8 ነቲ መጽሓፍ ምስ ወሰዶ ኸኣ፡ እቶም ኣርባዕተ እንስሳን እቶም ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታትን፡ ነፍሲ ወከፎም መሰንቆን ዕጣን ዝመልኤ ጽዋእ ወርቅን ሒዞም ፦ እዚ ድማ ጸሎት እቶም ቅዱሳት እዩ ፦ ኣብ ቅድሚ እቲ ገንሸል ተደፍኡ። 9–10 ንሳቶም ከኣ፡ ተሐሪድካስ ብደምካ ኻብ ብዘሎ ዓሌታትን ቋንቋታትን ህዝብን ኣህዛብን ንኣምላኽ ዚዀኑ ሰባት ዐዲግካሉ ኢኻ፡ ንኣምላኽና ዚዀኑ መንግስትን ካህናትን ገቢርካዮም፡ ኣብ ምድሪ ድማ ኪነግሱ እዮም እሞ፡ ንስኻ ነቲ መጽሓፍ ክትወስዶ፡ ነቲ መሓትሙውን ክትፈሖ ብቑዕ ኢኻ፡ እናበሉ ሓድሽ መዝሙር ዘመሩ። 11 ርኤኹ ድማ፡ ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋንን እቶም ኣርባዕተ እንስሳን እቶም ሽማግሌታትን ከኣ ድምጺ ብዙሓት መላእኽቲ ሰማዕኩ፡ ቍጽሮም ድማ ኣእላፍ ጊዜ ኣእላፍ፡ ኣሻሕ ጊዜውን ኣሻሕ እዩ። 12 ዓው ብዝበለ ድምጺ ኸኣ፡ እቲ እተሐርደ ገንሸል፡ ንሱ ስልጣንን ሃብትን ጥበብን ሕይልን ክብርን ግርማን ውዳሴን ኪወስድ ብቑዕ እዩ፡ በሉ። 13 ኣብ ሰማይን ኣብ ምድርን ኣብ ትሕቲ ምድርን ኣብ ባሕርን ዘሎ ፍጡር ኣባታቶም ዘሎ ዘበለ ዅሉውን፡ በረኸትን ክብርን ግርማን ስልጣንን ንዘኣለመ ኣለም ነቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎን ነቲ ገንሸልን ይኹን ኪብሉ ኸለዉ ሰማዕኩ። 14 እቶም ኣርባዕተ እንስሳ ኸኣ፡ ኣሜን፡ በሉ። እቶም ሽማግሌታትውን ፍግም ኢሎም ሰገዱ ስነ ስርዓት ዋሕስ ብወገን ዓዲ ጓል ውዕልና ሕግና ከመይ ‘ዩ? ቅድሚ ሐዚ ዘሕለፍናዮ እንተልዩና ክትነግሩናዶ?/ ከፍቲ ሂቦም እንተኾኑ ማለት ’ዩ ዝብል ሕቶ ናብ እንዳ ወዲ ይቐርብ፡፡ ብክልቲኡ ወገን ኣነ ክንዲዚ ወሲደ ኣነ ውን ክንዲዚ ሂበ ምስተበሃሃሉ ዋሕስ ሃቡና ይብሃል፡፡ ክልተ ዋሕሳት ኩርነዖም ኣውፂኦም ከክልተ ቂል ሻኽላ/ስዋ ሒዞም ኣብ ቅድሚት ጠጠው ክብሉ ምስተገበረ ብወገን እንዳጓል ‘ ከምቱ ዝነበረ ሕጊ ከም ኣቦታት ውዕል ከም እኖታት ብፀልማት ተመፀት ናብ ብርሃን፣ብፀሓይ ተመፀት ናብ ፅላል ብበሪ ተመፀት ናብ መስኮት ከየብልዋ ይወሓሱ ድዮም? ዝብል ንሕድሕዶም ሕቶ ይቀርበሎም፡፡ ንሶም’ውን መሊሶም ነቲ ዝተወሓስዎ ወገን ‘ከምቱ ዝብሃል ዘሎ ዋሕሳትኩም ድየ?’’ እናበሉ ይሓቱ ፡፡ ‘እማን ይወሓሱና’’ ምስተብሃሉ ‘እወሓስ ‘ዝብል ምላሽ ይህቡ፡፡ 8 ናብ መልኣኽ ማሕበር ስሚርናውን ጽሐፍ፡ እቲ ቐዳማይን ዳሕራይን፡ ሞይቱ ዝነበረን ህያው ዝዀነን ከምዚ ይብል አሎ፡ 9 ጸበባኻን ድኽነትካን ፦ ግናኸ ሃብታም ኢኻ ፦ ጸርፊ እቶም ኣይሁድ ኢና ዚብሉን ፦ ግናኸ ማሕበር ሰይጣን እዮም እምበር፡ ኣይሁድስ ዘይኰኑ ፦ እፈልጥ አሎኹ። 10 እንሆ፡ ምእንቲ ኽትፍተኑስ፡ ድያብሎስ ንገሌኻትኩም ናብ ቤት ማእሰርቲ ኺድርብዮም እዩ፡ ዓሰርተ መዓልቲውን ጸበባ ኺረኽበኩም እዩ እሞ፡ ነቲ ዚመጸካ መከራ ኣይትፍርሀዮ። ክሳዕ ሞት እሙን ኩን፡ ኣነውን ኣኽሊል ህይወት ክህበካ እየ። 11 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። እቲ ዚስዕር በቲ ኻልኣይ ሞት ኣይኩጕዳእን እዩ። 12 ናብ መልኣኽ ማሕበር ጴርጋሞስውን ጽሐፍ፡ እቲ ኽልተ ዝኣፉ በሊሕ ሰይፉ ዝሐዘ ኸምዚ ይብል አሎ፡ 13 ኣበይ ከም እትነብር፡ ማለት ኣብቲ ናይ ሰይጣን ዝፋን ዘለዎ ምዃኑ እፈልጥ አሎኹ እሞ ንስመይ ኣጽኒዕካ ሒዝካዮ አሎኻ፡ ኣብቲ ሰይጣን ዚነብረሉ፡ ንኣንቲጶስ፡ ነቲ እሙን ምስክረይ፡ ኣብ ማእከልኩም ብዝቐተልዎ መዓልትታት እኳ ንእምነተይ ኣይከሐድካያን። 14 ነቲ ኣብ ቅድሚ ደቂ እስራኤል መንሳተቲ ንምግባር፡ ንጣኦታት እተሐርደ ኺበልዑን ኪምንዝሩን ንባላቅ ዝመሀሮ ምህሮ በላዓም ዝሐዙ ስለ ዘለውኻ ግና፡ ቅሩብ ነገር ረኺበልካ አሎኹ። ዝርገሐ ትምህርትን ምልዕዓልን ሕብረተሰብና ብዛዕባ ለበዳ ዘለዎ ግንዛበ ፍልጠትን ከዕሙቕን ዝተፈላለዩ ፃዕርታት እናተተግበሩ እዮም፡፡ ብፍላይ ኣብዚ ዓመት ምስ ወፍሪ ሚሊንየም በዓል ኣከባብራ ተታሓሒዙ ብርክት ዝበለ ህዝቢ ብዛዕባ ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ መልእኽቲ ብዝተፈላለዩ መራሕቲ ንክወሃብ ተገይሩ’ዩ፡፡ ኣብ ልዕሊ ዋና ኣማሓዳሪ ዞባ ማእኸል ትግራይ ኣይተ ሰለሙን መዓሾ ተፈፂሙ ዝተብሃለ ገበን ፈተነ ቅትለት ኣብ ምፅራይ ከምዝርከብን ውፅኢቱ ብቐፃሊ ከምዘፍልጥን ኮምሽን ፖሊስ ትግራይ ገሊፁ። 8 ሕዳር 2017 ዓ.ም ከባቢ ሰዓት 8፡00 ድሕሪ ቀትሪ ካብ ከተማ ኣኽሱም ናብ ከተማ መቐለ ኣብ ዝጐዓዝሉ ካብ መስመር ወረዳ ማይቅነጣል ጣብያ ላኼናይ ፍሉይ ቦታ ምፍልላይ ንኣንፈት ዕዳጋ ዓርቢ ካብ 3-5 ኪሎ ሜትር ዝኸውን እትው ኢልካ ኣብ ዘሎ ናይ “እንዳ ትካቦ ክሬቸር” ከባቢ ኣብ ልዕሊ ዋና ኣመሓዳሪ ዞባ ማእኸል ትግራይ ኣይተ ሰሎሞን መዓሾ ተፈፂሙ ዝተብሃለ ገበን ፈተነ ቅትለት ኣመልኪቱ ኣብ ማሕበራዊ ሚድያ ዝወሃብ ዘሎ ክልተ ጫፍ ዝሓዘ ሓበሬታታት ሐዚ እውን ይቕጽል ኣሎ። ይኹን ደኣንበር ኮሚሽን ፖሊስ ትግራይ ምስ ቢሮ ፍትሒ ብምትሕብባር ዝተጣየሸ ጕጅለ ምጽራይ ካብታ ገበን ተፈጺማታ ዝተብሃለት ግዜ ጀሚሩ ኣብ ምጽራይ ከም ዝርከብን ከይድን ውጽኢትን እቲ ጕዳይ ድማ ኮሚሽን ፖሊስ ትግራይ ብቐጻሊ ከም ዝገልጽን እናሓበረ የማን ፀጋም ዘለዉ ወረታት ጠጠው ክብሉ የተሓሳስብ ኢሉ ኮምሽን ፖሊስ ትግራይ ። ቀጺልና ኣብ ቀንዲ ትሕዝቶታት ዘረባኡ ንኣቱ፡- ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ምስ መደበር ዜና “እልኻሊጅ” ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኣብ ዝገበሮ ቃለ መጠይቅ፡ "እቲ ዝላዓለ ጥርዚ ናይ’ቲ ዝቀረበ ጠለባት ንፕሪስደንት ከይቀተልካ ወይ ከይኣሰርካ ቅቡል ክኾውን ዝካኣል ኣይነበረን። ይኹን እምበር ዝተፈጸመ ፡ሞራላውን ፖለቲካዊን ዜናዊን ቅትለት እዩ። እዚ ድማ ብደረጃ ሃገር ዓብይ ተረኽቦ ኢዩ ዝቝጸር። እዚ ኣብ ኣስመራ ዝተፈጸመ ምንቅስቃስ፡ ህዝቢ ኤርትራ ኩሉ ደላይ ለውጢ ምዃኑን፡ ባህርያት ናይ’ዚ ስርዓት’ዚ ኣጸቢቑ ተረድኡዎ ምህላዉን ዘረጋግጽ ሓቂ’ዩ። ነቲ ኣብ ዕስራ ዓመታት ዝመስረቶ ጨቛኒ ጸጥታዊ ትካላት ጥሕስካ ካብ ኣስታት 90 ኪሎ መተር ዝርሕቀቱ ቦታታት ተወንጭፍካ ንመደበር ዜናን መዕረፎ ነፈርቲን ምሓዝ’ኳ ዓቢ ጉዳይ እንተዀነ፡ ስርዓት ንሙውዳቅ ካልኦት ብዙሓት ረቛሒታት ከም ዝሓትት ርዱእ ኢዩ። ምናልባሽ እውን ክፍጽሙዎ ዝግባእ ዕማማት ብግቡእ ዘይፈጸሙ ኣለዉ ማለት እዩ። ዝኾነ ኰይኑ፡ ምንቅስቃስ 21 ጥሪ ስርዓት ህግድፍ ከምቲ ገሊኡ ዝመስሎ ዝነበረ ብርቱዕን ስጡሙን ዘይኮነስ ብኣንጻሩ ስንኩፍ ምዃኑ ብምብራህ፡ ድኽመታቱ ኣቃሊዑ እዩ ።ምንቅስቃስ 21 ጥሪ ኣይፈሸለን፡ ብኣንጻሩ’ኳ ደኣ፡ ንናይ መጻኢ ናይ ስርዓት ምግምጣል ተኽእሉ ማዕጾ ዝ ኸፈተ ኢዩ። ዝበዘሔ ኣካላት ወታሃደራዊ ትካል ኣብ ጎኒ ህዝቢ ጠጠው ኢሉ ምህላዉን፡ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ሃገራውያን መኮንናት ዘበገሱዎ ምንቅስቃስ ብትሪ ደጋፊኡ ምዃኑን ኣፍሊጡ። ናይ ውሽጥን ወጻኢን ጻዕሪታት ተደማምሩ ድማ ነዚ ስርዓት ግድን ከልግሶ ምዃኑ ብተወሳኺ ኣረጋጊጹ ኢዩ። ብምቕጻል፡ ዶር. ዩሱፍ፡ ውጽኢት ናይዚ ምንቅስቃስ ዝፈጠሮ ዓብይ ምንቅናቅ ክሳብ ምፍራስ ናይዚ ስርዓት ጠጠው ዘይብል ጉዳይ እዩ ክብል ገሊጹ። እዚ ዝተኻየደ ምንቅስቓስ፡ እቲ ስርዓት ፈጢርዎ ዝጸንሐ እገዳ ለጊሱ፡ ምስ ወጻኢ ዘራኽብ ዜናዊ መስኮት ኸፊቱ ፡እቲ ኣገዳሲ ፍሬ ናይዚ ፈተነ ድማ ነቲ ኣብ ስቅያት ዝነብር ዝነበረ ወታሃደራዊ ትካልን ህዝብን ከቢቡ ዝነበረ ናይ መንደቕ ፍርሒ ነቒዑ ይርከብ። እዚ ምንቅስቃስ ብቲ ሓደ ሸነኽ፡ ነቲ ዘይድፈር ዝመስል ዝነበረ ኢሳያስ ጸፊዑ ፖለቲካዊ ተነጽሎ ኣስዒቡ፡ በቲ ካልኣይ ሸነኽ ድማ ህዝቢ ኤርትራ ፖለቲካዊን ዜናዊን መኽሰባት ኣመዝገበ፣ ብኡ ኣቢሉ ድማ ድምጹ ናብ’ቶም ምስ ጉዳይ ህዝቢ ኤርትራ ዝደናገጹ ኣሕዋቱን ኣዕሩኽቱን ኣህዛብን ሃገራትን፡ ከምኡ’ውን ቃልሱ ዝድገፉ ሰውራዊ ምንቅስቃሳት ሃገራት ኣዕራብን ንከበጽሕ ዕድላት ረኽቡ" ኣሎ ክብል ገሊጹ። ዘሎኒ ሓቤረታን ከምኡ’ውን ትዕዝብተይን ኢሳያስ ካብ ከም’ዚ ዝኣምሰለ ምንቅስቃስ ስለ ዝሰግአ ካብ ኤርትራ ብዙሕ ክወጽእ ኣይኮነን። እዚ ስርዓት’ዚ ንርእሲ ከተማ ኣስመራ ሙሉእ ብሙሉእ ንምቁጽጻራ ተሸግሩ ኣሎ ።ካብ ኢዱ ወጻኢ ዝኾነ ሰፈሕ ቦታታት እውን ኣሎ" ክብል ድማ ብተወሳኺ ገሊጹ። ሎሚ ኣብ ኬንያ ፕረዚደንታዊ ቃለ-መሓላ ዝፈፀሙ ኡሁሩ ኬንያታ፣ ኣብ‘ታ ሃገር ሰላም፣ሓድነትን ቁጠባዊ ምዕባለ ንክረጋገፅን ከምዝሰርሑ ገሊፆም። ሚስተር ኬንያታ፣ኣብ‘ቲ ካብ ናይሮቢ ውፅእ ኢሉ ዝርከብ ዓለም-ለኸ ማእከል ስፖርት ሞይ፣ኣብ ዝተካየደ ስነ-ስነስርዓት ፅምብል‘ዮም ንቃለ-መሓላ ፈፂሞም። ኣብ‘ቲ እዋን መራሕቲ ናይጀርያ፣ሩዋንዳ፣ዚምባብዌ፣ኣምባሳደራት እንግሊዝን ኣሜሪካን‘ውን ተረኺቦም ነይሮም። ሓምሳን ሓደን ዓመት ዝዕድሚኦም ወዲ መስራታይ ኬንያ ዝኾኑ ኡሁሩ፣ ምምሕዳሮም ድሕሪ ምምቅቃል ዘስዐበ መስርሕ ምርጫ ኣብ ቁጠባዊ ምዕባለ፣ሓድነትን ሰላምን ከምዘተኩር ገሊፆም፥ ”ስራሕ ሎሚ ጀሚሩ‘ሎ።ካበየናይ ማሕበረ-ሰብ ከምዝኾና ንሓተሉ ጊዜ ዘይኮነ፣ንማቀሉ ሓባራዊ ራኢ’ዩ።ኣባላት ኣየናይ ፖለቲካዊ ፓርቲ ምኻና ዘይኮነስ፣ክንፈጥሮ ዝካኣለና ሓባራዊ ሽርክና‘ዩ ዘተሓሳስበና”ኢሎም ንሶም። ዕድመ ስልጣኖም ዛዚሞም ዝተሰናበቱ ፕረዚደንት ምዋዪ ኪባኪ፣ምልክት ስልጣን ኬንያ ንዝኾኑ ጉራዴን ቅዳሕ ሕገ-መንግስቲን ንሚስተር ኡሁሩ ኣረኪቦም‘ለው።ሚስተር ኪባኪ ኣስዒቦም ኣብ ዘስምዕዎ መደረ“ጥርጥር የብለይን፣ሃገር ኣብ ኢድ ዘተኣማምን ሰብ ኣትያ‘ላ ኢሎም። ኡሁሩ ኬንያታን ምክትሎም ዊልያም ሩቶን፣ብጠንቂ‘ቲ ኣብ ሕሉፍ እዋን ምርጫ ዘጓነፈ ህውከትን ቅትለትን፣ብዓለም-ለኸ ቤት ፍርዲ ገበን ከምዝድለዩ ዝዝከር‘ዩ። ኣብ እዋን‘ቲ ስነ-ስርዓት ፅምብል፣ፕረዚደንት ኡጋንዳ ዩዌሪ ሙሰቨኒ ኣብ ዘስምዕዎ ቃል፣ህዝቢ ኬንያ ንምፍርራሕ ቤት ፍርዲ ዓለምን ንወፃእተኛ ሓይልታትን ብምንፃግ፣ድምፆም ስለዝሃቡ ንኢዶም። “እዞም ሓይልታት‘ዚኣቶም፣ንዝደለይዎም መራሕቲ ኣብ ልዕሊ ኣፍሪቃ ከንብሩ፣ንዘይደለይዎም ድማ ከውግዱ‘ዮም ዝደልዩ” ኢሎም ሙሰቨኒ። ሕገ-መንግስቲ ኬንያ ቅድሚ ክልተ ዓመት ካብ ዝፀድቅ ንዳሓር፣ንፈለማ ጊዜ ዝተመርፁ ፕረዚደንት፣ሚስተር ኡሁሩ ኬንያታ ኮይኖም‘ለው።ብመሰረት እቲ ሓድሽ ሕገ-መንግስቲ፣ፀጋታት‘ታ ሃገር ብማዕረ ንክከፋፈልን ስልጣን ናብ ታሕተዋይ ክፍሊ ሕ/ሰብ ንክወርድን ኣብ ስምምዕ ተበፂሑ‘ዩ። ስርሑ:ዝተረጋገፀ ናይ ተምሃሮ ኣገላግሎትን ናይ ገንዘብ ረድኤት ሕትመት ኣርእስቲ: ሓቅታትን ንድፍታትን 2001/2002 ፅሑፍ ካብ:ትምህርቲ ሚኒስተር ኣርእስቲ: ናይቲ ኢንፎርሜሽን ንኢሽተይ መፅሓፍ ዓለምለኻዊ ምትሕብባርን ናይ ገንዘብ ምንዛረ ናይ ብሄራዊ ኣካላት ዋና ኣብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ምትሕብባርን ናይ ገንዘብ ምንዛረን ተጠያቂ እዩ፡፡ ላዕለዋይ ናይ ትምህርቲ ሴክተር, ትምህርቲ ሚኒስተር ቢቢሲ ን2024 ካብ መላእ ዓለም ዝተሓረያ 100 ኣነቓቓሕትን ጸለውትን ደቂ ኣንስትዮ ዝሓዘ ዝርዝሩ ወግዓዊ ገይሩ'ሎ። ካብ መንጎአን ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤል ሰላም ናድያ ሙራድ፡ ግዳይ ዓመጽ ጎስጓሲትን ጂዘል ፔሊኮት፡ ተዋሳኢት ሻሮን ስቶን፡ ኦሎምፒካውያን ኣትሌታት ሬቤካ ኣንድራድን ኣሊሰን ፌሊክስን፡ ደራፊት ራየ፡ ስእላዊ ስነጥበባዊት ትሬሲ ኤሚን፡ ተቓላሲት ክሊማ ኣደኒከ ኦላዶሱን ጸሓፊት ክሪስቲና ሪቨራ ጋርዛን ይርከብአን። ኣብ ቓዛ፡ ሊባኖስ፡ ዩክሬንን ሱዳንን ንዘለዉ ቀተልቲ ግጭታትን ሰብኣዊ ቅልውላዋትን ካብ ምግጣም ክሳብ ኣብ መላእ ዓለም ንዝተኻየዱ መረጻታት ስዒቡ ኣብ ሕብረተሰባት ዝተራእዩ ጫፋት ዝረገጹ ኣፈላላያት ዝረኣያ ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣዕሚቐን ክለፍዓን ሓድሽ ደረጃታት ጽንዓት ክረኽባን ተገዲደን እየን። ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣብዚ ዓመት ነተን ዓለም ኣብ ዙርየአን እናተቐየረት ኣብ እትኸደትሉ ኵነታት – ብጽንዓተን – ንለውጢ ዝተግሃ ዘለዋ ብምጽምባል ኣፍልጡ ሂቡ ኣሎ። እቲ ዝርዝር ንጽልዋ ህጹጽ ኩነታት ክሊማ ዝዳህሰሰ ኰይኑ፡ ማሕበረሰበን ንጽልዋኡ ክምክትን ምስኡ ንኽላመድን ኣብ ምሕጋዝ ንዝሰርሓ ተጣበቕቲ ክሊማ ዘጉልሕ እዩ። ኣስማት ብዝዀነ ይኹን ፍሉይ መዐቀኒ ብቕደም ሰዓብ ኣይተሰርዑን ኵሉ ተጣበቕቲ ክሊማ ባህልን ትምህርትን ምዝንጋዕን ስፖርትን ፖለቲካን ጎስጓስን ሳይንስ፣ ጥዕናን ቴክኖሎጂን መሃንድስ ዕቃበ ቅርሲ ኣብ የመን ድሕሪ ናይ ዓመታት ኲናት ብዙሓት ታሪኻዊ ኣገዳስነት ዘለዎም ህንጻታት ኣብ ዝዓነዉሉ እዋን፡ መሃንድስ ሃርብያ ኣል ሂሚያሪ ሓድሽ ህይወት ንምሃብ ተልእኾ ሒዛ ተበጊሳ። ምስ ካልኦት ትካላት - ከም ትካል ባህሊን ትምህርትን ሕቡራት ሃገራት ዩኔስኮ ብምትሕብባር፡ ኣብ ጥንታዊት ሰንዓን ኣብ መላእ ሃገርን ዝርከቡ ዓሰርተታት መንበሪን ቅርስታትን ዳግማይ ኣሐዲሳቶ ኣላ። ዩኔስኮ ኣብ ልዕሊ 16 ሽሕ ቦታታት ንዝበጽሐ ጉድኣት ዳህሳስ ኣካይዱ። ኣብ ዓውዲ ዕቃበ ቅርስታት ዝሰርሓቶ ስራሕ ታሪኻዊ ቦታታት ምዕቃብ ጥራይ ዘይኮነስ፡ ህይወት ብዙሓት ኣመሓይሹ እዩ። ኣል ሂሚያሪ ንነበርቲ እቲ ከባቢ ብባህላዊ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ህንጻ ኣሰልጢናን ንመንእሰያት ኣዋልድ ናብቲ ኢንዱስትሪ ንኽኣትዋ ኣነቓቒሓን እያ። ሰኣሊት ማህደር ሃይለስለሳ ቅርጺ መሬት፡ ዝነቐጹ ሩባታትን ዝጋጎጉ ዘራእትን’ያ ትስእል፡ እዚ ከኣ ጥምየት ንክንደይ ስድራ ቤታት ካብ ቤት ንብረተን ከምዘፈናቕልን ስድራቤታት ብደቆም ብህጻንነተን ንኸመርዕወን ምኽንያት ይኸውን ከምዘሎ ንኸተርኢ ትጥቀመሉ። በዚ ስርሓ ብደረጃ ኣፍሪቃ ኣብ 2023 ሽልማት ክትረክብ ክኢላ’ያ። ተጣበቅቲ ሰብኣዊ መሰላት ብሰንኪ ደርቅን ክሊማዊ ለውጥን መርዓ ትሕቲ ዕድመ ኣብ 2050 ብሰለስተ ዕጽፊ ክውስኽ ከምዝኽእል ግምቶም ይህቡ። ማህደር፡ ነቲ ስርሓታ ካብ ተመክሮኣ፡ ካብ ሰብ ብዝሰመዓቶም ተደሪኻ’ያ ኣዕሚቓ ክትሕዞ ተደሪኻ። ኣሳእላ ኸኣ ኣብ ዝተፈላለየ እዋንን ቦታታንን ሃገራትን ንምርኢት ኣቕሪባቶ ኣላ። ገጣሚት ጸሓፊትን ጋዜጠኛን ማርያ ተረዛ፡ ኣብ ፖርቱጋል፡ ሓንቲ ካብ ፍሉጣት ደጋፊት መሰል ደቀንስትዮን ደራሲት ናይ ብዙሓት መጻሕፍትን እያ። ብዝያዳ ድማ በታ ምስ ካልኣይታ ኰይና ዝደረሰታ ዓለምለኻዊ ኣፍልጦ ዝረኸበት “Novas Cartas Portuguesas” (ሓድሽ ደብዳበታት ፖርቱጋል) ዝተሰምየት መጽሓፋ ትፍለጥ። እቲ ናይ ልብ-ወለድ፡ ግጥምን ኤሮሳውን እኩብ ስርሓታ፡ ኣብ 1972፡ በቲ ሽዑ ዝነበረ ናይ ፖርቱካል ምልካዊ መንግስቲ ብቕልጡፍ ከም ዝእገድ ኰነ። ሆርታን መሳርሕታን ድማ ብጽያፍን “ንናጽነት ፕረስ ብግቡእ ብዘይምጥቃም” ዝብልን ኣብ ፍርዲ ቀረባ። እቲ፡ “ጉዳይ ሰለስተ ማርያታት” ተባሂሉ ዝፍለጥ ዛዕባ፡ ኣብቲ ግዜ’ቲ ኣርእስተ-ዜና ናይ ሓያሎ መራኸቢ ብዙሓን ኰይኑ፡ ኣብ መላእ ዓለም ተቓውሞታት ኣስዒቡ። መስርሕ ፍርዳ፡ ሰውራ ካርነሽን ነቲ ስርዓት ድሕሪ ምዕላዉ እዩ ብ1972 ተዛዚሙ። ሎሚ ዓመት ድማ መበል 50 ዓመት ዝኽሪ ናይቲ ዘካየደቶ ታሪኻዊ ፍጻመ እዩ። ሃይማኖታዊ ጎስጓስ ተካይድ ኣናት ሆፍማን ኣብ ውሽጢ ኣይሁድነት ጾታዊ ማዕርነትን ሃይማኖታዊ ብዙሕነትን ኣብ ምጉስጓስ ዓሰርተታት ዓመተት ኣሕሊፋ። ንሳ ናይቲ ኣብ ከተማ ኢየሩሳሌም ኣብ ዝርከብ ምዕራባዊ መንደቕ ንኣይሁዳውያን ደቂ ኣንስትዮ ማዕረ መሰል ጸሎት ከረጋግጽ ዝጽዕር ጉጅለ ደቂ ኣንስትዮ መስራቲት ኣባል እያ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣንጻር እቲ ደቂ ኣንስትዮ ናይ ጸሎት ሻውል ከይገብራን ኣብ ሓበራዊ ንባብ መጽሓፍ ኦሪት ከይሳተፋን ዝኽልክል ሕግታት ተቓሊሳ እያ። ሆፍማን ብተወሳኺ ን20 ዓመታት ፈጻሚት ዳይረክተር ናይቲ ማዕርነትን ማሕበራዊ ፍትሕን ንምድንፋዕ ዝሰርሕ ሕጋውን ተጣባቒን ቅልጽም ምንቅስቓስ ተሃድሶ ዝኾነ ማእከል ሃይማኖታዊ ተግባር እስራኤል ብምዃን ኣገልጊላ ቅድሚኡ ኣብ ባይቶ ከተማ ኢየሩሳሌም መንበር ሒዛ ነይራ፤ ኣብኡ ድማ ንኣዝዩ ኦርቶዶክሳዊ ፖሊሲታት ትሙጕት ነይራ። ክኢላ ስነህንጻ (ኣርክቴክት) ለስሊ ሎኮ በቲ “ንስነህንጻ ደሞክራስያዊ ንምግባር” ዘካየደቶ ስርሓት፡ ካብ ንጉሳዊ ኢንስቲቱዩት ብሪጣንያውያን ኣርክቴከራት ኣብ 2024 ወርቂ መዳልያ ተሰሊማ። እቲ ስልማት ኣብቲ ትነጥፈሉ ዓውዲ፡ ዝዓበየ ስልማት ኰይኑ፡ እቲ ትካል ብ1848 ካብ ዝጅምር ንጸላም ጓለንስተይቲ ክስልም ፈለማዩ እዩ። ኣብ ዝሓለፉ ክልተ ዓሰርተታት፡ ንብዙሓት ሰባት ካብቲ ውክልና ዘይረክብ ድሕረ-ባይታኦም ናብቲ ኢንዳስትሪ ኣብ ምምጻእ ተዓዊታ እያ። እዛ ጋናዊት-ስ ኮትላንዳዊት ምህርቲ፡ ኣብ ቴማታት ‘ዲካርቦናይዘሽን’ ከምኡ’ውን ‘ዲኮሎናይዘሽን’ ዘተኰረትሉ ናይ ቬኒስ ቢናለ ናይ ስነህንጻ ዝመርሐት ፈላሚት ኣፍሪቃዊ መበቈል ዘሎዋ ጓላንስተይቲ ክትከውን በቒዓ። ብተወሳኺ፡ መስራቲት ናይቲ ንዝምድና ስነህንጻ፡ መንነትን ዓሌትን ዝድህስስ፡ “ኢንስቲቱዩት መጻኢ ኣፍሪቃ” ዝተባህለ ኣብ ጋና ዝተመስረተ ትካል እያ። ለስሊ ለኮ ጋዜጠኛ ሂንዳ ዓብዲ መሓሙድ፡ ካብ ንእስነታ ኣትሒዛ ንፍዕቲ ጸሓፊት እያ። ካብታ እትነብረላ ኣብ ሶማልያ እትርከብ ከተማ ሃርጌሳ ዛንታታት ናይቶም ካብ ዓመጽ ዝሃደሙ ሰባት ዝገልጽ መዓልታዊ መዘኻኸሪ ትጽሕፍ ነይራ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ድማ ዋና ኣሰናዳኢት ናይታ ኣብታ ሃገር ናይ መጀመርታን እንኮን ደቂ ኣንስትዮ ጥራይ ዝሓቖፈት ጉጅለ ሚድያ ‘ቢላን’ ኰይና ኣላ። እዛ ጉጅለ፡ ነቲ ኣብ ስራሕ ቦታ ደቂ ኣንስትዮ ሶማልያ ዘጋጥመን ልዑል መጠን ጾታዊ ምፍልላይን ምግፋዕን ንምምካት ዝተመስረተት'ያ። እዞም ጸገማት ድማ ኣብ ቀረባ እዋን ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዘውጽኦ ጸብጻብ ኣፍልጦ ዝረኸቡ ብድሆታት'ዮም። ቢላን፡ ኣብ ሓንቲ ካብተን ኣብ ዓለምና ኣዝየን ሓደገኛታት ሃገራት ዓለም ንጋዜጠኛታት ኣብ ማሕበራዊ ጉዳያት ብርሃን ንምብራህ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ከም ሶማላውያን ምስ ኤችኣይቪ ተሓቢኦም ዝነብሩ፡ ዝተበደሉ ዘኽታማት፡ ከምኡ’ውን ብማሕበረሰቦም ዝፍንፈኑ ኣልቢኖ ዝኣመሰሉ ዛንታታት ዝሽፍን እዩ። ተጣባቒ መሰል ኣካለ-ስንኩላን ሮክሲ ሙረይ ጾታ ከይፈለየት ምስ ዝዀነ ተምሳጥ ከም ዝሓድራ (pansexual)፣ ከምኡ’ውን፡ ምስ “Multiple Sclerosis” ዝተባህለ ሕማም ከም እትነብር ብልጺ ትዛረብ። በቲ ዘለዋ መድረኽ ተጠቒማ ድማ ሕዱር ሕማም ንዘለዎም ሰባት ተበራትዕ፣ ጽላታት ሕክምና፡ ኣካላት ግብረ-ሰናይን ካልኦት ትካላትን ንዘርእይኦ ምግላል ድማ ትብድህ። ሙረይ ንድሕረ-ባይትኣ ኣብ ፋሽን ተጠቒማ፡ ሰባት ናብ ንጥፈት ክሰጋገሩን ካብ ውሑዳት ህዝብን ዝተፈላለያ ብሄራትን ንዝመጽኡ ኣካለ-ስንኩላን ኣቓልቦ ክረኽቡ ትገብር። ብተወሳኺ፡ መስራቲት ናይቲ “The Sick and Sickening” ዝብል ፖድካስት ኰይና፡ ብዛዕባ ምስ ሕማምን ስንክልናን ምንባር፡ ካብ ምሕደራ ቃንዛ ክሳዕ ጾታዊ ጥዕና፡ ኣካላትን ጾታዊ እወታውነትን ብዘይሕብእብእ ዛንታታት ይንገር። ሮክሲ ሙረይ ብመኪና ተጓዓዚትን ጸላዊትን ሱ ሚን ኣብ 50 ዓመት ዕድሚኣን ካብ ግህሰት ዝመልኦ ሓዳር ዘምለጠትን ኰይና፡ መኪናኣ፡ ቴንዳኣን ጥሮታኣን ጥራሕ ሒዛ እያ ኣብ ዙርያ ቻይና ንበይና ንናይ ጽርግያ ጕዕዞ ዝተበገሰት። ኣብ 2020 መኪና ምዝዋር ካብ እትጅምር ንደሓር፡ ኣብ ልዕሊ 20 ኣውራጃታት ኣብ ዝርከባ ልዕሊ 100 ከተማታት በጺሓ። ንዅሉ ጕዕዞኣ ሰኒ ዳቶ ኣላ፣ ታሪኻ ድማ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ውዕዉዕ ዘተ ቀስቂሱ ይርከብ። ምኽንያቱ፡ ንኻልኦት ኣብ ማእከላይ ዕድመ ዝርከባ ደቀንስትዮ፡ ኣብ ሕብረተሰብ መብዛሕትኡ ግዜ ‘ኣንቲ’ ተባሂለን ዝጽውዓ፡ ኣንጻር እቲ ዝነበረ ኵነታት ክኸዳ ብምትብባዕ ኣነቓቒሓ። ሕጂ ኣብ መላእ ማሕበራዊ መራኸቢታት ሽዱሽተ ሚልዮን ተኸታተልቲ ኣለዉዋ። ህይወታ ብፊልም ተሰሪሑ ድማ ኣብዚ ዓመት ናብ ተዓዘብቲ ተዘርጊሑ። ሜክኣፕ ኣርቲስት ኦሊቭያ ማክቨይ ሕማም ምርጓፍ ጸጕሪ ርእሲ ምስ ኣጓነፋ፡ ንዓለም ሰብ-ሰርሖ ጸጕሪ (ዊግ) ክትድህስሶ ጀመረት። ሓደስቲ ቅድታት ብምፍታንን ኣማራጺ ጸጕሪ ብምፍታንን፡ ምጕዳል ጸጕሪ ዘጋጥመን ደቀንስትዮ ንምትብባዕን ንምሕያልን ዝሕግዝ ናይ ኦንላይን መድረኽ ሃኒጻ። ዳርጋ ፍርቂ ሚልዮን ሰዓብቲ ዘለውዋ ኦሊቭያ፡ ምርጋፍ ጸጕሪ ዘጓነፈን ኰነ ምስ ጥዕና ጸጕረን ዘሎዋ ደቀንስትዮ፡ ሰብ-ሰርሖ ጸጕሪ ክገብራ ልሙድ ክኸውን ንቕሓት ከም ዝዓቢ ገይራ። ካብ ሰሜን ኣየርላንድ ዝመጽአት ክኢላ ሜክኣፕን ጸላዊትንን ማክቨይ፡ ኣብ ዕድመ ንእስነታ ጸጕራ ክትስእን ጀመረት። ኣብዚ ግዜ’ዚ ግን ብዛዕባ ሰብ-ሰርሖ ጸጕሪ (ዊግ) ዓውደ-መጽናዕትታት ትገብርን ዳግማይ ርእሰ-ተኣማንነት ዝረኽባሉ ተመኵሮ ተካፍልን። በዚ ድማ እተን ሕማም ምርጋፍ ጸጕሪ ዘለወን ደቀንስትዮ፡ ተኣኪበን ከም ንቡር ርእየ ን ከዕልላሉ ውሑስ ኵነታት ይፈጥር። ኦሊቭያ ማክቨይ በዓልቲ ሞያ ንድፊ ፋሽን ዲዛይነር ያስሚን ምጃሊ ዝሰርሖ ፍጥረት ካብ ህይወትን ልምድን ፍልስጤማውያን ዝተበገሰ’ዩ። ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ ድሕሪ ምዕባያ፡ ኣብቲ ዝተወረረ ዌስትባንክ ናብ እትርከብ ራማላ ብምግዓዝ፡ ኣብ 2020 'ኖል ኮሌክቲቭ' ብዝብል ምልክት ንግዲ ዝፍለጥ ትካል ጀሚራ። ፋሽን ትካላ ምስ ብስድራቤት ዝመሓደሩ ትካላት ስፌት፡ ተፈጥሮኣዊ ቀለም ዝህቡ ድኳናት ቀመማት ውሽጢ ዓዲ፡ ከምኡ’ውን ብሓባር ክዳውንቲ ንምፍራይ ዝሕግዙ ማሕበራት ደቂ ኣንስትዮ ይሰርሕ። እቶም ሰፈይቲ፡ ጥልፊን ቀረጽን ባህላዊ ሜላታት ይጥቀሙ፡ ፍልስጤማውያን ጨርቂ ምፍጣር ዝብል ሞያ ክብሪ ይህቡ። ምጃሊ ክዳውንታ ተጠቒማ ብዛዕባ ፍልስጤማውያን ዛንታታት ክትነግር ጸኒሓ እያ። ብተወሳኺ፡ ነቲ ብደረጃ ዓለም ደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥመን ኣብ ጎደናታት ዝፍጸም ምግፋዕ፡ ኣብ ጃኬትን ቲሸርትን (ህጻንካ ኣይኮነን) ዝብል ሓረግ ቀቢኣቶ እያ። መስራቲት (ምስ ካልኣይታ)፡ ሞኑመንታል ዌልሳውያን ደቀንስትዮ ቅድሚ 2021 ኣብ ዌልስ፡ ብስም ዌልሳዊት ጓለንስተይቲ ዝቘመ ሓወልቲ ኣይነበረን። ከም ግብረ-መልሲ ናይዚ ድማ ጠበቓ ሄለን ሞሊኖክስ፡ ህዝባዊ ውክልና ደቀንስትዮ ዌልስ ንምምሕያሽን ኣበርክቶአንን ዓወታተንን ንምጽንባልን ዝዓለመ ንመኽሰብ ዘይሰርሕ ትካል “ሞኑ መንታል ዌልሳውያን ደቀንስትዮ” ብሓባር መስሪታ። ሞሊኖክስን ጉጅለኣን ካብ ህዝቢ ብዝቐረበለን ሓሳባት መሰረት፡ ዛንታታተን ከይርሳዕ፡ ሓሙሽተ ሓወልትታት ደቀንስትዮ ንምትካል መደብ ኣውጺአን። እዛ ጉጅለ ክሳዕ ሕጂ ኣርባዕተ ሓወልቲ ተኺላ ኣላ። እታ ቀዳመይቲ፡ ናይታ ቀዳመይቲ ጸላም ርእሰ-መምህር ኣብ ዌልስ ዝዀነት ቤቲ ካምበል ኣብ ካርዲፍ ተተኺላ። ስዒባ ድማ ናይ ኢሌን ሞርጋን ኣብ ማውንተይን ኣሽ፡ ክራኖግወን ኣብ ላንግራኖግ፣ ከምኡ’ውን፡ ሌዲ ሮንዳ ኣብ ኒውፖርት። ክኢላ ቅዲ ክዳን ኣብ ኩባ ክላዲስቲና እቲ ቀዳማይ ኣብ ‘በራንድ’ ቅዲ ክዳን ኮይኑ፡ እቲ ትካል ፍርያቱ ኣብ መላእ ዓለም ይሸይጥ። ሓንቲ ካብ መስረትትቲ እዚ ትካልን ክኢላ ቅዲ ክዳንን እዚ ትካልን ከኣ ኢድያና ደል ርዮ እያ። እቲ ትካል ፕረዚደንት ፊደል ካስትቶ ኣብ ውልቀ ትካላት ዝገብሮ ዝነበረ ምቁጽጻር ምስ ኣላሕለሖ’ያ ተመስሪታ። እቲ ትካል መብዛሕትን ደቂ ኣንስትዮ ብዝኾና ክኢላታት ቀዲ ክዳን ኣብ ሃቫና’ያ ተመስቲታ። እቲ ንባህሊ ኲባ መሰረት ገይሩ ዝተነደፈ ክዳውንቲ ብብዙሓት ክፍቶ ክኢሉ’ዩ። ኢድያና ደል ርዮ ቅድሚ ናብዚ ስራሕ ምእታዋ ካብ ካብ ኢንስትትዩት ቅዲ ክዳን ሃቫን ምስ ተመረቐት ንትያትር ዝኸውን ፖስተራት’ያ ተዳሉ ነይራ። ኣካያዲት ስርዓተ-ቐብሪ ፑጃ ሻርማ፡ ኣብ ዝሓለፈ ሰለስተ ዓመታት፡ ዝ ሓተሎም ንዝሰኣኑ መዋትያን፡ እቲ ኣብ መወዳእታ ዝግበር ስርዓተ-ቐብሪ ከተካዪደሎም ጸኒሓ እያ። ከምዚ ክትገብር ድርኺት ዝፈጠረላ፡ ሓዋ ድሕሪ ምቕታሉ ስርዓተ-ቐብሩ ክፍጽመሉ ዝኽእል ሰብ ብዘይምምጽኡ ዝጀመረቶ እዩ። ኣብ ባህሊ ህንዲ፡ ስርዓተ-ቐብሪ ንደቂ-ተባዕትዮ ዝወሃብ ዕማም ብምዃኑ፡ ንሻርማ ካብ ካህናትን መላእ ማሕበረሰብን ተቓውሞ ኣጋጢምዋ። ሻርማ ዋላ እኳ ሓያል ተጻራሪ መልሰ-ግብሪ እንተ ሰዓባ፡ ካብ ዝተፈላለየ እምነታትን ሃይማኖታትን ንዝመጽኡ ልዕሊ 4000 ሸባት ስነ-ስርዓት ቀብሪ ፈጺማ። ነቲ መስርሕ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ብምክፋል ድማ ዝዀነ ሰብ ድሕሪ ሕልፈቱ ክረኽቦ ዝግብእ ክብሪ ንምሃብ ትቃለስ ኣላ። መነኮስ ሲስተር ዩጀንያ ቦኔቲ ልዕሊ 100 መዕቆቢታት ኣብ ምምሕዳር ትነጥፍ። ግዳያት ዘይሕጋዊ ምስግጋርን ምዝመዛን ደቂ ሰባት ዝኾና ስደተኛታት ደቂ ኣንስትዮ ንምድጋፍ ድማ ኣብ ኣፍሪቃ መርበብ መነኮሳት ብምምስራት ሓጊዛ። ኣብ ሮማ ኣብ ንግዲ ጾታዊ ርክብ ተዋፊረን ዝነበራ ደቂ ኣንስትዮ ክትሕግዝ ብዙሕ ለይትታት ብጻዕሪ ኣሕሊፋ። ፕረዚደንት ናይቲ ብዛዕባ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ደቂ ሰባት ንቕሓት ዘዕቢ ትካል 'ባሮት ኖ ሞር' እውን ኮይና። ቦኔቲ ንልዕሊ 24 ዓመታት ኣብ ኬንያ ሚስዮናዊ ኮይና ሰሪሓ፤ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ንዝርከቡ ሰበስልጣን ከኣ ጸረ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ሰባት ስልጠናታት ኣብ ምሃብ ሓጊዛ። ቅድሚ ጡረታ ምውጽኣ ድማ ካቶሊካውያን ወሳኒ ዓመታዊ በዓል ዓርቢ ስቕለት ኣብ ኮሎስየም [ሮም ዝርከብ መአከቢ - ኣምፊ ትያትር] ዘኽብሩሉ ስርዓት - 'መገዲ መስቀል 2019' - ክትጽሕፍ ብጳጳስ ፍራንሲስ ተሓቲታ። ኣካያዲት ስራሕ ሃገራዊ ቤተ መዘክር ምዕቃብን ምሕዳስን ባህላዊ ቅርስታት ኪርጊስታን ንዛኒልሲንዛት ቱርጋንባኤቫ ቀዳምነት ዝወሃቦ ስራሕ’ዩ። ኣብ ቢሽከክ ፍሉይ ሃገራዊ ቅርስታት ዝሓዘን ብብዝሒ በጻሕቲ ዝስሕብን ቤተ መዘክር ኤትኖሎጂ ትመርሕ። ሓደ ክፋል ናይቲ ገባሪ ሰናይ ስራሓ ምዕቃብ ስነ-ጽሑፍ ኪርጊዝያን ዘጠቓልል ኮይኑ፡ እታ ዛንታ ናይ ሓደ ን40 ቀቢላታት ዞባ ኪርጊዝያን ከም ዘጠቓለለ ዝንገረላ ተዋጋኢ እትነግር ቅኔ ማናስ ዝሓወሰ’ዩ። ሓደ ቅዳሕ ናይቲ ኣብ ዩኔስኮ ዝተዘርዘረ ሓወልታዊ ግጥሚ ኣስታት 500,000 መስመራት ጥቕስታት ዝሓዘ ኮይኑ፡ ኣብ ዓለም እቲ ዝነውሐ ቅኔ ተባሂሉ ይግለጽ (ካብ ናይ ሆመር ዘ ኦዲሲ ብዕስራ ዕጽፊ ዝነውሐ)። ስራሕ ቱርጋንባኤቫ ነዚ ናይ ኪርጊዝ ክላሲክ ዝነግሩ ኣዘናጋዕቲ ‘ማናስቺ’ ዕድላትን ጸጋታትን ይፈጥር። ጋዜጠኛን ገጣሚትን ጓል 22 ዓመት ፕለስቲያ ኣላቃድ ኲናት ቓዛ ምስጀመረ ኣብ ቀረባ እዋን ካብ ዩኒቨርሲቲ ተመሪቓ። ኣብ መጀመርታ መዓልታት ናይቲ ኲናት፡ ኣብ ገዝኣ ኰይና ጽዑቕ መጥቃዕቲ ነፈርቲ እስራኤል እናተፈጸመ ቪድዮ ጠቂዓ። ሽዑ ብብዙሓት ተራእዩ፤ ብድሕሪኡ ሓድሽ ሓበሬታታት ቓዛ፡ ግጥምታትን ዳያሪ ጽሑፋትን እናፈነወት ኣብ ኢንስታግራም ኣርባዕተ ሚልዮን ተኸታተልቲ ኣፍሪያ። ካብዞም ጸብጻባት ዝተመርኮሰ ተዘክሮኣ “ዓይኒ ቓዛ” ብዝብል ኣርእስቲ ኣብ ቀረባ እዋን ክትሕተም'ዩ። ኣላቃድ 'መንእሰይ ጋዜጠኛ ዓለም' ናይ ዓመተ 2024 እያ። ብተወሳኺ ኣብ ከም ዋዕላ መንግስታት ዓለም ዝኣመሰሉ ዓበይቲ መድረኻት ንፍልስጤማውያን ተጣቢቓ እያ። ኣላቃድ ኣብ ሕዳር 2023 ካብ ቓዛ ወጺኣ። ኣብ በይሩት ብመጽናዕቲ ሚድያ ማስተርስ ዲግሪ ክትስርሕ ስላርሺፕ ረኺባ ኣላ። ናይ ሜድያን ትምህርትን ፈጣሪት ስራሕ ሓሚዳ፡ ኣብቲ ደቀንስትዮ ኣፍጋኒስታን ካልኣይ ደረጃ ከይመሃራ ብጣሊባን ተኣጊደናሉ ዝነበራ እዋን፡ “በጉም ኣካዳሚ” ዝተሰምየ ብኢንተርነት ስልጠናታት ዝህብ ‘ማልቲመድያ’ ብምኽፋት፡ ነተን ትምህርቲ ተሓሪመን ዝነበራ ደቀንስትዮ ብናጻ ከም ዝመሃራ ገይራ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ “በጉም ኣካዳሚ” ኣብ ዳሪን ፓሽቶን፡ ካብ ሻውዓይ ክሳብ 12 ክፍሊ ንዘሎ ክፍልታት ዝሽፍን ልዕሊ 8,500 ቪድዮታት ሰሪሑ። ኣብ መጋቢት ድማ በጉም ቲቪ ንፈነወ ብምብቃዕ፡ ብመገዲ ሳትላይት ትምህርቲ ክህብ ጀሚሩ። ጣሊባን ኣብ 2021 ስልጣን ምስ ሓዘ ድማ ብደቀንስትዮ ንደቀንስትዮ ዝዀነ መደበር ራድዮ ስዒቡ። ፎቶ ጋዜጠኛ ሰኣሊት ጋዜጠኛ ክርስቲና ኣሲ ኣብ 1990ታት ሊባኖስ ዓብያ - ድሕሪ ኲናት ሓድሕድ ቀጻሊ ዘይምርግጋእ ዝረኣየሉ እዋን - እዚ ድማ ነቲ ግጭት ንምስናድን ነቲ ዘይተነግረ ዛንታታት ኲናት ንምሽፋንን ንድሌታ ነዳዲ ወሲኽሉ። ኣብ ወርሒ ጥቅምቲ 2023 ኣብ ደቡባዊ ሊባኖስ ብዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ኣየር እስራኤል ንዝበጽሓ ከቢድ መጉዳእቲ ስዒቡ ህይወታ ናብ ዘሕዝንል ኩነታት ተቐይሩ። እቲ ፍንጀራ ንመሳርሕታ ጋዜጠኛ ኢሳም ዓብደላ ክቐትል እንከሎ፡ ካልኦት ሓሙሽተ መሳርሕታ ቆሲሎም፡ ክሪስቲና ኣሲ ድማ ብቲ ፍንጀራ ብዘጋጠማ መጊዳእቲ እግራ ክትቁረጽ ከኢላ። እቲ ኣጋጣሚ ንድሕነት ጋዜጠኛታት ክትጣበቕ ምኽንያት ኮይኑዋ፡ ኣብ 2024 ኣብ ፓሪስ ኣብ ዝተኻየደ ናይ ኦሎምፒክ ሽግ ብምሓዝ ድማ ንኹሎም ኣብ ስራሕ ዝሞቱ ጋዜጠኛታት መዘከርታ ክኸውን ተላብያ። ተጣባቒ ሰብኣዊ መሰላት ስቨትላና ኣኖኪና፡ ካብቲ ኣብ ምብራቕ ኤውሮጳን ኤስያን ዝርከብ ዝበዝሑ ኣስላም ዝነብሩሉ ዞባ ሰሜን ካውካሰስ ሩስያ፡ ንዓመታት ግዳያት ዘቤታዊ ዓመጽ ንኽሃድሙ ክትሕግዝ ጸኒሓ’ያ። ኣብ 2020 ምስ ካልኦት ወለንተኛታት ኰይና ፕሮጀክት ማረም መስሪታ። እዚ ተበግሶ ካብ ዳጌስታን፡ ቼችንያን ካልኦት ሪፓብሊካት ሰሜን ካውካሰስን ኣብ ሓደጋ ንዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ ምውጻእን ግዝያዊ መንበሪ ንክረኽባ ብምውዳብ ይሕግዝ፤ ከምኡ’ውን ሕጋውን ስነ-ኣእምሮኣውን ደገፍ ይህብ። ኣብ 2021፡ ሓይልታት ጸጥታ ቼቸንን ዳጌስታንን ኣብቲ ተመሓድሮ መዕቆቢ ደቂ ኣንስትዮ ዘመተ ድሕሪ ምክያዶም፡ ኣኖኪና ንባዕላ ኣብ 2021 ካብ ሩስያ ክትወጽእ ወሲና። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ሰበስልጣን ኣብ ልዕሊ ዕጡቕ ሓይልታት ሩስያ ጸለመ ኣካይዳ ብዝብል ክሲ ኣብ ልዕሊኣ ገበናዊ መርመራ ከፊቶም። ኣርቲስት ትሬሲ ኤሚን ኣብ 1990ታት ሰባት ብዛዕባ ጾታዊ ተመኩሮታቶም ከስተንትኑ ዝዕድም ከም ‘ማይ ቤድ’ (ዓራተይ) ‘ዘ ቴንት’ (እቲ ቴንዳ) ዝኣመሰሉ ቀስቀስቲ ስራሓት ብምቕራባ ተፈላጥነት ክትረክብ ከኣለት። ካብ ሽዑ ጀሚራ ኣብ ዓለም ስነ-ጥበብ ብቕጽበት ክትፍለጥ ከኣለት፣ እዚ ኸኣ ብቅዲ ኑዛዜኣን ናይ ባዕላ ታሪኽ ብምቕራባን'ዩ። ‘ማይ ቤድ’ ንመጀመርታ ግዜ ኣብ ለንደን ንምርኢት ካብ እትቐርብ ድሮ 25 ዓመት ኰይኑ’ሎ። ሽዑ ኣብ ሚድያ እቲ ዛዕባ ሓያል ክትዕ ከም ዘልዓለ ዝዝከር’ዩ። ኣብ ሓደ እዋን ከም መበላሻዊት ስነ-ጥበብ ዉላድ ዓባይ ብሪጣንያ ዘጸውዓ ስም ኤሚን ሎሚ ዓመት ኣብ ስእላዊ ስነ-ጥበብ ብዝገበረቶ ኣበርክቶ ብንጉስ ቻርለስ ‘ዴም’ (dame) ዝብል መዓርግ ተዋሂቡዋ ትርከብ። እዛ ስነ-ጥ በባዊት’ዚኣ፡ ትሬሲ ኤሚን ፋውንዴሽን ዝበሃል ንመጻኢ ወለዶ ዝሕብሕብ ትካል፡ ኣብ ማርጌት (ዓባይ ብሪጣንያ) ተኺላ ትርከብ። ትሬሲ ኤሚን መምህር ኣይሁድ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰብ ኣይሁድ ኒውዮርክ ፈላሚት ዝኾነት ረቢ ሳሮን ክላይንባም፡ ኣብ መሰላትን ሃይማኖትን ኤልጂቢቲኪዩ+ ለውጢ ንምልዕዓል ንሰለስተ ዓሰርተታት ዓመታት ኣሕሊፋ እያ። ኣብ 1992 መጀመርታ: ረቢ ናይታ ከተማ ጉባኤ ሲምቻት ኦሪት ኮይና ዝተመዘዘት ኰይና፡ ንዝቐጸላ 32 ዓመታት ክትመርሕ ኣሕሊፋቶ፤ ኣብ 90ታት ዝነበረ ቅልውላው ኤይድስ እውን ከምኡ። ንሳ ኣብ ጉባኤ ለውጠ-ጾታን ብዕቱብ ዝሰርሐት፡ ኣብዚ እዋን ድማ ኣብ ኣመሪካ እቲ ዝዓበየ ምሕዝነት ሕደ-ጾታውነት ኣወሃሂዳ። ኣብዚ ዓመት ጥሮታታ ዝወጸ ክላይንባም፡ ንፕሮጀክትታት ማሕበራዊ ፍትሒ መሪሕ ተራ ተጻዊታ፤ ብፕረዚደንት ጆ ባይደን ኣብ ኮሚሽን ኣህጉራዊ ሃይማኖታዊ ናጽነት ኣመሪካ ተመዚዛ። ሓጐስ፡ ውጽኢት መንፈሳውን ፖለቲካውን ተቓውሞ እዩ። ሰፋዪትን ነጋዲትን ቅድሚ ክልተ ዓመት፡ ዲሎሮም ዩልዶሸቫ ኣብ እዋን እቶት ቀውዒ ክልቲኡ እግራ እኳ እንተ ሰኣነት፡ ዓቢ ሕልሚ ካብ ምሕላም ግን ኣይዓገታን። ንመንእሰያት ደቀንስትዮ ኡዝቤካውያን ንመነባብሮአን ክትሕግዘን እንከላ፡ ሓድሽ ክእለት ክትመሃር ስለ ዝደለየት፡ ናይ ገዛእ ርእሳ ናይ ስፌት ንግዲ ክትምስርት ወሰነት ። መሰረታዊ ትምህርቲ ኢንተርፕሪነርሺፕን ምሕደራ ገንዘብን ተማሂራ ንልዕሊ 40 ልምዳውያን ኣሰልጢና። ኣብ ውሽጢ ኣዋርሕ፡ ትካላ ብዓቢ ዓብዩ፣ ናጻ ዓውደ መጽናዕትታት ብምክያድ፣ ንሰራሕተኛታትን ቤት-ትምህርትን ዝኸውን ዩኒፎርም ንምፍራይ ውዕል ረኺባ። ካብ ሽዑ ጀሚሩ ንግዳ፡ ንዓኣን ንኻልኦት ዓሰርተታት ደቀንስትዮን ምንጪ ኣታዊ ኰይኑ ኣሎ። በዓልቲ ሞያ ፊልም ዕውትቲ ተሸላሚት ዓያዪት ሰነዳዊ ፊልም ሺን ዴው ኣብ ቦርሳኣ ድሮን ሒዛ ብምርካባ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ኣትያ። ኣብዚ ዓመት’ዚ ከኣ ኣብታ ብወተሃደራዊ ስርዓት እትምራሕ ዘላ ሚያንማር፡ ንሕጊ ጸረ-ግብረሽበራ ጥሒሳ ብዝብል ክሲ ናብ ፍርዲ ቀሪባ። ኣብቲ ዕጹው ቤት-ፍርዲ ሕጋዊ ውክልናኣ ተጣሒሱ ንምሉእ ዕድመኣ ክትእሰር ተፈሪዳ። እዛ ዓያዪት ፊልም’ዚኣ፡ ካብ 1988 ኣትሒዛ ኣንጻር ወተሃደራዊ ስርዓት ክትቃለስ ስለ ዝጸንሐት፡ ንዓኣ ማእሰርቲ ሓድሽ ኣይኰነን። ሺን ዴው ዓለምለኻዊ ኣቓልቦ ዝረኸባ ልዕሊ ዓሰርተ ሓጸርቲ ሰነዳውያን ፊልምታት ዝኣለየት እያ። እታ ነቶም ንደሞክራሲ ዝጠልብ ተቓውሞኦም ዘስምዑ፡ ኣሽሓት ሰዓብቲ ቡድሃ ፈለስቲ’ውን ዝተሳተፉዎ፡ ሰለማዊ ሰልፊ ኣንጻር’ቲ ወተሃደራዊ ስርዓት እትገልጽ ኣብ 2007 ዝሰርሓታ ፊልም’ውን ሓንቲ ካብአን እያ። ማሕበራዊ ተቓላሲት ተዋሳኢት ዮሃና፡ ሓደ መዓልቲ ኣብ ኮሎምብያ ኣ ብ ዝርከብ ሓደ ቤት-ማእሰርቲ በጽሐት። እቲ ተመኵሮ’ቲ ድማ ንህይወታ ፍጹም ለወጦ። ምእንቲ እቶም ኣብ ህይወቶም “ካልኣይ ዕድል” ዝጽበዩ ሰባት ንኽትሰርሕ ዓቢ ድፍኢት ፈጠረላ። ኣብ 2012 ካብ ሞያ ተዋስኦ ናብ ቤት-ማእሰርቲ ጽገና ክገብር ምጥባቕ ቀየረት። ኣብ ኮሎምብያ ንዝርከቡ እሱራትን ዝተፈትሑን ንምሕጋዝ፡ “Acción Interna” ዝተባህለ ዘይመኽሰባዊ ትካል ድማ ኣቘመት። እቲ ትካል፡ ኣብ መላእ እታ ሃገር ንልዕሊ 150,000 ሰባትን 132 መዳጐኒ ማእከላትን ከም ዝበጽሐ ይግለጽ። እታ ማሕበራዊ ተቓላሲት፡ ናይቲ ኣብ 2022 “ሕጊ ካልኣይ ዕድላት” ዝተባህለ ብእማመ ዮሃና ባሃማን ዝፍለጥ፡ ቀንዲ ጐስጓሲት ነይራ። ጆኣና ባሃሞን ኣካያዲት መዕቆቢ ደቂ ኣንስትዮ ሊንዳ ድሮፍን ጉናርስዶቲር ኣካያዲት መዕቆቢ ደቂ ኣንስትዮ ኣይስላንድ እያ፤ ብዚ ትካል ኣቢላ፡ ብሰንኪ ዘቤታዊ ዓመጽ ካብ ገዝአን ክወጻ ዝግደዳ ደቂ ኣንስትዮ ትሕግዝ። ኣይስላንድ፡ መብዛሕትኡ ግዜ “ንጓል ኣንስተይቲ ዝበለጸት ቦታ” ተባሂላ ኣብ ቅድሚት እትስራዕ ሃገር እያ። እንተዀነ ግን መጠን ጾታ መሰረት ዝገበረ ዓመጽ ብተደጋጋሚ ልዑል ኰይኑ እናቐጸለ ይርከብ። ዋና ኣካያዲት ናይቲ መዕቆቢ ከም ምዃና መጠን፡ እቲ ፕሮጀክት ሓድሽ ቦታ ንኸቁም ትመርሕ፡ እዚ ድማ ንፈለማ እዋን ነዚ ዕላማ ዝተሃንጸ መዕቆቢ ደ ቂ ኣንስትዮ ኣይስላንድ ክኸውን’ዩ። ድሮፍን ጉናርስዶትር ከምእትብሎ፡ ቅድሚ 20 ዓመታት 64 ሚእታዊት ካብተን ኣብቲ መዕቆቢ ዝጸንሓ ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣብ መወዳእታ ናብቶም ዝበደልወን እየን ተመሊሰን። ሕጂ ግን ብሰንኪ ዝተመሓየሸ ደገፍን ኣገልግሎታትን እቲ ኣሃዝ ናብ 11 ሚእታዊት ከምዝወረደ ትዛረብ። ጸሓፊት ዕወትቲ ደራሲት ክሪስቲና ሪቨራ ጋርዛ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ብብዙሕ ሽልማታት ኣፍልጦ ረኺባ እያ፤ ንኣብነት ንጉዳይ ቅትለት ደቂ ኣንስትዮ ብርሃን ዘጉልሕ ‘ሊሊያና’ስ ኢንቪንሲብል ሳመር’ ዘርእስታ መጽሓፋ ኣብ 2024 ኣብ ምድብ ተዘክሮታት ሽልማት ፑሊትዘር ተዓዊታ እያ። እታ መጽሓፍ ኣብ ዛንታ ሊሊያን ዝተበሃለት ሓፍታ ዝተመርኰሰት እያ፤ ሓፍታ ሊሊያና ኣብ 1990ታት ኣብ ሜክሲኮ ብኣፍቃሪኣ ነበር ዝተቐተለት ኰይና፡ ኣብቲ እዋን ንሱ ብምህዳሙ ናብ ፍርዲ ከይቀረቡ ተሪፉ’ዩ። ሪቨራ ጋርዛ በዚ ዛንታ ሓፍታ ኣቢላ፡ ምስ እትፈትዎ ሰብ ምስኣን ዘስዕቦ ስንባደ ምግጣምን ከምኡ’ውን ኣብታ ሓንቲ ካብተን ኣብ ዓለም ዝለዓለ መጠን ቅትለት ደቂ ኣንስትዮ ዝፍጸመለን ሃገራት ድማ ፍትሒ ንርካብ ዝግበር ጉዕዞን ተመልክት። ብተወሳኺ ኣብ ዩኒቨርሲቲ ሂዩስተን ብፈጠራዊ ጽሑፍ ቋንቋ ስጳኛ ናይ ዝወሃብ ፕሮግራም ፒኤችዲ (ሳልሳይ ዲግሪ) መስራቲትን ኣደ መንበርን እውን እያ። ክሪስቲና ሪቨራ ጋርዛ መስራቲት ሱፕ ኪችን ባርየንቶስ፡ ን15 ሰባት ዝኸውን ናይ ክሽነ መረቕ ብምኽሻን ዝጀመረቶ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ንልዕሊ 5,000 ሰባት ትምግብ ኣላ። ኣንጻር ጥምየት ብእትገብሮ ተወፋይነት ዝመልኦ ቃልሲ ድማ ትፍለጥ - ኣብ ኣርጀንቲና። ካብ 46 ሚልዮን ብዝሒ ህዝቢ ናይታ ሃገር፡ እቶም 53% ኣብ ድኽነት ዝነብሩ እዮም። ኣብ ሓንቲ ካብ ዝደኸያ ዞባታት ናይታ ሃገር ዝተወልደት ባርየንቶስ፡ ካብ ንኡሳ ኣትሒዛ እያ ምስ መከራ ተጋጢማ። ነዚ ትካላ ኣብ 1996 ካብ እትምስርቶ፡ በብግዜኡ እናዓበየ ማእከል መውዓሊ ህጻናት፡ ማእከል ጥዕና፡ ቤት-ዕዮ ማእለማን ቤት-ንባብን ሓቚፉ ይርከብ። እቲ ኮማዊ ማእከላ፡ ካብ ብዙሓት ሰብ ዋኒንን ፍሉጣት ሰባትን ብዙሕ ሓገዝ ተቐቢሉ እዩ፣ ተጻዋታይ ኩዕሶ-እግሪ ልዮነን መሲ እኳ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ዝፈረመሉ ማልያ ንኽትሸጦ ኣበርኪቱላ። ኣላይት ፊልም፣ ጸሓፊትን ወናኒት ጋለሪን መበል 95 ዓመት ልደታ ኣብ ዝቐረበትሉ እዋን፡ ጸሓፊትን ዳይረክተርን ዙኣን ፊንግ ግን ኣዝዩ ምሉእ ህይወት ትነብር ኣላ። ኣብ ቬትናም ክልተ ኲናት ሪኣ። ጓል 16 ዓመት ከላ ድማ ንናጽነት እታ ሃገር ኣንጻር ፈረንሳ ተቓሊሳ። ዶክተር ኮይና ዝተመረቐት ዥዋን፡ ሓላፊት ክሊኒክ ከምኡ'ውን ጋዜጠኛ ኲናትን ዳይረክተር ፊልምን ተለቪዥን ቬትናም ኮይና ሰሪሓ። ከም ውድቀት ሳይጎን ዝኣመሰሉ ታሪኻዊ ህሞታት እውን ክትርእይ በቒዓ። ኣብ መበል 62 ዓመት ዕድሚኣ፡ ኣብ ክንዲ ጡረታ እትወጽእ፡ ስነ-ጥበብ ቬትናም ናብ ዓለም ንምምጻእ ብምድላይ፡ ሓደ ካብቶም ቀዳሞት ናይ ብሕቲ ጋለሪታት ዝኾነ ሎተስ ጋለሪ ኣብ ከተማ ሆቺሚን ከ። ቀጺላ ድማ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ስነጥበባውያን ዝና ናብ ዝረኽቡሉ ደረጃ ክተብቅዕ ጽዒራ። ጸሓፊትን ተርጓሚትን ሓንቲ ካብተን ፍሉጣት ጸሓፍቲ ልብ-ወለድ ኢራን ዝዀነት ሻህርኑሽ ፓርሲፑር ኣብ ስርሓ ከም ጾታዊ ጭቆና ደቂ ኣንስትዮን ናዕብን ኣብ ኣባታዊ ሕብረተሰብ ዝኣመሰሉ ክልኩላት ጉዳያት ኣልዒላ’ያ። ኣብ ሃገራዊ ተለቪዥንን ሬድዮን ኢራን ከም ጸሓፊት ልቢ ወለድን ኣፍራዪትን ኰይና እያ ጀሚራ፤ ቅድሚ ሰውራ 1979 ክልተ ደለይቲ ፍትሒ ገጠምቲ ብምቕታሎም ግን ካብ ስልጣና ወሪዳ። እዚ ድማ ንፈለማ እዋን ማእሰርቲ ኣስዒቡላ። ድሕሪ ሰውራ ስርሓ ኣብ ኢራን ብሰፊሑ ተኣጊዱ፤ ፓርሲፑር ድማ ኣብታ ደቂ ኣንስትዮ ዘይብለን ደቂ ተባዕትዮ እትብል ልብ-ወለዳ ኣብ ዙርያ ድንግልና ንዝርከቡ ጉዳያት ብግልጺ ብምጥቃስ መሊሳ ተኣሲራ። እዚ ድሒሩ ካብ ኢራን ወጻኢ ናብ ፊቸር ፊልም ተቐይሩ። ፓርሲፑር ኣብ ጽሑፋታ ናይ ማእሰርቲ ተመኩሮኣ ኣዘንትያ፤ ካብ 1994 ጀሚራ ድማ ኣብ ኣመሪካ ኣብ ስደት ትነብር ኣላ። ኣላይት ፊልም ክሎዊ ዣው ሽልማት ኦስካር ዝተዓዋተት ኣላይትን ጸሓፊትን ፊልም እያ። ንሳ እታ ናይ መጀመርታ ዘይጻዓዳ ጓል ኣንስተይቲ ጥራይ ዘይኰንትስ እታ ሓንቲ ካብ’ተን ኣብ ታሪኽ ብሉጽ ሽልማት ዳይረክተር ናይ ኣካዳሚ ዝዓተራ ሰለስተ ደቂ ኣንስትዮ ኢያ። እዛ ኣብ ቤጂንግ (ቻይና) ዝተወልደት ሰብ፡ ናብ ዓባይ ብሪጣንያን ጸኒሓ ኸኣ ናብ ኣሜሪካን ገዓዘት። ንነብሳ ከም ዘላን’ያ ትገልጻ - እዚ ቴማ’ዚ ድማ እያ ኣብ’ታ ሽልማት ዝረኸበት ፊልምኣ ‘ኖማድላንድ’ (2020) እትጽንብሎ። ኣብ’ተን ቀዳሞት ፊልምታታ ንደቀባት ማሕበረሰባት ዝጽንብሉ ክዀኑ ከለዉ፡ ካብኡ ስዒባ ድማ ኣብ ‘ማርቨል ዩኒቨርስ’ ካብ ዝተፈላለዩ ቦታታት ዝመጹ ተዋሳእቲ ብምቕራብ’ያ ትልለ። ዣው ንዓና ከም ደቂ ሰባት መጠን ብኸመይ ኣገባብ ከም እንትኣሳሰር ዉዕዉዕ ናይ ምፍታሽ ስምዒት ኣለዋ። ሎሚ ዓመት ኣብ መድርኽ ኮይና፡ ካብ’ታ ኣብ ዘመነ ሸክስፒር ዝነበረት ናእዳ ዝረኸበት ልብ-ወለድ ሃምነት ማጊ ኦ’ፋረል ክትመርሕ ጸኒሓ ኣላ፡ ኣብ 2025 ክትዝርጋሕ እያ። ክሎዊ ዣው ስነጥበባዊትን ተጣባቂት ክሊማዊ ለውጥን ተጣባቒት ፍትሒ ክሊማ፡ ሙዚቀኛን ኣፍራዪት ፊልምን ኢና ሞጃ ብዙሕ ብድሆታት እትወስድ ጓል ኣንስተይቲ እያ - ካብ ኣንጻር ምኽንሻብ ደቂ ኣንስትዮ ዝግበር ጎስጓስ ጀሚራ ክሳብ ምኽንሻብ ጠቅሊሉ ደው ዝብል ክትቃለስ ምዃና ኸኣ ትገልጽ። ኣብታ ካብ ምብራቕ ክሳብ ምዕራብ ኣብ 12 ሃገራት ዝዝርጋሕ ብቐጥታ ካብ በረኻ ሰሃራ ንደቡብ ዝርከብ ከባቢ ሳሕል፡ ምስፍሕፋሕ ምድረበሳነት ንምቁጽጻርን ዝባደመ መሬታት ዳግማይ ሓምላይ ኣብ ምግባርን ኣፍሪቃ እትገብሮ ዘላ ዓቢ ሓምላይ ጻዕርታት ዘጉልሕ ዶክመንታሪ ፊልም 'ዘ ግሬት ግሪን ወል' ኣፍሪያን ተዋሲኣን። ሞጃ ከም ኣምባሳደር ሰናይ ድሌት ናይ ሕቡራት ሃገራት ውዕል ምምካት ምድረበዳነት መጠን፡ ድምጺ ናይቶም ብለውጢ ክሊማ ዝተጸልዉ ማሕበረሰባት ተጉልሕ። ብተወሳኺ፡ ሓባራዊት መስራቲት ናይቲ ንመኽሰብ ዘይሰርሕ ትካል ኮድ ግሪን ኮይና፡ ፈጠራዊ ቴክኖሎጅን ጸወታን ብምውህሃድ ኣወንታዊ ስጉምቲ ዘነቓቕሕ እያ። ኢና ማጃ ናይ ነዊሕ ርሕቀት ጐያዪት ኣብ ኬንያ ዝተወልደት ሮማንያዊት ኦሎምፒያዊት ጆኣን ቸሊሞ፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ ኣብ ዝተኻየደ ውድድር ፍርቂ ማራቶን ተዓዋቲት ብሩር መዳልያ ብምዃን ናብ ፖድዮም ደዪባ። ካብ ስፖርታዊ ህይወታ ወጻኢ፡ ጾታ ትዅረት ካብ ዝገበረ ዓመጽ ዝደሓነትን ካብ ተመኵሮኣ ነቒላ ኣትለታት ዘጋጥመን ሓደጋታት ኣቓልቦ ክረክብን ትጽዕር። ንሳ ምስ ካልኣይታ ብምዃን፡ “Tirop’s Angels” ዝብል ኣንጻር ኣብ ጾታ ዘተኰረ ዓመጽ ዝጣበቕ ትካል ኣብ 2021 መስረታ። እዚ ናይ ኬንያውያን ኣትለታት ትካል’ዚ፡ መወዳድርተን ዝነበረት ኦሎምፕያዊት ኣግነስ ቲሮፕ ድሕሪ ምቕታላ ዝተመስረተ እዩ። ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ኦሎፕያዊት ኣትለት ረበካ ቸፕቴጌይ ብመጻምድታ ነበረ ድሕሪ ምቕታላ ድማ፡ ኣብ ኬንያ ኣንጻር ቅትለት ደቀንስትዮ ስጕምቲ ክውሰድ ዝቐረበ ጻውዒት ዳግማይ ተበራቢሩ። ጆኣን ቸሊሞ ሜሊ ሙዚቀኛ ኣብ ናይ ላቲን ሙዚቃ ፍልጥቲ ደራፊትን ጸሓፊት-ደርፍን ጓቲማላዊት ጋቢ ሞሬኖ፡ ስርሓታ ኣብ 2024 “ብልጽቲ ናይ ላቲን ፖፕ ኣልበም” ተባሂላ ኣብ ግራሚ ብምዕውታ ንቐጥታዊ ፈነወታት ዓብሊላቶ እያ። እታ ብኽልተ ቋንቋታት ዝተዳለወት፡ ካብ ጽልዋታት ኣመሪካና፡ ሶውልን ናይ ላቲን ባህላዊ ሙዚቃን ብምውሳድ፡ ምስ ናታ ሙዚቃን ስምዒታዊ ድምጻን ብምውሳብ ንሃብታም ባህላዊ ውርሻኣ ዘንጸባረቐት እያ። ጋቢ ሞሬኖ፡ ንመሰላት ህጻናትን ቈልዑን ንምጥባቕ፡ ናይ መጀመርታ ወለንታዊት ኣምባሳደር ኣብ ዩኒሴፍ ካብ ጓቲማላ ክትከውን በቒዓ። ኣብዚ ቀረባ እዋን፡ ኣብታ 2.7 ሚልዮን ኣወዳትን ኣዋልድን ካብ ስርዓተ ቤት-ትምህርቲ ወጻኢ ከም ዘለዉ ዝግመት ሃገር፡ ብቕዓት ዘለዎም ናውቲ ትምህርቲ ንኽረኽቡ ወፍሪ ጀሚራ ኣላ። ደራፊት ደራፊትን ደራሲትን ሬይ ኣብ ናይ ሎሚ ዓመት ሽልማት ብሪት ታሪኽ ሰሪሓ፡ ካብቶም ዝተሓጽየቶም 7 ሽልማታት ሽዱሽተ ብምዕዋት፡ ናይ መጀመርታ ጓል ኣንስተይቲ ብሉጽቲ ደራሲት ደርፊ ናይዚ ዓመት ኰይና። ኣብ 2021፡ ራይ፡ ናይ ገዛእ ርእሳ ኣልቡም ንምዝ ርጋሕ ምስ ትካል ፖሊዶር ን7 ዓመታት ኣብ ቁርቍስ ከምዝነበረት ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣካፊላ ነይራ። ኣብ 2023 ከም ናጻ ስነጥበባዊት ናይ መጀመርታ ናይ ስቱድዮ ኣልበማ ማይ 21 ክፍለ ዘመን ብሉዝ ኣቕሪባ፤ ዓወት ኣመዝጊባ። ኣብ ኢንዱስትሪ ሙዚቃ ይዅን ኣብ ደገ ዘጋጠማ ቃልሲ፡ ጾታዊ መጥቃዕቲ፡ ምጥቃም ሓሽሽን ዲስሞርፊያ ኣካላትን ብግልጺ ተዛሪባ፡ ንደረፍቲ ድማ ርትዓዊ ክፍሊት ክወሃቦም ጸዊዓ። ተዋሳኢት ተዋሳኢት ሄንድ ሳብሪ ኣብ ሲነማ ዓረብ ካብ ዘለዋ ፍሉጣት ደቂ ኣንስትዮ ሓንቲ እያ። ኣብታ ፌሚኒስት ፊልም ዘ ሳይለንስ ኦፍ ዘ ፓላስ (1994) ዝነበራ ታራ፡ ኣብ ቱኒዝያ ንደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥመን ጾታዊን ማሕበራውን ምዝመዛ ዳህሲሳ። ኣብ 2019 ቬኒስ ፈስቲቫል ፊልም እታ ቀዳመይቲ ተወላዲት ዓረብ ከም ዳኛ ኮይና ኣብቲ ፌስቲቫል ዝሰርሓት ክትከውን ክኢላ። ኣብ 2024 ከኣ በታ ‘ኦልፋ ደውተርስ’ ዝብል ኣርእስቲ ዘለዋ ሄንድ ዝተዋስኣትላ ፊልም ኣብ ኦስካር ክትሕጸ ክኢላ፡ እታ ፊልም’ውን ዝበለጸት ዶኮመንታሪ ኣብ ዝብል ዓወዲ ኦስካር ክትሽለም ክኢላ። ኣብ ጥቅምቲ ሄንዲ ብገዛእ ፍቃዳ ተቃውሞኣ ንምርኣይ ካብ ናይ ክብሪ ኣምባሳደርነት ሕቡራት ሃገራት ወሪዳ፡ እቲ ምኽንያት ከኣ ኣብ ቃዛ ጥምየት ከም መሳርሒ ኵናት ኮይኑ ይሰርሕ ኣሎ ብዝብል’ያ። ሄንዲ ሳብሪ ተዋሳኢት ኮኾብ ሆሊዉድ ሻሮን ስቶን ኣብ ዝሓለፉ ሰለስተ ዓሰርተታት ዓመታት ኣብ ስክሪን ይኹን ካብ ስክሪን ወጻኢ ምልክት ጌራ እያ። እታ ተዋሳኢት ኣብ መጀመርታ 1990ታት ብፍሉጥ ፊልም ቤሲክ ኢንስቲንክት ዝና ረኺባ፡ ኣብ ከም ቶታል ሪኮልን ካዚኖን ዝኣመሰላ ብሉጻት ፊልምታት ተዋሲኣ፡ በዚ ድማ ወርቃዊ ሽልማት ተዓዊታ ንሽልማት ኦስካር ተሓጽያ። ስቶን ጎኒ ጎኒ እቲ ፍርያም ናይ ተዋስኦ ሞያኣ ንብዙሕ ዕላማታት ዝድግፍ ናይ ግብረ ሰናይ ስራሕ ኣካይዳ እያ፡ ንኤችኣይቪ ዘለዎም ሰባት ንምድጋፍ ብዝገበረቶ ንጥፈታት ድማ ብተዓወቲ ኖቤል ብሽልማት ዋዕላ ሰላም ኣፍልጦ ረኺባ። ኣብ መጀመርታ ናይዚ ዓመት፡ ዓወታታ ብዝያዳ ብናይ መጀመርታ ሽልማት ዓለምለኻዊ ምልክት ወርቃዊት ምድሪ ተጸንቢሩ። ሻሮን ስቶን ደራፊትን ኣወሃሃዲት ሙዚቃን ኣብቲ ድምጺ ደቀንስትዮ ኣፍጋናውያን ኣብ ህዝቢ ከይስማዕ ተዓፊንሉ ዝነበረ እዋን፡ ድምጻዊት ኤላሃ፡ ነቲ መጽቀጥቲ ንምግጣም “እንጌራ፡ ስራሕ፡ ሓርነት” ዝብል መዝሙር ብምጽሓፍ፡ ናይ ኣጆና መልእኽቲ ሰዲዳ። እቲ መዚቃ፡ ኣብቲ ኣብ ጥቅምቲ ዝተኻየደ ብዓይነቱ ፍሉይ፡ ናይ መላእ ደቀንስትዮ ኣፍጋናውያን ዋዕላ ንመጀመርታ ግዜኡ ተደሪፉ። እዛ ኣብ ዕዮ ፊልም፡ ትያትርን ሙዚቃን እትነጥፍ፡ ዝተፈላለዩ ስልማታት ዝተጐናጸፈት ስነጥበበኛ፡ ኵሉ መድረኻታ መሰል ደቀንስትዮ ንምጥባቕ እያ እትጥቀመሉ። ካብ ብሄር ሃዛራ ዝዀነት ኤላሃ ሶሩር፡ ኣብ 2009 ኣብ ዝተኻየደ፡ “ኮዀብ ኣፍጋን” ዝተሰምየ ህቡብ ናይ ተውህቦ ውድድር እያ ተቐልቂላ። እንተዀነ፡ ብዓውዲ ሙዚቃ ብምምጽኣ ዓማጺ ግብረ-መልሲ ብምርካባ፡ ኣብ 2010 ናብ ስደት ኣምሪሓ። ተዋሳኢት፡ መራሒ ቶክ-ሾው ቲቪን ሞዴልን ኣብ ወፍሪ 'ኣስዩም ዛት ኣይ ካን' (“Assume That I Can”) ምልላይን ምውዕዋዕን ዝተዋስአት ማዲሰን ተቭሊን፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ግጉይ መረዳእታ፡ ፍርድን ጽልእን ኣብ ልዕሊ ዳውን ሲንድሮም ዘለዎም ሰባት ንምግጣም ዝዘርግሓቶ ተንቀሳቓሲ ቪድዮ፡ ንዓለም ከም ህቦብላ ከነቓንቕ ክኢሉ ኣሎ። እቲ ናይ ንቕሓት ወፍሪ፡ ልዕሊ 150 ሚልዮን ርእይቶታት ብምእካብ፡ ኣብ ውሩይ ፈስቲቫል “ላዮን ካን” ብእወታዊ ጽልዋኡ ናይ ወርቃዊ ኣንበሳ ሽልማት ተዓዊቱ። ተዋሳኢትን ሞዴልን ቴቭሊን ብ“ቅነ ፋሽን ኒውዮርክ” ዝፍለጥ መደብ ተሳቲፋ፡ ኣብ “ክሊንተን ግሎባል ኢኖቨሽን”፡ ዳዊን ሲንድሮም ዘሎዎም ሰባት ክጽንበሩ ከም ዘለዎም መደረ ሂባን ፍሉይ ሽልማት “ተጣባቒነት ኲንሲ ጆንስ” ተቐቢላን። ንሳ “Who Do You Think I Am” ዘርእስቱ ቶክ-ሾውን “21 Questions” ዝብል ፖድካስትን ተዳሉ ማዲሰን ተቭሊን ሙዚቀኛ ኣፍሮ-ፖፕ ድምጻዊትን ሓዳሚት ን ንዮላ ዊያላ ንዋዲ ብናይ መድረኽ ስማ ዊያላ’ያ ትፍለጥ ኮይና፡ ዊያላ ከኣ ብቋንቋ ሲሳላ ትርጉሙ ድማ ‘ፈጻሚት ወይ ተግባሪት’ ማለት እዩ። ብፋሽንን ፍሉይ ቅዲን ተፈላጥነት ዘለዋ እዛ ስነጥበባዊት፡ ኣብታ ኣብ ሰሜናዊ ክፋል ጋና እትርከብ ዞባኣ፡ ንልምድታት ናይቲ ትነብረላ ዞባ ንምግላጽ፡ ናይ መድረኽ ክዳውንታ ባዕላ’ያ ትነድፍ። ብዙሓት ግጥምታታ ኣብ ምዝመዛ ኣፍሪቃውያን ደቂ ኣንስትዮ ብርሃን ዝህቡ እዮም። ዊያላ ንመውስቦ ህጻናት ንምምካት ምስ ትካላት ሕቡራት ሃገራትን ሰበስልጣን ጋናን ብቐረባ ሰሪሓ እያ። ብተወሳኺ ኣብ ዓዳ ፉንሲ ስራሕን ፈጠራን ንምድንፋዕ ማእከል ስነጥበብ፣ መደበር ሬድዮ ማሕበረሰብን ቤት መግብን ሃኒጻ ኣላ። ጂምናስት ጂምናስት ረበካ ኣንድራደ ብድምር ሽዱሽተ መዳልያታት ብምምዝጋባ፡ ኣብ ብራዚል ዝያዳ ዝተሰለመት ኦሎምፒካዊት ትገብራ (ትሽዓተ ዋንጫ ዓለም’ውን ኣለዋ)። ኣብ ፓሪስ 2024 ኣብ ዝተኻየደ ናይ ምድሪቤት ምውስዋስ ኣካላት፡ ነቲ ኣብ ዓለምና ኣዝዩ ዝተሰለመ ጂምናስቲክ ሲሞን ባይልስ ብምስዓር ወርቂ ተዓዊታ። ኣብ እዋን ስነ-ስርዓት መዳልያ፡ ቢልስን ብጻዩ ኣመሪካዊ ጂምናስቲክ ጆርዳን ቺለስን ነዚ ብራዚላዊ ሰገዶም፡ እዚ ምልክት’ዚ ቫይረስ ኮይኑ ኣርማ ናይ’ዚ ዓመት ኦሎምፒክ ኮይኑ። ሓንቲ ካብ ሸሞንተ ቆልዑ፡ ክሳብ 10 ዓመት እትዕድሚኣ ኣ ንድራድ ካብ ሳኦ ፓውሎ ወጻኢ ካብ ዝነበረት ፋቬላ ንልምምድ ብእግራ ክትከይድ ከላ፡ ንጽል ኣዲኣ ድማ ንስልጠናኣ ንምኽፋል ገዛውቲ ትጽርይ ነይራ። ምልዓላ ንብዙሕ ከቢድ መጉዳእቲ ክትስዕር ርእያ፡ ብዛዕባ ጥዕና ኣእምሮ ቀዳምነት ምሃብ ድማ ብግልጺ ተዛሪባ። ረቤካ ኣንድራደ ጨማቲት ኣብ 2019 ብኣፍቃሪኣ ነበር ኣብ ገዛ ዝተሃርመት ትሬሲ ኦቶ፡ ካብ ኣፍልባ ንታሕቲ ለሚሳን ጸጋመይቲ ዓይና ስኢናን። ሞዴል ብቕዓት ኣካላት ክትከውን ትብህግ ስለ ዝነበረት፡ ናብ ስሩዕ ንጥፈታት ብቕዓት ኣካላት ክትምለስ ተበጊሳ ነይራ። ኣብ መጋቢት 2021፡ ኦቶ ቅድሚ ሕጂ ፈቲናቶ ዘይትፈልጥ ስፖርት፡ ቀስታ ስሒባ ፍለጻኣ ብምውርዋር ዒላማኣ ወቒዓ ክትሸኽሎ ክኢላ። ኣብዚ ዓመት ድማ በዚ ዓይነት ስፖርት ንፈለማ እዋን ኣብ ውድድር ፓራኦሎምፒክ ፓሪስ ተሳቲፋ። ኦቶ ብሰንኪ ስንክልናኣ ኣፋ ተጠቒማ እያ ፍላጻታት ትውርውር። ንኣስታት ሓሙሽተ ዓመታት ድማ፡ ኦቶ ተመኵሮኣ ተጠቒማ ካብ ዘቤታዊ ዓመጽ ንዝደሓኑ ሰባት ትጣበቕ። ሙዚቀኛ ባንድ ‘ሄቪ ሜታል’ ፊርዳ ማርስያ ኩርንያ፡ ስርዓታት ጾታን ሃይማኖትን ምብዳህ ዘሐጉሳ ንጥፈት እዩ። ንሳ፡ ኣብታ ደቂ ኣንስትዮ ጥራይ ዝሓቖፈትን ሂጃብ እትለብስን ‘ቮይስ ኦፍ ባሰፕሮት’ ዝተበሃለት ባንድ፡ መሪሕ ድምጻዊትን ጊታሪስትን እያ። ብእንግሊዝኛን ብሳንዳኒዝ (ሓደ ካብ ቶም ኣብ ኢንዶነዥያ ብሰፊሑ ዝዝረቡ ቋንቋታት) ትደርፍ ኰይና፡ ግጥምታት እተን ስሉስ ኣባላታ፡ ኣብቲ ብተባዕትዯ ዝተዓብለለ ስርዓት ዘለወን ብስጭት ዝገልጽ’ዩ። ኣባላታ ኣብ ሄቪ ሜታል ክወፍሩ እንከለዉ፡ ካብ ዝያዳ ዓቃባውያን ኣስላም ጽቡቕ ምላሽ ኣይረኸባን። እታ ባንድ ግን፡ ቅድሚ 10 ዓመት ኣብታ ኣብ ምዕራብ ጃቫ ከተማ ጋሩት እትርከብ ቤት ትምህርቲ ዓዶም ካብ እትጣየሽ ኣትሒዙ ነዊሕ ርሕቐት ተጓዒዛ እያ። ሎሚ ዓመት ኣብ ፌስቲቫል ሙዚቃ ግላስቶንበሪ ምርኢት ኣቕሪባ፡ ኣብ ን54 ዓመታት ዝጸንሐ ታሪኽ እቲ ፈስቲቫል ምርኢት ዘቕረበት ፈላመይቲ ኢንዶነዥያዊት ባንድ ድማ ኰይና። ደራፊትን ደራሲት ደርፍን ሓንቲ ካብተን ፍሉጣት ሙዚቀኛታትን ኣርኣያን ፓኪስታን ዝዀነት ሓዲቃ ኪያኒ፡ በቲ ተቐያያሪ ድምጻን ንሰብኣዊ ዕላማታት ዝገበረቶ ኣበርክቶን ትፍለጥ። ኣብ 1990ታት ዝና ክትረክብ ከላ፡ ኣብ መድረኽ ምርኢት ፖፕ ሙዚቃ ደቀንስትዮ ደቡብ እስያ ዓቢ ሓይሊ ነበራ፣ ከምኡ’ውን፡ ኣምባሳደር ፕሮግራም ልምዓት ሕቡራት ሃገራት ክትከውን በቒዓ። ኪያኒ ነቲ ኣብ 2022 ኣብ ፓኪስታን ዘጋጠመ ኣዕናዊ ውሕጅ እጃማ ከተበርክት ብምብጋስ፡ ኣብ ዞባታት ባሎቺስታንን ደቡብ ፑንጃብን ንዝርከቡ ግዳያት ንምሕጋዝ ዝዓለመ ፕሮጀክት ቫሲላ-ኢ-ራህ ጀሚራ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ህዝቢ ንዝተመዛበሉ ስድራቤታት ክ ሕግዝ ብምምሕጻን፡ እቲ ፕሮጀክት ከባቢ 370 ኣባይትን ካልኦት መሳለጥያታትን ንዝተጐድኡ ከም ዝሃነጸ ኣፍሊጡ። ቴኳንዶ ፓራኦሎምፒክ ፈላመይቲ ኣባል ጋንታ ፓራኦሎምፒክ ስደተኛታት ብምዃን መዳልያ ዝረኸበት ዛክያ ኹዳዳዲ፡ ኣብ ውድድር ፓሪስ 2024 ታሪኽ ሰሪሓ። እዛ ብዘይ ሓንቲ ቅልጽማ ዝተወልደት ኣትለት፡ ኣብ ምዕራባዊ ኣፍጋኒስታን ኣብ እትርከብ ሄራት ዝተባህለት ዓዳ ኣብ ዝተደኰነ ስቱር ጂምናዝየም፡ ጓል 11 ዓመት ምስ ኰነት ብሕቡእ ልምምድ ቴኳንዶ ክትገብር ጀሚራ። ድሕሪ 2021 ጣሊባን ናብ ስልጣን ድሕሪ ምምላሱ ከኣ ኣብቲ ንፈለማ ኣብ ቶክዮ ዝተኻየደ ፓራኦሎምፒክ ከይትሳተፍ ተኸልኪላ። እቲ ጉዳይ ኣህጉራዊ ኮሚተ ፓራኦሎምፒክ ኢድ ምስ ኣእተወሉ፡ ብደገፍ ፈረንሳ ካብ ኣፍጋኒስታን ብሰላም ክትለቅቕ ክኢላ። ድሕሪ ምውዳቕ ጣሊባን ድማ ኣብ ኣህጉራዊ ስፖርታዊ ውድድር ናይ ፈለማ ዝተሳተፈት ኣፍጋኒስታዊት ስፖርተኛ ኰይና። ዛክያ ኹዳዳዲ ተዋዛይት/ኮሜድያን ናኦሚ ዋታናቤ ሓንቲ ካብ’ተን ኣብ ጃፓን ፍሉጣትን ተሰማዕነት ዘሎዎምን ሰብ ብምዃና፡ ኣብ ሃገራ ንሓደሽቲ ወለዶ ተዋዘይቲ ደቂ ኣንስትዮ መንገዲ ጸሪጋ እያ። ኣብቲ ብደቂ ተባዕትዮ ዝዕብለል ዝነበረ ናይ ዋዛ ክልላት ጃፓን ከተፍርሶ ብምኽኣላ፡ ከም ቀንዲ ገጸ ባህሪ ጓል ኣንስተይቲ ኰይና ተዋሲኣን ውጽኢታዊ ናይ ዋዛ ምርኢታት ክትፈጥር በቒዓ። ዋታናቤ ኣብ ጃፓን ኣብ ቅርጺ ኣካል ሰብ ዘሎ ዕሙት ኣረኣእያ (stereotype) ንምቕያር - እዚ ድማ ብቋንቋ ጃፓን ‘ብፖቻካዋይ’ ዝፍለጥ (ጓዕፋርን ምጭውን) - ንኣካላት ብዝምልከት ኣወንታዊ ምንቅስቓስ ትመርሕ ኣላ። ንሳ፡ ሓደ ካብቶም ቀዳሞት ፕላስ-ሳይዝ - ክዳውንቲ ንረጐድቲ ሰባት - ዘቕርቡ ትካላት ጃፓን ኣበጊሳ። ኣብ ጃፓናዊ ቲቪን ፊልምን ዓቢ ዓወት ድሕሪ ምምዝጋባ፡ ሕጂ ናብ ኣመሪካ ብምኻድ ናብ ዓለማዊ መድረኽ ኮሜዲ ክትሰግር ስርሓ ጀሚራ ኣላ። ናኦሚ ዋታናቤ ተጻዋቲት ሰደቓ ቴኒስ (ቴብል ቴኒስ) ቻይናዊት-ቺሊያዊት ተጻዋቲት ቴኒስ ጠረቤዛ ዚይንግ ዘንግ (ታንያ) ኣብ 58 ዓመት ዕድሚኣ ንፈለማ እዋን ኣብ 2024 ኣብ ዝተኻየደ ጸወታታት ፓሪስ ኣብ ኦሎምፒክ ተሳቲፋ። እዚ ከምዝኸውን ነዊሕ ግዜ ትጽቢት ነይሩ: ኣዲኣ ከም ኣሰልጣኒታ ኰይና ገና ኣብ ንኡስ ዕድሚኣ (ጓል 12 ዓመት እንከላ) እያ ፕሮፌሽናል ኰይና። ናብ ሃገራዊት ጋንታ ቻይና ክትጽንበር ሓሊፋ ነይራ፡ ድሒራ ግን ናብ ቺሊ ግዒዛ። ኣብኡ ድማ ን30 ዓመታት ነቲ ስፖርት ገዲፋ ኣብ ንግዲ ከተተኩር ጀሚራ። ለበዳ ኮቪድ-19 ምስ ጀመረ ታንያ ዘንግ ናብ ቴኒስ ጠረቤዛ ተመሊሳ። ኣብ 2023 ኣብ ቺሊ ኣብዚ ስፖርት ዝለዓለ ደረጃ ዝሓዘት ጓል ኣንስተይቲ ኰይና። ንሃገራ ወኪላ ኣብ ሻምፕዮን ደቡብ ኣመሪካን ጸወታታት ፓን ኣመሪካን ተሳቲፋ። ብድሕሪኡ ድማ መጻረዪ ኦሎምፒክ ብምምላእ “ናይ ዕድመ ምሉእ ሕልማ” ኣግሂዳ። ኦሎምፒካዊት ክኢላ ጨመተ ቶኲሲ ስፖርታዊ ዓወታት ንኪም የጂ ኣብዚ ዓመት ናብ ዓለማዊ ኣቓልቦ ኣምጺእዋ። እታ ተኳሲት ሽጉጥ ኣብ ወርሒ ሓምለ ኣብ ዝተኻየደ ፈላማይ ኦሎምፒክ ኣብ ውድድር 10 ሜትሮ ሽጉጥ ደቂ ኣንስትዮ ብሩር ተዓዊታ፡ ቅድሚ ሒደት ኣዋርሕ’ውን ናይ ደቂ ኣንስትዮ ክብረወሰን ዓለም 25 ሜትሮ ሽጉጥ ኣመዝጊባ ነይራ። ኪም የጂ ኣብዚ ቀረባ እዋን ዝዘርገሓቶ ቪድዮ ኣብ ማሕበራዊ ሚድያ ኣዝዩ ኣዘራራቢ ኮይኑ ነይሩ፡ ዘዘረራረበ ግን ናይ ምጭማት ክክእለታ ጥራይ ኣይነበረን እቲ ኣዝዩ ርጉእ ባህርያታ’ውን እዩ። ኪም የጂ ምስ ኣደነት ዝመጽእ ሓላፍነት ብኸመይ ከም እትርእዮ ብግልጺ ተዛሪባ ኣላ። ካብቲ ስፖርት ዕረፍቲ ወሲዳ ምስ ጓል ሽዱሽተ ዓመት ጓላ ግዜ ከተሕልፍ ኣላ። ኪም የጂ ኣትሌት መስመርን-ሜዳን (ትራክን ፊልድን) ክብረወሰን ብዝሓዘ 20 መዳልያታት ሻምፕዮን ውድድራት-ዓለምን 11 መዳልያታት ኦሎምፒክን ዝረኸበት ኣሊሰን ፌሊክስ ኣብ ታሪኽ እታ ዝበዝሐ ሽልማት ትራክን ፊልድን ዝሰዓረት ኣትሌት’ያ። ኣብ ጊዜ ጥንሲ ብዘጋጠማ ብዝሒ ደምን ንጓላ ቅድሚ ግዜኣ ብምውላዳን፡ ንመሰል ጥዕና ኣዴታት ኣበርቲዓ ክትጣበቕ ጀመረት። ሕጂ ድማ ኣብ ኣሜሪካ ንዝርከባ ጸለምቲ ደቂ ኣንስትዮ ክንክን ጥዕና ኣዴታት ንምጕስጓስ ካብ ሜሊንዳ ጌትስ ናይ 20 ሚልዮን ዶላር ሓገዝ ረኺባ ኣላ። እዛ ጡረተኛ ኣትሌት፡ ኣብ ምምራቕ ናይ መጀመርታ መዋእለ ህጻናት ኦሎምፒክ ቪለጅ፡ ኣብ ጸወታታት ፓሪስ 2024 ዓቢ ኣበርክቶ ገይራ። ኣብዚ ዓመት’ዚ’ውን ኣብ ኮሚሽን ኣትሌታት ኣህጉራዊ ኮሚተ ኦሎምፒክ ክትጽንበር ተመሪጻ፡ ኣብ ስፖርት ደቂ ኣንስትዮ ጥራይ ዘተኮረ ናይ ገዛእ ርእሳ ናይ ስፖርት ምሕደራ ኩባንያ’ውን ኣበጊሳ ኣላ። ኣሊሰን ፌሊክስ ተቓላሲት ቪነሽ ፎጋት፡ ሰለስተ ግዜ ኣብ ውድድር ኦሎምፒክ ዝተሳተፈት ኰይና ሓንቲ ካብቶም ኣብ ህንዲ ኣዝዮም ዕውታት ተቓለስቲ እያ። ኣብ ሻምፕዮን ዓለም፡ ኮመንዌልዝን ጸወታታት ኤስያን መዳልያታት ረኺባ። ኣብ ስፖርት ድማ፡ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ንዝበጽሕ ጾታዊ መድልዎታት ክትነቅፍ ጸኒሓ’ያ። ኣብዚ ዓመት ኣብ ህንዲ ናይ መጀመርታ ጓል ኣንስተይቲ ተቓላሲት ኰይና ናብ ፍጻመ ኦሎምፒክ በጺሓ’ኳ እንተነበረት፡ ሚዛን ብዘይ ምምላኣ ግን ካብቲ ውድድር ተኣልያ። ድሒራ ካብ ስፖርት ጡረታ ወጺኣ ናብ ፖለቲካ ተጸንቢራ። ፎጋት፡ ብዛዕባ ጾታዊ ጽልዋታት ብግልጺ እያ ትዛረብ። ኣንጻር እቲ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ስፖርተኛታት ጾታዊ ትንኮሳ ፈጺሙ ተባሂሉ ዝተኸሰሰ ሓላፊ ፈደረሽን ብሪጅ ቡሻን ሲንግ ህንዳውያን ተቓለስቲ ንኣዋርሕ ዘካየድዎ ተቓውሞ ኣብ ቅድሚት ተሰሪዓ - ብሪጅ ቡሻን ሲንግ ግን ነዚ ክሲ እዚ ነጺግዎ’ዩ። ፖሊስ ኣብ እዋን ሰልፊ ንፎጋትን ካልኦትን ኣብ ቀይዲ ምስ ኣእተወ፡ እቲ ተቓውሞ ኣርእስታት ዜና ኰይኑ ነይሩ። ቪነሽ ፎጋት ተጣበቒት መሰላት LGBTQ+ ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ታይላንድ ኣብ ደቡባዊ ምብራቕ እስያ ካብ ዝርከባ ሃገራት ብቐዳምነት ንእማመ ማዕርነት ሓዳር ብምፍራም ንመርዓ ሕደ-ጾታ ኣፍልጦ ኣብ ዝሃበትሉ፡ ኣን ቹማፖርን ዝጸንበለቶ ብዘይ ምኽንያት ኣይነበረን። እቲ እማመ ብባይቶ ክጸድቕ፡ ኣብ ወከልቲ ህዝብን ቤት-ምኽርን ኮምሽነር ሕጊ ብምዃን ኣብ ቅድሚት ኰይና መሪሓ። “ባንኮክ ፕራይድ” ንዝተባህለት ትካል ምስ ካልኣይታ ብምምስራት፡ ኣብ ገጠራት ደቡባዊ ታይላንድ ንሰብኣዊ መሰላትን ስድራቤታዊ መሰላት LGBTQ+ን ንዓሰርተ ዓመት ተቓሊሳ። ኣብ 2020 ኣብ ታይላንድ ኣብ ዝተኻየደ ናይ መንእሰያት ተቓውሞ፡ መራሒት ናይቲ ግንባር ሓርነት ኣንታስይነት ዝተባህለ ኰይና ወጺኣ። ብሰንኪ እቲ ዝነጠፈቶ ድማ ሸሞንተ ፖለቲካዊ ክስታት ቀሪቡላ። ጠበቓ ብዛዕባ ሕግን ፍትሕን ወናም ዝዀነት ሩት ሎፐዝ፡ ኣብ መላእ ማእከላይ ኣመሪካ ደሞክራሲ ንምዕባይ ናይ ዝሰርሕ ክሪስቶሳል ዝተባህለ ትካል ላዕለወይቲ ተጸዋዒት እያ። ኣብ ጸረ-ብልሽውና፡ ሕጊ ምርጫን ምሕላው ሰብኣዊ መሰላትን ኣብ ኤል ሳ ልቫዶር ኣተኲራ እያ ክትሰርሕ ጸኒሓ። እዛ ፍልጥቲ ነቓፊት መንግስቲ ናይታ ሃገርን ትካላትን ዝዀነት ሩት፡ ፖለቲካዊ ግሉጽነት ክነግስን ዜጋታት ባዕሎም ተቘጻጸርቲ ክዀኑን ሰፊሕ ዘመተ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ተካይድ። ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ፕረዚደንት ናይብ ቡከለ ንኻልኣይ ግዜኡ ኣብ ዝተመርጸሉ ድማ ስርሓታ ደሚቑ ክርአ ክኢሉ እዩ። ኣንጻር ገበን ዘካየዶ ወፍሪ ተፈታውነቱ ክዓቢ ዘኽኣሎ ቡከለ፡ ንነብሱ "ምቕሉል ውልቀ መላኺ ዓለም" ክብል ይገልጽ። ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤል ሰላም ሕጂ ኣብ ቅድሚት ተሰሪዓ እትርከብ ተጣባቒት ጾታዊ ዓመጽ፡ ተጣባቒት ሰብኣዊ መሰላት፡ ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤል ሰላም ናድያ ሙራድ፡ ነቲ ብ2014 ኣብ ዒራቕ ብእስላማዊ መንግስቲ (ኣይሲስ) ዝጽዋዕ ዝነበረ ጉጅለ ዝተኻየደ ምጽናት ዓሌት ያዚዲ ተጻዊራ ክትሰግሮ ከኣለት ። ንሳ ብዕጡቓት ኣይሲስ ተታሒዛ፡ ናብ ባርነት ተገዲዳ ብምእታው፡ ኣብ ልዕሊኣ ዓመጽን ግህሰትን ዝተፈጸማ ሰብ’ያ። ድሕሪ ሰለስተ ኣዋርሕ ካብ ኣሰርታ ከተምልጥ ከኣለት። ብዛዕባ’ቲ ዘጓነፋ ጾታዊ ዓመጽ - ምስ ውግእን ግጭትን ዝተኣሳሰሩ ዓመጻት - ኣብ ዓለምና ንቕሓት ክብ ምእንቲ ክብል ብትብዓት ዛንታኣ ዝነገረት ሰብ’ያ። ። ምስ ኣማል ክሉኒ - ጠበቓ ሰብኣዊ መሰላት - ብምትሕብባር ንኣይሲስ ብዝፈጸምዎ ገበን ተሓተትቲ ብምግባር፡ ማሕበረሰባት ናይ ዝተወጽዓ ደቂ’ንስትዮ ዳግማይ ንምህናጽን ንዝደሓናን ድማ ካሕሳ ዝረኽባሉ ኣገባብ ንምጉስጓስን ‘ተበግሶ-ናድያ’ ዝስሙ ትካል ኣበጊሳ። ድሕሪ ዓሰርተ ዓመት ቅትለት ደቂ’ንስትዮ ያዚዲ፡ ሙራድ ዓለም-ለኻዊት ኣርማ ጽንዓት ኰይና ትቕጽል ኣላ። ናድያ ሙራድ ጠበቓ ሰብኣዊ መሰላት ብዙሓት ካብቶም ኣብ ካራካስ - ቬንዙዌላ ኣብ ዝርከብ ሆስፒታል ህጻናት ጆሴ ማኑኤል ደ ሎስ ሪዮስ ዝርከቡ መንእሰያት ሕሙማት፡ ካብ ትሑት ኣታውን ሓደ ወላዲ ዘለዎምን ስድራቤታት ዝመጽኡ እዮም። ብካትሪን ማርቲነዝ ዝተመስረተ ዘይመንግስታዊ ትካል ፕረፓራ ፋሚልያ፡ ኣገደስቲ ነገራት - ክዳውንቲ፡ ሕክምናዊ ናውትን መግብን፣ ከምኡ'ውን፡ ስነ-ኣእምሮኣዊ ደገፍ ይህብ። ማርቲነዝ ከም ጠበቓ ሰብኣዊ መሰላት መጠን፡ ግዳያት ካሕሳ ክሓቱ ንምፍቃድ፡ ንሳን ጕጅለኣን ኣብ ልዕሊ ኣለይቲ ህጻናትን ደቀንስትዮን ከም ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ዝረኣይዎ መዝገብ ትሕዝ። ኣብ ቬንዙዌላ ልዑል መጠን ሕጽረት መግቢ ኣብ ዘጋጠማ ፕሪፓራ ፋሚልያ፡ ንህጻናትን ነፍሰ-ጾራትን መመላእታታት መግብን ቪታሚናትን ብናጻ ዝህብ ማእከል እውን ከፊታ። ተጣባቒት ምንቅስቓስ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ ላቲሻ ማክክሩደን ገና ኣብ 20 ዓመት ዕድሚኣ፡ ድሮ ብርትዕቲ ተጣባቒት ማሕበረሰብ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ ገይራ ንነብሳ መስሪታ ኣላ። ከም ኣባል ምንቅ ስቓስ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ፡ ኣብ ከባቢ ውሑዳን ብሄራት ኣየርላንድ ዝተኸልከሉ ነገራት ክትምክትን፡ ከም ግዳይ ዘቤታዊ ዓመጽ ድማ ድምጻ ተጠቒማ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮን ኣዋልድን ዝፍጸም ዓመጽ ክትቃለስን ትደሊ። ኣብ ዩኒቨርሲቲ ጋልዌይ ተማሃሪት ሕጊ ዝዀነት ማክክሩድ፡ ከም ኣባል ሃገራዊ መድረኽ መንእሰያት ምንቅስቓስ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ፡ ሃገራዊ ቤት ምኽሪ ደቂ ኣንስትዮ ኣየርላንድን ሚንስየርስ ዋይደንን ዝተበሃለ ጉጅለ ደገፍ ተጓዓዝቲን ኰይና እናገልገለት ትርከብ። ኣብ ዝቕጽል ከባብያዊ መረጻ 2029 ክትወዳደርን ንመጻኢ ኣየርላንድ ለውጢ ከተምጽእን ድማ ትትስፈ። ፖለቲከኛ ሃና-ራዊቲ ማይፒ-ክላርክ ገና ጓል 22 ዓመት እንከላ፡ ኣብ ባይቶ ኒውዚላንድ ዝተመርጸት ዝነኣሰት ጓል ኣንስተይቲ ማኦሪ (ደቀባት ፖሊነዥያውያን ህዝቢ ኒውዚላንድ) ኰይና። ኣብ ናይ መጀመርታ መደረኣ፡ ‘ሃካ’ ዝበሃል ናይ ማኦሪ ስነ-ስርዓት ሳዕስዒት ብምቕራብ ፍልጥቲ ኰይና፡ ውክልና ደቀባት ክውስኽ ድማ ጸዊዓ። ኣብዚ ቀረባ እዋን እውን ካልእ ‘ሃካ’ ብምምራሕ፡ ኣብ ባይቶ ዝቐረበ ሓደ ኣካታዒ እማመ ብምቅዋም ደው ክብል ገይራ። ማይፒ-ክላርክ ንመሰላት ማኦሪ፡ ዕቃበ ባህልን ንጉዳያት ከባቢን ብውዕዉዕ ስምዒት እያ ትጣበቕ። ጓል 17 ዓመት ከላ፡ ብዛዕባ ኣቆጻጽራ ወርሒ ማኦሪ እትገልጽ ናይ መጀመርታ መጽሓፋ ኣ ሕቲማ’ያ። ሎሚ ዓመት ድማ ኣብ ፖለቲካ ድምጽታት ደቀባት መንእሰያት ንምብራኽ ብዝገበረቶ ጻዕሪ፡ ብሉጽ ሽልማት ‘ዋን ያንግ ዎርልድ ፖሊቲሻን’ ተዓዊታ። ሃና-ራዊቲ ማይፒ-ክላርክ ክኢላ ዕደና ኣኒ ሲናንዱኩ ምዋንገ ኣብ ንግዲ ዕደና ኮንጎ፡ ኣብቲ ኢንዱስትሪ ዘጋጥም ዘይማዕርነታዊ ጾታዊ ግፍዒ ደቀንስትዮ ንምምካት ዝካየድ ምንቅስቓስ ትመርሕ። ፍርቂ ካብቶም ኣብዚ ስርሓት ዝርከቡ ሰራሕተኛታት ደቀንስትዮ ኰይነን፡ ኣብቲ ኢንዱስትሪ ዘይማዕርነትን ጾታዊ ጸቕጥን ንምምካት፡ ነቲ ኣብ ባይታ ዝካየድ ምንቅስቓስ ትመርሕ። ንሳ መራሒት ሃገራዊ መርበብ ዕደና ደቀንስትዮ ኰይና፡ ንነብሳ ከም ሓላፊት ወይ ብዓልቲ ስልጣን ኣደ ምዃና እያ ትገልጽ። ደቀንስትዮ ኣብ ዕደናዊ ቦታታት ጽፍሒ ምሓዝ፡ ካብቶም ደቂ-ተባዕትዮ መሳርሕተን ክወርደን ካብ ዝኽእል ዓመጽ ንምክልኻል ከም ዝሕግዝ ብምእማን ጸቒጣ ትሰርሓሉ። ብተወሳኺ፡ መነባብሮ ደቀንስትዮ ብምምሕያሽ፡ ኣብዚ ዓለማዊ ጠለብ ኮባልትን ካልኦት ንናይ ኤለክትሪክ መካይን ዘድልዩ ማዕድናት እናወሰኸ ዝኸደሉ ዘሎ እዋን፡ ብዝሒ ናብ ስራሕ ዝወፍሩ ቈልዑ ክጐድል ብምሉእ ተስፋ ትሰርሓሉ። ምክትል ቀዳመይቲ ሚኒስተር ኣብ ፖለቲካ ዓባይ ብሪጣንያ ሓንቲ ካብቶም ዝለዓሉ ጽፍሕታት ዝሓዘት ኣንጀላ ሬይነር፡ ድሕሪ’ቲ ኣብ ወርሒ ሓምለ ዝተኻየደ ሓፈሻዊ ምርጫ ምክትል ቀዳመይቲ ሚኒስተር ኰይና ክትምረጽ በቒዓ። ኣብ ስቶክፖርት ተወሊዳ ዝዓበየት ሬይነር ካብ ንእስነታ ኣትሒዛ ኣላዪት ኣዲኣ ነበረት፤ ኣብ 16 ዓመት ዕድሚኣ ከኣ ነፍሰጾር ኰይና ካብ ቤት ትምህርቲ ተኣልየት። ኣብቲ ዝነበረቶ ከባቢ ቤት ምኽሪ ኣብ ማሕበራዊ ክንክን ተቘጺራ ትሰርሕ ነበረት። ብእኡ ኣቢላ ድማ ብመሳልል ስራሕ ብምድያብ ወኪል ማሕበር ሰራሕተኛታት ንምዃን ከኣለት። ሬይነር ኣብ 2015 ንፈለማ ጊዜ ኣባል ባይቶ ሰልፊ-ዕዮ ኰይና ኣብ ‘ኣሽተን-ኣንደር-ላይን’ ናብ ባይቶ ተመርጸት- እታ ቀዳመይቲ ጓል ነቲ ዞባ ዝወከለት ጓል ኣንስተይቲ ነበረት፣ ጸኒሓ ድማ ካብ’ቶም ብርክት ዝበሉ ዝተሰከመቶም ሓላፍነታት፡ ናይ ተቓዋሚ ኣካል ሚኒስተር ደቂ ኣንስትዮን ማዕርነትን ኰይና ኣገልጊላ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ጸሓፊት ጉዳያት ኣባይቲ፣ ማሕበረሰባትን ከባብያዊ ምምሕዳርን ኰይና ትሰርሕ ኣላ። ማሕበራዊ ነጣፊት ኣብ ህንዲ ንመሰል ድኻታት እትቃለስ ኣሩና ሮይ፡ ኣብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ሞያ ገዲፉ ምስ ገጠራዊ ማሕበረሰባት ብዝያዳ ብቐጥታ ክትዋሳእ ክኢላ። ኣብ ግሉጽነትን ፍትሓዊ ደሞዝን ዘተኮረ ናይ መሰረታዊ ትካል ማዝዶር ኪሳን ሻክቲ ሳንጋታን (MKSS) ሓባራዊት መስረትቲ ኮይና፡ ዜጋታት ተሓታትነት መንግስቲ ክጠልቡ ዘኽእሎም ኣብ 2005 ፍሉይ ዝኾነ ሕጊ ኣብ ምሕንጻጽ ዓቢ ኣበርክቶ ነይርዋ ። ንልዕሊ ኣርባዕተ ዕቁድ፡ ሮይ ብህዝቢ ዝምራሕ ተበግሶታት ኮይና ኣብ ቅድሚት ኮይና ብምምራሕ ተቃሊሳ’ያ ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ‘ሽልማት ኖቤል ኤስያ’ ተባሂሉ ዝጽዋዕ ራሞን ማግሳይሳይ ሓዊሱ ብዙሕ ሽልማታት ረኺባ። ሮይ ፕረዚደንት ፈደረሽን ሃገራዎ ማሕበር ህንዲ’ያ፡ ኣብ ዝሓለፈ እዋን’ውን ንውልቃዊ መዘክራ እተዘንቱ መጽሓፍ ኣሕቲማ። ኣሩና ሮይ ተቓላሲት ግዱድ መስርሕ ምምካን ሕማም ‘ሴረብራል ፓልሲ’ ሒዛ ዝተወልደት ዩሚ ሱዙኪ፡ ካብ ንእስነታ ጀሚራ ኣድልዎን ተነጽሎን ይጐንፋ ነበረ። ጓል 12 ዓመት ኣብ ዝነበረትሉ እዋን፡ ማሕጸና ብመብጣሕቲ ንምእላይ ናይ ‘ህይስተረክቶሚ’ መስርሕ ምቝራጽ ማሕጸን ተገይሩላ። ኣብ ጃፓን፡ ካብ 1950ታት ክሳብ 1990ታት ከም ሱዙኪ ዝኣመሰላ ስንኩላን ብሰንኪ እቲ ኣብ 1996 ዝተሰረዘ ሕጊ ዩጂኒክስ ግዱድ መስርሕ ምምካን ተፈጺምወን። ሱዙኪ ትርከቦም 38 ግዳያት ንመንግስቲ ብምኽሳስ፡ እቲ ጉዳይ ኣብ ኣብያተ ፍርዲ ንነዊሕ ዓመታት ድሕሪ ምጽንሑ ተዓዊተን። ኣብ ወርሒ ሓምለ፡ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ጃፓን፡ እቲ ተግባር ዘይሕገ-መንግስታዊ ምዃኑን መንግስቲ ነቶም ግዳያት ካሕሳ ክኸፍልን ኣዚዙ። እቶም ሰብ-መዚ 16,500 ግዱድ መስርሕ ምምካን ብዘይ ፍቓድ ግዳያት ከም ዝተፈጸመ’ውን ኣሚኖም። ሓኪምን ናይ ፖለቲካ ነጣፊትን ኣብ ፓኪስታን ኣብ ግዝኣት ባ ሎቺስታን ንስለ እቶም ብግዴታ ዝስወሩ ሰባት ኣብ ዝካየድ ሰልፍታት፡ ካብ’ተን ኣማኢት ደቀንስትዮ ማህራንግ ባሎች ኣብ መንጎአን ትርከብ። ኣብ ጐድኒ ፍትሒ ቈይማ ድምጻ ከተስምዕ ዝጀመረት፡ ኣቦኣ ኣብ 2009 ብሓይልታት ጸጥታ ተጨውዩ፡ ድሕሪ ክልተ ዓመት ምስ በሰላታት ስቅያቱ መይቱ ድሕሪ ምርካቡ እዩ። ኣብ ካልኣይ ክፍላ 2023፡ ባሎጅ፡ ኣማኢት ደቀንስትዮ መሪሓ ናብ ርእሰ-ከተማ ኢስላምባድ ንኣስታት 1,600 ኪሎሜተር ተጓዒዛ። ዕላማ ናይቲ ሰልፊ፡ ስድራቤታት ናይ ዝጠፍኡወን መቕርበን ሃለዋት ክንገረን ዝጽውዕ እዩ። ኣብቲ ጕዕዞ ድማ ክልተ ሳዕ ኣብ ትሕቲ ቀዪዲ ኣትያ። እቶም ካብታ ንነዊሕ ግዜ ናዕቢ ዝካየደላ ግዝኣት ባሎቺስታን ዝመጽኡ ሰልፈኛታት፡ እቶም ፍቑራቶም፡ ካብቲ ሰልፍታት ብጸረ-ናዕቢ ሓይልታት ፓኪስታን ተጨውዮም ከም ዝቕተሉ ይዛረቡ። ሰበስልጣን ኢስላምባድ ግን ነዚ ክስታት ይኽሕድዎ። እታ ሓኪም፡ ካብ ሽዑ ኣትሒዛ፡ “ባሎች ያክጀህቲ (ሓድነት)” ኣብ ትሕቲ ዝብል ናይ ገዛእ-ርእሳ ጕጅለ ሰብኣዊ መሰላት፡ ዕልልቲ ተጣባቒት ክትከውን ክኢላ። በቲ ኣብ ሰብኣዊ መሰላት ዝዓመመቶ ስርሓት ድማ ኣብ መጽሔት ‘ታይም’፡ 100 ዝቕልቀሉ ዘለዉ መራሕቲ ስማ ተረቚሑ። ጐስጓሲት መሰል ፋይቶት ድሕረ-መጋረጃ ናይ ብዙሕ ጐስጓሳት ኰይና መሪሕ ሓይሊ ዝወነነት ሉርድስ ባሬቶ፡ ኣብ ብራዚ ል ዝርከባ ፋይቶት ዝሓሸ መሰላት ክረኽባ ኣብ ምጕስጓስ ዕድሚኣ ኣሕሊፋቶ። ኣብ ዞባ ኣማዞን-ቤለምዶ ፓራ ንጥፈታታ ዝጀመረት ሉርድስ ባሬቶ፡ ኣብ 1980ታት መርበብ ፋይቶት ብራዚል ምስ ካልኣይታ ብምዃን መስረተት። እዚ ዝተወደበ ምንቅስቓስ’ዚ፡ ኣብ ደቡብ-ኣመሪካ ናይ መጀመርታ ናይ ኣመንዝራታት ውዳበ እዩ። ኣብዚ እዋን’ዚ፡ ኣብ 80ታት ዕድሚኣ እትርከብ ባሬቶ፡ ንዓሰርተታት ዓመታት ኣብ ልዕሊኣ ብዝወረደ ጽልኢ ክትፈታተን ጸኒሓ እያ። ኣብታ ሃገር ፖሊሲታት ምክልኻል ኤች.ኣይ.ቪ ኣብ ምትካል ዓቢ ኣበርክቶ ዝገበረት ኰይና፡ ኣብ ማሕበረሰብ ዕደና ወርቂ ዝርግሐ ኤች.ኣይ.ቪ ንምክልኻል’ውን ጐስጓስ ኣካይዳ። ኣብ 2023 ድማ ታሪኽ ህይወታ እትገልጽ መጽሓፍ ኣሕቲማ። ሉርድስ ባሬቶ መራሒት ዓቃባዊ ሰልፊ ኣብ ሕዳር መራሒት ዓቃባዊ ሰልፊ ዝተመርጸት ኬሚ ባዴኖክ፡ ንሓደ ዓቢ ፖለቲካዊ ሰልፊ ዓባይ ብሪጣንያ ዝመርሐት ፈላመይቲ ጸላም ጓል ኣንስተይቲ እያ። ኣብዚ እዋን’ዚ ኣባል ባይቶ ሰሜናዊ ምዕራብ ኤሰክስ ኰይና፡ ቅድሚ ሕጂ ድማ ጸሓፊት ንግዲን ሚኒስተር ደቂ ኣንስትዮን ማዕርነትን እያ ነይራ። ባዴኖክ ካብ ናይጀርያውያን ወለዲ ኣብ ለንደን ተወሊዳ፡ ኣብ ሌጎስ፡ ናይጀርያን ኣብ ኣመሪካን ዓብያ። ኣብ ናይጀርያ ብዝገደደ ፖለቲካውን ቍጠባውን ኵነታት ኣብ 16 ዓመት ዕድመኣ ናብ ዓዲ እንግሊዝ ተመሊሳ፡ ብኮምፒዩተር ኢንጂነሪንን ሕጊን ዲግሪ ወሲዳ። ቅድሚ ፖለቲካዊ ሞያኣ፡ ተሓጋጋዚት ዳይረክተር ናይ ብሕቲ ባንክ ካውትስን ዳይሬክተር ዲጂታዊ መጽሔት ዘ ስፔክተተርን እያ ነይራ። ፖለቲከኛን እስርቲ ነበርን ኣብ ወርሒ ነሓሰ ናይዚ ዓመት ከም ኣካል ናይቲ ዓቢ ኣህጉራዊ ምልውዋጥ እሱራት ካብ ዝተፈትሑ 26 እሱራት ሓንቲ ዝኾነት ፖለቲካዊት ተቓላሲት ሊልያ ቻኒሸቫ ናጽነታ ምስ ረኸበት ካብ ሩስያ ወጺኣ። ሊልያ ቻኒሸቫ ኣብ ዞባ ባሽኮርቶስታን ሩስያ ቤት ጽሕፈት ነፍስሄር ተቓዋሚ ፖለቲከኛ ኣሌክሲ ናቫልኒ ትመርሕ ነይራ። ስርሓ ኸኣ ብልሽውና ምጽራይን ፍትሓዊ ምርጫን ክካይድን ብናጽነት ሓሳብካ ንመግላጽ ዘኽእል ባይታ ንኽህሉን ምጉስጓስ’ዩ። ብፈይናንስ ዕውትቲ ኰይና፡ ቅድሚ ምስ ናቫልኒ ምስራሕ ምጅማራ ኣብ ሞስኮ ኣብ ዝርከባ ዓለምለኻውያን ትካላት ናይ ግብሪ ኣማኻሪት ኰይና’ያ ትሰርሕ ነይራ። ኣብ 2021 ብኽሲ ሕሉፍነት [ኣኽራርነት] ተኣሲራ ን9 ዓመትን መንፈቕን ክትእሰር ተፈሪዳ። ቅድሚ ምፍታሓ ከኣ ንኽልተ ዓመትን ትሽዓተ ወርሕን ኣብቲ ተኣሲራትሉ ዝነበረት ቤት ማእሰርቲ ኣገልጊላ። ተጣባቒት ብዙሕነትን ጸረ-ምግላልን ኣብ ኡጋንዳ ሕደ-ጾታዊ ተግባራት ዘይሕጋዊ ኰይኑ፡ ብማእሰርቲ እዩ ዘቕጽዕ። ተጣባቒት LGBTQ+ ካሻ ናባገሰራ ድማ ነዞም ዓፋኒ ሕግታት’ዚኣቶም ንምቕያር ት ቃለስ። እዛ ብግልጺ ሕደ-ጾታዊት ጓለንስተይቲ ምዃና እትገልጽ ካሻ ጃክሊን፡ ኣብ ልዕሊ እቲ ኣብ ኣፍሪቃ ዝካየድ ጸረ LGBTQ+ ጐስጓሳት ልዑል ጽልዋ ኣሕዲራ ኣላ። ካሻ ጃክሊን ንጋዜጣታትን መንግስቲ ኡጓንዳን “ጸረ LGBTQ+” ብምባል ብዓውታ ከሲሳ። ንጸረ ሕደ-ጾታዊ ሕጊ ኡጓንዳ ድማ ክልተ ሳዕ ኣብ ቤት-ፍርዲ መጒታ፣ ነቲ ኣብ 2023 ዝመጽአ ሕጊ’ውን ትብድሆ ኣላ። ኣካዳምያዊ ጕዕዞኣ፡ ናይ ንግዲ ዲግሪ ካብ ዩኒቨርሲቲ ንኩምባ - ኡጓንዳ ዘጠቓልል ኰይኑ፡ ፎሎውሺብ ካብ ዩኒቨርሲቲ ስትንፎርድ፣ ከምኡ’ውን፡ ከም ኣብ ሕቡራት ሃገራት፡ ባይቶ ኤውሮጳን ኮምሽን ኣፍሪቃን ዝኣመሰሉ ዓበይቲ መድረኻት ንብዙሕነትን ዘይምግላልን ዝጣበቕ ተበግሶታት ወሲዳ። ሹመኛ ዓድን ጎስጓሲት ኣገዳስነት ጫካታትን ኣብዚ ቀረባ ግዜ ናይታ ኣብ ምዕራብ ቱርኪ ትርከብ ኢኪዚኪ ዝተብሃልት ዓዲ ሹሞኛ ኮይና ተሓረያ። ነጅላ ኢሲክ ዝሓለፈ ሓሙሽተ ዓመታት ኣግራብ ንኸይይበርስ ኣብ ቃልሲ’ያ ኣሕሊፋቶ። ኣብ ከባቢኣ ዝርከብ ጫካ ኣክበለን ብሰንኪ እማመ ዕደና ከሰል ኣብ ሓደጋ ምስ ኣተወ፡ ኢሺክን ካልኦት ደቂ ኣንስትዮ እቲ ከባቢን፡ ነቲ ንፕሮጀክትታት ዕደና ዝኸውን መሬት ዝጸርግ ምቑራጽ ኣግራብ ደው ንምባል ብኽስን ተቓውሞን መኪተን። ሓድሓደ ግዜ እቲ ከባብያዊ ወፍረን ምስ ፖሊስን ኣብ ሓለዋ እቲ ጫካ ምስዝተዋፈሩን ናብ ብርቱዕ ግጭት እኳ እንተእተወን፡ ኢሺክን ካልኦት ደቂ ዓድን ግን ብዘይ ፍቓድ ናብ ጫካ ብምእታወን ዝስዕብ መቕጻዕቲ ሓዊሱ ዝበጽሕ ብድሆታትን ስግኣታትን ተጻዊረን ብጽንዓት ደው ክብላ ቃል ኣትየን (እቲ መቕጻዕቲ ድሒሩ ተሰሪዙ) ነጅላ ኢሲክ ተጣባቒት መሰላት ደቂ ኣንስትዮ ድምጻ ንምስማዕ ናብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ብምውጻእ፡ ፋውዝያ ኣል-ኦታይቢ፡ ኣብ ስዑዲ ዓረብ ስርዓት ሞግዚትነት ደቂ ተባዕትዮ ንኸብቅዕ ካብ ነዊሕ እዋን ጐስጓስ ትገብር ነይራ። ብሰበስልጣን ንመርመራ ድሕሪ ምጽዋዓ ግን ካብታ ሃገር ክትሃድም ወሰነት። ሓፍታ መናህል ኣል-ኦታይቢ – ንሳ’ውን ተጣባቒት መሰላት ደቂ ኣንስትዮ’ያ – ኣብ መጀመርታ ናይዚ ዓመት’ዚ ምስ ምርጫ ክዳውንታን ምስቲ ብኢንተርነት ዝገለጸቶ ኣረኣእያን ዝተኣሳሰር ክሲ ድሕሪ ምፍራዳ፡ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ከምዝኣተወትን ን11 ዓመታት ክትእሰር ከምዝተፈርደትን ጕጅለታት ሰብኣዊ መሰላት ሓቢሮም። ኣል-ኦታይቢ ሓፍታ ንኽትፍታሕ ብዘይዕረፍቲ ጐስጓስ ኣካይዳ እያ። ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ ልዕሊ ተቓውሞታት ዝተወስደ ስጕምቲ፡ ኣብ ስዑዲ ዓረብ ብዙሓት ብማሕበራዊ መራኸቢታት ዝጸሓፍዎ ጽሑፋት ተኣሲሮም ኣለዉ። ጎስጓሲት ጸረ ጾታዊ ዓመጽ ኣብ እዋን ኵናት ሃላ ዳይረክተር ናይቲ SIHA ተባሂሉ ዝጽወዕ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ ዘተባብዕ ዞባዊ ትካል’ያ። ሃላ ጸሓፊት’ውን እያ ብዓቢኡ ከኣ ኣብ ኣንጻር ናይቲ ኣብ እዋን ኵናት ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥም ጾታዊ ዓመት ትጉስጉስ። ኣብ ሱዳን ኣብ 2023 ኵናት ካብ ዝልዓል ትላል SIHA ንኹሉ እቲ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ዝፍጽም ዘሎ ጾታዊ ዓመጻት ይስንዲ ኣሎ፡ ንኣዋልድን ደቂ ኣንስትዮን ኣብ ምሕጋዝ ከኣ ዓቢ ኣበርክቶ ይገብር ኣሎ። ኣብ ጥቅምቲ 2024 ሕቡራት ሃገራት ሰራዊት ውሃቢ ህጹጽ ደገፍ ኣብ ሱዳን ነቲ ኣብ ሱዳን ዝካየድ ዘሎ ኵናት ናብ ዝኸፈአ ደረጃ የዕርጎ ከምዘሎ ከሲሱ። እቲ ጸብጻብ ብውሕዱ 400 ካብ ምስ ኵናት ዝተኣሳሰር ጾታዊ ዓመጻት ዘድሓና ደቂ ኣንስትዮ ተወኪሱ ነቲ ጸብጻብ ከምዘዳለዎ ብምሕባር እቲ ጸብጻብ ‘ጫፍ ናይ ዓቢ በረድ’ ዘርኢ ጥራይ መዃኑ ገሊጹ። ተቓላሲት ባህሊ ከም ሓባራዊት መስራቲት ናይቲ ኣብ እዋን ለበዳ ዝጀመረ መሰረታዊ ፕሮጀክት ባህሊ ምትሕግጋዝ ዝዀነት ዳኒኤለ ካንቶር፡ ኣብ ተልኣቪቭን ግዝኣታት ፍልስጤምን ንዝርከቡ ተቓላዕቲ ዝኾኑ ማሕበረሰባት ኣብ ምሕጋዝ ሰሪሓ። ምስ ሓባራዊት መስራቲት ኣልማ ቤክ ብምዃን ነቲ ኣብ እስራኤልን ግዝኣታት ፍልስጤምን ብዛዕባ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ዝምልከት ክትዕን ባህላውን ትምህርታውን ንጥፈታትን ዝካየደሉ ኣማራጺ ዝኾነ ማእከል ምትሕግጋዝ ትመርሕ። ኣብዚ ቀረባ እዋን፡ ኣብ እስራኤልን ግዝኣታት ፍልስጤምን ንዝርከቡ ማሕበረሰባት መንነታዊ ፖለቲካ ንምምርማር ባህሊ መግቢ ዝጥቀም መጽሓፍ ስነ-ጥበባዊ ስፕሬድስ ጽሒፋን እያ። ካንቶር ምስ ካልኦት ኣባላት ሓባራዊ ወንበር ሰላም ደቂ ኣንስትዮ ኰይና ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ብቕልጡፍ ተዅሲ ደው ምባልን ነባሪ ስምምዕ ሰላምን ንምጽዋዕ ኣብ ዝካየዱ ሰልፍታት ክትሳተፍ ጸኒሓ እያ። ዳኒኤል ካንተለ ሰናተር ኣብዚ እዋን’ዚ ንሓምሻይ ግዜኣ ንክፍለ ግዝኣት ሜይን ወኪላ እትሰርሕ ዘላ ሱዛን ኮሊንስ፡ ኣብ ሰኔት ኣመሪካ ዝነውሐ ግዜ ዝጸንሐት ሪፓብሊካዊት ጓል ኣንስተይቲ እያ። ፍሉይ ዝኾነ ሕጊ ንምትእትታው ብቐጻሊ ሰሪሓ። ንሳ፡ ኣብ ዝቕጽሉ ሓሙሽተ ዓመታት ምስ ምቁራጽ-ጽግያን ጥዕና ደቂኣንስትዮን ብዝተሓሓዝ ንመጽናዕቲ ጽግያት፡ ሕክምናን ንቕሓት ህዝብን 275 ሚልዮን ዶላር ወፍሪ ዝገብር ሕጊ ንምትእትታው ካብ መንጎ ዝጸዓሩ ሽዱሽተ ሰነተራት ሓንቲ እያ። ኮሊንስ፡ ንሕማም ኣልዛይመር ንምክልኻልን ንምፍዋስን ዝሕግዝ ሃገራዊ ውጥን ዘወሃህድ ሃገራዊ ፕሮጀክት ኣልዛይመር’ውን ጽሒፋ። ክሳብ 2035 ነዚ ፕሮጀክት ዝኸውን ምወላ ንምርግጋጽ'ውን ጽዒራ። እዚ ምወላ 'ዳውን ሲንድሮም' ንዘለዎም ውልቀሰባት ሓዊሱ ትሑት ኣገልግሎት ዝረኽቡ ክፋላት ሕብረተሰብ ኣብ ግምት ዘእተወ ክኸውን ገይራ። መምህርን ተጣ ባቒት ክሊማን ሮዝማሪ ዊድለር-ዋልቲ ከም ፕረዚደንት (co-president) - ብልጽቲ ጓለንስተይቲ ንሓለዋ ክሊማ - ንትሽዓተ ዓመታት ዝጸንሐ ቃልሲ መሪሓን ኣንጻር መንግስቲ ስዊዘርላንድ ኣብ ቤት-ፍርዲ ሰብኣዊ መሰላት ኤውሮጳ ንፈለማ እዋን ኣብ ዝተኻየደ ጉዳይ ክሊማ ተዓዊታን። እዛ መምህር ኣጸደ-ህጻናትን ኣማኻሪትን ዝዀነት ዊድለር-ዋልቲ ምስ ካልኦት 2000 ደቀንስትዮ ብምዃን፡ መንግስቲ ስዊዘርላንድ ምስ ምውሳኽ ምቘት ዓለም ብዝተኣሳሰር ብዛዕባ ‘ማዕበል-ምቘት’ ዝሃቦ ምላሽ፡ ንመሰል ጥዕናኦም ዝግህስ ምዃኑ፡ ብመዳይ ዕድመን ጾታን ድማ ተቓላዕትን ግዳያትን ናይዚ ኵነታት ከም ዝገብሮም ተማጒታ። ኣብ ሚያዝያ፡ ቤት-ፍርዲ፡ መንግስቲ ስዊዘርላንድ ናብ ክሊማ ዝንጸግ ንምንካይ ዝተኻየደ ጻዕሪ፡ ነቲ ዝተቐመጠ ዒላማ ንምህራም እኹል ኣይነበረን ኢሉ ወሲኑ። ዋላ’ኳ ባይቶ ስዊዘርላን ነቲ ውሳነ ድሒሩ እንተ ነጸጎ፡ ኣብ ዛዕባ ክሊማ ዝግበር ክርክር ክስማዕ ሓድሽ መድረኽ ፈጢሩ እዩ። ተጣባቒ መሰል ምፍራይ ኣብ ነሓሰ 2022፡ ኣማንዳ ዙራውስኪ ሓካይም ዕሸላ ብህይወት ከምዘይነብር ሓቢሮምዋ። ዙራውስኪ ኣብ ቴክሳስ ትነብር፡ ምንጻል ጥንሲ ድማ ተኸልኪሉ። ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ቅድሚ ክልተ ወርሒ ንጉዳይ ሮይ ኣንጻር ዋይድ ድሕሪ ምግልባጡ፡ እቲ ግዝኣት ብዘይካ ህይወት እቲ ሕሙም ኣብ ሓደጋ ኣብ ዝወደቐሉ ጉዳያት ነቲ ኣገባብ ኣጊድዎ ነይሩ። ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲ ናብ ሴፕቲክ ሾክ ኣተወት፤ ህይወታ ኣብ ሓደጋ ምስ ኣተወት ድማ ኣብ መወዳእታ ምንጻል ጥንሲ ተፈቕደላ። ኣብ መጋቢት 2023፡ ዙራውስኪን ካልኦት ተመሳሳሊ ዛንታ ዘለወን ደቂ ኣንስትዮን ኣብ ልዕሊ እቲ ግዝኣት ክሲ ኣቕሪበን - ድሕሪ ምግልባጥ ሮይ ኣንጻር ዋይድ ምንጻል ጥንሲ ዝነጽግ ደቂ ኣንስትዮ ዘቕረብኦ ናይ መጀመርታ ጉዳይ እዩ። ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ቴክሳስ ነቲ ናይ ምንጻል ጥንሲ እገዳ ብድሆ ነጺግዎ። ሕጂ ድማ "ኣብታ ሃገር መሰል ምፍራይ ንምምላስን ንምሕላውን" ዝካየድ ዘሎ ቃልሲ ክትቅጽሎ ቃል ኣትያ ኣላ። ጎስጓስ ምፍታሕ ጅሆ ወዳ ንጎስጓሲትን ኣደን ኣይናቭ ዛንጋውከር ዝዀነ 24 ዓመት ዝዕድሚኡ ማታን፡ ኣብቲ ብ7 ጥቅምቲ ብሓማስ ዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ጅሆ ተታሒዙ። መጻምድቲ ወዳ ዝኾነት ኢላና ንበይና ተጨውያ ኣብ መወዳእታ ድማ ብናይ እሱራት ምልውዋጥ ተመሊሳ። ካብ ሽዑ ጀሚራ ድማ ብጽንዓት ኣቓልቦ ናብ ቅልውላው ጅሆ ብምስሓብ መራሕቲ ስጕምቲ ክወስዱ ጸዊዓን ህዝቢ ሰሙን ሰሙን ሰልፊ ከካይድ ትእክብ። ዛንጋውከር ቅድሚ ሕጂ ንገዛኢ ሰልፊ ቀዳማይ ሚኒስተር ቤንጃሚን ኔታንያሁ ኣድሚጻ እኳ እንተነበረት፡ ነቶም ጅሆ ዝተታሕዙ ናብ ገዛኦም ዘምጽኣሉ መንገዲ ስለዘይረኸበት ብግልጺ ነቓፊት መንግስቲ እስራኤል ኰ ይና ኣላ። እቶም ዝተረፉ ጅሆታት ንምፍታሕ ስምምዕ ምቍራጽ ተዅሲ ክግበር ትሓትት ኣላ። ጎስጓሲት መሰላት ደቂኣንስትዮ ኣብ ቻይና ንነዊሕ እዋን ተጣባቒት መሰላት ደቂ ኣንስትዮ ዝኾነት ፈንግ ዩዋን፡ መስራቲት ዳይረክተር ማዕርነት ቤጂንግ’ያ። እቲ ኣብ 2014 ዝተመስረተ ትካል፡ ኣብ ምምሕያሽ ሕግታት፣ ምህናጽ ዓቕሚን ምቅላስ ጾታ መሰረት ዝገበረ ዓመጽን ይሰርሕ። ኣብ ዝሓለፉ ቀረባ ዓመታት፡ ነቶም ካብ ጐስጓስ 'ሚ ቱ' (Me Too) ዝደሓኑ ቻይናውያን ክትድግፍን ንኣስራሕቲ ኣብ ስራሕ ቦታ ጾታዊ ትንኰያ ኣብ ምክልኻል ዘድሃበ ስልጠና ክትህብን ጸኒሓ። ፈንግ ካብ 1986 ክሳብ 2006 ኣብ ጉዳያት ደቂ ኣንስትዮ ኣተኲራ ከም ጋዜጠኛ ሰሪሓ። ካብ መፋርቕ 1990ታት ጀሚራ ኣብ ዙርያ ደቂ ኣንስትዮን ሚድያን፣ ኤችኣይቪ/ኤይድስ፣ ኣመራርሓን ምሕያል መንእሰያትን ዝተፈላለዩ ዘይመንግስታዊ ተበግሶታት ንምቛም ሓጊዛ። ኣብ ቻይናን ኪኖኡን ከኣ ጽሑፋት ጽሒፋን ኣርቲዓን እያ። ፖለቲከኛ ጾታዊ ማዕርነት ብምድጋፍ እትፍለጥ ሁዋንግ ጄ፡ ኣብ ወርሒ ጥሪ ናይዚ ዓመት’ዚ ታሪኽ ሰሪሓ ኣላ። ኣብ ባይቶ መንበር ብምዕዋት፡ ብግልጺ ኤልጂቢቲኪው+ ዝዀነት ፈላመይቲ ሓጋጊ ኣካል ታይዋን ኰይና። ኣብ ፖለቲካ ኣብ ዝነበራ ተሳትፎ፡ መጻምድቲ ዘይብለን ደቂ ኣንስትዮን ሕደጾታውያን መጻምድትን ሕክምና ፍርያምነት ንኽረኽባ መሰለን ክሕሎ ከምኡ’ውን መንግስቲ ንትሑት እቶት ዘለወንን ጉዱኣት-ኣካልን ደቂ ኣንስትዮ ንመናጽሂ ጽግያት ድጎማ ክገብረለን ምግባር ዝርከብዎም ዓበይቲ ምምሕያሻት ኣተኣታትያ። ኣብ 2023 ኤልጂቢቲኪው+ ምዃና ብግልጺ ምስ ኣፍለጠት፡ ብዛዕባ ዘጋጠማ ግህሰት ብግልጺ ተዛሪባ እያ። ኣብ ዝተሰንዑ ፖርኖግራፊ ግዳይ ከም ምዃና መጠን፡ ዲጂታላዊ ጾታዊ ዓመጽ ንምምካት ዝሕግዙ ዝጸንሑ ሕግታት ክሕይሉ ትጣበቕ። ሁዋንግ ጄ ተጣባቒት መሰል ኢሚግሬሽን ኣብ ኣመሪካ፡ ኣብ መላግቦ ፖለቲካን ዓሌትን እትሰርሕ ገርሊን ኤም ጆዘፍ ንመሰላት ስደተኛታት ዝጣበቕ ጐስጓሳት ተካይድ። ንሳ መስራቲት ናይቲ ኣፍሪቃዊ መበቈል ንዘለዎም ሰባት ኣተኲሩ ዝዓዪ፡ ብደቀንስትዮ ዝምራሕ ኪዳን ድንድል ሃይቲ ዝተባህለ ትካል እያ። እቲ ትካል፡ ብመሪሕነት ገርሊን ኤም ጆዘፍ፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ ኣንጻር ዶናልድ ትራምፕ ገበናዊ ክሲ ኣቕሪቡ። ትራምፕ፡ ኣብ ስፕሪንግፊልድ ኦሃዮ ኣብ ዘካይዶ ዝነበረ ፕረዚደንታዊ ጐስጓስ፡ ስደተኛታት ሃይቲ “እንስሳ ዘቤት ይበልዑ፡” ክብል መሰረት ኣልቦ መደረ ኣስሚዑ ነይሩ። ጆዘፍ ካብ ነዊሕ እዋን ኣትሒዛ ነቲ ዝቕጽል ዘሎ ምስጓግ ደቂ ሃይቲ ብግልጺ ክትነቅፍ ጸኒሓ እያ። ትካላ ኣብዚ ቀረባ እዋን፡ ምምሕዳር ባይደን ነቶም ካብ ዓዶም ካብ ዓመጽ ጕጅለታት ሃዲሞም ናብ ኣመሪካ ዝመጽኡ ሓተቲ ዑቕባ ምምላስ ደው ከብሎ ኣተሓሳሲቡ። ተጣባቒት መሰላት ደቂኣንስትዮ ኩርዳዊት ጋዜጠኛን ተጣባቒትን ዚና ሞዳረስ ጎርጂ፡ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ዝፍጸም ዓመጽ ንምምካት ከም ትምህርቲ፡ ተቓውሞን ደገፍን ዝበሉ መገድታት ዝጥቀም ማሕበር ደቂ ኣንስትዮ 'ዚቫኖ' ምስ ካልኦት ብሓባር ኣብ 2019 መስሪታ። ምንቅስቓስ ጓል ኣንስተይቲ፡ ህይወት፡ ናጽነት ኢራን ካብ ዝጅምር ንደሓር ክልተ ግዜ ዝተኣስረት ሞዳረስ ጎርጂ፡ ኣብ መጀመርታ “ኣንጻር እቲ ስርዓት ፕሮፖጋንዳ” ብምዝርጋሕ ዝብል ሓዊሱ ብዝቐረበ ክሲ ን21 ዓመታት ክትእሰር ተፈሪድዋ። ኣብዚ ሕዚ እዋን ናብ ክልተ ዓመትን ኣርባዕተ ወርሕን ዝተቐነሰ ማእሰርቲ ትፍፅም ኣላ። ሞዳረስ ጎርጂ ኣባል ናይቲ ኣብ ኢራን ንዝግበር ጽገና ሕጊ ህዝባዊ ደገፍ ንምእካብ ዝተኻየደ ወፍሪ ሓደ ሚልዮን ፌርማታት ኮይና፡ እዚ ድማ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ኣድልዎ ዝገብሩ ሕግታት ምምሕያሽ ዝምልከት እዩ። ንሳ ኣብ ጉጅለ ሰብሞያ ስእሊ ኩርዳውያን ደቂ ኣንስትዮ፡ ፖድካስት ደቂ ኣንስትዮን ኣነቓቓሕቲ ደቂ ኣንስትዮ ኩርዳውያን ዝሓዘት መጽሓፍ ህጻናትን ተሳትፎ ኣለዋ። ግዳይ ጾታዊ ዓመጽን ተቃላሲት ኣንጻር ጾታዊ ዓመጽን ጂዘል ፔሊኮት ስማ ናይ ምግላጽ መሰላ ብምሕዳግን ታሪኻ ናብ ዓለም ክበጽሕ ብምፍቃድን፡ ምልክት ትብዓትን ጽንዓትን ኮይና ኣላ። በዓል ቤታ ነበር፡ ኣብ ሓዳር ኣብ ዝነበሩሉ እዋን ሓሽሽ ከም ዝወሰደላን ከም ዝዓመጸላንን፡ ካልኦት ዓሰርተታት ደቂ ተባዕትዮ እውን ከም ዝዓምጽዋን ከም ዝመልመላን ተኣሚኑ። መብዛሕትኡ እቲ ዝተፈጸመ ዓመጽ ብፊልም ዝተቐድሐ እዩ። ብሕጊ፡ ፔሊኮት ስማ ክትግለጽ መሰል ነይርዋ፡ ኣብ ክንድኡ ግን እቲ ፍርዲ ክፉት ክኸውንን እቶም ቪድዮታት ክረኣዩን ሓቲታ፡ እዚ ድማ ነቲ "ሕፍረት" ናብ ተኸሰስቲ ንምምላስ እዩ። ገለ ካብቶም ኣብቲ ጉዳይ ዝተሳተፉ ካልኦት 50 ደቂ ተባዕትዮ፡ ዓመጽ ከምዝፈጸሙ እኳ እንተኣመኑ፡ እቶም ዝበዝሑ ግን ኣብ ጾታዊ ተግባራት ጥራይ ከምዝተሳተፉ ይዛረቡ። እቲ ፍርዲ ኣብ መወዳእታ ደረጅኡ ኣብ ዝበጽሓሉ ዘሎ እዋን፡ ኣብ መላእ ዓለም ዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ በታ ጉዳያ ንሕግን ኣብ ዙርያ ዓመጽን ፍቓድን ዘሎ ኣተሓሳስባ ፈረንሳ ክቕይር ተስፋ ዘለዋ ፈረንሳዊት ዓባየይ ተደሪኸን እየን። ዲዛይነር ናይ 'ዲኣይዋይ' ሳይንስ ኪት ሳራ መበቖላ ካብ ኤርትራ ኮይኑ ኣብ ሱዳን’ያ ተወሊዳ፡ ካብ ኣባላት ስድራኣ እታ ናይ መጀመርታ ናብ ዩኒቨርስቲ ክትኣቱ ዝኸኣለት ኮይና፡ ኣእምሮኣዊ ምዕባለ ህጻናት’ያ ኣጽኒዓ። እዛ ‘ኣምበሳ ፕላይ’ ዝብል ኣብ ኣእምሮኣዊ ምዕባል ህጻናት ዘተኮረ ዝመስረትት ሳራ፡ ህጻናት ንዝኾነ ባዕሎም ክፍትንዎ ዝሕግዝ ንጥፈታት ተዳሉ። ስርሓት ሳራ በራኺ ኣብ ዝተፈላለየ ሃገራት ተዘርጊሑ ህጻናት እናተጻወቱ ኣእምሮኦም ከስፈሑን ክፈልጡን ይሕግዞም ኣሎ። ሳራ ኣብ 2019 ናብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ከይዳ ዝተፈናቐሉ ህጻናት ምስ ረኣየት ካብኡ ተበጊሳ’ያ እዚ ሓሳብ መጺኡላ። እቲ ንሳ ዘበርከተቶ መሃዝነት፡ ኣብ ዓውፊ ማሕበራዊ ጽልዋ ዝፈጠረ ተባሂሉ ብፎርብስ 30 ኣንደር 30 ከይተረፈ ኣፍልጦ ተዋሂብዎ’ዩ። ሳራ በረኺ ናይ ኮምፕዩተር ስነፍልጠተኛ ኣብዛ ምስ’ዚ ቅልጡፍ ምዕባል ሰብ-ሰርሖ ብልሒ (AI) እናተላመደት ትኸይድ ዘላ ዓለም፡ ናይዚ ኢንዳስትሪ ነጽጊ ካርቦን ዕሽሽ ክበሃል ይኽእል እዩ። ስምይቲ ናይ ሰብ-ሰርሒ ብልሒ ስነፍልጠተኛ ሳሻ ሉቺዮኒ፡ ኣማዕበልቲ ኮምፒዩተራት ልዕሊ 1.3 ሚልዮን ኮድ ከውርዱ እንከለዉ፡ ንጽገት ካርቦን ክንደይ ምዃኑ ክዕቅኑ ዘኽእሎም መሳርሒ ንምፍጣር ሓጊዛ እያ። ብተወሳኺ፡ ሉቺዮኒ ናይቲ ምስ ሰብ-ሰርሖ ሞዴላት ዝሰርሕ ጀማሪ ትካል ሃጊንግ ፌስ ኣብ መዳይ ክሊማ መሪሕ ተራ ትጻወት። ዕላማኣ፡ ቀጻልነት ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ኣብ ምምሕያሽን ዝጅምሩ ናይ ሰብ-ሰርሖ ስርሓት ኣብ ክሊማ ዝህልዎም ጽልዋ ምንጽጻርን እዩ። ክኢላ ሕክምና መንሽሮ ጆርጂና ሎንግ ብመንገዲ ፍሉይ መስርሕ ፍወሳታትን ኢሚኖ-ኦንኮሎጂን፡ ሞት መንሽሮ ዘይብሉ ዓለም ክትርእይ ትብህግ። ሎንግ ከም ሓበራዊ ዳይረክተር (co-director) ኢንስቲትዩት ሜ ላኖማ ኣውስትራልያ መጠን፡ ኣብ 2024 ንመሳርሕታን ምሓዝኣን ርቻርድ ስኮሊየር፡ ኣብ ዓለም ንፈለማ እዋን ዝዀነ ፍሉይ መስርሕ ፍወሳ ብምንዳፍ፡ ካብ ብርቱዕ ናይ ሓንጎል ካንሰር ናጻ ክኸውን ምስ ኣኽኣለቶ፡ ልዑል ዝና ረኺባ። ሎንግን ጕጅለኣን - ንባዕሉ እቲ ሕሙም’ውን ሓዊስካ - ቅድሚ መብጣሕቲ፡ ፈለማ ነቲ ሕበጥ ንምእላይ ውህደት ዝተፈላለየ መድሃኒታት ብምጥቃም፡ ኢሚዩኖቴራፒ ዝሓሸ ውጽኢት ከም ዝርከቦ ከረጋግጹ ክኢሎም። እቲ ዝረኸብዎ ምዕቡል ውጽኢት፡ ካብቲ ንዓመታት ኣብ ሜላኖማ ክገብሩዎ ዝጸንሑ መጽናዕትታት ዝተረኽበ ኰይኑ፡ ህይወት ናይ ኣሽሓት ሕሙማት መንሽሮ ቈርበት ከም ዘድሓነ ይግለጽ። ጆርጂና ሎንግ መራሒት ማሕበር ካውና ማልግዊ ኣብ ኢንዱስትሪ ቴክን ኣርቲፊሻል ኢንተለጀንስን (AI) ንመሰላት ሰራሕተኛታት እትቃለስ እያ። እታ ክሊኒካዊ ስነ-ኣእምሮኣዊ ክኢላ ኣብ ናይጀርያ ንዝርከብ ማሕበር ኣካየድቲ ትሕዝቶ ትመርሕ፤ ኣብ ጉዳይ ስልጠናን ስርዓታት AI ንቕሓት ተዕቢን። ማልግዊ ኣብቲ ንፌስቡክ ከም ሞደሬተር ዝነበራ ተራ፡ ንዓመጽ፡ ነብሰ ቅትለትን ግህሰት ህጻናትን ዝገልጽ ቪድዮታት ከምዝተቓልዐትን፤ እዚ ድማ ናብ ድቃስ ምስኣንን ፓራኖያን ከምዘቃልዓ ትዛረብ። ንሳ ሓንቲ ካብቶም 185 ኣካየድቲ ስራሕ ነበር ኰይና፡ ኣብ ኬንያ ዝርከብ ቤት ጽሕፈት ኩባንያ ፌስቡክ ሜታ ብዘይሕጋዊ መንገዲ ምቍራጽ ስራሕ ከሲሱዋ። ኣብ ባይቶ ኤውሮጳ ንመሰላት ኣካየድቲ ትሕዝቶ ተጣቢቓ እያ። ካውና ማልግዊ ክኢላ ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ስኔሃ ረቫኑር፡ ገና ኣብ መበል 20 ዓመታ ኣብዚ ጽፍሒ ዕውትቲ እያ። ንሳ፡ መስራቲት ኢንኮድ ጀስቲስ ኰይና፡ እዚ ትካል ኣብ መላእ 30 ሃገራት ልዕሊ 1300 ኣባላት ዘለዎ ንውሑስን ፍትሓውን ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ዝቃለስ ዓለማዊ ምንቅስቓስ መንእሰያት እዩ። ረቫኑር፡ እቲ ዝቕልቀል ዘሎ ቴክኖሎጂ ዘስዕቦም ሓደጋታት ንምምካት መንእሰያት ኣብ ወሳኒ ዕላል ክጽንበሩ ኣብ ምግባር ዓሊማ ትነጥፍ። ኣብ ዩኒቨርሲቲ ስታንፎርድ ተማሃሪትን ኣብ ማእከል ሰብ-ሰርሖ ብልሒን ዲጂታል ፖሊሲን ናይ ክረምቲ ተሳታፊት (summer fellow) እያ። ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ መጽሔት ታይም ኣብ መጀመርያ ዝርዝር 100 ኣብ ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ጽልዋ ዘለዎም ድምጽታት እታ ብዕድመ ዝነኣሰት ውልቀሰብ ኰይና ተሰይማ። ስነሃ ረቫኑር መስራቲት ማእከል ልዕለ-ሰብ ሩስያ ንዩክሬን ድሕሪ ምውራራ፡ ኦልጋ ሩድኒየቫ ነቶም ኣብቲ ግጭት ዝቘሰሉ ንምሕጋዝ፡ ገለ ክትገብር ከም ዘለዋ ተሰሚዕዋ። ኣብ ዓውደ ውግእ ኣካላቶም ዝሰኣኑ ሰባት ብብዙሓት ከም ግዳያት ይረኣዩ እኳ እንተ ነበሩ፡ ንሩድኒየቫ ግን ኵሉ ክትህቦ እትኽእል ሓገዝ ዝግብኦም ‘ልዕለ-ሰብ’ እዮም ትብል። ኣብ ልቪቭ ዝርከብ ማእከል-ቀውሲ ሱፐርሁማንስ ምስ ሓደ ጉጅለ ክኢላታት ብምዃን መስሪታቶ። ከም ዋና ኣካያዲት ስራሕ ኰይና ድማ ትመርሖ። እቲ ማእከል ንሕሙማት ኣካላዊ መሓውር ዝህብ ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ቀረባ እዋን ድማ ማእከል ተሃድሶ ጀሚሩ ኣሎ። ኣብተን ቀዳሞት ክልተ ዓመታት ስርሖም፡ ልዕሊ 1000 ሰባት ተጠቀምቲ ኣገልግሎቶም ኰይኖም ኣለዉ። ኦልጋ ሩድኒየቫ ኣማኻሪት ስነ-ልቦና ክኢላ ስነ-ልቦና ሳሚያ – ቢቢሲ ውልቃዊ ድሕነታ ንምሕላው መንነታ ስማ ኣይገለጸን– ንዓመታት ዝጸንሐ ግጭት ዘስዕቦ ስንባደ ዘጋጥሞም ሶርያውያን ክትድግፍ ጸኒሓ’ያ። እቲ ንነዊሕ እዋን ዝቐጸለ ኲናት ሓድሕድ ኣማኢት ኣሽሓት ሰባት ዝቐተለ ኰይኑ፡ ብዙሓት ካብቶም ብህይወት ዝተረፉ ድማ መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ኣዝዩ ኣሰካፊ ኵነታት ክነብሩን ምስ ከም ጭንቀትን ጸቕጢን ዝኣመሰሉ ኵነታት ጥዕና ኣእምሮ ክነብሩ ተገዲዶም ኣለዉ። ብዓለምለኻዊ ኮሚተ ህይወት ኣድሕን ኣብ ዝምራሕ ክሊኒክ ጥዕና ኣእምሮ እትሰርሕ ሳሚያ፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ሶርያ ኣብ ዝርከብ መዓስከር ስደተኛታት ንዝተመዛበሉን ስድራቤታቶምን መደባት ምኽሪ ተካይድ። ዋላ’ኳ ውሑድ ጸጋታት እንተሃለወ፡ ጥዕና ኣእምሮ ሕሙማታ ንምምሕያሽ ውፍይቲ ኰይና ትቕጽል ኣላ፤ ቅልውላው ኣብ ዝረኣየሉ ኵነታት ንቕሓት ንምዕባይ ቃል ኣትያ ኣላ። ተመራማሪት ስነ-ህይወት ተመራማሪት ስነ-ህ ይወት ሲልቫና ሳንቶስ፡ እቲ ኣብ ዓውዲ ጀነቲክስ ዝረኸበቶ ፈዋናይ ርኽበት፡ ኣብቲ እትነብረሉ ዝነበረት ጐደና፡ ዘይተፈልጠ ሕማም ምስ ዝሓመመት ስድራ ምስ ተራኸበት ዝሰዓበ ዘይተሓስበ ርኽበት ምዃኑ ትገልጽ። ካብዚ ብምንቃል ድማ ነቲ መልመስቲ ዘስዕብ ሳሕቲ ዝርአ ‘ጀነቲካዊ ኒውሮዲጀነረቲቭ ሕማም (SPOAN syndrome) ከተላልዮ ከኣለት። እዚ፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ብራዚል እናወሰኸ ዝኸይድ መልመስቲ ዘስዕብ ሕማም እዩ። ነዚ መጽናዕታ ኣብ ከተማ ሰሪንሃ ዶስ ፒንቶስ እያ ኣካዪዳቶ። ኣብዚ መጽናዕቲ ካብ እትጅምር ዝሓለፈ 20 ዓመታት ድማ በዚ ሕማም ንዝተጠቕዑ ተቐማጦ፡ ግቡእን ወሳንን መርመራ ንኽረኽቡ ሓጊዛቶም እያ። ንሳ፡ ሳሕቲ ዝርኣዩ ጀነቲካዊ ሕማማት ምስ ብቐረባ ዝዛመዱ ሰብ ሓዳር ዘሎዎ ዝምድና እያ እተጽንዕ። እቶም መጽናዕታ ዘተኵረሎም ከባቢታት ድማ ድኻታት ዝሰፍርሉ ገጠራት ብራዚል እዩ። ሲልቫና ሳንቶስ ነርስን መስራቲት ቤት ትምህርትን ነርስ ሪክታ ኣክተር ባኑ ኣብ ርሑቕ ከባቢ ሰሜናዊ ባንግላድሽ’ያ ትነብር። ኣብዚ ከባቢ፡ ኦቲስቲክ ዝዀነ ወይ ጉድለት ኣካል ዘለዎ ቆልዓ ምውላድ ከም መርገም’ዩ ዝርአ። ኣክተር ባኑ፡ ኦቲስቲክ ዝዀነትን ሴረብራል ፓልሲ ዘለዋን ጓል ኣለታ። ጓላ፡ ኣብቲ ኣብ ከባቢኦም ዝርከብ መባእታ ቤት ትምህርቲ ንምምዝጋብ ምስ ተኸልከለት፡ መሬታ ሸይጣ ኣብ ክንድኡ ናይ ገዛእ ርእሳ ቤት ትምህርቲ ሃኒጻ። ቤት ትምህርቲ ኣካለ-ጉዱኣት ሪክታ ኣክተር ባኑ፡ ሕጂ 300 ተማሃሮ ዝመዝገበ ኰይኑ፡ እቲ ሕብረተሰብ ኣብ ዙርያ ጉድኣት ኣካል እወታዊ ኣረኣእያ እናሕደረ ይርከብ’ሎ። እቲ ቤት ትምህርቲ ኣብ መጀመርታ ንኦቲስቲክ ወይ ናይ ትምህርቲ ጸገም ንዘለዎም ህጻናት ዝተሃንጸ ኰይኑ፡ ኣብዚ ሕጂ እዋን ግን ዝተፈላለየ ናይ ኣእምሮን ኣካላውን ጉድኣት ዘለዎም መንእሰያት ተማሃሮ የገልግል ኣሎ። ምህርቲ ስነ-ህይወት ከም ትራንስዉማን ሊቅ ባዮሎጂ መጠን፡ ኣብ መንጎ ብዙሕነት ህይወትን ጾታዊ መንነትን ዘሎ ሓባራዊ እልመት ትድህስስ። ንሳ፡ ንኢኮሲስተም ብዝበለጸ ንምሕላው፡ ነቲ ‘ተፈጥሮ’ ዝብል ኣምር ንምስፋሕ፡ ንመልክዓ ምድርን ዓሌታትን ንምትንታን፡ ‘ኲየር ሌንስ’ ትጥቀም። ኣብ 2018 ኣብ TEDx ዘቕረበቶ መደረ፡ ነቲ ሃገራዊ ገረብ ኮሎምብያ ዝዀነ Quindío wax palm ከም ኣብነት ናይ ሓደ ኣብ ምሉእ ዕድሚኡ ጾታኡ ካብ ተባዕታይ ናብ ኣንስተይቲ ከም ዝቕይር ፍጡር ክትጥቀመሉ ተራእያ። ፍልጥቲ ምህርቲ ባፕቲስት ን10 ዓመታት ዳይረክተር ኢንስቲትዩት ኣሌክሳንደር ፎን ሁምቦልት ኰይና ኣገልጊላ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ድማ ኣብቲ ኣብ ውሕስ ቀጻልነት ናይ ኢንተርፕሪነርሽፕ ዘተኵር ኣብ ቦጎታ ዝርከብ ዩኒቨርሲቲ ኢኤኤን ተገልግል ኣላ። ብተወሳኺ፡ L GTBQ+ ሰባት ብዝያዳ ናብ ላዕለዋይ ትምህርቲ ንኽኣትዉ ዝሓሸ ምወላ ንምርካብ ጐስጓስ ኣካይዳ እያ። ተጣባቒት ፍትሒ ክሊማ ናይጀርያዊት ኢኮፌሚኒስት ኣዴኒከ ቲቲሎፐ ኦላዶሱ፡ ናይቲ ንለውጢ ክሊማ ንምምካት ብደቀንስትዮን መንእሰያትን ዝካየድ፡ “ኣነ ንስለ ክሊማ ዝውሰድ ተግባር እመርሕ፡” ዝብል ተበግሶ መስራቲት እያ። ብዛዕባ እቲ ንቐላይ ጫድ - ኣብ መራኽቦ ናይጀርያ፡ ኒጀር፡ ጫድን ካሜሩንን - ዝጸሉ ዘሎ ቅልውላው ከባቢ፡ ንቕሓት ንምዕባይ ሰሪሓ። ዕማም ኦላዶሱ ንኸባብያውን ማሕበራውን ጉዳያት ዝምልከት ኰይኑ፡ ብፍላይ ንደቀንስትዮ ኣፍሪቃ ዝጸሉ ስለ ዝዀነ፡ ምድረበዳነት ንውሕስነት መግቢ ብቐጥታ ኣብ ዝጸልወሉ ከባቢታት፡ ሕርሻኦም ከየባተኹ ከካይዱ ዘኽእሎም ክእለት ተዕጥቖም። ካብ 2019 ጀሚሩ ኣብ ዝተፈላለየ ዋዕላታት ለውጢ ክሊማ ሕቡራት ሃገራት ብምስታፍ፡ ሓንጸጽቲ ፖሊሲታት ኣብ ኣፍሪቃ ንመጽናዕቲ ክሊማ ቀዳምነት ክህቡ ኣተሓሳሲባ። ኣደኒከ ቲቲሎፐ ኦላዶሱ ሓረስታይን ኣሰልጣኒትን ናኦሚ ቻንዳ ኣብ ሓደ ቤት ትምህርቲ ሕርሻ ከም መራሒት ሕርሻ መጠን፡ መሬት ዘኽብርን ዝዕቅብን ሜላታት ተጠቒማ ማሕበረሰባ ንኽሰርሕ ኣብ ተልእኾ ትርከብ። ኣብ ‘ክሊማ-ስማርት’ ክእለት - ከም ውሑድ ማይ ዝጥቀም ንጣብ መስኖ፡ ወይ ሓጺር ዑደት ዝራእቲ - ንደቂ ኣንስትዮ ኣብ ሕመረት መፍትሒታት ለ ውጢ ክሊማ ከምዝኣትዋ ገይራ። ቻንዳ ብናይ ኣዋልድ ትምህርቲ ዘይመንግስታዊ ትካል ካምፌድ፡ ንኣስታት 150 መንእሰያት ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣብ ቅድሚ እቲ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሐ ድርቅን ድራማዊ ወቕታዊ ለውጥን ኣዕናዊ ጽልዋ ዘሕደረሉ ርሑቕ ሰሜናዊ ምብራቕ ዛምብያ፡ ኣብ ኵነታት ቅልውላው ክሊማ፡ ሜላታት ሕርሻ ብኸመይ ከም ዝመዓራረዩን ተጻዋርነት ከም ዝህልወንን ንምምሃር ትሕግዝ ምዃና ይፍለጥ። መሃንድስ ሕርሻ ብሰንኪ እቲ ኲናት ኣብ ቓዛ ማይ ምስ ሰኣነት፡ ኤናስ ኣልጎል ፍታሕ ክትረክብ ከም ዘለዋ ተሰሚዕዋ። እታ መሃንድስ ሕርሻ፡ ከም ዕንጨይቲ፡ ብርጭቆን ተርፖሊንን ዝኣመሰሉ ዳግማይ ዝተጠቕሙ ንብረታት ተጠቒማ፡ ንማይ ባሕሪ ናብ ዝስተ ማይ ክቕይር ዝኽእል ብጸሓያዊ ጸዓት ዝሰርሕ መጽረዪ ጨው ፈጢራ። ካብ ጥቅምቲ 2023 ጀሚሩ ትካላት ማይን ጽሬትን ብመጥቃዕቲ ሰራዊት እስራኤል ስለዝተሃስየ ወይ ስለዝዓነወ፡ እዚ መሳርሒ ንብዙሓት ኣብ ደቡባዊ ክፋል ቓዛ ኣብ ዝርከብ ከባቢ ካን ዩኒስ ኣብ ቴንዳታት ንዝነብሩ ኣብ ህይወቶም ሓጋዚ ኮይኑ ኣሎ። ክእለታ ተጠቒማ ንዝተመዛበሉ ፍልስጤማውያን ክትሕግዝ ዝቘረጸት ኣል-ጎል፡ ብጸሓያዊ ጸዓት ዝሰርሕ መብሰሊ መግቢ እውን ፈጢራ፡ ከም ፍራሽን ቦርሳን ዝኣመሰሉ ንብረታት ዳግማይ ምጥቃም ተማሂራ። ፈጣሪት ስራሕ ሺልሺያ ኣቻርያ ኣብ ኔፖል ንሓደ ካብ ዝዓ በዩ ፕላስቲክ ዝምስርሑ ትካል ኣካያዲት እያ። እቲ ኣቭኒ ቨንቸርስ ዝበሃል ናይ ጎሓፍ ምሕደራ ትካላ፡ ካብ ዝተገለሉ ማሕበረሰባት ዝመጽኡ ሰራሕተኛታት ዝቘጽር ኰይኑ፡ ኣብቲ ሓምላይ ጽላት ዝያዳ ደቀንስትዮ ክሳተፋ ይገብር። ኣቻርያ ኣብቲ ኣብ 2014 ዝተኻየደ፡ “ኣይፋልካን የቐንየለይ፣ ሳንጣይ ባዕለይ እየ ዝጸሮ፡” ዝተሰምየ ወፍሪ፡ መሪሕ ግደ ተጻዊታ፣ ናይ ፕላስቲክ ሳንጣታት ድማ ካብ ዕዳጋ ከም ዝእገድ ኰይኑ። እዛ ናይ ኵነታት-ኣየርን ጎሓፍን መምህር፡ ብድሕሪ እቲ ዓመታዊ ኣብ ሂማልያ በጻሖ ዝገደፉዎ ጎሓፍ ናይ ምእካብ ንጥፈታት ኣላ። ካብ 2019 ኣትሒዙ 119 ቶን ጎሓፍ ተኣኪቡ። ብመንገዲ ትካላ ድማ ገለ ካብቲ ጎሓፍ’ቲ፡ ብደቀባት ኢደ-ጥበበኛታት ደቀንስትዮ ዳግማይ ተመስሪሑ ሳንጣ፡ መንጸፍን ስልማታትን ብምስራሕ ንመነባብሮአን ደገፍ ኰይኑወን እዩ። ፌም-ቴክ በዓል ሃብቲ መምህር ጾታዊ ጥዕና ኑር ኢማም፡ ጽሬት ኣብ እዋን ወርሓዊ ጽግያት፡ ጥዕና ስርዓተ መፍረን ጾታዊ ንቕሓትን ዝኣመሰሉ ኣርእስታት ኣተኵሮ ሂባ ትሰርሓሉ። መብዛሕትኡ ግዜ፡ ኣብ ዞባ ማእከላይ ምብራቕን ሰሜን ኣፍሪቃን ንደቀንስትዮ ከም ክልኩል ዝቝጸሩ ትምህርትታት እዮም። ኤማም ሓባራዊት መስራቲትን ዋና ኣካያዲት ስራሕን ኩባንያ ማዘርቢንግ ፌም-ቴክ (ደቀንስትዮ ቴክኖሎጂ) ኰይና፡ ኣብ ካይሮ ዝርከብ ክሊኒክን ብድጂታላዊ መድረኽ ኣቢሉ ድቀ-ባህርያዊ ኣገልግሎት ብምሃብ፡ ደቀንስትዮ ብቴክኖሎጂ ኣቢለን ክንክን ጥዕናአን ንኸማሓይሻ ዓሊመን ዝመስረትኦ እዩ። ንሳ ደቂ ኣንስትዮ ንምሕያል፡ ብዛዕባ ኣካላተን ብጭብጢ ዝተሰነየ ፍልጠት ንኽህልወን፡ ኣብ ርእሲኡ ድማ ዘተኣማምን ሓበሬታ ብዛዕባ መከላኸሊ ጥንሲ ንምርካብን ተኣፈፍቲ ጉዳያት ብዘይ ስክፍታን ፍርሕን ክፈትሓ ምሕጋዝን ዕላማ ዝገበረቶ እዩ። ኬሚካል ባዮሎጂስት ዓባያ ከም ፈዋሲት ብዝነበራ ጥበብ ዝተነቓቕሐት ሳይንቲስት ሮዛ ቫስኩዝ ኤስፒኖዛ፡ ምዕቡል ሳይንስን ባህላዊ ፍልጠትን ብምውህሃድ ሞያኣ ኣብ ፔሩ ኣማዞን ብዙሕነት ህይወት ንምሕላው ኣሕሊፋ። መስራቲት ኣማዞን ሪሰርች ኢንተርናሽናል ኰይና፡ ምስ ደቀባት ማሕበረሰባት ብምትሕብባር፡ ነቲ ዘይተኣደነ ብዙሕነት ህይወት ናይቲ ጫካ ንምድህሳስ ትሰርሕ። መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ርሑቕ ናብ ዝርከቡ ስርዓታት ስነ-ህይወት እትጓዓዝ ኤስፒኖዛ፡ ስራሕታ ኣብ ፈለግ ቦይሊንግ ኣማዞን ሓደስቲ ባክተርያ ምርካብ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ፔሩ ንፈለማ እዋን ኬሚካላዊ ትንተና ናይ ዘይናኸሱ ኣናህብን መድሃኒታዊ መዓርን ምምራሕን የጠቓልል። ካብዚ ብተወሳኺ ኤስፒኖዛ፡ ዓለምለኻዊት ኣምባሳደር ናይቲ ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ ካብ ዘለዉ ዓበይቲ ጉጅለታት ደቀባት ሓደ ዝዀነ ህዝቢ ኣሻኒንካ እያ። ሓረስታይ ኣብ 2015 ኣቦኣ ምስ ሞተ፡ ኦልጋ ኦለፊረንኮ ሕርሻ ንምቛም ዝነበሮ ሕልሚ ክትፍጽሞ ደለየት። ጥሪት ድሕሪ ምግዛእ ስራሕ ጀመረት፤ ግን ነዊሕ ከይጸንሐት ብሕጽረት ገንዘብ ንዅሎም እንስሳታት ክትሸጦም ግድን ነበረ። ንሳ ግን ባህጊ ኣቦኣ ክትገድፎ ኣይደለየትን፤ እቲ ኣብ ዶንባስ ኣብ ቅድመ ግንባር ኣዛዚ ፍሉይ ዕላማ ሓይሊ ባሕሪ ኰይኑ ኣብ ስራሕ ኣብ ዝነበረሉ እዋን እዩ ዝተቐትለ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ካብ ማዕከን ገዳይም ተጋደልቲ ዩክረይን ምወላ ንምርካብ ጨረታ ክትገብር ትልሚ ንግዲ ኣዳልያ ዕውትቲ ኰይና። ኦለፊረንኮ ሕርሻኣ መሊሳ ከተካይድ ጀሚራ፡ ዘመናዊ ኣብ ምግባር፡ ኣጠቓቕማ ሓደስቲ ቴክኖሎጂታት ሕርሻን ንማሕበረሰብ እቲ ከባቢ ስራሕ ምፍጣርን ትዅረት ብምግባር፡ ኣብኡ ድማ ከም መነቓቕሒ ተበግሶኣን ኣመራርሓን ትርአ። ባዮኬሚስትን ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤልን ሃንጋርያዊት ባዮኬሚስት ካታሊን ካሪኮ ኣብ “modified messenger RNA (mRNA)” ብገበረቶ ናእዳ ዝረኸበ መጽናዕቲ፡ mRNA ብመገዲ BioNTech/Pfizer ከምኡ’ውን Moderna፡ ክታበት Covid-19 ንምፍጣር ተጠቂማትሉ። ኣብቲ “ጥዕና ደቂ-ሰብ ኣብ ዝዓበየ ሓደጋ ወዲቑ፡ ህጹጽ ምምዕባል ክታበት” ዘድልየሉ ዝነበረ ግዜ፡ ምስ መሳርሕታ ድሩ ዋይስማን ብምዃን ብዝገበረቶ ኣበርክቶ፡ ስልማት ኖቤል ክትዓትር ክኢላ እያ። እቲ ንዲኤን ኤና ናብ ፕሮቲን ናይ ምትርጓም ሓላፍነት ዘሎዎ DNA፡ ኣዝዩ ተነቃፍን ብኡ ኣቢልካ ንምስራሕ ኣጸጋምን እኳ እንተዀነ፡ ካሪኩ ግን ኣብ መድሃኒት ዓቢ ግደ ክጻወት ይኽእል እዩ ኢላ ኣመነት። ቅድሚ ለበዳ ኮቪድ-19 ምኽሳቱ፡ እቲ ቴክኖሎጂ ኣብ ፈተነ እኳ እንተ ጸንሐ፡ ኣብዚ ግዜ’ዚ ግና፡ ኮቪድ-19 ንምክልኻል ብምልዮናት ንዝቝጸሩ ሰባት ኣብ መላእ ዓለም ይወሃብ ኣሎ። ካታሊን ካሪኮ ፕሮግራመርን ዳታ ሳይንቲስትን ቋንቋ ኣደኣ ዝዀነ ናሁዋትል፡ ጋብሪኤላ ሳላስ ካብሬራ ክሳዕ ኢዳ እትሕውስ ኣብቲ ናይ ጉጉል ናይ ትርጕም መድረኻት ኣይነበረን። እዛ መሃንድስ፡ ምስ ዓበይቲ ናይ ስነቛንቋ ፕሮጀክትታት ዘካይዱ ትካላት ቴክኖሎጂ ብምትሕብባር፡ ቋንቋ ኣደኣን ካልኦት ቋንቋታት ሜክሲኮን ናብ ጉጉል መተግበሪ ትርጕም ከም ዝጽንበር ገይራ። ናይ ቋንቋ ናሁዋትል መተግበሪ ትርጕም ድሮ ኣብ ምጅማር ናይዚ ዓመት’ዚ፡ ህዝቢ ከም ዝጥቀመሉ ተገይሩ ኣሎ። ናይ ሳላስ ዕዮታት፡ ናይ ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ሓይሊ ተጠቒሙ፡ ትሑት ውክልና ዘለዎም ቋንቋታት ንምዕባይን ህላወ ደቀባት ደቀንስትዮ ኣብ ኢንዱስትሪ ቴክኖሎጂ ንምዕባይን እዩ። ንሳ ኣብ ማድሪድ - ስጳኛ ኣብ ዝርከብ ዩኒቨርሲቲ ፖሊቴክኒካ ብፍሉይ ኣብ ነገራት ዘድሃበ ፕሮግራሚን፡ ሰብ-ሰርሖ ብልሕን ዳታ ሳይንስን ተጽንዕ ኣላ። ጋብሪኤላ ሳላስ ካብሬራ ጠፈርተኛ ጠፈርተኛ ናሳ ዝዀነት ሱኒታ ዊልያምስ፡ ብ5 ሰነ ኣብታ ቦይንግ ስታርላይነር እትበሃል መንኰርኮር ጠፈር ክትሳፈር እንከላ፡ ትጽቢታ እቲ ኣብ ዓለምለኻዊ መደበር ህዋ (ISS) ዘካይድዎ ተልእኾ ንሸሞንተ መዓልታት ከምዝጸንሕ’ዩ ነይሩ። ኣብታ መንኰርኮር ዘጋጠሙ ተኸታታሊ ቴክኒካዊ ጸገማት ስዒቡ ግን፡ ዊልያምስን መሳርሕታ ባሪ ዊልሞርን ክሳብ ለካቲት 2025 ናብ ምድሪ ክምለሱ ከምዘይኽእሉ ተሓቢርዎም። ጥሮታ ዝወጸት ፓይለት ሄሊኮፕተር ሓይሊ ባሕሪን ብጓል ኣንስተይቲ ዝበዝሐ ናይ ህዋ ጉዕዞ ብምግባር ክብረወሰን ዝሓዘትን ዊልያምስ፡ ኣብ 2007 ኣብ ጠፈር ማራቶን ዝጎየየት ፈላመይቲ ሰብ ኰይና። ኣብዚ ሕጂ እዋን ካብ ኣዕሩኽታን ስድራቤታን 400 ኪ.ሜ ርሒቓ ኣብ ጠፈር’ኳ እንተሃለወት፡ ነቲ ዝተናውሐ ተልእኾ ግን ብጽንዓትን ብተስፋ ዝመልኦ ኣተሓሳስባን ተቐቢላቶ ኣላ፤ ነታ መንኰርኮር ድማ "እተሐጉስ ቦታ" ክትብል ትገልጻ። ሓኪም ምውላድ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ሱዳን ኣብ ጥቓ እትሰርሓሉ ሆስፒታል ከቢድ ውግእ ምስተላዕለ፡ ዋላ’ኳ ቀጻሊ ደብዳብ እንተነበረ፡ ዶክተር ሳፋ ዓሊ ግን ምስ መሳርሕታ ምህዳም ኣይመረጸትን። እዛ ኣማኻሪት ሕክምና ምውላድን ጥዕና ደቂንስትዮን (ጋይናኮሎጂ)፡ ኣብ መንጎ ሰራዊት ሱዳንን ሓይልታት ህጹጽ ደገፍን ኣብ ዝነበረ ዓመጽ ዝመልኦ ግጭት፡ ወለንተኛታት ሰራሕ ተኛታትን ነፍሰጾራትን ናብ ውሑስ ቦታ ንኽወጹ ሓጊዛ’ያ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ኣብ ሆስፒታል ወሊድ ኣል ስዑዲ፡ እታ ሓኪም ትምህርተ-ምውላድ ኣብ ትሕቲ ቀጻሊ ግጭት ዘስዕቦ ብድሆታት ኰይና፡ መጥባሕቲ እናካየደትን ንጉዳያት ጥዕና ደቂ ኣንስትዮ እናሓከመትን ትርከብ። ብተወሳኺ ሕጽረት ሰራሕተኛታት ሕክምና ንምቅላል ዝሕግዛ ኣስታት 20 ሓደስቲ ዝተመረቓ ደቂ ኣንስትዮ ሓካይም ብትምህርተ-ምውላድ ምስልጣን ትቕጽል ኣላ። ሳፋ ዓሊ ሓኪም ህጻናት መጥቃዕቲታት ነፈርቲ እስራኤልን ከቢድ ሕጽረት ጸጋታትን ንሽሪን ዓበድ ኣብ ቓዛ ሓደስቲ ንዝተወልዱ ህጻናት ካብ ምሕጋዝ ኣይዓገታን። ድሕሪ ምጅማር ኲናት እስራኤልን ቓዛን ኣብ 2023 ገዛኣ ስለዝዓነወ እንተተመዛበለት'ኳ እታ ክኢላ ሕክምና ህጻናት ግን ኣብ ጥቓኣ ኣብ ዝርከቡ መዓስከራት ህጻናት ምሕብሓብ ቀጺላትሉ። ኣብ ቀንዲ ሆስፒታላት ቓዛ ኣብ ኣሃዱታት ህጻናት ዝረኸበቶ ናይ ዓመታት ተመኵሮ ብምጥቃም፡ ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ ኣል-ሺፋ ሕክምና ዳይረክተር ማእከል ወሊድ ኰይና፤ ሓካይም ብኣዝዩ ውሱን ጸጋታት ህይወት ዘድሕን ሕክምና ንኽህቡ ዘኽእሎም ህጹጽ ፕሮቶኮላት መስሪታ፡ ንኻልኦት ሓካይም ድማ ኣሰልጢና። . ኵነታት ኣብ መጀመርታ ናይዚ ዓመት ምስ ክልተ ኣዋልዳ ካብ ቓዛ ክትወጽእ ኣገዲድዋ'ኳ እንተነበረ፡ ኣቤድ ግን ኣብ ባይታ ንዝርከቡ ሓካይም ብርሑቕ ምሕጋዝ ትቕጽል ኣላ። መስራቲት ‘ስቴር ክራሸር ክለብ’ ተጠቃሚት መንበር ዓረብያ (ዊልቸይር) ዝዀነት ሱቢን ፓርክ፡ ኣብ ሴኡል ናብ ክትርእዮም እትደልዮም ብዙሓት ቦታታት ከምዘይብጻሕ ምስ ተረድአት፡ ከም ኣካያዲት ፕሮጀክት ኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ነበር ዝነበራ ክእለት ተጠቒማ ነቲ ጉዳይ ክተጉልሕ ጀሚራ። ሱቢን ፓርክ፡ ሓባራዊ መስረቲ ናይቲ ንመኽሰብ ዘይሰርሕ ‘ስቴር ክራሸር ክለብ’ ዝተበሃለ ፕሮጀክት እያ። እዚ ፕሮጀክት፡ ኣብ ደቡብ ኮርያ ብዛዕባ ንመንበር ዓረብያ ዘይምቹእ መስመራትን ካብ ደረጃ ነጻ ዝዀነ መእተዊ ዘይብሎም ቦታታትን ሓበሬታ ይእክብ። እቲ ፕሮጀክት ንተጠቀምቲ ናይ ተበጻሕነት ካርታ ንምፍጣር ዝዓለመ እዩ። ክሳዕ ሕጂ ልዕሊ 2000 ዜጋታት ብስቴር ክራሸር ክለብ ብዝተወደቡ ፍጻመታት ኣቢሎም ኣብ መሰረት ሓበሬታኦም (ዳታቤዝ) ኣበርክቶ ዝገበሩ ኰይኖም፡ ኣብ መላእ እታ ሃገር ኣብ ዝርከቡ 14 ሽሕ ቦታታት ዘሎ ተበጻሕነት ክፍተሽ ገይሮም ኣለዉ። ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ በብዓመቱ ኣብ መላእ ዓለም 100 ጸለውትን ኣነቓቓሕትን ደቂ ኣንስትዮ ይሮቍሕ። ኣብ ኩሉ መድረኻት ቢቢሲ ዝሕተሙን ዝፍነዉን ንደቂኣንስትዮ ዘማእኽሉ ሰነዳዊ ፊልምታት፡ ጽሑፋት፡ ዜናታትን ቃለ መሕትታትን ከኣ ነዳሉ። ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ኢንስታግራምን ፌስቡክን ተኸታተሉ። #B BC100Women ተጠቂምኩም ኣብቲ መድረኽ ተጸንበሩ። ጉጅለ ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ፡ ብመጽናዕቲ ንዝተኣከበ ከምኡ'ውን ብመርበብ ቢቢሲ ዓለማዊ ኣገልግሎት 41 ቋንቋታትን ቢቢሲ ሚድያ ኣክሽንን ንዝቐረበ ጥቆማ መሰረት ብምግባር ዝርዝር ኣዳልዩ። ኣብ ዝሓለፈ 12 ኣዋርሕ ቀልቢ ማዕከናት ዜና ዝሰሓባ ወይ ብኣገደስቲ ዛንታታት ዝጸለዋ፡ ከምኡ’ውን ዘነቓቕሑ ዛንታታት ዘለወን ወይ ድማ ትርጉም ዘለዎ ነገር ዘዐወታ፤ ግድን ቀልቢ ማዕከናት ዜና እኳ እንተዘይሰሓባ ግን ብዝዀነ መንገዲ ንማሕበረሰብ ዝጸለዋ ሕጹያት ኢና ክንሓርይ ፈቲንና። ኵሉ ዝርዝር ኣስማት ምስቲ ጽንዓት ዝብል ናይ ሎሚ ዓመት ቴማ ተገምጊሙ'ሎ። ሎሚ ዓመት ዝተኻየደ ሕርያ ኣብ መላእ ዓለም ካብ ዘለዋ ደቂኣንስትዮ ነተን – ብጽንዓተን – ንለውጥን ብደረጃ ማሕበረሰብ ወይ ዓለማዊ ህይወት ንምምሕያሽን ዝተግሃ ዘለዋ ብምምራጽ ኣፍልጦ ክንህበን ወሲንና። ብተወሳኺ ኣስማት ናይተን ኣብ ዓውዲ ለውጢ ክሊማ ዝሰርሓ ደቂ ኣንስትዮ ገምጊምና፣ ካብዚአን ድማ ጉጅለ ቀንዲ ተቓለስቲ ክሊማን ካልኦት ተጣበቕቲ ከባብን ተሓርየን። ካብ ኵሉ ፖለቲካዊ ጽላትን ካብ ኩሉ መዳያት ሕብረተሰብን ዝመጽኡ ድምጽታት ወኪልና ኢና፤ ከምኡ'ውን ኣብ ዛዕባታት ኣካታዕቲ ዝዀኑ ኣስማት'ውን ዳህሲስና። እቲ ዝርዝር፡ ቅድሚ ምሕራይ ናይ መወዳእታ ኣስማት ብዞባዊ ውክልናን ግቡእ ዘይሻራዊነትን እውን ተለኪዑ እዩ። ኩለን ደቂ ኣንስትዮ'ውን ኣብቲ ዝርዝር ንኽኣትዋ ፍቓደን ሂበን ኣለዋ። ጉጅለ ምድላው ቢቢሲ 100 ደቂኣንስትዮ ቫለርያ ፔራሶ፡ ናታልያ ፒያንዞላ፡ ማርያ ዛካሮ፡ ረበካ ቶርን፡ ላራ ኦወን፡ ናታሻ ፈርናንደስ፡ ኒያም ሂዩዝ፡ ኣሕመን ካዋጃ፡ ሻይና ኦፐንሃይመር፡ ሳራ ቲያሚዩን ሩባብ ባቱልን ተወሳኺ ሓገዝ ምፍራይ ቫንዳና ቪጃይ፡ ካተሪና ኪንኩሎቫ፡ ማርያም ኣማን፡ ቬራ ክዋኮፊ፡ ሞውና ባ፡ ሩፓ ጃ፡ ጁልያን ኤል-ሃጅ፡ ማርክ ሺያ፡ ክሪስ ክለይተን፡ ዩና ኩ፡ ኢሳርያ ፕራይቶንግያም፡ ፓውላ ኣዳሞ ኢዶኤታ፡ ላውራ ጋርስያ፡ ኣና ፓይስ፡ ዛና ቤዝፒያቹክ፡ ዝላታ ኦኑፍሪቫ ፣ በርዛ ስምሰክ፣ ፋርሃት ጃቨድ፣ ኣናስታስያ ሶሮካ፡ ታይስ ካራንካ፡ ሴሌስቲን ካሮኒ፡ ሻህነዋዝ ሮኪ፡ ካይሩላ ኡባይዱላየቭ፡ ኣብዲቤክ ካዚየቭ፡ ካተሪና ጸ፡ ሲልቭያ ቻንግ፡ ላውራ ቢከር፡ ኣየ ቱ ሳን፡ ቡይ ቱ፡ ዶ ሁንግ፡ ፋርዛድ ሰይፊካራን ኣርታዒ ቢቢሲ 100 ደቂኣንስትዮ ጎልኑሽ ጎልሻኒ ዋና ኣርታኢ/ት ክሌር ዊልያምስ ኮሚሽኒን ኣርታኢ/ት ፍዮና ክራክ ምድላው ንዓለምለኻዊ ኣገልግሎት ቋንቋታት ራፋኤል ቻኮን፡ ፒፕ ጆይ፡ ካሮል ኦሎና ንድፊ ሊሊ ሁይን፡ ፕሪና ሻህ፡ ጀኒ ሎው፡ ማት ቶማስ፡ ፓውሊን ዊልሰንን ኦሊ ፓወልን ምምዕባል ስኮት ጃርቪስ፡ ኣሩን ባሪ፡ ኣሌክሳንደር ኢቫኖ ቭ፡ ማቲው ተይለርን ፕሪቲ ቫገላን መሰል ዋንነት ስእሊ Getty Images, Lauren Hurley/No. 10 Downing Street, Tracey Emin, Yoshimoto Entertainment, United World Wrestling, Stephanie King, Derrick Evans, Asta Kristjans, Shahnewaz Rocky, Annette Hornischer, Farhio Mohamed Hussein, Billsatya, Mohanad Elhussein, Mataara Stokes, Joe O'Shaughnessy, Tapas Mallick, @KuchuTimes, Melanoma Institute Australia, Christopher Michel, LeYa, M. Sven Torfinn, Mundele Badimubungi Alain, USA Archery, Daryna Lavrenko, Ko Oo, Alix McIntosh, Steve Gerrard, Kellys Portillo, Bangkok Pride, Mariana Castiñeiras, Diaspora Arts Connection, Acción Interna, Juan Pablo Orellana, Jean Francois Carly for Kathrine Hamnett/Samsung Global series, Paige Censale/Haitian Bridge Alliance, Gonzalo Marroq uín, Raj Kumar Shrestha, Ravshan Musaev, HK studio, Lisa Palomino, Harold Levine, Media Wales, Nensi Ragab, Alexandre Nunis, Manon Obel/Clandestina, Hila Shiloni/Women of the Wall, Felix Speller/Design Museum, Kazım Kızıl, Hugo Mathy, Dmitry Aychuvakov, Ula Osman, Naver Sports, NASA, Peter Giodano, Yero Adugna, Gauri Gill, Jumadyl Tokkojoev, Marco Conti Sikic, François Barrère, Social Fund for Development, Membley Studios, Greg C. Holland, Ben Cohen, Hagar Bader/Laba Impact House, nominees’ own. ጠቕላላ ፖሊሲ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ስርዓት ዲሞክራሲያዊን ምክፍፋልን ናይ ጥዕና ሓለዋ ኣካል መከላኸሊን ዕብየት ልምዓት ትኽክለኛን ተገባኢን ተቐባልነት ዘለዎም ናይ መሰረታዊ ጥዕና ኣገልግሎት ስርዓት ንኹሎም ክፍልታት ናይ ህዝቢ ኣብ ውሽጢ ናይ ሃብቲ ወሰን ምዕባይ ናይ ሴክተራት ስራሕ ሕብብር ምፍላጥን ምጥንኻርን ናይ ኣመለኻኽታን ልምምድን ምስትኽኻል ናይ ብሄራዊ ምትእምማን ኣብ ጥዕና ዕብየት ምጥንኻር ብምቕንጃይን ውሽጣዊን ደጋዊ ሃብቲ ብዝለዓለ ኩነታት ምጥቓምን ምዕባይን ምስ ጎረቤት ሃገራት ብቐረባ ኮይንኻ ምስራሕ፣ክልላዊን ዓለምለኻዊ ድርጅታት ኢንፎርሜሽን ኣብ ምልውዋጥን ምትሕብባር ኣብ ምጥንካር ኩሎም ስራሓት ኣብ ናይ ጥዕና ዕብየት ኣስተዋፅኦ ክህልዎም ንምግባር ንጥዕና ጎዳእቲ ምኽንያት ዝኾኑ ምቑፅፃር፡፡ ብዝተገምገመ ድልየት ተሞርኪዙ ትኽክለኛን ተገባኢ ዝኾነ ዓቕሚ ኣብ ምዕባይ ምስራሕ ኣብ ናይ ጥዕና ሓለዋ ናይ ቕድሚት ትልሚ ንህዝቢ ኣብ ናይ ኣከፋፍላ ስርዓት ንቶም ክኸፍሉ ዓቅሚ ዘይብሎም ብዝተፈለየ ኣረዳድኣ ምስራሕ ዝተመርኮዘ እዩ፡፡ ኣብ ናይ ጥዕና ሓለዋ ናይ ግሊ ሴክተራትን ዘይመንግስታዊ ድርጅታት ተሳትፎ ምዕባይ ኣብ ዞባ ምዕራብን እውን ስነ ስርዓት ሕፀን መርዓን ዝተፈለየ ኣይኮነን፡፡ ጥራሕ ኣብ እዋን ስነ ስርዓት ዋሕስ ዘሎ ኣገላልፃ ክነቕምጥ፡፡ ወራዲ መርዓ ናብ እንዳጓል ምስ በፅሐ ፀወታ ጠጠው ክብል ይግበርሞ ብወገን እንዳጓል ‘እንታይ ኣምፂእኩም? ይብሃሉ ንእንዳ ወዲ ፡፡ እንዳወዲ ውን ‘እንዳ ጎተት ክንሓድር መፂእና‘ይብሉ፡፡ ድሕሪኡ ‘ዋሕሳት ኣቐሙ ይብሃሉሞ ብኣኻትኩም ብዓድባ ይምፃእ ዝብል ምላሽ ይውሃብ፡፡ ብድሕሪኡ ዋሕስ ናብ መድረኽ ወፂኡ’’ ገድሊ ይሙት መንግስቲ ይሙት ‘እናተብሃለ መሓላ ይግበር፡፡ ወልቃይት ወልቃይት ኣብ ዞባ ምዕራብ ዝርከብ ኮይኑ ምስ ክልል ኣምሓራ ዝዳበው ብምዃኑ ዝተሓናፈፀ ኣጠቓቕማ ቋንቋ ዝረኣየሉ እዩ፡፡ ኣብዚ ዝተፈለየ ነገር እንተሃለወ ንእምነት ተገዛኢ ምዃን እዩ፡፡ ጓል ክልምኑ ናብ እንዳወዲ ዝኸዱ ሽማግለታት ብኣንፈት የማን ዓድጊ እንትሃልል እንተሰሚዖም ጉዳዮም ከም ዝቐንዕ እንትኣምኑ እቲ ድምፂ ብኣንፈት ፀጋም እንተኾይኑ ግና ኣይቐንዐናን ስለ ዝብሉ ይምለሱ እዮም፡፡ ሽማግለታት እንዳጓል እንትበፅሑ እግሮም ክሕፀቡ ይግበር፡፡ እዋን መርዓ ቅድሚ ምብፅሑ ኣንሽቲ መርዓት ክሪኣ ክዳን ሒዘን ይኸዳ’የን፡፡ ክትኸደኖ ምስተገበረ ድማ ይምርቕኣ፡፡ ስነ ስርዓት ድርማማ /ፈጣን ጉዕዞ/ ድርማማ ማለት ፈጣን ጉዕዞ ማለት ኮይኑ ክልተ /ወድን ጓልን /ጥራሕ ዝለሃይሉ ’ዩ ካብ እንዳወዲ ሓደ ብሓዳሩ ዝፀንዐ ወዲ ሓንቲ ድማ ብሓዳራ ዝፀንዐት ካብ እንዳጓል ዝለሃይሉ ኮይኑ ሓዳሮም ከምኡ ዝቐንዐ ክኸውን ትምኒት ዝግለፀሉ ’ዩ፡፡ ስነ ስርዓት መርዓ ነዚ ሓገዝቲ ዝኾኑ በረርቲ ፅሑፋት፣ ብሮሽራት ፣ ፖስተራት ካናቲራታት ተዳልዮም ናብ ኩለን ወረዳታት ፣ መንግስታውን ዘይመንግስታውን ሴክተራት ተኸፋፊሎም ልዕሊ 150,000 በራሪ ወረቐት 10,000 ፖስተራት ልዕሊ 2,000 ካናቲራታት ብቤትፅሕፈትና ተዳልዮም ተኸፋፊሎም ልዕሊ 52 ስዓታት ዝሸፈነ ፈነወ ሬድዮ ብድምፂ ወያነ ትግራይ መደብ ነዳምፅ ፣ ንማሃር ፣ ንንበር ተመሓላሊፉ ብርክት ዝበለ ሰማዓይ ንኽከታተሎ ዝተገበረ እንትኸውን ብ ARC ዝዳሎ ሬድዮ ፕሮግራም’ውን ንልዕሊ 6 ስዓት ፈነወ ተገይሩ’ዩ፡፡ ብተወሳኺ ፕሮግራም ቴሌቪዥን ክፍሊ ትግርኛ ስፖትን ደኩመንታሪን መደባት ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ ክሓልፍ ተገይሩ፡፡ ማእኸል ሓበሬታ ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ ኣብ ክልልና ኣብ መቐለ ከተማ ን 12 ሺሕ ተጠቀምቲ ግልጋሎት ሓበሬታ ክረኽቡ ዝገበረ እንትኸውን ብርክት ዝበለ ፖስተራትን ፅሑፋትን ንተጠቀምቲ ክባፃሕ ገይሩ፡፡ ኢትዩጵያ ካብ 1997/8(1990 ብበጀት ዓመቱ) ጀመሩ ናይ ጥዕና ትሕዝቶ ልምዓት መርሃግብሪ(ጥ.ት.ል.መ) ኣብተግባር ኣውዒሉ እዩ፡፡እቲ ቐዳማይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ኣብ 2002(1994ብበጀት ዓመቱ)  ምውዳእ ነይሩ ከምኡ እውን እቲ ካልኣይ ኣብ ሰነ 2005(1997 ብበጀት ዓመቱ) ይጠቓለል፡፡ብዚ ሀዚ ግዘ እቲ ሳልሰዋይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ዘጠቓልሎ ግዘ ናይ ሓሙሽተ ዓመት  እዚ ማለት ካብ ሓምለ 2005 ናብ ሰነ 2010 ዝትግበር እዩ፡፡ መንግስቲ ኢትዩጵያ ንዲሞክራሲን ናይ ህዝቢ ልዕልነት ጠጠው ዝበለ እዩ፡፡ምክፍፋል ከም ብጣዕሚ ጠቃሚ መሳርሒ ኣብ መብቲን ስልጣንን ናይ ብዙሓት ህዝቢ ሙሉእ ግንዛቤ ንክህሊ እናተጠቀምናሉ ነይርና ኢና፡፡እቲ ናይ ጥዕና ፖሊሲ እውን ካብ ዝግጅውነት ናብ ዲሞክራሲ ከይዱ እዩ ከምኡ እውን ብንኡሱ ዝተዓደሉ ናይ ገጠር ህዝቢ ድልየት ንምምላእ ጠንካራ ትኹረት ተዋሂቡዎ እዩ፡፡ ከም ስምምዕነቱ እቲ ቀንዲ ትርጉም ዝሓዘ ፖሊሲ ኣብ  ናይ ጥ.ት.ል.መ ኣሰራርሓን ትግበራን ዘለዎ ተፅዕኖ ኣብ  ምክፍፋል ዘሎ ፖሊሲ እዩ፡፡ እዚ ኣብ ውሽጢ ሕገ መንግስቲ ብፅቡቕን ብግልፂ ዝተነግረ እንትኾን ከምኡ እውን ዝለዓለ ቁፅሪን ተወሳኺ ኣዋጅን፣ናይ ጥዕና ስራሓት ዝካየደሉ ሴክተራት ኣብ ዘለውሉ ናይ ኣመሓዳድራ ኣግባባት የቅርብ፡፡     ናይ ጥዕና መሐለዊ ስርዓት ኣብ ምክፍፋል ጠቐምቲ ደረጃታት ተወሲዶም እዩም፡፡ውሳነ ናይ ምሃብ ከይዲ ኣብ ጥዕና ስርዓት ልምዓትን ትግበራን ኣብ ፌደራል ጥዕና ሚኒስትሪ (ፌ.ጥ.ሚ)፣ክልላዊ ጥዕና ቢሮታትን(ክ.ጥ.ቢ) ኣብ እቲ ወረዳ ጥዕና ቢሮን ማእኸል ዝባፃሕ እዩ፡፡ ብመሰረት እቲ መንግስቲ ዝወስዶም   ቅድም ዝበሉ መዐቀኒ ፖሊሲታት፣ፌ.ጥ.ቢን ክ.ጥ.ቢን ኣብ ናይ ፖሊሲ ኩነታትን ቴክኒካል ሓገዝን ንክሰርሑ ዝተገበሩ እንትኾን ናይ ወረዳ ጥዕና ቢሮታት ድማ ናይቲ ብደረጃ ወረዳ ዘሎ ቐዳማይ ጥዕና መሐለዊ ኣገልግሎት ኣብ ምምሕዳርን ምትሕብባርን ኣድላይ ግደ ተዋሂብዎ ነይሩ፡፡ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት ዝጥቐሙሉ ቐንዲ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት፡ ሙሉእ መግለፂ: ካብ A-F እዩ፡፡ እቲ ዝላዓለ መመዘኒ "A" እንትኾን እቲ ዝተሓተ ድማ "F" እዩ፡፡ ሓሊፉ/ወዲቑ ደረጃ ንዘይተመረቑ "C" እንትኾን ንቅድመ-ተመረቕቲ "B" እዩ፡፡ እቲ ዝላዓለ መመዘኒ: "A" ሓሊፉ/ወዲቑ ደረጃ: "C" (ንዘይተመረቑ) "B" (ንቅድመ-ተመረቕቲ) እቲ ዝተሓተ መመዘኒ: "F" ካልኦት ቐንዲ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት፡ ውፅኢታት ሓደሓደ ግዘ ካብ 100 እንትኾን ናይቲ ዝተሓተ ወፅኢት መሕለፊ ውፅኢት ድማ 60 እዩ፡፡ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ስርዓት መተሓሳሰቢ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ዋጋ ምክፍፋል ዝተፈፀመ ካብ 2003/2004 ጀሚሩ እዩ፡፡ ኣብ ናይ  "ተመረቕቲ ታክስ" ትልሚ ዝተጠቓለለ እዩ፡፡ ናይ ኣካዳሚያዊ ዓመት መረዳእታ፡ 2004-2005 ፍልፍል:ናይ ኢትዩጵያ ብሄራዊ ኤጀንሲ ንዩ.ኔ.ስ.ኮ፣ ኣዲስ ኣበባ፣ 2005 እንሆ ኸኣ፡ ማዕበል ነታ ጃልባ ኽሳዕ ዜጐልብባ፡ ኣብቲ ባሕሪ ዓብዪ ምንዋጽ ኰነ። ንሱ ግና ደቂሱ ነበረ። 25 ደቀ መዛሙርቱ ቐሪቦም፡ ጐይታይ፡ ጠፋእና፡ ኣድሕነና፡ እናበሉ ኣተንስእዎ። 26 ንሱ ኸኣ፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ከመይከ እትፈርሁ፧ በሎም። ሽዑ ተንሲኡ ንንፋስ ንባሕርን ገንሖም። ዓብዪ ህድኣት ከኣ ዀነ። 27 እቶም ሰብ ከኣ፡ እዚ፡ ንፋስን ባሕርን ዚእዘዙሉስ፡ መን ኰን ይኸውን፧ ኢሎም ኣስተንከሩ። 28 ናብ ምድሪ ጌርጌሴኖን ምስ ተሳገሩ፡ ኣጋንንቲ ዝሀደርዎም ኽልተ ሰብ ካብ መቓብር ወጺኦም ተጓነፍዎ። ንሳቶም፡ ሓደ እኳ በታ መገዲ ኣቲኣ ምሕላፍ ክሳዕ ዚስእን፡ ኣዝዮም ክፉኣት ነበሩ። 29 እንሆ ኸኣ፡ የሱስ ወዲ ኣምላኽ፡ ምሳኻ እሞ እንታይ አሎና፧ ቅድሚ ጊዜኡ ኽትሳቕየናዶ ናብዚ መጻእካ፧ እናበሉ ጨርሑ። 30 ካባታቶም ርሕቕ ኢሉ ብርቱዕ መጓሰ ሓሰማታት ይበልዕ ነበረ። 31 እቶም ኣጋንንቲ ድማ፡ እተውጻኣና እንተ ዄንካስ፡ ናብዚ መጓሰ ሓሰማታት ክንኣቱ ፍቐደልና፡ ኢሎም ለመንዎ። 32 ንሱ ኸኣ፥ ኪዱ፡ በሎም። ወጺኦም ድማ ናብተን ሓሰማታት ኣተዉ። እንሆ ኸኣ፡ ብዘሎ እቲ መጓሰ ኻብ ጸድፊ ነፊጹ ናብ ባሕሪ ኣተወ፡ ኣብቲ ማይ ከኣ ኵምም በለ። 33 እቶም ጓሶት ሀዲሞም፡ ናብ ዓዲ ኣተዉ፡ በቲ ዝዀነ ኹሉን ብናይቶም ኣጋንንቲ ዝነበርዋምን ከኣ ኣውረዩ። 34 እንሆ ድማ፡ ብዘላ እታ ዓዲ ንየሱስ ክትራኸቦ ወጸት። ምስ ረኣይዎ ኸኣ፡ ካብ ወሰን ምድሮም ኬግልስ ለመንዎ። በቲ ጊዜ እቲ ሄሮድስ ብዓል ርባዕ ሽመት፡ ወረ የሱስ ሰምዔ። 2 ንገላዉኡ ድማ፡ እዚ ዮሃንስ መጥመቕ እዩ። ንሱ ኻብ ምዉታት ተንሲኡ አሎ፡ ስልዚ ኸኣ እዚ ሓይልታትዚ ብእኡ ይግበር አሎ፡ በሎም። 3–4 ዮሃንስ ንሄሮድስ ብዛዕባ እታ ሄሮድያዳ ሰበይቲ ፊልጶስ ሓዉ፡ ንሳ ንኣኻ ኽትከውን ኣይተፈቕደልካን፡ ኢልዎ ነበረ እሞ፡ ሄሮድስ ንዮሃንስ ብሰራ ሒዙ ኣሲሩ፡ ናብ ቤት ማእሰርቲ ኣእትይዎ ነበረ። 5 ኪቐትሎውን ይደሊ ነበረ፡ ግናኸ እቶም ህዝቢ ኸም ነብዪ ይርእይዎ ነበሩ እሞ፡ ፈርሆም። 6 ሄሮድስ እተወለደላ መዓልቲ ምስ ኣብዐሉ፡ ጓል ሄሮድያዳ ኣብ ማእከል ኰይና ሳዕስዔት፡ ንሄሮድስ ከኣ ኣሐጐሰቶ። 7 ሽዑ ዝደለየቶ ኺህባ ብማሕላ ኣተስፈዋ። 8 ንሳ ኸምቲ ኣዲኣ ቕድም ዝመኸረታ፡ ርእሲ ዮሃንስ መጥመቕ ኣብ ሒላብ ጌርካ ኣብዚ ሀበኒ፡ በለቶ። 9 እቲ ንጉስ ጐሀየ፡ ስለቲ ማሕላኡን ስለቶም ኣብ መኣዲ መቓምጡን ግና ኪሀብዋ ኣዘዘ። 10 ልኢኹ ድማ ርእሲ ዮሃንስ ኣብ ቤት ማእሰሪ ኣሰየፈ። 11 እታ ርእሱ ኣብ ሒላብ ገይሮም ከኣ ነታ ጓል ሀብዋ። ንሳ ድማ ናብ ኣዲኣ ወሰደታ። 12 ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ መጺኦም፡ ሬሳኡ ኣልዒሎም ቀበሩ። ከይዶም ከኣ ንየሱስ ነገርዎ። 13 የሱስ እዚ ምስ ሰምዔ፡ ካብኣ ብጃልባ ኣግሊሱ ናብ ጽምዊ በረኻ ኸደ። እቶም እኩባት ህዝቢ ሰሚዖም ከኣ፡ ካብ ከተማታት ብእግሪ ሰዐብዎ። 14 የሱስ ናብ ምድሪ ምስ ወጸ፡ ብዙሕ ህዝቢ ረኣየ እሞ ደንገጸሎም፡ ሕሙማቶምውን ኣሕወይው። 15 ምስ መሰየ፡ ደቀ መዛሙርቱ ናብኡ ቐሪቦም፡ እዛ ቦታ እዚኣ በረኻ እያ፡ ምድሪ ኸኣ መስዩ እዩ። እምብኣርሲ እዞም ሰብ ናብ ዓድታት እትዮም፡ ንርእሶም እንጌራ ኺዕድጉ ኣሳናብቶም፡ በልዎ። 16 የሱስ ግና፡ ምኻድ ኣየድልዮምን፡ ኪበልዑ ንስኻትኩም ሀብዎም፡ በሎም። 17 ንሳቶም ከኣ፡ ኣብዚ ሓሙሽተ እንጌራን ክልተ ዓሳን ገለ የብልናን፡ በልዎ። 18 ንሱ ግና፡ ናባይ ኣምጽእዎ፡ በለ። 19 እቶም ሰብውን ኣብ ሳዕሪ ኪቕመጡ ኣዘዘ። ነተን ሓሙሽተ እንጌራን ክልተ ዓሳን ኣልዒሉ፡ ናብ ሰማይ ገጹ ቝሊሕ በለ፡ ባሪኹ፡ ቈሪሱ ንደቀ መዛሙርቱ ሀቦም። 20 ኵሎም በሊዖም ጸገቡ። እቲ ዝተረፈ ቘረርስ ድማ ዓሰርተው ክልተ መሶብ መሊኦም ኣልዐሉ። 21 እቶም ዝበልዑ፡ ብዘይ ኣንስትን ቈልዑን፡ ኣስታት ሃሙሽተ ሽሕ ሰብኣይ ነበሩ። 22 ሽዑ ንሱ ንደቀ መዛሙርቱ ናብ ጃልባ ኺኣትዉ እሞ፡ ነቶም ሰብ ክሳዕ ዜሳናብቶም፡ ናብ ማዕዶ ኪቕድምዎ፡ ብግዲ በሎም። 23 ነቶም ሰብ ኣሳናቢቱ፡ ኪጽሊ ናብ ብሕት ዝበለ ኸረን ደየበ። ምድሪ ምስ መሰየ ኸኣ፡ ኣብኡ በይኑ ነበረ። 24 እታ ጃልባ ኣብ ማእከል ባሕሪ ምስ በጽሔት ግና፡ ንፋስ ብቕድሚኣ ነበረ እሞ፡ ብማዕበል ትጭነቕ ነበረት። 25 የሱሱ ባሕረ ባሕሪ እና ኸደ፡ ብራብዓይ ምቃል ለይቲ መጾም። 26 እቶም ደቀ መዛሙርቲ፡ ባሕረ ባሕሪ ኪኸይድ ምስ ረኣይዎ፡ ምትሃት እዩ፡ ኢሎም ሰምበዱ፡ ፈሪሆም ከኣ ጨርሑ። 27 ግናኸ የሱስ ብኡብኡ፡ ኣጆኹም፡ ኣነ እየ፡ ኣይትፍርሁ፡ ኢሉ ተዛረቦም። 28 ጴጥሮስ መሊሱ፡ ጐይታይ፡ ንስኻ እንተ ዄንካስ፡ ብማየ ማይ ናባኻ ኸመጽእ አዝዘኒ፡ በሎ። 29 ንሱ ኸኣ፡ ንዓ፡ በሎ። ሽዑ ጴጥሮስ ካብ ጃልባ ወሪዱ፡ ብማየ ማይ እናኸደ፡ ናብ የሱስ መጸ። 30 ብርቱዕ ንፋስ ምስ ረኣየ ግና፡ ፈርሄ። ኪጥሕል ምስ ጀመረ ድማ፡ ጐይታይ፡ ኣድሕነኒ፡ ኢሉ ኣእወየ። 31 ሽዑ የሱስ ኢዱ ዘርጊሑ ሐዞ እሞ፡ ኣታ ጕዱል እምነት፡ ስለምንታይከ ተዋላወልካ፧ በሎ። 32 ናብ ጃልባ ምስ ኣተወ፡ እቲ ንፋስ ዝግ በለ። 33 እቶም ኣብ ጃልባ ዝነበሩ ኸኣ፡ ንስኻ ብሓቂ ወዲ ኣምላኽ ኢኻ፡ እናበሉ ሰገዱሉ። 34 ተሳጊሮም ከኣ ናብ ምድሪ ጌንሳሪጥ መጹ። 35 እቶም ሰብ ምስ ኣለለይዎ፡ ኣብ ጐደቦኦም ናብ ዘለዋ ዅለን ዓድታት ለኣኹ፡ ኵሎም ሕሙማት ድማ ኣምጽኡሉ። 36 ዘፈር ክዳኑ ኺትንክዩ ጥራይ ለመንዎ። ዝተንከዮ ዘበለ ኸኣ ሐወየ። በታ ጊዜ እቲኣ እቶም ደቀ መዛሙርቱ፡ ኣብ መንግስተ ሰማያት መን ኰን ይበልጽ፧ እናበሉ ናብ የሱስ ቀረቡ። 2 ንሱ ድማ ቘልዓ ጸዊዑ ኣብ ማእከሎም ደው ኣበሎ። 3 በለ ኸኣ፡ እንተ ዘይተመለስኩም፡ ከም ቈልዓውን እንተ ዘይኰንኩም፡ ናብ መንግስተ ሰማያት ከቶ ኸም ዘይትኣትዉ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 4 እቲ ኸምዚ ቘልዓዚ ርእሱ ዜትሕት፡ ንሱ እዩ ኣብ መንግስተ ሰማያት ዚበልጽ። 5 ንኽምዚ ዝበለ ቘልዓ ብስመይ ዚቕበል፡ ንኣይ ይቕበል። 6 ካብዞም ብኣይ ዚእምኑ ናእሽቱ ንሓደ ዜስሕት ግና፡ መጥሓን ኣድጊ ኣብ ክሳዱ ተኣሰሩ ኣብ ዓሚቕ ባሕሪ ኺጥሕል ይሔሾ። 7 መዓንቀፉ ኸይመጸ ኣይተርፍን እዩ እሞ፡ ወይለኣ ንዓለም ብሰሪ መዓምቀፉ። ምናዳ ነቲ ብሰሩ ስሕተት ዚመጽእ ሰብ ወይለኡ። 8 ኢድካ ወይ እግርኻ እንተ ኣስሐተትካ፡ ካባኻ ቘሪጽካ ደርብያ። ክልተ ኢድን ክልተ እግርን ከሎካ ናብ ናይ ዘለኣለም ሓዊ ኻብ እትድርበስ፡ ቍሩጽ ወይስ ሓንካስ ኳንካ ናብ ህይወት ምእታው ይሔሸካ። 9 ዓይንኻ እንተ ኣስሐተትካውን፡ ካባኻ ጐጥጕጥካ ደርብያ። ክልተ ዓይኒ ኸለዋኻ፡ ናብ ገሃነም ሓዊ ኻብ እትድርበስ፡ ነቛር ዃንካ ናብ ህይወት ምእታው ይሔሸካ። 10 ካብዞም ናእሽቱ ንሓደ እኳ ኸይትንዕቑ ተጠንቀቑ። መላእኽቶም ኣብ ሰማያት ኵሉ ሳዕ ገጽ እቲ ኣብ ሰማይት ዘሎ ኣቦይ ይርእዩ ኣለዉ፡ እብለኩም አሎኹ። 11 ወዱ ሰብ ንዝጠፍኤ ኼድሕን መጺኡ አሎ እሞ፡ 12 እንታይ ይመስለኩም፧ ሚእቲ በጊዕ ዘለዋኦ ሰብኣይ፡ ካብኤን ሓንቲ እንተ ጠፍኣቶ፡ ነተንተስዓን ትሽዓተን ሐዲጉዶ ነታ ዝጠፍኤት ኪደሊ ናብ ኣኽራን ኣይከይድን፧ 13 እንተ ረኸባ ድማ፡ ካብተን ተስዓን ትሽዓተን ዘይጠፍኣስ፡ ብእኣ ኣዝዩ ኸም ዚሕጎስ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 14 ከምኡ ድማ ካብዞም ናእሽቱ ሓደ ኺጠፍእ፡ ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦኹም ኣይኰነን። 15 ሓውካ እንተ በደለካ፡ ኪድ፡ ንስኻን ንሱን ኣብ በይንኹም ግንሓዮ። እንተ ሰምዓካ፡ ንሓውካ ረባሕካዮ። 16 እንተ ዘይሰምዓካ ግና፡ ብኣፍ ክልተ ወይስ ሰለስተ ምስክር ኵሉ ነገር ኪጸንዕ፡ ሓደ ወይ ክልተ ምሳኻ ውሰድ። 17 ንኣታቶም እንተ ዘይሰምዖም ከኣ፡ ንማሕበር ንገራ። ነታ ማሕበር እንተ ዘይሰሞኣ ግና፡ ከም ኣረምን ከም ተጋውን ርኣዮ። 18 ኣብ ምድሪ ዝኣሰርኩምዎ ዅሉ ኣብ ሰማይ እሱር ኪኸውን እዩ። ኣብ ምድሪ ዝፈታሕኩምዎ ዅሉ ድማ ኣብ ሰማይ ፍቱሕ ከም ዚኸውን፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 24–25 ክልተ ወይ ሰለስተ ዀይኖም ብስመይ ኣብ እተኣከቡሉ ኣነ ኸኣ ኣብኡ ኣብ ማእከሎም እየ እሞ፡ ክልተ ኻባኻትኩም ኣብ ምድሪ ብዚልምንዎ ነገር ኵሉ እንተ ተሳማምዑ፡ ካብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ኪውሀቦም እዩ፡ ኢለ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። 19–20 ክልተ ወይ ሰለስተ ዀይኖም ብስመይ ኣብ እተኣከቡሉ ኣነ ኸኣ ኣብኡ ኣብ ማእከሎም እየ እሞ፡ ክልተ ኻባኻትኩም ኣብ ምድሪ ብዚልምንዎ ነገር ኵሉ እንተ ተሳማምዑ፡ ካብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ኪውሀቦም እዩ፡ ኢለ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። በታ ጊዜ እቲኣ የሱስ ብሰንበት ብማእከል ዝሩእ ግርሁ ሐለፈ። ደቀ መዛሙርቱ ድማ ጠመዩ፡ ሰዊት ኪምሕዉን ኪበልዑን ከኣ ጀመሩ። 2 ፈሪሳውያን ድማ እዚ ርእዮም፡ እንሆ፡ ደቀ መዛሙርትኻ ብሰንበት ምግባሩ ዘይግባእ ይገብሩ ኣለዉ፡ በልዎ። 3 ንሱ ኸኣ በሎም፡ ዳዊት ዝገበሮ፡ ንሱን እቶም ምስኡ ዝነበሩን ምስ ጠመዩ፡ 4 ከመይ ኢሉ ናብ ቤት ኣምላኽ ከም ዝኣተወ እሞ፡ ብጀካ ንኻህናት ጥራይ፡ ንእኡ ዀነ፡ ወይስ ነቶም ምስኡ ዝነበሩ፡ ምብላዑ ዘይግብኦም እንጌራ ምርኣይ ከም ዝበልዔስ፡ ኣየንበብኩምንዶ፧ 5 ካህናት ኣብ ቤተ መቕደስ ብመዓልቲ ሰንበትሲ ንሰንበት ከም ዚስዕርዋ፡ በደል ከኣ ከም ዘይኰኖምከ፡ ኣብ ኦሪትዶ ኣየንበብኩምን፧ 6 ኣነ ግና፡ ካብ ቤተ መቕደስ ዚዐቢ ኣብዚ ኸም ዘሎ፡ እብለኩም አሎኹ። 7 ግናኸ፡ ምሕረት እፈቱ፡ መስዋእቲ ኣይኰነን፡ እንታይ ምዃኑ እንተ ትፈልጡስ፡ ኣብዞም በደል ዜብሎም ኣይምፈረድኩምን ኔርኩም። 8 እምብኣርስኸ ወዲ ሰብ ጐይታ ሰንበት እዩ። 9 ንሱ ኻብኡ ሐሊፉ፡ ናብ ቤት ጸሎቶም ኣተወ። 10 እንሆ ኸኣ፡ ኢዱ ዝነቀጸት ሰብኣይ ኣብኡ ነበረ። ምእንቲ ኪኽስዎ ኸኣ፡ ብሰንበት ምፍዋስዶ ግቡእ እዩ፧ ኢሎም ሐተትዎ። 11 በሎም ከኣ፡ ካባኻትኩምከ ሓንቲ በጊዕ ዘላቶ እሞ ብሰንበት ኣብ ጕድጓድ እንተ ወደቐት፡ ዘይሕዛን ዘየውጽኣን እንታዋይ ሰብ አሎ፧ 12 ካብ በጊ ዕሲ ሰብዶ ግዳ ኣዝዩ ኣይበልጽን፧ እምበርሲ፡ ብሰንበት ጽቡቕ ምግባር ግቡእ እዩ። 13 ሽዑ ነቲ ሰብኣይ ኸኣ ኢድካ ዘርግሕ፡ በሎ። ኢዱ ዘርግሔ፡ ብኡብኡ ኸኣ ሐወየት፡ ከምታ ኻልኣይቲውን ኰነት። 14 ፈሪሳውያን ግና ምስ ወጹ፡ ከመይ ገይሮም ከም ዜጥፍእዎ ተማኸሩ። 15 የሱስ ድማ እዚ ፈሊጡ ኻብኡ ኣግለሰ። ብዙሓት ሰብ ድማ ሰዐብዎ፡ ንዅሎምውን ኣሕወዮም። 16 ከየግህድዎ ድማ ኣሕሚሙ ኣዘዞም። 17 እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ እተባህለ ኺፍጸም፡ ከምዚ ዚብል፡ 18 እንሆ፡ ዝሐሬኽዎ ጊልያይ፡ ነፍሰይ ዝሰመረቶ ፈታውየይ፡ ኣብኡ መንፈሰይ ክሕድር እየ፡ ንሱ ድማ ነህዛብ ፍትሒ ኼውጽአሎም እዩ። 19 ኣይከራኸርን፡ ኣይጭድርን፡ ኣብ ኣደባብይውን ሓደ እኳ ድምጹ ኣይኪሰምዕን እዩ። 20 ፍርዲ ናብ ዓወት ክሳዕ ዜብጽሕ፡ ጭፍላቕ ሻምብቆ ኣይሰብርን፡ ዚተክኽ ፈትሊ ዋፍውን ኣየጥፍእን እዩ። 21 ኣህዛብ ከኣ ብስሙ ተስፋ ኺገብሩ እዮም። 22 ድሕርዚ ኸኣ ጋኔን ዝሐደሮ ዕዉር ዓባስ ናብኡ ኣምጽኡ። ንሱ ድማ ነቲ ዕዉር ዓባስ ዚርእን ዚዛረብን ገይሩ ኣሕወዮ። 23 እቶም ህዝቢ ዅሎም ከኣ፡ እዝስ እቲ ወዲ ዳዊት ደዀን እዩ፧ ኢሎም ኣስተንከሩ። 24 ፈሪሳውያን ምስ ሰምዑ ግና፡ እዚ ብዘይ ብብኤል-ዜቡል፡ እቲ ሓለቓ ኣጋንንቲ፡ ነጋንንቲ ኣየውጽኦምን፡ በሉ። 25 የሱስ ሓሳባቶም ፈሊጡ በሎም፡ ንሓድሕዳ እተፈ ላለየት ኵላ መንግስቲ ትዖኑ፡ ንሓድሕዳ እተፋላለየት ኵላ ኸተማ ወይስ ቤት ድማ ኣይትነብርን እያ። 26 ሰይጣን ንሰይጣን ካብ ዜውጽኦ፡ ንሓድሕዱ ተፋላለየ፡ እታ መንግስቲ ደኣከ ኸመይ ኢላ ትቐውም፧ 27 ኣነ ነጋንንቲ ብብኤል-ዜቡል ዘውጽኦም ካብ ኰንኩ፡ ደቅኹም ደኣ ብመን የውጽእዎም ኣለዉ፧ ስለዚ ንሳቶም ፈራዶኩም ኪዀኑ እዮም። 28 ኣነ ነጋንንቲ ብመንፈስ ኣምላኽ ዘውጽኦም ካብ ኰንኩ ግና፡ እንሃ፡ መንግስቲ ኣምላኽ ናባኻትኩም መጸት። 29 ወይስ ቅድም ነቲ ሓያል ከይኣሰረ፡ ናብ ቤት ሓያል ኣትዩ ኣቓሑኡ ኺብዝብዝ ዚኽእል መን አሎ፧ ድሕርዚ እዩ ቤቱ ዚብዝብዝ። ሽዑ ጸሓፍትን ፈሪሳውያንን ካብ የሩሳሌም ናብ የሱስ መጺኦም፡ 2 ደቀ መዛሙርትኻ እንጌራ ኺበልዑ ኸለዉ፡ ኢዶም ኣይሕጸቡን እዮም እሞ፡ ስለምንታይ ስርዓት ዓባይቲ የፍርሱ ኣለዉ፧ በልዎ። 3 ንሱ መሊሱ በሎም፡ ስለምንታይ ግዳ ንስኻትኩም ምእንቲ ስርዓትኩም ትእዛዝ ኣምላኽ ተፍርሱ ሳሎኹም፧ 4 ኣምላኽ፡ ኣቦኻን ኣዴኻን ኣኽብር፡ ድማ፡ ነቦኡ ኰነ ወይስ ነዲኡ ሕሱም ቃል ዜውስእ ሞት ይሙት፡ በለ። 5 ንስኻትኩም ግና፡ ነቦኡ ዀነ ወይስ ነዲኡ፡ እቲ ኻባይ እትጥቀመሉ መባእ ጌርዮ እየ፡ ዚብል ግዲ ምኽባር ኣቦኡን ኣዲኡን የብሉን፡ ትብሉ። 6 ምእንቲ ስርዓትኩም ነቲ ቓል ኣምላኽ ከንቱ ገበርኩምዎ። 7 ኣቱም ግቡዛት፡ ኢሳይያስ ብዛዕባኻትኩም ጽቡቕ ተነበየ፡ ከምዚ ኢሉ፡ 8 እዚ ህዝቢ እዚ ብኸናፍሩ የኽብረኒ፡ ልቡ ግና ኻባይ ርሑቕ እዩ። 9 ትምህርቲ ትእዛዛት ሰብ እናበሀሩ፡ ንኸንቱ የምልኹኒ። 10 ነቶም እኩባት ሰብ ጸዊዑ በሎም፡ ስምዑ፡ ኣስተውዕሉ፡ 11 ንሰብ እቲ ኻብ ኣፍ ዚወጽእ እዩ ዜርክሶ እምበር፡ እቲ ናብ ኣፍ ዚእቱስ ንሰብ ኣየርክሶን። 12 ሽዑ ደቀ መዛሙርቱ ቐሪቦም፡ ፈሪሳውያን ዘረባኻ ሰሚዖም ከም እተዐንቀፉስ ፈሊጥካዶ፧ በልዎ። 13 ንሱ ግና መለሰ በለውን፡ ናይ ሰማይ ኣቦይ ዘይተኸሎ ዘበለ ዅሉ ተኽሊ ብሱሩ ኺምንቈስ እዩ። 14 ሕደግዎም፡ ዕዉራትን መራሕቲ ዕዉራትን እዮም። ን ዕዉርስ ዕዉር እንተ መርሖ፡ ክልቲኦም ኣብ ጕድጓድ ይወድቁ። 15 ጴጥሮስ፡ እዛ ምስላ እዚኣ ዀታ ተርጕመልና፡ ኢሉ መለሰሉ። 16 የሱስ በለ፡ ንስኻትኩምውንዶ ኽሳዕ ሕጂ ኣየስተውዐልኩምን፧ 17 ብኣፍ ዚኣቱ ዘበለ ናብ ከብዲ ኸም ዚወርድ እሞ ንግዳም ከም ዚወጽእዶ ኣይትፈልጡን ኢኹም፧ 18 እቲ ኻብ ኣፍ ዚወጽእ ግና ካብ ልቢ እዩ ዚመጽእ እሞ፡ ንሱ እዩ ንሰብ ዜርክሶ። 19 ካብ ልቢ ኽፉእ ሓሳብ፡ ቅትለት፡ ዝሙት፡ ምንዝር፡ ስርቂ፡ ምስክር ሓሶት፡ ጸርፊ ይወጽእ እዩ እሞ፡ 20 እዚ እዩ ንሰብ ዜርክሶ እምበር፡ ብዘተሐጽበ ኣእዳው ምብላዕሲ ንሰብ ኣየርክሶን። 21 የሱስ ካብኡ ነቒሉ ናብ ወሰን ምድሪ ጢሮስን ሲዶናን ከደ። 22 እንሆ ድማ፡ ከነኣናዊት ሰበይቲ ኻብ ወሰን እቲ ምድሪ መጸት። እናጨርሔት ድማ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ንጓለይ ጋኔን ብኽፉእ ሒዝዋ አሎ እሞ፡ ምሐረኒ፡ በለት። 23 ንሱ ግና ሓንቲ ቓል እኳ ኣይመለሰላን። ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ ቀሪቦም፡ ድድሕሬና ትጠርዕ ኣላ እሞ ኣፋንዋ፡ ኢሎም ለመንዎ። 24 ንሱ ግና፡ ብዘይ ናብተን ጥፉኣት ኣባጊዕ ቤት እስራኤል ኣይተልኣኽኩን፡ ኢሉ መለሰ። 25 ንሳ ግና፡ ጐይታይ፡ ርድኣኒ፡ እናበለት መጺኣ ሰገደትሉ። 26 ንሱ ኸኣ መለሰ፡ እንጌራ ውሉድ ኣልዒልካ ነኽላባት ምሃብ ኣይግባእን እዩ፡ በላ። 27 ንሳ ግና፡ እወ ጐይታይ፡ ኣኽላባት ድማ ካብ መኣዲ ጎይተቶም ዝወደቐ ርፍራፍ ይበልዑ እዮም፡ በለት። 28 ሽዑ የሱስ፡ ኣቲ ሰበይቲ፡ እምነትኪ ዓባይ እያ፡ ከም ዝደሌኽዮ ይኺነልኪ፡ ኢሉ መለሰላ። ካብታ ሰዓት እቲኣ ጓላ ሐወየት። 29 የሱስ ካብኡ ሀሊፉ፡ ናብ ጥቓ ባሕሪ ገሊላ መጸ። ናብ ከረን ደዪቡ ኸኣ ተቐመጠ። 30 ብዙሓት ሰብ ድማ፡ ሓንካሳት፡ ዕውራት፡ ጸማማት፡ ቈራያት፡ ብዙሓት ካልኦትውን ምሳታቶም ሒዞም፡ ናብኡ መጹ፡ ኣብ ጥቓ እግሪ የሱስውን ኣንበርዎም። ንሱ ኸኣ ኣሕወዮም። 31 እቶም ህዝቢ ድማ ዓባሳት ኪዛረቡ፡ ቈራያት ኪሐውዩ፡ ሓንካሳት ኪኸዱ፡ ዕዉራትውን ኪርእዩ ርእዮም ተገረሙ እሞ፡ ንኣምላኽ እስራኤል ኣመስገንዎ። 32 የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ ጸዊዑ በሎም፡ እዞም ህዝቢ እዚኦም ሰለስተ መዓልቲ ምሳይ ገይሮም እዮም እሞ፡ ዚበልዕዎ ስለ ዜብሎም፡ የደንግጹኒ ኣለዉ። ኣብ መገዲ ኸይደኽሙ ኸኣ፡ ጸሞም ከሳናብቶም ኣይፈቱን። 33 ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ፡ ኣብዚ በረኻዚ ደኣ ንኽንድዚ ዚኣክል ህዝቢ ዜጽግብ እንጌራ ኻበይ ክንረክብ ኢና፧ በልዎ። 34 የሱስ ድማ፡ ክንደይከ እንጌራ አሎኩም፧ በሎም። ንሳቶም ከኣ፡ ሾብዓተ፡ ሒደት ድማ ዓሳ፡ በልዎ። 35 ነቶም ህዝቢ ድማ ኣብ ምድሪ ኪቕመጡ ኣዘዞም። 36 ነተን ሾብዓተ እንጌራን ነቶም ዓሳን ኣልዒሉ፡ ኣመስጊኑ ቘረሰ፡ ንደቀ መዛሙርቱ ድማ ህቦም፡፡እቶም ደቀ መዛሙርቲ ድማ ነቶም ህዝቢ ሀብዎም። 37 ኵሎም በሎዖም ጸገቡ። ዝተረፈ ቘረርስ ድማ ሾብዓተ መሶብ መሊኦም ኣልዐሉ። 38 እቶም ዝበልዑ ኸኣ፡ ብዘይ ኣንስትን ቈልዑን፡ ኣርባዕተ ሽሕ፡ ሰብኣይ ነበሩ። 39 ነቶም ህዝቢ ምስ ኣሳናበተ፡ ናብ ጃልባ ኣትዩ ናብ ወሰን መግደላ መጸ። መሊሱ በሎም፡ እቲ ጽቡቕ ዘርኢ ዚዘርእ፡ ወዲ ሰብ እዩ። 38 እታ ግራት ከኣ ዓለም እያ፡ እቲ ጹቕ ዘርኢ ድማ ደቂ መንግስቲ እዮም፡ እቲ ኽርዳድ ግና ደቂ እቲ ኽፉእ እዮም። 39 እቲ ዝዘርኦም ጸላኢ ኸኣ ድያብሎስ እዩ፡ እቲ ቐውዒ ድማ መወዳእታ ዓለም እዩ፡ እቶም ዓጻዶ ኸኣ መላእኽቲ እዮም። 40 ክርዳድ ተኣኪቡ ብሓዊ ኸም ዚነድድ፡ ብመወዳእታ ዓለም ከኣ ከምኡ ኪኸውን እዩ። 41 ወዲ ሰብ መላእኽቱ ኺልእኽ እዩ፡ ንሳቶም ከኣ መዓንቀፍትን ዓመጽትን ንዘበሉ ዅሎም ካብ መንግስቱ ኺእክብዎም፡ 42 ኣብ እቶን ሓዊ ኸኣ ኪድርብይዎም እዮም። ኣብኡ ብኽያትን ምሕርቃም ኣስናንን ኪኸውን እዩ። 43 ሽዑ ጻድቃን ኣብታ መንግስቲ ኣቦኦም ከም ጸሓይ ኪበርሁ እዮም። እትሰምዕ እዝኒ ዘላቶ ይስማዕ። 44 ድማ መንግስተ ሰማያት ኣብ ግራት እተሐብኤ እሞ ሰብ ረኺቡ ዝሐብኦ መዝገብ ትመስል። ብታሕጓስ ከይዱስ፡ ዘለዎ ዅሉ ሸይጡ ነታ ግራት እቲኣ ዐደጋ 45 ድማ መንግስተ ሰማያት ጽብቕቲ ዕንቍ ዚደሊ ነጋዳይ ትመስል። 46 ሓንቲ ኽብርቲ ዕንቍ ምስ ረኸበ፡ ከይዱ ዘለዎ ዅሉ ሸጠ እሞ ዐደጋ። 47 ድማ መንግስተ ሰማያት ኣብ ባሕሪ እተደርበየት እሞ ካብ ኵሉ ዓሳ ዝኣከበት መርበብ ትመስል። 48 ምስ መልኤት፡ ናብ ደንደስ ኣውጽእዋ። ተቐሚጦም ድማ፡ ጸጽቡቑ ኣብ ኣቓሑኦም ኣከቡ፡ ነቲ ኸኽፉኡ ግና ንወጻኢ ደርበ ይዎ። 49 ብመወዳእታ ዓለም ከኣ ከምኡ ኪኸውን እዩ፡ መላእኸቲ መጺኦም ነቶም ክፉኣት ካብ ማእከል ጻድቃን ኪፈልይዎም፡ 50 ናብ እቶን ሓዊ ድማ ኪድርብይዎም እዮም። ኣብኡ ብኽያትን ምሕርቃም ኣስናንን ኪኸውን እዩ። 51 ነዚ ዅሉስ ኣስተውዒልኩምዎዶ አሎኹም፧ ንሳቶም ድማ፡ እወ በልዎ፡ 52 ንሱ ኸኣ፡ ስለዚ ንመንግስተ ሰማያት ኢሉ እተማህረ ዅሉ ጸሓፊ ኻብ መዝገብ ሓድሽን ብሉይን ዜውጽእ ብዓል ቤት ይመስል፡ በሎም። 53 ኰነ ድማ፡ የሱስ እዘን ምስላታት እዚኤን ምስ ወድኤ፡ ካብኣ ነቐለ። 54–56 ናብ ዓዱ መጺኡ ኸኣ፡ እዚ ጥበብዚ፡ እዚ ሓይሊ እዚኸ ኻበይ ረኸቦ፡ እዝስ ወዲ እቲ ጸራቢ ደይኰኑን፡ ኣዲኡስ ማርያም እትበሀል ደይኰነትን፧ እእውቱስ ያእቆብ፡ ዮሴፍ፡ ስምኦን፡ ይሁዳ ደይኰኑን፧ ኣሓቱ ዅላተንሲ ምሳናዶ ኣየለዋን፧ እዚ ዅሉ ደኣ ኻበይ ተዋህቦ፧ ኢሎም ክሳዕ ዚግረሙ፡ ኣብ ቤት ጸሎቶም መሀሮም። 57 ብእኡ ኸኣ ተዐንቀፉ። የሱስ ድማ፡ ነብዪ ብዘይ ኣብ ዓዱን ኣብ ቤቱን ኣይንዐቕን እዩ፡ በሎም። 58 ብሰሪ ዘይምእማኖም ከኣ ኣብኡ ብዙሕ ግብርታት ሓይሊ ኣይገበረን። ምሳይ ዘይኰነ መቓናቕንተይ እዩ፡ እቲ ምሳይ ኰይኑ ዘይእክብ ከኣ ይዘሩ። 31 ስለዚ ንሰብ ኵሉ ሓጢኣትን ጸርፍን ዘበለ ይሕደገሉ እዩ፡ ነቲ ንመንፈስ ዝጸረፈ ግና ኣይሕደገሉን። 32 ነቲ ኣብ ወዲ ሰብ ገለ ዘረባ ዝበለ ይህደገሉ እዩ፡ ነቲ ኣብ መንፈስ ቅዱስ ገለ ዘረባ ዝበለ ግና፡ ኣብዛ ዓለም እዚኣ ዀነ፡ ኣብታ እትመጽእ ኰነ፡ ኣይሕደገሉን እዩ፡ እብለኩም አሎኹ። 33 ኦም ካብ ፍሪኡ ይፍለጥ እዩ እሞ፡ ነቲ ኦም ጽቡቕ ግበርዎ፡ ፍሪኡ ድማ ጽቡቕ፡ ወይስ ነቲ ኦም ክፉእ ግበርዎ፡ ፍሪኡ ድማ ክፉእ። 34 ኣቱም ውሉድ ኣትማን፡ ኣፍ ካብ ምልኣት ልቢ ይዛረብ እዩ እሞ፡ ክፉኣት ክነስኹምከ፡ ከመይ ጌርኩም ጽቡቕ ምዝራብ ክትክእሉ፧ 35 እቲ ሕያዋይ ሰብ ካብቲ ዝቡቕ መዝገብ ልቡ ጽቡቕ የውጽእ። ክፉእ ሰብ ከኣ ካብቲ ኽፉእ መዝገብ ልቡ ኽፉእ እዩ ዜውጽእ። 36–37 ኣነ ግና፡ ብዘረባኻ ኢኻ እትጸድቕ፡ ብዘረባኻውን ኢኻ እትዅነን እሞ፡ ሰብ ዚዛረብዎ ዘበለ ዘይጠቅም ኵሉ ቓል ብመዓልቲ ፍርዲ ጸብጻብ ኪሕብሉ እዮም፡ እብለኩም አሎኹ። 38 ሽዑ ሓይሎ ኻብ ጻሓፍትን ፈሪሳውያንን፡ መምህር፡ ካባኻ ትእምርቲ ኽንርኢ ንደሊ አሎና ኢሎም መለሱ። 39 ንሱ ግና መሊሱ በሎም፡ ክፉእን ዘማውን ወለዶ ትእምርቲ ይደሊ። ብዘይ ትእምርቲ ነብዪ ዮናስ ድማ ካልእ ትእምርቲ ኣይወሀቦን። 40 ዮናስ ኣብ ከብዲ ዓብ ዪ ዓሳ ሰለስተ መዓልትን ሰለስተ ለይትን ከም ዝገበረ፡ ከምኡ ኸኣ ወዲ ሰብ ኣብ ውሽጢ ምድሪ ሰለስተ መዓልትን ሰለስተ ለይትን ኪገብር እዩ። 41 ሰብ ነነዌ ብስብከት ዮናስ ተነሲሖም እዮም እሞ፡ ብመዓልቲ ፍርዲ ምስ እዚ ወለዶ እዚ ኺትንስኡን ኪዅንንዎን እዮም። እብሆ፡ ካብ ዮናስ ዚዐቢ ኣብዚ እሎ። 42 ንግስቲ ኣዜብ፡ ጥበብ ሰሎሞን ክትሰምዕ፡ ካብ ወሰን ምድሪ መጺኣ ነበረት እሞ፡ ብመዓልቲ ፍርዲ ምስ እዚ ወለዶ እዚ ኽትትንስእን ክትኵንኖን እያ። እንሆ፡ ካብ ሰሎሞን ዚዐቢ ኣብዚ አሎ። 43 ርኹስ መንፈስ ካብ ሰብ ምስ ወጸ፡ ዕረፍቲ ደልዩ፡ ኣብ ኣጻምእ ቦታ ይዀልል ኣይረክብን ድማ። 44 ሽዑ፡ ናብታ ዝወጻእኩላ ቤተይ ደኣ ኽምለስ፡ ይብል። ምስ መጸ፡ ጥራያ፡ ተዀስቲራ፡ ተሰሊማ ይረኽባ። 45 ድሕርቲ ይኸይድ፡ ካብኡ ዚገዱ ሾብዓተ ኻልኦት መናፍስቲ ሒዙ ይመጽእ፡ ኣትዮም ከኣ ኣብኣ ይነብሩ። ነቲ ሰብ እቲ ኻብ መጀመርታኡ እቲ መወዳእታኡ ዝገደደ ይዀኖ። ነዚ ኽፉእ ወለዶ እዚ ድማ ከምኡ ኪዀኖ እዩ። 46 ገና ነቶም ህዝቢ ኺነግሮም ከሎ፡ እንሆ ኣዲኡን ኣሕዋቱን ኪዛረብዎ ደልዮም ኣብ ወጻኢ ደው በሉ። 47 ሓደ ኸኣ፡ እንሆ፡ ኣዴኻን ኣሕዋትካን ኪዛረቡኻ ደልዮም፡ ኣብ ወጻኢ ደው ኢሎም ኣለዉ፡ በሎ። 48 ንሱ ግና ነቲ ዝነገሮ፡ ኣደይ መን እያ፧ ኣሕዋተይሲ እንመን እዮም፧ ኢሉ መለሰሉ። 49 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ዚገብር ዘበለ ዅሉ፡ ንሱ ሓወይን ሓብተይን ኣደይን እዩ፡ ኢሉ ኢዱ ናብ ደቀ መዛሙርቱ ዘርጊሑ፡ ኣደይን ኣሕዋተይንሲ እነዉ፡ በለ። 50 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ዚገብር ዘበለ ዅሉ፡ ንሱ ሓወይን ሓብተይን ኣደይን እዩ፡ ኢሉ ኢዱ ናብ ደቀ መዛሙርቱ ዘርጊሑ፡ ኣደይን ኣሕዋተይንሲ እነዉ፡ በለ። ሐደ ምዕራፍ ንዝሰሐበካ፡ ክልተ ምዕራፍ ምስኡ ኺድ። 42 ንዝለመነካ ሀቦ፡ ካባኽእ ኺልቃሕ ንዚደሊውን ኣይትኽልኣዪ። 43 ብጻይካ ፍቶ፡ ጸላኢኻ ጽላእ፡ ከም እተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 44–45 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ጸላእትኹም ፍተዉ፡ ንዚረግሙኹም መርቑ። ውሉድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦኹም ምእንቲ ክትኰኑ፡ ንሱ ንኽፉኣትን ንሕያዎትን ጸሓይ የብርቕ፡ ንጻድቃንን ንሓጥኣንን ድማ ዝናም የዝንብ እዩ እሞ፡ ንዚጸልእኹም ጽቡቕ ግበሩ፡ ስለቶም ዚጸርፉኹምን ዚሰጉኹምን ጸልዩ። 46 ነቶም ዚፈትዉኹም እንተ ፈቶኹም፡ እንታይ ዓስቢ አሎኩም፧ ተገውትስ ከምኡዶ ይገብሩ ኣይኰኑን፧ 47 ነሕዋትኩም ጥራይ ብጽቡቕ እንተ ተቐበልኩምከ፡ እንታይ ሓለፋ ገበርኩም፧ ኣህዛብሲ ኸምኡዶ ይገብሩ ኣየለዉን፧ 48 እምብኣርከ ኸምቲ ሰማያዊ ኣቦኹም ፍጹም ዝዀነ፡ ንስኻትኩም ፍጹማት ኩኑ። ጽድቅኹም፡ ኣብ ቅድሚ ሰብ ምእንቲ ኽትርአዩ፡ ከይትገብሩ ተጠንቀቑ። እንተ ዘይኰነስ፡ ኣብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦኹም ዓስቢ የብልኩምን። 2 እምብኣርከ ንስኻ ኽትምጽውት ከሎኻ፡ ከምቲ እቶም ግቡዛት፡ ብሰብ ምእንቲ ኺንኣዱ፡ ኣብ ኣባይቲ ጸሎትን ኣብ ኣደባብያትን ዚገብርዎ፡ ኣብ ቅድሜኻ መለኸት ኣይትንፋሕ። ዓስቦም ከም ዝወሰዱ፡ ብሓቂ እበኩም አሎኹ። 3–4 ንስኻስ፡ ምጽዋትካ ብህቡእ ኪኸውን፡ እቲ ብሕቡእ ዚርኢ ኣቦኻ ድማ ብግ ህዶ ኪኽሕሰካ፡ ክትምጽውት ከሎኻ የማነይትኻ እትገብሮ፡ ጸጋመይትኻ ኣይትፍለጦ። 5 ንስኻትኩም ክትጽልዩ ኸሎኹም፡ እቶም ግቡዛት ብሰብ ምእንቲ ኺርኣዩ፡ ኣብ ኣባይቲ ጸሎትን ኣብ ቃራናታት መገዲን ደው ኢሎም ኪጽልዩ ይፈትዉ እዮም እሞ፡ ከማታቶም ኣይትኹኑ። ዓስቦም ከም ዝወሰዱ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 6 ንስኻስ ክትጽሊ ኸሎኻ፡ ናብ ቤትካ እቶ፡ ማዕጾኻ ዕጾ፡ ነቲ ብሕቡእ ዘሎ ኣቦኻ ለምኖ። እቲ ብሕቡእ ዚርኢ ኣቦኻ ድማ ብግህዶ ኪኽሕሰካ እዩ 7 ክትጽልዩ ኸሎኹም ከኣ፡ ኣህዛብ ብምብዛሕ ዘረባኦም ዚስምዑ ይመስሎም እዩ እሞ፡ ከማታቶም ዘረባ ኣይተብዝሑ። 8 እምብኣርስከ ኣቦኹም ከይለመንኩምዎ፡ ዜድልየኩም ይፈልጥ እዩ እሞ፡ ኣይትምሰልዎም። 9 ንስኻትኩምሲ ኸምዚ ኢልኹም ደኣ ጸልዩ፡ ኣብ ሰማይት እትነብር ኣቦና፡ ስማካ ይቀደስ። 10 መንግስትኻ ትምጻእ። ፍቓድካ ኸምቲ ኣብ ሰማይ፡ ከምኡ ድማ ኣብ ምድሪ ይኹን። 11 ናይ ዕለት እንጌራና ሎሚ ሀበና። 12 ንሕና ንዝበደሉና ኸም ዝሐደግናሎም፡ በደልና ሕደገልና። 13 ካብ ክፉእ ኣድሕነና እምበር፡ ናብ ፈተና ኣይተእትወና። መንግስትን ሓይልን ክብርን ንዘለኣለም ናትካ እዩ እሞ፡ እሜን። 14 ንሰብ በደሎም እንተ ሐደጉምሎም፡ ንኣኽእትኩም ድማ ናይ ሰማይ ኣቦኹም ኪሀድገልኹም እዩ። 15 ንሰብ በደሎም እንተ ዘይሐደግኩምሎም ግና፡ ንኣኻትኩም ድማ ኣቦኹም ኣይሐድገልኩምን እዩ። 16 ክትጸሙ ኸሎኹም፡ እቶም ግቡዛት፡ ጽዋሞት ምዃኖም ብሰብ ምእንቲ ኺርኣዩ፡ ገጾም የጸምልዉ እዮም እሞ፡ ከማታቶም ጽምልዋት ኣይትኹኑ። ዓስቦም ከም ዝወሰዱል ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 17–18 ንስኻስ ክትጸውም ከሎኻ፡ ጽዋማይ ምዃንካ በቲ ኣብ ሕቡእ ዘሎ ኣቦኻ ደኣ እምበር፡ ብሰብ ምእንቲ ኸይትርኤ፡ ርእስኻ ተለኸ፡ ገጽካውን ተሐጸብ። እቲ ብሕቡእ ዚርኢ ኣቦኻ ድማ ብግህዶ ኪኽሕሰካ እዩ። ማእከላይ መሪሕነት ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ኪዳን፡ ጉባኤ ኤዲኪ ኣብ ዝሓጸረ እዋን ንክግበር ብዝወሰኖን ንተግባራውነቱን ክትትሉን ዝምልከት ከኣ ንፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሓላፍነት ምሃቡን ይዝከር። በዚ መሰረት ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኤዲኪ፡ ንጉባኤ ተዳሉ ኣርባዕተ ኣባላት ዝሓቖፈት ሽማግለ ካብ ውሽጢ ኣባላት ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት መዚዙን መምርሒ ሂቡን። እታ ዝተመዘት ሽማግለ ከኣ 05 ለካቲት 2013 ፈላሚ ኣኼባኣ ኣካይዳ። ኣብ ፈላሚ ኣኼባኣ፡ ጉባኤ ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ኪዳን ዕዉት ኮይኑ ንክዛዘም ኣገደስቲ ዝኾኑ ዝርዝር መደባት ሓንጺጻ፡ ናይ ግዜ መቓን ኣነጺራ ተበጊሳ ኣላ። ኣሰናዳኢት ሽማግለ ጉባኤ ኤዲኪ ኣቦ-መንበር፡ ሰክረተር፡ አገልግሎትን ዜናን ዘማእከለት ኮይና ንተ/ ዓብዱልራሕማን ጣሃ ኣልኑር ብኣቦ-መንበርነት ክመርሕ ብምምራጽ ፈላሚ ኣኼብኣ ዛዚማ። እቲ ስልጣን ዝሓዘ ፖሊቲካዊ ውደብ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ድሓር ጽኒሑ ህግድፍ ዝበሃል ካብ ሰማይ ዝወረደ ዘይኮነስ እቲ ንኡ ኣሚኑ ኣብ ንሱ ዝበሎ ከይሓተተ ንኩሉ እዚ ሎሚ ተበጺሑ ኩነታት ሕሰምን መከራን ኣብ ልዕሊ ሕዝቢ ኤርትራ ዝወርድ ዘሎ ሓደ ውልቀ ሰብ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ንበይኑ ኣይኮነን ዝሕተተሉ፣ ምንጪ ናይዚ ኩሉ ድማ ካብቲ ካብ ቁምስናኡን ዓዱን ኣርሒቁ ዘይሓስብን ኣነ ዝበልኩዎ ጥራሕ ኢዩ ሕጋውን ቅኑዕን ኣብ ዝብል ኣንነታውን ትምክሕታውን ዝምንጩ ኣተሓሳስባ ናይቶም ናይ ኤርትራ ፖሊቲካዊ ኣፍልጦ ኣሎና ዝብሉ ባእታት ዝመጽእ ከይዱ ከይዱ ናብ ውድቀት ዘምርሕ ክሳብ ሕጂ እዚ ዝንባሌ እዝን ኣረኣእያናን ክንቅይር ዘይምኽኣልና ኢዩ። እቲ ኣብ ደንበ ተቃውሞ ካብ 1999 ካብ ምምስራት ምሕዝነት ሃገራዊ ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኣብ ሃገረ ሱዳን ድሓር ድማ ኪዳን እቲ ኣብ መንጎኦም ክካየድ ዝጸንሔ ዘተ ኣብቲ ሓቀኛ ናይ ዘተ ዘንተ- መጎተ ኣብ ሃገራዊ ጉዳያት ንምፍታሕ ዘትኰረ ዘይኮነስ መን ኣብ ስልጣን መጽኤ ውድድር ኢዩ ክካየድ ዝጸንሔ፣ እዚ ምዃኑ ድማ እቲ ካብ ዝሓለፈ ታሪክና ዝወረስናዮ ናይ ምንጽጻግን፣ ናይ ዘይምትእምማንን ዝመንጨወ ኢዩ፣ ቀጺሉ ድማ እቲ ብ2008 ጀሚሩ ሰፊሕ ሃገራዊ ጽላል ንፖሊቲካውን ብርገሳውን ሓይልታት ንምጥርናፍ ዝተኻየደ መስርሕ ሃገራዊ ዘተ ኣብ መ ጽናዕትን ምርምርን ዝተመርኰሰ ዘይኮነስ ኣብ ሃታ ሃታ ዝተገብረ ምዃኑ ብውጽኢታቱ ይምስክር፣ ዋዕላ ኣቃቂ ኣብ ኢትዮጵያ 2010 ከምቲ ሕዝቢ ኤርትራ ዝተጸበዮ ኣይነበረን፣ ኣብ መንጎ ፖሊቲካዊ ውድባትን ብርገሳዊ ማሕበራትን ኣዕናዊ ውድድራት ፈጢሩ እቲ ኣብ ዋዕላ ኣቃቂ ዝተወልደ ኮሚስዮን ሃገራዊ ጉባኤ ንምድላው ሓላፍነት ዝተዋህቦ እውን ብኢደ ወነንኡ ኣብ ኩሉ ኣገባብ ኣሰራርሑ ብስምዒታት ዝተገዝኤን ናይ ገዛእ ስልጣን ዘይነበሮ ኣብ ኣሰታትፋ ጉባኤ ብዘይ መጽናዕቲ ዝተፈላለየ ምምርሕታት ብምጻእ ተገብረ፣ ናይዚ ተረኽቦዚ ድማ ኣብ ጉባኤ ዝተራእየ ዘይንጽር ኣሰራርሓን ኣመራርጻን ሓደ ምስክር ኢዩ። ውጽኢት ጉባኤ ኣዋሳ ይኹን እቲ ድሕሪ ዓመት ዝተራእየ ናይቶም ኣባላት ባይቶ ዘይምስራሕን ኣብ ሓድሕድካ ምክሳስን ምሕማይን እውን ገና እቲ ዝወረስናዮ ናይ ምጥርጣርን ፍርሓትን ኢዩ፣ ዝሓለፈ ታሪኽ ናይ ፍሽለትን ናይ ዘይምትእምማን፣ ኣብ ስራሕትና ድማ ይድገም ኣሎ። ድህሪ ካልኣይ ውግእ ዓለም መሰል ሕዝቢ ኤርትራን መረታን ብከመይ ክቅጽል ኢዩ ዝብል ሕቶ መጀመርያ ኤርትራ ብቀጥታ ድሕሪ ስዕረት ጣልያናዊ መግዛእቲ ኣብ ትሕቲ ወተሃደራዊ ምሕደራ እንግሊዝ ብናይ ሕቡራት ሃገራት ኣማላድነት ክትጸንሕ ተወሰነ። ብግዜ እንግሊዝ ሕዝቢ ኤርትራ ንመሰል ርእሰ ውሳኔኡ ብደረጃ ፖሊቲካዊ ሰልፍታትን ጉጅለታትን ክውደብን ክንቀሳቅስን ጀመረ። እቲ ሹዑ ዝቆመ ሰልፍታት ይኹን ጉጅለታት ካብ ናይ ወጻኢ ተጽዕኖታትን ኢድ ምትእትታውን ነጻ ብዘይምንባሩን ንጉዳዩ ባዕሉ ክውንን ዘይምኽኣሉ ድማ እቲ ውጺኢት ሕዝቢ ኤርትራ ዘይመረጾ ውሳነ ተወስደ። እቲ ኣብ መንጎ ፖሊቲካዊ ሰልፍታት ዝካየድ ዝነበረ ዘተ ድማ ኣብ ናይ ሓድሕድ ምንሻውን ምንጻግን ብምንባሩ እቲ መሰል ርእሰ ውሳነ ኤርትራ ብፈደረሽን ምስ ሃጸያዊ ንጉሳዊ ስርዓት ሃይለ ሰላስ ተወሰነ ድሕሪ 10 ዓመት ድማ እቲ ውዕል ፈደረሽን ብሰንኪ ዘይምስምማዕ በቶም ሽዑ ዝነበሩ መራሕቲ ፈረሰ፣ ኤርትራ ድማ ከም ሓንቲ ግዝኣት ምምሕዳር ሃይለ ሰላሰ ኮነት። በቲ ግዜቲ ድማ ኢዩ ጋዜኛ መርሖም ኣቦና ወልድኣብ ወልደማርያም ንከይንሰማማዕ ተሰማሚዕና ዝበለ። ኣብ ግዜ ፖሊቲካዊ ምልዕዓላት እውን እቶም መራሕቲ ናይዚ ምልዕዓላት ከም ሓረካ ይኹን ካልኦት ኣብ ናይ ሓባር ኣረዳድኣን ስምምዕን ኣይተበገሱን፣ እቲ ድሕሪኡ ዝተላዕለ ብረታዊ ቃልሲ እውን ካብቲ ዝሓለፈ ኣሰራት ናይ ዘይምርድዳእ ኣይድሓነን። ብረታዊ ቃልሲ ሕዝቢ ኤርትራ ናይ ሓይልን ጐነጽን ብምንባሩ እቲ ኣብ መንጎ ኤርትራውያን መራሕቲ ብረታዊ ቃልሲ ክካየድ ዝጸንሔ ዘተታት እውን ግዝያውን ስልታውን ብምንባሩ ዘላቂ ፍታሕ ኣየምጽኤን፣ ኣብ መጨረሽታ ድማ እቲ ኣብ መንጎ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራን ሕዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ዝተኻየደ ኩናት ሓድሕድን ምስ ናይ ምስ ናይ ወጻኢ ሓይሊ ተሻሪኽካ ሃገራዊ ሓይሊ ምድምሳስ ኮይኑ፣ ብረታዊ ቃልሲ ሕዝቢ ኤርትራ ወላ እኳ ናብ ናጽነት ኤርትራ ይብጻሕ እምበር ሰላምን ቅሳነትን ኣይረኸበን፣ እቲ ካብ መሰል ርእሰ ውሳነ ዝጀመረ ግርጭት ኣብ መንነታት ናይ ሃይማኖትን፣ ባህልን ናይ ሓድሕድ ዘይምትእምማንን፣ ዘይምኽባባርን ክሳብ ሕጂ ወላ ኣብቲ ሓዲሽ ወለዶ እውን ተሰጋጊሩ ፍታሕ ንከይርከብ ኣብ ዕንክሊልን ኣብ ሓድሕድካ ምንጽጻግን ይርከብ ኣሎ፡፤ ድህሪ ናጽነት ኤርትራ እቲ ክኸውን ዝነበሮ ንኩሉ ፖሊቲካውን ብርገሳውን ማሕበራት ዝሳተፍ ሃገራዊ ዘተ ናይ ምስግጋርን ናይ መጻኢ ሕዝብን ሃገርን ኤርትራ ምሕደራ ከመይ ይኹን ተባሂሉ ሓደ ሃገራውን ኣህጉራውን ዋዕላ ንደሞክራስያዊ ለውጢ ክካየድ ነርዎ፣ እዚ ግን ኣይኮነን ብሰኣን ጸቢብ ጉጅላውን ፖሊቲካውን ኣተሓሳስባ። ኣዲስ ኣበባ፣ 12 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)ፋና፥ ማእኸል ብዙሃን ሓሳብ፣ ትማሊ ዘዘክር፣ ሎሚ እናሰርሐ ንፅባሕ ዝሓልም፣ ንእዋናዊን ሓደሽትን ሓበሬታታት ቀዳምነት ዘህብ ተመራፂ ሚዲያ ኢዩ። ፋና፥ ማእኸል ፖለቲካዊ፣ ኢኮኖሚያዊን ማሕበራዊን ኣጀንዳታት፣ ሃገራዊ ምርድዳእ መፍጠሪ ብምዃን የገልግል ኣሎ። ምድማፅ፣ ዛዕባ ካብ በዓል ዛዕባ ንበዓል ዛዕባ፣ ኩሉ ግዘ ኣብ ውሽጢ ለውጢን ፃዕሪን፣ በቢዕለቱ ኣብ ከይዲ ምምሕያሽ ብምዃን ንሰለስተ ዓሰርተታት ዓመታት ኣብ ብራኸ ብምዃን ዝዘለቐ ከምዝኾነ ብዙሓት ይምስክሩ። 12 ሕዳር 1987 ዓ.ም ለክዕ በዛ ዕለት ቅድሚ 30 ዓመታት ብድምፂ ናብ ኣድመፅቲ ዝበፅሐ ፋና ሎሚ በዓል ልደቱ ኢዩ። እንቋዕ ኣብፀሐና፣ ኣብፀሐኩም። ካብ ሬዲዮ ፋና ክሳብ ቴሌቭዥን ፋና፣ ምስ ምዕባለ ዲጂታል ሚዳያ ማዕረ ብምሕምባብ ንፋና ፖድካስት ዝበፅሐ ትካል ኮይኑ ኣሎ። 30 ዓመታት ብትውልዲ ቅብብል-ብትሕዝቶን ቅርፂን ምምሕያሽ ኣብ ሚዲያ ኢትዮጵያ ናይ ባዕሉ ርኡይ ኣሰር ኣንቢሩን የንብርን ኣሎ። ኣብ ጉዕዞ ፋና ትማሊ ሓቢርና ነይርና ኣዝና ድማ ነመስግን! ንቐፃሊ ድማ ዝሓሸት ሃገር ንምህናፅ ዝግበር ፃዕሪ ዕላዊ ንክኸውን ናይ ኩላህና ስኽነት፣ ምትሕስሳብ፣ ምድግጋፍ፣ ምክፋል ይደሊ። ንሕና ዘለና ኣይንስስዕን ናታትኩም እውን ዝተለመደ ሓሳብ ዝሓሸ ስራሕ ንምስራሕ የተባብዐና ኢዩ እሞ ሓቢርኩሙና ንክትዘልቁ ትምኒትና ኢዩ። ንዝሓሸ ውፅኢት ናትኩም ድጋፍን ምትብባዕን ንሓትት! እንቋዕ ንመበል 30 ዓመት ኣብፀሐና፤ ኣብፀሐኩም! ኣዲስ ኣበባ፣ 7 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)መገዲ ኣየር ኢትዮጵያ ብኣገልግሎት ካርጎን ሎጂስቲክስን ንመበል ካልኣይ እዋን ዝበለፀ ሽልማት መገዲ ኣየር ካርጎ ኣፍሪካ ተዓዊቱ። ስነስርዓት ኣወሃህባ እቲ ሽልማት ኣብ ከተማ ዱባይ ከምዝተሳለጠ ተሓቢሩ። እቲ ሽልማት ብገልፍ ሃገራት ነዝወሃቡ ኣገልግሎታት ፅዕነት ናውቲ መገዲ ኣየር ኣፍልጦ ዝወሃበሉ ከምዝኾነ ኣብቲ መገዲ ኣየር ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ። ኣዲስ ኣበባ/ ሕዳር/9/ 2017 /ኢዜአ/ኢትዮጵያ ዓለም ለኸ ጉባኤ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት(P4G) ንክተሰናድእ ተሓሪያ። ሚኒስትር ዴኤታ ሚኒስቴር ፕላንን ልምዓትን ስዩም መኮንን ምስ ዳይሬክተር ዓለም ለኸ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት ሮቢን ማክጉኪን ዘቲዮም። እቲ ዘተ፥ ብድሆታት ለውጢከባብያዊ አየር ንምምካት ኣብ ዝግበር ፃዕሪ ውልቀ ዓውዲ ከበርክቶ ኣብ ዝግባእ ኣስተዋፅኦ ጠመተ ዝገበረ ከምዝኾነ ተገሊፁ። ዓለም ለኸ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት ኣብቲ ዓውዲ ንዝግበር ዘሎ ደገፍ እውን እቶም ሚኒስትር ዴኤታ አመስጊኖም። ኢትዮጵያ ኣብ 2017 ዓ.ም ንዝሳለጥ ዓለም ለኸ ጉባኤ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት(P4G) ንክተሰናድእ ምሕራያ፥ እታ ሃገር ዘላቒ ዓለም ለኸ ምትሕብባር ዓውዲ ሓምለዋይ ልምዓት ንክጎልብት ንእትገብሮ ዘላ ርኡይ ግደ ኣፍልጦ ዝሃበ ኢዩ ኢሎም። ሓፈሻዊ ሆስፒታል ኲሓ ሂማልያን ካታራክትን ቢሮ ጥዕና ትግራይ ብምትሕብባር ካብ 9 ሕዳር 2017 ጀሚሩ ናፃ ግልጋሎት መጥባሕትን ሕክምና ዓይንን ይህብ ኣሎ። እዚ ናፃ ግልጋሎት ሕክምና ዓይኒ ክሳብ 14 ሕዳር 2017ዓ.ም ዝቕፅል እንትኸውን ፀገም ስብሒ ዓይኒ ዘጋጠሞም ወገናት መጥባሕቲ ኣብ ምሃብ ይርከብ። እቲ ወፍሪ ንተሓከምቲ ምግቢ፣ መጓዓዝያን ወፃእታትን ሙሉ ብሙሉእ ከምዝሽፈን ድማ ኣካያዲ ስራሕ ሓፈሻዊ ሆስፒታል ኲሓ ኣይተ መረሳ ገብረስላሴ ገሊፆም። ሕማም ስብሒ ዓይኒ ብኣጋ ሕክምና እንተዘይረኺቡ ንዓይነ ስውርነት ከቓልዕ ከምዝኽእል ዝገለፁ እቶም ኣካያዲ ስራሕ እዚ ዕድል ናፃ ግልጋሎት ሕክምና ኩሉ ተረባሓይ ክኸውን ከምዝግባእ ኣተሓሳሲቡ። ተጠቀምቲ እቲ ዕድል ዝኾኑ ዘዘራረብናዮም ተሓከምቲ ብግድኦም ስኢኖሞ ዝፀንሑ ብርሃን ዓይኖም ድሕሪ ዝተገበረሎም መጥባሕቲ ከምዝበርሀለሙን ሕጉሳት ምዃኖም ገሊፆም። # ተስፋይ በርሀ ውዕሊ ሰላም ፕሪቶርያ ስዒቡ ብዲሞብላይዜሽንን ዳግመ ውህደትን (ዲዲኣር ) ካብ ሰራዊት ተሰናቢቶም ናብ ንቡር ስቪላዊ ህይወት ንዝፅምበሩ ኣባላት ሰራዊት ትግራይ ናብ ስራሕቲ ልምዓት ዝኣትውሉ ኩነታት ኣድላይ ስራሕቲ ቅድመ ምድላው ይውገኑ ከምዘለው ሃገራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ጨንፈር ትግራይ ገሊፁ። ኣብ ሃገራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ቤትፅሕፈት ጨንፈር ትግራይ ናብ ትካልና ኣብ ዝለኣኾ ደብዳበ ኣካል እቲ ብደረጃ ሃገር ዝካየድ መስርሕ ዲሞብላይዘሽንን ዳግመ ውህደት (ዲዲኣር) ኣብ ትግራይ ካብ ዕለት 12 ሕዳር 2017 ዓ/ም ጀሚሩ ስነ ስርዓት ዳግመ ፅምበራ ብዕሊ ክጅምር እዩ እቲ ኮሚሽን ወሲኹ ከምዝበሎ ኣካል እቲ ኣብ ፕሪቶርያ ዝተኸተመ ምቑራፅ ተፃብኦ ዝኾነ እዚ መስርሕ ንምትግባር ማእከላት ዲሞብላይዘሽን ናይ ምፅጋንን ካልኦት ኣድለይቲ ስራሕቲ ቅድመ ምድላው ክውገኑ ከምዝፀንሑ እውን ሓቢሩ ኣሎ ። ኣብ ተመሳሳሊ ዜና ሃገራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ፌደራል ሎሚ ዕላዊ ኣብ ዝገበሮ ሓበሬታ ኣካል እቲ ብደረጃ ሃገር ዝካየድ መስርሕ ዲሞብላይዜሽንን ዳግመ ፅምበራን ኣብ ፈላማይ ዙር ኣብ ትግራይ 75 ሽሕ ካብ ሰራዊት ተሰናቢቶም ናብ ስሩዕ ህይወቶም ክምለሱ ንምግባር ዘኽእል ቅድመ ምድላው ከምዝተወገነ ኣብ ዘውፅኦ መግለፂ ሓቢሩ ኣሎ ። ሩስያን ኢራንን ቁጠባዊ ምትእስሳርን ምድግጋፍን ኣብ ምጥንኻር ዝዓለመ ዘተ ከምዘሳለጣ ተገሊጹ። እተን ሃገራት ዘለወን ንግዳዊ ዓቕሚ ብምትእስሳር ክሰርሓን ኣቐዲመን ዝፈረመኦም ስምምዕነታት ናብ ትግበራ ክኣትውን ከምዝተስማዕመዓ ዥንህዋ ፀብፂቡ። እተን ሃገራት ክልቲኣዊ ርክባተን ንምብራኽ ከምዝሰርሓ ቀዳማይ ምክትል ፕረዚደንት ኢራን ሞሓመድ ረዛ ኣረፍ ገሊጾም። ሚኒርተር ኢነርጂ ሩስያ ሰርጀይ ጺቪለቭ እውን ክልቲኤን ሃገራት ብሓባር ክሰርሐኦም ዝግባእ ቡዙሓት ጉዳያት ከምዘለው ገሊጾም። እተን ሃገራት ኣብ ቀረባ እዋን ክልቲኣዊ ፓለቲካዊን ቁጠባውን ርክባተን የዕብያ ከምዘለዋ ፀብፃብ ሽንህዋ የመላኽት። ኣብ ስርዓተ ጾታ ዝሰርሓ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ካብ ናይ ህይወት ምድሓን ስራሕ ብተወሳኺ ስራሕቲ ሕውየትን እግሪ ምትካልን ብዝተዋደደ መንገዲ ክሰርሓ ከምዝግባእ ተመላኺቱ። እዚ ዝተገለጸ ብምትሕብባር ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ትግራይን ሲ ኤስ ቲ ኢትዮጵያን (CST Ethiopia) ዝተፈላለዩ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ንግዳያት ደቂ ኣንስትዮ ዝህብኦ መትከሊ እግሪ ብመጠን ሓደ ዓይነት ክኸውን ንምርድዳእ ኣብ ዝተዳለወ መድረኽ ዘተ እዩ። ሓላፊት ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ትግራይ ወ/ሮ ፍረወይኒ ገብረእግዚኣብሄር ፣እቶም ትካላት ካብ ንግዳያት ዘቕርብዎ መናጽሂ ፣ናይ ኣካልን ስነ ልቦናዊ ሕውየትን ብተወሳኺ፤ ብትካላት ዝወሃብ መጠን እግሪ መትከሊ ተመጣጣኒ ክኸውን ምስራሕ ከምዝግባእ ገሊጸን። ድሕሪ ኲናት ፅንታ ትግራይ ፡ ደቂ ኣንስትዮ ተደራራቢ ፀገም እዩ በፂሕወን ዝበላ ወ/ሮ ፍረወይኒ ፤ ኣብ ስርዓተ ጾታ ዝሰርሓ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ንግዳያት ዝገብረኦ ደገፋትን ጠለባትን ተመጣጣኒ ዝኾነ መዐቐኒ ወፅዩሉ ክስራሕ ከምዘለዎ ተኣሚኒሉ ኣብ ምርድዳእ ንምብፃሕ ካብ ሕሉፍ ዝቐፀለ መድረኽ ዘተ ምዃኑ ሓቢረን። ወ/ሮ ፍረወይኒ ብተወሳኺ እቶም ትካላት ተበፃሕነት ኣብ ዘይብሉ ወረዳታት ክሰርሓ ሓበራዊ ምርድዳእ ክህሉን መንግስቲ እውን ክሰርሖ ዝግባእ ስራሕ ንምስራሕን ዝሕግዝ መድረክ ምዃኑ ገሊጸን ። ኣብቲ መድረኽ ዘተ ክልተ መጽናዕታዊ ጽሑፋት ቀሪቦም ዝተዘተየሎም እንትኾን፤ኣብ ምርግጋጽ ተሳትፎን ተጠቃምነትን ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ዝስራሕ ስራሕ ምድግጋፍን ሓቢርካ ምስራሕን ከምዝግባእ ተመላኺቱ። ሽርክና ኣብ ስርዓተ ጾታ ዝሰርሓ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ትግራይ ዝተወደበ ፣ናህሪ ወሳኺ ስራሕ ንምስራሕ፣ ኣብ መንጎአን ዘሎ ርክብ ኣብ ምትእምማን ዝተመስረተ ክኸውን ከምዝግባእ ተመላኺቱ። ስሩዕ ብዝኾነ መንገዲ ኣብ መንጎ መንግስታዊን ዘይመንግስታዊን ትካላት ርክብ ብምፍጣር ፣ ንተደራረብቲ ፀገማት ይሳጥሑ ዘለው ደቂ ኣንስትዮን ህፃናትን ትግራይ ፀገማቶም ንምፍታሕ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝሰርሓ ዘይመንግስታዊ ሲቪል ትካላት ተዋዲደን ኣብ ስራሕቲ ሕውየትን እግሪ ምትካልን ክሰርሓ ከምዝግባእ እውን ተመላኺቱ። # ዳንኤል ገብረእግዚኣብሄር እዚ ውሳነ ቤልጅየም ውጽኢት ናይቲ ኣብ 2022 ንኣዋርሕ ዝቐጸለ፡ ኣብ እዋን ለበዳ ኮቪድ መንግስታዊ ደገፍ ብዘይምንባሩ ዝተደረኸ ተቓውሞ እዩ። ሓንቲ ካብተን ኣብ ቅድሚት ዘለዉ፡ ቪክቶርያ ፕረዚደንት ማሕበር ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ቤልጅየም (UTSOPI)ን ቅድሚ ሕጂ ን12 ዓመታት ዝሰርሐትን እያ። ንዓኣ ቃልሲ እዩ ነይሩ። ኣመንዝራነት ከም ማሕበራዊ ኣገልግሎት እያ እትቘጽሮ፤ ጾታዊ ርክብ ካብቲ እትገብሮ ኣስታት 10 ሚእታዊት ጥራይ እዩ። “ንሰባት ኣቓልቦ ምሃብ፡ ዛንታታቶም ምስማዕ፡ ምስኦም ኬክ ምብላዕ፡ ምስዕሳዕ” ክትብል ትገልጽ። “ኣብ መወዳእታ፡ እቲ ጉዳይ ብዛዕባ ጽምዋ’ዩ።” ቅድሚ 2022 ዝነበረ ዘይሕጋውነት እቲ ስራሕ ግን ርኡይ ብድሆታት ከምዝነበሮ እያ ትዝክር። ኣብ ዘይውሑስ ኵነታት ትሰርሕ ነይራ፤ ኣብ ልዕሊ ዓማዊላ ምርጫ ኣይነበራን፡ ኣስራሒ ትካላ ድማ ካብ ኣታዊታታ ዓቢ ግብሪ ይቘርጽ ነይሩ። ግደ ሓቂ፡ ቪክቶርያ፡ ብሓደ ብእኣ ዓሚቝ ዝተማረኸ ዓሚል ከም ዝተዓመጸት ትዛረብ። ናብ ሓደ መደበር ፖሊስ ከይዳ፡ ኣብኡ ዝጸንሓታ መኮነን ፖሊስ "ኣመና ተራር" ከም ዝነበረት ትዛረብ። "ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ክዕመጻ ከምዘይክእላ ምስ ነገረትኒ። ናተይ ጌጋ ኮይኑ ከምዝስምዓኒ ገይራትኒ" ብምባል እናነብዐት ካብቲ መደበር ፖሊስ ከም ዝወጸት ትዛረብ። ኵለን ዘዘራረብናየን ሰራሕተኛ ጾታዊ ርክብ ብዙሕ ግዜ ብዘይ ድሌተን ገለ ነገር ክገብራ ጸቕጢ ከምዝተገብረለን ይነግራ። በዚ ድማ ቪክቶርያ እዚ ሓድሽ ሕጊ ንህይወተን ከም ዘመሓይሽ ትኣምን። “ሕጊ እንተዘይሃልዩን ስራሕካ ዘይሕጋዊ እንተዀይኑን ዝሕግዙኻ ደንቢታት የለዉን። እዚ ሕጊ ውሕስነት ንምፍጣር ዝሕግዝ መሳርሒ እዩ።” ምንጪ ስእሊ, Reuters ብረቡዕ፡ ዕጡቓት ሶርያ ኣብ ልዕሊ መንግስቲ እታ ሃገር ድሕሪ ነዊሕ ዓመታት ዝዓበየ መጥቃዕቲ ፈጺሞም። ትማሊ ቀዳም ድማ፡ “ንሰፊሕ ክፋላት” ናይታ ካልኣይቲ ዝዓበየት ከተማ እታ ሃገር ዝዀነት ኣሌፖ ተቖጻጺሮም። ሓይልታት መንግስቲ ሶርያ ድማ ​​ካብታ ከተማ ስሒቦም ኣለው። እቲ መጥቃዕቲ ኣብ ዝሓለፈ ረቡዕ ዝጀመረ ኰይኑ፡ ብውሕዱ 20 ሰላማውያን ዝርከብዎም ልዕሊ 300 ሰባት ከም ዝተቐትሉ ኣብ ዓባይ ብሪጣንያ ዝመደበሩ ተዓዛቢ ሰብኣዊ መሰላት ሶርያ (SOHR) ሓቢሩ። እቲ መጥቃዕቲ ብእስላማዊ ዕጡቕ ጕጅለ ሓያት ታሕሪር ኣል-ሻም (HTS) ዝምራሕ ኰይኑ፡ እዚ ጕጅለ ኣብ ቅልውላው ሶርያ ነዊሕ ታሪኽ ኣለዎ። ፕረዚደንት ሶርያ ባሻር ኣልሳድ ትማሊ ቀዳም ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ "ግዝኣታዊ ሉእላውነትን ምርግጋእን ሶርያ ካብ ኵሎም ኣሸበርትን ደገፍቶምን ክከላኸል እየ" ኢሉ። "[እታ ሃገር] ብሓገዝ መሻርኽታን ፈተውታን፡ ግብረሽበራዊ መጥቃዕቶም ብዘየገድስ ክትስዕሮምን ከተጥፍኦምን ዓቕሚ ኣለዋ" ክብል ተዛሪቡ። እቲ ኣስታት ፍርቂ ሚልዮን ህዝቢ ዝቐተለ ኲናት ሓድሕድ፡ መንግስቲ ኣሳድ ኣብ ልዕሊ እቲ ንዴሞክራሲ ዝድግፍ ተቓውሞታት ድሕሪ ዝወሰዶ ስጕምቲ'ዩ ኣብ 2011 ተጀሚሩ። እቲ ግጭት ኣብ 2020 ተኹሲ ደው ምባል ድሕሪ ዝተገብረ ስምምዕ ሃዲኡ እኳ እንተጸንሐ፡ ተቓወምቲ ሓይልታት ግን ንሰሜናዊ ምዕራብ ከተማ ኢድሊብን መብዛሕትኡ ኣብቲ ከባቢ ዝርከብ ዞባታትን ተቘጻጺሮምዎ ጸኒሖም። ኢድሊብ፡ ካብታ ኣብ 2016 ኣብ ትሕቲ ሓይልታት መንግስቲ ክሳብ እትኣቱ ዕርዲ ዕጡቓት ሓልታት ዝነበረት ኣሌፖ 55 ኪ.ሜ ጥራይ ርሒቓ ትርከብ። ኤችቲኤስ (HTS)፡ ‘ጃብሃት ኣል-ኑስራ’ ብዝብል ሽም ብ2011 ዓ.ም ዝተመስረተ ኰይኑ፡ ምስ ኣልቃዒዳ ቀጥታዊ ምትእስሳር ኣለዎም። መራሒ ናይቲ ንነብሱ እስላማዊ መንግስቲ (ኣይኤስ) ዝብል ጕጅለ ኣቡበከር ኣል-ባቕዳዲ እውን ኣብ ምቛም እዚ ጕጅለ ተሳቲፉ ነይሩ። እዚ ዕጡቕ ጕጅለ፡ ሓደ ካብቶም ኣንጻር ፕረዚደንት ባሽር ኣል-ኣሳድ ዝዀኑን ኣድማዕትን ከምኡ’ውን ቀተልቲ ተባሂሎም ይቑጸሩ። እዚ ጉጅለ ምንቅስቓሳቱ ካብ ሰውራዊ ኣተሓሳስባ ዘይኰነ ካብ ጅሃዳዊ ስነ-ሓሳብ ዝብገስ እዩ። ኣብ 2016 ግን መራሒ እቲ ጕጅለ ኣቡ መሓመድ ኣልጀውላኒ ብወግዒ ምስ ኣልቃዒዳ ዝነበረ ርክብ ብምብታኽ ንጃብሃት ኣል-ኑስራ ኣፍሪሱ ሓድሽ ትካል መስሪቱ። እዚ ድማ፡ ድሕሪ ሓደ ዓመት ምስ ካልኦት ሓያሎ ተመሳሰልቲ ጕጅለታት ብምውህሃድ፡ ሓያት ታሕሪር ኣል-ሻም ዝብል ሽም ሒዙ። ኣብ ሶርያ ዝካየድ ዝነበረ ኲናት ንዝሓለፉ ኣርባዕተ ዓመታት ብኣድማዒ መገዲ ዝተዛዘመ መሲሉ ጸኒሑ። ምሕደራ ፕረዚደንት ባሻር ኣል-ኣሳድ ብመሰረቱ ኣብ ዓበይቲ ከተ ማታት እታ ሃገር በዳሂ ኵነታት ኣይገጠሞን ጸኒሑ። ገለ ካልኦት ክፋላት ሶርያ ድማ ካብ ቀጥታዊ ቁጽጽሩ ወጻኢ ይርከብ። እዚአን ድማ ኣብ ምብራቕ እታ ሃገር ዝርከቡ ዝበዝሑ ኵርዳውያን ዝነብሩለን ከባቢታት ኰይነን፡ እዚኦም ካብተን ቀዳሞት ዓመታት ጐንጺ እታ ሃገር ጀሚሩ ካብ ቁጽጽር መንግስቲ ሶርያ ተፈልየን ዝጸንሓ ከባቢታት እየን። ኣብቲ ኣብ 2011 ኣንጻር ምሕደራ ኣሳድ ሰውራ ዝጀመረሉ ደቡባዊ ክፋል እታ ሃገር፡ ብተዛማዲ ዝሃድአ ግን ቀጻሊ ናዕቢታት ክርኣ ጸኒሑ። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ኣብቲ ሰፊሕ በረኻታት ሶርያ፡ ካብቲ ንነብሶም እስላማዊ መንግስቲ ዝብሉ ጕጅለ ዝመጽእ ስግኣት ጸጥታ ከም ዘሎ ይፍለጥ። ኣብ ሰሜናዊ ምዕራብ ዞባ ኢድሊብ፡ ኣብ ጥርዚ እቲ ኲናት ናብኡ ብዝተደፍኡ ጅሃዳውያንን ዓመጽቲን ጕጅለታትን ተታሒዛ ጸኒሓ። ኣብ ኢድሊብ ዘሎ ዓብላሊ ሓይሊ እቲ ኣብ ልዕሊ ኣሌፖ ሃንደበታዊ መጥቃዕቲ ዝኸፈተ ኤችቲኤስ’ዩ። ንሓያሎ ዓመታት፡ ሓይልታት መንግስቲ ሶርያ ነቲ ዞባ ዳግማይ ክቆጻጸሩ ኣብ ዝፈተኑሉ እዋን ኢድሊብ ዓውደ ውግእ ኰይና ጸኒሓ። ንነዊሕ እዋን ኣገዳሲት መሓዛ በሽር ኣልኣሳድ ዝዀነት ሩስያን ነቶም ጉጅለታት እትድግፍ ቱርኪን ብዘካየድኦ ሽምግልና ብ2020 ስምምዕ ምቁራጽ ተጻብኦ ተገይሩ። ኣስታት ኣርባዕተ ሚልዮን ሰባት ኣብታ ከተማ ይነብሩ። መብዛሕትኦ ም ካብተን ሓይልታት ኣሳድ ካብ ኢድ ዕጡቓትን ዝመንዝዑወን ከተማታት ዝተመዛበሉ’ዮም። ኣሌፖ፡ ሓንቲ ካብተን ደማዊ ውግእ ዝተኻየደለን ከተማታት ኰይና፡ ሓንቲ ካብቶም ኣብ ልዕሊ ዓመጽቲ ጕጅለታት ዝበጽሑ ዓበይቲ ስዕረታት’ውን ትውክል ነይራ። ኣሳድ፡ ኣብቶም ውግኣት ንክዕወት ሓገዝ ሓይሊ ኣየር ሩስያ፤ ኣብ ባይታ ድማ ወተሃደራዊ ሓገዝ ኢራን የድልዮ። ብቐንዱ ብኢራን ዝምወሉ ሚልሻታት ድማ ይጥቀም -እዚኦም ሕዝቦላህ ዝርከቦም’ዮም። ኣብዚ ቀረባ እዋን ኢስራኤል ኣብ ሊባኖስ ኣብ ልዕሊ ሕዝቦላህ ዘካየደቶ መጥቃዕቲ፡ ከምኡ’ውን እስራኤል ኣብ ልዕሊ ወተሃደራዊ ኣዘዝቲ ኢራን ኣብ ሶርያ ዝፈጸመቶ መጥቃዕቲ ስዒቡ ሕዝቦላህ ዘጋጠሞ ምድኻም፡ ኣብ ኢድሊብ ዝርከቡ ጅሃዳውያን ጕጅለታት ሃንደበታዊ መጥቃዕቲ ክፍጽሙ ምዃኖም ዘጠራጥር ኣይነበረን። ንዝተወሰነ እዋን፡ ኤች.ቲ.ኤስ.፡ ንኢድሊብ ብምቁጽጻር ናይ ባዕሉ ከባቢያዊ ምምሕዳራት ሸይሙ እዩ። ነዚ ሕጋውነት ንምልባስ ዝገብሮ ጻዕሪ ግን ብሰንኪ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ክሰምረሉ ኣይክኣለን። ምስ ካልኦት ጉጅለታት እውን ኣብ ገለ መሪር ውሽጣዊ ውግእ ተጸሚዱ ነይሩ። ካብ ኢድሊብ ወጻኢ ዘለዎ ህርፋን ግን ንጹር ኣይነበረን። ምስ ኣልቃዒዳ ዝነበሮ ርክብ ካብ ዝብተኽ ንደሓር፡ ዕላምኡ ኣብ ሶርያ እስላማዊ ምሕደራ ንምትካል ዝተሓጽረ ኰይኑ ጸኒሑ። © 202 4 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ኢትዩጵያ ናይ ሕማማት ኸቢድ ሸኽሚ ምስ ዝዓቢ ዘሎ ናይ ተሓላላፊ ሕማም ብዝሓት ተሞክሮ ወሲዳ እያ፡፡ብዙሓት ኢትዩጵያውያን ዝዓበየ ናይ ሕሙማትን ዝሞቱ ቑፅሪ ብዓብዩ ዝለዓል ተሓላላፊ ሕማምን ናይ ኣመጋግባ ሕፅረት ተጋፊጡ እዩ፡፡ ንቲ ዝዓቢ ዘሎን ሓድሽ ዝመፅእ ዘሎ ናይ ጥዕና ችግር መልሲ፣ናይ ኢትዩጵያ መንግስቲ ን20 ዓመት ዝፀንሕ ናይ ጥዕና ትሕዝቶ ልምዓት መርሃግብሪ(ጥ.ት.ል.መ) ኣብ 1997/98(1990 ብበጀት ዓመቱ) ናይ ነዊሕ ግዘ ዓላማ ንጥዕና ሴክተር ሓሳቡ የቕርብ ከምኡ እውን በብደረጅኡ ንክስርሑ መንገዲ ይፈጥር ፡፡ ኣካዳሚክ ዓመት: ክላሳት ካብ:መስከረም ናብ: ሓምለ ነዊሕ ናይ ዕረፍቲ ሰዓት ካብ: 8 ሓምለ ናብ 11 መስከረም   ናይ ትምህርቲ ቋንቋ፡ኢንግሊሽ ናይ ትምህርቲ ደረጃታት: ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑ ደረጃታት ድሕሪ ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ(ቴክኒካልን/ሞያዊ ዓይነት)፡ ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑ ደረጃታት : ላዕለዋይ ሞያዊን ቴክኒካል ትምህርቲ ኣብ ግብርና ኮሌጃት፣ናይ መምሃራን መሰልጠኒ ኮሌጅ፣ኢንጂነሪንግን ቴክኖሎጂካል ትካል፣ጥዕናን ናይ ንግዲ ትካላት ይወሃብ፡፡ ኮርስታት ንክልተን ሰለስተ ዓመታት ይፀንሕ ካብኡ ናብ ዲፕሎማ ይመርሕ፡፡ ናይ ዩኒቨርስቲ ደረጃ ትምህርቲታት: ናይ ዩኒቨርስቲ ቀዳማይ ደረጃ፡ቐዳማይ ዲግሪ ካብዚ ብምልዓል ናይቲ ፖሊሲ መግለፂ ንቲ ንጥረ ነገር ምኽንያት ኣፈጣጥራ ኣየርእዩን ኮይኑ ግን እዚ ዘመልክቶ ናይቲ ስትራቴጂክ መምርሕታት ፍረ ነገርን ዓላማን ብሓሳብ ዝተጨናነቐ ብሓፂር ሃረግ ቋንቋ ዝተቐመጠ እዩ፡፡እቲ መሰረታዊ ምኽንያት ኣብ ሓሳብ ምጭባጥ ኸባድ ይኸውን፡፡ናይ 1994 ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ መግለፂ ካብቲ ጠቕላላ ሓቂ ዝወፀ ኣይኾነን፡፡ብርግፅ እቲ ዘይኣክል ኩሉ ናይ ቅድሚ ሐዚ ዝተሰርሑ ናይ ህዝቢ ናይ ትምህርቲ ፖሊሲ ፍልጠት ንምዕባይ እቲ ጥምረት ችግር ኣምፂኡ እዩ፡፡ብናይዚ ውፅኢት ብዙሕ ትኽክል ዝኾኑን ዘይኾኑን መግለፂታት ብዛዕባ እቲ ፖሊሲ ካብ ግዘ ናብ ግዘ ይስማዕ፡፡ ትምህርቲ ኩሉ ብዛዕባ ህዝቢ እዩ፡፡ስለዝኾነ ድማ ኣድላይነቱ ተምሃሮ፣መምሃራን፣ቤተሰብን ህዝቢ ብጠቕላላ ዝጠበቐ ናይቲ ፖሊሲ ሓሳብ ጭብጢ መሰረት ኣለዎም፡፡ 20 ድሕርዚ የሱስ ነተን ብዙሕ ሓይሊ ዝገበረን ከተማታት ስለ ዘይተነሰሐ ኺነቕፈን ጀመረ፡ 21 ወይለኺ ኰራዚን፡ ወይለኺ ቤተ-ሳይዳ፡ እዚ ኣባኻትክን እተገበረ ሓይሊ ኣብ ጢሮስን ኣብ ሲዶናን ተገይሩ እንተ ዚኸውንሲ፡ ቀደም ማቕ ተኸዲነን፡ ሓሙዅስቲ ተነጺፈን ምተነስሓ ነይረን። 22 ብመዓልቲ ፍርዲ ግና ካባኻትክን ንጢሮስን ሲዶናን ከም ዚቐክክ፡ እብለክን አሎኹ። 23 ኣቲ ቅፍርናሆም፡ ክሳዕ ሰማይዶ ልዕል ክትብሊ ኢኺ፧ ክሳዕ ሲኦልከስ ከተንከራርዊ ኢኺ። እዚ ኣባኺ እተገበረ ግብርታት ሓይሊ ኣብ ሶዶም ተገይሩ እንተ ዚኸውንሲ፡ ክሳዕ ሎሚ ምጸንሔት ነይራ። 24 ብመዓልቲ ፍርዲ ግና ካባኽስ ንምድሪ ሶዶም ከም ዚቐልል፡ እብለኹም አሎኹ። 25 በታ ወርሓት እቲኣ የሱስ መለሰ በለውን፡ ዎ ኣቦይ ጐይታ ሰማይን ምድርን፡ እዚ ኻብ ብልህታትን ኣስተውዓልትን ስለ ዝሐባእካዮ፡ ንሕጻናት ግና ስለ ዝገለጽካዮ ኤመስግነካ አሎኹ። 26 እወ፡ ኣቦይ፡ ኣብ ቅድሜኻ ኸምኡ ስምረትካ ዀይኑ። 27 ካብ ኣቦይ ኵሉ ተዋሂቡኒ አሎ። ንወዲ ብጀካ ኣቦ ሓደ እኳ ዚፈልጦ የልቦን፡ ነቦ ኸኣ ብጀካ ወድን እቲ ወዲ ኺገልጸሉ ዚፈተወ ዚፈልጦ የልቦን። 28 ኣቱም ኵልኹም እትጽዕሩን ጾር ዝኸበደኩምን፡ ኣነ ኸዕርፈኩም ናባይ ንዑ። 29–30 ኣነ ለዋህ እየ፡ ልበይውን ትሑት፡ ኣርዑተይ ፈኵሽ፡ ጾረይውን ቀሊል እዩ እሞ፡ ኣርዑተይ ጹሩ ኻባይውን ተምሀሩ፡ ንነፍስኹም ከኣ ዕረፍቲ ኽትረኽቡ ኢኹም። 15 ብመዓልቲ ፍርዲ ኻብ ነታ ኸተማ እቲኣስ ንምድሪ ሶዶምን ጎሞራን ከም ዚቐልል፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 16 እንሆ፡ ከም ኣባጊዕ ናብ ማእከል ተዃሉ እሰደኩም አሎኹ። ደጊም ጠቢባን ከም ተመን፡ ገርህታት ከኣ ከም ርግቢ ኹኑ። 17–18 ናብ ዋዕላ ኺወስድኹም፡ ኣብ ቤት ጸሎቶም ድማ ኪገርፍኹም እዮም፡ ንኣታቶምን ነህዛብን ንምስክር ኪኸውን፡ ምእንታይ ናብ መኳንንትን ናብ ነገስተታን ክትውሰዱ ኢኹም እሞ፡ ካብ ሰብ ተጠንቐቁ። 19 ኣሕሊፎም ኪህቡኹም ከለዉ፡ እንታይ ከም እትዛረቡ፡ በታ ጊዜ እቲኣ ኺውሀበኩም እዩ እሞ፡ ከመይ ወይስ እንያት ከም እትዛረቡ ኣይትጨነቑ። 20 መንፈስ ኣቦኹም እዩ ኣባኻትኩም ዚዛረብ እምበር፡ ንስኻትኩም ኣይኰንኩምን እትዛረቡ። 21 ሓው ንሓው፡ ኣቦ ኸኣ ንውሉድ ኣሕሊፉ ንሞት ኪህብ እዩ፡ ውሉድ ናብ ወለዶም ኪትንስኡን ኪቐትልዎምን እዩም። 22 ስለ ስመይ ከኣ ኵሉ ሰብ ኪጸልኣኩም እዩ። እቲ ኽሳዕ መወዳእታ ዚዕገስ፡ ንሱ ኺድሕን እዩ። 23 ካብ ሓንቲ ኸተማ እንተ ሰጐጉኹም፡ ናብ ሓንቲ ኻልእ ህደሙ። ወዲ ሰብ ክሳዕ ዚመጽእ፡ ከተማታት እስራኤል ከም ዘይትውድኡ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 24 ተመሃሪ ኻብ መምህሩ፡ ጊልያውን ካብ ጐይታኡ ኣይበልጽን። 25 ተመሃሪ ኸም መምህሩ፡ ጊልያውን ከም ጐይታኡ እንተ ዀነ፡ ይኣኽሎ። ንብዓል ቤት ብኤል-ዜቡል ካብ በልዎ፡ ንስድራ ቤቱ ግዳ ኽንደይ ኣዝዩ ብዙሕ ዘይብልዎ። 26 እምበኣርስኸ፡ ዘይቕላዕ ክዱን፡ ዘይፍለጥ ድማ ስዉር የልቦን እሞ፡ ኣይትፍርህዎም። 27 ኣብ ጸልማት ዝነገርኩኹም ብብርሃን ተዛረብዎ፡ ኣብ እዝንኹም ዝሰማዕኩምዎ ኸኣ ኣብ ናሕሲ ዄንኩም ስበኽዎ። 28 ነቲ ነፍስን ስጋን ኣብ ገሃነም ኬጥፍእ ዚከአሎ ደኣ ኣዚኹም ፍርህዎ እምበር፡ ነቶም ንስጋ ዚቐትሉ ንነፍሲ ግና ምቕታላ ዘይክአሎም ኣይርፍርህዎም። 29 ክልተ ዑፍዶ ብኣሳርዮን ይሽየጣ ኣይኰናን፧ ሓንቲ ኻባታተን ብዘይ ፍቓድ ኣቦኹም ኣብ ምድሪ ኣይትወድቕን። 30 ጸጉሪ ርእስኹም ኵለን እኳ ቝጹራት እየን። 31 እምበኣርሰ ንስኻትኩም ካብ ብዙሓት ኣዕዋፍ ትበልጹ ኢኹም እሞ፡ ኣይትፍርሁ። 32 ስለዚ ኣብ ቅድሚ ሰብ ንተኣመነኒ ዅሉ፡ ኣነ ኸኣ ኣብ ቅድሚ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦይ ክእመኖ እየ። 33 ኣብ ቅድሚ ሰብ ንዝኸሐደኒ ድማ፡ ኣነ ድማ ኣብ ቅድሚ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ክኽሕዶ እየ። 34 ናብ ምድሪ ዕርቂ ኸምጽእ ዝመጻእኩ ኣይምሰልኩም። ሰይፊ ደኣ እምበር፡ ዕርቂ ከምጽእ ኣይመጻእኩን። 35 ወዲ ኻብ ኣቦኡ፡ ጓል ካብ ኣዲኣ፡ መርዓት ካብ ሓማታ ደኣ ኽፈሊ መጻእኩ እምበር፡ 36 ንሰብ እቶም ቤተ ሰቡ ጸላእቱ ኪዀኑ እዮም። 37 እቲ ኻባይ ንቦኡን ነዲኡን ዜፍቅር ንኣይ ኣይበቅዕን እዩ። ካባይሲ ንወዱ ወይስ ንጓሉ ዜፍቅር ድማ ንኣይ ኣይበቅዕን እዩ። 38 መስቀሉ ኣልዒሉ ደድሕረይ ዘይስዕብ ንኣይ ኣይበቅዕን። 39 እቲ ንህይወቱ ዚረኽባ ኼጥፍኣ እዩ፡ እቲ ንህይወቱ ምእንታይ ዜጥፍኣ ከኣ ኪረኽባ እዩ። 40 ንኣኻትኩም ኪቕበል ንኣይ እዩ ዚቕበል፡ እቲ ንኣይ ዚቕበል ድማ ነቲ ዝለኣኸኒ እዩ ዚቕበሎ። 41 ንነብዪ ብስም ነብዪ ዚቕበል፡ ዓስቢ ነብዪ ይረክብ፡ ንጻድቕ ብስም ጻድቕ ዚቕበል ድማ ዓስቢ ጻድቕ ይረክብ። 42 ካብዞም ናእሽቱ ንሓደ እኳ ብስም ወደ መዝሙር ጣሳ ዝሑል ማይ ጥራይ ዜስቲ፡ ዓስቡ ከቶ ኸም ዘይስእን፡ ብሓ 27 የሱስ ካብኡ ምስ ሐለፈ፡ ክልተ ዕዉራት ዓው ኢሎም፡ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ እናበሉ ሰዐብዎ። 28 ናብ ቤት ምስ ኣተወ፡ እቶም ዕዉራት ናብኡ መጹ። የሱስ ድማ፡ እዚ ምግባር ከም ዚከኣለኒዶ ትኣምኑ ኢኹም፧ በሎም። ንሳቶም፡ እወ ጐይታይ፡ በልዎ። 29 ሽዑ፡ ከም እምነትኩም ይኹነልኩም፡ ኢሉ ኣዒንቶም ተንከየ። 30 ኣዒንቶምውን ተኸፍታ። የሱስ ድማ፡ ሐደ እኳ ኸይፈልጥ ተጠንቀቑ፡ ኢሉ ኣሕሚሙ ተዛረቦም። 31 ንሳቶም ግና ወጺኦም ኣብ ኵላ እታ ሃገር ኣውረዩ። 32 ንሳቶም ምስ ወጹ፡ እንሆ፡ ጋኔን ዝሐደሮ ዓባስ ሰብኣይ ናብኡ ኣምጽኡ። 33 እቲ ጋኔን ምስ ወጸሉ፡ እቲ ዓባስ ተዛረበ። እቶም ህዝቢ ድማ፡ ከምዚ ዝበለስ ኣብ እስራኤል ከቶ ኣይተራእየን፡ ኢሎም ተገረሙ። 34 ፈሪሳውያን ግና፡ ነጋንንቲ ብሓለቓ ኣጋንንቲ የውጽኦም አሎ፡ በሉ። 35 የሱስ ኣብ ኵሉ ኸተማታትን ኣብ ኵሉ ዓድታትን ኣብ ቤት ጸሎቶም እናመሃረ፡ ወንጌል መንግስቲውን እናሰበኸ፡ ኵሉ ሕማምን ድናሰን እናሕወየ ይዘውር ነበረ። 36 ብዙሓት ህዝቢ ምስ ረኣየ፡ ሓላዊ ኸም ዜብለን ኣባጊዕ፡ ግፉዓትን ፋሕ ዝበሉን ነበሩ እሞ፡ ደንገጸሎም። 37 ሽዑ ንደቀ መዛሙርቱ፡ እቲ እኽሊ ብዙሕ እዩ፡ ዓየይቲ ግና ሒደት እዮም። 38 ስለዚ ነቲ ጐይታ እኽሊ ንእኽሉ ዓየይቲ ኺልእከሉ ለምንዎ፡ በሎም። 7 እቲ ቐዳማይ መልኣኽ መለኸት ነፍሔ እሞ ደም እተሖሶ በረድን ሓውን ኰነ፡ ናብ ምድሪውን ተደርበየ። ሲሶ ምድሪ ኸኣ ነደደ፡ ሲሶ ኣእዋምውን ነደደ፡ ብዘሎ ለምለም ሳዕሪ ድማ ነደደ። 8 እቲ ኻልኣይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ከም ከረን ዝበለ ነዳዲ ሓዊ ድማ ናብ ባሕሪ ተደርበየ። ሲሶ ባሕሪ ኸኣ ደም ኰነ። 9 ሲሶ እቲ ኣብ ባሕሪ ዚነብር ነፍሲ ዘለዎ ፍጡር ድማ ሞተ፡ ሲሶ መራኽብውን ጠፍኣ። 10 እቲ ሳልሳይ መልኣኽ ከኣ መለኸት ነፍሔ፡ ዓብዪ ኰዀብ ከም መብራህቲ እናነደደ ኻብ ሰማይ ወደቐ፡ ኣብ ሲሶ ርባታትን ዓይኒ ማያትን ከኣ ወደቐ። 11 ስም እቲ ኰዀብ ድማ ምረት እዩ ዚብሀል፡ ሲሶ እቲ ማያት ከኣ መረረ፡ መሪር ብምዃኑውን ብሰሪ እቲ ማይ ብዙሓት ሰብ ሞቱ። 12 እቲ ራብዓይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ሲሶኦም ምእንቲ ኺጽልምት፡ መዓልቲ ሲሶኣ ምእንቲ ኸይበርህሲ ለይቲውን ከምኣ ሲሶ ጸሓይን ሲሶ ወርሕን ሲሶ ኸዋኽብትን ተወቕዔ። 13 ርኤኹ ድማ፡ ሓደ ንስሪ ኣብ ማእከል ሰማይ ኪዝምቢ ዓው ብዝበለ ቓልውን፡ ብሰሪ እተን ተሪፈን ዘለዋ ደሃይ መለኸት ናይቶም መለኸት ኪነፍሑ ዘለዎም ሰለስተ መላእኽቲ፡ ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ዘለዉ ወይለኦም፡ ወይለኦም፡ ወይለኦም፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። እንሆ ድማ፡ እቲ ገንሸል ኣብ ደብረ ጽዮን ደው ኢሉ፡ ስሙን ስም ኣቦኡን ኣብ ግምባሮም እተጻሕፎም ሚእትን ኣርብዓን ኣርባዕተን ሽሕ ከኣ ምስኡ ርኤኹ። 2 ከም ደሃይ ብዙሕ ማያትን ከም ደሃይ ብርቱዕ ነጐዳን ዝበለ ኻብ ሰማይ ደሃይ ሰማዕኩ። እቲ ዝሰማዕክዎ ደሃይ ከኣ ከም ደሃይ ሰብ መሰንቆ፡ መሰንቆታቶም ኪድርድሩ ኸለዉ እዩ። 3 ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋንን ኣብ ቅድሚ እቶም ኣርባዕተ እንስሳን ኣብ ቅድሚ እቶም ሽማግሌታትን ሓድሽ መዝሙር ዘመሩ። ነዚ መዝሙር እዚውን፡ ብዘይ እቶም ካብ ምድሪ እተዐደጉ ሚእትን ኣርብዓን ኣርባዕተን ሽሕ፡ ንሓደ እኳ ኺመሀሮ ኣይኰነሉን። 4 እዚኣቶም ደናግል እዮም እሞ፡ ምስ ኣንስቲ ኣይረኸሱን። ንሳቶም ነቲ ገንሸል ናብ ዚኸዶ ዘበለ ዚስዕብዎ እዮም። ንሳቶም ንኣምላኽን ነቲ ገንሸልን በዅራት ኪዀኑ፡ ካብ ደቂ ኣዳም እተዐደጉ እዮም። 5 ኣብ ኣፎም ሓሶት ኣይተረኽበን እሞ ሕፍቲ ዜብሎም እዮም። 6 ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩን ንዅሎም ኣህዛብን ዓሌታትን ቋንቋታትን ህዝብታትን ኪሰብከሎም ድማ፡ ናይ ዘለኣለም ወንጌል ዘለዎ ኻልእ መልኣኽ ኣብ ማእከል ሰማይ ኪዝምቢ ኸሎ ርኤኹ። 7 ብብርቱዕ ድምጺ ኸኣ፡ እታ ዚፈርደላ ጊዜ በጺሓ እያ እሞ፡ ንኣምላኽ ፍርህዎ ኽብሪውን ሀብዎ፡ ነቲ ሰማይን ምድርን ባሕርን ዓይኒ ማያትን ዝገበረ ስገዱሉ፡ በለ። 8 ካልእ ካልኣይ መልኣኽ ድማ፡ እታ ኻብ ወይኒ ቝጥዓ ምንዝርናኣ ንዅሎም ኣህዛብ ዘስተየቶም ዓባይ ባቢሎን ወዲቓ፡ ወዲቓ፡ እናበለ ሰዐቦ። 9 ካልእ ሳልሳይ መልኣኽ ድማ ሰዐቦም፡ ብብርቱዕ ድምጺ ኸምዚ እናበለ፡ ሓደ እኳ ነዚ ኣራዊት እዝን ንምስሉን እንተ ሰገደ፡ ኣብ ግምባሩ ወይስ ኣብ ኢዱውን ማሕተም እንተ ተቐበለ፡ 10 ንሱ ድማ ካብቲ ኣብ ጽዋእ ቍጥዓኡ ብዘይምሕዋስ እተቐድሔ ወይኒ መዓት ኣምላኽ ኪሰቲ እዩ፡ ኣብ ቅድሚ ቅዱሳት መላእኽትን ኣብ ቅድሚ እቲ ገንሸልን ከኣ ብሓውን ብዲንን ኪስቀ እዩ። 11 ትኪ ስቓዮምውን ንዘለኣለም ኣለም ይወጽእ፡ እቶም ነቲ ኣራዊትን ንምስሉን ዚሰግዱ ዘለዉ፡ ሓደ ኸኣ ማሕተም ስሙ እንተ ተቐበለ፡ ለይትን መዓልትን ዕረፍቲ የብሎምን። 12 እቶም ንትእዛዛት ኣምላኽን ንእምነት የሱስን ዚሕልዉ ቅዱሳት ከኣ፡ ትዕግስቶም ኣብዚ እዩ ዘሎ፡ በለ። 13 ካብ ሰማይ ከኣ፡ ጽሐፍ፡ እቶም ካብ ሕጂ ብጐይታ ዚሞቱ ምዉታት ብጹኣን እዮም። እወ፡ ግብሮም ኪስዕቦም እዩ እሞ፡ ካብ ጻዕሮም ኪዐርፉ እዮም፡ ይብል መንፈስ፡ ዚብለኒ ድምጺ ሰማዕኩ። 14 ርኤኹ ድማ፡ እንሆ፡ ጻዕዳ ደበናን፡ ኣብ ርእሱ ኣኽሊል ወርቂ፡ ኣብ ኢዱውን በሊሕ ማዕጺድ ዘለዎ ወዲ ሰብ ዚመስል ኣብቲ ደበና ተቐሚጡን ርኤኹ። 15 ካልእ መልኣኽ ድማ ካብ መቕደስ ወጺኡ ነቲ ኣብ ደበና ተቐሚጡ ዘሎ፡ ጊዜ ዓጺድ አትዩ፡ ፍረ ምድሪውን በጺኡ እዩ እሞ፡ ንማዕጺድካ ስደዶ ዕጸድውን፡ ኢሉ ዓው ብዝበለ ድምጺ ጸውዔ። 16 እቲ ኣብ ደበና እተቐመጠ ኸኣ፡ ማዕጺዱ ናብ ምድሪ ኣውረደ፡ ምድሪውን ተዐጽደት። 17 ካልእ መልኣኽ ድማ ካብታ ኣብ ሰማይ ዘላ መቕደስ ወጸ፡ ንሱውን በሊሕ ማዕጺድ ሐዘ። 18 ካብቲ መሰውኢ ድማ ኣብ ልዕሊ ሓዊ ስልጣን ዘለዎ ሓደ ኻልእ መልኣኽ መጸ፡ ነቲ በሊሕ ማዕጺድ ዝሐዘ ኸኣ ዓው ብዝበለ ድማጺ እናጸውዖ፡ እቲ ኣስካል ወይኒ በሲሉ እዩ እሞ፡ ነቲ በሊሕ ማዕጺድካ ሰዲድካ፡ ነቲ ናይ ምድሪ ኣስካል ወይኒ ኽተቶ፡ በለ። 19 እቲ መልኣኽ ከኣ፡ ማዕጺዱ ናብ ምድሪ ኣውሪዱ፡ ነቲ ናይ ምድሪ ወይኒ ኸተቶ እሞ፡ ናብቲ ዓብዪ መጽመቝ ናይ ቍጥዓ ኣምላኽ ደርበዮ። 20 እቲ መጽመቝ ድማ ኣብ ወጻኢ ኸተማ ተረግጸ እሞ ካብቲ መጽመቝ ሽሕን ሹድሽተ ሚእትን እስታድዮስ ዚኣክል፡ ክሳዕ ልጓማት ኣፍራስውን ዚበጽሕ ደም ወጸ። ካልእ ብርቱዕ መልኣኽ ከኣ ደበና ተወንዚፉ ኻብ ሰማይ ኪወርድ ከሎ ርኤኹ። ኣብ ልዕሊ ርእሱ ኸኣ ቀስቲ ደበና አሎ፡ ገጹ ድማ ከም ጸሓይ እዩ፡ ኣእጋሩውን ከም ኣዕኑድ ሓዊ እየን። 2 ኣብ ኢዱ ኸኣ ሓንቲ ንእሽቶ ግንጽልቲ መጽሓፍ አላቶ። ነታ የማነይቲ እግሩ ኣብ ባሕሪ ረገጸላ፡ ነታ ጸጋመይቲ ድማ ኣብ ምድሪ ረገጸላ። 3 ከም ዚጓዝም ኣንበሳ ኸኣ ዓው ብዝበለ ድምጺ ጨደረ። ምስ ጨደረ ኸኣ፡ እቶም ሾብዓተ ነጐዳታት ብድምጾም ተዛረቡ። 4 እቶም ሾብዓተ ነጐዳታት ምስ ተዛረቡ፡ ኣነ ኽጽሕፍ ደሌኹ። ካብ ሰማይውን፡ ነቲ እቶም ሾብዓተ ነጐዳታት እተዛረብዎስ ሕተሞ ኣይትጽሐፎ፡ ዚብል ድምጺ ሰማዕኩ። 5 እቲ ኣብ ባሕርን ኣብ ምድርን ደው ኢሉ ዝርኤኽዎ መልኣኽ ድማ ንየማነይቲ ኢዱ ናብ ሰማይ ኣቢሉ ዘርግሓ እሞ፡ እቲ ቐልጢፉ ኺኸውን ዘለዎ፡ ንባሮቱ ምእንቲ ኼርእዮም ኢሉ፡ ኣምላኽ ዝሀቦ ናይ የሱስ ክርስቶስ ራእይ፡ ብኢድ መልኣኹ ልኢኹውን ንባርያኡ ዮሃንስ ኣርአዮ። 2 ንሱ ንቓል ኣምላኽን ንምስክር የሱስ ክርስቶስን፡ ነቲ ዝረአዮ ዘበለ ዅሉ መስኪሩ አሎ። 3 እቲ ዘመን ቀረባ እዩ እሞ፡ እቲ ነዚ ቓል ትንቢት እዚ ዜንብብን እቶም ዚሰምዕዎን፡ ነቲ ኣብኡ ተጽሒፉ ዘሎውን ዚሕልውዎን ብጹኣን እዮም። 4–5 ዮሃንስ ነተን ኣብ እስያ ዘለዋ ሾብዓተ ማሕበራት፡ ካብቲ ዘሎን ዝነበረን ዚመጽእን፡ ካብቶም ኣብ ቅድሚ ዝፋኑ ዘለዉ ሾብዓተ መናፍስትን ካብቲ እሙን ምስክርን በዅሪ ምዉታትን ርእሲ ነገስታት ምድሪ ዝዀነ የሱስ ክርስቶስ ከኣ ጸጋን ሰላምን ምሳኻትኩም ይኹን። ንእኡ፡ ነቲ ዜፍቅረና ዘሎ፡ ካብ ሓጢኣትናውን ብደሙ ዝሐጸበና፡ 6 ንእግዚኣብሄር ኣቦኡ መንግስትን ካህናትን ክንኰኖ ዝገበረና፡ ክብርን ስልጣንን ንዘለኣለመ ኣለም ንእኡ ይኹን። ኣሜን። 7 እንሆ፡ ብደበና ይመጽእ አሎ፡ ኵለን ኣዒንትን እቶም ዝወግእዎን ከኣ ኪርእይዎ እዮም፡ ብዘለዉ ዓሌታት ምድሪውን ኪበኽዩሉ እዮም። እወ፡ ኣሜን። 8 ኣልፋን ኦሜጋን ኣነ እየ፡ ይብል እቲ ዘሎን ዝነበረን ዚመጽእን ኵሉ ዚኽእል እግዚኣብሄር ኣምላኽ። 9 ኣነ ዮሃንስ ሓውኩምን ኣብቲ ኣብ የሱስ ዘሎ ጸበባን መንግስትን ትዕግስትን መማቕልትኹምን፡ ምእንቲ ቓል ኣምላኽን ምእንቲ ምስክር የሱስን ኣብታ ጳጥሞስ እትብሀል ደሴት ነበርኩ። 10–11 ሓላፊ: ተሾመ ይግዛው፣ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ምክትል ሚኒስተር ፖ.ሳ.ቁ 1367 ኣዲስ ኣበባ ኢትዩጵያ ናይ ሰብ ሓይሊ ክፍሊ፣ትምህርቲ ሚኒስተር ሓላፊ:የሮምነሽ ኣየለ ፣ ናይ ክፍሊ ሓላፊ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት ዝተለመደ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት ኣብ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ሙሉእ መግለፂ: 100-0 እቲ ዝላዓለ መመዘኒ: 100 ሓሊፉ/ወዲቑ ደረጃ: 50 እቲ ዝተሓተ መመዘኒ: 1 10 እቲ ብዛዕባኡ እተጻሕፈሉ ንሱ እዩ፡ እንሆ፡ ኣብ ቅድሜኻ፡ መገድኻ ዚጸርግ መልኣኸይ ቀቅድሜኻ እልእኽ አሎኹ። 11 ብሓቂ እብለኩም አሎኹ፡ ካብ ኣንስቲ ኻብ እተወለደ ኻብ ዮሃንስ መጥመቕ ዚዐቢ ሓደ እኳ ኣይተንስኤን። ኣብ መንግስተ ሰማያት ግና እቲ ዚንእስ ካብኡ ይዐቢ። 12 ካብ ዘመን ዮሃንስ መጥመቕ ክሳብ ሎሚ መንግስተ ሰማያት ብሓይሊ ትደፍእ ኣላ፡ ደፋእቲ ድማ ብሓይሊ ይዛረፍዋ ኣለዉ። 13 ኵሎም ነብያትን ኦሪትን ክሳዕ ዮሃንስ ተነበዩ። 14 ክትኣምኑ እንተ ደሌኹምሲ፡ እቲ ኺመጽእ ዘለዎ ኤልያስ ንሱ እዩ። 15 እትሰምዕ እዝኒ ዘላቶ ይስማዕ። 16 ነዚ ወለዶ እዚ እሞ ብምንታይ ክምስሎ እየ፧ ኣብ ዕዳጋ ተቐሚጦም ነዕሩኾም ዚጽውዑ ቘልዑ እዩ ዚመስል። 17 እሞ ዚብልዎም፡ እምብልታ ነፋሕናልኩም፡ ኣይሳዕሳዕኩምን፡ ኣልቀስናልኩም፡ ኣይበኼኹምን። 18 ዮሃንስ እማ መጸ፡ ኣይበልዕ ኣይሰቲ፡ ጋኔን ኣለዎ፡ ይብሉ። 19 ወዲ ሰብ መጸ፡ ይበልዕ ይሰቲ፡ እንሆ በላዕን ሰታይ ወይንን ዓርኪ ተገውትን ሓጥኣንን፡ ይብሉ። ጥበብ ብደቃ ጸደቐት። ጁልያ ክሩሚየር ግን መብዛሕትአን እተን እትሕግዘን ደቂ ኣንስትዮ፡ ካብቲ ሞያ ወጺአን "ንቡር ስራሕ" ንኽረኽባ ጥራይ ሓገዝ ከም ዝደልያ ትዛረብ ። “ኣብቲ ቀዝሒ ግዳም ወጺእካ ምስቶም ንኣካላትካ ንኽድሰቱሉ ገንዘብ ዝኸፍሉ ዘይትፈልጦም ሰባት ጾታዊ ርክብ ናይ ምፍጻም ጉዳይ እዩ።” ብመሰረት’ዚ ሓድሽ ሕጊ ቤልጅየም፡ ነፍሲ ወከፍ ጾታዊ ኣገልግሎት ዝካየደሉ ክፍሊ፡ ሓንቲ ሰራሕተኛ ምስ “ወኪላ” ዘራኽብ መጠወቒ ደወል ክህልዎ እዩ። ጁልያ ግን ስራሕ ጾታዊ ርክብ ውሑስ ዝዀነሉ መንገዲ ከምዘየለ እያ ትኣምን። “ኣብ ካልእ ኣየናይ ስራሕ እዩ መጠወቒ ደወል ሓደጋ ዘድልየካ? እዚ እቲ ኣብ ዓለም እቲ ነዊሕ ዝጸንሐ ሞያ ዘይኰነስ፡ ኣብ ዓለም ነዊሕ ዝጸንሐ ምዝመዛ’ዩ።” ንኢንዱስትሪ ጾታዊ ርክብ ብኸመይ ቍጽጽር ይገብረሉ ዝብል ዛዕባ ብደረጃ ኣካታዒ እዩ። እንተዀነ ነቲ ጉዳይ ካብቲ ድነታት ከምዝወጽእ ምግባር ንደቂ ኣንስትዮ ዝሕግዝ ምዃኑ መል ትኣምን። "ቤልጅየም ክሳብ ክንድዚ ንቕድሚት ምስጓማ ኣዝየ እየ ዝሕበን" ትብል፤ “ሕጂ መጻኢ ኣለኒ።” ገለ ኣስማት ድሕነት ሰባት ንምሕላው ተቐይሮም’ዮም። ምንጪ ስእሊ, MILLION ማእኸላይ ቤት ፍርዲ ከተማ መቐለ ኣብ ልዕሊ ሓደ ብቅትለት ገበነኛ ኮይኑ ዝተረኽበ ውልቀሰብ ናይ ሞት ፍርዲ ወሲኑ። እቲ ብሞት ክቕጻዕ ተፈሪዱ ዘሎ ዓወት ነጋሲ ዝተባህለ መንእሰይ፡ ሓደ ካብቶም ብቅትለት ማህሌት ተኽላይ ተኸሲሶም ኣብ ቀይዲ ኣትዮም ዝጸንሑ'ዩ። ኻልኣይ ተኸሳሲ ናሆም ፍፅሙ ድማ ብዕድመ-ልክዕ ማእሰርቲ ክቕፃዕ ከምዝተፈርደ ማዕከናት ዜና እቲ ክልል ኣቃሊሐን። ጓል 16 ዓመት ነባሪት ከተማ ዓድዋ ማህሌት ተኽላይ ብ10 መጋቢት 2016 (2024) ናብ ቤት ትምህርቲ ካብ ትኸደሉ መንገዲ ተጨውያ ተቐቲላ ድሕሪ ምርካባ ሰፊሕ ህዝባዊ ቁጥዐ ኣልዒሉ ምንባሩ ዝዝከር እዩ። እቶም ተኸሰስቲ ነታ ግዳይ፡ ብዘስካሕኽሕ መገዲ ብገመድ ሓኒቖምን ኣሳቒዮምን ከምዝቐተልዋ ዓቃቢ ሕጊ ማእኸላይ ቤት ፍርዲ ከተማ መቐለ ገሊፁ። እቲ ቀዳማይ ተኸሳሲ፡ ምስ ቀበርዋ ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲ ንኣይተ ተኽላይ 3 ሚልዮን ብር ምሕታቱ፡ እቲ ኻልኣይ ተኸሳሲ እውን ማዕረ ማዕረ ምስ ቐዳማይ ተኸሳሲ ኣተሓባባሪ ብምዃኑ፡ ኣብ ልዕሊ ኽልቲኦም ተኸሰስቲ ናይ ሞት ፍርዲ ክውሃቦም እቲ ዓቃቢ ሕጊ ጠሊቡ ነይሩ። ወላዲ ማህሌት ኣይተ ተኽላይ ግርማይ፡ “ድሕሪ ብዙሕ ድኻምን ፃዕርን ዝተውሃበ ፍርዲ ግቡኡን ፍትሓውን እዩ” ዝብል ቃል ከምዝሃበ ቴሌቪዥን ትግራይ ፀብፂባ። ኣብ ዝሓለፈ ዓ መት ኣብቲ ክልል ተመሳሰልቲ ገበናት ዝተራእዩ ዀይኖም፡ እቶም ወላዲ እታ ግዳይ፡ “ኣብ ልዕሊ ካልኦት ዝተፈፀመ ገበን ቅትለት እውን ተሓታትነት ክሰፍን” ተማሕጺኖም ኣለዉ። ኣብ ትግራይ ዞባ ማእከል ከተማ ዓድዋ፡ ብ10 መጋቢት 2016 ዓ.ም [ግዝእ] መንነቶም ብዘይተፈልጡ ውልቀሰባት ዝተጨውየት ተምሃሪት ማህሌት ተኽላይ ተቐቲላ ከምዝተቐበረት ተጠርጠርቲ ምእማኖም ሓላፊ ቤት ጽሕፈት ፖሊስ ከተማ ዓድዋ ኣይተ ተስፋይ ኣማረ ንቢቢሲ ትግርኛ ሓቢሩ ምንባሩ ይዝከር። እታ መንእሰይ፡ ድሕሪ ስለስተ ኣዋርሕ ኣስከሬና ዝተቐበረሉ ቦታ (እንዳ ገብርኤል ወይ ድማ ቻይና ካምፕ) ካብ ተጠርጠርቲ ብዝተረኸበ ሓበሬታ እዩ ክፍለጥ ክኢሉ። ጓል 16 ዓመት ማህሌት ተኽላይ፡ ቅድሚ ሰለስተ ወርሒ ኣብ ሰዓታት ኣጋምሸት ናብ ቤት ትምህርቲ ቋንቋ እንግሊዘኛ ትኸደሉ ኣብ ዝነበረት እዋን ከም ዝተጨውየት ምዕባይ ሓፍታ ዝዀነት ሚልዮን ተኽላይ ንቢቢሲ ትግርኛ ተዛሪባ ነይራ። ንሳ፡ እቶም ንማህሌት ከም ዝሓዙን ንኽለቍዋ ሚልዮናት ዝሓቱ ዘለውን ውልቀሰባት፡ ክልተ ግዜ ናብ ኣቦአን ስልኪ ደዊሎም ከም ዝነበሩ ጠቒሳ። ተምሃሪት ማህሌት፡ ኣብ ከተማ ዓድዋ ዓዲ ማሕለኻ ተባሂሉ ኣብ ዝጽዋዕ ከባቢ ካብ ዘሎ መንበሪ ገዛኣ ‘ባር ሰላም’ ተባሂሉ ናብ ዝጽዋዕ እቲ ቤት ትምህርቲ ቋንቋ ዝርከበሉ ቦታ'ያ ትኸይድ ነይራ። ኣብቲ ዕ ለት፡ ካብ ቤት ትምህርቲ ምስ ተመልሰት ብዙሕ ከይጸንሐት፡ ናብቲ ማእከል ቋንቋ ንምኻድ ተሃዊኻ ምውጽኣ ሓፍታ ሚልዮን ትዝክር። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ካብ ኤርትራዊ ሃገራውነት ጀሚርካ ክሳብ ሎሚ ኣፈታትሓ ፍልልያትና ብጐነጽ ኮይኑ እቲ ሓደ ዝወረስናዮ እዚ ሎሚ ንርእዮ ዘሎና ባህሊ ናይ ምንጽጻግን ምትህልላኽን ኢዩ፣ ኣብ ዘተ ኢዩ ሓደ ሰብ ኣእምሮኡ ከንጸባርቅን ክርእን ዝኽእል፣ ከምሰብ ዘቁጽረና ድማ ናይዚ ኣኽእሎታት ስለዘሎና ኢዩ፣ ዘተ ንዝተፈላለየ ጥቅምታት ብዘይ ምግርጫው ነቲ ዝፈላሊ ሕታቶት ከእሊ ዝኽእል ዕድላት ዝህብ ባይታ ኢዩ። ዘተ ካብ መኣዲ ክትዕ ይፈላለ ምኽንያቱ ድማ ነቲ ዝተፈላለየ ርእይቶታት ሓስባትን ንክትገልጽ ዕድል ዝህብን ዘተባብዕን ኢዩ። ዘተ ንቅኑዕ ኣረዳድኣ ሃገራዊ ጸገማትን ኣብ ናይ ሓባር ፍታሕ ክመርሓና ዘኽእል ደሞክራስያዊ መስርሕ ኢዩ። ብምዝውታር ዘተ ናይ ሓደ ሰብ ወይ ውድብ ሓሳባት ይኹን እምነታት ናይቶም ካልኦት ሃለፋ ክህልዎ የብሉን ዝብል ስምምዕ ክህሉን፣ ናይ ሓባር ስምምዕ ድማ ብዋጋ ናይ ካልኦት ክኽወን ከምዘይብሉ ስምምዕ ክህሉ ኣለዎ፣ መሰረታዊ ቅድመ ኩነት ዘተ ከም ጸገማት ፈታሒ መሳርሒ ኮይኑ እዚ ድማ ዝኣክል ሓበረታ ምእካብን ካብዚ ሓበረታዚ ተቢጊስካ ድማ ንክልቲኡ ሰብ ጉዳይ ምስማዕን ምክታትልን ኢዩ፣ ድህሪኡ ድማ ናብቲ ቀጻሊ ከመይ ገርካ ትሳገር መገዲ ምምሃዝ፣ እዚ መስርሕዚ ክትፈርድን ክትከስስን ዘይኮነ፣ እንታይ ድኣ ንዝያዳ ኣፍልጦ ክትሰምዕን ንህልዊ ኩንታት ክትርዳእን ኢዩ። እዚ ምስ ተረኽበ ድማ ናብቲ ኣብ ፍታሕ ክመርሓና ዝኽእል ደረጃ ንበጽሕ። እምብኣር ድሕሪ ትርጉም ዘተን ተራኡን እንታይ ከምዝመስል ገሊጸ ቀጺለ ተመክሮ ኣካያይዳ ዘተ ኣብ ግዜና እንታይ ይመስል ብዝብል ብደረጃ ኣፍልጦኤይን ምንባበይን ክገልጽ ክፍትን ኢየ፣ ኣገላልጻይ ብጽሞና ኣንቢብኩም ክትርድእዎን ዝያዳ ከተንጽባርቅዎን ትስፉው ኢየ። ትመህርቲ ብገለልተኛነት ኣይሰርሕን እንተድኣ ምስ ምርምር፣ልምምድን ልምዓት ዝተጣመረ እንትኾን ኣብቲ ሕብረተሰብ ኩሉ ዘጠቓለለ ልምዓት ንክህሊ ኣስተዋፅኦ ይገብር፡፡ክሳብ ኸዚ ኣብ ሃገርና ትምህርቲ ከም ዝፍለጥ ብዝቐራረቡ ነገራት፣ብተመራፂነት፣ተበፃሒነትን ብትኽክለኛነትን ዝተወሳሰበ ችግራት ነይሩ እዩ፡፡ ናይ ትምህርቲ ዓላማ ናይቲ ሕብረተሰብ ፍልጠት ኣይወስድን ከምኡ እውን ናይቲ ዝመፅእ ግዘ ኣቕጣጫ ብዝግባእ ኣየመልክትን፡፡ዝተሓሓዘ ትሕዝቶን ናይ ኣቐራርባ ብልሓት ኣብ ምዕባይን ናይቲ ተምሃሪ ፍልጠት፣ግንዛበ ዝተመልኦ ክእለትን በብደረጅኡ ዝቐያየር ፀባይ ብቕዓትን ችግር ናይ ምፍታሕ ክእለትን ኣመለኻኽታ ዘይምህላው እዚኣቶም እቶም ዋና ዘጋጥሙ ችግራት ኣብ ናይ ትምህርቲ ስርዓት እዩም፡፡ ናብ ጃልባ ኣትዩ ተሳገረ፡ ናብ ዓዱውን መጸ። 2 እንሆ ኸኣ፡ መጻጕዕ ሰብኣይ ብዓራት ጾይሮም ናብኡ ኣምጽእዎ። የሱስ እምነቶም ርእዩ፡ ነቲ መጻጕዕ፡ ወደየ ኣጆኻ፡ ሓጢኣትካ ተሐዲጉልካ፡ በሎ። 3 እንሆ ኸኣ፡ ሓያሎ ኻብቶም ጸሓፍቲ ብልቦም፡ እዚ ይጻረፍ አሎ፡ በሉ። 4 የሱስ ድማ ሓሳባቶም ፈሊጡ በለ፡ ንምታይ ብልብኹም ክፉእ ትሐስቡ አሎኹም፧ 5 ኣየናይ ይቐልል፡ ሓጢኣትካ ተሐዲጉልካ ምባልዶ፡ ወይ ተንስእ እሞ ኪድ ምባል፧ 6 ንወዲ ሰብ ግና ሓጢኣይት ኪሐድግ ኣብ ምድሪ ስልጣን ከም ዘለዎ ምእንቲ ኽትፈልጡ፡ ሽዑ ነቲ መጻጕዕ፡ ተንስእ እሞ ዓራትካ ኣልዒልካ ናብ ቤትካ ኺድ፡ በሎ። 7 ተንሲኡ ናብ ቤቱ ኸደ። 8 እቶም ህዝቢ እዚ ርእዮም ፈርሁ። ንኣምላኽ ድማ ከምዚ ዝበለ ስልጣን ንሰብ ብምሃቡ ኣመስገንዎ። 9 የሱስ ካብኡ ምስ ሐለፈ፡ ማቴዎስ ዚብልዎ ሰብኣይ ኣብቲ በሪ ተጎ ተቐሚጡ ረኣየ እሞ፡ ስዐበኒ፡ በሎ። ተንሲኡ ኸኣ ሰዐቦ። 10 ኰነ ኸኣ፡ ኣብ ቤቱ ኣብ መኣዲ ምስ ተቐመጠ፡ እንሆ፡ ብዙሓት ተገውትን ሓጥኣንን ምስ የሱስን ምስ ደቀ መዛሙርቱን ተቐመጡ። 11 ፈሪሳውያን ከኣ ርእዮም ንደቀ መዛሙርቱ፡ መምህርኩምሲ ስለምንታይ እዩ ምስ ተገውትን ሓጥኣንን ዚበልዕ፧ በልዎም። 12 የሱስ ግና ሰሚዑ፡ ንሓኪምሲ ሕሙማት እምበር፡ ጥዑያት ኣይደልይዎን። 13 ኣነ ሓጥኣን እምበር፡ ጻድቃን ክጽውዕ ኣይመጻእኩን እሞ፡ ምሕረት እፈቱ፡ መስዋእቲ ኣይኰነን፡ ዚብል እንያት ምዃኑ፡ ኪዱ ተምሀሩ፡ በሎም። ነቲ ሳብዓይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ኣብ ሰማይ ኣስታት ፈረቓ ሰዓት ዚኣክል ስቕታ ዀነ። 2 ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ድማ ሾብዓተ መላእኽቲ ደው ኢሎም ርኤኹ፡ ሾብዓተ መለኸትውን ተዋህቦም። 3 ካልእ መልኣኽውን መጸ እሞ፡ ጽንሃህ ወርቂ ሒዙ ኣብ መሰውኢ ደው በለ፡ ነቲ ጸሎት ኵሎም ቅዱሳት ኣብ ልዕሊ እቲ ኣብ ቅድሚ ዝፋን ዘሎ መሰውኢ ወርቂ ምእንቲ ኺወስኾ ኸኣ፡ ብዙሕ ዕጣን ተዋህቦ። 4 እቲ ትኪ ዕጣን ከኣ ምስቲ ጸሎት እቶም ቅዱሳት ኰይኑ ኻብ ኢድ እቲ መልኣኽ ናብ ቅድሚ ኣምላኽ ደየበ። 5 እቲ መልኣኽ ድማ ጽንሃህ ወሲዱ ኻብ ሓዊ እቲ መሰውኢ መልኦ፡ ናብ ምድሪውን ደርበዮ፡ ነጐዳታትን ጭርሓታትን በርቅታትን ምንቅጥቃጥ ምድሪን ከኣ ዀነ። 6 እቶም ሾብዓተ መለኸት ዘለዎም ሾብዓተ መላእኽቲ ድማ መለኸት ኪነፍሑ ተዳለዉ። ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መእተዊ ፍቓድ መእተዊ ፍቓድ ናብ ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ትምህርትታት   ናይቲ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ናይ ድጋፍ ደብዳቤ ይድለ፡ናይ ኢትዩጵያ ጠቕላላ መልቐቒ ሰርተፍኬት ፈተና መእተዊ ፍቓድ ናብ ዩኒቨርስቲ -ደረጃ ትምህርቲ ናይቲ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ናይ ድጋፍ ደብዳቤ ይድለ: ናይ ኢትዩጵያ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መእተዊ ፈተና ዝነኣሰ ነጥቢ/ዘድልዩ ነጥብታት፡ ብኣርባዕተ ናይ ትምህርቲ ዓይነታት C ደረጃ ሒዙ ዝሓለፉ ካልኦት ንመእተዊ ፍቓድ ዘድልዩ ነገራት:ዝተፈለየ መብቲ ንደቂ ኣንስትዩ ተምሃሮን ኣብ ዝተጎድአን ርሑቕ ቦታ ዘሎ ክልል ዝርከቡ ተምሃሮ፡፡ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ መእተዊ ፍቓድ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ መግለፂ፡ሓደ ሰብ ኣብ ሓደ ናይ ላዕለዋይ ትምህርቲ ትካል እንትምዝገብ ንሳ ወይድማ ንሱ ቀዋሚ  ነባሪነት ናይታ ሃገር እንድሕር ዘይብሎም ማለት እዩ፡፡ ምደባ: ናይ ኢንፎርሜሽን ፅንዓት ትምህርቲ ቤት ንኣፍሪካ ካብ ምስራቓዊን ደቡባዊ ክልል ኣፍሪካ ዝመፁ ብቲ ምድብ መሰረት ይቕበል፡፡ እቲ ኣብ ዕንክሊል ዘእትወና ዘሎ ዝንባሌን ምንጭን ምድላይን ምዕራዩን ግዜኡ እዩ ይመስለኒ፣ ስለዚ ነብስና ንፈትሽ ብሓቂዶ በዚ ንኸዶ ዘሎና ነዚ ንሕዝብና ዘጽንት ዘሎ ኣልጊስና መተካእታ ንህዝብና ሰላምን ቅሳነትን ዘምጽእ ስርዓት ክንተክል በቂዕናዶ፣ በዚ ኣብ ደንበ ተቃውሞ ዝርኤ ዘሎ ወላ ኣብ ጥቃኡ ኣይበጻሕናን፣ በዚ ሒዝናዮ ዘሎና እንተቀጺልና ይትረፍዶ መተካእታ ምልካዊ ስርዓት ክንከውን ህላዌና ከምተቃወምቲ እውን ክቅጽል ኣይኮነን፡፤ ሎምቅነ ኣብ ከተማ ኣስመራ ዝተረኽበ ስርሒት ወተሃደራት ዘቅረብዎ ጠለባት ደሞክራስያውን ሕዝባውን ጠለባት ኢዩ፣ እቲ ስርዓት ዝበለ ይበል ሕዝቢ ኤርትራ በቲ ንሱ ዝብሎ ክታለል ኣይኮነን፣ ኢስላማዊ ጥርነፉነት ኢዩ፣ ኢስሎም ኢዮም ዝብል ኣበሃህላ ሎሚ ተቀባልነት የብሉን፣ እቶም ኣብ ውሽጢ ተቃወምቲ ነዚ ክጥቀሙ ዝጸንሑ እውን ትምህርቲ ኮይንዎም ካብቲ ዕንክሊል ከብለና ዝጸንሔ ዝምባለታት ወጺኦም ምስ ኩሎም ሓቢሮም ንዝሓለፈ ድኽመታት ኣሪምና ነቲ ሓያል ጐድንታትና ኣሓዲስና ምስኡ ከመይ ገርና ርኽክባትናን ዝምድናታትናን ንሃንጽ እሞ ንሕዝብና ንርዳእ ኮይኑ ዕላማ ኩልና ኣብዚ ኣቲናዮ ዘሎና ሓዲሽ ዓመት 2013 ገምጋም ናይ ዝሓለፈ ዝምድና ኣሰራርሓናንን ኣገባቡን ሓያልን ድኹምን ጐድንታቱ ክንምዝን፣ ክሳብ ክንደይ ሰጒምና፣ እንታይ ተሪፉና ኣሎ፣ ኣየናይ ጉ ዳያት ኢዩ ቀዳምነት ክወሃቦ ዘለዎ፣ ኣብቲ ዘዔወትናዮ እንታይ ክንቅይርን ከነማሓይሽን ኣሎና ዝብል መድረኽ ኢና በጺሕና ዘሎና ሰለዚ ደራሲ ናይዛ ሓጻር ሓተታ ሃየ ንበገስ ነፍሰወከፍና ገምጋምና ንግበር፣ ነቲ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ተባሪዑ ዘሎ ከም ኣካልና ገርና ንውሰዶ፣ ኣይነዝሕሎ፣ ነበራብሮ ትማሊ ኣብ ፎርቶ ኣብ ዝመጽእ ግን ኣብ መላእ ኤርትራ ከምዝኸውን ንግበሮ እናበለ ለበዋኡ የመሓላልፍ። እዚ ዓይነት ገምጋም በዚ ኣብ ታሕቲ ተመልኪቱ ዘሎ ክሕግዘና ይኽእል፣ ናይ ሕዝቢ ኣፍልጦን ተሳታፍነትን የዕዝዝ ምስቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዘሎ ህዝባውን ወተሀደራውን ምውህሃድ ንሕዝብና ኣብ ጐድኒ ደሞክራስያዊ ቃልሲ ከምዝዓስሉ ይገብር ንሕዝባዊ ምልዕዓላት የተባብዕ ንኣቃልቦ ኣህጉራዊ ማሕበረሰብ ይስሕብ ንተፈላጥነትን ሕጋውነትን ተቃወምቲ የድንፍዕ ኣብ መጨረሽታ ”ስልፊ ደሞክራስያ ሕዝቢ ኤርትራ” ኣብ ጽሑፋቱ ብዙሕ ሓናጺ ዝኾነ ርዕሰ- ዓንቀጻት ገሩ ኣብ ህዝቢ ዘመሓላልፎ ዘሎ እዋናዊ ናይ ምግምጋምን ምውህሃድን ጻዋዒት ዝምጐስ ኢዩ፣ እተን ካልኦት እውን ብከምዚ ድልየታት እንተዝብገሳ፣ ብፍላይ ድማ እቲ ዝዓበየ ጽላል ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራስያዊ ለውጢ ተበግሶ ወሲዱ ነዚ ደልየታት እዚ ንምትግባር ጻዕርታት ከካይድ ተወሳኺ ለበዋ ናይዚ ሓታትዚ ደራሲ ኢዩ። ናብ መልኣኽ ማሕበር ሳርዴስውን ጽሐፍ፡ እቲ፡ ሾብዓተ መናፍስቲ ኣምላኽን ሾብዓተ ከዋኽብትን ዘለውዎ፡ ከምዚ ይብል አሎ፡ ኣነ ንግብርኻ እፈልጦ አሎኹ፡ ህያው ተብሂልካ ትስመ አሎኻ፡ ግናኸ ምዉት ኢኻ። 2 ንግብርኻ ኣብ ቅድሚ ኣምላኽይ ምሉእ ኰይኑ ኣይረኸብክዎን እሞ፡ ንቑሕ ኩን፡ ነቶም ኪሞቱ ኢሎም ዘለዉ ኻልኦትውን ኣበርትዓዮም። 3 ደጊም ከመይ ጌርካ ኸም እተቐበልካን ከም ዝሰማዕካን ዘክር፡ ሐልዎ ተነሳሕውን። እንተ ዘይነቓሕካ ግና፡ ከም ሰራቒ ኽመጸካ እየ፡ በየነይቲ ሰዓት ከም ዝመጸካውን ኣይክትፈልጥን ኢኻ። 4 ኣብ ሳርዴስ ግና ክዳውንቶም ዘይጸየቑ ሒደት ስማት አለዉኻ፡ ንሳቶም ብቑዓት እዮም እሞ፡ ጻዕዳ ኽዳውንቲ ተኸዲኖም ምሳይ ኪመላለሱ እዮም። 5 እቲ ዚስዕር ከምኡ ጻዕዳ ኽዳውንቲ ኪኽደን እዩ፡ ኣነውን ንስሙ ኻብ መጽሓፍ ህይወት ኣይክፍሕቆን እየ፡ ኣብ ቅድሚ ኣቦይን ኣብ ቅድሚ መላእኽቱን ድማ ንስሙ ኽእመኖ እየ። 6 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 7 ናብ መልኣኽ ማሕበር ፊላደልፍያውን ጽሐፍ፡ እቲ ቅዱስ፡ ሓቀኛ፡ መርሖ ዳዊት ዘለዎ፡ ንሱ ምስ ከፈተ፡ ሓደ እኳ ዘይዐጹ፡ ንሱ ምስ ዐጸወ ኸኣ፡ ሓደ እኳ ዘይከፍት፡ ከምዚ ይብል አሎ፡ 8 ንግብርኻ እፈልጦ አሎኹ። ዓቕምኻ ሒደት እዩ፡ ንቓለይ ሐሊኻዮ ንስመይውን ኣይከሐድካዮን እሞ፡ እንሆ፡ ሓደ እኳ ኺዐጽዎ ዘይኽእል ክፉት ደገ ሂበካ አሎኹ። 9 እንሆ፡ ካብቶም፡ ኣይሁድ ኢና፡ ዚብሉ ማሕበር ስይጣን፡ ግናኸ ይሕስዉ አለዉ እምበር፡ ኣይሁድሲ ዘይኰኑ፡ እህበካ አሎኹ። እንሆ፡ ንሳቶም ከም ዚመጹን፡ ኣብ ቅድሚ እግርኻ ኸም ዚሰግዱን ኣነ ኸም ዘፍቀርኩኻውን ከም ዚፈልጡን፡ ክገብሮም እየ። 10 ንቓል ትዕግስተይ ስለ ዝሐሎኻዮ፡ ኣነ ድማ ካብታ ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ኽትፍትኖም ናብ ኵላ ዓለም እትመጽእ ሰዓት ፈተና ኽሕልወካ እየ። ናብቲ ወካሊ ስርዓት ኣብ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ግርማ ኣስመሮም ዝሃቦ መግለጺ ኣመልኪቱ ድማ እቲ መግለጺ ዘይሓላፍነታዊ ምዃኑን በቲ ካብ የማነ ገብረኣብ ዝረኸቦ ሓበሬታ ንኣፍሪቃውያን መራሕቲን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዝርከቡ ዲብሎማስያዊ ልኡኻትን ከደናግር ዝገበሮ ከንቱ ፈተነ ኢዩ ክብል ገሊጹ። ድሕሪ ምዝዛም መበል 20 ዙሪያ ኣኼባ ሓድነት ኣፍሪቃ ምስ’ቶም ምዕራባዊያን ዲብሎማስያዊ ኣካላት ኣብ ዝገበሮ ርክባት ድማ ናይ ግርማ ኣስመሮም መግለጺ ኣብ ክሊ ናይ ሓድነት ኣፍሪቃ ዝተሓጽረ ሙዃኑ ክፈሊጥ ክኢለ ክብል ኣብሪሁ። ከምኡ’ውን ብዛዕባ ኤርትራ ዝኾነ ሓቤረታ ዘይብሉ ባእታ ምዃኑን ኣንጻር መራሕቲ ናይ’ቲ ብ21 ጥሪ ዝተኻየደ ምንቅስቃስ ዝሃቦ መግለጺታቱ ዲፕሎማስያዊ ገጽ ናይ’ዚ ስርዓት ዘመልክት ኣጸያፊን ኣናዋርን ነይሩ በለ። ብተወሳኺ ፈጺሙ ሃገራዊ ኤርትራዊ ኮይኑ ዘይፈልጥ ግርማ ኣስመሮም ኣብ ከም’ዚ ዝኣምሰለ ኣኼባታት ጥራሕ ዝካፈል ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኣብ ሽራቶን ሆተል ዘራጥጥ ብሕታዊ ኢምባሲ ናይ ኢሳያስ ስለ ዝኾነ ፡ንዑኡ ዝመስል ክፉእ ቃላት ክወጾ ዘገርም ኣይኮነን ኢሉ። ብካልእ ወገን ዶር. ዩሱፍ ንመርገጻት ምዕራባዊያን ሃገራትን ንገለ ኣፍሪቃውያን ሃገራትን ቅድሚ ኹሉ ድማ ነታ ብድልየት ህዝቢ ኤርትራን ተቃወምታን እትግደስ ኢትዮጵያ ጠቂሱ ኣመጕሱ። ዝምድናታት ኤርትራን ጎ ረባብታን ድማ ኣብ ባህሪያዊ ቦታኡ ዝምለስ፡ ስርዓት ኤርትራ ምስ ዘልግስ እዩ ብምባል፡ እቲ ንሱ ዝፈጠሮ ሽግራት ድማ ምስ ምልጋሱ ክጠፍእ ኢዩ ክብል ኣረጋጊጹ። ህላዊ ናይ’ዚ ስርዓት ድማ ንልዑላውነት ኤርትራ ንሓደጋ ዘሳጥሕ ብምዃኑ ብሰንኪ ሰራም ፖሊስኡ ብዘይካ ምስ ሱዳንን ኢራንን ምስ ኣመሪካ ይኹን ምዕራባዊያን ብሓፈሻ ተጻራሪ ዝምድና ስለ ዘሎዎ ንወጻኢ ምትእትታዋት ኣፍደገታት ዝኸፍት እዩ ክብል ኣብሪሁ። ኣብ ኣስመራ ዝርከባ ዲፕሎማስያዊ ኣካላት ብኣጻብዕ ዝቁጸራ ኣየን፡ካብ ኢምባስታቱ ካብ ትሻዓተ ንላዕሊን፡ ሰለተ ሚኒስትራትን ማለት ናይ ምክልኻልን ናይ መንእሰያትን ኣብ መወዳእታ ሃዲሙ ኣብ ኣዉስትራሊያ ዑቅባ ሓቲቱ ዘሎ ሚኒቲሪ ዜናን ንስርዓት ራሕሪሖሞ ሃዲሞም ክብል ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ባይቶ ሓቢሩ። ኣብ መደምደምታ ዘረባኡ፡ ዶር. ዩሱፍ ኩሎም ኣብ ውሽጥን ወጻኢን ዝርከቡ ተቃወምቲ ሓይልታት ኣብ ደረጃ ናይ’ቲ ታሪኻዊ ሓላፍነት ክብ ብምባል፡ ንድልየታት ህዝቢ ኤርትራ ንምስማርን ውድቀት ህልዊ ስርዓት ንምቅልጣፍን ንሃገር ዘድሕን መደብ ክኽተሉ መጸዋዕታኡ ኣመሓላልፉ። ኣተሓሳሰባና ሃገራዊ ኣተሓሳሰባ እዩ፡ እቲ ምስ ጎረባብቲ ሃገራት ይኹን ምስ ወጻኢ ዓለም ዘተኣኣሳስረና ፖለቲካዊ ዝምድናታት ድማ ኣብኡ ዝተመስረተ፡ ነቅ ዘይንብለሉ ቀዋሚ መንቀሊታትና እዩ በ ለ። ቀጽሉ ዶር. ዩሱፍ፡ ኣባላት ህዝባዊ ሰራዊት ኣብ ጐድኒ ህዝቦም ጠጠው ክብሉ ጸዊዑ፡ ነብ’ቶም ንዓንድታት ስርዓት እስያስ ዝነቅነቁ ኩሎም ኣባላት ምንቅስቃስ 21 ጥሪ ድማ ሰላምታ ይብጻሓዮም ብምባል ኩሎም ኤርትራዊያን ንደገፎም ክላዓሉን ክተሓባበሩን ደጊሙ ጸዊዑ። ዝተፈላለዩ ኣካላት ተቃውሞ ኩሉ ስራሓቶም እንተዘይተጠርኒፉ ዓወት ስለ ዘይምዝገብ ምስ’ዚ ታሪኻዊ መድረኽ’ዚ ተዋሃሂዶም ኩሉ ዓቅምታቶም፡ፖለቲካዊ ስራሕ ይኹን ዲፕሎማስያዊ ወይ ድማ ዜናዊ ስራሓት ክጥርንፉ ምሕጽንትኡ ኣቕሪቡ። እቲ ንገሊኦም ኣካላት ኣብ ዝሓለፈ ሃገራዊ ጉባኤታት ንከይመጹ ዝገበረ ፍልልያት ድማ ክረኤ ዝካኣል ነገር ምዃኑ ድሕሪ ምርግጋጽ፡ ኣብ መጻኢ ጉባኤ ክካፈሉ ጸውዒቱ ኣቕሪቡ። ነዚ ኩሎም ካብ ወጻኢ ይኹን ካብ ውሽጢ ዝመጹ ዝተፈላለዩ ኣካላት ህዝብና፡ ዝካፈሉዎ ኩሉ ሃገራዊ ሓይልታት ኣብ ሓደ ቦታ ዝእክብ ወርቃዊ ዕድል ሃየ ከይሓልፈና ብምባል ድማ ዘረባኡ ደምድሙ። ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ድማ ከም ባሕሪ መረጸን ዝዀነ፡ ክሪስታል ዚመስል አሎ። ብቕድሚቶምን ብድሕሪቶምን ኣዒንቲ ዝመልኦም ኣርባዕተ እንስሳውን ኣብ ማእከል እቲ ዝፋንን ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋንን አለዉ። 7 እቲ ቐዳማይ እንስሳ ኸኣ ኣንበሳ ይመስል፡ እቲ ኻልኣይ እንስሳ ድማ ብዕራይ ይመስል፡ እቲ ሳልሳይ እንስሳ ኸኣ ከም ገጽ ሰብ ዚመስል ገጽ አለዎ፡ እቲ ራብዓይ እንስሳውን ዚነፍር ንስሪ እዩ ዚመስል። 8 እቶም ኣርባዕተ እንስሳ ድማ ነፍሲ ወከፎም ሸሹድሽተ ኽንፊ አለዎም፡ ብዙርያኦምን ብውሽጦምን ከኣ ኣዒንቲ መሊእዎም እዩ፡ ለይትን መዓልትን ከየቋረጹ ድማ፡ እቲ ዝነበረን ዘሎን ዚመጽእን ኵሉ ዚከአሎ እግዚኣብሄር ኣምላኽ ቅዱስ፡ ቅዱስ፡ ቅዱስ እዩ፡ ይብሉ። 9 እቶም እንስሳ ነቲ ኣብ ዝፋን እተቐመጠ፡ ንዘለኣለመ ኣለም ህያው ኰይኑ ዚነብር፡ ክብርን ስብሓትን ምስጋናን ኪህብዎ ኸለዉ፡ 10–11 እቶም ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታት ኣብ ቅድሚ እቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ፍግም ኢሎም፡ ዎ ጐይታናን ኣምላኽናን፡ ንብዘሎ ንስኻ ፈጠርካዮ፡ ስለ ፍቓድካውን ኰይኑን ተፈጢሩን እዩ እሞ፡ ንስኻ ኽብርን ስብሓትን ስልጣንን ንምውሳድ ብቑዕ ኢኻ፡ እናበሉ፡ ነቲ ንዘለኣለመ ኣለም ህያው ኰይኑ ዚነብር እናሰገዱ ኣኽሊላቶም ናብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ይድርብዩ አለዉ። መጽሓፍ ወለዶ የሱስ ክርስቶስ ወዲ ዳዊት፡ ወዲ ኣብርሃም። ኣብርሃም ንይስሃቅ ወለደ፡ ይስሃቅ ንያእቆብ ወለደ፡ ያእቆብ ንይሁዳ ንሕዋቱን ወለደ፡ ይሁዳ ኸኣ ካብ ትእማር ንፋሬስን ንዛራን ወለደ፡ ፋሬስ ንኤስሮም ወለደ፡ ኤስሮም ንኣራም ወለደ፡ ኣራም ንኣሚናዳብ ወለደ፡ ኣሚናዳብ ንነኣሶን ወለደ፡ ነኣሶን ንሰልሞን ወለደ፡ ሰልሞን ካብ ራኬብ ንቦኣዝ ወለደ፡ ቦኣዝ ካብ ሩት ንእዮቤድ ወለደ፡ እዮቤድ ንእሴይ ወለደ። እሴይ ንንጉስ ድዊት ወለደ፡ ንጉስ ዳዊት ካብ ሰበይቲ ኡርያ ንሰሎሞን ወለደ። ሰሎሞን ንሮብኣም ወለደ። ሮብኣም ንኣብያ ወለደ፡ ኣብያ ንኣሳ ወለደ፡ ኣሳ ንእዮሳፋጥ ወለደ፡ እዮሳፋጥ ንእዮራም ወለደ፡ እዮራም ንኦዝያ ወለደ፡ ኦዝያ ንእዮኣታም ወለደ፡ እዮኣታም ንኣካዝ ወለደ፡ ኣካዝ ንህዝቅያስ ወለደ፡ ህዝቅያስ ንምናሴ ወለደ፡ ምናሴ ንኣሞን ወለደ፡ ኣሞን ንእዮስያስ ወለደ፡ እዮስያስ ከኣ ብዘመን ምርኮ ባቢሊን ንኢኮንያን ነሕዋቱን ወለደ። ምስ መእተዊ ድጋፍ ኣፍላጦ ምሃብ ዝሰርሑ፡ዩኒቨርስቲን ክእለት ዝተፈለየ ትልሚ ንኣፍልጦ፡ ናብ ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑን ቅድመ-ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ ንምእታው፡ዝምልከቶ ናብ ብሄራዊ ይኸድ ናብ ዩኒቨርስቲ ደረጃ ትመህርቲ ንምእታው: ንዝምልከቶ ብሄራዊ ናብ ሜዲካል ትምህርቲ ቤት ክኣትው ዝደልዩ እዩ፡፡ ንዝበለፀ መረዳእታ ኣብ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ መቐበልን ኣፍልጦ መውሃቢ ፅንዓታት መርአይ ኣርእስቲ:ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ኣብ ኢትዩጵያ: ሓቅታትን ንድፍታትን 2001/2002 ፅሑፍ:ትምህርቲ ሚነስተር እንሆ ኸኣ፡ ማዕበል ነታ ጃልባ ኽሳዕ ዜጐልብባ፡ ኣብቲ ባሕሪ ዓብዪ ምንዋጽ ኰነ። ንሱ ግና ደቂሱ ነበረ። 25 ደቀ መዛሙርቱ ቐሪቦም፡ ጐይታይ፡ ጠፋእና፡ ኣድሕነና፡ እናበሉ ኣተንስእዎ። 26 ንሱ ኸኣ፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ከመይከ እትፈርሁ፧ በሎም። ሽዑ ተንሲኡ ንንፋስ ንባሕርን ገንሖም። ዓብዪ ህድኣት ከኣ ዀነ። 27 እቶም ሰብ ከኣ፡ እዚ፡ ንፋስን ባሕርን ዚእዘዙሉስ፡ መን ኰን ይኸውን፧ ኢሎም ኣስተንከሩ። 28 ናብ ምድሪ ጌርጌሴኖን ምስ ተሳገሩ፡ ኣጋንንቲ ዝሀደርዎም ኽልተ ሰብ ካብ መቓብር ወጺኦም ተጓነፍዎ። ንሳቶም፡ ሓደ እኳ በታ መገዲ ኣቲኣ ምሕላፍ ክሳዕ ዚስእን፡ ኣዝዮም ክፉኣት ነበሩ። 29 እንሆ ኸኣ፡ የሱስ ወዲ ኣምላኽ፡ ምሳኻ እሞ እንታይ አሎና፧ ቅድሚ ጊዜኡ ኽትሳቕየናዶ ናብዚ መጻእካ፧ እናበሉ ጨርሑ። 30 ካባታቶም ርሕቕ ኢሉ ብርቱዕ መጓሰ ሓሰማታት ይበልዕ ነበረ። 31 እቶም ኣጋንንቲ ድማ፡ እተውጻኣና እንተ ዄንካስ፡ ናብዚ መጓሰ ሓሰማታት ክንኣቱ ፍቐደልና፡ ኢሎም ለመንዎ። 32 ንሱ ኸኣ፥ ኪዱ፡ በሎም። ወጺኦም ድማ ናብተን ሓሰማታት ኣተዉ። እንሆ ኸኣ፡ ብዘሎ እቲ መጓሰ ኻብ ጸድፊ ነፊጹ ናብ ባሕሪ ኣተወ፡ ኣብቲ ማይ ከኣ ኵምም በለ። 33 እቶም ጓሶት ሀዲሞም፡ ናብ ዓዲ ኣተዉ፡ በቲ ዝዀነ ኹሉን ብናይቶም ኣጋንንቲ ዝነበርዋምን ከኣ ኣውረዩ። 34 እንሆ ድማ፡ ብዘላ እታ ዓዲ ንየሱስ ክትራኸቦ ወጸት። ምስ ረኣይዎ ኸኣ፡ ካብ ወሰን ምድሮም ኬግልስ ለመንዎ። ሕብረተሰባዊ ምልዕዓል ኣብዚ ዓመት ዝተትሓዘ ሽቶ ኣብ ኩለን ጣብያታት ትግራይ ዘተ ማሕበረሰብ ንምጅማርን ናብ ትልሚ ንኽኣትው እንትኸውን ነዚ ስራሕ ንኽትግበር ካብ ሕድ ሕድ ጣብያ መሳለጥቲ እቲ ዘተ ማሕበረሰብ ምስልጣንን ዘድሊ ቅድመ ምድላዋትን ተገይሩ ብመሰረት ዝተታሓዘ ትልሚ ኣብዚ ሐዚ እዋን ልዕሊ 1,300 መሳለጥቲ ዘተ ማሕበረሰብ ስልጠና ብምሃብ ኣብ ኩለን ጣብያታት ዘተ ማሕበረሰብ ኽጅመር ተገይሩ’ዩ፡፡ እዚ ስልጠና በብወረድኡ ዘተሓባብሩ ልዕሊ 120 ዝኾኑ ሰብ ሞያታት ናይ ኣሰልጠንቲ ስልጠና ንክወሃብ ተገይሩ’ዩ፡፡ትግራይ ትግራይ ትግራይ ትግራይ ነዚ መደብ’ዚ ንምስላጥ ዝሕግዝ በጀት ናብ ኩለን ወረዳታት ተደፊኡ እስካብ ሕዚ ልዕሊ 63 ሺሕ ህዝቢ ኣብ ኩለን ጣብያታት ትግራይ ብዛዕባ ኤች ኣይ ቪ ኤድስ እናተዛተየ ይርከብ፡፡ ናይ ትምህርቲ ስርዓት ኣወቓቕራ ቅድመ-ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ፡ ናይ ትምህርቲ ግዘ ግዴታ: መእተዊ ዕድመ: 6 መውፅኢ ዕድመ: 14 ናይ ትምህርቲ ቤት ስርዓት ኣወቓቕራ: ቐዳማይ        እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት :ቐዳማይ ደረጃ ትምህርት ቤት ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 8            ዕድመ ደረጃ ካብ: 6 to 14 ድሕሪ ሹዱሽተ መዓልቲ ድማ የሱስ ንጴጥሮስን ንያእቆብን ንዮሃንስ ሓዉን ወሲዱ ንበይኖም ናብ ነዊሕ ከረን ኣደየቦም። 2 ኣብ ቅድሚኦም ድማ ትርኢቱ ተለወጠ። ገጹ ኸም ጸሓይ ኣብርሄ፡ ክዳኑውን ከም ብርሃን ጸዕደወ። 3 እንሆ ኸኣ፡ ሙሴን ኤልያስን ምስኡ እናተዛራረቡ ተራእይዎም። 4 ጴጥሮስ መሊሱ ንየሱስ በሎ፡ ጐይታን፡ ንኣና ኣብዚ ምንባር ጽቡቕ እዩ። ትፈቱ እንተ ዄንካስ፡ ኣብዚ ሰለስተ ዳስ ክንሰርሕ፡ ሓደ ንኣኻ፡ ሓደ ንሙሴ ሓደውን ንኤልያስ። 5 ገና ኺዛረብ ከሎ፡ እንሆ፡ ብሩህ ደበና ኣጐልበቦም። እንሆ ኸኣ፡ ካብቲ ደበና፡ ዝፈትዎ ወደይ፡ ብእኡ ዝሰመርኩ እዚ እዩ፡ ንእኡ ስምዕዎ፡ ዚብል ድምጺ መጸ። 6 ደቀ መዛሙርቱ እዚ ሰሞዖም ብግንባሮም ተደፍኡ፡ ብዙሕ ድማ ፈርሁ። 7 የሱስ ቅርብ ኢሉ ተንከዮም፡ ተንስኡ ኣይትፍርሁውን፡ በሎም። 8 ንላዕሊ ገጾም ቍሊሕ እንተ በሉ፡ ብዘይ የሱስ በይኑ ሓደ እኳ ኣይረኣዩን። 9 ካብ ከረን ኪወርዱ ኸለዉ፡ የሱስ ወዲ ሰብ ካብ ምዉታት ክሳዕ ዚትንስእ፡ እዚ ዝርኤኹምዎ ንሓደ እኳ ኣይትንገሩ፡ ኢሉ ኣዘዞም። 10 ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ፡ ንምንታይ ደኣ ጸሓፍቲ፡ ቅድም ኤልያስ ኪመጽእ ይግባእ፡ ዚብሉ፧ ኢሎም ሐተትዎ። 11 ንሱ ኸኣ መሊሱ በሎም፡ ብሓቂ ቅድም ኤልያስ ይመጽእ፡ ንዅሉ ድማ የቕንዕ። 12 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ ኤልያስ ቅድሚ ሕጂ መጺኡ፡ ከ ም ዝደለዩ ገበርዎ እምበር፡ ኣየለልይዎን። ንወዲ ሰብ ድማ ከምኡ ንሳቶም ሓሳረ መከራ ኼጽግብዎ እዮም። 13 ሽዑ ደቀ መዛሙርቱ ብዛዕባ ዮሃንስ መጥመቕ ከም ዝበሎም ኣስተውዐሉ። 14 ናብቲ እኩብ ህዝቢ ምስ በጽሑ፡ ሓደ ሰብኣይ ናብኡ ቐሪቡ ኢድ ነስኣሉ፡ 15 በሎውን፡ ጐይታን፡ ንወደይ ምሐረለይ። ሕማም ባርያ በብወርሒ ይለዐሎ፡ ሓሳር ድማ የጽግቦ። ንሱ ብዙሕ ሳዕ ኣብ ሓዊ፡ ብዙህ ሳዕ ድማ ኣብ ማይ ይወድቕ እሞ፡ 16 ናብ ደቀ መዛሙርትኻ ኣምጺኤዮስ፡ ምሕዋዩ ሰኣኑ። 17 የሱስ ግና መለሰ በለውን፡ ኣታ ዘይእሙንን ቄናንን ወለዶ፡ ክሳዕ መኣዝ ምሳኻትኩም ክነብር እየ፡ ክስዕ መኣዝሲ ኽዕገሰኩም እየ፧ ናብዚ ናባይ ኣምጽእዎ። 18 የሱስ ገንሖ፡ እቲ ጋኔን ከኣ ካብኡ ወጸ። እቲ ቘልዓ ድማ ካብቲ ሰዓት እቲኣ ሒዙ ሐወየ። 19 ሽዑ ደቀ መዛሙርቱ ብሕት ኢሎም ናብ የሱስ መጺኦም፡ ስለምንታይ ደኣ ንሕና ምውጻኡ ዝሰኣንና፧ በልዎ። 20 የሱስ ከኣ፡ እምነትኩም ስለ ዝጎደለት። ብሓቂ እብለኩም አሎኹ፡ ክንዲ ፍረ ኣድሪ እትኣክል እምነት እንተ ኣልያትኩም፡ ነዚ ኸረን ድማ፡ ካብዚ ናብቲ ኣግልስ፡ ትብልዎ፡ ንሱ ኸኣ የግልስ፡ ዚሰኣነኩምውን የልቦን። 21 እዚ ኸምዚ ዝበለ ዓሌት ግና ብዘይ ብጾምን ብጸሎትን ኣይወጽእን እዩ፡ በሎም። 22 ኣብ ገሊላ ኺመላለ ኸለዉ፡ የሱስ ወዲ ሰብ ኣብ ኢድ ሰብ ኪትሐ ዝ ኣለዎ። 23 ኪቐትልዎ፡ ብሳልሰይቲ መዓልቲ ድማ ኪትንስእ እዩ፡ በሎም። ብዙሕ ከ ጐሀዩ። 24 ናብ ቅፍርናሆም ምስ መጹ፡ ግብሪ ዜውጽኡ ናብ ጴጥሮስ መጺኦም፡ መምህርኩምሲ እቲ ኽልተ ድሪም ግብሪዶ ኣይፈድን እዩ፧ በልዎ። 25 ንሱ፡ ይፈዲባ ኢሉ መለሰ። ናብ ቤት ምስ ኣተወ፡ የሱስ ቀዲሙ፡ ስምኦን፡ ነገስታት ምድርስ ግብርን ተጎን ካብ መን ይወስዱ፧ ካብ ደቆምዶ ወይስ ካብ ካልኦት፧ እንታይ ይመስለካ፧ በሎ። 26 ጴጥሮስ፡ ካብ ካልኦትባ፡ በለ። የሱስ ከኣ፡ ደቆምስኸ ናጻ እዮም። 27 ከይንዕንቕፎም ግና፡ ናብ ባሕሪ ኼድካ መቓጥን ደርቢ፡ ነቲ ቕድም እትሕዞ ዓሳ ውሰድ፡ ኣፉ ምስ ከፈትካ፡ ኣብኡ ሓደ እስታቴር ክትረክብ ኢኻ። ንእኡ ወሲድካ፡ ኣብ ክንዳይን ኣብ ክንዳኻን ሀቦም፡ በሎ። 10 ዚማርኽ እንተሎ፡ ተማሪኹ ይኸይድ፡ ብሰይፊ ዚቐትል እንተሎ፡ ንሱ ብሰይፊ ኪቕተል ይግብኦ። ናይቶም ቅዱሳት ትዕግስትን እምነትን ኣብዚ እዩ ዘሎ። 11 ሓደ ኻልእ ኣራዊትውን ካብ ምድሪ ኺወጽእ ከሎ ርኤኹ። ናይ ገንሸል ዚመስል ክልተ ቐርኒውን አለዎ። ከም ገበል ከኣ እዩ ዚዛረብ። 12 ኣብ ቅድሚኡ ድማ ብዘሎ ስልጣን እቲ ቐዳማይ ኣራዊት ይገብር። ንሱ ነቲ እታ ቝስሊ ሞቱ ዝሐወየትሉ ቐዳማይ ኣራዊት ከኣ ምድርን እቶም ኣብኣ ዚነብሩን ከም ዚሰግዱሉ ይገብሮም። 13 ኣብ ቅድሚ ሰብሲ ሓዊ እኳ ኻብ ሰማይ ናብ ምድሪ ኽሳዕ ዜውርድ፡ ዓበይቲ ትእምርቲ ይገብር። 14 ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩውን፡ ነቲ ብሰይፊ ተወቒዑ ዝቘሰለ እሞ ዝሐወየ ኣራዊት፡ ምስሊ ኺገብሩሉ እናበለ፡ በቲ ኣብ ቅድሚ እቲ ኣራዊት ኪገብሮ እተዋህቦ ትእምርትታት፡ ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ የስሕቶም አሎ። 15 ምስሊ እቲ ኣራዊት ምእንቲ ኺዛረብን፡ ነቶም ንምስሊ እቲ ኣራዊት ዘይሰገዱ ዘበሉ ዅላቶም ምእንቲ ኬቕትሎምን ከኣ ንምስሊ እቲ ኣራዊት ትንፋስ ኪህብ ተዋህቦ። 16 ንዅላቶም ከኣ፡ ነቶም ናእሽቱን ዓበይትን፡ ንሃብታማትን ድኻታትን፡ ንጭዋታትን ባሮትን ኣብ የማናይ ኢዶም ወይስ ኣብ ግምባሮም ማሕተም ከም ዚቕበሉ ይገብር አሎ። 17 ሓደ እኳ ማሕተም ስም እቲ ኣራዊት ወይስ ቍጽሪ ስሙ እንተ ዜብሉ፡ ኪዕድግን ኪሸይጥን ከም ዘይኽእል ይገብር። 18 ጥበብ ኣብዚ እያ ዘላ። ቍጽሪ እቲ ኣራዊት ብቍጽሪ ሰብ እዩ እሞ፡ ኣእምሮ ዘለዎ ይጸብጽቦ። እቲ ቝጽሩ ኸኣ ሹድሽተ ሚእትን ስሳን ሹድሽተን እዩ። ትምህርቲ ቤት: ከምቲ ሓድሽ ናይ ትምህርቲ ስርዓት ኣወቓቕራ, ቐዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ንሸሞንተ ዓመታት ዝፀንሕ እዩ(ናይ ዕድመ ቡድን 6-14) ስለዝኾነ ድማ ኣብ ክልተ ዑደታት ይኽፈል፡መሰረታዊ ትምህርቲ (ደረጃ I-IV)ን ጠቕላላ ትምህርቲ(ደረጃ V-VIII). ካልኣይ ደረጃ ዘሎ ትምህርት ቤት ካብ ኸዚ ኣይህልን እቶም ደረጃታት VIIን VIII ኣብ ቐዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ዝርከብ ካልኣይ ዑደት ካብ ዘለው ክልተ ላዕለዋይ ክፍልታት ኾይኖም እዩም፡፡ ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ ኣብ ክልተ ዑደታት ይምቐል: እቲ ቐዳማይ (ደረጃ  IX and X) ወይድማ ጠቕላላ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲን ካልኣይ ዑደት (ደረጃ XIን XII) ወይድማ ናይ መሰናድኢ ካልኣይ ትምህርቲ፡፡ካብ ናይ መመሓየሺ ትምህርቲ ጀሚሩ, ናይ ደረጃ X ፍፃሜ ናብ ናይ ኢትዩጵያ ትምህርት ቤት መልቐቒ ሰርቲፍኬት ፈተና(ኢ.ት.መ.ሰ.ፈ) ይመርሕ፡፡ ኣብ ናይ ደረጃ XII መጨረሻ ነይሩ፡፡እቲ ካልኣይ ዑደት ንተምሃሮ ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት በፂሖም  ትምህርቶም ክቕፅሉን ብምንታይ ፕሮፌሽን ክቕፅሉ ከምዝደልዩ ክመርፁ ምግባርን እዩ፡፡ ወይ ናይ ሳይንስ ኣማራፂ ወይድማ ናይ ሶሻል ሳይንስ ምርጫ የቕርብ፡፡ኣብ መጨረሻ ናይዚ ዑደት፣ተምሃሮ ናይ ኢትዩጵያ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ መእተዊ ፈተና ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት ንምእታው ይወስዱ፡፡ቴክኒካልን ናይ ሞያ ትምህርቲን ስልጠናን ካብቲ መደበኛ ናይ ትምህርቲ ስርዓት ዝተፈለየን ብእኩል ምስኡ ይተሓዳደር፡፡ ኰነ ድማ፡ የሱስ እዚ ነገርዚ ምስ ወድኤ፡ ካብ ገሊላ ነቒሉ፡ ብስግር ዮርዳዮስ ኣቢሉ ናብ ወሰን ይሁዳ ኸደ። 2 ብዙሕ ህዝቢ ሰዐቦ፡ ኣብኡ ኸኣ ኣሕወዮም። 3 ፈሪሳውያን ድማ፡ ሰባኣይሲ ነታ ሰበይቱ ብዝዀነ ምኽንያት ኪፈትሐዶ ተፈቒድሉ እዩ፧ ኢሎም ኪፍትንዎ ናብኡ መጹ። 4 መሊሱ በሎም፡ እቲ ካብ መጀመርታ ዝፈጠረ፡ ሰብኣይን ሰበይትን ገይሩ ፈጠሮም፡ 5 ድማ፡ ምእንትዚ ሰብኣይ ነቦኡን ነዲኡን ይሐድግ፡ ምስ ሰበይቱ ኸኣ ይጣበቕ፡ ክልቲኦም ሓደ ስጋ ይዀኑ፡ ከም ዝበለዶ ኣየንበብኩምን፧ 6 ድጊም ሓደ ስጋ እዮም እምበር፡ ክልተ ኣይኰኑን። ነቲ ኣምላኽ ዘጋጠሞስ፡ ሰብ ኣይፍለዮ። 7 ንሳቶም፡ ስለምንታይ ደኣ ሙሴ፡ ጽሕፈት መፍትሒኣ ሂቦም፡ ኪፈትሕዋ ኣዘዘ፧ በልዎ። 8 ንሱ፡ ሙሴስ ብሰሪ ርቲ ልብኺም ምፍታሕ ኣስንትኹም ፈቐደልኩም፡ ካብ መጀመርታ ግና ከምኡ ኣይነበረን፡ በሎም። 9 ኣነ ግና፡ እቲ ንሰበይቱ ብዘይ ምኽንያት ዝሙት ዚፈትሓ ኻልእውን ዜእቱ ይዝሙ፡ እቲ ፍትሕቲ ዜእትውን ይዝሙ፡ እብለኩም አሎኹ። 10 እቶም ደቀ መዛሙርቱ፡ ስርዓት ሰብኣይን ሰበይትን ከምዚ እንተ ዀይኑስ፡ ምትእትታው ጽቡቕ ኣይኰነን፡ በልዎ። 11 ንሱ ግና በሎም፡ እዚ ነገርዚ፡ ብዘይ ነቶም እተዋህቦም፡ ንዅሉስ ኪቕበሎ ኣይኰነሉን። 12 ካብ ከርሲ ኣዲኦም ስሉባት ኰይኖም እተወለዱ ኣለዉ፡ ስባት ዝሰለብዎም ስሉባት ውን ኣለዉ፡ ምእንቲ መንግስተ ሰማያት ኢሎም ባዕሎም እተሰልቡ ስሉባትውን ኣለዉ እሞ፡ ኪቕበሎ ዚኽእል ይቀበሎ። 13 ሽዑ ኢዱ ኣንቢሩ ኺጽልየሎም፡ ቈልዑ ናብኡ ኣምጽኡ፡ እቶም ደቀ መዛሙርቲ ኸኣ ገንሕዎም። 14 የሱስ ግና፡ መንግስተ ሰማያት ንኸምዚኣቶም ዝበሉ እያ እሞ፡ ሕደጉ፡ ቈልዑ ናባይ ንምምጻእ ኣይትኸልክልዎም፡ በለ። 15 ኢዱ ኣንቢሩሎም ከኣ፡ ካብኡ ኸደ። 16 እንሆ፡ ሓደ ናብኡ ቐሪቡ፡ ዎ መምህር፡ ናይ ዘለኣለም ህይወት ክረክብሲ፡ እንታይ ጽቡእ ግብሪ እግበር፧ በለ። 17 ንሱ ኸኣ በሎ፡ ንምንታይ ብዛዕባ ጽቡቕ ትሐተኒ አሎኻ፧ እቲ ጽቡቕሲ ሐደ እዩ። ናብ ህይውወት ክትኣቱ እንተ ደሌኻ ግና፡ እተን ትእዛዛት ሐሉ። 18 ንሱ፡ ኣየኖት፧ በሎ። የሱስ ከኣ፡ እኒ ኣይትቕተል፡ ኣይትዘሙ፡ ኣይትስረቕ፡ ብሓሶት ኣይትመስክር፡ 19 ኣቦኻን ኣዴኻን ኣኽብር፡ ብጻይካውን ከም ነፍስኻ ፍቶ፡ በሎ። 20 እቲ ጐበዝ፡ እዚ ዅሉ ኽእብ ንእስነተይ ሒዘ እሕልዎ አሎኹ፡ እንታይ ደኣ እዩ ዚጐድለኒ ዘሎ፧ በሎ። 21 የሱስ ከኣ፡ ድጹም ክትከውን እንተ ደሌኻስ፡ ኪድ፡ ዘለካ ሼጥካ ንድኻታት ሀብ፡ ኣብ ሰማይ ድማ መዝገብ ክትረክብ ኢኻ እሞ፡ ንዓ ስዐበኒ፡ በሎ። 22 እቲ ጐበዝ፡ ብዙሕ ጥሪት ስለ ዝነብሮ፡ ዘረባኡ ስምዔ፡ እናጐሀየ ኸደ። 23 የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ በሎም፡ ምእታው ሃብታም ናብ መንግስተ ሰማያት ጭንቂ ምዃኑ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 24 ሃብታም ናብ መንግስተ ኣምላኽ ካብ ዚኣቱስ፡ ገመል ብዓይኒ መርፍእ ክትሐልፍ ይቐልል፡ ኢሉ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። 25 እቶም ደቀ መዛሙርቲ እዚ ምስ ሰምዑ፡ ንመን ደኣ ዀን ኪድሕን ይከአሎ፧ እናበሉ ብዙሕ ተገረሙ። 26 የሱስ ጠመቶም፡ እዚ ንሰብ ኣይከአሎን፡ ንኣምላኽ ግና ኵሉ ይከአሎ እዩ፡ በሎም። 27 ሽዑ ጴጥሮስ መሊሱ፡ እንሆ፡ ንሕና ዅሉ ሐዲግና ሰዐብናካ። እንታይ ኰን ክንረክብ ኢና፧ በሎ። 28 የሱስ በሎም፥ ንስኻርኩም ዝሰዐብኩምኒ፡ ብሓድሽ ልደት በታ ወዲ ሰብ ኣብ ዝፋን ክብሩ ዚቕመጠላ ጊዜ፡ ንስኻትኩም ንዓሰርተው ክልተ ነገድ እስራኤል ከም እትፈርዱ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 29 ስለ ስመይ ኢሉ፡ ኣባይቲ ዀነ፡ ወይስ ኣሕዋት፡ ወይ ኣሓት፡ ወይ ኣቦ፡ ወይ ኣደ፡ ወይ ሰበይቲ፡ ወይ ውሉድ፡ ወይ ግርሁ ዝሐደገ፡ ሚእቲ ኻዕበት ኪረክብ፡ ናይ ዘለኣለም ህይወትውን ኪወርስ እዩ። 30 ብዙሓት ቀዳሞት ዳሕሮት፡ ዳሕሮት ድማ ቀዳሞት ኪኰኑ እዮም። መንግስተ ሰማያት ነታኽልቲ ወይኑ ሰብ ውዕለት ኪሳማማዕ፡ ኣንጊሁ ዝወጸ ብዓል ቤት ትመስል። 2 ምስቶም ሰብ ውዕለት ንመዓቲ ሓደ ዲናር ምስ ተሳማምዔ፡ ናብ ኣታኽልቲ ወይኑ ሰደዶም። 3 ድማ ብሳልሰይቲ ሰዓት ኣቢሉ ምስ ወጸ፡ ካልኦት ከኣ ዕዮ ዜብሎም ኣብ ዕዳጋ ደው ኢሎም ረኣያ። 4 ንኣታቶም ከኣ፡ ንስኻትኩምውን ናብቲ ኣታኽልቲ ወይኒ ኺዱ እሞ እቲ ዝግባእ ክህበኩም እየ፡ በሎም። ንሳቶም ከኣ ኸዱ። 5 ከም ብሓድሽ ድማ ብሳድሰይቲ ሰዓትን ብታስዐይቲ ሰዓትን ኣቢሉ ወጹኡ፡ ከምኡ ገበረ። 6 ድማ ብመበል፡ ዓሰርተው ሓደ ሰዓት ወጺኡ፡ ካልኦት ደው ኢሎም ረኸበ፡ ንምንታይከ ምሉእ መዓልቲ ብዘይ ዕዮ ኣብዚ ደው እትብሉ፧ በሎም። 7 ንሳቶም፡ ውዕለት ዜውዕለና ስኢንና፡ በልዎ። ንሱ፡ ንስኻትኩም ድማ ናብቲ ኣታኽልቲ ወይኒ ኺዱ፡ እቲ ዚግባእ ከኣ ትወስዱ፡ በሎም። 8 ምስ መሰየ፡ እቲ ብዓል ኣታኽልቲ ወይኒ ንኣዛዝ ቤቱ፡ ነቶም ሰብ ውዕለት ጸውዓዮም፡ ካብ ዳሕሮት ጀሚርካ ኸኣ ክሳዕ እቶም ቀዳሞት፡ ውዕለቶም ሀቦም፡ በሎ። 9 እቶም ሰብ መበል ዓሰርተው ሓደ ሰዓት ቀሪቦም ደዲናሮም ተቐበሉ። 10 እቶም ቀዳሞት ምስ ቀረቡ ግና፡ ዚበዝሕ ዚቕበሉ መሰሎም። ንሳቶም ከኣ ደዲናሮም ተቐበሉ። 11 ምስ ተቐበሉ፡ በቲ ብዓል ቤት ኣዕዘምዘሙ፡ 12 ነዞም ሓንቲ ሰዓት ጥራይ ዝዐየዩ ዳሕሮት፡ ንሕና ድኻም መዓ ልትን ዳህርን ዝጽርና፡ ምሳና ኣዳላደልካዮም፡ በልዎ። 13 ንሱ ኸኣ መለሰ፡ ንሓደ ኻባታቶም በሎ፡ ዓርከይ፡ ኣይዐመጽኩኻን። ብሓደ ዲናርዶ ኣይተሰማማዕካንን፧ 14 ዚብጽሓካ ደኣ ሒዝካ ኺድ። ነዚ ዳሕራይ ድማ በቲ ገንዘበይ ዝደሌኽዎ ኽህቦ ፍቓደይ እዩ። 15 ወይስ በቲ ገንዘበይ ዝደሌኽዎ ኽገብርዶ ኣይተፈቕደለይን እዩ፧ ወይስ ኣነ ህያዋይ ብምዃነይዶ ዓይንኻ ቐናእ እያ፧ 16 ጽዉዓትሲ ብዙሓት እዮም፡ ሕሩያት ግና ሒደት እዮም እሞ ከምኡ እቶም ዳሕሮት ቀዳሞት ኪዀኑ፡ እቶም ቀዳሞት ከኣ ዳሕሮት ኪዀኑ እዮም። 17 የሱስ ናብ የሩሳሌም ኪድይብ ከሎ፡ ነቶም ዓሰርተው ክልተ ደቀ መዛሙርቲ ንበይኖም ናብ መገዲ ወሰዶም በሎም ድማ፡ 18 እንሆ፡ ናብ የሩሳሌም ንድይብ አሎና፡ ወዲ ሰብ ከኣ ንሊቃውንቲ ኻህናት ንጸሓፍትን ኣሕሊፎም ኪህብዎ፡ ሞትውን ኪፈርዱሉ እዮም። 19 ኬላግጹሉን ኪገርፍዎን ኪሰቕልዎን፡ ነህዛብ ኣሕሊፎም ኪህብዎ እዮም፡ ብሳልሰይቲ መዓልቲውን ኪትንስእ እዩ። 20 ሽዑ ኣደ ደቂ ዘብዴዎስ ምስ ደቃ መጸት፡ ተደፊኣ ድማ ካብኡ ገለ ለመነት። 21 ንሱ ኸኣ፡ እንታይ ትደልዪ፧ በላ። ንሳ፡ እዞም ክልተ ደቀይ ኣብታ መንግስትኻ ሓደ ብየማንካ፡ ሓደ ብጸጋምካ ኪቕመጡ፡ በል፡ በለዮ። 22 የሱስ ግና መሊሱ፡ እትልምንዎ ኣይትፈልጡን። እታ ኣነ ዝሰትያ ጽዋዕ ክትሰትዪኸ ትኽእሉዶ፧ በለ። ንሳቶም ንኽእል፡ በልዎ። 23 ንሱ ኸኣ፡ ጽዋኤይሲ ኽትሰትዩ ኢኹም፡ ኣብ የማን ጸጋመይ ምቕማጥ ግና ነቶም ኣቦይ ዘዳለወሎም እዩ እምበር፡ ኣነ ኣይኰንኩን ዝህቦ፡ በሎም። 24 እቶም ዓሰርተ እዚ ሰሚዖም፡ በቶም ክልተ ኣሕዋት ተናደዱ። 25 የሱስ ከኣ ጸዊዑ በሎም፡ ነህዛብ ሸየምቶም ከም ዚገዝእዎም፡ ዓበይቶም ድማ ከም ዚመልክዎም፡ ትፈልጡ ኢኹም። 26 ኣባታትኩም ግና ከምዚ ኣይኰነን፡ እቲ ኻባታትኩም ዓብዪ ምኻን ዚደልስ፡ ግዙእኩም ደኣ ይኹን። 27 እቲ ኻባታትኩም ምርኡይ ኪኸውን ዚደሊ ኸኣ፡ ባርያኻትኩም ይኹን። 28 ወዲ ሰብ ድማ፡ ኬገልግልን ህይወት ምእንቲ ብዙሓት በጃ ኼሕልፍን እምበር፡ ኬግልግልዎ ኢሉ ኣይመጸን። 29 ካብ ያሪኮ ኺወጹ ኸለው፡ ብዙሓት ህዝቢ ሰዐብዎ። 30 እንሆ ድማ፡ ክልተ ዕዉራት ኣብ ወሰን መገዲ ተቐሚጦም ነበሩ። የሱስ ይሐልፍ ከም ዘሎ ምስ ሰምዑ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ እናበሉ ጨርሑ። 31 እቶም ህዝቢ ግና፡ ስቕ በሉ፡ ኢሎም ገንሕዎም። ንሳቶም ከኣ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ ኢሎም ከኣ ኣዝዮም ጨርሑ። 32 የሱስ ከኣ ደው ኢሉ ጸዊዑ፡ እንታይ ክገብረልኩም ትድልዩ አሎኹም፧ በሎም። 33 ንሳቶም፡ ጐይታይ፡ ኣዒንትና ኪኽፈታ፡ በልዎ። 34 የሱየሱስ ደንጊጹሎም ኣዒንቶም ተንከየ፡ ብኡብኡ ረኣዩ ሰዐብዎ ድማ። መልእኽትታት ፓነል ምይይጥን፣ ብመድረኽ ንዛተን ንብርክት ዝበለ ሰማዓይ ንክባፅሑን ዝለዓለ ግንዛበ ንኽፈጥሩ ተገይሩ’ዩ፡፡ ብተወሳኺ ኣብ ክልልና ዝሕተማ ህንፀት ጋዜጣን 72 ሺሕ ኮፒ በብ 6 ወርሑን ዝሕተም ዋልታ መፅሄት’ውን ብ24 ሺሕ ኮፒ ተሓቲሙ ንሕብረተሰብ ክከፋፈል ተገይሩ’ዩ፡፡ ሕዳር 21 ብዓመቱ ዝኽበር መዓልቲ ኤድስ’ውን ኣብ ክልልና ብፍሉይ ድምቀት ምስ ሕዳር ፅዮን በዓል ተታሓሒዙ ልዕሊ 400,000 ዝግመት ህዝቢ ኣብ ዝተረኸበሉ መልእኽቲ ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ ንኽመሓላለፍ ተገይሩ’ዩ፡፡ ብመሰረት እቲ ሓድሽ ሕጊ እቶም ኣቃጠርቲ -ደላሎ - ጽኑዕ ሕግታት ብሕጋዊ መንገዲ ክሰርሑ ክፍቀደሎም'ዩ። ብኸቢድ ገበን ዝተፈርደ ሰብ፡ ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ክቘጽር ኣይፍቀደሉን እዩ። "ብዙሓት ትካላት እዚ ስራሕ ክዕጸዋ ክግደዳ እየን ዝብል ግምት ኣለኒ፤ ምኽንያቱ ብዙሓት ኣስራሕቲ መዝገብ ገበን ኣለዎም" ይብል ክሪስ ሪክማንስ። ንሱን በዓልቲ ቤቱ ኣሌክሳንድራን ኣብታ ንእሽቶ ከተማ ቤኽቮርት ኣብ ጎደና ፍቕሪ ስነ-ስርዓት ጾታዊ ርክብ ዝምልከት ስራሕ ማሳጅ የካይዱ። ክሪስን በዓልቲ ቤቱን 15 ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ቈጺሮም የስርሑ ኣለዉ፤ ብኣኽብሮት ክንክንን ጽቡቕ ደሞዝ ከምዝሕዙወን ድማ ብሓበን ይገልጹ። "እቶም ሕማቓት ኣስራሕቲ ክዕጸዉን እቶም ነዚ ሞያ ብቕንዕና ክሰርሑ ዝደልዩ ሕያዎት ሰባት ክጸንሑን ተስፋ እገብር " ይብል። ኤሪን ኪልብራይድ ካብ ሂዩማን ራይትስ ዎች ተመሳሳሊ ኣተሓሳስባ ኣለዋ፤ እቲ ሓድሽ ሕጊ ብዓቢኡ ኣብ ልዕሊ ኣስራሕቲ ገደብ ብምግባር፡ "ኣብ ልዕሊ ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ዘለዎም ስልጣን ክድርቶ እዩ" ትብል። ዓብዪ ትእምርቲ ድማ ኣብ ሰማይ ተራእየ፡ ሰበይቲ፡ ጸሓይ ተወንዚፋ፡ ወርሒ ኸኣ ኣብ ትሕቲ ኣእጋራ፡ ኣኽሊል ዓሰርተው ክልተ ኸዋኽብቲ ድማ ኣብ ርእሳ ዘለውዋ ተራእየት። 2 ጥንስቲ ኸኣ እያ፡ ብቕልውላው ምውላድውን ትጭርሕ፡ ክትወልድ ከኣ ትጽዕር ነበረት። 3 ካልእ ትእምርቲ ኸኣ ኣብ ሰማይ ተራእየ፡ እንሆ፡ ሾብዓተ ርእስን ዓሰርተ ቐርንን፡ ኣብቲ ኣራእሱውን ሾብዓተ ዘውዲ ዘለዎ ዓብዪ ቐይሕ ገበል፡ 4 እቲ ጭራኡ ድማ ሲሶ ኸዋኽብቲ ሰማይ ሰሐበ፡ ናብ ምድሪውን ደርበዮም። እቲ ገበል ድማ፡ ምስ ወለደትሲ ነቲ ውሉዳ ምእንቲ ኺውሕጦ ኢሉ፡ ኣብ ቅድሚ እታ ኽትወልድ ዝቐረበት ሰበይቲ ደው በለ። 5 ንሳ ንዅሎም ኣህዛብ ብበትሪ ሓጺን ኪጓስዮም ዘለዎ ወዲ፡ ተባዕታይ፡ ወለደት። እቲ ውሉዳ ኸኣ ናብ ኣምላኽን ናብ ዝፋኑን ተመንጠለ። 6 እታ ሰበይቲ ድማ፡ ሽሕን ክልተ ሚእትን ስሳን መዓልቲ ኺምግብዋ፡ ናብቲ ኣምላኽ ዘዳለወላ ቦታ ናብ በረኻ ሀደመት። 7 ኣብ ሰማይ ከኣ ውግእ ኰነ፡ ሚኪኤልን መላእኽቱን ምስቲ ገበል ተዋግኡ። እቲ ገበልን መላእኽቱን ድማ ተዋግእዎም። 8 ኣይሰዐርዎምን ከኣ፡ ድሕርዚ ስፍራኦም ኣብ ሰማይ ኣይተረኽበን። 9 እቲ ንብዘላ ዓለም ዜስሕታ ዘሎ ድያብሎስን ሰይጣንን ዚብሀሉ ዓብዪ ገበል፡ እቲ ናይ ጥንቲ ተመን ተደርበየ፡ ናብ ምድሪ ተደርበየ፡ መላእኽቱውን ምስኡ ተደርበዩ።  ባህሊታት ትግራይ ሓፂር ሌላ ሕፀን መርዓን ትግራይ ስነ ስርዓት መርዓ ኣብ ትግራይ ካብ ሕፀ ጀሚሩ ብሄረሰብ ሃይማኖት ከይፈለየ ዝዓበየ ተመሳሳልነት ዘለዎ ኮይኑ ኣፈላላያት ዘለዎ። ቁም ነገራት እንተሃለዉ ኣብ ባህለዊ መሳርሕታት ሙዚቃ ኣበሃህላን ኣገላልፃን ቃላትን ባህላዊ ምግብታትን ኣመጋግባን ጥራሕ እዩ። ምእንተዙይ ተመሳሳልነት ዘለዎ ብሓደ ጠሚርና ኣፈላላያት ኣብ ዘለዎም ጉዳያት ከከም ከባቢኡ ወይ ዞብኡ ንምቕራብ ክንፍትን ኢና ፅቡቅ ሌላ     ድንጋገ(ኣዋጅ):ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ቑፅሪ.197/1994 ዓመት: 1994     ሓሳባት:ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት ምምሕዳር ኣብ ክልላት     ድንጋገ(ኣዋጅ): ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ቑፅሪ. 113/1993 ዓመት: 1993     ሓሳባት: ኣዲስ ኣበባ ዩኒቨርስቲ    ድንጋገ(ኣዋጅ): ኣዋጅ ቑፅሪ109 /1977 ዓመት: 1977     ሓሳባት: ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካል     ድንጋገ(ኣዋጅ): ኣዋጅ ቑፅሪ.  351/2003 ዓመት: 2003     ሓሳባት: ናይ ኩሎም ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርት ቤት ጉዳያት   ዶ/ር አርኣያ ብርሃነ ኣብ ሚኒስትሪ ጥዕና ኤርትራ ሓላፊ ክፍሊ ምክልኻልን ምቁፅፃርን ተመሓላለፍቲ ሕማማት ካብ አስመራ፣ አቲ ጠዓመ ዘገየ ኣብ ቢሮ ጥዕና ክሊ ትግራይ ሓላፊ ምክላኻልን ምቁፅፃርን ተመሓላለፍቲ ሕማማት ኣብ ሃሃገራቶም ዝካየዱ ፃዕርታት ብዝርዝር ገሊፆም’ለው። 11 ቀልጢፈ እመጽእ አሎኹ። ሓደ እኳ ኣኽሊልካ ኸይዝርፈካስ፡ ነቲ ዘሎካ ኣጽኒዕካ ሐዞ። 12 ነቲ ዚስዕር ኣብታ መቕደስ ኣምላኸይ ዓንዲ ኽገብሮ እየ፡ ካብኣ ከቶ ኣይኪወጽእን እዩ። ስም ኣምላኸይን ስም እታ ኸተማ ኣምላኸይን፡ ናይታ ኻብ ኣምላኸይ ካብ ሰማይ እትወርድ ሓዳስ የሩሳሌም፡ ነቲ ሓድሽ ስመይን ክጽሕፈሉ እየ። 13 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 14 ናብ መልኣኽ ማሕበር ሎዲቅያውን ጽሐፍ፡ እቲ ኣሜን፡ እሙን ሓቀኛ ምስክር፡ መጀመርታ ፍጥረት ኣምላኽ፡ ከምዚ ይብል አሎ፡ 15 ዝሑል ወይስ ምዉቕ ዘምዃንካ፡ ግብርኻ እፈልጥ አሎኹ። ብኻ ዝሑል ወይስ ምዉቕ ምዀንካ። 16 ከምዚ ልብጥ ዝበለ ብምዃንካ ኣይምዉቕ ኣይዝሑል ኢኻ እሞ፡ ካብ ኣፈይ ጡፍ ክብለካ እየ። 17 ሃብታምን ፈሳስን እየ፡ ሓንቲ ዝደልያ ነገር እኳ የብለይን ብምባልካ፡ ሕሱርን ዜደንግጽን ነዳይን ዕዉርን ዕሩቕን ምዃንካ ኣይትፈልጥን ኢኻ ዘሎኻ። 18 ምእንቲ ኽትህብትም ብሓዊ ዝጸረየ ወርቂ ካባይ ክትዕድግ፡ ሕፍረት ዕርቃንካ ምእንቲ ኸይቅላዕን ክትክደንን ከኣ ጻዕዳ ኽዳውንቲ፡ ምእንቲ ኽትርኢ ነዒንትኻ ኽትኰሐለሉውን ኵሕሊ ኻባይ ክትዕድግ እመኽረካ አሎኹ። 19 ኣነ ነቶም ዘፍቅሮም ዘበሉ እገንሖም እቐጽዖምውን እየ። ደጊም ቅናእ እሞ ተነሳሕ። 20 እንሆ፡ ኣብ ደገ ቤት ደው ኢለ ኳሕኳሕ ኤብል አሎኹ። ሓደ እኳ ድምጸይ ሰሚዑስ ማዕጾ እንተ ኸፈተለይ፡ ናብኡ ኽኣቱ ምስኡ ኸኣ ክድረር እየ፡ ንሱውን ምሳይ። 21 ከምቲ ኣነውን ዝሰዐርኩ እሞ ምስ ኣቦይ ኣብ ዝፋኑ እተቐመጥኩ፡ ነቲ ዚስዕር ኣብ ዝፋነይ ምሳይ ኪቕመጥ ክህቦ እየ። 22 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 9 ድሕርዚ ድማ ርኤኹ፡ እንሆ፡ ካብ ኵሎም ኣህዛብን ዓሌታትን ህዝብታትን ካብ ብዘሎ ቛንቋታትን እተኣከቡ፡ ሓደ እኳ ኪቘጽሮም ዘይክእል ብዙሓት ሰብ፡ ጻዕዳ ኽዳውንቲ ተኸዲኖም፡ ጨነፍር ስየ ኣብ ኣእዳዎም ሒዞም፡ ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋንን ኣብ ቅድሚ እቲ ገንሸልን ደው ኢሎም ርኤኹ እሞ፡ 10 ምድሓን ናይቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ኣምላኽናን ናይቲ ገንሸልን እዩ፡ እናበሉ ዓው ኢሎም ጨደሩ። 11–12 እቶም መላእኽቲውን ኵላቶም ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋንን እቶም ሽማግሌታትን እቶም ኣርባዕተ እንስሳን ቈሙ። ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ፍግም ኢሎም ከኣ፡ ኣሜን፡ ውዳሴን ግርማን ጥበብን ምስጋናን ክብርን ስልጣንን ሓይልን ንዘለኣለመ ኣለም ንኣምላኽና ይኹን፡ ኣሜን፡ እናበሉ ንኣምላኽ ሰገዱ። 13 ካብቶም ሽማግሌታት ሓደ ድማ፡ እዞም ጻዕዳ ኽዳውንቲ እተኸድኑስ እንታዎት እዮም፧ ካበይከ መጹ፧ ኢሉ መለሰለይ። 14 ኣነውን፡ ጐይታይ፡ ንስኻ ትፈልጥ፡ በልክዎ። ንሱ ኸኣ፡ እዚኣቶም ካብቲ ብርቱዕ ጸበባ ዝመጹ እዮም፡ ንኽዳውንቶም ከኣ ብደም እቲ ገንሸል ሐጺቦም ኣጻዕደዉ፡ 15 ስለዚ ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ኣምላኽ እዮም፡ ኣብታ መቕደሱውን ለይትን መዓልትን የገልግልዎ አለዉ። እቲ ኣብቲ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ኸኣ ንድንኳኑ ኣብ ልዕሊኦም ኪተኽሎ እዩ። 16–17 እቲ ኣብ ማእከል ዝፋን ዘሎ ገንሸል ስለ ዚጓስዮም፡ ናብ ዔላታት ማይ ህይወት ከኣ ስለ ዚመርሖም፡ ኣምላኽውን ካብ ኣዒንቶም ንብዓት ዘበለ ኺደርዘሎም እዩ እሞ፡ ደጊምሲ ኣይኪጠምዩን ኣይኪጸምኡን እዮም፡ ጸሓይን ሃሩርን ድማ ከቶ ኣይኪረኽቦምን እዩ፡ በለኒ። ምስዚ ዝተተሓሓዘ እቲ ትኽክለኛ ዋና ጠቓሚ ነጥቢ ኣብ ማእኸል ትምህርቲ፣ስልጠና ፣ምርምርን ዕብየትን ናይ ምትሕብባር ተሳትፎ ኣብ ውሽጢ ዝቐራረቡ ደርጅታት ይቆፃፀር፡፡ እቲ ፖሊሲ ናይ ትምህርቲ  ኣወቓቕራ ርክብ ምስ  ናይ ተምሃሮ  መረዳእታ፣ትምህርታዊ መመዘኒን መገምገሚ፣ናይ መምርሒ ሚድያን ኣብ ዝተፈላለዩ ደረጃታት ናይ sንs ልምዲ፣ምልመላ፣ስልጠና፣ናይ ኣሰራርሓ ጥበብ፣ድርጅት፣ናይ ስነምግባር ሞያን ናይ መምሃራን ስራሕ ምዕባይ የጠቓልል፡፡ እቲ ገንሸል ካብቲ ሾብዓተ ማሕተምሲ ሓደ ምስ ፈትሔ ኸኣ፡ ርኤኹ፡ ሓደ ኸም ደሃይ ነጕዲ ዝበለ ድማ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። 2 ርኤኹውን እንሆ፡ ኣምበላይ ፈረስ፡ እቲ ተቐሚጥዎ ዘሎ ድማ ቀስቲ አለዎ ኣኽሊልውን ተዋህቦ፡ እናሰዓረስ ኪስዕር ከኣ ወጸ። 3 ነቲ ኻልኣይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ድማ፡ እቲ ኻልኣይ እንስሳ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብሎ ከሎ ሰማዕኩ። 4 ካልእ ሓመር ፈረስ ድማ ወጸ፡ ነቲ ተቐሚጥዎ ዘሎ ኸኣ፡ ንሓድሕዶም ምእንቲ ኺቃተሉስ፡ ንሰላም ካብ ምድሪ ኼርሕቓ ተዋህቦ፡ ዓቢዪ ሰይፊውን ተዋህቦ። 5 ነቲ ሳልሳይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ እቲ ሳልሳይ እንስሳ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብሎ ከሎ ሰማዕኩ። ርኤኹውን እንሆ፡ መጋል ፈረስ፡ እቲ ተቐሚጥዎ ዘሎ ኸኣ ኣብ ኢዱ ሚዛን ኣለዎ። 6 ኣብ መንጎ እቶም ኣርባዕተ እንስሳ ድማ ከም ድምጺ ዝበለ፡ ሓደ ኮይኒክስ ስርናይ ብዲናር፡ ሰለስተ ኮይኑክስ ስገም ከኣ ብዲናር፡ ዘይትን ወይንን ኣይትጕዳእ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። 7 ነቲ ራብዓይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ድምጺ እቲ ራብዓይ እንስሳ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። ትኹረት ስለዝተገበረሉን ብተወሳኺ ናይ መፃኢ ትልሚ ዝተውሃበ እንትኾን እቲ ዝድለ ትምህርታዊ ትካላት ቴክኖሎጂ፣ሃብቲ፣ኸባቢ፣ድርጅትን ምምሕዳርን ናይቲ ምምሃር ምስትምሃር ከይዲ ንምጥንኻርን ትምህርቲ ምስፍሕፋሕ፡፡ለውጢ ኣብ ምዝርጋሕ ቅልጡፍን ሞያዊ ናይ ምትሕብባር ተሳትፎ ስርዓት ብናይቲ ምምሕዳርን ናይቲ ትምህርቲ ስርዓት ምምሕዳር ኽብሪ ዘማእኸለ እዩ፡፡ብተወሳኺ ከምዝተገለፀ እቲ ናይ ትምህርቲ ብገንዘብ ምጥንኻር ብቁዕን ትኽክለኛነት ፅርየት ትምህርቲ ንምፍላጥ ይሕግዝ፡፡     ብኣጠቓላሊ ትምህርቲን ስልጠና ፖሊሲ ብምግማት ዜጋታታት ኣብ ሰብ ዘለዎም ኣረኣእያ ምዕባይ፣ኩሉ ሃገር ዘጠቓለለ ተጠያቒነትን ዲሞክራቲክ ጥቕምታት እቲ ዝድለ ልምዓት፣ናይ ፈጠራ ክእለትን ኣድናቆት ብምሃብ  ፍረ ዘለዎ ተሳትፎ ንክህሊ ብምግባር ኣብ ልምዓትን እቲ ዘሎ ሃብቲ ወይ ብሰፊሑ እቲ ኸባቢ ንምዕባይ ይጠቅም፡፡ ንዝበለፀ መብራህርሂ ኣብ ናይ መግለፂ ማእኸል ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ ምርኣይ ይከኣል፡፡ ዝምድና ኢራንን ኤርትራን ብዝምልከት፡ ዶር. ዩሱፍ ንዜናዊ ማእከል ኣልኸሊጅ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ኤርትራ ምስ ኢራን ብዝተፈላለየ ስምምዓት ከም ትተኣሳሰር ኣፍልጡ፣ ኢራን ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ፊት ንፊት ናይ የመንን ሱዑዲያን ኣብ ዘሎዋ ደሴታት ኤርትራ ወታሃደራዊ መደበራት ስለ ዘሎዋ፡ ኤርትራ ነቲ ኣብ ኣፍሪቃን ቀይሕ ባሕርን ብኢራን ዝካየድ ፖሊሲ ቀንዲ ኣሳላጢት ኰይና ትረከብ ክብል ገሊጹ። እታ ንመጀመሪያ ግዜ፡ ኣብ ኤርትራ ዝተራእየ ምንቅስቃስ ተስደርዒሙ ዝብል ወረ ዘውረየት ኢራን ኮይና፡ ምስ ናይ ኤርትራ ሓለፍቲ ዝተፈላለየ ርኽክባት ከም ዘካየደት ገሊጹ። ፕረሲደንት ኣሕማዲ ናጃድን ዑመር ኣልባሺርን ድማ ብዕለት 22 ጥሪ ሃለዋት ስርዓት ኢስያስ ንክፈልጡ ብስልኪ ተራኽቦምዎ ክብል ዶር. ዩሱፍ ኣብሪሁ። ኢራን ንዕጡቃት ሓይልታት ሶማልን ነቶም ኣብ የመን ዝርከቡ ሑስዩን ዝባሃሉ ዑጡቓት ተቓወምትን፡ ብረት ንምትሕልላፍ ምስ ኤርትራ ምትእስሳር ከም ዝገበረት ድማ ኣረጋጊጹ። ኢራን ካብ’ቲ ወሪዱዋ ዘሎ ተነጽሎን ማዕቀብን ንሙውጻእ ገለ ካብ’ቲ ወታሃደራዊ መደባታ ንኤርትራ ክተግዕዞ ትፊትን ኣላ ኢሉ፡ እዘን ናይ ወታሃደራዊ መሳሪያታት ኣብያተ ዕዮ ንመብዛሕትኡ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዘሎ ምፍልላያትን ቃልስታትን ዘጓሃህር ምዃኑ ኣሚቱ። እቲ ኣንጻር ጸጥታ ኸሊጅ ብፍላይ፡ ጸጥታ ሃገራት ኣዕራብ ድ ማ ብሓፈሻ ዝቀንዕ ሓደጋታት ካብ ኤርትራ ዝብገስ ንከይከውን ዶር. ዩሱፍ ኣጠንቂቁ። ሃገራት ኣዕራብ፡ ስርዓት ህግድፍ ብደረጃ ኣፍሪካ እቲ ዝኸፈኤ ስርዓት ኮይኑ ኣብ ውሽጢ ፈሽሉ እቲ ናይ ወጻኢ ፖሊሲኡ ድማ መንጸብረቅታ ናይ ውሽጢ ስሌ ዝኾነ ኣብዚ እዋን ተነጽሉ ምስ ናይ ዓለም ሕብረተሰብ ኣብ ምትፍናን ዘሎ ስርዓት ኮይኑ ብውድብ ኢጋድን ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃን ሕቡራት መንግስታትን ተነፊጉ ዘሎ ስርዓት ምዃኑ ዝፈልጥዎ ብምዃኖም፡ ውድብ ምትእስሳር ሃገራት ኣዕራብ እውን ተመሳሳሊ ስጉምቲ ክትወስድ ምተገበኤ ክብል ገሊጹ። ነቲ ፋቱራታቱ ህዝቢ ኤርትራ ዝኸፍሎ፡ ስርዓት ኢሳያስ ዝኣልሞ ንጸጥታን ቅሳነትን ብዘፍርስ መደባት፡ኤርትራ መዐንደሪ ጸረ ጎሮባብቲ ዝኾኑ ተቃወምቲ ኮይና ብምህላዋ፡ ኣብዚ ዞና ሓደጋ ዝነዝሕ ዓንከላዊ ሻርነታት ዘምጸኦ ሓደጋታት ኣመልክቱ ድማ ብትሪ ኣጠንቂቑ። ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 11/2017 (ኢዜኣ) ኢትዮጵያን ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬቲስን ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዘለወን ክልቲኣዊ ምትሕብባር ምጥንኻር ኣብ ዝከኣለሉ ኩነታት ዘትየን። ሚኒስትር ዴኤታ ሚኒስቴር ጉዳይ ወፃኢ ኣምባሳደር ምስጋኑ ኣርጋ ንኣምባሳደር ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬቲስ ኣብ ኢትዮጵያ መሐመድ ሳሌም ኣል-ራሽዲን ኣብ ቤት ፅሕፈቶም ተቐቢሎም ኣዘራሪበሞም። እቲ ዘተ፤ እተን ሃገራት ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዘለወን ምትሕብባር ንምጥንኻር ዝዓለመ ከምዝኾነ ተገሊፁ። ክልቲኦም ወገናት ከይዲ ትግበራ ውፅኢት ኣኼባ ኮሚሽን ሓባራዊ ሚኒስትራት ገምጊሞም። ብተወሳኺ እውን ብዛዕባ ኣብ ቀፃሊ ዝካየድ ኣኼባ ኮሚሽን ሓባራዊ ሚኒስትራት ክልቲአን ሃገራት ከምዝዘተዩ ካብ ሚኒስቴር ጉዳይ ወፃኢ ዝተረኸበ ሓበሬታ የመላኽት። ምንጪ ስእሊ, AFP ቢቢሲ፡ ቅድሚ 40 ዓመታት ኣብ ሰሜን ኢትዮጵያ ጥሜት ዘርኢ ምስሊ ምስ ፈነወ፡ ፍሉጣት ስነ-ጥበባውያን ገንዘብ መተኣኻኸቢ ምርኢት ሙዚቃ ኣዳልዮም ነይሮም። ኣብቲ እዋን፡ ውሁድ እንግሊዝን ኣየርላንድን ዝዀነ ባንድ ‘በዓል ልደት ከም ዝዀነ ይፈልጡ ድዮም?’ ዝብል መጸውዒ ነይርዎ። ስነ-ጥበባውያን ቦብ ጊልዶፍን ሚጅ ኡሬን ምስ ካልኦት ፍሉጣት ድምጻውያን ብምዃን ነዚ ገንዘብ ንምትእኽኻብ ዝዓለመ ሙዚቃ ዘርጊሖም። ኣብ ውሽጢ ሸሞንተ ወርሒ ኸኣ ምርኢት ሙዚቃ ኣዳልዮም። ‘Do They Know It’s Christmas?’ ወይ ‘በዓል ልደት ከም ዝዀነ ይፈልጡ’ዶ?’ ዝብል ሙዚቃኦም ከኣ ድሕሪ 40 ዓመታት ተመሊሱ'ሎ። ኣብቲ ግዜ፡ ኣርባዕተ ዝተፈላለዩ ሙዚቃታት ተዳልዮም ነይሮም። ኣብቲ እዋን ኣብ ስልጣን ዝነበረ፡ ስርዓት ደርግ ከም መሳርሒ ኲናት ከምዝተጠቕመሉ ዝንገረሉ ጥሜት፡ ኣብ መበል 21 ክፍል ዘበን ካብቶም ዝኸፍኡ ተጓንፎታት ሓደ ኰይኑ እዩ ዝጥቀስ። እቲ ተጓንፎ ብፍላይ ኣብ ትግራይን ኣብ ሰሜን ወሎን ኣስታት ሓደ ሚልዮን ህዝቢ ዝወደአ እዩ። ኣብቲ እዋን ሚልዮናት ካብ ኣፍ ሞት ዘድሐነ ምርኢት ሙዚቃ ግን፡ ሕጂ ኣዛራቢ ኰይኑ ዘሎ፡ ምስሊ ኣፍሪቃ ዘህስስ ኣገላልጻ እዩ ብዝብል እዩ። ኣፍሪቃ ‘ዝዀነ ነገር ዘይተፍሪ፡ ዝናብ ዘይዘንበላ፡ ሩባ ዘይብላ’ ብዝብል ዝንቡዕ ምስሊ ዘትሕዝ እዩ ዝብል ስምዒታት ፈጢሩ። ኣፍሪቃውያን ተጸበይቲ ረድኤት ከም ዝዀኑ ጌርካ ምቕራብ ክኣ ይንቀፍ። ኣብ ኢትዮጵያ ጥምየት ኣብ ዝተኸሰተሉ ግዜ ብምዝራብ ዝፍለጥ ኣመራርሓ መንግስቲ ዝነበረ ዳዊት ጊዮርጊስ “በዓል ልደት ምዃኑ ይፈልጡ ድዮም?’ ኢልካ ምሕታት ንዓና ጸርፊ’ዩ። ሓቀኛ ኣይኰነን፤ ምስሊ ኢትዮጵያ ብግጕይ መገዲ ዘቕርብ እዩ። ኢትዮጵያ፡ ቅድሚ ኢንግሊዝ’ያ ናይ ክርስቲያን ሃገር ኰይና። ንሕና፡ ቅድሚ ኣቦ-ሓጓዓኦታቶም ኢና በዓል ልደት ንፈልጥ” ይብል። እዚ ክብል እንከሎ፡ ድምጹ ነቲ ኣብ ውሽጡ ዘሎ ሕርቃን የጋውሕ ነይሩ። ኣብቲ ግዜ፡ ምስ መሓዙቱ ኰይኑ ኣብ ዙርያ እዚ ሙዚቃ ንዘቕረቦ ነቐፌታ ክኣ ይዝክር። ኢንግሊዛዊ ጋዜጠኛ ማይክል ቡሬክን ኬንያዊ ክኢላ ስእሊ መሓመድ ኣሚንን ኣብቲ እዋን ዝሰርሑዎ ጸብጻብ ህይወት ብዙሓት ከም ዘድሓነ ግን ይኣምን እዩ። ሓላፊ ኮሚሽን ምትሕብባር ረድኤት ኢትዮጵያ ኰይኑ ዝሰርሐ ኣቶ ዳዊት፡ ኣብቲ እዋን ዝነበረ መንግስቲ እዚ ናይ ጥምየት ዜና ንከይወጽእ እኳ እንተኸልከለ፡ ሓቢኡ ጋዜጠኛታት ክኣትው ገይሩ’ዩ። ሕጂ ኣብ ናሚብያ ዝነብር ዘሎ ዳዊት፡ “ህዝቢ ኢንግሊዝ ለጋስ ኰይኑ መልሲ ምሃቡ፡ ንሰብኣውነት ዘለኒ ኣረኣእያ ክጥንክር እዩ ገይሩ” ይብል። ኣብ ባንድ ኤይድ ዘለዎ ሰባት “መንእሰያት፡ ዘገርሙን ዝሰርሑዎ ዝፈትውን ” እዮም ክብል ይገልጾም። ብምኽንያት እዛ ሙዚቃ ዝድሓነ ህይወት ሰባት ኣሎ፤ በዚ ሙዚቃ ዝሓለፈ ምስሊ ኢትዮጵያ ይዅን ኣፍሪቃ ግን ሕጂ’ውን ኣካታዒ’ዩ። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ኣብ ቀረባ፡ ዘ ኮንቨርሴሽን ኣብ ዘውጽኦ ጸብጻብ፡ ቦብ ጊልዶፍ “ናይ ፖፕ ሙዚቃ’ዩ፤ ቅድሚ ሕጂ ሓደገኛ ኣካይዳ’ዩ ተባሂሉ ነቐፌታ ቀሪቡ’ዩ። እዚ ሙዚቃ ግን ህይወት ኣሽሓት ወይ’ውን ሚሊዮናት ኣድሒኑ’ዩ” ኢሉ። ኢትዮጵያውያን በዓል ልደት ከም ዘኽብሩ’ኳ እንተፈለጡ፡ ኣብቲ እዋን ግን “በዓል ከኽብር ኣይክኣሉን” ይብል። ሓላፊ ፋይናንስ ትረስት ባንድ ኤይድ ጆ ካኖን፡ ኣብ ዝሓለፉ ሸውዓተ ኣዋርሕ 3.8 ሚሊዮን ዶላር ገንዘብ ብምትእኽኻብ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ሱዳንን ጫድን ንዝርከቡ 350 ሽሕ ሰባት ምሕጋዝ ከም ዝተኽኣለ ገሊጹ። ባንድ ኤይድ፡ ‘ኣብ እዋን ጸበባ ኣቐዲሙ ዝበጽሕ’ ሓጋዚ ብምዃን ብኲናት ሓድሕድ ንዝተሃሰየ ሰሜን ኢትዮጵያ ዝኸውን ሓገዝ ንምትእኽኻብ ጻዕሪ ብምግባር ንኻልኦት’ውን ከም ዘተባብዐ ወሲኹ ሓቢሩ። ይኹን’ምበር፡ እዚ ልግሲ ነቲ ኣብ ልዕሊ እታ ሙዚቃ ዝለዓል ሕቶታት ከጥፍኦ ኣይክኣለን። ድምጻዊ ኤድ ሺረን፡ ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን በቲ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ፡ ቫይረስ ኢቦላ ንምክልኻል ገንዘብ ንምትእኽኻብ ዝተሰርሐ ሙዚቃ ዝተኻተቱ ነገራት ሕጕስ ከም ዘይኰነ ተዛሪቡ ነይሩ። እዚ ሙዚቃ ብ2014 ዓ.ም [ኣ.ኤ] እኳ እንተተሰርሐ፡ “እቲ ክፈጥሮ ዝኽእል ተረኽ ግን ዝነበረኒ ኣረኣእያ ክቕየር ገይሩ’ዩ” ይብል። ኢንግሊዛዊ ጋናዊ ራፐር ፉስ ኢዲጂ፡ ኣብዚ ሙዚቃ ንምስታፍ ፍቓደኛ ከይኰነ ተሪፉ እዩ፥ “ዓለም ክትቕየር እንከላ፡ ባንድ ኤይድ ኣይተቐየረን። ኣብ በዓል ልደት ኣብ ኣፍሪቃ ሰላምን ደስታን የለን ይብሉ ኣለው። ኣፍሪቃ ሕጂ’ውን ብሞት ተኸቢባ እያ ዘላ ይብሉ ኣለው” ክብል ንቢቢሲ ተዛሪቡ። “ዓመታዊ ንበዓል ልደት ናብ ጋና ይኸይድ’የ፤ ኣብዚ ኣብ ኣፍሪቃ ሰላምን ደስታን ከም ዘሎ ንፈልጥ ኢና። ፎቘድኡ ሞት ከም ዘየለ ንፈልጥ ኢና። ባንድ ኤይድ ግን ሓደ ጸገም ወሲዱ ንመላእ እታ ኣህጕር በዚ መነጽር እዩ ዝርእያ” ክብል እቲ ራፐር ይዛረብ። ኣፍሪቃውያን ረድኤት ብዘተኣኻኽቡ ስነ-ጥበባውያን ዝስኣልሉ መገዲ ጽልዋ ከም ዘሕደረሉ’ውን ይዛረብ። “ሰባት ንዓይ እናርኣዩ የባጭዩ”። ኣብ ኪንግስ ኮሌጅ መምህር ዝዀነ ኢንግሊዛዊ ናይጄሪያዊ ኤድዋርድ ኣድሞሉ፡ ኣብዚ ጕዳይ መጽናዕቲ ገይሩ ኣሎ። ንባንድ ኤይድ ስዒቡ ኮሚክ ሪሊፍ ኣብ ኣፍሪቃ ዝሰርሖ ሓጺር ፊልም’ውን ርእዩ። “ኣፍሪቃውያን ዘይፈልጡ፡ ሕማቕ ጨና ዘለዎምን ምስ እንስሳት ዘገዳም ማዕረ ከም ዝዀኑን ገይርካ’ዩ ዝስኣል። ተመሃሪ እናሃለኹ ኣፍሪቃውያን መሓዙተይ ኣፍሪቃዊ ምዃኖም ይክሕዱ ነይሮም” ይብል። ስእሊ ሰብነቶ ም ኣዝዩ ዝማህመነ ኣፍሪቃውያን፡ መተኣኻኸቢ ረድኤት ኰይኑ ይውዕል። ሰር ፒተር ብሌክ ዝሰርሖ ሙዚቃ ባንድ ኤይድ፡ ክልተ ኢትዮጵያውያን ቈልዑ ጸሊምን ጻዕዳን ክዳን ተኸዲኖም በሽኵቲ ክበልዑ የርኢ። ምርኢት ሙዚቃ ኤይድ ክዳሎ እንከሎ ድማ፡ ስእሊ ብእንግዳዑ ዝተስኣለ ሓደ ዕርቃኑ ዘሎ ዝማህመነ ህጻን ቀሪቡ። እዚ ምስሊ ብ2004 ዓ.ም [ኣ.ኤ]፡ ኣብ ስራሕቲ ስነ-ጥበብ ተኻቲቱ፤ ሕጂ’ውን ኣብቲ ኣብዚ ዓመት ዝተሰርሐ ሙዚቃ ዳግም ክኣቱ ተገይሩ። ኣብ ምትእኽኻብ ረድኤት ዝሰርሑ ሰባትን ብዛዕባ ረድኤት ዘጽንዑ ሰባትን፡ ስለ ምንታይ እዞም ምስሊታት ብተደጋጋሚ ከም ዝጥቀመሉ ሕቶታት ይለዓሉ’ዮም። ምስ ክርስቲያን ኤይድ፡ ሴቭ ዘ ችልድረን፡ ኦክስፋምን ካልኦት ልዕሊ 300 ትካላት ሰብኣዊ ረድኤት ዝሰርሕ ቦንድ፡ እዚ ሙዚቃ ከም ብሓድሽ ተሰሪሑ ምዝርግሑ ነቒፉ። ሓላፊት ማዕርነትን ኣንጻር ዓሌታውነትን ቦንድ ሊና ብሬሆ፡ “ከም ባንድ ኤይድ ዝበሉ ግዝኦም ዝሓለፎም ተረኻት የጋውሑ፤ ኣተሓሳስባታት ዓሌታውነትን ባዕዳዊ መግዛእትን ክጠናኸር ይገብሩ። ክብሪ ሰባት’ዮም ዘውርዱ” ትብል። ቦብ ጊልዶፍ፡ ባንድ ኤይድ ዝሰርሖም ስራሕቲ “ኣተሓሳስባ ባዕዳዊ መግዛእቲ” ዝቓነዮም’ዮም ዝብል ርኢይቶ ከም ዘይቕበል ተዛሪቡ ነይሩ። ትካል ድምጻዊ ኤድ ሺረን፡ ኣብ ላይቤሪያ ዝርከቡ ግዳም ሓደር ኣብ ሆቴል ክሓድሩ ብምግባር ተሸሊሙ’ዩ። ኮሚክ ሪሊፍ፡ ኣብ ላይቤሪያ ዝሰርሖ ቪድዮ ብዝምልከት እቲ ትካል “ኤድ ሺረን ረድኤት እንክህብ ኣብ ክንዲ ምርኣይ ሰባት ከመይ ክተሓባበሩ ከም ዝኽእሉ እዩ ከርኢ ፈቲኑ” ኢሉ። ቅድሚ ዓሰርተ ዓመት ራዲ ኤይድ ዝተባህለ ትካል ኖርወይ ኣፍሪቃን ኣፍሪቃውያንን ምስ ረድኤት ብዝተሓሓዝ ዝስኣልሉ መገዲ ንምቕያር ምንቅስቓስ ጀሚሩ። መምህር ዩኒቨርሲቲ ኦፍ ኢስት ኣንግሊያ ፕሮፌሰር ዴቪድ ጊርሊንግ፡ እዚ ምንቅስቓስ ለውጢ ከም ዘምጽአ ይዛረብ። እዚ ብዛዕባ እቲ ኣብ ኬንያ ኣብ ዝርከብ ዝዓበየ ሻውል መጽናዕቲ ዝሰርሐ ሙሁር፡ ረድኤት ዝወሃቦም ሰባት ተቐበልቲ ካብ ምዃን ዕጫኦም ዝውስንሉ ኣገባብ ከርኢ ክኢሉ’ዩ ብምባል ይዛረብ። ትካላት ረድኤት ዝገብሩዎ ምንቅስቓስ ብፍሉጣት ሰባት ክስራሕ ይደልዩ። ገለ መራኸብቲ ሓፋሽ’ውን ፍሉጣት ሰባት ዘይብሉ ጸብጻባት ረድኤት ክሰርሑ ድልየት የብሎምን። ማርቲን ስኮት ዝተባህለ ክኢላ ዝሰርሖ መጽናዕቲ ግን፡ ፍሉጣት ሰባት ኣብ ውሽጢ ምትእኽኻብ ረድኤት ክኣቱ እንከለው እቲ ትዅረት ናብኦም ከም ዘዘንብል የመልክት። ፍሉጣት ሰባት በዚ ክርብሑ ይኽእሉ፤ እቶም ረድኤት ዘድልዮም ሰባት ግን ዝረኽቡዎ ጥቕሚ የለን። ኤድዋርድ ኣድሞሉ ድማ፡ “እቲ ዝኣረገ ሕሉፍ ተረኽ ብምግዳፍ ሓድሽ መገዲ ምፍጣር ይክኣል እዩ፤ ኣፍሪቃ ተቐባሊት ዘይኰነት ናይ ባዕ ላ ታሪኽ እትጽሕፍ ኣህጕር’ያ” ይብል። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ነቐፍቲ፡ እቲ ስራሕ ንዘይሕጋዊ ምስግጋር ሰባት፡ ምዝመዛን ግህሰትን ዘሰብ ምዃኑ ብምግላጽ፡ ስክፍታኦም ይገልጹ። "ብመሰረቱ፡ ኵሉ ግዜ ዓመጽ ዝመልኦ ሞያ ምዃኑ ስለዘይተርፍ፡ እዚ ሕጊ ንቡር ስለ ዝገብሮ ሓደገኛ'ዩ" ትብል ጁልያ ክሩሚየር ዝተባህለት ወለንተኛ ናይቲ ንሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ዝሕግዝ ዘይመንግስታዊ ትካል ቤልጅየም። ንብዙሓት ደቀንስትዮ ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ፡ እቲ ስራሕ መሰረታዊ እዩ፤ ከምዚ ዝበለ ሕጊ ቀልጢፉ ክመጽእ እውን ነይርዎ። መል ብሓደ ዓሚላ ብዘይ ኮንዶም ዘይንቡር ጾታዊ ርክብ ክትገብር ምስ ተገደደት፡ ብጾታዊ ርክብ ዝመሓላለፍ ረኽሲ (STI) ኣብ ኣመንዝራታት ይላባዕ ከምዘሎ ምስ ፈለጠት፡ ኣዝያ ኣሰንቢዳ። ኣማራጺ ግን ኣይነበራብ። "ዝነበረኒ ኣማራጺ ነቲ ሕማም ምዝርጋሕ ወይ ድማ ገንዘብ ምእካብ እዩ ነይሩ።” ጓል 23 ዓመት እንከላ ዓጃቢት ኰይና ነይራ - ገንዘብ የድልያ ነይሩ፤ ቀልጢፋ ድማ ካብ ትጽቢት ንላዕሊ ክትረክብ ጀሚራ። ከምዚ ወርቂ ዝሃረማ ኰይኑ ተሰሚዑዋ ነይሩ፡ እቲ ምስ ተላባዒ ሕማም ዝነበረ ተመኵሮ ግን ካብ ሰማይ ናብ መሬት ደርብዩዋ። መል፡ ድሕሪ ሕጂ ንዝኾነ ዘይምቹእነት ዝፈጥረላ ዓሚል ወይ ጾታዊ ተግባር ክትነጽግ ክትክእል እያ፤ እዚ ማለት ንስርሓ ብዝተፈለየ መንገዲ ክትሕዞ ክትክእል እያ። " ብሕጊ መስለስይ ሕሉው እንተዝነብር፡ ኣጻብዕተይ ናብ ማዳመይ [ኣስራሒተይ] ኣመልኪተ፡ ‘ነዚ ውዕል ትጥሕሲ ኣለኺ፤ ብኸምዚ ክትሕዝኒ ድማ ይግባእ’ ክብላ ምኸኣልኩ ነይረ።" እቲ ተደላይ መሰረተ ልምዓት ዝቐራረብ ናይ ትምህርቲ ፅርየት ንናይ ገጠር ህዝቢ ምቕራብ፡፡ልዕሊ ሰማንያ ሓሙሽተን ፐርሰንት ናይታ ሃገር ህዝቢ ኣብ ትኹረት ዘይወሃበሉ ናይ ዕብየት ደረጃ እዩ ዘሎ፡፡እዚ ዝተወሳሰበ ችግር ናብታ ዓዲ ዘእተውዎ ናይ ቕድም ሐዚ ዝነበሩ ኣምባገነናዊ፣ዓርሱ ዝፈትውን ዋጋ ዘይብሉ ፋሽስታዊነት፣እቲ ናይ ኢትዩጵያ ናይ ሽግግር መንግስቲ ንልምዓት ብትኽክለኛ መንገዲን እቲ ዝነበረ ዝተወሳሰበ ኣረመንያዊ ሰርዓት ብምስባር ንምስራሕ ጀሚሩ ኣሎ፡፡ እቲ ቐዳማይ ደረጃ ናይ ዩኒቨርስቲ ትምህርቲ ቐዳማይ ዲግሪ ዘትሕዝ እንትኾን ድሕሪ ሰለስተ ወይድማ ኣርባዕተ ዓመት ትምህርቲ ዝርከብ እዩ፡፡ኣብ መጨረሻ ሕድሕድ ሰሚስተር ፈተና ይዘጋጀ፡፡ኣብ ሕክምናን ናይ እንስሳት ሕክምና ትምህርቲ እቲ ፕሮፌሽናል ናይ ዶክተር ብቅዓት ምኣርግ ንምግናይ ሓሙሽተ ዓመት ይመሃር፡፡ ናይ ዩኒቨርስቲ ካልኣይ ደረጃ፡ማስተርስ ዲግሪ፡ስፔሻላይዜሽን እቲ ካልኣይ ደረጃ ናብ ማስተርስ ዲግሪ ንምግናይ ብንኡሱ ክልተ ዓመት ዝቐፀለ ትምህርቲ የድልዩ፡፡ኣብ ሕክምናን ኣብ ናይ እንስሳት ሕክምና እቲ ናይ ስፔሻላይዜሽን ዲግሪ ዝርከብ ብንኡሱ ድሕሪ ሰለስተ ዓመታት ዝቐፀለ ትምህርቲ እንትኾን ልዕሊ እቲ ናይ ሕክምና ዲግሪን ናይ እንስሳት ሕክምና ዲግሪ እዩ፡፡ ናይ ዩኒቨርስቲ ሳልሳይ ደረጃ: ናይ ፊሎሶፊ ዶክተር  ናይ ፊሎሶፊ ዶክተር ማኣርግ ዝርከብ ድሕሪ ናይ ሰለስተ ዓመት ትምህርቲ ልዕሊ ማስተርስ ዲግሪ እዩ፡፡  እቲ ቐዳማይን ካልኣይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ዝተወደአሉ ኣብ 2001ን 2005(ኣ.ኣ) ብቕደመ ተኸተል፡፡ኣብዚ ሐዚ ግዘ እቲ ሳልሳዋይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ድማ 2005/6(ኣ.ኣ) ዝጠቓለለ እንትኾን ሐዚ ኣብ ካልኣይ ዓመት ትግበርኡ እዩ ዘሎ፡፡ናይ ኸዚ ዓመት መስመር ድማ እቲ ፕሮግራም ብዘይምቑራፅ ዝፍተሽ ብናይ ሓባር ስልጠና እንትኾን ከም ፍርቒ ዓመት ፍተሻ፣ናይ መወዳእታ መገምገሚን ዓመታዊ ፍተሻ ምይይጥ ይግበር፡፡ ናይ ጥ.ት.ል.መ ደረጃታት ግልፂ ዝኾነ ስትራቴጂ ምስ ጥዕና ጉዳያት ዝተተሓሓዘ ድኽነት ኣብ ምውጋድ ዓላማ ዘለዎ ጣልቓ ምእታው እዩ፡፡ብጠቕላላ እቲ ፕሮጀክት ሸሞንተ ቦታታት ዘተኮረ እንትኾን፡   መሰረታዊ ናይ ጥዕና ጣብያ ምስፍሕፋሕን ፅርየት መሰረታዊ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ናይ መፃኢ ትልሚ ምምሕያሽ   መደበኛን ፅቡቕ ዝኾነ ፣ዕዳጋ ዘማእኸለን ዝለዓለ ፅርየት ዘለዎ ናይ መድሓኒት ኣቕርቦት ምርግጋፅን ናይ ሕክምና ትእዛዝ ፀባይ ብሕክምና ኣቕረብቲ ምምሕያሽ ብዛዕባ ግለሰባዊን ኸባብያዊ ንፅህና ኣብ ምምሕያሽ ኣፍልጦ ምሃብን ናይ ሕማማት ዝተለመደን መሰረታዊ ፍልጠት ምሃብን ምኽንያቶም ምፍላጥን ከምኡ እውን ንጥዕና ኣገልግሎት ፖለቲካልን ማሕበረሰባዊ ድጋፍ ምፍላጥ፡፡ ንመእተዊ ፍቓድ ዘድልዩ ነገራት፡ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ኣካዳሚክ ሰርቲፍኬት ብቲ ትካል ዝድለዩ ከቕርቡ ኣለዎም፡፡ ናይ ወፃኢ ዓዲ ብቅዓት ዝበሃል ምስ ናይ ኢትዩጵያ ናይ ትምህርቲ ቤት መልቐቒ ሰርተፍኬት ተመጣጣኒ እንተኾይኑ፡ ናይ ለንደን ዩኒቨርስቲ ጠቕላላ ናይ ትምህርቲ ሰርትፍኬት፣ ካምብሪጅ ናይ ወፃኢ ፈተና፣ናይ ምዕራብ ኣፍሪካውያን ትምህርቲ ቤት ሰርቲፍኬትን ናይ ኦክስፎርድ ፈተና፡፡ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ዲፓርትመንት  ተመጣጣኒ ዝኾነ ናይ ካልኦት ካልኣዋይ ትምህርቲ ቤት መልቐቒ ሰርተፍኬት ብግሊ ጉዳይ ዘተኣማምንን ይገብሮ፡፡ናይ ኩሎም ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ናይ መነባበሪኦም ወፃኢኦም ክሽፍኑ ኣለዎም፡፡ መእተዊ ደንቢታት:ቪዛን ናይ ገንዘብ ዋሕሲ ምሃብ፡፡ብተወሳኺ ኩሎም ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ንዝፀንሑሉ ግዘ ሰላማዊ ዝኾነ ናይ መንበሪ ፍቓድ ክህልዎም ይግባእ ከምኡ እውን ECOWAS ዜጋታት ንዝፀንሑሉ ግዘ ሰላማዊ ዝኾነ ናይ መንበሪ ፍቓድ ክህልዎም ይግባእ፡፡. ኣብ ጥዕና ዘድልዩ ነገራት፡ ተምሃሮ ናይ ጥዕና ሰርተፍኬት ከቕርቡ ኣለዎም፡፡ ኣብ ቋንቋ ዘድልዩ ነገራት፡ ተምሃሮ ኣብ TOEFL ደረጃ ብኢንግሊሽ ብቑዕ ክእለት ክህልዎም ኣለዎ፡፡ ናይ መመልከቻ ቅድመ ተኸተል፡ መመልከቻ ናብ ንግሊ ትካላት ንምእታው፡ዩኒቨርስቲ/ኮሌጅ  መመልከቻ ናብ: ትምህርቲ ሚኒስተር ናይ መመልከቻ መዕፀዊ መዓልቲታት፡ ንዩኒቨርስቲ ደረጃ ፅንዓት:ሓምለ 1 ንቕድመ/ዶክተራል ፅንዓት:ሓምለ 1 ናይ ትምህርቲ ግንዛቤን ብቕዓትን፡ ኣብ ዓዲ ውሽጢ ናይ ትምህርቲ ክትትል (ናይቲ ስርዓት ግንዛበን/ተቐባልነትን)፡ ናይቲ ዩኒቨርስቲ ናይ ሕጊ መወሰኒ ምኽሪ ቤት ብታ ሃገር ዝፍለጥ ናይ ድጋፍ ወረቐት ይህብ፡፡እቲ ትምህርቲ ሚኒስተር ናይ ግሊን ናይ ህዝቢ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት እቲ ዝተደለየ ስራሕ ምስርሑን ተቐባልነት ዘለዎ ምኻኑን ሓላፍነት ኣለዎ፡፡ኣብ ወፃኢ ዓዲ ዝወሃቡ ናይ ትምህርቲ ክትትል (ምስ ናይ ወፃኢ ዓዲ ናይ ድጋፍ ኣፍልጦ ዝሰርሑ ኣካላት)፡ ላዕለዋይ ናይ ትምህርቲ ሴክተር, ትምህርቲ ሚኒስተር ሓላፊ: ተሸመ ይግዛው፣ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ምክትል ሚኒስተር ድሕሪ ምርኮ ባቢሎን ድማ ኢኮንያ ንሰላትኤል ወለደ፡ ሰላትኤል ንዘሩባቤል ወለደ፡ ዘርባቤል ንኣብዩድ ወለደ፡ ኣብድዩድ ንኤልያቄም ወለደ፡ ኢልያቄም ንኣዛር ወለደ፡ ኣዛር ንሳዶቅ ወለደ፡ ሳዶቅ ንኣኪም ወለደ፡ ኣኪም ንኤልዩድ ወለደ፡ ኤልዩድ ንኣልኣዛር ወለደ፡ ኣልኣዛር ንማታን ወለደ፡ ማታን ንያእቆብ ወለደ፡ ያእቆብ ንዮሴፍ ሕጹይ ማርያም ወለደ፡ ካብኣ ድማ እቲ ክርስቶስ ዚበሀል ዘሎ የሱስ ተወለደ። እምበኣርሲ ዅሉ ወለዶ ኻብ ኣብርሃም ክሳዕ ዳዊት ዓሰርተው ኣርባዕተ ወለዶ፡ ካብ ዳዊት ልሳዕ ምርኮ ባቢሎን ዓሰርተ ኣርባዕተ ወለዶ፡ ካብ ምርኮ ባቢሎን ክሳዕ ክርስቶስ ድማ ዓሰርተው ኣርባዕተ ወለዶ እዩ። ልደት የሱስ ክርስቶስ ከምዚ እዩ፡ ኣዲኡ ማርያም ንዮሴፍ ተሐጽያ ኸላ፡ ከይተራኸቡ፡ ብመንፈስ ቅዱስ ጠኒሳ ተረኽበት። ዮሴፍ ሕጹያ፡ ጻድቕ ሰብኣይ ነበረ እሞ፡ ብሕቡእ ኪሐድጋ ሓሰበ እምበር፡ ኪገልጻ ኣይፈተወን። ንሱ እዚ ኺሐስብ ከሎ፡ እንሆ፡ መልኣኽ እግዚኣብሄር ብሕልሚ ተራእዮ፡ ከምዚ ኢሉ፡ ዮሴፍ ወዲ ዳዊት፡ እቲ ሕጽይትኻ ማርያም ጠኒሳቶ ዘላ ኻብ መንፈስ ቅዱስ እዩ እሞ፡ ንምውሳዳ ኣይትፍራህ። ወዲ ኽትወልድ እያ፡ ንሱ ኸኣ ንህዝቡ ኻብ ሓጢኣቶም ኬድሕኖም እዩ እሞ፡ ስሙ የሱስ ክትሰምዮ ኢኻ። እዚ ዅሉ እቲ እግዚኣብሄር ብነብዪ እተዛረቦ ኺፍጸም ኰነ፡ ከምዚ ዚብል፡ እንሆ፡ ድንግል ክትጸንስ ወዲውን ክትወልድ እያ፡ ስሙ ኸኣ ኣማኑኤል ኪብልዎ እዮም፡ ትርጉሙ፡ ኣምላኽ ምሳና እዩ። ዮሴፍ ካብ ድቃሱ ተንሲኡ፡ መልኣኽ እግዚኣብሄር ከም ዝኣዘዞ ገበረ፡ ንማርያም ሕጽይቱ ወሰዳ። በዅሪ ወዳ ኽሳዕ እትወልድ ከኣ ኣይፈለጣን። ስሙ ድማ የሱስ ሰመዮ። ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ንምስፍሕፋሕ ዘለው ምኽንያታታት፡   ሪፈራል ሆስፒታል ከምኡ እውን ፅንዓትን ምርምር ማእኸል ምቑቋምን ምምሕዳርን ብጥዕና ኣገልግሎታት ክትግበሩ ዘለዎም መስፈርትታት ምውሳን፣ብዘይካ ከም እቶም ስልጣናት ብጥብቂን ብሕጊ ንቶም ካልኦት ኣካላት ምሃብ፣ፍቓድ ኣብ ምሃብን ሆስፒታላት ኣብ ምምቑፅፃርን ብናይ ወፃኢ ድርጅታትን በዓል ሃብትታት ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ምጥያሽ፡፡ ናይ በዓል ሞያታት ብቕዓት ኣብ ናይ ህዝቢ ጥዕና ኣገልግሎት ዝተፈላለዩ ደረጃታት ኣብ ምስታፍ ይውስን፣ብተመሳሳሊ ናይ ብቕዓት ምስክር ወረቐት ንምርካብ ምጥያቕ ናይ ባህላዊ ሕክምና ፅንዓት ምግባር ፣ምርምርን ናይ ሙከራ ማእኸል ብተመሳሳሊ ምዝግጃው ኣብ ባህላዊ ሕክምና ምርምር ክግበር ምፍጣርን ንዚ ዓላማ፣ ናይ ምርምርን ሙከራ ማእኸል ምዝግጃው ምፍጣርን ናይ ኩነታት ኣተገባብራ ምክትታልን ናይ ተሓላላፊ ሕማም ምክልኻልን ምጥፋእን  መንገዲ  ምፍጣር ናይ ህዝቢ ጥዕና ንምሕላው ኣድላይን ዝተፈለየ ቑፅፅር ክውሰድ ምግባር ናይ ምግቢ ቦታን ናይ ኣመጋግባ ጥቕሚ ኣብ ምውሳን ፅንዓት ምግባር ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ብንኡሱ ቐዳማይ ዲግሪ ክህልዎም ኣለዎ፡፡ ዝስልጥኑሉ ቦታ ኸዓ  ናይ ትምህርቲ ፋካሊቲታት ከምን ኣዲስ ኣበባ ዩኒቨርስቲ፣ባህር ዳር ዩኒቨርስቲ፣ኣላማያ ዩኒቨርስቲን ደቡብ ዩኒቨርስቲ (ዲላ)፣ጅማ ዩኒቨርስቲን መቐለ ዩኒቨርስቲ ናይ ሰለስተ ዓመት ኮርስ ምስተምሃሩ  ናይ መጀመርያ ዲግሪኦም ብመምህርነት ይረኽቡ፡፡ቴክኒካል ትምህርቲ መምህራን ናይ ሰለስተ ዓመት ዲግሪ ኮርስ ኣብ ናዝሬት ቴክኒካል ናይ መምሃራን ኮሌጅ ይከታተሉ፡፡ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ስልጠና ማስተርስን ፒ.ኤች.ዲ ደረጃ መምሃራን /ኣባላትን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዩኒቨርስቲ መመረቒ ትምህርቲ ቤት ስልጠና ይወስዱ ፡፡ብዙሓት መምሃራን ኣብ ወፃኢ ዓዲ እውን ይስልጥኑ እዩም፡፡ደቡብ ዩኒቨርስቲን ኣለማያ ዩኒቨርስቲ ብሀዚ ግዘ ንተምሃሮ ብማስተርስ ደረጃ የሰልጥኑ ኣለው፡፡ካልኦት ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት(ጅማን መቐለን) ኣብዚ ሓፂር ግዘ ንምጅማር ኣብ ትልሚ እዩም፡፡ ስነ ስርዓት መርዓ ኣብ ትግራይ መርዓ ናይ ፍቕሪ መእሰሪ ሓደ መስርሕ ብምዃኑ ኣብዛ ዓለም ዘለዉ ዘርእታት ደቂ ኣዳም ፍሉይ ክብርን ቦታን ይህብዎ፡፡ ዋለኳ ፍቕርን ሓዳርን ብዘይመርዓ ’ውን ዝኸዱ እንተኾኑ መርዓ ሃይማኖት ከይፈለየ ብኩሉ ተኸታላይን ኣብ ኩሉ ኩርንዓት ዓለምን ዝካየድ ምዃኑ ሓበራዊ ልማድ ይገብሮ፡፡ ህዝቢ ትግራይ ’ውን ሓደ ኣካል ሕብረተሰብ ዓለም ኢዩ’ሞ ካብ ውሉድ ናብ ወለዶ እናተመሓላለፈ ዝመፀ ናይ ባዕሉ ዝኾነ ስነ ስርዓት መርዓ ኣለዎ፡፡ ኣብ ትግራይ ሃይማኖታዊ ፣ባህላዊን ዘመናዊን ዝበሃሉ ኩሎም ኣብ ቅድሚ ሕጊ ቕቡላት ዝኾኑ ዓይነታት መርዓ ኣለዉ፡፡ ሐዚ እንሪኦ ባህላዊ መርዓ ኮይኑ እቲ ናይ ቐደም ናይ ወለድና እንብሎ ስነ ስርዓት መርዓ ምስ ኣተሓሳስባን ዘመናውነትን ደቂ ሰባት እናተሓናፈፀን እናተለወጠን ይመፅእ ብምህላዉ እዚ ሙሉእ ብሙሉእ ናይ ቀደም እዩ ወይ ናይ ሐዚ እዩ ንምባል ኣፀጋሚ ኢዩ፡፡ ምስ’ቲ ካብ 26 ንላዕሊ ዝኾና ተቃወምቲ ፖለቲካዊ ውድባትን ሰልፍታትን ካብ 60 ንላዕሊ ዝዀና በጌሳዊ ማሕበራትን ዝሓቝፈ ባይቶ ዝመርሕ ዝመርሕ ዘሎ ዶር. ዩሱፍ ብርሃኑ ኣሕመዲን ናይ መጀመሪያ ሰፊሕ ቃለ መጠይቅ ብምክያድ ብዛዕባ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ዝተራእየ ምዕባሌታት ዘጉልሕ መብረሂታት ኣብ ልዕሊ ምሃቡ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ኤርትራ ዝተራእየ ናይ ዕልዋ ፈተነ ኣትኩሩ፡ ንስርዓት ኣስመራ ዝድግፋ ሃገራት ብተሪር ነቂፉ። ከምኡ’ውን ንጸጥታ ናይ’ዚ ዞናን ዓለምን ዝህድድ ዓንከል ኢራንን ኣስመራን ኣመልኪቱ መጠንቀቕታ ኣቕሪቡ። ብተወሳኺ ምስ ሓይሊ ተቃውሞ ዝምድና ዘሎዎም እዋናውያን ዛዕባታትን ዝምድናታተንን ኣልዕሉ ተዛሪቡ። ጋሻና ዶር. ዩሱፍ ኣብ ኣስመራ ዝተወልደ ፡ ወዱ ሓደ ካብ’ቶም ፍሉጣት መራሕቲ ሃገራዊ ዕዮ ዝኾነ ኣቶ ብርሃኑ ኣሕመዲን እዩ። ከም ዝባሃል ድማ “ንኣቡኡ ዝመሰለ ኣይሓመቀን”። መባእታውን ዩኒበርሲቲ ደረጃ ትምህርቱን ኣብ ናይ ኢጣሊያ ኣብያተ ትምህርቲ ኣብ ሮማ ኣሰላሲሉ።ምስ ብጾቱ ብ1965 ኣብ ምምስራት ናይቲ ቀዳማይ ማሕበር ተማሃሮ ኤርትራዊያን ተሳቲፉ፣ ብ1966 ድማ፡ኣባል ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ብምዃን፡ ኣብ 1971 ዝተኻየደ ቀዳማይ ሃገራዊ ጉባኤ ተሳተፈ። ኩሉ ብሕታዊ ናብርኡ ንድሕሪት ገድፉ ድማ ኣብ 1973 ናብ ሜዳ ኣብ ውድብ ተ .ሓ.ኤ. ኣምረሐ። ብ1975 ድማ ሓደ ካብቶም መስረትቲ ማሕበር ቀይሕ መስቀልን ወርሕን ኤርትራ ነበረ። ኣብ ቀዳማይ ሃገራዊ ጉባኤ ተ.ሓ.ኤ. ድማ ከኣ ኣባል ሰውራዊ ባይቶ ኰይኑ ተመረጸ። ዶር. ዩሱፍ ዝተፈላለየ መሪሕነታዊ ሓላፍነታት ተሰክሙ። ካብ’ቲ ቀንዲ ዝተሰከሞም ሓልፍነታት ድማ፡ ሓላፊ ወጻኢ ዝምድናታት ክኾውን ከሎ፡ ኣብ’ቲ ብ2011 ኣብ ኣዋሳ ዝተኻየደ ኤርትራዊ ሃገራዊ ጉባኤ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ኰይኑ ተመረጸ። ዶር. ዩሱፍ ዝተፍለላዩ ቋንቋታት ካብ’ቶም ዝመልኩ ሓደ እዩ። ቋንቋታት ዓረብኛ፡ ትግርኛ፡ትግሬን ኣብ ልዕሊ ምኽኣሉ ቋንቋታት ጣልያንን፡ እንግልዝኛን፡ ፈረንሰኛ፡ እስባኝያን፡ ከምኡ’ውን ቋንቋ ሆላንድን ይዛረብ። ዝምድና ተቃወምቲ ሓይልታት ምስ ጎረባበቲ ሃገራት ብዝምልከት ድማ " መብዛሕትኤን ጎሮባብቲ ሃገራት ንስርዓት ዝድግፍ መርገጻት ወሲደን ገሊኤን ድማ ተዓዘብቲ ክኾና ከሎዋ ፡ ውሑዳት ሃገራት ፍጹም ዘይግደሳ እየን ኢሉ። ስውራ ኤርትራ ዝምድናታት ምስ ናይ ከባቢ ሃገራት ብፍላይ ድማ ምስ ሃገራት ኣዕራብ ነይርዋ ይኹን እምበር ድሕሪ ናጽነት ብዘይ ኣማራጽ እዘን መንግስታት ምስቲ ዝተዓወተ ውድብ ጠጠው ኢለን። እዚ ዝምድና ግን ቀስ ብቀስ እናጸበበ ብምኻድ፡ ድሕሪ ቁሩብ እዋን ድማ ኣብ ኣስመራ ዝተተከለ ስርዓት ምስ ኩሎም ጎረባበቲ ሃገራት ብብረት ክራዳዳእ ተራእየ። ካብ’ዘን ጎረባብቲ ሃገራት ድማ ኣብ ቀረባ ትሃሉ ርሑቅ፡ ካብ’ቲ በዚ ስርዓት’ዚ ዝተበገሰ ጎናዊ ውግኣት ዝዳሓነት ሃገር የላን። ምስ የመን ፡ ጀቡቲ፡ሱዳን። ካብ’ዚኤን ሓሊፉ ድማ ምስ ምስሪ ፡ ንቀይሕ ባሕሪ ሰንጥቁ ድማ ናብ ሱዑዲ ዓረብ ሰጊሩ ኣብ ዝምድና ኤርትራን ጎረባብቲ ሃገራት ዓረብን ነቃዓት ፈጠረ። እዘን ሃገራት ድማ ኩለን ክሳብ ናጽነት ኤርትራ ዝረጋገጽ ንመሰል ህዝቢ ኤርትራ ዝደገፋ እየን" ኢሉ ። ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ዶር. ዩሱፍ ብርሃኑ፡ ሕጂ እውን ሃገራት ኣዕራብ ብፍላይ ድማ ሃገራት ኸሊጅ ህዝቢ ኤርትራ ካብ ዲክታቶሪያዊ ስርዓት ክናገፍ ኣብ ጎኑ ጠጠው ክብላ ጸዊዑ። ምኽንያቱ ቅሳነት ሃገራት ኣዕራብ፡ ኣብ ኤርትራ ቅሳነት እንተዘይተፈጢሩ ዝመልእ ኣይኮነን ኢሉ ፡እቲ ኢሳያስ ምስ ኢራን ዝገብሮ ዘሎ ሻርነት ድማ ነዚ ዝህድድ እዩ ክብል ኣሚቱ። ዶር. ዩሱፍ ቀጺሉ ተቃወሞ ኤርትራ መሳረሒ ናይ እትዮጵያ ይኹን ካልኦት ኣይኮነን ኢሉ፡ ምስ ኢትዮጵያ ዘሎ ዝምድና ድማ ኣብ ሓባራዊ ጠቅምታት ዝተመስረተ ኮይኑ፡ ኢትዮጵያ ምእንቲ ዲሞክራስያዊ ለውጢ ህዝቢ ኤርትራ ዝኣመነትን እትድግፍ ሃገርን እያ። ስለ’ዚ ዝምድናና ምስ ኢትዮጵያ ይኹን ካልኦት ኣብ ፖለቲካዊ ውዲታት ዝተሞርኮሰ ኣይኮነን ኢሉ። እዚ ስርዓት’ዚ ምስ ኩለን ጎረባብቲ ሃገራት ክተኣሳስር ዝኽእል ናይ ዝምድናታት ፈትልታት ስለ ዝበታተኸ ንተቃወምቲ ኤርትራ ጠቃሚ ነገር ወፊዩ እዩ ተቃወምቲ ኤርትራ ግን ብግቡእ ኣይተጠቀሙሉን፡ ስርዓት ህግድፍ ድማ ንድኽመታቶም ስለ ዝመዝመዞ ሃሰያታት ኣስዒቡ ኢዩ። ሕጂ ግን ድሕሪ ነዊሕ እዋን ንመብዛሕትኦም ተቃወምቲ ኤርትራ ዝጥርንፍ ጽላል ቆይሙ ስለ ዘሎ ንዝተረፉ ንምጥርናፍ ብፍላይ ኣብ ሃገርና ሓድሽ ተረኽቦ ምስ ተራኣየ ምትእስሳራት ኣብ ሞንጎ ውሽጥን ግዳምን ይብርትዕ ብምህላዉ ጻዕርታት ይካየድ ከም ዘሎ ኣፍሊጡ። ንንጥፈታት ሃገራዊ ባይቶ ብዝምልከት ድማ፡ ባይቶ ገለ ንጥፈታት ኣካይዱ ኢዩ ብምባል፡ ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ ካብ ናይ ዜና ማዕከናት ሪሒቅና፡ ሃገ ራዊ ዕላማታት ዘማልእ ንጥፈታት ነካይድ ምህላውና ጥራሕ ክፍለጥ ንመሪጽ ክብል ዶር. ዩሱፍ ገሊጹ። ሽዑ መንፈስ ንየሱስ፡ ብድያብሎስ ኪፍተን፡ ናብ በረኻ ኣውጽኦ። ኣርብዓ መዓልትን ኣርብዓ ለይትን ምስ ጾመ፡ ድሕርዚ ጠመየ። እቲ ፈታኒ ድማ መጺኡ፡ ወዲ ኣምላኽ እንተ ዄንካስ፡ እዚ ኣእማን እንጌራ ኪኸውን በል፡ በሎ። የሱስ ግና፡ ሰብ ካብ ኣፍ ኣምላኽ ብዚወጽእ፡ ኵሉ ቓል እምበር፡ ብንጌራ ጥራይ ኣይነብርን፡ ጽሑፍ እዩ ኢሉ መለሰሉ። ሽዑ ድያብሎስ ናብታ ቅድስቲ ኸተማ ወሲዱ፡ ኣብ ገምገም ቤት መቕደስ ደው ኣበሎ። እግርኻ ብእምኒ ኸይትዕንቀፍ፡ በእዳዎም ኬልዕሊኻ፡ ንመላእኽቱ ምእንታኻ ይእዝዝ፡ ጽሑፍ አሎ እሞ፡ ወዲ ኣምላኽ እንተ ዄንካስ፡ ንታሕቲ ገጽካ ጽደፍ፡ በሎ። የሱስ፡ ንእግዚኣብሄር ኣምላኽካ ኣይትፈታትኖ፡ ድማ ጽሑፍ አሎ፡ በሎ። ድያብሎስ ከም ብሓድሽ ናብ ኣዝዪ ነዊሕ ከረን ወሲዱ፡ መንግስትታት ኵላ ዓለምን ክብረተንን ኣርአዩ እሞ፡ ፍግም ኢልካ እንተ ሰገድካለይ፡ እዚ ዅሉ ኽህበካ እየ፡ በሎ። ሽዑ የሱስ፡ ንእግዚኣብሄር ኣምላኽካ ስገድ፡ ንእኡ በይኑ ድማ ተገዛእ፡ ጽሑፍ አሎ እሞ ኪድ ርሐቕ፡ ሰይጣን፡ በሎ። ድሕርዚ ድያብሎስ ሐደጎ፡ እንሆ ድማ መላእኽቲ መጺኦም ኣገልግልዎ። የሱስ፡ ማእሰርቲ ዮሃንስ ሰሚዑ። ናብ ገሊላ ድሕር በለ። ናዝሬት ሐዲጉ ድማ፡ ኣብ ወሰን ዛብሎንን ንፍታሌምን፡ ኣብ ጥቓ ባሕሪ ናብ ዘላ ቅፍርናሆም መጺኡ ተቐመጠ። እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ እተበህለ ኺፍ ጸም፡ ከምዚ ዚብል፡ ምድሪ ዛብሎንን ምድሪ ንፍታሌምን፡ መገዲ ባሕሪ፡ ማዕዶ ዮርዳኖስ፡ ገሊላ ኣህዛብ፡ ኣብ ጸልማት ዚነብር ህዝቢ ዓብዪ ብርሃን ረኣየ፡ ኣብ ዓዲ ሞትን ድኔኣን ንዚነብሩ ድማ ብርሃን ወጸሎም። የሱስ ካብኡ ነጀው፡ መንግስተ ሰማይት ቀሪባ ኣላ እሞ፡ ተንስሑ፡ እናበለ ኺሰብክ ጀመረ። ኣብ ጥቓ ባሕሪ ገሊላ ኺመላለስ ከሎ፡ ክልተ ኣህዋት፡ ጴጥሮስ ተብሂሉ ዘሎ ስምኦንን እንድርያስን ሓዉን ገፈፍቲ ዓሳ ነበሩ እሞ፡ መርበቦም ናብ ባሕሪ ኺድርብዩ ረኣየ። የሱስውን፡ ኣነ ድማ ገፈፍቲ ሰብ ክገብረኩም እየ፡ ንዑ ስዐቡኒ፡ በሎም። ብኡብኡ መርበቦም ሐዲጎም ሰዐብዎ። ካብኡ ሐሊፉ ኽልተ ኻልኦት ኣሕዋት፡ ያእቆብ ወዲ ዘብዴዎስን ዮሃንስ ሓውን፡ ምስ ዘብዴዎስ ኣቦኦም፡ መርበቦም ኣብ ጃልባ ኼዕርዩ ረኣየ እሞ ጸውዖም። ንሳቶም ከኣ ነታ ጃልባን ኣቦኦምን ሐዲጎም፡ ብኡብኡ ሰዐብዎ። የሱስ ድማ ኣብ ኵላ ገሊላ፡ ኣብ ቤት ጸሎቶም እናመሀረ ወንጌል መንግስቲውን እናሰበኸ፡ ኵሉ ሕማምን ኣብ ህዝቢ ዘሎ ዅሊ ድናሰን እናሕወየ ይዘውር ነበረ። ወሪኡውን ኣብ ኵላ ሶርያ ወጸ። ንዅሎም ሕሙማት ከኣ፡ በብዓይነቱ ሕማም ዘለዎምን ቃንዛን ኣጋንንቲ ዘለዎምን ሕማም ባርያ በብወርሒ ዚለዐሎምን መጻጉዓትን ናብኡ ኣምጽኡሉ፡ ንሱ ድማ ኣሕወዮም። ካብ ገሊላን ካብ ዓሰርተ ዓድን ካብ የሩሳሌምን ካብ ይሁዳን ካብ ማዕዶ ዮርዳኖስን ከኣ ብዙሃት ሰብ ሰዐብዎ። ናይ ጥዕና ሴክተር ኣብ ቐረባ ግዘ ዝፈጠሮ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ምብፃሕ ስርዓት ብጥዕና ኣገልግሎት መስፋሕፍሒ መርሃግብሪ(ጥ.ኣ.መ.መ) ዝትግበር እዩ፡፡እቲ ዝተፋጠነ ናይ ቐዳማይ ጥዕና ስርዓት ስትራቴጂ ምስፍሕፋሕ  ከም ክፋል ምቕላል እቲ ናይ ጥ.ኣ.መ.መ ኣተገባብራ ኣፅዲቑ እዩ፡፡. ሃገርና እቲ ናይ መጀመርያ ሓድሽ ሚሊኒየም ከም ዝኣተወቶ ናይ ጥዕና መሐለዊ ስርዓት ኣብ ኢትዩጵያ፣ ድልየት ህዝቢ ኢትዩጵያ ንምርካብ ንላዕሊ ይኸይድ ኣሎ፡፡ኩለና እንኣምኖ ድማ ፍቱንን ብቑዕ ናይ ጥዕና ስርዓት ንህዝብና ዘገልግልን ጥዕነኦም ክውስኽን ኣብ መፃኢ ድማ ደስታ ንክህሊ ንምጥያሽ እዩ፡፡ ብዘይ ልምዲ ዝርከብ ትምህርቲ፡ ናይ ርሕቀት ላዕለዋይ ትምህርቲ ናይ ርሕቀት ትምህርቲ ብ ኤም.ቢኤ ኣብ ኣዲስኣበባ ዩኒቨርስቲ ይወሃብ፡፡ ናይ ዲፕሎማ ደረጃ ስልጠና ዝወሃብ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኮመርሻል ኮሌጅ፣ባህርዳር፣መቐለ፣ጅማን ኣዋሳን እዩ፡፡ ንነዊሕ ግዘ ዝፀንሕ ናይ ላዕለዋይ ትምህርቲ ዝቐፀለ ናይ ትምህርቲ መርሃግብሪታት ኣብ ኩሎም ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት ኣብ ኢትዩጵያ ኣለው፡፡እቲ ቐንዲ ኣገልግሎት ኣብ ናይ ፈላጣት ተምሃሮ ድልየትን ድሕሪ መደበኛ ሰዓት ከም ምሸታዊ ፕሮግራምን ኣብ ክረምቲ ብመሰረታዊ መምሀሪ ገንዘብ እናተኸፈለ ይወሃብ፡፡    ናይ ብሄራዊ ኣካላት ምምሕዳርን ምትሕብባርን፡ ተጠያቒ በዓልስልጣናት፡ ትምህርቲ ሚኒስተር ርእሲ ምምሕዳር:ሚኒስተር ኣመሓዳዳሪ ኦፊሰር፡ምክትል ሚኒስተር ንላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ፖ.ሳ.ቁ 1367 ኣዲስ ኣበባ ኢትዩጵያ እቲ ሓምሻይ መልኣኽ ድማ መለኸት ነፍሔ፡ ኰዀብ ከኣ ካብ ሰማይ ናብ ምድሪ ኺወድቕ ከሎ ርኤኹ፡ መርሖ ዓሚቝ ዔላውን ተዋህቦ። 2 ነቲ ዓሚቝ ዔላ ድማ ከፈቶ። ካብቲ ዔላ ኸኣ ከም ትኪ ዓብዪ እቶን ዚመስል ትኪ ወጸ። ብትኪ እቲ ዔላ ድማ ጸሓይን ኣየርን ጸልመተ። 3 ካብቲ ትኪ ድማ ኣንበጣ ናብ ምድሪ ወጸ፡ ከምቲ ንዕንቅርቢታት ኣብ ምድሪ ስልጣን ዘለወን ከኣ፡ ስልጣን ተዋህቦ። 4 ንእኡውን፡ ነቶም ኣብ ግምባሮም ማሕተም ኣምላኽ ዜብሎም ሰባት ጥራይ ደኣ እምበር፡ ኣብ ምድሪ ንዘሎስ፡ ንሳዕሪ፡ ወይስ ለምለም ንዘበለ፡ ወይስ ነእዋም ኣይትጕድኣዮም፡ ተባህለሉ። 5 ሓሙሽተ ወርሒ ደኣ ኺሳቕዮም እምበር፡ ከይቀትሎምውን ተዋህቦ። እቲ ስቓዮም ከም ስቓይ ዕንቅርቢት ንሰብ ክትነክስ ከላ እዩ። 6 በተን መዓልትታት እቲኣተን ሰባት ንሞት ኪደልይዎ እሞ ኣይኪረኽብዎን እዮም፡ ሙማትውን ኪምነዩ እዮም፡ እቲ ሞት ግና ካባታቶም ኪሀድም እዩ። 7 ትርኢት እቲ ኣንበጣ ድማ ንውግእ እተዳለዉ ኣፍራስ ይመስል፡ ኣብ ረርእሱውን ኣኽሊላት ወርቂ ዚመስል አለዎ፡ ገጹ ኸኣ ከም ገጽ ሰብ እዩ። 8 ከም ጸጕሪ ኣንስቲ ዝበለ ጸጕሪ ድማ አለዎ፡ ኣስናኑውን ከም ኣስናን ኣናብስ እዩ። 9 ድርዒ ሓጺን ዚመስል ድርዒ ኸኣ አለዎ፡ ደሃይ ኣኽናፉውን ከም ደሃይ ሰረገላታት፡ ናብ ውግእ ዚጋልቡ ብዙሓት ኣፍራስ እዩ። 10 ከም ጭራ ዕንቅርቢት ዚመስል ጭራን ሕንዝን አለዎ፡ ንሰብሲ ሓሙሽተ ወርሒ ኺጐድኦም ከኣ ኣብ ጭራኡ ስልጣን አለዎ። 11 ንጉስ አለዎ፡ ንሱ መልኣኽ መዓሙቝ እዩ፡ ስሙ ብእብራይስጢ ኣባዶን እዩ፡ ብጽርኢ ኸኣ ስሙ ኣጶልዮን ይብሀል። 12 እቲ ቐዳማይ ወዮ ሐሊፉ፡ ድሕርዚ ኸኣ እንሆ፡ ገና ኽልተ ወዮ ይመጽእ አሎ። 13–14 እቲ ሳድሳይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ካብተን ኣርባዕተ ቐርኒ ናይቲ ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ዘሎ መሰውኢ ወርቂ ነቲ መለኸት ዘለዎ ሳድሳይ መልኣኽ፡ ነቶም ኣብቲ ዓብዪ ርባ ኤፍራጥስ ተኣሲሮም ዘለዉ ኣርባዕተ መላእኽቲ ፍትሓዮም፡ ዚብሎ ድምጺ ሰማዕኩ። 15 እቶም ነታ ሰዓትን መዓልትን ወርሕን ዓመትን እተዳለዉ ኣርባዕተ መላእኽቲ፡ ንሲሶ ሰብ ምእንቲ ኪቐትሉ፡ ተፈትሑ። 16 ቍጽሪ እቶም ሰራዊት ፈረሰኛታት ከኣ ክልተ እልፊ ጊዜ እልፊ እዩ፡ ቍጽሮም ሰማዕኩ። 17 ብራእይውን ከምኡ እቶም ኣፍራስን እቶም ተቐሚጦምዎም ዘለዉን ርኤኹ። ሓውን ህያክንቶስን ዲንን ዚመስል ድርዒ አለዎም። ኣራእስ እቶም ኣፍራስ ከም ኣራእስ ኣናብስ ይመስል፡ ካብ ኣፎምውን ሓውን ትክን ዲንን ይወጽእ። 18 በቲ ኻብ ኣፎም ዝወጸ ሓውን ትክን ዲንን፡ በዘን ሰለስተ መዓት እዚኤን ሲሶ ሰብ ተቐትለ። 19 ስልጣን እቶም ኣፍራስ ኣብ ኣፎምን ኣብ ጭራኦምን እዩ እሞ፡ እቲ ጭራኦም ኣትማን እዩ ዚመስል፡ ኣራእስውን አለዎ፡ ብእኡ ገይሮም ድማ እዮም ዚጐድኡ። 20 እቶም በዘን መዓት እዚኣተን ከይተቐትሉ ዝተረፉ ሰባት ከኣ፡ ንኣጋንንትን ነቶም ኪርእዩ፡ ወይስ ኪሰምዑ፡ ወይስ ኪኸዱ ዘይከአሎም ጣኦታት ወርቅን ብሩርን ኣስራዝን ኣእማንን ኣዕጻውን ከይሰግዱ ኻብቲ ግብሪ ኣእዳዎም ኣይተነስሑን። 21 ካብ ነፍሲ ምቕታሎም፡ ወይስ ካብ ኣስማቶም፡ ወይስ ካብ ምንዝርናኦም፡ ወይስ ካብ ስርቆም ኣይተነስሑን። ናይ ተምሃሮ ሂወት ናይ ተምሃሮ ወፃኢን ናይ ገንዘብ ረድኤት ናይ ተምሃሮ ዋጋ: ኣማኻሊ ናይ መንበሪ ዋጋ: 10000 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ናይ ዓዲ ውሽጢ ተምሃሮ ናይ ትመህርቲ ክፍሊት: ዝነኣሰ: 1200 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ዝለዓለ: 3000 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ናይ ትመህርቲ ክፍሊት፡ ዝለዓለ : 18000 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ናይ ገንዘብ ረድኤት ዘለው ዓይነታት: ስኮላርሺፕ/መረጋገፂ/ማሕበርተኛ፡ ላዕለዋይ ሞያዊ/ቴክኒካል ትምህርቲ፡ ናይ ውሽጢ ዓዲ: እወ ናይ ወፃኢ ዓዲ: እወ ቐዳማይ ዲግሪ ትምህርቲ: ናይ ውሽጢ ዓዲ: እወ ናይ ወፃኢ ዓዲ: እወ   ንቕድመ/ዶክተራል ትምህርቲ: ናይ ውሽጢ ዓዲ: እወ ናይ ወፃኢ ዓዲ: እወ ኣብ ናይ ተምሃሮ ገንዘብ ረድኤት መረዳእታ ዘቕርቡ ኣካላት፡ ሬጅስተር ቢሮ ኣብ ዩኒቨርስቲን ኮሌጅን ስርሑ:ዝተረጋገፀ ስኮላርሺፕ ክፍሊ፣ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ሰብ ሓይሊ ክፍሊ ተጋዳላይ ዶክቶር በየነ ኪዳነ ካብ ታሪኽ ንእስነቱ ንዓቕሚ ኣዳም ካብ ዝበጽሓሉ ህሞት ኣትሒዙ ኣብ ኩሉ ደረጃታት ናይ ትምህርቱ ህርኩትን ኣዝዩ በሊሕን ምንባሩ ዝፍለጥ’ዩ። ኣብ ፖለቲካዊ ህይወቱ እንተኾነ’ውን ካብ ማሕበር ሸውዓተ ኣትሒዙ ክሳብ ኣብ ተ.ሓ.ኤ ኣብ 70ታት እተሰለፈሉን ክሳብ 1981 ብጽንዓትን ተወፋይነትን ዝተቓለሰ ሓርበኛ ብጻይ’ዩ ነይሩ። እዚ ኣብ መስርሕ ጸረ-ባዕዳዊ ሓርበኛዊ ብረታዊ ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ ዘካየዶ ዘይሕለል ቃልሲ’ዚ ተ.ሓ.ኤ ተደፊኣ ናብ ሃገረ ሱዳን ምስ ዘለቐት’ውን ብኣመራርሓ ደረጃ ኣብ መሪሕነት ተ.ሓ.ኤ ሰውራዊ ባይቶ ኮይኑ ከይተሓለለ ጸረ ባዕዳዊ ሓርበኛዊ ተጋድሎኡ ዝቐጸለ ብጻይ እዩ ነይሩ። ኤርትራ ነጻን ሉዑላዊትን ሃገር ምስ ኮነት እውን ምእንቲ ሰላምን ደሞክራስን ኣብ ክካየድ ዝጸንሐን ዘሎን ደሞክራስያዊ ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ ከይተሓለለ ቃልሱ ከሰላስል ዝበቕዐ ገዲም ተጋዳላይ እዩ። ከምዚ ኢሉ ኣብ ግንባር ሃገራዊ ድሕነት ኤርትራ ብደረጃ ፈጻሚት ቤ/ጽሕፈት ንነዊሕ ግዜ ኣመራርሓ ክህብ ከም ዝጸንሐ’ውን ዝፍለጥ እዩ። ገዲም ተጋ. ዶክተር በየነ ኪዳነ ብዝገጠሞ ናይ ጥዕና ጸገማት ካብ ቃልሲ ብመስዋእቲ ይፈለ ደኣ እምበር ዝወደቐሎም ቅዱሳት ዕላማታት ህዝብና ኣሰሩ ናይ ዝስዕቡ ተቓለስቲ ሓርበኛታት ብጾቱ ኣብ መዕርፎኦም ከም ዝበጽሑ ንተኣማመን። ዲምክራስያዊ ግንባር ሓድነት ኤርትራ /ደ.ግ.ሓ.ኤ/ ብመስዋእቲ ገዲም ተጋ. በየነ ኪዳነ ዝተሰመዖ መሪር ሓዘን እናገለጸ ንመላእ ስድራቤቱን ኣዕርኽቱን ኣባላትን መሪሕነትን ግንባር ሃገራዊ ድሕነት ኤርትራ ጽንዓት ይሃብኩም ይብል። ሽዑ ጴጥሮስ ቅርብ ኢሉ፡ ጐይታይ፡ ሓወይ እንተ በደለንስ፡ ክንደይ ሳዕ ክሐድገሉ፧ ክሳዕ ሾብዓተዶ፧ በሎ። 22 የሱስ በሎ፡ ክሳዕ ሰብዓ ሳዕ ሾብዓተ እምበር፡ ክሳዕ ሾብዓተ ሳዕ ኣይብለካን። 23 ስለዚ መንግስተ ሰማያት ምስ ባሮቱ ኺጸባጸብ ዝደለየ ንጉስ ትመስል። 24 ኪጸባጸብ ምስ ጀመረ፡ እልፊ መክሊት ዕዳ ዘለዎ ናብኡ ኣቕረቡ። 25 ዚፈድዮ ምስ ሰኣነ ግና፡ እቲ ጐይታኡ፡ ንሱን ሰበይቱን ደቁን ዘለዎ ዅሉን ኪሸይጥ እሞ እቲ ዕዳ ኺፍደ ኣዘዘ። 26 ሽዑ እቲ ባርያ ተደፊኡ፡ ጐይታይ፡ ተዐገሰኒ፡ ኵሉ ኸኣ ክፈድየካ እየ፡ ኢሉ ሰገደሉ። 27 ጐይታኡ ድማ ነቲ ባርያ መሐሮን ፈትሖን፡ ዕዳኡውን ሐደገሉ። 28 እቲ ባርያ ምስ ወጸ ግና፡ ካብቶም ብጾቱ ሚእቲ ዲናር ዕዳ ዘለዎ ኣደ ባርያ ረኸቦ። ሒዙ ኸኣ፡ ኣባኻ ዘሎ ዕዳ ፍደየኒ፡ ኢሉ ሐነቖ። 29 ሽዑ እቲ ብጻይ ባርያ፡ ተዐገሰኒ፡ ኵሉ ኽፈድየካ እየ፡ ኢሉ ተደፊኡ ለመኖ። 30 ንሱ ግና ኣበዮ፡ ከይዱ ድማ፡ ክሳዕ ዕዳኡ ዚፈዲ፡ ኣእሰሮ። 31 እቶም ብጾቱ ባሮት ዝገበሮ ርእዮም ብዙሕ ጐሀዩ። ከይዶም ከኣ፡ ዝዀነ ዅሉ ንጐይታኦም ነገርዎ። 32 ሽዑ ጐይታኡ ጸዊዑ፡ እታ ኽፉእ ባርያ፡ ኣነ ኽንዲ ዝለመንካኒ ብዘሎ ዕዳኻ ሐደግኩልካ። 33 ንስኻኸ ኸምቲ ኣነ ዝመሐርኩ ኻዶ፡ ነቲ ብጻይካ ኽትምሕሮ ኣይምተገብኣካን፧ በሎ። 34 ጐይታኡ ዀርዩ፡ ኵሉ ዕዳኡ ኽሳዕ ዚፈዲ፡ ንዜጽብቡሉ ኣሕሊፉ ሀቦ። 35 ነፍሲ ወከፍኩም ነንሓዉ ነቲ በደሉ በብልብኹም ይቕረ እንተ ዘይበልኩምሉ፡ እቲ ሰማያዊ ኣቦይ ድማ ከምኡ ኺገብረኩም እዩ። መጠንቀቕታ፤ እዚ ጽሑፍ ጾታዊ ባህሪ ዘለዎ መግለጺታት ዝሓዘ እዩ። ሶፊ ኣብ ቤልጅየም እትነብር ሰራሕተኛ ጾታዊ ርክብ ኰይና፡ “ጥንስቲ ትሽዓተ ወርሒ እንከለኹ እውን ክሰርሕ ነይሩኒ” ትብል። “ሓደ ሰሙን ቅድሚ ሕርሰይ ከይተረፈ ምስ ዓማዊለይ ጾታዊ ርክብ ይገብር ነይረ።” ኣደ ሓሙሽተ ቈልዑ ኰይና እያ ነቲ ስራሕ ትቕጽሎ - እዚ ድማ "ኣመና ከቢድ'ዩ።" ስማ ክትግለጽ ዘይደለየት ሶፊ፡ መጥባሕቲ ብምግባር ሓሙሻይ ውላዳ ምስ ወለደት፡ ንሽዱሽተ ሰሙን ዕረፍቲ ከም ዘድልያ ተነጊርዋ። ንሳ ግን ኣማራጺ ስለዘይነበራ፡ ብኡንብኡ ናብ ስራሕ ከም ዝተመልሰት ትዛረብ። “ገንዘብ ስለ ዘድልየኒ ደው ክብል ዓቕሚ ኣይነበረንን።” ብኣስራሒ ዝኽፈል መሰል ወሊድን ዕረፍቲን እንተዝህልዋ ነይሩ ናብራኣ ብተዛማዲ ዝሓሸ ክከውን ከም ዝኽእል ፍሉጥ እዩ። ብመሰረት'ቲ ኣብ ዓለም ብዓይነቱ ናይ መጀመርታ ምዃኑ ዝተገልጸ ሓድሽ ሕጊ ቤልጅየም፡ እዚ መሰል እዚ ክረጋገጽ እዩ። ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ወግዓዊ ውዕል ስራሕ፡ መድሕን ጥዕና፡ ጥሮታ፡ ዕረፍቲ ወሊድን ካልእ መሰላትን ክረኽባ እየን። በዚ እቲ ስራሕ ብመሰረቱ ከም ዝዀነ ካልእ ስራሕ ክሕሰብ እዩ። ሶፊ፡ “እዚ ንዓና ከም ሰባት ንኽንነብር ዓቢይ ዕድል’ዩ” ትብል። ኣብ መላእ ዓለም ኣስታት 52 ሚልዮን ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ከምዘለዋ ዓለ ማዊ ማሕበር ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ይሕብር። እዚ ሞያ ኣብ 2022 ኣብ ቤልጅየም ካብ ገበን ዝተኣልየ ኰይኑ፡ኣብ ከም ቱርኪን ፔሩን ዝኣመሰላ ሓያለ ሃገራት እውን ሕጋዊ እዩ። መሰላትን ውዕላትን ስራሕ ምምስራት ግን ኣብ ዓለም ንፈለማ ግዜ ዝርአ ዘሎ እዩ። “እዚ ሱር በተኻዊ’ዩ፤ ክሳብ ሕጂ ኣብ ዝዀነ ሃገር ካብ ዝረኣናዮ እቲ ዝበለጸ ስጕምቲ’ዩ” ትብል ተመራማሪት ሂዩማን ራይትስ ዎች ኤሪን ኪልብራይድ። “ኵለን ሃገራት ነዚ ኣንፈት'ዚ ክኽተላ የድልየና ኣሎ።” ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 2013 መጨረሽታ ዝካየድ ዝነበረ ናይ ምጽልላም ጐስጓስ ኣብ መራኸቢ ብዙሓን ኣብ መደበራት ኢንተርነት ኢዩ፣ እቲ ቀንዲ ጽላኢ ሕዝቢ ኤርትራ ተረሲዑ፣ ደንበ ተቃውሞ ኣብ ሓድሕድ ናይ ቃላት ኩናት ኣትዩ ምናልባት ኣብ ሜዳ ነሩ እንተዝኽውን እውን እታ ኣብ ግዜ ብረታዊ ቃልሲ ዝተኻየደት ምተደግመት ነራ፣ እቶም ድሒሮም ኣብ ደንበ ተቃውሞ ዝመጹ ነቲ ዝጽንሔ ከምዘይተቃለሰን፣ከም ናይ ሓደ ሃይማኖት ተኸላኻሊ ገርካ ምቁጻርን ዘይስሙ ምሃብ፣ ነቲ ናትካ ጉድለታትካ ክትሽፍን፣ነቶም ክጋደሉ ዝጸንሑ ብኢስልምናን ወገንን ጸጊዕካ፣ ኣነ ክህሉ ንሳቶም ክህልዉ የብሎምን ዝብል ክፍእ ኣተሓሳስባ ብዘሳቅዮም ባእታት ደንበ ተቃውሞ ይሳቀ ኣሎ፣ እቲ ስርዓት ከኣ ኣይበልናንዶ ይብል ኣሎ፣ እዚኣቶም ብዘካይ ዝሕዞም ሰብ የለን፣ ኣፍልጦ ናይ ደሞክራስያ ስለዘይብሎም ሰለዝፈለጥኩ ኢየ ድማ ብዓንተቡኦ ካብ ብረታዊ ቃልሲ ጀሚረ ኣብ ትሕቲ ምልከይ ሒዘዮም ዝጸናሕኩን ዘለኹን ይብለና ኣሎ፡፤ እዞም ፈሪሳውያን ድሒሮም ኣብ ደንበ ተቃውሞ እምበርዶ ነዚ ስርዓትዚ ከውድቁን ኣብ መጻኢ ድማ ደሞክራስያዊ ስርዓት ክተኽሉ ክቃለሱ ድዮም ዝመጹ ዘለዉስ ወይስ ነቶም ዝጸንሑ ኣብ ሃይማኖት ኢስልምና ጸጊዕካ፣ እንሆልካ ወዲ ኣፎም ነተን ዘሳቅያኻ ዝጸንሓ ናይ ኢስልሞናን ብሄራትን ውድባት ኣህቂቅናየን ነቲ ስልጣን ኣብ ኢድና ጨቢጥና ተቀበለና ክብሉ ደልዮም ኢዮም፣ ምልካዊ ስርዓት ኢሳያስ ድማ ይትርፍዶ ክቅበሎም ኣብ ውሽጡ ኣእትዩ ከሕቅቆም ምንም ድምብርጽ ዘይብል ጨካን ስርዓት ኢዩ። ቀዳማይ ጸላኢኦምን እቶም ዝኽሰሱን ኣቀዲሞም ምሉእ ዕድመኦም እታ ዝተወልዱላ ኤርትራ ዘይረኣዩ ክነሶም፣ ነቲ ዝቅጥቅጦምን ከም ኣቅሓ ዝሸጦምን ዘሎ ገዲፎም፣ በትርና ሃቡና ነሕምቆም ኣብዚ ኣለዉና፣በዚኦም ንጀመር ንወዲ ኣፎም እኳ ክሳብ ክንደይ ክንክሎ ይመስል ቃልሲ ክርስትያናውያን። እቶም ኣብ ዋዕላ ኣቃቅን ኣዋሳን ዘይተሳተፉ እውን ንሕና ኢና ቅኑዓት፣ንሕና ኢና ምሕዝነትን፣ ኪዳንን ዝመስረትና፣ 500 ግዜ ናይ ሕዝቢ ኣካዪድና፣ ፈስቲቫላት ኣብ ኤሮጳ ኣካዪድና፣ ኣብ ፖሊቲካውን ዲፕሎማስያውን ኣኼባታት ተሳቲፍና……ወዘተ ስምዑና ርኣዩና ዝብል እንተዘኮይኑ፣ ምስቲ ዘሎ ናይ ተቃውሞ ደንበ ፖሊቲካውን በርገሳውን ብህድኣት ተዛትዩ ኣብ ስምምዕ ዘብጽሕ ኣረኣእያ የብሉን። ኣብ ሃገርና ኤርትራ ካብ መጀመሪያ ናጽነት ኣትሒዙ ስልጣን ብዘይዲሞክራሲያዊ ኣገባብ ሒዙ ፍጹም ምልካዊ ኣገዛዝኣ ተኺሉ ህዝብን ሃገርን ዘብርስ ዘሎ ስርዓት ህግደፍ ብሰንክቲ ብውሽጥን ብደገን ክኽተሎ ዝጸንሐ ኣዕናዊ ፖሊሲታቱን ተግባራቱን ናብ ውድቀቱ ተሳጢሑ ይርከብ። በዚ መሰረት ኤ.ዲ.ኪ ኣብዚ እዋን’ዚ ብዕለት 21 ጥሪ 2013 ዝተኽስተ ናይ ሰራዊት ምንቕስቓስን ዝሰዓበ ተኣፋፊ ኩነታትን ክከታተሎ ብምጽንሑ ከም ናይ ለውጢ ሓይሊ መጠን ነዚ ዝስዕብ የረጋግጽ፡- እዚ ዝተኽስተ ናይ ሰራዊት ምንቕስቓስ’ዚ ኣብ መጻኢ ብዛዕብኡ ኪጋሃዱ ዝኽእሉ ዝተሓላለኸ ኩነታት ዝሓቆፈ ኮይኑ እቲ ምንቕስቓስ ብዝተፈላልዩ ምኽንያታት እቶም ወደብቱ በቲ ዘዋደድዎ ኣገባብ ሽቶኡ ክወቅዕ ኣይክኣለን። ኮይኑ ግን እዚ ፈተነ’ዚ ኣይትዓወት ደኣ እምበር ስርዓት ህግደፍ ከምዘይብዳህ ሓይሊ ገይሩ ወግሐ ጸብሐ በቲ እንኮ ዜናዊ መሳርሒታቱን መጋበርያታቱን ቀንጻሊ ተግባራቱን ንገለ ኣካላት ከፈራርሐሉን ከደናግርሉን ዝጸንሐ ብጽንዓት ቆሪጽካ እንተተላዒልካ ክምከት ከምዝኽእልን ዝቦኽበኸ ጸረ ህዝቢ ስርዓት ምዃኑን ንጹር መልእኽቲ ዘመሓላለፈ’ዩ። እዚ ከኣ ሓደ መርኣያ ናይ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ንሓደጋ ብርስትን ምብትታንን ዝተሳጠሐሉ ተርእዮ ጥርዚ ዝብጽሓሉ ምዃኑ’ውን ዘመላኽት’ዩ። እዚ ብሓደ ሽነኽ ኮይኑ፡ ብካልእ ሽነ ኽ ከኣ፡ ኣብ ዝሓለፉ ግዝያት ኩሎም ብሰላማዊ መንገዲ ክፍጽሙ ዝትፈተኑ ፈተነታት ከምዘይተዓወቱ ሰለዚ ከኣ ብዓመጽ ፍታሕ ክርክብ ዝፈተነ ናይ ወጽዕኡ ምረት ጽዑቕ መግለጺ ተርእዮ ምዃኑ’ውን ዘርኣየ’ዩ። ኤ.ዲ.ኪ ንስርዓት ህግደፍ ብዝኾነ መንገዲ ንምቅጻል ዝግበር ፈተነታት ብምንጻግ እቲ ፍታሕ ካብ ስሩ ንምምሓው ኩሉ ኣገባብ ቃልሲ ብምጥቃም ከካይዶም ዝጸንሑ ዘለውን ተጋድሎታቱ ቀጸልቲ ምዃኖም የረጋግጽ። በዚ ኣቢሉ ኩሎም ሓይልታት ብደገን ብውሽጥን ንደሞክራስያዊ ለውጢ ዝቃለሱ ዝሳትፍዎ ናብ ብህዝቢ ዝተምርጸ መንግስቲ ዘሰጋግር ግዝያዊ መሰጋግሪ ሰልጣን ( መንግስቲ) ክህሉ እምነቱ ምዃኑ በዚ ኣጋጣሚ’ዚ የረጋግጽ። ኤ.ዲ.ኪ ደሞክራሲያዊ ለውጢ ኣብ ኤርትራ ንምቅልጣፍ ኩሎም ውጹዓት ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ማእከሎም ዕለማታት ሰላምን ደሞክራስን ህዝቢ ኤርትራ ብምግባር ኣብ ጎኒ ውጹዕ ህዝቦም ክስለፉን መሰረታዊ ደሞክራስያዊ ለውጢ ንምርገጋጽ ምስ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ ብምዃን ካብኦም ዝጥለብ ሃገራዊ ተራኦም ክጻወቱን ይጽውዕ። እቲ ኣብ ውሽጢ ዝርከብ ህዝቢ ኤርትራ ንምልካዊ ስርዓት ህግደፍ ክገጥሙን ክብድሁን ይጽውዕ። ከም’ውን ኣብ ወጻኢ ዝርከብ ህዝቢ ኤርትራ ገድላዊ ተራኡን ሃገራዊ ሓድነቱን ብምዕዛዝ ተኽታተልቲ ሰላማዊ ሰልፍታት ክገብር ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ. ኩሎም ደለይቲ ለውጢ ዝኾኑ ሓይልታት ኤርትራ ካልኣዊ ፍልልያቶም ካልኣዊ ቦታ ብምትሓዝ ሓድነቶም ብምዕዛዝ ንህልዊ ሃገራዊ ብድሆታት ብሓባር ክገጥሙ ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ ንጎረባብቲ ሃገራትን ማሕበረሰብ ዓለምን ኣብ ጎኒ ህዝቢ ኤርትራ ደው ብምባል ንዘካይዶ ዘሎ ደሞክራሲያዊ ቃልሲ ክሕግዙ ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ ኣብ ኩሉ ከባቢታት ንዝርከቡ ተቃለስቲ መሰረታቱ ኣብ ኤርትራ መሰረታዊ ደሞክራስያዊ ለውጢ ንምቅልጣፍን ንምርግጋጽን ገድላዊ ተራኦም ብምዕዛዝ ክረባረቡ ይጽውዕ፡፡ 10 ኣብ ሰማይ ከኣ ዓው ብዝበለ ድምጺ፡ እቲ ለይትን መዓልትን ኣብ ቅድሚ ኣምላኽናን ዚኽሶም ዝነበረ ኸሳስ ኣሕዋትና ተደርብዩ እዩ እሞ፡ ሕጂ ምድሓንን ስልጣንን መንግስትን ናይ ኣምላኽና ዀይኑ፡ ምልኪ ኸኣ ናይቲ ቕቡእ እዩ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። 11 ሳላ ደም እቲ ገንሸልን ሳላ እቲ ቓል ምስክሮምን ድማ ሰዐርዎ፡ ንህይወቶምውን ክሳዕ ሞት ኣየፍቀርዋን። 12 ስለዚ፡ ኣቱም ሰማያት፡ ኣባታቶም እትነብሩውን፡ ተሐጐሱ። ኣቱም ምድርን ባሕርን ግና፡ ድያብሎስ ቅሩብ ዘመን ከም ዘለዎ ፈሊጡ፡ ብብርቱዕ ቍጥዓ ወሪዱኩም አሎ እሞ፡ ወይለኹም። 13 እቲ ገበል ከኣ ናብ ምድሪ ኸም እተደርበየ፡ ምስ ረኣየ፡ ነታ ተባዕታይ ሕጻን ዝወለደት ሰበይቲ ሰጐጓ። 14 ነታ ሰበይቲ ኸኣ፡ ካብ ገጽ እቲ ተመን ርሒቓስ ዘመንን ዘመናትን ፈረቓ ዘመንን ክትምገብ፡ ናብ በረኻ ናብቲ ስፍራኣ ምእንቲ ኽትነፍር፡ ክልተ ኽንፊ ናይቲ ዓብዪ ንስሪ ተዋህባ። 15 እቲ ተመን ድማ፡ ውሒዝ ምእንቲ ኺወስዳስ፡ ነታ ሰበይቲ ደድሕሪኣ ኸም ውሒዝ ዝዀነ ማይ ካብ ኣፉ ኣውጽኤ። 16 ምድሪ ኸኣ ነታ ሰበይቲ ረድኣታ፡ እታ ምድሪ ኣፋ ኸፊታ፡ ነቲ እቲ ገበል ካብ ኣፉ ዘውጽኦ ውሒዝ ወሐጠቶ። 17 እቲ ገበል ከኣ ነታ ሰበይቲ ተቘጥዓ እሞ ምስቶም ንትእዛዝ ኣምላኽ ዚሕልዉን ምስክር የሱስ ሒዞም ዘለዉን ዝተረፉ ዘርኣ ኺዋጋእ ከደ። 18 ኣብ ሑጻ ባሕሪውን ደው በለ። ድሕርዚ ድማ ኣርባዕተ መላእኽቲ ኣብ ኣርባዕተ መኣዝን ምድሪ ደው ኢሎም፡ ኣብ ምድሪ ወይስ ኣብ ባሕሪ ኣብ ኦም ዘበለውን ንፋስ ከይነፍስ፡ ነቶም ኣርባዕተ ንፋሳት ምድሪ ሒዞምዎም ርኤኹ። 2 ማሕተም እቲ ህያው ኣምላኽ ዘልዎ ኻልእ መልኣኽውን ካብ ምብራቕ ጸሓይ ኪወጽእ ከሎ ርኤኹ። ንሱ ኸኣ ነቶም ምድርን ባሕርን ኪጐድኡ እተዋህቦም ኣርባዕተ መላእኽቲ ብብርቱዕ ድምጺ ጸውዖም እሞ፡ 3 ነቶም ባሮት ኣምላኽና ኣብ ገግምባሮም ክሳዕ እንሐትሞምሲ፡ ምድሪ፡ ወይስ ባሕሪ፡ ወይስ ኣእዋም ኣይትጕድኡ፡ በለ። 4 ቍጽሪ እቶም ሕቱማት ድማ ሰማዕኩ፡ ካብ ብዘሎ ነገድ ደቂ እስራኤል ሚእትን ኣርብዓን ኣርባዕተን ሽሕ ሕቱማት። 5 ካብ ነገድ ይሁዳ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ ተሐትሙ፡ ካብ ነገድ ሮቤል ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ጋድ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ 6 ካብ ነገድ ኣሴር ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ንፍታሌም ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ምናሴ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ 7 ካብ ነገድ ስምኦን ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ሌዊ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ ተሐትሙ፡ ካብ ነገድ ይሳኮር ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ 8 ካብ ነገድ ዛብሎን ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ዮሴፍ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ብንያም ዓሰርተው ክልተ ሽሕ ተሐትሙ። ዓሰርተው ክልተ ደቀ መዛሙርቱ ጸዊዑ፡ ንርኹሳት መናፍስቲ ኼውጽእዎምን ንብዘሎ ሕማምን ድናሰን ኬሕውዩን ስልጣን ሀቦም። 2 ስማት እቶም ዓሰርተው ክልተ ሃዋርያት እዚ እዩ፡ ቀዳማይ እቲ ጴጥሮስ ተብሂሉ ዘሎ ስምኦን፡ እንድርያስ ከኣ ሓዉ። ያእቆብ ወዲ ዘብዴዎስ፡ ዮሃንስ ከኣ ሓዉ። 3 ፊልጶስን በርተሎሜዎስን ቶማስን ማቴዎስ እቲ ተጋውን። ያእቆብ ወዲ እልፍዮስን እቲ ታዴዎስ ተብሂሉ ዘሎ ልብድዮስን፡ 4 ስምኦን ብዓል ቃናን እቲ ዘትሐዞ ይሁዳ ኣስቆሮታውን። 5–6 የሱስ ነዞም ዓሰርተው ክልተ ለኣኾም፡ ከምዚ ኢሉውን ኣዘዞም፡ ናብተን ጥፉኣት ኣባጊዕ ቤት እስራኤል ደኣ ኺዱ እምበር፡ ብመገዲ ኣህዛብ ኣይትኺዱ፡ ናብ ከተማ ሳምራውያን ድማ ኣይትእተዉ። 7 ኬድኩም ድማ፡ መንግስተ ሰማያት ቀሪባ ኣላ፡ ኢልኩም ስበኹ። 8 ሕሙማት ኣሕውዩ፡ ምዉታት ኣተንስኡ፡ ለምጻማት ኣንጽሁ፡ ኣጋንንቲ ኣውጽኡ። ብኸምኡ ተቐበልኩም፡ ብኸምኡ ሀቡ። 9 ወርቂ ኰነ፡ ብሩር ኰነ ኣስራዚ ቅናውትኹም ኣይትቛጽሩ። 10 ንዓያዪ ምግቡ ይግብኦ እዩ እሞ፡ ስንቂ ንመገዲ፡ ወይስ ክልተ ኽዳን፡ ወይ ኣሳእን፡ ወይ በትሪ ኣይትምሀዙ። 11 ኣብ ዝዀነ ኸተማ ወይስ ዓዲ ኣቲኹም፡ ኣብኡ እቲ ብቑዕ መን ምዃኑ ሕተቱ። ክሳዕ እትወጹውን ኣብኡ ተቐመጡ። 12 ናብ ቤት ምስ ኣቶኹም፡ ሰላም በሉ። 13 እታ ቤት ነዚ እትበቅዕ እንተ ዀይና ሰላምኩም ይሕደራ። ዘይትበቅዕ እንተ ዀነት ግና፡ ሰላምኩም ናባኻትኩም ይመለስ። 14 እንተ ዘይተቐበሉኹም ድማ፡ ወይስ ቃልኩም እንተ ዘይሰምዑ፡ ካብታ ቤት እቲኣ ወይ ካብታ ኸተማ እቲኣ ወጺእኩም፡ ተጐጓ ኣእጋርኩም ንገፉ። ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ኪፍትንዎ መጺኦም፡ ካብ ሰማይ ትእምርቲ ኼርእዮም ለመንዎ። 2 ንሱ ግና መሊሱ በሎም፡ ምስ መሰየ ሰማይ ይቐይሕ አሎ እሞ፡ ጻሕያ ኪኸውን እዩ፡ ትብሉ። 3 ምስ ውግሔ፡ እቲ እተደበነወ ሰማይ ይቕይሕ አሎ እሞ፡ ሎሚ ዝናብ ኪዘንም እዩ፡ ትብሉ። ገጽ ሰማይ ምፍላጥ ትፈልጡ ትእምርቲ ዘመናትከ ኽትፈልዩዶ ኣይኰነልኩምን፧ 4 ክፉእን ዘማውን ወለዶ ትእምርቲ ይደሊ፡ ብዘይ ትእምርቲ ነብዪ ዮናስ ድማ ካልእ ትእምርቲ ኣይወሀቦን። ሐዲግዋም ከኣ ኸደ። 5 ደቀ መዛሙርቱ ናብ ማዕዶ መጹ፡ ምምላእ እንጌራ ኸኣ ረስዑ። 6 የሱስ ድማ፡ ካብ ማይ ብሑቝ ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ተጠንቀቑን ተኣርነቡን፡ በሎም። 7 ንሳቶም ግና፡ እንጌራ ስለ ዘይተማላእና እዩ፡ ኢሎም ብልቦም ሐሰቡ። 8 የሱስ ፈሊጡ በሎም፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ስለምንታይ እንጌራ ብዘይሽ ምምላእኩም ብልቡኹም ትሐስቡ፧ 9 እቲ ሓሙሽተ እንጌራን ንሓሙሽተ ሽሕ ክንደይ መሶብ ከም ዘልዕልኩምዶ ገና ኣይተስተውዕሉን ኣይትዝክርዎንውን፧ 10 ወይስ እቲ ሾብዓተ እንጌራ ነርባዕተ ሽሕ ድማ ክንደይ መሶብ ከም ዘልዐልኩም፧ 11 እቲ ኻብ ማይ ብሑቝ ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ክትእርነቡ ዝበልኩኹም ብናይ እንጌራኸም ዘይኰንኩ፡ ከመይ ዘይተስተውዕሉ፧ 12 ንሳቶም ከኣ ካብ ትምሕርቲ ፈሪሳውያንን ሰዱቃውያንን ኪእርነቡ እምበር፡ ካብ ማይ ብሑቝ ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ኪእርነቡ ኸም ዘይብሎም፡ ሽዑ ኣስተውዐሉ። 13 የሱስ ናብ ምድሪ ቂሳርያ ናይ ፊልጶስ ምስ መጸ፡ ንደቀ መዛሙርቱ፡ ሰባት ንወዲ ሰብ መን እዩ ይብልዎ፧ኢሉ ሐተቶም። 14 ንሳቶም ከኣ፡ ገሊኦም ዮሃንስ መጥመቕ፡ ካልኦት ድማ ኤልያስ፡ ገሊኦምውን ኤርምያስ ወይስ ሓደ ኻብ ነብያት ዚብሉ ኣለዉ፡ ኢሎም መለስሉ። 15 ንሱ ኸኣ፡ ንስኻትኩምከ መን እዩ ትብሉኒ አሎኹም፧ በሎም። 16 ስምኦን ጴጥሮስ፡ ንሳኻ ክርስቶስ ወዲ ህያው ኣምላኽ ኢኻ፡ ኢሉ መለሰሉ። 17 የሱስ ከኣ መሊሱ በሎ፡ ስምኦን ወዲ ዮና፡ እዚ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ እምበር፡ ስጋን ደምን ኣይገለጸልካን እሞ፡ ብጹእ ኢኻ። 18 ኣነ ኸኣ እብለካ አሎኹ፡ ንስኻ ጴጥሮስ ኢኻ። ንማሕበረይ ከኣ ኣብዛ ኸውሒ እዚኣ ኽሀንጻ እየ፡ ደጌታት ሲኦል ድማ ኣይሕይልዋን። 19 መርሖታት መንግስተ ሰማያት ክህበካ እየ፡ ኣብ ምድሪ ዝኣሰርካዮ ዅሉ ኣብ ሰማይ እሱር ኪኸውን እዩ። ኣብ ምድሪ ዝፈታሕካዮ ዅሉ ድማ ኣብ ሰማይ ፍቱሕ ኪኸውን እዩ። 20 ድሕርዚ ንደቀ መዛሙርቱ ንሱ ክርስቶስ ምዃኑ ንሓደ እኳ ከይነግሩ ኣዘዞም። 21 ካብ ሽዑ የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ ናብ የሩሳሌም ኪድይብ፡ ብዓበይቲ ብሊቃውንቲ ኽህናትን ብጻሕፍትን ብዙሕ ሓሳረ መከራ ኺጸግብ፡ ክቕተል፡ ብሳልሰይቲ መዓልቲውን ኪትንስእ ከም ዚግብኦ፡ ኪገልጸሎም ጀመረ። 22 ጴጥሮስ ከኣ ንበይኑ ገይሩ፡ ይባልህካ እባ ደኣ፡ ጐይታይ፡ እዝስ ኣይብጻሕካ፡ ኢሉ ኺገንሖ ጀመረ። 23 የሱስ ግልጽ ኢሉ ንጴጥሮስ፡ ካባይ ርሐቕ፡ ሰይጣን፥ ናይ ሰብ እምበር፡ ናይ ኣምላኽ ኣይትሐስብን ኢኻ እሞ፡ ንኣይ ምዓንቀፊ ኢኻ፡ በሎ። 24–25 ሽዑ የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ በሎም፡ ንህይወቱ ኼድሕና ዚደሊ ኼጥፍኣ እዩ። እቲ ንህይወቱ ምእንታይ ዜጥፍኣ ኸኣ ኪረኽባ እዩ እሞ፡ ኪስዕበኒ ዚፈቱ እንተሎ፡ ህይወቱ ቐቢጹ፡ መስቀሉ ኣልዒሉ ይስዐበኒ። 26 ንሰብከ ዅላ ዓለም ረቢሑስ፡ ነፍሱ እንተ ኣጥፍኤ፡ እንታይ ትጠቕሞ፧ ወይስ ሰብ በጃነፍሱ እንታይ ኪህብ እዩ፧ 27 ወዲ ሰብ ብኽብሪ ኣቦኡ ምስ መላእኽቱ ኺመጽእ እዩ እሞ፡ ሽዑ ንነፍሲ ወከፍ ከከም ግብሩ ኺህቦ እዩ። 28 ካብ እዞም ኣብዚኣ ደው ኢሎም ዘለዉ፡ ንወዲ ሰብ ብመንግስቱ ኺመጽእ ከሎ ኽሳዕ ዚርእይዎ፡ ንሞት ከቶ ዘይጥዕምዋ ኸም ዘለዉ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። ብዝፈረድኩምሉ ፍርዲ ኺፍረደኩም፡ ብዝሰፈርኩምሉ መስፈርውን ኪስፈረልኩም እዩ እሞ ከይፍረደኩም ኣይትፍረዱ። 3 ኣብ ዓይንኻ ዘሎ ጕንዲ ዘይፈለጥካ፡ ንምይታይከ ኣብ ዓይኒ ሓውካ፡ ዘሎ በሰር እትርኢ፧ 4 ወይስ ከመይ ጌርካ ንሓውካ ካብ ዓይንኻ በሰር ከውጽኣልካስ ሕደገኒ፡ ትብሎ፡ እንሆ፡ ጕንዲ ኣብ ዓይንኻ አሎ። 5 ኣታ ግብዝ፡ ቅድም ካብ ዓይንኻ ጕንዲ ኣውጽእ፡፡ሽዑ ኻብ ዓይኒ ሓውካ በሰር ንምውጻእ ኣጸቢቕካ ትርኢ። 6 እቲ ቅዱስ ነኽላባት ኣይትሀቡ። ዕንቍኹምውን ኣብ ቅድሚ መፋልስ ኣይትደርብዩ፡ በእጋሮም ከይረግጽዋ እሞ፡ ተመሊሶም ከይትርትሩኹም። 7–8 ዝለመነ ኹሉ ይቕበል እዩ፡ ዝደለየ ድማ ይረክብ፡ ማዕጾ ዃሕዃሕ ንዘበለውን ይኽፈተሉ እዩ እሞ፡ ለምኑ ይውሀበኩም። ድለዩ፡ ትረኽቡ። ማዕጾ ዃሕኳሕ ኣብሉ፡ ይኽፈተልኩም እዩ። 9–10 ካባኻትኩም፡ ወዱ እንጌራ እንተ ለመኖ እምኒ ዚህቦ፡ ወይስ ዓሳ እንተ ለመኖ፡ ተመን ዚህቦ እንታዋይ ሰብኣይ እዩ፧ 11 እምበኣርከ ንስኻትኩም እኳ፡ ክፉኣት ክነስኹም፡ ንደቅኹም ጽቡቕ ህያብ ምሃብ ካብፈለጥኩም፡ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦኹም ግዳ ንዚልምንዎ ኽንደይ ኣብዚሑ ጹቡቅዘይህቦም። 12 እምበኣርሲ ኦሪትን ነብያትን እዚ እዩ እሞ፡ ከምቲ ሰብ ኪገብረልኩም እትደልይዎ ዘበለ ኹሉ ንስኻትኩምውን ከምኡ ግበሩሎም። 13–14 እታ ናብ ጥፍኣት እትወስድ ደገ ርሕብቲ፡ መገዳውን ገፋሕ እያ፡ እቶም ብእኣዚኣትዉ ድማ ብዙሓት እዮም። እታ ናብ ህይወት እትወስድ ደገ ግና ጸባብ፡ መገዳውን ቀጣን እያ፡ እቶም ዚረኽብዋ ኸኣ ሒደት እዩም እሞ፡ በታ ጸባብ ደገ እተዉ። 15 ካብ ነብያት ሓሶት ተጠንቀቁል ውሽጦም ዚምንጥሉ ተዃሉ ኽነሶምሲ፡ ክዳን ኣባጊዕ ተኸዲኖም እዮም ዚመጽኹም። 16 ብፍሪኣም ከተለልይዎም ኢኹም። ካብ እሾኽዶ ወይኒ ይቕንጠብ፡ ካብ ተዀርባስ በለስ፧ 17 ከምኡኸስ እቲ ጽቡቕ ኦም ጽቡቕ ፍረ ይፈሪ፡ እቲ ኽፉእ ኦም ከኣ ክፊእ ፍረ ይፈሪ። 18 ጽቡቕ ኦም ክፉእ ፍረ ኺፈሪ፡ ወይስ ክፉእ ኦም ጽቡቕ ፍረ ኺፈሪ ኣኡኰነሉን እዩ። 19 ጽቡቕ ፍረ ዘይፈሪ ዘበለ ኹሉ ኦም ይቑረጽ፡ ናብ ሓዊ ድማ ይድርበ። 20 እምበርከ ብፍሪኦም ከተለልይዎም ኢኹም። 21 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦይ ዚገብር እምበር፡ ጐይታይ፡ ጐይታይ፡ ዚብለኒ ኹሉ፡ መንግስተ ሰማይ ዚኣቱ ኣይኰነን። 22 በታ መዓልቲ እቲኣ ብዙሓት፡ ጐይታይ፡ ጐይታይ፡ ብስምካ እተነቤናዶ ኣይኰናን፧ ኣጋንንትስ ብስምካዶ ኣየውጻእናን፧ ብስምካስ ብዙህ ሓይሊዶ ኣይገበርናን፧ ኪብሉኒ እዮም። 23 ሽዑ ኣነ፡ ኣቱም ገበርቲ ዓመጻ፡ ከቶ ኣይፈልጥኩኹምን፡ ካባይ ርሐቑ፡ ክብሎም እየ። 24 ነዚ ነገረይ ሰሚዑ ዚገብሮ ኹሉ፡ ቤቱ ኣብ ከውሒ ዝሰርሔ ብልሂ ሰብኣይ ይመስል። 25 ዝናም ዘነመ፡ ውሒዝ ወሐ ዘ፡ ንፋስውን ነፈሰ፡ ነታ ቤት ከኣ ደፍእዋ። ኣብ ከውሒ ተሰሪታ እያ እሞ፡ ኣይወደቐትን። 26 ነዚ ነገረይ ሰሚዑ ዘይገብሮ ኹሉ ኸኣ ቤቱ ኣብ ሑጻ ዝሰርሔ ዓሻ ሰብኣይ ይመስል። 27 ዝናም ዘነመ፡ ውሒዝ ወሐዘ፡ ነፋስውን ነፈሰ፡ ነታ ቤት ደፍእዋ፡ ወደቐት፡ ኣዋዳድቓኣ ድማ ዓብዪ ዀነ። 28–29 ኰነ ድማ፡ የሱስ ነዚ ነገርዚ ምስ ወድኤ፡ ከም ጸሓፍቶም ዘይኰነስ፡ ስልጣን ከም ዘለዎ ይምህሮም ነበረ እሞ፡ እቶም ህዝቢ ብምህሮኡ ተገረሙ። ዞባ ማእኸል ስነ ስርዓት ሕፀ እንተስ ብዕድሉ እንተስ ከከም ሃብተ ገነት ወለዱ ዝዓበየ ቆልዓ ከከም ተፈጥሮኣዊ ባህርን ኣተዓባብያን ዝውስነካ እንተኾነ ክሳብ ዝተወሰነ ዕድመ ክልል ንወለዱ እናተኣዘዘ ዝኸደ ውላድ ኣብ ዝተወሰነ ዕድመ ክልል ምስ በፅሐ ድማ ተኣዛዝነቱ ኣብ ፈተና ዝወድቐሉ ኩነት ኣሎ፡፡ ንምንታይ? ናይ ወለዲ ሕቶን ወለዲ ዝምልስዎን ኢዩ፡፡ ገለገለ’ ውን ኣፍ ኣውፂኦም ብቀጥታ ዋላ ኣይዛረቡ እኒ ዓርከይ እገለ ተሓፅዮም እናበሉ ዕለታዊ ወግዒ ስድራ ቤት ዝገብሩ ኣለዉ፡፡ ንወለዲ ግና ቀደሙ’ ውን እንተኾነ ዝጠፍኦም ስለ ዘይነበረ ጉዳይ ሕፀ ኣብ ሰብኣይን ሰበይትን ይለዓል፡፡ ወዲ ክተሕፂ ጓል መን? ዘርኦምከ? ፅብቕቲ ድያ? ወዘተ ብወለዲ ዝውዳእ ውራይ ኮይኑ ጓል እንትትሕፀ ግና ዝበዝሕ ግዘ ብደቂ ተባዕትዮ ወይ ብሰብኣይ ኣብ ውዕልኡ ዳርጋ ዝውዳእ ኢዩ ተተብሃለ ምግናን ኣይኸውንን፡፡ ውላዶም ከሕፅዩ ዝደልዩ እንታይ ይብሉ ሓቢርና ንርአ፡፡ <<…ኣንቲ ወ/ሮ እክለ እቲ ቆልዓ ጎቢዙ ስለ ዘሎ ከምቱ እትሪኢዮ ’ውን ስራሕ ኣብዩ ስለ ዘሎ ኣርዑት እንዶነውድቐሉ ፅቡቕ ብርሃን ወድናባ ብደውና ሪኢና ቆልዓ ምሰዓምና ነይርና>>ዝብል መረዳድኢ ሓሳብ ንክሓፅይዎ ይስማምዑ፡፡ዘርኢ ሕውነት ዓፅሚ ከየፃረኻ ህሩግ ክብሃል ከም ዘይብሉ እውን ካልእ መረዳድኢ ውራይ እዩ፡፡ ድሕሪ እዙይ ሓደ ልኡኽ ኣቦ ጓል ኣብ ቤተ ክርስትያን ወይ ኣብ ዝኾነ ቦታ ረኺቡ ጓሎም ክልምን ከም ዝተልኣኸ ይነግር፡፡ ኣቦ ጓል ’ውን ምስ ቤተሰብ ክሳብ ዝመኽሩ ልኡኽ ቆፀሮ ሒዞም ይምለሱ፡፡ ብዛዕባ ምርመራ ኣመልኪቱ ፅዑቕ ኣስተምህሮ ዝተውሃበ እንትኸውን ብርክት ዝበለ ህዝቢ ብዓርሰ ድልየቱ ናብ ምርመራ ዝወሓዘሉ ኩነታት እናተፈጠረ ብድምፂ ወያነ ፣ መቓልሕ ትግራይ ፣ ጋዜጣ ወይን ፣ መልእኽትታት ኣድላይነት ምርመራ ኤች ኣይ ቪ ፡ ምጥቃምን ኣጠቓቕማ ፀረ ቫይረስ መድሓኒት ምስ ዓለም ለኸ መዓልቲ ኤድስን ዝተተሓሓዙ ዝተፈላለዩ ድሕርዚ ድማ፡ እንሆ፡ ኣብ ሰማይ ክፉት ደገ ርኤኹ እቲ ምሳይ ኪዛረብ ከሎ ዝሰማዕክዎ ኸም መለከት ዝዀነ ቐዳማይ ድምጺ ኸኣ፡ ድሕሪ ሕጂ ዚኸውን ነገር ከርእየካስ ነጀው ደይብ፡ በለኒ። 2 ሽዑ ብመንፈስ ኰንኩ፡ እንሆ ድማ፡ ኣብ ሰማይ ዝፋን ተነቢሩ፡ ኣብቲ ዝፋንውን ሓደ ተቐሚጡ ነበረ። 3 እቲ ተቐሚጥዎ ዝነበረ ኸኣ፡ ትርኢቱ እምኒ ያስጲስን ሰርድዮስን ይመስል፡ ነቲ ዝፋን ድማ ስመራግድ ዚመስል ቀስቲ ደበና ኸቢብዎ ነበረ። 4 ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋን ከኣ ዕስራን ኣርባዕተን ዝፋናት፡ ኣብቲ ዝፋናትውን ጻዕዳ ኽዳውንቲ እተኸድኑ ኣብ ረርእሶም ከኣ ኣኽሊል ወርቂ እተኸለሉ ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታት ተቐሚጦም ርኤኹ። 5 ካብቲ ዝፋን ከኣ መባርቕን ደሃያትን ነጐዳታትን ወጸ። ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ከኣ ሾብዓተ መብራህቲ ሓዊ ይነድድ ነበረ። ንሳቶም እቶም ሾብዓተ መናፍስቲ ኣምላኽ እዮም። ብዙሕ ህዝቢ ምስ ረኣየ፡ ናብ ከረን ደየበ። ምስ ተቐመጠ ኸኣ፡ ደቀ መዛሙርቱ ናብኡ ቐረቡ። 2 ኣፉ ኸፈት፡ ከምዚ እናበለ ድማ መሀሮም፡ 3 ብመንፈስ ድኻታት፡ መንግስተ ሰማያት ናቶም እያ እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 4 ዚጕህዩ፡ ምጽንናዕ ኪረኽቡ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 5 ዓቃላት፡ ንምድሪ ኺወርስዋ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 6 ጽድቂ ዚጠምዩን ዚጸምኡን፡ ኪጸግቡ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 7 መሓርቲ፡ ምሕረት ኪረኽቡ እዪም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 8 ጹሩያት ልቢ፡ ንኣምላኽ ኪርእይዎ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 9 ገበርቲ ሰላም፡ ውሉድ ኣምላኽ ኪበሀሉ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 10 ምእንቲ ጽድቂ ዚስደዱ፡ መንግስተ ሰማያት ናቶም እያ እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 11 እንተ ጸረፉኹምን እንተ ሰጐጉኹምን ምእንታይ ድማ ክፉእ ዘበለ ብሓሶት እንተ ተዛረቡኩም፡ ብጹእን ኢኹም። 12 ከምኡ ኸኣ ቅድሜኹም ንዝነበሩ ነብያት ሰጕጎምዋም እዮም እሞ፡ ኣብ ሰማያት ዓስብኹም ብዙሕ ስለ ዝዀነ፡ ተሐጐሱ ባህውን ይበልኩም። 13 ንስኻትኩም ጨው ምድሪ ኢኹም። ጨው መቐረቱ እንተ ኸደኸ፡ ብምንታይ ይምቅር፧ ብሰብ ኪርገጽ ንግዳም ምድርባዩ እንተ ዘይኰይኑ እምበር፡ ዚጠቅም የብሉን። 14 ንስኻትኩም ብርሃን ዓለም ኢኹም። ኣብ ከረን ዘላ ኸተማ ኽትክወል ኣይከኣላን እዩ። 15 መብራህቲ፡ ኣብ ቤት ንዘሎ ኹሉ ኼ ብርህ፡ ኣብ ቀዋሚ ቐንዴል ኪሰቕልዎ እምበር፡ ኣብ ትሕቲ ኸፈር ኬንብርዎ ኣየብርሁን እዮም። 16 ከምኡ ኸኣ ነቲ ጽቡቕ ግብርኹም ርእዮም፡ ኣብ ሰማያት ብዘሎ ኣቦኹም ምእንቲ ኼመስግንዎ፡ ብርሃንኩም ኣብ ቅድሚ ሰብ ይብራህ። 17 ንሕጊ ዀነ ወይስ ንነብያት ክፍጽሞም እምበር፡ ክስዕሮም ዝመጻእኩ ኣይምሰልኩም። 18 ሰማይን ምድርን ክሳዕ ዚሐልፍ፡ ኵሉ ኽሳዕ ዚፍጸም፡ ካብ ሕግስ የውጣ ወይስ ሓንቲ ሕንጣጥ ከም ዘይትሓልፍ፡ ብሓቂ ይብለኩም ኣለኹ። 19 እምብኣርሲ ኻብዘን ናእሽቱ ትእዛዛት ሓንቲ ዝሰዐረ፡ ከምእውን ንሰብ ዝመሀረ፡ ኣብ መንግስተ ሰማያት ንእሽቶ ኺበሀል እዩ። እናገበረ ዚምህር ግና፡ ንሱ ኣብ መንግስተ ሰማያት ዓብዪ ኺበሀል እዩ። 20 ጽድቅኹም ካብ ጽድቂ ጻሓፍትን ፈሪሳውያንን ኣዝዩ እንተ ዘይበዝሔ፡ ኣን መንግስተ ሰማያት ከቶ ኣይትኣትዉን ኢኹም፡ ኢለ እነግረኩም አሎኹ። 8 ርኤኹውን እንሆ፡ ቡላ ፈረስ፡ ምስ እቲ ተቐሚጥዎ ዘሎውን ሞት እዩ፡ ሲኦል ከኣ ይስዕቦ። ብሰይፍን ጥሜትን ፌራን ብኣራዊት ምድርን ገይሮም፡ ንራብዓይ ኣፍ ምድሪ ኪቐትልዎ ስልጣን ተዋህቦም። 9 ነቲ ሓምሳይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ነፍሳት እቶም ስለ ቓል ኣምላኽን ስለቲ ዝነበሮም ምስክርን እተሐርዱ ኣብ ትሕቲ መሰውኢ ርኤኹ። 10 ዓው ብዝበለ ድምጺ ኸኣ፡ ዎ ቅዱስን ሓቀኛን ጐይታ፡ ክሳዕ መኣዝ ኢኻ ዘይትፈርድ፧ ነቶም ኣብ ምድሪ ዘለዉኻ ኽሳእ መኣዝ ኢኻ ሕነ ደምና ዘይትፈድዮም፧ እናበሉ ጠርዑ። 11 ንነፍሲ ወከፎም ድማ ጻዕዳ ኽዳን ተዋህቦም፡ እቶም ከማታቶም ኪቕተሉ ዘለዎም ብጾቶም ባሮትን ኣሕዋቶምን ክሳዕ ዚምልኡ ኸኣ፡ ገና ቕሩብ ዘመን ኪዐርፉ ተባህለሎም። 12 ነቲ ሳድሳይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ርኤኹ እሞ ብርቱዕ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ዀነ፡ ጸሓይ ከም ወጮ ጸለመት፡ ወርሒውን ብዘላ ኸም ደም ኰነት። 13 ኦም በለስ፡ ብርቱዕ ንፋስ ሰሰው ምስ ኣበላ፡ ነቲ ዝጐዔ ፍሪኣ ኸም እተርግፍ፡ ከምኡ ኸኣ ከዋኽብቲ ሰማይ ኣብ ምድሪ ወደቑ። 14 ሰማይውን ከም ዚጥቕለል ክታብ ኣግለሰ። ብዘለዉ ኣኽራንን ደሴታትን ካብ ሰስፍራኦም ገዐዙ። 15 ነገስታት ምድርን መሳፍንትን ሓላቑ ኣሻሓትን ሃብታማትን ሓያላትን ኵሎም ባሮትን ጭዋታትን ኣብ ጐደጕድን ኣብ በዓትታት ኣኽራንን ተሐብኡ። 16 ነኽራንን ነኻውሕን ድማ ካብ ገጽ እቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎን ካብ ቍጥዓ እቲ ገንሸልንሲ ኣብ ልዕሌና ወዲቕኩም ከውሉና፡ በልዎም። 17 እታ ዓባይ መዓልቲ ቍጥዓኦም መጺኣ እያ እሞ፡ መንከ እዩ ደው ኪብል ዚኽእል፧ ካብ ከረን ኪወርድ ከሎ፡ ብዙሕ ህዝቢ ሰዐቦ። 2 እንሆ፡ ለምጻም መጺኡ፡ ጐይታይ፡ እንተ ትፈቱስ፡ ከተንጽሃኒ ትኽእል ኢኻ፡ እናበለ ሰገደሉ። 3 ኢዱ ዘርጊሑ፡ ፈትየ አሎኹ ንጻህ፡ ኢሉ ተንከዮ። ብኡብኡ ኻብ ለምጹ ነጽሄ። 4 የሱስ ድማ ንሓደ እኳ ኸይትነግር ተተንቀቕ። ኪድ ደኣ፡ ርእስኻ ንኻህናት ኣርኢ፡ ናኣታትቶም ንምስክር ድማ እቲ ሙሴ ዝኣዘዞ መባእ ኣቕርብ፡ በሎ። 5–6 ናብ ቅፍርናሆም ምስ ኣተወ፡ ሓለቓ ሚእቲ ናብኡ መጺኡ፡ ጐይታይ ቈልዓይ መጽጕዑ ኣብ ገዛይ ወዲቑ፡ ብዙሕ ከኣ ይቕንዞ አሎ፡ እናበለ ለመኖ። 7 የሱስ ድማ፡ እኔኹ፡ መጺኤ ኽሕውዮ እየ፡ በሎ። 8 እቲ ሓለቓ ሚእቲ ኸምዚ ኢሉ መለሰሉ፡ ጐይታይ፡ ኣነ፡ ንስካ ናብ ቤተይ ክትኣቱ፡ ኣይበቕዕን፡ ኣየ እሞ፡ ሓንቲ ቓል ጥራይ ደኣ በል፡ ቈልዓይ ድማ ይሐዊ። 9 ኣነ ኸኣ ኣብ ትሕቲ መላኺ ዝግዛእ፡ ብትሕተይውን ጭፍራ ዘሎኒ ሰብ እየ እሞ፡ ነዚ ኺድ እብሎ፡ ይኸይድ፡ ንሓደ ኻልእ ከኣ ንዓ፡ ይመጽእ። ንባርያይውን እዚ ግበር፡ ይገብር ከኣ። 10 የሱስ ሰሚዑ ኣስተንከረ፡ ነቶም ዚስዕብዎ ዘለዉ ድማ በሎም፡ ከምዚ ዝበለት ዓባይ እምነትሲ ኣብ እስራኤል እኳ ኸም ዘይረኸብኩ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 11 ካብ ምብራቕን ካብ ምዕራብን ብዙሓት ኪመጹ እዮም፡ ኣብ መንግስተ ሰማያት ከኣ ምስ ኣብርሃም ይስሃቅን ያእቆብን ኣብ መኣዲ ኪቕመጡ እዮም። ብዕለት 31/01/2013 ኣባላት ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራስያዊ ለውጢ፡ ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ኪዳንን ኤርትራዊ ደሞክራስያዊ ግንባርን፡ ካልኦት ፖለቲካውያን ውድባትን ስምረት መንእሰያት ንድሕነት ሃገርን፡ ኣብ ኣዲስ ኣባባን ከባቢኣን ዝርከቡ ነበርቲ ኤርትራውያንን ስደተኛታትን ተምሃሮ ዩኒቨርስትን ዝተፈላለዩ ማዕከናት ዜናን ዝተረኽብዎ ንኣስታት 5 ሰዓታት ዝወሰደ ሓያልን ውዕዉዕን ሰላማዊ ሰልፊ ኣብ በሪ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ተኻይዱ። እቲ ሰላማዊ ሰልፊ ስርሒት ፎርቶ ተጀሚሩ እምበር ኣይተወደአን፡ ንዘመናት ዝተምበርከኸ ህዝቢ ፍጹም የለን፡ ስርዓት ህግደፍ ይፍረስ ግዝኣተ ሕጊ ይንገስ ቁስሊ ህዝቢ ኤርትራ ክፍወስ፡ ሎሚ ፎርቶ ጽባሕ ኮምብሽታቶ፡ ሓርበኛታት ስርሒት ፎርቶ ሓበን ኩላትና እዮም፡ ስምረትና መሰረት ዓወትናን ካልኦትን ብዝብሉ ጭርሖታት ወቂቡ ካብ መተኣኻኸቢ ሰልፈኛታት ጀሚሩ ሰልፈኛ ምስ ተበገሰ ብልዑል ናይ ቃልሲ ስምዒትን ወኒን ንስርሒት ፎርቶ 21/01/2013 ዝድግፍን ኣብ ኤርትራ ምልካዊ ስርዓት ተወጊዱ ደሞክራስያዊ ስርዓት ንኽትከልን ግዝኣተ ሕጊ ክነግስን ዝጠልብ ድምጹ እናስመዐ ንዋና ቤት ጽሕፈት ኣፍሪቃዊ ሕብረት ዘይሩ ናብቲ ዋና በሪ እቲ ቤት ጽሕፈት ምስ በጽሐ ብልዑል ስነ ምግባርን ውርዙይ ኣገላልጻን ሓሳባቱ ኣፍሰሰ። ገለ ካብቶም ኣብቲ በሪ ኣፍሪቓዊ ሕበረ ት ሰልፈኛታት ዘስምዕዎም እነበሩ ጭርሖታት ድማ ግርማ ኣስመሮም ንህዝቢ ኤርትራ ኣይውክልን እዩ፡ ህግደፍ ዓዲ ግደፍ፡ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ናይ ኤርትራውያን እምበር ናይ ህግደፍ ኣይኮነን ስለዚ መሕብኢ ጉሒላ ህግደፍ ሰታዪ ደም ህዝቢ ኤርትራ ግርማ ኣስመሮም ክኸውን የብሉን፡ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ድምጺ ውጽዓት ኣካልካ ህዝቢ ኤርትራ ስማዕ፡ ኤርትራ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ ስለዚ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ኣብ ልዕሊ ቶታሊታርያን ስርዓት ህግደፍ ስጉምቲ ውሰድ፡ ኣውያትና ኣውያት ድምጺ ዕቡሳት እዩ፡ ፍትሒ ንደሊ ኣለና፡ ንሕና ንደሞክራሲ ኢና፡ ንሕና ንሰላም ኢና፡ ንላይበርያ፡ ሶማልን ማሊን ዝሃብኩሞ ግቡእ ቆላሕታ ንህዝቢ ኤርትራ ክንፈጎ የብሉን፡ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ሕቶና መልስ ዝብሉን ካልኦትን ጭርሖታት ብቃንቃታት ትግርኛ፡ ዓረብን እንግሊዘኛን ምስ ኣስመዐ (( እዚ ሎሚ እነካይዶ ዘሎና ሰላማዊ ሰልፊ መቐጸልታ ናይቲ ብጀጋኑ ኣሕዋትናን ኣሓትናን ምክልኻል ሰራዊትና ኣብ ሃገርና ተወሊዑ ዘሎን ናብ ወጻኢ ሃገራት ድማ ዝላባዕ ዘሎን ህዝባዊ ማዕበል ምዃኑን እዚ ናይ ኣዲስ ኣባባ ሰላማዊ ሰልፊ ድማ ንቐጻሊ እውን ኣብ ቀረባ እዋን ከም ዝድገም )) ብምኽትል ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ተጋ. ዮሃንስ ኣስመላሽ መልእኽቲ ምስ ተመሓላለፈ ሰልፈኛታት ኣብቲ ዝቕጽል ሰላማዊ ሰልፊ ከ ም ዝመጹ ቃል ብምእታው ሰላማዊ ሰልፊ ኣዲስ ኣባባ 31/01/2013 ብዓወት ተዛዚሙ። ቀዳማይ ዑደት ካልኣዋይ እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት : ጠቕላላ ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 2 ዕድመ ደረጃ ካብ: 14 to 16 ሰርተፍኬት/ዲፕሎማ ሽልማት: ናይ ኢትዩጵያ ጠቕላላ ትምህርቲ ቤት መውፅኢ ሰርተፍኬት ፈተና (ኢ.ጠ.ት.መ.ሰ.ፈ)       ኢትዩጵያ-ናይ ትምህርቲ ስርዓት   ናይ ድርጅታት ዓይነትን መረደእታታት                  ካልኣይ ዑደት ካልኣዋይ፡          እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት  : ቕድመ ዝግጅት ካልኣይ ደረጃ ትምህርት ቤት ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 2 ዕድመ ደረጃ ካብ: 16 to 18     ሰርተፍኬት/ዲፕሎማ ሽልማት: ናይ ኢትዩጵያ ጠቕላላ ትምህርቲ መእተዊ ፈተና       ቴክኒካል፡          እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት  :ቴክኒካል ትምህርቲ ቤትን ንንኢሽተይ ዓመታት ስልጠና ዝህብ ኮሌጅ ዕድመ ደረጃ ካብ: 16 to 19         ናይ ሞያ፡ እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት  : ናይ ሞያ ትምህርት ቤትን ንንኢሽተይ ዓመታት ስልጠና ዝህብ ኮሌጅ   ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 3 ዕድመ ደረጃ ካብ: 16 ናብ 19 12 ደቂ መንግስቲ ግና ናብ ናይ ወጻኢ ጸልማት ኪድርበዩ እዩም። ኣብኡ ብኽያትን ምሕርቃም ኣስናንን ኪኸውን እዩ፡ እብለኩም አሎኹ። 13 የሱስ ነቲ ሓለቓ ሚእቲ፡ ኪድ፡ ከም ዝኣመንካዮ ይኹነልካ፡ በሎ። እቲ ቘልዓ ከኣ በታ ሰዓት እቲኣ ሐወየ። 14 የሱስ ናብ ቤት ጴጥሮስ ምስ ኣተወ፡ ንሓማት ጴጥሮስ ብዓሶ ተትሒዛ ደቂሳ ረኣያ። 15 ኢዳ ተንከያ፡ ዓሶኣውን ሐደገታ። ተንሲኣ ኸኣ ኣገልገለቶ። 16–17 ምሸት ምስ ኰነ፡ ኣጋንንቲ ዝሐደርዎም ብዙሓት ናብኡ ኣምጽኡ። እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ፡ ንሱ ድኻምና ወሰደ፡ ሕማምናውን ጾረ፡ እተበሀለ ምእንቲ ኽፍጸም፡ ብቓሉ መናፍስቲ ኣውጽኤ፡ ሕማም ንዘለዎም ኵሎም ድማ ኣሕወዮም። 18 የሱስ ብዙሕ ህዝቢ ኸቢብዎ ምስ ረኣየ፡ ንማዕዶ ኺሳገሩ ኣዘዘ። 19 ሐደ ጸሐፊ መጺኡ፡ መምህር፡ ናብ እትኸዶ ዘበለ ኹሉ ኽስዕበካ፡ በሎ። 20 የሱስ ድማ፡ ንወኻሩ ጕድጓድ ኣለወን ነዕዋፍ ሰማይ ድማ ዜጽልላሉ። ንወዲ ሰብ ግና ርእሱ ዜጸግዓሉ እኳ የብሉን፡ በሎ። 21 ሓደ ኻልእ ካብ ደቀ መኣምርቱ ኸኣ፡ ጊይታይ፡ ከይደ ነቦይ ክቐብሮ ፍቐደለይ፡ በሎ። 22 የሱስ ግና፡ ስዐበኒ ደኣ፡ ንምዉታትሲ ምዉታቶም ይቕበርዎም ሕደጎም፡ በሎ። 23 ናብ ጃልባ ምስ ኣተወ፡ ደቀ መዛሙርቱ ሰዐብዎ። ኣብ የማን እቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ድማ ብውሽጡን ብወጻኢኡን ተጽሒፉ፡ ብሾብዓተ ማሕተም እተሐትመ መጽሓፍ ርኤኹ። 2 ሓደ ብርቱዕ መልኣኽ ድማ፡ ነዚ መጽሓፍ እዚ ኪግንጽሎ ንመሓትሙውን ኪፈትሖ ዚበቅዕ መን አሎ፧ ኢሉ ብብርቱዕ ድምጺ ኺጭርሕ ከሎ ርኤኽዎ። 3 ነቲ መጽሓፍ እቲ ኺግንጽሎ ወይስ ኪርእዮ ኣብ ሰማይ፡ ወይስ ኣብ ምድሪ፡ ወይስ ኣብ ትሕቲ ምድሪ ንሓደ እኳ ኣይተኻእሎን። 4 ኣነ ድማ፡ ነቲ መጽሓፍ ዚግንጽሎ ወይስ ዚርእዮ ብቑዕ ሓደ እኳ ስለ ዘይተረኽበ፡ ብዙሕ በኼኹ። 5 ካብቶም ሽማግሌታት ሓደ ድማ፡ ኣይትብከ፡ እንሆ፡ እቲ ኻብ ነገድ ይሁዳ ዝዀነ ኣንበሳ፡ እቲ ሱር ዳዊት፡ ነቲ መጽሓፍ ኪግንጽሎን ነቲ ሾብዓተ ማሕተሙውን ኪፈትሖን ስዒሩ አሎ፡ በለኒ። 6 ኣብ ማእከል እቲ ዝፋንን እቶም ኣርባዕተ እንስሳን ኣብ ማእከል እቶም ሽማግሌታትን ተሐሪዱ ኸም ዝነበረ ዚመስል ገንሸል ደው ኢሉ ርኤኹ። ንሱ ሾብዓተ ቐርንን ሾብዓተ ዓይንን አለዉዎ፡ ንሳቶም ከኣ እቶም ናብ ብዘላ ምድሪ እተላእኩ ሾብዓተ መናፍስቲ ኣምላኽ እዮም። 7 ንሱ መጺኡ፡ ነቲ መጽሓፍ ካብ የማነይቲ ኢድ እቲ ኣብ ዝፋን እተቐመጠ ወሰዶ። ነቶም ቀዳሞት፡ እቲ ዝቐተለ ኺፍረዶ እዩ እሞ፡ ኣይትቕተል፡ ከም እተባህለሎም ሰሚዕኩም አሎኹም። 22 ኣነ ግና፡ ንሓዉ ዚቝጥዖ ዘበለ ኹሉ ኺፍረዶ እዩ፡ ንሓዉ፡ ኣታ ተኸዳን ጨርቂ፡ ዚበሎ ድማ ኣብ መጋባእያ ኺፍረዶ፡ ኣታ ዓሻ፡ ዚብሎውን ንገሃነም ሓዊ ኺፍረዶ እዩ፡ እብለኪም እሎኹ። 23 እምብኣር መባእካ ናብ መሰውኢ እንተ ኣምጻእካ፡ ሓውካ ሀዚኑልካ ምህላዉ ኸኣ እንተ ሐሰብካ፡ 24 ነቲ መባእካ ኣብኡ ቅድሚ መሰውኢ ሕደጎ፡ ኪድ ቅድም ምስቲ ሓውካ ተዐረቕ፡ ዳሓር ድማ ተመሊስካ ማባእካ ኣቕርብ። 25 ምስ መባእስትኻ ድማ ገና ኣብ መገዲ ኸሎኻ፡ ቀልጢፍካ ምስኡ ተዐረቕ። እንተ ዘይኰነስ እቲ መባእስትኻ ንፈራዲ ኣሕሊፉ ኸይህበካ፡ ፈራዲውን ንጊልያኡ። ናብ ቤት ማእሰርቲ ኸኣ ኣኣቱ። 26 እታ መወዳእታ ቆድራንቴን ክሳዕ እትፈዲ፡ ካብኣ ኸም ዘይትወጽእ፡ ብሓቂ እብለካ አሎኹ። 27 ነቶም ቅዳሞት፡ ኣይትዘሙ፡ ከም እተባህለሎም፡ ሰሚዕኩም አሎኹም። 28 ኣነ ግና ንሰበይቲ ኺብህጋ ዚጥምታ ዅሉ ብልቡ ፈጺሙ ኣብኣ ዘመወ፡ እብለኩም አሎኹ። 29 የማነይቲ ዓይንኻ እንተ ኣስሐተትካ፡ ካባኻ ጐጥጕጥካ ደርብያ። ብዘሎ ስጋኻ ኣብ ገሃነም ካብ ዚኣቱስ፡ ሓንቲ ኣካልካ እንተ ጠፍኤት ይሔሸካ። 30 የማነይቲ ኢድካ እንተ ኣስሐተትካውን፡ ካባኻ ቘሪጽካ ደርብያ። ብዘሎ ስጋኻ ኣብ ገሃነም ካብ ዚኣቱስ፡ ሓንቲ ኣካልካ እንተ ጠፍኤት ይሔሸካ። 31 ንሰበይቱ ዚፈትሓ፡ ጽሕፈት መፍትሒኣ ይሀባ፡ ተባህለ። 32 ኣነ ግና፡ ብዘይ ምኽንያት ዝሙት ንሰበይቱ ዚፈትሓ ዘበለ ዅሉ፡ ዘማዊት ገበራ፡ እቲ ፍትሕቲ ዜእቱ ድማ ዘመወ፡ እብለኩም አሎኹ። 33 ድማ ነቶም ቀዳሞት፡ ማሕላኻ ንእግዚኣብሄር ሀቦ እምበር፡ ብሓሶት ኣይትንሐል፡ ከም ተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 34 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ብሰማያት ኰነ፡ ዝፋን ኣምላኽ እዩ እሞ፡ 35 ብምድሪ ዀነ፡ መርገጽ እግሩ እያ እሞ፡ ብየሩሳሌም ኰነ፡ ከተማ እቲ ዓብዩ ንጉስ እያ እሞ፡ ከቶ ኣይትምሐሉ። 36 ካብ ጸጉሪ ርእስኻ ሓንቲ ኸተጻዕዱ ወይስ ከተጸልም ኣይትኽእልን ኢኻ ኣሞ፡ ብርእስካ እኳ ኣይትምሐል። 37 ነገርኩምሲ፡ እወ፡ እወ፡ ኣይኰነን፡ ኣይኰነን ደኣ ይኹን። ካብዚ ዝበዝሔ ኻብቲ ኽፉእ እዩ። 38 ዓይኒ ኽንዲ ዓይኒ፡ ስኒ ኽንዲ ስኒ፡ ከም እተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 39 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ንኽፉእ ኣይትቃወምዎ። የማነይቲ መልትሕካ ንዚወቕዓካ ግና፡ እታ ኻላአይቲውን ምለሰሉ። 40 ነቲ ኪማጐተካ፡ ቀምሽካ ኸኣ ኪወስድ ዚደሊ፡ እታ ኽዳንካውን ሕደገሉ። ትምህርቲ ኣብ ናይ ወድሰብ ዕብየት ብጣዕሚ ጠቓሚ ምኽንያት እዩ፣ናይቲ መንግስቲ ብጠቕላላ ዝለዓለ ቐዳምነት ዝወሃቦ ናይ ዕብየት ፃዕሪ እዩ፡፡ስለዝኾነ ሓድሽ ከይዲ ንክህሊን እቲ ኣታሓሳሳቢ ኩነታት ንምቕያር  ትኽክለኛ ኣቕጣጫ የድልዩ፡፡ስለዚ ድማ እዩ ጠቅላላ ናይ ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ ተደንጊጉ፡፡ እዚ ፖሊሲ ጠቕላላን ዝተፈለየ ኩሉ ዝሓቆፈ ዓላማ፣ስትራቴጂ ኣብ ምትግባር፣መደበኛን መደበኛ ዘይኾነ ትምህርቲ ዘጠቃለለ፣ካብ መዋእለ ህፃናት ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲን ዝተፈለየ ትምህርቲ፣ችግር ብግልፂ ናይ ምፍታሕ ክእለት ኣብ ምዕባይን ኣብ ናይ ትምህርቲ ኣተሓሕዛ ባህሊ ኣብ ምግባር፣ናይ ትመህርቲ መረዳእታ ኣወቓቅራን ግንዛበን፣ኣብ ሳይንሳዊን ተግባራዊ ፍልጠት ኣብ ምርካብ የትኩር፡፡   ኣብ ሓምሻይ ሰሙን ላዕለዋይ ሊግ ኢትዮጵያ፤ ጋንታ ሓወልቲ ኣኽሱም ፈለማይ ዓወታ እንተመዝግብ፤ ጋንታ ሶሎዳ ዓድዋ ፈላማይ ስዕረታ እዚ ውድድር ዓመት ኣተኣናጊዳ። ቐትሪ ስዓት 7:00 ኣብ ስታዲየም ኣበበ በቂላ ምስ መሪሕ ምድብ ሀ ጋንታ ሸገር ከተማ ዝገጠመት ጋንታ ሶሎዳ ዓድዋ 1ን0 ብዝኮነ ውፅኢት ፈላማይ ስዕረታ እዚ ውድድር ዓመት ኣተኣናጊዳ። ሶሎዳ ዓድዋ ዛጊድ ኣርባዕተ ግጥማት ኣካይዳ ሰለስተ ዓወት ሓደ ስዕረት ኣመዝጊባ ሓደ ፀወታ እንዳተረፋ ትሽዓተ ነጥቢ ሒዛ ኣብ ላዕለዋይ ሊግ ኢትዮጵያ ፅቡቅ ጅማሮ እንዳሕለፈት ትርከብ። ብኣንፃሩ ኣብ ምድብ ለ ተመዲባ ከተማ ሃዋሳ ውድድር ተካይድ ዘላ ጋንታ ሓወልቲ ኣኽሱም ሎሚ ስዓት 9:00 ምስ ሻሸመኔ ከተመ ገጢማ ኣብ ዝባከነ ደቂቃ መበል 90+3 ደቂቃ ኽንዲዓለም ፍቓዱ ብዘመዝገባ ብሕታዊት ሸቶ 1ን0 ተዓዊታ ፈላማይ ሰለስተ ነጥባ እዚ ውድድር ዓመት ረኺባ። ኣብ ምድብ ሀ ምስ ሶሎዳ ዓድዋ ተመዲባ ትርከብ ጋንታ ደደቢት’ውን ኣብ ልዕሊ ወልቂጤ ከተማ 2ን0 ዓወት ኣመዝጊባ። ፎቶ፦ ዳጉ ስፖርት # ዮናስ ፍቓዱ ብመዓልቲ ጐይታ ብመንፈስ ኰንኩ፡ ብድሕረይ ከኣ፡ ነዚ እትርእዮ ዘሎኻ፡ ኣብ መጽሓፍ ጽሒፍካ፡ ናብተን ኣብ ኤፌሶንን ስሚርናን ጴርጋሞስን ትያቲራን ሳርዴስን ፊላደልፍያን ሎዲቅያን ዘለዋ ሾብዓተ ማሕበራት ስደዶ፡ ዚብል ከም ናይ መለኸት ዝበለ ብርቱዕ ድምጺ ሰማዕኩ። 12 ነቲ ዚዛረበኒ ዘሎ ድምጺ ኽርኢ ኸኣ ግልጽ በልኩ። ግልጽ ምስ በልኩውን፡ ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ወርቂ ርኤኹ። 13 ኣብ ማእከል እቶም ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ከኣ፡ ክሳዕ እግሩ እተኸድነ ብቕናት ወርቂውን ክሳዕ ኣፍ ልቡ እተዐጥቀ ወዲ ሰብ ዚመስል ርኤኹ። 14 ርእሱን ጸጕሩን ጻዕዳ ኸም ጸምሪ ጻዕዳውን ከም ኣስሓይታ እዩ፡ ኣዒንቱውን ከም ሃልሃልታ ሓዊ እየን፡ 15 ኣእጋሩ ኣብ ሓጐዶ ኸም ዝረሰነ ዜንጸባርቕ ኣስራዚ ሊባኖስ ይመስላ፡ ድምጹውን ከም ደሃይ ብዙሕ ማያት እዩ። 16 ኣብ የማናይ ኢዱ ሾብዓተ ኸዋኽብቲ ኣለውዎ፡ ካብ ኣፉውን ክልተ ዝኣፉ በሊሕ ሰይፊ ይወጽእ፡ ትርኢቱውን ከምታ ብሓይሊ እተብርህ ጸሓይ እዩ። 17–18 ምስ ርኤኽዎ ድማ፡ ከም ምዉት ኰይነ ኣብ ኣእጋሩ ወደቕኩ። ንሱ የማናይ ኢዱ ኣንበረለይ፡ ከምዚ እናበለ፡ ኣነ እቲ ቐዳማይን እቲ ዳሕራይን እቲ ህያውን እየ እሞ፡ ኣይትፍራህ። ሞይተውን ነበርኩ፡ እንሆ ኸኣ፡ ንዘለኣለመ ኣለም ህያው እየ፡ መርሖ ሞትን ሲኦልን ከኣ አሎኒ። 19 እምብኣርሲ ነቲ ዝርኤኻዮን ነዚ ዘሎን ነቲ ድሕርዚ ዚኸውንን ጽሐፎ። 20 ምስጢር እቶም ኣብ የማናይ ኢደይ ዝርኤኻዮም ሾብዓተ ኸዋኽብትን ናይተን ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ወርቅን፡ እቶም ሾብዓተ ኸዋኽብቲ እቲኣቶም መላእኽቲ እተን ሸብዓተ ማሕበራት እዮም፡ እተን ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴልውን ሾብዓተ ማሕበራት እየን። ኣዲስ ኣበባ፣ 11 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)ፕሬዚዳንት ታዬ ኣፅቀስላሴ ምስ ኣመራርሓ ስራሕ ቦርድ ትካል ፅሬት ሽልማት ኢትዮጵያ ተዛቲዮም፡፡ እቶም ፕሬዚዳንት ኣብቲ እዋን ላዕለዋይ ሓላዊ እቲ ትካል ብምዃን ዕላማኡ ቀፃሊ ብዝኾነ መገዲ ንኸዕውት ከምዝሰርሑ ምርግጋፆም ቤት ፅሕፈት ፕሬዚዳንት ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ፡፡ እቲ ሓደ ዓላማ ናይ ትምህረቲ ናይ ግለሰባትን ሕብረተሰብን ችግር ናይ ምፍታሕ ክእለት፣ትወህቦን ናይ ትምህርቲ ባህሊ ካብ መሰረታዊ ትምህርቲ ዝጅምርን ኣብ ኩሉ ደረጃ ዘለው ምጥንኻር እዩ፡፡ትምህርቲ ንወድሰብ ጎዳእቲ ልምዲታት ንምፍላይን ብቶም ጠቐምቲ ዝበሃሉ ልመድታት ንምቕያር የኽእል፡፡ወድሰብ ናብቲ ሕብረተሰብ ኩሉ ዘማእኸለ ልምዓት ሳይንስን ቴክኖሎጂን ብምሰርጫው ንቲ ኸባቢ ብምሕላው፣ ምምሕያሽ፣ምቕያርን ንምልማዕ ይሕግዝ፡፡ከምኡ እውን ትምህርቲ ኣብ ናይ ሰብ መብቲን ዲሞክራቲክ ጥቕምታት ዕብየት፣ማዕርነት ንክህሉ ከይድታት ኣብ ምፍጣር፣ናይ ሓባር ምርድዳእን ምትሕብባር ኣብ ማእኸል ሰባት ንክህሊ ዝለዓለ ግደ ይጫወት፡፡ ብዛዕባ ምርኻብ ፕሪሲደንት ዑመር ኣልባሺር ምስ ኢሳያስ ዘሕዝን እዩ እሉ ድሕሪ ምግላጹ፡ ኢሳያስ ንህዝቢ ኤርትራን ዓለምን ኣሎኹ መበሊ ክኾኖ ፕሪሲደንት ዑመር ኣልባሺር ኣብ ጎኑ ንክረኤ ተጠቂሙሉ በለ።ኣብዚ ናይ ምብጻሕ እዋን ዝተገብረ ጸጥታዊ ኣገባብ ኣቀባብላ ብዝምልከት ድማ እቲ ዝተገልጸ ልሕሉሕ ኩነታት ናይ ስርዓት ህግድፍ ዘረጋግጽ ኢዩ’ውን በለ። ሱዳን ምስ መሰል ህዝቢ ኤርትራ ጠጠው ዝበለ ሃገር ምዃኑ ታሪኽ ዝምስክሮ ኮይኑ፡ ሎሚ ፕሪሲደንት ናይ ሱዳን ካብ ህዝቢ ኤርትራ ዝያዳ ናብ ፕሪሲደንት ናይ ኤርትራ ዝዛዘወ ኮይኑ ምርኣይና ብጣዕሚ ዘሕዝን እዩ። ስለ’ዚ ድማ፡ መንግስቲ ሱዳን ንጉዳይ ዝምድናኣ ምስ ስርዓት እስያስ ዳግመ ርእይቶ ክትገብረሉ ነማሕጽን። እዚ ምንጪ ሽግራት ናይ ሱዳን ዝኾነ ስርዓት ኤርትራ ሎሚ ብግምጥልሽ ብከም’ዚ ዝኣመሰለ ናይ ምሕዝነት ምብጻሕ ህያብ ክግበረሉ ምርኣይና ብኩሉ መዐቀኒታት ዘገርም ኮይኑ ምስ’ቲ ኣብ ሞንጎ ክልቲኡ ህዝብታት ዘሎ ዝምድናታት ዝዛመድ ኣይኮነን። ይኹን እምበር ታሪኻዊ ዝምድናታት ናይ ክልቲኡ ህዝብታት ናይ ግድን ነባሪ እዩ" ክብል ኣረጋገጸ። ቀጺሉ ዶር. ዩሱፍ " ናይ ክልቲኡ ሃገራት ዝምድና እስቲራቲጂካዊ ስለ ዝኾነ፡ ሱዳን ክሳብ ዕለተ ናጽነት ንኤርትራ ኣድማዒ ደገፍ ኣወፊዩ እዩ ። ሎሚ ድማ መንግስቲ ሱዳን ፡ህዝቢ ኤርትራ ካብ ምልካዊ ጨቋኒ ስርዓት ንምንጋፍ ይቃለስ ከም ዘሎ ክፈልጥ ስለ ዝግባእ ፡ንፕሪሲደንት ዑመር ኣልባሺር ከመሓላልፎ ዝደሊ፡ ስርዓት ኤርትራ ሓላፋይ እዩ ህዝቢ ኤርትራ ግን ተራፋይ ስለ ዝኾነ ኣብ ጎኑ ጠጠው ክብል መጸዋኦታ የቅርበሉ" በለ። መዝገብካ ኣብ ዘለዎ፡ ኣብኡ ድማ ልብኻ አሎ። ስለዚ ብልዒ ኣብ ዘይበልዖ፡ ነቐዝ ኣብ ዘየንቅዞ፡ ሰረቕቲ ዅዒቶም ኣብ ዘይሰርቅዎ ኣብ ሰማይ ደኣ መዝገብ ግበሩ እምበር፡ ብልዒ ኣብ ዚበልዖ፡ ነቐዝ ኣብ ዜንቅዞ፡ ሰረቕቲ ዅዒቶም ኣብ ዚሰርቅዎ ኣብ ምድሪ ንኣኻትኩም መዝገብ ኣይትግበሩ። 22 ናይ ስጋ መብራህቲ ዓይኒ ያ። ዓይንኻ ጥዕይቲ እንተ ዀነት፡ ብዘሎ ስጋኻ ብሩህ ይኸውን። 23 ዓይንኻ ህምምቲ እንተ ዀነት ግና፡ ብዘሎ ስጋኻ ጸልማት ይኸውን። እምብኣርሲ እቲ ኣባኻ ዘሎ ብርሃን ካብ ጸልመተ፡ ጸልማቱስ ክንደይ ዓብዪ ይኸውን። 24 ንኽልተ ጐይተት ኪግዛእ ዚኽእል የልቦን። ወይ ነቲ ሐደ ጸሊኡ፡ ነቲ ሐደ ይፈቱ። ወይ ከኣ ነቲ ሐደ ተኣዚዙ፡ ነቲ ሐደ ይንዕቕ። ንኣምላኽን ንገንዘብን ክትግዝኡ ኣይዀነልኩምን እዩ። 25 ካብ መብልዕሲ ህይወትዶ ኣይትበልጽንን፧ ካብ ክዳንስ ስጋዶኣይበልጽን፧ ስለዚ ንህይወትኩም ብትበልዕዎን ብትሰትይዎን ወይስ ንስጋኹም ብትኽደንዋን ኣይትጨነቑ፡ እብለኩም አሎኹ። 26 ንዕዋፍ ሰማይ ተመልከቱ፡ ናይ ሰማይ ኣቦኹም ደኣ ይምግበን እምበር፡ ኣይዘርኣ፡ ኣይዐጽዳ፡ ኣብ ማዕከንውን ኣይእክባን እየን። ንስኻትኩምዶ ግዳ ኻባታተን ብዙሕ ኣይትበልጹን፧ 27 ካባኻትኩምከ ተጨኒቑ ኣብ ልዕሊ ቝመቱ ሓንቲ እመት ኪውስኽ ዚኽእል መን አሎ፧ 28 ከመይከ ብናይ ክዳን እጥችነቝ፧ ን ዕምባታት መሮር ከመይ ኢሎም ከም ዚዐብዩ ተመልከቱ፡ ኣይደኽሙ፡ ኣይፈትሉ። 29 ምስናይዚ ግና ሰሎሞን እኳ በቲ ኹሉ ኽብሩ ኸም ሐደ ኻባታቶም ከም ዘይተኸደነ፡ እብለኩም አሎኹ። 30 ኣምላኽ ነቲ ሎሚ ዘሎ፡ ጽባሕ ግና ናብ እቶን ዚድርበ ሳዕሪ መሮር ከምዚ ገይሩ ዚኸድኖ ኻብ ኰነ ደኣ፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ንኣኻትኩምዶ ግዳ ኣብሊጹ ኣይከድነኩምን፧ 31 እምበርከ እንታይ ንበሎ፡ እንታይ ንሰቲ፡ እንታይ ንኽደን፡ ኢልኹም ኣይትቸነቑ። 32 ነዚ ኹሉስ ኣህዛብ ይደልይዎ እዮም እሞ፡ ንኣኻትኩም እዚ ኹሉ ኸም ዜድልየኩም፡ ናይ ሰማይ ኣቦኹም ይፈልጥ እዩ። 33 ቅድም መንግስቲ ኣምላኽን ጽድቁን ድለዩ፡ እዚ ኹሉ ድማ ይውሰኸልኩም። 34 ጽባሕ ንርእሳ ትጭነቕ እያ እሞ፡ ንጽባሕ ኢልኩም ኣይትጨነቑ። ንመዓልቲ ኽፍኣታ ይኣኽላ። ድሕሪ’ዙይ ኣዕርኽቲ ተባሂሉ ሰለስተ ኣዕርኽቲ ይቀርቡ ’’ኣዕርኽቲ ዲኹም? መርዓዊ ኣዕርኽትዃ ድዮም?‘ ተባሂሉ ምላሽ ምስተውሃበ እንዳወዲ ንእንዳጓል ‘ዓዲጎታት መዕረፊዶ ትህቡና‘ኢሎም ይሓቱ፡፡ ሂብናኩም ምስተብሃሉ መተኣናገዲ ’ውን ይውሃቦም ኣቦ ጎይላ ዝኾኑ ውን ካብ ክልቲኡ ወገን ይምረፁ፡፡ ወገነይ ወገንካ ከይበሉ ክፃወቱ ቃል ይኣትዉ፡፡ ካብኡ ስነ ስርዓት ምግብና ይካየድ፡፡ ምስተበልዐ እንዳጓል ንመርዓዊ ተለዓል ተልዓልየ መሲሊካዶ ስዋ በዓልየ እናበላ ይደርፋሉ፡፡ ስነ ስርዓት ቃል ኪዳን ኣዕርኽቲ ክዳን ኣመሪቖም ምስ ኣረከቡ መርዓት ከዲኖም ናብ ዳስ የምፅኡዋ፡፡ ብድሕሪኡ ቐሺ ንመርዑት ከምዚ እናበሉ ቃል ኪዳን የእትውዎም፡፡ እዚ ወደይ ዓይና ዓዊራ እዝና ፀሚማ እግራ ሓንኪሳ ኢልካ ከይትንዕቓ ከይትፀልኣ ቃል ኪዳን ይብፃሕኻዶ?ምስ በልዎ ይብፀሓኒ ይብል፡፡ ንሳ ውን ብግድኣ ከምኡ፡፡ ኣዕርኽቲ ብወገኖም ዝበርህ ጥዋፍ ሒዞም ብርእሲ መርዓት እናዞሩ ከምዚ እናበሉ ቃል የኣትዉ፡፡ 1 በስመኣብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ ኣሃዱ ኣምላክ ሰለስት ግዜ 2 ኣረኩ ወኣረኩ ከመዘኣረኩ ኣብርሃም ይሰይቅ ወያ እቆብ ሰለስት ግዜ 3 ኣረኩ ኣርከተይ ኣርከኒ ወለተማርያም ሽም መርዓት ሰለስት ግዜ 4 ዓሪኸ ኣይዓረክኹን ከይብል ቃል ኪዳን ይብፀሐክንዶ ይብሉ፡፡ ንሳ ውን ይብፀሓኒ ትብል፡፡ ዘይበቕዑ ትካላት፣ዘይተማልአ ናይ መምሃራን ስልጠና፣ብተምሃሪ ዝተጠቅጠቀ ክላስ፣ናይ መፅሓፍ ሕፅረትን ናይ ካልኦት መምሀሪ ነገራት ሕፅረት ኩሎም እዚኣቶም ዘመላኽትዎ እቲ ዝቐርብ ናይ ትምህርቲ ዓይነት ትሑት ምኻDኑ የርኢ፡፡ናይ ቐዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ተሳትፎ መጠን ትሕቲ 22% ዝቐራረብ ናይ ዕድመ ምድብ እዩ፡፡ ካብዚ ብዙሕ ቑፅሪ ዘsርፁን ደጊሙ ናብ መሃይምነት ዝወድቑ እዩም፡፡ኣብ ክልላት እቲ ዘይምምጥጣን ዝለዓለ እዩ፡፡መሃይምነት ናይቲ ሕብረተሰብ ብጠቕላላ ዝዓበየ ችግር እዩ፡፡ዕድላት ንናይ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲን ንቴክኒካልን ሞያዊ ስልጠና ኣብ ዓበይቲ ከተማታት ዝተወሰነ እዩ፡፡ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት ዝግነዩ ኣብ ብጣዕሚ ውሱን ክልላት ጥራሕ እዩም ዝርከቡ፡፡ዝተጨናነቑን ናይ ምርምር ክእለቶም ብጣዕሚ ዝተሓተ እዩ፡፡   የሱስ ብዘመን ንጉስ ሄሮዶስ ኣብ ቤተ-ልሄም ናይ ይሁዳ ምስ ተወለደ፡ እንሆ፡ ሰብ ጥበብ፡ እቲ እተወለደ ንጉስ ኣይሁድ ኣበይ አሎ፧ ኰዀብ ኣብ ምብራቕ ርኢና እሞ፡ ክንሰግደሉ መጺእና፡ እናበሉ ኻብ ምብራቕ ናብ የሩሳሌም መጹ። ንጉስ ሄሮዶስ ስሚዑ ሰምበደ፡ ኵላ የሩሳሌምውን ምስኡ። ንሱ ድማ ንዅሎም ሊቃውንቲ ኻህናትን ጻሓፍትን ህዝብን ኣኪቡ፡ ክርስቶስ ኣበይ እዩ ዚውለድ፧ ኢሉ ሐተቶም። ንሳቶም ከኣ፡ ኣቲ ቤት-ልሄም ምድሪ ይሁዳ፡ ንህዝበይ እስራኤል ዚሕሉ ሹም ካባኺ ኺወጽእ እዩ እሞ፡ ካብ ሹማምቲ ይሁዳ ከቶ ኣይትንእስን ኢኺ፡ ጽሑፍ እዩ እሞ ኣብ ቤት-ልሄም ናይ ይሁዳ እዩ፡ በልዎ። ድሕርዚ ሄሮድስ ንሰብ ጥበብ ብሕቡእ ጸውዖም፡ ካባታቶም ድማ ዘመን እቲ እተራእዮም ኰዀብ ኣጸቢቑ ተረድኤ። ናብ ቤት-ልሄም ድማ ሰደዶም፡ ኬድኩም ብዛዕባ እቲ ህጻን ኣርጊጽኩም መርምሩ። ምስ ረኸብኩምዎ፡ ኣነ ኸኣ መጺኤ ኽሰግደሉ፡ ኣፍሉጡኒ በሎም ንሳቶም ከኣ ካብ ንጉስ ሰሚዖም ከዱ። እንሆ፡ እቲ ኣብ ምብራቕ ዝረኣይዎ ኰዀብ ኣብ ልዕሊ እታ እቲ ሕጻን ዘለዋ ቦታ መጺኡ ደው ክሳዕ ዚብል መርሖም። ነቲ ኰዀብ ምስ ረኣይዎ፡ ዛዮም ብዙሕ ሓጎስ ተሐጎሱ። ናብ ቤት ኣትዮም፡ ነቲ ሕጻን ምስ ማርያም ኣዲኡ ረኣይዎ፡ ፍግም ኢሎም ድማ ሰገድሉ። ሳጽኖም ከፊቶም ከኣ ወርቅን ዕጣንን ከርበን ገጸ በረኸት ሀብዎ። ና ብ ሄሮዶስ ከይምለሰኡ፡ ብሕልሚ ምስ ተራእዮም ድማ፡ ብኻልእ መገዲ ናብ ሃገሮም ተመልሱ። ንሳቶም ምስ ሐለፉ፡ እንሆ፡ መልኣኽ እግዚኣብሄር ንዮሴፍ ብሕልሚ ተራእዮ፡ ሄሮዶስ ነቲ ሕጻን ኪቐትሎ ይደሊ አሎ እሞ፡ ተንስእ፡ ነቲ ሕጻንን ነዲኡን ሒዝካ ናብ ግብጺ ህደም፡ ክሳዕ ዝነግረካ ኸኣ ኣብኡ ጽናሕ፡ በሎ። ተንሲኡ፡ ነቲ ሕጻንን ነዲኡን ሒዙ፡ ብለይቲ ናብ ግብጺ ኸደ። እቲ እግዚኣብሄር ብነብዪ፡ ንወደይ ካብ ግብጺ ጸዋዕክዎ፡ ዝበሎ ምእንቲ ኺፍጸም ድማ፡ ሄሮዶስ ክሳዕ ዚመውት ኣብኡ ጸንሔ። ሽዑ ሄሮዶስ ሰብ ጥበብ ከም ዘላገጹሉ ምስ ረኣየ፡ ብዙሕ ኰረየ እሞ፡ ንዅሎም ሕጻናት ቤት ልሄምን ኣብ ኵሉ ጐደቦታት ንዝጸንሑን፡ ካብ ሰብ ጥበብ ኣርጊጹ ብዝሐተቶ ዘመን ወዲ ኽልተ ዓመትን ካብኡ ንታሕትን ንዘለዉ ልኢኹ ኣቕተለ። ሽዑ እቲ ብነብዪ ኤርምያስ፡ ኣብ ራማ ድምጺ ተሰምዔ፡ ዋይዋይታን ብዙሕ ብኽያትን። ራሄል ስለ ደቃ በኸየት፡ ተወዲኦም እዮም እሞ፡ ምድባስ ኣበየት፡ እተበሀለ ተፈጸመ። ሄሮዶስ ምስ ሞተ፡ እንሆ ኣብ ግብጺ መልኣኽ እግዚኣብሄር ንዮሴፍ ብሕልሚ ተራእዮ፡ እቶም ህይወት ነዚ ሕጻን ዚደልዩ ሞይቶም እዮም እሞ፡ ተንስእ፡ ነዚ ሕጻንን ነዲኡን ሒዝካ፡ ናብ ምድሪ እስራኤል ኪድ፡ በሎ። ንሱ ድማ ተንሲኡ፡ ነቲ ሕጻንን ነዲኡን ሒዙ፡ ናብ ምድሪ እስራኤል መጸ። ኣርኬላዎስ ኣብ ክንዲ ኣቦ ኡ ሄሮዶስ ከም ዝነገሰ ሰሚዑ ግና፡ ናብኡ ምኻድ ፈርሄ። ብሕልሚ ምስ ተገልጸሉ ድማ፡ ናብ ምድሪ ገሊላ ኸደ። እቲ ብነብያት፡ ናዝሬታዊ ኺበሀል፡ እተበሀለ ምእንቲ ኺፍጸም፡ ናዝሬት ናብ እትበሀል ዓዲ መጺኡ ተቐመጠ። ዓሰርተ ቐርን ሾብዓተ ርእስን፡ ኣብቲ ኣቕርንቱ ኸኣ ዓሰርተ ዘውዲ፡ ኣብቶም ኣራእሱውን ስማት ጸርፊ ዘለዎ ኣራዊት ካብ ባሕሪ ኺወጽእ ከሎ ርኤኹ። 2 እቲ ዝርኤኽዎ ኣራዊት ከኣ ነብሪ እዩ ዚመስል፡ ኣእጋሩ ኸም ናይ ድቢ፡ ኣፉውን ከም ኣፍ ኣንበሳ እዩ። እቲ ገበል ድማ ሓይሉን ዝፋኑን ብዙሕ ስልጣንን ሀቦ። 3 ሓደ ኻብቶም ኣራእሱውን ንሞት ከም እተወግኤ ዀነ እሞ እታ ቝስሊ ሞቱ ሐወየት፡ ብዘላ ምድሪ ድማ ተገሪማ ደድሕሪ እቲ ኣራዊት ሰዐበት። 4 ንሳቶም ከኣ፡ ነቲ ኣራዊት ስልጣን ስለ ዝሀቦ፡ ነቲ ገበል ሰገዱሉ፡ ነቲ ኣራዊትውን፡ ነዚ ኣራዊት እዝስ መን ይመስሎ፧ መንከ ኺዋግኦ ይኽእል፧ እናበሉ ሰገዱሉ። 5 ቃል ትዕቢትን ጸርፍን ዚዛረብ ኣፍ ተዋህቦ፡ በርብዓን ክልተን ወርሒ ግብሩ ኺገብርውን ምልኪ ተዋህቦ። 6 ንምጽራፍ ኣምላኽን ንስሙን ንማሕደሩን ነቶም ኣብ ሰማይ ዚነብሩውን ኪጸርፎም ኣፉ ኸፈተ። 7 ምስቶም ቅዱሳት ውግእ ኪገብርን ኪስዕሮምን ከኣ ተዋህቦ። ኣብ ልዕሊ ዅላቶም ዓሌታትን ህዝብን ቋንቋታትን ኣህዛብን ድማ ምልኪ ተዋህቦ። 8 እቶም፡ ካብ ምስራት ዓለም ጀሚሩ ስሞም ኣብቲ ናይቲ እተሐርደ ገንሸል መጽሓፍ ህይወት ዘይተጻሕፈ፡ ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ዅላቶም ኪሰግዱሉ እዮም። 9 ሰብ፡ እዝኒ ደኣ እንተ ኣልያቶስ፡ ይስማዕ። ስልጣንን ግዴታን ናይቲ ሚኒስትሪ ብኣዋጅ 4/87 መሰረት፡ ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ንምስፍሕፋሕ ዘለው ምኽንያታታት፡ 1. ሪፈራል ሆስፒታል ከምኡ እውን ፅንዓትን ምርምር ማእኸል ምቑቋምን ምምሕዳርን 2. ብጥዕና ኣገልግሎታት ክትግበሩ ዘለዎም መስፈርትታት ምውሳን፣ብዘይካ ከም እቶም ስልጣናት ብጥብቂን ብሕጊ ንቶም ካልኦት ኣካላት ምሃብ፣ፍቓድ ኣብ ምሃብን ሆስፒታላት ኣብ ምምቑፅፃርን ብናይ ወፃኢ ድርጅታትን በዓል ሃብትታት ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ምጥያሽ፡፡ 3. ናይ በዓል ሞያታት ብቕዓት ኣብ ናይ ህዝቢ ጥዕና ኣገልግሎት ዝተፈላለዩ ደረጃታት ኣብ ምስታፍ ይውስን፣ብተመሳሳሊ ናይ ብቕዓት ምስክር ወረቐት ንምርካብ ምጥያቕ 4. ናይ ባህላዊ ሕክምና ፅንዓት ምግባር ፣ምርምርን ናይ ሙከራ ማእኸል ብተመሳሳሊ ምዝግጃው 5. ኣብ ባህላዊ ሕክምና ምርምር ክግበር ምፍጣርን ንዚ ዓላማ፣ ናይ ምርምርን ሙከራ ማእኸል ምዝግጃው 6. ምፍጣርን ናይ ኩነታት ኣተገባብራ ምክትታልን ናይ ተሓላላፊ ሕማም ምክልኻልን ምጥፋእን መንገዲ ምፍጣር 7. ናይ ህዝቢ ጥዕና ንምሕላው ኣድላይን ዝተፈለየ ቑፅፅር ክውሰድ ምግባር 8. ናይ ምግቢ ቦታን ናይ ኣመጋግባ ጥቕሚ ኣብ ምውሳን ፅንዓት ምግባር በቲ ወርሓት እቲ ዮሃንስ መጥምቕ፡ መንግስተ ሰማያት ቀሪባ ኣላ እሞ፡ ተነስሑ፡ ኢሉ እናሰበኸ፡ ናብ በረኻ ይሁዳ መጸ እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ፡ ኣብ በረካ ዚእውጅ ድምጺ ኣዋጅ ነጋሪ፡ ጎደና እግዚኣብሄር ጽረጉ፡ መገድውን ኣቕንዑ፡ ኢሉ እተነግረሉ ንሱ እዩ። ክዳን ዮሃንስ ካብ ጸጉሪ ገመል ነበረ፡ ዕጣቕ ሕቝኡ ድማ ፈልቍ፡ ቀለቡ ኸኣ ኣንበጣን መዓር ሰንካልን ነበረ። ሽዑ የሩሳሌምን ኵላ ይሁዳን ብዘላ ሃገር ዙርያ ዮርዳኖስን ናብኡ መጸት። ሓጢኣቶም እናተኣመኑ ኸኣ፡ ኣብ ርባ ዮርዳኖስ ብእኡ ይጥመቑ ነበሩ። ካብ ፈሪሳውያንን ሰዱቃውያንን ብዙሓት ናብ ጥምቀቱ ኺመጹ ምስ ረአየ ግና በሎም፡ ኣቱም ውሉድ ኣትማን፡ ካብቲ ዚመጽእ ቍጥዓ ኸም እትመልቁኸ መን ሐበረኩም፧ እምበርስከ ንንስሓ ዚበቅዕ ፍረ ግበሩ። ብልብኹም፡ ኣብርሃም ኣቦ አሎና፡ ከም እትብሉ ኣይምሰልኩም። ንኣብርሃምሲ ኻብዚ ኣእማን እዚ ውሉድ ኬተንስኣሉ፡ ንኣምላኽ ከም ዚከአሎ፡ እብለኩም አሎኹ። ካብ ብሕጂ እኳ ማሕጸ ናብቲ ጕንዲ ኦም ተነቢሩ አሎ፡ እምበኣርሲ ጽቡቕ ፍረ ዘይፈሪ ዘበለ ዅሉ ኦም ይቝረጽ፡ ናብ ሓዊ ድማ ይድርበ። ኣነስ ንንስሓ ብማይ ኤጥምቐኩም አሎኹ፡ እቲ ድሕረይ ዚመጽእ ግና ካባይ ይሕይል እዩ፡ ኣነስ ኣሳእኑ ኽጸውር እኳ ኣይበቅዕን። ንሱ ብመንፈስ ቅዱስን ብሓውን ኬጥምቐኩም እዩ። ዓውዱ ዜጽርየሉ መስኤ ኣብ ኢዱ ኣለዎ፡ ሰርናዩ ኣብ ቈፎኡ ይእክብ፡ ነቲ ሓሰር ግና ብዘይጠፍእ ሓዊ ኼንድዶ እዩ። ሽዑ የሱስ ብዮሃንስ ኪጥመቕ፡ ካብ ገሊላ ናብ ዮርዳኖስ መጸ፡ ዮሃንስ ግና፡ ንኣት ብኣኻ ምጥማቕ የድልየኒ፡ ንስኻዶ ናብይ ትመጽእ፧ ኢሉ ኣበዮ። የሱስ ከኣ፡ ኵሉ ጽድቂ ኽንፍጽም ይግባኣና እዩ እሞ፡ ሕጂስ ይኹን ደኣ ሕደግ፡ ኢሉ መለሰሉ። ድሕርዚ ፈቕደሉ። የሱስ ምስ ተጠምቀ፡ ብኡብኡ ኻብ ማይ ወጸ። እንሆ ኸኣ ሰማያት ተኸፍተ፡ መንፈስ ኣምላኽ ድማ ከም ርግቢ ወሪዱ፡ ኣብ ርእሱ ኪቕመጥ ረኣየ። እንሆ ድማ ብእኡ ዝሰመርኩ ፍትዊ ወደይ እዚ እዩ፡ ዚብል ድምጺ ኻብ ሰማይ መጸ። 15 ከምኡውን በዛ መገዲ እዚኣስ ንምህሮ ኒቆላውያን ዝሐዝዎ አለዉኻ። 16 ስለዚ ተነሳሕ፡ እንተ ዘይኰነስ ቀልጢፈ ኽመጽእ፡ ብሰይፊ ኣፈይውን ክዋግኦም እየ። 17 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። ነቲ ዚስዕር ካብቲ ስዉር ማና ኽህቦ እየ፡ ጻዕዳ እምኒ ድማ፡ ብዘይ እቲ እተቐበላስ ሓደ እኳ ዘይፈልጦ ኣብታ እምኒ እቲኣ እተጻሕፈ ሓድሽ ስም ክህቦ እየ። 18 ናብ መልኣኽ ማሕበር ትያቲራውን ጽሐፍ፡ እቲ ኸም ሃልሃልታ ሓዊ ዝዀና ኣዒንቲ ዘለዋኦ፡ ኣእጋሩውን ዜንጸባርቕ ኣስራዚ ሊባኖስ ዚመስል ወዲ ኣምላኽ ከምዚ ይብል አሎ፡ 19 ግብርኻን ፍቕርኻን እምነትካን ኣገልግሎትካን ትዕግስትኻን፡ እቲ ግብርኻውን ካብ ቀዳማዩስ ዳሕራዩ ኸም ዚበዝሕ፡ እፈልጥ አሎኹ። 20 ግናኸ ነታ፡ ነብዪት እየ፡ እናበለትሲ ነቶም ኣገልገልተይ ኪምንዝሩን ንጣኦታት እተሰውኤ ኺበልዑን እትምህሮምን እተስሕቶምን ዘላ ኢዛቤል፡ ነታ ሰበይቲ እቲኣ ስቕ ኢልካ ምርኣይካ ረኺበልካ አሎኹ። 21 ምእንቲ ኽትንሳሕ ኢለ፡ ጊዜ ሂበያስ፡ ንሳ ግና ካብቲ ምንዝርናኣ ኽትንሳሕ ኣይደለየትን። 22 እንሆ፡ ኣነ ኣብ ዓራት ሕማም ከውድቓ እየ፡ ነቶም ምስኣ ዚዝምዉ ኸኣ፡ ካብቲ ግብራ እንተ ዘይተነስሑስ፡ ናብ ብርቱዕ ጸበባ ኸእትዎም እየ። 23 ንደቃውን ብሞት ክቐትሎም እየ፡ ኣነ ልብን ኰላሊትን ዝምርምር ምዃነይ ከ ኣ ብዘለዋ ማሕበራት ኪፈልጣ እየን። ንነፍሲ ወከፍኩምውን ከከም ግብርኹም ክህበኩም እየ። 24 ኣብ ትያትራ ንዘሎኹም ኵላትኩም ካልኦት ግና፡ ነቲ መዓሙቝ ሰይጣን ፦ ከመዮ ንሳቶም ዚብልዎ፡ ዘይፈልጥኩምዎ፡ እዚ ምህሮ እዚ ንዜብልኩም፡ ንኣኻትኩምሲ፡ ካልእ ጾር ኣየጹረኩምን እየ፡ እብለኩም አሎኹ። 25 ክሳዕ ዝመጽእ ግዳ ነቲ ዘሎኩም ኣጽኒዕኩም ሐዝዎ። 26–27 ነቲ ዚስዕርን ክሳዕ መወዳእታውን ግብረይ ዚሕሉንሲ፡ ከምቲ ኣነ ኻብ ኣቦይ እተቐበልክዎ፡ ኣብ ልዕሊ እቶም ኣህዛብ ከሰልጥኖ እየ። ከምቲ ኣቕሓ መሬት ዚሰባበር ገይሩ፡ ንሱ ብበትሪ ሓጺን ኪጓስዮም እዩ። 28 ኰዀብ ጽባሕውን ክህቦ እየ። 29 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 14 ሽዑ ደቀ መዛሙርቲ ዮሃንስ፡ ስለምንታይ ንሕናን ፈሪሳውያንን ብዙሕ ንጸውም፡ ደቀ መዛሙርትኻ ግና ኣይጸሙን፧ ኢሎም ናብኡ መጹ። 15 የሱስ ከኣ በሎም፡ ነዕሩኽ መርዓዊኸ፡ መርዓዊ ምሳታቶም ኽሳዕ ዘሎ፡ ከመይ ኢሎም ኪጕህዩ ይዀነሎም፧ መርዓዊ ኻባታቶም ዚውሰደላ መዓልቲ ግና ክትመጽእ እያ፡ ሽዑ ኸኣ ይጾሙ። 16 ቍራጽ ሓድሽ ዓለባ ኣብ ብላይ ክዳን ዚልግብ የልቦን፡ እንተ ዘይኰነስ ነቲ ጥዑይ ይልክሞ፡ ምቕዳዱ ኸኣ ዝገደደ ይኸውን። 17 ንሓድሽ ወይኒ ኣብ ኣረገውቲ ኣሕርብቲ ኣየዕርቕዎን፡ እንተ ዘይኰነስ እቲ ኣሕርብቲ ይቕደድ፡ እቲ ወይኒውን ይፈስስ፡ ኣሕርብቲ ኸኣ ይበላሾ። ንሓድሽ ወይኒ ግና ኣብ ሓደስቲ ኣሕርብቲ የዕርቕዎ፡ ክልቲኦም ድማ ይእርነቡ። 18 እዚ ኺንሎም ከሎ፡ እንሆ፡ መራሕ ቤት ጸሎት መጾ፡ ጓለይ ሕጂ ሕጂ ሞተት፡ ግናኸ ንዓ ኢድካ ኣንብረላ እሞ ክትሐዊ፡ እናበለ ሰገደሉ። 19 የሱስ ድማ ተንሲኡ ምስ ደቀ መዛሙርቱ ሰዐቦ። 20–21 እንሆ ኸኣ፡ ካብ ዓሰርተው ክልተ ዓመት ሒዙ ደም ዛሕዛሕ ዚብላ ሰበይቲ ብልባ፡ ዘፈር ክዳኑ ጥራይ እንተ ተንኬኹ፡ ክሐዊ እየ፡ ኢላ ኣላ እሞ፡ ብድሕሪኡ ቐሪባ ዘፈር ክዳኑ ተንከየት። 22 የሱስ ግልጽ ኢሉ ረኣያ እሞ፡ ኣጆኺ ጓለይ፡ እምነትኪ ኣሕወየትኪ፡ በላ። እታ ሰበይቲ ኻብታ ሰዓት እቲኣ ሒዛ ሐወየት። 23 የሱስ ናብ ገዛ መራሕ ቤት ጸሎት ምስ መጸ፡ ነፋሕቲ እምብልታን ዋይዋይ ዚብሉ ሰብን ረአየ፡ 24 እዛ ጓል ደቂሳ ኣላ እምበር፡ ኣይሞተትን እሞ ኣግልሱ፡ በሎም። ንሳቶም ድማ ሰሐቕዎ። 25 እቶም ሰብ ምስ ወጹ፡ ኣትዩ ኢዳ ሐዛ፡ እታ ጓል ከኣ ተንስኤት። 26 ኣብ ኵላ እታ ሃገርውን ወሪኡ ወጸ። ኣዲስ ኣበባ፣ 12 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)ኣብ ክልል ትግራይ ነበር ተዋጋእቲ ብዘላቕነት ንምጥያሽ ዕጥቂ ንምፍታሕን ናብ ማእኸላት ተሃድሶን ናይ ምእታውን ስራሕ ሎሚ መዓልቲ ተጀሚሩ። ካብ ሎሚ 12 ሕዳር 2017 ዓ.ም ጀሚሩ ኣብ ቀዳማይ ምዕራፍ ኣብ ትግራይ 75 ሺሕ ነበር ተዋጋእቲ መሊስካ ናይ ምጥያሽ ስራሕ ከመዝስራሕ ብሄራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ምግላፁ ይዝከር። ብመሰረት እዚ ውዕሊ ሰላም ፕሪቶርያ ስዒቡ ኣብ ቀዳማይ ዙር ነበር ተዋጋእቲ ናብ ንቡር ሂወቶም ናይ ምምላስ ስራሕ ኢዩ ብዕሊ ተጅሚሩ ዘሎ። ብመስርሕ ዲዲኣር ኣቢሉ ናብ ንቡር ሲቪላዊ ናብሩኦም ብምምላስ፥ ኣብ ስላማዊ ናይ ልምዓት ስራሕቲ ንክንቀሳቐሱ ዝዓለመ ከምዝኾነ ተገሊፁ። ኣብቲ ስነ ስርዓት፥ ኣመራርሓ ግዝያዊ ምምሕዳር ክልል ትግራይ፣ ኣመራርሓ ኮሚሽን ተሃድሶ፣ ኣካላት ፀፅታ ክልል ትግራይ፥ ላዕለዎት ኣመራርሓ ሰራዊት ምክልኻል ኢትዮጵያ፣ ኣባላት ክትትልን ቁፅፅር ትግበራ ውዕሊ ፕሪቶርያ ኣብ ሕብረት ኣፍሪካ ተረኺቦም። ሓፀርቲ ዜናታት ፣ ★ ኣብ ልዕሊ መሰረተ-ልምዓት ሓይሊ መብራህቲ ዝበፅሕ ዘሎ ተደጋጋሚ ጉሕለትን ዕንወት ንመንግስቲ ይኹን ህዝቢ ከቢድ ክሳራታት የብፅሕ ከምዘሎ ኣገልግሎት ሓይሊ ኤሌክትሪክ ዲስትሪክት ሽረ ኣፍሊጡ። ኣብ ቀረባ እዋን ዝተፈፀመ ጉሕለት ገመዳት ኤሌክትሪክ ኣመልኪቶም ንድወት መብርሂ ዝሃቡ ሓላፊ ኦፕሬሽንን ፅገናን ዲስትሪክት ሽረ ኣይተ ተኽላይ ገብረስላሰ ኣብ ልዕሊ ገበነኛታት ዝውሰድ ስጉምቲ መምሃሪ ብዘይምውሳዱ ዝፍጠር ዘሎ ፀገም ከምዝኾነን ልዑል ጠመተ ከምዘድልዮን ሓቢሮም ኣለዉ። ★ መናእሰይ ትግራይ መፃኢ ዕድሎም ዝግባእ ብምሕሳብን ብግዝያዊ ስምዒታት ከይተገንሑን ዓርሶም ካብ ስደትን ካልኦት ፀገማትን ክናገፉ ይግባእ ኢሎም ዘዘራረብናዮም መናእሰይ ከተማ መቐለ። ዝረኣዩ ዘለዉ ፀገማት ፀጥታ ድሕሪ ኲናት ዝረኣዩ እዮም ተባሂሎም ሸለል ምባል እንተይኮነስ ከም ማሕበረሰብ ኣበይ ከምዘለና ዘርእዪ መንቓሕቲ ደወላት ስለዝኾኑ ንቡር ነውርን ዝፈልጥን ባህሉን መንነቱን ዘኽብር ወለዶ ክህሉ ብውነ ክስራሕ ድማ ኩሉ ሓላፍነቱ ክፍፅም ይግባእ ኢሎም። ሓቒ ዝሓዙ ወረቐታት ኢትዩጵያ-ናይ ትምህርቲ ስርዓት   ናይ ድርጅታት ዓይነትን መረደእታታትን   ናይ ዝለዓለ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት ዓይነት፡    ዩኒቨርስቲ    ናይ ትምህርቲ ትካል    ኮሌጅ    ዩኒቨርስቲ  ኮሌጅ ናይ ትምህርቲ መልቐቒን ላዕለዋይ ደረጃ መረደእታታት:    ናይ ኢትዮጵያ ጠቕላላ ናይ መልቐቒ ሰርትፍኬት ፈተና      ናይ ኢትዩጵያ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ መእተዊ ፈተና    ዲፕሎማ    ናይ መጀመርያ ዲግሪ    ዶክተር    ናይ ማስተርስ (ካልኣይ) ዲግሪ    ስፔሻላይዜሽን  ብዲፕሎማ    ዶክትሬት ስትራቴጂክ ዓላማ  ·   ናይ ኣደታት ናይ ሞት ብዝሓት ኣብ ግዘ ጥንሲን ወሊድን ምቕናስ፡፡ ·   ናይ ህፃናት ናይ ሞት ብዝሓት ምቕናስ፡፡ ·   ኤች.ኣይ.ቪ ኤድስ፣ቲቪ፣ዓሶን ካልኦት ሕማማት  ምክልኻልን ምቑፅፃርን ስልጣንን ግዴታን ናይቲ ሚኒስትሪ ብኣዋጅ 4/87 መሰረት፡ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ፡ ላዕለዋይ ትምህርቲ ዝቐርብ ኣብ ዩኒቨርስቲታት፣ዩኒቨርስቲ ኮሌጃትን ስፔሻላይዝድ ትካላትን እዩ፡፡እዚኣቶም ኩሎም ኣብ ትሕቲ ናይ ትምህርቲ ሚኒስተር ሓላፍነት እዩም፡፡ንሓፂር እዋን ስልጠና ዝህብ ኮሌጅን ካልኦት ኮሌጃት ናይ ዲፕሎማ ፕሮግራም ዝህቡ ኣብ ትሕቲ ክልላዊ መንግስቲን ናይ ግሊ ኣቕረብቲ እዩ፡፡ ንቲ ላዕለዋይ ትምህርቲ ዝመርሕ ቐንዲ ሕግታት / ድንጋገታት:     ድንጋገ(ኣዋጅ): ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ዓመት: 2003     ሓሳባት:ኣብ ላዕለዋይ ደረጃ ዩኒቨርስቲ ናይ ዋጋ ምክፋል      ድንጋገ(ኣዋጅ): ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ዓመት: 1999     ሓሳባት: ዩኒቨርስቲታት ኣብ መልኣኽ ማሕበር ኤፌሶን ጽሐፍ፡ እቲ ኣብ የማናይ ኢዱ ሾብዓተ ኸዋኽብቲ ዝሐዘ፡ ኣብ ማእከል እተን ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ወርቂውን ዚመላለስ ከምዚ ይብል አሎ፡ 2 ግብርኻን ጻዕርኻን ትዕግስትኻን፡ ነቶም እኩያት ሰባትውን ክትጾሮም ከም ዘይከኣልካን፡ ነቶም ሃዋርያት ኢና ዚብሉ እሞ ዘይኰኑ፡ ተዐዚብካዮምሲ ሓሰውቲ ዀይኖም ከም ዝረኸብካዮምን፡ እፈልጥ አሎኹ። 3 ትዕግስቲ ኸኣ አሎካ፡ ስለ ስመይ ኢልካውን ተጻወርካ፡ ኣይሰልኬኻን። 4 ግናኸ ነታ ቐዳመይቲ ፍቕርኻ ሐዲግካያ ኢኻ ኣሞ እዚ ረኺበልካ አሎኹ። 5 እምብኣርሲ ኻበይ ከም ዝወደቕካ ዘክር እሞ ተነሳሕ፡ ነቲ ቐዳማይ ግብሪውን ግበሮ። እንተ ዘይኰነስ ክመጸካ፡ እንተ ዘይተነሳሕካውን፡ ነቲ ቐዋሚ ቐንዴልካ ኻብቲ ስፍራኡ ኸዝብሎ እየ። 6 ግናኸ ነቲ ኣነውን ዝጸልኦ ዘሎኹ ግብሪ ኒቆላውያን ንስኻ ትጸልኦ ኢኻ እሞ እዚ ግዳ አሎካ። 7 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። ነቲ ዚስዕር ካብታ ኣብ ገነት ኣምላኽ ዘላ ኦም ህይወት ኪበልዕ ክህቦ እየ። ዘንጊ ዚመስል ሻምብቆ ኸኣ ተዋህበኒ፡ ሓደ ድማ፡ ተንስእ እሞ ነታ መቕደስ ኣምላኽን መሰውእን ነቶም ኣብኣ ዚሰግዱን ስፈር፡ በለኒ። 2 እቲ ብወጻኢ መቕደስ ዘሎ ቐጽሪ ግና ነህዛብ ተውሂቡ እዩ እሞ፡ ሕደጎ ኣይትስፈሮውን፡ ነታ ቅድስቲ ኸተማ ኸኣ ኣርብዓን ክልተን ወርሒ ኺረግጽዋ እዮም። 3 ነቶም ክልተ ምስክረይውን፡ ወጮ ተወንዚፎም፡ ሽሕን ክልተ ሚእትን ስሳን መዓልቲ ኺንበዩ ኽህቦም እየ። 4 እዚኣቶም ኣብ ቅድሚ እቲ ጐይታ ምድሪ ዚቘሙ ኽልተ ኣዋልዕን ክልተ ቐወምቲ ቐንዴልን እዮም። 5 ሓደ እኳ ኺጎድኦም እንተ ደለየ ድማ፡ ካብ ኣፎም ሓዊ ይወጽእ እሞ ንጸላእቶም ይበልዖም። ሓደ እኳ ኺጎድኦም እንተ ደለየ ኸኣ፡ ከምኡ ኪቕተል ይግብኦ እዩ። 6 እዚኣቶም በተን መዓልትታት ትንቢቶም ዝናም ምእንቲ ኸይዘንም ንሰማይ ኪዐጽውዎ ስልጣን አለዎም። ናብ ደም ክልውጥዎ ኣብ ልዕሊ ማያትን ንምድሪ ብዝደለይዎ መጠን ብመዓት ዘበለ ኪቐዝፍዋን ስልጣን አለዎም። 7 ምስክሮም ምስ ፈጸሙ ኸኣ፡ እቲ ኻብ መዓሙቝ ዚወጽእ ኣራዊት ምሳታቶም ውግእ ኪገብርን ኪስዕሮምን ኪቐትሎምን እዩ። 8 ሬሳታቶም ከኣ ኣብ ኣደባባይ እታ ጐይታኦም እተሰቕለላ፡ ብመንፈሳዊ ሓሳብ ከኣ ሰዶምን ግብጽን እትብሀል ዓባይ ከተማ ኺተርፍ እዩ። 9 ሰብ ድማ ካብ ኣህዛብን ዓሌታትን ቋንቋታትን ህዝብታትን ነቲ ሬሳታቶም ሰለስተ መዓልትን ፈረቓን ይርእዩዎም፡ ነቲ ሬሳታቶምሲ ኣብ መቓብር ኪንበር ኣይፈቕዱን እዮም። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ቬትናማዊት ሃብታም ትሩንግ ማይ ላን ንብረታ ሸይጣ ህይወታ ክተትርፍ ትጓየ ኣላ። እታ ጓል 68 ዓመት ሃብታም ሰበይቲ፡ 'ነቲ ዝዓበየ ምትላል ባንክታት ዓለም ዝሃደሰት' ብዝብል ክሲ ኣብ ሚያዝያ ተዋሂብዋ ንዝነበረ ናይ ሞት ፍርዲ ክቕየረላ ይግባይ እንተበለት'ኳ፡ ሎሚ ሰሉስ ውድቂ ኰይኑ ኣሎ። እቲ ኣብ ልዕሌኣ ዝተወሰነ ብይን ሳሕቲ ዝረአን ዘሰንብድን ውሳነ እዩ። ኣብ ቬትናም ሞት ካብ ዝተፈርዳ ኣዝየን ውሑዳት ደቂ ኣንስትዮ ሓንቲ እያ። እንተኾነ ኣብ ቬትናም ዝወጸ ሕጊ፡ ካብቲ ዝወሰደቶ 75 ምእታዊት ክትመልስ እንተኽኢላ፡ ፍርዳ ናብ ዕድመ ልክዕ ማእሰርቲ ከምዝቕየር ይገልጽ። ኣብ ሚያዝያ ዳኛ ቤት ፍርዲ፡ ነቲ ኣብታ ሃገር ሓሙሻይ ዝዓበየ ኣለቃሒ ዝኾነ ሳይጎን ንግዳዊ ባንክ ብሕቡእ ከምዝተቖጻጸረቶን፡ ንልዕሊ 10 ዓመታት ብመንገዲ መርበብ ኩባንያታት ሸል ልቓሕን ጥረ ገንዘብን ከም ዝወሰደትን፡ ብድምር 44 ቢልዮን ዶላር ከም ዝበጽሕን ረኺቡ። ኣኽበርቲ ሕጊ: ካብቲ ጠቕላላ ዝተወሰደ መጠን ገንዘብ እቲ 39 ቢልዮን ዶላር ብስሩዕን ዘይስሩዕን ከምዘጥፍኣቶ ዝገለጹ ኮይኖም: እዚ ድማ እቲ ዝኸበደ ፋይናንሳዊ ገበን ኮይኑ ስለዝተረኸበ ብሞት ክትቅጻዕ ተፈሪዳ። ምንጪ ስእሊ, Bloomberg / Getty Images እታ ሃብታም ሰበይቲ፡ ኣብ እዋን ፍር ዳ ሓሓሊፉ ኣብቲ ዝውሃብ ዝነበረ ፍርዲ ትካታዕ እኳ እንተነበረት ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ ዝተኻየደ መስርሕ ፍርዲ ግን፡ ኣብ ቀረባ እዋን ግን ኣብ መስርሕ ይግባይ ጣዕሳ ከምዘርኣየት ይግለጽ። ንሳ፡ ኣብ ልዕሊ መንግስቲ ከምዚ ዝኣመሰለ ተግባር ምፍጻማ ከም ዝሓፈረትን፡ ሕጂ ነቲ ዝወሰደቶ ገንዘብ ክትመልስ ላዕልን ታሕትን ትብል ከምዘላን ገሊጻ ኣላ። ኣብ ከተማ ሆቺሚን ካብ ቻይናውያን ቬትናማውያን ስድራቤት ዝተወልደት ትሩንግ ማይ ላን፡ ምስ ኣዲኣ መመላኽዒታት እናሸጠት ኣብ ዕዳጋ እናሸጠት እያ ንግዲ ጀሚራ። ኮሚኒስት ፓርቲ ኣብ 1986 ቁጠባዊ ጽገና ምስ ኣተኣታተወ፡ መሬትን ንብረትን ክትገዝእ ጀሚራ። ኣብ 1990ታት ዓበይቲ ሆቴላትን ኣብያተ መግብን ወኒና ነይራ። ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ሚያዝያ፡ ናይ ሞት ፍርዲ ኣብ ዝተፈረደትሉ ግዜ ኣደ መንበር ናይ ሓደ ፍሉጥ ትካል ሪል ስቴት እያ ነይራ። እቶም ዝተረፉ ምስኣ ብዝተኣሳሰር ዝተኸሰሱ 85 ሰባት'ውን ኩሎም ተፈሪዶም። እቶም ኣርባዕተ ንዕድመ ልክዕ ማእሰርቲ ክቕየዱ እንከለዉ፡ እቶም ዝተረፉ ድማ ካብ 20 ዓመት ክሳብ ሰለስተ ዓመት ዝበጽሕ ናይ ማእሰርቲ ተፈሪዶም። በዓል ቤት ትሩንግ ማይ ላንን ጓል ሓፍታን፡ ድማ ን9 ዓመትን 17ን ዓመት ማእሰርቲ ተፈሪድዎም። ሃገራዊ ባንክ ቬትናም ንንግዳዊ ባንኪ ሳይጎን መሊሱ ንምሕያል ብዙሕ ቢልዮና ት ዶላር ከምዘውጽአ ይእመን። እቶም ኣኽበርቲ ሕጊ፡ ገበናታ "ዓበይትን ቅድሚ ሕጂ ዘይተራእዩን" ብምዃኖም፡ 'ምሕረት ዘይግበረሎም እዮም' ክብሉ ተማጒቶም። ጠበቓታት ትሩንግ ማይ ላን፡ ነቲ ዘድሊ 9 ቢልዮን ዶላር ንምርካብ ብዝተኻእላ መጠን ብቅልጡፍ ትሰርሕ ከምዘላ ይዛረቡ። ንብረታ ናብ ጥረ ገንዘብ ቀይርካ ንምእታው ግን ኣጸጋሚ ኮይኑ ይረአ ኣሎ። ገሊኦም ኣብ ከተማ ሆቺሚን ዝርከቡ ክቡራት ንብረታት ኮይኖም፡ ብቕልጡፍ ክሽየጡ ከምዝኽእሉ ይእመን። ካልኦት ድማ ብመልክዕ ኣክስዮን ወይ ብጽሒት ኣብ ካልኦት ንግዳዊ ትካላት ወይ ንብረት ፕሮጀክትታት ዝርከቡ እዮም። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ቢቢሲ፡ እታ ናይ ሞት ፍርዲ ዝተውሃባ ሃብታም ሰበይቲ እቲ ክትመልሶ ዝተኣዘዘቶ መጠን ገንዘብ ንምርካብ ሓገዝ ኣዕርኹታ ከምዝሓተት ሓበሬታ ረኺቡ’ሎ። ጠበቓታታ፡ ካብ ዳያኑ ምሕረት ክወሃባ ይምጉቱ ኣለዉ። ኣብ ትሕቲ ናይ ሞት ፍርዲ ዀይና፡ ንብረታን ዘውፈረቶም ዓቕምታታን ብዝሓሸ ዋጋ ሸይጣ ንኽትደራደር ከጸግማ ምዃኑን፡ ስለዚ ድማ 9 ቢልዮን ዶላር ንምእካብ ዝኸበደ ክኸውን ምዃኑን ይዛረቡ። ኣብ ክንድኡ እቲ ናይ ሞት ፍርዲ ናብ ናይ ዕድመ ልክዕ ማእሰርቲ እንተተቐይሩላ ግን ኣዝዩ ዝሓሸ ክትገብር ከምእትኽእል ይዛረቡ። ጠበቓ ንጉየን ሁይ ቲፕ ንቢቢሲ ኣብ ዝሃቦ ቃለ መሕትት፡ "ጠቕላላ ዋ ጋ ናይቲ ዘለዋ ንብረት ካብቲ ዝድለ መጠን ካሕሳ ንላዕሊ'ዩ" ኢሉ። “እንተኾነ ግን እዚኦም ንምሻጥ ግዜን ጻዕርን ዝሓትት ኮይኑ፡ ብዙሓት ካብቶም ንብረታት ድማ ሪል ስቴት ስለዝኾኑ ሸይጥካ ገንዘብ ንምርካብ ግዜ ይደልዩ’ዮም። እቲ ቤት ፍርዲ ዝበለጸ ምቹእ ኩነታት ክፈጥር ተስፋ ኣለና” ኢሉ። እቶም ዳያኑ ሓሳቦም ክቕይሩ ይኽእሉ’ዮም ኢሎም ዝጽበዩ ሰባት ውሑዳት እዮም። ከምቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ፡ እቲ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ነቲ ይግባይ ነጺጉዎ ኣሎ። ንሳ ግን፡ ካብ ሞት ንኽትድሕን ነቲ ገንዘብ ንምርካብ ናይ ሞትን ሕየትን ጉያ ከድልያ’ዩ። ኣብ ቬትናም ዝወሃብ ፍርዲ ሞት ካብ ኣካላት መንግስቲ ወጻኢ ብኻልእ ሰብ ኣይፍለጥን እዩ። ሓደ ጉጅለ ተጣበቕቲ ሰብኣዊ መሰላት ግን፡ ልዕሊ ሽሕ ሰባት ናይ ሞት ፍርደኛታት ከምዘለዉ ዝገለጸ ኮይኑ ቬትናም ሓንቲ ካብተን 'ረሸንቲ' ሃገራት ዓለም ምዃና ኣፍሊጡ። ትሩንግ ማይ ላን፡ ቅድሚ እቲ ብቤት ፍርዲ ዝተውሃባ ናይ ሞት ፍርዲ ምፍጻሙ ነቲ 9 ቢልዮን ዶላር ክትመልሶ እንተኽኢላ፡ ህይወታ ክትድሕን ትኽእል እያ። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ★ ዕድላት ስምምዕ ውዕሊ ፕሪቶርያ ብኣግባቡ ንምጥቃምን ዘይተመልኡ ስራሕቲ መሊእኻ ንምዕማምን ሓድነት ህዝቢ ብፍልልይ ድማ ሓድነት መራሕቲ ወሳኒ ምዃኑ ተገሊፁ። መራሕቲ ትግራይ ፖለቲካዊ ኣፈላላዮም ብልዝብ ብምፍታሕ ኩለ-መዳይ ፀገማት ህዝቢ ትግራይ ክፈትሑ እውን ፃውዒት ቐሪቡ። ★ ትካላት ጥዕና ትግራይ ንሕብረተሰብ ዝሓሸ ግልጋሎት ንክህባ ምጅማር ማሕበረሰብ መሰረት ዝገበረ መድሕን ጥዕና ትግራይ ኣገዳሲ እዩ ኢሉ ቢሮ ሓለዋ ጥዕና ትግራይ። እቲ ቢሮ ኣብ ምፅዳቕ መተግበሪ ማንዋልን መምርሕን መድሕን ጥዕና ኣመልኪቱ ምስ ቦርድ መድሕን ጥዕና ትግራይ፣ ኣካላት ፌደራልን ካልኦት መዳርግቲ ኣካላትን ክልላዊ መድረኽ ኣሳሊጡ ኣሎ። መድሕን ጥዕና ትግራይ ካብ ወርሒ ታሕሳስ ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ኽልተ ኣዋርሕ ኣባላት ብምምዝጋብ ካብ ለካቲት ስሩዕ ግልጋሎት ንምጅማር ዘኽእል ምድላው ይግበር ምህላዉ ድማ ተመልኪቱ ኣሎ። ★ ኣብ ወረዳ ጋንታ ኣፈሹም ብሰንኪ ኲናትን ካልኦት ፀገማትን ዝግባእ ኽታበት ዘይረኸቡ ህፃናት ንክኽተቡ ዘድሊ ደገፍን ኽትትልን ከምዝግበር ተገሊፁ። ሕብረተሰብ ኣብ ዙርያ ሕማማት ዑቡድ ከልብን መገረምን ዘለዎ ግንዛበ ንክብርኽ ምስ መዳርግቲ ኣካላት ንምስራሕ መዕበይ ዓቕሚ ስልጠና ከምዝተውሃበ ድማ ንምፍላጥ ተኻኢሉ ኣሎ። ናይ ጥ.ት.ል.መ ትልሚ ናይ ጥዕና ስርዓት ኣብ ምዕባይ እንትኾን እዚ ዘምፅኦ ድማ ሰፊሕን ዝተቐናጀወን መሰረታዊ ናይ ምንክብኻብ ኣገልግሎት፣ብቐዳምነት ኣብ ናይ ማሕበረሰብ ደረጃ ጥዕና ምስፍሕፋሕ ዝተሞርኮዘ እዩ፡፡ ኣብ ተሓላለፍቲን ዘይመሓላለፉ ሕማም ምክልኻልን ቑፅፅር ምግባር፣መደበኛ ናይ ኣመጋግባ ሕማም፣ናይ ኸባብያዊ ጥዕናን ንፅህናን ፣ናይ ምውላድ ጥዕና ኣተሓላልዋ፣ናይ ኣደታት፣ህፃናት ጥዕና፣ምጥንኻራት፣ናይቶም ቐንዲ ተሓላለፍቲ ሕማማት ሕብሐባን ምቑፅፃርን ከም ላዕለዋይ መተንፈሲ ቱቦ ተሓላላፊ ሕማም የትኩር፡፡ከምኡ እውን ኣን ጥዕና ሓለዋ ምምሕዳር ጉዳይ ከም ጥዕና ጣብያ ምጥያሽ፣ናይ ሰብ ሓይሊ ምምሕዳርን ብገንዘብ ዝርከብ ሃብቲ ኣብ ምቕንጃው የትኩር፡፡ ኰነ ድማ፡ የሱስ ንዓሰርተው ክልተ ደቀ መዛሙርቱ ምእዛዞም ምስ ወድኤ፡ ኣብ ከተማታቶም ኪምህርን ኪሰብኽን ካብኡ ሐለፈ። 2 ዮሃንስ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ኸሎ፡ ወረ ግብሪ ክርስቶስ ሰሚዑ፡ ካብ ደቀ መዛሙርቱ ኽልተ ልኢኹ፡ 3 እቲ ዚመጽእስ ንስኻ ዲኻ ወይስ ካልእ ክንጽበ ኢና፧ በሎ። 4 የሱስ መሊሱ በሎም፡ ኬድኩም እዚ እትሰምዕዎን እትርእይዎን ዘሎኹም ንዮሃንስ ንገርዎ፡ 5 ዕዉራት ይርእዩ፡ ሓንካሳት ይኸዱ፡ ለምጻማት ይነጽሁ፡ ጸማማት ይሰምዑ፡ ምዉታት ይትንስኡ፡ ንድኻታት ድማ ወንጌል ይስበኽ አሎ። 6 ብኣይ ዘይዕንቀፍ ከኣ ብጹእ እዩ። 7 ንሳቶም ምስ ከደ፡ የሱስ ነቶም እኩባት ህዝቢ ብዛዕባ ዮሃንስ ኪብሎም ጀመረ፡ እንታይ ክትርእዩ ናብ በረኻ ወጻእኩም፡ ብንፋስ ሰሰው ዚብል ሻምብቆዶ፡ 8 እንታይ ደኣ ኽትርእዩ ወጻእኩም፧ ብልስሉስ ክዳውንቲ ዘጌጸ ሰብዶ፧ ልስሉስ ክዳውንቲ እተኸድኑስ፡ እንሆ፡ ኣብ ኣባይቲ ነገስታት ኣለዉ። 9 ንምንታይ ደኣ ወጻእኩም፧ ነብዪ ኽትርእዩዶ፧ እወ፡ ካብ ነብዪ እኳ ዚበልጽ እዩ፡ እብለኩም አሎኹ።   ራዕይ ጥዑይ፣ኣምራቲን ብቑዕ ዜጋ ምህላው    ተልእኾ  ዝተቐናጀወ፣ቕልጡፍን ኣፅጋቢ ዝኾነ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ምስ ብቕዓት ዘለዎ ምምሕዳር፣ናይ ኣሰራርሓ ቑፅፅርን ድጋፍ ምቕራብ፡፡ 6–7 ብመዓልትታት ድምጺ እቲ ሳብዓይ መልኣኽ ንሱ መለኸት ኪነፍሕ ምስ ተዳለወ፡ እቲ ምስጢር ኣምላኽ ከኣ ከምቲ ነቶም ባሮቱ ነብያት ዘበሰሮም፡ ሽዑ ኺፍጸም እዩ እምበር፡ ደጊምሲ ዘመን ኣይኪኸውንን እዩ፡ ኢሉ በቲ ንሰማይን ኣብኡ ዘሎን፡ ንምድርን ኣብኡ ዘሎን፡ ንባሕርን ኣብኣ ዘሎን ዝፈጠረ፡ ንዘለኣለም ኣለምን ህያው ኰይኑ ዚነብር መሐለ። 8 እቲ ኻብ ሰማይ ዝሰማዕክዎ ድምጺ ኸኣ፡ ኪድ እሞ ነታ ኣብ ኢድ እቲ ኣብ ባሕርን ምድርን ደው ኢሉ ዘሎ መልኣኽ ዘላ ንእሽቶ ግንጽልቲ መጽሓፍ ውሰዳ፡ ኢሉ ኸም ብሓድሽ ምሳይ ተዛረበ። 9 ናብቲ መልኣኽ ከይደ ድማ፡ ነታ መጽሓፍ ሀበኒ፡ በልክዎ። ንሱ ኸኣ፡ ውሰዳ እሞ ብልዓያ፡ ንኸብድኻ መሪር ክትገብሮ እያ፡ ኣብ ኣፍካ ግና ከም መዓር ጥዕምቲ ኽትከውን እያ፡ በለኒ። 10 ነታ ንእሽቶ መጽሓፍ ከኣ ካብ ኢድ እቲ መልኣኽ ወሲደ በላዕክዋ፡ ኣብ ኣፈይ ከም መዓር ጠዐመትኒ፡ ምስ በላዕክዋ ግና፡ ከብደይ መረረ እሞ፡ 11 ከም ብሓድሽ ከኣ ኣብ ልዕሊ ብዙሓት ህዝብታትን ኣህዛብን ቋንቋታትን ነገስታትን ክትንበ ይግብኣካ እዩ፡ ተባህለለይ። በታ መዓልቲ እቲኣ የሱስ ካብ ቤት መጺኡ፡ ኣብ ገምገም ባሕሪ ተቐመጠ። 2 ብዙሕ ህዝቢ ናብኡ ተኣከበ፡ ናብ ጃልባ ኣትይ ኽሳዕ ዚቕመጥ ከኣ፡ ኵሉ እቲ ህዝቢ ኣብ ገምገም ባሕሪ ደው ኢሉ ነበረ። 3 ብምስላታት ድማ ብዙሕ ነገሮም፡ ከምዚ እናበለ፡ እንሆ፡ ዘራኢ ኺዘርእ ወፈረ። 4 ኪዘርእ ከሎ፡ ገሊኡ ኣብ ጥቓ መገዲ ወደቐ፡ ኣዕዋፍ መጺኤን ድማ በልዓኦ። 5 ገሊኡ ኸኣ ብዙህ ሐመድ ኣብ ዜብሉ ኸውሒ ወደቐ፡ ዓሚቝ ሐመድ ስለ ዜብሉ ድማ፡ ቀልጢፉ በቘለ። 6 ጸሐይ ምስ በረቐት፡ ሀጐጐ፡ ሱር ስለ ዜብሉ ድማ ነቐጸ። 7 ገሊኡ ኣብ እሾኽ ወደቐ። እቲ እሾኽ ድማ ዐበየ ሐቖውን። 8 ገሊኡ ኣብ ጽቡቕ ምድሪ ወደቕ፡ ገሊኡ ሚእቲ፡ ገሊኡ ስሳ፡ ገሊኡ ድማ ሰላሳ ፈረየ። 9 እትሰምዕ እዝኒ ዘላቶ ይስማዕ። 10 እቶም ደቀ መዛሙርቱ ድማ ናብኡ ቐሪቦም፡ ስለምንታይ ኢኽእ ብምስላ እትዛረብ ዘሎኻ፧ በልዎ። 11 መሊሱ በሎም፡ ምፍላጥ ምስጢር መንግስተ ሰማያት ንኣኽእትኩም ተውሂቡ አሎ፡ ንኣታቶም ግና ኣይተዋህቦምን። 12 ንዘለዎ ይውሀቦ እዩ እሞ፡ ኣዝዩውን ይውስኮ እዩ፡ ነቲ ዜብሉ ግና እታ ዘላቶ እኳ ይግድፍዎ እዮም። 13 እናረኣዩስ ኣይርእዩን፡ እናሰምዑውን ኣይሰምዑን፡ ኣይሰተውዕሉን እዮም እሞ ስለዚ ብምስላ እዛረቦም አሎኹ። 14–15 ትንቢት ኢሳይያስ ኣባታቶም ይፍጸም፡ ከምዚ ዚብል፡ በእዛኖም ከይሰ ምዑ፡ በዒንቶም ከይርእዩ፡ ኣእዛኖም ኣጽመሙ፡ በዒንቶም ዐመቱ፡ ብልቦም ከየስተውዕሉ፡ ከይምለሱ፡ ኣነውን ከየሕውዮምሲ፡ ልቢ እዚ ህዝብዚ ረጕድ እዩ እሞ፡ ምስማዕሲ ትሰምዑ፡ ከቶ ኣይተስተውዕሉን፡ ምርኣይውን ትርእዩ፡ ከቶ ኣይትጥምቱን ኢኹም። 16–17 ብዙሓት ነብያት ጻድቃንን ነዚ ንስኻትኩም እትርእይዎ ዘሎኹም ኪርእዩ ኸም እተመነዩ እሞ ኸም ዘይረኣዩ፡ ነዚ ንስኻትኩም እትሰምዕዎ ዘሎኹም ኪሰምዑውን ከም እተመነዩ እሞ ከም ዘይሰምዑ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። ኣዒንትኹም ግና ዚርእያ፡ ኣእዛንኩምውን ዚሰምዓ እየን እሞ፡ ብጹኣት እየን። 18 እምበኣርሲ ንስኻትኩም ምስላ ዘራኢ ስምዑ። 19 ቃል መንግስቲ ሰሚዑስ ዘየስተውዕሎ ዅሉ፡ እቲ ኽፉእ ይመጽእ እሞ ነቲ ኣብ ልቡ እተዘርኤ ይምንጥሎ፡ እቲ ኣብ ከውሒ እተዘርኤ እዚ እዩ። 20 እቲ ኣብ ከውሒ እተዘርኤ ኸኣ ነዚ ቓል ሰሚዑ ብኡብኡ ብሓጐስ ዚቕበሎ እዩ። 21 ንሽዑ ጥራይ እዩ እምበር፡ ሰኡ ግና የብሉን። ስለቲ ቓል መከራ ወይ ስደት ምስ ዀነ፡ ብኡብኡ ይዕንቀፍ። 22 እቲ ኣብ እሾኽ እተዘርኤ ኸኣ ነዚ ቓል ዚሰምዖ እዩ፡ ጓሂ እዛ ዓለም እዚኣን ምዕሻው ሃብትን ግና ነቲ ቓል ይሐንቆ፡ ከይፈረየውን ይተርፍ። 23 እቲ ኣብ ጽቡቕ ምድሪ እተዘርኤ ኸኣ ነዚ ቓል ሰሚዑስ ዜስተውዕሎ እዩ፡ ንሱ ፍረ ይፈሪ፡ ገሊኡ ሚእቲ፡ ገሊኡ ስሳ፡ ገሊኡ ሰላሳ ይእቶ። 24 ካልእ ምስላ ድማ ከምዚ ኢሉ መለሰሎም፡ መንግስተ ሰማያት ኣብ ግራቱ ጽቡቕ ዘርኢ ዝዘርኤ ሰብ እያ እትመስል። 25 እቶም ሰብ ደቂሶም ከለዉ፡ ጸላኢ መጸ፡ ኣብቲ ማእከል ስርናይ ድማ ክርዳድ ዘሪኡ ኸደ። 26 ቈጽሉ ምስ ፈርዔን ፍረ ምስ ፈረየንድማ፡ ሽዑ እቲ ኽርዳድ ተራእየ። 27 ነቲ ብዓል ቤት ግዚኣቱ መጺኦም፡ ጐይታይ፡ ኣብ ግራትካ ጽቡቕ ዘርኢዶ ዘሪእካ ኣይነበርካን፧ እዚ ኽርዳድ ደኣ ኻበይ መጸ፧ በልዎ። 28 ንሱ ኸኣ ነዝስ ጸላኢ እዩ ዝገበሮ፡ በሎም። እቶም ግዙኣቱ ድማ፡ ኬድና ኽንኣርዮዶ ትፈቱ ኢኻ፧ በልዎ። 29 ንሱ በሎም፡ ኣይፋልኩምን፡ ክርዳድ ክትኣርዩ ኸሎኹምሲ፡ ምስኡ ስርናይ ከይትምሕዉ። 30 ክሳዕ ቀውዒ ብሓደ ይዕበዩ ሕደግዎም” ብጊዜ ቐውዒ ኸኣ ንዓጻዶ፡ ቅድም ነት ኽርዳድ፡ እረይዎ፡ ኪነድድ ድማ በብንዳእቲ እሰርዎ፡ ነቲ ስርናይ ግና ኣብ ቆፎይ ኣክብዎ፡ ክብሎም እየ። 31 ካልእ ምስላ ከምዚ ኢሉ መሰለሎም፡ መንግስተ፡ ሰብ ወሶዱ ግራቱ ዝዘርኣ ፍረ ኣድሪ እያ እትመስል። 32 ንሳ ኸኣ ካብ ኵሉ ኻልእ ኣዝርእቲ ትንእስ፡ ምስ በቘሎት ግና፡ ኣዕዋፍ ሰማይ መጺኤን ኣብ ጨንፈራ ኽሳዕ ዚዐርፉ፡ ካብ ኵሉ ተኽሊ ኣሕምልቲ እትዐቢ ኦም ትኸውን። 33 ካልእ ምስላውን ነገሮም፡ መንግስተ ሰማያት፡ ሰበይቲ ወሲዳ፡ ኵሉ ኽሳዕ ዚበኵዕ፡ ኣብ ሰለስተ ሳቶን ሓርጭ ዝለወ ሰቶ ማይ ብሑቝ ትመስል። 34–35 የሱስ ነቶም እኩባት ህዝቢ እቲ ብነብዪ፡ ኣፈይ ብምስላ እኸፍት፡ እቲ ኻብ ምስራት ዓለም ተሐቢኡ ዝነብረ እነግር፡ ተብሂሉ ዘሎ ምእንቲ ኸፍጸም ኢሉ፡ እዚ ዅሉ ብምስላ ተዛረቦም እምበር፡ ብዘይ ምስላስ ኣይተዛረቦምን። 36 ሽዑ ነቲ ኣኼባ ሐዲጉ፡ ናብ ቤት ኣተወ። ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ ቀሪቦም፡ ምስላ ኽርዳድ ናይታ ግራት ተርጕመልና፡ በልዎ። 10 እዞም ክልተ ነብያት እዚኦም ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ የሰቅቕዎም ነይሮም እዮም እሞ፡ እቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ብኣታቶም ይሕጐሱ ባህውን ይብሎም፡ ኣብ ንሓድሕዶም ከኣ ውህበት ኪሰዱ እዮም። 11 ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲን ፈረቓን ድማ መንፈስ ህይወት ካብ ኣምላኽ ኣተዎም፡ በእጋሮምውን ቈሙ፡ ነቶም ዝጠመትዎም ከኣ ብርቱዕ ፍርሃት ወደቖም እሞ፡ 12 ነጀው ደይቡ፡ ዚብሎም ዓብዪ ድምጺ ኻብ ሰማይ ሰምዑ። ብደበና ድማ ናብ ሰማይ ደየቡ እሞ እቶም ጸላእቶም ጠመትዎም። 13 በታ ሰዓት እቲኣ ብርቱዕ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ዀነ፡ ዓስራይ ኢድ እታ ኸተማውን ወደቐ። በቲ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ኸኣ ሾብዓተ ሽሕ ሰባት ተቐትሉ፡ ነቶም ዝተረፉ ድማ ፍርሃት ሐዞም ንኣምላኽ ሰማይውን ክብሪ ሀብዎ። 14 እቲ ኻልኣይ ወዮ ሐሊፉ፡ እንሆ፡ እቲ ሳልሳይ ወዮ ቐልጢፉ ይመጽእ አሎ። 15 እቲ ሳብዓይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ኣብ ሰማይ ከኣ፡ መንግስቲ ዓለም ናይ ኣምላኽናን ናይቲ ቕቡእን ኮይና እያ እሞ ንዘለኣለመ ኣለም ኪነግስ እዩ፡ ዚብል ዓው ዝበለ ድምጽታት ኰነ። 16–17 እቶም ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ኣብ ዝፋናቶም ተቐሚጦም ዘለዉ ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታት ከኣ፡ ዎ ዘሎኻን ዝነበርካን፡ ኵሉ እትኽእል እግዚኣብሄር ኣምላኽ ነቲ ዓብዪ ስልጣንካ ስለ ዝወስድካዮን ስለ ዝነገስካን፡ ነመስግነካ አሎና፡ እናበሉ ብግም ባሮም ተደፊኦም ንኣምላኽ ሰገዱ። 18 ኣህዛብ ተቘጢዖም፡ ቍጥዓኻውን መጺኡ፡ እቲ ንምዉታት እትፈርደሉ፡ ንባሮትካ፡ ነቶም ነብያትን ቅዱሳትን ስምካ ንዚፈርሁ ናእሽቱን ዓበይትን፡ ዓስቦም እትህበሉ፡ ነቶም መጥፋእቲ ምድሪውን እተጥፍኣሉ ዘመን መጺኡ፡ በሉ። 19 እታ ኣብ ሰማይ ዘላ መቕደስ ኣምላኽ ከኣ ተኸፍተት፡ ኣብታ መቕደሱውን ታቦት ኪዳኑ ተራእየ በርቅታትን ድምጽታትን ነጐዳታትን ምንቅጥቃጥ ምድርን ዓብዪ በረድን ድማ ዀነ። ትምህርቲ ማለት ናይ ወድሰብ ከይዲ ኾይኑ ልምዶም ብምትሕልላፍ፣ሓድሽ ነገር ዘግንየሉን ልዕሊ ዓመታት ዝተኣከበ ጥቅምታት፣ንምነባርን ንልምዓት ዘሎ ካብ ትውልዲ እናተወራረሰ ዝመፀ ቓልሶም ዘመልክት እዩ፡፡ ትምህርቲ ንግለሰብን ንሕብረተሰብ ኩሉ ዘማእኸለ ተሳትፎ ኣብ ልምዓት ከይዲታት ብምግባር ፍለጠት፣ተውህቦ፣ ክእለት ኣመለኻኽታ ክረኽቡ የኽእል፡፡ ኣብ ዕጥቃዊ ቃልሲ ተራ ደቂ-ኣነስትዮ ሰላሳ ሚእታዊ ሒዙ ከምዝነበረ ዝጠቀሰት ኣረጋሽ ኣዳነ፣መሰላት ደቂ-ኣነስትዮ ኢትዮዽያ ብሙሉእነት ኣይተረጋገፀን ትብል።ህወሓት/ኢህወዴግ ንደቂ-ኣነስትዮ ማዕረ ደቂ-ተባዕትዮ ንመደባቱን ዕላማታቱን እሙናት ኮይነን ክሳብ ዘገልገላ ክመርፀን‘ዩ። ካብኡ ዝሓለፈ ግና፣ብቤተ-ሰባዊ ኣተሓሳስባ ናብ ስልጣን የብቅዕ‘ዩ ዝብል ገምጋም የብለይን‘ውን ትብል ብዛዕባ ወ/ሮ ኣዜብ መስፍንን ወ/ሮ ትርፉ ኪ/ማርያምን ናብ መዝነት ኮሚቴ ፈፃሚት ዝበፅሓሉ ኣገባብ ክትግምግ ከላ። ኣብ ትግራይ ልዕሊ ካልኦት ክልላት ኢትዮዽያ ሰብኣዊ መሰላትን ዴሞክራስን ዘይኽበረሉ ኩነታት ኣሎ‘ውን ትብል ንሳ።ኣባላት ዓረና ትግራይ መሰሎም እናተጋሃሰ ኣብ ዝርከበሉ እዋን፣ኣብ‘ታ ክልል መሰላት ዜጋታት ይኽበር‘ዩ ዝብል ኣገላልፃ ሰበ-ስልጣን ህወሓት ቅቡል ኣይኮነን‘ውን ኢላ ኣረጋሽ ኣዳነ። ኣብ ደቡብ ሱዳን ተዓጂቡ ይጉዓዝ ኣብ ልዕሊ ዝነበረ ኮንቨይ 200 ዕጡቓት ብስወሰድዎ መጥቓዕቲ ሓሙሽተ ኣባላት ዓቀብቲ ሰላምን ሸውዓተ ስቪላትን ምማቶም ሕቡራት መንግስታት ኣፍሊጡ።ካልኦት ትሽዓተ ሰባት እውን ቆሲሎም ኣለው። ኩሎም ዝተቐተሉ ሓሙሽተ ኣባላት ዓቃቢ ሰላም ህንዳዊያን ምዃኖምን ዝተቐተሉ እውን 18 ስቪላት ንዝፀዓነ ኮንቨይ ካብ ዝተፈዎዮ መጥቓዕቲ ክከላኸሉ ምዃኑን ሕቡራት መንግስታት ገሊፁ’ሎ።ዕጡቓት ኣብ ምብራቓዊ ክፍለ ግዝኣት እታ ሃገር ኣብ ጆንግሊ ነቲ ኮንቨይ ብድብያ ብምጥቕዖም ከቢድ ውግእ ከምዝተኻየደ ሕቡራት መንግስታት ሓቢሩ። ወሃቢ ቃል ዓቃቢ ሰላም ሕቡራት መንግስታት ኪየራን ዲወይር 30 ዝኾኑ ኣባላት ዓቃቢ ሰላም ናብ ፒቦር ኣብ ዝወስድ ዋና መንገዲ ነቲ ኮንቨይ ይዕጅቡ ስለዝነበሩ ኣብ ልዕሊ ሕቡራት መንግስታት ኮነ ተባሂሉ ዝተፈፀመ መጥቓዕቲ እዩ ኢሎምዎ። ኣብ ጃንጉለይ ህውከት እናወሰኸ ክኸይድ ፀኒሑ እዩ።ብፋላይ ዓሌታት ሉ ኑዌርን ሙርለን እናተጠቓቕዑ እቲ ሓደ ናይቲ ካሊእ እንስሳት ክዘምቱ ፀኒሖም እዮም። ሕቡራት መንግስታት ነቲ መጥቓዕቲ መን ከምዝፈፀሞ ንምዝራብ ግዚኡ ገና እዩ እንተበለ’ውን ወሃቢ ቃል ሰራዊት ደቡብ ሱዳን ፊሊፕ ኣጉወር ግን ኣብቲ ከባቢ ኣንፃር ሓይልታት መንግስቲ ይዋጋእ ናይ ዘሎ ብዴቪድ ያዩ ያዩ ዝምራሕ ጉጅለ ዕጡቓት እ ዮም ፈፀምቱ ክብሉ ኸሲሶም። ወሃቢ ቃል ሕቡራት መንግስታት ዲወይር 6,500 ወታደራት ዘለዎ ናይቲ ውድብ ተልእኾ ንቕድሚት ኣብዝገብሮ ምንቅስቓስ ጥንቃቐ ክገብር ኣለዎ ኢሎም። ናይ ሕቡራት መንግስታት ዋና ፀሓፊ ባን ኪ-ሙን ብወሃቢ ቃሎም ኣቢሎም በቲ መጥቓዕቲ ምድንጋፆም ብምግላፅ ንዓቀብቲ ሰላም ምቕታል ብዓለምለኸ ቤት ፍርዲ ገበን ዝርአ ናይ ኵናት ገበን እዩ ኢልምዎ። ቤት ምኽሪ ፀጥታ እውን ነቲ መጥቓዕቲ ብምኹናን መንግስቲ ደቡብ ሱዳን ነቲ ጉዳይ ብህፁፅ መርሚሩ ፈፀምቱ ናብ ፍርዲ ንከቕርቦም ፀዊዑ’ሎ። ካብዚ ብተወሳኺ ብዘይ ምንም ችግር ክበሃል ዝኽእል ኣብዞም ነዊሕ ዓመታት ግልፂ ዝኾነ ፖሊሲ ንምግምጋም ብዚ መሰረት ኣብ ኢትዩጵያ ናይ ትምህርቲ መምርሕታትን ስልጠናታት ቅርፂ ዝሓዘ ከምዘይነበረ እዩ ዝፍለጥ፡፡እቲ ዝተኸሰተ ነገር ግልፅነት ዘይበሉ ዝተሓዋወሰ መምርሒታት ምሃብን ካብቶም ካልኦትን ሓደሽቲ ሰባት ዘይጋነ ልምዲ ዝወፀ እዩ ነይሩ ኮይኑ ግን ብቐሊሉ በበይኑ ምፅጋን ናይ ግለ ሰብ ምልክታት ኣብ መሰረቱ ዝሓለወ ናይ ስርዓት ምጭንናቕ በብግዚኡ ዝህሊ እዩ፡፡ስለዝኾነ ግልፂን ዝተሳኸዐ ኣቅጣጫ ሕፅረት ምኽንያት ብምግባርን ካልኦት ችግራት ምስ ማሕበራዊ ደረጃታት ዝተሓሓዝን በዝሒ ናይ ኢትዩጵያ ህዝቢ ናይ ዘመናዊ ትምህርቲ ተጠቓሚ ኣይነበረን፡፡ሐዚ ካብ ናይ መንግስቲ ሽግግር ግዘ ጀሚሩ ናብዚ ሸሞንተ ዓመት ኾይኑ ኣሎ፡፡ንቲ መሰረታዊ ችግር ብምስትውዓል ኣብ 1994 ሓድሽ ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ ክሰርሕ ጀሚሩ፡፡ ኣብ መጀመርያ ምዕራፍን ድሕሪ 1941 ናይ ዘመናዊ ትምህርቲ ምስፍሕፋሕ ብዙሕ ዝተሓሰበን ዝተቐናበረ እንተኾነ ኣብ ሃገርና እቲ ናይ ትምህርቲ መሰረታዊ ዓላማ ዝሰልጠኑ ናይ ሰብ ሓይሊን ዝመፅእ መንግስቲ ዝተወሳሰበ ነገር ዝበዝሖ ኣመራርሓ ክመርሑ ዝኽእሉ ምቕራብ እዩ ነይሩ፡፡ድሕሪ 1941 ብዝተፈለየ መልክዑ፣ናይቲ መንግስቲ ቐንዲ ሓሳብ ዝነበረ ብናይ ኢትዩጵያ ዜግነት ኣብ ዝተፈላለዩ ናይ ህዝቢ ቢሮ ዘለው ክፍልታት ዝሰርሑ ስደተኛታት ከመይ ምትካእ ዝብል እዩ፡፡ስለዝኾነ እቲ ዝነበረ መደባዊ ትምህርቲ ፀቢብን ዝተወሰነ መለክዒ፣ብልዕሊኡ ድማ ናይ ዝተወሳሰበ ኣመራርሓ ፀሓፍቲ ምሓዝ፣ምንም እንተኾነ ጠንካራ ዝኾነ ዋጋ ኣለዎ፡፡ድሕሪ ዝተወሰነ ክፍልታት ናይቲ ተምሃሪ ህዝቢ ድልየት ሰላማዊ ናይ መንግስቲ ቅፅሪ ምብዛሕ እዩ፡፡ዝተወሰኑ ናይ ሞያ ትምህርቲ ብ1950ን 1960ን ኣብ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤትን ኣብ ኮሌጅ ደረጃ እዩ ተፋሊጡ፡፡ኣብቲ ግዘ ትምህርቲ ንእሽተይ ለውጢ ኣብ ናይ ሰልጠንቲ ኣረኣእያ ወይድማ ኣብ መንግስቲ ንምቑፃር ናይ ፅግዕተኛ ዑደት ንምስባር ይሕግዝ ከምኡ እውን ናይ ባዕሎም ስራሕ ዓቕሚ ምዕባይ ኣብ ናይ ግሊ ትሕዝቶ ምፍጣር እዩ፡፡ ናይ መምሃራን ትምህርቲ፡ ናይ ቅድመ-ቐዳማይ ደረጃን ናይ ቐዳማይ ደረጃ/መሰረታዊ ትምህርቲ ቤት መምሃራን  መጀመርያ ዑደት ቀዳማይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ናይ ሓደ ዓመት ኮርስ ድሕሪ ዓስራይ ክፍሊ ኣብ ክልላዊ ቀዳማይ ደረጃ ናይ መምሃራን ስልጠና ትካላት፡፡  ዲፕሎማ ብናይ መምህራን መሰልጠኒ ኮሌጅ ዝሽለም እንድሕር ኣብ ናይ ቀዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ካልኣዋይ ዑደት እንተምሂሩ እዩ፡፡  ናይ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ስልጣን ኣሜሪካ ትርከበን ሃገራት ስፐይን፣ጣሊያን ከምኡ'ውን ግሪክ ኣብ ዩኩሬን ኬቭ ዝርከብ ኤምባሲኤን ንምዕጻው ከምዝወሰና ገሊፀን። ፕረዚደንት ጆ ባይደን ዩኩረይን ኣብ ልዕሊ ሩስያ ፍሉይ ባላስቲክ ሚሳይል ነዊሕ ርሕቀት ኣመሪካ ክትጥቀም ፍቃድ ድሕሪ ምሃቦም ከቢድ ወጥሪ ከምተፈጠረ ይግለጽ። ነዚ ስዒቡ ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ኣብ ኬቭ ዝርከብ ኤምባሲኣ መጥቃዕቲ ነፈርቲ ክፍፀም ከምዝኽእል ሓበሬታ ከምዝረኸበት ብምግላጽ ፤ንግዚኡ ኤምባሲኣ ክዕጾ ዜጋታታ እውን ኣብ ውሑስ ኩነታት ክጸንሑ ከምትገብር ገሊጻ ኣላ። ሃገራት ስፐይን፣ጣሊያንን ግሪክ እውን ኣብ ኬቭ ዝርከብ ኤምባሲኤን ንምዕጻው ከምዝወሰና ቢቢሲ ፀብጺቡ። ዛጊድ ዓባይ ብሪጣንያ ኣምባሲኣ ከምዘይዓጸወት ዘመላኸተ እቲ ሓበሬታ፤ፕረዚደንት ባይደን ንዩኩረይን ጸረ -ሰብ ነታጒ ከምዝለኣኹ ገሊጹ። ፕረዚደንት ዩኩረይን ቭላድሚር ዘለንስኪ ደገፍ ኣመሪካ ተቋሪጹ ሃገሩ ከምትሰዓር ይገልጽ ከምዘሎ ቢቢሲ ፀብፂቡ። ፕረዚደንት ቻይና ሺ ጂንፒንግ ኣብ ብራዚል መንግስታዊ ዑደት ንምክያድ ናብ ብራዚልያ ኣትዮም። ፕረዚደንት ቻይና ሺ ጂንፒንግ ሎሚ ረቡዕ ናብ ብራዚልያ ዘካየድዎ ዑደት ቻይና ኣብ መላእ ደቡብ ኣሜሪካ ልዑል ተቐባልነት ንምርካብ ዝዓለመ ን ዲፕሎማስያዊ ጉዑዞ ሙኻኑ ይሕበር ። ሺን ፕረዚደንት ምስ መራሒ ብራዚል ሉዊዝ ኢናስዮ ሉላ ዳ ሲልቫን ዘካየድዎ ዘተ ካብ ሕርሻዊ ንግዲ ክሳብ ጸዓትን ኣየርን ስፔስን ኣብ መላእ ዓውድታት ንግድን ምትሕብባርን ዘዕብዩ ስምምዓት ክፈርሙ ትጽቢት ይግበር። አዲስ አበባ/ ህዳር 12/2017(ኢዜአ)፦ፓርቲ ብልፅግና ቃል ናብ ተግባር ብምሽራፍ ተረባሕነት ህዝቢ ንምርግጋፅ ዝጀመሮም ስራሓቲ አጎልቢቱ ክቐፅል እዩ ክብሉ ብመዓርግ ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትር ሓላፊ ማእኸል መተሓባበሪ ህንፀት ስርዓት ዴሞክራሲን ምክትል ፕሬዚዳንት ፓርቲ ብልፅግናን ኣደም ፋራህ ገሊፆም፡፡ ተሓታትነት ብዘረጋገፀን ንኹሉ ብዘሳተፈን መልክዑ ስራሕ ብቃልሲ ምምራሕ ቀፃሊ ኣንፈት ፓርቲ ብልፅግና ከምዝኾነ ብመዓርግ ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትር ሓላፊ ማእኸል መተሓባበሪ ህንፀት ስርዓት ዴሞክራሲን ምክትል ፕሬዚዳንት ፓርቲ ብልፅግናን ኣደም ፋራህ አረዲኦም፡፡ መድረኽ ገምጋም ኣፈፃፅማ ቀዳማይ ርብዒ በጀት ዓመት 2017 ፓርቲ ብልፅግና ተዛዚሙ። ኣብቲ መድረኽ ኣይተ ኣደም ፋራህ ሓዊሱ ሓለፍቲ ኣቢያተ ፅሕፈት ዋና ቤት ፅሕፈት፣ ሓለፍቲ ቤት ፅሕፈት እቲ ፓርቲ ክልላትን ምምሕዳር ከተማታትን ተረኺቦም። ኣብ ዝሓለፉ ሰለስተ ኣዋርሕ ከም ፓርቲ ዝተወገኑ ተግባራት ኣፈፃፅመኦም ዝተገምገመ እንትኸውን÷ ቀፃሊ ኣንፈት ትኹረት እውን ተቐሚጡ። ገምጋም ኣፈፃፅማ ቀዳማይ ርብዒ ዓመት ብዕዉት ኩነታት ከምዝተኻደ እውን ኣይተ ኣደም ተዛሪቦም። በቢእዋኑ ንባዕሉ ብግቡእ እናመረሐን እናዓበየን ዝኸይድ ፓርቲ ምዃን፣ ትልሚታት መንግስቲ ብብቕዓት ምፍፃምን ስርዓት ክትትልን ድጋፍን ምጥንኻር ል ኡኽቶታት ኣቢያተ ፅሕፈት ዋና ቤት ፅሕፈትን ጨንፈር ኣቢያተ ፅሕፈትን እቲ ፓርቲ ከምዝኾኑ ኣገንዚቦም፡፡ እዚ መሰረት ብምግባር ድማ ኣብ ሩብዒ ዓመት በቲ ፓርቲ ዝተሳለጡ ስራሕቲ ገምጋም ከምዝተገበረ ምግላፆም ኢዜአ ፀብፂቡ፡፡ “በዚ ድማ ኣብቲ ቀዳማይ ርብዒ ዓመት ከም ገዛኢ ፓርቲ ቃል ብተግባር ንምፍፃም ዘኽእል ውፅኢታዊ ወፍሪ ስራሕቲ ብምውጋን ብትልሚ ዝተትሓዙ ስራሕቲ ምዕዋት ተኻኢሉ” ኢሎም። ተሓታትነት ብዘረጋገፀን ንኹሉ ብዘሳተፈን መልክዑ ስራሕ ብቃልሲ ምምራሕ ቀፃሊ ኣንፈት እቲ ፓርቲ ከምዝኾነ እውን ኣፍሊጦም፡፡ ሓደጋ ምድህማስ መሬት ! ኣብ ዞባ ሰሜናዊ ምዕራብ ትግራይ ወረዳ ላዕላይ ፀለምቲ ፉሉይ ቦታ ማይ ውሉ ኣብ ዝተባህለ ሩባ ምድህማስ መሬት ከምዘጋጠመ ተሓቢሩ ። ቅድሚ ሓደ ሰሙን ኣቢሉ ዘጋጠመ እዚ ሓደጋ ከባቢ ክልተ ሄክታር ዝሽፍን ኮይኑ ነዊሕ ዕድመ ዘቁፀሩ ሳግላን ዳዕሮን ዓበይቲ ኦማት እውን ስሮም ተማሕዮም ከምዝወዳደቑ ነበርቲ እቲ ከባቢ ንድወት ሓቢሮም። እቶም ኣግራባት ገሊኦም ንውሽጢ ሰሚጦም ገሊኦም ተነቂሎም ወዲቆም ዙርያ እቲ ኸባቢ እውን ተሰነጣጢቁን ፈራሪሱን ይርከብ ኢሎም ፡፡ እቲ ሓደጋ ምግህማስ መሬት ቐስ እናበለ ዘጋጠመ ዘይኮነስ ብሓደ ግዜ ዘጋጠመ እንትኸውን ምናልባት እናወሰኸ ከይኸይድ እውን ስግኣት ከምዘለዎም ገሊፆም ፡፡ ብሙኻኑ ድማ ዝምልከቶም ሰብ ሞያ ክርእይዎን ሓደጋነቱ ከፍልጡን ነበርቲ ወረዳ ላዕላይ ፀለምቲ ፀዊዖም ፡፡ # ወልደምህረት ገዛኢ ክወጽእ ኣይኮነን። እዚ ስርዓት’ዚ ንርእሲ ከተማ ኣስመራ ሙሉእ ብሙሉእ ንምቁጽጻራ ተሸግሩ ኣሎ ።ካብ ኢዱ ወጻኢ ዝኾነ ሰፈሕ ቦታታት እውን ኣሎ" ክብል ድማ ብተወሳኺ ገሊጹ። ከምዝድለዩ ዝዝከር‘ዩ። ኣብ እዋን‘ቲ ስነ-ስርዓት ፅምብል፣ፕረዚደንት ኡጋንዳ ዩዌሪ ሙሰቨኒ ኣብ ዘስምዕዎ ቃል፣ህዝቢ ኬንያ ንምፍርራሕ ቤት ፍርዲ ዓለምን ንወፃእተኛ ሓይልታትን ብምንፃግ፣ድምፆም ስለዝሃቡ ንኢዶም። “እዞም ሓይልታት‘ዚኣቶም፣ንዝደለይዎም መራሕቲ ኣብ ልዕሊ ኣፍሪቃ ከንብሩ፣ንዘይደለይዎም ድማ ከውግዱ‘ዮም ዝደልዩ” ኢሎም ሙሰቨኒ። ሕገ-መንግስቲ ኬንያ ቅድሚ ክልተ ዓመት ካብ ዝፀድቅ ንዳሓር፣ንፈለማ ጊዜ ዝተመርፁ ፕረዚደንት፣ሚስተር ኡሁሩ ኬንያታ ኮይኖም‘ለው።ብመሰረት እቲ ሓድሽ ሕገ-መንግስቲ፣ፀጋታት‘ታ ሃገር ብማዕረ ንክከፋፈልን ስልጣን ናብ ታሕተዋይ ክፍሊ ሕ/ሰብ ንክወርድን ኣብ ስምምዕ ተበፂሑ‘ዩ። uín, Raj Kumar Shrestha, Ravshan Musaev, HK studio, Lisa Palomino, Harold Levine, Media Wales, Nensi Ragab, Alexandre Nunis, Manon Obel/Clandestina, Hila Shiloni/Women of the Wall, Felix Speller/Design Museum, Kazım Kızıl, Hugo Mathy, Dmitry Aychuvakov, Ula Osman, Naver Sports, NASA, Peter Giodano, Yero Adugna, Gauri Gill, Jumadyl Tokkojoev, Marco Conti Sikic, François Barrère, Social Fund for Development, Membley Studios, Greg C. Holland, Ben Cohen, Hagar Bader/Laba Impact House, nominees’ own. ኸደ፡ ብራብዓይ ምቃል ለይቲ መጾም። 26 እቶም ደቀ መዛሙርቲ፡ ባሕረ ባሕሪ ኪኸይድ ምስ ረኣይዎ፡ ምትሃት እዩ፡ ኢሎም ሰምበዱ፡ ፈሪሆም ከኣ ጨርሑ። 27 ግናኸ የሱስ ብኡብኡ፡ ኣጆኹም፡ ኣነ እየ፡ ኣይትፍርሁ፡ ኢሉ ተዛረቦም። 28 ጴጥሮስ መሊሱ፡ ጐይታይ፡ ንስኻ እንተ ዄንካስ፡ ብማየ ማይ ናባኻ ኸመጽእ አዝዘኒ፡ በሎ። 29 ንሱ ኸኣ፡ ንዓ፡ በሎ። ሽዑ ጴጥሮስ ካብ ጃልባ ወሪዱ፡ ብማየ ማይ እናኸደ፡ ናብ የሱስ መጸ። 30 ብርቱዕ ንፋስ ምስ ረኣየ ግና፡ ፈርሄ። ኪጥሕል ምስ ጀመረ ድማ፡ ጐይታይ፡ ኣድሕነኒ፡ ኢሉ ኣእወየ። 31 ሽዑ የሱስ ኢዱ ዘርጊሑ ሐዞ እሞ፡ ኣታ ጕዱል እምነት፡ ስለምንታይከ ተዋላወልካ፧ በሎ። 32 ናብ ጃልባ ምስ ኣተወ፡ እቲ ንፋስ ዝግ በለ። 33 እቶም ኣብ ጃልባ ዝነበሩ ኸኣ፡ ንስኻ ብሓቂ ወዲ ኣምላኽ ኢኻ፡ እናበሉ ሰገዱሉ። 34 ተሳጊሮም ከኣ ናብ ምድሪ ጌንሳሪጥ መጹ። 35 እቶም ሰብ ምስ ኣለለይዎ፡ ኣብ ጐደቦኦም ናብ ዘለዋ ዅለን ዓድታት ለኣኹ፡ ኵሎም ሕሙማት ድማ ኣምጽኡሉ። 36 ዘፈር ክዳኑ ኺትንክዩ ጥራይ ለመንዎ። ዝተንከዮ ዘበለ ኸኣ ሐወየ። ዀይኖም ብስመይ ኣብ እተኣከቡሉ ኣነ ኸኣ ኣብኡ ኣብ ማእከሎም እየ እሞ፡ ክልተ ኻባኻትኩም ኣብ ምድሪ ብዚልምንዎ ነገር ኵሉ እንተ ተሳማምዑ፡ ካብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ኪውሀቦም እዩ፡ ኢለ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። ላለየት ኵላ መንግስቲ ትዖኑ፡ ንሓድሕዳ እተፋላለየት ኵላ ኸተማ ወይስ ቤት ድማ ኣይትነብርን እያ። 26 ሰይጣን ንሰይጣን ካብ ዜውጽኦ፡ ንሓድሕዱ ተፋላለየ፡ እታ መንግስቲ ደኣከ ኸመይ ኢላ ትቐውም፧ 27 ኣነ ነጋንንቲ ብብኤል-ዜቡል ዘውጽኦም ካብ ኰንኩ፡ ደቅኹም ደኣ ብመን የውጽእዎም ኣለዉ፧ ስለዚ ንሳቶም ፈራዶኩም ኪዀኑ እዮም። 28 ኣነ ነጋንንቲ ብመንፈስ ኣምላኽ ዘውጽኦም ካብ ኰንኩ ግና፡ እንሃ፡ መንግስቲ ኣምላኽ ናባኻትኩም መጸት። 29 ወይስ ቅድም ነቲ ሓያል ከይኣሰረ፡ ናብ ቤት ሓያል ኣትዩ ኣቓሑኡ ኺብዝብዝ ዚኽእል መን አሎ፧ ድሕርዚ እዩ ቤቱ ዚብዝብዝ። ህዝቢ ሀብዎም። 37 ኵሎም በሎዖም ጸገቡ። ዝተረፈ ቘረርስ ድማ ሾብዓተ መሶብ መሊኦም ኣልዐሉ። 38 እቶም ዝበልዑ ኸኣ፡ ብዘይ ኣንስትን ቈልዑን፡ ኣርባዕተ ሽሕ፡ ሰብኣይ ነበሩ። 39 ነቶም ህዝቢ ምስ ኣሳናበተ፡ ናብ ጃልባ ኣትዩ ናብ ወሰን መግደላ መጸ። ይዎ። 49 ብመወዳእታ ዓለም ከኣ ከምኡ ኪኸውን እዩ፡ መላእኸቲ መጺኦም ነቶም ክፉኣት ካብ ማእከል ጻድቃን ኪፈልይዎም፡ 50 ናብ እቶን ሓዊ ድማ ኪድርብይዎም እዮም። ኣብኡ ብኽያትን ምሕርቃም ኣስናንን ኪኸውን እዩ። 51 ነዚ ዅሉስ ኣስተውዒልኩምዎዶ አሎኹም፧ ንሳቶም ድማ፡ እወ በልዎ፡ 52 ንሱ ኸኣ፡ ስለዚ ንመንግስተ ሰማያት ኢሉ እተማህረ ዅሉ ጸሓፊ ኻብ መዝገብ ሓድሽን ብሉይን ዜውጽእ ብዓል ቤት ይመስል፡ በሎም። 53 ኰነ ድማ፡ የሱስ እዘን ምስላታት እዚኤን ምስ ወድኤ፡ ካብኣ ነቐለ። 54–56 ናብ ዓዱ መጺኡ ኸኣ፡ እዚ ጥበብዚ፡ እዚ ሓይሊ እዚኸ ኻበይ ረኸቦ፡ እዝስ ወዲ እቲ ጸራቢ ደይኰኑን፡ ኣዲኡስ ማርያም እትበሀል ደይኰነትን፧ እእውቱስ ያእቆብ፡ ዮሴፍ፡ ስምኦን፡ ይሁዳ ደይኰኑን፧ ኣሓቱ ዅላተንሲ ምሳናዶ ኣየለዋን፧ እዚ ዅሉ ደኣ ኻበይ ተዋህቦ፧ ኢሎም ክሳዕ ዚግረሙ፡ ኣብ ቤት ጸሎቶም መሀሮም። 57 ብእኡ ኸኣ ተዐንቀፉ። የሱስ ድማ፡ ነብዪ ብዘይ ኣብ ዓዱን ኣብ ቤቱን ኣይንዐቕን እዩ፡ በሎም። 58 ብሰሪ ዘይምእማኖም ከኣ ኣብኡ ብዙሕ ግብርታት ሓይሊ ኣይገበረን። 49 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ዚገብር ዘበለ ዅሉ፡ ንሱ ሓወይን ሓብተይን ኣደይን እዩ፡ ኢሉ ኢዱ ናብ ደቀ መዛሙርቱ ዘርጊሑ፡ ኣደይን ኣሕዋተይንሲ እነዉ፡ በለ። 50 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ዚገብር ዘበለ ዅሉ፡ ንሱ ሓወይን ሓብተይን ኣደይን እዩ፡ ኢሉ ኢዱ ናብ ደቀ መዛሙርቱ ዘርጊሑ፡ ኣደይን ኣሕዋተይንሲ እነዉ፡ በለ። ኣቦኹም ኣይሐድገልኩምን እዩ። 16 ክትጸሙ ኸሎኹም፡ እቶም ግቡዛት፡ ጽዋሞት ምዃኖም ብሰብ ምእንቲ ኺርኣዩ፡ ገጾም የጸምልዉ እዮም እሞ፡ ከማታቶም ጽምልዋት ኣይትኹኑ። ዓስቦም ከም ዝወሰዱል ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 17–18 ንስኻስ ክትጸውም ከሎኻ፡ ጽዋማይ ምዃንካ በቲ ኣብ ሕቡእ ዘሎ ኣቦኻ ደኣ እምበር፡ ብሰብ ምእንቲ ኸይትርኤ፡ ርእስኻ ተለኸ፡ ገጽካውን ተሐጸብ። እቲ ብሕቡእ ዚርኢ ኣቦኻ ድማ ብግህዶ ኪኽሕሰካ እዩ። ጽናዕትን ምርምርን ዝተመርኰሰ ዘይኮነስ ኣብ ሃታ ሃታ ዝተገብረ ምዃኑ ብውጽኢታቱ ይምስክር፣ ዋዕላ ኣቃቂ ኣብ ኢትዮጵያ 2010 ከምቲ ሕዝቢ ኤርትራ ዝተጸበዮ ኣይነበረን፣ ኣብ መንጎ ፖሊቲካዊ ውድባትን ብርገሳዊ ማሕበራትን ኣዕናዊ ውድድራት ፈጢሩ እቲ ኣብ ዋዕላ ኣቃቂ ዝተወልደ ኮሚስዮን ሃገራዊ ጉባኤ ንምድላው ሓላፍነት ዝተዋህቦ እውን ብኢደ ወነንኡ ኣብ ኩሉ ኣገባብ ኣሰራርሑ ብስምዒታት ዝተገዝኤን ናይ ገዛእ ስልጣን ዘይነበሮ ኣብ ኣሰታትፋ ጉባኤ ብዘይ መጽናዕቲ ዝተፈላለየ ምምርሕታት ብምጻእ ተገብረ፣ ናይዚ ተረኽቦዚ ድማ ኣብ ጉባኤ ዝተራእየ ዘይንጽር ኣሰራርሓን ኣመራርጻን ሓደ ምስክር ኢዩ። ውጽኢት ጉባኤ ኣዋሳ ይኹን እቲ ድሕሪ ዓመት ዝተራእየ ናይቶም ኣባላት ባይቶ ዘይምስራሕን ኣብ ሓድሕድካ ምክሳስን ምሕማይን እውን ገና እቲ ዝወረስናዮ ናይ ምጥርጣርን ፍርሓትን ኢዩ፣ ዝሓለፈ ታሪኽ ናይ ፍሽለትን ናይ ዘይምትእምማን፣ ኣብ ስራሕትና ድማ ይድገም ኣሎ። ቃልሲ እውን ካብቲ ዝሓለፈ ኣሰራት ናይ ዘይምርድዳእ ኣይድሓነን። ብረታዊ ቃልሲ ሕዝቢ ኤርትራ ናይ ሓይልን ጐነጽን ብምንባሩ እቲ ኣብ መንጎ ኤርትራውያን መራሕቲ ብረታዊ ቃልሲ ክካየድ ዝጸንሔ ዘተታት እውን ግዝያውን ስልታውን ብምንባሩ ዘላቂ ፍታሕ ኣየምጽኤን፣ ኣብ መጨረሽታ ድማ እቲ ኣብ መንጎ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራን ሕዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ዝተኻየደ ኩናት ሓድሕድን ምስ ናይ ምስ ናይ ወጻኢ ሓይሊ ተሻሪኽካ ሃገራዊ ሓይሊ ምድምሳስ ኮይኑ፣ ብረታዊ ቃልሲ ሕዝቢ ኤርትራ ወላ እኳ ናብ ናጽነት ኤርትራ ይብጻሕ እምበር ሰላምን ቅሳነትን ኣይረኸበን፣ እቲ ካብ መሰል ርእሰ ውሳነ ዝጀመረ ግርጭት ኣብ መንነታት ናይ ሃይማኖትን፣ ባህልን ናይ ሓድሕድ ዘይምትእምማንን፣ ዘይምኽባባርን ክሳብ ሕጂ ወላ ኣብቲ ሓዲሽ ወለዶ እውን ተሰጋጊሩ ፍታሕ ንከይርከብ ኣብ ዕንክሊልን ኣብ ሓድሕድካ ምንጽጻግን ይርከብ ኣሎ፡፤ ድህሪ ናጽነት ኤርትራ እቲ ክኸውን ዝነበሮ ንኩሉ ፖሊቲካውን ብርገሳውን ማሕበራት ዝሳተፍ ሃገራዊ ዘተ ናይ ምስግጋርን ናይ መጻኢ ሕዝብን ሃገርን ኤርትራ ምሕደራ ከመይ ይኹን ተባሂሉ ሓደ ሃገራውን ኣህጉራውን ዋዕላ ንደሞክራስያዊ ለውጢ ክካየድ ነርዎ፣ እዚ ግን ኣይኮነን ብሰኣን ጸቢብ ጉጅላውን ፖሊቲካውን ኣተሓሳስባ። ። ኣብቲ መድረኽ ዘተ ክልተ መጽናዕታዊ ጽሑፋት ቀሪቦም ዝተዘተየሎም እንትኾን፤ኣብ ምርግጋጽ ተሳትፎን ተጠቃምነትን ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ዝስራሕ ስራሕ ምድግጋፍን ሓቢርካ ምስራሕን ከምዝግባእ ተመላኺቱ። ሽርክና ኣብ ስርዓተ ጾታ ዝሰርሓ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ትግራይ ዝተወደበ ፣ናህሪ ወሳኺ ስራሕ ንምስራሕ፣ ኣብ መንጎአን ዘሎ ርክብ ኣብ ምትእምማን ዝተመስረተ ክኸውን ከምዝግባእ ተመላኺቱ። ስሩዕ ብዝኾነ መንገዲ ኣብ መንጎ መንግስታዊን ዘይመንግስታዊን ትካላት ርክብ ብምፍጣር ፣ ንተደራረብቲ ፀገማት ይሳጥሑ ዘለው ደቂ ኣንስትዮን ህፃናትን ትግራይ ፀገማቶም ንምፍታሕ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝሰርሓ ዘይመንግስታዊ ሲቪል ትካላት ተዋዲደን ኣብ ስራሕቲ ሕውየትን እግሪ ምትካልን ክሰርሓ ከምዝግባእ እውን ተመላኺቱ። # ዳንኤል ገብረእግዚኣብሄር 4 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ድማ፡ እታ ኻብ ወይኒ ቝጥዓ ምንዝርናኣ ንዅሎም ኣህዛብ ዘስተየቶም ዓባይ ባቢሎን ወዲቓ፡ ወዲቓ፡ እናበለ ሰዐቦ። 9 ካልእ ሳልሳይ መልኣኽ ድማ ሰዐቦም፡ ብብርቱዕ ድምጺ ኸምዚ እናበለ፡ ሓደ እኳ ነዚ ኣራዊት እዝን ንምስሉን እንተ ሰገደ፡ ኣብ ግምባሩ ወይስ ኣብ ኢዱውን ማሕተም እንተ ተቐበለ፡ 10 ንሱ ድማ ካብቲ ኣብ ጽዋእ ቍጥዓኡ ብዘይምሕዋስ እተቐድሔ ወይኒ መዓት ኣምላኽ ኪሰቲ እዩ፡ ኣብ ቅድሚ ቅዱሳት መላእኽትን ኣብ ቅድሚ እቲ ገንሸልን ከኣ ብሓውን ብዲንን ኪስቀ እዩ። ለት፡ ካብ ቤት ትምህርቲ ምስ ተመልሰት ብዙሕ ከይጸንሐት፡ ናብቲ ማእከል ቋንቋ ንምኻድ ተሃዊኻ ምውጽኣ ሓፍታ ሚልዮን ትዝክር። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ዳያት ኢዩ ቀዳምነት ክወሃቦ ዘለዎ፣ ኣብቲ ዘዔወትናዮ እንታይ ክንቅይርን ከነማሓይሽን ኣሎና ዝብል መድረኽ ኢና በጺሕና ዘሎና ሰለዚ ደራሲ ናይዛ ሓጻር ሓተታ ሃየ ንበገስ ነፍሰወከፍና ገምጋምና ንግበር፣ ነቲ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ተባሪዑ ዘሎ ከም ኣካልና ገርና ንውሰዶ፣ ኣይነዝሕሎ፣ ነበራብሮ ትማሊ ኣብ ፎርቶ ኣብ ዝመጽእ ግን ኣብ መላእ ኤርትራ ከምዝኸውን ንግበሮ እናበለ ለበዋኡ የመሓላልፍ። እዚ ዓይነት ገምጋም በዚ ኣብ ታሕቲ ተመልኪቱ ዘሎ ክሕግዘና ይኽእል፣ ናይ ሕዝቢ ኣፍልጦን ተሳታፍነትን የዕዝዝ ምስቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዘሎ ህዝባውን ወተሀደራውን ምውህሃድ ንሕዝብና ኣብ ጐድኒ ደሞክራስያዊ ቃልሲ ከምዝዓስሉ ይገብር ንሕዝባዊ ምልዕዓላት የተባብዕ ንኣቃልቦ ኣህጉራዊ ማሕበረሰብ ይስሕብ ንተፈላጥነትን ሕጋውነትን ተቃወምቲ የድንፍዕ ኣብ መጨረሽታ ”ስልፊ ደሞክራስያ ሕዝቢ ኤርትራ” ኣብ ጽሑፋቱ ብዙሕ ሓናጺ ዝኾነ ርዕሰ- ዓንቀጻት ገሩ ኣብ ህዝቢ ዘመሓላልፎ ዘሎ እዋናዊ ናይ ምግምጋምን ምውህሃድን ጻዋዒት ዝምጐስ ኢዩ፣ እተን ካልኦት እውን ብከምዚ ድልየታት እንተዝብገሳ፣ ብፍላይ ድማ እቲ ዝዓበየ ጽላል ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራስያዊ ለውጢ ተበግሶ ወሲዱ ነዚ ደልየታት እዚ ንምትግባር ጻዕርታት ከካይድ ተወሳኺ ለበዋ ናይዚ ሓታትዚ ደራሲ ኢዩ። ኺዐጽዎ ዘይኽእል ክፉት ደገ ሂበካ አሎኹ። 9 እንሆ፡ ካብቶም፡ ኣይሁድ ኢና፡ ዚብሉ ማሕበር ስይጣን፡ ግናኸ ይሕስዉ አለዉ እምበር፡ ኣይሁድሲ ዘይኰኑ፡ እህበካ አሎኹ። እንሆ፡ ንሳቶም ከም ዚመጹን፡ ኣብ ቅድሚ እግርኻ ኸም ዚሰግዱን ኣነ ኸም ዘፍቀርኩኻውን ከም ዚፈልጡን፡ ክገብሮም እየ። 10 ንቓል ትዕግስተይ ስለ ዝሐሎኻዮ፡ ኣነ ድማ ካብታ ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ኽትፍትኖም ናብ ኵላ ዓለም እትመጽእ ሰዓት ፈተና ኽሕልወካ እየ። ለ። ቀጽሉ ዶር. ዩሱፍ፡ ኣባላት ህዝባዊ ሰራዊት ኣብ ጐድኒ ህዝቦም ጠጠው ክብሉ ጸዊዑ፡ ነብ’ቶም ንዓንድታት ስርዓት እስያስ ዝነቅነቁ ኩሎም ኣባላት ምንቅስቃስ 21 ጥሪ ድማ ሰላምታ ይብጻሓዮም ብምባል ኩሎም ኤርትራዊያን ንደገፎም ክላዓሉን ክተሓባበሩን ደጊሙ ጸዊዑ። ዝተፈላለዩ ኣካላት ተቃውሞ ኩሉ ስራሓቶም እንተዘይተጠርኒፉ ዓወት ስለ ዘይምዝገብ ምስ’ዚ ታሪኻዊ መድረኽ’ዚ ተዋሃሂዶም ኩሉ ዓቅምታቶም፡ፖለቲካዊ ስራሕ ይኹን ዲፕሎማስያዊ ወይ ድማ ዜናዊ ስራሓት ክጥርንፉ ምሕጽንትኡ ኣቕሪቡ። እቲ ንገሊኦም ኣካላት ኣብ ዝሓለፈ ሃገራዊ ጉባኤታት ንከይመጹ ዝገበረ ፍልልያት ድማ ክረኤ ዝካኣል ነገር ምዃኑ ድሕሪ ምርግጋጽ፡ ኣብ መጻኢ ጉባኤ ክካፈሉ ጸውዒቱ ኣቕሪቡ። ነዚ ኩሎም ካብ ወጻኢ ይኹን ካብ ውሽጢ ዝመጹ ዝተፈላለዩ ኣካላት ህዝብና፡ ዝካፈሉዎ ኩሉ ሃገራዊ ሓይልታት ኣብ ሓደ ቦታ ዝእክብ ወርቃዊ ዕድል ሃየ ከይሓልፈና ብምባል ድማ ዘረባኡ ደምድሙ። ዝ ኣለዎ። 23 ኪቐትልዎ፡ ብሳልሰይቲ መዓልቲ ድማ ኪትንስእ እዩ፡ በሎም። ብዙሕ ከ ጐሀዩ። 24 ናብ ቅፍርናሆም ምስ መጹ፡ ግብሪ ዜውጽኡ ናብ ጴጥሮስ መጺኦም፡ መምህርኩምሲ እቲ ኽልተ ድሪም ግብሪዶ ኣይፈድን እዩ፧ በልዎ። 25 ንሱ፡ ይፈዲባ ኢሉ መለሰ። ናብ ቤት ምስ ኣተወ፡ የሱስ ቀዲሙ፡ ስምኦን፡ ነገስታት ምድርስ ግብርን ተጎን ካብ መን ይወስዱ፧ ካብ ደቆምዶ ወይስ ካብ ካልኦት፧ እንታይ ይመስለካ፧ በሎ። 26 ጴጥሮስ፡ ካብ ካልኦትባ፡ በለ። የሱስ ከኣ፡ ደቆምስኸ ናጻ እዮም። 27 ከይንዕንቕፎም ግና፡ ናብ ባሕሪ ኼድካ መቓጥን ደርቢ፡ ነቲ ቕድም እትሕዞ ዓሳ ውሰድ፡ ኣፉ ምስ ከፈትካ፡ ኣብኡ ሓደ እስታቴር ክትረክብ ኢኻ። ንእኡ ወሲድካ፡ ኣብ ክንዳይን ኣብ ክንዳኻን ሀቦም፡ በሎ። ሰማያት ጭንቂ ምዃኑ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 24 ሃብታም ናብ መንግስተ ኣምላኽ ካብ ዚኣቱስ፡ ገመል ብዓይኒ መርፍእ ክትሐልፍ ይቐልል፡ ኢሉ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። 25 እቶም ደቀ መዛሙርቲ እዚ ምስ ሰምዑ፡ ንመን ደኣ ዀን ኪድሕን ይከአሎ፧ እናበሉ ብዙሕ ተገረሙ። 26 የሱስ ጠመቶም፡ እዚ ንሰብ ኣይከአሎን፡ ንኣምላኽ ግና ኵሉ ይከአሎ እዩ፡ በሎም። 27 ሽዑ ጴጥሮስ መሊሱ፡ እንሆ፡ ንሕና ዅሉ ሐዲግና ሰዐብናካ። እንታይ ኰን ክንረክብ ኢና፧ በሎ። 28 የሱስ በሎም፥ ንስኻርኩም ዝሰዐብኩምኒ፡ ብሓድሽ ልደት በታ ወዲ ሰብ ኣብ ዝፋን ክብሩ ዚቕመጠላ ጊዜ፡ ንስኻትኩም ንዓሰርተው ክልተ ነገድ እስራኤል ከም እትፈርዱ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 29 ስለ ስመይ ኢሉ፡ ኣባይቲ ዀነ፡ ወይስ ኣሕዋት፡ ወይ ኣሓት፡ ወይ ኣቦ፡ ወይ ኣደ፡ ወይ ሰበይቲ፡ ወይ ውሉድ፡ ወይ ግርሁ ዝሐደገ፡ ሚእቲ ኻዕበት ኪረክብ፡ ናይ ዘለኣለም ህይወትውን ኪወርስ እዩ። 30 ብዙሓት ቀዳሞት ዳሕሮት፡ ዳሕሮት ድማ ቀዳሞት ኪኰኑ እዮም። ንኽእል፡ በልዎ። 23 ንሱ ኸኣ፡ ጽዋኤይሲ ኽትሰትዩ ኢኹም፡ ኣብ የማን ጸጋመይ ምቕማጥ ግና ነቶም ኣቦይ ዘዳለወሎም እዩ እምበር፡ ኣነ ኣይኰንኩን ዝህቦ፡ በሎም። 24 እቶም ዓሰርተ እዚ ሰሚዖም፡ በቶም ክልተ ኣሕዋት ተናደዱ። 25 የሱስ ከኣ ጸዊዑ በሎም፡ ነህዛብ ሸየምቶም ከም ዚገዝእዎም፡ ዓበይቶም ድማ ከም ዚመልክዎም፡ ትፈልጡ ኢኹም። 26 ኣባታትኩም ግና ከምዚ ኣይኰነን፡ እቲ ኻባታትኩም ዓብዪ ምኻን ዚደልስ፡ ግዙእኩም ደኣ ይኹን። 27 እቲ ኻባታትኩም ምርኡይ ኪኸውን ዚደሊ ኸኣ፡ ባርያኻትኩም ይኹን። 28 ወዲ ሰብ ድማ፡ ኬገልግልን ህይወት ምእንቲ ብዙሓት በጃ ኼሕልፍን እምበር፡ ኬግልግልዎ ኢሉ ኣይመጸን። 29 ካብ ያሪኮ ኺወጹ ኸለው፡ ብዙሓት ህዝቢ ሰዐብዎ። 30 እንሆ ድማ፡ ክልተ ዕዉራት ኣብ ወሰን መገዲ ተቐሚጦም ነበሩ። የሱስ ይሐልፍ ከም ዘሎ ምስ ሰምዑ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ እናበሉ ጨርሑ። 31 እቶም ህዝቢ ግና፡ ስቕ በሉ፡ ኢሎም ገንሕዎም። ንሳቶም ከኣ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ ኢሎም ከኣ ኣዝዮም ጨርሑ። 32 የሱስ ከኣ ደው ኢሉ ጸዊዑ፡ እንታይ ክገብረልኩም ትድልዩ አሎኹም፧ በሎም። 33 ንሳቶም፡ ጐይታይ፡ ኣዒንትና ኪኽፈታ፡ በልዎ። 34 የሱየሱስ ደንጊጹሎም ኣዒንቶም ተንከየ፡ ብኡብኡ ረኣዩ ሰዐብዎ ድማ። ማ ብሓፈሻ ዝቀንዕ ሓደጋታት ካብ ኤርትራ ዝብገስ ንከይከውን ዶር. ዩሱፍ ኣጠንቂቁ። ሃገራት ኣዕራብ፡ ስርዓት ህግድፍ ብደረጃ ኣፍሪካ እቲ ዝኸፈኤ ስርዓት ኮይኑ ኣብ ውሽጢ ፈሽሉ እቲ ናይ ወጻኢ ፖሊሲኡ ድማ መንጸብረቅታ ናይ ውሽጢ ስሌ ዝኾነ ኣብዚ እዋን ተነጽሉ ምስ ናይ ዓለም ሕብረተሰብ ኣብ ምትፍናን ዘሎ ስርዓት ኮይኑ ብውድብ ኢጋድን ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃን ሕቡራት መንግስታትን ተነፊጉ ዘሎ ስርዓት ምዃኑ ዝፈልጥዎ ብምዃኖም፡ ውድብ ምትእስሳር ሃገራት ኣዕራብ እውን ተመሳሳሊ ስጉምቲ ክትወስድ ምተገበኤ ክብል ገሊጹ። ነቲ ፋቱራታቱ ህዝቢ ኤርትራ ዝኸፍሎ፡ ስርዓት ኢሳያስ ዝኣልሞ ንጸጥታን ቅሳነትን ብዘፍርስ መደባት፡ኤርትራ መዐንደሪ ጸረ ጎሮባብቲ ዝኾኑ ተቃወምቲ ኮይና ብምህላዋ፡ ኣብዚ ዞና ሓደጋ ዝነዝሕ ዓንከላዊ ሻርነታት ዘምጸኦ ሓደጋታት ኣመልክቱ ድማ ብትሪ ኣጠንቂቑ። ላ ታሪኽ እትጽሕፍ ኣህጕር’ያ” ይብል። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። .ሓ.ኤ. ኣምረሐ። ብ1975 ድማ ሓደ ካብቶም መስረትቲ ማሕበር ቀይሕ መስቀልን ወርሕን ኤርትራ ነበረ። ኣብ ቀዳማይ ሃገራዊ ጉባኤ ተ.ሓ.ኤ. ድማ ከኣ ኣባል ሰውራዊ ባይቶ ኰይኑ ተመረጸ። ዶር. ዩሱፍ ዝተፈላለየ መሪሕነታዊ ሓላፍነታት ተሰክሙ። ካብ’ቲ ቀንዲ ዝተሰከሞም ሓልፍነታት ድማ፡ ሓላፊ ወጻኢ ዝምድናታት ክኾውን ከሎ፡ ኣብ’ቲ ብ2011 ኣብ ኣዋሳ ዝተኻየደ ኤርትራዊ ሃገራዊ ጉባኤ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ኰይኑ ተመረጸ። ዶር. ዩሱፍ ዝተፍለላዩ ቋንቋታት ካብ’ቶም ዝመልኩ ሓደ እዩ። ቋንቋታት ዓረብኛ፡ ትግርኛ፡ትግሬን ኣብ ልዕሊ ምኽኣሉ ቋንቋታት ጣልያንን፡ እንግልዝኛን፡ ፈረንሰኛ፡ እስባኝያን፡ ከምኡ’ውን ቋንቋ ሆላንድን ይዛረብ። ራዊ ዕላማታት ዘማልእ ንጥፈታት ነካይድ ምህላውና ጥራሕ ክፍለጥ ንመሪጽ ክብል ዶር. ዩሱፍ ገሊጹ። ማዕዶ ዮርዳኖስን ከኣ ብዙሃት ሰብ ሰዐብዎ። ማዊ ማሕበር ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ይሕብር። እዚ ሞያ ኣብ 2022 ኣብ ቤልጅየም ካብ ገበን ዝተኣልየ ኰይኑ፡ኣብ ከም ቱርኪን ፔሩን ዝኣመሰላ ሓያለ ሃገራት እውን ሕጋዊ እዩ። መሰላትን ውዕላትን ስራሕ ምምስራት ግን ኣብ ዓለም ንፈለማ ግዜ ዝርአ ዘሎ እዩ። “እዚ ሱር በተኻዊ’ዩ፤ ክሳብ ሕጂ ኣብ ዝዀነ ሃገር ካብ ዝረኣናዮ እቲ ዝበለጸ ስጕምቲ’ዩ” ትብል ተመራማሪት ሂዩማን ራይትስ ዎች ኤሪን ኪልብራይድ። “ኵለን ሃገራት ነዚ ኣንፈት'ዚ ክኽተላ የድልየና ኣሎ።” ኣብ ኢድና ጨቢጥና ተቀበለና ክብሉ ደልዮም ኢዮም፣ ምልካዊ ስርዓት ኢሳያስ ድማ ይትርፍዶ ክቅበሎም ኣብ ውሽጡ ኣእትዩ ከሕቅቆም ምንም ድምብርጽ ዘይብል ጨካን ስርዓት ኢዩ። ቀዳማይ ጸላኢኦምን እቶም ዝኽሰሱን ኣቀዲሞም ምሉእ ዕድመኦም እታ ዝተወልዱላ ኤርትራ ዘይረኣዩ ክነሶም፣ ነቲ ዝቅጥቅጦምን ከም ኣቅሓ ዝሸጦምን ዘሎ ገዲፎም፣ በትርና ሃቡና ነሕምቆም ኣብዚ ኣለዉና፣በዚኦም ንጀመር ንወዲ ኣፎም እኳ ክሳብ ክንደይ ክንክሎ ይመስል ቃልሲ ክርስትያናውያን። እቶም ኣብ ዋዕላ ኣቃቅን ኣዋሳን ዘይተሳተፉ እውን ንሕና ኢና ቅኑዓት፣ንሕና ኢና ምሕዝነትን፣ ኪዳንን ዝመስረትና፣ 500 ግዜ ናይ ሕዝቢ ኣካዪድና፣ ፈስቲቫላት ኣብ ኤሮጳ ኣካዪድና፣ ኣብ ፖሊቲካውን ዲፕሎማስያውን ኣኼባታት ተሳቲፍና……ወዘተ ስምዑና ርኣዩና ዝብል እንተዘኮይኑ፣ ምስቲ ዘሎ ናይ ተቃውሞ ደንበ ፖሊቲካውን በርገሳውን ብህድኣት ተዛትዩ ኣብ ስምምዕ ዘብጽሕ ኣረኣእያ የብሉን። ሓይልታት ኤርትራ ካልኣዊ ፍልልያቶም ካልኣዊ ቦታ ብምትሓዝ ሓድነቶም ብምዕዛዝ ንህልዊ ሃገራዊ ብድሆታት ብሓባር ክገጥሙ ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ ንጎረባብቲ ሃገራትን ማሕበረሰብ ዓለምን ኣብ ጎኒ ህዝቢ ኤርትራ ደው ብምባል ንዘካይዶ ዘሎ ደሞክራሲያዊ ቃልሲ ክሕግዙ ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ ኣብ ኩሉ ከባቢታት ንዝርከቡ ተቃለስቲ መሰረታቱ ኣብ ኤርትራ መሰረታዊ ደሞክራስያዊ ለውጢ ንምቅልጣፍን ንምርግጋጽን ገድላዊ ተራኦም ብምዕዛዝ ክረባረቡ ይጽውዕ፡፡ ጀመረ። 22 ጴጥሮስ ከኣ ንበይኑ ገይሩ፡ ይባልህካ እባ ደኣ፡ ጐይታይ፡ እዝስ ኣይብጻሕካ፡ ኢሉ ኺገንሖ ጀመረ። 23 የሱስ ግልጽ ኢሉ ንጴጥሮስ፡ ካባይ ርሐቕ፡ ሰይጣን፥ ናይ ሰብ እምበር፡ ናይ ኣምላኽ ኣይትሐስብን ኢኻ እሞ፡ ንኣይ ምዓንቀፊ ኢኻ፡ በሎ። 24–25 ሽዑ የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ በሎም፡ ንህይወቱ ኼድሕና ዚደሊ ኼጥፍኣ እዩ። እቲ ንህይወቱ ምእንታይ ዜጥፍኣ ኸኣ ኪረኽባ እዩ እሞ፡ ኪስዕበኒ ዚፈቱ እንተሎ፡ ህይወቱ ቐቢጹ፡ መስቀሉ ኣልዒሉ ይስዐበኒ። 26 ንሰብከ ዅላ ዓለም ረቢሑስ፡ ነፍሱ እንተ ኣጥፍኤ፡ እንታይ ትጠቕሞ፧ ወይስ ሰብ በጃነፍሱ እንታይ ኪህብ እዩ፧ 27 ወዲ ሰብ ብኽብሪ ኣቦኡ ምስ መላእኽቱ ኺመጽእ እዩ እሞ፡ ሽዑ ንነፍሲ ወከፍ ከከም ግብሩ ኺህቦ እዩ። 28 ካብ እዞም ኣብዚኣ ደው ኢሎም ዘለዉ፡ ንወዲ ሰብ ብመንግስቱ ኺመጽእ ከሎ ኽሳዕ ዚርእይዎ፡ ንሞት ከቶ ዘይጥዕምዋ ኸም ዘለዉ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። ዘ፡ ንፋስውን ነፈሰ፡ ነታ ቤት ከኣ ደፍእዋ። ኣብ ከውሒ ተሰሪታ እያ እሞ፡ ኣይወደቐትን። 26 ነዚ ነገረይ ሰሚዑ ዘይገብሮ ኹሉ ኸኣ ቤቱ ኣብ ሑጻ ዝሰርሔ ዓሻ ሰብኣይ ይመስል። 27 ዝናም ዘነመ፡ ውሒዝ ወሐዘ፡ ነፋስውን ነፈሰ፡ ነታ ቤት ደፍእዋ፡ ወደቐት፡ ኣዋዳድቓኣ ድማ ዓብዪ ዀነ። 28–29 ኰነ ድማ፡ የሱስ ነዚ ነገርዚ ምስ ወድኤ፡ ከም ጸሓፍቶም ዘይኰነስ፡ ስልጣን ከም ዘለዎ ይምህሮም ነበረ እሞ፡ እቶም ህዝቢ ብምህሮኡ ተገረሙ። ብርህ፡ ኣብ ቀዋሚ ቐንዴል ኪሰቕልዎ እምበር፡ ኣብ ትሕቲ ኸፈር ኬንብርዎ ኣየብርሁን እዮም። 16 ከምኡ ኸኣ ነቲ ጽቡቕ ግብርኹም ርእዮም፡ ኣብ ሰማያት ብዘሎ ኣቦኹም ምእንቲ ኼመስግንዎ፡ ብርሃንኩም ኣብ ቅድሚ ሰብ ይብራህ። 17 ንሕጊ ዀነ ወይስ ንነብያት ክፍጽሞም እምበር፡ ክስዕሮም ዝመጻእኩ ኣይምሰልኩም። 18 ሰማይን ምድርን ክሳዕ ዚሐልፍ፡ ኵሉ ኽሳዕ ዚፍጸም፡ ካብ ሕግስ የውጣ ወይስ ሓንቲ ሕንጣጥ ከም ዘይትሓልፍ፡ ብሓቂ ይብለኩም ኣለኹ። 19 እምብኣርሲ ኻብዘን ናእሽቱ ትእዛዛት ሓንቲ ዝሰዐረ፡ ከምእውን ንሰብ ዝመሀረ፡ ኣብ መንግስተ ሰማያት ንእሽቶ ኺበሀል እዩ። እናገበረ ዚምህር ግና፡ ንሱ ኣብ መንግስተ ሰማያት ዓብዪ ኺበሀል እዩ። 20 ጽድቅኹም ካብ ጽድቂ ጻሓፍትን ፈሪሳውያንን ኣዝዩ እንተ ዘይበዝሔ፡ ኣን መንግስተ ሰማያት ከቶ ኣይትኣትዉን ኢኹም፡ ኢለ እነግረኩም አሎኹ። ም ዝመጹ ቃል ብምእታው ሰላማዊ ሰልፊ ኣዲስ ኣባባ 31/01/2013 ብዓወት ተዛዚሙ። ኣካልካ እንተ ጠፍኤት ይሔሸካ። 31 ንሰበይቱ ዚፈትሓ፡ ጽሕፈት መፍትሒኣ ይሀባ፡ ተባህለ። 32 ኣነ ግና፡ ብዘይ ምኽንያት ዝሙት ንሰበይቱ ዚፈትሓ ዘበለ ዅሉ፡ ዘማዊት ገበራ፡ እቲ ፍትሕቲ ዜእቱ ድማ ዘመወ፡ እብለኩም አሎኹ። 33 ድማ ነቶም ቀዳሞት፡ ማሕላኻ ንእግዚኣብሄር ሀቦ እምበር፡ ብሓሶት ኣይትንሐል፡ ከም ተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 34 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ብሰማያት ኰነ፡ ዝፋን ኣምላኽ እዩ እሞ፡ 35 ብምድሪ ዀነ፡ መርገጽ እግሩ እያ እሞ፡ ብየሩሳሌም ኰነ፡ ከተማ እቲ ዓብዩ ንጉስ እያ እሞ፡ ከቶ ኣይትምሐሉ። 36 ካብ ጸጉሪ ርእስኻ ሓንቲ ኸተጻዕዱ ወይስ ከተጸልም ኣይትኽእልን ኢኻ ኣሞ፡ ብርእስካ እኳ ኣይትምሐል። 37 ነገርኩምሲ፡ እወ፡ እወ፡ ኣይኰነን፡ ኣይኰነን ደኣ ይኹን። ካብዚ ዝበዝሔ ኻብቲ ኽፉእ እዩ። 38 ዓይኒ ኽንዲ ዓይኒ፡ ስኒ ኽንዲ ስኒ፡ ከም እተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 39 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ንኽፉእ ኣይትቃወምዎ። የማነይቲ መልትሕካ ንዚወቕዓካ ግና፡ እታ ኻላአይቲውን ምለሰሉ። 40 ነቲ ኪማጐተካ፡ ቀምሽካ ኸኣ ኪወስድ ዚደሊ፡ እታ ኽዳንካውን ሕደገሉ። ዕምባታት መሮር ከመይ ኢሎም ከም ዚዐብዩ ተመልከቱ፡ ኣይደኽሙ፡ ኣይፈትሉ። 29 ምስናይዚ ግና ሰሎሞን እኳ በቲ ኹሉ ኽብሩ ኸም ሐደ ኻባታቶም ከም ዘይተኸደነ፡ እብለኩም አሎኹ። 30 ኣምላኽ ነቲ ሎሚ ዘሎ፡ ጽባሕ ግና ናብ እቶን ዚድርበ ሳዕሪ መሮር ከምዚ ገይሩ ዚኸድኖ ኻብ ኰነ ደኣ፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ንኣኻትኩምዶ ግዳ ኣብሊጹ ኣይከድነኩምን፧ 31 እምበርከ እንታይ ንበሎ፡ እንታይ ንሰቲ፡ እንታይ ንኽደን፡ ኢልኹም ኣይትቸነቑ። 32 ነዚ ኹሉስ ኣህዛብ ይደልይዎ እዮም እሞ፡ ንኣኻትኩም እዚ ኹሉ ኸም ዜድልየኩም፡ ናይ ሰማይ ኣቦኹም ይፈልጥ እዩ። 33 ቅድም መንግስቲ ኣምላኽን ጽድቁን ድለዩ፡ እዚ ኹሉ ድማ ይውሰኸልኩም። 34 ጽባሕ ንርእሳ ትጭነቕ እያ እሞ፡ ንጽባሕ ኢልኩም ኣይትጨነቑ። ንመዓልቲ ኽፍኣታ ይኣኽላ። ኡ ሄሮዶስ ከም ዝነገሰ ሰሚዑ ግና፡ ናብኡ ምኻድ ፈርሄ። ብሕልሚ ምስ ተገልጸሉ ድማ፡ ናብ ምድሪ ገሊላ ኸደ። እቲ ብነብያት፡ ናዝሬታዊ ኺበሀል፡ እተበሀለ ምእንቲ ኺፍጸም፡ ናዝሬት ናብ እትበሀል ዓዲ መጺኡ ተቐመጠ። ኣለዎ፡ ሰርናዩ ኣብ ቈፎኡ ይእክብ፡ ነቲ ሓሰር ግና ብዘይጠፍእ ሓዊ ኼንድዶ እዩ። ሽዑ የሱስ ብዮሃንስ ኪጥመቕ፡ ካብ ገሊላ ናብ ዮርዳኖስ መጸ፡ ዮሃንስ ግና፡ ንኣት ብኣኻ ምጥማቕ የድልየኒ፡ ንስኻዶ ናብይ ትመጽእ፧ ኢሉ ኣበዮ። የሱስ ከኣ፡ ኵሉ ጽድቂ ኽንፍጽም ይግባኣና እዩ እሞ፡ ሕጂስ ይኹን ደኣ ሕደግ፡ ኢሉ መለሰሉ። ድሕርዚ ፈቕደሉ። የሱስ ምስ ተጠምቀ፡ ብኡብኡ ኻብ ማይ ወጸ። እንሆ ኸኣ ሰማያት ተኸፍተ፡ መንፈስ ኣምላኽ ድማ ከም ርግቢ ወሪዱ፡ ኣብ ርእሱ ኪቕመጥ ረኣየ። እንሆ ድማ ብእኡ ዝሰመርኩ ፍትዊ ወደይ እዚ እዩ፡ ዚብል ድምጺ ኻብ ሰማይ መጸ። ኣ ብዘለዋ ማሕበራት ኪፈልጣ እየን። ንነፍሲ ወከፍኩምውን ከከም ግብርኹም ክህበኩም እየ። 24 ኣብ ትያትራ ንዘሎኹም ኵላትኩም ካልኦት ግና፡ ነቲ መዓሙቝ ሰይጣን ፦ ከመዮ ንሳቶም ዚብልዎ፡ ዘይፈልጥኩምዎ፡ እዚ ምህሮ እዚ ንዜብልኩም፡ ንኣኻትኩምሲ፡ ካልእ ጾር ኣየጹረኩምን እየ፡ እብለኩም አሎኹ። 25 ክሳዕ ዝመጽእ ግዳ ነቲ ዘሎኩም ኣጽኒዕኩም ሐዝዎ። 26–27 ነቲ ዚስዕርን ክሳዕ መወዳእታውን ግብረይ ዚሕሉንሲ፡ ከምቲ ኣነ ኻብ ኣቦይ እተቐበልክዎ፡ ኣብ ልዕሊ እቶም ኣህዛብ ከሰልጥኖ እየ። ከምቲ ኣቕሓ መሬት ዚሰባበር ገይሩ፡ ንሱ ብበትሪ ሓጺን ኪጓስዮም እዩ። 28 ኰዀብ ጽባሕውን ክህቦ እየ። 29 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። ጋ ናይቲ ዘለዋ ንብረት ካብቲ ዝድለ መጠን ካሕሳ ንላዕሊ'ዩ" ኢሉ። “እንተኾነ ግን እዚኦም ንምሻጥ ግዜን ጻዕርን ዝሓትት ኮይኑ፡ ብዙሓት ካብቶም ንብረታት ድማ ሪል ስቴት ስለዝኾኑ ሸይጥካ ገንዘብ ንምርካብ ግዜ ይደልዩ’ዮም። እቲ ቤት ፍርዲ ዝበለጸ ምቹእ ኩነታት ክፈጥር ተስፋ ኣለና” ኢሉ። እቶም ዳያኑ ሓሳቦም ክቕይሩ ይኽእሉ’ዮም ኢሎም ዝጽበዩ ሰባት ውሑዳት እዮም። ከምቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ፡ እቲ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ነቲ ይግባይ ነጺጉዎ ኣሎ። ንሳ ግን፡ ካብ ሞት ንኽትድሕን ነቲ ገንዘብ ንምርካብ ናይ ሞትን ሕየትን ጉያ ከድልያ’ዩ። ኣብ ቬትናም ዝወሃብ ፍርዲ ሞት ካብ ኣካላት መንግስቲ ወጻኢ ብኻልእ ሰብ ኣይፍለጥን እዩ። ሓደ ጉጅለ ተጣበቕቲ ሰብኣዊ መሰላት ግን፡ ልዕሊ ሽሕ ሰባት ናይ ሞት ፍርደኛታት ከምዘለዉ ዝገለጸ ኮይኑ ቬትናም ሓንቲ ካብተን 'ረሸንቲ' ሃገራት ዓለም ምዃና ኣፍሊጡ። ትሩንግ ማይ ላን፡ ቅድሚ እቲ ብቤት ፍርዲ ዝተውሃባ ናይ ሞት ፍርዲ ምፍጻሙ ነቲ 9 ቢልዮን ዶላር ክትመልሶ እንተኽኢላ፡ ህይወታ ክትድሕን ትኽእል እያ። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ሰቶ ማይ ብሑቝ ትመስል። 34–35 የሱስ ነቶም እኩባት ህዝቢ እቲ ብነብዪ፡ ኣፈይ ብምስላ እኸፍት፡ እቲ ኻብ ምስራት ዓለም ተሐቢኡ ዝነብረ እነግር፡ ተብሂሉ ዘሎ ምእንቲ ኸፍጸም ኢሉ፡ እዚ ዅሉ ብምስላ ተዛረቦም እምበር፡ ብዘይ ምስላስ ኣይተዛረቦምን። 36 ሽዑ ነቲ ኣኼባ ሐዲጉ፡ ናብ ቤት ኣተወ። ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ ቀሪቦም፡ ምስላ ኽርዳድ ናይታ ግራት ተርጕመልና፡ በልዎ። ባሮም ተደፊኦም ንኣምላኽ ሰገዱ። 18 ኣህዛብ ተቘጢዖም፡ ቍጥዓኻውን መጺኡ፡ እቲ ንምዉታት እትፈርደሉ፡ ንባሮትካ፡ ነቶም ነብያትን ቅዱሳትን ስምካ ንዚፈርሁ ናእሽቱን ዓበይትን፡ ዓስቦም እትህበሉ፡ ነቶም መጥፋእቲ ምድሪውን እተጥፍኣሉ ዘመን መጺኡ፡ በሉ። 19 እታ ኣብ ሰማይ ዘላ መቕደስ ኣምላኽ ከኣ ተኸፍተት፡ ኣብታ መቕደሱውን ታቦት ኪዳኑ ተራእየ በርቅታትን ድምጽታትን ነጐዳታትን ምንቅጥቃጥ ምድርን ዓብዪ በረድን ድማ ዀነ። ዮም ፈፀምቱ ክብሉ ኸሲሶም። ወሃቢ ቃል ሕቡራት መንግስታት ዲወይር 6,500 ወታደራት ዘለዎ ናይቲ ውድብ ተልእኾ ንቕድሚት ኣብዝገብሮ ምንቅስቓስ ጥንቃቐ ክገብር ኣለዎ ኢሎም። ናይ ሕቡራት መንግስታት ዋና ፀሓፊ ባን ኪ-ሙን ብወሃቢ ቃሎም ኣቢሎም በቲ መጥቓዕቲ ምድንጋፆም ብምግላፅ ንዓቀብቲ ሰላም ምቕታል ብዓለምለኸ ቤት ፍርዲ ገበን ዝርአ ናይ ኵናት ገበን እዩ ኢልምዎ። ቤት ምኽሪ ፀጥታ እውን ነቲ መጥቓዕቲ ብምኹናን መንግስቲ ደቡብ ሱዳን ነቲ ጉዳይ ብህፁፅ መርሚሩ ፈፀምቱ ናብ ፍርዲ ንከቕርቦም ፀዊዑ’ሎ። ኡኽቶታት ኣቢያተ ፅሕፈት ዋና ቤት ፅሕፈትን ጨንፈር ኣቢያተ ፅሕፈትን እቲ ፓርቲ ከምዝኾኑ ኣገንዚቦም፡፡ እዚ መሰረት ብምግባር ድማ ኣብ ሩብዒ ዓመት በቲ ፓርቲ ዝተሳለጡ ስራሕቲ ገምጋም ከምዝተገበረ ምግላፆም ኢዜአ ፀብፂቡ፡፡ “በዚ ድማ ኣብቲ ቀዳማይ ርብዒ ዓመት ከም ገዛኢ ፓርቲ ቃል ብተግባር ንምፍፃም ዘኽእል ውፅኢታዊ ወፍሪ ስራሕቲ ብምውጋን ብትልሚ ዝተትሓዙ ስራሕቲ ምዕዋት ተኻኢሉ” ኢሎም። ተሓታትነት ብዘረጋገፀን ንኹሉ ብዘሳተፈን መልክዑ ስራሕ ብቃልሲ ምምራሕ ቀፃሊ ኣንፈት እቲ ፓርቲ ከምዝኾነ እውን ኣፍሊጦም፡፡ 8 ነቲ መጽሓፍ ምስ ወሰዶ ኸኣ፡ እቶም ኣርባዕተ እንስሳን እቶም ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታትን፡ ነፍሲ ወከፎም መሰንቆን ዕጣን ዝመልኤ ጽዋእ ወርቅን ሒዞም ፦ እዚ ድማ ጸሎት እቶም ቅዱሳት እዩ ፦ ኣብ ቅድሚ እቲ ገንሸል ተደፍኡ። 9–10 ንሳቶም ከኣ፡ ተሐሪድካስ ብደምካ ኻብ ብዘሎ ዓሌታትን ቋንቋታትን ህዝብን ኣህዛብን ንኣምላኽ ዚዀኑ ሰባት ዐዲግካሉ ኢኻ፡ ንኣምላኽና ዚዀኑ መንግስትን ካህናትን ገቢርካዮም፡ ኣብ ምድሪ ድማ ኪነግሱ እዮም እሞ፡ ንስኻ ነቲ መጽሓፍ ክትወስዶ፡ ነቲ መሓትሙውን ክትፈሖ ብቑዕ ኢኻ፡ እናበሉ ሓድሽ መዝሙር ዘመሩ። 11 ርኤኹ ድማ፡ ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋንን እቶም ኣርባዕተ እንስሳን እቶም ሽማግሌታትን ከኣ ድምጺ ብዙሓት መላእኽቲ ሰማዕኩ፡ ቍጽሮም ድማ ኣእላፍ ጊዜ ኣእላፍ፡ ኣሻሕ ጊዜውን ኣሻሕ እዩ። 12 ዓው ብዝበለ ድምጺ ኸኣ፡ እቲ እተሐርደ ገንሸል፡ ንሱ ስልጣንን ሃብትን ጥበብን ሕይልን ክብርን ግርማን ውዳሴን ኪወስድ ብቑዕ እዩ፡ በሉ። 13 ኣብ ሰማይን ኣብ ምድርን ኣብ ትሕቲ ምድርን ኣብ ባሕርን ዘሎ ፍጡር ኣባታቶም ዘሎ ዘበለ ዅሉውን፡ በረኸትን ክብርን ግርማን ስልጣንን ንዘኣለመ ኣለም ነቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎን ነቲ ገንሸልን ይኹን ኪብሉ ኸለዉ ሰማዕኩ። 14 እቶም ኣርባዕተ እንስሳ ኸኣ፡ ኣሜን፡ በሉ። እቶም ሽማግሌታትውን ፍግም ኢሎም ሰገዱ ስነ ስርዓት ዋሕስ ብወገን ዓዲ ጓል ውዕልና ሕግና ከመይ ‘ዩ? ቅድሚ ሐዚ ዘሕለፍናዮ እንተልዩና ክትነግሩናዶ?/ ከፍቲ ሂቦም እንተኾኑ ማለት ’ዩ ዝብል ሕቶ ናብ እንዳ ወዲ ይቐርብ፡፡ ብክልቲኡ ወገን ኣነ ክንዲዚ ወሲደ ኣነ ውን ክንዲዚ ሂበ ምስተበሃሃሉ ዋሕስ ሃቡና ይብሃል፡፡ ክልተ ዋሕሳት ኩርነዖም ኣውፂኦም ከክልተ ቂል ሻኽላ/ስዋ ሒዞም ኣብ ቅድሚት ጠጠው ክብሉ ምስተገበረ ብወገን እንዳጓል ‘ ከምቱ ዝነበረ ሕጊ ከም ኣቦታት ውዕል ከም እኖታት ብፀልማት ተመፀት ናብ ብርሃን፣ብፀሓይ ተመፀት ናብ ፅላል ብበሪ ተመፀት ናብ መስኮት ከየብልዋ ይወሓሱ ድዮም? ዝብል ንሕድሕዶም ሕቶ ይቀርበሎም፡፡ ንሶም’ውን መሊሶም ነቲ ዝተወሓስዎ ወገን ‘ከምቱ ዝብሃል ዘሎ ዋሕሳትኩም ድየ?’’ እናበሉ ይሓቱ ፡፡ ‘እማን ይወሓሱና’’ ምስተብሃሉ ‘እወሓስ ‘ዝብል ምላሽ ይህቡ፡፡ 8 ናብ መልኣኽ ማሕበር ስሚርናውን ጽሐፍ፡ እቲ ቐዳማይን ዳሕራይን፡ ሞይቱ ዝነበረን ህያው ዝዀነን ከምዚ ይብል አሎ፡ 9 ጸበባኻን ድኽነትካን ፦ ግናኸ ሃብታም ኢኻ ፦ ጸርፊ እቶም ኣይሁድ ኢና ዚብሉን ፦ ግናኸ ማሕበር ሰይጣን እዮም እምበር፡ ኣይሁድስ ዘይኰኑ ፦ እፈልጥ አሎኹ። 10 እንሆ፡ ምእንቲ ኽትፍተኑስ፡ ድያብሎስ ንገሌኻትኩም ናብ ቤት ማእሰርቲ ኺድርብዮም እዩ፡ ዓሰርተ መዓልቲውን ጸበባ ኺረኽበኩም እዩ እሞ፡ ነቲ ዚመጸካ መከራ ኣይትፍርሀዮ። ክሳዕ ሞት እሙን ኩን፡ ኣነውን ኣኽሊል ህይወት ክህበካ እየ። 11 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። እቲ ዚስዕር በቲ ኻልኣይ ሞት ኣይኩጕዳእን እዩ። 12 ናብ መልኣኽ ማሕበር ጴርጋሞስውን ጽሐፍ፡ እቲ ኽልተ ዝኣፉ በሊሕ ሰይፉ ዝሐዘ ኸምዚ ይብል አሎ፡ 13 ኣበይ ከም እትነብር፡ ማለት ኣብቲ ናይ ሰይጣን ዝፋን ዘለዎ ምዃኑ እፈልጥ አሎኹ እሞ ንስመይ ኣጽኒዕካ ሒዝካዮ አሎኻ፡ ኣብቲ ሰይጣን ዚነብረሉ፡ ንኣንቲጶስ፡ ነቲ እሙን ምስክረይ፡ ኣብ ማእከልኩም ብዝቐተልዎ መዓልትታት እኳ ንእምነተይ ኣይከሐድካያን። 14 ነቲ ኣብ ቅድሚ ደቂ እስራኤል መንሳተቲ ንምግባር፡ ንጣኦታት እተሐርደ ኺበልዑን ኪምንዝሩን ንባላቅ ዝመሀሮ ምህሮ በላዓም ዝሐዙ ስለ ዘለውኻ ግና፡ ቅሩብ ነገር ረኺበልካ አሎኹ። ዝርገሐ ትምህርትን ምልዕዓልን ሕብረተሰብና ብዛዕባ ለበዳ ዘለዎ ግንዛበ ፍልጠትን ከዕሙቕን ዝተፈላለዩ ፃዕርታት እናተተግበሩ እዮም፡፡ ብፍላይ ኣብዚ ዓመት ምስ ወፍሪ ሚሊንየም በዓል ኣከባብራ ተታሓሒዙ ብርክት ዝበለ ህዝቢ ብዛዕባ ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ መልእኽቲ ብዝተፈላለዩ መራሕቲ ንክወሃብ ተገይሩ’ዩ፡፡ ኣብ ልዕሊ ዋና ኣማሓዳሪ ዞባ ማእኸል ትግራይ ኣይተ ሰለሙን መዓሾ ተፈፂሙ ዝተብሃለ ገበን ፈተነ ቅትለት ኣብ ምፅራይ ከምዝርከብን ውፅኢቱ ብቐፃሊ ከምዘፍልጥን ኮምሽን ፖሊስ ትግራይ ገሊፁ። 8 ሕዳር 2017 ዓ.ም ከባቢ ሰዓት 8፡00 ድሕሪ ቀትሪ ካብ ከተማ ኣኽሱም ናብ ከተማ መቐለ ኣብ ዝጐዓዝሉ ካብ መስመር ወረዳ ማይቅነጣል ጣብያ ላኼናይ ፍሉይ ቦታ ምፍልላይ ንኣንፈት ዕዳጋ ዓርቢ ካብ 3-5 ኪሎ ሜትር ዝኸውን እትው ኢልካ ኣብ ዘሎ ናይ “እንዳ ትካቦ ክሬቸር” ከባቢ ኣብ ልዕሊ ዋና ኣመሓዳሪ ዞባ ማእኸል ትግራይ ኣይተ ሰሎሞን መዓሾ ተፈፂሙ ዝተብሃለ ገበን ፈተነ ቅትለት ኣመልኪቱ ኣብ ማሕበራዊ ሚድያ ዝወሃብ ዘሎ ክልተ ጫፍ ዝሓዘ ሓበሬታታት ሐዚ እውን ይቕጽል ኣሎ። ይኹን ደኣንበር ኮሚሽን ፖሊስ ትግራይ ምስ ቢሮ ፍትሒ ብምትሕብባር ዝተጣየሸ ጕጅለ ምጽራይ ካብታ ገበን ተፈጺማታ ዝተብሃለት ግዜ ጀሚሩ ኣብ ምጽራይ ከም ዝርከብን ከይድን ውጽኢትን እቲ ጕዳይ ድማ ኮሚሽን ፖሊስ ትግራይ ብቐጻሊ ከም ዝገልጽን እናሓበረ የማን ፀጋም ዘለዉ ወረታት ጠጠው ክብሉ የተሓሳስብ ኢሉ ኮምሽን ፖሊስ ትግራይ ። ቀጺልና ኣብ ቀንዲ ትሕዝቶታት ዘረባኡ ንኣቱ፡- ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ምስ መደበር ዜና “እልኻሊጅ” ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኣብ ዝገበሮ ቃለ መጠይቅ፡ "እቲ ዝላዓለ ጥርዚ ናይ’ቲ ዝቀረበ ጠለባት ንፕሪስደንት ከይቀተልካ ወይ ከይኣሰርካ ቅቡል ክኾውን ዝካኣል ኣይነበረን። ይኹን እምበር ዝተፈጸመ ፡ሞራላውን ፖለቲካዊን ዜናዊን ቅትለት እዩ። እዚ ድማ ብደረጃ ሃገር ዓብይ ተረኽቦ ኢዩ ዝቝጸር። እዚ ኣብ ኣስመራ ዝተፈጸመ ምንቅስቃስ፡ ህዝቢ ኤርትራ ኩሉ ደላይ ለውጢ ምዃኑን፡ ባህርያት ናይ’ዚ ስርዓት’ዚ ኣጸቢቑ ተረድኡዎ ምህላዉን ዘረጋግጽ ሓቂ’ዩ። ነቲ ኣብ ዕስራ ዓመታት ዝመስረቶ ጨቛኒ ጸጥታዊ ትካላት ጥሕስካ ካብ ኣስታት 90 ኪሎ መተር ዝርሕቀቱ ቦታታት ተወንጭፍካ ንመደበር ዜናን መዕረፎ ነፈርቲን ምሓዝ’ኳ ዓቢ ጉዳይ እንተዀነ፡ ስርዓት ንሙውዳቅ ካልኦት ብዙሓት ረቛሒታት ከም ዝሓትት ርዱእ ኢዩ። ምናልባሽ እውን ክፍጽሙዎ ዝግባእ ዕማማት ብግቡእ ዘይፈጸሙ ኣለዉ ማለት እዩ። ዝኾነ ኰይኑ፡ ምንቅስቃስ 21 ጥሪ ስርዓት ህግድፍ ከምቲ ገሊኡ ዝመስሎ ዝነበረ ብርቱዕን ስጡሙን ዘይኮነስ ብኣንጻሩ ስንኩፍ ምዃኑ ብምብራህ፡ ድኽመታቱ ኣቃሊዑ እዩ ።ምንቅስቃስ 21 ጥሪ ኣይፈሸለን፡ ብኣንጻሩ’ኳ ደኣ፡ ንናይ መጻኢ ናይ ስርዓት ምግምጣል ተኽእሉ ማዕጾ ዝ ኸፈተ ኢዩ። ዝበዘሔ ኣካላት ወታሃደራዊ ትካል ኣብ ጎኒ ህዝቢ ጠጠው ኢሉ ምህላዉን፡ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ሃገራውያን መኮንናት ዘበገሱዎ ምንቅስቃስ ብትሪ ደጋፊኡ ምዃኑን ኣፍሊጡ። ናይ ውሽጥን ወጻኢን ጻዕሪታት ተደማምሩ ድማ ነዚ ስርዓት ግድን ከልግሶ ምዃኑ ብተወሳኺ ኣረጋጊጹ ኢዩ። ብምቕጻል፡ ዶር. ዩሱፍ፡ ውጽኢት ናይዚ ምንቅስቃስ ዝፈጠሮ ዓብይ ምንቅናቅ ክሳብ ምፍራስ ናይዚ ስርዓት ጠጠው ዘይብል ጉዳይ እዩ ክብል ገሊጹ። እዚ ዝተኻየደ ምንቅስቓስ፡ እቲ ስርዓት ፈጢርዎ ዝጸንሐ እገዳ ለጊሱ፡ ምስ ወጻኢ ዘራኽብ ዜናዊ መስኮት ኸፊቱ ፡እቲ ኣገዳሲ ፍሬ ናይዚ ፈተነ ድማ ነቲ ኣብ ስቅያት ዝነብር ዝነበረ ወታሃደራዊ ትካልን ህዝብን ከቢቡ ዝነበረ ናይ መንደቕ ፍርሒ ነቒዑ ይርከብ። እዚ ምንቅስቃስ ብቲ ሓደ ሸነኽ፡ ነቲ ዘይድፈር ዝመስል ዝነበረ ኢሳያስ ጸፊዑ ፖለቲካዊ ተነጽሎ ኣስዒቡ፡ በቲ ካልኣይ ሸነኽ ድማ ህዝቢ ኤርትራ ፖለቲካዊን ዜናዊን መኽሰባት ኣመዝገበ፣ ብኡ ኣቢሉ ድማ ድምጹ ናብ’ቶም ምስ ጉዳይ ህዝቢ ኤርትራ ዝደናገጹ ኣሕዋቱን ኣዕሩኽቱን ኣህዛብን ሃገራትን፡ ከምኡ’ውን ቃልሱ ዝድገፉ ሰውራዊ ምንቅስቃሳት ሃገራት ኣዕራብን ንከበጽሕ ዕድላት ረኽቡ" ኣሎ ክብል ገሊጹ። ዘሎኒ ሓቤረታን ከምኡ’ውን ትዕዝብተይን ኢሳያስ ካብ ከም’ዚ ዝኣምሰለ ምንቅስቃስ ስለ ዝሰግአ ካብ ኤርትራ ብዙሕ ክወጽእ ኣይኮነን። እዚ ስርዓት’ዚ ንርእሲ ከተማ ኣስመራ ሙሉእ ብሙሉእ ንምቁጽጻራ ተሸግሩ ኣሎ ።ካብ ኢዱ ወጻኢ ዝኾነ ሰፈሕ ቦታታት እውን ኣሎ" ክብል ድማ ብተወሳኺ ገሊጹ። ሎሚ ኣብ ኬንያ ፕረዚደንታዊ ቃለ-መሓላ ዝፈፀሙ ኡሁሩ ኬንያታ፣ ኣብ‘ታ ሃገር ሰላም፣ሓድነትን ቁጠባዊ ምዕባለ ንክረጋገፅን ከምዝሰርሑ ገሊፆም። ሚስተር ኬንያታ፣ኣብ‘ቲ ካብ ናይሮቢ ውፅእ ኢሉ ዝርከብ ዓለም-ለኸ ማእከል ስፖርት ሞይ፣ኣብ ዝተካየደ ስነ-ስነስርዓት ፅምብል‘ዮም ንቃለ-መሓላ ፈፂሞም። ኣብ‘ቲ እዋን መራሕቲ ናይጀርያ፣ሩዋንዳ፣ዚምባብዌ፣ኣምባሳደራት እንግሊዝን ኣሜሪካን‘ውን ተረኺቦም ነይሮም። ሓምሳን ሓደን ዓመት ዝዕድሚኦም ወዲ መስራታይ ኬንያ ዝኾኑ ኡሁሩ፣ ምምሕዳሮም ድሕሪ ምምቅቃል ዘስዐበ መስርሕ ምርጫ ኣብ ቁጠባዊ ምዕባለ፣ሓድነትን ሰላምን ከምዘተኩር ገሊፆም፥ ”ስራሕ ሎሚ ጀሚሩ‘ሎ።ካበየናይ ማሕበረ-ሰብ ከምዝኾና ንሓተሉ ጊዜ ዘይኮነ፣ንማቀሉ ሓባራዊ ራኢ’ዩ።ኣባላት ኣየናይ ፖለቲካዊ ፓርቲ ምኻና ዘይኮነስ፣ክንፈጥሮ ዝካኣለና ሓባራዊ ሽርክና‘ዩ ዘተሓሳስበና”ኢሎም ንሶም። ዕድመ ስልጣኖም ዛዚሞም ዝተሰናበቱ ፕረዚደንት ምዋዪ ኪባኪ፣ምልክት ስልጣን ኬንያ ንዝኾኑ ጉራዴን ቅዳሕ ሕገ-መንግስቲን ንሚስተር ኡሁሩ ኣረኪቦም‘ለው።ሚስተር ኪባኪ ኣስዒቦም ኣብ ዘስምዕዎ መደረ“ጥርጥር የብለይን፣ሃገር ኣብ ኢድ ዘተኣማምን ሰብ ኣትያ‘ላ ኢሎም። ኡሁሩ ኬንያታን ምክትሎም ዊልያም ሩቶን፣ብጠንቂ‘ቲ ኣብ ሕሉፍ እዋን ምርጫ ዘጓነፈ ህውከትን ቅትለትን፣ብዓለም-ለኸ ቤት ፍርዲ ገበን ከምዝድለዩ ዝዝከር‘ዩ። ኣብ እዋን‘ቲ ስነ-ስርዓት ፅምብል፣ፕረዚደንት ኡጋንዳ ዩዌሪ ሙሰቨኒ ኣብ ዘስምዕዎ ቃል፣ህዝቢ ኬንያ ንምፍርራሕ ቤት ፍርዲ ዓለምን ንወፃእተኛ ሓይልታትን ብምንፃግ፣ድምፆም ስለዝሃቡ ንኢዶም። “እዞም ሓይልታት‘ዚኣቶም፣ንዝደለይዎም መራሕቲ ኣብ ልዕሊ ኣፍሪቃ ከንብሩ፣ንዘይደለይዎም ድማ ከውግዱ‘ዮም ዝደልዩ” ኢሎም ሙሰቨኒ። ሕገ-መንግስቲ ኬንያ ቅድሚ ክልተ ዓመት ካብ ዝፀድቅ ንዳሓር፣ንፈለማ ጊዜ ዝተመርፁ ፕረዚደንት፣ሚስተር ኡሁሩ ኬንያታ ኮይኖም‘ለው።ብመሰረት እቲ ሓድሽ ሕገ-መንግስቲ፣ፀጋታት‘ታ ሃገር ብማዕረ ንክከፋፈልን ስልጣን ናብ ታሕተዋይ ክፍሊ ሕ/ሰብ ንክወርድን ኣብ ስምምዕ ተበፂሑ‘ዩ። ስርሑ:ዝተረጋገፀ ናይ ተምሃሮ ኣገላግሎትን ናይ ገንዘብ ረድኤት ሕትመት ኣርእስቲ: ሓቅታትን ንድፍታትን 2001/2002 ፅሑፍ ካብ:ትምህርቲ ሚኒስተር ኣርእስቲ: ናይቲ ኢንፎርሜሽን ንኢሽተይ መፅሓፍ ዓለምለኻዊ ምትሕብባርን ናይ ገንዘብ ምንዛረ ናይ ብሄራዊ ኣካላት ዋና ኣብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ምትሕብባርን ናይ ገንዘብ ምንዛረን ተጠያቂ እዩ፡፡ ላዕለዋይ ናይ ትምህርቲ ሴክተር, ትምህርቲ ሚኒስተር ቢቢሲ ን2024 ካብ መላእ ዓለም ዝተሓረያ 100 ኣነቓቓሕትን ጸለውትን ደቂ ኣንስትዮ ዝሓዘ ዝርዝሩ ወግዓዊ ገይሩ'ሎ። ካብ መንጎአን ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤል ሰላም ናድያ ሙራድ፡ ግዳይ ዓመጽ ጎስጓሲትን ጂዘል ፔሊኮት፡ ተዋሳኢት ሻሮን ስቶን፡ ኦሎምፒካውያን ኣትሌታት ሬቤካ ኣንድራድን ኣሊሰን ፌሊክስን፡ ደራፊት ራየ፡ ስእላዊ ስነጥበባዊት ትሬሲ ኤሚን፡ ተቓላሲት ክሊማ ኣደኒከ ኦላዶሱን ጸሓፊት ክሪስቲና ሪቨራ ጋርዛን ይርከብአን። ኣብ ቓዛ፡ ሊባኖስ፡ ዩክሬንን ሱዳንን ንዘለዉ ቀተልቲ ግጭታትን ሰብኣዊ ቅልውላዋትን ካብ ምግጣም ክሳብ ኣብ መላእ ዓለም ንዝተኻየዱ መረጻታት ስዒቡ ኣብ ሕብረተሰባት ዝተራእዩ ጫፋት ዝረገጹ ኣፈላላያት ዝረኣያ ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣዕሚቐን ክለፍዓን ሓድሽ ደረጃታት ጽንዓት ክረኽባን ተገዲደን እየን። ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣብዚ ዓመት ነተን ዓለም ኣብ ዙርየአን እናተቐየረት ኣብ እትኸደትሉ ኵነታት – ብጽንዓተን – ንለውጢ ዝተግሃ ዘለዋ ብምጽምባል ኣፍልጡ ሂቡ ኣሎ። እቲ ዝርዝር ንጽልዋ ህጹጽ ኩነታት ክሊማ ዝዳህሰሰ ኰይኑ፡ ማሕበረሰበን ንጽልዋኡ ክምክትን ምስኡ ንኽላመድን ኣብ ምሕጋዝ ንዝሰርሓ ተጣበቕቲ ክሊማ ዘጉልሕ እዩ። ኣስማት ብዝዀነ ይኹን ፍሉይ መዐቀኒ ብቕደም ሰዓብ ኣይተሰርዑን ኵሉ ተጣበቕቲ ክሊማ ባህልን ትምህርትን ምዝንጋዕን ስፖርትን ፖለቲካን ጎስጓስን ሳይንስ፣ ጥዕናን ቴክኖሎጂን መሃንድስ ዕቃበ ቅርሲ ኣብ የመን ድሕሪ ናይ ዓመታት ኲናት ብዙሓት ታሪኻዊ ኣገዳስነት ዘለዎም ህንጻታት ኣብ ዝዓነዉሉ እዋን፡ መሃንድስ ሃርብያ ኣል ሂሚያሪ ሓድሽ ህይወት ንምሃብ ተልእኾ ሒዛ ተበጊሳ። ምስ ካልኦት ትካላት - ከም ትካል ባህሊን ትምህርትን ሕቡራት ሃገራት ዩኔስኮ ብምትሕብባር፡ ኣብ ጥንታዊት ሰንዓን ኣብ መላእ ሃገርን ዝርከቡ ዓሰርተታት መንበሪን ቅርስታትን ዳግማይ ኣሐዲሳቶ ኣላ። ዩኔስኮ ኣብ ልዕሊ 16 ሽሕ ቦታታት ንዝበጽሐ ጉድኣት ዳህሳስ ኣካይዱ። ኣብ ዓውዲ ዕቃበ ቅርስታት ዝሰርሓቶ ስራሕ ታሪኻዊ ቦታታት ምዕቃብ ጥራይ ዘይኮነስ፡ ህይወት ብዙሓት ኣመሓይሹ እዩ። ኣል ሂሚያሪ ንነበርቲ እቲ ከባቢ ብባህላዊ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ህንጻ ኣሰልጢናን ንመንእሰያት ኣዋልድ ናብቲ ኢንዱስትሪ ንኽኣትዋ ኣነቓቒሓን እያ። ሰኣሊት ማህደር ሃይለስለሳ ቅርጺ መሬት፡ ዝነቐጹ ሩባታትን ዝጋጎጉ ዘራእትን’ያ ትስእል፡ እዚ ከኣ ጥምየት ንክንደይ ስድራ ቤታት ካብ ቤት ንብረተን ከምዘፈናቕልን ስድራቤታት ብደቆም ብህጻንነተን ንኸመርዕወን ምኽንያት ይኸውን ከምዘሎ ንኸተርኢ ትጥቀመሉ። በዚ ስርሓ ብደረጃ ኣፍሪቃ ኣብ 2023 ሽልማት ክትረክብ ክኢላ’ያ። ተጣበቅቲ ሰብኣዊ መሰላት ብሰንኪ ደርቅን ክሊማዊ ለውጥን መርዓ ትሕቲ ዕድመ ኣብ 2050 ብሰለስተ ዕጽፊ ክውስኽ ከምዝኽእል ግምቶም ይህቡ። ማህደር፡ ነቲ ስርሓታ ካብ ተመክሮኣ፡ ካብ ሰብ ብዝሰመዓቶም ተደሪኻ’ያ ኣዕሚቓ ክትሕዞ ተደሪኻ። ኣሳእላ ኸኣ ኣብ ዝተፈላለየ እዋንን ቦታታንን ሃገራትን ንምርኢት ኣቕሪባቶ ኣላ። ገጣሚት ጸሓፊትን ጋዜጠኛን ማርያ ተረዛ፡ ኣብ ፖርቱጋል፡ ሓንቲ ካብ ፍሉጣት ደጋፊት መሰል ደቀንስትዮን ደራሲት ናይ ብዙሓት መጻሕፍትን እያ። ብዝያዳ ድማ በታ ምስ ካልኣይታ ኰይና ዝደረሰታ ዓለምለኻዊ ኣፍልጦ ዝረኸበት “Novas Cartas Portuguesas” (ሓድሽ ደብዳበታት ፖርቱጋል) ዝተሰምየት መጽሓፋ ትፍለጥ። እቲ ናይ ልብ-ወለድ፡ ግጥምን ኤሮሳውን እኩብ ስርሓታ፡ ኣብ 1972፡ በቲ ሽዑ ዝነበረ ናይ ፖርቱካል ምልካዊ መንግስቲ ብቕልጡፍ ከም ዝእገድ ኰነ። ሆርታን መሳርሕታን ድማ ብጽያፍን “ንናጽነት ፕረስ ብግቡእ ብዘይምጥቃም” ዝብልን ኣብ ፍርዲ ቀረባ። እቲ፡ “ጉዳይ ሰለስተ ማርያታት” ተባሂሉ ዝፍለጥ ዛዕባ፡ ኣብቲ ግዜ’ቲ ኣርእስተ-ዜና ናይ ሓያሎ መራኸቢ ብዙሓን ኰይኑ፡ ኣብ መላእ ዓለም ተቓውሞታት ኣስዒቡ። መስርሕ ፍርዳ፡ ሰውራ ካርነሽን ነቲ ስርዓት ድሕሪ ምዕላዉ እዩ ብ1972 ተዛዚሙ። ሎሚ ዓመት ድማ መበል 50 ዓመት ዝኽሪ ናይቲ ዘካየደቶ ታሪኻዊ ፍጻመ እዩ። ሃይማኖታዊ ጎስጓስ ተካይድ ኣናት ሆፍማን ኣብ ውሽጢ ኣይሁድነት ጾታዊ ማዕርነትን ሃይማኖታዊ ብዙሕነትን ኣብ ምጉስጓስ ዓሰርተታት ዓመተት ኣሕሊፋ። ንሳ ናይቲ ኣብ ከተማ ኢየሩሳሌም ኣብ ዝርከብ ምዕራባዊ መንደቕ ንኣይሁዳውያን ደቂ ኣንስትዮ ማዕረ መሰል ጸሎት ከረጋግጽ ዝጽዕር ጉጅለ ደቂ ኣንስትዮ መስራቲት ኣባል እያ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣንጻር እቲ ደቂ ኣንስትዮ ናይ ጸሎት ሻውል ከይገብራን ኣብ ሓበራዊ ንባብ መጽሓፍ ኦሪት ከይሳተፋን ዝኽልክል ሕግታት ተቓሊሳ እያ። ሆፍማን ብተወሳኺ ን20 ዓመታት ፈጻሚት ዳይረክተር ናይቲ ማዕርነትን ማሕበራዊ ፍትሕን ንምድንፋዕ ዝሰርሕ ሕጋውን ተጣባቒን ቅልጽም ምንቅስቓስ ተሃድሶ ዝኾነ ማእከል ሃይማኖታዊ ተግባር እስራኤል ብምዃን ኣገልጊላ ቅድሚኡ ኣብ ባይቶ ከተማ ኢየሩሳሌም መንበር ሒዛ ነይራ፤ ኣብኡ ድማ ንኣዝዩ ኦርቶዶክሳዊ ፖሊሲታት ትሙጕት ነይራ። ክኢላ ስነህንጻ (ኣርክቴክት) ለስሊ ሎኮ በቲ “ንስነህንጻ ደሞክራስያዊ ንምግባር” ዘካየደቶ ስርሓት፡ ካብ ንጉሳዊ ኢንስቲቱዩት ብሪጣንያውያን ኣርክቴከራት ኣብ 2024 ወርቂ መዳልያ ተሰሊማ። እቲ ስልማት ኣብቲ ትነጥፈሉ ዓውዲ፡ ዝዓበየ ስልማት ኰይኑ፡ እቲ ትካል ብ1848 ካብ ዝጅምር ንጸላም ጓለንስተይቲ ክስልም ፈለማዩ እዩ። ኣብ ዝሓለፉ ክልተ ዓሰርተታት፡ ንብዙሓት ሰባት ካብቲ ውክልና ዘይረክብ ድሕረ-ባይታኦም ናብቲ ኢንዳስትሪ ኣብ ምምጻእ ተዓዊታ እያ። እዛ ጋናዊት-ስ ኮትላንዳዊት ምህርቲ፡ ኣብ ቴማታት ‘ዲካርቦናይዘሽን’ ከምኡ’ውን ‘ዲኮሎናይዘሽን’ ዘተኰረትሉ ናይ ቬኒስ ቢናለ ናይ ስነህንጻ ዝመርሐት ፈላሚት ኣፍሪቃዊ መበቈል ዘሎዋ ጓላንስተይቲ ክትከውን በቒዓ። ብተወሳኺ፡ መስራቲት ናይቲ ንዝምድና ስነህንጻ፡ መንነትን ዓሌትን ዝድህስስ፡ “ኢንስቲቱዩት መጻኢ ኣፍሪቃ” ዝተባህለ ኣብ ጋና ዝተመስረተ ትካል እያ። ለስሊ ለኮ ጋዜጠኛ ሂንዳ ዓብዲ መሓሙድ፡ ካብ ንእስነታ ኣትሒዛ ንፍዕቲ ጸሓፊት እያ። ካብታ እትነብረላ ኣብ ሶማልያ እትርከብ ከተማ ሃርጌሳ ዛንታታት ናይቶም ካብ ዓመጽ ዝሃደሙ ሰባት ዝገልጽ መዓልታዊ መዘኻኸሪ ትጽሕፍ ነይራ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ድማ ዋና ኣሰናዳኢት ናይታ ኣብታ ሃገር ናይ መጀመርታን እንኮን ደቂ ኣንስትዮ ጥራይ ዝሓቖፈት ጉጅለ ሚድያ ‘ቢላን’ ኰይና ኣላ። እዛ ጉጅለ፡ ነቲ ኣብ ስራሕ ቦታ ደቂ ኣንስትዮ ሶማልያ ዘጋጥመን ልዑል መጠን ጾታዊ ምፍልላይን ምግፋዕን ንምምካት ዝተመስረተት'ያ። እዞም ጸገማት ድማ ኣብ ቀረባ እዋን ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዘውጽኦ ጸብጻብ ኣፍልጦ ዝረኸቡ ብድሆታት'ዮም። ቢላን፡ ኣብ ሓንቲ ካብተን ኣብ ዓለምና ኣዝየን ሓደገኛታት ሃገራት ዓለም ንጋዜጠኛታት ኣብ ማሕበራዊ ጉዳያት ብርሃን ንምብራህ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ከም ሶማላውያን ምስ ኤችኣይቪ ተሓቢኦም ዝነብሩ፡ ዝተበደሉ ዘኽታማት፡ ከምኡ’ውን ብማሕበረሰቦም ዝፍንፈኑ ኣልቢኖ ዝኣመሰሉ ዛንታታት ዝሽፍን እዩ። ተጣባቒ መሰል ኣካለ-ስንኩላን ሮክሲ ሙረይ ጾታ ከይፈለየት ምስ ዝዀነ ተምሳጥ ከም ዝሓድራ (pansexual)፣ ከምኡ’ውን፡ ምስ “Multiple Sclerosis” ዝተባህለ ሕማም ከም እትነብር ብልጺ ትዛረብ። በቲ ዘለዋ መድረኽ ተጠቒማ ድማ ሕዱር ሕማም ንዘለዎም ሰባት ተበራትዕ፣ ጽላታት ሕክምና፡ ኣካላት ግብረ-ሰናይን ካልኦት ትካላትን ንዘርእይኦ ምግላል ድማ ትብድህ። ሙረይ ንድሕረ-ባይትኣ ኣብ ፋሽን ተጠቒማ፡ ሰባት ናብ ንጥፈት ክሰጋገሩን ካብ ውሑዳት ህዝብን ዝተፈላለያ ብሄራትን ንዝመጽኡ ኣካለ-ስንኩላን ኣቓልቦ ክረኽቡ ትገብር። ብተወሳኺ፡ መስራቲት ናይቲ “The Sick and Sickening” ዝብል ፖድካስት ኰይና፡ ብዛዕባ ምስ ሕማምን ስንክልናን ምንባር፡ ካብ ምሕደራ ቃንዛ ክሳዕ ጾታዊ ጥዕና፡ ኣካላትን ጾታዊ እወታውነትን ብዘይሕብእብእ ዛንታታት ይንገር። ሮክሲ ሙረይ ብመኪና ተጓዓዚትን ጸላዊትን ሱ ሚን ኣብ 50 ዓመት ዕድሚኣን ካብ ግህሰት ዝመልኦ ሓዳር ዘምለጠትን ኰይና፡ መኪናኣ፡ ቴንዳኣን ጥሮታኣን ጥራሕ ሒዛ እያ ኣብ ዙርያ ቻይና ንበይና ንናይ ጽርግያ ጕዕዞ ዝተበገሰት። ኣብ 2020 መኪና ምዝዋር ካብ እትጅምር ንደሓር፡ ኣብ ልዕሊ 20 ኣውራጃታት ኣብ ዝርከባ ልዕሊ 100 ከተማታት በጺሓ። ንዅሉ ጕዕዞኣ ሰኒ ዳቶ ኣላ፣ ታሪኻ ድማ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ውዕዉዕ ዘተ ቀስቂሱ ይርከብ። ምኽንያቱ፡ ንኻልኦት ኣብ ማእከላይ ዕድመ ዝርከባ ደቀንስትዮ፡ ኣብ ሕብረተሰብ መብዛሕትኡ ግዜ ‘ኣንቲ’ ተባሂለን ዝጽውዓ፡ ኣንጻር እቲ ዝነበረ ኵነታት ክኸዳ ብምትብባዕ ኣነቓቒሓ። ሕጂ ኣብ መላእ ማሕበራዊ መራኸቢታት ሽዱሽተ ሚልዮን ተኸታተልቲ ኣለዉዋ። ህይወታ ብፊልም ተሰሪሑ ድማ ኣብዚ ዓመት ናብ ተዓዘብቲ ተዘርጊሑ። ሜክኣፕ ኣርቲስት ኦሊቭያ ማክቨይ ሕማም ምርጓፍ ጸጕሪ ርእሲ ምስ ኣጓነፋ፡ ንዓለም ሰብ-ሰርሖ ጸጕሪ (ዊግ) ክትድህስሶ ጀመረት። ሓደስቲ ቅድታት ብምፍታንን ኣማራጺ ጸጕሪ ብምፍታንን፡ ምጕዳል ጸጕሪ ዘጋጥመን ደቀንስትዮ ንምትብባዕን ንምሕያልን ዝሕግዝ ናይ ኦንላይን መድረኽ ሃኒጻ። ዳርጋ ፍርቂ ሚልዮን ሰዓብቲ ዘለውዋ ኦሊቭያ፡ ምርጋፍ ጸጕሪ ዘጓነፈን ኰነ ምስ ጥዕና ጸጕረን ዘሎዋ ደቀንስትዮ፡ ሰብ-ሰርሖ ጸጕሪ ክገብራ ልሙድ ክኸውን ንቕሓት ከም ዝዓቢ ገይራ። ካብ ሰሜን ኣየርላንድ ዝመጽአት ክኢላ ሜክኣፕን ጸላዊትንን ማክቨይ፡ ኣብ ዕድመ ንእስነታ ጸጕራ ክትስእን ጀመረት። ኣብዚ ግዜ’ዚ ግን ብዛዕባ ሰብ-ሰርሖ ጸጕሪ (ዊግ) ዓውደ-መጽናዕትታት ትገብርን ዳግማይ ርእሰ-ተኣማንነት ዝረኽባሉ ተመኵሮ ተካፍልን። በዚ ድማ እተን ሕማም ምርጋፍ ጸጕሪ ዘለወን ደቀንስትዮ፡ ተኣኪበን ከም ንቡር ርእየ ን ከዕልላሉ ውሑስ ኵነታት ይፈጥር። ኦሊቭያ ማክቨይ በዓልቲ ሞያ ንድፊ ፋሽን ዲዛይነር ያስሚን ምጃሊ ዝሰርሖ ፍጥረት ካብ ህይወትን ልምድን ፍልስጤማውያን ዝተበገሰ’ዩ። ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ ድሕሪ ምዕባያ፡ ኣብቲ ዝተወረረ ዌስትባንክ ናብ እትርከብ ራማላ ብምግዓዝ፡ ኣብ 2020 'ኖል ኮሌክቲቭ' ብዝብል ምልክት ንግዲ ዝፍለጥ ትካል ጀሚራ። ፋሽን ትካላ ምስ ብስድራቤት ዝመሓደሩ ትካላት ስፌት፡ ተፈጥሮኣዊ ቀለም ዝህቡ ድኳናት ቀመማት ውሽጢ ዓዲ፡ ከምኡ’ውን ብሓባር ክዳውንቲ ንምፍራይ ዝሕግዙ ማሕበራት ደቂ ኣንስትዮ ይሰርሕ። እቶም ሰፈይቲ፡ ጥልፊን ቀረጽን ባህላዊ ሜላታት ይጥቀሙ፡ ፍልስጤማውያን ጨርቂ ምፍጣር ዝብል ሞያ ክብሪ ይህቡ። ምጃሊ ክዳውንታ ተጠቒማ ብዛዕባ ፍልስጤማውያን ዛንታታት ክትነግር ጸኒሓ እያ። ብተወሳኺ፡ ነቲ ብደረጃ ዓለም ደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥመን ኣብ ጎደናታት ዝፍጸም ምግፋዕ፡ ኣብ ጃኬትን ቲሸርትን (ህጻንካ ኣይኮነን) ዝብል ሓረግ ቀቢኣቶ እያ። መስራቲት (ምስ ካልኣይታ)፡ ሞኑመንታል ዌልሳውያን ደቀንስትዮ ቅድሚ 2021 ኣብ ዌልስ፡ ብስም ዌልሳዊት ጓለንስተይቲ ዝቘመ ሓወልቲ ኣይነበረን። ከም ግብረ-መልሲ ናይዚ ድማ ጠበቓ ሄለን ሞሊኖክስ፡ ህዝባዊ ውክልና ደቀንስትዮ ዌልስ ንምምሕያሽን ኣበርክቶአንን ዓወታተንን ንምጽንባልን ዝዓለመ ንመኽሰብ ዘይሰርሕ ትካል “ሞኑ መንታል ዌልሳውያን ደቀንስትዮ” ብሓባር መስሪታ። ሞሊኖክስን ጉጅለኣን ካብ ህዝቢ ብዝቐረበለን ሓሳባት መሰረት፡ ዛንታታተን ከይርሳዕ፡ ሓሙሽተ ሓወልትታት ደቀንስትዮ ንምትካል መደብ ኣውጺአን። እዛ ጉጅለ ክሳዕ ሕጂ ኣርባዕተ ሓወልቲ ተኺላ ኣላ። እታ ቀዳመይቲ፡ ናይታ ቀዳመይቲ ጸላም ርእሰ-መምህር ኣብ ዌልስ ዝዀነት ቤቲ ካምበል ኣብ ካርዲፍ ተተኺላ። ስዒባ ድማ ናይ ኢሌን ሞርጋን ኣብ ማውንተይን ኣሽ፡ ክራኖግወን ኣብ ላንግራኖግ፣ ከምኡ’ውን፡ ሌዲ ሮንዳ ኣብ ኒውፖርት። ክኢላ ቅዲ ክዳን ኣብ ኩባ ክላዲስቲና እቲ ቀዳማይ ኣብ ‘በራንድ’ ቅዲ ክዳን ኮይኑ፡ እቲ ትካል ፍርያቱ ኣብ መላእ ዓለም ይሸይጥ። ሓንቲ ካብ መስረትትቲ እዚ ትካልን ክኢላ ቅዲ ክዳንን እዚ ትካልን ከኣ ኢድያና ደል ርዮ እያ። እቲ ትካል ፕረዚደንት ፊደል ካስትቶ ኣብ ውልቀ ትካላት ዝገብሮ ዝነበረ ምቁጽጻር ምስ ኣላሕለሖ’ያ ተመስሪታ። እቲ ትካል መብዛሕትን ደቂ ኣንስትዮ ብዝኾና ክኢላታት ቀዲ ክዳን ኣብ ሃቫና’ያ ተመስቲታ። እቲ ንባህሊ ኲባ መሰረት ገይሩ ዝተነደፈ ክዳውንቲ ብብዙሓት ክፍቶ ክኢሉ’ዩ። ኢድያና ደል ርዮ ቅድሚ ናብዚ ስራሕ ምእታዋ ካብ ካብ ኢንስትትዩት ቅዲ ክዳን ሃቫን ምስ ተመረቐት ንትያትር ዝኸውን ፖስተራት’ያ ተዳሉ ነይራ። ኣካያዲት ስርዓተ-ቐብሪ ፑጃ ሻርማ፡ ኣብ ዝሓለፈ ሰለስተ ዓመታት፡ ዝ ሓተሎም ንዝሰኣኑ መዋትያን፡ እቲ ኣብ መወዳእታ ዝግበር ስርዓተ-ቐብሪ ከተካዪደሎም ጸኒሓ እያ። ከምዚ ክትገብር ድርኺት ዝፈጠረላ፡ ሓዋ ድሕሪ ምቕታሉ ስርዓተ-ቐብሩ ክፍጽመሉ ዝኽእል ሰብ ብዘይምምጽኡ ዝጀመረቶ እዩ። ኣብ ባህሊ ህንዲ፡ ስርዓተ-ቐብሪ ንደቂ-ተባዕትዮ ዝወሃብ ዕማም ብምዃኑ፡ ንሻርማ ካብ ካህናትን መላእ ማሕበረሰብን ተቓውሞ ኣጋጢምዋ። ሻርማ ዋላ እኳ ሓያል ተጻራሪ መልሰ-ግብሪ እንተ ሰዓባ፡ ካብ ዝተፈላለየ እምነታትን ሃይማኖታትን ንዝመጽኡ ልዕሊ 4000 ሸባት ስነ-ስርዓት ቀብሪ ፈጺማ። ነቲ መስርሕ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ብምክፋል ድማ ዝዀነ ሰብ ድሕሪ ሕልፈቱ ክረኽቦ ዝግብእ ክብሪ ንምሃብ ትቃለስ ኣላ። መነኮስ ሲስተር ዩጀንያ ቦኔቲ ልዕሊ 100 መዕቆቢታት ኣብ ምምሕዳር ትነጥፍ። ግዳያት ዘይሕጋዊ ምስግጋርን ምዝመዛን ደቂ ሰባት ዝኾና ስደተኛታት ደቂ ኣንስትዮ ንምድጋፍ ድማ ኣብ ኣፍሪቃ መርበብ መነኮሳት ብምምስራት ሓጊዛ። ኣብ ሮማ ኣብ ንግዲ ጾታዊ ርክብ ተዋፊረን ዝነበራ ደቂ ኣንስትዮ ክትሕግዝ ብዙሕ ለይትታት ብጻዕሪ ኣሕሊፋ። ፕረዚደንት ናይቲ ብዛዕባ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ደቂ ሰባት ንቕሓት ዘዕቢ ትካል 'ባሮት ኖ ሞር' እውን ኮይና። ቦኔቲ ንልዕሊ 24 ዓመታት ኣብ ኬንያ ሚስዮናዊ ኮይና ሰሪሓ፤ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ንዝርከቡ ሰበስልጣን ከኣ ጸረ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ሰባት ስልጠናታት ኣብ ምሃብ ሓጊዛ። ቅድሚ ጡረታ ምውጽኣ ድማ ካቶሊካውያን ወሳኒ ዓመታዊ በዓል ዓርቢ ስቕለት ኣብ ኮሎስየም [ሮም ዝርከብ መአከቢ - ኣምፊ ትያትር] ዘኽብሩሉ ስርዓት - 'መገዲ መስቀል 2019' - ክትጽሕፍ ብጳጳስ ፍራንሲስ ተሓቲታ። ኣካያዲት ስራሕ ሃገራዊ ቤተ መዘክር ምዕቃብን ምሕዳስን ባህላዊ ቅርስታት ኪርጊስታን ንዛኒልሲንዛት ቱርጋንባኤቫ ቀዳምነት ዝወሃቦ ስራሕ’ዩ። ኣብ ቢሽከክ ፍሉይ ሃገራዊ ቅርስታት ዝሓዘን ብብዝሒ በጻሕቲ ዝስሕብን ቤተ መዘክር ኤትኖሎጂ ትመርሕ። ሓደ ክፋል ናይቲ ገባሪ ሰናይ ስራሓ ምዕቃብ ስነ-ጽሑፍ ኪርጊዝያን ዘጠቓልል ኮይኑ፡ እታ ዛንታ ናይ ሓደ ን40 ቀቢላታት ዞባ ኪርጊዝያን ከም ዘጠቓለለ ዝንገረላ ተዋጋኢ እትነግር ቅኔ ማናስ ዝሓወሰ’ዩ። ሓደ ቅዳሕ ናይቲ ኣብ ዩኔስኮ ዝተዘርዘረ ሓወልታዊ ግጥሚ ኣስታት 500,000 መስመራት ጥቕስታት ዝሓዘ ኮይኑ፡ ኣብ ዓለም እቲ ዝነውሐ ቅኔ ተባሂሉ ይግለጽ (ካብ ናይ ሆመር ዘ ኦዲሲ ብዕስራ ዕጽፊ ዝነውሐ)። ስራሕ ቱርጋንባኤቫ ነዚ ናይ ኪርጊዝ ክላሲክ ዝነግሩ ኣዘናጋዕቲ ‘ማናስቺ’ ዕድላትን ጸጋታትን ይፈጥር። ጋዜጠኛን ገጣሚትን ጓል 22 ዓመት ፕለስቲያ ኣላቃድ ኲናት ቓዛ ምስጀመረ ኣብ ቀረባ እዋን ካብ ዩኒቨርሲቲ ተመሪቓ። ኣብ መጀመርታ መዓልታት ናይቲ ኲናት፡ ኣብ ገዝኣ ኰይና ጽዑቕ መጥቃዕቲ ነፈርቲ እስራኤል እናተፈጸመ ቪድዮ ጠቂዓ። ሽዑ ብብዙሓት ተራእዩ፤ ብድሕሪኡ ሓድሽ ሓበሬታታት ቓዛ፡ ግጥምታትን ዳያሪ ጽሑፋትን እናፈነወት ኣብ ኢንስታግራም ኣርባዕተ ሚልዮን ተኸታተልቲ ኣፍሪያ። ካብዞም ጸብጻባት ዝተመርኮሰ ተዘክሮኣ “ዓይኒ ቓዛ” ብዝብል ኣርእስቲ ኣብ ቀረባ እዋን ክትሕተም'ዩ። ኣላቃድ 'መንእሰይ ጋዜጠኛ ዓለም' ናይ ዓመተ 2024 እያ። ብተወሳኺ ኣብ ከም ዋዕላ መንግስታት ዓለም ዝኣመሰሉ ዓበይቲ መድረኻት ንፍልስጤማውያን ተጣቢቓ እያ። ኣላቃድ ኣብ ሕዳር 2023 ካብ ቓዛ ወጺኣ። ኣብ በይሩት ብመጽናዕቲ ሚድያ ማስተርስ ዲግሪ ክትስርሕ ስላርሺፕ ረኺባ ኣላ። ናይ ሜድያን ትምህርትን ፈጣሪት ስራሕ ሓሚዳ፡ ኣብቲ ደቀንስትዮ ኣፍጋኒስታን ካልኣይ ደረጃ ከይመሃራ ብጣሊባን ተኣጊደናሉ ዝነበራ እዋን፡ “በጉም ኣካዳሚ” ዝተሰምየ ብኢንተርነት ስልጠናታት ዝህብ ‘ማልቲመድያ’ ብምኽፋት፡ ነተን ትምህርቲ ተሓሪመን ዝነበራ ደቀንስትዮ ብናጻ ከም ዝመሃራ ገይራ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ “በጉም ኣካዳሚ” ኣብ ዳሪን ፓሽቶን፡ ካብ ሻውዓይ ክሳብ 12 ክፍሊ ንዘሎ ክፍልታት ዝሽፍን ልዕሊ 8,500 ቪድዮታት ሰሪሑ። ኣብ መጋቢት ድማ በጉም ቲቪ ንፈነወ ብምብቃዕ፡ ብመገዲ ሳትላይት ትምህርቲ ክህብ ጀሚሩ። ጣሊባን ኣብ 2021 ስልጣን ምስ ሓዘ ድማ ብደቀንስትዮ ንደቀንስትዮ ዝዀነ መደበር ራድዮ ስዒቡ። ፎቶ ጋዜጠኛ ሰኣሊት ጋዜጠኛ ክርስቲና ኣሲ ኣብ 1990ታት ሊባኖስ ዓብያ - ድሕሪ ኲናት ሓድሕድ ቀጻሊ ዘይምርግጋእ ዝረኣየሉ እዋን - እዚ ድማ ነቲ ግጭት ንምስናድን ነቲ ዘይተነግረ ዛንታታት ኲናት ንምሽፋንን ንድሌታ ነዳዲ ወሲኽሉ። ኣብ ወርሒ ጥቅምቲ 2023 ኣብ ደቡባዊ ሊባኖስ ብዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ኣየር እስራኤል ንዝበጽሓ ከቢድ መጉዳእቲ ስዒቡ ህይወታ ናብ ዘሕዝንል ኩነታት ተቐይሩ። እቲ ፍንጀራ ንመሳርሕታ ጋዜጠኛ ኢሳም ዓብደላ ክቐትል እንከሎ፡ ካልኦት ሓሙሽተ መሳርሕታ ቆሲሎም፡ ክሪስቲና ኣሲ ድማ ብቲ ፍንጀራ ብዘጋጠማ መጊዳእቲ እግራ ክትቁረጽ ከኢላ። እቲ ኣጋጣሚ ንድሕነት ጋዜጠኛታት ክትጣበቕ ምኽንያት ኮይኑዋ፡ ኣብ 2024 ኣብ ፓሪስ ኣብ ዝተኻየደ ናይ ኦሎምፒክ ሽግ ብምሓዝ ድማ ንኹሎም ኣብ ስራሕ ዝሞቱ ጋዜጠኛታት መዘከርታ ክኸውን ተላብያ። ተጣባቒ ሰብኣዊ መሰላት ስቨትላና ኣኖኪና፡ ካብቲ ኣብ ምብራቕ ኤውሮጳን ኤስያን ዝርከብ ዝበዝሑ ኣስላም ዝነብሩሉ ዞባ ሰሜን ካውካሰስ ሩስያ፡ ንዓመታት ግዳያት ዘቤታዊ ዓመጽ ንኽሃድሙ ክትሕግዝ ጸኒሓ’ያ። ኣብ 2020 ምስ ካልኦት ወለንተኛታት ኰይና ፕሮጀክት ማረም መስሪታ። እዚ ተበግሶ ካብ ዳጌስታን፡ ቼችንያን ካልኦት ሪፓብሊካት ሰሜን ካውካሰስን ኣብ ሓደጋ ንዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ ምውጻእን ግዝያዊ መንበሪ ንክረኽባ ብምውዳብ ይሕግዝ፤ ከምኡ’ውን ሕጋውን ስነ-ኣእምሮኣውን ደገፍ ይህብ። ኣብ 2021፡ ሓይልታት ጸጥታ ቼቸንን ዳጌስታንን ኣብቲ ተመሓድሮ መዕቆቢ ደቂ ኣንስትዮ ዘመተ ድሕሪ ምክያዶም፡ ኣኖኪና ንባዕላ ኣብ 2021 ካብ ሩስያ ክትወጽእ ወሲና። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ሰበስልጣን ኣብ ልዕሊ ዕጡቕ ሓይልታት ሩስያ ጸለመ ኣካይዳ ብዝብል ክሲ ኣብ ልዕሊኣ ገበናዊ መርመራ ከፊቶም። ኣርቲስት ትሬሲ ኤሚን ኣብ 1990ታት ሰባት ብዛዕባ ጾታዊ ተመኩሮታቶም ከስተንትኑ ዝዕድም ከም ‘ማይ ቤድ’ (ዓራተይ) ‘ዘ ቴንት’ (እቲ ቴንዳ) ዝኣመሰሉ ቀስቀስቲ ስራሓት ብምቕራባ ተፈላጥነት ክትረክብ ከኣለት። ካብ ሽዑ ጀሚራ ኣብ ዓለም ስነ-ጥበብ ብቕጽበት ክትፍለጥ ከኣለት፣ እዚ ኸኣ ብቅዲ ኑዛዜኣን ናይ ባዕላ ታሪኽ ብምቕራባን'ዩ። ‘ማይ ቤድ’ ንመጀመርታ ግዜ ኣብ ለንደን ንምርኢት ካብ እትቐርብ ድሮ 25 ዓመት ኰይኑ’ሎ። ሽዑ ኣብ ሚድያ እቲ ዛዕባ ሓያል ክትዕ ከም ዘልዓለ ዝዝከር’ዩ። ኣብ ሓደ እዋን ከም መበላሻዊት ስነ-ጥበብ ዉላድ ዓባይ ብሪጣንያ ዘጸውዓ ስም ኤሚን ሎሚ ዓመት ኣብ ስእላዊ ስነ-ጥበብ ብዝገበረቶ ኣበርክቶ ብንጉስ ቻርለስ ‘ዴም’ (dame) ዝብል መዓርግ ተዋሂቡዋ ትርከብ። እዛ ስነ-ጥ በባዊት’ዚኣ፡ ትሬሲ ኤሚን ፋውንዴሽን ዝበሃል ንመጻኢ ወለዶ ዝሕብሕብ ትካል፡ ኣብ ማርጌት (ዓባይ ብሪጣንያ) ተኺላ ትርከብ። ትሬሲ ኤሚን መምህር ኣይሁድ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰብ ኣይሁድ ኒውዮርክ ፈላሚት ዝኾነት ረቢ ሳሮን ክላይንባም፡ ኣብ መሰላትን ሃይማኖትን ኤልጂቢቲኪዩ+ ለውጢ ንምልዕዓል ንሰለስተ ዓሰርተታት ዓመታት ኣሕሊፋ እያ። ኣብ 1992 መጀመርታ: ረቢ ናይታ ከተማ ጉባኤ ሲምቻት ኦሪት ኮይና ዝተመዘዘት ኰይና፡ ንዝቐጸላ 32 ዓመታት ክትመርሕ ኣሕሊፋቶ፤ ኣብ 90ታት ዝነበረ ቅልውላው ኤይድስ እውን ከምኡ። ንሳ ኣብ ጉባኤ ለውጠ-ጾታን ብዕቱብ ዝሰርሐት፡ ኣብዚ እዋን ድማ ኣብ ኣመሪካ እቲ ዝዓበየ ምሕዝነት ሕደ-ጾታውነት ኣወሃሂዳ። ኣብዚ ዓመት ጥሮታታ ዝወጸ ክላይንባም፡ ንፕሮጀክትታት ማሕበራዊ ፍትሒ መሪሕ ተራ ተጻዊታ፤ ብፕረዚደንት ጆ ባይደን ኣብ ኮሚሽን ኣህጉራዊ ሃይማኖታዊ ናጽነት ኣመሪካ ተመዚዛ። ሓጐስ፡ ውጽኢት መንፈሳውን ፖለቲካውን ተቓውሞ እዩ። ሰፋዪትን ነጋዲትን ቅድሚ ክልተ ዓመት፡ ዲሎሮም ዩልዶሸቫ ኣብ እዋን እቶት ቀውዒ ክልቲኡ እግራ እኳ እንተ ሰኣነት፡ ዓቢ ሕልሚ ካብ ምሕላም ግን ኣይዓገታን። ንመንእሰያት ደቀንስትዮ ኡዝቤካውያን ንመነባብሮአን ክትሕግዘን እንከላ፡ ሓድሽ ክእለት ክትመሃር ስለ ዝደለየት፡ ናይ ገዛእ ርእሳ ናይ ስፌት ንግዲ ክትምስርት ወሰነት ። መሰረታዊ ትምህርቲ ኢንተርፕሪነርሺፕን ምሕደራ ገንዘብን ተማሂራ ንልዕሊ 40 ልምዳውያን ኣሰልጢና። ኣብ ውሽጢ ኣዋርሕ፡ ትካላ ብዓቢ ዓብዩ፣ ናጻ ዓውደ መጽናዕትታት ብምክያድ፣ ንሰራሕተኛታትን ቤት-ትምህርትን ዝኸውን ዩኒፎርም ንምፍራይ ውዕል ረኺባ። ካብ ሽዑ ጀሚሩ ንግዳ፡ ንዓኣን ንኻልኦት ዓሰርተታት ደቀንስትዮን ምንጪ ኣታዊ ኰይኑ ኣሎ። በዓልቲ ሞያ ፊልም ዕውትቲ ተሸላሚት ዓያዪት ሰነዳዊ ፊልም ሺን ዴው ኣብ ቦርሳኣ ድሮን ሒዛ ብምርካባ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ኣትያ። ኣብዚ ዓመት’ዚ ከኣ ኣብታ ብወተሃደራዊ ስርዓት እትምራሕ ዘላ ሚያንማር፡ ንሕጊ ጸረ-ግብረሽበራ ጥሒሳ ብዝብል ክሲ ናብ ፍርዲ ቀሪባ። ኣብቲ ዕጹው ቤት-ፍርዲ ሕጋዊ ውክልናኣ ተጣሒሱ ንምሉእ ዕድመኣ ክትእሰር ተፈሪዳ። እዛ ዓያዪት ፊልም’ዚኣ፡ ካብ 1988 ኣትሒዛ ኣንጻር ወተሃደራዊ ስርዓት ክትቃለስ ስለ ዝጸንሐት፡ ንዓኣ ማእሰርቲ ሓድሽ ኣይኰነን። ሺን ዴው ዓለምለኻዊ ኣቓልቦ ዝረኸባ ልዕሊ ዓሰርተ ሓጸርቲ ሰነዳውያን ፊልምታት ዝኣለየት እያ። እታ ነቶም ንደሞክራሲ ዝጠልብ ተቓውሞኦም ዘስምዑ፡ ኣሽሓት ሰዓብቲ ቡድሃ ፈለስቲ’ውን ዝተሳተፉዎ፡ ሰለማዊ ሰልፊ ኣንጻር’ቲ ወተሃደራዊ ስርዓት እትገልጽ ኣብ 2007 ዝሰርሓታ ፊልም’ውን ሓንቲ ካብአን እያ። ማሕበራዊ ተቓላሲት ተዋሳኢት ዮሃና፡ ሓደ መዓልቲ ኣብ ኮሎምብያ ኣ ብ ዝርከብ ሓደ ቤት-ማእሰርቲ በጽሐት። እቲ ተመኵሮ’ቲ ድማ ንህይወታ ፍጹም ለወጦ። ምእንቲ እቶም ኣብ ህይወቶም “ካልኣይ ዕድል” ዝጽበዩ ሰባት ንኽትሰርሕ ዓቢ ድፍኢት ፈጠረላ። ኣብ 2012 ካብ ሞያ ተዋስኦ ናብ ቤት-ማእሰርቲ ጽገና ክገብር ምጥባቕ ቀየረት። ኣብ ኮሎምብያ ንዝርከቡ እሱራትን ዝተፈትሑን ንምሕጋዝ፡ “Acción Interna” ዝተባህለ ዘይመኽሰባዊ ትካል ድማ ኣቘመት። እቲ ትካል፡ ኣብ መላእ እታ ሃገር ንልዕሊ 150,000 ሰባትን 132 መዳጐኒ ማእከላትን ከም ዝበጽሐ ይግለጽ። እታ ማሕበራዊ ተቓላሲት፡ ናይቲ ኣብ 2022 “ሕጊ ካልኣይ ዕድላት” ዝተባህለ ብእማመ ዮሃና ባሃማን ዝፍለጥ፡ ቀንዲ ጐስጓሲት ነይራ። ጆኣና ባሃሞን ኣካያዲት መዕቆቢ ደቂ ኣንስትዮ ሊንዳ ድሮፍን ጉናርስዶቲር ኣካያዲት መዕቆቢ ደቂ ኣንስትዮ ኣይስላንድ እያ፤ ብዚ ትካል ኣቢላ፡ ብሰንኪ ዘቤታዊ ዓመጽ ካብ ገዝአን ክወጻ ዝግደዳ ደቂ ኣንስትዮ ትሕግዝ። ኣይስላንድ፡ መብዛሕትኡ ግዜ “ንጓል ኣንስተይቲ ዝበለጸት ቦታ” ተባሂላ ኣብ ቅድሚት እትስራዕ ሃገር እያ። እንተዀነ ግን መጠን ጾታ መሰረት ዝገበረ ዓመጽ ብተደጋጋሚ ልዑል ኰይኑ እናቐጸለ ይርከብ። ዋና ኣካያዲት ናይቲ መዕቆቢ ከም ምዃና መጠን፡ እቲ ፕሮጀክት ሓድሽ ቦታ ንኸቁም ትመርሕ፡ እዚ ድማ ንፈለማ እዋን ነዚ ዕላማ ዝተሃንጸ መዕቆቢ ደ ቂ ኣንስትዮ ኣይስላንድ ክኸውን’ዩ። ድሮፍን ጉናርስዶትር ከምእትብሎ፡ ቅድሚ 20 ዓመታት 64 ሚእታዊት ካብተን ኣብቲ መዕቆቢ ዝጸንሓ ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣብ መወዳእታ ናብቶም ዝበደልወን እየን ተመሊሰን። ሕጂ ግን ብሰንኪ ዝተመሓየሸ ደገፍን ኣገልግሎታትን እቲ ኣሃዝ ናብ 11 ሚእታዊት ከምዝወረደ ትዛረብ። ጸሓፊት ዕወትቲ ደራሲት ክሪስቲና ሪቨራ ጋርዛ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ብብዙሕ ሽልማታት ኣፍልጦ ረኺባ እያ፤ ንኣብነት ንጉዳይ ቅትለት ደቂ ኣንስትዮ ብርሃን ዘጉልሕ ‘ሊሊያና’ስ ኢንቪንሲብል ሳመር’ ዘርእስታ መጽሓፋ ኣብ 2024 ኣብ ምድብ ተዘክሮታት ሽልማት ፑሊትዘር ተዓዊታ እያ። እታ መጽሓፍ ኣብ ዛንታ ሊሊያን ዝተበሃለት ሓፍታ ዝተመርኰሰት እያ፤ ሓፍታ ሊሊያና ኣብ 1990ታት ኣብ ሜክሲኮ ብኣፍቃሪኣ ነበር ዝተቐተለት ኰይና፡ ኣብቲ እዋን ንሱ ብምህዳሙ ናብ ፍርዲ ከይቀረቡ ተሪፉ’ዩ። ሪቨራ ጋርዛ በዚ ዛንታ ሓፍታ ኣቢላ፡ ምስ እትፈትዎ ሰብ ምስኣን ዘስዕቦ ስንባደ ምግጣምን ከምኡ’ውን ኣብታ ሓንቲ ካብተን ኣብ ዓለም ዝለዓለ መጠን ቅትለት ደቂ ኣንስትዮ ዝፍጸመለን ሃገራት ድማ ፍትሒ ንርካብ ዝግበር ጉዕዞን ተመልክት። ብተወሳኺ ኣብ ዩኒቨርሲቲ ሂዩስተን ብፈጠራዊ ጽሑፍ ቋንቋ ስጳኛ ናይ ዝወሃብ ፕሮግራም ፒኤችዲ (ሳልሳይ ዲግሪ) መስራቲትን ኣደ መንበርን እውን እያ። ክሪስቲና ሪቨራ ጋርዛ መስራቲት ሱፕ ኪችን ባርየንቶስ፡ ን15 ሰባት ዝኸውን ናይ ክሽነ መረቕ ብምኽሻን ዝጀመረቶ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ንልዕሊ 5,000 ሰባት ትምግብ ኣላ። ኣንጻር ጥምየት ብእትገብሮ ተወፋይነት ዝመልኦ ቃልሲ ድማ ትፍለጥ - ኣብ ኣርጀንቲና። ካብ 46 ሚልዮን ብዝሒ ህዝቢ ናይታ ሃገር፡ እቶም 53% ኣብ ድኽነት ዝነብሩ እዮም። ኣብ ሓንቲ ካብ ዝደኸያ ዞባታት ናይታ ሃገር ዝተወልደት ባርየንቶስ፡ ካብ ንኡሳ ኣትሒዛ እያ ምስ መከራ ተጋጢማ። ነዚ ትካላ ኣብ 1996 ካብ እትምስርቶ፡ በብግዜኡ እናዓበየ ማእከል መውዓሊ ህጻናት፡ ማእከል ጥዕና፡ ቤት-ዕዮ ማእለማን ቤት-ንባብን ሓቚፉ ይርከብ። እቲ ኮማዊ ማእከላ፡ ካብ ብዙሓት ሰብ ዋኒንን ፍሉጣት ሰባትን ብዙሕ ሓገዝ ተቐቢሉ እዩ፣ ተጻዋታይ ኩዕሶ-እግሪ ልዮነን መሲ እኳ ኣብዚ ቀረባ ግዜ ዝፈረመሉ ማልያ ንኽትሸጦ ኣበርኪቱላ። ኣላይት ፊልም፣ ጸሓፊትን ወናኒት ጋለሪን መበል 95 ዓመት ልደታ ኣብ ዝቐረበትሉ እዋን፡ ጸሓፊትን ዳይረክተርን ዙኣን ፊንግ ግን ኣዝዩ ምሉእ ህይወት ትነብር ኣላ። ኣብ ቬትናም ክልተ ኲናት ሪኣ። ጓል 16 ዓመት ከላ ድማ ንናጽነት እታ ሃገር ኣንጻር ፈረንሳ ተቓሊሳ። ዶክተር ኮይና ዝተመረቐት ዥዋን፡ ሓላፊት ክሊኒክ ከምኡ'ውን ጋዜጠኛ ኲናትን ዳይረክተር ፊልምን ተለቪዥን ቬትናም ኮይና ሰሪሓ። ከም ውድቀት ሳይጎን ዝኣመሰሉ ታሪኻዊ ህሞታት እውን ክትርእይ በቒዓ። ኣብ መበል 62 ዓመት ዕድሚኣ፡ ኣብ ክንዲ ጡረታ እትወጽእ፡ ስነ-ጥበብ ቬትናም ናብ ዓለም ንምምጻእ ብምድላይ፡ ሓደ ካብቶም ቀዳሞት ናይ ብሕቲ ጋለሪታት ዝኾነ ሎተስ ጋለሪ ኣብ ከተማ ሆቺሚን ከ። ቀጺላ ድማ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ስነጥበባውያን ዝና ናብ ዝረኽቡሉ ደረጃ ክተብቅዕ ጽዒራ። ጸሓፊትን ተርጓሚትን ሓንቲ ካብተን ፍሉጣት ጸሓፍቲ ልብ-ወለድ ኢራን ዝዀነት ሻህርኑሽ ፓርሲፑር ኣብ ስርሓ ከም ጾታዊ ጭቆና ደቂ ኣንስትዮን ናዕብን ኣብ ኣባታዊ ሕብረተሰብ ዝኣመሰሉ ክልኩላት ጉዳያት ኣልዒላ’ያ። ኣብ ሃገራዊ ተለቪዥንን ሬድዮን ኢራን ከም ጸሓፊት ልቢ ወለድን ኣፍራዪትን ኰይና እያ ጀሚራ፤ ቅድሚ ሰውራ 1979 ክልተ ደለይቲ ፍትሒ ገጠምቲ ብምቕታሎም ግን ካብ ስልጣና ወሪዳ። እዚ ድማ ንፈለማ እዋን ማእሰርቲ ኣስዒቡላ። ድሕሪ ሰውራ ስርሓ ኣብ ኢራን ብሰፊሑ ተኣጊዱ፤ ፓርሲፑር ድማ ኣብታ ደቂ ኣንስትዮ ዘይብለን ደቂ ተባዕትዮ እትብል ልብ-ወለዳ ኣብ ዙርያ ድንግልና ንዝርከቡ ጉዳያት ብግልጺ ብምጥቃስ መሊሳ ተኣሲራ። እዚ ድሒሩ ካብ ኢራን ወጻኢ ናብ ፊቸር ፊልም ተቐይሩ። ፓርሲፑር ኣብ ጽሑፋታ ናይ ማእሰርቲ ተመኩሮኣ ኣዘንትያ፤ ካብ 1994 ጀሚራ ድማ ኣብ ኣመሪካ ኣብ ስደት ትነብር ኣላ። ኣላይት ፊልም ክሎዊ ዣው ሽልማት ኦስካር ዝተዓዋተት ኣላይትን ጸሓፊትን ፊልም እያ። ንሳ እታ ናይ መጀመርታ ዘይጻዓዳ ጓል ኣንስተይቲ ጥራይ ዘይኰንትስ እታ ሓንቲ ካብ’ተን ኣብ ታሪኽ ብሉጽ ሽልማት ዳይረክተር ናይ ኣካዳሚ ዝዓተራ ሰለስተ ደቂ ኣንስትዮ ኢያ። እዛ ኣብ ቤጂንግ (ቻይና) ዝተወልደት ሰብ፡ ናብ ዓባይ ብሪጣንያን ጸኒሓ ኸኣ ናብ ኣሜሪካን ገዓዘት። ንነብሳ ከም ዘላን’ያ ትገልጻ - እዚ ቴማ’ዚ ድማ እያ ኣብ’ታ ሽልማት ዝረኸበት ፊልምኣ ‘ኖማድላንድ’ (2020) እትጽንብሎ። ኣብ’ተን ቀዳሞት ፊልምታታ ንደቀባት ማሕበረሰባት ዝጽንብሉ ክዀኑ ከለዉ፡ ካብኡ ስዒባ ድማ ኣብ ‘ማርቨል ዩኒቨርስ’ ካብ ዝተፈላለዩ ቦታታት ዝመጹ ተዋሳእቲ ብምቕራብ’ያ ትልለ። ዣው ንዓና ከም ደቂ ሰባት መጠን ብኸመይ ኣገባብ ከም እንትኣሳሰር ዉዕዉዕ ናይ ምፍታሽ ስምዒት ኣለዋ። ሎሚ ዓመት ኣብ መድርኽ ኮይና፡ ካብ’ታ ኣብ ዘመነ ሸክስፒር ዝነበረት ናእዳ ዝረኸበት ልብ-ወለድ ሃምነት ማጊ ኦ’ፋረል ክትመርሕ ጸኒሓ ኣላ፡ ኣብ 2025 ክትዝርጋሕ እያ። ክሎዊ ዣው ስነጥበባዊትን ተጣባቂት ክሊማዊ ለውጥን ተጣባቒት ፍትሒ ክሊማ፡ ሙዚቀኛን ኣፍራዪት ፊልምን ኢና ሞጃ ብዙሕ ብድሆታት እትወስድ ጓል ኣንስተይቲ እያ - ካብ ኣንጻር ምኽንሻብ ደቂ ኣንስትዮ ዝግበር ጎስጓስ ጀሚራ ክሳብ ምኽንሻብ ጠቅሊሉ ደው ዝብል ክትቃለስ ምዃና ኸኣ ትገልጽ። ኣብታ ካብ ምብራቕ ክሳብ ምዕራብ ኣብ 12 ሃገራት ዝዝርጋሕ ብቐጥታ ካብ በረኻ ሰሃራ ንደቡብ ዝርከብ ከባቢ ሳሕል፡ ምስፍሕፋሕ ምድረበሳነት ንምቁጽጻርን ዝባደመ መሬታት ዳግማይ ሓምላይ ኣብ ምግባርን ኣፍሪቃ እትገብሮ ዘላ ዓቢ ሓምላይ ጻዕርታት ዘጉልሕ ዶክመንታሪ ፊልም 'ዘ ግሬት ግሪን ወል' ኣፍሪያን ተዋሲኣን። ሞጃ ከም ኣምባሳደር ሰናይ ድሌት ናይ ሕቡራት ሃገራት ውዕል ምምካት ምድረበዳነት መጠን፡ ድምጺ ናይቶም ብለውጢ ክሊማ ዝተጸልዉ ማሕበረሰባት ተጉልሕ። ብተወሳኺ፡ ሓባራዊት መስራቲት ናይቲ ንመኽሰብ ዘይሰርሕ ትካል ኮድ ግሪን ኮይና፡ ፈጠራዊ ቴክኖሎጅን ጸወታን ብምውህሃድ ኣወንታዊ ስጉምቲ ዘነቓቕሕ እያ። ኢና ማጃ ናይ ነዊሕ ርሕቀት ጐያዪት ኣብ ኬንያ ዝተወልደት ሮማንያዊት ኦሎምፒያዊት ጆኣን ቸሊሞ፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ ኣብ ዝተኻየደ ውድድር ፍርቂ ማራቶን ተዓዋቲት ብሩር መዳልያ ብምዃን ናብ ፖድዮም ደዪባ። ካብ ስፖርታዊ ህይወታ ወጻኢ፡ ጾታ ትዅረት ካብ ዝገበረ ዓመጽ ዝደሓነትን ካብ ተመኵሮኣ ነቒላ ኣትለታት ዘጋጥመን ሓደጋታት ኣቓልቦ ክረክብን ትጽዕር። ንሳ ምስ ካልኣይታ ብምዃን፡ “Tirop’s Angels” ዝብል ኣንጻር ኣብ ጾታ ዘተኰረ ዓመጽ ዝጣበቕ ትካል ኣብ 2021 መስረታ። እዚ ናይ ኬንያውያን ኣትለታት ትካል’ዚ፡ መወዳድርተን ዝነበረት ኦሎምፕያዊት ኣግነስ ቲሮፕ ድሕሪ ምቕታላ ዝተመስረተ እዩ። ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ኦሎፕያዊት ኣትለት ረበካ ቸፕቴጌይ ብመጻምድታ ነበረ ድሕሪ ምቕታላ ድማ፡ ኣብ ኬንያ ኣንጻር ቅትለት ደቀንስትዮ ስጕምቲ ክውሰድ ዝቐረበ ጻውዒት ዳግማይ ተበራቢሩ። ጆኣን ቸሊሞ ሜሊ ሙዚቀኛ ኣብ ናይ ላቲን ሙዚቃ ፍልጥቲ ደራፊትን ጸሓፊት-ደርፍን ጓቲማላዊት ጋቢ ሞሬኖ፡ ስርሓታ ኣብ 2024 “ብልጽቲ ናይ ላቲን ፖፕ ኣልበም” ተባሂላ ኣብ ግራሚ ብምዕውታ ንቐጥታዊ ፈነወታት ዓብሊላቶ እያ። እታ ብኽልተ ቋንቋታት ዝተዳለወት፡ ካብ ጽልዋታት ኣመሪካና፡ ሶውልን ናይ ላቲን ባህላዊ ሙዚቃን ብምውሳድ፡ ምስ ናታ ሙዚቃን ስምዒታዊ ድምጻን ብምውሳብ ንሃብታም ባህላዊ ውርሻኣ ዘንጸባረቐት እያ። ጋቢ ሞሬኖ፡ ንመሰላት ህጻናትን ቈልዑን ንምጥባቕ፡ ናይ መጀመርታ ወለንታዊት ኣምባሳደር ኣብ ዩኒሴፍ ካብ ጓቲማላ ክትከውን በቒዓ። ኣብዚ ቀረባ እዋን፡ ኣብታ 2.7 ሚልዮን ኣወዳትን ኣዋልድን ካብ ስርዓተ ቤት-ትምህርቲ ወጻኢ ከም ዘለዉ ዝግመት ሃገር፡ ብቕዓት ዘለዎም ናውቲ ትምህርቲ ንኽረኽቡ ወፍሪ ጀሚራ ኣላ። ደራፊት ደራፊትን ደራሲትን ሬይ ኣብ ናይ ሎሚ ዓመት ሽልማት ብሪት ታሪኽ ሰሪሓ፡ ካብቶም ዝተሓጽየቶም 7 ሽልማታት ሽዱሽተ ብምዕዋት፡ ናይ መጀመርታ ጓል ኣንስተይቲ ብሉጽቲ ደራሲት ደርፊ ናይዚ ዓመት ኰይና። ኣብ 2021፡ ራይ፡ ናይ ገዛእ ርእሳ ኣልቡም ንምዝ ርጋሕ ምስ ትካል ፖሊዶር ን7 ዓመታት ኣብ ቁርቍስ ከምዝነበረት ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣካፊላ ነይራ። ኣብ 2023 ከም ናጻ ስነጥበባዊት ናይ መጀመርታ ናይ ስቱድዮ ኣልበማ ማይ 21 ክፍለ ዘመን ብሉዝ ኣቕሪባ፤ ዓወት ኣመዝጊባ። ኣብ ኢንዱስትሪ ሙዚቃ ይዅን ኣብ ደገ ዘጋጠማ ቃልሲ፡ ጾታዊ መጥቃዕቲ፡ ምጥቃም ሓሽሽን ዲስሞርፊያ ኣካላትን ብግልጺ ተዛሪባ፡ ንደረፍቲ ድማ ርትዓዊ ክፍሊት ክወሃቦም ጸዊዓ። ተዋሳኢት ተዋሳኢት ሄንድ ሳብሪ ኣብ ሲነማ ዓረብ ካብ ዘለዋ ፍሉጣት ደቂ ኣንስትዮ ሓንቲ እያ። ኣብታ ፌሚኒስት ፊልም ዘ ሳይለንስ ኦፍ ዘ ፓላስ (1994) ዝነበራ ታራ፡ ኣብ ቱኒዝያ ንደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥመን ጾታዊን ማሕበራውን ምዝመዛ ዳህሲሳ። ኣብ 2019 ቬኒስ ፈስቲቫል ፊልም እታ ቀዳመይቲ ተወላዲት ዓረብ ከም ዳኛ ኮይና ኣብቲ ፌስቲቫል ዝሰርሓት ክትከውን ክኢላ። ኣብ 2024 ከኣ በታ ‘ኦልፋ ደውተርስ’ ዝብል ኣርእስቲ ዘለዋ ሄንድ ዝተዋስኣትላ ፊልም ኣብ ኦስካር ክትሕጸ ክኢላ፡ እታ ፊልም’ውን ዝበለጸት ዶኮመንታሪ ኣብ ዝብል ዓወዲ ኦስካር ክትሽለም ክኢላ። ኣብ ጥቅምቲ ሄንዲ ብገዛእ ፍቃዳ ተቃውሞኣ ንምርኣይ ካብ ናይ ክብሪ ኣምባሳደርነት ሕቡራት ሃገራት ወሪዳ፡ እቲ ምኽንያት ከኣ ኣብ ቃዛ ጥምየት ከም መሳርሒ ኵናት ኮይኑ ይሰርሕ ኣሎ ብዝብል’ያ። ሄንዲ ሳብሪ ተዋሳኢት ኮኾብ ሆሊዉድ ሻሮን ስቶን ኣብ ዝሓለፉ ሰለስተ ዓሰርተታት ዓመታት ኣብ ስክሪን ይኹን ካብ ስክሪን ወጻኢ ምልክት ጌራ እያ። እታ ተዋሳኢት ኣብ መጀመርታ 1990ታት ብፍሉጥ ፊልም ቤሲክ ኢንስቲንክት ዝና ረኺባ፡ ኣብ ከም ቶታል ሪኮልን ካዚኖን ዝኣመሰላ ብሉጻት ፊልምታት ተዋሲኣ፡ በዚ ድማ ወርቃዊ ሽልማት ተዓዊታ ንሽልማት ኦስካር ተሓጽያ። ስቶን ጎኒ ጎኒ እቲ ፍርያም ናይ ተዋስኦ ሞያኣ ንብዙሕ ዕላማታት ዝድግፍ ናይ ግብረ ሰናይ ስራሕ ኣካይዳ እያ፡ ንኤችኣይቪ ዘለዎም ሰባት ንምድጋፍ ብዝገበረቶ ንጥፈታት ድማ ብተዓወቲ ኖቤል ብሽልማት ዋዕላ ሰላም ኣፍልጦ ረኺባ። ኣብ መጀመርታ ናይዚ ዓመት፡ ዓወታታ ብዝያዳ ብናይ መጀመርታ ሽልማት ዓለምለኻዊ ምልክት ወርቃዊት ምድሪ ተጸንቢሩ። ሻሮን ስቶን ደራፊትን ኣወሃሃዲት ሙዚቃን ኣብቲ ድምጺ ደቀንስትዮ ኣፍጋናውያን ኣብ ህዝቢ ከይስማዕ ተዓፊንሉ ዝነበረ እዋን፡ ድምጻዊት ኤላሃ፡ ነቲ መጽቀጥቲ ንምግጣም “እንጌራ፡ ስራሕ፡ ሓርነት” ዝብል መዝሙር ብምጽሓፍ፡ ናይ ኣጆና መልእኽቲ ሰዲዳ። እቲ መዚቃ፡ ኣብቲ ኣብ ጥቅምቲ ዝተኻየደ ብዓይነቱ ፍሉይ፡ ናይ መላእ ደቀንስትዮ ኣፍጋናውያን ዋዕላ ንመጀመርታ ግዜኡ ተደሪፉ። እዛ ኣብ ዕዮ ፊልም፡ ትያትርን ሙዚቃን እትነጥፍ፡ ዝተፈላለዩ ስልማታት ዝተጐናጸፈት ስነጥበበኛ፡ ኵሉ መድረኻታ መሰል ደቀንስትዮ ንምጥባቕ እያ እትጥቀመሉ። ካብ ብሄር ሃዛራ ዝዀነት ኤላሃ ሶሩር፡ ኣብ 2009 ኣብ ዝተኻየደ፡ “ኮዀብ ኣፍጋን” ዝተሰምየ ህቡብ ናይ ተውህቦ ውድድር እያ ተቐልቂላ። እንተዀነ፡ ብዓውዲ ሙዚቃ ብምምጽኣ ዓማጺ ግብረ-መልሲ ብምርካባ፡ ኣብ 2010 ናብ ስደት ኣምሪሓ። ተዋሳኢት፡ መራሒ ቶክ-ሾው ቲቪን ሞዴልን ኣብ ወፍሪ 'ኣስዩም ዛት ኣይ ካን' (“Assume That I Can”) ምልላይን ምውዕዋዕን ዝተዋስአት ማዲሰን ተቭሊን፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ግጉይ መረዳእታ፡ ፍርድን ጽልእን ኣብ ልዕሊ ዳውን ሲንድሮም ዘለዎም ሰባት ንምግጣም ዝዘርግሓቶ ተንቀሳቓሲ ቪድዮ፡ ንዓለም ከም ህቦብላ ከነቓንቕ ክኢሉ ኣሎ። እቲ ናይ ንቕሓት ወፍሪ፡ ልዕሊ 150 ሚልዮን ርእይቶታት ብምእካብ፡ ኣብ ውሩይ ፈስቲቫል “ላዮን ካን” ብእወታዊ ጽልዋኡ ናይ ወርቃዊ ኣንበሳ ሽልማት ተዓዊቱ። ተዋሳኢትን ሞዴልን ቴቭሊን ብ“ቅነ ፋሽን ኒውዮርክ” ዝፍለጥ መደብ ተሳቲፋ፡ ኣብ “ክሊንተን ግሎባል ኢኖቨሽን”፡ ዳዊን ሲንድሮም ዘሎዎም ሰባት ክጽንበሩ ከም ዘለዎም መደረ ሂባን ፍሉይ ሽልማት “ተጣባቒነት ኲንሲ ጆንስ” ተቐቢላን። ንሳ “Who Do You Think I Am” ዘርእስቱ ቶክ-ሾውን “21 Questions” ዝብል ፖድካስትን ተዳሉ ማዲሰን ተቭሊን ሙዚቀኛ ኣፍሮ-ፖፕ ድምጻዊትን ሓዳሚት ን ንዮላ ዊያላ ንዋዲ ብናይ መድረኽ ስማ ዊያላ’ያ ትፍለጥ ኮይና፡ ዊያላ ከኣ ብቋንቋ ሲሳላ ትርጉሙ ድማ ‘ፈጻሚት ወይ ተግባሪት’ ማለት እዩ። ብፋሽንን ፍሉይ ቅዲን ተፈላጥነት ዘለዋ እዛ ስነጥበባዊት፡ ኣብታ ኣብ ሰሜናዊ ክፋል ጋና እትርከብ ዞባኣ፡ ንልምድታት ናይቲ ትነብረላ ዞባ ንምግላጽ፡ ናይ መድረኽ ክዳውንታ ባዕላ’ያ ትነድፍ። ብዙሓት ግጥምታታ ኣብ ምዝመዛ ኣፍሪቃውያን ደቂ ኣንስትዮ ብርሃን ዝህቡ እዮም። ዊያላ ንመውስቦ ህጻናት ንምምካት ምስ ትካላት ሕቡራት ሃገራትን ሰበስልጣን ጋናን ብቐረባ ሰሪሓ እያ። ብተወሳኺ ኣብ ዓዳ ፉንሲ ስራሕን ፈጠራን ንምድንፋዕ ማእከል ስነጥበብ፣ መደበር ሬድዮ ማሕበረሰብን ቤት መግብን ሃኒጻ ኣላ። ጂምናስት ጂምናስት ረበካ ኣንድራደ ብድምር ሽዱሽተ መዳልያታት ብምምዝጋባ፡ ኣብ ብራዚል ዝያዳ ዝተሰለመት ኦሎምፒካዊት ትገብራ (ትሽዓተ ዋንጫ ዓለም’ውን ኣለዋ)። ኣብ ፓሪስ 2024 ኣብ ዝተኻየደ ናይ ምድሪቤት ምውስዋስ ኣካላት፡ ነቲ ኣብ ዓለምና ኣዝዩ ዝተሰለመ ጂምናስቲክ ሲሞን ባይልስ ብምስዓር ወርቂ ተዓዊታ። ኣብ እዋን ስነ-ስርዓት መዳልያ፡ ቢልስን ብጻዩ ኣመሪካዊ ጂምናስቲክ ጆርዳን ቺለስን ነዚ ብራዚላዊ ሰገዶም፡ እዚ ምልክት’ዚ ቫይረስ ኮይኑ ኣርማ ናይ’ዚ ዓመት ኦሎምፒክ ኮይኑ። ሓንቲ ካብ ሸሞንተ ቆልዑ፡ ክሳብ 10 ዓመት እትዕድሚኣ ኣ ንድራድ ካብ ሳኦ ፓውሎ ወጻኢ ካብ ዝነበረት ፋቬላ ንልምምድ ብእግራ ክትከይድ ከላ፡ ንጽል ኣዲኣ ድማ ንስልጠናኣ ንምኽፋል ገዛውቲ ትጽርይ ነይራ። ምልዓላ ንብዙሕ ከቢድ መጉዳእቲ ክትስዕር ርእያ፡ ብዛዕባ ጥዕና ኣእምሮ ቀዳምነት ምሃብ ድማ ብግልጺ ተዛሪባ። ረቤካ ኣንድራደ ጨማቲት ኣብ 2019 ብኣፍቃሪኣ ነበር ኣብ ገዛ ዝተሃርመት ትሬሲ ኦቶ፡ ካብ ኣፍልባ ንታሕቲ ለሚሳን ጸጋመይቲ ዓይና ስኢናን። ሞዴል ብቕዓት ኣካላት ክትከውን ትብህግ ስለ ዝነበረት፡ ናብ ስሩዕ ንጥፈታት ብቕዓት ኣካላት ክትምለስ ተበጊሳ ነይራ። ኣብ መጋቢት 2021፡ ኦቶ ቅድሚ ሕጂ ፈቲናቶ ዘይትፈልጥ ስፖርት፡ ቀስታ ስሒባ ፍለጻኣ ብምውርዋር ዒላማኣ ወቒዓ ክትሸኽሎ ክኢላ። ኣብዚ ዓመት ድማ በዚ ዓይነት ስፖርት ንፈለማ እዋን ኣብ ውድድር ፓራኦሎምፒክ ፓሪስ ተሳቲፋ። ኦቶ ብሰንኪ ስንክልናኣ ኣፋ ተጠቒማ እያ ፍላጻታት ትውርውር። ንኣስታት ሓሙሽተ ዓመታት ድማ፡ ኦቶ ተመኵሮኣ ተጠቒማ ካብ ዘቤታዊ ዓመጽ ንዝደሓኑ ሰባት ትጣበቕ። ሙዚቀኛ ባንድ ‘ሄቪ ሜታል’ ፊርዳ ማርስያ ኩርንያ፡ ስርዓታት ጾታን ሃይማኖትን ምብዳህ ዘሐጉሳ ንጥፈት እዩ። ንሳ፡ ኣብታ ደቂ ኣንስትዮ ጥራይ ዝሓቖፈትን ሂጃብ እትለብስን ‘ቮይስ ኦፍ ባሰፕሮት’ ዝተበሃለት ባንድ፡ መሪሕ ድምጻዊትን ጊታሪስትን እያ። ብእንግሊዝኛን ብሳንዳኒዝ (ሓደ ካብ ቶም ኣብ ኢንዶነዥያ ብሰፊሑ ዝዝረቡ ቋንቋታት) ትደርፍ ኰይና፡ ግጥምታት እተን ስሉስ ኣባላታ፡ ኣብቲ ብተባዕትዯ ዝተዓብለለ ስርዓት ዘለወን ብስጭት ዝገልጽ’ዩ። ኣባላታ ኣብ ሄቪ ሜታል ክወፍሩ እንከለዉ፡ ካብ ዝያዳ ዓቃባውያን ኣስላም ጽቡቕ ምላሽ ኣይረኸባን። እታ ባንድ ግን፡ ቅድሚ 10 ዓመት ኣብታ ኣብ ምዕራብ ጃቫ ከተማ ጋሩት እትርከብ ቤት ትምህርቲ ዓዶም ካብ እትጣየሽ ኣትሒዙ ነዊሕ ርሕቐት ተጓዒዛ እያ። ሎሚ ዓመት ኣብ ፌስቲቫል ሙዚቃ ግላስቶንበሪ ምርኢት ኣቕሪባ፡ ኣብ ን54 ዓመታት ዝጸንሐ ታሪኽ እቲ ፈስቲቫል ምርኢት ዘቕረበት ፈላመይቲ ኢንዶነዥያዊት ባንድ ድማ ኰይና። ደራፊትን ደራሲት ደርፍን ሓንቲ ካብተን ፍሉጣት ሙዚቀኛታትን ኣርኣያን ፓኪስታን ዝዀነት ሓዲቃ ኪያኒ፡ በቲ ተቐያያሪ ድምጻን ንሰብኣዊ ዕላማታት ዝገበረቶ ኣበርክቶን ትፍለጥ። ኣብ 1990ታት ዝና ክትረክብ ከላ፡ ኣብ መድረኽ ምርኢት ፖፕ ሙዚቃ ደቀንስትዮ ደቡብ እስያ ዓቢ ሓይሊ ነበራ፣ ከምኡ’ውን፡ ኣምባሳደር ፕሮግራም ልምዓት ሕቡራት ሃገራት ክትከውን በቒዓ። ኪያኒ ነቲ ኣብ 2022 ኣብ ፓኪስታን ዘጋጠመ ኣዕናዊ ውሕጅ እጃማ ከተበርክት ብምብጋስ፡ ኣብ ዞባታት ባሎቺስታንን ደቡብ ፑንጃብን ንዝርከቡ ግዳያት ንምሕጋዝ ዝዓለመ ፕሮጀክት ቫሲላ-ኢ-ራህ ጀሚራ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ህዝቢ ንዝተመዛበሉ ስድራቤታት ክ ሕግዝ ብምምሕጻን፡ እቲ ፕሮጀክት ከባቢ 370 ኣባይትን ካልኦት መሳለጥያታትን ንዝተጐድኡ ከም ዝሃነጸ ኣፍሊጡ። ቴኳንዶ ፓራኦሎምፒክ ፈላመይቲ ኣባል ጋንታ ፓራኦሎምፒክ ስደተኛታት ብምዃን መዳልያ ዝረኸበት ዛክያ ኹዳዳዲ፡ ኣብ ውድድር ፓሪስ 2024 ታሪኽ ሰሪሓ። እዛ ብዘይ ሓንቲ ቅልጽማ ዝተወልደት ኣትለት፡ ኣብ ምዕራባዊ ኣፍጋኒስታን ኣብ እትርከብ ሄራት ዝተባህለት ዓዳ ኣብ ዝተደኰነ ስቱር ጂምናዝየም፡ ጓል 11 ዓመት ምስ ኰነት ብሕቡእ ልምምድ ቴኳንዶ ክትገብር ጀሚራ። ድሕሪ 2021 ጣሊባን ናብ ስልጣን ድሕሪ ምምላሱ ከኣ ኣብቲ ንፈለማ ኣብ ቶክዮ ዝተኻየደ ፓራኦሎምፒክ ከይትሳተፍ ተኸልኪላ። እቲ ጉዳይ ኣህጉራዊ ኮሚተ ፓራኦሎምፒክ ኢድ ምስ ኣእተወሉ፡ ብደገፍ ፈረንሳ ካብ ኣፍጋኒስታን ብሰላም ክትለቅቕ ክኢላ። ድሕሪ ምውዳቕ ጣሊባን ድማ ኣብ ኣህጉራዊ ስፖርታዊ ውድድር ናይ ፈለማ ዝተሳተፈት ኣፍጋኒስታዊት ስፖርተኛ ኰይና። ዛክያ ኹዳዳዲ ተዋዛይት/ኮሜድያን ናኦሚ ዋታናቤ ሓንቲ ካብ’ተን ኣብ ጃፓን ፍሉጣትን ተሰማዕነት ዘሎዎምን ሰብ ብምዃና፡ ኣብ ሃገራ ንሓደሽቲ ወለዶ ተዋዘይቲ ደቂ ኣንስትዮ መንገዲ ጸሪጋ እያ። ኣብቲ ብደቂ ተባዕትዮ ዝዕብለል ዝነበረ ናይ ዋዛ ክልላት ጃፓን ከተፍርሶ ብምኽኣላ፡ ከም ቀንዲ ገጸ ባህሪ ጓል ኣንስተይቲ ኰይና ተዋሲኣን ውጽኢታዊ ናይ ዋዛ ምርኢታት ክትፈጥር በቒዓ። ዋታናቤ ኣብ ጃፓን ኣብ ቅርጺ ኣካል ሰብ ዘሎ ዕሙት ኣረኣእያ (stereotype) ንምቕያር - እዚ ድማ ብቋንቋ ጃፓን ‘ብፖቻካዋይ’ ዝፍለጥ (ጓዕፋርን ምጭውን) - ንኣካላት ብዝምልከት ኣወንታዊ ምንቅስቓስ ትመርሕ ኣላ። ንሳ፡ ሓደ ካብቶም ቀዳሞት ፕላስ-ሳይዝ - ክዳውንቲ ንረጐድቲ ሰባት - ዘቕርቡ ትካላት ጃፓን ኣበጊሳ። ኣብ ጃፓናዊ ቲቪን ፊልምን ዓቢ ዓወት ድሕሪ ምምዝጋባ፡ ሕጂ ናብ ኣመሪካ ብምኻድ ናብ ዓለማዊ መድረኽ ኮሜዲ ክትሰግር ስርሓ ጀሚራ ኣላ። ናኦሚ ዋታናቤ ተጻዋቲት ሰደቓ ቴኒስ (ቴብል ቴኒስ) ቻይናዊት-ቺሊያዊት ተጻዋቲት ቴኒስ ጠረቤዛ ዚይንግ ዘንግ (ታንያ) ኣብ 58 ዓመት ዕድሚኣ ንፈለማ እዋን ኣብ 2024 ኣብ ዝተኻየደ ጸወታታት ፓሪስ ኣብ ኦሎምፒክ ተሳቲፋ። እዚ ከምዝኸውን ነዊሕ ግዜ ትጽቢት ነይሩ: ኣዲኣ ከም ኣሰልጣኒታ ኰይና ገና ኣብ ንኡስ ዕድሚኣ (ጓል 12 ዓመት እንከላ) እያ ፕሮፌሽናል ኰይና። ናብ ሃገራዊት ጋንታ ቻይና ክትጽንበር ሓሊፋ ነይራ፡ ድሒራ ግን ናብ ቺሊ ግዒዛ። ኣብኡ ድማ ን30 ዓመታት ነቲ ስፖርት ገዲፋ ኣብ ንግዲ ከተተኩር ጀሚራ። ለበዳ ኮቪድ-19 ምስ ጀመረ ታንያ ዘንግ ናብ ቴኒስ ጠረቤዛ ተመሊሳ። ኣብ 2023 ኣብ ቺሊ ኣብዚ ስፖርት ዝለዓለ ደረጃ ዝሓዘት ጓል ኣንስተይቲ ኰይና። ንሃገራ ወኪላ ኣብ ሻምፕዮን ደቡብ ኣመሪካን ጸወታታት ፓን ኣመሪካን ተሳቲፋ። ብድሕሪኡ ድማ መጻረዪ ኦሎምፒክ ብምምላእ “ናይ ዕድመ ምሉእ ሕልማ” ኣግሂዳ። ኦሎምፒካዊት ክኢላ ጨመተ ቶኲሲ ስፖርታዊ ዓወታት ንኪም የጂ ኣብዚ ዓመት ናብ ዓለማዊ ኣቓልቦ ኣምጺእዋ። እታ ተኳሲት ሽጉጥ ኣብ ወርሒ ሓምለ ኣብ ዝተኻየደ ፈላማይ ኦሎምፒክ ኣብ ውድድር 10 ሜትሮ ሽጉጥ ደቂ ኣንስትዮ ብሩር ተዓዊታ፡ ቅድሚ ሒደት ኣዋርሕ’ውን ናይ ደቂ ኣንስትዮ ክብረወሰን ዓለም 25 ሜትሮ ሽጉጥ ኣመዝጊባ ነይራ። ኪም የጂ ኣብዚ ቀረባ እዋን ዝዘርገሓቶ ቪድዮ ኣብ ማሕበራዊ ሚድያ ኣዝዩ ኣዘራራቢ ኮይኑ ነይሩ፡ ዘዘረራረበ ግን ናይ ምጭማት ክክእለታ ጥራይ ኣይነበረን እቲ ኣዝዩ ርጉእ ባህርያታ’ውን እዩ። ኪም የጂ ምስ ኣደነት ዝመጽእ ሓላፍነት ብኸመይ ከም እትርእዮ ብግልጺ ተዛሪባ ኣላ። ካብቲ ስፖርት ዕረፍቲ ወሲዳ ምስ ጓል ሽዱሽተ ዓመት ጓላ ግዜ ከተሕልፍ ኣላ። ኪም የጂ ኣትሌት መስመርን-ሜዳን (ትራክን ፊልድን) ክብረወሰን ብዝሓዘ 20 መዳልያታት ሻምፕዮን ውድድራት-ዓለምን 11 መዳልያታት ኦሎምፒክን ዝረኸበት ኣሊሰን ፌሊክስ ኣብ ታሪኽ እታ ዝበዝሐ ሽልማት ትራክን ፊልድን ዝሰዓረት ኣትሌት’ያ። ኣብ ጊዜ ጥንሲ ብዘጋጠማ ብዝሒ ደምን ንጓላ ቅድሚ ግዜኣ ብምውላዳን፡ ንመሰል ጥዕና ኣዴታት ኣበርቲዓ ክትጣበቕ ጀመረት። ሕጂ ድማ ኣብ ኣሜሪካ ንዝርከባ ጸለምቲ ደቂ ኣንስትዮ ክንክን ጥዕና ኣዴታት ንምጕስጓስ ካብ ሜሊንዳ ጌትስ ናይ 20 ሚልዮን ዶላር ሓገዝ ረኺባ ኣላ። እዛ ጡረተኛ ኣትሌት፡ ኣብ ምምራቕ ናይ መጀመርታ መዋእለ ህጻናት ኦሎምፒክ ቪለጅ፡ ኣብ ጸወታታት ፓሪስ 2024 ዓቢ ኣበርክቶ ገይራ። ኣብዚ ዓመት’ዚ’ውን ኣብ ኮሚሽን ኣትሌታት ኣህጉራዊ ኮሚተ ኦሎምፒክ ክትጽንበር ተመሪጻ፡ ኣብ ስፖርት ደቂ ኣንስትዮ ጥራይ ዘተኮረ ናይ ገዛእ ርእሳ ናይ ስፖርት ምሕደራ ኩባንያ’ውን ኣበጊሳ ኣላ። ኣሊሰን ፌሊክስ ተቓላሲት ቪነሽ ፎጋት፡ ሰለስተ ግዜ ኣብ ውድድር ኦሎምፒክ ዝተሳተፈት ኰይና ሓንቲ ካብቶም ኣብ ህንዲ ኣዝዮም ዕውታት ተቓለስቲ እያ። ኣብ ሻምፕዮን ዓለም፡ ኮመንዌልዝን ጸወታታት ኤስያን መዳልያታት ረኺባ። ኣብ ስፖርት ድማ፡ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ንዝበጽሕ ጾታዊ መድልዎታት ክትነቅፍ ጸኒሓ’ያ። ኣብዚ ዓመት ኣብ ህንዲ ናይ መጀመርታ ጓል ኣንስተይቲ ተቓላሲት ኰይና ናብ ፍጻመ ኦሎምፒክ በጺሓ’ኳ እንተነበረት፡ ሚዛን ብዘይ ምምላኣ ግን ካብቲ ውድድር ተኣልያ። ድሒራ ካብ ስፖርት ጡረታ ወጺኣ ናብ ፖለቲካ ተጸንቢራ። ፎጋት፡ ብዛዕባ ጾታዊ ጽልዋታት ብግልጺ እያ ትዛረብ። ኣንጻር እቲ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ስፖርተኛታት ጾታዊ ትንኮሳ ፈጺሙ ተባሂሉ ዝተኸሰሰ ሓላፊ ፈደረሽን ብሪጅ ቡሻን ሲንግ ህንዳውያን ተቓለስቲ ንኣዋርሕ ዘካየድዎ ተቓውሞ ኣብ ቅድሚት ተሰሪዓ - ብሪጅ ቡሻን ሲንግ ግን ነዚ ክሲ እዚ ነጺግዎ’ዩ። ፖሊስ ኣብ እዋን ሰልፊ ንፎጋትን ካልኦትን ኣብ ቀይዲ ምስ ኣእተወ፡ እቲ ተቓውሞ ኣርእስታት ዜና ኰይኑ ነይሩ። ቪነሽ ፎጋት ተጣበቒት መሰላት LGBTQ+ ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ታይላንድ ኣብ ደቡባዊ ምብራቕ እስያ ካብ ዝርከባ ሃገራት ብቐዳምነት ንእማመ ማዕርነት ሓዳር ብምፍራም ንመርዓ ሕደ-ጾታ ኣፍልጦ ኣብ ዝሃበትሉ፡ ኣን ቹማፖርን ዝጸንበለቶ ብዘይ ምኽንያት ኣይነበረን። እቲ እማመ ብባይቶ ክጸድቕ፡ ኣብ ወከልቲ ህዝብን ቤት-ምኽርን ኮምሽነር ሕጊ ብምዃን ኣብ ቅድሚት ኰይና መሪሓ። “ባንኮክ ፕራይድ” ንዝተባህለት ትካል ምስ ካልኣይታ ብምምስራት፡ ኣብ ገጠራት ደቡባዊ ታይላንድ ንሰብኣዊ መሰላትን ስድራቤታዊ መሰላት LGBTQ+ን ንዓሰርተ ዓመት ተቓሊሳ። ኣብ 2020 ኣብ ታይላንድ ኣብ ዝተኻየደ ናይ መንእሰያት ተቓውሞ፡ መራሒት ናይቲ ግንባር ሓርነት ኣንታስይነት ዝተባህለ ኰይና ወጺኣ። ብሰንኪ እቲ ዝነጠፈቶ ድማ ሸሞንተ ፖለቲካዊ ክስታት ቀሪቡላ። ጠበቓ ብዛዕባ ሕግን ፍትሕን ወናም ዝዀነት ሩት ሎፐዝ፡ ኣብ መላእ ማእከላይ ኣመሪካ ደሞክራሲ ንምዕባይ ናይ ዝሰርሕ ክሪስቶሳል ዝተባህለ ትካል ላዕለወይቲ ተጸዋዒት እያ። ኣብ ጸረ-ብልሽውና፡ ሕጊ ምርጫን ምሕላው ሰብኣዊ መሰላትን ኣብ ኤል ሳ ልቫዶር ኣተኲራ እያ ክትሰርሕ ጸኒሓ። እዛ ፍልጥቲ ነቓፊት መንግስቲ ናይታ ሃገርን ትካላትን ዝዀነት ሩት፡ ፖለቲካዊ ግሉጽነት ክነግስን ዜጋታት ባዕሎም ተቘጻጸርቲ ክዀኑን ሰፊሕ ዘመተ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ተካይድ። ኣብዚ ዓመት’ዚ፡ ፕረዚደንት ናይብ ቡከለ ንኻልኣይ ግዜኡ ኣብ ዝተመርጸሉ ድማ ስርሓታ ደሚቑ ክርአ ክኢሉ እዩ። ኣንጻር ገበን ዘካየዶ ወፍሪ ተፈታውነቱ ክዓቢ ዘኽኣሎ ቡከለ፡ ንነብሱ "ምቕሉል ውልቀ መላኺ ዓለም" ክብል ይገልጽ። ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤል ሰላም ሕጂ ኣብ ቅድሚት ተሰሪዓ እትርከብ ተጣባቒት ጾታዊ ዓመጽ፡ ተጣባቒት ሰብኣዊ መሰላት፡ ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤል ሰላም ናድያ ሙራድ፡ ነቲ ብ2014 ኣብ ዒራቕ ብእስላማዊ መንግስቲ (ኣይሲስ) ዝጽዋዕ ዝነበረ ጉጅለ ዝተኻየደ ምጽናት ዓሌት ያዚዲ ተጻዊራ ክትሰግሮ ከኣለት ። ንሳ ብዕጡቓት ኣይሲስ ተታሒዛ፡ ናብ ባርነት ተገዲዳ ብምእታው፡ ኣብ ልዕሊኣ ዓመጽን ግህሰትን ዝተፈጸማ ሰብ’ያ። ድሕሪ ሰለስተ ኣዋርሕ ካብ ኣሰርታ ከተምልጥ ከኣለት። ብዛዕባ’ቲ ዘጓነፋ ጾታዊ ዓመጽ - ምስ ውግእን ግጭትን ዝተኣሳሰሩ ዓመጻት - ኣብ ዓለምና ንቕሓት ክብ ምእንቲ ክብል ብትብዓት ዛንታኣ ዝነገረት ሰብ’ያ። ። ምስ ኣማል ክሉኒ - ጠበቓ ሰብኣዊ መሰላት - ብምትሕብባር ንኣይሲስ ብዝፈጸምዎ ገበን ተሓተትቲ ብምግባር፡ ማሕበረሰባት ናይ ዝተወጽዓ ደቂ’ንስትዮ ዳግማይ ንምህናጽን ንዝደሓናን ድማ ካሕሳ ዝረኽባሉ ኣገባብ ንምጉስጓስን ‘ተበግሶ-ናድያ’ ዝስሙ ትካል ኣበጊሳ። ድሕሪ ዓሰርተ ዓመት ቅትለት ደቂ’ንስትዮ ያዚዲ፡ ሙራድ ዓለም-ለኻዊት ኣርማ ጽንዓት ኰይና ትቕጽል ኣላ። ናድያ ሙራድ ጠበቓ ሰብኣዊ መሰላት ብዙሓት ካብቶም ኣብ ካራካስ - ቬንዙዌላ ኣብ ዝርከብ ሆስፒታል ህጻናት ጆሴ ማኑኤል ደ ሎስ ሪዮስ ዝርከቡ መንእሰያት ሕሙማት፡ ካብ ትሑት ኣታውን ሓደ ወላዲ ዘለዎምን ስድራቤታት ዝመጽኡ እዮም። ብካትሪን ማርቲነዝ ዝተመስረተ ዘይመንግስታዊ ትካል ፕረፓራ ፋሚልያ፡ ኣገደስቲ ነገራት - ክዳውንቲ፡ ሕክምናዊ ናውትን መግብን፣ ከምኡ'ውን፡ ስነ-ኣእምሮኣዊ ደገፍ ይህብ። ማርቲነዝ ከም ጠበቓ ሰብኣዊ መሰላት መጠን፡ ግዳያት ካሕሳ ክሓቱ ንምፍቃድ፡ ንሳን ጕጅለኣን ኣብ ልዕሊ ኣለይቲ ህጻናትን ደቀንስትዮን ከም ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ዝረኣይዎ መዝገብ ትሕዝ። ኣብ ቬንዙዌላ ልዑል መጠን ሕጽረት መግቢ ኣብ ዘጋጠማ ፕሪፓራ ፋሚልያ፡ ንህጻናትን ነፍሰ-ጾራትን መመላእታታት መግብን ቪታሚናትን ብናጻ ዝህብ ማእከል እውን ከፊታ። ተጣባቒት ምንቅስቓስ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ ላቲሻ ማክክሩደን ገና ኣብ 20 ዓመት ዕድሚኣ፡ ድሮ ብርትዕቲ ተጣባቒት ማሕበረሰብ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ ገይራ ንነብሳ መስሪታ ኣላ። ከም ኣባል ምንቅ ስቓስ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ፡ ኣብ ከባቢ ውሑዳን ብሄራት ኣየርላንድ ዝተኸልከሉ ነገራት ክትምክትን፡ ከም ግዳይ ዘቤታዊ ዓመጽ ድማ ድምጻ ተጠቒማ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮን ኣዋልድን ዝፍጸም ዓመጽ ክትቃለስን ትደሊ። ኣብ ዩኒቨርሲቲ ጋልዌይ ተማሃሪት ሕጊ ዝዀነት ማክክሩድ፡ ከም ኣባል ሃገራዊ መድረኽ መንእሰያት ምንቅስቓስ ተጓዓዝቲ ኣየርላንድ፡ ሃገራዊ ቤት ምኽሪ ደቂ ኣንስትዮ ኣየርላንድን ሚንስየርስ ዋይደንን ዝተበሃለ ጉጅለ ደገፍ ተጓዓዝቲን ኰይና እናገልገለት ትርከብ። ኣብ ዝቕጽል ከባብያዊ መረጻ 2029 ክትወዳደርን ንመጻኢ ኣየርላንድ ለውጢ ከተምጽእን ድማ ትትስፈ። ፖለቲከኛ ሃና-ራዊቲ ማይፒ-ክላርክ ገና ጓል 22 ዓመት እንከላ፡ ኣብ ባይቶ ኒውዚላንድ ዝተመርጸት ዝነኣሰት ጓል ኣንስተይቲ ማኦሪ (ደቀባት ፖሊነዥያውያን ህዝቢ ኒውዚላንድ) ኰይና። ኣብ ናይ መጀመርታ መደረኣ፡ ‘ሃካ’ ዝበሃል ናይ ማኦሪ ስነ-ስርዓት ሳዕስዒት ብምቕራብ ፍልጥቲ ኰይና፡ ውክልና ደቀባት ክውስኽ ድማ ጸዊዓ። ኣብዚ ቀረባ እዋን እውን ካልእ ‘ሃካ’ ብምምራሕ፡ ኣብ ባይቶ ዝቐረበ ሓደ ኣካታዒ እማመ ብምቅዋም ደው ክብል ገይራ። ማይፒ-ክላርክ ንመሰላት ማኦሪ፡ ዕቃበ ባህልን ንጉዳያት ከባቢን ብውዕዉዕ ስምዒት እያ ትጣበቕ። ጓል 17 ዓመት ከላ፡ ብዛዕባ ኣቆጻጽራ ወርሒ ማኦሪ እትገልጽ ናይ መጀመርታ መጽሓፋ ኣ ሕቲማ’ያ። ሎሚ ዓመት ድማ ኣብ ፖለቲካ ድምጽታት ደቀባት መንእሰያት ንምብራኽ ብዝገበረቶ ጻዕሪ፡ ብሉጽ ሽልማት ‘ዋን ያንግ ዎርልድ ፖሊቲሻን’ ተዓዊታ። ሃና-ራዊቲ ማይፒ-ክላርክ ክኢላ ዕደና ኣኒ ሲናንዱኩ ምዋንገ ኣብ ንግዲ ዕደና ኮንጎ፡ ኣብቲ ኢንዱስትሪ ዘጋጥም ዘይማዕርነታዊ ጾታዊ ግፍዒ ደቀንስትዮ ንምምካት ዝካየድ ምንቅስቓስ ትመርሕ። ፍርቂ ካብቶም ኣብዚ ስርሓት ዝርከቡ ሰራሕተኛታት ደቀንስትዮ ኰይነን፡ ኣብቲ ኢንዱስትሪ ዘይማዕርነትን ጾታዊ ጸቕጥን ንምምካት፡ ነቲ ኣብ ባይታ ዝካየድ ምንቅስቓስ ትመርሕ። ንሳ መራሒት ሃገራዊ መርበብ ዕደና ደቀንስትዮ ኰይና፡ ንነብሳ ከም ሓላፊት ወይ ብዓልቲ ስልጣን ኣደ ምዃና እያ ትገልጽ። ደቀንስትዮ ኣብ ዕደናዊ ቦታታት ጽፍሒ ምሓዝ፡ ካብቶም ደቂ-ተባዕትዮ መሳርሕተን ክወርደን ካብ ዝኽእል ዓመጽ ንምክልኻል ከም ዝሕግዝ ብምእማን ጸቒጣ ትሰርሓሉ። ብተወሳኺ፡ መነባብሮ ደቀንስትዮ ብምምሕያሽ፡ ኣብዚ ዓለማዊ ጠለብ ኮባልትን ካልኦት ንናይ ኤለክትሪክ መካይን ዘድልዩ ማዕድናት እናወሰኸ ዝኸደሉ ዘሎ እዋን፡ ብዝሒ ናብ ስራሕ ዝወፍሩ ቈልዑ ክጐድል ብምሉእ ተስፋ ትሰርሓሉ። ምክትል ቀዳመይቲ ሚኒስተር ኣብ ፖለቲካ ዓባይ ብሪጣንያ ሓንቲ ካብቶም ዝለዓሉ ጽፍሕታት ዝሓዘት ኣንጀላ ሬይነር፡ ድሕሪ’ቲ ኣብ ወርሒ ሓምለ ዝተኻየደ ሓፈሻዊ ምርጫ ምክትል ቀዳመይቲ ሚኒስተር ኰይና ክትምረጽ በቒዓ። ኣብ ስቶክፖርት ተወሊዳ ዝዓበየት ሬይነር ካብ ንእስነታ ኣትሒዛ ኣላዪት ኣዲኣ ነበረት፤ ኣብ 16 ዓመት ዕድሚኣ ከኣ ነፍሰጾር ኰይና ካብ ቤት ትምህርቲ ተኣልየት። ኣብቲ ዝነበረቶ ከባቢ ቤት ምኽሪ ኣብ ማሕበራዊ ክንክን ተቘጺራ ትሰርሕ ነበረት። ብእኡ ኣቢላ ድማ ብመሳልል ስራሕ ብምድያብ ወኪል ማሕበር ሰራሕተኛታት ንምዃን ከኣለት። ሬይነር ኣብ 2015 ንፈለማ ጊዜ ኣባል ባይቶ ሰልፊ-ዕዮ ኰይና ኣብ ‘ኣሽተን-ኣንደር-ላይን’ ናብ ባይቶ ተመርጸት- እታ ቀዳመይቲ ጓል ነቲ ዞባ ዝወከለት ጓል ኣንስተይቲ ነበረት፣ ጸኒሓ ድማ ካብ’ቶም ብርክት ዝበሉ ዝተሰከመቶም ሓላፍነታት፡ ናይ ተቓዋሚ ኣካል ሚኒስተር ደቂ ኣንስትዮን ማዕርነትን ኰይና ኣገልጊላ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ጸሓፊት ጉዳያት ኣባይቲ፣ ማሕበረሰባትን ከባብያዊ ምምሕዳርን ኰይና ትሰርሕ ኣላ። ማሕበራዊ ነጣፊት ኣብ ህንዲ ንመሰል ድኻታት እትቃለስ ኣሩና ሮይ፡ ኣብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ሞያ ገዲፉ ምስ ገጠራዊ ማሕበረሰባት ብዝያዳ ብቐጥታ ክትዋሳእ ክኢላ። ኣብ ግሉጽነትን ፍትሓዊ ደሞዝን ዘተኮረ ናይ መሰረታዊ ትካል ማዝዶር ኪሳን ሻክቲ ሳንጋታን (MKSS) ሓባራዊት መስረትቲ ኮይና፡ ዜጋታት ተሓታትነት መንግስቲ ክጠልቡ ዘኽእሎም ኣብ 2005 ፍሉይ ዝኾነ ሕጊ ኣብ ምሕንጻጽ ዓቢ ኣበርክቶ ነይርዋ ። ንልዕሊ ኣርባዕተ ዕቁድ፡ ሮይ ብህዝቢ ዝምራሕ ተበግሶታት ኮይና ኣብ ቅድሚት ኮይና ብምምራሕ ተቃሊሳ’ያ ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ‘ሽልማት ኖቤል ኤስያ’ ተባሂሉ ዝጽዋዕ ራሞን ማግሳይሳይ ሓዊሱ ብዙሕ ሽልማታት ረኺባ። ሮይ ፕረዚደንት ፈደረሽን ሃገራዎ ማሕበር ህንዲ’ያ፡ ኣብ ዝሓለፈ እዋን’ውን ንውልቃዊ መዘክራ እተዘንቱ መጽሓፍ ኣሕቲማ። ኣሩና ሮይ ተቓላሲት ግዱድ መስርሕ ምምካን ሕማም ‘ሴረብራል ፓልሲ’ ሒዛ ዝተወልደት ዩሚ ሱዙኪ፡ ካብ ንእስነታ ጀሚራ ኣድልዎን ተነጽሎን ይጐንፋ ነበረ። ጓል 12 ዓመት ኣብ ዝነበረትሉ እዋን፡ ማሕጸና ብመብጣሕቲ ንምእላይ ናይ ‘ህይስተረክቶሚ’ መስርሕ ምቝራጽ ማሕጸን ተገይሩላ። ኣብ ጃፓን፡ ካብ 1950ታት ክሳብ 1990ታት ከም ሱዙኪ ዝኣመሰላ ስንኩላን ብሰንኪ እቲ ኣብ 1996 ዝተሰረዘ ሕጊ ዩጂኒክስ ግዱድ መስርሕ ምምካን ተፈጺምወን። ሱዙኪ ትርከቦም 38 ግዳያት ንመንግስቲ ብምኽሳስ፡ እቲ ጉዳይ ኣብ ኣብያተ ፍርዲ ንነዊሕ ዓመታት ድሕሪ ምጽንሑ ተዓዊተን። ኣብ ወርሒ ሓምለ፡ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ጃፓን፡ እቲ ተግባር ዘይሕገ-መንግስታዊ ምዃኑን መንግስቲ ነቶም ግዳያት ካሕሳ ክኸፍልን ኣዚዙ። እቶም ሰብ-መዚ 16,500 ግዱድ መስርሕ ምምካን ብዘይ ፍቓድ ግዳያት ከም ዝተፈጸመ’ውን ኣሚኖም። ሓኪምን ናይ ፖለቲካ ነጣፊትን ኣብ ፓኪስታን ኣብ ግዝኣት ባ ሎቺስታን ንስለ እቶም ብግዴታ ዝስወሩ ሰባት ኣብ ዝካየድ ሰልፍታት፡ ካብ’ተን ኣማኢት ደቀንስትዮ ማህራንግ ባሎች ኣብ መንጎአን ትርከብ። ኣብ ጐድኒ ፍትሒ ቈይማ ድምጻ ከተስምዕ ዝጀመረት፡ ኣቦኣ ኣብ 2009 ብሓይልታት ጸጥታ ተጨውዩ፡ ድሕሪ ክልተ ዓመት ምስ በሰላታት ስቅያቱ መይቱ ድሕሪ ምርካቡ እዩ። ኣብ ካልኣይ ክፍላ 2023፡ ባሎጅ፡ ኣማኢት ደቀንስትዮ መሪሓ ናብ ርእሰ-ከተማ ኢስላምባድ ንኣስታት 1,600 ኪሎሜተር ተጓዒዛ። ዕላማ ናይቲ ሰልፊ፡ ስድራቤታት ናይ ዝጠፍኡወን መቕርበን ሃለዋት ክንገረን ዝጽውዕ እዩ። ኣብቲ ጕዕዞ ድማ ክልተ ሳዕ ኣብ ትሕቲ ቀዪዲ ኣትያ። እቶም ካብታ ንነዊሕ ግዜ ናዕቢ ዝካየደላ ግዝኣት ባሎቺስታን ዝመጽኡ ሰልፈኛታት፡ እቶም ፍቑራቶም፡ ካብቲ ሰልፍታት ብጸረ-ናዕቢ ሓይልታት ፓኪስታን ተጨውዮም ከም ዝቕተሉ ይዛረቡ። ሰበስልጣን ኢስላምባድ ግን ነዚ ክስታት ይኽሕድዎ። እታ ሓኪም፡ ካብ ሽዑ ኣትሒዛ፡ “ባሎች ያክጀህቲ (ሓድነት)” ኣብ ትሕቲ ዝብል ናይ ገዛእ-ርእሳ ጕጅለ ሰብኣዊ መሰላት፡ ዕልልቲ ተጣባቒት ክትከውን ክኢላ። በቲ ኣብ ሰብኣዊ መሰላት ዝዓመመቶ ስርሓት ድማ ኣብ መጽሔት ‘ታይም’፡ 100 ዝቕልቀሉ ዘለዉ መራሕቲ ስማ ተረቚሑ። ጐስጓሲት መሰል ፋይቶት ድሕረ-መጋረጃ ናይ ብዙሕ ጐስጓሳት ኰይና መሪሕ ሓይሊ ዝወነነት ሉርድስ ባሬቶ፡ ኣብ ብራዚ ል ዝርከባ ፋይቶት ዝሓሸ መሰላት ክረኽባ ኣብ ምጕስጓስ ዕድሚኣ ኣሕሊፋቶ። ኣብ ዞባ ኣማዞን-ቤለምዶ ፓራ ንጥፈታታ ዝጀመረት ሉርድስ ባሬቶ፡ ኣብ 1980ታት መርበብ ፋይቶት ብራዚል ምስ ካልኣይታ ብምዃን መስረተት። እዚ ዝተወደበ ምንቅስቓስ’ዚ፡ ኣብ ደቡብ-ኣመሪካ ናይ መጀመርታ ናይ ኣመንዝራታት ውዳበ እዩ። ኣብዚ እዋን’ዚ፡ ኣብ 80ታት ዕድሚኣ እትርከብ ባሬቶ፡ ንዓሰርተታት ዓመታት ኣብ ልዕሊኣ ብዝወረደ ጽልኢ ክትፈታተን ጸኒሓ እያ። ኣብታ ሃገር ፖሊሲታት ምክልኻል ኤች.ኣይ.ቪ ኣብ ምትካል ዓቢ ኣበርክቶ ዝገበረት ኰይና፡ ኣብ ማሕበረሰብ ዕደና ወርቂ ዝርግሐ ኤች.ኣይ.ቪ ንምክልኻል’ውን ጐስጓስ ኣካይዳ። ኣብ 2023 ድማ ታሪኽ ህይወታ እትገልጽ መጽሓፍ ኣሕቲማ። ሉርድስ ባሬቶ መራሒት ዓቃባዊ ሰልፊ ኣብ ሕዳር መራሒት ዓቃባዊ ሰልፊ ዝተመርጸት ኬሚ ባዴኖክ፡ ንሓደ ዓቢ ፖለቲካዊ ሰልፊ ዓባይ ብሪጣንያ ዝመርሐት ፈላመይቲ ጸላም ጓል ኣንስተይቲ እያ። ኣብዚ እዋን’ዚ ኣባል ባይቶ ሰሜናዊ ምዕራብ ኤሰክስ ኰይና፡ ቅድሚ ሕጂ ድማ ጸሓፊት ንግዲን ሚኒስተር ደቂ ኣንስትዮን ማዕርነትን እያ ነይራ። ባዴኖክ ካብ ናይጀርያውያን ወለዲ ኣብ ለንደን ተወሊዳ፡ ኣብ ሌጎስ፡ ናይጀርያን ኣብ ኣመሪካን ዓብያ። ኣብ ናይጀርያ ብዝገደደ ፖለቲካውን ቍጠባውን ኵነታት ኣብ 16 ዓመት ዕድመኣ ናብ ዓዲ እንግሊዝ ተመሊሳ፡ ብኮምፒዩተር ኢንጂነሪንን ሕጊን ዲግሪ ወሲዳ። ቅድሚ ፖለቲካዊ ሞያኣ፡ ተሓጋጋዚት ዳይረክተር ናይ ብሕቲ ባንክ ካውትስን ዳይሬክተር ዲጂታዊ መጽሔት ዘ ስፔክተተርን እያ ነይራ። ፖለቲከኛን እስርቲ ነበርን ኣብ ወርሒ ነሓሰ ናይዚ ዓመት ከም ኣካል ናይቲ ዓቢ ኣህጉራዊ ምልውዋጥ እሱራት ካብ ዝተፈትሑ 26 እሱራት ሓንቲ ዝኾነት ፖለቲካዊት ተቓላሲት ሊልያ ቻኒሸቫ ናጽነታ ምስ ረኸበት ካብ ሩስያ ወጺኣ። ሊልያ ቻኒሸቫ ኣብ ዞባ ባሽኮርቶስታን ሩስያ ቤት ጽሕፈት ነፍስሄር ተቓዋሚ ፖለቲከኛ ኣሌክሲ ናቫልኒ ትመርሕ ነይራ። ስርሓ ኸኣ ብልሽውና ምጽራይን ፍትሓዊ ምርጫን ክካይድን ብናጽነት ሓሳብካ ንመግላጽ ዘኽእል ባይታ ንኽህሉን ምጉስጓስ’ዩ። ብፈይናንስ ዕውትቲ ኰይና፡ ቅድሚ ምስ ናቫልኒ ምስራሕ ምጅማራ ኣብ ሞስኮ ኣብ ዝርከባ ዓለምለኻውያን ትካላት ናይ ግብሪ ኣማኻሪት ኰይና’ያ ትሰርሕ ነይራ። ኣብ 2021 ብኽሲ ሕሉፍነት [ኣኽራርነት] ተኣሲራ ን9 ዓመትን መንፈቕን ክትእሰር ተፈሪዳ። ቅድሚ ምፍታሓ ከኣ ንኽልተ ዓመትን ትሽዓተ ወርሕን ኣብቲ ተኣሲራትሉ ዝነበረት ቤት ማእሰርቲ ኣገልጊላ። ተጣባቒት ብዙሕነትን ጸረ-ምግላልን ኣብ ኡጋንዳ ሕደ-ጾታዊ ተግባራት ዘይሕጋዊ ኰይኑ፡ ብማእሰርቲ እዩ ዘቕጽዕ። ተጣባቒት LGBTQ+ ካሻ ናባገሰራ ድማ ነዞም ዓፋኒ ሕግታት’ዚኣቶም ንምቕያር ት ቃለስ። እዛ ብግልጺ ሕደ-ጾታዊት ጓለንስተይቲ ምዃና እትገልጽ ካሻ ጃክሊን፡ ኣብ ልዕሊ እቲ ኣብ ኣፍሪቃ ዝካየድ ጸረ LGBTQ+ ጐስጓሳት ልዑል ጽልዋ ኣሕዲራ ኣላ። ካሻ ጃክሊን ንጋዜጣታትን መንግስቲ ኡጓንዳን “ጸረ LGBTQ+” ብምባል ብዓውታ ከሲሳ። ንጸረ ሕደ-ጾታዊ ሕጊ ኡጓንዳ ድማ ክልተ ሳዕ ኣብ ቤት-ፍርዲ መጒታ፣ ነቲ ኣብ 2023 ዝመጽአ ሕጊ’ውን ትብድሆ ኣላ። ኣካዳምያዊ ጕዕዞኣ፡ ናይ ንግዲ ዲግሪ ካብ ዩኒቨርሲቲ ንኩምባ - ኡጓንዳ ዘጠቓልል ኰይኑ፡ ፎሎውሺብ ካብ ዩኒቨርሲቲ ስትንፎርድ፣ ከምኡ’ውን፡ ከም ኣብ ሕቡራት ሃገራት፡ ባይቶ ኤውሮጳን ኮምሽን ኣፍሪቃን ዝኣመሰሉ ዓበይቲ መድረኻት ንብዙሕነትን ዘይምግላልን ዝጣበቕ ተበግሶታት ወሲዳ። ሹመኛ ዓድን ጎስጓሲት ኣገዳስነት ጫካታትን ኣብዚ ቀረባ ግዜ ናይታ ኣብ ምዕራብ ቱርኪ ትርከብ ኢኪዚኪ ዝተብሃልት ዓዲ ሹሞኛ ኮይና ተሓረያ። ነጅላ ኢሲክ ዝሓለፈ ሓሙሽተ ዓመታት ኣግራብ ንኸይይበርስ ኣብ ቃልሲ’ያ ኣሕሊፋቶ። ኣብ ከባቢኣ ዝርከብ ጫካ ኣክበለን ብሰንኪ እማመ ዕደና ከሰል ኣብ ሓደጋ ምስ ኣተወ፡ ኢሺክን ካልኦት ደቂ ኣንስትዮ እቲ ከባቢን፡ ነቲ ንፕሮጀክትታት ዕደና ዝኸውን መሬት ዝጸርግ ምቑራጽ ኣግራብ ደው ንምባል ብኽስን ተቓውሞን መኪተን። ሓድሓደ ግዜ እቲ ከባብያዊ ወፍረን ምስ ፖሊስን ኣብ ሓለዋ እቲ ጫካ ምስዝተዋፈሩን ናብ ብርቱዕ ግጭት እኳ እንተእተወን፡ ኢሺክን ካልኦት ደቂ ዓድን ግን ብዘይ ፍቓድ ናብ ጫካ ብምእታወን ዝስዕብ መቕጻዕቲ ሓዊሱ ዝበጽሕ ብድሆታትን ስግኣታትን ተጻዊረን ብጽንዓት ደው ክብላ ቃል ኣትየን (እቲ መቕጻዕቲ ድሒሩ ተሰሪዙ) ነጅላ ኢሲክ ተጣባቒት መሰላት ደቂ ኣንስትዮ ድምጻ ንምስማዕ ናብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ብምውጻእ፡ ፋውዝያ ኣል-ኦታይቢ፡ ኣብ ስዑዲ ዓረብ ስርዓት ሞግዚትነት ደቂ ተባዕትዮ ንኸብቅዕ ካብ ነዊሕ እዋን ጐስጓስ ትገብር ነይራ። ብሰበስልጣን ንመርመራ ድሕሪ ምጽዋዓ ግን ካብታ ሃገር ክትሃድም ወሰነት። ሓፍታ መናህል ኣል-ኦታይቢ – ንሳ’ውን ተጣባቒት መሰላት ደቂ ኣንስትዮ’ያ – ኣብ መጀመርታ ናይዚ ዓመት’ዚ ምስ ምርጫ ክዳውንታን ምስቲ ብኢንተርነት ዝገለጸቶ ኣረኣእያን ዝተኣሳሰር ክሲ ድሕሪ ምፍራዳ፡ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ከምዝኣተወትን ን11 ዓመታት ክትእሰር ከምዝተፈርደትን ጕጅለታት ሰብኣዊ መሰላት ሓቢሮም። ኣል-ኦታይቢ ሓፍታ ንኽትፍታሕ ብዘይዕረፍቲ ጐስጓስ ኣካይዳ እያ። ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ ልዕሊ ተቓውሞታት ዝተወስደ ስጕምቲ፡ ኣብ ስዑዲ ዓረብ ብዙሓት ብማሕበራዊ መራኸቢታት ዝጸሓፍዎ ጽሑፋት ተኣሲሮም ኣለዉ። ጎስጓሲት ጸረ ጾታዊ ዓመጽ ኣብ እዋን ኵናት ሃላ ዳይረክተር ናይቲ SIHA ተባሂሉ ዝጽወዕ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ ዘተባብዕ ዞባዊ ትካል’ያ። ሃላ ጸሓፊት’ውን እያ ብዓቢኡ ከኣ ኣብ ኣንጻር ናይቲ ኣብ እዋን ኵናት ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥም ጾታዊ ዓመት ትጉስጉስ። ኣብ ሱዳን ኣብ 2023 ኵናት ካብ ዝልዓል ትላል SIHA ንኹሉ እቲ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ዝፍጽም ዘሎ ጾታዊ ዓመጻት ይስንዲ ኣሎ፡ ንኣዋልድን ደቂ ኣንስትዮን ኣብ ምሕጋዝ ከኣ ዓቢ ኣበርክቶ ይገብር ኣሎ። ኣብ ጥቅምቲ 2024 ሕቡራት ሃገራት ሰራዊት ውሃቢ ህጹጽ ደገፍ ኣብ ሱዳን ነቲ ኣብ ሱዳን ዝካየድ ዘሎ ኵናት ናብ ዝኸፈአ ደረጃ የዕርጎ ከምዘሎ ከሲሱ። እቲ ጸብጻብ ብውሕዱ 400 ካብ ምስ ኵናት ዝተኣሳሰር ጾታዊ ዓመጻት ዘድሓና ደቂ ኣንስትዮ ተወኪሱ ነቲ ጸብጻብ ከምዘዳለዎ ብምሕባር እቲ ጸብጻብ ‘ጫፍ ናይ ዓቢ በረድ’ ዘርኢ ጥራይ መዃኑ ገሊጹ። ተቓላሲት ባህሊ ከም ሓባራዊት መስራቲት ናይቲ ኣብ እዋን ለበዳ ዝጀመረ መሰረታዊ ፕሮጀክት ባህሊ ምትሕግጋዝ ዝዀነት ዳኒኤለ ካንቶር፡ ኣብ ተልኣቪቭን ግዝኣታት ፍልስጤምን ንዝርከቡ ተቓላዕቲ ዝኾኑ ማሕበረሰባት ኣብ ምሕጋዝ ሰሪሓ። ምስ ሓባራዊት መስራቲት ኣልማ ቤክ ብምዃን ነቲ ኣብ እስራኤልን ግዝኣታት ፍልስጤምን ብዛዕባ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ዝምልከት ክትዕን ባህላውን ትምህርታውን ንጥፈታትን ዝካየደሉ ኣማራጺ ዝኾነ ማእከል ምትሕግጋዝ ትመርሕ። ኣብዚ ቀረባ እዋን፡ ኣብ እስራኤልን ግዝኣታት ፍልስጤምን ንዝርከቡ ማሕበረሰባት መንነታዊ ፖለቲካ ንምምርማር ባህሊ መግቢ ዝጥቀም መጽሓፍ ስነ-ጥበባዊ ስፕሬድስ ጽሒፋን እያ። ካንቶር ምስ ካልኦት ኣባላት ሓባራዊ ወንበር ሰላም ደቂ ኣንስትዮ ኰይና ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ብቕልጡፍ ተዅሲ ደው ምባልን ነባሪ ስምምዕ ሰላምን ንምጽዋዕ ኣብ ዝካየዱ ሰልፍታት ክትሳተፍ ጸኒሓ እያ። ዳኒኤል ካንተለ ሰናተር ኣብዚ እዋን’ዚ ንሓምሻይ ግዜኣ ንክፍለ ግዝኣት ሜይን ወኪላ እትሰርሕ ዘላ ሱዛን ኮሊንስ፡ ኣብ ሰኔት ኣመሪካ ዝነውሐ ግዜ ዝጸንሐት ሪፓብሊካዊት ጓል ኣንስተይቲ እያ። ፍሉይ ዝኾነ ሕጊ ንምትእትታው ብቐጻሊ ሰሪሓ። ንሳ፡ ኣብ ዝቕጽሉ ሓሙሽተ ዓመታት ምስ ምቁራጽ-ጽግያን ጥዕና ደቂኣንስትዮን ብዝተሓሓዝ ንመጽናዕቲ ጽግያት፡ ሕክምናን ንቕሓት ህዝብን 275 ሚልዮን ዶላር ወፍሪ ዝገብር ሕጊ ንምትእትታው ካብ መንጎ ዝጸዓሩ ሽዱሽተ ሰነተራት ሓንቲ እያ። ኮሊንስ፡ ንሕማም ኣልዛይመር ንምክልኻልን ንምፍዋስን ዝሕግዝ ሃገራዊ ውጥን ዘወሃህድ ሃገራዊ ፕሮጀክት ኣልዛይመር’ውን ጽሒፋ። ክሳብ 2035 ነዚ ፕሮጀክት ዝኸውን ምወላ ንምርግጋጽ'ውን ጽዒራ። እዚ ምወላ 'ዳውን ሲንድሮም' ንዘለዎም ውልቀሰባት ሓዊሱ ትሑት ኣገልግሎት ዝረኽቡ ክፋላት ሕብረተሰብ ኣብ ግምት ዘእተወ ክኸውን ገይራ። መምህርን ተጣ ባቒት ክሊማን ሮዝማሪ ዊድለር-ዋልቲ ከም ፕረዚደንት (co-president) - ብልጽቲ ጓለንስተይቲ ንሓለዋ ክሊማ - ንትሽዓተ ዓመታት ዝጸንሐ ቃልሲ መሪሓን ኣንጻር መንግስቲ ስዊዘርላንድ ኣብ ቤት-ፍርዲ ሰብኣዊ መሰላት ኤውሮጳ ንፈለማ እዋን ኣብ ዝተኻየደ ጉዳይ ክሊማ ተዓዊታን። እዛ መምህር ኣጸደ-ህጻናትን ኣማኻሪትን ዝዀነት ዊድለር-ዋልቲ ምስ ካልኦት 2000 ደቀንስትዮ ብምዃን፡ መንግስቲ ስዊዘርላንድ ምስ ምውሳኽ ምቘት ዓለም ብዝተኣሳሰር ብዛዕባ ‘ማዕበል-ምቘት’ ዝሃቦ ምላሽ፡ ንመሰል ጥዕናኦም ዝግህስ ምዃኑ፡ ብመዳይ ዕድመን ጾታን ድማ ተቓላዕትን ግዳያትን ናይዚ ኵነታት ከም ዝገብሮም ተማጒታ። ኣብ ሚያዝያ፡ ቤት-ፍርዲ፡ መንግስቲ ስዊዘርላንድ ናብ ክሊማ ዝንጸግ ንምንካይ ዝተኻየደ ጻዕሪ፡ ነቲ ዝተቐመጠ ዒላማ ንምህራም እኹል ኣይነበረን ኢሉ ወሲኑ። ዋላ’ኳ ባይቶ ስዊዘርላን ነቲ ውሳነ ድሒሩ እንተ ነጸጎ፡ ኣብ ዛዕባ ክሊማ ዝግበር ክርክር ክስማዕ ሓድሽ መድረኽ ፈጢሩ እዩ። ተጣባቒ መሰል ምፍራይ ኣብ ነሓሰ 2022፡ ኣማንዳ ዙራውስኪ ሓካይም ዕሸላ ብህይወት ከምዘይነብር ሓቢሮምዋ። ዙራውስኪ ኣብ ቴክሳስ ትነብር፡ ምንጻል ጥንሲ ድማ ተኸልኪሉ። ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ቅድሚ ክልተ ወርሒ ንጉዳይ ሮይ ኣንጻር ዋይድ ድሕሪ ምግልባጡ፡ እቲ ግዝኣት ብዘይካ ህይወት እቲ ሕሙም ኣብ ሓደጋ ኣብ ዝወደቐሉ ጉዳያት ነቲ ኣገባብ ኣጊድዎ ነይሩ። ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲ ናብ ሴፕቲክ ሾክ ኣተወት፤ ህይወታ ኣብ ሓደጋ ምስ ኣተወት ድማ ኣብ መወዳእታ ምንጻል ጥንሲ ተፈቕደላ። ኣብ መጋቢት 2023፡ ዙራውስኪን ካልኦት ተመሳሳሊ ዛንታ ዘለወን ደቂ ኣንስትዮን ኣብ ልዕሊ እቲ ግዝኣት ክሲ ኣቕሪበን - ድሕሪ ምግልባጥ ሮይ ኣንጻር ዋይድ ምንጻል ጥንሲ ዝነጽግ ደቂ ኣንስትዮ ዘቕረብኦ ናይ መጀመርታ ጉዳይ እዩ። ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ቴክሳስ ነቲ ናይ ምንጻል ጥንሲ እገዳ ብድሆ ነጺግዎ። ሕጂ ድማ "ኣብታ ሃገር መሰል ምፍራይ ንምምላስን ንምሕላውን" ዝካየድ ዘሎ ቃልሲ ክትቅጽሎ ቃል ኣትያ ኣላ። ጎስጓስ ምፍታሕ ጅሆ ወዳ ንጎስጓሲትን ኣደን ኣይናቭ ዛንጋውከር ዝዀነ 24 ዓመት ዝዕድሚኡ ማታን፡ ኣብቲ ብ7 ጥቅምቲ ብሓማስ ዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ጅሆ ተታሒዙ። መጻምድቲ ወዳ ዝኾነት ኢላና ንበይና ተጨውያ ኣብ መወዳእታ ድማ ብናይ እሱራት ምልውዋጥ ተመሊሳ። ካብ ሽዑ ጀሚራ ድማ ብጽንዓት ኣቓልቦ ናብ ቅልውላው ጅሆ ብምስሓብ መራሕቲ ስጕምቲ ክወስዱ ጸዊዓን ህዝቢ ሰሙን ሰሙን ሰልፊ ከካይድ ትእክብ። ዛንጋውከር ቅድሚ ሕጂ ንገዛኢ ሰልፊ ቀዳማይ ሚኒስተር ቤንጃሚን ኔታንያሁ ኣድሚጻ እኳ እንተነበረት፡ ነቶም ጅሆ ዝተታሕዙ ናብ ገዛኦም ዘምጽኣሉ መንገዲ ስለዘይረኸበት ብግልጺ ነቓፊት መንግስቲ እስራኤል ኰ ይና ኣላ። እቶም ዝተረፉ ጅሆታት ንምፍታሕ ስምምዕ ምቍራጽ ተዅሲ ክግበር ትሓትት ኣላ። ጎስጓሲት መሰላት ደቂኣንስትዮ ኣብ ቻይና ንነዊሕ እዋን ተጣባቒት መሰላት ደቂ ኣንስትዮ ዝኾነት ፈንግ ዩዋን፡ መስራቲት ዳይረክተር ማዕርነት ቤጂንግ’ያ። እቲ ኣብ 2014 ዝተመስረተ ትካል፡ ኣብ ምምሕያሽ ሕግታት፣ ምህናጽ ዓቕሚን ምቅላስ ጾታ መሰረት ዝገበረ ዓመጽን ይሰርሕ። ኣብ ዝሓለፉ ቀረባ ዓመታት፡ ነቶም ካብ ጐስጓስ 'ሚ ቱ' (Me Too) ዝደሓኑ ቻይናውያን ክትድግፍን ንኣስራሕቲ ኣብ ስራሕ ቦታ ጾታዊ ትንኰያ ኣብ ምክልኻል ዘድሃበ ስልጠና ክትህብን ጸኒሓ። ፈንግ ካብ 1986 ክሳብ 2006 ኣብ ጉዳያት ደቂ ኣንስትዮ ኣተኲራ ከም ጋዜጠኛ ሰሪሓ። ካብ መፋርቕ 1990ታት ጀሚራ ኣብ ዙርያ ደቂ ኣንስትዮን ሚድያን፣ ኤችኣይቪ/ኤይድስ፣ ኣመራርሓን ምሕያል መንእሰያትን ዝተፈላለዩ ዘይመንግስታዊ ተበግሶታት ንምቛም ሓጊዛ። ኣብ ቻይናን ኪኖኡን ከኣ ጽሑፋት ጽሒፋን ኣርቲዓን እያ። ፖለቲከኛ ጾታዊ ማዕርነት ብምድጋፍ እትፍለጥ ሁዋንግ ጄ፡ ኣብ ወርሒ ጥሪ ናይዚ ዓመት’ዚ ታሪኽ ሰሪሓ ኣላ። ኣብ ባይቶ መንበር ብምዕዋት፡ ብግልጺ ኤልጂቢቲኪው+ ዝዀነት ፈላመይቲ ሓጋጊ ኣካል ታይዋን ኰይና። ኣብ ፖለቲካ ኣብ ዝነበራ ተሳትፎ፡ መጻምድቲ ዘይብለን ደቂ ኣንስትዮን ሕደጾታውያን መጻምድትን ሕክምና ፍርያምነት ንኽረኽባ መሰለን ክሕሎ ከምኡ’ውን መንግስቲ ንትሑት እቶት ዘለወንን ጉዱኣት-ኣካልን ደቂ ኣንስትዮ ንመናጽሂ ጽግያት ድጎማ ክገብረለን ምግባር ዝርከብዎም ዓበይቲ ምምሕያሻት ኣተኣታትያ። ኣብ 2023 ኤልጂቢቲኪው+ ምዃና ብግልጺ ምስ ኣፍለጠት፡ ብዛዕባ ዘጋጠማ ግህሰት ብግልጺ ተዛሪባ እያ። ኣብ ዝተሰንዑ ፖርኖግራፊ ግዳይ ከም ምዃና መጠን፡ ዲጂታላዊ ጾታዊ ዓመጽ ንምምካት ዝሕግዙ ዝጸንሑ ሕግታት ክሕይሉ ትጣበቕ። ሁዋንግ ጄ ተጣባቒት መሰል ኢሚግሬሽን ኣብ ኣመሪካ፡ ኣብ መላግቦ ፖለቲካን ዓሌትን እትሰርሕ ገርሊን ኤም ጆዘፍ ንመሰላት ስደተኛታት ዝጣበቕ ጐስጓሳት ተካይድ። ንሳ መስራቲት ናይቲ ኣፍሪቃዊ መበቈል ንዘለዎም ሰባት ኣተኲሩ ዝዓዪ፡ ብደቀንስትዮ ዝምራሕ ኪዳን ድንድል ሃይቲ ዝተባህለ ትካል እያ። እቲ ትካል፡ ብመሪሕነት ገርሊን ኤም ጆዘፍ፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ ኣንጻር ዶናልድ ትራምፕ ገበናዊ ክሲ ኣቕሪቡ። ትራምፕ፡ ኣብ ስፕሪንግፊልድ ኦሃዮ ኣብ ዘካይዶ ዝነበረ ፕረዚደንታዊ ጐስጓስ፡ ስደተኛታት ሃይቲ “እንስሳ ዘቤት ይበልዑ፡” ክብል መሰረት ኣልቦ መደረ ኣስሚዑ ነይሩ። ጆዘፍ ካብ ነዊሕ እዋን ኣትሒዛ ነቲ ዝቕጽል ዘሎ ምስጓግ ደቂ ሃይቲ ብግልጺ ክትነቅፍ ጸኒሓ እያ። ትካላ ኣብዚ ቀረባ እዋን፡ ምምሕዳር ባይደን ነቶም ካብ ዓዶም ካብ ዓመጽ ጕጅለታት ሃዲሞም ናብ ኣመሪካ ዝመጽኡ ሓተቲ ዑቕባ ምምላስ ደው ከብሎ ኣተሓሳሲቡ። ተጣባቒት መሰላት ደቂኣንስትዮ ኩርዳዊት ጋዜጠኛን ተጣባቒትን ዚና ሞዳረስ ጎርጂ፡ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ዝፍጸም ዓመጽ ንምምካት ከም ትምህርቲ፡ ተቓውሞን ደገፍን ዝበሉ መገድታት ዝጥቀም ማሕበር ደቂ ኣንስትዮ 'ዚቫኖ' ምስ ካልኦት ብሓባር ኣብ 2019 መስሪታ። ምንቅስቓስ ጓል ኣንስተይቲ፡ ህይወት፡ ናጽነት ኢራን ካብ ዝጅምር ንደሓር ክልተ ግዜ ዝተኣስረት ሞዳረስ ጎርጂ፡ ኣብ መጀመርታ “ኣንጻር እቲ ስርዓት ፕሮፖጋንዳ” ብምዝርጋሕ ዝብል ሓዊሱ ብዝቐረበ ክሲ ን21 ዓመታት ክትእሰር ተፈሪድዋ። ኣብዚ ሕዚ እዋን ናብ ክልተ ዓመትን ኣርባዕተ ወርሕን ዝተቐነሰ ማእሰርቲ ትፍፅም ኣላ። ሞዳረስ ጎርጂ ኣባል ናይቲ ኣብ ኢራን ንዝግበር ጽገና ሕጊ ህዝባዊ ደገፍ ንምእካብ ዝተኻየደ ወፍሪ ሓደ ሚልዮን ፌርማታት ኮይና፡ እዚ ድማ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ኣድልዎ ዝገብሩ ሕግታት ምምሕያሽ ዝምልከት እዩ። ንሳ ኣብ ጉጅለ ሰብሞያ ስእሊ ኩርዳውያን ደቂ ኣንስትዮ፡ ፖድካስት ደቂ ኣንስትዮን ኣነቓቓሕቲ ደቂ ኣንስትዮ ኩርዳውያን ዝሓዘት መጽሓፍ ህጻናትን ተሳትፎ ኣለዋ። ግዳይ ጾታዊ ዓመጽን ተቃላሲት ኣንጻር ጾታዊ ዓመጽን ጂዘል ፔሊኮት ስማ ናይ ምግላጽ መሰላ ብምሕዳግን ታሪኻ ናብ ዓለም ክበጽሕ ብምፍቃድን፡ ምልክት ትብዓትን ጽንዓትን ኮይና ኣላ። በዓል ቤታ ነበር፡ ኣብ ሓዳር ኣብ ዝነበሩሉ እዋን ሓሽሽ ከም ዝወሰደላን ከም ዝዓመጸላንን፡ ካልኦት ዓሰርተታት ደቂ ተባዕትዮ እውን ከም ዝዓምጽዋን ከም ዝመልመላን ተኣሚኑ። መብዛሕትኡ እቲ ዝተፈጸመ ዓመጽ ብፊልም ዝተቐድሐ እዩ። ብሕጊ፡ ፔሊኮት ስማ ክትግለጽ መሰል ነይርዋ፡ ኣብ ክንድኡ ግን እቲ ፍርዲ ክፉት ክኸውንን እቶም ቪድዮታት ክረኣዩን ሓቲታ፡ እዚ ድማ ነቲ "ሕፍረት" ናብ ተኸሰስቲ ንምምላስ እዩ። ገለ ካብቶም ኣብቲ ጉዳይ ዝተሳተፉ ካልኦት 50 ደቂ ተባዕትዮ፡ ዓመጽ ከምዝፈጸሙ እኳ እንተኣመኑ፡ እቶም ዝበዝሑ ግን ኣብ ጾታዊ ተግባራት ጥራይ ከምዝተሳተፉ ይዛረቡ። እቲ ፍርዲ ኣብ መወዳእታ ደረጅኡ ኣብ ዝበጽሓሉ ዘሎ እዋን፡ ኣብ መላእ ዓለም ዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ በታ ጉዳያ ንሕግን ኣብ ዙርያ ዓመጽን ፍቓድን ዘሎ ኣተሓሳስባ ፈረንሳ ክቕይር ተስፋ ዘለዋ ፈረንሳዊት ዓባየይ ተደሪኸን እየን። ዲዛይነር ናይ 'ዲኣይዋይ' ሳይንስ ኪት ሳራ መበቖላ ካብ ኤርትራ ኮይኑ ኣብ ሱዳን’ያ ተወሊዳ፡ ካብ ኣባላት ስድራኣ እታ ናይ መጀመርታ ናብ ዩኒቨርስቲ ክትኣቱ ዝኸኣለት ኮይና፡ ኣእምሮኣዊ ምዕባለ ህጻናት’ያ ኣጽኒዓ። እዛ ‘ኣምበሳ ፕላይ’ ዝብል ኣብ ኣእምሮኣዊ ምዕባል ህጻናት ዘተኮረ ዝመስረትት ሳራ፡ ህጻናት ንዝኾነ ባዕሎም ክፍትንዎ ዝሕግዝ ንጥፈታት ተዳሉ። ስርሓት ሳራ በራኺ ኣብ ዝተፈላለየ ሃገራት ተዘርጊሑ ህጻናት እናተጻወቱ ኣእምሮኦም ከስፈሑን ክፈልጡን ይሕግዞም ኣሎ። ሳራ ኣብ 2019 ናብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ከይዳ ዝተፈናቐሉ ህጻናት ምስ ረኣየት ካብኡ ተበጊሳ’ያ እዚ ሓሳብ መጺኡላ። እቲ ንሳ ዘበርከተቶ መሃዝነት፡ ኣብ ዓውፊ ማሕበራዊ ጽልዋ ዝፈጠረ ተባሂሉ ብፎርብስ 30 ኣንደር 30 ከይተረፈ ኣፍልጦ ተዋሂብዎ’ዩ። ሳራ በረኺ ናይ ኮምፕዩተር ስነፍልጠተኛ ኣብዛ ምስ’ዚ ቅልጡፍ ምዕባል ሰብ-ሰርሖ ብልሒ (AI) እናተላመደት ትኸይድ ዘላ ዓለም፡ ናይዚ ኢንዳስትሪ ነጽጊ ካርቦን ዕሽሽ ክበሃል ይኽእል እዩ። ስምይቲ ናይ ሰብ-ሰርሒ ብልሒ ስነፍልጠተኛ ሳሻ ሉቺዮኒ፡ ኣማዕበልቲ ኮምፒዩተራት ልዕሊ 1.3 ሚልዮን ኮድ ከውርዱ እንከለዉ፡ ንጽገት ካርቦን ክንደይ ምዃኑ ክዕቅኑ ዘኽእሎም መሳርሒ ንምፍጣር ሓጊዛ እያ። ብተወሳኺ፡ ሉቺዮኒ ናይቲ ምስ ሰብ-ሰርሖ ሞዴላት ዝሰርሕ ጀማሪ ትካል ሃጊንግ ፌስ ኣብ መዳይ ክሊማ መሪሕ ተራ ትጻወት። ዕላማኣ፡ ቀጻልነት ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ኣብ ምምሕያሽን ዝጅምሩ ናይ ሰብ-ሰርሖ ስርሓት ኣብ ክሊማ ዝህልዎም ጽልዋ ምንጽጻርን እዩ። ክኢላ ሕክምና መንሽሮ ጆርጂና ሎንግ ብመንገዲ ፍሉይ መስርሕ ፍወሳታትን ኢሚኖ-ኦንኮሎጂን፡ ሞት መንሽሮ ዘይብሉ ዓለም ክትርእይ ትብህግ። ሎንግ ከም ሓበራዊ ዳይረክተር (co-director) ኢንስቲትዩት ሜ ላኖማ ኣውስትራልያ መጠን፡ ኣብ 2024 ንመሳርሕታን ምሓዝኣን ርቻርድ ስኮሊየር፡ ኣብ ዓለም ንፈለማ እዋን ዝዀነ ፍሉይ መስርሕ ፍወሳ ብምንዳፍ፡ ካብ ብርቱዕ ናይ ሓንጎል ካንሰር ናጻ ክኸውን ምስ ኣኽኣለቶ፡ ልዑል ዝና ረኺባ። ሎንግን ጕጅለኣን - ንባዕሉ እቲ ሕሙም’ውን ሓዊስካ - ቅድሚ መብጣሕቲ፡ ፈለማ ነቲ ሕበጥ ንምእላይ ውህደት ዝተፈላለየ መድሃኒታት ብምጥቃም፡ ኢሚዩኖቴራፒ ዝሓሸ ውጽኢት ከም ዝርከቦ ከረጋግጹ ክኢሎም። እቲ ዝረኸብዎ ምዕቡል ውጽኢት፡ ካብቲ ንዓመታት ኣብ ሜላኖማ ክገብሩዎ ዝጸንሑ መጽናዕትታት ዝተረኽበ ኰይኑ፡ ህይወት ናይ ኣሽሓት ሕሙማት መንሽሮ ቈርበት ከም ዘድሓነ ይግለጽ። ጆርጂና ሎንግ መራሒት ማሕበር ካውና ማልግዊ ኣብ ኢንዱስትሪ ቴክን ኣርቲፊሻል ኢንተለጀንስን (AI) ንመሰላት ሰራሕተኛታት እትቃለስ እያ። እታ ክሊኒካዊ ስነ-ኣእምሮኣዊ ክኢላ ኣብ ናይጀርያ ንዝርከብ ማሕበር ኣካየድቲ ትሕዝቶ ትመርሕ፤ ኣብ ጉዳይ ስልጠናን ስርዓታት AI ንቕሓት ተዕቢን። ማልግዊ ኣብቲ ንፌስቡክ ከም ሞደሬተር ዝነበራ ተራ፡ ንዓመጽ፡ ነብሰ ቅትለትን ግህሰት ህጻናትን ዝገልጽ ቪድዮታት ከምዝተቓልዐትን፤ እዚ ድማ ናብ ድቃስ ምስኣንን ፓራኖያን ከምዘቃልዓ ትዛረብ። ንሳ ሓንቲ ካብቶም 185 ኣካየድቲ ስራሕ ነበር ኰይና፡ ኣብ ኬንያ ዝርከብ ቤት ጽሕፈት ኩባንያ ፌስቡክ ሜታ ብዘይሕጋዊ መንገዲ ምቍራጽ ስራሕ ከሲሱዋ። ኣብ ባይቶ ኤውሮጳ ንመሰላት ኣካየድቲ ትሕዝቶ ተጣቢቓ እያ። ካውና ማልግዊ ክኢላ ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ስኔሃ ረቫኑር፡ ገና ኣብ መበል 20 ዓመታ ኣብዚ ጽፍሒ ዕውትቲ እያ። ንሳ፡ መስራቲት ኢንኮድ ጀስቲስ ኰይና፡ እዚ ትካል ኣብ መላእ 30 ሃገራት ልዕሊ 1300 ኣባላት ዘለዎ ንውሑስን ፍትሓውን ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ዝቃለስ ዓለማዊ ምንቅስቓስ መንእሰያት እዩ። ረቫኑር፡ እቲ ዝቕልቀል ዘሎ ቴክኖሎጂ ዘስዕቦም ሓደጋታት ንምምካት መንእሰያት ኣብ ወሳኒ ዕላል ክጽንበሩ ኣብ ምግባር ዓሊማ ትነጥፍ። ኣብ ዩኒቨርሲቲ ስታንፎርድ ተማሃሪትን ኣብ ማእከል ሰብ-ሰርሖ ብልሒን ዲጂታል ፖሊሲን ናይ ክረምቲ ተሳታፊት (summer fellow) እያ። ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ መጽሔት ታይም ኣብ መጀመርያ ዝርዝር 100 ኣብ ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ጽልዋ ዘለዎም ድምጽታት እታ ብዕድመ ዝነኣሰት ውልቀሰብ ኰይና ተሰይማ። ስነሃ ረቫኑር መስራቲት ማእከል ልዕለ-ሰብ ሩስያ ንዩክሬን ድሕሪ ምውራራ፡ ኦልጋ ሩድኒየቫ ነቶም ኣብቲ ግጭት ዝቘሰሉ ንምሕጋዝ፡ ገለ ክትገብር ከም ዘለዋ ተሰሚዕዋ። ኣብ ዓውደ ውግእ ኣካላቶም ዝሰኣኑ ሰባት ብብዙሓት ከም ግዳያት ይረኣዩ እኳ እንተ ነበሩ፡ ንሩድኒየቫ ግን ኵሉ ክትህቦ እትኽእል ሓገዝ ዝግብኦም ‘ልዕለ-ሰብ’ እዮም ትብል። ኣብ ልቪቭ ዝርከብ ማእከል-ቀውሲ ሱፐርሁማንስ ምስ ሓደ ጉጅለ ክኢላታት ብምዃን መስሪታቶ። ከም ዋና ኣካያዲት ስራሕ ኰይና ድማ ትመርሖ። እቲ ማእከል ንሕሙማት ኣካላዊ መሓውር ዝህብ ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ቀረባ እዋን ድማ ማእከል ተሃድሶ ጀሚሩ ኣሎ። ኣብተን ቀዳሞት ክልተ ዓመታት ስርሖም፡ ልዕሊ 1000 ሰባት ተጠቀምቲ ኣገልግሎቶም ኰይኖም ኣለዉ። ኦልጋ ሩድኒየቫ ኣማኻሪት ስነ-ልቦና ክኢላ ስነ-ልቦና ሳሚያ – ቢቢሲ ውልቃዊ ድሕነታ ንምሕላው መንነታ ስማ ኣይገለጸን– ንዓመታት ዝጸንሐ ግጭት ዘስዕቦ ስንባደ ዘጋጥሞም ሶርያውያን ክትድግፍ ጸኒሓ’ያ። እቲ ንነዊሕ እዋን ዝቐጸለ ኲናት ሓድሕድ ኣማኢት ኣሽሓት ሰባት ዝቐተለ ኰይኑ፡ ብዙሓት ካብቶም ብህይወት ዝተረፉ ድማ መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ኣዝዩ ኣሰካፊ ኵነታት ክነብሩን ምስ ከም ጭንቀትን ጸቕጢን ዝኣመሰሉ ኵነታት ጥዕና ኣእምሮ ክነብሩ ተገዲዶም ኣለዉ። ብዓለምለኻዊ ኮሚተ ህይወት ኣድሕን ኣብ ዝምራሕ ክሊኒክ ጥዕና ኣእምሮ እትሰርሕ ሳሚያ፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ሶርያ ኣብ ዝርከብ መዓስከር ስደተኛታት ንዝተመዛበሉን ስድራቤታቶምን መደባት ምኽሪ ተካይድ። ዋላ’ኳ ውሑድ ጸጋታት እንተሃለወ፡ ጥዕና ኣእምሮ ሕሙማታ ንምምሕያሽ ውፍይቲ ኰይና ትቕጽል ኣላ፤ ቅልውላው ኣብ ዝረኣየሉ ኵነታት ንቕሓት ንምዕባይ ቃል ኣትያ ኣላ። ተመራማሪት ስነ-ህይወት ተመራማሪት ስነ-ህ ይወት ሲልቫና ሳንቶስ፡ እቲ ኣብ ዓውዲ ጀነቲክስ ዝረኸበቶ ፈዋናይ ርኽበት፡ ኣብቲ እትነብረሉ ዝነበረት ጐደና፡ ዘይተፈልጠ ሕማም ምስ ዝሓመመት ስድራ ምስ ተራኸበት ዝሰዓበ ዘይተሓስበ ርኽበት ምዃኑ ትገልጽ። ካብዚ ብምንቃል ድማ ነቲ መልመስቲ ዘስዕብ ሳሕቲ ዝርአ ‘ጀነቲካዊ ኒውሮዲጀነረቲቭ ሕማም (SPOAN syndrome) ከተላልዮ ከኣለት። እዚ፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ብራዚል እናወሰኸ ዝኸይድ መልመስቲ ዘስዕብ ሕማም እዩ። ነዚ መጽናዕታ ኣብ ከተማ ሰሪንሃ ዶስ ፒንቶስ እያ ኣካዪዳቶ። ኣብዚ መጽናዕቲ ካብ እትጅምር ዝሓለፈ 20 ዓመታት ድማ በዚ ሕማም ንዝተጠቕዑ ተቐማጦ፡ ግቡእን ወሳንን መርመራ ንኽረኽቡ ሓጊዛቶም እያ። ንሳ፡ ሳሕቲ ዝርኣዩ ጀነቲካዊ ሕማማት ምስ ብቐረባ ዝዛመዱ ሰብ ሓዳር ዘሎዎ ዝምድና እያ እተጽንዕ። እቶም መጽናዕታ ዘተኵረሎም ከባቢታት ድማ ድኻታት ዝሰፍርሉ ገጠራት ብራዚል እዩ። ሲልቫና ሳንቶስ ነርስን መስራቲት ቤት ትምህርትን ነርስ ሪክታ ኣክተር ባኑ ኣብ ርሑቕ ከባቢ ሰሜናዊ ባንግላድሽ’ያ ትነብር። ኣብዚ ከባቢ፡ ኦቲስቲክ ዝዀነ ወይ ጉድለት ኣካል ዘለዎ ቆልዓ ምውላድ ከም መርገም’ዩ ዝርአ። ኣክተር ባኑ፡ ኦቲስቲክ ዝዀነትን ሴረብራል ፓልሲ ዘለዋን ጓል ኣለታ። ጓላ፡ ኣብቲ ኣብ ከባቢኦም ዝርከብ መባእታ ቤት ትምህርቲ ንምምዝጋብ ምስ ተኸልከለት፡ መሬታ ሸይጣ ኣብ ክንድኡ ናይ ገዛእ ርእሳ ቤት ትምህርቲ ሃኒጻ። ቤት ትምህርቲ ኣካለ-ጉዱኣት ሪክታ ኣክተር ባኑ፡ ሕጂ 300 ተማሃሮ ዝመዝገበ ኰይኑ፡ እቲ ሕብረተሰብ ኣብ ዙርያ ጉድኣት ኣካል እወታዊ ኣረኣእያ እናሕደረ ይርከብ’ሎ። እቲ ቤት ትምህርቲ ኣብ መጀመርታ ንኦቲስቲክ ወይ ናይ ትምህርቲ ጸገም ንዘለዎም ህጻናት ዝተሃንጸ ኰይኑ፡ ኣብዚ ሕጂ እዋን ግን ዝተፈላለየ ናይ ኣእምሮን ኣካላውን ጉድኣት ዘለዎም መንእሰያት ተማሃሮ የገልግል ኣሎ። ምህርቲ ስነ-ህይወት ከም ትራንስዉማን ሊቅ ባዮሎጂ መጠን፡ ኣብ መንጎ ብዙሕነት ህይወትን ጾታዊ መንነትን ዘሎ ሓባራዊ እልመት ትድህስስ። ንሳ፡ ንኢኮሲስተም ብዝበለጸ ንምሕላው፡ ነቲ ‘ተፈጥሮ’ ዝብል ኣምር ንምስፋሕ፡ ንመልክዓ ምድርን ዓሌታትን ንምትንታን፡ ‘ኲየር ሌንስ’ ትጥቀም። ኣብ 2018 ኣብ TEDx ዘቕረበቶ መደረ፡ ነቲ ሃገራዊ ገረብ ኮሎምብያ ዝዀነ Quindío wax palm ከም ኣብነት ናይ ሓደ ኣብ ምሉእ ዕድሚኡ ጾታኡ ካብ ተባዕታይ ናብ ኣንስተይቲ ከም ዝቕይር ፍጡር ክትጥቀመሉ ተራእያ። ፍልጥቲ ምህርቲ ባፕቲስት ን10 ዓመታት ዳይረክተር ኢንስቲትዩት ኣሌክሳንደር ፎን ሁምቦልት ኰይና ኣገልጊላ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ድማ ኣብቲ ኣብ ውሕስ ቀጻልነት ናይ ኢንተርፕሪነርሽፕ ዘተኵር ኣብ ቦጎታ ዝርከብ ዩኒቨርሲቲ ኢኤኤን ተገልግል ኣላ። ብተወሳኺ፡ L GTBQ+ ሰባት ብዝያዳ ናብ ላዕለዋይ ትምህርቲ ንኽኣትዉ ዝሓሸ ምወላ ንምርካብ ጐስጓስ ኣካይዳ እያ። ተጣባቒት ፍትሒ ክሊማ ናይጀርያዊት ኢኮፌሚኒስት ኣዴኒከ ቲቲሎፐ ኦላዶሱ፡ ናይቲ ንለውጢ ክሊማ ንምምካት ብደቀንስትዮን መንእሰያትን ዝካየድ፡ “ኣነ ንስለ ክሊማ ዝውሰድ ተግባር እመርሕ፡” ዝብል ተበግሶ መስራቲት እያ። ብዛዕባ እቲ ንቐላይ ጫድ - ኣብ መራኽቦ ናይጀርያ፡ ኒጀር፡ ጫድን ካሜሩንን - ዝጸሉ ዘሎ ቅልውላው ከባቢ፡ ንቕሓት ንምዕባይ ሰሪሓ። ዕማም ኦላዶሱ ንኸባብያውን ማሕበራውን ጉዳያት ዝምልከት ኰይኑ፡ ብፍላይ ንደቀንስትዮ ኣፍሪቃ ዝጸሉ ስለ ዝዀነ፡ ምድረበዳነት ንውሕስነት መግቢ ብቐጥታ ኣብ ዝጸልወሉ ከባቢታት፡ ሕርሻኦም ከየባተኹ ከካይዱ ዘኽእሎም ክእለት ተዕጥቖም። ካብ 2019 ጀሚሩ ኣብ ዝተፈላለየ ዋዕላታት ለውጢ ክሊማ ሕቡራት ሃገራት ብምስታፍ፡ ሓንጸጽቲ ፖሊሲታት ኣብ ኣፍሪቃ ንመጽናዕቲ ክሊማ ቀዳምነት ክህቡ ኣተሓሳሲባ። ኣደኒከ ቲቲሎፐ ኦላዶሱ ሓረስታይን ኣሰልጣኒትን ናኦሚ ቻንዳ ኣብ ሓደ ቤት ትምህርቲ ሕርሻ ከም መራሒት ሕርሻ መጠን፡ መሬት ዘኽብርን ዝዕቅብን ሜላታት ተጠቒማ ማሕበረሰባ ንኽሰርሕ ኣብ ተልእኾ ትርከብ። ኣብ ‘ክሊማ-ስማርት’ ክእለት - ከም ውሑድ ማይ ዝጥቀም ንጣብ መስኖ፡ ወይ ሓጺር ዑደት ዝራእቲ - ንደቂ ኣንስትዮ ኣብ ሕመረት መፍትሒታት ለ ውጢ ክሊማ ከምዝኣትዋ ገይራ። ቻንዳ ብናይ ኣዋልድ ትምህርቲ ዘይመንግስታዊ ትካል ካምፌድ፡ ንኣስታት 150 መንእሰያት ደቂ ኣንስትዮ፡ ኣብ ቅድሚ እቲ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሐ ድርቅን ድራማዊ ወቕታዊ ለውጥን ኣዕናዊ ጽልዋ ዘሕደረሉ ርሑቕ ሰሜናዊ ምብራቕ ዛምብያ፡ ኣብ ኵነታት ቅልውላው ክሊማ፡ ሜላታት ሕርሻ ብኸመይ ከም ዝመዓራረዩን ተጻዋርነት ከም ዝህልወንን ንምምሃር ትሕግዝ ምዃና ይፍለጥ። መሃንድስ ሕርሻ ብሰንኪ እቲ ኲናት ኣብ ቓዛ ማይ ምስ ሰኣነት፡ ኤናስ ኣልጎል ፍታሕ ክትረክብ ከም ዘለዋ ተሰሚዕዋ። እታ መሃንድስ ሕርሻ፡ ከም ዕንጨይቲ፡ ብርጭቆን ተርፖሊንን ዝኣመሰሉ ዳግማይ ዝተጠቕሙ ንብረታት ተጠቒማ፡ ንማይ ባሕሪ ናብ ዝስተ ማይ ክቕይር ዝኽእል ብጸሓያዊ ጸዓት ዝሰርሕ መጽረዪ ጨው ፈጢራ። ካብ ጥቅምቲ 2023 ጀሚሩ ትካላት ማይን ጽሬትን ብመጥቃዕቲ ሰራዊት እስራኤል ስለዝተሃስየ ወይ ስለዝዓነወ፡ እዚ መሳርሒ ንብዙሓት ኣብ ደቡባዊ ክፋል ቓዛ ኣብ ዝርከብ ከባቢ ካን ዩኒስ ኣብ ቴንዳታት ንዝነብሩ ኣብ ህይወቶም ሓጋዚ ኮይኑ ኣሎ። ክእለታ ተጠቒማ ንዝተመዛበሉ ፍልስጤማውያን ክትሕግዝ ዝቘረጸት ኣል-ጎል፡ ብጸሓያዊ ጸዓት ዝሰርሕ መብሰሊ መግቢ እውን ፈጢራ፡ ከም ፍራሽን ቦርሳን ዝኣመሰሉ ንብረታት ዳግማይ ምጥቃም ተማሂራ። ፈጣሪት ስራሕ ሺልሺያ ኣቻርያ ኣብ ኔፖል ንሓደ ካብ ዝዓ በዩ ፕላስቲክ ዝምስርሑ ትካል ኣካያዲት እያ። እቲ ኣቭኒ ቨንቸርስ ዝበሃል ናይ ጎሓፍ ምሕደራ ትካላ፡ ካብ ዝተገለሉ ማሕበረሰባት ዝመጽኡ ሰራሕተኛታት ዝቘጽር ኰይኑ፡ ኣብቲ ሓምላይ ጽላት ዝያዳ ደቀንስትዮ ክሳተፋ ይገብር። ኣቻርያ ኣብቲ ኣብ 2014 ዝተኻየደ፡ “ኣይፋልካን የቐንየለይ፣ ሳንጣይ ባዕለይ እየ ዝጸሮ፡” ዝተሰምየ ወፍሪ፡ መሪሕ ግደ ተጻዊታ፣ ናይ ፕላስቲክ ሳንጣታት ድማ ካብ ዕዳጋ ከም ዝእገድ ኰይኑ። እዛ ናይ ኵነታት-ኣየርን ጎሓፍን መምህር፡ ብድሕሪ እቲ ዓመታዊ ኣብ ሂማልያ በጻሖ ዝገደፉዎ ጎሓፍ ናይ ምእካብ ንጥፈታት ኣላ። ካብ 2019 ኣትሒዙ 119 ቶን ጎሓፍ ተኣኪቡ። ብመንገዲ ትካላ ድማ ገለ ካብቲ ጎሓፍ’ቲ፡ ብደቀባት ኢደ-ጥበበኛታት ደቀንስትዮ ዳግማይ ተመስሪሑ ሳንጣ፡ መንጸፍን ስልማታትን ብምስራሕ ንመነባብሮአን ደገፍ ኰይኑወን እዩ። ፌም-ቴክ በዓል ሃብቲ መምህር ጾታዊ ጥዕና ኑር ኢማም፡ ጽሬት ኣብ እዋን ወርሓዊ ጽግያት፡ ጥዕና ስርዓተ መፍረን ጾታዊ ንቕሓትን ዝኣመሰሉ ኣርእስታት ኣተኵሮ ሂባ ትሰርሓሉ። መብዛሕትኡ ግዜ፡ ኣብ ዞባ ማእከላይ ምብራቕን ሰሜን ኣፍሪቃን ንደቀንስትዮ ከም ክልኩል ዝቝጸሩ ትምህርትታት እዮም። ኤማም ሓባራዊት መስራቲትን ዋና ኣካያዲት ስራሕን ኩባንያ ማዘርቢንግ ፌም-ቴክ (ደቀንስትዮ ቴክኖሎጂ) ኰይና፡ ኣብ ካይሮ ዝርከብ ክሊኒክን ብድጂታላዊ መድረኽ ኣቢሉ ድቀ-ባህርያዊ ኣገልግሎት ብምሃብ፡ ደቀንስትዮ ብቴክኖሎጂ ኣቢለን ክንክን ጥዕናአን ንኸማሓይሻ ዓሊመን ዝመስረትኦ እዩ። ንሳ ደቂ ኣንስትዮ ንምሕያል፡ ብዛዕባ ኣካላተን ብጭብጢ ዝተሰነየ ፍልጠት ንኽህልወን፡ ኣብ ርእሲኡ ድማ ዘተኣማምን ሓበሬታ ብዛዕባ መከላኸሊ ጥንሲ ንምርካብን ተኣፈፍቲ ጉዳያት ብዘይ ስክፍታን ፍርሕን ክፈትሓ ምሕጋዝን ዕላማ ዝገበረቶ እዩ። ኬሚካል ባዮሎጂስት ዓባያ ከም ፈዋሲት ብዝነበራ ጥበብ ዝተነቓቕሐት ሳይንቲስት ሮዛ ቫስኩዝ ኤስፒኖዛ፡ ምዕቡል ሳይንስን ባህላዊ ፍልጠትን ብምውህሃድ ሞያኣ ኣብ ፔሩ ኣማዞን ብዙሕነት ህይወት ንምሕላው ኣሕሊፋ። መስራቲት ኣማዞን ሪሰርች ኢንተርናሽናል ኰይና፡ ምስ ደቀባት ማሕበረሰባት ብምትሕብባር፡ ነቲ ዘይተኣደነ ብዙሕነት ህይወት ናይቲ ጫካ ንምድህሳስ ትሰርሕ። መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ርሑቕ ናብ ዝርከቡ ስርዓታት ስነ-ህይወት እትጓዓዝ ኤስፒኖዛ፡ ስራሕታ ኣብ ፈለግ ቦይሊንግ ኣማዞን ሓደስቲ ባክተርያ ምርካብ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ፔሩ ንፈለማ እዋን ኬሚካላዊ ትንተና ናይ ዘይናኸሱ ኣናህብን መድሃኒታዊ መዓርን ምምራሕን የጠቓልል። ካብዚ ብተወሳኺ ኤስፒኖዛ፡ ዓለምለኻዊት ኣምባሳደር ናይቲ ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ ካብ ዘለዉ ዓበይቲ ጉጅለታት ደቀባት ሓደ ዝዀነ ህዝቢ ኣሻኒንካ እያ። ሓረስታይ ኣብ 2015 ኣቦኣ ምስ ሞተ፡ ኦልጋ ኦለፊረንኮ ሕርሻ ንምቛም ዝነበሮ ሕልሚ ክትፍጽሞ ደለየት። ጥሪት ድሕሪ ምግዛእ ስራሕ ጀመረት፤ ግን ነዊሕ ከይጸንሐት ብሕጽረት ገንዘብ ንዅሎም እንስሳታት ክትሸጦም ግድን ነበረ። ንሳ ግን ባህጊ ኣቦኣ ክትገድፎ ኣይደለየትን፤ እቲ ኣብ ዶንባስ ኣብ ቅድመ ግንባር ኣዛዚ ፍሉይ ዕላማ ሓይሊ ባሕሪ ኰይኑ ኣብ ስራሕ ኣብ ዝነበረሉ እዋን እዩ ዝተቐትለ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ካብ ማዕከን ገዳይም ተጋደልቲ ዩክረይን ምወላ ንምርካብ ጨረታ ክትገብር ትልሚ ንግዲ ኣዳልያ ዕውትቲ ኰይና። ኦለፊረንኮ ሕርሻኣ መሊሳ ከተካይድ ጀሚራ፡ ዘመናዊ ኣብ ምግባር፡ ኣጠቓቕማ ሓደስቲ ቴክኖሎጂታት ሕርሻን ንማሕበረሰብ እቲ ከባቢ ስራሕ ምፍጣርን ትዅረት ብምግባር፡ ኣብኡ ድማ ከም መነቓቕሒ ተበግሶኣን ኣመራርሓን ትርአ። ባዮኬሚስትን ተዓዋቲት ሽልማት ኖቤልን ሃንጋርያዊት ባዮኬሚስት ካታሊን ካሪኮ ኣብ “modified messenger RNA (mRNA)” ብገበረቶ ናእዳ ዝረኸበ መጽናዕቲ፡ mRNA ብመገዲ BioNTech/Pfizer ከምኡ’ውን Moderna፡ ክታበት Covid-19 ንምፍጣር ተጠቂማትሉ። ኣብቲ “ጥዕና ደቂ-ሰብ ኣብ ዝዓበየ ሓደጋ ወዲቑ፡ ህጹጽ ምምዕባል ክታበት” ዘድልየሉ ዝነበረ ግዜ፡ ምስ መሳርሕታ ድሩ ዋይስማን ብምዃን ብዝገበረቶ ኣበርክቶ፡ ስልማት ኖቤል ክትዓትር ክኢላ እያ። እቲ ንዲኤን ኤና ናብ ፕሮቲን ናይ ምትርጓም ሓላፍነት ዘሎዎ DNA፡ ኣዝዩ ተነቃፍን ብኡ ኣቢልካ ንምስራሕ ኣጸጋምን እኳ እንተዀነ፡ ካሪኩ ግን ኣብ መድሃኒት ዓቢ ግደ ክጻወት ይኽእል እዩ ኢላ ኣመነት። ቅድሚ ለበዳ ኮቪድ-19 ምኽሳቱ፡ እቲ ቴክኖሎጂ ኣብ ፈተነ እኳ እንተ ጸንሐ፡ ኣብዚ ግዜ’ዚ ግና፡ ኮቪድ-19 ንምክልኻል ብምልዮናት ንዝቝጸሩ ሰባት ኣብ መላእ ዓለም ይወሃብ ኣሎ። ካታሊን ካሪኮ ፕሮግራመርን ዳታ ሳይንቲስትን ቋንቋ ኣደኣ ዝዀነ ናሁዋትል፡ ጋብሪኤላ ሳላስ ካብሬራ ክሳዕ ኢዳ እትሕውስ ኣብቲ ናይ ጉጉል ናይ ትርጕም መድረኻት ኣይነበረን። እዛ መሃንድስ፡ ምስ ዓበይቲ ናይ ስነቛንቋ ፕሮጀክትታት ዘካይዱ ትካላት ቴክኖሎጂ ብምትሕብባር፡ ቋንቋ ኣደኣን ካልኦት ቋንቋታት ሜክሲኮን ናብ ጉጉል መተግበሪ ትርጕም ከም ዝጽንበር ገይራ። ናይ ቋንቋ ናሁዋትል መተግበሪ ትርጕም ድሮ ኣብ ምጅማር ናይዚ ዓመት’ዚ፡ ህዝቢ ከም ዝጥቀመሉ ተገይሩ ኣሎ። ናይ ሳላስ ዕዮታት፡ ናይ ሰብ-ሰርሖ ብልሒ ሓይሊ ተጠቒሙ፡ ትሑት ውክልና ዘለዎም ቋንቋታት ንምዕባይን ህላወ ደቀባት ደቀንስትዮ ኣብ ኢንዱስትሪ ቴክኖሎጂ ንምዕባይን እዩ። ንሳ ኣብ ማድሪድ - ስጳኛ ኣብ ዝርከብ ዩኒቨርሲቲ ፖሊቴክኒካ ብፍሉይ ኣብ ነገራት ዘድሃበ ፕሮግራሚን፡ ሰብ-ሰርሖ ብልሕን ዳታ ሳይንስን ተጽንዕ ኣላ። ጋብሪኤላ ሳላስ ካብሬራ ጠፈርተኛ ጠፈርተኛ ናሳ ዝዀነት ሱኒታ ዊልያምስ፡ ብ5 ሰነ ኣብታ ቦይንግ ስታርላይነር እትበሃል መንኰርኮር ጠፈር ክትሳፈር እንከላ፡ ትጽቢታ እቲ ኣብ ዓለምለኻዊ መደበር ህዋ (ISS) ዘካይድዎ ተልእኾ ንሸሞንተ መዓልታት ከምዝጸንሕ’ዩ ነይሩ። ኣብታ መንኰርኮር ዘጋጠሙ ተኸታታሊ ቴክኒካዊ ጸገማት ስዒቡ ግን፡ ዊልያምስን መሳርሕታ ባሪ ዊልሞርን ክሳብ ለካቲት 2025 ናብ ምድሪ ክምለሱ ከምዘይኽእሉ ተሓቢርዎም። ጥሮታ ዝወጸት ፓይለት ሄሊኮፕተር ሓይሊ ባሕሪን ብጓል ኣንስተይቲ ዝበዝሐ ናይ ህዋ ጉዕዞ ብምግባር ክብረወሰን ዝሓዘትን ዊልያምስ፡ ኣብ 2007 ኣብ ጠፈር ማራቶን ዝጎየየት ፈላመይቲ ሰብ ኰይና። ኣብዚ ሕጂ እዋን ካብ ኣዕሩኽታን ስድራቤታን 400 ኪ.ሜ ርሒቓ ኣብ ጠፈር’ኳ እንተሃለወት፡ ነቲ ዝተናውሐ ተልእኾ ግን ብጽንዓትን ብተስፋ ዝመልኦ ኣተሓሳስባን ተቐቢላቶ ኣላ፤ ነታ መንኰርኮር ድማ "እተሐጉስ ቦታ" ክትብል ትገልጻ። ሓኪም ምውላድ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ሱዳን ኣብ ጥቓ እትሰርሓሉ ሆስፒታል ከቢድ ውግእ ምስተላዕለ፡ ዋላ’ኳ ቀጻሊ ደብዳብ እንተነበረ፡ ዶክተር ሳፋ ዓሊ ግን ምስ መሳርሕታ ምህዳም ኣይመረጸትን። እዛ ኣማኻሪት ሕክምና ምውላድን ጥዕና ደቂንስትዮን (ጋይናኮሎጂ)፡ ኣብ መንጎ ሰራዊት ሱዳንን ሓይልታት ህጹጽ ደገፍን ኣብ ዝነበረ ዓመጽ ዝመልኦ ግጭት፡ ወለንተኛታት ሰራሕ ተኛታትን ነፍሰጾራትን ናብ ውሑስ ቦታ ንኽወጹ ሓጊዛ’ያ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ኣብ ሆስፒታል ወሊድ ኣል ስዑዲ፡ እታ ሓኪም ትምህርተ-ምውላድ ኣብ ትሕቲ ቀጻሊ ግጭት ዘስዕቦ ብድሆታት ኰይና፡ መጥባሕቲ እናካየደትን ንጉዳያት ጥዕና ደቂ ኣንስትዮ እናሓከመትን ትርከብ። ብተወሳኺ ሕጽረት ሰራሕተኛታት ሕክምና ንምቅላል ዝሕግዛ ኣስታት 20 ሓደስቲ ዝተመረቓ ደቂ ኣንስትዮ ሓካይም ብትምህርተ-ምውላድ ምስልጣን ትቕጽል ኣላ። ሳፋ ዓሊ ሓኪም ህጻናት መጥቃዕቲታት ነፈርቲ እስራኤልን ከቢድ ሕጽረት ጸጋታትን ንሽሪን ዓበድ ኣብ ቓዛ ሓደስቲ ንዝተወልዱ ህጻናት ካብ ምሕጋዝ ኣይዓገታን። ድሕሪ ምጅማር ኲናት እስራኤልን ቓዛን ኣብ 2023 ገዛኣ ስለዝዓነወ እንተተመዛበለት'ኳ እታ ክኢላ ሕክምና ህጻናት ግን ኣብ ጥቓኣ ኣብ ዝርከቡ መዓስከራት ህጻናት ምሕብሓብ ቀጺላትሉ። ኣብ ቀንዲ ሆስፒታላት ቓዛ ኣብ ኣሃዱታት ህጻናት ዝረኸበቶ ናይ ዓመታት ተመኵሮ ብምጥቃም፡ ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ ኣል-ሺፋ ሕክምና ዳይረክተር ማእከል ወሊድ ኰይና፤ ሓካይም ብኣዝዩ ውሱን ጸጋታት ህይወት ዘድሕን ሕክምና ንኽህቡ ዘኽእሎም ህጹጽ ፕሮቶኮላት መስሪታ፡ ንኻልኦት ሓካይም ድማ ኣሰልጢና። . ኵነታት ኣብ መጀመርታ ናይዚ ዓመት ምስ ክልተ ኣዋልዳ ካብ ቓዛ ክትወጽእ ኣገዲድዋ'ኳ እንተነበረ፡ ኣቤድ ግን ኣብ ባይታ ንዝርከቡ ሓካይም ብርሑቕ ምሕጋዝ ትቕጽል ኣላ። መስራቲት ‘ስቴር ክራሸር ክለብ’ ተጠቃሚት መንበር ዓረብያ (ዊልቸይር) ዝዀነት ሱቢን ፓርክ፡ ኣብ ሴኡል ናብ ክትርእዮም እትደልዮም ብዙሓት ቦታታት ከምዘይብጻሕ ምስ ተረድአት፡ ከም ኣካያዲት ፕሮጀክት ኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ነበር ዝነበራ ክእለት ተጠቒማ ነቲ ጉዳይ ክተጉልሕ ጀሚራ። ሱቢን ፓርክ፡ ሓባራዊ መስረቲ ናይቲ ንመኽሰብ ዘይሰርሕ ‘ስቴር ክራሸር ክለብ’ ዝተበሃለ ፕሮጀክት እያ። እዚ ፕሮጀክት፡ ኣብ ደቡብ ኮርያ ብዛዕባ ንመንበር ዓረብያ ዘይምቹእ መስመራትን ካብ ደረጃ ነጻ ዝዀነ መእተዊ ዘይብሎም ቦታታትን ሓበሬታ ይእክብ። እቲ ፕሮጀክት ንተጠቀምቲ ናይ ተበጻሕነት ካርታ ንምፍጣር ዝዓለመ እዩ። ክሳዕ ሕጂ ልዕሊ 2000 ዜጋታት ብስቴር ክራሸር ክለብ ብዝተወደቡ ፍጻመታት ኣቢሎም ኣብ መሰረት ሓበሬታኦም (ዳታቤዝ) ኣበርክቶ ዝገበሩ ኰይኖም፡ ኣብ መላእ እታ ሃገር ኣብ ዝርከቡ 14 ሽሕ ቦታታት ዘሎ ተበጻሕነት ክፍተሽ ገይሮም ኣለዉ። ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ በብዓመቱ ኣብ መላእ ዓለም 100 ጸለውትን ኣነቓቓሕትን ደቂ ኣንስትዮ ይሮቍሕ። ኣብ ኩሉ መድረኻት ቢቢሲ ዝሕተሙን ዝፍነዉን ንደቂኣንስትዮ ዘማእኽሉ ሰነዳዊ ፊልምታት፡ ጽሑፋት፡ ዜናታትን ቃለ መሕትታትን ከኣ ነዳሉ። ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ኢንስታግራምን ፌስቡክን ተኸታተሉ። #B BC100Women ተጠቂምኩም ኣብቲ መድረኽ ተጸንበሩ። ጉጅለ ቢቢሲ 100 ደቂ ኣንስትዮ፡ ብመጽናዕቲ ንዝተኣከበ ከምኡ'ውን ብመርበብ ቢቢሲ ዓለማዊ ኣገልግሎት 41 ቋንቋታትን ቢቢሲ ሚድያ ኣክሽንን ንዝቐረበ ጥቆማ መሰረት ብምግባር ዝርዝር ኣዳልዩ። ኣብ ዝሓለፈ 12 ኣዋርሕ ቀልቢ ማዕከናት ዜና ዝሰሓባ ወይ ብኣገደስቲ ዛንታታት ዝጸለዋ፡ ከምኡ’ውን ዘነቓቕሑ ዛንታታት ዘለወን ወይ ድማ ትርጉም ዘለዎ ነገር ዘዐወታ፤ ግድን ቀልቢ ማዕከናት ዜና እኳ እንተዘይሰሓባ ግን ብዝዀነ መንገዲ ንማሕበረሰብ ዝጸለዋ ሕጹያት ኢና ክንሓርይ ፈቲንና። ኵሉ ዝርዝር ኣስማት ምስቲ ጽንዓት ዝብል ናይ ሎሚ ዓመት ቴማ ተገምጊሙ'ሎ። ሎሚ ዓመት ዝተኻየደ ሕርያ ኣብ መላእ ዓለም ካብ ዘለዋ ደቂኣንስትዮ ነተን – ብጽንዓተን – ንለውጥን ብደረጃ ማሕበረሰብ ወይ ዓለማዊ ህይወት ንምምሕያሽን ዝተግሃ ዘለዋ ብምምራጽ ኣፍልጦ ክንህበን ወሲንና። ብተወሳኺ ኣስማት ናይተን ኣብ ዓውዲ ለውጢ ክሊማ ዝሰርሓ ደቂ ኣንስትዮ ገምጊምና፣ ካብዚአን ድማ ጉጅለ ቀንዲ ተቓለስቲ ክሊማን ካልኦት ተጣበቕቲ ከባብን ተሓርየን። ካብ ኵሉ ፖለቲካዊ ጽላትን ካብ ኩሉ መዳያት ሕብረተሰብን ዝመጽኡ ድምጽታት ወኪልና ኢና፤ ከምኡ'ውን ኣብ ዛዕባታት ኣካታዕቲ ዝዀኑ ኣስማት'ውን ዳህሲስና። እቲ ዝርዝር፡ ቅድሚ ምሕራይ ናይ መወዳእታ ኣስማት ብዞባዊ ውክልናን ግቡእ ዘይሻራዊነትን እውን ተለኪዑ እዩ። ኩለን ደቂ ኣንስትዮ'ውን ኣብቲ ዝርዝር ንኽኣትዋ ፍቓደን ሂበን ኣለዋ። ጉጅለ ምድላው ቢቢሲ 100 ደቂኣንስትዮ ቫለርያ ፔራሶ፡ ናታልያ ፒያንዞላ፡ ማርያ ዛካሮ፡ ረበካ ቶርን፡ ላራ ኦወን፡ ናታሻ ፈርናንደስ፡ ኒያም ሂዩዝ፡ ኣሕመን ካዋጃ፡ ሻይና ኦፐንሃይመር፡ ሳራ ቲያሚዩን ሩባብ ባቱልን ተወሳኺ ሓገዝ ምፍራይ ቫንዳና ቪጃይ፡ ካተሪና ኪንኩሎቫ፡ ማርያም ኣማን፡ ቬራ ክዋኮፊ፡ ሞውና ባ፡ ሩፓ ጃ፡ ጁልያን ኤል-ሃጅ፡ ማርክ ሺያ፡ ክሪስ ክለይተን፡ ዩና ኩ፡ ኢሳርያ ፕራይቶንግያም፡ ፓውላ ኣዳሞ ኢዶኤታ፡ ላውራ ጋርስያ፡ ኣና ፓይስ፡ ዛና ቤዝፒያቹክ፡ ዝላታ ኦኑፍሪቫ ፣ በርዛ ስምሰክ፣ ፋርሃት ጃቨድ፣ ኣናስታስያ ሶሮካ፡ ታይስ ካራንካ፡ ሴሌስቲን ካሮኒ፡ ሻህነዋዝ ሮኪ፡ ካይሩላ ኡባይዱላየቭ፡ ኣብዲቤክ ካዚየቭ፡ ካተሪና ጸ፡ ሲልቭያ ቻንግ፡ ላውራ ቢከር፡ ኣየ ቱ ሳን፡ ቡይ ቱ፡ ዶ ሁንግ፡ ፋርዛድ ሰይፊካራን ኣርታዒ ቢቢሲ 100 ደቂኣንስትዮ ጎልኑሽ ጎልሻኒ ዋና ኣርታኢ/ት ክሌር ዊልያምስ ኮሚሽኒን ኣርታኢ/ት ፍዮና ክራክ ምድላው ንዓለምለኻዊ ኣገልግሎት ቋንቋታት ራፋኤል ቻኮን፡ ፒፕ ጆይ፡ ካሮል ኦሎና ንድፊ ሊሊ ሁይን፡ ፕሪና ሻህ፡ ጀኒ ሎው፡ ማት ቶማስ፡ ፓውሊን ዊልሰንን ኦሊ ፓወልን ምምዕባል ስኮት ጃርቪስ፡ ኣሩን ባሪ፡ ኣሌክሳንደር ኢቫኖ ቭ፡ ማቲው ተይለርን ፕሪቲ ቫገላን መሰል ዋንነት ስእሊ Getty Images, Lauren Hurley/No. 10 Downing Street, Tracey Emin, Yoshimoto Entertainment, United World Wrestling, Stephanie King, Derrick Evans, Asta Kristjans, Shahnewaz Rocky, Annette Hornischer, Farhio Mohamed Hussein, Billsatya, Mohanad Elhussein, Mataara Stokes, Joe O'Shaughnessy, Tapas Mallick, @KuchuTimes, Melanoma Institute Australia, Christopher Michel, LeYa, M. Sven Torfinn, Mundele Badimubungi Alain, USA Archery, Daryna Lavrenko, Ko Oo, Alix McIntosh, Steve Gerrard, Kellys Portillo, Bangkok Pride, Mariana Castiñeiras, Diaspora Arts Connection, Acción Interna, Juan Pablo Orellana, Jean Francois Carly for Kathrine Hamnett/Samsung Global series, Paige Censale/Haitian Bridge Alliance, Gonzalo Marroq uín, Raj Kumar Shrestha, Ravshan Musaev, HK studio, Lisa Palomino, Harold Levine, Media Wales, Nensi Ragab, Alexandre Nunis, Manon Obel/Clandestina, Hila Shiloni/Women of the Wall, Felix Speller/Design Museum, Kazım Kızıl, Hugo Mathy, Dmitry Aychuvakov, Ula Osman, Naver Sports, NASA, Peter Giodano, Yero Adugna, Gauri Gill, Jumadyl Tokkojoev, Marco Conti Sikic, François Barrère, Social Fund for Development, Membley Studios, Greg C. Holland, Ben Cohen, Hagar Bader/Laba Impact House, nominees’ own. ጠቕላላ ፖሊሲ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ስርዓት ዲሞክራሲያዊን ምክፍፋልን ናይ ጥዕና ሓለዋ ኣካል መከላኸሊን ዕብየት ልምዓት ትኽክለኛን ተገባኢን ተቐባልነት ዘለዎም ናይ መሰረታዊ ጥዕና ኣገልግሎት ስርዓት ንኹሎም ክፍልታት ናይ ህዝቢ ኣብ ውሽጢ ናይ ሃብቲ ወሰን ምዕባይ ናይ ሴክተራት ስራሕ ሕብብር ምፍላጥን ምጥንኻርን ናይ ኣመለኻኽታን ልምምድን ምስትኽኻል ናይ ብሄራዊ ምትእምማን ኣብ ጥዕና ዕብየት ምጥንኻር ብምቕንጃይን ውሽጣዊን ደጋዊ ሃብቲ ብዝለዓለ ኩነታት ምጥቓምን ምዕባይን ምስ ጎረቤት ሃገራት ብቐረባ ኮይንኻ ምስራሕ፣ክልላዊን ዓለምለኻዊ ድርጅታት ኢንፎርሜሽን ኣብ ምልውዋጥን ምትሕብባር ኣብ ምጥንካር ኩሎም ስራሓት ኣብ ናይ ጥዕና ዕብየት ኣስተዋፅኦ ክህልዎም ንምግባር ንጥዕና ጎዳእቲ ምኽንያት ዝኾኑ ምቑፅፃር፡፡ ብዝተገምገመ ድልየት ተሞርኪዙ ትኽክለኛን ተገባኢ ዝኾነ ዓቕሚ ኣብ ምዕባይ ምስራሕ ኣብ ናይ ጥዕና ሓለዋ ናይ ቕድሚት ትልሚ ንህዝቢ ኣብ ናይ ኣከፋፍላ ስርዓት ንቶም ክኸፍሉ ዓቅሚ ዘይብሎም ብዝተፈለየ ኣረዳድኣ ምስራሕ ዝተመርኮዘ እዩ፡፡ ኣብ ናይ ጥዕና ሓለዋ ናይ ግሊ ሴክተራትን ዘይመንግስታዊ ድርጅታት ተሳትፎ ምዕባይ ኣብ ዞባ ምዕራብን እውን ስነ ስርዓት ሕፀን መርዓን ዝተፈለየ ኣይኮነን፡፡ ጥራሕ ኣብ እዋን ስነ ስርዓት ዋሕስ ዘሎ ኣገላልፃ ክነቕምጥ፡፡ ወራዲ መርዓ ናብ እንዳጓል ምስ በፅሐ ፀወታ ጠጠው ክብል ይግበርሞ ብወገን እንዳጓል ‘እንታይ ኣምፂእኩም? ይብሃሉ ንእንዳ ወዲ ፡፡ እንዳወዲ ውን ‘እንዳ ጎተት ክንሓድር መፂእና‘ይብሉ፡፡ ድሕሪኡ ‘ዋሕሳት ኣቐሙ ይብሃሉሞ ብኣኻትኩም ብዓድባ ይምፃእ ዝብል ምላሽ ይውሃብ፡፡ ብድሕሪኡ ዋሕስ ናብ መድረኽ ወፂኡ’’ ገድሊ ይሙት መንግስቲ ይሙት ‘እናተብሃለ መሓላ ይግበር፡፡ ወልቃይት ወልቃይት ኣብ ዞባ ምዕራብ ዝርከብ ኮይኑ ምስ ክልል ኣምሓራ ዝዳበው ብምዃኑ ዝተሓናፈፀ ኣጠቓቕማ ቋንቋ ዝረኣየሉ እዩ፡፡ ኣብዚ ዝተፈለየ ነገር እንተሃለወ ንእምነት ተገዛኢ ምዃን እዩ፡፡ ጓል ክልምኑ ናብ እንዳወዲ ዝኸዱ ሽማግለታት ብኣንፈት የማን ዓድጊ እንትሃልል እንተሰሚዖም ጉዳዮም ከም ዝቐንዕ እንትኣምኑ እቲ ድምፂ ብኣንፈት ፀጋም እንተኾይኑ ግና ኣይቐንዐናን ስለ ዝብሉ ይምለሱ እዮም፡፡ ሽማግለታት እንዳጓል እንትበፅሑ እግሮም ክሕፀቡ ይግበር፡፡ እዋን መርዓ ቅድሚ ምብፅሑ ኣንሽቲ መርዓት ክሪኣ ክዳን ሒዘን ይኸዳ’የን፡፡ ክትኸደኖ ምስተገበረ ድማ ይምርቕኣ፡፡ ስነ ስርዓት ድርማማ /ፈጣን ጉዕዞ/ ድርማማ ማለት ፈጣን ጉዕዞ ማለት ኮይኑ ክልተ /ወድን ጓልን /ጥራሕ ዝለሃይሉ ’ዩ ካብ እንዳወዲ ሓደ ብሓዳሩ ዝፀንዐ ወዲ ሓንቲ ድማ ብሓዳራ ዝፀንዐት ካብ እንዳጓል ዝለሃይሉ ኮይኑ ሓዳሮም ከምኡ ዝቐንዐ ክኸውን ትምኒት ዝግለፀሉ ’ዩ፡፡ ስነ ስርዓት መርዓ ነዚ ሓገዝቲ ዝኾኑ በረርቲ ፅሑፋት፣ ብሮሽራት ፣ ፖስተራት ካናቲራታት ተዳልዮም ናብ ኩለን ወረዳታት ፣ መንግስታውን ዘይመንግስታውን ሴክተራት ተኸፋፊሎም ልዕሊ 150,000 በራሪ ወረቐት 10,000 ፖስተራት ልዕሊ 2,000 ካናቲራታት ብቤትፅሕፈትና ተዳልዮም ተኸፋፊሎም ልዕሊ 52 ስዓታት ዝሸፈነ ፈነወ ሬድዮ ብድምፂ ወያነ ትግራይ መደብ ነዳምፅ ፣ ንማሃር ፣ ንንበር ተመሓላሊፉ ብርክት ዝበለ ሰማዓይ ንኽከታተሎ ዝተገበረ እንትኸውን ብ ARC ዝዳሎ ሬድዮ ፕሮግራም’ውን ንልዕሊ 6 ስዓት ፈነወ ተገይሩ’ዩ፡፡ ብተወሳኺ ፕሮግራም ቴሌቪዥን ክፍሊ ትግርኛ ስፖትን ደኩመንታሪን መደባት ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ ክሓልፍ ተገይሩ፡፡ ማእኸል ሓበሬታ ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ ኣብ ክልልና ኣብ መቐለ ከተማ ን 12 ሺሕ ተጠቀምቲ ግልጋሎት ሓበሬታ ክረኽቡ ዝገበረ እንትኸውን ብርክት ዝበለ ፖስተራትን ፅሑፋትን ንተጠቀምቲ ክባፃሕ ገይሩ፡፡ ኢትዩጵያ ካብ 1997/8(1990 ብበጀት ዓመቱ) ጀመሩ ናይ ጥዕና ትሕዝቶ ልምዓት መርሃግብሪ(ጥ.ት.ል.መ) ኣብተግባር ኣውዒሉ እዩ፡፡እቲ ቐዳማይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ኣብ 2002(1994ብበጀት ዓመቱ)  ምውዳእ ነይሩ ከምኡ እውን እቲ ካልኣይ ኣብ ሰነ 2005(1997 ብበጀት ዓመቱ) ይጠቓለል፡፡ብዚ ሀዚ ግዘ እቲ ሳልሰዋይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ዘጠቓልሎ ግዘ ናይ ሓሙሽተ ዓመት  እዚ ማለት ካብ ሓምለ 2005 ናብ ሰነ 2010 ዝትግበር እዩ፡፡ መንግስቲ ኢትዩጵያ ንዲሞክራሲን ናይ ህዝቢ ልዕልነት ጠጠው ዝበለ እዩ፡፡ምክፍፋል ከም ብጣዕሚ ጠቃሚ መሳርሒ ኣብ መብቲን ስልጣንን ናይ ብዙሓት ህዝቢ ሙሉእ ግንዛቤ ንክህሊ እናተጠቀምናሉ ነይርና ኢና፡፡እቲ ናይ ጥዕና ፖሊሲ እውን ካብ ዝግጅውነት ናብ ዲሞክራሲ ከይዱ እዩ ከምኡ እውን ብንኡሱ ዝተዓደሉ ናይ ገጠር ህዝቢ ድልየት ንምምላእ ጠንካራ ትኹረት ተዋሂቡዎ እዩ፡፡ ከም ስምምዕነቱ እቲ ቀንዲ ትርጉም ዝሓዘ ፖሊሲ ኣብ  ናይ ጥ.ት.ል.መ ኣሰራርሓን ትግበራን ዘለዎ ተፅዕኖ ኣብ  ምክፍፋል ዘሎ ፖሊሲ እዩ፡፡ እዚ ኣብ ውሽጢ ሕገ መንግስቲ ብፅቡቕን ብግልፂ ዝተነግረ እንትኾን ከምኡ እውን ዝለዓለ ቁፅሪን ተወሳኺ ኣዋጅን፣ናይ ጥዕና ስራሓት ዝካየደሉ ሴክተራት ኣብ ዘለውሉ ናይ ኣመሓዳድራ ኣግባባት የቅርብ፡፡     ናይ ጥዕና መሐለዊ ስርዓት ኣብ ምክፍፋል ጠቐምቲ ደረጃታት ተወሲዶም እዩም፡፡ውሳነ ናይ ምሃብ ከይዲ ኣብ ጥዕና ስርዓት ልምዓትን ትግበራን ኣብ ፌደራል ጥዕና ሚኒስትሪ (ፌ.ጥ.ሚ)፣ክልላዊ ጥዕና ቢሮታትን(ክ.ጥ.ቢ) ኣብ እቲ ወረዳ ጥዕና ቢሮን ማእኸል ዝባፃሕ እዩ፡፡ ብመሰረት እቲ መንግስቲ ዝወስዶም   ቅድም ዝበሉ መዐቀኒ ፖሊሲታት፣ፌ.ጥ.ቢን ክ.ጥ.ቢን ኣብ ናይ ፖሊሲ ኩነታትን ቴክኒካል ሓገዝን ንክሰርሑ ዝተገበሩ እንትኾን ናይ ወረዳ ጥዕና ቢሮታት ድማ ናይቲ ብደረጃ ወረዳ ዘሎ ቐዳማይ ጥዕና መሐለዊ ኣገልግሎት ኣብ ምምሕዳርን ምትሕብባርን ኣድላይ ግደ ተዋሂብዎ ነይሩ፡፡ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት ዝጥቐሙሉ ቐንዲ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት፡ ሙሉእ መግለፂ: ካብ A-F እዩ፡፡ እቲ ዝላዓለ መመዘኒ "A" እንትኾን እቲ ዝተሓተ ድማ "F" እዩ፡፡ ሓሊፉ/ወዲቑ ደረጃ ንዘይተመረቑ "C" እንትኾን ንቅድመ-ተመረቕቲ "B" እዩ፡፡ እቲ ዝላዓለ መመዘኒ: "A" ሓሊፉ/ወዲቑ ደረጃ: "C" (ንዘይተመረቑ) "B" (ንቅድመ-ተመረቕቲ) እቲ ዝተሓተ መመዘኒ: "F" ካልኦት ቐንዲ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት፡ ውፅኢታት ሓደሓደ ግዘ ካብ 100 እንትኾን ናይቲ ዝተሓተ ወፅኢት መሕለፊ ውፅኢት ድማ 60 እዩ፡፡ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ስርዓት መተሓሳሰቢ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ዋጋ ምክፍፋል ዝተፈፀመ ካብ 2003/2004 ጀሚሩ እዩ፡፡ ኣብ ናይ  "ተመረቕቲ ታክስ" ትልሚ ዝተጠቓለለ እዩ፡፡ ናይ ኣካዳሚያዊ ዓመት መረዳእታ፡ 2004-2005 ፍልፍል:ናይ ኢትዩጵያ ብሄራዊ ኤጀንሲ ንዩ.ኔ.ስ.ኮ፣ ኣዲስ ኣበባ፣ 2005 እንሆ ኸኣ፡ ማዕበል ነታ ጃልባ ኽሳዕ ዜጐልብባ፡ ኣብቲ ባሕሪ ዓብዪ ምንዋጽ ኰነ። ንሱ ግና ደቂሱ ነበረ። 25 ደቀ መዛሙርቱ ቐሪቦም፡ ጐይታይ፡ ጠፋእና፡ ኣድሕነና፡ እናበሉ ኣተንስእዎ። 26 ንሱ ኸኣ፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ከመይከ እትፈርሁ፧ በሎም። ሽዑ ተንሲኡ ንንፋስ ንባሕርን ገንሖም። ዓብዪ ህድኣት ከኣ ዀነ። 27 እቶም ሰብ ከኣ፡ እዚ፡ ንፋስን ባሕርን ዚእዘዙሉስ፡ መን ኰን ይኸውን፧ ኢሎም ኣስተንከሩ። 28 ናብ ምድሪ ጌርጌሴኖን ምስ ተሳገሩ፡ ኣጋንንቲ ዝሀደርዎም ኽልተ ሰብ ካብ መቓብር ወጺኦም ተጓነፍዎ። ንሳቶም፡ ሓደ እኳ በታ መገዲ ኣቲኣ ምሕላፍ ክሳዕ ዚስእን፡ ኣዝዮም ክፉኣት ነበሩ። 29 እንሆ ኸኣ፡ የሱስ ወዲ ኣምላኽ፡ ምሳኻ እሞ እንታይ አሎና፧ ቅድሚ ጊዜኡ ኽትሳቕየናዶ ናብዚ መጻእካ፧ እናበሉ ጨርሑ። 30 ካባታቶም ርሕቕ ኢሉ ብርቱዕ መጓሰ ሓሰማታት ይበልዕ ነበረ። 31 እቶም ኣጋንንቲ ድማ፡ እተውጻኣና እንተ ዄንካስ፡ ናብዚ መጓሰ ሓሰማታት ክንኣቱ ፍቐደልና፡ ኢሎም ለመንዎ። 32 ንሱ ኸኣ፥ ኪዱ፡ በሎም። ወጺኦም ድማ ናብተን ሓሰማታት ኣተዉ። እንሆ ኸኣ፡ ብዘሎ እቲ መጓሰ ኻብ ጸድፊ ነፊጹ ናብ ባሕሪ ኣተወ፡ ኣብቲ ማይ ከኣ ኵምም በለ። 33 እቶም ጓሶት ሀዲሞም፡ ናብ ዓዲ ኣተዉ፡ በቲ ዝዀነ ኹሉን ብናይቶም ኣጋንንቲ ዝነበርዋምን ከኣ ኣውረዩ። 34 እንሆ ድማ፡ ብዘላ እታ ዓዲ ንየሱስ ክትራኸቦ ወጸት። ምስ ረኣይዎ ኸኣ፡ ካብ ወሰን ምድሮም ኬግልስ ለመንዎ። በቲ ጊዜ እቲ ሄሮድስ ብዓል ርባዕ ሽመት፡ ወረ የሱስ ሰምዔ። 2 ንገላዉኡ ድማ፡ እዚ ዮሃንስ መጥመቕ እዩ። ንሱ ኻብ ምዉታት ተንሲኡ አሎ፡ ስልዚ ኸኣ እዚ ሓይልታትዚ ብእኡ ይግበር አሎ፡ በሎም። 3–4 ዮሃንስ ንሄሮድስ ብዛዕባ እታ ሄሮድያዳ ሰበይቲ ፊልጶስ ሓዉ፡ ንሳ ንኣኻ ኽትከውን ኣይተፈቕደልካን፡ ኢልዎ ነበረ እሞ፡ ሄሮድስ ንዮሃንስ ብሰራ ሒዙ ኣሲሩ፡ ናብ ቤት ማእሰርቲ ኣእትይዎ ነበረ። 5 ኪቐትሎውን ይደሊ ነበረ፡ ግናኸ እቶም ህዝቢ ኸም ነብዪ ይርእይዎ ነበሩ እሞ፡ ፈርሆም። 6 ሄሮድስ እተወለደላ መዓልቲ ምስ ኣብዐሉ፡ ጓል ሄሮድያዳ ኣብ ማእከል ኰይና ሳዕስዔት፡ ንሄሮድስ ከኣ ኣሐጐሰቶ። 7 ሽዑ ዝደለየቶ ኺህባ ብማሕላ ኣተስፈዋ። 8 ንሳ ኸምቲ ኣዲኣ ቕድም ዝመኸረታ፡ ርእሲ ዮሃንስ መጥመቕ ኣብ ሒላብ ጌርካ ኣብዚ ሀበኒ፡ በለቶ። 9 እቲ ንጉስ ጐሀየ፡ ስለቲ ማሕላኡን ስለቶም ኣብ መኣዲ መቓምጡን ግና ኪሀብዋ ኣዘዘ። 10 ልኢኹ ድማ ርእሲ ዮሃንስ ኣብ ቤት ማእሰሪ ኣሰየፈ። 11 እታ ርእሱ ኣብ ሒላብ ገይሮም ከኣ ነታ ጓል ሀብዋ። ንሳ ድማ ናብ ኣዲኣ ወሰደታ። 12 ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ መጺኦም፡ ሬሳኡ ኣልዒሎም ቀበሩ። ከይዶም ከኣ ንየሱስ ነገርዎ። 13 የሱስ እዚ ምስ ሰምዔ፡ ካብኣ ብጃልባ ኣግሊሱ ናብ ጽምዊ በረኻ ኸደ። እቶም እኩባት ህዝቢ ሰሚዖም ከኣ፡ ካብ ከተማታት ብእግሪ ሰዐብዎ። 14 የሱስ ናብ ምድሪ ምስ ወጸ፡ ብዙሕ ህዝቢ ረኣየ እሞ ደንገጸሎም፡ ሕሙማቶምውን ኣሕወይው። 15 ምስ መሰየ፡ ደቀ መዛሙርቱ ናብኡ ቐሪቦም፡ እዛ ቦታ እዚኣ በረኻ እያ፡ ምድሪ ኸኣ መስዩ እዩ። እምብኣርሲ እዞም ሰብ ናብ ዓድታት እትዮም፡ ንርእሶም እንጌራ ኺዕድጉ ኣሳናብቶም፡ በልዎ። 16 የሱስ ግና፡ ምኻድ ኣየድልዮምን፡ ኪበልዑ ንስኻትኩም ሀብዎም፡ በሎም። 17 ንሳቶም ከኣ፡ ኣብዚ ሓሙሽተ እንጌራን ክልተ ዓሳን ገለ የብልናን፡ በልዎ። 18 ንሱ ግና፡ ናባይ ኣምጽእዎ፡ በለ። 19 እቶም ሰብውን ኣብ ሳዕሪ ኪቕመጡ ኣዘዘ። ነተን ሓሙሽተ እንጌራን ክልተ ዓሳን ኣልዒሉ፡ ናብ ሰማይ ገጹ ቝሊሕ በለ፡ ባሪኹ፡ ቈሪሱ ንደቀ መዛሙርቱ ሀቦም። 20 ኵሎም በሊዖም ጸገቡ። እቲ ዝተረፈ ቘረርስ ድማ ዓሰርተው ክልተ መሶብ መሊኦም ኣልዐሉ። 21 እቶም ዝበልዑ፡ ብዘይ ኣንስትን ቈልዑን፡ ኣስታት ሃሙሽተ ሽሕ ሰብኣይ ነበሩ። 22 ሽዑ ንሱ ንደቀ መዛሙርቱ ናብ ጃልባ ኺኣትዉ እሞ፡ ነቶም ሰብ ክሳዕ ዜሳናብቶም፡ ናብ ማዕዶ ኪቕድምዎ፡ ብግዲ በሎም። 23 ነቶም ሰብ ኣሳናቢቱ፡ ኪጽሊ ናብ ብሕት ዝበለ ኸረን ደየበ። ምድሪ ምስ መሰየ ኸኣ፡ ኣብኡ በይኑ ነበረ። 24 እታ ጃልባ ኣብ ማእከል ባሕሪ ምስ በጽሔት ግና፡ ንፋስ ብቕድሚኣ ነበረ እሞ፡ ብማዕበል ትጭነቕ ነበረት። 25 የሱሱ ባሕረ ባሕሪ እና ኸደ፡ ብራብዓይ ምቃል ለይቲ መጾም። 26 እቶም ደቀ መዛሙርቲ፡ ባሕረ ባሕሪ ኪኸይድ ምስ ረኣይዎ፡ ምትሃት እዩ፡ ኢሎም ሰምበዱ፡ ፈሪሆም ከኣ ጨርሑ። 27 ግናኸ የሱስ ብኡብኡ፡ ኣጆኹም፡ ኣነ እየ፡ ኣይትፍርሁ፡ ኢሉ ተዛረቦም። 28 ጴጥሮስ መሊሱ፡ ጐይታይ፡ ንስኻ እንተ ዄንካስ፡ ብማየ ማይ ናባኻ ኸመጽእ አዝዘኒ፡ በሎ። 29 ንሱ ኸኣ፡ ንዓ፡ በሎ። ሽዑ ጴጥሮስ ካብ ጃልባ ወሪዱ፡ ብማየ ማይ እናኸደ፡ ናብ የሱስ መጸ። 30 ብርቱዕ ንፋስ ምስ ረኣየ ግና፡ ፈርሄ። ኪጥሕል ምስ ጀመረ ድማ፡ ጐይታይ፡ ኣድሕነኒ፡ ኢሉ ኣእወየ። 31 ሽዑ የሱስ ኢዱ ዘርጊሑ ሐዞ እሞ፡ ኣታ ጕዱል እምነት፡ ስለምንታይከ ተዋላወልካ፧ በሎ። 32 ናብ ጃልባ ምስ ኣተወ፡ እቲ ንፋስ ዝግ በለ። 33 እቶም ኣብ ጃልባ ዝነበሩ ኸኣ፡ ንስኻ ብሓቂ ወዲ ኣምላኽ ኢኻ፡ እናበሉ ሰገዱሉ። 34 ተሳጊሮም ከኣ ናብ ምድሪ ጌንሳሪጥ መጹ። 35 እቶም ሰብ ምስ ኣለለይዎ፡ ኣብ ጐደቦኦም ናብ ዘለዋ ዅለን ዓድታት ለኣኹ፡ ኵሎም ሕሙማት ድማ ኣምጽኡሉ። 36 ዘፈር ክዳኑ ኺትንክዩ ጥራይ ለመንዎ። ዝተንከዮ ዘበለ ኸኣ ሐወየ። በታ ጊዜ እቲኣ እቶም ደቀ መዛሙርቱ፡ ኣብ መንግስተ ሰማያት መን ኰን ይበልጽ፧ እናበሉ ናብ የሱስ ቀረቡ። 2 ንሱ ድማ ቘልዓ ጸዊዑ ኣብ ማእከሎም ደው ኣበሎ። 3 በለ ኸኣ፡ እንተ ዘይተመለስኩም፡ ከም ቈልዓውን እንተ ዘይኰንኩም፡ ናብ መንግስተ ሰማያት ከቶ ኸም ዘይትኣትዉ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 4 እቲ ኸምዚ ቘልዓዚ ርእሱ ዜትሕት፡ ንሱ እዩ ኣብ መንግስተ ሰማያት ዚበልጽ። 5 ንኽምዚ ዝበለ ቘልዓ ብስመይ ዚቕበል፡ ንኣይ ይቕበል። 6 ካብዞም ብኣይ ዚእምኑ ናእሽቱ ንሓደ ዜስሕት ግና፡ መጥሓን ኣድጊ ኣብ ክሳዱ ተኣሰሩ ኣብ ዓሚቕ ባሕሪ ኺጥሕል ይሔሾ። 7 መዓንቀፉ ኸይመጸ ኣይተርፍን እዩ እሞ፡ ወይለኣ ንዓለም ብሰሪ መዓምቀፉ። ምናዳ ነቲ ብሰሩ ስሕተት ዚመጽእ ሰብ ወይለኡ። 8 ኢድካ ወይ እግርኻ እንተ ኣስሐተትካ፡ ካባኻ ቘሪጽካ ደርብያ። ክልተ ኢድን ክልተ እግርን ከሎካ ናብ ናይ ዘለኣለም ሓዊ ኻብ እትድርበስ፡ ቍሩጽ ወይስ ሓንካስ ኳንካ ናብ ህይወት ምእታው ይሔሸካ። 9 ዓይንኻ እንተ ኣስሐተትካውን፡ ካባኻ ጐጥጕጥካ ደርብያ። ክልተ ዓይኒ ኸለዋኻ፡ ናብ ገሃነም ሓዊ ኻብ እትድርበስ፡ ነቛር ዃንካ ናብ ህይወት ምእታው ይሔሸካ። 10 ካብዞም ናእሽቱ ንሓደ እኳ ኸይትንዕቑ ተጠንቀቑ። መላእኽቶም ኣብ ሰማያት ኵሉ ሳዕ ገጽ እቲ ኣብ ሰማይት ዘሎ ኣቦይ ይርእዩ ኣለዉ፡ እብለኩም አሎኹ። 11 ወዱ ሰብ ንዝጠፍኤ ኼድሕን መጺኡ አሎ እሞ፡ 12 እንታይ ይመስለኩም፧ ሚእቲ በጊዕ ዘለዋኦ ሰብኣይ፡ ካብኤን ሓንቲ እንተ ጠፍኣቶ፡ ነተንተስዓን ትሽዓተን ሐዲጉዶ ነታ ዝጠፍኤት ኪደሊ ናብ ኣኽራን ኣይከይድን፧ 13 እንተ ረኸባ ድማ፡ ካብተን ተስዓን ትሽዓተን ዘይጠፍኣስ፡ ብእኣ ኣዝዩ ኸም ዚሕጎስ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 14 ከምኡ ድማ ካብዞም ናእሽቱ ሓደ ኺጠፍእ፡ ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦኹም ኣይኰነን። 15 ሓውካ እንተ በደለካ፡ ኪድ፡ ንስኻን ንሱን ኣብ በይንኹም ግንሓዮ። እንተ ሰምዓካ፡ ንሓውካ ረባሕካዮ። 16 እንተ ዘይሰምዓካ ግና፡ ብኣፍ ክልተ ወይስ ሰለስተ ምስክር ኵሉ ነገር ኪጸንዕ፡ ሓደ ወይ ክልተ ምሳኻ ውሰድ። 17 ንኣታቶም እንተ ዘይሰምዖም ከኣ፡ ንማሕበር ንገራ። ነታ ማሕበር እንተ ዘይሰሞኣ ግና፡ ከም ኣረምን ከም ተጋውን ርኣዮ። 18 ኣብ ምድሪ ዝኣሰርኩምዎ ዅሉ ኣብ ሰማይ እሱር ኪኸውን እዩ። ኣብ ምድሪ ዝፈታሕኩምዎ ዅሉ ድማ ኣብ ሰማይ ፍቱሕ ከም ዚኸውን፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 24–25 ክልተ ወይ ሰለስተ ዀይኖም ብስመይ ኣብ እተኣከቡሉ ኣነ ኸኣ ኣብኡ ኣብ ማእከሎም እየ እሞ፡ ክልተ ኻባኻትኩም ኣብ ምድሪ ብዚልምንዎ ነገር ኵሉ እንተ ተሳማምዑ፡ ካብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ኪውሀቦም እዩ፡ ኢለ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። 19–20 ክልተ ወይ ሰለስተ ዀይኖም ብስመይ ኣብ እተኣከቡሉ ኣነ ኸኣ ኣብኡ ኣብ ማእከሎም እየ እሞ፡ ክልተ ኻባኻትኩም ኣብ ምድሪ ብዚልምንዎ ነገር ኵሉ እንተ ተሳማምዑ፡ ካብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ኪውሀቦም እዩ፡ ኢለ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። በታ ጊዜ እቲኣ የሱስ ብሰንበት ብማእከል ዝሩእ ግርሁ ሐለፈ። ደቀ መዛሙርቱ ድማ ጠመዩ፡ ሰዊት ኪምሕዉን ኪበልዑን ከኣ ጀመሩ። 2 ፈሪሳውያን ድማ እዚ ርእዮም፡ እንሆ፡ ደቀ መዛሙርትኻ ብሰንበት ምግባሩ ዘይግባእ ይገብሩ ኣለዉ፡ በልዎ። 3 ንሱ ኸኣ በሎም፡ ዳዊት ዝገበሮ፡ ንሱን እቶም ምስኡ ዝነበሩን ምስ ጠመዩ፡ 4 ከመይ ኢሉ ናብ ቤት ኣምላኽ ከም ዝኣተወ እሞ፡ ብጀካ ንኻህናት ጥራይ፡ ንእኡ ዀነ፡ ወይስ ነቶም ምስኡ ዝነበሩ፡ ምብላዑ ዘይግብኦም እንጌራ ምርኣይ ከም ዝበልዔስ፡ ኣየንበብኩምንዶ፧ 5 ካህናት ኣብ ቤተ መቕደስ ብመዓልቲ ሰንበትሲ ንሰንበት ከም ዚስዕርዋ፡ በደል ከኣ ከም ዘይኰኖምከ፡ ኣብ ኦሪትዶ ኣየንበብኩምን፧ 6 ኣነ ግና፡ ካብ ቤተ መቕደስ ዚዐቢ ኣብዚ ኸም ዘሎ፡ እብለኩም አሎኹ። 7 ግናኸ፡ ምሕረት እፈቱ፡ መስዋእቲ ኣይኰነን፡ እንታይ ምዃኑ እንተ ትፈልጡስ፡ ኣብዞም በደል ዜብሎም ኣይምፈረድኩምን ኔርኩም። 8 እምብኣርስኸ ወዲ ሰብ ጐይታ ሰንበት እዩ። 9 ንሱ ኻብኡ ሐሊፉ፡ ናብ ቤት ጸሎቶም ኣተወ። 10 እንሆ ኸኣ፡ ኢዱ ዝነቀጸት ሰብኣይ ኣብኡ ነበረ። ምእንቲ ኪኽስዎ ኸኣ፡ ብሰንበት ምፍዋስዶ ግቡእ እዩ፧ ኢሎም ሐተትዎ። 11 በሎም ከኣ፡ ካባኻትኩምከ ሓንቲ በጊዕ ዘላቶ እሞ ብሰንበት ኣብ ጕድጓድ እንተ ወደቐት፡ ዘይሕዛን ዘየውጽኣን እንታዋይ ሰብ አሎ፧ 12 ካብ በጊ ዕሲ ሰብዶ ግዳ ኣዝዩ ኣይበልጽን፧ እምበርሲ፡ ብሰንበት ጽቡቕ ምግባር ግቡእ እዩ። 13 ሽዑ ነቲ ሰብኣይ ኸኣ ኢድካ ዘርግሕ፡ በሎ። ኢዱ ዘርግሔ፡ ብኡብኡ ኸኣ ሐወየት፡ ከምታ ኻልኣይቲውን ኰነት። 14 ፈሪሳውያን ግና ምስ ወጹ፡ ከመይ ገይሮም ከም ዜጥፍእዎ ተማኸሩ። 15 የሱስ ድማ እዚ ፈሊጡ ኻብኡ ኣግለሰ። ብዙሓት ሰብ ድማ ሰዐብዎ፡ ንዅሎምውን ኣሕወዮም። 16 ከየግህድዎ ድማ ኣሕሚሙ ኣዘዞም። 17 እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ እተባህለ ኺፍጸም፡ ከምዚ ዚብል፡ 18 እንሆ፡ ዝሐሬኽዎ ጊልያይ፡ ነፍሰይ ዝሰመረቶ ፈታውየይ፡ ኣብኡ መንፈሰይ ክሕድር እየ፡ ንሱ ድማ ነህዛብ ፍትሒ ኼውጽአሎም እዩ። 19 ኣይከራኸርን፡ ኣይጭድርን፡ ኣብ ኣደባብይውን ሓደ እኳ ድምጹ ኣይኪሰምዕን እዩ። 20 ፍርዲ ናብ ዓወት ክሳዕ ዜብጽሕ፡ ጭፍላቕ ሻምብቆ ኣይሰብርን፡ ዚተክኽ ፈትሊ ዋፍውን ኣየጥፍእን እዩ። 21 ኣህዛብ ከኣ ብስሙ ተስፋ ኺገብሩ እዮም። 22 ድሕርዚ ኸኣ ጋኔን ዝሐደሮ ዕዉር ዓባስ ናብኡ ኣምጽኡ። ንሱ ድማ ነቲ ዕዉር ዓባስ ዚርእን ዚዛረብን ገይሩ ኣሕወዮ። 23 እቶም ህዝቢ ዅሎም ከኣ፡ እዝስ እቲ ወዲ ዳዊት ደዀን እዩ፧ ኢሎም ኣስተንከሩ። 24 ፈሪሳውያን ምስ ሰምዑ ግና፡ እዚ ብዘይ ብብኤል-ዜቡል፡ እቲ ሓለቓ ኣጋንንቲ፡ ነጋንንቲ ኣየውጽኦምን፡ በሉ። 25 የሱስ ሓሳባቶም ፈሊጡ በሎም፡ ንሓድሕዳ እተፈ ላለየት ኵላ መንግስቲ ትዖኑ፡ ንሓድሕዳ እተፋላለየት ኵላ ኸተማ ወይስ ቤት ድማ ኣይትነብርን እያ። 26 ሰይጣን ንሰይጣን ካብ ዜውጽኦ፡ ንሓድሕዱ ተፋላለየ፡ እታ መንግስቲ ደኣከ ኸመይ ኢላ ትቐውም፧ 27 ኣነ ነጋንንቲ ብብኤል-ዜቡል ዘውጽኦም ካብ ኰንኩ፡ ደቅኹም ደኣ ብመን የውጽእዎም ኣለዉ፧ ስለዚ ንሳቶም ፈራዶኩም ኪዀኑ እዮም። 28 ኣነ ነጋንንቲ ብመንፈስ ኣምላኽ ዘውጽኦም ካብ ኰንኩ ግና፡ እንሃ፡ መንግስቲ ኣምላኽ ናባኻትኩም መጸት። 29 ወይስ ቅድም ነቲ ሓያል ከይኣሰረ፡ ናብ ቤት ሓያል ኣትዩ ኣቓሑኡ ኺብዝብዝ ዚኽእል መን አሎ፧ ድሕርዚ እዩ ቤቱ ዚብዝብዝ። ሽዑ ጸሓፍትን ፈሪሳውያንን ካብ የሩሳሌም ናብ የሱስ መጺኦም፡ 2 ደቀ መዛሙርትኻ እንጌራ ኺበልዑ ኸለዉ፡ ኢዶም ኣይሕጸቡን እዮም እሞ፡ ስለምንታይ ስርዓት ዓባይቲ የፍርሱ ኣለዉ፧ በልዎ። 3 ንሱ መሊሱ በሎም፡ ስለምንታይ ግዳ ንስኻትኩም ምእንቲ ስርዓትኩም ትእዛዝ ኣምላኽ ተፍርሱ ሳሎኹም፧ 4 ኣምላኽ፡ ኣቦኻን ኣዴኻን ኣኽብር፡ ድማ፡ ነቦኡ ኰነ ወይስ ነዲኡ ሕሱም ቃል ዜውስእ ሞት ይሙት፡ በለ። 5 ንስኻትኩም ግና፡ ነቦኡ ዀነ ወይስ ነዲኡ፡ እቲ ኻባይ እትጥቀመሉ መባእ ጌርዮ እየ፡ ዚብል ግዲ ምኽባር ኣቦኡን ኣዲኡን የብሉን፡ ትብሉ። 6 ምእንቲ ስርዓትኩም ነቲ ቓል ኣምላኽ ከንቱ ገበርኩምዎ። 7 ኣቱም ግቡዛት፡ ኢሳይያስ ብዛዕባኻትኩም ጽቡቕ ተነበየ፡ ከምዚ ኢሉ፡ 8 እዚ ህዝቢ እዚ ብኸናፍሩ የኽብረኒ፡ ልቡ ግና ኻባይ ርሑቕ እዩ። 9 ትምህርቲ ትእዛዛት ሰብ እናበሀሩ፡ ንኸንቱ የምልኹኒ። 10 ነቶም እኩባት ሰብ ጸዊዑ በሎም፡ ስምዑ፡ ኣስተውዕሉ፡ 11 ንሰብ እቲ ኻብ ኣፍ ዚወጽእ እዩ ዜርክሶ እምበር፡ እቲ ናብ ኣፍ ዚእቱስ ንሰብ ኣየርክሶን። 12 ሽዑ ደቀ መዛሙርቱ ቐሪቦም፡ ፈሪሳውያን ዘረባኻ ሰሚዖም ከም እተዐንቀፉስ ፈሊጥካዶ፧ በልዎ። 13 ንሱ ግና መለሰ በለውን፡ ናይ ሰማይ ኣቦይ ዘይተኸሎ ዘበለ ዅሉ ተኽሊ ብሱሩ ኺምንቈስ እዩ። 14 ሕደግዎም፡ ዕዉራትን መራሕቲ ዕዉራትን እዮም። ን ዕዉርስ ዕዉር እንተ መርሖ፡ ክልቲኦም ኣብ ጕድጓድ ይወድቁ። 15 ጴጥሮስ፡ እዛ ምስላ እዚኣ ዀታ ተርጕመልና፡ ኢሉ መለሰሉ። 16 የሱስ በለ፡ ንስኻትኩምውንዶ ኽሳዕ ሕጂ ኣየስተውዐልኩምን፧ 17 ብኣፍ ዚኣቱ ዘበለ ናብ ከብዲ ኸም ዚወርድ እሞ ንግዳም ከም ዚወጽእዶ ኣይትፈልጡን ኢኹም፧ 18 እቲ ኻብ ኣፍ ዚወጽእ ግና ካብ ልቢ እዩ ዚመጽእ እሞ፡ ንሱ እዩ ንሰብ ዜርክሶ። 19 ካብ ልቢ ኽፉእ ሓሳብ፡ ቅትለት፡ ዝሙት፡ ምንዝር፡ ስርቂ፡ ምስክር ሓሶት፡ ጸርፊ ይወጽእ እዩ እሞ፡ 20 እዚ እዩ ንሰብ ዜርክሶ እምበር፡ ብዘተሐጽበ ኣእዳው ምብላዕሲ ንሰብ ኣየርክሶን። 21 የሱስ ካብኡ ነቒሉ ናብ ወሰን ምድሪ ጢሮስን ሲዶናን ከደ። 22 እንሆ ድማ፡ ከነኣናዊት ሰበይቲ ኻብ ወሰን እቲ ምድሪ መጸት። እናጨርሔት ድማ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ንጓለይ ጋኔን ብኽፉእ ሒዝዋ አሎ እሞ፡ ምሐረኒ፡ በለት። 23 ንሱ ግና ሓንቲ ቓል እኳ ኣይመለሰላን። ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ ቀሪቦም፡ ድድሕሬና ትጠርዕ ኣላ እሞ ኣፋንዋ፡ ኢሎም ለመንዎ። 24 ንሱ ግና፡ ብዘይ ናብተን ጥፉኣት ኣባጊዕ ቤት እስራኤል ኣይተልኣኽኩን፡ ኢሉ መለሰ። 25 ንሳ ግና፡ ጐይታይ፡ ርድኣኒ፡ እናበለት መጺኣ ሰገደትሉ። 26 ንሱ ኸኣ መለሰ፡ እንጌራ ውሉድ ኣልዒልካ ነኽላባት ምሃብ ኣይግባእን እዩ፡ በላ። 27 ንሳ ግና፡ እወ ጐይታይ፡ ኣኽላባት ድማ ካብ መኣዲ ጎይተቶም ዝወደቐ ርፍራፍ ይበልዑ እዮም፡ በለት። 28 ሽዑ የሱስ፡ ኣቲ ሰበይቲ፡ እምነትኪ ዓባይ እያ፡ ከም ዝደሌኽዮ ይኺነልኪ፡ ኢሉ መለሰላ። ካብታ ሰዓት እቲኣ ጓላ ሐወየት። 29 የሱስ ካብኡ ሀሊፉ፡ ናብ ጥቓ ባሕሪ ገሊላ መጸ። ናብ ከረን ደዪቡ ኸኣ ተቐመጠ። 30 ብዙሓት ሰብ ድማ፡ ሓንካሳት፡ ዕውራት፡ ጸማማት፡ ቈራያት፡ ብዙሓት ካልኦትውን ምሳታቶም ሒዞም፡ ናብኡ መጹ፡ ኣብ ጥቓ እግሪ የሱስውን ኣንበርዎም። ንሱ ኸኣ ኣሕወዮም። 31 እቶም ህዝቢ ድማ ዓባሳት ኪዛረቡ፡ ቈራያት ኪሐውዩ፡ ሓንካሳት ኪኸዱ፡ ዕዉራትውን ኪርእዩ ርእዮም ተገረሙ እሞ፡ ንኣምላኽ እስራኤል ኣመስገንዎ። 32 የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ ጸዊዑ በሎም፡ እዞም ህዝቢ እዚኦም ሰለስተ መዓልቲ ምሳይ ገይሮም እዮም እሞ፡ ዚበልዕዎ ስለ ዜብሎም፡ የደንግጹኒ ኣለዉ። ኣብ መገዲ ኸይደኽሙ ኸኣ፡ ጸሞም ከሳናብቶም ኣይፈቱን። 33 ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ፡ ኣብዚ በረኻዚ ደኣ ንኽንድዚ ዚኣክል ህዝቢ ዜጽግብ እንጌራ ኻበይ ክንረክብ ኢና፧ በልዎ። 34 የሱስ ድማ፡ ክንደይከ እንጌራ አሎኩም፧ በሎም። ንሳቶም ከኣ፡ ሾብዓተ፡ ሒደት ድማ ዓሳ፡ በልዎ። 35 ነቶም ህዝቢ ድማ ኣብ ምድሪ ኪቕመጡ ኣዘዞም። 36 ነተን ሾብዓተ እንጌራን ነቶም ዓሳን ኣልዒሉ፡ ኣመስጊኑ ቘረሰ፡ ንደቀ መዛሙርቱ ድማ ህቦም፡፡እቶም ደቀ መዛሙርቲ ድማ ነቶም ህዝቢ ሀብዎም። 37 ኵሎም በሎዖም ጸገቡ። ዝተረፈ ቘረርስ ድማ ሾብዓተ መሶብ መሊኦም ኣልዐሉ። 38 እቶም ዝበልዑ ኸኣ፡ ብዘይ ኣንስትን ቈልዑን፡ ኣርባዕተ ሽሕ፡ ሰብኣይ ነበሩ። 39 ነቶም ህዝቢ ምስ ኣሳናበተ፡ ናብ ጃልባ ኣትዩ ናብ ወሰን መግደላ መጸ። መሊሱ በሎም፡ እቲ ጽቡቕ ዘርኢ ዚዘርእ፡ ወዲ ሰብ እዩ። 38 እታ ግራት ከኣ ዓለም እያ፡ እቲ ጹቕ ዘርኢ ድማ ደቂ መንግስቲ እዮም፡ እቲ ኽርዳድ ግና ደቂ እቲ ኽፉእ እዮም። 39 እቲ ዝዘርኦም ጸላኢ ኸኣ ድያብሎስ እዩ፡ እቲ ቐውዒ ድማ መወዳእታ ዓለም እዩ፡ እቶም ዓጻዶ ኸኣ መላእኽቲ እዮም። 40 ክርዳድ ተኣኪቡ ብሓዊ ኸም ዚነድድ፡ ብመወዳእታ ዓለም ከኣ ከምኡ ኪኸውን እዩ። 41 ወዲ ሰብ መላእኽቱ ኺልእኽ እዩ፡ ንሳቶም ከኣ መዓንቀፍትን ዓመጽትን ንዘበሉ ዅሎም ካብ መንግስቱ ኺእክብዎም፡ 42 ኣብ እቶን ሓዊ ኸኣ ኪድርብይዎም እዮም። ኣብኡ ብኽያትን ምሕርቃም ኣስናንን ኪኸውን እዩ። 43 ሽዑ ጻድቃን ኣብታ መንግስቲ ኣቦኦም ከም ጸሓይ ኪበርሁ እዮም። እትሰምዕ እዝኒ ዘላቶ ይስማዕ። 44 ድማ መንግስተ ሰማያት ኣብ ግራት እተሐብኤ እሞ ሰብ ረኺቡ ዝሐብኦ መዝገብ ትመስል። ብታሕጓስ ከይዱስ፡ ዘለዎ ዅሉ ሸይጡ ነታ ግራት እቲኣ ዐደጋ 45 ድማ መንግስተ ሰማያት ጽብቕቲ ዕንቍ ዚደሊ ነጋዳይ ትመስል። 46 ሓንቲ ኽብርቲ ዕንቍ ምስ ረኸበ፡ ከይዱ ዘለዎ ዅሉ ሸጠ እሞ ዐደጋ። 47 ድማ መንግስተ ሰማያት ኣብ ባሕሪ እተደርበየት እሞ ካብ ኵሉ ዓሳ ዝኣከበት መርበብ ትመስል። 48 ምስ መልኤት፡ ናብ ደንደስ ኣውጽእዋ። ተቐሚጦም ድማ፡ ጸጽቡቑ ኣብ ኣቓሑኦም ኣከቡ፡ ነቲ ኸኽፉኡ ግና ንወጻኢ ደርበ ይዎ። 49 ብመወዳእታ ዓለም ከኣ ከምኡ ኪኸውን እዩ፡ መላእኸቲ መጺኦም ነቶም ክፉኣት ካብ ማእከል ጻድቃን ኪፈልይዎም፡ 50 ናብ እቶን ሓዊ ድማ ኪድርብይዎም እዮም። ኣብኡ ብኽያትን ምሕርቃም ኣስናንን ኪኸውን እዩ። 51 ነዚ ዅሉስ ኣስተውዒልኩምዎዶ አሎኹም፧ ንሳቶም ድማ፡ እወ በልዎ፡ 52 ንሱ ኸኣ፡ ስለዚ ንመንግስተ ሰማያት ኢሉ እተማህረ ዅሉ ጸሓፊ ኻብ መዝገብ ሓድሽን ብሉይን ዜውጽእ ብዓል ቤት ይመስል፡ በሎም። 53 ኰነ ድማ፡ የሱስ እዘን ምስላታት እዚኤን ምስ ወድኤ፡ ካብኣ ነቐለ። 54–56 ናብ ዓዱ መጺኡ ኸኣ፡ እዚ ጥበብዚ፡ እዚ ሓይሊ እዚኸ ኻበይ ረኸቦ፡ እዝስ ወዲ እቲ ጸራቢ ደይኰኑን፡ ኣዲኡስ ማርያም እትበሀል ደይኰነትን፧ እእውቱስ ያእቆብ፡ ዮሴፍ፡ ስምኦን፡ ይሁዳ ደይኰኑን፧ ኣሓቱ ዅላተንሲ ምሳናዶ ኣየለዋን፧ እዚ ዅሉ ደኣ ኻበይ ተዋህቦ፧ ኢሎም ክሳዕ ዚግረሙ፡ ኣብ ቤት ጸሎቶም መሀሮም። 57 ብእኡ ኸኣ ተዐንቀፉ። የሱስ ድማ፡ ነብዪ ብዘይ ኣብ ዓዱን ኣብ ቤቱን ኣይንዐቕን እዩ፡ በሎም። 58 ብሰሪ ዘይምእማኖም ከኣ ኣብኡ ብዙሕ ግብርታት ሓይሊ ኣይገበረን። ምሳይ ዘይኰነ መቓናቕንተይ እዩ፡ እቲ ምሳይ ኰይኑ ዘይእክብ ከኣ ይዘሩ። 31 ስለዚ ንሰብ ኵሉ ሓጢኣትን ጸርፍን ዘበለ ይሕደገሉ እዩ፡ ነቲ ንመንፈስ ዝጸረፈ ግና ኣይሕደገሉን። 32 ነቲ ኣብ ወዲ ሰብ ገለ ዘረባ ዝበለ ይህደገሉ እዩ፡ ነቲ ኣብ መንፈስ ቅዱስ ገለ ዘረባ ዝበለ ግና፡ ኣብዛ ዓለም እዚኣ ዀነ፡ ኣብታ እትመጽእ ኰነ፡ ኣይሕደገሉን እዩ፡ እብለኩም አሎኹ። 33 ኦም ካብ ፍሪኡ ይፍለጥ እዩ እሞ፡ ነቲ ኦም ጽቡቕ ግበርዎ፡ ፍሪኡ ድማ ጽቡቕ፡ ወይስ ነቲ ኦም ክፉእ ግበርዎ፡ ፍሪኡ ድማ ክፉእ። 34 ኣቱም ውሉድ ኣትማን፡ ኣፍ ካብ ምልኣት ልቢ ይዛረብ እዩ እሞ፡ ክፉኣት ክነስኹምከ፡ ከመይ ጌርኩም ጽቡቕ ምዝራብ ክትክእሉ፧ 35 እቲ ሕያዋይ ሰብ ካብቲ ዝቡቕ መዝገብ ልቡ ጽቡቕ የውጽእ። ክፉእ ሰብ ከኣ ካብቲ ኽፉእ መዝገብ ልቡ ኽፉእ እዩ ዜውጽእ። 36–37 ኣነ ግና፡ ብዘረባኻ ኢኻ እትጸድቕ፡ ብዘረባኻውን ኢኻ እትዅነን እሞ፡ ሰብ ዚዛረብዎ ዘበለ ዘይጠቅም ኵሉ ቓል ብመዓልቲ ፍርዲ ጸብጻብ ኪሕብሉ እዮም፡ እብለኩም አሎኹ። 38 ሽዑ ሓይሎ ኻብ ጻሓፍትን ፈሪሳውያንን፡ መምህር፡ ካባኻ ትእምርቲ ኽንርኢ ንደሊ አሎና ኢሎም መለሱ። 39 ንሱ ግና መሊሱ በሎም፡ ክፉእን ዘማውን ወለዶ ትእምርቲ ይደሊ። ብዘይ ትእምርቲ ነብዪ ዮናስ ድማ ካልእ ትእምርቲ ኣይወሀቦን። 40 ዮናስ ኣብ ከብዲ ዓብ ዪ ዓሳ ሰለስተ መዓልትን ሰለስተ ለይትን ከም ዝገበረ፡ ከምኡ ኸኣ ወዲ ሰብ ኣብ ውሽጢ ምድሪ ሰለስተ መዓልትን ሰለስተ ለይትን ኪገብር እዩ። 41 ሰብ ነነዌ ብስብከት ዮናስ ተነሲሖም እዮም እሞ፡ ብመዓልቲ ፍርዲ ምስ እዚ ወለዶ እዚ ኺትንስኡን ኪዅንንዎን እዮም። እብሆ፡ ካብ ዮናስ ዚዐቢ ኣብዚ እሎ። 42 ንግስቲ ኣዜብ፡ ጥበብ ሰሎሞን ክትሰምዕ፡ ካብ ወሰን ምድሪ መጺኣ ነበረት እሞ፡ ብመዓልቲ ፍርዲ ምስ እዚ ወለዶ እዚ ኽትትንስእን ክትኵንኖን እያ። እንሆ፡ ካብ ሰሎሞን ዚዐቢ ኣብዚ አሎ። 43 ርኹስ መንፈስ ካብ ሰብ ምስ ወጸ፡ ዕረፍቲ ደልዩ፡ ኣብ ኣጻምእ ቦታ ይዀልል ኣይረክብን ድማ። 44 ሽዑ፡ ናብታ ዝወጻእኩላ ቤተይ ደኣ ኽምለስ፡ ይብል። ምስ መጸ፡ ጥራያ፡ ተዀስቲራ፡ ተሰሊማ ይረኽባ። 45 ድሕርቲ ይኸይድ፡ ካብኡ ዚገዱ ሾብዓተ ኻልኦት መናፍስቲ ሒዙ ይመጽእ፡ ኣትዮም ከኣ ኣብኣ ይነብሩ። ነቲ ሰብ እቲ ኻብ መጀመርታኡ እቲ መወዳእታኡ ዝገደደ ይዀኖ። ነዚ ኽፉእ ወለዶ እዚ ድማ ከምኡ ኪዀኖ እዩ። 46 ገና ነቶም ህዝቢ ኺነግሮም ከሎ፡ እንሆ ኣዲኡን ኣሕዋቱን ኪዛረብዎ ደልዮም ኣብ ወጻኢ ደው በሉ። 47 ሓደ ኸኣ፡ እንሆ፡ ኣዴኻን ኣሕዋትካን ኪዛረቡኻ ደልዮም፡ ኣብ ወጻኢ ደው ኢሎም ኣለዉ፡ በሎ። 48 ንሱ ግና ነቲ ዝነገሮ፡ ኣደይ መን እያ፧ ኣሕዋተይሲ እንመን እዮም፧ ኢሉ መለሰሉ። 49 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ዚገብር ዘበለ ዅሉ፡ ንሱ ሓወይን ሓብተይን ኣደይን እዩ፡ ኢሉ ኢዱ ናብ ደቀ መዛሙርቱ ዘርጊሑ፡ ኣደይን ኣሕዋተይንሲ እነዉ፡ በለ። 50 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ዚገብር ዘበለ ዅሉ፡ ንሱ ሓወይን ሓብተይን ኣደይን እዩ፡ ኢሉ ኢዱ ናብ ደቀ መዛሙርቱ ዘርጊሑ፡ ኣደይን ኣሕዋተይንሲ እነዉ፡ በለ። ሐደ ምዕራፍ ንዝሰሐበካ፡ ክልተ ምዕራፍ ምስኡ ኺድ። 42 ንዝለመነካ ሀቦ፡ ካባኽእ ኺልቃሕ ንዚደሊውን ኣይትኽልኣዪ። 43 ብጻይካ ፍቶ፡ ጸላኢኻ ጽላእ፡ ከም እተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 44–45 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ጸላእትኹም ፍተዉ፡ ንዚረግሙኹም መርቑ። ውሉድ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦኹም ምእንቲ ክትኰኑ፡ ንሱ ንኽፉኣትን ንሕያዎትን ጸሓይ የብርቕ፡ ንጻድቃንን ንሓጥኣንን ድማ ዝናም የዝንብ እዩ እሞ፡ ንዚጸልእኹም ጽቡቕ ግበሩ፡ ስለቶም ዚጸርፉኹምን ዚሰጉኹምን ጸልዩ። 46 ነቶም ዚፈትዉኹም እንተ ፈቶኹም፡ እንታይ ዓስቢ አሎኩም፧ ተገውትስ ከምኡዶ ይገብሩ ኣይኰኑን፧ 47 ነሕዋትኩም ጥራይ ብጽቡቕ እንተ ተቐበልኩምከ፡ እንታይ ሓለፋ ገበርኩም፧ ኣህዛብሲ ኸምኡዶ ይገብሩ ኣየለዉን፧ 48 እምብኣርከ ኸምቲ ሰማያዊ ኣቦኹም ፍጹም ዝዀነ፡ ንስኻትኩም ፍጹማት ኩኑ። ጽድቅኹም፡ ኣብ ቅድሚ ሰብ ምእንቲ ኽትርአዩ፡ ከይትገብሩ ተጠንቀቑ። እንተ ዘይኰነስ፡ ኣብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦኹም ዓስቢ የብልኩምን። 2 እምብኣርከ ንስኻ ኽትምጽውት ከሎኻ፡ ከምቲ እቶም ግቡዛት፡ ብሰብ ምእንቲ ኺንኣዱ፡ ኣብ ኣባይቲ ጸሎትን ኣብ ኣደባብያትን ዚገብርዎ፡ ኣብ ቅድሜኻ መለኸት ኣይትንፋሕ። ዓስቦም ከም ዝወሰዱ፡ ብሓቂ እበኩም አሎኹ። 3–4 ንስኻስ፡ ምጽዋትካ ብህቡእ ኪኸውን፡ እቲ ብሕቡእ ዚርኢ ኣቦኻ ድማ ብግ ህዶ ኪኽሕሰካ፡ ክትምጽውት ከሎኻ የማነይትኻ እትገብሮ፡ ጸጋመይትኻ ኣይትፍለጦ። 5 ንስኻትኩም ክትጽልዩ ኸሎኹም፡ እቶም ግቡዛት ብሰብ ምእንቲ ኺርኣዩ፡ ኣብ ኣባይቲ ጸሎትን ኣብ ቃራናታት መገዲን ደው ኢሎም ኪጽልዩ ይፈትዉ እዮም እሞ፡ ከማታቶም ኣይትኹኑ። ዓስቦም ከም ዝወሰዱ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 6 ንስኻስ ክትጽሊ ኸሎኻ፡ ናብ ቤትካ እቶ፡ ማዕጾኻ ዕጾ፡ ነቲ ብሕቡእ ዘሎ ኣቦኻ ለምኖ። እቲ ብሕቡእ ዚርኢ ኣቦኻ ድማ ብግህዶ ኪኽሕሰካ እዩ 7 ክትጽልዩ ኸሎኹም ከኣ፡ ኣህዛብ ብምብዛሕ ዘረባኦም ዚስምዑ ይመስሎም እዩ እሞ፡ ከማታቶም ዘረባ ኣይተብዝሑ። 8 እምብኣርስከ ኣቦኹም ከይለመንኩምዎ፡ ዜድልየኩም ይፈልጥ እዩ እሞ፡ ኣይትምሰልዎም። 9 ንስኻትኩምሲ ኸምዚ ኢልኹም ደኣ ጸልዩ፡ ኣብ ሰማይት እትነብር ኣቦና፡ ስማካ ይቀደስ። 10 መንግስትኻ ትምጻእ። ፍቓድካ ኸምቲ ኣብ ሰማይ፡ ከምኡ ድማ ኣብ ምድሪ ይኹን። 11 ናይ ዕለት እንጌራና ሎሚ ሀበና። 12 ንሕና ንዝበደሉና ኸም ዝሐደግናሎም፡ በደልና ሕደገልና። 13 ካብ ክፉእ ኣድሕነና እምበር፡ ናብ ፈተና ኣይተእትወና። መንግስትን ሓይልን ክብርን ንዘለኣለም ናትካ እዩ እሞ፡ እሜን። 14 ንሰብ በደሎም እንተ ሐደጉምሎም፡ ንኣኽእትኩም ድማ ናይ ሰማይ ኣቦኹም ኪሀድገልኹም እዩ። 15 ንሰብ በደሎም እንተ ዘይሐደግኩምሎም ግና፡ ንኣኻትኩም ድማ ኣቦኹም ኣይሐድገልኩምን እዩ። 16 ክትጸሙ ኸሎኹም፡ እቶም ግቡዛት፡ ጽዋሞት ምዃኖም ብሰብ ምእንቲ ኺርኣዩ፡ ገጾም የጸምልዉ እዮም እሞ፡ ከማታቶም ጽምልዋት ኣይትኹኑ። ዓስቦም ከም ዝወሰዱል ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 17–18 ንስኻስ ክትጸውም ከሎኻ፡ ጽዋማይ ምዃንካ በቲ ኣብ ሕቡእ ዘሎ ኣቦኻ ደኣ እምበር፡ ብሰብ ምእንቲ ኸይትርኤ፡ ርእስኻ ተለኸ፡ ገጽካውን ተሐጸብ። እቲ ብሕቡእ ዚርኢ ኣቦኻ ድማ ብግህዶ ኪኽሕሰካ እዩ። ማእከላይ መሪሕነት ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ኪዳን፡ ጉባኤ ኤዲኪ ኣብ ዝሓጸረ እዋን ንክግበር ብዝወሰኖን ንተግባራውነቱን ክትትሉን ዝምልከት ከኣ ንፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሓላፍነት ምሃቡን ይዝከር። በዚ መሰረት ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኤዲኪ፡ ንጉባኤ ተዳሉ ኣርባዕተ ኣባላት ዝሓቖፈት ሽማግለ ካብ ውሽጢ ኣባላት ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት መዚዙን መምርሒ ሂቡን። እታ ዝተመዘት ሽማግለ ከኣ 05 ለካቲት 2013 ፈላሚ ኣኼባኣ ኣካይዳ። ኣብ ፈላሚ ኣኼባኣ፡ ጉባኤ ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ኪዳን ዕዉት ኮይኑ ንክዛዘም ኣገደስቲ ዝኾኑ ዝርዝር መደባት ሓንጺጻ፡ ናይ ግዜ መቓን ኣነጺራ ተበጊሳ ኣላ። ኣሰናዳኢት ሽማግለ ጉባኤ ኤዲኪ ኣቦ-መንበር፡ ሰክረተር፡ አገልግሎትን ዜናን ዘማእከለት ኮይና ንተ/ ዓብዱልራሕማን ጣሃ ኣልኑር ብኣቦ-መንበርነት ክመርሕ ብምምራጽ ፈላሚ ኣኼብኣ ዛዚማ። እቲ ስልጣን ዝሓዘ ፖሊቲካዊ ውደብ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ድሓር ጽኒሑ ህግድፍ ዝበሃል ካብ ሰማይ ዝወረደ ዘይኮነስ እቲ ንኡ ኣሚኑ ኣብ ንሱ ዝበሎ ከይሓተተ ንኩሉ እዚ ሎሚ ተበጺሑ ኩነታት ሕሰምን መከራን ኣብ ልዕሊ ሕዝቢ ኤርትራ ዝወርድ ዘሎ ሓደ ውልቀ ሰብ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ንበይኑ ኣይኮነን ዝሕተተሉ፣ ምንጪ ናይዚ ኩሉ ድማ ካብቲ ካብ ቁምስናኡን ዓዱን ኣርሒቁ ዘይሓስብን ኣነ ዝበልኩዎ ጥራሕ ኢዩ ሕጋውን ቅኑዕን ኣብ ዝብል ኣንነታውን ትምክሕታውን ዝምንጩ ኣተሓሳስባ ናይቶም ናይ ኤርትራ ፖሊቲካዊ ኣፍልጦ ኣሎና ዝብሉ ባእታት ዝመጽእ ከይዱ ከይዱ ናብ ውድቀት ዘምርሕ ክሳብ ሕጂ እዚ ዝንባሌ እዝን ኣረኣእያናን ክንቅይር ዘይምኽኣልና ኢዩ። እቲ ኣብ ደንበ ተቃውሞ ካብ 1999 ካብ ምምስራት ምሕዝነት ሃገራዊ ፖሊቲካዊ ሓይልታት ኣብ ሃገረ ሱዳን ድሓር ድማ ኪዳን እቲ ኣብ መንጎኦም ክካየድ ዝጸንሔ ዘተ ኣብቲ ሓቀኛ ናይ ዘተ ዘንተ- መጎተ ኣብ ሃገራዊ ጉዳያት ንምፍታሕ ዘትኰረ ዘይኮነስ መን ኣብ ስልጣን መጽኤ ውድድር ኢዩ ክካየድ ዝጸንሔ፣ እዚ ምዃኑ ድማ እቲ ካብ ዝሓለፈ ታሪክና ዝወረስናዮ ናይ ምንጽጻግን፣ ናይ ዘይምትእምማንን ዝመንጨወ ኢዩ፣ ቀጺሉ ድማ እቲ ብ2008 ጀሚሩ ሰፊሕ ሃገራዊ ጽላል ንፖሊቲካውን ብርገሳውን ሓይልታት ንምጥርናፍ ዝተኻየደ መስርሕ ሃገራዊ ዘተ ኣብ መ ጽናዕትን ምርምርን ዝተመርኰሰ ዘይኮነስ ኣብ ሃታ ሃታ ዝተገብረ ምዃኑ ብውጽኢታቱ ይምስክር፣ ዋዕላ ኣቃቂ ኣብ ኢትዮጵያ 2010 ከምቲ ሕዝቢ ኤርትራ ዝተጸበዮ ኣይነበረን፣ ኣብ መንጎ ፖሊቲካዊ ውድባትን ብርገሳዊ ማሕበራትን ኣዕናዊ ውድድራት ፈጢሩ እቲ ኣብ ዋዕላ ኣቃቂ ዝተወልደ ኮሚስዮን ሃገራዊ ጉባኤ ንምድላው ሓላፍነት ዝተዋህቦ እውን ብኢደ ወነንኡ ኣብ ኩሉ ኣገባብ ኣሰራርሑ ብስምዒታት ዝተገዝኤን ናይ ገዛእ ስልጣን ዘይነበሮ ኣብ ኣሰታትፋ ጉባኤ ብዘይ መጽናዕቲ ዝተፈላለየ ምምርሕታት ብምጻእ ተገብረ፣ ናይዚ ተረኽቦዚ ድማ ኣብ ጉባኤ ዝተራእየ ዘይንጽር ኣሰራርሓን ኣመራርጻን ሓደ ምስክር ኢዩ። ውጽኢት ጉባኤ ኣዋሳ ይኹን እቲ ድሕሪ ዓመት ዝተራእየ ናይቶም ኣባላት ባይቶ ዘይምስራሕን ኣብ ሓድሕድካ ምክሳስን ምሕማይን እውን ገና እቲ ዝወረስናዮ ናይ ምጥርጣርን ፍርሓትን ኢዩ፣ ዝሓለፈ ታሪኽ ናይ ፍሽለትን ናይ ዘይምትእምማን፣ ኣብ ስራሕትና ድማ ይድገም ኣሎ። ድህሪ ካልኣይ ውግእ ዓለም መሰል ሕዝቢ ኤርትራን መረታን ብከመይ ክቅጽል ኢዩ ዝብል ሕቶ መጀመርያ ኤርትራ ብቀጥታ ድሕሪ ስዕረት ጣልያናዊ መግዛእቲ ኣብ ትሕቲ ወተሃደራዊ ምሕደራ እንግሊዝ ብናይ ሕቡራት ሃገራት ኣማላድነት ክትጸንሕ ተወሰነ። ብግዜ እንግሊዝ ሕዝቢ ኤርትራ ንመሰል ርእሰ ውሳኔኡ ብደረጃ ፖሊቲካዊ ሰልፍታትን ጉጅለታትን ክውደብን ክንቀሳቅስን ጀመረ። እቲ ሹዑ ዝቆመ ሰልፍታት ይኹን ጉጅለታት ካብ ናይ ወጻኢ ተጽዕኖታትን ኢድ ምትእትታውን ነጻ ብዘይምንባሩን ንጉዳዩ ባዕሉ ክውንን ዘይምኽኣሉ ድማ እቲ ውጺኢት ሕዝቢ ኤርትራ ዘይመረጾ ውሳነ ተወስደ። እቲ ኣብ መንጎ ፖሊቲካዊ ሰልፍታት ዝካየድ ዝነበረ ዘተ ድማ ኣብ ናይ ሓድሕድ ምንሻውን ምንጻግን ብምንባሩ እቲ መሰል ርእሰ ውሳነ ኤርትራ ብፈደረሽን ምስ ሃጸያዊ ንጉሳዊ ስርዓት ሃይለ ሰላስ ተወሰነ ድሕሪ 10 ዓመት ድማ እቲ ውዕል ፈደረሽን ብሰንኪ ዘይምስምማዕ በቶም ሽዑ ዝነበሩ መራሕቲ ፈረሰ፣ ኤርትራ ድማ ከም ሓንቲ ግዝኣት ምምሕዳር ሃይለ ሰላሰ ኮነት። በቲ ግዜቲ ድማ ኢዩ ጋዜኛ መርሖም ኣቦና ወልድኣብ ወልደማርያም ንከይንሰማማዕ ተሰማሚዕና ዝበለ። ኣብ ግዜ ፖሊቲካዊ ምልዕዓላት እውን እቶም መራሕቲ ናይዚ ምልዕዓላት ከም ሓረካ ይኹን ካልኦት ኣብ ናይ ሓባር ኣረዳድኣን ስምምዕን ኣይተበገሱን፣ እቲ ድሕሪኡ ዝተላዕለ ብረታዊ ቃልሲ እውን ካብቲ ዝሓለፈ ኣሰራት ናይ ዘይምርድዳእ ኣይድሓነን። ብረታዊ ቃልሲ ሕዝቢ ኤርትራ ናይ ሓይልን ጐነጽን ብምንባሩ እቲ ኣብ መንጎ ኤርትራውያን መራሕቲ ብረታዊ ቃልሲ ክካየድ ዝጸንሔ ዘተታት እውን ግዝያውን ስልታውን ብምንባሩ ዘላቂ ፍታሕ ኣየምጽኤን፣ ኣብ መጨረሽታ ድማ እቲ ኣብ መንጎ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራን ሕዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ዝተኻየደ ኩናት ሓድሕድን ምስ ናይ ምስ ናይ ወጻኢ ሓይሊ ተሻሪኽካ ሃገራዊ ሓይሊ ምድምሳስ ኮይኑ፣ ብረታዊ ቃልሲ ሕዝቢ ኤርትራ ወላ እኳ ናብ ናጽነት ኤርትራ ይብጻሕ እምበር ሰላምን ቅሳነትን ኣይረኸበን፣ እቲ ካብ መሰል ርእሰ ውሳነ ዝጀመረ ግርጭት ኣብ መንነታት ናይ ሃይማኖትን፣ ባህልን ናይ ሓድሕድ ዘይምትእምማንን፣ ዘይምኽባባርን ክሳብ ሕጂ ወላ ኣብቲ ሓዲሽ ወለዶ እውን ተሰጋጊሩ ፍታሕ ንከይርከብ ኣብ ዕንክሊልን ኣብ ሓድሕድካ ምንጽጻግን ይርከብ ኣሎ፡፤ ድህሪ ናጽነት ኤርትራ እቲ ክኸውን ዝነበሮ ንኩሉ ፖሊቲካውን ብርገሳውን ማሕበራት ዝሳተፍ ሃገራዊ ዘተ ናይ ምስግጋርን ናይ መጻኢ ሕዝብን ሃገርን ኤርትራ ምሕደራ ከመይ ይኹን ተባሂሉ ሓደ ሃገራውን ኣህጉራውን ዋዕላ ንደሞክራስያዊ ለውጢ ክካየድ ነርዎ፣ እዚ ግን ኣይኮነን ብሰኣን ጸቢብ ጉጅላውን ፖሊቲካውን ኣተሓሳስባ። ኣዲስ ኣበባ፣ 12 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)ፋና፥ ማእኸል ብዙሃን ሓሳብ፣ ትማሊ ዘዘክር፣ ሎሚ እናሰርሐ ንፅባሕ ዝሓልም፣ ንእዋናዊን ሓደሽትን ሓበሬታታት ቀዳምነት ዘህብ ተመራፂ ሚዲያ ኢዩ። ፋና፥ ማእኸል ፖለቲካዊ፣ ኢኮኖሚያዊን ማሕበራዊን ኣጀንዳታት፣ ሃገራዊ ምርድዳእ መፍጠሪ ብምዃን የገልግል ኣሎ። ምድማፅ፣ ዛዕባ ካብ በዓል ዛዕባ ንበዓል ዛዕባ፣ ኩሉ ግዘ ኣብ ውሽጢ ለውጢን ፃዕሪን፣ በቢዕለቱ ኣብ ከይዲ ምምሕያሽ ብምዃን ንሰለስተ ዓሰርተታት ዓመታት ኣብ ብራኸ ብምዃን ዝዘለቐ ከምዝኾነ ብዙሓት ይምስክሩ። 12 ሕዳር 1987 ዓ.ም ለክዕ በዛ ዕለት ቅድሚ 30 ዓመታት ብድምፂ ናብ ኣድመፅቲ ዝበፅሐ ፋና ሎሚ በዓል ልደቱ ኢዩ። እንቋዕ ኣብፀሐና፣ ኣብፀሐኩም። ካብ ሬዲዮ ፋና ክሳብ ቴሌቭዥን ፋና፣ ምስ ምዕባለ ዲጂታል ሚዳያ ማዕረ ብምሕምባብ ንፋና ፖድካስት ዝበፅሐ ትካል ኮይኑ ኣሎ። 30 ዓመታት ብትውልዲ ቅብብል-ብትሕዝቶን ቅርፂን ምምሕያሽ ኣብ ሚዲያ ኢትዮጵያ ናይ ባዕሉ ርኡይ ኣሰር ኣንቢሩን የንብርን ኣሎ። ኣብ ጉዕዞ ፋና ትማሊ ሓቢርና ነይርና ኣዝና ድማ ነመስግን! ንቐፃሊ ድማ ዝሓሸት ሃገር ንምህናፅ ዝግበር ፃዕሪ ዕላዊ ንክኸውን ናይ ኩላህና ስኽነት፣ ምትሕስሳብ፣ ምድግጋፍ፣ ምክፋል ይደሊ። ንሕና ዘለና ኣይንስስዕን ናታትኩም እውን ዝተለመደ ሓሳብ ዝሓሸ ስራሕ ንምስራሕ የተባብዐና ኢዩ እሞ ሓቢርኩሙና ንክትዘልቁ ትምኒትና ኢዩ። ንዝሓሸ ውፅኢት ናትኩም ድጋፍን ምትብባዕን ንሓትት! እንቋዕ ንመበል 30 ዓመት ኣብፀሐና፤ ኣብፀሐኩም! ኣዲስ ኣበባ፣ 7 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)መገዲ ኣየር ኢትዮጵያ ብኣገልግሎት ካርጎን ሎጂስቲክስን ንመበል ካልኣይ እዋን ዝበለፀ ሽልማት መገዲ ኣየር ካርጎ ኣፍሪካ ተዓዊቱ። ስነስርዓት ኣወሃህባ እቲ ሽልማት ኣብ ከተማ ዱባይ ከምዝተሳለጠ ተሓቢሩ። እቲ ሽልማት ብገልፍ ሃገራት ነዝወሃቡ ኣገልግሎታት ፅዕነት ናውቲ መገዲ ኣየር ኣፍልጦ ዝወሃበሉ ከምዝኾነ ኣብቲ መገዲ ኣየር ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ። ኣዲስ ኣበባ/ ሕዳር/9/ 2017 /ኢዜአ/ኢትዮጵያ ዓለም ለኸ ጉባኤ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት(P4G) ንክተሰናድእ ተሓሪያ። ሚኒስትር ዴኤታ ሚኒስቴር ፕላንን ልምዓትን ስዩም መኮንን ምስ ዳይሬክተር ዓለም ለኸ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት ሮቢን ማክጉኪን ዘቲዮም። እቲ ዘተ፥ ብድሆታት ለውጢከባብያዊ አየር ንምምካት ኣብ ዝግበር ፃዕሪ ውልቀ ዓውዲ ከበርክቶ ኣብ ዝግባእ ኣስተዋፅኦ ጠመተ ዝገበረ ከምዝኾነ ተገሊፁ። ዓለም ለኸ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት ኣብቲ ዓውዲ ንዝግበር ዘሎ ደገፍ እውን እቶም ሚኒስትር ዴኤታ አመስጊኖም። ኢትዮጵያ ኣብ 2017 ዓ.ም ንዝሳለጥ ዓለም ለኸ ጉባኤ ምትሕብባር ሓምለዋይ ልምዓት(P4G) ንክተሰናድእ ምሕራያ፥ እታ ሃገር ዘላቒ ዓለም ለኸ ምትሕብባር ዓውዲ ሓምለዋይ ልምዓት ንክጎልብት ንእትገብሮ ዘላ ርኡይ ግደ ኣፍልጦ ዝሃበ ኢዩ ኢሎም። ሓፈሻዊ ሆስፒታል ኲሓ ሂማልያን ካታራክትን ቢሮ ጥዕና ትግራይ ብምትሕብባር ካብ 9 ሕዳር 2017 ጀሚሩ ናፃ ግልጋሎት መጥባሕትን ሕክምና ዓይንን ይህብ ኣሎ። እዚ ናፃ ግልጋሎት ሕክምና ዓይኒ ክሳብ 14 ሕዳር 2017ዓ.ም ዝቕፅል እንትኸውን ፀገም ስብሒ ዓይኒ ዘጋጠሞም ወገናት መጥባሕቲ ኣብ ምሃብ ይርከብ። እቲ ወፍሪ ንተሓከምቲ ምግቢ፣ መጓዓዝያን ወፃእታትን ሙሉ ብሙሉእ ከምዝሽፈን ድማ ኣካያዲ ስራሕ ሓፈሻዊ ሆስፒታል ኲሓ ኣይተ መረሳ ገብረስላሴ ገሊፆም። ሕማም ስብሒ ዓይኒ ብኣጋ ሕክምና እንተዘይረኺቡ ንዓይነ ስውርነት ከቓልዕ ከምዝኽእል ዝገለፁ እቶም ኣካያዲ ስራሕ እዚ ዕድል ናፃ ግልጋሎት ሕክምና ኩሉ ተረባሓይ ክኸውን ከምዝግባእ ኣተሓሳሲቡ። ተጠቀምቲ እቲ ዕድል ዝኾኑ ዘዘራረብናዮም ተሓከምቲ ብግድኦም ስኢኖሞ ዝፀንሑ ብርሃን ዓይኖም ድሕሪ ዝተገበረሎም መጥባሕቲ ከምዝበርሀለሙን ሕጉሳት ምዃኖም ገሊፆም። # ተስፋይ በርሀ ውዕሊ ሰላም ፕሪቶርያ ስዒቡ ብዲሞብላይዜሽንን ዳግመ ውህደትን (ዲዲኣር ) ካብ ሰራዊት ተሰናቢቶም ናብ ንቡር ስቪላዊ ህይወት ንዝፅምበሩ ኣባላት ሰራዊት ትግራይ ናብ ስራሕቲ ልምዓት ዝኣትውሉ ኩነታት ኣድላይ ስራሕቲ ቅድመ ምድላው ይውገኑ ከምዘለው ሃገራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ጨንፈር ትግራይ ገሊፁ። ኣብ ሃገራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ቤትፅሕፈት ጨንፈር ትግራይ ናብ ትካልና ኣብ ዝለኣኾ ደብዳበ ኣካል እቲ ብደረጃ ሃገር ዝካየድ መስርሕ ዲሞብላይዘሽንን ዳግመ ውህደት (ዲዲኣር) ኣብ ትግራይ ካብ ዕለት 12 ሕዳር 2017 ዓ/ም ጀሚሩ ስነ ስርዓት ዳግመ ፅምበራ ብዕሊ ክጅምር እዩ እቲ ኮሚሽን ወሲኹ ከምዝበሎ ኣካል እቲ ኣብ ፕሪቶርያ ዝተኸተመ ምቑራፅ ተፃብኦ ዝኾነ እዚ መስርሕ ንምትግባር ማእከላት ዲሞብላይዘሽን ናይ ምፅጋንን ካልኦት ኣድለይቲ ስራሕቲ ቅድመ ምድላው ክውገኑ ከምዝፀንሑ እውን ሓቢሩ ኣሎ ። ኣብ ተመሳሳሊ ዜና ሃገራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ፌደራል ሎሚ ዕላዊ ኣብ ዝገበሮ ሓበሬታ ኣካል እቲ ብደረጃ ሃገር ዝካየድ መስርሕ ዲሞብላይዜሽንን ዳግመ ፅምበራን ኣብ ፈላማይ ዙር ኣብ ትግራይ 75 ሽሕ ካብ ሰራዊት ተሰናቢቶም ናብ ስሩዕ ህይወቶም ክምለሱ ንምግባር ዘኽእል ቅድመ ምድላው ከምዝተወገነ ኣብ ዘውፅኦ መግለፂ ሓቢሩ ኣሎ ። ሩስያን ኢራንን ቁጠባዊ ምትእስሳርን ምድግጋፍን ኣብ ምጥንኻር ዝዓለመ ዘተ ከምዘሳለጣ ተገሊጹ። እተን ሃገራት ዘለወን ንግዳዊ ዓቕሚ ብምትእስሳር ክሰርሓን ኣቐዲመን ዝፈረመኦም ስምምዕነታት ናብ ትግበራ ክኣትውን ከምዝተስማዕመዓ ዥንህዋ ፀብፂቡ። እተን ሃገራት ክልቲኣዊ ርክባተን ንምብራኽ ከምዝሰርሓ ቀዳማይ ምክትል ፕረዚደንት ኢራን ሞሓመድ ረዛ ኣረፍ ገሊጾም። ሚኒርተር ኢነርጂ ሩስያ ሰርጀይ ጺቪለቭ እውን ክልቲኤን ሃገራት ብሓባር ክሰርሐኦም ዝግባእ ቡዙሓት ጉዳያት ከምዘለው ገሊጾም። እተን ሃገራት ኣብ ቀረባ እዋን ክልቲኣዊ ፓለቲካዊን ቁጠባውን ርክባተን የዕብያ ከምዘለዋ ፀብፃብ ሽንህዋ የመላኽት። ኣብ ስርዓተ ጾታ ዝሰርሓ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ካብ ናይ ህይወት ምድሓን ስራሕ ብተወሳኺ ስራሕቲ ሕውየትን እግሪ ምትካልን ብዝተዋደደ መንገዲ ክሰርሓ ከምዝግባእ ተመላኺቱ። እዚ ዝተገለጸ ብምትሕብባር ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ትግራይን ሲ ኤስ ቲ ኢትዮጵያን (CST Ethiopia) ዝተፈላለዩ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ንግዳያት ደቂ ኣንስትዮ ዝህብኦ መትከሊ እግሪ ብመጠን ሓደ ዓይነት ክኸውን ንምርድዳእ ኣብ ዝተዳለወ መድረኽ ዘተ እዩ። ሓላፊት ቢሮ ጉዳይ ደቂ ኣንስትዮ ትግራይ ወ/ሮ ፍረወይኒ ገብረእግዚኣብሄር ፣እቶም ትካላት ካብ ንግዳያት ዘቕርብዎ መናጽሂ ፣ናይ ኣካልን ስነ ልቦናዊ ሕውየትን ብተወሳኺ፤ ብትካላት ዝወሃብ መጠን እግሪ መትከሊ ተመጣጣኒ ክኸውን ምስራሕ ከምዝግባእ ገሊጸን። ድሕሪ ኲናት ፅንታ ትግራይ ፡ ደቂ ኣንስትዮ ተደራራቢ ፀገም እዩ በፂሕወን ዝበላ ወ/ሮ ፍረወይኒ ፤ ኣብ ስርዓተ ጾታ ዝሰርሓ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ንግዳያት ዝገብረኦ ደገፋትን ጠለባትን ተመጣጣኒ ዝኾነ መዐቐኒ ወፅዩሉ ክስራሕ ከምዘለዎ ተኣሚኒሉ ኣብ ምርድዳእ ንምብፃሕ ካብ ሕሉፍ ዝቐፀለ መድረኽ ዘተ ምዃኑ ሓቢረን። ወ/ሮ ፍረወይኒ ብተወሳኺ እቶም ትካላት ተበፃሕነት ኣብ ዘይብሉ ወረዳታት ክሰርሓ ሓበራዊ ምርድዳእ ክህሉን መንግስቲ እውን ክሰርሖ ዝግባእ ስራሕ ንምስራሕን ዝሕግዝ መድረክ ምዃኑ ገሊጸን ። ኣብቲ መድረኽ ዘተ ክልተ መጽናዕታዊ ጽሑፋት ቀሪቦም ዝተዘተየሎም እንትኾን፤ኣብ ምርግጋጽ ተሳትፎን ተጠቃምነትን ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ዝስራሕ ስራሕ ምድግጋፍን ሓቢርካ ምስራሕን ከምዝግባእ ተመላኺቱ። ሽርክና ኣብ ስርዓተ ጾታ ዝሰርሓ ገበርቲ ሰናይ ትካላት ትግራይ ዝተወደበ ፣ናህሪ ወሳኺ ስራሕ ንምስራሕ፣ ኣብ መንጎአን ዘሎ ርክብ ኣብ ምትእምማን ዝተመስረተ ክኸውን ከምዝግባእ ተመላኺቱ። ስሩዕ ብዝኾነ መንገዲ ኣብ መንጎ መንግስታዊን ዘይመንግስታዊን ትካላት ርክብ ብምፍጣር ፣ ንተደራረብቲ ፀገማት ይሳጥሑ ዘለው ደቂ ኣንስትዮን ህፃናትን ትግራይ ፀገማቶም ንምፍታሕ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝሰርሓ ዘይመንግስታዊ ሲቪል ትካላት ተዋዲደን ኣብ ስራሕቲ ሕውየትን እግሪ ምትካልን ክሰርሓ ከምዝግባእ እውን ተመላኺቱ። # ዳንኤል ገብረእግዚኣብሄር እዚ ውሳነ ቤልጅየም ውጽኢት ናይቲ ኣብ 2022 ንኣዋርሕ ዝቐጸለ፡ ኣብ እዋን ለበዳ ኮቪድ መንግስታዊ ደገፍ ብዘይምንባሩ ዝተደረኸ ተቓውሞ እዩ። ሓንቲ ካብተን ኣብ ቅድሚት ዘለዉ፡ ቪክቶርያ ፕረዚደንት ማሕበር ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ቤልጅየም (UTSOPI)ን ቅድሚ ሕጂ ን12 ዓመታት ዝሰርሐትን እያ። ንዓኣ ቃልሲ እዩ ነይሩ። ኣመንዝራነት ከም ማሕበራዊ ኣገልግሎት እያ እትቘጽሮ፤ ጾታዊ ርክብ ካብቲ እትገብሮ ኣስታት 10 ሚእታዊት ጥራይ እዩ። “ንሰባት ኣቓልቦ ምሃብ፡ ዛንታታቶም ምስማዕ፡ ምስኦም ኬክ ምብላዕ፡ ምስዕሳዕ” ክትብል ትገልጽ። “ኣብ መወዳእታ፡ እቲ ጉዳይ ብዛዕባ ጽምዋ’ዩ።” ቅድሚ 2022 ዝነበረ ዘይሕጋውነት እቲ ስራሕ ግን ርኡይ ብድሆታት ከምዝነበሮ እያ ትዝክር። ኣብ ዘይውሑስ ኵነታት ትሰርሕ ነይራ፤ ኣብ ልዕሊ ዓማዊላ ምርጫ ኣይነበራን፡ ኣስራሒ ትካላ ድማ ካብ ኣታዊታታ ዓቢ ግብሪ ይቘርጽ ነይሩ። ግደ ሓቂ፡ ቪክቶርያ፡ ብሓደ ብእኣ ዓሚቝ ዝተማረኸ ዓሚል ከም ዝተዓመጸት ትዛረብ። ናብ ሓደ መደበር ፖሊስ ከይዳ፡ ኣብኡ ዝጸንሓታ መኮነን ፖሊስ "ኣመና ተራር" ከም ዝነበረት ትዛረብ። "ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ክዕመጻ ከምዘይክእላ ምስ ነገረትኒ። ናተይ ጌጋ ኮይኑ ከምዝስምዓኒ ገይራትኒ" ብምባል እናነብዐት ካብቲ መደበር ፖሊስ ከም ዝወጸት ትዛረብ። ኵለን ዘዘራረብናየን ሰራሕተኛ ጾታዊ ርክብ ብዙሕ ግዜ ብዘይ ድሌተን ገለ ነገር ክገብራ ጸቕጢ ከምዝተገብረለን ይነግራ። በዚ ድማ ቪክቶርያ እዚ ሓድሽ ሕጊ ንህይወተን ከም ዘመሓይሽ ትኣምን። “ሕጊ እንተዘይሃልዩን ስራሕካ ዘይሕጋዊ እንተዀይኑን ዝሕግዙኻ ደንቢታት የለዉን። እዚ ሕጊ ውሕስነት ንምፍጣር ዝሕግዝ መሳርሒ እዩ።” ምንጪ ስእሊ, Reuters ብረቡዕ፡ ዕጡቓት ሶርያ ኣብ ልዕሊ መንግስቲ እታ ሃገር ድሕሪ ነዊሕ ዓመታት ዝዓበየ መጥቃዕቲ ፈጺሞም። ትማሊ ቀዳም ድማ፡ “ንሰፊሕ ክፋላት” ናይታ ካልኣይቲ ዝዓበየት ከተማ እታ ሃገር ዝዀነት ኣሌፖ ተቖጻጺሮም። ሓይልታት መንግስቲ ሶርያ ድማ ​​ካብታ ከተማ ስሒቦም ኣለው። እቲ መጥቃዕቲ ኣብ ዝሓለፈ ረቡዕ ዝጀመረ ኰይኑ፡ ብውሕዱ 20 ሰላማውያን ዝርከብዎም ልዕሊ 300 ሰባት ከም ዝተቐትሉ ኣብ ዓባይ ብሪጣንያ ዝመደበሩ ተዓዛቢ ሰብኣዊ መሰላት ሶርያ (SOHR) ሓቢሩ። እቲ መጥቃዕቲ ብእስላማዊ ዕጡቕ ጕጅለ ሓያት ታሕሪር ኣል-ሻም (HTS) ዝምራሕ ኰይኑ፡ እዚ ጕጅለ ኣብ ቅልውላው ሶርያ ነዊሕ ታሪኽ ኣለዎ። ፕረዚደንት ሶርያ ባሻር ኣልሳድ ትማሊ ቀዳም ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ "ግዝኣታዊ ሉእላውነትን ምርግጋእን ሶርያ ካብ ኵሎም ኣሸበርትን ደገፍቶምን ክከላኸል እየ" ኢሉ። "[እታ ሃገር] ብሓገዝ መሻርኽታን ፈተውታን፡ ግብረሽበራዊ መጥቃዕቶም ብዘየገድስ ክትስዕሮምን ከተጥፍኦምን ዓቕሚ ኣለዋ" ክብል ተዛሪቡ። እቲ ኣስታት ፍርቂ ሚልዮን ህዝቢ ዝቐተለ ኲናት ሓድሕድ፡ መንግስቲ ኣሳድ ኣብ ልዕሊ እቲ ንዴሞክራሲ ዝድግፍ ተቓውሞታት ድሕሪ ዝወሰዶ ስጕምቲ'ዩ ኣብ 2011 ተጀሚሩ። እቲ ግጭት ኣብ 2020 ተኹሲ ደው ምባል ድሕሪ ዝተገብረ ስምምዕ ሃዲኡ እኳ እንተጸንሐ፡ ተቓወምቲ ሓይልታት ግን ንሰሜናዊ ምዕራብ ከተማ ኢድሊብን መብዛሕትኡ ኣብቲ ከባቢ ዝርከብ ዞባታትን ተቘጻጺሮምዎ ጸኒሖም። ኢድሊብ፡ ካብታ ኣብ 2016 ኣብ ትሕቲ ሓይልታት መንግስቲ ክሳብ እትኣቱ ዕርዲ ዕጡቓት ሓልታት ዝነበረት ኣሌፖ 55 ኪ.ሜ ጥራይ ርሒቓ ትርከብ። ኤችቲኤስ (HTS)፡ ‘ጃብሃት ኣል-ኑስራ’ ብዝብል ሽም ብ2011 ዓ.ም ዝተመስረተ ኰይኑ፡ ምስ ኣልቃዒዳ ቀጥታዊ ምትእስሳር ኣለዎም። መራሒ ናይቲ ንነብሱ እስላማዊ መንግስቲ (ኣይኤስ) ዝብል ጕጅለ ኣቡበከር ኣል-ባቕዳዲ እውን ኣብ ምቛም እዚ ጕጅለ ተሳቲፉ ነይሩ። እዚ ዕጡቕ ጕጅለ፡ ሓደ ካብቶም ኣንጻር ፕረዚደንት ባሽር ኣል-ኣሳድ ዝዀኑን ኣድማዕትን ከምኡ’ውን ቀተልቲ ተባሂሎም ይቑጸሩ። እዚ ጉጅለ ምንቅስቓሳቱ ካብ ሰውራዊ ኣተሓሳስባ ዘይኰነ ካብ ጅሃዳዊ ስነ-ሓሳብ ዝብገስ እዩ። ኣብ 2016 ግን መራሒ እቲ ጕጅለ ኣቡ መሓመድ ኣልጀውላኒ ብወግዒ ምስ ኣልቃዒዳ ዝነበረ ርክብ ብምብታኽ ንጃብሃት ኣል-ኑስራ ኣፍሪሱ ሓድሽ ትካል መስሪቱ። እዚ ድማ፡ ድሕሪ ሓደ ዓመት ምስ ካልኦት ሓያሎ ተመሳሰልቲ ጕጅለታት ብምውህሃድ፡ ሓያት ታሕሪር ኣል-ሻም ዝብል ሽም ሒዙ። ኣብ ሶርያ ዝካየድ ዝነበረ ኲናት ንዝሓለፉ ኣርባዕተ ዓመታት ብኣድማዒ መገዲ ዝተዛዘመ መሲሉ ጸኒሑ። ምሕደራ ፕረዚደንት ባሻር ኣል-ኣሳድ ብመሰረቱ ኣብ ዓበይቲ ከተ ማታት እታ ሃገር በዳሂ ኵነታት ኣይገጠሞን ጸኒሑ። ገለ ካልኦት ክፋላት ሶርያ ድማ ካብ ቀጥታዊ ቁጽጽሩ ወጻኢ ይርከብ። እዚአን ድማ ኣብ ምብራቕ እታ ሃገር ዝርከቡ ዝበዝሑ ኵርዳውያን ዝነብሩለን ከባቢታት ኰይነን፡ እዚኦም ካብተን ቀዳሞት ዓመታት ጐንጺ እታ ሃገር ጀሚሩ ካብ ቁጽጽር መንግስቲ ሶርያ ተፈልየን ዝጸንሓ ከባቢታት እየን። ኣብቲ ኣብ 2011 ኣንጻር ምሕደራ ኣሳድ ሰውራ ዝጀመረሉ ደቡባዊ ክፋል እታ ሃገር፡ ብተዛማዲ ዝሃድአ ግን ቀጻሊ ናዕቢታት ክርኣ ጸኒሑ። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ኣብቲ ሰፊሕ በረኻታት ሶርያ፡ ካብቲ ንነብሶም እስላማዊ መንግስቲ ዝብሉ ጕጅለ ዝመጽእ ስግኣት ጸጥታ ከም ዘሎ ይፍለጥ። ኣብ ሰሜናዊ ምዕራብ ዞባ ኢድሊብ፡ ኣብ ጥርዚ እቲ ኲናት ናብኡ ብዝተደፍኡ ጅሃዳውያንን ዓመጽቲን ጕጅለታትን ተታሒዛ ጸኒሓ። ኣብ ኢድሊብ ዘሎ ዓብላሊ ሓይሊ እቲ ኣብ ልዕሊ ኣሌፖ ሃንደበታዊ መጥቃዕቲ ዝኸፈተ ኤችቲኤስ’ዩ። ንሓያሎ ዓመታት፡ ሓይልታት መንግስቲ ሶርያ ነቲ ዞባ ዳግማይ ክቆጻጸሩ ኣብ ዝፈተኑሉ እዋን ኢድሊብ ዓውደ ውግእ ኰይና ጸኒሓ። ንነዊሕ እዋን ኣገዳሲት መሓዛ በሽር ኣልኣሳድ ዝዀነት ሩስያን ነቶም ጉጅለታት እትድግፍ ቱርኪን ብዘካየድኦ ሽምግልና ብ2020 ስምምዕ ምቁራጽ ተጻብኦ ተገይሩ። ኣስታት ኣርባዕተ ሚልዮን ሰባት ኣብታ ከተማ ይነብሩ። መብዛሕትኦ ም ካብተን ሓይልታት ኣሳድ ካብ ኢድ ዕጡቓትን ዝመንዝዑወን ከተማታት ዝተመዛበሉ’ዮም። ኣሌፖ፡ ሓንቲ ካብተን ደማዊ ውግእ ዝተኻየደለን ከተማታት ኰይና፡ ሓንቲ ካብቶም ኣብ ልዕሊ ዓመጽቲ ጕጅለታት ዝበጽሑ ዓበይቲ ስዕረታት’ውን ትውክል ነይራ። ኣሳድ፡ ኣብቶም ውግኣት ንክዕወት ሓገዝ ሓይሊ ኣየር ሩስያ፤ ኣብ ባይታ ድማ ወተሃደራዊ ሓገዝ ኢራን የድልዮ። ብቐንዱ ብኢራን ዝምወሉ ሚልሻታት ድማ ይጥቀም -እዚኦም ሕዝቦላህ ዝርከቦም’ዮም። ኣብዚ ቀረባ እዋን ኢስራኤል ኣብ ሊባኖስ ኣብ ልዕሊ ሕዝቦላህ ዘካየደቶ መጥቃዕቲ፡ ከምኡ’ውን እስራኤል ኣብ ልዕሊ ወተሃደራዊ ኣዘዝቲ ኢራን ኣብ ሶርያ ዝፈጸመቶ መጥቃዕቲ ስዒቡ ሕዝቦላህ ዘጋጠሞ ምድኻም፡ ኣብ ኢድሊብ ዝርከቡ ጅሃዳውያን ጕጅለታት ሃንደበታዊ መጥቃዕቲ ክፍጽሙ ምዃኖም ዘጠራጥር ኣይነበረን። ንዝተወሰነ እዋን፡ ኤች.ቲ.ኤስ.፡ ንኢድሊብ ብምቁጽጻር ናይ ባዕሉ ከባቢያዊ ምምሕዳራት ሸይሙ እዩ። ነዚ ሕጋውነት ንምልባስ ዝገብሮ ጻዕሪ ግን ብሰንኪ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ክሰምረሉ ኣይክኣለን። ምስ ካልኦት ጉጅለታት እውን ኣብ ገለ መሪር ውሽጣዊ ውግእ ተጸሚዱ ነይሩ። ካብ ኢድሊብ ወጻኢ ዘለዎ ህርፋን ግን ንጹር ኣይነበረን። ምስ ኣልቃዒዳ ዝነበሮ ርክብ ካብ ዝብተኽ ንደሓር፡ ዕላምኡ ኣብ ሶርያ እስላማዊ ምሕደራ ንምትካል ዝተሓጽረ ኰይኑ ጸኒሑ። © 202 4 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ኢትዩጵያ ናይ ሕማማት ኸቢድ ሸኽሚ ምስ ዝዓቢ ዘሎ ናይ ተሓላላፊ ሕማም ብዝሓት ተሞክሮ ወሲዳ እያ፡፡ብዙሓት ኢትዩጵያውያን ዝዓበየ ናይ ሕሙማትን ዝሞቱ ቑፅሪ ብዓብዩ ዝለዓል ተሓላላፊ ሕማምን ናይ ኣመጋግባ ሕፅረት ተጋፊጡ እዩ፡፡ ንቲ ዝዓቢ ዘሎን ሓድሽ ዝመፅእ ዘሎ ናይ ጥዕና ችግር መልሲ፣ናይ ኢትዩጵያ መንግስቲ ን20 ዓመት ዝፀንሕ ናይ ጥዕና ትሕዝቶ ልምዓት መርሃግብሪ(ጥ.ት.ል.መ) ኣብ 1997/98(1990 ብበጀት ዓመቱ) ናይ ነዊሕ ግዘ ዓላማ ንጥዕና ሴክተር ሓሳቡ የቕርብ ከምኡ እውን በብደረጅኡ ንክስርሑ መንገዲ ይፈጥር ፡፡ ኣካዳሚክ ዓመት: ክላሳት ካብ:መስከረም ናብ: ሓምለ ነዊሕ ናይ ዕረፍቲ ሰዓት ካብ: 8 ሓምለ ናብ 11 መስከረም   ናይ ትምህርቲ ቋንቋ፡ኢንግሊሽ ናይ ትምህርቲ ደረጃታት: ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑ ደረጃታት ድሕሪ ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ(ቴክኒካልን/ሞያዊ ዓይነት)፡ ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑ ደረጃታት : ላዕለዋይ ሞያዊን ቴክኒካል ትምህርቲ ኣብ ግብርና ኮሌጃት፣ናይ መምሃራን መሰልጠኒ ኮሌጅ፣ኢንጂነሪንግን ቴክኖሎጂካል ትካል፣ጥዕናን ናይ ንግዲ ትካላት ይወሃብ፡፡ ኮርስታት ንክልተን ሰለስተ ዓመታት ይፀንሕ ካብኡ ናብ ዲፕሎማ ይመርሕ፡፡ ናይ ዩኒቨርስቲ ደረጃ ትምህርቲታት: ናይ ዩኒቨርስቲ ቀዳማይ ደረጃ፡ቐዳማይ ዲግሪ ካብዚ ብምልዓል ናይቲ ፖሊሲ መግለፂ ንቲ ንጥረ ነገር ምኽንያት ኣፈጣጥራ ኣየርእዩን ኮይኑ ግን እዚ ዘመልክቶ ናይቲ ስትራቴጂክ መምርሕታት ፍረ ነገርን ዓላማን ብሓሳብ ዝተጨናነቐ ብሓፂር ሃረግ ቋንቋ ዝተቐመጠ እዩ፡፡እቲ መሰረታዊ ምኽንያት ኣብ ሓሳብ ምጭባጥ ኸባድ ይኸውን፡፡ናይ 1994 ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ መግለፂ ካብቲ ጠቕላላ ሓቂ ዝወፀ ኣይኾነን፡፡ብርግፅ እቲ ዘይኣክል ኩሉ ናይ ቅድሚ ሐዚ ዝተሰርሑ ናይ ህዝቢ ናይ ትምህርቲ ፖሊሲ ፍልጠት ንምዕባይ እቲ ጥምረት ችግር ኣምፂኡ እዩ፡፡ብናይዚ ውፅኢት ብዙሕ ትኽክል ዝኾኑን ዘይኾኑን መግለፂታት ብዛዕባ እቲ ፖሊሲ ካብ ግዘ ናብ ግዘ ይስማዕ፡፡ ትምህርቲ ኩሉ ብዛዕባ ህዝቢ እዩ፡፡ስለዝኾነ ድማ ኣድላይነቱ ተምሃሮ፣መምሃራን፣ቤተሰብን ህዝቢ ብጠቕላላ ዝጠበቐ ናይቲ ፖሊሲ ሓሳብ ጭብጢ መሰረት ኣለዎም፡፡ 20 ድሕርዚ የሱስ ነተን ብዙሕ ሓይሊ ዝገበረን ከተማታት ስለ ዘይተነሰሐ ኺነቕፈን ጀመረ፡ 21 ወይለኺ ኰራዚን፡ ወይለኺ ቤተ-ሳይዳ፡ እዚ ኣባኻትክን እተገበረ ሓይሊ ኣብ ጢሮስን ኣብ ሲዶናን ተገይሩ እንተ ዚኸውንሲ፡ ቀደም ማቕ ተኸዲነን፡ ሓሙዅስቲ ተነጺፈን ምተነስሓ ነይረን። 22 ብመዓልቲ ፍርዲ ግና ካባኻትክን ንጢሮስን ሲዶናን ከም ዚቐክክ፡ እብለክን አሎኹ። 23 ኣቲ ቅፍርናሆም፡ ክሳዕ ሰማይዶ ልዕል ክትብሊ ኢኺ፧ ክሳዕ ሲኦልከስ ከተንከራርዊ ኢኺ። እዚ ኣባኺ እተገበረ ግብርታት ሓይሊ ኣብ ሶዶም ተገይሩ እንተ ዚኸውንሲ፡ ክሳዕ ሎሚ ምጸንሔት ነይራ። 24 ብመዓልቲ ፍርዲ ግና ካባኽስ ንምድሪ ሶዶም ከም ዚቐልል፡ እብለኹም አሎኹ። 25 በታ ወርሓት እቲኣ የሱስ መለሰ በለውን፡ ዎ ኣቦይ ጐይታ ሰማይን ምድርን፡ እዚ ኻብ ብልህታትን ኣስተውዓልትን ስለ ዝሐባእካዮ፡ ንሕጻናት ግና ስለ ዝገለጽካዮ ኤመስግነካ አሎኹ። 26 እወ፡ ኣቦይ፡ ኣብ ቅድሜኻ ኸምኡ ስምረትካ ዀይኑ። 27 ካብ ኣቦይ ኵሉ ተዋሂቡኒ አሎ። ንወዲ ብጀካ ኣቦ ሓደ እኳ ዚፈልጦ የልቦን፡ ነቦ ኸኣ ብጀካ ወድን እቲ ወዲ ኺገልጸሉ ዚፈተወ ዚፈልጦ የልቦን። 28 ኣቱም ኵልኹም እትጽዕሩን ጾር ዝኸበደኩምን፡ ኣነ ኸዕርፈኩም ናባይ ንዑ። 29–30 ኣነ ለዋህ እየ፡ ልበይውን ትሑት፡ ኣርዑተይ ፈኵሽ፡ ጾረይውን ቀሊል እዩ እሞ፡ ኣርዑተይ ጹሩ ኻባይውን ተምሀሩ፡ ንነፍስኹም ከኣ ዕረፍቲ ኽትረኽቡ ኢኹም። 15 ብመዓልቲ ፍርዲ ኻብ ነታ ኸተማ እቲኣስ ንምድሪ ሶዶምን ጎሞራን ከም ዚቐልል፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 16 እንሆ፡ ከም ኣባጊዕ ናብ ማእከል ተዃሉ እሰደኩም አሎኹ። ደጊም ጠቢባን ከም ተመን፡ ገርህታት ከኣ ከም ርግቢ ኹኑ። 17–18 ናብ ዋዕላ ኺወስድኹም፡ ኣብ ቤት ጸሎቶም ድማ ኪገርፍኹም እዮም፡ ንኣታቶምን ነህዛብን ንምስክር ኪኸውን፡ ምእንታይ ናብ መኳንንትን ናብ ነገስተታን ክትውሰዱ ኢኹም እሞ፡ ካብ ሰብ ተጠንቐቁ። 19 ኣሕሊፎም ኪህቡኹም ከለዉ፡ እንታይ ከም እትዛረቡ፡ በታ ጊዜ እቲኣ ኺውሀበኩም እዩ እሞ፡ ከመይ ወይስ እንያት ከም እትዛረቡ ኣይትጨነቑ። 20 መንፈስ ኣቦኹም እዩ ኣባኻትኩም ዚዛረብ እምበር፡ ንስኻትኩም ኣይኰንኩምን እትዛረቡ። 21 ሓው ንሓው፡ ኣቦ ኸኣ ንውሉድ ኣሕሊፉ ንሞት ኪህብ እዩ፡ ውሉድ ናብ ወለዶም ኪትንስኡን ኪቐትልዎምን እዩም። 22 ስለ ስመይ ከኣ ኵሉ ሰብ ኪጸልኣኩም እዩ። እቲ ኽሳዕ መወዳእታ ዚዕገስ፡ ንሱ ኺድሕን እዩ። 23 ካብ ሓንቲ ኸተማ እንተ ሰጐጉኹም፡ ናብ ሓንቲ ኻልእ ህደሙ። ወዲ ሰብ ክሳዕ ዚመጽእ፡ ከተማታት እስራኤል ከም ዘይትውድኡ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 24 ተመሃሪ ኻብ መምህሩ፡ ጊልያውን ካብ ጐይታኡ ኣይበልጽን። 25 ተመሃሪ ኸም መምህሩ፡ ጊልያውን ከም ጐይታኡ እንተ ዀነ፡ ይኣኽሎ። ንብዓል ቤት ብኤል-ዜቡል ካብ በልዎ፡ ንስድራ ቤቱ ግዳ ኽንደይ ኣዝዩ ብዙሕ ዘይብልዎ። 26 እምበኣርስኸ፡ ዘይቕላዕ ክዱን፡ ዘይፍለጥ ድማ ስዉር የልቦን እሞ፡ ኣይትፍርህዎም። 27 ኣብ ጸልማት ዝነገርኩኹም ብብርሃን ተዛረብዎ፡ ኣብ እዝንኹም ዝሰማዕኩምዎ ኸኣ ኣብ ናሕሲ ዄንኩም ስበኽዎ። 28 ነቲ ነፍስን ስጋን ኣብ ገሃነም ኬጥፍእ ዚከአሎ ደኣ ኣዚኹም ፍርህዎ እምበር፡ ነቶም ንስጋ ዚቐትሉ ንነፍሲ ግና ምቕታላ ዘይክአሎም ኣይርፍርህዎም። 29 ክልተ ዑፍዶ ብኣሳርዮን ይሽየጣ ኣይኰናን፧ ሓንቲ ኻባታተን ብዘይ ፍቓድ ኣቦኹም ኣብ ምድሪ ኣይትወድቕን። 30 ጸጉሪ ርእስኹም ኵለን እኳ ቝጹራት እየን። 31 እምበኣርሰ ንስኻትኩም ካብ ብዙሓት ኣዕዋፍ ትበልጹ ኢኹም እሞ፡ ኣይትፍርሁ። 32 ስለዚ ኣብ ቅድሚ ሰብ ንተኣመነኒ ዅሉ፡ ኣነ ኸኣ ኣብ ቅድሚ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦይ ክእመኖ እየ። 33 ኣብ ቅድሚ ሰብ ንዝኸሐደኒ ድማ፡ ኣነ ድማ ኣብ ቅድሚ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ክኽሕዶ እየ። 34 ናብ ምድሪ ዕርቂ ኸምጽእ ዝመጻእኩ ኣይምሰልኩም። ሰይፊ ደኣ እምበር፡ ዕርቂ ከምጽእ ኣይመጻእኩን። 35 ወዲ ኻብ ኣቦኡ፡ ጓል ካብ ኣዲኣ፡ መርዓት ካብ ሓማታ ደኣ ኽፈሊ መጻእኩ እምበር፡ 36 ንሰብ እቶም ቤተ ሰቡ ጸላእቱ ኪዀኑ እዮም። 37 እቲ ኻባይ ንቦኡን ነዲኡን ዜፍቅር ንኣይ ኣይበቅዕን እዩ። ካባይሲ ንወዱ ወይስ ንጓሉ ዜፍቅር ድማ ንኣይ ኣይበቅዕን እዩ። 38 መስቀሉ ኣልዒሉ ደድሕረይ ዘይስዕብ ንኣይ ኣይበቅዕን። 39 እቲ ንህይወቱ ዚረኽባ ኼጥፍኣ እዩ፡ እቲ ንህይወቱ ምእንታይ ዜጥፍኣ ከኣ ኪረኽባ እዩ። 40 ንኣኻትኩም ኪቕበል ንኣይ እዩ ዚቕበል፡ እቲ ንኣይ ዚቕበል ድማ ነቲ ዝለኣኸኒ እዩ ዚቕበሎ። 41 ንነብዪ ብስም ነብዪ ዚቕበል፡ ዓስቢ ነብዪ ይረክብ፡ ንጻድቕ ብስም ጻድቕ ዚቕበል ድማ ዓስቢ ጻድቕ ይረክብ። 42 ካብዞም ናእሽቱ ንሓደ እኳ ብስም ወደ መዝሙር ጣሳ ዝሑል ማይ ጥራይ ዜስቲ፡ ዓስቡ ከቶ ኸም ዘይስእን፡ ብሓ 27 የሱስ ካብኡ ምስ ሐለፈ፡ ክልተ ዕዉራት ዓው ኢሎም፡ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ እናበሉ ሰዐብዎ። 28 ናብ ቤት ምስ ኣተወ፡ እቶም ዕዉራት ናብኡ መጹ። የሱስ ድማ፡ እዚ ምግባር ከም ዚከኣለኒዶ ትኣምኑ ኢኹም፧ በሎም። ንሳቶም፡ እወ ጐይታይ፡ በልዎ። 29 ሽዑ፡ ከም እምነትኩም ይኹነልኩም፡ ኢሉ ኣዒንቶም ተንከየ። 30 ኣዒንቶምውን ተኸፍታ። የሱስ ድማ፡ ሐደ እኳ ኸይፈልጥ ተጠንቀቑ፡ ኢሉ ኣሕሚሙ ተዛረቦም። 31 ንሳቶም ግና ወጺኦም ኣብ ኵላ እታ ሃገር ኣውረዩ። 32 ንሳቶም ምስ ወጹ፡ እንሆ፡ ጋኔን ዝሐደሮ ዓባስ ሰብኣይ ናብኡ ኣምጽኡ። 33 እቲ ጋኔን ምስ ወጸሉ፡ እቲ ዓባስ ተዛረበ። እቶም ህዝቢ ድማ፡ ከምዚ ዝበለስ ኣብ እስራኤል ከቶ ኣይተራእየን፡ ኢሎም ተገረሙ። 34 ፈሪሳውያን ግና፡ ነጋንንቲ ብሓለቓ ኣጋንንቲ የውጽኦም አሎ፡ በሉ። 35 የሱስ ኣብ ኵሉ ኸተማታትን ኣብ ኵሉ ዓድታትን ኣብ ቤት ጸሎቶም እናመሃረ፡ ወንጌል መንግስቲውን እናሰበኸ፡ ኵሉ ሕማምን ድናሰን እናሕወየ ይዘውር ነበረ። 36 ብዙሓት ህዝቢ ምስ ረኣየ፡ ሓላዊ ኸም ዜብለን ኣባጊዕ፡ ግፉዓትን ፋሕ ዝበሉን ነበሩ እሞ፡ ደንገጸሎም። 37 ሽዑ ንደቀ መዛሙርቱ፡ እቲ እኽሊ ብዙሕ እዩ፡ ዓየይቲ ግና ሒደት እዮም። 38 ስለዚ ነቲ ጐይታ እኽሊ ንእኽሉ ዓየይቲ ኺልእከሉ ለምንዎ፡ በሎም። 7 እቲ ቐዳማይ መልኣኽ መለኸት ነፍሔ እሞ ደም እተሖሶ በረድን ሓውን ኰነ፡ ናብ ምድሪውን ተደርበየ። ሲሶ ምድሪ ኸኣ ነደደ፡ ሲሶ ኣእዋምውን ነደደ፡ ብዘሎ ለምለም ሳዕሪ ድማ ነደደ። 8 እቲ ኻልኣይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ከም ከረን ዝበለ ነዳዲ ሓዊ ድማ ናብ ባሕሪ ተደርበየ። ሲሶ ባሕሪ ኸኣ ደም ኰነ። 9 ሲሶ እቲ ኣብ ባሕሪ ዚነብር ነፍሲ ዘለዎ ፍጡር ድማ ሞተ፡ ሲሶ መራኽብውን ጠፍኣ። 10 እቲ ሳልሳይ መልኣኽ ከኣ መለኸት ነፍሔ፡ ዓብዪ ኰዀብ ከም መብራህቲ እናነደደ ኻብ ሰማይ ወደቐ፡ ኣብ ሲሶ ርባታትን ዓይኒ ማያትን ከኣ ወደቐ። 11 ስም እቲ ኰዀብ ድማ ምረት እዩ ዚብሀል፡ ሲሶ እቲ ማያት ከኣ መረረ፡ መሪር ብምዃኑውን ብሰሪ እቲ ማይ ብዙሓት ሰብ ሞቱ። 12 እቲ ራብዓይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ሲሶኦም ምእንቲ ኺጽልምት፡ መዓልቲ ሲሶኣ ምእንቲ ኸይበርህሲ ለይቲውን ከምኣ ሲሶ ጸሓይን ሲሶ ወርሕን ሲሶ ኸዋኽብትን ተወቕዔ። 13 ርኤኹ ድማ፡ ሓደ ንስሪ ኣብ ማእከል ሰማይ ኪዝምቢ ዓው ብዝበለ ቓልውን፡ ብሰሪ እተን ተሪፈን ዘለዋ ደሃይ መለኸት ናይቶም መለኸት ኪነፍሑ ዘለዎም ሰለስተ መላእኽቲ፡ ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ዘለዉ ወይለኦም፡ ወይለኦም፡ ወይለኦም፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። እንሆ ድማ፡ እቲ ገንሸል ኣብ ደብረ ጽዮን ደው ኢሉ፡ ስሙን ስም ኣቦኡን ኣብ ግምባሮም እተጻሕፎም ሚእትን ኣርብዓን ኣርባዕተን ሽሕ ከኣ ምስኡ ርኤኹ። 2 ከም ደሃይ ብዙሕ ማያትን ከም ደሃይ ብርቱዕ ነጐዳን ዝበለ ኻብ ሰማይ ደሃይ ሰማዕኩ። እቲ ዝሰማዕክዎ ደሃይ ከኣ ከም ደሃይ ሰብ መሰንቆ፡ መሰንቆታቶም ኪድርድሩ ኸለዉ እዩ። 3 ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋንን ኣብ ቅድሚ እቶም ኣርባዕተ እንስሳን ኣብ ቅድሚ እቶም ሽማግሌታትን ሓድሽ መዝሙር ዘመሩ። ነዚ መዝሙር እዚውን፡ ብዘይ እቶም ካብ ምድሪ እተዐደጉ ሚእትን ኣርብዓን ኣርባዕተን ሽሕ፡ ንሓደ እኳ ኺመሀሮ ኣይኰነሉን። 4 እዚኣቶም ደናግል እዮም እሞ፡ ምስ ኣንስቲ ኣይረኸሱን። ንሳቶም ነቲ ገንሸል ናብ ዚኸዶ ዘበለ ዚስዕብዎ እዮም። ንሳቶም ንኣምላኽን ነቲ ገንሸልን በዅራት ኪዀኑ፡ ካብ ደቂ ኣዳም እተዐደጉ እዮም። 5 ኣብ ኣፎም ሓሶት ኣይተረኽበን እሞ ሕፍቲ ዜብሎም እዮም። 6 ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩን ንዅሎም ኣህዛብን ዓሌታትን ቋንቋታትን ህዝብታትን ኪሰብከሎም ድማ፡ ናይ ዘለኣለም ወንጌል ዘለዎ ኻልእ መልኣኽ ኣብ ማእከል ሰማይ ኪዝምቢ ኸሎ ርኤኹ። 7 ብብርቱዕ ድምጺ ኸኣ፡ እታ ዚፈርደላ ጊዜ በጺሓ እያ እሞ፡ ንኣምላኽ ፍርህዎ ኽብሪውን ሀብዎ፡ ነቲ ሰማይን ምድርን ባሕርን ዓይኒ ማያትን ዝገበረ ስገዱሉ፡ በለ። 8 ካልእ ካልኣይ መልኣኽ ድማ፡ እታ ኻብ ወይኒ ቝጥዓ ምንዝርናኣ ንዅሎም ኣህዛብ ዘስተየቶም ዓባይ ባቢሎን ወዲቓ፡ ወዲቓ፡ እናበለ ሰዐቦ። 9 ካልእ ሳልሳይ መልኣኽ ድማ ሰዐቦም፡ ብብርቱዕ ድምጺ ኸምዚ እናበለ፡ ሓደ እኳ ነዚ ኣራዊት እዝን ንምስሉን እንተ ሰገደ፡ ኣብ ግምባሩ ወይስ ኣብ ኢዱውን ማሕተም እንተ ተቐበለ፡ 10 ንሱ ድማ ካብቲ ኣብ ጽዋእ ቍጥዓኡ ብዘይምሕዋስ እተቐድሔ ወይኒ መዓት ኣምላኽ ኪሰቲ እዩ፡ ኣብ ቅድሚ ቅዱሳት መላእኽትን ኣብ ቅድሚ እቲ ገንሸልን ከኣ ብሓውን ብዲንን ኪስቀ እዩ። 11 ትኪ ስቓዮምውን ንዘለኣለም ኣለም ይወጽእ፡ እቶም ነቲ ኣራዊትን ንምስሉን ዚሰግዱ ዘለዉ፡ ሓደ ኸኣ ማሕተም ስሙ እንተ ተቐበለ፡ ለይትን መዓልትን ዕረፍቲ የብሎምን። 12 እቶም ንትእዛዛት ኣምላኽን ንእምነት የሱስን ዚሕልዉ ቅዱሳት ከኣ፡ ትዕግስቶም ኣብዚ እዩ ዘሎ፡ በለ። 13 ካብ ሰማይ ከኣ፡ ጽሐፍ፡ እቶም ካብ ሕጂ ብጐይታ ዚሞቱ ምዉታት ብጹኣን እዮም። እወ፡ ግብሮም ኪስዕቦም እዩ እሞ፡ ካብ ጻዕሮም ኪዐርፉ እዮም፡ ይብል መንፈስ፡ ዚብለኒ ድምጺ ሰማዕኩ። 14 ርኤኹ ድማ፡ እንሆ፡ ጻዕዳ ደበናን፡ ኣብ ርእሱ ኣኽሊል ወርቂ፡ ኣብ ኢዱውን በሊሕ ማዕጺድ ዘለዎ ወዲ ሰብ ዚመስል ኣብቲ ደበና ተቐሚጡን ርኤኹ። 15 ካልእ መልኣኽ ድማ ካብ መቕደስ ወጺኡ ነቲ ኣብ ደበና ተቐሚጡ ዘሎ፡ ጊዜ ዓጺድ አትዩ፡ ፍረ ምድሪውን በጺኡ እዩ እሞ፡ ንማዕጺድካ ስደዶ ዕጸድውን፡ ኢሉ ዓው ብዝበለ ድምጺ ጸውዔ። 16 እቲ ኣብ ደበና እተቐመጠ ኸኣ፡ ማዕጺዱ ናብ ምድሪ ኣውረደ፡ ምድሪውን ተዐጽደት። 17 ካልእ መልኣኽ ድማ ካብታ ኣብ ሰማይ ዘላ መቕደስ ወጸ፡ ንሱውን በሊሕ ማዕጺድ ሐዘ። 18 ካብቲ መሰውኢ ድማ ኣብ ልዕሊ ሓዊ ስልጣን ዘለዎ ሓደ ኻልእ መልኣኽ መጸ፡ ነቲ በሊሕ ማዕጺድ ዝሐዘ ኸኣ ዓው ብዝበለ ድማጺ እናጸውዖ፡ እቲ ኣስካል ወይኒ በሲሉ እዩ እሞ፡ ነቲ በሊሕ ማዕጺድካ ሰዲድካ፡ ነቲ ናይ ምድሪ ኣስካል ወይኒ ኽተቶ፡ በለ። 19 እቲ መልኣኽ ከኣ፡ ማዕጺዱ ናብ ምድሪ ኣውሪዱ፡ ነቲ ናይ ምድሪ ወይኒ ኸተቶ እሞ፡ ናብቲ ዓብዪ መጽመቝ ናይ ቍጥዓ ኣምላኽ ደርበዮ። 20 እቲ መጽመቝ ድማ ኣብ ወጻኢ ኸተማ ተረግጸ እሞ ካብቲ መጽመቝ ሽሕን ሹድሽተ ሚእትን እስታድዮስ ዚኣክል፡ ክሳዕ ልጓማት ኣፍራስውን ዚበጽሕ ደም ወጸ። ካልእ ብርቱዕ መልኣኽ ከኣ ደበና ተወንዚፉ ኻብ ሰማይ ኪወርድ ከሎ ርኤኹ። ኣብ ልዕሊ ርእሱ ኸኣ ቀስቲ ደበና አሎ፡ ገጹ ድማ ከም ጸሓይ እዩ፡ ኣእጋሩውን ከም ኣዕኑድ ሓዊ እየን። 2 ኣብ ኢዱ ኸኣ ሓንቲ ንእሽቶ ግንጽልቲ መጽሓፍ አላቶ። ነታ የማነይቲ እግሩ ኣብ ባሕሪ ረገጸላ፡ ነታ ጸጋመይቲ ድማ ኣብ ምድሪ ረገጸላ። 3 ከም ዚጓዝም ኣንበሳ ኸኣ ዓው ብዝበለ ድምጺ ጨደረ። ምስ ጨደረ ኸኣ፡ እቶም ሾብዓተ ነጐዳታት ብድምጾም ተዛረቡ። 4 እቶም ሾብዓተ ነጐዳታት ምስ ተዛረቡ፡ ኣነ ኽጽሕፍ ደሌኹ። ካብ ሰማይውን፡ ነቲ እቶም ሾብዓተ ነጐዳታት እተዛረብዎስ ሕተሞ ኣይትጽሐፎ፡ ዚብል ድምጺ ሰማዕኩ። 5 እቲ ኣብ ባሕርን ኣብ ምድርን ደው ኢሉ ዝርኤኽዎ መልኣኽ ድማ ንየማነይቲ ኢዱ ናብ ሰማይ ኣቢሉ ዘርግሓ እሞ፡ እቲ ቐልጢፉ ኺኸውን ዘለዎ፡ ንባሮቱ ምእንቲ ኼርእዮም ኢሉ፡ ኣምላኽ ዝሀቦ ናይ የሱስ ክርስቶስ ራእይ፡ ብኢድ መልኣኹ ልኢኹውን ንባርያኡ ዮሃንስ ኣርአዮ። 2 ንሱ ንቓል ኣምላኽን ንምስክር የሱስ ክርስቶስን፡ ነቲ ዝረአዮ ዘበለ ዅሉ መስኪሩ አሎ። 3 እቲ ዘመን ቀረባ እዩ እሞ፡ እቲ ነዚ ቓል ትንቢት እዚ ዜንብብን እቶም ዚሰምዕዎን፡ ነቲ ኣብኡ ተጽሒፉ ዘሎውን ዚሕልውዎን ብጹኣን እዮም። 4–5 ዮሃንስ ነተን ኣብ እስያ ዘለዋ ሾብዓተ ማሕበራት፡ ካብቲ ዘሎን ዝነበረን ዚመጽእን፡ ካብቶም ኣብ ቅድሚ ዝፋኑ ዘለዉ ሾብዓተ መናፍስትን ካብቲ እሙን ምስክርን በዅሪ ምዉታትን ርእሲ ነገስታት ምድሪ ዝዀነ የሱስ ክርስቶስ ከኣ ጸጋን ሰላምን ምሳኻትኩም ይኹን። ንእኡ፡ ነቲ ዜፍቅረና ዘሎ፡ ካብ ሓጢኣትናውን ብደሙ ዝሐጸበና፡ 6 ንእግዚኣብሄር ኣቦኡ መንግስትን ካህናትን ክንኰኖ ዝገበረና፡ ክብርን ስልጣንን ንዘለኣለመ ኣለም ንእኡ ይኹን። ኣሜን። 7 እንሆ፡ ብደበና ይመጽእ አሎ፡ ኵለን ኣዒንትን እቶም ዝወግእዎን ከኣ ኪርእይዎ እዮም፡ ብዘለዉ ዓሌታት ምድሪውን ኪበኽዩሉ እዮም። እወ፡ ኣሜን። 8 ኣልፋን ኦሜጋን ኣነ እየ፡ ይብል እቲ ዘሎን ዝነበረን ዚመጽእን ኵሉ ዚኽእል እግዚኣብሄር ኣምላኽ። 9 ኣነ ዮሃንስ ሓውኩምን ኣብቲ ኣብ የሱስ ዘሎ ጸበባን መንግስትን ትዕግስትን መማቕልትኹምን፡ ምእንቲ ቓል ኣምላኽን ምእንቲ ምስክር የሱስን ኣብታ ጳጥሞስ እትብሀል ደሴት ነበርኩ። 10–11 ሓላፊ: ተሾመ ይግዛው፣ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ምክትል ሚኒስተር ፖ.ሳ.ቁ 1367 ኣዲስ ኣበባ ኢትዩጵያ ናይ ሰብ ሓይሊ ክፍሊ፣ትምህርቲ ሚኒስተር ሓላፊ:የሮምነሽ ኣየለ ፣ ናይ ክፍሊ ሓላፊ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት ዝተለመደ ናይ ደረጃ ኣቐማምጣ ስርዓት ኣብ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ሙሉእ መግለፂ: 100-0 እቲ ዝላዓለ መመዘኒ: 100 ሓሊፉ/ወዲቑ ደረጃ: 50 እቲ ዝተሓተ መመዘኒ: 1 10 እቲ ብዛዕባኡ እተጻሕፈሉ ንሱ እዩ፡ እንሆ፡ ኣብ ቅድሜኻ፡ መገድኻ ዚጸርግ መልኣኸይ ቀቅድሜኻ እልእኽ አሎኹ። 11 ብሓቂ እብለኩም አሎኹ፡ ካብ ኣንስቲ ኻብ እተወለደ ኻብ ዮሃንስ መጥመቕ ዚዐቢ ሓደ እኳ ኣይተንስኤን። ኣብ መንግስተ ሰማያት ግና እቲ ዚንእስ ካብኡ ይዐቢ። 12 ካብ ዘመን ዮሃንስ መጥመቕ ክሳብ ሎሚ መንግስተ ሰማያት ብሓይሊ ትደፍእ ኣላ፡ ደፋእቲ ድማ ብሓይሊ ይዛረፍዋ ኣለዉ። 13 ኵሎም ነብያትን ኦሪትን ክሳዕ ዮሃንስ ተነበዩ። 14 ክትኣምኑ እንተ ደሌኹምሲ፡ እቲ ኺመጽእ ዘለዎ ኤልያስ ንሱ እዩ። 15 እትሰምዕ እዝኒ ዘላቶ ይስማዕ። 16 ነዚ ወለዶ እዚ እሞ ብምንታይ ክምስሎ እየ፧ ኣብ ዕዳጋ ተቐሚጦም ነዕሩኾም ዚጽውዑ ቘልዑ እዩ ዚመስል። 17 እሞ ዚብልዎም፡ እምብልታ ነፋሕናልኩም፡ ኣይሳዕሳዕኩምን፡ ኣልቀስናልኩም፡ ኣይበኼኹምን። 18 ዮሃንስ እማ መጸ፡ ኣይበልዕ ኣይሰቲ፡ ጋኔን ኣለዎ፡ ይብሉ። 19 ወዲ ሰብ መጸ፡ ይበልዕ ይሰቲ፡ እንሆ በላዕን ሰታይ ወይንን ዓርኪ ተገውትን ሓጥኣንን፡ ይብሉ። ጥበብ ብደቃ ጸደቐት። ጁልያ ክሩሚየር ግን መብዛሕትአን እተን እትሕግዘን ደቂ ኣንስትዮ፡ ካብቲ ሞያ ወጺአን "ንቡር ስራሕ" ንኽረኽባ ጥራይ ሓገዝ ከም ዝደልያ ትዛረብ ። “ኣብቲ ቀዝሒ ግዳም ወጺእካ ምስቶም ንኣካላትካ ንኽድሰቱሉ ገንዘብ ዝኸፍሉ ዘይትፈልጦም ሰባት ጾታዊ ርክብ ናይ ምፍጻም ጉዳይ እዩ።” ብመሰረት’ዚ ሓድሽ ሕጊ ቤልጅየም፡ ነፍሲ ወከፍ ጾታዊ ኣገልግሎት ዝካየደሉ ክፍሊ፡ ሓንቲ ሰራሕተኛ ምስ “ወኪላ” ዘራኽብ መጠወቒ ደወል ክህልዎ እዩ። ጁልያ ግን ስራሕ ጾታዊ ርክብ ውሑስ ዝዀነሉ መንገዲ ከምዘየለ እያ ትኣምን። “ኣብ ካልእ ኣየናይ ስራሕ እዩ መጠወቒ ደወል ሓደጋ ዘድልየካ? እዚ እቲ ኣብ ዓለም እቲ ነዊሕ ዝጸንሐ ሞያ ዘይኰነስ፡ ኣብ ዓለም ነዊሕ ዝጸንሐ ምዝመዛ’ዩ።” ንኢንዱስትሪ ጾታዊ ርክብ ብኸመይ ቍጽጽር ይገብረሉ ዝብል ዛዕባ ብደረጃ ኣካታዒ እዩ። እንተዀነ ነቲ ጉዳይ ካብቲ ድነታት ከምዝወጽእ ምግባር ንደቂ ኣንስትዮ ዝሕግዝ ምዃኑ መል ትኣምን። "ቤልጅየም ክሳብ ክንድዚ ንቕድሚት ምስጓማ ኣዝየ እየ ዝሕበን" ትብል፤ “ሕጂ መጻኢ ኣለኒ።” ገለ ኣስማት ድሕነት ሰባት ንምሕላው ተቐይሮም’ዮም። ምንጪ ስእሊ, MILLION ማእኸላይ ቤት ፍርዲ ከተማ መቐለ ኣብ ልዕሊ ሓደ ብቅትለት ገበነኛ ኮይኑ ዝተረኽበ ውልቀሰብ ናይ ሞት ፍርዲ ወሲኑ። እቲ ብሞት ክቕጻዕ ተፈሪዱ ዘሎ ዓወት ነጋሲ ዝተባህለ መንእሰይ፡ ሓደ ካብቶም ብቅትለት ማህሌት ተኽላይ ተኸሲሶም ኣብ ቀይዲ ኣትዮም ዝጸንሑ'ዩ። ኻልኣይ ተኸሳሲ ናሆም ፍፅሙ ድማ ብዕድመ-ልክዕ ማእሰርቲ ክቕፃዕ ከምዝተፈርደ ማዕከናት ዜና እቲ ክልል ኣቃሊሐን። ጓል 16 ዓመት ነባሪት ከተማ ዓድዋ ማህሌት ተኽላይ ብ10 መጋቢት 2016 (2024) ናብ ቤት ትምህርቲ ካብ ትኸደሉ መንገዲ ተጨውያ ተቐቲላ ድሕሪ ምርካባ ሰፊሕ ህዝባዊ ቁጥዐ ኣልዒሉ ምንባሩ ዝዝከር እዩ። እቶም ተኸሰስቲ ነታ ግዳይ፡ ብዘስካሕኽሕ መገዲ ብገመድ ሓኒቖምን ኣሳቒዮምን ከምዝቐተልዋ ዓቃቢ ሕጊ ማእኸላይ ቤት ፍርዲ ከተማ መቐለ ገሊፁ። እቲ ቀዳማይ ተኸሳሲ፡ ምስ ቀበርዋ ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲ ንኣይተ ተኽላይ 3 ሚልዮን ብር ምሕታቱ፡ እቲ ኻልኣይ ተኸሳሲ እውን ማዕረ ማዕረ ምስ ቐዳማይ ተኸሳሲ ኣተሓባባሪ ብምዃኑ፡ ኣብ ልዕሊ ኽልቲኦም ተኸሰስቲ ናይ ሞት ፍርዲ ክውሃቦም እቲ ዓቃቢ ሕጊ ጠሊቡ ነይሩ። ወላዲ ማህሌት ኣይተ ተኽላይ ግርማይ፡ “ድሕሪ ብዙሕ ድኻምን ፃዕርን ዝተውሃበ ፍርዲ ግቡኡን ፍትሓውን እዩ” ዝብል ቃል ከምዝሃበ ቴሌቪዥን ትግራይ ፀብፂባ። ኣብ ዝሓለፈ ዓ መት ኣብቲ ክልል ተመሳሰልቲ ገበናት ዝተራእዩ ዀይኖም፡ እቶም ወላዲ እታ ግዳይ፡ “ኣብ ልዕሊ ካልኦት ዝተፈፀመ ገበን ቅትለት እውን ተሓታትነት ክሰፍን” ተማሕጺኖም ኣለዉ። ኣብ ትግራይ ዞባ ማእከል ከተማ ዓድዋ፡ ብ10 መጋቢት 2016 ዓ.ም [ግዝእ] መንነቶም ብዘይተፈልጡ ውልቀሰባት ዝተጨውየት ተምሃሪት ማህሌት ተኽላይ ተቐቲላ ከምዝተቐበረት ተጠርጠርቲ ምእማኖም ሓላፊ ቤት ጽሕፈት ፖሊስ ከተማ ዓድዋ ኣይተ ተስፋይ ኣማረ ንቢቢሲ ትግርኛ ሓቢሩ ምንባሩ ይዝከር። እታ መንእሰይ፡ ድሕሪ ስለስተ ኣዋርሕ ኣስከሬና ዝተቐበረሉ ቦታ (እንዳ ገብርኤል ወይ ድማ ቻይና ካምፕ) ካብ ተጠርጠርቲ ብዝተረኸበ ሓበሬታ እዩ ክፍለጥ ክኢሉ። ጓል 16 ዓመት ማህሌት ተኽላይ፡ ቅድሚ ሰለስተ ወርሒ ኣብ ሰዓታት ኣጋምሸት ናብ ቤት ትምህርቲ ቋንቋ እንግሊዘኛ ትኸደሉ ኣብ ዝነበረት እዋን ከም ዝተጨውየት ምዕባይ ሓፍታ ዝዀነት ሚልዮን ተኽላይ ንቢቢሲ ትግርኛ ተዛሪባ ነይራ። ንሳ፡ እቶም ንማህሌት ከም ዝሓዙን ንኽለቍዋ ሚልዮናት ዝሓቱ ዘለውን ውልቀሰባት፡ ክልተ ግዜ ናብ ኣቦአን ስልኪ ደዊሎም ከም ዝነበሩ ጠቒሳ። ተምሃሪት ማህሌት፡ ኣብ ከተማ ዓድዋ ዓዲ ማሕለኻ ተባሂሉ ኣብ ዝጽዋዕ ከባቢ ካብ ዘሎ መንበሪ ገዛኣ ‘ባር ሰላም’ ተባሂሉ ናብ ዝጽዋዕ እቲ ቤት ትምህርቲ ቋንቋ ዝርከበሉ ቦታ'ያ ትኸይድ ነይራ። ኣብቲ ዕ ለት፡ ካብ ቤት ትምህርቲ ምስ ተመልሰት ብዙሕ ከይጸንሐት፡ ናብቲ ማእከል ቋንቋ ንምኻድ ተሃዊኻ ምውጽኣ ሓፍታ ሚልዮን ትዝክር። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ካብ ኤርትራዊ ሃገራውነት ጀሚርካ ክሳብ ሎሚ ኣፈታትሓ ፍልልያትና ብጐነጽ ኮይኑ እቲ ሓደ ዝወረስናዮ እዚ ሎሚ ንርእዮ ዘሎና ባህሊ ናይ ምንጽጻግን ምትህልላኽን ኢዩ፣ ኣብ ዘተ ኢዩ ሓደ ሰብ ኣእምሮኡ ከንጸባርቅን ክርእን ዝኽእል፣ ከምሰብ ዘቁጽረና ድማ ናይዚ ኣኽእሎታት ስለዘሎና ኢዩ፣ ዘተ ንዝተፈላለየ ጥቅምታት ብዘይ ምግርጫው ነቲ ዝፈላሊ ሕታቶት ከእሊ ዝኽእል ዕድላት ዝህብ ባይታ ኢዩ። ዘተ ካብ መኣዲ ክትዕ ይፈላለ ምኽንያቱ ድማ ነቲ ዝተፈላለየ ርእይቶታት ሓስባትን ንክትገልጽ ዕድል ዝህብን ዘተባብዕን ኢዩ። ዘተ ንቅኑዕ ኣረዳድኣ ሃገራዊ ጸገማትን ኣብ ናይ ሓባር ፍታሕ ክመርሓና ዘኽእል ደሞክራስያዊ መስርሕ ኢዩ። ብምዝውታር ዘተ ናይ ሓደ ሰብ ወይ ውድብ ሓሳባት ይኹን እምነታት ናይቶም ካልኦት ሃለፋ ክህልዎ የብሉን ዝብል ስምምዕ ክህሉን፣ ናይ ሓባር ስምምዕ ድማ ብዋጋ ናይ ካልኦት ክኽወን ከምዘይብሉ ስምምዕ ክህሉ ኣለዎ፣ መሰረታዊ ቅድመ ኩነት ዘተ ከም ጸገማት ፈታሒ መሳርሒ ኮይኑ እዚ ድማ ዝኣክል ሓበረታ ምእካብን ካብዚ ሓበረታዚ ተቢጊስካ ድማ ንክልቲኡ ሰብ ጉዳይ ምስማዕን ምክታትልን ኢዩ፣ ድህሪኡ ድማ ናብቲ ቀጻሊ ከመይ ገርካ ትሳገር መገዲ ምምሃዝ፣ እዚ መስርሕዚ ክትፈርድን ክትከስስን ዘይኮነ፣ እንታይ ድኣ ንዝያዳ ኣፍልጦ ክትሰምዕን ንህልዊ ኩንታት ክትርዳእን ኢዩ። እዚ ምስ ተረኽበ ድማ ናብቲ ኣብ ፍታሕ ክመርሓና ዝኽእል ደረጃ ንበጽሕ። እምብኣር ድሕሪ ትርጉም ዘተን ተራኡን እንታይ ከምዝመስል ገሊጸ ቀጺለ ተመክሮ ኣካያይዳ ዘተ ኣብ ግዜና እንታይ ይመስል ብዝብል ብደረጃ ኣፍልጦኤይን ምንባበይን ክገልጽ ክፍትን ኢየ፣ ኣገላልጻይ ብጽሞና ኣንቢብኩም ክትርድእዎን ዝያዳ ከተንጽባርቅዎን ትስፉው ኢየ። ትመህርቲ ብገለልተኛነት ኣይሰርሕን እንተድኣ ምስ ምርምር፣ልምምድን ልምዓት ዝተጣመረ እንትኾን ኣብቲ ሕብረተሰብ ኩሉ ዘጠቓለለ ልምዓት ንክህሊ ኣስተዋፅኦ ይገብር፡፡ክሳብ ኸዚ ኣብ ሃገርና ትምህርቲ ከም ዝፍለጥ ብዝቐራረቡ ነገራት፣ብተመራፂነት፣ተበፃሒነትን ብትኽክለኛነትን ዝተወሳሰበ ችግራት ነይሩ እዩ፡፡ ናይ ትምህርቲ ዓላማ ናይቲ ሕብረተሰብ ፍልጠት ኣይወስድን ከምኡ እውን ናይቲ ዝመፅእ ግዘ ኣቕጣጫ ብዝግባእ ኣየመልክትን፡፡ዝተሓሓዘ ትሕዝቶን ናይ ኣቐራርባ ብልሓት ኣብ ምዕባይን ናይቲ ተምሃሪ ፍልጠት፣ግንዛበ ዝተመልኦ ክእለትን በብደረጅኡ ዝቐያየር ፀባይ ብቕዓትን ችግር ናይ ምፍታሕ ክእለትን ኣመለኻኽታ ዘይምህላው እዚኣቶም እቶም ዋና ዘጋጥሙ ችግራት ኣብ ናይ ትምህርቲ ስርዓት እዩም፡፡ ናብ ጃልባ ኣትዩ ተሳገረ፡ ናብ ዓዱውን መጸ። 2 እንሆ ኸኣ፡ መጻጕዕ ሰብኣይ ብዓራት ጾይሮም ናብኡ ኣምጽእዎ። የሱስ እምነቶም ርእዩ፡ ነቲ መጻጕዕ፡ ወደየ ኣጆኻ፡ ሓጢኣትካ ተሐዲጉልካ፡ በሎ። 3 እንሆ ኸኣ፡ ሓያሎ ኻብቶም ጸሓፍቲ ብልቦም፡ እዚ ይጻረፍ አሎ፡ በሉ። 4 የሱስ ድማ ሓሳባቶም ፈሊጡ በለ፡ ንምታይ ብልብኹም ክፉእ ትሐስቡ አሎኹም፧ 5 ኣየናይ ይቐልል፡ ሓጢኣትካ ተሐዲጉልካ ምባልዶ፡ ወይ ተንስእ እሞ ኪድ ምባል፧ 6 ንወዲ ሰብ ግና ሓጢኣይት ኪሐድግ ኣብ ምድሪ ስልጣን ከም ዘለዎ ምእንቲ ኽትፈልጡ፡ ሽዑ ነቲ መጻጕዕ፡ ተንስእ እሞ ዓራትካ ኣልዒልካ ናብ ቤትካ ኺድ፡ በሎ። 7 ተንሲኡ ናብ ቤቱ ኸደ። 8 እቶም ህዝቢ እዚ ርእዮም ፈርሁ። ንኣምላኽ ድማ ከምዚ ዝበለ ስልጣን ንሰብ ብምሃቡ ኣመስገንዎ። 9 የሱስ ካብኡ ምስ ሐለፈ፡ ማቴዎስ ዚብልዎ ሰብኣይ ኣብቲ በሪ ተጎ ተቐሚጡ ረኣየ እሞ፡ ስዐበኒ፡ በሎ። ተንሲኡ ኸኣ ሰዐቦ። 10 ኰነ ኸኣ፡ ኣብ ቤቱ ኣብ መኣዲ ምስ ተቐመጠ፡ እንሆ፡ ብዙሓት ተገውትን ሓጥኣንን ምስ የሱስን ምስ ደቀ መዛሙርቱን ተቐመጡ። 11 ፈሪሳውያን ከኣ ርእዮም ንደቀ መዛሙርቱ፡ መምህርኩምሲ ስለምንታይ እዩ ምስ ተገውትን ሓጥኣንን ዚበልዕ፧ በልዎም። 12 የሱስ ግና ሰሚዑ፡ ንሓኪምሲ ሕሙማት እምበር፡ ጥዑያት ኣይደልይዎን። 13 ኣነ ሓጥኣን እምበር፡ ጻድቃን ክጽውዕ ኣይመጻእኩን እሞ፡ ምሕረት እፈቱ፡ መስዋእቲ ኣይኰነን፡ ዚብል እንያት ምዃኑ፡ ኪዱ ተምሀሩ፡ በሎም። ነቲ ሳብዓይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ኣብ ሰማይ ኣስታት ፈረቓ ሰዓት ዚኣክል ስቕታ ዀነ። 2 ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ድማ ሾብዓተ መላእኽቲ ደው ኢሎም ርኤኹ፡ ሾብዓተ መለኸትውን ተዋህቦም። 3 ካልእ መልኣኽውን መጸ እሞ፡ ጽንሃህ ወርቂ ሒዙ ኣብ መሰውኢ ደው በለ፡ ነቲ ጸሎት ኵሎም ቅዱሳት ኣብ ልዕሊ እቲ ኣብ ቅድሚ ዝፋን ዘሎ መሰውኢ ወርቂ ምእንቲ ኺወስኾ ኸኣ፡ ብዙሕ ዕጣን ተዋህቦ። 4 እቲ ትኪ ዕጣን ከኣ ምስቲ ጸሎት እቶም ቅዱሳት ኰይኑ ኻብ ኢድ እቲ መልኣኽ ናብ ቅድሚ ኣምላኽ ደየበ። 5 እቲ መልኣኽ ድማ ጽንሃህ ወሲዱ ኻብ ሓዊ እቲ መሰውኢ መልኦ፡ ናብ ምድሪውን ደርበዮ፡ ነጐዳታትን ጭርሓታትን በርቅታትን ምንቅጥቃጥ ምድሪን ከኣ ዀነ። 6 እቶም ሾብዓተ መለኸት ዘለዎም ሾብዓተ መላእኽቲ ድማ መለኸት ኪነፍሑ ተዳለዉ። ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መእተዊ ፍቓድ መእተዊ ፍቓድ ናብ ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ትምህርትታት   ናይቲ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ናይ ድጋፍ ደብዳቤ ይድለ፡ናይ ኢትዩጵያ ጠቕላላ መልቐቒ ሰርተፍኬት ፈተና መእተዊ ፍቓድ ናብ ዩኒቨርስቲ -ደረጃ ትምህርቲ ናይቲ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ናይ ድጋፍ ደብዳቤ ይድለ: ናይ ኢትዩጵያ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መእተዊ ፈተና ዝነኣሰ ነጥቢ/ዘድልዩ ነጥብታት፡ ብኣርባዕተ ናይ ትምህርቲ ዓይነታት C ደረጃ ሒዙ ዝሓለፉ ካልኦት ንመእተዊ ፍቓድ ዘድልዩ ነገራት:ዝተፈለየ መብቲ ንደቂ ኣንስትዩ ተምሃሮን ኣብ ዝተጎድአን ርሑቕ ቦታ ዘሎ ክልል ዝርከቡ ተምሃሮ፡፡ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ መእተዊ ፍቓድ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ መግለፂ፡ሓደ ሰብ ኣብ ሓደ ናይ ላዕለዋይ ትምህርቲ ትካል እንትምዝገብ ንሳ ወይድማ ንሱ ቀዋሚ  ነባሪነት ናይታ ሃገር እንድሕር ዘይብሎም ማለት እዩ፡፡ ምደባ: ናይ ኢንፎርሜሽን ፅንዓት ትምህርቲ ቤት ንኣፍሪካ ካብ ምስራቓዊን ደቡባዊ ክልል ኣፍሪካ ዝመፁ ብቲ ምድብ መሰረት ይቕበል፡፡ እቲ ኣብ ዕንክሊል ዘእትወና ዘሎ ዝንባሌን ምንጭን ምድላይን ምዕራዩን ግዜኡ እዩ ይመስለኒ፣ ስለዚ ነብስና ንፈትሽ ብሓቂዶ በዚ ንኸዶ ዘሎና ነዚ ንሕዝብና ዘጽንት ዘሎ ኣልጊስና መተካእታ ንህዝብና ሰላምን ቅሳነትን ዘምጽእ ስርዓት ክንተክል በቂዕናዶ፣ በዚ ኣብ ደንበ ተቃውሞ ዝርኤ ዘሎ ወላ ኣብ ጥቃኡ ኣይበጻሕናን፣ በዚ ሒዝናዮ ዘሎና እንተቀጺልና ይትረፍዶ መተካእታ ምልካዊ ስርዓት ክንከውን ህላዌና ከምተቃወምቲ እውን ክቅጽል ኣይኮነን፡፤ ሎምቅነ ኣብ ከተማ ኣስመራ ዝተረኽበ ስርሒት ወተሃደራት ዘቅረብዎ ጠለባት ደሞክራስያውን ሕዝባውን ጠለባት ኢዩ፣ እቲ ስርዓት ዝበለ ይበል ሕዝቢ ኤርትራ በቲ ንሱ ዝብሎ ክታለል ኣይኮነን፣ ኢስላማዊ ጥርነፉነት ኢዩ፣ ኢስሎም ኢዮም ዝብል ኣበሃህላ ሎሚ ተቀባልነት የብሉን፣ እቶም ኣብ ውሽጢ ተቃወምቲ ነዚ ክጥቀሙ ዝጸንሑ እውን ትምህርቲ ኮይንዎም ካብቲ ዕንክሊል ከብለና ዝጸንሔ ዝምባለታት ወጺኦም ምስ ኩሎም ሓቢሮም ንዝሓለፈ ድኽመታት ኣሪምና ነቲ ሓያል ጐድንታትና ኣሓዲስና ምስኡ ከመይ ገርና ርኽክባትናን ዝምድናታትናን ንሃንጽ እሞ ንሕዝብና ንርዳእ ኮይኑ ዕላማ ኩልና ኣብዚ ኣቲናዮ ዘሎና ሓዲሽ ዓመት 2013 ገምጋም ናይ ዝሓለፈ ዝምድና ኣሰራርሓናንን ኣገባቡን ሓያልን ድኹምን ጐድንታቱ ክንምዝን፣ ክሳብ ክንደይ ሰጒምና፣ እንታይ ተሪፉና ኣሎ፣ ኣየናይ ጉ ዳያት ኢዩ ቀዳምነት ክወሃቦ ዘለዎ፣ ኣብቲ ዘዔወትናዮ እንታይ ክንቅይርን ከነማሓይሽን ኣሎና ዝብል መድረኽ ኢና በጺሕና ዘሎና ሰለዚ ደራሲ ናይዛ ሓጻር ሓተታ ሃየ ንበገስ ነፍሰወከፍና ገምጋምና ንግበር፣ ነቲ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ተባሪዑ ዘሎ ከም ኣካልና ገርና ንውሰዶ፣ ኣይነዝሕሎ፣ ነበራብሮ ትማሊ ኣብ ፎርቶ ኣብ ዝመጽእ ግን ኣብ መላእ ኤርትራ ከምዝኸውን ንግበሮ እናበለ ለበዋኡ የመሓላልፍ። እዚ ዓይነት ገምጋም በዚ ኣብ ታሕቲ ተመልኪቱ ዘሎ ክሕግዘና ይኽእል፣ ናይ ሕዝቢ ኣፍልጦን ተሳታፍነትን የዕዝዝ ምስቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዘሎ ህዝባውን ወተሀደራውን ምውህሃድ ንሕዝብና ኣብ ጐድኒ ደሞክራስያዊ ቃልሲ ከምዝዓስሉ ይገብር ንሕዝባዊ ምልዕዓላት የተባብዕ ንኣቃልቦ ኣህጉራዊ ማሕበረሰብ ይስሕብ ንተፈላጥነትን ሕጋውነትን ተቃወምቲ የድንፍዕ ኣብ መጨረሽታ ”ስልፊ ደሞክራስያ ሕዝቢ ኤርትራ” ኣብ ጽሑፋቱ ብዙሕ ሓናጺ ዝኾነ ርዕሰ- ዓንቀጻት ገሩ ኣብ ህዝቢ ዘመሓላልፎ ዘሎ እዋናዊ ናይ ምግምጋምን ምውህሃድን ጻዋዒት ዝምጐስ ኢዩ፣ እተን ካልኦት እውን ብከምዚ ድልየታት እንተዝብገሳ፣ ብፍላይ ድማ እቲ ዝዓበየ ጽላል ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራስያዊ ለውጢ ተበግሶ ወሲዱ ነዚ ደልየታት እዚ ንምትግባር ጻዕርታት ከካይድ ተወሳኺ ለበዋ ናይዚ ሓታትዚ ደራሲ ኢዩ። ናብ መልኣኽ ማሕበር ሳርዴስውን ጽሐፍ፡ እቲ፡ ሾብዓተ መናፍስቲ ኣምላኽን ሾብዓተ ከዋኽብትን ዘለውዎ፡ ከምዚ ይብል አሎ፡ ኣነ ንግብርኻ እፈልጦ አሎኹ፡ ህያው ተብሂልካ ትስመ አሎኻ፡ ግናኸ ምዉት ኢኻ። 2 ንግብርኻ ኣብ ቅድሚ ኣምላኽይ ምሉእ ኰይኑ ኣይረኸብክዎን እሞ፡ ንቑሕ ኩን፡ ነቶም ኪሞቱ ኢሎም ዘለዉ ኻልኦትውን ኣበርትዓዮም። 3 ደጊም ከመይ ጌርካ ኸም እተቐበልካን ከም ዝሰማዕካን ዘክር፡ ሐልዎ ተነሳሕውን። እንተ ዘይነቓሕካ ግና፡ ከም ሰራቒ ኽመጸካ እየ፡ በየነይቲ ሰዓት ከም ዝመጸካውን ኣይክትፈልጥን ኢኻ። 4 ኣብ ሳርዴስ ግና ክዳውንቶም ዘይጸየቑ ሒደት ስማት አለዉኻ፡ ንሳቶም ብቑዓት እዮም እሞ፡ ጻዕዳ ኽዳውንቲ ተኸዲኖም ምሳይ ኪመላለሱ እዮም። 5 እቲ ዚስዕር ከምኡ ጻዕዳ ኽዳውንቲ ኪኽደን እዩ፡ ኣነውን ንስሙ ኻብ መጽሓፍ ህይወት ኣይክፍሕቆን እየ፡ ኣብ ቅድሚ ኣቦይን ኣብ ቅድሚ መላእኽቱን ድማ ንስሙ ኽእመኖ እየ። 6 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 7 ናብ መልኣኽ ማሕበር ፊላደልፍያውን ጽሐፍ፡ እቲ ቅዱስ፡ ሓቀኛ፡ መርሖ ዳዊት ዘለዎ፡ ንሱ ምስ ከፈተ፡ ሓደ እኳ ዘይዐጹ፡ ንሱ ምስ ዐጸወ ኸኣ፡ ሓደ እኳ ዘይከፍት፡ ከምዚ ይብል አሎ፡ 8 ንግብርኻ እፈልጦ አሎኹ። ዓቕምኻ ሒደት እዩ፡ ንቓለይ ሐሊኻዮ ንስመይውን ኣይከሐድካዮን እሞ፡ እንሆ፡ ሓደ እኳ ኺዐጽዎ ዘይኽእል ክፉት ደገ ሂበካ አሎኹ። 9 እንሆ፡ ካብቶም፡ ኣይሁድ ኢና፡ ዚብሉ ማሕበር ስይጣን፡ ግናኸ ይሕስዉ አለዉ እምበር፡ ኣይሁድሲ ዘይኰኑ፡ እህበካ አሎኹ። እንሆ፡ ንሳቶም ከም ዚመጹን፡ ኣብ ቅድሚ እግርኻ ኸም ዚሰግዱን ኣነ ኸም ዘፍቀርኩኻውን ከም ዚፈልጡን፡ ክገብሮም እየ። 10 ንቓል ትዕግስተይ ስለ ዝሐሎኻዮ፡ ኣነ ድማ ካብታ ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ኽትፍትኖም ናብ ኵላ ዓለም እትመጽእ ሰዓት ፈተና ኽሕልወካ እየ። ናብቲ ወካሊ ስርዓት ኣብ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ግርማ ኣስመሮም ዝሃቦ መግለጺ ኣመልኪቱ ድማ እቲ መግለጺ ዘይሓላፍነታዊ ምዃኑን በቲ ካብ የማነ ገብረኣብ ዝረኸቦ ሓበሬታ ንኣፍሪቃውያን መራሕቲን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዝርከቡ ዲብሎማስያዊ ልኡኻትን ከደናግር ዝገበሮ ከንቱ ፈተነ ኢዩ ክብል ገሊጹ። ድሕሪ ምዝዛም መበል 20 ዙሪያ ኣኼባ ሓድነት ኣፍሪቃ ምስ’ቶም ምዕራባዊያን ዲብሎማስያዊ ኣካላት ኣብ ዝገበሮ ርክባት ድማ ናይ ግርማ ኣስመሮም መግለጺ ኣብ ክሊ ናይ ሓድነት ኣፍሪቃ ዝተሓጽረ ሙዃኑ ክፈሊጥ ክኢለ ክብል ኣብሪሁ። ከምኡ’ውን ብዛዕባ ኤርትራ ዝኾነ ሓቤረታ ዘይብሉ ባእታ ምዃኑን ኣንጻር መራሕቲ ናይ’ቲ ብ21 ጥሪ ዝተኻየደ ምንቅስቃስ ዝሃቦ መግለጺታቱ ዲፕሎማስያዊ ገጽ ናይ’ዚ ስርዓት ዘመልክት ኣጸያፊን ኣናዋርን ነይሩ በለ። ብተወሳኺ ፈጺሙ ሃገራዊ ኤርትራዊ ኮይኑ ዘይፈልጥ ግርማ ኣስመሮም ኣብ ከም’ዚ ዝኣምሰለ ኣኼባታት ጥራሕ ዝካፈል ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኣብ ሽራቶን ሆተል ዘራጥጥ ብሕታዊ ኢምባሲ ናይ ኢሳያስ ስለ ዝኾነ ፡ንዑኡ ዝመስል ክፉእ ቃላት ክወጾ ዘገርም ኣይኮነን ኢሉ። ብካልእ ወገን ዶር. ዩሱፍ ንመርገጻት ምዕራባዊያን ሃገራትን ንገለ ኣፍሪቃውያን ሃገራትን ቅድሚ ኹሉ ድማ ነታ ብድልየት ህዝቢ ኤርትራን ተቃወምታን እትግደስ ኢትዮጵያ ጠቂሱ ኣመጕሱ። ዝምድናታት ኤርትራን ጎ ረባብታን ድማ ኣብ ባህሪያዊ ቦታኡ ዝምለስ፡ ስርዓት ኤርትራ ምስ ዘልግስ እዩ ብምባል፡ እቲ ንሱ ዝፈጠሮ ሽግራት ድማ ምስ ምልጋሱ ክጠፍእ ኢዩ ክብል ኣረጋጊጹ። ህላዊ ናይ’ዚ ስርዓት ድማ ንልዑላውነት ኤርትራ ንሓደጋ ዘሳጥሕ ብምዃኑ ብሰንኪ ሰራም ፖሊስኡ ብዘይካ ምስ ሱዳንን ኢራንን ምስ ኣመሪካ ይኹን ምዕራባዊያን ብሓፈሻ ተጻራሪ ዝምድና ስለ ዘሎዎ ንወጻኢ ምትእትታዋት ኣፍደገታት ዝኸፍት እዩ ክብል ኣብሪሁ። ኣብ ኣስመራ ዝርከባ ዲፕሎማስያዊ ኣካላት ብኣጻብዕ ዝቁጸራ ኣየን፡ካብ ኢምባስታቱ ካብ ትሻዓተ ንላዕሊን፡ ሰለተ ሚኒስትራትን ማለት ናይ ምክልኻልን ናይ መንእሰያትን ኣብ መወዳእታ ሃዲሙ ኣብ ኣዉስትራሊያ ዑቅባ ሓቲቱ ዘሎ ሚኒቲሪ ዜናን ንስርዓት ራሕሪሖሞ ሃዲሞም ክብል ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ባይቶ ሓቢሩ። ኣብ መደምደምታ ዘረባኡ፡ ዶር. ዩሱፍ ኩሎም ኣብ ውሽጥን ወጻኢን ዝርከቡ ተቃወምቲ ሓይልታት ኣብ ደረጃ ናይ’ቲ ታሪኻዊ ሓላፍነት ክብ ብምባል፡ ንድልየታት ህዝቢ ኤርትራ ንምስማርን ውድቀት ህልዊ ስርዓት ንምቅልጣፍን ንሃገር ዘድሕን መደብ ክኽተሉ መጸዋዕታኡ ኣመሓላልፉ። ኣተሓሳሰባና ሃገራዊ ኣተሓሳሰባ እዩ፡ እቲ ምስ ጎረባብቲ ሃገራት ይኹን ምስ ወጻኢ ዓለም ዘተኣኣሳስረና ፖለቲካዊ ዝምድናታት ድማ ኣብኡ ዝተመስረተ፡ ነቅ ዘይንብለሉ ቀዋሚ መንቀሊታትና እዩ በ ለ። ቀጽሉ ዶር. ዩሱፍ፡ ኣባላት ህዝባዊ ሰራዊት ኣብ ጐድኒ ህዝቦም ጠጠው ክብሉ ጸዊዑ፡ ነብ’ቶም ንዓንድታት ስርዓት እስያስ ዝነቅነቁ ኩሎም ኣባላት ምንቅስቃስ 21 ጥሪ ድማ ሰላምታ ይብጻሓዮም ብምባል ኩሎም ኤርትራዊያን ንደገፎም ክላዓሉን ክተሓባበሩን ደጊሙ ጸዊዑ። ዝተፈላለዩ ኣካላት ተቃውሞ ኩሉ ስራሓቶም እንተዘይተጠርኒፉ ዓወት ስለ ዘይምዝገብ ምስ’ዚ ታሪኻዊ መድረኽ’ዚ ተዋሃሂዶም ኩሉ ዓቅምታቶም፡ፖለቲካዊ ስራሕ ይኹን ዲፕሎማስያዊ ወይ ድማ ዜናዊ ስራሓት ክጥርንፉ ምሕጽንትኡ ኣቕሪቡ። እቲ ንገሊኦም ኣካላት ኣብ ዝሓለፈ ሃገራዊ ጉባኤታት ንከይመጹ ዝገበረ ፍልልያት ድማ ክረኤ ዝካኣል ነገር ምዃኑ ድሕሪ ምርግጋጽ፡ ኣብ መጻኢ ጉባኤ ክካፈሉ ጸውዒቱ ኣቕሪቡ። ነዚ ኩሎም ካብ ወጻኢ ይኹን ካብ ውሽጢ ዝመጹ ዝተፈላለዩ ኣካላት ህዝብና፡ ዝካፈሉዎ ኩሉ ሃገራዊ ሓይልታት ኣብ ሓደ ቦታ ዝእክብ ወርቃዊ ዕድል ሃየ ከይሓልፈና ብምባል ድማ ዘረባኡ ደምድሙ። ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ድማ ከም ባሕሪ መረጸን ዝዀነ፡ ክሪስታል ዚመስል አሎ። ብቕድሚቶምን ብድሕሪቶምን ኣዒንቲ ዝመልኦም ኣርባዕተ እንስሳውን ኣብ ማእከል እቲ ዝፋንን ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋንን አለዉ። 7 እቲ ቐዳማይ እንስሳ ኸኣ ኣንበሳ ይመስል፡ እቲ ኻልኣይ እንስሳ ድማ ብዕራይ ይመስል፡ እቲ ሳልሳይ እንስሳ ኸኣ ከም ገጽ ሰብ ዚመስል ገጽ አለዎ፡ እቲ ራብዓይ እንስሳውን ዚነፍር ንስሪ እዩ ዚመስል። 8 እቶም ኣርባዕተ እንስሳ ድማ ነፍሲ ወከፎም ሸሹድሽተ ኽንፊ አለዎም፡ ብዙርያኦምን ብውሽጦምን ከኣ ኣዒንቲ መሊእዎም እዩ፡ ለይትን መዓልትን ከየቋረጹ ድማ፡ እቲ ዝነበረን ዘሎን ዚመጽእን ኵሉ ዚከአሎ እግዚኣብሄር ኣምላኽ ቅዱስ፡ ቅዱስ፡ ቅዱስ እዩ፡ ይብሉ። 9 እቶም እንስሳ ነቲ ኣብ ዝፋን እተቐመጠ፡ ንዘለኣለመ ኣለም ህያው ኰይኑ ዚነብር፡ ክብርን ስብሓትን ምስጋናን ኪህብዎ ኸለዉ፡ 10–11 እቶም ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታት ኣብ ቅድሚ እቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ፍግም ኢሎም፡ ዎ ጐይታናን ኣምላኽናን፡ ንብዘሎ ንስኻ ፈጠርካዮ፡ ስለ ፍቓድካውን ኰይኑን ተፈጢሩን እዩ እሞ፡ ንስኻ ኽብርን ስብሓትን ስልጣንን ንምውሳድ ብቑዕ ኢኻ፡ እናበሉ፡ ነቲ ንዘለኣለመ ኣለም ህያው ኰይኑ ዚነብር እናሰገዱ ኣኽሊላቶም ናብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ይድርብዩ አለዉ። መጽሓፍ ወለዶ የሱስ ክርስቶስ ወዲ ዳዊት፡ ወዲ ኣብርሃም። ኣብርሃም ንይስሃቅ ወለደ፡ ይስሃቅ ንያእቆብ ወለደ፡ ያእቆብ ንይሁዳ ንሕዋቱን ወለደ፡ ይሁዳ ኸኣ ካብ ትእማር ንፋሬስን ንዛራን ወለደ፡ ፋሬስ ንኤስሮም ወለደ፡ ኤስሮም ንኣራም ወለደ፡ ኣራም ንኣሚናዳብ ወለደ፡ ኣሚናዳብ ንነኣሶን ወለደ፡ ነኣሶን ንሰልሞን ወለደ፡ ሰልሞን ካብ ራኬብ ንቦኣዝ ወለደ፡ ቦኣዝ ካብ ሩት ንእዮቤድ ወለደ፡ እዮቤድ ንእሴይ ወለደ። እሴይ ንንጉስ ድዊት ወለደ፡ ንጉስ ዳዊት ካብ ሰበይቲ ኡርያ ንሰሎሞን ወለደ። ሰሎሞን ንሮብኣም ወለደ። ሮብኣም ንኣብያ ወለደ፡ ኣብያ ንኣሳ ወለደ፡ ኣሳ ንእዮሳፋጥ ወለደ፡ እዮሳፋጥ ንእዮራም ወለደ፡ እዮራም ንኦዝያ ወለደ፡ ኦዝያ ንእዮኣታም ወለደ፡ እዮኣታም ንኣካዝ ወለደ፡ ኣካዝ ንህዝቅያስ ወለደ፡ ህዝቅያስ ንምናሴ ወለደ፡ ምናሴ ንኣሞን ወለደ፡ ኣሞን ንእዮስያስ ወለደ፡ እዮስያስ ከኣ ብዘመን ምርኮ ባቢሊን ንኢኮንያን ነሕዋቱን ወለደ። ምስ መእተዊ ድጋፍ ኣፍላጦ ምሃብ ዝሰርሑ፡ዩኒቨርስቲን ክእለት ዝተፈለየ ትልሚ ንኣፍልጦ፡ ናብ ዩኒቨርስቲ ዘይኾኑን ቅድመ-ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ ንምእታው፡ዝምልከቶ ናብ ብሄራዊ ይኸድ ናብ ዩኒቨርስቲ ደረጃ ትመህርቲ ንምእታው: ንዝምልከቶ ብሄራዊ ናብ ሜዲካል ትምህርቲ ቤት ክኣትው ዝደልዩ እዩ፡፡ ንዝበለፀ መረዳእታ ኣብ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ መቐበልን ኣፍልጦ መውሃቢ ፅንዓታት መርአይ ኣርእስቲ:ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ኣብ ኢትዩጵያ: ሓቅታትን ንድፍታትን 2001/2002 ፅሑፍ:ትምህርቲ ሚነስተር እንሆ ኸኣ፡ ማዕበል ነታ ጃልባ ኽሳዕ ዜጐልብባ፡ ኣብቲ ባሕሪ ዓብዪ ምንዋጽ ኰነ። ንሱ ግና ደቂሱ ነበረ። 25 ደቀ መዛሙርቱ ቐሪቦም፡ ጐይታይ፡ ጠፋእና፡ ኣድሕነና፡ እናበሉ ኣተንስእዎ። 26 ንሱ ኸኣ፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ከመይከ እትፈርሁ፧ በሎም። ሽዑ ተንሲኡ ንንፋስ ንባሕርን ገንሖም። ዓብዪ ህድኣት ከኣ ዀነ። 27 እቶም ሰብ ከኣ፡ እዚ፡ ንፋስን ባሕርን ዚእዘዙሉስ፡ መን ኰን ይኸውን፧ ኢሎም ኣስተንከሩ። 28 ናብ ምድሪ ጌርጌሴኖን ምስ ተሳገሩ፡ ኣጋንንቲ ዝሀደርዎም ኽልተ ሰብ ካብ መቓብር ወጺኦም ተጓነፍዎ። ንሳቶም፡ ሓደ እኳ በታ መገዲ ኣቲኣ ምሕላፍ ክሳዕ ዚስእን፡ ኣዝዮም ክፉኣት ነበሩ። 29 እንሆ ኸኣ፡ የሱስ ወዲ ኣምላኽ፡ ምሳኻ እሞ እንታይ አሎና፧ ቅድሚ ጊዜኡ ኽትሳቕየናዶ ናብዚ መጻእካ፧ እናበሉ ጨርሑ። 30 ካባታቶም ርሕቕ ኢሉ ብርቱዕ መጓሰ ሓሰማታት ይበልዕ ነበረ። 31 እቶም ኣጋንንቲ ድማ፡ እተውጻኣና እንተ ዄንካስ፡ ናብዚ መጓሰ ሓሰማታት ክንኣቱ ፍቐደልና፡ ኢሎም ለመንዎ። 32 ንሱ ኸኣ፥ ኪዱ፡ በሎም። ወጺኦም ድማ ናብተን ሓሰማታት ኣተዉ። እንሆ ኸኣ፡ ብዘሎ እቲ መጓሰ ኻብ ጸድፊ ነፊጹ ናብ ባሕሪ ኣተወ፡ ኣብቲ ማይ ከኣ ኵምም በለ። 33 እቶም ጓሶት ሀዲሞም፡ ናብ ዓዲ ኣተዉ፡ በቲ ዝዀነ ኹሉን ብናይቶም ኣጋንንቲ ዝነበርዋምን ከኣ ኣውረዩ። 34 እንሆ ድማ፡ ብዘላ እታ ዓዲ ንየሱስ ክትራኸቦ ወጸት። ምስ ረኣይዎ ኸኣ፡ ካብ ወሰን ምድሮም ኬግልስ ለመንዎ። ሕብረተሰባዊ ምልዕዓል ኣብዚ ዓመት ዝተትሓዘ ሽቶ ኣብ ኩለን ጣብያታት ትግራይ ዘተ ማሕበረሰብ ንምጅማርን ናብ ትልሚ ንኽኣትው እንትኸውን ነዚ ስራሕ ንኽትግበር ካብ ሕድ ሕድ ጣብያ መሳለጥቲ እቲ ዘተ ማሕበረሰብ ምስልጣንን ዘድሊ ቅድመ ምድላዋትን ተገይሩ ብመሰረት ዝተታሓዘ ትልሚ ኣብዚ ሐዚ እዋን ልዕሊ 1,300 መሳለጥቲ ዘተ ማሕበረሰብ ስልጠና ብምሃብ ኣብ ኩለን ጣብያታት ዘተ ማሕበረሰብ ኽጅመር ተገይሩ’ዩ፡፡ እዚ ስልጠና በብወረድኡ ዘተሓባብሩ ልዕሊ 120 ዝኾኑ ሰብ ሞያታት ናይ ኣሰልጠንቲ ስልጠና ንክወሃብ ተገይሩ’ዩ፡፡ትግራይ ትግራይ ትግራይ ትግራይ ነዚ መደብ’ዚ ንምስላጥ ዝሕግዝ በጀት ናብ ኩለን ወረዳታት ተደፊኡ እስካብ ሕዚ ልዕሊ 63 ሺሕ ህዝቢ ኣብ ኩለን ጣብያታት ትግራይ ብዛዕባ ኤች ኣይ ቪ ኤድስ እናተዛተየ ይርከብ፡፡ ናይ ትምህርቲ ስርዓት ኣወቓቕራ ቅድመ-ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ፡ ናይ ትምህርቲ ግዘ ግዴታ: መእተዊ ዕድመ: 6 መውፅኢ ዕድመ: 14 ናይ ትምህርቲ ቤት ስርዓት ኣወቓቕራ: ቐዳማይ        እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት :ቐዳማይ ደረጃ ትምህርት ቤት ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 8            ዕድመ ደረጃ ካብ: 6 to 14 ድሕሪ ሹዱሽተ መዓልቲ ድማ የሱስ ንጴጥሮስን ንያእቆብን ንዮሃንስ ሓዉን ወሲዱ ንበይኖም ናብ ነዊሕ ከረን ኣደየቦም። 2 ኣብ ቅድሚኦም ድማ ትርኢቱ ተለወጠ። ገጹ ኸም ጸሓይ ኣብርሄ፡ ክዳኑውን ከም ብርሃን ጸዕደወ። 3 እንሆ ኸኣ፡ ሙሴን ኤልያስን ምስኡ እናተዛራረቡ ተራእይዎም። 4 ጴጥሮስ መሊሱ ንየሱስ በሎ፡ ጐይታን፡ ንኣና ኣብዚ ምንባር ጽቡቕ እዩ። ትፈቱ እንተ ዄንካስ፡ ኣብዚ ሰለስተ ዳስ ክንሰርሕ፡ ሓደ ንኣኻ፡ ሓደ ንሙሴ ሓደውን ንኤልያስ። 5 ገና ኺዛረብ ከሎ፡ እንሆ፡ ብሩህ ደበና ኣጐልበቦም። እንሆ ኸኣ፡ ካብቲ ደበና፡ ዝፈትዎ ወደይ፡ ብእኡ ዝሰመርኩ እዚ እዩ፡ ንእኡ ስምዕዎ፡ ዚብል ድምጺ መጸ። 6 ደቀ መዛሙርቱ እዚ ሰሞዖም ብግንባሮም ተደፍኡ፡ ብዙሕ ድማ ፈርሁ። 7 የሱስ ቅርብ ኢሉ ተንከዮም፡ ተንስኡ ኣይትፍርሁውን፡ በሎም። 8 ንላዕሊ ገጾም ቍሊሕ እንተ በሉ፡ ብዘይ የሱስ በይኑ ሓደ እኳ ኣይረኣዩን። 9 ካብ ከረን ኪወርዱ ኸለዉ፡ የሱስ ወዲ ሰብ ካብ ምዉታት ክሳዕ ዚትንስእ፡ እዚ ዝርኤኹምዎ ንሓደ እኳ ኣይትንገሩ፡ ኢሉ ኣዘዞም። 10 ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ፡ ንምንታይ ደኣ ጸሓፍቲ፡ ቅድም ኤልያስ ኪመጽእ ይግባእ፡ ዚብሉ፧ ኢሎም ሐተትዎ። 11 ንሱ ኸኣ መሊሱ በሎም፡ ብሓቂ ቅድም ኤልያስ ይመጽእ፡ ንዅሉ ድማ የቕንዕ። 12 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ ኤልያስ ቅድሚ ሕጂ መጺኡ፡ ከ ም ዝደለዩ ገበርዎ እምበር፡ ኣየለልይዎን። ንወዲ ሰብ ድማ ከምኡ ንሳቶም ሓሳረ መከራ ኼጽግብዎ እዮም። 13 ሽዑ ደቀ መዛሙርቱ ብዛዕባ ዮሃንስ መጥመቕ ከም ዝበሎም ኣስተውዐሉ። 14 ናብቲ እኩብ ህዝቢ ምስ በጽሑ፡ ሓደ ሰብኣይ ናብኡ ቐሪቡ ኢድ ነስኣሉ፡ 15 በሎውን፡ ጐይታን፡ ንወደይ ምሐረለይ። ሕማም ባርያ በብወርሒ ይለዐሎ፡ ሓሳር ድማ የጽግቦ። ንሱ ብዙሕ ሳዕ ኣብ ሓዊ፡ ብዙህ ሳዕ ድማ ኣብ ማይ ይወድቕ እሞ፡ 16 ናብ ደቀ መዛሙርትኻ ኣምጺኤዮስ፡ ምሕዋዩ ሰኣኑ። 17 የሱስ ግና መለሰ በለውን፡ ኣታ ዘይእሙንን ቄናንን ወለዶ፡ ክሳዕ መኣዝ ምሳኻትኩም ክነብር እየ፡ ክስዕ መኣዝሲ ኽዕገሰኩም እየ፧ ናብዚ ናባይ ኣምጽእዎ። 18 የሱስ ገንሖ፡ እቲ ጋኔን ከኣ ካብኡ ወጸ። እቲ ቘልዓ ድማ ካብቲ ሰዓት እቲኣ ሒዙ ሐወየ። 19 ሽዑ ደቀ መዛሙርቱ ብሕት ኢሎም ናብ የሱስ መጺኦም፡ ስለምንታይ ደኣ ንሕና ምውጻኡ ዝሰኣንና፧ በልዎ። 20 የሱስ ከኣ፡ እምነትኩም ስለ ዝጎደለት። ብሓቂ እብለኩም አሎኹ፡ ክንዲ ፍረ ኣድሪ እትኣክል እምነት እንተ ኣልያትኩም፡ ነዚ ኸረን ድማ፡ ካብዚ ናብቲ ኣግልስ፡ ትብልዎ፡ ንሱ ኸኣ የግልስ፡ ዚሰኣነኩምውን የልቦን። 21 እዚ ኸምዚ ዝበለ ዓሌት ግና ብዘይ ብጾምን ብጸሎትን ኣይወጽእን እዩ፡ በሎም። 22 ኣብ ገሊላ ኺመላለ ኸለዉ፡ የሱስ ወዲ ሰብ ኣብ ኢድ ሰብ ኪትሐ ዝ ኣለዎ። 23 ኪቐትልዎ፡ ብሳልሰይቲ መዓልቲ ድማ ኪትንስእ እዩ፡ በሎም። ብዙሕ ከ ጐሀዩ። 24 ናብ ቅፍርናሆም ምስ መጹ፡ ግብሪ ዜውጽኡ ናብ ጴጥሮስ መጺኦም፡ መምህርኩምሲ እቲ ኽልተ ድሪም ግብሪዶ ኣይፈድን እዩ፧ በልዎ። 25 ንሱ፡ ይፈዲባ ኢሉ መለሰ። ናብ ቤት ምስ ኣተወ፡ የሱስ ቀዲሙ፡ ስምኦን፡ ነገስታት ምድርስ ግብርን ተጎን ካብ መን ይወስዱ፧ ካብ ደቆምዶ ወይስ ካብ ካልኦት፧ እንታይ ይመስለካ፧ በሎ። 26 ጴጥሮስ፡ ካብ ካልኦትባ፡ በለ። የሱስ ከኣ፡ ደቆምስኸ ናጻ እዮም። 27 ከይንዕንቕፎም ግና፡ ናብ ባሕሪ ኼድካ መቓጥን ደርቢ፡ ነቲ ቕድም እትሕዞ ዓሳ ውሰድ፡ ኣፉ ምስ ከፈትካ፡ ኣብኡ ሓደ እስታቴር ክትረክብ ኢኻ። ንእኡ ወሲድካ፡ ኣብ ክንዳይን ኣብ ክንዳኻን ሀቦም፡ በሎ። 10 ዚማርኽ እንተሎ፡ ተማሪኹ ይኸይድ፡ ብሰይፊ ዚቐትል እንተሎ፡ ንሱ ብሰይፊ ኪቕተል ይግብኦ። ናይቶም ቅዱሳት ትዕግስትን እምነትን ኣብዚ እዩ ዘሎ። 11 ሓደ ኻልእ ኣራዊትውን ካብ ምድሪ ኺወጽእ ከሎ ርኤኹ። ናይ ገንሸል ዚመስል ክልተ ቐርኒውን አለዎ። ከም ገበል ከኣ እዩ ዚዛረብ። 12 ኣብ ቅድሚኡ ድማ ብዘሎ ስልጣን እቲ ቐዳማይ ኣራዊት ይገብር። ንሱ ነቲ እታ ቝስሊ ሞቱ ዝሐወየትሉ ቐዳማይ ኣራዊት ከኣ ምድርን እቶም ኣብኣ ዚነብሩን ከም ዚሰግዱሉ ይገብሮም። 13 ኣብ ቅድሚ ሰብሲ ሓዊ እኳ ኻብ ሰማይ ናብ ምድሪ ኽሳዕ ዜውርድ፡ ዓበይቲ ትእምርቲ ይገብር። 14 ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩውን፡ ነቲ ብሰይፊ ተወቒዑ ዝቘሰለ እሞ ዝሐወየ ኣራዊት፡ ምስሊ ኺገብሩሉ እናበለ፡ በቲ ኣብ ቅድሚ እቲ ኣራዊት ኪገብሮ እተዋህቦ ትእምርትታት፡ ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ የስሕቶም አሎ። 15 ምስሊ እቲ ኣራዊት ምእንቲ ኺዛረብን፡ ነቶም ንምስሊ እቲ ኣራዊት ዘይሰገዱ ዘበሉ ዅላቶም ምእንቲ ኬቕትሎምን ከኣ ንምስሊ እቲ ኣራዊት ትንፋስ ኪህብ ተዋህቦ። 16 ንዅላቶም ከኣ፡ ነቶም ናእሽቱን ዓበይትን፡ ንሃብታማትን ድኻታትን፡ ንጭዋታትን ባሮትን ኣብ የማናይ ኢዶም ወይስ ኣብ ግምባሮም ማሕተም ከም ዚቕበሉ ይገብር አሎ። 17 ሓደ እኳ ማሕተም ስም እቲ ኣራዊት ወይስ ቍጽሪ ስሙ እንተ ዜብሉ፡ ኪዕድግን ኪሸይጥን ከም ዘይኽእል ይገብር። 18 ጥበብ ኣብዚ እያ ዘላ። ቍጽሪ እቲ ኣራዊት ብቍጽሪ ሰብ እዩ እሞ፡ ኣእምሮ ዘለዎ ይጸብጽቦ። እቲ ቝጽሩ ኸኣ ሹድሽተ ሚእትን ስሳን ሹድሽተን እዩ። ትምህርቲ ቤት: ከምቲ ሓድሽ ናይ ትምህርቲ ስርዓት ኣወቓቕራ, ቐዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ንሸሞንተ ዓመታት ዝፀንሕ እዩ(ናይ ዕድመ ቡድን 6-14) ስለዝኾነ ድማ ኣብ ክልተ ዑደታት ይኽፈል፡መሰረታዊ ትምህርቲ (ደረጃ I-IV)ን ጠቕላላ ትምህርቲ(ደረጃ V-VIII). ካልኣይ ደረጃ ዘሎ ትምህርት ቤት ካብ ኸዚ ኣይህልን እቶም ደረጃታት VIIን VIII ኣብ ቐዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ዝርከብ ካልኣይ ዑደት ካብ ዘለው ክልተ ላዕለዋይ ክፍልታት ኾይኖም እዩም፡፡ ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ ኣብ ክልተ ዑደታት ይምቐል: እቲ ቐዳማይ (ደረጃ  IX and X) ወይድማ ጠቕላላ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲን ካልኣይ ዑደት (ደረጃ XIን XII) ወይድማ ናይ መሰናድኢ ካልኣይ ትምህርቲ፡፡ካብ ናይ መመሓየሺ ትምህርቲ ጀሚሩ, ናይ ደረጃ X ፍፃሜ ናብ ናይ ኢትዩጵያ ትምህርት ቤት መልቐቒ ሰርቲፍኬት ፈተና(ኢ.ት.መ.ሰ.ፈ) ይመርሕ፡፡ ኣብ ናይ ደረጃ XII መጨረሻ ነይሩ፡፡እቲ ካልኣይ ዑደት ንተምሃሮ ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት በፂሖም  ትምህርቶም ክቕፅሉን ብምንታይ ፕሮፌሽን ክቕፅሉ ከምዝደልዩ ክመርፁ ምግባርን እዩ፡፡ ወይ ናይ ሳይንስ ኣማራፂ ወይድማ ናይ ሶሻል ሳይንስ ምርጫ የቕርብ፡፡ኣብ መጨረሻ ናይዚ ዑደት፣ተምሃሮ ናይ ኢትዩጵያ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ መእተዊ ፈተና ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት ንምእታው ይወስዱ፡፡ቴክኒካልን ናይ ሞያ ትምህርቲን ስልጠናን ካብቲ መደበኛ ናይ ትምህርቲ ስርዓት ዝተፈለየን ብእኩል ምስኡ ይተሓዳደር፡፡ ኰነ ድማ፡ የሱስ እዚ ነገርዚ ምስ ወድኤ፡ ካብ ገሊላ ነቒሉ፡ ብስግር ዮርዳዮስ ኣቢሉ ናብ ወሰን ይሁዳ ኸደ። 2 ብዙሕ ህዝቢ ሰዐቦ፡ ኣብኡ ኸኣ ኣሕወዮም። 3 ፈሪሳውያን ድማ፡ ሰባኣይሲ ነታ ሰበይቱ ብዝዀነ ምኽንያት ኪፈትሐዶ ተፈቒድሉ እዩ፧ ኢሎም ኪፍትንዎ ናብኡ መጹ። 4 መሊሱ በሎም፡ እቲ ካብ መጀመርታ ዝፈጠረ፡ ሰብኣይን ሰበይትን ገይሩ ፈጠሮም፡ 5 ድማ፡ ምእንትዚ ሰብኣይ ነቦኡን ነዲኡን ይሐድግ፡ ምስ ሰበይቱ ኸኣ ይጣበቕ፡ ክልቲኦም ሓደ ስጋ ይዀኑ፡ ከም ዝበለዶ ኣየንበብኩምን፧ 6 ድጊም ሓደ ስጋ እዮም እምበር፡ ክልተ ኣይኰኑን። ነቲ ኣምላኽ ዘጋጠሞስ፡ ሰብ ኣይፍለዮ። 7 ንሳቶም፡ ስለምንታይ ደኣ ሙሴ፡ ጽሕፈት መፍትሒኣ ሂቦም፡ ኪፈትሕዋ ኣዘዘ፧ በልዎ። 8 ንሱ፡ ሙሴስ ብሰሪ ርቲ ልብኺም ምፍታሕ ኣስንትኹም ፈቐደልኩም፡ ካብ መጀመርታ ግና ከምኡ ኣይነበረን፡ በሎም። 9 ኣነ ግና፡ እቲ ንሰበይቱ ብዘይ ምኽንያት ዝሙት ዚፈትሓ ኻልእውን ዜእቱ ይዝሙ፡ እቲ ፍትሕቲ ዜእትውን ይዝሙ፡ እብለኩም አሎኹ። 10 እቶም ደቀ መዛሙርቱ፡ ስርዓት ሰብኣይን ሰበይትን ከምዚ እንተ ዀይኑስ፡ ምትእትታው ጽቡቕ ኣይኰነን፡ በልዎ። 11 ንሱ ግና በሎም፡ እዚ ነገርዚ፡ ብዘይ ነቶም እተዋህቦም፡ ንዅሉስ ኪቕበሎ ኣይኰነሉን። 12 ካብ ከርሲ ኣዲኦም ስሉባት ኰይኖም እተወለዱ ኣለዉ፡ ስባት ዝሰለብዎም ስሉባት ውን ኣለዉ፡ ምእንቲ መንግስተ ሰማያት ኢሎም ባዕሎም እተሰልቡ ስሉባትውን ኣለዉ እሞ፡ ኪቕበሎ ዚኽእል ይቀበሎ። 13 ሽዑ ኢዱ ኣንቢሩ ኺጽልየሎም፡ ቈልዑ ናብኡ ኣምጽኡ፡ እቶም ደቀ መዛሙርቲ ኸኣ ገንሕዎም። 14 የሱስ ግና፡ መንግስተ ሰማያት ንኸምዚኣቶም ዝበሉ እያ እሞ፡ ሕደጉ፡ ቈልዑ ናባይ ንምምጻእ ኣይትኸልክልዎም፡ በለ። 15 ኢዱ ኣንቢሩሎም ከኣ፡ ካብኡ ኸደ። 16 እንሆ፡ ሓደ ናብኡ ቐሪቡ፡ ዎ መምህር፡ ናይ ዘለኣለም ህይወት ክረክብሲ፡ እንታይ ጽቡእ ግብሪ እግበር፧ በለ። 17 ንሱ ኸኣ በሎ፡ ንምንታይ ብዛዕባ ጽቡቕ ትሐተኒ አሎኻ፧ እቲ ጽቡቕሲ ሐደ እዩ። ናብ ህይውወት ክትኣቱ እንተ ደሌኻ ግና፡ እተን ትእዛዛት ሐሉ። 18 ንሱ፡ ኣየኖት፧ በሎ። የሱስ ከኣ፡ እኒ ኣይትቕተል፡ ኣይትዘሙ፡ ኣይትስረቕ፡ ብሓሶት ኣይትመስክር፡ 19 ኣቦኻን ኣዴኻን ኣኽብር፡ ብጻይካውን ከም ነፍስኻ ፍቶ፡ በሎ። 20 እቲ ጐበዝ፡ እዚ ዅሉ ኽእብ ንእስነተይ ሒዘ እሕልዎ አሎኹ፡ እንታይ ደኣ እዩ ዚጐድለኒ ዘሎ፧ በሎ። 21 የሱስ ከኣ፡ ድጹም ክትከውን እንተ ደሌኻስ፡ ኪድ፡ ዘለካ ሼጥካ ንድኻታት ሀብ፡ ኣብ ሰማይ ድማ መዝገብ ክትረክብ ኢኻ እሞ፡ ንዓ ስዐበኒ፡ በሎ። 22 እቲ ጐበዝ፡ ብዙሕ ጥሪት ስለ ዝነብሮ፡ ዘረባኡ ስምዔ፡ እናጐሀየ ኸደ። 23 የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ በሎም፡ ምእታው ሃብታም ናብ መንግስተ ሰማያት ጭንቂ ምዃኑ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 24 ሃብታም ናብ መንግስተ ኣምላኽ ካብ ዚኣቱስ፡ ገመል ብዓይኒ መርፍእ ክትሐልፍ ይቐልል፡ ኢሉ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ። 25 እቶም ደቀ መዛሙርቲ እዚ ምስ ሰምዑ፡ ንመን ደኣ ዀን ኪድሕን ይከአሎ፧ እናበሉ ብዙሕ ተገረሙ። 26 የሱስ ጠመቶም፡ እዚ ንሰብ ኣይከአሎን፡ ንኣምላኽ ግና ኵሉ ይከአሎ እዩ፡ በሎም። 27 ሽዑ ጴጥሮስ መሊሱ፡ እንሆ፡ ንሕና ዅሉ ሐዲግና ሰዐብናካ። እንታይ ኰን ክንረክብ ኢና፧ በሎ። 28 የሱስ በሎም፥ ንስኻርኩም ዝሰዐብኩምኒ፡ ብሓድሽ ልደት በታ ወዲ ሰብ ኣብ ዝፋን ክብሩ ዚቕመጠላ ጊዜ፡ ንስኻትኩም ንዓሰርተው ክልተ ነገድ እስራኤል ከም እትፈርዱ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 29 ስለ ስመይ ኢሉ፡ ኣባይቲ ዀነ፡ ወይስ ኣሕዋት፡ ወይ ኣሓት፡ ወይ ኣቦ፡ ወይ ኣደ፡ ወይ ሰበይቲ፡ ወይ ውሉድ፡ ወይ ግርሁ ዝሐደገ፡ ሚእቲ ኻዕበት ኪረክብ፡ ናይ ዘለኣለም ህይወትውን ኪወርስ እዩ። 30 ብዙሓት ቀዳሞት ዳሕሮት፡ ዳሕሮት ድማ ቀዳሞት ኪኰኑ እዮም። መንግስተ ሰማያት ነታኽልቲ ወይኑ ሰብ ውዕለት ኪሳማማዕ፡ ኣንጊሁ ዝወጸ ብዓል ቤት ትመስል። 2 ምስቶም ሰብ ውዕለት ንመዓቲ ሓደ ዲናር ምስ ተሳማምዔ፡ ናብ ኣታኽልቲ ወይኑ ሰደዶም። 3 ድማ ብሳልሰይቲ ሰዓት ኣቢሉ ምስ ወጸ፡ ካልኦት ከኣ ዕዮ ዜብሎም ኣብ ዕዳጋ ደው ኢሎም ረኣያ። 4 ንኣታቶም ከኣ፡ ንስኻትኩምውን ናብቲ ኣታኽልቲ ወይኒ ኺዱ እሞ እቲ ዝግባእ ክህበኩም እየ፡ በሎም። ንሳቶም ከኣ ኸዱ። 5 ከም ብሓድሽ ድማ ብሳድሰይቲ ሰዓትን ብታስዐይቲ ሰዓትን ኣቢሉ ወጹኡ፡ ከምኡ ገበረ። 6 ድማ ብመበል፡ ዓሰርተው ሓደ ሰዓት ወጺኡ፡ ካልኦት ደው ኢሎም ረኸበ፡ ንምንታይከ ምሉእ መዓልቲ ብዘይ ዕዮ ኣብዚ ደው እትብሉ፧ በሎም። 7 ንሳቶም፡ ውዕለት ዜውዕለና ስኢንና፡ በልዎ። ንሱ፡ ንስኻትኩም ድማ ናብቲ ኣታኽልቲ ወይኒ ኺዱ፡ እቲ ዚግባእ ከኣ ትወስዱ፡ በሎም። 8 ምስ መሰየ፡ እቲ ብዓል ኣታኽልቲ ወይኒ ንኣዛዝ ቤቱ፡ ነቶም ሰብ ውዕለት ጸውዓዮም፡ ካብ ዳሕሮት ጀሚርካ ኸኣ ክሳዕ እቶም ቀዳሞት፡ ውዕለቶም ሀቦም፡ በሎ። 9 እቶም ሰብ መበል ዓሰርተው ሓደ ሰዓት ቀሪቦም ደዲናሮም ተቐበሉ። 10 እቶም ቀዳሞት ምስ ቀረቡ ግና፡ ዚበዝሕ ዚቕበሉ መሰሎም። ንሳቶም ከኣ ደዲናሮም ተቐበሉ። 11 ምስ ተቐበሉ፡ በቲ ብዓል ቤት ኣዕዘምዘሙ፡ 12 ነዞም ሓንቲ ሰዓት ጥራይ ዝዐየዩ ዳሕሮት፡ ንሕና ድኻም መዓ ልትን ዳህርን ዝጽርና፡ ምሳና ኣዳላደልካዮም፡ በልዎ። 13 ንሱ ኸኣ መለሰ፡ ንሓደ ኻባታቶም በሎ፡ ዓርከይ፡ ኣይዐመጽኩኻን። ብሓደ ዲናርዶ ኣይተሰማማዕካንን፧ 14 ዚብጽሓካ ደኣ ሒዝካ ኺድ። ነዚ ዳሕራይ ድማ በቲ ገንዘበይ ዝደሌኽዎ ኽህቦ ፍቓደይ እዩ። 15 ወይስ በቲ ገንዘበይ ዝደሌኽዎ ኽገብርዶ ኣይተፈቕደለይን እዩ፧ ወይስ ኣነ ህያዋይ ብምዃነይዶ ዓይንኻ ቐናእ እያ፧ 16 ጽዉዓትሲ ብዙሓት እዮም፡ ሕሩያት ግና ሒደት እዮም እሞ ከምኡ እቶም ዳሕሮት ቀዳሞት ኪዀኑ፡ እቶም ቀዳሞት ከኣ ዳሕሮት ኪዀኑ እዮም። 17 የሱስ ናብ የሩሳሌም ኪድይብ ከሎ፡ ነቶም ዓሰርተው ክልተ ደቀ መዛሙርቲ ንበይኖም ናብ መገዲ ወሰዶም በሎም ድማ፡ 18 እንሆ፡ ናብ የሩሳሌም ንድይብ አሎና፡ ወዲ ሰብ ከኣ ንሊቃውንቲ ኻህናት ንጸሓፍትን ኣሕሊፎም ኪህብዎ፡ ሞትውን ኪፈርዱሉ እዮም። 19 ኬላግጹሉን ኪገርፍዎን ኪሰቕልዎን፡ ነህዛብ ኣሕሊፎም ኪህብዎ እዮም፡ ብሳልሰይቲ መዓልቲውን ኪትንስእ እዩ። 20 ሽዑ ኣደ ደቂ ዘብዴዎስ ምስ ደቃ መጸት፡ ተደፊኣ ድማ ካብኡ ገለ ለመነት። 21 ንሱ ኸኣ፡ እንታይ ትደልዪ፧ በላ። ንሳ፡ እዞም ክልተ ደቀይ ኣብታ መንግስትኻ ሓደ ብየማንካ፡ ሓደ ብጸጋምካ ኪቕመጡ፡ በል፡ በለዮ። 22 የሱስ ግና መሊሱ፡ እትልምንዎ ኣይትፈልጡን። እታ ኣነ ዝሰትያ ጽዋዕ ክትሰትዪኸ ትኽእሉዶ፧ በለ። ንሳቶም ንኽእል፡ በልዎ። 23 ንሱ ኸኣ፡ ጽዋኤይሲ ኽትሰትዩ ኢኹም፡ ኣብ የማን ጸጋመይ ምቕማጥ ግና ነቶም ኣቦይ ዘዳለወሎም እዩ እምበር፡ ኣነ ኣይኰንኩን ዝህቦ፡ በሎም። 24 እቶም ዓሰርተ እዚ ሰሚዖም፡ በቶም ክልተ ኣሕዋት ተናደዱ። 25 የሱስ ከኣ ጸዊዑ በሎም፡ ነህዛብ ሸየምቶም ከም ዚገዝእዎም፡ ዓበይቶም ድማ ከም ዚመልክዎም፡ ትፈልጡ ኢኹም። 26 ኣባታትኩም ግና ከምዚ ኣይኰነን፡ እቲ ኻባታትኩም ዓብዪ ምኻን ዚደልስ፡ ግዙእኩም ደኣ ይኹን። 27 እቲ ኻባታትኩም ምርኡይ ኪኸውን ዚደሊ ኸኣ፡ ባርያኻትኩም ይኹን። 28 ወዲ ሰብ ድማ፡ ኬገልግልን ህይወት ምእንቲ ብዙሓት በጃ ኼሕልፍን እምበር፡ ኬግልግልዎ ኢሉ ኣይመጸን። 29 ካብ ያሪኮ ኺወጹ ኸለው፡ ብዙሓት ህዝቢ ሰዐብዎ። 30 እንሆ ድማ፡ ክልተ ዕዉራት ኣብ ወሰን መገዲ ተቐሚጦም ነበሩ። የሱስ ይሐልፍ ከም ዘሎ ምስ ሰምዑ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ እናበሉ ጨርሑ። 31 እቶም ህዝቢ ግና፡ ስቕ በሉ፡ ኢሎም ገንሕዎም። ንሳቶም ከኣ፡ ጐይታይ ወዲ ዳዊት፡ ምሐረና፡ ኢሎም ከኣ ኣዝዮም ጨርሑ። 32 የሱስ ከኣ ደው ኢሉ ጸዊዑ፡ እንታይ ክገብረልኩም ትድልዩ አሎኹም፧ በሎም። 33 ንሳቶም፡ ጐይታይ፡ ኣዒንትና ኪኽፈታ፡ በልዎ። 34 የሱየሱስ ደንጊጹሎም ኣዒንቶም ተንከየ፡ ብኡብኡ ረኣዩ ሰዐብዎ ድማ። መልእኽትታት ፓነል ምይይጥን፣ ብመድረኽ ንዛተን ንብርክት ዝበለ ሰማዓይ ንክባፅሑን ዝለዓለ ግንዛበ ንኽፈጥሩ ተገይሩ’ዩ፡፡ ብተወሳኺ ኣብ ክልልና ዝሕተማ ህንፀት ጋዜጣን 72 ሺሕ ኮፒ በብ 6 ወርሑን ዝሕተም ዋልታ መፅሄት’ውን ብ24 ሺሕ ኮፒ ተሓቲሙ ንሕብረተሰብ ክከፋፈል ተገይሩ’ዩ፡፡ ሕዳር 21 ብዓመቱ ዝኽበር መዓልቲ ኤድስ’ውን ኣብ ክልልና ብፍሉይ ድምቀት ምስ ሕዳር ፅዮን በዓል ተታሓሒዙ ልዕሊ 400,000 ዝግመት ህዝቢ ኣብ ዝተረኸበሉ መልእኽቲ ኤች ኣይ ቪ/ኤድስ ንኽመሓላለፍ ተገይሩ’ዩ፡፡ ብመሰረት እቲ ሓድሽ ሕጊ እቶም ኣቃጠርቲ -ደላሎ - ጽኑዕ ሕግታት ብሕጋዊ መንገዲ ክሰርሑ ክፍቀደሎም'ዩ። ብኸቢድ ገበን ዝተፈርደ ሰብ፡ ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ክቘጽር ኣይፍቀደሉን እዩ። "ብዙሓት ትካላት እዚ ስራሕ ክዕጸዋ ክግደዳ እየን ዝብል ግምት ኣለኒ፤ ምኽንያቱ ብዙሓት ኣስራሕቲ መዝገብ ገበን ኣለዎም" ይብል ክሪስ ሪክማንስ። ንሱን በዓልቲ ቤቱ ኣሌክሳንድራን ኣብታ ንእሽቶ ከተማ ቤኽቮርት ኣብ ጎደና ፍቕሪ ስነ-ስርዓት ጾታዊ ርክብ ዝምልከት ስራሕ ማሳጅ የካይዱ። ክሪስን በዓልቲ ቤቱን 15 ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ቈጺሮም የስርሑ ኣለዉ፤ ብኣኽብሮት ክንክንን ጽቡቕ ደሞዝ ከምዝሕዙወን ድማ ብሓበን ይገልጹ። "እቶም ሕማቓት ኣስራሕቲ ክዕጸዉን እቶም ነዚ ሞያ ብቕንዕና ክሰርሑ ዝደልዩ ሕያዎት ሰባት ክጸንሑን ተስፋ እገብር " ይብል። ኤሪን ኪልብራይድ ካብ ሂዩማን ራይትስ ዎች ተመሳሳሊ ኣተሓሳስባ ኣለዋ፤ እቲ ሓድሽ ሕጊ ብዓቢኡ ኣብ ልዕሊ ኣስራሕቲ ገደብ ብምግባር፡ "ኣብ ልዕሊ ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ዘለዎም ስልጣን ክድርቶ እዩ" ትብል። ዓብዪ ትእምርቲ ድማ ኣብ ሰማይ ተራእየ፡ ሰበይቲ፡ ጸሓይ ተወንዚፋ፡ ወርሒ ኸኣ ኣብ ትሕቲ ኣእጋራ፡ ኣኽሊል ዓሰርተው ክልተ ኸዋኽብቲ ድማ ኣብ ርእሳ ዘለውዋ ተራእየት። 2 ጥንስቲ ኸኣ እያ፡ ብቕልውላው ምውላድውን ትጭርሕ፡ ክትወልድ ከኣ ትጽዕር ነበረት። 3 ካልእ ትእምርቲ ኸኣ ኣብ ሰማይ ተራእየ፡ እንሆ፡ ሾብዓተ ርእስን ዓሰርተ ቐርንን፡ ኣብቲ ኣራእሱውን ሾብዓተ ዘውዲ ዘለዎ ዓብዪ ቐይሕ ገበል፡ 4 እቲ ጭራኡ ድማ ሲሶ ኸዋኽብቲ ሰማይ ሰሐበ፡ ናብ ምድሪውን ደርበዮም። እቲ ገበል ድማ፡ ምስ ወለደትሲ ነቲ ውሉዳ ምእንቲ ኺውሕጦ ኢሉ፡ ኣብ ቅድሚ እታ ኽትወልድ ዝቐረበት ሰበይቲ ደው በለ። 5 ንሳ ንዅሎም ኣህዛብ ብበትሪ ሓጺን ኪጓስዮም ዘለዎ ወዲ፡ ተባዕታይ፡ ወለደት። እቲ ውሉዳ ኸኣ ናብ ኣምላኽን ናብ ዝፋኑን ተመንጠለ። 6 እታ ሰበይቲ ድማ፡ ሽሕን ክልተ ሚእትን ስሳን መዓልቲ ኺምግብዋ፡ ናብቲ ኣምላኽ ዘዳለወላ ቦታ ናብ በረኻ ሀደመት። 7 ኣብ ሰማይ ከኣ ውግእ ኰነ፡ ሚኪኤልን መላእኽቱን ምስቲ ገበል ተዋግኡ። እቲ ገበልን መላእኽቱን ድማ ተዋግእዎም። 8 ኣይሰዐርዎምን ከኣ፡ ድሕርዚ ስፍራኦም ኣብ ሰማይ ኣይተረኽበን። 9 እቲ ንብዘላ ዓለም ዜስሕታ ዘሎ ድያብሎስን ሰይጣንን ዚብሀሉ ዓብዪ ገበል፡ እቲ ናይ ጥንቲ ተመን ተደርበየ፡ ናብ ምድሪ ተደርበየ፡ መላእኽቱውን ምስኡ ተደርበዩ።  ባህሊታት ትግራይ ሓፂር ሌላ ሕፀን መርዓን ትግራይ ስነ ስርዓት መርዓ ኣብ ትግራይ ካብ ሕፀ ጀሚሩ ብሄረሰብ ሃይማኖት ከይፈለየ ዝዓበየ ተመሳሳልነት ዘለዎ ኮይኑ ኣፈላላያት ዘለዎ። ቁም ነገራት እንተሃለዉ ኣብ ባህለዊ መሳርሕታት ሙዚቃ ኣበሃህላን ኣገላልፃን ቃላትን ባህላዊ ምግብታትን ኣመጋግባን ጥራሕ እዩ። ምእንተዙይ ተመሳሳልነት ዘለዎ ብሓደ ጠሚርና ኣፈላላያት ኣብ ዘለዎም ጉዳያት ከከም ከባቢኡ ወይ ዞብኡ ንምቕራብ ክንፍትን ኢና ፅቡቅ ሌላ     ድንጋገ(ኣዋጅ):ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ቑፅሪ.197/1994 ዓመት: 1994     ሓሳባት:ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት ምምሕዳር ኣብ ክልላት     ድንጋገ(ኣዋጅ): ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ቑፅሪ. 113/1993 ዓመት: 1993     ሓሳባት: ኣዲስ ኣበባ ዩኒቨርስቲ    ድንጋገ(ኣዋጅ): ኣዋጅ ቑፅሪ109 /1977 ዓመት: 1977     ሓሳባት: ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካል     ድንጋገ(ኣዋጅ): ኣዋጅ ቑፅሪ.  351/2003 ዓመት: 2003     ሓሳባት: ናይ ኩሎም ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርት ቤት ጉዳያት   ዶ/ር አርኣያ ብርሃነ ኣብ ሚኒስትሪ ጥዕና ኤርትራ ሓላፊ ክፍሊ ምክልኻልን ምቁፅፃርን ተመሓላለፍቲ ሕማማት ካብ አስመራ፣ አቲ ጠዓመ ዘገየ ኣብ ቢሮ ጥዕና ክሊ ትግራይ ሓላፊ ምክላኻልን ምቁፅፃርን ተመሓላለፍቲ ሕማማት ኣብ ሃሃገራቶም ዝካየዱ ፃዕርታት ብዝርዝር ገሊፆም’ለው። 11 ቀልጢፈ እመጽእ አሎኹ። ሓደ እኳ ኣኽሊልካ ኸይዝርፈካስ፡ ነቲ ዘሎካ ኣጽኒዕካ ሐዞ። 12 ነቲ ዚስዕር ኣብታ መቕደስ ኣምላኸይ ዓንዲ ኽገብሮ እየ፡ ካብኣ ከቶ ኣይኪወጽእን እዩ። ስም ኣምላኸይን ስም እታ ኸተማ ኣምላኸይን፡ ናይታ ኻብ ኣምላኸይ ካብ ሰማይ እትወርድ ሓዳስ የሩሳሌም፡ ነቲ ሓድሽ ስመይን ክጽሕፈሉ እየ። 13 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 14 ናብ መልኣኽ ማሕበር ሎዲቅያውን ጽሐፍ፡ እቲ ኣሜን፡ እሙን ሓቀኛ ምስክር፡ መጀመርታ ፍጥረት ኣምላኽ፡ ከምዚ ይብል አሎ፡ 15 ዝሑል ወይስ ምዉቕ ዘምዃንካ፡ ግብርኻ እፈልጥ አሎኹ። ብኻ ዝሑል ወይስ ምዉቕ ምዀንካ። 16 ከምዚ ልብጥ ዝበለ ብምዃንካ ኣይምዉቕ ኣይዝሑል ኢኻ እሞ፡ ካብ ኣፈይ ጡፍ ክብለካ እየ። 17 ሃብታምን ፈሳስን እየ፡ ሓንቲ ዝደልያ ነገር እኳ የብለይን ብምባልካ፡ ሕሱርን ዜደንግጽን ነዳይን ዕዉርን ዕሩቕን ምዃንካ ኣይትፈልጥን ኢኻ ዘሎኻ። 18 ምእንቲ ኽትህብትም ብሓዊ ዝጸረየ ወርቂ ካባይ ክትዕድግ፡ ሕፍረት ዕርቃንካ ምእንቲ ኸይቅላዕን ክትክደንን ከኣ ጻዕዳ ኽዳውንቲ፡ ምእንቲ ኽትርኢ ነዒንትኻ ኽትኰሐለሉውን ኵሕሊ ኻባይ ክትዕድግ እመኽረካ አሎኹ። 19 ኣነ ነቶም ዘፍቅሮም ዘበሉ እገንሖም እቐጽዖምውን እየ። ደጊም ቅናእ እሞ ተነሳሕ። 20 እንሆ፡ ኣብ ደገ ቤት ደው ኢለ ኳሕኳሕ ኤብል አሎኹ። ሓደ እኳ ድምጸይ ሰሚዑስ ማዕጾ እንተ ኸፈተለይ፡ ናብኡ ኽኣቱ ምስኡ ኸኣ ክድረር እየ፡ ንሱውን ምሳይ። 21 ከምቲ ኣነውን ዝሰዐርኩ እሞ ምስ ኣቦይ ኣብ ዝፋኑ እተቐመጥኩ፡ ነቲ ዚስዕር ኣብ ዝፋነይ ምሳይ ኪቕመጥ ክህቦ እየ። 22 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 9 ድሕርዚ ድማ ርኤኹ፡ እንሆ፡ ካብ ኵሎም ኣህዛብን ዓሌታትን ህዝብታትን ካብ ብዘሎ ቛንቋታትን እተኣከቡ፡ ሓደ እኳ ኪቘጽሮም ዘይክእል ብዙሓት ሰብ፡ ጻዕዳ ኽዳውንቲ ተኸዲኖም፡ ጨነፍር ስየ ኣብ ኣእዳዎም ሒዞም፡ ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋንን ኣብ ቅድሚ እቲ ገንሸልን ደው ኢሎም ርኤኹ እሞ፡ 10 ምድሓን ናይቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ኣምላኽናን ናይቲ ገንሸልን እዩ፡ እናበሉ ዓው ኢሎም ጨደሩ። 11–12 እቶም መላእኽቲውን ኵላቶም ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋንን እቶም ሽማግሌታትን እቶም ኣርባዕተ እንስሳን ቈሙ። ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ፍግም ኢሎም ከኣ፡ ኣሜን፡ ውዳሴን ግርማን ጥበብን ምስጋናን ክብርን ስልጣንን ሓይልን ንዘለኣለመ ኣለም ንኣምላኽና ይኹን፡ ኣሜን፡ እናበሉ ንኣምላኽ ሰገዱ። 13 ካብቶም ሽማግሌታት ሓደ ድማ፡ እዞም ጻዕዳ ኽዳውንቲ እተኸድኑስ እንታዎት እዮም፧ ካበይከ መጹ፧ ኢሉ መለሰለይ። 14 ኣነውን፡ ጐይታይ፡ ንስኻ ትፈልጥ፡ በልክዎ። ንሱ ኸኣ፡ እዚኣቶም ካብቲ ብርቱዕ ጸበባ ዝመጹ እዮም፡ ንኽዳውንቶም ከኣ ብደም እቲ ገንሸል ሐጺቦም ኣጻዕደዉ፡ 15 ስለዚ ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ኣምላኽ እዮም፡ ኣብታ መቕደሱውን ለይትን መዓልትን የገልግልዎ አለዉ። እቲ ኣብቲ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ኸኣ ንድንኳኑ ኣብ ልዕሊኦም ኪተኽሎ እዩ። 16–17 እቲ ኣብ ማእከል ዝፋን ዘሎ ገንሸል ስለ ዚጓስዮም፡ ናብ ዔላታት ማይ ህይወት ከኣ ስለ ዚመርሖም፡ ኣምላኽውን ካብ ኣዒንቶም ንብዓት ዘበለ ኺደርዘሎም እዩ እሞ፡ ደጊምሲ ኣይኪጠምዩን ኣይኪጸምኡን እዮም፡ ጸሓይን ሃሩርን ድማ ከቶ ኣይኪረኽቦምን እዩ፡ በለኒ። ምስዚ ዝተተሓሓዘ እቲ ትኽክለኛ ዋና ጠቓሚ ነጥቢ ኣብ ማእኸል ትምህርቲ፣ስልጠና ፣ምርምርን ዕብየትን ናይ ምትሕብባር ተሳትፎ ኣብ ውሽጢ ዝቐራረቡ ደርጅታት ይቆፃፀር፡፡ እቲ ፖሊሲ ናይ ትምህርቲ  ኣወቓቕራ ርክብ ምስ  ናይ ተምሃሮ  መረዳእታ፣ትምህርታዊ መመዘኒን መገምገሚ፣ናይ መምርሒ ሚድያን ኣብ ዝተፈላለዩ ደረጃታት ናይ sንs ልምዲ፣ምልመላ፣ስልጠና፣ናይ ኣሰራርሓ ጥበብ፣ድርጅት፣ናይ ስነምግባር ሞያን ናይ መምሃራን ስራሕ ምዕባይ የጠቓልል፡፡ እቲ ገንሸል ካብቲ ሾብዓተ ማሕተምሲ ሓደ ምስ ፈትሔ ኸኣ፡ ርኤኹ፡ ሓደ ኸም ደሃይ ነጕዲ ዝበለ ድማ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። 2 ርኤኹውን እንሆ፡ ኣምበላይ ፈረስ፡ እቲ ተቐሚጥዎ ዘሎ ድማ ቀስቲ አለዎ ኣኽሊልውን ተዋህቦ፡ እናሰዓረስ ኪስዕር ከኣ ወጸ። 3 ነቲ ኻልኣይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ድማ፡ እቲ ኻልኣይ እንስሳ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብሎ ከሎ ሰማዕኩ። 4 ካልእ ሓመር ፈረስ ድማ ወጸ፡ ነቲ ተቐሚጥዎ ዘሎ ኸኣ፡ ንሓድሕዶም ምእንቲ ኺቃተሉስ፡ ንሰላም ካብ ምድሪ ኼርሕቓ ተዋህቦ፡ ዓቢዪ ሰይፊውን ተዋህቦ። 5 ነቲ ሳልሳይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ እቲ ሳልሳይ እንስሳ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብሎ ከሎ ሰማዕኩ። ርኤኹውን እንሆ፡ መጋል ፈረስ፡ እቲ ተቐሚጥዎ ዘሎ ኸኣ ኣብ ኢዱ ሚዛን ኣለዎ። 6 ኣብ መንጎ እቶም ኣርባዕተ እንስሳ ድማ ከም ድምጺ ዝበለ፡ ሓደ ኮይኒክስ ስርናይ ብዲናር፡ ሰለስተ ኮይኑክስ ስገም ከኣ ብዲናር፡ ዘይትን ወይንን ኣይትጕዳእ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። 7 ነቲ ራብዓይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ድምጺ እቲ ራብዓይ እንስሳ፡ ንዓ እሞ ርኤ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። ትኹረት ስለዝተገበረሉን ብተወሳኺ ናይ መፃኢ ትልሚ ዝተውሃበ እንትኾን እቲ ዝድለ ትምህርታዊ ትካላት ቴክኖሎጂ፣ሃብቲ፣ኸባቢ፣ድርጅትን ምምሕዳርን ናይቲ ምምሃር ምስትምሃር ከይዲ ንምጥንኻርን ትምህርቲ ምስፍሕፋሕ፡፡ለውጢ ኣብ ምዝርጋሕ ቅልጡፍን ሞያዊ ናይ ምትሕብባር ተሳትፎ ስርዓት ብናይቲ ምምሕዳርን ናይቲ ትምህርቲ ስርዓት ምምሕዳር ኽብሪ ዘማእኸለ እዩ፡፡ብተወሳኺ ከምዝተገለፀ እቲ ናይ ትምህርቲ ብገንዘብ ምጥንኻር ብቁዕን ትኽክለኛነት ፅርየት ትምህርቲ ንምፍላጥ ይሕግዝ፡፡     ብኣጠቓላሊ ትምህርቲን ስልጠና ፖሊሲ ብምግማት ዜጋታታት ኣብ ሰብ ዘለዎም ኣረኣእያ ምዕባይ፣ኩሉ ሃገር ዘጠቓለለ ተጠያቒነትን ዲሞክራቲክ ጥቕምታት እቲ ዝድለ ልምዓት፣ናይ ፈጠራ ክእለትን ኣድናቆት ብምሃብ  ፍረ ዘለዎ ተሳትፎ ንክህሊ ብምግባር ኣብ ልምዓትን እቲ ዘሎ ሃብቲ ወይ ብሰፊሑ እቲ ኸባቢ ንምዕባይ ይጠቅም፡፡ ንዝበለፀ መብራህርሂ ኣብ ናይ መግለፂ ማእኸል ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ ምርኣይ ይከኣል፡፡ ዝምድና ኢራንን ኤርትራን ብዝምልከት፡ ዶር. ዩሱፍ ንዜናዊ ማእከል ኣልኸሊጅ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ኤርትራ ምስ ኢራን ብዝተፈላለየ ስምምዓት ከም ትተኣሳሰር ኣፍልጡ፣ ኢራን ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ፊት ንፊት ናይ የመንን ሱዑዲያን ኣብ ዘሎዋ ደሴታት ኤርትራ ወታሃደራዊ መደበራት ስለ ዘሎዋ፡ ኤርትራ ነቲ ኣብ ኣፍሪቃን ቀይሕ ባሕርን ብኢራን ዝካየድ ፖሊሲ ቀንዲ ኣሳላጢት ኰይና ትረከብ ክብል ገሊጹ። እታ ንመጀመሪያ ግዜ፡ ኣብ ኤርትራ ዝተራእየ ምንቅስቃስ ተስደርዒሙ ዝብል ወረ ዘውረየት ኢራን ኮይና፡ ምስ ናይ ኤርትራ ሓለፍቲ ዝተፈላለየ ርኽክባት ከም ዘካየደት ገሊጹ። ፕረሲደንት ኣሕማዲ ናጃድን ዑመር ኣልባሺርን ድማ ብዕለት 22 ጥሪ ሃለዋት ስርዓት ኢስያስ ንክፈልጡ ብስልኪ ተራኽቦምዎ ክብል ዶር. ዩሱፍ ኣብሪሁ። ኢራን ንዕጡቃት ሓይልታት ሶማልን ነቶም ኣብ የመን ዝርከቡ ሑስዩን ዝባሃሉ ዑጡቓት ተቓወምትን፡ ብረት ንምትሕልላፍ ምስ ኤርትራ ምትእስሳር ከም ዝገበረት ድማ ኣረጋጊጹ። ኢራን ካብ’ቲ ወሪዱዋ ዘሎ ተነጽሎን ማዕቀብን ንሙውጻእ ገለ ካብ’ቲ ወታሃደራዊ መደባታ ንኤርትራ ክተግዕዞ ትፊትን ኣላ ኢሉ፡ እዘን ናይ ወታሃደራዊ መሳሪያታት ኣብያተ ዕዮ ንመብዛሕትኡ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዘሎ ምፍልላያትን ቃልስታትን ዘጓሃህር ምዃኑ ኣሚቱ። እቲ ኣንጻር ጸጥታ ኸሊጅ ብፍላይ፡ ጸጥታ ሃገራት ኣዕራብ ድ ማ ብሓፈሻ ዝቀንዕ ሓደጋታት ካብ ኤርትራ ዝብገስ ንከይከውን ዶር. ዩሱፍ ኣጠንቂቁ። ሃገራት ኣዕራብ፡ ስርዓት ህግድፍ ብደረጃ ኣፍሪካ እቲ ዝኸፈኤ ስርዓት ኮይኑ ኣብ ውሽጢ ፈሽሉ እቲ ናይ ወጻኢ ፖሊሲኡ ድማ መንጸብረቅታ ናይ ውሽጢ ስሌ ዝኾነ ኣብዚ እዋን ተነጽሉ ምስ ናይ ዓለም ሕብረተሰብ ኣብ ምትፍናን ዘሎ ስርዓት ኮይኑ ብውድብ ኢጋድን ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃን ሕቡራት መንግስታትን ተነፊጉ ዘሎ ስርዓት ምዃኑ ዝፈልጥዎ ብምዃኖም፡ ውድብ ምትእስሳር ሃገራት ኣዕራብ እውን ተመሳሳሊ ስጉምቲ ክትወስድ ምተገበኤ ክብል ገሊጹ። ነቲ ፋቱራታቱ ህዝቢ ኤርትራ ዝኸፍሎ፡ ስርዓት ኢሳያስ ዝኣልሞ ንጸጥታን ቅሳነትን ብዘፍርስ መደባት፡ኤርትራ መዐንደሪ ጸረ ጎሮባብቲ ዝኾኑ ተቃወምቲ ኮይና ብምህላዋ፡ ኣብዚ ዞና ሓደጋ ዝነዝሕ ዓንከላዊ ሻርነታት ዘምጸኦ ሓደጋታት ኣመልክቱ ድማ ብትሪ ኣጠንቂቑ። ኣዲስ ኣበባ/ሕዳር 11/2017 (ኢዜኣ) ኢትዮጵያን ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬቲስን ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዘለወን ክልቲኣዊ ምትሕብባር ምጥንኻር ኣብ ዝከኣለሉ ኩነታት ዘትየን። ሚኒስትር ዴኤታ ሚኒስቴር ጉዳይ ወፃኢ ኣምባሳደር ምስጋኑ ኣርጋ ንኣምባሳደር ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬቲስ ኣብ ኢትዮጵያ መሐመድ ሳሌም ኣል-ራሽዲን ኣብ ቤት ፅሕፈቶም ተቐቢሎም ኣዘራሪበሞም። እቲ ዘተ፤ እተን ሃገራት ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዘለወን ምትሕብባር ንምጥንኻር ዝዓለመ ከምዝኾነ ተገሊፁ። ክልቲኦም ወገናት ከይዲ ትግበራ ውፅኢት ኣኼባ ኮሚሽን ሓባራዊ ሚኒስትራት ገምጊሞም። ብተወሳኺ እውን ብዛዕባ ኣብ ቀፃሊ ዝካየድ ኣኼባ ኮሚሽን ሓባራዊ ሚኒስትራት ክልቲአን ሃገራት ከምዝዘተዩ ካብ ሚኒስቴር ጉዳይ ወፃኢ ዝተረኸበ ሓበሬታ የመላኽት። ምንጪ ስእሊ, AFP ቢቢሲ፡ ቅድሚ 40 ዓመታት ኣብ ሰሜን ኢትዮጵያ ጥሜት ዘርኢ ምስሊ ምስ ፈነወ፡ ፍሉጣት ስነ-ጥበባውያን ገንዘብ መተኣኻኸቢ ምርኢት ሙዚቃ ኣዳልዮም ነይሮም። ኣብቲ እዋን፡ ውሁድ እንግሊዝን ኣየርላንድን ዝዀነ ባንድ ‘በዓል ልደት ከም ዝዀነ ይፈልጡ ድዮም?’ ዝብል መጸውዒ ነይርዎ። ስነ-ጥበባውያን ቦብ ጊልዶፍን ሚጅ ኡሬን ምስ ካልኦት ፍሉጣት ድምጻውያን ብምዃን ነዚ ገንዘብ ንምትእኽኻብ ዝዓለመ ሙዚቃ ዘርጊሖም። ኣብ ውሽጢ ሸሞንተ ወርሒ ኸኣ ምርኢት ሙዚቃ ኣዳልዮም። ‘Do They Know It’s Christmas?’ ወይ ‘በዓል ልደት ከም ዝዀነ ይፈልጡ’ዶ?’ ዝብል ሙዚቃኦም ከኣ ድሕሪ 40 ዓመታት ተመሊሱ'ሎ። ኣብቲ ግዜ፡ ኣርባዕተ ዝተፈላለዩ ሙዚቃታት ተዳልዮም ነይሮም። ኣብቲ እዋን ኣብ ስልጣን ዝነበረ፡ ስርዓት ደርግ ከም መሳርሒ ኲናት ከምዝተጠቕመሉ ዝንገረሉ ጥሜት፡ ኣብ መበል 21 ክፍል ዘበን ካብቶም ዝኸፍኡ ተጓንፎታት ሓደ ኰይኑ እዩ ዝጥቀስ። እቲ ተጓንፎ ብፍላይ ኣብ ትግራይን ኣብ ሰሜን ወሎን ኣስታት ሓደ ሚልዮን ህዝቢ ዝወደአ እዩ። ኣብቲ እዋን ሚልዮናት ካብ ኣፍ ሞት ዘድሐነ ምርኢት ሙዚቃ ግን፡ ሕጂ ኣዛራቢ ኰይኑ ዘሎ፡ ምስሊ ኣፍሪቃ ዘህስስ ኣገላልጻ እዩ ብዝብል እዩ። ኣፍሪቃ ‘ዝዀነ ነገር ዘይተፍሪ፡ ዝናብ ዘይዘንበላ፡ ሩባ ዘይብላ’ ብዝብል ዝንቡዕ ምስሊ ዘትሕዝ እዩ ዝብል ስምዒታት ፈጢሩ። ኣፍሪቃውያን ተጸበይቲ ረድኤት ከም ዝዀኑ ጌርካ ምቕራብ ክኣ ይንቀፍ። ኣብ ኢትዮጵያ ጥምየት ኣብ ዝተኸሰተሉ ግዜ ብምዝራብ ዝፍለጥ ኣመራርሓ መንግስቲ ዝነበረ ዳዊት ጊዮርጊስ “በዓል ልደት ምዃኑ ይፈልጡ ድዮም?’ ኢልካ ምሕታት ንዓና ጸርፊ’ዩ። ሓቀኛ ኣይኰነን፤ ምስሊ ኢትዮጵያ ብግጕይ መገዲ ዘቕርብ እዩ። ኢትዮጵያ፡ ቅድሚ ኢንግሊዝ’ያ ናይ ክርስቲያን ሃገር ኰይና። ንሕና፡ ቅድሚ ኣቦ-ሓጓዓኦታቶም ኢና በዓል ልደት ንፈልጥ” ይብል። እዚ ክብል እንከሎ፡ ድምጹ ነቲ ኣብ ውሽጡ ዘሎ ሕርቃን የጋውሕ ነይሩ። ኣብቲ ግዜ፡ ምስ መሓዙቱ ኰይኑ ኣብ ዙርያ እዚ ሙዚቃ ንዘቕረቦ ነቐፌታ ክኣ ይዝክር። ኢንግሊዛዊ ጋዜጠኛ ማይክል ቡሬክን ኬንያዊ ክኢላ ስእሊ መሓመድ ኣሚንን ኣብቲ እዋን ዝሰርሑዎ ጸብጻብ ህይወት ብዙሓት ከም ዘድሓነ ግን ይኣምን እዩ። ሓላፊ ኮሚሽን ምትሕብባር ረድኤት ኢትዮጵያ ኰይኑ ዝሰርሐ ኣቶ ዳዊት፡ ኣብቲ እዋን ዝነበረ መንግስቲ እዚ ናይ ጥምየት ዜና ንከይወጽእ እኳ እንተኸልከለ፡ ሓቢኡ ጋዜጠኛታት ክኣትው ገይሩ’ዩ። ሕጂ ኣብ ናሚብያ ዝነብር ዘሎ ዳዊት፡ “ህዝቢ ኢንግሊዝ ለጋስ ኰይኑ መልሲ ምሃቡ፡ ንሰብኣውነት ዘለኒ ኣረኣእያ ክጥንክር እዩ ገይሩ” ይብል። ኣብ ባንድ ኤይድ ዘለዎ ሰባት “መንእሰያት፡ ዘገርሙን ዝሰርሑዎ ዝፈትውን ” እዮም ክብል ይገልጾም። ብምኽንያት እዛ ሙዚቃ ዝድሓነ ህይወት ሰባት ኣሎ፤ በዚ ሙዚቃ ዝሓለፈ ምስሊ ኢትዮጵያ ይዅን ኣፍሪቃ ግን ሕጂ’ውን ኣካታዒ’ዩ። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ኣብ ቀረባ፡ ዘ ኮንቨርሴሽን ኣብ ዘውጽኦ ጸብጻብ፡ ቦብ ጊልዶፍ “ናይ ፖፕ ሙዚቃ’ዩ፤ ቅድሚ ሕጂ ሓደገኛ ኣካይዳ’ዩ ተባሂሉ ነቐፌታ ቀሪቡ’ዩ። እዚ ሙዚቃ ግን ህይወት ኣሽሓት ወይ’ውን ሚሊዮናት ኣድሒኑ’ዩ” ኢሉ። ኢትዮጵያውያን በዓል ልደት ከም ዘኽብሩ’ኳ እንተፈለጡ፡ ኣብቲ እዋን ግን “በዓል ከኽብር ኣይክኣሉን” ይብል። ሓላፊ ፋይናንስ ትረስት ባንድ ኤይድ ጆ ካኖን፡ ኣብ ዝሓለፉ ሸውዓተ ኣዋርሕ 3.8 ሚሊዮን ዶላር ገንዘብ ብምትእኽኻብ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ሱዳንን ጫድን ንዝርከቡ 350 ሽሕ ሰባት ምሕጋዝ ከም ዝተኽኣለ ገሊጹ። ባንድ ኤይድ፡ ‘ኣብ እዋን ጸበባ ኣቐዲሙ ዝበጽሕ’ ሓጋዚ ብምዃን ብኲናት ሓድሕድ ንዝተሃሰየ ሰሜን ኢትዮጵያ ዝኸውን ሓገዝ ንምትእኽኻብ ጻዕሪ ብምግባር ንኻልኦት’ውን ከም ዘተባብዐ ወሲኹ ሓቢሩ። ይኹን’ምበር፡ እዚ ልግሲ ነቲ ኣብ ልዕሊ እታ ሙዚቃ ዝለዓል ሕቶታት ከጥፍኦ ኣይክኣለን። ድምጻዊ ኤድ ሺረን፡ ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን በቲ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ፡ ቫይረስ ኢቦላ ንምክልኻል ገንዘብ ንምትእኽኻብ ዝተሰርሐ ሙዚቃ ዝተኻተቱ ነገራት ሕጕስ ከም ዘይኰነ ተዛሪቡ ነይሩ። እዚ ሙዚቃ ብ2014 ዓ.ም [ኣ.ኤ] እኳ እንተተሰርሐ፡ “እቲ ክፈጥሮ ዝኽእል ተረኽ ግን ዝነበረኒ ኣረኣእያ ክቕየር ገይሩ’ዩ” ይብል። ኢንግሊዛዊ ጋናዊ ራፐር ፉስ ኢዲጂ፡ ኣብዚ ሙዚቃ ንምስታፍ ፍቓደኛ ከይኰነ ተሪፉ እዩ፥ “ዓለም ክትቕየር እንከላ፡ ባንድ ኤይድ ኣይተቐየረን። ኣብ በዓል ልደት ኣብ ኣፍሪቃ ሰላምን ደስታን የለን ይብሉ ኣለው። ኣፍሪቃ ሕጂ’ውን ብሞት ተኸቢባ እያ ዘላ ይብሉ ኣለው” ክብል ንቢቢሲ ተዛሪቡ። “ዓመታዊ ንበዓል ልደት ናብ ጋና ይኸይድ’የ፤ ኣብዚ ኣብ ኣፍሪቃ ሰላምን ደስታን ከም ዘሎ ንፈልጥ ኢና። ፎቘድኡ ሞት ከም ዘየለ ንፈልጥ ኢና። ባንድ ኤይድ ግን ሓደ ጸገም ወሲዱ ንመላእ እታ ኣህጕር በዚ መነጽር እዩ ዝርእያ” ክብል እቲ ራፐር ይዛረብ። ኣፍሪቃውያን ረድኤት ብዘተኣኻኽቡ ስነ-ጥበባውያን ዝስኣልሉ መገዲ ጽልዋ ከም ዘሕደረሉ’ውን ይዛረብ። “ሰባት ንዓይ እናርኣዩ የባጭዩ”። ኣብ ኪንግስ ኮሌጅ መምህር ዝዀነ ኢንግሊዛዊ ናይጄሪያዊ ኤድዋርድ ኣድሞሉ፡ ኣብዚ ጕዳይ መጽናዕቲ ገይሩ ኣሎ። ንባንድ ኤይድ ስዒቡ ኮሚክ ሪሊፍ ኣብ ኣፍሪቃ ዝሰርሖ ሓጺር ፊልም’ውን ርእዩ። “ኣፍሪቃውያን ዘይፈልጡ፡ ሕማቕ ጨና ዘለዎምን ምስ እንስሳት ዘገዳም ማዕረ ከም ዝዀኑን ገይርካ’ዩ ዝስኣል። ተመሃሪ እናሃለኹ ኣፍሪቃውያን መሓዙተይ ኣፍሪቃዊ ምዃኖም ይክሕዱ ነይሮም” ይብል። ስእሊ ሰብነቶ ም ኣዝዩ ዝማህመነ ኣፍሪቃውያን፡ መተኣኻኸቢ ረድኤት ኰይኑ ይውዕል። ሰር ፒተር ብሌክ ዝሰርሖ ሙዚቃ ባንድ ኤይድ፡ ክልተ ኢትዮጵያውያን ቈልዑ ጸሊምን ጻዕዳን ክዳን ተኸዲኖም በሽኵቲ ክበልዑ የርኢ። ምርኢት ሙዚቃ ኤይድ ክዳሎ እንከሎ ድማ፡ ስእሊ ብእንግዳዑ ዝተስኣለ ሓደ ዕርቃኑ ዘሎ ዝማህመነ ህጻን ቀሪቡ። እዚ ምስሊ ብ2004 ዓ.ም [ኣ.ኤ]፡ ኣብ ስራሕቲ ስነ-ጥበብ ተኻቲቱ፤ ሕጂ’ውን ኣብቲ ኣብዚ ዓመት ዝተሰርሐ ሙዚቃ ዳግም ክኣቱ ተገይሩ። ኣብ ምትእኽኻብ ረድኤት ዝሰርሑ ሰባትን ብዛዕባ ረድኤት ዘጽንዑ ሰባትን፡ ስለ ምንታይ እዞም ምስሊታት ብተደጋጋሚ ከም ዝጥቀመሉ ሕቶታት ይለዓሉ’ዮም። ምስ ክርስቲያን ኤይድ፡ ሴቭ ዘ ችልድረን፡ ኦክስፋምን ካልኦት ልዕሊ 300 ትካላት ሰብኣዊ ረድኤት ዝሰርሕ ቦንድ፡ እዚ ሙዚቃ ከም ብሓድሽ ተሰሪሑ ምዝርግሑ ነቒፉ። ሓላፊት ማዕርነትን ኣንጻር ዓሌታውነትን ቦንድ ሊና ብሬሆ፡ “ከም ባንድ ኤይድ ዝበሉ ግዝኦም ዝሓለፎም ተረኻት የጋውሑ፤ ኣተሓሳስባታት ዓሌታውነትን ባዕዳዊ መግዛእትን ክጠናኸር ይገብሩ። ክብሪ ሰባት’ዮም ዘውርዱ” ትብል። ቦብ ጊልዶፍ፡ ባንድ ኤይድ ዝሰርሖም ስራሕቲ “ኣተሓሳስባ ባዕዳዊ መግዛእቲ” ዝቓነዮም’ዮም ዝብል ርኢይቶ ከም ዘይቕበል ተዛሪቡ ነይሩ። ትካል ድምጻዊ ኤድ ሺረን፡ ኣብ ላይቤሪያ ዝርከቡ ግዳም ሓደር ኣብ ሆቴል ክሓድሩ ብምግባር ተሸሊሙ’ዩ። ኮሚክ ሪሊፍ፡ ኣብ ላይቤሪያ ዝሰርሖ ቪድዮ ብዝምልከት እቲ ትካል “ኤድ ሺረን ረድኤት እንክህብ ኣብ ክንዲ ምርኣይ ሰባት ከመይ ክተሓባበሩ ከም ዝኽእሉ እዩ ከርኢ ፈቲኑ” ኢሉ። ቅድሚ ዓሰርተ ዓመት ራዲ ኤይድ ዝተባህለ ትካል ኖርወይ ኣፍሪቃን ኣፍሪቃውያንን ምስ ረድኤት ብዝተሓሓዝ ዝስኣልሉ መገዲ ንምቕያር ምንቅስቓስ ጀሚሩ። መምህር ዩኒቨርሲቲ ኦፍ ኢስት ኣንግሊያ ፕሮፌሰር ዴቪድ ጊርሊንግ፡ እዚ ምንቅስቓስ ለውጢ ከም ዘምጽአ ይዛረብ። እዚ ብዛዕባ እቲ ኣብ ኬንያ ኣብ ዝርከብ ዝዓበየ ሻውል መጽናዕቲ ዝሰርሐ ሙሁር፡ ረድኤት ዝወሃቦም ሰባት ተቐበልቲ ካብ ምዃን ዕጫኦም ዝውስንሉ ኣገባብ ከርኢ ክኢሉ’ዩ ብምባል ይዛረብ። ትካላት ረድኤት ዝገብሩዎ ምንቅስቓስ ብፍሉጣት ሰባት ክስራሕ ይደልዩ። ገለ መራኸብቲ ሓፋሽ’ውን ፍሉጣት ሰባት ዘይብሉ ጸብጻባት ረድኤት ክሰርሑ ድልየት የብሎምን። ማርቲን ስኮት ዝተባህለ ክኢላ ዝሰርሖ መጽናዕቲ ግን፡ ፍሉጣት ሰባት ኣብ ውሽጢ ምትእኽኻብ ረድኤት ክኣቱ እንከለው እቲ ትዅረት ናብኦም ከም ዘዘንብል የመልክት። ፍሉጣት ሰባት በዚ ክርብሑ ይኽእሉ፤ እቶም ረድኤት ዘድልዮም ሰባት ግን ዝረኽቡዎ ጥቕሚ የለን። ኤድዋርድ ኣድሞሉ ድማ፡ “እቲ ዝኣረገ ሕሉፍ ተረኽ ብምግዳፍ ሓድሽ መገዲ ምፍጣር ይክኣል እዩ፤ ኣፍሪቃ ተቐባሊት ዘይኰነት ናይ ባዕ ላ ታሪኽ እትጽሕፍ ኣህጕር’ያ” ይብል። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ነቐፍቲ፡ እቲ ስራሕ ንዘይሕጋዊ ምስግጋር ሰባት፡ ምዝመዛን ግህሰትን ዘሰብ ምዃኑ ብምግላጽ፡ ስክፍታኦም ይገልጹ። "ብመሰረቱ፡ ኵሉ ግዜ ዓመጽ ዝመልኦ ሞያ ምዃኑ ስለዘይተርፍ፡ እዚ ሕጊ ንቡር ስለ ዝገብሮ ሓደገኛ'ዩ" ትብል ጁልያ ክሩሚየር ዝተባህለት ወለንተኛ ናይቲ ንሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ዝሕግዝ ዘይመንግስታዊ ትካል ቤልጅየም። ንብዙሓት ደቀንስትዮ ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ፡ እቲ ስራሕ መሰረታዊ እዩ፤ ከምዚ ዝበለ ሕጊ ቀልጢፉ ክመጽእ እውን ነይርዎ። መል ብሓደ ዓሚላ ብዘይ ኮንዶም ዘይንቡር ጾታዊ ርክብ ክትገብር ምስ ተገደደት፡ ብጾታዊ ርክብ ዝመሓላለፍ ረኽሲ (STI) ኣብ ኣመንዝራታት ይላባዕ ከምዘሎ ምስ ፈለጠት፡ ኣዝያ ኣሰንቢዳ። ኣማራጺ ግን ኣይነበራብ። "ዝነበረኒ ኣማራጺ ነቲ ሕማም ምዝርጋሕ ወይ ድማ ገንዘብ ምእካብ እዩ ነይሩ።” ጓል 23 ዓመት እንከላ ዓጃቢት ኰይና ነይራ - ገንዘብ የድልያ ነይሩ፤ ቀልጢፋ ድማ ካብ ትጽቢት ንላዕሊ ክትረክብ ጀሚራ። ከምዚ ወርቂ ዝሃረማ ኰይኑ ተሰሚዑዋ ነይሩ፡ እቲ ምስ ተላባዒ ሕማም ዝነበረ ተመኵሮ ግን ካብ ሰማይ ናብ መሬት ደርብዩዋ። መል፡ ድሕሪ ሕጂ ንዝኾነ ዘይምቹእነት ዝፈጥረላ ዓሚል ወይ ጾታዊ ተግባር ክትነጽግ ክትክእል እያ፤ እዚ ማለት ንስርሓ ብዝተፈለየ መንገዲ ክትሕዞ ክትክእል እያ። " ብሕጊ መስለስይ ሕሉው እንተዝነብር፡ ኣጻብዕተይ ናብ ማዳመይ [ኣስራሒተይ] ኣመልኪተ፡ ‘ነዚ ውዕል ትጥሕሲ ኣለኺ፤ ብኸምዚ ክትሕዝኒ ድማ ይግባእ’ ክብላ ምኸኣልኩ ነይረ።" እቲ ተደላይ መሰረተ ልምዓት ዝቐራረብ ናይ ትምህርቲ ፅርየት ንናይ ገጠር ህዝቢ ምቕራብ፡፡ልዕሊ ሰማንያ ሓሙሽተን ፐርሰንት ናይታ ሃገር ህዝቢ ኣብ ትኹረት ዘይወሃበሉ ናይ ዕብየት ደረጃ እዩ ዘሎ፡፡እዚ ዝተወሳሰበ ችግር ናብታ ዓዲ ዘእተውዎ ናይ ቕድም ሐዚ ዝነበሩ ኣምባገነናዊ፣ዓርሱ ዝፈትውን ዋጋ ዘይብሉ ፋሽስታዊነት፣እቲ ናይ ኢትዩጵያ ናይ ሽግግር መንግስቲ ንልምዓት ብትኽክለኛ መንገዲን እቲ ዝነበረ ዝተወሳሰበ ኣረመንያዊ ሰርዓት ብምስባር ንምስራሕ ጀሚሩ ኣሎ፡፡ እቲ ቐዳማይ ደረጃ ናይ ዩኒቨርስቲ ትምህርቲ ቐዳማይ ዲግሪ ዘትሕዝ እንትኾን ድሕሪ ሰለስተ ወይድማ ኣርባዕተ ዓመት ትምህርቲ ዝርከብ እዩ፡፡ኣብ መጨረሻ ሕድሕድ ሰሚስተር ፈተና ይዘጋጀ፡፡ኣብ ሕክምናን ናይ እንስሳት ሕክምና ትምህርቲ እቲ ፕሮፌሽናል ናይ ዶክተር ብቅዓት ምኣርግ ንምግናይ ሓሙሽተ ዓመት ይመሃር፡፡ ናይ ዩኒቨርስቲ ካልኣይ ደረጃ፡ማስተርስ ዲግሪ፡ስፔሻላይዜሽን እቲ ካልኣይ ደረጃ ናብ ማስተርስ ዲግሪ ንምግናይ ብንኡሱ ክልተ ዓመት ዝቐፀለ ትምህርቲ የድልዩ፡፡ኣብ ሕክምናን ኣብ ናይ እንስሳት ሕክምና እቲ ናይ ስፔሻላይዜሽን ዲግሪ ዝርከብ ብንኡሱ ድሕሪ ሰለስተ ዓመታት ዝቐፀለ ትምህርቲ እንትኾን ልዕሊ እቲ ናይ ሕክምና ዲግሪን ናይ እንስሳት ሕክምና ዲግሪ እዩ፡፡ ናይ ዩኒቨርስቲ ሳልሳይ ደረጃ: ናይ ፊሎሶፊ ዶክተር  ናይ ፊሎሶፊ ዶክተር ማኣርግ ዝርከብ ድሕሪ ናይ ሰለስተ ዓመት ትምህርቲ ልዕሊ ማስተርስ ዲግሪ እዩ፡፡  እቲ ቐዳማይን ካልኣይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ዝተወደአሉ ኣብ 2001ን 2005(ኣ.ኣ) ብቕደመ ተኸተል፡፡ኣብዚ ሐዚ ግዘ እቲ ሳልሳዋይ ደረጃ ናይ ጥ.ት.ል.መ ድማ 2005/6(ኣ.ኣ) ዝጠቓለለ እንትኾን ሐዚ ኣብ ካልኣይ ዓመት ትግበርኡ እዩ ዘሎ፡፡ናይ ኸዚ ዓመት መስመር ድማ እቲ ፕሮግራም ብዘይምቑራፅ ዝፍተሽ ብናይ ሓባር ስልጠና እንትኾን ከም ፍርቒ ዓመት ፍተሻ፣ናይ መወዳእታ መገምገሚን ዓመታዊ ፍተሻ ምይይጥ ይግበር፡፡ ናይ ጥ.ት.ል.መ ደረጃታት ግልፂ ዝኾነ ስትራቴጂ ምስ ጥዕና ጉዳያት ዝተተሓሓዘ ድኽነት ኣብ ምውጋድ ዓላማ ዘለዎ ጣልቓ ምእታው እዩ፡፡ብጠቕላላ እቲ ፕሮጀክት ሸሞንተ ቦታታት ዘተኮረ እንትኾን፡   መሰረታዊ ናይ ጥዕና ጣብያ ምስፍሕፋሕን ፅርየት መሰረታዊ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ናይ መፃኢ ትልሚ ምምሕያሽ   መደበኛን ፅቡቕ ዝኾነ ፣ዕዳጋ ዘማእኸለን ዝለዓለ ፅርየት ዘለዎ ናይ መድሓኒት ኣቕርቦት ምርግጋፅን ናይ ሕክምና ትእዛዝ ፀባይ ብሕክምና ኣቕረብቲ ምምሕያሽ ብዛዕባ ግለሰባዊን ኸባብያዊ ንፅህና ኣብ ምምሕያሽ ኣፍልጦ ምሃብን ናይ ሕማማት ዝተለመደን መሰረታዊ ፍልጠት ምሃብን ምኽንያቶም ምፍላጥን ከምኡ እውን ንጥዕና ኣገልግሎት ፖለቲካልን ማሕበረሰባዊ ድጋፍ ምፍላጥ፡፡ ንመእተዊ ፍቓድ ዘድልዩ ነገራት፡ ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ኣካዳሚክ ሰርቲፍኬት ብቲ ትካል ዝድለዩ ከቕርቡ ኣለዎም፡፡ ናይ ወፃኢ ዓዲ ብቅዓት ዝበሃል ምስ ናይ ኢትዩጵያ ናይ ትምህርቲ ቤት መልቐቒ ሰርተፍኬት ተመጣጣኒ እንተኾይኑ፡ ናይ ለንደን ዩኒቨርስቲ ጠቕላላ ናይ ትምህርቲ ሰርትፍኬት፣ ካምብሪጅ ናይ ወፃኢ ፈተና፣ናይ ምዕራብ ኣፍሪካውያን ትምህርቲ ቤት ሰርቲፍኬትን ናይ ኦክስፎርድ ፈተና፡፡ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ዲፓርትመንት  ተመጣጣኒ ዝኾነ ናይ ካልኦት ካልኣዋይ ትምህርቲ ቤት መልቐቒ ሰርተፍኬት ብግሊ ጉዳይ ዘተኣማምንን ይገብሮ፡፡ናይ ኩሎም ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ናይ መነባበሪኦም ወፃኢኦም ክሽፍኑ ኣለዎም፡፡ መእተዊ ደንቢታት:ቪዛን ናይ ገንዘብ ዋሕሲ ምሃብ፡፡ብተወሳኺ ኩሎም ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ንዝፀንሑሉ ግዘ ሰላማዊ ዝኾነ ናይ መንበሪ ፍቓድ ክህልዎም ይግባእ ከምኡ እውን ECOWAS ዜጋታት ንዝፀንሑሉ ግዘ ሰላማዊ ዝኾነ ናይ መንበሪ ፍቓድ ክህልዎም ይግባእ፡፡. ኣብ ጥዕና ዘድልዩ ነገራት፡ ተምሃሮ ናይ ጥዕና ሰርተፍኬት ከቕርቡ ኣለዎም፡፡ ኣብ ቋንቋ ዘድልዩ ነገራት፡ ተምሃሮ ኣብ TOEFL ደረጃ ብኢንግሊሽ ብቑዕ ክእለት ክህልዎም ኣለዎ፡፡ ናይ መመልከቻ ቅድመ ተኸተል፡ መመልከቻ ናብ ንግሊ ትካላት ንምእታው፡ዩኒቨርስቲ/ኮሌጅ  መመልከቻ ናብ: ትምህርቲ ሚኒስተር ናይ መመልከቻ መዕፀዊ መዓልቲታት፡ ንዩኒቨርስቲ ደረጃ ፅንዓት:ሓምለ 1 ንቕድመ/ዶክተራል ፅንዓት:ሓምለ 1 ናይ ትምህርቲ ግንዛቤን ብቕዓትን፡ ኣብ ዓዲ ውሽጢ ናይ ትምህርቲ ክትትል (ናይቲ ስርዓት ግንዛበን/ተቐባልነትን)፡ ናይቲ ዩኒቨርስቲ ናይ ሕጊ መወሰኒ ምኽሪ ቤት ብታ ሃገር ዝፍለጥ ናይ ድጋፍ ወረቐት ይህብ፡፡እቲ ትምህርቲ ሚኒስተር ናይ ግሊን ናይ ህዝቢ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት እቲ ዝተደለየ ስራሕ ምስርሑን ተቐባልነት ዘለዎ ምኻኑን ሓላፍነት ኣለዎ፡፡ኣብ ወፃኢ ዓዲ ዝወሃቡ ናይ ትምህርቲ ክትትል (ምስ ናይ ወፃኢ ዓዲ ናይ ድጋፍ ኣፍልጦ ዝሰርሑ ኣካላት)፡ ላዕለዋይ ናይ ትምህርቲ ሴክተር, ትምህርቲ ሚኒስተር ሓላፊ: ተሸመ ይግዛው፣ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ምክትል ሚኒስተር ድሕሪ ምርኮ ባቢሎን ድማ ኢኮንያ ንሰላትኤል ወለደ፡ ሰላትኤል ንዘሩባቤል ወለደ፡ ዘርባቤል ንኣብዩድ ወለደ፡ ኣብድዩድ ንኤልያቄም ወለደ፡ ኢልያቄም ንኣዛር ወለደ፡ ኣዛር ንሳዶቅ ወለደ፡ ሳዶቅ ንኣኪም ወለደ፡ ኣኪም ንኤልዩድ ወለደ፡ ኤልዩድ ንኣልኣዛር ወለደ፡ ኣልኣዛር ንማታን ወለደ፡ ማታን ንያእቆብ ወለደ፡ ያእቆብ ንዮሴፍ ሕጹይ ማርያም ወለደ፡ ካብኣ ድማ እቲ ክርስቶስ ዚበሀል ዘሎ የሱስ ተወለደ። እምበኣርሲ ዅሉ ወለዶ ኻብ ኣብርሃም ክሳዕ ዳዊት ዓሰርተው ኣርባዕተ ወለዶ፡ ካብ ዳዊት ልሳዕ ምርኮ ባቢሎን ዓሰርተ ኣርባዕተ ወለዶ፡ ካብ ምርኮ ባቢሎን ክሳዕ ክርስቶስ ድማ ዓሰርተው ኣርባዕተ ወለዶ እዩ። ልደት የሱስ ክርስቶስ ከምዚ እዩ፡ ኣዲኡ ማርያም ንዮሴፍ ተሐጽያ ኸላ፡ ከይተራኸቡ፡ ብመንፈስ ቅዱስ ጠኒሳ ተረኽበት። ዮሴፍ ሕጹያ፡ ጻድቕ ሰብኣይ ነበረ እሞ፡ ብሕቡእ ኪሐድጋ ሓሰበ እምበር፡ ኪገልጻ ኣይፈተወን። ንሱ እዚ ኺሐስብ ከሎ፡ እንሆ፡ መልኣኽ እግዚኣብሄር ብሕልሚ ተራእዮ፡ ከምዚ ኢሉ፡ ዮሴፍ ወዲ ዳዊት፡ እቲ ሕጽይትኻ ማርያም ጠኒሳቶ ዘላ ኻብ መንፈስ ቅዱስ እዩ እሞ፡ ንምውሳዳ ኣይትፍራህ። ወዲ ኽትወልድ እያ፡ ንሱ ኸኣ ንህዝቡ ኻብ ሓጢኣቶም ኬድሕኖም እዩ እሞ፡ ስሙ የሱስ ክትሰምዮ ኢኻ። እዚ ዅሉ እቲ እግዚኣብሄር ብነብዪ እተዛረቦ ኺፍጸም ኰነ፡ ከምዚ ዚብል፡ እንሆ፡ ድንግል ክትጸንስ ወዲውን ክትወልድ እያ፡ ስሙ ኸኣ ኣማኑኤል ኪብልዎ እዮም፡ ትርጉሙ፡ ኣምላኽ ምሳና እዩ። ዮሴፍ ካብ ድቃሱ ተንሲኡ፡ መልኣኽ እግዚኣብሄር ከም ዝኣዘዞ ገበረ፡ ንማርያም ሕጽይቱ ወሰዳ። በዅሪ ወዳ ኽሳዕ እትወልድ ከኣ ኣይፈለጣን። ስሙ ድማ የሱስ ሰመዮ። ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ንምስፍሕፋሕ ዘለው ምኽንያታታት፡   ሪፈራል ሆስፒታል ከምኡ እውን ፅንዓትን ምርምር ማእኸል ምቑቋምን ምምሕዳርን ብጥዕና ኣገልግሎታት ክትግበሩ ዘለዎም መስፈርትታት ምውሳን፣ብዘይካ ከም እቶም ስልጣናት ብጥብቂን ብሕጊ ንቶም ካልኦት ኣካላት ምሃብ፣ፍቓድ ኣብ ምሃብን ሆስፒታላት ኣብ ምምቑፅፃርን ብናይ ወፃኢ ድርጅታትን በዓል ሃብትታት ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ምጥያሽ፡፡ ናይ በዓል ሞያታት ብቕዓት ኣብ ናይ ህዝቢ ጥዕና ኣገልግሎት ዝተፈላለዩ ደረጃታት ኣብ ምስታፍ ይውስን፣ብተመሳሳሊ ናይ ብቕዓት ምስክር ወረቐት ንምርካብ ምጥያቕ ናይ ባህላዊ ሕክምና ፅንዓት ምግባር ፣ምርምርን ናይ ሙከራ ማእኸል ብተመሳሳሊ ምዝግጃው ኣብ ባህላዊ ሕክምና ምርምር ክግበር ምፍጣርን ንዚ ዓላማ፣ ናይ ምርምርን ሙከራ ማእኸል ምዝግጃው ምፍጣርን ናይ ኩነታት ኣተገባብራ ምክትታልን ናይ ተሓላላፊ ሕማም ምክልኻልን ምጥፋእን  መንገዲ  ምፍጣር ናይ ህዝቢ ጥዕና ንምሕላው ኣድላይን ዝተፈለየ ቑፅፅር ክውሰድ ምግባር ናይ ምግቢ ቦታን ናይ ኣመጋግባ ጥቕሚ ኣብ ምውሳን ፅንዓት ምግባር ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ብንኡሱ ቐዳማይ ዲግሪ ክህልዎም ኣለዎ፡፡ ዝስልጥኑሉ ቦታ ኸዓ  ናይ ትምህርቲ ፋካሊቲታት ከምን ኣዲስ ኣበባ ዩኒቨርስቲ፣ባህር ዳር ዩኒቨርስቲ፣ኣላማያ ዩኒቨርስቲን ደቡብ ዩኒቨርስቲ (ዲላ)፣ጅማ ዩኒቨርስቲን መቐለ ዩኒቨርስቲ ናይ ሰለስተ ዓመት ኮርስ ምስተምሃሩ  ናይ መጀመርያ ዲግሪኦም ብመምህርነት ይረኽቡ፡፡ቴክኒካል ትምህርቲ መምህራን ናይ ሰለስተ ዓመት ዲግሪ ኮርስ ኣብ ናዝሬት ቴክኒካል ናይ መምሃራን ኮሌጅ ይከታተሉ፡፡ ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ስልጠና ማስተርስን ፒ.ኤች.ዲ ደረጃ መምሃራን /ኣባላትን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዩኒቨርስቲ መመረቒ ትምህርቲ ቤት ስልጠና ይወስዱ ፡፡ብዙሓት መምሃራን ኣብ ወፃኢ ዓዲ እውን ይስልጥኑ እዩም፡፡ደቡብ ዩኒቨርስቲን ኣለማያ ዩኒቨርስቲ ብሀዚ ግዘ ንተምሃሮ ብማስተርስ ደረጃ የሰልጥኑ ኣለው፡፡ካልኦት ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት(ጅማን መቐለን) ኣብዚ ሓፂር ግዘ ንምጅማር ኣብ ትልሚ እዩም፡፡ ስነ ስርዓት መርዓ ኣብ ትግራይ መርዓ ናይ ፍቕሪ መእሰሪ ሓደ መስርሕ ብምዃኑ ኣብዛ ዓለም ዘለዉ ዘርእታት ደቂ ኣዳም ፍሉይ ክብርን ቦታን ይህብዎ፡፡ ዋለኳ ፍቕርን ሓዳርን ብዘይመርዓ ’ውን ዝኸዱ እንተኾኑ መርዓ ሃይማኖት ከይፈለየ ብኩሉ ተኸታላይን ኣብ ኩሉ ኩርንዓት ዓለምን ዝካየድ ምዃኑ ሓበራዊ ልማድ ይገብሮ፡፡ ህዝቢ ትግራይ ’ውን ሓደ ኣካል ሕብረተሰብ ዓለም ኢዩ’ሞ ካብ ውሉድ ናብ ወለዶ እናተመሓላለፈ ዝመፀ ናይ ባዕሉ ዝኾነ ስነ ስርዓት መርዓ ኣለዎ፡፡ ኣብ ትግራይ ሃይማኖታዊ ፣ባህላዊን ዘመናዊን ዝበሃሉ ኩሎም ኣብ ቅድሚ ሕጊ ቕቡላት ዝኾኑ ዓይነታት መርዓ ኣለዉ፡፡ ሐዚ እንሪኦ ባህላዊ መርዓ ኮይኑ እቲ ናይ ቐደም ናይ ወለድና እንብሎ ስነ ስርዓት መርዓ ምስ ኣተሓሳስባን ዘመናውነትን ደቂ ሰባት እናተሓናፈፀን እናተለወጠን ይመፅእ ብምህላዉ እዚ ሙሉእ ብሙሉእ ናይ ቀደም እዩ ወይ ናይ ሐዚ እዩ ንምባል ኣፀጋሚ ኢዩ፡፡ ምስ’ቲ ካብ 26 ንላዕሊ ዝኾና ተቃወምቲ ፖለቲካዊ ውድባትን ሰልፍታትን ካብ 60 ንላዕሊ ዝዀና በጌሳዊ ማሕበራትን ዝሓቝፈ ባይቶ ዝመርሕ ዝመርሕ ዘሎ ዶር. ዩሱፍ ብርሃኑ ኣሕመዲን ናይ መጀመሪያ ሰፊሕ ቃለ መጠይቅ ብምክያድ ብዛዕባ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ዝተራእየ ምዕባሌታት ዘጉልሕ መብረሂታት ኣብ ልዕሊ ምሃቡ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ኤርትራ ዝተራእየ ናይ ዕልዋ ፈተነ ኣትኩሩ፡ ንስርዓት ኣስመራ ዝድግፋ ሃገራት ብተሪር ነቂፉ። ከምኡ’ውን ንጸጥታ ናይ’ዚ ዞናን ዓለምን ዝህድድ ዓንከል ኢራንን ኣስመራን ኣመልኪቱ መጠንቀቕታ ኣቕሪቡ። ብተወሳኺ ምስ ሓይሊ ተቃውሞ ዝምድና ዘሎዎም እዋናውያን ዛዕባታትን ዝምድናታተንን ኣልዕሉ ተዛሪቡ። ጋሻና ዶር. ዩሱፍ ኣብ ኣስመራ ዝተወልደ ፡ ወዱ ሓደ ካብ’ቶም ፍሉጣት መራሕቲ ሃገራዊ ዕዮ ዝኾነ ኣቶ ብርሃኑ ኣሕመዲን እዩ። ከም ዝባሃል ድማ “ንኣቡኡ ዝመሰለ ኣይሓመቀን”። መባእታውን ዩኒበርሲቲ ደረጃ ትምህርቱን ኣብ ናይ ኢጣሊያ ኣብያተ ትምህርቲ ኣብ ሮማ ኣሰላሲሉ።ምስ ብጾቱ ብ1965 ኣብ ምምስራት ናይቲ ቀዳማይ ማሕበር ተማሃሮ ኤርትራዊያን ተሳቲፉ፣ ብ1966 ድማ፡ኣባል ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ብምዃን፡ ኣብ 1971 ዝተኻየደ ቀዳማይ ሃገራዊ ጉባኤ ተሳተፈ። ኩሉ ብሕታዊ ናብርኡ ንድሕሪት ገድፉ ድማ ኣብ 1973 ናብ ሜዳ ኣብ ውድብ ተ .ሓ.ኤ. ኣምረሐ። ብ1975 ድማ ሓደ ካብቶም መስረትቲ ማሕበር ቀይሕ መስቀልን ወርሕን ኤርትራ ነበረ። ኣብ ቀዳማይ ሃገራዊ ጉባኤ ተ.ሓ.ኤ. ድማ ከኣ ኣባል ሰውራዊ ባይቶ ኰይኑ ተመረጸ። ዶር. ዩሱፍ ዝተፈላለየ መሪሕነታዊ ሓላፍነታት ተሰክሙ። ካብ’ቲ ቀንዲ ዝተሰከሞም ሓልፍነታት ድማ፡ ሓላፊ ወጻኢ ዝምድናታት ክኾውን ከሎ፡ ኣብ’ቲ ብ2011 ኣብ ኣዋሳ ዝተኻየደ ኤርትራዊ ሃገራዊ ጉባኤ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ኰይኑ ተመረጸ። ዶር. ዩሱፍ ዝተፍለላዩ ቋንቋታት ካብ’ቶም ዝመልኩ ሓደ እዩ። ቋንቋታት ዓረብኛ፡ ትግርኛ፡ትግሬን ኣብ ልዕሊ ምኽኣሉ ቋንቋታት ጣልያንን፡ እንግልዝኛን፡ ፈረንሰኛ፡ እስባኝያን፡ ከምኡ’ውን ቋንቋ ሆላንድን ይዛረብ። ዝምድና ተቃወምቲ ሓይልታት ምስ ጎረባበቲ ሃገራት ብዝምልከት ድማ " መብዛሕትኤን ጎሮባብቲ ሃገራት ንስርዓት ዝድግፍ መርገጻት ወሲደን ገሊኤን ድማ ተዓዘብቲ ክኾና ከሎዋ ፡ ውሑዳት ሃገራት ፍጹም ዘይግደሳ እየን ኢሉ። ስውራ ኤርትራ ዝምድናታት ምስ ናይ ከባቢ ሃገራት ብፍላይ ድማ ምስ ሃገራት ኣዕራብ ነይርዋ ይኹን እምበር ድሕሪ ናጽነት ብዘይ ኣማራጽ እዘን መንግስታት ምስቲ ዝተዓወተ ውድብ ጠጠው ኢለን። እዚ ዝምድና ግን ቀስ ብቀስ እናጸበበ ብምኻድ፡ ድሕሪ ቁሩብ እዋን ድማ ኣብ ኣስመራ ዝተተከለ ስርዓት ምስ ኩሎም ጎረባበቲ ሃገራት ብብረት ክራዳዳእ ተራእየ። ካብ’ዘን ጎረባብቲ ሃገራት ድማ ኣብ ቀረባ ትሃሉ ርሑቅ፡ ካብ’ቲ በዚ ስርዓት’ዚ ዝተበገሰ ጎናዊ ውግኣት ዝዳሓነት ሃገር የላን። ምስ የመን ፡ ጀቡቲ፡ሱዳን። ካብ’ዚኤን ሓሊፉ ድማ ምስ ምስሪ ፡ ንቀይሕ ባሕሪ ሰንጥቁ ድማ ናብ ሱዑዲ ዓረብ ሰጊሩ ኣብ ዝምድና ኤርትራን ጎረባብቲ ሃገራት ዓረብን ነቃዓት ፈጠረ። እዘን ሃገራት ድማ ኩለን ክሳብ ናጽነት ኤርትራ ዝረጋገጽ ንመሰል ህዝቢ ኤርትራ ዝደገፋ እየን" ኢሉ ። ኣቦ መንበር ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ዶር. ዩሱፍ ብርሃኑ፡ ሕጂ እውን ሃገራት ኣዕራብ ብፍላይ ድማ ሃገራት ኸሊጅ ህዝቢ ኤርትራ ካብ ዲክታቶሪያዊ ስርዓት ክናገፍ ኣብ ጎኑ ጠጠው ክብላ ጸዊዑ። ምኽንያቱ ቅሳነት ሃገራት ኣዕራብ፡ ኣብ ኤርትራ ቅሳነት እንተዘይተፈጢሩ ዝመልእ ኣይኮነን ኢሉ ፡እቲ ኢሳያስ ምስ ኢራን ዝገብሮ ዘሎ ሻርነት ድማ ነዚ ዝህድድ እዩ ክብል ኣሚቱ። ዶር. ዩሱፍ ቀጺሉ ተቃወሞ ኤርትራ መሳረሒ ናይ እትዮጵያ ይኹን ካልኦት ኣይኮነን ኢሉ፡ ምስ ኢትዮጵያ ዘሎ ዝምድና ድማ ኣብ ሓባራዊ ጠቅምታት ዝተመስረተ ኮይኑ፡ ኢትዮጵያ ምእንቲ ዲሞክራስያዊ ለውጢ ህዝቢ ኤርትራ ዝኣመነትን እትድግፍ ሃገርን እያ። ስለ’ዚ ዝምድናና ምስ ኢትዮጵያ ይኹን ካልኦት ኣብ ፖለቲካዊ ውዲታት ዝተሞርኮሰ ኣይኮነን ኢሉ። እዚ ስርዓት’ዚ ምስ ኩለን ጎረባብቲ ሃገራት ክተኣሳስር ዝኽእል ናይ ዝምድናታት ፈትልታት ስለ ዝበታተኸ ንተቃወምቲ ኤርትራ ጠቃሚ ነገር ወፊዩ እዩ ተቃወምቲ ኤርትራ ግን ብግቡእ ኣይተጠቀሙሉን፡ ስርዓት ህግድፍ ድማ ንድኽመታቶም ስለ ዝመዝመዞ ሃሰያታት ኣስዒቡ ኢዩ። ሕጂ ግን ድሕሪ ነዊሕ እዋን ንመብዛሕትኦም ተቃወምቲ ኤርትራ ዝጥርንፍ ጽላል ቆይሙ ስለ ዘሎ ንዝተረፉ ንምጥርናፍ ብፍላይ ኣብ ሃገርና ሓድሽ ተረኽቦ ምስ ተራኣየ ምትእስሳራት ኣብ ሞንጎ ውሽጥን ግዳምን ይብርትዕ ብምህላዉ ጻዕርታት ይካየድ ከም ዘሎ ኣፍሊጡ። ንንጥፈታት ሃገራዊ ባይቶ ብዝምልከት ድማ፡ ባይቶ ገለ ንጥፈታት ኣካይዱ ኢዩ ብምባል፡ ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ ካብ ናይ ዜና ማዕከናት ሪሒቅና፡ ሃገ ራዊ ዕላማታት ዘማልእ ንጥፈታት ነካይድ ምህላውና ጥራሕ ክፍለጥ ንመሪጽ ክብል ዶር. ዩሱፍ ገሊጹ። ሽዑ መንፈስ ንየሱስ፡ ብድያብሎስ ኪፍተን፡ ናብ በረኻ ኣውጽኦ። ኣርብዓ መዓልትን ኣርብዓ ለይትን ምስ ጾመ፡ ድሕርዚ ጠመየ። እቲ ፈታኒ ድማ መጺኡ፡ ወዲ ኣምላኽ እንተ ዄንካስ፡ እዚ ኣእማን እንጌራ ኪኸውን በል፡ በሎ። የሱስ ግና፡ ሰብ ካብ ኣፍ ኣምላኽ ብዚወጽእ፡ ኵሉ ቓል እምበር፡ ብንጌራ ጥራይ ኣይነብርን፡ ጽሑፍ እዩ ኢሉ መለሰሉ። ሽዑ ድያብሎስ ናብታ ቅድስቲ ኸተማ ወሲዱ፡ ኣብ ገምገም ቤት መቕደስ ደው ኣበሎ። እግርኻ ብእምኒ ኸይትዕንቀፍ፡ በእዳዎም ኬልዕሊኻ፡ ንመላእኽቱ ምእንታኻ ይእዝዝ፡ ጽሑፍ አሎ እሞ፡ ወዲ ኣምላኽ እንተ ዄንካስ፡ ንታሕቲ ገጽካ ጽደፍ፡ በሎ። የሱስ፡ ንእግዚኣብሄር ኣምላኽካ ኣይትፈታትኖ፡ ድማ ጽሑፍ አሎ፡ በሎ። ድያብሎስ ከም ብሓድሽ ናብ ኣዝዪ ነዊሕ ከረን ወሲዱ፡ መንግስትታት ኵላ ዓለምን ክብረተንን ኣርአዩ እሞ፡ ፍግም ኢልካ እንተ ሰገድካለይ፡ እዚ ዅሉ ኽህበካ እየ፡ በሎ። ሽዑ የሱስ፡ ንእግዚኣብሄር ኣምላኽካ ስገድ፡ ንእኡ በይኑ ድማ ተገዛእ፡ ጽሑፍ አሎ እሞ ኪድ ርሐቕ፡ ሰይጣን፡ በሎ። ድሕርዚ ድያብሎስ ሐደጎ፡ እንሆ ድማ መላእኽቲ መጺኦም ኣገልግልዎ። የሱስ፡ ማእሰርቲ ዮሃንስ ሰሚዑ። ናብ ገሊላ ድሕር በለ። ናዝሬት ሐዲጉ ድማ፡ ኣብ ወሰን ዛብሎንን ንፍታሌምን፡ ኣብ ጥቓ ባሕሪ ናብ ዘላ ቅፍርናሆም መጺኡ ተቐመጠ። እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ እተበህለ ኺፍ ጸም፡ ከምዚ ዚብል፡ ምድሪ ዛብሎንን ምድሪ ንፍታሌምን፡ መገዲ ባሕሪ፡ ማዕዶ ዮርዳኖስ፡ ገሊላ ኣህዛብ፡ ኣብ ጸልማት ዚነብር ህዝቢ ዓብዪ ብርሃን ረኣየ፡ ኣብ ዓዲ ሞትን ድኔኣን ንዚነብሩ ድማ ብርሃን ወጸሎም። የሱስ ካብኡ ነጀው፡ መንግስተ ሰማይት ቀሪባ ኣላ እሞ፡ ተንስሑ፡ እናበለ ኺሰብክ ጀመረ። ኣብ ጥቓ ባሕሪ ገሊላ ኺመላለስ ከሎ፡ ክልተ ኣህዋት፡ ጴጥሮስ ተብሂሉ ዘሎ ስምኦንን እንድርያስን ሓዉን ገፈፍቲ ዓሳ ነበሩ እሞ፡ መርበቦም ናብ ባሕሪ ኺድርብዩ ረኣየ። የሱስውን፡ ኣነ ድማ ገፈፍቲ ሰብ ክገብረኩም እየ፡ ንዑ ስዐቡኒ፡ በሎም። ብኡብኡ መርበቦም ሐዲጎም ሰዐብዎ። ካብኡ ሐሊፉ ኽልተ ኻልኦት ኣሕዋት፡ ያእቆብ ወዲ ዘብዴዎስን ዮሃንስ ሓውን፡ ምስ ዘብዴዎስ ኣቦኦም፡ መርበቦም ኣብ ጃልባ ኼዕርዩ ረኣየ እሞ ጸውዖም። ንሳቶም ከኣ ነታ ጃልባን ኣቦኦምን ሐዲጎም፡ ብኡብኡ ሰዐብዎ። የሱስ ድማ ኣብ ኵላ ገሊላ፡ ኣብ ቤት ጸሎቶም እናመሀረ ወንጌል መንግስቲውን እናሰበኸ፡ ኵሉ ሕማምን ኣብ ህዝቢ ዘሎ ዅሊ ድናሰን እናሕወየ ይዘውር ነበረ። ወሪኡውን ኣብ ኵላ ሶርያ ወጸ። ንዅሎም ሕሙማት ከኣ፡ በብዓይነቱ ሕማም ዘለዎምን ቃንዛን ኣጋንንቲ ዘለዎምን ሕማም ባርያ በብወርሒ ዚለዐሎምን መጻጉዓትን ናብኡ ኣምጽኡሉ፡ ንሱ ድማ ኣሕወዮም። ካብ ገሊላን ካብ ዓሰርተ ዓድን ካብ የሩሳሌምን ካብ ይሁዳን ካብ ማዕዶ ዮርዳኖስን ከኣ ብዙሃት ሰብ ሰዐብዎ። ናይ ጥዕና ሴክተር ኣብ ቐረባ ግዘ ዝፈጠሮ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ምብፃሕ ስርዓት ብጥዕና ኣገልግሎት መስፋሕፍሒ መርሃግብሪ(ጥ.ኣ.መ.መ) ዝትግበር እዩ፡፡እቲ ዝተፋጠነ ናይ ቐዳማይ ጥዕና ስርዓት ስትራቴጂ ምስፍሕፋሕ  ከም ክፋል ምቕላል እቲ ናይ ጥ.ኣ.መ.መ ኣተገባብራ ኣፅዲቑ እዩ፡፡. ሃገርና እቲ ናይ መጀመርያ ሓድሽ ሚሊኒየም ከም ዝኣተወቶ ናይ ጥዕና መሐለዊ ስርዓት ኣብ ኢትዩጵያ፣ ድልየት ህዝቢ ኢትዩጵያ ንምርካብ ንላዕሊ ይኸይድ ኣሎ፡፡ኩለና እንኣምኖ ድማ ፍቱንን ብቑዕ ናይ ጥዕና ስርዓት ንህዝብና ዘገልግልን ጥዕነኦም ክውስኽን ኣብ መፃኢ ድማ ደስታ ንክህሊ ንምጥያሽ እዩ፡፡ ብዘይ ልምዲ ዝርከብ ትምህርቲ፡ ናይ ርሕቀት ላዕለዋይ ትምህርቲ ናይ ርሕቀት ትምህርቲ ብ ኤም.ቢኤ ኣብ ኣዲስኣበባ ዩኒቨርስቲ ይወሃብ፡፡ ናይ ዲፕሎማ ደረጃ ስልጠና ዝወሃብ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኮመርሻል ኮሌጅ፣ባህርዳር፣መቐለ፣ጅማን ኣዋሳን እዩ፡፡ ንነዊሕ ግዘ ዝፀንሕ ናይ ላዕለዋይ ትምህርቲ ዝቐፀለ ናይ ትምህርቲ መርሃግብሪታት ኣብ ኩሎም ናይ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት ኣብ ኢትዩጵያ ኣለው፡፡እቲ ቐንዲ ኣገልግሎት ኣብ ናይ ፈላጣት ተምሃሮ ድልየትን ድሕሪ መደበኛ ሰዓት ከም ምሸታዊ ፕሮግራምን ኣብ ክረምቲ ብመሰረታዊ መምሀሪ ገንዘብ እናተኸፈለ ይወሃብ፡፡    ናይ ብሄራዊ ኣካላት ምምሕዳርን ምትሕብባርን፡ ተጠያቒ በዓልስልጣናት፡ ትምህርቲ ሚኒስተር ርእሲ ምምሕዳር:ሚኒስተር ኣመሓዳዳሪ ኦፊሰር፡ምክትል ሚኒስተር ንላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ ፖ.ሳ.ቁ 1367 ኣዲስ ኣበባ ኢትዩጵያ እቲ ሓምሻይ መልኣኽ ድማ መለኸት ነፍሔ፡ ኰዀብ ከኣ ካብ ሰማይ ናብ ምድሪ ኺወድቕ ከሎ ርኤኹ፡ መርሖ ዓሚቝ ዔላውን ተዋህቦ። 2 ነቲ ዓሚቝ ዔላ ድማ ከፈቶ። ካብቲ ዔላ ኸኣ ከም ትኪ ዓብዪ እቶን ዚመስል ትኪ ወጸ። ብትኪ እቲ ዔላ ድማ ጸሓይን ኣየርን ጸልመተ። 3 ካብቲ ትኪ ድማ ኣንበጣ ናብ ምድሪ ወጸ፡ ከምቲ ንዕንቅርቢታት ኣብ ምድሪ ስልጣን ዘለወን ከኣ፡ ስልጣን ተዋህቦ። 4 ንእኡውን፡ ነቶም ኣብ ግምባሮም ማሕተም ኣምላኽ ዜብሎም ሰባት ጥራይ ደኣ እምበር፡ ኣብ ምድሪ ንዘሎስ፡ ንሳዕሪ፡ ወይስ ለምለም ንዘበለ፡ ወይስ ነእዋም ኣይትጕድኣዮም፡ ተባህለሉ። 5 ሓሙሽተ ወርሒ ደኣ ኺሳቕዮም እምበር፡ ከይቀትሎምውን ተዋህቦ። እቲ ስቓዮም ከም ስቓይ ዕንቅርቢት ንሰብ ክትነክስ ከላ እዩ። 6 በተን መዓልትታት እቲኣተን ሰባት ንሞት ኪደልይዎ እሞ ኣይኪረኽብዎን እዮም፡ ሙማትውን ኪምነዩ እዮም፡ እቲ ሞት ግና ካባታቶም ኪሀድም እዩ። 7 ትርኢት እቲ ኣንበጣ ድማ ንውግእ እተዳለዉ ኣፍራስ ይመስል፡ ኣብ ረርእሱውን ኣኽሊላት ወርቂ ዚመስል አለዎ፡ ገጹ ኸኣ ከም ገጽ ሰብ እዩ። 8 ከም ጸጕሪ ኣንስቲ ዝበለ ጸጕሪ ድማ አለዎ፡ ኣስናኑውን ከም ኣስናን ኣናብስ እዩ። 9 ድርዒ ሓጺን ዚመስል ድርዒ ኸኣ አለዎ፡ ደሃይ ኣኽናፉውን ከም ደሃይ ሰረገላታት፡ ናብ ውግእ ዚጋልቡ ብዙሓት ኣፍራስ እዩ። 10 ከም ጭራ ዕንቅርቢት ዚመስል ጭራን ሕንዝን አለዎ፡ ንሰብሲ ሓሙሽተ ወርሒ ኺጐድኦም ከኣ ኣብ ጭራኡ ስልጣን አለዎ። 11 ንጉስ አለዎ፡ ንሱ መልኣኽ መዓሙቝ እዩ፡ ስሙ ብእብራይስጢ ኣባዶን እዩ፡ ብጽርኢ ኸኣ ስሙ ኣጶልዮን ይብሀል። 12 እቲ ቐዳማይ ወዮ ሐሊፉ፡ ድሕርዚ ኸኣ እንሆ፡ ገና ኽልተ ወዮ ይመጽእ አሎ። 13–14 እቲ ሳድሳይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ካብተን ኣርባዕተ ቐርኒ ናይቲ ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ዘሎ መሰውኢ ወርቂ ነቲ መለኸት ዘለዎ ሳድሳይ መልኣኽ፡ ነቶም ኣብቲ ዓብዪ ርባ ኤፍራጥስ ተኣሲሮም ዘለዉ ኣርባዕተ መላእኽቲ ፍትሓዮም፡ ዚብሎ ድምጺ ሰማዕኩ። 15 እቶም ነታ ሰዓትን መዓልትን ወርሕን ዓመትን እተዳለዉ ኣርባዕተ መላእኽቲ፡ ንሲሶ ሰብ ምእንቲ ኪቐትሉ፡ ተፈትሑ። 16 ቍጽሪ እቶም ሰራዊት ፈረሰኛታት ከኣ ክልተ እልፊ ጊዜ እልፊ እዩ፡ ቍጽሮም ሰማዕኩ። 17 ብራእይውን ከምኡ እቶም ኣፍራስን እቶም ተቐሚጦምዎም ዘለዉን ርኤኹ። ሓውን ህያክንቶስን ዲንን ዚመስል ድርዒ አለዎም። ኣራእስ እቶም ኣፍራስ ከም ኣራእስ ኣናብስ ይመስል፡ ካብ ኣፎምውን ሓውን ትክን ዲንን ይወጽእ። 18 በቲ ኻብ ኣፎም ዝወጸ ሓውን ትክን ዲንን፡ በዘን ሰለስተ መዓት እዚኤን ሲሶ ሰብ ተቐትለ። 19 ስልጣን እቶም ኣፍራስ ኣብ ኣፎምን ኣብ ጭራኦምን እዩ እሞ፡ እቲ ጭራኦም ኣትማን እዩ ዚመስል፡ ኣራእስውን አለዎ፡ ብእኡ ገይሮም ድማ እዮም ዚጐድኡ። 20 እቶም በዘን መዓት እዚኣተን ከይተቐትሉ ዝተረፉ ሰባት ከኣ፡ ንኣጋንንትን ነቶም ኪርእዩ፡ ወይስ ኪሰምዑ፡ ወይስ ኪኸዱ ዘይከአሎም ጣኦታት ወርቅን ብሩርን ኣስራዝን ኣእማንን ኣዕጻውን ከይሰግዱ ኻብቲ ግብሪ ኣእዳዎም ኣይተነስሑን። 21 ካብ ነፍሲ ምቕታሎም፡ ወይስ ካብ ኣስማቶም፡ ወይስ ካብ ምንዝርናኦም፡ ወይስ ካብ ስርቆም ኣይተነስሑን። ናይ ተምሃሮ ሂወት ናይ ተምሃሮ ወፃኢን ናይ ገንዘብ ረድኤት ናይ ተምሃሮ ዋጋ: ኣማኻሊ ናይ መንበሪ ዋጋ: 10000 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ናይ ዓዲ ውሽጢ ተምሃሮ ናይ ትመህርቲ ክፍሊት: ዝነኣሰ: 1200 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ዝለዓለ: 3000 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ናይ ወፃኢ ዓዲ ተምሃሮ ናይ ትመህርቲ ክፍሊት፡ ዝለዓለ : 18000 (ናይ ኢትዩጵያ ቅርሺ ) ናይ ገንዘብ ረድኤት ዘለው ዓይነታት: ስኮላርሺፕ/መረጋገፂ/ማሕበርተኛ፡ ላዕለዋይ ሞያዊ/ቴክኒካል ትምህርቲ፡ ናይ ውሽጢ ዓዲ: እወ ናይ ወፃኢ ዓዲ: እወ ቐዳማይ ዲግሪ ትምህርቲ: ናይ ውሽጢ ዓዲ: እወ ናይ ወፃኢ ዓዲ: እወ   ንቕድመ/ዶክተራል ትምህርቲ: ናይ ውሽጢ ዓዲ: እወ ናይ ወፃኢ ዓዲ: እወ ኣብ ናይ ተምሃሮ ገንዘብ ረድኤት መረዳእታ ዘቕርቡ ኣካላት፡ ሬጅስተር ቢሮ ኣብ ዩኒቨርስቲን ኮሌጅን ስርሑ:ዝተረጋገፀ ስኮላርሺፕ ክፍሊ፣ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ሰብ ሓይሊ ክፍሊ ተጋዳላይ ዶክቶር በየነ ኪዳነ ካብ ታሪኽ ንእስነቱ ንዓቕሚ ኣዳም ካብ ዝበጽሓሉ ህሞት ኣትሒዙ ኣብ ኩሉ ደረጃታት ናይ ትምህርቱ ህርኩትን ኣዝዩ በሊሕን ምንባሩ ዝፍለጥ’ዩ። ኣብ ፖለቲካዊ ህይወቱ እንተኾነ’ውን ካብ ማሕበር ሸውዓተ ኣትሒዙ ክሳብ ኣብ ተ.ሓ.ኤ ኣብ 70ታት እተሰለፈሉን ክሳብ 1981 ብጽንዓትን ተወፋይነትን ዝተቓለሰ ሓርበኛ ብጻይ’ዩ ነይሩ። እዚ ኣብ መስርሕ ጸረ-ባዕዳዊ ሓርበኛዊ ብረታዊ ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ ዘካየዶ ዘይሕለል ቃልሲ’ዚ ተ.ሓ.ኤ ተደፊኣ ናብ ሃገረ ሱዳን ምስ ዘለቐት’ውን ብኣመራርሓ ደረጃ ኣብ መሪሕነት ተ.ሓ.ኤ ሰውራዊ ባይቶ ኮይኑ ከይተሓለለ ጸረ ባዕዳዊ ሓርበኛዊ ተጋድሎኡ ዝቐጸለ ብጻይ እዩ ነይሩ። ኤርትራ ነጻን ሉዑላዊትን ሃገር ምስ ኮነት እውን ምእንቲ ሰላምን ደሞክራስን ኣብ ክካየድ ዝጸንሐን ዘሎን ደሞክራስያዊ ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ ከይተሓለለ ቃልሱ ከሰላስል ዝበቕዐ ገዲም ተጋዳላይ እዩ። ከምዚ ኢሉ ኣብ ግንባር ሃገራዊ ድሕነት ኤርትራ ብደረጃ ፈጻሚት ቤ/ጽሕፈት ንነዊሕ ግዜ ኣመራርሓ ክህብ ከም ዝጸንሐ’ውን ዝፍለጥ እዩ። ገዲም ተጋ. ዶክተር በየነ ኪዳነ ብዝገጠሞ ናይ ጥዕና ጸገማት ካብ ቃልሲ ብመስዋእቲ ይፈለ ደኣ እምበር ዝወደቐሎም ቅዱሳት ዕላማታት ህዝብና ኣሰሩ ናይ ዝስዕቡ ተቓለስቲ ሓርበኛታት ብጾቱ ኣብ መዕርፎኦም ከም ዝበጽሑ ንተኣማመን። ዲምክራስያዊ ግንባር ሓድነት ኤርትራ /ደ.ግ.ሓ.ኤ/ ብመስዋእቲ ገዲም ተጋ. በየነ ኪዳነ ዝተሰመዖ መሪር ሓዘን እናገለጸ ንመላእ ስድራቤቱን ኣዕርኽቱን ኣባላትን መሪሕነትን ግንባር ሃገራዊ ድሕነት ኤርትራ ጽንዓት ይሃብኩም ይብል። ሽዑ ጴጥሮስ ቅርብ ኢሉ፡ ጐይታይ፡ ሓወይ እንተ በደለንስ፡ ክንደይ ሳዕ ክሐድገሉ፧ ክሳዕ ሾብዓተዶ፧ በሎ። 22 የሱስ በሎ፡ ክሳዕ ሰብዓ ሳዕ ሾብዓተ እምበር፡ ክሳዕ ሾብዓተ ሳዕ ኣይብለካን። 23 ስለዚ መንግስተ ሰማያት ምስ ባሮቱ ኺጸባጸብ ዝደለየ ንጉስ ትመስል። 24 ኪጸባጸብ ምስ ጀመረ፡ እልፊ መክሊት ዕዳ ዘለዎ ናብኡ ኣቕረቡ። 25 ዚፈድዮ ምስ ሰኣነ ግና፡ እቲ ጐይታኡ፡ ንሱን ሰበይቱን ደቁን ዘለዎ ዅሉን ኪሸይጥ እሞ እቲ ዕዳ ኺፍደ ኣዘዘ። 26 ሽዑ እቲ ባርያ ተደፊኡ፡ ጐይታይ፡ ተዐገሰኒ፡ ኵሉ ኸኣ ክፈድየካ እየ፡ ኢሉ ሰገደሉ። 27 ጐይታኡ ድማ ነቲ ባርያ መሐሮን ፈትሖን፡ ዕዳኡውን ሐደገሉ። 28 እቲ ባርያ ምስ ወጸ ግና፡ ካብቶም ብጾቱ ሚእቲ ዲናር ዕዳ ዘለዎ ኣደ ባርያ ረኸቦ። ሒዙ ኸኣ፡ ኣባኻ ዘሎ ዕዳ ፍደየኒ፡ ኢሉ ሐነቖ። 29 ሽዑ እቲ ብጻይ ባርያ፡ ተዐገሰኒ፡ ኵሉ ኽፈድየካ እየ፡ ኢሉ ተደፊኡ ለመኖ። 30 ንሱ ግና ኣበዮ፡ ከይዱ ድማ፡ ክሳዕ ዕዳኡ ዚፈዲ፡ ኣእሰሮ። 31 እቶም ብጾቱ ባሮት ዝገበሮ ርእዮም ብዙሕ ጐሀዩ። ከይዶም ከኣ፡ ዝዀነ ዅሉ ንጐይታኦም ነገርዎ። 32 ሽዑ ጐይታኡ ጸዊዑ፡ እታ ኽፉእ ባርያ፡ ኣነ ኽንዲ ዝለመንካኒ ብዘሎ ዕዳኻ ሐደግኩልካ። 33 ንስኻኸ ኸምቲ ኣነ ዝመሐርኩ ኻዶ፡ ነቲ ብጻይካ ኽትምሕሮ ኣይምተገብኣካን፧ በሎ። 34 ጐይታኡ ዀርዩ፡ ኵሉ ዕዳኡ ኽሳዕ ዚፈዲ፡ ንዜጽብቡሉ ኣሕሊፉ ሀቦ። 35 ነፍሲ ወከፍኩም ነንሓዉ ነቲ በደሉ በብልብኹም ይቕረ እንተ ዘይበልኩምሉ፡ እቲ ሰማያዊ ኣቦይ ድማ ከምኡ ኺገብረኩም እዩ። መጠንቀቕታ፤ እዚ ጽሑፍ ጾታዊ ባህሪ ዘለዎ መግለጺታት ዝሓዘ እዩ። ሶፊ ኣብ ቤልጅየም እትነብር ሰራሕተኛ ጾታዊ ርክብ ኰይና፡ “ጥንስቲ ትሽዓተ ወርሒ እንከለኹ እውን ክሰርሕ ነይሩኒ” ትብል። “ሓደ ሰሙን ቅድሚ ሕርሰይ ከይተረፈ ምስ ዓማዊለይ ጾታዊ ርክብ ይገብር ነይረ።” ኣደ ሓሙሽተ ቈልዑ ኰይና እያ ነቲ ስራሕ ትቕጽሎ - እዚ ድማ "ኣመና ከቢድ'ዩ።" ስማ ክትግለጽ ዘይደለየት ሶፊ፡ መጥባሕቲ ብምግባር ሓሙሻይ ውላዳ ምስ ወለደት፡ ንሽዱሽተ ሰሙን ዕረፍቲ ከም ዘድልያ ተነጊርዋ። ንሳ ግን ኣማራጺ ስለዘይነበራ፡ ብኡንብኡ ናብ ስራሕ ከም ዝተመልሰት ትዛረብ። “ገንዘብ ስለ ዘድልየኒ ደው ክብል ዓቕሚ ኣይነበረንን።” ብኣስራሒ ዝኽፈል መሰል ወሊድን ዕረፍቲን እንተዝህልዋ ነይሩ ናብራኣ ብተዛማዲ ዝሓሸ ክከውን ከም ዝኽእል ፍሉጥ እዩ። ብመሰረት'ቲ ኣብ ዓለም ብዓይነቱ ናይ መጀመርታ ምዃኑ ዝተገልጸ ሓድሽ ሕጊ ቤልጅየም፡ እዚ መሰል እዚ ክረጋገጽ እዩ። ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ወግዓዊ ውዕል ስራሕ፡ መድሕን ጥዕና፡ ጥሮታ፡ ዕረፍቲ ወሊድን ካልእ መሰላትን ክረኽባ እየን። በዚ እቲ ስራሕ ብመሰረቱ ከም ዝዀነ ካልእ ስራሕ ክሕሰብ እዩ። ሶፊ፡ “እዚ ንዓና ከም ሰባት ንኽንነብር ዓቢይ ዕድል’ዩ” ትብል። ኣብ መላእ ዓለም ኣስታት 52 ሚልዮን ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ከምዘለዋ ዓለ ማዊ ማሕበር ሰራሕተኛታት ጾታዊ ርክብ ይሕብር። እዚ ሞያ ኣብ 2022 ኣብ ቤልጅየም ካብ ገበን ዝተኣልየ ኰይኑ፡ኣብ ከም ቱርኪን ፔሩን ዝኣመሰላ ሓያለ ሃገራት እውን ሕጋዊ እዩ። መሰላትን ውዕላትን ስራሕ ምምስራት ግን ኣብ ዓለም ንፈለማ ግዜ ዝርአ ዘሎ እዩ። “እዚ ሱር በተኻዊ’ዩ፤ ክሳብ ሕጂ ኣብ ዝዀነ ሃገር ካብ ዝረኣናዮ እቲ ዝበለጸ ስጕምቲ’ዩ” ትብል ተመራማሪት ሂዩማን ራይትስ ዎች ኤሪን ኪልብራይድ። “ኵለን ሃገራት ነዚ ኣንፈት'ዚ ክኽተላ የድልየና ኣሎ።” ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 2013 መጨረሽታ ዝካየድ ዝነበረ ናይ ምጽልላም ጐስጓስ ኣብ መራኸቢ ብዙሓን ኣብ መደበራት ኢንተርነት ኢዩ፣ እቲ ቀንዲ ጽላኢ ሕዝቢ ኤርትራ ተረሲዑ፣ ደንበ ተቃውሞ ኣብ ሓድሕድ ናይ ቃላት ኩናት ኣትዩ ምናልባት ኣብ ሜዳ ነሩ እንተዝኽውን እውን እታ ኣብ ግዜ ብረታዊ ቃልሲ ዝተኻየደት ምተደግመት ነራ፣ እቶም ድሒሮም ኣብ ደንበ ተቃውሞ ዝመጹ ነቲ ዝጽንሔ ከምዘይተቃለሰን፣ከም ናይ ሓደ ሃይማኖት ተኸላኻሊ ገርካ ምቁጻርን ዘይስሙ ምሃብ፣ ነቲ ናትካ ጉድለታትካ ክትሽፍን፣ነቶም ክጋደሉ ዝጸንሑ ብኢስልምናን ወገንን ጸጊዕካ፣ ኣነ ክህሉ ንሳቶም ክህልዉ የብሎምን ዝብል ክፍእ ኣተሓሳስባ ብዘሳቅዮም ባእታት ደንበ ተቃውሞ ይሳቀ ኣሎ፣ እቲ ስርዓት ከኣ ኣይበልናንዶ ይብል ኣሎ፣ እዚኣቶም ብዘካይ ዝሕዞም ሰብ የለን፣ ኣፍልጦ ናይ ደሞክራስያ ስለዘይብሎም ሰለዝፈለጥኩ ኢየ ድማ ብዓንተቡኦ ካብ ብረታዊ ቃልሲ ጀሚረ ኣብ ትሕቲ ምልከይ ሒዘዮም ዝጸናሕኩን ዘለኹን ይብለና ኣሎ፡፤ እዞም ፈሪሳውያን ድሒሮም ኣብ ደንበ ተቃውሞ እምበርዶ ነዚ ስርዓትዚ ከውድቁን ኣብ መጻኢ ድማ ደሞክራስያዊ ስርዓት ክተኽሉ ክቃለሱ ድዮም ዝመጹ ዘለዉስ ወይስ ነቶም ዝጸንሑ ኣብ ሃይማኖት ኢስልምና ጸጊዕካ፣ እንሆልካ ወዲ ኣፎም ነተን ዘሳቅያኻ ዝጸንሓ ናይ ኢስልሞናን ብሄራትን ውድባት ኣህቂቅናየን ነቲ ስልጣን ኣብ ኢድና ጨቢጥና ተቀበለና ክብሉ ደልዮም ኢዮም፣ ምልካዊ ስርዓት ኢሳያስ ድማ ይትርፍዶ ክቅበሎም ኣብ ውሽጡ ኣእትዩ ከሕቅቆም ምንም ድምብርጽ ዘይብል ጨካን ስርዓት ኢዩ። ቀዳማይ ጸላኢኦምን እቶም ዝኽሰሱን ኣቀዲሞም ምሉእ ዕድመኦም እታ ዝተወልዱላ ኤርትራ ዘይረኣዩ ክነሶም፣ ነቲ ዝቅጥቅጦምን ከም ኣቅሓ ዝሸጦምን ዘሎ ገዲፎም፣ በትርና ሃቡና ነሕምቆም ኣብዚ ኣለዉና፣በዚኦም ንጀመር ንወዲ ኣፎም እኳ ክሳብ ክንደይ ክንክሎ ይመስል ቃልሲ ክርስትያናውያን። እቶም ኣብ ዋዕላ ኣቃቅን ኣዋሳን ዘይተሳተፉ እውን ንሕና ኢና ቅኑዓት፣ንሕና ኢና ምሕዝነትን፣ ኪዳንን ዝመስረትና፣ 500 ግዜ ናይ ሕዝቢ ኣካዪድና፣ ፈስቲቫላት ኣብ ኤሮጳ ኣካዪድና፣ ኣብ ፖሊቲካውን ዲፕሎማስያውን ኣኼባታት ተሳቲፍና……ወዘተ ስምዑና ርኣዩና ዝብል እንተዘኮይኑ፣ ምስቲ ዘሎ ናይ ተቃውሞ ደንበ ፖሊቲካውን በርገሳውን ብህድኣት ተዛትዩ ኣብ ስምምዕ ዘብጽሕ ኣረኣእያ የብሉን። ኣብ ሃገርና ኤርትራ ካብ መጀመሪያ ናጽነት ኣትሒዙ ስልጣን ብዘይዲሞክራሲያዊ ኣገባብ ሒዙ ፍጹም ምልካዊ ኣገዛዝኣ ተኺሉ ህዝብን ሃገርን ዘብርስ ዘሎ ስርዓት ህግደፍ ብሰንክቲ ብውሽጥን ብደገን ክኽተሎ ዝጸንሐ ኣዕናዊ ፖሊሲታቱን ተግባራቱን ናብ ውድቀቱ ተሳጢሑ ይርከብ። በዚ መሰረት ኤ.ዲ.ኪ ኣብዚ እዋን’ዚ ብዕለት 21 ጥሪ 2013 ዝተኽስተ ናይ ሰራዊት ምንቕስቓስን ዝሰዓበ ተኣፋፊ ኩነታትን ክከታተሎ ብምጽንሑ ከም ናይ ለውጢ ሓይሊ መጠን ነዚ ዝስዕብ የረጋግጽ፡- እዚ ዝተኽስተ ናይ ሰራዊት ምንቕስቓስ’ዚ ኣብ መጻኢ ብዛዕብኡ ኪጋሃዱ ዝኽእሉ ዝተሓላለኸ ኩነታት ዝሓቆፈ ኮይኑ እቲ ምንቕስቓስ ብዝተፈላልዩ ምኽንያታት እቶም ወደብቱ በቲ ዘዋደድዎ ኣገባብ ሽቶኡ ክወቅዕ ኣይክኣለን። ኮይኑ ግን እዚ ፈተነ’ዚ ኣይትዓወት ደኣ እምበር ስርዓት ህግደፍ ከምዘይብዳህ ሓይሊ ገይሩ ወግሐ ጸብሐ በቲ እንኮ ዜናዊ መሳርሒታቱን መጋበርያታቱን ቀንጻሊ ተግባራቱን ንገለ ኣካላት ከፈራርሐሉን ከደናግርሉን ዝጸንሐ ብጽንዓት ቆሪጽካ እንተተላዒልካ ክምከት ከምዝኽእልን ዝቦኽበኸ ጸረ ህዝቢ ስርዓት ምዃኑን ንጹር መልእኽቲ ዘመሓላለፈ’ዩ። እዚ ከኣ ሓደ መርኣያ ናይ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ንሓደጋ ብርስትን ምብትታንን ዝተሳጠሐሉ ተርእዮ ጥርዚ ዝብጽሓሉ ምዃኑ’ውን ዘመላኽት’ዩ። እዚ ብሓደ ሽነኽ ኮይኑ፡ ብካልእ ሽነ ኽ ከኣ፡ ኣብ ዝሓለፉ ግዝያት ኩሎም ብሰላማዊ መንገዲ ክፍጽሙ ዝትፈተኑ ፈተነታት ከምዘይተዓወቱ ሰለዚ ከኣ ብዓመጽ ፍታሕ ክርክብ ዝፈተነ ናይ ወጽዕኡ ምረት ጽዑቕ መግለጺ ተርእዮ ምዃኑ’ውን ዘርኣየ’ዩ። ኤ.ዲ.ኪ ንስርዓት ህግደፍ ብዝኾነ መንገዲ ንምቅጻል ዝግበር ፈተነታት ብምንጻግ እቲ ፍታሕ ካብ ስሩ ንምምሓው ኩሉ ኣገባብ ቃልሲ ብምጥቃም ከካይዶም ዝጸንሑ ዘለውን ተጋድሎታቱ ቀጸልቲ ምዃኖም የረጋግጽ። በዚ ኣቢሉ ኩሎም ሓይልታት ብደገን ብውሽጥን ንደሞክራስያዊ ለውጢ ዝቃለሱ ዝሳትፍዎ ናብ ብህዝቢ ዝተምርጸ መንግስቲ ዘሰጋግር ግዝያዊ መሰጋግሪ ሰልጣን ( መንግስቲ) ክህሉ እምነቱ ምዃኑ በዚ ኣጋጣሚ’ዚ የረጋግጽ። ኤ.ዲ.ኪ ደሞክራሲያዊ ለውጢ ኣብ ኤርትራ ንምቅልጣፍ ኩሎም ውጹዓት ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ማእከሎም ዕለማታት ሰላምን ደሞክራስን ህዝቢ ኤርትራ ብምግባር ኣብ ጎኒ ውጹዕ ህዝቦም ክስለፉን መሰረታዊ ደሞክራስያዊ ለውጢ ንምርገጋጽ ምስ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ ብምዃን ካብኦም ዝጥለብ ሃገራዊ ተራኦም ክጻወቱን ይጽውዕ። እቲ ኣብ ውሽጢ ዝርከብ ህዝቢ ኤርትራ ንምልካዊ ስርዓት ህግደፍ ክገጥሙን ክብድሁን ይጽውዕ። ከም’ውን ኣብ ወጻኢ ዝርከብ ህዝቢ ኤርትራ ገድላዊ ተራኡን ሃገራዊ ሓድነቱን ብምዕዛዝ ተኽታተልቲ ሰላማዊ ሰልፍታት ክገብር ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ. ኩሎም ደለይቲ ለውጢ ዝኾኑ ሓይልታት ኤርትራ ካልኣዊ ፍልልያቶም ካልኣዊ ቦታ ብምትሓዝ ሓድነቶም ብምዕዛዝ ንህልዊ ሃገራዊ ብድሆታት ብሓባር ክገጥሙ ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ ንጎረባብቲ ሃገራትን ማሕበረሰብ ዓለምን ኣብ ጎኒ ህዝቢ ኤርትራ ደው ብምባል ንዘካይዶ ዘሎ ደሞክራሲያዊ ቃልሲ ክሕግዙ ይጽውዕ። ኤ.ዲ.ኪ ኣብ ኩሉ ከባቢታት ንዝርከቡ ተቃለስቲ መሰረታቱ ኣብ ኤርትራ መሰረታዊ ደሞክራስያዊ ለውጢ ንምቅልጣፍን ንምርግጋጽን ገድላዊ ተራኦም ብምዕዛዝ ክረባረቡ ይጽውዕ፡፡ 10 ኣብ ሰማይ ከኣ ዓው ብዝበለ ድምጺ፡ እቲ ለይትን መዓልትን ኣብ ቅድሚ ኣምላኽናን ዚኽሶም ዝነበረ ኸሳስ ኣሕዋትና ተደርብዩ እዩ እሞ፡ ሕጂ ምድሓንን ስልጣንን መንግስትን ናይ ኣምላኽና ዀይኑ፡ ምልኪ ኸኣ ናይቲ ቕቡእ እዩ፡ ኪብል ከሎ ሰማዕኩ። 11 ሳላ ደም እቲ ገንሸልን ሳላ እቲ ቓል ምስክሮምን ድማ ሰዐርዎ፡ ንህይወቶምውን ክሳዕ ሞት ኣየፍቀርዋን። 12 ስለዚ፡ ኣቱም ሰማያት፡ ኣባታቶም እትነብሩውን፡ ተሐጐሱ። ኣቱም ምድርን ባሕርን ግና፡ ድያብሎስ ቅሩብ ዘመን ከም ዘለዎ ፈሊጡ፡ ብብርቱዕ ቍጥዓ ወሪዱኩም አሎ እሞ፡ ወይለኹም። 13 እቲ ገበል ከኣ ናብ ምድሪ ኸም እተደርበየ፡ ምስ ረኣየ፡ ነታ ተባዕታይ ሕጻን ዝወለደት ሰበይቲ ሰጐጓ። 14 ነታ ሰበይቲ ኸኣ፡ ካብ ገጽ እቲ ተመን ርሒቓስ ዘመንን ዘመናትን ፈረቓ ዘመንን ክትምገብ፡ ናብ በረኻ ናብቲ ስፍራኣ ምእንቲ ኽትነፍር፡ ክልተ ኽንፊ ናይቲ ዓብዪ ንስሪ ተዋህባ። 15 እቲ ተመን ድማ፡ ውሒዝ ምእንቲ ኺወስዳስ፡ ነታ ሰበይቲ ደድሕሪኣ ኸም ውሒዝ ዝዀነ ማይ ካብ ኣፉ ኣውጽኤ። 16 ምድሪ ኸኣ ነታ ሰበይቲ ረድኣታ፡ እታ ምድሪ ኣፋ ኸፊታ፡ ነቲ እቲ ገበል ካብ ኣፉ ዘውጽኦ ውሒዝ ወሐጠቶ። 17 እቲ ገበል ከኣ ነታ ሰበይቲ ተቘጥዓ እሞ ምስቶም ንትእዛዝ ኣምላኽ ዚሕልዉን ምስክር የሱስ ሒዞም ዘለዉን ዝተረፉ ዘርኣ ኺዋጋእ ከደ። 18 ኣብ ሑጻ ባሕሪውን ደው በለ። ድሕርዚ ድማ ኣርባዕተ መላእኽቲ ኣብ ኣርባዕተ መኣዝን ምድሪ ደው ኢሎም፡ ኣብ ምድሪ ወይስ ኣብ ባሕሪ ኣብ ኦም ዘበለውን ንፋስ ከይነፍስ፡ ነቶም ኣርባዕተ ንፋሳት ምድሪ ሒዞምዎም ርኤኹ። 2 ማሕተም እቲ ህያው ኣምላኽ ዘልዎ ኻልእ መልኣኽውን ካብ ምብራቕ ጸሓይ ኪወጽእ ከሎ ርኤኹ። ንሱ ኸኣ ነቶም ምድርን ባሕርን ኪጐድኡ እተዋህቦም ኣርባዕተ መላእኽቲ ብብርቱዕ ድምጺ ጸውዖም እሞ፡ 3 ነቶም ባሮት ኣምላኽና ኣብ ገግምባሮም ክሳዕ እንሐትሞምሲ፡ ምድሪ፡ ወይስ ባሕሪ፡ ወይስ ኣእዋም ኣይትጕድኡ፡ በለ። 4 ቍጽሪ እቶም ሕቱማት ድማ ሰማዕኩ፡ ካብ ብዘሎ ነገድ ደቂ እስራኤል ሚእትን ኣርብዓን ኣርባዕተን ሽሕ ሕቱማት። 5 ካብ ነገድ ይሁዳ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ ተሐትሙ፡ ካብ ነገድ ሮቤል ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ጋድ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ 6 ካብ ነገድ ኣሴር ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ንፍታሌም ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ምናሴ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ 7 ካብ ነገድ ስምኦን ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ሌዊ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ ተሐትሙ፡ ካብ ነገድ ይሳኮር ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ 8 ካብ ነገድ ዛብሎን ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ዮሴፍ ዓሰርተው ክልተ ሽሕ፡ ካብ ነገድ ብንያም ዓሰርተው ክልተ ሽሕ ተሐትሙ። ዓሰርተው ክልተ ደቀ መዛሙርቱ ጸዊዑ፡ ንርኹሳት መናፍስቲ ኼውጽእዎምን ንብዘሎ ሕማምን ድናሰን ኬሕውዩን ስልጣን ሀቦም። 2 ስማት እቶም ዓሰርተው ክልተ ሃዋርያት እዚ እዩ፡ ቀዳማይ እቲ ጴጥሮስ ተብሂሉ ዘሎ ስምኦን፡ እንድርያስ ከኣ ሓዉ። ያእቆብ ወዲ ዘብዴዎስ፡ ዮሃንስ ከኣ ሓዉ። 3 ፊልጶስን በርተሎሜዎስን ቶማስን ማቴዎስ እቲ ተጋውን። ያእቆብ ወዲ እልፍዮስን እቲ ታዴዎስ ተብሂሉ ዘሎ ልብድዮስን፡ 4 ስምኦን ብዓል ቃናን እቲ ዘትሐዞ ይሁዳ ኣስቆሮታውን። 5–6 የሱስ ነዞም ዓሰርተው ክልተ ለኣኾም፡ ከምዚ ኢሉውን ኣዘዞም፡ ናብተን ጥፉኣት ኣባጊዕ ቤት እስራኤል ደኣ ኺዱ እምበር፡ ብመገዲ ኣህዛብ ኣይትኺዱ፡ ናብ ከተማ ሳምራውያን ድማ ኣይትእተዉ። 7 ኬድኩም ድማ፡ መንግስተ ሰማያት ቀሪባ ኣላ፡ ኢልኩም ስበኹ። 8 ሕሙማት ኣሕውዩ፡ ምዉታት ኣተንስኡ፡ ለምጻማት ኣንጽሁ፡ ኣጋንንቲ ኣውጽኡ። ብኸምኡ ተቐበልኩም፡ ብኸምኡ ሀቡ። 9 ወርቂ ኰነ፡ ብሩር ኰነ ኣስራዚ ቅናውትኹም ኣይትቛጽሩ። 10 ንዓያዪ ምግቡ ይግብኦ እዩ እሞ፡ ስንቂ ንመገዲ፡ ወይስ ክልተ ኽዳን፡ ወይ ኣሳእን፡ ወይ በትሪ ኣይትምሀዙ። 11 ኣብ ዝዀነ ኸተማ ወይስ ዓዲ ኣቲኹም፡ ኣብኡ እቲ ብቑዕ መን ምዃኑ ሕተቱ። ክሳዕ እትወጹውን ኣብኡ ተቐመጡ። 12 ናብ ቤት ምስ ኣቶኹም፡ ሰላም በሉ። 13 እታ ቤት ነዚ እትበቅዕ እንተ ዀይና ሰላምኩም ይሕደራ። ዘይትበቅዕ እንተ ዀነት ግና፡ ሰላምኩም ናባኻትኩም ይመለስ። 14 እንተ ዘይተቐበሉኹም ድማ፡ ወይስ ቃልኩም እንተ ዘይሰምዑ፡ ካብታ ቤት እቲኣ ወይ ካብታ ኸተማ እቲኣ ወጺእኩም፡ ተጐጓ ኣእጋርኩም ንገፉ። ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ኪፍትንዎ መጺኦም፡ ካብ ሰማይ ትእምርቲ ኼርእዮም ለመንዎ። 2 ንሱ ግና መሊሱ በሎም፡ ምስ መሰየ ሰማይ ይቐይሕ አሎ እሞ፡ ጻሕያ ኪኸውን እዩ፡ ትብሉ። 3 ምስ ውግሔ፡ እቲ እተደበነወ ሰማይ ይቕይሕ አሎ እሞ፡ ሎሚ ዝናብ ኪዘንም እዩ፡ ትብሉ። ገጽ ሰማይ ምፍላጥ ትፈልጡ ትእምርቲ ዘመናትከ ኽትፈልዩዶ ኣይኰነልኩምን፧ 4 ክፉእን ዘማውን ወለዶ ትእምርቲ ይደሊ፡ ብዘይ ትእምርቲ ነብዪ ዮናስ ድማ ካልእ ትእምርቲ ኣይወሀቦን። ሐዲግዋም ከኣ ኸደ። 5 ደቀ መዛሙርቱ ናብ ማዕዶ መጹ፡ ምምላእ እንጌራ ኸኣ ረስዑ። 6 የሱስ ድማ፡ ካብ ማይ ብሑቝ ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ተጠንቀቑን ተኣርነቡን፡ በሎም። 7 ንሳቶም ግና፡ እንጌራ ስለ ዘይተማላእና እዩ፡ ኢሎም ብልቦም ሐሰቡ። 8 የሱስ ፈሊጡ በሎም፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ስለምንታይ እንጌራ ብዘይሽ ምምላእኩም ብልቡኹም ትሐስቡ፧ 9 እቲ ሓሙሽተ እንጌራን ንሓሙሽተ ሽሕ ክንደይ መሶብ ከም ዘልዕልኩምዶ ገና ኣይተስተውዕሉን ኣይትዝክርዎንውን፧ 10 ወይስ እቲ ሾብዓተ እንጌራ ነርባዕተ ሽሕ ድማ ክንደይ መሶብ ከም ዘልዐልኩም፧ 11 እቲ ኻብ ማይ ብሑቝ ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ክትእርነቡ ዝበልኩኹም ብናይ እንጌራኸም ዘይኰንኩ፡ ከመይ ዘይተስተውዕሉ፧ 12 ንሳቶም ከኣ ካብ ትምሕርቲ ፈሪሳውያንን ሰዱቃውያንን ኪእርነቡ እምበር፡ ካብ ማይ ብሑቝ ፈሪሳውያን ሰዱቃውያንን ኪእርነቡ ኸም ዘይብሎም፡ ሽዑ ኣስተውዐሉ። 13 የሱስ ናብ ምድሪ ቂሳርያ ናይ ፊልጶስ ምስ መጸ፡ ንደቀ መዛሙርቱ፡ ሰባት ንወዲ ሰብ መን እዩ ይብልዎ፧ኢሉ ሐተቶም። 14 ንሳቶም ከኣ፡ ገሊኦም ዮሃንስ መጥመቕ፡ ካልኦት ድማ ኤልያስ፡ ገሊኦምውን ኤርምያስ ወይስ ሓደ ኻብ ነብያት ዚብሉ ኣለዉ፡ ኢሎም መለስሉ። 15 ንሱ ኸኣ፡ ንስኻትኩምከ መን እዩ ትብሉኒ አሎኹም፧ በሎም። 16 ስምኦን ጴጥሮስ፡ ንሳኻ ክርስቶስ ወዲ ህያው ኣምላኽ ኢኻ፡ ኢሉ መለሰሉ። 17 የሱስ ከኣ መሊሱ በሎ፡ ስምኦን ወዲ ዮና፡ እዚ እቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ እምበር፡ ስጋን ደምን ኣይገለጸልካን እሞ፡ ብጹእ ኢኻ። 18 ኣነ ኸኣ እብለካ አሎኹ፡ ንስኻ ጴጥሮስ ኢኻ። ንማሕበረይ ከኣ ኣብዛ ኸውሒ እዚኣ ኽሀንጻ እየ፡ ደጌታት ሲኦል ድማ ኣይሕይልዋን። 19 መርሖታት መንግስተ ሰማያት ክህበካ እየ፡ ኣብ ምድሪ ዝኣሰርካዮ ዅሉ ኣብ ሰማይ እሱር ኪኸውን እዩ። ኣብ ምድሪ ዝፈታሕካዮ ዅሉ ድማ ኣብ ሰማይ ፍቱሕ ኪኸውን እዩ። 20 ድሕርዚ ንደቀ መዛሙርቱ ንሱ ክርስቶስ ምዃኑ ንሓደ እኳ ከይነግሩ ኣዘዞም። 21 ካብ ሽዑ የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ ናብ የሩሳሌም ኪድይብ፡ ብዓበይቲ ብሊቃውንቲ ኽህናትን ብጻሕፍትን ብዙሕ ሓሳረ መከራ ኺጸግብ፡ ክቕተል፡ ብሳልሰይቲ መዓልቲውን ኪትንስእ ከም ዚግብኦ፡ ኪገልጸሎም ጀመረ። 22 ጴጥሮስ ከኣ ንበይኑ ገይሩ፡ ይባልህካ እባ ደኣ፡ ጐይታይ፡ እዝስ ኣይብጻሕካ፡ ኢሉ ኺገንሖ ጀመረ። 23 የሱስ ግልጽ ኢሉ ንጴጥሮስ፡ ካባይ ርሐቕ፡ ሰይጣን፥ ናይ ሰብ እምበር፡ ናይ ኣምላኽ ኣይትሐስብን ኢኻ እሞ፡ ንኣይ ምዓንቀፊ ኢኻ፡ በሎ። 24–25 ሽዑ የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ በሎም፡ ንህይወቱ ኼድሕና ዚደሊ ኼጥፍኣ እዩ። እቲ ንህይወቱ ምእንታይ ዜጥፍኣ ኸኣ ኪረኽባ እዩ እሞ፡ ኪስዕበኒ ዚፈቱ እንተሎ፡ ህይወቱ ቐቢጹ፡ መስቀሉ ኣልዒሉ ይስዐበኒ። 26 ንሰብከ ዅላ ዓለም ረቢሑስ፡ ነፍሱ እንተ ኣጥፍኤ፡ እንታይ ትጠቕሞ፧ ወይስ ሰብ በጃነፍሱ እንታይ ኪህብ እዩ፧ 27 ወዲ ሰብ ብኽብሪ ኣቦኡ ምስ መላእኽቱ ኺመጽእ እዩ እሞ፡ ሽዑ ንነፍሲ ወከፍ ከከም ግብሩ ኺህቦ እዩ። 28 ካብ እዞም ኣብዚኣ ደው ኢሎም ዘለዉ፡ ንወዲ ሰብ ብመንግስቱ ኺመጽእ ከሎ ኽሳዕ ዚርእይዎ፡ ንሞት ከቶ ዘይጥዕምዋ ኸም ዘለዉ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። ብዝፈረድኩምሉ ፍርዲ ኺፍረደኩም፡ ብዝሰፈርኩምሉ መስፈርውን ኪስፈረልኩም እዩ እሞ ከይፍረደኩም ኣይትፍረዱ። 3 ኣብ ዓይንኻ ዘሎ ጕንዲ ዘይፈለጥካ፡ ንምይታይከ ኣብ ዓይኒ ሓውካ፡ ዘሎ በሰር እትርኢ፧ 4 ወይስ ከመይ ጌርካ ንሓውካ ካብ ዓይንኻ በሰር ከውጽኣልካስ ሕደገኒ፡ ትብሎ፡ እንሆ፡ ጕንዲ ኣብ ዓይንኻ አሎ። 5 ኣታ ግብዝ፡ ቅድም ካብ ዓይንኻ ጕንዲ ኣውጽእ፡፡ሽዑ ኻብ ዓይኒ ሓውካ በሰር ንምውጻእ ኣጸቢቕካ ትርኢ። 6 እቲ ቅዱስ ነኽላባት ኣይትሀቡ። ዕንቍኹምውን ኣብ ቅድሚ መፋልስ ኣይትደርብዩ፡ በእጋሮም ከይረግጽዋ እሞ፡ ተመሊሶም ከይትርትሩኹም። 7–8 ዝለመነ ኹሉ ይቕበል እዩ፡ ዝደለየ ድማ ይረክብ፡ ማዕጾ ዃሕዃሕ ንዘበለውን ይኽፈተሉ እዩ እሞ፡ ለምኑ ይውሀበኩም። ድለዩ፡ ትረኽቡ። ማዕጾ ዃሕኳሕ ኣብሉ፡ ይኽፈተልኩም እዩ። 9–10 ካባኻትኩም፡ ወዱ እንጌራ እንተ ለመኖ እምኒ ዚህቦ፡ ወይስ ዓሳ እንተ ለመኖ፡ ተመን ዚህቦ እንታዋይ ሰብኣይ እዩ፧ 11 እምበኣርከ ንስኻትኩም እኳ፡ ክፉኣት ክነስኹም፡ ንደቅኹም ጽቡቕ ህያብ ምሃብ ካብፈለጥኩም፡ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦኹም ግዳ ንዚልምንዎ ኽንደይ ኣብዚሑ ጹቡቅዘይህቦም። 12 እምበኣርሲ ኦሪትን ነብያትን እዚ እዩ እሞ፡ ከምቲ ሰብ ኪገብረልኩም እትደልይዎ ዘበለ ኹሉ ንስኻትኩምውን ከምኡ ግበሩሎም። 13–14 እታ ናብ ጥፍኣት እትወስድ ደገ ርሕብቲ፡ መገዳውን ገፋሕ እያ፡ እቶም ብእኣዚኣትዉ ድማ ብዙሓት እዮም። እታ ናብ ህይወት እትወስድ ደገ ግና ጸባብ፡ መገዳውን ቀጣን እያ፡ እቶም ዚረኽብዋ ኸኣ ሒደት እዩም እሞ፡ በታ ጸባብ ደገ እተዉ። 15 ካብ ነብያት ሓሶት ተጠንቀቁል ውሽጦም ዚምንጥሉ ተዃሉ ኽነሶምሲ፡ ክዳን ኣባጊዕ ተኸዲኖም እዮም ዚመጽኹም። 16 ብፍሪኣም ከተለልይዎም ኢኹም። ካብ እሾኽዶ ወይኒ ይቕንጠብ፡ ካብ ተዀርባስ በለስ፧ 17 ከምኡኸስ እቲ ጽቡቕ ኦም ጽቡቕ ፍረ ይፈሪ፡ እቲ ኽፉእ ኦም ከኣ ክፊእ ፍረ ይፈሪ። 18 ጽቡቕ ኦም ክፉእ ፍረ ኺፈሪ፡ ወይስ ክፉእ ኦም ጽቡቕ ፍረ ኺፈሪ ኣኡኰነሉን እዩ። 19 ጽቡቕ ፍረ ዘይፈሪ ዘበለ ኹሉ ኦም ይቑረጽ፡ ናብ ሓዊ ድማ ይድርበ። 20 እምበርከ ብፍሪኦም ከተለልይዎም ኢኹም። 21 ፍቓድ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦይ ዚገብር እምበር፡ ጐይታይ፡ ጐይታይ፡ ዚብለኒ ኹሉ፡ መንግስተ ሰማይ ዚኣቱ ኣይኰነን። 22 በታ መዓልቲ እቲኣ ብዙሓት፡ ጐይታይ፡ ጐይታይ፡ ብስምካ እተነቤናዶ ኣይኰናን፧ ኣጋንንትስ ብስምካዶ ኣየውጻእናን፧ ብስምካስ ብዙህ ሓይሊዶ ኣይገበርናን፧ ኪብሉኒ እዮም። 23 ሽዑ ኣነ፡ ኣቱም ገበርቲ ዓመጻ፡ ከቶ ኣይፈልጥኩኹምን፡ ካባይ ርሐቑ፡ ክብሎም እየ። 24 ነዚ ነገረይ ሰሚዑ ዚገብሮ ኹሉ፡ ቤቱ ኣብ ከውሒ ዝሰርሔ ብልሂ ሰብኣይ ይመስል። 25 ዝናም ዘነመ፡ ውሒዝ ወሐ ዘ፡ ንፋስውን ነፈሰ፡ ነታ ቤት ከኣ ደፍእዋ። ኣብ ከውሒ ተሰሪታ እያ እሞ፡ ኣይወደቐትን። 26 ነዚ ነገረይ ሰሚዑ ዘይገብሮ ኹሉ ኸኣ ቤቱ ኣብ ሑጻ ዝሰርሔ ዓሻ ሰብኣይ ይመስል። 27 ዝናም ዘነመ፡ ውሒዝ ወሐዘ፡ ነፋስውን ነፈሰ፡ ነታ ቤት ደፍእዋ፡ ወደቐት፡ ኣዋዳድቓኣ ድማ ዓብዪ ዀነ። 28–29 ኰነ ድማ፡ የሱስ ነዚ ነገርዚ ምስ ወድኤ፡ ከም ጸሓፍቶም ዘይኰነስ፡ ስልጣን ከም ዘለዎ ይምህሮም ነበረ እሞ፡ እቶም ህዝቢ ብምህሮኡ ተገረሙ። ዞባ ማእኸል ስነ ስርዓት ሕፀ እንተስ ብዕድሉ እንተስ ከከም ሃብተ ገነት ወለዱ ዝዓበየ ቆልዓ ከከም ተፈጥሮኣዊ ባህርን ኣተዓባብያን ዝውስነካ እንተኾነ ክሳብ ዝተወሰነ ዕድመ ክልል ንወለዱ እናተኣዘዘ ዝኸደ ውላድ ኣብ ዝተወሰነ ዕድመ ክልል ምስ በፅሐ ድማ ተኣዛዝነቱ ኣብ ፈተና ዝወድቐሉ ኩነት ኣሎ፡፡ ንምንታይ? ናይ ወለዲ ሕቶን ወለዲ ዝምልስዎን ኢዩ፡፡ ገለገለ’ ውን ኣፍ ኣውፂኦም ብቀጥታ ዋላ ኣይዛረቡ እኒ ዓርከይ እገለ ተሓፅዮም እናበሉ ዕለታዊ ወግዒ ስድራ ቤት ዝገብሩ ኣለዉ፡፡ ንወለዲ ግና ቀደሙ’ ውን እንተኾነ ዝጠፍኦም ስለ ዘይነበረ ጉዳይ ሕፀ ኣብ ሰብኣይን ሰበይትን ይለዓል፡፡ ወዲ ክተሕፂ ጓል መን? ዘርኦምከ? ፅብቕቲ ድያ? ወዘተ ብወለዲ ዝውዳእ ውራይ ኮይኑ ጓል እንትትሕፀ ግና ዝበዝሕ ግዘ ብደቂ ተባዕትዮ ወይ ብሰብኣይ ኣብ ውዕልኡ ዳርጋ ዝውዳእ ኢዩ ተተብሃለ ምግናን ኣይኸውንን፡፡ ውላዶም ከሕፅዩ ዝደልዩ እንታይ ይብሉ ሓቢርና ንርአ፡፡ <<…ኣንቲ ወ/ሮ እክለ እቲ ቆልዓ ጎቢዙ ስለ ዘሎ ከምቱ እትሪኢዮ ’ውን ስራሕ ኣብዩ ስለ ዘሎ ኣርዑት እንዶነውድቐሉ ፅቡቕ ብርሃን ወድናባ ብደውና ሪኢና ቆልዓ ምሰዓምና ነይርና>>ዝብል መረዳድኢ ሓሳብ ንክሓፅይዎ ይስማምዑ፡፡ዘርኢ ሕውነት ዓፅሚ ከየፃረኻ ህሩግ ክብሃል ከም ዘይብሉ እውን ካልእ መረዳድኢ ውራይ እዩ፡፡ ድሕሪ እዙይ ሓደ ልኡኽ ኣቦ ጓል ኣብ ቤተ ክርስትያን ወይ ኣብ ዝኾነ ቦታ ረኺቡ ጓሎም ክልምን ከም ዝተልኣኸ ይነግር፡፡ ኣቦ ጓል ’ውን ምስ ቤተሰብ ክሳብ ዝመኽሩ ልኡኽ ቆፀሮ ሒዞም ይምለሱ፡፡ ብዛዕባ ምርመራ ኣመልኪቱ ፅዑቕ ኣስተምህሮ ዝተውሃበ እንትኸውን ብርክት ዝበለ ህዝቢ ብዓርሰ ድልየቱ ናብ ምርመራ ዝወሓዘሉ ኩነታት እናተፈጠረ ብድምፂ ወያነ ፣ መቓልሕ ትግራይ ፣ ጋዜጣ ወይን ፣ መልእኽትታት ኣድላይነት ምርመራ ኤች ኣይ ቪ ፡ ምጥቃምን ኣጠቓቕማ ፀረ ቫይረስ መድሓኒት ምስ ዓለም ለኸ መዓልቲ ኤድስን ዝተተሓሓዙ ዝተፈላለዩ ድሕርዚ ድማ፡ እንሆ፡ ኣብ ሰማይ ክፉት ደገ ርኤኹ እቲ ምሳይ ኪዛረብ ከሎ ዝሰማዕክዎ ኸም መለከት ዝዀነ ቐዳማይ ድምጺ ኸኣ፡ ድሕሪ ሕጂ ዚኸውን ነገር ከርእየካስ ነጀው ደይብ፡ በለኒ። 2 ሽዑ ብመንፈስ ኰንኩ፡ እንሆ ድማ፡ ኣብ ሰማይ ዝፋን ተነቢሩ፡ ኣብቲ ዝፋንውን ሓደ ተቐሚጡ ነበረ። 3 እቲ ተቐሚጥዎ ዝነበረ ኸኣ፡ ትርኢቱ እምኒ ያስጲስን ሰርድዮስን ይመስል፡ ነቲ ዝፋን ድማ ስመራግድ ዚመስል ቀስቲ ደበና ኸቢብዎ ነበረ። 4 ኣብ ዙርያ እቲ ዝፋን ከኣ ዕስራን ኣርባዕተን ዝፋናት፡ ኣብቲ ዝፋናትውን ጻዕዳ ኽዳውንቲ እተኸድኑ ኣብ ረርእሶም ከኣ ኣኽሊል ወርቂ እተኸለሉ ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታት ተቐሚጦም ርኤኹ። 5 ካብቲ ዝፋን ከኣ መባርቕን ደሃያትን ነጐዳታትን ወጸ። ኣብ ቅድሚ እቲ ዝፋን ከኣ ሾብዓተ መብራህቲ ሓዊ ይነድድ ነበረ። ንሳቶም እቶም ሾብዓተ መናፍስቲ ኣምላኽ እዮም። ብዙሕ ህዝቢ ምስ ረኣየ፡ ናብ ከረን ደየበ። ምስ ተቐመጠ ኸኣ፡ ደቀ መዛሙርቱ ናብኡ ቐረቡ። 2 ኣፉ ኸፈት፡ ከምዚ እናበለ ድማ መሀሮም፡ 3 ብመንፈስ ድኻታት፡ መንግስተ ሰማያት ናቶም እያ እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 4 ዚጕህዩ፡ ምጽንናዕ ኪረኽቡ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 5 ዓቃላት፡ ንምድሪ ኺወርስዋ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 6 ጽድቂ ዚጠምዩን ዚጸምኡን፡ ኪጸግቡ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 7 መሓርቲ፡ ምሕረት ኪረኽቡ እዪም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 8 ጹሩያት ልቢ፡ ንኣምላኽ ኪርእይዎ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 9 ገበርቲ ሰላም፡ ውሉድ ኣምላኽ ኪበሀሉ እዮም እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 10 ምእንቲ ጽድቂ ዚስደዱ፡ መንግስተ ሰማያት ናቶም እያ እሞ፡ ብጹኣን እዮም። 11 እንተ ጸረፉኹምን እንተ ሰጐጉኹምን ምእንታይ ድማ ክፉእ ዘበለ ብሓሶት እንተ ተዛረቡኩም፡ ብጹእን ኢኹም። 12 ከምኡ ኸኣ ቅድሜኹም ንዝነበሩ ነብያት ሰጕጎምዋም እዮም እሞ፡ ኣብ ሰማያት ዓስብኹም ብዙሕ ስለ ዝዀነ፡ ተሐጐሱ ባህውን ይበልኩም። 13 ንስኻትኩም ጨው ምድሪ ኢኹም። ጨው መቐረቱ እንተ ኸደኸ፡ ብምንታይ ይምቅር፧ ብሰብ ኪርገጽ ንግዳም ምድርባዩ እንተ ዘይኰይኑ እምበር፡ ዚጠቅም የብሉን። 14 ንስኻትኩም ብርሃን ዓለም ኢኹም። ኣብ ከረን ዘላ ኸተማ ኽትክወል ኣይከኣላን እዩ። 15 መብራህቲ፡ ኣብ ቤት ንዘሎ ኹሉ ኼ ብርህ፡ ኣብ ቀዋሚ ቐንዴል ኪሰቕልዎ እምበር፡ ኣብ ትሕቲ ኸፈር ኬንብርዎ ኣየብርሁን እዮም። 16 ከምኡ ኸኣ ነቲ ጽቡቕ ግብርኹም ርእዮም፡ ኣብ ሰማያት ብዘሎ ኣቦኹም ምእንቲ ኼመስግንዎ፡ ብርሃንኩም ኣብ ቅድሚ ሰብ ይብራህ። 17 ንሕጊ ዀነ ወይስ ንነብያት ክፍጽሞም እምበር፡ ክስዕሮም ዝመጻእኩ ኣይምሰልኩም። 18 ሰማይን ምድርን ክሳዕ ዚሐልፍ፡ ኵሉ ኽሳዕ ዚፍጸም፡ ካብ ሕግስ የውጣ ወይስ ሓንቲ ሕንጣጥ ከም ዘይትሓልፍ፡ ብሓቂ ይብለኩም ኣለኹ። 19 እምብኣርሲ ኻብዘን ናእሽቱ ትእዛዛት ሓንቲ ዝሰዐረ፡ ከምእውን ንሰብ ዝመሀረ፡ ኣብ መንግስተ ሰማያት ንእሽቶ ኺበሀል እዩ። እናገበረ ዚምህር ግና፡ ንሱ ኣብ መንግስተ ሰማያት ዓብዪ ኺበሀል እዩ። 20 ጽድቅኹም ካብ ጽድቂ ጻሓፍትን ፈሪሳውያንን ኣዝዩ እንተ ዘይበዝሔ፡ ኣን መንግስተ ሰማያት ከቶ ኣይትኣትዉን ኢኹም፡ ኢለ እነግረኩም አሎኹ። 8 ርኤኹውን እንሆ፡ ቡላ ፈረስ፡ ምስ እቲ ተቐሚጥዎ ዘሎውን ሞት እዩ፡ ሲኦል ከኣ ይስዕቦ። ብሰይፍን ጥሜትን ፌራን ብኣራዊት ምድርን ገይሮም፡ ንራብዓይ ኣፍ ምድሪ ኪቐትልዎ ስልጣን ተዋህቦም። 9 ነቲ ሓምሳይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ነፍሳት እቶም ስለ ቓል ኣምላኽን ስለቲ ዝነበሮም ምስክርን እተሐርዱ ኣብ ትሕቲ መሰውኢ ርኤኹ። 10 ዓው ብዝበለ ድምጺ ኸኣ፡ ዎ ቅዱስን ሓቀኛን ጐይታ፡ ክሳዕ መኣዝ ኢኻ ዘይትፈርድ፧ ነቶም ኣብ ምድሪ ዘለዉኻ ኽሳእ መኣዝ ኢኻ ሕነ ደምና ዘይትፈድዮም፧ እናበሉ ጠርዑ። 11 ንነፍሲ ወከፎም ድማ ጻዕዳ ኽዳን ተዋህቦም፡ እቶም ከማታቶም ኪቕተሉ ዘለዎም ብጾቶም ባሮትን ኣሕዋቶምን ክሳዕ ዚምልኡ ኸኣ፡ ገና ቕሩብ ዘመን ኪዐርፉ ተባህለሎም። 12 ነቲ ሳድሳይ ማሕተም ምስ ፈትሖ ኸኣ፡ ርኤኹ እሞ ብርቱዕ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ዀነ፡ ጸሓይ ከም ወጮ ጸለመት፡ ወርሒውን ብዘላ ኸም ደም ኰነት። 13 ኦም በለስ፡ ብርቱዕ ንፋስ ሰሰው ምስ ኣበላ፡ ነቲ ዝጐዔ ፍሪኣ ኸም እተርግፍ፡ ከምኡ ኸኣ ከዋኽብቲ ሰማይ ኣብ ምድሪ ወደቑ። 14 ሰማይውን ከም ዚጥቕለል ክታብ ኣግለሰ። ብዘለዉ ኣኽራንን ደሴታትን ካብ ሰስፍራኦም ገዐዙ። 15 ነገስታት ምድርን መሳፍንትን ሓላቑ ኣሻሓትን ሃብታማትን ሓያላትን ኵሎም ባሮትን ጭዋታትን ኣብ ጐደጕድን ኣብ በዓትታት ኣኽራንን ተሐብኡ። 16 ነኽራንን ነኻውሕን ድማ ካብ ገጽ እቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎን ካብ ቍጥዓ እቲ ገንሸልንሲ ኣብ ልዕሌና ወዲቕኩም ከውሉና፡ በልዎም። 17 እታ ዓባይ መዓልቲ ቍጥዓኦም መጺኣ እያ እሞ፡ መንከ እዩ ደው ኪብል ዚኽእል፧ ካብ ከረን ኪወርድ ከሎ፡ ብዙሕ ህዝቢ ሰዐቦ። 2 እንሆ፡ ለምጻም መጺኡ፡ ጐይታይ፡ እንተ ትፈቱስ፡ ከተንጽሃኒ ትኽእል ኢኻ፡ እናበለ ሰገደሉ። 3 ኢዱ ዘርጊሑ፡ ፈትየ አሎኹ ንጻህ፡ ኢሉ ተንከዮ። ብኡብኡ ኻብ ለምጹ ነጽሄ። 4 የሱስ ድማ ንሓደ እኳ ኸይትነግር ተተንቀቕ። ኪድ ደኣ፡ ርእስኻ ንኻህናት ኣርኢ፡ ናኣታትቶም ንምስክር ድማ እቲ ሙሴ ዝኣዘዞ መባእ ኣቕርብ፡ በሎ። 5–6 ናብ ቅፍርናሆም ምስ ኣተወ፡ ሓለቓ ሚእቲ ናብኡ መጺኡ፡ ጐይታይ ቈልዓይ መጽጕዑ ኣብ ገዛይ ወዲቑ፡ ብዙሕ ከኣ ይቕንዞ አሎ፡ እናበለ ለመኖ። 7 የሱስ ድማ፡ እኔኹ፡ መጺኤ ኽሕውዮ እየ፡ በሎ። 8 እቲ ሓለቓ ሚእቲ ኸምዚ ኢሉ መለሰሉ፡ ጐይታይ፡ ኣነ፡ ንስካ ናብ ቤተይ ክትኣቱ፡ ኣይበቕዕን፡ ኣየ እሞ፡ ሓንቲ ቓል ጥራይ ደኣ በል፡ ቈልዓይ ድማ ይሐዊ። 9 ኣነ ኸኣ ኣብ ትሕቲ መላኺ ዝግዛእ፡ ብትሕተይውን ጭፍራ ዘሎኒ ሰብ እየ እሞ፡ ነዚ ኺድ እብሎ፡ ይኸይድ፡ ንሓደ ኻልእ ከኣ ንዓ፡ ይመጽእ። ንባርያይውን እዚ ግበር፡ ይገብር ከኣ። 10 የሱስ ሰሚዑ ኣስተንከረ፡ ነቶም ዚስዕብዎ ዘለዉ ድማ በሎም፡ ከምዚ ዝበለት ዓባይ እምነትሲ ኣብ እስራኤል እኳ ኸም ዘይረኸብኩ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። 11 ካብ ምብራቕን ካብ ምዕራብን ብዙሓት ኪመጹ እዮም፡ ኣብ መንግስተ ሰማያት ከኣ ምስ ኣብርሃም ይስሃቅን ያእቆብን ኣብ መኣዲ ኪቕመጡ እዮም። ብዕለት 31/01/2013 ኣባላት ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንደሞክራስያዊ ለውጢ፡ ኤርትራዊ ዲሞክራስያዊ ኪዳንን ኤርትራዊ ደሞክራስያዊ ግንባርን፡ ካልኦት ፖለቲካውያን ውድባትን ስምረት መንእሰያት ንድሕነት ሃገርን፡ ኣብ ኣዲስ ኣባባን ከባቢኣን ዝርከቡ ነበርቲ ኤርትራውያንን ስደተኛታትን ተምሃሮ ዩኒቨርስትን ዝተፈላለዩ ማዕከናት ዜናን ዝተረኽብዎ ንኣስታት 5 ሰዓታት ዝወሰደ ሓያልን ውዕዉዕን ሰላማዊ ሰልፊ ኣብ በሪ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ተኻይዱ። እቲ ሰላማዊ ሰልፊ ስርሒት ፎርቶ ተጀሚሩ እምበር ኣይተወደአን፡ ንዘመናት ዝተምበርከኸ ህዝቢ ፍጹም የለን፡ ስርዓት ህግደፍ ይፍረስ ግዝኣተ ሕጊ ይንገስ ቁስሊ ህዝቢ ኤርትራ ክፍወስ፡ ሎሚ ፎርቶ ጽባሕ ኮምብሽታቶ፡ ሓርበኛታት ስርሒት ፎርቶ ሓበን ኩላትና እዮም፡ ስምረትና መሰረት ዓወትናን ካልኦትን ብዝብሉ ጭርሖታት ወቂቡ ካብ መተኣኻኸቢ ሰልፈኛታት ጀሚሩ ሰልፈኛ ምስ ተበገሰ ብልዑል ናይ ቃልሲ ስምዒትን ወኒን ንስርሒት ፎርቶ 21/01/2013 ዝድግፍን ኣብ ኤርትራ ምልካዊ ስርዓት ተወጊዱ ደሞክራስያዊ ስርዓት ንኽትከልን ግዝኣተ ሕጊ ክነግስን ዝጠልብ ድምጹ እናስመዐ ንዋና ቤት ጽሕፈት ኣፍሪቃዊ ሕብረት ዘይሩ ናብቲ ዋና በሪ እቲ ቤት ጽሕፈት ምስ በጽሐ ብልዑል ስነ ምግባርን ውርዙይ ኣገላልጻን ሓሳባቱ ኣፍሰሰ። ገለ ካብቶም ኣብቲ በሪ ኣፍሪቓዊ ሕበረ ት ሰልፈኛታት ዘስምዕዎም እነበሩ ጭርሖታት ድማ ግርማ ኣስመሮም ንህዝቢ ኤርትራ ኣይውክልን እዩ፡ ህግደፍ ዓዲ ግደፍ፡ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ናይ ኤርትራውያን እምበር ናይ ህግደፍ ኣይኮነን ስለዚ መሕብኢ ጉሒላ ህግደፍ ሰታዪ ደም ህዝቢ ኤርትራ ግርማ ኣስመሮም ክኸውን የብሉን፡ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ድምጺ ውጽዓት ኣካልካ ህዝቢ ኤርትራ ስማዕ፡ ኤርትራ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ ስለዚ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ኣብ ልዕሊ ቶታሊታርያን ስርዓት ህግደፍ ስጉምቲ ውሰድ፡ ኣውያትና ኣውያት ድምጺ ዕቡሳት እዩ፡ ፍትሒ ንደሊ ኣለና፡ ንሕና ንደሞክራሲ ኢና፡ ንሕና ንሰላም ኢና፡ ንላይበርያ፡ ሶማልን ማሊን ዝሃብኩሞ ግቡእ ቆላሕታ ንህዝቢ ኤርትራ ክንፈጎ የብሉን፡ ኣፍሪቃዊ ሕብረት ሕቶና መልስ ዝብሉን ካልኦትን ጭርሖታት ብቃንቃታት ትግርኛ፡ ዓረብን እንግሊዘኛን ምስ ኣስመዐ (( እዚ ሎሚ እነካይዶ ዘሎና ሰላማዊ ሰልፊ መቐጸልታ ናይቲ ብጀጋኑ ኣሕዋትናን ኣሓትናን ምክልኻል ሰራዊትና ኣብ ሃገርና ተወሊዑ ዘሎን ናብ ወጻኢ ሃገራት ድማ ዝላባዕ ዘሎን ህዝባዊ ማዕበል ምዃኑን እዚ ናይ ኣዲስ ኣባባ ሰላማዊ ሰልፊ ድማ ንቐጻሊ እውን ኣብ ቀረባ እዋን ከም ዝድገም )) ብምኽትል ፈጻሚ ቤት ጽሕፈት ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ተጋ. ዮሃንስ ኣስመላሽ መልእኽቲ ምስ ተመሓላለፈ ሰልፈኛታት ኣብቲ ዝቕጽል ሰላማዊ ሰልፊ ከ ም ዝመጹ ቃል ብምእታው ሰላማዊ ሰልፊ ኣዲስ ኣባባ 31/01/2013 ብዓወት ተዛዚሙ። ቀዳማይ ዑደት ካልኣዋይ እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት : ጠቕላላ ካልኣዋይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 2 ዕድመ ደረጃ ካብ: 14 to 16 ሰርተፍኬት/ዲፕሎማ ሽልማት: ናይ ኢትዩጵያ ጠቕላላ ትምህርቲ ቤት መውፅኢ ሰርተፍኬት ፈተና (ኢ.ጠ.ት.መ.ሰ.ፈ)       ኢትዩጵያ-ናይ ትምህርቲ ስርዓት   ናይ ድርጅታት ዓይነትን መረደእታታት                  ካልኣይ ዑደት ካልኣዋይ፡          እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት  : ቕድመ ዝግጅት ካልኣይ ደረጃ ትምህርት ቤት ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 2 ዕድመ ደረጃ ካብ: 16 to 18     ሰርተፍኬት/ዲፕሎማ ሽልማት: ናይ ኢትዩጵያ ጠቕላላ ትምህርቲ መእተዊ ፈተና       ቴክኒካል፡          እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት  :ቴክኒካል ትምህርቲ ቤትን ንንኢሽተይ ዓመታት ስልጠና ዝህብ ኮሌጅ ዕድመ ደረጃ ካብ: 16 to 19         ናይ ሞያ፡ እዚ ትምህርቲ ዝህቡ ናይ ትምህርቲ ቤት ዓይነት  : ናይ ሞያ ትምህርት ቤትን ንንኢሽተይ ዓመታት ስልጠና ዝህብ ኮሌጅ   ናይቲ ፕሮግራም ንውሓት ኣብ ዓመታት: 3 ዕድመ ደረጃ ካብ: 16 ናብ 19 12 ደቂ መንግስቲ ግና ናብ ናይ ወጻኢ ጸልማት ኪድርበዩ እዩም። ኣብኡ ብኽያትን ምሕርቃም ኣስናንን ኪኸውን እዩ፡ እብለኩም አሎኹ። 13 የሱስ ነቲ ሓለቓ ሚእቲ፡ ኪድ፡ ከም ዝኣመንካዮ ይኹነልካ፡ በሎ። እቲ ቘልዓ ከኣ በታ ሰዓት እቲኣ ሐወየ። 14 የሱስ ናብ ቤት ጴጥሮስ ምስ ኣተወ፡ ንሓማት ጴጥሮስ ብዓሶ ተትሒዛ ደቂሳ ረኣያ። 15 ኢዳ ተንከያ፡ ዓሶኣውን ሐደገታ። ተንሲኣ ኸኣ ኣገልገለቶ። 16–17 ምሸት ምስ ኰነ፡ ኣጋንንቲ ዝሐደርዎም ብዙሓት ናብኡ ኣምጽኡ። እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ፡ ንሱ ድኻምና ወሰደ፡ ሕማምናውን ጾረ፡ እተበሀለ ምእንቲ ኽፍጸም፡ ብቓሉ መናፍስቲ ኣውጽኤ፡ ሕማም ንዘለዎም ኵሎም ድማ ኣሕወዮም። 18 የሱስ ብዙሕ ህዝቢ ኸቢብዎ ምስ ረኣየ፡ ንማዕዶ ኺሳገሩ ኣዘዘ። 19 ሐደ ጸሐፊ መጺኡ፡ መምህር፡ ናብ እትኸዶ ዘበለ ኹሉ ኽስዕበካ፡ በሎ። 20 የሱስ ድማ፡ ንወኻሩ ጕድጓድ ኣለወን ነዕዋፍ ሰማይ ድማ ዜጽልላሉ። ንወዲ ሰብ ግና ርእሱ ዜጸግዓሉ እኳ የብሉን፡ በሎ። 21 ሓደ ኻልእ ካብ ደቀ መኣምርቱ ኸኣ፡ ጊይታይ፡ ከይደ ነቦይ ክቐብሮ ፍቐደለይ፡ በሎ። 22 የሱስ ግና፡ ስዐበኒ ደኣ፡ ንምዉታትሲ ምዉታቶም ይቕበርዎም ሕደጎም፡ በሎ። 23 ናብ ጃልባ ምስ ኣተወ፡ ደቀ መዛሙርቱ ሰዐብዎ። ኣብ የማን እቲ ኣብ ዝፋን ተቐሚጡ ዘሎ ድማ ብውሽጡን ብወጻኢኡን ተጽሒፉ፡ ብሾብዓተ ማሕተም እተሐትመ መጽሓፍ ርኤኹ። 2 ሓደ ብርቱዕ መልኣኽ ድማ፡ ነዚ መጽሓፍ እዚ ኪግንጽሎ ንመሓትሙውን ኪፈትሖ ዚበቅዕ መን አሎ፧ ኢሉ ብብርቱዕ ድምጺ ኺጭርሕ ከሎ ርኤኽዎ። 3 ነቲ መጽሓፍ እቲ ኺግንጽሎ ወይስ ኪርእዮ ኣብ ሰማይ፡ ወይስ ኣብ ምድሪ፡ ወይስ ኣብ ትሕቲ ምድሪ ንሓደ እኳ ኣይተኻእሎን። 4 ኣነ ድማ፡ ነቲ መጽሓፍ ዚግንጽሎ ወይስ ዚርእዮ ብቑዕ ሓደ እኳ ስለ ዘይተረኽበ፡ ብዙሕ በኼኹ። 5 ካብቶም ሽማግሌታት ሓደ ድማ፡ ኣይትብከ፡ እንሆ፡ እቲ ኻብ ነገድ ይሁዳ ዝዀነ ኣንበሳ፡ እቲ ሱር ዳዊት፡ ነቲ መጽሓፍ ኪግንጽሎን ነቲ ሾብዓተ ማሕተሙውን ኪፈትሖን ስዒሩ አሎ፡ በለኒ። 6 ኣብ ማእከል እቲ ዝፋንን እቶም ኣርባዕተ እንስሳን ኣብ ማእከል እቶም ሽማግሌታትን ተሐሪዱ ኸም ዝነበረ ዚመስል ገንሸል ደው ኢሉ ርኤኹ። ንሱ ሾብዓተ ቐርንን ሾብዓተ ዓይንን አለዉዎ፡ ንሳቶም ከኣ እቶም ናብ ብዘላ ምድሪ እተላእኩ ሾብዓተ መናፍስቲ ኣምላኽ እዮም። 7 ንሱ መጺኡ፡ ነቲ መጽሓፍ ካብ የማነይቲ ኢድ እቲ ኣብ ዝፋን እተቐመጠ ወሰዶ። ነቶም ቀዳሞት፡ እቲ ዝቐተለ ኺፍረዶ እዩ እሞ፡ ኣይትቕተል፡ ከም እተባህለሎም ሰሚዕኩም አሎኹም። 22 ኣነ ግና፡ ንሓዉ ዚቝጥዖ ዘበለ ኹሉ ኺፍረዶ እዩ፡ ንሓዉ፡ ኣታ ተኸዳን ጨርቂ፡ ዚበሎ ድማ ኣብ መጋባእያ ኺፍረዶ፡ ኣታ ዓሻ፡ ዚብሎውን ንገሃነም ሓዊ ኺፍረዶ እዩ፡ እብለኪም እሎኹ። 23 እምብኣር መባእካ ናብ መሰውኢ እንተ ኣምጻእካ፡ ሓውካ ሀዚኑልካ ምህላዉ ኸኣ እንተ ሐሰብካ፡ 24 ነቲ መባእካ ኣብኡ ቅድሚ መሰውኢ ሕደጎ፡ ኪድ ቅድም ምስቲ ሓውካ ተዐረቕ፡ ዳሓር ድማ ተመሊስካ ማባእካ ኣቕርብ። 25 ምስ መባእስትኻ ድማ ገና ኣብ መገዲ ኸሎኻ፡ ቀልጢፍካ ምስኡ ተዐረቕ። እንተ ዘይኰነስ እቲ መባእስትኻ ንፈራዲ ኣሕሊፉ ኸይህበካ፡ ፈራዲውን ንጊልያኡ። ናብ ቤት ማእሰርቲ ኸኣ ኣኣቱ። 26 እታ መወዳእታ ቆድራንቴን ክሳዕ እትፈዲ፡ ካብኣ ኸም ዘይትወጽእ፡ ብሓቂ እብለካ አሎኹ። 27 ነቶም ቅዳሞት፡ ኣይትዘሙ፡ ከም እተባህለሎም፡ ሰሚዕኩም አሎኹም። 28 ኣነ ግና ንሰበይቲ ኺብህጋ ዚጥምታ ዅሉ ብልቡ ፈጺሙ ኣብኣ ዘመወ፡ እብለኩም አሎኹ። 29 የማነይቲ ዓይንኻ እንተ ኣስሐተትካ፡ ካባኻ ጐጥጕጥካ ደርብያ። ብዘሎ ስጋኻ ኣብ ገሃነም ካብ ዚኣቱስ፡ ሓንቲ ኣካልካ እንተ ጠፍኤት ይሔሸካ። 30 የማነይቲ ኢድካ እንተ ኣስሐተትካውን፡ ካባኻ ቘሪጽካ ደርብያ። ብዘሎ ስጋኻ ኣብ ገሃነም ካብ ዚኣቱስ፡ ሓንቲ ኣካልካ እንተ ጠፍኤት ይሔሸካ። 31 ንሰበይቱ ዚፈትሓ፡ ጽሕፈት መፍትሒኣ ይሀባ፡ ተባህለ። 32 ኣነ ግና፡ ብዘይ ምኽንያት ዝሙት ንሰበይቱ ዚፈትሓ ዘበለ ዅሉ፡ ዘማዊት ገበራ፡ እቲ ፍትሕቲ ዜእቱ ድማ ዘመወ፡ እብለኩም አሎኹ። 33 ድማ ነቶም ቀዳሞት፡ ማሕላኻ ንእግዚኣብሄር ሀቦ እምበር፡ ብሓሶት ኣይትንሐል፡ ከም ተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 34 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ብሰማያት ኰነ፡ ዝፋን ኣምላኽ እዩ እሞ፡ 35 ብምድሪ ዀነ፡ መርገጽ እግሩ እያ እሞ፡ ብየሩሳሌም ኰነ፡ ከተማ እቲ ዓብዩ ንጉስ እያ እሞ፡ ከቶ ኣይትምሐሉ። 36 ካብ ጸጉሪ ርእስኻ ሓንቲ ኸተጻዕዱ ወይስ ከተጸልም ኣይትኽእልን ኢኻ ኣሞ፡ ብርእስካ እኳ ኣይትምሐል። 37 ነገርኩምሲ፡ እወ፡ እወ፡ ኣይኰነን፡ ኣይኰነን ደኣ ይኹን። ካብዚ ዝበዝሔ ኻብቲ ኽፉእ እዩ። 38 ዓይኒ ኽንዲ ዓይኒ፡ ስኒ ኽንዲ ስኒ፡ ከም እተባህለ ሰሚዕኩም አሎኹም። 39 ኣነ ግና እብለኩም አሎኹ፡ ንኽፉእ ኣይትቃወምዎ። የማነይቲ መልትሕካ ንዚወቕዓካ ግና፡ እታ ኻላአይቲውን ምለሰሉ። 40 ነቲ ኪማጐተካ፡ ቀምሽካ ኸኣ ኪወስድ ዚደሊ፡ እታ ኽዳንካውን ሕደገሉ። ትምህርቲ ኣብ ናይ ወድሰብ ዕብየት ብጣዕሚ ጠቓሚ ምኽንያት እዩ፣ናይቲ መንግስቲ ብጠቕላላ ዝለዓለ ቐዳምነት ዝወሃቦ ናይ ዕብየት ፃዕሪ እዩ፡፡ስለዝኾነ ሓድሽ ከይዲ ንክህሊን እቲ ኣታሓሳሳቢ ኩነታት ንምቕያር  ትኽክለኛ ኣቕጣጫ የድልዩ፡፡ስለዚ ድማ እዩ ጠቅላላ ናይ ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ ተደንጊጉ፡፡ እዚ ፖሊሲ ጠቕላላን ዝተፈለየ ኩሉ ዝሓቆፈ ዓላማ፣ስትራቴጂ ኣብ ምትግባር፣መደበኛን መደበኛ ዘይኾነ ትምህርቲ ዘጠቃለለ፣ካብ መዋእለ ህፃናት ናብ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲን ዝተፈለየ ትምህርቲ፣ችግር ብግልፂ ናይ ምፍታሕ ክእለት ኣብ ምዕባይን ኣብ ናይ ትምህርቲ ኣተሓሕዛ ባህሊ ኣብ ምግባር፣ናይ ትመህርቲ መረዳእታ ኣወቓቅራን ግንዛበን፣ኣብ ሳይንሳዊን ተግባራዊ ፍልጠት ኣብ ምርካብ የትኩር፡፡   ኣብ ሓምሻይ ሰሙን ላዕለዋይ ሊግ ኢትዮጵያ፤ ጋንታ ሓወልቲ ኣኽሱም ፈለማይ ዓወታ እንተመዝግብ፤ ጋንታ ሶሎዳ ዓድዋ ፈላማይ ስዕረታ እዚ ውድድር ዓመት ኣተኣናጊዳ። ቐትሪ ስዓት 7:00 ኣብ ስታዲየም ኣበበ በቂላ ምስ መሪሕ ምድብ ሀ ጋንታ ሸገር ከተማ ዝገጠመት ጋንታ ሶሎዳ ዓድዋ 1ን0 ብዝኮነ ውፅኢት ፈላማይ ስዕረታ እዚ ውድድር ዓመት ኣተኣናጊዳ። ሶሎዳ ዓድዋ ዛጊድ ኣርባዕተ ግጥማት ኣካይዳ ሰለስተ ዓወት ሓደ ስዕረት ኣመዝጊባ ሓደ ፀወታ እንዳተረፋ ትሽዓተ ነጥቢ ሒዛ ኣብ ላዕለዋይ ሊግ ኢትዮጵያ ፅቡቅ ጅማሮ እንዳሕለፈት ትርከብ። ብኣንፃሩ ኣብ ምድብ ለ ተመዲባ ከተማ ሃዋሳ ውድድር ተካይድ ዘላ ጋንታ ሓወልቲ ኣኽሱም ሎሚ ስዓት 9:00 ምስ ሻሸመኔ ከተመ ገጢማ ኣብ ዝባከነ ደቂቃ መበል 90+3 ደቂቃ ኽንዲዓለም ፍቓዱ ብዘመዝገባ ብሕታዊት ሸቶ 1ን0 ተዓዊታ ፈላማይ ሰለስተ ነጥባ እዚ ውድድር ዓመት ረኺባ። ኣብ ምድብ ሀ ምስ ሶሎዳ ዓድዋ ተመዲባ ትርከብ ጋንታ ደደቢት’ውን ኣብ ልዕሊ ወልቂጤ ከተማ 2ን0 ዓወት ኣመዝጊባ። ፎቶ፦ ዳጉ ስፖርት # ዮናስ ፍቓዱ ብመዓልቲ ጐይታ ብመንፈስ ኰንኩ፡ ብድሕረይ ከኣ፡ ነዚ እትርእዮ ዘሎኻ፡ ኣብ መጽሓፍ ጽሒፍካ፡ ናብተን ኣብ ኤፌሶንን ስሚርናን ጴርጋሞስን ትያቲራን ሳርዴስን ፊላደልፍያን ሎዲቅያን ዘለዋ ሾብዓተ ማሕበራት ስደዶ፡ ዚብል ከም ናይ መለኸት ዝበለ ብርቱዕ ድምጺ ሰማዕኩ። 12 ነቲ ዚዛረበኒ ዘሎ ድምጺ ኽርኢ ኸኣ ግልጽ በልኩ። ግልጽ ምስ በልኩውን፡ ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ወርቂ ርኤኹ። 13 ኣብ ማእከል እቶም ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ከኣ፡ ክሳዕ እግሩ እተኸድነ ብቕናት ወርቂውን ክሳዕ ኣፍ ልቡ እተዐጥቀ ወዲ ሰብ ዚመስል ርኤኹ። 14 ርእሱን ጸጕሩን ጻዕዳ ኸም ጸምሪ ጻዕዳውን ከም ኣስሓይታ እዩ፡ ኣዒንቱውን ከም ሃልሃልታ ሓዊ እየን፡ 15 ኣእጋሩ ኣብ ሓጐዶ ኸም ዝረሰነ ዜንጸባርቕ ኣስራዚ ሊባኖስ ይመስላ፡ ድምጹውን ከም ደሃይ ብዙሕ ማያት እዩ። 16 ኣብ የማናይ ኢዱ ሾብዓተ ኸዋኽብቲ ኣለውዎ፡ ካብ ኣፉውን ክልተ ዝኣፉ በሊሕ ሰይፊ ይወጽእ፡ ትርኢቱውን ከምታ ብሓይሊ እተብርህ ጸሓይ እዩ። 17–18 ምስ ርኤኽዎ ድማ፡ ከም ምዉት ኰይነ ኣብ ኣእጋሩ ወደቕኩ። ንሱ የማናይ ኢዱ ኣንበረለይ፡ ከምዚ እናበለ፡ ኣነ እቲ ቐዳማይን እቲ ዳሕራይን እቲ ህያውን እየ እሞ፡ ኣይትፍራህ። ሞይተውን ነበርኩ፡ እንሆ ኸኣ፡ ንዘለኣለመ ኣለም ህያው እየ፡ መርሖ ሞትን ሲኦልን ከኣ አሎኒ። 19 እምብኣርሲ ነቲ ዝርኤኻዮን ነዚ ዘሎን ነቲ ድሕርዚ ዚኸውንን ጽሐፎ። 20 ምስጢር እቶም ኣብ የማናይ ኢደይ ዝርኤኻዮም ሾብዓተ ኸዋኽብትን ናይተን ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ወርቅን፡ እቶም ሾብዓተ ኸዋኽብቲ እቲኣቶም መላእኽቲ እተን ሸብዓተ ማሕበራት እዮም፡ እተን ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴልውን ሾብዓተ ማሕበራት እየን። ኣዲስ ኣበባ፣ 11 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)ፕሬዚዳንት ታዬ ኣፅቀስላሴ ምስ ኣመራርሓ ስራሕ ቦርድ ትካል ፅሬት ሽልማት ኢትዮጵያ ተዛቲዮም፡፡ እቶም ፕሬዚዳንት ኣብቲ እዋን ላዕለዋይ ሓላዊ እቲ ትካል ብምዃን ዕላማኡ ቀፃሊ ብዝኾነ መገዲ ንኸዕውት ከምዝሰርሑ ምርግጋፆም ቤት ፅሕፈት ፕሬዚዳንት ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ፡፡ እቲ ሓደ ዓላማ ናይ ትምህረቲ ናይ ግለሰባትን ሕብረተሰብን ችግር ናይ ምፍታሕ ክእለት፣ትወህቦን ናይ ትምህርቲ ባህሊ ካብ መሰረታዊ ትምህርቲ ዝጅምርን ኣብ ኩሉ ደረጃ ዘለው ምጥንኻር እዩ፡፡ትምህርቲ ንወድሰብ ጎዳእቲ ልምዲታት ንምፍላይን ብቶም ጠቐምቲ ዝበሃሉ ልመድታት ንምቕያር የኽእል፡፡ወድሰብ ናብቲ ሕብረተሰብ ኩሉ ዘማእኸለ ልምዓት ሳይንስን ቴክኖሎጂን ብምሰርጫው ንቲ ኸባቢ ብምሕላው፣ ምምሕያሽ፣ምቕያርን ንምልማዕ ይሕግዝ፡፡ከምኡ እውን ትምህርቲ ኣብ ናይ ሰብ መብቲን ዲሞክራቲክ ጥቕምታት ዕብየት፣ማዕርነት ንክህሉ ከይድታት ኣብ ምፍጣር፣ናይ ሓባር ምርድዳእን ምትሕብባር ኣብ ማእኸል ሰባት ንክህሊ ዝለዓለ ግደ ይጫወት፡፡ ብዛዕባ ምርኻብ ፕሪሲደንት ዑመር ኣልባሺር ምስ ኢሳያስ ዘሕዝን እዩ እሉ ድሕሪ ምግላጹ፡ ኢሳያስ ንህዝቢ ኤርትራን ዓለምን ኣሎኹ መበሊ ክኾኖ ፕሪሲደንት ዑመር ኣልባሺር ኣብ ጎኑ ንክረኤ ተጠቂሙሉ በለ።ኣብዚ ናይ ምብጻሕ እዋን ዝተገብረ ጸጥታዊ ኣገባብ ኣቀባብላ ብዝምልከት ድማ እቲ ዝተገልጸ ልሕሉሕ ኩነታት ናይ ስርዓት ህግድፍ ዘረጋግጽ ኢዩ’ውን በለ። ሱዳን ምስ መሰል ህዝቢ ኤርትራ ጠጠው ዝበለ ሃገር ምዃኑ ታሪኽ ዝምስክሮ ኮይኑ፡ ሎሚ ፕሪሲደንት ናይ ሱዳን ካብ ህዝቢ ኤርትራ ዝያዳ ናብ ፕሪሲደንት ናይ ኤርትራ ዝዛዘወ ኮይኑ ምርኣይና ብጣዕሚ ዘሕዝን እዩ። ስለ’ዚ ድማ፡ መንግስቲ ሱዳን ንጉዳይ ዝምድናኣ ምስ ስርዓት እስያስ ዳግመ ርእይቶ ክትገብረሉ ነማሕጽን። እዚ ምንጪ ሽግራት ናይ ሱዳን ዝኾነ ስርዓት ኤርትራ ሎሚ ብግምጥልሽ ብከም’ዚ ዝኣመሰለ ናይ ምሕዝነት ምብጻሕ ህያብ ክግበረሉ ምርኣይና ብኩሉ መዐቀኒታት ዘገርም ኮይኑ ምስ’ቲ ኣብ ሞንጎ ክልቲኡ ህዝብታት ዘሎ ዝምድናታት ዝዛመድ ኣይኮነን። ይኹን እምበር ታሪኻዊ ዝምድናታት ናይ ክልቲኡ ህዝብታት ናይ ግድን ነባሪ እዩ" ክብል ኣረጋገጸ። ቀጺሉ ዶር. ዩሱፍ " ናይ ክልቲኡ ሃገራት ዝምድና እስቲራቲጂካዊ ስለ ዝኾነ፡ ሱዳን ክሳብ ዕለተ ናጽነት ንኤርትራ ኣድማዒ ደገፍ ኣወፊዩ እዩ ። ሎሚ ድማ መንግስቲ ሱዳን ፡ህዝቢ ኤርትራ ካብ ምልካዊ ጨቋኒ ስርዓት ንምንጋፍ ይቃለስ ከም ዘሎ ክፈልጥ ስለ ዝግባእ ፡ንፕሪሲደንት ዑመር ኣልባሺር ከመሓላልፎ ዝደሊ፡ ስርዓት ኤርትራ ሓላፋይ እዩ ህዝቢ ኤርትራ ግን ተራፋይ ስለ ዝኾነ ኣብ ጎኑ ጠጠው ክብል መጸዋኦታ የቅርበሉ" በለ። መዝገብካ ኣብ ዘለዎ፡ ኣብኡ ድማ ልብኻ አሎ። ስለዚ ብልዒ ኣብ ዘይበልዖ፡ ነቐዝ ኣብ ዘየንቅዞ፡ ሰረቕቲ ዅዒቶም ኣብ ዘይሰርቅዎ ኣብ ሰማይ ደኣ መዝገብ ግበሩ እምበር፡ ብልዒ ኣብ ዚበልዖ፡ ነቐዝ ኣብ ዜንቅዞ፡ ሰረቕቲ ዅዒቶም ኣብ ዚሰርቅዎ ኣብ ምድሪ ንኣኻትኩም መዝገብ ኣይትግበሩ። 22 ናይ ስጋ መብራህቲ ዓይኒ ያ። ዓይንኻ ጥዕይቲ እንተ ዀነት፡ ብዘሎ ስጋኻ ብሩህ ይኸውን። 23 ዓይንኻ ህምምቲ እንተ ዀነት ግና፡ ብዘሎ ስጋኻ ጸልማት ይኸውን። እምብኣርሲ እቲ ኣባኻ ዘሎ ብርሃን ካብ ጸልመተ፡ ጸልማቱስ ክንደይ ዓብዪ ይኸውን። 24 ንኽልተ ጐይተት ኪግዛእ ዚኽእል የልቦን። ወይ ነቲ ሐደ ጸሊኡ፡ ነቲ ሐደ ይፈቱ። ወይ ከኣ ነቲ ሐደ ተኣዚዙ፡ ነቲ ሐደ ይንዕቕ። ንኣምላኽን ንገንዘብን ክትግዝኡ ኣይዀነልኩምን እዩ። 25 ካብ መብልዕሲ ህይወትዶ ኣይትበልጽንን፧ ካብ ክዳንስ ስጋዶኣይበልጽን፧ ስለዚ ንህይወትኩም ብትበልዕዎን ብትሰትይዎን ወይስ ንስጋኹም ብትኽደንዋን ኣይትጨነቑ፡ እብለኩም አሎኹ። 26 ንዕዋፍ ሰማይ ተመልከቱ፡ ናይ ሰማይ ኣቦኹም ደኣ ይምግበን እምበር፡ ኣይዘርኣ፡ ኣይዐጽዳ፡ ኣብ ማዕከንውን ኣይእክባን እየን። ንስኻትኩምዶ ግዳ ኻባታተን ብዙሕ ኣይትበልጹን፧ 27 ካባኻትኩምከ ተጨኒቑ ኣብ ልዕሊ ቝመቱ ሓንቲ እመት ኪውስኽ ዚኽእል መን አሎ፧ 28 ከመይከ ብናይ ክዳን እጥችነቝ፧ ን ዕምባታት መሮር ከመይ ኢሎም ከም ዚዐብዩ ተመልከቱ፡ ኣይደኽሙ፡ ኣይፈትሉ። 29 ምስናይዚ ግና ሰሎሞን እኳ በቲ ኹሉ ኽብሩ ኸም ሐደ ኻባታቶም ከም ዘይተኸደነ፡ እብለኩም አሎኹ። 30 ኣምላኽ ነቲ ሎሚ ዘሎ፡ ጽባሕ ግና ናብ እቶን ዚድርበ ሳዕሪ መሮር ከምዚ ገይሩ ዚኸድኖ ኻብ ኰነ ደኣ፡ ኣቱም ጕዱላት እምነት፡ ንኣኻትኩምዶ ግዳ ኣብሊጹ ኣይከድነኩምን፧ 31 እምበርከ እንታይ ንበሎ፡ እንታይ ንሰቲ፡ እንታይ ንኽደን፡ ኢልኹም ኣይትቸነቑ። 32 ነዚ ኹሉስ ኣህዛብ ይደልይዎ እዮም እሞ፡ ንኣኻትኩም እዚ ኹሉ ኸም ዜድልየኩም፡ ናይ ሰማይ ኣቦኹም ይፈልጥ እዩ። 33 ቅድም መንግስቲ ኣምላኽን ጽድቁን ድለዩ፡ እዚ ኹሉ ድማ ይውሰኸልኩም። 34 ጽባሕ ንርእሳ ትጭነቕ እያ እሞ፡ ንጽባሕ ኢልኩም ኣይትጨነቑ። ንመዓልቲ ኽፍኣታ ይኣኽላ። ድሕሪ’ዙይ ኣዕርኽቲ ተባሂሉ ሰለስተ ኣዕርኽቲ ይቀርቡ ’’ኣዕርኽቲ ዲኹም? መርዓዊ ኣዕርኽትዃ ድዮም?‘ ተባሂሉ ምላሽ ምስተውሃበ እንዳወዲ ንእንዳጓል ‘ዓዲጎታት መዕረፊዶ ትህቡና‘ኢሎም ይሓቱ፡፡ ሂብናኩም ምስተብሃሉ መተኣናገዲ ’ውን ይውሃቦም ኣቦ ጎይላ ዝኾኑ ውን ካብ ክልቲኡ ወገን ይምረፁ፡፡ ወገነይ ወገንካ ከይበሉ ክፃወቱ ቃል ይኣትዉ፡፡ ካብኡ ስነ ስርዓት ምግብና ይካየድ፡፡ ምስተበልዐ እንዳጓል ንመርዓዊ ተለዓል ተልዓልየ መሲሊካዶ ስዋ በዓልየ እናበላ ይደርፋሉ፡፡ ስነ ስርዓት ቃል ኪዳን ኣዕርኽቲ ክዳን ኣመሪቖም ምስ ኣረከቡ መርዓት ከዲኖም ናብ ዳስ የምፅኡዋ፡፡ ብድሕሪኡ ቐሺ ንመርዑት ከምዚ እናበሉ ቃል ኪዳን የእትውዎም፡፡ እዚ ወደይ ዓይና ዓዊራ እዝና ፀሚማ እግራ ሓንኪሳ ኢልካ ከይትንዕቓ ከይትፀልኣ ቃል ኪዳን ይብፃሕኻዶ?ምስ በልዎ ይብፀሓኒ ይብል፡፡ ንሳ ውን ብግድኣ ከምኡ፡፡ ኣዕርኽቲ ብወገኖም ዝበርህ ጥዋፍ ሒዞም ብርእሲ መርዓት እናዞሩ ከምዚ እናበሉ ቃል የኣትዉ፡፡ 1 በስመኣብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ ኣሃዱ ኣምላክ ሰለስት ግዜ 2 ኣረኩ ወኣረኩ ከመዘኣረኩ ኣብርሃም ይሰይቅ ወያ እቆብ ሰለስት ግዜ 3 ኣረኩ ኣርከተይ ኣርከኒ ወለተማርያም ሽም መርዓት ሰለስት ግዜ 4 ዓሪኸ ኣይዓረክኹን ከይብል ቃል ኪዳን ይብፀሐክንዶ ይብሉ፡፡ ንሳ ውን ይብፀሓኒ ትብል፡፡ ዘይበቕዑ ትካላት፣ዘይተማልአ ናይ መምሃራን ስልጠና፣ብተምሃሪ ዝተጠቅጠቀ ክላስ፣ናይ መፅሓፍ ሕፅረትን ናይ ካልኦት መምሀሪ ነገራት ሕፅረት ኩሎም እዚኣቶም ዘመላኽትዎ እቲ ዝቐርብ ናይ ትምህርቲ ዓይነት ትሑት ምኻDኑ የርኢ፡፡ናይ ቐዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ተሳትፎ መጠን ትሕቲ 22% ዝቐራረብ ናይ ዕድመ ምድብ እዩ፡፡ ካብዚ ብዙሕ ቑፅሪ ዘsርፁን ደጊሙ ናብ መሃይምነት ዝወድቑ እዩም፡፡ኣብ ክልላት እቲ ዘይምምጥጣን ዝለዓለ እዩ፡፡መሃይምነት ናይቲ ሕብረተሰብ ብጠቕላላ ዝዓበየ ችግር እዩ፡፡ዕድላት ንናይ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲን ንቴክኒካልን ሞያዊ ስልጠና ኣብ ዓበይቲ ከተማታት ዝተወሰነ እዩ፡፡ላዕለዋይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ትካላት ዝግነዩ ኣብ ብጣዕሚ ውሱን ክልላት ጥራሕ እዩም ዝርከቡ፡፡ዝተጨናነቑን ናይ ምርምር ክእለቶም ብጣዕሚ ዝተሓተ እዩ፡፡   የሱስ ብዘመን ንጉስ ሄሮዶስ ኣብ ቤተ-ልሄም ናይ ይሁዳ ምስ ተወለደ፡ እንሆ፡ ሰብ ጥበብ፡ እቲ እተወለደ ንጉስ ኣይሁድ ኣበይ አሎ፧ ኰዀብ ኣብ ምብራቕ ርኢና እሞ፡ ክንሰግደሉ መጺእና፡ እናበሉ ኻብ ምብራቕ ናብ የሩሳሌም መጹ። ንጉስ ሄሮዶስ ስሚዑ ሰምበደ፡ ኵላ የሩሳሌምውን ምስኡ። ንሱ ድማ ንዅሎም ሊቃውንቲ ኻህናትን ጻሓፍትን ህዝብን ኣኪቡ፡ ክርስቶስ ኣበይ እዩ ዚውለድ፧ ኢሉ ሐተቶም። ንሳቶም ከኣ፡ ኣቲ ቤት-ልሄም ምድሪ ይሁዳ፡ ንህዝበይ እስራኤል ዚሕሉ ሹም ካባኺ ኺወጽእ እዩ እሞ፡ ካብ ሹማምቲ ይሁዳ ከቶ ኣይትንእስን ኢኺ፡ ጽሑፍ እዩ እሞ ኣብ ቤት-ልሄም ናይ ይሁዳ እዩ፡ በልዎ። ድሕርዚ ሄሮድስ ንሰብ ጥበብ ብሕቡእ ጸውዖም፡ ካባታቶም ድማ ዘመን እቲ እተራእዮም ኰዀብ ኣጸቢቑ ተረድኤ። ናብ ቤት-ልሄም ድማ ሰደዶም፡ ኬድኩም ብዛዕባ እቲ ህጻን ኣርጊጽኩም መርምሩ። ምስ ረኸብኩምዎ፡ ኣነ ኸኣ መጺኤ ኽሰግደሉ፡ ኣፍሉጡኒ በሎም ንሳቶም ከኣ ካብ ንጉስ ሰሚዖም ከዱ። እንሆ፡ እቲ ኣብ ምብራቕ ዝረኣይዎ ኰዀብ ኣብ ልዕሊ እታ እቲ ሕጻን ዘለዋ ቦታ መጺኡ ደው ክሳዕ ዚብል መርሖም። ነቲ ኰዀብ ምስ ረኣይዎ፡ ዛዮም ብዙሕ ሓጎስ ተሐጎሱ። ናብ ቤት ኣትዮም፡ ነቲ ሕጻን ምስ ማርያም ኣዲኡ ረኣይዎ፡ ፍግም ኢሎም ድማ ሰገድሉ። ሳጽኖም ከፊቶም ከኣ ወርቅን ዕጣንን ከርበን ገጸ በረኸት ሀብዎ። ና ብ ሄሮዶስ ከይምለሰኡ፡ ብሕልሚ ምስ ተራእዮም ድማ፡ ብኻልእ መገዲ ናብ ሃገሮም ተመልሱ። ንሳቶም ምስ ሐለፉ፡ እንሆ፡ መልኣኽ እግዚኣብሄር ንዮሴፍ ብሕልሚ ተራእዮ፡ ሄሮዶስ ነቲ ሕጻን ኪቐትሎ ይደሊ አሎ እሞ፡ ተንስእ፡ ነቲ ሕጻንን ነዲኡን ሒዝካ ናብ ግብጺ ህደም፡ ክሳዕ ዝነግረካ ኸኣ ኣብኡ ጽናሕ፡ በሎ። ተንሲኡ፡ ነቲ ሕጻንን ነዲኡን ሒዙ፡ ብለይቲ ናብ ግብጺ ኸደ። እቲ እግዚኣብሄር ብነብዪ፡ ንወደይ ካብ ግብጺ ጸዋዕክዎ፡ ዝበሎ ምእንቲ ኺፍጸም ድማ፡ ሄሮዶስ ክሳዕ ዚመውት ኣብኡ ጸንሔ። ሽዑ ሄሮዶስ ሰብ ጥበብ ከም ዘላገጹሉ ምስ ረኣየ፡ ብዙሕ ኰረየ እሞ፡ ንዅሎም ሕጻናት ቤት ልሄምን ኣብ ኵሉ ጐደቦታት ንዝጸንሑን፡ ካብ ሰብ ጥበብ ኣርጊጹ ብዝሐተቶ ዘመን ወዲ ኽልተ ዓመትን ካብኡ ንታሕትን ንዘለዉ ልኢኹ ኣቕተለ። ሽዑ እቲ ብነብዪ ኤርምያስ፡ ኣብ ራማ ድምጺ ተሰምዔ፡ ዋይዋይታን ብዙሕ ብኽያትን። ራሄል ስለ ደቃ በኸየት፡ ተወዲኦም እዮም እሞ፡ ምድባስ ኣበየት፡ እተበሀለ ተፈጸመ። ሄሮዶስ ምስ ሞተ፡ እንሆ ኣብ ግብጺ መልኣኽ እግዚኣብሄር ንዮሴፍ ብሕልሚ ተራእዮ፡ እቶም ህይወት ነዚ ሕጻን ዚደልዩ ሞይቶም እዮም እሞ፡ ተንስእ፡ ነዚ ሕጻንን ነዲኡን ሒዝካ፡ ናብ ምድሪ እስራኤል ኪድ፡ በሎ። ንሱ ድማ ተንሲኡ፡ ነቲ ሕጻንን ነዲኡን ሒዙ፡ ናብ ምድሪ እስራኤል መጸ። ኣርኬላዎስ ኣብ ክንዲ ኣቦ ኡ ሄሮዶስ ከም ዝነገሰ ሰሚዑ ግና፡ ናብኡ ምኻድ ፈርሄ። ብሕልሚ ምስ ተገልጸሉ ድማ፡ ናብ ምድሪ ገሊላ ኸደ። እቲ ብነብያት፡ ናዝሬታዊ ኺበሀል፡ እተበሀለ ምእንቲ ኺፍጸም፡ ናዝሬት ናብ እትበሀል ዓዲ መጺኡ ተቐመጠ። ዓሰርተ ቐርን ሾብዓተ ርእስን፡ ኣብቲ ኣቕርንቱ ኸኣ ዓሰርተ ዘውዲ፡ ኣብቶም ኣራእሱውን ስማት ጸርፊ ዘለዎ ኣራዊት ካብ ባሕሪ ኺወጽእ ከሎ ርኤኹ። 2 እቲ ዝርኤኽዎ ኣራዊት ከኣ ነብሪ እዩ ዚመስል፡ ኣእጋሩ ኸም ናይ ድቢ፡ ኣፉውን ከም ኣፍ ኣንበሳ እዩ። እቲ ገበል ድማ ሓይሉን ዝፋኑን ብዙሕ ስልጣንን ሀቦ። 3 ሓደ ኻብቶም ኣራእሱውን ንሞት ከም እተወግኤ ዀነ እሞ እታ ቝስሊ ሞቱ ሐወየት፡ ብዘላ ምድሪ ድማ ተገሪማ ደድሕሪ እቲ ኣራዊት ሰዐበት። 4 ንሳቶም ከኣ፡ ነቲ ኣራዊት ስልጣን ስለ ዝሀቦ፡ ነቲ ገበል ሰገዱሉ፡ ነቲ ኣራዊትውን፡ ነዚ ኣራዊት እዝስ መን ይመስሎ፧ መንከ ኺዋግኦ ይኽእል፧ እናበሉ ሰገዱሉ። 5 ቃል ትዕቢትን ጸርፍን ዚዛረብ ኣፍ ተዋህቦ፡ በርብዓን ክልተን ወርሒ ግብሩ ኺገብርውን ምልኪ ተዋህቦ። 6 ንምጽራፍ ኣምላኽን ንስሙን ንማሕደሩን ነቶም ኣብ ሰማይ ዚነብሩውን ኪጸርፎም ኣፉ ኸፈተ። 7 ምስቶም ቅዱሳት ውግእ ኪገብርን ኪስዕሮምን ከኣ ተዋህቦ። ኣብ ልዕሊ ዅላቶም ዓሌታትን ህዝብን ቋንቋታትን ኣህዛብን ድማ ምልኪ ተዋህቦ። 8 እቶም፡ ካብ ምስራት ዓለም ጀሚሩ ስሞም ኣብቲ ናይቲ እተሐርደ ገንሸል መጽሓፍ ህይወት ዘይተጻሕፈ፡ ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ዅላቶም ኪሰግዱሉ እዮም። 9 ሰብ፡ እዝኒ ደኣ እንተ ኣልያቶስ፡ ይስማዕ። ስልጣንን ግዴታን ናይቲ ሚኒስትሪ ብኣዋጅ 4/87 መሰረት፡ ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ንምስፍሕፋሕ ዘለው ምኽንያታታት፡ 1. ሪፈራል ሆስፒታል ከምኡ እውን ፅንዓትን ምርምር ማእኸል ምቑቋምን ምምሕዳርን 2. ብጥዕና ኣገልግሎታት ክትግበሩ ዘለዎም መስፈርትታት ምውሳን፣ብዘይካ ከም እቶም ስልጣናት ብጥብቂን ብሕጊ ንቶም ካልኦት ኣካላት ምሃብ፣ፍቓድ ኣብ ምሃብን ሆስፒታላት ኣብ ምምቑፅፃርን ብናይ ወፃኢ ድርጅታትን በዓል ሃብትታት ናይ ጥዕና ኣገልግሎታት ምጥያሽ፡፡ 3. ናይ በዓል ሞያታት ብቕዓት ኣብ ናይ ህዝቢ ጥዕና ኣገልግሎት ዝተፈላለዩ ደረጃታት ኣብ ምስታፍ ይውስን፣ብተመሳሳሊ ናይ ብቕዓት ምስክር ወረቐት ንምርካብ ምጥያቕ 4. ናይ ባህላዊ ሕክምና ፅንዓት ምግባር ፣ምርምርን ናይ ሙከራ ማእኸል ብተመሳሳሊ ምዝግጃው 5. ኣብ ባህላዊ ሕክምና ምርምር ክግበር ምፍጣርን ንዚ ዓላማ፣ ናይ ምርምርን ሙከራ ማእኸል ምዝግጃው 6. ምፍጣርን ናይ ኩነታት ኣተገባብራ ምክትታልን ናይ ተሓላላፊ ሕማም ምክልኻልን ምጥፋእን መንገዲ ምፍጣር 7. ናይ ህዝቢ ጥዕና ንምሕላው ኣድላይን ዝተፈለየ ቑፅፅር ክውሰድ ምግባር 8. ናይ ምግቢ ቦታን ናይ ኣመጋግባ ጥቕሚ ኣብ ምውሳን ፅንዓት ምግባር በቲ ወርሓት እቲ ዮሃንስ መጥምቕ፡ መንግስተ ሰማያት ቀሪባ ኣላ እሞ፡ ተነስሑ፡ ኢሉ እናሰበኸ፡ ናብ በረኻ ይሁዳ መጸ እቲ ብነብዪ ኢሳይያስ፡ ኣብ በረካ ዚእውጅ ድምጺ ኣዋጅ ነጋሪ፡ ጎደና እግዚኣብሄር ጽረጉ፡ መገድውን ኣቕንዑ፡ ኢሉ እተነግረሉ ንሱ እዩ። ክዳን ዮሃንስ ካብ ጸጉሪ ገመል ነበረ፡ ዕጣቕ ሕቝኡ ድማ ፈልቍ፡ ቀለቡ ኸኣ ኣንበጣን መዓር ሰንካልን ነበረ። ሽዑ የሩሳሌምን ኵላ ይሁዳን ብዘላ ሃገር ዙርያ ዮርዳኖስን ናብኡ መጸት። ሓጢኣቶም እናተኣመኑ ኸኣ፡ ኣብ ርባ ዮርዳኖስ ብእኡ ይጥመቑ ነበሩ። ካብ ፈሪሳውያንን ሰዱቃውያንን ብዙሓት ናብ ጥምቀቱ ኺመጹ ምስ ረአየ ግና በሎም፡ ኣቱም ውሉድ ኣትማን፡ ካብቲ ዚመጽእ ቍጥዓ ኸም እትመልቁኸ መን ሐበረኩም፧ እምበርስከ ንንስሓ ዚበቅዕ ፍረ ግበሩ። ብልብኹም፡ ኣብርሃም ኣቦ አሎና፡ ከም እትብሉ ኣይምሰልኩም። ንኣብርሃምሲ ኻብዚ ኣእማን እዚ ውሉድ ኬተንስኣሉ፡ ንኣምላኽ ከም ዚከአሎ፡ እብለኩም አሎኹ። ካብ ብሕጂ እኳ ማሕጸ ናብቲ ጕንዲ ኦም ተነቢሩ አሎ፡ እምበኣርሲ ጽቡቕ ፍረ ዘይፈሪ ዘበለ ዅሉ ኦም ይቝረጽ፡ ናብ ሓዊ ድማ ይድርበ። ኣነስ ንንስሓ ብማይ ኤጥምቐኩም አሎኹ፡ እቲ ድሕረይ ዚመጽእ ግና ካባይ ይሕይል እዩ፡ ኣነስ ኣሳእኑ ኽጸውር እኳ ኣይበቅዕን። ንሱ ብመንፈስ ቅዱስን ብሓውን ኬጥምቐኩም እዩ። ዓውዱ ዜጽርየሉ መስኤ ኣብ ኢዱ ኣለዎ፡ ሰርናዩ ኣብ ቈፎኡ ይእክብ፡ ነቲ ሓሰር ግና ብዘይጠፍእ ሓዊ ኼንድዶ እዩ። ሽዑ የሱስ ብዮሃንስ ኪጥመቕ፡ ካብ ገሊላ ናብ ዮርዳኖስ መጸ፡ ዮሃንስ ግና፡ ንኣት ብኣኻ ምጥማቕ የድልየኒ፡ ንስኻዶ ናብይ ትመጽእ፧ ኢሉ ኣበዮ። የሱስ ከኣ፡ ኵሉ ጽድቂ ኽንፍጽም ይግባኣና እዩ እሞ፡ ሕጂስ ይኹን ደኣ ሕደግ፡ ኢሉ መለሰሉ። ድሕርዚ ፈቕደሉ። የሱስ ምስ ተጠምቀ፡ ብኡብኡ ኻብ ማይ ወጸ። እንሆ ኸኣ ሰማያት ተኸፍተ፡ መንፈስ ኣምላኽ ድማ ከም ርግቢ ወሪዱ፡ ኣብ ርእሱ ኪቕመጥ ረኣየ። እንሆ ድማ ብእኡ ዝሰመርኩ ፍትዊ ወደይ እዚ እዩ፡ ዚብል ድምጺ ኻብ ሰማይ መጸ። 15 ከምኡውን በዛ መገዲ እዚኣስ ንምህሮ ኒቆላውያን ዝሐዝዎ አለዉኻ። 16 ስለዚ ተነሳሕ፡ እንተ ዘይኰነስ ቀልጢፈ ኽመጽእ፡ ብሰይፊ ኣፈይውን ክዋግኦም እየ። 17 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። ነቲ ዚስዕር ካብቲ ስዉር ማና ኽህቦ እየ፡ ጻዕዳ እምኒ ድማ፡ ብዘይ እቲ እተቐበላስ ሓደ እኳ ዘይፈልጦ ኣብታ እምኒ እቲኣ እተጻሕፈ ሓድሽ ስም ክህቦ እየ። 18 ናብ መልኣኽ ማሕበር ትያቲራውን ጽሐፍ፡ እቲ ኸም ሃልሃልታ ሓዊ ዝዀና ኣዒንቲ ዘለዋኦ፡ ኣእጋሩውን ዜንጸባርቕ ኣስራዚ ሊባኖስ ዚመስል ወዲ ኣምላኽ ከምዚ ይብል አሎ፡ 19 ግብርኻን ፍቕርኻን እምነትካን ኣገልግሎትካን ትዕግስትኻን፡ እቲ ግብርኻውን ካብ ቀዳማዩስ ዳሕራዩ ኸም ዚበዝሕ፡ እፈልጥ አሎኹ። 20 ግናኸ ነታ፡ ነብዪት እየ፡ እናበለትሲ ነቶም ኣገልገልተይ ኪምንዝሩን ንጣኦታት እተሰውኤ ኺበልዑን እትምህሮምን እተስሕቶምን ዘላ ኢዛቤል፡ ነታ ሰበይቲ እቲኣ ስቕ ኢልካ ምርኣይካ ረኺበልካ አሎኹ። 21 ምእንቲ ኽትንሳሕ ኢለ፡ ጊዜ ሂበያስ፡ ንሳ ግና ካብቲ ምንዝርናኣ ኽትንሳሕ ኣይደለየትን። 22 እንሆ፡ ኣነ ኣብ ዓራት ሕማም ከውድቓ እየ፡ ነቶም ምስኣ ዚዝምዉ ኸኣ፡ ካብቲ ግብራ እንተ ዘይተነስሑስ፡ ናብ ብርቱዕ ጸበባ ኸእትዎም እየ። 23 ንደቃውን ብሞት ክቐትሎም እየ፡ ኣነ ልብን ኰላሊትን ዝምርምር ምዃነይ ከ ኣ ብዘለዋ ማሕበራት ኪፈልጣ እየን። ንነፍሲ ወከፍኩምውን ከከም ግብርኹም ክህበኩም እየ። 24 ኣብ ትያትራ ንዘሎኹም ኵላትኩም ካልኦት ግና፡ ነቲ መዓሙቝ ሰይጣን ፦ ከመዮ ንሳቶም ዚብልዎ፡ ዘይፈልጥኩምዎ፡ እዚ ምህሮ እዚ ንዜብልኩም፡ ንኣኻትኩምሲ፡ ካልእ ጾር ኣየጹረኩምን እየ፡ እብለኩም አሎኹ። 25 ክሳዕ ዝመጽእ ግዳ ነቲ ዘሎኩም ኣጽኒዕኩም ሐዝዎ። 26–27 ነቲ ዚስዕርን ክሳዕ መወዳእታውን ግብረይ ዚሕሉንሲ፡ ከምቲ ኣነ ኻብ ኣቦይ እተቐበልክዎ፡ ኣብ ልዕሊ እቶም ኣህዛብ ከሰልጥኖ እየ። ከምቲ ኣቕሓ መሬት ዚሰባበር ገይሩ፡ ንሱ ብበትሪ ሓጺን ኪጓስዮም እዩ። 28 ኰዀብ ጽባሕውን ክህቦ እየ። 29 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። 14 ሽዑ ደቀ መዛሙርቲ ዮሃንስ፡ ስለምንታይ ንሕናን ፈሪሳውያንን ብዙሕ ንጸውም፡ ደቀ መዛሙርትኻ ግና ኣይጸሙን፧ ኢሎም ናብኡ መጹ። 15 የሱስ ከኣ በሎም፡ ነዕሩኽ መርዓዊኸ፡ መርዓዊ ምሳታቶም ኽሳዕ ዘሎ፡ ከመይ ኢሎም ኪጕህዩ ይዀነሎም፧ መርዓዊ ኻባታቶም ዚውሰደላ መዓልቲ ግና ክትመጽእ እያ፡ ሽዑ ኸኣ ይጾሙ። 16 ቍራጽ ሓድሽ ዓለባ ኣብ ብላይ ክዳን ዚልግብ የልቦን፡ እንተ ዘይኰነስ ነቲ ጥዑይ ይልክሞ፡ ምቕዳዱ ኸኣ ዝገደደ ይኸውን። 17 ንሓድሽ ወይኒ ኣብ ኣረገውቲ ኣሕርብቲ ኣየዕርቕዎን፡ እንተ ዘይኰነስ እቲ ኣሕርብቲ ይቕደድ፡ እቲ ወይኒውን ይፈስስ፡ ኣሕርብቲ ኸኣ ይበላሾ። ንሓድሽ ወይኒ ግና ኣብ ሓደስቲ ኣሕርብቲ የዕርቕዎ፡ ክልቲኦም ድማ ይእርነቡ። 18 እዚ ኺንሎም ከሎ፡ እንሆ፡ መራሕ ቤት ጸሎት መጾ፡ ጓለይ ሕጂ ሕጂ ሞተት፡ ግናኸ ንዓ ኢድካ ኣንብረላ እሞ ክትሐዊ፡ እናበለ ሰገደሉ። 19 የሱስ ድማ ተንሲኡ ምስ ደቀ መዛሙርቱ ሰዐቦ። 20–21 እንሆ ኸኣ፡ ካብ ዓሰርተው ክልተ ዓመት ሒዙ ደም ዛሕዛሕ ዚብላ ሰበይቲ ብልባ፡ ዘፈር ክዳኑ ጥራይ እንተ ተንኬኹ፡ ክሐዊ እየ፡ ኢላ ኣላ እሞ፡ ብድሕሪኡ ቐሪባ ዘፈር ክዳኑ ተንከየት። 22 የሱስ ግልጽ ኢሉ ረኣያ እሞ፡ ኣጆኺ ጓለይ፡ እምነትኪ ኣሕወየትኪ፡ በላ። እታ ሰበይቲ ኻብታ ሰዓት እቲኣ ሒዛ ሐወየት። 23 የሱስ ናብ ገዛ መራሕ ቤት ጸሎት ምስ መጸ፡ ነፋሕቲ እምብልታን ዋይዋይ ዚብሉ ሰብን ረአየ፡ 24 እዛ ጓል ደቂሳ ኣላ እምበር፡ ኣይሞተትን እሞ ኣግልሱ፡ በሎም። ንሳቶም ድማ ሰሐቕዎ። 25 እቶም ሰብ ምስ ወጹ፡ ኣትዩ ኢዳ ሐዛ፡ እታ ጓል ከኣ ተንስኤት። 26 ኣብ ኵላ እታ ሃገርውን ወሪኡ ወጸ። ኣዲስ ኣበባ፣ 12 ሕዳር፣ 2017 (ኤፍ ቢ ሲ)ኣብ ክልል ትግራይ ነበር ተዋጋእቲ ብዘላቕነት ንምጥያሽ ዕጥቂ ንምፍታሕን ናብ ማእኸላት ተሃድሶን ናይ ምእታውን ስራሕ ሎሚ መዓልቲ ተጀሚሩ። ካብ ሎሚ 12 ሕዳር 2017 ዓ.ም ጀሚሩ ኣብ ቀዳማይ ምዕራፍ ኣብ ትግራይ 75 ሺሕ ነበር ተዋጋእቲ መሊስካ ናይ ምጥያሽ ስራሕ ከመዝስራሕ ብሄራዊ ኮሚሽን ተሃድሶ ምግላፁ ይዝከር። ብመሰረት እዚ ውዕሊ ሰላም ፕሪቶርያ ስዒቡ ኣብ ቀዳማይ ዙር ነበር ተዋጋእቲ ናብ ንቡር ሂወቶም ናይ ምምላስ ስራሕ ኢዩ ብዕሊ ተጅሚሩ ዘሎ። ብመስርሕ ዲዲኣር ኣቢሉ ናብ ንቡር ሲቪላዊ ናብሩኦም ብምምላስ፥ ኣብ ስላማዊ ናይ ልምዓት ስራሕቲ ንክንቀሳቐሱ ዝዓለመ ከምዝኾነ ተገሊፁ። ኣብቲ ስነ ስርዓት፥ ኣመራርሓ ግዝያዊ ምምሕዳር ክልል ትግራይ፣ ኣመራርሓ ኮሚሽን ተሃድሶ፣ ኣካላት ፀፅታ ክልል ትግራይ፥ ላዕለዎት ኣመራርሓ ሰራዊት ምክልኻል ኢትዮጵያ፣ ኣባላት ክትትልን ቁፅፅር ትግበራ ውዕሊ ፕሪቶርያ ኣብ ሕብረት ኣፍሪካ ተረኺቦም። ሓፀርቲ ዜናታት ፣ ★ ኣብ ልዕሊ መሰረተ-ልምዓት ሓይሊ መብራህቲ ዝበፅሕ ዘሎ ተደጋጋሚ ጉሕለትን ዕንወት ንመንግስቲ ይኹን ህዝቢ ከቢድ ክሳራታት የብፅሕ ከምዘሎ ኣገልግሎት ሓይሊ ኤሌክትሪክ ዲስትሪክት ሽረ ኣፍሊጡ። ኣብ ቀረባ እዋን ዝተፈፀመ ጉሕለት ገመዳት ኤሌክትሪክ ኣመልኪቶም ንድወት መብርሂ ዝሃቡ ሓላፊ ኦፕሬሽንን ፅገናን ዲስትሪክት ሽረ ኣይተ ተኽላይ ገብረስላሰ ኣብ ልዕሊ ገበነኛታት ዝውሰድ ስጉምቲ መምሃሪ ብዘይምውሳዱ ዝፍጠር ዘሎ ፀገም ከምዝኾነን ልዑል ጠመተ ከምዘድልዮን ሓቢሮም ኣለዉ። ★ መናእሰይ ትግራይ መፃኢ ዕድሎም ዝግባእ ብምሕሳብን ብግዝያዊ ስምዒታት ከይተገንሑን ዓርሶም ካብ ስደትን ካልኦት ፀገማትን ክናገፉ ይግባእ ኢሎም ዘዘራረብናዮም መናእሰይ ከተማ መቐለ። ዝረኣዩ ዘለዉ ፀገማት ፀጥታ ድሕሪ ኲናት ዝረኣዩ እዮም ተባሂሎም ሸለል ምባል እንተይኮነስ ከም ማሕበረሰብ ኣበይ ከምዘለና ዘርእዪ መንቓሕቲ ደወላት ስለዝኾኑ ንቡር ነውርን ዝፈልጥን ባህሉን መንነቱን ዘኽብር ወለዶ ክህሉ ብውነ ክስራሕ ድማ ኩሉ ሓላፍነቱ ክፍፅም ይግባእ ኢሎም። ሓቒ ዝሓዙ ወረቐታት ኢትዩጵያ-ናይ ትምህርቲ ስርዓት   ናይ ድርጅታት ዓይነትን መረደእታታትን   ናይ ዝለዓለ ደረጃ ትምህርቲ ትካላት ዓይነት፡    ዩኒቨርስቲ    ናይ ትምህርቲ ትካል    ኮሌጅ    ዩኒቨርስቲ  ኮሌጅ ናይ ትምህርቲ መልቐቒን ላዕለዋይ ደረጃ መረደእታታት:    ናይ ኢትዮጵያ ጠቕላላ ናይ መልቐቒ ሰርትፍኬት ፈተና      ናይ ኢትዩጵያ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ መእተዊ ፈተና    ዲፕሎማ    ናይ መጀመርያ ዲግሪ    ዶክተር    ናይ ማስተርስ (ካልኣይ) ዲግሪ    ስፔሻላይዜሽን  ብዲፕሎማ    ዶክትሬት ስትራቴጂክ ዓላማ  ·   ናይ ኣደታት ናይ ሞት ብዝሓት ኣብ ግዘ ጥንሲን ወሊድን ምቕናስ፡፡ ·   ናይ ህፃናት ናይ ሞት ብዝሓት ምቕናስ፡፡ ·   ኤች.ኣይ.ቪ ኤድስ፣ቲቪ፣ዓሶን ካልኦት ሕማማት  ምክልኻልን ምቑፅፃርን ስልጣንን ግዴታን ናይቲ ሚኒስትሪ ብኣዋጅ 4/87 መሰረት፡ ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርቲ፡ ላዕለዋይ ትምህርቲ ዝቐርብ ኣብ ዩኒቨርስቲታት፣ዩኒቨርስቲ ኮሌጃትን ስፔሻላይዝድ ትካላትን እዩ፡፡እዚኣቶም ኩሎም ኣብ ትሕቲ ናይ ትምህርቲ ሚኒስተር ሓላፍነት እዩም፡፡ንሓፂር እዋን ስልጠና ዝህብ ኮሌጅን ካልኦት ኮሌጃት ናይ ዲፕሎማ ፕሮግራም ዝህቡ ኣብ ትሕቲ ክልላዊ መንግስቲን ናይ ግሊ ኣቕረብቲ እዩ፡፡ ንቲ ላዕለዋይ ትምህርቲ ዝመርሕ ቐንዲ ሕግታት / ድንጋገታት:     ድንጋገ(ኣዋጅ): ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ዓመት: 2003     ሓሳባት:ኣብ ላዕለዋይ ደረጃ ዩኒቨርስቲ ናይ ዋጋ ምክፋል      ድንጋገ(ኣዋጅ): ናይ ሚኒስተራት ምኽሪ ቤት ደንቢ ዓመት: 1999     ሓሳባት: ዩኒቨርስቲታት ኣብ መልኣኽ ማሕበር ኤፌሶን ጽሐፍ፡ እቲ ኣብ የማናይ ኢዱ ሾብዓተ ኸዋኽብቲ ዝሐዘ፡ ኣብ ማእከል እተን ሾብዓተ ቐወምቲ ቐንዴል ወርቂውን ዚመላለስ ከምዚ ይብል አሎ፡ 2 ግብርኻን ጻዕርኻን ትዕግስትኻን፡ ነቶም እኩያት ሰባትውን ክትጾሮም ከም ዘይከኣልካን፡ ነቶም ሃዋርያት ኢና ዚብሉ እሞ ዘይኰኑ፡ ተዐዚብካዮምሲ ሓሰውቲ ዀይኖም ከም ዝረኸብካዮምን፡ እፈልጥ አሎኹ። 3 ትዕግስቲ ኸኣ አሎካ፡ ስለ ስመይ ኢልካውን ተጻወርካ፡ ኣይሰልኬኻን። 4 ግናኸ ነታ ቐዳመይቲ ፍቕርኻ ሐዲግካያ ኢኻ ኣሞ እዚ ረኺበልካ አሎኹ። 5 እምብኣርሲ ኻበይ ከም ዝወደቕካ ዘክር እሞ ተነሳሕ፡ ነቲ ቐዳማይ ግብሪውን ግበሮ። እንተ ዘይኰነስ ክመጸካ፡ እንተ ዘይተነሳሕካውን፡ ነቲ ቐዋሚ ቐንዴልካ ኻብቲ ስፍራኡ ኸዝብሎ እየ። 6 ግናኸ ነቲ ኣነውን ዝጸልኦ ዘሎኹ ግብሪ ኒቆላውያን ንስኻ ትጸልኦ ኢኻ እሞ እዚ ግዳ አሎካ። 7 እዝኒ ዘላቶ እቲ መንፈስ ንማሕበራት ዚብለን ዘሎ ይስማዕ። ነቲ ዚስዕር ካብታ ኣብ ገነት ኣምላኽ ዘላ ኦም ህይወት ኪበልዕ ክህቦ እየ። ዘንጊ ዚመስል ሻምብቆ ኸኣ ተዋህበኒ፡ ሓደ ድማ፡ ተንስእ እሞ ነታ መቕደስ ኣምላኽን መሰውእን ነቶም ኣብኣ ዚሰግዱን ስፈር፡ በለኒ። 2 እቲ ብወጻኢ መቕደስ ዘሎ ቐጽሪ ግና ነህዛብ ተውሂቡ እዩ እሞ፡ ሕደጎ ኣይትስፈሮውን፡ ነታ ቅድስቲ ኸተማ ኸኣ ኣርብዓን ክልተን ወርሒ ኺረግጽዋ እዮም። 3 ነቶም ክልተ ምስክረይውን፡ ወጮ ተወንዚፎም፡ ሽሕን ክልተ ሚእትን ስሳን መዓልቲ ኺንበዩ ኽህቦም እየ። 4 እዚኣቶም ኣብ ቅድሚ እቲ ጐይታ ምድሪ ዚቘሙ ኽልተ ኣዋልዕን ክልተ ቐወምቲ ቐንዴልን እዮም። 5 ሓደ እኳ ኺጎድኦም እንተ ደለየ ድማ፡ ካብ ኣፎም ሓዊ ይወጽእ እሞ ንጸላእቶም ይበልዖም። ሓደ እኳ ኺጎድኦም እንተ ደለየ ኸኣ፡ ከምኡ ኪቕተል ይግብኦ እዩ። 6 እዚኣቶም በተን መዓልትታት ትንቢቶም ዝናም ምእንቲ ኸይዘንም ንሰማይ ኪዐጽውዎ ስልጣን አለዎም። ናብ ደም ክልውጥዎ ኣብ ልዕሊ ማያትን ንምድሪ ብዝደለይዎ መጠን ብመዓት ዘበለ ኪቐዝፍዋን ስልጣን አለዎም። 7 ምስክሮም ምስ ፈጸሙ ኸኣ፡ እቲ ኻብ መዓሙቝ ዚወጽእ ኣራዊት ምሳታቶም ውግእ ኪገብርን ኪስዕሮምን ኪቐትሎምን እዩ። 8 ሬሳታቶም ከኣ ኣብ ኣደባባይ እታ ጐይታኦም እተሰቕለላ፡ ብመንፈሳዊ ሓሳብ ከኣ ሰዶምን ግብጽን እትብሀል ዓባይ ከተማ ኺተርፍ እዩ። 9 ሰብ ድማ ካብ ኣህዛብን ዓሌታትን ቋንቋታትን ህዝብታትን ነቲ ሬሳታቶም ሰለስተ መዓልትን ፈረቓን ይርእዩዎም፡ ነቲ ሬሳታቶምሲ ኣብ መቓብር ኪንበር ኣይፈቕዱን እዮም። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ቬትናማዊት ሃብታም ትሩንግ ማይ ላን ንብረታ ሸይጣ ህይወታ ክተትርፍ ትጓየ ኣላ። እታ ጓል 68 ዓመት ሃብታም ሰበይቲ፡ 'ነቲ ዝዓበየ ምትላል ባንክታት ዓለም ዝሃደሰት' ብዝብል ክሲ ኣብ ሚያዝያ ተዋሂብዋ ንዝነበረ ናይ ሞት ፍርዲ ክቕየረላ ይግባይ እንተበለት'ኳ፡ ሎሚ ሰሉስ ውድቂ ኰይኑ ኣሎ። እቲ ኣብ ልዕሌኣ ዝተወሰነ ብይን ሳሕቲ ዝረአን ዘሰንብድን ውሳነ እዩ። ኣብ ቬትናም ሞት ካብ ዝተፈርዳ ኣዝየን ውሑዳት ደቂ ኣንስትዮ ሓንቲ እያ። እንተኾነ ኣብ ቬትናም ዝወጸ ሕጊ፡ ካብቲ ዝወሰደቶ 75 ምእታዊት ክትመልስ እንተኽኢላ፡ ፍርዳ ናብ ዕድመ ልክዕ ማእሰርቲ ከምዝቕየር ይገልጽ። ኣብ ሚያዝያ ዳኛ ቤት ፍርዲ፡ ነቲ ኣብታ ሃገር ሓሙሻይ ዝዓበየ ኣለቃሒ ዝኾነ ሳይጎን ንግዳዊ ባንክ ብሕቡእ ከምዝተቖጻጸረቶን፡ ንልዕሊ 10 ዓመታት ብመንገዲ መርበብ ኩባንያታት ሸል ልቓሕን ጥረ ገንዘብን ከም ዝወሰደትን፡ ብድምር 44 ቢልዮን ዶላር ከም ዝበጽሕን ረኺቡ። ኣኽበርቲ ሕጊ: ካብቲ ጠቕላላ ዝተወሰደ መጠን ገንዘብ እቲ 39 ቢልዮን ዶላር ብስሩዕን ዘይስሩዕን ከምዘጥፍኣቶ ዝገለጹ ኮይኖም: እዚ ድማ እቲ ዝኸበደ ፋይናንሳዊ ገበን ኮይኑ ስለዝተረኸበ ብሞት ክትቅጻዕ ተፈሪዳ። ምንጪ ስእሊ, Bloomberg / Getty Images እታ ሃብታም ሰበይቲ፡ ኣብ እዋን ፍር ዳ ሓሓሊፉ ኣብቲ ዝውሃብ ዝነበረ ፍርዲ ትካታዕ እኳ እንተነበረት ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ ዝተኻየደ መስርሕ ፍርዲ ግን፡ ኣብ ቀረባ እዋን ግን ኣብ መስርሕ ይግባይ ጣዕሳ ከምዘርኣየት ይግለጽ። ንሳ፡ ኣብ ልዕሊ መንግስቲ ከምዚ ዝኣመሰለ ተግባር ምፍጻማ ከም ዝሓፈረትን፡ ሕጂ ነቲ ዝወሰደቶ ገንዘብ ክትመልስ ላዕልን ታሕትን ትብል ከምዘላን ገሊጻ ኣላ። ኣብ ከተማ ሆቺሚን ካብ ቻይናውያን ቬትናማውያን ስድራቤት ዝተወልደት ትሩንግ ማይ ላን፡ ምስ ኣዲኣ መመላኽዒታት እናሸጠት ኣብ ዕዳጋ እናሸጠት እያ ንግዲ ጀሚራ። ኮሚኒስት ፓርቲ ኣብ 1986 ቁጠባዊ ጽገና ምስ ኣተኣታተወ፡ መሬትን ንብረትን ክትገዝእ ጀሚራ። ኣብ 1990ታት ዓበይቲ ሆቴላትን ኣብያተ መግብን ወኒና ነይራ። ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ሚያዝያ፡ ናይ ሞት ፍርዲ ኣብ ዝተፈረደትሉ ግዜ ኣደ መንበር ናይ ሓደ ፍሉጥ ትካል ሪል ስቴት እያ ነይራ። እቶም ዝተረፉ ምስኣ ብዝተኣሳሰር ዝተኸሰሱ 85 ሰባት'ውን ኩሎም ተፈሪዶም። እቶም ኣርባዕተ ንዕድመ ልክዕ ማእሰርቲ ክቕየዱ እንከለዉ፡ እቶም ዝተረፉ ድማ ካብ 20 ዓመት ክሳብ ሰለስተ ዓመት ዝበጽሕ ናይ ማእሰርቲ ተፈሪዶም። በዓል ቤት ትሩንግ ማይ ላንን ጓል ሓፍታን፡ ድማ ን9 ዓመትን 17ን ዓመት ማእሰርቲ ተፈሪድዎም። ሃገራዊ ባንክ ቬትናም ንንግዳዊ ባንኪ ሳይጎን መሊሱ ንምሕያል ብዙሕ ቢልዮና ት ዶላር ከምዘውጽአ ይእመን። እቶም ኣኽበርቲ ሕጊ፡ ገበናታ "ዓበይትን ቅድሚ ሕጂ ዘይተራእዩን" ብምዃኖም፡ 'ምሕረት ዘይግበረሎም እዮም' ክብሉ ተማጒቶም። ጠበቓታት ትሩንግ ማይ ላን፡ ነቲ ዘድሊ 9 ቢልዮን ዶላር ንምርካብ ብዝተኻእላ መጠን ብቅልጡፍ ትሰርሕ ከምዘላ ይዛረቡ። ንብረታ ናብ ጥረ ገንዘብ ቀይርካ ንምእታው ግን ኣጸጋሚ ኮይኑ ይረአ ኣሎ። ገሊኦም ኣብ ከተማ ሆቺሚን ዝርከቡ ክቡራት ንብረታት ኮይኖም፡ ብቕልጡፍ ክሽየጡ ከምዝኽእሉ ይእመን። ካልኦት ድማ ብመልክዕ ኣክስዮን ወይ ብጽሒት ኣብ ካልኦት ንግዳዊ ትካላት ወይ ንብረት ፕሮጀክትታት ዝርከቡ እዮም። ምንጪ ስእሊ, Getty Images ቢቢሲ፡ እታ ናይ ሞት ፍርዲ ዝተውሃባ ሃብታም ሰበይቲ እቲ ክትመልሶ ዝተኣዘዘቶ መጠን ገንዘብ ንምርካብ ሓገዝ ኣዕርኹታ ከምዝሓተት ሓበሬታ ረኺቡ’ሎ። ጠበቓታታ፡ ካብ ዳያኑ ምሕረት ክወሃባ ይምጉቱ ኣለዉ። ኣብ ትሕቲ ናይ ሞት ፍርዲ ዀይና፡ ንብረታን ዘውፈረቶም ዓቕምታታን ብዝሓሸ ዋጋ ሸይጣ ንኽትደራደር ከጸግማ ምዃኑን፡ ስለዚ ድማ 9 ቢልዮን ዶላር ንምእካብ ዝኸበደ ክኸውን ምዃኑን ይዛረቡ። ኣብ ክንድኡ እቲ ናይ ሞት ፍርዲ ናብ ናይ ዕድመ ልክዕ ማእሰርቲ እንተተቐይሩላ ግን ኣዝዩ ዝሓሸ ክትገብር ከምእትኽእል ይዛረቡ። ጠበቓ ንጉየን ሁይ ቲፕ ንቢቢሲ ኣብ ዝሃቦ ቃለ መሕትት፡ "ጠቕላላ ዋ ጋ ናይቲ ዘለዋ ንብረት ካብቲ ዝድለ መጠን ካሕሳ ንላዕሊ'ዩ" ኢሉ። “እንተኾነ ግን እዚኦም ንምሻጥ ግዜን ጻዕርን ዝሓትት ኮይኑ፡ ብዙሓት ካብቶም ንብረታት ድማ ሪል ስቴት ስለዝኾኑ ሸይጥካ ገንዘብ ንምርካብ ግዜ ይደልዩ’ዮም። እቲ ቤት ፍርዲ ዝበለጸ ምቹእ ኩነታት ክፈጥር ተስፋ ኣለና” ኢሉ። እቶም ዳያኑ ሓሳቦም ክቕይሩ ይኽእሉ’ዮም ኢሎም ዝጽበዩ ሰባት ውሑዳት እዮም። ከምቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ፡ እቲ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ነቲ ይግባይ ነጺጉዎ ኣሎ። ንሳ ግን፡ ካብ ሞት ንኽትድሕን ነቲ ገንዘብ ንምርካብ ናይ ሞትን ሕየትን ጉያ ከድልያ’ዩ። ኣብ ቬትናም ዝወሃብ ፍርዲ ሞት ካብ ኣካላት መንግስቲ ወጻኢ ብኻልእ ሰብ ኣይፍለጥን እዩ። ሓደ ጉጅለ ተጣበቕቲ ሰብኣዊ መሰላት ግን፡ ልዕሊ ሽሕ ሰባት ናይ ሞት ፍርደኛታት ከምዘለዉ ዝገለጸ ኮይኑ ቬትናም ሓንቲ ካብተን 'ረሸንቲ' ሃገራት ዓለም ምዃና ኣፍሊጡ። ትሩንግ ማይ ላን፡ ቅድሚ እቲ ብቤት ፍርዲ ዝተውሃባ ናይ ሞት ፍርዲ ምፍጻሙ ነቲ 9 ቢልዮን ዶላር ክትመልሶ እንተኽኢላ፡ ህይወታ ክትድሕን ትኽእል እያ። © 2024 BBC. ቢቢሲ፡ ንትሕዝቶ ካልኦት መርበባት ሓበሬታ ሓላፍነት ኣይወስድን። ብዛዕባ ምስ ናይ ደገ መርበባት እንገብሮ መላግቦታት ዘለና ኣረኣእያ ንምርዳእ ኣንብቡ። ★ ዕድላት ስምምዕ ውዕሊ ፕሪቶርያ ብኣግባቡ ንምጥቃምን ዘይተመልኡ ስራሕቲ መሊእኻ ንምዕማምን ሓድነት ህዝቢ ብፍልልይ ድማ ሓድነት መራሕቲ ወሳኒ ምዃኑ ተገሊፁ። መራሕቲ ትግራይ ፖለቲካዊ ኣፈላላዮም ብልዝብ ብምፍታሕ ኩለ-መዳይ ፀገማት ህዝቢ ትግራይ ክፈትሑ እውን ፃውዒት ቐሪቡ። ★ ትካላት ጥዕና ትግራይ ንሕብረተሰብ ዝሓሸ ግልጋሎት ንክህባ ምጅማር ማሕበረሰብ መሰረት ዝገበረ መድሕን ጥዕና ትግራይ ኣገዳሲ እዩ ኢሉ ቢሮ ሓለዋ ጥዕና ትግራይ። እቲ ቢሮ ኣብ ምፅዳቕ መተግበሪ ማንዋልን መምርሕን መድሕን ጥዕና ኣመልኪቱ ምስ ቦርድ መድሕን ጥዕና ትግራይ፣ ኣካላት ፌደራልን ካልኦት መዳርግቲ ኣካላትን ክልላዊ መድረኽ ኣሳሊጡ ኣሎ። መድሕን ጥዕና ትግራይ ካብ ወርሒ ታሕሳስ ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ኽልተ ኣዋርሕ ኣባላት ብምምዝጋብ ካብ ለካቲት ስሩዕ ግልጋሎት ንምጅማር ዘኽእል ምድላው ይግበር ምህላዉ ድማ ተመልኪቱ ኣሎ። ★ ኣብ ወረዳ ጋንታ ኣፈሹም ብሰንኪ ኲናትን ካልኦት ፀገማትን ዝግባእ ኽታበት ዘይረኸቡ ህፃናት ንክኽተቡ ዘድሊ ደገፍን ኽትትልን ከምዝግበር ተገሊፁ። ሕብረተሰብ ኣብ ዙርያ ሕማማት ዑቡድ ከልብን መገረምን ዘለዎ ግንዛበ ንክብርኽ ምስ መዳርግቲ ኣካላት ንምስራሕ መዕበይ ዓቕሚ ስልጠና ከምዝተውሃበ ድማ ንምፍላጥ ተኻኢሉ ኣሎ። ናይ ጥ.ት.ል.መ ትልሚ ናይ ጥዕና ስርዓት ኣብ ምዕባይ እንትኾን እዚ ዘምፅኦ ድማ ሰፊሕን ዝተቐናጀወን መሰረታዊ ናይ ምንክብኻብ ኣገልግሎት፣ብቐዳምነት ኣብ ናይ ማሕበረሰብ ደረጃ ጥዕና ምስፍሕፋሕ ዝተሞርኮዘ እዩ፡፡ ኣብ ተሓላለፍቲን ዘይመሓላለፉ ሕማም ምክልኻልን ቑፅፅር ምግባር፣መደበኛ ናይ ኣመጋግባ ሕማም፣ናይ ኸባብያዊ ጥዕናን ንፅህናን ፣ናይ ምውላድ ጥዕና ኣተሓላልዋ፣ናይ ኣደታት፣ህፃናት ጥዕና፣ምጥንኻራት፣ናይቶም ቐንዲ ተሓላለፍቲ ሕማማት ሕብሐባን ምቑፅፃርን ከም ላዕለዋይ መተንፈሲ ቱቦ ተሓላላፊ ሕማም የትኩር፡፡ከምኡ እውን ኣን ጥዕና ሓለዋ ምምሕዳር ጉዳይ ከም ጥዕና ጣብያ ምጥያሽ፣ናይ ሰብ ሓይሊ ምምሕዳርን ብገንዘብ ዝርከብ ሃብቲ ኣብ ምቕንጃው የትኩር፡፡ ኰነ ድማ፡ የሱስ ንዓሰርተው ክልተ ደቀ መዛሙርቱ ምእዛዞም ምስ ወድኤ፡ ኣብ ከተማታቶም ኪምህርን ኪሰብኽን ካብኡ ሐለፈ። 2 ዮሃንስ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ኸሎ፡ ወረ ግብሪ ክርስቶስ ሰሚዑ፡ ካብ ደቀ መዛሙርቱ ኽልተ ልኢኹ፡ 3 እቲ ዚመጽእስ ንስኻ ዲኻ ወይስ ካልእ ክንጽበ ኢና፧ በሎ። 4 የሱስ መሊሱ በሎም፡ ኬድኩም እዚ እትሰምዕዎን እትርእይዎን ዘሎኹም ንዮሃንስ ንገርዎ፡ 5 ዕዉራት ይርእዩ፡ ሓንካሳት ይኸዱ፡ ለምጻማት ይነጽሁ፡ ጸማማት ይሰምዑ፡ ምዉታት ይትንስኡ፡ ንድኻታት ድማ ወንጌል ይስበኽ አሎ። 6 ብኣይ ዘይዕንቀፍ ከኣ ብጹእ እዩ። 7 ንሳቶም ምስ ከደ፡ የሱስ ነቶም እኩባት ህዝቢ ብዛዕባ ዮሃንስ ኪብሎም ጀመረ፡ እንታይ ክትርእዩ ናብ በረኻ ወጻእኩም፡ ብንፋስ ሰሰው ዚብል ሻምብቆዶ፡ 8 እንታይ ደኣ ኽትርእዩ ወጻእኩም፧ ብልስሉስ ክዳውንቲ ዘጌጸ ሰብዶ፧ ልስሉስ ክዳውንቲ እተኸድኑስ፡ እንሆ፡ ኣብ ኣባይቲ ነገስታት ኣለዉ። 9 ንምንታይ ደኣ ወጻእኩም፧ ነብዪ ኽትርእዩዶ፧ እወ፡ ካብ ነብዪ እኳ ዚበልጽ እዩ፡ እብለኩም አሎኹ።   ራዕይ ጥዑይ፣ኣምራቲን ብቑዕ ዜጋ ምህላው    ተልእኾ  ዝተቐናጀወ፣ቕልጡፍን ኣፅጋቢ ዝኾነ ናይ ጥዕና ኣገልግሎት ምስ ብቕዓት ዘለዎ ምምሕዳር፣ናይ ኣሰራርሓ ቑፅፅርን ድጋፍ ምቕራብ፡፡ 6–7 ብመዓልትታት ድምጺ እቲ ሳብዓይ መልኣኽ ንሱ መለኸት ኪነፍሕ ምስ ተዳለወ፡ እቲ ምስጢር ኣምላኽ ከኣ ከምቲ ነቶም ባሮቱ ነብያት ዘበሰሮም፡ ሽዑ ኺፍጸም እዩ እምበር፡ ደጊምሲ ዘመን ኣይኪኸውንን እዩ፡ ኢሉ በቲ ንሰማይን ኣብኡ ዘሎን፡ ንምድርን ኣብኡ ዘሎን፡ ንባሕርን ኣብኣ ዘሎን ዝፈጠረ፡ ንዘለኣለም ኣለምን ህያው ኰይኑ ዚነብር መሐለ። 8 እቲ ኻብ ሰማይ ዝሰማዕክዎ ድምጺ ኸኣ፡ ኪድ እሞ ነታ ኣብ ኢድ እቲ ኣብ ባሕርን ምድርን ደው ኢሉ ዘሎ መልኣኽ ዘላ ንእሽቶ ግንጽልቲ መጽሓፍ ውሰዳ፡ ኢሉ ኸም ብሓድሽ ምሳይ ተዛረበ። 9 ናብቲ መልኣኽ ከይደ ድማ፡ ነታ መጽሓፍ ሀበኒ፡ በልክዎ። ንሱ ኸኣ፡ ውሰዳ እሞ ብልዓያ፡ ንኸብድኻ መሪር ክትገብሮ እያ፡ ኣብ ኣፍካ ግና ከም መዓር ጥዕምቲ ኽትከውን እያ፡ በለኒ። 10 ነታ ንእሽቶ መጽሓፍ ከኣ ካብ ኢድ እቲ መልኣኽ ወሲደ በላዕክዋ፡ ኣብ ኣፈይ ከም መዓር ጠዐመትኒ፡ ምስ በላዕክዋ ግና፡ ከብደይ መረረ እሞ፡ 11 ከም ብሓድሽ ከኣ ኣብ ልዕሊ ብዙሓት ህዝብታትን ኣህዛብን ቋንቋታትን ነገስታትን ክትንበ ይግብኣካ እዩ፡ ተባህለለይ። በታ መዓልቲ እቲኣ የሱስ ካብ ቤት መጺኡ፡ ኣብ ገምገም ባሕሪ ተቐመጠ። 2 ብዙሕ ህዝቢ ናብኡ ተኣከበ፡ ናብ ጃልባ ኣትይ ኽሳዕ ዚቕመጥ ከኣ፡ ኵሉ እቲ ህዝቢ ኣብ ገምገም ባሕሪ ደው ኢሉ ነበረ። 3 ብምስላታት ድማ ብዙሕ ነገሮም፡ ከምዚ እናበለ፡ እንሆ፡ ዘራኢ ኺዘርእ ወፈረ። 4 ኪዘርእ ከሎ፡ ገሊኡ ኣብ ጥቓ መገዲ ወደቐ፡ ኣዕዋፍ መጺኤን ድማ በልዓኦ። 5 ገሊኡ ኸኣ ብዙህ ሐመድ ኣብ ዜብሉ ኸውሒ ወደቐ፡ ዓሚቝ ሐመድ ስለ ዜብሉ ድማ፡ ቀልጢፉ በቘለ። 6 ጸሐይ ምስ በረቐት፡ ሀጐጐ፡ ሱር ስለ ዜብሉ ድማ ነቐጸ። 7 ገሊኡ ኣብ እሾኽ ወደቐ። እቲ እሾኽ ድማ ዐበየ ሐቖውን። 8 ገሊኡ ኣብ ጽቡቕ ምድሪ ወደቕ፡ ገሊኡ ሚእቲ፡ ገሊኡ ስሳ፡ ገሊኡ ድማ ሰላሳ ፈረየ። 9 እትሰምዕ እዝኒ ዘላቶ ይስማዕ። 10 እቶም ደቀ መዛሙርቱ ድማ ናብኡ ቐሪቦም፡ ስለምንታይ ኢኽእ ብምስላ እትዛረብ ዘሎኻ፧ በልዎ። 11 መሊሱ በሎም፡ ምፍላጥ ምስጢር መንግስተ ሰማያት ንኣኽእትኩም ተውሂቡ አሎ፡ ንኣታቶም ግና ኣይተዋህቦምን። 12 ንዘለዎ ይውሀቦ እዩ እሞ፡ ኣዝዩውን ይውስኮ እዩ፡ ነቲ ዜብሉ ግና እታ ዘላቶ እኳ ይግድፍዎ እዮም። 13 እናረኣዩስ ኣይርእዩን፡ እናሰምዑውን ኣይሰምዑን፡ ኣይሰተውዕሉን እዮም እሞ ስለዚ ብምስላ እዛረቦም አሎኹ። 14–15 ትንቢት ኢሳይያስ ኣባታቶም ይፍጸም፡ ከምዚ ዚብል፡ በእዛኖም ከይሰ ምዑ፡ በዒንቶም ከይርእዩ፡ ኣእዛኖም ኣጽመሙ፡ በዒንቶም ዐመቱ፡ ብልቦም ከየስተውዕሉ፡ ከይምለሱ፡ ኣነውን ከየሕውዮምሲ፡ ልቢ እዚ ህዝብዚ ረጕድ እዩ እሞ፡ ምስማዕሲ ትሰምዑ፡ ከቶ ኣይተስተውዕሉን፡ ምርኣይውን ትርእዩ፡ ከቶ ኣይትጥምቱን ኢኹም። 16–17 ብዙሓት ነብያት ጻድቃንን ነዚ ንስኻትኩም እትርእይዎ ዘሎኹም ኪርእዩ ኸም እተመነዩ እሞ ኸም ዘይረኣዩ፡ ነዚ ንስኻትኩም እትሰምዕዎ ዘሎኹም ኪሰምዑውን ከም እተመነዩ እሞ ከም ዘይሰምዑ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። ኣዒንትኹም ግና ዚርእያ፡ ኣእዛንኩምውን ዚሰምዓ እየን እሞ፡ ብጹኣት እየን። 18 እምበኣርሲ ንስኻትኩም ምስላ ዘራኢ ስምዑ። 19 ቃል መንግስቲ ሰሚዑስ ዘየስተውዕሎ ዅሉ፡ እቲ ኽፉእ ይመጽእ እሞ ነቲ ኣብ ልቡ እተዘርኤ ይምንጥሎ፡ እቲ ኣብ ከውሒ እተዘርኤ እዚ እዩ። 20 እቲ ኣብ ከውሒ እተዘርኤ ኸኣ ነዚ ቓል ሰሚዑ ብኡብኡ ብሓጐስ ዚቕበሎ እዩ። 21 ንሽዑ ጥራይ እዩ እምበር፡ ሰኡ ግና የብሉን። ስለቲ ቓል መከራ ወይ ስደት ምስ ዀነ፡ ብኡብኡ ይዕንቀፍ። 22 እቲ ኣብ እሾኽ እተዘርኤ ኸኣ ነዚ ቓል ዚሰምዖ እዩ፡ ጓሂ እዛ ዓለም እዚኣን ምዕሻው ሃብትን ግና ነቲ ቓል ይሐንቆ፡ ከይፈረየውን ይተርፍ። 23 እቲ ኣብ ጽቡቕ ምድሪ እተዘርኤ ኸኣ ነዚ ቓል ሰሚዑስ ዜስተውዕሎ እዩ፡ ንሱ ፍረ ይፈሪ፡ ገሊኡ ሚእቲ፡ ገሊኡ ስሳ፡ ገሊኡ ሰላሳ ይእቶ። 24 ካልእ ምስላ ድማ ከምዚ ኢሉ መለሰሎም፡ መንግስተ ሰማያት ኣብ ግራቱ ጽቡቕ ዘርኢ ዝዘርኤ ሰብ እያ እትመስል። 25 እቶም ሰብ ደቂሶም ከለዉ፡ ጸላኢ መጸ፡ ኣብቲ ማእከል ስርናይ ድማ ክርዳድ ዘሪኡ ኸደ። 26 ቈጽሉ ምስ ፈርዔን ፍረ ምስ ፈረየንድማ፡ ሽዑ እቲ ኽርዳድ ተራእየ። 27 ነቲ ብዓል ቤት ግዚኣቱ መጺኦም፡ ጐይታይ፡ ኣብ ግራትካ ጽቡቕ ዘርኢዶ ዘሪእካ ኣይነበርካን፧ እዚ ኽርዳድ ደኣ ኻበይ መጸ፧ በልዎ። 28 ንሱ ኸኣ ነዝስ ጸላኢ እዩ ዝገበሮ፡ በሎም። እቶም ግዙኣቱ ድማ፡ ኬድና ኽንኣርዮዶ ትፈቱ ኢኻ፧ በልዎ። 29 ንሱ በሎም፡ ኣይፋልኩምን፡ ክርዳድ ክትኣርዩ ኸሎኹምሲ፡ ምስኡ ስርናይ ከይትምሕዉ። 30 ክሳዕ ቀውዒ ብሓደ ይዕበዩ ሕደግዎም” ብጊዜ ቐውዒ ኸኣ ንዓጻዶ፡ ቅድም ነት ኽርዳድ፡ እረይዎ፡ ኪነድድ ድማ በብንዳእቲ እሰርዎ፡ ነቲ ስርናይ ግና ኣብ ቆፎይ ኣክብዎ፡ ክብሎም እየ። 31 ካልእ ምስላ ከምዚ ኢሉ መሰለሎም፡ መንግስተ፡ ሰብ ወሶዱ ግራቱ ዝዘርኣ ፍረ ኣድሪ እያ እትመስል። 32 ንሳ ኸኣ ካብ ኵሉ ኻልእ ኣዝርእቲ ትንእስ፡ ምስ በቘሎት ግና፡ ኣዕዋፍ ሰማይ መጺኤን ኣብ ጨንፈራ ኽሳዕ ዚዐርፉ፡ ካብ ኵሉ ተኽሊ ኣሕምልቲ እትዐቢ ኦም ትኸውን። 33 ካልእ ምስላውን ነገሮም፡ መንግስተ ሰማያት፡ ሰበይቲ ወሲዳ፡ ኵሉ ኽሳዕ ዚበኵዕ፡ ኣብ ሰለስተ ሳቶን ሓርጭ ዝለወ ሰቶ ማይ ብሑቝ ትመስል። 34–35 የሱስ ነቶም እኩባት ህዝቢ እቲ ብነብዪ፡ ኣፈይ ብምስላ እኸፍት፡ እቲ ኻብ ምስራት ዓለም ተሐቢኡ ዝነብረ እነግር፡ ተብሂሉ ዘሎ ምእንቲ ኸፍጸም ኢሉ፡ እዚ ዅሉ ብምስላ ተዛረቦም እምበር፡ ብዘይ ምስላስ ኣይተዛረቦምን። 36 ሽዑ ነቲ ኣኼባ ሐዲጉ፡ ናብ ቤት ኣተወ። ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ ቀሪቦም፡ ምስላ ኽርዳድ ናይታ ግራት ተርጕመልና፡ በልዎ። 10 እዞም ክልተ ነብያት እዚኦም ነቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ የሰቅቕዎም ነይሮም እዮም እሞ፡ እቶም ኣብ ምድሪ ዚነብሩ ብኣታቶም ይሕጐሱ ባህውን ይብሎም፡ ኣብ ንሓድሕዶም ከኣ ውህበት ኪሰዱ እዮም። 11 ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲን ፈረቓን ድማ መንፈስ ህይወት ካብ ኣምላኽ ኣተዎም፡ በእጋሮምውን ቈሙ፡ ነቶም ዝጠመትዎም ከኣ ብርቱዕ ፍርሃት ወደቖም እሞ፡ 12 ነጀው ደይቡ፡ ዚብሎም ዓብዪ ድምጺ ኻብ ሰማይ ሰምዑ። ብደበና ድማ ናብ ሰማይ ደየቡ እሞ እቶም ጸላእቶም ጠመትዎም። 13 በታ ሰዓት እቲኣ ብርቱዕ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ዀነ፡ ዓስራይ ኢድ እታ ኸተማውን ወደቐ። በቲ ምንቅጥቃጥ ምድሪ ኸኣ ሾብዓተ ሽሕ ሰባት ተቐትሉ፡ ነቶም ዝተረፉ ድማ ፍርሃት ሐዞም ንኣምላኽ ሰማይውን ክብሪ ሀብዎ። 14 እቲ ኻልኣይ ወዮ ሐሊፉ፡ እንሆ፡ እቲ ሳልሳይ ወዮ ቐልጢፉ ይመጽእ አሎ። 15 እቲ ሳብዓይ መልኣኽውን መለኸት ነፍሔ፡ ኣብ ሰማይ ከኣ፡ መንግስቲ ዓለም ናይ ኣምላኽናን ናይቲ ቕቡእን ኮይና እያ እሞ ንዘለኣለመ ኣለም ኪነግስ እዩ፡ ዚብል ዓው ዝበለ ድምጽታት ኰነ። 16–17 እቶም ኣብ ቅድሚ ኣምላኽ ኣብ ዝፋናቶም ተቐሚጦም ዘለዉ ዕስራን ኣርባዕተን ሽማግሌታት ከኣ፡ ዎ ዘሎኻን ዝነበርካን፡ ኵሉ እትኽእል እግዚኣብሄር ኣምላኽ ነቲ ዓብዪ ስልጣንካ ስለ ዝወስድካዮን ስለ ዝነገስካን፡ ነመስግነካ አሎና፡ እናበሉ ብግም ባሮም ተደፊኦም ንኣምላኽ ሰገዱ። 18 ኣህዛብ ተቘጢዖም፡ ቍጥዓኻውን መጺኡ፡ እቲ ንምዉታት እትፈርደሉ፡ ንባሮትካ፡ ነቶም ነብያትን ቅዱሳትን ስምካ ንዚፈርሁ ናእሽቱን ዓበይትን፡ ዓስቦም እትህበሉ፡ ነቶም መጥፋእቲ ምድሪውን እተጥፍኣሉ ዘመን መጺኡ፡ በሉ። 19 እታ ኣብ ሰማይ ዘላ መቕደስ ኣምላኽ ከኣ ተኸፍተት፡ ኣብታ መቕደሱውን ታቦት ኪዳኑ ተራእየ በርቅታትን ድምጽታትን ነጐዳታትን ምንቅጥቃጥ ምድርን ዓብዪ በረድን ድማ ዀነ። ትምህርቲ ማለት ናይ ወድሰብ ከይዲ ኾይኑ ልምዶም ብምትሕልላፍ፣ሓድሽ ነገር ዘግንየሉን ልዕሊ ዓመታት ዝተኣከበ ጥቅምታት፣ንምነባርን ንልምዓት ዘሎ ካብ ትውልዲ እናተወራረሰ ዝመፀ ቓልሶም ዘመልክት እዩ፡፡ ትምህርቲ ንግለሰብን ንሕብረተሰብ ኩሉ ዘማእኸለ ተሳትፎ ኣብ ልምዓት ከይዲታት ብምግባር ፍለጠት፣ተውህቦ፣ ክእለት ኣመለኻኽታ ክረኽቡ የኽእል፡፡ ኣብ ዕጥቃዊ ቃልሲ ተራ ደቂ-ኣነስትዮ ሰላሳ ሚእታዊ ሒዙ ከምዝነበረ ዝጠቀሰት ኣረጋሽ ኣዳነ፣መሰላት ደቂ-ኣነስትዮ ኢትዮዽያ ብሙሉእነት ኣይተረጋገፀን ትብል።ህወሓት/ኢህወዴግ ንደቂ-ኣነስትዮ ማዕረ ደቂ-ተባዕትዮ ንመደባቱን ዕላማታቱን እሙናት ኮይነን ክሳብ ዘገልገላ ክመርፀን‘ዩ። ካብኡ ዝሓለፈ ግና፣ብቤተ-ሰባዊ ኣተሓሳስባ ናብ ስልጣን የብቅዕ‘ዩ ዝብል ገምጋም የብለይን‘ውን ትብል ብዛዕባ ወ/ሮ ኣዜብ መስፍንን ወ/ሮ ትርፉ ኪ/ማርያምን ናብ መዝነት ኮሚቴ ፈፃሚት ዝበፅሓሉ ኣገባብ ክትግምግ ከላ። ኣብ ትግራይ ልዕሊ ካልኦት ክልላት ኢትዮዽያ ሰብኣዊ መሰላትን ዴሞክራስን ዘይኽበረሉ ኩነታት ኣሎ‘ውን ትብል ንሳ።ኣባላት ዓረና ትግራይ መሰሎም እናተጋሃሰ ኣብ ዝርከበሉ እዋን፣ኣብ‘ታ ክልል መሰላት ዜጋታት ይኽበር‘ዩ ዝብል ኣገላልፃ ሰበ-ስልጣን ህወሓት ቅቡል ኣይኮነን‘ውን ኢላ ኣረጋሽ ኣዳነ። ኣብ ደቡብ ሱዳን ተዓጂቡ ይጉዓዝ ኣብ ልዕሊ ዝነበረ ኮንቨይ 200 ዕጡቓት ብስወሰድዎ መጥቓዕቲ ሓሙሽተ ኣባላት ዓቀብቲ ሰላምን ሸውዓተ ስቪላትን ምማቶም ሕቡራት መንግስታት ኣፍሊጡ።ካልኦት ትሽዓተ ሰባት እውን ቆሲሎም ኣለው። ኩሎም ዝተቐተሉ ሓሙሽተ ኣባላት ዓቃቢ ሰላም ህንዳዊያን ምዃኖምን ዝተቐተሉ እውን 18 ስቪላት ንዝፀዓነ ኮንቨይ ካብ ዝተፈዎዮ መጥቓዕቲ ክከላኸሉ ምዃኑን ሕቡራት መንግስታት ገሊፁ’ሎ።ዕጡቓት ኣብ ምብራቓዊ ክፍለ ግዝኣት እታ ሃገር ኣብ ጆንግሊ ነቲ ኮንቨይ ብድብያ ብምጥቕዖም ከቢድ ውግእ ከምዝተኻየደ ሕቡራት መንግስታት ሓቢሩ። ወሃቢ ቃል ዓቃቢ ሰላም ሕቡራት መንግስታት ኪየራን ዲወይር 30 ዝኾኑ ኣባላት ዓቃቢ ሰላም ናብ ፒቦር ኣብ ዝወስድ ዋና መንገዲ ነቲ ኮንቨይ ይዕጅቡ ስለዝነበሩ ኣብ ልዕሊ ሕቡራት መንግስታት ኮነ ተባሂሉ ዝተፈፀመ መጥቓዕቲ እዩ ኢሎምዎ። ኣብ ጃንጉለይ ህውከት እናወሰኸ ክኸይድ ፀኒሑ እዩ።ብፋላይ ዓሌታት ሉ ኑዌርን ሙርለን እናተጠቓቕዑ እቲ ሓደ ናይቲ ካሊእ እንስሳት ክዘምቱ ፀኒሖም እዮም። ሕቡራት መንግስታት ነቲ መጥቓዕቲ መን ከምዝፈፀሞ ንምዝራብ ግዚኡ ገና እዩ እንተበለ’ውን ወሃቢ ቃል ሰራዊት ደቡብ ሱዳን ፊሊፕ ኣጉወር ግን ኣብቲ ከባቢ ኣንፃር ሓይልታት መንግስቲ ይዋጋእ ናይ ዘሎ ብዴቪድ ያዩ ያዩ ዝምራሕ ጉጅለ ዕጡቓት እ ዮም ፈፀምቱ ክብሉ ኸሲሶም። ወሃቢ ቃል ሕቡራት መንግስታት ዲወይር 6,500 ወታደራት ዘለዎ ናይቲ ውድብ ተልእኾ ንቕድሚት ኣብዝገብሮ ምንቅስቓስ ጥንቃቐ ክገብር ኣለዎ ኢሎም። ናይ ሕቡራት መንግስታት ዋና ፀሓፊ ባን ኪ-ሙን ብወሃቢ ቃሎም ኣቢሎም በቲ መጥቓዕቲ ምድንጋፆም ብምግላፅ ንዓቀብቲ ሰላም ምቕታል ብዓለምለኸ ቤት ፍርዲ ገበን ዝርአ ናይ ኵናት ገበን እዩ ኢልምዎ። ቤት ምኽሪ ፀጥታ እውን ነቲ መጥቓዕቲ ብምኹናን መንግስቲ ደቡብ ሱዳን ነቲ ጉዳይ ብህፁፅ መርሚሩ ፈፀምቱ ናብ ፍርዲ ንከቕርቦም ፀዊዑ’ሎ። ካብዚ ብተወሳኺ ብዘይ ምንም ችግር ክበሃል ዝኽእል ኣብዞም ነዊሕ ዓመታት ግልፂ ዝኾነ ፖሊሲ ንምግምጋም ብዚ መሰረት ኣብ ኢትዩጵያ ናይ ትምህርቲ መምርሕታትን ስልጠናታት ቅርፂ ዝሓዘ ከምዘይነበረ እዩ ዝፍለጥ፡፡እቲ ዝተኸሰተ ነገር ግልፅነት ዘይበሉ ዝተሓዋወሰ መምርሒታት ምሃብን ካብቶም ካልኦትን ሓደሽቲ ሰባት ዘይጋነ ልምዲ ዝወፀ እዩ ነይሩ ኮይኑ ግን ብቐሊሉ በበይኑ ምፅጋን ናይ ግለ ሰብ ምልክታት ኣብ መሰረቱ ዝሓለወ ናይ ስርዓት ምጭንናቕ በብግዚኡ ዝህሊ እዩ፡፡ስለዝኾነ ግልፂን ዝተሳኸዐ ኣቅጣጫ ሕፅረት ምኽንያት ብምግባርን ካልኦት ችግራት ምስ ማሕበራዊ ደረጃታት ዝተሓሓዝን በዝሒ ናይ ኢትዩጵያ ህዝቢ ናይ ዘመናዊ ትምህርቲ ተጠቓሚ ኣይነበረን፡፡ሐዚ ካብ ናይ መንግስቲ ሽግግር ግዘ ጀሚሩ ናብዚ ሸሞንተ ዓመት ኾይኑ ኣሎ፡፡ንቲ መሰረታዊ ችግር ብምስትውዓል ኣብ 1994 ሓድሽ ትምህርቲን ስልጠናን ፖሊሲ ክሰርሕ ጀሚሩ፡፡ ኣብ መጀመርያ ምዕራፍን ድሕሪ 1941 ናይ ዘመናዊ ትምህርቲ ምስፍሕፋሕ ብዙሕ ዝተሓሰበን ዝተቐናበረ እንተኾነ ኣብ ሃገርና እቲ ናይ ትምህርቲ መሰረታዊ ዓላማ ዝሰልጠኑ ናይ ሰብ ሓይሊን ዝመፅእ መንግስቲ ዝተወሳሰበ ነገር ዝበዝሖ ኣመራርሓ ክመርሑ ዝኽእሉ ምቕራብ እዩ ነይሩ፡፡ድሕሪ 1941 ብዝተፈለየ መልክዑ፣ናይቲ መንግስቲ ቐንዲ ሓሳብ ዝነበረ ብናይ ኢትዩጵያ ዜግነት ኣብ ዝተፈላለዩ ናይ ህዝቢ ቢሮ ዘለው ክፍልታት ዝሰርሑ ስደተኛታት ከመይ ምትካእ ዝብል እዩ፡፡ስለዝኾነ እቲ ዝነበረ መደባዊ ትምህርቲ ፀቢብን ዝተወሰነ መለክዒ፣ብልዕሊኡ ድማ ናይ ዝተወሳሰበ ኣመራርሓ ፀሓፍቲ ምሓዝ፣ምንም እንተኾነ ጠንካራ ዝኾነ ዋጋ ኣለዎ፡፡ድሕሪ ዝተወሰነ ክፍልታት ናይቲ ተምሃሪ ህዝቢ ድልየት ሰላማዊ ናይ መንግስቲ ቅፅሪ ምብዛሕ እዩ፡፡ዝተወሰኑ ናይ ሞያ ትምህርቲ ብ1950ን 1960ን ኣብ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤትን ኣብ ኮሌጅ ደረጃ እዩ ተፋሊጡ፡፡ኣብቲ ግዘ ትምህርቲ ንእሽተይ ለውጢ ኣብ ናይ ሰልጠንቲ ኣረኣእያ ወይድማ ኣብ መንግስቲ ንምቑፃር ናይ ፅግዕተኛ ዑደት ንምስባር ይሕግዝ ከምኡ እውን ናይ ባዕሎም ስራሕ ዓቕሚ ምዕባይ ኣብ ናይ ግሊ ትሕዝቶ ምፍጣር እዩ፡፡ ናይ መምሃራን ትምህርቲ፡ ናይ ቅድመ-ቐዳማይ ደረጃን ናይ ቐዳማይ ደረጃ/መሰረታዊ ትምህርቲ ቤት መምሃራን  መጀመርያ ዑደት ቀዳማይ ደረጃ ናይ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ናይ ሓደ ዓመት ኮርስ ድሕሪ ዓስራይ ክፍሊ ኣብ ክልላዊ ቀዳማይ ደረጃ ናይ መምሃራን ስልጠና ትካላት፡፡  ዲፕሎማ ብናይ መምህራን መሰልጠኒ ኮሌጅ ዝሽለም እንድሕር ኣብ ናይ ቀዳማይ ደረጃ ትምህርቲ ካልኣዋይ ዑደት እንተምሂሩ እዩ፡፡  ናይ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ቤት መምሃራን ስልጣን ኣሜሪካ ትርከበን ሃገራት ስፐይን፣ጣሊያን ከምኡ'ውን ግሪክ ኣብ ዩኩሬን ኬቭ ዝርከብ ኤምባሲኤን ንምዕጻው ከምዝወሰና ገሊፀን። ፕረዚደንት ጆ ባይደን ዩኩረይን ኣብ ልዕሊ ሩስያ ፍሉይ ባላስቲክ ሚሳይል ነዊሕ ርሕቀት ኣመሪካ ክትጥቀም ፍቃድ ድሕሪ ምሃቦም ከቢድ ወጥሪ ከምተፈጠረ ይግለጽ። ነዚ ስዒቡ ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ኣብ ኬቭ ዝርከብ ኤምባሲኣ መጥቃዕቲ ነፈርቲ ክፍፀም ከምዝኽእል ሓበሬታ ከምዝረኸበት ብምግላጽ ፤ንግዚኡ ኤምባሲኣ ክዕጾ ዜጋታታ እውን ኣብ ውሑስ ኩነታት ክጸንሑ ከምትገብር ገሊጻ ኣላ። ሃገራት ስፐይን፣ጣሊያንን ግሪክ እውን ኣብ ኬቭ ዝርከብ ኤምባሲኤን ንምዕጻው ከምዝወሰና ቢቢሲ ፀብጺቡ። ዛጊድ ዓባይ ብሪጣንያ ኣምባሲኣ ከምዘይዓጸወት ዘመላኸተ እቲ ሓበሬታ፤ፕረዚደንት ባይደን ንዩኩረይን ጸረ -ሰብ ነታጒ ከምዝለኣኹ ገሊጹ። ፕረዚደንት ዩኩረይን ቭላድሚር ዘለንስኪ ደገፍ ኣመሪካ ተቋሪጹ ሃገሩ ከምትሰዓር ይገልጽ ከምዘሎ ቢቢሲ ፀብፂቡ። ፕረዚደንት ቻይና ሺ ጂንፒንግ ኣብ ብራዚል መንግስታዊ ዑደት ንምክያድ ናብ ብራዚልያ ኣትዮም። ፕረዚደንት ቻይና ሺ ጂንፒንግ ሎሚ ረቡዕ ናብ ብራዚልያ ዘካየድዎ ዑደት ቻይና ኣብ መላእ ደቡብ ኣሜሪካ ልዑል ተቐባልነት ንምርካብ ዝዓለመ ን ዲፕሎማስያዊ ጉዑዞ ሙኻኑ ይሕበር ። ሺን ፕረዚደንት ምስ መራሒ ብራዚል ሉዊዝ ኢናስዮ ሉላ ዳ ሲልቫን ዘካየድዎ ዘተ ካብ ሕርሻዊ ንግዲ ክሳብ ጸዓትን ኣየርን ስፔስን ኣብ መላእ ዓውድታት ንግድን ምትሕብባርን ዘዕብዩ ስምምዓት ክፈርሙ ትጽቢት ይግበር። አዲስ አበባ/ ህዳር 12/2017(ኢዜአ)፦ፓርቲ ብልፅግና ቃል ናብ ተግባር ብምሽራፍ ተረባሕነት ህዝቢ ንምርግጋፅ ዝጀመሮም ስራሓቲ አጎልቢቱ ክቐፅል እዩ ክብሉ ብመዓርግ ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትር ሓላፊ ማእኸል መተሓባበሪ ህንፀት ስርዓት ዴሞክራሲን ምክትል ፕሬዚዳንት ፓርቲ ብልፅግናን ኣደም ፋራህ ገሊፆም፡፡ ተሓታትነት ብዘረጋገፀን ንኹሉ ብዘሳተፈን መልክዑ ስራሕ ብቃልሲ ምምራሕ ቀፃሊ ኣንፈት ፓርቲ ብልፅግና ከምዝኾነ ብመዓርግ ምክትል ቀዳማይ ሚኒስትር ሓላፊ ማእኸል መተሓባበሪ ህንፀት ስርዓት ዴሞክራሲን ምክትል ፕሬዚዳንት ፓርቲ ብልፅግናን ኣደም ፋራህ አረዲኦም፡፡ መድረኽ ገምጋም ኣፈፃፅማ ቀዳማይ ርብዒ በጀት ዓመት 2017 ፓርቲ ብልፅግና ተዛዚሙ። ኣብቲ መድረኽ ኣይተ ኣደም ፋራህ ሓዊሱ ሓለፍቲ ኣቢያተ ፅሕፈት ዋና ቤት ፅሕፈት፣ ሓለፍቲ ቤት ፅሕፈት እቲ ፓርቲ ክልላትን ምምሕዳር ከተማታትን ተረኺቦም። ኣብ ዝሓለፉ ሰለስተ ኣዋርሕ ከም ፓርቲ ዝተወገኑ ተግባራት ኣፈፃፅመኦም ዝተገምገመ እንትኸውን÷ ቀፃሊ ኣንፈት ትኹረት እውን ተቐሚጡ። ገምጋም ኣፈፃፅማ ቀዳማይ ርብዒ ዓመት ብዕዉት ኩነታት ከምዝተኻደ እውን ኣይተ ኣደም ተዛሪቦም። በቢእዋኑ ንባዕሉ ብግቡእ እናመረሐን እናዓበየን ዝኸይድ ፓርቲ ምዃን፣ ትልሚታት መንግስቲ ብብቕዓት ምፍፃምን ስርዓት ክትትልን ድጋፍን ምጥንኻር ል ኡኽቶታት ኣቢያተ ፅሕፈት ዋና ቤት ፅሕፈትን ጨንፈር ኣቢያተ ፅሕፈትን እቲ ፓርቲ ከምዝኾኑ ኣገንዚቦም፡፡ እዚ መሰረት ብምግባር ድማ ኣብ ሩብዒ ዓመት በቲ ፓርቲ ዝተሳለጡ ስራሕቲ ገምጋም ከምዝተገበረ ምግላፆም ኢዜአ ፀብፂቡ፡፡ “በዚ ድማ ኣብቲ ቀዳማይ ርብዒ ዓመት ከም ገዛኢ ፓርቲ ቃል ብተግባር ንምፍፃም ዘኽእል ውፅኢታዊ ወፍሪ ስራሕቲ ብምውጋን ብትልሚ ዝተትሓዙ ስራሕቲ ምዕዋት ተኻኢሉ” ኢሎም። ተሓታትነት ብዘረጋገፀን ንኹሉ ብዘሳተፈን መልክዑ ስራሕ ብቃልሲ ምምራሕ ቀፃሊ ኣንፈት እቲ ፓርቲ ከምዝኾነ እውን ኣፍሊጦም፡፡ ሓደጋ ምድህማስ መሬት ! ኣብ ዞባ ሰሜናዊ ምዕራብ ትግራይ ወረዳ ላዕላይ ፀለምቲ ፉሉይ ቦታ ማይ ውሉ ኣብ ዝተባህለ ሩባ ምድህማስ መሬት ከምዘጋጠመ ተሓቢሩ ። ቅድሚ ሓደ ሰሙን ኣቢሉ ዘጋጠመ እዚ ሓደጋ ከባቢ ክልተ ሄክታር ዝሽፍን ኮይኑ ነዊሕ ዕድመ ዘቁፀሩ ሳግላን ዳዕሮን ዓበይቲ ኦማት እውን ስሮም ተማሕዮም ከምዝወዳደቑ ነበርቲ እቲ ከባቢ ንድወት ሓቢሮም። እቶም ኣግራባት ገሊኦም ንውሽጢ ሰሚጦም ገሊኦም ተነቂሎም ወዲቆም ዙርያ እቲ ኸባቢ እውን ተሰነጣጢቁን ፈራሪሱን ይርከብ ኢሎም ፡፡ እቲ ሓደጋ ምግህማስ መሬት ቐስ እናበለ ዘጋጠመ ዘይኮነስ ብሓደ ግዜ ዘጋጠመ እንትኸውን ምናልባት እናወሰኸ ከይኸይድ እውን ስግኣት ከምዘለዎም ገሊፆም ፡፡ ብሙኻኑ ድማ ዝምልከቶም ሰብ ሞያ ክርእይዎን ሓደጋነቱ ከፍልጡን ነበርቲ ወረዳ ላዕላይ ፀለምቲ ፀዊዖም ፡፡ # ወልደምህረት ገዛኢ ክወጽእ ኣይኮነን። እዚ ስርዓት’ዚ ንርእሲ ከተማ ኣስመራ ሙሉእ ብሙሉእ ንምቁጽጻራ ተሸግሩ ኣሎ ።ካብ ኢዱ ወጻኢ ዝኾነ ሰፈሕ ቦታታት እውን ኣሎ" ክብል ድማ ብተወሳኺ ገሊጹ። ከምዝድለዩ ዝዝከር‘ዩ። ኣብ እዋን‘ቲ ስነ-ስርዓት ፅምብል፣ፕረዚደንት ኡጋንዳ ዩዌሪ ሙሰቨኒ ኣብ ዘስምዕዎ ቃል፣ህዝቢ ኬንያ ንምፍርራሕ ቤት ፍርዲ ዓለምን ንወፃእተኛ ሓይልታትን ብምንፃግ፣ድምፆም ስለዝሃቡ ንኢዶም። “እዞም ሓይልታት‘ዚኣቶም፣ንዝደለይዎም መራሕቲ ኣብ ልዕሊ ኣፍሪቃ ከንብሩ፣ንዘይደለይዎም ድማ ከውግዱ‘ዮም ዝደልዩ” ኢሎም ሙሰቨኒ። ሕገ-መንግስቲ ኬንያ ቅድሚ ክልተ ዓመት ካብ ዝፀድቅ ንዳሓር፣ንፈለማ ጊዜ ዝተመርፁ ፕረዚደንት፣ሚስተር ኡሁሩ ኬንያታ ኮይኖም‘ለው።ብመሰረት እቲ ሓድሽ ሕገ-መንግስቲ፣ፀጋታት‘ታ ሃገር ብማዕረ ንክከፋፈልን ስልጣን ናብ ታሕተዋይ ክፍሊ ሕ/ሰብ ንክወርድን ኣብ ስምምዕ ተበፂሑ‘ዩ። uín, Raj Kumar Shrestha, Ravshan Musaev, HK studio, Lisa Palomino, Harold Levine, Media Wales, Nensi Ragab, Alexandre Nunis, Manon Obel/Clandestina, Hila Shiloni/Women of the Wall, Felix Speller/Design Museum, Kazım Kızıl, Hugo Mathy, Dmitry Aychuvakov, Ula Osman, Naver Sports, NASA, Peter Giodano, Yero Adugna, Gauri Gill, Jumadyl Tokkojoev, Marco Conti Sikic, François Barrère, Social Fund for Development, Membley Studios, Greg C. Holland, Ben Cohen, Hagar Bader/Laba Impact House, nominees’ own.