔ̄ é ngáyénē bíā á ngə́ə́ŋ, é dzam bǐ ngáyén, é dzam bǐ ngáwóg, ńdɔ byǎkad mínā Fwé yā étē, ḿból yə̄ nâ myâ mǐ nyiŋ fǔfulu ai bía. Byǎnyiŋ fǔfulu ai Ésīá ḿbāmāná ai Mɔ́n wōē Yésus Krǐstus. Ńdɔ̄ hḿ é mam mə́sə̄ má, byǎtil mínā mɔ́ ḿból yə̄ nâ miǹtag myáán[1] mí tɔ̄bɔ ǹtúd ǹtúd. Awulu á ḿfyɛ, filí təgě fə sə́m É Fwé bī ngáwog ábə̄ nyé, éńdzɔ̄ hḿ nyī byǎkad mínā nâ: Zambá á nə M̀fyɛ, díbi ziŋ á sə̄ kig ábə̄ nyé. Ngə́ byākad nâ byǎnyiŋ fǔfulu ai nyé, dá, bǐ wulugu á díbi, byǎkad miǹnǎl, bə́bə́lá á sə̄ kig ábə̄ bía. Dá hḿ, ngə́ byāwulu á ḿfyɛ anə́ ḿbòl nyémēn á nə̄ á ḿfyɛ étēde, bǐ yəmə nâ byǎnyiŋ fǔfulu ai é bod bəvɔ́g, ai nâ məkǐ mə́ Yésus Krǐstus máfūbū bíā á ńsə̄m ósə. É dzam ósú : ákân ai ǹsə́m Ngə́ byādzó nâ: "Byǎ bə́ yǎ kig sə́m", byǎdug bíā bə́bēn, bə́bə́lá á sə̄ kig ábə̄ bía. Ngə́ byāməm miǹsə́m myáán, nyé yǎ á nə̄ éki təge búg mətǐŋ a tɔá fə̄ sósōó, a yi bía dzǔ mīńsə́m myáán, a mān fə̄ bía fúbū á éboe ésə. Ngə́ byādzó nâ "Byǎ bə́ yā kig sə́m", o yəmə nâ byǎnɔŋ nyé anə́ ńkad miǹnǎl, bibúg bíé təgě fə ai byá ábə̄ bía. Ǎ bān bɔ́n bám, matil mínā é mam má, ḿból yə̄ nâ mǐ zā sə́m. Dá ngə́ mod a sə́m, bǐ bə̄lə́ ńtə̄bə zǎŋ ábə̄ Ésīá wāān, a nə dzwé nâ Yésus Krǐstus, sósōó Modo. Énye a nə́ étsígā mə́túnuŋa ású míńsə́m myáán, sə̌ kig hə éḿyāān étām etám, ású míńsə́m mí sí mísə fɔ́ɔ́. É dzǎm bɛ̄ɛ: ányie mvéndé á dāŋ daŋ mvéndé édǐŋ Éyɔŋ byǎbaala məmvéndé móé, abǒg tē byāyəm nâ byǎyəm nyé. É mod ǎ dzó nâ “Mayəm nyé”, təge baalǎ mə̄mvéndé móé, mod tě a nə mod miǹnǎl, bə́bə́lá ā sə́ kig ábə̄ nyé. É mod ǎ baala ebúg dzíé, edǐŋ Zāmbá é nə ǹtúd ábə̄ nyé ḿfaŋ m̀faŋ, dzǎm tē ńdɔ byǎyəm ai dɔ́ naa bǐ nə̄ ábə̄ nyé. Ényɔ́ ā kad nâ a tɔá ábə̄ nyé a yəan wulu anə́ ḿból émēn á ngāwulu. Ǎ miǹdindíŋ myáma, sə̌ kig m̀kpámáŋ mvéndé ńgɔ mǎtil mína, ǹnomó mvéndé yǎ mī ngánɔŋ á mə̄tādí. Ǹnomó mvēndé te a nə ébúg yā mī ngáwóg. Tɔ á tə nālá, m̀kpámáŋ mvéndé nyūlú mātil mínā ­á nə̄ tóé nālá tɔ ású dáán, tɔ ású díé - amú díbī á lod yǎ, nyiá ḿfyɛ ǎ ngafyɛ yǎ. É mod ǎ tsog nâ a nə á ḿfyɛ dá, a síŋi mǎnyāŋ, á yə̄mə́ naa a ngə́lə̄ á díbī étēde. É mod ǎ diŋ mǎnyāŋ a tɔá á ḿfyɛ, ńdɔ̄ fə a sə́ kig dzǎm ku ḿbəg. Dá, é mod a síŋ mānyāŋ a nə á díbi, a wulu á díbi, ǎ yə̌m kig ḿfág ā kə, amú díbī á man yǎ nye dím mís. É dzām lála: ásâlǎ sí ndon Matil mínā, ǎ bān bɔ́ngɔ́ bám: “Miǹsə́m myáán mí dzuuban yǎ ású dzwé díé, Yésus”. Matil mína, bə̌sīá: “Myǎyəm ényɔ́ á nə̄ a tádigi á mə̄tádí.” Matil mína, binânga: “Mǐ tə̄gə́ Ḿbə̂ Modo”. Mǎtīl hḿ mínā dɔ́, ǎ bān bɔ́ngɔ́ báma: “Myǎyəm Ésīá.” Mǎtīl mínā dɔ́, bə̌sīá: Myǎyəm ényɔ́ á nə̄ a tádigi á mə̄tádí.” Mǎtíl mínā dɔ́, binânga: “Mǐ nə ngul, ńdɔ̄ fə ebúg Zāmbá é tɔ̄á ábə̄ mínā, ńdɔ̄ mī tə̄gə́ Ḿbə̂ Modo.” Tə myǎdiŋ sí ndon tɔ é dzóm ésə̄ é nə́ á sí ndon, ngə́ mod a diŋ sí ndon, edǐŋ Tārá é sə́ kīg ábə̄ nyé. Amú bə́bə̂ mə́fúlú bə́sə̄ bə́ nə́ á sí ndon mú a tádigi nâ ngǒŋ miǹson, a kalan ai ngǒŋ yǎ mís ai məbún yā ákūmá sí, mátīē kig ábə Zambá Ésīá, mátīe fɔ́ɔ́ hə á sí ndon. Ńdɔ̄ hḿ sí ndon dzɔɔ yalod ai ngǒŋ dzīē ésə, dá, é mod ǎ bɔ ǹyián Zāmbá a yi tɔbɔ̌ kōlé, təge wú. É dzām nyina: mǐ bələgə anə́ bə́ ngáyə́gələ mínā, Ǹzízíŋ Krīstus wâzu Ǎ bān bɔ́n báma, abǒg mvúā dí lə́ kwí yǎ, mǐ ngáwóg anə́ bádzó naa ǹzízíŋ Krīstus ó nə̄ á zēn; ńdɔ̄ ḿból byāyén nâ miǹzízíŋ mí Krīstus mí ńtɔa yǎ ábuí, ású tē byāyəm nâ áwola mvúa á kwí yǎ. Bə́ ngátíe ábə̄ bíā dá bə́ ngábə́ kig éḿbāān; ngə́ bə́ bɔ éḿbāān, ngə́ bə́ ngálaŋan bə́ tɔ̄á ai bíā. Ńdɔ̄ á ngábə́ ḿbəŋ nâ á kwī á ngə́ə́ŋ naa bə́sə̄ bə́ ngábə́ kig éḿbāān. Ḿfág wáán, mǐ ngáwɔ̂ban m̀bɔ́n yā wásɔ́ ábə M̀fúfúbu, ńdɔ̄ mínā bə́sə mǐ bə̄lə́ fəg yə áyə̌m mam. Ngə́ matil mínā sə̌ kig nâ myǎdíman bə́bə́lá, á nə̄ ḿból myǎyəm nyé, ai nâ miǹnǎl myátītie á bə́bə́lá. Zá nye a nə́ mod miǹnǎl, a lodǒ fə anə́ ényɔ́ yǎ ā sô nâ Yésus a nə Krǐstus ? Ǹzízíŋ Krīstus á hīlí; a síe Ésīá, a síegě fə̄ Mɔ́n. É mod a síē Mɔ́n, a síē fə̄ Ésīá, é mod ǎ məm Mɔ́n a mə̌m fə̄ Ésīá. Ḿfág wáán, é Fwé mǐ ngáwóg ā tādigi á mə̄tádí é tɔ̄bɔ́gɔ̄ ábə̄ mínā. Ngə́ é Fwé mǐ ngáwóg á tādigi á mə̄tádí é tɔ̄á ábə̄ mínā, myâ myǎyǐ fə tɔbɔ ábə̄ Mɔ́n ai ábə̄ Ésīá. Ńdɔ̄ émēn á ngālíg mína mə́tīŋ mā: enyǐŋ mvɔ̄m kɔ́m. Émɔ̄ hḿ mālá, é mam mə hə daŋ yág nâ matil mínā mə́tian ai é bod bádzə́ŋ naa bə́ kə ai mínā á ńdīmi. Ḿfág wáán, ḿbɔ́n mī ngáwɔ̂ban ó nə ai mínā, ńdɔ̄ myǎbǎd kig yánaŋ ai mələ́bə́gá mə̄fə́. Amú m̀bɔ́n wóé tē wáyə̄gələ mínā dzóm ésə, ó nə̄ bə́bə́lá, sə̌ kig miǹnǎl; tɔbɔ́gán ábə nyé ḿból ó ngáyə́gələ mínā. Ǎ bān bɔ́n, tɔbɔ́gān fɔ́ɔ́ ábə̄ nyé ábōg dī; á ńtɔ̄á naa, ngə́ a kəkə sɔ́, bǐ tɔ̄bɔ ai m̀fǎŋ ndí, sə̌ kig nâ bǐ kə bəgə ósɔ̄n yə̄ nâ bǐ tə́lə̄ nyé óyǎb Âmǒs ásɔ́ lə́ díé. Enyiŋ sósōó é nə ndəm mɔ̂n Zambá Ngə́ myāyəm nâ a nə sósōó, yəmǎn áfə̄ nâ é mod osə ǎ bɔ mam mə́ sósōó a nə m̀byálán ábə̄ nyé. Támân yén ákyāí édǐŋ yā Tārá wāān á ngādiŋ bíā : a ngáyī nə́ bə́ lóē bíā nâ bɔ́n bə́ Zāmbá; bǐ nə̄ á fɔ̄ɔ̄ fə̄ bɔ́ ḿfaŋ m̀faŋ. Dzóm tē ńdzɔ̄ hḿ sí yā sə́ kig bía dzǎm yəm. Ǎ miǹdindíŋ mí bə̄bə́dzāŋ, bǐ ńtɔa yǎ bɔ́n bə́ Zāmbá a tádigi étɔ̄á dzī, hədá, é dzóm bēn byāyi bɔ́ yá bə́ kig yéne. Byǎyəm nə́ ábōg Mɔ́n Zambá ā yi sɔ́, byǎyi fulan ai nyé, amú byāyi nyé yēn á sááŋ. É mod ósə̄ hḿ á bələ́ áfidí tē ábə̄ nyé, a nə m̀fúbán ḿból nyé a nə́ fə m̀fúbán. É mod ósə ǎ bɔ ǹsə́m a bəgə̌ fə eboe, amú ǹsə́m ó nə eboe. Myâ myǎyəm hḿ naa Yésus a ngáyénē á ngə́ə́ŋ ású yə̄ nâ á vāi miǹsə́m, ńdɔ̄ fə ǹsə́m ziŋ ó sə́ kig ábə̄ nyé. É mod a tɔá ábə̄ nyé, ǎ sə̄m kig. É mod ósə a sə́m a ndzí kig nyé yén, ngə́ á yə̌m nyē. Ǎ bān bɔ́n báma, tə mod a kə ai mínā á ńdīmi. É mod ǎ bɔ mam mə́ sósōó a nə sósōó a nə́ Yésus a nə́ sósōó. É mod ǎ bɔ miǹsə́m a nə mod Sátan, amú Sátan a nə ǹsə̂m miǹsə́m a tádigi á mə̄tádí. Mɔ̂n Mod a ngáyénē á ngə́ə́ŋ ású yə̄ nâ á tsam esíé Sátan. É mod ósə a nə́ ḿbyālán ábə Zambá ǎ bɔ̌ kig miǹsə́m, amú mvɔŋ[2] Zambá e nə ábə̄ nyé: á sə́ kig dzam sə́m, amú á nə byáli byali yə ábə Zambá. Byǎyəm bɔ́n bə́ Zāmbá ai bɔ́n bə́ Sátan ai é ndəm nyí nâ: é mod yǎ ā bɔ̌ kig mam mə́ sósōó a sə́ kig byálí byali yə ábə Zambá, dzam də́dá, anə́ é mod ǎ dǐŋ kig mǎnyāŋ wōé. Edǐŋ dzɔ́ yálədē zá á nə̄ mɔ́n Zambá Amú é Fwé mī ngáwóg á tādigi á mə̄tádí e nə fɔ́ɔ́ hə nâ: bǐ dīŋán bía bíā, təge vú Káin yǎ á ngáwé mānyāŋ amú á ngābə́ wôge ai Mbə̂ Modo. Dzé é ngábɔ̄ nâ á we nyé ? Mim̀bɔǎn míé mí ngábə́ ábē, émí mí mānyāŋ mì tɔ̄á m̀bəŋ. Ǎ bə̄bə́dzāŋ, tə myâkām ngé sí ndon yasíŋ mínā. Bía byǎyəm nâ bǐ kódo yǎ áwū, bǐ daŋ yǎ á ényiŋ amú byǎdiŋ bə́bə́dzāŋ. É mod ǎ dǐŋ kig a tɔá áwū étēde. É mod a síŋ mānyāŋ a nə ǹwê bod. Ńdɔ á mínā bə́bēn myāyəm nâ ǹwê bod, tɔ m̀bɔ́g, ā bəbələ enyǐŋ kōlé é tɔ̄á ábə̄ nyé. É ndəm nyí éńdzɔ bǐ ngáyəm Edǐŋ. Yésus a ngátúni enyiŋ dzíé ású dáán, ńdɔ̄ hḿ byâ bǐ bə̄lə́ naa bǐ vâ enyiŋ dzáán ású bə̄bə́dzāŋ. Ngə́ mod a sɔ́ bɔ̌ naa, a bələ́ ákūmá sí, ńdɔ a yén mānyāŋ á tɔá á mə̄yáŋan, a bɔ̌ nyē ngɛ́d, təge nyé bɔ áfū ńnə́m, éyə edǐŋ Zāmbá é tɔbɔgɔ á ńnə̄m wóé yá ? Ǎ bān bɔ́n báma, tə byǎlə́de edǐŋ və á ńkɔ́bɔ ai á bīyé bí ányu, bǐ lə́dege fɔ́ɔ́ dzɔ̄ á mim̀bɔán ai á bə́bə́lá. Étē ńgɔ byǎyəm nâ bǐ nə̄ bə́bə́lá, ai nâ ǹnə́m ó bɔ̂ bíā á sí á mís móé, amú éyɔŋ ǹnə́m wáláŋ bía bivǔs, Zambá nyé a lod ǹnə́m wáán, amú a yəm dzóm ésə. Ǎ miǹdindíŋ myám, éyɔŋ ǹnə́m wálāŋ kig bía bivǔs, bǐ ḿbə̄lə́ áfidí ábə Zambá; é dzóm ésə byǎyī nyé dzai, a yi bíā dzɔ́ və̄ amú byābaala məmvéndé móe, bǐ bɔ̌ fə̄ é mam a wóg ḿbəŋ. Ńdɔ̄ hḿ mvéndé dzīé e nə nâ: bǐ yə́bə̄ á dzwé Krīstus Mɔ́n wōē, bǐ dīŋán áfə̄ bía bíā, anə́ ḿból á ngābéndé bíā. É mod ǎ baala məmvéndé a tɔá ábə̄ nyé, nyé a tɔá ábə mod tě; é dzóm byāyəm ai dzɔ́ naa a tɔá ai bíā, é nə̄ Ńsísīm yā á ngāvə́ bíā. Ǎ miǹdindíŋ myáma, tə myǎyə́bə akyaí míńsísīm ásə, mǐ táməŋə tə́ kǎd fyǎl mīńsísīm nə́ mǐ tóan yəm ngə́ myásɔ̄ ábə Zambá, amú abuí bəprofɛ́d mədúgan á yaman yǎ á sí ndon. É ndəm yǎyi bɔ̌ nâ mǐ yəm Ǹsísīm Zāmbá e nə nâ: ńsísīm ósə̄ wáməm Yésus Krǐstus yǎ á ngānɔŋ nyɔ́l mod wásɔ̄ ábə Zambá[3]; ńsísīm ósə̄ wásal[4] Yésus Krǐstus wásɔ̄ kig ábə Zambá: ǹsísīm ńzízíŋ Krīstus hílī. Mǐ ngáwóg naa a yi sɔ́, ńdɔ étɔ̄á dzī ǎ suan yǎ á sí ndon. Ḿfág wáán, ǎ bān bɔ́n, mǐ nə bod bə́ Zāmbá ńdɔ mǐ təgə yǎ bɔ̄, amú Ényɔ́ á tɔá ábə̄ mína a lod ényɔ́ á nə̄ á sí ndon. Ḿból bə́ nə́ bǒd yā sí ndon ású tē bákɔ́bɔ ǹkɔ́bɔ̄ sí ndon, sí ndon ě ngawóg ńkɔ̄bɔ̄ wábán. Ḿfág wáán, bía bǐ nə bod bə́ Zāmbá, é mod ǎ yəm Zambá a wóg bíā, ényɔ́ ā yə̌m kig Zambá ǎ wōg kig bíā. Eyə̄ hḿ byāyəm étē ǹsísīm bə́bə́lá ai ǹsísīm évǔs. Ǎ miǹdindíŋ myám, ńdīŋán bía bíā, amú édǐŋ é nə̄ tín ábə Zambá, é mod ósə a bələ́ ńnə̄m édǐŋ, a nə ḿbyálán ábə Zambá, ńdɔ̄ fə ǎ yəm Zambá. É mod ǎ bə̄lə́ kig ǹnə́m édǐŋ, ǎ yə̌m kig Zambá, amú Zambá á nə edǐŋ. Édīŋ yā Zāmbá ā diŋ bíā yákwī á ngə́ŋ é vóm yə̄ nâ: Zambá á ngālóm Ḿbāŋ Mɔ́n wóé á sí ndon, ású yə̄ nâ bǐ bə̄lə enyiŋ ai nyé. Éyə edǐŋ yáyénē ná: sə̌ kig bíā bī ngátámə dǐŋ Zāmbá, Zambá ńnye a ngátádī bía diŋ, ńdɔ a ngálóm Mɔ́n wōē, nə́ á bɔ etsígā évɔ́lī ású míńsə́m myáán. Ǎ miǹdindíŋ myám, ḿból Zāmbá á ngādiŋ bíā ákyāí édǐŋ dīlí, byâ bǐ bə̄lə́ hḿ fə̄ nâ bǐ dīŋán bía bíā. Tɔ mod ziŋ a bə́ yǎ kig yén Zāmbá. Éyɔŋ byǎdiŋan bía bíā, byǎyəm nâ Zambá á tɔá ai bíā, edǐŋ dzíé é nə̄ ábə̄ bía ǹtúd ǹtúd. Byǎyəm nâ bǐ tɔ̄á ábə̄ nyé, nyé a tɔá ábə̄ bíā, ai ḿból á ngālóm Ńsīsīm wóé. Ḿfág wáán, bía bǐ ngáyén dɔ̄, ńdɔ byǎbɔɔlɔ nâ Zambá Ésīá á ngālóm Mɔ́n wōé nâ á zu bɔ Ńkode sí ndon. É mod ósə ǎ məm nâ Yésus a nə Mɔ̂n Zambá, Zambá á tɔá ábə mod tě, nyé a tɔá fə̄ ábə Zambá. Ḿfág wáán, édīŋ yā Zāmbá á bələ́ ású dáán, bía byǎyəm dzɔ́, ńdɔ̄ fə byǎyə́bə̄ dzɔ́. Zambá á nə edǐŋ; é mod a tɔá á édǐŋ, Zambá á tɔá ábə̄ nyé, nyé a tɔá ábə Zambá. Byǎyəm nâ bǐ nə ǹdzyéán ńtūd ai edǐŋ: nə́ bǐ ńtɔ̄á dzǎm tɔbɔ ai m̀fǎŋ ndi âmǒs étsîg ǹtól amú ḿból á nə̄, éyə̄ fə̄ byâ bǐ nə́ nālá á sí ndon múná. Wɔ̌ŋ wábɔbɔ á édǐŋ, m̀faŋ édǐŋ wátsīdan wɔ̌ŋ amú wɔ̄ŋ wâwulu esámbá ai endə́gə́lə́, ńdɔ̄ é mod ǎ kɔn wɔ̌ŋ ǎ bə̄lə́ kig edǐŋ ńtūd. Ḿfág wáán, ńdīŋán amú énye a ngátádī bía diŋ. Ngə́ mod a kad nâ "Madiŋ Zambá" dá, a síŋi mǎnyāŋ, mod tě a nə mod miǹnǎl: é mod ǎ dǐŋ kig mǎnyāŋ yǎ ā yén ai mís a sə́ kig dzǎm diŋ é Zāmbá yǎ ā yēn kig. Ńdɔ̄ hḿ, é mvéndé bī ngáwóg ábə̄ nyé ē nə nâ: é mod ǎ diŋ Zambá, á dīŋí áfə mǎnyāŋ. É mod ósə ǎ yə́bə nâ Yésus ńnye a nə́ Krīstus, mod tě a nə m̀byálán ábə Zambá; ńdɔ̄ hḿ é mod ǎ diŋ Zambá Ḿbonde, a diŋ fɔ́ɔ́ fə̄ é mod ǎ byálī ábə Zambá. Éyə̄ hḿ byāyəm édīŋ byādiŋ bɔ́n bə́ Zāmbá nā, ngə́ byādiŋ Zambá, bǐ dzálagǎ fə məmvéndé móé. Edǐŋ Zāmbá é nə̄ nâ: bǐ bāāla məmvéndé móé; məmvéndé mə́ Zāmbá mə́ sə́ kig adǐd. Amú é dzóm ésə̄ é nə́ ḿbyālán ábə Zambá ńdzɔ̄ yátəgə sí ndon, ńdɔ̄ é dzóm yávə́ bía ngul yə átəgə̌ sí ndon é nə̄ fɔ́ɔ́ hə ǹyə́bə́ wáán. Zá ā yi təgə̌ sí ndon, sə é mod ǎ yə́bə nâ Yésus a nə Mɔ̂n Zambá a ? Ńnyē hḿ á ngāsɔ́ ai məndím ai məkǐ, Yésus Krǐstus, sə̌ kig və ai məndím étām, a ngásɔ́ ai məndím ai məkǐ. Ǹsísīm ńgɔ̄ hḿ fə̄ wábɔɔlɔ nálā, amú Ǹsísīm ó nə̄ bə́bə́lá. Bəbɔɔlɔ bə́ nə́ bə́lɛ́: Ǹsísīm, məndím, məkǐ, ńdɔ̄ á bə́sə̄ bə́lɛ́ bə́ nə̄ dzóm dzídzīá, a ngávə́ bía ngab á Ńsísīm wóé. Bǐ ngámān yə́bə̄ mənyu mə́ bod, ngaman ai anyǔ Zāmbá yā á nə́ ngul a lodo bɔ́. Amú, ḿbɔɔlán tē ó nə̄ éví Zāmbá, bibúg yā Zāmbá émēn á ngākɔ́bɔ̄ ású Mɔ́n wōé. É mod a yə́bə̄ Mɔ̂n Zambá a yə́bə̄ fə m̀bɔɔlán tē. É mod ǎ yə̄bə̄ kig Zambá, a nɔŋ Zambá nâ a nə mod miǹnǎl, amú ā yə́bə̄ kig ḿbɔɔlán Zāmbá á ngābɔɔlɔ ású Mɔ́n wōē. M̀bɔɔlán tē ó nə nâ: Zambá á ngāvə́ bía enyǐŋ mvɔ̄m kɔ́m ai nâ enyǐŋ tē é nə̄ ábə̄ Mɔ́n wōé. É mod a bələ́ Mɔ́n, a bələ́ ényiŋ, é mod ǎ bə̄lə́ kīg Mɔ́n, ǎ bə̄lə́ kig enyiŋ. Mə́ ngátil mínā é mam má ḿból myāyə́bə̄ á dzwé Mɔ̂n Zambá, ású yə̄ nâ mǐ yəm nâ mǐ bə̄lə́ ényǐŋ mvɔ̄m kɔ́m. Ngogolán ású bə́sə́m Bǐ bə̄lə́ áfidí ábə Zambá nâ ngə́ byādzai nyé é dzom yátóban ai ǹyián wóé a yi wóg zāg dzāān. Á ńtɔ̄á naa ngə́ byāyəm nə́ a wóg bíā á é dzóm ésə byǎdzai nyé, bǐ yəmə nâ bǐ ḿbələ yǎ é dzóm bī dzāí nyē. Ngə́ mod a yén mānyāŋ á bɔɔ ǹsə́m, ńsə́m yā ó sə́ kig ǹsə́m éwôgan, á kōgólán ásū díé, Zambá a yi nyé və̄ ényiŋ. Mǎkɔ́bɔ̄ kig ású ébá básə́m mīńsə̄m mí éwôgan, amú ǹsə́m ḿbɔ̄g ó nə ǹsə́m éwôgan. Mǎdzō kig nâ bə́ kōgólán ású ńsə̄m tē[5]. Eboe ésə é nə ǹsə́m, dá, ǹsə́m ósə ó sə́ kig ǹsə́m éwôgan. Ǹtól ébúg yā kálara Byayəm nâ, é mod ósə a nə byáli byali yǎ ábə Zambá ǎ sə̄m kig amú Enyɔ́ á ngábyálī ábə Zambá a baala nyé ńdɔ̄ fə Ḿbə̂ Modo ǎ bədě kig nyé məkul á nyɔ́l. Byǎyəm nâ bǐ nə bod bə́ Zāmbá ai nâ sí ndon ésə e nə á mɔ́ mə́ Ḿbə̂ Modo. Byǎyəm nâ Mɔ̂n Zambá á ngāsɔ́ ai nâ a ngávə́ bía fəg ású yə̄ nâ bǐ yəm Bə́bə́lá. Bǐ nə̄ á Bə́bə́lá, ábə̄ Mɔ́n wōē Yésus Krǐstus. Énye a nə́ Zāmbá Bə̄bə́lá, Ényē fə a nə́ Ényǐŋ mvɔ̄m kɔ́m. Ǎ bān bɔ́n bámā, tə myǎyə́bə bivəgələ bəzəzə̌ bəzambá. [1] É mínā yā myāvógolo ai é bíā yā byātil. [2] Bəyəm bəvɔ́g bâkad nâ é “mvɔŋ” Zambá nyi yatian ai M̀fúfúb Ńsīsīm amú ńnye a nə́ átín abyé yā ńsīsīm . Bəvɔ́g bɔ́ nâ lâbəbə Ebúg Ńtí . Nálā ó ngayə́gələ bíā nâ M̀fúfúb Ńsísīm á sə́ kig dzǎm kandan ai Ebúg Zambá. [3] Byǎsəlan va ai bəkálara bəvɔ́g yā ńkɔ̄bɔ̄ ewondo. [4] A sǎl ngab ébə̄ : M̀fág mod etám, ḿfag Zāmbá étam, təge yə́bə naa Zambá á ngābɔ mod ábə̄ Yésus Krǐstus. [5] Ńsə́m vī wâbəbə dzam Ḿfúfúb Ńsísīm 2JN - - La Bible Ewondo Ma, Mvindi mod, ábə Ngá Ńtî bân bɔ́n bóé yā mādiŋ á bə́bə́lá sə̌ kig və ma etám, tɔ é bod bə́sə̄ bə́ ngáyəm bə́bə́lá, á dzwé bə́bə́lá yǎ á nə́ étɔ̄á ábə̄ bíā á ā yī fə tɔbɔ ai bíā á ńgūmā ńtíé ényiŋ, təge ai súg. Mvam, afú ńnə́m, mvɔí Zambá Ésīá fǔfulu ai Yésus Krǐstus Mɔ̂n Zambá á bə́bə́lá ai edǐŋ bí tɔ̄bɔ́gɔ ai bíā. Mvéndé edǐŋBɔán okálá mǐ zā dzáá máān yā ésīē dzáán Mə ngátɔbɔ súg yǎ miǹtag éyɔŋ mə ngátóban ai bɔ́n bóe bəvɔ́g yā bányiŋ á bə́bə́lá, á é zēn Ésīá wāān á ngāvə́ bíā. Ńdɔ̄ á, étɔ̄á dzī, ǎ Ngá Ńtî, á fyáŋán bɔ̌ naa sə̌ kig m̀kpámáŋ mvéndé ńgɔ mǎtil wa, hə é mvéndé osú fɔ̄ɔ̄ yǎ byāzu yǎ byābələ́ a tádigi á mə̄tádí, madzai wa nâ bǐ dīŋán bía bíā. Edǐŋ é nə̄ nâ, mod a nyiŋ anə́ mə̄mvéndé máyi. É mvéndé osú yǎ mī ngátádi yə́ge a tádigi á mə̄tádí é nə nâ mǐ nyiŋ á édǐŋ. Amú, abuí mim̀vomvól mí bod mí man yǎ yaman á sí: bâmə̌m kīg Yésus Krǐstus yǎ á ngánɔŋ nyɔ̂l mod, mod mvol te nyɔ́lɔ̄, ényɔ́ ā lúman ai Krǐstus. Bɔán okálá, mǐ zā dzáá mân yā ésīē dzáán, abuí mân ńdɔ myǎyəan ai dɔ́. É mod ósə ǎ daŋ ǹnyie, a kə́ə́ ósú óyǎb, təge tɔbɔ á dɔ́tɛn Krǐstus, ǎ bə̄lə́ kig Zambá. Ényɔ́ á tɔá á dɔ́tɛn étēde, énye a bələ́ Ésīá, a bələ́ fə̄ Mɔ́n. Ngə́ mod a sɔ́ ai mínā dɔ́tɛn m̀fə́, tə myǎnɔŋ nyé ábə̄ mínā ngə́ ásǔg nyé. É mod ǎ yī nyé sug, a nɔŋ fɔ́ɔ́ fə ngab á bə̄bə̂ mim̀bɔán bóé. Məmaná Mə bələ́ ábuí mǎm yā átil mínā dá ma ndzí kig yǐ naa mə́ til mínā mɔ́ áfə̄b kálada ai tíńte. Amú mafidi nâ mayi sɔ́ ábə̄ mínā wé, bíā mínā byǎyi tóán lɛ̂ mǐ tála ma, maa mə tálā fə̄ mínā ḿból yə̄ nâ miǹtag myáán mí bɔ ǹtúd. Bɔ́n bə́ Étótɔbɔ̌ mānyɔ̄ŋ miníngá woe bâsúg wa. 3JN - - La Bible Ewondo Ma, Mvindí mod, ábə m̀bɔ́s édǐŋ wáma Gáius, yǎ mādiŋ á bə́bə́lá. Ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wáma, matám naa mam móe mə́sə̄ mə́ būgúbán á məzěn mə́sə ai nâ ó tɔ̄bɔ mvɔ̄í á nyɔ́l anə́ ó nə̄ fə mvɔ̄í á ńsísīm. Mətaman mə́ Gáius ású áfáŋ díé Mə ngátɔbɔ fɔ́ɔ́ éyə̄gǎn miǹtag ai é bə̄bə́dzāŋ bə́ ngásɔ́, bə́ ngálɛ́ɛ́ bíā ḿból wānyiŋ sósōó, nálā wálə̄dē nâ ó nə á zěn bə́bə́lá. Ǹnə́m ó sə́ kig ma dzǎm sān âbum ai miǹtag mífə́ a lodo anə́ émí yə̄ nâ mawóg naa bɔ́n bámā bânyiŋ á bə́bə́lá. Ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wáma, wabɔ m̀bəŋ ḿból wāmvaman ai bəbə́nyɔ̄ŋ, a fyáŋán bɔ̌ naa bə́ nə bəyə́ŋ. Bə́ ngábɔɔlɔ fɔ́ɔ́ áfāŋ dóe á zāŋ ekóán bə́yə́bə̄ yā Ndâ Zambá; ḿbəmbə esíé nyɔ̄lɔ́ wāyi bɔ, ngə́ ō yāān bɔ zěn, ákyāí lányəb Zambá á ńnə̄m. Amú é dulu bə́ ngábɔ̄ dílī, bə́ ngábɔ̄ dɔ́ á dzwé Mɔ̂n Zambá; təge nɔŋ dzóm á mɔ́ bə́háídɛn. Byǎyəan sɔan ai akyaí bǒd te m̀bəŋ, ású yə̄ nâ bǐ nɔŋ ngab ésíé bə́bə́lá ā bɔ á mīńnə̄m myáán. Fúlú Diotréfɛs Mə̌ tīl Ndâ Zambá yǎ wé kálada. Dá, Diotréfɛs yǎ ā vɛ̄d ńtíé nə́ a nɔŋ étɔ̄á ósú ǎ yə́bə̄ kig edzōé dzáán. Asú tē éyɔŋ mǎyi sɔ́ wē, mayi kúli é mam ǎ bɔ á ngə́ə́ŋ. A kə a ndaman bíā dzwé á ńnam ǹnam énye etám á təbə bəlan ai bəbə́nyāŋ, ényē fə a dzəge ébá bâyi bəlan ai bɔ́ nâ: tə bâbəlan ai bɔ́, və ńnye étám tě fə a tsídigan bɔ́ á Ndâ Zambá. Ǎ ḿbɔ̄s édǐŋ wám, tə wavú ábē vúú və m̀bəŋ. É mod ósə ǎ bɔ m̀bəŋ a nə mod yǎ ábə Zambá, é mod ǎ bɔ ábé ǎ yén kig Zāmbá. Mətaman ású Demetrǐus Ḿfág Demetrǐus, mod ósə a bɔɔlɔ ású díé tɔ bə́bə́lá émēn, byâ byǎtāmǎn fə̄ nyé, ńdɔ wǎmēn wayəm nâ anyu dámā á nə̄ bə́bə́lá. Mə bələ́ ábuí mǎm yā tǐl wa, dá mǎyǐ kig mɔ́ til áfə̄b kálada ai tíńte. Amú mafidi nâ mayi sɔ́ wē mə́lú mā, éyɔ̌ŋ te bía wa byǎyi tóán lɛ̂, o tála ma maa mə tálā fə wa. Mvɔí é bɔ̄ɔ̄ ai wa. Bəmvóé bóē bâsug wa. Waa o sugu ma éḿbāān vālá, anə́ mod á étīē dzíé. Ma, Yúda, etúgā Yésus Krǐstus, mǎnyāŋ Yákɔb, matil mínā yā Zāmbá á ngālóe, a dǐŋ fə̄ mínā a baalá fə̄ mínā ású Yésus Krǐstus. Matám mína afú ńnə́m, mvɔí ai edǐŋ: bí fúgúzū mínā á mīńnə́m ! Ǎ miǹdindíŋ myáma, mə ngátam ábuí naa mə́ til mína mǎm yǎ mábəbə akodé dáán bíā bə́sə fǔfulu, ńdɔ mə ngátɔbɔ á enɔdɔ nə́ bɔ̄ dɔ́, ású yə̄ nâ mə́ ləb mínā nâ mǐ lúmán ású ńyə̄bə́ yā bə́ ngákalan mim̀fúfúb éyɔŋ dzídzīá, təge vaa, təge bəde. Amú bod bəvɔ́g bə́ ngányían á zāŋ dzáán á sí sī, bǒd yā bə́ bə́gə́ ndəm yǎ ńtól vī: bəbə̂ bə́ bod bə́tē bâvəŋan grǎsia Zambá wáán a ńtɔ̄á dzóm ngobinda bə́ bɛnə Yésus Krǐstus yǎ á nə̄ Ńyə́gələ ai Ǹtí wāān étām etám. Bəyə́gələ bə́ mvol, endə́gə́lə́ yâyanga bɔ́ Mína yǎ myāyəm mam mə́tē mə́sə mayi nâ mə́ dúgân mínā tsǒg naa Ǹtí yā á ngākode ayɔŋ á ńnam Égîptɛn, ényē fə a ngáman wé bod bísóó. Běngəlɛ̌s yā bə́ ngándáman etíe ńtól dzábán, bə́ dzáí étɔbɔgɔ dzábán, a ngányie bɔ́ á mə̄súŋ mə́ kɔ́m étēde, a díbī étēde, ású ńtól yā Ámǒs ńnén. Éyə̄ áfə ánə̄ nālá ású Sodómá bân Gomóra ai bə́tísɔn bə́sə̄ yǎ ngɔ́dɔ́: éyə̄ fə̄ bɔ̂ bə́ ngábɔ ngobinda nálā dzam də́dā, bâkə bâtoŋ bikokoma yā bí ngábə́ fulugǎn kig ai bɔ́; asú tē bə́ nə́ mvuluná étɔ̄á dzī ai éndə́gə́lə́ bábadan ai dzɔ́ á ndóan kɔ́m. Miǹsə́m myábán Bod bə́tē, ákūd dábán étē, bávə̄ nyɔ́l dzābán éboe, bə́ byandigi Atî, ai Bəsuga Atî. Éyɔŋ Érəséngəlɛs Míkaɛ̂l ǎ dzóan ai Sátan, a kála adzó yǎ nyɔ̂l Mósɛs, a ndzí kig bi azombǒ yǎ átsíg ḿbə̂ ǹtól ású díé, ńdɔ a ngádzó ai nyé hə nâ: "Ǹtí á ndə́gələ wa !" Ḿfág wábán, é dzóm bâyə̌m kig bákūb dzɔ bikag; édzí báyəm ai fəg dzábán anə́ é tsíd yā ē bə̄lə́ kig m̀fǎŋ fəg, yâkə ai bɔ və á ńdzāŋ. Abé dábán Amalá ai bɔ́, amú bə́ ngátoŋ zěn Káin, bə́ nyābán á ńdīmī Bálaam ású mɔ̄ní, bə́ mān wú ai məlɔ́ mə̄ Kōré. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ mə̄bóbólá máán á mə̄bóg bídí máán, amú bə́ nə́ təge wóg ósɔ̄n: éyə̄ fə̄ bángə́ban bidí nālá. Bâfulan ai miǹkúd yǎ myábə̄lə́ kig məndím, á évūndū yátíndi və ǹtíndán ósū, bâfulǎn fə ai bilé yā mə̄kwí mə́ ésəb: biǹgúngūí, biǹgúngūí, təge ai ebumá; bə́ nə miǹkód miǹkód, təgě fə tɔ ai ǹkǎn, byə́ə̄m miǹkúmundu mí máŋ yā myáfug avúl yā ósɔ̄n wábán, atítiě yā lə́ ngádími zěn, lə́ ngakə á bīfɛ́n bí díbī byǎyanga ású ńdzáŋ kɔ́m. Ású dábán ńgɔ̄ fə̄ Énok patriárkɛn zamgbála á mvús Ādam, a ngákúlī bíbúg bī nâ: Ǹtí á nyɔ́ á sɔ́ yǎ ai mim̀fúfúb miǹkunda míé, nə́ a zu tsíg bə́sə ǹtól a sámala bəbé ású bə́bə̂ mim̀bɔán myábán yā bə́ ngábɔ, ású bə́bə̂ bíbúg yā bə́sə̄m míńsə́m bə́ ngákɔ́bɔ ai nyé éḿbɔ̄ básún, ai miǹsɔg, bə́ bíege və ngǒŋ miǹson dzábán, anyu dábán lákɔ̄bɔ və ǹkɔ́bɔ̄ mə́bún, bâbɔlan bod ai ḿfí bádzə́ŋ Mələ́bə́gá ású bə́yə́bə Ḿfág wáán mína bəmvóé báma, tə myǎvóan é mam Apóstɛl bə́ Ńtí wāān Yésus Krǐstus bə́ ngátádi mína kad ókōbá. Bə́ ngákad mínā nâ: "Á məmaná mə́ sí bod bə́ ékpə́gə́lə́ bâyi sɔ́ bə́ toŋo və m̀bə̂ ngǒŋ miǹson wabán." Éḿbɔ̄ báladan bod, é bod bə́ bə̄lə́ hə miǹtsogán mí sí, bábə̄lə́ kig Ǹsísīm. Ḿfág wáán, mína bəmvóé bám, mǐ nə Tə́mpɛl yǎ myālóŋ ai m̀fúfúb ńyə́bə́ wáán, mǐ kogolan ai ngul M̀fúfúb Ńsísīm; tɔbɔ́gán á édǐŋ Zāmbá été, mǐ yanga afú ńnə́m Ńtí wāān Yésus Krǐstus á lákə ai mínā á ényiŋ mvɔ̄m kɔ́m. Ébá bə́ ngə́lə́ tigibi, á məkǒl mádə́ŋ á sí, amú ǹyə́bə́ wábán təge ai eyíliga, yə́nán bɔ́ ngɔ́l, mǐ tóne bɔ́ ńyə̄bə́. Nyǐgán bɔ́, mǐ vāí bɔ́ á ndóan, yə́nán fə ébá bə́vɔ́g ngɔ́l ai wɔ̌ŋ á ńnə́m, təge nambǎ tɔ ewɔ́man dzábán, yā nyɔ́l dzābán é manə yǎ və́ éboe. Ényɔ́ á nə́ mína dzǎm baala təge ai ǹsə́m, a nə mína dzǎm tə́lē məkǒl á sí á mís mə́ ńtómbā wōé, mǐ ńtɔ̄á á sááŋ təge ai atɔ́n á miǹtag été,dúmá, olugú, edzóe, ngúl, bí bɔ̄ ai nyé étám yǎ á nə́ Zāmbá Ńkode wǎn, á dzwé Ńtí wāān Yésus Krǐstus, ósúsúa bisəb bísə, étətəg nyɔ́ ai á kɔ́m ésə. Amɛn ! Tilíg Éngəlɛs yǎ Ndâ Zambá yǎ é nə̄ á Éfēsi nâ: Ényɔ́ yǎ á bələ́ átītie zamgbál á m̀bɔ̄ ńnōmo woé, áā wulu á zāŋ bəkyɛ́rə́se bə́ mvɔ́d zamgbál, a dzó nâ: Mayəm mam móe, ai esíé dzóe, ai fǐn dzoe, mayəm nâ o sə́ kig dzǎm dzībī bə̄bə̂ bə́ bod: o ngákyəge yǎ ébá bákad nâ bə́ nə Apóstɛl, á kə̄ kwí təge ai dzóm nālá, bə́ ńtɔ̄á bǒd miǹnǎl. O sə́ kig fɔ́ɔ́ évɔdɔ, amú ó ngāzombo miǹdzǔg ású dzwé dáma, təge dúgan ai mvús. Dá masɔg wa ai dzôm ziŋ: é nə̄ nâ, wadzoge édīŋ ó ngábə́ bələ́ ósúsúa. Tsogó é vóm ó ngāsende, bɔ̌ á hḿ éndə̄gə́lə́, ó dúgán nyiŋ ényiŋ o ngábə́ nyiŋi ósúsúa. Təge ai nālá, ma zu tséndē kéndəle woe etíé, ngə́ wāyǐ kig síngī évǔs dzóe. Tɔ tə́ nālá, wakyə́bə ḿból wāfəm é mam bǒd yā ngām Nikolás bábɔ, mǎmēn maa mafə̌m fə̄ mɔ́. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́, a wógó é mam Ǹsísīm wákad məndá mə́ Zāmbá. Mayi bɔ́ nâ zingí é di bibumá yā élē ényǐŋ yā é tə́lə́ á Paradís Zambá.Kálada ású Ndâ Zambá yā Smírnə Tilíg Éngəlɛs yǎ Ndâ Zambá yǎ Smírnə nâ: Éyə Ényɔ́ Osú ai Ényɔ̄ Mvúa, Ényɔ́ yǎ á ngāwú, ńdɔ̄ fə a ngádúgan sɔ́ á ényiŋ, a kɔ́bɔ̄ nâ: Mayəm miǹdzǔg míe ai məbúā móe, -dá o bələ́ tə́ fə akúmá-, ai bibúgā mə́dzó bí é bod bákad á yá naa bə́ nə̄ Yúdɛn, á kə̄ kwí ndə miǹnǎl, bə́ nə sinagóge Sátan. Tə wambáda míńdzǔg myáyanga wa: támə́ yén: Sátan a yi fudǐ bə̄vɔ́g yā ábə̄ mínā á mim̀bog nə́ a bóbolo mínā myǎyi ndə́ŋ ai məbóbólá mə́tē á tâŋ məlú áwôm. Bɔ̌ ńkānga a kələ kwí áwū éyɔ̌ŋ te mǎyi wa və́ ékād ényiŋ. Ényɔ̄ á bələ́ mə̄lɔ́, á wógó é mam Ǹsísīm wákad məndá mə́ Zāmbá. Zingí yāyǐ kig dzugi ai áwú bɛ̄ɛ. Kálada ású Ndâ Zambá yǎ Pɛrgâm Tilíg Éngəlɛs Ndâ Zambá yǎ Pɛrgâm nâ: Ényɔ́ á bələ́ ńdzɔmbɔ ókəŋ, ǹdzəbán ǹdzəbán, məyɔ mə́bɛ̄ a kɔ́bɔ̄ nâ: Mayəm é vóm ó tɔ̄á, é vóm étɔ̄á kúm Sátan é nə́. Dzam dá, o yə́mə ai dzwé dámā á kpím, wa ndzí kig síē ńyə̄bə́ wáma tɔ ábǒg Aǹtípas, bə́bə́lá m̀bɔɔlɔ wam yǎ bə́ ngáwé ábə̄ mínā é vóm Sátan a tɔá. Dá, madzo wa ai dzóm ziŋ: mína bod mǐ nə, ébá yā báyə́bə̄ dɔ́tɛn Bálaam yǎ á ngābə́ tíndigi Bálak nə́ á kɔ̄lí bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l olám, ású yə̄ nâ bə́ dī tsíd yǎ bə́ ngátúni bəzəzə̌ bəzambá ai nə́ bə́ nyǐŋ fə enyiŋ ébamba. Bod bəvɔ́g yǎ ngǎm Nikolás bə́ nə̄ fə̄ ábə wa. Á ka ! sííngi evǔs dzóe, təge ai nálā, ma nyɔ́lɔ mǎzu lúman ai bod bə́tē ai okəŋ bítá yā ânyu dáma. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́, á wógó é mam Ǹsísīm wákad məndá mə́ Zāmbá. Mayi və́ zīngí mána yǎ á sɔlɔ́, mə́ və̄ə̄ fə̄ nyé ásóŋ ngɔg á fumu, á bə̄gə́ ḿkpāmáŋ dzwé yā mod m̀fə́ ā yə̌m kig səsalá və é mod bə́ və́ ásōŋ ngɔ̌g tē. Kálada ású Ndâ Zambá yǎ Tiatîr Tilíg Éngəlɛs Ndâ Zambá yǎ Tiatîr nâ: Éyə a kɔ́bɔ ná, Mɔ̂n Zambá yǎ mís máfulan ai ǹkabag ndóan məkǒl mə́ fulugan ai ekie mvɔ́d. Mayəm mim̀bɔán míe: edǐŋ dzóe, ǹyə́bə́ wóe, mvam dzoe, odzíbí wóe; bisíé bíe byāvū və m̀vúán, ákyāí yə̄ nâ míḿbəmbə mí mam ǒ ndəm káán bɔ myâlod émí mí ósú. É dzóm māvə́ wa bidzo é nə̄ nâ wadzíbi Yezabɛ̂l, é mīníngá ā kad nyɔ́ naa a nə profɛ́d ǎ ngakə ai bəsíé bámā á ńdīmi a tíndigi bɔ́ naa bə́ bɔ ebamba ai nâ bə́ di tsíd yā bátúni bəzəzə̌ bəzambá. Mə ngávə́ nye abǒg yə̄ ásīngī bivǔs bíé, á kə̄ kwí, ńdɔ ǎ bɛn kódō á zēn ebamba dzié. Mǎ nyɔ, mǎzū nyē dib ai okɔ̌n ênɔ̌ŋ ámalá, mə́ nyûgu ébá básə́m ai nyé ékug, ngə́ bâbɛn bɔ̌ ésīngi miǹsə́m. Mayi mǎn wē bɔ́n bóé: éyɔ̌ŋ tē hḿ mə̄ndá mə́ Zāmbá mə́sə̄ máyi yə̌m naa mə masóŋ məbún ai miǹnə́m; eyɔ̌ŋ tē fə mǎyi yân ai mod ósə anə́ mim̀bɔán míé mí nə́. Ḿfág wáán, mínā yā Tiatîr, á myā ndzí kig toŋ dɔ́tɛn te, á myā ndzí kig yə̌m "bīdɔ́g bí Sátan" anə́ ḿból bálóe, makad mínā nâ mǎkāg kig mína m̀bəgə m̀fə́. Dá, édzí mī bə̄lə́, mǐ bə̄ləgə dzɔ́ ai mɔ́ mə́bɛ̄ a kələ kwí anə́ māyi dúgán sɔ́. É zīngí yāyi laŋan e bɔɔ esíé dzáma a kələ kwí á məmaná, mayi bɔ̌ naa: á dzóe məyɔŋ a yi kə ai bɔ́ á mə̄diiga ai ǹtúm ékie, və anə́ ḿból bákad bwé məmvié mə́ vyə̄g. Éyə̄ hḿ Tārá á ngāvə́ māmēn édzōē nálā á mɔ́. Ńdɔ̄ ā māyī nyé və̄ ótitie kídí. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́, á wógó é mam Ǹsísīm wákad məndá mə́ Zambá. Tilíg Éngəlɛs yǎ Ndâ Zambá yǎ Sârdə nâ: Éyə a kɔ́bɔ̄ ná, Ényɔ́ yá á bələ́ mīńsísīm mí Zāmbá zamgbál ai atitie zamgbál. Mayəm enyiŋ dzóe, watsog nâ o və̌ ndə o nə ǹwúán. Həbə́gə́, ó tom nyɔ́l ai ábím mān ényiŋ a lígi yǎ wā. Koá ! Ma ndzí kig yén ényiŋ dzóe é tɔ̄á ńtūd á mís mə̄ Zāmbá wama. Dúgán tsog ḿból ó ngānɔŋ ebúg, nyiégē dzɔ̄, ó bɔ̄ fə esingi miǹsə́m, amú ngə́ wāyǐ kig tálaba, mayi sɔ́ anə́ ńwūwúb, o təge yəm ábōg māyi wa sɔ́ dilan. Dá, á Sârdə, bod bóe bəvɔ́g bá ndzí kig və́ bīwɔ́man byábán mvid; bâyi wulu ai ma ai mim̀fúm bíwɔ́man, amú bə́ ngáyəan ai byá. Ényɔ́ ósə ǎ yi bɔ ńkāngá, éyə̄ fə̄ nyé ǎ yi bəgə̌ mīḿfúm biwɔ́man nálā; mǎyǐ kig dím dzwé díé a kálara enyiŋ, mayi kaman ai nyé á mís mə́ Tārá ai á mís bēngəlɛs bóé. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́, á wógó é mam Ǹsísīm wákad məndá mə́ Zambá. Kálada ású Ndâ Zambá yǎ Filadɛlfí Tilíg Éngəlɛs yǎ Ndâ Zambá yǎ Filadɛlfí naa: Éyə a kɔ́bɔ ná, Ényɔ́ yǎ á nə̄ ḿfūfúb ai bə́bə́lá á bələ́ édiigǎ Dávid: a yáí, mod təge fɛd, a fɛdə́, mod təge yái. Mayəm mim̀bɔán míe: mə ngáyái wa m̀bɛ́ ósū á mod á sə́ kig dzǎm fɛd, a fyáŋán bɔ̌ naa: ǒ bə̄lə́ kig m̀fǎŋ ngul, dá o ngányie ebúg dzám, təge síē dzwé dám. Mǎ nyɔ mǎzu tədan ébá yā sinagóge Sátan. Mim̀vomvól myǎkad á yá mí nə̄ Yúdɛn, á kə̄ kwī, ndə miǹnǎl, mayi bɔ́ naa bə́ zu wa kúd mə̄bɔ́ŋ á sí bə́ yə̌m fə̄ nâ mə ngádiŋ wa. Ḿból ó ngābaala ebúg dzam ai fím, maa mayǐ fə wa kála ábǒg mə̄bóbólá, mayi dzimbi sí ésə nə́ bə́ bóbólō é bod bə́sə̄ bə́ nə́ á sí. Ma nyɔ́lɔ mə̌ ngazu yǎ, tóán bi ai mɔ́ mə́bɛ̄ é dzóm ó bələ́, mod a zǎ fādí wa ekád dzóe. Mayi bɔ̌ naa: zingí é və̄ŋán andíé yā Tə́mpɛl Zambá wam, ǎ ngākódō kīg fə étē tɔ eyɔn, ńdɔ̄ fə mǎyī nyé bán ai dzwé Zāmbá wam ai dzwé yā tísɔn Zambá wám, ḿkpámaŋ Yērúzalɛm wásus á yób ábə Zambá wam ai m̀kpámáŋ dzwé yā mə bəgə́. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́, á wógó é mam Ǹsísīm wákad məndá mə́ Zambá. Kálada ású Ndâ Zambá yǎ Laodisé Tilíg Éngəlɛs yǎ Ndâ Zambá yǎ Laodisé nâ: Éyə a kɔ́bɔ ná, Ényɔ́ á nə̄ Amɛn, M̀bɔɔlɔ bə́bə́lá yǎ kɔ́m, tín yǎ bikokoma bí Zāmbá bísə. Mayəm mim̀bɔán míe: tɔ avə́b tɔ ayóŋ wa sə́ kig. Ngə́ ó tɔá kig tə́ dzyá yā étē ! Ḿból hḿ ó nə̄ ńtɔ̄tɔ̄m, tɔ avə́b, tɔ ayóŋ təge ai dzyá, mayi wa yó ânyǔ dám. Wakɔ́bɔ̄ nâ ma nyɔ́ mə̄ ńtɔ̄á yǎ ńkūkúmá, mə nada ákūmá étē təge ai é dzóm māyáŋan ai dzɔ́; dá wǎyə̌m kīg nâ waa o nə dzə̄dzāā, engɔ́ngɔ́l engɔ́ngɔ́l, məbúa, ndím ai ǹsɔ́. Ńdɔ̄ á vógóló mələ́bə́gá mám; kusú ábə ma mvɔ́d yǎ bə́ mān nyamala á ndóan ó bi akúmá; mim̀fúm bíwɔ́man nə́ ó bɔd, ó búdi osɔ́n yā ǹsɔ̄ wóe, ó sob mís ai emyě ású yə̄ nâ ó tóán yén. Makɔŋan ai ébá mādiŋ, mə ndə́gə́lə̌ fə̄ bɔ́. Tómó hḿ nyɔ́l, ó bɔ esíngi miǹsə́m. Ma á nyɔ mə tə́lə́ á ḿbɛ̄ yób, ńdɔ mǎkud, ngə́ mod a wóg kíŋ dzam, a yáí ma m̀bɛ́, mayi nyían á ndā dzīé bíā nyé byāyi dí fūfulu, mə tɔá nyē á ḿfə̄ŋ, nyé a tɔá mā á ḿfə̄ŋ. Mayi bɔ̌ naa: zingí é zu tɔbɔ ai ma á étɔ̄á ńtombā dzáma anə́ ḿból māmēn mə̄ ngátɔbɔ ai Tará á é tɔá êtɔá ńtōmbā dzíé ǹnyie anə́ mə̄ ngáman təgə̌ mīńzīzíŋ myáma. Ényɔ́ á bələ́ mə̄lɔ́, á wógó é mam Ǹsísīm wákad məndá mə́ Zāmbá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngáyén ḿbɛ̄ ó yô, á yób, é kíŋ mə̄ ngátádi wóg ósúsúa, e báma anə́ tɔ́ŋ e kɔ́bɔgɔ ai ma, ě ngadzó nâ: “Bɛ́də́ mū, mə́ lə́de wa é mam mázu bɔɔban, á mvūs émá”. Etíe etíé tē, ńdɔ Ǹsísīm ó ngákáb mā. Ńdɔ̄ bə́ ngáta etɔá ńtómbā á yób, mod a tɔá étɔá tē. É mod a ngábə́ tɔá êtɔá nyɔ̄, a ngábə́ ásū anə́ mə́kyāí mə́kɔ́g mə́ gôl bálóē nâ yáspa ai korədalína; ǹtútūm ó kɔ́dəgan étɔ̄á dzī á nyɔ́l, ńtútūm vī ó fyɛ anə́ é ngɔg bálóē nâ səmaragadína. Étɔ̄á ńtómbā dzí é ngábə́ tə́lə̄ á zāŋ bitɔá bīfə́ mə̄wōm mə́bɛ̄ ai bínyi; bítɔ̄á bí ńtómba məwóm mə́bɛ̄ ai bínyi bí, miǹnǒm mí bod mí tɔ̄tɔ̄án étē, mí bə̄gə́ mīḿfūm bíwɔ́man, ai bikád bí gôl á ńlō. Á étɔá ńtómbā mú, fə̌lə́fɛs, ai kíŋ míńkɔ́bɔ, ai zə̌ yaŋ bí báma, ngoe zamgbál é yóŋo; ngoě tē é nə miǹsísīm mí Zāmbá zamgbál. Ósū étɔá ńtómba, máŋ mə́ kələ á bɛ̄ɛ̄ anə́ ńkɔn ékie. Á zə̄zǎŋ étɔá ńtómba ai ńkɔ̄dɔ̄ná ósə, tsíd enyi é tə́lə é bə̄lə́ mís ai nyɔ́l ésə, ósū ai á mvús. É tsíd ósú é fulan ai emgbə́m, ényí bɛ̄ɛ é fulan ai etɔ̌ŋ nyag, ényí lāla, asú anə́ mod, ényí nyina é fulan ai ndoe, é yə́ləgə. É tsíd ényi nyí é nə̄ nâ, anə́ ényíli məfǎb mə́saman, nyɔ́l ésə ḿfág yǎ ńsəŋ ai ḿfág yǎ ńnə̄m étē, mís á túd. É nə̄ há, təge wai, tɔ yə alú tɔ yə amǒs hə é yédegan nâ: “M̀fúfúb, M̀fúfúb, M̀fúfúb, Ǹtí Zambá, ngul bɔ mə́sə, Ényɔ́ yǎ á nə̄, Ényɔ́ yǎ ā zu. » Éyɔŋ ésə̄ é tsíd ényi nyí yávə́ dúmá ai olugú ai ngǎŋ ású Ényɔ́ yǎ á tɔá á étɔá ńtómba, Ényɔ́ yǎ á və̌ á bísəb bísəb, míńnōm mí bod məwǒm mə́bɛ̄ ai minyi mí mí búdúbú ai məsú á sí, á mís mə́ Ényɔ́ yǎ á tɔá étɔá ńtómba, bə́ ngavə́ Ényɔ́ yǎ á və̌ á bísəb bísəb olugú, bâman woǎ bīkád byábán á sí, ósū étɔá ńtómba, bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: «Ǎ Ńtí Zāmbá wāān, wayəan ai dúmá, ai olugú, ai ngul ǹtómba, amú wǎ ó ngákom byə́m bísə, ǹyián wóē ńgɔ̄ ó ngávə́ bya enyiŋ, ńgɔ̄ ó ngákom byá. » Ńdɔ fɔ́ɔ́ mə ngáyén kálara a bô á wɔ́ ḿbɔ́ ńnōmo é mod a ngábə̄ tɔa á étɔá ńtómba; é kálara nyɔ́ á tɔá ńtilán mīḿfág mísə̄ míbɛ̄, âbum ai á mvús, m̀bánán ai zitám zamgbál. Ńdɔ mə ngáyén ńgungúl éngəlɛs m̀bɔ́g o yédegan á yób étē naa: “Mod ḿfé ā yi yəan ai dɔ́, naa a yáī kálara, á fámī fə̄ é zitám é bāā étē?” Təge ai mod, tɔ á yób, tɔ á sí, tɔ á sí étēde, ényɔ́ á ngábə̄ dzǎm yáī kálara, a fámí fə zitám yā étē. Mə̌ ngayón fɔ̄ɔ̄ ábuí, amú təge ai tɔ mod m̀bɔ́g yǎ á ngāyəan ai dɔ́, nə́ á yáī kálara, ngə́ kīg nâ á fámi zitám yā étē. Ńdɔ ǹnǒm mod m̀bɔ́g ó ngádzó ai ma nâ: “Tə wayón; emgbə́m yā ndâ bod Yúda ǹtólǎn yā mvɔŋ Dávid ńgɔ̄ wáyi yáī kálara, ó fámī fə zitám. Ńdɔ mə ngáyén, á zāŋ etɔá ńtómba ai tsíd ényi, mǎn ńtómbá á tə̄lə a tɔá anə́ ńtómbá bə́ mān túni. É mān ńtómbá nyɔ̄, á nə há, tɔ́ŋ zamgbál ai mís zamgbál yā mə́ nə́ mīńsísīm mí Zāmbá zamgbál yā myāsyé Zāmbá á sí ésə. Mǎn ńtómbá á sɔ̄ɔ̄, a bódó kálara, ā ngābə́ bədə́ á ḿbɔ̄ ńnōmō é mod a ngábə́ tɔá á étɔá ńtómba. Ǹnyie anə́ á ngānɔŋ kálara, tsíd ényi ai miǹnǒm mí bod məwóm mə́bɛ̄ ai mínyi bə́ lábán ai məbɔ́ŋ á sí á mís mə́ mān ńtómbá, ai miǹdiŋ myábá á mɔ́ ai bilɛ́ bí mvɔ́d ńdzyéán á túd ai alabínda; bilɛ́ bítē ḿbyā bí nə́ ngogolán mim̀fúfúb. Bə́sə̄ bə́ ngayia hḿ ḿkpāmáŋ dzīá, bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: “Wa fɔ́ɔ́ wāyəan nɔŋ kálara, ó fámī fə zitám, amú ō ngátsígiban ású mə̄túnuŋa, o kódé bíā ai məkǐ móē ású Zāmbá, bía bǒd yā mə̄ndá mə́ bod mə́sə, á mīńkɔ́bɔ̄ mísə, á məyɔŋ mə́sə ai á miǹnam mísə; o bɔ̌ fə ai bɔ́ ńgūmā áyɔŋ, o tə́lé bɔ bəfada ású Zāmbá wāān, bə́ ḿbə̄lə́ édzōe á sí ésə.” Ńdɔ mə ngábəbə, mə̌ ngawóg kíŋ etítíb bēngəlɛs, bə́ tə́lə̄ ńkɔ́dɔ̄ná ai etɔá ńtómba ai tsíd ai miǹnǒm mí bod; táŋ dzabá ē ngābə́ bəzɔǹtɛdə, bakúda, bakúda, ezɔ̌b ezɔ̌b, etítíb etítíb. Bə́ kɔ́bɔgɔ á yób étē, bə́ nâ: «É mān Ńtómbá yǎ á ngātsígiban, lâyəan nâ á nɔŋ edzóe ai azambá, ai fəg, ai azombo, ai olugú, ai dúmá, ai ǹtótōmaamaa. » Ńdɔ̄ hḿ mə̄ ngáwóg bikokoma bísə, tɔ ébí yā yób, tɔ ébí yā sí, tɔ ébí yā sí étē, tɔ ébí yā máŋ étē, bísə̄ bí yédegan nâ: «Ǹtótōmaamaa, olugú, dúmá ai edzóe byâyəan ai é mod néne yǎ á tɔá êtɔá ńtómba, ai mǎn Ńtómbá, á bísəb bísəb. » Ńdɔ̄ tsíd ényi yáyalan, bɔ́ nâ: «Amɛn !» Ńdɔ miǹ­nǒm mí bod məwóm mə́bɛ̄ ai mínyi mí ngábúdubu ai məsú á sí, bə́ ngalugu ényɔ́ yǎ á və̌ á bísəb bísəb. Mə̌ ngákə ai ǹyénán biyə̌ŋ bí mam ósū. Á fámi mǎn Ńtómbá á ngāfámī éfɛdəga ósū yǎ bifɛdəga zamgbál, ńdɔ mə ngáwóg é tsíd ósū yā tsíd ényi a yédegan á yób étēde anə́ zə̄ yaŋ nâ: "Zǎg!" Mə ńtəm nâ, m̀fúm ékabilí ó ńtə́lə ma ósū, é mod á ngábə́ bədə́ dzɔ̄ á yób á ngābə́ bələ́ élâ; ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyé ekád; ńdɔ a ngátíe ai dulu anə́ zīngí, nə́ a kə dúgán dɔ. Á fámi a ngáfámī éfɛdəgǎ bɛ̄ɛ, mə̌ ngawóg é tsíd bɛ̄ɛ a yédegan nâ: "Zǎg !" Ńdɔ fɔ́ɔ́ ékabilí éfə̄ é ngávám, é viege á zooŋ; ńdɔ̄ bə́ ngávə́ é mod a ngábə́ bədə́ dzɔ̄ á yób ngul yǎ ávaǐ mvɔ̄í á sí ndon, ai nâ bod bə́ tsígán kíŋ bɔ́ a bɔ́, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nye mod ǹdzɔmbɔ ókəŋ bítá. Á fámi a ngáfámī éfɛdəga lála, mə̌ ngáwóg é tsíd lála e yédegan nâ: "Zǎg !" Mə ńtəm nâ evíndī ékabilí é ńtə́lə ma á mís, é mod a ngábə́ bədə́ dzɔ̄ á yób a ngábə́ bələ́ ńlod á mɔ́. Mə̌ ngawóg dzóm və anə́ kíŋ, ē sɔ̂ á zāŋ é tsíd ényi nyí, é kɔ́bɔgɔ nâ: "Kíla ovə́ga dzyǎ, dənâr m̀bɔ́g, kíla fón élɛ́, dənâr m̀bɔ́g ! Ḿfág ḿbɔ́n ai wɔ̂n, tə wanamban byá". Á fámi a ngáfámī éfɛdəgǎ nyina, mə̌ ngawóg anə é tsíd nyina yayédegan nâ: "Zǎg !" Á təm nâ mə ńtála ekabilí étɔ̄á nyɔ́l éfūfúm anə́ abɔmdzáná; é mod á ngábə́ bədə́ dzɔ̄ á yób, bálóē nyé naa: Awû, Tolendǒŋ e zaa yatoŋ nyé á mvús. Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bɔ éfās sí yina nə́ bə́ dzóē dzɔ́ nə́ bə́ we ai okəŋ bítá, zie, mbada mənye ai bibibigǎn yā sí. Á fámi a ngáfámī éfɛdəga tána, mə ǹtála âlatâr á sí miǹsísīm mí é bod bə́ ngátsíg kíŋ étɔm Ébúg Zāmbá ai ḿbɔ̄ɔ̄lán bə́ ngábɔɔlɔ. Bə́ ngayédan ai gul ésə̄ nâ: "Ǎ Ńtí, wa yǎ ó nə̄ ḿfūfúb, ó tɔ̄á fə̄ bə́bə́lá wayǐyī tsīg ńtōl wáán ábǒg áfə́; o kunǔ fə̄ məkǐ máán á nyɔ́l bǒd yā sí ndon ? Ńdɔ bə́ ngávə́ bɔ̄ anə́ mod, m̀fúm édud, bɔ́ ai bɔ́ nâ: bə́ tam və̄ ńnə̄m tsətsad, a kələ kwí ábōg táŋ bəmvóé bísíé byábán ai bəbə́nyāŋ bábán yā bɔ̂ bə́ bə̄lə́ fə̄ nâ bə́ wâg anə́ bɔ́ yāyi dzyé. Mə dúgán fə yén éyə̌ŋ éfə́. Á fámi á ngáfámī éfɛdəgǎ saməna, ńdɔ̄ sí é ngátigidan á tindiŋ, ńló dzóbo ǎ ngávín á vyǔg anə́ fidi, ngɔn ě ngavie á zooŋ anə́ məkǐ. Atítiě yā yób á sɔ́ hḿ kāī nâ lâdabada á sí və anə́ ō ndzí bikə̌ngɛs bí ndɔ́g byâsulan á élē ai evúndū ńkulu. Ńdɔ̄ ebás yób é ngádímizan anə́ bāwōgo afə́b kálara, miǹkǒl ai bilǒn bí mān kódō á bībógā byában. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mīńkūkúmá yā sí ai mim̀faŋ mí bod ai bədzóē bəzimbi bənén, ai bəbələ bə́ byə́m, bənyiá bódo mvíe bə́sə fɔ́ɔ́, tɔ bəlɔ̌, tɔ bətí, bə́ ngáman kə́ sɔbɔ á mīḿbōg mə́kɔ́g, ai məndá kɔ̄ā yā miǹkǒl. Bə́ kɔ́bɔgɔ ai miǹkǒl ai miǹkóm naa: "Kpǎn bíā á yób mǐ sɔ̄lī fə̄ bíā á mís mə́ Ényɔ́ yǎ á tɔá á étɔá ńtómba ai ólūn Mān Ńtómbá." Amú Ámǒs ólún ó kwí yǎ, zá á nə̄ wa dzǎm dzíbí ? Á mvús vālá, ńdɔ mə ngáyén bə̄ngəlɛs bə́nyi bə́ tə́lə̄ á mə̄búg mə́ sí mə́nyi bə́ yə́mə ai bivúndū bínyǐ yā sí nə́ bí zā kə́ dzimbi sí ngə́ máŋ, ngə́ bilé. Ńdɔ̄ fə mǎzu yén éngəlɛs m̀fə́ á sɔ̂ á ńnam kídí a bəgə́ ndəm Zambá yǎ á və̌; béngəlɛs bə́nyǐ yā bə́ ngálóm naa bə́ ndámán sí ai máŋ, ńdɔ̄ a ngáyédan bɔ́ ai ngul ésə nâ: "Támán yanga ósúsúa yə̄ nâ myǎndáman sí ai máŋ ai bilé, bǐ tam tádī mǎn kə́ byābán bə̄síé bə́ Zāmbá ai ndəm á mvɔ̄m ású. Ńdɔ mǎzu wóg táŋ é bǒd yā bə́ ngábânban ndəm nálā: bakúda ǹtɛd ai məwóm mə́nyi ai bə́nyi, á mə̄ndá mə́ bod mə́sə̄ yā bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l. Á mvôg Yúda, bə́ báná bod ndəm bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Rúben, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Gâd, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Asɛ̂r, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Neftalí, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Manasé, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Síməyon, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Lévi, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Isakâr, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Zabulóŋ, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Yósəb, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄; á mvôg Bényamín, bod bakúda awôm ai bə́bɛ̄. Ndâ Zambá e nə adzógódó é bod bə́ nə́ ńtɔ̄bán Ma, Yohánɛs, mə ngáyén mod ǹkundǎ bod, á mod a ngábə́ kig dzǎm láŋ, á bibəgá bísə, á mə̄ndá mə́ bod mə́sə, á məyɔŋ mə́sə, bə́ tə́lə bətə́tə̄lə́ á étɔá ńtōmbā ósū, ai á mís mə́ Mān Ńtómbá, mim̀fúm bidud á nyɔ́l, miǹtəm mə́lén á mɔ́. Bə́ yédegan á yób étēdē nâ: "Ngǎŋ ai Zambá wāān yǎ á tɔá á étɔ̄á ńtōmba, ai Mǎn Ǹtómbá fə dzam də́dā !" Běngəlɛs bə́sə̄ bə́ kɔ́dəgan étɔ̄á ńtōmbā á nyɔ́l ai miǹnǒm mí bod ai tsíd ényi, bə́ lúú hḿ mīńló á sí ósū étɔ̄á ńtōmba nâ bâlugu Zambá. Bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: Amɛn ongə́mə́, olugú, fəg, ngǎŋ dúmá, edzóe ai ngul byákyə́bə ai Zambá wāān á bisəb bísəb ! Amɛn ! Ńdɔ ǹnǒm mod m̀bɔ́g ó ngábódo ǹkɔ́bɔ, nyé ai ma nâ: É bod bə́ bə̄bə̄gán mim̀fúm bidud bá ḿbɔ̄ bə́ nə́ bə̄zá, básɔ̄ kig və́ ? Ma ai nyé nâ: "Ǎ Māńtí, sə wǎ wāyəm a !" Nyé ai ma nâ: «Ḿbɔ̄ hḿ bə́ ndəm ndə́ŋ ai miǹdzǔg mīnén, bə́ ngásob bidud byá­bán, bə́ mān bya fúbū á məkǐ mə́ Mān Ńtómbá étē. Asú te o tálá bə́ tə́lə etɔá ńtómbā Zāmbá ósū, básyē nyē á Tə́mpɛl woé tɔ ai alú tɔ ai amǒs, ńdɔ̄ fə̄ ényɔ́ á tɔá étɔá ńtōmbā émēn a yi nyiŋ ai bɔ́. Tɔ zie tɔ ekódé bâyǐ kig bǎd wōg, ńló dzóbo, vyǎn ai ndúgúdu ésəb byángānambá kīg fə̄ bɔ́, amú Mān Ńtómbá yǎ á tɔá á zāŋ etɔá ńtómba, a yi wulu ai bɔ́, a kə́ bɔ lə́dē á bitam mə́ndím yā ényiŋ kɔ́m, ńdɔ̄ fə Zambá a yi bɔ́ mǎn fímī bībə́gē á mís. » Á fámi Mǎn Ńtómbá á ngāfámī éfɛdəgǎ zamgbála, ńdɔ̄ yób ásə̄ á ngāku á ndiim, dzǎm bɔ̌ étun áwola… Ńdɔ mə ngáyén bēngəlɛs zamgbál yā bə́ tə́lə́ Zāmbá ósū, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bɔ̄ tɔ́ŋ zamgbál. Ńdɔ̄ éngəlɛs m̀fə́ á ngāzu tə́bə̄ á mgbág alatâr, a bələ́ éwúmuŋa mvɔ́d á mɔ́ ńdɔ bə́ ngávə́ nyé abuí balabínda nâ á túnī bɔ́ ḿbámāná ai ngogolán mim̀fúfúb mísə âlatâr mvɔ́d yǎ á ngābə́ tə́le étɔ̄á ńtōmbā ósū. Á wɔ́ éngəlɛs, otsídā ó ngabɛ́d á yób ábə Zambá ḿbámāná ai ngogolán mim̀fúfúb. Ńdɔ̄ éngəlɛs a ngánɔŋ ewúmuŋa, a byədə́ mâg mə́ ndóan âlatâr â ngakúb mɔ̄ á ḿfág yā sí mū, zə̌ yaŋ ai kíŋ ai fɛlə́fɛs, bí sɔ́ hḿ káī naa byátōlan, byə́m bísə̄ bí ngátigidan. É tɔ́ŋ é saman ósú Béngəlɛs zamgbál yā bə́ ngábə́ bələ́ tɔ́ŋ zamgbál bə́ ngákoməzan nâ bâyi lɔ́ŋ. Ńdɔ̄ ényɔ́ osú á ngālɔ́ŋ tɔ́ŋ dzīē: mətâg ai ndóan ḿbámāná ai məkǐ bí ngádabada á sí efas lálā dzyá yā sí é mān fɔ̄ɔ̄ díg, éfās lálā dzyá yā bīlé dzɔ̂ é mān fə díg, nyumán bílɔ́g ésə̄ fə dzam də́dā. Ńdɔ̄ éngəlɛs bɛ̌ nyé a ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ dzīé, ńdɔ̄ dzóm é ngáhám é fulan ai mod ǹkǒl é kábá ndóan é wōābán á máŋ á sugum, efas lálā dzyá yā máŋ é və̄ŋán fɔ̄ɔ̄ və məkǐ məkǐ. Ńdɔ̄ efas lálā dzyá yā bikokoma bísə̄ yā máŋ é ngáman wú, efas lálā dzyá yǎ bəzitíma é mān tsâgaban. Ńdɔ̄ éngəlɛs lálā nyé a ngálɔ́ŋ tɔ́ŋ dzīé. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mod otítie a ngásɔ́dan á yób a yóŋo anə́ ndóan a kǔ á éfās lálā dzyá yā áswē ai bitam; ótítie tē ó ngábə́ dzwé nâ: "Absíńta" : ńdɔ efas dzyá yā məndím é ngávəŋan və absíńta absíńta ; abuí bod á ngáwu fɔ́ɔ́ ású mə̄ndím mə ngávəŋan ayol ayol má. Ńdɔ̄ éngəlɛs nyina a lɔ́ŋ tɔ́ŋ dzíé, ńdɔ fɔ́ɔ́ éfas lálā dzyá yā ńló dzóbo ai éfās lálā dzyá yā ngɔn ai éfās lálā dzyá yā átītie bí ngáku á díbi á zigili; amǒs ó dzáá éfās lálā dzyá yā ḿfyɛ wóé, alú fə dzam də́dā. Ńdɔ̄ áfə madúgan yén, mə̌ ngawóg fə anə́ ndoe yayə́lə á yób étē e kələ yatad á yób étēdē nâ: "Amalá, amalá, amalá ai bod yǎ sí ású kíŋ é tɔ́ŋ mvúā yā bēngəlɛs bə́lɛ́ bə́ ngə́lə́ yi lɔ́ŋ." Ńdɔ éngəlɛs tána a ngálɔ́ŋ é tɔ́ŋ dzīé, mə ńtála otítie ó sɔdán á yób ó kūū á sí ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nyé bidiigǎ yā ébē Tolendǒŋ. Ńdɔ a ngávaa etǎm yā ébē Tolendǒŋ, otsídā o ngákwí á yób anə́ évī yā ḿbum ndóan, ńló dzóbo ai evúndu bí mān fɔ̄ɔ̄ ku díbi. Bitandág bí ngávám ótsídā étēdē múná, bí ngayaman á sí sī; ńdɔ̄ bə́ ngávə́ bya ngul bəkádá ólədě yā sí. Ńdɔ̄ bə́ ngátə́lē byá mvéndé, eki təge ndámǎn bīlɔ́g, tɔ bilé, bí toŋ və é bod bábə̄lə́ kig ndəm Zambá á mvɔ̄m asú. Bá ndzí kig byá və́ ngul nə́ bí we bɔ́, və nâ bí ndə́gə́lə̄ bɔ́ á tâŋ ngɔn étán. Enyan dzábán yâfulan ai enyan kádá óləde éyɔŋ a lób mod. Məlú mə́tē bod bâyi dzə́ŋ áwū dá təge tóban ai dɔ́. Bâyi yi bɔ́ bə́bēn ai awú dá awú dɔ̂ lə́ túbū bɔ́ və ǹtúbán. Bítandág bī bí ngábə́ naa éyɔŋ wayén byā bí tɔ̄á və anə́ bikabilí bítá, miǹtóm yā ńlō və anə́ bīkád bí mvɔ́d, asú dábán və anə́ ásū mod binam; esǐl dzábán və anə́ ésǐl bīníngá; məsǒŋ yā ânyu və anə́ məsǒŋ bímgbə́m; Miǹkug myábán və anə́ biběn bikie, kínda yǎ məfǎb mábán və anə́ ō ndzí édǔŋ bíkálíg yā ábuí bikabilí ládudu á ńkān bítá. Ngə́m dzábán é fulugan ai ényí bə́kádá óləde, ai byə́ə̄m məbongá á ngə́m étēdē wé, éyə ngul yə ándə́gələ̌ bod á tǎŋ ngɔn étán ē ngābə́ sɔlɔ́ bɔ̄ étē. Ǹdzóe yǎ ā dzóege bɔ́ á ngābə́ éngəlɛs yǎ Tolendǒŋ; bálōē nyé á ńkɔ̄bɔ hébrēa nâ: "Abadon" á ńkɔ̄bɔ̄ grɛ̄k nâ "Apolióŋ". Ǹnyie anə́ "ńdzūg" ósū o ngáman, ńdɔ̄ "miǹdzǔg" mífə́ míbɛ̄ mí ngátsag. É tɔ̌ŋ saməna Ńdɔ éngəlɛs saməna a ngálɔŋ tɔ́ŋ dzīé: mə̌ ngáwóg kíŋ ē sɔ̂ á mə̄búg mə́nyǐ yā álatâr mvɔ́d, yǎ á ngābə́ tə́le Zambá ósū. Kíŋ te ě ngayédan éngəlɛs saməna yǎ á ngābə́ bə́gə́ tɔ́ŋ naa: "Tǐgī bēngəlɛs bə́nyǐ yā bə́ tīī á mə̄sūŋ óswē ńnén Efrǎta." Ńdɔ̄ bə́ ngásui béngəlɛs bə́nyǐ yā bə́ ngábə́ tə́lə̄, bə́ yanga awola ai ámōs ai ngɔn ai m̀bú, ḿból yə̄ nâ bə́ man wé ngab lála yǎ bod. Ǹkunda bítá wábán ó ngábə́ bə̄bɛ́d bikabilí bəmilióŋ miǹtɛd míbɛ̄: bə́ ngátóan fɔ́ɔ́ ma kad táŋ tě. Éyə bikabilí ai bəbɛ́d bikabilí bə́ ngáyéne ma nálā: bəbɛ́d bikabilí bə́ ngábə́ bəgə́ kód ongon ndóan yasíńta ai sulfûr miǹló bikabilí mí ngábə́ anə́ mīńló bímgbə́m, anyu dábán á yô ndóan yasíńta ai sulfûr. Ńdɔ efas lálā dzyá yā bod é ngáman wú ai bíndə́gələ bílɛ́ bī nâ: ndóan, otsída ai sulfûr yā bí kwî á mənyǔ bikabilí. Amú éyə ngul bikabilí é nə̄ bɔ̄ á mənyu; éyə̄ fə e nə́ bɔ̄ á ngə́m; amú ngə́m dzábán yáfulan ai nyóé, é bə̄lə́ mīńló éyə hḿ bákpe bod amalá étē. Á kə̄ kwí é bod bə́ ngáfám ámālá bíndə́gə́lə́ ásə̄ dí, bá ndzí kig dzoge mim̀bɔán yā mɔ́ mábán, təge vɔ̌d lugǔ bə̄sátan, bəzəzə̌ bəzambá, mvɔ́d, sílíba, bikie, məkɔ́g, bilé yā byábə̄lə́ kig ngul yə áyəm ngə́ áwōg ngə́ áwulu. Bá ndzí kig dzogě tɔ ǹwéán bod, mǎkə tsǒg mgbə́l dzābán, bisog byábán ai wúb wábán. Á mvús hālá ńdɔ mə ngáyén ńgungul Éngəlɛs m̀fə́ ó sɔ̂ á yób á zāŋ miǹkúd étē eyɔ̌n á ńlō á yób, asú díé á fulugan ai ńló dzóbo, mim̀byán míé və anə́ mə̄ndíé mə́ ndóan. A ngábə́ bələ́ mān kálara a yô á mɔ́. Ńdɔ a ngábəde akǒl m̀bɔ́ ńnōmō á máŋ akǒl ḿbɔ̄ ńgālā á sí, ńdɔ a ngábám á yób étē á tōbóg və anə́ ō ndzí mvám emgbə́m. Étíe etíé vālá, ńdɔ zə̌ yaŋ zamgbál dzɔ̂ é ngábám fə. Á man zə̌ yaŋ zamgbál é ngáman bám, ḿból mə ngábə́ yi nə́ matil, ńdɔ mə ngáwóg kíŋ ē sɔ̂ á yób e kɔ́bɔgɔ nâ: "Nyiégē é fwé zə̌ yaŋ zamgbál nyīlí á ńnə̄m wóē étē tə watil dzɔ á kálara." Ńdɔ Éngəlɛs mə ngáyén, á tə́lə̄ á máŋ ai á sí, á ngábɛ́dē wɔ́ ḿbɔ̄ ńnōmō á yób ńdɔ̄ a ngákan sɔŋ, á dzwé Ényɔ́ yǎ á və̌ á bisəb bísəb, nyé yǎ á ngákom yób ai é byə́m bísə̄ yā étē, sí ai byə́m bísə̄ yā étē, máŋ ai byə́m bísə̄ yā étē, nyé nâ: "Eban yâyǐ kīg fə kog ! Mə́lú báyi wóg éngəlɛs zamgbála a lɔ́ŋɔ̄ é tɔ́ŋ dzīé, éyɔ̌ŋ tē hḿ ndímba Zambá yāyi yéne, anə́ é fwé yǎ á ngákúlī ânyǔ bítúgā bíé bəprofɛ́d." Mǎn kálara Ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngábad wóg kíŋ é sɔ̂ á yób, e kad ma nâ: “Kələ́ nɔŋ é kálara nyɔ́lí, á mɔ́ mə́ éngəlɛs, yǎ á tə̄lə́ á máŋ á yób ai á sí á yōb” Ńdɔ mə ngákə kwí ábə̄ éngəlɛs, mə̌ ngakogolan ai nyé nâ, ávə ma mǎn kálara. Nyé ai ma nâ: « Nɔŋɔ́ kálara, ó man min; a yi wa bɔ áyol âbum, dá ânyu, a yi bɔ ézəzəg anə́ wé”. Ńdɔ mə ngánɔŋ mǎn kálara á mɔ́ mə́ éngəlɛs, mə mân min: a tɔá ma ezəzəg ânyu anə́ wé, dá, ǹnyie anə́ mə̄ ngáman min, abum ásə̄ á ńtɔ̄á ma hə ayol ayol. Bɔ́ ai ma nâ: “O ngə́lə́ bələ́ naa, wabɔ esíé profɛ́d dzóe, á miǹnam, ai məyɔŋ, á mīńkɔ̄bɔ miǹkɔ́bɔ, ai ábuí míńkúkúmá”. Ńdɔ bə́ ngávə́ ma ǹtúm ó tɔ̄á anə́ éngə̄ŋ, bɔ́ ai ma nâ: "Kódógó á sí ó vəg Tə́mpɛl Zambá ai alatâr ai bə́lugu bə́ Ńtí bə́sə̄ bə́ nə́ étēde. Tə wavəg ḿfág Tə́mpɛ̌l yā ńsəŋ amú ḿfág tē ó nə ngab bəháídɛn; bâyi kɔɔdɔ Ḿfúfúb Tísɔŋ á tâŋ ngɔn məwóm mə́nyi ai ébɛ̄. Mayi və́ bə́bɔɔlɔ bámā bə́bɛ̄ ngul yǎkúlī mam á táŋ məlú ákūda m̀bɔ́g ai miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́saman, bə́ mān bɔ́d miǹkud á nyɔ́l. Ḿbɔ̄ bə́ nə́ bilé bí ólíva bíbɛ̄, bəkyéndelé bə́bɛ̄ yā bə́ tə́lə́ á mís mə́ Ńtí yǎ ā dzóē sí. Ngə́ mod a kyəge nâ a bɔ bɔ́ ábē, ndóan yayi bɔ́ kwí ânyu, e mǎn dígī mīńzīzíŋ myábá; ényɔ́ ósə ǎ yi kyəgě naa, a bɔ bɔ́ ábē nālá, a yəmə nâ, a yǐ fə wú dzam də́dā. Bə́ bə̄lə́ ngul yǎ fɛd yób, mvəŋ təge bǎd nɔ̄ŋ ńtíé ósə bɔ̂ bə́ nə́ bəprofɛ́d; bə́ bə̄lə́ fə ngul yǎ vəŋǎn mə̄ndím məkǐ, ai ngul yǎ kūb sí ndon məkyaí məmalá mə́sə, éyɔŋ ésə̄ bádiŋ. Ǹnyie anə́ báyi mana ésīé ḿbɔɔlɔ dzábá, eyɔ̌ŋ tē, mod tsíd a yi kwí á totolan, ǎ ngalúman ai bɔ́, a təgə́ bɔ̄, a mǎn bɔ wé. Mim̀bim myábá myâyi dzogobo á ńsə̌ŋ mod edzə̂dzalá yǎ bálōē nâ Sodóma ai Egîptɛn, é vóm bēn bə́ ngábome Ǹtí wābán á kōlós. Abuí miǹnam, ai á mə̄ndá mə́ bod, ai á mīńkɔ́bɔ̄ mísə ai məyɔŋ, bâyi yén mim̀bim myábá mə̄lú mə́lɛ́ ai etun, təge dzogě naa bə́ dzəb myá. Bǒd yā sí ndon bâyi wóg nālá ḿbəŋ, bə́ ngafon, bə́ kələ á mə̄fáŋ, amú bə́profɛ́d bə́bɛ̄ bā bə́ ngándə́gə́lə́ bod á sí. Á mvús məlú mə́lɛ́ ai etun, eyɔ̌ŋ te m̀həbə̌ Zāmbá ó ngānyīī bɔ̄ á nyɔ́l, bə́ dúgán tə́lē məkǒl á sí; é bod bə́ ngáyén bɔ̂ bə́ ḿbə̄lə́ fɔ̄ɔ̄ mod wɔ̌ŋ. Ńdɔ bə́ ngáwóg kíŋ é sɔ̂ á yób, e dzô ai bɔ́ naa: ‘Bɛ́dân mú !’ Ńdɔ̄ bə́ ngáman bɛ́d á yób, á mīńkúd étē, miǹzízíŋ myábá mí bəbəgə”. Etíe etíé tē ńdɔ fɔ́ɔ́ sí ē ngátigidan á tindiŋ, ńdɔ efas áwômo dzyá yǎ tísɔn é ngáman búgi, bod bə́ wúú á ébūlú ngándzángá múnā bod bakúda zamgbál. Ébá bə́ ngálígi bə́ ngádzə́m kám bə́ ngavə́ Zāmbá yǎ yób ólugú. Yə "Ámālá" bɛ̄ɛ á ngátâm man, édí lálā dɔ̂ lə́ vámá fɔ̄ɔ̄.É tɔ́ŋ zamgbála Ńdɔ̄ éngəlɛs zamgbála a ngálɔ́ŋ é tɔ́ŋ dzīé: kíŋ é ngasɔ́ á yób é yédegan nâ: "Edzóē yā sí ndon é ngawóge yǎ ai Ǹtí wāān bân Krǐstus woe; a yi dzóē á bisəb bísəb." Ńdɔ fɔ́ɔ́ míńnōm mí bǒd yā mí tɔ̄á Zāmbá ósū mí ngálúi miǹló á sí mí ngálugu Zambá bɔ́ nâ: "Byǎkaŋ wa, ǎ Ńtí Zambá ngul mə́sə, yǎ nə́ ńdɔ̄ fə a ḿbə́", amú wāmēn ō nɔ̄ŋ mod ngul woe á mɔ́ nə́ ó bi edzóē dzóe. Məyɔŋ mə́ ngángamalan ai ayɔ́g; dá ayɔ́g dóē á kwí yǎ âbǒg étsígi ǹtól bə́wú á suli yǎ, abǒg yā áyân ai bəsíé bóe bəprofɛ́d, mim̀fúfúb ai ébá bámbádā dzwé dóe, tɔ bod bənén tɔ ébá bə̄tɔ́g, ábōg yə̄ ádzâ ébá bádzâ sí ndon." Ńdɔ̄ Tə́mpɛl Zambá yǎ yób á ngāyâban, Árka amvóé wōē ā ngayénē á Tə́mpɛl étēde; o ndzí naa fɛlə́fɛs ai kíŋ ai zə̌ yaŋ bí ngavuŋ, sí ē ngatigidan, mə́tâg mənén mə́ ngaku. Á bəbə̌ nā, mod eyə̌ŋ dzam a kwíí fɔ̄ɔ̄ á yób: miníngá á kūbu ai ńló dzóbō á nyɔ́l anə́ éwɔ̄man, məkǒl mə́ tə́lə̄ nyé á ngɔn á yób, ekád átitie awôm ai ábɛ̄ é dīŋān nyé á ńlō. É mīníngá nyɔ̄ a nə abum vá, ńdɔ a síman ai miǹtyé mí ńkogolo. Etíe etíé, eyə̌ŋ dzam efə́ é kwíí fə̄ á yób: Emomódo a viege anə́ ńkabag ndóan, miǹló va zamgbál, tɔ́ŋ áwôm, ńdɔ fə anə́ ńlō, ǹtóm ńkúkúmá ó bə̄də́. Dzôm é ngə́m yâkə yavwē átītiě yā yób, a dabada dɔ́ á sí. Emomódo nyɔ́ á sɔ̄ fɔ̄ɔ̄ tə́bə̄ é vóm mīníngá ā kogolo ví, ǎ ngayanga nâ, ǹnyie anə́ ā byé, á min mɔ́n. Ńdɔ miníngá á ngābyé mān fám, ényɔ́ á ngābə́ yi dzóē məyɔŋ ai ǹtúm ékie. Bə vól fɔ̄ɔ̄ nɔŋ é mɔ́n nyɔ̄, bə́ kə́ ai nyé ábə Zambá, á étɔá dzíé. Ńdɔ̄ miníngá nyé a túbú á ńkōd ńnam, ḿfág Zāmbá á ngākoməzan nyé étɔá nə́ bə́ tɔŋ nyé wē á táŋ məlú ákūda m̀bɔ́g ai miǹtɛd míbɛ̄ ai məwóm mə́saman. Mod ndǔm á yób Mod ndúm á sɔ́ hḿ bólē á yób, á tōbóg ! Míkaɛ̂l ai běngəlɛs bóé bə́ ngalúman bitá ai Emomódo; Emomódo bân běngəlɛs bóé bɔ̂ bə́ lúmugan ai bɔ́. Á kə́ kwī, ńdɔ̄ bə́ ngátəg, ńdɔ̄ bə́ ngátsídan bɔ́ á yób. É mod Emomódō nyɔ́, Ǹnǒm Nyóé yǎ ókōbá, yǎ bálóē fə̄ nâ Lusífɛr ngə́ kig nâ Sátan, m̀bóbolo bod bə́sə̄ yā sí, ńdɔ̄ bə́ ngásógolo nyé á sí ḿbámāná ai běngəlɛs bóé. Ńdɔ mǎzu wóg mod kíŋ á sɔ̂ á yób naa: “Zambá wāān ā dɔ yǎ, ngul ai edzóe byáwōge ai nyé, ńdɔ̄ fə Krǐstus woé ā tə́bə̄ ńkūkúmá ḿból bə́ sógolo yǎ á sí ényɔ́ á nə̄ və nâ a sɔ́man bəbə́dzāŋ báán, a m̀bə́ sɔ̄man bɔ́ ábə Zambá tɔ ai alú tɔ ai ámōs. Ńdɔ̄ á bə́ təgə yǎ nyē ai məkǐ mə́ Mān Ńtómbá ai ébúg bə́ ngábɔɔlɔ, amú bə́ ngábyandi enyiŋ dzábán a kələ kwí áwū. Asú tē hḿ, ǎ Yób, fonó ai mína bod bóe bə́sə. Amalá ai mínā, wa sí ndon ai wa máŋ, amú Sátan ǎ sūs ábə̄ mínā ai olún ósə á ńnə̄m etɔm yə̄ nâ məlú móe mə́ ńtɔ̄á yǎ étun." Á yén á ngāyén naa bə́ sógolo yǎ nyé á sí, ńdɔ fɔ́ɔ́ Émomódo a ngátíe ai m̀bíl ǎ ngakə a tsídan é Mīníngá á ngábyé mān fám. Dá, ńdɔ̄ bə́ ngávə́ é mīníngá nyɔ məfǎb mə́ mod ndoe mə́bɛ̄ nə́ á yə́lə́ á ńkōd ńnam a kələ kwí é vóm ásoé díé á nə́ oyǎb ai Nyóé, é vóm bə́ bə̄lə́ naa bə́ tɔŋɔ nyé ábǒg dá ai məbǒg ai etun ábǒg. Ńdɔ fɔ́ɔ́ é Nyóé nyī ē ngāyó óswē mə̄ndím á mvús miníngá, nə́ ó kə ai nyé édɔ̄g mə̄ndím étēde. Dá, ńdɔ̄ sí ē ngāka miníngá: amú ē ngāyái anyu díé ńdɔ e ngámin óswé yā ó ngákwí ânyǔ Émomódo. Ńdɔ fɔ́ɔ́ Émomódo a ngáman liŋan, a tíé ǎ ngakə lúmǎn bītá ai é bɔ́n bə́ mīníngá bə́vɔ̄g, ébá bányie məmvéndé mə́ Zambá bə́ bɔɔlɔ̌ fə fwé Yēsus. Ńdɔ a ngákə tə́bə á ńsə̄lə̌g yā máŋ. Ńdɔ fɔ́ɔ́ mə̄ ngáyén dzóm ē tsíd é vámā á máŋ étēde; é tsíd nyī é bələ́ mīńló zamgbál ai tɔ́ŋ awôm anə́ tɔ́ŋ e bəgə́ ńtom ńkúkúmá, miǹló myábán mí bə̄gə́ mwé mə́ ékpə́lə ǹtilán ai bibúg bikag. É Tsíd mə̄ ngáyén nyī e ngábə́ və anə́ Zə̄, məkǒl móé mə́ fulugan ai məkǒl mə́ ébibigǎn tsíd afan, m̀bóm wóé anə́ m̀bōm émgbə́m; ńdɔ Emomódo a ngákalan nyé ngul dzíé ai étɔ̄á ńkúkúmá dzíé ai mod edzóe woé. Ǹló wóé ḿbɔ̄g ó ngábə́ bəgə́ mod avə́ŋ məsis mə́ áwú dá, ńdɔ̄ ávəŋ tē lə́ ngáman lɛd; sí ē ngāyi yén nālá, ě ngakam fɔ̄ɔ̄ ábuí ě ngátoŋ á fɔ̄ɔ̄ é dzóm ē Tsíd dzī. Bə́ ngálugu Emomódo á sí ḿból á ngāvə́ Tsíd te edzóe; bə́ ngalugǔ fə̄ Tsíd te á sí bɔ́ nâ: "Zá ā vəgan ai é Tsíd nyī, zá á nə̄ dzǎm lúman ai dzɔ ? Ńdɔ̄ bə́ ngávə́ nye anyǔ yə̄ nâ átúlǎn bībúg mə́bún ai bikag ńdɔ̄ fə̄ bə́ ngávə́ nye ngul yə ásyē á tâŋ ngɔn məwóm mə́nyi ai ébɛ̄. Ńdɔ a ngáyái anyu nə́ a ta Zambá, nə́ a ta dzwé díé ai etɔbɔgɔ dzíé, ai ébá bə́ tɔ̄á á yób. Bə́ və́ə́ fə̄ nyé ngul nə́ á kə lúmǎn bītá ai mim̀fúfúb á tə̄gə̄ fə̄ myá ńdɔ, bə́ ngávə́ nyē edzóe á miǹnam mísə, bikob bísə, miǹkɔ́bɔ̄ mísə, məyɔŋ mə́sə. Ńdɔ a bâyi nyé lugu, é bod bə́sə̄ bə́ tɔ̄á a sí ndon, é bod bə́sə̄ mwé mábán má sə́ kig ǹtilán a tádigi á mə̄tádí á kálara enyiŋ mǎn Ńtómbá yǎ á ngātsí­giban. É mod a bələ́ mə̄lɔ́ yā áwōg á wógó ! Məsúŋ mə́ wôge ai é mod báyəan tindǐ məsúŋ. Awú ókəŋ bítá lə́ wôge ai é mod ǎ yəan wú ókəŋ bítá. Awola odzíbí ai édí ńyə́bə́ míḿfúfúb á kwí yǎ hḿ.Profɛ́d mədugán a syé ai mod Tsíd Á mvús vālá, ńdɔ mə ngáyén mod Tsíd ḿfə̄ á kwî á sí a bəgə́ tɔ́ŋ ébɛ̄ anə́ mān ńtómbā, dá a kɔ́bɔgɔ kíŋ Emomódo. Ńdɔ̄ a ngáman kom édzóe vóm ósə ású é Tsíd ósū a bɔ̌ fɔ̄ɔ̄ fə̄ nâ sí ai bǒd yā sí bə́ lūgū é Tsíd ósū yǎ ávəŋ á ngáman lɛd. A ngábɔ bǒd biyə̌ŋ bí mam: a bɔ̌ naa ndóan yǎ yób é sus á sí bod bə́sə̄ bə́ tála ai mís mábán anə́ yāsús, á ńtɔ̄á naa, ai ngul bíyə̄ŋ bí mam ǎ bɔɔ ású ḿfí é dzóm ē Tsíd dzī, bǒd yā sí ndon bə́ ngádími amú ā lə́bə̄ bɔ́ nâ: bə́ tə́lə evəgələ á ólugú ē Tsíd nyī, ḿból ē ngádúgan vəbə, tɔ anə́ bə́ ngábáli dzɔ mod avə́ŋ. Bə́ ngávə́ fə tɔ é ngul yə̄ nâ evəgələ Tsíd tē é və̄bə́ é kɔ̄bɔ̄ fə ai nâ é bod bə́sə̄ báyi tə̌b lugǔ évəgələ Tsíd bə́ man bɔ́ wé. Ai míḿbɔ̄án mí mvol míé mí bod bə́sə, tɔ mim̀faŋ mí bod, tɔ zəzə̌ bod, tɔ miǹkúkúmá, tɔ mim̀búbúá, tɔ bətí, tɔ bəlɔ̌, bâyi bɔ́ kpəlě mvāŋ á wɔ́ ḿbɔ́ ńnōmo, ngə́ á mvɔ̄m ású. Mod təgě fə dzǎm kus dzóm ngə́ ákuan ai dzóm ngə́ ā bə̄gə́ kig mvǎŋ á dzwé Tsíd, ngə́ kig nɔmbɔ dzwé díé. É vóm vī ńgɔ̄ wásíli fəg, é mod a bələ́ ḿfǎŋ fəg á tám hḿ kyəgě sɔ̌m nɔmbɔ Tsíd; nɔmbɔ woé á nə nɔmbɔ mod binama: nɔmbɔ woé á nə miǹtəd mí saman ai məwóm saman ai saməna . Ńdɔ ma, Yohánɛs mə ngáyén Mān Ńtómbá á tə̄lə̄ á ńkǒl Síon, a nə há, ai bod bakúda ǹtɛd m̀bɔ́g ai məwóm mə́nyi ai bə́nyi, dzwé Mān Ńtómbá ai dzwé Ésīá wōé mə́ tɔ̄á bɔ ǹtilán á mə̄sú. Mə̌ ngawóg kíŋ ē sɔ̂ á yób anə́ ngúŋúlu məsog mə́ óswé, anə́ mvám zə̌ yaŋ. É kíŋ mə̄ wógō nyí ē ngābə́ anə́ kîŋ bəbom mə́ndzáŋ yā báyia, bə́ bomo məndzáŋ. Bə́ ngábə́ yiaga m̀kpámáŋ dzīá ósū Étɔá ńtómba, ai ósū tsíd ényi ai miǹnǒm mí bod. Mod m̀fə́ ā ngábə́ kig dzǎm yiǎ dzīá tē, səsalá fɔ́ɔ́ hə é bod bakúda ǹtɛd m̀bɔ́g ai məwóm mə́nyi ai bə́nyi bá, yā bə́ ngákodeban á sí ésə. Bə́ nə bǒd yā bá ndzí kig bəgə éboě yā bīníngá, bə́ nə miǹtúd. M̀bɔ̄ áfə̄ báwulu ai Mǎn Ńtómbá é vóm ósə ǎ kə. Bə́ nə̄ é bǒd yā bə́ ngákodeban nə́ bə́ bɔ mə́túnuŋa mə́ ósú ású Zāmbá ai ású Mān Ńtómbá. Anyu dábá lá ndzí kig kɔ́bɔ̄ miǹnǎl tɔ á dzam ziŋ, bə́ nə təge ai atɔ́n. Asɔ́ lə́ Ńtí á bībás bí yób, Məkwé, Ǹkad Ńdɔ̄ fə mə ngáyén éngəlɛs m̀fə́ á yə́lə́gə á yób a bəgə́ M̀bəmbə Fwé kolé nə́ a kə nyé kad bǒd yǎ sí á miǹnam mísə, bikob bísə, miǹkɔ́bɔ mísə, məyɔŋ mə́sə. Ǎ ngayédan á yób étēde nâ: "Mbádágán Zambá mǐ luugǔ fə̄ nyé, amú áwola étsígi ǹtól díé á kwí yǎ. Lǔgān hḿ Ényɔ́ á ngākom yób ai sí ai maŋ ai bitam." Éngəlɛs m̀fə́, á vāmá nyé á mvús, ǎ ngayédan nâ: "Babilón Nénə ǎ ku yǎ, ǎ ku yǎ á sí nyé yǎ á ngābɔli məyɔŋ ai wɔ̂n yǎ áyɔ̄g ébamba dzíé." Éngəlɛs lála a vámá bɔ á mvús, ǎ ngayédan á yób étēde nâ: "Ényɔ́ ósə ǎ lugu Tsíd ngə́ évəgələ dzíé a bɔ̌ fə̄ nâ bə́ ban nyé ndəm Tsíd te a mvɔ̌m ású ngə́ á wɔ́, ényɔ́lɔ̄ tě nyé a yǐ fə nyú wɔ̂n yǎ áyɔ̄g Zāmbá yā á nə̄ ńkɔ̌n ǹkɔ̌n á kɔ́b olún dzíé, a yi bələ́ éndə̄gə́lə́ yǎ ndóan ai sulfûr á mís míḿfúfúb bēngəlɛs ai á mís mə́ Mān Ǹtomba. Ńdɔ̄ fə otsídā yǎ éndə̄gə́lə́ dzábán wábɛ̄d á mīńkúd á bisəb bísəb; bâyǐ kig bi ávoŋóbó tɔ ai alú tɔ ai ámōs, ébá bálugu Tsíd ai evəgələ dzíé, ébá báyə́bə ndəm yǎ dzwé díé. Awola míḿfúfúb á dī, ébá bányie məmvéndé mə́ Zāmbá ai ǹyə́bə́ yā ábə̄ Yésus. Á mvús mə̌ ngawóg kíŋ é sɔ̂ á yób e kɔ́bɔgɔ ai ma nâ: "Tilíg, bə́ nə́ mvɔ̌m ébá báwū á mɔ́ mə́ Ńtí ! M̀fúfúb Ńsísīm a kɔ́bɔ nâ a tádigi étɔ̄á dzī bâkyəbə ai awɔí á miǹdzǔg myábán, amú mim̀bɔán myábán myâkə myâtoŋ bɔ́ á mvús." Etsîg ǹtól məyɔŋMəkwé bídí ai mətsɔ́ mə́ wɔ̂n á sí ndon Ńdɔ mə ngáyén ńkūd ó fumu á fǔm, dzóm é tɔ̄á étē é fulugan ai Mɔ̂n Mod, a bə̄gə́ é kād mvɔ́d á ńlō, m̀kpádá á mɔ́ ńdzəbán ǹdzəbán. Ńdɔ̄ éngəlɛs m̀fə́ á ngākwí á Tə́mpɛl, ǎ ngáyédan é mod a ngábə̄ tɔǎ á ńkūd ā yōb naa, “Samáza m̀kpádá wóe, ó kwe bidí, amú ábǒg mə́kwé á kwí yǎ, bidí yā sí ndon bí man yǎ wólobo». Ńdɔ é mod a ngábə̄ tɔá á ńkud ā yōb nyɔ̄ ǎ samaza m̀kpádá wóé ai sí ésə, bidí bísə̄ yā sí bí mān kwêbán. Éngəlɛs m̀fə́ á bǎd fə kwí á Tə́mpɛl yǎ á nə̄ á yób, ai m̀kpádá á mɔ́ ńdzəbán ǹdzəbán. Éngəlɛs m̀fə́ nyé a hámá fə âlatâr; ényɔ́lɔ tě á bələ́ ngul yǎ ádzóē ndóan; ǎ ngayédan ényɔ́ yǎ á ngābə́ bələ́ ḿkpādá ńdzəbán naa: “Nɔŋɔ́ ḿkpádá wóe ó nə́ ńdzəbán ǹdzəbán ó kwe wɔ̂n yǎ á sí ésə, amú ā man yǎ wólobo.” Ńdɔ éngəlɛs a ngásamaza m̀kpádá wóé ai sí ésə, a mǎn kwé wɔ̂n ásə yǎ sí, a kə́ soe á mod efɛd ólún Zāmbá. Ńdɔ̄ bə́ ngákwí ai byá á tísɔn á yād, bə́ kə byā mǎn tság wē; məkǐ mə́ kwíí étēde a kələ kwí á mə̄súŋ bikabilí, mə́ yāmán á ńgūmā ábódā sí kílāméda akúda m̀bɔ́g ai miǹtɛd mísaman. Ńdɔ mə ngáyén ndəm fə́ á yób, mod dzam míńkámáŋ: běngəlɛs zamgbál bə́ bə̄lə́ mə̄ndə́g məmalá zamgbál, mə́mālá mə́ mvúā yā mə́ nə́ ólūn Zāmbá. Ńdɔ mə ngáyén máŋ mə́ éyén mə́ kələ anə́ ǹkɔn ótú wānyámi, mə yénə́ fə̄ ébá bə́ ngátəgə Ebibigan, ai evəgələ dzíé ai nɔmbɔ dzwé díé; bod bə́ tə́lə̄ á ńkom máŋ ā yōb, bə́ bə̄lə́ bikoe mə́zíg bí Zāmbá. Bə́ ngábə́ yiaga dziá étūgā Zāmbá, Mósɛs, ai dziá Mān Ńtómbá, bə́ kɔ́bɔgɔ nâ: Mam móē mə́ nə mam mə́ ngul ai mam míńkámáŋ, ǎ Ńtondôbə Zambá ngul mə́sə. Məzěn móē mə́ nə̄ sósōó ai bə́bə́lá, ǎ Ǹtí məyɔŋ mə́sə. Zá á nə̄ wa dzǎm bɔ̌ tə mbáda, ǎ Ńti, zá á nə̄ dzǎm bɔ̌ tə lugu dzwé dóe ? Amú wa etám ó nə̄ ḿfūfúb. Məyɔŋ mə́sə̄ máyi wa sɔ́ kúd mə̄bɔ́ŋ á sí, amú bə́ bə́bə́lá bóē bə́sə̄ bə́ kwí yǎ á ngə́ə́ŋ. Běngəlɛs zamgbál ai mə́mālá məmaná Mə dúgán fə yén biyə̌ŋ bīfə́. Tə́mpɛl ezímbí ámvóé á yāābán á yób. Ńdɔ̄ béngəlɛs zamgbál yǎ bə́ ngábə́ bələ́ bīndə́gələ zamgbál bɔ̂ bə́ ngákwí fɔ̄ɔ̄; bə́ bə̄gə́ míḿfūm biwɔ́man bí fyɛgɛ á ǹgúmā, bəkandá bə́ mvɔ́d bə́ tīī bɔ̄ á mə̄ngə́də́g. Ńdɔ̄ tsíd dzyā yǎ tsíd ényi e ngánɔŋ kɔ́b mvɔ́d zamgbál e kalan bēngəlɛs zamgbál, é kɔ́b nyī é tɔ̄á ńdzyéán á túd ai olún Zāmbá yǎ á və̌ á bisəb bísəb. Ńdɔ̄ Tə́mpɛl a ngádzyé á lúdútú ai otsídā yā dúmá Zāmbá ai edzóē dzíé təgě fə ai ḿból mod a ngábə́ dzǎm nyían á Tə́mpɛl wé, a kələ kwí anə́ bīndə́gə́lə́ zamgbál yā bēngəlɛs zamgbál bí ngákwí súg. Eban tə kog, mə̌ ngáwóg kíŋ ē sɔ̂ á Tə́mpɛl, e yédegan běngəlɛs zamgbál naa: "Kaŋán dabada kɔ́b zamgbál ólún Zāmbá á sí ndon." Ńdɔ̄ ényɔ́ osú á ngātíe, a kə́ mǎn dabada kɔ́b dzīé á sí ndon; é bod bə́sə̄ bə́ ngábə́ bələ́ ndəm Tsíd bə́ luugǔ fə evəgələ dzíé bə́ ngákɔn fɔ́ɔ́ bə̄bə̂ bikɛl bí símig anə́ dzam afə́. Éngəlɛs bɛ̌ a tíé, a mǎn kə́ dabada kɔ́b dzīē á máŋ: məkǐ və á sɔ̄ tádī nə́ mákwī, ǒ ngayi dzó naa bə́ tsíg mod kíŋ, ńdɔ̄ é byə́m bísə̄ bí ngábə́ bələ́ ḿhəbə á máŋ bí ngáman fɔ́ɔ́ wú á mááŋ. Éngəlɛs lála a tíé, a mǎn kə́ dabada kɔ́b dzīé áswē ai á bitam; məkǐ və á sɔ́ tádi naa mákwí. Mə̌ ngawóg éngəlɛs məndím á kɔ̄bɔgɔ nâ: "O nə sósōó, wa yǎ ó nə ńdɔ̄ fə o m̀bə́, wa m̀fúfúb, amú wāmān tsíg mədzó ai sósōó woe. Ḿból bə́ ngásoe məkǐ míḿfúfúb ai məkǐ bəprofɛ́d á si, ńdɔ̄ fə wa ǒ və́ bɔ məkǐ naa bɔ̂ bə́ nyu; lâyəan fɔ́ɔ́ nālá !" Ńdɔ mǎzu wóg alatâr a kɔ́bɔgɔ nâ: "Owé, ǎ Ńtī Zambá ngul mə́sə, ǹtsígán ńtól wóe ó nə̄ bə́bə́lá ó tɔ̄á fə̄ sósōó." Ńdɔ̄ éngəlɛs nyina a ngátíe, a mǎn kə́ dabada kɔ́b dzīé á ńló dzóbo; ńdɔ ngul e ngávə̂ban nyé naa a man dígī bod ai ndóan dzié. Ńdɔ fɔ́ɔ́ bod bə́ ngáman dig ai ésobǒg yā é ndúgúdū nyí. Á kə̄ kwí, bə́ lígí nâ básīngi miǹsə́m myábán, ai ḿvə́án bávə́ Zāmbá ólugú, é Zāmbá yǎ á ngābə́ bələ́ bíndə́gə́lə́ bísə̄ bí, dzwé díé é ńdɔ̄ bə́ ngákag. Ńdɔ Éngəlɛs tána a ngátíe, a mǎn kə́ dabada kɔ́b dzīé á étɔ̄á Tsíd; ńdɔ fɔ́ɔ́ édzōē dzíé é ngaku á díbī été á zigili. Bod bə́ nganyali ayə́m dábán ai míńtyé bə́ wógo. Á kə̄ kwí, bod bə́ lígí naa básīngi miǹsə́m myábán, nə́ bə́ dzōge m̀bɔán ábē, bə́ ngakag Zambá yǎ yób ai míńtyé bə́ wógo ai mə́fól bíkɛl bə́ kɔnɔ. Éngəlɛs saməna a tíé, a kə́ mǎn dabada kɔ́b dzīé á mod oswé Éfrǎta, ńdɔ fɔ́ɔ́ óswé ósə̄ ó ngáman və́le, zěn é yāābán fɔ̄ɔ̄ miǹkúkúmá yā ńnam Kídí. Á mvús, mə ńtála bəbə̂ míńsísīm mílɛ́ mí fulugan ai miǹkɔ́ngɔ́, mí ngákwí ânyǔ Émomódo, ai ânyǔ Tsíd, ai ânyǔ profɛ́d mədugán. Miǹsísīm mítē mí nə fɔ́ɔ́ bə́sátan bákúli biyə̌ŋ bí mam, bə́ ngakóan miǹkúkúmá yā miǹnam mísə nə́ mí bɔ bitá, Ámōs ńnēn yā Zāmbá ngul mə́sə a ngátə́le. Ńdɔ̄ bə́ ngákóan bɔ́ é vóm bálóē á ńkɔ́bɔ hébrēa nâ Harmagedóŋ. Ńdɔ̄ éngəlɛs zamgbála a ngátíe, a mǎn kə́ dabada kɔ́b dzīé á évūndu; kíŋ ē ngasɔ́ á Tə́mpɛl étēde, e yédegan nâ: "Á bóle yǎ ! " Fɛlə́fɛs ai bikiga, ai zə̌ yaŋ bí sɔ́ hḿ kāī naa byātólan, sí ē ngátigidan anə́ dzam afə́. Bə́bə́lá émēn anə́ sí ē ngākomban, bod bə́ tɔá étē, bá bə́ yǎ kig yén sí é tigidan akyaí ngul ǹtigidán tē ! Ńdɔ fɔ́ɔ́ Tísɔŋ Nénə a ngásali bifas bílɛ́, bətísɔ̌ŋ məyɔŋ bə́ ngáman búgi. Zambá á ngādúgan tsǒg Babilón nə́ á tam nyé nyû ékǔg yā kɔ́b olún dzīé wáfūguzu. Bilǒn bísə̄ bí mān dímizan, miǹkǒl mí mān dzāŋ. Bod mə́tâg bə́ didi kíla məwóm mə́nyi bə́ ngásɔ́dan á yób bə́ kpaag bod á yób. Bod bə́tə́bə́ hḿ naa bâkag Zambá ású bə́bə̂ mə́tâg bá, amú bə́ ngákúb fɔ́ɔ́ bɔ mod amalá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ ḿbɔ̄g yǎ bēngəlɛs zamgbál yā bə́ ngábə́ bələ́ kɔ́b zamgbál á ngāzu, nyé ai ma nâ: "Zǎg, mə́ lə́de wa ǹtól yā nyɔ́l Ngɔn Miǹdzɔ́ŋɔ, yǎ á tɔá á ńtsāg óswé ńnēn. Miǹkúkúmā yā sí mí ngáyían á ébamba ai nyé, bǒd yā sí bə́ ngányú wɔ̂n ngobinda woé, bə́ ngásɔ́g. Ńdɔ a ngábə́gə ma, á ńsīsīm, a kə́lə́ ai ma á ǹkōd ńnam. Ńdɔ mə ngáyén mīníngá á tɔá tsíd á yób é tsíd nyi e viege á zooŋ, e bəgə́ mwé bikag, miǹló zamgbál, tɔ́ŋ áwôm. Miníngá te a ngábə́ bəgə́ bīyé míńkúkúmá bí viege, bí fyɛgɛ ai mvɔ́d ai mətabí ai asə́sá ngɔg; a ngábə́ bələ́ kɔ́b mvɔ̄d á mɔ́ ǹdzyéán ai bikag ai mvid yǎ ngobinda dzíé. Dzwé ziŋ, dzwé ndímba, á ngábə́ nye ǹtilán á mvɔ̄m ású: "Babilón nyiá ebamba ai bə́bə̂ bə́ mam bə́sə̄ yā sí ndon." É mīníngá nyɔ́ á mís mámā étē a ngábə́ sɔ̂g məkǐ míḿfúfúb ai məkǐ bəzogó, bəmartîr bə́ Yésus. Á yén mə̄ ngáyén nyé, ńdɔ mə ngálaŋan anyu á yô, mə ńtə́lə̄ á kūmáá ! Dá, ńdɔ̄ éngəlɛs ǎ zu dzó ai ma nâ: Dzé wākám ! Yangá mə mə́ kad wa ndímba é miníngá nyɔ̄lɔ́ ai é tsíd é bəgə́ nyé á yób nyīlí miǹló zamgbál ai tɔ́ŋ awôm. Ndímbā tsíd ai Ngɔn miǹdzɔ́ŋɔ "É tsíd ó tā nyīlí ē ngábə́, ńdɔ e sə́ kīg fə yayi kwí á tolendǒŋ é kə wú nālá, təge ai ndɔ́ŋ; bod bəzǐŋ yā sí ndon, ébá mwé mábán má ndzí kig tiliban á kálara enyiŋ á mə̄tádí, bâyi ku ávə̌m, ai ńkámán báyi kám naa é tsíd ē ngābə́ ē sə́ kīg fə dá, yayi bǎd yéne. Á vá, ngɔ wásíli óyə̌m yā fəg yǎfyɛ; míńló zamgbál mī mí nə miǹkǒl zamgbál yā é vóm mīníngá te a tɔá. Mí nə̄ fə miǹkúkúmá zamgbál. Mítán yā étē mí ngálod yǎ, éví saməna, ngɔ̄ ó bə̄lə́ édzōe, éví zamgbála ó ngə́lə tə sɔ́, tɔ éyɔ̌ŋ bēn wáyi sɔ́ wâyi tɔbɔ̌ hə mǎn éban. Ḿfág tsíd yǎ ē ngābə́, á ē sə̄ kīg fə, ńdzɔ é nə́ ńkúkúmá mwomo. Dá e nə̌ fə m̀bɔ́g yǎ mīńkúkúmá zamgbál; yǎ ā kə́ á ńdzāŋ wóé. É tɔ́ŋ áwôm o yén, é nə miǹkúkúmá áwôm á myá bə́ kig bi édzóe, bâyi nɔŋ ńtúm édzóē ńkúkúmá və ású áwola də́dā ḿbámāná ai Tsíd. Bɔ́ bə́sə̄ bə́ nə̄ kíŋ naa bâyəan və́ Tsíd ngul dzabán ai edzóē dzábán. Bâyi lúmǎn bītá ai Mǎn Ńtómbá, dá Mǎn Ńtómbá a yi bɔ́ təgə amú énye a nə́ Ńtí Bə̄tí bə́sə ai Ǹkúkúmá Míńkúkúmá, ḿbámāná ai éḿbōé: ébá bə́ ngálóeban, bə́ tɔ́bán, á bə́ bə̄lə́ ńyə̄bə́. Éngəlɛs ǎ ngakə ai ǹkɔ́bɔ̄ ósū nyé nâ: "Mə́ndím yā ō yén é vóm Ngɔn miǹdzɔ́ŋɔ a tɔá, mə́ nə məyɔŋ, miǹkunda, miǹnam ai miǹkɔ́bɔ. Dá, é tɔ́ŋ áwôm nyílī ai é Tsíd nyīlí byâyǐ fə̌m Ngɔn miǹdzɔ́ŋɔ, byâyi nyé mǎn sɔ́dī bíwɔ̄man bíé, bə́ lígí nye ǹsɔ́ á nə́ŋə́lé, bə́ ngádí miǹson míé, bə́ mān fə̄ nyé dígī á ndóan. Amú Zāmbá á ngālə́b bɔ́ nâ: bə́ dzála ǹtáán mam woe, nə́ bə́ kwī kíŋ naa bávə̄ Tsíd édzōē ńkúkúmá dzábán, a kələ kwí anə́ bībúg bí Zāmbá byáyi tóban. Miníngá tě ényē hḿ á nə̄ Tísɔn Ǹnén ényí yādzóe miǹkúkúmá mísə̄ yā sí. Ńdɔ, mə ngáyén éngəlɛs m̀fə́ ā sɔ̂ á yób, a bələ́ ngul édzóe: sí ésə ě ngafyɛ fɔ́ɔ́ ai dúmá díé. Ǎ ngayédan ai ngul ésə̄ nâ: “Ǹtómbā dzāl Babilón ó ku yǎ, ó vəŋan yǎ étɔbɔgɔ bə́bə̂ míńsísīm, dzǎl míńsísīm mísə̄ mí bə̄gə́ éboe, dzǎl ánɔ̄n ásə̄ á bə̄gə́ éboe, á bod bámbáda. Amú məyɔŋ mə́sə mə́ ngányú áyɔ̄g yā ébamba dzíé, bə́ ngasɔ́g, miǹkúkúmá yā sí mí ngábɔ ebamba ai nyé, bǒd miǹkuǎn yā sí bə́ ngábíg ai dzómō ákúmá dzíé. Ayɔ̌ŋ Zāmbá lâyəan túb Ńdɔ̄ fə mə ngáwóg kíŋ fə́ é yédegan nâ: "Ǎyɔŋ dáma kódógō á Babilón, o zā nɔ̄ŋ ngab á bivǔs bíé, ǒ ngakə bəgə éboě yā mīńsə́m míé. Amú miǹsə́m míé mí ńtɔa yǎ mod ǹgín á kələ kwí á yób, ńdɔ̄ fə Zambá ā dúgan tsog ábē díé. Dúgán nyē ábē díé. Dúgán nyé dɔ biyɔŋ bíbɛ̄. Fugán məbóm mə́bɛ̄ á kɔ́b məyɔg dzié. Váán nyé bīndə́gə́lə́ ai amalá á táŋ ezɔ̌b ákúmá díé. A kɔ́bɔ̄ nâ ma nyɔ́ mə təmə́ anə́ ńkūkúmá miníngá, ma sə́ kig ǹkús mīníngá, mǎ ngāyə̌m kig məyəb tɔ éyɔŋ. Ású tē ńdɔ bində́gə́lə́ byáyī nyé kúban á nyɔ́l ámǒs ḿbɔ̄g m̀bɔ́g: mbada mənye, məyəb, zie; a yi mǎn dīg á ndóan amú á nə ngul, Ńtí Zambá yǎ ā tsíg ádzō díé. Miǹyón ai miǹyanda ású Babilón Bâyi yón, bibə́gē bí kwî bɔ́ á mís, miǹkúkúmá yā sí bəmvóé bóé yā bə́ ngábə́ biyɔŋ bíé á ényiŋ ébamba dzíé ai miǹtag mí sí ábōg báyi yén ótsídā yā miǹkabag mí ndóan míé. Bə́ ńtə́lə oyǎb nālí, ai ḿbádán bámbáda endə́gə́lə́ dzíé, bɔ́ nâ: "Amalá ! Amalá ! Ǎ Tísɔn Ǹnén, amú ǹtól wóē ó tsígibán âwola də́dā." Bod bə́ mákíd bɔ̂ bə́ ngayón fə ai ńyīán báyī nyé amú təgě fə ai é mod a yi kus étītíb ákúmá yā bəzitíma bábán, mim̀bɔm mí mvɔ́d, mim̀bɔm mí sílíba, asə́sá ngɔ̌g mɔ̄ní ai mətabí, mim̀bɔm mí áfǐb ndɔ̄mbɔ́, ai purpûr sílíg, ai bíyé bí nə́ nyɔ́l m̀fǒl; bílé bí álabínda, é byə́m bí nə́ ńkomán ai mim̀bǎŋ ·mí zɔg, ai mim̀faŋ bílé məfan, ai mvɔ́d, bikie ai márbor. Osím, məsəb ai bíkidiga bivɔ́g, míra, otú, wɔ̂n, m̀bɔ́n, ovug, ovə́ga, nyag, miǹtómbá, bikabilí, bikálíg, bəlɔ̌ ai miǹtɔbɔ. Bíwólō bibumá ō kadəgə tám á ńnə̄m wōē étē bí man yǎ kə óyǎb ai wā, wǎngābǎd kīg fə yén ákūmá ai olugú ai dís. Bəkuan bə́ mákíd yā bə́ kadəgə bíg ai mákíd mə́tē bâyi tə́bə̄ óyǎb ai ḿbádán bámbáda endə́gə́lə́ dzíé bə́ ngayón, bə́ nyandaga bɔ́ nâ: "Amalá ! Amalá ! Ǎ tísɔn wa yǎ wābɔ́d áfǐb ndɔ́mbɔ́ ai purpûr ai bíyé bí nə́ nyɔ́l m̀fǒl, ai mvɔ́d, asə́sá ngɔ̌g mɔ̄ní ai mətabí, amú akúmá tē ásə á mān wú ńtug və awola də́dā!". Bədzóē bəzitíma ai bəsíé yǎ máŋ, ai é bod bə́sə̄ bányiŋ á máŋ bə́sə̄ bə́ ngátə́bə oyǎb, bə́ ngayédan á yób étē, bə́ bəbəgə otsídā yā miǹkabag mí ndóan míé, bɔ́ nâ: "Tisɔn fə́ é ngābə́ fulugan ai é Tísɔn ǹnén nyī ? " Bə́ nɔŋɔ m̀búlúg bə́ ngákúdan á mīńló, bə́ yóno ai bibə́gē á mís bɔ́ nâ: "Amalá ! Amalá ! Ǎ Tísɔn ǹnén enyiŋ kúm dzóē é bɔ̄ naa bədzóe bəzimbi yā máŋ bə́ man bíg ńdɔ ákūmá tē ásə̄ lə́ mān wū ńtug âwola də́dā!" Ǎ yób, fonó ású díé, mínā mim̀fúfúb, mí Ápóstɛl ai bəprofɛ́d, fonán, amú Zāmbá ā kūn mínā ai ḿkpēán ā kpē nyé á ńkad. Ńdɔ ngungul éngəlɛs m̀bɔ́g ó ngábódo mod akɔ́g á tɔ̄a anə́ ákɔ́g bákad kɔg byə́m étē; ńdɔ a ngáwoa ákɔ́g dī á máŋ nyé nâ: “Éyə̄ báyi woa ńtómbā dzāl Babilón nā: ekəkə́ə́. Ńdɔ, tɔ nə́ kîŋ bəbom bə́ mvɛ́d, ai bod mə́zíg, tɔ nə́ bəlɔ́ŋ miǹdiŋ, tɔ nə́ bəbom bə́ tɔ́ŋ, bâyǐ kig bǎd wódan dzyá ábə wa, tɔ ńkə́kə́ŋ mod ziŋ wákom byə́m bí ákə́ŋ, bə́ ngāyén kīg fə̄ ábə wa; edǔŋ ńtsɔ́bí bátság ólɛ̄s, bə́ ngābǎd kig dzɔ́ wōg ábə wa; M̀fyɛ álámbā wángābǎd kig fyɛ ábə wa; tɔ kîŋ m̀kpámáŋ ńlúg bángābǎd kig dzɔ wóg ábə wa. Amú bəkuan bə́ mákíd bóe bə́ ngábə́ mim̀faŋ mí bǒd yā sí ndon, ńdɔ̄ mgbə́l dzoe e ngáwoa məyɔŋ á ńdīmi, ńdɔ̄ fə̄ ábə wa bə́ ngásɔm məkǐ bəprofɛ́d ai émá míḿfúfúb ai ébá bə́sə̄ bə́ ngátsígiban á sí ndon. Á mvús hālá, ńdɔ mə ngáwóg dzóm anə́ éngongǒm éfufɔ̌ŋ bod, á yób, bə́ dzô nâ: “Álelúya ! Akodé ai dúmá ai ngul byáwōge ai Zambá wāā. Amú etsîg ǹtól dzíé é nə̄ sósōó ai bə́bə́lá. A tsíg ǹtól Ngɔn miǹdzɔ́gɔ yǎ ā bɔlɔgɔ sí ai ebamba dzíé; a kunú məkǐ bítúgā bíé. Ńdɔ̄ bázu bǎd dzó éyɔ̄ŋ bɛ̄ɛ nâ: “Álelúya ! Owé, otsídā édīgī dzíé wābɛ́d á bisəb bisəb !’’ Ńdɔ fɔ́ɔ́ miǹnǒm mí bod məwóm mə́bɛ̄ ai mínyi ai tsíd ényi bə́ ngábúdubu ai məsú á sí bə́ ngálugu Zambá yǎ á tɔá á étɔ̄á ńtōmba, bɔ́ nâ: "Amɛn, Álelúya !" Ńdɔ kíŋ ē ngāsɔ́ á étɔ̄á ńtōmbā nâ: "Lǔgán Zambá wāān mínā bə́sə̄ yā myāsyé nyē tɔ bɔ́ngɔ́ tɔ bənyia bódo." Ńdɔ mə ngáwóg édǔŋ é tɔ̄á və anə́ édǔŋ ńkundǎ bǒd yā ó nə́ təge ai aláŋá, é fulugan ai edǔŋ məsog mə́ máŋ, anə́ mvám m̀bə̂ ngul zə̌ yaŋ; bə́ yédegan nâ: "Álelúya ! Amú ā nɔ̄ŋ édzōē dzíé á mɔ́, Ǹtí Zambá ǹdzóē bísə. Ńtāān, bǐ fǒn fə bǐ kaŋ Zambá amú ábōg álúg Mān Ńtómbā á dī á suli yǎ! M̀bɔ́m ó man yǎ bɔ̄d nyāngá nyangá a ḿbələ yǎ ngul yə ábɔ̄d áfǐb ndɔ́mbɔ̄ yā láfum á fūūm !" Afǐb ndɔ́mbɔ̄ á nə míḿbəmbə mim̀bɔán mim̀fúfúb. Éngəlɛs m̀bɔ́g nyé ai ma nâ: “Tilíg ! Mvɔ̌m ai ébá bə́ ngābandá ábōg álúg Mān Ńtómbá ! » A dúgán fə ma kǎd naa: Bibúg bí Zāmbá émēn bīlí. Ńdɔ̄ á fɔ́ɔ́ mə̄ ngálaban ai məbɔ́ŋ á məkǒl móé ā sī nə́ malugu nyé, dá ńdɔ a dzó ai ma nâ: "Kǒkōá, tə wabɔ nálā, maa mə nə̌ fə zəzə etúga bísíé ású dóe ai ású é bə̄bə́nyɔ̄ŋ yā bə́ nə́ bəbɔɔlɔ bə́ Yésus. Zambá étām énye wǎyəan lugu. Ebɔɔlɔ̌ Yésus é nə ǹsísīm yā ékūli mam. Mədɔ mə́ Məsías Ńdɔ mə ngáyén yób á yô, m̀fúm ékabilí ó vámá fɔ̄ɔ̄; é mod á ngábə́ bədə́ dzɔ̄ á yób ā ngābə́ dzwé nâ: "Afidí" ai "Bə́bə́lá" a tsíg ńtól ńdɔ̄ fə ǎ bɔ bitá á sósōó. Mís móe mə́ ngábə́ yōŋo anə́ miǹkabag mí ndóan a ngábə́ bə́gə́ ábuí míńtóm á ńló, a bəgə́ fə̄ dzwé yǎ mod m̀fə́ ā yəmə̌ kig səsalá və nyémēn étām. É kód á ngábə́ bə́gə́ ē ngábə́ məkǐ məkǐ. Dzwé díé á ngábə́ naa Ebúg Zāmbá. Miǹkunda bítá yā yób mí zaa myâtoŋ nyé á mvús, mí bə̄bə̄dán á mīḿfūm bikabilí, mī bə̄gə́ áfǐb ndɔ́mbɔ́, á fumu, təge vəgan ai dzóm. Ǹdzɔmbɔ ókəŋ bítá məyɔ mə́bɛ̄ ńdzəbán ǹdzəbán ó kwî nyé ânyǔ, nə́ á dzīī wá bə̄háídɛn; énye ǎ yī bɔ́ dzóe ai ǹtúm ékie; énye ǎ tsɔ́ wɔ̂n yǎ ḿbə̂ olún Zāmbá ǹdzóe byə́m bísə. Dzwé á nə̄ nyé ńtilán á éwɔ̄man ai m̀kpélan âbɛ nâ: Ǹkúkúmá míńkúkúmá, Ǹtí bətí. Ńdɔ̄ fə mə ngáyén éngəlɛs a tə́lə̄ á ńlō dzóbo, a yédegan ánɔ̄n ásə̄ láyə́lə̄ á yób étēdē nâ: "Zǎn, mǐ zu tɔbɔ á ndám bidí Zambá. Myǎyi ngə́bǎn miǹson míńkúkúmá ai miǹson bə́dzōē bəzitíma, ai miǹson mí zīngí, ai miǹsǒn bikabilí ai bəwúlu bikabilí, ai miǹsǒn mí bod bə́sə, tɔ bətí, tɔ bəlɔ̌, tɔ zəzə̌ bod, tɔ mim̀faŋ mí bod !" Ńdɔ mǎzu yén Tsíd ai miǹkúkúmá yā sí ai miǹkunda bítá myábán yā mí ngáman kóǎn nə́ myālúman bitá ai Ǹwulu ekabilí ai ǹkunda bítá wóé. Dá, ńdɔ̄ bə́ ngábi Tsíd, ai profɛ́d mədugán ényɔ́ yǎ ā bɔɔ biyə̌ŋ bí mam ású ḿfí Tsíd; mam mə́tē ḿmɔ̄ mə́ bɔɔ nâ é bod bə́ ngánɔŋ ndəm Tsíd ai ébá bə́ lugu evəgələ dzíé bə́ dími zěn, ńdɔ̄ bə́ ngánɔŋ bɔ́ bə́sə̄ bə́bɛ̄ bə́ wōá bɔ̄ bə́ və̄ə̄ á ébē ndóǎn yā é yóŋo ai sulfûr. Ébá bə́sə̄ bə́ ngálígi bə́ ngáman wêban ai okəŋ bítá Ńwulu bikabilí, yā ó kwî nyé ânyu; ńdɔ anɔ̌n á ngáman dzyé ai ǹkɔ́mán miǹson myábán. Ńdɔ mə ngáyén anə́ éngəlɛs a sɔ́ á yób, a bələ́ bidiigǎ yā tolendǒŋ á mɔ́ ai mod ngɔ́kɔbɔ. A və́ə́ fɔ̄ɔ̄ dzómō Nyóé kobá mɔ́, Ngáŋ Mə̄dzâ, yǎ bálóē fə̄ nâ Ǹtótómó, eyɔŋ ziŋ Sátan, a fɛdə̄ nyē á mə̄súŋ mim̀bú ákūda. A fə́bə́lə́ nyē á tolendǒŋ, a fɛdə̄ ḿbɛ̄ ai məgoŋ nə́ a zǎ bād kə́ a sógolo məyɔŋ, a kələ kwí á tâŋ mim̀bú ákūda m̀bɔ́g. Á mvús hālá, bə́ bɔ̄ anə́ bâtii nyé mān étun ábǒg. Ńdɔ̄ fə mə ngáyén bod bə́ tɔ̄tɔ̄án á bitɔ̄á míńtómba; bə́ mān bɔ və́ ngul yə átsīg mə̄dzó. Ńdɔ mə ngáyén mīńsísīm mí é bod bə́ ngátsíg mīńló, ású yə̄ nâ bə́ ngáməm Yésus ai nâ bə́ ngáyə́bə Ebúg Zāmbá; mə yénə́ fə miǹsísīm mí é bod bá ndzí kig lugu Tsíd, tɔ evəgələ dzíé, á bá ndzí kig kpəlebǎn mvāŋ dzīé tɔ ásū tɔ á mɔ́. Ńdɔ bod bə́tē bə́ ngádugan bi ényiŋ, bə́ ngadzóe fǔfulu ai Krǐstus á tâŋ mim̀bú ákūda m̀bɔ́g. Bə́wú bəvɔ́g bə́ ngálaŋan təge vəbə a kələ kwí á zuli akúda mim̀bú. Ákwí lə́ sɔŋ ósū dīlí. Bə́ nə mvɔ̌m bə́ tɔá fə mim̀fúfúb, ébá bánɔŋ ngab ákwí lə́ sɔŋ ósū, amú áwú bɛ̄ɛ lâyǐ kig bɔ́ bǎd namba, bâyi bɔ̌ bəfada bə́ Zāmbá ai bəfada bə́ Krīstus; bâyi bi édzōe fǔfulu ai Nyé á tâŋ akúda mim̀bú. Ódɔ̄ mvúa ai Ǹkād mvúa Ǹnyie anə́ ákūda mim̀bú ā yi lod, ńdɔ̄ báyi kúlī Sátan á mim̀bog míé, ǎ ngakə a bɔlan məyɔ̌ŋ yā mə̄búg mə́ sí mə́nyi Gôg ai Magôg, a mǎn mɔ tógan ású bítá, etítíb anə́ ńsə̄lə̌g yā ńtság máŋ. Ńdɔ̄ bə́ ngátsaman ai ǹgúmā ńnam ósə bə́ mān dili ńkān bítá míḿfúfúb tɔ ǹdindíŋ Tísɔn. Dá ńdɔ̄ ndóan é ngásɔ́ á yób e mǎn bɔ dígi. Ńdɔ̄ Sátan, ǹwɔn bod á ngáwoaban á ébē ndóan ai sulfûr a kə́ kɔ́b Tsíd ai profɛ́d mədugán; ńdɔ̄ á éndə́gə́lə́ dzábá yáyi tɔbɔ ai alú ai amǒs á bisəb bísəb. Ǹtól Məyɔŋ Á mvús tě, mə yénə́ mod etɔá ńtómbā, é fumu; yób ai sí bí mān dzɔ kódō á mís, tə̌ fə yə̌m nə́ dzóm é ngábə́ hā. Ńdɔ mə ngáyén bə́wú, tɔ mim̀fǎŋ mí bod, tɔ zəzə̌ bod, bə́ tə̄lə̄ osū étɔá ńtómbā. Ńdɔ̄ bə́ ngásɔ́ ai bəkálara, bə́ mān kúi; bə́ kúí fə̄ kálara m̀fə́ hā, kálara enyiŋ. Bəwú bə́ ḿbə̄lə́ hḿ ńkad ai é mam bə́ ngábɔ, á bə́ ngáman til á bə̄kálara. Máŋ mə́ ngawoa é bod bə́ ngáwú étē á kíníŋ, Awû bân Tolendǒŋ bə́ ngadúgan éḿbābán; mod ósə ǎ ngatɔ́ŋ ndɔ́ŋ yǎ nyɔ́l dzīé. Awû bân Tolendǒŋ bə́ wōábán ébē ndóan, ébé ndóan dzí ńdzɔ é nə́ awú bɛ̄ɛ. Ényɔ́ ósə̄ bá ndzí kig yén dzwé á kálara enyiŋ, bə́ wōá nyē ébē ndóan. Ńdɔ mǎzu yén ḿkpámáŋ yób ai m̀kpámáŋ sí, amú yób kōbá ai sí kobá bí ngádzáŋ, tɔ máŋ təgě fə ai mɔ́. Mə ńtâ m̀fúfúb dzāl, m̀kpámáŋ Yērúzalɛm ó sɔ̂ á yób ábə Zambá, ǹdzamán ǹdzamán, anə́ é mīníngá ā hə́ dzaman émēn ású ńnóm. Ńdɔ mə ngáwóg kíŋ ē tíege á étɔ̄á ńtōmba, e yédegan nâ: "Étɔbɔgɔ Zambá á tɔá ai bod ńdzɔ̄ dzí. A yi lóŋ mvóg á zāŋ dzábán; bâyi bɔ Áyɔŋ díé éyɔ̌ŋ tē Zambá yǎ á tɔá ai bɔ́ ā yi bɔ̌ Zāmbá wābán. A yi bɔ́ mǎn tǐl bībə́gē á mís, awú lâyi man á mááŋ tɔ miǹyón tɔ́ miǹtad, tɔ miǹdzǔg təgě fə ai dzyá, amú ǹnomó sí ā mān yǎ. Á mvús vālá, ńdɔ̄ Ényɔ́ yǎ á tɔá á étɔ̄á ńkúkúmá á ngābódo ǹkɔ́bɔ, nyé nâ: "Ma nyɔ́ māzu vəŋan dzóm ésə m̀kpámáŋ. A dúgán fə kɔ́bɔ́ naa: Tilíg ! Bíbúg bī bí nə̄ bə́bə́lá. Nyé ai ma nâ: Á man yǎ, Mǎ mə̄ nə́ Álə́fa ai Oméga, Mətádí ai Məmaná; é mod a wóg ékódé, mǎ māyī nyé və̄ mə̄ndím yā étam ényiŋ, á zəzə, təge yân. Ngáb zingí nyīlí. Mayi bɔ̌ Zāmbá wōē, nyé a ńtɔ̄a mɔ́n wama. Dá, miǹwówɔ̄ŋ mim̀vomvól, miǹtótóm, bəwé bə́ bod, bod bə́ éboe, miǹgəngáŋ, bəlugǔ bivəgələ, bǒd miǹnǎl bə́sə fɔ́ɔ́, ngab dzabán e nə́ ébē ndóan ai sulfûr: áwú bɛ̄ɛ dílī.Ḿkpámáŋ Yērúzalɛm, etɔá míḿfúfúb Ńdɔ fɔ́ɔ́ éngəlɛs m̀bɔ́g yǎ bēngəlɛs zamgbál yā bə́ ngábə́ bələ́ kɔ́b zamgbál é tɔ̄á ńdzyēán ai bində́gə́lə́ zamgbál, á ngāzu ma kǎd naa: "Zǎ mə́ lə́dē wa m̀bɔ́m, mīníngá Mǎn Ńtómbá" Ńdɔ fɔ́ɔ́ éngəlɛs a ngábódo ma á ńsīsīm, a bɛ́də́ ai ma á mod ǹkǒl, á yób étē, ńdɔ a ngálə́de ma m̀fúfúb édzə̂dzalá Yērúzalɛm, yǎ ā suzu á yób ábə Zambá. A bələ́ dúmá Zāmbá; m̀fyɛ wóé hə anə́ é mvɔ̄d yādaŋ día, hə anə́ ákɔ́g ládaŋ fyɛ, lə́ sána hə anə́ éyɛ̄n. Ongóla yǎ étē á ngābə́ mod m̀fim a tɔá á yób étē, a bələ́ mīm̀bɛ̄ áwôm ai míbɛ̄; běngəlɛs awôm ai bə́bɛ̄ bə́ tə́lə̄ á mīḿbɛ̄, mim̀bɛ̄ míbēn mí tɔ̄á ńtilán mwé mə́ndá mə́ bɔ́n bə́ Ísraɛ̂l awôm ai bə́bɛ̄. Á mə̄kwí mə́ dzób, mim̀bɛ́ mílɛ́, ḿfág yǎ á ńnam ákoe, mim̀bɛ́ mílɛ́, ḿfág yǎ á ńnam á ńkyɛ, mim̀bɛ́ mílɛ́, á mə̄yímbī mə́ dzób, mim̀bɛ́ mílɛ́. M̀fim óngóla yǎ édzə̂dzalá ó ngábə́ ńlōŋán á bod məkɔ́g á yób, məkɔ́g áwôm ai mə́bɛ̄, mə́ tɔ̄á ńtilán ai mwé mə́ Ápóstɛl bə́ Mān Ńtómbá áwôm ai bə́bɛ̄. Ényɔ á ngābə́ kɔ́bɔgɔ ai ma á ngábə́ bələ́ ńtúm mvɔ́d á mɔ́ éńgɔ̄ ǎ vəgə ai wā Tísɔn, ai mim̀bɛ́ yā étē ai mim̀fim mí óngóla. Ǹtíé ai ndam yǎ Tísɔn tě bí ngábə́ dzam də́dā, ńdɔ̄ á ngávə́g dzɔ ai ǹtúm wóé e kwíí bəstâdə[1] tóyína awôm ai ébɛ̄, tɔ ńtíé tɔ ndam, tɔ m̀bɛ́dán yǎ yób bísə̄ bí ngábə́ və ńtíé m̀bɔ́g. Ńdɔ̄ a ngávə́g mim̀fim mí óngóla, mí kwí mongolo mə́ mɔ́ ńtɛd ai məwóm mə́nyi ai mə́nyi, m̀vəgán éngəlɛs ó ngábə́ éví bod bákab bəlan ai wá. Mim̀fím mí mí ngábə́ ńlōŋán ai yáspa, Tísɔn ébēn é tɔ̄á və mvɔ̄d mvɔ̄d e yénége á ngén ngén ngén a nə́ éyén. Bibé mim̀fim bí ngábə́ bə́gə mə̄kɔ́g mə́ nyāngá məkyaí məkyaí: ńlɔŋ ósū yáspa; ńlɔ̄ŋ bɛ̄ɛ, safîr, ńlɔ̄ŋ lála kaləsedonía, ńlɔ̄ŋ nyina, maragáda, ńlɔ̄ŋ tána sardónia, ńlɔ̄ŋ saməna korənalína, ńlɔ̄ŋ zamgbála krisolíta; ńlɔ̄ŋ mwomo berîl; ńlɔ̄ŋ ébulu, topáza; ńlɔ̄ŋ áwômo, krisoprâsa; ńlɔ̄ŋ áwômo ai m̀bɔ́g yasíńta; ńlɔ̄ŋ áwômo ai bɛ̌, ametísta. Mim̀bɛ́ awômo ai míbɛ̄ mí ngábə́ mətabí, atabí dá á tɔá ńgúmā ḿbɛ́; ǹsəŋ Tísɔn ó tɔ̄a və mvɔ́d mvɔ̄d, ó fyɛgɛ anə́ kristâl. Á dzāl étē wē, ma ndzí kig yén tə́mpɛl: amú Ńtī Zambá ngul mə́sə bân Mǎn Ńtómbá ḿbɔ̄ bə́ nə́ tə́mpɛl yǎ étē. Dzǎl tē láyāŋǎn kig nâ ńló dzóbo tɔ ngɔn bí fyɛ dɔ́, amú dúmá Ńtí lâfyɛ dɔ́; Mǎn Ńtómbá ńnye a nə́ álāmbā yā étē. Məyɔŋ mâyi wulu á ḿfyɛ wóé, ńdɔ̄ fə miǹkúkúmá yā sí myǎyi nyé sɔ́ və̄ bīfái. Mim̀bɛ́ míé myâyi laŋan mí yô ai ámǒs amú alú lâyǐ kīg fə bɔ. Bə́ ngázu hḿ nyé və́ bīfái ai akúmá yā miǹnam. Eki é dzóm é nə́ éboe təge nyíǎn ·wē, tɔ é bod bábɔ abé, mətóm ai miǹnǎl dzam də́dā; səsalá fɔ́ɔ́ hə ébá mwé mábán mə́ nə́ ńtilán á kálara enyiŋ Mǎn Ńtómbá. Ńdɔ fɔ́ɔ́ éngəlɛs a ngálə́de ma, mod oswé məndím mə́ ényiŋ, ó fyɛ anə́ éyēn, ó kwî êtɔá ńtómba Zāmbá ai Mǎn Ńtómbá ā sī. Á zāŋ ǹsəŋ ai á zāŋ binam bí óswé bíbɛ̄, elé ényiŋ é tə́lə, élé dzī yāwúm biyɔŋ awôm ai bíbɛ̄: á ngɔn ésə, yáwūm bibumá. Kíé dzíé é bɔɔ məyɔŋ mvɔí. Bâyǐ kig bǎd kūb mod amalá á dzāl tē. Etɔ̄á ńtómbā Zāmbá ai Mǎn Ńtómbá yâyi tə́bə̄ étē, ńdɔ̄ fə bəsíé bə́ Zāmbá bâyi syé hālá; bə́ fɔmbɔgɔ asú díé, dzwé díé á bāā bɔ̄ á mvɔ̄m asú. Alú lâyǐ kīg bǎd bɔ: bâyǐ kig bǎd yáŋan, tɔ ai alámba, tɔ ai m̀fyɛ, amú Ǹtí Zambá émēn a yi bɔ́ fyɛ, ńdɔ̄ fə̄ bâyi bi édzōē á bisəb bisəb. Məlúí Éngəlɛs nyé ai ma nâ: « Ńkɔ́bɔ̄ nyú ó sə́ kig ǹkɔ́bɔ̄ mədugán, ó nə ǹkɔ́bɔ̄ bə́bə́lá; Ǹtondôbə, Zambá miǹsísīm bəprofɛ́d, ā lóm Éngəlɛs woé, naa á lə́de bəsíé bóé é mam mázu bɔɔban mə́lú yā yób mā. Ńdɔ̄ á, ma nyɔ́lɔ mǎzu təge tigibi. Mvɔ̌m fɔ̄ɔ̄ ai ényɔ́ ā nyie bíbúg bí profɛ́d yā é kálara nyɔ́.» Ma, Yohánɛs, mə ngáyén é mam mə́sə má, mə wógó fə̄ mɔ́; á man mə ngáman wóg bíbúg bī, mə mǎn fə yén bíyə̄ŋ bí mam bí, ńdɔ mə ngáku éngəlɛs yǎ á ngálə́dē ma é mam mə́sə̄ má á məkǒl ā sī mə̌ ngálugu nyé. Dá, ńdɔ̄ a ngádzó ai ma nâ: "Kǒkōá, tə wabɔ nálā, maa mə nə̌ fə zəzə m̀bɔ bísíé ású dóé ai ású bə̄bə́nyɔ̄ŋ bəprofɛ́d ai ébá bábaala bíbúg yā é kálara nyɔ́. Zambá étām énye wayəan lugu." Ńdɔ̄ fə a dúgan dzó ai ma nâ: "Tə wasɔli bíbúg bí profɛ́d yā é kálara nyɔ́, amú ábǒg á ngasúbu yǎ. Mod ebom kama á kə̄lə́ ebom kamá dzíé ósū, mod eboe á bɔ̄lígī nyémēn və m̀bɔlán; m̀bəmbə mod nyé ā bɔɔ və m̀bəŋ wóé, m̀fúfúb mod ó būbūlu á fɔ̄ɔ̄ fûban. Ma hḿ nyɔ mə̌ ngazu yǎ, mazu yân ai mod ósə á ésīē dzíé. Mǎ mə̄ nə́ Álə́fa ai Oméga, é mod Osú ai é mod Mvúa, Mətádí ai Məmaná. Mvɔ̌m ai ébá básob biyé byábán á məkǐ mə́ Mān Ńtómbá; ngul dzabán ē tǐ á élé yā yávə́ ényiŋ, bâyi nyían á mīḿbɛ́, bə́ ngazu kwí édzə̂dzalá. Á ńsəŋ: mvú, mingəngáŋ, bod bə́ mvid, bəwé bə́ bod, bəlugǔ bivəgələ ai ébá bə́sə bábɔ ábé, ébá bátag éyɔŋ bákad miǹnǎl ! Ma Yésus, mə ngálóm éngəlɛs wam nə́ á zu bɔɔlɔ é mam má á mə̄ndá mə́ Zambá. Mǎ mə̄ nə́ ńnóm ńkǎŋ yā mvɔŋ bod Dávid, otítiě yā wáfyɛ ai məléndē mə́ kídí. Ǹsísīm bân m̀kpámáŋ Ḿbɔ́m bákɔ̄bɔ̄ nâ: «Zǎg ». É mod a wóg bíbúg bī a yəan kɔ́bɔ̄ naa: «Zǎg »; É mod a wóg ékodě á zāāg. É mod ǎ diŋ, á zāāg, á zu nɔ̌ŋ mə̄ndím mə́ ényiŋ á zəzə. Mǎ, makad é mod ósə a wóg bíbúg bí profɛ́d yā é kálara nyɔ́ naa é mod á ngábəde dzóm á yób étē, Zambá nyé a bədege nyé á ńló bíndə́gə́lə́ bísə̄ yā bálɛ̂ á é kálara nyɔ́. É mod nyé a ngávaí dzóm á bíbúg yā é kálara profɛ́d nyɔ́, Zambá nyé a vaaga ngab dzíé á élē ényiŋ ai á ḿfūfúb Tísɔn yā bálɛ̂ á é kálara nyɔ́ !" Ényɔ̄ ā bɔɔlɔ é mam má a dzó nâ: « Mə̌ ngazu hḿ yǎ fɔ̄ɔ̄». Amɛn. Zǎg, ǎ Ńtī Yēsus ! Grǎsia Ǹtí Yésus á tɔ̄bɔ́gɔ́ ai mínā bə́sə ! Amɛn. [1] Stâdə m̀bɔ́g á nə bəméda ǹtɛd ai bəméda məwóm mwom .