diff --git "a/data/arabic-azerbaijani.jsonl" "b/data/arabic-azerbaijani.jsonl"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/data/arabic-azerbaijani.jsonl"
@@ -0,0 +1,778 @@
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/08/150812_north_korea_vice_premier", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/08/150812_n_korea_execution", "doc1": "تشو مثل بلاده في المحادثات مع كوريا الجنوبية وجاء في وكالة يونهاب أن تشو أعدم بسبب عدم رضاه عن سياسة الزعيم في مجال التشجير. وقالت الوكالة إن نحو 70 مسؤولا أعدموا في فترة حكم كيم جونغ أون. ولم يتسن لبي بي سي التأكد من صحة التقارير، كما أن كوريا الشمالية نادرا ما تؤكد التقارير عن الإعدامات التي تنشرها كوريا الجنوبية. ولم يظهر تشو للجمهور منذ ديسمبر/ كانون الأول، حسب وزارة الوحدة في كوريا الجنوبية. مواضيع قد تهمك نهاية ولم تقدم يونهاب إلا معلومات قليلة بشأن الإعدام، وهي الوكالة الأكثر اطلاعا على أخبار كوريا الشمالية. ويشغل تشو يونغ غون منصب نائب رئيس الوزراء المكلف بالبناء وصناعة مواد البناء. وتم تعيينه في يونيو/ حزيران من العام الماضي، كأحد سبعة من نواب رئيس الوزراء، ووصفت ترقيته بأنه مؤشر على رغبة بيونغيانغ في الحفاظ على علاقات وطيدة مع الجنوب. \"حملة قتل\" وقالت وكالة الاستخبارات في كوريا الجنوبية في أبريل/ نيسان، إن كيم جونغ أون أمر بإعدام 15 مسؤولا في الأربعة أشهر الأولى من العام. ومن بين هؤلاء مسؤول في قطاع التشجير انتقد مخطط التشجير الذي وضعه الزعيم، ولا يعرف ما إذا كان المسؤول هو نائب رئيس الوزراء. وأفادت الوكالة في مايو/ أيار بإعدام وزير الدفاع، هيون يونغ تشول، بصاروخ مضاد للطيران، بسبب عدم احترام الزعيم. وتقول كوريا الشمالية إنها تعاني من أسوأ جفاف منذ قرن، وإن ثلث حقول الأرز جفت. وجاء على أمواج إذاعة آسيا الحرة أن البلاد أطلقت برنامجا مكثفا للبيوت البلاستيكية العام الماضي، ووفرت المزيد من الطاقة للمشاريع. وقال كيم جونغ أون في وقت سابق في خطاب: \"إن غابات البلاد في مفترق الطرق، فإما أن تزول تماما وإما أن تعود إلى الحياة\". وانتقد المسؤولين لسعيهم معالجة تبعات الفيضانات بدل منع الفيضانات بغرس المزيد من الأشجار.", "doc2": "Cənab Choe “gənc rəhbərin meşəsalma siyasətilə bağlı narazılıq ifadə etdikdən” sonra edam olunub, Cənubi Koreyanın Yonhap xəbərlər agentliyi bildirir. Agentliyə əsasən, Kim Jong-un rəhbərliyi dövründə 70-dək rəsmi edam olunub. BBC iddiaları müstəqil mənbədən təsdiq edə bilməyib. Pxenyan edamlarla bağlı Cənubi Koreyada peyda olan məlumatları olduqca nadir hallarda təsdiq edir. Cənab Choe sonuncu dəfə ictimaiyyət qarşısına dekabr ayında çıxıb, Cənubi Koreyanın Birləşdirmə Nazirliyi bildirir. Adətən Şimali Koreya barədə xəbərləri ilk yayımlayan Yonhap agentliyi hadisənin təfərrüatlarına varmır. Vaxtilə inşaat və tikinti materialları nazirinin müavini olmuş Choe Yong-gon 2000-ci ildə Cənubi Koreya ilə ticarət danışıqlarında ölkəsinin nümayəndə heyətinə başçılıq edib. O, ötən ilin iyun ayında baş nazirin 7 müavinindən biri olub. Təyinatı şərh edən təhlilçilərdən biri bu addımı Pxenyanın Seulla daha yaxın əlaqələrə can atması əlaməti kimi dəyərləndirib. Edamlar silsiləsi Aprel ayında Cənubi Koreyanın kəşfiyyat agentliyi bildirib ki, Kim Jong-un ilin ilk 4 ayında 15 rəsminin edamı barədə əmr verib. Həmçinin oxuyun: Şimali Koreyadakı tısbağa fermasının \"rəhbəri edam olunub\" May ayında Cənubi Koreya kəşfiyyatı Şimali Koreyanın müdafiə naziri Hyon Yong-chol-un \"liderə sədaqətsizlik\" göstərdiyi üçün havadan müdafiə topunun atəşilə güllələndiyini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52782707", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52782199", "doc1": "وسمحت ألمانيا باستئناف الصلوات والشعائر الدينية، في الرابع من مايو/ أيار الجاري، لكن يجب على المصلين الحفاظ على مسافة متر ونصف بين بعضهم البعض. ونتيجة لذلك، لا يمكن لمسجد دار السلام في حي نويكولن في المدينة أن يستوعب سوى عدد قليل من المص��ين. لكن كنيسة مارثا اللوثرية في كروزبرغ عرضت المساعدة، باستضافة صلاة الجمعة الأخيرة من شهر رمضان، الذي يصوم فيه المسلمون. وعادة ما تجتمع العائلات المسلمة والأصدقاء للإفطار في رمضان، وحضور صلوات التراويح الجماعية، ولكن في برلين - كما هو الحال في جميع أنحاء العالم - تأثرت تلك الطقوس والاحتفالات هذا العام، بسبب فيروس كورونا. مواضيع قد تهمك نهاية وقال إمام المسجد لوكالة رويترز للأنباء: \"إنها علامة عظيمة، وتجلب الفرح في رمضان والفرح وسط هذه الأزمة. لقد جعلنا هذا الوباء مجتمعا واحدا. الأزمات تجمع الناس معا\". وقال أحد المصلين ويدعى سامر حمدون: \"لقد كان شعورا غريبا، بسبب الالات الموسيقية والصور\"، مشيرا الى التناقض مع الطقوس الإسلامية. وأضاف: \"ولكن عندما تنظر، عندما تنسى التفاصيل الصغيرة. هذا هو بيت من بيوت الله في النهاية.\" حتى راعية الكنيسة شاركت في الحدث. وقالت مونيكا ماتياس: \"ألقيت كلمة باللغة الألمانية. وخلال الصلاة كنت فقط أقول نعم، نعم، نعم، لأننا لدينا نفس المخاوف ونريد أن نتعلم منكم. ومن الجميل أن نشعر بهذا الإحساس تجاه بعضنا البعض\".", "doc2": "Almaniya mayın 4-dən dini ibadətlərin bərpasına icazə verib, lakin ibadət edənlər 1,5 m sosial məsafə qaydasını gözləməlidirlər. Noyköln rayonundakı Darəssalam Məscidi ibadətə toplaşanların hamısını yerləşdirə bilməyəndə, onun köməyinə gələn qonşu Kroytsberqin Martha Lüteran Kilsəsi cümə namazına gələnləri qəbul etməyi təklif edib. \"Bu möhtəşəm işarədir və Ramazanda, habelə bu böhran içində sevinc gətirir\",- Məscidin imamı Reuters xəbər agentliyinə bildirib. \"Bu pandemiya bizi bir icma halına gətirdi. Böhranlar insanları bir araya gətirir.\" \"Musiqi alətləri və şəkillərə görə bu, qəribə bir hiss bəxş edirdi\", - İslam ibadətiylə fərqə diqqət yetirən icma üzvü Samer Hamdoun deyir. \"Lakin buna baxanda, xırda detalları unutsanız... Bu, ən sonda Allahın evidir.\" Hətta kilsənin keşişi də ibadətdə iştirak edib. \"Alman dilində nitq söylədim\", Monika Matthias deyir. \"Və namaz əsnasında yalnız bəli, bəli, bəli deyə bilirdim, çünki eyni narahatlıqlarımız var və biz sizdən öyrənmək istəyirik. Bir-birlərimizə münasibətdə belə hisslər keçirmək çox xoşdur.\" Müəlliflik hüququ ilə qorunur"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140930_eu_russia_sanctions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/09/140930_eu_russia_sanctions_remain", "doc1": "تتهم الحكومات الغربية والسلطات الاوكرانية في كييف روسيا بامداد الانفصاليين في شرقي اوكرانيا بالسلاح والجنود وقال سفراء الاتحاد الاوروبي الذين اجتمعوا الثلاثاء إنه تم الاتفاق على بعض \"التطورات المشجعة\" منذ وقف اطلاق النار في الخامس سبتمبر/ايلول، حسبما قالت متحدثة باسم الاتحاد الاوروبي. وأضافت المتحدثة مايا كوشيانيك أن اجزاء اخرى في الاتفاق \"في حاجة الى التطبيق بصورة جيدة\". وتستهدف العقوبات كبار المسؤولين الروس وصناعة النفط الروسية والشركات الدفاعية والبنوك. وتتهم الحكومات الغربية والسلطات الاوكرانية في كييف روسيا بامداد الانفصاليين في شرقي اوكرانيا بالسلاح والجنود. وتنفي روسيا هذه المزاعم. مواضيع قد تهمك نهاية وجرى تطبيق عقوبات الولايات المتحدة والاتحاد الاوروبي منذ ضم شبه جزيرة القرم في مارس/اذار. وقتل 3200 شخصا في القتال منذ ابريل/نيسان في منطقتي دونيتسك ولوهانسك شرقي اوكرانيا، وفر آلاف المدنيين من منطقة النزاع. وتشير تقارير إلى وقوع اطلاق قوي للنار في منطقة مطار دونيتسك يوم الثلاثاء.", "doc2": "Ukraynanın şərqində Rusiya ilə sərhədin böyük hissəsini rusiyapərəst üsyançılar idarə edir Çərşənbə axşamı görüşən Aİ səfirləri qeyd ediblər ki, sentyabrın 5-də əldə olunan atəşkəs sazişindən sonra bəzi \"müsbət hadisələr\" baş verib, Aİ sözçüsü deyib. Amma sazişin digər hissələri \"düzgün həyata keçirilməlidir\", sözçü Maja Kocijancic deyib. Sanksiyalar yüksək rütbəli Rusiya rəsmilərini, ölkənin neft sektorunu, müdafiə şirkətlərini və bankları hədəfə alır. Qərb hökumətləri və rəsmi Kiyev Rusiyanı Ukraynanın şərqindəki separatçıları silah və əsgərlərlə təmin etməkdə ittiham edir. Rusiya bu ittihamları rədd edir. Aİ və ABŞ sanksiyaları mart ayında Rusiya Krımı ilhaq edəndən bəri qüvvədədir. Apreldən Ukraynanın, Donetsk və Luhansk regionlarında ən azı 3200 adam həlak olub. Minlərlə adam münaqişəyə görə evini tərk etməli olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-42261196", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42279177", "doc1": "لوحة \"سالفاتور مندي\" للفنان ليوناردو دافنشي وأعلن المتحف، الذي افتتح في نوفمبر / تشرين الثاني الماضي ،عن الأمر على تويتر دون أن يحدد ما إذا كان اشترى اللوحة في المزاد الشهر الماضي. وتقول تقارير إعلامية إن أميرا سعوديا اشترى اللوحة. وكانت اللوحة، المعروفة باسم \"سالفاتور موندي\" (مخلص العالم) بيعت في نيويورك بمبلغ قياسي بلغ 450 مليون دولار، لتصبح أغلى لوحة تباع في مزاد على الإطلاق. وكان المشترى، الذي لم يكشف عن هويته، طرفا في مزاد عبر الهاتف استمر 20 دقيقة. وقالت صحيفة نيويورك تايمز إن اللوحة اشتراها أمير سعودي اسمه بدر بن عبد الله بن محمد بن فرحان آل سعود، بحسب وثائق أطلعت عليها. وتوفي دافنشي عام 1519 ولم يبق من أعماله إلا ما يقل عن عشرين لوحة. وتعد لوحة \"سالفتور موندي\"، التي يعتقد أنها رسمت بعد عام 1505، هي العمل الوحيد لدافنشي التي تخضع لملكية خاصة.", "doc2": "Bu, tarixdə bu qiymətə satılan ilk əsərdir və Christie's auksion otağında gurultulu alqış və həyəcanlı anların müşayiətilə satılıb. Yenicə fəaliyyətə başlayan Louvre Abu Dhabi muzeyi 500 yaşı olan rəsmin bu ay keçirilmiş hərracdan alınıb-alınmaması barədə məlumatı dəqiqləşdirməyib. Media incəsənət əsərinin Səudiyyə şahzadəsi tərəfindən alındığını xəbər verir. Noyabr ayında Salvator Mundi (Dünyanın xilaskarı) adlanan iş - New York hərracından 450 milyon dollara (772 milyon AZN ) satılıb. Bu, indiyədək hərraclarda incəsənət əsərinə ödənən ən böyük məbləğdir. 20 dəqiqə ərzində davam edən hərracda telefonla qoşulan naməlum şəxs iştirak edib. The New York Times qəzeti nəzərdən keçirdiyi sənədlərə əsasən bildirir ki, rəsmi alan səudiyyəli şahzadə Bader bin Abdullah bin Məhəmməd bin Farhan Əl-Səud imiş. Leonardo da Vinci 1519-üc ildə vəfat edib. Hazırda ona məxsus olan 20-dək iş mövcuddur. Güman edilir ki, Vinci-nin fərdi kolleksiyalarda qalan yeganə işi - Salvator Mundi 1505-ci ildən sonra yaradılıb. BƏƏ paytaxtında yerləşən Louvre Abu Dhabi müzeyi bu ayın əvvəlində fəaliyyətə başlayıb. Son 10 il ərzində onun inşa işləri 1 mlrd 350 mln dollara başa gəlib. Muzey 600 incəsənət əsərinə malikdir və daha 300 əsəri Fransadan icarəyə alır. Muzey \"Louvre\" brendinin istifadəsi, idarəçiliklə məsləhət və rəsmlərin icarəsi üçün Parisə yüz milyonlarla dollar həcmində ödənişlər edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-49667759", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-49653542", "doc1": "يتمثل السجل في قطعة صخرية مستخرجة من حفرة مدفونة في خليج المكسيك، وهي عبارة عن رواسب تشكلت بعد سقوط كويكب ضخم واصطدامه بكوكب الأرض. ويلقي ذلك الضوء على حدث يعتقد الباحثون الآن أنه المسؤول عن انقراض الديناصورات وسيادة الثدييات. واستطاع فريق أمريكي بريطاني مشترك إعادة سرد الكارثة بدقة عالية، بعد قضاء عدة أسابيع في عام 2016 في استكشاف بقايا حفرة تكونت بفعل الاصطدام. وتقع هذه الحفرة، التي يبلغ عرضها 200 كيلومتر، اليوم أسفل شبه جزيرة يوكاتان في المكسيك. وتوجد أفضل الأجزاء المركزية المحفوظة منها قبالة سواحل ميناء تشيكشولوب. صخرة مستخرجة من حفرة قبالة سواحل ميناء تشيكشولوب في المكسيك واستطاع فريق الباحثين استخراج كتلة كبيرة من الصخور تحتوي على جزء معين يوثّق بشكل أساسي اليوم الأول للحدث الذي يسميه علماء الجيولوجيا بداية \"حقبة الحياة الحديثة\"، أو كما يحب البعض الآخر الإشارة إليه باسم \"عصر الثدييات\". ويعد هذا الجزء مزيجا من مادة متهشمة. ويقول العلماء إنهم يستطيعون من خلال ترتيب محتويات هذه المادة تكوين صورة سردية واضحة عما حدث. ويغطي حطام الزجاج قاع الحفرة، وهي صخرة مذابة بفعل الحرارة والضغط، تداخلت في القاع خلال الثواني والدقائق اللاحقة للحدث. وأدى ذلك إلى تشكيل الكثير من الصخور المذابة والمفتتة نتيجة حدوث انفجارات صاحبها اندفاع للماء فوق المادة الساخنة. حفر مائية شهيرة في المكسيك وتدفق الماء من بحر ضحل كان يغطي المنطقة في ذلك الوقت، مدفوعا إلى مسار بعيد مؤقتا عن مساره بفعل الحدث. بيد أن الماء عندما انحسر إلى الداخل وتلامس مع الصخر الساخن إلى درجة الغليان، حدثت ردود فعل عنيفة، شيء أشبه بما يحدث في حالة البراكين، عندما تتفاعل الحمم المنصهرة مع مياه البحر. وتشمل هذه المرحلة فترة الدقائق الأولى وحتى 60 دقيقة، في الوقت الذي واصلت المياه تدفقها وملأت الحفرة. وتكون الجزء العلوي الأساسي بطول 80-90 مترا من جميع الحطام الذي كان في هذه المياه. كما يوجد دليل يقع يمين الجزء العلوي الأساسي بطول 130 مترا يشير إلى حدوث تسونامي، مع ملاحظة أن جميع الرواسب تغوص في اتجاه واحد، على نحو يشير إلى أنها ترسبت بفعل نشاط عالي الطاقة. ويقول العلماء إن التأثير أدى إلى تولد ذبذبة ناتجة من موجة عملاقة، اصطدمت بالسواحل الممتدة على بعد مئات الكيلومترات من الحفرة، فكان لهذا الدفع الخارجي ذبذبة انحسار، وغطى الحطام الذي حمله التسونامي قمة التسلسل الصخري. ويقول شون غوليك، من جامعة تكساس في أوستن إن \"كل هذا لايزال في اليوم الأول\". صورة توضح التأثير الناتج عن موجات التسونامي الهائلة وأضاف لبي بي سي: \"يتحرك التسونامي بسرعة طائرة نفاثة. أربع وعشرون ساعة فترة كبيرة لكي تتدافع الأمواج وتنحسر مرة أخرى.\" ويثق فريق غوليك في التفسيرات التي يقدمها التسونامي لأن اختلاف الرواسب عبارة عن علامات في التربة، والفحم - دليل على الحرائق العظيمة التي حدثت على الكتل الأرضية القريبة بسبب تأثير الحرارة، وجميعها عاد إلى الحفرة بفعل ذبذبة موجة الانحسار. ومن الأشياء التي لفتت نظر العلماء وجود عنصر الكبريت، وهو شيء لا يراه الفريق في أي مكان آخر في مركز الحفرة. وهذا يثير الدهشة لأن الكويكب ضرب قاع البحر الذي يتكون ثلثه إلى نصفه من معادن تحتوي على الكبريت، مثل الجبس. ولسبب ما لابد وأن يكون الكبريت قد قُذف أو تبخر على نحو خاص، بيد أن ذلك يدعم فقط النظرية الشائعة عن كيفية انقراض الديناصورات. ومن شأن تبخر الكثير من الكبريت الممزوج بالماء أن يؤدي إلى تبريد المناخ بشكل كبير، ما يجعل الحياة صعبة للغاية على جميع أنواع النباتات والحيوانات. ويقول غوليك: \"ساد نموذج مناخي عالمي يسيطر عليه فقط مئة غيغا طن من الكبريت الذي تبخر في الغلاف الجوي وأدى إلى تبريد المناخ بواقع 25 درجة مئوية لمدة 15 عاما على الأقل، وجعل معظم الكوكب في حالة تجمد\". ويضيف: \"يصل التقدير المعتدل لكمية الكبريت المنبعث إلى 325 غيغا طنا. وهذا حجم أكبر بكثير مقارنة بأي بركان مثل كراكاتاو الذي يمكن أن يبرد المناخ أيضا لفترة قصيرة.\" واستطاعت الثدييات التغلب على هذه الكارثة، أما الديناصورات فلم تستطع وانقرضت.", "doc2": "Meteorit toqquşmasının təsviri Texas Universitetinin başçılı��ı ilə aparılan araşdırma komandası Meksika körfəzinin 130 metr dərinliklərindəki kəsintilərdən götürdüyü nümunələrini tədqiq edib. Dinozavrların bu meteoritlərlə toqquşmasından sonra məhv olduğu və məməlilərin artmağa başladığı elmə məlumdur. Meteorit toqquşmasının effektinin II Dünya Müharibəsi zamanı atılan atom bombasının təsirindən 10 milyard dəfə çox olduğu güman edilir. Meteorit Meksikanın Yucatan yarımadasına düşmüş və burada 200 km enində krater yaratmışdı. Geoloqlar toqquşmadan sonra yaranan Chicxulub kraterini 1991-ci ildə kəşf edib Bu toqquşmanın böyük tsunami və 1500 km uzaqlarda belə meydana gələn yanğınlara səbəb olduğu bilinir. Chicxulub Krateri - Dünyada həyatı dəyişdirən meteorit 130 metrlik hissədə nə var? İngilis və Amerikan araşdırmaçılarının başçılığı ilə 2016-cı ildə bu kraterdə həftələrlə araşdırma aparılıb. Araşdırmaçılar kraterin Chicxulub limanının quruda olan hissəsində bu günə qədər ən yaxşı qorunmuş hissələrindən birindən 66 milyon il əvvələ aid olan uzun bir qaya nümunəsi çıxarmışdı. Bunun 130 metrlik hissəsi geoloqların Cenozoy dövrü olaraq adlandırılan vaxtın ilk günlərina aid qalıntılardan ibarət idi. Chicxulub kraterindən götürülən qaya nümunəsi Alimlər bu ərazini əsas götürərək meteorit toqquşmasından dərhal sonra baş verənlərə aid detallı məlumatın öyrənilə biləcəyini deyir. 130 metrlik ərazinin altdakı 20 metrində şüşəyəbənzər qalıqlar var. Bu hissə toqquşmadan sonrakı saniyə və dəqiqələrdə kraterin dibinə yayılan və toqquşmanın nəticəsi olaraq meydana gələn istilik və təzyiqlə əriyən qayadan ibarətdir. Meksikadakı Yucatan yarımadanının kosmostan görünüşü Tsunaminin daşıdığı qalıntılar Ərazinin ən üst qatı toqquşmadan sonra baş verən sunaminin izlərini özündə saxlayır. Alimlər toqquşmanın nəhəng dalğalar gətirdiyini və bu dalğaların kraterdən yüzlərlə kilometr uzaqlığa qədər çatdığını düşünür. Ancaq gedən dalğalar geri qayıdanda özü ilə o bölgələrdən qalıqlar gətirir. 130 metrlik ərazinin ən üst layını da bu qalıqlar təşkil edir. Texas Universitetinin professoru Sean Gulick bütün bunların toqquşmanın birinci günündə olduğunu deyir: \"Sunami çox sürətlə hərəkət edir. Dalğaların ətrafa yayılması və geri qayıtması üçün 24 saat yaxşı vaxtdır\". Havaya yayılan kükürd Maraqlı məqam 130 metrlik ərazinin heç bir yerində kükürdə rast gəlinməməsidir. Halbuki, meteoritin təxminən yarısı kükürddən olan dəniz dibinə dəyməli idi. Bu kükürdün \"xaricə çıxdığı\" və ya buraxlandığı güman edilir. Bu isə, dinozavrların məhv olması ilə bağlı geniş yayılmış mülahizəni dəstəkləmiş olur. Su ilə qarışan və səmaya yüksələn bu qədər kükürdün iqlimin soyumasına səbəb olduğu və bitki və heyvanların yaşamasını çətinləşdirdiyi güman edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/12/151215_kerry_moscow_syria", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/03/140305_kerry_lavrov_meeting", "doc1": "ومن المقرر أن يلتقي كيري لاحقا بالرئيس الروسي فلاديمير بوتين. ويتباين موقفا الولايات المتحدة وروسيا بشأن الدور الذي ينبغي للرئيس السوري بشار الاسد الاضطلاع به في العملية السياسية. فبينما تريد واشنطن من الرئيس الاسد ان يتنحى، ترى موسكو ان ذلك شأن ينبغي أن يقرره الشعب السوري. وكانت وزارة الخارجية الروسية قد هاجمت السياسة الامريكية قبيل انطلاق محادثات موسكو، متهمة واشنطن \"بتقسيم الارهابيين الى جيدين وسيئين.\" مواضيع قد تهمك نهاية وما برحت روسيا تنفذ غارات جوية تقول إنها تستهدف مواقع للتنظيم الذي يطلق على نفسه اسم \"الدولة الاسلامية\" (داعش) في سوريا، ولكن الولايات المتحدة تتهمها بضرب المعارضين الذين تصفهم امريكا \"بالمعتدلين\" من أجل مساندة حليفها الرئيس الأسد. وتنفي موسكو هذه الادعاءات. ويستهدف التحالف الذي تقوده الولايات المتحدة مسلحي داعش في سوريا منذ ايلول / سبتمبر 2014، ولا ينسق هذا التحالف نشاطاته العسكرية مع الحكومة السورية في دمشق. كما رفضت روسيا ما تمخض عن اجتماع جماعات معارضة سورية عقد مؤخرا في السعودية. وكانت هذه الجماعات قد اتفقت على التوحد لخوض مفاوضات السلام، ولكنها اكدت على ا�� الرئيس الأسد لا يمكن ان يشارك في أي مرحلة انتقالية. وسيحاول الوزير كيري تجهيز الارضية الملائمة لعقد مؤتمر دولي حول سوريا يعتقد انه سيعقد في وقت لاحق من الاسبوع الحالي. ولكن ما زالت هناك شكوك حول امكانية عقد المؤتمر المذكور، الا ان وزارة الخارجية الامريكية نفت ما قاله الروس بأن ثمة شروط مسبقة ينبغي الوفاء بها قبل انعقاده. من المتوقع ان يتطرق كيري ايضا الى الجهود المبذولة لاعادة الاستقرار الى المناطق الشرقية من اوكرانيا في المحادثات التي يجريها مع مضيفيه الروس.", "doc2": "ABŞ Rusiyanı Ukraynanın Krım bölgəsinə qoşun çıxarmaqda ittiham edərək, bunu \"işğal hərəkəti\" kimi təsvir etsə də, Kremlin təkzibi ilə üzləşib. Bütün bunlara baxmayaraq, hər iki tərəf danışıqlara başlamaq üçün hazır olduqlarını açıqlayıb. Rusiya Ukraynanın cənubi muxtar rayonuna - Krıma de-fakto nəzarət edir. Krımda gərginlik gecə boyunca davam etsə də, zorakılıq barədə məlumat yoxdur. Hər şey həftənin əvvəlində Rusiyanın Ukraynada etnik rusları və rusdilli xalqı qoruyacağı barədə xəbərdarlıqdan başlayıb. Bu fikir beynəlxalq təşkilatlar da daxil olmaqla, dünya liderlərinin qınağına səbəb olub. \"Sülh planı\" Cənab Kerry və cənab Lavrov Parisdə Liviya barədə konfrans zamanı görüş keçirəcək. BBC müxbiri Bridget Kendall deyir ki, bu görüş sadəcə dialoqu başlatmaq sınağı olacaq. Moskva Ukraynada aylarla sürən nümayişlər, 90 nəfərin ölümü və devrilmiş prezident Viktor Yanukoviçin Kiyevi tərk etməsi ilə müşayiət edilən hakimiyyət dəyişikliyini qəti pisləyib. Çərşənbə axşamı Kiyevə səfər edən cənab Kerry deyib ki, Ukrayna hadisələrindən sonra Rusiya vətəndaşları və ya rusdillilərə hər hansı təhlükə olması barədə əlamətlər yoxdur. \"Aydındır ki, Rusiya ona daha böyük ərazi tutmağa verəcək bəhanə yaratmaq üçün az səy göstərməyib”, dövlət katibi deyib. \"Özünü müdafiə\" ABŞ prezidenti Barack Obama Rusiyanı \"qonşu ölkəyə təsir etmək üçün zora əl atmaqda\" ittiham edib. Lakin cənab Putin ötən günkü mətbuat konfransında Krımdakı silahlı qoşunların Rusiyaya aid olduğunu təsdiq etməyib. Cənab Putin deyib ki, onlar Moskvaya sadiq və bazaları \"millətçilər\" və \"anti-semitlər\"dən qoruyan \"yerli özünü müdafiə qüvvələridir\". Eyni zamanda, Putin istisna etməyib ki, o, Ukraynadakı Rusiya vətəndaşları və rusdilliləri qorumaq hüququnu özündə saxlayır. Çərşənbə axşamı prezident Obama Almaniya Kansleri Angela Merkellə telefon danışığında böhranı yumşaltmaq barədə danışıb. Ağ Evin bəyanatında deyilir ki, cənab Obama Rusiyaya qoşunları Krımdakı Qara Dəniz Donanmasının bazasına geri qaytarmağı təklif edib. Cənab Obamanın rusiyalı həmkarı ilə şənbə danışığında isə, etnik rusların hüquqlarını qorumaq üçün Ukraynaya beynəlxalq nəzarətçilər göndərmək təklif edilib. Və bu, Kiyev və Moskva hökümətləri arasında birbaşa danışıqlara ruhlandırıb. Kreml hələlik bu təklifə rəsmi cavab verməyib. Lakin Ukraynanın yeni baş naziri Arseniy Yatsenyuk deyib ki, Ukrayna və Rusiya nazirləri arasında məsləhətləşmələr olub. Yatsenyuk danışıqları \"tamamilə ləng\" kimi təsvir edib. Rəqib nümayişlər Şənbə günü Rusiya vətəndaşları və ya Rusiyapərəst olduqları ehtimal edilən şəxslər Krım yarımadasında strateji nöqtələri ələ keçirdikdən sonra Moskvanın burada təsiri güclənib. Qoşunlar Ukrayna hərbi bazalarını mühasirəyə alıb, həmçinin Sevastopol limanında iki Ukrayna hərbi gəmisinin Rusiya gəmisi tərəfindən bloklanması xəbəri yayılıb. Ötən gecə Ukrayna televiziyaları məlumat verir ki, Sevastopolun şimalında Yevpatoriyada silahlı şəxslər hava hücumundan mühafizə sistemini ələ keçirməyə çalışıb. Krım və Ukraynanın şərq bölgəsində Rusiyanın müdaxiləsini dəstəkləyən nümayişlər təşkil edilib. Eyni zamanda, Donetskdə Rusiyadan qarışmaması tələb edilən marş keçirilib. ABŞ və Aİ ölkələri ciddi böhran keçirən Ukraynaya iqtisadi yardım təklif edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/08/130825_syria_cameron_obama_warning", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/08/130825_syria_us_uk_threaten", "doc1": "من جانبه، قال وزير الدفاع الامريكي تشاك هيغل إن البنتاغون مستعد لتنفيذ أي خيار عسكري ضد سوريا يأمر به الرئيس باراك اوباما. وكان الرئيس الامريكي ورئيس الحكومة البريطانية ديفيد كاميرون قد اجريا محادثة هاتفية دامت 40 دقيقة السبت. وقال الزعيمان إن أي استخدام واضح للسلاح الكيمياوي من جانب نظام الرئيس السوري بشار الأسد سيستدعي ما وصفاه برد جاد من قبل المجتمع الدولي. وأشار بيان اصدره مكتب كاميرون إلى أن رفض الرئيس السوري التعاون مع المحققين الأمميين الموجودين الآن في دمشق، يوحي بأن \"لدى الأسد ما يخفيه.\" مواضيع قد تهمك نهاية \"مواد كيمياوية\" تقول الحكومة السورية إن جنودها صادروها من قوات المعارضة في حي جوبر بدمشق وجاء في البيان أن كاميرون واوباما \"كررا ان أي استخدام بين للاسلحة الكيمياوية يتطلب ردا جادا من جانب المجتمع الدولي، وقد كلفا مسؤولي ادارتيهما بدراسة كل الخيارات المتاحة.\" وقال البيان إن الزعيمين اتفقا على أنه \"من الضروري جدا ان يتمسك العالم بحظر الاسلحة الكيميائية وان يردع اي استخدام لهذه الاسلحة.\" كما تحدث كاميرون الى نظيره الكندي ستيفن هاربر الذي اتفق معه بأن على \"المجتمع الدولي الرد بشكل مناسب\" حسبما جاء في بيان مكتب رئيس الحكومة البريطانية. وقال مراسل بي بي سي للشؤون السياسية ايان واتسون إنه واثق من أن عبارة \"الرد الجاد\" لا تتضمن غزوا بريا لسوريا، ولكن لا يمكن تجاهل خيارات اخرى منها الهجمات الجوية. واضاف مراسلنا بأن عددا من النواب المحافظين في مجلس العموم البريطاني قد احاطوا كاميرون علما بأنهم لا يريدون له ان يتعهد بأي شكل من اشكال التدخل العسكري في سوريا ما لم يستشر المجلس اولا. في غضون ذلك، قال البيت الأبيض إن مستشاري الرئيس أوباما لشؤون الأمن أطلعوه على عرض مفصل لكافة الخيارات المتوافرة لدى واشنطن للتعامل مع أي استخدام للسلاح الكيميائي في سوريا. كما تحدث وزير الخارجية الامريكي جون كيري هاتفيا في وقت لاحق مع نظيره السوري وليد المعلم. وقالت وكالة رويترز التي اوردت النبأ إن كيري قال للمعلم إنه كان ينبغي على الحكومة السورية السماح لمفتشي الامم المتحدة بتفقد المواقع التي يقال إنها شهدت أخيرا استخدام اسلحة كيميائية. وقالت رويترز إن كيري تحدث لاحقا الى وزراء خارجية السعودية والاردن وتركيا وغيرهم وناقش معهم الادلة المتوفرة حول استخدام الاسلحة الكيميائية في سوريا. ولكن ايران حملت المعارضة مسؤولية استخدام اسلحة كيميائية في سوريا حذرت الغرب من مخاطر أي تدخل عسكري. وقال عباس آراكجي الناطق باسم وزارة الخارجية في طهران إن \"ثمة أدلة تشير الى قيام الارهابيين بتنفيذ هذا العمل.\" واضاف الناطق الايراني \"لا يوجد تخويل دولي للتدخل.\" بلا حدود وكانت منظمة \"أطباء بلا حدود\" قد قالت إن أشخاصا يعانون أعراضا عصبية عولجوا في مستشفيات تشرف عليها في العاصمة السورية دمشق. وأضافت المنظمة أن 3600 مريضا يعانون تلك الأعراض دخلوا تلك المستشفيات وأن 355 منهم فارقوا الحياة. وقالت المنظمة إن المصابين وصلوا الى ثلاثة مستشفيات في محافظة دمشق في 21 أغسطس/آب، وهو اليوم الذي قال فيه ناشطون سوريون إنهم تعرضوا لهجوم بأسلحة كيميائية. لكن المنظمة تقول إنها لا تستطيع التأكيد بشكل علمي أن الضحايا تعرضوا لهجوم بسلاح كيميائي. ووصف موظفو المستشفيات وصول موجات من المرضى خلال ثلاث ساعات يعانون أعراضا مثل التشنج وسيلان اللعاب وضيق في بؤبؤ العين ومشكلات في الجهاز التنفسي. وقالت المنظمة إن بعض هؤلاء المرضى عولجوا بالأسبرين الذي يستخدم في العادة لعلاج أعراض عصبية كهذه. وياتي بيان المنظمة ليعزز ادعاءات متزايدة باستخدام اسلحة كيميائية في غوطة دمشق. في سياق متصل وصلت انجيلا كين المسؤولة عن شؤون نزع السلاح في منظمة الأمم المتحدة إلى دمشق لحض المسؤولين السوريين على السماح لمفتشي الأمم المتحدة بالوصول إلى موقع يشتبه في تعرضه لهجوم بأسلحة كيميائية. وفريق مفتشي الأمم المتحدة موجود بالفعل في سوريا للتحقيق في مزاعم سابقة باستخدام أسلحة كيميائية. في غضون ذلك قالت وكالة سانا السورية الرسمية وفي معلومات اولية أوردتها إن عددا من جنود الجيش السوري تعرضوا لحالات اختناق أثناء دخولهم إلى منطقة جوبر شرقي العاصمة السورية. وقال التلفزيون السوري إن جنودا عثروا على مواد كيماوية في أنفاق لمقاتلي المعارضة في ضاحية جوبر بدمشق السبت. واضاف التلفزيون أن عربات الاسعاف هرعت لانقاذ من يختنقون في جوبر مضيفا أن وحدة تابعة للجيش تستعد لاقتحام الضاحية التي يتمركز بها مقاتلو المعارضة الذين يقاتلون من أجل اطاحة الرئيس بشار الأسد. وكانت المعارضة السورية اتهمت قوات الحكومة باستخدام أسلحة كيميائية في منطقة الغوطة الشرقية في ريف العاصمة السورية. ويقول مراسل بي بي سي في دمشق عساف عبود إن الحكومة السورية لم تعلن حتى اللحظة أي موقف من الدعوات الدولية لإجراء هذا التحقيق بأسرع وقت ممكن. وكان الأمين العام قرر إيفاد انغيلا كين إلى دمشق للضغط من أجل فتح تحقيق في الهجوم المزعوم. وطالب الأمين العام بالسماح لمفتشي الأمم المتحدة بالوصول إلى موقع الهجوم المزعوم للتحقيق. وقال انه يستغرب أن يعرقل احد، سواء الحكومة أو المعارضة، التحقيق في الأمر، وقال ان استخدام الأسلحة الكيميائية فيه انتهاك للقوانين الدولية ويتطلب اتخاذ إجراءات ضد المنتهكين. وحض بيان صادر عن الأمم المتحدة الأطراف في سوريا كافة على التعاون مع البعثة الدولية.", "doc2": "Obama və Cameron kimyəvi silaha görə \"ciddi cavabdehlik\" vəd edirlər ABŞ prezidenti Barack Obama və Britaniya Baş naziri David Cameron arasında şənbə günü aparılmış 40 dəqiqəlik telefon danışığı bu mövzuya həsr olunmuşdur. Britaniya Baş naziri ofisinin yaydığı məlumata görə, telefon söhbəti zamanı hər iki tərəf iddia edildiyi kimi \"kimyəvi silah hücumunun\" baş verdiyi və bunun Suriya rejimi tərəfindən həyata keçirildiyinə işarə edən\" amillərin artması ilə bağlı ciddi narahatlıq bildirilib. güclənən əlamətlər lə ki, bu güclü kimyəvi silah hücumu olub , c-b cameron idarəsi bəyanatda bildirirb. Suriya höküməti sözü gedən hadisədə iştirakını qətiyyətlə rədd edərək və çərşənbə günü baş verənlərə görə üsyançıları təqsirləndirir. Suriya dövlət televiziyası şənbə günü Dəməşqdən şərqdə üsyançıların istifadə etdiyi yeraltı tunnellərdə kimyəvi silahın aşkar edildiyini xəbər verib. Bu arada Suriyanın müxalifət fəalları prezident Bəşər Əsədi dəstəkləyən qüvvələri cərşənbə günü səhər saatlarında paytaxtdan şimal və şərq istiqamətlərində yerləşən məntəqələrdə 500-dən 1000-dək adamı öldürməkdə ittiham ediblər. Onlar sözü gedən ərazilərin artıq Dəməşqdə olan BMT-nin kimyəvi silah ekspertləri tərərfindən yoxlanılmasını istəyirlər. BMT-nin tərksilah məsələləri üzrə rəsmisi Angela Kane şənbə günü Dəməşqə gəlib. İranın İRNA agentliyi bildirib ki, Suriya XİN rəhbəri Valid Muallem İranlı həmkarı ilə söhbətdə Dəməşqin BMT expertlərilə əməkdaşlıq etdiyini qeyd edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140824_ukraine_rebels_captured_soldiers_parade", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140824_ukraine_independence_day", "doc1": "اصطف الجمهور في شوارع مدينة دونيتسك لمشاهدة الأسرى خلال العرض واصطف حشد من الجمهور في الشوارع وهم يصيحون بهتاف \"فاشيون\" أثناء مرور الأسرى بمظهرهم الأشعث، في حين رشقهم البعض بزجاجات، حسبما أفادت وكالة رويترز للأنباء. وجاء العرض فيما أعلنت ال��كومة الأوكرانية أنها ستنفق 3 مليارات دولار على إعادة تجهيز الجيش لمحاربة الانفصاليين. وأدلى الرئيس الأوكراني بيترو بوروشينكو بالإعلان قبل تنظيم عرض بمناسبة يوم الاستقلال في العاصمة كييف. وأوضح بوروشينكو أن هذا المبلغ سيتم إنفاقه على مدار عامين من 2015 وحتى 2017. مواضيع قد تهمك نهاية واندلعت أعمال العنف في شرقي أوكرانيا، حين أعلن انفصاليون موالون لروسيا في مناطق دونيتسك ولوهانسك الاستقلال عن كييف، وذلك بعدما ضمت روسيا شبه جزيرة القرم، التي كانت تابعة لأوكرانيا، في مارس/ آذار الماضي. وأسفر القتال الذي بدأ منذ نحو أربعة أشهر بين الجانبين عن مقتل أكثر من ألفي شخص، بينما نزح أكثر من 330 ألف شخص عن منازلهم. \"تهديد عسكري مستمر\" نظمت احتفالات في مدن أوكرانية أخرى من بينها مدينة سلافيانسك وباتت دونيستك مسرحا لأشد المعارك ضراوة منذ اندلاع الصراع. وأدانت وزارة الدفاع الأوكرانية العرض الذي ضم الجنود الأوكرانيين الأسرى. وقال متحدث لوكالة انترفاكس-أوكرانيا للأنباء إنه \"لا يمكن اعتبار منظمي هذا العرض المشمئز بشرا.\" وحذر بوروشينكو، في العاصمة كييف، من أن بلاده \"ستعاني تهديدا عسكريا مستمرا\" خلال المستقبل المنظور. وأضاف الرئيس الأوكراني في خطاب تلفزيوني بمناسبة الاحتفال بذكرى الاستقلال \"لقد تحولت الأحداث التي مررنا بها خلال الأشهر الأخيرة إلى حرب حقيقية، وإن كانت غير معلنة.\" ومضى قائلا إنه \"خلال الأشهر الستة الأخيرة، ولد جيش أوكراني جديد وسط قتال عنيف ومنهك.\" وتضمن عرض عسكري للقوات الأوكرانية في كييف العديد من مسيرات الجنود والمعدات العسكرية. ويرى منتقدون أن هذا العرض لا يتناسب مع ظروف الحرب التي تمر بها البلاد. كما أجرت القوات البحرية استعراضا عسكريا عند ميناء أوديسا. تهديدات وعقوبات استمرت المعارك الشرسة بين قوات الحكومة والانفصاليين بالقرب من مدينة دونيتسك يوم الأحد وتعد هذه العروض العسكرية الأولى من نوعها منذ عام 2009 حين ألغاها الرئيس السابق الموالي لروسيا فيكتور يانوكوفيتش. ووضعت أكاليل الزهور على قبور من قاتلوا في صفوف القوات الحكومية، بمن فيهم هؤلاء الذين قتلوا خلال المظاهرات المناهضة للرئيس السابق يانوكوفيتش، خلال الشتاء الماضي. في غضون ذلك، نقلت وسائل الإعلام الأوكرانية عن مسؤولين أمنيين قولهم، إن خمسة أشخاص قد اعتقلوا لاتهامهم بالتخطيط لتنفيذ هجمات تستهدف قواعد لمتطوعين موالين للحكومة، في العاصمة كييف بالتزامن مع الاحتفالات. وكانت المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل قد حثت طرفي الأزمة الأوكرانية السبت، بعد محادثات مع بوروشينكو في كييف، على السعي للتوصل إلى وقف جديد لإطلاق النار. وحذرت ميركل روسيا، التي تواجه بالفعل عقوبات أوروبية وأمريكية بسبب صلتها بالأزمة في أوكرانيا، من أنها قد تواجه المزيد من الإجراءات العقابية. وتزامنت زيارة ميركل لكييف مع عودة شاحنات قافلة إغاثة روسية، غير مصرح لها من جانب السلطات الأوكرانية، إلى روسيا بعدما عبرت إلى شرقي أوكرانيا. ويخشى مسؤولون غربيون، من أن تكون تلك الشاحنات قد نقلت معدات عسكرية لمساعدة الانفصاليين، لكن روسيا تقول إنها نقلت مولدات للطاقة، وأغذية ومشروبات. تأتي احتفالات الأحد تزامنا مع زيارة المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل لكييف ولقائها الرئيس بيترو بوروشينكو تزامن لقاء ميركل وبوروشينكو مع عبور قافلة إغاثة إنسانية روسية إلى شرقي أوكرانيا، الحدود عائدة إلى روسيا", "doc2": "Küçələrdə yığışan adamlar qarşılarından keçən əsgərləri \"faşistlər\" adlandırıb Bundan əvvəl Ukrayna deyib ki, ordunu yenidən silahlandırmaq üçün 3 milyard dollar (2,35 AZN) sərf olunacaq. Prezident Petro Poroşenko bunu Kiyevdə keçirilən Müstəqillik Günü paradından əvvəl etdiyi çıxışında bəyan edib. Şərqi Ukraynada hökumət qüvvələri ilə üsyançılar arasında davam edən döyüşlərdə son aylar ərzində 2000-dən çox adam həlak olub. 330 000-ə yaxın adam şərqi Ukraynadakı iğtişaşa görə evindən qaçmalı olub. Bazar günü üsyançılar ukraynalı əsgərləri Donetskin mərkəzində yeriməyə məcbur ediblər. Küçələrdə yığışan adamlar qarşılarından keçən, səliqəsiz görünən əsgərləri \"faşistlər\" adlandırıb. Bəzi adamlar əsirlərə butulkalar atıb, Reuters agentliyi xəbər verir. Ukraynanın Müdafiə Nazirliyi tutulmuş əsgərlərin bu cür nümayiş etdirilməsini qınayıb. \"Bu iyrənc tədbiri təşkil edənləri insan saymaq olmaz\", sözçü Interfax-Ukraine xəbər agentliyinə deyib. Onlar üçün \"müqəddəs heç nə yoxdur\", deyə o, əlavə edib. Ukrayna prezidenti bəyan edib ki, rusiyapərəst üsyançılara qarşı \"üzücü\" kampaniyadan sonra ordunu yenidən silahlandırmaq üçün 3 milyard dollar sərf olunacaq. Petro Poroşenkonun sözlərinə görə, yaxın gələcəkdə \"Ukraynanın başının üstündə daimi hərbi təhlükə\" olacaq. Prezident Poroşenko bu sözləri, paytaxt Kiyevdə keçirilən böyük hərbi paraddan əvvəl deyib. Cənab Poroşenko deyib ki, investisiya 2015-2017-ci illər arasında tədricən qoyulacaq. Hərbi paradda yüzlərlə əsgərin marşı və hərbi sursat nümayiş olunub. Tənqidçilər deyiblər ki, Ukraynada müharibə olduğuna görə bu cür parad yersizdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52832941", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52834306", "doc1": "ترامب اتهم تويتر بخنق حرية التعبير وتتيح الخطوة للجهات التنظيمية سلطة الملاحقة القضائية لشركات مثل فيسبوك وتويتر بسبب سياسة مراقبة المحتوى على منصاتها. وقال ترامب، أثناء توقيع الأمر، إن منصات وسائل التواصل الاجتماعي تتمتع بـ \"سلطة لا حدود لها\". ومن المتوقع أن يفضي الأمر التنفيذي إلى اعتراضات قانونية. ويقول خبراء في القانون إنه يتعين إشراك الكونغرس أو المنظومة القضائية لتغيير التفسير القانوني الحالي الذي يوفر حماية لهذه المنصات. مواضيع قد تهمك نهاية ودأب ترامب على اتهام منصات وسائل التواصل الاجتماعي بخنق أو مراقبة الأصوات المحافظة. كما اتهم ترامب يوم الأربعاء تويتر بالتدخل في الانتخابات، بعد تحذير الموقع بشأن مصداقية اثنتين من تغريداته. وأضافت تويتر يوم الخميس رابط \"راجع الحقائق بشأن كوفيد-19\" إلى تغريدتين لمتحدث باسم الحكومة الصينية زعم أن فيروس كورونا نشأ في الولايات المتحدة. ماذا جاء في الأمر التنفيذي؟ ينص الأمر التنفيذي على توضيح قانون آداب الاتصالات، وهو قانون أمريكي يتيح لمنصات على الإنترنت، مثل فيسبوك وتويتر ويوتيوب، حماية قانونية في مواقف معينة. وبموجب القسم 230 من القانون، لا تعتبر شبكات التواصل الاجتماعي مسؤولة بشكل عام عن المحتوى المنشور من قبل مستخدميها، لكن يمكنها المشاركة في \"الحجب لأغراض محافظة\"، مثل إزالة المحتوى الفاحش أو المزعج أو العنيف. ويشير الأمر التنفيذي إلى أن هذه الحصانة القانونية لا تنطبق إذا قامت شبكة تواصل اجتماعي بتحرير محتوى نشره مستخدموها، ودعا الأمر إلى إصدار قانون من الكونغرس \"لإزالة أو تغيير\" القسم 230. وقال ترامب إن وزير العدل، وليام بار، سيبدأ \"على الفور\" في صياغة مشروع قانون يقدم للكونغرس للتصويت عليه في وقت لاحق. وأضاف أن الحجب \"المضلل\" للمشاركات، بما في ذلك إزالة منشور لأسباب أخرى غير تلك الموضحة في شروط خدمة موقع إنترنت، يجب ألا يتيح الحصانة. ويرى السناتور الجمهوري، ماركو روبيو، أن المنصات تأخذ ��ور \"الناشر\" عندما تضيف توصيف \"بحاجة لمراجعة الحقائق\" إلى مشاركات معينة. وقال روبيو: \"لا يزال القانون يحمي شركات وسائل التواصل الاجتماعي مثل تويتر، لأنها تعتبر منتديات وليست دور نشر\". وأضاف: \"لكن إذا قررت الآن ممارسة دور تحريري مثل الناشر، فيجب عدم حمايتها من المسؤولية ومعاملتها كناشرين بمقتضى القانون\". ماذا كان رد فعل شبكات التواصل الاجتماعي؟ رفضت شركة تويتر، التي ذُكرت أكثر من مرة في مسودة الأمر التنفيذي، التعليق. وقالت غوغل، التي تمتلك موقع يوتيوب، إن تغيير القسم 230 \"سيضر الاقتصاد الأمريكي وريادتها العالمية لحرية الإنترنت\". وأضافت الشركة في بيان لبي بي سي: \"لدينا سياسات واضحة للمحتوى، نطبقها بعيدا عن وجهة النظر السياسية، لقد مكنت منصاتنا مجموعة كبيرة من الأشخاص والمنظمات من مختلف الأطياف السياسية، ومنحتهم صوتا وطرقا جديدة للوصول إلى جمهورهم\". وقال الرئيس التنفيذي لشركة فيسبوك، مارك زوكيربيرغ، في مقابلة مع شبكة \"فوكس نيوز\" الإخبارية يوم الأربعاء، إن فرض رقابة على منصة للتواصل الاجتماعي ليس \"الرد السليم\" من حكومة قلقة بشأن الرقابة. وأضاف زوكيربيرغ: \"أعتقد بشدة أن فيسبوك لا ينبغي أن تكون بمثابة الحكم على حقيقة كل ما يقوله الناس على الإنترنت\". وقال: \"أعتقد عموما أنه لا ينبغي أن تكون الشركات الخاصة على الأرجح، لاسيما منصات التواصل هذه، في وضعية تمكنها من عمل ذلك\". كما حذر مركز أبحاث محافظ من أن الأمر التنفيذي قد يفضي إلى عواقب غير مقصودة. وقال ماثيو فيني، من معهد كاتو: \"قد يكون لهذه الحملة المحافظة التي تستهدف شركات التواصل الاجتماعي، على المدى الطويل، تأثير مدمر على حرية التعبير\". وأضاف أن تغيير قانون آداب الاتصالات من أجل \"فرض حياد سياسي على شركات وسائل التواصل الاجتماعي\" يمكن أن يجعل المنصات تعج بـ \"المحتوى القانوني الذي ترغب في إزالته\" مثل المواد الإباحية والصور العنيفة والعنصرية. وأضاف فيني أن مسودة الأمر التنفيذي \"فوضى\" لكنها قد تحظى بشعبية سياسية خلال الفترة التي تسبق الانتخابات الرئاسية. ما سبب الخلاف الأخير؟ كان الخلاف المستمر منذ فترة بين ترامب وشركات مواقع التواصل الاجتماعي قد تفاقم مرة أخرى الثلاثاء عندما أضاف موقع تويتر إلى إحدى تغريدات الرئيس الأمريكي تحذيرا يحث على ضرورة مراجعة الحقائق. وهدد ترامب الأربعاء بـ\"تشديد القواعد المنظمة\" لمواقع التواصل الاجتماعي أو حتى \"إغلاقها\". وكتب مغردا لمتابعيه، الذين يزيد عددهم على 80 مليون شخص، بأن الجمهوريين شعروا بأن تلك المواقع \"تكتم تماما أصوات المحافظين\"، وأنه لن يسمح بحدوث هذا. كما قال ترامب إن تويتر \"يكبت حرية التعبير تماما\". ورد الرئيس التنفيذي لتويتر، جاك دورسي، على انتقاد سياسات الموقع بشأن مراجعة الحقائق، قائلا: \"سنواصل التنبيه إلى المعلومات الخاطئة، أو الخلافية بشأن الانتخابات\". وكتب ترامب عبر حسابه على فيسبوك تعليقا مماثلا لما نشره على تويتر، دون أن يتدخل فيسبوك بأي تحذير. وقد شدد تويتر سياساته في السنوات الأخيرة بعد أن واجه انتقادات لطريقته في عدم التدخل، التي ساعدت، بحسب الانتقادات، على زيادة الأخبار الزائفة والمعلومات المضللة.", "doc2": "O, fərmanı imzalayarkən deyib ki, sosial media platformaları senzura və istifadəçilərinin rəylərini redaktə etməkdə \"yoxlanılmayan gücə\" sahibdirlər. Prezident Trump müntəzəm olaraq Twitter və Facebook kimi platformaları \"mühafizəkar rəyləri boğmaqda\" ittiham edir. Fərmanın hüquqi çətinliklərlə üzləşəcəyi gözlənilir. Hüquq mütəxəsisləri bildiriblər ki, sosial media platformaları haqqında olan hüquqi mühafizə anlayışının dəyişməsi üçün ABŞ Konqresi və ya məhkəmə sistemi məsələyə cəlb olunmalıdır. Bu fərmandan əvvəl, Twitter Prezident Trump-ın paylaşdığı iki tvitə faktlara uyğun gəlməmək etiketini qoymuşdu. Trump \"Twitter\" administrasiyasının faktlara uyğun hesab etmədiyi paylaşımlarda poçtla səsvermənin genişləndirilməsinin böyük saxtakarlıqlara yol aça biləcəyini yazmışdı. Ancaq ABŞ-da bu cür səsvermə təcrübəsiylə bağlı araşdırmaların hamısında fırıldaqçılıq hallarına nadirən rast gəlindiyi qeyd olunub. Twitter və başqa sosial şəbəkələr fərmanı tənqid ediblər. Cümə günü səhəri Twitter Trump-ın başqa bir tvitini \"şiddəti tərifləmək\" etiketi ilə gizlədib. Fərmanda nə deyilir? Qərar bəzi hallarda Facebook, Twitter və YouTube kimi onlayn platformalara hüquqi mühafizə verən ABŞ-ın \"Rabitə Dürüstlüyü Qanununa\" aydınlıq gətirmək məqsədini daşıyır. Qanunun 230-cu maddəsinə əsasən, sosial şəbəkələr istifadəçilər tərəfindən yerləşdirilən məzmuna görə məsuliyyət daşımır, əksinə ədəbsiz, təcavüzə səsləyən və ya zorakı məzmunu silmək kimi işlə məşğul ola bilərlər. Hazırkı qanuna görə sosial media platformaları hüquqi məsuliyyət daşıyan \"yayımçı\" deyillər və bu fərman qüvvəyə minərsə, belə platformalar istifadəçilərin yüklədikləri məlumatlara görə \"məsuliyyət\" daşımalı olacaqlar. Trump-ın son fərmanının məhkəməsinə çıxarılması gözlənilir. Trump çərşənbə günü \"SpaceX\" şirkətinin kosmik gəmisinin startına baxmaq üçün (Pis hava şəraitinə görə uçuş sonradan təxirə salınıb) Floridaya getməzdən əvvəl də sosial şəbəkələri qərəzlilikdə ittiham edib. Mövzunu özünün Twitter profilində davam etdirən Amerika prezidenti paylaşımlarından birini bu cümləylə bitirib: \"Onlar artıq tamam DƏLİ OLUBLAR. Hadisələrin davamını izləyin!!!\" Trump \"Twitter\" administrasiyasının faktlara uyğun hesab etmədiyi paylaşımlarda poçtla səsvermənin genişləndirilməsinin böyük saxtakarlıqlara yol aça biləcəyini yazmışdı. Ancaq ABŞ-da bu cür səsvermə praktikasıyla bağlı araşdırmaların hamısında fırıldaqçılıq hallarına nadirən rast gəlindiyi qeyd olunub. \"Biz bütün dünyadakı seçkilərlə bağlı doğru olmayan və mübahisə doğuran informasiyalara diqqət yetirməyə davam edəcəyik\" - bunu isə \"Twitter\"in rəhbəri Jack Dorsey yazıb. Daha sonra Trump eyni məzmunda statusu \"Facebook\"da da yazıb. Bu şəbəkədə ona xəbərdarlıq edən olmayıb. \"Facebook\"un baş direktoru Mark Zükerberq çərşənbə günü konservativ \"Fox News\" kanalına verdiyi müsahibədə deyib ki, hökumət senzura barədə düşünsə də, özünün belə bir addım atması \"doğru refleks\" olmaz. Müsahibənin tam mətni cümə axşamı yayımlanacaq. Öz platformasında saxta profillərə və dezinformasiyanın yayılmasına imkan yaratdığına görə \"Twitter\"i bundan əvvəllər də tənqid edirlər. May ayının əvvəllərindən etibarən şəbəkə bu sahədə mübarizə metodlarını sərtləşdirib. ABŞ-ın tənzimləmə orqanları bu ölkənin \"Apple\", \"Google\", \"Facebook\" və \"Amazon\" kimi texnologiya nəhənglərində monopoliya hallarının və istifadəçi təhlükəsizliyinin qorunması səviyyəsiylə bağlı araşdırma aparırlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-40159341", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40164089", "doc1": "هل ستخيم التطورات الأخيرة بين قطر وبعض دول الخليج على حركة الطيران القطرية واقتصادها على النطاق الأوسع؟ ويُثار السؤال حاليا حول تبعات هذه الخطوة على الاقتصاد القطري والأنشطة الاقتصادية في هذه الدولة الخليجية. تحاول قطر، الدولة الصغيرة التي يصل عدد سكانها نحو 2.7 مليون نسمة والواقعة إلى شمال شرقي الخليج العربي، أن تتمتع بثقل كبير يفوق وزنها الحقيقي. تشتهر قطر جزئيا بخطوطها الجوية الوطنية (الخطوط القطرية)، وشبكتها الإخبارية الدولية (الجزيرة). وفي مجال كرة القدم، فوزها بتنظيم بطولة كأس العالم عام 2022 وكونها راعية سابقة، ربما لأشهر نادٍ في العالم، وهو برشلونة الإسباني. ونجحت قطر، التي تتمتع بناطحات سحاب رائعة في العاصمة الدوحة، في جذب الشركات متعددة الجنسيات للعمل فيها. لذا، فإن أحدث التطورات في علاقاتها مع جيرانها في دول الخليج ومصر واليمن تعني أن هناك أمورا كثيرة على المحك. الرحلات الجوية أعلنت شركتا الاتحاد للطيران الإماراتية وخطوط طيران الإمارات أنهما ستعلقان رحلاتهما الجوية من وإلى قطر، ابتداء من صباح الثلاثاء إلى حين إشعار آخر. وكلا الشركتان تسيران أربع رحلات جوية يوميا من وإلى الدوحة. وألغت شركة خطوط \"فلاي دبي\" للطيران رخيص الثمن رحلاتها، ومن المتوقع أن تحذو شركات طيران أخرى حذوها، مثل \"طيران الخليج\" التابعة للبحرين ومصر للطيران. جاءت هذه الخطوة بعد أن أعلنت السعودية والإمارات والبحرين ومصر وقف جميع الرحلات من وإلى قطر، وإغلاق المجال الجوي أمام حركة الطيران القطرية (الخطوط القطرية). وتواجه الخطوط الوطنية القطرية مخاطر بأن تصبح الخاسر الأكبر، إذ أن رحلاتها إلى أماكن مثل دبي وأبوظبي والرياض والقاهرة، التي تُقدر بعشرات الرحلات يوميا، ستتوقف. وقالت الخطوط القطرية بالفعل إنها ستلغي خدماتها إلى السعودية أيضا. وقال غانم نسيبة، مدير شركة \"كورنر ستون\" للاستشارات: \"إذا كانت هناك رحلة إلى أوروبا تستغرق في المعتاد ست ساعات، وأصبحت الآن تستغرق ثماني أو تسع ساعات لاضطرارها لتغيير مساراتها، فإن ذلك سيجعلها أقل جاذبية بكثير، وربما يبحث المسافرون عن أماكن أخرى.\" قطر تشهد حركة إنشاءات مزدهرة استعدادا لاستضافة بطولة كأس العالم لكرة القدم 2022 الأغذية تواجه الدول الصحراوية بطبيعتها مصاعب في زراعة الأغذية. ويمثل الأمن الغذائي قضية مهمة لقطر، بالنظر إلى أن الطريق البري الوحيد لدخول الأغذية إليها هو أحد الحدود البرية مع السعودية. تعبر مئات الشاحنات الحدود يوميا، ويمثل الغذاء أحد السلع الرئيسية، ويُعتقد أن نحو 40 في المئة من الأغذية التي تدخل قطر تأتي عبر هذا الطريق. أعلنت السعودية أنها ستغلق هذا الطريق الحدودي. وحينما تتوقف الشاحنات، فإن قطر ستعتمد على الشحن الجوي والبحري. وقال نسيبة: \"سيؤدي ذلك على الفور إلى حدوث تضخم، وهذا سيؤثر بشكل مباشر على المواطنين القطريين العاديين.\" وأضاف: \"وإذا زادت التداعيات الاقتصادية لهذا الأمر، فإننا سنشهد مزيدا من الضغط من جانب الشعب القطري على الأسرة الحاكمة من أجل إما تغيير القيادة أو تغيير النهج.\" ويشير نسيبة أيضا إلى أن العديد من القطريين الأكثر فقرا يقومون برحلات يومية أو أسبوعية إلى السعودية لشراء المنتجات لمتاجرهم لأنها أرخص ثمنا، ولن يُصبح ذلك ممكنا بعد تفعيل قرار إغلاق هذه الحدود أمام حركة القطريين. نقص المواد يشكل بالفعل تهديدا يلوح في الأفق بالنسبة لنشاط الإنشاءات في قطر الإنشاءات بناء ميناء جديد ومنطقة طبية ومشروع لمترو الأنفاق وثمانية ملاعب استعدادا لبطولة كأس العالم 2022، هو جزء فقط من مشاريع إنشاءية ضخمة تشهدها قطر حاليا. وتمثل الجارة السعودية مصدرا لواردات المواد الأساسية لقطر، من بينها الأسمنت والصلب عن طريق الشحن البحري والبري أيضا. وقد يؤدي إغلاق الحدود، كما هو الحال بالنسبة للأغذية، إلى زيادة الأسعار والتسبب في عمليات تأخير الواردات. ويشكل نقص المواد بالفعل تهديدا يلوح في الأفق بالنسبة لصناعة الإنشاءات في قطر، وهذا قد يُفاقم الأمور. حركة الأشخاص يتضمن قرار قطع العلاقات حظر سفر مواطني السعودية والإمارات والبحرين إلى قطر، أو العيش فيها، أو المرور عبرها، حسبما أفادت الحكومة السعودية، التي وضعت مهلة 14 يوما لمواطنيها لمغادرتها. ومن جهة أخرى، فإنه سيكون أمام القطريين نفس الفترة لمغادرة السعودية والإمارات والبحرين. لكن الأمر الأكثر أهمية سيكون إذا قررت مصر حظرا مماثلا. بحسب تقرير صدر مؤخرا، هناك نحو 180 ألف مصري يعيشون في قطر، والكثير منهم يعملون في قطاعات الهندسة والطب والقانون وكذلك الإنشاءات. ومن شأن فقدان هذه الأيدي العاملة أن يُسبب مشكلة للشركات المحلية والدولية العاملة في هذه الدولة الخليجية الصغيرة. التجارة والأعمال لقد بدأنا نشهد بالفعل انهيارا لصفقات تجارية. هناك العديد من الشركات الخليجية العاملة في قطر، من بينها تلك العاملة في قطاع التجزئة، وهذه المتاجر ستغلق أبوابها على الأرجح، على الأقل بشكل مؤقت، حسبما يرى نسيبة. بالإضافة إلى ذلك، فقد أعلن نادي الأهلي السعودي إلغاء اتفاقية الرعاية مع الخطوط الجوية القطرية.", "doc2": "Ölkənin hava yolları şirkəti və iqtisadiyyatının başının üstünü qara buludlar alırmı? Bunun, Qətər iqtisadiyyatı və ölkədə bizneslə məşğul olanlara hansı təsiri ola bilər? Ərəbistan Yarımadasının şimal-şərqində yerləşən və əhalisi 2.7 milyona yaxın olan bu kiçik dövlət özündən böyük işlər görməyə cəhd edir. Bu ölkəni tanıdan Qatar Airways hava yolları, məşhur Al Jazeera telekanalı, 2022-ci ildə Futbol üzrə Dünya Çempionatının keçirilməsi hüququnun qazanılması, dünyanın ən məşhur klublarından biri olan Barselonaya bir müddət sponsorluq edilməsi kimi məqamlardır. Paytaxt Doha-nın özünəməxsus müasir memarlıq mənzərəsi isə beynəlxalq korporasiyaları özünə çəkərək, onları burada nümayəndəliklər açmağa sövq edir. Bütün bunları nəzərə alanda, son hadisələrin mümkün təsiri barədə təsəvvür daha aydın olur. Uçuşlar Abu Dhabi-nin Etihad və Dubayın Emirates aviaşirkətləri çərşənbə axşamı günündən başlayaraq Dohaya bütün uçuşları dayandırıb, Ucuz aviabilet təklif edən FlyDubai və Air Arabia şirkətləri də Doha-ya uçuşları ləğv ediblər. Digərləri, o cümlədən, Bəhrein-nin Gulf Air şirkəti və Egyptair şirkəti gözlənildiyinə görə, eyni addımı atacaqlar. Bundan əvvəl isə Qətər istiqamətində Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ, Bəhreyn və Misir bütün uçuşları dayandırdıqlarını və öz hava məkanlarını Qatar Airways üçün bağladıqlarını bildirmişdilər. Bu isə gündə onlarla uçuş deməkdir. Qatar Airways özü Səudiyyə Ərəbistanına uçuşları ləğv etdiyini artıq bəyan edib. Hava məkanının bağlanması Qətər üçün problem yaradacaq, çünki bəzi aviamarşrutlara dəyişiklik etmək ehtiyacı yaranacaq. Bu isə yanacaq xərclərini və bununla bərabər aviabiletləri başahalaşdıra və sərnişinləri narazı sala bilər. Qatar Airways şirkətinin böyüməsi Doha üzərindən Asiya və Avropanı birləşdirən hava nəqliyyatı qovşağı olması hesabına baş verib. \"Əgər bundan sonra, marşrutların dəyişməsinə görə, Avropaya 6 saatlıq uçuş əvəzinə 8-9 saat tələb olunacaqsa, sərnişinlər başqa şirkətlərə müraciət etməyə başlayacaq\", - Cornerstone Global konsaltinq şirkətinin direktoru Ghanem Nuseibeh deyir. Ərzaq Səhrada yerləşən ölkələr üçün kənd təsərrüfatı məhsullarını yetişdirmək, əhalini ərzaqla təmin etmək əsas məsələlərdən biridir. Ərzaq təhlükəsizliyi Qətər üçün həyati məsələlərdən biridir, çünki ölkəyə quru ilə ərzaq gətirilməsi yalnız Səudiyyə Ərəbistanından keçən yeganə marşrut ilə mümkündür. Hər gün Qətərin Səudiyyə ilə sərhədini yüzlərlə yük maşını keçir və əsasən, bu, ərzaq təchizatıdır. Qətərə ərzaq məhsulunun təxminən 40 faizi bu yolla gətirilir. Səudiyyə Ərəbistanı isə sərhədi bağlayacağını bildirib. Demək, bundan sonra ərzaq Qətərə yalnız hava yolu ilə və dənizdən bərələrlə gətirilə bilər. \"Bu, dərhal inflyasiyaya səbəb olacaq və sıravi vətəndaşlara təsir edəcək, - deyir Nuseibeh. - Bahalaşma nəzərəçarpan olsa, onda cəmiyyət tərəfindən hakim sülaləyə siyasi təzyiq artacaq, ölkə rəhbərliyi öz sıralarında və ya siyasi kursda dəyişiklik etməli olacaq\". 2022 il Futbola üzrə Dünya Çempionatına hazırlıq işləri ölkədə inşaat bumunun yaranmasına səbəb olub O, eləcə də bildirib ki, bir çox yoxsul qətərlilər, həftəlik və hətta gündəlik bazarlıqlarını etmək üçün Səudiyyəyə yollanırlar, çünki, orada qiymətlər daha ucuzdur. Sərhədin bağlanması isə bunu mümkünsüz edir. İnşaat Qətərdə hazırda iri tikinti layihələri həyata keçirilməkdədir - yeni liman, tibb mərkəzi, metro və 2022-ci ilin Dünya Çempionatı üçün 8 futbol stadionunun tikintisi gedir. Əsas tikinti materialları, o cümlədən, beton və polad dəniz yolu ilə və eləcə də, Səudiyyə üzərindən quru yolla gətirilir. Bu sərhədin bağlanması tikinti materiallarının bahalaşmasına və işlərin yubanmasına səbəb ola bilər. İnşaat materiallarının qıtlığı Qətərin tikinti sənayesi üçün artıq təhlükə yaradır. \"Hava məkanının və quru sərhədin üzun müddətə bağlanması Dünya Çempionatına hazırlıq işlərini poza bilər\", ABŞ-da mənzillənən Baker İnstitutunun Körfəz üzrə eksperti Kristian Ulrichsen deyir. İnsan amili Səudiyyə Ərəbistanı, Misir, Bəhreyn, BƏƏ, Liviya və Yəmən kimi dövlətlərin Qətər ilə diplomatik əlaqələri kəsmək qərarı, həmin ölkələrdən Qətərə gələn və burada yaşayıb-işləyənlər üçün problemlər yaradacaq. Həmin insanlara Qətəri tərk etmək üçün 14 gün vaxt verilib. Səudiyyə Ərəbistanında, BƏƏ və Bəhreyndə qalan Qətər vətəndaşlarına da həmin ölkələri tərk etmələri üçün eyni müddət verilib. Amma belə bir qadağanı Misir tətbiq etsə, bu, daha ciddi nəticələr verə bilər. Bu yaxınlarda açıqlanmış bir hesabata əsasən, Qətərdə 180,000 misirli yaşayır. Onlar mühəndis, inşaatçı, həkim və hüquqşünas kimi bu ölkədə çalışır. Bu miqyasda işçi qüvvəsinin itirilməsi Qətərdə fəaliyyət göstərən yerli və beynəlxalq şirkətlərin işini çətinə sala bilər. Ticarət və biznes Artıq biznes sövdələşmələri pozulmağa başlayıb. Misal üçün, bir çox Körfəz dövlətlərinin Qətərin pərakəndə satış sektorunda obyektləri, dükanları, mağazaları var. \"Həmin mağazalar, çox güman ki, bağlanacaq, müvəqqəti olsa da belə\", - Nuseibeh qeyd edir. Səudiyyə Ərəbistanında aparıcı futbol komandası sayılan Al-Ahli klubu isə Qatar Airways şirkəti ilə sponsorluq müqaviləsini artıq ləğv edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41078321", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41079366", "doc1": "التجربة جاءت بعد اختبار مماثل السبت الماضي ولم يتدخل الجيش لاسقاط الصاروخ الذي مر عبر الأراضي اليابانية فجر الثلاثاء (2106) بتوقيت غرينتش. وأفادت وسائل الإعلام المحلية بأن الصاروخ تحطم، وهي المرة الأولى التي يسقط فيها صاروخ تطلقه بيونغ يانغ على اليابان خلال 8 أعوام. وطالبت اليابان والولايات المتحدة مجلس الأمن بالاجتماع بشكل طارئ في وقت لاحق الثلاثاء لبحث تطورات الموقف. وفي أول تعليق له عقب إطلاق الصاروخ، تعهد رئيس الوزراء الياباني شينزو آبي بأنه سيفعل ما في وسعه لحماية المواطنين. وقال في تصريحات مقتضبة للصحفيين قبل دخوله اجتماعا طارئا في مكتبه في طوكيو \"سنبذل قصارى جهدنا لحماية أرواح المواطنين\". وحذر نظام \"جاي ألرت\"، المصمم لتشغيل كل الأنظمة الإذاعية بغية إصدار تحذيرات حال حدوث أي طارئ، المواطنين في المنطقة باتخاذ كافة الاحتياطات، لكن هيئة الإذاعة اليابانية أكدت عدم وقوع أي خسائر. ووصف وزير الدولة لشؤون مجلس الوزراء يوشيهيد سوجا الاختبار الأخير بأنه تهديد \"غير مسبوق\"، مؤكدا أن اليابان ستتخذ \"الخطوات المناسبة\" ردا على ذلك. ومن المرجح أن تتعامل اليابان مع الاختبار الأخير باعتباره تصعيدا خطيرا للتوتر بسبب مسار رحلة الصاروخ، وفقا لما ذكره يوجيتا ليماي التابعة مراسلة بى بى سى فى سول. وقالت وزارة الدفاع الأمريكية (البنتاغون) إن اختبار الثلاثاء لا يمثل تهديدا للولايات المتحدة، وإن الجيش يعمل لجمع مزيد من المعلومات الاستخبارية حول هذا الأمر. وكانت كوريا الشمالية قد هددت في وقت سابق من هذا الشهر باطلاق صواريخ باتجاه منطقة غوام الاميركية في المحيط الهادىء بينما حذر الرئيس الاميركي دونالد ترامب من ان بيونغ يانغ ستواجه \"النار والغضب\" اذا هددت الولايات المتحدة. ويأتي إطلاق الصارخ الجديد، بعد إعلان بيونغيانغ تجربتها لما قالت إنه نوع جديد من الصواريخ الباليستية، التي يمكنها حمل رؤوس نووية من الحجم الكبير.", "doc2": "Footage on social media appears to show warning alarms triggered by the missile Yaponiyanın Baş naziri Shinzo Abe hadisəni \"görünməmiş\" təhlükə adlandırıb. Hadisəyə cavab olaraq BMT Təhlükəsizlik Şurasının fövqəladə toplantısının keçirilməsi gözlənilir. Şimali Koreya son aylar raket sınaqları keçirsə də, hədəfi Yaponiya üzərindən vurması nadir haldır və bu gərginliyi kəskinləşdirib. Şimali Koreya 1998 və 2009-ci illərdə də Yaponiya üzərindən raket atıb, amma sonra onların peyk buraxılması olduğunu iddia edib. Raketi vurmaq üçün heç bir cəhd edilməyib, əvəzində Hokkaido sakinlərinə \"möhkəm bina və ya zirzəmidə\" gizlənmək məsləhəti verilib. ABŞ və Yaponiya qüvvələri hazırda bu adada hərbi təlimlərdə iştirak edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41218195", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41218383", "doc1": "فر حوالي 290 ألف من أقلية الروهينغا من ميانمار إلى بنغلاديش في الفترة الاخيرة وقالت جماعة \"جيش إنقاذ روهينغا أراكان\" المسلحة إن الهدنة سوف تبدأ من الأحد، مطالبة جيش ميانمار بوقف إطلاق النار أيضا. وأسفر الهجوم على مراكز الشرطة الذي شنه متمردو الروهينجا في الخامس والعشرين من أغسطس/ آب الماضي عن حملة شرسة لجيش ميانمارعلى الولاية التي يقطنها عدد كبير من الأقلية المسلمة. وفر حوالي 290 ألف من المدنيين من ولاية راخين إلى المناطق الحدودية طالبين ملاذا آمنا في بنغلاديش. وقالت الأمم المتحدة إن جماعات الإغاثة في حاجة ماسة إلى 77 مليون دولار لمساعدة اللاجئين الفارين من العنف والقتل. وهناك عجز صارخ في إمدادات الغذاء، والمياه، والرعاية الصحية للوافدين الجدد من اللاجئين في مدينة كوكس بازار في بنغلاديش. وقال سكان إقليم الروهينجا، الذي تقطنه أقلية مسلمة وأغلبية بوذية، إن الجيش في ميانمار بالتعاون مع الأغلبية البوذية من سكان ولاية راخين شنوا حملة شرسة على المسلمين وأحرقوا قراهم. لكن السلطات تنفي ذلك تماما، مؤكدة أن الجيش يحارب \"إرهابيين\". وأعلنت الحركة المسلحة وقف إطلاق النار في بيان أصدرته الأحد، داعية المنظمات الإنسانية إلى استئناف عملها. ولم يصدر حتى الآن أي تعليق رسمي من السلطات في ميانمار على المبادرة التي أعلنتها الميليشات. وأكدت وكالات الإغاثة العاملة في بنغلاديش إن الأعداد التي تتوافد على المدينة من اللاجئين تفوق قدراتها إلى حدٍ كبير، في حين تشير تقارير إلى أن هناك آلاف من الروهينجا على جانبي الطرق يتسولون الطعام من الشاحنات التي تمر بهم. وقال روبرت واتكينز، مندوب الأمم المتحدة المقيم في بنغلاديش، إن هناك حاجة ماسة إلى \"60 ألف مأوى جديد بالإضافة إلى إمدادات الطعام، ومياه الشرب، والرعاية الصحية، بما في ذلك خدمات الصحة النفسية المتخصصة لتقديم الدعم للناجين من ممارسات العنف الجنسي.\" هناك حاجة ماسة لحوالي 60 ألف مأوى وإمدادات طعام ومياه شرب وخدمات صحية للاجئين الروهينجا في بنغلاديش وقال الحكومة في ميانمار إن المسلحين من الروهينجا والمسلمين من سكان القرى هم من يضرمون النيران في منازلهم ويهاجمون غير المسلمين الذين فر أغلبهم من العنف. لكن مراسل بي بي سي في ولاية راخين إن قرى المسلمين تحرق على يد جماعات من البوذيين، وهو ما يتناقض مع الرواية الرسمية. واتهمت منظمة العفو الدولية جيش ميانمار بزرع ألغام أرضية في المنطقة الحدودية مع بنغلاديش، وهو ما أكدته رواية حرس الحدود في بنغلاديش وبعض القرويين الذين أخبروا مراسل بي بي سي إنهم شاهدوا حوالي مئة من الجنود من جيش ميانمار يتجولون في المنطقة الحدودية، مرجحين أنهم كانوا يزرع��ن ألغاما أرضية. وقال مسؤولون في حكومة بنغلاديش أنه إجراء تتخذه القوات الحكومية في ميانمار للحيلولة دون عودة أقلية الروهينغا المسلمة إلى قراهم. ونفى جيش ميانمار أن تكون عملية زرع ألغام في الأيام القليلة الماضية، في حين قال باسم الحكومة لوكالة أنباء رويترز إنه لا تزال هناك حاجة للمزيد من التفاصيل. وتشغل إبادة أقلية الروهينجا الكثيرين حول العالم مع خروج مظاهرات في عدة دول ينظمها محتجون ضد ما تتعرض له هذه الأقلية المسلمة تزامنا مع انتقادات حادة تواجهها زعيمة ميانمار أون سان سوتشي للفشل في حماية الروهينغا. وحث عدد من زعماء العالم سو تشي، الحاصلة على جائزة نوبل للسلام التي قضت سنوات عدة قيد الإقامة الجبرية في منزلها لدعمها الديمقراطية، على الدفاع عن الروهينجا، بينما طالب آخرون من تجريدها من الجائزة الدولية.", "doc2": "Arakan Rohinca Qurtuluş Ordusu (Arsa) atəşkəsin bazar günü başlayacağını bildirib. Onlar Myanma ordusunu da silahı yerə qoymağa səsləyiblər. Arsa-nın 25 avqustda polisə hücumu, ordunun müdaxiləsinə səbəb olmuşdu. Rakxayn bölgəsini təxminən 290 min rohincalının tərk etdiyi bildirilir. Onlar Banqladeşlə sərhəddə məskunlaşıblar. BMT-nin bildirdiyinə görə Myanmanı tərk etmiş rohincalara yardım etmək üçün xeyriyyə təşkilatlarına təcili 77 milyon dollar lazımdır. Ərzağa və tibbi yardıma böyük ehtiyac var, BMT bildirir. Əhalisinin əksəriyyəti buddistlərdən ibarət Myanmadakı müsəlman azlıq olan rohincaların bildirdiyinə görə ordu və Rakxayn buddistləri onlara qarşı amansız kampaniya həyata keçirir, kəndlərini yandırırlar. Myanma bu iddiaları təkzib edir və bildirir ki, ordu Rohinca \"terrorçularına\" qarşı döyüşür."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-40418496", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40415340", "doc1": "تظهر إعلانات خدمة غوغل للتسوق في مقدمة كثير من صفحات نتائج البحث على محرك غوغل وتعد تلك الغرامة هي الأكبر حتى الآن، التي تفرضها المفوضية الأوروبية على شركة متهمة بالتلاعب في السوق. وتضمن قرار المفوضية أيضا إنذار غوغل بإنهاء ممارساتها، التي تنتهك قواعد المنافسة خلال تسعين يوما، وإلا ستواجه عقوبة أكبر. من جانبها أشارت شركة غوغل الأمريكية إلى أنها قد تطعن على ذلك القرار. لكن إذا ما فشلت غوغل في تغيير الطريقة، التي تدير بها خدمتها للتسوق خلال مهلة التسعين يوما، فإنها قد تضطر إلى دفع 5 في المئة، من متوسط الإيرادات اليومية لشركتها الأم ألفابت Alphabet's حول العالم. واستنادا إلى أحدث تقرير مالي للشركة، فإن ذلك المبلغ قد يصل إلى 14 مليون دولار يوميا. وقال متحدث باسم شركة غوغل تعليقا على قرار المفوضية: \"حينما تتسوق عبر الإنترنت، فأنت تريد أن تجد المنتجات التي تبحث عنها بسرعة وسهولة\". وأضاف: \"المعلنون يرغبون في تسويق نفس المنتجات، وهذا هو السبب الذي يجعل غوغل يظهر إعلانات التسوق، ويربط مستخدمينا بآلاف المعلنين الكبار والصغار، وبطرق مفيدة للطرفين\". وتابع المتحدث: \"نحن نرفض باحترام الاستنتاجات التي أعلنت اليوم، وسنراجع قرار المفوضية بالتفاصيل، ونبحث في الطعن عليه، ونتطلع للاستمرار في شرح أسبابنا ومبرراتنا\".", "doc2": "Bu indiyədək Avropa tənzimləmə qurumunun verdiyi ən iri maliyyə cəzası olub. Google 90 gün ərzində rəqabət əleyhinə təcrübələrə son qoymasa yeni cərimələrlə üzləşə bilər. ABŞ şirkəti apellyasiya verəcəyini bildirib. İnternet nəhəngi 3 ay ərzində əməliyyat qaydalarına dəyişiklik etməlidir. Əks təqdirdə o, tərkib hissəsi olduğu Alphabet şirkətinin qlobal gündəlik qazancının 5 faizi həcmində ödəniş etməyə məcbur oluna bilər. Son maliyyə hesabatına görə bu, gündə 14 milyon dollar təşkil edir. \"Google şirkəti tərəfindən atılan addım Aİ antiinhisar qanunları baxımından qeyri-qanunidir\", - Avropa İttifaqının antiinhisar qurumunun rəhbəri Margrethe Vestager deyib. Google bundan əvvəl də ona qarşı irəli sürülmüş iddiaları qəbul etmədiyini bildirib. \"İnternetdə bazarlıq edərkən lazım olan malların tez və asan tapılmasını istəyirsən\", - şirkətin nümayəndəsi Avropa Komissiyasının qərarını şərh edərkən bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports/2015/04/150408_formula_schumacher_son", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/12/131230_schumacher_accident", "doc1": "مديرة أعمال شوماخر تدعو إلى التحلي بالواقعية في الحكم على أداء الشاب. ودعت مديرة أعمال شوماخر المراقبين ووسائل الإعلام إلى التحلي بالواقعية في توقعاتهم لأداء ميك شوماخر. وقالت صابين كوم، التي تدير أعمال شوماخر الابن أيضا: \"هذا عام ميك الأول في سباق السيارات، عليه أن يتعلم الكثير، ويخوض تجارب جديدة، لأن الفرق كبير بين سباق الكارتينغ والفورميولا\". ودعت الجميع إلى \"منحه الوقت الكافي والتحلي بالواقعية في الحكم عليه، ليتدرج في التعلم\". وانضم ميك شوماخر إلى فريق فان أمرسفورت الهولندي ليشارك في منافسة الفورمويلا 4 بألمانيا، خلال هذا الشهر. مواضيع قد تهمك نهاية وينتمي إلى فريقه هاريسون نيوي، البالغ من العمر 16 عاما، وهو أيضا ابن أدريان نيوي مصمم سيارات الفورميولا 1 الفائز ببطولة العالم عدة مرات. وحضر عدد كبير من وسائل الإعلام لتغطية السباق الذي يشارك فيه. وكان مايكل شوماخر، أكثر المتسابقين تتويجا في سباقات الفورميولا 1، تعرض لحادث خطير عام 2013 أثناء التزلج بفرنسا وهو يقضي فترة نقاهة في بيته بسويسرا.", "doc2": "Schumacher xəstəxanaya çatanda koma vəziyyətində idi və dərhal əməliyyat olundu 44 yaşlı almanın beyininə ciddi xəsarət yetirilib. O, xəstəxanaya çatanda koma vəziyyətində idi və dərhal əməliyyat olundu. Hadisə baş verəndə cənab Schumacher oğlu ilə Fransa Alp dağlarında xizəklə sürüşürdü. Grenoble şəhərindəki xəstəxanadan verilən son məlumata görə, Schumacher hələ də koma vəziyyətindədir və \"ölümlə mübarizə aparır\". Onun başı qayaya dəyəndə cənab Schumacherin başında dəbilqə vardı, meneceri Sabine Kehm deyib. Fransız və alman mediasında yayılan məlumatlara görə F1 çempionu gecə ikinci dəfə əməliyyat olunub. Hadisə Fransadakı Meribel xizək kurortunda baş verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-39827637", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-39815223", "doc1": "جونسون آند جونسون تقول إنها تواصل دفاعها عن سلامحة مساحيق تالك للأطفال وقالت لوي سليمب، 62 عاما، من فرجينيا، إنها أصيبت بالسرطان بعد استخدام البودرة لنحو أربعة عقود. وقال المدعي العام إن الشركة لم تحذر بدرجة كافية عملاءها بشأن مخاطر السرطان المرتبطة بالمنتجات. ويقول خبراء إنه لم يثبت حتى الآن وجود أي علاقة بين سرطان المبيض والمستحضر. وتقول جونسون آند جونسون إنها ستطعن في الحكم. ويعتبر هذا الحكم الأكبر حتى الآن من بين نحو 2400 دعوى قضائية مرفوعة ضد جونسون آند جونسون بسبب منتجاتها القائمة على معدن التالك، بحسب رويترز. وتخضع سليمب الآن لعلاج كيماوي بعد ما عاد سرطان المبيض الذي شخصت بالإصابة به في البداية عام 2012 مرة أخرى وانتشر ليطال كبدها. وقالت إنها استخدمت عدة منتجات لجونسون، من بينها \"بيبي باودر\" و\"شاور آند شاور\". وقال محامي المدعية تيد ميدوز: \"مرة أخرى نثبت أن تلك الشركات تجاهلت الأدلة العلمية وواصلت التنصل من مسؤولياتها تجاه النساء في الولايات المتحدة.\" وينص الحكم على دفع 5.4 ملايين دولار كتعويضات للمتضرر و105 ملايين دولار كتعويضات عقابية ضد الشركة. وفي بيان، قالت جونسون آند جونسون إنها تعتزم الطعن في الحكم. وأضافت: \"مستعدون لغيرها من المحاكمات هذا العام، ومستمرون في الدفاع عن سلامة بيبي باودر التي تنتجها جونسون.\" غير أنها قالت إنها تتعاطف بشدة مع كل النساء اللائي أصيبن بسرطان المبيض. وفي العام الماضي، خسرت الشركة عدة قضايا مماثلة متعلقة بمنتجات قائمة على معدن التالك، غير أنها كسبت أول قضية في مارس/ آذار الماضي، عندما أصدرت هيئة محلفين في ولاية ميسوري حكما لصالح الشركة.", "doc2": "Johnson & Johnson şirkəti alıcıları məhsulunun xərçəng xəstəliyi yaratması barədə xəbərdarlıq etməməkdə ittiham olunur Qadın şirkəti uzun illərdir bu şirkətə məxsus tərkibində talk tozu (kristal mineral) olan gigiyenik məhsuldan istifadə etdiyinə görə yumurtalıqlarında xərçəng xəstəliyinin yaranmasında ittiham edib, Reuters agentliyi yazıb. Şirkət bu məhsulun hazırlanması üçün lazım olan talk tozunu Imerys Talc America şirkətindən alıb. Məhkəmə təchizat şirkətinin də qadına 100 min dollar təzminat ödəməsi barədə qərar çıxarıb. 2012-ci ildə 62 yaşlı Lois Slempə yumurtalıqlarında xərçəng diaqonuz qoyulub. O gündən bu yana xəstəlik bütün qara ciyərində yayılmağa başlayıb. 40 il ərzində Johnson & Johnson-un uşaq tozundan istifadə etdiyini söyləyən xanım həmçinin Shower to Shower məhsullar seriyasından istifadə etdiyini qeyd edib. Slemp, həmçinin şirkəti məhsullarında asbestdən istifadə etməkdə ittiham edib. Xanım ağır xəstəlik ucbatından məhkəmədə iştirak edə bilməyib. Şirkətin vəkili məhkəmə zamanı Johnson & Johnson məhsulunun xərçəng yaratmadığını və məhsulun tərkibində asbestin olmadığını bəyan edib. Reuters agentliyinin məlumatına görə, ümumilikdə şirkətə qarşı 2.4 min belə iddia qaldırılıb. Şirkət bu talk tozu əsasında hazırlanan məhsuldan istifadə zamanı xərçəng xəstəlyinin yaranma ehtimalı barədə alıcılara xəbərdarlıq etməməkdə ittiham olunur. Bu məhsullara şirkətin məhşur Baby Powder uşaq tozu da daxildir. Şirkət məhsulları ilə xərçəng xəstəliyi arasında əlaqəni rədd edir. Ötən il şirkət buna bənzər iddialara görə 10 milyon dollarla təzminat ödəyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140311_us_russia_ukraine_crisis", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/03/140311_ukraine_kerry_putin", "doc1": "وأبلغ كيري نظيره الروسي سيرغي لافروف بأن التدخل العسكري الروسي في القرم جعل من المفاوضات أمرا بالغ الصعوبة. ويقول مسؤولون أمريكيون ليس هناك الكثير للحديث بشأنه إذا مُضي في عملية الاستفتاء بشأن مستقبل القرم. ومن المقرر أن يجري الاستفتاء الأحد المقبل. وتقول أوكرانيا والغرب إن عملية التصويت لن تكون شرعية. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت روسيا الاثنين إنها تعد مقترحات مقابلة للخطة الأمريكية للتفاوض بشأن حل الأزمة في أوكرانيا. وفي تطورات أخرى الثلاثاء: \"غير مناسبة\" وفي لقاء قصير مع الرئيس بوتين قال لافروف إن المقترحات المقدمة من كيري للتفاوض بشأن حل الأزمة \"غير مناسبة\" لأنها تتعامل \"مع وضع خلقه انقلاب بوصفه نقطة انطلاق\" في إشارة إلى الاطاحة بالرئيس الموالي لروسيا فيكتور يانوكوفيتش. وتقول واشنطن إنها لم تتلق ردا رسميا بعد بشأن القضايا التي طرحها كيري على لافروف في عطلة نهاية الأسبوع، وتساءلت عن مدى استعداد موسكو للقاء مسؤولين من الحكومة الأوكرانية الجديدة. وقالت المتحدثة باسم الخارجية الأمريكية جين ساكي في بيان مكتوب إن \"الولايات المتحدة ترغب في رؤية دليل ملموس على أستعداد روسيا للتجاوب مع المقترحات الدبلوماسية التي قدمناها لتسهيل الحوار المباشر بين أوكرانيا وروسيا واستخدام الآليات الدولية مثل جماعة الاتصال لنزع فتيل النزاع\". وأضافت ساكي \"لقد أوضح كيري لوزير الخارجية الروسي لافروف بأنه سيرحب بمناقشات إضافية تركز على كيفية تهدئة الأزمة في أوكرانيا، إذا رأينا دليلا ملموسا على أن روسيا مستعدة للتجاوب مع هذه المقترحات\". وقالت \"إنه كان من الممكن\" أن يلتقي كيري بلافروف قبيل الاستفتاء المقرر بشأن مستقبل القرم، بيد أن وزير الخارجية يريد أولا ضمان أن تتجاوب موسكو بجدية مع المقترحات الدبلوماسية. مساعدات تجارية على الصعيد الأوروبي، وافقت المفوضية الاوروبية الثلاثاء على تقديم ما قيمته 500 مليون يورو من المساعدات التجارية لاوكرانيا، كما قررت رفع رسوم الاستيراد المفروضة على المنتجات الزراعية الاوكرانية وذلك في محاولة لدعم الاقتصاد الاوكراني المتهالك. وقال مفوض الشؤون التجارية في الاتحاد الاوروبي كاريل دي غوشت إن القرار سيدخل حيز التنفيذ فورا وسيستمر العمل به لغاية الاول من نوفمبر / تشرين الثاني المقبل، وهو الموعد الذي يتوقع الاتحاد الاوروبي ان يكون قد وقع اتفاقا للتجارة الحرة مع كييف. تعزيزات عسكرية وقد قرر حلف شمال الأطلسي (الناتو) نشر طائرات الإنذار المبكر (الأواكس) التابعة له والموجودة في بولندا ورومانيا لمراقبة حدود أوكرانيا وكيفية تطور أزمتها. وكان الناتو قال الأسبوع الماضي إنه بصدد مراجعة فرص تعاونه مع روسيا وتعزيز التزامه مع حكومة كييف. في غضون ذلك واصلت القوات الموالية لروسيا تعزيز سيطرتها على شبه جزيرة القرم الاوكرانية دون أي مقاومة. واصلت القوات الموالية لروسيا تعزيز سيطرتها على شبه جزيرة القرم وكان أكثر من ثلاثين شخص يرتدون الزي العسكري سيطروا أمس الأحد على مشفى عسكري في العاصمة الادارية سيمفيروبول. وفي مدينة باخشيساري المجاورة أطلقت مجموعة مسلحة الرصاص في الهواء وحاولت السيطرة على قاعدة إمداد عسكري ومصادرة الحافلات الموجودة داخلها، ثم شوهد العلم الروسي مرفوعا على القاعدة. وكان مجلس الأمن الدولي اجتمع الاثنين للمرة الخامسة خلال الأيام العشرة الأخيرة لمناقشة الأزمة الأوكرانية. أوضح كيري للافروف بأنه سيرحب بمناقشات إضافية تركز على كيفية تهدئة الأزمة في أوكرانيا. وشدد المبعوث البريطاني ليال غرانت إن الاستفتاء المزمع اجراؤه بشأن انضمام شبه جزيرة القرم إلى روسيا غير قانوني.", "doc2": "Cənab Kerry rusiyalı həmkarı Sergey Lavrova Rusiyanın Krımdakı hərəkətinin istənilən danışıqların olması imkanını gərginləşdirdiyini bəyan edib. Amerika rəsmilərinin sözlərinə görə, danışıq üçün mövzular bazar günü Krımın Rusiyanın ərazisinə daxil olması haqda keçiriləcək referendum baş tutacağı halda daha da azalacaq. Ukraynanın yeni hakimiyyəti və Qərb ölkələri gözlənilən referendumu qanunsuz adlandırırlar. Lavrovla söhbətdə Kerry, Moskvanı, bir daha diplomatiyanı təmin etməsi üçün Rusiya hərbi qüvvələrinin Ukraynaya daxil olmasını dayandırmağa çağırıb. Daha öncə ABŞ prezidenti Barak Obama ilə telefon danışığında prezident Putin Rusiyanın Krımdan kömək haqda edilən çağırışlarını geri çevirə bilməyəcəyini və bu vəziyyətdə hərəkət etdiyini bəyan edib. Putinlə görüşdə Lavrov, Rusiya tərəfinin ABŞ-dan “Moskvanı qane etməyən konsepsiya” olan “kağız” aldığını deyib. ABŞ Dövlət Departamentinin təmsilçisi Jen Psaki Vaşinqtona Rusiyanın böhrandan çıxmaqla bağlı təkliflərə qoşulmasına hazır olması haqda konkret sübutlar lazım olduğunu bəyan edib. Rusiyameylli qüvvələr Krımda ukraynalı hərbi hərəkətlərə davam edir. Rusiya tərəfi üzərində hər hanşı nişanə olmayan silahlı insanları “Krımın özünümüdafiəsi” adlandırır. John Kerry və Sergey Lavrovun son günlər bir neçə görüşü baş tutub, amma bu danışıqlar əhəmiyyətli nəticələrə gətirib çıxartmayıb. Bazar günü xarici işlər naziri Sergey Lavrov Rusiya prezidenti Vladimir Putinə bildirib ki, Ukraynada vəziyyətin tənzimlənməsi üzrə ABŞ üçün qarşılıqlı təkliflər hazırlayıb. Hərçənd ki, bundan öncə Rusiya ABŞ dövlət katibi John Kerry tərəfindən irəli sürülən təkliflərin Rusiyanı qane etmədiyini açıqlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52915909", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52904200", "doc1": "مقتل جورج فلويد أثار احتجاجات واسعة في الولايات المتحدة وبينما يواجه الشرطي السابق ديريك شو��ين تهمة جريمة قتل من الدرجة الثانية، يواجه الثلاثة الآخرون اتهامات بالمساعدة على القتل. وأشعل مقتل فلويد مظاهرات مستمرة في الولايات المتحدة ضد العنصرية ومقتل مواطنين سود على يد أفراد من الشرطة. وكانت أغلب المظاهرات سلمية، لكن بعضها تحول إلى مصادمات بين المتظاهرين ورجال الشرطة، ما أدى لفرض حظر للتجول في عدد من المدن. وخلال إعلان الاتهامات، قال المدعي العام لولاية مينيسوتا كيث إليسون إن تشديد الاتهامات يهدف إلى تحقيق العدالة. مواضيع قد تهمك نهاية وكان شوفين يواجه اتهامات بارتكاب جريمة قتل من الدرجة الثالثة وجريمة قتل بالخطأ من الدرجة الثانية. ولا يزال الاتهامان في لائحة الاتهامات الموجهة إليه. وقالت السيناتور عن الولاية إيمي كلوبشار في تغريدة على تويتر إن الاتهامات الجديدة تعتبر \"خطوة جديدة على طريق تحقيق العدالة\". وقال محامي عائلة فلويد، بنيامين كرامب، في بيان \"إنها خطوة جيدة على طريق العدالة ونحن نشعر بالراحة لاتخاذها قبل مواراة جثمان جورج في التراب\". لكن كرامب قال لاحقا في مقابلة متلفزة إن أسرة فلويد تعتقد أنه يجب أن يكون الاتهام بحق شوفين جريمة قتل من الدرجة الأولى، وأنهم تلقوا اتصالات تفيد بأن التحقيقات لا تزال جارية ويمكن تعديل الاتهامات مرة أخرى. وكان المدعي العام إليسون قال إنه لم يكن يشك إطلاقا في أن مهمته لتوجيه اتهامات ناجحة ومناسبة لرجال الشرطة المفصولين ستكون صعبة و\"تشكل تحديا حقيقيا\". ولم تشهد ولاية مينيسوتا سوى إدانة واحدة في السابق لضابط بجريمة قتل مواطن خلال الخدمة. ماذا تعني الاتهامات؟ جرائم القتل من الدرجتين الأولى والثانية تحتاج توفير إثبات مادي على وجود ركن التعمد لدى القاتل، وذلك حسب القوانين في الولاية. أما إثبات تهمة القتل من الدرجة الأولى، فيحتاج وجود ركن آخر وهو الترصد والتدبير المسبق لارتكاب الجريمة، بينما تكون جريمة القتل من الدرجة الثانية مرتبطة بالانفعال المباشر وفقد الأعصاب. في الوقت نفسه لا تحتاج جريمة القتل من الدرجة الثالثة وجود تعمد أو نية من القاتل لارتكاب الجريمة، وهو ما يجعلها أقرب لجريمة القتل الخطأ ويكون سبب الإدانة هو إتيان أفعال خطيرة دون مراعاة آثارها على حياة البشر. ويمكن أن تصل عقوبة جريمة القتل من الدرجة الثانية إلى السجن 40 سنة، بينما تصل عقوبة القتل من الدرجة الثالثة إلى السجن 15 سنة.", "doc2": "Məhkəmə sənədlərində göstərilir ki, Derek Chauvin-ə qarşı ittiham ikinci dərəcəli cinayət səviyyəsinə qaldırılıb. Əvvəllər ittiham edilməmiş digər üç zabit, yardım və öldürməyə təhrik ittihamı ilə üzləşiblər. Floyd-un ölümü ABŞ boyu irqçiliyə və qaradərili amerikalıların polis tərəfindən qətllərinə qarşı böyük etirazlara səbəb olub. George Floyd: ölümüylə ABŞ-ı ayağa qaldıran “zərif nəhəng” Son səkkiz gün ərzində nümayişlərin böyük əksəriyyəti dinc keçib, lakin bəziləri zorakılığa çevrilib və bir sıra şəhərlərdə komendant rejimləri tətbiq edilib. Yeni ittihamları elan edən Minnesota ştatının Baş prokuroru Keith Ellison ədalətin tərəfində olduqlarını söyləyib. Derek Chauvin əvvəlcə üçüncü dərəcəli qətl və ikinci dərəcəli bilmədən adam öldürmə ittihamı ilə üzləşmişdi. Bunlar onun ittiham vərəqində qalacaq. Minnesota senatoru Amy Klobuchar, Twitter-də son ittihamların \"ədalət üçün başqa bir vacib addım\" olduğunu söyləyib. Floyd ailəsinin vəkili Benjamin Crump verdiyi açıqlamada deyib: \"Bu, ədalət yolunda irəliyə doğru əhəmiyyətli addımdır və sevinirik ki, bu vacib addım George Floyd-un cəsədi dəfn edilməzdən əvvəl atılıb\". Lakin o, daha sonra CNN-ə açıqlamasında ailənin Derek Chauvin-ə qarşı irəli sürülən ittihamın birinci dərəcəli qətl kimi qiymətləndirilməsinin vacibliyinə inandığını deyib. Vəkilin sözlərinə görə, onlara istintaqın davam etdiyi və ittihamların sonra da dəyişə biləcəyi deyilib. İttihamlar nə deməkdir? Minnesota qanunlarına görə, birinci və ikinci dərəcəli qətl müttəhimin öldürmək niyyətində olduğuna dair sübut tələb edir. Birinci dərəcə, əksər hallarda əvvəlcədən hazırlaşma tələb edir, ikinci dərəcə daha çox ehtiras cinayətləri ilə əlaqədardır. Üçüncü dərəcəli qətl hökmü müttəhimin qurbanının ölməsini istədiyi barədə sübut tələb etməyəcək, yalnız onun hərəkətlərinin təhlükəli olduğunu və insan həyatına əhəmiyyət verilmədən həyata keçirildiyini göstərəcək. İkinci dərəcəli cinayət məhkumluğu üçüncü dərəcəli cəzadan 15 il çox, yəni, 40 ilədək müddətə cəza vəd edə bilər. Nə baş verib? Mayın 25-də Minneapolisdə 46 yaşlı George Floyd saxta pulla siqaret alışını araşdıran polis tərəfindən dayandırılıb. Video görüntülərdə Floyd-un həbs olunduğu və nəfəs ala bilmədiyini dedikdən sonra ağdərili polisin dizi ilə hələ bir neçə dəqiqə də onun boynunu sıxdığı görürünür. Bundan sonra ABŞ-ın bir çox şəhərində və beynəlxalq miqyasda etirazlar başlayıb, Avstraliya, Fransa, Hollandiya və İngiltərədə, Londonun mərkəzində minlərlə adamın toplaşdığı mitinqlərlə birlikdə davam edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140812_us_iraq_military_advisors", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140813_us_iraq_advisers", "doc1": "وبذلك ينضم هؤلاء إلى 250 آخرين من زملائهم الموجودين بالفعل في العراق. وقال هيغل إن المستشارين وصلوا إلى شمالي مدينة اربيل \"من أجل تقييم متعمق لما يمكن أن نفعله من أجل مواصلة مساعدة العراقيين\". وأوضح مسؤول دفاعي أمريكي أن المبعوثين - وهم من مشاة البحرية وقوات المهام الخاصة - سيتولون تقييم الوضع الإنساني، ولن يشاركوا في عمليات قتالية. وأضاف أن الحكومة الأمريكية ستواصل البحث عن طرق لدعم العراقيين الذين تضرروا من الصراع المستمر في سنجار والعمل على منع إمكانية حدوث إبادة جماعية. مواضيع قد تهمك نهاية غارات يتلقى نازحون من الطائفة الايزيدية العلاج في مخيمات مؤقتة وتشن الولايات المتحدة غارات جوية ضد مقاتلي تنظيم \"الدولة الإسلامية\" الذين دفعوا عشرات الآلاف إلى النزوح من منازلهم في شمال العراق. وقالت الأمم المتحدة إن عشرات الآلاف من المدنيين بمن فيهم من الطائفة الايزيدية عالقين في جبل سنجار هربا من قوات تنظيم الدولة الإسلامية وبحاجة إلى \"مساعدة لإنقاذ حياتهم\". وعلى صعيد آخر، فجر انتحاري نفسه أمام منزل رئيس الوزراء العراقي الجديد حيدر العبادي في بغداد بحسب وكالة رويترز للأنباء. ولم يعلن عن وقوع أي قتلى جراء هذا التفجير الانتحاري. وكلف الرئيس العراقي فؤاد معصوم حيدر العبادي بتشكيل مجلس وزراء جديد الاثنين خلفاً لنوري المالكي. وتأتي هذه الخطوة بعد شهور من النزاعات السياسية التي انعكست بدورها على قدرة العراق على مواجه عناصر تنظيم الدولة الاسلامية. الأمم المتحدة حذرت من خطورة الوضع المعيشي للنازحين الايزيديين", "doc2": "İslam Dövləti döyüşçüləri on minlərlə adamı evlərini tərk etməyə məcbur edib Məsləhətçilər ərazidəki humanitar vəziyyəti qiymətləndirəcək, lakin döyüşlərdə iştirak etməyəcək, ABŞ müdafiə rəsmisi deyib. ABŞ İslam Dövləti (İŞİD) qrupunun döyüşçülərinə qarşı havadan hücumlar həyata keçirir. İslam Dövləti döyüşçüləri on minlərlə adamı evlərini tərk etməyə məcbur edib. Cənab Hagel-in Kaliforniyadakı Camp Pendleton hərbi bazasında bildirdiyinə görə, bu, \"döyüş tipli əməliyyat deyil\". Göndərilən komandanın üzvləri şimaldakı İrbil şəhərinə çatıb və \"bizim necə kömək etməyə davam edə biləcəyimiz barədə daha dərin qiymətləndirmə\" verəcəklər, o deyib. Yeni heyət hazırda İraqda olan 250 məsləhətçiyə əlavə olunur. ABŞ müdafiə rəsmisi deyir ki, hökumət \"Sinjarda davam edən döyüşlərin təsiri altında olan iraqlıları\" dəstəkləmək və İslam Dövləti tərəfindən \"potensial soyqırımın\" qarşısını almaq üçün yollar axtarmağa davam edəcək. Chuck Hagel deyib ki, məsləhətçilər döyüşlərdə iştirak etməyəcək BMT deyib ki, on minlərlə mülki şəxs, o cümlədən yezidilər İslam Dövləti döyüşçülərinə görə Sinjar dağında ilişib qalıb və təcili yardıma ehtiyac duyurlar. ABŞ, Britaniya və Fransa burada qalan yezidilərə humanitar yardım göndəriblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41714256", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41714007", "doc1": "الصور الواردة من الرقة تشير إلى أن المدينة دمرت تماما وسيطرت قوات سوريا الديمقراطية على الرقة الأسبوع الماضي، وأعلنت يوم الأحد أنها سيطرت بشكل كامل على حقل العمر، أكبر حقل للنفط في سوريا. وتشير الصور الواردة من الرقة إلى أن المدينة دمرت تماما، وقارنتها موسكو بالدمار الذي لحق بمدينة \"دريسدن\" الألمانية على يد قوات الحلفاء في الحرب العالمية الثانية. وأكد التحالف الذي تقوده الولايات المتحدة أنه حاول تقليل المخاطر بحق المدنيين بأكبر قدر ممكن. وكانت روسيا اتُهمت هي الأخرى بارتكاب جرائم حرب في قصفها لمدينة حلب العام الماضي. وقال محققو جرائم حرب تابعون للأمم المتحدة الأسبوع الماضي إن هناك \"خسائر مذهلة في صفوف المدنيين\" في الرقة. اقرأ أيضا: قوات سوريا الديمقراطية \"تسيطر\" على حقل العمر النفطي الاستراتيجي بدير الزور اقرأ أيضا: قوات سوريا الديمقراطية تقرر تسليم إدارة الرقة إلى \"مجلس مدني\" وقال نشطاء سوريون إن ما بين 1130 و1873 مدنيا قتلوا، وإن معظم ضحايا المدنيين سقطوا جراء الضربات الجوية المكثفة للتحالف الذي تقوده الولايات المتحدة، والتي ساعدت في تقدم قوات سوريا الديمقراطية التي تضم ميليشيات كردية وعربية. وأوضح اللواء ايغور كوناشينكوف المتحدث باسم وزارة الدفاع الروسية أن الدمار الذي لحق بالمدينة يُذكر بالدمار الذي لحق بمدينة دريسدن الألمانية. وقال كوناشينكوف إن \"الرقة لاقت نفس مصير دريسدن، التي محيت من على وجه الأرض عام 1945 بسبب القصف الإنجليزي-الأمريكي.\" وأشار إلى أن دول الغرب تسارع الآن على ما يبدو، لإرسال مساعدات مالية إلى الرقة كوسيلة للتغطية على الأدلة التي تشير لجرائمها في المدينة. دُمر معظم مدينة دريسدن الألمانية بسبب قصف قوات التحالف خلال الحرب العالمية الثانية وشدد التحالف الذي تقوده الولايات المتحدة على أنه التزم بعمليات وإجراءات استهداف صارمة بغية التقليل من المخاطر على المدنيين. وكانت قوات سوريا الديمقراطية أعلنت الانتصار في الرقة بعد قتال استمر أربعة أشهر من أجل استعادة السيطرة على المدينة من أيدي ما يُعرف بتنظيم الدولة الإسلامية، الذي كان يحكم المدينة منذ ثلاث سنوات. وأكدوا أيضا أنهم سيطروا على حقل العمر للنفط، الذي يمثل مصدرا كبيرا للإيرادات للمسلحي التنظيم. ويتركز القتال ضد مسلحي تنظيم الدولة حاليا على آخر معقل لهم في محافظة دير الزور الشرقية. ويخوض الجيش السوري مدعوما بالقوة الجوية الروسية وميليشيات إيرانية أيضا معارك ضد المسلحين.", "doc2": "Raqqanı İD-dən alan silhalılar qələbəni qeyd edirlər Suriya Demokratik Qüvvələri (SDF) ötən həftə Raqqanı və bazar günü Suriyanın ən böyük neft yatağını ələ keçirdiyini bildirib. Raqqadan alınan son görüntülərə istinadən şəhərin xarabalığa çevrildiyini bildirən Moskva, Raqqanı İkinci Dünya Müharibəsi dövründə Qərb müttəfiqləri tərəfindən məhv edilən Drezden şəhərinə bənzədib. ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi koalisiya mülki əhali üçün riskləri minimumadək azaltmağa çalışdığını bildirib. Ötən il Hələb şəhərini bombaladığına görə Rusiyanın özü də hərbi cinayət törətməkdə ittiham olunmuşdu. Hərbi cinayətləri araşdıran BMT müstəntiqləri ötən həftə bildirib ki, Raqqada \"dəhşətli sayda\" insan həlak olub. Suriyalı fəallara görə, Raqqada ölən mülkilərin sayı 1,130 - 1,873 arasındadır və onların əksəriyyəti ABŞ koalisiyasının hava zərbələri nəticəsində həlak olub. Koalisiyanın hava zərbələri kürd və ərəb silahlılarının birləşdiyi SDF qüvvələrinə Raqqanı ələ keçirməyə imkan verib. Rusiya Müdafiə Nazirliyi Raqqa xarabalıqlarının 1945-ci ildə Drezden şəhərinin düşdüyü vəziyyəti xatırlatdığını bildirib. \"Raqqa 1945-ci ildə ABŞ və Britaniyanın hava zərbələrindən sonra Drezdenin düşdüyü vəziyyəti xatırladır\", - general-mayor İqor Konaşenkov deyib. O, əlavə edib ki, indi Qərb Raqqada törədilmiş cinayətin üstünü ört-basdır etmək üçün, bu şəhərə maliyyə yardımı göndərməyə tələsir . Drezden şəhəri 1945-ci ildə Qərb müttəfiqlərinin hava zərbələrindən sonra belə vəziyyətə düşüb. ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi koalisiya mülki şəxslərə təhlükəni azaldan sərt hədəfləmə prosesləri və prosedurlarına riayət etdiyini bildirib. Keçən həftə, dörd aylıq döyüşlərdən sonra SDF üç il İD-in nəzarətində olan Raqqanı ələ keçirib. Bundan sonra SDF həmçinin İD üçün mühüm maliyyə mənbəyi olan əl-Ömər neft yatağını da ələ keçirdiyini deyib. Bununla İD-ə qarşı mübarizə artıq silahlıların Suriyadaki son dayağı - ölkənin şərqində yerləşən Deyr-ez-Zor əyalətinə yönəlib. Suriya hərbi qüvvələri də, Rusiyanın hava və İran silahlılarının dəstəyi ilə İD-ə qarşı döyüşə davam edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-48321549", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-48295913", "doc1": "ظريف يقول:\"إن ترامب لا يريد الحرب، ولكن من حوله يدفعونه إليها بذريعة جعل أمريكا أقوى في مواجهة إيران\" وقال جواد ظريف لوكالة الأنباء الإيرانية \"إيرنا\" إن طهران لا تريد الحرب كما أنه لا توجد دولة \"لديها فكرة أو وهم القدرة على مواجهة إيران\". ونشرت الولايات المتحدة سفنا حربية وطائرات في الخليج في الأيام الأخيرة بسبب ما وصفته بـ \"التهديدات\" الإيرانية.ولكن الرئيس الأمريكي دونالد ترامب قال إنه يريد تجنب الحرب مع إيران. هل تتجه الولايات المتحدة نحو حرب مع إيران؟ الغارديان: \"إيران تطلب من ميليشيات الاستعداد لخوض حرب بالوكالة\" \"كل الاحتمالات مفتوحة\" في أزمة إيران والولايات المتحدة وقال ظريف في ختام زيارته للصين السبت إن ترامب \"لا يريد الحرب، ولكن من حوله يدفعونه إليها بذريعة جعل أمريكا أقوى في مواجهة إيران\". وأضاف قائلا: \"لن يكون هناك حرب لأن أيا منا لا يريدها، كما أنه لا يوجد لدى أحد فكرة أو وهم مواجهة إيران في المنطقة.\" لماذا التوتر؟ أرسلت الولايات المتحدة الأمريكية حاملة الطائرات \"أبراهام لينكولن\" إلى الشرق الأوسط كـ\"رسالة\" إلى إيران، يأتي ذلك بعد تصاعد التوتر في منطقة الخليج بين إيران والولايات المتحدة. وفي الفترة الأخيرة، أعلنت إيران تعليق التزاماتها الخاصة بالاتفاق النووي الذي وقعته مع القوى الدولية عام 2015، وهددت باستئناف إنتاج اليورانيوم المخصب. ونص هذا الاتفاق على خفض العقوبات الاقتصادية المفروضة على طهران، مقابل وقف جميع أنشطتها النووية، لكن الولايات المتحدة انسحبت بشكل آحادي من الاتفاق العام الماضي، وفرضت عقوبات جديدة على إيران. وبرر مسؤولون أمريكيون هذه التحركات بأنها تأتي ردا على التهديدات الإيرانية للمصالح الأمريكية ولحلفاء واشنطن بالمنطقة. وقد نشرت الولايات المتحدة سفنا حربية وطائرات في الخليج وأمرت بمغادرة \"الموظفين غير الأساسيين\" من العراق، مشيرة إلى تقديرات استخباراتية بتهديد محتمل للقوات الأمريكية من قبل إيران. ويتهم محققون أمريكيون إيران أو جماعات تدعمها باستخدام متفجرات لتخريب 4 ناقلات نفط قبالة سواحل الإمارات في وقت سابق من الأسبوع الجاري. وقد نفت طهران ذلك. تحذيرات ملاحية جوية وبحرية وبينما يصر زعماء الجانبين أنهم لا يريدون حربا، مازال التوتر مهيمنا على منطقة الخليج. وحذر دبلوماسيون أمريكيون السبت الخطوط الجوية التجارية في المنطقة من خطر \"الخطأ في تحديد هويتها\". ودعا أمر أصدرته إدارة الملاحة الفيدرالية، ونقله دبلوماسيون في الكويت والإمارات، المراقبين الجويين إلى متابعة \"الأنشطة العسكرية المتصاعدة، والتوتر السياسي المتزايد\". كما وسعت سوق تأمين لويدز في لندن قائمة المناطق في الخليج وحوله التي تمثل خطرا بالنسبة لشركات التأمين البحرية.", "doc2": "İranın xarici İşlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif bildirib ki, prezident Trump-ı onun ətrafındakı bəzi adamlar müharibə etməyə sürükləyirlər. Məhəmməd Cavad Zərif İranın IRNA dövlət xəbər agentliyinə deyib ki, Tehran müharibə istəmir və \"İranla toqquşmağı düşünən ölkə\" yoxdur. Şənbə günü Çinə səfərinin sonunda Irna agentliyinə danışan Məhəmməd Cavad Zərif bildirib ki, prezident Trump müharibə etmək istəmir, lakin onun çevrəsindəki bəzi adamlar \"ona təzyiq göstərirlər ki, o, müharibə etsin\". İki ölkə arasında gərginlik ötən ildən, prezident Trump 2015-ci ildə İranın nüvə proqramına dair bağlanmış beynəlxalq müqavilədən ABŞ-ın çıxdığını elan edəndən sonra artmağa başlayıb. Həmin müqavilənin məqsədi İranın nüvə proqramının dayandırılması müqabilində ona qarşı sanksiyaları ləğv etmək olub. Trump həmin sövdələşməni \"qüsurlu\" adlandıraraq İrana qarşı ABŞ sanksiyalarını bərpa edib. ABŞ-ın addımına cavab olaraq, İran bu ayın əvvəlində qeyd olunan müqavilə çərçivəsində öz öhdəliklərini dayandıraraq uranın zənginləşdirilməsini bərpa edəcəyi barədə xəbərdarlıq edib. Bu arada isə ABŞ \"İran təhlükəsini\" əsas tutaraq hərbi gəmi və təyyarələrini İran körfəzində yerləşdirib və İranın ABŞ qüvvələrinə yaratdığı \"potensial riski\" dilə gətirərək, İraqdan diplomatik personalının bir hissəsini çıxarıb. ABŞ müstəntiqləri İranı və ya onun dəstəklədiyi qrupları Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) sahilyanı zonasında dörd neft tankerinə partlayıcı maddələrdən istifadə edərək zərər vurmaqda ittiham ediblər. Tehran bu ittihamları rədd edib. Hər iki tərəfdən liderlər müharibə istəmədiklərini desələr də, İran körfəzində vəziyyət gərgin olaraq qalır. Şənbə günü ABŞ-ın BƏƏ və Küveytdəki diplomatları ABŞ Aviasiya Administrasiyasına istinadən bildiriblər ki, bölgədə yerinə yetirilən kommersiya məqsədli uçuşlar \"identifikasiyası səhv salınmaq\" təhükəsilə qarşılaşa bilər. Dəniz nəqliyyatı istifadəçilərinə xidmət göstərən Lloyds of London sığrta bazarı da cümə günü İran körfəzi ətrafında \"yüksək risk zonası\" sayılan sahənin coğrafiyasını genişləndirdiyini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-55129171", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/media-42961967", "doc1": "قال سكوت موريسون إن التدوينة عمل \"مخز\" و \" ومثيرا للاشمئزاز\" طالبت أستراليا الصين بالاعتذار عن نشر صورة مزيفة على حساب في تويتر تابع للحكومة الصينية يظهر فيها جندي أسترالي يقتل طفلا أفغانيا. وقال رئيس الوزراء الأسترالي، سكوت موريسون، إن بكين ينبغي أن تشعر بـ \"الخزي التام\" بسبب نشر صورة \"مثيرة للاشمئزاز\". تتزامن هذه الواقعة مع تصاعد التوترات السياسية بين البلدين. وزعمت الصورة المشار إليها أن جنودا أستراليين ارتكبوا جرائم حرب، أي قتل مدنيين وسجناء أفغان. مواضيع قد تهمك نهاية وخلص تقرير صدر في وقت سابق من الشهر الحالي إلى أن ثمة \"معلومات ذات صدقية\" مفادها أن 25 جنديا أستراليا شاركوا في قتل 39 مدنيا وسجينا أفغانيا بين 2009 و 2013. وأدت تحقيقات أجرتها وزارة الدفاع الأسترالية إلى إدانات واسعة، وتخضع هذه المزاعم إلى تحقيق من جانب الشرطة الاسترالية. ما الذي تسبب في الغضب؟ ونشر يوم الاثنين المتحدث باسم وزارة الخارجية الصينية، ليجيان تشاو، صورة مزيفة صورت جنديا أستراليا يحمل سكينا يقطر دما بالقرب من طفل يظهر وهو يحمل حملا. ويبدو أن الصورة إشارة إلى الادعاءات السابقة التي مفا��ها أن قوات النخبة الأسترالية استخدمت السكاكين في قتل طفلين أفغانيين يبلغان من العمر 14 عاما. وقالت هيئة البث الأسترالية إن قوات الدفاع الأسترالية لم تؤكد هذه المزاعم. غير أن قوات الدفاع الأسترالية لم تعثر على \"أدلة موثوقة\" بشأن عمليات القتل غير القانونية و\"ثقافة المقاتل\" داخل وحدات النخبة. وتضمنت الادعاءات أن صغار الجنود شُجِّعوا على إطلاق النار على سجناء في أول عملية قتل لهم. وجاء في تدوينة تشاو: \"شعرت بالصدمة لقتل مدنيين وسجناء أفغان على يد جنود أستراليين. ندين بقوة مثل هذه الأعمال، وندعو إلى مساءلتهم\". كيف ردت أستراليا؟ طلبت أستراليا من تويتر حذف التغريدة، واصفة إياها بأنها تنطوي على \"معلومات مضللة\". ووصف موريسون المشاركة بأنها \"مقززة فعلا، ومهينة للغاية، وشائنة حقا \". نشر المتحدث باسم الخارجية الصينية الصورة مزيفة يوم الاثنين على تويتر. وأضاف قائلا \"ينبغي على الحكومة الصينية أن تشعر بالخجل التام بسبب هذه المشاركة. إنها تقلل من قيمتهم في نظر العالم. إنها صورة خاطئة وافتراء فظيع على قواتنا المسلحة\". ومضى قائلا: \"أستراليا باشرت عملية شفافة للتحقيق في جرائم الحرب المزعومة، كما هو متوقع من بلد \"ديمقراطي، وليبرالي\". وأقر بأن هناك توترات \"لا شك فيها\" بين الدولتين. لكنه قال: \"هذه ليست الطريقة التي ينبغي التعامل بها\". وحذر بكين من أن بلدانا أخرى في العالم تراقب أعمالها تجاه أستراليا. وهذا تدهور جديد آخر في علاقات البلدين المتوترة أصلا بين هذين الشريكين التجاريين. وقال المتحدث الصيني الأسبوع الماضي إن تقرير جرائم الحرب \"كشف بشكل كامل عن نفاق البلدان الغربية التي تردد دائما (أنشودة) حقوق الإنسان والحريات\". غير أن شيماء خليل، مراسلة بي بي سي في استراليا، تقول إن تغريدة تشاو صدمت سكوت موريسون بسبب لغته غير الدبلوماسية على الإطلاق إلى حد الآن. وقال رئيس الوزراء الأسترالي إن الحكومة الصينية ينبغي أن تشعر بـ \"الخجل\" من هذه التدوينة باعتبارها \"افتراء شائنا ومثيرا للاشمئزاز\". وهذا مؤشر آخر على تدهور العلاقات بين أستراليا والصين في وقت يسود التوتر الشديد بين البلدين، كما أن المصدرين الأستراليين يشعرون بقلق شديد بشأن رسوم جمركية إضافية قد تفرضها الصين على سلع استرالية في ظل نزاع متصاعد بين البلدين، حسب مراسلتنا. واعترف رئيس الوزراء بأن البلدين يواجهان مشاكل لكن هذه التغريدة، كما قال، ذهبت بعيدا. ما وراء هذا التصعيد؟ شهدت العلاقات الثنائية بين البلدين تدهورا سريعا هذه السنة بعدما قادت أستراليا الدعوات إلى فتح تحقيق في أصل وباء فيروس كورونا، والنقاش المستمر بشأن الادعاء السائد بأن ثمة تدخلا في الشؤون الأسترالية. وطبقت الصين في الشهور الأخيرة سلسلة ضربات اقتصادية - بما في ذلك وقف الحركة التجارية والتعريفات - على عشرات الواردات الأسترالية بما في ذلك المشروبات الكحولية، والشعير، ولحوم البقر. ووصفت أستراليا تصرفات الصين بأنها \"إكراه اقتصادي\"، مؤكدة أنها لن تغير سياساتها. وكان موريسون قد أكد الاثنين أن كبار الوزراء الصينيين مازلوا يرفضون طلبات أستراليا عقد اجتماعات بين الجانبين.", "doc2": "Suriyanın İdlib bölgəsində erkən doğulan körpələrin saxlandığı hospital bir neçə gün əvvəl hava hücumuna məruz qalıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/09/130918_iran_sotoudeh_released", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/09/130918_iran_prisoners_released", "doc1": "تقول نسرين ستوده إ��ها تتمتع بصحة جيدة وكانت سوتوده، وهي محامية، قد اعتقلت عام 2010 وحكم عليها بالسجن ست سنوات بتهمة العمل على تقويض الامن القومي. ويأتي قرار اطلاق سراح السجناء قبل يوم واحد من توجه الرئيس الايراني حسن روحاني الى نيويورك للمشاركة في اجتماعات الجمعية العمومية للأمم المتحدة. وقال زوج ستوده، رضا خاندان، لوكالة رويترز إن سلطات السجون اوصلت زوجته الى منزلهما مساء الاربعاء. وقال خاندان في مكالمة هاتفية اجرتها الوكالة معه من العاصمة الايرانية طهران \"انه ليس افراجا مؤقتا، بل الحرية. لقد وضعوها في سيارة واوصلوها الى البيت.\" مواضيع قد تهمك نهاية وكان الرئيس روحاني قد تعهد خلال حملته الانتخابية بالعمل على تخفيف بعض القيود السياسية والاجتماعية المفروضة على الايرانيين، كان انصاره قد دعوا الى اطلاق سراح السجناء السياسيين. وقال خاندان إن السلطات الايرانية لم تفسر سبب اطلاق سراح ستوده، ولم تدل بتفاصيل حول الجهة التي امرت بذلك. واضاف \"نحن فرحون من كل قلوبنا، ولكننا ننتظر ان يغادر آخر سجين السجن، وعند ذاك ستكتمل فرحتنا.\" وقالت سوتوده في وقت لاحق إنها تتمتع بصحة بدنية ونفسية جيدة، وتعهدت بمواصلة عملها في مجال الدفاع عن حقوق الانسان في ايران. وكان موقع الكتروني ايراني معارض قد قال الاربعاء إن السلطات قد اطلقت سراح سبع سجينات سياسيات اخريات الاربعاء. وكانت ستوده قد دافعت امام القضاء الايراني عن صحفيين وناشطين منهم شيرين عبادي الحائزة على جائزة نوبل للسلام. وكانت قد اعلنت العام الماضي اضرابا عن الطعام استمر 50 يوما تقريبا للاحتجاج على معاملة الحكومة الايرانية لابنتها التي كانت ممنوعة من السفر. وكانت السلطات الامريكية قد انتقدت ايران بشدة آنذاك، وطالبت باطلاق سراح ستوده. اشادة واشاد وزير الخارجية البريطاني وليم هيغ باطلاق السلطات الايرانية سراح ستوده وباقي السجينات السياسيات، معبرا عن امله في ان تخطو الحكومة الايرانية خطوات اخرى على طريق الاصلاح في عهد الرئيس روحاني. ومن المقرر ان يجتمع هيغ الاسبوع المقبل بنظيره الايراني محمد جواد ظريف في نيويورك. وجاء في تصريح اصدره الوزير البريطاني \"أرحب بالتقارير التي ذكرت ان عددا من السجناء السياسيين في ايران بمن فيهم محامية حقوق الانسان نسرين ستوده قد اطلق سراحهم من السجن اليوم. سيثير هذا الخبر ارتياح اسرهم ومؤيديهم حول العالم.\" واضاف \"تأمل المملكة المتحدة ان ترى المزيد من التطور في سجل حقوق الانسان في ايران تحت ظل حكومة الرئيس روحاني الجديدة.\" وبدورها، رحبت منظمة العفو الدولية باطلاق سراح ستوده، وحثت طهران على اطلاق سراح كل \"سجناء الضمير\" من سجونها. وجاء في بيان اصدرته المنظمة \"بينما نعتبر اطلاق سراح اي سجين تطورا ايجابيا، يجب ان يكون ذلك عبارة عن خطوة اولى نحو اطلاق سراح كافة سجناء الضمير الذين يقبعون في السجناء لا لسبب الا لأنهم مارسوا حقوقهم باسلوب سلمي.\"", "doc2": "Tanınmış insan haqları müdafiəçisi Nəsrin Sotudənin həyat yoldaşı Facebook səhifəsində yazıb: \"Nəsrin gəldi... Onlar ona dedilər ki, azadsan.\" Səkkiz qadın və üç kişidən ibarət olan siyahıya islahatçı siyasətçi Mohsen Əminzadənin də daxil olması deyilir. Xanım Sotudə 2010-cu ildə həbs olunmuşdu və milli təhlükəsizliyə qarşı fəaliyyət göstərmək ittihamları ilə altı illik həbs cəzası almışdı. Məhbusların azad olunması barədə xəbər, İranın yeni prezidenti Həsən Ruhaninin BMT Baş Assambleyası üçün Nyu Yorka səfərindən bir neçə gün öncə yayılıb. Seçki kampaniyasında cənab Ruhani siyasi məhbusları azad edəcəyini vəd etmişdi. Xanım Sotudənin həyat yoldaşı Reza Xandan çərşənbə günü Facebook səhifəsində yazıb: \"Nəsrin gəldi... Onlar ona dedilər ki, azadsan\", Reuters xəbər verir. Cənab Xandan bundan başqa şərh verməyib. Keçmiş Prezident Məhəmməd Xətaminin hakimiyyətində xarici işlər nazirinin müavini Mohsen Əminzadə 2010-cu ildə etiraz aksiyaları təşkil etmək və sistemə qarşı təbliğat aparmaq ittihamları ilə həbs olunmuşdu. O, məğlub olmuş prezidentliyə namizəd Mir Hüseyn Musavinin görkəmli tərəfdarı olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39013890", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38981373", "doc1": "حادث مقتل كيم جونغ نام يلقى اهتمام إعلاميا كبيرا في ماليزيا. وهذا هو الشخص الرابع الذي تحتجزه ماليزيا في إطار التحقيق في مصرع كيم جونغ نام قبل أيام في أحد مطارات ماليزيا. والمعتقل الرابع هو ري جونغ كول ويبلغ من العمر 46 عاما، وقبض عليه في منطقة سيلانغور، قرب كوالالمبور، عاصمة ماليزيا، حسب بيان للشرطة الماليزية. ويعتقد أن كيم جونغ نام مات مسموما بينما كان ينتظر ليستقل طائرة في ماليزيا الإثنين الماضي. وكانت الشرطة قد احتجزت سيدتين، إحداهما اندونيسية، ورجلا في وقت سابق. وقد استكملت الشرطة تشريح جثة كيم جونغ نام، ولكن لم يتم الإعلان عن النتائج بعد. وفي غضون ذلك طالبت كوريا الشمالية ماليزيا بالإفراج الفوري عن الجثمان. وقالت الشرطة إن المرأة الإندونيسية التي اعتقلت للاشتباه في علاقتها بالحادث اعتقدت أنها كانت تشارك في مزحة تلفزيونية. وقال قائد الشرطة الوطنية في إندونيسيا إن إحدى السيدتين واسمها سيتي عائشة، زعمت أنها حصلت على مال مقابل ما اعتقدت أنها مزحة. وقال تيتو كارنافيان، وهو أرفع مسؤول في شرطة إندونيسيا، إن المرأتين قامتا بالفعل بتنفيذ المزحة على رجال آخرين، أقنعتهم السيدتان بإغلاق عيونهم قبل رشها بالماء. وقال كارنافيان في مؤتمر صحفي: \"تم القيام بهذا العمل ثلاث أو أربع مرات، وحصلتا على بضعة دولارات مقابل ذلك، ومع الهدف الأخير وهو كيم جونغ نام يزعم بوجود مواد خطرة في البخاخة التي استخدمت ضده، فالمرأة لم تكن تدرك أنها كانت محاولة اغتيال من قبل من يُزعم أنهم عملاء أجانب .\" وأظهرت صورة تم بثها في كوريا الجنوبية وماليزيا امرأة تجري في المطار، وهي ترتدي قميصا أبيض مكتوبا عليه الحروف \"LOL\" أي اضحك بصوت عال. وقالت أسرة وجيران عائشة السابقون في إندونيسيا إنهم صدموا لاعتقالها. وقال تجيا يانغ كيونغ، زوج والدتها السابق، لوكالة اسوشيتد برس إنها انتقلت إلى ماليزيا في عام 2011 مع زوجها السابق بحثا عن عمل. يذكر أن مئات الآلاف من المهاجرين الإندونيسيين يعملون في ماليزيا حيث الدخل أعلى بكثير من بلادهم.", "doc2": "Malayziya polisi bazar ertəsi baş vermiş ölüm hadisəsinə görə axtarışlar həyata keçirib Yerli polis bildirib ki, qadın paytaxt Kuala Lumpur şəhərinin aeroportunda həbs olunub. Kim Jong-nam məhz bu aeroportda zəhərlənmişdi. Qadının Vietnam pasportu daşıdığı deyilir. Malayziya polisi deyir ki, onlar digər şübhəliləri də axtarırlar. Şübhəli şəxs aeroportdakı təhlükəsizlik kameralarından müəyyən edilib, polis bildirir. Polis qadının daşıdığı pasporta görə 1988-ci ildə doğulduğu və adının Doan Thi Huong olduğunu deyib. Təhlükəsizlik kameralarından götürülmüş şəkillərdə cənab Kim-in yanında iki qadın görünür. Daha sonra onlar taksi ilə hadisə yerini tərk edirlər. Cənubi Koreya və Malayziya mediasının yaydığı görüntülərdə qadının, üzərində \"LOL\" yazılmış ağ köynək geyindiyi görünür. Malayziya həlak olmuş şəxsin Kim Jong-nam olduğunu hələ rəsmən təsdiq etməyib. O, Kim Chol adı ilə səyahət edib. Şimali Koreya hadisəyə görə şərh verməyib, lakin ölkənin Malayziyadakı səfirliyinin üzvləri cənab Kim-in cəsədinin götürüldüyü hospitalda olublar. O kim idi? Cənab Kim 2001-ci ildə də Yaponiyaya saxta adla daxil olmaq istəyərkən həbs edilib. Atasının yerinə qardaşı hakimiyyətə gəldikdən sonra Kim Jong-nam vaxtının əsas hissəsini Çin və Sinqapurda keçirib. 2012-ci ildə isə bir kitabda onun atabir qardaşının rəhbərlik qabiliyyətinə malik olmadığı və Şimali Koreyaya Çinin həyata keçirdiyi iqtisadı islahatların lazım olduğunu düşündüyü yazılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140720_malaysia_bodies_found", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140720_mh17_bodies_found", "doc1": "وبدأت مراسم تأبين للضحايا في أستراليا، ومن المنتظر إقامة المزيد من المراسم في بلدان أخرى يوم الأحد. وقال القس بيتر كومينسولي، الذي رأس مراسم التأبين في كاتدرائية القديسة مريم في سيدني، إن إسقاط الطائرة لم يكن \"حادثا بريئا، لكنه نتج عن سلسلة من الشرور الآدمية\". وقال رئيس الوزراء الأسترالي، توني آبوت، لتليفزيون آي بي سي \"ننظر في وجوه الموتي لنجدهم جيراننا وأصدقاءنا. وكان من الممكن أن يكونوا أطفالنا لأننا شعب يحب السفر.\" وفي مدينة ميلبورن، أقيمت قداس خاص لخبراء وأعضاء حملات مكافحة الإيدز الذين كانوا على متن الطائرة، في طريقهم إلى مؤتمر عالمي للإيدز. مواضيع قد تهمك نهاية وتظهر قائمة الركاب التي نشرتها الخطوط الجوية الماليزية أن الطائرة كان على متنها 193 هولندي (أحدهم أمريكي مزدوج الجنسية)، و43 ماليزي (بينهم 15 هم طاقم الطائرة)، و27 أسترالي، و12 أندونيسي، وعشرة بريطانيين (أحدهم مزدوج الجنسية من جنوب أفريقيا)، وأربعة ألمان، وأربعة من بلجيكا، وثلاثة من الفلبين، وواحد من كندا، وآخر من نيوزيلندا. تقام مراسم تأبين الضحايا في أستراليا وعدد من دول العالم وكانت الدول الغربية قد طالبت روسيا بالضغط على المتمردين الأوكرانيين للسماح بدخول غير مشروط لموقع الحادث. وقال رئيس وزراء هولندا، مارك روتي إنه قال للرئيس الروسي \"إن الوقت يمر\" لإثبات قدرته على المساعدة. كما أبلغت الولايات المتحدة وبريطانيا روسيا بالحاجة إلى حرية الوصول الكاملة للمنطقة. وتبادلت أوكرانيا والمتمردين شرقي البلاد الاتهامات بإسقاط الطائرة التي كانت في طريقها من أمستردام إلى كوالالمبور. وقذفت الطائرة بصاروخ وهي تحلق فوق منطقة خاضعة لسيطرة المتمردين في دونيتسك يوم الخميس، وقتل كل من كانوا على متنها. يقول المراقبون إنهم تمكنوا من رؤية أجزاء من حطام الطائرة لم يروها من قبل، وإن كان التضييق مستمرا \"قلق شديد\" وضيق المسلحون على المراقبين الدوليين الذين زاروا موقع الحادث. وقالت الولايات المتحدة إنها تشعر \"بقلق شديد\" بشأن هذا التضييق. وورد في بيان صادر عن وزارة الخارجية في واشنطن إنه \"من المهم جدا بدء تحقيق دولي شامل وموثوق وغير موجه بأسرع وقت ممكن.\" واتهمت أوكرانيا المسلحين بمحاولة طمس أدلة \"الحادث الدولي\" في موقع الحادث. وقال رئيس الوزراء الهولندي إن الهولنديين \"غاضبون\" من صور الجثث التي تنقل عبر البلاد، وطالب الرئيس الروسي \"بإظهار استعداده للقيام بالعمل المتوقع منه واستخدام نفوذه\". كذلك أشار رئيس الوزراء البريطاني، ديفيد كاميرون، إلى إمكانية اللجوء إلى فرض عقوبات أشد قسوة ضد روسيا إن لم تغير من \"طريقة تعاملها\" مع حادث إسقاط الطائرة. وتحدثت المستشارة الألمانية، أنجيلا ميركل، مع الرئيس الروسي يوم السبت، وطالبته بالتعاون. وقال مراسل بي بي سي في موقع الحادث، ريتشارد غالبين، إنه رأى عمال الإغاثة يحملون جثثا. لكن لم يكن معلوما أين يأخذوها أو انتماءات العمال؛ إن كانوا تابعين للمتمردين أم للحكومة الأوكرانية. كما يوجد مراقبون من منظمة الأم�� والتعاون في أوروبا في موقع الحادث. وقال المتحدث باسم المنظمة، مايكل بوسيركيو، إن الوصول لموقع الحادث تحسن عن يوم الجمعة، وإن المراقبين شاهدوا أجزاء من الحطام لم يروها من قبل، وإن كان التضييق مستمرا. وينتشر المراقبون في موقع الحادث لمراقبته قبل وصول جهات التحقيق الدولية.", "doc2": "Ukraynada xilasedicilər Malayziya Hava Yollarına məxsus MH17 reysilə uçan təyyarənin düşdüyü yerdə 196 cəsəd tapıldığını bildiriblər. Xəbərlərə görə, cəsədlər Ukraynada naməlum istiqamətdə aparılmaq üçün refrijerator vaqonlara yüklənib. Qəzaya uğrayan təyyarədə pilot heyəti və sərnişinlərlə birgə ümumi olaraq 298 nəfər olub - onların hamısı qəza nəticəsində həlak olub. Məlumatlara görə təyyarənin qəzaya uğramasının səbəbi Donetsk regionunda üsyançıların nəzarət etdiyi ərazidən buraxılan raketlə vurulması olub. Qərb ölkələri təyyarəinin düşdüyü əraziyə girişin məhdudlaşdırılmasını tənqid edərək Rusiyadan Ukrayna üsyançılarına məhdudiyyətlərin aradan götürülməsi məqsədilə təzyiq göstərməyi xahiş ediblər. Gözlənildiyinə görə, beynəlxalq müşahidəçilər təyyarənin düşdüyü əraziyə şənbə günü yenidən baş çəkmək niyyətindədirlər. Ukrayna və rusiyapərəst üsyançılar isə biri birilərini Boeing 777 təyyarəsinin vurulub yerə salınmasında ittiham edirlər. Bu arada Üsyançılar MH17 reysinin qara qutularını Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatına (İCAO) təhvil verəcəklərini bildirirblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51115459", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51116706", "doc1": "الشخص الذي التقط المقطع قد يواجه تهما تتعلق بالأمن القومي الإيراني ومن المتوقع أن يواجه هذا الشخص تهما تتعلق بالأمن القومي. وسقطت طائرة الركاب الأوكرانية بعد إقلاعها من طهران يوم الأربعاء الماضي، مما أدى إلى مقتل جميع ركابها وعددهم 176 شخصا. واعترفت إيران بأنها أسقطت الطائرة عن غير قصد\"، وأعلنت اعتقال عدد من الأشخاص على علاقة بالحادث. وقال الرئيس الإيراني حسن روحاني إن \"محكمة خاصة\" ستشرف على التحقيقات المتعلقة بالطائرة. مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف في خطاب \"لن تكون هذه قضية عادية ومعتادة. العالم كله سيراقب هذه المحكمة\". كما أكد أنه لا ينبغي إلقاء اللوم في هذا \"الحدث المأساوي\" على فرد واحد. واضطرت إيران للاعتراف بإسقاط الطائرة بعد ضغوط دولية، وكانت قد نفت في البداية أن الطائرة أصيبت بصاروخ. وبعد نشر الفيديو على وسائل التواصل الاجتماعي، أكد محللون أن الطائرة أصيبت بصاروخ. إيران اعترفت بإسقاط الطائرة بصاروخ بعدما أنكرت ذلك في أول الأمر مَن الشخص المعتقل؟ ذكرت وسائل إعلام إيرانية أن الحرس الثوري اعتقل شخصا قام بنشر مقطع فيديو الأسبوع الماضي للصاروخ الذي أصاب الطائرة الأوكرانية. لكن صحفيا إيرانيا مقيم في لندن، وهو مَن نشر مقطع، الفيديو في البداية أصر على أن مصدره آمن، وأن السلطات الإيرانية اعتقلت الشخص الخطأ. وقال المتحدث باسم القضاء الإيراني غلام حسين إسماعيلي، في وقت سابق يوم الثلاثاء، إنه تم اعتقال العديد من الأشخاص بسبب سقوط الطائرة. وأضاف أنه اعتقل حوالي 30 شخصا \"لمشاركتهم في تجمعات غير قانونية\"، في إشارة واضحة إلى الاحتجاجات الأخيرة المناهضة للحكومة. وقالت صحيفة نيويورك تايمز الأمريكية إن مقطع فيديو أظهر أن صاروخين أطلقا على الطائرة بفاصل زمني بينهما أكثر من 20 ثانية. وقالت الصحيفة إن هذا يفسر سبب توقف جهاز إرسال الطائرة عن العمل قبل الضربة الصاروخية التي نفذتها إيران ضد قواعد عسكرية توجد بها قوات أمريكية في العراق.", "doc2": "Saxlanan şəxsə qarşı milli təhlükəsizlik barədə ittihamların irəli sürüləcəyi gözlənilir. PS752 təyyarəsi keçən həftənin çərşənbə günü Tehranda havaya qalxdıqdan sonra düş��rülüb və nəticədə göyərtədə olan 176 nəfər ölüb. İran təyyarənin səhvən vurulduğunu və hadisə ilə bağlı bir neçə nəfərin həbs edildiyini bildirib. İran Prezidenti Həsən Ruhani deyib ki, ölkəsinin araşdırması \"xüsusi məhkəmədə\" aparılacaq. \"Bu, müntəzəm və adi məhkəmə işi olmayacaq. Bütün dünya bu məhkəməni izləyəcək\", o, çıxışında bildirib. Cənab Ruhani vurğulayıb ki, \"faciəvi hadisədə\" təkcə bir nəfər günahlandırılmamalıdır. \"Bu, yalnız tətiyi çəkən şəxs deyil, həm də məsuliyyət daşıyan insanlardır\" deyib. İran ilk öncə təyyarənin raketlə vurulması iddialarını rədd etsə də, sonradan onun ölkənin hava müdafiə sistemləri vasitəsilə vurulduğunu etiraf edib. Təyyarənin vurulması anının videosunun sosial mediada yayılması təhlilçilərə onun raketlə vurulmasını deməyə imkan verib. Həbs edilən kimdir? İran mətbuatı yazır ki, İranın İnqilab Keşikçiləri ötən həftə təyyarənin vurulma anı videosunu internetə yükləyən şəxsi təcridxanaya aparıblar. Lakin görüntüləri ilkin olaraq paylaşan, Londonda yaşayan iranlı jurnalist yazır ki, onun xəbər mənbəyi təhlükəsizlikdədir və İran hakimiyyəti yalnış insanı saxlayıb. Çərşənbə axşamı günü İranın ədliyyə sözçüsü Gholamhossein Esmaili təyyarənin düşürülməsi ilə əlaqədar bir neçə nəfərin saxlandığını deyib. O, bildirib ki, 30 nəfərə yaxın adam \"qanunsuz yığıncaqlarda iştirak etməyə\" görə həbs olunub. \"The New York Times\" yazır ki, təhlükəsizlik kameralarının görüntüləri təyyarəni təxminən 20 saniyə ara ilə iki raketin vurduğunu göstərib. Digər ölkələr nə deyir? Böyük Britaniyanın Baş naziri Boris Johnson çərşənbə axşamı günü BBC-yə deyib ki, o, İranın təyyarəni vurması ilə \"dəhşətli səhvə\" yol verdiyini anladığına görə \"şaddır\". \"Onların üzr istəməsi yaxşıdır. İndi əsas məsələ regionda gərginliyin azalmasıdır\", - o bildirib. Ukraynanın Xarici İşlər naziri Vadim Pristaiko bazar ertəsi günü deyib ki, vətəndaşlarının göyərtədə olduğu beş ölkə - Kanada, Ukrayna, Əfqanıstan, İsveç və adı çəkilməmiş bir ölkə - cümə axşamı günü Londonda görüşüb mümkün qanuni addımlar barədə müzakirələr aparacaqlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42540286", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-42541882", "doc1": "يستهلك الأطفال الذين تتراوح أعمارهم بين أربع وعشر سنوات 51.2 في المئة من السكر الذي يتناولونه من الوجبات الخفيفة غير الصحية وأشارت الهيئة إلى أن أطفال المدارس الابتدائية يتناولون في المتوسط ما لا يقل عن ثلاث وجبات سكرية خفيفة يوميا. وهذا يعني أنه يمكن أن يستهلكوا بسهولة ثلاثة أضعاف الحد الأقصى الموصى به من السكر. وقد أطلقت الهيئة حملة لتشجيع الآباء على البحث عن وجبات خفيفة صحية لا تزيد قيمتها الغذائية على 100 سعر حراري - والحد منها، بحيث لا تزيد على وجبتين يوميا. وستقدم حملة \"التغيير من أجل الحياة\" التي تستمر ثمانية أسابيع خصومات على منتجات مثل الخبز المصنوع من الشعير، واللبن الرائب الذي توجد به كميات منخفضة من السكر، والمشروبات الخالية من السكر في بعض محلات السوبر ماركت. واستهلك الأطفال الذين تتراوح أعمارهم بين أربع وعشر سنوات 51.2 في المئة من السكر الذي يتناولونه من الوجبات الخفيفة غير الصحية، بما في ذلك البسكويت والكعك والحلوى والمشروبات الغازية والعصائر، حسب مسح عن الحمية الغذائية أجرته هيئة الصحة العامة. وفي كل عام يستهلك الأطفال، في المتوسط، نحو 400 قطعة بسكويت و120 كعكة و100 قطعة من الحلوى و70 قطعة شوكولاتة وآيس كريم، و150 كيس عصير ومشروبا غازيا. ويؤدي تناول كميات كبيرة من السكر إلى تسوس الأسنان والسمنة. السعرات الحرارية في الوجبات الخفيفة المصدر: مجموعة كنتار للأبحاث هيئة الصحة العامة دعت الشركات إلى خفض كمية السكر في منتجاتها بنسبة 20 في المئة بحلول عام 2020 وتوصي حملة \"التغيير من أجل الحياة\" الآباء بإعطاء أطفالهم وجبتين خفيفتين من المقبلات كحد أقصى يوميا بسعرات حرارية لا تزيد على 100 سعر حراري لكل منهما، بعيدا عن الفواكه والخضراوات. وقالت هيئة الصحة العامة إن الحملة ستقدم للآباء عروضا خاصة على مجموعة من الوجبات الخفيفة الصحية - تضم كل منها 100 سعر حراري أو أقل - فى مجموعة من المتاجر. وتتضمن الوجبات الخفيفة المقترحة مجموعة من الخضراوات والفاكهة المفرومة، والخبز المصنوع من الشعير، والجيلي الخالي من السكر، والرقائق المصنوعة من الأرز العادي. وقالت هيئة الصحة العامة إنها طورت تطبيقا خاص بها للكشف عن محتوى السكر والملح والدهون المشبعة في الطعام والشراب. وقالت أليسون تيدستون، خبيرة تغذية بارزة بهيئة الصحة العامة، لبي بي سي إنها تأمل أن تساعد الحملة على \"تمكين\" الآباء من اتخاذ خيارات صحية أفضل للأطفال. وأضافت: \"إذا تجولت في سوبر ماركت فسترى أشياء تباع كوجبات خفيفة أكثر من أي وقت مضى\". وتابعت: \"ما تغير هو أن حافظات غذاء الأطفال أصبحت تمتلئ بالوجبات الخفيفة، وهو ما يؤدي إلى تناول الكثير من السعرات الحرارية في وجبة الغداء.\" وأشارت تيدستون إلى أن الآباء قد فوجئوا بكمية السكر التي يستهلكها أطفالهم في الوجبات الخفيفة. وقال جوستين روبرتس، مؤسس موقع \"ممسنيت\": \"كمية السكر التي يحصل عليها الأطفال من الوجبات الخفيفة والمشروبات السكرية وحدها هي كمية هائلة، وقد يكون من الصعب في كثير من الأحيان التمييز بين الوجبات الخفيفة الصحية وغير الصحية.\" وأضاف: \"ستساعد هذه القاعدة الأساسية التي وضعتها حملة التغيير من أجل الحياة، ستساعد الآباء على اختيار الوجبات الصحية، وهو ما يعد شيئا جيدا.\" وكانت هيئة الصحة العامة قد دعت الشركات في السابق إلى خفض كمية السكر في منتجاتها بنسبة 20 بالمئة بحلول عام 2020، وبنسبة 5 بالمئة في عام 2017، لكن خبراء شككوا في كيفية تنفيذ تلك المطالب. وقد أُعلن بالفعل عن فرض ضريبة على السكر في صناعة المشروبات الغازية في المملكة المتحدة، وسوف تدخل حيز التنفيذ في أبريل/نيسان المقبل.", "doc2": "Açıqlanan rəqəmlərə əsasən 10-12 yaşlarında olan uşaqlar bir il ərzində 120-ə yaxın tort və şirin kökə kimi qənnadı məmulatları yeyir. Bu deməkdir ki, onların rasionunda şəkər həcmi maksimum həddən üç dəfə artıqdır. Səhiyyə rəsmiləri məsələ ilə bağlı Change4Life adlı kampaniyaya başlayıblar. Onlar valideynlərə kalorisi 100-dən aşağı olan daha sağlam qəlyanaltılara üstünlük verməyi tövsiyə edirlər. Yeməklərin alınması üçün valideynlərə endirim çekləri təklif olunur. Yeməklərdə kalorilərin sayı Açıqlanan rəqəmlərə əsasən 10-12 yaşlarında olan uşaqlar bir il ərzində 120-ə yaxın tort və şirin kökə kimi qənnadı məmulatları yeyir. Aprel ayından Britaniyada spirtsiz içkilərə şəkər vergisi tətbiq olunacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39944590", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-39392429", "doc1": "البيت الأبيض نفى صحة تقارير إعلامية التي تشير إلى أن ترامب (يسار) طلب من كومي (يمين) إنهاء تحقيق بشأن اتصالات أجراها فلين مع روسيا وقال ترامب قال لكومي \"آمل أن تنهي هذا الأمر\"، وذلك بعد لقاء جمعهما في البيت الأبيض في فبراير/شباط، بحسب مذكرة كتبها كومي. وتقول وسائل إعلام أمريكية إن كومي كتب المذكرة فور انتهاء اللقاء الذي جمعهما وذلك بعد يوم من استقالة فلين. ونفى البيت الأبيض صحة ما ورد في هذه التقارير. وأوضح في بيان أن صحيفة \"نيويورك تايمز\" والعديد من وسائل الإعلام لم يكونوا دقيقين في نقل الحوار الذي جرى بين ترامب وكومي. وأجبر فلين على الاستقالة في فبراير/شباط بعد 23 يوما من الخدمة في منصب مستشار ترامب للأمن القومي، وذلك بعدما كشف النقاب عن مناقشته رفع العقوبات الأمريكية عن روسيا مع السفير الروسي في واشنطن قبل أن يتولى ترامب منصبه رسميا، وأنه أعطى معلومات غير صحيحة لنائب الرئيس مايك بينس بشأن حوار له مع السفير الروسي في واشنطن قبل الانتخابات. وكان ترامب قد أقال كومي من منصبه، وهو ما أثار الكثير من ردود الفعل في واشنطن. واتهم منتقدي ترامب بمحاولته وضع ضغوط على مكتب التحقيقات الفيدرالي (أف بي آي) بشأن مزاعم التدخل الروسي في الانتخابات. فلين استقال في فبراير/شباط لماذا يجري تحقيق بشأن فلين؟ يجري مكتب التحقيقات الفيدرالي ولجنتي الاستخبارات في مجلس النواب ومجلس الشيوخ تحقيقا بشأن علاقة فلين بروسيا، كجزء من تحقيقات أوسع حول مزاعم بأن روسيا سعت إلى التأثير على نتائج الانتخابات الرئاسية الأمريكية. وتطال التحقيقات أيضا مزاعم بشأن اتصالات بين روسيا وأعضاء حملة الرئيس دونالد ترامب. وأثار قرار ترامب إقالة كومي في 9 مايو/أيار الكثير من المزاعم التي تفيد بأن ترامب قد يكون بقراره هذا حاول التغطية على علاقته بموسكو. ردود الفعل طالب الجمهوري جيسون شافتيز، رئيس لجنة المراقبة بمجلس النواب، بالحصول على نسخة من كافة المراسلات بين ترامب وكومي. وحدد موعدا غايته 24 مايو/أيار. وقال شافتيز عبر حسابه على تويتر: \"اجلبوا لي مذكرة كومي، أريد رؤيتها عاجلاً وليس آجلاً\". ولاقى طلب شافتيز دعما من قبل رئيس مجلس النواب بول ريان. لكن نائب رئيس مجلس النواب ريان كيفن أكد بأن هناك \"الكثير من المزاعم والقليل من الحقائق\". وقال زعيم كتلة الحزب الديمقراطي في مجلس الشيوخ تشاك شومر إنه \"شعر بالصدمة\" بسبب تقرير صحيفة نيويورك تايمز. وأضاف أن \"البلاد تواجه اختبارا غير مسبوق\"، مشيرا إلى أنه قال لجميع زملائه في المجلس أن \"التاريخ لنا بالمرصاد\". وقال آدم شيف، وهو أبرز عضو عن الحزب الديمقراطي في لجنة الاستخبارات بمجلس النواب، إن \" هذا يمثل تدخلاً أو عرقلة للتحقيق\".", "doc2": "Cənab Flynn deyir ki, qanundan kənar heç bir müzakirə aparmayıb Türkiyə ruhani Güleni, ötən ilin iyul ayında baş vermiş çevriliş cəhdini təşkil etməkdə ittiham edir. Müsahibədə cənab Woolsey Wall Street Journal dərgisinə deyib ki, o, qanuni ekstradisiya prosesindən əlavə mümkün köçürülmə metodları barədə danışıqlarda iştirak edib. Cənab Flynn cənab Woolsey-nin dediklərilə razı deyil. Söhbət ötən ilin sentyabr ayında, Nyu York hotelində baş vermiş görüşdən gedir. Görüşdə cənab Flynn, Prezident Erdoğanın kürəkəni və Türkiyənin XİN başçısı Mevlüt Cavuşoğlu iştirak edibmiş, WSJ deyir. Həmçinin oxuyun: O vaxt Trump kampaniyasının məsləhətçisi olan cənab Woolsey deyib ki, görüşə gecikdiyinə görə \"hansısa detalı\" eşitməmiş ola bilərdi. Amma o, WSJ-a deyib: \"Cənab Gülenin ABŞ-dan Türkiyəyə köçürülməsi barədə ciddi müzakirələr gedirdi\". \"Bunu fikir mübadiləsi də adlandırmaq olar\", o qeyd edib. \"Amma bu, açıq-aşkar qanun pozuntusu olacaq çox ciddi bir məsələ barədə fikir mübadiləsi idi\". O davam edib: \"Bu çox ciddi və narahatedici müzakirə idi, lakin bu müzakirə, mən bir də təkrar edirəm, hər halda mənim otaqda olduğum vaxt kəsiyində cinayətkar aktın icra olunması barədə konkret plan səviyyəsinə qalxmadı\". Cənab Gülen az qala 20 ildir ki, ABŞ-da yaşayır Daha sonra cənab Woolsey CNN-ə müsahibəsində görüşü \"şübhəli\" və \"narahatedici\" adlandırıb: \"Hiss etdim ki, kiməsə nəsə deməliyəm, amma onlar birbaşa [Güleni] necə tutacaqlarını planlaşdırırdılarmı? Xeyr\". Michael Flynn-in sözçüsünün dediklərinə görə, \"General Flynn heç zaman qeyri-qanuni addımları ... və ya məhkəmədən kənar ölkədən çıxarmanı müzakirə etməyib\". Fethullah Gülen 1999-cu ildən bəri Pennsylvania ştatında yaşayır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42485335", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42484605", "doc1": "مفاوضات انضمام تركيا للاتحاد الأوروبي لم تحقق أي تقدم منذ 2005 وقال غابريال لوسائل الإعلام الألمانية إن بإمكا�� تركيا وأوكرانيا الاستفادة من صيغة العلاقات مع الاتحاد الأورروبي التي يتم الاتفاق عليها مع بريطانيا. وأضاف أنه لا يرى إمكانية انضمام الدولتين للاتحاد الأوروبي في الأجل القريب، وعليه يمكنهما، على حد تعبيره، الاستفادة من علاقات تعاون أوثق في المجالات المطلوبة. ولا تزال المفاوضات جارية بشأن خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي المزمع تفعيله في 29 مارس/ آذار 2018. دول غربية تنتقد تركيا في مجال حقوق الإنسان واتفق الطرفان هذا الشهر على شروط \"الطلاق\" في ثلاثة مجالات هي: الأموال المستحقة على بريطانيا للاتحاد الأوروبي، حدود إيرلندا الشمالية وإيرلندا الجنوبية، وما الذي سيحدث للمواطنين البريطانيين المقيمين في دول الاتحاد وللمواطنين من الاتحاد الأوروبي المقيمين في بريطانيا. وقال غابريال: \"إذا توصلنا إلى الاتفاق ذكي مع بريطانيا يحدد علاقاتها مع الاتحاد الأوروبي مستقبلا، فإن ذلك الاتفاق سيكون نموذجا لدول أخرى\". ويتوقع وزير الخارجية الألماني \" اتحادا جمركيا جديدا أكثر تقاربا\" مع تركيا إذا حدث تغيير في البلاد. وعبرت ألمانيا عن قلقها بشأن حقوق الإنسان في تركيا تحت حكم الرئيس، رجب طيب أردوغان. ويسمح الاتفاق الجمركي الحالي بين تركيا والاتحاد الأوروبي، الموقع عام 1995، بمرور السلع دون قيود جمركية ولكنه يستثني المنتجات الزراعية. أما مفاوضات انضمام تركيا إلى الاتحاد الأوروبي فلم تحقق أي تقدم منذ 2005. وأبرمت أوكرانيا اتفاقا مع الاتحاد الأوروبي ينص على تعزيز العلاقات السياسية والتجارية بين الطرفين. وصوت البريطانيون للخروج من الاتحاد الأوروبي في استفتاء شعبي أجري في يونيو/ حزيران 2016.", "doc2": "Almaniyanın xarici işlər naziri Sigmar Gabriel deyib ki, Britaniya və Avropa İttifaqı arasında \"ağıllı\" Brexit İttifaqın Türkiyə və Ukrayna da daxil başqa ölkələrlə münasibətləri üçün model sayıla bilər. Türkiyə Avropa İttifaqına girişi Britaniyanın çıxışından öyrənməlidir? \"Financial Times\" qəzetinin yazdığına görə, Almaniyanın xarici işlər naziri Sigmar Gabriel deyib ki, Britaniya və Avropa İttifaqı arasında \"ağıllı\" Brexit İttifaqın Türkiyə və Ukrayna da daxil başqa ölkələrlə münasibətləri üçün model sayıla bilər. \"Əgər biz Birləşmiş Krallıqla münasibətlərimizi tənzimləyən ağıllı bir razılaşma əldə edə bilsək, bu, başqa ölkələr üçün model ola bilər: Məsələn, Ukrayna və Türkiyə üçün\" -Almaniya sosial-demokratlarının keçmiş lideri cənab Gabriel Funkle media qrupuna müsahibəsində deyib. Məqalədə deyilir ki, vəzifəli alman rəsminin Brexit haqqında belə danışması Berlinin bu ayrılmaya yumşaq yanaşa bilməsini nümayiş etdirir. Digər tərəfdən, Almaniya xarici işlər nazirinin bu qeydləri Berlinin Ankara ilə münasibətləri yoluna qoymaq niyyətində olmasının göstəricisi də sayıla bilər. Son illərdə Türkiyə və Almaniya, habelə Avropa İttifaqı arasında münasibətlər son dərəcə gərgindir. Bir sıra Avropa ölkələri avtokrat Erdoğanın Türkiyəsi ilə Avropa İttifaqına üzvlük danışıqlarının ləğv olunmasına çağırırlar. Cənab Gabriel \"ağıllı\" Brexit-in necə ola biləcəyi barədə təfərrüatlı şərh verməyib, lakin belə başa düşmək olar ki, o, Ankara ilə \"yeni, daha sıx gömrük ittifaqının\" olmasını istərdi. Hazırda Aİ-nin Türkiyə, San Marino və Andorra ilə vergi ittifaqı mövcuddur. Cənab Gabriel deyib ki, o, Türkiyə və ya Ukraynanın qarşıdan gələn illərdə Aİ-nin tamhüquqlu üzvü olacağını düşünmür. \"Məhz buna görə də biz daha yaxın münasibətlər üçün alternativ yollar formalaşdırmalıyıq\" -Almaniya xarici işlər naziri deyib. O vurğulayıb ki, Ankara və Avropa İttifaqı arasında daha dərin münasibətlərin qurulması üçün Türkiyədə siyasi dəyişikliklər şərtdir və Türkiyədə Aİ ilə münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün iradə vardır. FT yazır ki, Avropa İttifaqı ilə Birləşmiş Krallıq arasında ticarət əlaqələrinin gələcəyi 2018-ci ildə aparılacaq danışıqların ana xəttini təşkil etməlidir. Hər iki tərəf qarşılıqlı ticarət və vətənda�� haqlarına dair planlarını açıqlayıb. Britaniya hökuməti israr edir ki, Avropa İttifaqının tərk edilməsi, həm də vahid bazarın və gömrük ittifaqlarının tərk edilməsi deməkdir. Bu, Britaniyaya başqa ölkələrlə sərbəst ticarət imkanları yaradardı. \"Biz Avropa İttifaqı vahid bazarının və onun gömrük ittifaqının üzvü olmaq istəmirik\" -Britaniya baş naziri Theresa May ötən sentyabrda Florensiyada etdiyi nitqdə demişdi. 2013-cü ildən bəri Almaniyanın vitse-kansleri və ölkənin keçid hökumətinin üzvü Gabriel müsahibəsində deyib ki, o, Türkiyədə bir neçə Almaniya vətəndaşının həbsxanadan azad edilməsini alqışlayır. Buna baxmayaraq, Berlin hələ də həbsxanada olan Almaniya jurnalisti Deniz Yüceldən narahat olaraq qalır. \"Türklər onun vəziyyətinin bizim üçün nə qədər önəmli olduğunu anlayırlar\" -Gabriel deyib. Navalnı artıq bir ilə yaxındır ki, seçki kampaniyası aparırdı. Navalnının boykot çağırışı Putin üçün təhlükə deyil \"The Guardian\" yazır ki, Kreml Rusiya hökumətinin kəskin tənqidçisi Aleksey Navalnının seçkiyə buraxılmamasının seçkinin legitimliyi üçün əngəl yaradacağına dair iddiaları rədd edib. Rusiyanın Mərkəzi Seçki Komissiyası antikorrupsiya fəalı Navalnını 2018-ci il prezident seçkilərində iştirak üçün namizədliyini qeydə almaqdan imtina edib. Navalnı artıq bir ilə yaxındır ki, seçki kampaniyası aparırdı. MSK-nın qərarında deyilir ki, Navalnı üstündə məhkumluğa görə bu seçkidə iştirak edə bilməz. İndi isə Navalnı bəyan edib ki, o, özünün 200 min seçki kampaniyası könüllüsündən diqqətlərini seçkinin boykot edilməsinə yönəltmələrini xahiş edəcək. \"Vladimir Putin əməlli-başlı sarsılıb, - Navalnı internetdə yaydığı videoda deyib, - Onların bizə təklif etdiyini seçki adlandırmaq olmaz. Bu seçkiyə yalnız Putin və onun seçdiyi, onun üçün kiçicik də olsa təhlükə təşkil etməyən namizədlər buraxılıb. Bu vəziyyətdə seçki məntəqələrinə getmək yalan və korrupsiyaya səs vermək deməkdir\". \"The Guardian\" yazır ki, 18 ildir hakimiyyətdə olan Putin ötən çərşənbə axşamı namizədliyinin rəsmən irəli sürüldüyü toplantıya şəxsən qatılmayıb. Kreml bunu onun iş cədvəlinin sıxlığı ilə izah edib. Sovet İttfaqının ideoloji parklarından biri olan VDNX-da keçirilən bu tədbirə idman ulduzları və mədəniyyət xadimləri də daxil, 650 qonaq dəvətli idi. Bu arada Avropa İttifaqı bildirib ki, Navalnının seçkidə iştirakına imkan verilməməsi Rusiyada plüralizmin olması və demokratik seçki keçirilməsi imkanı üzərinə şübhə kölgəsi salır. Aİ bildirib ki, bundan əvvəl Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi Navalnının üzərindəki məhkumluğu ləğv edən qərar çıxarmışdı və buna görə də müxalifətçinin namizədliyi qeydə alınmalı idi. Avropa İttifaqının bu xüsusda bəyanatında deyilir kİ, \"siyasi motivli ittihamlardan siyasi iştirakın qarşısının alınması üçün istifadə olunmamalıdır\". Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov israr edib ki, Navalnının boykot çağırışı seçkinin legitimliyinə heç bir vəchlə təsir göstərə bilməz. Lakin o əlavə edib ki, seçkini boykot etməyə çağırışın hüquqiliyi \"ciddi şəkildə\" araşdırılacaq. Müşahidəçilərin fikrincə, Peskovun bu bəyanatını Navalnıya qarşlı üstüörtülü hədə kimi də başa düşmək olar. Rusiyada seçkilərin boykotuna çağırış qadağan deyil, lakin ötən il parlament seçkilərini boykota çağıran bir neçə internet saytı bloklanmışdı. Xarizmatik antikorrupsiya kampaniyaçısı olan Navalnı 2011 və 2012-ci illərdə keçirdiyi anti-Putin mitinqləri ilə məşhurluq qazanıb. O, Rusiyanın hakim Vahid Rusiya partiyasını \"fırıldaqçı və oğruların\" partiyası adlandırmışdı. Bir çox liberallar Navalnını dəstəkləsələr də, onun millətçi keçmişindən narahatdırlar. O, 2013-cü ildə çeçenlərin Rusiyanın cənubundakı bir şəhərdən deportasiyasını tələb edən iqrçiləri dəstəkləmişdi. Bu da qeyd olunur ki, onun seçkiyə buraxılmamasına dair qərar qəbul olunmazdan az əvvəl, Navalnının populyarlıq reytinqi 2 faiz idi. Lakin bu il keçirilən başqa bir rəy sorğusu 2003-cü ildən bəri ilk dəfə olaraq Putinin sabitliyindən daha çox dəyişiklik istəyən rusiyalıların sayının artdığını göstərib. Navalnı bunu da bildirib ki, onun tərəfdarları adamların bu seçkidəki iştirakını monitorinq edəcəklər. Bundan məqsəd hökumətin iştirak rəqəmlərini şişirtməsinə yol verməməkdir. Bəzi mənbələrdən alınan xəbərlərə görə, Kreml bu dəfə Putinin 70 faiz iştirakla 70 faizlik qələbəsini təmin etmək istəyir. Lakin Levada ictimai rəyi öyrənmə mərkəzinin son sorğusu 2018-ci il seçkisində seçici iştirakının 65 faizdən yuxarı olmayacağını göstərib. Levada mərkəzindən sosioloq Denis Volkov deyib ki, seçkidə Navalnının iştirakı ona marağı və seçici davamiyyətini artıra bilərdi, lakin səsvermənin boykotu çətin ki, Putinin qaçılmaz qələbəsinə kölgə sala bilsin. 4 dəfə Olimpiya qızıl medalçısı Məhəmməd Farah Instagram hesabından adamlara Milad təbriki göndərdikdən sonra çoxsaylı irqçi mesajlar alıb. Müsəlman idmançını \"Milad bayramınız mübarəkə\" görə təhqir edirlər \"The Independebt\" yazır ki, 4 dəfə Olimpiya qızıl medalçısı Məhəmməd Farah (Mo Farah kimi tanınır) Instagram hesabından adamlara Milad təbriki göndərdikdən sonra çoxsaylı irqçi mesajlar alıb. 34 yaşlı qaçışçı Milad gecəsində başında Şaxta baba papağı ilə çəkilmiş şəklini və Milad günü təbrikini Instagram-da yaymışdı. Buna baxmayaraq, mömin müsəlman olan Farah bir çox təhqiredici mesajlar alıb. Bu mesajları göndərənlər onu müsəlman olduğu halda Milad təbriki yazmaqda ittiham edirlər. Britaniya idmançısının Instagram-da 600 min davamçısı var, lakin onlardan heç də hamısı Farahın Milad təbrikindən məmnun qalmayıb. Mesajlardan birində deyilirdi: \"Sənə sevimli peyğəmbərimiz Məhəmmədin adı verilib və yaxşısı bu olar ki, sən o adın və İslam dininin şərəfini müdafiə edəsən\". Başqa bir mesaj isə belə idi: \"Sənə olan hörmətim itib getdi. Ar olsun, qardaş\". \"Ciddi deyirsən? Sən müsəlmansan və belə təbrikləri göndərə bilmzəsən\" - başqa bir istifadəçi yazıb. Lakin mesajların əksəriyyətində Farahın \"Miladınız mübarək\" mesajına müsbət reaksiyalar verilib. Pərəstişkarları idmançıya Milad təbrikinə görə təşəkkür bildirir və bəziləri isə onu hətta müdafiə edirlər: \"Miladınız mübarək deyəndə nə olar ki, - bir istifadəçi yazır, - Mən adamlar tanıyıram ki, Qurban bayramını qeyd etməsələr də, tanışlarına \"bayramın mübarək\" deyirlər. Bunda nə problem var ki?\" Bir həftə bundan əvvəl Mo Farah BBC-nin illik İdman Şəxsiyyəti mükafatına layiq görülüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38971814", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38974208", "doc1": "كيم جونغ-نام كان يقضي معظم وقته خارج كوريا الشمالية وقالت الشرطة الماليزية إنه كان ينتظر في المطار طائرته المتجهة إلى ماكاو يوم الاثنين، عندما جاءت امرأة وغطت وجهه بقطعة من القماش أدت إلى حرق عينيه. وكان كيم يستخدم جواز سفر يحمل اسما مختلفا. ويعتقد أن كيم جونغ-نام، وهو نجل كيم جونغ-إيل، قد فر من كوريا الشمالية بعد تولي كيم جونغ-أون قيادة البلاد وتجاوزه هو. وأكد فاضل أحمد المسؤول في الشرطة الماليزية ما أوردته وكالة الأنباء الماليزية، برناما، من أن الضحية هو فعلا كيم جونغ-نام. وقال إن \"امرأة جاءت من خلفه، بينما كان ينتظر طائرته، وغطت وجهه بقطعة من القماش ملوثة بسائل. وفي أعقاب ذلك شوهد الرجل وهو يقاوم طلبا للمساعدة، حتى ساعدته موظفة استقبال في المطار وكانت عيناه تحترقان بسبب السائل.\" ولا يوجد حتى الآن مشتبه بهم، بحسب ما قاله أحمد لوكالة رويترز للأنباء، \"لكننا بدأنا تحقيقا وننظر في عدة احتمالات.\" وكان اسم الرجل الميت - طبقا لما كان في حوزته من وثيقة سفر - هو \"كيم تشول\"، وهو مولود في 10 يونيو/حزيران 1970. لكن الشرطة أكدت أنه فعلا هو كيم جونغ-نام المولود في 10 مايو/أيار 1971. وقالت الشرطة إنها أبلغت سفارة كوريا الشمالية بموته. وكانت مصادر حكومية في كوريا الجنوبية - لم يكشف عن هويتها - قد قالت لوسائل الإعلام إنه \"قتل\". وأفاد تقرير بثته محطة تليفزيون تشوسون الكورية الجنوبية في وقت سابق بأن امرأتين - يعتقد أنهما من كوريا الشمالية - سممتا كيم في المطار. ولم تنشر بعد نتائج تشريح جثة الرجل التي تمت في مستشفى بوتراجايا، قرب كوالالمبور. رجال الأمن يمنعون الناس من الاقتراب من قسم الطب الشرعي في المستشفى وفي عام 2001 قبض على كيم وهو يحاول دخول اليابان باستخدام جواز سفر مزور. وقال للمسؤولين وقتها إنه كان يعتزم زيارة ديزني لاند في طوكيو. وكان ينظر إليه في فترة على أنه الخليفة الحقيقي للزعيم كيم جونغ-إيل، وقيل إنه لم يعد الخليفة المفضل لدى والده بعد تلك الحادثة. وقد اختير أخوه الأصغر غير الشقيق لخلافة والده بعد موته في 2011، ومنذ ذلك الحين أخذ كيم يختفي عن الأضواء، ممضيا معظم وقته في الخارج في ماو، وسنغافورة والصين. ونقلت عنه وسائل إعلام يابانية في 2011 قوله إنه يعارض \"وراثة الحكم أسريا\". ونقل عنه أيضا في كتاب في 2012 قوله إنه يعتقد أن أخيه الأصغر غير الشقيق يفتقد إلى مؤهلات القيادة، وإن خلافته لوالده لن تنفع، وإن كوريا الشمالية غير مستقرة، وإنها بحاجة إلى إصلاح اقتصادي على النسق الصيني. وأفادت تقارير بأنه استهدف غير مرة في محاولات اغتيال. وسجن جاسوس كوري شمالي في 2012 بعد محاولته - بحسب تقارير - تدبير حادث سيارة لقتل كيم والهروب بعده.", "doc2": "Şimali Koreyanın sabiq prezidenti Kim Jong-il-in böyük oğlu Kim Jong-nam atasının varisi seçilmədikdən sonra ölkəni tərk etdiyi düşünülür Malayziya polisi deyir ki, cənab Kim Makao şəhərinə aviareysini gözlədiyi an ona bir qadın yaxınlaşaraq onun gözlərində yanan hiss yaradan bir parça ilə üzünü örtüb. O aviareys biletini öz adı olmayan pasportla almışdı. Şimali Koreyanın sabiq prezidenti Kim Jong-il-in böyük oğlu Kim Jong-nam atasının varisi seçilmədikdən sonra ölkəni tərk etdiyi düşünülür. Cənubi Koreya hökuməti adları çəkilməyən mənbələrdən cənab Kimın öldürüldüyünü mətbuata çatdırdıqdan sonra, Malayziya polis rəsmisi cənab Kimin öldürüldüyünü təsdiqləyib. Öldürülən kişi Makao şəhərinə səfər etmək istəyirdi Malayziya polis rəsmisi Fadzil Əhməd Malaziyanın Bernama xəbər agentliyinə deyib ki, cənab Kim \"aviareysini gözlədiyi an ona arxadan bir qadın yaxınlaşaraq üzünü yaş parça ilə örtüb\". \"Bundan sonra kişinin parçada olan mayedən gözlərinin yandığına görə aeroport işçisindən kömək istədiyi deyilir.\" \"Bir neçə dəqiqə sonra o, Putrajaya xəstəxanasına göndərilib. Orada onun ölümünü təsdiqləyiblər\", cənab Əhməd bildirib. Reuters xəbər agentliyinə ayrıca müsahibədə cənab Əhməd bildirib ki, şübhəli qismində heç kəs hələ yoxdur, lakin təhqiqatçılar araşdırmalarına davam edirlər. Öldürülən kişinin pasportunda adı Kim Chol və doğum günü 10 iyun 1970-ci il kimi qeyd olunub, lakin polis onun əslən 10 May 1971 təvvəlüdlü Jim Jong-nam olduğunu təsdiqləyib. Malayziya polis rəsmisi deyib ki, o, Şimali Koreyanın səfirliyinə cənab Kim-in ölümü barədə xəbər verib. Onun bədəni üzrə aparılan yarılma və təhqiqatın nəticələri hələ ki, aydın deyil. Polis xəstəxananın tibbi ekspertiza şöbəsinə girişi bağlayıb 2011-ci ildə Yapon mediası onun \"sülalə varisliyinə\" qarşı olduğunu dediyini bildirmişdi. 2012-ci ildə isə bir kitabda onun atabir qardaşının rəhbərlik qabiliyyətinə malik olmadığını və Şimali Koreyaya Çinin həyata keçirdiyi iqtisadı islahatların lazım olduğunu düşündüyü yazılmışdı. Eyni il, Cənubi Koreya mətbuatı ölkədə həbs edilən və Şimali Koreya casusu olmaqda ittiham olunan şəxsin cənab Kim-in avtomobil qəzasında qətlini planlaşdırdığını yazıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140813_is_capture_towns_turkey_border", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-37179366", "doc1": "سيعزز استيلاء الدولة الإسلامية على المواقع الجديدة قدرتها على قطع الطريق على المعارضين الآخرين في سوريا وتفيد التقارير أنهم سيطروا على بلدة أخطرين و تركمان باري في ريف حلب الأربعاء، ودحروا قوات معارضة من البلدتين كما سيطروا على ثلاث قرى أخرى. وانتشرت أخبار المعارك الأخيرة على صفحات تواصل إجتماعي ومواقع إلكترونية معروفة بصلتها بالدولة الإسلامية، كذلك على موقع \"المرصد السوري لحقوق الإنسان\" ومقره بريطانيا. ويقول مراقبون إن سيطرة مسلحي الدولة الإسلامية على المواقع المذكورة سيعني توسيع نطاق سيطرتهم غربا ، وإمكانية قطع خطوط الإمداد على مسلحي الجهات المعارضة الأخرى في حلب. ,ويقول المرصد السوري لحقوق الإنسان إن التطور العسكري الأخير سوف يفتح الطريق أمام مسلحي الدولة الإسلامية لمهاجمة بلدتي مرعي وأعزاز، التي تقع بالقرب من نقطة الحدود مع تركيا. مواضيع قد تهمك نهاية يذكر أن الدولة الإسلامية انبثقت عن تنظيم القاعدة في العراق وقاتلت في البداية في صفوف المعارضة السورية لنظام الرئيس بشار الاسد، لكن سلوكها الوحشي وسعيها للسيطرة المفردة على المناطق التي تحتلها كان مصدر خلافات مع التنظيمات المعارضة الأخرى. وقد دحر مسلحو التنظيم من معظم المناطق التي كان يسيطر عليها في محافظة حلب لكنه تمكن من إعادة السيطرة على بعض تلك المناطق بينما عزز مواقعه في محافظة الرقة ثم اجتاح مناطق في العراق.", "doc2": "Cərablusa hava hücumundan sonra havaya güclü tüstü qalxır. Hərbi mənbələr Türkiyə mediasına bildirib ki, Cərablus ərazisində 70 hədəf artilleriya və raket hücümünda, 12-i isə havadan hücum nəticəsində məhv edilib. Türkiyənin dəstəklədiyi Suriyalı üsyançılar Cərablus şəhərinin özünə daxil olduğunu deyir. Əməliyyat İD və Kürd döyüşçülərini hədəfə alıb. Türkiyə Suriya kürdlərinin qüvvələrinə bu həftə ərzində hücumlar edib və İD-nin çıxdığı ərazilərdə onların möhkəmlənməsinə imkan verməməkdə qərarlıdır. ABŞ vitse-prezidenti Joe Biden Suriyada kürd qüvvələrini xəbərdar edib ki, Fərat çayının qərbinə irəlilələsələr, ABŞ-ın dəstəyini itirəcəklər. \"Biz bunu açıq şəkildə demişik... ki, onlar çaydan geri qayıtmalıdırlar\", o deyib. \"Onlar bunu etməsələr qətiyyən Amerikanın dəstəyini ala bilməyəcəklər və almayacaqlar\", o bildirib. Cənab Biden Ankaraya iyulun 15-də Türkiyədə dövlət çevrilişinə cəhddən sonra səfər edən ilk yüksək rütbəli Qərb rəsmisidir. O, həmçinin Amerikanın Türkiyə ilə həmrəyliyinə olan şübhələri aradan qaldırmağa çalışıb. Türkiyə ordusuna məxsus azı 10 tank əməliyyata cəlb olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41734634", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41737659", "doc1": "ومنذ تعيينه وليا للعهد في 21 يونيو/حزيران الماضي، دفع الأمير الشاب باتجاه عدد من الإصلاحات وردا على سؤال خلال منتدى اقتصادي بالعاصمة السعودية الرياض، قال بن سلمان إنه قد \"حدثت تغيرات بعد عام 1979، لكن المسؤولين سيزيلون بقايا التطرف في المستقبل القريب\". وأكد بن سلمان على أن \"السعودية لن تضيع السنوات الثلاثين المقبلة في التعامل مع هذه الأفكار المتطرفة\". ويرى محللون أن بن سلمان هو المحرك الأساسي للعديد من الإصلاحات الاقتصادية والاجتماعية التي شهدتها المملكة في الآونة الأخيرة. وكانت السعودية قد رفعت في الآونة الأخيرة الحظر الذي كان مفروضا على قيادة النساء للسيارات. وقال ولي العهد السعودي: \"إننا نعود إلى ما كنا عليه من قبل - إلى الإسلام المنفتح على جميع الأديان والتقاليد والشعوب\". وأضاف: \"سنقضي على التطرف قريبا جدا\". وتعد تصريحات ولي العهد هي أكثر هجوم مباشر من قبل مسؤول كبير على المؤسسة الدينية المحافظة في الدولة. ومنذ تعيينه وليا للعهد بشكل مفاجئ في 21 يونيو/حزيران الماضي، دفع الأمير الشاب باتجاه عدد من الإصلاحات. وكان ولي العهد السعودي قد أعلن خططا لاستثمار 500 مليار دولار في مدينة كبيرة جديدة على البحر الأحمر. وذكرت وسائل الإعلام السعودية أن المشروع سيكون عبارة عن مركز تقني على مساحة 25 ألف كم مربع ومتصل بمصر والأردن. ويتم الربط مع مصر والأردن عبر جسر على خليج العقبة. ويتوقع أن تنتهي المرحلة الأولى من المشروع بحلول عام 2025. وأعلن ولي العهد السعودي عن المشروع في الرياض خلال مؤتمر دولي حول الاستثمار المستقبلي.", "doc2": "Şəhzadə Məhəmməd ibn Salman Riyadda keçirilən konfransda danışıb. O, jurnalistlərə bildirib ki, Səudiyyə əhalisinin 70 faizi, yaşı 30-dan yuxarı olmayanlardan ibarətdir və onlar \"bizim dinimizin tolerantlıq kimi başa düşüldüyü bir həyat tərzi arzulayır\". Vəliəhd \"tez bir zamanda ekstremizmin qalıqlarının aradan yığışdır��lacağını\" vəd edib. O, yeni salınacaq şəhər və biznes zonasına 500 milyard dollarlıq investisiya ayrılacağını elan etdikdən sonra bu şərhlə çıxış edib. NEOM adı verilmiş həmin layihə, sahəsi 26,500 kvadrat km olan, Səudiyyə Ərəbistanının Qırmızı dənizə çıxan sahil zonasının şimal-qərbində yerləşən və Misirlə İordaniyaya yaxın olan bir ərazidə həyata keçiriləcək. Ötən il şahzadə Məhəmməd, Vision 2030 strategiyası çərçivəsində krallıqda genişmiqyaslı sosial və iqtisadi islahatlar keçirmək planını açıqlamışdı. Həmin islahatlar çərçivəsində 32 yaşlı vəliəhd, dövlət neft şirkəti olan Saudi Aramco-nun qismən özəlləşdirilməsi və dünyada ən iri dövlət investisiya fondunun yaradılması təşəbbüsünü irəli sürüb. Sentyabr ayında onun atası, kral Salman, mühafizəkar dindarların etdirazına baxmayaraq, gələn il qadınlara maşın idarə ediməsinə qadağanın aradan qaldırılacağını elan edib. Hökümət əyləncə sektoruna da investisiya qoymaq niyyətindədir. Konsertlərin keçirilməsi bərpa olunub, kinoteatrların işə düşəcəyi gözlənilir. İslahatların keçirilməsini şahzadə Məhəmməd Ər-Riyadda çərşənbə axşamı günü keçirilmiş və xarici investorların iştirak etdiyi iqtisadi konfransda müdafiə edib. \"Biz əvvəlki vəziyyətimizə qayıdırıq - dünya boyu bütün dinlərə, ənənələrə və insanlara açıq olan ölkə vəziyyətinə\", - o deyib. \"Biz normal həyat sürmək istəyirik. Elə bir həyat ki, dinimiz tolerantlıq və mehribanlıq rəmzinə çevrilsin\", - vəliəhd əlavə edib. \"Səudiyyə əhalisinin 70 faizi 30 yaşından cavandır, növbəti 30 ilimizi dağıdıcı ideyaların öhdəsindən gəlməyə sərf etmək niyyətində deyilik. Biz onları birdəfəlik yığışdırıb, yox edəcəyik\". İslahatların keçirilməsini şahzadə Məhəmməd Ər-Riyadda çərşənbə axşamı günü keçirilmiş iqtisadi konransda müdafiə edib. Şahzadə vurğulayıb kı, Səudiyyə Ərəbistanı, İranda İslam inqilabı baş verdiyi və Məkkədə Böyük Məsçid işğal edildiyi \"1979-cu ilə qədərki kimi deyil\". Həmin hadisələrdən sonra Səudiyyədə ictimai əyləncə tədbirləri qadağan olundu, ruhanilərə isə ictimai həyat üzərində daha geniş nəzarət etmək imkanları verildi. Səudiyyə Ərəbistanının kral ailəsi və dini təsisati sünni İslamın sərt versiyası olan vəhabilik məzhəbini yürüdür, kral özünü iki müqəddəs ocağın xadimi kimi təqdim edir. Krallıqda davranış və geyim qaydalarına sərt sürətdə əməl olunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-cul-43601368", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-tra-44139530", "doc1": "كانت هذه إحدى أقصر رحلات القطار التي قطعتها في حياتي على الإطلاق، فلم تستغرق سوى سبع دقائق نقلتني محطةً واحدة من مدينة نوشاتل السويسرية. رغم ذلك، فعندما غادرت القطار في بلدة إيرلاخ الصغيرة، وجدت كل شيء وقد تغير، بشكلٍ ما. في البداية لم استطع تحديد سبب الشعور بهذا الاختلاف؛ فهل هو شيءٌ يتعلق بالطراز المعماري؟ أو بلغة الجسد التي يستخدمها الناس؟ فحتى الهواء الناضر والمنعش، على هذه الشاكلة السويسرية المميزة، بدا - وعلى نحوٍ ما - متغيراً. سرتُ لفترةٍ ما تجتاحني حالةٌ من التشوش والارتباك، فأنا لا زلت في سويسرا على حد علمي ولم أعبر أي حدود دولية، لأشعر بكل هذا الاختلاف. عندئذٍ، لاحظت إحدى علامات الطرق والشوارع، لاكتشف السبب، فقد تجاوزت دون أن أدري ما يُعرف بـ \"روشتي غرابِن\"، وهو مصطلحٌ لطيف يشير إلى خطٍ خفي يفصل المناطق السويسرية الناطقة بالألمانية عن تلك الناطقة بالفرنسية. ويعني هذا المصطلح حرفياً \"خندق روشتي\" باللغة الإنجليزية، أو \"ستارة روشتي\" بالفرنسية، وهو تعبيرٌ يعود إلى فترة الحرب العالمية الأولى، عندما كان ولاء سويسرا يتوزع على جبهات متقاتلة تتحدث كل منها لغة مختلفة. و\"روشتي\" بالمناسبة هو اسم وجبة تقليدية شائعة في المناطق السويسرية الناطقة باللغة الألمانية، وتتألف من البطاطس المقلية مع كمية محدودة من الدهون الخاصة بالقلي، مُضافاً إليها المزيد من البطاطا وأحياناً لحم الخنزير المقدد والبصل والجبن. أما من الوجهة الجغرافية، فيمضي خط \"روشتي ��رابِن\" تقريباً مع مسار نهر \"زانه\" بالألمانية أو \"سارين\" بالفرنسية. المفارقة أنك لا تجد هذا الخط مرسوماً على أي خريطة، فهو خطٌ حدوديٌ في الذهن أو العقل، ولو أنه محفورٌ في العقل السويسري منذ الصغر. ومثله مثل باقي أنواع الخطوط الحدودية الأخرى، لا يتم عبور خط الحدود الخفي هذا بشكلٍ عفوي أو بخفة، إلا إذا كان العابرون أجانب من أمثالي. هناك أربع لغات رسمية في سويسرا هي الألمانية والفرنسية والإيطالية بجانب الرومانشية وبحسب دراسة مسحية أجراها مؤخراً معهد \"سوتومو\" للأبحاث لحساب شركة \"سويس كوم\" للاتصالات، فإن نحو نصف السويسريين الناطقين بالألمانية يعبرون هذا الخط الفاصل مرةً واحدة فقط سنوياً، بينما لم يعبره 15 في المئة منهم من قبل قط. وبلهجة نصف مازحة، قالت لي مانويلا بيانكي المديرة التنفيذية لهذا المعهد السويسري غير الهادف للربح إن عبور خط \"روشتي غرابِن\" يبدو أشبه بـ\"الهجرة المؤقتة إلى مكانٍ خطر لن يكون بوسعك أن تفهم ما يقوله الناس فيه\". وتبدو قصة حياة هذه السيدة سويسرية بامتياز، وهو ما يعني - من وجهة نظر أخرى - أنها قصة غير عادية، بكل معنى الكلمة. فلأن والدها يتحدث الإيطالية وأمها ناطقةٌ بالألمانية، نشأت مانويلا وهي تتحدث كلتا اللغتين في المنزل، وأُضيفت إليهما الإنجليزية والفرنسية في المدرسة. ورغم أن تعدد اللغات القائم في سويسرا، يمكن أن يصبح مُرهقاً في بعض الأحيان، فقوائم الطعام في غالبية المطاعم تكتب مكونات وجباتها بثلاث لغات على سبيل المثال، فإن مانويلا بيانكي تعتبر أن هذا الأمر \"نعمةٌ رائعة\". فتعدد اللغات يشكل للسويسريين مصدراً رئيسياً للفخر الوطني، مثله مثل الالتزام بالكياسة والتهذيب بالنسبة للبريطانيين، أو التحلي بالأناقة والذوق الرفيع بالنسبة للإيطاليين. رغم ذلك - وعلى الطراز السويسري النموذجي - فإن هذا الفخرٌ يُبخس حقه دائماً أو يُعبر عنه على استحياء. إذ أن التباهي بالقدرات اللغوية لشخصٍ ما أو الحديث بتفاخر عن أي شيء مرتبط بهذا الأمر يُعد سلوكا \"غير سويسري\" البتة. وعندما يفكر المرء في خطٍ حدودي، فإن ذهنه ينصرف عادةً إلى الترسيم السياسي للحدود، أي إلى وجود خطٍ صارم محدد، أو ربما حتى جدار يفصل بين دولتين. لكن ذلك لا يعدو نوعاً واحداً من الحدود، بجانب أنواعٍ أخرى من بينها حدود ثقافية ولغوية وذهنية. ولا يوجد من يعلم طبيعة هذه الأنواع المختلفة من الحدود أكثر من السويسريين. فما لديهم يشكل مزيجاً من الحدود الثقافية واللغوية التي تتضافر وتتماسك معاً - على نحوٍ خارق - وتعمل بشكل مثالي، أو أقرب إلى المثالية، شأنها شأن أي شيء آخر في سويسرا. الغريب أن هذا البلد يعاني من عددٍ محدود من الصدوع اللغوية، التي تسبب إزعاجاً كبيراً لدولٍ أخرى متعددة اللغات مثل بلجيكا وكندا. فكيف نجح السويسريون في ذلك؟ \"روشتي غرابِن\" مصطلح لطيف يرمز إلى خط لغوي خفي يفصل المناطق السويسرية الناطقة بالألمانية عن نظيرتها التي يتحدث سكانها بالفرنسية بالقطع يلعب المال دوراً في ذلك. فسويسرا من بين أكثر دول العالم ثراء، ولديها تقاليد عريقة في الحكم الديمقراطي، كما أن لديمقراطيتها طابعاً خاصاً من خلال الاستفتاءات الشعبية كثيرة العدد التي تشهدها، ونظامها الفيدرالي الذي يتألف من كانتونات، أو مقاطعات، تحظى بقدرٍ كبيرٍ من الحكم الذاتي. وتنضوي كل هذه المقاطعات في إطار ما يسميه السويسريون بـ \"فيللينسناتسيون\"، وهو م��طلح يعني حرفياً \"الأمة التي قررت أن تكون كذلك بمحض إرادتها\". ولكن هذا المصطلح يكتسب في سويسرا دلالةً خاصةً، توصل معنىً مفاده وصف شعب هذا البلد بأنه \"أمةٌ نشأت وفي نفوس أبنائها رغبةٌ في العيش معاً\". وكما هو معتاد، يمكن أن يفسر التاريخ الكثير. فتعدد اللغات في سويسرا يعود إلى قرونٍ طويلة مضت، أي قبل وقتٍ طويل من ظهور هذه الأمة الموحدة التي تعيش حالياً على أراضيها، تلك الأراضي التي تقع في نقطة تلاقي مجموعات لغوية عديدة، تشكل التضاريس الجبلية فواصل وحواجز طبيعية فيما بينها. وهنا يقول لوران فلوتش، المسؤول عن متحف فيندونيسا للآثار الواقع في بلدية بروغ، إن سويسرا كانت منذ نحو 7 آلاف عام \"في منتصف كل شيء وعلى هامش كل شيء أيضاً\". \"روشتي غرابِن: كيف اتحدت مكونات سويسرا معاً\". وبحسب الوقائع التاريخية، فعندما تشكلت سويسرا الحديثة عام 1848، كانت الحدود اللغوية قد حُدِدَتْ بالفعل على أراضيها. ويوجد في سويسرا أربع لغات رسمية هي الألمانية والفرنسية والإيطالية والرومانشية، والأخيرة هي لغةٌ كان يتحدث بها الأبناء الأصليون للمنطقة، وتحظى بمكانةٍ محدودة، مشابهة للغة اللاتينية، ولا يتحدث بها حالياً سوى حفنة من السويسريين. ولا يخلو الأمر من لغة خامسة هي الإنجليزية، وهي تلك التي تُستخدم باطراد في الوقت الحاضر، لجسّر الفجوة اللغوية بين المتحدثين بلغاتٍ مختلفة في سويسرا. وأظهرت دراسة مسحية أجرتها مؤخراً مؤسسة معنية باللغات أن ثلاثة أرباع المستطلعة آراؤهم قالوا إنهم يستخدمون اللغة الإنجليزية ثلاث مرات على الأقل أسبوعياً. المفارقة أنه في سويسرا متعددة اللغات، يوجد حتى بداخل المقاطعات التي يتحدث سكانها لغةً ما واحدة انقساماتٌ لغوية كذلك. ففي المقاطعات الناطقة بالألمانية، تجد السكان يتحدثون ما يُعرف بـ\"اللهجة الألمانية السويسرية\" في أحاديثهم الخاصة، بينما يتعلمون الألمانية الفصحى في المدارس. ينضوي السويسريون معاً تحت لواء ما يُعرف بـ \"فيللينسناتسيون\"، وهو مصطلح يعني أن شعباً ما نشأ وفي نفوس أبنائه رغبةٌ في العيش معاً أما اللغة الإيطالية التي يتحدث بها سكان كانتون \"تيسينو\"، فتتضمن مفرداتٍ مأخوذة من اللغتين الألمانية والفرنسية. ورغم أن اللغة التي يتحدث بها المرء قد لا تكون قدراً محتوما، فإن تأثيرها يفوق مجرد تحديد طبيعة المفردات التي يستخدمها. فاللغة تشكل محركاً للثقافة التي تمثل بدورها المحرك للحياة برمتها. ومن هذا المنظور، يشكل \"روشتي غرابِن\" خطا حدوديا ثقافياً ولغوياً في الوقت نفسه. فالحياة تمضي على جانبيْ هذا الحاجز الخفي بإيقاعيْن مختلفيْن، حسبما ترى مانويلا بيانكي، التي تقول إن السويسريين الناطقين بالفرنسية يتسمون - في رأيها - بأنهم \"أكثر استرخاءً. فلا يزال احتساء كأس من النبيذ الأبيض على الغداء خلال أيام العمل أمراً معتاداً\". أما السويسريون الناطقون بالألمانية فلا يتمتعون - كما تقول هذه السيدة - بقدرٍ كبيرٍ من حس الدعابة \"كما يتبعون قواعد تفوق في صرامتها، تلك التي يتبعها اليابانيون\". واضطلع هذا الرجل مؤخراً بدورٍ رئيسي في تنظيم معرض يحمل اسم لكن الفاصل الثقافي بين المناطق السويسرية الناطقة بالإيطالية، وتلك التي يتحدث سكانها لغاتٍ أخرى في البلاد، أكثر حدة. ويميز هذا الحاجز أو الفاصل ما يُعرف بـ\"بولينتاغرابن\" أو \"خندق بولينتا\". ويشكل السويسريون الناطقون بالإيطالية أقليةً ذات سماتٍ ��ختلفة عن سواهم من سكان البلاد، فهم يشكلون 8 في المئة فحسب منهم. ويعيش غالبية هؤلاء في منطقة \"تيسينو\" الواقعة في أقصى جنوبي سويسرا. ويقول باولو كونسلافيس؛ وهو أكاديمي برازيلي عاش في هذه المقاطعة على مدى السنوات العشر الماضية، إنه أُبْلِغَ من جانب السكان عندما وصل إلى تلك المنطقة للمرة الأولى أن تيسينو تشبه إيطاليا تماماً، باستثناء أن كل شيء فيها يعمل بكفاءة. ويشير إلى أنه يعتقد أن هذه المقولة صحيحة. ويشعر هذا الأكاديمي - القادم من دولةٍ فيها لغة رسمية واحدة - بالدهشة إزاء قدرة السويسريين على التعامل بأربع لغات، والتنقل فيما بينها بسلاسة. ويقول في هذا الشأن: \"إن قدرتهم على التعامل بنجاح مع هذا الأمر، لرائعٌ بحق\". يشكل ما يُعرف بـ\"بولينتاغرابِن\" أو \"خندق بولينتا\" علامةً مميزةً للحدود الثقافية الفاصلة بين المناطق السويسرية الناطقة بالإيطالية وباقي أنحاء البلاد ويتذكر مشاركته في مؤتمرٍ حضره سويسريون يتحدثون الفرنسية والألمانية والإيطالية والإنجليزية، ما أدى إلى أن يشهد \"في قاعة مؤتمرات واحدة، عروضاً تقديمية بأربع لغات مختلفة\". ويقول كونسلافيس إن العيش في بيئة متعددة اللغات \"يعيد وبحق تشكيل الكيفية التي أرى بها العالم، وتصور الاحتمالات والإمكانيات المختلفة (الكامنة فيه). أنا الآن شخصٌ مختلفٌ وعلى نحوٍ كبير مما كنت عليه قبل 10 سنوات\". من جهة أخرى، يتفاوت نصيب كل لغة من اللغات الرسمية في سويسرا من حيث عدد السكان الذين يتحدثون بها. فغالبية كانتونات البلاد الـ 26 تتحدث الألمانية، بالتحديد 17 منها، بينما تتحدث أربع مقاطعات بالفرنسية وتنطق واحدةٌ بالإيطالية. بجانب ذلك، هناك ثلاث مقاطعات يتحدث سكانها لغتين، بينما يتحدث سكان كانتون واحد - وهو غراوبوندن - ثلاث لغات. وتشير الإحصاءات إلى أن غالبية السويسريين - تحديداً 63 في المئة منهم - يتحدثون الألمانية كلغةٍ أولى. فضلاً عن ذلك، فإن غالبية ما يعتبره العالم مرتبطاً بما يُعرف بـ \"الطابع السويسري\" - وهي خصالٌ وعاداتٌ مثل الدقة والتكتم والتحفظ ومراعاة الذوق - هي في واقع الأمر سماتٌ للسويسريين الناطقين بالألمانية. فاللغة التي يتحدث بها هؤلاء وثقافتهم تنزعان لأن يكون لهما موقعٌ مُهيمنٌ خاصة في عالم المال والأعمال. ويسبب هذا الأمر بعض الخلاف والاحتكاكات، برأي كريستوف بوشي، وهو مؤلف كتابٍ عن تاريخ الحدود اللغوية الخفية في سويسرا. لكن بوشي يشير إلى أن الطابع العملي أو \"البراغماتي\" الذي يحكم السياسة السويسرية، قادرٌ على التعامل مع مثل هذه الأمور. ويخلص إلى القول إن \"المصالحة\" هي اللغة الوطنية الحقيقية السائدة في سويسرا. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Travel .", "doc2": "Bu, mənim qatarla ən qısa səyahətlərimdən biri idi: İsveçrənin Neuchatel şəhərindən sadəcə bir dayanacaq olmaqla cəmi 10 dəqiqə. Lakin kiçik İns bələdiyyəsinə çatanda hər şey fərqli görünürdü. İlk əvvəl nəyin fərqli olduğunu aydınlaşdıra bilmədim. Bəlkə bu arxitektura fərqi idi? Yoxsa bədən dili? Hətta hava belə sanki dəyişmişdi. Bir az gəzişdim. Sadəcə bildiyim o idi ki, hələ də İsveçrədəyəm. Heç bir beynəlxalq sərhədi keçməmişdim. Küçə işarəsinə diqqət yetirdikdən sonra isə hər şey aydın oldu. Mən alman və fransızdilli İsveçrə arasında görünməyən xətt olan Röstigraben-i keçmişdim. İsveçrənin dörd rəsmi dili var: alman, fransız, italyan, retoroman dilləri Röstigraben sözü \"rösti xəndək\" mənasını verir. Bu terminin tarixi Birinci Dünya müharibəsinə gedib çıxır. Həmin vaxt İsveçrənin loyallığı linqvistik xətlərə uyğun bölünmüşdü. Rösti ənənəvi İsveçrə-alman yeməyidir. O, qızardılmış kartof və bəzən isə donuz əti, pendir və soğanlı kartofdan ibarətdir. Coğrafi olaraq Röstigraben təxminən Zane çayı boyunca uzanır. Onu heç bir xəritədə görmək mümkün deyil. O, sadəcə beyinlərdə həkk olunub. Lakin digər sərhədlər kimi, Röstigraben-i də məni kimi xaricilər istisna olmaqla heç kim bilmədən keçmirdi. Almandilli isveçrəlilərin təxminən yarısı hər il \"sərhədi\" yalnız bir dəfə keçir. 15 faizi isə indiyə qədər heç vaxt keçməyib, ən son təhqiqatda belə deyilir. Röstigraben \"sanki təhlükəli bir bölgəyə müvəqqəti miqrasiyaya bənzəyir. Orada insanların nə danışdığını anlamırsınız\", İsveçrənin qeyri-kommersiya təşkilatının rəhbəri Manuela Bianchi yarızarafat mənə dedi. Onun atası italyandilli, anası isə almandillidir. O, hər iki dildə danışa bilir və üstəgəl məktəbdə fransız və ingilis dillərini də öyrənib. Bəli, İsveçrənin çoxdilli olması bəzən problemlər yaradır - bir çox ərzaq şirkətləri məhsulların tərkibi haqda hər üç dildə yazır. Lakin ümumiyyətlə bu reallıq \"gözəl nemət\" kimi qiymətləndirilir. İsveçrə üçün çoxdillilik, britaniyalılar üçün nəzakət və italyanlar üçün dəb qədər əhəmiyyətlidir. Bu, onlar üçün milli iftixar mənbəyidir. Kiminsə öz dil bilmə bacarıqlarına görə öyünməsi \"isveçrəlilərə yaraşmır\". Röstigraben alman və fransızdilli İsveçrəni ayıran gözəgörünməz xətdir Sərhəd haqqında düşünərkən ağıla siyasi demarkasiya - sərt sərhəd, bəlkə də iki milləti bir-birindən ayıran divar gəlir. Lakin mədəni sərhədlər, linqvistik sərhədlər və düşüncə sərhədləri də var. Bunu isveçrəlilərdən yaxşı heç kim bilmir. Buradakı dil və mədəni rəngarənglik İsveçrədəki digər hər şey kimi mükəmməl şəkildə işləyir. İsveçrə dünyada demokratik ənənələri olan ən zəngin dövlətlərdən biridir: çoxsaylı referendumların keçirildiyi xüsusi demokratiya və yüksək muxtariyyəti olan əyalətlərdən, kantonlardan ibarət dövlət. Onlar isveçrəlilərin adlandırdığı kimi, \"Willensnation\" şəklində birləşiblər. Yəni \"istəklə yaranmış millət\". Bu sözün İsveçrədə xüsusi əhəmiyyəti var. Bu, onlar üçün \"birgə yaşamaq istəyi ilə doğulmuş millət\" deməkdir. İsveçrəni Willensnation, yəni \"birgə yaşamaq arzusu ilə doğulmuş millət\" ideyası birləşdirir Tarix də bir çox şeylərə işıq salır. İsveçrənin çoxdilli bu günü bir çox əsrlər bundan əvvələ dayanır. Həmin dövrlərdə heç birləşmiş millət də mövcud deyildi. Bu bölgə bir neçə linqvistik qrupların yolayrıcında yerləşir. Dağlar sanki onlar arasında təbii sərhəd yaradır. 1848-ci ildə İsveçrə yarananda dil sərhədləri artıq mövcud idi. İsveçrənin dörd rəsmi dili var: alman, fransız, italyan və retoroman dili. Sonuncusu məhdud statusa malikdir və çox az sayda isveçrəlilər bu dildə danışır. Beşinci dil olan ingilis dili isə sanki bu dillər arasında körpü rolunu oynayır. Pro Linguis tərəfindən keçirilmiş ən son sorğuda iştirakçıların dörddə üçü həftədə üç dəfə ingilis dilindən istifadə etdiyini bildirib. Çoxdilli İsveçrədə hətta dil bölgüsünün özü də bölünüb. Almandilli kantonlarda insan evdə İsveçrə almancasında danışır, məktəblərdə isə standart almanca öyrənirlər. Ticino kantonunda istifadə edilən italyancaya alman və fransız dillərindən də sözlər əlavə edilib. İtalyandilli İsveçrənin mədəni bölgüsü... Dil müqəddərat olmasa da, o, işlətdiyimiz sözlərdən daha çox şeyi müəyyənləşdirir. Dil mədəniyyəti, mədəniyyət isə həyatı hərəkətə gətirir. Bu mənada Röstigraben dil sərhədi qədər həm də mədəni sərhəd deməkdir. \"Fikrimcə fransızdillilər daha rahatdırlar. Hətta adi iş günündə belə nahara bir badə ağ şərab normal sayılır. Almandillilər isə daha az zarafat hissinə malikdirlər\", Bianchi izah edir. İtalyandilli İsveçrədə bölgü daha dərindir. Bu bölgü Polentagraben adlandırılır. İtalyandillilər azlıq sayılır və əhalinin yalnız 8 faizini təşkil edirlər. Onlar əsasən cənubdakı Ticino kantonunda yaşayırlar. \"Bura ilk dəfə köçəndə mənə dedilər ki, Ticino İtaliyaya bənzəyir, lakin İtaliyadan fərqli olaraq burada qanunlar işləyir. Məncə, bu həqiqətdir\", son 10 ildir Ticino-da yaşayan braziliyalı akademik Paulo Goncalves deyir. Yeganə rəsmi dili olan ölkədən gəlmiş Goncalves İsveçrənin bu çoxdilliliyindən heyrətə gəlir. \"Onların bir-biri ilə necə yola getmələri inanılmazdır\", insanların fransızca, almanca, italyanca və ingiliscə danışdığı konfransı xatırlayan Goncalves deyir. \"Eyni konfrans zalında təqdimatlar dörd müxtəlif dildə edilirdi\". \"Mən artıq 10 il bundan əvvəllə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə fərqli insanam\", o əlavə edir. İsveçrənin 26 kantonundan 17-si almandillidir İsveçrənin dilləri bərabər bölünməyib. Ölkənin 26 kantonundan 17-si almandillidir. Digər dördü fransız, yalnız biri isə italyandillidir. Üç kanton iki dilli, bir kanton isə hətta üç dillidir. İsveçrəlilərin əksəriyyətinin - 63 faizinin birinci dili alman dilidir. Dünyanın İsveçrəyə aid etdiyi dəqiqlik və təmkinlilik İsveçrədəki almandillilərərə xas xüsusiyyətdir. İsveçrə-alman dili və mədəniyyəti, xüsusi ilə də biznes dünyasında dominantdır. İsveçrənin görünməyən linqvistik sərhədləri barədə bir kitabın müəllifi Christophe Büchi-yə görə, ziddiyyətin mənbəyi də məhz budur. \"Lakin bununla İsveçrə siyasətini idarə edən praqmatizm başa çıxa bilər.\" İsveçrənin əsl milli dili, o deyir, razılıq dilidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140408_ukraine_crisis_talks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140409_meeting_ec_ukrain_russia", "doc1": "احتشد متظاهرون مؤيدون لموسكو في دونيتسك وسيكون هذا أول اجتماع رباعي منذ اندلاع الازمة في أوكرانيا. وستنضم كاثرين اشتون مسؤولة السياسة الخارجية في الاتحاد الاوروبي إلى وزير الخارجية الامريكي جون كيري ونظيره الروسي سيرغي لافروف ووزير الخارجية الاوكراني اندري ديشتشيتسا. وضمت روسيا القرم في فبراير / شباط وحشدت قواتها على الحدود مع أوكرانيا. وتتهم كييف والولايات المتحدة موسكو بخلق الاضطرابات في شرقي اوكرانيا ذي الاغلبية المتحدثة بالروسية كذريعة لضم المزيد من المناطق، وترفض موسكو هذا الزعم بصورة مشددة. مواضيع قد تهمك نهاية ورفضت موسكو حتى الان الاعتراف بالسلطات في كييف اثر الاطاحة بالرئيس فيكتور يانوكوفيتش الموالي لموسكو. ولم يتم تحديد تاريخ ومكان اجراء المحادثات، ولكن مسؤول بالاتحاد الاوروبي اكد اجراءها في اوروبا. \"خطأ تاريخي\" وقالت متحدثة باسم اشتون إنها \"ستواصل جهودها الدبلوماسية التي تهدف الى حلحلة الموقف في اوكرانيا. وضمن هذا الاطار ستلتقي وزراء خارجية الولايات المتحدة وروسيا واوكرانيا الاسبوع المقبل\". ويوم الثلاثاء، حذر حلف شمال الاطلسي روسيا من أن اي تدخل آخر في أوكرانيا سيكون \"خطأ تاريخيا\" له تبعات خطيرة. وقال السكرتير العام لحلف شمال الاطلسي اندريس فوغ راسموسين إن موسكو يجب تسحب القوات التي تحشدها على الحدود مع شرق أوكرانيا. وقال \"ادعو روسيا للتراجع وألا تصعد الموقف شرق أوكرانيا\". ويقول الرئيس الروسي فلاديمير بوتين إن بلاده لا تعتزم غزو اوكرانيا ولكنها تحتفظ بحق حماية المصالح الروسية هناك. ودعا راسموسين روسيا \"للاشتراك في حوار جاد مع السلطات الاوكرانية\". وتزايدت التوترات في نهاية الاسبوع الماضي عندما استولي نشطاء موالون لموسكو على مباني تابعة للحكومة الاقليمية في دونيتسك ولوهانسك وخاركيف في عملية لم يشبها عنف. ولكن في لوهانسك اتهم مسؤولون \"متطرفين\" احتلوا مقر الامن في الولاية بوضع متفجرات في المبنى واحتجاز نحو 60 شخصا. ونفى النشطاء في المبنى وجود مفجرات في حوزتهم او احتجاز رهائن ولكنهم قالوا انهم استولوا على مخزن اسلحة ملبئ بالبنادق الآلية. تحشد روسيا معدات وعسكرية وقوات على الحدود مع اوكرانيا ما زال مقر الامن في لوهانسك محتلا", "doc2": "Gözlənilən kimi danışıqlarda Aİ-nin Xarici Siyasət üzrə Ali Komissarı Catherine Ashton, ABŞ Dövlət katibi John Kerry, Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov və onun ukraynalı həmkarı Andriy Deshchytsia iştirak edəcək. Görüşün dəqiq yeri və tarixi haqda hələlik məlumat verilmir. Aİ təmsilçisi görüşün Avropada keçiriləcəyini təsdiqləyib. Daha öncə Sergey Lavrov Moskvanın Ukraynadakı vəziyyəti çoxtərəfli formatda danışıqlarda müzakirəsinə hazır olduğunu bildirib. Baronessa Ashtonun təmsilçisi bəyan edib ki, Aİ-nin Xarici Siyasət üzrə Ali Komissarı “Ukraynadakı vəziyyətin yüngülləşdirilməsi ��çün diplomatik cəhdlərini davam etdirəcək. Bu məzmunda gələn həftə o, ABŞ, Rusiya və Ukrayna xarici işlər nazirləri ilə danışıqlar aparacaq”. “Qoşunları geri çəkmək” Bu arada NATO Baş katibi Anders Fogh Rasmussen Rusiya hakimiyyətini Ukrayna ərazisinə rus qoşunlarının yeridilməsinin ağır nəticəli “tarixi səhv” olacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edib Rasmussen tezliklə rus qoşunlarının Ukrayna sərhəddindən geri çəkilməsini tələb edib. “Mən həqiqətən də çox narahatam. Mən Rusiyanı kənara çəkilməyə və Ukraynanın şərqində vəziyyəti gərginləşdirməməyə çağırıram”, NATO baş katibi bəyan edib. NATO Baş katibi Anders Fogh Rasmussen Rusiya hakimiyyətini Ukrayna ərazisinə rus qoşunlarının yeridilməsinin ağır nəticəli “tarixi səhv” olacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edib. O, Rusiyanı Ukrayna ilə sərhəddə “on minlərlə əsgəri geri çəkməyə” və “Ukrayna hakimiyyəti ilə konstruktiv dialoqu başlamağa” çağırıb. BBC-yə müsahibəsində cənab Rasmussen deyib ki, vəziyyətin narahatlıq doğurduğuna baxmayaraq, NATO hazırda Rusiyanın hərəkətinə güclə cavab vermək variantını nəzərdən keçirmir. “Biz inanırıq ki, münaqişə siyasi və diplomatik yollarla həll olunmalıdır. Amma buna nail olmaq üçün, hərbi vəziyyətin miqyasını kiçiltməyə ehtiyac var. Ona görə Rusiyanın təcili qaydada qoşunlarını geri çəkməsi lazımdır”, o deyib. “Biz prinsip etibarilə heç zaman fövqaladə vəziyyət halında planlarımızı şərh etmirik. Amma indi biz öncəliklə müttəfiqlərimizin kollektiv təhlükəsizliyinə önəm veririk və ona görə hava məkanına nəzarəti gücləndirmək, baş verənləri müşahidə etmək üçün addımlar atırıq və siz, həmçinin bizim Qara dənizdə hərbi iştirakımızın möhkəmləndiyini görə bilərsiniz”, NATO Baş katibi BBC-yə müsahibəsində deyib. Çərşənbə axşamı NATO-nun rəsmi təmsilçisi alyansın yaxın zamanda Baltik ölkələrinin üzərində, səmada növbə çəkən qırıcıların sayının üç dəfə artıracağını təsdiqləyib. “Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının təxribatçıları” ABŞ Dövlət Katibi John Kerry Senatda bəyan edib ki, Ukraynanın şərqindəki toqquşmalarda, həmçinin Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının oraya “xaos əkmək” məqsədilə göndərilən təxribatçıları iştirak edir. Kerrynin sözlərinə görə, Kreml Krım məsələsində olduğu kimi vəziyyətdən istifadə edərək Ukrayna ərazisinə qoşun yeritmək istəyir. “Aydın olmalıdır ki, Birləşmiş Ştatlar və bizim müttəfiqlərimiz heç şübhəsiz Rusiyanın on doqquzunçu əsrdəki hərəkətlərinə görə iyirmi birinci əsrin vasitələrini istifadə edirlər”, ABŞ Dövlət katibi bəyan edib. John Kerrynin bəyan etdiyi kimi, Rusiyanın mümkün hərbi müdaxiləsi ona baha başa gələcək. Vaşinqton tərəfdən yeni sanksiyalar Rusiya iqtisadiyyatının bank, energetika, dağ mədənçiliyi və digər önəmli sahələrinə toxunacaq. “Onların hamısı masa üzərindədir və prezident Obama bu addımların gerçəkləşməsi üçün artıq sərəncam imzalayıb”, amerikalı Dövlət katibi vurğulayıb. Rusiya xarici işlər naziri dərhal Kerrynin çıxışına münasibət bildirib. “Bizim amerikalı həmkarlarımız öz vərdişlərini digərlərinə tətbiq etməklə vəziyyəti təhlil etməyə çalışır”, Lavrov ABŞ-ın Maydana maliyyə yardımı edə biləcəyinə işarə vuraraq qeyd edib. “Elə səslənir ki, sanki beş ay öncəyə dönüb və Kiyevin Maydanında baş verənləri təsvir edir”, XİN rəhbəri deyib. “Ciddi nəticələr” Daha öncə ABŞ Ukraynanın şərqində rusiyameylli etirazçıların Donetsk, Xarkov və Luqanskda dövlət binalarının ələ keçirilməsindən sonra gərginliyin artması ilə bağlı “böyük narahatlıq” ifadə edib. Çərşənbə günü amerikalı senatorlar Rusiya ilə istənilən hərbi əməkdaşlığın dayandırılması və müdafiə xərclərini tənzimləyən illik qanun layihəsinə bir sıra tədbirlərin daxil etmək məqsədlərini bəyan edib. Amerika Konqresinin Nümayəndələr Palatasının silahlı qüvvələr komitəsinin rəhbərləri cənab McCain, Michael Rogers və Michael Turner prezident Obama üçün “hərəkətlər siyahısı” adlandırdıqları bu qanun layihəsini dəstəkləyib. “Ukraynanın belə bir problemlə üzləşdiyi və Birləşmiş Ştatların kənarda qalmasını uyğunlaşdıra bilmirəm”, Michael Turner bəyan edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/09/140903_obama_is_troops", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140903_obama_us_personnel", "doc1": "اختطف سوتلوف العام الماضي في سوريا. يأتي هذا في الوقت التي أعلنت فيه واشنطن أنها تعمل على التحقق من صحة تسجيل مصور نشر على شبكة الانترنت يظهر \"ذبح\" الصحفي الأمريكي ستيفين سوتلوف على يد مسلح تابع لتنظيم الدولة الإسلامية. وأعلن البيت الأبيض أن أوباما قرر ارسال مسؤولين كبار إلى الشرق الأوسط \"لبناء شراكة اقليمية اكثر قوة\" للتصدي لمتشددي تنظيم الدولة الإسلامية. وبدا أن الرجل الذي ظهر في الفيديو ويفترض أنه ينفذ الإعدام هو نفس الرجل الذي يتحدث الانجليزية بلكنة بريطانية في التسجيل المصور في 19 من أغسطس/ آب الذي عرض لقتل الصحفي الأمريكي جيمس فولي. واختطف سوتلوف العام الماضي في سوريا. مواضيع قد تهمك نهاية وظهر الشهر الماضي في نهاية فيديو يظهر قتل الصحفي جيمس فولي بطريقة مماثلة. وكانت والدة سوتلوف قد ناشدت زعيم تنظيم الدولة الإسلامية إطلاق سراح ابنها بعد قتل فولي. وقال المتحدث باسم البيت الأبيض جوش إيرنست إن المسؤولين الأمريكيين لا يزالوا يحققون في مدى صحة فيديو قتل سوتلوف. وقال إيرنست: \"لا استطيع تأكيد صحة مقطع الفيديو أو التقارير الواردة بهذا الصدد.\" وأضاف: \"إذا نشر مقطع فيديو، فسيتم تحليله من جانب الحكومة الأمريكية ومسؤولي الاستخبارات للوقوف على مدى صحته.\" وشنت الولايات المتحدة مؤخرا عشرات الغارات ضد أهداف تابعة لتنظيم الدولة الإسلامية في العراق. \"تحالف شرير\" ويظهر مقطع الفيديو رجل ملثما مع سوتلوف، الذي كان يتردي ملابس برتقالية. وأوضح الملثم أن قتل سوتلوف يأتي ردا على الغارات الأمريكية. وقال: \"عدت يا أوباما، عدت بسبب سياستك الخارجية المتغطرسة تجاه الدولة الإسلامية...على الرغم من تحذيراتنا الجدية.\" وأضاف: \"ننتهز هذه الفرصة لنحذر تلك الحكومات التي دخلت في هذا التحالف الشرير مع أمريكيا ضد الدولة الإسلامية كي يتراجعوا ويتركوا مواطنينا بمفردهم.\" ودعا إيرنست إلى توخي الحذر بسبب وحشية مقطع الفيديو. ووصف رئيس الوزراء البريطاني ديفيد كاميرون ذبح الصحفي بأنه \"تصرف مثير للاشمئزاز وحقير\". واختطف سوتلوف قرب مدينة حلب في شمالي سوريا في أغسطس/آب 2013. وعمل الصحفي الأمريكي من قبل لدى مجلة \"تايم\" و\"فورين بوليسي\" و\"كريستين ساينس مونيتور\". وكان مراسلا في مصر وليبيا وسوريا. ويقول أصدقاؤه إنه عاش في اليمن لأعوام عدة، ويتحدث العربية بصورة جيدة.", "doc2": "Cənab Obama dövlət katibi John Kerry və Ağ Ev rəhbəri John Kirby-ə tezliklə Yaxın Şərqə \"regionda əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi\" üçün səfər etməyi tapşırıb Bununla da, İraqdakı ABŞ əsgərlərinin sayı 820-ə qədər artacaq. Cənab Obama həmçinin dövlət katibi John Kerry və Ağ Ev rəhbəri John Kirby-ə tezliklə Yaxın Şərqə İslam Dövlətindən (İD) olan cihadçı-döyüşçülərə qarşı mübarizə aparmaq üçün \"regionda əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi\" məqsədilə səfər etməyi tapşırıb. İraqda vəziyyət son aylar daha da pisləşib. İD qruplaşmasından olan radikallar və onlara loyal sünni döyüşçülər İraqın şimalı və qərbində nəzarəti ələ keçirib. Minlərlə iraqlı həyatını itirib, onlardan çoxu mülki əhali olub. Milyondan çox insan evlərini tərk edərək qaçqış həyatı yaşayır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51351019", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51367736", "doc1": "أُغلقت مدينة ووهان الصينية، بؤرة انتشار فيروس كورونا، في 23 يناير/كانون الثاني ظلت وانغ، وهي ربة منزل تبلغ من العمر 33 عاما، وأسرتها في المدينة منذ إغلاقها في 23 يناير/كانون الثاني. وأصاب الفيروس، منذ ذلك الوقت، ما يزيد على 20 ألف شخص في شتى أرجاء العالم، مما أدى إلى وفاة نحو 427 حالة. وتحدثت وانغ، في مقابلة نادرة مع بي بي سي من داخل مدينة ووهان، عن قصة معاناة أسرتها من أجل البقاء. وتقول وانغ \"منذ ظهور الفيروس، توفي عمي وحالة والد�� في تدهور أما أمي وخالتي فقد بدأت الأعراض تظهر عليهما\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضافت يعاني والدي من ارتفاع في درجة الحرارة، وصلت درجة حرارته بالأمس إلى 39.3 درجة مئوية، وهو يسعل باستمرار ويواجه صعوبة في التنفس، أحضرنا إليه في المنزل جهاز الأكسجين، وهو يعتمد على هذا الجهاز بشكل كلي. وتضيف أنه يتناول الأدوية الصينية والغربية في الوقت الحالي، ولا يوجد مستشفى يستطيع الذهاب إليه بسبب عدم تأكيد حالة إصابته نظرا لعدم توافر أجهزة الفحص. تذهب أمي وخالتي إلى المستشفى يوميا على أمل الحصول على سرير لوالدي رغم حالتهما الصحية، ولكن لن يستقبلهم أي مستشفى. أعلنت منظمة الصحة العالمية فيروس كورونا أزمة صحية \"لا أحد يساعدنا\" يوجد في مدينة ووهان العديد من مراكز الحجر الصحي لاستيعاب المرضى الذين يعانون من أعراض طفيفة أو لا يزالون في فترة حضانة الفيروس. كما توجد بعض المرافق البسيطة والأساسية هناك، إلا أن الوضع بالنسبة للأشخاص الذين يعانون من حالة إصابة خطيرة مثل والدي، لا توجد أسرّة لهم. توفي عمي بالفعل في أحد مراكز الحجر الصحي بسبب عدم وجود مرافق طبية للأشخاص الذين يعانون من أعراض حادة للمرض. أتمنى أن يحصل والدي على بعض العلاج المناسب، لكن لا أحد يتصل بنا أو يساعدنا في الوقت الحالي. تواصلت مع المرشدين الاجتماعيين عدة مرات، بيد أن الرد الذي حصلت عليه كان \"لا تتوافر لنا فرصة الحصول على سرير في المستشفى\". اعتقدنا في البداية أن مركز الحجر الصحي التي ذهب إليه والدي وعمي كان مستشفى، لكن تبين أنه كان فندقا. لم يكن هناك ممرض أو طبيب ولم تكن هناك مدفأة. كانوا قد ذهبوا في فترة ما بعد الظهر، وقدم لهم العاملون عشاء باردا في ذلك المساء، كان عمي مريضا جدا في ذلك الوقت، كان يعاني من أعراض تنفسية حادة وبدأ يفقد الوعي. لم يأت طبيب لعلاجه، ظل هو ووالدي في غرفتين منفصلتين، وعندما ذهب والدي لرؤيته في الساعة 06:30 في الصباح ، كان قد توفي. سيدة تقود دراجة في شوارع شبه خالية في مدينة ووهان يوم الأثنين \"الموت في المنزل أفضل من الذهاب إلى الحجر الصحي\" المستشفيات الجديدة التي يجري بناؤها مخصصة للأشخاص الموجودين بالفعل في مستشفيات أخرى في الوقت الراهن، وسوف ينقلون إلى المستشفيات الجديدة. لكن بالنسبة لأشخاص مثلنا، تقول السيدة، لا يمكننا حتى الحصول على سرير الآن، ناهيك عن الحصول على سرير في المستشفيات الجديدة. إذا اتبعنا إرشادات الحكومة، فإن المكان الوحيد الذي يمكننا الذهاب إليه الآن هو مراكز الحجر الصحي هذه، لذا إن ذهبنا، فإن ما حدث لعمي سيحدث بعد ذلك لوالدي. لذلك نحن نفضل الموت في المنزل. تخشى هيئات الصحة من تفشي فيروس كورونا القاتل \"عدد السكان المصابين هائل\" توجد أسر كثيرة مثلنا، تواجه جميعها نفس الصعوبات. كان العاملون في الحجر الصحي قد رفضوا استقبال صديق والدي لأنه كان يعاني من ارتفاع حاد في درجة الحرارة. كما أن الموارد محدودة، وعدد السكان المصابيين هائل، نحن خائفون، لا نعرف ما الذي سيحدث بعد ذلك. رسالة وانغ إلى العالم ما أريد أن أقوله هو لو كنت أعلم أنهم سيغلقون المدينة في 23 يناير/كانون الثاني، لكنت أخرجت عائلتي بأكملها بكل تأكيد، لأنه لا توجد أي مساعدة هنا. ولو كنا في مكان آخر، ربما كان هناك أمل، لا أعلم إن كان أشخاص مثلنا، ممن استمعوا إلى الحكومة وبقوا في ووهان، اتخذوا القرار الصحيح أم لا. لكنني أعتقد أن وفاة عمي أجابت عن هذا السؤال.", "doc2": "Koronavirus infeksiyasının yayılmağa başladığı Çinin Wuhan şəhəri yanvarın 24-dən \"qapadılıb\" 33 yaşlı evdar qadın olan Wenjun Wang yanvarın 23-də şəhərin \"qapadılmasından\" sonra orada qalıblar. O vaxtdan sonra, bütün dünyada 20 mindən çox insan bu virusa yoluxub, 427 nəfər ölüb. Uhan şəhərində qalan Wenjun Wang BBC-yə ailəsinin həyat mübarizəsindən danışıb. Koronavirusun başlamasından bəri əmim vəfat edib, atam ağır xəstədir və anam və xalamda bəzi simptomlar görünməyə başlayıb. Kompüter tomoqrafiyası ağciyərlərinin yoluxduğunu göstərir. Qardaşım da öskürür və nəfəs almaqda çətinlik çəkir. Atamın yüksək hərarəti var. Dünən onun 39.4 dərəcə qızdırması var idi və davamlı öksürür, nəfəs problemləri yaşayırdı. Biz ona oksigen aparatı gətirdik və o, həftənin hər günü, 24 saat maşına bağlı qalır. O, hazırda həm Çin, həm də Qərb istehsalı olan dərmanlar qəbul edir. Onun gedə biləcəyi xəstəxana yoxdur, çünki onun vəziyyəti yoxlanış testlərinin azlığından təsdiqlənməyib. Anam və xalam özlərinin vəziyyətinə baxmayaraq hər gün xəstəxanaya gedirlər ki, bəlkə atam üçün bir yer tapıla. Lakin heç bir xəstəxana onları qəbul etməz. \"Bizə heç kim kömək etmir\" Uhan şəhərində virusun yüngül simptomları olan və ya inkubasiya müddətində olan xəstələri yerləşdirmək üçün çoxlu karantin mərkəzləri var. Orada bir neçə sadə və həqiqətən ilkin imkanlar var. Lakin mənim atam kimi ağır vəziyyətdə olan insanlar üçün yer yoxdur. Mənim əmim karantin mərkəzlərinin birində öldü, çünki orada ağır simptomları olanlar üçün tibbi imkanlar yoxdur. Mən ümid edirəm ki, atam düzgün müalicə ala biləcək, lakin hazırda heç kim bizimlə əlaqə saxlamır və bizə heç kim kömək etmir. Mən bir neçə dəfə icma işçiləri ilə əlaqə saxlasam da, aldığım cavab o olub ki, \"bizə xəstəxanada yer ayrılmasına imkan yoxdur\". Dünya Səhiyyə Təşkilatı koronavirus infeksiyası ilə bağlı qlobal səhiyyədə fövqəladə vəziyyət elan etmişdi Başlanğıcda atamın və əmimin getdiyi karantin mərkəzinin xəstəxana olduğunu düşünsək də, ora otel imiş. Orada nə tibb bacısı, nə həkim, nə də istilik sistemi var idi. Onlar oraya axşam getmişdilər və içilər onlara soyuq yemək vermişdilər. Onda mənim əmim çox xəstə idi, ağır tənəffüs simptomları var idi və huşunu itirməyə başlamışdı. Onu müalicə etmək üçün heç bir həkim gəlmədi. Əmim və atam ayrı-ayrı otaqlarda qalırdılar və atam səhər saat yeddinin yarısında onun otağına gedəndə əmim artıq ölmüşdü. \"Karantinə getməkdənsə, evdə ölərik\" Yeni xəstəxanalar hazırda başqa xəstəxanalarda olan insanlar üçün inşa edilir. Onlar yeni xəstəxanalara köçürüləcəklər. Lakin bizim kimi insanlara nəinki yeni xəstəxanaya getmək, heç hazırda olan xəstəxanalarda yer verilmir. Hökumətin təlimatlarını izləsək, bizim hazırda gedə biləcəyimiz yeganə yer o karantin mərkəzləridir. Ondansa, evdə ölərik. \"Yoluxmuş əhali çoxdur\" Ətrafımızda bizim kimi ailələr çoxdur, onlar da eyni çətinliklərlə üzləşirlər. Mənim dostumun atasını yüksək hərarəti olduğu üçün hətta karantin mərkəzinə qəbul etməkdən imtina ediblər. İmkanlar məhduddur, lakin yoluxmuş əhali çoxdur. Biz qorxuruq və nə bundan sonra nə baş verəcəyini bilmirik. Wang-ın dünyaya mesajı Demək istəyirəm ki, əgər mən yanvarın 23-də şəhərin \"bağlanacağını\" bilsəydim, mütləq bütün ailəmi oradan çıxarardım. Çünki burada kömək yoxdur. Hər hansı başqa yerdə olsaydıq, bir ümid ola bilərdi. Bizim kimi hökumətə qulaq asaraq Uhan şəhərində qalan insanların doğru və ya yalnış qərara verdiyini bilmirəm. Lakin məncə, əmimin ölümü bu suala cavabdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/interactivity/2016/05/160502_comments_journalism_freedom", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-48117868", "doc1": "نقابة الصحفيين في مصر هي الاقدم والاكبر من بين نقابات الصحفيين في الدول العربية ويعتبر هذا اليوم فرصة للنهوض بالمبادئ الأساسية لحرية الصحافة، وتخليدا لذكرى الصحفيين الذين فقدوا أرواحهم أثناء تأديتهم لواجبهم المهني. وقبل ساعات من الذكرى، داهمت قوات الامن المصرية مقر نقابة الصحفيين وألقت القبض على صحفيين مصريين بسبب عملهما الصحفي مما حدا بالنقابة الى اصدار بيان شديد اللهجة ضد وزارة الداخلية، مطالبة بإقالة وزير الداخلية. فقد قال نقيب الصحفيين المصريين يحيى قلاش إن مجلس النقابة عقد اجتماعا طارئا في وقت متأخر مساء الأحد الاول من مايو/ايار واستمر حتى الساعات الأولى من صباح يوم الاثنين ودعا فيه أيضا الصحفيين لعقد اجتماع طارئ للجمعية العمومية للنقابة يوم الأربعاء المقبل \"لاتخاذ القرارات المناسبة\". وقالت وزارة الداخلية ان إلقاء القبض على الصحفيين جاء تنفيذا لقرار النيابة العامة بضبطهما ونفت في بيان أصدرته في وقت مبكر اليوم الاثنين اقتحام النقابة أو استخدام القوة أثناء القبض عليهما، وقالت ان ثمانية ضباط فقط توجهوا للنقابة وسلم الصحفيان نفسيهما لهم \"طواعية\". مواضيع قد تهمك نهاية وصرح محمود كامل، عضو مجلس النقابة، لرويترز مساء الأحد إن \"أكثر من 40 فردا من أفراد الأمن وضباط الشرطة حاولوا تحطيم باب النقابة ولما فتحت لهم الأبواب اعتدوا على الأمن ودنسوا حرم النقابة وقبضوا على صحفيين اثنين \"، واصيب أحد أفراد أمن النقابة بعدما تلقى لكمة في عينه. وكان الصحفيان عمرو بدر، رئيس تحرير موقع \"بوابة يناير الالكترونية\"، ومحمود السقا، الصحفي في الموقع نفسه، معتصمين في المبنى منذ يوم السبت اعتراضا على قرار صادر من النيابة بضبطهما بتهمة التحريض على التظاهر ضد اتفاقية لتعيين الحدود البحرية بين مصر والسعودية أبرمت الشهر الماضي. ما جرى في مصر قد يراه البعض اقل بكثير مما يتعرض له الصحفيون في مناطق اخرى من العالم وبعض الدول العربية الاخرى التي لا توجد فيها حتى نقابات خاصة بالصحفيين تقوم بمهمة الدفاع عن الصحفيين وحمايتهم من تغول وسطوة السلطات وتعسفها ضدهم. فقد اشار اتحاد الصحفيين العرب الى ان اوضاع الصحفيين والصحافة في العالم العربي كان عرضة لمزيد من التضييق والانتهاكات. فقد جاء في تقرير الاتحاد عن الحريات الصحفية (للاطلاع على التقرير اضغط هنا) في الدول العربية لعامي 2015/2016 والذي صدر منذ اقل من شهر: \"لا يزال الصحفيون في اغلب بلدان العالم العربي يعانون من اشكال عديدة من الانتهاكات ما بين الحبس والقمع والاعتقال والتعذيب الا ان ابشع هذه الانتهاكات هي التصفيات الجسدية واستهداف الصحفيين من جانب الجماعات المسلحة والعصابات الارهابية اثناء قيامهم بواجبهم\". وخلص التقرير الى ان حرية الصحافة والصحفيين في الدول العربية \"أصبحت في مأزق شديد خاصة فيما يتعلق بتعنت الحكومات واضطهادها وقمعها للصحفيين، لاسباب ربما تعود لعدم الفهم لادوار الصحافة والصحفيين، وعدم الايمان بحرية الصحافة\". سنناقش معكم هذه المحاور وغيرها في حلقة الثلاثاء 3 أيار/مايو من برنامج نقطة حوار الساعة 16:06 جرينتش. خطوط الاتصال تفتح قبل نصف ساعة من البرنامج على الرقم 00442031620022. إن كنتم تريدون المشاركة عن طريق الهاتف يمكنكم إرسال رقم الهاتف عبر الإيميل على nuqtat.hewar@bbc.co.uk يمكنكم أيضا إرسال أرقام الهواتف إلى صفحتنا على الفيسبوك من خلال رسالة خاصة Messageكما يمكنكم المشاركة بالرأي على الحوارات المنشورة على نفس الصفحة، وعنوانها: https://www.facebook.com/hewarbbc أو عبر تويتر على الوسم @nuqtat_hewar", "doc2": "Bu gün 1993-cü ildə UNESCO-nun tövsiyyəsi əsasında BMT-nin Baş Assambleyası tərəfindən təsis edilib. BMT-nin Baş katibi Antonio Guterres deyir ki, \"Heç bir demokratiya şəffaf və inamlı informasiyaya əlçatımlıq olmadan tam deyil\". Azərbaycan beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən dəfələrlə mətbuat azadlığının məhdudlaşdırılması, jurnalistlərin həbsi və onlara təzyiq edilməsi ilə bağlı tənqid edilib. Hökumət bu tənqidləri əsassız hesab edir. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanda mətbuat azadlığının qorunduğunu deyir. Avropa Parlamenti 2018-ci ilin iyulunda qəbul etdiyi qətnamədə Avropa İttifaqına gələcəkdə Azərbaycanla bağladığı razılıqlarda siyasi məhbusların azad edilməsini ətraflı razılığın ratifikasiyası üçün şərt olduğunu Azərbaycan hökumətinə xatırlatmağı tövsiyə etmişdi. Sənəddə hazırda həbsdə olan jurnalistlər Əfqan Muxtarlı, Seymur Həzi, Elçin İsmayıllının dərhal azad edilməsinə nail olması tövsiyyə edilmişdi. Qətnamədə həmçinin Aİ-yə araşdırmaçı jurnalist Xədicə İsmayılovanın Azərbaycandan çıxışına qoyulan qadağanın qaldırılmasına nail olunması tövsiyyə edilib. Azərbaycanda həbs olunan jurnalistlərdən başqa, müxalifyönlü media ilə əməkdaşlıq edən bir sıra jurnalistə ölkədən çıxış məhdudiyyəti qoyulub. Siyasi Məhbusların Vahid Siyahısı üzrə İşçi Qrupunda yer alan Xədicə İsmayıl BBC News Azərbaycancaya deyib ki, İşçi Qrupun \"siyasi məhbus siyahısında\" hazırda həbsdə olan dörd jurnalistin adı var. Bunlar Əfqan Muxtarlı, Seymur Həzi, Araz Quliyev və Elçin İsmayıllıdır. Əfqan Muxtarlı saxlanarkən döyüldüyünü və cibinə 10 min avro pul qoyulduğunu deyir Əfqan Muxtarlı Jurnalist Əfqan Muxtarlı 2018-ci ilin yanvarın 12-də 6 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. O, dövlət sərhəddini qanunsuz keçməkdə, qaçaqmalçılıqda və dövlət qulluqçusuna xəsarət yetirməkdə günahlandırılıb. Jurnalist özü və beynəlxalq İnsan Haqları Müdafiə təşkilatları bunun siyasi səbəblərinin olduğunu və jurnalist fəaliyyətinə görə həbs olunduğunu deyirlər. Jurnalist Əfqan Muxtarlı yerli və beynəlxalq platformalarda Azərbaycanda olan problemlərdən yazıb. O, son bir neçə ildə 3 araşdırma edib və iddia edib ki, prezident İlham Əliyevin ailəsinə bağlı şirkətlər Gürcüstanda biznes şəbəkəsi qurublar. Bununla yanaşı o, Müdafiə Nazirliyində olan korrupsiya və büdcə pullarının xərclənməsi barədə yazılar yazıb. 2014-cü il dekabrın 5-də dostu və həmkarı araşdırmaçı jurnalist Xədicə İsmayılova həbs edildikdən sonra Əfqan Muxtarlı araşdırmalarını davam etməyə başlayıb və Gürcüstanın paytaxtı Tbilisi şəhərində fəaliyyət göstərib. Əfqan Muxtarlı 2018-ci ilin mayın 29-da \"oğurlanaraq Bakıya gətirildiyini\" deyib. Azərbaycan bu işlə bağlı bəyanatında Əfqan Muxtarlının üzərində şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd olmadan Azərbaycan sərhədini qanunsuz keçdiyini və üzərində 10 min avro nağd pulun tapıldığını iddia edib. Gürcüstanın Baş naziri Georgi Kvirikaşvili hökumətin iclasında azərbaycanlı jurnalist Əfqan Muxtarlının Gürcüstandan \"oğurlanması\" iddiasında Gürcüstan dövlət orqanlarının iştirakını \"istisna\" edib. Əfqan Muxtarlının işi ilə bağlı Gürcüstanın Sərhəd Polisi və Əks-kəşfiyyat Departamentinin başçıları istintaq müddətinə vəzifədən kənarlaşdırılıb, Gürcüstanın daxili işlər naziri Giorgi Mgebrişvili bildirib. 15 İyun 2017-ci ildə Avropa Parlamenti Azərbaycanlı jurnalist Əfqan Muxtarlı barədə qətnamə qəbul edərək, Azərbaycan hökumətindən onun dərhal azad edilməsini və ona qarşı bütün cinayət ittihamlarının ləğv edilməsini tələb edib. 2017-ci ildə Əfqan Muxtarlıya verilən \"Pavel Şeremet jurnalist mükafatı - 2017\" onun həyat yoldaşı Leyla Mustafayevaya təqdim edilib. Seymur Həzi Jurnalist Seymur Həzi 2015-ci il yanvarın 29-da 5 illik həbs cəzası alıb. Onun saxlanılması ilə nəticələnən hadisələr barədə mediada yayımlanan polis açıqlamasına əsasən, avqustun 29-da jurnalist Ceyranbatındakı avtobus dayanacağının yaxınlığında naməlum adama qarşı zor tətbiq etdiyindən sonra saxlanılıb. Hadisə ilə bağlı Abşeron Rayon Polis Şöbəsinin istintaq bölməsində \"silah qismində istifadə edilən əşyaları tətbiq etməklə törədildikdə xuliqanlıq\" maddəsi ilə cinayət işi açılmışdı. Seymur Həzi öz həbsinin ictimai fəaliyyətlə bağlı olduğunu deyir. Jurnalistin vəkili Adil İsmayılov Reuters agentliyinə deyib ki, qərar \"haqsız\", məhkəmə işi isə \"tamamilə qondarmadır\". Vəkilin sözlərinə görə, məhkəmə qərarına apellyasiya şikayəti veriləcək. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi partiyasının Rəyasət Heyətinin üzvü olan jurnalist, Azərbaycan hökumətini tənqid edən \"Azərbaycan saatı\" TV proqramının aparıcısı və Azadlıq qəzetinin redaktorudur. Elçin İsmayıllı İsmayıllıda \"Azadlıq\" qəzetinin bölgə müxbiri kimi çalışmış Elçin İsmayıllı 2017-ci ildə həbs edilib. Jurnalistə Şəki Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin qərarı ilə 9 il həbs cəzası verilib. O, İsmayıllı rayonunda vəzifəli şəxslərdən haqqında rüsvayedici məlumat yaymaq hədəsi ilə pul tələb etməkdə və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadədə ittiham olunub. Vəkil Elçin Sadıqov Elçin İsmayıllıya verilən hökmü \"qanunsuz\" sayır. Onun sözlərinə görə, məhkəmə araşdırması zamanı Elçin İsmayıllının \"kimsədən hədə-qorxu ilə pul tələb etməsi sübuta yetirilməyib\". Jurnalist bu ittihamlarla razılaşmır və onları qondarma hesab edir. Araz Quliyev Xuliqanlıq və hakimiyyət nümayəndəsinə müqavimət ittihamı ilə 2012-ci ilin sentyabrında saxlanılan \"xəbər44\" xəbər saytının baş redaktoru, jurnalist Araz Quliyev Masallıda Beynəlxalq Folklor Festivalı zamanı dindarlarla polis qarşıdurmasını işıqlandırarkən saxlanılıb. 2013-cü ilin aprelində Lənkəran Ağır Cinayətlər Məhkəməsi ona 8 il həbs cəzası verilməsi haqda qərar çıxarıb. İkram Rəhimov \"Reallıq.info\" saytının rəhbəri İkram Rəhimovu 2018-ci ilin oktyabrın 26-da Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin əməkdaşları saxlayıb. Ardınca onun haqqında məhkəmənin qərarı ilə həbs-qətimkan tədbiri seçilib. İkram Rəhimov tutulmazdan əvvəl prezidentin köməkçisi Əli Həsənovu tənqid etdiyinə görə izlənildiyini bildirib. İkram Rəhimov \"qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən təkrarən hədə-qorxu ilə tələb etmə\"-də ittiham olunur. İkram Rəhimov haqda qəbul edilmiş iki aylıq həbs qətimkan tədbiri uzadılıb və hazırda məhkəmə işi davam edir. Bloklanan saytlar Meydan TV, Azadlıq Radiosu, Azadlıq qəzeti, Turan TV, Azərbaycan saatı 2017-ci ilin martın 10-da Milli Məclisin plenar iclasında \"İnformasiya, informasiyalaşdırma və informasiyanın mühafizəsi\" və \"Telekommunikasiya haqqında\" qanunlara dəyişikliklə internet resurslarının dövlət qurumu tərəfindən rəsmi qaydada bloklanma qaydaları qəbul edilib. Səbail Rayon Məhkəməsi 2017-ci ilin mayın 12-də Azadlıq Radiosunun azadliq.org, \"Azadlıq\" qəzetinin azadliq.info, MeydanTV-nin meydan.tv, Turan TV-nin turan.tv və \"Azərbaycan saatı\" televiziya proqramının azerbaycansaati.org saytlarının bloklanması haqda qərar qəbul edib və sözügedən saytlar eyni gün bloklanıb. Məhkəmə qərarı Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzinin (ETM) iddiası əsasında verilib. Nazirlik iddiasının Baş Prokurorluğun sözügedən saytlarda dövlətin maraqlarına ziyan vuran bir sıra yazıların yayılması haqda müraciətinə əsaslanıb. ETM məhkəməyə müraciətində iddia edib ki, adıçəkilən media qurumları \"Azərbaycan Respiblikasının konstitusiya quruluşunun zorla dəyişdirilməsinə və ictimai sabitliyin pozulmasına yönələn destruktiv hərəkətlərə yol verilməsinin, kütləvi iğtişaşların təşkil edilməsinə yönələn açıq çağırışlar edilməsinin, radikal dini qurumların qanunsuz fəaliyyətlərinin təbliğ edilməsinin və yayılması qadağan edilən digər informasiyaların yerləşdirilməsinin dövlətin və cəmiyyətin qanunla qorunana maraqlarına təhdid\" yaradıb. Qurum, müraciətində bu saytların sonradan başqa adlar altında fəaliyyət göstərəcəyi təqdirdə onların da bloklanmasını tələb edib, lakin bu tələb təmin edilməyib. Bloklanan saytlar iddiaları \"əsassız\" hesab edirlər. 2019-cu il aprelin 23-də Meydan TV saytının bloklanması ilə bağlı şikayətinə baxan Bakı Apellyasiya Məhkəməsi birinci instansiyanın qətnaməsini dəyişməyib. Bundan başqa bir neçə digər saytlara bənzər səbəblərlə məhdudiyyət qoyulub. Amerikanın səsi, Arqument.az və bir neçə başqa sayta isə müxtəlif vaxtlarda qoyulan məhdudiyyətlər daha sonra götürülüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140415_ukraine_donetsk_operation", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140415_ukraine_east_turchinov_operation", "doc1": "وقال تورتشينوف في خطاب أمام البرلمان إن العملية انطلقت \"شمالي منطقة دونتسك\"، وهي \"تتقدم تدريجيا وبطريقة مسؤولة\". وظهرت العربات المدرعة الأوكرانية الاثنين، فيما يستعد المحتجون الموالون لروسيا للهجوم. وتحادث الرئيسان الأمريكي والروسي هاتفيا بشأن الأزمة. وحض باراك أوباما نظيره فلاديمير بوتين على استخدام نفوذه لجعل المحتجين الموالين لروسيا في دونستك وغيرها من المناطق الأوكرانية يتراجعون عن مواقفهم. مواضيع قد تهمك نهاية وينفي بوتين ضلوع بلاده في الأزمة. مخاوف وسيطر محتجون موالون لروسيا على مبان حكومية في 10 بلدات ومدن في محافظات أوكرانيا الشرقية، التي هي موطن الصناعات الثقيلة الأوكرانية. وتفيد تقارير بانتشار آلاف الجنود الروس على طول الحدود مع أوكرانيا، وهو ما يثير المخاوف من اجتياحها البلاد إذا هاجمت السلطات الأوكرانية المحتجين. وضمت روسيا شبه جزيرة القرم الأوكرانية الشهر الماضي، بعدما انفصلت ونظمت استفتاء شعبيا، مثيرا للجدل، لتقرير مصيرها. وقال الرئيس الأوكراني المؤقت إن الهدف من هذه العملية هو \"حماية المواطنين الأوكرانيين، ووقف الإرهاب، ووقف الجرائم، ووقف محاولات تمزيق بلدنا\". وتجمع محتجون خارج مبنى البرلمان في العاصمة كييف للمطالبة بالتحرك ضد من يصفونهم \"بالانفصاليين\". ويقول مراسل بي بي سي، دانيال ساندفورد، في دونتسك إنه لاحظ وجود القوات الأوكرانية في نقطة مراقبة في دونستك، الثلاثاء بعد أيام من غياب اي سلطة للحكومة في المنطقة. ولاحظ مراسلون سبع عربات مدرعة تحمل جنودا وأخرى مسلحة، وطائرة عمودية عسكرية، ونحو 10 من أفراد الشرطة الأوكرانية. \"انتهاكات حقوق الإنسان\" وعلى صعيد آخر، قالت منظمة حقوق الإنسان التابعة للأمم المتحدة إن أوكرانيا شهدت انتهاكات خطيرة لحقوق الإنسان، بما فيها قتل المتظاهرين العزل، خلا الاحتجاجات التي أدت إلى إسقاط الرئيس فيكتور يانوكوفيتش، في شهر فبراير شباط. وذكر تقرير أعده محققون أمميون أن قناصة ينتمون إلى شرطة خاصة استهدفوا قتل المتظاهرين في ميدان الاستقلال في العاصمة كييف. ويقول المحققون إنهم حصلوا على تقارير موثوقة تفيد بالتلاعب بالأصوات في استفتاء شبه جزيرة القرم من أجل الانفصال عن أوكرانيا.", "doc2": "Rəsmi Kiyev ölkənin şərqində separatçılara qarşı tankların iştirakı ilə \"anti-terror\" əməliyyatının başlandığını elan edib. Oleksandr Turçinov əməliyyatın \"Donetsk bölgəsinin şimalında\" aparıldığını bildirib. Ukrayna parlamenti Ali Radada deputlar qarşısında çıxış edən cənab Turçinov \"anti-terror\" əməliyyatının \"mərhələ-mərhələ, ardıcıl qaydada həyata keçirildiyini\" vurğulayıb. Ötən gün ölkənin şərqində Ukraynaya məxsus zirehli texnikanın cəmləşdiyi, separatçı yaraqlıların isə hücumları əks etdirməyə hazırlıq gördüyü müşahidə olunmuşdu. Bu arada Ukraynadakı böhranlı vəziyyət ABŞ və Rusiya prezidentləri arasında baş tutmuş telefon danışığı zamanı müzakirə edilib. Barack Obama Vladimir Putini imkanları və nüfuzundan istifadə edərək Donetsk və digər şərqi Ukrayna bölgələrində separatçıların geri çəkilməsinə nail olmağa çağırıb. Öz növbəsində Vladimir Putin Moskvanın münaqişəyə təsir göstərdiyi və ya qarışdığı barədə iddiaları təkzib edib. İndiyədək Ukraynanın şərq regionlarında fəallıq göstərən rusiyapərədst qüvvələr bu bölgənin 10 şəhərində inzibati binaları ələ keçiriblər. Məlumatlara görə, minlərlə əsgəri qüvvə toplamış Rusiya hərbi hissələri şərq cinahda Ukrayna ilə sərhədyanı zonalarda yerləşdirilib. Bu səbəbdən Kiyevdəki rəsmilər rusiyapərəst separatçılara qarşı hər hansı bir geniş miqyaslı güc əməliyyatının keçiriləcəyi halda, Rusiya qoşunlarının şərq sərhəd xəttini keçərək Ukraynaya daxil olacağı perspektivindən ehtiyat edir. Bu gün səhər Qorlivkada etirazçılar polis məntəqəsini zəbt edəndən sonra vəziyyət gərginləşib. Silahlı dəstələrin pəncərələri və avadanlıqları qırmasını göstərən videolar yayılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/04/130404_korea_us_defences", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40872448", "doc1": "وكانت كوريا الشمالية أعلنت يوم الخميس أنها صدقت على خطط لتوجيه ضربات نووية \"لا ترحم\" إلى أهداف في الولايات المتحدة. وجاء في بلاغ اصدره الجيش الكوري الشمالي نشرته وكالة الانباء الرسمية \"ان لحظة الانفجار قادمة بسرعة\" محذرا من أن الحرب قد تندلع \"اليوم أو غدا.\" وحذر البلاغ واشنطن بأن \"التهديدات الأمريكية ستدمر باسلحة نووية اصغر حجما وأخف وزنا وأكثر تنوعا\". وكانت كوريا الشمالية قد هددت بتوجيه \"ضربة استباقية\" نووية للولايات المتحدة في الشهر الماضي، كما امرت الاسبوع الماضي بوضع قواتها الصاروخية الاستراتيجية على اهبة الاستعداد. مواضيع ��د تهمك نهاية خطر حقيقي قال وزير الدفاع الأمريكي تشاك هيغل الأربعاء إن التهديدات التي صدرت عن كوريا الشمالية مؤخرا تشكل \"خطرا حقيقيا وواضحا\" للولايات المتحدة وحليفتيها كوريا الجنوبية واليابان. وقال هيغل في كلمة القاها في جامعة الدفاع الوطني في العاصمة واشنطن إن \"لدى الكوريين الشماليين الآن قدرة نووية وقدرة على ايصال الاسلحة النووية بواسطة الصواريخ.\" وأضاف ان \"الخطاب الكوري الشمالي المتغرطس\" يمثل مشكلة حقيقية. وقال \"علينا أخذ هذه التهديدات بمنتهى الجدية، ونحن نفعل ما بوسعنا بالتعاون مع الصينيين وغيرهم لخفض حدة التوتر في شبه الجزيرة الكورية.\" ومضى للقول \"أتمنى ان تخفف بيونغيانغ من حدة خطابها.\" وأشار الى \"اننا نحاول العمل مع الكوريين الشماليين لاقناعهم بأن سعيهم لتطوير الاسلحة النووية ليس في مصلحتهم وليس في مصلحة شبه الجزيرة الكورية.\" وكانت وزارة الدفاع الأمريكية البنتاغون قد أعلنت يوم الاربعاء انها قررت نصب منظومة متطورة للدفاع ضد الصواريخ الباليستية من طراز (THAD) الى جزيرة غوام في الاسابيع المقبلة. وكانت كوريا الشمالية قد حددت غوام وجزر هاواي كاهداف محتملة لصواريخها. وقالت ناطقة باسم البنتاغون بهذا الصدد \"ستبقى الولايات المتحدة متأهبة بوجه الاستفزازات الكورية الشمالية، وستبقى مستعدة للدفاع عن اراضيها وحلفائها ومصالحها الوطنية.\" مجمع كيسونغ وكان وزير الدفاع الكوري الجنوبي قد أعلن في وقت سابق عن خطة طوارئ تنص على امكان اللجوء الى القوة لضمان امن مواطنيها الذين يعملون في مجمع كيسونغ الصناعي في الشمال والذي قامت بيونغ يانغ باغلاقه. و دعت الصين مجددا إلى \"ضبط النفس\" بين الجارتين بينما أعربت روسيا عن قلقها من الوضع \"القابل للانفجار\" في شبه الجزيرة الكورية. وصرح كيم كوان جين خلال اجتماع لنواب الحزب المحافظ الذي يتمتع بالاغلبية \"لقد اعددنا خطة للطوارئ تشمل امكان شن عمل عسكري اذا كان الوضع خطيرا\". وقال وزير الوحدة في كوريا الجنوبية إن عمالا في المنطقة الصناعية كاسونغ منعوا من الوصول إليها من الجنوب. وتدر المنطقة الصناعية كاسونغ أموالا طائلة على كوريا الشمالية، وهي أيضا مؤشر أساسي على وضع العلاقات بين البلدين. وقال الناطق باسم وزارة الخارجية الصينية هونغ لي ان بكين تطلب من \"كل الاطراف المعنية الحفاظ على الهدوء وضبط النفس\". \"قلق عميق\" وقال الناطق باسم وزارة الخارجية الصينية هونغ لي ان بكين تطلب من \"كل الاطراف المعنية الحفاظ على الهدوء وضبط النفس\". والتقى نائب وزير الخارجية الصيني جانغ يسوي الثلاثاء سفراء الولايات المتحدة وكوريا الشمالية وكوريا الجنوبية ليبلغهم \"بالقلق العميق\" الذي تشعر به الصين. و صرح نائب وزير الخارجية الروسية ايغور مورغولوف ان روسيا قلقة من الوضع \"القابل للانفجار\" في شبه الجزيرة الكورية. وقال مورغولوف في تصريحات نقلتها وكالة انترفاكس ان \"ما يجري يثير بلا شك قلق روسيا لانه وضع قابل للانفجار قرب حدودنا في اقصى الشرق\". وأضاف الدبلوماسي \"ندعو كل الاطراف الى الامتناع عن اي اعلان او عمل يمكن ان يؤدي إلى تفاقم الوضع. وأقدمت بيونغيانغ على هذه الخطوة بعدما وصفت واشنطن تلميحاتها الأخيرة بأنها \"غير مقبولة\". ويضم المجمع الصناعي المشترك بين كوريا الشمالية والجنوبية نحو 100 مصنع يشتغل فيه 50 ألف كوري شمالي، إلى جانب المئات من المسيرين الجنوبيين، الذين يطلبون رخصا لدخول المجمع يوميا. وقال متحدث باسم وزارة الوحدة في كوريا الجنوبية إن سيول تأسف لإقدام بيونغيانغ على منع العمال من الدخول إلى المنطقة، مضيفا أن حكومته حريصة على سلامة مواطنيها وستتخذ إجراءات على هذا الأساس. وسبق لكوريا الشمالية أن منعت دخول عمال كوريا الجنوبية من دخول المنطقة الصناعية المذكورة في عام 2009 بسبب المناورات التي أجرتها كوريا الجنوبية مع الولايات المتحدة الأمريكية. وكانت كوريا الشمالية هددت الأسبوع الماضي بغلق المجمع الصناعي، ردا على العقوبات التي أقرتها ضدها الأمم المتحدة، عقب إجراء بيونغيانغ تجارب نووية.", "doc2": "Guam adası ABŞ-ın Anderson hava bazasının vətənidir. Rəsmi mediada yayılmış bu bəyanat, prezident Donald Trump-ın Şimali Koreyanı \"od-alovla\" təhdidlərindən sonra verilib. Şimali Koreyanın rəsmi informasiya agentliyi bildirib ki, ABŞ-ın strateji bombardmançı təyyarələrinin yerləşdiyi əraziyə - Guam-a orta məsafəli raket atmaq planlaşdırılır. Son bəyanatlar iki ölkə arasında gərgin ritorikanı daha da artırıb. BMT bu yaxınlarda Şimali Koreyaya qarşı iqtisadi sanksiyaları təsdiqləyib. Pxenyan bunu \"suverenliyinin zorakı şəkildə pozulması\" adlandırıb və ABŞ-a bunun \"əvəzini ödəyəcəyini\" deyib. Hadisələr necə bu vəziyyətə gəldi? Bundan sonra Washington Post qəzetində çıxan bir xəbərdə Şimali Koreyanın bir raketinin içinə yerləşdiriləcək qədər kiçik bir nüvə başlığı hazırladığı iddia olunub. Xəbərdə Şimali Koreyanın güman ediləndən çox daha qısa bir müddətdə ABŞ-ı vura biləcək qabiliyyətə nail olacağı vurğulanırdı. Şimali Koreya, iyul ayında iki qitələrarası balistik raket sınağı keçirib və ABŞ-ı vura biləcək qabiliyyətə çatdığını iddia etmişdi. ABŞ prezidenti Trump isə Şimali Koreyanın son sınaqlarına və açıqlamalarına cavab olaraq, \"Şimali Koreya ABŞ-ı daha çox təhdid etməsə yaxşı olar. Dünyanın heç görmədiyi bir atəş və hirslə qarşı-qarşıya qalacaqlar\" deyib. Kiçik, amma önəmli Guam"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/12/151202_oil_part_in_world_conflicts", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/12/151202_oil_conflicts", "doc1": "سوريا والعراق 2011 - في الوقت الحاضر أدى النفط دورا كبيرا في الصراع الذي ينخرط فيه تنظيم \"الدولة الإسلامية\" في العراق وسوريا. وبيع النفط يدر الكثير من الأموال على لمسلحين، قُدر بحوالي مليوني دولار يوميا في عام 2014. ويسيطر تنظيم \"الدولة الإسلامية\" على معظم المناطق المنتجة للنفط في سوريا، كما أنه سيطر على حقول نفط قريبة من الموصل في العراق، مع توسع رقعة التنظيم في 2014. ويباع هذا النفط إلى مشترين متعددين، من ضمنهم الحكومة السورية نفسها، والمهربون الذين يبيعونه عبر الحدود في تركيا. مواضيع قد تهمك نهاية وهذه هي التجارة التي اتهمت روسيا تركيا بمحاولة حمايتها عندما أسقطت طائرة سوخوي-24 الروسية. وتنفي تركيا دوما أنها تشتري نفطا من تنظيم \"الدولة الإسلامية\". ويقول مراسل بي بي سي للدفاع، فرانك غاردنر، إن هناك أدلة كثيرة على أن هذه المتاجرة تحدث، وإن لم يكن هناك برهان على ضلوع الحكومة فيها. احتلال العراق 2003 روسيا تقول إنها ضربت رتل شاحنات نفط لتنظيم \"الدولة الإسلامية\" في سوريا وفي عام 2002، قال نائب رئيس الوزراء العراقي آنذاك، طارق عزيز إن التهديدات باتخاذ إجراء عسكري على العراق كانت تدور حقيقة حول النفط، وهي الفكرة التي كانت شائعة أيضا في العالم العربي. ويمتلك العراق احتياطيات نفط ضخمة، ويوافق معظم الخبراء على أن النفط كان بالتأكيد عاملا في الصراع، وإن لم يكن هو العامل الأساسي. وتوصلت مجلة الإكونوميست، التي لم تكن صديقة لصدام حسين، في عام 2002 إلى أنه بالرغم من أن الدافع الرئيسي لأمريكا لملاحقة صدام كان هو أسلحة الدمار الشامل التي زعمت أنها يمتلكها، أو كان ��حتمل أنه يمتلكها، فإن فتح السبل أمام احتياطيات النفط الضخمة في البلاد أدى دورا مهما هو الآخر. كما كان الاشتباه باستخدام صدام لعوائد النفط في توسيع نفوذه الاستراتيجي عاملا آخر أيضا. وحذر نائب الرئيس الأمريكي آنذاك، ديك تشيني، من طموح العراق، وقال في أغسطس/آب 2002: \"يمكن أن يُتوقع أن يسعى صدام حسين إلى السيطرة على الشرق الأوسط برمته ليتحكم في نسبة كبيرة من إمدادات الطاقة في العالم\". حرب الخليج 1991 حقل نفط مشتعل في جنوب العراق في حرب 2003 وكان شعار \"لا دم من أجل النفط\" شائعا بين المناهضين للحرب في الأشهر التي سبقت الحرب في عام 1991. لكن دور النفط في الصراع لا يمكن إنكاره. وبدأ القتال أصلا بسبب احتلال العراق للكويت الغنية بالنفط، والتي كان يعتبرها صدام حسين محافظة عراقية. وكان الدافع وراء تدخل الولايات المتحدة وحلفائها، في الجزء الأكبر منه، هو الحاجة إلى تأمين نفط الكويت، ومنع صدام من توسيع نطاق سيطرته عليه. الانقلاب الإيراني في 1953 وأدى النفط دورا في انقلاب 1953 في إيران - الذي دبرته الولايات المتحدة وبريطانيا. وتمكنت الدولتان من الإطاحة بحكومة رئيس وزراء منتخب، هو محمد مصدق، وتنصيب الشاه رضا بهلوي، الذي انتهى حكمه نهاية شائنة في عام 1979 على أيدي الأصوليين الإسلاميين. القوات العراقية المنسحبة من الكويت أشعلت النيران في آبار النفط في حرب 1991 وكان خطأ مصدق الأساسي هو تأميم شركة النفط الإنجليزية الإيرانية التي كانت تمتلكها بريطانيا، وهي الشركة الأصلية التي انبثقت منها شركة النفط البريطانية (بريتش بتروليم). ويرجع معظم تشكك الغرب في إيران إلى هذا الانخراط الخفي في سياسة البلاد. الحرب العالمية الثانية وينظر إلى الحرب العالمية الثانية غالبا باعتبارها حربا على الفاشية، لكن النفط لعب دورا في هذا الصراع الذي يعد أكثر صراعات التاريخ دموية. مئات آلاف الألمان قبض عليهم بعد معركة ستالينينغراد ويرجع السبب الأصلي في هجوم اليابان على بيرل هاربر، على الأقل في جزء منه، إلى قرار اتخذته الولايات المتحدة بالحد من صادرات النفط إلى اليابان في 1941، ردا على احتلال اليابان للصين. وكانت اليابان تعتمد اعتمادا كاملا تقريبا على استيراد النفط، من الولايات المتحدة أساسا، وكانت بحاجة إلى النفط لبحريتها. وعلى المسرح الأوروبي، كانت أذربيجان الغنية بالنفط، والتي كانت جزءا من الاتحاد السوفييتي، هدفا وراء الغزو الألماني في 1941. وكان هذا التوجه إلى الجنوب هو الذي أدى بالألمان إلى الحصار والهزيمة في ستالينغراد، التي كانت نقطة التحول في الحرب.", "doc2": "Syriya və İraq. 2011-ci ildən - indiyədək İslam Dövləti adlanan qruplaşmanın iştirakı ilə İraq və Suriyada davam edən münaqişədə neft amili böyük rol oynayıb. Neft satışı yaraqlılar üçün başlıca gəlir mənbəyidir. Bu gəlir 2014-cü ilin ortalarında günə 2 milyon dollar təşkil edib. İslam Dövləti qrupu Suriyanın neft istehsal edən əksər regionlarına nəzarət edir və təşkilat, həmçinin 2014-cü ildə İraqda, Mosul yaxınlığındakı neft mədənlərini zəbt edib. Rusiyanın hava zərbəsi iddia edildiyinə görə Suriyadakı neft avtosisternlərini vurur Əsəd hökumətinin özü də daxil, bu neft bir neçə alıcıya və Türkiyə sərhədindəki qaçaqmalçılara satılır. İndi Rusiya iddia edir ki, Türkiyə onun Su-24 təyyarəsini məhz bu neft alış-verişini qorumaq üçün vurub. Türkiyə İD-dən neft aldığı barədə iddiaları daim danıb. BBC-nin müdafiə məsələləri üzrə müxbiri Frank Gardnerisə deyir ki, Türkiyə hökumətinin bu işə qarışacağını göstərən sübut olmasa da, belə bir alverin həqiqətdə baş verməsinin çoxsaylı dəlilləri vardır. 2003-cü ilin İraq müdaxiləsi 2002-ci ildə İraqın baş naziri Tariq Əziz demişdi ki, İraqa qarşı hərbi hərəkət təhlükəsinin səbəbi neftdir. O zamanlar bu, bütün Ərəb dünyasında geniş yayılmış inanc idi. İraq dünyanın ən böyük neft ehtiyatlarından birinə malikdir və əksər ekspertlər inanırlar ki, neft bu münaqişədə, şübhəsiz, faktor olub. Hərçənd onun bəlkə də əsas faktor olmadığı söylənir. İraqda yanan neft quyusu, 2003-cü il Səddama heç də dost münasibəti olmayan “The Economist” jurnalı 2002-ci ildə belə bir nəticəyə gəlmişdi ki, Səddam Hüseynin devrilməsinə yönəlmiş müdaxilədə ABŞ-ın əsas motivi onun həqiqətən və ya potensial olaraq kütləvi qırğın silahlarına malik olması olsa da, ölkənin nəhəng neft yataqlarının açılması da öz mühüm rolunu oynamışdı. Səddam Hüseynin neft gəlirlərindən istifadə edərək öz strateji nüfuzunu artıracağına şübhələr də faktor sayıla bilər. ABŞ-ın o vaxtkı vise-prezidenti Dick Cheney 2002-ci ildə İraqın ambisiyaları barədə xəbardarlıq edərkən demişdi: “Gözləmək olar ki, bundan sonra Səddam Hüseyn bütün Yaxın Şərqdə hegemonluq fikrinə düşsün və dünya neft təchizatının böyük bir hissəsini öz nəzarəti altına alsın.” 1991-ci ilin Birinci Körfəz müharibəsi 1991-ci ilin müharibəsi ərəfəsində başlıca antihərb şüarı “Neft üçün qan tökməyin!” idi. Neftin bu münaqişədəki rolu danılmazdır. 1991-ci ilin müharibəsində İraq qüvvələri geri çəkilərkən Küveytin neft quyularına od vurmuşdu Münaqişə İraqın neftlə zəngin Küveytə müdaxiləsindən sonra başlanmışdı. Səddam Hüseyn bu ölkəni İraqın bir əyaləti hesab edirdi. Birləşmiş Ştatların və onun müttəfiqlərinin bu münaqişəyə müdaxiləsinin əsas motivi Küveyt neftinin təhlükəsizliyini təmin etmək və həmçinin Səddan Hüseynin bu neftə sahiblənməsinin qarşısını almaq idi. 1953-cü il İran çevrilişi Neft 1953-cü ildə İranda ABŞ və Britaniyanın təşkil etdiyi hökumət çevrilişində əsas rol oynayıb. Bu iki ölkə seçilmiş baş nazir Məhəmməd Müssədiqi devirməklə, Rza şah Pəhləvinin hakimiyyətini bərqərar edib. Şahın hakimiyyətinə isə 1979-cu ildə İslam təməlçilərinin əli ilə son qoyulub. Cənab Müssədiqin əsas “günahı” Britaniyanın Anqlo-İran Neft Şirkətini (AİNŞ) milliləşdirmək cəhdi olub. AİNŞ sonralar British Petroleum (BP) adlandırılıb. İranın, Qərbə daim şübhə ilə baxması bu müdaxilələrdən qaynaqlanır. İkinci Dünya Müharibəsi Stalinqrad döyüşündən sonra on minlərlə alman əsir düşüb Adətən, İkinci Dünya Müharibəsinin faşizm əleyhinə mübarizə olduğu düşünülür, lakin dünyanın ən qanlı çarpışması olan bu münaqişədə də neft öz rolunu oynayıb. Yaponların Perl Harbora hücumunun kökündə, ən azı qismən, Birləşmiş Ştatların 1941-ci ildə Tokionun Çinə müdaxiləsinə cavab olaraq, Yaponiyanın neft idxalını məhdudlaşdırmaq qərarı durur. Yaponiya, demək olar, tamamilə idxal olunan neftdən, ələlxüsus da ABŞ neftindən asılı idi. Neft ona dəniz donanmasının yanacağı üçün lazım idi. Müharibənin Avropa səhnəsində, o zaman Sovet İttifaqının tərkibində olan neftlə zəngin Azərbaycan, Almaniya müdaxiləsinin məqsədlərindən biri idi. Məhz bu istək almanların cənuba üz tutaraq Stalinqradda mühasirəyə düşmələrinə səbəb oldu. Stalinqrad döyüşü bütünlükdə müharibənin dönüş nöqtəsi oldu."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39151432", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39151882", "doc1": "قال سيشنز إنه أجاب عن الأسئلة في جلسة التصديق على تعيينه كما فهمها آنذاك كما قال ترامب إنه كان بإمكان سيشنز \"الإجابة على الأسئلة بشكل أكثر وضوحا، لكن من الواضح أن الأمر لم يكن مقصودا\"، وإن الديمقراطيين خسروا الانتخابات \"وخسروا معها استيعابهم للحقائق\". وفي المقابل، جدد النواب الديمقراطيون هجومهم على سيشنز بخصوص اتصالاته بالسفير الروسي في 2016، واصفين تفسيره لخلفية تلك الاتصالات بأنها \"ليس لها مصداقية\". وأصرت النائبة الديمقراطية، نانسي بيلوسي، على مطالبة سيشننز بالتنحي عن منصبه. وتنحى سيشنز عن التحقيقات التي يجريها حاليا مكتب التحقيقات الفيدرالي (أف بي آى) حول مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الرئاسية الأمريكية. وقال: \"قررت أن أنأي بنفسي عن أية تحقيقات حالية أو مستقبلية تتعلق بحملات انتخابات الرئاسة الأمريكية\". لكنه أكد أنه لم يكذب، أثناء جلسة التصديق عل�� ترشيحه للمنصب في يناير/كانون الثاني الماضي، عندما قال: \"لم تكن هناك أي اتصالات مع الروس.\" وأبدى قدرا كبيرا من الإصرار على أن حديثه أثناء الجلسة كان \"صادقا ودقيقا\"، وفقا لفهمه للأسئلة التي وجهت إليه في ذلك الوقت. وتحدث سيشنز بعد تداول أنباء عن اجتماعه مع السفير الروسي في الولايات المتحدة، سيرغي كيسلياك، مرتين خلال العام الماضي. وكان الوزير الأمريكي في ذلك الوقت عضوا بارزا في الحملة الانتخابية للرئيس الأمريكي دونالد ترامب. وذكر مصدر بالبيت الأبيض، رفض ذكر اسمه، أن جاريد كوشنر، مستشار ترامب وصهره، ومستشار الأمن القومي الأمريكي السابق، مايكل فلين، قابلا كيسلياك في ديسمبر/كانون الأول الماضي، أي بعد انتخابات الرئاسة في الثامن من نوفمبر/تشرين الثاني الماضي. كما ذكرت وكالة أسوشيتيد برس أن كارتر بيدج، مستشار حملة ترامب، التقى السفير الروسي في المؤتمر الوطني الجمهوري في يوليو/تموز الماضي. يُذكر أن فلين فُصل من منصبه كمستشار للأمن القومي الأمريكي بعد ثبوت تضليله للإدارة الأمريكية بشأن محادثات أجراها مع دبلوماسيين روس، والتي ترددت مزاعم بأنها كانت حول العقوبات الأمريكية على روسيا. كما وضعت المزاعم الروسية بالتدخل في سير الانتخابات الأمريكية في موقف حرج خلال الفترة الماضية. محاولة اعتذار ودافع ترامب عن سيشنز في سلسلة من التغريدات عبر حسابه على موقع التواصل الاجتماعي تويتر. وقال: \"ما يجب أن يُناقش هو ما إذا كانت تك الاجتماعات قد شهدت تسريبات غير قانونية لمعلومات سرية أو غيرها من المعلومات.\" كما قالت نانسي بيلوسي يوم الخميس الماضي إنها اتصلت بسيشنز وطالبته بالاستقالة من منصبه. وأضافت: \"لم يكن من الملائم أن يعرب عن خطأه ويحاول الاعتذار عما صدر منه من معلومات مضللة.\" السفير الروسي سيرغي كيسلياك لم يُعلق بعد على تصريحات الحكومة وقال آدم شيف، العضو الديمقراطي في مجلس النواب ورئيس لجنة المخابرات بالمجلس، إن \"سيشنز ضلل مجلس الشيوخ أثناء تفسيره لما حدث، وببساطة شديدة، كان حديثه خاليا من المصداقية.\" وخالف نواب جمهوريون التوجه العام للحزب الجمهوري نحو أزمة سيشنز، أبرزهم أعضاء مجلس الشيوخ روب بورتمان، وماركو روبيو، وليندزي غراهام، مؤكدين أنه على سيشنز إنقاذ نفسه. يأتي ذلك في وقت تصطف فيه أبرز قيادات الحزب الجمهوري وراء سيشنز، رافضين استقالته أو وزير مستقل. ونفى سيشنز في الخميس الماضي تماما أنه كذب بعد حلف اليمين أثناء جلسة التصديق على ترشيحه للمنصب التي انعقدت في مجلس الشيوخ في العاشر من يناير/كانون الثاني الماضي، بخصوص اتصالاته مع دبلوماسيين روسيين. وقال سيشنز في بيان صدر مساء الأربعاء: \"لم ألتقِ البتة بأي مسؤولين روس لبحث قضايا الحملة الانتخابية. وليست لدي أدنى فكرة عما تدور هذه الادعاءات. إنه أمر غير صحيح.\" وقالت المتحدثة باسم وزارة العدل، سارة أيسغور فلوريس، إنه لم يكن \"هناك أي شيء مضلل البتة فيما يتعلق بإجابته.\" وأضافت: \"لقد سُئل خلال الجلسة عن أي اتصالات بين روسيا وحملة ترامب، وليس بشأن اجتماعات أجراها بصفته نائبا وعضوا في لجنة الخدمات المسلحة.\"", "doc2": "Cənab Sessions vəzifəyə təsdiq edilərkən Rusiya rəsmilərilə təmasda olduğunu inkar etdiyi üçün kəskin tənqidlərlə üzləşir. Donald Trump deyib ki, baş prokuror bilərəkdən yanlış məlumat vermək niyyətini güdməyib, hərçənd ki, cavabını \"daha dəqiq verə bilərdi\". ABŞ prezidenti demokratları \"əcinnə ovu\"nda ittiham edib. Demokratların konqresdəki lideri Nancy Pelosi baş prokuroru istefaya çıxmağa səsləyib. Baş prokuror Jeff Sessions prezident kampaniyası gedişatında iki dəfə Rusiya səfiri ilə görüşüb. Cənab Sessions Rusiyanın ABŞ seçkilərinə müdaxiləsi barədə iddiaların araşdırılmasına nəzarətdən kənar duracağını bildirib. Donald Trump deyib ki, onun opponentləri \"seçkilərdə məğlub olub, və indi reallıqla əlaqəni itiriblər\". Prezident seçkiləri vaxtı Trump komandasının Rusiya ilə əlaqələri barədə ittihamlardan sonra Donald Trumpın milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri Michael Flynn istefa verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47593622", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47556769", "doc1": "قررت المحكمة العليا النيوزيلندية تجديد حبس تارانت حتى مثوله أمامها في الجلسة القادمة يوم 5 أبريل/نسيان وظهر الأسترالي برينتون تارانت، 28 سنة، بثياب السجن البيضاء وفي يديه القيود وسط توقعات بأن يواجه المزيد من الاتهامات. وأُعلن اسم الضحية الأولى التي تم التعرف عليها وهو داوود نبي، 71 سنة. وكان قد انتقل من أفغانستان إلى نيوزيلندا في الثمانينيات من القرن العشرين. وتم تسمية بعض الضحايا الآخرين من قبل أصدقائهم وأقاربهم وهم سياد ملني، 14 عاما، وقد أراد أن يكون لاعب كرة قدم، وخالد مصطفى، لاجئ سوري وحُسن أره، 42 عامًا ، التي قتلت أثناء البحث عن زوجها المقعد الذي كان ضمن الناجين. عمر، شقيق داوود نبي أول ضحية يتم الإعلان عن اسمها، يحمل صورة على الهاتف لشقيقه داوود. وقالت وزارة الهجرة المصرية إن أربعة مصريين قتلوا في الهجوم، مشيرة في بيان إلى أن السفير المصري بنيوزيلندا طارق الوسيمي قرر تعيين مرافق لكل عائلة من عائلات الضحايا. وأكد الوسيمي أن السفارة المصرية بنيوزيلندا تواصلت مع أهالي الضحايا وهم: منير سليمان (٦٨ سنه)، أحمد جمال الدين عبدالفني (٦٨ سنه)، أشرف المرسي، أشرف المصري. في غضون ذلك، أعلنت وزارة الخارجية الأردنية أن عدد الضحايا الاردنيين الذين قضوا في الحادث ارتفع إلى أربعة أشخاص. وقال مدير مركز العمليات والناطق الرسمي باسم وزارة الخارجية وشؤون المغتربين السفير سفيان القضاة في بيان إن \"عدد الشهداء الاردنيين الذين استشهدوا جراء الحادث الإرهابي في نيوزيلندا ارتفع الى أربعة شهداء بعد وفاة احد المصابين وانه تم ابلاغ ذويه\"، مضيفا أن هناك خمسة مصابين يتلقون العلاج.\" قانون السلاح وقالت رئيسة الوزراء النيوزيلندية جاسيندا أردرن، التي وصفت الهجوم بالإرهابي، أن تاررانت كان بحوزته خمس بندقيات ويحمل تصريح سلاح، وأضافت \" قانون حيازة السلاح في نيوزيلندا سوف يتغير\". وتحتجز السلطات شخصين آخرين على ذمة القضية، لكن ليس لدى أي منهما سجل جنائي. وقررت المحكمة استمرار حبس تارانت، دون إعلان رده على التهمة، حتى مثوله أمامها مرة أخرى يوم الخامس من إبريل/ نيسان المقبل. رئيسة الوزراء: تارنت أراد مواصلة الهجوم وقالت أردرن \"يبدو أن البنادق التي استخدمها المهاجم كانت معدلة، وأن سيارة المشتبه به كانت مليئة بالأسلحة، مما يشير إلى \"نيته مواصلة الهجوم\". وأكدت في مؤتمر صحفي يوم أمس السبت، إن المشتبه به قد حصل على رخصة سلاح في نوفمبر 2017 سمحت له بشراء الأسلحة المستخدمة في الهجوم. وأضافت \"الحقيقة هي أن هذا الشخص حصل على رخصة سلاح مكنته من شراء أسلحة، و من الواضح أن الناس سوف تسعى إلى تغيير ذلك ، وأنا ملتزمة بإجراء ذلك التغيير\". وقال المدعي العام النيوزيلندي، ديفيد باركر، إن الحكومة ستنظر في حظر الأسلحة شبه الآلية، لكن لم يُتخذ هذا القرار بشكل نهائي. النيوزيلنديون يتضامنون ضد الكراهية تفاعل النيوزيلنديون في مدينة كرايست تشيرش طوال اليوم مع الأحداث وأبدوا رفضهم للكراهية التي كانت السبب في هجمات يوم الجمعة المروعة. وتوافد المئات من الناس، افرادا وجماعات، إلى نصب تذكاري مؤقت أقيم في طرف حديقة \"هاجلي\"، بالقرب من المسجدين الذين تعرضا للهجوم ، يحملون الزهور. وترك بعضهم قصاصات ورقية كتب عليها بخط اليد. \"هذه ليست نيوزيلاندا\". وُضعت أكاليل الزهور في موقع الهجوم على المسجد وغنى مجموعة من الشباب بهدوء أغنية الماوري التقليدية، وعيونهم مغمضة ورؤوسهم محنية. وقالت عمدة كرايس تشيرش إن القاتل جاء إلى المدينة وقلبة مليئ بالكراهيه، للقيام بعمل إرهابي. لكنها قالت إنه لا يمثل المدينة. ولا تزال هناك الكثير من الأسئلة التي تنتظر الإجابة من السلطات في نيوزيلندا. منفذ الهجوم برينتون تارانت محتجز حاليا، هو لم يخف دعمه \"لأفضلية العرق الأبيض\"، وبحسب ما ورد ، كان يخطط للهجمات منذ شهور، ومع ذلك لم يكن تحت مراقبة الشرطة، ولم تكن لديه أي مشكلة في الحصول على رخصة سلاح ولا في شراء الأسلحة الثقيلة. وقالت رئيسة الوزراء النيوزيلندي اليوم السبت إن محاولات متكررة بذلت لتشديد قوانين الأسلحة النيوزيلندية، لكنها فشلت جميعها. مضيفة إنه وبعد هجوم الجمعة المروع، يجب أن يتم تشديد قوانين الأسلحة. المشتبه به الرئيسي قالت رئيسة الوزراء النيوزيلندية جاسيندا أرديرن إن المشتبه به الرئيسي \"سافر حول العالم، لكنه قضى فترات متقطعة في نيوزيلندا.\" وأضافت: \"لن أصفه بأنه من المقيمين في نيوزلندا على المدى الطويل قبل التعرف عليه رسميا.\" وتابعت: \"كان منفذ الهجوم يحمل رخصة سلاح، وعلمت أنه حصل عليها في نوفمبر/ تشرين الأول 2017.\" وأشارت إلى أن المخابرات النيوزيلندية كثفت التحقيقات في أمر اليمين المتطرف، لكنها أضافت أن \"الشخص المتهم بالقتل لم يكن من بين المشتبه في تبنيهم الفكر المتطرف في تلك التحقيقات.\" ونشرت حسابات على مواقع التواصل الاجتماعي تحمل اسم برينتون تارانت وثيقة مطولة تحمل محتوى عنصريا ذكر كاتبها المساجد التي تعرضت للهجوم. وقال كاتب الوثيقة إنه كان يخطط للهجوم منذ أن كان في زيارة إلى أوروبا في 2017 بعد أن أغضبته الأحداث التي شاهدها هناك. وحملت الوثيقة عنوان \"البديل العظيم\"، وهي عبارة استخدمت للمرة الأولى في فرنسا، وتحولت إلى هتاف رئيسي تردد على ألسنة المتطرفين المناهضين للهجرة. وقالت رئيسة وزراء نيوزيلندا إن الدولة ستقدم الدعم المالي لأولئك الذين فقدوا من كان يعولوهم. وتشير التقارير أن عدد المصابين بلغ 48 شخصًا، 11 منهم في حالة حرجة. وأعربت ليان ديلزيل، عمدة مدينة كرايست تشيرتش، عن استيائها الشديد من هذا \"الحادث الإرهابي\"، معلنة تضامنها مع الضحايا. وقالت ديلزيل: \"رحبنا بأناس جُدد جاءوا إلى مدينتنا، وهم أصدقاؤنا وجيراننا، ولابد من أن نصطف من أجل دعمهم.\" ويشكل المسلمون حوالي 1.1 في المئة من سكان نيوزيلندا البالغ عددهم 4.25 مليون نسمة، بحسب أحدث إحصاء سكاني. وارتفعت أعداد المسلمين كثيراً مع استقبال نيوزيلندا لاجئين من مختلف البلدان التي مزقتها الحرب منذ التسعينيات. ماذا حدث؟ جاء التقرير الأول عن الهجوم من مسجد النور، الواقع في وسط مدينة كرايست تشيرتش أثناء صلاة الجمعة في الواحدة وأربعين دقيقة ظهرا. وتوجه مسلح بسيارته إلى الباب الأمامي للمسجد ودخل وأطلق النار بشكل عشوائي على المصلين لمدة خمس دقائق. وبث المسلح، الذي عرف نفسه بأنه أسترالي يُدعى برينتون تارانت، لقطات الهجوم الذي نفذه على مسجد النور على فيسبوك، مستعينا بكاميرا كانت مثبتة فوق رأسه، وهو يطلق النار على رجال ونساء وأطفال أثناء الصلاة. وقالت تقارير إن المسلح قاد سيارته لخمسة كيلو مترات حتى وصل إلى مسجد آخر في ضاحية لينوود حيث وقع الهجوم الثاني. وتقول الشرطة إنها عثرت على أسلحة نارية بالقرب من المسجدين، كما عثر على عبوات ناسفة في سيارة مملوكة لأحد المشتبه بهم. خريطة توضح مكاني وقوع الهجوم ردود فعل عالمية قالت رئيسة الوزراء النيوزيلندية للصحفيين \"بات من الواضح لدينا الآن أنه يمكن وصف ذلك بأنه هجوم إرهابي\". وفي تغريدة على موقع تويتر قالت: \"ما حدث في كرايست تشيرتش هو عمل عنف غير مسبوق. وليس له مكان في نيوزيلندا. وكثير من الضحايا هم من أعضاء جالياتنا المهاجرة ونيوزيلندا هي موطنهم، وهم نحن\". وقدم الرئيس الأمريكي دونالد ترامب أحر التعازي للشعب النيوزيلندي في أعقاب ما وصفها \"بالمجزرة المروعة في المسجد\"، وقال \"الولايات المتحدة تقف إلى جانب نيوزيلندا ونحن مستعدون لتقديم كل ما يلزم. بارك الله في الجميع!\" وقدمت رئيسة وزراء بريطانيا تيريزا ماي \"خالص التعازي لشعب نيوزيلندا\". وقالت ملكة بريطانيا \"شعرت بحزن عميق لتلك الأحداث المروعة التي وقعت في كرايست تشيرتش اليوم، نقدم الأمير فيليب وأنا تعازينا لأسر وأصدقاء أولئك الذين فقدوا أرواحهم\".", "doc2": "Məzmun mövcud deyil Paylaşımın sonu YouTube, 1 Video açılmasa, YouTube-da izləyin. 28 yaşlı avstraliyalı Brenton Tarrant məhkəməyə ağ məhbus köynəyində və əli qandallı gətirilib. Ona qarşı yeni ittihamların irəli üsürüləcəyi gözlənilir. Baş nazir Jacinda Ardern deyib ki, Tarrant-ın odlu silahlara sahib olmaq üçün lisenziyası olub və o, əlavə edib: \"Bizim silah qanunlarımız dəyişəcək\". Hadisə ilə bağlı digər iki nəfər də həbs edilib. Saxlanılanlardan heç biri əvvəllər ittiham olunmayıb. Ağ millətçi olduğu bildirilən Tarrant dinləmələr zamanı səssiz dayanıb. Onun yenidən aprelin 5-də məhkəməsi keçiriləcək. 28 yaşlı Brenton Tarrant məscidlərə ölümcül hücumda şübhəli qismində şənbə günü məhkəməyə çıxarılıb Yeni Zelandiyada iki məscidə hücum olub, nəticədə 49 nəfər ölüb, azı 20 nəfər ağır yaralanıb. Ölkənin Baş naziri Jacinda Ardern hadisəni terror aktı kimi qiymətləndirib və bunu ölkənin \"ən qara günlərindən biri\" adlandırıb. Polis təsdiqləyib ki, qətl törətməkdə ittiham olunan 30-a yaxın yaşı olan gənc şənbə günü məhkəmə qarşısına çıxacaq. Digər iki kişi və bir qadın yaxınlıqda saxlanılıb, eləcə də odlu silah və partlayıcı qurğu aşkar olunub, polis komissarı Mike Bush deyib. Onun sözlərinə görə, saxlanılanlardan biri daha sonra buraxılıb, polis indi digər iki nəfərin hadisə ilə əlaqəsini araşdırır. Cümə günü insanların məscidə ən çox getdiyi saatlarda baş vermiş hücum bu ölkənin tarixində ən \"ölümcül\" hücumlardan biri kimi qiymətləndirilir. İnternetdə yayılan görüntülərdə özünü 28 yaşlı avstraliyalı Brenton Tarrant kimi təqdim edən silahlının Al-Noor məscidində kişi, qadın və uşaqlara fərq qoymadan yaxın məsafədən atəş açdığı görünür. Polis insanları bu görüntüləri yaymamağa çağırıb. Təqsirləndirilən şübhəli məscidə hücumdan əvvəl niyyətini ortaya qoyan və aşırı sağ və anti-immiqrant ideologiyasını müdafiə edən bir sənəd yayımlayıb. Polis komissarı Bush deyib ki, bu adam daha əvvəl nə Yeni Zelandiya, nə də Avstraliya təhlükəsizlik xidmətinə məlum olmayıb. Avstraliyanın Baş naziri Scott Morrison deyib ki, saxlanılanlardan biri Avstraliya vətəndaşıdır. O, saxlanılan şübhəlini \"ekstremist sağçı zorakı terrorist\" kimi təsvir edib. Hücum olunan məscid Əsas şübhəli kimdir? Brenton Tarrant Facebook-da yayımlanmış videoda özünü təqdim edib. Onun adına olan sosial media hesablarında uzun, irqçi sənəd yerləşdirilib. Həmin sənədlərdə, sonradan hücum edilmiş məscidlərin adı çəkilir və hücum üçün anti-immiqrant motivasiyalar göstərilir. Hadisə haqqında nə bilinir? Şahidlər yerli mediaya bildirib ki, onlar həyatlarını xilas etmək üçün hadisə yerindən qaçanda Al Noor məscidinin yanında qanlar içində yerdə yatan insanlar görüblər. Hadisədən sonra Linwood ətrafındakı ikinci məscid boşaldılıb, polis komissarı Mike Bush deyib. Polisin sözlərinə görə, ikinci məsciddə də müəyyən hadisələr baş verib. Polis avtomobillərə partlayıcı maddə qoyulduğunu müəyyən edib və onu zərərsizləşdirib. Hökumət şəhərdəki bütün məcsidlərə növbəti xəbərdarlığa qədər müvəqqəti bağlanmağı məsləhət görüb. Hadisəni törədənlərin dəqiq neçə nəfər olduğu bilinmir, amma onlardan birinin - Avstraliya vətəndaşının məscidə hücumu zamanı çəkilən görüntülər sosial şəbəkələrdə yayılıb. Qadınlar atışma baş verən məscidin ərazisində yaxınlarını gözləyir Məsciddə nə baş verib? Baş vermiş hadisənin detalları hələlik aydın deyil və məlumatlar daha çox şahidlərin yerli mediaya verdiyi şərhlərdən ortaya çıxır. İlk hücum xəbəri Christchurch-də yerləşən Al Noor məscidindən gəldi. Adı çəkilməyən hadisə şahidi TV New Zealand-a müsahibəsində deyib ki, o, silahlı şəxsin bir adamın sinəsinə atəş açdığını görüb. Silahlı şəxsin ilk olaraq məsciddəki kişilərin ibadət otağına, daha sonra isə qadınların ibadət otağına hücum etdiyi deyilir. \"Etdiyim sadəcə gözləmək və Allaha dua etmək oldu ki, o oğlanın güllənin altından qaçmasına icazə versin\", - şahid deyir. Hökumət nə deyir? Christchurch xəstəxanasına bir neçə yaralı aparılıb. Xəstəxana hazırda polis nəzarətindədir. Polis Cathedral meydanında minlərlə uşağın iqlim dəyişikliyi ilə bağlı keçirdiyi yürüşünü dayandırıb və meydanı boşaldıb. Polis komissarı Mike Bush deyib ki, polis bütün imkanları ilə hadisəni ələ almağa çalışır, amma yüksək risk hələ də qalmaqdadır. Kimlərin bəxti gətirib? Hadisə zamanı Banqladeşin kriket üzrə milli komandası hücumdan son anda xilas olub. Komandanın Yeni Zelandiyadakı yarışını izləmək üçün gələn müxbir tvitində yazıb ki, komanda aktiv atışmanın olduğu məscidin yanından qaçıb gedə bilib. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan, İngiltərənin Baş naziri Theresa May, Avstraliyanın Baş naziri Scott Morrison və digərləri terror aktını pisləyiblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-39501449", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39513999", "doc1": "أندونيسيا من الدول التي تكافح من أجل الحد من انتشار التدخين وقد أكدت الدراسة من أنه على الرغم من مرور عقود على سياسات مكافحة التبغ شهد النمو السكاني زيادة في عدد المدخنين. وتوقع الباحثون زيادة في نسبة الوفيات بينما تستهدف شركات التبغ بقوة أسواقا جديدة، لا سيما في الدول النامية. ونُشرت الدراسة الجديدة في دورية \"لانسيت\" الطبية. وقال إيمانويلا غاكيدو، كبير الباحثين في الدراسة: \"رغم مرور أكثر من نصف قرن على وجود أدلة جلية للآثار الضارة للتبغ، بات هناك اليوم شخص يدخن يوميا من بين كل أربعة أشخاص في العالم\". وأضاف أن \"التدخين يظل ثاني مسبب للوفاة والعجز المبكرين في العالم، ومن أجل زيادة الحد من آثاره يتعين علينا تكثيف جهود مكافحة التبغ للحد من انتشار التدخين وأعبائه المرتبطة به.\" يشار إلى أن تقرير العبء العالمي للأمراض قد استند إلى عادات التدخين في 195 دولة ومنطقة في الفترة من 1990 حتى 2015. وخلص التقرير إلى أن نحو مليار شخص قد دخنوا بشكل يومي في عام 2015 ، إذ دخن واحد من بين كل أربعة رجال وسيدة من بين كل عشرين امرأة. زيادة الضرائب وسجلت تلك النسبة انخفاضا مقارنة بنسبة سابقة بوجود مدخن من بين كل ثلاثة رجال ومدخنة من بين كل 12 امرأة عام 1990. ومع ذلك، أدت الزيادة السكانية إلى ارتفاع في عدد المدخنين الإجمالي مقارنة بالنسبة السابقة البالغة 870 مليون شخص عام 1990. وزادت حالات الوفاة المرتبطة بالتبغ، التي بلغت 6.4 مليون شخص في عام 2015، بواقع 4.7 في المئة خلال نفس الفترة. وانتهت الدراسة إلى أن بعض البلدان قد نجحت في الجهود الرامية إلى مساعدة الناس في الإقلاع عن التدخين، كانت غالبا من خلال مجموعة متنوعة من الوسائل، منها زيادة الضرائب والبرامج التعليمية والدعايات التحذيرية. وعلى مدار 25 عاما، شهدت البرازيل انخفاضا في نسبة المدخنين يوميا من 29 في المئة إلى 12 في المئة بين الرجال ومن 19 في المئة إلى 8 في المئة بين النساء. لكن التقرير أشار كذلك إلى أن كلا من بنغلاديش وأندونيسيا والفلبين لم يشهدوا أي تغيير منذ عام 1990 حتى 2015. وحذر فريق الباحثين من أن روسيا قد شهدت زيادة في أعداد المدخنين السيدات بواقع 4 في المئة خلال الفترة نفسها، بينما ظهرت هناك مؤشرات مشابهة في أجزاء من أفريقيا.", "doc2": "İndoneziyada siqaret çəkənlərin sayı hələ ki, azalmayıb Siqaret çəkmək nəticəsində ölüm hallarının yarısı Çin, Hindistan, ABŞ və Rusiyanın payına düşür. Siqaret çəkməyə qarşı onilliklər boyu keçirilən kampaniyalardan asılı olmayaraq, əhali artımı siqaret çəkənlərin ümumi sayının artımına səbəb olub. Araşdırma The Lancet tibbi dərgisində dərc edilib. \"Əlimizdə 50 ildən artıqdır ki, siqaret çəkməyin sağlamlığa zərərini sübut edən dəlillərin olmasına baxmayaraq hazırda dünyada dörd kişidən biri hər gün siqarət çəkir\", baş təhqiqatçı doktor Emmanuela Gakidou deyib. Xəstəliklərin Qlobal Möhnəti adlı hesabat 1990-cı və 2015-ci illər arasında 195 ölkədə siqaretin çəkilməsi barədə toplanan məlumat üzərində hazırlanıb. Hesabatda 2015-ci ildə dünyada bir milyard insanın hər gün siqaret çəkdiyi deyilir. Onlardan dörddə biri kişi, 20-də biri isə qadındır. Yüksək vergilər 1990-cı ildə üçdə bir kişi və 12-də bir qadının siqaret çəkdiyi göstərilib. Yeni hesabat bu rəqəmin aşağı düşdüyünü göstərir. 1990-cı ildə 870 milyon siqaret çəkən olub. Lakin əhali artımı nəticəsində onların sayı 2015-ci ildə 1 milyarda çatıb. Eyni dövrdə siqaret çəkmək nəticəsində ölənlərin sayı 4,7 faiz artaraq 2015-ci ildə 6,4 milyona çatıb. Hesabat yüksək vergilər, paketlər üzərində xəbərdarlıq və maarifləndirmə proqramlarının uğurlu olduğunu göstərir. Hesabatın 25 illik dövründə Braziliyada siqaret çəkənlərin sayı kişilər arasında 29 faizdən 12 faizə, qadınlar arasında isə 19 faizdən 8 faizə enib. Eyni dövrdə Bangladeş, İndoneziya və Filippində dəyişiklik müşahidə edilməyib, lakin Rusiyada qadınlar arasında siqaret çəkənlərin sayı 4 faiz artıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-51530611", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51410836", "doc1": "لم يصب بالفيروس إلا عدد قليل من الأطفال، وما زال الخبراء يحاولون التوصل إلى سبب ذلك كانت تلك أصغر حالة سُجلت، حتى الآن، منذ انتشار الوباء الذي أودى بحياة أكثر من 900 مريض وأصاب أكثر من 40 ألف شخص، معظمهم في الصين (رغم أن حالات الإصابة سُجلت في أكثر من 30 دولة أخرى). ولكن قلة قليلة من هذه الإصابات كانت بين صفوف الأطفال. أحدث دراسة لانتشار الوباء نشرتها مجلة الجمعية الطبية الأمريكية، وشملت تدقيقا للمرضى الراقدين في مستشفى جينيتان في ووهان، المدينة التي تعد مركز انتشار الوباء. وتوصلت الدراسة إلى أن أعمار أكثر من نصف المصابين بالفيروس تتراوح بين الـ 40 والـ 59 عاماً، وإلى أن 10 في المئة فقط من المصابين كانوا دون سن التاسعة والثلاثين. مواضيع قد تهمك نهاية وخلص الباحثون إلى أن \"الإصابات بين صفوف الأطفال كانت نادرة الوقوع\"، ولكن ما هو سبب ذلك؟ هل الأطفال أكثر قدرة على التكيف مع فيروس كورونا؟ انخفاض نسبة الإصابة عند الأطفال هناك العديد من النظريات التي تحاول تفسير هذه الظاهرة، ولكن الخبراء في مجال الصحة العامة عاجزون، إلى الآن، عن تفسير سبب قلة الإصابات في صفوف الأطفال. ويقول أستاذ علم الفيروسات في جامعة ريدينغ الإنجليزية، إيان جونز، لبي بي سي \"لأسباب ليست واضحة لنا بدقة، يبدو أن الأطفال إما تفادوا الإصابة تماما، أو أن إصاباتهم ليست حادة\". قد يعني ذلك أن الأطفال يصابون بنموذج أخف من المرض، بحيث لا تظهر عليهم أي أعراض، مما يؤدي، في نهاية المطاف، إلى تجنب أهاليهم التوجه بهم إلى الأطباء أو المستشفيات، وبالتالي إلى عدم تسجيل حالات إصاباتهم. تتفق مع هذا الرأي المحاضرة في كلية لندن الجامعية، ناتالي ماكديرموت، التي تقول \"إن للأطفال الذين تتجاوز أعمارهم 5 سنوات وللمراهقين أجهزة مناعة محفزة لمقاومة الفيروسات. فقد يصاب هؤلاء بالعدوى، ولكن المرض سيكون لديهم أخف وطأة أو قد لا تظهر عليهم أي اعراض البتة\". ليس هذا أمرا فريدا بالنسبة لانتشار فيروس كورونا الحالي في الصين، فثمة سوابق، ففي انتشار مرض (سارس) الذي سببه فيروس من نوع كورونا أيضا، في الصين، عام 2003، وأودى بحياة 800 شخص تقريبا (10 في المئة من حالات الإصابة الـ 8000)، كانت نسبة الإصابة بين الأطفال منخفضة أيضا. وفي عام 2007، أعلن مركز السيطرة على الأوبئة الأمريكي عن أن 135 طفلا أصيبوا بفيروس (سارس)، و\"لكن لم تسجل أي حالة وفاة بين الأطفال واليافعين.\" هل ساعدت عطلة السنة القمرية الجديدة في وقاية الأطفال من الإصابة؟ هل حمت عطلة السنة الجديدة الأطفال من الإصابة؟ كما تعتقد ماكديرموت أن الأطفال ربما لم يكونوا معرضين للفيروس مثل البالغين، فالعدوى انطلقت خلال عطلة السنة الصينية الجديدة عندما كانت المدارس مغلقة. وقررت كل الأقاليم الصينية، تقريبا، إبقاء المدارس مغلقة. وسيستمر هذا الوضع في بعض الحالات إلى نهاية شهر فبراير/شباط. وتقول ماكديرموت \"من الأرجح أن يتصرف البالغون كمعتنين، ولذا فهم يحمون الأطفال أو يرسلونهم إلى أماكن أخرى إذا كان هناك مصاب في البيت\". وتعتقد ماكديرموت أن هذه الصورة قد تتغير \"في حال انتشار المرض بشكل أوسع وزيادة احتمالات العدوى في المجتمع بشكل عام\". ولكن، ومع ذلك، لم يصاحب الانتشار السريع للمرض، إلى الآن، أي زيادة في الإصابات بين الأطفال. ومرة أخرى، توفر لنا أزمة (سارس) مقدمة لما يجري، إذ يقول باحثو مركز السيطرة على الأوبئة الأمريكي، الذين درسوا الإصابات بين الأطفال إن أولئك الذين لم يبلغوا الـ 12 من العمر كانوا الأقل حاجة للعلاج في المستشفيات. تتراوح أعمار أكثر من نصف المصابين بين الـ 40 والـ 59 هل يسبب الفيروس أعراضا أكثر شدة عند البالغين من الأطفال؟ رغم قلة عدد الأطفال الذين تأكدت إصابتهم بالفيروس، لا يعتقد الخبراء أن مردَّ ذلك عدم انتقال العدوى إليهم. والتفسير الأرجح هو أن الوباء الحالي يعد إضافة إلى الأمراض التي تصيب البالغين بشدة أكثر مما تصيب الأطفال، كمرض جدري الماء، على سبيل المثال. وفي هذا الصدد، يقول أندرو فريمان، خبير الأمراض المعدية في جامعة كارديف في ويلز، لبي بي سي \"هذا الأمر أكثر رجاحة من القول إن لدى الأطفال قدراً من المناعة ضد فيروس كورونا. وقد يعود السبب أيضا إلى أن السلطات لا تتابع حالات الأطفال عديمي الأعراض أو الذين لا يظهرون إلا أعراضا خفيفة.\" وتتفق مع هذا الطرح خبيرة علم الوبائيات الإحصائي في جامعتي أوكسفورد وأمبريال في لندن؛ إذ تقول، مشيرةً إلى أدلة مستقاة من انتشار وباء (سارس) في هونغ كونغ، إن \"الاستنتاج الذي خلص إليه زملاؤنا يشير إلى أن المرض لا ينحو منحى خطيرا عند الأطفال، ولذا كانوا أقل تأثرا (من البالغين).\" أصيب عشرات الآلاف بعدوى فيروس كورونا، معظمهم في الصين أمراض موجودة مسبقا من المعروف أن البالغين الذين يعانون من حالات مسبقة تسبب ضغطا على أجهزة المناعة لديهم - حالات كمرض السكري وأمراض القلب على سبيل المثال - أكثر عرضة للإصابة بهذا النوع من الأوبئة. ويقول إيان جونز \"مرض ��ات الرئة (الذي يعد واحدا من نتائج الإصابة بفيروس كورونا) يصيب، على الأغلب، أولئك الذين يعانون من ضعف في المناعة أصلا لأن حالتهم الصحية سيئة أو أنهم يشرفون على نهاية حياتهم. وهذا الأمر يحصل أيضا مع مرض الأنفلونزا وغيره من أمراض الجهاز التنفسي\". وتبين أن نحو نصف المرضى الذين دُرست حالاتهم في مستشفى جينينتان كانوا يعانون من أمراض مزمنة أخرى. لم تظهر أي أدلة واضحة تشير إلى أن الأطفال الذين لا يظهرون أي أعراض - أو أولئك الذين لا يظهرون إلا أعراضا خفيفة - يسهمون في نشر الفيروس ولكن أليس من المعروف أن الأطفال ينشرون الفيروسات؟ يقول إيان جونز إن الأطفال معرضون فعلا للعدوى بالفيروسات ونشرها، ويشار إليهم، في كثير من الأحيان، على أنهم \"ناشرون مفرطون\" للفيروسات. ويقول الخبير البريطاني إنهم \"ينقلون العدوى بأمراض الجهاز التنفسي، بسهولة، كما يعرف كل من يتعامل مع الصغار في رياض الأطفال\". لذا فمن المتوقع أن نرى عددا كبيرا من الأطفال في قوائم المصابين - والمتوفين - بفيروس كورونا، ولكن هذا لم يحصل في الوقت الراهن على الأقل. وقد يُعزى الأمر إلى أن للأطفال أجهزة مناعة قوية محفزة لمحاربة الفيروسات، أو أن المرض نفسه يظهر بشكل أقل حدة عند الأطفال مما يظهر عليه عند البالغين ولذا لا يؤخذ الأطفال إلى المستشفيات سعيا للعلاج، ولا يتم فحصهم وتسجيل حالاتهم. وقد تظهر الصورة بشكل أكثر وضوحا مع استمرار البحوث في الوباء الحالي. ولكن قد يكون السبب أن الأطفال أقل تعرضا للعدوى بسبب إغلاق المدارس وعناية والديهم. ولذا ستتبين الحقيقة عندما يعود أطفال الصين إلى مقاعد الدراسة.", "doc2": "Həmin körpə bu diaqnozun qoyulduğu ən kiçik pasientdir. Artıq xəstəlik 1000-dən çox insanın ölümünə səbəb olub, 40 mindən çox şəxsə koronavirus diaqnozu qoyulub. Ancaq onların arasında uşaqların sayı çox az, demək olar ki, tək-tükdür. Xəstələnənlərin böyük əksəriyyəti çinlilərdir, ümumilikdə koronavirusa yoluxma halları 30-dan çox ölkədə qeydə alınıb. \"Journal of the American Medical Association\" tibb jurnalında dərc edilmiş araşdırmada virusun əsasən 40-59 yaş aralığındakı şəxslərə yoluxduğu, uşaqların nadirən xəsətləndiyi bildirilir. Bəs, bunun səbəbi nədir? Uşaqlar koronavirusa qarşı daha dözümlüdürlərmi? Simptomsuz xəstəlik? Bu fenomeni izah edən çox sayda versiya mövcuddur, ancaq ekspertlər virusun uşaqlara nə üçün daha az yoluxduğuna hələ qəti cavab verə bilmirlər. \"Bizə məlum olmayan səbəblərə görə, koronavirus azyaşlılara ya ümumiyyətlə təsir etmir, ya da xeyli yüngül nəticələnir\", - Redinq Universitetinin professoru, alim-virusoloq İen Cons belə deyir. Bəlkə də bəzi hallarda xəstəliyin simptomları ümumiyyətlə müşahidə olunmur və valideynlər uşaqlarını məhz buna görə həkimə aparmırlar. London Universiteti kollecinin müəllimi Natali Makdermott da bu versiyanı ağlabatan hesab edir: \"Adətən, 5 yaşına qədər uşaqların, o cümlədən, yeniyetmələrin orqanizmləri viruslara qarşı çox yaxşı mübarizə apara bilir. Onlarda xəstəlik daha yüngül keçir, ya da simptomları üzə çıxmır\". Eyni mənzərə 2003-cü ildə SARS virusu epidemiyası yayılarkən də müşahidə olunmuşdu. Onda 800 nəfər - bu virusa yoluxanların 10 faizi vəfat etmişdi. Bu virus da uşaqlara toxunmamışdı. Koronavirus epidemiyası başlayanda məktəblilər tətildə olub. Çin hökuməti bütün ölkə boyu tətili fevralın sonuna kimi uzadıb. Səbəb tətildirmi? Natali Makdermott hesab edir ki, xəsətliyin uşaqlar arasında az yayılması vaxtında tətbiq olunmuş profilaktik tədbirlərlə də izah edilə bilər - epidemiya zamanı bütün məktəblərin və uşaq baxçalarının qapadılması qərarı verilib, epidemiya təzə başlayanda isə ölkədə yeni il tətili olub. Hazırda Çinin bütün məktəblərində fevralın sonuna kimi tətil elan edilib. Makdermott həmçinin qeyd edir ki, böyüklərin öz övladlarını virusdan maksimum qorumaq cəhdləri də vəziyyətə təsir edə bilər: \"Böyüklər uşaqları yoluxma təhlükəsindən qoruyurlar, evdə xəstələnən olanda, ondan uzaq tuturlar\". O hesab edir ki, virus yayılmaqda davam edəcəyi halda ona yoluxanlarla təmasdan yayınmaq çətinləşəcək və izolyasiya imkanlarının azalması uşaqlar arasında xəstələnmə hallarının artmasına gətirib çıxaracaq. Ancaq koronavirusun sürətlə yayılması hələ ki, xəstələnən uşaqların sayını artırmayıb. SARS epidemiyasıyla müqayisəni davam etdirib demək olar ki, ABŞ-ın Xəstəliklərə Nəzarət və Onların Profilaktikası Mərkəzinin araşdırmaçıları 12 yaşdan kiçik uşaqların bu virusa daha az yoluxduğunu və stasionar müalicəyə daha az ehtiyac duyduqlarını bildirmişdi. Virusa yoluxan Uxan sakinlərinin böyük əksəriyyəti 40-59 yaş kateqoriyasına aiddir Koronavirus daha çox böyüklər üçün təhlükəlidir? Ancaq ekspertlər qeyd edirlər ki, uşaqlarda koronavirusa qarşı xüsusi immunitet olduğunu iddia etmək olmaz. Uşaqların bu virusa nadirən yaxalanmasını bu fakt izah edə bilər: xəstəliyin (məsələn, suçiçəyinin) ağırlaşması uşaqlarla müqayisədə böyüklər üçün daha təhlükəlidir. Onlar belə ağırlaşmaları daha pis keçirirlər. \"Bu, uşaqlarda koronavirusa qarşı xüsusi immunitet olmasından daha inandırıcı səbəbdir. Eyni zamanda, bu, onunla da izah edilə bilər ki, həkimlər xəstəlik simptomları müşahidə olunmayan və ya çox az görünən uşaqları müayinə etmirlər\", - Kardiff Universitetinin yoluxucu xəstəliklər üzrə eksperti Endryu Friman belə deyir. Oksford Universitetinin statistik epidemiologiya üzrə eksperti Krist Donelli onunla həmrəydir və Qonkonqun SARS epidemiyasıyla bağlı göstəricilərini nümunə gətirir: \"O vaxt həmkarlarımız belə qənaətə gəlmişdilər ki, balaca uşaqlar o xəstəliyi xeyli yüngül keçiriblər\". 40 min şəxsə koronavirus diaqnozu qoyulub, onların böyük əksəriyyəti çinlilərdir Xroniki xəstəlikləri olan böyüklərin immun sistemi virusa qarşı daha zəif mübarizə aparır. Diabet və ya ürək-damar sistemi xəstəlikləri koronavirusun daha ağır keçməsinə və daha kəskin ağırlaşmalara səbəb olur. İen Cons deyir ki, \"Adətən, pnevmoniya (koronavirusun daha tez-tez rast gəlinən ağırlaşmış halı) immun sistemi zəif olan adamlarda müşahidə olunur. Qrip və ya digər kəskin respirator virus infeksiyaları xəsətliklərində də eyni hal baş verir\". Koronavirus diaqnozunun qoyulduğu Uxan xəstəxanasındakı pasientlərin təxminən yarısında xroniki xəstəliklər olduğu aşkar edilib. Uşaqlar arasında koronavirusa yoluxma halları çox azdır. Hələ ki, bunun səbəbi məlum deyil Məgər uşaqlar infeksiyalara hamıdan tez yoluxmurlarmı? İen Djons deyir ki, uşaqlar respirator virus infeksiyalarına daha tez yoluxur və bu xəstəliklərin öz yaşıdları arasında yayılmasına səbəb olurlar. Ona görə də bizə elə gəlir ki, viruslara qarşı ən zəif yaş qrupu onlardır. Ancaq koronavirus epidemiyasında vəziyət fərqlidir. Ola bilsin ki, uşaqların immun sistemi daha güclüdür və ya uşaq orqanizmində virus daha az aqressiv olur və xəstəlik simptomsuz keçir deyə valideynləri onları həkimə aparmırlar. Beləliklə də uşaqlar arasında yoluxma hallarının rəsmi statistikası tam mənzərəni əks etdirmir. Uşaqların koronavirusa qarşı niyə başqalarından dözümlü olmasının səbəbləri yaxın zamanlarda daha aydın olacaq. Nikolay Voronin, BBC Rusiya Xidmətinin elm və texnologiya məsələləri üzrə müxbiri Uşaqlarda immunitetin daha güclü olması və onun xəstəliklərə daha asan adaptasiya etməsi məlum faktdır. Qızılca və suçiçəyi kimi xəstəliklər məhz buna görə uşaqlarda asan, yetkin yaşlılarda isə çoxsaylı ağırlaşmayla keçir. Kanada alimlərinin təxminən iki həftə əvvəl dərc olunmuş araşdırmasında göstərilir ki, körpənin yoluxduğu ilk virus qripinin növü onun orqanizminin respirator virus infeksiyalarına qarşı mübarizə imkanlarını müəyyən edir. Bu isə o deməkdir ki, hər hansı epidemiya zamanı həkimlər istənilən şəxsin nə qədər təhlükədə olduğunu əvvəldən müəyyən edə bilərlər - doğulduğu ilə və həmin ildə yayğın olmuş virusun növünə görə. \"İnsanların qrip kimi viruslara və ya hətta koronavirusa qarşı ilkin ümmuniteti onların yoluxma riskinə ciddi şəkildə təsir edə bilər. Bu immunitetin insanları xəstəliklərdən necə qoruduğunu və ya əksinə, onlar üçün hansı baxımdan təhlükə yaratdığını anlamaq çox vacibdir. Çünki bu, mövsümi epidemiyalar zamanı və ya yeni xəsətliklərlə bağlı epidemiyalarda hansı qrupların daha müdafiəsiz olduğunu müəyyənlişdirməkdə bizə kömək edər\", - araşdırma müəlliflərindən biri, immunoloq Mettyu Miller belə deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52524395", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-52520449", "doc1": "روسيا هي سابع دولة في العالم من حيث عدد الإصابات بفيروس كورونا وبذلك يصل إجم��لي الإصابات في البلاد إلى 134,686 حالة - أي أنها تحتل المرتبة السابعة بعدد الإصابات على مستوى العالم. ولكن معدل الوفيات في روسيا يبقى منخفضا نسبيا عند مقارنته بدول أخرى، مثل الولايات المتحدة الأمريكية وإيطاليا وإسبانيا. وأُعلن يوم الأحد عن وفاة 58 شخصا بسبب فيروس كورونا، ليصل العدد في روسيا إلى 1,280. وضرب الوباء بشدة العاصمة موسكو تحديدا، تاركا نظامها الصحي في وضع يصعب فيه التأقلم مع الظروف الحالية. وحذر عمدة موسكو، سيرغي سوبانين من التراخي، قائلا إن العاصمة لم تجتز ذروة الوباء بعد. مواضيع قد تهمك نهاية وقال العمدة إن الاختبارات أظهرت إصابة اثنين في المئة من سكان المدينة (أي 250,000 شخص) بفيروس كورونا. وقفز عدد حالات الإصابة بالفيروس في موسكو، يوم الأحد، إلى 68,606 بعد تسجيل 5,948 إصابة. وفرض إغلاق محكم على مدينة موسكو؛ حيث أمر 12 مليون شخص بالبقاء في منازلهم، مع وجود استثناءات محدودة. وقال الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، إن الحالة لا تزال \"حرجة للغاية\"، داعيا الروس للاستعداد \"لمرحلة قاسية من الوباء\" خلال الأسابيع القادمة. وفي وقت سابق من هذا الأسبوع، أكدت إصابة ميخائيل ميشوستين، رئيس الوزراء الروسي، بالفيروس - ليكون بذلك أول مسؤول روسي رفيع يصاب بكوفيد- 19. وكان ميشوستين قد عين رئيسا للوزراء في شهر يناير/كانون الثاني من هذا العام، ولا يزال يتلقى العلاج في المشفى. وقال المتحدث باسمه إنه كان يشعر بتحسن، لدرجة مكنته من العمل من المشفى. ويوم الجمعة، أصبح وزير الإسكان الروسي، فلاديمير ياكوشيف، ثاني وزير تؤكد إصابته بالفيروس. أعلن عن إصابة رئيس الوزراء الروسي من خلال اجتماع متلفز مع الرئيس بوتين روسيا تقول إن الاختبارات وراء كشف أرقام الإصابات العالية تحليل سارة رينزفورد - مراسلة بي بي سي في موسكو بشكل يومي، يرتفع بثبات عدد الحالات المؤكدة للإصابة بفيروس كورونا. وتبرر السلطات الروسية ذلك بالزيادة الكبيرة في الفحوص، حيث تجرى تحاليل لأكثر من أربعين ألف شخص يوميا في موسكو وحدها. كما يقولون إن نصف هذه الحالات هي لأشخاص لم تظهر عليهم أعراض المرض - بما في ذلك الحالات التي اكتشفت من خلال الفحص، مثل العاملين في مجال الرعاية الصحية. ورغم ذلك لا يزال الفيروس سريع الانتشار في المناطق ذات المرافق الطبية السيئة مقارنة بالعاصمة، حيث يشتكي الممرضون من نقص توافر الأقنعة وثياب الوقاية التي تحميهم. وحتى هنا، في موسكو، يدخل نحو 1,700 شخص إلى المشفى كل يوم، مما يزيد العبء على النظام الصحي. ومدد الرئيس الروسي فترة تعطيل العمل حتى 11 من شهر مايو/أيار قائلا إننا \"لم نجتز ذروة المرض بعد\". وأضاف إن الحكومة ستأخذ بعين الاعتبار الرفع التدريجي للقيود المفروضة بدءا من يوم 12 مايو/أيار حسب أوضاع كل منطقة. واعترف بوتين الأسبوع الماضي بنقص توافر معدات الحماية للمسعفين العاملين على الخطوط الأمامية في مواجهة فيروس كورونا.", "doc2": "Son bir gün ərzində koronavirusdan 58 adam ölüb, ölkə üzrə Covid-19-dan ölənlərin ümumi sayı isə 1280 nəfər təşkil edib. Ümumilikdə, son 24 saat ərzində ölkədə Covid-19-a yeni 910633 yoluxma halı aşkarlanıb , o cümlədən Moskvada 5948 yeni yoluxma halı qeydə alınıb. Bir gün əvvəl isə həmin göstərici 9623 nəfər olub. Şənbə günü Moskva meri Sergey Sobyanin epidemiyanın kəskinləşməsi təhlükəsi olduqda, Moskvada karantin tədbirlərinin gücləndirilə biləcəyini söyləyib. Onun sözlərinə görə, zərurət olarsa, Moskvada hərəkət etmək üçün verilən rəqəmsal vəsiqələrin sayı azaldıla bilər. Aprelin 15-dən etibarən Moskva şəhərində yalnız elektron vəsiqəl��r vasitəsilə hərəkət etmək mümkündür."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/43905928", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-43867706", "doc1": "لكن بعد وقت قصير من نيلها استقلالها من الاتحاد السوفيتي في عام 1991، انخرطت أرمينيا في صراع دموي مع جارتها أذربيجان دار حول اقليم ناغورنو كاراباغ ذي الأغلبية الأرمينية. تعد أرمينيا واحدة من أقدم الحضارات المسيحية، إذ أسست كنائسها الأولى في القرن الرابع الميلادي. وفي القرون اللاحقة، تناوب على السيطرة عليها البيزنطيون والفرس والمغول والأتراك، وتخللت هذه الفترات فترات من الاستقلال. جمهورية أرمينيا العاصمة: يريفان عدد السكان 3,1 مليون نسمة المساحة الكلية 29,743 كم مربع اللغات الرئيسية الأرمينية والروسية الديانة الرئيسية المسيحية معدل العمر 71 سنة للذكور، 77 سنة للإناث الصادرات الرئيسية الألماس والآلات والمواد الغذائية الزعماء السياسيون آرمين ساركيسيان الرئيس آرمين ساركيسيان انتخب آرمين ساركيسيان رئيسا للبلاد في آذار / مارس 2018، عندما تحولت أرمينيا من النظام الرئاسي الى النظام البرلماني. كان ساركيسيان قد تولى رئاسة الحكومة من تشرين الثاني / نوفمبر 1996 الى آذار / مارس 1997، كما سبق له أن تولى مناصب دبلوماسية في أوروبا منها سفير بلاده في بريطانيا. وكان الناخبون الأرمينيون قد صوتوا في إستفتاء أجري في عام 2015 لصالح إدخال تعديلات دستورية من شأنها الحد من السلطات التي يتمتع بها رئيس الجمهورية ونقل هذه السلطات إلى رئيس الحكومة، وهي خطوة اعتبرها المنتقدون حيلة تسمح للرئيس المنتهية ولايته سيرج سيركيسيان بمواصلة الحكم كرئيس للحكومة. وفعلا، أصبح ساركيسيان رئيسا للحكومة عند انتهاء ولايته الثانية كرئيس للجمهورية في نيسان/ أبريل 2018، ولكن ذلك ألهب الشارع الأرميني، إذ اندلعت احتجاجات كبيرة أجبرته على الإستقالة. رئيس الحكومة (المؤقت) كارين كارابيتيان كارين كارابيتيان استقال كارين كارابيتيان من رئاسة الحكومة في نيسان / أبريل 2018، وذلك لاتاحة المجال للرئيس المنتهية ولايته آرمين ساركيسيان الذي كان مصمما على الاحتفاظ بالسلطة عن طريق تولي منصب رئيس الحكومة بسلطات أكثر. ولكن ساركيسيان اضطر للتنحي إثر احتجاجات شعبية استمرت اسبوعا كاملا، مما مكن نائبه كارين كارابيتين من تولي رئاسة الحكومة مرة ثانية بصفة مؤقتة. ويواجه كارابيتيان مهمة صعبة، إذ عليه التوفيق بين مطالب المعارضة ووحدة الحكومة التي يرأسها. الإعلام يعد البث التلفزيوني أهم وسائل الإعلام في أرمينيا. وفيها 25 محطة بث تلفزيوني مستقلة، علاوة على محطتين حكوميتين. كما تتوفر للمشاهد الأرميني محطات التلفزيون الروسية الرئيسية. لا تعتمد إلا قلة من الأرمينيين على الصحف المطبوعة كمصدر رئيسي للأنباء، ولذا لا تطبع إلا كميات قليلة من الصحف معظمها تعود لأثرياء أو لأحزاب سياسية. ويمنع قانون الاعلام الساري المفعول في أرمينيا حجب أو منع نشر المقالات، ولكنه ينص على سجن الذين يمارسون التجريح والقذف والتشهير بالآخرين، وحكم على صحفيين بالسجن بموجب هذه البنود القانونية. تسلسل زمني 1915 - 1917 - مقتل و تسفير بين 600,000 و1,5 مليون أرميني في الأناضول إبان الحكم العثماني إلى سوريا. أرمينيا تصف هذه الحوادث بالإبادة الجماعية وهي تهمة ترفضها تركيا. 1918 - انبثاق أرمينيا مستقلة من ركام الدولة العثمانية التي اندحرت في الحرب العالمية الأولى. 1922 - ضم أرمينيا الى الاتحاد السوفيتي. 1989 - اندلاع الصراع حول ناغورنو كاراباغ. وفي عام 1994، دخل وقف لإطلاق النار توسطت في التوصل إليه روسيا حيز التنفيذ، ولكن لم يتسن التوصل إلى اتفاق سلام وما زالت الاشتباكات تجري بين الفينة والأخرى بين أرمينيا وأذربيجان. 1991 - أرمينيا تنفصل عن الاتحاد السوفيتي. 2009 - تتفق أرمينيا وتركيا على خارطة طريق مبدئية لتطبيع العلاقات بينهما، ولكن الاتفاق لم ير النور. 2015 - تنضم أرمينيا رسميا إلى الاتحاد الأوراسي للجمارك الذي ترعاه روسيا بعد أن رفضت اتفاقا للمشاركة مع الاتحاد الأوروبي.", "doc2": "Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra, 1991-ci ildə müstəqillik əldə edən Ermənistan ilə Azərbaycan arasında çox keçmədən Dağlıq Qarabağ vilayəti uğrunda qanlı münaqişə yaşanıb. Xristianlığın ən erkən mədəniyyətlərindən biri sayılan Ermənistanda ilk kilsələrin əsası dördüncü əsrdə qoyulub. Sonrakı əsrlərdə ölkə Bizans, Fars, Monqol və Türk idarəsi altına düşüb. FAKTLAR Ermənistan Respublikası Paytaxt: Yerevan Əhalisi: 3.1 milyon Ərazisi: 29.743 kvadrat kilometr Əsas dillər: erməni, rus Əsas din: Xristianlıq Orta ömür: 71 yaş (kişilər), 77 yaş (qadınlar) Əsas ixracat: almaz, maşın, qida məhsulları BMT, Dünya Bankı LİDERLƏR Prezident: Armen Sarkisyan Prezident Sarkisyan ölkədə məşhur şəxs hesab olunur Armen Sarkisyan 2018-ci ilin martında ölkənin prezident quruluş sistemindən parlament sisteminə keçdiyi seçkidə prezident seçilib. Cənab Sarkisyan 1996-cı ilin noyabrından 1997-ci ilin martına qədər baş nazir kimi çalışıb. Bundan əvvəl Birləşmiş Krallıqda səfir olub, sonra isə Avropada müxtəlif diplomatik postlarda işləyib. 2015-ci il referendumunda seçicilər Konstitusiyaya dəyişiklik edərək prezidentin səlahiyyətlərinin azaldılıb baş nazirə verilməsinə səs vermişdi. Tənqidçilər bunu prezidentlik müddəti bitməkdə olan Serj Sarkisyanın baş nazir kimi hakimiyyətini davam etdirmək niyyəti kimi qiymətləndirirdilər. Serj Sarkisyan prezident kimi ikinci müddətini bitirdikdən sonra 2018-ci ilin aprelində baş nazir təyin edilir. Lakin bu, Ermənistanda son illərin ən böyük küçə etirazına səbəb olur. Baş nazir: Serj Sarkisyan Serj Sarkisyan on ildən çoxdur ki, Ermənistan siyasətinə başçılıq edirdi 2018-ci ilin aprel ayında Ermənistanın hakim Ermənistan Respublikaçı Partiyası və onun müttəfiqləri prezident Serj Sarkisyanı yeni, güclü baş nazir postuna seçiblər. 10 il dövlət başçısı olduqdan sonra cənab Sarkisyanın hakimiyyətə davam etməsi qəzəbli müxalifətin küçə etirazları təşkil etməsinə səbəb olur. Onun tərəfdarları iddia edirdilər ki, Ermənistanın cənab Sarkisyan tərəfindən təmin edilən təhlükəsizliyə ehtiyacı var. Müxalifət isə bildirirdi ki, o, ölkənin Azərbaycan və Türkiyə ilə gərgin münasibətlərini həll edə bilməyib və eyni zamanda geniş yayılmış yoxsulluq və Rusiyadan asılılığa səbəb olub. Dağlıq Qarabağ müharibəsinin veteranı olan Serj Sarkisyanın hakimiyyətinə qarşı təhlükənin olmadığı hesab edilirdi, xüsusən də 2016-cı ilin iyul ayında polis idarəsinin ələ keçirilməsinə cəhd hadisəsinin yatırılmasından sonra. Onun prezidentlik dövründəki siyasətini baş nazir kimi də davam etdirəcəyi gözlənilirdi. Ancaq millət vəkili Nikol Paşinyanın başçılıq etdiyi kütləvi etiraz aksiyalarından sonra Serj Sarkisyan aprelin 23-də istefaya getməyə məcbur olub. MEDIA Televiziya Ermənistanda əsas media platformu hesab edilir. Ölkədə iki ictimai televiziya şirkəti ilə yanaşı 25 özəl televiziya kanalı fəaliyyət göstərir. Həmçinin Rusiyanın əsas TV kanalları da geniş ictimaiyyət üçün açıqdır. Ermənilərin çox az bir qismi xəbər mənbəyi kimi qəzetlərə etibar edir. Qəzetlər kiçik, bir neçə min tirajla çap edilir və əsasən varlı şəxslər və ya siyasi partiyaların nəzarətindədir. Mətbuat haqqında qanun senzuranı qadağan edib. Lakin şər və böhtan xarakterli yazılara görə bir neçə jurnalist həbs edilib. XRONOLOGİYA Ermənistan tarixində əsas hadisələr: 1915 - 1917 - 600 minlə 1.5 milyon arasında erməni qətlə yetirilib və ya Anadoludakı tarixi torpaqlarından indiki Suriyaya köçürülüblər. Ermənistan bunu soyqırım hesab edir, Türkiyə isə bunu qəbul etmir. 1918 - Çar Rusiyası dağıldıqdan sonra Ermənistan müstəqilliyini elan edir. 1922 - Ermənistan Sovet İttifaqına daxil olur. 1989 - Dağlıq Qarabağ üzərində münaqişə başlanır. 1994-cü ildə Rusiyanın vasitəçiliyi ilə atəşkəs imzalansa da, sülha nail olunmur və fasilələrlə döyüşlər davam edir. 1991 - Ermənistan Sovet İttifaqından ayrıl��r. 2009 - Ermənistan və Türkiyə diplomatik əlaqələrin normallaşdırılması ilə bağlı ilkin yol xəritəsinə razılaşsa da onu təsdiqləmək mümkün olmur. 2015 -Ermənistan rəsmən Rusiyanın rəhbərlik etdiyi Avrasiya Gömrük İttifaqına qoşulur və Aİ Assosiasiya Sazişini imzalamaqdan imtina edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-44903911", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44898694", "doc1": "رغم تعرضها لهجوم بمادة كاوية، تصر نياب علي أو نديم كاشيش، المتحولة جنسيا على الترشح للانتخابات البرلمانية لكن رغم ذلك،قررت نياب، وهي خريجة جامعية، أن تكون بين أربعة من المتحولين جنسيا الذين يخوضون الانتخابات العامة في باكستان. وعن تجربتها السياسية حديثة العهد، قالت المرشحة المحتملة \"أدرك أنه بدون أن تتمتع بقوة سياسية تجعلك جزء من مؤسسات الدولة، لن تتمكن من الحصول على حقوقك\". وبدء في الآونة الأخيرة، الكثير من المتحولين جنسيا بخوض غمار المعترك السياسي في المجتمع الباكستاني، ليكون لهم دور فيما ثبت أنه مرحلة هامة للمطالبة بحقوق المتحولين جنسيا. ريادة المنطقة غالبا ما يعاني المتحولون جنسيا النبذ والسخرية في المجتمع، وتلقي هذه المعاملة الضوء على قدر كبير من التمييز والمعاناة التي تجبرهم على الصراع للحصول على أبسط الحقوق والخدمات الأساسية مثل التعليم، والوظائف، والرعاية الصحية. وفي عهد إمبراطورية المغول، كان \"الخصيان\"، يعملون كمغنيين وراقصين في البلاط الملكي. وعندما احتلت بريطانيا الهند، سعت إلى تجريم وجود المتحولين جنسيا واعتبرتهم منحرفين، وحرمتهم من حقوقهم المدنية. لكن في يومنا هذا، تعد باكستان رائدة في مجال حقوق المتحولين جنسيا في المنطقة، إذ كانت من أوائل الدول التي اعترفت قانونيا بحقوق الجنس الثالث، وفقا لأوزما يعقوب، المؤسسة والمديرة التنفيذية لمبادرة منتدى الكرامة، وهي جماعة داعمة لحقوق المتحولين جنسيا . يعاني المتحولون جنسيا من التمييز والتهميش في المجتمع الباكستاني رغم صدور قانون يضمن لهم كافة الحقوق المدنية ومرر البرلمان الباكستاني تشريعا في مايو/ أيار الماضي يضمن الحقوق الأساسية لنحو 500 ألف مواطن من المتحولين جنسيا، وحظرت أية ممارسات للتمييز ضد هذه الفئات في المجتمع. وبدأ المتحول بالظهور والمشاركة العلنية في المجتمع الباكستاني، إذ عينت إحدى القنوات التلفزيونية الخاصة مذيع أخبار من هذه الفئات في مارس/ آذار الماضي، وهي سابقة لم تشهدها باكستان من قبل. كما لعبت ممثلة متحولة جنسيا دورا رئيسيا في أحد أكبر الأفلام الباكستانية الشهر الماضي. \"إنهم يقتلوننا\" لكن رغم الثورة في مجال حقوق المتحولين جنسيا في باكستان، لا يزال المجتمع يعامل هذه الفئة من الناس بعنف واستعلاء. فالمتحولون جنسيا من الرجال قلما يظهرون في المجتمع نظرا لقيود اجتماعية وثقافية تسود المجتمع تطال الأنثى بشكل عام. وبالمقابل تعاني فئة المتحولين جنسيا من النساء التهميش في المجتمع الباكستاني، ففي أغلب الأحيان يُجبرن على العمل كراقصات أو على ممارسة الرذيلة لكسب العيش، ما يجعلهن عرضة للتحرش، والانتهاكات الجنسية، وأحيانا الاغتصاب. ويلجأ العديد منهم إلى معلمين روحانيين، وهم فئة ترعى جماعات المتحولين جنسيا في أنحاء متفرقة من البلاد، التماسا للأمان. وغالبا ما يقدم هؤلاء المعلمون الطعام والمأوى للمتحولين جنسيا نظير خدمات يقدمونها للجماعة التي ينتمون إليها. وتقول مريم خان، وهي متحولة جنسيا فرت من منزلها بعد تعرضها لممارسات تحرش من أقاربها وجيرانها و��ي في العاشرة من عمرها: \"عندما نترك المنزل، تكون جماعات المتحولين جنسيا هي المكان الوحيد الذي نشعر فيه بالأمان. فهناك لا يسخر منا أحد، ولا نتعرض للضرب أو للنعت بمسميات مسئية لأن الجميع من نفس الفئة\". أصبحت مارفيا مالك أول متحول جنسي يقرأ نشرة الأخبار في التلفزيون في باكستان مطلع هذا العام. لكن أغلب هذه الجماعات يسيطر عليه شعور مستمر بأنه عرضة لخطر متزايد. وتقول نياب إن \"المتحولين جنسيا يتعرضون للقتل هذه الأيام. في السابق انتشرت ممارسات انتشرت من قبيل الضرب والهجوم بمواد حارقة، لكن حاليا هم يركزون على القتل\". وأشارت إحصائيات إلى أن 60 امرأة من المتحولين جنسيا قتلن في السنوات الثلاث الماضية في محافظة خيبر باختونخوا شمال غربي باكستان، التي ظلت حركة طالبان باكستان حاضرة فيها بقوة حتى وقت قريب نسبيا. وتعرضت المتحولة جنسيا أليشا، 23 سنة، لإطلاق نار من قبل عصابات محلية أكثر من مرة عام 2016، وتوفيت في إحدى هذه المرات بعد تركها دون أي علاج قد يسهم في إنقاذ حياتها، وذلك لحالة ارتباك أصابت العاملين في المستشفى الذين لم يستطيعوا اخاذ قرار فيما إذا كان يجب قبولها في قسم الرجال أم النساء. \"قتلتهم أسرهم\" ويبدو أن ماريا خان تفهم الخطر الذي يتعرض له المتحولون جنسيا أكثر من غيرها، لذلك قررت خوض الانتخابات العامة لمجلس محافظة خيبر باختونخوا كمرشحة مستقلة. وقالت مريم إن جرائم الكراهية، أو ما يطلقون عليه جرائم الشرف، هي الخطر الأكبر الذي يواجه جماعات المتحولين جنسيا. وأضافت: \"أهلنا هم من يستأجرون آخرين لقتلنا. وأنا شخصيا نجوت بصعوبة من بعض محاولات إطلاق النار علي في منزلي في منسرا، وهناك الكثير من الثقوب في باب المنزل الرئيسي جراء الطلقات التي استهدفتني\". انضمت المتحولة جنسيا ماريا خان إلى جماعات المتحولين جنسيا بعد هروبها من منزل الأسرة في العاشرة من عمرها وأكدت ماريا، التي تخرجت في الفترة الأخيرة من جامعة هازارا الباكستانية، أن رد الفعل تجاه إعلانها الترشح للانتخابات العامة لمجلس المحافظة كان إيجابيا إلى حدٍ بعيد، إذ تبرع الكثيرون لحملتها التي تمولها شخصيا. وأشارت إلى أن السياسيين السابقين \"لم يفعلوا أي شيء من أجل الناس\" في المحافظة، وأنها سوف تتصدى لمشكلة العجز في إمدادات مياه الشرب التي تستمر لأشهر عدة وتترك أثرا سلبيا حادا على المدينة. لعبة الأثرياء قال نديم كاشيش، وهو اسم اختارته نياب علي عندما تحولت جنسيا إلى رجل، إن الترشح للانتخابات شيء لكن الفوز شيء مختلف تماما، إذ يواجه اثنين من السياسيين المرشحين لمنصب رئيس الوزراء في باكستان؛ هما عمران خان، بطل الكركيت الذي تحول إلى سياسي، ورئيس الوزراء في الحكومة الباكستانية المنتهية ولاياتها، شهيد خاقان عباسي. ويرشح نديم نفسه في دائرة في العاصمة الباكستانية إسلام اباد التي تضم مقر البرلمان، والمحكمة العليا وغيرها من المناطق والمعالم الهامة في الدولة. ويتناول نديم،القضايا والمشكلات التي يواجهها مجتمع المتحولين جنسيا في برنامج إذاعي خاص يقدمه بنفسه. وقال: \"لا يوجد بين الأحزاب السياسية من يستهدف دعم حقوق المتحولين جنسيا، لسنا على أجندة أي منهم، وهو السبب الذي دفعني للترشح للبرلمان\". لقي إعلان ماريا ترشحها للانتخابات صدى إيجابيا على نطاق واسع دفع الكثيرين إلى التبرع لحملتها التي تمولها كمرشح مستقل وأضاف: \"ليس لدي الكثير من الأموال لإنفاقها ع��ى اللافتات الدعائية ووسائل النقل، وغير ذلك من موارد الإنفاق على الحملات الانتخابية كغيري من السياسيين. لذلك أكتفي بنشر برنامجي الانتخابي عبر برنامجي الإذاعي\". وينفق السياسيون في باكستان أموالا طائلة على الحملات الانتخابية رغم القيود المفروضة على المرشحين من قبل مفوضية الانتخابات. وأشار نديم إلى أن \"الكل يعرف أنها لعبة الأثرياء، أما أنا فليس لدي مال يكفي حتى للتقدم بأوراق الترشح\". وحددت مفوضية الانتخابات رسوم التقدم بأوراق الترشح بحوالي 30 ألف روبية (245 دولار) بالنسبة للمرشحين للانتخابات البرلمانية و20 ألف روبية لانتخابات مجالس المحافظات. وأشارت تقارير إلى أن ثمانية من المتحولين جنسيا أُجبروا على العدول عن قرار الترشح لعدم توافر المبلغ المطلوب للتقدم بأوراق الترشح. لكن رغم ذلك، أكد نديم على أنه سوف يتحدى الأوضاع السياسية السائدة في باكستان. وقال: \"إنه وقتنا، ولن تتحقق الديمقراطية في باكستان إلا بمشاركة المتحولين جنسيا في العملية الديمقراطية\". ____________________________________________ يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Nəyyab Əli (solda) and Nadim Kaşiş seçkilərə qatılıblar Bu universitet məzunu gələn həftə Pakistan parlamentinə keçiriləcək seçkilərdə iştirak edən 4 transgender namizədlərdən biridir. \"Mən anladım ki, siyasi güc olmadan, ölkənin təsisatlarının bir qismi olmadan, hüquqlarını qazanmaq mümkün deyil\", o, BBC-ə deyib. Bu seçki, Pakistanın transgender icmasının ən fəal iştirak etdiyi seçkilərdən biridir. \"Regionda lider\" Pakistanın əsasən mühafizəkar cəmiyyəti tərəfindən lağa qoyulan transgender icması həm də hicra və xavaca sira adları ilə də tanınır. Bu icma uzun zamandır ki, geniş yayılmış ayrıseçkiliyin hədəfidir və bu səbəbdən təhsil, iş və səhiyyə kim adi xidmətləri əldə etməkdə çətinlik çəkir. Pakistanın transgender icması uzun zamandır ki, əsasən mühafizəkar olan cəmiyyət tərəfindən ayrıseçkiliyə mərzu qalır Moğol imperiyası dövründə, xədim edilmiş şəxslər sarayda rəqqas, müğənni və hətta məsləhətçi kimi də çalışıblar. Lakin Britaniya Hindistanı öz müstəmləkəsinə çevirəndən sonra transgenderlər icmasını qanundan kənarda qoymaq üçün çox səy göstərib və bu icmanın təməl vətəndaş hüquqları danılıb. Transgender hüquq müdafiə təşkilatı Ləyaqət Təşəbbüsü Forumunun icraçı direktoru Uzma Yaqub deyir ki, Pakistan transgenderlərin hüquqları baxımından artıq \"regionda liderdir\". Az qala on ildir ki, Pakistan şəxsiyyət vəsiqələrində üçüncü gender seçimini qəbul edən ilk ölkələrdən birirdir və keçən ildən bəri bu kategoriyanın pasportlarda da istifadəsini qanuniləşdirib. Bir çox Qərb ölkələrində transgender və özünü ənənəvi iki cinsdən birinə aid etməyənlərin bu hüququ təmin olunmur. May ayında Pakistan yeni qanun qəbul edərək əhalisinin ehtimalən 500,000-ni təşkil edən interseks, trans və xədim edilmiş şəxslərə qarşı ayrıseçkiliyi qadağan edərək bu icmanın əsas hüquqlarını qoruyub. Bu ilin əvvəlindən 21 yaşlı Marvia Malik pakistanın ilk xəbər verilişi aparıcısı olub Bu icma həmçinin getdikdə cəmiyyətdə daha çox görünür. Mart ayında ölkədəki özəl telekanallardan biri yerli televiziyada ilk dəfə transgender gənci xəbər verilişinin aparıcılarından biri olaraq işə götürüb və gələn ay buraxılacaq filmlərdən birində bir transgender aktrisa ölkənin ən böyük film ulduzları ilə birlikdə kinoteatrlarda izlənəcək. \"Bizi sadəcə öldürürlər\" Lakin Pakistanda transgender icmasına qarşı ayrıseçkilik və zorakılıq davam etməkdədir. Eyni vaxtı transgender kişilər - yəni ki, doğulduqda qadın kimi qeydiyyatdan keçirilən şəxslər - ictimai yerlərdə demək olar ki, heç görünmürlər. Buna əsas səbəblərdən biri cəmiyyətdə qadınlardan olan gözləntilərdir. Transgender qadınlar isə dolanmaq üçün erkən yaşlardan rəqs, dilənçilik və hətta fahişəliklə məşğul olmağa məcbur qalırlar. Bu isə onlara qarşı təyziq, işgəncə və zorakılıq təhlükəsini artırır. Onların çoxu ölkədə səpələnmiş kiçik transgender icmalarının liderlərindən kömək alırlar və əvəzində onların həmin qrupların xeyrinə çalışmaları gözlənilir. Bacı qardaşları və qonşuları tərəfindən təcavüzlərlə üzləşdiyinə görə evindən 10 yaşında qaçmağa məcbur qalan Mariya Xan deyir ki, \"evini tərk edəndə, özünü təhlükəsiz hiss etdiyin yeganə yer transgender qruplarıdır\". \"Orada səni döyən, lağa qoyan və söyən yoxdur, çünki orada hər kəs sənin kimidir.\" Mariya Xan uşaqlıqda evini tərk etdikdən sonra kiçik transgender icmasına qoşulub Pakistanın ümumi transgender icmasının bir qismi onlara qarşı təhlükənin artdığını düşünür. \"Hazırda transgender insanlar qətlə yetirilir. Əvvəllər turşu hücumları və döyülmə halları olurdu və biz bundan sağ çıxırdıq, lakin indi bizi sadəcə olaraq öldürürlər\", Nəyyab deyir. Yerli fəallara əsasən, son zamanlara qədər Talibanın fəal olduğu və xüsusilə mühafizəkar olan şimal-qərbi Xaybər Paxtunxva bölgəsində son üç il ərzində az qala 60 transgender qadın qətlə yetirilib. Onlardan biri 23 yaşlı fəal Alişa idi. Yerli silahlı qrup 2016-cı ildə onu güllələmişdi və yerli xəstəxana işçiləri onu qadın və ya kişi palatasına köçürməyə qərar verənəcən, o, həyatını itirdi. \"Öz ailəmiz bizi qətlə yetirir\" Mansəhra şəhərindən olan Mariya bu təhlükələri çoxlarından yaxşı anlayır. O, Xaybər Paxtunxva bölgəsinin məclisinə seçkilərdə müstəqil namizəddir və o deyir ki, yerli transgender icmasının üzləşdiyi ən böyük təhlükələr nifrətdən yaranmış hücumlar və namus qətlləridir. \"Öz ailəmiz bizi qətlə yetirmək üçün qatillərə pul ödəyir\", o, izah edir. \"Evimə silahdan atəş açıldıqda mən özüm sui-qəsd cəhdindən bir təhər sağ çıxmışam. Qapımda hələ də güllə deşikləri qalıb\", o deyir. Mariya Xaybər Paxtunxva bölgəsinin məclisinə seçkilərdə müstəqil namizəddir Hazara universitetindən yenicə məzun olmuş Mariya bildirir ki, onun seçkidə namizəd olmaq qərarı yerlilər tərəfindən yaxşı qarşılanıb və çoxları onun kampaniyası üçün ianə verib. O düşünür ki, əvvəlki siyasətçilər \"xalq üçün heç nə etməyib\" və seçildikdə ilk addım olaraq şəhərə təsir göstərən və bir aydır ki, davam edən su çatışmazlığını həll edəcək. \"Varlı kişilər üçün bir oyun\" Nadim Kaşiş bilir ki, namizəd olmaq bir şeydir - qələbə qazanmaq isə başqa bir şeydir. O, Pakistanın növbəti Baş naziri seçilmək üçün iki nüfuzlu namizədə qarşı rəqabətə qatılıb. Rəqiblərindən biri keçmiş kriket ulduzu İmran Xandır, digəri isə hakimiyyət dövrü sona çatan hökumətin hazırki Baş naziri Şahid Xaqan Abbasidir. Nadim Kaşiş kampaniyasını öz radio verilişi vasitəsilə aparır Onun paytaxt İslamabaddaki seçki dairəsi ölkədə ən mühüm dairələrdən biridir - bura zəngin rayondur və ölkənin milli məclisi və Ali Məhkəməsi burada yerləşir. Keçmişdə makiyaj sənətçisi olan və hazırda öz radioverilişini aparan Nadim transgender icmasını maraqlandıran mövzuları müzakirə edir. Yeni qəbul olunmuş qanuna baxmayaraq, o düşünür ki, \"Pakistanda heç bir siyasi partiya trasngender hüquqları üçün işləmək istəmir - biz onların gündəmində deyilik. Mənim milli məclis seçkisində iştirak etməyimə səbəb budur\". \"Məşhur siyasətçilərdən fərqli olaraq mənim plakatlara, bayraqlara, nəqliyyata və ənənəvi kampaniya resurslarına xərcləməyə çox pulum yoxdur. Mən öz fikirlərimi radio verilişimlə yayıram.\" Seçki komissiyasının qoyduğu məhdudiyyətlərə baxmayaraq Pakistanlı siyasətçilər seçki kampaniyaları üçün xeyli pul xərcləyirlər. \"Hər kəs bilir ki, bu varlı kişilər üçün bir oyundur\", deyən Nadim əlavə edir ki, \"mənim heç namizədlik sənədlərimi təqdim etməyə pulum yox idi\". Nadimin rəqibləri Pakistan siyasətində ən mühüm şəxslərdir Pakistanın Seçki Komissiyası milli məclisə namizədlərə iştirak haqqı üçün 30 min rupi (245 ABŞ dolları) və yerli məclis seçkisi üçün isə 20 min rupi (82 ABŞ dolları) tələb edir. Xəbərlərdə bildirilir ki, ən azı 8 transgender namizəd, kifayət qədər pul toplamadığı üçün namizədliyini geri götürməyə məcbur olub. Lakin Nadim ənənəvi siyasi partiyalarla rəqabət aparmaqda qərarlıdır. \"Bu bizim anımızdır. Pakistanın demokratik prosesi yalnız transgender şəxslərin iştirakı ilə tamamlana bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/12/141215_russia_interest_rate", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/12/141210_russia_interest_rates", "doc1": "منذ بداية العام، فقد الروبل أكثر من 45 في المئة من قيمته مقابل الدولار. وقال البنك إن هذه الخطوة جاءت لمعالجة الهبوط الأخير الحاصل في قيمة الروبل. وكان الروبل الروسي انخفض مرة أخرى إلى ��ستوى جديد أمام الدولار الأمريكي، مع ثقل تأثير انخفاض أسعار النفط والعقوبات الغربية على الاقتصاد الروسي. وقد ارتفع الروبل قليلا ليصل إلى 60 روبلا مقابل الدولار بعد أن كان 67 روبلا للدولار في وقت سابق. ويقول مراسل بي بي سي في موسكو ستيف روزينبيرغ إن علامة 60 (للروبل مقابل الدولار) تعد \"حاجزا نفسيا\" بالنسبة للعملة الوطنية الروسية. مواضيع قد تهمك نهاية ومنذ بداية العام، فقد الروبل أكثر من 45 في المئة من قيمة مقابل الدولار. وقد حاول البنك المركزي الروسي من دون نجاح تحقيق استقرار للعملة الروسية عبر شراء الروبل من الأسواق. وصرف أكثر من 70 مليار دولار لدعم الروبل منذ بدء هذا العام. واعقبت الطفرة في معدل الصرف زيادة عن المعدل لتصل إلى المعدل السابق 10.5 في المئة في 11 ديسمبر/كانون الأول وزيادة بنسبة 1.5 في المئة إلى 9.5 في أكتوبر/تشرين الأول. وحذر البنك الدولي من أن الاقتصاد الروسي سينكمش بنسبة 7 في المئة على الأقل في عام 2015 إذا لم تتعافى أسعار النفط من انخفاضها الحالي. وكانت أسعار النفط إلى أقل معدلاتها منذ خمس سنوات ونصف. فمتوسط سعر بيع خام غرب تكساس القياسي 55.91 دولارا للبرميل الواحد، بينما يصل متوسط سعر بيع خام برنت لبحر الشمال إلى 60 دولارا للبرميل الواحد. وقد انخفضت الأسعار إلى النصف منذ يونيو/حزيران.", "doc2": "Bundan cəmi altı həftə öncə faiz dərəcəsi 8 faizdən 9,5 faizədək qaldırılmışdı. Bankın rəsmi saytında bildirilir ki, \"inflyasiya riskinin kəskinləşməsi\" baş versə, faiz dərəcəsi daha da artırılacaq. Hər ay keçirilən iclasında Rusiya Bankı həmçinin deyib ki, dekabrın 8-dən illik inflyasiya 9,4 faiz təşkil edir. Rublun zəifləməsi və Qərbdən yemək məhsullarının idxalına qadağaya görə inflyasiyanın səviyyəsi yüksək olaraq qalıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140816_cameron_isis_threat_to_uk", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140817_id_cameron_uk_danger", "doc1": "المح كاميرون الى وجوب اعتقال كل من يرفع علم \"داعش\" في بريطانيا وقال كاميرون في مقال نشرته صحيفة صنداي تلغراف اللندنية إن \"ردا انسانيا\" لن يكون كافيا لدرء المخاطر التي يشكلها التنظيم، وانه يجب اتخاذ ما وصفه بـ \"رد امني حازم\". وكان تنظيم \"الدولة الاسلامية\" (الذي كان يعرف \"بالدولة الاسلامية في العراق والشام\" داعش) قد تمكن من الاستيلاء على مساحات كبيرة من اراضي سوريا والعراق هذا الصيف. وادى تمدد التنظيم في العراق الى نزوح اكثر من مليون عراقي عن مساكنهم وديارهم. وكتب كاميرون في مقاله \"لن يستتب الامن الحقيقي ما لم نستخدم كل قدراتنا من مساعدات انسانية وحنكة دبلوماسية وقوة عسكرية للمساعدة في تأمين عالم مستقر.\" واضاف \"ما لم نبادر للتصدي للهجوم الذي تقوم به هذه الحركة الارهابية الخطرة جدا، ستتقوى حتى تتمكن من استهدافنا هنا في شوارع بريطانيا.\" مواضيع قد تهمك نهاية وكان كاميرون قد ادعى في شهر يونيو / حزيران الماضي بأن مسلحي \"الدولة الاسلامية\" يخططون لتنفيذ هجمات ضد بريطانيا، مضيفا ان 400 من حملة الجنسية البريطانية يحاربون في صفوف التنظيم في سوريا. واضاف ان عددا من الرعايا البريطانيين قد منعوا بالفعل من التوجه الى مناطق القتال في الشرق الاوسط، وقال إنه مصمم على طرح مشروع قانون في مجلس العموم في الاشهر القليلة المقبلة يجعل من الاعداد لتنفيذ الهجمات الارهابية في الخارج جريمة يعاقب عليها القانون البريطاني. وكشف مكتب رئيس الحكومة في وقت لاحق عن ان قوات الامن البريطانية اعتقلت في الاشهر الـ 18 الماضية 65 شخصا بتهمة التورط في نشاطات جهادية متعلقة بالحرب في سوريا. وحذر كاميرون في مقاله من ان نجاح تنظيم الدولة الاسلامية في ادامة \"دولة الخلافة التي انشأها مؤخرا في العراق وسوريا، فستواجه بريطانيا \"كيانا ارهابيا واقعا على شاطيء البحر المتوسط ومجاورا لدولة عضو في حلف الاطلسي (تركيا).\"", "doc2": "David Cameron xəbərdarlıq edib ki, ID Britaniya üçün təhlükə kəsb edə bilər Baş nazir the Sunday Telegraph qəzetindəki məqaləsində vurğulayıb kı, İD təhlükəsinə “humanitar cavab” kifayət deyil və “sərt təhlükəsizlik tədbirlərinin” görülməsinə ehtiyac var. David Cameronun bu xəbərdarlığı Kilsə rəhbərlərinin Britaniyanın islamçı ekstremizminə “ardıcıl” yanaşma nümayiş etdirmədiyini dilə gətirmələrindən sonraya təsadüf edib. Yay ayları ərzində İD İraq və Suriyada geniş əraziləri nəzarət altına alıb. ABŞ hərbi aviasiyası tərəfindən dəstəklənən Kürd qüvvələri hazırda İraqın şimalında Mosul su bəndinə nəzarət uğunda İD döyüşçülərilə mübarizə aparırlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-48811187", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45891065", "doc1": "ترامب قال إن \"ولي العهد غير متهم حتى الآن بقتل خاشقجي\" وتأتي تصريحات ترامب رغم أن تقريرا أعدته خبيرة في الأمم المتحدة أكد أنه \"لا يمكن التصور\" أن ولي العهد لم يكن على علم بعملية اغتيال خاشقجي في القنصلية السعودية في اسطنبول بتركيا. وردا على سؤال حول مناقشة هذه القضية مع ولي العهد السعودي على هامش اجتماع مجموعة العشرين في مدينة أوساكا اليابانية، قال ترامب \"أنا غاضب للغاية وغير راض عن وقوع شيء من هذا القبيل\". وأضاف الرئيس الأمريكي، \"لكن لم يوجه أحد حتى الآن إصبع الاتهام مباشرة إلى ملك السعودية مستقبلا\". وأوضح ترامب أن مسؤولي المملكة \"أخذوا القضية على محمل الجد\"، في إشارة إلى إعلان السلطات القبض على المتهمين في جريمة قتل خاشقجي وتقديمهم إلى المحاكمة التي واجهت بدورها انتقادات واسعة نظرا للسرية المفروضة على جلساتها وهوية المشتبه بهم. ووصف ترامب السعودية بأنها \"حليف رائع\". وعلى الرغم من الغضب الدولي بشأن جريمة قتل خاشقجي، حافظ ترامب على علاقات ودية مع ولي العهد السعودي، وأمطره بوابل من الثناء خلال الاجتماع معه يوم السبت. في هذه الأثناء، طالب الرئيس التركي رجب طيب إردوغان ولي العهد السعودي بالكشف عن قتلة الصحفي السعودي، مشيرا إلى أن بعض المعلومات لازالت خفية. وقال إردوغان في مؤتمر صحفي على هامش قمة العشرين، إن فريقا من 15 شخصا وصل إلى اسطنبول قبل الجريمة، لذلك \"لا جدوى من البحث عن الجناة في مكان آخر\". وشدد إردوغان على ضرورة أن يحاكم القتلة في تركيا.", "doc2": "ABŞ prezidenti Donald Trump Ər-Riyadda anti-ekstremist mərkəzinin açılışında iştirak edib - 2017 Səudiyyə Ərəbistanı Türkiyə rəsmilərinin Kaşıkçının səudiyəli agentlər tərəfindən öldürüldüyü barədə ittihamların \"yalan\" olduğunu bildirərək, xəbərdarlıq edib ki, Qərbin cəzalandırıcı addımlarına daha güclü əks-addımlarla cavab verəcək. Mümkün fəsadlar necə ola bilər? 1. Neft təchizatı və qiymətlər OPEC təşkilatına əsasən, Səudiyyə Ərəbistanı dünyanın təsdiq olunmuş neft ehtiyatlarlnın 18 faizinə malikdir və dünya boyu ən iri neft ixracatçısıdır. Bu amil Səudiyyənin dünyada nüfuzu və təsirinin əsasını təşkil edir. Vəliəhd Məhəmməd Səudiyyənin neftdən daha asılı olmasını istəyir. Misal üçün, ABŞ və ya digər ölkələr Səudiyyəyə qarşı sanksiyalar tətbiq etsələr, Səudiyyə höküməti buna neft istehsalının azaldılması ilə cavab verə bilər. Nəticədə, başqa ixracatçılar kəsiri doldurana qədər neftin dünya qiyməti qalxa bilər. Bazar günü dərc olunmuş məqalədə Səudiyyənin nəzarətində olan Al Arabiya TV kanalının rəhbəri Türki Əldaxil qeyd edib ki, krallığa qarşı sanksiyaların tətbiqi \"bütün dünyanı silkələyə bilən iqtisadi böhrana gətirib çıxara bilər\". \"Əgər neftin $80 qiyməti prezident Trump-ı əsəbləşdirirsə, qiymətlərin $100 ya $200 və ya hətta bundan da ikiqat yuxarı olacağını heç kim istisna edə bilməz\", - o yazıb. 2. Hərbi müqavilələr Səudiyyə Ərəbistanının hərbi büdcəsi 2017-ci ildə dünyada həcminə görə üçüncü hərbi büdcə olub, Stockholm Beynəlxlaq Sülh Araşdırmaları Institutu (Sipri) bildirib. Həmin ildə ölkə ABŞ ilə $110 milyardlıq silah müqaviləsi bağlayıb. Həmin müqavilədə qeyd olunub ki, 10 il müddətində xərclər $350 milyarda çata bilər. Ağ Ev həmin müqavilənin ABŞ tarixində ən iri müqvilə olduğunu bildirib. Səudiyyə Ərəbistanına silah satan digər ölkələr arasında Britaniya, Fransa və Alnmaniya da var. Cənab Əldaxil öz məqaləsində qeyd edib ki, hər hansı sanksiyaya cavab olaraq Səudiyyə öz hərbi ehtiyaclarını ödəmək üçün Çin və Rusiyaya müraciət edə bilər. 3. Təhlükəsizlik və terrorizm Qərb ölkələri bildiriblər ki, Səudiyyə Ərəbistanı Yaxın Şərqdə təhlükəsizliyin təmin olunmasında mühüm rol oynayır, ekstremizm və terrorizmlə mübarizə aparır. Britaniyanın Baş naziri Theresa May Səudiyyə hərbiyyəsinin Yəmən münaqişəsində hərbi cinayətlər törətməkdə ittiham olunmasına baxmayaraq, bu ölkənin \"Britaniyanın küçələrində camaatın təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə kömək etdiyində\" təkid edərək, Səudiyyə Ərəbistanı ilə sıx əlaqələrin saxlanmasını müdafiə edib. Səudiyyə Ərəbistanı nüfuzlu iqtisadi və siyasi gücə çevrilib Səudiyyə Ərəbistanı özünü islam Dövləti adlandıran qrupa qarşı əməliyyatlar aparan ABŞ başda olamaqla qlobal koalisiyanın üzvüdür və ötən il 40 müsəlman ölkəsini birləşdirən İslami Hərbi Anti-terror Koalisiyanı yaradıb. Əldaxil fərz edib ki, Kaşıkçının yoxa çıxması ilə bağlı hər hansı ölçü götürülərsə, \"Ər-Riyadla ABŞ və Qərb arasında etibarlı informasiya mübadiləsi keçmişdə qalacaq\". 4. Regional alyanslar Səudiyyə Ərəbistanı İranın təsrinin qarşısını almaq üçün ABŞ-la sıx işləyir. Yaxın Şərqdə sünni və şiə ölkələri arasında onillərdir ki, proksi müharibələr gedir. Suriyada Səudiyyə Ərəbistanı prezident Bəşər əl-Əsədi devirməyə çalışan üsyançı qrupları dəstəkləyib. Məqaləsində cənab Əldaxil xəbərdarlıq edib ki, ABŞ sanksiyalar tətbiq edəcəyi halda, Səudiyyə ilə Rusiya və İran arasında yaxınlaşma baş verə bilər və hətta Səudiyyə Ərəbistanı ilə İran arasında barışıq əldə oluna bilər. 5. Ticarət və investisiyalar Al Arabiya televiziyasının rəhbəri eləcə də bildirib ki, ABŞ şirkətləri Səudiyyə bazarından məhrum edilə bilərlər. ABŞ-ın Səudiyyə Ərəbistanla xidmət və mal ticarəti 2017-ci ildə $46 milyarda bərabər olub. Bu zaman ABŞ-ın ikitərəfli ticarətdə $5 milyardlıq müsbət saldosu olub. ABŞ kommersiya departamentinin hesablamalarına görə, ikitərəfli ticarət əlaqələri 2015-ci ildə ABŞ-da təxminən 165,000 iş yerinin qorunmasına şərait yaradıb. Avqust ayında Səudiyyə Ərəbistanı Kanada ilə bütün ticarət əlaqələrini dondurmuşdu. Səudiyyə tərəfi bu addımı vətəndaş cəmiyyəti və qadın haqları fəallarının azadlığa buraxılmasını tələb edən Kanadanın ölkənin daxili işlərinə qarışması ilə əsaslandırmışdı. Krallıq eləcə də Kanadadan taxıl idxalını bloklayıb və Kanada universitetlərinə dövlət xəttilə təhsil almağa göndərilmiş minlərlə tələbəyə geri dönmək göstərişi verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40492902", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40506445", "doc1": "كان ظهور البغدادي عام 2014 في الموصل آخر مرة شوهد فيها زعيم تنظيم الدولة الإسلامية علنا وفي ذلك الوقت، كان تنظيم الدولة الإسلامية قد سيطر على منطقة بمساحة المملكة المتحدة. لكن منذ ذلك الحين، أدت حرب عالمية ضد الجهاديين إلى تراجع التنظيم، ولا يزال مكان البغدادي - الذي وضعت الولايات المتحدة مكافأة قدرها 25 مليون دولار لمن يعلن عن مكانه - غير معلوم. وفي الذكرى الثالثة لأول وآخر ظهور علني للبغدادي، لم يعد تنظيم الدولة الإسلامية يسيطر على معظم الأراضي التي كانت بحوزته من قبل، والتزم زعيم التنظيم الصمت بشكل واضح منذ مخاطبة أتباعه في رسالة صوتية مسجلة في نوفمبر/تشرين الثاني الماضي، بعد بداية معركة طرد التنظيم من الموصل. ووسط هذا الصمت، ظهرت في الآونة الأخيرة تقارير غير مؤكدة عن وفاة البغدادي. وقال نائب وزير الخارجية الروسي إنه \"من المرجح للغاية\" أن البغدادي قد قُتل في غارة جوية روسية على الرقة في 28 مايو/آيار. وأكد مسؤول إيراني الأسبوع الماضي أنه \"مات بكل تأكيد\". غير أن مسئولين أمريكيين قد شككوا في كلا الادعاءين. وفي مقطع فيديو نُشر من الرقة بعد أسبوع من ظهور التقرير الروسي، استخدم أعضاء بتنظيم الدولة كلمة \"شيخنا\"، بدون ذكر البغدادي بالاسم، ما أثار علامات استفهام بشأن مصيره. وكانت حركة طالبان وتنظيم القاعدة قد أخفيا وفاة زعيم حركة طالبان الملا عمر لمدة عامين. ويعد غياب البغدادي في هذه اللحظة الحرجة أمر محير للغاية، بالنسبة لمؤيديه وأعدائه على حد سواء. \"العاصمة الثالثة\" وقد تكون الإجابة على السؤال المطروح بشأن مكان البغدادي مرتبطة بمطالبته بالشرعية كخليفة، أو \"أميرا للمؤمنين\". ووفقا لقاعدة دينية مثيرة للجدل، يمكن للمرشح للخلافة (من بين معايير أخرى) المطالبة بأن يكون خليفة للمؤمنين إذا كان لديه \"أرض التمكين\"، يحكمها وفقا للشريعة الإسلامية. انفجار في العراق يدمر جامع النوري الكبير واليوم، تتقلص مساحة \"أرض التمكين\"، بعد أن أصبح تنظيم الدولة الإسلامية قوة مستنفدة في الموصل، ويواجه ضغوطا هائلة في الرقة، وهما العاصمتين الفعليتين للتنظيم في العراق وسوريا. وفجّر تنظيم الدولة الإسلامية جامع النوري قبل أسبوعين، قبل أن تتمكن قوات الأمن من الاستيلاء على الموقع. وقد يختبئ البغدادي في ما يمكن وصفه بأنه \"العاصمة الثالثة\" لتنظيم الدولة الإسلامية، أي المناطق التي يسيطر عليها التنظيم حاليا على جانبي الحدود السورية والعراقية. ويطلق تنظيم الدولة الإسلامية على هذه المنطقة اسم \"ولاية الفرات\"، التي تتكون أساسا من مدينة القائم العراقية وبلدة البوكمال السورية. وفي عام 2014، بدأ صعود تنظيم الدولة الإسلامية في \"ولاية الفرات\" والمناطق المحيطة بها. ووفقا لروايات التنظيم نفسه، في مقاطع فيديو خرجت مؤخرا من محافظة الأنبار العراقية، استخدم المسلحون المنطقة كقاعدة انطلاق لعملياتهم السريعة والخاطفة في العراق وسوريا. وتضم المنطقة أيضا ميليشيات وقبائل مسلحة ضعيفة نسبيا، لكن يمكنها أن تحافظ على المنطقة وتأمنها في حال استعادتها. وحتى في المناطق التي يُفترض أنها قد حُررت بالفعل، مثل مدينة الرطبة التي تقع في جنوب العراق، ما زال تنظيم الدولة الإسلامية قادرا على شن هجمات كر وفر قاتلة بشكل متكرر. مخابئ الصحراء ولم تُطلق أي حملة حتى الآن لتحرير هذه المدن النائية. ولا تزال المناقشات جارية في واشنطن بشأن ما إذا كان يتعين على الولايات المتحدة أو الحكومة السورية وحلفاؤها أن يقودوا هجوما على الجانب السوري من الحدود. وإذا شنت الولايات المتحدة الحملة، لا تزال هناك أسئلة حول الجهة التي ستقود العمليات القتالية: مقاتلوا المعارضة أم قوات سوريا الديمقراطية التي يقودها الأكراد. البغدادي استغل الفوضى التي عصفت بسوريا من أجل وضع موطئ قدم هناك لتنظيم الدولة الإسلامية وفي العراق، تبدو أماكن مثل تلعفر، غرب الموصل، تمثل أولوية حالية للقوات الموالية للحكومة. ويشير هشام الهاشمي، مستشار للحكومة العراقية وخبير في شؤون الجماعات الجهادية العراقية، إلى أن \"ولاية الفرات\" هي على الأرجح المخبأ الحالي للبغدادي. وقد شنت الحكومة العراقية عدة هجمات جوية على البوكمال خلال العامين الماضيين. ورُصد إياد الجميلي، أحد أقرب مساعدي البغدادي، في بلدة البوكمال السورية، وفقا للهاشمي. كما شوهد عدد من المقربين من زعيم تنظيم الدولة الإسلامية في البوكمال وفي مدينة الميادين، التي تعد أحد المعاقل الرئيسية لتنظيم الدولة الإسلامية في محافظة دير الزور السورية، حسب الهاشمي. وتعد \"ولاية الفرات\" هي المنطقة الوحيدة المتبقية التي يمكن أن يزعم تنظيم الدولة الإسلامية أنها \"أرض التمكين\". وقد تبدأ عملية تطهير المنطقة من عناصر التنظيم بعد عدة أشهر، وقد تستغرق وقتا أطول بكثير حتى تنتهي. وحتى بعد تحرير هذه المناطق، من المرجح أن يلجأ تنظيم الدولة الإسلامية إلى المناطق الصحراوية ووديان الأنهار والمناطق الحدودية كمخابئ، ويشن هجمات على المراكز الحضرية. أكثر المطلوبين ويميل البغدادي، على عكس الزعماء الجهاديين الآخرين، إلى الكلام أو الظهور فقط عندما تكون هناك حاجة ماسة إلى ذلك - كما رأينا في إعلان إقامة الخلافة الإسلامية، وتوجيه نداء لأتباعه للصمود والقتال في الموصل. وكلما تصعد في سلسلة القيادة في تنظيم الدولة الإسلامية، يصبح التواصل مع الزعماء مقصورا على عدد قليل من الموالين الموثوق بهم. وبالتالي، لا يعرف مكان البغدادي سوى عدد قليل للغاية من الأشخاص، وهو ما يصعب من مهمة الولايات المتحدة، التي لديها قوات خاصة تعمل باستمرار على البحث عن أية آثار لأكثر رجل مطلوب في العالم. وتعد الأراضي الحدودية في سوريا والعراق مناطق آمنة ومألوفة نسبيا للبغدادي، حيث يمكنه الاختباء هناك والهروب من أية محاولات للقبض عليه أو قتله. كما أنها تجعله قادرا على الاستمرار في المطالبة بالشرعية كخليفة للمؤمنين.", "doc2": "Bağdadi 2014-cü ildə Mosuldakı çıxışından sonra ictimaiyyət arasında görülməyib O vaxt İD, Birləşmiş Krallıq böyüklükdə bir ərazini idarə edirdi - lakin, cihadçılara qarşı elan olunan qlobal müharibədən sonra, onların sayı azalmaqla yanaşı, başına 25 milyon ABŞ dolları qoyulan Bağdadi də sirrə qeyb olub. Bağdadinin ilk - və son - ictimai çıxışının üçüncü ildönümündə artıq İD əvvəlki qədər böyük ərazini idarə etmir. Qruplaşma keçən ilin noyabrında Mosulu boşlatmağa başladığı zaman səsyazma ilə etdiyi müraciət, liderin ardıcıllarına son müraciəti olub. Qərq olduğu sükut Bağdadinin ölümü ilə bağlı şayiələrə səbəb olub. Rusiyanın Xarici İşlər nazirinin müavini bildirib ki, \"çox güman\" Bağdadi Rusiyanın hava qüvvələri tərəfindən mayın 28-i Rəqqaya edilən hücum nəticəsinə həlak olub. Eyni zamanda keçən həftə iranlı bir rəsmi onun \"dəqiq öldüyünü\" söyləyib. Fəqət, amerikalı rəsmilər hər iki iddiaya şübhə ilə yanaşırlar. Rusiya tərəfindən yayılan məlumatdan bir həftə sonra Rəqqada lentə alınan bir videoda İD üzvləri Bağdadinin adını qeyd etmədən \"bizim şeyximiz\" deyə müraciət ediblər. Bu da onun taleyi ilə bağlı böyük bir sual işarəsi yaradır. Taliban və əl-Qaidə Taliban lideri Molla Ömərin ölümünü iki il gizlədə bilmişdi. Belə bir çətin anda Bağdadinin yoxluğu həm onun tərəfdarları, həm də düşmənləri üçün çaşqınlıq yaradır. Həmçinin oxuyun: \"Üçüncü paytaxt\" Bağdadinin harada olması ilə bağlı sualın cavabı ola bilsin ki, onun xəlifəlik və ya \"sadiqlərin komandiri\" üçün legitimliyində yatır. Mübahisəli dini qaydaya əsasən, namizəd yalnız \"ərd təmkin\" və ya \"torpaq sahibi\" olarsa titula iddialı sayıla bilər. Artıq ərd təmkin kiçilir. İD-n Mosulda gücü artıq tükənib və Rəqqada isə böyük təzyiq altındadır. Bu şəhərlər qruplaşmanın İraq və Suriyadakı de fakto paytaxtlarıdır. (Bunun İraqda təsdiqi olaraq iki həftə əvvəl təhlükəsizlik qüvvələri ərazini ələ keçirməmişdən öncə İD, əl-Nuri məscidini partladıb.) Bağdadi ola bilsin ki, qruplaşmanın əlindəki Suriya və İraq sərhədinin hər iki tərəfində İD-n \"üçüncü paytaxtı\" kimi təsvir edilən yerdə gizlənir. İD bu və ətraf əraziləri Vilayət əl-Fərat adlandırır. İraqın Ənbər vilayətindən yaydıqları videolarda qruplaşma bildirir ki, hərbçilər ərazidən İraq və Suriyaya atəş açmaq üçün istifadə edirmişlər. Ola bilsin ki, Bağdadi sağdakı şəkildəki binaya edilən hava hücumu nəticəsində həlak olub, Rusiya deyir. Cənubda yerləşən Rutbə kimi şəhərlər azad edilsə də, İD-n hücumları səngimir. Pənahı səhrada axtarmaq Bu ucqar qəsəbələri azad etmək üçün hələ ki, heç bir hərbi əməliyyat aparılmayıb. Washington-da Suriyadakı ərazilərin ABŞ və ya Suriya və müttəfiqləri tərəfindən azad edilməsi ilə bağlı müzakirələr davam edir. Əgər əməliyyata ABŞ başlasa, mübarizəyə kimin başçılıq edəcəyi qeyri-müəyyəndir: üsyançılar yoxsa kürdlərin idarə etdiyi Suriya Demokratik Qüvvələri (SDQ). Mosulun qərbində yerləşən Tal Əfər kimi İraq şəhərlərində görünür ki, hazırda hakimiyyət yönlü qüvvələrə daha çox üstünlük verilir. İraq hakimiyyətinin müşaviri və İraq cihadçı qruplaşmaları üzrə ekspert Hişam əl-Həşimi təxmin edir ki, əl-Bağdadi Vilayət əl-Fəratda gizlənib. İraq hakimiyyəti ötən iki il ərzində Əlbu Kamala bir neçə hava zərbəsi endirib. Cənab Həşimiyə görə, əl-Bağdadinin ən yaxın silahdaşlarından biri olan İyad əl-Cəmili şəhərdə görülüb. Suriyanın Deir əl-Zour vilayətində yerləşən İD-n digər əsas qəsəbəsi Məyadində və Əlbu Kamalda İD liderinin başqa yaxın silahdaşları da görülüb, cənab Həşimi deyir. Vilayət əl-Fərat, İD-n ərd təmkin adlandıra biləcəyi yeganə ərazidir. Ərazini təmizləmək əməliyyatının başlanması aylar və tamamlanması isə daha uzun çəkə bilər. Hətta bu ərazilər azad edilsə belə, İD çox güman ki, gizlənmək və yaşayış məskənlərinə qarşı hücum təşkil etmək üçün səhra, çay yataqları və sərhəd ərazilərdən istifadə edəcək. Ən çox axtarılan Bağdadi başqa cihadçı liderlərdən fərqli olaraq, çıxışı və ya iştirakına ən çox ehtiyac olan zaman üzə çıxmağa üstünlük verir. Xəlifənin elanı və tərəfdarlarını Mosulda qalıb döyüşməyə səslədiyi zamandakı kimi. İD komandirliyinə gedən zəncir uzun olduqca başçılarla əlaqə yalnız ən etibarlı tərəfdarlara qismət olur. Bağdadinin harada olduğunu heç şübhəsiz çox az adam bilir. Bu isə dünyanın ən çox axtarılan insanın izində daha maraqlı olan ABŞ-n xüsusi təyinatlı qüvvələrinin işini çətinləşdirir. Suriya və İraqın sərhədi Bağdadini daha təhlükəsiz bir yerlə təmin edir. Belə olduqda o, gizlənərək ələ keçməsi və öldürülməsi ilə bağlı cəhdlərin qarşısını ala bilir. Bu üstünlük ona sadiqlərin komandiri legitimliyini əldə saxlamağa da imkan verir. Həssən Həssən Washington-da yerləşən Tahrir Institute for Middle East Policy institutunun baş alimlərdən biri və \"İŞİD: Terror Ordusunun İçində\" adlı kitabın müəllifidir. Onu Twitter-də tapa bilərsiniz: @hxhassan"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/04/160401_greece_turky_eu", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/45843312", "doc1": "وصول أعداد غير مسبوقة من اللاجئين والمهاجرين أدى لانقسام بين قادة الاتحاد الأوروبي ويعتبر هذا القانون ضروري لإنجاز الاتفاق الأوروبي التركي الرامي إلى تخفيف الحركة الجماعية للبشر وغير الخاضعة للسيطرة إلى أوروبا. ومن المقرر أن تتسلم تركيا الإثنين الدفعة الأولى من اللاجئين الذين يتم إعادتهم من اليونان. ولكن هناك تحذيرات من ضعف الاستعدادات على الجانبين، فيما أعربت وكالات الإغاثة عن قلقها من احتمال تعرض اللاجئين لسوء المعاملة في تركيا. وكان على اليونان تعديل قوانينها لجعل الاتفاق ممكنا وقد تم تمرير القانون بموافقة 169 نائبا في البرلمان البالغ عدد أعضائه 300. مواضيع قد تهمك نهاية وكان أكثر من مليون مهاجر ولاجئ قد وصلوا الاتحاد الأوروبي قادمين من تركيا لليونان، وتصارع أثينا للتكيف مع هذا الوضع. ووجد عشرات الآلاف منهم أنفسهم محتجزين في اليونان بعد إغلاق دول الشمال حدودها. وبمقتضى الاتفاق الأوروبي التركي، فإنه من المتوقع إعادة المهاجرين الذين يصلون بشكل غير شرعي لليونان إلى تركيا بداية من 4 إبريل/ نيسان الجاري إذا لم يتقدموا بطلب لجوء أو إذا تم رفض طلبهم. وفي المقابل، ستتلقى تركيا مساعدات وتنازلات سياسية. ودعت الأمم المتحدة تركيا واليونان إلى ضرورة توفير ضمانات قبل بدء عمليات الإعادة، محذرة من \"فجوات خطيرة\". ويقول تقرير لمنظمة العفو الدولية إن تركيا تجبر وبشكل غير مشروع الآلاف من اللاجئين على العودة لسوريا. وقال جون دالويسن، من منظمة العفو الدولية :\" إن قادة أوروبا في سعيهم اليائس لإغلاق حدودهم تجاهلوا عمدا أبسط الحقائق وهي أن : تركيا ليست بلدا آمنا للاجئين السوريين وتصبح أقل أمنا كل يوم\". ولم ترد تركيا بعد على تقرير منظمة العفو الدولية، ولكنها تنفي إعادة أي لاجئ رغما عن إرادته. وكانت تركيا قد استقبلت 2.7 مليون لاجئ سوري منذ اندلاع الحرب الأهلية قبل 5 سنوات. والكثيرون منهم يعيشون في مخيمات قرب الحدود بين البلدين. وفي غضون ذلك، اندلعت احتجاجات من جانب اللاجئين في مركز احتجاز بجزيرة خيوس اليونانية ضد الترحيل المزمع لهم وفقا للخطة الأوروبية التركية. وتم نقل 8 أشخاص للمستشفى الخميس في مشاجرة بين المهاجرين بميناء بيرايوس قرب أثينا، حيث يعيش الآلاف في ظروف قاسية. وأغلب المهاجرين هناك من سوريا والعراق وأفغانستان، وظلوا ينامون لأسابيع في خيام أو على أغطية في العراء حيث الصرف الصحي السيئ والقليل من الغذاء.", "doc2": "AzərbaycanınTürkiyədə qanunsuz miqrant vətəndaşlarının sayı ilə bağlı dəqiq statistika olmasa da, kütləvi bir rəqəmdən danışıldığı məlumdur. Hökumətin müvafiq rəsmisi \"yüz minlərlə Azərbaycan vətəndaşının\" taleyinin müzakirə edildiyini bildirərkən, problemə yaxından bələd olan müşahidəçilər \"1 milyona yaxın\" bir rəqəmdən bəhs edir. Azərbaycan tərəfi, nəhəng sayda qeyri-leqal miqrantarının taleyini Türkiyə tərəfi ilə birlikdə həll etmək niyyətindədir. Türkiyə tərəfi isə 4 milyon suriyalı qaçqına ev sahibliyi edən bir ölkənin \"öz kökündən, öz dini inancından olan insanları mağdur etməyəcəyini\" bildirir. Azərbaycanın Xarici və Daxili işlər İşlər nazirlikləri, Diaspora ilə İş üzrə Dövlət Komitəsi, Miqrasiya Xidməti, Təhsil Nazirliyi, ASAN xidmətin də daxil olduğu 13 dövlət qurumunun mütəxəssisləri problemin araşdırılmasına yönləndiriliblər. Miqrant işçilər nahar edir \"Sənədi olmayan insan necə olar?\" Turan Nağıyev 16 il əvvəl Naxçıvandan Türkiyəyə miqrasiya edib və o vaxtdan burada yaşayır. O, İstanbulda, əsasən, yükdaşıma və təmir kimi günəmuzd işlərdə çalışır. \"Burada qeydiyyatsız yaşadığımıza görə uşaqlarımız məktəbə getmir, hamısı sənədsiz qalıblar. Azərbaycan dövləti məsləni yoluna qoymaq üçün uşaqlarımıza sənəd verəcək. Hər millətin özünün sənədi olmalıdır. \"Sənədi olmayan insan necə olar?!\", Turan Nağıyev sual edir. \"Elə uşaq var ki, 14 yaşı var, şəxsiyyəti müəyyənləşdirilməyib. Mənim iki nəvəm var, heç birinin sənədi yoxdur, qızım evlənib \"zaqs\"ları yoxdur. İki uşağımın təhsili yoxdur. Yalnız böyük uşağım 5-ci sinfə qədər Naxçıvanda oxudu, sonra gəldik bura. O vaxtdan təhsil almadı\". Qanunsuz miqrant kütləsi Problemlə yaxından məşğul olan diaspora fəalı Kəbutər Haqverdiyeva BBC News Azərbaycancaya deyib ki, Türkiyədə \"qanunsuz oturan valideynlər və onların azyaşlı uşaqlarından ibarət böyük bir kütlə yaranıb\". Diaspor fəalı bildirir ki, azərbaycanlı qeyri-leqal miqrantların sayının 1 milyona yaxın olması ilə bağlı məlumatlara sahibdir. \"1990-cı illərdə 3, 5, 7, 11 yaşlarında gələn uşaqlar indi böyüyüb, özlərinin 15 yaşında uşaqları var. Təsəvvür edin ki, iki nəsil sənədsiz yaşayır. Yerli və beynəlxalq qanunlarla müəyyən olunmuş insan hüquqlarından, sosial haqlardan yararlana bilməyən toplum meydana gəlib\", Kəbutər Haqverdi deyir. Azərbaycanın Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi belə vətəndaşlarının Türkiyədəki qeyri-leqal miqrant həyatından qurtulması üçün ilk cəhdləri göstərib. Sentyabrın sonlarında Azərbaycandan olan qeyri-leqal miqrantların İstanbulun müxtəlif səmtlərində kompakt yaşadıqları bölgələrdə silsilə görüşlər keçirilib. Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin III Ərazi (Asiya ölkələri) şöbəsinin böyük məsləhətçisi Kənan Məmmədovun sözlərinə görə, azərbaycanlı qanunsuz miqrantlar on illərdir ki, Türkiyə və Azərbaycan Respublikasının verdiyi fundamental hüquqlardan faktiki məhrum olublar - bu illərdə onların Azərbaycanla əlaqələri kəsilib, səhiyyə, təhsil, eyni zamanda yerli cəmiyyətə inteqrasiya proseslərindən kənarda qalıb, yerli cəmiyyətin tam hüquqlu üzvü statusunu itiriblər. \"Onların böyük hissəsinin müvafiq sənədləri olmadığından qeyri-rəsmi nikah əsasında ailə qururlar ki, bu da soydaşlarımızın qarşılaşdığı əsas problemlərdən biridir. Belə nikahlardan doğulmuş yüzlərlə azərbaycanlı uşaq heç bir yerdə rəsmi qeydiyyatı olmadan yaşamağa məcburdur. Valideynlərin şəxsiyyəti təsdiq edən sənədlərə sahib olmaması nəticəsində onlar yeni doğulmuş övladlarına da doğum haqqında şəhadətnamə ala bilmirlər\" diaspora komitəsinin rəsmisi problemin miqyasını şərh edərkən bildirib. \"Siyahıyaalınma prosesinin Türkiyə ərazisində bu və ya digər formada problemi olan bütün vətəndaşlarımıza şamil olunması nəzərdə tutulmuşdur\", Kənan Məmmədov əlavə edib. Azərbaycanlı qanunsuz miqrantlarla bağlı problem iki ölkə rəsmiləri arasında keçirilən müzakirələrin də əsas mövzusuna çevrilib. Məsələ, ötən ilin oktyabrında Bakıda baş tutan Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurasının 6-cı İclasının və bu ilin aprelində iki ölkə xarici siyasət idarələri arasında Ankarada keçirilmiş IX konsulluq məsləhətləşmələrinin gündəliyinə də daxil edilmişdi. Müzakirələr zamanı rəsmi Bakı, Türkiyə hökumətindən xahiş edib ki, problem Azərbaycan tərəfindən həllini tapdığı təqdirdə, Türkiyə tərəfi də 10 illərdir, qeyri-leqal miqrant həyatı yaşayan vətəndaşlarına qarşı \"deportasiya qərarı və cərimələr tətbiq etməsin\". \"Belə cərimələr böyük məbləğləri əhatə etdiyindən, hazırda hər iki ölkənin müvafiq qurumları arasında məsələnin ən optimal həlli imkanları nəzərdən keçirilir\", Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin təmsilçisi Kənan Məmmədov BBC News Azərbaycancaya müsahibəsində deyib. Siyahıyaalınma zamanı vətəndaşlıq mənsubiyyəti müəyyən olunan şəxslərə Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığını təsdiq edən sənəd veriləcək. \"Türkiyə tərəfinin də güzəştləri nəticəsində onlar Azərbaycana gedərək və ya burdakı diplomatik missiyalarımızda Azərbaycana aid şəxsiyyət vəsiqələri və pasportlarla təmin olunaraq fəaliyyətləri leqallaşdırılacaq\", Azərbaycanın Ankaradakı səfirliyinin konsulu Şöhrət Mustafayev BBC News Azərbaycancaya bildirib. \"Türkiyədən deport olmayacaqlar\" \"Bu problemin həllində önəmli olan insanların zərər çəkməsi deyil. Türkiyə dövləti 4 milyon qaçqına ev sahibliyi edir. Qalxıb da öz kökündən, öz dini inancından olan insanları mağdur edəcək deyil. Burada qaçaq yaşayan Azərbaycan vətəndaşları rahat olsunlar, onlar Türkiyədən deport olmayacaqlar. Mən bu prosesin birbaşa təqibçisi olacam\", Türkiyə parlamentinin üzvü Şamil Ayrım BBC News Azərbaycancaya müsahibəsində bildirib. Cənab Ayrım parlamentdə hakim AK partinin İstanbuldan olan təmsilçisi, eyni zamanda Azərbaycanla dostluq qrupunun rəhbəridir. Onun sözlərinə əsasən, Azərbaycan tərəfinin lazımı sənədlərə təmin etdiyi şəxslər Türkiyədə oturma izni ala biləcəklər. \"Mənə çatan bilgilərə görə, bəzi adamlar insanların qeydiyyatını əngəlləməyə çalışırlar ki, guya siyahını müəyyənləşdirəndən sonra qaçaq yaşayanları deport edəcəklər. Onlar yanlış yerdədirlər. Azərbaycan hökuməti türk tərəfi ilə oturub danışıb. Azərbaycan tərəfi onlara kimlik sənədi, türk tərəfi də oturum verəcək. Onların burda yaşaması qanuniləşdiriləcək\", cənab Ayrım bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-50235361", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50224654", "doc1": "ويُفترض أن تُعقد هذه الانتخابات مرة كل خمس سنوات لاختيار حكومة تقود البلاد، إلا أن الانتخابات القادمة هي الثالثة منذ عام 2015. لماذا تُعقد هذه الانتخابات؟ يصوت البريطانيون لاختيار 650 عضوا في البرلمان، تكون مهمتهم النظر في القوانين والسياسات وإقرارها . ويصبح هؤلاء النواب أعضاء في مجلسي العموم البريطاني، وهو أحد غرفتي البرلمان، ومقره لندن حيث توجد الحكومة أيضا. علام ينصب اهتمام البريطانيين، قطاع الصحة أم بريكست؟ مواضيع قد تهمك نهاية تطرح الأحزاب السياسية خططا مفصلة قبل أي انتخابات عامة، تشمل كل القضايا والقطاعات، مثل الاقتصاد والدفاع والسياسة، في محاولة لكسب الانتخابات. وتُعد هذه الخطط هي ميثاق عمل الأحزاب. وأظهرت استطلاعات الرأي تغير القضايا التي يوليها المصوتون البريطانيون الاهتمام الأكبر. ففي الانتخابات العامة التي أُجريت عام 2015، كانت الخدمات الصحية العامة والهجرة على رأس اهتمامات البريطانيين، في حين قل الاهتمام تماما بالاتحاد الأوروبي. لكن الأمر تبدل الآن، إذ أصبح خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي (بريكست) هو القضية الأكبر. مجلس العموم هو أحد غرفتي البرلمان البريطاني. ويتولى الحزب صاحب أغلبية المقاعد تشكيل الحكومة لماذا تُعقد الانتخابات الآن؟ رغم مرور ثلاث سنوات ونصف على الاستفتاء الذي جاءت نتائجه لصالح بريكست عام 2016، إلا أن بريطانيا لم تنفذه حتى الآن. وينقسم الساسة حول الأمر: البعض يريد الانفصال في أسرع وقت، والبعض يفضل إجراء استفتاء آخر، فيه حين يريد آخرون التراجع عنه تماما. ولا يحظى رئيس الوزراء، بوريس جونسون، بأغلبية برلمانية تمكنه من إقرار القوانين. ويأمل أن تنتهي الانتخابات العامة المبكرة بزيادة عدد النواب المحافظين لتسهيل خططه للخروج من الاتحاد الأوروبي. وكان من المفترض عقد الانتخابات العامة القادمة في عام 2022، لكن جونسون كان يضغط لعقد انتخابات مبكرة منذ عدة أسابيع. والآن، انضمت أحزاب المعارضة لموقفه الداعم لإجراء الانتخابات. كيف يتم التصويت؟ يُدعى الناخبون البريطانيون، وعددهم 46 مليون، لاختيار نائب عن المنطقة التي يعيشون فيها، ليصبح واحدا من 650 نائبا برلمانيا. ويحق التصويت لكل من تزيد أعمارهم على 18 عاما، طالما كانوا مسجلين في كشوف الناخبين ومواطنين بريطانيين أو من تتوفر فيه شروط الجنسية البريطانية من مواطني دول الكومنويلث أو جمهورية أيرلندا. وعادة ما يقبل كبار السن على التصويت أكثر من الشباب، ففي انتخابات عام 2017، أدلى 59 في المئة ممن تتراوح أعمارهم بين 20-24 عاما بأصواتهم، مقابل 77 في المئة ممن تتراوح أعمارهم بين 60-69 عاما. ويجري التصويت في لجان محلية، تُقام في الكنائس والمدارس. ويضع المصوتون علامة على اسم المرشح الذي يدعمونه، ثم يضعون الورقة في الصندوق. التصويت يبدأ في السابعة صباحا، ويستمر حتى العاشرة مساءا طريقة تحديد الفائزين يفوز المرشح الحاصل على أكبر عدد من الأصوات بمقعد في مجلس العموم البريطاني. ويحتاج الفائز إلى جمع أكبر عدد من الأصوات مقارنة بمنافسيه. وقد يكون عدد الأصوات أقل من نصف إجمالي المصوتين في المنطقة. ويتبع أغلب النواب حزبا سياسيا، إلا أن البعض يقدم نفسه كمرشح مستقل. وعادة ما يتولى الحزب الحاصل على أكثر من نصف عدد النواب (326 مقعدا) تشكيل الحكومة. ويسمح نظام التصويت البريطاني للأحزاب بتشكيل الحكومة، حتى لو حصلت على أقل من 50 في المئة من إجمالي الأصوات. وإذا لم يحصل أي حزب على أغلبية المقاعد، يسمح للحزب صاحب الأكثرية بتكوين ائتلاف أو شراكة مع واحد أو أكثر من الأحزاب الأخرى لتشكيل حكومة ائتلافية. ولا يصوت العامة لاختيار رئيس الوزراء بشكل مباشر، إذ يتم اختياره من بين نواب الحزب الفائز، ثم تعينه الملكة التي تلتزم باتباع نصيحة الحكومة. 326عدد المقاعد التي يتطلبها الحصول على أغلبية 318عدد المقاعد التي فاز بها حزب المحافظين 262عدد المقاعد التي فاز بها حزب العمال 35عدد المقاعد التي فاز بها الحزب الوطني الاسكتلندي 68.7%نسبة المصوتين من إجمالي عدد الناخبين ماذا حدث في انتخابات عام 2017؟ كل الانتخابات التي عُقدت منذ عام 1922 فاز بها حزب المحافظين أو العمال. وحصل الحزبان على أكبر عدد من الأصوات في انتخابات عام 2017، لكن أي منهما لم يحصل على ما يكفي من المقاعد لتشكيل الحكومة. وكانت الكتلة الأكبر لصالح المحافظين، الذين تحالفوا مع الحزب الديمقراطي الوحدوي للفوز بأصوات داخل مجلس العموم. وخسر المحافظون والعمال نوابا منذ انتخابات عام 2017، في حين زاد عدد نواب حزب الديمقراطيين الأحرار. أما الغرفة الثانية من البرلمان، وهي مجلس اللوردات، فهو معين بالكامل من قبل الملكة، بناء على توصيات رئيس الحكومة. ولا يُنتخب أي من أعضائه. من يمكنه الترشح؟ أغلب من تزيد أعمارهم على 18 عاما يمكنهم الترشح في الانتخابات، طالما كان المرشح مواطنا بريطانيا، أو ممن تتوفر فيهم شروط المواطنة من مواطني دول الكومنويلث أو جمهورية أيرلندا المقيمين في المملكة المتحدة. ويتعين على المرشح إيداع 500 جنيه استرليني، لا يستردها إذا فشل في الحصول على خمسة في المئة على الأقل من أصوات الدائرة المرشح عنها. وتوضع بعض القيود على ترشح عدد من الفئات، فلا يمكن للسجناء والعاملين في الحكومة والقضاة وأفراد الشرطة والقوات المسلحة الترشح. متى نعرف النتيجة؟ يجرى التصويت يوم الانتخابات، بدءا من السابعة صباحا وحتى العاشرة مساءا. وتعلن النتائج ليلا وفي اليوم التالي. وعندما تُعلن النتائج النهائية، يتوجه قائد الحزب الفائز (إذا كان هناك واحدا) لقصر باكينغهام لطلب الإذن من الملكة بتشكيل الحكومة. وعند حصوله على الموافقة، وهي عملية إجرائية، يتوجه إلى 10 شارع داونينغ، مقر الوزارة وسكن رئيس الوزراء. وعادة ما يقف رئيس الوزراء الجديدة خارج البناية لإلقاء كلمة عن خطط حزبه في السنوات القادمة.", "doc2": "Britaniyada hökuməti seçmək məqsədiylə keçirilən bu seçkilərin beş ildən bir keçirilməsi nəzərdə tutulur. Ancaq bu dəfəki seçki 2015-ci ildən bəri sayca üçüncü olacaq. Seçki Britaniya parlamentinin iki palatasından biri olan İcmalar Palatasına keçiriləcək, bu Palataya 650 deputat seçilməlidir. Seçki niyə indi keçirilir? 2016-cı il referendumundan təxminən 3,5 il vaxt ötsə də Brexit hələlik baş verməyib. Siyasətçilər arasında yekdil fikir yoxdur: bəziləri Britaniyanın Aİ-ni ən qısa müddətdə tərk etməsini istəyir, bəziləri başqa bir referenduma üstünlük verir, digərləri isə Brexit-in tamamilə ləğv edilməsini istəyirlər. Baş nazir Boris Johnson-un asanlıqla yeni qanun qəbul etməsi üçün onu dəstəkləyən kifayət sayda deputat yoxdur. O, erkən seçkidən sonra parlamentdə başçılıq etdiyi Mühafizəkarlar partiyasından olan deputatların sayının artacağına və nəticədə, Brexit-lə bağlı planlarının daha asan reallaşdıra biləcəyinə ümid edir. Növbəti seçki Britaniyada 2022-ci ildə keçirilməli idi, lakin Boris Johnson bir neçə həftədir ki erkən seçki keçirmək qərarını reallaşdırmağa səylər göstərirdi. İndi erkən seçki ideyasını müxalifət partiyaları da dəstəkləyib. Səsvermə necə keçir? Britaniyada ümumi seçkilərdə 46 milyon seçici seçki dairələri üzrə öz deputatlarını seçirlər - ölkədə 650 seçki dairəsi var. Səsvermə üçün qeydiyyatdan keçmiş, yaşı 18 və yuxarı olan hər bir Britaniya vətəndaşı səsvermədə iştirak edə bilər. Statistikaya görə, yaşlı nəsil gənc nəsil ilə müqayisədə səsvermədə daha həvəsli iştirak edir, belə ki, 2017-ci ildəki seçkilərdə 20-24 yaş arasında olanların 59%-i, 60-69 yaşlarında olanların isə 77%-i faizi səs verib. Səsvermə kilsə və məktəb zalları kimi yerlərdə qurulan yerli seçki məntəqələrində keçirilir. Seçicilər seçki bülletenində seçdikləri namizədin adının qarşısındakı xananı qaralayaraq həmin bülleteni möhürlənmiş seçki qutusuna atırlar. Qaliblər necə seçilir? Hər dairədə ən çox səs toplayan namizəd İcmalar Palatasına seçilmiş sayılır. Səsvermənin qalibini tanınmaq üçün o, sadəcə, rəqib namizədlərdən daha çox səs toplamalıdır. Deputatların əksəriyyəti üzv olduqları siyasi partiyanı təmsil edir, lakin bəziləri müstəqil namizəd qismində seçkidə iştirak etmək qərarını verirlər. İcmalar Palatasında deputat mandatlarının yarısından çoxuna (326) nəzarət edən partiya bir qayda olaraq hökuməti formalaşdırır. Heç bir partiyanın parlamentdə 326 səsi olmadığı halda, partiayalardan biri parlamentdə səs çoxluğunu təmin etmək üçün digər partiya və ya partiyalarla koalisiya təşkil edə bilər. Baş nazir birbaşa xalq seçkisi yoluyla müəyyən edilmir. Adətən Baş nazir seçkini qazanmış partiyanı parlamentdə təmsil edən deputatlar tərəfindən seçilir və deputatların tövsiyələrinə əməl etməyə borclu olan Kraliça tərəfindən vəzifəyə rəsmi olaraq təyin olunur, 2017-ci ilin seçkisi necə keçdi? 1922-ci ildən bəri keçirilən hər parlament seçkisində ya Mühafizəkarlar, ya da Leyboristlər partiyası qalib gəlib. 2017-ci ilin seçkisində də bu iki partiya parlamentdə ən çox səs qazandı, lakin heç biri parlament çoxluğunu əldə etmədi. Ən çox səs toplayan partiya kimi Mühafizəkarlar Şimali İrlandiyanın Demokratik İttifaqçı Partiyası (DUP) ilə koalisiya yaratdı. 2017-ci ildən bəri həm Mühafizəkarların, həm də Leyboristlərin parlamentdə sıraları azalıb, Liberal Demokratlardan olan deputatların sayı isə artıb. Lordlar Palatası parlamentin ikinci palatasıdır. Bu Palatanın üzvləri seçilmir, onları Baş nazirin tövsiyyəsiylə Kraliça təyin edir. Parlamentə kim seçilə bilər? Səsvermə günü yaşı 18-dən yuxarı olan, Britaniyada yaşayan Britaniya vətəndaşlarının əksəriyyəti parlamentə namizəd ola bilərlər. Onlar seçkidə namizəd qismində iştirak etmək £500 məbləğində ödəniş etməlidirlər, seçkilərdə 5%-dən az səs toplayan namizədə həmin ödəniş geri qaytarılmır. Namizədlər müəyyən şərtlərə cavab verməlidirlər - məhbuslar, məmurlar, hakimlər və polis və silahlı qüvvələrin qulluqçuları namizəd ola bilməzlər. Nəticə nə vaxt açıqlanır? Seçki günü səsvermə yerli vaxtla saat 07:00-dan 22:00-dək davam edir, nəticələr gecədən başlayaraq və ertəsi günədək elan olunur. Ümumi nəticə məlum olduqdan sonra qələbə çalmış partiyanın lideri Buckingham Sarayına baş çəkib kraliçadan yeni hökuməti formalaşdırmaq üçün icazə istəyir. Kraliçanın icazəsini aldıqdan sonra onlar Baş nazirin iqamətgahı olan 10 Downing Street ünvanına gəlir və Baş nazirin iqamətgahı qarşısında partiyanın yaxın illərə planları barədə açıqlama verir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140704_ukraine_defence_minister_crimea", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/07/140703_ukraine_heletei_minister", "doc1": "قال الرئيس الأوكراني إن هيليتي سيعمل ليل نهار لاستعادة القدرات العسكرية للقوات المسلحة في البلاد وقال مخاطبا البرلمان في كييف \"سيكون هنالك موكب للنصر ..... في مدينة سيفاستوبول الأوكرانية.\" وضمت روسيا شبه الجزيرة، ذات الغالبية الناطقة باللغة الروسية، في مارس/آذار، بعد استفتاء مثير للجدل. وفي شرق أوكرانيا، تستمر عمليات المداهمة الحكومية للانفصاليين الموالين لروسيا. وطالبت المستشارة الألمانية، أنجيلا ميركل، والرئيس الفرنسي، فرانسوا هولاند، الرئيس الروسي فلاديمير بوتين في مكالمة جماعية باستخدام نفوذه للضغط على المتمردين في مناطق دونيتسك ولوهانسك. مواضيع قد تهمك نهاية وقال بوتين إنه \"قلق جدا بخصوص زيادة أعداد الوفيات بين المدنيين والزيادة الحادة في أعداد اللاجئين\" الذين يدخلون روسيا من جنوب شرقي أوكرانيا، بحسب الكرملين. واتفق القادة الثلاثة على أن منظمة الأمن والتعاون في أوروبا يجب أن تقوم بدور أنشط في مراقبة الوضع في منطقة الصراع. وقال الرئيس الأوكراني، بيترو بوروشينكو، لاحقا إنه على استعداد للعودة إلى وقف إطلاق النار بشرط مراقبته من الطرفين، وتحرير كل الرهائن، وتأمين الحدود بقوات حكومية. وجاءت تصريحاته بعد مكالمة هاتفية مع نائب الرئيس الأمريكي جو بايدن. ورفض بوروشينكو هدنة أحادية الجانب في 30 يونيو/حزيران، واتهم المتمردين بتنظيم هجمات مميتة على القوات الحكومية الأوكرانية. تهليل في البرلمان ووافق أعضاء البرلمان في كييف على تعيين هيليتي بعد أن رشحه الرئيس بوروشينكو، وقال إنه سيعمل ليل نهار لاستعادة القدرات العسكرية للقوات المسلحة في البلاد. ولاقت إشارته بخصوص سيفاستوبول ترحيبا في البرلمان. وكانت الجزيرة محل نزاع مع روسيا قبل ضم شبه جزيرة القرم بكثير�� إذ كانت الميناء الأم لأسطول البحر الأسود الروسي على مدار عقود. كما عين رئيس جديد للأركان يوم الخميس، هو فيكتور موزينكو. ومنذ إعادة إطلاق \"العملية المضادة للإرهاب\" قتل خمسة جنود على الأقل من قوات الحكومة، وجرح 28 آخرين. ألقت الشرطة في كييف القبض على امرأة تطالب بوقف العمليات العسكرية في شرق أوكرانيا اضطر الآلاف من سكان شرق أوكرانيا إلى اللجوء إلى روسيا بسبب استمرار القتال هجوم على القرى واتهم المتمردون في لوهانسك قوات الحكومة بقتل المدنيين في قرية لوهانسكا يوم الأربعاء. وقال عمدة المقاطعة، فولوديمير بيلوس، لوكالة الأنباء الأوكرانية إن الطائرات الحربية قصفت المنطقة، وتسببت في مقتل تسعة أشخاص وإصابة 11. كما أورد تقرير آخر سقوط 12 قتيلا. وبعد نشر مقاطع فيديو تظهر حرق منازل وجثث، نفى الجيش الأوكراني الهجوم على القرية بالمدفعية أو الطائرات، وألقى باللوم على المتمردين. وقال المتمردون في دونيتسك إن قتالا عنيفا وقع مع قوات تدعمها الدبابات والطائرات في قرية ميكولايفكا يوم الخميس، ووقع عدد غير معلوم من الخسائر. كما قتل ثلاثة من رجال المرور بالرصاص ليلا في مدينة دونيتسك. وقال حرس الحدود الأوكراني إن طائرات عمودية منتمية للجيش الروسي اخترقت المجال الجوي الأوكراني في منطقة لوهانسك. واندلعت أعمال العنف في أبريل/نيسان عندما أعلن الانفصاليون الاستقلال في مناطق دونيتسك ولوهانسك. وفي نوفمبر/تشرين الثاني، عدل الرئيس الأوكراني آنذاك، فيكتور يانوكوفيتش، عن التوقيع على اتفاق مع الاتحاد الأوروبي بضغط من روسيا، مما أدى إلى اندلاع احتجاجات في كييف والإطاحة به لاحقا. ووقع الرئيس بوروشينكو الجزء الخاص بحرية التجارة من اتفاق الاتحاد الأوروبي في بروكسل يوم الجمعة. وكان قد وقع على الجزء الخاص بالتعاون السياسي قبل ذلك.", "doc2": "“Mən əminəm ki, Ukrayna qalib gələcək, və, inandırıram ki, qələbə paradı olacaq, ukrayna Sevastopolunda mütləq parad olacaq”, - Ali Rada üzvləri qarşısında öz çıxışında Heletey deyib. 46 yaşlı general-polkovnikin bu sözləri gurultulu alqışlarla qarşılanıb. Heleteyin namizədliyini irəli sürüb və Radaya prezident Petro Poroşenko şəxsən təqdim edib. “Orduya təxirəsalınmaz islahatlar başlayacaq rəhbər lazımdır. Orduya tək döyüşməyi öyrənmiş deyil, həm də özü döyüşmüş yeni komandan lazımdır. Mən general-polkovnik Heleteyin etimadımızı doğruldacağına əminən”, - prezident bəyan edib. Bundan əvvəl millət vəkilləri müdafiə naziri vəzifəsini icra edən Mixail Kovalı vəzifədən azad ediblər. Bu qərarın lehinə Ali Radanın 327 deputatı səs verib. Petro Poroşenko Kovalı Ukrayna Milli Təhlükəsizlik Şurası katibinin müavini təyin etdiyini bildirib. Prezident həmçinin general-leytenant Viktor Mujenkonu baş qərargah rəisi təyin etdiyini bildirib. Prezident administrasiyasında güc blokunun koordinasiyası Yuriy Kosyuka tapşırılıb. Yuriy Kosyuk, Forbes-in məlumatına görə, Ukraynada ən dövlətli şəxslərin onluğuna daxildir. O, 2007-ci ildə “Mironov çörək məmulatları” aqrar holdinqi təsis edib. Hazırda şirkət toyuq ətini istehsal edir. Bir sıra güc strukturu nümayəndələrinin əvəz edilməsini administrasiyada onunla izah ediblər ki, hərbi əməliyyatlar şəraitində güc blokunun “gücləndirilməyə və ciddi kompleks və sistemli islahata ehtiyacı var”. “Bu gün bizim terrorçuluğa qarşı əməliyyat zonasında səmərəli hərəkətlər üçün hərbçilərin qətiliyinə və peşəkarlığına ehtiyacımız var”, - Petro Poroşenko qeyd edib. Əsas problemlər Prezident bu gün silahlı qüvvələrdə həllini tələb edən ən əsas problem ordunun döyüş qabiliyyətinin artırılması və maddi-texniki təminatı olduğunu bildirib. Yeni müdafiə nazirin namizədliyini prezident Poroşenko şəxsən parlamentə təqdim edib O, həmçinin orduda korrupsiya ilə mübarizə etməyi vəd edib. “Mən ordunun oğrulardan və rüşvətxorlardan təmizlənməsini tələb edəcəyəm. Bütün poqonlu rüşvətxorlar qanun qarşısında cavab verməlidirlər”, - Petro Poroşenko bəyan edib. Ukraynanın sabiq prezidenti Viktor Yuşşenko 2007-ci ildə Valeriy Heleteyi Ukrayna Dövlət Mühafizə İdarəsinin (DMİ) sədri təyin edib. Bu qurum bir sıra vəzifəli şəxslərin və dövlət hökuməti orqanlarının mühafizəsini təmin edir. 2009-cu ildə Heletey bu vəzifədən azad edilib, 2 mart 2014-cü ildə isə prezident vəzifəsini icra edən Aleksandr Turçinov onu yenidən DMİ-nin başçısı vəzifəsinə təyin edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/05/130529_syria_no_fly_zone", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/09/130910_obama_syria_plan", "doc1": "كانت الولايات المتحدة قد أيدت القرار الأوربي برفع الحظر عن إمداد المعارضة بالسلاح وقال جاي كارني المتحدث باسم البيت الأبيض في مؤتمر صحفي \"جميع الخيارات المتاحة مطروحة. وهذا يعني بالطبع احتمال فرض منطقة حظر طيران\". وكانت الولايات المتحدة أعلنت \"دعمها الكامل\" لقرار الاتحاد الأوروبي القاضي برفع الحظر المفروض على الأسلحة للمعارضة السورية، رغم امتناعها عن تزويدها بالأسلحة. وقال الناطق باسم وزارة الخارجية الأمريكية باتريك فنتريل \"نرحب بقرار الإتحاد الأوروبي وندعم قرار تخفيف حظر السلاح على المعارضة السورية لأن ذلك يشكل جزءاً من جهود المجتمع الدولي لتوفير الدعم الكامل لها\". \"غزو سوريا\" ومن جانب آخر، اتهم اللواء سليم إدريس رئيس هيئة اركان الجيش السوري الحر مقاتلي حزب الله بـ \"غزو\" سوريا. مواضيع قد تهمك نهاية وقال إدريس في مقابلة مع بي بي سي إن نحو سبعة آلاف من مقاتلي الحركة يشاركون في شن هجمات على بلدة القصير التي تسيطر عليها المعارضة المسلحة. وكان وزير الخارجية الفرنسي قدر عدد مقاتلي حزب الله في سوريا بما يتراوح بين ثلاثة آلاف إلى أربعة آلاف مقاتل. وادان مجلس حقوق الانسان التابع للامم المتحدة الهجمات على القصير وتدخل ما وصفهم بالمقاتلين الأجانب. وناشد إدريس القوى الغربية في برنامج \"اليوم\" في بي بي سي قائلا \"اننا نحتضر. تعالوا ساعدونا\". كما دعا إدريس إلى إمداد المعارضة بالسلاح بصورة عاجلة \"للدفاع عن مواطنينا\". وقال إن الجيش السوري الحر لديه نحو 1500 مقاتل في القصير ولا يوجد لديهم سوى سلاح خفيف. وأضاف أن نحو 50 ألف شخص محاصرون في القصير وأنه ستحدث \"مذبحة\" إذا سقطت. وقال إدريس أيضا إنه تلقى معلومات عن ضلوع جنود إيرانيين في الهجوم على القصير. وعندما سئل عن وجود فصائل جهادية في المعارضة السورية، أجاب \"انهم لا يمثلون أكثر من 5 إلى 8 بالمئة من جميع المقاتلين في سوريا\"، وأنهم يحظون بتغطية إعلامية مكثفة. ولكنه قال إنه على الرغم من أنه لا يشارك الجهاديين في أيدولوجيتهم، فإنه ليس بوسعه أن يعوق أي شخص يريد المشاركة في القتال ضد الرئيس السوري بشار الاسد. وقال \"عندما تساندونا بإمدادنا بالسلاح والذخيرة، يمكننا اعطاؤكم ضمانات أنها ستذهب في الاتجاه الصحيح\". وطالب ادريس المعارضة السورية في المنفى أن تكف عن التطاحن الداخلي وأن توافق على الفور على حضور مؤتمر للسلام في جنيف الشهر القادم. سقوط قاعدة جوية ويوم الاربعاء قالت وسائل الاعلام السورية الحكومية إن القوات الحكومية استولت على قاعدة جوية هامة في قتالها للسيطرة على القصير. وقالت مصادر عسكرية حكومة سورية إن القاعدة الجوية سقطت في ايديها بعد عدة ساعات من القتال. وعرض تلفزيون المنار التابع لحزب الله صورا لدبابات تنتشر في القاعدة الجوية ولقطات عن انتشار الجنود في القاعدة. ويستعر القتال في القصير منذ عدة أيام بينما تشن الحكومة هجمات لطرد المعارضة المسلحة من القصير. ويقول مراسلون إن ال��صير تعد ممرا هاما للمعارضة المسلحة يمكن من خلالها نقل السلاح والمقاتلين من لبنان التي تبعد نحو 10 كيلومترات.", "doc2": "ABŞ prezidentinin təbirincə, Suriyaya zərbə endirilməsi məsələsinin təxirə salınması mümkündür. ABC News telekanalına müsahibəsində prezident Obama qeyd edib ki, Suriyaya zərbə endirilməsi məsələsi, əgər Dəməşq kimyəvi silahını beynəlxalq nəzarət altına verməyə razılaşarsa, təxirə salına bilər. Eyni zamanda o, Suriyanın bu addımı atacağına \"şübhə ilə\" yanaşdığını da vurğulayıb. ABŞ Konqressində Suriyaya zərbə endirilməsi məsəsləsi müzakirəyə çıxarıldığı bir vaxtda, Rusiya ötən gün Suriyanı kimyəvi silahlarını təhvil verməyə çağırıb. ABŞ Dəməşqi hərbi cinayətlər törətməkdə, o cümlədən kimyəvi silah işlətməkdə ittiham edir, Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsəd isə bu ittihamları rədd edib. Barak Obama hesab edir ki, kimyəvi silahdan istifadə etdiyinə görə və gələcəkdə bunun təkrar olunmaması üçün Suriyaya məhdud miqyaslı zərbə endirilməsinə ehtiyac var. ABC News kanalının \"Əsəd kimyəvi silahdan imtina etsə, zərbə endirilməsi məsələsi təxirə salına bilərmi?\" sualına cavab verən ABŞ prezidenti deyib: \"Əgər gerçəkdən bu baş versə - əlbəttə.\" Prezident Obamanın bu sözləri Moskvada səfərdə olan Suriyanın Xarici İşlər nazirinin Kremlin Suriya kimyəvi silahının beynəlxalq nəzarət altına verilməsi təşəbbüsünü alqışlamasından sonraya təsadüf edib. Rusiya mediasına əsasən, Suriyanın Xarici İşlər naziri Walid Muallem Rusiya XİN başçısı Sergey Lavrovun təşəbbüsünün ölkəsi tərəfindən qəbul edildiyini bəyan edib. Moskvanın irəli sürdüyü təşəbbüs BMT Baş katibi Ban Ki-moon tərəfindən də dəstəklənib. Rusiya Suriyanı ABŞ hərbi hücumundan qurtulmaq üçün kimyəvi silah ehtiyatını \"beynəlxalq nəzarət altına\" verməyə və yekunda onları məhv etməyə çağırmışdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-48286496", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48295907", "doc1": "المشروع إلى تقليل عدد حالات الحمل غير المرغوب فيه في سن المراهقة أجرت بيا خمس عمليات إجهاض خلال العامين الماضيين. وتضيف الفتاة، وهي من مدينة نوك، عاصمة غرينلاند : \"عادة استخدم وسائل حماية (من الإنجاب)، وأحيانا ننسى استخدامها. أنا لا أستطيع أن أنجب طفلا الآن، فأنا في عامي الدراسي النهائي في المدرسة\". ليست بيا الوحيدة في هذا الأمر، إذ تشير إحصاءات رسمية إلى أنه منذ عام 2013 سُجلت نحو 700 حالة ولادة و 800 عملية إجهاض سنويا. لماذا تسجل غرينلاند مثل هذه المعدلات المرتفعة لحالات الإجهاض؟ يشير الطلبة إلى يوم الأربعاء في العاصمة نوك بـ\"يوم الإجهاض\" \"وصمة\" على الرغم من أن غرينلاند تعد أكبر جزيرة في العالم، إلا أنه لا يسكنها سوى عدد قليل من السكان، فقط نحو 56 ألف نسمة، في أول يناير / كانون الثاني 2019، بحسب احصاءات رسمية. وتجهض أكثر من نصف السيدات حملهن، أي بمعدل نحو 30 عملية إجهاض لكل ألف سيدة. وتشير إحصاءات رسمية إلى أنه بالمقارنة، تسجل الدنمارك معدل إجهاض بواقع 12 حالة لكل ألف سيدة. وعلى الرغم من تمتع غرينلاند رسميا بحكم ذاتي، فهي لا تزال إقليما تابعا للدنمارك. وبينما تسهم الصعوبات الاقتصادية والظروف السكنية السيئة ونقص التعليم في ارتفاع معدلات الإجهاض، فهي لا تفسر كل شيء في دولة مثل غرينلاند التي تتيح وسائل منع الحمل بالمجان فضلا عن سهولة الحصول عليها. ويظل الإجهاض في كثير من الدول، حتى عندما يكون قانونيا وبحرية، اختيارا موصوما. ولا تشعر بعض السيدات بقلق في غرينلاند، إذ لا يعتبرن أن الحمل غير المرغوب فيه من الأشياء التي تستوجب الحرج. تتمتع غرينلاند بحكم ذاتي على الرغم من تبعيتها للدنمارك \"يوم الإجهاض\" ولكن لماذا تزداد حالات الحمل غير المرغوب فيه؟ تقول بيا : \"أجرت معظم صديقاتي عمليات إجهاض. كما أجرت أمي ثلاث عمليات إجهاض قبل أن تلدني أنا وأخي، إنها لا تحب ��لحديث بشأن ذلك.\" وتقول توري هيرماندسدوتير، باحثة دكتوراه تدرس موضوع الإجهاض في جامعة روسكيلد في الدنمارك : \"تستطيع الطالبات في مدينة نوك الذهاب إلى عيادة الصحة الجنسية يوم الأربعاء، وهو اليوم الذي يعرف باسم (يوم الإجهاض)\". وتضيف : \"لا يبدو أن النقاش بشأن الإجهاض في غرينلاند يخضع لمحرمات أو استياء أخلاقي، وكذلك الجنس قبل الزواج أو الحمل غير المخطط له\". توفر غرينلاند وسائل منع الحمل للسيدات بالمجان \"وسائل منع الحمل المجانية\" تقول بيا : \"وسائل منع الحمل مجانية وسهل الحصول عليها، لكن الكثير من صديقاتي لا يستخدمنها\". وتقول ستين برينو، ممرضة متخصصة في أمراض النساء في غرينلاند وترصد حالات الإجهاض منذ سنوات، لبي بي سي : \"ق نحو 50 في المئة من سيدات شملهن استطلاع رأي قلن إنهن يعرفن وسائل منع الحمل، لكن أكثر من 85 في المئة لم يستخدمنها أو استخدمنها بشكل غير صحيح\". وأضافت أن حالات الحمل غير المرغوب فيه قد تحدث بسبب استهلاك الكحول : \"إذ ينسى الرجل والمرأة استخدام وسائل منع الحمل تحت تأثير الشراب\". وتقول هيرماندسدوتير، وفقا لبحثها، إنه توجد ثلاثة أسباب وراء عدم استخدام السيدات وسائل منع الحمل في غرينلاند. وتضيف : \"(أولا) السيدات اللواتي يرغبن في طفل، (ثانيا) السيدات اللواتي تتعرض حياتهن لاضطرابات تحت تأثير العنف والكحول قد ينسين تناول حبوب منع الحمل، و(أخيرا) إذا رفض الشريك استخدام الواقي الذكري\". سنت غرينلاند قانون الإجهاض في 12 يونيو/حزيران عام 1975 \"العنف والاعتداء الجنسي\" قد تقرر سيدة إجهاض حملها إن حدث بسبب اغتصاب، أو عندما لا ترغب في إنجاب طفل في منزل يشوبه الاضطراب. ويقول لارس موسغارد، طبيب محلي من بلدة صغيرة في جنوب غرينلاند : \"قد يكون الإجهاض أفضل من إنجاب أطفال يواجهون الإهمال وعدم الرغبة فيهم.\" ويشير مركز الشمال الأوروبي للرعاية والقضايا الاجتماعية إلى أن العنف مشكلة صحية متكررة في غرينلاند، إذ تحدث طالب واحد من بين كل 10 طلاب عن تعرض أمهاتهم للعنف. وبخلاف حوادث العنف، يكون الأطفال أيضا ضحايا. وقالت ديتي سولبيك، مديرة خطة حكومية لمكافحة الاعتداء الجنسي، لهيئة الإذاعة الدنماركية : \"تعرض ثُلث سكان غرينلاند الكبار لشكل من أشكال سوء المعاملة عندما كانوا أطفالا\". \"قلة المعرفة بوسائل منع الحمل\" على الرغم من أن وسائل منع الحمل مجانية ويمكن الحصول عليها بسهولة، إلا أن ذلك لا يعني بالضرورة استخدامها. وقالت بيا لبي بي سي : \"لم تتحدث أمي معي عن صحتي الجنسية على الإطلاق، اكتشفت بعض الأشياء في المدرسة أغلبها عن طريق صديقاتي\". وأظهرت دراسة أجرتها المجلة الدولية للصحة في المناطق المحيطة بالقطب أن الأسر في غرينلاند تؤجل أو تتجنب الحديث عن الصحة الجنسية لأنها تعتبر ذلك من الموضوعات المحرجة والصعبة. تعاني غرينلاند من ارتفاع معدلات استهلاك الكحول \"أعلى معدلات انتحار في العالم\" تسجل غرينلاند، بالإضافة إلى ارتفاع معدلات الإجهاض بها، معدلات انتحار مرتفعة على نحو خاص، بواقع 83 حالة انتحار لكل 100 ألف شخص سنويا، وفقا لبيانات المجلة الدولية للصحة في المناطق المحيطة بالقطب، يمثل الشباب أكثر من نصف عدد حالات الانتحار في غرينلاند. ويقول لارس بيدرسن، عالم نفس قضى سنوات في غرينلاند : \"في معظم الحالات، يكون أولئك الذين نشأوا في بيئة تتسم بسوء المعاملة والعنف هم الفئة الأكثر عرضة للانتحار\". أصبحت غرينلاند جزءا من المملكة الدنماركية في عام 1953، كما أصبحت اللغة الدنماركية لغة رسمية، وتغير المجتمع والاقتصاد بشدة. واضطر \"الإنويت\"، أو شعب الإسكيمو وهم السكان الأصليون في غرينلاند ويشكلون 88 في المئة من السكان، إلى إيجاد طرق تكفل التكيف مع مجتمع حديث والحفاظ على تراثهم الثقافي. وقال بيدرسن: \"انتقلت غرينلاند من مجتمع الإنويت التقليدي، إلى الحياة العصرية. وزاد استهلاك الكحول الذي عزز العنف والاعتداء الجنسي.\" وأضاف : \"معظم الناس يعرفون شخصا ما انتحر\". تشير مصادر حكومية في غرينلاند إلى أن واحدا من كل ثلاثة أشخاص يتعرض لسوء معاملة \"إجهاض مجاني للجميع\" اقترح البعض ضرورة أن تبدأ غرينلاند فرض رسوم على كل عملية إجهاض من أجل خفض المعدل. وقال آخرون إن السيدات اللواتي يجرين عمليات إجهاض لا علاقة لهن بحقيقة كون عمليات الإجهاض مجانية ويمكن الوصول إليها بسهولة. وتعد الأرقام في الدنمارك، التي يسهل فيها أيضا إجراء عمليات إجهاض و\"بسهولة\"، أقل بكثير (12 حالة لكل ألف سيدة). كانت الطبيبة النرويجية يوهان سوندبي قد عملت في غرينلاند سابقا مع سيدات وأطفال يتعافون من العنف وسوء المعاملة. وتقول بشأن دفع المرضى تكاليف إجراء العملية : \"أنا ضده تماما. إنه سيفتح سوقا غير خاضع للتنظيمات به عمليات إجهاض رخيصة وخطيرة.\" طرحت الحكومة \"مشروع الدمية\" الذي يتيح للشباب، بالتعاون مع المدارس، نظرة على عواقب إنجاب طفل في سن مبكرة مشروع \"الدمية\" يبدأ الشباب في غرينلاند ممارسة الجنس في سن 14-15 عاما، وتقول الإحصاءات الرسمية إن 63 في المئة من الأطفال في سن 15 عام يمارسون الجنس بانتظام. وطرحت الحكومة \"مشروع الدمية\" الذي يتيح للشباب، بالتعاون مع المدارس، نظرة على عواقب إنجاب طفل في سن مبكرة. ويهدف المشروع إلى تقليل عدد حالات الحمل غير المرغوب فيه في سن المراهقة، والحد من الأمراض التي تنتقل عن طريق الاتصال الجنسي وزيادة استخدام وسائل منع الحمل. ويوفر المشروع دمية أقرب إلى محاكاة الطفل من حيث الشكل للفتيان والفتيات. إنها طريقة لتعريف الطلاب الذين تتراوح أعمارهم بين 13 و 18 عاما بالمسؤوليات المترتبة على إنجاب طفل. \"عقبات ثقافية\" لكن بغض النظر عن عمر المرأة، لا تتفق ستاين بروين مع فكرة أن الإجهاض يواجه باستخفاف في غرينلاند. وتقول : \"يعتقد معظم النساء أن الإجهاض قرار صعب، ويستغرقن وقتا للتفكير فيه. وإن تأكدن من قرارهن، فمن المحتمل ألا يظهرن أي صدمة\". وتضيف : \"لم أقابل سيدة لا تهتم بالإجهاض، لكن تجربتي تشير إلى أن بعض السيدات لا يكترثن لحماية أنفسهن، ويمكن لبعض العاملين في مجال الرعاية الصحية أن ينظروا إلى هذا على أنه لا مبالاة.\" ويعتقد بيدرسن أن إساءة تقدير هؤلاء النساء هو بسبب سوء التواصل، وعلى الرغم من أن اللغة الدنماركية هي إحدى اللغات الرسمية، إلا أن الأشخاص الذين يعيشون خارج العاصمة يميلون إلى التحدث بها بطلاقة أقل. ويقول لارس بيدرسن: \"الكثير من مرضاي لا يتحدثون اللغة الدنماركية بطلاقة والكثير من العاملين في المستشفى لا يتحدثون لغة غرينلاند بطلاقة\". كما يعتقد أنه لا ينبغي توقع حلول دنماركية لمشاكل غرينلاند. ويقول : \"نحتاج إلى إعادة التفكير في نقاط تركيزنا. يجب أن يكون التركيز على التصدي لقضايا العنف وسوء المعاملة وإدمان الكحول، وجميعها تعد سببا في حدوث حمل غير المرغوب فيه\".", "doc2": "Hökumətin təşəbbüsü ilə məktəblərdə həyata keçirilən \"Kukla layihəsi\" yeniyetmələrə gənc ya��larda uşaq doğmağın fəsadlarını izah edir. O, son iki ildə beş dəfə abort etdirib. \"Adətən qoruyucu vasitərəldən istifadə edirəm, lakin bəzən bunu etməyi unuduram. İndi mən uşaq saxlaya bilmərəm; məktəbin son ilindəyəm\", - Qrenlandiya paytaxtı Nuuk-da yaşayan yeniyetmə deyir. Və o, bu fikrində tək deyil. Rəsmi statistikaya əsasən, 2013-cü ildən bəri Qrenlandiyada hər il orta hesabla 700 doğuş və 800 abort halı olub. Görəsən, Qrenlandiyada abort statistikasının belə yüksək olmasının səbəbi nədir? Paytaxt Nuuk-da tələbələr çərşənbə gününü \"abort günü\" adlandırır. Böyük qəbahət sayılmır Qrenlandiya dünyanın ən böyük adası olsa da, əhalisi təxminən 56 mindir. Hamilə olan qadınların təxminən yarısı hamiləliyi davam etdirmir. Nəticədə, Qrenlandiyada hər 1000 qadına təxminən 30 abort düşür. Müqayisə üçün, Danimarkada abort indeksi xeyli aşağıdır - hər 1000 qadına 12 abort düşür. Qrenlandiyada rəsmi olaraq özünüidarə sistemi olsa da, bu ərazi Danimarkadan asılı statusa malikdir. Hətta iqtisadi çətinliklər, mənzil təminatı və təhsilin qənaətbəxş olmaması nəzərə alınmaqla, hamiləliyin qarşısını alan vasitələrin pulsuz və əlçatan olduğu ölkədə abort statistikasının belə yüksək olması təəccüb doğurur. Hətta abortlara qanunla icazə verildiyi ölkələrdə belə abort edilməsinə yaxşı baxılmır, Qrenlandiyada isə bəzi qadınları bu məsələ narahat etmir; onlar arzuolunmaz hamiləliyi qəbahət saymırlar. Danimarkadan asılı vəziyyətdə olmasına baxmayaraq, Qrenlandiyanın öz parlamenti var. Abort günü Bəs, arzuolunmaz hamiləliklərin sayı niyə bu qədər çoxdur? \"Dostlarımın çoxu abort elətdirib. Mən və qardaşım doğulmamışdan anam üç dəfə abort etdirmişdi, - Piia deyir. - Anam bu mövzuda danışmağı xoşlamır.\" \"Nuuk-da çərşənbə günləri tələbələrin öz seksual sağlamlıqlarını yoxlatmaq imkanı olur, onlar həmin günu \"abort günü\" adlandırıblar, - mövzuyla bağlı Danimarkanın Roskilde universitetində doktorluq işini yazan Turi Hermannsdottir deyir. - Qrenlandiyada abort mövzusunda debatlar və ya evlilikdən əvvəl cinsi əlaqədə olmaq və ya planlaşdırılmamış hamiməlik kimi mövzuları müzakirə etmək qəbahət sayılmır və buna görə heç kim məzəmmət olunmur.\" Qrenlandiyada kontraseptiv vasitələr pulsuzdur, lakin qadınların çoxu onlardan istifadə etmirlər. Qoruyucu vasitələr \"Hamiləlikdən qoruyan vasitələr pulsuz və əlçatandır, lakin mənim dostlarımın çoxu onlardan istifadə etmir\", - Piia deyir. Stine Brenoe Qrenlandiyada ginekoloq işləyir və bir neçə ildir ki, abortlarla bağlı tədqiqat işi aparır. \"Baxış keçirdiyim qadınların təxminən 50 faizi hamiləlikdən qoruma vasitələrinin mövcudluğu barədə məlumatları olub, onların 85 faizdən çoxu həmin vasitələrdən ya istifadə etməyib və ya düzgün istifadə etməyib\", - o, BBC-yə deyib. Arzuolunmaz hamiləlik alkoqol qəbulu ilə əlaqəli ola bilər: \"Alkoqol qəbul edən kişi və ya qadın hamiləlikdən qoruyan vasitələrdən istifadə etməyi unuda bilər\", - Stine Brenoe qeyd edib. Təsir altında Hermannsdottir hesab edir ki, Qrenlandiyada qadınların hamiləliyə qarşı vasitələrdən istifadə etməməsinin üç səbəbi ola bilər: \"[Birincisi,] Qadın uşaq istəyəndə, [ikincisi,] nizamsız həyat tərzi sürən qadın alkoqollu içkinin təsiri altında kontraseptiv həbləri qəbul etməyi unudanda və nəhayət, kişi prezervativ taxmaqdan imtina edəndə\". Qrenlandiyada abortlar 1975-ci ildən leqallaşdırılıb. Zorakılıq və cinsi istismar Qadın zorlandığına görə hamilə qalanda və ya ailəsindəki çətin vəziyyətə görə uşaq doğmamaq qərarına gəlirsə hamiləliyini poza bilər. \"Abort etdirmək arzuolunmaz uşağı doğmaqdan daha yaxşıdır\", - Qrenladiyanın cənubundakı kiçik bir şəhərdə sahə həkimi işləyən Lars Mosgaard deyir. Qrenlandiyada zorakılığın sağlamlığa təsiri halları özünü vaxtaşırı göstərməkdədir.Hər 10 tələbədən biri anasının zorakılığa məruz qalmasının şahidi olub, Nordic Rifah və Sosial Məsələlər Mərkəzi bildirib. Zorakılığın şahidi olmaqla yanaşı uşaqlar tez-tez zorakılığın qurbanı da olurlar. \"Qrenlandiyada böyüklərin üçdə biri uşaqlıqda zorakılığın hansısa formasına məruz qalıb\", - seksual istismarla mübarizəyə dair hökumət proqramına rəhbərlik edən Ditte Solbeck Danimarkanın Yayım şirkətinə bildirib. Qrenlandiya dünyada əhalisinin sıxlığı ən az olan ərazisidir - orada əhali sıxlığı göstəricisi 0,03 nəfər/kv.km təşkil edir Kontrasepsiya vasitələri haqqında məlumatın azlığı Kontraseptiv vasitələr pulsuz və əlçatan olsa da, onların istifadəsiylə bağlı vəziyyət fərqlidir. \"Anam mənimlə seksual sağlamlıq barədə heç zaman danışmayıb, bəzi məlumatları məktəb dostlarımdan öyrənmişəm\", - Piia BBC-yə deyib. Şimal Qütbü ətrafındakı ölkələrinin sağlamlığına dair beynəlxalq jurnalın bildirdiyinə görə, Qrenlandiyada ailələrdə seksual sağlamlıq mövzusunda söhbət aparmaq çətin və yersiz sayılır. Qrenlandiyada yerli əhali arasında alkoqolizm geniş yayılıb. Dünyada ən yüksək intihar statistikası Ən yüksək abort statistikası ilə yanaşı Qrenlandiyada intiharların sayı da olduqca yüksəkdir: hər 100 min nəfərə 83 intihar hadisəsi düşür. Qrenlandiyada intihar hallarının yarısı gənc kişilərin payına düşür. \"Zorakılıq və istismar şəraitində böyüyənlər, bir qayda olaraq, intihara daha meyilli olurlar\", - Qrenlandiyada bir neçə ildir ki, işləyən psixoloq Lars Pedersen deyir. 1953-cü ildə Qrenlandiya Danimarka krallığının tərkibinə qatılıb, Danimarka dili adada rəsmi status alıb, o zamanadan bəri iqtisadiyyat və cəmiyyət dramatik dərəcədə dəyişib. Qrenladiya əhalisinin 88 faizini təşkil edən aborigen inuit xalqı müasir cəmiyyətə uyğunlaşmaq və eyni zamanda mədəni irsini qorumaq yollarını tapmalı idi. \"Qrenlandiya ənənəvi inuit cəmiyyəti quruluşundan müasir yaşayış qaydasına keçdi. Nəticədə alkoqol istehlakı, onun ardınca isə zorakılıq və seksual istismar halları da artmağa başladı, - Pedersen deyir. - Çoxlarının dost-tanışı arasında intihar edən kimsə var\". Rəsmi mənbələrə əsasən, Qrenlandiyada orta hesabla hər üç böyükdən biri təhqiredici rəftara məruz qalıb. Pulsuz abort Bəziləri düşünürlər ki, abortların sayını azaltmaq üçün hər abort halına görə cərimə ödənməlidir. Digərləri qeyd edirlər ki, abort etdirən qadınlar bunu abort əməliyyatının pulsuz olduğuna görə etmir. Misal üçün, abort əməliyyatının eyni dərəcədə \"yüngül\" olduğu Danimarkada abort statistikası (hər 1000 qadına 12 əməliyyat) Qrenlandiyadan xeyli aşağıdır. Qrenlandiyada işləmiş norveçli həkim Johanne Sundby hesab edir ki, abort əməliyyatı pulsuz olmalıdır: \"Əks halda ucuz və təhlükəli abort xidməti təklif edən qara bazar əmələ gələcək\". Kukla layihəsinin məqsədi yeniyetmələr arasında arzuolunmaz hamiləlik və cinsi yolla yayılan xəstəlik hallarının qarşısını almaqdır. Kukla Layihəsi Qrenlandiyada gənclər 14-15 yaşından cinsi əlaqədə olmağa başlayırlar; statistikaya görə 15 yaşlıların 63 faizi mütəmadi cinsi əlaqədə olur. Hökumətin təşəbbüsü ilə məktəblərdə həyata keçirilən \"Kukla Layihəsi\" yeniyetmələrə gənc yaşlarda uşaq doğmağın fəsadlarını izah edir. Bu layihənin məqsədi yeniyetmələr arasında arzuolunmaz hamiləlik və cinsi yolla yayılan xəstəlik hallarının sayının azaldılması, kontraseptiv vasitələrdən istifadə barədə məlumatın təmin edilməsidir. \"Mədəni baryerlər\" Qrenlandiyada abort məsələsinə qadınların yüngül yanaşdığı fikriylə Stine Broene razı deyil. \"Qadınların əksəriyyəti üçün aborta qərar vermək ağır bir məsələdir, - o deyir. - Mən elə bir qadın görməmişəm ki, aborta yüngüllüklə yanaşsın, sadəcə, çoxları bu mövzuda danışmağı sevmirlər. Bəzi həkimlər isə bunu laqeydlik kimi yozur.\" \"Biz bu problemə fərqli bucaqdan baxmalıyıq, - Lars Pedersen hesab edir. - Əsas diqqət arzuolunmaz hamiləliyə şərait yaradan zorakılıq və istismar hallarının qarşısının alınmasına verilməlidir\". *Ad dəyişdirilib"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/42247032", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42249059", "doc1": "ما هي تبعات اعتراف ترامب بالقدس عاصمة لإسرائيل ؟ وأوضح المسؤولون الأمريكيون أن ترامب لن يعلن عن نقل فوري للسفارة الأمريكية من تل أبيب إلى القدس في خطابه المرتقب يوم الأربعاء. ولا يعترف المجتمع الدولي بسيادة إسرائيل على كل القدس التي تضم مواقع إسلامية ومسيحية ويهودية مقدسة. وبإعلان ترامب ستصبح الولايات المتحدة أول دولة تعترف بالقدس عاصمة لإسرائيل، منذ تأسيس الدولة عام 1948. وقال المسؤولون إن الاعتراف بالقدس عاصمة لإسرائيل \"اعتراف بالواقع\". وأضافوا أن ترامب سيبلغ وزارة الخارجية ببدء عملية نقل السفارة الأمريكية إلى القدس وقد تستغرق أعواما. وكان عدد من الزعماء العرب قد حذروا ترامب من عواقب نقل السفارة الأمريكية إلى القدس. وأجرى ترامب اتصالا هاتفيا بأربعة زعماء عرب ورئيس الوزراء الإسرائيلي مساء الثلاثاء ليبلغهم بقراره بشأن القدس، حسبما ذكر البيت الأبيض في بيان. وأضاف البيان أن ترامب \"أكد التزامه بدفع محادثات السلام في اتصالاته بكل من رئيس الوزراء الإسرائيلي بنيامين نتنياهو والرئيس الفلسطيني محمود عباس والعاهل الأردني الملك عبد الله الثاني والعاهل السعودي سلمان بن عبد العزيز والرئيس المصري عبد الفتاح السيسي\". وقالت المتحدثة باسم البيت الأبيض ساره ساندرز إن ترامب يبدو \"متمسكا\" بفكرته تجاه القدس. تحذيرات عربية تحذيرات زعماء دوليين من اعتراف ترامب بالقدس عاصمة إسرائيل وحذر الملك سلمان بن عبد العزيز ترامب من \"أي إعلان أمريكي بشأن وضع القدس يسبق الوصول إلى تسوية نهائية سيضر بمفاوضات السلام ويزيد التوتر بالمنطقة\"، حسبما ذكرت وكالة الأنباء السعودية الرسمية. وأضافت الوكالة أن العاهل السعودي شدد على دعم الرياض للشعب الفلسطيني وحقوقه التاريخية وعلى \"أن من شأن هذه الخطوة الخطيرة استفزاز مشاعر المسلمين كافة حول العالم نظرا لمكانة القدس العظيمة والمسجد الأقصى القبلة الأولى للمسلمين\". وذكر بيان للرئاسة المصرية أن \"الرئيس عبد الفتاح السيسي أبلغ نظيره الأمريكي أنه لا داعي إلى تعقيد الوضع في الشرق الأوسط\". وأضاف البيان أن \"السيسي حذر ترامب من القيام بإجراءات من شأنها أن تقوض فرص السلام في الشرق الأوسط\". كما حذر الرئيس الفلسطيني محمود عباس ترامب \"من خطورة تداعيات مثل هذا القرار على عملية السلام والأمن والاستقرار في المنطقة والعالم\". وقال الديوان الملكي في الأردن إن الملك عبد الله الثاني أبلغ ترامب أن هذا القرار \"سيكون له انعكاسات خطيرة على الأمن والاستقرار في الشرق الأوسط وسيقوض جهود الإدارة الأمريكية لاستئناف العملية السلمية ويؤجج مشاعر المسلمين والمسيحيين\". وكان الرئيس التركي، رجب طيب أردوغان، قد هدد في وقت سابق بقطع العلاقات مع إسرائيل إذا اعترفت الولايات المتحدة بالقدس عاصمة لها. وقال أردوغان إن مثل هذه الخطوة تعد تجاوزا لـ\"لخط أحمر\" بالنسبة للمسلمين. ما هي الخلافات بشأن القدس يعد وضع القدس من أهم قضايا النزاع بين الإسرائيليين والفلسطينيين المدعومين في هذه القضية من بقية الدول العربية والإسلامية. وتؤوي المدينة مواقع مقدسة عند المسلمين والمسيحيين واليهود، خاصة في القدس الشرقية. واحتلت إسرائيل القدس الشرقية في حرب 1967، وتعتبر المدينة بكاملها عاصمة لها. ويطالب الفلسطينيون بالقدس الشرقية عاصمة لدولتهم المستقبلية. وتنص اتفاقيات 1993 على التفاوض بشأن وضع المدينة في آخر المراحل من مسار السلام بين الطرفين. ولا يعترف المجتمع الدولي بسيادة إسرائيل على القدس، وتحتفظ جميع الدول بسفراتها في تل أبيب، بما فيها الولايات المتحدة الأمريكية، حليف إسرائيل الأقرب. وأقامت إسرائيل منذ 1967 عشرات المستوطنات في القدس الشرقية لنحو 200 ألف يهودي. وتعد هذه المستوطنات غير قانونية، وفق القانون الدولي، على الرغم من اعتراض إسرائيل على ذلك. هل يفي ترامب بوعده وينقل سفارة أمريكا إلى القدس؟ ما الذي يقترحه الأمريكيون؟ يقول مسؤولون في إدارة ترامب إن الاعتراف بالقدس عاصمة لإسرائيل إنما هو \"اعتراف بالواقع\". لكن حدود المدينة بحاجة إلى اتفاق نهائي بشأنها، حسب المسؤولين، لا تتأثر بها وضعية الأماكن المقدسة. وسيأمر الرئيس ترامب بعدها وزارة الخارجية ببدء إجراءات نقل سفارة الولايات المتحدة إلى القدس، ولكن العملية قد تستغرق سنوات لأنه ينبغي تصميم السفارة وبن��ؤها وضمان إجراءات تأمينها. وكان ترامب وعد الناخبين الموالين لإسرائيل في حملته الرئاسية بإنجاز هذه الخطوة. ويضيف المسؤولون الأمريكيون أن الرئيس بإمكانه التوقيع على أمر بتأجيل نقل السفارة من تل أبيب إلى القدس، حتى يتم بناء المقر. ودأب الرؤساء الأمريكيون المتعاقبون على توقيع أمر تأجيل تنفيذ قانون صادر عام 1995، ينص على نقل السفارة إلى القدس، من أجل أن ينظر إلى الولايات المتحدة على أنها حيادية في مفاوضات السلام في الشرق الأوسط. ما الذي سيحدث الآن؟ تقول باربرا بليت آشر، مراسلة بي بي سي في وزارة الخارجية الأمريكية، إن ترامب يفي بوعد انتخابي قطعه على نفسه عندما يعترف بالقدس عاصمة لإسرائيل، وليس هناك أي سبب آخر لهذه الخطوة الآن. وترى أنه ليس هناك أي مؤشر على أن هذه الخطوة يمكن أن تؤدي إلى الدفع بمفاوضات السلام قدما، لان المسؤولين الأمريكيين يستبعدون أن يدعم ترامب حل الدولتين. وتضيف أنه يبدو أن الفلسطينيين لن يحصلوا على شيء من هذه الخطوة.", "doc2": "Prezident Trump və onun yoldaşı Melania-nın İsrailə may ayında səfər ediblər. Lakin İsrail hamını Donald Trump-ın ardınca eyni addımı atmağa səsləyib. ABŞ prezidenti Qüdsü İsrailin paytaxtı olaraq tanıyacaq, Ağ Evin nümayəndəsi bəyan edib. Amma rəsmi şəxslər bildiriblər ki, cənab Trump ABŞ səfirliyini Tel-Əvivdən Qüdsə köçürtmək üçün dərhal hərəkət etməyəcək. İsrail Qüdsü bölünməz kapital kimi görür; Fələstinlilər isə Şərqi Qüdsü gələcək dövlətin paytaxtı olaraq iddia edirlər Xəbər cənab Trump-ın çərşənbə günü gözlənilən çıxışından əvvəl yayılıb. Ərəb liderləri əvvəllər ABŞ-ın İsraildəki səfirliyinin Qüdsə köçürülməsinə qarşı xəbərdarlıq ediblər və onlardan biri bu addımın \"müsəlmanlara qarşı hiddətləndirici bir təxribat\" olacağını söyləyib. Heç bir ölkə İsrailin Qüds üzərində hökmranlığını tanımayıb İsraillilər və Fələstinlilər üçün müqəddəs yer olan Qüdsün statusu - son dərəcə mübahisəlidir. İsrail hər zaman Qüdsü paytaxtı hesab edib, fələstinlilər isə Şərqi Qüdsün gələcək Fələstin dövlətinin paytaxtı olduğunu iddia ediblər. ABŞ Qüdsü İsrailin paytaxtı kimi tanısa, o, 1948-ci ildə dövlətin qurulduğu gündən bu yana ilk ölkəyə çevriləcək. Fələstinli nümayişçilər çərşənbə axşamı Donald Trumpun şəkillərini yandırıblar"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-50674697", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50672063", "doc1": "وكان مقتل الصحفية دافني كاروانا غاليزا في عام 2017، والتي نشرت تقارير عن وجود فساد حكومي، قد هز المؤسسة السياسية في البلاد، وسلط الضوء على مخاوف أوسع نطاقًا بشأن مزاعم فساد وضعف النظام القضائي في الجزيرة الواقعة في البحر المتوسط. وأصبح بيع \"جوازات السفر الذهبية\" هناك سوقا عالميا كبيرا للأفراد الأثرياء الذين يبحثون عن ضرائب منخفضة، أو تعليم نخبوي، أو بلد إقامة جديد لأسباب سياسية. لكن كم تبلغ تكلفة الحصول على الجنسية في مالطا، وما الذي نعرفه عن الأشخاص الذين يشترون جوازات السفر هناك؟ كيف يمكنك شراء جنسية مالطا؟ مواضيع قد تهمك نهاية طرحت حكومة مالطا هذا البرنامج في عام 2014 بغية جذب الأثرياء وتعزيز الاستثمار في البلاد. وللحصول على جواز سفر، يجب على المتقدم بالطلب أن يسهم بما يلي: - دفع 650 ألف يورو (ما يعادل 554 ألف جنيه إسترليني) لصندوق تنمية وطني. - دفع 150 ألف يورو كأسهم في البورصة المالطية. - شراء عقار بقيمة 350 ألف يورو على الأقل (أو استئجار عقار بمبلغ 16 ألف يورو في السنة). ويصل مجموع تلك المبالغ إلى مليون و150 ألف يورو. كما يجب على المتقدم أن يكون قد حصل على وضعية إقامة لما يزيد على 12 شهرا، على الرغم من عدم الاضطرار إلى العيش بالفعل هناك. وحصل 833 مستثمرا و2109 من أفراد أسرهم على الجنسية الما��طية منذ طرح هذا البرنامج. ويسمح جواز السفر المالطي لحامله بدخول دول أوروبية أخرى بدون تأشيرة، لأن مالطا من بين الدول الموقعة على اتفاقية شينغن. واستطاع البرنامج جمع 162 مليون و375 ألف يورو خلال الفترة بين منتصف عام 2017 ومنتصف عام 2018، أي ما يعادل 1.38 في المئة من الناتج المحلي الإجمالي لمالطا في تلك الفترة، على الرغم من تراجع شراء جوازات السفر في عام 2018. ويوجد حافز واضح بالنسبة للدول الصغيرة مثل مالطا ليكون لديها مثل هذه البرامج لجذب حجم استثمار كبير. ويقول لوك فان دير بارين، باحث في شؤون الهجرة لدى معهد الجامعة الأوروبية في فلورنسا: \" أصبحت العديد من الدول متناهية الصغر تعتمد على الدخل الناتج عن مثل هذه البرامج\". متظاهرون يحملون صورة الصحفية دافني كاروانا غاليزا التي قتلت في عام 2017 من يشتري جوازات السفر المالطية؟ لا تصدر الحكومة المالطية معلومات تتعلق بالدول الأصلية للأفراد المتقدمين بطلب الحصول على \"جوازات سفر ذهبية\"، ولكنها تقدم معلومات حسب المنطقة التي يأتون منها فقط. وتعد أوروبا أكثر مناطق التقدم لهذا البرنامج، تليها منطقة الشرق الأوسط والخليج وآسيا. وعلى الرغم من ذلك، فإن الدول الأعضاء في الاتحاد الأوروبي ملزمة بنشر أرقام تتعلق بعمليات الحصول على الجنسية سنويا، ومن أصبح مواطنا في ذلك العام. وبعد طرح البرنامج في مالطا عام 2014، سُجلت زيادة في عدد المواطنين المتجنسين من دول مثل السعودية وروسيا والصين. وعلى سبيل المثال لم تسهم السعودية بأي مواطن متجنس قبل عام 2015، ولكن منذ ذلك الوقت تجاوز عدد الأفراد المتجنسين 400 شخص. وتوجد أسباب مشروعة لطلب جواز سفر آخر، بيد أن هناك مزاعم تقول إن النظام المالطي يسيء استخدام مثل هذه البرامج. ونشرت المفوضية الأوروبية تقريرا في يناير/كانون الثاني عام 2019 تقول فيه إنها تشعر بالقلق بشأن برنامج مالطا لمنح جوازات السفر للأجانب، والذي كان \"أقل صرامة\" مقارنة بدول أخرى في الاتحاد الأوروبي. فعلى سبيل المثال لا يُفرض أي إلزام على مقدمي طلبات الإقامة الفعلية، ولا يوجد شرط التحلي بروابط مسبقة مع الدولة (المطلوب الحصول على جنسيتها). وكانت منظمة التعاون الاقتصادي والتنمية قد أصدرت تقريرا في عام 2018 أدرجت فيه مالطا على القائمة السوداء كدولة معرضة لخطر التهرب الضريبي، بسبب برنامج \"جواز السفر الذهبي\" الخاص بها. وتقول الحكومة المالطية إنها تراقب جميع المتقدمين بطلبات الحصول على الجنسية والأشخاص البارزين سياسيا. ويقول فان دير بارين إن العديد من العائلات قد تستخدم البرنامج لتعليم أطفالها في الخارج، أو في حالة رغبتها في الهجرة من البلد الأم. ويضيف: \"لكن يمكن أن تؤدي هذه البرامج أيضا إلى تفاقم أوجه انعدام المساواة في الدول الأصلية، لأنها تتيح لعدد قليل من النخبة شراء جنسية ثانية\". ويوجد في الاتحاد الأوروبي دول أخرى مثل قبرص وبلغاريا لديها برامج مماثلة. ومنحت قبرص الجنسية لنحو 1685 مستثمرا و1651 من أفراد أسرهم خلال الفترة بين عامي 2008 و 2018. وعلى الرغم من ذلك، جردت قبرص في نوفمبر/ تشرين الثاني الماضي، 26 مستثمرا من \"جوازات سفرهم الذهبية\" بسبب ما وصفته بـ \"أخطاء\" ارتُكبت أثناء دراسة طلبات تقدمهم.", "doc2": "2017-ci ildə Daphne Caruana Galizia-nın öldürülməsi ölkənin siyasi quruluşunu silkələdi və diqqəti Aralıq dənizinin bu ada ölkəsində iddia edilən korrupsiya və zəif məhkəmə sistemiylə bağlı daha geniş narahatlıqlara cəlb etdi. Vergilərin azlığı elit təhsil və ya siyasi səbəblər�� görə yaşamağa yeni bir ölkə axtaran zənginlər üçün \"qızıl pasportların\" satışı böyük bir qlobal bazara çevrilib. Bəs, Maltada bu neçəyə başa gəlir və pasport alanlar barədə nə bilirik? Malta vətəndaşlığını necə almaq olar? Maltanın Baş naziri Cozef Muscat istefa verdiyini açıqlayıb. Hökumət 2014-cü ildə zəngin adamları və investisiya cəlb etmək üçün \"qızıl pasport\" sxemini təqdim edib. Pasport almaq istəyənlərdən aşağıdakı şərtləri yerinə yetirmək tələb olunurdu: Bu xərclər ümumilikdə €1 150 000 məbləğdə pul deməkdir. Pasport almaq istəyən orada fiziki olaraq yaşamağa məcbur edilməsə də 12 aydan çox müddətli sakin statusuna sahib olmalıdır. Bu sxem işə düşəndən bəri Malta vətəndaşlığını 833 investor və 2109 ailənin üzvləri ala biliblər. Malta pasportu sahibinə digər Avropa ölkələrinə vizasız səyahət imkanı verir, çünki Malta Schengen viza müqaviləsinin iştirakçısıdır. 2017-ci ilin ortalarından 2018-ci ilin ortalarınadək bu sxem xəttiylə €1 623 750 00 vəsait toplanıb, bu məbləğ isə Malta Ümumi Daxili Məhsulun 1.38 faizinə bərabərdir, baxmayaraq ki, 2018-ci ildə pasportların alınmasında azalma olub. İqtisadiyyatına böyük investisiya cəlb etməyə çalışan Malta kimi kiçik ölkələrin bu kimi sxemlərə birbaşa marağı var. \"Bir çox mikrodövlətlər bu cür proqramlar vasitəsilə əldə edilən gəlirdən asılı vəziyyətə düşüb\", - Florensiyadakı Avropa Universiteti İnstitutunun miqrasiya məsələləri üzrə tədqiqatçısı Luuk van der Baaren deyir. Malta pasportlarını kim alır? Malta hökuməti \"qızıl pasportlar\" üçün müraciət edənlərin hansı ölkələrdən olduqlarına dair məlumatı açıqlamasa da, hansı bölgələrə aid olduqlarına dair məlumat verir. Ən çox müraciət edənlər Avropanı təmsil edir, sonra Yaxın Şərq, Körfəz regionu və ardınca Asiya gəlir. Bununla belə, Aİ üzv ölkələri vətəndaşlığın alınmasına dair illik statistik rəqəmləri dərc etməyə borcludur. Etirazçılar öldürülən müxbir Daphne Caruana Galizia-nın fotosu olan plakat qaldırıblar Bu proqram 2014-cü ildə Maltada tətbiq olunmağa başladıqdan sonra Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya və Çindən bura gəlib vətəndaşlıq alanların sayında artım olub. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanından 2015-ci ilə qədər Maltada vətəndaşlıq alan olmamışdı, lakin 2015-ci ildən bəri belələrinin sayı 400-ü keçib. Başqa ölkənin pasportunun alınması üçün qanunvericilikdə müəyyən səbəblər göstərilir, ancaq Maltanın tətbiq etdiyi sxemdən sui-istifadə edildiyi barədə iddiaları var. Avropa Komissiyası 2019-cu ilin yanvarında bir hesabat yayaraq, digər Aİ ölkələrinə nisbətən \"daha az sərt\" olan Maltanın sxemiylə bağlı narahatlıq keçirdiyini söyləyib. Məsələn, müraciət edənlərdən ölkədə fiziki yaşamaq və ölkə ilə əvvəlcədən əlaqələr qurmaq tələb olunmur. İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (İƏİT) 2018-ci ildə Maltanın \"qızıl pasport\" sxeminə görə vergidən yayınma riski yüksək olan ölkələr siyahısına daxil edib. Malta hökuməti isə bildirir ki, pasport üçün müraciət edənlərin hamısı və tanınan siyasətçilər yoxlamadan keçirilir. Cənab van der Baaren deyir ki, bir çox ailələr bu sxemdən övladlarını xaricdə oxutdurmaq və ya öz vətənlərindən köçmək ehtiyacı yarandıqda istifadə edə bilərlər. Lakin o əlavə edir ki, \"bu proqramlar həmçinin elit azlığa ikinci vətəndaşlıq almaq imkanı verdiyi üçün, onların vətənlərində insanlar arasında bərabərsizliyi də gücləndirə bilər\". Avropa İttifaqında Kipr və Bolqarıstanda da bənzər proqramlar mövcuddur. 2008-2018 illər arası Kipr 1685 investor və onların ailələrinin 1651 üzvünə vətəndaşlıq verib. Bununla yanaşı, noyabr ayında sənədlərin verilməsi prosesində müəyyən olunmuş \"səhvləri\" əsas tutaraq Kipr 26 investoru onlara verilmiş \"qızıl pasportlardan\" məhrum edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-50130360", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-50210841", "doc1": "وعلى الرغم من النتائج المشجعة، فإن الإصدار النهائي لتلك الحبوب ليس قريبا، إذ يسهم نقص التمويل وعدم الاهتمام المفترض من جانب الرجال في عدم إنتاج كميات كبيرة من هذه الحبوب. بيد أنه لايزال من المتوقع أن تستمر المرأة في تحمل مسؤولية منع الحمل بوجه عام. وعلى الرغم من ذلك تشير بحوث إلى أن العديد من الرجال كانوا سيتبنون فكرة تناول حبوب منع الحمل لو كانت متوفرة. ويقول ثُلث الرجال البريطانيين في مرحلة النشاط الجنسي - من سن 18 إلى 44 عاما - إنهم كانوا سيفكرون في استخدام وسائل منع الحمل الهرمونية، مثل حبوب منع الحمل، وهذه هي نفس النسبة المئوية للنساء البريطانيات اللائي يستخدمن هذه الحبوب حاليا. مواضيع قد تهمك نهاية وقال ثمانية من كل 10 أشخاص، في استطلاع رأي أجري في بريطانيا، إن وسائل منع الحمل يجب أن تكون مسؤولية مشتركة بين الرجل والمرأة. في ذات الوقت، خلص استطلاع رأي في الولايات المتحدة إلى أن 77 في المئة من الرجال الأميركيين النشطين جنسيا، الذين تتراوح أعمارهم بين 18-44 عاما، لديهم اهتمام \"جدا أو إلى حد ما\" بتجربة وسائل منع الحمل للرجال بخلاف الواقي الذكري أو استئصال القناة المنوية. وبناء على ذلك، هل يمكن أن يؤدي القبول العام لاستخدامها إلى أن تصبح حبوب منع الحمل للرجال حقيقة؟ يعد الواقي الذكري واستئصال القناة المنوية من الوسائل المتاحة حاليا كموانع حمل يستخدمها الرجال ما هي وسائل منع الحمل الأكثر شيوعا في العالم؟ تشير دراسة أعدتها الأمم المتحدة إلى أن أكثر من ثُلث الأزواج في سن الإنجاب في شتى أرجاء العالم لا يستخدمون أي وسيلة لمنع الحمل على الإطلاق. ولكن في حالة الاستخدام، تكون وسائل منع الحمل المخصصة للسيدات هي الاختيار الأكثر شيوعا. وتعتمد نحو 17 في المئة من النساء المتزوجات أو من هن في علاقات، على التعقيم، وتعتمد 14 في المئة من النساء على استخدام اللولب، و9 في المئة على حبوب منع الحمل، و5 في المئة على الحقن. وتعد وسائل منع الحمل التي يستخدمها الرجال مباشرة أقل شيوعا بكثير، إذ يعتمد 8 في المئة على الواقي الذكري و2 في المئة فقط على استئصال القناة المنوية. وقبل انتشار استخدام الحبوب، كان يتعين على الرجال المشاركة في وسائل منع الحمل، عن طريق استخدام الواقي الذكري على سبيل المثال. وعندما شهدت فترة أوائل ستينيات القرن الماضي إنتاج حبوب منع الحمل للسيدات بكميات كبيرة، أصبح في إمكان المرأة للمرة الأولى التحكم في خصوبتها بدون مشاركة شريكها الجنسي أو معرفته. وتستخدم أكثر من 100 مليون سيدة في الوقت الراهن حبوب منع الحمل، وهي أكثر وسائل منع الحمل شيوعا في أوروبا وأستراليا ونيوزيلندا، وثاني أكثر الوسائل شيوعا في أفريقيا وأمريكا اللاتينية وأمريكا الشمالية، وثالث أكثر الوسائل شيوعا في آسيا. وساعدت حبوب منع الحمل في تحرر العديد من السيدات خلال العقود الماضية لتأجيل أو منع الإنجاب لصالح الاستفادة من فرص أخرى، مثل التعليم العالي والعمل. ويعد ذلك أحد أسباب النظر إليها على أنها علامة بارزة في مجال حقوق المرأة، وأحد أبرز اختراعات القرن العشرين. بيد أنه مع تحرك المجتمع نحو تحقيق أكبر قدر من المساواة بين الجنسين، من اللافت للنظر أن النساء ما زلن هن اللائي يتعين عليهن تجربة الأعباء العاطفية والاجتماعية والمالية المتعلقة بالوقت لمنع الحمل، ناهيك عن الآثار الجانبية. يعتقد أن أكثر من 100 مليون سيدة حول العالم يستخدمن حبوب منع الحمل لماذا لا توجد حبوب لمنع الحمل يستخدمها الرجال حتى الآن؟ استغرق الأمر عشر سنوات حتى توفرت حبوب منع الحمل للسيدات على نطاق واسع بعد اختراعها. فلماذا استغرق الأمر وقتا طويلا لتسويق حبوب منع الحمل للرجال، والتي أُختبرت للمرة الأولى في سبعينيات القرن الماضي؟ يزعم بعض العلماء أن علم تطوير موانع الحمل للرجال أكثر تعقيدا من تطوير موانع الحمل للسيدات، إذ تعمل حبوب منع الحمل للرجال عن طريق وقف إنتاج الحيوانا�� المنوية، بيد أن الوصول إلى مستوى الهرمونات اللازمة لأداء هذه المهمة يمكن أن يسبب آثارا جانبية. كما توجد عوامل اجتماعية واقتصادية تنهض بدور في الموضوع. ويركز مجال العلوم الإنجابية والطب بشكل أساسي على جسم المرأة ويهمل الرجل، فعلى سبيل المثال، يعرف الجميع إلى حد كبير ما الذي يفعله طبيب أمراض النساء، بيد أن القليل نوعا ما قد يسمعون عن طبيب أمراض الذكورة، وهو طبيب متخصص في الجهاز التناسلي للرجل. كما أن الأبحاث بشأن حبوب منع الحمل للرجال لم تبدأ بعد عقود من حبوب منع الحمل للسيدات فحسب، بل توقفت بسبب نقص التمويل. ويرجع ذلك جزئيا إلى أن شركات الأدوية والجهات التنظيمية والرجال أنفسهم لا يتقبلون بشكل كبير الآثار الجانبية المحتملة. في حين أن بعض الأعراض تعتبر مقبولة بالنسبة لوسائل منع الحمل للسيدات، لأنها تُقاس بمخاطر الحمل، وغالبا ما يُنظر إليها على أنها \"صفقة رابحة\" لصالح وسائل منع الحمل للرجال. بالإضافة إلى ذلك، ينظر غالبا إلى الآثار الجانبية الشائعة لحبوب منع الحمل للسيدات مثل زيادة الوزن وتقلبات الحالة المزاجية وتراجع الدافع الجنسي، على أنها مقلقة. وكانت أبحاث بشأن حبوب \"الملاءة النظيفة\"، وهي وسيلة لمنع الحمل للرجال تسمح بالنشوة الجنسية الخالية من إفراز السائل المنوي، قد توقفت لأسباب مماثلة، لأن عملية القذف تُعتبر مكونا مهما في الحياة الجنسية للرجال. كما يُنظر إلى قدر ثقة المرأة في الرجال الذين يتناولون وسائل منع الحمل على أنه عائق آخر. بيد أن الأبحاث التي أجريت خلال عقود ماضية أشارت إلى أن النساء يثقن على الأرجح في شركائهن الرجال في العلاقات طويلة الأجل، لكنهن يترددن في الوثوق بالرجال الذين يستخدمون وسائل منع الحمل عندما يتعلق الأمر بالعلاقات الجنسية العرضية. \"عمل خاص بالمرأة\"؟ بما أن وسائل منع الحمل يُنظر إليها على أنها \"عمل خاص بالمرأة\"، فثمة افتراض بأن الرجال لن يستخدموا وسائل منع الحمل. وعلى الرغم من ذلك فإن أدوار الجنسين تتغير، والرجال أكثر عرضة للمشاركة في مسؤوليات الأسرة ورعاية الطفل. وقد تمتد عملية إعادة التوازن هذه إلى وسائل منع الحمل، حيث تشير الدراسات إلى أن الرجال الأصغر سنا هم الفئة المرجحة لاعتبار ذلك على أنه مسؤولية مشتركة. الرجال أكثر عرضة للمشاركة في مسؤوليات الأسرة ورعاية الطفل ومن المرجح أيضا أن تكون مجموعات معينة من الرجال، ولا سيما تلك الفئة الأكثر تعليما وفئة الأثرياء والذين يقللون من أهمية الأدوار التقليدية للجنسين، أكثر دعما لوسائل منع الحمل للرجال، بل حتى حريصة عليها. وعلى الرغم من الترحيب بالفكرة، فإن توافر حبوب منع الحمل للرجال على نطاق واسع لن يكون دليلا على استخدامها، وهي مشكلة رصدناها أيضا مع معدلات التعقيم. فعلى الرغم من أن استئصال القناة المنوية للرجال معروف منذ نحو 200 عام، إلا أن تعقيم السيدات هو الأكثر شيوعا بعشرة أضعاف على مستوى العالم، وإن كان أقل فعالية وأكثر تكلفة وأكثر عرضة لحدوث مضاعفات. ويعد تعزيز المساواة بين الجنسين خطوة أولى ضرورية في إزالة الحواجز الاجتماعية والاقتصادية التي تعترض طريق تطوير وسائل منع الحمل للرجال. انتظرنا 50 عاما من أجل توافر حبوب منع الحمل للرجال، لننتظر 50 عاما أخرى.", "doc2": "Həm maliyyə çatışmazlığı, həm də kişilərin kontrasepsiyanın bu növünə xüsusi maraq göstərməməsi ucbatından belə preparatlar hələ də kütləvi şəkildə istehsal olunmur. Arzuaolunmaz hamiləliyə yol verməməks�� hələ də qadınların öhdəliyi hesab edilir. Ancaq araşdırmalar göstərir ki, kişilər də kontraseptiv həblər qəbul etməkdən imtina etməzlər. Aktiv cinsi həyatı olan britaniyalı kişilərin üçdə biri bildirib ki, həb və ya implantant hormonal kontrasepsiyadan istifadə barədə düşünə bilərlər. Hazırda qorunmanın bu üsulundan britaniyalı qadınların məhz üçdə biri istifadə edir. Sosioloji sorğunun nəticələrinə görə, 10 nəfərdən 8-i kontrasepsiyanın ortaq məsuliyyət sahəsi kimi qəbulunu doğru hesab edir. Hazırda kişilər üçün kontrasepsiyanın əsas növləri prezervativ və vazektomiyadır Aktiv cinsi həyatı olan 18-44 yaş arası amerikalıların 77%-i prezervativ və vazektomiyadan başqa, digər kişi kontraseptiklərinə də maraq göstərib. Beləliklə: ictimai rəy və gender rollarının zəifləməsi kişilərçün oral kontraseptivlərin populyarlaşmasına gətirib çıxara bilərmi? Hansı kontraseptivlər daha çox yayılıb? BMT-nin məlumatına görə, reproduktiv yaşda olan cütlüklərin ancaq üçdə biri qoruma vasitələrindən istifadə etmir. Hər hansı kontraseptivdən istifadə zərurəti yarandıqda isə bunu ancaq qadınlar edir. Ərdə və ya uzunmüddətli münasibətdə olan qadınların 19%-i sterilizasiyadan, 14%-i uşaqlığa qoyulan spiraldan, 9%-i həblərdən və 5%-i inyeksiyalardan istifadə edir. Kişi kontraseptivlərinin populyarlığı bundan qat-qat azdır. Kişilərin 85%-i prezervativdən və ancaq 2%-i vazektomiyadan istifadə edir. Ancaq həmişə belə olmayıb. Qadınlar üçün olan birləşdirilmiş oral kontraseptivlər (BOK) ixtira edilənə qədər əsas kontrasepsiya vasitəsi prezervativ olub. Ötən əsrin 60-cı illərində prezervativlərin kütləvi istehsalı başlayanda qadınlar öz seksual partnoyrlarının iştirakı və ya xəbəri olmadan hamiləliyə nəzarət imkanı qazanıblar. Bu gün 100 milyondan çox qadın həb qəbul edir və bu, Avropa, Avstraliya və Yeni Zenlandiyada ən populyar kontrasepsiya vasitəsidir. Həblərdən istifadə göstəricisi Afrika, Latın Amerikası və Şimali Amerikada ikinci, Asiyada üçüncü yerdədir. Bu onilliklər ərzində həblər bir çox qadına hamiləliyi yarıda kəsmək və ya sonraya saxlamaq fürsəti verməklə onlara təhsil və ya karyera imkanı yaradıb. Oral kontraseptivlərin kütləvi istehsalının bir çox hallarda qadın hüquqlarını müdafiə məsələsi və 20-ci əsrin ən vacib ixtiralarından biri kimi qəbul edilməsi həm də bununla bağlıdır. Cəmiyyət genişmiqyaslı gender bərabərliyinin əldə olunmasına doğru irəliləyir, ona görə də kontrasepsiyanın emosional, sosial və maliyyə yükünün indi məhz qadınların üzərinə düşməsi getdikcə daha çox narazılıq doğurur. Dünyada 100 milyondan çox qadın oral kontraseptivlərdən istifadə edir Axı, niyə kişilərçün həb yoxdur? BOK-un icadından cəmi on il sonra qadın kontraseptivləri hər kəs üçün əlçatan oldu. Bəs, nə üçün ilk dəfə 1970-ci ildə sınaqdan keçirilmiş kişi həbləri hələ də populyar deyil? Bəzi alimlər deyirlər ki, onların hazırlanması daha çətindir. Kişi həbləri sperma istehsalına əngəl törətsə də, bunun üçün lazım olan hormonal fon yan təsirlər yarada bilir. Sosial və iqtisadi faktorların da rolu böyükdür, kişi orqanizmiylə məşğul olmayan reproduksiya elmi əsasən qadın bədəninə fokuslanıb. Məsələn, hamı ginekoloqun kim olduğunu bilir, amma kişi reproduktiv sistemi üzrə ixtisaslaşan androloq haqqında eşidənlərin sayı çox azdır. Kişilərçün oral kontraseptivlərin ixtirasından onillər keçsə də, bu həblər hələ də apteklərdə satılmır Kişi kontraseptivlərinin araşdırılması və hazırlanması qadınlar üçün həblərin ixtirasından həm 10 il sonra başlayıb, həm də maliyyə çatışmazlığına görə bu proses xeyli ləng gedib. Bunun bir səbəbi də odur ki, farmasevt şirkətlər, tənzimləyici orqanlar və elə kişilərin özləri də mümkün yan təsirlərə qarşı daha dözümsüzdürlər. Qadınların BOK-dan istifadəsi zamanı müəyyən yan təsirlərin olması qəbuledilən sayılır, çünki bu təsirləri arzuolunmaz hamiləlik riskiylə müqayisə edirlər. Kişi preparatları sınaqdan keçirilən zamansa təcrübə qrupuna gənc, sağlam kişilər cəlb edilir və istənilən yan təsir yolverilməz hesab olunur. Spermasız orqazm təmin edən kontraseptivlərin araşdırılması həm də ona görə dalana dirənib ki, eyakulyasiya kişi seksuallığının vacib komponenti hesab olunur. Problemin başqa bir tərəfi də var - kontrasepsiya məsələsində qadınlar kişilərə etibar edəcəklərmi? Kişi BOK-larının populyarlaşmasını ləngidən faktorlardan biri də budur. Bir neçə on il əvvəl baş tutmuş araşdırmanın nəticələri göstərib ki, qadınlar, adətən, uzunmüddətli əlaqələri olan partnyorlarına inanırlar, amma təsadüfi sekslərdə və qısamüddətli əlaqələrdə kontraseptiv seçimini kişilərin öhdəsin buraxmaq istəmirlər. İndi kişilər və qadınlar ev işlərini və uşaqlara qulluğu öz aralarında bölməyə başlayıblar Kontrasepsiya qadınların öhdəliyidir? Kontrasepsiya əsasən qadının öhdəliyi hesab edildiyi üçün kişilərin bu işlə məşğul olmayacağı düşünülür. Buna baxmayaraq gender rolları dəyişir, indi kişilər ev işlərində və uşaqlara qulluq məsələsində qadınlara daha çox kömək etmək şansı qazanıblar. Bu balansın dəyişməsi kontrasepsiyaya münasibətə də təsir edə bilər və araşdırmalar da göstərir ki, gənc kişilər bunu ortaq məsuliyyət məsələsi hesab etməyə meyllidirlər. Müəyyən kişi tiplərinin - ənənəvi gender rollarına daha az əhəmiyyət verən, daha savadlı və imkanlı olan kişilərin kontraseptivlərindən istifadəni dəstəkləməsi və buna can atması ehtimalı böyükdür. Amma kişilər üçün həblərin kütləvi əlçatanlığı heç də onlardan istifadəyə təminat vermir. Bu, sterilizasiya göstəricilərində də müşahidə olunur. Kişi vazektomiyası 200 il bundan əvvəl icad olunsa da, qadın sterilizasiyası dünya üzrə bundan 10 dəfə çox yayılıb. Halbuki bu, daha az effektli, daha bahalı və yan təsirlər baxımından daha təhlükəlidir. Kişi kontraseptivlərinin populyarlaşmasına mane olan sosial-iqtisadi baryerləri aradan qaldırmağın ilkin şərti daha geniş gender bərabərliyinə nail olmaqdır. Biz kişi həblərini 50 il gözləmişik. Gəlin, daha 50 il də gözləməyək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/04/140428_iraq_blasts_elections", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140805_iraq_mosul_kurds", "doc1": "يستهدف المسلحون إعاقة الانتخابات التشريعية المقررة يوم 30 أبريل الحالي وأضافت التقارير أن 50 آخرين جرحوا عندما استهدف انتحاري تجمعا انتخابيا في بلدة خانقين التي تقطنها أغلبية كردية. وكان الضحايا يحضرون عرضا لمشاهدة فيديو مصور للرئيس العراقي، جلال طالباني، الذي لا يزال يتلقى العلاج في ألمانيا بعد إصابته بجلطة دماغية بمناسبة الحملات الانتخابية. عنف ومراكز اقتراع وكان قتل 20 شخصا، على الأقل، وأصيب 48 آخرون - معظمهم من رجال الشرطة والجيش - في أعمال عنف استهدفت مراكز اقتراع في العراق الذي يشهد أول انتخابات برلمانية منذ انسحاب القوات الأمريكية. وأسفر هجوم انتحاري بمركز انتخابي في منطقة الأعظمية وسط بغداد عن مقتل أربعة من رجال الشرطة والجيش وإصابة 13 آخرين، بحسب ما ذكرته مصادر أمنية وطبية. مواضيع قد تهمك نهاية وأفاد مصدر في شرطة كركوك بمقتل سبعة من عناصر شرطة حماية المنشآت في هجوم انتحاري آخر استهدف مركزا انتخابيا تجرى فيه عملية تصويت خاص لقوى الأمن في حي الواسطي جنوب المدينة. وفتحت مراكز الاقتراع في العراق اليوم أمام العاملين بقوات الأمن وقطاع الصحة في العراق للإدلاء بأصواتهم في الانتخابات البرلمانية، على أن تجرى عملية الاقتراع الشاملة يوم الأربعاء. تقول الأمم المتحدة إن أكثر من 8500 شخص قتلوا خلال عام 2013. وقتل جندي وأصيب اثنان آخران في تفجير انتحاري بحزام ناسف استهدف مركزا انتخابيا في قضاء الحويجة جنوب غرب كركوك، وفقا لما ذكره مصدر أمني. وأصيب ستة صحفيين جراء انفجار عبوة ناسفة زرعت على جانب الطريق في منطقة الحي العربي شمال الموصل، وذلك أثناء مرور حافلة كانوا على متنها. وهذه هي أول انتخابات برلمانية في العراق بعد انسحاب القوات الأمريكية في عام 2011. وتجرى الانتخابات وسط تصاعد أعمال العنف ذات الطابع الطائفي في البلاد. وتقول الأمم المتحدة إن أكثر من 8500 شخص قتلوا خلال عام 2013، كما تشير تقديرات إلى مقتل المئات منذ بداية العام الحالي. وربما لا يتمكن الناخبون من المشاركة في عملية الاقتراع ببعض المناطق التي لا تخضع لسيطرة الحكومة.", "doc2": "Iraq hökümət qüvvələri İD döyüşçülərini Mosul şəhərindən çıxara bilmir. BBC mənbələrinə görə hava zərbəsinin hədəfi İslam Dövləti (İD) döyüşçüləri tərəfindən baza kimi istifadə edilən həbsxana binası olub. İD döyüşçüləri Mosulu iyun ayında ələ keçiriblər. Ölənlərin bir hissəsinin İD yaraqlılarının saxladığı əsirlərin olduğu boildirirlir. İraq dövlət televiziyasının məlumatına əsasən, hava zərbəsi nəticəsində azı 60 yaraqlı öldürülüb, həbsxanada saxlanılan 300-dək əsir isə qaça bilib. Xəbərlərə görə, Peşmərgə kürd qüvvələri də Mosul şəhərinin şərq məhəllələrini artilleriya atəşinə tutub. Yezidi kürdlərə təhlükə Bu arada yüksək rütbəli Kürd rəsmisi bundan əvvəl ucqar dağlıq əraziyə sığınmış yezidi kürd icmasının 50,000 üzvünün ağır humantar vəziyyətə düşdüyünü bildirib. Ötən həftəsonu Sinjar şəhərinə İD döyüşçülərinin hücumundan xilas olmağa çalışan minlərlə yezidi kürd ucqar dağlıq əraziyə çəkildikdən sonra xəbərlərə görə mərhumiyyətlərlə üzləşib. Beləki, icma üzvlərinin ərzaq və içməli su ehtiyyatı tükənmək üzrədir. Kürdistan regional hökümətinin baş katibi Cabbar Yavərin sözlərinə görə dağlarda qalmış kürdlərin xilas edilməsi üçün \"beynəlxalq səviyyədə səylər göstərilməlidir\". İD döyüşçüləri Sinjar şəhərini tutandan sonra minlərlə yezidi kürd dağlıq əraziyə çəkilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/02/150210_ukraine_obama_warns_putin", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140415_bama_putin_talks_eu_sanctions", "doc1": "يتهم الغرب وأوكرانيا روسيا بدعم المتمردين الموالين لها بالرجال والسلاح، وهي تهم تنفيها موسكو وحث الرئيس الأمريكي نظيره الروسي على أغتنام الفرصة التي توفرها الجولة الجديدة من مفاوضات السلام من أجل التوصل إلى حل سلمي للحرب الدائرة منذ نيسان / أبريل من العام الماضي. ومن المقرر أن يلتقي الرئيس بوتين في مينسك عاصمة روسيا البيضاء يوم الأربعاء بزعماء ألمانيا وفرنسا وأوكرانيا في قمة رباعية. ولكن الفترة التي سبقت إنعقاد القمة شهدت تصعيدا في القتال في شرقي أوكرانيا. فقد قتل أربعة جنود أوكرانيين وثمانية مدنيين على الأقل في قصف صاروخي طال يوم الثلاثاء موقعا عسكريا مهما ومنطقة سكنية في بلدة كراماتورسك. مواضيع قد تهمك نهاية وقال مسؤولون أوكرانيون إن الصواريخ أطلقت من منطقة يسيطر عليها المتمردون، ولكن المتمردين الانفصاليين نفوا ذلك. يذكر أن أكثر من 4500 شخص قتلوا منذ بدء الحرب، وشهدت الأسابيع القليلة الماضية ارتفاعا في عدد الضحايا المدنيين. ويتهم الغرب وأوكرانيا روسيا بدعم المتمردين الموالين لها بالرجال والسلاح، وهي تهم تنفيها موسكو. ومن المتوقع أن تركز قمة مينسك على التوصل إلى إتفاق لوقف إطلاق النار وسحب الأسلحة الثقيلة وتشكيل منطقة عازلة منزوعة السلاح بين الطرفين المتحاربين. وقالت مصادر روسية إن مسؤولين بارزين من الدول الأربع إتفقوا على صيغة لتثبيت وقف إطلاق النار قبيل إنعقاد القمة. وتختلف الأطراف المشاركة في قمة مينسك في اهدافها، فبينما تطالب كييف بإعادة سلطتها على المناطق المتمردة (رغم إقرارها بامكانية حصول منطقتي دونيتسك ولوهانسك على قدر من الحكم الذاتي)، ونزع سلاح المتمردين وإنسحاب القوات الروسية، وإعادة سيطرتها على الحدود مع روسيا، وتبادل كامل للأسرى، يصر المتمردون الموالون لموسكو على الإنفصال عن أوكرانيا والحصول على إعتراف \"بجمهوريتي\" دونيتسك ولوهانسك، وعدم نزع سلاح المتمردين والعفو عن قادة الإنفصال. أما روسيا، فتطالب بضمانات قانونية للمتحدثين بالروسية في شرقي أوكرانيا، وبحكم ذاتي كامل لدونيتسك ولوهانسك ضمن نظام فدرالي، وبالاحتفاظ بشبه جزيرة القرم وبانسحاب قوات كييف من مناطق القتال. ويطالب الغرب ممثلا بالإتحاد الأوروبي والولايات المتحدة من جانبه بإعادة وحدة التراب الأوكراني ووضع حد للتدخل الروسي في ��رقي أوكرانيا وسحب كل القوات الروسية والأسلحة الثقيلة وفرض رقابة فعالة على الحدود الروسية الأوكرانية وتشكيل منطقة منزوعة السلاح للفصل بين الطرفين والديمقراطية الكاملة لسكان دونيتسك ولوهانسك. وتقول مراسلة بي بي سي للشؤون الدبلوماسية بريجت كيندال إنه ما زال من غير الواضح حجم التنازلات التي قد يكون الرئيس بوتين مستعدا لتقديمها فيما يواصل نفي أي تدخل روسي في الأزمة. وكان الرئيس الأمريكي قد إتصل هاتفيا بالرئيس بوتين عشية القمة لتأكيد دعم بلاده لسلطات كييف، وذلك بعد مضي أيام فقط من رفضه التخلي عن فكرة تزويد هذه السلطات \"بأسلحة دفاعية\" في حال فشل المسعى الدبلوماسي. وحذرت روسيا من جانبها بأن تزويد كييف بالسلاح سيزيد الأزمة سوءا.", "doc2": "Barak Obama anladıb ki, Rusiyanın Ukrayna hadisələrinə aidiyyəti olduğunda şübhələnmir “Prezident Rusiya hökuməti tərəfindən Ukrayna hökumətinin mövqelərini zəiflədən və vəziyyəti sabitsizləşdirən silahlı rusiyapərəst separatçıların hərəkətlərinin dəstəklənməsi ilə bağlı dərin narahatlıq israr edib”, - iki liderin telefon söhbətinin yekunları üzrə Ağ Evin yaydığı rəsmi bəyanatda deyilir. Buna Vladimir Putin cavab verib ki, Ukraynanın cənub-şərqində Rusiya müdaxiləsi ilə bağlı ABŞ-ın narahatlığı “qeyri-mötəbər informasiyaya əsaslanır”. Onun sözlərinə görə, şərqi Ukrayna regionlarının hadisələri “Kiyevdəki hakimiyyətin əhalinin rusdilli hissəsinin maraqları ilə hesablaşmaq istəməməsi və buna qabil olmamasının” nəticəsidir. Daha əvvəl Ağ Evdə mətbuat konfransı zamanı mətbuat katibi Jay Carney Rusiyanın öz hərəkətləri üçün “ödəməli” olacağını bəyan edib. O, eyni zamanda Amerika tərəfindən Ukraynaya döyüş silahı tədarükü məsələsinin hələ nəzərdən keçirilmədiyini bildirib. Aİ sanksiyaları genişləndirir Ukraynanlılar Putindən \"dayanmağı\" xahiş edirlər Eyni zamanda Avropa İttifaqı (Aİ) xarici işlər nazirləri Ukrayna situasiyası üçün təqsirli şəxslərə qarşı fərdi sanksiyalar siyahısının daha da artırıldığını bəyan ediblər, Lüksemburq XİN başçısı Jean Asselborn deyib. Onun sözlərinə görə, sanksiyalara eyni prinsiplər əsasında əməl ediləcək – vizalar qadağası və aktivlərin dondurulması. Hələlik söhbət siyahının artırılması haqqında prinsipial qərardan gedir, konkret adlar hələ müəyyən edilməyib, Asselborn əlavə edib. Bu qərar Lüksemburqda Aİ xarici işlər nazirlərinin görüşü əsnasında qəbul olunub. Britaniya xarici işlər naziri William Hague jurnalistlərə bəyan edib ki, onun fikrincə, şərqi Ukrayna şəhərlərində binaların zəbt edilməsi Rusiya tərəfindən planlaşdırılıb və həyata keçirilib. Moskva Ukrayna böhranına aidiyyəti olduğunu inkar edir. Aprelin 10-da Avropa İttifaqının sanksiyalar siyahısına daxil edilən rusiyalı adlarının sayı 107-yə çatıb. Onların arasında az qala bütün Müdafiə Nazirliyi və Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşları, eləcə də bir neçə jurnalist vardır. İqtisadi yardım Nazirlər həmçinin Ukraynaya 1 milyard avro məbləğində yardım göstərmək üzrə tədbirlər paketini təsdiq edib. Onlar eləcə də Ukrayna mallarının Aİ ölkələrinə ixracatı üçün gömrük rüsumlarının müvəqqəti olaraq aşağı salınması, hətta tamamilə ləğv olunması lehinə çıxış ediblər. Eyni zamanda Vaşinqtonda Ukraynaya 1 milyard dollar məbləğində kredit ayırmaq haqqında müqavilə imzalanıb. Bundan öncə ABŞ maliyyə naziri Jacob Lew öz ukraynalı həmkarı Aleksandr Şlapakla görüşüb. BMT-nin çağırışı Ukraynanın şərqində etirazlar dalğası artmaqdadadır. Rusiyapərəst fəallardan ibarət dəstələr bölgənin müxtəlif şəhərlərində inzibati binaları nəzarət altına almaqda davam edirlər. Bazar ertəsi bu dəfə Donetsk yaxınlığındakı Qorlivka şəhərində daha bir polis şöbəsi ələ keçirilib. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, izdiham binaya müdaxilə edib və nəzarəti altına alıb. Ukraynanın şərqində fəaliyyət göstərən silahlı dəstələr Kiyev hakimiyyətinin çağırışları və ultimatumlarına əhəmiyyət vermirlər. Ölkə prezidenti vəzifəsini icra edən Aleksandr Turçinovun sözlərinə görə, hakimiyyət bir sıra şəhərlərdə hökumət binalarını saxlamaqda davam edənlərə qarşı terrorçuluğa qarşı əməliyyatlar hazırlayır. Lakin ultimatumların müddəti bir-birinin ardınca başa çatır, Kiyev isə əvvəlki kimi qəti addımlara əl atmayıb. Cənab Turçinov Rusiyanı təcavüzdə ittiham edib və deyib ki, BMT Ukraynaya terrorçuluğa qarşı əməliyyat keçirməkdə yardım edə bilərdi. Lakin bu, çətin ki, mümkün olsun, çünki Rusiya BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasında veto hüququna malikdir. Buna riayət etməyərək təşkilat silahlı münaqişələrdə iştirak edib-etməməsi haqqında qərar qəbul edə bilməz. Bazar ertəsi ABŞ nümayəndələri Rusiya qırıcı təyyarəsinin Qara Dənizdə ABŞ-ın hərbi gəmisi üzərindən uçduğunu bəyan ediblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-41964578", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-41970743", "doc1": "لكن الجنس نادرا ما يسبب سكتة قلبية مفاجئة. ومن ضمن 4557 حالة سكتة قلبية تمت دراستها، كان من بينها 34 حالة حدثت خلال أو في غضون ساعة من ممارسة الجنس، ومن بين تلك الحالات 32 حالة بين الرجال. ويقول سوميت تشوغ، من معهد سيدارز سايناي لأمراض القلب في ولاية كاليفورنيا، إن دراسته هي الأولى التي تدرس ممارسة الجنس كسبب محتمل للسكتة القلبية. وعرضت الدراسة خلال مؤتمر لجمعية القلب الأمريكية. مواضيع قد تهمك نهاية وتحدث السكتة القلبية حينما يتعطل القلب وتتوقف ضرباته فجأة. ويتسبب ذلك في سقوط الشخص مغشيا عليه وتوقف التنفس، وما لم يتلق الشخص إنعاشا للقلب والرئتين قد تحدث وفاة. وتختلف السكتة القلبية عن ما يسمى بالنوبة القلبية أو الجلطة القلبية، التي يتوقف فيها سريان الدم في أحد الشرايين التاجية، التي تنقل الدم إلى القلب. ومن المعروف أن ممارسة الجنس يمكن أن تتسبب في نوبة قلبية، لكن مدى ارتباطها بالسكتة القلبية لم يكن معروفا من قبل. وفحص الدكتور تشوغ وزملاؤه في كاليفورنيا سجلات طبية لحالات سكتة قلبية في البالغين بين عامي 2002 و 2015، في بورتلاند بولاية أوريغون الأمريكية. وتشير البيانات إلى أن نحو 90 في المئة ممن يتعرضون لسكتة قلبية خارج المستشفيات يلقون حتفهم. وارتبط أقل من واحد في المئة فقط من حالات السكتة القلبية بممارسة الجنس. وكانت الأغلبية الكاسحة من الحالات لرجال في مرحلة منتصف العمر، وأمريكيين من أصل أفريقي، وأصحاب تاريخ مع أمراض القلب والأوعية الدموية. ووجدت الدراسة أن ثلث الحالات فقط أجري لها عملية إنعاش للقلب والرئتين، على الرغم من وجود شركاء المصابين وقت وقوع السكتة القلبية. ويقول الدكتور تشوغ: \"نتائج الدراسة تلقي الضوء على أهمية الجهود المستمرة، لتعليم الجمهور أهمية إجراء إنعاش للقلب والرئتين، للشخص الذي يتعرض لسكتة قلبية بغض النظر عن الظروف\". وأضاف أنها تظهر حاجة الناس إلى تعلم كيفية إجراء إنعاش للقلب والرئتين. وأفادت دراسة أخرى، عرضت خلال المؤتمر، بأن الأطفال بدءا من عمر 6 سنوات يمكنهم أن يتعلموها. وتشير مؤسسة القلب البريطانية إلى أنه يجب أن يمتنع الشخص، الذي تعرض لنوبة قلبية أو خضع لعملية جراحية، عن ممارسة الجنس لمدة تتراوح بين 4 إلى 6 أسابيع.", "doc2": "Lakin ümumilikdə seksual fəallıq çox nadir hallarda ürək çatışmazlığına səbəb ola bilər. Los-Angeles-in Sedars-Sinai xəstəxanasının nəzdindəki Kardiologiya İnstitutunun tədqiqatçıları bu fikirdədirlər. Onlar ürək çatışmazlığı ilə bağlı 4557 halı nəzərdən keçiriblər. Onlardan yalnız 34-ü seks zamanı və ya intim əlaqədən bir saat sonra baş verib. Bu hadisələrin 32-si kişilərdə qeydə alınıb. Sedars-Sinai Kardiologiya İnstitutunun nümayəndəsi Sumit Chugh bu araşdırmanın ürək çatışmazlığı ilə seksual fəallıq arasında əlaqəni öyrənən ilk tədqiqat olduğunu söyləyib. Araşdırmanın nəticələri Amerika Kardiologiya Assosiasiyasının qurultayında təqdim edilib. Adətən ürək çatışmazlığı baş verən zaman insan dərhal huşunu itirir və nəfəsi dayanır. Ürəyi xaricdən masaj etmədən və süni nəfəs vermədən ölümcül nəticədən qaçmaq demək olar ki mümkün deyil. Ürək çatışmazlığı infarktdan fərqlənir, buna səbəb isə ürəyin kifayət qədər qanla təchiz olunmamasıdır. Seksual fəallığın infarkta gətirib çıxarması çoxdan məlumdur. Lakin bu günə qədər sekslə ürək çatışmazlığı arasında əlaqənin olub-olmadığı barədə məlumat yox idi. Faktlar: Mənbə.: Amerika Kardioloqlar Assosiasiyası Sumit Chugh və onun həmkarları Oregon ştatının Portland şəhərində ürək çatışmazlığı keçirən (və ya bundan dünyasını dəyişən) yaşlı xəstələrin xəstəlik tarixçəsini araşdırıblar. Bütün bu hallar 2002-2015-ci illərdə qeydə alınıb. Qeydə alınan halların yalnız 1%-i seksual fəallıqla bağlı olub. Burada böyük əksəriyyəti isə orta yaşlı, Afrika-Amerika mənşəli, daha əvvəllər ürək-damar xəstəliklərdən əziyyət çəkən kişilər təşkil edib. Tədqiqatçılar həmçinin aşkar ediblər ki, ziyan çəkənlərin yanında tərəf müqabillərinin olmasına baxmayaraq kardiopulmonal reanimasiyadan yalnız hadisələrin 30%-ində istifadə olunub. Həkim Chugh-un sözlərinə görə, bu məlumatlar əhaliyə kardiopulmonal reanimasiya üsullarının öyrədilməsinin necə əhəmiyyətli olduğunu göstərir. Digər araşdırmanın nəticələrinə görə, kardiopulmonal reanimasiya texnikasını hətta altı yaşlı uşaqları da öyrətmək olar. Britaniyanın British Heart Foundation fondu ürək əməliyyatından və ya infarktdan sonra 6 ay müddətində seksdən kənar durmağı tövsiyyə edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-49596081", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49497312", "doc1": "وأكدت الشركة أنها تجري تحقيقا دقيقا لمعرفة المسؤول عن تجميع هذه الكمية من أرقام هواتف العملاء والمشتركين وأسماء المستخدمين المرتبطة بها وتركها دون حماية على الإنترنت. وتضمنت هذه القائمة أرقام هواتف أكثر من 18 مليون مشترك في فيسبوك في بريطانيا وحدها. وأعلنت شرطة المعلومات البريطانية أنها أخطرت نظيرتها الأيرلندية التي تضطلع بمهمة الرقابة على أنشطة فيسبوك في الاتحاد الأوروبي. وتم اكتشاف القائمة على أحد الخوادم على شبكة الإنترنت دون أن تكون محمية بأي نوع من كلمات السر وهو ما يعزز الافتراض بأنها لم تترك بهذا الشكل من قبل فيسبوك. وتم حذف القائمة من الخادم بعدما أبلغ موقع (تك كرانش) الشركة التي تقوم بتشغيله. وفي أبريل/ نيسان من العام الماضي ألغى فيسبوك خاصية كانت تتيح للمستخدمين البحث عن المشتركين الآخرين عبر استخدام رقم الهاتف. وكانت الشركة أوضحت وقتها أن فيروسا اخترق الموقع واستُخدم لطباعة ملايين من أرقام الهواتف للبحث عن أسماء أصحابها. وأوضح فيسبوك أن الفيروس كان قيد الاستخدام عبر سنوات لجمع أرقام هواتف المستخدمين وبياناتهم الشخصية وأنه ينبغي على أي مستخدم لم يغير إعدادات حسابه بعد إضافة رقم هاتفه افتراض أن رقم هاتفه قد تم تسريبه. ويعتقد البعض أن هذه القائمة التي أبلغ عنها موقع تك كرانش ربما تم جمعها باستخدام هذا الفيروس في وقت سابق.", "doc2": "Şirkət məlumat bazasını kimin yaratdığını və internetdə \"təhlükəsiz halda\" buraxdığını araşdırdığını söyləyib. Sözügedən məlumat bazasında Facebook istifadəçilərinin istifadəçi adı və telefon nömrələri təhlükəsizliyi təmin edilməyən veb serverə yüklənilib və şifrə ilə qorunmayıb. Məlumat bazasının Facebook tərəfindən yaradılmadığı düşünülür. TechCrunch saytı məsələ ilə bağlı veb hosting şirkətinə müraciət etdikdən sonra məlumat bazası internetdən yığışdırılıb. Facebook 2018-ci ildə istifadəçilərinə kimisə telefon nömrəsi ilə axtara bilmək funksiyasını yığışdırıb. Şirkət açıqlamışdı ki, müxtəlif \"zərərli proqramlar\" milyonlarla telefon nömrəsi daxil edərək nömrələrin kimə aid olduğunu tapmağa çalışırdı. Beləliklə də, telefon nömrələrini Facebook profillərinə əlavə etdikdən sonra gizlilik şərtlərini dəyişməyən istifadəçilərin telefon nömrələri ələ keçirilmə ehtimalı vardı. TechCrunch-ın ortaya çıxardığı məlumat bazasının da bu yollarla yarada bilinəcəyi düşünülür."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-43779390", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43750129", "doc1": "وكان ترامب قد أعلن، في وقت سابق من الشه�� الجاري، عزمه سحب القوات الأمريكية التي يبلغ قوامها نحو ألفي جندي من سوريا. وأضاف ماكرون، في تصريحات للصحفيين، أنه تحدث إلى ترامب قبيل الضربات الجوية الغربية، التي استهدفت مواقع في سوريا السبت الماضي، وأقنعه بالبقاء منخرطا في النزاع على المدى الطويل. لكن البيت الأبيض قال، في بيان في وقت لاحق، إن المهمة الأمريكية لم تتغير، وإن ترامب لا يزال يرغب في سحب قواته من سوريا في أقرب وقت ممكن. واتهم الرئيس الفرنسي روسيا بالتواطؤ، في ما يشتبه أنه استخدام للأسلحة الكيميائية من جانب القوات السورية، وذلك عبر تقويض قدرة المجتمع الدولي على منع مثل تلك الهجمات بالوسائل الدبلوماسية. في غضون ذلك، دافع الرئيس ترامب عن قوله إن \"المهمة قد أنجزت\"، فيما يتعلق بالضربات الجوية الغربية على سوريا. واتهم ترامب \"وسائل إعلام إخبارية مزيفة\" باستغلال اللفظ، من أجل التقليل من قيمة الضربات الجوية، التي شُنت ردا على هجوم كيميائي مشتبه شنته القوات السورية. وكان الرئيس الأمريكي السابق، جورج بوش الابن، قد تعرض للسخرية، لظهوره أمام لافتة تحمل هذا اللفظ، خلال حرب العراق عام 2003. وتنفي روسيا وسوريا وقوع هجوم كيميائي في السابع من أبريل/ نيسان الماضي. وتقول الدولتان إن الهجوم، الذي وقع في دوما بالغوطة الشرقية بالقرب من دمشق، مدبَّر. ويزور مفتشون من منظمة حظر الأسلحة الكيمائية العاصمة السورية دمشق حاليا. والتقى المفتشون مع مسؤولين سوريين، ويتوقع أن يزوروا بلدة دوما في وقت قريب. لماذا يثير تعبير \"المهمة أنجزت\" جدلا؟ استخدم ترامب هذا التعبير، ليلخص تغريدة له على موقع تويتر صباح السبت الماضي، في أعقاب ضربات جوية شنتها بلاده إلى جانب فرنسا وبريطانيا في الليلة السابقة على أهداف في سوريا. الرئيس بوش الابن يقف على متن حاملة الطائرات، يو إس إس إبراهام لينكولن، وخلفه لافتة تحمل تعبير \"المهمة أنجزت\"، وذلك عام 2003 وأشاد ترامب في تغريدته بالضربات الجوية، ووصفها بأنها \"نفذت بشكل رائع\"، وشكر كل من فرنسا وبريطانيا. وتعرضت تغريدة ترامب لانتقادات. وكان إيري فليشر، المتحدث الصحفي باسم الرئيس السابق بوش، من بين من انتقدوا استخدام ترامب لتعبير \"المهمة أنجزت\". وقال فليشر إنه ما كان يفضل أن ينهي ترامب تغريديته بهاتين الكلمتين. لكن ترامب دافع عن استخدام هذا التعبير الأحد، قائلا إنه كان يعلم أن \"وسائل الإعلام الإخبارية المزيفة\" ستستغل هذا التعبير، لكنه استخدمه على أية حال باعتباره \"تعبيرا عسكريا رائعا\". وظهر هذا اللفظ في لافتة خلف الرئيس بوش الابن، حينما أعلن عن انتهاء \"العمليات القتالية الرئيسية\" في العراق، في مايو/ أيار عام 2003، وذلك بعد ستة أسابيع من الغزو الأمريكي البريطاني للعراق. وأدى التمرد المسلح، الذي عم أنحاء العراق بعد ذلك وامتد لأربع سنوات، إلى سخرية واسعة من هذا التعبير. نسخة من اللافتة للسخرية من الرئيس بوش الابن، أمام البيت الأبيض عام 2007 وقال بي جيه كراولي، المساعد السابق لوزير الخارجية الأمريكي، في مقال لبي بي سي إن استخدام هذا التعبير آنذاك \"مثَّل سوء تقدير خطير للتحديات\"، مضيفا: \"لكن سوريا ليست مثل العراق. إنها أكثر تعقيدا بكثير\". هل سيكون هناك مزيد من الهجمات الغربية؟ قال ترامب، السبت، إن بلاده ستبقى \"جاهزة للهجوم\"، حال وقوع أي هجوم بالأسلحة الكيميائية في سوريا. وقال وزير الخارجية البريطاني، بوريس جونسون، الأحد إنه لا توجد مقترحات بشأن مزيد من الهجمات في الوقت الراهن، لكن ذلك سيتم دراسته، في حال وقوع أية هجمات كيميائية أخرى في سوريا. وقال جونسون، في تصريحات لبي بي سي، إن الهجمات على سوريا استهدفت إرسال رسالة مفادها أن \"الكيل قد طفح\"، وأضاف أن \"الغرض الرئيسي منها هو قول لا لاستخدام الأسلحة الكيمائية الوحشية\". وتابع: \"لا يتعلق الأمر بتغيير النظام الحاكم، لا يتعلق بمحاولة تغيير دفة الصراع في سوريا\". واستهدفت الضربات الجوية الغربية ثلاثة مواقع \"مرتبطة بشكل خاص ببرنامج الأسلحة الكيميائية\" للنظام السوري، وذلك وفق ما أعلنه رئيس هيئة الأركان الأمريكية المشتركة جوزيف دانفورد. وهذه المواقع هي: مركز برزة للدراسات والبحوث الكيميائية والبيولوجية شمال العاصمة دمشق، وموقع شنشار لتخزين الأسلحة الكيمائية، ومخبأ للأسلحة الكيميائية في غربي حمص.", "doc2": "Fransa prezidenti Emmanuel Macron Emmanuel Macron ölkə televiziyasına verdiyi müsahibəsində onu da deyib ki, Suriyaya hücumla Türkiyəni Rusiyadan ayırıblar: \"Bu hücumla türkləri ruslardan ayırdıq. Türklər kimyəvi silahları qınadı\". Türkiyə baş nazirinin köməkçisi və sözçüsü Bekir Bozdağ onun bu sözlərinə reaksiya verib. O deyib ki, Türkiyənin Suriya siyasəti \"hər hansı bir ölkənin yanında və ya qarşısında olma siyasəti\" deyil, \"haqqın və həqiqətin yanında olması siyasətidir\". Fransa televiziyasına müsahibəsində Emmanuel Macron deyib ki, 10 gün əvvəl prezident Trump ABŞ-ın Suriyadan çıxacağını bildirmişdi: \"Ancaq mən onu inandırdım ki, orda uzun müddət qalmaq lazımdır\". Bu ayın əvvəlində Donald Trump ABŞ-ın Suriyadan öz qüvvələrini çəkəcəyini bildirmişdi. Ötən həftənin sonu ABŞ, Britaniya və Fransa Suriya hökumətini kimyəvi silahdan istifadədə ittiham edərək onun hərbi bazalarını vurub. Emmanuel Macron Donald Trumpla əlaqələrini gücləndirib Emmanuel Macron-un bu bəyanatının ardınca Ağ ev bildirib ki, ABŞ-ın Suriyadan qüvvələrini çıxarmaqla bağlı planı dəyişməyib. ABŞ-ın Suriyanın şərqində 2 min hərbi qüvvəsi var. Onlar özünü İslam Dövləti adlandıran silahlı qruplaşmaya müqavimət göstərən Suriya Demokratik Qüvvələri və kürdlərlə müttəfiqdir. Emmanuel Macron Qərb müttəfiqlərinin Suriyada \"hərəkət etmək üçün tam beynəlxalq legitimliyə\" sahib olduğunu söyləyib. O deyib ki, müttəfiqlərin Dəməşq yaxınlığında yerləşən Douma şəhərində aprelin 7-də kimyəvi hücum həyata keçirilməsi və buna Suriya hökümətinin cavabdeh olması barədə aşkar sübutları olub. Suriya bunu qətiyyətlə inkar edir. Cənab Macron prezident Vladimir Putinə xitabən deyib ki, Suriya hökümətini hərbi dəstəkləyən Rusiya da məsuliyyət daşıyır. Fransa prezidenti əlavə edib ki, o hələ də bütün tərəflərin, o cümlədən, Rusiyanın bir araya gəlib yaranmış vəziyyətin siyasi həllinin tapmasını istəyir. Macron-un gələn ay Rusiyaya səfəri planlaşdırılır. Suriyanın müttəfiqi Rusiyanın hazırladığı və ABŞ-ın rəhbərliyi altında keçirilmiş hava zərbələrini pisləyən bəyanat BMT Təhlükəsizlik Şurasında (TŞ) səsvermə nəticəsində rədd edilib. Rusiyanın hazırladığı bəyanat rədd edildikdən sonra ABŞ, Britaniya və Fransa tərəfindən BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvləri arasında Suriyanın kimyəvi silahdan istifadə etməsi iddiası ilə bağlı müstəqil araşdırma aparılmasına çağırış edən yeni bir qərar layihəsi paylanıb. Həmin dövlətlər tərəfindən bundan əvvəl təklif edilən bənzər məzmunlu plana qarşı Rusiya veto tətbiq etmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-cul-45476953", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-45584311", "doc1": "وكثيرا ما ينصب الاهتمام على المدن المتصدرة للقائمة سنويا (وهذا العام حلت فيينا محل ملبورن باعتبارها المدينة الأكثر ملائمة للعيش لعام 2018)، غير أننا رأينا التركيز على المدن الآخذة في الصعود المستمر على مدار العشر سنوات الماضية لمعرفة أوجه التحسن فيها واستطلاع رأي سكانها الذين باتوا يلمسون هذا التحسن باستمرار. هونولولو - الولايات المتحدة شهدت عاصمة ولاية هاواي الأمريكية قفزات ضخمة خلال السنوات العشر الماضية حتى باتت أفضل مدن الولايات المتحدة من حيث جودة العيش بفضل ما أحرزته في مجال التعليم والثقافة. ويعزي السكان التحسن إلى تنامي ارتباط مدينتهم بالاقتصاد العالمي والتركيز على أوجه العيش بالمناطق الحضرية بقدر لم تشهده هاواي قبلا. ويقول تود أبو، وقد ولد وعاش طيلة حياته في هاواي ويعمل نائبا لمشروعات تنمية المجتمع بمؤسسة هاورد هيوز العقارية: \"الإدارة المحلية ومجتمع الأعمال والسكان أدركوا أخيرا ضرورة تطوير الجوانب الحضرية في جزر تفصلها مسافات شاسعة عن باقي العالم، مما يستلزم توفير كافة الخدمات بشكل مستقل بجهد ساهم فيه كثيرون لأمد طويل وصولا إلى ما نحن عليه الآن\". جعل تطوير مجتمعات حضرية للمشاة خلال السنوات الماضية الحياة في هونولولو أفضل وأيسر ومن تلك المبادرات إقامة مناطق حضرية يسلكها المشاة، كقرية \"وارد\"، التي تتوافر فيها المحال والمساكن، وكذلك ضخ استثمارات ضخمة لإنشاء شبكة قطارات \"هارت\" الأولى من نوعها في هونولولو، والمقرر بدء العمل بها في عام 2020 لتصل حين استكمالها وسط المدينة بضاحية كوالاكاي التي تبعد 20 ميلا غربا. كما يستمر توافد المغتربين من مختلف أنحاء العالم، وبالأخص من اليابان وبلدان آسيوية أخرى، ما يجعل المدينة بوتقة انصهار ترحب بمختلف الأعراق والثقافات. ويقول سايمون تريسي، مسؤول عمليات هاورد هيوز في هاواي والذي انتقل مؤخرا من نيويورك: \"الجميع يخوض نفس التجربة ومن ثم يحرص من جاءوا إليها في وقت سابق على مساعدة المستجدين على التأقلم بسلاسة ويسر\". ويؤكد تريسي على الجوانب الجميلة للمدينة باعتبارها \"ذات ثقافة مرحبة تحتفظ في نفس الوقت بكافة فوائد العيش في مدينة كبيرة مع وجود مجتمع متماسك وبيئة ملهمة صحية وممتعة\". بودابست - المجر أحرزت بودابست، عاصمة المجر وكبرى مدنها، طفرات في بنيتها التحتية ومجتمعاتها العمرانية خلال العقد الماضي، وهو ما لم يغب عن سكانها. وتقول فيكتوريا سكيبا، مؤسسة مجلة \"ذا سبويلد كوين\" في بودابست، إنها خلال ثماني سنوات بالمدينة شهدت تطورا ضخما \"كانتشار طرق الدراجات والحافلات العامة وعربات الترام الجيدة على مدار الساعة، فضلا عن تجديد كثير من مناطقها ومنها الحي السابع الذي كان مهملا\". جرى تجديد الكثير من المناطق في بودابست وشهدت المدينة ظهور مقاه وحانات جديدة وفضلا عن اشتهار المجر بصناعة النبيذ منذ القرن الخامس، بدأت الجعة المميزة تنتشر فيها بقوة فضلا عن موجة من الأطعمة والمقاهي الجديدة في الشوارع. وصاحبت مظاهر التجدد العمراني توافد شركات دولية اتخذت من بودابست مقرا لها في أوروبا، مستفيدة من التدني النسبي للأجور بالمدينة، ما زاد فرص العمل للمغتربين المتحدثين بلغات أخرى غير المجرية. ولم يخل النمو من عيوب، إذ تقول سكيبا إن انتشار المقاهي والحانات الرخيصة مؤخرا، خاصة بالحي السابع، زاد من الازدحام وتوافد السياح في كل مكان فضلا عن المغتربين مما رفع أسعار الإيجارات، وبالتالي تنصح المغتربين المقدمين على الانتقال إلى بودابست بـ \"التأكد من سعر الإيجار على مجموعات عديدة على الفيسبوك يديرها مجريون ومغتربون لضمان دفع الإيجار المناسب وعدم المغالاة في الإيجار لمجرد أن المستأجر أجنبي، وهو ما يحدث كثيرا هنا\". مدينة الكويت - الكويت رغم كون الكويت العاصمة تتوسط المدن من حيث جودة العيش إلا أنها تخطو خطوات ملحوظة باتجاه الانفتاح الثقافي وتحسين طرقها السريعة. وتعد المدينة ميناء ��هما للتجارة الدولية لتوسطها منطقة الخليج وانعكاس أهميتها الدولية على مظاهر الحياة اليومية فيها. ويقول عاقب عثمان مؤسس شركة \"ميدويست إيمرسيف\" للوسائط المتعددة الذي تربى في الكويت قبل انتقاله للعيش في الولايات المتحدة: \"وأنا صغير كان هناك الكثير من التزمت تجاه الموسيقى العامة والمسرح والسينما، ولكن الأمور تتغير كثيرا الآن. لم أكن أسمع في صغري عن حفلات موسيقية عامة وكان أول حفل أحضره في الهند. أما الآن فالكويت تنظم حفلات كثيرة، وهو شيء لا يصدق. كل هذا خلال السنوات الخمس الأخيرة\". بدأت آثار العولمة تنعكس على الحياة اليومية في مدينة الكويت، ذات الأهمية الكبرى بالنسبة للتجارة العالمية نظرا لموقعها على الخليج ويُرجع عثمان تلك التغيرات لثقافة العولمة والإنترنت، والتي أثارت أيضا اهتماما كبيرا بالمطبخ العالمي. ويقول: \"نظرا لحظر المشروبات الكحولية يقصد الناس المطاعم على سبيل الترفيه كما يحرصون على ارتياد كافة السلاسل العالمية. لم تكن شركة 'تشيزكيك فاكتوري' مهتمة بفتح فرع لها في الكويت حتى عرضت شركة كويتية الاستثمار فيها لمجرد استقدام الشركة إلى الكويت\". ورغم تأثير العولمة على الكويت، والحرية التي يوفرها القطاع المالي، وارتفاع متوسط الأعمار بالبلاد، يتعين على المغتربين أن يعوا التحديات التي تفرضها الحياة طويلا في الكويت، إذ ليس مسموحا بتملك الأرض إلا للكويتيين، ولا يمكن لأجنبي افتتاح مشروع دون شريك كويتي يملك نسبة 51 في المئة منه. لكن عثمان يقول إنه مع غياب ضريبة المبيعات وعدم وجود ضرائب على الدخل، يدر العمل بالكويت مالا وفيرا يمكن ادخاره للمستقبل. أوكلاند - نيوزيلندا طالما تصدرت تلك المدينة بشمال نيوزيلندا قائمة أفضل مدن العالم، وخلال العقد الماضي توالى تقدمها أكثر باتجاه الريادة، خاصة تفوقها ثقافيا - وهو الأمر الملحوظ لدى السكان. ويقول كريستوفر هيل أحد سكانها والذي يعمل استشاريا لشركة سياحة للأسر تحمل اسم \"هاندز آب هوليديز\" إن أوكلاند مدينة ثرية بثقافتها وهي مستمرة في التحسن، مشيرا إلى اختلاط ثقافة جزر المحيط الهادي القريبة بالثقافتين الغربية والآسيوية - وحتى ثقافة أمريكا الجنوبية لانضمام وافديها مؤخرا - مما أدى لانتشار شتى المطاعم والاحتفالات الثقافية ومنها الاحتفال بمقدم العام الصيني الجديد وعيد ديوالي الهندي. تعرف أوكلاند بكثافتها المرورية مع تحسن بنيتها التحتية باستمرار ومن أوجه التحسن في أوكلاند ما يتعلق بنظام الرعاية الصحية ومنظومة التعليم في السنوات الأخيرة، ويقول هيل إن المدارس والمستشفيات الخاصة مازالت أفضل في العموم من المنظومة العامة، ومع ذلك يظل التعليم الجامعي والمعاهد المهنية على أعلى مستوى. ومازال أمام المدينة منجزات مطلوبة، خاصة ما يتعلق ببنيتها التحتية، إذ يقول هيل إن المدينة \"اتسعت دون تخطيط جيد، مما حدا بالسلطات لتحسين السير ووسائل النقل العام\". ينصح هيل المقدم على الانتقال للعيش في أوكلاند بالتفكير في مكان السكن، \"فالأماكن المتاخمة للشواطئ تعاني من اختناقات مرورية أسوأ، ومن ثم على المرء أن يوازن بين سهولة الوصول إلى العمل والقرب من الشاطئ. ويمكن الانتقال بالعبّارة من منطقة ديفنبورت الراقية شمال المرفأ إلى العمل بوسط المدينة، ما يتيح سهولة الوصول للعمل والعيش بمكان رائع في آن واحد\". ومن عيوب المدينة غلو المساكن، فقد صنفت أوكلاند مؤخرا رابع أ��لى مدن العالم من حيث السكن لدرجة أن الحكومة اتخذت إجراءات لحظر شراء الأجانب للمساكن، ولبناء الجديد منها. تايبيه - تايوان تعد تلك المدينة بين الأنشط في شرق آسيا وتصنيفها في تحسن مستمر من حيث جودة الحياة مع تواصل الاستثمار الحكومي في البنية الأساسية والصحة. تخدم تايبيه شبكة قطارات أنفاق وقطارات أرضية تصل كافة مناطق المدينة تقريبا بما في ذلك مطارها الدولي الذي يربط وجهات عالمية عدة. كما يشيد السكان بمستوى الرعاية الصحية والتعليم المتوافر أيضا لخدمة المغتربين. تصل قطارات مترو تايبيه كافة مناطق العاصمة تقريبا مما ييسر الانتقال داخل المدينة وتقول شانون واطسون المستشارة التجارية التي قدمت من أوتاوا بكندا: \"نظام الرعاية الصحية مذهل - وهو الأمر الأبرز حين يكون المتحدث كنديا يتمتع في بلاده بنظام رعاية شامل\". وتضيف أنها كمغتربة تتلقى بطاقة تتيح لها الرعاية الصحية أسوة بالمواطنين بمجرد استخراج أوراق الإقامة الرسمية سواء عن طريق العمل أو الدراسة أو الأسرة. وتضيف أن بطاقة الرعاية الصحية تشمل الطب الغربي والطب الصيني التقليدي، فضلا عن علاج الأسنان، وتغطي كلفة العلاج والدواء مقابل أجرد زهيد. كما تستفيد الأسر من فرص تعليم شتى لأبنائها، وتقول جودي تسوي وقد قدمت من أمريكا وأسست شركة \"وايلد هارتيد ووردز\" للاستشارات الإعلامية، إنها وجدت مدرسة لابنتها تعتمد نظام مونتيسوري للتعليم، فضلا عن توفير الوجبات للطلبة وتعليم لغة الماندارين. كما يحظى الأطفال برعاية المجتمع ككل، ما يجعل تايوان مكانا مثاليا للأسر الحديثة، إذ تقول تسوي: \"تجد الناس في عربة قطار مكتظ بالركاب يتركون مقاعدهم ليجلس الأطفال\". وتضيف تسوي أنه بالرغم من ضرورة إجادة المرء بعضا من لغة الماندارين للعمل في أغلب الوظائف هنا، فإن السكان لطفاء ويحبون مساعدة الأجانب حتى لو حالت اللغة دون ذلك. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Travel ----------------------------------------------------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Bu reytinqin qalibləri hər il KİV-dən (2018-ci ildə Vyana Melburnu bu siyahının yuxarı pilləsindən kənarlaşdırmışdı) öz diqqət payını alırlar. Ona görə biz də qərara aldıq ki, son 10 il ərzində Economist Intelligence Unit reytinqinin pillələri ilə inadla yuxarıya qalxan şəhərlərə diqqət yetirək. Bu şəhərlər hələ ki, reytinqin ilk onluğuna daxil olmasalar da artıq çox şeyə nail olublar. Onların inkişafının səbəbi nədir? Bu barədə şəhər sakinləri nə deyir? Economist Intelligence Unit-in reytinqinə görə, Vyana bu il Melburnu dünyanın ən rahat şəhərləri siyahısında arxada qoyub Honolulu, ABŞ Hawaiian ştatının paytaxtı son 10 il ərzində siyahıda yuxarı pilləyə sıçrayış edib. Hazırda bu şəhər əsasən təhsil və mədəniyyət sahəsində yüksək göstəriciləri sayəsində ABŞ-ın yaşamaq üçün ən rahat şəhərlərindən birinə çevrilib. Honolulu şəhərinin sakinləri deyirlər ki, şəraitin yaxşılaşması dünya iqtisadiyyatının yüksəlməsi və onlar üçün qeyri-adi olan tipik şəhər tərzinin tətbiq edilməsiylə bağlıdır. \"Sonunda rəhbərlik, biznes və sakinlərin özləri də etiraf ediblər ki, şəhəri inkişaf etdirmək lazımdır\", - deyə bütün həyatı boyu Hawiian-da yaşayan, The Howard Hughes Corporation əmlak şirkətinin icmanın inkişafı məslələri üzrə vitse-prezidenti Todd Apo deyir. \"Sən dünyadan təcrid olunmuş adada yaşayan zaman normal həyat üçün lazım olan hər şeyə sahib olmalısan. Bizim bu gün sahib olduğumuz hər şey bir çox insanın uzun müddətli səylərinin nəticəsidir\". Honoluludakı təşəbbüslərdən biri gəzinti üçün, böyük piyada ərazilərinin salınması olub. Məsələn, ticarət və yaşayış yerlərinin qarışıq olduğu Ward Village rayonu kimi. HART dəmiryolu sisteminə ciddi investisiya qoyulub, hansı ki, açılışı 2020-ci ilə planlaşdırılıb. Qatarlar Honolulu iş mərkəzini qərbdən 20 kilometr aralıda yerləşən şəhər ətrafı ərazilərlə birləşdirəcək. Hawaiian ştatının rəhbərliyinin və biznesin şəhəri inkişaf etdirmək etirafından sonra Honolulu yaşamaq üçün daha da rahat yerə çevrilib Bura çoxlu sayda xaricilər işləməyə və yaşamağa gəlirlər, xüsusən də Yaponiyadan və digər Asiya ölkələrindən. Honolulu irqindən və ənənədən asılı olmayaraq hər kəsi ora dəvət edir. \"Biz burda hamımız bir kanoyedəyik (idman qayığı) və biz istəyirik ki, həyat burda sakit və xoş olsun\", - deyə bir qədər əvvəl New-York-dan bura gələn Huwaiian The Howard Hughes Corporation şirkətinin prezidenti Simon Treacy deyir. \"Honolulunun gözəl mədəniyyəti var. Burada sevgi ruhu hökm sürür, burada şəhər həyatının, cəmiyyət həyatının bütün elementləri var. Burdakı mühit sənə ilham verir və səni canlandırır, bu çox sağlam mühitdir\". Budapeşt, Macarıstan Macarıstanın paytaxtı və ən böyük şəhəri olan Budapeşt son 10 il ərzində öz infrastrukturunu ciddi şəkildə yaxşılaşdırıb, rayonların tənzimlənməsində çox şey əldə edib və sakinlər bu fərqi hiss edirlər. \"Mən Budapeştdə 8 ildir yaşayıram və böyük irəliləyiş göz qabağındadır\", - deyə Budapeştin The Spoiled Queen jurnalının təsisiçisi Victoria Skiba bildirib. \"Çoxlu velosiped yolları salınıb, gecə-gündüz xidmət göstərən avtobus marşrutlarının və tramvayların sayı çoxalıb, şəhərin çox hissəsi sözün əsil mənasında canlanıb, o cümlədən bir vaxtlar tərk edilmiş ərazilər belə\". V əsrdən çaxır və üzüm bağları ölkəsi sayılan Macarıstan hazırda kraft pivəsiylə (ənənəvi reseptlərlə xüsusi pivə bişirənlər tərəfindən hazırlanan pivə) və küçə yeməyi ilə həddən artıq bir məşhurluq yaşayır. Hər yerdə yeni kafelər görmək mümkündür. Bu sahənin canlanmasına həm də Macarıstan Avropa İttifaqına (Aİ) qoşulduqdan sonra ölkəyə gələn xarici şirkətlər də kömək edib. Yeni iş yerləri açılıb, şəhərə macar dilini bilməyən çoxlu xaricilər gəlib. Budapeştə Aİ-na qoşulduqdan sonra ölkəyə gələn xarici şirkətlər kömək edib Lakin bütün bunlar yalnız üstünlüklər gətirməyib. \"Çoxlu ucuz barlar açılıb, xüsusilə 7-ci rayon ərazisində və şəhərin bu hissəsi turistlərlə doludur\",- deyə Skiba bildirib. Onun sözlərinə görə, turist axını və xaricilərin gəlişi kirayə evlərinin qiymətini artırıb. \"Budapeştə köçməyi planlaşdıran digər ölkə sakinləri yalnız xarici olduqlarına görə artıq pul verməmək üçün ilk əvvəl Facebook-dakı mövzu qruplarında kirayə evlərin qiymətini yoxlamalıdırlar. Burda belə hallar tez-tez baş verir\", - deyə o xəbərdarlıq edib. Əl-Küveyt, Küveyt Yaşayış rahatlığına görə, dünyanın ən yaxşı şəhərlərinin reytinqində təqribən orta sıralarda yer alan Əl-Küveyt böyük mədəni açıqlığına və yol sistemindəki böyük irəliləyişlərə görə davamlı olaraq bu siyahıda irəliləyir. Küveyt Fars körfəzi, Səudiyyə Ərəbistanı və İraq arasında sıxışdırılıb. Əl-Küveyt həmişə beynəlxalq ticarət üçün vacib şəhər və liman olub. Və son 10 il ərzində qlobal təsir onun gündəlik həyatına nüfuz edib. \"Mən orada böyümüşəm və əvvəllər burada musiqi, teatr və kinoya qarşı daha ciddi qaydalar mövcud idi. İndi hər şey dəyişir\",- hazırda ABŞ-da yaşayan Midwest Immersive multimedia şirkətinin təsisçisi Akib Usman deyir. \"Əvəllər burada pop musiqisi konserti barədə eşitməzdin. Həyatımda ilk dəfə mən konsertə öz vətənimdə deyil, Hindistanda getmişdim. İndi çoxlu konsertlər olur və bu da məni təəccübləndirir. Son 5 il ərzində hər şey dəyişib\". Qloballaşma Küveytin paytaxtının gündəlik həyatına da təsir edib - \"Starbucks\" bura da gəlib Usman dəyişiklikləri qloballaşma və internet mədəniyyəti ilə əlaqələndirir. Bundan başqa, internet xarici mətbəxə qeyri-adi maraq yaradıb. \"Ölkədə spirtli içki qadağan edildiyinə görə, insanlar əylənmək üçün restoranlara gedirlər və bütün yeməklərin dadına baxmaq istəyirlər. Cheesecake Factory Küveytdə öz filialını açmaq istəmədiyinə görə, ölkədəki şirkətlərdən biri bu franşizin (kommersiya münasibəti növü) ölkədə açılmasına sərmayə yatırıb. Baxmayaraq ki, Küveyt Qərb mədəniyyəti üçün daha açıq olub, maliyyə azadlığının səviyyəsi və gözlənilən yaş həddi burada rekord səviyyəyə çatıb, elə şeylər var ki, potensial xaricilərə bu barədə xəbərdarlıq etmək lazımdır. Burada yalnız küveytlilər torpaq sahibi ola bilərlər. Küveytdə biznes qurmağı planlaşdıran xaricilərin biznes işində 51 faizdən az payı olmayan küveytli partnyoru olmalıdır. Yeri gəlmişkən, satış və gəlir vergisinin olmaması bu şəhəri və ölkəni iş üçün və pul yığmaq üçün əlverişli yer edir, Usman qeyd edib. Okland, Yeni Zelandiya Yeni Zelandiyanın şimalında yerləşən bu şəhər Economist Intelligence Unit reytinqində həmişə yuxarı pillələrdə yer tutur və onun mövqeyi son 10 ildə daima yaxşılaşır. \"Okland mədəni cəhətdən zəngindir və vəziyyət yaxşılaşmaqda davam edir\", - deyə şəhər sakini, Hands Up Holidays ailə istirahəti agentliyinin məsləhətçisi Christopher Hill deyir. Şəhərə həqiqətən ən müxtəlif mədəniyyətlər - aborigen, Asiya, Qərb və Cənubi Afrika mədəniyyəti güclü təsir göstərir. Bu isə müxtəlif ölkələrin mətbəxiylə restoran biznesi bumunun yaranmasına, Çin Yeni ili və hindlilərin Divali bayramının qeyd edilməsinin daxil olduğu mütəmadi mədəniyyət festivallarına gətirib çıxarıb. Okland şəhərinin infrastrukturu daima yaxşılaşır Son illər ərzində Okland öz sakinləri üçün səhiyyə və təhsil sahəsində vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırıb. Lakin buna baxmayaraq Hilla-nın sözlərinə görə, özəl məktəblərin və tibb müəssisələrinin keyfiyyəti əvvəlki kimi dövlətinkindən yüksəkdir. O deyir ki, ali təhsil hər vəziyyətdə birinci dərəcəlidir. Şəhərdə yaxşılaşdırılması lazım olan şeylər var və bu ilk növbədə infrastruktura aiddir. \"Okland genişləndi və bu düzgün planlaşma ilə müşayiət olunmadı. Lakin nəqliyyat tıxacları son vaxtlar effektli həll edilir və ictimai nəqliyyat sistemi yaxşılaşmaqda davam edir\", Hill deyir. Belə ki, vətəndaşlar yaşayış yeri seçərkən strateji istiqamətdə düşünməlidirlər. \"Sahilə yaxın olan rayonlarda tıxaclar xüsusilə pisdir. Beləliklə, seçim sizindir: ya çimərliyə yaxın yaşamalısınız, ya işə tez çatmalısınız\", - Hill xəbərdarlıq edir. \"Lakin iki dünyadan yaxşısına sahib olmaq da mümkündür. Devanportda (körfəzin şimal hissəsində yerləşən müasir rayon) məskunlaşaraq şəhərin mərkəzində yerləşən işə gəmiylə səyahət edə bilərsiniz\". Oklandda yaşayış ucuz deyil. Bir qədər əvvəl şəhər ən bahalı xüsusi mülk satışı olan şəhərlər siyahısında 4-cü yeri tutub. Yerli rəhbərlik xaricilərə burada əmlak almasını qadağan etmək üçün addımlar atırlar. Taybey, Tayvan (Çin respublikası) Taybey yaşamaq üçün rahat olan şəhərlər arasında yuxarı pillələrə qalxmaqda davam edir. Şəhər rəhbərliyi fəal şəkildə infrastrukturun və səhiyyənin inkişafına sərmayə qoyur. Metro sistemi şəhərin demək olar ki, bütün nöqtələrini birləşdirirək dünyanın az qala hər yerinə reysi olan beynəlxalq hava limanından da keçir. Taybey metrosu şəhərin demək olar ki, bütün nöqtələrindən, o cümlədən beynəlxalq hava limanından da keçir Taybey sakinləri səhiyyə və təhsil haqqında həvəslə danışırlar. \"Səhiyyə sistemi inanılmazdır və bunu mən, Kanadada böyüyən bir insan kimi deyirəm!\" -deyə bura Ottavadan gələn korporativ hüquq məsləhətçisi Shannon Watson danışır. \"Siz \"ölkədə daimi yaşayan xarici\" (işləməyə, oxumağa və ya Tayvan vətəndaşının ailə üzvü olaraq gələn) statusu alan kimi sizə də ölkə sakinlərinə verilən tibbi xidmət kartının eynisi təqdim edilir. Bu tibbi xidmətə, o cümlədən stomotologiya da daxildir. Burada müalicə heç də bahalı deyil\". Burada təhsil almaq üçün də müxtəlif imkanlar var. Buraya ABŞ-dan gələrək media-biznesi məsləhəti üzrə Wild Hearted Words şirkətini açan Judy Tsuey qızı üçün Montessoridə məktəb tapıb. Burada şagirdləri yeməklə təmin edərək Çin dilini öyrədirlər. Taybeydə uşaqları sevirlər, ona görə də gənc ailələr üçün Tayvan ideal yerdir. \"Qatarda əgər vaqon dolu belə olsa, adamlar uşaqları görən kimi qalxıb yer verirlər\", - Tsuey danışır. Baxmayaraq ki, burada iş tapmaq üçün müəyyən səviyyədə Çin dilini bilmək zəruridir, yerli sakinlər çox mehribandır və xaricilərə kömək etməyə həmişə hazırdırlar, hətta özləri ingiliscə pis danışsalar belə. Judi Tsuey qeyd edib. Məqalənin orginalını ingilis dilində BBC Travel saytında oxuya bilərsiniz."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-54883001", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-55009188", "doc1": "الاتفاق جاء بعد قتال استمر ستة أسابيع بين أذربيجان والانفصاليين الأرمن في ناغورنو كاراباخ. ووصف رئيس الحكومة الأرمينية نيكول باشينيان الاتفاق بـ \"المؤلم جدا، بالنسبة لي شخصيا وبالنسبة للشعب الأرميني\". ويأتي التوقيع على اتفاق السلام الأخير عقب ستة أسابيع من القتال بين القوات الآذرية من جهة والانفصاليين الأرمن في الإقليم من جهة أخرى. ومن المعروف أن إقليم ناغورنو كاراباخ معترف به دوليا على أنه جزء من الأراضي الأذربيجانية، ولكنه يخضع لسيطرة الأرمن منذ عام 1994. وكان اتفاقا لوقف اطلاق النار قد وقع في تلك السنة، ولكن لم يتم التوصل إلى اتفاق سلام. مواضيع قد تهمك نهاية وقد أدت وساطات إلى الاتفاق على سلسلة من اتفاقات وقف إطلاق النار منذ اندلاع القتال في أيلول/سبتمبر الماضي، ولكن هذه الاتفاقات لم تصمد، وسرعان ما انهارت ليعود الجانبان إلى القتال من جديد. وتسبب الاتفاق الجديد في اندلاع موجة من الغضب في أرمينيا، إذ اقتحم محتجون مبنى البرلمان في العاصمة ييريفان، واعتدوا على رئيس البرلمان بالضرب ونهبوا محتويات مكتب رئيس الحكومة، كما أوردت تقارير إخبارية. ما الذي ينص عليه الاتفاق الجديد؟ دخل الاتفاق الجديد حيّز التنفيذ في الساعة التاسعة من مساء يوم الاثنين بتوقيت غرينتش (الواحدة بعد منتصف ليلة الثلاثاء بالتوقيت المحلي). وبموجب الاتفاق الجديد، ستحتفظ أذربيجان بالأراضي التي سيطرت عليها قواتها في ناغورنو كاراباخ في القتال الأخير. كما وافقت أرمينيا على الانسحاب من مناطق مجاورة أخرى في غضون الأسابيع القليلة المقبلة. وقال الرئيس الروسي فلاديمير بوتين - الذي توسط لإبرام الاتفاق - في خطاب متلفز إن قوات روسية لحفظ السلام ستنشر في المنطقة لمراقبة سير تنفيذ الاتفاق على الخطوط الأمامية. وأكدت وزارة الدفاع الروسية أن قوة حفظ السلام هذه ستتألف من 1960 عسكريا. وذكرت تقارير أن عدة طائرات قد أقلعت بالفعل من قاعدة جوية في أوليانوفسك الروسية يوم الثلاثاء وهي تقل عناصر من قوة حفظ السلام وعربات مصفحة. وتوجهت هذه الطائرات إلى ناغورنو كاراباخ. وقال الرئيس الأذربيجاني إلهام علييف، الذي شارك الرئيس الروسي في الخطاب الذي ألقاه، إن تركيا ستشارك أيضا في عملية حفظ السلام. وقال الرئيس بوتين إن الاتفاق يشمل تبادلا للأسرى، كما ينص على \"فتح كل الاتصالات الاقتصادية وسبل النقل\". ماذا كانت ردود الفعل؟ قال الرئيس الأذربيجاني علييف إن للاتفاق الجديد \"أهمية تاريخية\"، وإنها يرقى إلى \"استسلام\" من جانب أرمينيا. أما رئيس الحكومة الأرمينية باشينيان، فقال إن قراره الموافقة على الاتفاق اعتمد على \"تحليل معمق للموقف في جبهات القتال ونقاشات مع أفضل الخبراء في هذا المجال\". وقال باشينيان، \"هذا ليس نصرا، ولكنه ليس هزيمة إلا إذا اعتبرنا أنفسنا مهزومين\". وقال الزعيم الأرميني في ناغورنو كاراباخ، أرايك هاروتيونيان، إنه لا مفر من وقف إطلاق النار خصوصا بعد سقوط شوشا (التي يطلق عليها الأرمينيون اسم شوشي) ثانية كبريات مدن الإقليم بأيدي القوات الأذربيجانية. وقال، في صفحته في فيسبوك، إن المعارك كانت تدور في ضواحي مدينة ستيبانيكيرت، كبرى مدن الإقليم، وفي حالة استمرار القتال، فسيسقط الإقليم بكامله. وأضاف، \"كانت خسائرنا ستكون أكبر بكثير\". وفي العاصمة الأرمينية ييريفان، تجمع حشد كبير للاحتجاج على الاتفاق حسب ما ذكر الإعلام المحلي. واقتحم المحتجون مبنى البرلمان ومبان حكومية أخرى وهم يهتفون \"لن نتخلى عنها\". وهاجم المحتجون مقر إقامة رئيس الحكومة وعبثوا بمحتوياته. وقال باشينيان إنهم \"سرقوا حاسوبا وساعة وعطورا وإجازة قيادة وأشياء أخرى\". ما الذي جرى في الصراع؟ خسر الأرمينيون أراض بشكل متواصل وخطير في الأيام القليلة الماضية، وتمكنت القوات الأذربيجانية من السيطرة على ��دينة شوشا المهمة. كما اعترفت أذربيجان بأنها اسقطت بطريق الخطأ مروحية عسكرية روسية في الأجواء الأرمينية مما تسبب في مقتل إثنين من أفراد طاقمها وإصابة ثالث بجروح. ولم يتضح عدد الذين قضوا جراء القتال، ولكن الجانبين نفيا أن يكونا استهدفا مدنيين، وتبادلا الاتهامات باستهدافهم. وتقول السلطات (الأرمينية) في ناغورنو كاراباخ إن 1200 من عسكرييها تقريبا قتلوا وإن أعدادا من المدنيين قتلوا وأصيبوا أيضا. ولم تنشر أذربيجان أي أرقام عن الخسائر التي منيت بها قواتها في القتال، ولكنها قالت إن أكثر من 80 من مدنييها قتلوا، منهم 21 قضوا في ضربة صاروخية استهدفت مدينة باردا في الشهر الماضي. وكان الرئيس الروسي قد قال في الشهر الماضي إن القتال أسفر عن مقتل 5 آلاف إنسان تقريبا. ما هو الوضع الجيوسياسي لمنطقة جنوب القوقاز؟ تحتفظ روسيا بقاعدة عسكرية في أرمينيا، والبلدان عضوان في منظمة ميثاق الأمن الجماعي التي تقودها موسكو. وينص الميثاق على أن تحصل أرمينيا على دعم روسيا في حالة تعرضها لأي هجوم، ولكنه لا يشمل ناغورنو كاراباخ أو المناطق الأذربيجانية الأخرى المحيطة بها والتي يسيطر عليها الأرمينيون. وتتمتع روسيا في الوقت نفسه بعلاقات وطيدة مع أذربيجان التي تحظى أيضا بمساندة تركيا، العضو في حلف شمال الأطلسي \"ناتو\". وكانت روسيا تزود طرفي النزاع، أذربيجان وأرمينيا، بالسلاح.", "doc2": "Papravənd kəndində od vurulan ev Bu razılaşmaya uyğun olaraq, Ağdam rayonu Azərbaycana qaytarılıb. Ərazi üzərində nəzarət Azərbaycana keçənə qədər erməni hərbçiləri ilə mülkilər şəhəri tərk edib. Bu arada bəzi tikililərə od vurulub. BBC News Azərbaycanca bu anları əks etdirən görüntüləri bir araya gətirib. Hərbi yük maşını ilə Ağdamı tərk edən erməni əsgərləri. Bu ərazilər 1993-cü ildən bəri erməni qüvvələrinin işğalı altında qalıb AFP müxbiri bu mənzərəni Əsgəran yaxınlığında qurulan Rusiya sülhməramlıların yeni yaratdığı nəzarət məntəqəsində müşahidə edib Qadın 1993-cü ildə işğal olunmuş Ağdamın Papravənd (Nor Karmiravan) kəndini tərk edərkən əşyalarını maşına yükləyir Ağdam şəhərində hərbi qərargahı tərk edən erməni hərbçiləri maşına qutuları yükləyirlər Papravənd kəndi yaxınlığında camış sürüsünü yolun kənarına qovan erməni mülkisi Əşyalarla dolu yük maşını Papravəndi tərk edir Papravənd kəndində od vurulub yandırılan evləri görmək olar"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/06/160623_uk_polling_stations_closed", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/06/160623_brexit_polls_start", "doc1": "وبعد اعلان النتائج في أكثر من نصف مناطق فرز الاصوات عاد معسكر الخروج للتقدم بنسبة 51.4 %. وأظهرت النتائج التي أعلنت بعدد من المناطق تنافسا محتدما بين مؤيدي ومعارضي بقاء بريطانيا في الاتحاد. ويحتاج المعسكر الفائز إلى 16.8 مليون صوت ليفوز بالاستفتاء. ولن تعلن النتيجة النهائية للاستفتاء قبل عدة ساعات. وأظهرت تقارير أولية إقبال كبير على التصويت. مواضيع قد تهمك نهاية وقال زعيم حزب الاستقلال البريطاني نيغل فاراج، وهو من أبرز المؤيدين لخروج بريطانيا، إن استطلاعا أجرته مؤسسات مالية يشير إلى أن تقدم معسكر \"البقاء\". والاستفتاء هو الثالث في تاريخ المملكة المتحدة ويأتي بعد معركة على الأصوات استمرت على مدى أربعة أشهر بين معسكري \"التصويت بالبقاء\" و \"التصويت بمغادرة\" الاتحاد الأوروبي. وتقول لورا كوينسبرج محررة الشؤون السياسية في بي بي سي إن معسكر \"مغادرة\" الاتحاد الاوروبي منذ شهور لم يكن لديه أي أمل في الوصول إلى تلك النتائج. وأضافت أن ما ساعدهم كان وضع أنفسهم في صفوف ما يريده ويعانيه المواطن العادي في مقابل ما تدعو إليه النخبة. ومن ال��حتمل أن تكون نتيجة الاستفتاء نقطة تحول في علاقة بريطانيا بأوروبا وباقي العالم. وثمة تقلبات في الأسواق المالية العالمية تحسبا لنتيجة الاستفتاء. وارتفعت قيمة الجنيه الاسترليني، وهو ما اعتبر مؤشر على توقع المستثمرين بقاء بريطانيا في الاتحاد، لكنه تراجع مرة أخرى. وقال وزيرة التعليم نيكي مورغان لبي بي سي إنها واثقة وتأمل أن ينتهي الاستفتاء ببقاء بريطانيا. ولم تجر استطلاعات لآراء الناخبين بعد التصويت، ولذا لن تعرف النتيجة النهائية قبل عدة ساعات. ومضت عملية التصويت بسلاسة، على الرغم من أنه جرى نقل العديد من مراكز الاقتراع في جنوب شرقي إنجلترا بسبب الطقس السيء تسببت فيه أمطار غزيرة. وفتحت مراكز الاقتراع أبوابها في السابعة صباحا بتوقيت بريطانيا الصيفي وأغلقت أبوابها في العاشرة مساء. وجاء الاستفتاء بعد حملة حشد واسعة بين المؤيدين والمعارضين لبقاء استمرار بريطانيا داخل الاتحاد الأوروبي استمرت على مدى 4 أشهر.", "doc2": "Seçki məntəqələri ölkənin yerli vaxtla saat 07:00-dan başlayaraq axşam saat 22:00-a qədər davam edəcək. Səsvermədə təqribən 46 milyon 499 min 537 nəfər səsvermə hüququna malikdir və bu Böyük Britaniya üçün rekord səsvermə rəqəmi hesab olunur. Səsvermənin davam etdiyi zaman digər yayım şirkətləri kimi BBC-nin məlumat vermək imkanı məhduddur. BBC Azərbaycan xidmətinin səhifəsində Bakı vaxtı ilə səhər saat 8:30-dan nəticələri izləyə bilərsiniz. Referendumun səsvermə bülletenində soruşulur: \"Birləşmiş Krallıq Avropa İttifaqında qalmalıdır yoxsa Avropa İttifaqından çıxmalıdır?\" Bu, Birləşmiş Krallığın tarixində keçirilən sayca 3-cü referendumdur. Son 4 ay ərzində \"Qalsın\" və \"Çıxsın\" kampaniyaları qızğın mübarizə aparıb. Chelsea Təqaüdçüləri qrupu Aİ üzvlüyü üzrə referendumda səs verəndən sonra seçki məntəqəsini tərk edir. London, 23 iyun 2016 UKIP (Birləşmiş Krallıq Müstəqillik Partiyası) lideri Nigel Farage Biggin Hill, Kent ərazisindəki seçki məntəqəsində səs verib Baş nazir David Cameron və yoldaşı Samantha Cameron Londonda səs verib Leyboristlər partiyasının lideri Jeremy Corbyn Londonda səs verib Ümumi səslərin yarıdan çox hissəsini toplayan tərəf qalib sayılacaq. Referendum seçki məntəqələri axşam saat 22:00-da bağlandıqdan sonra seçki qutuları toplanacaq və nəqliyyat vasitəsilə səsvermə nəticələrinin hesablama məntəqələrinə aparılacaq. 11 regional məntəqənin hər birinin nəticələri gecə boyu açıqlanacaq. Seçki Komissiyası son nəticələrin cümə günü \"səhər saatlarında\" elan olunacağını ehtimal edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-40476975", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41037102", "doc1": "استدعت سامسونع 2.5 مليون هاتف غالاكسي نوت 7، وعمدت إلى استخدام أجزاء منه في صناعة الهاتف الجديد. وقالت الشركة إن الهاتف الجديد \"نوت فان إديشن\" سيطرح للبيع في كوريا الجنوبية في 7 يوليو/تموز الجاري. وأضافت سامسونغ أن \"نوت فان إديشن مزود ببطارية آمنة وأصغر حجماً\". وكانت الشركة توقفت عن إصدار هاتفها غالاكسي نوت 7 - الذي طرح لمنافسة آيفون 7 - أواخر العام الماضي بعد الكشف عن عيب في البطارية يؤدي إلى اشتعالها. وسحبت الشركة الكورية الجنوبية نحو 2.5 مليون هاتف \"غالاكسي نوت 7\" بعد ورود شكاوى من انفجار البطاريات، إلا أنها عمدت إلى استخدام أجزاء منه في صناعة الهاتف الجديد. وكان للمدافعين عن البيئة دور كبير في الضغط على سامسونغ لإعادة استخدام أجزاء من هواتف غالاكسي نوت 7، لتقليل كمية \"النفايات الإلكترونية\" التي تسبب بها سحب هاتف غالاكسي 7. وسيطرح للبيع يوم الجمعة نحو 400 ألف هاتف جديد بسعر أقل 30 في المئة من هاتف غالاكسي نوت 7 ، إذ يبلغ ثمنه 615 دولاراً أمريكياً. وستطلق الشركة نسختها الجديدة من هاتف غالاكسي نوت 8 في وقت لاحق من العام الجاري.", "doc2": "Samsung Galaxy Note 8 Yeni smartfon daha böyük ekranla təchiz olunub. Onun qoşa linzalı kamerası optik sabitləşdirmə funksiyasına malikdir. Note 8 əsas cazibədar xüsusiyyətləri arasında yeni S Pen stilusu qeyd olunur. Elektron qələmlə artıq yaş olan ekranda da yazmaq mümkün olacaq. 2011-ci ildə Note xətti smartfonlar arasında iri displeylər təmayülünü təsis etmiş oldu. S Pen stilusu Lakin hazırda böyük ekranlar artıq oturuşmuş bir norma sayılır. Smatfonun satış perspektivləri ümidverici görsənir, BBC-nin texnologiya üzrə müxbiri Rory Cellan-Jones-un məlumatında deyilir. Mobil telefon sənayesini təhlil edən CCS Insight qrupunun təhlilçisi bildirir ki, Samsung ötən il Galaxy Note 7 smartfonlarının geri çağrılması ilə bağlı qalmaqal ardınca gözlənildiyindən daha yaxşı nəticələr göstərib. \"Mən Samsung brendinin ayaqda qalacağına inanırdım, lakin Note brendinə dair daha çox suallar qalırdı\", - Ben Wood bildirir. Samsung Note 8 Britaniyada 869 funt sterlinqə (1877 AZN) satılmalıdır. Galaxy-nin rəqiblərindən olan iPhone-un yeni modelinin payız aylarında təqdim olunacağı gözlənilir. Ötən həftə həmçinin yeni Nokia və Essential smartfonları nümayiş etdirilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38560087", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-38552204", "doc1": "حشود المشيعيين يحيطون بنعش رفسنجاني وأم صلاة الجنازة التي أقيمت في طهران المرشد الأعلى علي خامنئي. وكانت حشود المشيعين تهتف وهي تحمل صور الرئيس السابق، وقد ازدحموا في الشوارع بينما كان ينقل النعش إلى المنطقة التي دفن فيها آية الله خميني، مؤسس الثورة الإسلامية، حيث دفن رفسنجاني في ضريح خميني. وكانت ولاية رفسنجاني في الرئاسة قد انتهت قبل عشرين عاما مضت، لكنه ظل شخصية مؤثرة في السياسة الإيرانية، وزعيما للإصلاحيين والمعتدلين. وتوفي رفسنجاني في مستشفى الشهداء في العاصمة الإيرانية طهران الاحد عن عمر ناهز 82 عاما. ويقول محللون إن جنازته تحولت إلى استعراض للقوة من جانب التيار الاصلاحي المعتدل في ايران، وهو التيار الذي كان ينظر إليه قدوة ودليلا في السنوات الأخيرة. لكن شعبية رفسنجاني تتجاوز الإصلاحيين من حيث القوة، وتمثل ذلك في مشاركة التيار المتشدد بكثافة في تشييعه لإثبات أنه كان ينتمي إليه. كان رفسنجاني من أقوى المؤيدين لروحاني وأشد المساندين للاتفاق النووي الذي أبرمته إيران مع القوى الدولية الكبرى. وتتوالى برقيات التعازي من أنحاء العالم، ومن بينها برقية بعثت بها وزارة الخارجية الأمريكية وصفت فيها الرئيس السابق بأنه \"شخصية بارزة\" في تاريخ الجمهورية الإسلامية الإيرانية. وقالت الوزارة في رسالتها \"نبعث بتعازينا لأسرته ومحبيه\". وبعث الرئيس السوري بشار الأسد بتعازيه، قائلا إن رفسنجاني اشتهر \"بمواقفه الشجاعة والصريحة وبعمله الدؤوب في سبيل كرامة وحرية الشعب الإيراني\". وعبر وزير الخارجية التركي مولود قاوش اوغلو عن تعازيه في تغريدة قال فيها إنه \"حزن حزنا عميقا\" لوفاة رفسنجاني. فائزة رفسنجاني ابنة الرئيس السابق تحيي حشود المشييعين إيرانيات يحضرن تأبين رفسنجاني أما الأمين العام لحزب الله اللبناني، حسن نصرالله، فوصف رفسنجاني بأنه \"رجل عظيم\" و\"داعم ومساند\" للتشيع السياسي المعاصر في الشرق الأوسط. وقال إن وفاته تعد خسارة للعالم الإسلامي. حداد وأعلنت إيران الحداد لمدة 3 أيام حزنا على رفسنجاني الذي كان ينظر إليه على أنه من أعمدة الثورة الإسلامية، ولكنه تحول إلى داعية للإصلاح وقوة تجابه التيار المتشدد في إيران. وقال الرئيس حسن روحاني مؤبنا رفسنجاني \"لقد فقد الإسلام كنزا ثمينا، وفقدت إيران قائدا عسكريا فذا، وفقدت الثورة الإسلامية حامل راية شجاعا وفقد النظام الإسلامي حكيما نادرا.\" وكانت القيادة الإيرانية السياسية والدينية قد حضرت الاثنين حفلا تأبينيا أقيم في حسينية جامران في طهران على روح الرئيس السابق. والحسينية المذكورة تديرها أسرة مؤسس الجمهورية الإسلامية آية الله خميني. تدفق الآلاف الإيرانيين إلى الشوارع حول جامعة طهران للمشاركة في جنازة رفسنجاني وقالت وكالة الإنباء الطلابية الإيرانية إن وفاة رفسنجاني كانت \"خسارة كبرى للمعتدلين\"، واصفة إياه بأنه \"شيخ المعتدلين\". وكان رفسنجاني من أقوى المؤيدين لروحاني وأشد المساندين للاتفاق النووي الذي أبرمته إيران مع القوى الدولية الكبرى. وشكر ابن رفسنجاني الأصغر ياسر، البالغ من العمر 46 عاما، من أبّنوا والده \"لولائهم ولطفهم\". وقال \"رأيت تعابير عن الحب لم أصدقها، إن صلوات الشعب لوالدي تريح قلوبنا\". لكن لم تكن ردود الفعل كلها إيجابية، فقد قالت مريم رجوي زعيمة الجناح السياسي لحركة مجاهدي خلق المعارضة إنها تأمل في أن تنهار الجمهورية الإسلامية بوفاة رفسنجاني. وقالت في بيان \"مع موت علي أكبر هاشمي رفسنجاني، انهار أحد طودي الفاشية الإسلامية التي تحكم إيران ويقترب النظام بأسره من الانهيار\".", "doc2": "Qızı Fatimə və oğlu Mehdi cənazə yanında yas tutub Ayətullah Xameneyi fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, \"mübarizə yoldaşını\" salamlayıb və onun ölümünü \"ağır\" itki adlandırıb. Prezident Həsən Ruhani onu İslam inqilabının böyük insanı kimi qiymətləndirib. Hökumət üç günlük matəm elan edib. Çərşənbə axşamı onun dəfnilə əlaqədar Tehranda qeyri-iş günü elan edilib. 1989-1997-ci illərdə prezident olmuş cənab Rəfsəncani 1979-cu il inqilabında həlledici şəxs idi. Ancaq sonradan o, sərt mühafizəkarlara qarşı çıxıb. \"Bu uzun dövrdə müxtəlif fikirlər və şərhlər heç vaxt bizim aramızdakı dostluğu tamamilə qıra bilmədi,\" Ayətullah Xamneyi deyib. Cənab Rəfsəncani ürək tutmasından sonra bazar günü Tehran xəstəxanasında dünyasını dəyişib. Onun cənazəsi qohumları, siyasətçilər və din xadimlərinin vidalaşmaq üçün yığışdığı İslam Respublikasının banisi Ayətullah Rohullah Xomeyni-nin iqamətgahı, Jamaran ibadət zalına aparılıb. Vətəndaşlar cənab Rəfsancaninin öldüyü xəstəxananın önünə toplaşıb Cənab Rəfsancani 2013-cü ildə islahatçı namizəd kimi prezident seçkilərinə qatıldıqdan və Nəzarət Şurası tərəfindən rədd edildikdən sonra prezident Ruhani-nin təlimçisi olub. Cənab Ruhani Twitter-də bildirib: \"İnqilabın böyük insanın, səbir və müqavimət simvolunun ruhu Cənnətə getdi\". Təhlilçilər bildirirlər ki, cənab Rəfsəncani-nin qəfil ölümü may ayında seçkilərə hazırlaşan prezidentə zərbədir. Onun prezident Həsən Ruhani ilə mülayim münasibətləri var idi Cənab Rəfsancani İran-İraq müharibəsinin bitməsində əsas rol oynayıb Əkbər Haşimi Rəfsəncani 1934-ci ildə İranın cənub-şərqində fermerlərin ailəsində anadan olub. O 1979-cu il İslam inqilabına rəhbərlik etməyə başlayan Ayətullah Ruhullah Xomeyni ilə birgə müqəddəs Qum şəhərində ilahiyyat fakültəsində oxuyub. Şahın dövründə cənab Rəfsancani bir neçə dəfə həbsdə olub. İraqla 1980-88-ci il müharibəsinin son ilində Ayətullah Xomeyni onu silahlı qüvvələrin baş komandanı təyin edib. O, İranın müharibəyə son vermiş BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsinin qəbul edilməsində əsas şəxs olub. Cənab Rəfsəncani, həmçinin, İranın nüvə proqramının inkişafında əsas rol oynayıb və bu yaxınlarda xarici dövlətlər ilə tarixi 2015 nüvə sazişinə dəstək verib. Bu şəxs həm hazırcavablığı, həm də amansız xarakterinə görə tanınıb. O, mütərəqqi iqtisadi siyasət tərəfdarı idi, özəl sahibkarlığın təşviqi və infrastrukturun təkmilləşdirilməsinə çalışırdı. Onun geniş biznes ehtiyatları olduğu deyilir. Cənab Rəfsəncani 2005-ci ildə prezidentlik üçün namizədlik versə də, həmin vaxt Mahmud Əhmədinejad-a uduzub. Rəfsancaninin oğlu Mehdi Haşemi 2005-ci ildə həbs edilib 2009-cu ildə cənab Əhmədinejad-ı açıq tənqid etsə də, cənab Əhmədinejad yenə də prezident seçilib. Sonralar cənab Rəfsəncani siyasi məhbusların azadlığa buraxılması və konstitusiya çərçivəsində əməkdaşlıq üçün partiyalara daha geniş siyasi azadlıqlar verilməsi üçün çalışıb. Onun ailə üzvləri də bəzən İran mediasının gündəmi olub. Qızı Fatimə Haşemi ötən il İran liderliyinin dönük məhzəb adlandırdığı Bəhai dini azlığının lideri ilə görüşüb, Oğlu Mehdi Haşemi Rəfsancani isə 2005-ci ildə \"təhlükəsizlik cinayətləri və maliyyə cinayəti\"nə görə həbs edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52078062", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52076727", "doc1": "عائدون إلى ووهان وأظهرت صور حشوداً من الركاب، وهم يصلون إلى محطة قطارات في ووهان السبت. ويسمح للناس الآن بدخول مدينة ووهان، ولكن لا يسمح لهم بالمغادرة، بحسب الأنباء الواردة من هناك. وكانت ووهان، عاصمة إقليم هوبي، شهدت أكثر من 50 ألف إصابة بفيروس كورونا. وقد توفي 3 آلاف شخص على الأقل في هوبي جراء الوباء. ولكن الأرقام تقلصت بشكل جذري، بحسب المصادر الصينية الرسمية. وأعلنت الدولة السبت ظهور 54 حالة جديدة في اليوم السابق وجميعها قادمة من الخارج. مواضيع قد تهمك نهاية وفيما تحاول الصين السيطرة على الحالات الواردة من الخارج، أعلنت حظرا مؤقتا على الزوار الأجانب حتى إن كانوا يحملون تأشيرات أو إقامات. كما قلصت أيضا رحلات الخطوط الجوية الصينية والأجنبية إلى رحلة واحدة أسبوعيا، على ألا يتجاوز عدد ركاب الرحلة 75 في المئة من القدرة الاستيعابية للطائرة. ما هي المؤشرات على إعادة فتح ووهان؟ يعتقد أن الفيروس ظهر في سوق للمأكولات البحرية في ووهان \"تجرى به تجارة غير مشروعة للحيوانات البرية\". وأغلقت المدينة على سكانها البالغ عددهم 11 مليون نسمة، وعزلت عن بقية العالم منذ منتصف يناير/كانون ثاني الماضي، ونصبت حواجز في الطرق حول ضواحيها، وفرضت قيود مشددة على الحياة اليومية. ولكن أعيد فتح الشوارع أمام السيارات الداخلة إلى المدينة مساء الجمعة، بحسب وكالة رويترز للأنباء. وقالت وسائل الإعلام الرسمية إن مترو الأنفاق مفتوح من السبت، وبات بوسع القطارات الوصول إلى 17 محطة في المدينة. وقال الطالب غيو ليانغكاي، البالغ من العمر 19 عاما والذي عاد إلى المدينة بعد 3 أشهر، لرويترز: \"قبل أي شيء أنا سعيد للغاية لرؤية أسرتي، كنا نريد أن نعانق بعضنا، ولكن هذا الوقت خاص، لذلك لا نستطيع عناق بعضنا أو القيام بأي فعل من هذا القبيل\". ركاب يرتدون الكمامات ويقفون في الصف بعد وصولهم إلى محطة قطارات في ووهان يوم السبت وعلى جميع القادمين إلى ووهان إبراز شيفرة خضراء على هواتفهم المحمولة لإثبات أنهم في صحة جيدة. ويقول المسؤولون إن القيود المفروضة على مغادرة المدينة سترفع في 8 أبريل/نيسان المقبل، وهو أيضا الموعد المتوقع لاستئناف الرحلات الجوية الداخلية. وكان الفيروس ظهر في الصين في ديسمبر/كانون الأول الماضي وأسفر عن 3 آلاف و300 حالة وفاة، حسب الأرقام الرسمية، ولكن عدد الوفيات في إيطاليا وإسبانيا تجاوز حاليا الصين. وتحاول الصين جاهدة الآن السيطرة على موجة الحالات القادمة من الخارج، في الوقت الذي ترتفع فيه بشكل كبير حالات الإصابة بالعدوى خارج البلاد. وتشكل الإصابات التي يطلق عليها \"الموجة الثانية\"، وهي حالات الإصابة بالعدوى والقادمة من الخارج، مشكلة جديدة تعاني منها إلى جانب الصين دول أخرى مثل كوريا الجنوبية وسنغافورة، وهي الدول التي نجحت في وقف تفشي المرض ضمن أراضيها خلال الأسابيع الأخيرة.", "doc2": "Şənbə günü Uhan şəhərində təcrid rejimi bir qədər yumşaldılıb Şənbə günü Uhan dəmiryol stansiyasında sərnişinlər görüntülənib. Məlumatlara əsasən, insanlara şəhərə daxil olmaq icazəsi verilib. Hubey əyalətinin paytaxtı Uhan şəhərində 50 mindən çox adamda koronavirusa yoluxma hadisəsi qeydə alınmışdı. Hubeydə ən azı 3000 insan bu xəstəlikdən ölüb. Lakin Çin rəsmi statistik məlumatlarına görə, bu göstəricilər kəskin ş��kildə aşağı düşüb. Şənbə günü yayılan məlumata əsasən, bir gün əvvəl 54 yeni yoluxma hadisəsi qeydə alınıb - və həmin hadisələrinin hamısının xaricdən gələnlərdə aşkar olunduğu bildirilib. Koronavirusun xaricdən ölkəyə gətirilməsinin qarşısı kəsmək üçün Çin bütün xarici qonaqlara, vizaları və ya yaşama icazələri olsa da belə, müvəqqəti olaraq ölkəyə daxil olmağə qadağan edib. Çin və xarici hava yollarının uçuşları da həftədə bir uçuşla məhdudlaşdırılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-37892718", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37899644", "doc1": "الأمير تشارلز وزوجته في زيارة لأحد المساجد في الإمارات العربية المتحدة ويُرجح أن الصفحات المكتشفة لأقدم نسخ المصحف في العالم، وتوجد في جامعة برمنغهام. وتبلغ عمر هذه النسخة نحو 1370 عاما، واعتبرها الخبراء اكتشاف عظيم. وتحتفظ الجامعة بالصفحات منذ عشرينيات القرن الماضي، إلا أنه عند فحصها بالكربون المشع العام الماضي، تبين أنها أقدم مما تصور الجميع. عودة رمزية وكشف الفحص، الذي أجري في وحدة تقنية الكربون المشع في جامعة أوكسفورد، أن النص مكتوب على قطع من جلد الغنم أو الماعز، وأنها كانت من بين أقدم نصوص القرآن المحفوظة في العالم. وهذه هي المرة الأولى التي تُنقل فيها نسخة إلكترونية من المصحف النادر خارج المملكة المتحدة، وستُعرض في عدد من المناسبات في الإمارات العربية المتحدة. وتأتي هذه الخطوة ضمن فعاليات عام من التعاون الثقافي والاقتصادي بين بريطانيا والامارات، في مجالات الفنون والتعليم والرياضة والعلوم. كما أن النسخة الإلكترونية تمثل عودة رمزية لصفحات المصحف إلى الشرق الأوسط، محل كتابتها في السنوات الأولى من ظهور الإسلام. وتشير الأبحاث إلى إمكانية أن تكون الصفحات المكتشفة في برمنغهام ذات صلة بوثائق مشابهة في باريس، نقلها أحد مستشاري نابليون. يُرجح أن صفحات مصحف برمنغهام من بين الأقدم في العالم أهمية كبرى ويقول البعض أن صفحات برمنجهام ذات أهمية كبرى في تاريخ القرآن. ويرجح جمال بين حويرب، المدير التنفيذي لمؤسسة محمد بن راشد آل مكتوم، أن الصفحات المكتشفة ترجع إلى الصحف التي طالب الخليفة أبو بكر الصديق بكتابتها. وقال: \"فحصت الصفحات الأثرية بنفسي. أرى أنها كُتبت بشكل منمق على مادة خاصة، يُرجح أنها صُنعت من أجل شخص مميز مثل الخليفة\".", "doc2": "Uels şahzadəsi və Cornwall hersoginyası BƏƏ-də məscidi ziyarət ediblər Əlyazmanın surəti Böyük Britaniya və bu Körfəz ölkəsi arasında mədəni əlaqələr ilinin əsas məqamı olacaq. Dünyanın ən qədim Quran əlyazmalarından birinin səhifələri Böyük Britaniyanın Birmingham Universitetində saxlanılır. Azı 1370 yaşında olan əlyazma ötən il aşkarlanıb. Əlyazmanı Universitetə 1920-ci ildə İraqda doğulmuş Alphonse Mingana təqdim edib. Birmingham-dəki bu əlyazma ən qədim hesab olunur Simvolik \"gerivermə\" Oxford Universitetinin apardığı sınaqlar nəticəsində bəlli olub ki, bu, İslam dininin müqəddəs kitabı, Quranın günümüzə gəlib çatmış ilkin və ya ən qədim əlyazmalarından biridir. Həmçinin əlyazmanın Avropaya Napoleonun vitse-konsulu tərəfindən gətirilmiş və indi Parisdə saxlanılan digər sənədlərlə əlaqəsi olduğu bəlli olub. BƏƏ-də təqdim ediləcək rəqəmsal əlyazma simvolik \"gerivermə\" xarakteri daşıyır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38920394", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38915903", "doc1": "تمتلك إيفانكا ترامب خطا لإنتاج الملابس والأحذية والمجوهرات وغيرها، وتظهر في الصورة مع زوجها جارد كوشنر وقال ترامب في تغريدة يوم الأربعاء: \"عوملت إيفانكا بطريقة غير عادلة بالمرة\" من جانب شركة نوردستروم لبيع الملابس. ووصف سيناتور ديمقراطي التغريدة بأنها \"غير مناسبة\"، بينما وصفها المستشار السابق للأخلاقيات في البيت الأبيض بأنها \"مشينة\". وفي ��قت سابق من الشهر الجاري، أصبحت نوردستروم خامس شركة توقف بيع منتجات خط أزياء إيفانكا ترامب، بدعوى انخفاض الإقبال عليه من جانب المستهلكين. وجاءت هذه الخطوة وسط حملة لمقاطعة منتجات ترامب، بعد هاشتاغ دشنه نشطاء باسم #GrabYourWallet، وذلك في إشارة إلى تعليقات قالها ترامب عام 2005 بشأن أجساد النساء. وقال متحدث باسم عضو مجلس الشيوخ عن ولاية بنسلفانيا، بوب كايسي، إن الأخير \"يرى أنه من غير الأخلاقي وغير المناسب أن ينتقد الرئيس شركة خاصة بسبب رفضها المساهمة في إثراء عائلته\". ووصف نورم أيسن، الذي عمل مستشارا للأخلاقيات ضمن إدارة الرئيس السابق باراك أوباما، تغريدة ترامب بأنها \"مشينة\"، ودعا شركة نوردستروم إلى مقاضاة ترامب، وفقا لقانون ولاية كاليفورنيا للمنافسة غير العادلة. وفي المقابل، قلل البيت الأبيض من أهمية هذا النزاع. وقال المتحدث باسم البيت الأبيض، شون سبايسر، إن قرار شركة نوردستروم مسيس، وإن الرئيس كان يرد بكل بساطة على \"هجوم\" على ابنته. وقال سبايسر خلال الإيجاز الصحفي اليومي: \"إنه هجوم مباشر على سياسات الرئيس وعلى اسم ابنته، ومن ثم فهذه محاولة واضحة من الرئيس للدفاع عنها، لأنها تتعرض للافتراء بسبب معارضة البعض لسياسات والدها\". هاجم ترامب عددا من الشركات الخاصة على موقع تويتر، بعد أن أصبح رئيسا لكن نوردستروم قالت، وقت إعلانها عن القرار قبل ستة أيام، إنه يأتي بسبب ضعف الإقبال على منتجات خط الأزياء من جانب المستهلكين، وهو ما كررته الشركة الأربعاء. وقالت الشركة في بيان: \"انخفضت مبيعات العلامة التجارية لإيفاكا ترامب بشدة، لدرجة أن أصبح من غير المجدي بالنسبة لنا الاستمرار في بيعها\"، مضيفة أن إيفانكا أحيطت علما بالقرار في مطلع يناير/كانون الثاني الماضي. وكان ترامب قد نشر تغريدته على حسابه الشخصي بموقع تويتر، ثم أعيد نشرها على حسابه الرسمي كرئيس للولايات المتحدة. وانخفضت أسهم شركة نوردستروم بنسبة 0.7 في المئة عقب التغريدة يوم الأربعاء، قبل أن تتعافى قليلا بحلول منتصف اليوم. وفي وقت سابق من الأسبوع الجاري، تعرضت السيدة الأولى ميلانيا ترامب لانتقادات، بعد أن أعادت رفع دعوى قضائية ضد صحيفة ديلي ميل البريطانية، بسبب نشرها مزاعم بأن ميلانيا عملت في وقت سابق كفتاة ليل. واتهم محامو ميلانيا الصحيفة البريطانية بمحاولة حرمانها من \"فرصة عمرها\"، للاستفادة من وضعها كـ\"واحدة من بين أكثر النساء اللائي تسلط عليهن أضواء الصحافة في العالم\". واتهم منتقدون السيدة الأولى بالسعي بشكل غير مناسب للتربح ماليا من وضعها كزوجة للرئيس الأمريكي. وتطالب ميلانيا ترامب صحيفة ديلي ميل بتعويض قدره 150 مليون دولار.", "doc2": "Cənab Trump yazıb ki, Nordstrom geyim dükanı \"İvanka ilə ədalətsiz rəftar edib\". Demokrat senator bu paylaşımı \"uyğunsuz\" və Ağ Evin sabiq etika mütəxəssisi isə \"təhqiredici\" adlandırıb. Ayın əvvəlində Nordstrom az satış səbəbindən İvanka Trump-ın geyim kolleksiyasını satmaqdan boyun qaçıran beşinci şirkət olub. Bu, Trump məhsullarına qarşı başlamış etiraz aksiyasından sonra baş verir. #GrabYourWallet həşteqi ilə başlanan aksiya cənab Trump-ın qadın bədəni haqqında 2005-ci ildə dediyi şərhlərə etiraz olaraq keçirilir. Pennsylvania senatoru Bob Casey-ın sözçüsü deyib ki, senator \"prezidentin onun ailəsini qazandırmaq istəməyən özəl şirkətə belə hücumunu qeyri-etik və uyğunsuz hesab edir\". Prezident Barack Obama zamanında etika mütəxəssisi çalışmış Norm Eisen onun hərəkətini \"təhqiredici\" adlandırıb və Nordstrom-a cənab Trump-ı Kaliforniya Ədalətsiz Rəqabət Qanununa əsasən məhkəməyə verməyi məsləhət görüb. Cənab Trump prezident olduqdan sonra başqa şəxsi biznesə də Twitter-də hücum edib Ağ Ev-in sözçüsü Sean Spicer bildirib ki, Nordstrom-un qərarı siyasidir və prezident sadəcə onun qızına \"hücuma\" cavab verib. Nordstrom isə bildirib ki, qərar brendin satışları ilə əlaqəli olub. \"Mənim qızım İvanka @Nordstrom tərəfindən ədalətsiz rəftara məruz qalıb. O əla insandır- hər zaman məni düz şeylər etməyə sövq edir! Dəhşət!\" - cənab Trump paylaşıb Cənab Trump tvitini ilk olaraq @realDonaldTrump hesabından paylaşıb, sonra isə tvit rəsmi prezident hesabından (@POTUS) paylaşılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/07/140729_bp_profit_rise", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140729_bp_russia_sanctions", "doc1": "تخشى بريتيش بيتروليم من التأثيرات المحتملة للعقوبات الأوروبية على أنشطتها في روسيا وقالت الشركة إن العقوبات التي فرضت بسبب الأزمة الأوكرانية لم تؤثر على أعمالها حتى الآن، لكن قد يكون لها تأثير في المستقبل. وأضافت إن العقوبات \"قد تؤثر على أعمالنا سلبا\". ويأتي التحذير بينما يجتمع الوزراء الأوروبيون لمناقشة فرض المزيد من العقوبات على روسيا. وتمتلك بريتيش بتروليم حوالي 20 في المئة من شركة الطاقة الروسية، روسنفت. وقالت إن \"أي خلل مستقبلي في علاقتنا مع روسنفت أو تأثير المزيد من العقوبات الاقتصادية، قد يؤثر سلبا على أعمالنا وأهدافنا الاستراتيجية في روسيا، ومستوى عائداتها، والإنتاج، والاحتياطي، واستثماراتنا في روسنفت، وسمعتنا.\" مواضيع قد تهمك نهاية \"غيمة في الأفق\" وارتفعت أرباح تكلفة الاستبدال في الشركة في الربع الثاني من العام إلى 3.2 مليار دولار مقارنة بـ 2.4 مليار دولار في نفس الفترة من العام الماضي. وقال الخبير في اقتصاد النفط الروسي، جون لوف، لـ بي بي سي \"أعتقد أنه على المدى القريب، سينصب الاهتمام بشكل خاص على بحث تأثير العقوبات على نقل التكنولوجيا إلى روسيا\". وأضاف \"لكن أعتقد، بشكل عام، أن هناك غيمة تلوح في أفق بريتيش بتروليم، لأن الأزمة في أوكرانيا تتصاعد بدلا من أن تهدأ\". ويجتمع الوزراء الأوروبيون اليوم في بروكسل لمناقشة فرض المزيد من العقوبات على روسيا، بعد اتهامات بتورطها في الأزمة الحالية في أوكرانيا. وزادت حدة التوتر بعد إسقاط الطائرة الماليزية، التي ترى المملكة المتحدة أنها أسقطت بصاروخ \"زود به الروس\" المتمردين. وتبادل المتمردون والحكومة الاتهامات بإسقاط الطائرة التي قتل ركابها وطاقمها البالغ عددهم 298 شخصا. ويتوقع لوف إمكانية فرض المزيد من العقوبات، ما من شأنه التأثير على الاقتصاد الروسي. وقد تتضمن العقوبات منع صادرات التكنولوجيا التي تستخدم في قطاع النفط في روسيا. وقالت بريتيش بتروليم إن زيادة أرباحها في الربع الثاني جاءت بعد زيادة الإنتاج في بعض المناطق، مثل خليج المكسيك. وتتوقع الشركة انخفاض أرباح الربع الثالث بسبب \"خطط كبيرة لإدخال التحسينات وأعمال الصيانة الموسمية في ألاسكا وخليج المكسيك\".", "doc2": "Rusiyaya qarşı sanksiyaların ziyanını BP şirkəti də hiss edə bilər. Neft nəhəngi qeyd edib ki, indiyə qədər Qərb ölkələri tərəfindən Rusiyaya qarşı tətbiq olunmuş sanksiyalar BP-nin fəaliyyətinə təsir etməyib. BP-nin bəyanatı Brüsseldə Avropa İttifaqı (Aİ) səfirlərinin görüşü keçirilən vaxta təsadüf edib. Həmin görüşdə Aİ ölkələri Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaları dəqiqləşdirilməlidirlər. BP etiraf edib ki, sanksiyalar bu şirkətin biznesinə mənfi təsir göstərə bilər. BP-nin Rusiyanın Rosneft şirkətində payı 20% təşkil edir. \"Yeni sanksiyalar, \"Rosneftlə\" münasibətlərdə istənilən gərginlik bizim Rusiyada biznesimizə və strateji məqsədlərimizə, gəlirlərimizin həcminə, bizim investisiyalarımıza və nüfuzumuza zərər vura bilər\", Britaniya neft nəhəngi vurğulayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-38461057", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38477625", "doc1": "يشمل التصور الذي تقدمت به الشركة مشروعا مفصلا يضم المخازن الطائرة والطائرات بدون طيار بالإضافة إلى بالونات جوية صغيرة مخصصة لنقل الطائرات والعمال والبضائع إلى المخازن الجوية وستحمل بالونات ضخمة المخازن التي ستحلق فوق أماكن تعتقد الشركة أنها ستشهد اقبالا كبيرا على شراء منتجات بعينها. وتقول أمازون إن المخازن يمكن أن تحلق بالقرب من موقع أحداث رياضية أو مهرجانات يُعتقد أنها ستشهد بيع منتجات غذائية أو هدايا تذكارية. كما يشمل المشروع أيضا سلسلة من عربات الدعم التي ستستخدم لإعادة تخزين البضائع الطائرة. السلاح الجوي لأمازون ويأتي التصور الخاص بالمخازن الطائرة امتدادا لخطط الشركة الخاصة باستخدام الطائرات بدون طيار لإيصال البضائع. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت أمازون قد قامت في وقت سابق من الشهر الجاري بأول عملية توصيل بضائع عن طريق طائرة بدون طيار وذلك في إطار تجربة قامت بها في كامبريدج. وجاء في الوثائق الخاصة بمشروع تخزين البضائع في السماء إن أمازون ترى أن الدمج بين خدمة توصيل البضائع عبر الطائرات بدون طيار والمخازن الطائرة سيؤدي إلى تسريع وتيرة توصيل البضائع بصورة كبيرة مقارنة بالعمليات التي تتم عن طريق المخازن الأرضية. وأشارت الشركة إلى أن المخازن ستكون على ارتفاع 14 ألف كيلومتر وأن الطائرات لن تستهلك أي طاقة تذكر عند هبوطها لتوصيل البضائع. ويعمل العديد من الشركات على زيادة مدى الطائرات بدون طيار وهو الأمر المرتبط بحجم بطاريات الطاقة. ويشمل التصور الذي تقدمت به الشركة مشروعا مفصلا يضم المخازن الطائرة والطائرات بدون طيار بالإضافة إلى بالونات جوية صغيرة مخصصة لنقل الطائرات والعمال والبضائع إلى المخازن الجوية. ولم يعرف بعدا ما إذا كان هذا التصور هو لمخطط تسعى الشركة لتنفيذه أم مجرد تخيل لفكرة دون أن يتم تطبيقها مثلما يفعل العديد من الشركات. وكانت الشركة قد قدمت التصور في أواخر عام 2014 لكن الأمر لم يتم الكشف عنه إلا الآن بفضل محلل في شركة مراجعة بيانات كشف النقاب عن الوثائق الخاصة بالمشروع.", "doc2": "Patent, alıcıları şəbəkələşdirilmiş çatdırılma və anbar ehtiyatı artırması ilə təmin edir Amazonun məlumatına əsasən, anbarın, müəyyən mallara daha çox tələb olan coğrafi nöqtələrə göndərilməsi nəzərdə tutulub. Yəni, suvenir və qida məmulatlarının daha çox satıldığı böyük idman yarışları və ya festivallar kimi yerlər. Patentdə həmçinin, ehtiyatı artırmaq üçün istifadə olunacaq uçan xidmət vasitələri də nəzərdə tutulub. Amazon hava donanması Bu addım, şirkətin malların çatdırılmasında dronlardan istifadə planlarını artırmaq üçün atılır. Dekabr ayında Amazon poçtalyon dronları, sınaq proqramı əsasında Britaniyanın Cambridge şəhərində ilk çatdırılmasını edib. Elanın verildiyi sənədlərdə Amazon nümayəndələri izah ediblər ki, adi anbarla nisbətdə uçan anbarlardan istifadə, bağlamaların çatdırılmasını sürətləndirəcək. Şirkət həmçinin bildirib ki, yüklü dronlar, təxminən 14 min kilometr hündürlükdən uçacaq və demək olar ki, heç bir enerji istifadə etmədən tədricən aşağı enəcəklər. Dronların istehsalı ilə məşğul olan bir çox kompaniya, onların, hazırda bir o qədər də yaxşı olmayan uçuş müddətini uzatmaq üzərində işləyirlər. Şirkət, patent haqqında ətraflı məlumat sualını cavablandırmayıb. Patentin real kommersiya planı əsasında istehsalı və ya sadəcə konsepsiya olaraq qabaqcadan patentləşdirilməsi aydın deyil. Patent, 2014-cü ilin sonunda qəbul olunsa da, bu haqda məlumat yalnız indi yayılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-49448088", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49437003", "doc1": "وتعتبر المناطق الأكثر تأثرا بالحرائق هي ولايات رورايما وروندونيا والأمازون في شمالي البلاد. ومع ذلك، فإن الصور المتداولة على وسائل التواصل الاجتماعي عن هذه الحرائق تحت وسم #PrayforAmazonas (صلوا من أجل الأمازون) قد لا تكون دقيقة، ويعود كثير منها لحرائق قديمة كانت قبل عقود وبعضها لم يكن في البرازيل من الأساس. فما الذي يحدث بالضبط في غابات الأمازون، وما الأثر الحقيقي لتلك الحرائق؟ العامالحالي شهد اشتعال الكثير من الحرائق سجلت البرازيل مستوى قياسيا من الحرائق في العام الحالي، 2019، بحسب بيانات وكالة الفضاء البرازيلية. ويقول المعهد الوطني لأبحاث الفضاء في البرازيل إن البيانات التي رصدها قمره الصناعي تشير إلى زيادة قدرها 85 في المئة في معدلات الحرائق، مقارنة بنفس الفترة من العام الماضي 2018. وتقول البيانات الرسمية إن أكثر من 75 ألفا من حرائق الغابات رُصدت في البرازيل في الأشهر الثماني الأولى من العام الحالي - وهو أعلى رقم منذ 2013. ولم يتجاوز عدد الحرائق المسجلة في نفس الفترة من العام الماضي 40 ألفا. وتشيع الحرائق في غابات الأمازون في موسم الجفاف، الذي يبدأ من يوليو/تموز وحتى أكتوبر/تشرين الأول. ويمكن أن تشتعل الحرائق بفعل الطبيعة كما في ضربات البرق، لكنها أيضا قد تشتعل بفعل المزارعين والحطابين ممن يتخلصون من الحطب لتجهيز الأرض لزراعة محاصيل جديدة أو للرعي. ويقول نشطاء إن الخطابات المناهضة للبيئة التي يلقيها الرئيس البرازيلي يائير بولسونارو تشجع مثل هذه الأنشطة الخاصة بالتخلص من الأشجار. أما بولسونارو، المتشكك في قضية التغير المناخي، في المقابل فيتّهم منظمات غير حكومية بإشعال الحرائق لتشويه صورة حكومته. لكن الرئيس استدرك في وقت لاحق قائلا إن الحكومة تفتقر إلى الموارد اللازمة لإطفاء الحرائق. شمال البرازيل تأثر بشكل بالغ تقع معظم المناطق الأكثر تضررا من الحرائق شمالي البلاد. وشهدت ولايات رورايما وأكري وروندونيا والأمازون النسبة الأكبر من الزيادة في معدلات الحرائق مقارنة بالمعدل الذي ساد في السنوات الأربع الماضية (2015-2018 ). وشهدت ولاية رورايما زيادة في معدلات الحرائق بنسبة 141 في المئة، وولاية أكري زيادة بنسبة 138 في المئة، وولاية روندونيا بنسبة 115 في المئة والأمازون بنسبة 81 في المئة. وإلى الجنوب شهدت ولاية ماتو غروسو دو سول زيادة بنسبة 114 في المئة. وأعلنت الولاية الأكبر في البرازيل، الأمازون، حالة الطوارئ. الحرائق تطلق كميات كبيرة من انبعاثات الدخان والكربون غطت سحب من دخان الحرائق سماء منطقة الأمازون وما وراءها. وطبقا لخدمة كوبرنيكوس (كامز) لمراقبة الجو التابعة للاتحاد الأوروبي، فإن سحب الدخان تسافر وصولا إلى ساحل الأطلسي. بل لقد جعلت السماء تُظلم في ساو باولو على مسافة تتجاوز 3.200 كيلو متر. بعض الحرائق، كتلك في ولاية بارا، في البرازيل، تغطي عددا من الأفدنة وتنبعث عن الحرائق كمية كبيرة من ثاني أكسيد الكربون، بلغت 228 ميغا طن حتى الآن في العام الحالي، بحسب (كامز)، وهي الأعلى منذ عام 2010. ومن بين الانبعاثات غاز أول أكسيد الكربون، الناتج عن احتراق الأخشاب في ندرة من الأكسجين. وتُظهر خرائط (كامز) وصول غاز أول أكسيد الكربون ذي المستويات المرتفعة من السُميّة إلى ما وراء الخطوط الساحلية لأمريكا الجنوبية. ويحيا في حوض الأمازون حوالي ثلاثة ملايين نوع من النباتات والحيوانات، ومليون نسمة من السكان الأصليين. ويعتبر حوض الأمازون حيويا لكبح مستوى الاحتباس الحراري حول العالم؛ حيث تمتص الغابات ملايين الأطنان من انبعاثات الكربون كل عام. وعند قطع الأشجار أو حرقها، ينطلق الكربون الذي تخزنه تلك الأشجار إلى الجو وتقلّ قدرة الغابات المطيرة على امتصاص انبعاثات الكربون. دول أخرى تأثرت بالحرائق عدد من الدول في حوض الأمازون، الذي تترامى أطرافه على مساحة 7.4 مليون كيلومتر مربع، شهد ارتفاعا في عدد الحرائق في العام الحالي. وكان ثاني أكبر عدد من الحرائق من نصيب فنزويلا التي شهدت أكثر من 26 ألف حريق، تلتها بوليفيا في المركز الثالث مسجلة أكثر من 17 ألف حريق. واستأجرت حكومة بوليفيا طائرة لإطفاء الحرائق المشتعلة شرقي البلاد. وامتدت ألسنة الحرائق لنحو ستة كيلومترات مربعة في الغابات والمراعي. كما دفعت الحكومة بالمزيد من عمال الطوارئ إلى المنطقة، كما تعمل حاليا على إقامة محميات للحيوانات الهاربة من النيران.", "doc2": "İdarə edilə bilinməyən yanğınlar təkcə Braziliyaya deyil, Boliviya və Paraqvaya da təsir edir. Cənubi Amerikada hər bir dəqiqədə bir futbol stadionu böyüklüyündə meşəliyin itirilməsi ilə nəticələnən yanğınlar təkcə bu qitəyə yox, bütün dünyaya təsir edə biləcək miqyasdadır. 6.7 milyon kvadrat kilometr meşəliyin qarşı-qarşıya olduğu yanğınlar dünyanı beş əsas məsələdə təhdid edir: 1. 40 mindən çox bitki növü Dünya Vəhşi Təbiət Fondunun (WWF) məlumatlarına görə, Amazon regionunda 40 mindən çox bitki növü var. Dünya Bankı \"Amazon dünyanın tropik meşələrinin 40 faizinə, qurudakı biomüxtəlifliyin isə 25 faizinə ev sahibliyi edir\" deyir. Amazon regionunda bitən bir çox bitki növü tibdə dərman istehsalında istifadə olunur. Əldə edilən bitkilərdən xərçəng xəstəliyinin dərmanları da, kosmetik vasitələr də istehsal olunur. 2. 6 mindən çox heyvan növü Amazon regionunda bu günə qədər 427 məməli, 1300 quş, 378 sürünən və 400-dən çox suda-quruda yaşayan heyvan növü kəşf edilib. Bundan başqa, 3 min müxtəlif şirin su hövzələrində yaşayan balıq növü də bu ərazidə yaşayır. \"Vegetarian pirani\" adlandırılan balıq növünə də Amazonda rast gəlinmişdi. Yanğınlar bu canlıların yaşayış yerini və gələcəyini təhdid edir. 3. 400-ə yaxın yerli qəbilə camaatı Yerli xalqların qorunması yönündə fəaliyyət göstərən, mərkəzi Braziliyada olan \"Survival İnternational\" təşkilatı Amazon meşələrində təxminən 1 milyon yerli insanın 400 fərqli qəbilədə yaşadığını bildirir. Bu qəbilələrin hamısının özlərinə məxsus mədəniyyətləri və dilləri var. Bəzi yerli qəbilə kəndləri 500 ildir ki, özlərindən başqaları ilə əlaqə qurur, bəziləri isə hələ də tamamilə izolyasiyada yaşayır. Bu qəbilələrin qida və həyat mənbələri də yaşadıqları Amazon meşəliklərinin zənginlikləridir. Qida, dərman, yaşayış yeri kimi əsas tələbatlarının hamısını meşədən əldə edirlər. 4. Dünyanın \"iqlim balanslaşdırıcısı\" Braziliyanın Elm, Texnologiya və Rabitə Nazirliyi aprel ayında verdiyi açıqlamada Amazon tropik meşələrinin ölkənin cənubundakı yağış sikllərini tarazladığını və çox yüksək miqdarda karbondioksidi əmə bildiyini söyləmişdi. Lakin Amazon regionunun əhəmiyyəti təkcə Braziliya ilə məhdudlaşmır. Tropik meşələrin Cənubi Amerikanın ən böyük \"iqlim balanslaşdırıcısı\" olduğu ifadə edilir. Elmi \"Science Advances\" jurnalında dərc olunan və araşdırmaçılar Thomas Lovejoy və Carlos Nobrenin məqaləsində \"Amazon tropik meşələrindəki rütubət səviyyəsi qış aylarında Rio de la Plata hövzəsinə düşən yağışa təsir edir. Uruqvay, Paraqvan və Argentinadakı yağış səviyyələri Amazonun tropik meşələri ilə birbaşa əlaqəlidir\" deyilir. 5. Dünyanın ən böyük çay hövzəsi Amazon eyni zamanda planetin ən böyük çay hövzəsi mövqeyindədir. 7 milyon kvadrat kilometrlik əraziyə yayılan hövzə Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Ekvador, Peru və Venesuelanın kiçik hissəsini əhatə edir. Bu hövzənin ən böyük hissəsi Braziliya sərhədləri daxilindədir. Argentinanın İnfobae Vəhşi Təbiəti Qoruma Birliyinin sədri Manuel Jaramillo \"Amazon regionu planetimizdəki şirin suyun 17-21 faizini təşkil edir\" deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-53340907", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53356581", "doc1": "لا، هذا ليس خيالاً علمياً، وإنما علماً عريقاً ببساطة. ونحن نتحدث هنا عن السلطعونات التي تشبه حدوة الحصان. طوال عقود احتجناها، واحتجنا دمه��، لمساعدتنا على اكتشاف أدوية بشرية. ويتم استخدامها اليوم لمساعدة العلماء في البحث عن لقاح محتمل ضد فيروس الكورونا. ولكن هناك تساؤلات حول عدد الموجود منها، وكيف يمكن أن تؤثر هذه العملية على تلك الحيوانات إذ يريد بعض النشطاء المدافعون عنها أن تتوقف عمليات \"استغلال\" سلطعونات حدوة الحصان. مواضيع قد تهمك نهاية كيف تساعد تلك السلطعونات؟ هذه \"المتحجرات الحية\" مهمة لأن دمها يساعد في التأكد من عدم وجود بكتيريا خطرة في الأدوية المبتكرة حديثاً- وهي بكتيريا من النوع الذي يمكن أن يقتل الانسان حتى بكميات قليلة. هناك مستخلص في الخلايا الدموية للسلطعون يتفاعل كيميائياً مع المادة الضارة والعلماء يستخدمونه لمعرفة ما إذا كانت الأدوية الجديدة آمنة أم لا. ودم سلطعون حدوة الحصان هو الشيء الوحيد الذي يمكن للانسان أن يجده في أي مكان على وجه الأرض ويمكنه أن يقوم بهذه المهمة. وفي كل عام، يتم اصطياد مئات الآلاف من السلطعونات ونقلها إلى المختبرات في أمريكا، حيث يتم سحب جزء من دمائها من وريد بالقرب من القلب. ثم يتم بعد ذلك إطلاق سراحها لتعود إلى بيئتها الطبيعية. \"لا أحد يعلم في الحقيقة تأثير ذلك على السلطعون\" في البداية، اعتقد الخبراء أن جميع السلطعونات تنجو من عملية التبرع غير المتوقعة. لكن في السنوات الأخيرة، تفيد التقديرات بأن ما يربو على 30 في المائة منها يموت نتيجة لذلك. وتشير دراسات أخرى إلى أن إناث السلطعون التي تمر بهذه التجربة يكون احتمال تزاوجها أقل بعد ذلك. ويقول النشطاء المدافعون عن الحياة البرية إن كل هذه الأمور تسبب مشاكل. \"في الوقت الحاضر، يقومون بسحب الدم من حوالي نصف مليون سلطعون\"، كما تقول الدكتورة باربرا برومر، وهي رئيسة فريق يعمل على المحافظة على الطبيعة في ولاية نيوجيرسي- وهي المكان الذي يتم فيه اصطياد عدد كبير منها في أمريكا. وقالت برومر لبرنامج \"توداي\" في بي بي سي راديو4 إن \" لا أحد يعلم بالفعل تأثير سحب الدم على حياة تلك السلطعونات\" عندما تعاد حية إلى بيئتها. وباتت سلطعونات حدوة الحصان الأمريكية قريبة الآن من أن ينظر إليها باعتبارها أجناساً مهددة بالانقراض لكن بعض الشركات الكبيرة التي تصنع الأدوية تشير إلى إحصائيات تقول إن أعداد السلطعونات ظلت على حالها تقريباً خلال بضع سنوات الآن. \"يمكننا أن نبتعد عن هذا المصدر الطبيعي\" أجريت العديد من البحوث من أجل إيجاد مادة من صنع الإنسان يمكنها أن تحل محل دم السلطعون. وفي عام 2016- وصلت البحوث إلى مبتغاها. ابتدع العلماء بديلاً منح الترخيص باستخدامه في أوروبا. وانضم إليهم كذلك بعض شركات الأدوية في الولايات المتحدة. إذن لماذا نتحدث عن هذا الأمر الآن؟ لأنه في الشهر الماضي، قالت المنظمة التي تقرر سلامة الأدوية في أمريكا إنها لا تستطيع أن تثبت أن البديل يؤدي المهمة على نحو كافٍ. وأُبلغت الشركات التي ترغب ببيع الأدوية في الولايات المتحدة بأن عليها أن تستمر في استخدام دم السلطعون لإجراء اختبارات السلامة. وهذا يعني أن أي شخص قد يخرج بلقاح لفيروس كورونا سيحتاج إلى اختباره بالطريقة القديمة - إذا ما أراد له أن يصل إلى ملايين الأمريكيين. وتقول الدكتورة برومر إنها تضغط باتجاه أن يعيدوا النظر في الأمر- نظراً لأن الخيارات الأخرى يتم استخدامها في أماكن أخرى. وتضيف برومر \"إن الهدف من ذلك هو أن نكون قادرين على الابتعاد عن الاعتماد على هذا المصدر الطبيعي.\" بعض شركات الأدوية تقول إن بإمكانها أن تلبي الطلب على لقاح لمرض كوفيد-19 بدون أن تضطر إلى أخذ الدم من عدد يفوق المعتاد من السلطعونات. لكن دكتورة برومر تقول إن هناك \" 30 شركة على الأقل تعمل على تطوير لقاح وكل واحدة منها عليها أن تخوض هذه الاختبارات\". وتختم برومر قائلة: \"لذا فإن مخاوفي تنصب على أعداد سلطعونات حدوة الحصان- لأنها تشكل جزءاً أساسياً من النظام البيئي\".", "doc2": "Xeyr, bu, fantastika deyil, adi elmdir. Söhbət nalvari yengəcdən gedir. İnsanlar dərman kəşf etmək məqsədi ilə onilliklər boyu onlardan və onların qanından istifadə edib. İndi isə onlardan potensial koronavirus peyvəndinin tədqiqi üçün istifadə olunur. Ancaq onların sayı, bu prosesin heyvanlara necə təsir etdiynə dair suallar var və bəzi fəallar nalvari yengəclərin \"sağılmasının\" dayandırılmasını tələb edirlər. Hər yengəcin qanının təxminən 30 faizi çıxarılır Onlar necə kömək edir? Bu \"canlı qazıntı orqanizmləri\" adlandırılan yengəclərin qanı yeni yaradılan dərmanlarda təhlükəli bakteriyaların yoxluğuna əmin olmağa kömək edir. Söhbət o bakteriyalardan gedir ki, onların hətta kiçik bir miqdarı insanı öldürə bilər. Yengəcin qan hüceyrələrindəki bir ekstraktın zərərli maddələrlə kimyəvi reaksiyaya girməsindən əmələ gələn maddələrdən alimlər yeni dərmanların təhlükəsiz olub-olmadığını yoxlamaq üçün istifadə edirlər. Nalvari yengəcin qanı bu məqsəd üçün yararlı olan yeganə maddədir. Hər il yüz minlərlə yengəc tutularaq Amerika Birləşmiş Ştatlarının laboratoriyalarına aparılır və orada yengəcin qanının bir hissəsi ürəyinin yaxınlığından keçən damardan götürülür. Bu əməliyyatdan sonra yengəclər yenidən təbiətə buraxılır. “Heç kim bunun yengəcə necə təsir edəcəyini bilmir” İlk əvvəl mütəxəssislər hesab edirdilər ki, yengəclərin hamısı bu cür əməliyyatdan sonra sağ qalır. Ancaq son illərdə keçirilən dəyərləndirməyə əsasən, onların 30 faizə qədərinin öldüyü təxmin olunur. Digər tədqiqatlara görə isə bu cür əməliyyatdan sonra dişi yengəclərin cütləşmə ehtimalı azalır. Təbiəti qorumaq istəyən fəallar bütün bunların problem yaratdığını deyirlər. \"İndiyə qədər onlar yarım milyona yaxın yengəcdən qan götürüblər,\" - New Jersey ştatının təbiəti mühafizə qrupunun rəhbəri, doktor Barbara Brummer deyir. O, əlavə edir ki, \"həmin yengəclərin çoxu Amerikada tutulub\". BBC Radio 4-ün Today proqramına danışan Barbara Brummer qeyd edib ki, yengəclərdən diri-diri qan alınmasının onların həyat tərzinə necə təsir göstərdiyini yaxşı bilən yoxdur. Amerikadakı nalvari yengəclərin adı artıq rəsmi olaraq, nəsli kəsilməkdə olan heyvan növü siyahısına salınmağa yaxındır. Lakin dərman istehsal edən böyük şirkətlərdən bəziləri qeyd edir ki, yengəclərin sayında elə bir ciddi dəyişiklik baş verməyib. “Bu təbii mənbə olmadan da keçinə bilərik” Yengəcin qanını əvəz edə biləcək bir maddənin yaradılması məqsədi ilə bir çox araşdırma işi aparılıb. Və nəhayət 2016-cı ildə alimlər nəticə əldə edib. Alimlər Avropada istifadə edilməsinə icazə verilmiş alternativ üsul kəşf ediblər. Bu təşəbbüsə ABŞ-ın bəzi dərman şirkətləri də qoşulub. Görəsən, bu barədə biz niyə indi danışırıq? Ona görə ki, ötən ay Amerikada dərmanların təhlükəsizliyini müəyyən edən maddələr barədə qərar çıxaran qurum alternativ üsulun kifayət qədər yaxşı işlədiyini sübut edə bilmədiyini bəyan edib. ABŞ-da dərman satmaq istəyən hər bir şirkətə test keçirmək üçün yengəc qanından istifadəyə davam etməyin vacib olduğu bildirilib. Bu isə o deməkdir ki, koronavirus peyvəndi hazırlayıb tətbiq etmək və milyonlarla amerikalıya çatdırmaq istəyən hər bir şirkət onu ənənəvi üsulla yoxlamalı olacaq. Doktor Barbara deyir ki, başqa yerlərdə fərqli üsullar istifadə edildiyindən, o, onları yeni üsulu bir daha nəzərdən keçirməyə çağırır. \"Bu, bizə canlı təbiət nümayəndəsinin istismarından imtina etmək imkanı verə bilər,” - o deyir. Dərman istehsal edən bəzi şirkətlər Covid-19-a qarşı peyvəndə olan tələbatı qan almaq üçün yengəclərin sayını böyük dərəcədə artırmadan qarşılaya biləcəklərini söyləyir. Lakin doktor Brummer deyir ki, \"peyvənd üzərində işləyən ən azı 30 şirkət var” və \"onların hər biri bu cür test keçirməlidir”. \"Odur ki, narahatlığım nalvari yengəc populyasiyasının sayı ilə bağlıdır - çünki onlar ekoloji sistemin mühüm bir hissəsidir,\" - o deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-48280142", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45032292", "doc1": "الرئيس ترامب مع وفد المسؤولين الصينيين وعلى رأسه نائب رئيس الوزراء ليو هي وقال الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، مرارا إن الصين سوف تدفع تلك الضرائب، حتى بعد أن أقر مستشاره الاقتصادي، لاري كودلو، الأحد، بأن الشركات الأمريكية هي التي ستدفع الرسوم الجمركية على أي بضائع تستورد من الصين. فهل أخطأ ترامب حينما قال إن الحرب التجارية في صالح الولايات المتحدة، وإنها ستجلب مليارات الدولارات للخزينة الأمريكية؟ ومن حقيقة سيدفع الرسوم الجمركية الأمريكية؟ يدفع المستوردون الأمريكيون، وليس الشركات الصينية، الرسوم الجمركية في صورة ضرائب للحكومة الأمريكية، بحسب ما أكده كريستوف بوندي، المحامي في شركة كولي إل إل بي. ويقول بوندي، الذي كان مستشارا رفيع المستوى للحكومة الكندية خلال مفاوضات اتفاق التجارة الحرة بين كندا والاتحاد الأوروبي، إنه من المحتمل أن يدفع تلك التكاليف الإضافية المستهلكون الأمريكيون في صورة أسعار مرتفعة. وأضاف: \"لهذه الرسوم تأثير مدمر في سلسلة الإيرادات\". كيف كان تأثير ذلك في الصين؟ لا تزال الصين أكبر شريك تجاري للولايات المتحدة، وقد زادت صادراتها في العام الماضي بنسبة 7 في المئة. ولكن صادراتها إلى الولايات المتحدة، مع ذلك، انخفضت بنسبة 9 في المئة في الربع الأول من 2019، مما يدل على أن آثار الحرب التجارية بدأت تظهر. وتقول ميريديث كراولي، الخبيرة التجارية في جامعة كامبريدج، إنه لا يوجد سوى أدلة قليلة على أن الشركات الصينية خفضت أسعارها من أجل الحفاظ على مشتريات الشركات الأمريكية منها. ويضيف: \"انسحب بعض مصدري البضائع القابلة للاستبدال من الأسواق، مع بدء استيراد شركات أمريكية من أماكن أخرى. ولا بد أن الرسوم الجمركية أضرتها.\" \"أظن أن أولئك الذين يبيعون بضائع متباينة لم يخفضوا أسعارهم، لأن المستوردين الأمريكيين على الأرجح يعتمدون عليهم بشدة\". كيف كان تأثير الرسوم الجمركية في الولايات المتحدة؟ تفيد دراستان أكاديميتان نشرتا في شهر مارس/آذار إلى أن الشركات الأمريكية والمستهلكين دفعوا تقريبا التكلفة الكاملة للرسوم الجمركية التي فرضتها أمريكا على الواردات من الصين، ومن غيرها من دول العالم في العام الماضي. ويقول اقتصاديون من البنك الاحتياطي الفيدرالي في نيويورك، ومن جامعتي برينستون وكولومبيا، إن الرسوم التي فرضت على شريحة كبيرة من الواردات، بدءا من الصلب، وحتى الغسالات، كلفت الشركات الأمريكية والمستهلكين 3 مليارات دولار في الشهر في صورة تكاليف ضريبية إضافية. ويضاف إلى ذلك - كما يقول الاقتصاديون - مليار و400 مليون دولار خسائر بسبب انخفاض الطلب. وتوصل بحث آخر إلى أن المستهلكين الأمريكيين والشركات هم من يدفعون معظم تكاليف الرسوم الجمركية. كوكاكولا رفعت أسعارها في أمريكا العام الماضي بسبب زيادة أسعار الواردات وتفيد دراسة بأنه إذا أخذنا في الحسبان رد الدول الأخرى على الرسوم الجمركية، فسنجد أن الضحية الكبرى للحرب التجارية التي يخوضها ترامب هي المزارعون، والعمال في المناطق التي أيدت ترامب في انتخابات 2016. هل يمكن أن تشتري الشركات الأمريكية من بلدان أخرى؟ قال ترامب إن الشركات الأمريكية التي تستورد من الصين يجب أن تغير وجهتها، إلى فيتنام مثلا، أو تشتري بضائعها من المصانع الأمريكية، وهذا أفضل. ولكن بوندي يقول إن الأمر ليس بهذه ��لبساطة. ويضيف: \"تغيير وجهة الاستيراد تستغرق وقتا طويلا، وتكلف في نهاية المطاف أكثر.\" كما أن الصين هي الأخرى قوة تصنيعية كبرى، يصغر أمامها أقرب منافسيها، وليس من السهل استبدالها في الأسواق. هل كان للرسوم الجمركية تأثير فعال؟ ليس هناك أدلة قوية تشير إلى مثل هذا التأثير، بحسب ما تقوله دكتوره كراولي وبوندي. الرئيس أوباما فرض رسوما على إطارات السيارات الصينية في 2009 ففي 2009 فرض الرئيس الأمريكي، باراك أوباما، رسوما جمركية بنسبة 35 في المئة على إطارات السيارات الصينية، متعللا بارتفاع الواردات التي أدت إلى فقدان بعض الوظائف في الولايات المتحدة. ولكن بحوثا أكاديمية أجريت في عام 2012 توصلت إلى أن التكاليف التي تكبدها المستهلكون الأمريكيون بسبب ارتفاع أسعار الإطارات بلغت مليارا و100 مليون دولار في 2011. ولكن كان هناك وظائف أنقذت في مجال التصنيع، بلغ عددها 1200 وظيفة، بحسب تلك البحوث، كما أن الأموال الإضافية التي أنفقها المستهلكون أدت إلى تخفيض إنفاقهم على بضائع التجزئة، وأفضى هذا إلى \"تخفيض نسبة البطالة في صناعات التجزئة\". وتشير نتائج الدراسات أيضا إلى أن رد الصين على فرض الرسوم، بفرض رسوم من جانبها على الصادرات الأمريكية، كلفت الصناعة حوالي مليار دولار بسبب تراجع المبيعات. مؤيدو ترامب يذكرون دوما فرض ريغان رسوما لحماية هارلي ديفيدسون والمثال الذي يساق عادة للدفاع عن الرسوم التي يفرضها ترامب هو قرار الرئيس السابق رونالد ريغان فرض رسوم على الدراجات النارية اليابانية في 1983. وينظر إلى تلك الخطوة باعتبارها المنقذ الذي حمى صناعة الدراجات النارية الأمريكية، الممثلة في هارلي ديفيدسون، من التنافس الأجنبي. ولكن آخرين يقولون إن الحفاظ على الشركة كان نتيجة جهودها هي، ومن ذلك تحديثها للمصانع، وبناؤها لمحركات جديدة، وهذا ما أدى إلى إنقاذها. هل يمكن أن تجبر الرسوم الجمركية الصين على توقيع اتفاق؟ تقول دكتوره كراولي إن الرسوم قد تدفع الصين إلى العودة إلى طاولة المفاوضات، ولكن لا يتوقع أن تقدم تنازلات كبيرة. ويضيف: \"إن الصينيين يعانون من تباطؤ في النمو، وهم يصدرون أكثر إلى الولايات المتحدة مما يستوردون، ولذلك فقد يتوجعون أكثر من الحرب التجارية. ولكنهم ليسوا حريصين على تغيير القوانين لديهم، وحتى إن فعلوا ذلك، فهل لديهم القدرة القانونية على فرض ذلك؟\" ويعتقد بوندي أن تهديدات ترامب بالرسوم تهدف أكثر إلى توسيع قاعدة التصويت له، وجلب انتباه وسائل الإعلام. ويضيف: \"فرض الرسوم عمل سهل أكثر من المفاوضات التي تتطلب جهدا شاقا، في التعامل مع بلدان لها قوانين مختلفة ولدى بعضها شركات مملوكة للدولة، والتعامل أيضا مع قضايا، مثل حقوق الملكية الفكرية، وفتح السبل للأسواق، والحفاظ على حماية العمال وحماية البيئة.\"", "doc2": "İyulun əvvəlində ABŞ Çinin 34 milyard dollar dəyərindəki məhsullarına əlavə gömrük vergisi tətbiq edəcəyini elan etdi. Çin bu addıma analoji tərzdə cavab verəcəyini bildirdi. Avqust ayında ABŞ tərəfindən 16 milyard dollar dəyərində yeni gömrük vergisi tətbiq ediləcəyi gözlənilir. Digər tərəfdən, ABŞ ticarət müharibəsinə başlamağa hazır olduğu Avropa İttaifaqı ilə (Aİ) razılığa gələ bilib. Bloomberg öz qaynaqlarına istinadən xəbər verib ki, ticarət müharibəsinin təsirini yumşaltmaq üçün ABŞ və Çin arasında təkrar müzakirələr aparılacaq. ABŞ Maliyyə naziri Steven Mnuchin və Çinin Baş nazir köməkçisi Liu He arasında görüşə hazırlığın aparıldığı iddia edilir. 3,1 faiz artım gözlənir İyun hesabatında Dünya Bankı 2018-ci ildə qlobal iqtisadiyyatın 3,1 faiz artacağını proqnozlaşdırıb. Qarşıdakı 2 il ərzində isə inkişaf etmiş və inkişafda olan ölkələrin iqtisadiyyatlarının artım sürəti zəifləcəyindən, qlobal iqtisadiyyatın da artım sürətinin azalması proqnozlaşdırılır. ABŞ iqtisadiyyatı isə tarixində ən böyük inkişaf dövrünə daxil olacaq. ABŞ iqtisadiyyatı 2009-cu ildən bəri artır - bu, ABŞ iqtisadiyyatının tarixində ən uzun genişlənmə dövrüdür. Bu ilin 2-ci rübündə ABŞ iqtisadiyyatı 4,1 faiz artım nümayiş etdirib, bu isə 2014-cü ildən bəri ABŞ-da ən yüksək iqtisadi artım tempidir. Digər təhlükə: Mərkəzi banklar JP Morgan Bankının prezidenti Jamie Dimon hesab edir ki, iri mərkəzi bankların siyasət dəyişikliyi və qlobal ticarət müharibəsi qlobal iqtisadiyyata ziyan vurmaqdadır. 2008-ci ilin maliyyə böhranından sonra, dünyanın ən böyük mərkəzi bankları, ABŞ-ın mərkəzi bankı da (Fed) daxil olmaqla trilyonlarla dollarlıq dövlət istiqrazları alıb iqtisadiyyatı yenidən sağlamlaşdırmağa çalışıblar. Jamie Dimon pul kütləsinin böyüməsindən narahatdır. \"Heç kimi qorxutmaq istəmirəm. Hökumətlər o qədər çox borca girib ki, insanlar nəsə dəyişəcək deyə təlaşa düşə bilərlər\", - o deyib. İsveçrənin Credit Suisse bankı iyulun sonundakı hesabatında 2018-ci ildə qeyri-müəyyənliklərin güclənməsinə səbəb olacaq amillər sırasında ticarət müharibələri və artan faiz dərəcələrini göstərib. Türkiyəli iqtisadçı-ekspert Şant Manukyan qeyd edir ki, misal üçün Venesuela və Argentina kimi ölkələr artıq iqtisadi böhranı yaşamaqdadırlar. Onun sözlərinə görə, daha güclü iqtisadiyyatlar bu çətin dövrdən nisbətən daha rahat çıxa biləcək. Ekspert hesab edir ki, avrozona və Çin qeyri-sabit artım və siyasi risklər səbəbilə böyük tənəzzüllər riski yaradır, buna görə də yeni iqtisadi böhran bu iki bölgədən birində çıxa bilər. Avrozonada son iki ildə iqtisadi artım ən aşağı sürətlə gedib, Şant Manukyan qeyd edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-56085399", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-56103608", "doc1": "الأميرة لطيفة ابنه حاكم دبي: \" أنا رهينة\" وتضيف الشيخة لطيفة في تسجيلات اطلع عليها برنامج بانوراما للتحقيقات الذي تبثه بي بي سي إن عناصر من القوات الخاصة خدروها بينما كانت تحاول الهرب على ظهر زورق وأعادوها جوا إلى مكان لحجزها. وقد توقفت الرسائل السرية التي كانت تبعث بها لطيفة، ولذا يحث أصدقاؤها الأمم المتحدة على التدخل. يذكر أن إمارة دبي ودولة الإمارات العربية المتحدة كانتا قد قالتا إنها بأمان وتتمتع برعاية أسرتها. هيومن رايتس ووتش تدعو دبي للكشف عن مصير ابنة حاكم الإمارة مواضيع قد تهمك نهاية وتقول مبعوثة الأمم المتحدة السابقة لحقوق الإنسان، ميري روبينسون، التي كانت قد وصفت لطيفة سابقا بأنها \"شابة مضطربة\" بعد أن التقت بها في عام 2018، إن \"أسرة الشيخة لطيفة خدعتها بشكل مروع\". وضمت روبينسون، المفوضة الأممية السامية السابقة لحقوق الانسان، ورئيسة الدولة الإيرلندية السابقة، صوتها إلى الأصوات الداعية لتحرك دولي يهدف إلى التعرف على وضع لطيفة الحالي ومكان احتجازها. وقالت روبينسون، \"أشعر بقلق إزاء مصير لطيفة. لقد مر كثير من الوقت، ولذا أعتقد أن الموضوع يجب أن يخضع لتحقيق\". يذكر أن والد الشيخة لطيفة، الشيخ محمد بن راشد آل مكتوم، حاكم إمارة دبي ونائب رئيس دولة الإمارات العربية المتحدة، يعدّ من بين أكثر الأشخاص ثراءً في العالم. سُجلت مقاطع الفيديو على مدى عدة أشهر على هاتف أعطي إلى لطيفة سرا بعد حوالي عام من إعادتها إلى دبي. وقد سجلتها في الحمام لأنه كان المكان الوحيد الذي يمكنها قفله. في الرسائل ، أوضحت كيف أنها: • قاومت الجنود الذين أخرجوها من القارب و \"ركلت وضربت وعضت\" ذراع أحد الحراس الإماراتيين حتى صرخ. • بعد إعطائها مهدئا فقدت وعيها أثناء نقلها على متن طائرة خاصة، ولم تستيقظ إلى أن وصلت إلى دبي. • احتُجرت بمفردها دون الحصول على مساعدة طبية أو قانونية في فيلا ذات نوافذ وأبواب محكمة الإغلاق وتحرسها الشرطة. وكشفت لبرنامج بانوراماصديقةُ لطيفة المقربة، تينا جوهيانين، وابن خالتها ماركوس الصبري والناشط ديفيد هاي، تفاصيل القبض عليها واحتجازها . والثلاثة من الداعمين الأقوياء لحملة \"أطلقوا سراح لطيفة\". ويقول هؤلاء إنهم اتخذوا القرار الصعب بنشر رسائل لطيفة الآن لقلقهم على سلامتها. وكان هؤلاء الثلاثة هم الذين تمكنوا من الاتصال بلطيفة أثناء احتجازها في \"فيلا\" في دبي تقول إن شبابيكها مغلقة بقضبان وتخضع لحراسة الشرطة. وبينما نجح الشيخ محمد بن راشد في تأسيس مدينة ناجحة وثرية للغاية، يقول ناشطون حقوقيون إن السلطات في دبي لا تتقبل أي شكل من أشكال المعارضة وإن النظام القضائي فيها قد يميز ضد النساء. يمتلك الشيخ محمد بن راشد مؤسسة كبيرة لسباقات الخيل ويمتلك الشيخ محمد بن راشد مؤسسة كبيرة لسباقات الخيل، وكثيرا ما يحضر سباقات مهمة في بريطانيا - كمهرجان أسكوت الملكي - حيث صُوّر مع الملكة إليزابيث الثانية. ولكنه يواجه انتقادات حادة جراء معاملته للشيخة لطيفة وكذلك بسبب معاملته لزوجته الأميرة الأردنية، هيا بنت الحسين، التي هربت إلى لندن في عام 2019 بصحبة ولديها. الهروب بحرا كانت لطيفة، التي تبلغ الآن من العمر 35 عاما، قد حاولت الهرب للمرة الأولى عندما كانت في الـ 16 من عمرها وذلك بعد أن اتصلت برجل الأعمال الفرنسي، هيرفي جوبير، في عام 2011 الذي وضع خطة لهربها بمساعدة تينا جاوهاينين التي كانت تعمل مدربة لها في مجال \"الكابويرا\" لفنون القتال. وفي الـ 24 من شباط / فبراير 2018، استقلت لطيفة وجاوهاينين زورقا مطاطيا وزلاجة نفاثة للتوجه إلى المياه الدولية، حيث كان جوبير بانتظارهما على متن يخت يحمل العلم الأمريكي. ولكن، وبعد ثمانية أيام عندما كان اليخت يُبحر قبالة السواحل الهندية، نزلت إليه عناصر من القوات الخاصة، وتقول جاوهاينين إن هذه العناصر استخدمت قنابل مسيلة للدموع لإجبارهما على الخروج من الحمام الذي كانتا تختبآن فيه وقد احتجزتا تحت تهديد السلاح. وقد أعيدت إلى دبي ولم يسمع شيء عن مصيرها منذ ذلك الحين إلى حدود الآن. وقالت جاوهاينين إن لطيفة أُخرجت قسرا وهي تركل وتصرخ \"اقتلوني هنا ولا تعيدوني إلى دولة الإمارات\". وفي شريط هرّب لاحقا، تقول لطيفة إنها أجبرت قسرا على الصعود إلى طائرة خاصة. وتقول إنها عضّت ذراع أحد عناصر القوات الخاصة الإماراتية، ولكنها فقدت الوعي بعد أن حقنت بمادة مخدرة. وقالت، \"أحسستُ بحزن عميق في تلك اللحظة، فقد شعرتُ بأن كل الجهود التي بذلتها لعدة سنوات من أجل نيل حريتي قد تبخرت\". أطلق سراح جاوهانين وطاقم اليخت بعد أُسبوعين من الاحتجاز في دبي. ولم تدل الحكومة الهندية بأي تعليق حول دورها في العملية. وكانت لطيفة قد تمكنت، وقت حادثة اليخت في 2018، من نشر شريط مصور آخر قالت فيه \"إذا كنتم تشاهدون هذا الشريط، فالوضع ليس جيدا على الإطلاق. فإما كنت قد متّ أو أنني في وضع سيء للغاية\". وكان هذا الشريط هو الذي أثار اهتماما وقلقا عالميا ومطالبات بإطلاق سراحها. وتعرضت دولة الإمارات لضغوط كبيرة للكشف عن حقيقة وضعها، كما جرى الترتيب لاجتماع في الأمم المتحدة لبحث الموضوع. اجتماع روبينسون وقالت روبينسون لبانوراما إنها، والأميرة هيا، قد اطلعتا على تفاصيل \"الاضطراب ثنائي القطب\" الذي زُعم أن لطيفة كانت تعاني منه، وهي حالة لم تكن لديها أبدا. وقالت روبينسون لبرنامج بانوراما إنها لم تسأل لطيفة عن حا��تها الصحية لأنها لم تكن ترغب في \"زيادة معاناتها\". وبعد تسعة أيام من اللقاء، نشرت وزارة الخارجية الإماراتية صوراً لروبنسون مع لطيفة، وقالت إنها دليل على أن الأميرة بأمان وبحال حسن. وقالت روبنسون: \"لقد كنت عرضة للخداع عندما ظهرت هذه الصور على الملأ. كانت تلك مفاجأة كبرى ... لقد صُدمت تمامًا.\" وفي عام 2019، كُشفت التوترات المعتملة داخل الأسرة الحاكمة في دبي أمام المحكمة البريطانية العليا بعد أن فرت إحدى زوجات الشيخ محمد، وهي الأميرة هيا، إلى بريطانيا بصحبة اثنين من أطفالها وتقدمت بطلب للحماية وعدم التعرض ضد الشيخ محمد. وأصدرت المحكمة العليا في العام الماصي عددا من أحكام التقصي والتحقيق جاء فيها أن الشيخ محمد أمر وأشرف على إعادة لطيفة قسرا إلى الإمارات في عامي 2002 و2018، إضافة إلى اختطاف شقيقتها الكبرى شمسة بشكل غير قانوني في عام 2000 التي حاولت الهرب هي أيضا. وقالت المحكمة إن الشيخ محمد \"يواصل ترؤس نظام يحرم هاتين الشابتين من حريتهما\". وكان أصدقاء لطيفة يأملون بأن حكم المحكمة البريطانية العليا في آذار / مارس الماضي، الذي وصف الشيخ محمد بأنه \"لم يكن صادقا\" وأيد الدعوى التي رفعتها الأميرة هيا ضده، قد يكون أمرا مساعدا. وفيما يتعلق بقرار نشر الرسائل الآن، تقول جوهياينن إن \"وقتا طويلا قد مر\" منذ انقطاع الاتصال بلطيفة. وتضيف أنها فكرت مليًا قبل نشر رسائل الفيديو الآن ، قائلى: \"أشعر أنها تريدنا أن نكافح من أجلها ، ولا نستسلم\".", "doc2": "BBC-nin Panorama proqramı ilə paylaşılan videolarda Şahzadə Lətifə deyir ki, o, qayıqda qaçmağa cəhd edərkən xüsusi təyinatlılar ona uyuşdurucu vuraraq hava nəqliyyatı ilə onu yenidən saxlandığı yerə gətiriblər. Gizli mesajların gəlməsi kəsildiyindən onun dostları BMT-ni işə qarışmağa çağırıblar. Dubay və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) bundan əvvəl onun təhlükəsiz şəraitdə və ailəsinin qayğısı altında olduğunu bildirmişdi. Lətifənin atası Şeyx Məhəmməd bin Rəşid Əl-Məktum, dünyanın ən varlı dövlət başçılarından biri, Dubay əmiri və BƏƏ-nin vitse-prezidentidir. Videolar bir neçə ay ərzində telefona çəkilib. Həmin telefon Lətifəyə o tutulduqdan və Dubaya qayıtdıqdan təxminən bir il sonra gizli şəkildə verilib. O, videolarını hamam otağında çəkib, çünki qaldığı yerdə açarla qapısını bağlaya bilən yeganə otaq həmin hamam otağıdır. Lətifənin tutulması və saxlanması barədə məlumatı Panoramaya onun yaxın dostu Tiina Jauhiainen, ana tərəfindən qohumu Marcus Essabri və kampaniya fəalı David Haigh açıqlayıblar. Onların hamısı Latifəyə Azadlıq kampaniyasının iştirakçılarıdırlar. Onlar deyirlər ki, Lətifənin təhlükəsizliyindən narahat olaraq onun mesajlarını indi açıqlamaq barədə çətin bir qərar qəbul ediblər. Polis tərəfindən mühafizə olunan, pəncərələri qapadılmış Dubay villasında saxlanılan Lətifə ilə məhz onlar əlaqə qurmağı bacarıblar. Panorama Latifanın saxlandığı yerin harada yerləşdiyinin detallarını müstəqil qaydada yoxlayıb. Dubay və BƏƏ hökumətləri BBC-nin Lətifənin hazırkı vəziyyəti ilə bağlı şərh verilməsi barədə müraciətlərə cavab verməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/10/151001_syria_conflict_russia_launches_fresh_strik", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/10/151001_syria_us_russia_talks", "doc1": "الغارات الجوية التي شنتها روسيا يوم الأربعاء استهدفت مناطق شمال حمص، بما في ذلك مدينة تلبيسة وقالت قناة الميادين اللبنانية إن الضربات استهدفت مواقع في شمال غربي سوريا يسيطر عليها تحالف \"جيش الفتح\" المعارض، وكذلك في محافظتي حمص وحماة. ويوم الأربعاء قالت روسيا إنها شنت 8 غارات جوية أثناء الليل ضد تنظيم \"الدولة الإسلامية\" في سوريا، وأصابت 12 هدفا تابعا للتنظيم خلال 24 ساعة. لكن الولايات المتحدة أبدت شكوكا في أن أهداف الضربات هي تابعة لمسلحي المعارضة الذين يحاربون الرئيس السوري بشار الأسد الحليف البارز لروسيا. وتشير تقارير إلى أن الضربات الروسية يوم الخميس استهدفت مناطق قريبة من بلدة جسر الشغور الاستراتيجية، وكذلك مناطق في محافظة إدلب، ومحافظة حماة باتجاه الجنوب. مواضيع قد تهمك نهاية وأفاد ناشطون من المعارضة بوقوع هجمات في بلدة الغنطو بمحافظة حمص، على مقربة من مناطق استهدفتها بعض الضربات الروسية يوم الأربعاء. وكان تحالف جيش الفتح قد أحرز تقدما في شمال غرب البلاد خلال الأشهر القليلة الماضية، وسيطر على محافظة إدلب من القوات الموالية للحكومة. ويشمل التحالف جماعة جبهة النصرة، التابعة لتنظيم القاعدة في سوريا، وجماعة أحرار الشام الإسلامية المتشددة، فضلا عن العديد من الجماعات الإسلامية الأكثر اعتدالا. وتعارض كل هذه الجماعات تنظيم \"الدولة الإسلامية\" وخاضت ضده معارك دامية.", "doc2": "Rusiya hava zərbələri çərşənbə günü Homs şəhərindən şimalda olan ərazilərə endirilib Müdafiə nazirliyi bildirib ki, Rusiya təyyarələri İslam Dövləti (İD) qruplaşmasının döyüş sursatı anbarını və nəzarət mərkəzlərini məhv edib. Lakin hava zərbələrinin endirildiyi ərazilərin İD və Suriya hökumətinə müxalif qrupların nəzarətində olduğu deyilir. BBC-nin təhlükəsizlik müxbiri Frank Gardner bildirib ki, prezident Əsəd öz müttəfiqləri olan İran və Rusiya ilə birgə digər üsyançı qrupları sıxışdırıb çıxarmağa çalışır ki, Suriyadakı rejimə yeganə alternativ qüvvə kimi İD qalsın. Rusiyanın Suriyadakı hərbi əməliyyatlarında 50-dən çox təyyarə və helikopter iştirak edir, Rusiya müdafiə nazirliyi bildirib. Müxalif qruplar bildirib ki, çərşənbə günü keçirilmiş hücumlar nəticəsində 30-dan çox mülki şəxs həyatını itirib. Lakin prezident Putin bu iddiaları rədd edib və bildirib ki, dinc sakinlərin ölümü ilə bağlı xəbər “hətta hərbi təyyarələrin hava zərbələrinə başlamasından əvvəl” gəlib. Suriya və İraqdakı İD hədəflərinə hava zərbələri endirən ABŞ bildirib ki, onlar çərşənbə günü başlayan Rusiya hava hücumlarından yalnız əməliyyatın başlamasına bir saat qalmış xəbər tutublar. Fransa müdafiə nazirliyi bildirib ki, hava zərbələri İD-ni hədəf almayıb. ABŞ müdafiə katibi Ashton Carter isə deyib ki, Rusiyanın bu yanaşması “ocağa benzin tökməyə bərabərdir”. Hava zərbələri Fəth Ordusu adlı alyansın nəzarət etdiyi şimal-qərb bölgəsindəki üsyançıların mövqelərini hədəf alıb, Livanın al-Mayadeen televiziyası xəbər verib. Bazar ertəsi Rusiya, İD-nə qarşı hava hücumları təşkil etdiyini bildirmişdi. Lakin ABŞ bildirib ki, hədəflərin İD deyil, Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsədin opponentləri olduğundan narahatdır. Müxtəlif islamçı qruplardan ibarət Fəth Ordusu alyansı son aylarda ölkənin şimal-qərbində irəliləyib və İdlib şəhərini hökumətpərəst qüvvələrdən ələ keçirib. Rusiya və ABŞ hava reydlərini müzakirə edir Suriyada \"təsadüfi insidentlərin\" baş verməsindən qorunmaq üçün Rusiya hərbçiləri ABŞ həmkarları ilə yaxın zamanda məsləhətləşmələrə başlayacaq. Bu barədə ABŞ dövlət katibi John Kerry və Rusiya XİN rəhbəri Sergey Lavrovun birgə mətbuat konfransında elan olunub. Rusiya və ABŞ Suriyaya hava reydlərini müzakirə edəcək.ı ABŞ dövlət katibi Rusiya tərəfilə məsləhətləşmələrin artıq çümə axşamı başlayacağına ümid etdiyini bildirib. Çərşənbə axşamı Rusiya Müdafiə Nazirliyi Suriyada \"İslam Dövləti\" qruplaşması silahlıların mövgelərinə ilk hava zərbələrinin endirilməsini təsdiqləyib. Məlumata görə, Rusiya hərbi aviasiyası 20-dək hava reydi həyata keçirib. ABŞ mənbələri Rusiya aviasiyasının Homs şəhəri ərazisinə hava zərbələri endirdiyini xəbər verib. Suriyanın SANA dövlət informasiya agentliyi Rusiya hərbi təyyarələrinin İD mövgelərini Rastan, Tel-Bisə, Zəfərani, Tülül əl-Xumra, Aydın, Dər-Fülə və Səlamiyyədə bombaladığını xəbər verib. Ötən gün Rusiya parlamentinin yuxarı palatası ölkənin hərbi qüvvələrindən xaricdə istifadəsinə icazə verib. Federasiya Şurası bu məsləyə dair prezident Vladimir Putinin müraciətini təmin edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40837148", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40831874", "doc1": "تقول الدراسة إن موجات الحر قد تتسبب في أغلب الوفيات المرتبطة بحالة الطقس، إذا لم تتخذ الإجراءات اللازمة وأفادت دراسة، نشرت في دورية لانست بلانيتري هيلث، بأن هذا الرقم يمثل أكثر من خمسين ضعفا مقارنة بالأرقام الحالية. وأضافت الدراسة أن موجات الحر سوف تتسبب في 99 في المئة من حالات الوفاة المرتبطة بالطقس، وستكون منطقة جنوب أوروبا الأكثر تأثرا. ويرى خبراء أن نتائج الدراسة مقلقة. وإذا لم تبذل الجهود اللازمة لكبح انبعاثات الغازات، وتطوير السياسات بهدف خفض الآثار الناتجة عن الأحداث المناخية القاسية، تقول الدراسة التي أعدها مركز الأبحاث المشترك التابع للمفوضية الأوروبية: وحللت الدراسة آثار أخطر سبع فئات من الأحداث المرتبطة بالطقس وهي: موجات الحر، موجات البرد، حرائق الغابات، الجفاف، فيضانات الأنهار، الفيضانات الساحلية، والعواصف، في دول الاتحاد الأوروبي الـ 28 وكذلك في سويسرا والنرويغ وأيسلندا. وبحث فر يق العلماء في سجلات الكوارث بين عامي 1981 و2010، بهدف تقدير المخاطر التي يتعرض لها السكان، واستخلصوا من هذه البيانات توقعات بشأن مدى تطور التغير المناخي، وكيف يمكن أن يزداد عدد السكان أو يهاجروا. انخفاض مستوى نهر بو بالقرب من مدينة بافيا شمالي إيطاليا ويقول جيوفاني فورزيري، أحد المشاركين في إعداد الدراسة، إن \"التغير المناخي واحد من أكبر التهديدات العالمية على صحة الإنسان خلال القرن الحادي والعشرين، وسيزداد ارتباط انعكاساته السلبية على المجتمع بالمخاطر الناجمة عن الطقس\". وأضاف: \"ما لم يتم كبح الاحتباس الحراري واتخاذ الإجراءات المناسبة، فإن نحو 350 مليون أوروبي قد يتعرضون لتقلبات مناخية ضارة سنويا، بنهاية القرن الحالي\". نيران مشتعلة في غابات في منطقة أرتيغس جنوب شرقي فرنسا متنزه بحري متجمد على ساحل بحيرة جنيف، في بلدية فيرسوا في سويسرا عام 2012 ويقول باول ويلكنسون، الأستاذ بكلية لندن للصحة والطب المداري والذي لم يشارك في الدراسة، إن النتائج \"وسيلة تحذير جديدة من تعرضنا لمخاطر تردي أحوال الطقس، والانعكاسات المحتملة على البشر، التي قد تحدث في حال استمرار انبعاثات الغازات الدفيئة بلا هوادة\". ويضيف قائلا : \"إنها تعزز من الآراء القوية الداعية لتسريع جهود كبح التغير المناخي، بهدف حماية صحة السكان\".", "doc2": "Madriddəki termometr +46 dərəcə göstərir. Bu potensial ölüm hallarının sayı üzrə daha əvvəl verilən rəqəmlərdən 50 dəfə artıqdır. The Lancet Planetary Health nəşrinin hesabatına əsasən Avropada hava şəraiti ilə bağlı ölüm hallarının 99 faizinə aşırı istilər səbəb ola bilər. Ekstremal hava şəraitinin altını ən çox cənubi avropalılar çəkəcək, məlumatda deyilir. Ekspertlər hesab edir ki, rəqəmlər narahatedicidir. Hərçənd ki, bəziləri proqnozların bir qədər şişirdilmiş olduğunu düşünür. Avropa Komissiyasının Müştərək Araşdırma Mərkəzi hazırkı siyasətin dəyişməz qaldığı təqdirdə ekstremal hava şəraitilə bağlı öz proqnozunu verib: Hesabatda 28 Avropa ölkəsi, habelə İsveçrə, Norveç və İslandiyada daşqın, aşıri istilər, şaxta və qasırğalar kimi ekstremal halların fəsadları təhlil edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140225_ukraine_not_east_west_battle", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/02/140226_ukraine_john_kerry", "doc1": "وتواجه الإدارة الجديدة في أوكرانيا معارضة من الجوار الناطق باللغة الروسية. وكانت روسيا التي تدعم الرئيس المعزول فيكتور يانوكوفيتش قد حذرت دولا أخرى من محاولة الاستفادة بشكل أحادي من الوضع في أوكرانيا، وقال وزر الخارجية سيرغي لافروف إن \"سياسة عدم التدخل\" الروسية سوف تستمر. وكان كيري قد التقى وزير الخارجية البريطاني ويليام هيغ الثلاثاء في واشنطن لبحث الوضع في أوكرانيا. وصرح كيري عقب الاجتماع بأن \"الطرفين ملتزمان بدعم جهود الشعب الأوكراني الرامية إلى تحقيق الديمقراطية\". مواضيع قد تهمك نهاية وكان الرئيس الأوكراني المؤقت أوليكسندر تيرتشينوف قد حذر من مخاطر الانقسام في البلاد بعد عزل سلفه فيكتور يانوكوفيتش. وقال تيرتشينوف أمام البرلمان انه يريد الاجتماع بجهات قانونية لمناقشة مخاطر احتمال انفصال المناطق التي تقطنها عرقيات روسية. وكانت عدة مناطق تتحدث الروسية في أوكرانيا قد احتجت على عزل الرئيس الموالي لروسيا واحلال ادارة تميل الى الاتحاد الأوروبي مكانه. وكان بعض المتحدثين بالروسية في مدينة سيفاستوبول قد استبدلوا العلم الأوكراني بالروسي في بعض الأبنية الحكومية المحلية. في هذه الأثناء أجل البرلمان تشكيل حكومة وحدة وطنية إلى الخميس، من أجل إتاحة الفرصة لمزيد من المشاورات. وكان يانوكوفيتش قد غادر كيف في نهاية الأسبوع إلى جهة غير معلومة، واصدرت السلطات المؤقتة مذكرة اعتقال بحقه بتهمة التسبب بموت أكثر من مئة شخص. وعارضت روسيا بشدة التغييرات في أوكرانيا، ووصف رئيس الوزراء الروسي ديميتري مدفيديف الإدارة الجديدة بأنها مكونة من \"أشخاص قاموا بتمرد مسلح\". حاملة جنود روسية في شوارع مدينة سيفاستوبول .", "doc2": "Diplomat bildirib ki, bütün tərəflər Ukraynada stabilliyi qorumaq üçün birgə səylər etməlidir. \"Bu, sıfırdan başlayan oyun deyil, bu, Qərbin Şərqə və ya Rusiyanın ABŞ-a qarşı mübarizəsi deyil. Əsas- gələcək üçün seçim edən ukraynalılardır. Biz gələcəkdə sülh olması üçün Rusiya və digər arzu edən ölkələrlə işləmək istəyirik\". Ölkənin şərqində və cənubunda yaşayanların çoxu devrilmiş prezident Viktor Yanukoviçin tərəfdarları olduğundan yeni höküməti narazılıqla qarşılayır. Rəsmi Moskva bu regionlarda yaşayan rusdilli əhali barədə narahat olduğunu bildirib. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov bildirib ki, Rusiya qonşu ölkələrlə \"qarışmamaq\" siyasəti aparır. Fəqət nazir, adlarını açıqlamadığı digər ölkələri vəziyyətdən \"birtərəfli istifadə etməkdə\" ittiham edib. Çərşənbə axşamı müvəqqəti hökümət rəhbəri Aleksandr Turçinov deyib ki, ölkənin şərqindəki separatçılıq ciddi zərbədir. Şənbə günü devrilmiş prezident Yanukoviç Kiyevdən qaçıb və onun yeri bilinmir. Yeni hökümət onu axtarışa verib. Həmçinin çərşənbə axşamı Radada onun Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinə verilməsi barədə səsvermə keçirilib. Yanukoviçə qarşı insanlığa qarşı, Maydanda 100 nəfərdən çox ukraynalının ölümünə görə məsuliyyətə cəlb edilməsi istənilir. Rusiyanın baş naziri Dmitri Medvedyev baş verənləri \"silahlı üsyan\" adlandırıb. Ötən ilin noyabrında Rusiya ilə daha yaxın əlaqələrə üstünlük verən prezident Yanukoviçin Avropa İttifaqı ilə siyasi və ticarət sazişindən imtinası ölkə boyu etirazlara təkan verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/11/141124_erdogan_women", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141125_erdogan_women_equality", "doc1": "يُتهم أردوغان بأن له ميولا سلطوية، لكنه لا يزال يتمتع بشعبية كبيرة في تركيا. وقال أرودغان في مؤتمر عقد في اسطنبول \"لا يمكنكم وضع النساء والرجال على قدم المساواة\" ، مشيرا إلى أن هذا \"يخالف الطبيعة\". وأشار الرئيس التركي إلى أن نشطاء الحركات النسوية لم يفهموا أهمية الأمومة في الإسلام. ويقول مارك لوين ، مراسل بي بي سي في اسطنبول، إن تصريحات أردوغان غالبا ما تلقى قبول مؤيديه المتدينين، غير أنها تغضب الناخبين الليبراليين. ويضيف مراسلنا أن الأتراك، الذين يتبنون وجهات نظر أكثر علمانية، يقولون إن السياسات الاجتماعية للحكومة تأخذ البلاد باتجاه خطير. مواضيع قد تهمك نهاية وكان الرئيس التركي قد حث، في وقت سابق، النساء على إنجاب ثلاثة أطفال، وشن حملة على الإجهاض والولادة القيصرية، وهى طريقة الولادة التي يفضلها بعض النساء. وجاءت تصريحات أردوغان الأخيرة بشأن المساواة بين الجنسين خلال خطاب ألقاه في مؤتمر للمرأة في اسطنبول. وحسبما ذكرت وكالة أنباء الأناضول التركية، فإن الرئيس قال \"في مكان العمل، لا يمكنكم معاملة رجل وامرأة حامل بالطريقة نفسها\". \"طبيعة حساسة\" وأضاف أن النساء لا يمكنهن تأدية كل الأعمال التي يؤديها الرجل لأن هذا، حسب قول أردوغان، ضد \"طبيعتهن الحساسة\". وقال \" ديننا يقدر الأمومة تقديرا عاليا\". وأشار إلى أن \"نشطاء الحركات النسوية لم يفهموا هذا ، فهم يرفضون الأمومة\". وعبر الرئيس التركي عن اعتقاده بأن النساء يحتجن إلى الاحترام المتساو وليس المساواة. وأضاف أن العدالة هي الحل لمعظم قضايا العالم، بما في ذلك العنصرية ومعاداة السامية و \"مشكلات النساء\". وقال \"العدالة ستكون الحل لقضايا النوع التي نواجهها. وسوف تحل مشكلة التمييز\". ومضى يقول \"غير أن ما تحتاجه النساء ليس المساواة. لا يمكنكم الادعاء بأن الرجال والنساء متساوون لأن طبيعتهم مختلفة.\" وأشار إلى أنه \"لا يمكن أن نجعل أما ترضع طفلها رضاعة طبيعية مساوية لرجل\"، مضيفا \"لا يمكن أن نجعل النساء يفعلن كل شئ يفعله الرجل، مثلما فعلت الأنظمة الشيوعية، هذا ضد طبيعتها الحساسة\". وغالبا ما تثير تصريحات الزعيم التركي الجدل. وكان أردوغان قد قال في وقت سابق من الشهر الحالي إن المسلمين اكتشفوا الأمريكتين قبل كريستوفر كولومبس بأكثر من 300 عام. وطوال رئاسته التي استمرت 11 عاما للحكومة التركية، كان لأرودغان دورا مؤثرا حاسما في السياسات الإقليمية. غير أن سمعته تضررت أخيرا بسبب الأزمة في سوريا واتهامه بممارسة سياسات سلطوية.", "doc2": "Recep Tayyip Erdoğan avtoritarizmə meyldə ittiham edilir, lakin hələ də populyardır “Qadın və kişilər bərabər ola bilməz,” cənab Erdoğan İstanbulda çıxışı zamanı bildirib. “Bu, təbiətə ziddir”. Erdoğan əlavə edib ki, feministlər İslamda analığın əhəmiyyətini anlamırlar. BBC-nin İstanbuldakı müxbiri Mark Lowen bildirib ki, Erdoğanın şərhləri adətən onun mömin tərəfdarlarına yönəlir, liberal seçiciləri isə qəzəbləndirir. Daha dünyəvi görüşə malik türklər iddia edir ki, hakimiyyətin sosial siyasəti ölkəni təhlükəli istiqamətə aparır, müxbirimiz deyir. Bu yaxınlarda isə cənab Erdoğan, qadınları üç uşaq dünyaya gətirməyə səsləmiş və abortu və keysər üsulu ilə doğuşu tənqid etmişdi. “Zərif təbiət” Erdoğan bu şərhlərini İstanbulda, qadınların konfransında səsləndirib. “İş yerlərində siz, kişilər və hamilə qadınlara qarşı eyni davrana bilməzsiniz,” Anadolu xəbər agentliyinin verdiyi məlumata görə, Erdoğan vurğulayıb. Qadınlar kişilərin gördüyü bütün işləri görə bilməzlər, o, əlavə edib, çünki bu, onların “zərif təbiətlinə” ziddir. “Dinimiz analığa yüksək dəyər verir,” Erdoğan qeyd edib. “Feministlər bunu anlamır və analığı rədd edirlər”. Erdoğan bildirib ki, qadınların bərabər hörmətə ehtiyacı var, bərabərliyə yox. Cənab Erdoğan İstanbul toplantısında həmçinin, bildirib ki, ədalət irqçilik, antisemitizm və “qadın problemləri” kimi dünyada bir çox məsələ üçün həll yoludur. Türkiyə rəhbəri, söylədiyi fikirlərlə tez-tez ziddiyətə səbəb olur. Bu ayın əvvəlində o bildirmişdi ki, müsəlmanlar Amerikanı Xristofor Kolumbdan 300 il əvvəl kəşf ediblər. 11 illik hakimiyyəti dövründə cənab Erdoğan, regionda həlledici siyasi fiqura çevrilib. Lakin Suriya böhranı və avtoritar idarəçilikdə ittiham, onun şöhrətinə xeyli zərər yetirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-55059226", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-52110346", "doc1": "خلال السطور التالية نعرض المعلومات التي قمنا بتدقيقها هذا الأسبوع. جاستن ترودو و\"إعادة الضبط الشامل\" نبدأ بنظرية المؤامرة التي لا أساس لها والمعروفة باسم \" إعادة الضبط الشامل\"، والتي تزعم أن مجموعة من زعماء العالم دبرت تفشي الوباء من أجل السيطرة ع��ى الاقتصاد العالمي. وتعود جذور النظرية إلى خطة فعلية بعنوان \" إعادة الضبط الشامل\" وضعها المنتدى الاقتصادي العالمي، وهو مؤتمر سنوي لرموز السياسة والاقتصاد. وتبحث الخطة في الكيفية التي يمكن أن تتعافى بها الدول من الخسائر الاقتصادية التي سببها وباء فيروس كورونا. مواضيع قد تهمك نهاية منشور مضلل يزعم أن خطة إعادة الضبط الشامل تهدف لإقامة نظام عالمي جديد ويزعم أن كوفيد كان مخططاً لتنفيذ ذلك وقد فُسرت خطة التعافي التي وضعها المنتدى الاقتصادي العالمي على أنها \"شريرة\"، وذلك بدايةً من جانب مجموعات من أتباع نظريات المؤامرة على وسائل التواصل الاجتماعي، ثم من قِبَل ملعقين محافظين بارزين، مما أدى إلى عشرات الآلاف من التفاعلات على موقعي فيسبوك وتويتر. وبدأت في الانتشار عالمياً على موقع تويتر، حين انتشر على نطاق واسع مقطع مصور لرئيس الوزراء الكندي جاستن ترودو خلال مشاركته في اجتماع للأمم المتحدة يقول فيه إن الوباء وفر فرصة لـ\"إعادة الضبط\". وقد أثار ذلك مزاعم جديدة في كندا وخارجها بأن مجموعة من قادة العالم يستخدمون الوباء لإدخال عدد من السياسات الاشتراكية والبيئية المدمرة. وحين سُئل عن نظريات المؤامرة في نهاية الأسبوع، أجاب ترودو قائلاً \" أعتقد أننا في وقت يسوده القلق، حيث يبحث الناس عن أسباب للأشياء التي تحدث لهم. نرى الكثير من الناس يقعون فريسة للمعلومات المضللة. ويزعم مقطع مصور يعود لشهر أغسطس/ آب الماضي ويقترب عدد المشاهدات التي سجلها على موقع يوتيوب من 3 ملايين أن الرئيس الأمريكي دونالد ترامب هو وحده من يمكنه إحباط هذا المخطط السري، الذي يستخدم كوفيد 19 لإخضاع الاقتصاد الأمريكي حتى تبدأ عملية \"إعادة الضبط\" ويأخذ الناس في \"التسول\" من أجل اللقاحات. غير أن الإيحاء بأن السياسيين خططوا لتفشي الفيروس أو أنهم يستخدمونه لتدمير الرأسمالية لا دليل يدعمه على الإطلاق. كما أنه لا يوجد ما يدعم فكرة أن المنتدى الاقتصادي العالمي لديه السلطة لأن يُملي على الدول الأخرى ما تفعله، أو أنه ينسق جمعية سرية لقادة العالم. \"مخطط الوباء الفرنسي\" انتشر كذلك على نطاق واسع على يوتيوب ووسائل التواصل الاجتماعي الآخرى فيلم وثائقي فرنسي يشير إلى مخطط عالمي سري. ويروج الفيلم لنصائح طبية لا أساس لها ومعلومات مضللة ونظريات مؤامرة بشأن فيروس كورونا. ملصق فيلم وثائقي الفرنسي يروج مزاعم خاطئة عن فيروس كورونا ويَعد الفيلم -ومدته ساعتان ونصف ويحمل عنوان Hold Up ( اصمد)- بكشف \"الحقيقة\" بشأن كوفيد 19. لكنه بدلاً من ذلك يروج لعدد كبير من المزاعم التي تم كشف كذبها في السابق- ومنها مزاعم أن ارتداء الكمامات خطر وأن صفوة العالم خططت للوباء بصورة ما. وصار الفيلم يُعرف باسم \"مخطط الوباء\" الفرنسي، في إشارة إلى فيديو مماثل باللغة الانجليزية يدور حول نظرية المؤامرة، وقد كُشف كذب الادعاءات التي يتضمنها في وقت سابق من هذا العام. وعلى غرار سابقه، حقق فيلم Hold Up رواجاً على وسائل التواصل الاجتماعي، إذ تجاوز عدد مشاهداته المليون خلال الأيام القليلة الماضية. ويقول موقع يوتيوب إن الفيلم لا ينتهك سياساته بخصوص المعلومات المضللة، على الرغم من أنه يشير إلى أنه قيد انتشاره تماشياً مع قواعده الخاصة بالتعامل مع المحتوى الذي يمكن أن يضلل المستخدمين بطرق ضارة. وقد تم تداول روابط الفيلم مئات المرات على مواقع فيسبوك وإنستغرام وريديت. إرشادات زائفة لمنظمة الصحة العالمية في الهند، عثرنا على نماذج لرسالة منتشرة على موقع واتس آب باللغة الهندية، تتضمن ادعاءات كاذبة تخص إرشادات منظمة الصحة العالمية. منشور مضلل باللغة الهندية يروج لإرشادات زائفة منسوبة لمنظمة الصحة العالمية وتزعم الرسالة أن منظمة الصحة العالمية قامت بتحديث لموقعها الإلكتروني قالت فيه إن فيروس كورونا لا يمثل تهديداً أكثر من الإنفلونزا الموسمية ولا يتطلب إجراءات إغلاق وارتداء كمامات. ومن جانبها أوضحت منظمة الصحة العالمية أن الرسالة لا تمثل وجهة نظرها وأن إرشاداتها بخصوص ارتداء الكمامات وإجراءات التباعد الاجتماعي لم تتغير. وتكشف أرقام رسمية نشرت في أكتوبر/ تشرين الأول الماضي عن أن عدد الوفيات الناجمة عن كوفيد 19 في إنجلترا وويلز يزيد بثلاثة أضعاف عن وفيات الإنفلونزا والالتهاب الرئوي. وقد تم تداول الرسالة على تطبيق واتس آب مصحوبة بنسخة مصغرة من مقطع مصور نشر باللغة الانجليزية على يوتيوب الشهر الماضي. ويتضمن المقطع المصور ادعاءات زائفة بشأن علاجات لفيروس كورونا، وقد تم حذف المقطع من منصة يوتيوب لانتهاكه سياسات الموقع. مزاعم أنسجة الأجنة وتم تداول مقطع مصور على صفحة مناهضة للقاحات على موقع فيسبوك آلاف المرات، كما تم تداول مقتطفات منه على تطبيقي واتس آب وانستغرام. صورة من مقطع فيديو مضلل يزعم استخدام أنسجة أجنة مجهضة في لقاح كورونا وخلال الفيديو، تقوم امرأة بالتعليق صوتيا على صور لما يبدو أنها عبوات لقاح كوفيد 19 لشركة أسترازينيكا، والتي مازالت تجري تجاربها عليه. \"نتائج مشجعة\" لاختبار لقاح أكسفورد على كبار السن وتحث المرأة الناس على تداول الفيديو إذا كانوا لا يريدون أن \"يُحقنوا بأجزاء من أنسجة الأجنة المجهضة أو أن يتغير حمضهم النووي\". ويعد هذان الادعاءان زائفين. فاللقاح لا يتضمن أي أنسجة للأجنة ولن يغير الحمض النووي للإنسان. وتزعم المرأة أن اللقاح يحتوى على نسيج من رئة جنين ذكر أُجهض في عمر 14 أسبوعا. وهذا ادعاء كاذب. ويقول دكتور مايكل الخبير في جامعة ساوثهامتون:\" لا يتم استخدام خلايا جنينية في أي عملية لإنتاج لقاح\". ويشير المقطع المصور إلى دراسة يزعم أنها تقدم دليلاً على محتويات اللقاح. غير أن تفسير راوية الفيديو لهذه الدراسة خاطئ، إذ أن الدراسة المشار إليها تناولت الكيفية التي تفاعل بها اللقاح مع الخلايا البشرية داخل المختبر. وربما يكون هذا الالتباس مصدره أن عملية تطوير اللقاح تنطوي على مرحلة يتم خلالها استخدام خلايا نمت داخل المختبر، وهي من نسل الخلايا الجنينية. وكان قد تم تطوير هذه التقنية في ستينيات القرن الماضي، كما أنه لا يتم إجهاض أجنة بغرض البحث العلمي. ويوضح الدكتور ديفيد ماثيوس الأستاذ بجامعة بريستول أن إنتاج العديد من اللقاحات يجري بهذه الطريقة، مضيفاً أنه تتم بعد ذلك إزالة أي آثار للخلايا بشكل كامل من اللقاح \"وفقاً لمعايير عالية بشكل استثنائي\". ويقول مطورو لقاح جامعة أوكسفورد إنهم أجروا تجاربهم على خلايا مستنسخة، وإن هذه الخلايا ليست نفسها خلايا الأجنة المجهضة\". وتقوم هذه الخلايا بما يشبه عمل المصنع لإنتاج نسخة ضعيفة جداً من الفيروس تم تعديلها بحيث تعمل كلقاح. وعلى الرغم من أن تخليق هذه النسخة من الفيروس يجري عبر استخدام تلك الخلايا، إلا أنه تتم لاحقا إزالة المادة الخلوية هذه، حين يخضع الفيروس للتنقية، وبالتالي لن تكون من مكونات اللقاح.", "doc2": "İnternetdə və sosial mediada yeni növ koronavirusun həqiqətə uyğun olmayan qeyri-adi və qeyri-ənənəvi yayılma üsulları, qida və xüsusi vasitələrlə müalicə yolları barədə əsassız \"şok xəbərlər\"ə tez-tez rast gəlmək olur. Dünyada və Azərbaycanda ən çox yayılan sübut olunmamış tövsiyyələri bir araya topladıq: 1. Sarımsaq Sosial şəbəkələrdə koronavirusa yoluxmanın qarşısını almaq üçün ən çox təklif edilən vasitələrdən biri sarımsaqdır. Bu şəbəkələrin azərbaycanlı istifadəçiləri də sarımsağın koronavirusa yoluxmağın qarşısını necə aldığı, onu necə yemək lazım olduğu barədə postları sürətlə yayır, bir-birinə məsləhət görür və bu məlumatların həqiqətliliyi barədə ətrafındakıları inandırmağa çalışır. Sarımsağın Azərbaycanda satış qiymətinin bir kiloqram üçün 3-4 manatdan 15-18 manatadək artması da bu kimi fərziyyələrdən sonra baş verib. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) antimikrob xüsusiyyətinə malik olan bu bitkini sağlam qida olaraq məsləhət görür, ancaq onun koronavirusdan müdafiə xüsusiyyətiylə bağlı hər hansı dəlilin olmadığını bildirir. 2. Zəncəfil Sarımsaqdan sonra koronavirus şayiələri arasında zəncəfil də \"möcüzəvi vasitələr\" siyahısında öz yerini tapıb. Bəzi sosial şəbəkə istifadəçilərinin zəncəfilin \"koronavirusa qalib gəldiyi\" barədə təkidlərindən sonra Azərbaycanda bir kiloqramı 9-10 manata satılan zəncəfilin qiyməti 45-50 manatadək yüksəlib. Azərbaycanın baş infeksionisti Cəlal İsayev yerli mətbuata açıqlamasında deyib ki, “nə sarımsağın, nə soğanın, nə də zəncəfilin bu virusa qarşı müalicəvi təsiri yoxdur”. Mütəxəssislər zəncəfilin hamilələr, qan xəstəliyi olanlar, şəkər xəstələri və bir sıra digər qrup insanlar üçün zərərli, hətta faciəvi nəticələr verə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər. 3. Sumax Bəzi ölkələrdə, xüsusilə Türkiyədə yayılan məlumatlarda sumax və sumax suyunun koronavirusla mübarizədə “möcuzəvi təsirlərindən” danışılır. Həmin məlumatlarda bu ədviyyat koronavirusun \"yeganə dərmanı\" kimi göstərilir. Sosial şəbəkələrdə aktiv yayılan videolarda deyilir ki, hər şey bir qadının yuxusunda ona \"koronavirusun yeganə dərmanı sumaxdır\" deyilməsindən sonra başlayıb. Bəzi videolarda isə sumaxı dərman kimi qəbul etmək qaydaları, sumax suyunun necə hazırlanması öyrədilir. Bundan sonra Türkiyədə sumaxın qiyməti kəskin artıb. Türkiyənin Səhiyyə Nazirliyi yanında koronavirusla mübarizə üçün yaradılan Elmi Komitə bu kimi məlumatlara etiraz edərək \"sumax suyu kimi təkliflərin partlayış effekti verməsindən narahatıq\" deyib. 4. Spirt, alkoqol, xlor İnternetdə yayılan bəzi məlumatlarda spirt və ya alkoqolla ağızı qarqara etmək, bəzilərində isə içmək təklif olunur. Bu yolla koronavirus infeksiyasının məhv olduğu iddia olunur. Azərbaycanın baş infeksionisti Cəlal İsayev yerli mətbuata açıqlamasında spirtli içkinin koronavirusdan qoruduğu fikirlərinin “boş fərziyyə” olduğunu deyib. Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyinin Analitik Ekspertiza Mərkəzi vətəndaşlara müraciət edərək deyib ki, tibbi etil spirtinin “hər hansı bir durulaşmada daxilə qəbulu təhlükəlidir və yolverilməzdir\". Qurum tibbi etil spirtinin yalnız dezinfeksiya məqsədilə istifadəsini tövsiyə edir. İnternetdə yayılan digər məlumatlarda isə bədəni tez-tez spirtləmək və ya xlor püskürtmək təklif edilir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bədənə spirt və ya xlor püskürtməyin \"koronavirusu məhv etmədiyini\" bildirir. \"Bütün bədənə spirt və ya xlor püskürtmək artıq orqanizmə daxil olmuş virusları məhv etməyəcək. Bu cür maddələrin püskürdülməsi geyim və selikli qişalara (yəni, gözlər, ağız) zərər yetirə bilər. Həm spirt, həm də xlor səthləri dezinfeksiya etmək üçün təsirli vasitədir, lakin onlar müvafiq hallarda və qaydalara uyğun olaraq istifadə edilməlidir\", - ÜST-ün məlumatında deyilir. 5. Burunu duzlu su ilə yumaq Koronavirusla mübarizə vasitəsi kimi burunu duzlu su ilə yumaq daha çox bu üsuldan pandemiyadan əvvəl də soyuqdəymə vaxtı istifadə edilən Rusiya və Ukrayna kimi ölkələrin sosial şəbəkə istifadəçiləri tərəfindən təklif olunur. Onlar duzlu suyun koronavirusdan qoruduğuna inanırlar. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bu kimi tövsiyyələri qəbul etmir. ÜST burunun duzlu su ilə yuyulmasının koronavirusdan qoruduğuna dair \"heç bir elmi sübutun olmadığını\" bildirir. \"Bəzi məlumatlara görə, burunun duzlu məhlul ilə müntəzəm yuyulması ümumi soyuqdəymədən sağalmanı sürətləndirə bilər. Bununla belə, tənəffüs yolları infeksiyalarının qarşısını almaq üçün bir vasitə olaraq burunun yuyulmasının effektivliyinə dair heç bir dəlil yoxdur\", - ÜST-ün məlumatında deyilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/artandculture/2016/09/160919_vert_cul_south_americans_love_of_turkish_tv", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37328538", "doc1": "بعد دبلجة المسلسل التركي \"ما ذنب فاطمة غل؟\" إلى اللغتين الإسبانية والبرتغالية، أحدث ذلك المسلسل الرومانسي صدى واسعاً في أمريكا الجنوبية في السنة الماضية. ففي الأرجنتين وحدها، شاهد حلقات ذلك المسلسل أكثر من 12 مليون شخص. وليس هذا هو المسلسل التركي الوحيد هناك، إذ تتزايد أعداد المسلسلات التلفزيونية التركية التي تعتبر من بين أكثر البرامج مشاهدة في قارة أمريكا الجنوبية. ففي تشيلي على سبيل المثال، حاز المسلسل التركي \"ألف ليلة وليلة\" على لقب أكثر البرامج التلفزيونية مشاهدة في عام 2014. لكن لماذا تحظى الدراما التركية بكل هذه الشعبية في أمريكا الجنوبية التي تبعد عنها آلاف الأميال؟ \"ليالي السمر\" تواظب مارسيل ميرا، 42 عاماً، وهي مواطنة تشيلية تعيش في العاصمة سانتياغو، على مشاهدة المسلسلات التركية. مواضيع قد تهمك نهاية وتقول ميرا إن فهم هذه المسلسلات والتفاعل معها أسهل عليها من التفاعل مع المسلسلات الأمريكية، كما أنها تحب الطريقة التي تركز بها المسلسلات التركية على الرومانسية القديمة، وذلك مقارنة بما تصفها بالمبالغة الدرامية التي تنتجها هوليوود، والتي ترى أنها تحمل العديد من المضامين الجنسية. وتقول ميرا: \"رغم أن تركيا بعيدة جداً، إلا أنني أجد تشابهاً بين ثقافة أهلها وثقافتنا. كما أن الإنتاج التركي به مستوى عال، ويخلو من القوالب النمطية، والعبارات المكررة. وعندما بدأت في مشاهدة هذه المسلسلات، أدركت كم كانت ترهقني مشاهد العنف والجنس في المسلسلات الأمريكية\". وفي ليما عاصمة بيرو، تقول إيفيت سانشيز، 23 عاماً، وهي طالبة جامعية من عشاق المسلسلات التركية: \"التقي مع أصدقائي بانتظام، ونمضي معا ليال سمر مع المسلسلات التركية. ونشاهد فيها تلك المسلسلات، ونتجاذب أطراف الحديث.\" وتتابع: \"والحبكة الدرامية في تلك المسلسلات في غاية الذكاء، والإخراج متميز. فضلاً عن أن الممثلين يتمتعون بالوسامة، ولكل منا ممثله المفضل.\" قصص الهجرة وتأتي شعبية المسلسلات التلفزيونية التركية في أمريكا الجنوبية في وقت تشهد صناعة الإنتاج التلفزيوني التركي إزدهاراً في مجال التصدير. فقد بلغت عائدات تركيا العام الماضي من المبيعات الدولية للمسلسلات التلفزيونية 250 مليون دولار، بحسب جمعية المصدرين الأتراك، وذلك مقارنة بمبلغ 10 آلاف دولار فقط في عام 2004. ويشاهد المسلسلات التركية الآن أكثر من 400 مليون نسمة في أكثر من 140 بلدا في العالم. وبينما تضاءلت صادرات الإنتاج التلفزيوني التركي إلى الخارج أمام مثيلاتها من بريطانيا، والتي تتمتع بمبيعات تلفزيونية عالمية بمقدار 1.6 مليار دولار في العام، لا تزال تركيا تأمل في أن تلحق ببريطانيا في هذا المجال. ويتوقع بدر أرسلان، الأمين العام لجمعية المصدرين الأتراك، أن تصل قيمة الصادرات التلفزيونية التركية إلى مليار دولار بحلول عام 2023. وبينما تأتي معظم المكاسب الخارجية من أمريكا الجنوبية، يقول برهان جون، رئيس رابطة منتجي التلفزيون والسينما التركية، إن هناك عدداً من الأمور الرئيسية التي تجعل تلك القارة تحتضن بترحاب الدراما التركية. فأولاً، يشبه الأتراك إلى حد كبير الكثير من الأمريكيين الجنوبيين \"لأن تركيا بلد متعدد الثقافات، هناك فنانون يمثلون كثيراً من الخلفيات العرقية\"، بحسب جون الذي تمثل منظمته أكثر من 80 شركة إنتاج تلفزيوني خاصة. وثانيا، كما يقول جون، تلقي الدراما التركية الضوء على التغيرات التي تحدث في المجتمع، والتي تشبه ما يحدث في أمريكا الجنوبية وبقاع أخرى من العالم. ويمضي قائلاً: \"على سبيل المثال، كثير من مسلسلات التلفزيون التركية تعرض موضوع الهجرة من المناطق الريفية إلى المدن، وما يصاحب ذلك من تحديات العيش في المدينة، والتوسع العمراني. وهذا موضوع مهم في كثير من بلدان العالم النامية، لكنه غائب عن الإنتاج الغربي.\" ويقول عمر الغازي، المحاضر في الصحافة في جامعة شيفلد البريطانية، والذي كتب عدداً من البحوث الأكاديمية عن الثقافة الشعبية التركية، إن الدراما التركية \"تقدم حداثة مغرية\". ويضيف قائلاً: \"الدراما التركية تقدم أفكاراً جذابة عن حياة الطبقة المتوسطة؛ من حيث سهولة التعامل مع من ينتمون لهذه الطبقة، وكونها ترتبط بصلات قوية بكثير من الناس من الناحية الثقافية.\" القيم العائلية وبينما يرحب الرئيس التركي رجب طيب أردوغان بالنجاح المستمر للمسلسلات التركية على الصعيد العالمي، كونها تحسن من صورة البلاد وسمعتها على مستوى العالم، إلا أن القائمين على هذه الصناعة يؤكدون على استقلاليتها عن أي دعم حكومي. كما أن شركات الإنتاج التلفزيوني تتعرض لانتقادات بين الفينة والأخرى من قبل الرئيس (الذي نجا مؤخراً من إنقلاب عسكري)، مثل قيامه بالشكوى عام 2012 من مسلسل يحمل اسم \"القرن الرائع\". فقد كان الرئيس أردوغان غير راض عن إظهار المسلسل للسلطان العثماني في القرن السادس عشر كمدمن خمر، وزير نساء. وبالعودة إلى أمريكا الجنوبية، يقول ألبر أكوسمان، رجل الأعمال التركي البالغ 28 عاماً، والذي يعيش في تشيلي، إن شعبية المسلسلات التركية أدت إلى زيادة اهتمام الكثير من أبناء تشيلي بدولة تركيا. ويضيف أنه ذهب مؤخراً إلى حملة تبرعات نظمتها جمعية خيرية، وكانت الفكرة الرئيسة لتلك الحملة تدور حول المسلسلات التلفزيونية التركية. ويضيف: \"كانت الأعلام التركية ترفرف في المكان، كما كان الطعام التركي، والموسيقى حاضرين أيضاً. وظل الناس يسألونني إذا كان بإمكاني التواصل مع الممثلين الأتراك وإبلاغهم برسائل من الجمهور.\" ويتابع: \"لقد حققت هذه المسلسلات شيئاً لم تكن الوسائل الدبلوماسية لتحققه. إنه شيء لا يصدق.\" ويقول أرسلان إنه عندما صاحب زيارة الرئيس أردوغان إلى تشيلي، وبيرو، والإكوادور، في فبراير/ شباط الماضي، كانت المسلسلات التركية مادة لاستفتاح الأحاديث بينه وبين مضيفيه. ويضيف: \"في بيرو، قال لي شخص إن بلدينا متشابهان من حيث القيم العائلية، على الرغم من اختلاف الثقافات والجغرافيا.\" يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على صفحة BBC Entrepreneurship.", "doc2": "Çilidəki nəhəng lövhədə türk TV serialının reklamı \"Mən səni itirməkdən qorxuram\" - deyir Kərim nəvazişlə qucaqladığı və saçlarını sığalladığı Fatmagülə. \"Qorxmağına hacət yoxdur\" - deyir Fatmagül və sevgililər öpüşürlər. Bu səhnə \"Fatmagülün günahı nədir?\" adlı türk serialında yer alıb. İspan və portuqal dillərinə dublyaj edilmiş serial ötən il ərzində bütün Cənubi Amerika boyunca rekord sayda tamaşaçı cəlb edib. Təkcə Argentinada ona 12 milyon insan tamaşa edib. Həm də söhbət təkcə bu serialdan getmir. Türk serialları bütün qitədə getdikcə daha çox populyarlaşır. Məsələn, Çilidə 2014-cü ildə \"1001 gecə\" adlı serial ən çox baxılan proqram olub. Bəs görəsən Türkiyə teleseriallarını bu ölkədən minlərlə kilometr aralıda yerləşən Cənubi Amerikada niyə bu qədər sevilir? Tipik Türkiyə serialları köhnə dəbli romantikadan qaynaqlanır \"Türk televiziyas�� gecələri\" Çilidə yaşayan 42 yaşlı Santyaqo sakini Marcela Mera deyir ki, türk seriallarının vurğunudur. O deyir ki, köhnə dəbli romantikanı əks etdirən türk serialları ona ruhən Hollivudun ifrat seksuallaşdırmasından daha yaxındır. \"Türkiyə bizdən çox uzaq olsa da, məncə bizim mədəniyyətlərimiz çox yaxındır - deyir Marcela, - Həm də türk serialları çox yüksək keyfiyyətlə çəkilir və bundan başqa Hollivudun klişe və stereotipləri onlarda yoxdur\". Marcela deyir ki, onu Amerika televiziyasındakı zorakılıq və seks yorub. Cənubi Amerika teletamaşaçıları türk seriallarının obrazlarını asanlıqla başa düşürlər Peru paytaxtı Limada rastlaşdığım 23 yaşlı universitet tələbəsi İvetta Sançez də Türkiyə şoularının pərəstişkarıdır. O deyir: \"Mən və dostlarım tez-tez bir yerə toplaşaraq Türkiyə serial gecələri keçirir, tamaşalara baxır və müzakirə edirik. Süjetlər çox ağıllı qurulub, çəkiliş isə əladır\". \"Həm də aktyorlar çox yaraşıqlıdır. Bizim hərəmizin öz kumirimiz var\" - deyir İvetta. Miqrasiya əhvalatları Türkiyə televiziyası hazırda böyük ixracat gəlhagəli yaşayır. Türkiyə İxracatçılar Məclisinin məlumatına görə Türkiyə təkcə ötən il xaricə teleserial satışından 250 milyon dollar qazanıb. Halbuki 2004-cü ildə bu rəqəm cəmi 10 min dollar idi. Hazırda türk teleseriallarına dünyanın 140-dan çox ölkəsində 400 milyondan çox tamaşaçı baxır. Xarici tamaşaçılar türk seriallarının keyfiyyətini tərifləyirlər Hazırda Türkiyənin teleserial eksportu, məsələn Britaniya teleeksportunun (ildə 1, 2 milyard dollar) yanında cüzi görünsə də, TEA baş katibi Bader Arslanın proqnozuna görə Türkiyə serialları 2023-cü ilədək ildə 1 milyard dollar gəlir götürəcək. Türkiyə seriallarının əsas ixrac mənzili Cənubi Amerikadır və Türkiyə Televizya və Kino Gildiyasının prezidenti Bürhan Gün deyir ki, serialların məhz bu qitədə isti qarşılanmasının bir neçə əsas səbəbi var. İndi türk seriallarının qəhrəmanları Cənubi Amerikada çox məşhurdurlar O deyir ki, birincisi türklər bir çox Cənubi amerikalılara tanış görünürlər. Cənab Günün təşkilatı Türkiyənin 80-dən çox özəl televiziya istehsalı şirkətlərini təmsil edir. O deyir ki, Türkiyə çoxmədəniyyətli ölkədir və bu da serialların etnik obrazlarında öz əksini tapır. O həmçinin qeyd edir ki, türk serialları Cənubi Amerikada və dünyanın başqa yerlərində gedən sosial dəyişikliklərlə səsləşir. \"Məsələn, bir çox Türkiyə seriallarında ucqar kəndlərdən şəhərlərə axın və şəhər həyatının çətinlikləri öz əksini tapır\" - deyir cənab Gün. Ekspertlər bildirirlər ki, Türkiyə serialları bütün inkişaf etməkdə olan dünyanı narahat edən məsələlərlə səsləşir \"Bu, inkişaf etməkdə olan bir çox ölkələrdə mühüm məsələdir, lakin Qərb filmlərində qətiyyən işlənməyib\". Omar Əl-Ğazzi Birləşmiş Krallıqdakı Sheffield universitetində jurnalistikadan mühazirələr oxuyur. O Türkiyənin xalq mədəniyyəti barədə bir neçə elmi iş yazıb. Alim deyir ki, türk serialları \"məftunedici modernizm təklif edir\". O izah edir: \"Bu filmdəki ideyalar firavan orta sinfin həyatı barədə olduğundan mədəniyyət baxımından bir çox adamlara yaxındır\". \"Ailə dəyərləri\" Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan serialların onun ölkəsinin beynəlxalq imic və reputasiyasını yaxşılaşdırmasını alqışlasa da, televiziya sənayesinin özü vurğulayır ki, hökumət dəstəyindən tamamilə azad və müstəqildir. Türkiyə prezidenti ara-sıra serialları tənqid edir Türkiyənin televiziya şirkətləri ara-sıra prezident tərəfindən də tənqid edilir. Məsələn 2012-ci ildə Erdoğan \"Möhtəşəm yüzil\" serialından giley-güzar etmişdi. Erdoğanı narazı salan bu idi ki, onun fikrincə, serialda osmanlı sultanları əyyaş və arvadbaz kimi təsvir olunmuşdular. Cənubi Amerikada isə, Çilidə yaşayan 28 yaşlı türk biznesmen Alper Akosman deyir ki, serialların hesabına indi bir çox Çili sakinləri onun doğma vətəninə maraq göstərirlər. O əlavə edir ki, bu yaxınlarda əsas mövzusu türk serialları olan xeyriyyə fondtoplama mərasimində iştirak edib. \"Orada Türkiyə bayraqları asılmışdı, hər yerdə yeyib-içmək idi, - deyir Akosman, - Adamlar məndən soruşurdular ki, onların ürək sözlərini Türkiyədəki aktyorlara çatdıra bilərəmmi?\" \"Bu televiziya serialları diplomatiyanın əldə edə bilməyəcəyi şeyləri əldə edib. Bu inanılmazdır\" - deyir biznesmen. Cənab Arslansa xatırlayır ki, o ötən fevralda prezident Erdoğanı Çili, Peru və Ekvadora səfəri zamanı müşayiət edəndə söhbətlərin başlanğıcı türk serialları olardı. \"Peruda bir nəfər mənə dedi ki, dinlərimizin və mədəniyyətlərimizin fərqlərinə baxmayaraq ailə dəyərlərimiz necə də bir-birinə bənzəyir\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-45199194", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45185364", "doc1": "وتوصل العلماء إلى أن هذه الخضراوات من فصيلة الصليبيات مفيدة بالنسبة للأمعاء بدون شك، لكن تفسير ذلك مازال غير واضح. وخلص فريق العلماء التابع لمعهد فرانسيس كريك إلى أن ثمة مواد مضادة للسرطان تُنتج أثناء هضم الخضراوات. وقال معهد بحوث مكافحة السرطان في بريطانيا إنه توجد أسباب كثيرة تدعو إلى تناول المزيد من الخضراوات. وركزت الدراسة على كيفية تغيير الخضراوات جدار الأمعاء، وذلك من خلال الاستعانة بتجارب على الفئران وأمعاء مصغرة تنمو في المختبر. وخلص العلماء إلى أن سطح الأمعاء، مثل الجلد، يتولد باستمرار في عملية تستغرق من أربعة إلى خمسة أيام. بيد أن عملية التجديد المستمرة هذه تحتاج إلى تحكم دقيق للغاية، وإلا قد يؤدي الأمر إلى الإصابة بالسرطان أو حدوث التهاب في الأمعاء. وأظهرت الدراسة التي نشرتها دورية \"إميونيتي\" المعنية بأمراض المناعة أن المواد الكيميائية التي تنتجها الخضراوات من فصيلة الصليبيات مهمة جدا. من المطبخ إلى منع خطر السرطان؟ بحث العلماء مادة كيميائية تعرف باسم \"إندول-3-كاربينول\" تُنتج في الجسم عن طريق مضغ مثل هذه الخضراوات. وقالت غيتا ستوكينغر، إحدى الباحثين المشرفين على الدراسة :\"تأكدوا من عدم المبالغة في طهيها، وألا يكون البروكلي رطبا\". ويحدث تعديل في المادة الكيميائية عن طريق حمض في المعدة، ويواصل رحلته في الجهاز الهضمي. وفي الأمعاء السفيلة يحدث تغيير في سلوك الخلايا الجزعية، التي تولّد من جديد جدار الأمعاء وخلايا مناعية تسيطر على الالتهاب. وأظهرت الدراسة أن الوجبات الغذائية التي تحتوي على نسبة عالية من مادة إندول-3-كاربينول وفرت حماية للفئران من مرض السرطان، حتى أولئك الذين تسبب مستويات جيناتهم العالية خطر الإصابة بالمرض. وبدون نظام غذائي وقائي، تنقسم خلايا الأمعاء بدون سيطرة. وأضافت ستوكينغر :\"حتى عندما بدأت الفئران تعاني من تطور الورم، حولناها إلى نظام غذائي مناسب، وتوقف نمو الورم\". علامات الإصابة بسرطان الأمعاء: وقالت ستوكينغر إن نتائج الدراسة تعد \"سببا للتفاؤل\". وأضافت لبي بي سي :\"توجد كثير من النصائح الغذائية التي نحصل عليها بشكل دوري، فهي مركبة للغاية وغير واضحة من حيث الأسباب والعواقب\". وقالت : \"مجرد إخباري بأنها مفيدة بالنسبة لي سوف يجعلني أتناولها\". وأضافت : \"بفضل هذه الدراسة استطعنا أن يكون لدينا آليات جزيئية بشأن كيفية عمل هذا النظام\". وقال تيم كي، من معهد بحوث مكافحة السرطان في بريطانيا : \"هذه الدراسة التي أجريت على الفئران توضح أن الأنسجة الموجودة في خضراوات مثل البروكلي والكرنب لا تساعد في تقليل خطر سرطان الأمعاء فحسب، بل عثر على جزيئات في هذه الخضراوات أيضا\". وأضاف : \"سوف تساعد دراسات إضافية في تحديد ما إذا كانت الجزئيات الموجودة في هذه الخضراوات لها نفس التأثير في البشر، لكن في ذلك الوقت توجد أسباب كثيرة بالفعل تدعو إلى تناول المزيد من الخضراوات\". --------------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Kələməbənzər bitkilərin mədə-bağırsaq üçün faydalı olması heç zaman şübhə doğurmayıb, lakin bunun dəqiq izahatı indiyə qədər verilməmişdi. Francis Crick İnstitutunun elmi qrupunun bildirdiyinə görə, tərəvəzin həzm edilməsi xərçəng əleyhinə kimyəvi maddələrin əmələ gəlməsi ilə müşayiət olunur. Britaniya Xərçəng Tədqiqatları İnstitutu bildirib ki, daha çox tərəvəz yemək üçün xeyli başqa səbəblər də mövcuddur. Alimlər diqqəti tərəvəzin bağırsağın daxildən təzələnməsinə necə təsir göstərdiyinə yönəldiblər. Bunun üçün onlar siçanlar və laborator şəraitdə böyüdümüş miniatür bağırsaq nümunələri üzərində təcrübələr aparıblar. Dəridə olduğu kimi bağırsağın üst qatı da daima təzələnir, regenerasiya olunur. Bu proses 4-5 gün çəkir. Lakin bu daim davam edən prosesə ciddi nəzarət də tələb olunur, əks halda bu, xərçəngə və ya bağırsağın iltihabına gətirib çıxara bilər. Immunity jurnalında dərc edilmiş elmi tədqiqatın nəticələri göstərir ki, kələməbənzər tərəvəzlərdə əmələ gələn kimyəvi maddələr bu baxımdan mühüm əhəmiyyətə malikdir. Tədqiqatçılar tərəvəzin çeynənməsi zamanı əmələ gələn indol-3-carbinol adlı kimyəvi maddəni təhlil ediblər. İnsanın həzm sistemindən keçərkən mədədəki turşunun təsiri altında həmin kimyəvi maddə dəyişikliyə məruz qalır. Bağırsaqda bu kimyəvi maddə gövdə hüceyrələri və iltihab proseslərini idarə edən immun hüceyrələrinə təsir edir. Tədqiqat göstərib ki, yüksək miqdarda indol-3-carbinol siçanların xərçəngə tutulmasına yol verməyib, genetik səbəblərə görə xərçəngin əmələ gəlməsi riski yüksək olan siçanlar da xərçəngə tutulmayıb. Qoruyucu tərəvəz pəhrizi olmadan isə, bağırsaq hüceyrələri nəzarətsiz qaydada bölünür. Tədqiqatçıların qeyd etdiyinə görə, \"hətta bədxassəli şiş inkişaf etdiyi halda belə, müvafiq pəhrizə keçəndə, həmin şişin inkişafı dayanır\". Bağırsaq xərçənginin əlamətləri: Britaniya Xərçəng Tədqiqatları İnstitutundan professor Tim Key deyib ki, \"keçirilmiş tədqiqatın nəticələri güman etməyə əsas verir ki, xərçəng riskinin azalmasında təkcə tərəvəz lifləri yox, eləcə də tərəvəzdə aşkar edilən molekullar da rol oynayır\". \"Növbəti araşdırmalar tərəvəzdə həmin molekulların insanlara da eyni təsir göstərib-göstərmədiyini aydınlaşdırmalıdır\", - o deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43440819", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43442851", "doc1": "موسكو استدعت السفير البريطاني لديها وقالت وزارة الخارجية الروسية إن موظفين في السفارة البريطانية في موسكو سيطردون خلال أسبوع. وأضافت إنها ستغلق المركز الثقافي البريطاني في روسيا، والقنصلية البريطانية في سانت بطرس برغ. وجاءت هذه الخطوة عقب قرار بريطانيا طرد 23 دبلوماسيا روسيا. وصدرت الأوامر بطردهم بسبب التوتر بشأن الحادث الذي وقع في 4 مارس/ آذار. وتوجه الحكومة البريطانية أصابع الاتهام إلى موسكو في محاولة اغتيال سكريبال، ولكن موسكو تنفي أي علاقة لها بالحادث. وقالت وزارة الخارجية البريطانية إنها كانت تتوقع \"مثل هذا الرد\" من روسيا، وإن مجلس الأمن القومي سيجتمع بداية الأسبوع المقبل للنظر في الخطوة المقبلة. ولا يزال سكريبال، البالغ من العمر 66 عاما، وابنته في حالة حرجة داخل مستشفى بريطاني، منذ أن عثر عليهما في غيبوبة على مقعد في منطقة سالسبيري. وتقول الحكومة البريطانية إنهما تعرضا لتسميم بغاز للأعصاب من نوع طورته روسيا. وقالت رئيس الوزراء البريطانية، تيريزا ماي، إنها تعتقد أن روسيا \"ضالعة في الحادث\". وقال وزير الخارجية البريطاني، بوريس جونسون، الجمعة إن من \"المرجح\" أن يكون الرئيس، فلاديمير بوتين، هو من أمر بعملية التسميم بغاز الأعصاب. ورد المتحدث باسم بوتين، دميتري بيسكوف، إنه هذه الاتهامات \"صادمة ولا تغتفر\". وقد استدعت وزارة الخارجية الروسية السبت السفير البريطاني، لوري بريستو، وسلمته رد موسكو على العقوبات البريطانية. وقال بريستو بعد خروجه من الاجتماع إنه بريطانيا لا خصومة لها مع الشعب الروسي، وإن بلاده \"تبذل دائما ما بوسعها للدفاع عن نفسها\".", "doc2": "66 yaşlı Skripal və qızı Yulia Salisbury şəhər mərkəzindəki bir skamyada huşsuz vəziyyətdə tapılandan sonra xəstəxanaya yerləşdiriliblər Bu barədə şənbə günü Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinə dəvət olunmuş Britaniya səfiri Laurie Bristow-a bildirilib. Moskva bildirir ki, diplomatlara ölkəni tərk etmək üçün bir həftə vaxt verilir. Rusiya həmçinin mədəni əlaqələrin inkişafı sahəsində çalışan Britaniyanın British Council təşkilatını və Sankt-Peterburq şəhərindəki Britaniya konsulluğunun bağlanılacağını elan edib. Bu qərardan əvvəl London 23 rusiyalı diplomatı \"arzuolunmaz şəxs\" elan edib. Britaniya bildirir ki, hücumda istifadə olunmuş zəhər Rusiya tərəfindən hazırlanan və hərbidə istifadə olunan Noviçok adlanan sinir maddəsidir Britaniya xeyrinə casusluğa görə Rusiyada məhkum edilən və 2010-cu ildən Böyük Britaniyada yaşayan 66 yaşlı Sergey Skripal və onun qızı martın 4-də Salisbury şəhərindəki ticarət mərkəzinin önündə huşsuz vəziyyətdə tapıldıqdan sonra xəstəxanaya yerləşdirilib. Sinir-əsəb maddəsi ilə zəhərlənən Skripalların kritik, lakin sabit vəziyyətdə olduqları bildirilir. Britaniyanın baş naziri Theresa May deyib ki, onlara qarşı hücuma görə \"çox güman ki\" Rusiya məsuliyyət daşıyır. Kreml ittihamları \"əsassız\" kimi rədd edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-45762398", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45765688", "doc1": "وقالت الممثلة إنها أُجبرت على أخذ إجازة عن العمل لمدة عام بعد بطولتها لفيلمي \"قراصنة الكاريبي\" و\"وقائع حب\". وأقرت نايتلي أنه على الرغم من الشهرة التي حصلت عليها إلا أن النقد الذي وُجه لأدائها جعلها تشعر أنها \"بلا قيمة\". وقالت إنها كانت خائفة جدا من الخروج من منزلها ومواجهة كاميرات المصورين المطاردين للمشاهير \"الباباراتزي\". وقد ارتفعت شهرة نايتلي بشكل كبير بعد بطولتها أفلام أمثال :\"أنحنِ مثل بيكهام\" و\"قراصنة الكاريبي\" و\" وقائع حب\". قالت لمجلة هوليود ريبورترز إنها عندما تنظر إلى الماضي ترى أن الهرب من هذه الأفلام كان \"عملا جنونيا تماما\". وأضافت \"من الممتع أن نعيد النظر إليها، تكون من الخارج أشبه 'واوو، أنها ضربة خلف ضربة خلف ضربة' ولكن من الداخل، كل ما تسمعه هو الانتقاد، فعليا\". وأشارت إلى أن نقص تدريبها التمثيلي جعلها تركز على الجانب السلبي. وخلصت إلى القول \"بدقة، لقد شعرت أنني بلا قيمة\". واستمر ذلك حتى بعد ترشيحها لنيل جائزة أوسكار أفضل ممثلة عن أدائها في فيلم \"كبرياء وهوى\" في عام 2005. وقالت ناتلي إن مطاردة الباباراتزي لها جعل من أمر مغادرتها للمنزل \"أشبه بخوض معركة\" كل يوم. وكان نحو 20 مصورا فوتغرافيا يلاحقها في ذلك الوقت طالبا استجابة منها. وأشارت نايتلي إلى أنه حتى لو حافظت النجمة السينمائية على أعصابها ولم تنهر أمام المصورين، فإنهم سيسعون إلى جعلها تنهار أمامهم، إذ يمثل ذلك مادة لحدث مثير يمكنهم تغطيته. وأوضحت إنها شعرت فجأة أن \"ثمة مستوى من العنف، شعرته في الهواء. وهذا ليس أمرا يمكن للمرء أن يستجيب له بشكل جيد\". عانت نايتلي من مشكلة التأقلم مع الشهرة وفي لحظة ما، اضطرت نايتلي إلى عدم مغادرة منزلها لنحو ثلاثة أشهر. كما تلقت علاجا عبر التنويم الايحائي (المغناطيسي) لمنع تعرضها لنوبات فزع ولكي تكون قادرة على حضور حفل توزيع جوائز بافتا في عام 2008، حيث رشحت لنيل إحدى جوائزها عن فيلم \"اتونميت\" (التكفير عن الذنب) في عام 2008. وخلال سنة الإجازة قالت ناتلي إنها انهمكت \"عميقا في العلاج\". وبعد عودتها إلى العمل في عام 2010، شعرت أنها تشافت وباتت\" جيدة حقا\" وبأنها فجأة لم تعد تهتم بوجهات نظر الآخرين. وباتت نايتلي آخر المشاهير الذين يتحدثون عن تجربتهم مع اضطراب ما بعد الصدمة (PTSD). وكشفت أريانا غراندي عن أنها تعرضت لاضطراب ما بعد الصدمة في أعقاب التفجير الذي استهدف حفلها الموسيقي في مانشستر. وكشفت ليلي ألين أنها عانت من أعراض ذلك في أعقاب موت ابنها حدي�� الولادة في عام 2010. وتحدث ويل يونغ عن أنه عانى من تطور أعراض اضطراب ما بعد الصدمة جراء إخفائه لمثليته الجنسية لسنوات عديدة، وتعرضه للتغول وإساءة المعاملة من زملائه في المدرسة الابتدائية، وفصله عن شقيقه التوأم عند ولادتهما. وفي أغسطس/آب من هذا العام دخلت ميل بي (ميلاني براون) عضوة الفريق الغنائي الإنجليزي \"سبايس غيرلز\" إلى مصحة للمعالجة من اضطراب ما بعد الصدمة، في أعقاب طلاقها وموت والدها. وقالت : \"إذا قيض لي أن اسلط الضوء على قضية الألم واضطراب ما بعد الصدمة والأشياء التي يحرص الرجال والنساء على إخفائها، سأفعل\".", "doc2": "Keira Knightley yeni filmi Colette-i təqdim edir Aktrisa bildirib ki, Pirates of the Caribbean və Love Actuallyfilmlərindən sonra bir il fasilə götürməli olub. Uğurlarına baxmayaraq, tənqidlərin onda \"fərsiz\" olduğu hissini yaradıb, Knightley deyib. O deyib ki, evi tərk etməyə belə qorxurdu. Keira Knightley-in məşhurluğu Bend it Like Beckham, Pirates of the Caribbean və Love Actuallyfilmlərindən sonra sürətlə artıb. \"Kənardan baxmaq çox rahatdır - uğur dalınca uğur! Lakin əslində isə eşitdiyin yeganə şey tənqid olurdu\", o, Hollywood Reporter Awards Chatter müsahibəsində deyib. Knightley bildirib ki, məşqlərdə iştirak edə bilməməsi onu bədbin olmağa sürükləyib. \"Sözün əsl mənasında özümü fərsiz hesab edirdim\", aktrisa etiraf edib. Bu hiss hətta 2005-ci ildə Pride and Prejudice filmindəki roluna görə Oscar mükafatı qazanmasından sonra da davam edib. \"Elə bil heç bu dünyada deyildim və elə bil insanlar əcaib görünüşümü müzakirə edirdilər. Mənsə heç nə anlamırdım\", o əlavə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-55080700", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38965858", "doc1": "وكان فلين من بين مساعدين سابقين للرئيس ترامب أدينوا خلال تحقيق لوزارة العدل في التدخل الروسي المزعوم في الانتخابات الرئاسية الأمريكية عام 2016. واعترف في عام 2017 بالكذب على مكتب التحقيقات الفيدرالي بشأن الاتصالات مع المبعوث الروسي، ثمّ حاول سحب اعترافاته. وتفاعل فلين مع إعلان الرئيس، من خلال نشر تغريدة تحتوي على رمز للعلم الأمريكي وآية من الإنجيل. وتقول الآية: \"فيحاربونك ولا يقدرون عليك، لأني معك، لأنقذك، يقول الرب\". مواضيع قد تهمك نهاية ويرى أنصار فلين أنه كان ضحية محاولات من قبل إدارة الرئيس السابق باراك أوباما للتشكيك في شريعة إدارة ترامب بمزاعم حول تدخل روسي في الانتخابات. وقاد جيرولد نادلر، رئيس اللجنة القضائية في مجلس النواب الأمريكي، إدانة الديمقراطيين لقرار ترامب العفو عن فلين. وأصدر بياناً سريعاً قال فيه: \"هذا العفو غير مستحق، وغير مبدئي، وصمة أخرى على إرث الرئيس ترامب المستمر في التقلص بسرعة\". من هو مايكل فلين؟ كان من أوائل المؤيدين المتحمسين لترامب خلال حملة عام 2016 الرئاسية، على الرغم من أنه لطالما كان ديمقراطياً خلال حياته قبل ذلك. وكان فلين من بين التعيينات الأولى للرئيس الجديد - إذ عيّنه ترامب بعد أيام فقط من فوزه في الانتخابات. واتفق الطرفان على العديد من القضايا، بما في ذلك مزايا توثيق العلاقات مع روسيا، وإعادة التفاوض بشأن الاتفاق النووي الإيراني، ومكافحة التهديد الذي يشكله تنظيم الدولة الإسلامية. لكن باراك أوباما كان قد حذّر من توظيف فلين. ففي عام 2014، أقالت إدارة أوباما فلين من منصبه كرئيس لوكالة استخبارات الدفاع. واشتكى فلين، الذي خدم ثلاثة عقود في الجيش الأمريكي، من الإطاحة به حينها لقوله حقائق قاسية عن الحرب على التطرف الإسلامي، على حد تعبيره.", "doc2": "Ehtimallara görə, cənab Flynn cənab Trump-ın hakimiyyətə gəlməsindən əvvəl Rusiya səfiri ilə ABŞ sanksiyalarını müzakirə edib. Onun müzakirə barədə rəsmi şəxsləri yanlış bilgiləndirdiyi deyilir. Bundan əvvəl ABŞ-ın kütləvi informasiya vasitələri xəbər verib ki, Ədliyyə Departamenti ötən ayın sonunda əlaqələr barədə Ağ Evə xəbərdarlıq edib. Onlar deyiblər ki, cənab Flinn Rusiya şantajı üçün uyğun ola bilər. Yüksək vəzifəli Demokratlar cənab Flinn-in qovulmasına çağırıb. Adi vətəndaşlar üçün ABŞ diplomatiyasının aparılması qanunsuzdur və zənglər ötən il cənab Flynn administrasiyaya təyin edilməmişdən əvvəl baş verib. Ağ Evin bəyanatında deyilir ki, general Joseph Keith Kellogg müvəqqəti əvəzləyici kimi təyin olunub. İstefada olan ordu general-leytenantı cənab Flynn Rusiya səfiri Sergey Kislyak ilə sanksiyaları müzakirə etdiyini təkzib etmişdi və vitse-prezident Mike Pence də açıq şəkildə onun adından ittihamları təkzib edib. Lakin cənab Flynn sonra Ağ Evə deyib ki, sanksiyalar müzakirə mövzusu olmuş ola bilər. Kremlin mətbuat katibi Dmitri Peskov bazar ertəsi jurnalistlərə bildirib ki, cənab Flynn və cənab Kislyak sanksiyaların ləğvini müzakirə etməyib. Bir neçə Demokrat Nəzarət Komitəsinin sədri Jason Chaffetz-I cənab Flynn-in Rusiya ilə əlaqələrinin araşdırılmasına çağırıb. Hadisələr necə irəliləyib? Orduda 30 ildən çox təcrübəsi olan Joseph Keith Kellogg Vyetnam, Kamboca, Panama və Körfəzdə xidmət edib Onun yerinə kim keçəcək? İstefada olan general-leytenant Joseph Keith Kellogg milli təhlükəsizlik üzrə müşavir vəzifəsini icra edən təyin olunub. Orduda 30 ildən çox təcrübəsi olan general Vyetnam, Kamboca, Panama və Körfəzdə xidmət edib. O, seçki kampaniyası zamanı cənab Trump-a milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə məsləhətlər verib və yeni administrasiyasının Milli Təhlükəsizlik Şurasında rəis təyin edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47116308", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47121705", "doc1": "تتفوق النساء على الرجال في متوسط الأعمار حول العالم، بما في ذلك نيبال وكان متوسط العمر المتوقع عند الولادة لسُكان العالم هو 72 عاما في 2016 بحسب منظمة الصحة العالمية. لكن عند توزيع هذا المتوسط بحسب النوع، حصلت النساء على 74 عاما وشهرين، بينما حصل الرجال على 69 عاما وثمانية أشهر. وبحسب إحصاء عام 2010 في الولايات المتحدة، فقد تخطى 53,364 شخصا حاجز المئة عام. كان بينهم 9,162 فقط من الرجال مقابل 44,202 من النساء. لماذا إذن يزيد متوسط أعمار النساء على الرجال؟ وما الذي يعطيهن ذلك التفوق؟ الاحتفال بعيد الميلاد المئة أكثر انتشارا بين النساء مقارنة بالرجال دعونا نبحث في ثلاثة أسباب: 1.الجينات يضم مؤشر الوفيات في الوقت الراهن معلومات عن 40 دولة، بينها السويد وفرنسا منذ عام 1751 و1816. لكن المعلومات عن دول مثل اليابان وروسيا لم تتوفر إلا منذ أواسط القرن العشرين. وأظهرت قاعدة البيانات لكل عام في كافة الدول أن متوسط الأعمار المتوقعة للنساء تتجاوز الرجال. ويبدو أن الرجال منذ البداية مستهدَفون بسبب تركيبتهم الجينية. تمتلك النساء مجموعتين من كروموسومات X الأجنة يقول البروفيسور، ديفيد جيمز، من جامعة رويال كوليدج في لندن: \"تموت الأجنة الذكور بمعدلات أعلى من الأجنة الإناث\". أحد الأسباب المحتملة يمكن أن يعود إلى الدور الذي تلعبه الكروموسومات المحددِّة للنوع. ويوجد عند النساء كروموسوما XX بينما يوجد عند الرجال XY، وهذه الكروموسومات تحتوي على جينات. وتحتوي الكروموسومات من نوع X على الكثير من الجينات المساعِدة على البقاء على قيد الحياة. ويقول دافيد جيمس لبي بي سي: \"إذا كنت تعانين خللاً جينيا في كروموسوم X فإنك كامرأة لديك رديفا احتياطيا، بخلاف الرجال فليس لديهم هذا الرديف\". وتقول لورنا هاريس، الأستاذة بجامعة إكسيتر، \"تتعرض الأجنة الذكور إلى الوفاة أكثر بنسبة تتراوح بين 20 إلى 30 في المئة في أواخر فترة الحمل. كما أنها أكثر عرضة للولادة قبل أوانها بنسبة 14 في المئة، ويكون المواليد الذكور، في الغالب، أكبر حجما، ما يجعلهم أكثر عرضة للإصابة بجروح أثناء ا��ولادة\". وفي عالم الطيور، لدى الذكور نسختان من كروموسومات X وتعيش فترة أطول من الإناث. لدى ذكور الطيور نسختان من كروموسومات X 2.الهرمونات في فترة المراهقة، ينتقل الفتيان والفتيات إلى مرحلة البلوغ تبعا لتغيرات هرمونية. هرمون التستوستيرون، الذي يجعل الجسم أكبر وأقوى، مسؤول عن معظم صفات الذكورة - كعمق الصوت ونمو شعر الصدر. وترتفع معدلات الوفيات بين الذكور أثناء ارتفاع نسبة هرمون التستوستيرون، والذي يحدث في أواخر مرحلة المراهقة. ويقول خبراء إن ذلك يمكن أن يُعزى إلى انغماس الرجال في أنشطة مرتفعة المخاطر كالاقتتال وقيادة الدراجات والسيارات بسرعات فائقة، فضلا عن الانتحار. وقبل أعوام قليلة، حلل الباحث الكوري هان-نام بارك تفاصيل سِجلات البلاط الإمبراطوري لأسرة تشوسون الملكية في كوريا في القرن التاسع عشر. وفحص الباحث تفاصيل سِجلات 81 من \"الخصيان\"، أي الذين جرى استئصال خصياتهم قبل سن البلوغ. وخلُص إلى أن الخصيان عاشوا نحو 70 عاما مقابل متوسط 50 عاما فقط للرجال الآخرين في البلاط. حتى أن ثلاثة من هؤلاء الخصيان احتلفوا بعيد ميلادهم المئة. أعداد صرعى الحروب أكثر بين الرجال على نحو لا يقارن مع النساء ورغم أن دراسات أخرى لأنواع أخرى من الخصيان لم تظهر مثل هذه الفروق الواضحة، إلا أنه يبدو بشكل عام أن البشر (والحيوانات) منزوعي الخصيتين يعيشون عمرًا أطول. ويُنظر إلى هرمون الاستروجين المسؤول عن الرغبة الجنسية لدى الإناث كـ \"مضاد للأكسدة\"، بمعنى أنه يتصدى للكيماويات السامة المسببة لإجهاد الخلايا. وخلصت تجارب على الحيوانات، إلى أن، وبعكس حالة الذكور، الإناث اللواتي يعانون نقصًا في هرمون الاستروجين يعمرن أقل من اللواتي ليست لديهن نفس المشكلة. وقدّم باحثون في إسبانيا دراسة بحثية عام 2005 كرّست لارتباط هرمون الاستروجين بالجينات المصاحبة لطول الأعمار، بما فيها تلك الجينات المتعلقة بالإنزيمات المضادة للأكسدة. ويُسهّل الاستروجين كذلك عملية التخلص من الكوليسترول الضار وبالتالي يوفر شيئا من الحماية ضد أمراض القلب. يساعد هرمون الاستروجين المسؤول عن الجنس لدى الإناث في مقاومة الكوليسترول الضار المسبب لأمراض القلب 3.الاحتلال والسلوك في الأماكن الموبوءة بالصراع، يقصُر متوسط أعمار الذكور. لكن في المناطق التي تقل فيها الرعاية الصحية، تموت بعض النسوة أثناء الولادة. وثمة عوامل كالتدخين وتناول الكحول والإفراط في الطعام قد تفسّر جزئيا سبب اختلاف حجم الفجوة بين أعمار الجنسين من بلد إلى آخر. ويبدو أن الرجال الروس، على سبيل المثال، يعيشون لفنرة أقل بنحو 13 عاما، ويعود ذلك جزئيا إلى الإفراط في تناول الكحول. تتردد السيدات على عيادات الأطباء أكثر مما يفعل الرجال أطول عمرا لكن ليس أكثر صحة لكن هذا التفوق للمرأة ليس كاملاً؛ فعلى الرغم من أن النساء يعشن عُمرًا أطول، إلا أنهن يعانين أمراضًا أكثر من الرجال، ولا سيما في أعمار متقدمة. وتميل النساء بين 16 إلى 60 عاما إلى زيارة الأطباء أكثر من الرجال في نفس الفئة العمرية في مختلف الدول. ويقول ستيفن إن أوستاد وكاثلين إي فيشر من جامعة ألاباما في تقرير نشرته دورية سيل بريس المتخصصة في الطب الحيوي: \"في المجتمعات الغربية، تزور النساء الأطباء أكثر وتتناولن عقاقير أكثر وتتغيبن عن العمل أكثر وتقضين أياما في المستشفيات أكثر من الرجال وذلك لأسباب صحية\". ورصد الباحثان ارتفاعًا في مواج��ة النساء لمصاعب جسدية في مراحل عمرية متقدمة أكثر من الرجال في بلدان: بنغلاديش، الصين، مصر، غواتيمالا، الهند، إندونيسيا، جامايكا، ماليزيا، المكسيك، الفلبين، تايلند، وتونس. من المرجح أن تتناقص الفجوة بين متوسط الأعمار بين الجنسين في المملكة المتحدة خلال العقدين المقبلين الفجوة تلتئم تشير دراسات حديثة إلى أن الفجوة بين الجنسين في متوسط الأعمار ستتقلص في المستقبل القريب. وتقول دراسة أجرتها جامعة إمبريال كوليدج في لندن إن الفجوة بين الإناث والذكور ستكون عاما واحدًا وتسعة أشهر فقط بحلول عام 2030 في المملكة المتحدة. ومن المتوقع أن يعيش المواليد الذكور في المملكة المتحدة في هذه الأيام 79 عاما وشهرين مقابل 82 عاما وتسعة أشهر للمواليد من الإناث - طبقا لمكتب الإحصائيات الوطني. وتوصلت دراسة أخرى، أشرف عليها البروفيسور ليز مايهو الأستاذ بكلية كاس لإدارة الأعمال، إن أعمار الذكور والإناث ستتقارب بحلول عام 2032. ونقلت صحيفة الغارديان البريطانية عن مايهو القول إن \"التراجع العام في استهلاك التبغ والكحول أفاد الرجال بصورة أكبر، لأنهم يميلون إلى التدخين وتناول الكحول أكثر من النساء. كما أننا اتخذنا خطوات واسعة على صعيد أمراض القلب المنتشرة بين الرجال أكثر من النساء\". وفي البلدان التي تنخفض فيها الوفيات جرّاء حوادث السير، فإن ذلك يساعد في إضافة المزيد من السنين لعمر الرجل.", "doc2": "Kişilərlərə nisbətən qadınların ömür uzunluğu bütün dünya boyu, o cümlədən Nepalda da daha böyükdür. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına (ÜST) görə, dünyada əhalinin ortalama ömür uzunluğu 2016-cı ildə 72 ilə bərabər olub. Amma qadınlarla kişilərin ömür uzunluğu arasında fərq var: qadınlar üçün bu göstərici 74 il 2 aydır, kişilər üçün isə - 69 il 8 ay. 100 yaşı tamam olanların arasında qadınların sayca daha çox olması ehtimalı böyükdür 2010-cu ilin statistikasına əsasən, həmin ildə ABŞ-da yaşı 100-dən çox olan 53364 insan olub. Onlardan yalnız 9162 nəfər kişi olub, 44202 nəfər - qadın. Görəsən, qadınların kişilərdən daha çox yaşamasının səbəbi nədir? 1. Genlər Dünya boyu bütün ölkələrdə statistik göstəricilər qadınların kişilərdən daha uzun ömür sürdüklərini sübut edir. Göründüyü kimi, bu fərq genetika ilə bağlı ola bilər. Qadınların iki dəst X xromosomları var Rüşeymlər \"Kişi rüşeymləri qadın rüşeymlərilə müqayisədə daha çox sayda ölürlər,\" - University College London-un professoru David Gems deyir. Bunun mümkün səbəblərindən biri cinsiyyəti müəyyən edən xromosomlarla bağlı ola bilər. Qadınların xromsomları XX kimi təsvir olunursa, kişilərdə bu XY kimidir. Xromosomların tərkibində genlər var. X xromosomlarında insanı yaşadan xeyli genlər var. Erkək quşların X xromosomlarının əlavə ehtiyatı var \"Əgər siz qadınsınızsa və sizin X xromosomunuzda bir qüsur varsa onda ehtiyat resursunuz var. Amma əgər kişisinizsə, onda belə resursunuz yoxdur,\" - David Gems BBC-yə deyib. \"Hamiləlik dövrünün son mərhələlərində oğlan körpələrinin ölüm ehtimalı 20-30 faiz təşkil edir. Eləcə də onların vaxtından əvvəl doğulması ehtimalı 14 faiz daha yüksəkdir. Oğlan körpələr daha iri olur və doğuş zamanı onların zədə alması riski daha böyükdür\", - Exeter Universitetinin müəlliməsi Lorna Harries deyir. Amma, misal üçün, quş erkəklərin isə X xromosomlarının ehtiyatı da olur, odur ki, onlar dişi quşlardan daha çox yaşayır. 2. Hormonlar Hormonların təsiri nəticəsində yeniyetməlik dövründə oğlanlar və qızlar kişi və qadına çevrilir. Müharibələr zamanı kişilər daha çox sayda ölür Testosteron hormonu qalın səs və tüklü sinə kimi kişi xüsusiyyətlərinə cavabdehdir, bədəni daha iri və daha güclü edir. Yeniyetməlik dövrünün son mərhələlərində testosteron artdıqca kişilər arasında ölüm faizi də artır. Ekspertlər bunun səbəbini kişilərin dava-dalaşa, avtomobil və velosiped sürməyə, intihara daha çox meyl göstərmələrilə izah edirlər. Müxtəlif araşdırmalardan belə nəticəyə gəlmək olar ki, xayasız insanlar (və heyvanlar) daha çox yaşayır. Digər tərəfdən isə qadın cinsi xüsusiyyətlərinə cavabdeh olan estrogen hormonu \"antioksidant\" kimi də təsirə malikdir, yəni bu hormon hüceyrələri zəhərli kimyəvi maddələrdən təmizləyir. Heyvanlar üzərində aparılan təcrübələr göstərib ki, estrogen çatışmazlığı olan dişi heyvanların ömrü belə qüsuru olmayan dişi heyvanların ömründən daha qısa olub. Qadın hormonu estrogen ürək xəstəliklərinə gətirən pis xolesterollun qarşısını almağa kömək edir. Estrogen eləcə də pis xolesterolu yox etdiyindən bu hormon ürək xəstələrindən, müəyyən mənada qoruyucu vasitə rolunu da oynayır. 3. İş və həyat tərzi Münaqişələr baş verən ərazilərdə kişilərin ömür uzunluğu qısalır. Səhiyyə sistemi yüksək səviyyədə olmayan ərazilərdə isə qadınlar çox vaxt doğuş zamanı ölürlər. Siqaret, spirtli içki və həddən artıq yemək yeyilməsi ömür uzunluğunun gender fərginin ölkədən ölkəyə nəzərəçarpan dərəcədə dəyişməsinin səbəblərini izah edir. Misal üçün, Rusiyada spirtli içkilər kişilərin ömrünü orta hesabla 13 il qısaldır. Uzun, amma sağlam ömür? Uzun ömür yaşamağın fəsadları da var. Qadınlar daha uzun ömür sürsələr də, xəstəliklərdən daha çox əziyyət çəkirlər. Xüsusən də, yaşlanarkən. Kişilərlə müqayisədə qadınlar həkimlərə daha tez-tez müraciət edirlər Müxtəlif ölkələrdə 16-60 yaş arası qadınlar eyni yaş intervalında olan kişilərlə müqayisədə həkimlərə daha tez-tez baş çəkirlər. Fərq azalmaqdadır Bu yaxınlarda keçirilmiş tədqiqatlar göstərib ki, kişilərlə qadınların ömür uzunluğu arasında fərq yaxın gələcəkdə azalacaq. Britaniyada yaxın 20 ərzində kişilərlə qadınların ömür uzunluğu müddətləri arasındakı fərqin azalacağı gözlənilir. Imperial College London tərəfindən keçirilmiş tədqiqatın nəticələrinə əsasən, Britaniyada qadınlarla kişilərin ömür uzunluğu arasında fərq 2030-cu il üçün 1 il 9 ay təşkil edəcək. Britaniya Milli Statistika İdarəsinin məlumatına əsasən, bu gün Britaniyada doğulmuş körpə oğlan uşağının 79 il 2 ay yaşayacağı proqnozlaşdırılır, körpə qız üçün isə proqnoz 82 il 9 aydır. Cass Business School-da statistika professoru Les Mayhew tərəfindən aparılmış tədqiqatın nəticələrinə əsasən, kişilərin və qadınların ömür uzunluğu 2032 il üçün bərabərləşəcək. Les Mayhew Guardian qəzetinə bildirib ki, \"tütün və spirtli içkilərin istehlakının azalması, ürək xəstəliklərinin qarşısının alınmasında əldə edilən böyük irəliləyiş\" kişilərin ömür uzunluğunun artmasına yol açır. Yol-nəqliyyat qəzalarının sayı azalan ölkələrdə də bu amil kişilərin ömür uzunluğunun artmasına təsir edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140303_ukraine_crimea_ultimatum", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/03/140304_yanukovich_letter_putin", "doc1": "وقال فيتالي تشوركين في كلمة في الأمم المتحدة إن يانوكوفيتش قد تقدم بطلب خطي للرئيس الروسي فلاديمير بوتين. ويحاول العديد من البلدان تبرير تدخلاتها العسكرية بالاعتماد على مبدأ أن حكومة البلد قد طلبت التدخل لاخماد تمرد فيها. ورفض السفراء الغربيون في الأمم المتحدة هذه المحاولات الروسية لتبرير التدخل العسكري. \"إنذار\" وكانت مصادر في وزارة الدفاع الأوكرانية اتهمت الجيش الروسي بمطالبة القوات الأوكرانية في شبه جزيرة القرم بالاستسلام. مواضيع قد تهمك نهاية رفض السفراء الغربيون في الأمم المتحدة هذه المحاولات الروسية لتبرير التدخل العسكري. وقالت المصادر الأوكرانية إن قائد الاسطول الروسي في البحر الأسود اليكسندر فيتكو هدد بشن هجوم على هذه القوات إذا لم تستسلم قبيل فجر الثلاثاء. بيد أن وكالة انترفاكس الروسية نقلت في وقت لاحق عن متحدث روسي نفيه لتحديد أي إنذار نهائي. وقد هدد الاتحاد الاوروبي والولايات المتحدة بفرض عقوبات على موسكو ومنع السفر بسبب تدخلها في شبه جزيرة القرم. \"تعبئة عامة\" وقد بدأت الأزمة في أوكرانيا الشهر الماضي إثر الاطاحة بالرئيس يانوكوفيتش بعد أشهر من الاحتجاجات الجماهيرية المعارضة في شوارع أوكرانيا. ومنذ ذلك التاريخ أرسلت روسيا الآلاف من عديد قواتها العسكرية إلى شبه جزيرة القرم وحوطت القواعد العسكرية كما سيطرت على ��طاراتها. وقال الكرملين إن قواته مطلوبة هناك لحماية المدنيين في المنطقة، حيث أن العديد منهم ناطقون بالروسية ويرحبون بالتدخل الروسي. قائد القوات البحرية الأوكراني يخاطب جنوده بضرورة الوقوف بوجه التدخل الروسي. وقالت موسكو، التي لا تعترف بالحكومة الاوكرانية الجديدة، إن سكان القرم تحت تهديد \" المتطرفين القوميين\" منذ بدء الاحتجاجات في كييف. وقد دعت أوكرانيا إلى التعبئة العامة لمواجهة التدخل الروسي. ولم تطلق حتى الآن أي اطلاقة في المنطقة على الرغم من تشديد روسيا للهجة التهديد في خطابها مع الحكومة الاوكرانية الجديدة. وتقول تقارير ان قادة الجيش الأوكراني في مختلف القواعد العسكرية قد ابلغوا بترك قواعدهم قبل صباح الثلاثاء. وقد اتهم الرئيس الامريكي باراك أوباما ثانية روسيا بانتهاك القانون الدولي قائلا إن موسكو تقف في \"الجانب الخاطئ من التاريخ\". ويقول مسؤولون أمريكيون إنهم يخططون لفرض عقوبات اقتصادية على المنظمات والشخصيات الروسية. كما حضوا موسكو من جديد على سحب قواتها من شبه جزيرة القرم، مقترحين ارسال مراقبين دوليين الى اوكرانيا.", "doc2": "Səfir Çurkin Yanukoviçin Putinə yazdığı məktubun nüsxəsini təqdim edib. Səfir Vitali Çurkin Təhlükəsizlik Şurasında (TŞ) deyib ki, bu barədə prezident Yanukoviç Rusiya prezidenti Putinə şənbə günü məktub yazıb. Hazırda Krım regionunda minlərlə Rusiya qoşunu var. Ukrayna rəsmiləri ötən gün bildirib ki, Rusiya onlara Krım hökümətinə təslim olmaq barədə Ukrayna vaxtilə səhər 7-ə kimi vaxt qoyub. Hələlik heç bir hadisə baş verməyib. Rusiya tərəfi ultimatum verilməsi məlumatını təkzib edib. Rusiyanın müdaxilə cəhdləri onun ABŞ və Aİ ilə ticarət və hərbi əlaqələrini pozub. Qərb diplomatları Rusiyanın bütün dediklərini \"faktsız\" hesab edib. Ukraynanın BMT-dəki səfiri Yuriy Sergeyev deyir ki, Rusiya yarımadaya 16 minə qədər qoşun çıxarıb. De-fakto nəzarət Bununla yanaşı, Rusiya Krımı de-fakto hərbi nəzarətə götürüb. Həmçinin qorxu var ki, belə nəzarət Rusiyapərəst insanların dəstəyilə bütün Ukraynaya yayıla bilər. Ukrayna rəsmiləri ölkənin şərq bölgəsində də Rusiya qoşunları olduğunu bildirir. Krım və onun ətraf rayonlarında qeyri-stabil vəziyyət ötən ay, cənab Yanukoviç devrildikdən bəri davam edir. BMT-də isə səfir Çurkin TŞ-ə devrilmiş prezidentin məktubunun nüsxəsini təqdim edib. Yanukoviçin məktubu O deyib ki, cənab Yanukoviç ölkəsini rusdilli əhali ilə digərləri arasında vətəndaş müharibəsi astanasında təsvir edib. Ukrayna rəsmiləri isə bu fikirləri rədd edib. Cənab Çurkin məktubdan sitat gətirib: \"Mən Rusiya prezidenti cənab Putindən xahiş edirəm ki, RF-nın hərbi qüvvələrini Ukrayna xalqının qorunması, stabillik, qanunçuluq, sülh və legitimliyin yaradılması üçün istifadə etsin\" Səfir bir daha qeyd edib ki, müvəqqəti prezident Aleksandr Turçinov deyil, cənab Yanukoviç legitim liderdir. Qərb diplomatları isə bildirib ki, Rusiya beynəlxalq hüquqa zorakılıq edir. \"Rusiyanın mobilləşməsi təsviri təhdidlərə cavab üçündür\", ABŞ-ın BMT-dəki səfiri Samantha Power deyib. \"Hərbi əməliyyatlar olmayan təhdidlərə görə aparıla bilməz\". Birləşmiş Krallıq səfiri Mark Lyall Grant isə Rusiyanın Ukraynada rus xalqına qarşı terror və hədələr olması fikirlərini rədd edib. \"Aydındır ki, deyilənlər sadəcə Rusiyanın hərbi əməliyyatlarına bəraət qazandırmaq üçün quraşdırılıb. O, məktubu \"mənasız\" hesab edib. Həmçinin bir çox Qərb dövlətləri Rusiyadan Ukraynada hərbi əməliyyatlar etmək fikrindən daşındırmağa çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140503_ukraine_osce_release", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/05/140503_ukraine_osce_observers", "doc1": "كانت جماعة من الانفصاليين المواليين لروسيا تحتجز المراقبين الدوليين السبعة في شرقي أوكرانيا. ويرتبط المراقبون المطلق سراحهم بمنظمة الأمن والتعاون في أوروبا وكانوا محتجزين في مدينة سلوفيانسيك منذ 25 من أبريل/نيسان. وقالت التقارير إن خمسة من الضباط الأوكرانيين كانوا برفقتهم تم تحريرهم أيضا. يأتي ذلك في و��ت أعلنت فيه الحكومة الأوكرانية عن استئناف العملية العسكرية ضد الانفصاليين في شرقي البلاد. ونقلت وكالة أر آي أيه الروسية عن فلاديمير لوكين مبعوث الرئيس الروسي فلاديمير بوتين للتفاوض من أجل اطلاق سراح المحتجزين قوله \"جميع الأشخاص الـ 12 الذين كانوا على قائمتي تم اطلاق سراحهم\". مواضيع قد تهمك نهاية ونقلت وكالة أسوشييتد برس عن قائد المتمردين المحليين فياتشيسلاف بونوماريوف تأكيده لاطلاق سراح المحتجزين. وقال بونوماريوف \" كما وعدناهم، احتفلنا بعيد ميلادي البارحة ثم غادروا. وكما قلت، لقد كانوا ضيوفي\". قالت ميركيل إن إطلاق سراح المراقبين الأوروبيين خطوة إيجابية قد توصل إلى تفاهم. وقالت وكالة أسوشييتد برس إن أحد مراسليها شاهد أحد المراقبين، الكولونيل الألماني أكسيل شنايدر، ومترجمه الأوكراني يسيران بعد اطلاق سراحهم. وكان القادة الغربيين أدانوا احتجاز المراقبين. وقد دعا الرئيس الأمريكي باراك أوباما للمرة الثانية الجمعة إلى اطلاق سراح المراقبين، قائلا إن احتجازهم كان أمرا \"مخزيا\" و\"لا يغتفر\". وكانت المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل قالت في وقت سابق إن اطلاق سراح المراقبين السبعة (أربعة ألمان، ودنماركي وبولندي وتشيكي، سيكون \"خطوة مهمة\" في تخفيف التوتر في المنطقة. يُذكر أن هؤلاء المراقبين ليسوا من بين المشاركين الأساسيين في بعثة المراقبة التابعة لمنظمة الأمن والتعاون في أوروبا التي تم الاتفاق على إرسالها إلى أوكرانيا بعد مفاوضات استغرقت وقتًا طويلًا بين الولايات المتحدة وروسياوالحكومة في كييف. في غضون ذلك، أكدت الحكومة الأوكرانية استمرار العمليات العسكرية ليوم ثان في شرق البلاد. وقال وزير الداخلية الأوكراني، أرسين أفاكوف، إن \"المرحلة الفعالة من العملية سوف تُستأنف فجر اليوم.\" يُذكر أن القوات الأوكرانية قد سيطرت أخيرًا على برج التلفزيون بكراماتورسك التي تبعد 17 كيلو متر عن معاقل الانفصاليين المؤيدين لروسيا بمدينة سلوفيانسك الشرقية. تدور معارك في شرق أوكرانيا بين الانفصالين الموالين لروسيا والمؤيدين لكييف. تتعرض القوات المسلحة الأوكرانية لهجوم من الانفصاليين مما أسفر عن مصرع جنديين. وكتب أفاكوف على صفحته على موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك أنه \"لا توقف\" للعمليات العسكرية. وقالت مراسلة بي بي سي في دونتسك، سارة راينسفورد إنها تحدثت إلى بعض سكان المنطقة والذين أخبروها أن الأهالي في كراماتورسك تحركوا ليلة أمس في محاولة لمنع أفراد مسلحين من دخول المدينة. ونقلت عن وزارة الدفاع الأوكرانية أن \"قتالًا ضاريًا\" تشهده منطقة أندريفكا الواقعة على بعد ستة كيلو مترات من سلوفيانسك. كما تضمنت تصريحات الوزارة أن الانفصاليين الموالين لروسيا هاجموا القوات المسلحة الأوكرانية مما أسفر عن مقتل جنديين، وهو ما أكدته الجماعات الموالية لروسيا. ولكن تلك الجماعات أعلنت أيضًا سقوط ضحايا بين المدنيين، وهو ما لم يتاكد حتى الآن. تأتي العملية العسكرية بعد يوم واحد من معارك ضارية بين جماعات موالية لكييف وانفصاليين في منطقة أوديسا مما أدى إلى اندلاع حريق هائل في مبنى الاتحادات التجارية الأوكرانية. ورجحت تقارير أن الانفصاليين تحصنوا داخل المبنى وتبادل الجانبان القذف بقنابل المولتوف. أسفرت المعارك الضارية التي شهدتها أوديسا عن احتراق عدة مباني هامة. يُذكر أن ضحايا هذه الموجة من القتال بين الجانبين أثارت حربًا كلامية بين دول الغرب وروسيا وأوكرانيا. تضمن قتال الألسنة بين الأطراف المعنية تصريحات صدرت عن إدارة الخدمة السرية الأوكرانية تؤكد أن عناصر من روسيا ومولدوفا تسللت إلى منطقة ترانسنيستريا ومارست التحريض على العنف. على الجانب الآخر، قال بيسكوف إن \"كييف ومن وراءها من قوى الغرب مسؤولون من الناحية العملية عن سفك الدماء ويتحملون المسؤولية كاملةً عما يحدث.\" كما قال رئيس الشرطة المحلية، بيترو لوتسيك، لرويترز إنه تم إلقاء القبض على 130 شخصًا في أعقاب أحداث العنف التي شهدتها أوديسا.", "doc2": "ATƏT müşahidəçiləri aprelin 25-da Slovyansk şəhərinin girişində saxlanılmışdılar. \"Mənim siyahımda olan 12 nəfərin hamısını azad ediblər”, - Lukin deyib. Beləkilə, separatçılar müşahidəçilərlə yanaşı onları müşayiət edən Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşlarını da azad ediblər. Vladimir Lukin müşahidəçilərin azad olunması üzrə danışıqlar aparmaq üçün Ukraynanın şərqinə Rusiya prezidenti tərəfindən göndərilib. Özünü Slovyanskın “xalq meri” elan etmiş Vyaçeslav Ponomaryov şəhərdə vəziyyətin gərginləşməsilə bağlı müşahidəçilərin azad olunacağını bəyan etmişdir. Bu həftə Almaniya kansleri Angela Merkel Vladimir Putini müşahidəçilərin azad edilməsinə yardım göstərməyə çağırıb. ATƏT müşahidəçiləri və onları müşayiət edən Ukrayna zabitləri aprelin 25-də Slovyansk şəhəri girişindəki rusiyapərəst qüvvələrin nəzarət-buraxılış məntəqəsində saxlanılmışdılar. Ötən bazar günü “sağlamlıq durumu” ilə bağlı müşahidəçilərdən biri azad edilmişdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/03/150308_russia_nemtsov_murder", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-37539255", "doc1": "أدخل المشتبه فيهم المحكمة من بابها الخلفي وينحدر أربعة من المشتبه فيهم من منطقة شمال القوقاز وألقي القبض عليهم في جمهورية إنغوشيتيا. ولم تعلن أسماء سوى أثنين من المشتبه فيهم وهما أنزور غوباشيف وزاور دادييف. وتشير تقارير إلى أن الإثنين عملا في كتيبة تابعة لوزارة الداخلية في الشيشان. وأعترف داداييف أمام المحكمة بأنه ضالع في مقتل نيمتسوف. ولا توجد معلومات عن هوية المشتبه به الخامس. مواضيع قد تهمك نهاية وقتل نيمتسوف على جسر قريب من الكرملن بينما كان يسير مع صديقته مساء 27 فبراير/شباط. وتسبب مقتله في صدمة في روسيا. وأطلق الرصاص نائب رئيس الوزراء السابق والسياسي الليبرالي (55 عاما) في الظهر أربعة مرات. ودفن في موسكو يوم الثلاثاء. وأدان الرئيس الروسي فلادمير بوتين مقتل نيمتسوف وطالب بوضع حد للاغتيالات السياسية \"المشينة\" في روسيا. ولكن المعارض البارز أليكساي نفالني اتهم الكرملين باغتيال نيمتسوف لاخضاع المعارضة وسط تفاقم المشاكل الاقتصادية في روسيا. وقتل نيمتسوف قبل يوم واحد من مسيرة نظمها للتنديد بالحرب في أوكرانيا. كما كان نيمتسوف يعد تقريرا يكشف ضلوع روسيا العسكري في النزاع في أوكرانيا. وشارك نحو 50 الف شخص في مظاهرة بالقرب من الكرملين احتجاجا على مقتله في الأول من مارس/آذار وشارك الآلاف في جنازته.", "doc2": "Nemtsovun qətlində şübhəli bilinən şəxslər ittihamları rədd edirlər Prezident Vladimir Putini tənqid edən keçmiş baş nazir müavini Nemtsov keçən il Kreml yaxınlığında qətlə yetirilib. Çeçen əsilli olan müttəhimlərin onun ölümünə görə pul təklif etdikləri iddia olunur. Onlar ittihamları rədd edirlər. Siyasətçinin yaxınları onu öldürən şəxsin heç vaxt tapılmayacağını düşünürlər. Nemtsovun ailə vəkili BBC-ə bildirib ki, istintaq qeyri obyektiv və natamam həyata keçirilib. Vəkilin bildirdiyinə görə, qətlin Rusiyanın ən məşhur binalarından birinə yaxın baş verməsinə baxmayaraq video dəlil ortalıqda yoxdur. Məhkəminin keçirildiyi yerdə təhülkəsizlik tədbirləri gücləndirilib. 55 yaşında qətlə yetirlmiş Nemtsov 1990-cı illərdə Boris Yeltsinin prezident olduğu zaman baş nazirinin birinci müavini olub. Lakin Yeltsinin varisi Vladimir Putinlə ixtilafdan sonra o, müxalif siyasətçiyə çevrilib və iqtisadiyyat, korrupsiya və Ukrayna müharibəsilə bağlı hökuməti tənqid edib. Ölümündən bir gecə əvvəl o, radio vasitəsilə insanları keçirilməsi planlaşdırılan yürüşə dəvət edib. Şübhəlilərdən biri olan Zaur Dadayev Çeçenistan hərbi hissəsində zabit olub Müttəhimlər məhkəmədə şüşə qəfəsdə yerləşdiriliblər Cənab Nemtsova gecə saatlarından Kreml yaxınlığındakı körpünü keçərkən arxadan atəş açılıb və o hadisə yerindəcə ölüb. Hadisə yerində hələ də onun xatirəsinə güllər düzülüb. Cənab Putin qatilləri \"çirkin və həyasız\" adlandırıb və qətldə əli olan şəxslərin cəzalanacağına söz verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52457289", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-52598851", "doc1": "الإنفلونزا الإسبانية تسببت في وفاة عشرات الملايين في دول العالم تسبب ذلك الوباء، الذي درج على وصفه \"بأم الجوائح\"، في موت ما بين 40 إلى 50 مليون إنسان في غضون عامين بين عامي 1918 و1920، حسب احصاءات منظمة الصحة العالمية ومركز السيطرة على الأوبئة الأمريكي. ويعتقد علماء ومؤرخون أن ثلث سكان الأرض- والذين كان تعدادهم آنذاك يناهز 1,8 مليار نسمة - أصيبوا بالفيروس. تسبب ذلك الوباء بخسائر بشرية تجاوزت خسائر الحرب العالمية الأولى التي كانت على وشك الانتهاء عند بدء انتشاره. وبينما يواصل العالم التصدي لأزمة فيروس كورونا، نلقي هنا نظرة على الجائحة السابقة التي أوقفت العالم وكيف كان شكل الحياة بعد انحسارها. مواضيع قد تهمك نهاية 1921 - عالم مختلف جدا كان الطب والعلم في عام 1918 أقل قدرة واستعدادا للتعامل مع الأمراض مما هو عليه الحال اليوم. فكان الأطباء يعرفون بأن سبب الإصابة بالإنفلونزا الإسبانية يأتي من عالم الأحياء المجهرية، وأن بإمكان المرض الانتقال بين شخص وآخر، ولكنهم كانوا يظنون بأن المرض بكتيري وليس فيروسيا. وكانت سبل العلاج محدودة أيضا، إذ لم يكتشف أول مضاد حيوي إلا في عام 1928، أما أول لقاح للإنفلونزا فلم يوفر للعامة إلا في الأربعينيات. الإنفلونزا الإسبانية وقعت في وقت لم يكن الطب بالتقدم الذي هو عليه الآن ومن الأمور المهمة والحاسمة أن العالم كان يفتقر آنذاك إلى أنظمة صحية تشمل الجميع، وكان الصرف الصحي لعموم السكان ما يزال ترفا غير متوفر للجميع. وتقول لورا سبيني، وهي كاتبة متخصصة بالشؤون العلمية ومؤلفة كتاب عن الإنفلونزا الإسبانية وتأثيرها على العالم، \"كان معظم الأطباء في العالم الصناعي آنذاك يعملون إما لحسابهم الخاص أو أنهم كانوا ممولين من جمعيات خيرية أو مؤسسات دينية، ولم يكن بإمكان العديد من الناس الاستفادة من خدماتهم إطلاقا\". أصغر سنا وأفقر حالا ومما زاد الطين بلة إن الإنفلونزا الإسبانية اجتاحت العالم بطريقة مختلفة عن أوبئة الإنفلونزا السابقة، كالوباء الذي انتشر في عامي 1889 و1890، والذي أودى بحياة أكثر من مليون إنسانحول العالم. فكانت أعمار معظم الذين ماتوا جراء الإنفلونزا الإسبانية تتراوح بين الـ 20 والـ 40، معظمهم منالذكور، ربما لأن بؤرة الوباء كانت معسكرات الجيوش المكتظة في الجبهة الغربية في أوروبا إبان الحرب العالمية الأولى، وانتشر المرض عندما عاد الجنود إلى بلدانهم بعد أن وضعت الحرب أوزارها. كما ضرب الوباء الدول الفقيرة بشكل أكثر شدة. فحسب دراسة شارك فيها عدد من العلماء بقيادة الباحث روبرت بارو من جامعة هارفارد ونشرت نتائجها في عام 2020، تسبب وباء الإنفلونزا الإسبانية بموت 0,5 في المئة من سكان الولايات المتحدة (نحو 550 ألف شخص)، بينما فقدت الهند 5,2 في المئة من سكانها (17 مليون حالة وفاة تقريبا). كما كانت الأضرار الاقتصادية هائلة أيضا، إذ يقدر بارو وفريقه أن الجائحة تسببت في انخفاض قيمته 6 في المئة في الناتج المحلي الإجمالي لكل دول العالم. الوباء تسبب في موت الكثير من صغار السن وتقول الكاتبة كاثرين أرنولد، مؤلفة كتاب \"جائحة 1918\"، \"إن خسائر الحرب العالمية الأولى والإنفلونزا الإسبانية تركت خلفها عواقب اقتصادية كارثية\". وكان جدا أرنولد من ضمن الذين قضوا جراء الإنفلونزا الإسبانية في بريطانيا. وتقول \"في العديد من البلدان لم يتبق شباب يمكنهم ادارة المحال التجارية أو العمل في المزارع أو التدريب للمهن والحرف المختلفة أو الزواج لتكوين أسر تأخذ مكان الملايين الذين فقدوا\". \"وأدى شح الرجال المناسبين إلى نشوء ما يطلق عليها \"مشكلة النساء الزائدات\"، إذ لم تكن الملايين من النسوة قادرات على إيجاد أزواج لهن\". النساء في مواقع العمل وبينما لم يسبب وباء الإنفلونزا الإسبانية تغيرات مجتمعية كتلك التي حصلت عقب وباء الطاعون الذي وقع في القرن الرابع عشر، والذي أدى في نهاية المطاف إلى انهيار النظام الإقطاعي، فهو أدى مع ذلك إلى تخلخل التوازن بين الجنسين في العديد من البلدان. توصلت كريستين بلاكبرن، الباحثة في جامعة تكساس أي أند أم الأمريكية، إلى أن شح العمالة في الولايات المتحدة الذي نتج عن الإنفلونزا الإسبانية والحرب العالمية الأولى مهد الطريق للنساء للانضمام إلى القوى العاملة\". وتقول \"بحلول عام 1920، كانت النساء يشكلن نحو 21 في المئة من مجموع العاملين في البلاد\". وفي نفس ذلك العام، صدّق الكونغرس على التعديل الـ 19 للدستور الأمريكي، وهو التعديل الذيمنح النساء حق التصويت. وتضيف بلاكبرن \"هناك ما يكفي من الأدلة للإثبات بأن وباء 1918 أثر على حقوق النساء فيالعديد من البلدان\". كما استفاد العاملون من رفع أجورهم نتيجة شح القوى العاملة. ففي الولايات المتحدة، تشير الإحصاءات إلى أن الأجور التي يتقاضاها العاملون في القطاع الصناعي ارتفعت من 21 سنتا في الساعة في عام 1915 إلى 56 في 1920. إرث صعب للمواليد الجدد كما بحث علماء أحوال الرضّع الذين ولدوا إبان وباء الإنفلونزا الإسبانية، ووجدوا أن هؤلاء أكثر عرضة للإصابة ببعض الأمراض، ومنها أمراض القلب، مقارنة باللذين ولدوا قبل انتشار الوباء وبعده. وأظهرت بحوث أجريت في بريطانيا والبرازيل تراجع فرص الأطفال الذين ولدوا في عامي 1918 و1919 في أن يكونوا موظفين في مراكز رسمية أو أن يكونوا من الحائزين على شهادات جامعية. وتشير بعض النظريات إلى أن الضغوط التي تعرضت لها الأمهات جراء الجائحة أثرت سلبا على تطور الأجنة التي كنّ يحملنها. كما يشير تحليل للمعلومات المتعلقة بالمجندين الأمريكيين المولودين بين عامي 1915 و1922 إلى أن الذين ولدوا في عام 1919 أقل طولا بمعدل 1 ملم من الآخرين. الإنفلونزا الإسبانية ساهمت في تمكين المرأة التعاون الدولي ومقاومة الاستعمار كانت الهند تخضع للحكم الاستعماري البريطاني لأكثر من قرن بحلول عام 1918. ضربت جائحة الإنفلونزا الإسبانية الهند في شهر مايو من تلك السنة، وضربت الهنود بشكل أشد مما أثرت على المقيمين البريطانيين. وتشير الإحصاءات إلى أن معدلات الموت بين الهندوس من الطبقات الدنيا وصلت إلى 61,6 لكل ألف إنسان، بينما كانت بين ذوي الأصول الأوروبية أقل من 9 لكل ألف. واستغل القوميون الهنود هذه الفروق لاتهام الحكام البريطانيين بإساءة إدارة الأزمة. وفي عام 1919، انتقدت مجلة \"الهند الشابة\" التي كان يحررها المهاتما غاندي السلطات البريطانية انتقادا حادا. وجاء في إحدى افتتاحيات المجلة \"لا يمكن لحكومة في أي بلد متحضر أن تترك الأمور على حالتها كما فعلت حكومة الهند خلال هذه الجائحة الرهيبة والكارثية\". إلا أن جائحة الإنفلونزا الإسبانية كشفت أيضا عن أهمية التعاون الدولي، رغم الكوابيس الجيوسياسية التي خلفتها الحرب العالمية الأولى. ففي عام 1923، أعلنت عصبة الأمم، الهيئة الدولية التي سبقت الأمم المتحدة، عن تأسيس منظمةالصحة. كانت المنظمة وكالة فنية أسست أنظمة دولية للسيطرة على الأوبئة، وكان يديرها أطباء عوضا عن دبلوماسيين كما كانت المنظمة الأولى. ولم تؤسس منظمة الصحة العالمية إلا في عام 1948. تطورات في إجراءات الصحة العامة دفعت الأضرار التي سببها الوباء إلى إجراء تطورات في مجال الصحة العامة، وعلى وجه الخصوص في تطوير الطب الاشتراكي. ففي عام 1920، أصبحت روسيا أولى الدول التي دشنت نظاما صحيا مركزيا متاحا للجميع. وبعدفترة، دشنت دول أخرى أنظمة مشابهة. وكتبت لورا سبيني \"أسست العديد من الدول أو طورت وزارات للصحة في العشرينيات. كانت هذه الخطوات نتائج مباشرة للجائحة، عندما كان خبراء الصحة العامة مستثنين تماما من الاجتماعات الوزارية أو لم يكن لهم أي دور عدا استجداء الأموال والسلطات من وزارات أخرى\". وتقول جنيفر كول، عالمة الاجتماع في جامعة رويال هولواي في لندن، إن ثنائية الجائحة والحرب غرستا بذور الدولة الرعاية الاجتماعية في كثير من أرجاء العالم. وتقول \"ولدت فكرة أن توفر الدولة الرعاية لمواطنيها في هذا المنطوق، لكثرة عدد الأرامل واليتامى والمعوقين\". إجراءات العزل والابتعاد أتت أكلها إنها قصة شهيرة لمدينتين. ففي سبتمبر 1918، كانت المدن الأمريكية تنظم مواكب للترويج لسندات الحرب لتمويل المجهود الحربي. ولكن اثنتين من تلك المدن اعتمدتا اجراءات مغايرة تماما عندما بدأت الإصابات بالإنفلونزا الإسبانية بالارتفاع. فبينما مضت مدينة فيلادلفيا قدما بخططها، قررت مدينة سنت لوي إلغاء الموكب المقرر. وبعد مضي شهر واحد، كان أكثر من 10 آلاف إنسان قد ماتوا في فيلادلفيا بينما لم يزد عدد الموتى في سانت لوي عن الـ 700. وأصبح هذا الفرق الشاسع درسا نموذجيا لمنافع اتباع إجراءات التباعد الاجتماعي كإستراتيجية للتصدي للأوبئة. وأشار أحد التحاليل للإجراءات التي اتخذت في عدد من المدن الأمريكية في عام 1918 إلى أن تلك المدن التي حظرت التجمعات الجماهيرية الكبيرة وأغلقت المسارح والمدارس والكنائس فيها شهد تعددا أقل بكثير من الوفيات. كما حلل فريق من الاقتصاديين الأمريكيين من جامعة برينستون إجراءات الإغلاق التي طبقت في عام 1918، وتوصل إلى أن المدن التي طبقت إجراءات أكثر شدة شهدت تماثلا اقتصاديا أسرع وتيرة في أعقاب الوباء. مع ذلك، يقدر أن الإنفلونزا الإسبانية فتكت بحوالي 700 ألف أمريكي، ويقول روبرت بارو منجامعة هارفارد إن سبب ذلك هو أن إجراءات الإغلاق رفعت في وقت مبكر. ويقول \"لم تدم الإجراءات لأكثر من 4 أسابيع، خففت بعدها استجابة للضغوط الشعبية\". ويعتقد بارو أن النتيجة كانت ستكون أفضل لو أتبعت إجراءات الإغلاق لحوالي 12 أسبوعا. ويضيف \"من الواضح أن هذا الأمر وثيق الصلة بما يحصل اليوم\". تزايدت نبرة انتقاد غاندي وغيره من الساسة القوميين الهنود للسلطة الاستعمارية في الهند بسبب تعاملها مع الإنفلونزا ��لإسبانية جائحة منسية؟ رغم الدروس العديدة التي طرحتها، ما زالت جائحة الإنفلونزا الإسبانية في العديد من الأوجه جائحة منسية. فمثلها مثل جائحة كوفيد 19، أصابت الإنفلونزا الإسبانية عددا من المشاهير من أمثال الرئيس الأمريكي، وودرو ويلسون، ورئيس الحكومة البريطانية، لويد جورج، وقتلت الرئيس البرازيلي رودريغيس ألفيس. ولكن انتباه العالم كان مركزا آنذاك على الحرب العالمية الأولى وتطوراتها، ربما لأن العديد من الحكومات فرضت حظرا على وسائل الإعلام نشر أخبار عن تأثيرات الوباء في زمن الحرب. وبما أن التغطية الإعلامية للجائحة كانت ضعيفة، لا نجد لها إلا القليل من الذكر في كتب التاريخ والثقافة الشعبية. يقول المؤرخ الطبي مارك هونيغسباوم \"لم نشاهد أي مناسبات تذكارية للإنفلونزا الإسبانية في ذكراها المئوية في عام 2018، ولا توجد إلا القلة من القبور والشواهد للأطباء والممرضات الذين قضوا فيها. كما لا يوجد إلا عدد قليل من الروايات والأغاني والأعمال الفنية من تلك الفترة والتي تشير إلى جائحة 1918\". إحدى الاستثناءات كانت لوحة \"صورة ذاتية مع الإنفلونزا الإسبانية\"، التي رسمها الفنان النرويجي، أدفارد مونش، عندما كان يعاني من الإصابة بالمرض. ويشير هونيغسباوم إلى أنه حتى إصدار عام 1924 للموسوعة البريطانية \"لم يأت حتى على ذكر الجائحة في استعراضها لأكثر الأعوام الحافلة بالأحداث في القرن العشرين\"، وأن أول كتب التاريخ التي ناقشت الوباء لم يصدر إلا في عام 1968.", "doc2": "1918-20-ci illər aralığında baş vermiş pandemiya o dövrdə 2 milyarddan az olan dünya əhalisinin üçdə birinə yoluxmuş və təxminən 20-50 milyon arası adamın ölümünə səbəb olmuşdu. Ölənlərin sayıyla bağlı təxminlərin ən kiçiyi doğru olmuş olsa belə, \"ispan qripi\" həmin illərdə davam edən Birinci dünya müharibəsindən daha çox insan təlafatına gətirib çıxarmışdı. Dünya Covid-19 böhranıyla mübarizənin yollarını axtarmaqdaykən \"ispan qripi\" pandemiyasından sonra dünyada nələr olduğunu yada salaq. 1921-ci ildə dünya tamam başqaydı O illərə nəzər salanda, dünyanın 100 il ərzində xeyli dəyişdiyini görmək çətin deyil. Tibb elminin, o cümlədən, dəqiq elmlərin o dövrdəki imkanları indikindən xeyli azıydı. Həkimlər \"ispan qripi\"nin bəzi mikroorqanizmlərdən qaynaqlandığını və xəstəliyin insandan insana keçdiyini bilirdilər, amma əsas səbəbin virus yox, bakteriya olduğunu düşünürdülər. Müalicə imkanları da çox məhduduydu. Təkcə bunu xatırlamanız yetər ki, ilk antibiotik pandemiyadan 8 il sonra kəşf edilmiş, ilk qrip peyvəndi 1940-cı illərdə icad olunmuşdu. Ən başlıcası isə xalqa pulsuz səhiyyə xidmətləri təklif edən qurumlar hələ mövcud deyildi. \"Pale Rider: The Spanish Flu of 1918 and How it Changed the World\" (\"Solğun atlı: 1918-ci ildəki \"ispan qripi\" və o, dünyanı necə dəyişdi\") kitabında \"ispan qripi\"nin dünyanı necə dəyişdirməsindən bəhs edən Laura Spinney yazır ki, \"Sənayeləşmiş ölkələrdə həkimlərin çoxu özəl müayinəxanalarda və ya yardım quruluşlarıyla dini qurumların açdığı xəstəxanalrda çalışırdılar. Xəstəxanalar insanların böyük əksəriyyəti üçün əlçatmazıydı\". Gənclər və yoxsullar Vəziyyəti daha da pisləşdirən məqamlardan biri \"ispan qripi\"nin əvvəlki pandemiyalardan - məsələn, 1889-90-cı illərdə dünya üzrə 1 milyon insanın həyatına son qoymuş infeksiyadan xeyli fərqli xüsusiyyətlərə malik olmasıydı. Virus daha çox 20-40 yaş arası kişiləri öldürürdü. Bunun əsas səbəblərindən biri xəstəliyin, böyük ehtimal, Birinci dünya müharibəsinin qələbəlik hərbi düşərgələrində başlaması və evlərinə dönən əsgərlər vasitəsilə dünyaya yayılmasıydı. O vaxt pandemiya əsasən kasıb ölkələrə zərər vurmuşdu. Harvard Universitetinin əməkdaşı Frank Barro 2020-ci ildə dərc edilən araşdırmasında yazır ki, ABŞ-da hər min nəfərdən beşi (550 min nəfər), Hindistanda isə 17 milyon insan (5,2%) \"ispan qripi\"ndən ölmüşdü. \"Birinci dünya müharibəsinin və \"ispan qripi\"nin səbəb olduğu ölümlərdən sonra arxada böyük bir iqtisadi xarabalıq qaldı\"- bunu isə \"1918-ci il pandemiyas��\" kitabının müəllifi Catharine Arnold yazıb. Yazıçının İngiltərədə yaşayan nənə-babası da bu xəstəliyin qurbanı olub. \"Bir çox ölkədə pandemiyadan sonra ailənin mağazasını işlədəcək, tarlasını şumlayacaq, heyvanlarına baxacaq, ticarətini idarə edəcək, evlənib nəslini davam etdirəcək gənc kişilərin çoxu ölmüşdü\" - bunlar da Arnoldun yazdıqlarındandır. O qədər çox kişi ölmüşdü ki, milyonlarla qadın ailə qura bilməmişdi. Yeni işçi qüvvəsi - qadınlar Doğrudur, \"ispan qripi\" 14-cü əsrdə feodalizmin sonunu gətirmiş \"Qara vəba\" pandemiyası kimi ictimai dəyişikliyə səbəb olmamışdı, ancaq bir çox ölkədə cinslərin ictimai həyatdakı rolunu kökündən dəyişdirməsi birmənalıdır. Texas A&M Universitetinin araşdırmaçısı Christine Blackburn deyir ki, ABŞ-da çoxsaylı ölümlərdən sonra yaranmış işçi qüvvəsi qıtlığı qadınlara işləmək fürsəti yaradıb: \"1920-ci ildə ölkə miqyasında işçi qüvvəsinin 21%-ini qadınlar təşkil edirdi\". Amerikalı qadınlara səsvermə haqqı tanıyan konstitusiya dəyişikliyi də (19-cu maddə) Konqresdə elə həmin il qəbul edilmişdi. \"1918-ci ildəki \"ispan qripi\"nin bir çox ölkədə qadın haqlarına təsir etdiyini sübut edən dəlillər var\" - Blackburn belə deyir. Qripin iş həyatına başqa bir təsiri işçi qüvvəsi qıtlığı yaşayan bəzi ölkələrdə həmkarlar ittifaqlarının güclənməsi, bəzilərində isə maaşların artırılması olmuşdu. ABŞ-ın rəsmi statistikasına görə, emal sənayesində çalışanların əməkhaqqısı 1915-ci ilədki 21 sentdən 1920-ci ildəki 56 sentə qədər artmışdı. Yeni nəsillər çiyinlərində yüklə doğuldular Mütəxəssislər \"ispan qripi\" illərində doğulan uşaqların da həyatını araşdırıb. Məlum olub ki, bu pandemiyadan əvvəl və sonra dünyaya gələn uşaqlarla müqayisədə onlar ürək problemlərindən və digər xəstəliklərdən daha çox əziyyət çəkiblər. Britaniya və Braziliyada aparılmış araşdırmalar 1918-19-cu illərdə anadan olan uşaqların digərlərinə nisbətən daha az təhsilli olduğunu və daha çox işsiz qaldığını üzə çıxarıb. Bəzi mütəxəssislər hesab edirlər ki, pandemiya dövründə hamilə qalan qadınların çətin həyatı uşaqların ana bətnindəki inkişafına mənfi təsir edib. ABŞ-da hərbi xidmətə çağırılanlara bağlı statistikanın analizi də maraqlı bir fakt aşkar edib - 1915-22-ci illər aralığında doğulanlara aid orduya çağırış məlumatlarından görünüb ki, 1919-cu ildə dünyaya gələnlərin orta boy göstəricisi digər illərdə anadan olanların boyundan təxminən 1 mm az olub. Müstəmləkəçilik və beynəlxalq əməkdaşlıq O dövrdə Hindistan artıq 100 ildən çoxuydu ki, Britaniyanın müstəmləkəsiydi. Bu ölkədə 1918-ci ilin may ayında peyda olan \"ispan qripi\" ingilislərə yerli xalqlardan daha az yoluxmuşdu. Həmin dövrə aid statistikaya görə, virus aşağı kastalardan hesab olunan hinduların hər min nəfərindən təxminən 62-sini, Hindistanda yaşayan avropalılarınsa hər min nəfərindən təxminən 9-nu öldürmüşdü. Pandemiya dövründə Hindistanın milli suverenliyi tərəfdarları ingilis müstəmləkəçilərin böhranı yaxşı idarə etmədikləri barədə ictimai rəyi uca səslə dilə gətirməyə başlayıblar. Mahatma Ghandi-nin 1919-cu ildə dərc etdiyi \"Young İndia\" (\"Gənc Hindistan\") jurnalı Britaniyanın müstəmləkəçi idaəetmə sistemini çox sərt tənqid edib. \"Belə qorxunc və dağıdıcı bir epidemiyanın yayıldığı dövrdə heç bir mədəni ölkənin hökuməti Hindistandakı hökumət qədər bacarıqsızlıq nümayiş etdirməyib\" - jurnalın baş məqaləsində belə yazılmışdı. Birinci dünya müharibəsindən sonra ortaya çıxan böyük geosiyasi problemlərə baxmayaraq \"ispan qripi\" pandemiyası millətlərarası iş birliyinin vacibliyini üzə çıxardı. BMT-nin sələfi sayılan Millətlər Liqası 1923-cü ildə Sağlamlıq Təşkilatını yaratdı - bu, diplomatların yox, səhiyyə mütəxəssislərinin idarə etdiyi və epidemiyalara millətlərarası nəzarət sistemlərini formalaşdıran texniki təşkilatlanmaydı. Bu gün Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) kimi tanıdığımız qurum xeyli sonra - 1948-ci ildə yaradılacaqdı. İctimai səhiyyənin inkişafı Pandemiyanın fəlakətli nəticələri ictimai sağlamlıq məsələsində - tibbi xidmətlərin kütlələrə əlçatan edilməsi sahəsində böyük addımlar atılmasına da səbəb oldu. Sosialit inqilabından sonrakı dövrdə (1920) Rusiya pulsuz tibb xidmət təşkil edən ilk ölkə oldu. Digər ölkələr də təcili sürətdə bu addımı atdılar. Laura Spinney yazır ki, \"1920-ci illərdə bir çox ölkədə səhiyyə nazirlikləri yaradıldı, mövcud olanlar gücləndirildi. Bu, birbaşa pandemiyanın nəticəsiydi, çünki həmin dövrdə tibbi məsələlərlə məşğul olan məmurlar hökumətin iclaslarına buraxılmamışdılar, onlar ehtiyac duyduqları vəsaitləri və səlahiyyətləri əldə etmək üçün digər məmurlara yalvarmalı olmuşdular\". Londondakı Royal Halloway Universitetinin antropoloqu Jennifer Cole hesab edir ki, pandemiya-müharibə kombinasiyası dünyanın bir çox yerində sosial dövlət toxumlarının cücərməsinə gətirib çıxarıb: \"Dövlətin sosial yardım funksiyası bu kontekstdə üzə çıxdı. Pandemiyadan sonra milyonlarla insan dul, yetim və ya əlil qalmışdı. Bu mənada sanki pandemiyalar cəmiyyətlərin analiz edilməsinə yol açır. onlardan sonra toplumlar daha çox bərabərlik tərəfdarı olurlar\". Küçəyə çıxma qadağasının və sosial məsafənin faydaları \"İki şəhərin hekayəsi\" adlı məşhur bir nümunə var. Müharibəni maliyyələşdirmək məqsədilə çap edilmiş dövlət istiqrazlarının təşviqi üçün 1918-ci ilin sentyabrında Amerika şəhərlərində paradlar keçirilirdi. \"ispan qripi\" yayılmağa başlayanda ABŞ-ın Filadelfiya və Sent-Luis şəhərləri bununla bağlı bir-birindən fərqli iki üsul seçildi. Filadelfiyada tədbir planlaşdırıldığı qaydada keçirildi, Sent-Luisdə təxirə salındı. 1920-ci illərdə bir çox ölkədə səhiyyə nazirlikləri yaradıldı, səhiyyə sistemləri təkmilləşdirildi Bir ay sonra Filadelfiyada \"ispan qripi\"ndən ölənlərin sayı 10 mindən çox, Sent-Luisdə isə 700 nəfər olmuşdu. Bu, epidemiyalarda sosial məsafənin faydalı strategiya olması fikrini gücləndirən faktdır. Araşdırmaçılar 1918-ci ildə ABŞ şəhərlərində tətbiq olunmuş bəzi məhdudlaşdırma tədbirlərini müqayisə ediblər. Məlum olub ki, ictimai yığıncaqları ləğv edən, teatrları, məktəbləri və kilsələri daha tez bağlayan şəhərlərdə ölüm faizi daha aşağı səviyyədə qalıb. Küçəyə çıxma qadağasının nəticələrini analiz edən bir qrup amerikalı iqtisadçının gəldiyi nəticə isə bu olub ki, daha ciddi qadağalar tətbiq edən şəhərlərin iqtisadiyyatı epidemiyadan sonra daha tez canlanmağa başlayıb. Unudulmuş pandemiya Bütün bu dərslərinə rəğmən \"ispan qripi\"ni unudulmuş pandemiya hesab etmək olar. Bəlkə də Birinci dünya müharibəsinin kölgəsində qaldığı üçün və müharibə dövründə hökumətlərin pandemiya xəbərlərinə senzura tətbiq etməsi nəticəsində belə olub. Öz zamanında öz miqyasına adekvat səviyyədə eşidilməməsinin və haqqında çox danışılmamasının nəticəsidir ki, tarix kitablarında və toplumun yaddaşında bu pandemiyanın izi elə də dərin deyil. Tibb tarixçisi Mark Honigsbaum deyir ki, \"100-cü ildönümündə belə \"ispan qripi\" pandemiyası yetərincə xatırlanmadı. Haqqında nə kitablar yazıldı, nə mahnılar bəstələndi, nə də şəkillər çəkildi\". Munch-un avtoportreti \"ispan qripi\" illərinə həsr olunmuşdu Bir neçə istisnadan biri məşhur Norveç rəssamı Edvard Munch-un virusa yoluxduğu dönəmdə çəkdiyi \"İspan qripiylə avtoportret\" əsəridir. Honigsbaum bir məsələyə də diqqət çəkir - \"Britannica\" ensiklopediyası 20-ci əsrin hadisələrlə zəngin illəri siyahısına \"ispan qripi\"ni daxil etməyib, bu pandemiya haqqında məlumat tarix kitablarına ilk dəfə 1968-ci ildə salınıb. Bütün bunlara nəzərən deyə bilərik ki, Covid-19 100 il əvvəlki \"ispan qripi\"nin tarixdəki önəmini bizə yenidən xatırlatdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42746652", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-42745109", "doc1": "وقد جرب فريق من جامعة جون هوبكنز الخاصة للأبحاث في الولايات المتحدة طريقة للكشف عن ثمانية أشكال شائعة للمرض. ويطمح العلماء إلى التوصل إلى إجراء فحص شامل للدم سنويا، يمكن من خلاله الكشف المبكر عن الإصابة بمرض السرطان ما من شأنه إنقاذ الكثير من الأرواح. وقال خبراء في المملكة المتحدة إن هذه الأبحاث \"مثيرة للغاية\". لكن أحد الخبراء قال إن مزيدا من العمل الدقيق مطلوب لتقييم فعالية الفحص في الكشف عن أمراض السرطان في مرحلة مبكرة. وتفرزالأورام كميات صغيرة من الحمض النووي والبروتينات المتحولة في مجرى الدم. ويعتمد فحص الدم الجديد على البحث عن طفرات في 16 جينا تنشأ عادة نتيجة السرطان وثمانية بروتينات تُفرز غالبا مصاحبة له. وجرت تجارب الفحص على 1005 مرضى مصابين بسرطانات مختلفة منها المبيض والكبد والمعدة والبنكرياس والمريء والقولون والرئة والثدي، والتي لم تنتشر بعد إلى أنسجة أخرى. ونجح الفحص في الكشف عن 70 ��ي المئة من تلك السرطانات. وقال الدكتور كريستيان توماسيتي، من كلية الطب بجامعة جون هوبكنز، لبي بي سي: \"إمكانية الكشف المبكر للسرطان أمر بالغ الأهمية، والنتائج مشجعة للغاية. كما أعتقد أن هذا الفحص يمكن أن يكون له أثر هائل في خفض أعداد الوفيات الناجمة عن السرطان.\" ويؤكد الخبراء أنه كلما كان الكشف عن الإصابة بالسرطان مبكرا، تزداد فرص علاجه والتعامل معه، علما أن خمسة من أصل ثمانية من أنواع السرطان التي جرى فحصها، لا توجد أي أجهزة أو أدوات للكشف عنها. استخدام فيروس شائع في مكافحة سرطان المخ كوبا تبتكر لقاحاً للحد من انتشار سرطان الرئة بعد تشخيصه إجازة دواء جديد \"يعيد برمجة جهاز المناعة\" لعلاج سرطان الدم ولسرطان البنكرياس أعراض قليلة جدا، ولا يمكن الكشف عنه إلا حين بلوغه مراحل متقدمة، لذلك يموت أربعة من كل خمسة مرضى سرطان البنكرياس في نفس السنة التي تُشخص إصابتهم فيها. وقال الدكتور توماسيتي إن العثور على الأورام في وقت مبكر بحيث يمكن إزالتها جراحيا، يمكن أن يشكل فارقا كبيرا كالفرق بين \"الليل والنهار\" في إنقاذ حياة المرضى. ويجري الآن تطبيق فحص الدم الجديد على أشخاص لم تُشخص إصابتهم بالسرطان. وهذا هو المحك الحقيقي للكشف عن نجاعة هذا الفحص. ومن المرجو أن يكون الفحص مكملا لأدوات الفحص الأخرى مثل التصوير الشعاعي للثدي للكشف عن سرطان الثدي وتنظير القولون للكشف عن سرطان القولون والمستقيم. يمكن لفحص الدم الجديد الكشف المبكر عن سرطان الثدي فحص شامل فحص الدم الجديد \"كانسرسيك\"، الذي ورد في مجلة \"العلوم\"، يعد محدثا لأنه يتتبع طفرات الحمض النووي والبروتينات المُفرزة أيضا. وزيادة عدد الطفرات والبروتينات التي يجري تحليلها، تسمح بتطبيق فحص الدم هذا على مجموعة واسعة من أنواع السرطان. وقال الدكتور جيرت أتارد، قائد الفريق البحثي في مركز التطور والسرطان في معهد أبحاث السرطان في لندن، لبي بي سي \"هذا الفحص يفتح المجال أمام إمكانات هائلة. أنا متحمس جدا، ففحص الدم لتشخيص السرطان دون كل الإجراءات الأخرى مثل المسح الضوئي أو تنظير القولون هو شيء عظيم\". كما أضاف \"نحن قريبون جدا\" من استخدام فحص الدم للكشف عن السرطان لأنه باتت \"لدينا التقنية\". لكنه حذر من أنه لا يزال هناك عدم يقين بشأن ما يجب فعله بعد تشخيص السرطان. ففي بعض الحالات، قد يكون العلاج أسوأ من التعايش مع السرطان غير القاتل الذي لا يشكل تهديدا فوريا على الحياة. كما هو الحال في سرطان البروستاتا لدى الرجال، على سبيل المثال، حيث يتطور السرطان ببطء ويحتاج للمراقبة فقط وليس العلاج.", "doc2": "John Hopkins Universitetində bir qrup alim xərçəngin səkkiz növünü aşkar edən yeni üsulu sınaqdan keçiriblər. Onların məqsədi, xərçəngi xəstəliyin ilkin mərhələsində aşkar edə biləcək illik bir qan analizinin yaradılmasıdır. Sınağın nəticələri digər alimləri də həyacanlandırıb, lakin onlar yeni üsülun effektivliyini daha çox sınaqlarla yoxlamağın lazım olduğunu bildirirlər. Həmçinin oxuyun: Xərçəng şişləri yarananda öz mutasiya olunmuş DNT-lərini və yaratdıqları proteinlərin hissələrini qana buraxırlar. CancerSEEK qan analizi xərçəng xəstəliyində ən çox mutasiya olan 16 gendəki dəyişikliyi və xərçəng şişlərində yaranan səkkiz növ proteini axtarır. Yeni qan analizinin sınağında yumurtalıq, qara ciyər, qarın, mədəaltı vəzi, bağırsaq, qida borusu, ağ ciyər və döş xərçəngi xəstəliyi olan, lakin bu xərçəngin bədənlərinə yayılmadığı 1 005 pasient iştirak edib Sınaqda qan analizi, xərçənglərin 70 faizini aşkar edib. Yeni qan analizi döş xərçəngini də aşkar edir Xərçənglər nə qədər tez aşkar edilərsə, onun müalicəsi o qədər də asanlaşır. Sınaqdan keçirilən xərçənglərin beş növünün əlamətlərini aşkar etmək o qədər çətindir ki, onların erkən axtarışı üçün analiz proqramları mövcüd deyil. Mədəaltı vəzi xərçənginin simptomları çox az olur və bu səbəbdən bu xərçəngdən əziyyət çəkən beş nəfərdən dördü diaqnozun verildiyi ildə ölür. Cancer Research Institute (Xərçəng Tədqiqat İnstitutu), Centre for Evolution and Cancer-də (Təkamül və Xərçəng Mərkəzi) komanda rəhbəri olan həkim Gert Attard deyir ki, yeni analizin \"nəhəng potensialı var\". O, yeni analiz üsulunun xərçənglərin aşkar edilməsi üçün istifadə edilən müxtəlif üsulları tamamilə əvəz etməyə imkanı olduğunu deyib. Sonuncu sınaqda bu qan analizinin ilkin mərhələ xərçənglərin yalnız 40 faizini aşkar etdiyini xatırlatsa da, Cambridge Universitetində xərçəng epidemiologiya professoru Paul Pharoah yeni sınaqların keçirilməsinin lazım olduğunu bildirib. CancerSEEK qan analizinin qiyməti 500 dollardan azdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-40521205", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40534440", "doc1": "Scientists in Japan develop a technique for finding cancerous cells throughout the body ويظهر في الفيديو النسيج الطبيعي للجسم باللون الأخضر، بينما تظهر الخلايا السرطانية باللون الأحمر الغامق. ويقول العلماء، وهم من جامعة طوكيو ومركز رينكن لأبحاث البيولوجيا الكمية، إن تلك التقنية ستساعد في تفسير عملية الانتشار المميتة للمرض. وأُجريت هذه التجربة على الفئران فقط حتى الآن، لكن يؤمل أن تساعد تلك التقنية يوما ما في علاج السرطان في البشر أيضا. ويُعد انتشار الخلايا السرطانية في الجسد لحظة حاسمة، تسمى metastasis، وتعني الانتشار أو الورم الخبيث. وقبل حدوث الانتشار، يكون من السهل احتواء مرض السرطان و علاجه، لكن بعدها يكون ذلك شديد الصعوبة. وعلى الورم نفسه أن يتحور لكي تستطيع أجزاء متناهية الصغر منه الإفلات، والانتقال إلى تيار الدم، وغزو أنسجة جديدة. وقد يؤدي مزيد من الفهم لطريقة حدوث تلك العملية إلى ابتكار أفكار جديدة للعلاج. حيوانات شفافة وحُقنت الفئران بنسيج سرطاني صمم لكي يتألق. ثم ترك الباحثون المرض يتقدم في جسد الفئران، قبل استخدام مواد كيميائية جعلت جسد الفئران وأعضاءها الداخلية شفافة للغاية. وأدى ذلك إلى إمكانية تصوير جسد الفئران بسرعة، واكتشاف موقع أي نسيج سرطاني. وتشرح الدراسة، التي نشرت في دورية \"سِل ريبوتس\"، طريقة نمو السرطان في الرئتين والأمعاء والكبد، قبل انتشاره إلى بقية الجسم. ويقول الدكتور هيروكي ويدا، أحد الباحثين: \"تكشف الصور عن المستعمرات السرطانية بالتفاصيل، التي تكفي لحساب أشكالها وأحجامها، وخصائصها التوزيعية الحاسمة في التمييز بين أنواع الأورام الخبيثة\". وقال ويدا لـ بي بي سي نيوز: \"نحن الآن نطبق هذه التقنية على عينات بشرية سريرية\". وأضاف: \"آمل أن تصفية الأنسجة والتصوير ثلاثي الأبعاد للعينات البشرية سيسهل من عملية تشخيص المرض، ويجعلها أكثر دقة في المستقبل القريب\". وأظهرت مزيد من التجارب كيف يمكن للسرطان أن يتطور خلال الانتشار. وقال الدكتور كوهي ميازونو: \"معظم الخلايا السرطانية تبدو وكأنها تموت خلال دورانها في في تيار الدم، وتفشل في الانتشار\". لكن تلك الخلايا السرطانية تبدأ بعد ذلك في إنتاج إشارات كيميائية، تساعدها على النمو. واختبر الباحثون أثر واحدة من الخلايا تسمى TGF-beta، وظهر أنها حسنت بدرجة هائلة فرص احتلال الخلايا السرطانية لنسيج من الرئة. وأضاف الدكتور ميازونو: \"يرجح جدا أن تتم تلك الخلايا رحلتها، وتشكل نقاطا سرطانية\". ويُعتقد أن تلك التقنية يمكن تطبيقها في تخصصات أخرى، بما في ذلك فهم سلوك خلايا الجسد، في الأشخاص الذين يعانون من أمراض اضطراب المناعة الذاتية.", "doc2": "Laboratoriya şəraitində işıqsaçan bədxassəli hüceyrələr yaradılıb. Tokio Universiteti və RIKEN bioloji mərkəzinin elmi qrupu yeni texnologiyanın xərçəng xəstəliyinin bədəndə necə yayıldığını anlamağa imkan verdiyini bildirib. Yeni üsulu hələlik siçanlar üzərində sınaqdan keçirən alimlər ümid edirlər ki, nəticələr insanın onkoloji xəstəliklərinin müalicəsində də faydalı ola bilər. Xərçəng xəstəliklərinin əksəriyyəti limfa düyünlərində, qaraciyərdə, ağciyərdə və onurğa sütununda metastazların yaranmasına gətirib çıxarır. Metastaz yaranmamışdan əvvəl xərçəngin bədəndə yayılmasının qarşısını almağa və xəstəni müalicə etməyə ümid qaldığı halda, metastazlar əmələ gəldikdən sonra bunu etmək xeyli çətinləşir. Xərçəng xəstəliyi inkişaf etdikdə isə, metastazlar bədənin müxtəlif hissələrində, demək olar ki, eyni vaxtda yaranmağa başlayır. Bəzi hüceyrələr xərçəng şişindən ayrılaraq, bitişdirici toxumalara sızır, qan və ya limfa ilə bədəndə yayılaraq yeni metastazların yaranmasına təkan verir. Bu prosesin dərindən öyrənilməsi xəstəliyin müalicəsini yeni üsullarla aparmağa imkan verə bilər. Siçanların büllurlaşdırılması Laboratoriya şəraitində yaradılmış işıqsaçan bədxassəli hüceyrələr siçanlara yeridilib. Tədqiqatçılar xəstəliyə inkişaf etmək imkanı verdikdən sonra siçanlara büllurlaşdırıcı kimyəvi reaktiv yeridiblər. Beləliklə şəffaflaşan siçan bədənindəki daxili orqanları müşahidə etmək və xərçəngə məruz qalmış toxumaları müəyyənləşdirmək mümkün olub. Laboratoriyada siçana, tərkibində bədxassəli hüceyrələr olan məhlul vurulur. Tədqiqatın nəticələri Cell Reports jurnalında dərc edilib. Məqalədə ağciyər, bağırsaq və qaraciyər xərçəngi kimi xəstəliklər, onların orqanizmdə necə yayıldığı prosesi ətraflı sürətdə izah olunub. Elmi qrupun üzvü doktor Hiroki Ueda deyib ki, \"görüntülər xərçəngə tutulmuş toxumaları kifayətedici dəqiqliklə aşkar edir\". \"Onların biçimi və həcmi müəyyən olunur - bu məlumat metastazların izlənməsi və aşkar edilməsi üçün vacibdir\", - alim vurğulayıb. Kimyəvi siqnallar Hiroki Ueda BBC-ə deyib: \"Biz indi həmin texnologiyanı insan nümunələrində də yoxlayırıq. Umid edirəm ki, yaxın gələcəkdə bu texnologiyanın köməyi ilə diaqnozun qoyulması daha asan, obyektiv və dəqiq bir işə çevriləcək\". Tədqiqatçılar xərçəng hüceyrələrinin orqanizmdə necə yayılmasını izləyə biliblər. Doktor Kohei Miyazono deyib: \"Xərçəng hüceyrələrinin əksəriyyəti qan dövranı vaxtı məhv olur və metastaz yarada bilmir\". Lakin xərçəng hüceyrələri sonradan kimyəvi siqnallar yaratmağa başlayır, həmin siqnallar xərçəng hüceyrələrinin inkişafına kömək edir. Alimlər, TGF-beta adı verilmiş belə siqnallardan birini öyrənərək müəyyən ediblər ki, həmin siqnal ağciyər toxumalarında xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini kəskin sürətdə artırır. \"Bu siqnalların bədəndə yayılmaq və yeni bədxassəli ocaqlar yaratmaq şansı daha yüksəkdir,\" - doktor Miyazono deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-41370820", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41388833", "doc1": "ينجم مرض الملاريا عن طفيلي ينتشر من خلال البعوض مصاص الدماء ولا يمكن القضاء على هذا النوع الخطير من طفيلي الملاريا من خلال تناول العقاقير الرئيسية المضادة للمرض. وظهر المرض في البداية في كولومبيا لكنه منذ ذلك الوقت انتشر في مناطق عدة في تايلاند ولاوس ووصل إلى جنوب فيتنام. وقال الفريق الطبي في وحدة أبحاث الطب الاستوائي في جامعة أكسفورد في بانكوك إن ثمة خطرا حقيقيا من أن يصبح المرض غير قابل للعلاج. وقال أرجين دوندروب، رئيس الوحدة، لبي بي سي: \"نعتقد بأنه تهديد حقيقي.\" وأضاف: \"من المقلق أن هذه السلالة من المرض تنتشر بسرعة في أنحاء المنطقة كلها، ونحن نخشى من أن ينتشر بسرعة أكبر ويصل (في النهاية) إلى أفريقيا\". علاجات غير فعالة وفي خطاب نُشر في دورية لانسيت للأمراض المعدية، أوضح الباحثون أن \"التطور الحديث للمرض\" أظهر مقاومة لمجموعة عقاقير الأرتيميسينين لعلاج الملاريا. ويُصاب نحو 212 مليون شخص في العالم سنويا بالملاريا. والمرض مرض طفيلي ينتشر من خلال البعوض مصاص الدم ويعد قاتلا شهيرا للأطفال. وتعد عقاقير الأرتيميسينين إلى جانب البيبراكين الخيار الأول لعلاج الملاريا. وتطور طفيلي المرض وأظهر مقاومة لعقار البيبراكين، وذلك بعدما أصبح عقار الأرتيميسينين أقل فعالية. وذكر خطاب الفريق الطبي أن ثمة \"معدلات مقلقة من عدم جدوى العقاقير\". وقال دوندروب إن العلاج يخفق بنحو الثلث في فيتنام بينما في بعض المناطق من كولومبيا يصل معدل الإخفاق لنحو 60 في المئة. وتشكل مقاومة العقاقير كارثة في أفريقيا، حيث يحدث نحو 92 في المئة من حالات الملاريا. \"سباق مع الزمن\" وثمة توجه قوي للقضاء على الملاريا في منطقة ميكونغ الكبرى قبل فوات الأوان. وأضاف دوندروب: \"إنه سباق مع الزمن، علينا أن نقضي عليه قبل أن يصبح الملاريا غير قابل للعلاج ونرى مرة أخرى كثيرا من حالات الوفاة\".", "doc2": "Malyariya xəstəliyi ağcaqanadların daşıdığı parazitlər vasitəsilə yayılır Malyariyaya qarşı istifadə edilən ən mühüm dərmanların heç biri ağcaqanadların daşıdığı parazitlər vasitəsilə yayılan xəstəliyin yeni növünə təsiri olmayıb. Daha öncə Kambocada yayılan xəstəliyin Tayland, Laos və Vyetnamda da ortaya çıxdığı bildirilib. \"Çox ciddi bir təhlükə ilə üz-üzəyik. Xəstəliyin yeni növünün regionda bu sürətlə yayılması narahatedicidir və biz qorxuruq ki, xəstəlik daha da yayılaraq Afrikaya da çata bilər\", Oxford Tropik Tibbi Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri professor Arjen Dondorp BBC-ə deyib. Mərkəzin tədqiqatçıları malyariyanın yeni növünün müalicəsiz olması təhlükəsi daşıdığını qeyd ediblər. Uğursuz müalicə Lancet Yoluxucu Xəstəliklər tibbi jurnalında dərc edilən birgə məktublarında mütəxəssislər malyariyanın yeni növündə artemisinin dərmanına qarşı artan dözümlülüyün çox narahatedici olduğunu vurğulayıblar. Ümumilikdə hər il dünyada təxminən 212 milyon insan malyariya xəstəliyinə yoluxur. Xəstəlik, ağcaqanadlar tərəfindən yayılan parazitlər vasitəsilə yayılır və uşaq uşaq ölümlərinə səbəb olan əsas xəstəliklərdən biridir. Malyariyanın erkən müalicəsində artemisinin və piperaquin dərmanlarının kokteylindən istifadə olunur. Ancaq artemisinin daha az təsirli olması ilə, parazitin piperaquin-nə də müqavimət göstərməyə başladığı bildirilib. Tükənən vaxt Cənub-şərqi Asiyada xəstəliklə mübarizəyə böyük dəstək var. Profesor Dondorp deyir ki, \"Bu bir yarışdır - biz malyariyanı onun bir daha çoxlu ölümlərə səbəb olan və müalicə edilməsi mümkün olmayan xəstəliyə çevrilmədən əvvəl məhv etməliyik\". Professor Dondorp, Vyetnamda bu halların üçdə birinin müalicəyə cavab vermədiyini, Kambocanın bəzi ərazilərində isə bu rəqəmin 60 faizə yaxınlaşdığını deyir. Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, xəstəliyin dərmanlara müqavimət göstərməsi, ümumilikdə dünyada malyariya hallarının 92 faizinin olduğu Afrikada faciəvi nəticələrə səbəb ola bilər. Böyük Britaniyanın Welcome Trust tibbi tədqiqatlar mərkəzindən Michael Chew deyib ki, \"bizə məlum olan ən təsirli dərmanlara müqavimət göstərən super malyariya xəstəliyinin yayılması, qlobal miqyasda ictimaiyyətin sağlamlığı üçün ciddi bir təhlükə yarada bilər\". Chew \"Ümumilikdə dünyada malyariya da, daxil olmaqla dərmanlara müqavimət göstərən xəstəliklərin nəticəsində təxminən 700 min insan həyatını itirir. Bunun həlli tapılmazsa, 2050-ci ilə qədər bu rəqəm milyonlara çata bilər\", - deyə əlavə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39543274", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39544400", "doc1": "حاملة الطائرات كارل فينسن والقطع الحربية التابعة للأسطول الثالث في المحيط الهادئ تتحرك في اتجاه شبه الجزيرة الكورية يأتي هذا أياما قليلة بعد إطلاق بيونغيانغ صاروخا تجريبيا، وانزعاج اليابان من تطورات برنامج كوريا الشمالية الصاروخي. وتشهد الولايات المتحدة تعزيزا لامكاناتها الدفاعية، بسبب \"التهديد\" الذي يشكله البرنامج النووي والبالستي في كوريا الشمالية. وطلبت قيادة القوات الأمريكية في المحيط الهادئ من تلك القطع التابعة للأسطول الثالث الابقاء على جاهزيتها، وتواجدها في المنطقة الغربية من المحيط الهادئ، حسب ديف بينهام ا��متحدث الرسمي باسم تلك القوات. وأضاف بينهام أن \"كوريا الشمالية توجد على رأس الأخطار التي تمثل تهديدا في تلك المنطقة، بسبب تصرفاتها غير المسؤولة، وبرنامجها العسكري، الذي يقوض الأمن في المنطقة، وتجاربها الصاروخية والنووية.\" ورحب رئيس الوزراء الياباني شانزو آبي بالالتزام الذي أبداه الرئيس الأمريكي دونالد ترامب، بأمن حلفاء واشنطن والأمن العالمي، وذلك بعد ثاني مكالمة هاتفية بينه وبين ترامب، خلال الأيام الأربعة الأخيرة. واتفقت اليابان وكوريا الجنوبية والولايات المتحدة، أن تبقى على اتصال دائم، وأن تراقب الدول الثلاث تصرف الصين تجاه كوريا الشمالية، خاصة فيما يخص البرنامج الصاروخي والنووي لبيونغيانغ. تجارب الإطلاق الصاروخي لكوريا الشمالية تثير قلق جيرانها خاصة اليابان وكوريا الجنوبية وكانت كوريا الشمالية أطلقت صاروخا باليتسيا يوم الأربعاء الماضي، من ميناء سينبو الشرقي، باتجاه بحر اليابان، حسبما أعلن مسؤولون من الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية. وقالت وزارة الدفاع الكورية الجنوبية إن الصاورخ قطع مسافة تصل إلى نحو 60 كيلومترا. وهذه هي التجربة الأحدث في سلسلة تجارب إطلاق صاروخية تؤكد بيونغيانغ أنها سلمية، لكن الغرب يخشى من أنها قد تكون جزءا من برنامج لتطوير أسلحة نووية. وكان المسؤول الياباني تحدث إلى ترامب هاتفيا يوم الخميس الماضي، يوما واحدا بعد اطلاق بيونغيانغ آخر صاروخ تجريبي، وأكد ترامب لرئيس الوزراء الياباني أن الادارة الامريكية تعتبر تلك التجربة خطيرة وبمثابة استفزاز من كوريا الشمالية.", "doc2": "Carl Vinson adlı hərbi gəmi Koreya yarımadasına yollanıb Carl Vinson Zərbə Qrupu aviadaşıyıcıdan və digər hərbi gəmilərdən ibarətdir. ABŞ Sakit Okeanı Komandanlığı bu yerləşməni təsvir edərək deyib ki, regionda hazırlığı qorumaq üçün tədbirli bir addımdır. Prezident Donald Trump deyib ki, ABŞ tək olsa da Şimali Koreyanın nüvə təhlükəsi ilə bağlı tədbirlər görməyə hazırdır. \"Ehtiyatsız, məsuliyyətsiz və sabitliyi pozan raket sınaqlarına və nüvə silahı imkanı əldə etmək cəhdləri ilə bağlı proqramına görə Şimali Koreya regionda bir-nömrəli təhlükə olaraq qalır\", ABŞ Sakit Okean Komandanlığının sözçüsü Dave Benham deyib. Zərbə qrupu USS Carl Vinson aviadaşıyıcısından, iki idarəolunan raket əleyhinə silahdan və idarəolunan raket kreyserindən ibarətdir. Admiral Nora Tyson-un idarə etdiyi bu zərbə qrupu ballistik raketlərin qarşısını almağa qadirdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-39048098", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38624905", "doc1": "قوات \"سوريا الديمقراطية\" هي تحالف كردي عربي تدعمه أمريكا وقالت مصادر عسكرية كردية إن القوات تمكنت من السيطرة على 15 قرية في دير الزور من أيدي مسلحي التنظيم. وقتلت غارات جوية، لم تحدد هوية منفذها، 11 شخصا في قرية تقع تحت سيطرة التنظيم، وإن لم يتضح إن كان لهذا صلة بتقدم قوات \"سوريا الديمقراطية\". وتأمل تلك القوات في قطع خطوط إمداد تنظيم الدولة الإسلامية من المحافظة الغنية بالنفط، إلى معقله في الرقة في شمال سوريا. ولا تزال قوات الحكومة السورية في دير الزور تقاتل لطرد مسلحي التنظيم الذين يسيطرون على معظم أجزاء المحافظة وعاصمتها. وتأتي تلك التطورات قبل أيام فقط من بدء محادثات للسلام بشأن سوريا في جنيف بسويسرا، بين ممثلي الحكومة والمعارضة، في أول لقاء بينهم منذ نحو عام. روسيا شنت غارات جوية على دير الزور وكذلك التحالف الدولي وقلل مبعوث الأمم المتحدة الخاص بسوريا، استيفان دي ميستورا، من الآمال المتعلقة بتلك المحادثات التي تبدأ الخميس، قائلا إنها تهدف فقط إلى استكشاف احتمال التوصل إلى حل سياسي للصراع. وكان وقف لإطلاق النار يطبق في أنحاء سوريا - فيما عدا المناطق التي تقع تحت سيطرة تنظيم الدولة الإسلامية وجبهة فتح الشام - قد بدأ تنفيذه في ديسمبر/كانون الأول بعد محادثات في كازاخستان. وتوسطت في التوصل إليه روسيا وإيران - حليفا سوريا - وتركيا التي تدعم بعض جماعات المعارضة. هذه هي المرة الأولى التي تتوغل فيها قوات سوريا الديمقراطية بهذا القدر في دير الزور وقالت مصادر عسكرية كردية الثلاثاء إن هذه هي المرة الأولى التي تدخل فيها قوات تحالف \"سوريا الديمقراطية\"، الذي يضم مقاتلين من وحدات حماية الشعب الكردي، ومن جماعات عربية، محافظة دير الزور. ووصف المرصد السوري لحقوق الإنسان، وهو جماعة معارضة، العملية بأنها أكبر توغل لقوات سوريا الديمقراطية في محافظة دير الزور حتى الآن. وكانت المحافظة قد استهدفت في الماضي من قبل غارات التحالف الدولي الذي تقوده الولايات المتحدة، وروسيا أيضا. وساعدت غارات التحالف قوات \"سوريا الديمقراطية\" في السيطرة على مساحات كبيرة من الأراضي في شمال سوريا من أيدي تنظيم الدولة الإسلامية. وقد تقدم مسلحو التنظيم داخل دير الزور في 2015، وفرضوا حصارا عليها العام الماضي، من أجل طرد قوات الحكومة من القاعدة الجوية هناك، ومن المناطق الموازية لنهر الفرات.", "doc2": "Son aylar ərzində bir çox mülki şəxs Deyr əl-Zordan qonşu İraqa qaçıb Hücum nəticəsində onlarla adamın öldüyü deyilir. Suriya İnsan Haqları Müşahidə qrupunun bildirdiyinə görə, 12 hökumət əsgəri və 20 İD döyüşçüsü öldürülüb. Qrupun sözlərinə əsasən İD-in raket hücumu nəticəsində bundan başqa azı 2 mülki şəxs həlak olub. 14 yanvar: Deyr əl-Zor şəhərində hücuma məruz qalan bina 2015-ci ilin əvvəllərindən İD döyüşçüləri şəhərin hökumətin idarə etdiyi hissələrini mühasirəyə alıb. Deyr əl-Zor şəhərinin yarısı və eyni adla tanınan vilayətin əksər hissəsi İD-in nəzarəti altındadır. Deyr əl-Zor, ifratçı qrupun Suriyadakı \"paytaxtı\" kimi tanınan Raqqa ilə qrupun İraqda idarə etdiyi ərazini birləşdirir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/11/131122_north_korea_holds_us_citizen", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39836953", "doc1": "يقال إن ميريل نيومان مهتم بالحضارة الكورية منذ عدة سنوات وقالت وكالة اسوشييتيد برس إنه لم يتسن التحقق من هوية الامريكي المحتجز لأن السلطات الكورية الشمالية لم تسمح للدبلوماسيين بمقابلته. ويأتي التأكيد الكوري الشمالي عقب تصاعد المخاوف على مصير أمريكي يدعى ميريل نيومان كانت التقارير قد قالت إنه احتجز في كوريا الشمالية قبل عدة اسابيع. وجاء التأكيد الكوري من خلال مسؤولين سويديين. وتقوم السويد برعاية المصالح الامريكية في كوريا الشمالية التي لا تحتفظ بعلاقات دبلوماسية مع الولايات المتحدة. وقال ناطق باسم وزارة الخارجية الامريكية إن السفارة السويدية في بيونغيانغ تطالب الحكومة الكورية الشمالية بشكل يومي حق مقابلة الامريكي المحتجز. مواضيع قد تهمك نهاية وقال جفري نيومان إن والده ميريل البالغ من العمر 85 عاما قد اجبر على النزول من الطائرة التي كان يستقلها عند نهاية زيارة لكوريا الشمالية في السادس والعشرين من اكتوبر / تشرين الاول الماضي. وكان نيومان يقوم بزيارة لكوريا الشمالية بصحبة صديق في رحلة سياحية نظمها وكيل سفر معتمد من قبل الحكومة، حسبما افاد جفري نيومان. وحث المسؤولون الامريكيون الحكومة الكورية الشمالية على \"حل المسألة.\" وقال الابن إنه يبدو بأن ميريل نيومان كان قد بحث تجاربه ابان الحرب الكورية مع مسؤولين في كوريا الشمالية في اليوم الذي سبق يوم احتجازه. وكان مقاتل قديم آخر يحمل نفس اسم ميريل نيومان قد منح مؤخرا وسام النجمة الفضية الامريكي لخدمته في الحرب الكورية. وقال هذا إنه من الممكن ان يكون هناك التباس في الاسماء. وكانت وزارة الخارجية الامريكية قد غيرت هذا الاسبوع تعليماتها للمسافرين الامريكيين الى كوريا الشمالية قائلة إن \"المواطنين الامريكيين الذين يدخلون كوريا الشمالية، حتى ان كان ذلك بطريق الخطأ، يحتجزون لفترات طويلة.\" يذكر ان مواطنا امريكيا آخر يدعى كينيث باي محتجز في كوريا الشمالية منذ نوفمبر / تشرين الثاني 2012.", "doc2": "Məlumata görə, Kim Hak-song Pxenyan Elm və Texnologiya Universitetində işləyirdi Pxenyan Elm və Texnologiya Universitetində (PUST) işləyən Kim Hak-song mayın 6-da saxlanılıb, KCNA dövlət agentliyi xəbər verir. Hazırda daha üç nəfər ABŞ vətəndaşı, o cüməldən PUST-da dərs verən Kim Sang-duck, Şimali Koreyada saxlanılır. Keçmişdə ABŞ deyib ki, Şimali Koreya Amerika vətəndaşlarını həbs edərək girov edir. KCNA agentliyinə əsasən Kim Hak-song-un iddia olunan cinayətləri \"müvafiq orqanlar\" tərəfindən \"ətraflı araşdırılır\". Bundan başqa detallar açıqlanmayıb. PUST-da əsasən Şimali Koreya elitasının uşaqları oxuyur. Bu universitet 2010-cu ildə, koreyalı-amerikalı xristian iş adamı tərəfindən təsis olunub. Onu əsasən ABŞ və Cənubi Koreyada yerləşən xristian xeyriyyə təşkilatları maliyyələşdirir. Deyilənə görə, universitetdə bir sıra xarici müəllim dərs deyir. Daha bir ABŞ vətəndaşı Kim Dong-chul ötən il 10 illik ağır əmək cəzası almışdı Tələbə Otto Warmbier 2016-cı ilin yanvar ayında Şimali Koreyada həbs olunmuşdu"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38871497", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38872648", "doc1": "حظر ترامب دخول مواطني سبع دول ذات أغلبية مسلمة تسبب في اندلاع احتجاجات في أنحاء الولايات المتحدة وتهدف الخطوة إلى إلغاء حكم صدر الجمعة من قاضٍ فيدرالي في ولاية واشنطن يقضى بإيقاف حظر ترامب. وهرع حاملو التأشيرات من الدول السبعة المحظورة بموجب قرار ترامب لحجز رحلات إلى الولايات المتحدة، خوفا من أن تقل فرص الدخول إلى البلاد مرة أخرى. وتسبب الحظر الأسبوع الماضي في اندلاع احتجاجات، وأدى إلى حدوث حالات ارتباك في مطارات أمريكية. واندلعت مظاهرات أخرى الأحد في واشنطن وميامي ومدن أمريكية أخرى، إضافة إلى عدد من العواصم الأوروبية. وخرج الآلاف في لندن إلى الشوارع، كما خرجت تظاهرات أخرى أقل حجما في باريس وبرلين وستوكهولم وبرشلونة. ونظم مؤيدو ترامب بعض الاحتجاجات المضادة في الولايات المتحدة. مؤيدو ترامب نظموا احتجاجات ضد تعليق الحظر وسُحبت نحو 60 ألف تأشيرة منذ صدور قرار ترامب التنفيذي. لكن حكم القاضي جيمس روبارت الذي يتعين سريانه فورا أوقف حظر ترامب مؤقتا. ووصف ترامب حكم القاضي روبارت بأنه \"مثير للسخرية\" وتعهد بإعادة الحظر. ويقضي الحظر بتعليق قدوم أي من مواطني العراق وسوريا وإيران والصومال والسودان واليمن وليبيا إلى الولايات المتحدة لمدة 90 يوما. كما علّق القرار برنامج الولايات المتحدة لاستقبال اللاجئين لمدة 120 يوما، وفرض حظرا غير محدد المدة على دخول اللاجئين السوريين. ما الذي يمكن أن تفعله إدارة ترامب؟ ورفعت وزارة العدل الأمريكية رسميا دعوى الطعن في قرار جيمس روبارت. وورد اسم ترامب بصفته رئيسا للولايات المتحدة كواحد من الطاعنين في الحكم، إلى جانب وزير الأمن الداخلي، جون كيلي، ووزير الخارجية، ريكس تيليرسون. وقدّمت الإدارة الأمريكية حُججا مفادها أن حظر السفر صدر لحماية الولايات المتحدة. في غضون ذلك، ندد الرئيس الأمريكي بالقاضي جيمس روبارت في سلسلة من التغريدات بموقع تويتر للتواصل الاجتماعي. وقال في إحداها \"إن رأي المدعي قاضيا، الذي حرم بلادنا من سلطة تنفيذ القانون، سخيف وسيتم إلغاؤه\".", "doc2": "Prezident Trump-ın fərmanı ABŞ-da kütləvi etiraz aksiyaları ilə nəticələnib Gecə saatlarında verilən qərara əsasən viza qadağası yalnız onunla bağlı məhkəmə prosesi bitdikdən sonra icra edilə bilər. Məhkəmə Ağ Evə və qadağaya qarşı çıxan ştatlara işlə bağlı arqumentlərini bazar ertəsinə gədər irəli sürməyə vaxt verib. Cənab Trump-ın keçən həftə imzaladığı qadağa fərmanı ABŞ aeroportlarında qalmaqal yaradıb və kütləvi etirazlara səbəb olub. Şənbə günü Washington, Miami, digər ABŞ şəhərləri və bir neçə Avropa paytaxtında etiraz aksiyaları davam edib. London, Paris, Berlin, Stokholm və Barselonada minlərlə insan etiraz aksiyalarında iştirak edib. Cənab Trump-ın tərəfdarları fərmanı ləğv edən hökmə etiraz ediblər Bəzi ABŞ şəhərlərində Trump tərəfdarları fərmanı dəstəkləyən aksiyalar keçiriblər. Cənab Trump-ın fərmanı qüvvəyə mindikdən sonra təxminən 60 min viza ləğv edilib. Lakin hakim Robart-ın qərarı fərmanın icrasını müvəqqəti olaraq dayandırıb. Hakim Washington və Minnesota ştatlarının fərmana qarşı şikayətlərinin uğurlu olacağını düşündüyünü bildirib. İki ştatın vəkilləri fərmanın konstitusiyaya zidd olduğunu iddia ediblər. Onlar həmçinin qərarın müsəlmanları hədəflədiyini iddia edərək fərmanın din azadlığı hüququnu pozduğunu deyiblər. Cənab Trump hakim Robart-ın qərarını \"cəfəng\" adlandırıb və qadağanı bərpa etməyə vəd edib. Bu qərara əsasən Sudan, Yəmən, Liviya, Somali, İraq, İran və Suriya vətəndaşları 90 gün ərzində ABŞ-a daxil ola bilməz. O, həmçinin suriyalı qaçqınların ölkədə yerləşdirilməsi üzrə proqramın qeyri-müəyyən müddətə dayandırılmasını nəzərdə tutur. Başqa ölkələrdən qaçqınların qəbulu isə 120 gün müddətinə dayandırılır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40577692", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-40580276", "doc1": "يقول أردوغان إن الاتحاد الأوروبي ليس أمرا لا غنى عنه بالنسبة لنا. وأضاف متحدثا لبرنامج \"هارد توك \"إن تركيا \"قادرة على أن تقف على قدميها منفردة\". ونفى أردوغان قيام السلطات التركية بسجن 150 صحفيا، قائلا إن شخصين فقط يحملان الهوية الصحفية مسجونان في تركيا. ويأتي تصريح أردوغان في وقت مددت السلطات التركية اعتقال مديرة فرع منظمة العفو الدولية في تركيا وتسعة أشخاص آخرين. وقد اعتقلت أديل إيسر في الخامس من يوليو/تموز خلال ورشة عمل عن إدارة المعلومات والأمن الإلكتروني مع سبعة ناشطين آخرين في حقوق الإنسان واثنين من المدربين الأجانب في مجال تقنية المعلومات. واُتهم الأشخاص العشرة بأنهم أعضاء في \"منظمة إرهابية مسلحة\"، على الرغم من أن منظمة العفو تقول إن السلطات التركية لم تحدد هذه المنظمة واصفة التهمة بأنها \"أمر يفوق الخيال\". ودق هذا الاعتقال نواقيس الخطر عالميا وزاد من المخاوف بشأن تعرض حرية التعبير للقمع تحت حكم الرئيس أردوغان. \"الاتحاد الأوروبي يضيّع وقتنا\" وتؤثر مثل هذه المخاوف كثيرا على الموقف من طلب تركيا الانضمام إلى الاتحاد الأوروبي، بينما يتهم أردوغان الاتحاد الأوروبي بإضاعة وقت تركيا. يقول أردوغان إن غالبية الأتراك \"لم يعودوا يريدون الاتحاد الأوروبي\" وقال أردوغان لبي بي سي \"نحن مخلصون لكلمتنا إذا يقول لنا الاتحاد الأوروبي بصراحة 'نحن غير قادرين على قبول تركيا في الاتحاد الأوروبي، فإن ذلك سيكون مريحا لنا. وسنبادر إلى تطبيق الخطة بي أو سي\". وأضاف \"الاتحاد الأوروبي ليس أمرا لا غنى عنه بالنسبة لنا ... لذا نحن مسترخون\". وأكمل \"في الماضي، عندما كنت في أول دورة لي في رئاسة الوزارة، كانت تركيا تُوصف بأنها البلد الذي أنجز ثورة صامتة في قمة قادة الاتحاد الأوروبي، لكن الآن الاتحاد الأوروبي نفسه لم يعد يدعونا إلى قمة قادته فحسب، بل ويضيع وقتنا. وهذا هو الوضع الآن\". وشدد أردوغان على أن غ��لبية الأتراك \"لم يعودوا يريدون الاتحاد الأوروبي\" ويعتقدون أن مقتربه إلى تركيا \"مُراء\"، لكنه استدرك بالقول \"على الرغم من كل ذلك سنواصل بقاءنا مخلصين في علاقتنا مع الاتحاد الأوروبي لوقت إضافي قصير، وسنرى ما الذي سيجلبه ذلك لنا\". \"لم يسجن أحد بسبب الصحافة\" وكان أردوغان يتحدث بعد مرور عام تقريبا على محاولة الانقلاب العسكري في تركيا في 15 يوليو/تموز 2016. وقد قتل 260 على الأقل عندما قصف الجنود المتمردون مبان حكومية وقادوا الدبابات في مواجهة حشود من المدنيين. أعضاء في اتحاد الصحفيين الأتراك يتظاهرون ضد أردوغان في اسطنبول ويرفعون لافتة تقول \"كفى\" وتفرض حالة الطوارئ في عموم البلاد منذ نحو 12 شهرا، حيث اعتقل أكثر من 50 ألف شخص وفصل أو أوقف 140 ألف شخص عن أعمالهم. وقد أغلق نحو 160 منبرا إعلاميا، وفصل 2500 من الصحفيين والعاملين في وسائل الإعلام من وظائفهم، بحسب لجنة حماية الصحفيين، لتصبح تركيا أكثر البلدان سجنا للصحفيين في العالم. ويشكك أردوغان بهذا الرقم، إذ قال ، في البرنامج الذي قدمته زينب بدوي \"أنظري، أنت تتحدثين أكثر مني، وتمتلكين حرية أكثر مني. أنت لم تضمني لي حق الحرية (في التعبير) حتى الآن. تجرين مقابلة معي ولكنك لا تعطيني فرصة للحديث\". وأضاف \"لم يسجن أحد بسبب الصحافة هنا، علينا الإقرار بذلك. كتب صحفيو المعارضة الكثير من المقالات المسيئة لي. وحتى مؤخرا فعلوا ذلك في المسيرة (التي خرجت ضد حكومة الرئيس أردوغان واختتمت الأحد)، وهذه المقالات المسيئة مازالت تنشر هناك\". وأكمل \"أولئك الأشخاص الذين داخل السجن، لا يحملون عناوين صحفية. وبعضهم متعاون مع منظمات إرهابية وسجن البعض الآخر لحيازة سلاح ناري، وسجن بعضهم أيضا لتخريب ماكينات الصرف الآلي في المصارف وسرقتها\". وأوضح الرئيس التركي \"أنهم يحملون شارة صحفية ولكن ليس لديهم بطاقة هوية صحفية رسمية، لذا فإنهم يزعمون أنهم صحفيون عبر حمل هذه الشارة. والعدد ليس 170 كما ذكرت الآن... هذه أكاذيب. وقد قلنا ذلك مرارا\". وأضاف \" ثمة صحفيان فعليا في السجن الآن. وعدا ذلك، كل ما يقال عن هذه القضية أكاذيب... وأرجوك دعينا لا نخدع العالم بمثل هذه الأكاذيب\". وشدد الرئيس، البالغ من العمر 63 عاما، على أن معارضيه \"قد اخترقوا القضاء والشرطة العسكرية ووسائل الإعلام. وبهذه الطريقة نظموا، كحشد غوغاء، انقلابا وحاولوا تنفيذه، لقد عملوا معا لإسقاط الدولة، ثم طلبوا اللجوء بوصفهم صحفيين لإنقاذ أنفسهم. وهذا أمر غير مقبول. ولا نخشى أي بيانات أو كتابات في هذه القضية\". \"لا نريد رؤية مسلم يقتل مسلما\" وبعيدا عن الشؤون المحلية التركية سألت بي بي سي الرئيس التركي بشأن دعمه القوي لقطر التي تخضع لحصار من أربع دول عربية بحجة دعمها للإرهاب. دعمت تركيا موقف قطر في مواجهة الدول المقاطعة لها وكان أحد شروط الدول التي تقودها السعودية لرفع الحصار إغلاق قاعدة عسكرية تركية في قطر، وقد رد أردوغان بإرسال مزيد من العسكريين اليها. وردا عن سؤال إن كان يخشى أن تتصاعد التوترات لتستحيل إلى نزاع (مسلح)، شدد أردوغان على أن تركيا لا تريد المشاركة في المواجهة. وقال \"أنظري، الآن تسألينني هذا السؤال، ولكن لماذا لاتسألينه للولايات المتحدة؟ لماذا لا تسألين هذا السؤال لفرنسا؟ ولماذا لاتسألينه لإنجلترا؟\". وشدد أردوغان على القول \"لسنا جزءا من هذه الأزمة، بل بالعكس، نريد أن نشجع الحوار والسلام في منطقة الخليج. ونسارع لإيجا�� حل هنا. لا تفضل تركيا أبدا أن يقتل مسلم مسلما آخر في هذه المنطقة. لا نريد أن نرى قتالا بين المسلمين. لقد جزعنا من ذلك\". وأضاف \"لا نريد أن نرى ما يحدث في اليمن... لا نريد أن نرى تلك التطورات الحاصلة في فلسطين وليبيا. وبات واضحا ما يحدث في سوريا، وواضحا ما يحدث في العراق. وتركيا تدفع الثمن بسبب هذه القضايا. لا نريد ذلك... ولذلك لا نريد ذلك لقطر أيضا\".", "doc2": "HARDtalk proqramının aparıcısı Zeinab Badawi ilə söhbət edən Türkiyə lideri ölkəsinin \"öz ayaqları üzərində\" durmağa qadir olduğunu bildirib. O, həmçinin 150 jurnalistin məhbəsə atıldığını danaraq mətbuat vəsiqəsinə sahib olan yalnız iki nəfərin həbsdə olduğunu vurğulayıb. İfadə azadlığı Recep Tayyip Erdoğanın bəyanatı Amnesty International təşkilatının yerli direktoru ilə yanaşı daha 9 nəfərin həbs müddətinin uzadılmasından sonra səslənir. İdil Eser və daha 7 fəal və iki əcnəbi təlimatçı 5 iyulda keçirilən rəqəmsal və İT idarəçiliyi üzrə təlimlər vaxtı saxlanılıb. Qrup \"silahlı terrorçu təşkilata\" üzvlükdə ittiham olunur. Amnesty bildirir ki, söhbətin hansı təşkilat haqqında getdiyi qeyri-aydındır. Son həbslər Türkiyədə ifadə azadlığının təhlükə altında olduğu barədə narahatlıqlara zəmin yaradıb. Türkiyə liderinin sözlərinə görə onun ölkəsi sözünə sadiqdir. Həmçinin oxuyun: B və C planı Əgər Aİ \"Biz Türkiyəni qəbul edə bilmərik\" deyərsə, biz B və C planlarını işə salarıq, - Recep Tayyip Erdoğan deyib. \"Bizim üçün Avropa İttifaqı əvəzedilməz deyil... Biz rahatıq\". \"İlk dəfə baş nazir olanda Türkiyə Avropa İttifaqı liderlərinin sammitində sakit inqilabı başa vuran bir ölkə kimi səciyyələndirilmişdi. Hazırda isə həmin Aİ bizi liderlər sammitinə artıq dəvət etmir. Onlar həmçinin bizim vaxtımızı itirir\". Türkiyə prezidentinin sözlərinə görə türklərin əksəriyyəti \"artıq Aİ üzvlüyünü istəmir\", və Türkiyə qarşı \"qeyri-səmimi\" münasibət olduğuna inanır. \"Bunlara rəğmən biz Aİ-ə qarşı daha bir müddət səmimi olmaqda davam edəcəyik\", - deyə Recep Tayyip Erdoğan vurğulayıb. \"Görək bu nə ilə başa çatacaq\". Cənab Erdoğanın sözlərinə görə Türkiyə əhalisinin əksəriyyəti \"artıq Aİ üzvlüyünü istəmir\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2012/07/120731_russia_blogger", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-38002319", "doc1": "اليكسي نافالني يغادر مقر لجنة التحقيقات. وكانت تحقيقات فيدرالية في موسكو قد اتهمت الناشط باشتراكه في اتفاق تجاري حول أخشاب بناء في منطقة كيروف قبل ثلاث سنوات ،ما أدى إلى خسارة منيت بها شركة أخشاب مملوكة للدولة. وبلغت الخسائر التي مُنيت بها الشركة جراء هذا الاتفاق ما بين 26 ألفا و40 ألف دولار. وكان يعمل نافالني آنذاك مستشارا غير رسمي لحاكمة منطقة كيروف. وكانت تحقيقات قد أجريت بشأن القضية في وقت سابق لكن مدعين محليين أسقطوها. وقال نافالني الذي مُنع من السفر في وقت سابق إن الهدف من الاتهامات الجديدة هو تشويه سمعته. مواضيع قد تهمك نهاية وشهد مقر \"لجنة التحقيقات\" في موسكو التي وجهت الاتهامات إلى نافالني تظاهرات يوم الثلاثاء مؤيده له. وكان نافالني قد قاد تظاهرات ضخمة ضد الرئيس الروسي فلاديمير بوتين قبل عدة أشهر. وإذا أدين نافالني فمن المتوقع أن يواجه عقوبة السجن لمدة تتراوح ما بين 5 و 10 سنوات.", "doc2": "Cənab Navalnı deyir ki, yenidən keçirilən məhkəmə on siyasi fəlaiyyətini məhdudlaşdıracaq Bundan əvvəl Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi Rusiyadakı məhkəmə dinləmələri vaxtı Aleksey Navalnının hüquqlarının pozulduğunu təsdiqləyib. Ali Məhkəmənin qərarı ilə yeni araşdırma ilk məhkəmənin hökm çıxardığı Kirov şəhərində keçirilməlidir. Cənab Navalnı deyib ki, yeni araşdırma onun siyasi fəaliyyətini məhdudlaşdıracaq, AP agentliyi bildirir. 2013-cü ildə Navalnı Kirov qubernatorunun müşaviri olarkən \"Kirovles\" dövlət şirkətindən 500 min dollar dəyərində meşə materiallarının mənimsənilməsində təqsirli bilinirək 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunub. Daha sonra bu cəza şərtiyə dəyişdirilib. Cənab Navalnı ona qarşı irəli sürülmüş ittihamları siyasi motivli kim r��dd etmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52893444", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52899831", "doc1": "جورج فلويد قمنا بإلقاء نظرة على بعض البيانات المتعلقة بالجريمة والعدالة في الولايات المتحدة، وما تظهره تجربة الأمريكيين ذوي الأصول الأفريقية عندما يتعلق الأمر بالجريمة وتطبيق العدالة. السود أكثر عرضة للقتل تظهر الأرقام المتوفرة للحوادث التي تطلق فيها الشرطة النار على الناس وتقتلهم، أن فرصة مقتل الأمريكيين من أصول أفريقية بإطلاق النار من قبل الشرطة أكبر بكثير مقارنة بعددهم من إجمالي عدد سكان الولايات المتحدة. ورغم أن الأمريكيين من أصل أفريقي يشكلون أقل من 14 في المئة من السكان حسب إحصائيات عام 2019 الرسمية، إلا أنهم كانوا يمثلون أكثر من 23 في المئة من بين كل 1000 حالة إطلاق نار أدت إلى القتل على يد الشرطة. وهذا الرقم ثابت تقريبا منذ عام 2017 في حين انخفض عدد الضحايا البيض منذ ذلك الحين. وفاة جورج فلويد \"جريمة قتل\" مواضيع قد تهمك نهاية إعتقالات أكثر بتهمة تعاطي المخدرات معدل اعتقال الأمريكيين من أصل أفريقي بتهمة تعاطي المخدرات أعلى بكثير من معدل الأمريكيين البيض، رغم أن الاستبيانات تظهر تقارب نسب تعاطي المخدرات بين المواطنين البيض والسود. وفي عام 2018 اعتُقل حوالي 750 شخصاً من بين كل 100 ألف أمريكي من أصل أفريقي بتهمة تعاطي المخدرات، مقارنة بنحو 350 شخصاً من بين كل 100 ألف من البيض. وتظهر الاستبيانات حول تعاطي المخدرات على مستوى الولايات المتحدة، أن البيض يستخدمون المخدرات بمعدلات مماثلة، لكن اعتقال الأمريكيين من أصل أفريقي تجري بمعدلات أعلى. فعلى ىسبيل المثال، وجدت دراسة أجراها اتحاد الحريات المدنية الأمريكية أن الأمريكيين الأفارقة كانوا أكثر عرضة للاعتقال بتهمة حيازة الماريجوانا إذ بلغت فرصة اعتقالهم 3.7 ضعفاً على الرغم من أن معدل تعاطيهم للماريجوانا لا يخلتف كثيرا عن معدل تعاطي البيض. شقيق جورج فلويد يدعو للتظاهر السلمي وترامب يهدد بنشر الجيش سجن المزيد من الأمريكيين الأفارقة يُسجن الأمريكيون السود بمعدل خمسة أضعاف الأمريكيين البيض، وضعف معدل الأمريكيين من أصل إسباني تقريباً، وفقاً لأحدث البيانات. في عام 2018 شكل الأمريكيون من أصل أفريقي حوالي 13 في المئة من سكان الولايات المتحدة، لكنهم كانوا يمثلون ما يقرب من ثلث عدد السجناء في البلاد. وشكل الأميركيون البيض حوالي 30 في المئة من نزلاء السجون، رغم أنهم يمثلون أكثر من 60 في المئة من إجمالي عدد السكان. أي أن هناك 1000 سجين أمريكي من أصل أفريقي من بين كل 100 ألف أمريكي أفريقي، مقابل 200 سجين لكل 100 ألف أبيض. ويُعرف نزيل السجون في الولايات المتحدة بـأنه كل شخص محكوم عليه بأكثر من عام في السجن الاتحادي أو في الولاية. وانخفضت معدلات سجن الأمريكيين من أصل أفريقي على مدى العقد الماضي، لكنهم ما زالوا يشكلون العدد الأكبر من السجناء من أي فئة سكانية أخرى.", "doc2": "Biz ABŞ-dakı cinayət və ədliyyə sisteminə dair bəzi məlumatlara və bu məlumatların necə bir təcrübədən xəbər verdiyinə nəzər saldıq. 1. Afroamerikalıların güllə ilə vurulma ehtimalı daha yüksəkdir Polis tərəfindən atəş açma və ölümlə nəticələnən insidentlərə aid rəqəmlər göstərir ki, əhalinin ümumi sayı ilə müqayisədə afroamerikalıların ölümcül xəsarət alma ehtimalı daha yüksəkdir. 2019-cu ildə afroamerikalılar əhalinin 14 faizdən azını (rəsmi siyahıyaalma rəqəmlərinə görə) təşkil etsələr də, polisin 1000-dən artıq ölümcül atəş açma hadisəsinin 23 faizindən çoxu onların payına düşüb. Bu rəqəm 2017-ci ildən başlayaraq nisbətən sabit qalır, halbuki o vaxtdan bəri atışmada ölən ağ amerikalıların sayı azalıb. 2. Afroamerikalılar narkotikdən sui-istifadəyə görə daha çox həbs edilirlər Əslində, araşdırmaların hər iki qrupda narkotikdən istifadənin təxminən eyni səviyyədə olduğunu göstərməsinə baxmayaraq, 2019-cü ildə narkotik istifadəsinə görə həbs edilən afroamerikalıların sayı həmin ittihama görə saxlanılmış ağların sayını üstələyir. 2018-ci ildə hər 100 min afroamerikalıdan təxminən 750-si narkotik istifadəsinə görə həbs olunub, ağlar arasında belə həbslərin sayı 350-yə bərabərdir. Narkotiklərin istifadəsi ilə bağlı əvvəlki araşdırmalar göstərir ki, ağ amerikalılar narkotikləri təqribən eyni səviyyədə istifadə etsələr də, afroamerikalılar arasında həbslərin sayı daha yüksəkdir. Məsələn, Amerika Vətəndaş Azadlıqları Birliyi tərəfindən hazırlanan tədqiqata əsasən, marixuananın istifadəsinə görə qaradərili vətəndaşın həbs ehtimalı ağlarla müqayisədə 3,7 dəfə artıqdır. Hərçənd ki, istehlak səviyyəsi təxminən eynidir. 3. Afroamerikalılar daha çox məhkum olunur Ən son məlumata görə, afroamerikalılar ağ amerikalılardan beş dəfə artıq məhkum olunur. İspandilli amerikalılarla müqayisədə isə, onlar iki dəfə artıq həbsə atılır. 2018-ci ildə afroamerikalılar ABŞ əhalisinin təxminən 13 faizini təşkil edib, bu arada məhbusların üçdə biri qaradərililərlə təmsil olunur. ABŞ sakinlərinin 60 faizdən çoxu ağlardan ibarət olsa da, onlar məhkumların təqribən 30 faizini təşkil edir. Hər 100.000 afroamerikalının payına düşən məhbusların sayı 1 faizə yaxındır, ağlarda bu nisbət 0,2 faiz təşkil edir. Son 10 ildə həbsxanalarda afroamerikalı məhbusların sayı azalmaqdadır, lakin digər irqlərlə müqayisədə onlar hələ də üstünlük təşkil edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2016/08/160810_fertility_diet_health", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/analysis/2016/08/160811_fertlity_diet_gch", "doc1": "يعتقد أن لحمض الفوليك صلة بتراجع مخاطر الإصابة بتشوهات خلقية إذا تناولته المرأة قبل شهر من الحمل. يعتقد البعض أن المحار منشط جنسي طبيعي، ويثني آخرون على الباذنجان. وقال تجار صيني لبي بي سي إن \"البقوليات وفول الصويا تساعد النساء على إنتاج المزيد من البويضات\". ولطالما كانت العلاقة بين الطعام ومدى تأثيره على القدرة الإنجابية موضوعا مهما في التراث الشعبي والأديان والطب منذ آلاف الأعوام. كما يحظى الأمر بأهمية بالنسبة للكثير من المقبلين على الإنجاب. مواضيع قد تهمك نهاية ومن الصعب الحصول على أرقام يعتمد عليها بخصوص معدلات الخصوبة عالميا، بحسب الصحفية لدى بي بي سي إميلي توماس. لكن الإحصائيات الرسمية الصادرة عن مراكز السيطرة على الأمراض الأمريكية يظهر أن حوالي 12 في المئة من النساء بين 15 و44 عاما يواجهن صعوبة حتى يصبحن حوامل أو في المحافظة على الجنين حتى انتهاء مدة الحمل الطبيعية. ولذا، إلى أي مدى يمكن للطعام أن يساعدهن؟ هل يمكن أن يزيد الطعام من معدل الخصوبة؟ برنامج \"فود تشين\" الذي تبثه بي بي سي نظر فيما تناولته الدراسات العملية بشأن ذلك. يعتقد البعض أن المحار منشط جنسي طبيعي، ويثني آخرون على الباذنجان. ارتبطت وفرة الطعام تاريخيا بالإنجاب، فنهاية الحرب العالمية الثانية، مثلا، أدت إلى طفرة في المواليد داخل أوروبا، حيث ارتفعت معدلاتها بنسبة تجاوزت 30 في المئة داخل دول مثل انجلترا خلال أقل من عامين. ومن بين أسباب زيادة معدلات الإنجاب بعد الحرب الطفرة في معدلات الزواج. لكن الكثير من الزيادات الكبيرة في نسب السكان في التاريخ فُسرت على أن لها بتغيير في كمية أو نوعية الطعام المتاح. ويقول تيم كولر، أستاذ علم الإنسان في جامعة ولاية واشنطن: \"بدأت الذرة يصبح عنصرا مهما في الوجبات حوالي 300 سنة قبل الميلاد، ولذا بدأت معدلات المواليد في الارتفاع مع زيادة الاهتمام بالذرة\". ويضيف: \"أدت زيادة النشويات في الطعام إلى تحسن توازن الطاقة لدى النساء، وأصبحن ينتجن بويضات بشكل أفضل، ولذا ارتفعت معدلات المواليد بسبب هذه الظروف\". لكن مع وفرة الطعام، بدأت عوامل أخرى تظهر - مثل نوعية الطعام. ويؤكد جورج تشافارو، الأستاذ في كليتي الطب والصحة العامة بجامعة هارفارد، أن أخصائيي الخصوبة قد بدأوا يعتبرون الطعام عنصرا مهما الإخصاب. وأضاف: \"كانت فكرة يصعب ترويجها لأخصائيي الخصوبة، لكن الأدلة أشارت إلى أن الطعام ونمط الحياة أمر مهم.\" وقال إن معدلات النجاح في علاجات الخصوبة ظلت مستقرة خلال العقد الماضي على الرغم من التطور العلمي، ولا ينتظر أن تتحسن بشكل كبير في فترة قريبة. وأكد على أنه \"من مصلحة الجميع بما فيها شركات الأدوية أن تحدد طرق أخرى لتحسين معدلات النجاح، ولذا فإن ثمة اهتمام كبير بعوامل يمكن تغييرها مثل النظام الغذائي\". ولطالما أصبح السلوك القابل للتعديل - أو ما يمكن للمرء القيام به من أجل تحسين مستوى الخصوبة - موضع تكهنات ومصدر جدل بين الخبراء في المجال الطبي. وفي مصر القديمة، كان يعتقد أن إله الخصوبة \"مين\" يستطيع مساعدة الرجال على الإنجاب، ومن بين الأشياء التي كانت تستخدم لدى عبادته نبات الخس. ويعتقد أن ثمرات التين الطازجة تزيد من مستوى الخصوبة. وتطول القائمة، إذ أن كتُب حول وصفات الطعام عمرها 300 عاما توصي بكافة أنواع الطعام بدءا من خصي الأيل وصولا إلى الباذنجان. وتقول جينيفر إفانز، وهي مؤرخة بجامعة هيرتفوردشاير، تبحث كتابا وصفات طعام تعود للقرن السادس عشر: \"من بين الأشياء التي تظهر غالبا 'القرصعنة'، وهو شراب من جذور نبات ينمو بالقرب من البحر ويجب أن تتناوله النساء في الصباح لدى صيامهن.\" ولجأ البعض على مدار القرون إلى ممارسات مثل طحن رحم الأرنب البري أو الأليف، إذ كان يعتقد على نطاق واسع أنه يساعد الخصوبة بشكل كبير. وتقول إيفانز: \"ذُكرت البقوليات مرة بعد أخرى في هذه الكتب. وكذا الجزر الأبيض والبندق\". لكن في الوقت الحالي بات شائعا أن النظام الغذائي ونمط الحياة والتمارين الرياضية تؤثر على حياتنا وصحتنا. لكن هل الخصوبة ضمن ذلك؟ يقول الدكتور تشافارو إن البيانات العلمية بالكاد تذكر إلى أي مدى يؤثر الطعام الذي نتناول على معدلات الخصوبة. ويضيف: \"نتناول الكثير من الأطعمة التي يمكن أن يكون لها أثرا واسعا، وفي بعض الحالات نستطيع تحديد علاقة معينة بين النظام الغذائي ومعدل الخصوبة\". وأجرت جامعة هارفارد دراسة موسعة بشأن الخصوبة شملت 19 ألف امرأة على مدار عدة أعوام. ووجدت الدراسة أن عوامل مرتبطة بالنظام الغذائي ونمط الحياة \"مسؤولة عن قرابة ثلثي حالات العقم لمشاكل مرتبطة بمرحلة التبويض\". وقال تشافارو: \"مع ذلك، فإن مشاكل التبويض نسبة صغيرة من أسباب العقم، وتقديري أنه عندما تضع في الاعتبار عوامل أخرى، فإن 50 في المئة من حالات العقم قد ترتبط بعناصر في النمط الغذائي والحياتي يمكن تعديلها\". وأظهرت دراسات أخرى أجريت على الحيوانات أن تناول أطعمة معينة سواء بالنسبة للرجال أو السيدات لديه تأثير مهم على صحة الجنين. وقال الخبير في هارفارد: \"إذا كنت تبحث عن طعام خارق، فلن تجده، فهذا ليس موجودا\". لكنه أشار إلى أهمية \"الصويا\"، قائلا إن تجارب عشوائية أظهرت أن الصويا أو مكملات الصويا الغذائية حسنت من معدلات المواليد بين النساء اللاتي يتلقين علاج للعقم. وأضاف أنه بالنسبة إلى الجوز والتين واليام والجوز \"في الأغلب فإن هذه مجرد خرافة، ولا يوجد دليل علمي\". تحظى المكملات الغذائية بشعبية، وأكثرها شيوعا قد يكون حمض الفوليك، الذي يعتقد أنه له صلة بتراجع مخاطر الإصابة بتشوهات خلقية إذا تناولته المرأة قبل شهر من الحمل. وقد فرضت بعض الدول، مثل الولايات المتحدة وكينيا والأرجنتين وجنوب أفريقيا، أن يكون حمض الفوليك جزءا من الوجبات الغذائية الأساسية. ويقول مارك لورانس، أستاذ الصحة الغذائية العامة في جامعة ديكن، إن هذا الأسلوب \"قد يكون معيبا، فلا نعرف تحديدا الآلية التي يخفض بها حمض الفوليك المخاطر المحتملة. كما أن استخدام حمض الفوليك الإجباري قد يكون له أثر على الصحة.\" وهل يوجد شيء في الطعام الذي نتناول قد يجعلنا أقل خصوبة؟ بعض المواد قد تؤدي إلى ذلك، بحسب مخاوف بعض العلماء، ولاسيما تلك التي تحتوي على هرمونات أو تحاكيها. ولذا، كيف تصل هذه إلى الطعام الذي نتناول؟ بالطبع هناك هرمونات تظهر بشكل تلقائي في الحيوانات، لكن البعض قد يضاف للمساعدة على الإنجاب أو النمو ويمكن العثور على آثار لها في اللحوم أو الحليب. ومع ذلك، فهناك جدل بشأن ما يحدث عندما نتناولها. ويقول ريتشارد لي، وهو عالم أحياء من جامعة نوتينغهام: \"لا يوجد دليل على أن هذه الهرمونات تؤثر سلبا على الخصوبة لدى البشر\". لكن احتمال أنها تؤثر سلبا على الإنجاب أدت إلى تغير في السياسات في بعض الدول، وثمة حاجة لإجراء المزيد من الأبحاث. فرضت بعض الدول أن يكون حمض الفوليك جزءا من الوجبات الغذائية الأساسية.", "doc2": "Bəziləri istridyənin stimulyator roluna inanırlar, bir başqaları isə badımcanın. “Lobya və soya qadınların orqanizmində daha çox yumurta yaranmasına kömək edir” – deyir bir çinli dükançı BBC-yə. Yediklərimiz və bunun nəsilartırma qabiliyyətimizə təsiri barədə folklorda, dinlərdə və təbabətdə minilliklər boyunca söz açılıb. Məhz buna görə də bu mövzu potensial valideynlər üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. “Qlobal nəsilartırma rəqəmlərini əldə etmək asan deyil, - deyir BBC-dən Emily Thomas, - Lakin ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət Mərkəzindən alınmış rəsmi statistikaya görə 15-44 yaş arasında olan qadınların 12 faizi uşağa qalmaqda və hamiləliyi çəkməkdə çətinliklə üzləşir. Elə isə bu qadınlara qidalar necə kömək edə bilər? Qidalar nəsilartırma qabiliyyətini yüksəldə bilərmi? BBC-nin “The Food Chain” (Qida zənciri) proqramı bu barədə elmin nə dediyini öyrənməyə çalışıb. QİDA VƏ NİKAH Ərzaq və hamiləlik arasında əlaqəyə dair dəqiq elmi məlumat yoxdur. Tarixən ərzaq bolluğuna həyatın yaradılışı kimi baxılıb. Məsələn, İkinci Dünya Müharibəsinin qurtarması ilə Avropada uşaq gəlhagəli başlanıb. İngiltərə kimi ölkələrdə iki ilin ərzində doğuş səviyyəsi 30 faiz yüksəlib. Müharibə sonrası uşaqların sayının artması, əlbəttə, həm də nikahların artması ilə bağlı idi. Lakin tarixdə əhalinin sürətli artım yüksəlişləri adətən ərzaq bolluğu ilə bağlı olub. Məsələn, neolit dövrünün demoqrafik keçidi 10 min il əvvəl baş verib. “Qarğıdalı ərzaq kimi eramızdan əvvəl 300-cü illərdən mühümləşib və bununla yanaşı əhali artımı da yüksəlib - deyir Washington Dövlət Universitetindən antropoloq professor Tim Kohler, - Yeməkdə karbohidratların çoxalması qadınlarda daha yaxşı enerji balansına yol açıb. Başqa sözlərlə, onların yumurtalıqlarında daha çox yumurta yaranıb. Bu isə doğuş rəqəmlərinin artmasına səbəb olub”. Qarğıdalı eramızdan əvvəl 300-cü ildə nəsilartırma sıçrayışı yaradıb. Lakin elə ki, ərzaq bollaşdı, ortaya başqa faktorlar da gəlir. Məgər qidanın bolluğundan daha əhəmiyyətli məsələ onun növləri deyilmi? Sonsuzluq mütəxəssisləri qidaların uşağaqalmaya töhfə verməsi barədə konsepsiyanı diqqətə alırlar, deyir Harvard İctimai Sağlamlıq və Təbabət məktəbindən professor Jorge Chavarro. Doktor Chavarro “The Food Chain” proqramına deyib ki, əvvəl-əvvəl sonsuzluğa qarşı qidalanma konsepsiyasına inandırmaq çətin idi, lakin nümunələr artdıqca pəhriz və həyat tərzinin çox mühüm olduğunu qəbul edənlərin sayı da artmağa başlayıb. O deyir ki, texnologiyadakı inkişafa baxmayaraq, sonsuzluq müalicəsinin uğur dərəcəsi son on ild�� dəyişməz qalıb. Uğur dərəcəsinin yaxın illərdə də qalxacağı gözlənilmir. “Əczaçılıq şirkətləri də daxil, hamının marağındadır ki, uğur dərəcəsini yüksəltmək üçün başqa yollar tapılsın, lakin hələlik qidalanma kimi idarə oluna bilən faktorlara maraq böyükdür”. LOBYA, XAYA VƏ SİROP Post-müharibə uşaq gəlhagəli: 1945 İngiltərə və Uelsdə 1924-cü ildən bəri ən çox uşağın doğulduğu il olmuşdu İxtiyari davranış və ya qadın və kişinin öz nəsilartırma qabiliyyətini inkişaf etdirməsi uzun müddət şayiələrə mövzu olub və bu yaxınlarda tibb ekspertləri arasında ziddiyyət yaradıb. Qədim Misirdə məhsuldarlıq Allahı Minin kişilərin ata olmaq qüdrətini artırdığına inanılırdı və ona sitayişin elementlərindən biri də kahı olub. Bu yarpaqlı tərəfvəzin nəsilartırma qüdrətinə inanılırdı. Əncir münbitlıik müqəddəsləri – Yunan allahı Dionis və Roma ilahəsi Yunona ilə əlaqələndirilirdi. Bu siyahını uzatmaq da olar. 300 il yaşı olan resept kitabında maral xayasından tutmuş “dəli alma” badımcanadək ən müxtəlif ərzaqların adı çəkilir. İnanclara görə ərzaq bədəni “qızdırmalı” idi ki, o, yeni həyat yarada bilsin. “Bunlardan biri də “dəniz cövhəri” adı ilə tanınırdı. Onu dəniz kənarında yetişən bitkilərdən hazırlayıdrılar və qadınlar bu siropu səhərlər acqarına içməli idilər” – 16-cı əsrə aid resept kitabını oxuyan Hertfordshire Universitetinin tarixçisi Jennifer Evans deyir. Londondakı Wellcome Kitabxanasında saxlanan 16-cı əsrə aid nəsilartırma reseptləri kitabı. Bundan başqa qədimlərdə dovşan və ya adaddovşanı uşaqlığının qızardılmış və ya üyüdülmüş formaları uşağa qalmaq məsələsində olduqca faydalı sayılırdı, çünki dövşan özünün yüksək doğarlığı ilə seçilirdi. “Qədim kitablarda lobya kimi ərzaqların adı təkrar-təkrar çəkilir. Turp və fındığın da…” – deyir xanım Evans. HƏYAT TƏRZİNİN DƏYİŞMƏSİ Artıq buna hamı inanır ki, insanın çox yaşaması və sağlam olmasının əsas şərtləri qidalanma, idman və həyat tərzidir. Bəs nəsilartırma qabiliyyəti necə, bura daxildirmi? Doktor Chavarro deyir ki, nəsilartırma qabiliyyətinə qidalanmanın nə dərəcədə təsir etdiyi barədə elmi məlumat azdır. “Biz ağzımıza ən müxtəlif təsirlərə malik ola biləcək ən müxtəlif qidaları qoyuruq. Bəzi hallarda qidalanma faktorları ilə nəsilartırma qabiliyyəti arasında spesifik bağlılıq görmək mümkün olsa da, bunun biologiyasını anlamaqda çətinlik çəkirik” Alimlər Şərqi Timor kimi nəsilartırma reytinqi yüksək olan ölkələr öyrənirlər. Harvard Universitetində sonsuzluğa dair aparılmış böyük araşdırmada 19 min qadın bir neçə il ərzində öyrənilib. Məlum olub ki, ovulyasiya problemləri bağlı sonduzluq hallarının üçdə ikisinə görə qidalanma və həyat tərzi kimi faktorlar məsuliyyət daşıyır”. “Bu o deməkdir ki, ovulyasiya problemləri sonsuzluq halarının çox az hissəsinin səbəbidir. Mənim ehtimalım budur ki, başqa faktorlar çıxıldıqdan sonra sonsuzluq hallarının 50 faizi qidalanma və həyat tərzi ilə idarə oluna bilər” – Chavarro deyib. SOYANIN QÜDRƏTİ Heyvanlar üzərində aparılmış başqa təcrübələrdən məlum olub ki, həm kişilər, həm də qadınların müəyyən qidaları qəbul etməsi onlardan doğulan uşaqların səhhətində mühüm rol oynayır. “Lakin siz əgər möcüzəli qida axtarırısınızsa, onu tapmayacaqsınız – Harvard eksperti deyir. - Amma möcüzəyə ən yaxın gələni yenə də soyadır”. Gələcək valideynlərin məsləhət axtarması \"hamiləlik biznesini\" canladırır. O deyir ki, bəzi qeyri-müntəzəm təcrübələr soya və soya əlavələrinin sonsuzluqdan müalicə olunan qadınlar arasında hamiləlik şanslarını artırdığını göstərib. Bəs hind qozu və əncir və ya şirin kartof və qoz necə? “Bunların barəsində deyilənlərin əksəriyyəti mifdir və heç bir elmi dəlili yoxdur”. Bəlli olanı budur ki, sağlam qidalanma həmişə faydalıdır. “Aşağı şəkərlikli karbohidratlara üstünlük verin, taxil məhsullarında olan karbohidratların qədərini azaldın, bir də balıq və soya kimi proteinli tərəvəzlərə meyl edin. Bir də uşağa qalmazdan əvvəl normalı çəkinizi saxlayın”. FOLIUM ÜMİDİ Qida əlavələri də getdikcə populyar olur. Bunlardan ən məşhuru yəqin ki, B vitaminin sinteteik forması olan folium turşusudur. Bu turşu tərkibində B vitamin olan başqa ərzaqlardan daha tez həzm olunur. Bu vitamin deyilənlərə görə onun qəbuluna uşağa qalmaqdan azı bir ay əvvəl başlanarsa, doğuş qüsurlarını önləyə bilər. Bəzi ölkələr (Keniya, Argentina, Cənubi Afrika və ya ABŞ) əsas ərzaqlara, məsələn ağ una folium turşusunun qatılmasını normativ şəkildə icbari ediblər. “Lakin bunun pis tərəfi də var. Biz folium turşusunun bu riski azaltmasının dəqiq mexasnizxmini bilmirik. Buna görə də ərzaq məhsullarına bu turşunun icbari qaydada əlavə olunması sağlamlaıəğa təsir edə, xüsuislə də uşaqlarda həzm olunmamış şəkildə yığılıb qalmasına səbəb ola bilər” – deyir Deakin Universitetindən qidalanma üzrə professor Mark Lawrence. Qidalarımızın tərkibində hamilə olmaq şansını azaldan maddələr ola bilərmi? Bəzi alimlərin dediyinə görə bir neçə maddələr, əsasən də hormonlar və ya onların təsirini verən başqa maddələr belə nəticə verə bilər. Bir qrup hamilə qadın relaksasiya terapiyasını qəbul edir. Yaxşı bütün bunlar qida zəncirinə necə yol tapa bilir? Əlbəttə heyvanlarda təbii şəkildə rast gəlinən hormonlar var, lakin onlardan bəziləri artıma kömək üçün əlavə edilir və bu hormonların ətdə və süddə müəyyən miqdarı qalır. Əlbəttə, belə qidaları qəbul etdikdə nəyin baş verdiyinə dair debatlar hələ bitməyib. “Bu hormonların insanlarda hamilə olmaq şanslarına mənfi təsir etməsinə dair real dəlillər yoxdur, - deyir Nottingham Universitetində hormonal araşdırmalar üzrə işləyən bioloq Richard Lea. Buna baxmayaraq bu hormonların uşağa qalmaq qabiliyyətinə mənfi təsir göstərməsinin mümkünlüyü bəzi ölkələrdə siyasət dəyişikliyinə səbəb olub və əlbəttə, bu sahədə daha çox araşdırmaya ehtiyac var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-52769086", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52767514", "doc1": "كانت الأمم المتحدة قد وصفت مقتل خاشقجي بأنه \"اغتيال متعمّد\" وكان خاشقجي، المعارض البارز للحكومة السعودية، قد قتل داخل قنصلية بلاده في مدينة إسطنبول التركية في أكتوبر/تشرين الأول من عام 2018. ويصر المسؤولون السعوديون على أن وفاته كانت نتيجة ما وصفوه بـ \"عملية مارقة\"، ولا صلة للدولة السعودية بالتخطيط لها، ولكن يشكك الكثيرون في ذلك على الصعيد الدولي، ومن بينهم الأمم المتحدة وبعض الوكالات الاستخبارية. وكان خاشقجي يكتب لصحيفة الواشنطن بوست ويعيش في الولايات المتحدة الأمريكية قبل وفاته. وبعد أن قدمت السعودية روايات مختلفة لشرح سبب اختفائه، اعتمدت السلطات السعودية في النهاية رواية تقول بأنه قتل في عملية خرقاء \"مارقة\" من قبل فريق كان قد كلّف بإعادة الصحفي إلى السعودية. مواضيع قد تهمك نهاية وفي ديسمبر/ كانون الأول من عام 2019، أصدرت محكمة قرارا بإعدام خمسة أشخاص لم تسمهم، لضلوعهم في عملية القتل بعد محاكمات سرية جرت في الرياض. ووصفت أنياس كالامارد، مقررة الأمم المتحدة المعنية بالتحقيق في قضايا القتل خارج نطاق القانون، المحكمة السعودية بأنها \"مناقضة للعدالة\" ودعت لتحقيق مستقل. ماذا قالت عائلة خاشقجي؟ نشر البيان يوم الجمعة على حساب على موقع تويتر يخص صلاح خاشقجي، أحد أبناء الصحفي الراحل. وكتب صلاح، الذي يعيش في جدة: \"في هذه الليلة الفضيلة من هذا الشهر الفضيل نسترجع قول الله تعالى في كتابه ' وَجزاءُ سيّئة سيئةٌ مثلُهَا فَمن عَفَا وأصْلَحَ فأَجره على اللَّه إِنَّه لَا يُحبُّ الظَّالمين' \". وأضاف: \"لذا نعلن - نحن أبناء الشهيد جمال خاشقجي - أننا عفونا عن من قتل والدنا - رحمه الله - لوجه الله تعالى\". ووفقا للشرع الإسلامي، يمكن أن تخفف عقوبة الإعدام في حال العفو من قبل عائلة الضحية، لكن ليس من الواضح ما إذا كان الأمر ينطبق ذاته على هذه القضية. وكان صلاح قد أصدر بيانا عبر فيه عن ثقته في التحقيق السعودي وعن دعمه لمساره أيضا. صلاح خاشقجي يلتقي ولي العهد الأمير محمد بن سلمان بعد الجريمة كما سبق أن انتقد من وصفهم بـ \"خصوم وأعداء\" السعودية الذين حاولوا - كما قال - استغلال وفاة والده للنيل من قيادة البلد. ونقلت الواشطن بوست العام الماضي أن أبناء خاشقجي قد استلموا بيوتا ورواتب شهرية كتعويض عن مقتل والدهم. لكن صلاح، الابن الأكبر للصحفي، كان الوحيد الذي قرر البقاء للعيش في السعودية، وفقا للصحيفة. ماذا حدث لجمال خاشقجي؟ اختار الصحفي أن يعيش في المنفى في الولايات المتحدة الأمريكية منذ عام 2017، وفي الثاني من شهر أكتوبر/تشرين الأول من عام 2018 ذهب إلى قنصلية بلاده في إسطنبول ليحصل على وثائق تمكنه من الزواج بخطيبته خديجة جنكيز. يعتقد محققون أنه قًتل وقطعت أوصاله بينما كانت خديجة تنتظره خارج القنصلية، ولكن لم يعثر حتى الآن على بقايا جثته. وفي البداية، زعم مسؤولون سعوديون أنه كان قد غادر المبنى حيا، وتغيرت روايتهم لما حدث عدة مرات طوال الأسابيع التي أعقبت اختفاءه. وروّعت تفاصيل مقتل خاشقجي الشنيعة العالم، وقالت الأمم المتحدة في إحدى تقاريرها إن هناك دليلا موثوقا يؤكد أن ولي العهد، الأمير محمد بن سلمان، ومسؤولين سعوديين آخرين رفيعي المستوى، مسؤولون بشكل فردي عن الجريمة. وأنكر ولي العهد تورطه بالجريمة، لكنه قال إنه \"يتحمل كامل المسؤولية باعتباره زعيما في السعودية، خاصة وأن (الجريمة) كانت قد ارتكبت من قبل أفراد يعملون لصالح الحكومة السعودية\".", "doc2": "Birləşmiş Millətlər Təşkilatının xüsusi məruzəçisi Agnes Callamard Səudiyyə məhkəmə prosesini \"ədalətin antitezi\" adlandırıb və müstəqil istintaqın təşkilinə çağırıb. Səudiyyə hökumətinin sərt tənqidçisi olan Kaşıkçı 2018-ci ilin oktyabrında ölkəsinin İstanbuldakı konsulluğunda öldürülüb. Səudiyyə rəsmiləri onun ölümünün \"yaramaz əməliyyat\" nəticəsində baş verdiyini və bu barədə dövlət tərəfindən sanksiya verilmədiyini müdafiə edirlər. Lakin onların hadisələrlə bağlı hesabatı beynəlxalq səviyyədə, bəzi xüsusi xidmət orqanları və BMT tərəfindən də şübhə altına alınıb. Kaşıkçı ölümündən əvvəl Washington Post qəzetinə yazır və ABŞ-da yaşayırdı. Onun yoxa çıxması ilə bağlı dəyişkən hesabatlar təqdim edəndən sonra, Səudiyyə hakimiyyəti sonda onun ölkəyə qayıtarılması üçün tapşırılan verilən bir qrup tərəfindən uğursuz əməliyyat zamanı öldürülüdüyünü bildirib. 2019-cu ilin dekabrında Riyad şəhərində gizli keçirilən məhkəmə prosesindən sonra Kaşıkçının öldürülməsindəki roluna görə adı çəkilməyən beş nəfər edam cəzasına məhkum edilib. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının xüsusi məruzəçisi Agnes Callamard Səudiyyə məhkəmə prosesini \"ədalətin antitezi\" adlandırıb və müstəqil istintaqın təşkilinə çağırıb. Kaşıkçının ailəsi nə deyib? Bəyanat cümə günü mərhum jurnalistin övladlarından biri olan Salah Kaşıkçının Twitter hesabında dərc olunub. \"Bu mübarək ayın (Ramazan ayının) bu mübarək gecəsində Allahın dediyini xatırlayırıq: Bir insan bağışlayarsa və barışdırarsa, onun mükafatı Allah tərəfindəndir\", - Səudiyyə Ərəbistanının Ciddə şəhərində yaşayan Salah yazıb. \"Buna görə də, biz, şəhid Camal Kaşıkçının övladları, atamızı öldürənləri qüdrətli Allahdan mükafat diləyərək bağışladığımızı elan edirik.\" Salah Kaşıkçı (solda) qətldən sonra vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salmanla görüşərkən İslam qanunlarına görə, ölüm hökmləri, qurbanın ailəsi tərəfindən bağışlanmaq şərtilə yumşaldıla bilər, ancaq bu qaydanın hazırki halda tətbiq edilib-edilməyəcəyi açıqlanmır. Salah bundan əvvəl Səudiyyə istintaqına inandığını və dəstəklədiyini ifadə edən açıqlamalar vermişdi. O, həmçinin atasının ölümündən ölkə rəhbərliyini sarsıtmaq üçün istifadə etdiyini söylədiyi Səudiyyə Ərəbistanının \"əleyhdarları və düşmənləri\"ni tənqid edib. Keçən il Washington Post qəzeti Kaşıkçının uşaqlarının atalarının öldürülməsinə görə təzminat olaraq ev və aylıq ödəniş aldıqlarını bildirmişdi. Qəzetin verdiyi məlumata görə, Kaşıkçının böyük oğlu Salah onun Səudiyyə Ərəbistanında yaşamağa davam etmək niyyətində olan yeganə qohumu idi. Camal Kaşıkçıya nə olub? 2017-ci ildə könüllü olaraq ABŞ-a sürgünə gedən jurnalist 2018-ci oktyabrın 2-də il nişanlısı Hatice Cengiz ilə evlənmək üçün sənədlərini düzəltmək məqsədilə Səudiyyənin İstanbuldakı konsulluğuna gedib. Müstəntiqlər Kaşıkçının nişanlısının onu küçədə gözlədiyi zaman öldürüldüyünü hesab edirlər və parçalandığını düşünürlər, ancaq onun qalıqları hələ də tapılmayıb. Səudiyyə rəsmiləri əvvəlcə onun binanı diri tərk etdiyini iddia ediblər, lakin onun itkin düşməsindən sonrakı həftələrdə hadisələrin gedişatı ilə bağlı hesabatlar bir neçə dəfə dəyişib. Onun dəhşətli qətlinin təfərrüatları dünyanı sarsıdıb və BMT-nin sonrakı hesabatında vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salmanın və digər yüksək səviyyəli Səudiyyə rəsmilərinin ayrılıqda məsuliyyət daşıdığına dair etibarlı sübutların olduğu bildirildi. Şahzadə qətldə hər hansı bir əlaqəni rədd edib, lakin \"xüsusən də qətlin Səudiyyə hökumətində çalışan şəxslər tərəfindən edildiyi üçün Səudiyyə Ərəbistanının lideri kimi tam məsuliyyət daşıdığını\" söyləyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/08/130823_obama_syria_chemicals", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/08/130823_russia_syria", "doc1": "وقال أوباما إن الولايات المتحدة ما زالت تسعى للتأكد مما إذا كانت أسلحة كيماوية قد استخدمت فعلا، وانه في حال التأكد \"فإن الوضع سيتطلب اهتماما أمريكيا\". في هذه الأثناء حثت روسيا، الحليف الأكبر للنظام السوري، السلطات السورية على السماح لمفتشي الأمم المتحدة التحقيق في ادعاءات استخدام أسلحة كيماوية. وكان الأمين العام للأمم المتحدة بان كي مون ايضا قد طالب بالسماح لمفتشي الأمم المتحدة بالوصول إلى موقع الهجوم المزعوم للتحقيق. وقال انه يستغرب أن يعرقل احد، سواء الحكومة أو المعارضة، التحقيق في الأمر، وقال ان استخدام الأسلحة النووية فيه انتهاك للقوانين الدولية ويتطلب اتخاذ إجراءات ضد المنتهكين. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول ناشطون إن المئات لقوا حتفهم \"جراء استخدام أسلحة كيماوية\". وليست هناك بوادر بأن دمشق تنوي السماح لمفتشي الأمم المتحدة بالتحقيق. عانى البعض أعراضا فظيعا ويظهر في لقطات فيديو مدنيون ، الكثير منهم أطفال، ميتين، أو يعانون من أعراض فظيعة كنتيجة لهجوم تعرضوا له الأربعاء. وقال وزير الخارجية البريطاني ويليام هيغ إنه يجري اتصالات مع الأمين العالم وجون كيري وزير الخارجية الأمريكي ووزير خارجية قطر من أجل السماح للمفتشين الدوليين بالتوجه إلى الموقع للتفتيش. وفي سياق متصل قالت الأمم المتحدة الجمعة إن عدد الأطفال الذين اضطروا للنزوح عن سوريا بلغ المليون. ووصفت وكالة غوث اللاجئين التابعة للأمم المتحدة و صندق الأطفال التابع للأمم المتحدة (اليونيسيف) إن هذا تطور مشين، وإن مليونين آخرين من الأطفال نازحون داخل سوريا. وأضافت الأمم المتحدة أن عدد الاطفال يشكل نصف عدد النازحين السوريين ، وثلاثة أرباع هؤلاء الأطفال هم دون سن الحادية عشرة. ونزح معظم الأطفال السوريين إلى الأردن ولبنان وتركيا ومصر. \"خط أحمر\" وكان أوباما قد صرح العام الماضي بأن استخدام الأسلحة الكيماوية في سوريا هو خط أحمر سيعقبه رد قوي من الولايات المتحدة. وقال في مقابلة بثت في قناة سي ان ان إن الادعاءات الأخيرة باستخدام أسلحة كيماوية شيء مزعج جدا. وأضاف أن مصالح أمريكية مهمة يمسها الصراع في سوريا ، من ناحية عدم السماح باستخدام أسلحة الدمار الشامل ومن ناحية \"حماية حلفائنا وقواعدنا\". وقال اوباما ان افتراض ان الولايات المتحدة قادرة على حل نزاع معقد في سوريا له خلفية طائفية فيه شيء من المبالغة. واستبعد أوباما تعاون النظام السوري \"انطلاقا من معرفة تاريخه\". خريطة الغوطة", "doc2": "Digər ölkələrin liderləri də Suriya ilə bağlı danışıq və məsləhətləşmələr aparıblar. Cənab Obama ABŞ-ın hələ də bu məlumatların təsdiqinin axtarışında olduğunu, ancaq məlumatlar düzgün olsa, \"Amerikadan diqqəti tələb edəyini\" deyib. Eyni zamanda Rusiya iddiaların araşdırılması üçün BMT müfətti��lərinin sözügedən ərazilərə buraxılmasına çağırıb. Xarici işlər naziri Sergey Lavrov və ABŞ dövlət katibi John Kerry təhqiqatın zəruriliyi barədə razılığa gəliblər. Rusiyanın Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, bu məqsədlə Suriyadakı üsyançı qüvvələr BMT müfəttişlərinə araşdırma ərazilərinə getmələri üçün təhlükəsiz keçid verməlidirlər. İnsan haqları fəalları bildiriblər ki, ötən çərşənbə Dəməşq yaxınlığında edilmiş hücum nəticəsində yüzlərlə insan həlak olub. Bu arada başqa ölkələrin liderləri də danışıq və məsləhətləşmələr aparıblar. Britaniyanın xarici işlər naziri William Hague BMT-nin baş katibi Ban Ki-moon, ABŞ dövlət katibi Kerry isə Qətərin xarici işlər naziri ilə BMT müfəttişlərinin əraziyə buraxılması məsələsini müzakirə ediblər. Britaniya xarici işlər naziri bildirib ki, yoxlamanın gecikdirilməsi dəlillərin gizlədilməsinə imkan verə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-38284987", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38287258", "doc1": "وافقت الدول المنتجة للنفط من خارج أوبك على خفض الإنتاج بمقدار 558 ألف برميل في اليوم وارتفع سعر خام برنت إلى 57.89 دولار للبرميل، وهو الأعلى منذ يوليو/تموز العم الماضي، قبل أن يتراجع مجددا إلى 56.79 دولار للبرميل، لكنه حقق مكاسب يومية بواقع 4.5 في المئة. ووافقت الدول المنتجة للنفط من خارج أوبك يوم السبت على خفض الإنتاج بمقدار 558 ألف برميل في اليوم، وهو الاتفاق الذي يهدف إلى التقليل من الإمدادات الزائدة وتعزيز الأسعار. وأعلنت أوبك الشهر الماضي أنها ستخفض الإنتاج. وتعهدت أوبك بخفض الإنتاج بمقدار 1.2 مليون برميل في اليوم بدءا من الأول من يناير/كانون الثاني المقبل، مع خفض السعودية أكبر منتج للنفط في العالم الانتاج بمقدار 486 ألف برميل في اليوم. والاتفاق الجديد هو أكبر أول اتفاق عالمي يجري التوصل إليه منذ 15 عاما. وقال محللون في مؤسسة \"ايه بي بيرنشتاين\" إنه بمجرد تنفيذ إجراءات خفض الإنتاج في بداية عام 2017، فإن أسواق النفط ستتحول من الفائض إلى العجز. لكن بعض المراقبين أعربوا عن شكوكهم بشأن تأثير الاتفاقية على الأسعار على المدى الطويل. وفي وقت سابق، قال توماس مور مدير الاستثمار في مؤسسة \"ستاندرد لايف انفستمنتس\" في تصريح لبي بي سي: \"سنشهد قفزة في سعر النفط هذا الصباح، وهذا مفهوم، لكنني أعتقد أنه ينبغي عليك أن تضع هذا في السياق العام\". وأضاف: \"هذا خفض بواقع 550 ألف برميل يوميا، وبالطبع كان لدينا نحو مليون (برميل) خارج إنتاج أوبك\". وتابع: \"لكنك إذا فكرت في إجمالي الإنتاج العالمي، فإن أوبك تنتج 33 مليون برميل يوميا، ولهذا فإن هذه الأرقام المقدرة بـ1.5 مليون جيدة، لكن ليست جيدة للغاية\". وأوضح أن \"إنتاج أوبك يمثل فقط نحو 40 في المئة من إنتاج النفط الخام العالمي، ولهذا نعم هناك تأثير يومي، لكنني أعتقد أن ذلك أقل تأثيرا هنا (في السياق العام للإنتاج)\". ومن بين الدول التي وقعت على اتفاق السبت روسيا، التي ستضطلع بنصيب الأسد من الخفض، بالإضافة إلى المكسيك والبحرين ودول أخرى. ويأتي هذا الاتفاق بعد عامين من تراجع أسعار النفط، التي انخفضت بأكثر من النصف منذ عام 2014 بسبب تخمة المعروض في السوق.", "doc2": "Rusiyada neft platforması 2015-ci ilin iyul ayından indiyədək ən yüksək qiymətə çatan Brent markalı neftin bir bareli 57.89 dollara qalxdıqdan sonra, 56.79 dollara düşüb. Lakin bu rəqəmlə Brent markalı neftin qiyməti 4.5 faiz artıb. Bazar ertəsi, neft qiymətlərini artırmaq üçün, OPEC-ə üzv olmayan ölkələr gündəlik neft hasilatını 558,000 barel azaltmağa razılaşıblar. Keçən ay OPEC öz hasilatını azaldacağını bəyan edib. Neft İxrac Edən Ölkələr Birliyi (OPEC) yanvar ayından gündəlik neft hasilatını 1.2 milyon barel azaltmağa qərar verib. Bu, 15 il ərzində bağlanmış ilk qlobal razılaşmadır. \"2017-ci ilin əvvəlində hasılatın kəsilməsindən sonra, neft bazarı artıq hasılatdan defisitə dəyişəcək\", AP Bernstein analitiki deyib. Lakin digərləri razılaşmanın neft qiymətlərinə uzunmüddətli təsirnii sual altına alıb. Standard Life Investments-dən yatırım direktoru Thomas Moore, BBC 5 Live-a deyib: \"Bu səhər neft qiymətinin artacağını görəcəksiniz - bu aydındır - lakin bunu kontekstə qoymaq lazımdır\". \"Bu hasilatın günə 550,000 barel azalmasıdır və əlbəttə ki, bizdə OPEC-in hasilatından da bir milyon azalma var.\" \"Lakin dünya hasilatına baxdıqda, OPEC günə 33 milyon barel istehsal edir, ona görə də bu 1.5 milyon rəqəmi çox da yaxşı deyil.\" \"Əlavə edim ki, OPEC dünya neft hasilatının yalnız 40 faizini təşkil edir, ona görə də bəli, ilk gün təsiri olsa da, məncə bu kənarlarda olacaq. Bazar ertəsi günü bağlanmış razılaşmada Rusiya, Meksiko və Bahreyn iştirak edib. Razılaşma, 2014-cü ildən neft qiymətlərinin yarıdan çox azalmasından sonra bağlanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-48753336", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-48751251", "doc1": "وأضاف ترامب إن فرض هذه العقوبات يأتي ردا على إسقاط الطائرة الأمريكية المسيرة و\"أشياء أخرى\". وتابع بالقول إن خامنئي مسؤول في النهاية عما وصفه \"بالسلوك العدائي من قبل النظام\". وقال وزير الخارجية الإيراني جواد ظريف إن الأمريكيين \"يحتقرون الدبلوماسية\". وبعد الإعلان عن فرض هذه العقوبات الجديدة على إيران، نشر ظريف تغريدة على تويتر اتهم فيها الولايات المتحدة بأنها \"متعطشة للحرب\". وتصاعدت حدة التوتر بين البلدين في الأسابيع الأخيرة. وقال وزير الخزانة الأمريكي ستيفن منوتشن إن العقوبات الموسعة تستهدف \"منع وصول إيران إلى الأدوات المالية، وتستهدف مكتب المرشد الأعلى وتحتجز أصولا بالمليارات\". وأوضح منوتشن أن بعضا من العقوبات الجديدة كان قد تم تحديده قبل إسقاط الطائرة الأمريكية. المرشد الأعلى آية الله علي خامنئي من تستهدف هذه العقوبات؟ قالت وزارة الخزانة الأمريكية إن \"هذه العقوبات تستهدف ثمانية قادة إيرانيين كبار يشرفون على الحرس الثوري وأنشطته الإقليمية الشريرة\". وأضافت الوزارة أن الأمر التنفيذي الذي وقعه ترامب \"سيحرم الزعيم الأعلى ومكتبه والمقربين منه ومن مكتبه من الوصول إلى موارد مالية أساسية\". وتزعم الولايات المتحدة بأن خامنئي يمتلك ثروة ضخمة يستخدمها لتمويل الحرس الثوري، وفي عام 2018، قال وزير الخارجية الأمريكي مايك بومبيو إن ثروة خامنئي الشخصية تقدر بنحو 95 مليار دولار أمريكي. كما سيتم فرض عقوبات على ظريف في وقت لاحق من هذا الأسبوع، حسب منوشين. لماذا تفرض الولايات المتحدة العقوبات الآن؟ انسحبت واشنطن في مايو/أيار 2018 من الاتفاق الدولي حول البرنامج النووي الإيراني الذي تم التوصل إليه عام 2015 لتزداد حدة التوتر بين البلدين، وأعادت واشنطن فرض عقوبات مشدّدة على إيران، خصوصا في قطاع النفط، لتحرم الجمهورية الإسلامية من مكاسب اقتصادية انتظرت الحصول عليها من الاتفاق. وأعقب ذلك سلسلة من الهجمات على ناقلات النفط في الخليج، وقال البيت الأبيض إن إيران تقف وراءها إلا أن طهران نفت الأمر تماماً. وأعلنت إيران أنها ستستأنف تخصيب اليورانيوم وتتجاوز الحد المتفق عليه في اتفاقية برنامجها النووي. وبعد مرور بضعة أيام، أسقطت إيران طائرة أمريكية من دون طيار، معللة الأمر بأنها دخلت المجال الجوي الإيراني، إلا أن الولايات المتحدة تقول إن الطائرة كانت تحلق فوق المياه الدولية. كيف أثرت العقوبات الأمريكية على إيران؟ أعادت الولايات المتحدة العقوبات على إيران العام الماضي. وشملت قطاعات الطاقة والشحن والخدمات المالية، فأدت إلى نفور الاستثمار الأجنبي، وتقلص صادرات النفط. وتحظر العقوبات على الشركات الأمريكية التعامل مع إيران، والتعامل مع الشركات الأجنبية التي تتعامل مع إيران. وأدى هذا إلى ندرة السلع المستوردة والمنتجات التي تصنع من مادة خام مستوردة، خاصة حفاضات الأطفال. وتسبب انهيار سعر صرف العملة المحلية في ارتفاع أسعار المواد ذات الاستهلاك الواسع مثل اللحوم والبيض. وردت إيران على العقوبات الاقتصادية بخرق بعض التزامات الاتفاق النووي، واتهمت دول الاتحاد الأوروبي بعدم الوفاء بوعودها بحماية طهران من العقوبات الأمريكية. ماذا حدث للطائرة الأمريكية من دون طيار؟ قال الحرس الثوري الإيراني إن إسقاط الطائرة من دون طيار كان \"رسالة واضحة\" للولايات المتحدة بأن \"حدود إيران خط أحمر\". إلا أن المسؤولين العسكريين الأمريكيين يؤكدون أن الطائرة من دون طيار كانت في المجال الجوي الدولي فوق مضيق هرمز حين اتم استهدافها. وقال أمير علي حجي زاده، وهو ضابط رفيع المستوى في الحرس الثوري الإيراني، إن طائرة عسكرية أخرى، كانت تحلق بالقرب من الطائرة المستهدفة وتقل 35 راكبا، مضيفاً \"كان بإمكاننا إسقاطها أيضا، لكننا لم نفعل\".", "doc2": "Cənab Trump deyib ki, yeni sanksiyalar ABŞ dronunun vurulması və \"digər bir çox şeylərə\" cavabdır. İki ölkə arasında gərginlik son həftələrdə daha da yüksəlməkdə idi. Keçən həftə İran Körfəzdə pilotsuz ABŞ dronunu vurub salmışdı. İran xarici işlər naziri Cavad Zərif sanksiyaların imzalanmasından sonra Twitterdə Trump administrasiyasının \"müharibəyə susadığını\" yazıb. ABŞ Xəzinə katibi Steve Mnuchin deyib ki, Trump-ın icra - iranlıların \"milyardlarla\" dollarlarını bloklayacaq əmri Tehranın keçən həftə körfəzdə ABŞ-ın pilotsuz dronunu vurmasından daha əvvəl hazırlanırdı. BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfləri sakit olmağa və diplomatiyadan istifadə etməyə çağırıb. Yeni sanksiyalar Ali Dini Liderə də şamil olunacaq. Ayətulla Əli Xameneyinin hədəflənməsinə səbəb, Trump-ın təbirincə, \"rejimin düşmən davranışına məsuliyyət daşıması\" olub. Sanksiyalar \"Tehrana təzyiqləri artırmaqda davam edəcək\" - cənab Trump deyib və əlavə edib ki, \"İran heç zaman nüvə silahına sahib ola bilməyəcək\". BBC müxbiri Barbara Usher-Plett yazır ki, Ayətulla Əli Xameneyiyə sanksiya qoyulması əhəmiyyətlidir. \"O, İranın Ali Dini Lideridir, İran siyasəti və hərbiyyəsində son söz ona məxsusdur və onun çox böyük iqtisadi gücü var. Setad kimi tanınan təşkilatı idarə edən Xameneyi təqribən 95 milyard dollarlıq maliyyəsi ilə biznesə daxil olub. Setad bundan əvvəl də ABŞ sanksiyaları altında idi, lakin Prezident Trump daha da irəli getdi, Ayətulla ilə bağlı hamını - ehtimal ki, şirkət şuralarında oturanlar, yaxud onun çoxsaylı \"kölgə hökuməti\"ni hədəflədi. Belə ki, ABŞ administrasiyası artıq mövcud olan nəhəng neft və maliyyə sanksiyaları ilə təzyiqi daha da sərtləşdirir və Tehranın nəticə etibarilə təslim olmaq və danışıqları qəbul etməsini gözləyir. ABŞ tələb edir ki, İran öz nüvə proqramını və raket istehsalını cilovlasın və tərəfdaş ərəb qiyamçılarına dəstəyi dayandırsın. Dövlət katibi Mike Pompeo bəyan edib ki, \"maksimal təzyiq\" kampaniyası regional hərbi əməliyyatlarını dəstəkləmək üçün İranın gəlirlərini inkar edir. Bu cənab Pompeo kimi İran rejiminin ABŞ-ın tələb etdiyi kimi dəyişəcəyinə inanmayan şəxs üçün daha əhəmiyyətli məqsəd ola bilər\". Həmçinin oxuyun:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140425_kerry_russia_ukraine", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140425_kerry_critisize_russia_ukraine", "doc1": "كيري يصف رواية الرئيس الروسي بوتين عن الأحداث في أوكرانيا بأنها تخيلات. وفي بيان حاد اللهجة، دعا كيري موسكو إلى المساعدة في نزع فتيل الأزمة في شرق أوكرانيا وإلا ستواجه مزيدا من العقوبات. وكانت روسيا قد دعت الولايات المتحدة في وقت سابق إلى حمل أوكرانيا على وقف الهجمات على الإنفصاليين المؤيدين لموسكو في الشرق. وأمرت روسيا قواتها بإجراء تدريبات عسكرية جديدة على حدودها مع أوكرانيا بعد هذه الهجمات. واستنكرت الحكومة الأوكرانية هذه التدريبات. وجاءت تصريحات كيري وسط تصاعد الحرب الكلامية بين بلاده وروسيا بسبب التطورات في شرقي أوكرانيا. مواضيع قد تهمك نهاية ويحتل انفصاليون موالون لموسكو مبان مهمة في 12 بلدة شرقي أوكرانيا، في تحد للحكومة المركزية. وأشاد كيري بسلطات الحكومة المؤقتة في كييف، قائلا إنها وفَت بالتزاماتها المنصوص عليها في اتفاق جنيف يوم 17 أبريل/نيسان بهدف وقف نزع فتيل الأزمة. غير أنه قال إن روسيا \" تمعن في صرف الانتباه والتضليل وزعزعة الاستقرار\". واشنطن تتهم موسكو بدعم \"الحركة الانفصالية المدججة بالسلاح\" في أوكرانيا. وقال كيري \"لم يظهر أي مسؤول روسي واحد في التليفزيون في أوكرانيا ودعا الانفصاليين لدعم اتفاق جنيف ولمساندة التهدئة وإلقاء السلاح ومغادرة المباني الأوكرانية\". واتهم الوزير الأمريكي وسائل الإعلام الروسية بالترويج لـ\" تخيلات\" الرئيس فلاديمير بوتن عن الأحداث في أوكرانيا. وقال كيري إن موسكو واصلت \" تمويل وتنسيق وتغذية الحركة الانفصالية المدججة بالسلاح في دونيتسك\". روسيا تطالب أمريكا بالضغط على أوكرانيا لسحب قواتها من المناطق الشرقية. ووصف وزير الدفاع الأمريكي تشاك هيغل التقارير التي تتحدث عن الأوضاع على الحدود الأوكرانية الروسية بأنها مقلقة. وقال إنه يسعى للإتصال الهاتفي بنظيره الروسي لبحث هذه التطورات. وكانت الخارحية الروسية قد قالت إن موسكو تعول على قيام واشنطن بدورها في تهدئة الازمة بعدما طالبت روسيا قبل ذلك بعدم التصعيد ضد اوكرانيا. وطالبت في بيان رسمي واشنطن العمل بشكل فوري بوقف الحملة العسكرية التى تقوم بها القوات المسلحة الأوكرانية في شرقي البلاد.", "doc2": "Amerika Dövlət Katibinin sözlərinə görə, Cenevrə razılaşmasından ötən bir həftədə Rusiya regionda vəziyyətin sabitləşməsi üçün heç bir addım atmayıb, razılaşmaların yerinə yetirilməsi məsələsində sözünü ancaq Ukrayna tutur. Kerry Amerika kəşfiyyatının məlumatlarına əsasən deyib ki, Ukraynanın şərqində Rusiya agentlləri və hərbiçiləri fəaliyyət göstərir. “Hamının gözü qarşısında Rusiya yaxşı silahlanmış separatçıları maliyyələşdirir, koordinasiya edir və dəstəkləyir”, o deyib. Kerry həmçinin vəziyyətin sabitləşməsi üçün ölçü götürməyəcəyi halda Vaşinqtonun məcburiyyət qarşısında Rusiyaya qarşı əlavə sanksiyalar tətbiq edəcəyini xəbərdarlıq edib. “İstiqaməti dəyişmək üçün pəncərə bağlanır. Prezident Putin və Rusiya seçim qarşısındadır. Əgər Rusiya vəziyyəti sabitləşməsi yolunu seçsə, dünya birliyi onu dəstəkləyəcək. Əgər o bunu etməsə, dünya Rusiya üçün ödənişin artmasının qeydinə qalacaq. Bu gün prezident Obama təsdiqlədiyi ki, biz hərəkət etməyə hazırı”, Kerry fikrini bitirib. Vaşinqtonda jurnalistlər qarşısında bəyanatla çıxış edən John Kerry həmçinin Kremlin himayəsi altında olan kütləvi-informasiya vasitələrini prezident Vladimir Putinin “fantaziyalarını yaymaqda” ittiham edib. “Bu ağlasığmazdır” Amerika Dövlət Katibinin çıxışı çox sərt olub və Rusiya hakimiyyətinin və onun Ukraynadakı siyasətinin ünvanına heç də az olmayan kəskin bəyanatlardan ibarət olub. “Bir həftə sonra(Ceverədəki görüşdən sonra)aydın oldu ki, yalnız bir tərəf sözünü tutur”, Kerry brifinqdə Ukrayna hakimiyyətinin Pasxa müddətində“anti-terror əməliyyatlarını” dayandırmaq haqda qərarını və ölkənin şərqində yaşayan sakinlərə əl uzatmasını nəzərdə tutaraq bəyan edib. Dövlət Katibinin sözlərinə görə, Rusiya “düzgün istiqamətdə heç bir addım atmayıb. “Heç bir Rusiya məmuru Ukrayna televiziyasının efirində açıq çıxış etməyib və separatçıları silahı təhvil vermək və tutulmuş binaların boşaltmaq haqda Cenevrə razılaşmasını yerinə yetirməyə çağırış etməyib”, Kerry deyib. ABŞ Dövlət Departamentinin rəhbəri Rusiya prezidenti Putinin cümə axşamı Sankt-Peterburqda mediaforumda çıxışı zamanı interneti “Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin xüsusi layihəsi” adlandırması ilə bağlı fikirlərinə münasibət bildirib. “Rusiya liderləri özlərinin hərəkətlərinini əsaslandırmaq üçün daha çirkin bəyanatlar verirlər: İnternetin Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi tərəfindən dünyaya nəzarət etmək üçün kəşf olunduğunu və yaxud binaları ələ keçirən qüvvələrin tamamilə yeni hərbi formanı geyinməsi və amerika nizam-intizamına riayət edən və dişə qədər silahlı olanların qanuni hüquqlarını reallaşdırmaq cəhd edən sadəcə yerli sakin olması. Bu ağlasığmazdır, bunu təsvir etmək üçün başqa sözlər mövcud deyil”, o əlavə edib. Daha öncə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi rəhbəri Sergey Lavrov bəyan edib ki, Kiyevdəki hakimiyyət Cenevrə razılaşmasını kobud şəkildə pozur və münaqişənin zəifləməsi üçün ilk addımlar atmalıdır. Cümə günü Rusiya XİN-nin yaydığı bəyanatda deyilir ki, ABŞ Ukrayna hakimiyyətinə təsir etməlidir və Kiyevin ölkənin cənub-şərqində hərbi əməliyyatları dayandırmağa sövq etməlidir. В пучине кризиса “Rusiya tərəfi yenidən Vaşinqtonu təkidlə öz nüfuzundan Kiyevin müvəqqəti hakimiyyətini ağıllandırmaq və Ukraynanı böhranın dibinə sürükləyən tələsik addımlardan çəkinməsinə təsir etmək üçün istifadəyə çağırır”, nazirliyin bəyanatında deyilir. Moskvada həmçinin Vaşinqtonu “baş verənlərə görə bütün məsuliyyətin ölçüsünü anlamağa” ççağırıblar. Slavyanskda əməliyyat: bu nə olub və necə bitib? Prezident Outin Ukrayna hakimiyyəti tərəfindən ölkənin şərqində ordudan istifadənin “nəticələri А президент Путин предупредил, что использование украинскими властями армии на востоке Украины \"nəticələri olacağı” barədə xəbərdarlıq edib. “Əgər doğurdan da Kiyevdəki indiki rejim ölkə daxilində ordunu tətbiq edirsə, bu xalqa qarşı çox ciddi cinayətdir”, Putin cümə axşamı Sankt-Peterburqda Slavyanskdakı atışmanı şərh edərkən deyib. Cümə axşamı Rusiya müdafiə naziri Sergey Şayqu Ukraynanın cənub-şərqində vəziyyətin kəskinləşməsini səbəb gətirərək sərhəd yaxınlığında hərbi təlimlərin başlaması haqda elan verib. NATO-nun məlumatına görə, Ukrayna ilə sərhəd rayonlarında ən azı 40 min rus hərbiçiləri yerləşib. Ukrayna prezidentinin vəzifələrini icra edən Oleksandr Turçinov deyib ki, Rusiyanın dəstəyi ilə “terroristlər demək olar ki, bütün Donetsk regionunu girov götürüb”. “Donetsk regionun demək olar ki, tamamilə girov götürən terroristlər çoxdan insanlıq sərhəddini aşıb. Silahlı cinayətkarlar inzibati binaları ələ keçirir, insanları, xüsusən Ukrayna vətəndaşlı və xarici jurnalistləri girov götürür, Ukrayna vətənpərvərlərinə işgəncə verir və öldürürlər”, Turçionov cümə axşamı televiziya vasitəsilə xalqa müraciətində deyib. Rusiyameylli qüvvələrin ölkənin şərq regionunda korrdinasiya olunmasında Rusiyanı ittiham edən Turçinov Ukraya hakimiyyəti tərəfindən antiterror əməliyyatlarının keçiriləcəyi barədə elan etməsindən sonra Moskva ölkənin şərqində nümayişkəranə şəkildə silahlı qüvvələri toplayır. “Bizim ölkənin təhlükəsizliyinə qorxu yaradan ordu birləşmələrinin sayının artırılması və yerləşdirilməsi gedir”, Turçinov qeyd edib. O bəyan edib ki, Ukrayna terror hücumu qarşısında geri çəkilməyəcək və Rusiyadan Ukraynanın daxili işlərinə qarışmamağı və hərbi birləşmələri sərhəddən geri çəkməyi tələb. edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40908877", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41932856", "doc1": "وجه ترامب، في تصريح للصحفيين في ناديه الخاص للعبة الغولف في نيوجرسي، تهديدات أخرى إلى بيونغيانغ وقال ترامب في تغريدة كتبها في تويتر إن \"الحلول العسكرية أصبحت الآن جاهزة للتطبيق بشكل كامل، وفي وضع التأهب والجاهزية إذا تصرفت كوريا الشمالية بشكل غير حكيم. ونتمنى أن يجد كيم جونغ أون مسارا آخر\". ونشر الرئيس الأمريكي تغريدته بعدما اتهمه زعيم كوريا الشمالية بأنه \"يقود شبه الجزيرة الكورية إلى حافة الحرب النووية\". وأعلنت كوريا الشمالية أنها أعدت خططا لإطلاق صواريخ قرب الأراضي الأمريكية في جزيرة غوام. وأصدرت وكالة الأمن الداخلي في الجزيرة الواقعة في المحيط الهادئ،الجمعة، منشورا يقدم معلومات للسكان بشأن كيفية التعامل والاستعداد لأي تهديد صاروخي. ومن ضمن ما ورد في المعلومات المنشورة \"لا تنظر إلى الوميض أو كتلة اللهب لأنها يمكن أن تصيبك بالعمى\". و\"انبطح أرضا وغط رأسك. إذا كان القصف في مكان بعيد عنك، فيمكن أن يستغرق الأمر 30 ثانية أو أكثر حتى تضرب موجة الانفجار هدفها\". وقالت موسكو إن تبادل التهديدات بين واشنطن وبيونغيانغ \"يقلقنا كثيرا جدا\". وصنف وزير الخارجية الروسي، سيرغي لافروف، خطر المواجهة العسكرية بين البلدين بأنه \"عال جدا\"، في وقت تقدم فيه بخطة روسية - صينية مشتركة لحل الأزمة. وقالت المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل ليس ثمة حل عسكري و \"تصعيد الحرب الكلامية رد خاطئ\". بيد أن ترامب وجه في وقت لاحق، في تصريح للصحفيين في ناديه الخاص للعبة الغولف في نيوجرسي، تهديدات أخرى إلى بيونغيانغ. وعندما سُئل عن تغريدته السابقة بشأن جاهزية القوات الأمريكية قال للصحفيين \"آمل أن يفهموا (الكوريون الشماليون) تماما خطورة ما قلته، وأنا أعني ما قلته ... تلك الكلمات سهلة الفهم جدا جدا\". وأضاف \"إذا تلفظ (كيم جونغ أون) بتهديد واحد في شكل تهديد علني -وهو بالمناسبة ما اعتاد على قوله لسنوات، كما اعتادت عائلته على قوله لسنوات أيضا- أو فعل أي شيء بشأن غوام أو أي مكان آخر، سواء كانت أراض أمريكية أو تخص حليف لأمريكا، فسيندم على ذلك حقا وسيندم سريعا\". وجاء تصريح ترامب الأخير في أعقاب تهديده في وقت سابق هذا الأسبوع بأنه سيمطر بيونغيانغ بوابل من \"النار والغضب\". وجاء تحذير ترامب بعد ساعات من محاولة وزير دفاعه، جيمس ماتيس، تهدئة التوتر بتأكيده على الحل السلمي للأزمة. ماتيس يتحدث إلى القوات في أوهايو يوم 10 أغسطس/آب بيد أن ماتيس، الذي كان يتحدث في كاليفورنيا في وقت متأخر الخميس، قال إن مهمته أن يكون مستعدا للنزاع. واشار ايضا إلى ان جهود وزير الخارجية ريكس تيلرسون وسفيرة الولايات المتحدة في الأمم المتحدة نيكي هالي بدأت تؤتي أُكلها، وتحقق نتائج على الصعيد الدبلوماسي. وشدد ماتيس على القول إن \"مأساة الحرب معروفة جيدا ولا تحتاج إلى توصيف آخر خلاف أنها ستكون كارثية\". وعندما سُئل عن الخطط العسكرية الأمريكية في حال وقوع الصراع، قال إن بلاده مستعدة، مضيفا لن \"أطلع العدو مسبقا عما سأفعله\". ونقلت وكالة الأنباء الكورية الشمالية الجمعة أيضا عن مسؤول حكومي في بيونغيانغ اتهامه لواشنطن بـ \"محاولة اجرامية لفرض كارثة نووية على الأمة الكورية\". وقالت الوكالة في تقرير نشرته إن أمريكا تستقتل من أجل تجريب أسلحتها النووية في شبه الجزيرة الكورية. ووصف التقرير الولايات المتحدة بأنها \"العقل المدبر للتهديد النووي، والمتعصب بشكل مشين للحرب النووية\". وذكرت تقارير صحفية موثوقة أنه على الرغم من لهجة التصعيد الكلامي من كلا الجانبين، تدير إدارة الرئيس في الكواليس اتصالات دبلوماسية مع كوريا الشمالية منذ عدة شهور. وأوضحت أن واشنطن ناقشت قضية الأمريكيين المحتجزين في كوريا الشمالية وتصاعد التوتر في شبه الجزيرة الكورية. وأضافت أن المبعوث الأمريكي إلى كوريا الشمالية، جوزيف يان، وباك سونغ إيل، الدبلوماسي الكوري الشمالي الرفيع في الأمم المتحدة، يقودان هذه المحادثات. تشغل القواعد العسكرية الأمريكية نحو ربع مساحة جزيرة غوام وقد تصاعدت التوترات منذ قيام كوريا الشمالية باختبار صاروخين بالستيين عابرين للقارات في يوليو/تموز وقد أغضب قرار الأمم المتحدة الأسبوع الماضي بفرض مزيد من العقوبات الاقتصادية على كوريا الشمالية النظام في بيونغيانغ. وقالت كوريا الشمالية إنها أعدت خطة لإطلاق صواريخ متوسطة إلى طويلة المدى باتجاه جزيرة غوام الأمريكية، التي تضم قواعد عسكرية وقاذفات قنابل استراتيجية، فضلا عن أكثر من 160 ألف مواطن أمريكي. على الرغم من ذلك ليس ثمة أي دليل على وجود أي ضربة وشيكة في أي من جزر المحيط الهادي. وفي وقت سابق الخميس شدد ترامب على القول إن تهديده لكوريا الشمالية بـ \"الغضب والنار\" ربما \"لم يكن شديدا بما فيه الكفاية\"، وحذر النظام في بيونغيانغ بأن عليه \"أن يقلق جدا جدا\" مما سيلحق به إذا فعل شيئا ضد الولايات المتحدة. لكنه أضاف أن الولايات المتحدة ستأخذ في الاعتبار دائما المفاوضات. كما وبخ الصين، الحليف الأساسي لكوريا الشمالية، مشيرا إلى أنها تستطيع أن تفعل \"أكثر من ذلك بكثير\". وقالت صحيفة غلوبل تايمز الصينية الحكومية إن على بكين أن تظل على الحياد إذا شنت كوريا الشمالية هجوما يهدد الولايات المتحدة. بيد أنها قالت أيضا إذا هاجمت الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية كوريا الشمالية لتغيير النظام فيها بالقوة، يجب على الصين التدخل لمنع ذلك. وفي غضون ذلك، قال رئيس الوزراء الاسترالي، مالكولم تيرنبول، إن بلاده ستكون مستعدة للدخول في النزاع ضد كوريا الشمالية إذا تعرضت الولايات المتحدة لهجوم. واضاف أن استراليا ستحترم التزامها بإتفاقية عام 1951 \"لأن أمريكا ستأتي لمساعدتنا إذا هوجمنا\". جزيرة صغيرة لكنها استراتيجية", "doc2": "Kim Jong-un və Donald Trump bundan əvvəl biri birilərini \"dəli\" adlandırıblar Şimali Koreya Xarici İşlər Nazirliyi Trump-ı \"qoca\" adlandırdıqdan sonra, ABŞ prezidenti Twitter səhifəsində yazıb kı, o, Şimali Koreya lideri Kim Jong-un-a heç zaman \"bəstəboy və gombul\" deməyib. Bundan əvvəl Trump Cənubi Çin dənizində sahilyanı dövlətlər tərəfindən irəli sürülən qarşılıqlı iddialarla bağlı könüllü olaraq vasitəçilik etməyə hazır olduğunu bildirmişdi. \"Mən yaxşı vasitəçiyəm\", - o deyib. Çin, Vyetnam, Filippin, Tayvan (Çin Respublikası), Malayziya və Bruney arasında Cənubi Çin dənizində ərazilərə nəzarət iddiaları üstündə gərginlik mövcudur. Özünü aradüzəldən kimi qələmə verən Donald Trump, Vyetnama səfəri zamanı, həmin gərginliyin aradan götürülməsinə yardım etməyə hazır olduğunu qeyd edib. Prezident Trump Vyetnama səfəri zamanı həmkarı Tran Dai Quang-a özünün vasitəçilik yardımını təklif edib. Trump-ın Şimali Koreya ilə gərginliyi isə dərinləşməkdə davam edir, hər halda Twitter-də davam edən söz atışmasında və rəsmi bəyanatlarda. Şənbə günü Şimali Koreya Trump-ın Asiya turnesini pisləyərək, onun səfərini \"müharibə qızışdırıcısının səfəri\" kimi səciyyələndirib və yenidən onu \"havalı qoca\" adlandırıb. Buna cavab olaraq Trump Twitter səhifəsində yazıb kı, o, Kim Jong-un-u heç zaman \"bəstəboy və gombul\" adlandırmayıb. \"Mən onunla dostluq etməyə cəhd göstərirəm - ola bilsin ki, nə vaxtsa bu baş verər!\", - Trump Twitter səhifəsində yazıb. Bu arada isə, 3 ABŞ ABŞ təyyarədaşıyanı Sakit okeanın qərb hissəsində hərbi manevrlərdə iştirak edib. Bu hazırlıq Şimali Koreyaya ünvanlanmış güc nümayişi kimi qiymətləndirilir. Təlimdə Şimali Koreya və Yaponiya hərbi gəmiləri də iştirak edib. Eyni zamanda prezident Trump Şimali Koreya ilə dostluq münasibətlərinin mümkünlüyünü istisna etməyib. Vyetnamda təşkil edilmiş mətbuat konfransında Kim Jong-un ilə nə vaxtsa dost ola biləcəyi barədə suala ABŞ prezidenti belə cavab verib: \"Bu, qəribə görünə bilər, lakin bu, mümkündür\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-43311830", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-48300637", "doc1": "كلوب أكد أنه لا يهتم بمن سيقابل في دور الثمانية جاء هذا إثر بلوغ ليفربول دور الثمانية في المسابقة بعد تعادله في مباراة العودة بدور الـ16 على ملعبه مع بورتو البرتغالي بدون أهداف، بعد أن كان قد تفوق في مباراة الذهاب في البرتغال بنتيجة 5-0. وهذه هي المرة الأولى التي يبلغ فيها ليفربول دور الثمانية بالبطولة منذ عام 2009، وهو ما ش��د كلوب على أنه \"لا يجب أن يمثل مفاجأة كبيرة\". ولم يتحدد بعد الفريق الذي سيقابله ليفربول في دور الثمانية. وستحدد القرعة في 16 مارس/ آذار شكل المواجهة. وقال كلوب \"الجولة المقبلة ستكون صعبة. فهناك سبع فرق أخرى جيدة جدا، ربما أربعة منهم من إنجلترا، وهو ما لا يجعل الأمر أسهل\". وأضاف \"أعتقد أنه سيكون لدينا فرصة بالتأكيد للوصول إلى الدور نصف النهائي. سنتعامل مع الأمر خطوة بخطوة\". وستقام مباريات دور الثمانية في الأسبوع الأول والثاني من أبريل/ نيسان المقبل. وقال كلوب إنه \"غير مكترث\" بمن سيقابله فريقه. وتابع في تصريحات عقب مباراة بورتو \"سنواجه الموقف مهما كان، نحن لا نرغب في خصم معين. سنلعب مهما كان منافسنا\". واستغل كلوب مباراة العودة لإراحة بعض لاعبي ليفربول، استعدادا لمباراة مانشستر يونايتد الهامة في الدوري الإنجليزي الممتاز يوم السبت المقبل. وأجرى خمسة تغييرات على تشكيلة الفريق الأساسية. وجلس على مقاعد البدلاء المصري محمد صلاح، هداف الفريق والذي يحتل صدارة هدافي الدوري الإنجليزي مشاركة مع هاري كين، لكنه شارك في الشوط الثاني. كما أتيحت الفرصة لكل من جو غوميز وآدم لالانا للحصول على مزيد من اللياقة البدنية بعد عودتهم من الإصابة. وفي مباراة أخرى بدوري أبطال أوروبا، انتزع فريق ريال مدريد الإسباني بطاقة التأهل لدور الثمانية بعد فوزه على باريس سان جيرمان الفرنسي 2-1، في مباراة العودة في باريس، ليفوز بمجموع المباراتين بنتيجة 5-2.", "doc2": "Britaniyada səslənən tənqid Azərbaycanda hakimiyyət və azarkeşlər tərəfindən necə qarşılanıb? BBC Rusca Xidmətinin Bakıda keçiriləcək finalla bağlı suallarını cavablandıran \"Nə? Harada? Nə zaman?\" televiziya verilişinin məşhur oyunçusu Rövşən Əsgərov Jurgen Klopp-un Bakı haqqında dediklərində özündənrazılıq hiss olunduğunu düşünür. \"Özündənrazılıq\" \"Dəfələrlə finalçı olmuş və 5 dəfə Avropa Çempionlar Kubokunu qazanmış klubun məşqçisi olan şəxsin sözlərində müəyyən bir özündənrazılıq var\". Rövşən Əsgərov mayın 15-də efirə getmiş televiziya yayımında Avropa Liqasının yekun oyunu üçün Bakının seçilməsi barədə qərarı şərh edərək deyib ki, Azərbaycanın uzaq olması barədə iddia əsassızdır ki, çünki final yeri müəyyən edilərkən kimin çempion olacağı məlum deyildi. Liverpool klubunun rəhbəri Jurgen Klopp finalların keçiriləcəyi yerlər barədə daha \"həssas və məqbul\" qərarlar verməyə çağırıb. Üstəlik, oyunları qəbul etməyə hazır olan Bakı gələn il də Avropa Çempionatının 4 matçına ev sahibliyi edəcək, cənab Əsgərov deyib. Televiziya viktorinasının bilicisi Bakıda Avropa oyunları, İslam həmrəyliyi, Eurovision və Formula 1 kimi tədbirlərin təşkil olunduğunu qeyd edib. Finalı qəbul etmək niyə çətin olsun ki? Belə təcrübədən sonra finalı qəbul etmək necə çətinlik təşkil edə bilər ki? - o sual edir. Londondakı studiya ilə videobağlantı vaxtı Jurgen Klopp-un qeyd etdiyi logistika probleminə də toxunulub. \"Londondan Bakıya birbaşa reyslər azdır, o qədər də çox deyil\", - deyən cənab Əsgərov əlavə edib ki, Bakıya dolayı yollarla çatmaq olar. İngiltərə klubları qarşılaşacaq Proqramın sonunda Arsenalın erməni əsilli oyunçusunun fitə tutulub-tutulmayacağı barədə də sual verilib. Rövşən Əsgərov deyib ki, Henrix Mxitaryan indiyədək Bakıda Azərbaycan klubları ilə keçirilən oyunları buraxıb. Lakin hazırda onun təmsil etdiyi komanda Bakıda öz ölkəsinin rəqib klubuna qarşı oynamalıdır. \"...Əgər vəd olunubsa ki, hər şey yaxşı olacaq, təhlükəsizlik təmin ediləcək, düşünürəm ki, bu belə də olacaq!\", - Rövşən Əsgərov BBC Rus Xidmətinin televiziya proqramına bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/features-43286755", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-43302289", "doc1": "الرئيس الروسي فلاديمر بوتين يبكي محتضنا أرملة أناتولي سوبشاك ونادرا ما يرى الروس رئيسهم وهو يبكي بالرغم من أنه شهد مآسي عدة خلال وجوده في السلطة على مدى 18 عاما. لكن بكاء الرئيس حدث مرة واحدة فقط في ب��اية حكمه أي في 24 فبراير/شباط 2000 في جنازة أناتولي سوبشاك. لقد كان سوبشاك أحد الرجال، إلى جانب غورباتشوف ويلتسين، الذين ساعدوا في إنهاء وجود الاتحاد السوفيتي. كان سوبشاك أيضا إصلاحيا استطاع تمكين ضابط مغمور في جهاز الاستخبارات كي جي بي يسمى فلاديمير بوتين لخوض غمار أول نشاط سياسي له. لا أحد يعرف حقا ما الذي حمله على اتخاذ هذا القرار المشؤوم. لكن اليوم نرى أن أجنحة في المؤسسة الأمنية القديمة للاتحاد السوفيتي أمسكت بمقاليد السلطة في روسيا بحيث أن تحويل البلد إلى نظام ديمقراطي حقيقي بات أمرا مستحيلا. رئيس البلدية أناتولي سوبشاك يفتتح ميدان فيينا في مدينة بطرسبورغ وإلى جانبه بوتين في سبتمبر/أيلول عام 1992. هناك ثمانية مرشحين يخوضون غمار هذه الانتخابات، لكن بوتين يُعرَف بأنه \"المرشح الرئيسي\"، والنتيجة النهائية تظل معروفة بلا شك. إحدى المرشحات المنافسات وصفت هذه الانتخابات بأنها \"انتخابات مزورة\"، مضيفة أن الأمر \"مثل دار قمار حيث تفوز دائما الدار في الديمقراطية الروسية، ويكون الفوز دائما إلى جانب بوتين\". اسمها كسينيا سوبشاك ابنة أناتولي، صديق بوتين القديم وأستاذه. لافتة انتخابية لنتالي \"من أجل سوبشاك...من أجل الحقيقة...من أجل الحرية\" تبلغ كسينيا، التي تعرف غالبا بهذا الاسم، من العمر 36 عاما. وهي مقدمة سابقة في تلفزيون الواقع وتحولت الآن إلى صحفية معارضة. يصفها أنصار المعارض، أليكس نافاليني، وهو مرشح معارض \"حقيقي\"، مُنِع من المشاركة في الانتخابات، بأنها \"ألعوبة\" في يد الكرملين، وهي صديقة قديمة لأسرة بوتين إذ أسندت إليها هذه المهمة لإضفاء نوع من المصداقية على الانتخابات. وبكل تأكيد لم تكن لتشارك في هذه الانتخابات دون موافقة ضمنية من السلطات الروسية. وهذه هي الطريقة التي تعمل بها الديمقراطية الروسية. لكن مسؤولي الكرملين قد يندمون على قرارهم. تقوم كسينيا بجولات في استديوهات التلفزيون بغية تسمية الأشخاص الفاسدين المحيطين ببوتين، واصفة ضم شبه جزيرة القرم بأنه عمل غير قانوني. وإذا كانت قد ترشحت كما تؤكد حتى لا تفوز ولكن لتسمع صوتها، فإنها بكل تأكيد تكسر بعض المحرمات. لكن ما الذي يحدث؟ فلنترك الابنة للحظة ونتحول إلى الأب. لقد كان رئيس بلدية سان بطرسبرغ بينما كا بوتين نائبا له. كان الاثنان قريبين من بعضهما بعضا بحيث عندما اتهم سوبشاك الأب بالفساد، ساعده بوتين على الخروج من البلد بسرعة وخفية في طائرة مستأجرة خاصة في التسعينيات من القرن العشرين. هل تتذكر تلك الأيام؟ كانت روسيا تعيش في فوضى. كان الرئيس الروسي، بوريس يلتسين، غالبا ما يسكر وقلما يؤدي المهام الرئاسية الموكولة له. ظن مسؤولو الكرملين أنهم عثروا على الحل الصحيح لرجل يعمل في الكرملين يمكن تشكيله بصورة مثالية ليكون عكس يلتسين. ولهذا أخذوا في إعداد بوتين ليكون خليفة ليلتسين. وفي اللحظة التي قرر فيها بوتين الترشح للانتخابات الرئاسية لأول مرة، توفي صديقه القديم، أناتولي سوبشاك وعمره لا يتجاوز 62 عاما في غرفة بأحد فنادق مدينة كالينينغراد. وأظهر تشخيص الجثة بأن سوبشاك مات بأزمة قلبية لكنه لم يجد أي أثر للإصابة بنوبة قلبية. وأبدت أرملة سوبشاك شكوكا بأن زوجها كان ضحية جريمة قتل. ولهذا، طلبت تشخيصا جديدا للجثة على حسابها. اسمها ليودميلا ناروسيفا. التقيت بها في الآونة الأخيرة وسألتها إن كانت تعتقد أن زوجها مات مقتولا؟ توقفت عن الإجابة لوقت ��اف ثم كررت عشر مرات \"نعم\". وأتبعت كلامها قائلة: لا أدري\". أرملة أناتولي سوبشاك وابنتها كسينيا سوبشاك يتوسطهما بوتين في عام 2001 لتخليد ذكرى وفاته بعض الأشخاص ألمحوا إلى أن بوتين ربما له دور في مقتل أناتولي سوبشاك. هل كان لهذا الأخير معلومات عن بوتين. ناروسوفا رفضت هذه الفكرة مباشرة. قمت بتفحص تسجيلات الجنازة. يشعر بوتين بالذهول، وعيناه حمروان، ويبدو أنه وجد صعوبة في بلع ريقه عندما عانق أرملة أناتولي سوبشاك. بوتين ليس ممثلا، كما أنه ليس حريصا على إبداء عواطفه على الملأ. ولهذا، من المعقول أن نفترض أنه يعاني حسرة حقيقية بسبب موت أناتولي سوبشاك. أم أن الأمر يتعلق بشيء آخر. الإحساس بالذنب؟. قالت لي ناروسوفا \"هناك أشخاص دفعوا بوتين نحو السلطة\". لقد كانت محقة. كان بوتين آنذاك قاطرة لأجنحة مختلفة في داخل الكرملين. ولا يزال إلى حد ما يمثل مصالح أجنحة مختلفة. إذا كان أناتولي سوبشاك قد قُتِل، فهل تم ذلك بأوامر من أحد هذه الأجنحة مخافة أن يمارس الأستاذ تأثيرا على (بوتين)؟ ربما. بوتين وأرملة أناتولي سوبشاك يزوران قبره في عام 2007. وإذا كان الأمر كذلك، فهل يدرك الضابط القديم في جهاز كي جي بي أن صديقه القديم مات ضحية المضي قدما في مشروع بوتين. مجرد شك لكنني بدأت أومن بذلك. سألت ناروسوفا عن نتائج التشخيص الذي قامت به، واتضح أنها لم تعلن عن النتائج، لكنها تخفي الوثائق الخاصة في خزنة بمكان سري خارج روسيا. وعندما سألتها لماذا، لم تشأ الحديث عن هذا الموضوع. ضغطت عليها وقلت لها \"يبدو أنك تملكين بوليصة تأمين\". ردت قائلة \"يكمن أن ترى الأمور بهذه الطريقة\". قلت لها \"هل تخشى على سلامتك أو سلامة ابنتك؟. توقفت لهنيهة. ثم أجابت قائلة \"تعرف، العيش في هذا البلد يثير الخوف، وخصوصا من يمتلكون رؤى معارضة. نعم أنا خائفة. أنا...\".", "doc2": "Hakimiyyətdə olduğu 18 il ərzində kifayət qədər faciəvi hadisələr yaşansa da, rusiyalılar nadir hallarda prezidentlərinin ağladığını görüblər. Belə hadisə cəmi bir dəfə, hakimiyyətinin lap əvvəlində baş verib - 2000-ci il fevralın 24-ü Anatoli Sobçakın dəfn mərasimində. Sobçak, Qorbaçov və Yeltsin ilə birgə Sovet İttifaqının sonunu gətirən insanlardan biri olub. Vladimir Putin adlı orta rütbəli KQB zabitini üzə çıxaraq ona siyasətdə ilk işini verən də bu islahatçı ruhlu insan olub. Heç kim onun bu addımının səbəbini bilmir. Amma həmin addım, keçmiş Sovet təhlükəsizlik xidməti üzvlərinin bu gün Rusiyadakı mütləq gücü ələ keçirməsi üçün yol açıb. O dərəcədə ki, demokratiya sözü belə mənasını itirib. Sankt Peterburqda Avstriya Meydanının açılışında mer Anatoli Sobçakı Vladimir Putin də (solda) müşayiət edib, 1992-ci il sentyabr Son seçkilərdə səkkiz namizəd mübarizə aparır, lakin Putin \"əsas namizəd\" kimi bilinir və nəticədən də şübhələnməyə dəyməz. Rəqib namizədlərdən biri bunu \"saxta seçki\" adlandırır. \"Eynən kazinodakı kimi,\" o mənə deyir, \"necə ev qalib gəlirsə, Rusiya demokratiyasında da qələbə Putinin tərəfindədir.\" Bu namizədin adı Kseniya Sobçakdır. Putinin keçmiş dostu və ağıl verəni Anatolinin qızı. 36 yaşlı Kseniya keçmiş televiziya aparıcısı olan müxalif jurnalistdir. \"Əsl\" müxalifət namizədi Aleksey Navalnının tərəfdarlarına görə, seçkiyə etibar havası qatmaq üçün Putinin istifadə etdiyi köhnə ailə dostu bu xanım, Kremlin piyadasıdır. Şübhəsiz ki, o, rəsmilərin razılığı olmadan belə bir addım ata bilməzdi. Rusiya demokratiyası bu cür tənzimlənir. Seçki lövhəsi: \"Sobçak. Həqiqət naminə. Azadlıq naminə.\" Lakin Kremlin qara kostyumlu kişiləri bu qərarlarından peşman ola bilərlər. Televiziya studiyalarına hər səfərində Kseniya, Putinin ətrafındakı rüşvətxorların adlarını çəkir və Krımın ilhaqını qeyri-qanuni adlandırır. Əgər namizədliyini seçilmək üçün yox, eşidilmək üçün irəli sürübsə, həqiqətən də tabuları qırıb. Axı nə baş verir? Gəlin qızından atasına keçək. O, Sankt Peterburqun meri olub. Putin isə onun katibi. Onlar, Putinin Sobçakı korrupsiya ittihamları fonunda xüsusi təyyarə ilə ölkədən çıxardacağı qədər yaxın olublar. Söhbət 1990-cı illərdən gedir. O günlər xatirinizdədirmi? Rusiya xaos içərisində idi. Prezident Boris Yeltsini içkili halda görmək adi hal idi və o, demək olar ki, heç bir iş görmürdü. Kremlin qara kostyumlu kişiləri əlacı özləri kimi qara kostyumlu və Yeltsin üçün əla antidota çevrilə biləcək Putində tapırlar. Onlar Putini Yeltsinin varisi kimi hazırlamağa başlayırlar. Putin ilk dəfə prezidentliyə namizədliyini irəli sürən dövrdə anidən 62 yaşlı Anatoli Sobçak Kalininqradda bir otel otağında ölür. Meyit yarıldıqdan sonra, onun ürək dayanmasından öldüyü ortaya çıxsa da, ürəktutması izinə rastlanmır. Sobçakın dul xanımı isə yarılmanın nəticəsini qəbul etmir və özü yardırır. Onun adı Ludmila Narusovadır. Bu yaxınlarda onunla görüşdüm və ərinin ölümünün qətl olub-olmadığını soruşdum. O, 10 dəfə \"Hə\" deyə biləcəyi uzun bir fasilədən sonra, \"Bilmirəm\" deyə cavab verdi. Kseniya Sobçak, Vladimir Putin və Ludmila Narusova Anatoli Sobçak ilə vida mərasimində Bəziləri Sobçakın ölümündə Putinin də əli olduğunu deyirdi. Sobçakın onun ilə nə isə alıb-vermədiyi olub? Narusova sualın üstündən keçdi. Mən keçmişə qayıdıb dəfn mərasimində çəkilən videolara baxdım. Putin həqiqətən kədərlidir. Gözləri qızarıb və Ludmila Narusovanı qucaqlayarkən udqunmağa belə çətinlik çəkir. Putin aktyor deyil. Nə də ki, ictimai şəkildə hisslərini göstərməyə meyilli bir adam deyil. Buna görə də onun ürəkdən xiffət çəkdiyini düşünmək yanlış səslənməz. Bəlkə də başqa şeydir. Təqsir? \"Putini hakimiyyətə doğru itələyən insanlar var idi,\" Narusova mənə dedi. O haqlıdır. O zamanlar Putin, Kremlin içindəki müxtəlif fraksiyalar üçün hakimiyyət yolunda bir vasitə idi. Haradasa indi də elədir. Əgər Sobçak qətlə yetirilibsə, görəsən niyə? Bəlkə də fraksiyalardan biri onun Sobçak tərəfindən idarə olunacağını düşünürmüş? Ola bilər. Lap əgər belədirsə, bu KQB zabiti dostunun Putin Layihəsi naminə öldüyündən agahdırmı? Bu bir şübhə ola bilər, amma mən artıq belə düşünməyə başlayıram. Vladimir Putin və Ludmila Narusova 2007-ci ildə Sobçakın qəbrini ziyarət edərkən Narusovadan meyit yarılması haqqında soruşdum. Sən demə o, nəticələri heç vaxt ictimai şəkildə açıqlamayıb. Lakin sənədlər Rusiyadan kənarda gizli bir yerdə saxlanılır. Səbəbini də sual etdim. O isə bu haqda danışmaq istəmədi. Təzyiqə əl atdım. \"Elə bil ki, bu, özünüzü bir növ sığortalamaq deməkdir,\" söylədim. \"Sizə elə görünə bilər,\" o cavab verdi. \"Öz və ya qızınızın təhlükəsizliyi üçün narahatsınızmı?\" soruşdum. \"Bilirsiniz ki,\" o dedi, \"bu ölkədə yaşamaq qorxuludur. Xüsusilə də müxalif fikirli insanlar üçün. Ona görə də hə, narahatam. Narahatam...\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-45152466", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38954935", "doc1": "21 ألف شخص تلقوا أوامر بترك منازلهم مع اقتراب النيران من بحيرة إلزنور وجاء أمر الإخلاء الإجباري بسبب تهديد الحرائق، المعروفة باسم \"النيران المقدسة\"، لمنازل المواطنين حول بحيرة إلزنور في مقاطعة أورانجكاونتي. وقضت الحرائق أكثر من 19 ألف هكتار من الغابات شمالي سان دييغو، وتعد واحدة من بين عدة حرائق في الولاية. من ناحية أخرى بدأت محاكمة شخص يشتبه في أنه وراء إشعال حرائق \"النيران المقدسة\"، وظهر في المحكمة بتهمة التسبب في الحرائق في الولاية. 12 ألف رجل إطفاء يواجهون 17 حريقا ضخما في كاليفورنيا أسوأ حرائق في تاريخ كاليفورنيا تحصد المزيد من الأرواح وقالت وسائل إعلام محلية إن المتهم فورست كلارك، انتابته عدة حالات من الاهتياج أثناء جلسة الاستماع في محكمة أورانج كاونتي، كما أنه كان يخفي وجهه. المتهم ببدء الحرائق في كاليفورنيا مثل أمام المحكمة لأول مرة وقررت المحكمة فرض كفالة على المتهم بقيمة مليون دولار وتأجيل القضية حتى 17 أغسطس/آب، بينما رد المتهم قائلا \"أستطيع توفير مليون دولار حالا، وبسهولة\". وألقت الشرطة الأمريكية القبض على كلارك، الثلاثاء الماضي، خارج كوخ كان يقيم فيه بعد مواجهة قصيرة مع رجال الشرطة. وقالت السلطات إنه بدأ بإشعال الحرائق في الغابة، يوم الاثنين، بعد نزاع طويل مع جيرانه امتد لأكثر من 10 سنوات. وقال مسؤولو مقاطعة أورانج كاونتي إن كلارك أرسل رسالة إلكترونية لتهديد قائد فرقة مكافحة الحرائق المحلية التطوعية، قائلا \"هذا المكان سوف يحترق\". ويقول بيتر بويس، مراسل بي بي سي في لوس أنجليس، إن درجات الحرارة المرتفعة والرياح العاصفة والأحراش الجافة فاقمت من الكارثة في المقاطعة. وأعاقت التضاريس الوعرة أداء طواقم مكافحة الحرائق لمهام عملها، وتم احتواء نسبة ضئيلة، لا تتجاوز 10 في المائة من حجم الحرائق، يوم الجمعة. ويحذر الخبراء من أن تدهور الأحوال الجوية، مع توقع العواصف الرعدية، يمكن أن يؤدي إلى \"تزايد قوة النيران وامتدادها\" خلال الأيام القليلة المقبلة. وتقول دائرة الأرصاد الجوية الوطنية الأمريكية، إن الدخان الناتج عن أسابيع من حرائق الغابات في كاليفورنيا، وحرائق أخرى في غرب الولايات المتحدة، قد امتدت على مساحة شاسعة مما أثر على جودة الهواء \"عبر جبال روكي الشمالية باتجاه الغرب إلى كندا الوسطى وجنوبا عبر السهول الشمالية\". ويكافح أكثر من 600 رجل إطفاء \"النيران المقدسة\"، والتي هي واحدة من بين 18 حريقا على الأقل، مستعرا عبر كاليفورنيا. وتم الإعلان عن أن حريق مجمع مقاطعة موندسينو هو الأكبر في تاريخ ولاية كاليفورنيا وقضى حتى اللحظة على أكثر من 290 ألف فدان. أمركيا استعانت بالسجناء لإطفاء الحرائق مقابل دولارين يوميا ويقول قادة الإطفاء إنهم يتوقعون استمرار الحرائق لبقية الشهر. وقد تسبب حريق آخر، في أقصى الشمال، بمقتل ما لا يقل عن سبعة أشخاص وتدمير أكثر من 1500 مبنى، وتم الإعلان عن السيطرة على 51 في المائة من مساحته، يوم الجمعة. وعبر الولاية، يواجه أكثر من 14 ألف رجل إطفاء صعوبات بالغة في احتواء الحرائق المتفشية. وتم دعم عمليات الإطفاء بقوات من الجيش الأمريكي وكذلك ألف سجين، حيث أخرجت السلطات السجناء، الأقل خطورة، للمساعدة في إطفاء الحرائق بشكل تطوعي، على أن يمنح المتطوع دولارين في اليوم، بالإضافة إلى دولار واحد في الساعة. كما انضمت لفرق الإطفاء الأمريكية طواقم إطفاء الحرائق من أستراليا ونيوزيلندا، لتبادل خبراتهم في مكافحة حرائق الغابات. ----------------------------------------------------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Oroville bəndinin 50 illik tarixində ilk dəfədir ki, fövqəladə daşqın kanalı istifadə edilib. 230 metrlik bəndin daşqın kanalının dağılmasına az qalıb, rəsmilər deyib. Normadan artıq su axını artıq bitib, lakin bazar günü axşam saatlarında Butte rayonun şerifi Kory Honea təxliyə əmrinin qüvvədə qaldığını bildirib. İllərlə quraqlıqdan sonra bu il güclü yağış və qar yağması nəticəsində su anbarında suyun səviyyəsi kəskin şəkildə artıb. Oroville bəndinin 50 illik tarixində ilk dəfədir ki, belə fövqəladə hal baş verib. Kaliforniya Su Resursları Departamenti anbarda su səviyyəsini azaltmaq üçün bazar günü bəndin əsas daşqın kanalından saniyədə 2.830 kub metrə gədər suyun buraxıldığını bildirib. 16 min əhalisi olan Oroville şəhərinin sakinlərinə şimala getmək göstərişi verilib. Şəhərdən çıxan yollarda tıxaclar yaranıb və bəzi sakinlər təxliyə üçün xəbərdarlığın çox gec verildiyini deyərək şikayətləniblər. Mühəndislər cümə axşamı günü kanaldan böyük beton hissələrin yox olduğunu gördükdən sonra anbardan suyu buraxmağa başlayıblar. Cümə günü Kaliforniya qubernatoru Jerry Brown Federal Fövqəladə Hallar İdarəçilik Agentliyinə müraciət edərək daşqınlar və torpaq sürüşmələrinə görə ərazidə böyük fəlakətin elan edilməsini tələb edib. Kaliforniya ştatının Oroville bəndinin daşqın kanalı güclü yağışlardan sonra zədələnib Çərşənbə günü mühəndislər bəndin yaratdığı Oroville gölündən çıxan daşqın kanalında yoxlamalar keçiriblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-44933062", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48338110", "doc1": "تتعرض إيران لضغوط منذ وصول ترامب إلى البيت الأبيض وكتب ظريف في تغريدته: \"نحن موجودون منذ آلاف السنين، وشهدنا سقوط امبراطوريات، من بينها امبراطوريتنا، التي دامت أكثر من عمر بعض الدول\". وكان الرئيس الأمريكي حذر إيران من مغبة تهديد الولايات المتحدة، قائلا إنها ستواجه \"تبعات لم يواجهها إلا قلة عبر التاريخ\". وقال ترامب قبلها عبر تويتر موجها تهديده إلى نظيره الإيراني حسن روحاني: \"لا تهدد الولايات المتحدة أبدا\". وجاء ذلك عقب تأكيد وزير الخارجية الأمريكي، مايك بومبيو أن واشنطن لا تخشى استهداف المسؤولين الايرانيين\"على أعلى المستويات\" بالعقوبات. ضغوط وتتعرض إيران لضغوط منذ وصول ترامب إلى البيت الأبيض، وقد تواجه عقوبات بعد انسحاب الولايات المتحدة من الاتفاق الذي أبرمته مع القوى العظمى بشأن برنامجها النووي. وكانت الإدارة الأمريكية طلبت من دول العالم التوقف عن شراء النفط الإيراني، وتجري محادثات مع عدد من الدول التي تستورده، لمطالبتها بوقف وارداتها بحلول الرابع من شهر نوفمبر/ تشرين الثاني القادم. بومبيو شدد على أن واشنطن لا تخشى استهداف المسؤولين الإيرانين \"على أعلى المستويات\" بالعقوبات. في غضون ذلك، هاجم الرئيس الإيراني حسن روحاني نظيره الأمريكي دونالد ترامب، محذرا إدارته من اتخاذ سياسة معادية لبلاده، لأن الحرب بين البلدين ستكون \"أم الحروب\"، حسب تعبيره. ترامب يحذر روحاني من مغبة تهديد الولايات المتحدة روحاني لترامب: لا تلعب بذيل الأسد فالحرب مع إيران ستكون \"أم الحروب\" وعلق روحاني، الذي كان يتحدث أمام رؤساء بعثات إيران في الخارج ، على التلويح بمنع تصدير النفط الإيراني بالقول \"نحن أهل شرف، وحفظنا أمن ممر الملاحة البحرية في المنطقة طوال التاريخ\". وأضاف: \"من يفهم قليلا في السياسية لا يوافق على وقف تصدير النفط الإيراني\"، مذكرا أن بلاده \"تمتلك الكثير من المضائق، ومضيق هرمز واحد منها\". وبينما تستعد واشنطن لإقرار عقوباتها على إيران بشأن برنامجها النووي، فإن التيار المتشدد في إيران يحشد الرأي العام ضد سياسة ومواقف ترامب من طهران. ويعتقد أن تصاعد الخلاف مع الولايات المتحدة سيقوي خصوم الرئيس الإيراني، حسن روحاني، الذي يتبنى سياسة إصلاحية فتح من خلالها قنوات اتصال مع الغرب. وعقب انسحاب الولايات المتحدة من اتفاق دولي، يهدف لكبح البرنامج النووي الإيراني، كشف بومبيو في الحادي والعشرين من مايو/ أيار الماضي عن \"استراتيجية جديدة\"، تهدف إلى إرغام إيران على الخضوع لـ 12 مطلبا صارما.", "doc2": "Prezident Həsən Ruhaninin Iranı və prezident Donald Trump ABŞ-ı arasında gərginlik artıb. O Twitter səhifəsində bildirib ki, \"bu cür soyqırım ruhlu ifadələr İranı bitirməyəcək\". ABŞ prezidenti Donald Trump İrana sərt xəbərdarlıq edərək bildirib ki, \"iki ölkə arasında münaqişə baş versə, İran məhv olacaq\". \"İran vuruşmaq istəsə, bu, İranın rəsmi sonu olacaq, - Trump bazar günü Twitter səhifəsində bildirib. - Birləşmiş Ştatları bir daha hədələməyin\". ABŞ son günlərdə İran körfəzində əlavə hərbi gəmi və təyyarələr yerləşdirib. Donald Trump-ın sonuncu tviti hərbi münaqişənin ehtimalını azaltmaq istiqamətində bu yaxınlarda göstərdiyi səylərdən sonra onun tonunda dəyişikliyin baş verdiyini göstərir. Fox News yayım şirkətinə bazar günü verdiyi müsahibəsində ABŞ prezidenti vurğulayıb ki, İrana nüvə silahı əldə etməyə imkan verməyəcək. Amma o, eyni zamanda qeyd edib ki, münaqişənin baş verməsini istəmir. \"Mən müharibəni istəyən adam deyiləm, çünki müharibə iqtisadiyyatları dağıdır, əsası isə odur ki, insanları öldürür', - o deyib. İran gərginliyin artacağına dair narahatlıqları sakitləşdirməyə çalışıb. Şənbə günü İranın Xarici İşlər naziri heç kimin müharibə həvəsində olmadığını qeyd edib. \"Müharibə olmayacaq, çünki nə biz müharibə istəyirik, nə də ki, kiminsə regionda İranla qarşıdurmaya girə biləcək kimi illüziyası var\", - Məhəmməd Cavad Zərif IRNA xəbər agentliyinə bildirib. Bazar günü o Trump-ın tvitinə cavab olaraq qeyd edib ki, ABŞ prezidenti \"[Makedoniyalı] İsgəndərin, Çingiz [xanın] və digər təcavüzkarların edə bilmədiyini edəcəyinə ümid edir\". \"İranlıların tarixi minilliklərdir ki, davam etməkdədir, təcavüzkarların isə hamısı yox olub. #İqtisadiTerrorçuluq və soyqırım ruhlu ifadələr \"İranı bitirməyəcək\", #İranlınıHədələmə. Hörmət etməyə çalış - bu, nəticə verir!\" - Zərif öz Twitter səhifəsində yazıb. Təhlil Jonathan Marcus, hərbi məsələlər üzrə müxbir Prezident Trump İranla münasibətlərdə gərginliyi sanki azaltmaq cəhdlərindən sonra, göründüyü kimi, indi ABŞ maraqları və ya obyektlərinə qarşı istənilən hücuma görə fəlakətli əks-zərbə vəd edir. Bu, ABŞ-ın qlobal problemlərə yanaşmasının dəyişgənli olduğunu göstərir - təmkinlik bir anda çılğınlıqla əvəzlənə bilər. Bu cür dəyişəgənlik ABŞ-ın niyyətlərinin Tehran tərəfindən düzgün başa düşülməsini əngəlləyə bilər. Bu arada isə qarşıdırmanın başlaması üçün bütün tərkib hissələr artıq mövcuddur: ABŞ-ın yanaşmasında aydınlığın çatışmazlığı; İranın potensial olaraq hazırki durumu sonadək aydınlaşdırmaq istəyi; bölgədə baş vermiş insidentlər silsiləsi (bir neçə neft tankerinə qarşı təxribar və Bağdadda ABŞ səfirliyi yaxınlığında raket hücumu) göstərir ki, bölgədə mövcud olan bəzi elementlər hazırki gərginliyi alovlandırmaqda və ABŞ administrasiyasının qətiyyətini yoxlamağa maraqlıdır. Gərginliyə səbəb nədir? İki ölkə arasında gərginlik ötən ildən, prezident Trump 2015-ci ildə İranın nüvə proqramına dair bağlanmış beynəlxalq müqavilədən ABŞ-ın çıxdığını elan edəndən sonra artmağa başlayıb. Həmin müqavilənin məqsədi İranın nüvə proqramının dayandırılması müqabilində ona qarşı sanksiyaları ləğv etmək olub. Trump həmin sövdələşməni \"qüsurlu\" adlandıraraq İrana qarşı ABŞ sanksiyalarını bərpa edib. ABŞ-ın addımına cavab olaraq, İran bu ayın əvvəlində qeyd olunan müqavilə çərçivəsində öz öhdəliklərini dayandıraraq uranın zənginləşdirilməsini bərpa edəcəyi barədə xəbərdarlıq edib. Tehran iddia edildiyinə görə, İran körfəzindəki qayıqlara raket yerləşdirib. ABŞ müstəntiqləri güman edirlər ki, BƏƏ sahilyanı sularında dörd tankeri zədələyən İran olub, xəbərlərdə deyilir. İran bu ittihamları rədd edir. İran körfəzində son durum İraq hərbiyyəsinin bildirdiyinə görə, bazar günü Bağdadın ciddi qorunan Yaşı Zonasına raket atəşi açılıb. Həmin zonada hökümət binaları və xarici səfirliklər yerləşir. Xəbərlərə görə, raket ABŞ səfirliyi yaxınlığında yerləşən atılmış binaya dəyib - tələfat olmayıb. Bu hücumun arxasında kimin durduğu məlum deyil. Lakin ABŞ Dövlət Departamenti bildirib ki, \"əgər bu hücum İranın dəstəklədiyi silahlı qüvvələr tərəfindən edilibsə, məsuliyyət daşıyan İran sayılacaq\". Trump-ın tviti raket hücumu haqqında ilk xəbərlərdən bir neçə saat sonraya təsadüf edib. Son günlər ərzində ABŞ bölgədə USS Abraham Lincoln təyyarədaşıyıcı gəmisini yerləşdirib və Yaxın Şərqə 120 minlik qoşun göndərmək planını nəzərdən keçirir. ABŞ diplomatik personalına İraqı tərk etmək göstərişi verilib, ABŞ hərbiyyəsi regiona dair təhlükə səviyyəsini artırıb, lakin bu, \"təhlükənin artmadığnı\" bildirən britaniyalı generalın dedikləriylə ziddiyyət təşkil edir. Səudiyyə Ərəbistanı Tehranı cümə günü neft kəmərlərinə dron hücumu təşkil etməkdə ittihamlayıb. Səudiyyə iddia edib ki, hücumu İranın göstərişi ilə Yəməndə husi üsyançıları edib. Səudiyyədə hökümətyönlü qəzet ABŞ-ı ölkəyə qarşı hücuma keçməyə çağırıb. İran bu ittihamları rədd edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51312319", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51281420", "doc1": "الفيروس ينتشر في جميع أنحاء الصين وقالت السلطات الصحية في الصين إن عدد حالات الإصابة المؤكدة في البلاد حتى 29 يناير/ كانون الثاني بلغ 7711 حالة. وانتشرت العدوى أيضا إلى 15 بلدا آخر على الأقل خارج الصين. ومن المقرر أن تعقد منظمة الصحة العالمية اجتماعا لمناقشة مسألة إن كان الفيروس يشكل حالة طوارئ صحية عالمية. وكان تفشي المرض عالميا قد بدأ من مدينة ووهان، الواقعة في مقاطعة هوبي وسط البلاد. مواضيع قد تهمك نهاية كيف ينتقل الفيروس؟ حتى الآن لا يوجد علاج محدد أو لقاح ضد المرض. ومع ذلك، فقد تعافى عدد من الأشخاص بعد خضوعهم للعلاج. وقال طبيب يُدعى ريان، من منظمة الصحة العالمية، إن فريقا دوليا من الخبراء من دول مختلفة سيتوجه إلى الصين للعمل مع الخبراء هناك لمعرفة المزيد عن كيفية انتقال المرض. وأضاف: \"نحن في منعطف مهم في هذا الحدث. نعتقد أن سلسلة انتقال الفيروس هذه يمكن أن تتوقف\". وتمكن علماء في أستراليا من إعادة تخليق الفيروس في المعمل خارج الصين، وهو ما بعث الأمل في أنه يمكن استخدامه لتطوير اختبار تشخيص مبكر للمرض قبل تطوره. الفيروس وصل إلى التبت وقال المدير العام لمنظمة الصحة العالمية تيدروس أدهانوم غيبريسوس، الذي زار الصين هذا الأسبوع، إن معظم الأشخاص الذين أصيبوا بالفيروس كانوا يعانون من \"أعراض معتدلة للعدوى\"، ولكن حوالي 20 في المئة فقط عانوا من تأثير حاد، مثل الالتهاب الرئوي وصعوبة التنفس. وقال إن الصين \"تحتاج إلى تضامن العالم ودعمه\"، وأن \"العالم يجتمع معا لإنهاء تفشي المرض، بالاعتماد على الدروس المستفادة من تفشي أمراض سابقة\". وأضاف غيبريسوس أن منظمة الصحة العالمية \"تشعر بأسف شديد\" لأنها أشارت في ثلاثة تقارير الأسبوع الماضي إلى أن الخطر العالمي من الفيروس \"معتدل\"، بدلا من التنبيه إلى أن الخطر \"مرتفع\". ووصف انتشار المرض من شخص إلى شخص في ألمانيا وفيتنام واليابان بأنه مثير للقلق، وقال إن الخبراء سيبحثون الأمر في اجتماع المنظمة. ما الذي يجري في مدينة ووهان؟ يعيش سكان المدينة في عزلة وخوف. فقد تم حظر السفر والتنقل، وقيدت حركة المرور، واحتجز 11 مليون شخص في منازلهم، في محاولة للحد من انتشار الفيروس. وظهرت مقاطع فيديو عبر الإنترنت لسكان بعض البنايات وهم يهتفون من وراء النوافذ \"ووهان جيايو!\" وتعني \"كوني قوية ووهان!\". وانتشرت مقاطع الفيديو على موقع ويبو للتواصل الاجتماعي، وهو موقع تواصل اجتماعي خاص بالصين فقط يشبه موقع تويتر، حيث ينشر أشخاص من جميع أنحاء البلاد رسائل داعمة. وكتب أحد المستخدمين بالموقع: \"سنتجاوز هذا. ووهان جيايو، البلد كله يدعمك\". ونقلت وكالة فرانس برس الأربعاء عن رجل في الخمسينيات من عمره، في أحد الشوارع المهجورة، قوله: \"هذا هو اليوم الأول منذ الإغلاق الذي أتمكن فيه من الخروج\". وأوضح أنه ليس لديه طعام، وأضاف أنه \"بحاجة لشراء الطعام\". ما هو وضع السفر إلى الصين؟ أعلنت هونغ كونغ، التابعة للصين، عن خطط لتقييد السفر عبر الحدود بين المدينة والبر الرئيسي للصين. وأوقفت الخطوط الجوية البريطانية جميع الرحلات الجوية من الصين وإليها، وحذرت وزارة الخارجية البريطانية من \"السفر إلا في حالات الضروروة\". الفيروس انتشر في 15 بلدا آخر خارج الصين كما اتخذت عدة شركات طيران أخرى تدابير مماثلة. ومن المقرر أن توقف ليون إير، إحدى أكبر شركات الطيران الآسيوية، رحلاتها إلى الصين اعتبارا من السبت. تطورات أخرى:", "doc2": "Hong Kong-da dəmiryolu stansiyası 2002 - 2003 illərdə ortaya çıxan SARS epidemiyasının yayılması ilə ümumilikdə 349 nəfər ölüb. Yanvar ayının əvvəllərində Çində ortaya çıxan, sonradan daha 20 ölkəyə keçən koronavirus barədə xəbərlər dünyanı çalxalayır. Yeni yoluxucu xəstəliklər, adətən, təkrarlanmır. Ancaq vəhşi təbiətdən qaynaqlandığı təxmin edilən koronavirus əvvəlcə heyvanlarda yaranan yoluxucu xəstəliklərlə bağlı riskin xeyli artdığını göstərir. İqlim dəyişikliyi və qloballaşma heyvanlarla insanlar arasında əlaqəyə böyük miqyasda təsir etdiyi üçün ehtimal olunur ki, bu vəziyyət gələcəkdə daha çox problem yaradacaq. Xəstəlik heyvanlardan insanlara necə yoluxur? Heyvan xəstəliklərinin təkamül edərək insalara yoluxması halları son 50 ildə bir neçə dəfə baş verib. 1980-cı illərdə yaranmış QİÇS epidemiyası da əslində böyük meymunlardan yoluxmuşdu. 2004-2007-ci illərdə quş qripi, 2000-ci ildə isə donuz qripi yayılmışdı. 2010-cu illərdə SARS virusu ortaya çıxdı - o, yarasalardan müşk pişiklərinə, onlardan da insanlara keçmişdi. Ebola virusu isə insanlara birbaşa yarasalardan yoluxmuşdu. Çində qəfəslərdə saxlanan toyuqlar Əslində, heyvanlardan yoluxma halları əvvəlki dövrlərdə də olub. Son zamanların yoluxucu xəstəlikləri də daha çox heyvan mənşəlidir. Ətraf mühit amilləri bu prosesi daha da sürətləndirir. Bundan başqa, şəhərlərdə getdikcə daha çox insanın yaşaması və beynəlxalq səyahətlərin artması bu xəstəliklərin insanlar arasında daha sürətlə yayılmasına səbəb olur. Viruslar növdən-növə necə keçir? Heyvanlarda müxtəlif xəstəlik mikrobları, bakteriyaları və viruslar var. Onların uzun müddət həyatda qala bilmələri və nəsillərinin tükənməməsi özlərinə yeni \"yaşayış yeri\" tapması sayəsində mümkün olur. Yoluxmaya məruz qalmış orqanizmin immun sistemi mikrobları öldürməyə çalışır. Bu zaman iki canlı növü arasında təkamül savaşı başlayır, getdikcə proses sağ qalmaq mübarizəsinə, yəni rəqibini öldürmə cəhdinə çevrilir. Məsələn, 2003-cü ildəki SARS epidemiyasında bu virusa yoluxanların 10 faizi ölmüşdüsə, klassik qrip cəmi 1 faizin həyatına son qoymuşdu. Meymunlar zibil qutusunda Ətraf mühitin və iqlimin dəyişməsi heyvanların yaşayış sahələrini yox edir. Onlar yeni ərazilər tapmaq, həyat tərzlərini və yemlərini dəyişmək məcburiyyətində qalırlar. Əslində, son 50 ildə insanların da həyat tərzi dəyişib. 50 il əvvəl insanların 35 faizi şəhərdə yaşayırdısa, hazırda bu nisbət 55 faizə yüksəlib. Vəhşi təbiətdə yaşamalı olan heyvanlara artıq böyük şəhərlərdə də rast gəlmək olur. Məsələn, yenotlar, sincablar, tülkülər, quşlar, çaqqallar və meymunlar şəhər ərazilərindəki yaşıllıqlarda, parklarda və ya zibilliklərdə yaşayır, vəhşi təbiətlə müqayisədə burda daha asan yem tapırlar. Nəticə etibarilə yeni yaranana yoluxucu xəstəliklər şəhərləri bir \"əritmə qazanxanasına\" çevirir. Risk qrupları Özünə təzə \"ev\" tapan yeni yoluxucu xəstəliklər, adətən, daha təhlükəli olurlar. Ona görə də, bu, alimləri xüsusilə narahat edir. Bəzi əhali qrupları yoluxmalara daha əlçatandır. Məsələn, yoxsul işçilər, şəhərlərin daha kirli yerlərində yaşayanlar, təmizlik və tibb sahələrində çalışanlar xəstəliklərin qaynağına daha yaxındırlar və onlar arasında yoluxma riski daha böyükdür. Daha az qidalanan, daha kirli havayla nəfəs alan və daha kirli yerlərdə yaşayanların immun sistemi zəif olduğu üçün onlar xəstəliklə mübarizədə çətinlik çəkirlər. Bəzilərininsə tibbi xidmətlərdən yararlanmaq imkanı olmur. Böyük şəhərlərdə insanlar sıx yaşadıqları üçün virusların insandan insana keçməsi çox sürətlə baş verir. Bir-birinə yaxın məsafədə eyni havayla nəfəs almaq və eyni səthlərə toxunmaq yoluxmanı sürətləndirir. Bəzi xalqlar hətta böyük şəhərlərdə də vəhşi təbiətdən qida təminatı kimi istifadə edirlər. Məsələn, şəhərdə ələ keçirilən və ya ovlanan vəhşi heyvanları kəsib yeyirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-40196775", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40202148", "doc1": "سائق أوبر شيف كومار ياداف صدر ضده حكم بالسجن مدى الحياة لاغتصابه امرأة من دلهي تبلغ من العمر 26 عاما وأفادت الأنباء بأن إريك ألكسندر، الذى يدير أعمال أوبر فى آسيا، تبادل السجلات مع الرئيس التنفيذى للشركة ترافيس كالانيك منذ أكثر من عام. وأكدت أوبر لبي بي سي أن ألكسندر لم يعد يعمل في الشركة، لكنها لم تدل بالمزيد من التفاصيل. وذكر موقع ريكود لأخبار التكنولوجيا أنه لم تتم إقالة ألكسندر إلا بعد أن ربطت وسائل الإعلام الشركة بتلك القصة. كما أفادت الأنباء أنه إلى جانب كالانيك فإن إميل مايكل كبير نواب رئيس الشركة اطلع أيضا على السجلات. يذكر أن هذه الأنباء هي الأحدث في سلسلة من الفضائح التي طالت مناصب رفيعة المستوى بما يؤثر بشكل كبير على سمعة أوبر. وقد أعلنت الشركة الثلاثاء أنها أقالت 20 موظفا في إطار تحقيق عن التحرش الجنسي وغيره من السلوكيات السيئة في الشركة. حظر دلهي في ديسمبر/كانون أول عام 2014، اغتصب سائق أوبر شيف كومار ياداف، وهي امرأة من دلهي تبلغ من العمر 26 عاما. وحكم على ياداف بالسجن مدى الحياة. وفي ذلك الوقت قالت أوبر: \"إن الاعتداء الجنسي جريمة مروعة، ونحن سعداء أنه تم تقديمه إلى العدالة\"، مشيرة إلى أنها حسنت إجراءاتها الأمنية بعد \"الدروس التي تعلمناها من هذه الحالة الفظيعة.\" ولكن تم حظر خدمة أوبر في دلهي (وتم رفع الحظر في يونيو/حزيران عام 2015). وبعيدا عن الكواليس، أفادت الأنباء بأن مديرى أوبر شككوا فى صحة ادعاء المرأة، وتساءلوا عما اذا كانت شركة علا، وهى منافس أوبر فى الهند، وراء الحادث كجزء من محاولة تخريبية. وفضلا عن القضية الجنائية، رفعت المرأة دعوى ضد أوبر تم تسويتها خارج المحكمة.", "doc2": "Shiv Kumar Yadav ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib. Texnologiya üzrə Recode saytındakı məlumatda deyilir ki, Uber-in Asiyada əməliyyatlarına rəhbərlik edən Eric Alexander həmin sənədləri şirkətin icraçı direktoru Travis Kalanick-lə paylaşıb. Uber BBC-ə cənab Alexander-ın artıq şirkətdə işləmədiyini təsdiqləyərək əlavə təfərrüatlara varmayıb. Recode bildirir ki, cənab Alexander məlumatın yayılmasından sonra vəzifəsindən azad edilib. İddia olunur ki, tibbi sənədlər cənab Kalanick-lə yanaşı şirkətin vitse-prezidenti Emil Michael-a da təqdim olunub. Uber qadının zorlanma iddiasını yerli rəqib Ola taksi firmasının qarayaxma kampaniyası cəhdi kimi də nəzərdən keçirib, məqalədə deyilir. Cümə axşamı günü BBC müxbiri Shilpa Kannan-a danışan Ola şirkəti iddiaları rədd edib. \"Dəhşətli cinayətin əhəmiyyətini azaltmağa cəhd edərək bir qadının şəxsi məlumatlarına və əxlaqına şəkk etmək rüsvayçılıqdır\", - Ola şirkətinin nümayəndəsi deyib. Qadağa Xəbər son zamanlar Uber-in adına xələl gətirən qalmaqallardan biridir. Çərşənbə axşamı günü şirkət cinsi zəmində təqib və başqa pozuntularla bağlı aparılan araşdırma çərçivəsində 20 işçinin işdən azad edildiyini bildirib. 2014-cü ilin dekabr ayında 26 yaşlı dehlili qadın Uber sürücüsü Shiv Kumar Yadav tərəfindən zorlanmaya məruz qalmışdı. Məhkəmə Yadav-a ömürlük həbs cəzası kəsmişdi. Uber öz bəyanatında bildirdi ki, \"cinsi təcavüz dəhşətli cinayətdir və onun hüquqi məsuliyyətə cəlb olunmasından məmnunuq\". Şirkət \"dəhşətli işdən nəticə çıxardığını\" əlavə edib. Lakin Dehlidə taksi xidmətinin fəaliyyətinə dəfərlərlə qadağalar qoyulub. Məhdudiyyətlər 2015-ci ildə qaldırılıb. Xəbərə görə, Uber rəhbərliyi qadının iddiasının həqiqiliyinə şübhə ilə yanaşırdı. Uber həmçinin iddiaların rəqib Ola şirkətinin təxribat cəhdi olub-olmadığını sual edib. Cinayət işilə yanaşı qadın tərəfindən Uber şirkətinə qarşı ayrıca iddia qaldırılıb. Bu iş məhkəmədən kənar sövdələşmə çərçivəsində həll olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-53056060", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-53055123", "doc1": "نسبة زيادة السكان انخفضت إلى ١ في المئة وقررت عدم إجراء عمليات التعقيم في المراكز الطبية التابعة للدولة، ولكنها ستحافظ على توفير موانع الحمل للنساء اللاتي قد تكون صحتهن عرضة للخطر فقط. ولكن تلك الخدمات ستظل متاحة في المستشفيات الخاصة. وقد أصبحت الحكومة قلقة بسبب قلة عدد المواليد، وزيادة عدد كبار السن بين السكان. وكان نمو السكان قد انخفض إلى نسبة واحد في المئة. وإن لم يتخذ إجراء، بحسب ما قالته وزارة الصحة، فقد تصبح إيران أكبر دول العالم سنا خلال الـ30 سنة المقبلة. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت نسبة النمو السكاني في البلاد قبل عامين 1.4 في المئة. وتبلغ هذه النسبة في العراق المجاور 2.3 في المئة، وفي السعودية 1.8في المئة، بحسب بيانات البنك الدولي. كما أن نسبة عدد الزيجات، والأطفال المولودين عبر الزواج في انخفاض، بسبب الصعوبات الاقتصادية التي تواجهها البلاد، بحسب ما ذكرته وكالة إرنا الرسمية للأنباء. وأفاد نائب وزير الصحة، سيد حامد بركاتي، الشهر الماضي بأن معدل الزواج انخفض بنسبة ٤٠ في المئة خلال العقد الماضي. وقال: \"مع استمرار هذا المعدل سنكون أكبر بلدان العالم سنا خلال الـ30 سنة القادمة\". وقد تمتعت إيران بارتفاع في عدد السكان بعد الثورة الإسلامية في عام 1979، لكنها بدأت في تنفيذ سياسة تنظيم الأسرة للحد من زيادة السكان. ولا يزال القائد الأعلى في البلاد، علي خامنئي، يدعو الناس إلى إنجاب أطفال أكثر، قائلا إنه يريد أن يرى عدد السكان الحالي، البالغ 80 مليونا، وقد ارتفع إلى 150 مليون نسمة.", "doc2": "Kontraseptivlər yalnız sağlamlığı təhlükə altında olan qadınlara təklif olunacaq. Belə ki, vazektomiya (axtalama) əməliyyatı artıq dövlət tibb mərkəzlərində həyata keçirilməyəcək, kontraseptivlər isə yalnız sağlamlığı təhlükə altında olan qadınlara təklif olunacaq. Özəl xəstəxanalarda isə belə xidmətlər hələ də göstəriləcək. Hökumət təzə doğulanların sayının azalmasından və əhalinin getdikcə qocalmasından narahatdır. İranda əhali sayının illik artımı 1 faizdən aşağı düşüb və heç bir tədbir görülməsə, İran növbəti 30 ildə dünyanın ən yaşlı əhalisi olan ölkələrindən birinə çevrilə bilər, Səhiyyə Nazirliyinin məlumatında bildirilib. İki il əvvəl ölkədə əhalinin say artımı 1,4% təşkil etmişdi. Dünya Bankının məlumatına görə, bu göstərici qonşu İraqda 2,3%, Səudiyyə Ərəbistanında isə 1,8% təşkil edib. IRNA dövlət informasiya agentliyi qeyd edir ki, nikahların sayı və nikahda olan uşaqların sayında tənəzzülün səbəbi əsasən iqtisadi çətinliklərlə bağlıdır. Ötən ay Səhiyyə nazirinin müavini Seyid Həmid Bərəkəti bildirib ki, nikaha girənlərin sayı 10 il ərzində 40% azalıb. \"Bu minvalla biz yaxın 30 ildə dünyanın ən yaşlı əhalisi olan ölkələrindən birinə çevriləcəyik”, - o bildirib. İranda 1979-cu ilin İslam inqilabı demoqrafik buma təkan verib, lakin sonradan əhalinin sayının nəzarətdə saxlanılması üzrə siyasət tətbiq edilməyə başlayıb. Ali Rəhbər Ayətullah Əli Xameneyi insanları daha çox uşaq sahibi olmağa çağıraraq bildirib ki, arzusu indi əhalisi 80 milyon olan İranda əhalinin sayını 150 milyona çatdırmaqdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/04/130419_china_earthquake_sichuan", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40391711", "doc1": "يتوقع ارتفاع عدد ضحايا الزلزال وذكر التلفزيون الحكومي الصيني أن الزلزال أدى إلى مقتل 73 شخصا وجرح 600 آخرين. وأضاف التلفزيون الصيني أن الزلزال تسبب في تدمير بنايات عدة وأدى إلى حدوث انزلاقات أرضية. وقد ارسلت فرق الاغاثة الى المنطقة. وقالت هيئة المسح الجيولوجي الأمريكية إن مركز الزلزال الذي بلغت قوته 6.6 درجة كان في منطقة تبعد بثمانين كيلومترا عن غربي بلدة لينكيونغ. مواضيع قد تهمك نهاية وأضافت الهيئة أن الزلزال كان على عمق 12.3 كيلومترا في باطن الأرض. ومضت الهيئة للقول إن الزلزال الأخير الذي قيل في البداية إن قوته 7.0 عدلت إلى 6.9 ضرب المنطقة في الساعة 08.02 من صباح السبت الموافق 01.02 بتوقيت بريطانيا الصيفي. وذكرت وكالة الأنباء الرسمية، شينخوا، أن السكان شعروا بآثار الزلزال على بعد 115 كليومترا في عاصمة الإقليم تشينكدو، حسب وكالة الأنباء الرسمية شينخوا. وتشهد المنطقة هزات أرضية علما بأن زلزالا بقوة 8.0 درجة كان ضرب المنطقة في مايو/أيار 2008 وخلف نحو 90 ألف قتيل.", "doc2": "Maosian rayonundakı kəndlərdən birində 40-dək ev tamamilə məhv olunub. Hadisə səhərin erkən saatlarında baş verib. Xilasetmə qrupları torpaq altında qalanları axtarır. AFP agentliyi 5 nəfərin xilas edildiyini bildirib. Onlardan biri uşaqdır. Hakimiyyət bildirir ki, torpaq sürüşməsinə səbəb aramsız yağışlar olub. \"Burada bir neçə ton süxur kütl��si var, - polis kapitanı Chen Tiebo yerli CCTV kanalına bildirib. - Bura seysmik fəal bölgədir\". Şənbə günü təbii fəlakət zonasına aparan yollar yalnız fövqəladə xidmətlər tərəfindən istifadə olunur. Əraziyə ağır texnika cəlb edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/features-37767119", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/analysis-37800352", "doc1": "يبحث دانيال سيلاس آدمسون دور تكنولوجيا الهواتف المحمولة الذكية وشبكات التواصل الاجتماعي في تفشي وباء خفي من الانتهاكات. في عام 2009 أرسلت غدير أحمد، وهي فتاة مصرية في الثامنة عشرة، تسجيلا بالفيديو إلى هاتف صديقها. الفيديو يظهر غدير ترقص في منزل إحدى صديقاتها. لم يكن في الفيديو اي محتوي جنسي، ولكنها كانت ترتدي ثوبا كاشفا وكانت ترقص بتلقائية. بعد ثلاث سنوات، وفي محاولة للانتقام بعد انتهاء علاقتهما، نشر صديق هدير السابق الفيديو على يوتيوب. شعرت غدير بالذعر. هي من بلدة مجتمعها محافظ نسبيا في دلتا مصر، وكانت تدرك أن الموقف برمته - الرقص، والثوب، والصديق- لن يقبله والداها أو الجيران أو المجتمع الذي يجب أن تلتزم فيه المرأة بالحشمة. حكاية غدير: الفيديو الذي وصم صاحبته بالعار ولكن في السنوات التي مرت منذ أن أرسلت الفيديو لصديقها، كانت غدير قد شاركت في الثورة المصرية، خلعت الحجاب، وبدأت تتحدث بجرأة عن حقوق المرأة في مصر. ولشعورها بالغضب أن رجلا حاول أن يسيء لها أمام المجتمع، أقامت غدير دعوى قضائية. وعلى الرغم من نجاحها بعد أن أدانت المحكمة صديقها السابق بالتشهير، بقي الفيديو على يوتيوب، ووجدت غدير نفسها تتعرض للهجوم على شبكات التواصل الاجتماعي من قبل رجال حاولوا تشويه صورتها بنشر الفيديو على صفحاتهم. وفي عام 2014، بعد أن فاض بها الكيل من الانتقادات والسباب وبعد الإعياء من القلق والتفكير في من قد يشاهد الفيديو، أخذت غدير قرارا شجاعا: نشرت الفيديو على صفحتها على فيسبوك. تعرضت غدير لقدر كبير من الاساءة على الانترنت بعد تحميل الفيديو على يوتيوب وفي تعليق مصاحب للفيديو، قالت إن الوقت قد حان لوقف استخدام أجساد النساء لإشعارهن بالعار ولإسكاتهن. وقالت: شاهدوا الفيديو. أجيد الرقص. لا يوجد ما يشعرني بالعار. تتمتع غدير بجرأة فائقة، ولكن ما تعرضت له ليس موقفا نادر الحدوث. فقد خلص تحقيق أجرته بي بي سي إلى أن الآلاف في سن الشباب، خاصة الفتيات والنساء، يتعرضون للتهديد والابتزاز والعار بسبب صور تتراوح بين صور غزل بريء أو صور ذات محتوى جنسي صريح. وخلص التحقيق إلى أن الصور التي يحصل عليها رجال، أحيانا بالتراضي وأحيانا عن طريق الاعتداء الجنسي، تستخدم لابتزاز أموال ولإكراه النساء على إرسال المزيد من الصور أو لإجبارهن على الاستسلام للاعتداء الجنسي. \"الانتقام\" مشكلة في كل دول العالم، ولكن قوة الصور الجنسية كسلاح للابتزاز والترهيب تكمن في قدرتها على إلحاق العار بالنساء. وفي المجتمعات التي تتطلب العفة والطهارة الجنسية، والتي تصر على الالتزام بهذه الطهارة الجنسية عن طريق أعراف للشرف، قد يكون العار قضية أكثر خطورة. وقالت إيمان العشا، وهي طبيبة نفسية وناشطة في مجال حقوق المرأة في عمان بالأردن، \"في الغرب ثقافة مختلفة. قد تتسبب صورة عارية في إهانة فتاة. ولكن في مجتمعنا، قد تؤدي صورة عارية إلى الموت. وحتى إذا لم تنته حياتها جسديا، فإن حياتها ستنتهي اجتماعيا ومهنيا. ينأى الناس بأنفسهم عنها، وينتهي بها الحال منبوذة منعزلة\". وباء خفي من الانتهاكات لا توجد إحصائيات عن نطاق المشكلة. معظم القضايا لا يبلغ عنها، لأن نفس القوى التي تضمن جعل المرأة عرضة للعار تضمن ايضا بقاءها صامتة. ولكن محامين وضباط شرطة ونشطاء في عشرات الدول قالوا لبي بي سي إن ظهور الهواتف المحمولة الذكية وشبكات التواصل الاجتماعي أدى إلى ظهور وباء خفي من الابتزاز والاساءة على الانترنت. وقالت زهرة شرباتي، وهي محامية أردنية، لبي بي سي إنها في السنتين أو الثلاث سنوات الماضية تعاملت مع ما لا يقل عن 50 قضية لاستخدام صور على الانترنت أو شبكات التواصل الاجتماعي لتهديد النساء أو إلحاق العار بهن. وأضافت \"لكني اعتقد أن العدد في الأردن أكبر من ذلك بكثير، لا يقل عن ألف حالة تتعلق بشبكات التواصل الاجتماعي. وعلى ما أعتقد، قتلت أكثر من فتاة نتيجة لذلك\". وقال لؤي زريقات، وهو شرطي في الضفة الغربية، إنه في العام الماضي تعاملت وحدة الجرائم الالكترونية في الشرطة الفلسطينية مع 502 جريمة إلكترونية، الكثير منها يشمل صورا خاصة لنساء. وقال زريقات \"معظم الصور لنساء لا يرتدين الحجاب أو يرتدين ثيابا كاشفة. قد يستخدم آباء الفتيات العنف ضدهن وسيصدر عليهن المجتمع أحكاما ويوجه إليهن اللوم لإرسال صور لرجال على شبكات التواصل الاجتماعي. هذا ليس أمرا مقبولا في المجتمعات المحافظة. قد يؤدي الأمر إلى قتلهن علي أيدي اقاربهن\". ويعتقد أن هذا ما حدث في حالتين على الأقل علمت بهما بي بي سي، إحداهما في الأردن والثانية في كردستان العراق. وفي الحالتين يُعتقد أن فتاتين قتلتا على يد أسرتيهما نتيجة لانتشار صورهما على الهواتف المحمولة الذكية. ويقول كمال محمد، الذي يدير موقعا لمكافحة الابتزاز في الضفة الغربية، إنه يتلقى أكثر من ألف طلب للمساعدة كل عام من نساء في مناطق مختلفة من العالم العربي يتعرضن للتهديد بصورة خاصة وشخصية. ويضيف محمد \"دول الخليج تواجه الابتزاز على نطاق واسع، خاصة الفتيات في السعودية والإمارات والكويت وقطر والبحرين. بعض الفتيات يخبروننا أنه اذا انتشرت هذه الصور علنا، فسيتعرضن لخطر حقيقي\". وفي السعودية، المشكلة خطيرة لدرجة أن هيئة الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر انشأت وحدة خاصة لتعقب المبتزين ولمساعدة النساء اللاتي يتعرضن للتهديد. وفي عام 2014 قال الدكتور عبد اللطيف الشيخ، رئيس هيئة الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر آنذاك، لصحيفة سعودية \"نتلقى مئات المكالمات كل يوم من نساء يتعرضن للابتزاز\". وفي الهند قال بافان دوغال المحامي في المحكمة العليا إن ما كان \"قطرات\" منذ نحو 15 عاما تحول إلى \"سيل\" من الانتهاكات. ويضيف \"وفقا لتقديري، نشهد ألاف الحالات في الهند بصورة يومية\". وفي باكستان تقول نجاة داد، وهي رئيسة منظمة أهلية تعمل في مجال جعل الانترنت مكانا آمنا للمرأة، \"تتصل بنا نحو فتاتين أو ثلاث كل يوم، نحو 900 في العام، لأنهن يتعرضن للتهديد. عندما تكون النساء في علاقات، يتبادلن الصور وتسجيلات الفيديو. وإذا انتهت العلاقات بخلاف، يسيء الطرف الآخر استخدام ما لديه من معلومات ويبدأ التهديد، ليس فقط لإبقاء العلاقة ولكن لإكراههن على الانصياع لطلبات غريبة\". وكمثال على السيطرة النفسية شبه الكاملة التي قد يتم إخضاع المرأة لها في المجتمعات التي يعد فيها \"فقدان الشرف\" عارا كبيرا، تقدم بي بي سي قصة أمل (ليس اسمها الحقيقي)، وهي شابة حكت لبي بي سي قصتها من سجن للنساء في تونس. تعرضت أمل للاعتداء على يد صديق لوالدها تعرضت أمل لاعتداء الجنسي من قبل صديق لوالدها صورها لاحقا وهي عارية. تركتها هذه الصور تحت رحمة المعتدي، الذي فرض عليها بالإكراه الاعتداء الجنسي على مدى شهور. دعته لمنزلها وقتلته مستخدمة ساطورا. وهي الآن تمضي عقوبة بالسجن مدتها 25 عاما. وأضرمت شابة أخرى، تعرضت لاغتصاب جماعي، النار في نفسها في المغرب في يوليو/تموز من العام الحالي بعد أن هدد مغتصبوها بنشر صور الهجوم على الانترنت. وكان المتهمون الثمانية يحاولون اجبار اسرة الشابة على إسقاط الاتهام الموجه ضدهم. وتعرضت الفتاة لحروق من الدرجة الثالثة وتوفيت في المستشفى. وفي أغسطس/آب 2016، خلصت صحيفة \"تايمز أوف إنديا\" إلى أن المئات، ربما الآلاف، من تسجيلات الفيديو لاعتداءات جنسية تباع في متاجر في ولاية أوتار براديش كل يوم. وقال صاحب متجر للصحيفة \"الأفلام الجنسية صيحة قديمة. الصيحة الجديدة هي الجريمة الحقيقية\". وتصف الصحيفة أن صاحب متجر آخر سُمع يقول لبعض عملائه إنهم قد يمكنهم أيضا التعرف على الفتاة في \"أحدث فيديو يلقى رواجا كبيرا\". وعلى سبيل المثال، انتحرت موظفة في المجال الطبي بعد انتشار فيديو اغتصابها جماعيا في قريتها عن طريق تطبيق الرسائل \"واتساب\". حاولت المرأة الحصول على المساعدة من وجهاء القرية، ولكنها، وفقا لأحد زملائها، لم تلق أي دعم من مجتمع لم يرها فقط ملوثة بسبب الاعتداء، ولكنه وجه إليها اللوم على ما تعرضت له. ووقعت جرائم مماثلة أيضا في باكستان، ومن بينها تعرض مئات الأطفال للاعتداء وتصويرهم بالهاتف المحمول. وتقول عنبر شمسي الصحفية السابقة في بي بي سي إن وحدة جرائم الإنترنت في هيئة التحقيقات الفدرالية الباكستانية تتلقى \"ما بين 12 الى 15 قضية ابتزاز او تسجيلات اغتصاب كل شهر\" في منطقة اسلام أباد منفردة. تحدي مطالبات المجتمع للمرأة بالاحتشام وتضع شمسي خطا فاصلا واضحا بين قدرة هذه الصور على إحداث الضرر والألم وبين المناخ الثقافي الأوسع الذي يطالب المرأة بالاحتشام. وتقول إنه في باكستان، كما في الكثير من المجتمعات الذكورية الأخرى، \"يوجد هذا المفهوم أن المرأة يجب ان تغطي جسدها وأن ترتدي ملابس محتشمة، لأنها كنز ويجب أن تحجب عن الأعين. هذا هو التصور الذي تحصل عليه. إذا ظهر فيديو مثل هذا أو صوة مثل تلك، ضاع الكنز\". ولكن إذا كانت مطالبات الاحتشام تعطي صورا مثل هذه الصور الجنسية قدرة كبيرة، فإن سطوة مثل هذه الصور يمكن استخدامها في إحداث تغيير في الاتجاه المعاكس. في السنوات الأخيرة وقعت حوادث شهيرة نشرت فيها نساء صورا ذات محتوى جنسي عمدا لتحدي مفهوم العفة والطهارة الجنسية ولتحدي مفهوم الشرف والعار. عندما نشرت غدير أحمد الفيديو الخاص بها وهي ترقص على صفحتها على فيسبوك، لم تكن فقط تقوض محاولات إهانتها، ولكنها كانت تعلن عن رفضها لفكرة أن الفيديو فيه ما يسبب العار. عام 2011 ذهبت شابة تونسية هي أمينة السبوعي إلى ما هو أكثر من ذلك. نشرت أمينة صورا لنفسها عارية الصدر على فيسبوك. وعلى صدرها العاري كتبت \"جسدي لي. ليس مصدرا لشرف أحد\". أشعلت الصور جدلا واسعا في تونس. وحديثا استخدمت قنديل بلوخ، وهي شابة من قرية باكستانية في اقليم البنجاب، شبكات التواصل الاجتماعي للحصول على الشهرة بنشر صور مثيرة للجدل لنفسها على الانترنت. تعرف قنديل بلوخ بكيم كارداشيان باكستان، وتحدت عادات وتقاليد المجتمع الباكستاني بتبني الثقافة الجنسية للإنترنت. وتصدرت بلوخ عناوين الصحف العالمية هذا العام عندما خنقها شقيقها لأنها جلبت الع��ر على الأسرة. وأدركت السلطات السعودية قدرة الهاتف المحمول الذكي، وإضافة إلى ملاحقة الرجال الذين يستغلون صور النساء على الانترنت، بدأت حملات لتوعية النساء من مخاطر نشر صور على الانترنت. وعلى أحد المستويات، تعد هذه الحملات إجراء هاما لحماية المرأة السعودية، ولكن سرعة رد الفعل تعكس أيضا الاعتراف بأن التكنولوجيا فتحت جبهة جديدة لما يمكن وما لا يمكن أن تفعله النساء بأجسادهن. هذا التقرير هو الأول في سلسلة خاصة في تحقيقات وتسجيلات بالفيديو لبي بي سي تبحث كيفية اصطدام التكنولوجيا الجديدة مع الأعراف القديمة الخاصة بالعار والشرف في شمال افريقيا والشرق الأوسط وجنوب آسيا. يمكن المشاركة في النقاش الدائر حول القضية في سائر أرجاء العالم بالانضمام للنقاش الحي.", "doc2": "2009-cu ildə 18 yaşlı misirli qız Ğadir Əhməd öz sevgilisinin telefonuna videoklip göndərib. Klipdə Ğadir bir rəfiqəsinin evində rəqs edir. Görüntülərdə portnoqrafik bir şey yoxdur. Ancaq onun əynidə açıq-saçıq paltar var və o sərbəst rəqs edir. Üç il sonra, onların münasibətləri bitəndə sevgilisi ondan qisas almaq üçün həmin videonu YouTube-a yerləşdirib. Ğadir panikaya düşüb. O bilir ki, bütün bu mənzərə - rəqs, geyim, sevgili - onun valideynləri, qonşuları və cəmiyyət üçün qəbulolunmazdır. Bu cəmiyyətdə qadınların qapanaraq özlərini ağır aparması tələb olunur. Ancaq, onun bu videonu sevgilisinə göndərməsindən bəri keçən bütün bu müddət ərzində Ğadir həm də Misir inqilabında iştirak edib, hicabını çıxarıb və qadın hüquqları barədə danışmağa başlayıb. Kişinin onu cəmiyyət arasında utandırmağa cəhd etməsindən qəzəblənən Ğadir qanuni yollara əl atıb. O, sevgilisinin defamasiyaya görə cəzalandırılmasına nail olsa da, video YouTube-da qalıb və Ğadir sosial mediada bu videonun linklərini paylaşan kişilərin hücumuna məruz qalıb. \"Qərb mədəniyyəti başqadır. Orada çılpaq görüntü qızı sadəcə alçalda bilər. Ancaq bizim cəmiyyətimizdə çılpaq görüntü ölümə yol aça bilər. Hətta onun fiziki həyatına son qoyulmasa belə, sosial və peşəkar həyatı bitmiş sayılır. İnsanlar daha onunla ünsiyyətdə olmaq istəmirlər. O, ostrakizmə (uzaqlaşdırmaya) və təcridə məruz qalır,\" - İordaniyanın Əmman şəhərindən olan psixoloq və qadın hüquqları fəalı İnam əl-Aşa deyir. Bir çox hallarda belə təhqirlər barədə məlumat verilmir, çünki qadınları zəif durumda saxlayan qüvvələr həm də onu sakit durmağa sövq edir. Ancaq onlarla ölkədə hüquqşünaslar, polis və fəallar BBC-yə bildiriblər ki, smartfonlar və sosial medianın meydana çıxması ilə onlayn şantaj və təzyiq epidemiyası üzə çıxıb. İordaniyalı vəkil Zəhr Şarabati BBC-yə bildirib ki, son 2-3 il ərzində o, azı 50 belə halla işləməli olub. \"Ancaq bütün İordaniyada bu rəqəm çox böyükdür. Məncə sosial medianı ehtiva edən işlərin sayı 1000-dən az deyil. Bunun nəticəsində azı bir qız öldürülüb\", - o deyir. İordan çayının Qərb Sahilində polis zabiti olan Luay Zreiqat, deyir ki, ötən il Fələstin polisinin kibercinayətlər şöbəsi 502 onlayn cinayət işinə baxıb. Onların çoxunda qadınların özəl şəkillərinin paylaşılması yer alıb. Onun həmyerlisi, şantajla pul tələb etmə hallarına qarşı mübarizə aparan saytın yaradıcısı Kamal Mahmud deyir ki, o, hər il bütün ərəb dünyasından belə hallarla bağlı 1000-dən çox müraciət alır. \"Bəzən fotolar heç seksual deyil... Hicab geyməmiş qızın görüntüsü belə qalmaqal yarada bilər. Kişi bu şəkildən istifadə edərək qızı daha çox şəkil göndərməyə məcbur edə bilər. Körfəz ölkələrində şantaj probleminin miqyası çox böyükdür. Bu, xüsusən də Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ, Küveyt, Qatar və Bəhreyndən olan qızlara aiddir. Bəzi qızlar bu şəkillərin ictimailəşdiriləcəyi təqdirdə çox böyük təhlükədə olacaqlarını deyirlər,\" deyə o bildirir. Səudiyyə Ərəbistanında problem o qədər ciddidir ki, dini polisin tərkibində şantajçıları yaxalamaq və hədələnən qadınlara kömək məqsədilə xüsusi bölmə yaradılıb. 2014-cü ildə dini polisin o zamankı rəhbəri doktor Abdul Lətif əl-Şeix bir Səudiyyə qəzetinə müsahibəsində deyib: \"Hər gün bizə şantaj olunan yüzlərlə qadından müraciət daxil olur.\" Hindistan Ali Məhkəməsinin hüquqşünası Pavan Duqqal, qadınların görüntüləri ilə bağlə işlərin artıq \"axın\" halına gəldiyini deyir. Mənim təxmini hesablamalarıma görə Hindistanda gündə minlərlə belə hal baş verir,\" - o deyir. Pakistana gəlincə, burada internet dünyasını qadınlar üçün daha təhlükəsiz məkana çevirməyə çalışan QHT-nin rəhbəri olan Niğat Dad deyir ki, onun təşkilatına gündə 2-3 qızdan müraciət daxil olur. Bu, ildə 900 müraciət deməkdir. \"Qadınlar kişi ilə münasibətdə olanda öz görüntülərini onunla paylaşırlar. Münasibətlər yaxşı qurtarmayanda qarşı tərəf əlindəki məlumatdan sui-istifadə edərək onları şantaj edir. Təkcə münasibətləri davam etdirmək üçün yox, həm də cürbəcür qəribə məqsədlərlə.\" Ancaq məsələ şantajla bitmir. Niğat həm də smartfonlarla cinsi zorakılıq arasında əlaqə görür. \"Bu, özəl şəkillərlə başlayıb, ancaq indi artıq bu zorlamanın özü ilə dərindən bağlıdır. Bu texnologiyalardan əvvəl zorlamanı törədənlər qadını necə susduracaqlarını bilmirdilər. Ancaq indi texnologiya zorlamanın özünə yeni aspektlər qatır. Söhbət video çəkərək onun vasitəsilə qadını hədələməkdən gedir...\" - o deyir. Görüntülərin ictimailəşdirilməsinin nəticələri nə qədər qorxunc olarsa, şantajçının qurban üzərində gücü bir o qədər çox olar. Tunisin kənd bölgəsindən olan bir gənc qadın öz başına gələnlərdən danışır. Atasının dostu ona cinsi təcavüz edərək onun çılpaq şəkillərini çəkib. Bu şəkillər qızı şantajçıdan asılı vəziyyətə salıb. O, həm də şantaj yolu ilə qızdan pul tələb edirmiş. Kişi onun kiçik bacısını da zorlayacağını deyəndə Amal onu evinə dəvət edərək çapacaqla qətlə yetirib. Hazırda o, 25 illik həbs cəzasını çəkir. Bu ilin iyulunda Mərakeşdə bir neçə kişi tərəfindən zorlanan 16 yaşlı qız özünü yandırıb. O, bunu kişilərin zorlama zamanı çəkdikləri videonu internetdə yayacaqlarını deməsindən sonra edib. Törədilən cinayətlə bağlı ittiham olunan səkkiz şəxs qızın ailəsinə şikayəti geri götürmələri üçün təzyiq ediblər. Ancaq qız özünü yandıraraq üçüncü dərəcəli yanıq xəsarətindən ölüb. Ancaq belə görünür ki, cinsi təcavüzü telefona çəkmək üsulu Hindistan və Pakistanda daha geniş yayılıb. 2016-cı ilin avqustunda \"Times of India\" qəzeti ölkənin şimalında yerləşən Uttar Pradeş ştatındakı dükanlarda hər gün yüzlərlə, bəlkə də minlərlə zorlama videosunun satıldığını aşkar edib. Aqra şəhərində bir dükan sahibi qəzetə belə deyib: \"Pornoqrafiya yaxşı satılır.\"Həmin yazıda deyilir ki, başqa bir satıcı müştəriləri çağırmaq üçün \"ən son, ən qızğın\" videodakı qızı bəlkə də tanıdıqlarını deyib qışqırırmış. BBC-nin araşdırdığı nümunələrin birində 40 yaşlı tibb işçisi çox sayda kişi tərəfindən zorlanmasını əks etdirən videonun yaşadığı kənddə WhatsApp vasitəsilə yayılmasından sonra intihar edib. Qadın kömək üçün kəndin ağsaqqallarına müraciət edib, ancaq kənd camaatı nəinki onu çirklənmiş hesab edib, hətta baş verənlərə görə günahlandırıb. Ancaq mühafizəkar cəmiyyətlərdə bu görüntülərin gücü başqa effekt də verə bilər. Bəzi qadınlar anlayıblar ki, əgər bu görüntülər qadınları rüsvay etmək üçün istifadə edilə bilərsə, onda onlardan patriarxal mədəniyyətlərə qarşı da istifadə etmək olar. Ğadir Əhməd özünün rəqs etdiyi videonu Facebookda paylaşmaqla təkcə onu alçaltmaq cəhdlərini zəiflətmədi, həm də videonun rüsvayçılıq mənbəyi olması fikrini rədd etmiş oldu. \"Dünən bir qrup kişi dostlarımla rəqs etdiyimi görüntüləyən videonu paylaşmaqla məni utandırmağa çalışıb. Bildirmək istəyirəm ki, bəli, videodakı mən idim və mən öz bədənimdən utanmıram,\" deyə Ğadir yazıb. 2011-ci ildə Şimali Afrikadan olan Amina Sbui adlı başqa bir gənc qadın bundan da uzağa gedib: özünün toples (köynəksiz) şəklinin Facebooka yerləşdirib. Çılpaq bədəninin üzərində isə belə yazıb: \"Mənim bədənim mənə məxsusdur - o, kiminsə namusunun mənbəyi deyil.\" Bu şəkil Tunisdə böyük qalmaqala səbəb olmuşdu. Ğadir Əhməd özünün rəqs etdiyi videonu Facebookda paylaşmaqla təkcə onu alçaltmaq cəhdlərini zəiflətmədi, həm də videonun rüsvayçılıq mənbəyi olması fikrini rədd etmiş oldu. Bu yaxınlarda Pakistanın Pəncab bölgəsində bir kənddən olan Qəndil Baloç məşhur olmaq üçün sosial mediada özünün provokativ selfilərini paylaşıb. Pakistanın Kim Kardashianı kimi tanınan Qandil bununla Pakistan sosial normalarına meydan oxuyub. Ancaq bu ilin iyulunda o, ailəsini rüsvay etdiyinə görə qardaşı tərəfindən boğularaq öldürülüb. Səudiyyə Ərəbistanının hökuməti bir tərəfdən qadınların görüntülərindən sui-istifadə edən kişiləri ciddi şəkildə təqib edir, digər tərəfdənsə qızları fotoları internetdə paylaşmağın yaratdığı təhlükələr barədə maarifləndirir. Bir tərəfdən, bu, Səudiyyə qadınlarını müdafiə etmək üçün mühüm tədbirdir. Ancaq həm də anlamalıyıq ki, texnologiya davranış və düşüncə tərzini dəyişməyə qadirdir. Bu isə, artıq qadınların öz bədənlərinin sahibi olması ətrafında gedən mübahisələrə yeni rəng qatır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-44178481", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-45995447", "doc1": "ويقول الفريق الطبي، بمستشفى \"ويسترن جنرال\" في إدنبرة، إن الاختبار تمكن من رصد تحورات مختلفة من هذا المرض لم تكن معروفة من قبل. وتم إعداد برنامج فحص روتيني بعدما اكتشف مسعفون إصابة مريض بنوع وراثي من مرض السكري. ويقول الأطباء إن الفحص أظهر نتائج \"تحويلية\"، تعني لبعض المرضى نهاية للحقن اليومي بالأنسولين. ويشيع الاعتقاد بأن أجسام المصابين بالنوع الأول من مرض السكري لا تنتج أي قدر من الأنسولين. ويعني هذا أنهم في حاجة إلى متابعة مدى الحياة وجرعات أنسولين يومية. لكن في الآونة الأخيرة، أشارت بحوث علمية إلى أن هناك المزيد من التحورات الفرعية لهذا النوع من السكري. ومنذ بدء العمل بالاختبار الصيف الماضي، تمكن كثير من المرضى من التخلي تماما عن جرعات الأنسولين، بينما أصبح بإمكان الأطباء في حالات أخرى وصف علاج مفصل لكل مريض. الطبيب مارك ستراكن يقول إن تغيير وسائل العلاج يمكن أن يغير مجرى حياة المرضى ودعا مارك ستراكن، الخبير الاستشاري في مرض السكري والغدد بمستشفى ويسترن جنرال، لإخضاع جميع مرضى السكري لهذا الفحص. وقال ستراكن \"إذا اكتشفنا أن شخصًا ما مصابا بنوع وراثي من السكري، يمكن أن يكون لهذا أثر جذري يغير مجرى حياته\". وأضاف \"كذلك، إذا تأكدنا من أن شخصا ما مصابا بنوع آخر من السكري، مثل النوع الثاني، ربما تكون ثمة أنواع علاج بديلة للأنسولين يمكننا تقديمها له\". ومضى قائلا \"لذلك، أعتقد بأنه اختبار مهم للغاية ويمكن أن يؤدي إلى تحول جذري\".", "doc2": "Guardian qəzetinin yazdığı xəbərə görə, bir saat davam edən əməliyyat nəticəsində xəstələr bir il ərzində insulin iynəsinə ehtiyac hiss etmirlər. Amsterdam Universitetinin Xəstəxanasında çalışan qastroenteroloq, professor Jacques Bergman \"Bu müalicə sayəsində insulindən istifadə təxirə salına bilər və hətta buna son qoyula bilər. Bu, çox ümidvericidir\" deyib. Bergman əməliyyatın xəstələrə heç bir ağrı vermədiyini də söyləyib. Kiçik balon Alimlər kiçik bağırsaqda selikli qişa pərdəsini yox edərək yeni pərdənin yaranmasına şərait yaradırlar və bu müddətdə 2-ci tip diabet xəstəsi olan insanların qan şəkəri səviyyəsi sabit vəziyyətə gəlir. Amsterdamda 50 xəstə üzərində aparılan sınaq zamanı xəstənin ağzından kiçik bağırsağa ucunda kiçik balon olan bir boru salınır. Balon isti suyla doldurulur və seliklə qişa pərdəsi istiylə yandırılır. İki həftə ərzində yeni bir selikli qişa pərdəsi yaranır və xəstənin səhhətində yaxşılaşma nəzərə çarpır. \"90 faiz stabil\" Müalicədən bir il sonra belə xəstəliyin 90% faizinin stabil olduğu müşahidə olunub. Araşdırmalara əsasən, 2-ci tip diabet xəstələrində kiçik bağırsaqdakı selikli qişa pərdəsindəki qida udmasıyla insulin müqavimətinin inkişafı arasında bir əlaqə var. \"Əməliyyatdan bir gün sonra xəstələrin qan şəkəri səviyyəsində möhtəşəm bir yaxşılaşma görürük. İndi əsas məsələ budur: Bu, daimi müalicədir, yoxsa bunu təkrarlamaq lazımdır? İnsulindən tamamilə imtina edilməlidirmi?\" - Hollandiya mətbuatına açıqlama verən Bergman belə deyib. Bergman \"Ancaq ilkin nəticələr o qədər yaxşıdır ki, xəstələrin çoxu müalicədən sonra insulindən istifadəni dayandırıb\" deyə əlavə edib. Bu yeni tapıntı xüsusilə dərman qəbul edən qan şəkəri səviyyəsi yüksək həddə olan insan üçün uyğundur. İnsulin iynələrindən xilas olmaqla yanaşı araşdırmaçılar bu müalicəni alan xəstələrin ürək və qan dövranı sistemi xəstəliklərinə, böyrək problemlərinə, eyni zamanda ayaq və əllərdə qıcolmalara məruz qalma riskinin daha aşağı olduğunu söyləyirlər. İndi araşdırmalar yaşları 28-75 arasında olan 100 xəstə üzərində davam etdiriləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42691453", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43023336", "doc1": "وسيبدأ فندق ريتز كارلتون ذي النجوم الخمسة في الرياض قبول الحجوزات مرة أخرى اعتبارا من فبراير/ شباط المقبل، بعد أن أقفل منذ احتجاز الأمراء والمسؤولين. وقد احتجز أكثر من مئتين من الأمراء والوزراء ورجال الأعمال في فندق ريتز وفنادق أخرى. ومنذ ذلك الحين أفرج عن بعضهم بعد الموافقة على تسويات مالية ضخمة. القبض على الملياردير السعودي الوليد بن طلال يثير قلق المستثمرين بي بي سي تدخل فندقا يعتقد أن أمراء سعوديين محتجزون فيه الوليد بن طلال: رجل المال والإعلام وصاحب الاستثمارات الكبرى متهم بالفساد بي بي سي تدخل فندقا يعتقد أن أمراء سعوديين محتجزون فيه وقد نقل النزلاء الذين كانوا يقيمون في الفندق في ذلك الوقت دون سابق إنذار عندما احتجز الأمراء والمسؤولين في الرابع من نوفمبر/ تشرين الثاني الماضي. ووجهت للمحتجزين تهم بالفساد وأعطوا خيارا بسداد مئات الملايين من الدولارات مقابل حريتهم. وكان من أبرز المحتجزين في ريتز رجل الأعمال المعروف عالميا الأمير الوليد بن طلال، أحد أغنى الرجال في العالم. والذي مازال محتجزا لدى السلطات. وقد توصل بعض المعتقلين إلى تسويات مع السلطات وأفرج عنهم، بمن فيهم الأمير متعب بن عبد الله، الذي كان ينظر إليه على أنه منافس على العرش. وقد أطلق سراح الأمير متعب الذي احتجز لأكثر من ثلاثة أسابيع، بعد أن وافق على دفع أكثر من مليار دولار أمريكي. الأمير متعب بن عبدالعزيز احتجز لأكثر من ثلاثة أسابيع نبذة عن الثري السعودي صالح كامل الأمير متعب أهم معتقلي ريتز خارج السجن وأكد متحدث باسم فندق ريتز كارلتون أن الفندق سيقبل الحجوزات اعتبارا من منتصف فبراير / شباط ولكن مع القبول بإمكانية إلغاء الحجز في مهلة قصيرة. وقال النائب العام للمملكة العربية السعودية إن 100 مليار دولار \"أسيء استخدامها من خلال الفساد المنتظم والاختلاس على مدى عدة عقود\". ورحب العديد من السعوديين بحملة مكافحة الفساد على أمل أن يعاد توزيع بعض الثروات النفطية للمملكة على عموم سكانها.", "doc2": "Antikorrupsiya kampaniyası gedişində 200-dən çox şahzadə, nazir və biznesmen saxlanılıb. Ər-Riyad şəhərindəki Ritz-Carlton otelinin işçiləri BBC-yə bildiriblər ki, mehmanxana yenidən qonaq qəbul etməyə başlayıb. Səudiyyənin bu və bir sıra digər otellərində antikorrupsiya kampaniyası gedişində 200-dən çox şahzadə, nazir və biznesmen saxlanılıb. Yanvarın sonunda Səudiyyə prokuroru bildirmişdi ki, kampaniya nəticəsində saxlanılanlarla əldə olunmuş razılıq əsasında xəzinəyə ümumilikdə $100 milyarda yaxın pul və aktiv qaytarılıb. Baş prokuror deyib ki, 56 nəfər hələ də həbs altında saxlanmaqdadır, bəzi xəbərlərə görə, həmin adamlar Ristz-Carlton otelindən həbsxanaya köçürülüblər. Səudiyyə Ərəbistanında antikorrupsiya kampaniyası kral Salmanın 32 yaşlı oğlu, vəliəhd Məhəmməd bin Salmanın təşəbbüsü ilə keçirilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/02/160208_saudi_scud_yemen", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42597612", "doc1": "يقول التحالف إنه تم تدمير المنصة التي أطلق منها الصاروخ. وقال التحالف إن الصاروخ تم تدميره في الجو دون أن يتسبب في أضرار. وكان الصاروخ متجها إلى مدينة خميس مشيط بمنطقة عسير. وتقع قاعدة الملك خالد الجوية قرب مدينة خميس مشيط على بعد نحو 100 كيلومتر (60 ميلا) من الحدود اليمنية وتستخدم في شن هجمات جوية ضد الحوثيين وحلفائهم، القوات الموالية للرئيس السابق علي عبد الله صالح، في اليمن. ويقول التحالف إنه تم تدمير المنصة التي أطلق منها الصاروخ. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت السعودية قد نشرت بطاريات صواريخ باتريوت لاعتراض أي صواريخ يتم إطلاقها صوب المملكة من الأراضي اليمنية، وذلك عقب شروع تحالف تقوده السعودية في مارس /آذار الماضي في شن غارات جوية دعما للحكومة اليمنية بعد سيطرة الحوثيين على معظم أراضي اليمن. وتشير تقارير إلى أن صواريخ أطلقت من اليمن واشتباكات حدودية أسفرت عن مقتل 90 مدنيا وعسكريا في جنوبي السعودية منذ تدخل التحالف في اليمن.", "doc2": "Jurnalist Roman Saponkovun paylaşdığı bu şəkilin dekabrın 31-i mərmilə zədələnən Rusiya qırıcılarını göstərdiyi iddia olunur Şənbə günü baş vermiş hücumun qarşısı dronların vurulması ilə alınıb, Suriya İnsan Haqları Müşahidəsi (SİHM) təşkilatı deyib. Bundan bir neçə gün əvvəl, dekabrın 31-i, Xmeymim aviabazasına mərmi hücumu nəticəsində iki Rusiya hərbçisi həlak olub. Dənizkənarı Xmeymim aviabazası Rusiyanın Suriyadaki hərbi müdaxiləsinin mərkəzidir. Britaniyada məskunlaşan SİHM müşahidəçi təşkilatı şənbə günü aviabazanın ərazisində fəaliyyət göstərən cihadçı qruplaşma tərəfindən hücumu gəldiyini deyib. Hücum nəticəsində yaralılar və ya xəsarət barədə hələ ki, məlumat yoxdur, SİHM əlavə edib. Həmçinin oxuyun: Hücumda istifadə edilən dronlar sadə olub, Rusiyanın Lenta xəbər saytı bildirib. Dronlar taxta gövdə və bir mühərrikdən ibarət olub, üstündə minalar yerləşdirilib, sayt əlavə edib. Rusiya hələ ki, xəbərləri rəsmən təsdiqləməyib. Dekabrın 31-də baş vermiş hücumdan sonra, hərbi jurnalist Roman Saponkov sosial mediada Xmeymim avaiabazasında mərmidən zədələnmiş qırıcıların şəkillərini paylaşıb. BBC-yə verdiyi müsahibədə, o, şəkilləri anonim mənbədən aldığını deyib. Rusiya Müdafiə Nazirliyi 31 dekabrdaki hücumu təsdiqləyərək iki hərbçinin öldüyünü bildirib. Lakin nazirlik hərbi təyyarələrin istifadəsiz hala gətirilməsinə dair məlumatları təkzib edib. Rusiya hücum edənləri \"islamçı ekstremist\" kimi təsvir edib. Rusiya prezidenti Vladimir Putin ötən ay Xmeymim aviabazasını ziyarət edərək Rusiya hərbi qüvvələrinin əksər qisminin Suriyadan çıxacağını bəyan edib. Beynəlxalq insan haqları təşkilatları və yerli fəallar Rusiyanı aviazərbələrlə çox sayda dinc əhalini öldürməkdə təqsirləndirir. Moskva bu iddiaları təkzib edir və yalnız \"terrorçuları\" hədəfə aldığında israr edir. Rusiya hərbi qüvvələri aviabazada təhlükəsizlik tədbirlərini gücləndirdiyini bildirir. Aviabazada uzaqvuran havadan müdafiə sistemləri olsa da, qıyamçı qüvvələrin bazanı mərmilərlə hədəfə alması, onların kifayət qədər yaxınlaşmağa qadir olduğunu göstərir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40416336", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40440760", "doc1": "ترامب لا يخجل من مشاركة رأيه في بعض البلدان، فما هي آراؤها فيه. واعتمدت الدراسة، التي أجراها مركز بيو للبحوث، على مقابلات مع نحو 40.000 شخص من 37 دولة في العالم هذا العام. وخلصت الدراسة إلى أن رئيس الولايات المتحدة وسياساته \"لا يحظيان بشعبية في أنحاء العالم\". وكشفت الدراسة أن بلدين فقط من بين 37 بلدا، أبديا رأيا أفضل في ترامب من الرئيس السابق باراك أوباما، وهما إسرائيل وروسيا. لكن الدراسة أشارت إلى أن كثيرين - مع ذلك - يشعرون بأن علاقات بلادهم مع الولايات المتحدة لن تتغير خلال السنوات المقبلة. مواضيع قد تهمك نهاية وتمت الدراسة في الفترة الممتدة بين 16 فبراير/شباط و8 مايو/أيار، ومن النتائج التي انتهت إليها: فقد سئل المشاركون المستطلعة آراؤهم في نهاية عهد أوباما وبداية فترة ترامب إن كانوا يثقون في أن ترامب سيفعل ما هو صائب بالنسبة لشؤون العالم. وكانت إجابات بعض حلفاء أمريكا (وروسيا) على النحو الآتي: أنغيلا ميركل ترى أن أوروبا لا يمكنها الاعتماد التام على الولايات المتحدة لم يضع ترامب وقتا في إثبات بصمته في الشؤون العالمية - موضحا أن على دول حلف شمال الأطلسي دفع مستحقاتها بالكامل، ومشجعا دول الخليج على عزل قطر في الأسابيع الأخيرة. وهزت رئاسة ترامب الحلفاء القدماء إلى درجة أن المستشارة الألمانية، أنغيلا ميركل، قالت، عقب لقائها بالرئيس، إنها شعرت بأن أوروبا لا يمكنها بعد الآن \"الاعتماد التام\" على حليفها القديم. والحقيقة هي أن فقدان الثقة في ترامب كان أكثر وضوحا بين الحلفاء التقليديين للولايات المتحدة - فبينما كان 86 في المئة من الألمان يثقون في أوباما، فإن 11 في المئة فقط يثقون في ترامب. ولكن ترامب تمكن خلال الخمسة أشهر الأولى من توطيد علاقته مع أصدقاء مهمين - في زيارته إسرائيل، والسعودية، وبلدان أخرى في وقت سابق. وآتى تركيزه على العلاقة مع إسرائيل بنتائج جيدة، انعكست في آراء الإسرائيليين الذين أظهرت آراؤهم شعبيته لديهم، وعدم شعبية أوباما. ومن بين الدول التي تفضل الرئيس الأمريكي الحالي، الهند، التي التقى رئيس وزرائها بترامب الاثنين، إذ أبدى 40 في المئة من الهنود المستطلعة آراؤهم ثقة فيه، مقارنة بـ58 في المئة قالوا إنهم يثقون في أوباما. وسئل المشاركون كيف يقيمون ترامب في ضوء صفات معينة. وهذه ثلاث إجابات من ثلاث قارات مختلفة. من بين جميع السمات المختبرة، الإيجابية والسلبية، يوصف ترامب في الأغلب بأنه مغرور، بحسب ما تقوله الدراسة. ورأى أكثر من نصف المشاركين - في 26 بلدا من بين 37 - أن ترامب خطِر. لكن آراءهم تتغير طبقا لتوجه المشارك، فإذا كان المشارك ذا توجه يساري، فإنه من المحتمل أكثر أن يرى ترامب شخصا خطرا. وبعض المشاركين في دول في أمريكا اللاتينية وإفريقيا رأوا في ترامب قائدا قويا. وفي قلة من الدول لا يعد ترامب مؤهلا لتولي منصب الرئاسة. أظهرت نتائج الدراسة عدم شعبية القرار التنفيذي الذي أصدره ترامب بحظر السفر على مواطني بعض الدول الإسلامية بين 62 في المئة من المستطلعة آراؤهم في 37 بلدا. لكن أغلبية المشاركين في ثلاث دول فقط، وهي إسرائيل والمجر وروسيا، أيدت القرار. بعض الدارسين المسلمين في أمريكا لا يحسون بالانتماء أما الدول ذات الأغلبية المسلمة من السكان، فلم ينل قرار الحظر فيها أي شعبية. ويأتي الأردن في صدارتها، بنسبة 96 في المئة، ثم لبنان (88 في المئة)، ثم السنغال (82 في المئة). وجميعها أبدت عدم ارتياح للقرار. هذا ما قاله عدد كبير من المستطلعة آراؤهم من بين 40447 شخصا أجرى مركز البحوث مقابلات معهم. وقد يكون بعض الناس قلقا بشأن ما الذي يعنيه ترامب بالنسبة إلى بلده، وقد يراه كثيرون شخصا مغرورا، أو خطرا، غير أن هذا لا يعني أن رئاسته سيكون لها أي تأثير عليهم. وهذا بطبيعة الحال لا ينطبق على الجميع، إذ إن متوسط 41 في المئة من الناس يعتقدون أن علاقة بلدانهم مع الولايات المتحدة ستظل كما هي. بينما يعتقد 15 في المئة فقط أن العلاقة ستتحسن، وبعض البلدان الأخرى شديد التفاؤل، خاصة في إفريقيا - إذ إن 54 في المئة من النيجيريين، و51 في المئة من الغانيين يعتقدون بتحسن علاقات بلادهم مع أمريكا. وكذلك يرى 53 في المئة من الروس، الذين أبدوا تفاؤلا بشأن وضع العالم في ظل وجود ترامب في البيت الأبيض، بحسب ما تقوله الدراسة. أما الدولة الوحيدة التي أبدت تشاؤما كبيرا بالنسبة لعلاقتها بأمريكا، فهي المكسيك ركزت الدراسة على الاتجاهات الدولية، لكن تقريرا حديثا أصدره مركز بيو للبحوث يقول إن نسبة التأييد التي يتمتع بها ترامب في داخل الولايات المتحدة لا تزال منخفضة منذ توليه منصبه. ويشير التقرير إلى أن 39 في المئة من الأمريكيين يعتقدون أنه جيد، لكن هذه النسبة تنخفض بين ال��مريكيين السود. ولكن لا يزال هناك دعم قوي لترامب بين أعضاء الحزب الجمهوري: إذ يعتقد 81 في المئة منهم أنه جيد، وتزداد النسبة إلى 88 في المئة بين من يعدون أنفسهم محافظين أكثر.", "doc2": "Trump bir çox ölkə haqqında mövqeyini paylaşmaqdan çəkinmir - bəs onlar Trump haqqında nə düşünürlər? Bu il Pew Tədqiqat Mərkəzi tərəfindən aparılan sorğuda 37 ölkədən 40 mindən artıq insan iştirak edib. Görünən odur ki, ABŞ prezidenti və onun siyasəti \"dünya boyunca geniş şəkildə qeyri-populyar\" hesab olunur. Sorğuda iştirak edən 37 ölkədən yalnız ikisində, İsrail və Rusiyada cənab Trump sələfi Barack Obama-dan daha çox sevilir. Lakin məruzədə göstərilir ki, bir çox insanlar ABŞ ilə ölkələri arasındakı münasibətin uzun illər dəyişməyəcəyinə inanırlar. 16 fevral və 8 may arası aparılan sorğunun əsas xüsusiyyətləri bunlardır: İnsanlar Trump-a Obama-dan daha az inanırlar Barack Obama-n səkkiz illik prezidentliyinin sonu və cənab Trump-n prezidentliyinin ilk günlərində sorğuda iştirak edən insanlarda yeni prezidentin dünyada baş verənlərlə bağlı doğru işi görüb-görməyəcəyinə dair inamı müəyyənləşdirilib. ABŞ-n bəzi müttəfiqlərinin (və Rusiya) cavabı belə olub: Cənab Trump vaxt itirmədən dünyada baş verənlər ilə bağlı fikrini bildirmişdi: NATO-ya üzv ölkələrin paylarına düşən məbləği ödəməsini deyərək və Körfəz ölkələrini Qətərin təcridinə təşviq edərək. Onun prezidentliyi köhnə müttəfiqlərə də təsir göstərib. Belə ki Almaniya Kansleri Angela Merkel cənab Trump ilə görüşdən sonra, Avropanın köhnə müttəfiqinə \"tamamilə arxalana\" bilməyəcəyini bildirib. Həqiqətən də, inamını daha çox itirənlər elə ABŞ-n ənənəvi müttəfiqləridir. Sorğuya əsasən, almanların 86%-i cənab Obama-ya etibar etdikləri halda, yalnız 11% Cənab Trump-a inanır. Ofisdə beş aylıq müddəti ərzində ABŞ prezidenti İsrail, Səudiyyə Ərəbistanı və başqa ölkələrə baş çəkərək dostluqlarını daha da möhkəmləndirə bilib. Onun İsrail ilə münasibətdəki məqsədi isə yerinə yetmiş sayıla bilər və məhz buna görə də israillilərin gözündə cənab Obama daha az məşhurdur. Baş naziri Narendra Modi ilə bazar ertəsi günü görüşən cənab Trump-a Hindistanda da daha çox rəğbət bəslənilir - iştirakçıların 40%-i ona etibar etdiklərini söyləyib və 58% hindistanlı isə cənab Obama-ya inamlarının daha çox olduğunu bildirib. Əksər ölkələr Trump-a xoşagəlməz münasibət bəsləyir İştirakçılardan cənab Trump-ı təqdim olunan yeddi xüsusiyyət üzrə qiymətləndirmələri istənilib. Üç qitədən seçilən təsadüfi üç ölkənin cavablarını təqdim edirik: \"Müsbət və mənfi olmasından asılı olmayaraq, prezident Trump təqdim olunan xüsusiyyətlər arasında daha çox təkəbbürlü kimi təsvir olunub,\" Pew məruzəsində deyilir. 37 ölkədən 26-ında iştirakçıların yarısından çoxu cənab Trump-ı təhlükəli sayırlar. Əslində isə bu, cavabı verənlərə görə dəyişir - solçuluğa meylli insanlar onu daha təhlükəli sayırlar. Peru və Braziliyada siyasi baxışları daha mərkəzçi olanlar da bundan narahatdırlar. Cənab Trump-ı güclü lider kimi görən ölkələr də az deyil - xüsusilə də Latın Amerikası və Afrika ölkələri buna həqiqətən inanırlar. İşin ən mənfi tərəfi, çox az ölkədə onun prezident kimi səriştəli olduğuna inanılmasıdır. Səyahət qadağası ABŞ-n imicini zədələyib Nəticələr, Prezident Trump-n əsasən müsəlmanlardan ibarət altı ölkənin vətəndaşları üçün səyahət qadağasına qarşı ABŞ Ali Məhkəməsinin qadağanın qismən qaldırılması ilə bağlı qərarından bir neçə saat sonra təqdim olunub. Aşağı instansiya məhkəmələrində bloklanan qadağa, 37 ölkənin sorğuda iştirak edən 67% sakini tərəfindən pis qarşılanıb. Yalnız üç ölkə, İsrail, Macarıstan və Rusiyanın əksər vətəndaşları qadağanı dəstəkləyib. Əksəriyyəti müsəlmanlardan ibarət ölkələrdə qadağanın pis qarşılanması heç təəccüblü hal deyil: İordaniya (96%), Livan (88%) və Seneqal (82%) sakinləri xüsusilə narazıdırlar. Etirazçı prezident Donald Trump kimi geyinib, iyun 11 2017-ci il, Hollivud, Kaliforniya Bunların heç biri əhəmiyyət kəsb etmir Bunu biz yox, Pew və əməkdaşları tərəfindən sorğuya tutulan 40,447 iştirakçıdan çoxu deyir. İnsanlar Trump-n onların ölkələri üçün daşıdığı məna barəsində narahat olsalar da və bir çoxları onu təkəbbürlü və təhlükəli görsə də, əksəriyyət onun prezidentliyinin özlərinə hansısa təsir edəcəyinə inanmır. Əlbəttə ki, hamı belə düşünmür, fəqət, 41% insan onların ölkəsinin ABŞ ilə olan münasibətinin eyni qalacağın�� düşünür. Ümumi nəticə əsasında 15% insan əlaqələrin möhkəmlənəcəyinə inanır. Bəzi ölkələrdə isə göstərici çox optimistikdir. Xüsusilə də Afrika ölkələrində: nigeriyalıların 54 və qanalıların 51%-i hər şeyin daha yaxşı olacağını düşünürlər, eləcə də, sorğuya əsasən Trump-lı Ağ Evin daha optimistik təsir bağışladığına inanan 53% rusiyalı. Bəs ABŞ ilə getdikcə soyuq münasibətə düçar olan ölkə hansıdır? Çox güman ki, Meksika. Bəs evdə? Sorğu daha çox beynəlxalq münasibətin aşkarlanmasına köklənsə də, Pew təqdim etdiyi yeni məruzədə cənab Trump-ın yanvar ayında fəaliyyətinə başlamasından sonra, reytinqinin aşağı düşdüyü göstərilib. Burada göstərici 7% aşağı düşüb: yalnız 39% amerikalı onun yaxşı iş bacardığını düşünür. Lakin, öz partiyasında Cənab Trump-n tərəfdarları daha çoxdur. Respublikaçılar və onlara meylli insanların 81%-i prezidenti dəstəkləyir və özlərini qatı mühafizəkar adlandıran 88% insan ona rəğbət bəsləyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-55939100", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-56172019", "doc1": "مما لا شك فيه أن تطعيم العالم ضد كورونا يعد مسألة حياة أو موت، ولكن حفنة فقط من الدول وضعت أهدافا محددة بشأن إيصال اللقاح إلى مستحقيه، بينما تبقى الصورة غير واضحة بالنسبة لدول أخرى. فما الذي نعرفه إلى الآن؟ تشمل مشاريع التطعيم سياقات علمية غاية في التعقيد وشركات عابرة للجنسيات ووعودا متناقضة أطلقتها الحكومات المختلفة علاوة على كثير من العقبات البيروقراطية المتعلقة بترخيص اللقاحات. ولذا، فإن التوصل إلى معلومات موثقة حول كيفية إيصال اللقاحات ومواعيدها ليست أمورا واضحة بأي حال. أجرت أغاثا ديمارايس، مديرة شؤون التنبؤات الدولية لدى وحدة معلومات مجلة الإيكونوميست، بحوثا موسعة حول هذا الموضوع. وقد درست وحدة المعلومات التابعة للإيكونوميست قدرة الإنتاج العالمية للقاحات علاوة على كفاءة البنية التحتية الصحية الضرورية لإيصال اللقاح إلى أذرع مستحقيها، وعدد السكان الذي ينبغي أن تتعامل معه الدول المختلفة و - بالطبع - إن كان بمقدورها تحمل نفقات كل ذلك. مواضيع قد تهمك نهاية ويبدو أن الكثير مما توصل إليه فريق البحث (في وحدة معلومات الإيكونوميست) كان متوافقا مع الخطوط العريضة المتوقعة حول التنافس بين الأغنياء والفقراء. فالولايات المتحدة وبريطانيا تتوفران على كميات كافية بل وزائدة من اللقاحات في الوقت الراهن ليس لسبب إلا لأنهما تتمكنان من استثمار أموال طائلة في تطوير اللقاحات مما يجعلهما في المواقع الأولى في الحصول على اللقاحات في نهاية المطاف. أما الدول الغنية الأخرى، مثل كندا ودول الاتحاد الأوروبي، فهي متخلفة عن ذلك إلى حد ما. أما الدول ذات الدخول المتدنية، فمعظمها لم تشرع بعد في برامج التطعيم، ولكن هناك ثمة مفاجئات، وخصوصا في الدول ذات الدخول المتوسطة. لننظر في كيفية سريان برامج التطعيم في دول العالم المختلفة. توزيع اللقاح عالميا المصدر: عالمنا بالأرقام، ومكتب الاحصاء الوطني البريطاني، ومواقع الحكومة البريطانية واجهت كندا انتقادات عديدة في أواخر العام الماضي لشراءها خمسة أضعاف ما تحتاجه من اللقاحات لتطعيم سكانها، ولكن يبدو أن السلطات الكندية لم تتخذ الإجراءات الضرورية لتطعيم ذوي الأولويات. كان هذا نتيجة خيار السلطات الكندية في الاستثمار في اللقاحات المنتجة في المصانع الأوروبية، بسبب تخوفها من قيام الرئيس الأمريكي آنذاك، دونالد ترامب، بفرض قيود على تصدير اللقاحات الأمريكية إلى كندا. ولكن تبين لاحقا أن هذا كان رهانا خاسرا. فالمصانع الأوروبية كانت وما زالت تعاني من صعوبات في الوفاء بالطلبات التي تأتيها ل��قاحات، وفي الفترة الأخيرة كان الاتحاد الأوروبي - وليس الولايات المتحدة - هو الذي يهدد بفرض قيود على تصدير اللقاحات. وقالت أغاثا ديمارايس، \"بما أن السوق الأوروبية لا يتوفر فيها كم كاف من اللقاحات، أعتقد بأنه من المستحيل الوفاء بما تطلبه كندا من لقاحات\". ولكن ثمة دول أخرى حققت نجاحات أكبر من مما كان متوقعا. ففي وقت إعداد هذا التقرير، تبوأت صربيا المركز الثامن على مستوى العالم فيما يتعلق بنسبة سكانها الذين طعموا، أي أنها تفوقت على جميع دول الاتحاد الأوروبي الأخرى في هذا المجال. ويعود نجاح صربيا في هذا المجال نسبيا إلى كفاءتها في توزيع اللقاح، ولكنها استفادت أيضا مما يسمى \"ديبلوماسية اللقاحات\"، وهو تعبير يشير إلى المعركة الدائرة بين روسيا والصين من أجل الاستحواذ على النفوذ في أوروبا الشرقية. فهذه المنطقة هي من المناطق القليلة القليلة التي تتوفر فيها لقاحات سبوتنيك الروسية وسينوفارم الصينية. نظريا، يمنح الصربيون الخيار حول اللقاح الذي يريدونه - إن كان ذلك فايزر أو سبوتنبك أو سينوفارم، ولكن في الحقيقة، يحصل معظم الناس على لقاح ساينوفارم - فالنفوذ تمارسه الصين هنا يبدو أنه طويل الأمد. والدول التي تستخدم الجرعات الأولية والثانية من لقاح سينوفارم من المرجح أنها ستتطلع إلى الصين إذا أرادت أن تحصل على لقاحات أخرى في المستقبل. كما تعتمد دولة الإمارات العربية المتحدة بقوة على لقاح سينوفارم الصيني، إذ أنه يشكل نحو 80 بالمئة من اللقاحات المعطاة في تلك الدولة في الوقت الراهن. كما تعكف دولة الإمارات على بناء منشأة لإنتاج لقاح سينوفارم الصيني حاليا. تقول أغاثا ديمارايس إن \"الصين توفر المنشآت الإنتاجية والعاملين المدربين، ولذا ستحصل على نفوذ طويل الأمد، كما سيجعل ذلك من العسير جدا أن ترفض الحكومات المتلقية طلبات الصين لأي شيء في المستقبل\". وأن تكون دولة ما أن تكون قوة عظمى في مجال اللقاحات لا يعني أن سكانها سيحصلون على اللقاح قبل غيرهم.، إذ تتوقع البحوث التي أجرتها وحدة المعلومات التابعة للإكونوميست أن اثنتين من أكبر الدول المنتجة للقاحات في العالم - الصين والهند - قد لا تتمكنان من تطعيم عدد كاف من سكانهما بنهاية عام 2022. السبب هو حجم السكان الهائل في البلدين إضافة إلى النقص الذي تعانيان منه فيما يخص عدد العاملين في المجال الصحي. ويعود نجاح الهند في أن تصبح بلدا منتجا للقاحات إلى جهود شخص واحد، وهو أدار بوناوالا. فالشركة التي يرأسها بوناوالا، وتدعى شركة معهد الأمصال الهندي، هي أكبر منتج للقاحات في العالم. ولكن في أواسط العام الماضي، بدأت أسرته بالاعتقاد بأنه فقد ذهنه. فكان يراهن بملايين الدولارات من ماله الخاص على لقاحات لم يكن يعلم بأنها ستكون ناجحة. وفي كانون الثاني / يناير الماضي، وصلت أولى هذه اللقاحات التي أنتجتها شركة أسترازينيكا، إلى الحكومة الهندية. أما الآن، فيُنتجُ بوناوالا 2,4 مليون لقاحا في اليوم الواحد. كما تزود شركته، وهي احدى شركتين تقومان بتزويد الهند باللقاحات، كلا من البرازيل والمغرب وبنغلاديش وجنوب إفريقيا باللقاحات. ويقول، \"كنت أعتقد بأن الضغط سيزول بعد أن نجحنا في إنتاج اللقاح، ولكن التحدي الحقيقي يتمثل في إرضاء الجميع\". ويمضي للقول، \"اعتقدت بوجود عدد كبير من المنتجين الذين بإمكانهم تزويد اللقاح، ولكن مع الأسف، في الوقت الراهن على الأقل، أي في الربع الأول من هذا العام�� وربما حتى في الربع الثاني، لن نرى زيادة كبيرة في الامدادات\". ويقول إنه من غير الممكن رفع الإنتاج بين عشية وضحاها. ويقول بوناوالا، \"الأمر يحتاج الى الوقت. يعتقد الناس أن لدى معهد الأمصال عصاة سحرية. أجل، نحن نتقن عملنا، ولكن ليست لدينا القدرة على خلق المعجزات\". مع ذلك، يتفوق بوناوالا وشركته على الآخرين لأنه بدأ في بناء المنشآت في آذار / مارس 2020، وخزّن الضروريات كالمواد الكيمياوية والعبوات الزجاجية في آب / أغسطس. أثناء عملية الإنتاج، قد تتباين كميات اللقاح المنتجة بشكل كبير، وهناك مراحل عديدة قد لا تجري كما يرام. وتقول أغاثا ديمارايس، \"إنه فن كما هو علم\". بالنسبة للمصنعين الذين يبدؤون بإنتاج اللقاحات الآن، ستمر شهور طويلة قبل أن ينجحوا في تطوير لقاحات ناجحة. وينطبق الأمر نفسه على تطوير أي لقاحات معززة قد تكون ضرورية لمحاربة الفيروسات المتحورة. يقول بوناوالا إنه مصمم على تزويد الهند باللقاحات أولا، ومن ثم تزويد الدول الأفريقية بها من خلال خطة تدعى تسهيلات كوفاكس. يذكر أن كوفاكس مبادرة تقودها منظمة الصحة العالمية وتحالف اللقاحات غافي (Gavi) ومركز الاستعداد للأوبئة (CEPI). ويهدف هذا التحالف إلى توفير اللقاحات إلى كل دول العالم بأسعار معقولة. أما الدول التي لا تتمكن من تحمل نفقات اللقاحات، فستحصل عليها بالمجان من خلال صندوق خاص. وعلى الدول الأخرى أن تتحمل النفقات، ولكن النظرية تقول إنها ستحصل على سعر أفضل من خلال التفاوض كمجموعة من الدول مما كانت ستحصل عليه لو تفاوضت لوحدها. وتنوي كوفاكس البدء في إيصال اللقاحات في أواخر شباط / فبراير الحالي. ولكن خطة كوفاكس تتعرض للتقويض لأن العديد من الدول المشاركة فيها تتفاوض بشكل منفرد للحصول على اللقاحات. ويقول أدار بوناوالا زعماء كل الدول الأفريقية تقريبا اتصلوا به من أجل الحصول على اللقاحات بشكل مستقل. وأعلنت أوغندا في الأسبوع الماضي أنها تمكنت من التعاقد مع معهد الأمصال الهندي لشراء 18 مليون جرعة بسعر 7 دولارات للجرعة الواحدة - وهو سعر أعلى بكثير من السعر الذي تدفعه كوفاكس والذي يبلغ 4 دولارات للجرعة. تحث كوفاكس الدول المختلفة على التطوع في برنامجها لتوفير اللقاحات ويقول معهد الأمصال إنه يتفاوض مع أوغندا في هذا الصدد، ولكنه ينفي التوصل إلى اتفاق. وسيزوِّد بوناوالا كوفاكس بـ 200 مليون جرعة من لقاح أسترازينيكا إذا حصل اللقاح على موافقة منظمة الصحة العالمية. ووعد كوفاكس بتزويدها بـ 900 مليون جرعة إضافية، ولكنه لم يؤكد موعد تسليم هذه الجرعات. ورغم التزامه بخطة كوفاكس، يعترف بوناوالا بأنها توجه العديد من المشاكل. ويقول إن كوفاكس تتعامل مع عدد كبير جدا من منتجي اللقاحات، كل لديه أسعاره الخاصة وبرنامجه الزمني الخاص لتزويد اللقاحات. ولا تشعر أغاثا ديمارايس ووحدة معلومات الإيكونوميست بالتفاؤل بما قد تحققه كوفاكس أيضا. فحتى لو جرت الأمور كما هو مخطط لها، لا تهدف الخطة إلا لتطعيم 20 إلى 27 في المئة من سكان أي بلد هذا العام. وتقول ديمارايس، \"ستحقق فرقا نسبيا صغيرا، ولكنه لن تغير الموقف بشكل جذري\". وحسب التقديرات التي وضعتها ديمارايس لوحدة الإيكونوميست للمعلومات، قد لا تحصل بعض الدول على تطعيم كامل قبل حلول عام 2023، أو قد لا تحصل عليه بالمرة. والتطعيم ليس أولوية بالنسبة لكل الدول، وعلى وجه الخصوص الدول التي أغلبية سكانها من صغار العمر والتي لم تشهد إصابة اعداد كبيرة بالمرض. المشكلة في هذا السيناريو تتلخص في أنه إذا وجد الفيروس مكانا للانتشار، فسيكون بإمكانه التحور والانتقال إلى أماكن أخرى. وسيستمر تطور تحويرات جديدة مقاومة للقاحات. ولكن الأمر لا يدعو إلى التشاؤم كليا. فعملية إنتاج اللقاحات تجري بسرعة كبيرة، ولكن حجم المهمة - أي تطعيم 7,7 مليار من البشر - هائل وغير مسبوق. تعتقد ديمارايس أن على الحكومات أن تصارح شعوبها حول ما يمكن إنجازه، وتقول \"من العسير جدا لأي حكومة أن تقول \"كلا، سنحقق تطعيما واسع النطاق لعدة سنوات\". لا يريد أحد قول ذلك\". إعداد بيكي ديل وناسوس ستيليانو", "doc2": "Bir neçə ölkə özü üçün olduqca konkret hədəflər seçib, lakin dünyanın qalan hissəsində bu məsələdə aydınlıq daha azdır. Bəs bizim bu barədə bildiyimiz nədir? Dünyanın Covid-19-a qarşı peyvəndlənməsi ölüm-dirim məsələsidir. Bu situasiya mürəkkəb elmi proseslər, transmilli şirkətlər, bir çox ziddiyyətli dövlət vədləri və böyük dərəcədə bürokratiya və idarəçilik məsələləri ilə əlaqəlidir. Bu da peyvəndlərin dünya boyu nə vaxt və necə tətbiq olunacağı prosesini mürəkkəbləşdirən amillərdir. Fevralın 23-də Azərbaycanın Səhiyyə Nazirliyi bəyan edib ki, artıq 200 mindən artıq vətəndaş COVID-19 infeksiyasına qarşı vaksinləşdirilib. Nazirlik bildirib ki, hazırda peyvəndləmə prosesi 50 yaş və daha yuxarı şəxslərin vaksinləşdirilməsi ilə davam edir. Qurum vətəndaşları peyvəndləmə prosesində aktiv olmağa çağırıb və yaşı 50-dən yuxarı olan şəkərli diabet xəstələrini COVID-19 virusuna qarşı vaksin vurdurmağa dəvət edib. Səhiyyə Nazirliyi bildirib ki, 50 yaş və daha yuxarı şəxslər https://randevu.its.gov.az/ saytına daxil olaraq növbə götürməlidir. Elektron xidmət vasitəsilə qeydiyyatda çətinlik çəkənlərə ərazi üzrə poliklinikaya zəng edərək kömək istəmələri tövsiyə olunub. Nazirlik bildirib ki, COVID-19-a qalib gəlmək üçün kollektiv immunitet qazanılmalıdır və peyvəndlənənlərin sayının artması ölkədə yayılan COVID-19 infeksiyasının qarşısını alacaq. Azərbaycanda koronavirusa qarşı peyvənd ilkin olaraq səhiyyə işçilərinə vurulmağa başlanıb. Azərbaycanda koronavirusa ilk yoluxma halı 2020-ci il, fevralın 28-də qeydə alınıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47624636", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/media-47623937", "doc1": "رئيسة وزراء نيوزيلندا: أتعهد بعدم ذكر اسم مسلح كرايست تشيرش وقالت رئيسة الوزراء في خطاب مؤثر في البرلمان النيوزيلندي \"لقد سعى منفذ الهجوم لتحقيق أمور كثيرة من عمله الإرهابي، منها الشهرة، ولهذا لن تسمعوني أبداً أذكر اسمه\". وأسفر هجوم الجمعة الماضي على مسجدي كرايست تشيرتش عن مقتل 50 شخصًا وإصابة العشرات. وقد وُجهت تهمة القتل إلى الأسترالي برينتون تارانت، البالغ من العمر 28 عامًا، والذي يؤمن بأفضلية العرق الأبيض على غيره. وقالت أردرن \" أناشدكم أن تتذكروا أسماء ضحايا الهجوم بدلاً من اسم منفذه. إنه إرهابي. إنه مجرم. إنه متطرف. لكني لن أُسميه أبداً عندما أتحدث عن الهجوم\". وقد حيت آردرن النواب في بداية اجتماع خاص للبرلمان يوم الثلاثاء، قائلة بالعربية \"السلام عليكم\" ودعت رئيسة الوزراء منصات وسائل التواصل الأجتماعي إلى بذل المزيد من الجهد لمكافحة الإرهاب، بعد أن بث منفذ الهجوم لقطات حية من هجومه على موقع فيسبوك. وقالت \"لا يمكننا أن نقف مكتوفي الأيدي وأن نقبل ببساطة أن هذه المنصات لا تتحمل مسؤولية ما ينشر فيها\"، مضيفة \"إنهم الناشرون، وليسوا فقط ساعي البريد. لا يمكنهم أن يجنوا الأرباح فقط دون تحمل المسؤولية\". وقال موقع فيسبوك يوم الثلاثاء إن الفيديو شوهد أقل من 200 مرة خلال البث المباشر، وحوالي 4000 مرة إجمالا، قبل إزالته. وأضاف الموقع أنه أزال أكثر من 1.5 مليون نسخة من الفيديو في الساعات الأربع والعشرين الأولى بعد الحادث، وحجب 1.2 مليون نسخة من الفيديو أثن��ء تحميلها. رئيسة وزراء نيوزيلندا \"ستُعلن تفاصيل إصلاحات قوانين السلاح في غضون أيام\" تأجيل دفن الضحايا وأكدت رئيسة الوزراء في حديثها للنواب أن \"القانون سيطبق بحذافيره على منفذ الهجوم\"، وحثت النيوزيلنديين على المشاركة في تعزية الجالية المسلمة يوم الجمعة القادم، لرمزيتة الدينية لدى المسلمين ولإحياء ذكرى مرور أسبوع على الهجوم. وبالرغم من الرغبة بالتعجيل بدفن الضحايا، إلا أنه لبطء عملية تحديد هوية الضحايا وإعداد تقارير الطب الشرعي، لم تُسلم بعد جثامين الضحايا لعائلاتهم. وقالت مصلحة الهجرة النيوزيلندية إنها تعمل على إصدار تأشيرات لعائلات الضحايا، في الخارج، الذين يرغبون في حضور مراسم الدفن. وكان من بين ضحايا الهجوم الخمسين، الذين قُتلوا في المسجدين خلال صلاة الجمعة، مهاجرون مسلمون ولاجئون ومقيمون من دول كثيرة مثل باكستان وبنغلاديش والهند وتركيا والكويت والصومال. وأعلنت رئيسة وزراء نيوزيلاندا عن إصلاحات في قوانين حمل وحيازة السلاح في البلاد، ستوضح تفاصيلها في غضون أيام. وقالت شرطة نيوزيلندا إن منفذ الهجوم استخدم أسلحة هجومية من الطراز العسكري واستغل ثغرات قانونية لتعديلها بحيث تصبح أكثر فتكا.", "doc2": "Jacinda Ardern told parliament she would never use the Christchurch gunman's name \"Onun bu terror aktında bir çox məqsədiləri vardı, onlardan biri də özünün tanınması idi - ona görə də, onun adını mənim ağzımdan eşitməyəcəksiniz\", xanım Ardern Yeni Zelandiya parlamentinə müraciətində deyib. Baş nazir parlamentdə çıxışını ərəbcə \"Əs-salam Əleyküm ifadələriylə açıb\". \"Sizə yalvarıram, itirdiyimiz insanların adını çəkin, onların həyatını əlindən alanın yox. O, terrorçudur. O, kriminaldır. O, ekstremistdir. Amma onun adının mənim çıxışlarımda yeri yoxdur\". Baş Nazir Ardern müsəlman icması üzvləriylə görüşüb"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-54381485", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-54439291", "doc1": "تشهد منطقة ناغورنو كاراباخ أسوأ موجة عنف منذ سنوات عديدة وأدانت الولايات المتحدة وفرنسا وروسيا في بيان مشترك أعمال القتال التي يشهدها إقليم ناغورنو كاراباخ في جنوب القوقاز. بيد أن تركيا، حليفة أذربيجان، رفضت أيضا المطالب الداعية إلى وقف إطلاق النار. وتقع منطقة ناغورنو كاراباخ رسميا داخل أراضي أذربيجان، لكن يحكمها انفصاليون أرمينيون، ولم تسفر سنوات من المفاوضات عن إبرام معاهدة سلام. وخاضت أذربيجان وأرمينيا حربا على الإقليم خلال الفترة من عام 1988 وحتى 1994، وتدعم أرمينيا الجمهورية المعلنة من جانب واحد، إلا أنها لم تعترف بها رسميا. مواضيع قد تهمك نهاية واستمر القتال العنيف على الأرض لليوم الخامس على التوالي على الرغم من تزايد القلق الدولي. وتفيد أنباء بأن التصعيد الأخير أسفر عن مقتل نحو 100 شخص وإصابة المئات. وقالت الحكومة الأرمينية، في الساعات الأولى من صباح يوم الجمعة بحسب التوقيت المحلي، إنها أسقطت العديد من الطائرات المسيّرة التابعة لأذربيجان، بما في ذلك طائرة كانت \"قريبة جدا\" من العاصمة يريفان. ماذا تقول القوى الدولية؟ دعا الرؤساء الروسي فلاديمير بوتين، والفرنسي، إيمانويل ماكرون، والأمريكي، دونالد ترامب، في بيانهم المشترك إلى \"وقف فوري للأعمال العدائية\". وأضاف البيان: \"ندعو أيضا زعيمي أرمينيا وأذربيجان إلى التعهد فورا باستئناف المفاوضات بشأن تسوية حسنة النية وبدون شروط مسبقة\". وجاءت دعوة الزعماء الثلاثة باعتبارهم رؤساء مشاركين في مجموعة مينسك التابعة لمنظمة الأمن والتعاون في أوروبا، التي تأسست في أوائل تسعينيات القرن الماضي في مسعى لإيجاد حل سلمي للنزاع الدائر في ناغورنو كاراباخ. وروسيا طرف في تحالف عسكري مع أرمينيا، ولها قاعدة عسكرية في البلاد، وعلى الرغم من ذلك لديها أيضا علاقات وثيقة مع حكومة أذربيجان. بيد أن الرئيس التركي، رجب طيب أردوغان، رفض هذه الجهود. وقال إن وقف إطلاق النار ممكن فقط في حالة إنهاء أرمينيا \"احتلالها\" للأراضي الأذربيجانية. وأضاف: \"نظرا لأن الولايات المتحدة وروسيا وفرنسا أهملت هذه المشكلة لنحو 30 عاما، فمن غير المقبول أن تشارك في البحث عن وقف لإطلاق النار\". كما اتهم الرئيس الفرنسي ماكرون تركيا يوم الخميس بإرسال جهاديين سوريين للقتال في ناغورنو كاراباخ. وقال: \"إنها حقيقة جديدة خطيرة للغاية تغير الوضع\". وكانت بي بي سي عربي قد تحدثت في وقت سابق الأسبوع الجاري مع رجل قال إنه جرى تجنيده في شمال سوريا وإرساله عبر تركيا للقتال في الصراع. وقال عبد الله، وهو اسم مستعار، إنه أُرسل إلى ناغورنو كاراباخ \"مرتديا الزي الأذربيجاني\" بعد اندلاع القتال مباشرة. وتنفي تركيا وأذربيجان تقارير تفيد إرسال أنقرة مقاتلين. وأفاد المرصد السوري لحقوق الإنسان أن نحو 900 مرتزقة سوري نُقلوا إلى أذربيجان بواسطة شركات أمن تركية. وأضاف المرصد أن مقاتلين من أصول أرمينية في سوريا نُقلوا أيضا إلى أرمينيا للمشاركة في القتال. وفي تطور جديد استدعت أرمينيا سفيرها لدى إسرائيل للتشاور بشأن مزاعم تفيد بأن إسرائيل تبيع أسلحة لأذربيجان تُستخدم في الصراع. ما الذي يحدث على الأرض؟ استمر القصف العنيف يوم الخميس وادعى كل طرف إلحاق أضرار بالطرف الآخر. وقالت وزارة الدفاع الأذربيجانية إنها شنت \"ضربات مدفعية ساحقة استهدفت مواقع لقوات أرمينية\" طوال الليل. في الوقت ذاته، قال مسؤولون في ناغورنو كاراباخ إن الوضع \"يتسم بالتوتر\" وحدث تبادل لإطلاق النار. وأضافوا في بيان: \"سعى العدو إلى تجميع قواته لكن القوات الأرمينية تصدت لكل هذه المساعي\". وأفادت وكالة فرانس برس للأنباء أنه بالإمكان رؤية أكوام القمامة والزجاج المهشم في مدينة مارتوني، الواقعة على بعد نحو 20 كيلومترا من خط المواجهة. وقال شخص، يبلغ من العمر 54 عاما يسكن في المدينة ويحتمي في قبو منزله، للوكالة: \"بنيت هذا المنزل بيدي. لن أذهب إلى أي مكان، هذا كل شيء\". كما أُصيب صحفيان فرنسيان يعملان لدى صحيفة \"لوموند\" الفرنسية بجروح خلال قصف مدينة مارتوني. ونشرت أذربيجان يوم الأربعاء لقطات لما قالت إنه تدمير دبابتين \"معاديتين\"، وقالت إن كتيبة أرمينية فرت من المنطقة المحيطة بتوناشين. وقالت وسائل إعلام أرمينية إن ثلاثة مدنيين قُتلوا في هجوم جوي شنته أذربيجان على مدينة مارتاكيرت يوم الأربعاء. وقالت وكالة \"أرمينبرس\" الأرمينية الرسمية للأنباء إن سبعة مدنيين و80 جنديا قُتلوا منذ اندلاع القتال. كما نشرت وزارة الدفاع الأرمينية صورة لطائرة أرمينية من طراز سوخوي سو-25 قالت إن طائرة تركية من طراز إف-16 أسقطتها يوم الثلاثاء. ونفت تركيا المزاعم ووصفتها بأنها \"دعاية رخيصة\". حقائق أساسية عن ناغورنو كاراباخ", "doc2": "Hər iki tərəf ağır artilleriyadan istifadə edir və bunun nəticəsində dinc sakinlərin yaşadığı yerlərdə bəzi evlər və binalar dağıdılıb. Bu fotoda Ermənistanla sərhəd rayona qaçan Dağlıq Qarabağ sakinlərinə yemək verilir. Ağcabədidə qadın çadır düşərgəsində qalan insanlar üçün yemək bişirir. Xankəndi (Stepanakert) atəşə tutulandan sonra mülkilər arasında itkilərin olduğu xəbər verilir. Bu barədə Armenpress agentliyi bildirir. Evin astanasında oturan Xankəndi (Stepanakert) sakininin görüntüsünü Getty agentliyi yayıb. Bu arada \"Dağlıq Qarabağ\" Azərbaycanın ikinci ən böyük şəhəri olan Gəncədəki hərbi hava limanını atəşə tutduğunu bildirib. Hücumdan sonra alovla mübarizə aparmaq üçün Gəncə və başqa yerlərə yanğınsöndürənlər göndərilib. Gəncə ilə yanaşı Azərbaycanın digər yaşayış məntəqələrinə həmlələrdən sonra mülkilər arasında itkilər olub. Ehtiyat edilir ki, həm hərbçi, həm də dinc əhali arasında həqiqi ölüm səviyyəsi rəsmi rəqəmlərdən daha yüksək ola bilər. Hazırkı statistikanı müstəqil mənbələrdən yoxlamaq mümkün olmur. Aşağıdakı foto Gəncəyə hücumdan sonra xəstəxanaya yerləşdirilmiş qadının görüntüsüdür. Tərtər şəhərindəki zirzəminin girişində körpə uşaqları qucağında tutan qadınlar. Xankəndindəki (Stepanakert) evin zirzəmisində yemək hazırlayan qadının görüntüsü. Azərbaycan hərbçiləri bir neçə kəndi nəzarətə götürdüklərini bildirirlər. Erməni tərəfi isə cəbhədəki mövqelərinin \"yaxşılaşdırıldığını\" bəyan edir. Bu arada Xankəndi (Stepanakert) küçələrində artilleriya zərbələrinin izlərini görmək olar. Qarşı tərəfin atəşi Gəncədəki binanı yararsız hala gətirib. Azərbaycan hökuməti son döyüşlərdə \"mülki infrastruktura və qədim tarixi binalara\" zərər dəydiyini bəyan edir. Görüntülər müəlliflik hüququ ilə qorunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/06/130620_brazil_protests_new_clashes", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2015/11/151126_nardaran_clashes", "doc1": "أشعل المتظاهرون النار أمام مقر وزارة الخارجية في العاصمة برازيليا وأفادت تقارير بأن ما يقرب من 800 ألف شخص نزلوا إلى شوارع كبريات المدن البرازيلية الخميس للتظاهر احتجاجا على سياسات الحكومة. في هذه الأثناء، قضى متظاهر في حادث سير في مدينة تقع بالقرب من ساو باولو في أول حالة وفاة منذ اندلاع الاحتجاجات في البرازيل. وشارك الآلاف في مسيرات في مدينة ريو دي جانيرو تصدت لها قوات الأمن بإطلاق قنابل الغاز المسيل للدموع. ووفقا للتقديرات، بلغ عدد المتظاهرين في المدينة 300 ألف متظاهر. مواضيع قد تهمك نهاية خطورة الأوضاع وفي مدينة سلفادور شمالي البلاد، استخدمت الشرطة قنابل الغاز والرصاص المطاطي لتفريق المتظاهرين الذين احتشدوا أمام ملعب كرة قدم أقيمت عليه مباراة بين أوروجواي ونيجيريا في بطولة كأس القارات التي تستضيفها البرازيل. وأجبرت حدة الاحتجاجات التي اتسعت رقعتها رئيسة البلاد ديلما روسيف إلى إلغاء زيارتها التي كانت مقررة إلى اليابان. ويقول مراسل بي بي سي في ساو باولو إن قرار روسيف إلغاء رحلتها دليل واضح على خطورة الأوضاع في البرازيل. وتفيد التقارير بأن 29 شخصا أصيبوا جراء مصادمات بين الشرطة ومتظاهرين حاولوا الاقتراب من مقر مجلس المدينة في ريو دي جانيرو. وحاصرت الشرطة مقر المجلس التشريعي بالمدينة ومقري الحاكم وعمدة المدينة. وبثت شاشات التلفزيون مشاهد لشباب مقنع ينهبون محال في وسط المدينة. وكان المتظاهرون قد أخبروا مراسلنا في ريو دي جانيرو أنهم لن يتوجهوا إلى ستاد ماركانا الذي استضاف مباراة كرة القدم بين اسبانيا وتاهيتي. وفي العاصمة برازيليا أشعل متظاهرون النار في مدخل وزارة الخارجية أثناء محاولتهم اقتحام المبني مساء الخميس إلا أن الشرطة تمكنت في النهاية من صدهم. ودارت أمام مقر بلدية ساو باولو مواجهات عنيفة بين متظاهرين رشقوا عناصر الشرطة بالحجارة في حين رد هؤلاء بقنابل الغاز المسيل للدموع والرصاص المطاطي. أول حالة وفاة وسجلت مساء الخميس أول حالة وفاة منذ اندلاع الاحتجاجات بعد أن قضى متظاهر دهسا كما أعلنت الشرطة العسكرية. وذكرت الشرطة على حسابها على موقع تويتر إن \"سيارة صدمت ثلاثة أشخاص توفي أحدهم\" مشيرة إلى أن الحادث وقع في مدينة ريبيارو بريتو على بعد 330 ��يلومترا من مدينة ساو باولو. وبحسب صحف محلية، فإن سيارة حاولت اجتياز مجموعة من المتظاهرين كانوا يقطعون الطريق فدهست ثلاثة منهم. وكانت شرارة الاحتجاجات بدأت الأسبوع الماضي بعد قرار الحكومة زيادة تعريفة تذاكر الحافلات من 3 ريالات إلى 3.20 ريالات. ثم استعت رقعة المظاهرات في شتى أنحاء البلاد ضد سياسات الحكومة وما وصفوع بالفساد والاسراف في صرف الأموال في إطار التحضيرات لبطولة كأس العالم العام المقبل. ويطالب المتظاهرون بإصلاحات عديدة وتحسين التعليم والخدمات الصحية.", "doc2": "Nardaran mərkəzində etiraz aksiyası davam edir. DİN və Baş Prokurorluğun Nardaranda baş verənlərlə bağlı birgə məlumatında deyilir ki, iki polis nəfəri ilə yanaşı \"cinayətkar dəstənin 4 üzvü\" öldürülüb. \"Əməliyyat zamanı polis əməkdaşlarına silahlı müqavimət göstərilərək avtomat silahlardan atəş açılıb, əl qumbarası atılıb. Hücum edənlərin davamlı atəşinə cavab olaraq xüsusi əməliyyat qrupu tərəfindən xidməti silahdan istifadə edilməklə cinayətkar dəstənin 4 üzvü məhv edilib, daha bir neçə nəfəri yaralanıb\". Hüquq-mühafizə orqanlarının məlumatında deyilir ki, Taleh Kamil oğlu Bağırov və daha 3 nəfər dövlətin konstitusiya quruluşunun \"zorla dəyişdirilməsi, şəriət qanunları ilə idarə edilən dini dövlət qurulması məqsədilə \"Müsəlman birliyi\" adlı hərəkat yaradıblar\". \"Namaz zamanı\" Kənd sakinləri bü gün günorta Nardaranda olmuş BBC Azərbaycanca müxbirinə bildiriblər ki, toqquşmaya səbəb Taleh Bağırovun kənddə saxlanması olub. \"20 gundur ki, Taleh Bağırov kənddə idi və camaatın xahişilə bura gəlmişdi\", Nardaran sakinləri müxbirimizə bildirib. O Hacı Əbülfəz Bünyatovun evində qalırmış və bu gün həmin evdə namaz zamanı 20 nəfərə yaxın adam olub. Polis evə daxil olaraq həmin adamları aparıb, kənd sakinləri deyib. \"Toqquşma zamanı öldürülənlərdən biri qapının ağzında can verib. Həmiş şəxsin kimliyi bilnmir\", o bildirib. Onlar kənddə Müsəlman Birliyi adlı təşkilatın təsis edildiyini təsdiqləyib. Ehtimal olunur ki, polisin kəndə gəlməsinə səbəb Taleh Bağırovun namaz zamanı çıxışı olub. Müxbirimiz xəbər verir ki, kənd sakinləri kəndə girən maşınların qarşısını kəsmək üçün yollara daşlar düzür. İnsident nəticəsində yaralanan 3 nəfərin Sabunçu rayon 3 saylı Şəhər Klinik Xəstəxanasında əməliyyat olunduğunu bildirilir. APA agentliyinin məlumatına əsasən onların vəziyyəti stabildir. Yaralıların şəxsiyyəti dəqiqləşdirilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40698448", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40697365", "doc1": "ويقوض القانون الجديد سلطات الرئيس الأمريكي دونالد ترامب فيما يتعلق برفع أي عقوبات مفروضة على روسيا. وصرح ترامب في وقت سابق بحاجته إلى مساحة دبلوماسية مع الكرملين. وتنفي موسكو أي تدخل في الانتخابات الأمريكية العام الماضي.، في حين تجري السلطات الأمريكية تحقيقات تهدف إلى التحقق من احتمال اتصال أي شخص ضمن فريق حملة ترامب بمسؤولين روس. (إقرأ أيضا ترامب يتهم أوباما بالتراخي تجاه مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية) ويقول مراسلون إن الاتفاق الحزبي يشير إلى إصرار داخل الكونغرس على إبقاء حدود صارمة مع روسيا، مهما كانت وجهة نظر ترامب. ويستطيع الرئيس الأمريكي التصويت بحق الاعتراض \"فيتو\" على مشروع القانون، لكن ذلك قد يثير شبهة دعمه أيضا للكرملين، حسبما يقول مراسلون. كان ترامب قد صرح في وقت سابق بحاجته إلى مساحة دبلوماسية مع الكرملين وعلى صعيد آخر، إذا وقع ترامب على مشروع القانون فسوف يفرض بذلك قانونا يتعارض مع إدارته. وقال السيناتور بين كاردين، مسؤول بارز في الحزب الديمقراطي في لجنة العلاقات الخارجية بمجلس الشيوخ، إن الاتفاق أُبرم بعد \"مفاوضات مكثفة\". وأضاف :\"ترسل خطوة الكونغرس شبه الموحد رسالة واضحة للرئيس (الروسي) بوتين نيابة عن الشعب الأمريكي وحلفائنا، ونحتاج من الرئيس ترامب أن يساعدنا في تسليم الرسالة\". (إقرأ أيضا مايكل فلين \"يرفض تقديم أدلة\" خاصة بمزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية) وقال شاك شومير، زعيم الديمقراطيين في مجلس الشيوخ الأمريكي، إن مجلس النواب ومجلس الشيوخ سيعملان على القانون \"بسرعة وعلى أساس حزبي واسع النطاق\". وأضاف أن مشروع قانون قوي لفرض عقوبات \"ضروري\". ويشمل مشروع القانون أيضا إمكانية فرض عقوبات إضافية على إيران وكوريا الشمالية. وقد مرره بالفعل مجلس الشيوخ ومن المقرر أن يصوت عليه مجلس النواب يوم الثلاثاء. ويسمح القانون بفرض عقوبات جديدة على روسيا بسبب ضمها شبه جزيرة القرم عام 2014 إلى أراضيها، فضلا عن تدخلها المزعوم في الانتخابات الأمريكية. وتفرض الولايات المتحدة بالفعل مجموعة من العقوبات بحق أفراد وشركات في روسيا بسبب قضية القرم. وكان الرئيس الأمريكي السابق باراك أوباما قد طرد 35 دبلوماسيا وأغلق مقريّن دبلوماسيين لروسيا في الولايات المتحدة في ديسمبر/كانون الثاني الماضي في أعقاب مزاعم اختراق الانتخابات الأمريكية. وطالب الكرملين بعودة نشاط المقريّن، مهددا باتخاذ \"تدابير خاصة\" في رد انتقامي. (إقرأ أيضا عضو في مجلس الشيوخ: روسيا \"حاولت التلاعب بنتيجة الانتخابات الأمريكية\") كانت الولايات المتحدة قد أغلقت مقريّن دبلوماسيين لروسيا بعد مزاعم اختراق الانتخابات الأمريكية وبعد محادثات رفيعة المستوى الأسبوع الماضي، قال مسؤول روسي إن الخلاف \"تقريبا\" خضع لتسوية. وسيكون من الصعب على الرئيس الأمريكي، بموجب مشروع القانون الأمريكي الجديد، تغيير العقوبات أو إعادة خصائص دبلوماسية بدون موافقة من الكونغرس. وكان ترامب قد ألمح خلال حملته في سباق الانتخابات الأمريكية أنه سيفكر في الاعتراف بالقرم كجزء تابع لروسيا واقترح رفع العقوبات عنها. (إقرأ أيضا روسيا \"سئمت\" من اتهامها بقرصنة الانتخابات الأمريكية) من جهة أخرى، عاد سيرغي كيسلياك، السفير الروسي لدى الولايات المتحدة، إلى بلاده بعد انتهاء فترة عمله التي استمرت تسع سنوات. وكان كيسلياك على صلة بعدد من مساعدي ترامب، وذكرت وسائل إعلام أمريكية اسمه كشخصية رئيسية خلال التحقيقات الجارية بشأن مزاعم التدخل في الانتخابات الأمريكية، ولم يحدد بعد من سيخلفه في تولي منصبه. وتواصل السلطات الأمريكية التحقيق في تواطؤ محتمل بين فريق ترامب وروسيا، وهي مزاعم دأب ترامب على نفيها. وفي تحول جديد يوم السبت ظهرت تقارير تشير إلى أن ترامب يفكر في منح عفو رئاسي على أفراد في أسرته ومساعدين وحتى عن نفسه. (إقرأ أيضا ترامب يشدد على سلطته في العفو وسط تكهنات بأنه سيصدر عفوا رئاسيا عن مقربين منه) ويملك الرئيس الأمريكي حق العفو عن أشخاص قبل إدانتهم، أو حتى قبل اتهام شخص بجريمة. وكتب ترامب السبت تغريدة قال فيها \"في الوقت الذي يتفق الجميع على أن لرئيس الولايات المتحدة كامل السلطة في العفو فإنه ليس ثمة ما يدعو للتفكير في ذلك ما دامت الجريمة الوحيدة حتى الآن هي تسريبات ضدنا. أخبار زائفة\". ووصف مارك وارنر، عضو مجلس الشيوخ عن الحزب الديمقراطي، وعضو لجنة الاستخبارات في الكونغرس، التقارير التي تحدثت عن ذلك بالمقلقة، قائلا إن \"العفو عن أي شخص قد يكون ضالعا في (جريمة) سيكون تجاوزا للخط الجوهري الفاصل\".", "doc2": "Rusiya Prezidenti Vladimir Putin (solda) və ABŞ Prezidenti Donald Trump (sağda) Almaniyada keçirilən G20 zirvə görüşündə Yeni qanun layihəsi prezident Trump-ın Rusiyaya qarşı sanksiyaları qaldırmaq səlahiyətini kəskin şəkild�� azaldacaq. Bundan əvvəl Donald Trump Rusiya siyasəti məsələsində sərbəstlik istədiyini bildirib. Cənab Trump-ın prezidentlik dövrünün gündəmi Rusiyanın onun xeyrinə ABŞ prezident seçkilərinə müdaxilə etməsinə dair iddialarla dolub olub. Rəsmi Moskva bu iddiaları rədd edir, lakin hazırda bir neçə ABŞ təhqiqatı Trump seçki kampaniyası və Rusiya rəsmiləri arasında iddia edilən sövdələşməni araşdırır. Həmçinin oxuyun: Siyasi müxbirlər hər iki partiyanın layihəyə dəstəyinin cənab Trump-ın şəxsi istəklərindən asılı olmayaraq kongresin Rusiyaya qarşı möhkəm mövqe tutmaq niyyətində olduğunu göstərdiyini deyirlər. Prezident yeni qanunu vetosundan istifadə edərək ləğv edə bilər, lakin bu hərəkəti onun Kremllə əlaqələri barədə şübhələri artıra bilər, təhlilçilər bildirib. Lakin bu layihəni imzalamaqla, o, administrasiyasının qarşı olduğu bir qanunu tətbiq etmiş olacaq. Senatın Xarici Əlaqələr Komitəsində yer alan ən yüksək vəzifəli demokrat senator Ben Cardin razılığın \"gərgin danışıqlardan\" sonra əldə edildiyini deyib. \"Bunu etməkdə az qala birləşmiş kongres ABŞ xalqı və müttəfiqlərimiz adından prezident Putinə çox aydın bir mesaj göndərəcək və bunu etməyə bizə prezident Trump-ın köməyi lazımdır\", o, vurğulayıb. Bu bina dekabr ayında ABŞ-ın əlkə keçirdiyi iki Rusiya binasının biridir Yeni layihə həmçinin Şimali Koreya və İrana qarşı yeni sanksiyaların tətbiq edilməsini mümkün edəcək. Hazırda Krımın işğalına cavab olaraq ABŞ-ın Rusiyalı şirkətlər və şəxslərə qarşı bir neçə sanksiyaları qüvvədədir. Dekabr ayında, Rusiyanın ABŞ prezident seçkilərinə müdaxilə etdiyi iddiaları ortaya çıxanda, keçmiş prezident Barack Obama ABŞ-da yerləşən iki Rusiya obyektini müsadirə edib və 35 Rusiya diplomatını ölkədən çıxarmışdı. Kreml obyektlərin qaytarılmasını tələb edib və əks halda ABŞ-ı \"xüsusi addımlar\"la hədələyib. Keçən həftə keçirilmiş yüksək səviyyəli danışıqlardan sonra bir Rusiya rəsmisi qarşıdurmanın \"az qala\" həll edildiyini deyib. Lakin yeni qanun prezident Trump üçün kongresin təsdiqi olmadan sanksiyaları qaldırmağı çətinləşdirəcək. Seçki kampaniyası vaxtı Donald Trump Krımı Rusiyanın tərkib hissəsi kimi tanımağın və Rusiyaya qarşı sanksiyaları qaldırmağın mümkünlüyünə işarə etmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51648451", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51727191", "doc1": "أعلنت الحكومة عن أكثر من 100 حالة إصابة بفيروس كورونا (كوفيد -19) فريق تدقيق الحقائق في بي بي سي بالتعاون مع القسم الفارسي، حاول رصد ما يحدث في إيران. كم عدد المصابين؟ سجلت إيران أكبر عدد من الوفيات خارج الصين إضافة إلى تزايد حالات الإصابة، ومن المتوقع أن يكون الرقم الحقيقي أعلى مما أعلن عنه بكثير. ومن المتوقع أن يسافر فريق من منظمة الصحة العالمية إلى إيران نهاية الأسبوع الجاري لتقييم الوضع وتقديم الدعم. هل فُرض الحجر الصحي؟ مواضيع قد تهمك نهاية يقول الرئيس الإيراني حسن روحاني إنه ليس هناك خطط لفرض حجر صحي على مدن وبلدات بأكملها. ولا تزال المزارات الدينية مفتوحة في مدينة قم، التي كانت مركز تفشي الفيرووس في إيران، حيث يزور ملايين الحجاج الشيعة ضريح حضرة فاطمة المعصومة، كل عام من جميع أنحاء العالم. ونصحت السلطات المواطنين بتجنب التجمعات غير الضرورية، كما طلبت منهم عدم السفر إلى قم، ولكن السلطات لم تغلق المواقع الدينية في المدينة بشكل تام. ضريح بمدينة قم في إيران وقال الوصي على الضريح إن الناس يرون الضريح كمصدر للتعافي والشفاء ولذلك لا يمكن إغلاقه. تقول الصحفية في القسم الفارسي، رنا رحيمبور، \"إن إغلاق الأضرحة خطوة كبيرة بالنسبة لرجال الدين، لكنه من غير المحتمل أنهم سيتخذونها ما لم يتعرضوا لضغوط دولية\". وقد منعت الشرطة في طهران مقاهي \"الشيشة\" في جميع أنحاء المدينة كإجراء احترازي. كما أُغلقت المدارس والجامعات في المقاطعات المتأثرة، وأُلغيت المباريات الرياضية والمعارض وعروض دور السينما. اعتقالات بسبب \"نشر الشائعات\" اعتقلت الشرطة الإيرانية 24 شخصا متهمين بنشر شائعات حول فيروس كورونا على الإنترنت، حسبما ذكرت وكالة الأنباء الفرنسية. وقال قائد شرطة الإنترنت الإيرانية، وحيد ماجد إن 118 شخصا آخرين من مستخدمي الإنترنت \" خضعوا للتحقيق ثم أطلق سراحهم\" بعد إعطائهم إنذارات. يشعر كثير من الإيرانيين بالقلق بشأن نقص المعدات الطبية هل تمتلك إيران ما يكفي من المعدات الطبية؟ زودت منظمة الصحة العالمية إيران بأدوات التشخيص ومعدات الحماية للعاملين في مجال الرعاية الصحية. وقال متحدث باسم وزارة الصحة الإيرانية إن منظمة الصحة العالمية أرسلت أربع شحنات من المساعدات حتى الآن. ويشعر كثير من الإيرانيين بالقلق بشأن نقص المعدات. وقال أحد مستوردي المعدات الطبية إنه غير قادر على شراء أدوات تشخيص الإصابة بالفيروس بسبب العقوبات التي تفرضها الولايات المتحدة، بحسب تقارير محلية. ونقلت وكالة أنباء إيلنا الإيرانية عن رامين فلاح، عضو مجلس إدارة رابطة مستوردي المعدات الطبية الإيرانيين قوله \"إن العديد من الشركات الدولية مستعدة لتزويد إيران بأدوات تشخيص الفيروس، لكن لا يمكننا إرسال قيمتها بسبب العقوبات\". ارتفعت أسعار قناع الوجه إلى 10 أضعاف في الأماكن المتوفرة فيها ونفت الولايات المتحدة أن عقوباتها تقيد قدرة إيران على استيراد اللوازم الطبية، موضحة أن البضائع الإنسانية معفية من العقوبات. لكن إيران تقول إن الشركات تجد صعوبة في تحويل المبالغ المالية عن طريق البنوك التي لاترغب في المخاطرة بانتهاك القواعد الأمريكية وفرض عقوبات عليها. ماذا عن أقنعة الوجه؟ كما هو الحال في البلدان الأخرى التي تفشى فيها المرض، ظل الإيرانيون يصطفون أمام الصيدليات لشراء الأقنعة الطبية وكذلك المواد المعقمة والمطهرات. وارتفعت أسعار هذه المنتجات إلى 10 أضعاف في الأماكن المتوفرة فيها. وادعى البعض على وسائل التواصل الاجتماعي أن السبب وراء عدم توفر الأقنعة يرجع إلى أنه تم التبرع بها للصين قبل بضعة أسابيع. ووفقا لوكالة أنباء إرنا، فقد تبرعت إيران بثلاثة ملايين قناع للوجه للصين \"كعلامة على عمق الصداقة الممتدة بين البلدين منذ عقود\". وتشير تقارير محلية أيضا إلى أن الشركات الصينية قد اشترت كميات ضخمة من الأقنعة من إيران مما تسبب في نقص في السوق المحلية. وقالت الحكومة الإيرانية ا إنها حظرت مؤخرا تصدير أقنعة الوجه لمدة ثلاثة أشهر وأمرت المصانع بزيادة الإنتاج. أغلقت باكستان حدودها الجنوبية الغربية مع إيران هل السفر مسموح من إيران وإليها؟ لم تحظر إيران السفر إلى الخارج، لكن دولا كثيرة منها تركيا وباكستان والعراق أغلقت حدودها. وقد أوقفت كل من تركيا والإمارات الرحلات القادمة من إيران. وقد يؤثر ذلك على الصادرات غير النفطية الإيرانية، ما قد يجعل الاقتصاد الإيراني يعاني نتيجة لذلك. وعلقت الحكومة الإيرانية الرحلات الجوية إلى الصين في 2 فبراير/ شباط. ومع ذلك، تشير سجلات الرحلات الجوية إلى أن هناك تسع رحلات على الأقل بين إيران والصين منذ ذلك الحين.", "doc2": "BBC News Farsca-dan olan həmkarlarımızın köməyi ilə İranda bu səpkidə baş verənləri anlamağa çalışdıq. Yoluxanlar nə qədərdir? Çindən sonra bu virusdan ən çox ölüm halları İranda qeydə alınıb və xəstəlik hallarının sayı artmaqdadır, lakin gerçək rəqəmlərin daha yüksək olacağı gözlənilir. Dünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) heyəti vəziyyəti qiymətləndirmək və yardım tədbirlərini təmin etmək üçün bazar ertəsi günü İrana gedib. Karantin məhdudiyyətləri tətbiq olundumu? Epidemiyanın mərkəzində olan müqəddəs Qum şəhərində dini ziyarətgahlar hələ də açıqdır. Ən çox ehtiram göstərilən Həzrəti Məsumə ziyarətgahına hər il dünyanın hər yerindən milyonlarla şiə müsəlman zəvvar gəlir. Artıq bu məbəd kompleksinə girişə bəzi məhdudiyyətlər qoyulub. İnsanlara əl təmizliyi üçün gellər, sağlamlıq məlumatları və üz maskaları verildikdən sonra ziyarətə icazə verilir. İnsanlara lazımsız yığıncaqlardan çəkinmələri tövsiyə edilib və Quma gəlməmək xahiş olunub, ancaq şəhərdə dini komplekslərin birbaşa bağlanması halları olmayıb. Həzrəti Məsumə türbəsinin mühafizəçisi deyib ki, insanlar bu məbədə müalicə və bərpa mənbəyi kimi baxır, odur ki, bu kompleksin qapanması mümkün deyil. \"Məbədin bağlanması ruhanilər üçün ciddi bir addım olardı və beynəlxalq təzyiq altına düşməyənədək onların belə qərar verəcəkləri ehtimalı azdır\", - BBC News Farscadan Rana Rahimpour deyir. Tehran polisi, şəhərdəki qəhvə dükanlarında və çayxanalarda qəlyanlardan istifadə edilməsini qadağan edib. Həmin qəlyanlar çox vaxt qrup şəklində çəkilir və insandan insana ötürülür. Virusun yayıldığı bölgələrdə məktəblər və universitetlər bağlanıb, Tehranda və bir sıra digər şəhərlərdə cümə namazı ləğv edilib. İdman matçları, sərgilər və film premyeraları da təxirə salınıb. İran Prezidenti Həsən Ruhani bildirib ki, böyük və kiçik şəhərlərin bütün ərazisində karantin tətbiq etmək planları yoxdur. İranda kifayət qədər tibbi avadanlıq varmı? ÜST İranı səhiyyə işçiləri üçün diaqnostik avadanlıq və qoruyucu vasitələrlə təchiz edir. Təşkilat 15000 səhiyyə işçisini dəstəkləmək üçün təxminən 7.5 ton tibbi ləvazimat və təxminən 100000 insanı müayinə edə biləcək 1000 müayinə dəsti göndərdiyini söyləyir. ÜST ekspertlərindən ibarət bir qrup da İrana gəlib. Səhiyyə rəsmiləri 300000 qrup üzvlərinin qapı-qapı gəzərək tibbi müayinə keçirəcəklərini açıqlayıb. Lakin bir çox iranlılar avadanlıq çatışmazlığından narahatdırlar. Yerli müxbirlərin xəbər verdiyinə görə, iranlı bir tibb avadanlığı idxalçısı deyib ki, ABŞ-ın tətbiq etdiyi sanksiyalara görə tibbi analiz dəstlərini ala bilməyib. \"Bir çox beynəlxalq şirkətlər İranı koronavirusa qarşı analiz dəstləri ilə təmin etməyə hazırdır, lakin biz onlara pul göndərə bilmirik\", Ilna xəbər agentliyi İranın Tibbi Təchizatçılar Birliyi İdarə Heyətinin üzvü Ramin Fallahın dediklərini iqtibas edib. ABŞ, İrana qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalarının İranın tibbi ləvazimatlar idxal etmək imkanlarını məhdudlaşdırdığını rədd edərək humanitar mallar üçün istisnaların edildiyini xatırladıb. Dövlət katibi Mike Pompeo deyib ki, ABŞ İrana virusun öhdəsindən gəlmək üçün humanitar yardım təklif edəcək. Lakin İran deyir ki, şirkətlər ABŞ qaydalarını pozmaq və sanksiyalar riski altına düşmək istəməyən banklarla ödənişlər həyata keçirməkdə çətinlik çəkirlər. Hökümət Covid-19 virusuna 100-dən çox yoluxma halının qeydə alındığını bildirib Üz maskaları ilə bağlı vəziyyət necədir? Virusun sürətlə yayıldığı digər ölkələrdə olduğu kimi, iranlılar da tibb maskaları, dezinfeksiyaedici gel və spreylər almaq üçün apteklərdə növbəyə düzülürlər. Tapılanda bu məhsulların qiyməti adi vaxtlarda olduğundan 10 qat fərqlənir. Sosial mediadakı bəzi istifadəçilərin qeyd etdiyinə görə, maska çatışmazlığının səbəbi bir neçə həftə əvvəl milyonlarla maskanın İran tərəfindən Çinə ianə kimi verilməsi olub. İRNA xəbər agentliyinin məlumatına görə, İran Çinə \"iki ölkə arasındakı uzunmüddətli və ənənəvi dostluğun əlaməti olaraq\" üç milyon maska bağışlamışdı. Yerli mənbələr də hesab edir ki, Çin şirkətlərinin İrandan böyük miqdarda maskaları alması daxili bazarda qıtlığın yaranmasına gətirib çıxarır. İran hökuməti üç ay müddətinə tibbi maskaların ixracını qadağan etdiyini və fabriklərə istehsalın artırılmasına dair əmr verdiyini bildirib. \"Şayiə yaymağa\" görə həbslər AFP xəbər agentliyinə görə, İran polisi internetdə koronavirus barədə şayiə yaymaqda ittiham olunan 24 nəfəri həbs edib. Daha 118 nəfər internet istifadəçisinə \"şifahi xəbərdarlıq edilib və onlar sərbəst buraxılıb\", İranın kiberpolis qüvvəsinin rəhbəri Vahid Məcid deyib. Pakistan İranla səhədini bağlayıb İnsanlar ölkəni tərk edirlərmi? İran xarici səfərləri qadağan etməyib, lakin Türkiyə, Pakistan və İraq və Azərbaycan da daxil, qonşu ölkələr sərhədlərini bağlayıb. Azərbaycan, Türkiyə və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri İrandan uçuşları dayandırıb. Bu ölkələr qeyri-neft ixracı üçün vacib istiqamətlərdir və bunun nəticəsində İran iqtisadiyyatına zərər dəyə bilər. İran hökuməti Çinə uçuşların fevralın 2-də dayandırıldığını bildirib. Lakin uçuş qeydlərindən irəli gələn nəticələrə əsasən, İran və Çin arasında o vaxtdan bəri ən azı doqquz uçuş reysi həyata keçirilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140908_ukraine_captives_deal", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140908_poroshenko_captives_released", "doc1": "هددت روسيا بالرد إذا فرض الاتحاد الأوروبي عليها عقوبات جديدة وكان الانفصاليون وممثلو الحكومة الأوكرانية أبرموا الجمعة في بلاروسيا اتفاقا أوليا لوقف إطلاق النار. ورغم حدوث اشتباكات متفرقة بين الطرفين، فإن اتفاق وقف إطلاق النار لا يزال قائما. وبالرغم من أن الانفصاليين حققوا في الآونة الأخيرة مكاسب إقليمية جديدة شرقي أوكرانيا، فإن الطرفين المتحاربين توصلا إلى اتفاق أولي لوقف إطلاق النار. وفي غضون ذلك، وصل الرئيس الأوكراني إلى مدينة ماريبول الاستراتيجية التي تعرضت أجزاء منها إلى قصف من قبل قوات الانفصاليين الذين يحاولون التقدم نحوها. مواضيع قد تهمك نهاية وقال بوروشينكو في تغريدة إننا \"لن نسلم هذه الأرض الأوكرانية إلى أي أحد\". وقال شهود إن بناية في المدينة قصفت خلال عطلة نهاية الأسبوع. ويقول مراسل بي بي سي في مدينة ماريبول، فيرغال كيان، إن سكان هذه المدينة \"يخشون من أن الحرب أخذت تقترب منهم\". وقتل نحو 2600 شخص منذ شهر أبريل/نيسان الماضي جراء القتال الدائر بين الطرفين شرقي أوكرانيا. وتنفي روسيا بشكل متكرر الاتهامات الغربية والأوكرانية بشأن إرسالها جنودا ومعدات لدعم الانفصاليين في منطقتي دونيتسك ولوهانسك الذين يسعون لإنشاء دولة مستقلة. وشهد مطار دونيتسك معارك بين الانفصاليين والقوات الحكومية. عقوبات من جهة ثانية، قال الاتحاد الأوروبي إنه سيتبنى عقوبات جديدة ضد روسيا قريبا على أن يسري مفعولها بدءا من الثلاثاء بالرغم من تحذير روسيا من أنها سترد ردا لامتماثلا. لكن ناطقة باسم الاتحاد الأوروبي قالت إن العقوبات يمكن \"التراجع عنها\" حسب تطورات الوضع في أوكرانيا. وقال دبلوماسيون إن العقوبات الجديدة تشمل كبرى الشركات النفطية الحكومية في روسيا ومن بينها روزنيفت لكنها لا تشمل إمدادات الغاز التي تزود بها روسيا أوروبا عن طريق أوكرانيا. وسبق للولايات المتحدة أن فرضت عقوبات على شركة روزنيفت النفطية. رد لامتماثل وحذرت روسيا من أنها قد تمنع تحليق الطائرات الدولية في مجالها الجوي إذا نفذ الاتحاد الأوروبي تهديده وفرض عقوبات جديدة على روسيا على خلفية النزاع في أوكرانيا. وكان رئيس الوزراء الروسي، ديمتري ميدفيدف، حذر في وقت سابق من أن موسكو سترد ردا \"لامتماثلا\" إذا فرضت عليها عقوبات إضافية. وأضاف رئيس الوزراء الروسي أن \"إغلاق المجال الجوي الروسي أمام شركات الطيران الأوروبية التي يعاني الكثير منها من صعوبات سيدفع بها إلى الإفلاس\". وأوضح ميدفيدف قائلا إذا \"تعرض قطاع الطاقة الروسي إلى عقوبات أو فرضت قيود على القطاع المالي، فإن موسكو سترد بشكل \"لامتماثل\".", "doc2": "Petro Poroşenko Mariupol şəhərinə gəlib Bu, cümə günü əldə edilən, əsirlərin qaytarılmasını da nəzərdə tutan atəşkəs razılığına uyğun olaraq həyata keçirilib, Ukrayna prezidenti deyib. Cənab Poroşenko bu məlumatı, son günlərdə üsyançıların atəşə tutduğu Mariupol şəhərində olarkən etdiyi çıxış zamanı bildirib. O, gəlişini rəsmi Twitter səhifəsində bəyan edib: \"Mariupol - Ukraynadır. Biz bu torpaqları heç kəsə təhvil verməyəcəyik\". Ölkənin şərqindəki münaqişə nəticəsində 2600-dən çox adam həlak olub. Arada baş verən atışmaya baxmayaraq görünür ki, şərqi Ukraynadakı atəşkəs davamlıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140329_ukraine_kerry_lavrov_meeting_paris", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140331_lavrov_russia_ukraine", "doc1": "لافروف: \"ثمة تقارب في المواقف\" ولم تسفر المفاوضات التي استمرت لاربع ساعات تقريبا عن أي نتائج ملموسة، ولكن لافروف قال إنها كانت \"بناءة\" وستواصل. واضاف الوزير الروسي ان الجانبين عرضا افكارهما الهادفة الى نزع فتيل التوتر، ولكنهما لم يتفقا على الاسباب التي ادت الى اندلاع الازمة الاوكرانية. وقال إنه اتفق مع نظيره الامريكي على العمل مع الحكومة الاوكرانية من اجل ضمان حقوق المواطنين الناطقين بالروسية في اوكرانيا ونزع سلاح \"القوات غير النظامية والمحرضين\". ولكنه اكد على ان اوكرانيا لا يمكنها الاستمرار \"كدولة موحدة\"، ويجب تحويلها الى اتحاد لمناطق تختار كل منها نموذجها الاقتصادي ولغتها ودينها. مواضيع قد تهمك نهاية من جانبه، طالب كيري روسيا بسحب قواتها من الحدود الاوكرانية، وأكد على ان ضرورة إشراك الجانب الاوكراني في أي مفاوضات حول مستقبل اوكرانيا. وقال المسؤول الامريكي للصحفيين \"لن نرضى بطريق لا يشمل جلوس حكومة اوكرانيا الشرعية على طاولة المفاوضات. المبدأ واضح: لا قرارات حول اوكرانيا دون إشراك الأوكرانيين.\" وقال إن \"البلدين يختلفان حول مسببات الازمة الراهنة، ولكنهما يتفقان على ضرورة التوصل الى حل دبلوماسي.\" وكان اجتماع باريس الذي انطلق في الساعة الخامسة مساء بتوقيت غرينتش قد رتب على عجل عقب مكالمة هاتفية اجراها الرئيس الروسي فلاديمير بوتين مع الرئيس الامريكي باراك اوباما يوم الجمعة. وكانت روسيا قد ضمت شبه جزيرة القرم من اوكرانيا، وثمة تقارير تحدث عن حشود عسكرية روسية ضخمة عند الحدود مع اوكرانيا. وكان لافروف قد حدد في وقت سابق مطالب بلاده بشأن اوكرانيا تصبح البلاد بموجبها محايدة وفدرالية، وهي مطالب وصفها مسؤولون اوكرانيون بانها تمثل \"استسلاما كاملا\". ونفى لافروف ان تكون لروسيا أي نية لغزو اوكرانيا. لكنه اكد على تصميم موسكو على حماية حقوق المواطنين الروس والناطقين بالروسية في في أوكرانيا، وذلك عقب الاطاحة بالرئيس الاوكراني المنتخب فيكتور يانوكوفيتش من قبل متظاهرين يقولون إنهم يؤيدون الاتحاد الاوروبي في كييف. وكان يانوكوفيتش قد واجه احتجاجات دامت عدة اشهر اثر انسحابه من اتفاقية للتعاون مع الاتحاد الاوروبي. وكانت الحكومة الامريكية قد امرت القائد العام لقوات حلف شمال الاطلسي في اوروبا الجنرال فيليب بريدلوف بالعودة حالا الى مقر عمله في بروكسل من زيارة كان يقوم بها لواشنطن. وكان مقررا ان يدلي الجنرال بريدلوف بشهادة امام الكونغرس في العاصمة الامريكية، ولكن ناطقا باسم وزارة الدفاع قال لوكالة رويترز إن عودته الى مقر قيادته اجراء احترازي \"نظرا لفقدان الشفافية حول نوايا القيادة الروسية بشأن التحركات التي تقوم بها القوات الروسية عند الحدود مع اوكرانيا.\" وكان سيرغي لافروف قد قال للتلفزيون الروسي قبيل انطلاق اجتماعه مع كيري في منزل السفير الروسي في باريس إن على اوكرانيا صياغة دستور جديد يضمن حياد البلاد وتبنيها لنظام فدرالي اتحادي. وقال الوزير الروسي إن على موسكو وواشنطن والاتحاد الاوروبي العمل سوية بصيغة مجموعة داعمة لكييف من اجل مساعدتها على الشروع في حوار وطني لا يشمل \"المجموعات المسلحة المتطرفة.\" وتقول روسيا إن قوى فاشية تسيطر على مقاليد الامور في اوكرانيا، مما يهدد سلامة الناطقين بالروسية من سكان البلاد. وقال لافروف في مقابلة صحفية اجربت معه السبت إن روسيا قد خدعت بعد ان تسلمت وعدا \"بامتناع حلف الاطلسي عن تحريك بنيته التحتية العسكرية صوب الحدود الروسية.\" من جانبها، قالت وزارة الخارجية الاوكرانية انها تأسف للملاحظات التي وصفتها \"بالمتعالية\" التي ادلى بها الوزير لافروف. وجاء في تصريح اصدرته الوزارة \"يطالب المعتدي بقوة السلاح بأمر واحد فقط، استسلام اوكرانيا الكامل وتقسيم البلاد وتدمير الدولة الاوكرانية.\" من جانبه، حذر الامين العام المنصرف لحلف شمال الاطلسي اندرز فوغ راسموسن الاحد بأن \"روسيا \"تنتهك المبدأ القائل إن كل دولة تتمتع بالسيادة وانها حرة في تقرير مصيرها.\" ويعتقد ان الرئيس بوتين يطالب الامريكيين كذلك بالاعتراف باستقلال القرم عن اوكرانيا. وفي موضوع منفصل، تبدي موسكو اهتماما بحل مسألة منطقة ترانس دنيستر، وهي منطقة موالية لروسيا ملحقة بمولدوفا الواقعة على حدود اوكرانيا الجنوبية الغربية. وتتهم روسيا مولدوفا واوكرانيا \"بفرض حصار\" على ترانس دنيستر بينما يلتزم الاتحاد الاوروبي والولايات المتحدة الصمت. ويقول مراسل بي بي سي في باريس كرستيان فريزر إن المسؤولين الامريكيين منقسمون حول ما اذا كان الرئيس بوتين يسعى فعلا لخفض حدة التوتر او انه يخطط لمزيد من المغامرات العسكرية. وتعتقد وزارة الدفاع الامريكية إن موسكو حشدت عشرات الآلاف من جنودها على حدود اوكرانيا الشرقية. ويقول مسؤولون امريكيون إن الجيش الروسي قد نقل كميات من الاغذية والادوية ومستشفى ميداني الى المنطقة، وهي امور لا تحتاجها مناورات عسكرية اعتيادية. من جانبه، قال وزير الدفاع البريطاني فيليب هاموند لبي بي سي \"الجميع قلقون، فنحن قلقون من احتمال وقوع تدخل في اراضي دولة مستقلة ذات سيادة.\" وكان الجهد الدبلوماسي الجاري حاليا في باريس من بنات افكار الرئيس بوتين الذي تحدث هاتفيا لساعة تقريبا مع نظيره الامريكي مساء الجمعة. وفي اليوم التالي، حول الوزير كيري رحلته الجوية بشكل مفاجئ ليتوجه الى باريس للاجتماع بلافروف الذي قال معلقا \"تزداد مواقفنا قربا من بعضها البعض.\"", "doc2": "Lavrov amerikalı həmkarı ilə görüş ərəfəsində deyib ki, Rusiya Ukrayna ərazisinə qoşun göndərmək niyyətində deyil Görüşün yekunları üzrə mətbuat konfransında Kerry bəyan edib ki, Rusiya ilə Vaşinqton Ukrayna böhranının siyasi yolla həll olunması istiqamətində müzakirələrin vacibliyini qeyd ediblər. O, eyni zamanda Birləşmiş Ştatların Rusiya tərəfindən Krımın ilhaqını “qeyri-qanuni və qeyri-legitim” qiymətləndirdiyini bildirib. John Kerry bir daha qeyd edib ki, ABŞ Rusiya qoşunlarının Ukrayna sərhədindən çəkilməsini istəyir. O, Ukrayna hakimiyyətinin iştirakı olmadan Ukraynanın gələcəyi ilə bağlı heç bir qərar qəbul olunmayacağını bildirib. “Ukraynalıların özləri öz gələcəyini müəyyən edər. Ukrayna nümayəndəsi olmadığına görə, biz bu axşam bu məsələni müzakirə etməmişik”, - ABŞ dövlət katibi bəyan edib. Öz növbəsində ayrıca keçirdiyi brifinqdə Sergey Lavrov Moskva ilə Vaşinqtonun Ukraynada rusdilli sakinlərin hüquqlarının qorunması və “qeyri-nizami qüvvələrlə provokatorların tərksilah edilməsi” məsələlərində Kiyev hökuməti ilə əməkdaşlıq etmək niyyətində olduqları barədə danışıb. Lavrov amerikalı həmkarı ilə görüş ərəfəsində “Rossiya 1” televiziya kanalına müsahibəsində bəyan edib ki, Rusiya Ukrayna ərazisinə qoşun göndərmək niyyətində deyil. Bununla belə, o, Rusiyanın Ukrayna rus və rusdilli əhalisini istənilən, o cümlədən diplomatik, siyasi və hüquqi üsullarla müdafiə etməyə hazır olduğunu əlavə edib. Bununla bağlı Lavrov Ukraynanın federativ və neytral dövlət olduğunu elan edən yeni Ukrayna konstitusiyasının qəbul olunmasını tələb edib. Buna cavab olaraq, Kiyev hökuməti Rusiyanın tələbinin qəbul olunması “tam kapitulyasiyaya” bərabər olduğunu bəyan edib. 180 dərəcə dönüş Çənbə günü Sergey Lavrov ABŞ dövlət katibi John Kerry ilə telefonla danışıb. Rusiya tərəfi söhbətin təşəbbüsçüsü ABŞ olduğunu bildirib. Bundan sonra Kerry ilə Lavrovun bazar günü Parisdə görüşəcəkləri elan olunmuşdu. Xəbər verildiyi kimi, Kerry Səudiyyə Ərəbistandan Vaşinqtona uçan təyyarəni döndərməyə göstəriş verib, Associated Press bildirir. Lavrov: Rusiya rusdilli əhalini istənilən üsullarla müdafiə etməyə hazırdır Daha əvvəl ABŞ və Rusiya xarici siyasət idarələrinin başçıları həftənin əvvəlində Haaqada görüşüblər. Eyni zamanda Rusiya XİN başçısının müavini Sergey Ryabkov Rusiya ilə ABŞ arasında Ukrayna böhranı üzrə konsultasiyaların davam etdiyini, lakin tərəflərin heç bir ümumi tənzimləmə planı olmadığını bildirib. “Müzakirələr fikir mübadiləsi rejimində keçir, lakin hal hazırda hər hansı ümumi mövqe mövcud olduğunu demək olmaz”, - Ryabkovu RİA Novosti iqtibas edir. Cümə günü ABŞ prezidenti Barak Obama ilə Rusiya prezidenti Vladimir Putin təxminən bir saat telefonla danışıblar. Söhbət Rusiya tərəfinin təşəbbüsü ilə keçirilib. ABŞ-ın təklifləri ABŞ prezidentinin mətbuat xidməti tərəfindən yayılan məlumata görə, prezident Putinin Ukrayna böhranının diplomatik yollarla həlli üzrə ABŞ-ın təkliflərini müzakirə etmək üçün prezident Obamaya zəng etdiyi bildirilir. Söhbət dövlət katibi John Kerry tərəfindən Haaqa görüşü zamanı Rusiya XİN rəhbəri Segey Lavrova təqdim olunan təkliflərdən gedir. Obama Rusiyaya bu təkliflərə konkret yazılı cavab verməyi təklif edib, və iki ölkə liderləri Kerry ilə Lavrovun gələcək addımları müzakirə etmək üçün yenidən görüşəcəkləri haqqında razılığa gəliblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-50846335", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50860009", "doc1": "النباتيون لا ينتبهون إلى نقص بي 12 وهو ما يسبب مشاكل في الجهاز العصبي جاءت تحذيرات الخبراء قبيل شهر يناير/ كانون الثاني الذي يتحول فيه الكثيرون إلى النظام النباتي من خلال الجمعية المعروفة باسم \"نباتيو يناير\" أو \"فيجا نيواري\" النظام الغذائي النباتي غني بالألياف وانخفاض نسبة الكوليسترول، ولكن من الصعب الحصول على بعض العناصر الغذائية الضرورية بما في ذلك فيتامين بي 12. وقالت جمعية النباتيين إنه يمكن الحصول على بي 12 من خلال تناول المكملات الغذائية أو الأطعمة المقوية. ويحتاج الأشخاص البالغون إلى حوالي 1.5 ميكروغرام من بي 12 يوميا. مواضيع قد تهمك نهاية ويوجد هذا الفيتامين في اللحوم والأسماك والبيض ومنتجات الألبان، ولا يوجد في الفواكه أو الخضروات أو الحبوب، لذلك يُنصح النباتيون بتناول الأطعمة المقوية، مثل الحبوب، أو تناول المكملات الغذائية. ويحتاج نقص بي 12، الذي يمكن أن يؤدي إلى تضرر الأعصاب، إلى ثلاث أو أربع سنوات لظهور أعراضه المرضية، والتي تبدأ عادة بوخز كالإبر في اليدين والقدمين. النباتيون \"أكثر عرضة\" لمخاطر الإصابة بالسكتة الدماغية حياة بدون لحوم ماذا يحدث لو تحول سكان العالم إلى نظام غذائي نباتي فقط؟ \"تجنبها بسهولة\" لكن تيم كي، أستاذ علم الأوبئة ونائب مدير وحدة الأوبئة السرطانية في جامعة أكسفورد يؤكد على عدم وجود معاناة من \"نقص بي 12 في النظام النباتي\". وأضاف كي وهو نباتي منذ سنوات ويتناول مكملات غذائية بي 12، \"إذا أصبح الناس نباتيون، ولم يهتموا أبدا بمعرفة ما يجب تناوله كشخص نباتي، سوف أشعر بالقلق لعدم معرفتهم بأهمية بي 12\". ويقول العلماء إن المعلومات على الإنترنت أو عبر وسائل التواصل الاجتماعي والتي تشير إلى أن النباتيين لا يحتاجون الحصول على مكملات إضافية من بي 12 لا تستند إلى أدلة. وقال توم ساندرز، أستاذ في علم التغذية في جامعة كينغز كوليدج في لندن: \"من بين جميع العناصر الغذائية الدقيقة فإن بي 12 هو أكثر ما يهمنا. أشعر بالقلق من أن الكثير من الناس يعتقدون أن نقصه مجرد خرافة\". التخطيط الغذائي وتناول مكملات وأطعمة مقوية تحتوي على فيتامين بي 12 أمر ضروري وليس خرافة وسلط ساندرز الضوء على حالة الأم المرضعة التي تعاني من نقص بي 12، والتي أصيب طفلها باعتلال الأعصاب مما أدى إلى أضرار مزمنة. وأضاف: \"يمكن تجنب هذا بسهولة، وما يقلقني هو أن العديد من النباتيين الجدد غير مدركين للحاجة إلى الجمع بين مصادر البروتينات النباتية. كما أنهم لا يدركون الحاجة إلى ضمان وجود مستويات كافية من بي 12\". التخطيط الغذائي \"ضروري\" هناك بيانات محدودة حول الآثار الصحية للنظام النباتي، مع دراسة واحدة في بريطانيا وواحد في الولايات المتحدة شملت حوالي 10 آلاف شخص. وتشير الدلائل حتى الآن إلى أن النباتيين أقل عرضة للإصابة بزيادة الوزن وكذلك النوع الثاني من مرض السكري وأمراض القلب. لكن يبدو أن لديهم مخاطر أكبر لكسر العظام، وتشير دراسة حديثة إلى زيادة خطر الإصابة بسكتة دماغية نزيفية. قالت هيذر راسل، اختصاصية التغذية في جمعية النباتيين: \"سواء كنت نباتيا أم لا، فإن التخطيط الغذائي ضروري للجميع.\" \"التحول إلى نباتي فرصة لمعرفة المزيد عن التغذية، بما في ذلك كيفية تحقيق التوازن بين مجموعات الغذاء، وأدوار الأطعمة المقوية والمكملات الغذائية.\" وأضافت:\"على سبيل المثال، يحصل النباتيون على فيتامين بي 12 من الأطعمة المقوية أو المكملات الغذائية، وتتوفر الإرشادات على الموقع الالكتروني الخاص بجمعية النباتيين.\"", "doc2": "Hər il yanvarda veqan pəhrizinə keçənlərin sayında artım müşahidə olunur. İngilis dilində bunu ifadə edən - \"Veganuary\" (January - ingilis dilində yanvar və vegan sözündən əmələ gəlir) kəlməsi də mövcuddur. Lif tərkibli qidalarla zəngin olan veqan diyetində xolesterol həcmi az olur. Eynilə bu diet B12 də daxil, bir sıra bəsləyici və vitaminlərin kasadlığı ilə səciyyələnir. Əsasən ət, balıq, yumurta və süd məhsullarında rast gəlinən B12-nin çatışmazlığı sinir sisteminin zədələnməsinə səbəb ola bilər. Adətən əl və ya ayaqlarda uyuşma hissiyyatı ilə müşayiət olunan belə pozuntunun ilk simptomları özünü bir neçə ildən sonra göstərir. İnternet və sosial mediada bəzən veqanların əlavə B12-yə ehtiyaclarının olmadığını yazırlar. Alimlər bununla qəti şəkildə razılaşmır. Londonun Kings College Universitetinin qida və pəhriz məsələləri üzrə professoru Tom Sanders deyir ki, bir çox adam \"B12 çatışmazlığının mif olduğunu düşünür\". \"Bütün mikroelementlər arasında ən çox narahatlıq doğuran B12-nin çatışmazlığıdir\", - Tom Sanders deyir. \"Vegan olub-olmamağınıza rəğmən, qida planlaşdırması hamı üçün mühümdür\", - Vegan Cəmiyyətinin diyetoloqu Heather Russell deyir. Yetkin yaşlı insanın gündə təqribən 1,5 mikrogram B12-yə ehtiyacı var. Həmçinin oxuyun:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-46247866", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42818756", "doc1": "ترامب أجاب كتابة على اسئلة المحققين حول روسيا لكنه لم يقدمها لهم بعد وكشف ترامب للصحفيين أنه أجاب شخصيا على أسئلة الاستجواب \"بسهولة بالغة\"، لكن الإجابات التي كتبها لم تُقدم بعد إلى فريق التحقيق. ويبحث المحقق الخاص الموكل بالقضية روبرت مولر، في مزاعم التواطؤ بين حملة ترامب وروسيا، والتي أدت في النهاية إلى فوزه على منافسته الديمقراطية هيلاري كلينتون. وينفي ترامب بشدة أي تواطؤ بينه وبين الروس، ووصف التحقيق بأنه لا طائل منه ويشبه \"مطاردة ساحرة\". وغرد ترامب على تويتر، يوم الخميس، واصفا المحقق مولر بأنه \"متناقض\"، ووصف التحقيق بأنه \"أحمق تماما\" ، مضيفًا أن المشاركين في التحقيق طويل الأمد \"عار على أمتنا\". ترامب: روسيا والصين تتحديان النفوذ الأمريكي ترامب: لا يوجد ما يدعو روسيا للتدخل في الانتخابات الأمريكية وجاءت التغر��دات بعد أسبوع من إجبار ترامب المدعي العام جيف سيشنز، على الاستقالة من منصبه ليحل محله ماثيو ويتاكر، الذي يملك الآن سلطة إقالة مولر أو إنهاء التحقيق. وفي حديثه للصحفيين يوم الجمعة، قال ترامب إن التحقيق أهدر \"الملايين والملايين من الدولارات\" و\"ما كان يجب أن يحدث\". كما أشار ترامب إلى أن الأشخاص الذين كتبوا الأسئلة التي وافق على الإجابة عليها \"ربما لديهم نوايا سيئة\". وقال ترامب بعد أن أوضح أنه كتب الإجابات على الأسئلة \"أنا متأكد من أنهم خُدعوا لأنهم يحبون أن يمسكوا الناس\". مولر يحقق في علاقات سرية بين أعضاء حملة ترامب الانتخابية وروسيا وشدد على أن \"المحامين لا يكتبون إجابات. أنا أكتب إجابات\". \"طرحت علي سلسلة من الأسئلة وأجبت عليها بسهولة.\" ومن غير المعروف على وجه الدقة الأسئلة التي أجاب عنها الرئيس. غير أن محامي ترامب \"رودي جولياني\" قال لصحيفة واشنطن بوست، يوم الخميس، إن ترامب لم يجب على الأسئلة المتعلقة بعمله عقب انتخابه رئيسا، قائلا إن بعضها ربما كانت \"شراك خداعية محتملة\"، في حين أن البعض الآخر \"غير ضروري\" أو \"غير ذي صلة\". ماذا وراء التحقيق الروسي؟ في عام 2016، استنتجت وكالات الاستخبارات الأمريكية أن روسيا شنت حملة على الإنترنت تستهدف التأثير على الناخبين في الانتخابات الرئاسية الأمريكية، بتصريح من الحكومة الروسية، وتضمنت أخبارا مزيفة على وسائل التواصل الاجتماعي ضد هيلاري كلينتون. و يبحث فريق من المحققين بقيادة مولر عن أي علاقة أو تواطؤ لأشخاص من حملة ترامب الرئاسية مع روسيا. وقد ثبت أن كبار أعضاء فريق ترامب التقوا بمسؤولين روس، وأن العديد من هذه الاجتماعات لم يتم الكشف عنها في البداية. وقد التقى نجل الرئيس \"دونالد ترامب جونيور\" بمحام روسي خلال الحملة الانتخابية التي قيل إن لديه \"أمور سيئة\" ضد كلينتون، وقد اعترف المستشار السابق جورج بابادوبولوس، بالكذب على مكتب التحقيقات الفيدرالي حول عقد اجتماعات ووساطة مزعومة مع روسيا. وتم توجيه الاتهام لأربعة أشخاص مرتبطين بحملة ترامب الرئاسية ورئيس الحملة الانتخابية بول مانافورت، والمستشارين ريك غيتس وجورج بابادوبولوس، ومستشار الأمن القومي السابق مايكل فلين، ويمكن إصدار لوائح اتهام أخرى. لكن الرئيس الأمريكي ينفي ارتكاب أي مخالفات ولم تظهر أدلة قوية لتورطه حتى الآن.", "doc2": "O, müvafiq araşdırma aparanlarla görüşü \"gözlədiyini\" deyib. Sabiq FTB rəhbəri Robert Mueller-in rəhbərlik etdiyi təhqiqat qrupu ötən ilki prezident seçkilərinin nəticələrini Donald Trump-ın xeyrinə dəyişdirmək üçün Rusiya ilə əməkdaşlıq barədə iddiaları araşdırır. Rusiya və Trump iddiaları rədd edib. İddia edilən müdaxilə Müstəntiqlər həmçinin Rusiyanın rolu ilə bağlı istintaqa Trump-ın müdaxilə edib-etməməsini müəyyən etməlidir. ABŞ kəşfiyyat icmasınin ortaq rəyinə görə, Moskva ötən ilki prezident kampaniyasını Trump-ın xeyrinə yönləndirməyə cəhd edib. Prezident Donald Trump araşdırmanı \"əcinnə ovu\" adlandırır. Çərşənbə axşamı günü Ağ Evdə çıxış edən prezident Trump and içərək təhqiqatın suallarına cavab verməyə \"tam\" hazır olduğunu vurğulayıb. Trump-la müsahibə hansı şəkildə keçiriləcək? Prezidentin hüquqşünasları xüsusi araşdırmanı aparan müşavir Robert Mueller-in komandası ilə müsahibə formasını müzakirə ediblər. Müsahibə yazılı və yaxud da şifahi şəkildə ola bilər. Lakin onun, eyni zamanda həm yazılı, həm də şifahi formada aparılacağı da istisna olunmur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52662849", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-52230602", "doc1": "وبات الحديث عن الوباء والفيروس المسبب له مهيمنا على وسائل الإعلام والتواصل الاجتماعي وفي مختلف الأوساط ال��لمية والشعبية. نحاول هنا أن نقدم لكم نموذجا تفاعليا يعرفكم بأبرز التعريفات المتعلقة بالمرض والفيروس المسبب له وتأثيراته وأعراضه وسبل الوقاية منه.", "doc2": "Koronavirusun əsas simptomlarından biri də qızdırmadır Koronavirusun simptomları hansılardır? Koronavirus ağciyərləri hədəfləyir. İki əsas simptom qızdırma və quru öskürəkdir, bəzən tənəffüs çətinliyi də yarana bilər. Hazırda həkimlər davamlı quru öskürəyə fikir verməyi tövsiyə edirlər. Belə öskürək bir saatdan artıq davam edir. 24 saat ərzində üç və ya daha çox öskürək epizodu ola bilər. Bədən temperaturu 37.8C yuxarı qalxarsa, qızdırma, üşütmə və ya titrətmə hiss edə bilərsiniz. Simptomlar arasında həmçinin, boğaz və baş ağrısı, ishal və iy və dad bilmə hissinin itirilməsi də qeyd olunur. Bu əlamətlər adətən 5 gün ərzində müşahidə edilir. Lakin bəzi hallarda simptomların üzə çıxması ləngiyə bilər. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) inkubasiya dövrünün 14 günə qədər davam etdiyini bildirir. İnsanlar xəstəxanaya nə vaxt getməlidirlər? Koronavirusa yoluxan insanların əksəriyyətində ağrıkəsicinin (parasetamol kimi) qəbulu və istirahətdən sonra sağalma başlayır. Müalicənin xəstəxanada keçirilməsinə ehtiyac tənəffüs çətinliyi ilə bağlı yarana bilər. Belə halda ağciyərləri skan edib onların hansı vəziyyətdə olduğunu gördükdən sonra, oksigen və ventilyasiya təyin edilə bilər. İnsanlar narahat olduqda birbaşa xəstəxananın təcili yardım bölməsinə getməkdən çəkinməlidirlər. Nazirlər Kabinetinin yanında Operativ Qərargahın brifinqlərin birində virusa yoluxduğunu düşünən şəxslərə təcili tibbi yardıma vaxtında müraciət etməyi məsləhət görüb. Tibbi Ərazi Bölmələrinin İdarəetmə Birliyi (TƏBİB) bildirib ki, koronavirusa yoluxmuş şəxsin xəstəxanaya göndərilib-göndərilməməsinə \"103 xidməti qərar verir\". \"103 xidmətinin əməkdaşları xəstənin vəziyyətini müayinə etdikdən sonra onun ağırlıq dərəcəsinə uyğun olaraq xəstənin evdə, yoxsa xəstəxanada müalicə olunacağını müəyyənləşdirirlər\", TƏBİB-in sözçüsü Rəvanə Əliyeva deyib. Reanimasiyada nə baş verir? Reanimasiya bölmələri xəstəliyi daha kəskin keçən pasiyentlər üçün xüsusi palatalardır. Koronavirus xəstələrinə burada ya üz maskası, ya da buruna yerləşdirilən boru vasitəsilə oksigen dəstəyi verilə bilər. Ən çətin prosedur isə ağır halda olan xəstələr üçün nəzərdə tutulub – onlar ağciyərlərin ventilyasiya aparatına qoşulur. Bunun üçün hava ilə oksigen qarışığı, ağız, burun borusu və ya boğazdakı kiçik bir kəsiklə ağciyərlərə ötürülür. Simptomlarım yüngül olarsa nə etməliyəm? Yüngül simptomları olan xəstələr ən azı yeddi gün ərzində özlərini evdə təcrid etməlidirlər. Vəziyyət narahatlıq doğurmursa, Britaniyada mənzillənən şəxslərə NHS-in 111 nömrəsinə zəng etməmək tövsiyə olunur. Həmçinin, həkiminizə və ya təcili yardım şöbələrinə getməkdən də çəkinməlisniz. Azərbaycan Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın məlumatında deyilir ki, COVID-19-un yüngül əlamətləri olan insanların mütləq xəstəxanaya hospitalizasiyası və müalicəsi tələb olunmur, onlar müvafiq qərar verilərsə ev şəraitində də təcrid olunaraq müalicə oluna bilərlər. \"COVID-19-la bağlı ciddi xəstəlik riski olan insanlar hətta xəstəlik yüngül olsa belə, həkimə müraciət etməlidirlər\", Qərargah bildirir. Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın rəsmisi Yaqut Qarayeva qurumun iyunun 20-də keçirilmiş brifinqdə bildirib ki, çox ağır simptomları yoxdursa, xəstələr evdə qalıb, müşahidə altında müalicə oluna bilərlər. \"Ancaq bir xəstədə artıq pnevmaniya inkişaf edirsə, bu COVİD-19-la əlaqəli ola da bilər, olmaya da, pnevmaniyadırsa, bu, daha çox xəstəxana şəraitində müalicə olunmalıdır,\"- o əlavə edib. Koronavirus nə qədər ölümcüldür? Xəstəliklə bağlı ölüm nisbət aşağıdır (1 ilə 2 faiz arasında) - ancaq rəqəmlər etibarsız ola bilər. Minlərlə xəstə müalicə olunsa da, daha sonra vəfat edə bilər və buna görə, ölüm statistikası artmış olacaq. Eynilə, bir çox yüngül keçən xəstəlik diaqnozsuz ötüşərsə, ölüm statistikası daha aşağı ola bilər. 56 min xəstənin məlumatını araşdıran Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bunları göstərir: Özümü necə qoruyum? Ən yaxşısı, əllərinizi sabunla mütəmadi yumaqdır. Koronavirus infeksiyasına yoluxmuş şəxs öskürərkən və ya asqırarkən içində virus olan kiçicik damcılar havaya atılır. Bu damcılar nəfəslə içəriyə yol tapa bilər. Onların düşdüyü səthə toxunandan sonra əlinizi burun, göz və ya ağzınıza vurarkən infeksiyaya yoluxa bilərsiniz. Buna görə də, öskürərkən və ya asqırarkən ağzınıza salfet tutmaq, yuyulmamış əlinizlə üzə toxunmamaq və virusa yoluxmuş insanlardan aralı durmaq vacibdir. Koronavirus simptomları üzə çıxandan sonra o daha yoluxucu olur. Lakin bəziləri bundan əvvəl də virusu yaya bilər. Mütəxəssislərin fikrincə, üz maskaları effektiv qorunmanı təmin etmir. Bununla birlikdə ÜST, onlardan istifadənin ictimaiyyət üçün faydalı olub-olmadığını yenidən araşdırır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-44214471", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39778265", "doc1": "الرئيس الأمريكي استقبل في واشنطن نظيره الكوري الجنوبي وجاء تصريح ترامب خلال استقباله زعيم كوريا الجنوبية، مون جاي-إن، في البيت الأبيض لمناقشة القمة المقرر عقدها الشهر المقبل. وقالت وسائل الإعلام الكورية الجنوبية في تقرير لها إن مون \"قد يخبر الرئيس ترامب بما يمكن توقعه من كيم وما لا يمكن توقعه\". وكانت كوريا الشمالية قد أعلنت الأسبوع الماضي بأنها قد تلغي القمة إذا أصرت الولايات المتحدة على تخلي البلاد عن الأسلحة النووية من جانب واحد. وفي وقت سابق، أعلن أن موعد القمة هو 12 يونيو/حزيران، على أن تكون في سنغافورة، وتتبعها قمة أخرى بين كيم ومون في أبريل/نيسان. ونقلت وكالة فرانس برس للأنباء عن ترامب قوله في بداية محادثاته مع مون : \"إذا لم تحدث، فربما تحدث في وقت لاحق\". وكان ينتظر أن تفكك كوريا الشمالية موقعا لإجراء التجارب النووية هذا الأسبوع كبادرة لإثبات النوايا الحسنة، لكن التفكيك تأجل نظرا لسوء الأحوال الجوية. كيف تعكر صفو الأجواء الأسبوع الماضي؟ ألغت كوريا الشمالية محادثات رفيعة المستوى مع كوريا الجنوبية، ووصفت التدريبات العسكرية المشتركة بين الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية بأنها \"استفزاز\" ومناورة للغزو. واتهمت بيونغيانغ وقتها مستشار الأمن الوطني الأمريكي، جون بولتون، بإطلاق \"تصريحات متهورة\" بعد أن أشار إلى أن كوريا الشمالية قد تتبع \"نموذج ليبيا\" في نزح السلاح النووي. بيد أن ترامب نفى بعدها أن تتبع الولايات المتحدة \"النموذج الليبي\" إذا توصلت إلى اتفاق مع كوريا الشمالية. وقال : \"إذا نظرتم إلى نموذج (معمر) القذافي، فقد كان هلاكا كليا\". وأضاف : \"ذهبنا هناك لهزيمته. والآن قد يحدث هذا النموذج إذا لم نتوصل إلى اتفاق على أرجح التقديرات. لكن إذا توصلنا إلى اتفاق، اعتقد أن كيم جونغ-أون سيسعد بشدة\".", "doc2": "ABŞ prezidenti Kim Jong-Un-u \"çox ağıllı şəxs\" kimi dəyərləndirir. Trump Bloomberg televiziyasına verdiyi müsahibədə \"Əgər onunla görüşməyim münasib olsaydı, düzgün şəraitdtlərlə bunu edərdim. Bunu etməkdən qürur hissi keçirərdim. Bir daha təkrar edirəm düzgün şərtlərlə onunla görüşə bilərəm\". Lakin Trump hansı şərtlərin nəzərdə tutduğunu açıqlamayıb. \"Belə bir görüşün baş tutması üçün lazım olan şərtlərin mövcud olmadığı məlumdur\", - deyə Ağ Ev nümayəndəsi Sean Spicer isə açıqlamasında bildirib. Sean Spicer qısa müddət ərzində Trump-la Kim Jong-Un arasında ikitərəfli görüşün baş tutacağını gözləmədiyini söyləyib. Şimali Koreyanın proqramı \"təhrikedicidir\" ABŞ prezidenti Donald Trump Fox News televiziyasına verdiyi müsahibədə Şimali Koreyaya qarşı daha sərt bir üsuldan istifadə edib. Trump Şimali Koreyanın \"təhrikedici\" kimi dəyərləndirdiyi nüvə proqramının ABŞ-a həddən artıq təhlükə yaratdığını söyləyib. ABŞ lideri lazım gələrsə bu ölkəyə qarşı hərəkətə keçməkdən çəkinməyəcəyini də vurğulayıb. CBS televiziyasına verdiyi müsahibədə Kim Jong-Un-u \"çox ağıllı şəxs\" kimi qiymətləndirən Trump Şimali Koreya nüvə proqamına son verməyəcəyi təqdirdə bu ölkəyə qarşı hərbi müdaxilə ehtimalını istisna etməyib. Trump həmçinin Şimali Koreyaya qarşı aparılacaq müharibədə milyonlarca insanın öləcəyi barədə xəbərdarlıq da etmişdi. ABŞ-ın Cənubi Koreyada raketdən müdafiə sistemi yerləşdirməsinə Şimali Koreya ilə yanaşı Çin də reaksiya vermişdi Şimali Koreya yarımadasında gərginlik həftələrdir ki, yüksəkdir Şimali Koreyanın yaradıcısı Kim İl-Sung-un doğum günü olan 15 apreldə, ya da bu tarixdən əvvəl və ya sonra uzaq mənzilli raket və nüvə sınağının həyata keçiriləcəyindən ehtiyat edilir. Rəsmi Pxenyan bazar ertəsi günü \"ABŞ-ın aqressiv və əsəbi mövqeyi qarşısında\" nüvə gücünü daha da artıracağını açıqlamışdı. Şimali Koreya ötən həftənin şənbə günü son iki həftədə ikinci dəfədir ki, ballistik raketi sınağını keçirib. Cənubi və Şimali Koreya 1953-cü ildə əldə olunmuş atəşkəsdən sonra texniki baxımdan müharibə şəraitindədirlər və hər iki ölkədə hərbi təlimlər keçirilir. Cənubi Koreyaya hərbi gəmilərini göndərən ABŞ həm də bu ölkəyə mübahisəli THAAD raketdən müdafiə sistemini yerləşdirməyə başlamışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140507_russia_putin_ukraine_election", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140507_putin_ukraine_election", "doc1": "بوتين يعتبر الانتخابات في أوكرانيا \"خطوة إيجابية\". بيد أنه استدرك أن التصويت لن يقرر شيئا ما لم تتم حماية حقوق \"كل المواطنين\" في أوكرانيا. وحض بوتين الناشطين الموالين لروسيا جنوب شرقي أوكرانيا على وقف سلسلة من الاستفتاءات على الاستقلال خطط لاجرائها في عطلة نهاية الأسبوع. وتأتي الاستفتاءات المقررة وسط تصاعد التوتر بين روسيا وكييف وحلفائها الغربيين بسبب الأزمة في أوكرانيا. وتتهم حكومات غربية روسيا بدعم الانفصاليين الموالين لها بغرض تقسيم أوكرانيا وضم أجزاء أخرى منها بعد ضم شبه جزيرة القرم. مواضيع قد تهمك نهاية وتقول موسكو إنها ستحمي المواطنين الناطقين بالروسية، وهم غالبية شرقي وجنوبي البلاد، من حكومة كييف التي تصفها بغير الديمقراطية. ورفضت كييف مطالب الموالين لروسيا بتوسيع الاستقلال الذاتي في أقاليمهم، خشية ان يؤدي ذلك إلى انفصالها عن البلاد، وأرسلت قوات عسكرية لاستعادة السيطرة على المباني الحكومية التي يحتلها المتمردون. وكان انفصاليون موالون لروسيا استعادوا الأربعاء السيطرة على مقر مدينة ماريوبول، جنوبي أوكرانيا، بعدما أخرجتهم منه القوات الحكومية. \"شروط الحوار\" وكان الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، يتحدث بعد لقاء مع الرئيس السويسري، ديديي بوكالتير، الذي يرأس منظمة والأمن والتعاون في أوروبا. وأظهر بوتين بعض اللين في حديثه، إذ أعلن سحب قواته من الحدود مع أوكرانيا، معللا ذلك بأنه أخبر \"بالقلق الذي يثيره تموقعها\". وقال أن القوات الآن في \"مواقع التدريبات الاعتيادية\"، ولكن مسؤولا في حلف الناتو أخبر بي بي سي أن الحلف \"لا يرى تغييرا مهما في تموقع القوات الروسية على الحدود الأوكرانية\". وأضاف بوتين بأنه دعا إلى تأجيل الاتسفتاءات المزمع إجراؤها يوم 11 مايو/أيار من أجل توسيع الاستقلال الذاتي، جنوبي أوكرانيا، \"بهدف توفير شروط الحوار\". وقال بشأن الانتخابات الرئاسية المقبلة، \"أود أن أشدد على أنها خطوة في الاتجاه الصحيح، ولكنها لن تحدث شيئا ما لم يقتنع جميع الأوكرانيين بأنها سيتحمي حقوقهم\". وكان وزير الخارجية البريطاني، وليم هيغ، قبلها أكد على موقف الغرب بأن روسيا \"تحاول إثارة النزاع والاستفزاز\" شرقي وجنوبي أوكرانيا. وقد بلغت التوتر أشده بعدما سيطرت قوات دعمتها روسيا على شبه جزيرة القرم، ثم صوتت شبه الجزيرة على الانضمام إلى روسيا في استفتاء، اعتبرته كييف والغرب غير قانوني. وجاء ذلك عقب عزل الرئيس فيكور يانوكوفيتش الموالي لروسيا، بسبب احتاجات نظمها موالون للغرب.", "doc2": "Putin Ukraynada Kiyevə rusiyapərəst qüvvələr arasında birbaşa dialoqun keçirilməsini əsas vəzifə sayır. Vladimir Putin ATƏT-də sədrlik edən İsveçrə prezidenti Didier Burkhalter ilə görüşdən sonrakı mətbuat konfransında Kiyev rəsmilərinin erkən prezident seçkiləri keçirmək niyyətini \"öz-özlüyündə düzgün istiqamətdə hərəkət\" kimi səciyyələndirirb. \"Lakin Ukrayna vətəndaşlarının hamısı haqlarının necə təmin olunacağını anlamasalar, bu seçkilər heç nəyi həll etməyəcək\", Vladimir Putin qeyd edib. Ukraynada erkən prezident seçkiləri mayın 25-ə təyin olunub. Bundan əvvəl, Qərb Rusiyanı seçkilərin keçirilməsini əngəlləməkdə ittiham edirdi. Vladimir Putin mətbuat konfransı gedişində eləcə də, Ukraynanın şərqindəki rusiyapərəst qüvvələri mayın 11-ə təyin olunmuş müstəqillik referendumunu təxirə salmağa çağırıb. Cənab Putin hesab edir ki, \"indi əsas vəzifə Kiyev rəsmiləri ilə Ukraynanın cənub-şərq bölgələri nümayəndələri arasında birbaşa dialoqun qurulmasıdır\". Rusiya prezidentinə görə bu dialoqun gedişində Ukraynanın cənub-şərq bölgələrinin nümayəndələrinə onların qanuni haqlarının təmin olunacağına dair təminatlar verilməlidr. \"Bununla bağlı, dialoq üçün müvafiq şəraitin yaradılması məqsədilə, Ukraynanın cənub-şərq bölgəsinin nümayəndələrindən, federasiyalaşma tərəfdarlarından mayın 11-ə təyin olunmuş referendumun təxirə salınmasını xahiş edirik\", Rusiya prezidenti bildirib. Məlumata görə, özünü respublika elan etmiş Donetsk xalq respublikasının xalq şurası mayın 8-də cənab Putinin təklifini müzakirə edəcək. \"Putinin mövqeyinə hörmət edirik. O, balanslı siyasətçidir. Beləliklə biz onun təklifini sabah xalq şurasına təqdim edəcəyik\", respublikanın rəyasət heyətinin həmsədri Denis Puşilin RIA Novosti agentliyinə deyib. Amma tanınmamış respublikanın hökümətinin üzvü Aleksandr Vaskovskiy agentliyə deyib ki, referendum planlaşdırıldığı kimi mayın 11-də keçirilməlidir. \"Putinin bəyanatını görməmişəm, amma bu, edilməməlidir. Mənim buna münasibətim çox mənfidir\", cənab Vaskovskiy deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140329_ukraine_russia_no_invasion", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140329_russia_vows_no_invasion", "doc1": "اقترح الأمريكيون بأن توقف موسكو حشد قواتها على الحدود مع أوكرانيا وتسمح بنشر مراقبين دوليين في القرم وأوضح لافروف في مقابلة مع إحدى القنوات الروسية قائلا \"لا نية لدينا ولا مصلحة لدينا على الإطلاق في عبور الحدود\" إلى الأراضي الأوكرانية. وأضاف لافروف قائلا إن روسيا مستعدة لحماية \"حقوق الروس والأشخاص الناطقين باللغة الروسية وذلك باستخدام الوسائل السياسية والدبلوماسية والقانونية المتاحة\". واتضح في أعقاب بث المقابلة أن لافروف أجرى مكالمة هاتفية مع نظيره الأمريكي، جون كيري والتي يقول الروس إنها جاءت بمبادرة من الأمريكيين. ويأتي حديث لافروف في أعقاب مكالمة هاتفية بين الرئيس الأمريكي، باراك أوباما، ونظيره الروسي فلاديمر بوتين، ناقشا خلالها سبل إيجاد حل دبلوماسي للأزمة الأوكرانية. مواضيع قد تهمك نهاية وتدعو الخطة الأمريكية روسيا إلى وقف حشودها العسكرية على الحدود مع أوكرانيا ونشر مراقبين دوليين في شبه جزيرة القرم وسحب جنودها إلى قواعدهم في القرم كما كان الوضع في السابق. وفي غضون ذلك، أعلن الملاكم الأوكراني وأحد زعماء المعارضة فلاديمير كليتشكو انسحابه من السباق الرئاسي. وأعلن كليتشكو أنه سيدعم رجل الأعمال الملياردير بيترو بوروشينكو في الانتخابات الرئاسية المقررة في شهر مايو/أيار المقبل. وقال كليتشكو إن \"الأمل الوحيد لكسب السباق الانتخابي هو اختيار مرشح واحد من القوى الديمقراطية\". كما أعلنت رئيسة الوزراء السابقة، يوليا تيموشينكو، التي أفرج عنها في أواخر فبراير/شباط أنها ستخوض السباق الانتخابي.", "doc2": "Sergey Lavrovun şərhi Rusiya və Amerika liderləri arasında Ukrayna böhranın diplomatik çözümü ilə bağlı telefon söhbətindən sonra səslənib. Amerikanın dəstəklədiyi plan Ukrayna sərhədində hərbi qüvvənin cəmləşdirilməsinin dayandırılmasını və Krımdakı Rusiya qoşunlarının geri çəkilməsini nəzərdə tutur. Amerikanın dövlət katibi John Kerry ilə Sergey Lavrov bu məsələni bazar günü Parisdə müzakirə etməlidirlər. Ukrayna sərhədini keçməyə nə \"marağımız nə də ki niyyətimiz var\", cənab Lavrov şənbə günü Rossiya 1 kanalına bildirib. Müsahibədən sonra Sergey Lavrovun ABŞ dövlət katibi John Kerry ilə telefonla söhbət etdiyi məlum olub. Bu söhbətdən əvvəl isə Ukraynadakı böhrandan çıxış yollarını Barack Obama ilə Vladimir Putin müzakirə edib. Amerika rəsmilərinə əsasən söhbətin təşəbbüskarı Moskva olub. Ağ Ev bildirir ki, bir saatlıq telefon söhbətində prezident Obama böhranın sovuşmasında diplomatik vasitələrin dəstəklənildiyini vurğulayıb. Açıqlamaya əsasən Obama Rusiya qoşunlarını geri çəkməyə və Ukrayna ərazi bütövlüyünün pozulmasına yönələn əlavə addımlar atmamağa səsləyib. Kreml bildirir ki, söhbət əsnasında Rusiya lideri Obamanın diqqətini Kiyev və Ukraynanın digər bölgələrində \" ekstremistlərin\" davam edən çıxışlarına yönəldib. Bundan əvvəl Rusiya təhlükəsizlik rəsmisi deyib ki, Qərbin rəsmi Moskvanın təsirini azaltmaq cəhdlərinə qarşı kəşfiyyat işləri artırılır. Ukrayna sərhədində Rusiya qoşunlarının cəmləşdirilməsi Putinin marağının Krımla məhdudlaşmadığına dair qorxular yaradıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-50541182", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50542545", "doc1": "وثائق مسربة: الصين تغسل أدمغة مئات الآلاف من المسلمين في مراكز الاعتقال ولطالما ادعت الحكومة الصينية أن المعسكرات في منطقة شينجيانغ، الواقعة في أقصى شمال غربي البلاد، تقدم التعليم والتدريب الطوعيين. لكن وثائق رسمية، اطلعت عليها بي بي سي، تُظهر كيف يتم حبس السجناء وتلقينهم ومعاقبتهم. ونفى سفير الصين لدى بريطانيا صحة الوثائق، ووصفها بأنها أخبار مزيفة. وتم تسريب الوثائق إلى الاتحاد الدولي للصحفيين الاستقصائيين، الذي عمل مع 17 شريكا إعلاميا، بما في ذلك بي بي سي وصحيفة الغارديان في بريطانيا. مواضيع قد تهمك نهاية ووجد التحقيق أدلة جديدة تقوض ادعاء حكومة بكين بأن معسكرات الاعتقال، التي بنيت في شينجيانغ خلال السنوات الثلاث الماضية، هي لأغراض إعادة توعية طوعية لمواجهة التطرف. ويُعتقد أن حوالي مليون شخص، معظمهم من أقلية الإيغور المسلمين، قد احتُجزوا دون محاكمة. وثائق سرية: بريطانيا استغلت اسم الإخوان في حربها السرية على عبد الناصر الصين تفصل الأطفال المسلمين عن عائلاتهم وتتضمن وثائق الحكومية الصينية، والتي سماها الاتحاد الدولي للصحفيين الاستقصائيين \"البرقيات الصينية\"، مذكرة من تسع صفحات أرسلها \"تشو هايلون\" في عام 2017، وكان يشغل في ذلك الحين منصب نائب سكرتير الحزب الشيوعي في شينجيانغ وأكبر مسؤول أمني في الإقليم، إلى المسؤولين الذين يديرون المعسكرات. وتطلب التعليمات بوضوح أن تدار المعسكرات كسجون شديدة الحراسة، مع الانضباط الصارم والعقوبات وعدم السماح بالهروب. وتضمنت المذكرة الأوامر التالية: وتكشف الوثائق عن مراقبة كل جانب من جوانب حياة المعتقل والتحكم فيه: \"يجب أن يكون لدى الطلاب مكان سرير ثابت، ومكان ثابت في الطابور، ومقعد ثابت في الفصل، ومركز ثابت أثناء العمل على المهارات، ويمنع منعا باتا من تغيير ذلك\". مراكز إعادة التدريب مثل هذا المركز أشبه بالسجون العسكرية. وتقول الوثائق: \"تطبق المعايير السلوكية ومتطلبات الانضباط على الاستيقاظ من النوم، الغسيل، الذهاب إلى المرحاض، التنظيم ونظافة الغرف، الأكل، الدراسة، النوم، وإغلاق الباب وما إلى ذلك\". وتؤكد وثائق أخرى النطاق غير العادي للاحتجاز. وتكشف إحداها أنه تم إرسال 15 ألف شخص من جنوب شينجيانغ إلى المخيمات، على مدار أسبوع واحد فقط في عام 2017. إجراءات أمريكية ضد الصين بسبب \"قمعها\" مسلمي الإيغور وقالت صوفي ريتشاردسون، مديرة شؤون ا��صين في منظمة هيومن رايتس ووتش، إن المذكرة المسربة يجب أن يستخدمها المدعون العامون. وأضافت: \"هذا دليل عملي، يوثق انتهاكا صارخا لحقوق الإنسان. أعتقد أنه من الإنصاف القول إن كل شخص محتجز يخضع للتعذيب النفسي على الأقل، لأنهم لا يعرفون حرفيا المدة التي سيقضونها قيد الاحتجاز\". وتوضح المذكرة أنه سيتم إطلاق سراح المحتجزين، فقط عندما يمكنهم إثبات أنهم غيروا سلوكهم ومعتقداتهم ولغتهم. وقال بن إميرسون، وهو محامي بارز في مجال حقوق الإنسان ومستشار للمؤتمر العالمي للإيغور، إن المعسكرات تحاول تغيير هوية الناس. وأضاف: \"من الصعب للغاية أن نرى هذا بأي طريقة أخرى، غير كونه مخططا شاملا لغسيل أدمغة، مصمما وموجها إلى جماعة عرقية بأكملها\". وحسب الوثائق، يساعد نظام العقوبات والمكافآت على تحديد ما إذا كان يُسمح للسجناء بالاتصال بعائلاتهم، ومتى يتم إطلاق سراحهم. ولا ينظر في مسألة الإفراج عنهم إلا بعد أن ترى أربع لجان من الحزب الشيوعي أدلة على تحولهم. وتكشف الوثائق المسربة أيضا عن استخدام الحكومة الصينية المراقبة الجماهيرية، وبرنامج للمراقبة التنبؤية يحلل البيانات الشخصية. وتوضح إحدى الوثائق قيام برنامج المراقبة بالإشارة إلى 1.8 مليون شخص باعتبارهم مشتبهين، لمجرد أن لديهم تطبيق مشاركة بيانات يسمى Zapya على هواتفهم. ثم أمرت السلطات بالتحقيق مع 40557 شخصا منهم \"واحدا تلو الآخر\". وتقول الوثيقة \"إذا لم يكن من الممكن القضاء على الشكوك\" فيجب إرسالهم إلى \"التدريب المكثف\". كما تتضمن الوثائق توجيهات صريحة بالقبض على الإيغوريين، الذين يحملون جنسيات أجنبية، وتتبع المقيمين منهم بالخارج، كما تشير إلى أن سفارات وقنصليات الصين تشارك في شبكة اصطياد الإيغوريين. وقال السفير الصيني لدى بريطانيا، ليو شياومينغ، إن هذه الإجراءات قد حمت السكان المحليين، ولم يقع هجوم إرهابي واحد في شينجيانغ، خلال السنوات الثلاث الماضية. وأضاف: \"في تجاهل تام للحقائق، يقوم بعض الناس في الغرب بتشويه سمعة الصين بشأن إقليم شينجيانغ، في محاولة لإيجاد ذريعة للتدخل في شؤوننا الداخلية، وعرقلة جهودنا في مكافحة الإرهاب في هذا الإقليم، وإحباط التنمية المطردة التي تحققها الصين\".", "doc2": "Çin hökuməti bu günədək bu düşərgələrin könüllü təhsil və təlim mərkəzi olduğunu deyirdi. BBC Panoramanın gördüyü rəsmi sənədlər məhbusların necə saxlanıldıqlarını, təhqir edildiklərini və cəzalandırıldıqlarını göstərir. Çinin İngiltərədəki səfiri sənədlərin saxta məlumatlar olduğunu deyib. Məlumatlar İngiltərənin BBC Panorama və Guardian qəzetinin də daxil olduğu 17 media müttəfiqi ilə işləyən Beynəlxalq Araşdırmaçı Jurnalistlər Konsorsiumuna sızdırılıb. Araşdırmalar son üç il ərzində yaradılan saxlanma düşərgələrində Çin hökumətinin dediyi kimi ekstremizm əleyhinə təlimlərin aparıldığı iddialarını rədd edib. Əsas hissəsinin müsəlman uyğur icmasından olduğu bir milyona yaxın insanın hər hansı məhkəmə keçirilmədən bu düşərgələrdə saxlanıldığı deyilir. Sızdırılan məlumatlarda yer alan təlimatlarda düşərgələrin yüksək təhlükəsizliyinin təmin olunması, sərt intizamın olması, cəzaların tətbiq edilməsi və məhbusların qaçışına imkan verilməməsi əksini tapır. Təlimatlarda \"heç vaxt qaçışlara icazə verilməməsi\", \"intizam və cəzaların artırılması\", \"tövbə və etirafın təşfiqi\" və s. yer alır. Sənədlərdə məhbusların həyatının hər bir anının necə izlənildiyi göstərilir. Human Rights Watch insan haqları təşkilatının Çin üzrə direktoru Sophie Richardson deyib ki, bu məlumatlar iittihamçılar tərəfindən istifadə olunmalıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/09/130909_syria_russia_lavrov_assad", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/09/130909_syria_russia_talks", "doc1": "لافروف عب�� عن أمل روسيا في تسلم رد إيجابي من سوريا. وقال وزير الخارجية الروسي سيرغي لافروف إن العرض قدم لسوريا خلال المحادثات التي تمت مع نظيره السوري في موسكو، معربا عن أمله في تسلم رد سريع من دمشق. ورحب الأمين العام للأمم المتحدة بالعرض الروسي، مؤكدا على أهمية البحث عن سبيل لعقد مؤتمر جنيف للسلام في سوريا. وكان الرئيس السوري بشار الأسد قد نفى استخدام الأسلحة الكيماوية. وتهدد الولايات المتحدة باتخاذ عمل عسكري ضد سوريا، بعد اتهامها الحكومة السورية بارتكاب جرائم حرب. مواضيع قد تهمك نهاية جدل خطابي وحذر وزير الخارجية الأمريكي جون كيري - الذي يزور حاليا أوربا لكسب التأييد لرد عسكري - مرة أخرى بأن عدم الرد أكثر خطورة من شن عمل عسكري. وعندما سئل كيري في مؤتمر صحفي بعد محادثاته مع وليام هيغ إن كان يمكن لحكومة الأسد أن تفعل شيئا أو تقدما شيئا لوقف قيام الولايات المتحدة بعمل عسكري، قال \"بالتأكيد، يمكنه تسليم جميع ما لديه من أسلحة كيمياوية للمجتمع الدولي خلال الأسبوع المقبل، دون تأخير، وأن يسمح بالمحاسبة الكاملة عنها، ولكنه لن يفعل ذلك، ولا يمكن فعل هذا\". ثم أوضح مسؤولون أمريكيون لاحقا أن كيري كان يعرض \"جدلا خطابيا\"، ولم يكن يقدم عرضا جديا. غير أن لافروف طالب سوريا فيما بعد بـ\"وضع أسلحتها الكيماوية تحت السيطرة الدولية، ثم تدميرها فيما بعد\". وقال لافروف إن العرض قدم لوزير الخارجية السوري وليد المعلم خلال محادثاته في موسكو. وأضاف لافروف أنه لا يدري إن كانت الحكومة السورية ستوافق على العرض، لكنه عبر عن أمل روسيا في رد إيجابي من سوريا. وتتهم الولايات المتحدة القوات السورية بقتل 1429 شخصا بغاز السارين في هجوم قيل إنه وقع في ضواحي دمشق في 21 أغسطس/آب. أما الحكومة السورية فتنحي باللائمة في هذا على مسلحي المعارضة الذين يقاتلون منذ أكثر من عامين ونصف لإطاحة الرئيس السوري بشار الأسد.", "doc2": "Keçən ay BMT kimyəvi silah müfəttişləri Dəməşqdəki hücum yerindən örnəklər götürüblər Xarici işlər naziri Sergey Lavrov deyib ki, təklifi suriyalı həmkarı ilə danışıqlar zamanı edib və Dəməşqdən sürətli cavab alacağına ümid etdiyini bildirib. Suriya Prezidenti Bəşər əl-Əsəd bir daha kimyəvi silahdan istifadə etməsini inkar edib. ABŞ Suriyanı hücumla təhdid edir və Əsəd rejimini müharibə cinayətlərində ittiham edir. Hərbi müdaxilə üçün Avropada dəstək qazanmaq məqsədilə Fransa və Britaniyaya səfərə gələn ABŞ Dövlət Katibi John Kerry bir daha təkrar edib ki, hərəkət etməmək hücum etməkdən daha təhlükəlidir. Cənab Kerry mətbuat konfransı zamanı deyib ki, hərbi hücumdan qaçınmaq üçün cənab Əsəd bütün kimyəvi silah ehtiyatını gələn həftə ərzində təhvil verə bilər. ABŞ rəsmiləri bundan sonra deyiblər ki, bu ciddi təklif deyil, \"ritorik arqument\" olub. Suriyanın xarici işlər naziri Walid Muallem rus həmkarı ilə danışıqlar üçün Moskvadadır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-55657561", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39918968", "doc1": "وأفادت وسائل الإعلام بأن عدداً من الصواريخ عُرض خلال استعراض عسكري تحت إشراف زعيم كوريا الشمالية كيم جونغ-أون. ويأتي الاستعراض قبل أيام من تنصيب جو بايدن رئيسا للولايات المتحدة. كما جاء الاستعراض في أعقاب اجتماع سياسي نادر، انتقد خلاله زعيم كوريا الشمالية الولايات المتحدة، ووصفها بـ\"العدو الأكبر\" لبلاده. وظهرت في صور، نشرتها وسائل الإعلام الرسمية، ما لا يقل عن أربعة صواريخ كبيرة الحجم مطلية بالأبيض والأسود، وسط حشود تلوّح بالإعلام. مواضيع قد تهمك نهاية وأشار محللون إلى أنه سلاح جديد لم يره أحد من قبل. وقال المحلل الخبير في شؤون كوريا الشمالية، أنكيت باندا، في تغريدة بموقع تويتر \"عام جديد، بوكجوكسونغ جديدة\"، مستخدماً الاسم الكوري الشمالي للصواريخ الباليستية التي تُطلق من الغواصات. وظهر كيم في الصور وهو يرتدي معطفاً جلدياً وقبعة من الفرو، ويبتسم ويلوّح بيده خلال استعراض الصواريخ، الذي تضمّن أيضاً عروضا لقوات المشاة والمدفعية والدبابات. وذكرت وكالة الأنباء الرسمية أنّ \"أقوى سلاح في العالم، الصواريخ الباليستية التي تطلق من غواصات، دخلت إلى الساحة الواحد تلو الآخر، مستعرضة بقوة عظمة القوات المسلحة الثورية\". ولم يتضمن الاستعراض العسكري، يوم الخميس، أكبر صاروخ باليستي عابر للقارات في كوريا الشمالية، والذي كُشف عنه في استعراض عسكري أكبر في أكتوبر/ تشرين الأول الماضي. ويُعتقد أن هذا السلاح الكبير قادر على حمل رأس حربي نووي إلى أي مكان في الولايات المتحدة. وكان حجمه قد فاجأ المحللين المخضرمين عند عرضه. أشرف الزعيم كيم جونغ أون على العرض العسكري وفي خطابه أمام الأعضاء، في ختام مؤتمر حزب العمال الحاكم الأسبوع الماضي، تعهد كيم جونغ-أون بتعزيز الأسلحة النووية لكوريا الشمالية وإمكاناتها العسكرية، موضحا قائمة بالأسلحة المرغوب فيها، بما في ذلك الصواريخ الباليستية طويلة المدى التي يمكن إطلاقها من البر أو البحر و\"الرؤوس الحربية الضخمة\". وقال إن الولايات المتحدة كانت تمثل لبيونغيانغ \"أكبر عقبة تعترض ثورتنا وأكبر عدو لنا ... وبغض النظر عمن يتولى السلطة، فإن طبيعة سياستها الحقيقية المناهضة لكوريا الشمالية لن تتغير على الإطلاق\". ويبدو أن الكشف عن الصواريخ الجديدة يهدف إلى توجيه رسالة إلى الإدارة الأمريكية القادمة بشأن الخبرة العسكرية التي تتمتع بها كوريا الشمالية. وقال المحلل باندا في تغريدة: \"يريدون أن نلاحظ أنهم يزدادون كفاءة مع معززات الصواريخ الصلبة الأكبر حجما\". وخلال السنوات الأربع الماضية، اتسمت علاقة بيونغيانغ مع واشنطن بالتذبذب، في ظل إدارة الرئيس دونالد ترامب. فقد دأب كيم وترامب على تبادل الإساءة والتهديد بالحرب، قبل انعقاد قمة غير مسبوقة بينهما في سنغافورة في عام 2018، ثم تصريحات ودودة من جانب الرئيس الأمريكي المنقضية ولايته. وعلى الرغم من دفء العلاقات الواضح، لم يُحرز أي تقدم ملموس خلال المفاوضات بشأن البرنامج النووي لكوريا الشمالية، وانهارت قمة أخرى في هانوي في عام 2019 بعد أن رفضت الولايات المتحدة مطالب بيونغيانغ بتخفيف العقوبات.", "doc2": "Dik bucaq altında buraxılmış raket 2,000 km hündürlükdə 700 km məsafə qət edib və Yapon dənizinin qərbində suya enib. Şimali Koreya bazar ertəsi onu da deyib ki, bu, \"inkişaf etmiş ballistik raketin\" bacarıq sınağı idi. Cənubi Koreya hərbisi Şimalın bu iddialarını təsdiqləyə bilməyib. Lakin bildirilib ki, Şimali Koreya raketləri qitələrarası ballistik raketlərin hazırlanmasında önəmli sayılan hərəkəti - atmosferə daxil olmaq və çıxmağı bacarır, Yonhap xəbər agentliyi məlumat yayıb. Şimalın bu il təkrarladığı raket testlərinin hamısı - uğurlu olmayıb, amma hamısı BMT sanksiyalarının pozulmasıdır - beynəlxalq həyəcan doğurub və ABŞ ilə gərginliyi artırıb. ABŞ və Yaponiya çərşənbə axşamı BMT Təhlükəsizlik Şurasının fövqəladə iclasını çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/multimedia/2012/12/121201_iraq_maliki_kurdistan", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140811_iraq_crisis_maliki_masud", "doc1": "وانتقد المالكي ما قال انه تحريك لقوات كردية مجهزة بالدروع والمدفعية انتشرت في المناطق المتنازع عليها وحذر من تبعات تحول الأزمة بين بغداد واربيل حول إدارة تلك المناطق ألي نزاع مسلح.", "doc2": "Kürd peşmərgə qüvvələri İraqın şimalında iki şəhərə nəzarəti bə\\rpa ediblər. Televiziya ilə çıxışında əl-Maliki parlament onun üçüncü müddət üçün Baş Nazir səlahiyyətlərini təsdiqləməyəndən sonra prezident Fuad Məsumu işə qarışmadığına görə tənqid edib. Əl-Maliki deyib ki o, bazar ertəsi günü prezident Fuad Məsumdan məhkəməyə rəsmi sürətdə şikayət ərizəsi təqdim etmək niyyətindədir. Baş nazir Malikinin rəhbərlik etdiyi koalisiya aprel ayında keçirilmiş seçkilərdə parlamentdə yerlərin əksəriyyətini qazansa da, parlament onun 3-cü müddətə baş nazir olmasına razılığını bu günədək verməyib. Nuri əl-Maliki televiziya çıxışında qeyd edib ki, prezident Məsum son tarix sayılan avqustun 7-dək ən iri siyasi blokun liderinin namizədliyini baş nazir vəzifəsinə təyin etmədiyinə və həmin şəxsdən höküməti formalaşdırmağı xahiş etmədiyinə görə \"ölkə konstitusiyasını 2 dəfə pozub\". Bundan əvvəl əl-Malikinin ünvanına cihadçıların şimalda üsyanı ilə bağlı istefa vermək çağırışları səslənmişdi. Baş nazir televiziya ilə çıxış etdiyi zaman onun silahlı tərəfdarları paytaxt Bağdad ətrafında yerləşən mövgelərdə döyüşə hazır vəziyyətə gətiriliblər. ABŞ İraqı bütün siyasi qüvvələrin iştirakı ilə geniş koalisiya əsasında hökümət formalaşdırmağa çağıraraq prezident Məsumu dəstəkləyən bəyanat verib. Bundan əvvəl İraq kürdləri islamçı silahlıları məğlub etmək üçün beynəlxalq birlikdən hərbi yardım istəmişdilər. ABŞ aviasiyası İraq Kürdistanı paytaxtı Ərbil yaxınlığında \"İslam Dövləti\" (İD) yaraqlılarının mövgeyinə 4 dəfə bomba zərbələri endirirb. Kürd rəsmiləri bildirirblər ki, İD yaraqlıları mövgeyinə ABŞ aviasiyasının hava zərbələri Nineveh bölgəsində kürd peşmərgə döyüşçülərinə ağır döyüşlərdən sonra Gver və Mahmur şəhərlərinə nəzarəti bərpa etməyə imkan verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-39507800", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39507919", "doc1": "تعتزم فيسبوك استخدام تكنولوجيا التعرف على الصور لحجب تداول الصور الإباحية الانتقامية ويهدف الإجراء إلى منع إعادة نشر أو تبادل صور حميمة لأشخاص يعتقد أنها وضعت على شبكة التواصل الاجتماعي بدون إذن منهم. ومن المقرر أن يُطبق هذا الإجراء في موقع فيسبوك وتطبيقي ماسنجر وإنستغرام، لكنه لن يشمل تطبيق واتساب. ورحب نشطاء بالإجراء الجديد، وقالت لورا هيغز، مؤسسة خدمة لمكافحة الإباحية الانتقامية في بريطانيا :\"إنه يعد تقدما كبيرا\". وقالت :\"يعتبر منع الأشخاص من إعادة نشر هذا النوع من المحتوى تحديا كبيرا\". مواضيع قد تهمك نهاية \"خطوة أولى\" ولا تعتزم فيسبوك تتبع محتويات الصور الإباحية بدافع انتقامية في حد ذاتها، لكنها ستركز بدلا من ذلك على المستخدمين والإبلاغ عن المحتوى. وسوف يُجري فريق تابع لفيسبوك مراجعة بغية تقييم المحتويات المبلغ عنها والحكم بمدى صالحيتها من عدمه، مع الأخذ في الاعتبار عوامل من بينها ما إذا كان النشاط الجنسي واضحا في الصورة أم لا، وما إذا كان الشخص مقدم الشكوى ظاهرا أم لا. وإذا حكم الفريق على المحتوى بأنه يرقى إلى الإباحية الانتقامية، ستحجبه فيسبوك مع تعليق حساب المستخدم الذي نشره على ذمة تقديم شكوى محتملة. يمكن أن يعاني ضحايا نشر المحتويات الإباحية بدوافع انتقامية من مشاكل نفسية ومن المقرر أن تستعين فيسبوك بتكنولوجيا التعرف على الصور واكتشافها في سبيل التصدي لأي مسعى يهدف إلى تبادل الصور بدون تدخل بشري. وتشبه هذه التقنية تلك التي تستخدمها فيسبوك بالفعل ومواقع أخرى لحجب تداول صور تتعلق بالإساءة إلى الأطفال. وقالت أنتيغون ديفز، المسؤولة البارزة بشركة فيسبوك، لبي بي سي :\"ندرس دوما صناعة أدوات وإدخال تعديلات، وأصبح واضحا لدينا أن الأمر يرقى إلى مرتبة المشكلة في كثير من المناطق\". وأضافت :\"إنها خطوة أولى ونعتزم الاعتماد على التكنولوجيا للتعرف على مدى قدرتنا في منع أول تداول للمحتوى\". وقالت إن فيسبوك ربما تدرس في المستقبل كيفية معالجة المشكلة على تطبيق واتساب. هجوم مدمر وقالت هيغز إن مؤسستها كانت قد تعاملت مع أكثر من 6200 حالة تتعلق بمحتويات إباحية بدوافع انتقامية منذ عام 2015، وهو رقم وصفته بأنه أشبه \"بغيض من فيض\". وأشارت إلى أن بعض المستخدمين عانوا من من \"اضطرابات نفسية من بينها الرغبة في الانتحار، ويمكن أن يفقدوا وظائف وزيجات وأطفال\". وقالت إن المواقع المتخصصة في الإباحية بدوافع الانتقامية مازالت أكبر المشكلات، وأشارت إلى أنها تأمل في أن تحتذي شركات التواصل الاجتماعي الأخرى بفيسبوك وتتخذ نفس مسلكها.", "doc2": "Yeni qayda Facebook, Messenger, İnstagram və WhatsApp-da tətbiq olunacaq. Belə ki, icazəsiz internetə yükləndiyi güman edilən intim görüntülər müəyyən edilib yığışdırıldıqdan sonra onları yenidən yükləmək ya da paylaşmaq mümkün olmayacaq. Bu qayda WhatsApp-dan başqa bütün platformalarda - Facebook, Messenger və İnstagram-da tətbiq olunacaq. Yenilik kampaniya qrupları tərəfindən alqışla qarşılanıb. \"Bu irəliyə doğru atılmış nəhəng addımdır\", - Britaniyada qisas ponoqrafiyasının yayılması əleyhinə Revenge Porn Helpline qrupunun təsisçisi Laura Higgins deyib. \"Ən böyük çətinliklərdən biri məzmunun yenidən yüklənməsinin qarşısını almaqdır\". Facebook mübahisəli məzmun barədə qərarını Report funksiyası vasitəsilə istifadəçilərdən daxil olan şikayətlər əsasında qəbul edəcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50708838", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50714786", "doc1": "مقهى في السعودية فقد أعلنت وزارة الشؤون البلدية والقروية السعودية على تويتر أنه لم يعد أمرا إلزاميا على المطاعم أن يكون لها مدخل للأسر والنساء وآخر للرجال بمفردهم. وخفت قيود حظر الاختلاط بالفعل في الفترة الأخيرة، حيث لم تعد الكثير من المطاعم والمقاهي تطبق الفصل بين الجنسين بصرامة. وعلى مدى عقود كان الرجال والنساء الذين لا توجد بينهم صلة قرابة ممنوعين من الاختلاط وفقا لقواعد صارمة كانت تشرف على تطبيقها هيئة الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر. لكن ولي العهد محمد بن سلمان كبح جماح الهيئة، وأمر باعتقال العديد من منتقديه، وخفف من القيود الاجتماعية المفروضة في المملكة، حيث سمح للنساء بقيادة السيارات وسمح بالعديد من صور الترفيه العامة التي كانت محظورة. مواضيع قد تهمك نهاية وقل الفصل بين الرجال والنساء تدريجيا خلال العام الماضي. ولم يحدد متحدث باسم الوزارة ما إذا كان الفصل في مناطق الجلوس والموائد داخل المطاعم سيستمر أم لا، حسب وكالة رويترز وأضاف المتحدث أن القرار الجديد ليس إلزاميا، أي أنه إذا قررت الجهة المالكة للمطعم أو المقهى أن تستمر بالعمل في وجود مداخل منفصلة، يحق لها ذلك. ولم يصدر إعلان رسمي بشأن المنشآت العامة مثل المدارس والمستشفيات، التي يعتقد أن الفصل سيستمر فيها في الوقت الراهن. وفي الآونة الأخيرة خففت السعودية أيضا من قوانين وصاية الرجل على المرأة وقوانين الولاية، والتي تتطلب موافقة ولي الأمر على الكثير من الشؤون الرئيسية في حياة المرأة. وصاحب التحول في المملكة حملة على معارضين شهدت اعتقال عشرات من رجال الدين والمفكرين والنشطاء، ومن بينهم ناشطات في مجال حقوق المرأة. كما أثار الانفتاح الاجتماعي الذي تشهده السعودية مخاوف من ردة فعل من المحافظين، ولكن حتى الآن لم يحدث ذلك. وتضررت صورة ولي العهد السعودي دوليا إثر قتل الصحفي جمال خاشقجي، داخل مقر قنصلية بلاده في إسطنبول.", "doc2": "Riyadda McDonalds restoranında qadın və ailələri kişilərdən ayıran lövhə İndiyədək restoranlarda iki giriş olub - biri qadınlar və ailələr, digəri isə kişilər üçün. Qeyri-rəsmi olaraq, qaydalar artıq mülayimləşdirilib. Bir çox restoran, kafe və digər görüş yerlərində cinsləri ayırmaq tələbi tətbiq olunmurdu. Səudiyyədə sosial sahəni əhatə edən silsilə islahatlarla yanaşı, fərqli baxışda olanlar əleyhinə təqiblər də güclənməkdədir. 2018-ci ildə Körfəz krallığında qadınların maşın sürmək qadağasına son qoyulub. Bu ilin əvvəlində isə kişi qəyyumunun icazəsi olmadan, qadınların xaricə səfərinə icazə verilib. Lakin fəallar, qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyə yol verən qanunların hələ də qüvvədə qalmasından şikayətlənirlər. Hökumətin islahatlarına baxmayaraq, bir neçə tanınmış qadın hüquqları müdafiəçisi həbs olunub. Bazar günü bələdiyyələrin işi üzrə nazir deyib ki, restoranlar artıq fərqli girişlər saxlamaq məcburiyyətində deyil. Bu, barədə seçim haqqı müəssisələrin ixtiyarına verilib. İndiyədək, restoranlarda qadınları və ailələri kişilərdən lövhə ayırıb. 2017-ci ildə Məhəmməd İbn Salmanın vəliəhd olmasından bəri o, ölkənin olduqca mühafizəkar cəmiyyətinin açılmasına yönələn addımlar atıb. Səudiyyə Ərəbistanı: kinoteatrlar açılır, bəs azad söz? Onun apardığı islahatlar beynəlxalq ictimaiyyətin rəğbətini qazansa da, təqiblər dalğası ilə müşayiət olunub. 2018-ci ildə, Səudiyyənin İstanbuldakı konsulluğunda tanınmış jurnalist Camal Kaşıkcının qətlə yetirilməsi beynəlxalq tənqidə səbəb oldu. Lakin prezident Donald Trump-da daxil, aparıcı dünya liderləri Səudiyyə Ərəbistanına öz dəstəyini dayandırmadılar. Səudiyyə rəsmilərinə əsasən, Riyaddakı hökumətin sərt tənqidçisi olan Camal Kaşıkcı bir qrup xəfiyyə tərəfindən \"özbaşına\"təşkil edilmiş əməliyyat nəticəsində öldürülüb. Lakin bir çox tənqidçi buna şübhə edir. BMT mütəxəssisinin gəldiyi qənaətə görə isə, jurnalistin ölümü \"məhkəmədənkənar edam\"ın nəticəsi olub. Həmçinin oxuyun:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140402_ukraine_yanukovych_crimea_tradedy", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140403_yanukovich_crimea", "doc1": "قال يانوكوفيتش إن مصدر النيران كان من معسكر المعارضة وليس من أفراد مكافحة الشغب وشدد يانوكوفيتش على أنه لم يعط أوامر لقوات الأمن بإطلاق النار على المحتجين في شوارع العاصمة الأوكرانية، كييف، الذين كانوا يتظاهرون ضده. وتابع يانوكوفيتش في مقابلة مع وكالة أسوشيتد برس للأنباء وقناة \"إن تي في\" الروسية قائلا إن مصدر النيران \"كان من معسكر المعارضة\" وليس من أفراد مكافحة الشغب. وقال الرئيس المعزول \"حسب علمي، لم يعط السلاح أبدا إلى أفراد القوات الخاصة الذين شاركوا في الدفاع عن مؤسسات الدولة والهيئات الحكومية. لقد التزموا بالتعليمات الصادرة إليهم\". وأضاف قائلا \"المبادئ التي ألتزم بها هي أن لا سلطة ولا قوة تبيح إراقة قطرة من الدماء\". مواضيع قد تهمك نهاية ومضى يانوكوفيتش للقول إنه سيحاول إقناع الرئيس الروسي فلاديمير بوتين بإعادة القرم إلى أوكرانيا. وأوضح يانوكوفيتش قائلا \"يجب البدء في هذه المهمة والبحث عن السبل الكفيلة بإرجاع القرم (إلى أوكرانيا) في ظل أي شروط ممكنة بحيث تحظى شبه الجزيرة بأقصى درجات الاستقلال الممكنة على أن تبقى جزءا من أوكرانيا\". وكان يانوكوفيتش فر من كييف في أعقاب احتجاجات خلّفت أكثر من مئة قتيل. وفي غضون ذلك، قال الجنرال فيليب بريدلاف، قائد الجناح الأوروبي لحلف شمال الأطلسي (ناتو) إن القوات الروسية على الحدود مع أوكرانيا بمقدورها الاستيلاء على أجزاء من البلد في ظرف ثلاثة إلى خمسة أيام. وأضاف بريدلاف أن عناصر الجيش الروسي في وضع استعداد للزحف السريع وأنها مسلحة بالدروع والوحدات الميكانيكية وطائرات الهليوكبتر والطائرات ذات الأجنحة الثابتة وكل وسائل الدعم اللوجيسية المطلوبة. وكانت روسيا قد أكدت أنها لا تنوي اجتياح أراضي أوكرانيا. ويعتقد أن القوات الروسية حشدت في الأيام الأخيرة عشرات الآلاف من جنودها على الحدود الشرقية لأوكرانيا، الأمر الذي أدى ��لى حالة خوف في كييف والغرب على السواء. ورفض الرئيس الأوكراني الذي عزله البرلمان التوقيع على معاهدة شراكة مع الاتحاد الأوروبي، الأمر الذي أدى إلى مظاهرات حاشدة ضده. وبدلا من ذلك، قبل يانوكوفيتش حزمة إنقاذ مالي ضخمة من روسيا.", "doc2": "Yanukoviç Krımın Ukraynanın nəzarətinə qayıdacağına ümidini kəsmir. Hazırda Rusiyada olan Viktor Yanukoviç Associated Press agentliyi və Rusiyanın NTV telekanalına müsahibəsində deyib ki, o, prezident Putini Krımı Ukraynaya qaytarması üçün dilə tutmağa çalışacaq. Yanukoviçin sözlərinə görə, \"Krım faciədir, böyük bir faciədir\". \"Biz nəyin bahasına olursa olsun, Krıma qayıtmaq məqsədini irəli sürməliyik, Krım mümkün qədər müstəqilliyə malik ola bilər…lakin Ukrayna tərkibində\", Viktor Yanukoviç hesab edir. Etiraz referendumu Yanukoviçin təbirincə, o, hakimiyyətdə qalsaydı, Krımda referendumun qarşısını almağa çalışardı. Onun sözlərinə görə, Krımda referendum Ukraynanın yeni qərbyönlü liderlərinə qarşı etiraz aksiyası olub. Viktor Yanukoviç eləcə də deyib ki, o, Kiyevdə etirazçılara atəş açmaq barədə göstəriş verməyib. Yanvar və fevral aylarında paytaxt Kiyev küçələrində baş vermiş etiraz aksiyaları zamanı 100-dən çox adam öldürülmüşdü, onların çoxu snayper gülləsindən keçinmişdi. Lakin Viktor Yanukoviç bu ölüm hallarında rolu olmadığını bildirib. O deyib ki, atəş polis tərəfindən yox, müxalifət düşərgəsindən açılıb və çoxlu sayda ölənlərə görə məsuliyyət müxalifətin üzərinə düşür. \"Mən şəxsən atəşin açılmasına göstəriş verməmişdim\", - Viktor Yanukoviç deyib. \"Mən həmişə hesab etmişəm ki heç bir hakimiyyət, heç bir vəzifə bir damla da belə qana dəyməz\", cənab Yanukoviç vurğulayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-47014436", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-47061890", "doc1": "________________________________________________________ في أكتوبر/تشرين الأول 2018، طُلب مني مغادرة المملكة العربية السعودية: البلاد التي ولدت فيها والمكان الذي كنت أعتقد أنني قد أكون قادرة على بناء حياة جديدة فيه. لقد استرق البعض السمع إلى وأنا أناقش مقالا عن الناشطات النسويات اللائي اعتقلن في السعودية بينما كنت أصور فيلما وثائقيا لبي بي سي عن محاولتي اكتشاف إمكانية استقراري بالمملكة. كان علي مغادرة البلاد فورا وأُبلغت بأن سلوكي، على ما يبدو، \"مُنتقد للمملكة\". في تلك اللحظة، كان الشيء الوحيد الذي شعرت به هو الصدمة. كل ما فعلته قراءة مقال - في الواقع. شعرت أنني تعرضت لتوبيخ وطُلب مني عدم الحديث عن الناشطات المشاركات في حملة منح المرأة حق قيادة السيارات. ثم بدأ القلق والخوف. بدأت أشك في نفسي، ربما أكون فعلت شيئا فظيعا حقا! جرى كل شيء بسرعة ولم يكن لدي وقت للتفكير. فكرت لو أنني جرؤت على البقاء، قد يلغون تأشيرة دخولي إلى البلاد، فحجزت رحلة طائرة متجهة إلى مطار هيثرو ووصلت إلى لندن في اليوم نفسه. لقد مضت 25 سنة على الفترة التي عشت فيها طفلة في السعودية، وعندما عدت إليها العام الماضي، اندهشت كيف بُنيت: كان فيها شواطئ ومراكز تسوق (مولات) ومطاعم راقية. وخلال الأيام الستة التي قضيتها في البلاد سقط المطر بغزارة، وهو حدث نادر جدا دفعنا للتندر: بأنني جلبت معي مطر لندن. بسمة عندما كانت طفلة مع والديها إن ذكرياتي المبكرة عن المملكة ضبابية. فقد ولدت هناك في عام 1989، وعشت في العاصمة، الرياض، مع والدي السودانيين. كانا التقيا في الجامعة في مصر ثم انتقلا إلى السعودية عندما حصل والدي، الطبيب، على عرض للعمل هناك. بعد سنوات قليلة، حصل والدي على موقع عمل جديد، هذه المرة في إيرلندا الشمالية، فانتقلنا ثانية وكان عمري ثلاث سنوات. لم تكن تلك نهاية رحلاتي. فقد بقينا في إيرلندا الشمالية حتى بلغت سن الـ 13 فانتقلنا إلى اسكتلندا حيث عشت حتى بلوغي العشرين. ذهبت بعدها إلى نيويورك لمدة ستة أشهر للعمل في العلاقات العامة في مجال الأزياء، وبلغت 21 من العمر فعدت ثانية إلى لندن للعمل كمصممة أزياء. عندما تتنقل كثيرا، لا تمتلك إحساسا مجسدا أين يكون موطنك. وهذا قد يكون نعمة أو نقمة، إذ يمكنك أن تجعل أي مكان موطنا لك، أو قد لا تشعر بالوطن في أي مكان. وأنا أقرب إلى الشعور الأول، كل هذه التنقلات جعلتني أكثر مرونة على تقبل الناس الجُدد والأوضاع الجديدة. ولدي الآن أصدقاء في جميع أنحاء العالم. قادني حبي للتواصل مع الناس إلى الشروع في إنشاء مدونة على الانترنت ضمت مقابلات مصورة مع نساء ملونات للحديث عن تجاربهن في العمل في صناعة الأزياء. وخلال هذا الوقت، كنت اختبر نفسي - محاولة باستمرار أن أجد أين سيكون المكان المناسب لي ومن أين نبعت هويتي. وعند العمل في الأزياء تُفكر كثيرا في كيفية تمثيل نفسك وتحديد من أنت؟ وبوصفي امرأة سودانية عاشت في الشرق الأوسط والغرب، لم أكن متأكدة من المكان الذي أعود إليه. لقد دفعني الانتقال إلى لندن، حيث أُحطت بالعديد من الناس الذين لديهم هويات قوية (راسخة) ويفخرون بالأمكنة التي جاءوا منها، إلى الرغبة في فهم نفسي أكثر. لقد أدركت أنني إذا أردت تحديد من أنا حقا (أو من كنت)، فإن علي الرجوع إلى البداية والعودة إلى السعودية، البلاد التي مازالت ثلاث من عماتي يعشن فيها. ثمة كمية هائلة من الكتابات الصحفية السلبية عن تلك البلاد، لكنني لن أعرف حقيقتها ما لم أذهب إلى هناك بنفسي. أردت أن أصهر هذه الرحلة مع جانب آخر من عرضي لهويتي. ففي المدرسة في اسكتلندا، كتب أصدقائي عني أنني \"أقرب لأن أكون مقدمة لبرنامج بلو بيتر\" فمنذ صغري كنت اسأل أسئلة باستمرار. بسمة تصل إلى جدة وفي عمر 27 عاما، أعددت عرضا يتضمن مقاطع من مدونتي المصورة (تضم مقاطع فيديو) عن الأزياء، وراسلت شركات إنتاج طالبة دعمهم لعمل فيلم وثائقي عن عودتي إلى السعودية. ولحسن الحظ ردت واحدة من الشركات بالإيجاب، وبعد سنتين من التخطيط بتنا المخرجة جيس وأنا جاهزتين للذهاب. لم أكن أبدا اعتزم الذهاب إلى الشرق الأوسط لفعل أي شيء ينطوي على مخاطرة. كان هدفي رؤية إمكانية العيش في السعودية كامرأة شابة تحمل قيما خليطة من الثقافتين الغربية والعربية. أردت أن أفعل أشياء يومية هناك، من أمثال الذهاب لشراء الطعام ولقاء الأصدقاء. اليوم، بعد أن رفعت السعودية الحظر المفروض على قيادة النساء للسيارات، أردت أن أجلس وراء عجلة القيادة واستفيد من تلك الحرية الجديدة. بالطبع، أعرف أن الاشياء تتم بشكل مختلف هناك. فللنساء حقوق أقل، على سبيل المثال، لا يمكن للنساء مغادرة البلاد من دون موافقة الرجل (ولي الأمر)، ولا يمكن لهن امتلاك حساب مصرفي من دون موافقته، فضلا عن جلوسهن في مناطق منفصلة بعيدا عن الرجال في المطاعم. وعلى الرغم من هذه القيود، فإن البلاد تتغير. يمكن للنساء الآن التجول من دون وضع النقاب، ويمكنهن أن يعشن حياة اجتماعية بحرية أكبر وأن تكون لديهن حياتهن المهنية، بيد أن المملكة مازالت تحتفظ بقبضة مشددة على رعاياها وتسارع للقضاء على أي معارضة. وقبل مغادرتي بريطانيا في أكتوبر/تشرين الأول العام الماضي، كان لدي بعض الأفكار عن كيفية معاملة السعودية لخصومها. ففي الثاني من الشهر نفسه، انتشر خبر جمال خاشقجي، الصحفي والمنشق السعودي، الذي اختفى في القنصلية السعودية في اسطنبول، وتوضح لاحقا أنه قد قتل. وعلى الرغم من هول هذه القضية، لم ��كن خائفة. لم أذهب إلى السعودية كصحفية. كنت صانعة أفلام ذاهبة لزيارة عائلتي. على الرغم من أنني عندما هبطت في مدينة جدة لبدء زيارتي للمملكة لمدة أسبوعين، فكرت مع نفسي : \"ماذا فعلت؟\" ولكن حالما التقيت بعماتي الثلاث شعرت بالأمان. دعيت بسمة إلى حفلة كانت عمتي الكبرى تعيش في السعودية منذ 25 عاما و لا تريد العيش في أي مكان آخر. هي لا تحمل الجنسية السعودية، بيد أن لها حياتها المهنية الناجحة في مجال التعليم، ولم يعق السعوديون أبدا نجاحها هذا. وقد ساعدتني على التفكير في أنني أيضا استطيع العيش هناك. ولم تكن عماتي الوحيدات اللواتي قضينا أيامنا معهن، لقد كلف مسؤولون سعوديون مرافقا حكوميا بمتابعتنا للتأكد من أننا تلتزم بالأعراف المحلية. وكان لدينا أيضا فريق إنتاج سعودي، مؤلف من سائق ومساعد مصور واثنين من مساعدي الإنتاج. وعلى الرغم من أن المرافق كان أقل رقابة لنا مما كنت أعتقد، إلا أن مجرد وجوده قربنا كان تطفلا بالتأكيد. وتدخل فريق الإنتاج أيضا (لتعديل) سلوكنا، فطلبوا من جيس ومني ارتداء العباءة احتشاما، كما وبخوني لرقصي على صوت الموسيقى خارج السيارة لأن الرقص في مكان عام غير مسموح به. وبمعزل عن المرافق، خبرنا الحياة السعودية العادية في التسوق في المولات (مراكز التسوق) ولقاء الأصدقاء وقضاء الوقت مع العائلة. في إحدى الأماسي، دعانا صديق لأحد أصدقائنا إلى حفلة، وقد طلبنا سيارة أجرة بمعزل عن الفريق الذي معنا وذهبنا إلى هناك. لقد كانت أهدأ من بعض الحفلات التي حضرتها في لندن، إذ ظلت النساء محتفظات بزينتهن ومرتديات ملابسهن الجميلة، و كانت ثمة موسيقى، وقد رقص الجميع. بيد أن الاختلافات كانت في أن النساء يرتدين ملابس أكثر احتشاما والناس يتصرفون بطريقة محافظة أكثر ولم تكن هناك مشروبات كحولية. فالسعودية بلد قاحل، حيث يمكن أن يعاقب المرء لشرب المشروبات الكحولية، التي يُحرمها الدين الإسلامي، بالسجن. أنا لا أشرب الكحول، بيد أنه على الرغم من ذلك كان من الممكن أن يكون شرائي لمشروب كحولي خلال رحلتي أمرا صعبا وخطرا. بعد أيام قليلة من الحفلة، سألت مرافقي هل استطيع قيادة سيارة، وهو أمر كنت احتاجه إذا أردت التنقل في البلاد. ففي يونيو/حزيران من العام الماضي، وفي أعقاب سنوات من حملة ناشطين حقوقيين، قررت المملكة السماح للناس بقيادة السيارات لأول مرة في تاريخها. كانت هذه الخطوة جزءا من مرحلة أوسع من التغيرات الاجتماعية التي شهدت أيضا افتتاح البلاد لأولى صالات السينما فيها. كنت قد حصلت مؤخرا على إجازة قيادة السيارات في بريطانيا ومتلهفة لممارسة حرية حُرمت المرأة في السعودية منها لوقت طويل، بيد أن ذلك جاء عندما اتخذت الأمور مسارا غير متوقع نحو الأسوأ. وبينما كان مرافقنا يستعير لنا سلك توصيل من سيارة أخرى كي أتمكن من ربط تلفوني والاستماع إلى الموسيقى عبر سماعات السيارة، بدأت في قراءة مقال بصوت عال عن ناشطات حقوقيات سعوديات اعتقلن في الوقت نفسه تقريبا الذي رفع فيه الحظر على قيادة المرأة للسيارات. لقد أردت معرفة هل أنهن ما زلن في السجن، وكما توقعت، لقد بقين وراء القضبان. سمح للنساء في السعودية بقيادة السيارات ولم اتفاجأ، فأنا أعرف أن محاربة النظام في السعودية قد تقودك إلى السجن، إذ استرق أحد أفراد طاقم الإنتاج السعودي استرق السمع لكلامي، وانتابه الغضب، ليس بشأن القصة نفسها، بل لأنه شعر أنني كنت انتقد المملكة ولا احتفي ب��جاعة النساء كما كنت أشير. وقبل أن أعرف بذلك، أُجريت اتصالات هاتفية برؤساء الفريق وبطاقمنا الانتاجي في بريطانيا. لقد صدمت وشعرت بخوف شديد، لم أكن أنوي إيذاء مشاعر أي شخص أو إحباطه. كل ما فعلته قراءة مقال. ولم يشر لي أي بحث في العالم بأن ذلك يُعد إهانة في المملكة. اتصل بي محررنا المسؤول في بريطانيا لإبلاغي بأن علي أن أغادر السعودية فورا. لم يكن قد مضى علي هناك سوى ستة أيام ولدي الكثير من العمل المخطط له، كان علي الذهاب إلى ناد مختلط لممارسة رياضة الجري، واللقاء بنساء رائدات في مجال الأعمال، ولكن الآن يجب علي حزم أمتعتي والرحيل... لم أكن اعتقد أنني سأُعتقل- بالتأكيد لن أكون في مثل هذا الوضع لمجرد قراءة مقال- بيد أنني لم أشأ المجازفة، لا سيما أنني هناك بموجب تأشيرة دخول يمكن أن تلغى بسهولة. ودعت عماتي والدموع تغمر عيني وتوجهت إلى المطار متلهفة للخروج من تلك البلاد. وعندما هبطت في مطار هيثرو، شعرت أنني استطيع التنفس وبشعور أشبه بأنني بت خارج سيطرة المملكة. لم أشعر أبدا بلحظة أكثر سعادة من كوني بريطانية وأعيش في مكان ما متمتعة بحرية تعبير أكبر، ولن استبدل ذلك أبدا. نصحت بسمة بالتوقف عن تصوير فيلمها ومغادرة السعودية ومنذ مغادرة السعودية، لم أسمع أي شيء من أي مسؤول، اعتقد أنه ما أن يخرج فيلمي الوثائقي إلى النور، فليس من المرجح أن يُسمح لي بالعودة إلى المملكة، وهذا خيار اتخذته بكامل إرادتي. لا أعتقد أنني كنت ساذجة في التفكير في أنني يمكن أن أعيش في السعودية، لكنني الآن أعلم أنها لا يمكن أن تكون موطني. ذهبت لعيش حياتي بشروطي الخاصة، ولا اعتقد أنني استطيع فعل ذلك هناك، لأنني امرأة على وجه الخصوص. فالنساء السعوديات اللواتي التقيتهن لايشعرن بصعوبة فعل ذلك، لكن لا يمكنك إغفال ما لا تعرفه. أعتقد أنهن يستحقنَّ الأفضل : كالتساوي في الحقوق والمزيد من الحرية والمزيد من الثقة من حكومتهن. وعلى الرغم من تجربتي في السعودية، ما زالت متفائلة بمستقبلها. ففي ديسمبر/كانون الأول من العام الماضي، أقام المغني الأمريكي جيسون ديرولو حفلا في الهواء الطلق في المملكة حضره رجال ونساء معا. وقاد بعض النساء السيارات بأنفسهن للوصول إلى هناك. ولم يكن ممكنا التفكير بمثل هذه الأمسية قبل سنوات قليلة، لكنها الآن باتت شيئا عاديا. ثمة الكثير من الأشياء الإيجابية التي تحدث والتي تشير إلى أن تغييرا حقيقيا سيأتي. لكنني لا أعرف إن كان سيُسمح لي بأن أشهده. هذه التفاصيل كما روتها بسمة لميرين جيدا ويمكن مشاهدتها في برنامج \"داخل السعودية الحقيقية: لماذا اضطررت إلى المغادرة؟ ويمكن مشاهدته على بي بي سي 3 آيبلاير.", "doc2": "2018-ci ilin oktyabrında məndən Səudiyyə Ərəbistanını tərk etmək istənildi. Yeni bir həyat qurmaq üçün doğulduğum ölkə haqqında ümidlərim böyük idi. Səudiyyə Ərəbistanında qadın fəalların həbs edilməsi ilə bağlı qanun barədə gedən müzakirələr haqqında eşitmişdim. O vaxt mən BBC üçün sənədli film hazırlayırdım. Düşünürdüm ki, bu yolla doğulduğum ölkədəki həyat tərzinə də alışaram. Amma dərhal ölkəni tərk etməli oldum və eşitdiyimə görə davranışlarım \"krallıqda müzakirə edilirmiş\". O an ancaq bir şey hiss edirdim: şok. Yalnız və yalnız bir məqalə oxumuşdum. Ən pis halda töhmət və bir daha qadınlara avtomobil idarə etmək haqqı üzrə kampaniya aparan ictimai fəallar haqqında danışmamaq tapşırığı alacaqdım deyə düşünürdüm. Sonra isə narahatlıq və qorxu hissi bürüdü. Özümə şübhə ilə yanaşmağa başladım: bəlkə doğurdan da çox pis bir iş görmüşdüm. Hər şey o qədər sürətlə baş verirdi ki, fikirləşməyə vaxtım yox idi. Əgər qalmağa cəsarətim çatsa idi, onların mənim vizamı ləğv edəcəkdilər. Mən dərhal bilet aldım və eyni gündə Londona qayıtdım. Kiçik yaşlı Basma valideynləri ilə Sonuncu dəfə Səudiyyə Ərəbistanında 25 il əvvəl uşaq ikən olmuşdum. Ötən il oraya qayıdanda isə xoş təəccüb keçirdim: çimərliklər, ticarət mərkəzləri və elit restoranlar. Ölkədə qaldığım 6 gün ərzində çox yağış yağdı. Bu o qədər nadir hallarda baş verir ki, Londondan yağış gətirdiyimə görə mənimlə zarafat edirdilər. Krallıq haqqındakı uşaqlıq xatirələrim dumanlıdır. Mən orada 1989-cu ildə anadan olmuşam və sudanlı valideynlərim ilə paytaxt Riyadda yaşamışam. Misirdə universitetdə tanış olan valideynlərim, ixtisasca həkim atama Səudiyyə Ərəbistanından iş təklifi gəldikdən sonra, krallığa köçüblər. Bir neçə il sonra, ona başqa bir iş təklifi gəlir - bu dəfə Şimali İrlandiya - və biz yenidən köçməli oluruq. O vaxt mənim üç yaşım var idi. Səyahətlərim bununla bitmir. Şimali İrlandiyada 13 yaşıma qədər yaşadıq və Şotlandiyaya köçdük. Orada isə 20 yaşıma qədər yaşadım. Sonra dəb sektorunda ictimai əlaqələr (PR) üzrə altı aylıq iş üçün New York-a getməli oldum. Və 21 yaşımda Londona köçərək moda stilisti işləməyə başladım. Tez-tez köçmək insanda konkret ev anlayışını formalaşdırmır. Bu həm xoşbəxtlikdir, həm də bədbəxtlik: hər yerdə ev qura bilərsən, amma heç bir yer evin deyil. Amma köçmək anlayışı mənim həyatıma başqa cür təsir göstərib: yeni insanlar və vəziyyətlərə çox tez uzlaşa bilirəm. Artıq dünyanın hər tərəfində dostlarım var. İnsanlarla ünsiyyətdən aldığım xoş hisslər məni qaradərili qadınlardan dəb sənayesində iş təcrübələri haqqında müsahibə alaraq vloq kanalı açmağa həvəsləndirdi. Bu müddət ərzində özümə də suallar verirdim - yerimi tapmaq və kimliyimin kökünü müəyyənləşdirməyə çalışırdım. Dəb dünyasında işləmək insanı özünü təqdim etmək və kim olduğunu ortaya qoymaq haqqında fikirləşməyə vadar edir. Yaxın Şərq və Qərbdə yaşayan bir sudanlı qadın kimi mən də haraya aid olduğumdan əmin deyildim. Gəldikləri yerdən özü ilə güclü kimlik və qürur gətirən insanların üstünlük təşkil etdiyi Londona köçmək məni özümü daha çox anlamağa sövq etdi. Anladım ki, əgər kim olduğumu müəyyənləşdirmək istəyirəmsə, başa dönməli və hələ də üç xalamın yaşadığı Səudiyyə Ərəbistanına qayıtmalıyam. Ölkədəki mətbuat barədə böyük neqativ düşüncə hakimdir, amma oraya getmədən bunu anlaya bilməyəcəkdim. Bu səyahətimi kimliyimin digər bir aspekti ilə birləşdirmək istəyirdim: aparıcılıq. Şotlandiyada məktəb yoldaşlarım mənim xatirə dəftərimə yazmışdılar ki, \"çox güman ki, Blue Peter aparıcısı olacağam\". Kiçik yaşlarımdan sual verməyə maraqlı idim. 27 yaşımda fashion vloqumdan bir neçə klip daxil olmaqla produksiya şirkətlərinə məktub yazmağa və onlardan Səudiyyə Ərəbistanına qayıdışım ilə bağlı sənədli filmin çəkilişi üçün mənə dəstək istəməyə başladım. Xoşbəxtlikdən biri razılaşdı və iki illik planlamadan sonra, rejissorum Jess ilə birlikdə səyahət üçün hazır idik. Basma Ciddəyə enərkən Heç vaxt məqsədim Yaxın Şərqə gedib, riskli iş görmək olmayıb. Niyyətim həm Qərb, həm də Ərəb mədəniyyətindən qaynaqlanan dəyərlərə malik bir gənc qadının Səudiyyə Ərəbistanında yaşayıb-yaşaya bilməyəcəyini anlamaq idi. Bazarlıq etmək və dostlarla görüşmək kimi gündəlik işlər görmək istəyirdim. Səudiyyə Ərəbistanı qadın sürücülərə qarşı qadağanı aradan qaldırmışkən, sükan arxasına keçib, bu yeni azadlıqdan yararlanmaq istəyirdim. Əlbəttə ki, burada hər şeyin fərqli olduğunu bilirdim - qadınlar daha az haqlara malikdir. Məsələn, qadınlar kişi icazəsi olmadan ölkədən çıxa bilməzlər, icazəsiz bank hesabı aça bilməzlər və restoranlardan kişilərdən ayrı yerlərdə otururlar. Bu qadağalara baxmayaraq, ölkə dəyişirdi. Qadınlar artıq baş örtüyü olmadan gəzə bilərlər, sosiallaşmaq üçün daha azaddırlar və artıq karyera sahibi ola bilərlər. Lakin krallıq hələ də təbəələrini diqqətlə izləyir və dissidentlərin \"ağzını sürətlə qapayır\". Ötən ilin oktyabrında Birləşmiş Krallığı (BK) tərk etmişdən az əvvəl, Səudiyyə Ərəbistanının müxalifət ilə necə davrandığını araşdırdım. Oktyabrın ikisi Səudiyyə ərəbistanlı dissident və jurnalist Camal Kaşıkçının İstanbuldakı Səudiyyə Ərəbistanı səfirliyində itkin düşməsi və daha sonra qətli barədə xəbərlər yayıldı. Camal Kaşıkçı Al Jazeera kimi televiziya kanallarında çıxış edirdi Hadisə nə qədər dəhşətli olsa da qorxmurdum. Mən Səudiyyə Ərəbistanına jurnalist kimi yox, rejissor kimi və ailəmə baş çəkmək ��çün gedirdim. Bununla belə, Ciddəyə enib krallıqda iki həftəlik səyahətimə başlar-başlamaz düşündüm, \"Mən nə etdim?\". Amma qohumlarımı görən kimi özümü təhlükəsiz hiss etdim. Ən böyük xalam Səudiyyə Ərəbistanında 25 ildir ki, yaşayır və buradan heç vaxt köçmək istəməz. Səudiyyə vətəndaşı olmasa da, təhsil üzrə uğurlu bir karyerası var. O, tez-tez səyahət edir və krallıq heç vaxt buna qarşı çıxmayıb. O, burada yaşaya biləcəyim barədə mənə kömək etdi. Günlərimizi təkcə qohumlarla keçirmirdik. Səudiyyəli rəsmilər, yerli qaydalara əməl etməyimiz üçün bizə gözətçi təyin etmişdi. Produksiya komandamız da səudiyyəlilərdən ibarət idi - sürücü, kamera köməkçisi və sair. Gözətçimiz bizi bir o qədər çox idarə etməsə də, varlığını belə müdaxilə saymaq mümkün idi. Produksiya komandamız da bizim davranışlarımızı idarə edirdi. Onlar \"həyalı\" görünmək üçün Jess və mənə əba (uzun üst geyim) geyinmək lazım olduğunu dedilər. Maşının kənarında rəqs etdiyimə görə də məni danladılar. Çünki ictimai yerlərdə rəqs etmək qadağandır. Gözətçini saymasaq, biz normal Səudiyyə həyatı yaşadıq - ticarət mərkəzlərində bazarlıq edir, dostlarla görüşür və ailə üzvləri ilə vaxt keçirirdik. Basma yeni abaya alır Bir axşam biz dostumuzun dostu tərəfindən qonaqlığa dəvət olunmuşduq. Komandamızdan azad idik və taksi sifariş edib, yola düşdük. Londonda olduğum partilərdən maraqsız olsa da, qadınlar bəzəkli idilər və gözəl paltarlar geyinmişdilər. Musiqi səslənir və hər kəs rəqs edirdi. Fərq onda idi ki, qadınlar daha qapalı geyinmişdilər, insanlar daha mühafizəkar davranırdılar və spirtli içki yox idi. İslamda günah sayılan spirtli içki qəbulu Səudiyyə Ərəbistanında qadağandır və buna görə həbsə düşmək ehtimalı var. Mən spirtli içki içmirəm, amma içsə idim belə, səyahətim əsnasında spirtli içki almaq çətin və təhlükəli olardı. Basma açılış qonaqlığında iştirak edir Qonaqlıqdan bir neçə gün sonra, gözətçilərimdən maşın sürüb-sürə bilməcəyimi soruşdum. Əgər buraya köçsə idim, mütləq ki, avtomibilim olacaqdı. İnsan haqları fəallarımın illərlə apardığı kampaniyalardan sonra, keçən ilin iyununda krallıq, tarixində ilk dəfə qadınlara maşın idarə etmək hüququnu verir. Bu addım ölkədə baş verən sosial dəyişikliyin bir hissəsi kimi qiymətləndirilir. Belə ki, ölkədə ilk kinoteatrlar da fəaliyyət göstərməyə başlayır. BK sürücülük vəsiqəm üzərimdə idi və qadınların illərlə arzuladığı azadlığı sınamaq istəyirdim. Amma hər şey elə burada pis məcra almağa başladı. Gözətçim digər maşından telefonumu stereoya qoşmaq üçün kabel gətirən əsnada, qadağa qalxan zaman səudiyyəli qadın haqları fəallarının həbs olunması barədə bir məqalə oxuyurdum. Onların hələ də həbsdə olub-olmadığını bilmək istəyirdim və gözlədiyim kimi, hələ də dəmir barmaqlıqlar arxasında idilər. Artıq qadınlar sürücülük vəsiqəsi almaqda azaddırlar Heç təəccüblənməmişdim. Səudiyyə Ərəbistanında sistemə qarşı mübarizənin insanı həbsə apardığını bilirdim, amma produksiya komandasından bir nəfər dediklərimi eşitmişdi. O, xəbərə yox, mənə qəzəbləndi. Qadınların cəsarətinə görə sevindiyimi yox, krallığı tənqid etdiyimi düşündü. Heç nədən xəbərim yox ikən, komandanın boslarına və bizim BK-dakı produksiya komandamıza zənglər edilib. Mən şoka girmişdim və çox qorxurdum. Heç kimin hisslərinə toxunmaq və heç kimin başını aşağı salmaq istəmirdim. Bircə məqalə oxumuşdum. Vəssalam. Və etdiyim heç bir araşdırma və ya axtarış bunun krallıqda təhqir sayıldığını deməmişdi. Bizim BK-dakı redaktorumuz mənə zəng vurub, Səudiyyə Ərəbistanını dərhal tərk etmək lazım gəldiyini dedi. Krallığa cəmi altı gün idi ki gəlmişdim və hələ planımda çoxlu şeylər var idi. Qaçış klubuna qoşulacaqdım və qadın sahibkarlar ilə görüşəcəkdim. İndi isə çantamı yığıb, getməli idim. Basmaya filmi dayandırmaq və BK-ya qayıtmaq lazım gəldiyi deyilir Həbs olunacağımı düşünmürdüm (bir məqalə oxumağa görə nə tutulmaq?!), amma vizamın ləğv ediləcəyindən qorxub, riskə getmək istəmədim. Xalalarımla vidalaşan zaman göz yaşlarımı tuta bilmədim və bu ölkədən çıxmaq üçün aeroporta yollandım. Təyyarəmiz Londonun Heathrow aeroportuna enəndə rahat nəfəs aldım. Krallıqdakı nəzarətdən canım qurtarmışdı. Britaniyalı olduğuma görə özümü heç vaxt bu qədər xoşbəxt hiss etməmişdim. Bunu heç nəyə dəyişməzdim. Səudiyyə Ərəbistanını tərk etdikdən sonra, oradan heç kim mənimlə əlaqə saxlamayıb. Düşünürəm ki, sənədli filmim hazır olduqda, bir daha krallığa girə bilmərəm və bu öz q��rarımdır. Səudiyyə Ərəbistanında yaşaya biləcəyimi düşündüyüm üçün özümü sadəlövh hesab etmirəm, amma artıq bilirəm ki, ora heç vaxt mənim evim ola bilməz. Həyatımı özüm istədiyim kimi yaşamaq istəyirəm və bir qadın kimi orada bunu bacarmaq qeyri-mümkündür. Səudiyyəli qadınlar oradakı həyatın çətin olduğunu düşünmürlər. Bilmədiyin bir şeydən məhrum olduğunu düşünməmək normaldır. Məncə, onlar daha çox şeyə layiqdirlər: bərabər haqlar, daha böyük azadlıqlar, hakimiyyətin onlara etibarı. Səudiyyə Ərəbistanındakı təcrübəmə baxmayaraq, gələcəyə ümidim böyükdür. Keçən ilin dekabrında amerikalı müğənni Jason Derulo krallıqda həm kişi, həm də qadınların iştirak etdiyi açıq hava konserti vermişdi. Bəzi qadınlar konsertə öz maşınları ilə getmişdilər. Bir neçə il əvvəl belə bir axşamı haqqında düşünmək ağlasığmaz səslənərdi, indi isə normaldır. Real dəyişiklik vəd edən çoxlu pozitiv şeylər baş verir. Amma onlara şahid olmaq ixtiyarım olacağını bilmirəm."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140316_ukraine_crisis_eu_russia_sanctions_crimea_vote", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140317_crimea_russia_union", "doc1": "ووافق وزراء خارجية الاتحاد الاوروبي خلال اجتماعهم في بروكسل على فرض عقوبات على 21 مسؤول روسي وأوكراني. وتشمل العقوبات منعهم من دخول دول الاتحاد الاوروبي وتجميد ممتلكاتهم المتواجدة في أراضي الدول الاعضاء ال28. وقال الاتحاد الأوروبي إن هؤلاء المسؤولين لعبوا دورا رئيسيا في الاستفتاء الذي تم في القرم ويعتبره الاتحاد باطلا. وكتب وزير خارجية ليتوانيا ليناس لينكيفيتش على حسابه في تويتر أن المزيد من الإجراءات الأوروبية سيعلن عنها خلال 4 أيام. مواضيع قد تهمك نهاية ويأتي ذلك كرد من جانب الاتحاد الاوروبي على ما قال إنه محاولة روسية لضم شبه جزيرة القرم من أوكرانيا. وكانت كاثرين أشتون ممثلة العلاقات الخارجية في الاتحاد الأوروبي قد قالت إن الاستفتاء الذي أجري في القرم باطل طبقا للدستور الأوكراني. وقالت أشتون \"لايمكن لأوروبا أن تسكت وتعتبر أن هذا الأمر يمكن أن يحدث\". وأعلنت الولايات المتحدة الامريكية أنها فرضت عقوبات مالية على 7 من كبار المسؤولين وأعضاء البرلمان الروس بالإضافة إلى 4 من قيادات الانفصال في القرم. وتشمل العقوبات الامريكية سيرغي أكسيونوف الرئيس الانتقالي للقرم وديميتري روغوزين أحد نواب رئيس الحكومة الروسية وفالينتينا ماتفينكو رئيسة مجلس الاتحاد \"الغرفة العليا\" في البرلمان الروسي. وقبيل ساعات من قرار الاتحاد الاوروبي طلب البرلمان المحلي في شبه جزيرة القرم رسميا الانضمام إلى روسيا. وأعلن البرلمان صباح الإثنين استقلال شبه الجزيرة عن أوكرانيا مؤكدا أن جميع الممتلكات التابعة للحكومة الأوكرانية في شبه الجزيرة ستخضع للتأميم بشكل عاجل. وجاء في وثيقة أقرها أعضاء البرلمان \"تناشد جمهورية القرم منظمة الأمم المتحدة وجميع دول العالم الاعتراف بها كدولة مستقلة\". وكانت نتائج الاستفتاء الذي أجرى حول الانفصال عن أوكرانيا في شبه جزيرة القرم قد أوضحت أن ما يزيد عن 96.6 في المئة من المصوتين أيدوا الانضمام لروسيا. حالة الحرب في هذه الأثناء وافق البرلمان الأوكراني في كييف على قرار إعادة انتشار نحو 40 ألف من جنود الاحتياط بالجيش طبقا لما قال إنه \"حالة الحرب\". وكانت الحكومة الأوكرانية قد اعتبرت الاستفتاء مجرد تمثيلية سياسية ولا تحظى بأي شرعية مؤكدة أنها لن تعترف به. وقال الرئيس الانتقالي في أوكرانيا ألكسندر تورشينوف إن الاستفتاء \"مسرحية هزلية\" لن تلقى اعترافا من بلاده أو دول العالم المتحضر. شهدت شبه جزيرة القرم احتفالات بصدور النتائج الأولية للاستفتاء من جانب آخر، تعتبر ا��ولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي أن هذا الاستفتاء الذي أجري في شبه جزيرة القرم غير قانوني. وهدد الرئيس الأمريكي باراك أوباما موسكو بفرض \"عقوبات موجعة للاقتصاد الروسي\". وبالتزامن مع غلق صناديق الاقتراع مساء السبت، أكد البيت الأبيض أن المجتمع الدولي لن يعترف باقتراع تم تحت التهديد معتبرا أن خطوة روسيا \"خطيرة وتقوض الاستقرار\". وقال مراسل بي بي سي في أوروبا كيفين هاويت إن \"السؤال الذي يطرح نفسه الآن، هل سيفرض عقوبات على الأشخاص المشاركين بوضع اليد على شبه جزيرة القرم، أم أنها ستستهدف الدائرة المقربة للرئيس الروسي فلاديمير بوتين\". احتفالات وعمت الاحتفالات مساء الأحد شبه جزيرة القرم احتفاء بإلاعلان عن نتائج الاستفتاء. وقال سيرغي أكسيونوف- الذي تم تنصيبه رئيسا للحكومة الاقليمية في القرم الشهر الماضي- لمؤيديه على صدى أصوات النشيد الوطني الروسي إن \"شبه جزيرة القرم عائدة إلى موطنها الأم\". وقد أعلن البرلمان المحلي في القرم ألغاء القوانين الأوكرانية ووقف التعامل بعملتها مقابل التعامل بالعملة الروسية الروبل علاوة على تقديم التوقيت المحلي ساعتين للتوافق مع التوقيت المحلي في روسيا بدءا من أخر الشهر الجاري. وكانت الرئاسة الروسية \"الكرملين\" قد نفت قبل ذلك وجود قوات روسية في القرم موضحة أن القوات غير معروفة الهوية التى تسيطر على المنشآت الحيوية هناك \"قوات دفاع ذاتي\". ومن المنتظر أن يناقش البرلمان الروسي مشروع قانون جديد لضم القرم الجمعة القادم لكن مراسل بي بي سي في روسيا يوضح أنه بعد الاستفتاء الأخير قد تتم عملية الاستحواذ على القرم بموجب القوانين الروسية السارية فعلا. أعلن أكسيونوف بأنه سيرسل طلباً رسمياً الاثنين للانضمام إلى روسيا التتار وكان الاستفتاء يتضمن اختيار إما الانضمام لروسيا أو الحصول على سلطات محلية أكبر من أوكرانيا ضمن نظام الحكم الذاتي. وكان قطاع من أبناء القرم قد امتنعوا عن المشاركة في التصويت خلال الاستفتاء ومنهم عرقية التتار والذين يشكلون نحو 12 في المئة من إجمالي عدد السكان. وكان التتار قد تم تهجيرهم من القرم بشكل موسع إلى مناطق أخرى ضمن الاتحاد السوفيتي السابق خلال حقبة الأربعينيات من القرن الماضي تحت حكم جوزيف ستالين الذي اتهمهم بالتعاون مع النازيين الغزاة. ولم يتمكن التتار من العودة إلى القرم إلا بعد انهيار الاتحاد السوفيتي بعد ذلك بنحو 50 عاما. في الوقت نفسه امتنع أيضا الأوكرانيون عن المشاركة في الاستفتاء ويشكلون نحو 24 في المئة من إجمالي عدد السكان في شبه جزيرة القرم.", "doc2": "Bazar günü Krımda minlərlə adam referendumun nəticələrini qeyd etmək üçün küçələrə çıxıb Bu qərar, bazar günü Krımda keçirilən referendumdan sonra alınıb. Rəsmilərə əsasən, referendumda səs verənlərin 97 faizi Ukraynadan ayrılaraq Rusiyaya qoşulmaq lehinə səs verib. Sanksiyalar referendumda mühüm rol oynayan şəxsləri nəzərdə tutur, amma onların adları hələ açıqlanmayıb. Rəsmi Kiyev, ABŞ və Aİ deyir ki, səsvermə Ukrayna və beynəlxalq qanunlara görə qeyri-leqaldır. Onlar səsvermə prosesini də tənqid ediblər. Bazar ertəsi Krım parlamenti Ukraynadan müstəqilliyini rəsmən elan edib və Rusiya Federasiyasına qoşulmağa müraciət edib. ABŞ Prezidenti Barack Obama mətbuat konfransında deyib ki, Rusiyanın Ukraynadakı vəziyyət barədə bundan sonrakı addımlarından asılı olaraq Vaşinqton \"əlavə sanksiyalar tətbiq etməyə hazırdır\". Cənab Obamanın sözlərinə görə, Moskva Ukraynaya müdaxilə etməyə davam etsə, \"Rusiyanı təcrid etməkdən və dünyadakı mövqeyini zəiflətməkdən başqa heç nə əldə etməyəcək\". Aİ-nin sanksiyalar siyahısında 21 rəsmi var. Siyahı Brüsseldə, Aİ XİN başçılarının görüşündən sonra tətbiq olunub və onun bazar ertəsi ictimaiyyətə açıqlanması gözlənilir. \"Əlavə ölçülər\" Fevralın sonundan etibarən Krım yarımadası Rusiyapərəst qüvvələr tərəfindən idarə olunub. Moskva deyir ki, qoşunlar Rusiyapərəst özünümüdafiə qüvvələridir və birbaşa onun nəzarəti altında deyil. Bir neçə ay davam edən etirazlardan sonra Ukraynanın Rusiyapərəst prezidenti Viktor Yanukoviç fevralın 22-də devrilib. Aİ yeni sanksiyaları Brüsseldə, XİN başçıları arasında keçirilən görüşdən sonra elan edib. Litvanın xarici işlər naziri Linas Linkeviç Twitter səhifəsində yazıb ki, yaxın günlərdə əlavə ölçülərin də tətbiq olunması gözlənilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40456044", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40454981", "doc1": "غيرت ميركيل موقفها من قانون زواج المثليين في يونيو/حزيران الجاري ومنح التعديل على قانون الأحوال الشخصية في ألمانيا المثليين جنسيا من الرجال والنساء الحق في الزواج، وما يترتب على ذلك من حقوق اجتماعية، علاوة على السماح لهم بتبني أطفال. وأيد معارضو ميركل إقرار زواج المثليين بشدة، لكن المستشارة الألمانية، التي كانت تعارض طرح الموضوع للتصويت، صوتت ضد القرار. وصوت 393 من أعضاء البرلمان الألماني لصالح مشروع القانون الجديد، مقابل 226 صوتوا ضده، وذلك في جلسة عُقدت يوم الجمعة. وتضمن تعديل قانون الزواج أن \"الزواج حق لكل شخصين، سواء كانا من جنسين مختلفين أو من جنس واحد\"، وفقا لما نشرته وكالة أنباء فرانس برس. وقالت ميركل بعد التصويت إن الزواج بالنسبة لها يكون بين الرجل والمرأة، لكنها أعربت عن أملها في أن يكون التصديق على مشروع تعديل القانون سببا في إحداث المزيد من \"التماسك والسلم الاجتماعيين\". نبذة عن حقوق المثليين في أنحاء العالم تصويت مفاجيء عارضت ميركل بشدة زواج المثليين في حملتها الانتخابية الماضية عام 2013، مبررة رفضها له بالحرص على \"رعاية الأطفال\". وأكدت في ذلك الوقت على أنها \"عانت وقتا عصيبا\" بسبب هذه المشكلة. لكن في 26 يونيو/حزيران الماضي، فاجئت الجميع بتصريحات لمجلة بريغيت المتخصصة في شؤون المرأة، إجابة على أحد أسئلة الجمهور، قالت فيها إنها لاحظت تأييد أحزاب أخرى لزواج المثليين، وإنها سوف تسمح بإجراء تصويت حر في وقت لاحق، دون أن تحدد وقتا معينا. وقالت ميركل، المعروفة بتبني الحذر في أغلب الأوقات، إنها قامت بتجربة اعتبرتها \"نقطة تحول\" عندما دعت على العشاء رفيقتين مثليتين، تتوليان رعاية ثمانية أطفال في دار للرعاية في دائرتها الانتخابية. كان زواج المثليين ممنوعا وفقا للقانون الألماني منذ ذلك الحين انطلق هاشتاغ على مواقع التواصل الاجتماعي باسم #EheFuerAlle ، باللغة الألمانية والذي يعني بالعربية \"الزواج للجميع\"، للمطالبة بتصويت على زواج المثليين في أقرب وقت ممكن. لكن الحزب الديمقراطي الاجتماعي، حزب يسار الوسط الذي يشارك الحزب الديمقراطي المسيحي بزعامة ميركل في الائتلاف الحكومي الحالي، أخذ بزمام هذه المبادرة السياسية في ذلك الوقت. ودعا الحزب الديمقراطي الاجتماعي للتصويت على قضية زواج المثليين قبيل عطلة البرلمان الألماني، ما دفع المستشارة الألمانية إلى الشكوى من التعرض \"لمكيدة\". هل هناك دعم شعبي لزواج المثليين؟ هناك بالفعل دعم لزواج المثليين في ألمانيا، ظهر في نتيجة استطلاع رأي أجرته مؤسسة حكومية لمناهضة التمييز، أفادت أن 83 في المئة من الألمان يدعمون المساواة في حقوق الزواج. وفي اليوم التالي لتصديق البرلمان في أيرلندا على منح المثليين الحق في الزواج، زينت أغلب الصحف الألمانية صفحاتها الرئيسية \"بقوس قزح\" الذي يرمز للتعددية وقبول الآخر. وقال كارتن جروجن إيخارت، رئيس حزب الخضر الألماني: \"لقد حان الوقت يا ميركل، ولا يمكن لفصيل ميركيل أن ينحي نفسه جانبا عن الجدل الدائر حول حق كل فرد في الزواج.\" (اقرأ أيضا: الناخبون في أيرلندا يوافقون في استفتاء تاريخي على زواج المثليين جنسيا) ماذا بعد التصويت؟ يتوجه الناخبون الألمان إلى صناديق الاقتراع في الانتخابات العامة في 24 من سبتمبر/أيلول المقبل، ما يعني أن استمرار معارضة ميركل للتصويت على زواج المثليين قد يلصق بالمستشارة الألمانية وحزبها السياسي تهمة \"الرجعية\". وعلق الحزب الديمقراطي الاجتماعي مشاركته في ائتلاف حكومي، مع الحزب الديمقراطي المسيحي بقيادة ميركل، على التصديق على تعديل قوانين الزواج للسماح للمثليين به. تتبنى أحزاب سياسية زواج المثليين، أبرزها حزب الخضر الألماني الذي شارك نائب رئيسه، فولكر بيك، المثليين الاحتفال بإصدار التشريع الجديد كما تبنى حزب الخضر، اليساري المتطرف، وحزب الديمقراطيين الأحرار، صاحب السياسات الداعمة للأعمال، نفس وجهة نظر الديمقراطي الاجتماعي. بذلك، لا يعارض زواج المثليين في ألمانيا سوى حزب واحد، وهو حزب \"البديل من أجل ألمانيا\" الناشيء. لكن الجناح المحافظ من حزب ميركل يعارض تقنين هذا النوع من الزواج، كما يتبنى الحزب الديمقراطي المسيحي البافاري نفس وجهة النظر، علاوة على الحزب الاجتماعي المسيحي، الذي تحتاج ميركل إلى أصواته في انتخابات سبتمبر/أيلول المقبل، الذي يعارض زواج المثليين أيضا. وهناك عدد من دول أوروبا تسمح قوانينها بزواج المثليين من خلال تطبيق قوانين تتبنى الزواج المدني، وهي دول مثل النرويج، والسويد، والدنمارك (باستثناء جزر فارو)، وفنلندا، وهولندا، وبلجيكا، وأسبانيا، والبرتغال، ولوكسمبورغ، وفرنسا، وبريطانيا (باستثناء أيرلندا الشمالية وجيرسي) وجمهورية أيرلندا. لكن في النمسا وإيطاليا، كما كان الوضع في ألمانيا قبل التصويت لصالح التشريع الجديد، لا يمكن للمثليين الزواج، وتقتصر علاقتهم على الشراكة المدنية.", "doc2": "Parlamentin qarşısında eynicinsli nikahların tərəfdarları yeni qanun layihəsinin qəbul olunmasını sevinclə qeyd ediblər. Qanun dəyişikliyi indiyədək evliliyə bənzər \"ictimai birlik\" adlı proseslə birgəliklərini rəsmən qeydiyyatdan keçirməyə məcbur olan eynicinsli cütlüklərə tam evlilik hüquqları verərək bu şəxslərə övladlığa uşaq götürməyə icazə verir. Xanım Merkelin siyasi rəqibləri dəyişikliyi dəstəkləyiblər, lakin kansler partiyasının deputatlarını rəsmi partiya mövqeyindən kənar seçim etmələrini dəstəklədiyinə yalnız bazar ertəsi günü işarə edib. Qanun layihəsinin lehinə 393, əlehinə isə 226 millət vəkili səs verib. 4 deputat səsvermədə iştirak etməyib. Yeni qanunun mətnində deyilir: \"Evlilik iki ayrı və ya eynicinsli şəxs tərəfindən ömürlük birlikdir\". Cümə günü baş vermiş səsvermədən sonra xanım Merkel onun zənnincə evliliyin qadın və kişi arasında olduğunu, lakin yeni layihənin daha sıx \"ictimai birlik və sülhə\" yol açacağına ümid bəslədiyini deyib. Angela Merkel də səsvermədə iştirak edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50417207", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50404990", "doc1": "القوات التركية شنت مؤخرا عمليات عسكرية في شمال سوريا فقد سحبت ألمانيا والدنمارك وبريطانيا جنسيات أشخاص أنهم يُعتقد أنهم انظموا إلى الجماعات \"الجهادية\" في الخارج، حتى تمنع عودتهم. لكن تركيا تقول إنها بصدد إعادة أكثر من 20 أوروبيا، إلى بلدانهم، ومن بينهم أشخاص يحملون الجنسيات الألمانية والدنماركية والفرنسية والايرلندية. إذن ما مصير هؤلاء الأشخاص بمجرد طردهم من تركيا؟ ما هو موقف تركيا؟ يقول الرئ��س التركي رجب طيب أردوغان إن المئات من المقاتلين الأجانب محتجزون حالياً في السجون التركية. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت الحكومة التركية قالت، في وقت سابق من هذا الشهر، إنها سترحل هؤلاء المتشددين حتى لو جردتهم بلدانهم الأصلية من جنسياتهم. وقال وزير الداخلية سليمان سويلو \"لقد توصلت دول العالم مؤخرا إلى طريقة جديدة وهي إلغاء الجنسية\". وأضاف \"يقولون يجب أن يحاكم هؤلاء حيث قبض عليهم، هذا شكل جديد من أشكال القانون الدولي، كما أعتقد. ولا يمكن قبوله إطلاقا\". كيف يتم التعامل مع الأجانب؟ يحق للرعايا الغربيين الموجودين في الخارج أن يحصلوا على مساعدة قنصليات بلدانهم، وهذا يتطلب عادة الاتصال المباشر مع الأفراد المعنيين. ويمكن تسهيل ذلك عن طريق الوكالات الدولية مثل وكالة الصليب الأحمر الدولية، التي تحاول المساعدة عن طريق تحديد هوية الأشخاص المحتجزين. بالنسبة للمحتجزين في المعسكرات في سوريا، ويشتبه في انتمائهم لتنظيم الدولة وعائلاتهم، تقول بعض الحكومات الأوروبية إنه من الخطير للغاية على مسؤوليها إجراء اتصالات معهم بسبب الوضع الأمني. وليس واضحا إذا ما كان أولئك الذين تستعد أنقرة لإعادتهم إلى بلدانهم قد احتُجزوا داخل تركيا أم في الأراضي السورية. وتمانع بعض الدول الأوروبية أاستعادة مواطنيها الذين انضموا إلى التنظيم، خوفا من الرأي العام ومن التحديات القانونية التي تواجهها في التعامل معهم لكن الأمم المتحدة كانت واضحة جدًا في أنه يتعين على الدول تحمل مسؤولية مواطنيها. وقالت مفوضة الأمم المتحدة السامية لحقوق الإنسان، ميشيل باشليت إنه \"يجب إعادة أفراد عائلات المواطنين الأجانب إلى أوطانهم، ما لم تتم مقاضاتهم في جرائم وفقًا للمعايير الدولية\". وأضافت أن الأمر متروك للدول نفسها لتحمل المسؤولية إذا كان مواطنوها \"يشتبه في ارتكابهم جرائم خطيرة في بلد آخر، أو احتُجزوا لأي سبب آخر\". وبموجب القانون الدولي، يعتبر حرمان مواطن من جنسيته أمرا غير قانوني إذا كان ذلك سيجعله بلا جنسية. ما مصير من رُحّلوا من تركيا؟ قالت السلطات التركية إن ثلاثة من مقاتلي تنظيم الدولة، ألماني ودنماركي وأمريكي، رحلوا من تركيا في 12 نوفمبر/ تشرين الثاني وسيتم ترحيل الكثيرين قريباً. وتقطعت السبل بالمواطن الأمريكي على الحدود البرية مع اليونان، حيث أراد أن يذهب بدلاً من العودة إلى الولايات المتحدة، لكن اليونان رفضت دخوله، وتقول أنقره إنها بدأت إجراءات ترحيله إلى الولايات المتحدة. أما المواطن الدنماركي، فتشير الأنباء إلى أنه محتجز بعد اعتقاله لدى وصوله إلى كوبنهاغن. وقالت ألمانيا إن تركيا أبلغتها بخطتها ترحيل المزيد من المواطنين الألمان. تقطعت السبل بالمواطن الأمريكي على الحدود البرية مع اليونان، حيث رفضت دخوله في الماضي، عندما استعادت ألمانيا أعضاء في تنظيم الدولة، حاكمتهم أو ألحقتهم ببرامج إعادة التأهيل. وتصر فرنسا على أن الأجانب المعتقلين داخل سوريا أو العراق يجب أن يحاكموا محلياً. وفي وقت سابق من هذا العام، حُكم على أربعة فرنسيين بالإعدام في العراق في إطار عملية قضائية انتقدت بشدة. ومع ذلك، فقد ذكرت تقارير أن فرنسا استعادت عددا من \"الجهاديين\" بموجب اتفاق أبرمته مع تركيا عام 2014، واعتقلتهم بمجرد وصولهم إلى الأراضي الفرنسية. وجردت بعض الحكومات مواطنين من جنسياتهم لمنع عودة المشتبه بانتمائهم لتنظيم الدولة، كما حدث مع ش��يمة بيغوم البريطانية، التي احتجزت في معسكر في سوريا. واستند قرار بريطانيا إلى الاعتقاد بأن بيغوم يمكن أن تطالب بالجنسية البنغلادشية عن طريق والدتها، على الرغم من أن بنغلاديش نفت ذلك، وأصرت على أن بيغوم مسؤولة من الحكومة البريطانية. غموض قانوني من الواضح أنه في بعض الحالات قد يكون هناك ترتيب يشمل وجود طرف ثالث، إذا ما طردت تركيا أجانب ترفض بلدانهم الأصلية استقبالهم، أو إذا كان الأفراد أنفسهم لا يرغبون في العودة إلى بلدانهم. فقد واجهت الولايات المتحدة، التي انتقدت قرار الدول الأوروبية عدم استقبال المقاتلين المتشددين، صعوبات مع مواطنيها المشتبه بانتمائهم لتنظيم الدولة. وأطلقت سراح رجل أُسرته في سوريا واحتجزته في منشأة عسكرية أمريكية في العراق إلى البحرين، حيث تعيش عائلته، بعد أن ألغت السلطات الأمريكية جواز سفره لمنعه من العودة إلى الولايات المتحدة. ومن المحتمل أن تكون هناك حالات أخرى استخدمت فيها ترتيبات من هذا القبيل ولكن لم يعلن عنها.", "doc2": "Türk qüvvələri bu yaxınlarda Suriyanın şimal hissəsinə daxil olub. Almaniya, Danimarka və Britaniya cihadçı qruplara qoşulduqları iddia edilən vətəndaşlarının geriyə qayıtmasının qarşısını almaq üçün onları vətəndaşlıqdan məhrum edib. Türkiyə isə bildirib ki, Almaniya, Danimarka, Fransa və İrlandiya vətəndaşları da daxil olmaqla 20-dən çox avropalının geri göndərilmə prosesini davam etdirir. Görəsən, bu insanlar Türkiyədən xaric ediləndən sonra onların vəziyyəti necə olacaq. Türkiyənin mövqeyi necədir? Türkiyə Prezidenti Recep Tayyip Erdoğan hazırda yüzlərlə xarici döyüşçünün Türkiyədəki həbsxanalarda saxlandığını söyləyir. Bu ayın əvvəlində Ankaradakı hökumət bildirib ki, bu adamların öz ölkələrindəki vətəndaşlığı ləğv edilsə də, onlar geri göndəriləcəklər. \"Dünya indi yeni bir üsul icad edib: vətəndaşlığı ləğv edir, - Türkiyənin Daxili İşlər Naziri Süleyman Soylu deyib. - Həmin ölkələr deyir ki, bu adamlar tutuldqları yerdə mühakimə olunmalıdırlar. Bu, deyəsən, beynəlxalq hüququn yeni bir formasıdır. Bunu qəbul etmək mümkün deyil.\" Xarici vətəndaşlarla bağlı məsələ necə həll olunur? Xarici ölkədə olarkən əcnəbi vətəndaşın konsulluq yardımı almaq hüququ var və bu, adətən cəlb olunan şəxslərlə birbaşa əlaqə tələb edir. Həbsdə olanların müəyyənləşdirilməsinə kömək etməyə çalışan Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi (BQXK) kimi beynəlxalq qurumlar bu işdə vasitəçilik edə bilər. Suriyada düşərgələrdə saxlanılan İD üzvlüyündə şübhəli bilinənlər və onların ailələrinə gəldikdə isə, bəzi hökumətlər iddia edirlər ki, təhlükəsizlik vəziyyətinə görə məmurları üçün əlaqə qurmaq cəhdləri çox təhlükəli ola bilər. Ankaranın geri göndərdiyi şəxslərin Türkiyə daxilində və ya Suriya ərazisində tutulub saxlanması məlum deyil. Bəzi Avropa ölkələri İD-yə qoşulan vətəndaşları geri qəbul etməkdən çəkinir, onlarla bağlı ictimai rəydən və bu vətəndaşlarla bağlı məsələlər həll edilərkən yarana biləcək hüquqi problemlərdən narahatdır. Lakin BMT olduqca aydın tərzdə bəyan edib ki, ölkələr öz vətəndaşları üçün məsuliyyət daşımalıdırlar. \"Xarici ailələrin üzvləri beynəlxalq standartlara uyğun olaraq cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmadıqları təqdirdə öz ölkələrinə qaytarılmalıdırlar\", - BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarı Michelle Bachelet məlumat verib. O əlavə edib ki, \"başqa ölkədə ağır cinayət törətməkdə şübhəli bilinən və ya hər hansı bir səbəbə görə tutulan vətəndaşın\" məsuliyyətə cəlb olunması üçün həmin vətəndaşın öz ölkəsi cavabdeh olmalıdır. Beynəlxalq qanunlara əsasən, vətəndaşlıqsız qalacaq şəxsləri vətəndaşlıqdan məhrum etmək qanunsuzdur. Türkiyədən xaric edilənlər hansı vəziyyətə düşür? Noyabrın 12-də İD döyüşçüləri, Almaniya, Danimarka və ABŞ-dan olan üç vətəndaş Türkiyədən deportasiya ediliblər. Türkiyə rəsmiləri deyiblər ki, yaxın zamanlarda daha çox adam repatriasiya oluna bilər. ABŞ-a qayıtmaqdansa Yunanıstana getmək istəyən ABŞ vətəndaşı Yunanıstanla quru sərhəddə ilişib qaldı. Yunanıstan həmin adama öz ərazisinə girişə icazə vermədi və məlumatlara görə, o indi yenidən Türkiyədəki həbsxanaya qay��dıb. Danimarka vətəndaşı Kopenhagenə qayıtdıqdan sonra xəbərlərə görə, həbs olunub. Almaniya deyir ki, Türkiyə ona daha çox alman vətəndaşını deportasiya etmək planı barədə məlumat verib. Türkiyədən xaric edilən şəxs Yunanıstana buraxılmayıb. Keçmişdə Almaniya İD üzvlərini geri qəbul edib və onları ya cinayət məsuliyyətinə cəlb edib və ya onlarla reabilitasiya proqramları çərçivəsində davranıb. Fransa təkid edib ki, Suriya və ya İraq daxilində tutulan vətəndaşları yerli məhkəmələrdə mühakimə olunmalıdırlar. Bu ilin əvvəlində, İraqda dörd fransıza məhkəmə ölüm hökmü kəsib, həmin bu məhkəmə prosesi sərt şəkildə tənqid olunub. Bununla yanaşı, xəbərlərə görə, Türkiyə ilə 2014-cü ildən bəri qüvvədə olan razılaşmaya əsasən, Fransa sakitcə olaraq, bir sıra cihadçılarını qəbul edib və həmin adamlar Fransa ərazisinə ayaq basan kimi həbs olunublar. Bəzi xarici hökumətlər İD üzvü olmaqda şübhəlilərin qayıtmasının qarşısını almaq üçün onları vətəndaşlıqdan məhrum edib. Misal üçün, Britaniya höküməti Suriyada düşərgədə saxlanılan britaniyalı Shamima Begum-un Britaniya vətəndaşlığını ləğv edib. İngiltərənin qərarı ona əsaslanıb ki, Shamima Begum öz anası vasitəsiylə Banqladeş vətəndaşlığını tələb edə bilər. Lakin Banqladeş bu iddianı rədd edib və Shamima Begum-a görə Britaniya hökumətinin məsuliyyət daşıdığını təkid edib. Hüquqi və rəsmi müstəvidə qeyri-müəyyənlik Aydındır ki, bəzi hallarda, Türkiyədən xaric edilən əcnəbilərlə bağlı üçüncü tərəfin də iştirakını nəzərdə tutan razılaşmalar ola bilər. Misal üçün, Türkiyədən xaric olunan şəxsi öz ölkəsi qəbul etmirsə və ya həmin şəxsin özü öz ölkəsinə qayıtmaq istəmədiyi hallarda belə vəziyyət yarana bilər. Avropa ölkələrini cihadçı döyüşçüləri geri qəbul etmədiklərinə görə tənqid edən Washington-un özünün də İD üzvü olmaqda şübhəli bilinən ABŞ vətəndaşlarıyla bağlı çətinlikləri var. Suriyada əsir götürülən və daha sonra bir il ərzində ABŞ-ın İraqdakı hərbi obyektində saxlanılan ABŞ vətəndaşı, ABŞ höküməti onun ölkəyə qayıtmasının qarşısını almaq üçün pasportunu ləğv etdikdən sonra nəhayət Bəhreyndə sərbəst buraxılıb. Bu cür sövdələşmələrin edildiyi, lakin ictimaiyyətə açıqlanmayan başqa hallar da ola bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/09/150911_russia_us_syria_lavrov", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140928_lavrov_tv_us_russia", "doc1": "وقال \"على البنتاغون أن يرفع تعليق التنسيق العسكري مع الجيش الروسي، فروسيا لها قاعدة عسكرية في سوريا، والجيش الأمريكي ينشط في المنطقة\". وأضاف لافروف أن بلاده ستواصل إمداد الرئيس السوري، بشار الأسد، بالأسلحة، لمساعدة قواته على إلحاق الهزيمة بتنظيم \"الدولة الإسلامية\". ودعا القوى العظمى إلى المساعدة في تسليح الجيش السوري، الذي وصفه بأنه الأكثر فعالية في الحرب على التنظيم المتشدد. وكانت حلف شمال الأطلسي (ناتو) والولايات المتحدة عبرا عن قلقهما إزاء تقارير تفيد بأن روسيا شرعت في تعزيز وجودها العسكري في سوريا لمساعدة الرئيس الأسد. مواضيع قد تهمك نهاية وترى الدول الغربية الأسد سبب الأزمة والنزاع المسلح في سوريا، الذي خلف 250 ألف قتيلا من اندلاعه.", "doc2": "Lavrov Rusiya-ABŞ münasibətlərində \"yenidən yüklənməyə\" ehtiyacın yarandığını bildirib. \"Biz bu münasibətlərin normallaşdırılmasında maraqlıyıq və həmin münasibətlərin pozulmasının təşəbbüskarı olmamışıq. Ola bilsin ki indi bu münasibətlərin \"yenidən yüklənməsinə\" ehtiyac yaranıb, Sergey Lavrov Rusiya televisiyasına bildirib. Rusiya XİN baçısının sözlərinə görə Moskva ABŞ-la münasibətlərdə bucür vəziyyətin \"qeyri-müəyyən vaxtadək uzanmasında maraqlı deyil\". Eyni zamanda, Sergey Lavrov Rusiyada nüvə silahı da daxil silah arsenallarının təzələmək vaxtının yetişdiyini qeyd edib. Onun təbirincə, arsenalların təzələnməsini Rusiyanın silah yarışına başlamaq niyyəti kimi yozulmamalıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-49029127", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49028825", "doc1": "رغم انتشار التطبيق على نطاق واسع حول العالم، إلا أن معظمهم غفلوا عن قراءة شروط استخدامها ولكن منذ أن انتشر هذا التطبيق على نطاق واسع في الأيام القليلة الماضية، أثار بعضهم مخاوف بشأن الشروط والأحكام التي يوافق عليها معظم مستخدمو التطبيق دون قراءتها فعلياً. ويقال بأن شركة فيسبوك تتبع سياسة مجحفة بحق مستخدمي التطبيق وتحذف معظم الصور التي حُملت للتطبيق خلال 48 ساعة من تحميلها. وقالت الشركة إنها حمّلت فقط الصور التي اختارها المستخدمون للتحرير وليس صور إضافية أخرى. ما هو فيس آب؟ تطبيق فيس آب ليس جديداً، فقد تصدر عناوين الصحف لأول مرة منذ عامين من خلال تطبيق \"تغيير العِرق\". وقيل إن التطبيق كان يحول وجوه أشخاص من عرقية معينة إلى أخرى، وهي ميزة أثارت ردود فعل غاضبة، لذلك حذفت بسرعة. والتطبيق الذي انتشر حديثاً على نطاق واسع حول العالم، يمكنه تحويل تعابير الوجه الجامدة، إلى مبتسمة أو غاضبة، بالإضافة إلى تعديل أنواع المكياج. ويتم ذلك بمساعدة الذكاء الاصطناعي، إذ تأخذ الخوارزمية صورة وجهك الداخلية وتعدلها وفقاً لصور أخرى. وهذا يجعل من الممكن إدخال ابتسامة عريضة مثلاً على وجهك أثناء ضبط الخطوط حول منطقة الفم والذقن والخدين لإظهارها بشكل طبيعي. ما المشكلة؟ صُدم الناس عندما قرأوا تغريدة مطوِّر التطبيقات، جوشوا نوزي، الذي كتب \"إن تطبيق فيس آب كان يحمّل مجموعة من الصور الخاصة للأشخاص من هواتفهم الذكية دون إذن منهم\". وحقق الباحث الفرنسي في الأمن الالكتروني الذي يستخدم الاسم المستعار إليوت ألدرسون، في ادعاءات نوزي، ووجد أن التطبيق لم يحمّل صوراً غير التي قرر المستخدمون إرسالها، وأكد لبي بي سي ذلك. تقنية التعرف على الوجه ةقال آخرون، قد تستخدم فيس آب البيانات التي جُمعت من صور المستخدمين للتدريب على خوارزميات التعرف على الوجه. ويمكن القيام بذلك حتى بعد حذف الصور نفسها، لأن قياس الميزات على وجه الشخص يمكن استخراجها واستخدامها لمثل هذه الأغراض. وقال الرئيس التنفيذي للشركة، ياروسلاف غونتشاروف لبي بي سي: \"نحن لا نستخدم الصور للتدريب على التعرف على الوجه، بل فقط من أجل تحرير الصورة\". ويتساءل البعض، لماذا يحتاج فيس آب إلى تحميل الصور أصلاً طالما أن التطبيق قادر على على معالجة الصور على الهواتف الذكية من دون الحاجة إلى تحميلها. هل تسبب شبكات هواتف الجيل الخامس أضرارا صحية؟ برامج مراقبة تنتجها شركة إسرائيلية تخترق واتساب عند التعامل مع تطبيق فيس آب، يكون موقع الخادم (سيرفر) الذي يخزن صور المستخدم في الولايات المتحدة، أما فيس آب نفسها، فهي شركة روسية ومقرها في سان بطرسبرغ. ومن جهتها، أكدت باحثة الأمن الالكتروني، جين مانشون وونغ أن هذا قد يعطي فيس آب ميزة تنافسية من الصعب على الآخرين تطوير تطبيقات مماثلة لمعرفة كيفية عمل الخوارزميات. ووافق على ذلك ستيفن مردوخ من جامعة لندن. وقال مردوخ لبي بي سي: \"من الأفضل من أجل الخصوصية، معالجة الصور على الهاتف الذكي نفسه، لكن العملية ستكون أبطأ على الأرجح، وستستخدم طاقة بطارية أكثر، وقد يسهل ذلك على فيس آب سرقتها. وقالت المحامية الأمريكية إليزابيث بوتس وينشتاين، إن شروط وأحكام التطبيق تشير إلى إمكانية استخدامه لصور المستخدم لأغراض تجارية، مثل إعلانات فيس آب الخاصة بها. إلا أن آخرون يرون أن تويتر على سبيل المثال تحتوي على شروط مماثلة. هل المستخدم على علم بكل هذا؟ بالنسبة للبعض، هذا هو لب القضية. وأشار محامي الخصوصية، بات وولش، إلى سياسة الخصوصية لفيس آب، التي تشير إلى تعقب بعض بيانات ال��ستخدم لأغراض الدعاية والإعلانات. ويقوم التطبيق أيضاً بتضمين \"غوغل أدومب\" الذي يقدم إعلانات غوغل للمستخدمين. وقال والش لبي بي سي: \"لقد تم كل هذا بطريقة غير واضحة، ولم يزود التطبيق، المستخدمين أي اختيار أو تحكم حقيقي\". وقال غونتشاروف: \"إن الشروط الواردة في سياسة الخصوصية لفيس آب كانت عامة، وإن الشركة لا تشارك أي بيانات لأغراض استهداف الإعلانات\". وأضاف: \"يكسب التطبيق الأموال من خلال اشتراكات المستخدمين المدفوعة للحصول على ميزات خاصة بدلاً من ذلك. وقال مردوخ: \"تتيح شروط فيس آب للشركة أن تفعل ما تشاء بالصور التي حملها المستخدمون، وهذا أمر مقلق ولكنه نموذجي إلى حد ما\". \"تدرك الشركات أنه لا يوجد أحد تقريباً يقرأ سياسات الخصوصية ولذلك يضعون ضمن أحكام الاستخدام وشروطها أكبر عدد ممكن من الحقوق لاستخدامها عند الحاجة، حتى لو لم يكونوا يحتاجوها في الوقت الحالي\". نصائح للمستخدم نشر غونتشاروف بيان الشركة الذي يقول فيه \"إن التطبيق يقوم فقط بتحميل الصور التي اختارها المستخدمون للتحرير، وإنه لا ينقل أي صور أخرى إطلاقاً، وتُحذف معظم الصور من خوادمنا خلال 48 ساعة من تاريخ التحميل\". ينصح فيس آب المستخدمين بإرسال طلباتهم من خلال الإعدادات والدعم و \"الإبلاغ عن خطأ\" وإضافة \"الخصوصية\" في سطر الموضوع. وأضاف البيان أنه لم يتم نقل بيانات المستخدم إلى روسيا. وقال مكتب مفوض المعلومات في المملكة المتحدة لبي بي سي إنه كان على دراية بمخاوف التطبيق وأنه سيبحث الأمر . وأضاف: \"ننصح كل من يسجل في التطبيق بالتأكد مما سيحدث لمعلوماتهم الشخصية وعدم تقديم أي تفاصيل شخصية حتى يكونوا متأكدين من كيفية استخدامها\".", "doc2": "\"FaceApp\" proqramı sizin üzünüzü daha gənc və ya daha yaşlı göstərə bilir Bu, 2017-ci ildə yaradılmış proqramın yeni funksiyasıdır. Daha əvvəl \"FaceApp\" istifadəçilərə rəngarəng və müxtəlif saç kəsimlərini \"sınaqdan keçirmək\" və ya özlərinin əks cins variantlarına baxmaq fürsəti yaradırdı. Neyron şəbəkələr bazasında çalışan bu proqramı Rusiyanın \"Wireless Lab\" şirkəti hazırlayıb. Şirkətin rəhbəri Yaroslav Qonçarov əvvəllər \"Yandeks\"də çalışıb. İnternetin Ukrayna seqmentindəki bəzi istifadəçilərdə şəxsi məlumatların qorunmasıyla bağlı narahatlıq yaranıb. \"FaceApp\" proqramı təhlükəlidirmi? BBC-nin Ukrayna xidməti rəqəmsal təhlükəsiz haqda ekspertlərin rəyini öyrənib. Proqram necə işləyir? Proqramın əsasını neyroşəbəkə təşkil edir. O, gənc və yaşlı insanlara aid milyonlarla şəklə \"baxaraq\" onların bir-birindən nəylə fərqləndiyini müəyyənləşdirib. \"İnternyus-Ukrayna\" təşkilatının nəzdindəki DSS380 Rəqəmsal Təhlükəsizlik Məktəbinin eksperti Pavel Belousov BBC-nin Ukrayna xidmətinə açıqlamasında bildirib ki, proqram həmin fəqrlərə əsasən insanların şəklinə qırışlar və ağ saçlar əlavə etməyi öyrənib: \"Çox real görüntülər yaranır, populyarlığın səbəbi budur. Proqram insanları əyləndirir, qocalıqda necə görünəcəklərini bilmək fürsəti yaradır. Ona görə də milyonlarla insanı əhatə edən böyük auditoriyanı cəlb edib\". Hazırda \"FaceApp\" həm \"AppStore\"-da, həm də \"Google Play\"-də ən populyar proqramlardan biridir. Təkcə \"GooglePlay\"-də proqramı 50 milyondan çox istifadəçi yükləyib. \"FaceApp\" hansı məlumatları toplayır? Proqramı yükləyənlər \"FaceApp\"-ın istifadəçi sazişinin şərtlərini qəbul etmiş olurlar. Bu şərtlər sayəsində proqram təkcə sizin şəklinizi yox, sizə aid məlumatları da əldə edir. \"Rəqəmsal təhlükəsizlik laboratoriyası\"nın rəhbəri İrina Çulivskaya deyir ki, \"Proqrama \"Facebook\" profilindən daxil olanlardan profildəki açıq informasiyaya, email ünvanına, paylaşım dairəsindən asılı olmayaraq bütün şəkillərə əlçatanlıq istənir. Smartfonlara yüklənən zamansa proqram ordakı bütün şəkillərə, hətta heç vaxt paylaşılmayanlara belə giriş əldə edir\". Proqrama \"Facebook\"-dan daxil olanda o, sizin soaial şəbəkədəki bütün şəkillərinizə giriş əldə edir, hətta açıq paylaşım etmədiklərinizə də. \"Bundan başqa, \"FaceApp\"-ın məxfilik siyasətində bildirilir ki, onlar sizin hansı xidmətlərdən istifadə etməniz, proqrama hansı cihaz vasitəsilə daxil olmanız, hansı saytları oxumanız və brauzerdəki bəzi başqa informasiyalar haqda məlumat toplayacaqlar\" - Çulivskaya belə deyir. Məlumatlardan necə istifadə olunur? Məlumatların bu şəkildə toplanmasında əlahiddə bir şey varmı? Çulivskaya bildirir ki, \"Əslində, eyni informasiyaları \"Facebook\" da, müxtəlif messencerlər də, hətta şəkilləri redaktə proqramları da toplayırlar\". Ekspert həmçinin qeyd edir ki, \"Bu cür proqramlardan istifadə etməyin haqqını siz öz şəxsi məlumatlarınızla ödəyirsiz. Məlumatlardan istifadəçiləri araşdırmaq və onlara uyğun xidmət və reklamlar təqdim etmək üçün istifadə olunur\". \"Proqram onun yükləndiyi cihazlar vasitəsilə məlumat toplayır. Və təbii ki, istifadəçini üzdən tanıyır, onun İP ünvanını və yüklədiyi digər proqlamları bilir, yəni özü üçün həmin istifadəçinin profilini formalaşdırır\" - Pavel Belousov belə deyir. Daha əvvəl bu proqram vasitəsilə müxtəlif rəngli və biçimli saç düzümlərini \"yoxlamaq\" olurdu İstifadəçilərin böyük auditoriyası bu proqrama geniş həcmdə informasiya toplamağa imkan verir. Ekspert deyir ki, \"Bu, detallı şəkildə və incəliklərinə qədər strukturlaşdırılmış nəhəng informasiya bazasıdır. Məlumatları reklam verənlərə ötürməklə qazanc əldə etmək, ya da onlardan öz məqsədləri üçün istifadə etmək olar\". Belousov əlavə edir ki, məlumatlardan necə istifadə edildiyini öyrənmək və ya buna hansısa şəkildə təsir etmək qeyri-mümkündür: \"Öz gizlilik siyasətində \"FaceApp\" bildirir ki, məlumatlarınızın təhlükəsizliyinə təminat vermir\". Beləliklə, sizə aid informasiyaların başına nə gələcəyini, onların kimin əlinə keçə biləcəyini yalnız proqramın yaradıcıları bilir. Bundan başqa, proqramı hazırlayan şirkətin satılması zamanı da təminat problemi yaranır - proqram vasitəsilə toplanmış məlumatlar yeni sahiblərə verilə bilər. Təhlükə nədədir? Rəqəmsal təhlükəsizlik üzrə ekspertlər deyilər ki, sizə aid məlumatların başına nə gələcəyini, onlara daha kimlərin giriş əldə edəcəyini heç kim bilmir Ekspertlər deyirlər ki, proqramın yaradıcıları rusiyalı olduqları üçün ona ehtiyatla yanaşmaq lazımdır. İrina Çulivskaya \"FaceApp\"-ın rusiyalılara məxsus \"Wireless Lab\" şirkəti tərəfindən hazırlanmasına diqqət çəkir: \"Şirkətin hüquqi ünvanı da Rusiyadadır və deməli, onlar bu ölkənin qanunvericiliyi çərçivəsində fəaliyyət göstərirlər. Ölkənin hüquq-mühafizə orqanları orda toplanan məlumatlara giriş əldə edə bilərlər\". \"Hesab edirsinizsə ki, Rusiyanın xüsusi xidmət orqanları məqsədyönlü şəkildə sizi izləyə bilərlər, ya da sizə aid heç bir məlumatın Rusiyaya göndərilməsini prinsipial olaraq istəmirsizsə, belə xidmət və proqramlardan uzaq durmanız yaxşıdır\". Çulivskaya deyir ki, prezidentlərin, müdafiə nazirlərinin və təhlükəsizlik xidməti rəhbərlərinin öz qocalıqlarına baxmamaları məsləhətdir: \"İstifadəçilərin böyük əksəriyyəti üçünsə bu, problem olmaz\". Pavel Belousov xəbərdarlıq edir ki, şirkət Rusiya güc strukturlarının sorğusu müqabilində sizin məumatlarınızı onlara ötürə bilər. O deyir ki, belə hallar bəzən hətta rəsmi sorğu olmadan da baş verir: \"Bunun 100% belə olacağını iddia etmək olmaz. Ola bilsin ki, məlumatlarınızın başına pis iş gəlməyəcək. İstənilən halda, mən bu proqrama etibar etməzdim\". Özünüzü necə qoruya bilərsiz? Çulivsakaya istifadəçilərə məsləhət görür ki, ancaq özlərinə lazım olan proqramları yükləsinlər: \"Kompüterinizə və ya smartfonunuza yüklədiyiniz proqramlara, o cümlədən, brauzerdəki genişləndirmələrə nəzər salın, istifadə etmədiyiniz və ya çox da lazım olmayan proqramları silin\". DSS380 Rəqəmsal Təhlükəsizlik Məktəbinin eksperti bir də bunu məsləhət görür: \"FaceApp\"ı mütləq yükləmək istəyirsizsə, qoy, bu, istifadə etdiyiniz əsas cihaz olmasın\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/11/141119_northkorea_unmotion_vote_icc", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/11/141118_north_korea_icc_probe", "doc1": "لجنة تحقيق دولية تقول إنه لا مثيل لانتهاكات حقوق الإنسان بكوريا الشمالية في أي دولة أخرى. وأقرت اللجنة مذكرة تطالب بإجراء تحقيق في جرائم مزعومة ضد الإنسانية منسوبة إلى نظام الحكم في كوريا الشمالية. ولا يزال من الضروري أن تقر الجمعية العامة للأمم المتحدة المذكرة. وكانت لجنة تحقيق تابعة للأمم المتحدة قد قالت في شهر فبراير/شباط الماضي إن المواطنين العاديين في كوريا الشمالية يواجهون \" فظائع لا توصف\". وتحدثت اللجنة عن \"انتهاكات واسعة\" في البلاد بعد أن اطلعت على ما وصف بأدلة على التعذيب والقمع السياسي وغيرهما من الجرائم. مواضيع قد تهمك نهاية وأدى تقرير اللجنة إلى إجراء التصويت غير الملزم على المذكرة في لجنة حقوق الإنسان الثلاثاء، والتي حصلت على تأييد 111 دولة مقابل 19 وامتناع 55 عن التصويت. وقد صوتت الصين وروسيا، اللتان تتمتعان بحق الفيتو \"النقض\"، ضد المذكرة. وأدانت المذكرة كوريا الشمالية أيضا لـ \"سجلها السئ في حقوق الإنسان\"، وحثت مجلس الأمن على النظر في فرض عقوبات محددة الهدف على المسؤولين عن الجرائم. ووصف مايكل كيربي، الذي أعد تقرير لجنة التحقيق، التصويت على المذكرة بأنه \"خطوة مهمة في الدفاع عن حقوق الإنسان\". وقال \" أحد السبل الوحيدة التي يمكن بها للمحكمة الجنائية الدولية أن تؤكد نطاق ولايتها هو الإحالة من جانب مجلس الأمن. وهذه الخطوة قد بدأت بالتصويت الكبير في نيويورك.\" ومن المقرر أن تصوت الجمعية العامة للأمم المتحدة خلال الاسابيع المقبلة على المذكرة غير الملزمة التي تطالب بإحالة كوريا الشمالية للمحكمة الجنائية الدولية. غير أن دبلوماسيين يقولون إن الصين، الحليف القديم لكوريا الشمالية، من المحتمل أن تستخدم حق النقض لمنع مجلس الأمن من اتخاذ قرار الإحالة. وكان تقرير لجنة التحقيق الدولية قد قال إن وضع حقوق الإنسان في كوريا الشمالية \"يتجاوز الأوضاع المماثلة في كل دول العالم من حيث الاستمرارية والكثافة والرعب\".", "doc2": "İnsan haqları komitəsində Pyongyang rejiminin insanlığa qarşı iddia olunan cinayətlərinin araşdırılması ilə bağlı vəsatət qəbul olunub. Bundan sonra Baş Assambleya vəsatət üzrə səsvermə keçirməlidir. BMT-nin fevralda buraxdığı hesabatda adi Şimali koreyalıların \"olmazın amansızlıqlarla\" üzləşdiyindən yazılıb. BMT Araşdırma Komissiyası işgəncə, siyasi repressiyalar və digər cinayətlər barədə şəhadət alandan sonra Şimali Koreyadakı irimiqyaslı pis rəftar barədə detalları açıqlayıb. Nəticədə çərşənbə axşamı icrası məcburi olmayan səsvermədə qətnaməni 111 ölkə dəstəkləyib, 19 ölkə əleyhinə səs verib, 55-i isə bitərəf qalıb. Təhlükəsizlik Şurasında veto qoymaq hüququna malik olan Çin və Rusiya qətnaməyə qarşı səs veriblər. Qətnamədə Şimali Koreya həmçinin insan haqları tarixçəsinə görə tənqid olunur, Təhlükəsizlik Şurası cinayətləri törədənlərə qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə çağırılır. Hesabata sədrlik edən Michael Kirby bu addımı \"insan haqlarının müdafiəsində mühüm bir addım\" adlandırıb. Baş Assambleya bir neçə həftə ərzində vəsatət barədə səsvermə keçirəcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/10/151006_nato_russia_turkish_violations", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/10/151006_turkey_airspace_violation_nato", "doc1": "وقال السكرتير العام للحلف ينس ستولتنبرغ إن روسيا لم تقدم \"أي تفسيرات حقيقية\" لاختراقها المجال التركي مرتين. وقال ستولتنبرغ إن هذا \"غير مقبول\". وقالت روسيا إن الاختراق الأول لم يستمر سوى بضع ثوان ونتج عن سوء الأحوال الجوية. وقالت إنها تدرس المزاعم حول وجود اختراق ثان. وكانت روسيا قد بدأت حملتها الجوية في سوريا يوم الأربعاء الماضي وسط شكوك وانتقادات غربية لها. وتقول روسيا إنها تستهدف مواقع تنظيم \"الدولة الإسلامية\" وإسلاميين آخرين، إلا أن حلف الناتو ودول التحالف عبرت عن قلقها من أن روسيا تركز ضرباتها على المجموعات المناهضة للرئيس بشار الأسد. مواضيع قد تهمك نهاية وقال ستولتنبرغ إن هناك خطوط اتصال مباشرة بين العسكريين في الناتو وروسيا، إلا أن تلك الخطوط لم تستعمل. وأضا�� أن روسيا \"تعزز وجودها العسكري بشكل كبير\" في سوريا، وأن هذا يشمل وجود قوات برية ومعدات بحرية. ومثل نشر القوات الروسية \"قلقا كبيرا\" لحلف الناتو، بحسب قول أمينه العام الذي طالب روسيا بتجنب المزيد من التوتر مع الحلف.", "doc2": "Təşkilatın baş katibi Jens Stoltenberg \"qeyri-məqbul\" kimi səciyyələndirdiyi hava məkanı pozulmasının iki halı ilə bağlı Rusiyanın \"heç bir aydın izahat\" vermədiyini deyib. Rusiya Türkiyə hava məkanına ilk müdaxilənin cəmi bir neçə saniyə çəkdiyini və onun pis hava şəraitilə bağlı olduğunu deyib. Moskva Suriyada hava kampaniyasına ötən çərşənbə başlayıb. Rusiya döyüş təyyarəsinin Türkiyənin hava məkanını ikinci dəfə pozmasının ardından, Rusiyanın Türkiyədəki səfiri yenidən Türkiyə xarici işlər nazirliyinə çağırılıb. Şənbə günü baş tutmuş ilk pozuntudan sonra Türkiyənin F-16 döyüş təyyarələri müdaxilə edib, xarici işlər nazirliyi bildirib. Rusiya bildirib ki, hadisə “naviqasiya səhfi” ilə bağlıdır və onlar məsələni Ankaraya “izah ediblər”. Türkiyə ikinci pozuntunun bazar günü baş tutduğunu bəyan edib. Türkiyə xarici işlər naziri Ferudin Sinirlioğlu hadisəni rusiyalı həmkarı Sergey Lavrov və NATO-dakı tərəfdaşları ilə müzakirə edib. Rusiya Suriyada hava zərbələrinə sentyabrın 30-da başlayıb Moskva bir neçə gündür ki, Suriya hakimiyyətini dəstəkləmək üçün hava hücumlarına başlayıb. Rusiya iddia edir ki, Suriyadakı hərbi əməliyyatların məqsədi İD-ni vurmaqdır və Suriyada dinc sakinlərin ölməsini inkar edib. ABŞ Dövlət Katibi John Kerry bildirib ki, Türkiyə təyyarələri vurmaq hüququna malikdir. NATO, Rusiyadan “Suriya müxalifətinə və dinc sakinlərə” havadan hücumları dayandırmağı tələb edib. Son günlər Türkiyə və bəzi Qərb ölkələri Rusiyanın Bəşər Əsədin tərəfindən Suriyadakı münaqişədə hərbi iştirakını pisləyib. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan Moskvanın iştirakını səhv adlandırıb və bunun Rusiyanın daha çox təcridinə səbəb olacağını bildirib. Britaniya baş naziri David Cameron isə bildirib ki, Rusiya İslam Dövləti (İD) qruplaşmasına zərbələ endirmir, əvəzində “Əsədin cəlladlarına” kömək edir. BBC-ə müsahibəsində Cameron bunu “qorxunc səhv” adlandırıb və Rusiya prezidentini “kursu dəyişməyə” və İD-nə qarşı mübarizədə ABŞ və Britaniyaya kömək etməyə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140805_ukraine_refugee_number", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/08/140805_ukraine_conflict_refugees_fate", "doc1": "ازدادة وتيرة النزوح مع ازياد حدة الاشنباكات وتتزامن هذه الوتيرة في ارتفاع أعداد النازحين في الفترة الواقعة بين بداية شهر يونيو/حزيران وشهر أغسطس/آب مع ازياد حدة الاشتباكات. وينزح السكان عن مناطق الاشتباكات بمعدل ألف شخص يوميا، حسب بيانات الأمم المتحدة. وقطع 168 ألف شخص الحدود الى روسيا. وتقول الأمم المتحدة إن الرجال في سن القتال يحظر عليهم النزوح عن المناطق التي يسيطر عليها الانفصاليون. مواضيع قد تهمك نهاية وتحذر المنظمة الدولية أن بعض الملاجئ القريبة من خط التماس في حالة بدائية وغير صالحة للاستخدام، وان هناك نقصا في الفرش ومراتب الاسرة ومواد التنظيف. ويعتقد أن ألفا وخمسمئة شخص ما بين مدنيين وعسكريين قد قتلوا وجرح الكثيرون منذ اندلاع الأزمة في منتصف أبريل/نيسان. بين نارين وكان عدد سكان منطقتي دونيتسك ولوهانسك مجتمعتين قبل اندلاع الأزمة 6.5 مليون نسمة ، وهذا يشكل 14 في المئة من مجمل سكان أوكرانيا. وتفيد بيانات الأمم المتحدة أن 117 ألف شخص نزحوا عن منازلهم منذ اندلاع الأزمة. وسئل النازحون عن أسباب نزوحهم، فكان من بين الإجابات الخوف من الوقوع في مرمى نيران الطرفين المتحاربين، والخوف من الاضطهاد بسبب الآراء والمواقف السياسية والخوف من التجنيد في صفوف قوات الحكومة أو قوات الانفصاليين. أما من بقوا في منازلهم فيعانون من تردي الخدمات وغياب بعضها وشح مياه الشرب. وقد دمرت بعض المباني بشكل جزئي أو كلي. ويصعب الوصول إلى أعداد للضحايا في منطقتي دونيتسك ولوهانسك لكن الأمم المتحدة سجلت 522 ضحية من المدنيين و 258 من العسكريين الشهر الماضي. ويقول الانفصاليون إنهم فقدوا ما مجموعه 800 مسلح ويتهمون الجيش الأوكراني بإخفاء خسائره.", "doc2": "Bu qaçqın ailəsi Kiyevdə ambarda yaşamağa məcburdur. İyun-avqust aylarını əks etdirən bu rəqəmlərin artımı təhlükəsizlik qüvvələri ilə Rusiya yönümlü separatçıların arasında döyüşlərin kəskin şiddətlənməsi ilə eyni vaxta təsadüf edir. BMT xəbər verir ki, hər gün döyüş əməliyyatları gedən bölgələri min nəfər tərk edir. Daha 168 min nəfərin münaqişəni qızışdırmaqda ittham olunan Rusiyanın ərazisinə keçdiyi xəbər verilib. BMT deyir ki, qiyamçılar nəzarətlərində olan ərazilərdən hərbi qulluq yaşında olanların çıxmasına maneçilik törədirlər. Münaqişə zonasının yaxınlığındaklı sığınacaqlarda döşəklər, yatacaq və gigiyena əşyaları kimi elementar şeylərin çatışmadığı xəbər verilir. Ukrtaynanın yeni hökuməti Donetsk və Luqansk regionlarındakı separatçı hərəkatları yatırmaq üçün ötən apreldə bölgəyə qoşun göndərəndən bəri döyüşlərdə azı 1500 nəfər həlak olub. O vaxtdan bəri qiyamçılar nəzarətlərində olan iki şəhərə sıxışdırılıb, hərçənd ətraf yerlərdə də müqavimət adacıqları var. Bu böhrandan əvvəl Donetsk və Luqanskda toplam 6,5 milyon əhali yaşayırdı. Bu Ukrayna əhalisinin ümumi sayının 14 faizidir. BMT-nin məlumatına görə ötən martda Krım Rusiya tərəfindən ilhaq ediləndən bəri 117 min insan dogma yurd-yuvalarını tərk etməli olub, lakin bunların 85 faizi ölkənin şərqindəndir. Qorxu BMT-nin evlərini nə üçün tərk etdikləri barədə verilən sualınaa qaçqınlar müxtəlif cavablar verirlər. Bunlar atəş xəttinə düşmək, etnik mənşəyinə görə təqib olunmaq, zorla hökumət qoşunlarına səfərbər edilmək, oğurlanmaq, aşağılanmaq kimi hadisələrdən qorxu ilə bağlıdır. Donetskdə üsyançıların qurduğu sığınacaqda yaşayan qaçqınlar. Bu qaçqınlara nisbətən təhlükəsiz olan Rusiyanın ilhaq etdiyi Krımda sığınacaq tapmaq nəsib olub. Qaçqın uşaqlar Yaltada. BMT bildirir ki, evlərini tərk etməyənlər yaşadıqları ərazilərdə artan zoralkılıqlardan, infrastrukturun dağılmasından, su və elektrikin qıtlığından əzab çəkirlər. Məlumatlarda deyilir ki, Donetsk və Luqanskda evlər qismən və ya tamamilə dağıntıya məruz qalıb. Donetsk və Luqanskda itkilərin sayını dəqiqiləşdirmək çətindir, lakin BMT-nin ötən aya aid məlumatında 522 mülki şəxs və 258 hərbçinin həlak olduğu bildirlib. Qiyamçılar bildirirlər ki, onların itkiləri azı 800 nəfərdir və hökumət qoşunlarının itkiləri barədə məlumatlar gizlədilir. Qaçqınlar keçmiş zavodun ərazisinə sığınıb. Mühasirə Bu arada qiyamçı qüvvələr tərəfindən əsas birləşmələrindən ayrı salınmış və Rusiya ərazisinə keçmiş 300 Ukrayna döyüşçüsünün taleyi qeyri-müəyyən olaraq qalır. Ukraynanın sərhəd qoşunlarına aid əsgərlər Rusiya ərazisinə ötən bazar ertəsi keçiblər və hazırda çadırlarda yerləşdiriliblər. Foto müxbirlər əsgərlərin saxlandığı düşərgəyə baş çəkiblər. Rusiya bildirir ki, Ukraynanın 438 döyüşçüsü Rostov rayonunun Qukovo şəhəri yaxınlığında yerləşdirilib. Ukrayna tərəfi olnların sayını 311 olaraq göstərir. BBC xəbər verir ki, bu kimi hallardan Rusiya mediasında təbliğat üçün istifadə olunur və bildirlir ki, guya əsgərlər Rusiya tərəfinə könüllü olaraq keçirlər. Son məlumatlara görə hazırda 182 döyüşçünün Ukraynaya qaytarılmasına dair danışıqlar gedir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-45243128", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-45962676", "doc1": "بولتون يقول إن برنامج إيران للأسلحة النووية وبرامجها للصواريخ الباليستية على رأس التحديات واجتمع بولتون مع نتنياهو على عشاء عمل في مقر إقامته بالقدس على أن يستأنفا محادثاتهما اليوم. وقال بولتون: \"لدينا تحديات كبيرة لإسرائيل والولايات المتحدة والعالم وعلى رأسها برنامج إيران للأسلحة النووية وبرامجها للصواريخ الباليستية.\" جون بولتون: الصقر الذي يريد قصف كوريا الشمالية وإيران ومن جانبه، قال نتنياهو إنه سيبحث مع بولتون سبل التصدي للـ\"عدوان الإيراني\" في المنطقة وضمان عدم امتلاك الإيرانيين لسلاح نووي. وفي نفس الإطار أعلن البيت الأبيض أنه من المقرر أن يلتقي بولتون مع مسؤولين روس في جنيف هذا الأسبوع في متابعة للقمة التي عقدها الرئيس الأمريكي دونالد ترامب ونظيره الروسي فلاديمير بوتين في هلسنكي الشهر الماضي. كما سيزور بولتون أوكرانيا أيضا. وكان بولتون قال في مقابلة مع شبكة \"إيه.بي.سي نيوز\" إن لدى الولايات المتحدة وإسرائيل وروسيا هدفا مشتركا يتمثل في طرد القوات الإيرانية والقوات التي تقودها إيران من سوريا وإنهاء دعم إيران لجماعة حزب الله اللبنانية.\" يذكر أن بولتون أحد الصقور البارزين في الإدارة الأمريكية فيما يتعلق بالتعامل مع برنامج إيران النووي.", "doc2": "\"İranın regiona təhlükəsi, terrozimə dəstəyi, nüvə silahlarını işləməsinə dair davranışlardan çəkindirmək cəhdlərinin gücləndirilməsini müzakirə etdik\", John Bolton çərşənbə günü Bakıda keçirdiyi mətbuat konfransında deyib. O, prezident İlham Əliyev və Azərbaycan xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarovla görüşündə Qarabağ münaqişəsi, regional məsələlər, terrorizm, insan alveri, narkotiklərlə mübarizə ilə bağlı danışıq apardığını deyib. John Bolton onu da vurğulayıb ki, söhbət zamanı Cənub Qaz Dəhlizinin beynəlxalq enerji bazarında oynadığı rolu nəzərdən keçiriblər: \"Azərbaycanın Avropa bazarında enerji təminatında alternativ rol oynaması ABŞ üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir\". \"ABŞ insan haqlarına önəm verir, amma…\" John Bolton İlham Əliyevlə söhbətində insan haqları məsələsinə toxunduğunu söylədi, bildirdi ki, ABŞ insan haqları və demokratiya sahəsində \"aidiyyəti olan məsələlərə böyük önəm\" verir və onun mühümlüyünü anlayır: \"Amma prezident Trump BMT-nin ümumi iclasında bildirdiyi fikri vurğulamaq istərdim, o demişdi ki, biz bölgədə başqa dövlətlərə mühazirə oxumaq niyyətində deyilik\". John Bolton deyib ki, o, ABŞ-ın regiondakı indiyə kimi olan siyasətini dəyişmək yox, mövcud vəziyyətlə yaxından tanış olmaq və öz ölkəsinin regiondakı siyasətini \"daha yaxşı anlamaq\" üçün burdadır. \"Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həlli bizim üçün mühümdür\" John Bolton düşünür ki, Qarabağ münaqişəsinin həlli həm Ermənistanda, həm də Azərbaycanda sülhün bərpa olunmasına gətirib çıxarar və bu da beynəlxalq müstəvidə böyük əhəmiyyət kəsb edir. \"Bu, (münaqişənin həlli -red.) strateji baxımdan bizim üçün mühümdür\". John Bolton deyib ki, İlham Əliyev ona Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı fikirlərini bildirib: \"Sabah Ermənistana gedəcəm və orda da Ermənistan rəsmilərinin fikirlərini öyrənəcəm\". \"…tam məlumatım olmadığı üçün müzakirə etmədim\" John Bolton Azadlıq Radiosunun Azərbaycanda 4 ilə yaxındır ki, faəliyyətinin dayandırılması və hesabına həbs qoyulmasını İlham Əliyevlə \"bu məsələdən tam xəbəri olmadığı üçün\" müzakirə etməyib: \"Məsələ barəsində daha çox məlumatım olsaydı mütləq deyərdim, ən azı ona görə ki, həyat yoldaşım Azadlıq Radiosunun əməkdaşı olub\". John Bolton Azərbaycandan əvvəl Moskvada Rusiya prezidenti ilə görüşdüyün və onunla regiona dair fikir mübadiləsi apardığını da əlavə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40697622", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40697394", "doc1": "بدأ الرئيس التركي مساعي لحل أزمة الخليج بزيارة للمنطقة يبدأها بالسعودية وقال أردوغان، قبل مغادرته مطار أسطنبول إلى السعودية: \"ليس من مصلحة أحد أن تطول الأزمة (الخليجية) أكثر من ذلك\" واتهم من سماهم \"الأعداء\" بأنهم \"يشعلون فتيل التوتر بين الإخوة.\" وأكد على أن على السعودية دورا كبيرا ينبغي أن تلعبه في التوصل إلى حل لهذه الأزمة. وتعد قطر من أهم حلفاء تركيا في الشرق الأوسط، وأشادت أنقرة باستعداد الدوحة للوصول إلى تسوية عبر الحوار. وقاطعت السعودية، والإمارات، والبحرين ومصر الدوحة الشهر الماضي متهمة إياها بدعم منظمات جهادية وربط علاقات وطيدة مع إيران، المنافس الأبرز للسعودية على النفوذ في الشرق الأوسط. اردوغان يزور الخليج ويحذر من \"الأعداء\" وسيتوجه أردوغان أيضا إلى الكويت، التي تلعب دور الوسيط الأول بين أطراف الأزمة، ثم يحط الرحال بقطر في إطار مساع لتسوية النزاع القائم بين الدول المقاطعة والدوحة. وأضاف أردوغان: \"منذ بداية أزمة قطر، أعلنا انحيازنا للسلام، والاستقرار، والحوار.\" وتابع: \"السعودية، بصفتها الشقيقة الكبرى في الخليج، هناك دور كبير لابد أن تلعبه لتسوية الأزمة.\" وأكد أنه يؤيد مساعي الوساطة التي يجريها الشيخ صباح الأحمد الصباح، أمير الكويت، في إشارة إلى أنه يرى أن الكويت لاعبا أساسيا في حل الأزمة. ويقول مراسل بي بي سي إنه من المرجح أن يكون المجال محدودا أمام الرئيس التركي للتحرك في إطار مساع لحلحلة الأزمة، إذ تتخذ أنقرة موقفا منحازا للدوحة منذ البداية، لكنها حريصة على ألا تظهر في موقف مضاد للسعودية. اردوغان عقد محادثات مع العاهل السعودي بعد وصوله إلى جدة في المقابل، قال وزير الدولة للشؤون الخارجية في الإمارات أنور قرقاش إنه \"لا حوار مع قطر حتى تراجع سياساتها.\" وأضاف أن \"دعوة أمير قطر الشيخ تميم بن حمد آل ثاني للحوار كانت محل ترحيب، لكن ذلك لا يمكن أن يتحقق إلا إذا أحدثت قطر تغييرا حقيقيا في سياستها.\" أما الشيخ تميم بن حمد فأبدى، في خطاب وجهه إلى الشعب القطري الجمعة الماضية، استعداده للدخول في محادثات لتسوية الأزمة الخليجية شريطة عدم المساس بالسيادة القطرية. ووضعت الأزمة الخليجية تركيا في موقف جيد منذ بدايتها، إذ سلطت الضوء على أن الدوحة هي الحليف الأول لأنقرة في الشرق الأوسط وأن بينهما اتفاق في وجهات النظر حول عدد من قضايا المنطقة، أبرزها الموقف المضاد للرئيس السوري بشار الأسد. وتؤسس تركيا قاعدة عسكرية في قطر منذ فترة، لكنها سرعت من وتيرة العمل في تأسيسها منذ بداية الأزمة ليصل عدد القوات التركية الموجودة في قطر إلى 150 مقاتل. واندلعت أزمة الخليج في الخامس من يونيو/ حزيران الماضي عندما أعلنت السعودية، والإمارات، والبحرين، ومصر قطع العلاقات الدبلوماسية مع قطر وسط اتهامات وجهتها تلك الدول للدوحة بدعم الإرهاب وتوطيد علاقاتها مع إيران، المنافس الأول للسعودية على النفوذ في منطقة الشرق الأوسط. اردوغان عقد محادثات مع وزير الخارجية القطري الشهر الماضي ونفت الدوحة التهم الموجهة لها بالتورط في أنشطة داعمة للإرهاب، وهو ما لقي دعما من أنقرة منذ بداية الأزمة وحتى بداية تدخل أردوغان في جهود الوساطة. ورغم الدعم التركي للدوحة على صعيد الأزمة الحالية، تحاول الإدارة التركية ألا يبدو انحيازها للحليف الأول في المنطقة (قطر) إظهارا للعداء للسعودية وباقي الدول المقاطعة للدوحة.", "doc2": "Cənab Erdoğan Qətər və qonşuları arasında gərginliyə çözüm yollarını müzakirə etmək üçün Səudiyyə Ərəbistanına, Küveytə və Qətərə səfər edəcək. İyun ayından etibarən Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ), Bəhreyn və Misir, Qətəri İranla yaxşı münasibətdə olmaqda və terrorçuluğu dəstəkləməkdə təqsirləndirərək körfəz əmirliyi ilə əlaqələrini kəsiblər. Qətər terrorçu qrupları dəstəkləməsi barədə ittihamları rədd edir. Həmçinin oxuyun: Ərəb dördlüyünün Qətərə qarşı sanksiyaların ölkəyə gələn və ölkədən çıxan aviaresylərə təsiri olub Dörd ölkənin Qətərə qarşı tətbiq etdiyi boykot, qazla zəngin olan ölkəni 2,7 milyonluq əhalisinə lazım olan ərzaq mallarını hava və su ilə idxal etməyə məcbur edib. \"Qətər böhranını daha da uzanmasının heç kimə faydası yoxdur\", İstanbul aeroportunda təyyarəyə minmədən əvvəl cənab Erdoğan jurnalistlərə bildirib. AFP xəbər agentliyinin məlumatına görə, o, adını çəkmədiyi \"düşmənlərin\" körfəz ölkələri arasında mübahisə yaratmaq istdəyini deyib. Türkiyə Qətəri regionda ən mühüm müttəfiqlərindən biri sayır və bu ölkədə hərbi baza saxlayır. Hər iki ölkə İranla münasibətlərdə eyni mövqe tutur. Türkiyə və Qətər İranı Yaxın Şərqdə mühüm bir ölkə olduğunu qəbul edirlər və onunla müsbət əlaqələr saxlamağa çalışırlar. Lakin təhlilçilər cənab Erdoğanın Səudiyyə Ərəbistanını qıcıqlandırmaq istəmədiyini deyirlər. Keçən ay prezident Erdoğan (sağda), Qətərin xarici işlər naziri Şeyx Məhəmməd ibn Əbdul Rəhman əs-Sani (solda) ilə danışıqlar keçirmişdi O, Səudiyyə Ərəbistanını Körfəzdə ən mühüm ölkə olduğunu deyib və böhranın sona gəlməsində \"böyük rolu\" olacağını bildirib. Cənab Erdoğan böhranın həllinə yönəlmiş əlaqlərdə Küveytin vasitəçiliyini dəstəklədiyini qeyd edib. Cümə günü Qətərin əmiri Şeyx Tamim ibn Həməd əs-Sani böhranı sona gətirmək üçün danışıqlar keçirməyə hazır olduğunu, lakin Qətərin suverenliyinə hörmət göstərilməsinin lazım olduğunu deyib. Böhranın başlanğıcında dörd ərəb ölkəsi Qətərə 13 tələbdən ibarət siyahı göndərmişdi. Siyahıya Al Jazeera xəbər şəbəkəsinin və Türkiyə hərbi bazasının bağlanması, İranla əlaqələrin azaldılması və Müsəlman Qardaşları təşkilatı ilə əlaqələrin kəsilməsi tələbləri daxil idi. Qətər bu tələbləri rədd etdikdən sonra, dördlük mövqeyini yumşaldaraq Qətərdən altı ümumi prinsipləri qəbul etməsini istədiklərini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/04/160403_panama_papers_mossack_fonseca", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/04/160404_panama_mossack_fonseca", "doc1": "وسُرّبت 11 مليون وثيقة من شركة موساك فونسيكا للخدمات القانونية التي تتخذ من بنما مقرا لها وتُعتبر إحدى أكثر الشركات التي تحيط أعمالها بالسرية. وتُظهر الوثائق صلات مع 72 شخصية من رؤساء الدول الحاليين والسابقين، بينهم حكام متهمون بنهب أموال بلادهم. وتشمل البيانات شركات سرية في الخارج مرتبطة بعائلات ومقربين من الرئيس المصري الأسبق حسني مبارك، والزعيم الليبي الراحل معمر القذافي، والرئيس السوري بشار الأسد. وتوضح الوثائق كيف أن الشركة ساعدت العملاء على غسيل الأموال، وتفادي العقوبات، والتهرب من الضرائب. مواضيع قد تهمك نهاية وتقول الشركة إنها عملت طيلة 40 عاما بمنأى عن اللوم وأنها لم تواجه أي اتهام بارتكاب مخالفات جنائية. وحصلت صحيفة \"زود دويتشه تسايتونج\" الألمانية على الوثائق، التي تم تداولها مع الاتحاد الدولي للمحققين الصحفيين. وكانت بي بي سي ضمن 107 مؤسسات إعلامية في 78 دولة عكفت على تحليل الوثائق. ولا تعرف بي بي سي هوية المصدر الذي سرّب الوثائق. وقال جيرارد رايلي، مدير الاتحاد الدولي للمحققين الصحفيين، إن الوثائق تغطي الأعمال اليومية في شركة موساك فونسيكا خلال الأربعين عاما الماضية. وأضاف \"اعتقد أن التسريب قد يصبح أكبر لطمة يتلقاها عالم (الأنشطة) في الخارج بسبب حجم الوثائق\". روسيا وكشفت البيانات أيضا شبكة مشتبها بها لغسل الأموال تقدر قيمتها بمليار دولار يديرها بنك روسي ويشارك فيها عدد من المقربين للرئيس الروسي فلاديمير بوتين. ويدير العملية بنك روسيا، الذي فرضت عليه عقوبات أمريكية وأوروبية إثر ضم روسيا لشبه جزيرة القرم. وتوضح الوثائق كيفية عمل البنك. ويتم نقل النقود عبر شركات في الخارج، يمتلك شركتين منها بصورة رسمية اثنان من الأصدقاء المقربين لبوتين. وتمتد صداقة عازف التشيلو رولدوغين مع بوتين منذ كانا صبية وهو الأب الروحي لماريا، إبنة بوتين. وعلى الورق حقق رولدوغين أرباحا بملايين الدولارات من صفقات وصفت بأنها \"مشبوهة\". ولكن الوثائق من شركات رولدوغين تقول إن \"الشركة غطاء مؤسساتي أقيم في المقام الأول لحماية هوية وسرية المالك المنتفع النهائي للشركة\". أيسلندا وتوضح وثائق موساك فونسيكا أن رئيس الوزراء الأيسلندي سيغموندور غونلاوغسون لديه مصالح غير معلنة في بنوك البلاد التي قامت الدولة بإنقاذها. واتهم غونلاوغسون بإخفاء استثمارات بملايين الدولارات في بنوك بلاده خلف ستار شركة أجنبية سرية. وتوضح وثائق مسربة أن غونلاوغسون وزوجته اشتريا شركة في الخارج اسمها \"وينتريس\" عام 2007. \"بعيدا عن أي شبهات\" وتقول موساك فونسيكا إنها تلتزم بالبروتوكولات الدولية لضمان أن الشركات التي تضمها لا تستخدم في التهرب الضريبي وغسيل الأموال وتمويل الإرهاب أو أي غرض غير قانوني. وتقول الشركة إنها حريصة في عملها وتأسف على إساءة استخدام خدماتها. وتقول الشركة \"على مدى 40 عاما عملت موساك فونسيكا بعيدا عن أي شبهات في بلدنا وفي المناطق الأخرى التي توجد بها عمليات لنا.لم يوجه الاتهام قط لشركتنا ولم تدان في أي عمل إجرامي\". وأضافت \"عندما نكتشف أي نشاط مشبوه، نبلغ السلطات على الفور.وعندما تتصل بنا السلطات بدليل على احتمال وجود مخالفات، نتعاون معها بصورة تامة\". وتقول موساك فونسيكا إن الشركات التي تدار في الخارج موجودة في كل مكان وتستخدم لأغراض قانونية متعددة.", "doc2": "Dünyanın ən məxfi şirkətlərindən biri olan Panama hüquq firması Mossack Fonseca-dan 11 milyon sənəd mediaya sızıb. “The #panamapapers” adını almış sənədlər Mossack Fonseca-nın öz müştərilərinə çirkli pulları yumaqda, sanksiyalardan yan keçməkdə və vergidən yayınmaqda necə kömək göstərdiyini nümayiş etdirib. Bu məlumatların arasında öz ölkələrini talan edən diktatorlar da daxil 72 hazırkı və keçmiş dövlət başçısı ilə bağlı informasiyalar var. Bu sənədlər Almaniyanın Suddeutsche Zeitung qəzeti tərəfindən əldə edilib və Beynəlxalq Təhqiqat Jurnalistikası Konsorsiumu (International Consortium of Investigative Journalists) ilə paylaşılıb. BBC Panorama və “The Guardian” qəzeti bu sənədləri dünya boyunca 78 ölkədə araşdıran 107 media təşkilatının sırasındadır. BBC sənədləri vermiş mənbənuin kimliyi barədə məlumata malik deyil. BTJK-nın direktoru Gerard Ryle deyib ki, bu sənədlər Mossack Fonseca-dakı biznesi gündəlik əsasda və 40 il ərzində əks etdirir. O deyib: “Düşünürəm ki, bu sızma, sənədlərin böyük həcmi nəzərə alınarsa, çox güman ofşor dünyası üçün indiyədək aldığı ən ağır zərbə olacaq”. Bu sənədlərin arasında Misirdə Hüsnü Mübarəkin, Liviyada Müəmmər Qəddafi və Suriyada Bəşər əl-Əsədin ailə və yaxınlarına bağlı ofşor şirkətləri barədə məlumatlar var. Bu hesabat Rusiyanın sanksiya altında olan bankı tərəfindən və prezident Putinə bağlı şəxslərin iştirakilə həyata keçirildiyi güman edilən bir milyard dollarlıq çirkli pulların yuyulması zəncirini aşkar edib. Hesabat həmçinin İslandiyanın baş naziri Sigmundur Gunnlaugsson-un öz ölkəsinin borcu silinmiş banklarında bəyan edilməmiş maraqlarının olduğunu göstərib. Mossack Fonseca firması pul sahiblərinin hesablardan pul çıxararkən məxfiliyinin saxlanması məqsədilə müştərilərinə guya 1, 8 milyon dolları olan qondarma şəxslər də verib. Mossack Fonseca deyir ki, o qeydiyyata aldığı şirkətlərin vergidən yayınma, çirkli pulların yuyulması, terrorun maliyyələşdirilməsi və ya başqa qanunsuz fəaliyyət məqsədilə istifadə edilmədiyinə əmin olmaq üçün daim beynəlxalq protokollara əməl edir. Şirkət bildirir ki, onun davranışı son dərəcə ölçülü-biçilidir və onun xidmətlərindən hər hansı sui-istifadəyə görə məyusluq duyur. “40 il ərizndə Mossack Fonseca bizim ölkəmizdə və əməliyytalarımız olan başqa yurisdisksiyalarda qüsursuz fəaliyyət göstərib. Firmamız heç bir vaxt heç bir cinayətkar qanun pozuntusu ilə bağlı ittiham və ya mühakimə edilməyib “Biz şübhəli fəaliyyət və ya qanun pozuntusu aşkar etdikdə, dərhal hakimiyyət orqanlarına məruzə edirik. Eynilə əgər hakimiyyət orqanları bizə mümkün qanun pozuntusu dəlilləri ilə müraciət edirsə, biz onlarla tam əməkdaşlıq edirik”. Mossack Fonseca bildirir ki, ofşor şirkətləri dünya boyunca mövcuddur və onlardan müxtəlif legitim məqsədlər üçün istifadə edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140620_ukraine_poroshenko_peace_plan", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/06/140620_poroshenko_peace_plan", "doc1": "بوروشينكو طرح خطة السلام في الوقت الذي يتواصل فيه القتال في دونيتسك ويأتي هذا الإعلان بعد يوم واحد من إجرائه مكالمة تلفونية ثانية مع الرئيس الروسي فلاديمير بوتين. ويقول مراقبون إنهم لا يرون نية للانفصاليين المؤيدين لروسيا للالتزام بوقف إطلاق النار. وكان بوروشينكو قد طرح خطة من 14 بندا لإرساء السلام في بلده. وأوردت وسائل الإعلام في أوكرانيا تفاصيل خطة السلام. مواضيع قد تهمك نهاية وتشمل الخطة تعهدات بإلغاء مركزية السلطة، وتدعو إلى نزع السلاح فورا في شرق أوكرانيا حيث تخوض قوات الحكومة مواجهات ضد انفصاليين موالين لروسيا. وتقترح الخطة خلق منطقة عازلة بطول 10 كيلومترات على الحدود الروسية الأوكرانية وإجراء انتخابات برلمانية ومحلية مبكرة. في هذه الاثناء يستمر القتال العنيف بين الجيش الأوكراني والمسلحين الموالين لروسيا في دونيتسك شرقي البلاد. فقد قتل 12 جنديا وجرح 25 في أحداث عنف بالقرب من بلدة كراسني ليمان مساء الخميس، حسب تقارير وكالة أنباء إنترفاكس المستندة إلى بيانات مسؤولين عسكريين. وقالت القوات الحكومية إن 300 انفصالي قد قتلوا في القتال الدائر في المنطقة، لكن لم يجر التأكد من هذا الرقم من مصادر مستقلة، بينما التزم الطرفان بهدنة جزئية في لوهانسك، حيث تبادل الطرفان جثامين الضحايا.", "doc2": "Bundan əvvəl Prezident Poroşenko 14-maddəlik sülh planını açıqlayıb Bundan bir gün əvvəl cənab Poroşenko ilə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında bu həftə ikinci telefon danışığı keçirilib. Amma müxbirlər deyirlər ki, rusiyapərəst silahlıların atəşkəsə riayət etmək fikirləri yoxdur. Cümə günü Prezident Poroşenko Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığından sonra 14 maddəlik sülh planını açıqlayıb. Sülh planı Əsasən rusiyameylli qüvvələrlə hökümət qüvvələrinin döyüşdüyü şərqi Ukraynada güclərin dağıdılması və təcili silahsızlaşdırmağa yönələn planın detalları Ukrayna mediasında yayılıb. Həmçinin nəzərdə tutulur ki, Ukrayna-Rusiya sərhədinə 10 km-lik qoruyucu zona yaradılsın və erkən yerli və parlament seçkiləri keçirilsin. Cənab Poroşenko bundan əvvəl, hökümətin birtərəfli atəşkəs planları barədə niyyətini bəlli edib. Müxbirlər deyirlər ki, rusiyapərəst silahlıların atəşkəsə riayət etmək fikirləri yoxdur Həftənin əvvəlində o deyib ki, \"müxtəsər\" barışıq \"Rusiya muzdlularını\" Ukraynanı tərk etməyə sövq edəcək. Bu arada isə, Donetsk rayonunun Krasnı Liman kəndində rusiyameylli qüvvələrlə hökümət qoşunları arasında ağır döyüşlər gedir. NATO Rusiyanın Ukrayna sərhədinə qoşun topladığını açıqlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-44874350", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-39947502", "doc1": "وأدان ترامب في تغريدة على حسابه الرسمي في موقع تويتر \" الكارهين\" الذين لايريدون أن تكون علاقته مقبولة مع بوتين، قائلا إنهم يعانون من \"متلازمة إفشال ترامب\". وقال ترامب في تغريدته إن الأشخاص الذين \" أرادوا مشاهدة مباراة ملاكمة \" أثار غضبهم رؤية التفاهم بينه وبين بوتين. وأضاف ترامب \" يفضلون الذهاب إلى الحرب بدلا من رؤية هذا\". وفي وقت سابق أقر ترامب بأنه أساء الحديث خلال المؤتمر الصحفي مع بوتين، الذي بدا فيه أنه يدعم بوتين بدلا من وكالات الاستخبارات الأمريكية بشأن المزاعم بتدخل الروس في الانتخابات الأمريكية، الأمر الذي أثار غضبا في الأوساط السياسية الأمريكية على اختلاف مشاربها. كما أن ترامب أقر بما توصلت إليه أجهزة الاستخبارات الأمريكية بشأن تدخل روسيا في انتخابات 2016، مناقضا تصريحاته السابقة في قمته مع بوتين الاثنين. وقال ترامب بعد لقائه الرئيس الروسي إنه لا يرى أي مبرر لتدخل روسي في الانتخابات. وأثار هذا التصريح رد فعل غاضبا في أوساط الكونغرس وحتى لدى بعض مؤيدي ترامب. بيد أنه قال للصحفيين في تصريحه الأخير إنه يريد أن يوضح ما قاله في تصريحه السابق بأنه كان يقصد القول إنه لا يرى أي مبرر للتفكير بأن موسكو لم تتدخل. ووعد بالقيام بإجراءات لتأمين الانتخابات المستقبلية، مشددا على أن الدبلوماسية والعلاقة مع روسيا خير من العدوانية والنزاع معها. وقال ترامب إنه \"يثق تماما\" بالأجهزة الاستخبارية الأمريكية \"ويدعمها\"، وسيتخد \"فعلا قويا\" لتأمين سير الانتخابات الأمريكية. وقد سُئل ترامب في قمة هلسنكي الاثنين إن كان يصدّق أجهزته الاستخبارية أم الرئيس الروسي بشأن مزاعم التدخل في الانتخابات الرئاسية عام 2016. فأجاب \"الرئيس بوتين يقول إن روسيا لم تقم بذلك. وأنا لا أرى أي سبب لأن يفعلوا ذلك\". وشدد ترامب على القول إن التدخل لم يكن له أي تأثير في الانتخابات، التي تمكن فيها من هزيمة المرشحة الديمقراطية هيلاري كلينتون. ولكنه لم يرد على أسئلة الصحفيين عما إذا كان يدين الرئيس بوتين في هذه القضية. وكان قادة في الحزبين الجمهوري والديمقراطي عبروا عن صدمتهم إثر تصريحات ترامب في مؤتمره الصحفي مع بوتين، وما رأوه تشكيكا في دقة ما قالته الوكالات الاستخبارية الأمريكية، واتهامه الإدارات السابقة بأنها سبب في ضعف العلاقات الأمريكية - الروسية. وقال نيوت غينغريتش، أحد مؤيدي ترامب من الجمهوريين، \"إنه أكبر خطأ في رئاسته\" وطالب ترامب بتوضيح تعليقاته. رود روزنشتاين، نائب وزير العدل، قال إن المتهمين الروس استخدموا رسائل اختراق وبرمجيات خبيثة وقال بول رايان، رئيس مجلس النواب، في بيان شديد اللهجة إنه \"على ترامب أن يدرك بأن روسيا ليست حليفتنا\". وأضاف أنه \"لا يوجد أخلاقيا أوجه شبه بين الولايات المتحدة وروسيا، التي تبقى معادية لمثلنا وقيمنا الأساسية\". وقال السيناتور الجمهوري المخضرم جون ماكين منتقدا ترامب إن المؤتمر الصحفي الذي عقد في هلسنكي أحد \"أكثر العروض المشينة\" لرئيس أمريكي. وأضاف ماكين \"أنه الأداء الأسوأ لرئيس أمريكي\". وقد وجهت الاستخبارات الأمريكية أصابع الاتهام الجمعة لـ 12 من ضباط المخابرات الروسية بالتدخل في الانتخابات الرئاسية. وكانت الوكالات الاستخبارية الأمريكية خلصت عام 2016 إلى أن التدخل الروسي كان السبب في ترجيح كفة ترامب في الانتخابات مقابل هيلاري كلينتون، وذلك عن طريق هجمات إلكترونية وأخبار كاذبة على شبكات التواصل الاجتماعي. __________________________________________________ يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "ABŞ mediasının bildirdiyinə görə cənab Trump keçən həftə baş tutmuş görüş zamanı gizli məlumatları ötürüb, lakin Rusiya iddiaları rədd edir. Cənab Putin bildirib ki, ABŞ Congress-indən tələb gələrsə Rusiya hökuməti bu qeydləri çatdıra bilər. Eeyni zanda ABŞ mediası adı çəkilməyən mənbəyə istinadən iddia edir ki, prezident Trump Federal Təhlükəsizlik Bürosunun başçısı James Comey-dən prezidentin müşaviri Michael Flynn-in Rusiya ilə əlaqələrinə dair aparılan istintaqın dayandırılmasını xahiş edib. Ağ ev bu xəbərlərin həqiqətə uyğun olmadığını bildirir. New York Times qəzeti James Comey-nin bu barədə qeydlərini gördüyünü deyən iki nəfərə istinad edir. CNN də belə bir qeydlərin olması barədə anonim mənbəyə istinadən məlumat yayıb. Ağ Ev iddiaları təkzib edir \"Mən ümid edirəm ki, siz bu məsələni unuda bilərsiniz. O yaxşı oğlandır\", - guya Comey Trump-ın xahişi barədə öz qeydlərində yazıb. Cənab Comey isə onun xahişinə cavab verməyib, əvəzində deyib: \"Razıyam ki, yaxşı oğlandır\". New York Times-ın yazdığına görə, Flynn-in istefasından sonra prezidentlə görüşən Comey görüşdən dərhal sonra qeydlər aparıb. Ağ ev Trump-ın istintaqa təsir etmək cəhdlərini təkzib edib. \"Prezident dəfələrlə general Flynn-in ölkəyə xidmət göstərən və ölkəni müdafiə edən layiqli insan olduğunu vurğulayıb. Trump heç vaxt James Comey-dən və ya başqa birisindən, Flynn-in işi daxil olmaqla hansısa istintaqın dayandırılmasını istəməyib \", - deyə Ağ Evin açıqlamasında bildirilir. Trump James Comey-ni mayın 10-da işdən azad edib. ABŞ prezidenti qərarını Comey-in bu vəzifəyə artıq uyğun gəlməməsi ilə izah edib. Pezidentin qərarını tənqid edən müxalifət onu Trump-ın seçki kampaniyasında Rusiya ilə əlaqəsini araşdıran istintaqa təsir göstərməyə cəhddə ittiham edib. Michael Flynn təhlükəsizlik müşaviri vəzifəsindən bu ilin fevralında istefa verib. O, postunu ABŞ rəhbərliyindən Rusiya səfiri Sergey Kislyakla görüşü gizlətdiyinə görə tərk edib. Görüş zamanı Rusiyaya qarşı sanksiyalar müzakirə olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/02/160207_security_council_condemns_north_korea_missile_launch", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39933449", "doc1": "وعقب اجتماع طارئ في نيويورك، أعلن المجلس أنه سيتبنى قريبا قرارا يفرض عقوبات على كوريا الشمالية ردا على إطلاق الصاروخ. وفي وقت سابق، أعلنت بيونغيانغ أنها أطلق الصاروخ لوضع قمر صناعي في مداره، لكن منتقدين يرون أن الهدف الحقيقي هو اختبار صاروخ باليستي. ويأتي إطلاق الصاروخ اليوم بعد أسابيع من إجراء كوريا الشمالية رابع اختباراتها النووية. ويُمثّل إطلاق الصاروخ والتجربة النووية انتهاكا لقرارات الأمم المتحدة. مواضيع قد تهمك نهاية وبعد الاجتماع الذي جرى خلف أبواب مغلقة، قال رافائيل راميرز مبعوث فنزويلا إلى الأمم المتحدة والرئيس الحالي للمجلس \"أعضاء مجلس الأمن يدينون هذا الإطلاق بشدة\". ووصف راميرز إطلاق الصاروخ بأنه \"انتهاك خطير لقرار الأمم المتحدة\". من جهتها، قالت سفيرة الولايات المتحدة لدى الأمم المتحدة سامنثا باور إن واشنطن سوف \"تضمن أن يفرض مجلس الأمن تبعات جادة\" على بيونغيانغ. وشددت باور على أن الأمر لن يمر دون تبعات، مضيفة \"سنتوصل إلى أمر قاس\". وأدلى المبعوث الياباني موتوهيد يوشيكاوا بتصريحات مماثلة، قائلا إن من الضروري تشديد العقوبات على كوريا الشمالية. وقال يوشيكاوا \"العقوبات القائمة لم تمنع كوريا الشمالية من تطوير أسلحة نووية\". وقد عُقد اجتماع مجلس الأمن بطلب من الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية واليابان. وأفاد بيان رسمي في كوريا الشمالية بأن الصاروخ وضع القمر الصناعي كوانغميونغسونغ-4 بنجاح في مداره خلال عشر دقائق من إطلاقه من مركز سوهاي الفضائي بمقاطعة بيونغان الشمالية. وقالت مذيعة في التلفزيون الرسمي إن إطلاق الصاروخ يأتي في إطار برنامج الفضاء السلمي لكوريا الشمالية، مضيفة أن زعيم البلد كيم جونغ اون أصدر أمر الإطلاق، وأن المزيد من الصواريخ ستُطلق في المستقبل. ودعا جهاز المخابرات في كوريا الجنوبية النواب إلى التعامل مع إطلاق الصواريخ باعتباره اختبارا على صاروخ باليستي. وتبلغ الحمولة المفترضة للصاروخ 200 كجم، وهو ضعف حجم الصاروخ الذي أطلقته كوريا الشمالية في عام 2012، لكنه أقل بكثير من الحمولة التقليدية للقمر الصناعي والتي تتراوح بين 800 و1500 كجم. وأشارت تقارير إلى أن النواب أُبلغوا بأن كوريا الشمالية لديها التكنولوجيا لإنتاج صواريخ باليستية عابرة للقارات وأنها تستعد لإجراء اختبار نووي خامس. وفي عام 2012، أطلقت كوريا الشمالية صاروخا لوضع ما قالت إنه قمر صناعي للاتصالات في المدار. لكن خبراء يقولون إنه لم يتم رصد أي إشارات من القمر الصناعي. وتحظر قرارات مجلس الأمن على كوريا الشمالية إجراء أي اختبارات نووية أو على صواريخ باليستية. ودأبت كوريا الشمالية على القول إن برنامج الفضاء الخاص بها مُكرّس بالكامل لأغراض علمية. لكن الو��ايات المتحدة وكوريا الجنوبية وحتى الصين تقول إن الهدف من إطلاق الصواريخ هو تطوير صواريخ باليستية عابرة للقارات.", "doc2": "Şimali Koreya raket buraxılan zaman onunl iri nüvə başlığını daşıma qabiliyyətinin də sınaqdan keçirildiyini bildirib Mayın 14-də Şimali Koreya Demokratik Respublikası \"Xvason-12\" raketini buraxıb. Bu barədə Şimali Koreyanın rəsmi KMTA (Koreya Mərkəzi Teleqraf Agentliyi) agentliyi məlumat yayıb. Məlumata görə, bu yeni tipli ballistik raketlər olub. Məlumatda həmçinin \"Xvason-12\" raketinin iri nüvə başlığını daşıma qabiliyyətinin də sınaqdan keçirildiyi qeyd olunub. 787 km uçan raket 2111 km hündürlüyü qət edib. SNN telekanalının adı çəkilməyən mənbəyə istinadən verdiyi məlumata görə, raket Vladivostokdan 100 km aralıda yerə düşüb. Rusiya Müdafiə Nazirliyi raketin ölkə sərhəddindən 500 km aralıdan ucduğunu iddia edib. Cənubi Koreya hərbçiləri hələlik Şimali Koreya tərəfindən verilən məlumatların düzgünlüyü təsdiqləyə bilməyiblər. Lakin ehtimallara görə, Şimali Koreyanın buraxdığı raketlər həqiqətən atmosferi tərk edə bilər və ona geri qayıda bilər. Bu qitələrarası ballistik raketlər üçün çox vacib xüsusiyyətdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/10/151010_iran_syria_analysis", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/10/151010_russia_syria_bombing", "doc1": "يعتبر خامنئي أمريكا عدوا أبديا لبلاده وقال خامنئي أمام قادة الحرس الثوري الإيراني: \"الحوار مع الولايات المتحدة لن يجلب لنا أية فوائد، بل على العكس سيكون ضارا للغاية\". وربما لم يكن الأمر محض صدفة، أن يوجه خامنئي كلامه لقادة الحرس الثوري، وهو المنظمة ذاتها التي يعتقد أنها تلعب دورا رئيسيا، في التخطيط ودعم التدخل الروسي في سوريا. وبالنسبة للشباب الإيرانيين، الذين رحبوا بالاتفاق النووي مع الولايات المتحدة والدول الغربية، والذين يتطلعون إلى انفتاح بلدهم على الغرب، كان خطاب خامنئي محبطا. ولكنهم في ضوء تحركات الرئيس الروسي فلاديمير بوتين الأخيرة، فقد بدا الأمر ليس مفاجئا إلى حد كبير بالنسبة لهم. مواضيع قد تهمك نهاية فتدخل روسيا في الحرب الدائرة في سوريا يعد دفعة قوية للتدخل الإيراني هناك، كما يعطي مزيدا من الثقل، لوضع إيران كقوة رئيسية في الشرق الأوسط. وخلال الخمسة عشر شهرا الأخيرة، ظهر الجنرال قاسم سليماني القائد البارز بالحرس الثوري الإيراني مرات عديدة، فيما بدا أنه رحلات مكوكية بين كل من دمشق وبغداد وطهران. وقد ثبت الآن أنه يلعب دورا رئيسيا، في التخطيط ودعم المليشيات الشيعية، التي تقاتل في العراق. وتعتبر استعادة السيطرة على تكريت، بعد عام من سيطرة تنظيم الدولة الإسلامية عليها، مثالا ناجحا للتعاون العسكري، بين الحرس الثوري الإيراني والميلشيات الشيعية والجيش العراقي. وفي سوريا أيضا، يبدو أن الدعم الإيراني للجيش النظامي والميليشيات الداعمة له، بما في ذلك حزب الله اللبناني حليف إيران، لم يعد سرا. وتنقل وسائل الإعلام الإيرانية بانتظام أخبارا، عن جنائز قادة من الحرس الثوري، قتلوا في سوريا أو العراق. كما تضمنت موجة هجرة اللاجئين، التي حدثت في الصيف، إلى أوربا الكثير من الشباب الأفغان من طائفة الهزارة الشيعية، الذين تحدثوا إلى خدمة بي بي سي الفارسية، عن كيفية تجنيدهم من جانب إيران في ألوية شيعية خاصة، وإرسالهم إلى جبهات القتال في سوريا. ودعمت رواياتهم مصداقية قصص كثيرة، تم تداولها وتصويرها على مواقع التواصل الاجتماعي، خلال العام الجاري. وفي يوليو/ تموز الماضي، عاد الجنرال سليماني للظهور في روسيا حيث أفادت تقارير، أنه كان يعد الخطط التي قادت إلى التدخل الروسي في سوريا، الذي بدأ الأسبوع الماضي. الجنرال قاسم سليماني قائد فيلق الق��س في الحرس الثوري الإيراني قاسم سليماني ولد في 11 مارس/ آذار عام 1957. يتولى منذ عام 1998 قيادة فيلق القدس، الذي يمثل قوات النخبة في الحرس الثوري، ويتبع مباشرة المرشد الأعلى للجمهورية الإيرانية، أية الله علي خامنئي. وأدار سليماني، منذ بداية حياته، عمليات سرية بالخارج لتحقيق المجد لنفسه داخل إيران. وساعد منذ عام 2012 في دعم الحكومة السورية، وهي حليف رئيسي لإيران، خلال الحرب الدائرة في سوريا. كما ساعد أيضا في قيادة قوات مشتركة، من الجيش العراقي والميلشيات الشيعية، التي حققت تقدما ضد قوات تنظيم الدولة. وزار سليماني موسكو في يوليو/ تموز الماضي، لمناقشة التدخل العسكري الروسي المحتمل في سوريا. الجنرال سليماني: نجم إيران الصاعد ولم يصدر تعليق رسمي من إيران حتى الآن، على العمليات العسكرية الروسية. لكن معظم وسائل الإعلام الإيرانية تتناول هذه العمليات بشكل إيجابي، وتؤكد على أنها تأتي كجزء من تحالف مشترك، بين روسيا وكل من إيران وسوريا والعراق، ضد تنظيم الدولة. ويعني التدخل الروسي أن إيران لم تعد الدولة الأجنبية الوحيدة، التي تتدخل عسكريا لدعم نظام بشار الأسد. ويمكن لإيران الآن أن تزعم أنها جزء من تحالف عسكري جديد، مع قوة عظمى سابقة. ومن وجهة النظر الإيرانية، فإن التدخل الروسي يفتح الباب لتحدي النظام العالمي، الذي تسيطر عليه الولايات المتحدة، وهو الأمر الذي طالما حلم به الساسة المتشددون في إيران لعقود طويلة. لكن هؤلاء ليسوا وحدهم من يحتفون بالتدخل الروسي. ويرى أحمد نقيب زادة، أستاذ العلاقات الدولية بجامعة طهران، هذا التدخل تطورا يلقى ترحيبا من الساسة المعتدلين أيضا. ويرى زداه أنه بالنسبة لهؤلاء المعتدلين، فإن قرار روسيا بدعم بشار الأسد وقصف كل المجموعات المسلحة المعارضة له يعني على الأرجح، أن كل الأطراف السورية ستضطر في النهاية إلى الجلوس إلى مائدة المفاوضات دون شروط مسبقة، للتوصل لحل سياسي للنزاع. وقال زادة لبي بي سي: \"إقناع الغرب بالتخلي عن المطالبة برحيل الأسد عن السلطة سيكون نصرا، للسياسة الخارجية الإيرانية، وسيسهل حينها تطبيع العلاقات بين إيران والغرب\". \"عدو أبدي\" يأمل الساسة المقربون من روحاني في تحقيق تقارب مع الولايات المتحدة ووفقا لزادة، فإن صناع السياسة الرئيسيين حول الرئيس الإيراني حسن روحاني يأملون أيضا، في أن تؤدي الحملة العسكرية الروسية إلى تقارب بين طهران وواشنطن. ويرى زادة أن هؤلاء يعتقدون أن واشنطن قد تتبنى سياسة أكثر تصالحية، وهذا سيعطي إيران الفرصة التي يتطلع إليها المعتدلون، لكسر العزلة الحالية. وبالنظر إلى تصريحات خامنئي الأخيرة، فإن التقارب مع الولايات المتحدة يبدو آخر شيئ قد يجول في عقله. وقال أكاديمي إيراني مقرب من الرئيس روحاني، طلب عدم الكشف عن هويته، لبي بي سي إن فكرة تطبيع العلاقات بين إيران وأمريكا شيئ يقلق خامنئي للغاية. وقال الأكاديمي: \"إنه يعتقد أن الأمريكيين ينتظرون وجود إيران بلا خامنئي، لكي يأخذونها تماما إلى معسكرهم\". وأية الله هو صاحب القرار الأخير في السياسة الخارحية لإيران، وقد أعلن صراحة أنه يرى الولايات المتحدة عدوا أبديا لبلاده. والمفارقة التي لاحظها كثير من المراقبين، داخل إيران وخارجها، أنه في سبيل مواجهة عدو قديم، وهو أمريكا، وإنقاذ الحليف السوري فإن خامنئي اتجه إلى روسيا، وهي دولة تمتلك تاريخا حافلا بالمصائب مع إيران. وخلال الأشهر ا��مقبلة، سيراقب الإيرانيون ليعرفوا هل ستؤتي مغامرة خامنئي ثمارها، أم أن التدخل الروسي في الحرب سيستدرج إيران وحلفائها أكثر إلى المستنقع السوري.", "doc2": "İran mediası Rusiyanın Suriyaya müdaxiləsini belə görür “ABŞ-la danışmaq bizə heç bir xeyir verməyəcək – deyirdi ali rəhbər İnqilab Keşikçiləri Qvardiyasının qarşısında, - Əksinə son dərəcə ziyanlı olacaq”. Ola da bilər ki, ayətullahın Keşikçilərə müraciətinin vaxtı təsadüfi seçilməyib. Çünki İnqilab Keşikçiləri Rusiyanın Suriyaya müdaxiləsinin planlaşdırma və dəstəkləmə işində əsas rolu oynayıblar. Nüvə sazişindən ruhlanmış və artıq nəzərlərini ölkələrinin nəhayət Qərbə açılması perspektivinə yönəltmiş gənc iranlılar üçün ayətullahın qeydləri zərbə kimi səslənib. Lakin prezident Putinin son hərəkətlərinə diqqət yetirəndə, bu sözlər o qədər də təəccüblü səslənmir. Rusiyanın Suriyadakı münaqişəyə müdaxiləsi İranın Suriyaya qarışması üçün böyük təkan olub. Bu, həm də İranın Yaxın Şərqdə əsas qüvvə kimi mövqeyinə əlavə sanbal qatıb. Son 15 ayda İnqilab Keşikçilərinin qüdrətli komandanı Qasem Soleymani Dəməşq, Bağdad və Terhran arasında get-gəl missiyalarında gözə dəyib. İndi məlum olub ki, o İraqda İslam Dövləti (İD) adlanan təşkilatla döyüşən şiə silahlı qruplaşmalarının təşkili və dəstəyi ilə məşğul imiş. Bir illik işğaldan sonra Tikrit şəhərinin İD-dən geri alınması İran İnqilab Keşikçiləri ilə şiə silahlıları arasında birgə hərbi əməliyyatın uğurlu nümunəsinə çevrilib. Suriyada da İranın hökumət qoşunlarına və Tehranın müttəfiqi Hizbullah da daxil, silahlı qruplaşmalara dəstək verməsi artıq, necə deyərlər, hamının bildiyi sirrə çevrilib. İran mediası Suriyada və İraqda həlak olmuş İnqilab Keşikçiləri komandirlərinin dəfnlərindən müntəzəm reportajlar verir. Bu yay qaçqın və miqrant dalğasının Avropanı bürüdüyü bir vaxtda Əfqanıstandan olan bir çox gənc həzarələr İran tərəfindən şiə silahlı briqadalarına necə səfərbər edilərək Suriyanın cəbhə xəttinə göndərildikləri barədə BBC-nin Fars xidmətinə məlumat veriblər. Onların hekayətləri bu il sosial mediada yayılmış iddia və fotolarla təsdiq olunur. İyul ayında general Soleymani Rusiyada üzə çıxmışdı. Lakin bu xəbəri istər Moskva, istərsə də Tehran nə təkzib, nə də təsdiq edirdilər. İndi belə söhbətlər də var ki, Rusiyanın bu həftə baş vermis hücumlarının planı artıq onda cızılırmış. General-mayor Qasem Soleymaninin ruslarla danışıqlarda olduğu barədə xəbərlər var Qasem Soleymani: 11 mart, 1957-ci ildə doğulub 1988-ci ildən İran İnqilab Keşikçilərinin birbaşa ali rəhbər ayətullah Əli Xamneyinin tabeçiliyində olan seçmə Qüds korpusunun komandanıdır. O, ömrü boyu xaricdəki məxfi əməliyyatlara rəhbərlik etməklə İranda az qala məşhurluq statusu qazanıb. O, 2012-ci ildən bəri Suriya müharibəsində İranın müttəfiqi olan Suriya hökumətinin möhkəmləndirilməsində aparıcı rol oynayıb. General Soleymani, həmçinin İraqın hökumət qoşunları ilə şiə silahlılarının İslam Dövləti adlanan qruplaşmanın üzərinə birgə hücumunun komandanlığına yardım göstərib. Soleymani iyul ayında Moskvaya səfər edərək Rusiyanın Suriyaya mümkün hərbi müdaxiləsi barədə müzakirələrə qatılıb. Hələlik Tehrandan Rusyanın əməliyyatına dair rəsmi şərh olmayıb. Lakin bu barədə İran mediasının xəbərləməsi ümumən müsbətdir. Hərçənd bu barədə daha çox İslam Dövlətinə qarşı İran, İraq və Suriyanın birgə koalisya əməliyyatının bir hissəsi kimi söhbət açılır. Rusiyanın müdaxiləsi o deməkdir ki, İran artıq Bəşər əl-Əsəd hökumətinə dəstək üçün bu ölkənin işlərinə hərbi müdaxilə edən yeganə ölkə deyildir. İran prezidenti Ruhaninin daha çox ABŞ-la yaxın münasibətlərə tərəfdar olduğu düşünülür İndi İran iddia edə bilər ki, keçmiş dünya supergücü ilə yeni hərbi alyansın bir hissəsidir. İranın nəzərində Rusiyanın müdaxiləsi ABŞ-ın dünya hegemonluğuna meydan oxumaq imkanı açır. Bu, onilliklərdir ki, İran mühafizəkarlarının xəyallarında yaşayan bir imkandır. Lakin Rusiyanın müdaxiləsini bayram edən heç də təkcə mühafizəkarlar deyil. Tehran Universitetindən beynəlxalq münasibətlər üzrə professor Əhməd Nəqibzadənin fikrincə, bu, hadisələrin mötədilləri də qane edən gedişatıdır. Onlar düşünürlər ki, Ruysiyanın Bəşər Əsədi dəstəkləyərək ona qarşı çıxan bütün qruplaşmalara hücum etməsi sonunda bütün tərəfləri məsələnin siyasi həlli üçün qeyd-şərtsiz olaraq danışqılar masası arxasına gətirəcək. “Bu zaman Qərbin Bəşər əl-Əsədin devrilməsi tələbindən əl çəkməsinə nail olunması İran xarici siyasətinin böyük qələbəsi olar, nəticədə İran və Qərb arasında münasibətlərin normallaşmasına kömək edərdi” – deyib politoloq BBC-yə. “Əbədi düşmən” Cənab Nəqibzadənin fikrincə, İran prezidenti Ruhaninin ətrafındakı müşavirlər düşünürlər ki, Rusiyanın apardığı kampaniya ABŞ və İranı yaxınlaşdıra bilər. Onlar zənn edirlər ki, ABŞ hər şeyi Rusiyanın öhdəsinə buraxmamaq üçün İrana münasibətdə daha barışdırıcı mövqe tuta bilər. Nəqibzadənin fikrincə, bu, İranın hazırkı təcridolunmadan çıxması üçün mötədillərin gözlədiyi imkanı verə bilər. Lakin ayətullah Xamneyinin son qeydlərinə fikir verilərsə, bu nəticəyə gəlmək olar ki, ABŞ-la yaxınlaşma onun çox da ürəyindən keçmir. Prezident Ruhaniyə yaxın alimlərdən biri BBC-yə adı çəkilmədən bildirib ki, İranla ABŞ arasında bağların normallaşması ayətullahı çox narahat edən məsələdir. İranın ali rəhbəri ABŞ-la münasibətlərin normallaşmasına o qədər də bel bağlamır \"Onun qənaətinə görə, amerikalılar “İranın Xamneyisiz qalmasını” gözləyirlər ki, ölkəni tamamilə öz düşərgələrinə çəkə bilsinlər” – deyir alim. Ayətullah İranın xarici siyasətində əsas qərar verən şəxsdir və o, aydın şəkildə bildirib ki, ABŞ-ı əbədi düşmən kimi görür. Lakin ölkənin daxilində və xaricindəki müşahidəçilər diqqəti belə bir kinayəli vəziyəttə çəkirlər ki, cənab Xamneyi ABŞ-ın simasında, bir köhnə düşmənin öhdəsindən gəlmək və Suriyadakı müttəfiqini xilas etmək üçün, İranla daha uzun düşmənçilik tarixinə malik olan Rusiyaya üz tutub. Qarşıdan gələn aylarda iranlılar ayətullahın bu oyununun baş tutub-tutmayacağını gözləyəcəklər. Ola da bilsin ki, Putinin meydana girişi İranı və onun müttəfiqlərini daha dərin Suriya bataqlığına çəkəcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-38871492", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-53013450", "doc1": "مشروع طائرة إف-35 يعد أكثر برامج تسليح الجيش الأمريكي كلفة، إذ تبلع قيمته 400 مليار دولار وقالت الوزارة إن الاتفاق خفّض سعر المقاتلة الواحدة القادرة على التخفي من الرادار لأقل من 100 مليون دولار للمرة الأولى. وتقول الوزارة إنها ستوفر نحو 728 مليون دولار مقارنة بصفقة التوريد الأخيرة. وكان الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، قد عارض علنا كلفة برنامج المقاتلة إف-35. وفي ديسمبر/ كانون الأول، وصف ترامب في تعليق له عبر موقع تويتر للتواصل الاجتماعي تكاليف المشروع بأنها \"خارجة عن السيطرة\". ومع ذلك، قال محللون في شؤون الدفاع إن مثل هذا التقليص في سعر المقاتلة، الذي أعلنه ترامب في نهاية يناير/ كانون الثاني، جاء متسقا مع ما أشارت إليه شركة لوكهيد مارتن ومسؤولو وزارة الدفاع الأمريكية على مدار أشهر. وقالت لوكهيد مارتن \"تدخل الرئيس ترامب شخصيا في برنامج المقاتلة إف-35 سرّع من وتيرة المفاوضات وحدد بؤرة تركيزنا نحو خفض السعر\". ويعد مشروع طائرة إف-35 أكثر برامج تسليح الجيش الأمريكي كلفة، إذ تبلع قيمته 400 مليار دولار. لكن سعر الطائرة الواحدة يتراجع باستمرار كلما زاد الإنتاج. وسيشتري الجيش الأمريكي 55 طائرة إف-35 بينما ستُباع 35 طائرة إلى دول أخرى.", "doc2": "Komitə əlavə olaraq, Lockheed Martin tərəfindən istehsal edilərək Türkiyəyə satılan, lakin təhvil verilməyən altı təyyarənin də uyğunlaşdırılaraq ABŞ-ın Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən istifadəsinə icazə verib. Bu qərarlar Senatın Silahlı Qüvvələrin işi üzrə Komitəsində ABŞ-ın 2021-ci il üçün Mİlli Müdafiə büdcəsinin müzakirədə olan qanun layihəsinə daxil edilib. Layihənin qüvvəyə minməsi üçün proses davam edir. Döyüş təyyarələri Ankaranın Rusiyadan S-400 hava hucumundan müdafiə sistemi satın almasına görə yaranan anlaşılmazlığa görə Türkiyəyə təhvil verilməyib. ABŞ və NATO S-400-ün NATO sistemlərinə uyğun olmadığını və göstərdi, buna görə də bu ölkə layihə ortağı olduğu F-35 yeni nəsil döyüş təyyarələrinin istehsalından uzaqlaşdırılıb. Fransadan yerli aviasiya sənayesinin xilasına 15 milyard avro dəstək Hava yolu sənayesi koronavirus pandemiyasına görə yaranmış b��hrandan təsirlənənlərdən biri olub. Aviaşirkətlər nəqliyyatın hərəkətin kəskin azaldıb və təyyarə almaqdan imtina edib. Bəs, müxtəlif ölkələrin səlahiyyətliləri sənayenin böhrandan çıxmasına necə kömək edir? Fransa bu həftə aerokosmik sənayesinin 15 milyard avro dəyərindəki xilas planını ortaya qoydu. Bu planın məqsədi Airbus təyyarəsi istehsalçısına və milli Fransa Air France şirkətinə dəstək olmaqdır. Plana əvvəllər Air France-dan yeddi milyard avro yardım daxil edilmişdi. Aviaşirkətin donanması koronavirus pandemiyası səbəbindən \"yerdən qalxa bilməyib\", onun ortağı KLM isə Hollandiya dövlətinin dəstəyini alıb. Qlobal aviasiya sənayesi hava səyahətlərinin azalması səbəbindən böyük itkilər yaşayır ki, bu da yeni təyyarələrə sifariş sayının azalmasında özünü göstərir. Bu sifarişlərin azalmasının təsirləri xırda detal istehsalçılarına da təsirsiz ötüşməyib. ABŞ hakimiyyəti Boeing korporasiyalarına kömək edirmi? Boeing pandemiyadan əvvəl ağır böhran içində idi - 2018 və 2019-cu illərdə son modifikasiya edilmiş 737 MAX tipli iki təyyarənin qəzaya uğramasından sonra bort proqramında səhvlər aşkar edildi. Hələ nəhayət dayandırılmamış istintaq zamanı bu təyyarələrin bütün dünya donanması zorla uçuşdan çıxarıldı. 2020-ci ilin əvvəllərində Boeing bu təyyarələrin istehsalını dayandırdı, lakin may ayında şirkət yenidən işə başladı. Bu, şirkəti komponentlərlə təmin edən daha kiçik Boeing ortaq şirkətlərinə dəstək üçün zəruri bir tədbir oldu. Max 737 təyyarələri isə hələ də səmaya qalxa bilməyib. Koronavirusun yayılması səbəbiylə hava yolu sənayesinə pandemiyaya görə tətbiq edilən məhdudiyyətlər korporasiya üçün yeni zərbə olub. Nəticədə Boeing ABŞ səlahiyyətlilərindən kömək istəyib və dövlətdən milyardlarla kredit alacağını gözləyir. Məsələn, mart ayında korporasiya səlahiyyətliləri özlərinə nə qədərinin çatacağını göstərmədən bütün təyyarə sənayesi üçün 60 milyard dollar ayırmağa çağırmışdı. Rusiyada isə aviaşirkətlər maaşları ödəmək və donanmanın saxlanması üçün hökumətdən subsidiya alır. İyunun 3-nə olan məlumata görə, 18 aviaşirkət indiyədək ümumilikdə 9.454 milyard rubl (təxminən 137.221 milyon dollar) məbləğində subsidiya alıb, digər 13 şirkət isə yaxın gələcəkdə 238 milyon (3.4 milyon dollar) ala bilər. Aviaşirkətlərə subsidiyalar ən çox Rusiya təyyarələrini almaq vədinə əsasən verilir. Dövlət təyyarə sənayesinə dəstək həm bu sahəyə birbaşa investisiya, həm də satınalmaların stimullaşdırılmasıdır. Xanəndə Teymur Mustafayev koronavirusdan vəfat edib Xalq artisti Teymur Mustafayev 82 yaşında koronavirusdan vəfat edib. Tibbi Ərazi Bölmələri İdarəetmə Birliyin məlumatına görə, xanəndə yerli klinikalardan birinə gətirilib, ona ikitərəfli COVID-19 pnevmoniyası diaqnozu qiyulub. Şəkərli diabet olan Teymur Mustafayevdə kəskin tənəffüs çatışmazlığı, ağciyər-ürək çatışmazlığı müşahidə olunub. O, reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilsə də, iyunun 11-də orada vəfat edib. Azərbaycan Dünya FİFA reytinqində 114-cu yerdədir Dünya futbolunu idarə edən FİFA milli komandaların reytinqini dərc edib. Burada Azərbaycan yığmasının əvvəlki redaksiya ilə müqayisədə yeri dəyişməz qalır. 1177 xal toplayan Azərbaycan 114-ci yerdə qərarlaşıb. Cədvəlin ilk sətirini Belçika zəbt edib, Braziliya üçüncü yerdədir. Ondan sonra İngiltərə millisi gəlir. Türkiyə 29, Rusiya 38, Gürcüstan 91 və Ermənistan 102-ci pilləni tutur. Dünya reytinqinin tərtibində xalların sayı, rəqiblərin gücü və matçların əhəmiyyəti kimi amillər nəzərə alınır. Reytinq, milli komandanın nisbi gücünü və inkişaf dinamikasını qiymətləndirməyə imkan verir. Rusiyada Covid-19-la bağlı ölümlərin ümumi sayı 6532-ə çatıb Rusiyada Covid-19: ölümlə bağlı vəziyyəti \"başa düşmək çətindir\" Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) səhiyyə sahəsində fövqəladə vəziyyətlər üzrə proqramın rəhbəri deyib ki, Rusiya səhiyyə sisteminin digər Avropa ölkələrinə bənzərliyi və əhalinin sayını nəzərə alaraq, ölüm səviyyəsinin aşağı olması ilə bağlı vəziyyəti \"anlamaq çətindir\". \"Əlbəttə ki, ölümlərin sayının təsdiqlənmiş halların sayına nisbətdə çox az olması qeyri-adi haldır,\" - Mike Ryan bildirib. Rəsminin qeyd etdiyi kimi, koronavirusa görə ölüm səviyyəsinin aşağı olması testlərin geniş əhatəsilə izah edilə bilər, lakin Rusiya hakimiyyəti ölümlərin hesablanması üçün hansı metodologiyadan istifadə etdiyini göstərməlidir. ÜST-ün bəyanatına cavab verən Rusiya bildirib ki, ölüm səviyyəsinin aşağı olması statistik manipulyasiya deyil, daha təkmil səhiyyə sistemiylə bağlıdır. Rusiyada koronavirusla bağlı 6532 ölüm halı qeydə alınıb, hadisələrinin ümumi sayı 500 mini keçib. Rusiyada COVID-19-dan \"ilk dəfə qanuni oğru” ölüb 70 yaşlı Saçino Qeqeçkorinin Sankt-Peterburq şəhərinin xəstəxanasında vəfat etdiyi bildirilir. Primecrime.ru agentliyinə istinadən Rusiya mətbuatında yayılan xəbərlərə əsasən, Qeqeçkori geniş ictimaiyyətə yaxşı tanış olmasa da, kriminal aləmdə böyük nüfuza sahib \"avtoritet sayılıb\". Onun Sankt-Peterburq şəhərində fəaliyyət göstərdiyi qeyd olunur. Harry Potter-in müəllifi translar haqqında tvitinə cavab verib Joanne Rowling son günlər cəlb olunduğu qalmaqala münasibət bildirib Yazıçı Joanne Rowling ötən həftə sonu Twitter-də paylaşdığı mesajında demişdi: \"Cinsiyyət həqiqi bir şey deyilsə, eyni cinsdən olanların bir-birinə cazibəsi də yoxdur deməkdir. Əgər cinsiyyət həqiqi bir şey deyilsə, qadınların yaşamaq reallığının üstündən xətt çəkilçiş olur. Mən trans insanları tanıyıram və sevirəm, amma cinsiyyət konseptinin üstündən xətt çəkmək, çoxlarının öz həyatını müzakirə etməsi imkanlarının da üstündən xətt çəkir\" Bu onun anti-trans olmasına dair iddialara gətirib çıxarıb. Bu hətə isə o, keçmişdə məişət zorakılığına və cinsi təcavüzə məruz qaldığını etiraf edib. Joanne Rowling öz vebsaytında yayımlanan geniş açıqlamada son günlər cəlb olunduğu qalmaqala münasibət bildirib. Yazıçını transfobiada ittiham edənlər deyir ki, o transgender qadının qadın olduğunu və transgender kişinin kişi olduğunu qəbul edə bilmir. Onun müəllifi olduğu, onlarla dildə dərc olunmuş Harry Potter romanları bir çox ölkədə bestseller - ən yaxşı satılan bədii əsər adını qazanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41222995", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41225666", "doc1": "لن يؤدي التصويت المتوقع بـ\"نعم\" إلى إعلان تلقائي باستقلال الإقليم وقال بارزاني لبي بي سي إنه يرغب في التوصل لاتفاق مع حكومة بغداد، إذا ما اختار الأكراد التصويت بالانفصال عن العراق. ورفض رئيس الوزراء العراقي حيدر العبادي الاستفتاء المقرر، باعتباره غير دستوري. وحذر بارزاني أيضا من أن الأكراد سيحاربون أي مجموعة، تحاول تغيير \"الواقع\" في كركوك بالقوة. وتسيطر قوات البيشمركة الكردية على مدينة كركوك الغنية بالنفط، والتي يقطنها عدد كبير من العرب والتركمان، كما سيطرت على مناطق أخرى، وذلك خلال السنوات الثلاث الماضية في قتالها ضد تنظيم الدولة الإسلامية. وقالت قوى شيعية إنها لن تسمح بأن تكون كركوك جزءاً من دولة كردية مستقلة. ويعد الأكراد رابع أكبر مجموعة عرقية في الشرق الأوسط، لكن لم تكن لهم دولة قومية مستقلة من قبل. وفي العراق، حيث يشكل الأكراد ما بين 15 إلى 20 في المئة من السكان، الذين يقدر عددهم بنحو 37 مليون نسمة، واجه الأكراد قمعا وحشيا من الحكومات المتعاقبة على مدار عقود، وذلك قبل أن يحصل اقليم كردستان العراق على حكم ذاتي بحكم الأمر الواقع، عقب حرب الخليج الثانية عام 1991. وقبل نحو ثلاثة أشهر، اتفق مسؤولون في حكومة الإقليم وأحزاب سياسية كردية على عقد استفتاء غير ملزم على الاستقلال. رفض المجلس المحلي في كركوك، الذي يقوده الأكراد، مؤخرا دعوات من حكومة بغداد بإنزال العلم الكردي ومن المقرر إجراء التصويت في الخامس والعشرين من سبتمبر/ أيلول الجاري، في المحافظات الثلاثة التي تشكل الإقليم وهي دهوك وأربيل والسليمانية، وكذلك في \"مناطق كردستان الواقعة خارج إدارة الإقليم\"، بما في ذلك كركوك، مخمور، خانقين، وسنجار. وقال مسؤولون أكراد إن تصويتا متوقعا بـ\"نعم\" لن يؤدي إلى إعلان تلقائي بالاستقلال، لكنه بدلا من ذلك سيعزز من موقف الأكراد، في مفاوضات طويلة على الانفصال مع الحكومة المركزية في بغداد. وقال بارزاني لبي بي سي: \"هذه هي الخطوة الأولى، وهذه هي المرة الأولى في التاريخ التي يقرر فيها شعب كردستان مستقبلهم بحرية\". وأضاف: \"بعد ذلك سنبدأ في محادثات مع بغداد، للتوصل إلى اتفاق بشأن الحدود والمياه والنفط\"، وذلك قبل إصدار تحذير واضح إلى الحكومة المركزية، حيث قال: \"سنتخذ تلك الخطوات، لكن إذا لم يقبلوا بها، سيكون لنا شأن آخر\". ورفض رئيس الإقليم تحذيرات أمريكية وبريطانية، من أن السعي إلى الاستقلال يمثل خطرا كبيرا، حيث لا يزال العراق يخوض حربا ضد تنظيم الدولة الإسلامية. وأضاف: \"متى تمتعنا بأمن واستقرار في هذه المنطقة كي نخشى من فقدانه؟ ومتى كان العراق موحدا كي نخشى من تفتيت وحدته؟ هؤلاء الذين يزعمون ذلك يبحثون فقط عن مبررات لوقفنا عن مطلبنا\". وبطريقة مماثلة، رفض بارزاني الانتقادات لقرار إجراء الاستفتاء في كركوك. وقال: \"نحن لا نقول إن كركوك تنتمي للأكراد فقط.، كركوك يجب أن تكون رمزا للتعايش بين كل الأعراق، إذا ما صوت شعب كركوك بـ لا في هذا الاستفتاء، سنحترم إرادتهم، لكننا لا نقبل أن يمنعنا أي أحد من إجراء الاستفتاء في كركوك\". وحذر بارزاني أيضا من أنه \"إذا سعت أي جماعة إلى تغيير الواقع في كركوك باستخدام القوة، عليهم أن يتوقعوا أن كل كردي سيكون جاهزا للقتال للحيلولة دون ذلك\".", "doc2": "Kürdüstan prezidenti Məsud Barzani BBC-ə müsahibə verib. Kürdüstanın müstəqilliyinə dair referendum bu ayın sonunda keçirilməlidir. Məsud Barzani BBC-ə deyib ki, əgər kürdlər İraqdan ayrılmaq barədə qərar qəbul etsələr, o, mərkəzi hökümətlə sövdələşmə yolu ilə bu məsələni həll etmək istəyərdi. İraqın Baş naziri referendumu qeyri-konstitusiya hərəkəti kimi rədd edib. Barzani eləcədə xəbərdarlıq edib ki, kürdlər Kərkükdə \"reallığı\" dəyişmək istəyən istənilən qrupla döyüşməyə hazırdırlar. \"Referendumdan sonra Bağdadla danışıqlar başlayacaq - sərhəd, su və neftə dair razılıq əldə etmək üçün, - Barzani BBC-ə bildirib. - Biz bu addımları attacağıq, lakin onlar bunu qəbul etməsə, vəziyyət tamam başqa olacaq\". Neftlə zəngin olan Kərkük şəhərinə hazırda Kürd peşmergə qüvvələri nəzarət edir. Bu şəhərdə böyük ərəb və türkman icmaları yaşayırlar. Şiə silahlıları Kərkükün müstəqil Kürdüstanın bir hissəsinə çevrilməsinə imkan verməyəcəklərini bildiriblər. Kürdlər Yaxın Şərqdə sayca dördüncü ən böyük etnik qrup sayılır, lakin onların dövləti heç zaman olmayıb. Onlar 37 milyonluq İraqda əhalinin 15-20 faizini təşkil edirlər. Onilliklər ərzində onlar ərəblərin üstünlük etdiyi hökümətlər tərəfindən təqiblərə məruz qalıb. 1991-ci ilin Körfəz müharibəsindən sonra onlara muxtariyyət verilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140424_ukraine_russia_exercise", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140715_usa_russia_ukrain", "doc1": "القوات الاوكرانية تعلن قتل 5 من الانفصاليين في الشرق وإزالة عدد من نقاط التفتيش غير القانونية وقال بيان للخارجية الروسية إن موسكو تعول على قيام واشنطن بدورها في تهدئة الازمة بعدما طالبت روسيا قبل ذلك بعدم التصعيد ضد اوكرانيا. وطالب البيان واشنطن العمل بشكل فوري على وقف الحملة العسكرية التى تقوم بها القوات المسلحة الاوكرانية في شرق البلاد. ويأتي ذلك في الوقت الذي أعلن فيه وزير الدفاع الروسي سيرغي شويغو أن بلاده بدأت مناورة عسكرية على الحدود مع أوكرانيا ردا على العملية العسكرية التي بدأتها أوكرانيا بالتعاون مع الناتو شرقي البلاد. \"آلة الحرب\" ونقلت وكالة انترفاكس عن شويغو قوله \"اذ لم تتوقف آلة الحرب فقد يقودنا ذلك إلى أعداد هائلة من القتلى والجرحى\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف أن \"تدريبات حلف شمال الأطلسي المزمعة في بولندا ودول البلطيق لن تعزز الاستقرار في اوكرانيا\". ودعا ألكسندر تيرتشينوف القائم بأعمال رئيس أوكرانيا الحكومة الروسية إلى سحب قواتها من على الحدود مع بلاده ووقف التدخل في الشؤون الداخلية لأوكرانيا وإنهاء \"ابتزازها\". ووجه تيرتشينوف كلمة مقتضبة للأمة بعد إعلان روسيا بدء تدريبات عسكرية قرب الحدود ردا على التصعيد في أوكرانيا. في غضون ذلك، أعرب بان كي مون الأمين العام للأمم المتحدة عن قلقه من تطورات الاوضاع في أوكرانيا. وقال في بيان \"أشعر بقلق بالغ لأن الوضع قد يتطور بشكل سريع ويخرج عن السيطرة وهو ما ينذر بعواقب لا يمكن توقعها\". الشرق المضطرب نشطاء موالون لروسيا ينصبون حواجز أمنية في طرق سلوفيناسك كانت الداخلية الأوكرانية قد أعلنت أنها قتلت 5 مسلحين في مدينة سلافيانسك الخاضغة لـ \"سيطرة الانفصاليين\" في شرق البلاد. وقالت الوزارة في بيان إنها أزالت 3 نقاط تفتيش غير قانونية تديرها جماعات مسلحة في الجزء الشمالي الشرقي من المدينة خلال \"عملية لمكافحة الإرهاب\" بدعم من الجيش. وكان وزير الخارجية الروسي سيرغي لافروف حذر من ان بلاده سترد بحزم إذا تعرضت مصالحها في اوكرانيا للخطر. وقال لافروف \"لو تعرضت مصالحنا الشرعية في اوكرانيا لهجوم مباشر كما حدث في اوسيتيا الجنوبية على سبيل المثال فلا أرى سبيلا سوى الرد بكل حزم بما يتفق مع القانون الدولي\". و تثير تصريحات لافروف لقناة روسيا اليوم المخاوف من تكرار سيناريو الحرب الروسية ضد جورجيا. وكانت روسيا قد دخلت في حرب قصيرة مع جورجيا في صيف 2008 بعدما أرسلت تبليسي وحدات عسكرية إلى إقليم أوسيتيا الجنوبية لاستعادة السيطرة عليه من انفصاليين موالين لروسيا. واتهم لافاروف الولايات المتحدة بتدبير الأزمة في اوكرانيا مشيرا إلى الثورة ضد الرئيس الأوكراني السابق الموالي لبلاده فيكتور يانوكوفيتش. وتواجه الحكومة الاوكرانية في كييف تمردا مسلحا من موالين لروسيا يطالبون بالانفصال على غرار القرم. ويتهم الغرب وأوكرانيا الحكومة الروسية بإدارة التمرد المسلح في شرق البلاد وهو ما تنفيه موسكو. مسلحون العلم السوفيتي أمام أحد المباني الحكومية في دونتيسك وخلال الاسابيع الماضية سيطر المسلحون الانفصاليون على عشرات المباني الحكومية في إقليمي دونتيسك ولوهانسك شرق اوكرانيا وقاموا باختيار مسؤولين جدد على غرار ما تم في شبه جزيرة القرم. وانفصلت القرم عن أوكرانيا وانضمت لروسيا الاتحادية مطلع العام الجاري بعد استفتاء شعبي لم يعترف به الغرب. وطالبت الولايات المتحدة موسكو بالضغط على المسلحين الموالين لها بألقاء السلاح ومغادرة المباني الحكومية التى استولوا عليها والتخفيف من نبرتها في التعامل مع الازمة الاوكرانية وإلا ستواجه عقوبات اقتصادية أكبر. وقال لافروف إن بلاده لاحظت ان أوكرانيا بدأت في تعزيز ما تسميه بالحملة ضد الإرهاب في شرق البلاد بالتزامن مع زيارة نائب الرئيس الأمريكي جو بايدن. وتتهم الولايات المتحدة والغرب موسكو باستخدام قوات غير معلنة لدعم الانفصاليين شرقي أوكرانيا، حيث يسيطرون على مبان حكومية فيما لا يقل عن تسع مدن وبلدات. وتنفي روسيا أي تدخل لها هناك. القوات الامريكية وصلت إلى بولندا لاجراء تدريبات", "doc2": "Departamentdə əmindirlər ki, Rusiya \"daha müasir müdafiə vasitələri\" də daxil olmaqla öz qoşunlarını Ukrayna ilə sərhəddə tərəf çəkir. \"Biz hesab edirik ki Rusiya separatçıları ağır silahla, avadanlıq və pulla təmin etməyə davam edir və döyüşçülərə Ukrayna ilə sərhədi keçmək imkanı verir\", Amerikanın xarici siyasət qurumunun bəyanatında deyilir. \"Biz bundan əvvəl məhz bu rayonlardan tank və raket qurğuları ilə olduğu kimi bu silah-sursatın da əhəmiyyətli hissəsinin separatçılara ötürüləcəyindən narahatıq\", ABŞ DD-i iddia edir. Bu bəyanat Avropa İttifaqının sammiti öncəsi verilib. ABŞ bu sammitdə Rusiyaya qarşı koordinasiya olunmuş sanksiyaların ağırlaşdırılmasına nail olmaq niyyətindədir. ATƏT Ukraynanın şərqində silahlı münaqişə zonasında müşahidəçilərinin sayını atrırmaq niyyətindədir və Rusiya-Ukrayna sərhədlərində pilotsuz təyyarə vasitəsilə monitorinq keçirə bilər, Almaniyanın Xarici işlər Nazirliyi bildirir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38460396", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-38458962", "doc1": "بالفيديو: بوتين يعلن وقف إطلاق النار في كامل سوريا وفي كلمة له خلال اجتماع مع وزيريه للدفاع، سيرغي شويغو، والخارجية، سيرغي لافروف، قال بوتين إنه جرى توقيع ثلاث وثائق تمهد الطريق لحل الأزمة السورية. وقال بوتين إن الوثائق تضمنت اتفاق وقف إطلاق النار بين الحكومة السورية والمعارضة وإجراءات لمراقبة الاتفاق وبيانا بشأن الاستعداد لبدء محادثات السلام لحل الأزمة السورية. وأضاف الرئيس الروسي أن الاتفاقات التي تم التوصل إليها \"هشة وتحتاج لعناية خاصة وتعاون\"، وأن روسيا وافقت على الحد من انتشارها العسكري في سوريا. من جانبه، قال وزير الخارجية الروسي، سيرغي لافروف، إن وزارته بدأت الاستعدادات لاجتماع لحل الأزمة السورية في أستانة، عاصمة قازاخستان. وأعلنت الرئاسة التركية أن الرئيسين بوتين وأردوغان تناولا خلال مكالمة هاتفية اليوم موضوع وقف إطلاق النار والتحضيرات لاجتماع أستانة المزمع عقده قريبا. وفي مؤتمر صحفي في أنقرة، قال الرئيس التركي، رجب طيب أردوغان، إن الاتفاق يشكل \"فرصة تاريخية يجب عدم إضاعتها\". من جانبه، اعتبر وزير الخارجية السوري، وليد المعلم، اتفاق وقف إطلاق النار \"فرصة حقيقية\" لتسوية سياسية. وأضاف المعلم في مقابلة مع التلفزيون السوري الرسمي أن على \"من يرغب فعلا بإنهاء الأزمة وتلبية تطلعات الشعب السوري أن يذهب إلى أستانة من أجل التوصل إلى حل\". استثناءات الاتفاق وأكد الجيش النظامي السوري أنه سيوقف كل عملياته العسكرية ابتداء من منتصف الليلة القادمة (العاشرة ليلا بتوقيت غرينتش). وقال بيان الجيش السوري إن الاتفاق يستثني تنظيم الدولة الإسلامية وجبهة فتح الشام، التي كانت تعرف باسم جبهة النصرة، وكل الجماعات المرتبطة بهما. وأكدت الرئاسة التركية أن اتفاق وقف إطلاق النار في سوريا لا يشمل المجموعات المدرجة في قوائم المنظمات الإرهابية لدى مجلس الأمن الدولي. وأضاف المتحدث باسم الرئاسة التركية، إبراهيم كالين، أن الاتفاق يهدف إلى تعميم وقف إطلاق النار في حلب إلى سائر أرجاء سوريا، وإيصال المساعدات الإنسانية دون انقطاع، وإعادة إحياء جهود الحل السلمي للأزمة السورية. وخلال مؤتمر صحفي في أنقرة، قال الناطق باسم الجيش الحر، أسامة أبو زيد، أن الاتفاق يستثني أيضا وحدات حماية الشعب الكردية، وهو ما لم يؤكده أو ينفه أي من الأطراف الأخرى. أسامة أبو زيد، الناطق باسم الجيش السوري الحر، في مؤتمر صحفي في أنقرة يوم الخميس 29 ديسمبر/كانون الأول 2016 تأكيد المعارضة وأضاف أبو زيد أن الحكومة الروسية تفاوضت باعتبارها جهة ضامنة للنظام السوري، وتركيا تفاوضت بصفتها طرفا ضامنا للمعارضة. وأعرب الائتلاف السوري المعارض دعمه للاتفاق الذي تم التوصل اليه برعاية تركية روسية. وقال رئيس الدائرة الإعلامية في \"الائتلاف الوطني لقوى الثورة والمعارضة\" السوري، احمد رمضان، إنه يحث كافة الأطراف على التقيد به. وفي تغريدة على موقع تويتر، كتب المتحدث الرسمي باسم حركة أحرار الشام أن لديها \"تحفظات\" على الاتفاق وأنها لم توقع عليه. وكان وزير الخارجية التركي، مولود جاويش أوغلو، أعلن في وقت سابق أن تركيا وروسيا ستكونان الضامنان للسير الحسن للاتفاق. جبهة فتح الشام وبينما أكد روسيا استثناء جبهة فتح الشام، المسماة سابقا جبهة النصرة، من اتفاق وقف اطلاق النار، قال محمد الشامي، القيادي في الجيش السوري الحر إن خلافا لا يزال يدور في الكواليس حول إدماج جبهة فتح الشام من عدمه. وكشف الشامي، لوكالة الأنباء الألمانية (د.ب.أ)، أن النظام السوري طلب إدماج فتح الشام في اتفاق وقف إطلاق النار حتى يضمن حيادها ويتفرغ لمحاربة تنظيم الدولة الاسلامية، خصوصا في تدمر. ردود الفعل الدولية مبعوث الأمم المتحدة الخاص لسوريا، ستافان دي ميستورا، يرحب باتفاق وقف إطلاق النار الدي ترعاه روسيا وتركيا في أولى ردود الفعل الدولية، رحب مبعوث الأمم المتحدة الخاص لسوريا، ستافان دي ميستورا، بإعلان وقف إطلاق النار، وقال إنه يأمل أن يسهم الاتفاق في إنقاذ أرواح المدنيين وتسهيل وصول المساعدات الإنسانية ويمهد لمحادثات بناءة في أستانة. وقالت متحدثة باسم دي ميستورا في بيان إن هذه التطورات ينبغي أيضا \"أن تساهم في مفاوضات شاملة وبناءة بين السوريين تعقد تحت رعاية الأمم المتحدة في الثامن من فبراير/شباط 2017. ورحبت واشنطن أيضا بالاتفاق معتبرة إياه \"تطورا إيجابيا\". وأعرب المتحدث باسم الخارجية الأمريكية عن أمل بلاده أن ينفذ وقف إطلاق النار في سوريا بشكل كامل وأن تحترمه جميع الأطراف. وفي بيان نشرته الخارجية الإيرانية، رحب وزير الخارجية الايراني، محمد جواد ظريف، باتفاق وقف إطلاق النار في سوريا. جاء ذلك خلال مكالمة هاتفية لظريف مع نظيره الروسي، سيرغي لافروف، اليوم الخميس. كما رحبت الحكومة الأردنية بالاتفاق وباستعداد الأطراف المتنازعة لبدء مفاوضات السلام. جاء ذلك على لسان وزير الإعلام الأردني والناطق باسم الحكومة، محمد المومني، في بيان بثته الوكالة الرسمية للأنباء، بترا. ورحبت مصر أيضا بقرار وقف إطلاق النار. وأكد وزير الخارجية المصري، سامح شكري، على الأهمية البالغة لتطوير رؤية مشتركة للقوى الوطنية السورية للخروج من الازمة السياسية الراهنة في البلاد. جاءت هذه التصريحات لدى استقبال شكري اليوم أحمد الجربا، رئيس تيار الغد السوري والقيادي بمجموعة مؤتمر القاهرة للمعارضة السورية، حسب ما أعلنه أحمد أبوزيد، المتحدث الرسمي باسم وزارة الخارجية المصرية.", "doc2": "Vladimir Putin və Recep Tayyip Erdoğan Rusiya prezidentinin İstanbula səfəri ərəfəsində keçirilən mətbuat konfransı (10 oktyabr 2016) Vladimir Putin razılığın əldə edildiyini Rusiyanın xarici və müdafiə nazirləri ilə görüşdə açıqlayıb. Məlumata görə 30 dekabr gecəyarıdan etibarən Suriya ərazisində süküt rejimi qüvvəyə minməlidir. Bir gədər əvvəl, Türkiyə xarici işlər naziri Mevlüt Çavuşoğlu Türkiyə və Rusiyanın atəşkəs planına əsasən razılığın zəmanətçiləri olduqlarını deyib. Hər iki ölkə 5 ildən artıq davam edən Suriya münaqişəsində əks tərəfləri dəstəkləyir. Əvvəl ən-Nüsrə Cəbhəsi kimi tanınan Fəth əl-Şam Cəbhəsi və özünü İslam Dövləti adlandıran qruplaşma əldə edilən atəşkəs razılaşmasına daxil deyil. Lakin xəbərlərə görə Dəməşq şəhəri yaxlınlığında qiyamçı qüvvələrin nəzarəti altında olan Şərqi Qutada da atəşkəs rejimi tətbiq olunacaq. Bu ərazinin razılaşmaya daxil olub-olmayacağı son anlaradək naməlum qalırdı. Bu ayın əvvəli Moskva və Ankara Hələbə dair atəşkəs razılığı əldə ediblər. Nəticədə on minlərlə qiyamçı və dinc əhali hökumət qüvvələrinin mühasirəsi altında qalmış anklavlardan təxliyə edilib. İl ərzində BMT və ABŞ-ın Rusiya ilə əldə etdikləri atəşkəs razılaşmalrı qısa müddət ərzində pozulub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/media-39868762", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39869909", "doc1": "و قال البيت الأبيض في بيان له \"إن كومي لم يعد قادرا على قيادة الوكالة و تطبيق القانون بفاعلية.\" وتأتي هذه الإقالة \"المفاجئة\" بعد الكشف عن إعطاء كومي معلومات غير دقيقة للكونغرس بشأن رسائل البريد الإلكتروني الخاصة بوزيرة الخارجية الأمريكية السابقة هيلاري كلينتون الأسبوع الماضي. وكان كومي يقود تحقيقا للمكتب حول مزاعم بشأن العلاقة بين حملة ترامب الانتخابية وروسيا. و يرى محللون أن إقالته ستغذي المخاوف بشأن نزاهة التحقيق وستجدد الدعوات إلى إجراء تحقيق مستقل.", "doc2": "Donald Trump bu yaxınlarda James Comey-ni işinə görə tərifləyirdi Ağ Ev bildirir ki, James Comey Hillary Clinton-un şəxsi email-dən istifadəsinə dair aparılan təhqiqatın icrası ilə bağlı vəzifədən azad olunub. Lakin Demokrat partiyasının nümayəndələri deyir ki, FTB rəhbəri Trump seçki kampaniyasının Rusiya ilə əlaqələri barədə iddiaları araşdırdığına görə işdən çıxarılıb. Ötən həftə cənab Comey-in xanım Clintonun email-ləri barədə Konqresə qeyri-dəqiq məlumat verdiyi məlum olub. Çərşənbə axşamı günü Baş Prokurorun müavini Rod Rosenstein deyib ki, Comey-in ciddi səhvlərə yol verdiyini demək olar ki, hamı etiraf edir. Cənab Rosenstein deyib: Ört-basdır? Anthony Zurcher, BBC News, Washington Donald Trump və Ədliyyə Nazirliyinin yüksək rütbəli rəsmiləri, James Comey-in vəzifədən kənarlaşdırılmasını Hillary Clinton-un email-lərinə dair araşdırmanın bəsit keçirilməsilə izah edir. Onların işlətdiyi ifadələr hətta Clinton tərəfdarları arasında da dəstək qazana bilər. Lakin demokratlar Ağ Evin dediklərinə inanmırlar. Onlar Clinton barədə deyilənləri gözdən pərdə asmaq cəhdi kimi görürlər. Eynilə tələsik istefa Rusiya ilə Trump kampaniyasının əlaqələri barədə araşdırmaya təsir cəhdi kimi qəbul edilir. Ötən həftə cənab Comey xanım Clintonun email-ləri barədə parlament komitəsinə məlumat verib. Hazırda ən azı demokratların müstəqil araşdırma barədə çağırışlarını qulaq ardı vurmaq çətinləşə bilər. Bəzi respublikaçılar belə təhqiqatı dəstəkləyə bilər. Comey email araşdırmasını necə icra edib? Xanım Clinton-un şəxsi email-dən istifadə edərkən qanun pozuntusuna yol verib-vermədiyi barədə araşdımanın icra olunması demokratlar tərəfindən tənqid olunur. Seçki kampaniyası vaxtı FTB rəhbəri həmin araşdırma barədə bəyanatla çıxış etmişdi. O, iyul ayında elan etdi ki, ittiham irəli sürülmədən iş bağlanılmalıdır. Lakin noyabr seçkilərinə 11 gün qalmış yeni açıqlama verən James Comey Clinton-la bağlı yeni email-lərin aşkar olunmasına görə araşdırmanın yenidən açıldığını bəyan etdi. Clinton barədə FBI araşdırması nə barədədir? Ötən həftə Senat dinləmələrinə qatılan James Comey deyib ki, onun müdaxiləsinin seçkilərə təsir göstərə bildiyi barədə fikir \"ürəkbulandırıcı\" olub. Lakin FTB rəhbəri deyib ki, həmin addımı yenidən atardı. Xanım Clinton ötən seçkilərdəki məğlubiyyətində FTB rəhbərinin də rolu olduğunu deyir. Cənab Comey Mayın 3-də Senatın Ədliyyə Komitəsinə bildirib ki, xanım Clintonun baş müşaviri Huma Abedin, öz ərinə \"təsnifləşdirilmiş məlumat\" daşıyan \"yüz və minlərlə\" email ünvanlayıb. Lakin çərşənbə axşamı günü FTB etiraf edib ki, Abedinin göndərdiyi təsnifləşdirilmiş email-lər yalnız iki yazışma zəncirindən ibarət olub və o, bunları ərinə printerdən çıxarılmaq üçün göndərib. \"Bu gün prezident Donald Trump James Comey-nin artıq işləmədiyini və vəzifədən çıxarıldığını bildirib\", - rəsmi açıqlamada deyilir. Ağ Evin bəyanatına görə FTB başçısı barədə qərar Baş prokuror Jeff Sessions-in təqdimatına əsaslanır. Cənab Comey istefaya göndərildiyi barədə xəbəri Los Angeles şəhərində, FTB agentləri qarşısında çıxış edərkən televiziyadan eşidib, Politico və New York Times nəşrləri xəbər verir. İddia edilir ki, 10 illik direktor müddətinin yalnız üç il yarımını başa vuran 56 yaşlı FTB rəhbəri istefaya göndərilməsi barədə xəbəri ələ salma cəhdi zənn edərək gülüb. Bu, FTB tarixində direktorun vəzifədən çıxarılmasının ikinci halıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140809_ukraine_russia_aid_mission", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140809_west_ukraine_warning", "doc1": "تحذيرات غربية من تدخل عسكري روسي شرق اوكراني�� وقالت المندوبة الامريكية لدى الامم المتحدة سامانثا بور \"أي تدخل مشابه من قبل روسيا سيكون مرفوضا بشكل كامل وسنتعامل معه على انه غزو لاوكرانيا\". من جانبه قال وزير الخارجية البريطاني فيليب هاموند تعقيبا على التقارير التى افادت بدخول شاحنات عسكرية روسية الى شرقي اوكرانيا \"اطالب روسيا بعدم الاقدام على اي فعل استفزازي\". واضاف هاموند \"اشعر بالقلق الشديد بسبب الاخبار عن تدفق مزيد من الاسلحة الثقيلة الى داخل الاراضي الاوكرانية المستقلة وبالتقارير التى تتحدث عن تدريبات للجنود الروس على التدخل في دولة ثالثة لاسباب انسانية\". وأكد هاموند أن هذا التدخل ليس له اي مبررات وان حدث فلن يكون مقبولا ولا قانونيا في الوقت نفسه. مواضيع قد تهمك نهاية واعلن الجيش الروسي في وقت سابق ان تدريباته جنوبي البلاد قد انتهت وان جنوده قد عادوا لوحداتهم العسكرية. وكان حلف شمال الاطلنطي \"الناتو\" قد اكد ان روسيا حشدت 20 الف جندي على حدودها الجنوبية مع اوكرانيا. في هذه الاثناء تواصلت المعارك بين الجيش الاوكراني والانفصاليين المسلحين الموالين لروسيا في شرقي اوكرانيا. وأعلن محققون روس اعتقال 5 ضباط في الجيش الأوكراني تتهمهم روسيا بارتكاب جرائم حرب في ظل احتدام الصراع شرقي أوكرانيا. يذكر أن الضباط المعتقلين ينتمون إلى اللواء الآلي الثاني والسبعين، ويبدو أن هؤلاء الضباط جزء من مئات الجنود الأوكرانيين كانوا قد عبروا إلى روسيا فرارا من الانفصاليين الموالين لها. عقوبات الاشتباكات شرق اوكرانيا تواصلت خلال يوم الجمعة وعلى صعيد آخر، فقد الجيش الأوكراني مزيدا من جنوده في منطقتي دونيتسك ولوهانسك شرقي أوكرانيا خلال محاولته استعادة المناطق التي استولى عليها الانفصاليون. وقالت الحكومة الأوكرانية إن 15 جنديا قتلوا وجرح 79 آخرون الخميس بعد مرور يومين فقط على مقتل 18 جنديا آخرين. من جانبه أمر الرئيس الروسي فلادمير بوتين بحظر أو فرض قيود على الواردات الزراعية من الدول التي تفرض عقوبات على روسيا بشأن الأزمة في أوكرانيا ومنها الولايات المتحدة الامريكية ودول الاتحاد الاوروبي. وأعلن بوتين في مرسوم بتطبيق العقوبات، التي ستنفذ أيضا على الواردات الغذائية، لمدة عام. وكان الاتحاد الاوروبي شدد من عقوباته على روسيا في نهاية يوليو/تموز الماضي وسط غضب متزايد من اسقاط الطائرة التابعة للخطوط الماليزية في الماطق التى يسيطر عليها الانفصاليون الموالون لروسيا في شرقي اوكرانيا. وادى ذلك الى وفاة جميع ركاب الطائرة وطاقمها، وعددهم 298 شخصا، ومن بينهم 193 هولنديا.", "doc2": "Separatçı qüvvələrlə Ukrayna hərbi birləşmələri arasında son günlər aparılan döyüşlərin intensivliyi artıb. Amerikanın BMT-dəki səfiri Samantha Power bu kimi addımın “tamamilə qeyri-məqbul” olduğunu və Ukraynaya qarşı “hərbi müdaxilə” kimi qiymətləndiriləcəyini bildirib. \"Mən Rusiyanı hər-hansı təxribat aksiyasından yayınmağa səsləyirəm”, - Britaniyanın xarici işlər naziri deyib. Philip Hammond Ukrayna sərhədləri yaxınlığında “humanitar müdaxilə” ssenarisi üzrə Rusiyanın hərbi təlimlər keçirilməsinin ciddi narahatlıq doğurduğunu deyib. Moskva bölgədə keçirdiyi hərbi təlimlərin başa çatdığını elan edib. NATO Ukrayna sərhədləri yaxınlığıda 20 minlik Rusiya qoşununun yerləşdirildiyini bildirir. Separatçı rusiyapərəst qüvvələrlə Ukrayna hərbi birləşmələri arasında son günlər aparılan döyüşlərin intensivliyi artıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/04/150403_north_korea_test_fires_missiles", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-37276548", "doc1": "درجت كوريا الشمالية على اجراء اختبارات لصواريخها كتعبير عن احتجا��ها على التمارين العسكرية المشتركة التي تجريها القوات الكورية الجنوبية والقوات الأمريكية وجاء في بيان أصدرته هيئة الأركان المشتركة للقوات المسلحة الكورية الجنوبية أن مدى الصواريخ التي اختبرتها كوريا الشمالية يربو على 140 كيلومتر. وجاء في البيان أيضا أن عملية الاطلاق جرت في دونغشانغ ري شمالي البلاد عصر الجمعة بالتوقيت المحلي. يذكر ان بيونغيانغ درجت على اجراء اختبارات لصواريخها كتعبير عن احتجاجها على التمارين العسكرية المشتركة التي تجريها القوات الكورية الجنوبية والقوات الأمريكية، والتي تجري فعليا الآن. وتقول سول وواشنطن إن التمارين التي تجرى سنويا غرضها دفاعي بحت، ولكن بيونغيانغ تصفها بأنها تدريب لغزو الشمال. مواضيع قد تهمك نهاية وتتسبب هذه التمارين دائما برفع حدة التوتر بين الجارين اللدودين.", "doc2": "Şimali Koreyanın bundan əvvəl buraxdığına bənzər Scud raketinin replikası Raketlər Hwangju regionundan atlıb, Yonhap xəbərlər agentliyi Cənubi Koreyanın hərbi komandanlığına istinadla bildirir. Raketlərin növü və hansı məsafəyə atılması barədə məlumat yoxdur. Şimali Koreyaya nüvə və ya ballistik raket texologiyasını sınaqdan keçirmək qadağan olunub, amma son aylarda bu ölkə dəfələrlə raket sınağı keçirib. Cəmi iki həftə əvvəl Şimali Koreya şərq sahilindən, donanma gəmisindən raket atmışdı. Bu, Cənubi Koreya və ABŞ-ın illik hərbi təlimlər keçirdiyi vaxtda baş vermişdi - adətən bu təlimlər Şimali Koreyanı qəzəbləndirir. Bu dəfə isə Şimali Koreyanın dənizə raket atması dünya liderlərinin G20 iqtisadi sammiti üçün Çində toplaşdığı bir vaxtda baş verir. Çin ilk dəfədir ki, belə bir zirvə toplantısına rəhbərlik edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-46881277", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50707797", "doc1": "وقال أردوغان إنه وافق على مطالب الرئيس الأمريكي دونالد ترامب لإنشاء المنطقة الآمنة على امتداد الحدود التركية الجنوبية و في المناطق التي يسيطر عليها الأكراد. وناقش الرئيسان التركي والأمريكي عبر الهاتف ملف الأكراد والانسحاب الأمريكي من سوريا بعد ساعات من تبادل التصريحات الساخنة بين البلدين. وكان ترامب قد هدد الأتراك بالدمار الاقتصادي إذا استغلوا انسحاب قواته من شمال سوريا وشنوا هجومهم ضد الاكراد كما أعلنوا مرارا في السابق. كما حذر ترامب الأكراد، في المقابل، من استفزاز تركيا. وكانت تركيا قد رحبت بقرار ترامب الشهر الماضي سحب قواته من سوريا بعدما أكد لنظيره التركي رجب طيب أردوغان أنه بإمكان تركيا القضاء على فلول تنظيم الدولة الإسلامية شمال سوريا بعد انسحاب القوات الأمريكية. وتعتبر تركيا وحدات حماية الشعب الكردية الموجودة في شمال سوريا جماعة إرهابية. وقال أردوغان لنواب من حزب العدالة والتنمية الحاكم إن ترامب : \"اقترح من جديد إنشاء منطقة آمنة بعمق 20 ميلابما في ذلك منطقة آمنة على حدود تركيا نقيمها نحن\". وفي وقت لاحق أكد أردوغان للصحفيين أنه من الممكن توسيع المنطقة بعد ذلك لأكثر من 20 ميلا. \"تنظيم الدولة الإسلامية\" وفي تغريدة قال ترامب إنه أجرى تقييما \"حول كل المواضيع\" مع نظيره التركي، ومن بينها المعركة ضد \"ما تبقى من تنظيم الدولة الإسلامية\" وكذلك موضوع \"التنمية الاقتصادية\" بين البلدين والذي رأى فيه ترامب \"إمكانيات كبيرة\". وتعهدت تركيا بتولي قتال تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا بعد الانسحاب الأمريكي، وهي المهمة التي كانت قوات سوريا الديمقراطية تضطلع بها بالتعاون مع القوات الأمريكية. وأثار تهديد ترامب قلقا بين المستثمرين فانخفضت الليرة التركية الاثنين. وقال أردوغان إنه اتفق مع ترامب خلال الاتصال على تعزيز الروابط الاقتصادية بين البلدين معتبرا ان تركيا توصلت \"لتفاهم تاريخي مع ترامب الليلة الماضية\". ---------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Aras eşitmə qabiliyyətini itirib və Suriyanın şimalındakı türkiyəpərəst qruplar tərəfindən verilən işgəncələr nəticəsində bağırsaqları zədələnib Lakin insan haqları qrupları və kürdlər ərazinin bəzi adamlar üçün təhlükəsiz olmadığını iddia edirlər. Kürdlər deyirlər ki, Türkiyə ərazidəki hər cür kürd hakimiyyətinin qarşısını almaq; şimal-şərqdəki kürd əhalisini ölkənin digər bölgələrindən olan suriyalı qaçqınlarla əvəz etmək və ərazinin etnik tərkibini köklü şəkildə dəyişmək istəyir. BBC News Ərəbcə \"Təhlükəsiz Zonada\" yerləşən Afrin şəhərinin sakinləri və yaxınlıqdakı Təl Rifət şəhərində sığınacaq tapmış bəzi qaçqınlarla danışıb. Onlar Türkiyə nəzarəti altında \"Təhlükəsiz Zonada\" onlarla hökumət əleyhinə silahlı qrupun həyata keçirdiyi idarəçilik şəraitində necə yaşadıqlarından danışıblar. Ziddiyyətli iddialar 2018-ci ilin mart ayında \"Zeytun budağı\" əməliyyatından bəri Türkiyə qüvvələri kürdlərin çoxluq təşkil etdiyi Afrin şəhəri və ətraf ərazilərə nəzarət edib. Daha əvvəl keçirilmiş 2016-cı ilin \"Fərat Qalxanı\" əməliyyatı nəticəsində Ankara ilə müttəfiq olan qrupların köməyi ilə Cərablus, əl-Bəb və ər-Rai məntəqələri daxil, Hələb şəhərindən şimal-şərqdə yerləşən bir ərazidən İŞİD silahlıları qovulmuş və həmin ərazi nəzarətə götürülmüşdü. Bu iki əməliyyat sayəsində uğurlu bir \"sülh dəhlizi\" qurulduğunu söyləyən Ankara, indi bunu \"Sülh Çeşməsi\" adlanan ən son hərbi əməliyyatında Suriya ilə bütün sərhədi boyunca təkrarlamağa çalışır. Bu, ABŞ qoşunları Suriyanın şimal-şərqində yerləşən bəzi ərazilərdən çəkildikdən bəri baş verib. Lakin insan haqları qrupları bu ərazidə bəzi mülki şəxslərin geniş yayılmış işgəncələrə məruz qaldıqlarını söyləyirlər. \"Fərdlərin edam edilməsi, əmlakın talanması və məcburi köçkünlərin evlərinə qayıtmalarına əngəl törədilməsi Türkiyənin təklif etdiyi \"təhlükəsiz zonaların\" təhlükəsiz olmayacağının sübutudur\", - Human Rights Watch təşkilatının Yaxın Şərq üzrə direktoru Sarah Leah Whitson deyib. \"Əməliyyat nəticəsində təhlükəsiz zonaların qurulacağı barədə Türkiyənin söylədiyinin əksinə olaraq, ərazini idarə etmək üçün onların istifadə etdikləri qrupların özü mülkilərə qarşı təhqiramiz hərəkətlərə və etnik zəmində ayrıseçkiliyə yol verir\". Aras normal otura bilmir Qırılan umidlər \"İlk əvvəl doğma Qastal Cendo kəndimizi tərk edib Azaz şəhərinə, həmin şəhər qrupların nəzarətinə keçəndən sonra Afrinə gəldik\", - Əminə Həmid xatırlayır. Onun oğlu Aras yaxınlıqdakı sahəni yoxlamaq üçün gedib, lakin geri qayıtmayıb. 30 yaşılı Aras, Hələbdən şimalda maşında 30 dəqiqəlik məsafədə yerləşən Azaz şəhərində yolun kənarında \"nəzarətçi qrup tərəfindən ağır işgəncələrə\" məruz qalandan sonra tapılıb. \"O, eşitmə qabiliyyətini itirmişdi, sol qulağı üç fərqli yerdən kəsilmişdi, düz bağırsağı və bədəninin anal hissəsi çox ağır şəkildə yaralanmışdı\", - Əminə xatırlayır. Əminə 2016-cı ildə bir ildən çoxdur ki, itkin düşmüş oğlunun diri tapılacağına bütün ümidlərini itirmişdi. Adam oğurluğu, qətllər və işgəncələrin geniş yayıldığı mühitdə o, oğlunun kəndə nəzarət edən qrup tərəfindən öldürüldüyünü düşünürdü. Əminə oğluna körpə kimi baxmalıdır - yedizdirməli, təmizləməli və gözü üstündə olmalıdır Peşmanlığına yeganə səbəb oğluyla vidalaşa bilməməsi idi, onu son dəfə öpüb meyiti üzərində bir dua etmək imkanının olmaması idi. Əvvəl Əmina oğlunun harada olması barədə qrupdan bir məlumat öyrənmək üçün özünü risk altına qoyaraq kəndə qayıtdı. \"Onlar məni təhqir edərək qovdular, oğluma etdiklərini mənə də edəcəkləriylə hədələdilər\", - dedi. Bir müddətdən sonra oğlunun ayaqqabısını kənd sahəsində tapanda onun öldürüldüyünü zənn edib. Lakin qonşusu oğlunun Hələbdəki bir xəstəxanada çəkilmiş fotosunu və Facebookda onu oradan götürmək barədə çağırışı olan bir yazını gördüyünü deyəndən sonra Əminə huşunu itirdi. Arasın tapılması Hələbdə Arasın əmilərindən biri onu xəstəxanadan götürmək üçün hazırlıqlar gördü. Əmisi Arası anası Əminəyə çatdırdı və bundan sonra bir çox adam gəlib ona baş çəkdi. Əminə xatırlayır ki, oğlunun \"körpə kimi beşikdə\" gətirildiyini görən zaman şoka düşüb. Oğlu çox arıqlamışdı və demək olar ki, tanınmaz halda idi. Əmina onu görəndə necə huşunu itirdiyini və sonradan oğlunun halına görə necə zar-zar ağladığını xatırlayır. Həzm sistemini təsirləndirən zədələrlə yanaşı o, eşitmə qabiliyyəti itmişdi və nəyin baş verdiyini anlamırdı. Arasın sol qulağına üç yerdən tikiş qoyulub \"İşgəncə verilib\" Ailəyə xəstəxanadan Arasın başına nə iş gəldiyi, Azaz-Hələb yolunda onun necə tapıldığı və məruz qaldığı işgəncələrdən aldığı yaralara və yanıqlara görə dövlət xəstəxanasında aylarla müalicə aldığı barədə məlumat verilib. Həm kürd, həm də Suriya Qızıl Xaç təşkilatları tərəfindən onun durumunu izah edən bir xəstəlik kağızı hazırlanıb. \"Üzü işgəncə səbəbindən demək olar ki, tanınmaz hala gəlmişdi. Onu bir ət parçası kimi gətirmişdidilər. Ona bədənin anal hissəsində iti bir əşya ilə işgəncə veriblər, nəticədə anusunda və daxilində iri kəsilmə yaralar əmələ gəlib. Bir neçə ay davam edən müalicədən sonra Aras yalnız ayaqlarını çarpazlayıb otura bilir. O, köməksiz gəzə bilmir, əsasən kürəyində yata bilir; nə hərəkət edir, nə də ki, yemək-içmək istəyir. \"Mən onu yedizdirməsəm, ona su verməsəm, günlərlə yeyib-içməz\". Əminə deyir ki, oğlu bağırsağının işini idarə edə bilmədiyindən onun alt paltarını gündə \"üç-dörd dəfə dəyişdirməli olur\". \"O, sakitləşdirici həblər olmadığı təqdirdə özü üzərində bütün nəzarəti itirir. Məni vurmağa və itələməyə çalışır. Onun anası olduğumu bilmir. Ən ağırı da budur\", - Əminə ağlayaraq deyir. \"Demək olar ki, ölüdür. Buna inanmaq üçün bunu görmək lazımdır. O, həmin adam deyil. Bir neçə əlilliyi var. Sol qulağı üç yerdən tikilib\". Hal-hazırda Əminə oğlu və əlil əri ilə birlikdə Təl-Rifətdəki qaçqın düşərgəsində yaşayır. O, bir gün kəndinə qayıdacağına ümid edir. Türkiyə prezidenti Recəp Tayyip Erdoğan BMT Baş Assambleyasında çıxış edərkən təklif olunan təhlükəsiz zonanın xəritəsini nümayiş etdirib Adam oğurluğu, ölüm və şantaj Hazırda Londonda olan Cəmilə deyir ki, silahlı birləşmələr bu yaxınlarda Afrində onun qardaşını oğurlayıblar. \"Onlar onu aparandan sonra onun telefonundan bizə zəng edib pul tələb etdilər. Onu azad etmək üçün biz 10000 funt sterlinq göndərməliydik.\" \"Qardaşım bilirdi ki, daha çox pul qazanmaq üçün onlar bunu yenə də \\ edəcəklər. Odur ki, o, Afrindən Təl-Rifətdakı qaçqın düşərgələrinə qaçdı. Aylardır orada qaldı\", - Cəmilə deyir. BMT-nin sentyabrda hazırlanmış hesabatında deyilir ki, \"silahlı qruplar və cinayətkar dəstələr tərəfindən adam oğurluqları hallarının qurbanları hamısı həkim, iş adamı və ya tacir kimi varlı sayılan mülki şəxslərdir\". \"Qurbanlar çox vaxt nəzarət məntəqələrində yoxa çıxır və ya gecə evlərindən aparılır\", - hesabatda deyilir. \"Türkiyə silahlandırdığı qrupların nümayiş etdirdiyi pislənilən davranışa göz yumur, - Whitson deiyib. - Türkiyə bu ərazilərə nəzarət etdiyi müddət ərzində bu zorakı halları araşdırıb və onlara son qoyulmasına görə məsuliyyəti daşıyır.\" Hazırda Manchester şəhərində yaşayan Əmirə BBC-yə bildirib ki, 70 yaşlı atası \"Afrində keçmiş kürd rəsmiləri ilə əməkdaşlıq etdiyi üçün\" bir ildən çoxdur ki, Ankarada həbsdədir. Bir çox yerli sakinlərin dediyi kimi, Ankaranın maliyyə dəstəyi kəsiləndən sonra silahlı qruplar itkilərin əvəzini çıxmaq üçün bir vasitə olaraq adam oğurluğu və pul qoparmaq məqsədi ilə hədələmələrə əl atıb. Türkiyə rəsmiləri isə problemlərinin kürdlərlə deyil, PYD (Demokratik partiya) və YPG (Xalqın müdafiəsi bölmələri) ilə əlaqəli olduğunu, hər ikisini də Ankaranın qanunsuz saydığı Kürdüstan İşçi Partiyasının və ya PKK-nın qolu hesab edildiyini bildirib. Hazırda Afrin bölgəsi Türkiyənin Hatay və Kilis vilayətləri vasitəsi ilə idarə olunur. Siyasi məhbuslar və keçmiş kürd rəhbərliyi ilə \"əməkdaşlıq\" etdikləri hesab olunanlar Ankarada həbsdə saxlanılırlar. Afrin yaxınlığındakı məktəbdə suriyalı şagirdlər Türk bayraqları və şarlarını dalğalandırırlar Təxribatlar Şadi Mustafa Afrindəki silahlı qruplar tərəfindən növbəti dəfə saxlanılanda bu, Şadi və həyat yoldaşı Nisrin üçün artıq \"həddi keçən\" bir hadisə oldu. \"Mənə işgəncə verildi, dəmir çubuqla bədənimi dağladılar\", - o deyir. Hər dəfə özünü azadlığa çıxmaq üçün o, böyük məbləğdə xərac ödəməli olurdu. Nəhayət, iyun ayında o, arvadı ilə birlikdə müxtəlif qrupların əlindən \"döyülmə, təhqir və pul məqsədiylə hədələmə\" hallarından xilas olunmaq üçün Təl-Rifət qaçqın düşərgəsinə qaçıb. \"Bizə Afrinin təhlükəsiz olduğu deyilmişdi. Mən və həyat yoldaşım onlara inandıq və qayıtdıq, lakin keçmiş kürd administrasiyası ilə əməkdaşlıq edən biri kimi həbs olundum\", - o deyir. Şadi, Afrindəki Türkiyənin dəstəklədiyi qruplar tərəfindən işgəncəyə məruz qaldıb, bədəni dəmir şişlə dağlanıb. \"Məni gözlərimi bağlayıb, əllərimi qandallayıb həbsxanaya apardılar. Onlar məni döyüb, söyüb, təhqir edirdilər. Sonra mənə bir neçə gün ərzində işgəncə verməyə başladılar və bədənimi dağlamağa başladırlar. İzlər bədənimdə hələ qalır\". - Şadi deyir. Həbsdə olarkən Şadi deyir ki, qadınların qışqırıq və ağlama səslərini eşidib. \"Görünür, kürdlər idi. Bu həbsxana yalnız siyasi məhbuslar üçündür\", - o deyib. Nəhayət, Şadi arvadı ilə birlikdə Hələbdən şimalda yerləşən Təl-Rifət qaçqın düşərgələrinə gəlib çıxa bilib. O, günlərin bir günü Afrinə qayıda biləcəyinə ümid edir, \"Türk ordusu və müttəfiq silahlı dəstələr çıxıb gedəndən sonra\" . Türkiyə Prezidentinin mətbuat katibi İbrahim Kalın son müsahibəsində, əlavə məlumat vermədən bildirib ki, Türkiyənin dəstəklədiyi silahlı qruplar tərəfindən yol verildiyi iddia edilən insan haqları pozuntuları ilə bağlı bir sıra araşdırmalar aparılmaqdadır. Bu materialda müsahiblərin kimliyini qorumaq məqsədiylə adlar dəyişdirilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-46312532", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46296145", "doc1": "وأظهر تقرير لهيئة الصحة الوطنية في بريطانيا ( NHS) أن نسبة تعرض الشابات بعمر 17 إلى 19 سنة لهذه المشكلات كانت ضعف تعرض الشباب في العمر نفسه لها، مع وجود نسبة 23.9 في المئة من الاضطرابات النفسية لدى الشابات. وتبدو هذه المشكلات أقل شيوعا في الفئات العمرية الأصغر من هذا السن، لكنها رغم ذلك تشهد زيادة بطيئة. وتصبح النسبة لدى الأطفال من سن 5 إلى 15، واحد من كل تسعة يعاني من اضطرابات، أي أنها ارتفعت عن نسبة واحد إلى عشرة التي كانت عليها في المسح الذي أجري قبل 13 عاما. وجاءت هذه النتائج بناء على مسح شمل أكثر 9000 من الشابات والشباب. وجمع جهاز الإحصاء الرقمي في هيئة الصحة الوطنية هذه البيانات وتولى خبراء تصنيفها وتقييمها للتأكد من أن الحالات القابلة للتشخيص فقط هي الواردة فيها. واشارت الدكتورة النفسية، برنادكا دوبيكا، من \"رويال كوليج\" إلى أن أرقام الفتيات الشابات اللواتي يعانين من هذه المشكلات \"مقلقة\". وأضافت أن مشكلات: الهواجس بشأن شكل الجسد وإجهاد الامتحانات والتأثير السلبي لوسائل التواصل الاجتماعي قد تؤثر جميعا بشكل غير متناسب على الفتيات، في الوقت نفسه يمكن لهن أن يَكنّ أكثر عرضة لأن يصبحن ضحايا لإساءة المعاملة والاعتداءات الجنسية. إجهاد الامتحانات والتأثير السلبي لوسائل التواصل الاجتماعي قد تكون من العوامل التي تؤثر على الفتيات وقالت \"يمكننا أن نفكر في الأمر، لكننا مازلنا لم نصل إلى فهم شامل له، فكل ما نعرفه أننا نشهد مزيدا من الفتيات في عياداتنا\". وشددت على القول \"وعلينا أن نضمن وجود خدمات متاحة لهن\". هل تلام وسائل التواصل الاجتماعي بشأن المشكلات التي يواجهها الشباب؟ تكشف مراجعة جهاز الإحصاء الصحي الرقمي عن أن الأطفال بعمر 11 إلى 19 عاما الذين يعانون من مشكلات الصحة النفسية هم الأكثر استخداما لوسائل التواصل الاجتماعي. ويقضي ثلثهم أكثر من أربع ساعات في اليوم على منصات هذه الوسائل. أما أولئك الذين لا يعانون من مشكلات الصحة النفسية فكانوا أقل، بنسبة 2 إلى 3 مرات، في قضاء مثل هذا الوقت في وسائل التواصل الاجتماعي. وكان الشباب الذين يعانون من مشكلات الصحة النفسية أكثر عرضة للقول إن عدد \"علامات الاعجاب\" التي يحصلون عليها في وسائل التواصل تؤثر عليهم، وأكثر عرضة لمقارنة أنفسهم مع الآخرين في وسائل التواصل الاجتماعي. ويعرج التقرير أيضا على مشكلات التنمر التي يتعرضون لها في الفضاء الإلكتروني (السايبري). وعلى الرغم من أن ذلك يشير إلى أنه يمكن أن يكون لوسائل التواصل الاجتماعي أثر سلبي، الا أنه لا يثبت أنها الملامة في ذلك. فالأشخاص الذين يعانون من المشكلات النفسية قد يكون أكثر احتمالا لأن يجدوا أنفسهم فيها، بدلا من القاء اللوم عليها في التسبب في مشاكلهم من البداية، بل حتى يمكنهم استخدام هذه الوسائل للبحث عن العون والمساعدة. المراهقة هي المفتاح سنوات المراهقة هي الأكثر تأثيرا يتعلق معظم المشكلات المُبلغ عنها، وبشكل خاص في الجماعات العمرية الأكبر سنا، بالاضطرابات العاطفية. وهذه في ارتفاع مطرد، بينما بقيت الاضطرابات الأخرى المتعلقة بالسلوك واضطراب فرط النشاط، مستقرة نسبيا عبر الزمن. وقال الطبيب النفسي في \"يونيفرستي كوليج\" في لندن، مايكل بلومفيلد، إن \"المراهقة مرحلة حرجة في نمو الشخص، وبشكل خاص، لأن أدمغتنا تمر بتغييرات مهمة خلال سنوات مراهقتنا\". وأضاف \"ولأن الوقاية أفضل من العلاج، من المهم حقا لنا جميعا في المجتمع أن نفهم معا لماذا يحدث ذلك، ونبدأ في تخفيض معدلات الاضطرابات النفسية لدى الشباب\".", "doc2": "Britaniya Milli Səhiyyə Sisteminin (NHS) hesabatına əsasən, 17-19 yaşlı gənc qadınların təxminən 23 faizi psixi problemlər yaşayır, bu isə psixi problemləri olan gənc kişilərin sayından təxminən iki dəfə çoxdur. Yaşı 5-15 arası olan uşaqlarda isə hər doqquz nəfərdən birinin psixi problemlərlə üzləşdiyi aşkar olunub, 13 il əvvəl həmin yaş qrupunda psixi problemi olanlara hər 10 nəfərdən birində rast gəlinirdi. Bu statistikanın açıqlanması İngiltərənin Uşaq hüquqları müvəkkilinin NHS-də psixi problemlərlə üzləşənlərə dəstək verilməsi sahəsində \"böyük boşluğun\" əmələ gəldiyini qeyd etməsi dövrünə təsadüf edib. Müvəkkil Anne Longfield qeyd edib ki, yaşayış rayonları üzrə uşaqlara yardım göstərən xidmətlərin işində yaxşılaşma prosesi ləng gedir. Onun sözlərinə görə, həmin xidmətlərə yardım üçün müraciət edənlər uzun müddət gözləməli olurlar, bəzi ərazilərdə isə müraciətlərə verilən rədd cavablarının sayı onu narahat edir. Statistikaya əsasən, İngiltərədə psixi problemləri olan yuxarı yaşlı yeniyetmələrin təxminən yarısı intihar etmək və ya özünə xəsarət yetirmək həddində olub. Aşağı yaşlı yeniyetmələrdə belə hallara psixi problemi olanların təxminən dörddə birində rast gəlinib. NHS-in keçirdiyi rəqəmsal təhlilin nəticələrinə əsasən, yaşı 11-19 arası olan və psixi pozğunluğu olan yeniyetmələrin sosial mediadan istifadə etmələri ehtimalı yüksəkdir. Onların təxminən üçdə biri sosial media şəbəkələrinə 4 saatdan çox vaxt sərf edir. Psixi problemi olmayanlar isə sosial mediayaya nisbətən 2-3 dəfə az vaxt sərf edirlər. Psixi problemləri olan gənclər çox vaxt deyirlər ki, onların əhval-ruhiyyəsi sosial mediada onlara gələn \"layklardan\" asılı olur və bir çox hallarda onlar özlərini digər istifadəçilərlə müqayisə etməyə meyl göstərirlər. Təhlilli hesabatda deyilir ki, kiberməkanda təhqir və bezdirmə halları da gənc istifadəçilərdə psixi problemlərin yaranmasına təsir göstərir. Hesabatda qeyd olunur ki, uşaqlar arasında rast gəlinən psixi pozğunluq hallarının sayı son 5 ildə 26 faiz artıb. Hesabata əsasən, yuxarı yaşlılar arasında psixi problemlər əsasən emosional tarazlığın pozulması ilə bağlı olur və bu cür halların sayı artmaqdadır. Londondakı University College-in psixiatrı, doktor Michael Bloomfield qeyd edib ki, \"yeniyetmənin böyük adama çevrilməsi dövrü fərdin şəxsiyyət kimi inkişafı üçün kritik əhəmiyyətə malikdir, çünki yeniyetmə yaşlarında beyində kritik dəyişikliklər baş verir\". \"Profilaktika müalicədən daha üstün olduğundan, bu halların nə səbəbdən yarandığını və onların sayının azalmasına səy göstərmək olduqca vacibdir\", - Michael Bloomfield deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40269456", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40270713", "doc1": "لندن: حريق هائل يلتهم برجا مكونا من 27 طابقا وق��ل شهود عيان إنهم رأوا بعض المحاصرين في برج غرينفيل، الواقع في شمال كنزنغتون، وهم يصرخون طلبا للمساعدة وإنقاذ أطفالهم. وأنقذ رجال الإطفاء 65 شخصا من سكان البرج. لكن عمدة لندن، صادق خان، قال إن \"عددا كبيرا\" ما زال في عداد المفقودين. وقال نيك هورد، مسؤول الإطفاء، تجرى حاليا عمليات فحص لأبراج سكنية مماثلة. وقالت خدمة الاسعاف إن 68 شخصا نقلوا إلى ست مستشفيات في شتى أرجاء لندن، من بينهم 18 شخصا في حالة حرجة، في حين ذهب عشرة أشخاص بأنفسهم إلى المستشفى. وثمة مخاوف من انهيار البرج الذي لا يزال مشتعلا حتى الآن. وخلال الليل، قال شهود عيان إنهم رأوا أضواءً مشتعلة، يُعتقد أنها صادرة من الهواتف أو المصابيح الكهربائية، تومض في الأدوار العليا للبرج، وسكانا محاصرين يمسكون أطفالهم بجوار النوافذ. ويُفترض أن \"مئات الأشخاص\" كانوا موجودين داخل البرج السكني عندما اندلعت فيه النيران بعد وقت قصير من منتصف الليل، وكان معظمهم نائمين. وقال ستيوارت كوندي، المسؤول في شرطة العاصمة: \"يمكنني تأكيد مقتل 12 شخصا في الوقت الحالي، لكن العدد يُحتمل ارتفاعه خلال عملية إنقاذ معقدة يمكن أن تستغرق أياما.\" وأضاف أن ثمة حاجة إلى بعض الوقت قبل تحديد الشرطة هوية الضحايا، وأنه من المبكر للغاية التكهن بشأن الأضرار الناجمة عن النيران. وقال :\"للأسف لا أتوقع العثور على ناجين آخرين\". وقال ستيف أبتر، مساعد مفوضة شرطة الإطفاء في لندن :\"مازالت توجد جيوب مشتعلة بالنيران لم تخمد بعد في أماكنها بسبب صعوبة الوصول إليها\" لكن المبنى بالكامل خضع للبحث. وأضاف أن جهاز الإطفاء يستخدم طائرات بدون طيار في المساعدة في تقييم سلامة المبنى، حتى يتسنى للجهاز تحديد الخطوة التالية. وقال :\"بالطبع سنظل موجودين طوال الليل\". وبحلول الصباح، بدا المبنى كأنه حطام يتصاعد منه الدخان، غير أن النيران اشتعلت به مرة أخرى، وبدأت واجهته الزجاجية والمعدنية في السقوط على الأرض. وتمكن بول مونكر، الذي يعيش في الطابق السابع، من الفرار. وقال مونكر لبي بي سي: \"بينما كنت أنزل على الدرج، كان هناك عدد كبير من رجال الإطفاء الرائعين الذين يصعدون إلى الطوابق العليا صوب النيران، في محاولة لإنقاذ أكبر عدد ممكن من السكان.\" أطقم الإطفاء تقول إن الحادث كبيرا ومروعا للغاية وقالت جودي مارتن، وهي شاهدة عيان: \"شاهدت شخصا يسقط من البرج، ورأيت امرأة وهي تمسك طفلها وتخرجه من النافذة... وهي تصرخ\". وأضافت: \"كنت أصرخ في الجميع كي ينزلون (من شققهم)، لكنهم كانوا يقولون لا نستطيع المغادرة، فالدخان كان يملأ الممرات\". كما قال زوي، وهو قاطن آخر يسكن في الطابق الرابع، إنه طَرق أحد الجيران على الباب هو الذي أيقظه من النوم. وأضاف أن \"منافذ الخروج كلها كانت مليئة بالدخان. أجهزة الإنذار كانت تعمل، لكن السرعة التي انتشرت بها النيران من الطابق كانت سريعة جدا، وكان الطريق حتى الطابق 23 مخيفا\". وشُيد البرج عام 1974، وهو جزء من مجمع لانكستر ويست ستات السكني الشاسع داخل المدينة، ويضم نحو ألف منزل. ويقول مراسل بي بي سي، آندي مور، الذي كان في موقع الحريق، إنه شاهد حطام البرج يتساقط، وسمع صوت انفجارات وتحطم الزجاج. وقال جورج كلارك، مقدم البرامج في القناة الرابعة البريطانية وأحد شهود العيان، \"أقف على بعد مئة متر على الأقل من البرج، ويمكنني رؤية الدخان بوضوح، ويغطيني رماد الحريق\". وأضاف \"الأمر محزن للغاية، فقد رأيت شخ��ا في أعلى المبنى يحاول لفت الانتباه باستخدام مصباح يدوي، ومن الواضح أنه عالق في الحريق\". أصعدة الدخان يمكن رؤيتها من مسافة أميال وقالت مفوضة شرطة الإطفاء في لندن، داني كوتن، إنه من المبكر للغاية التكهن بشأن الأضرار التي لحقت بالمبنى، الذي كان آمنا من الناحية الإنشائية بما يكفي لعمل رجال الإطفاء من الداخل. ودعت كوتن جميع سكان البرج إلى التوجه إلى قسم الشرطة للتأكد من سلامتهم. وقال عمدة لندن، صادق خان، إنه صُدم من مشهد البرج المروع، الذي شهد مشاركة أكثر من 250 رجل إطفاء ومئة سيارة إسعاف. وأضاف لي بي سي أن الحادث يثير تساؤلات حول سلامة الأبراج السكنية الشاهقة. وقال مات راك، من وحدة إطفاء النيران، إن أمرا ما فادحا وقع في إجراءات الوقاية من النيران في المبنى. وطلبت الشرطة من سكان المنازل المجاورة الابتعاد عن المنطقة، وأغلت الطرق المؤدية إليها.", "doc2": "Londonun qərbində çoxmərtəbəli yaşayış binası yanır, \"ölənlər var\" Hadisə yerinə gələn yanğın söndürmə xidmətinin əməkdaşları binanın sakinlərini \"böyük sayda\" xilas edib. London Ambulans Xidməti 78 nəfərin xəstəxanalarda müalicə aldığını və onlardan 18-in vəziyyəti ağır olduğunu bəyan edib. 24 mərtəbəli binanın bəzi mərtəbələrində hələ də yanğın davam edir və onun aşmaq təhlükəsi barədə qorxular var. Hazırda 12 itkin düşmüş şəxs barədə məlumat media və sosial şəbəkələrdə yayılıb. Hadisə şahidləri deyir ki, onlar binanın yuxarı hissəsində mobil telefonlardan və ya məşəllərdən yayıldığı ehtimal edilən işıqlar görüblər. London Yanğın Komissarı Dany Cotton \"bir neçə ölümün\" baş verdiyini, lakin \"binanın ölçüsü və mürəkkəbliyi\" səbəbindən dəqiq rəqəm verə bilmədiyini vurğulayıb. O, binanın sakinlərinə polisdə qeydiyyatdan keçməyə tövsiyə edib ki, hakimiyyət onların təhlükə altında olmadığı barədə məlumatlansın. \"Gözlənilməz hadisənin\" səbəbinin hələ aydın olmadığını deyən xanım Cotton binanın vəziyyəti barədə spekulyasiya etməyin hələ erkən olduğunu, lakin yanğın söndürmə əməkdaşlarının içəridə xilasetmə əməliyyatları keçirməsi üçün kifayət qədər təhlükəsiz olduğunu deyib. 8-ci mərtəbədə yerləşən mənzildə yaşayan Paul Munakr binadan vaxtında çıxa bilib. \"Mən pilləkanlarla aşağı düşərkən yanğınsöndürənləri gördüm. Həqiqətən də möhtəşəm yanğınsöndürənlər doğrudan da yuxarıya qalxırdılar ki, mümkün olduqca çox adamı binadan çıxara bilsinlər\", o BBC-ə deyib. Cənab Munakr yanğın həyəcanının səsləndirilmədiyini və yanğının baş verdiyini yalnız küçədən insanların \"tullanma, tullanma\" qışqırıqlarını eşitdikdən sonra anladığını bildirib. Hal şahidi Jody Martin deyib: \"Mən bir adamın düşdüyünü gördüm. Bir qadının körpəsini pəncərədən tutduğunu gördüm...qışqırıqlar eşidirdim\". \"Mən hamıya \"aşağı düşün\" deyə bağırırdım və onlar mənə \"biz mənzillərimizdən çıxa bilmirik, korridorlardakı tüstü çox pisdir\" deyirdilər.\" 8-ci mərtəbədə yoldaşı və gənc qızı ilə yaşayan Michael Paramaseevan onlara evdə qalmalarını tövsiyə edən rəsmi göstərişə əməl etməyərək binadan çıxdığını deyib. \"Əgər biz mənzildə qalsaydıq həlak olardıq. Ürəyimdə instiktlə bildim ki, qızları çıxarmalıyam. Tüstüyə görə balacanı parça ilə bürüdüm və onları oradan çıxardım.\" 5-ci mərtəbədə yaşayan Zoe adlı qadın qonşunun qapısını döyərək ona xəbəri çatdırdığını deyib. \"Bütün korridor tüstü ilə dolu idi. Yanğın siqnalizasiyası heç işləmirdi və yanğının belə tez 5-ci mərtəbədən 24-cüyə qədər qalxması çox qorxuducu idi\". Londonun meri Sadiq Khan yüksək mərtəbəli yaşayış binalarında təhlükəsizlik barədə çoxlu sualları cavablandırılmalı olacaq. \"İnsanlar üçün təhlükə yaradan pis tövsiyələrin olması və əgər iddialar doğrudursa, yaşayış binalarının düzgün şəkildə təmir və təmin edilməməsi qəbulolunmazdır\", o, BBC-ə bildirib. Yanğınsöndürmə Briqadaları Birliyinin əməkdaşı Matt Wrack binada yanğına qarşı prosedurlarda açıq-aydın bir problemin olduğunu deyib. Adətən bu cür yanğınlarda yanğınsöndürənlər yanğın çıxışı ilə qalxaraq yanğını söndürməyə cəhd edirlər. Lakin bu dəfə bu mümkün olmayıb. Kensington and Chelsea Rayonundan Nick Paget-Brown yanğın baş verən an binada \"yüzlərlə\" insanın olduğunu deyib. Təhlükəsizlik xəbərdarlıqları Yerli sakinlərin 2010-cu ildə yaratdıqları Grenfell Action Group (GAG) ilk olaraq ərazidə Kensington Akademiyası və Əyələncə Mərkəzinin tikintisinə qarşı etiraz edib. Daha sonra, 2013-cü ildən etibarən GAG yerli bələdiyyə üçün ərazidəki mənzilləri idarə edən Kensington and Chelsea Tenant Managment Organisation-ın (KCTMO/ Kensington və Chelsea İcarəçilər İdarə Təşkilatı) yanğına qarşı hazırsızlıq olduğunu iddia edib. 1996-cı il, aprel ayının 1-dən etibarən KCTMO mənzillərin idarə edilməsi məsuliyyətini Kensington and Chelsea bələdiyyəsindən öz üzərinə götürüb. GAG-ın şikayətləri və iddiaları bunlardan ibarət olub: KCTMO kommunikasiya şöbəsindən BBC Azərbaycancaya yanğın barədə hələ ki, şərh verilməyəcəyi bildirilib. Lakin daha sonra dərc edilən bəyanatında KCTMO sakinlərin keçmişdə ifadə etdiyi şikayətlər barədə məlumatlı olduqlarını etiraf ediblər. \"Biz bütün şikayətlərə ciddiliklə yanaşırıq və bunlar bizim gələcəkdə keçirəcəyimiz araşdırmalara daxil ediləcək\", bəyanatda deyilir. Hadisənin \"fəlakət\" olduğunu deyən KCTMO yerli bələdiyyə ilə birlikdə sakinlərə dəstək göstərmək üçün əlindən gələni etdiyini deyib. KCTMO-un əvvəl dərc edilən bəyanatında şirkətin baş icraçı direktoru Robert Black yanğında baş verən ölümlər və xəsarətlərin \"ürəkyandırıcı\" olduğunu və əməkdaşları ilə birlikdə hadiə yerində təcili yardım xidmətlərinə dəstək göstərdiklərini bildirib. Nə baş verib? Lancaster West Estate-də yerləşən Grenfell Towerdə yanğının başlaması barədə məlumat London vaxtilə saat 00:54-də yayılıb. Saat 04:00-da polis sakinlərin binadan təxliyəsinin davam etdiyini deyib. Təxminən 200 yanğınsöndürən hələ də hadisə yerində yanğının söndürülməsi üçün çalışır. Şəhər polisi bildirib ki, insanlar \"bir sıra zədədən\" müalicə olunub. Yaşayış binasında 120 mənzil var. BBC-nin müxbiri Simon Lederman bildirib ki, onun başa düşdüyünə görə, \"xeyli insan\" itkin düşüb. Digər şahidlər iddia edir ki, içəridə sıxışıb qalan sakinləri pəncərədə görüblər. Onun sözlərinə görə, yanan bina \"kilometrlərlə məsafədən\" görünüb və bina onuncu mərtəbədən başlayaraq \"nəzarətdən kənar yanırdı\". London Yanğınsöndürmə Briqadasının köməkçi komissarı Dan Daly bildirib ki, \"yanğınsöndürənlər çox çətinliklə və ağır şəraitdə yanğının söndürülməsi üçün çalışır\". London Təcili Tibbi Yardım Xidmətinin xüsusi təlim keçmiş xilasetmə tibbi yardım işçiləri də hadisə yerinə göndərilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52591266", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-52541467", "doc1": "وتشير أبحاث أولية إلى أن السمنة قد تجعل الناس أيضا أكثر عرضة للإصابة بكوفيد 19، ولكن لماذا يحدث ذلك؟ هل هناك دليل على أن السمنة تزيد خطر الإصابة بالفيروس؟ كان هذا السؤال موضوعا للعديد من الدراسات حيث حاول الخبراء الإجابة عليه. ويذكر أن 64 في المئة من السكان في بريطانيا يعانون من زيادة الوزن والبدانة، ويتراوح مؤشر كتلة الجسم لدى 35 في المئة منهم بين 25 و 29، بينما يصل مؤشر كتلة الجسم لدى 29 في المئة منهم إلى 30 أو أعلى. ويتم حساب مؤشر كتلة الجسم حسب وزن الشخص بالكيلوغرام مقسوما على طوله بالمتر. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول الاتحاد العالمي للسمنة إنه بالنظر إلى المعدلات العالية للسمنة في العالم، فإن نسبة عالية من الأشخاص الذين يصابون بفيروس كورونا \"لديهم مؤشر كتلة الجسم أكثر من 25\". وتشير الدراسات الأولية من الولايات المتحدة وإيطاليا والصين أيضا إلى أنها عامل خطر مهم. ومن العوامل الأخرى أيضا التي تؤدي إلى التدهور الصحي أكثر عند الإصابة بكوفيد 19: التقدم في السن، وأن تكون رجلا، فضلا عن المعاناة من مشاكل صحية أخرى. لماذا تمثل السمنة خطرا؟ كلما زاد وزنك، زادت الدهون التي تحملها، وصرت أقل لياقة وقلت سعة رئتيك. هذا يعني أن تكافح للحصول على الأكسجين في الدم وفي عموم الجسم، وهذا يؤثر على القلب وتدفق الدم أيضا. ويقول البروفيسور نافيد ساتار، من جامعة غلاسغو: \"لأن الناس الذين يعانون من زيادة الوزن يكون لديهم طلب على المزيد من الأكسجين، فإن هذا يعني أن نظامهم يتعرض بالفعل لضغوط أكبر\". وخلال وباء مثل كوفيد 19 يمكن أن يكون ذلك أمرا خطيرا. ويقول الدكتور ديان سيلاية، من جامعة ريدينغ: \"في نهاية المطاف، يعاني الجسم البدين من نقص وصول الأكسجين إلى الأعضاء الرئيسية\". وهذا هو أحد الأسباب وراء كون الأشخاص الذين يعانون من زيادة الوزن والسمنة يكونون أكثر عرضة للحاجة إلى المساعدة في التنفس ودعم وظائف الكلى لديهم في وحدات العناية الفائقة. علاقة السمنة بفيروس كورونا ما الدور الذي تلعبه الخلايا الدهنية؟ اكتشف العلماء أن إنزيما يسمى \"ACE2\"، موجود في الخلايا ، يشكل الطريق الرئيسي الذي يدخل الفيروس إلى الجسم عبره. ويعتقد أن مستويات أعلى من جزيئات هذا الإنزيم موجودة في الأنسجة الدهنية للأشخاص الذين يعانون من السمنة المفرطة، تحت الجلد وحول أعضائهم. وقد يكون ذلك أحد الأسباب في أنهم أكثر عرضة للإصابة بالعدوى، فضلا عن خطر تدهور الحالة الصحية لدى الإصابة بالمرض. هل يتأثر الجهاز المناعي أيضا؟ قبل أي شيء آخر، إن قدرة الجسم على محاربة الفيروس، المعروفة باسم الاستجابة المناعية، ليست جيدة في الأشخاص الذين يعانون من السمنة. ويرجع ذلك إلى التهاب سببه الخلايا المناعية، التي تسمى الخلايا الشجيرية، والتي تغزو الأنسجة الدهنية التي تتدخل في كيفية استجابة خلايانا المناعية للعدوى. ويقول العلماء إن ذلك يمكن أن يؤدي إلى ما يسمى بـ \"عاصفة سيتوكين\"، وهو رد فعل مفرط محتمل لجهاز المناعة يهدد الحياة حيث إنه يسبب الالتهاب والضرر الشديد. ويقول الدكتور سيلاية إن نوعا معينا من الأنسجة الدهنية أكثر عرضة لغزو الخلايا الشجيرية، ما يفسر سبب إصابة الأشخاص من الخلفيات السوداء والإفريقية والأقليات العرقية (BAME) في بريطانيا، الذين لديهم هذا النوع من الأنسجة بشكل أكبر، بـ \"معدلات مرتفعة من مرض السكري، وقد يكونون أكثر عرضة للإصابة بالفيروس\". وحدات العناية الفائقة في المستشفيات تجد صعوبة في التعامل مع البدناء هل هناك مشاكل مخفية أخرى؟ غالبا ما تترافق السمنة مع مشاكل صحية أخرى، مثل ضعف القلب أو الرئتين، أو ضعف وظائف الكلى أو داء السكري من النوع الثاني. وقد لا يظهر ذلك إلا مع عدوى شديدة مثل كوفيد 19، فكلها تضع الجسم تحت ضغط إضافي. ومن المرجح أيضا حدوث جلطات في الدم، ولكن لم تتوضح أسباب ذلك. ماذا عن الرعاية في المستشفى؟ يمكن أن تكون هناك تحديات عندما يتعلق الأمر بالتعامل مع المرضى الذين يعانون من السمنة في وحدات العناية الفائقة لأنه من الصعب تركيب أنابيب التنفس بأجسادهم، أو عمل أشعة مقطعية لهم، بسبب قيود الوزن المفرط. كما أن هناك صعوبة أيضا في تحريك وقلب أجساد المرضى الأثقل وزنا لمساعدتهم على التنفس. ما الذي يمكنني فعله لأكون بصحة جيدة؟ إن أفضل طريقة هي اتباع نظام غذائي صحي ومتوازن وممارسة الرياضة بانتظام. ويعد المشي السريع والركض وركوب الدراجات من الخيارات الجيدة، حتى مع تطبيق إجراءات التباعد الاجتماعي. وحاول أيضا أن تتناول الطعام ببطء، وأن تتجنب المواقف التي قد تغريك بالإفراط في تناول الطعام.", "doc2": "Erkən tədqiqatlar piylənmənin insanlarda Covid-19-a yoluxmasını artıra biləcəyini bildirir, bəs, bu niyə belədir? Piylənmənin virusa yoluxma riskini artırdığını sübut edən dəlil varmı? Mütəxəssislər üzərində işlədikləri bir çox araşdırmada bu suala cavab tapmağa çalışıblar. İngiltərədəki Covid-19 xəstəsi olan təxminən 17 min nəfərdə aparılan bir araşdırmada bəlli olub ki, bədən kütləsi indeksi 30-dan çox olanların olmayanlara nisbətən 33 faiz daha çox ölüm riski var. NHS elektron sağlamlıq qeydlərinin ayrıca bir araşdırması artıq çəkili şəxslərin Covid-19-dan ölmə riskinin digərlərinə nisbətən iki dəfə artıq olduğunu göstərib. Tədqiqatçılar, ürək xəstəliyi və tip 2 diabet kimi piylənmə ilə əlaqəli digər sağlamlıq şərtlərinin də nəzərə alındığını bildiriblər. Böyük Britaniyanın reanimasiya şöbələrindəki ağır xəstələrin 34,5 faiz-inin artıq çəkili, 31,5 faizinin piylənməyə meylli olduğu və 7 faizinin isə hədsiz dərəcədə artıq çəkili olduğu bəlli olub. Bu isə sağlam bədən kütləsi indeksi olanlara (26 faiz) nisbətdə 73 faiz təşkil edib. Bu rəqəmlər Britaniyanın 64 faiz artıq çəkili və piylənməyə meylli əhalisinin (35 faizi 25-29 və 29 faizinin isə 30 və ya daha çox bədən kütləsi indeksi) strukturuna bənzəyir. Bədən kütləsi indeksi şəxsin kiloqramla çəkisinin kvadrat metrlə hündürlüyə bölünməsi ilə hesablanır. Qlobal piylənmənin yüksək nisbətlərini nəzərə alaraq, Dünya Piylənmə Federasiyası koronavirus xəstəliyinə yoluxanların böyük əksəriyyətinin \"25-dən yuxarı bir bədən kütləsi indeksinə sahib şəxslər\" olduğunu bildirib. ABŞ, İtaliya və Çində aparılmış ilkin araşdırmalar da bunun əhəmiyyətli bir risk faktoru olduğunu göstərir. Yaşlanmaq, kişi olmaq və sağlamlıq problemlərinin gözardı etmək hamısı Covid-19 virusuna daha ağır yoluxmaya səbəb ola bilər. Artıq çəki nə üçün risklidir? Nə qədər artıq çəkiniz olsa, bir o qədər yağ gəzdirirsiniz, nə qədər az \"fit formadasınızsa\", ağciyər tutumunuz bir o qədər azalır. Bu o deməkdir ki, qana və bədənin ətrafına oksigen daxil olması daha böyük mübarizə tələb edəcək. Bu da ürəyə və qan dövranına təsir edir. \"İnsanlar daha çox artıq çəkili olduqları üçün daha çox oksigenə tələbat yaranır. Yəni, bu, onların sisteminə daha çox təzyiq olduğunu göstərir\", -Qlazqo Universitetindən professor Naveed Sattar deyib. Koronavirus kimi infeksiya zamanı bu ağır ola bilər. \"Nəticədə obez bədən əsas orqanlara oksigen çatışmazlığı yaradır\", Reading Universitetindən doktor Dyan Sellayah deyir. Reanimasiyada olan insanların nəfəs almağa və böyrək funksiyası ilə dəstəklənməyə daha çox ehtiyacının olmasının səbəbi artıq çəki və piylənmədir. Yağ hüceyrələri hansı rolu oynayır? Elm adamları hüceyrələrdə mövcud olan ACE2 adlı bir fermentin virusun bədənə girməsin üçün əsas yol olduğunu tapıblar. Bu molekulun piylənmiş insanlarda daha çox olan dəri altındakı və ya orqanlarının ətrafındakı yağlı toxumada olur. Bu, həmin şəxslərin xəstəliyə tutulma riskinin daha yüksək olması və onunla xəstələnmə riskinin artmasının səbəbi ola bilər. İmmunitet sistemi də bundan təsirlənirmi? Hər şeyin öncə bədənin immunitet olaraq bilinən virusla mübarizə qabiliyyəti obez insanlarda o qədər də yaxşı deyil, çünki bədən yağında olan makrofaglar adlanan immun hüceyrələr çox aktiv olduqda ciddi problemlər yaradır. Alimlərin fikrincə,immun sisteminin bu vəziyyətdə həddən artıq reaksiyası iltihab və həyati təhlükə yarada biləcək - 'sitokin fırtınasına' aparıb çıxara bilər. \"Çox güman ki, virusa qarşı immunitetin reaksiyası obez şəxslərdə effektiv olmur. Bu, obezlik hallarının daha yüksək olduğu BAME keçmişi olan insanların virusa həssas qrup olduğunu izah edə bilər\", - Dyan Sellayah deyir. Bəs, başqa gizli problemlər ola bilərmi? Piylənmə tez-tez digər sağlamlıq problemlərini - zəif bir ürək və ya ağciyər, zəif işləyən böyrək və ya 2-ci tip şəkər xəstəliyini özü ilə birlikdə gətirir. Bütün bunlar çox da üzə vurmur, o vaxta qədər ki, Covid-19 kimi ağır bir infeksiyanın inkişafı başlayır və bütün digər problemlərin hamısı bədəni əlavə stressə məruz qoyur. Qan laxtalarının da bu dövrdə yaranması ehtimalı daha çoxdur, amma bunun səbəbi bəlli deyil. Xəstəxanada müalicə necə? Piylənmə olan xəstələri reanimasiyada idarə etmək məsələsində problemlər var, çünki onları intubasiya etmək və çəkilərinə görə rentgen etmək daha çətindir. Ağır xəstələrə daha rahat nəfəs almaq üçün yerində dönmək və ya meyllənmək daha çətin ola bilər. Bədən yağını azaltmaq üçün nə edə bilərəm? Ən yaxşı yol sağlam, balanslı bir pəhrizə əməl etmək və mütəmadi olaraq məşq etməkdir. Sürətli gəzinti, asta qaçış və velosiped sürmə, hətta məcburi sosial uzaqlaşdırma tədbirləri zamanı da yaxşı seçimdir. Əks təqdirdə, yavaş-yavaş yemək yeməyə çalışın və həddindən artıq yeməyə aludə ola biləcəyiniz vəziyyətlərdən qaçın."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/06/160626_what_does_russia_gain_from_brexit", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2016/06/160627_brexit_russia", "doc1": "ديفيد كاميرون قال إن بوتين ربما يكون سعيدا بخروج بريطانيا، وينتظر فيه بوتين تحسن العلاقات بعد استقالة كاميرون وتولي رئيس وزراء جديد ويزعم داعمو حملة البقاء في الاتحاد أن الكرملين دعم سرا حملة الخروج لإضعاف الاتحاد الأوروبي. وفي تصريح سابق لرئيس الوزراء البريطاني ديفيد كاميرون قال إن الرئيس الروسي فلاديمير بوتين \"ربما يشعر بسعادة لمغادرة بريطانيا الاتحاد الأوروبي\". إذا، فهل هو سعيد فعلا؟ وهل يحب سيد الكرملين خروج بريطانيا؟ على الأقل، لا يعبر عن هذا علنا. مواضيع قد تهمك نهاية يوم الجمعة الماضي، صرح بوتين للصحفيين بأن نتائج استفتاء بريطانيا لها \"إيجابيات وسلبيات\"، وقال إن من بين السلبيات التأثير على أسواق المال العالمية. لكن أين هذ الإيجابيات؟ ماذا استفادت روسيا من الخروج؟ : الإعلام الروسي الرسمي سيستغل خروج بريطانيا للترويج لقوة روسيا وقوة بوتين والحفاظ على وحدة البلاد لا يوجد مكان يضاهي روسيا (ولا رئيس مثل بوتين) تغرق بريطانيا والاتحاد الأوروبي في حالة من عدم الاستقرار الاقتصادي. ماذا سيحدث؟ هل ستتحكم بريطانيا؟ هل ستسعى دول أخرى للخروج من الاتحاد الأوروبي؟ في الأسابيع المقبلة، أتوقع أن تتحول وسائل الإعلام الرسمية الروسية نحو اضطراب ما بعد الاستفتاء وعدم اليقين في الخارج مع التركيز على صورة \"الاستقرار\" في الوطن وصور للرئيس بوتين \"القوى\" على رأس الفريق. وقبل الانتخابات البرلمانية المقررة في وقت لاحق من هذا العام، يمكن لهذه التغطية تعزيز سلطة الحزب الحاكم، روسيا الموحدة، والرئيس نفسه. وهو أمر مناسب لتثمين دورهم. الشماتة فرض الاتحاد الأوروبي عقوبات على روسيا بعد تدخل موسكو عسكريا في أوكرانيا. الآن بعد خروج بريطانيا يعاني الاتحاد من ضغوط هائلة. وكما هو متوقع فإن الشماتة الروسية ستكون كبيرة جدا. وفي تعليق لمذيع بالتليفزيون الروسي على انهيار العملة البريطانية الجمعة، قال \"الأمر ليس مزحة. الجنيه الاسترليني هو الروبل الجديد\". خروج بريطانيا يعزز آمال الروس بتخفيف العقوبات الاقتصادية المفروضة عليهم نظرا لتشدد لندن تجاه موسكو واعترف كونستاتين كوساتشيف، رئيس لجنة الشؤون الخارجية في الغرفة العليا للبرلمان الروسي، في برنامج تليفزيوني بأن العلاقات الصعبة بين روسيا والاتحاد الأوروبي \"تدفعنا للشماتة في المصائب التي تلحق به.\" لكن كوساتشيف نفسه يقاوم هذه المغريات، واستطرد بأن الاتحاد الأوروبي سيظل أكبر شريك تجاري لروسيا. وحذر من أن انهيار جزء من الاتحاد الأوروبي سوف يؤثر على العلاقات التجارية. وداعا للعقوبات؟ ومن جانبه يرى عمدة موسكو سيرغي سوبيانين أن روسيا خرجت فائزة من الاستفتاء. وغرد على موقع تويتر :\"بدون وجود بريطانيا في الاتحاد الأوروبي، لن يكون هناك من يغزي نزعة فرض عقوبات ضدنا\". وكتب المحلل السياسي أليكس موخين، في صحيفة موسكوفسكي كومسوموليتس :\"من بين الجميع كانت بريطانيا الأكثر تشددا ضد روسيا، دائما ما انتقدتنا وسعت للإضرار بنا اقتصاديا وماليا وسياسيا، وبخروجها سيصبح الاتحاد الأوروبي أكثر حميمية تجاه روسيا\". أمنيات ربما تتحقق. لكن بريطانيا ليست الدولة الوحيدة التي تحمل هذه المشاعر لروسيا، فهناك أيضا بولندا والسويد ودول البلطيق. نايجل فاراج زعيم حزب الاستقلال قائد معسكر الخروج يدعو دائما لتحسين العلاقات مع روسيا مرحبا برئيس وزراء جديد مقرب من روسيا لا يوجد حاليا أي ود مفقود بين مجلس الوزراء البريطاني في 10 داوننغ ستريت والكرملين. وقال كاميرون إن بوتين أيد الخروج. بينما اتهم بوتين رئيس الوزراء البريطاني بإجراء الاستفتاء \"لابتزاز أوروبا\". وبعد استقالة كاميرون، أعرب المتحدث باسم بوتين عن أمله في أن \"الواقع الجديد، سيساعد على إدارك أكبر لضرورة بناء علاقات جيدة مع بلدنا\". (وبعبارة أخرى، \"دعونا نأمل أن يحبنا رئيس الوزراء الجديد أكثر\".) ودعا قادة حملة الخروج لعلاقات أفضل مع روسيا. قبل ستة أشهر حث بوريس جونسون بريطانيا للعمل عن قرب مع روسيا لمحاربة ما يسمى تنظيم \"الدولة الإسلامية\" في سوريا. وختم بقوله :\"ليس صحيحا أن كل ما هو خير لروسيا يجب أن يكون شرا للغرب\". وسوف يهتم الكرملين بهذه الملاحظة.", "doc2": "Prezident Putin yəqin ki, cənab Cameron-un Downing Street 10 ünvanını tərk etməsindən rahat nəfəs alacaq İttifaqda qalmaq tərəfdarları iddia edirdilər ki, Kreml Avropa İttifaqını zəiflətmək üçün məxfi şəkildə Brexit-i dəstəkləyir. Baş nazir David Cameronun təbirincə deyilsə, Britaniya Aİ-ni tərk edərsə, prezident Vladimir Putin “çox məmnun” olacaqdı. Məmnundurmu? Brexit doğrudanmı Kreml liderinin xoşladığı bir şeydir? Ən azı açıqda belə deyil. Cümə günü etdiyi çıxışda cənab Putin jurnalistlərə deyib ki, referendum “həm müsbət, həm də mənfi” nəticələr gətirib. O, maliyyə bazarlarının qeyri-müəyyənliyi də daxil, mənfi faktorlardan danışıb. Lakin müsbət faktorlar nədən ibarətdir? Rusiya Brexit-dən nə qazanıb? Mənim düşüncələrim: Vətən kimi yer yoxdur (Putin kimi prezident) Birləşmiş Krallıq və Avropa İttifaqı iqtisadi qeyri-müəyyənliyə düçar olublar. İndi nə baş verəcək? Birləşmiş Krallıq parçalanacaqmı? Aİ-nin başqa üzvləri də ayrılmağa cəhd edəcəklərmi? Qarşıdan gələn həftələrdə Rusiya dövlət mediasının xaricdəki postreferendum həyəcanı və qeyri-müəyyənliyini vətəndəki “sabitliklə” müqayisə edəcəyini və bunun başında duran “güclü” prezident Putini öyəcəyini gözləmək olar. Belə bir təbliğat bu ilin sonunda keçiriləcək parlament seçkisindən əvvəl hakimiyyət partiyası “Vahid Rusiyanın” və prezidentin özünün nüfuzunu möhkəmləndirəcək. Reytinq üçün yaxşı deyilmi? Rusiyanın hakim partiyası mitinqlərdən milli birlik hissinin ifadəsi üçün istifadə edir Schadenfreude Avropa İttifaqı Rusiya üzərinə sanksiyaları Ukraynaya müdaxiləyə görə qoyub. İndi, Brexit-dən sonra Avropa İttifaqı böyük təzyiq altına düşüb. Gözlənildiyi kimi Rusiyada schadenfreude – özgəsinin bəlasından sevinmək hissi tüğyan edir. “Sizə zarafat gəlməsin. İndi funt da rublun tayıdır” – deyə cümə günü dövlət televiziyasının aparıcısı muştuluq verib. Sanksiyalardan acığa düşən Rusiya Avropa İttifaqından yemək-içmək məhsullarının idxalına qadağan qoyub Parlamentin üst palatasında xarici işlər komistəsinin rəhbəri Konstantin Kosaçov etiraf edib: “Bizim Avropa İttifaqı ilə çətin münasibətlərimizi nəzərə alanda, bu ittifaqın düşdüyü çətinliyə sevinmək istəyirsən”. Lakin Kosaçovun özü sevinməyə tələsmir. O deyir ki, Avropa İttifaqı Rusiyanın ən böyük partnyoru olaraq qalır. “Əgər Aİ parçalansa, - deyə xəbərdarlıq edib o – Bu, bizim də ticarət əlaqələrimizə təsir edəcək”. Əlvida, sanksiyalar? Moskva meri Sergey Sobyanin inanır ki, Rusiya Brexit-dən qazanır. \"Birləşmiş Krallıq olmadan, Avropa İttifaqında bizim əleyhimizə sanksiyaların belə qatı tərəfdarı da olmayacaq – tvitləyib Sobyanin. “Aİ ölkələri arasında Rusiya əleyhinə ən aqressiv ölkə Britaniya olub, - yazır bulvar qəzeti Moskovski Komsomoletsin siyasi təhlilçisi Aleksey Muxin, - Bu ölkə bizi həmişə tənqid edib və bizə həmişə iqtisadi, maliyyə və siyasi ziyan vurmaq istəyib. Brexit Avropa İttifaqını Rusiyaya münasibətdə daha mehriban edəcək”. Belə olsaydı, nə vardı. Birləşmiş Krallıq Rusiyaya qarşı sərt xətt-hərəkət tərəfdarı olan yeganə ölkə deyil. Məsələn Polşa, İsveç və Baltik dövlətlərini göstərmək olar. Xoş gördük, yeni (Moskvayönlü?) baş nazir Hazırda Britaniya hökuməti ilə Kremlin arası yaxşı deyil. David Cameron deyib ki, Vladimir Putin Brexit-i dəstəkləyib. Cənab Putinsə deyir ki, David Cameron referendumu “Avropa İttifaqını şantaj etmək” üçün keçirib. Cənab Cameron-un istefasından sonra Putinin sözçüsü deyib ki, “indi yeni reallıqda bizim ölkəmizlə yaxşı münasibətlər qurmaq zərurətinin başa düşülməsinin üstün gələcəyinə ümid etmək olar” (Başqa sözlərlə, ümid edək ki, yeni baş nazir bizi daha çox xoşlayacaq”). Aparıcı brexitçilərdən Nigel Farage Avropa İttifaqının Rusiyaya münasibətini pisləyib Aparıcı brexitçilər Rusiya ilə daha yaxşı münasibətlərə çağırıblar. 6 ay bundan əvvəl Boris Johnson Suriyada İslam Dövlətinə qarşı mübarizədə Rusiya ilə daha sıx işbirliyinə çağırmışdı. O belə bir nəticəyə gəlmişdi: “Putinin xeyrinə olan hər bir şeyin Qərbin avtomatik ziyanına olduğu barədə fikir düzgün deyil”. Kreml əlbəttə, bütün bunları nəzərə alır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-53129351", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53145628", "doc1": "هناك مخاوف من حدوث موجة ثانية لقد كانت المرحلة الثانية من الإنفلونزا الإسبانية قبل قرن أكثر فتكا من المرحلة الأولى. لذلك، هل الموجة الثانية حتمية؟ وإلى أي مدى قد تكون سيئة؟ أولا، ما هي الموجة الثانية؟ يمكنك التفكير في الأمر مثل أمواج البحر حيث يرتفع عدد الإصابات ثم يعود مرة أخرى إلى التراجع، وكل دورة هي \"موجة\" واحدة من فيروس كورونا. مواضيع قد تهمك نهاية ومع ذلك، لا يوجد تعريف رسمي لها. وقال الدكتور مايك تيلديسلي، من جامعة وارويك، لبي بي سي: \"إن الأمر ليس علميا بشكل خاص، فكيفية تعريف الموجة يتم بشكل اعتباطي\". ويصف البعض أي ارتفاع باعتباره موجة ثانية، لكنها غالبا ما تكون موجة أولى صعبة. ويحدث هذا في بعض الولايات الأمريكية. وكي نقول إن موجة واحدة انتهت، يكون الفيروس تحت السيطرة وتتراجع الحالات بشكل كبير. ولبدء موجة ثانية، ستحتاج إلى ارتفاع مستمر في العدوى. ولا تعد نيوزيلندا، التي تعاني من حالاتها الأولى بعد 24 يوما بدون فيروس كورونا، ولا بكين التي تواجه تفشي المرض بعد 50 يوما خالية من الفيروس، في هذا الوضع. لكن بعض العلماء يجادلون بأن إيران قد بدأت في تحقيق معايير الموجة الثانية. هل ستضرب موجة ثانية بريطانيا؟ يكمن الجواب بشكل شبه كامل في القرارات التي نتخذها، وبالتالي فإن الإجابة قد تذهب في أي من الاتجاهين. يقول الدكتور تيلديسلي: \"أعتقد حقا أنه يوجد في الوقت الحالي قدر كبير من عدم اليقين ولكن لأكون صريحا، فهذا أمر يثير قلقي جدا\". فهذا الاحتمال مطروح بشكل واضح فالفيروس مازال موجودا، ولا يقل فتكا أو قدرة على العدوى عما كان عليه في بداية عام 2020. ويعتقد أن حوالي 5 في المئة فقط من الأشخاص في بريطانيا قد أصيبوا بالعدوى، وليس هناك ما يضمن أنهم جميعا محصنون. ويقول الدكتور آدم كوتشارسكي من مدرسة لندن للصحة العامة والطب الاستوائي: \"الدليل هو أن الغالبية العظمى من الناس لا يزالون عرضة للإصابة، من حيث الجوهر إذا رفعنا جميع الإجراءات فسنعود إلى الوضع الذي كنا عليه في فبراير/ شباط الماضي، إنه يماثل تقريبا البدء من الصفر مرة أخرى\". أناس يقومون بالتسوق في نوريتش بعد تخفيف قيود الإغلاق ما الذي يمكن أن يؤدي إلى موجة ثانية؟ رفع قيود الإغلاق إلى حد بعيد. فقد تسببت عمليات الإغلاق في حدوث اضطراب كبير في جميع أنحاء العالم حيث أدت إلى ضياع الوظائف والتأثير على صحة الناس وإخراج الأطفال من المدارس، ولكن تمت السيطرة على الفيروس. ويقول الدكتور كوتشارسكي: \"إن اللغز النهائي هو كيفية الحفاظ على هذه السيطرة، مع تقليل الاضطراب اليومي إلى الحد الأدنى\". ولا يوجد أحد متأكد بنسبة 100 في المئة إلى أي مدى يمكن تحقيق ذلك. وهذا هو السبب في رفع التدابير على مراحل ويتم إدخال طرق ج��يدة للسيطرة على فيروس كورونا، مثل تتبع المخالطين أو الكمامات. ويقول الدكتور كوتشارسكي: \"في بريطانيا والدول المجاورة يمكن أن يحدث تفش سريع إذا تم رفع الإجراءات إلى ما بعد نقطة التحكم في العدوى\". ولقد بدأ ذلك بالفعل في ألمانيا حيث أثبتت نتائج اختبار الفيروس إيجابية 650 شخصا بعد تفشي المرض في أحد المجازر. ولا يعد الأمر مشكلة كبيرة إذا كان من الممكن تحديد بؤر التفشي بسرعة حيث تفرض عمليات إغلاق محلية فيتوقف انتشار الفيروس. وخلاف ذلك، فإن تلك البؤر تساهم في موجة ثانية. وقد اضطرت كوريا الجنوبية، التي حظيت بالثناء على نطاق واسع لمعالجتها لفيروس كورونا، إلى إعادة فرض بعض القيود بسبب مثل هذه البؤر. هل ستكون الموجة الثانية مماثلة للموجة الأولى؟ سيكون خطأ ما قد وقع بشكل خطير لو حدث ذلك. كانت قيمة الرقم آر R، وهو عدد الأشخاص الذين نقل لهم كل شخص مصاب بالفيروس العدوى، 3 أشخاص في المتوسط في بداية الوباء. هذا يعني أن الفيروس كان ينتشر بسرعة، لكن سلوكنا تغير مع ممارسة التباعد الاجتماعي، فمن الصعب أن نرى وصول الرقم R إلى هذا المعدل مرة أخرى. وقال الدكتور كوتشارسكي لبي بي سي: \"لن تقوم أي دولة برفع كل شيء والعودة إلى وضعها الطبيعي، وحتى الدول التي لم تتحكم في فيروس كورونا مثل البرازيل والهند لم يصل الرقم R لديهما لـ 3\". وإذا بدأت الحالات في التزايد مرة أخرى، فمن المحتمل أن تكون بطيئة نسبيا. ومع ذلك، ومن الناحية النظرية يمكن أن تنتهي الموجة الثانية أكبر من الموجة الأولى لأن الكثير من الناس لا يزالون عرضة للإصابة. انتشار الفيروس كالموجة ارتفاع يعقبه انخفاض ويقول الدكتور تيلديسلي: \"لكن إذا زادت الحالات مرة أخرى، فيمكننا إعادة فرض الإغلاق لقمع موجة ثانية، فهذا دائما خيار متاح لنا\". متى ستحدث موجة ثانية؟ وهل يزيد الشتاء الأمور سوءا؟ يقول الدكتور كورتشارسكي إنه يمكن رؤية عمليات انتشار محلية في \" الأسابيع أو الأشهر المقبلة\" مع رفع الإجراءات. لكن هذا لا يعني تأكيد حصول موجة ثانية. ويقول الدكتور تيلديسلي: \"إذا تم تخفيف الإجراءات بشكل كبير، فقد ينتهي بنا الأمر إلى موجة ثانية في أواخر أغسطس/آب أو أوائل سبتمبر/أيلول المقبلين\". وقد يكون الشتاء وقتا حاسما حيث تنتشر فيروسات كورونا الأخرى بسهولة أكبر. فإذا كنا فقط نتحكم في الفيروس، فإن أي زيادة موسمية صغيرة يمكن أن تؤدي إلى انتشاره. ويقول البروفيسور جوناثان بال، عالم الفيروسات في جامعة نوتنغهام: \"الربيع ساعدنا بلا شك، والموجة الثانية تكاد تكون حتمية خاصة مع اقترابنا من أشهر الشتاء، والتحدي الذي يواجه الحكومة هو التأكد من أن الذروة ليست كبيرة لدرجة إثقال كاهل نظام الرعاية الصحية\". هل يصبح الفيروس أخف وطأة ولا يعد مشكلة بعد الآن؟ إحدى الحجج ضد نظرية الموجة الثانية القاتلة هي أن الفيروسات تصبح أقل خطورة لأنها تتطور لإصابة الناس بشكل أفضل. حتى فيروس HIV نقص المناعة المكتسبة يبدو أنه أصبح أخف وطأة. وتقول النظرية إن الفيروسات تنتشر أكثر إذا لم تقتل مضيفها وبالتالي أصبحت أخف وطأة. ويقول البروفيسور بال: \"لكن هذا ليس مضمونا\". وهذا أمر يحدث أيضا على مدى فترات زمنية طويلة. وبعد مرور أكثر من ستة أشهر على الوباء، لا يوجد دليل واضح على أن الفيروس قد تحور لينتشر بسهولة أكبر أو أنه بات أقل فتكا. ويضيف البروفيسور بال: \"أعتقد أن الفيروس يعمل بشكل جيد للغاية في الوقت الحالي. غالبا ما يعاني الناس من عدوى خفيفة جدا أو بدون أعراض، وإذا تمكنوا من نشر العدوى، فلا يوجد سبب لتخيل أن فيروس كورونا سيصبح أخف وطأة\".", "doc2": "Yüz il əvvəl ispan qripinin ikinci mərhələsi birincisindən daha ölümcül idi. Görəsən, ikinci dalğa qaçılmazdırmı? Və bu nə qədər ağır ola bilər? İkinci dalğa nədir? Bunu dəniz dalğasına bənzətmək olar. İnfeksiyaların sayı artır və sonra yenidən azalır - hər bir sikl koronavirusun bir \"dalğasını\" təmsil edir. Lakin bunun rəsmi bir tərifi yoxdur. Warwick Universitetindən doktor Mike Tildesley deyir ki, \"dalğanın necə tərif edilməsi mühüm deyil”. Bəziləri hər hansı bir yüksəlişi ikinci dalğa kimi təsvir edirlər, lakin bir çox hallarda bu, birinci dalğanın bir hissəsi olur. Belə hallar ABŞ-ın bəzi ştatlarında baş verir. Bir dalğanın bitdiyini söyləmək üçün, virus nəzarət altına alınmalı və xəstəlik halları əhəmiyyətli dərəcədə azalmalıdır. İkinci dalğa başlamış o vaxt sayılır ki, infeksiyaya yoluxma halları davamlı olaraq artsın. Koronavirusa yoluxma olmadan 24 gün keçirdikdən sonra ilk xəstəlik halları baş vermis Yeni Zelandiyada və koronavirussuz 50 gündən sonra çoxsaylı yoluxma halları qeydə alınmış Pekində qeyd olunmuş şərait yaranmayıb. Amma bəzi alimlər hesab edirlər ki, ola bilsin ki, İrandakı yeni yoluxma dalğası ikinci dalğa meyarlarına uyğun gəlir. Britaniyada ikinci dalğa olacaqmı? Cavab demək olar ki, tamamilə qəbul etdiyimiz qərarlardan asılıdır, buna görə də müxtəlif variantlar ola bilər. \"Mən, həqiqətən, hazırda böyük bir qeyri-müəyyənlik olduğunu düşünürəm... amma düzünü desəm, bu məni çox narahat edir\", - doktor Tildseley deyir. İkinci dalğa ehtimalı qalmaqdadır, virus hələ də mövcuddur və 2020-ci ilin əvvəlində olduğundan heç də daha az ölümcül və ya yoluxucu deyil. Güman edildiyinə görə, Britaniyada insanların yalnız təxminən 5%-i infeksiyaya yoluxub və onların hamsında immunitet olduğuna dair heç bir zəmanət yoxdur. \"Məlumatlar göstərir ki, insanların böyük əksəriyyəti hələ də infeksiyaya həssasdır, əslində, bütün qoruyucu tədbirləri ləğv etsək, fevral ayında olduğu vəziyyət təkrar oluna bilər, - London Gigiyena və Tropik Tibb Məktəbinin doktor Adam Kucharski deyir. - Bu, demək olar ki, yenidən sıfırdan başlamaq kimidir\". İkinci dalğaya nə səbəb ola bilər? Karantin məhdudiyyətlərinin ləğv edilməsi çox uzağa getmək deməkdir. Karantin rejimi bütün dünyada böyük pozuntulara səbəb olub - iş yerləri bağlanıb, insanların sağlamlığına təsirini göstərib, uşaqlar məktəbdən kənarda qalıb – lakin eyni zamanda virusa nəzarət etmək mümkün olub. \"Əsas tapmaca gündəlik pozuntuları minimuma endirərək nəzarəti necə təmin etməkdir\", - doktor Kucharski deyir. Heç kim nə qədər irəli gedə biləcəyimizə 100% əmin deyil. Məhz buna görədir ki, karantin tədbirləri mərhələli şəkildə ləğv edilir və koronavirusa nəzarətin yeni üsulları tətbiq edilir, məsələn, təmasların izlənməsi və ya üz örtüklərinin taxılması. \"Britaniyada və qonşu ölkələrdə karantin tədbirlərinin qaldırılması həddən artıq dərinə getsə, infeksiyaya yoluxma halları kifayət qədər tez baş verə bilər\",- Dr. Kucharski bildirir. Bu, artıq Almaniyada başlamaqdadır – orada bir sallaqxanada 650 nəfərin virusa qarşı testi müsbət nəticə verib. Əgər belə qruplar tez bir zamanda müəyyən edilirsə, yerli karantin rejimi tətbiq olunursa və virusun yayılmasının qarşısı alınırsa, o zaman bu, böyük bir problemə çevrilmir. Əks təqdirdə onlar ikinci dalğanın yaranmasına gətirib çıxara bilər. Koronavirusa qarşı gördüyü tədbirlərə görə alqışlanan Cənubi Koreya, belə lokal hadisələrə görə bəzi məhdudiyyətləri yenidən tətbiq etməyə məcbur oldu. İkinci dalğa birinci dalğa kimi olacaqmı? Əgər belə olarsa, onda nədə isə şehvə yol verilib. İnfeksyanın yayılma dərəcəsini göstərən R əmsalı orta hesabla bir yoluxmuş şəxsin neçə adamı yoluxdurduğunu bildirir. Pandemiya başlayanda bu əmsal 3 idi. Bu, virusun sürətlə yayıldığı demək idi, lakin o zamandan bəri insanların davranışı dəyişib, sosial məsafəyə əməl edilir və R-in yenidən artacağını təsəvvür etməkçətindir. \"Heç bir ölkə bütün məhdudiyyətləri qaldırıb normal həyata qayıtmaq niyyətində deyil”, - Dr. Kuçarski BBC-yə deyib. \"Hətta Braziliya və Hindistan kimi koronavirusa nəzarət etməyən ölkələrdə də R əmsalı 3.0-ə bərabər deyil\". Britaniyada karantin rejimi zəifləyib - insanlar Norviçdə alış-veriş edirlər. Yoluxma halları yenidən artmağa başlasa, ehtimal ki, bu artım nisbətən yavaş olacaq. Buna baxmayaraq, nəzəri cəhətdən ikinci dalğa hələ də birincidən daha böyük ola bilər, çünki bir çox insanlar hələ də bu virusa qarşı həssasdırlar. \"[Lakin] əgər yoluxma halları yenidən artarsa, ikinci dalğanı durdurmaq üçün yenidən karantin rejimi tətbiq edə bilərik, bu bizim həmişə ata biləcəyimiz bir addımdır\", - Dr Tildsley deyir. İkinci dalğa nə vaxt olacaq? Qış onu ağırlaşdıra bilərmi? Dr. Kurcharski deyir ki, local yoluxma halları karantin tədbirləri yığışdırıldıqca \"hətta önümüzdəki həftələrdə və ya aylarda\" müşahidə edilə bilər. Amma bu o demək deyil ki, ikinci dalğa mütləq olacaq. Dr. Tildseley deyir ki, \"karantintədbirlər əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədilsə, avqustun sonlarında və ya sentyabrın əvvəlində ikinci dalğa ilə qarşılaşa bilərik.\" Qışda digər koronavirus daha sürətli yayıldığı üçün qış həlledici dövr ola bilər. Biz virusa yalnız nəzarət edəcəyiksə, hətta kiçik mövsümi təkan virusun yayılmasına gətirib çıxara bilər. \"Bahar, şübhəsiz ki, bizə kömək etdi, - Nottingham Universitetindən virusoloq professor Jonathan Ball deyir. - İkinci dalğa demək olar ki, qaçılmazdır, xüsusən də qış ayları yaxınlaşdıqca. Hökumətinsə vəzifəsi ondan ibarətdir ki, pik dövrü səhiyyə sistemini həddən artıq yükləyən dərəcədə olmasın\". Virus yumşala və artıq problem olmaya bilərmi? Ölümcül ikinci dalğaya qarşı əsas arqumentlərdən biri odur ki, virus insanlara daha yaxşı yoluxmaq üçün inkişaf etdikcə zəifləməlidir. Hətta İİV getdikcə deyəsən bir qədər zəifləyir. Nəzəriyyə görə, virus yoluxduğu orqanizmi öldürmədiyi halda daha çox yayıla bilər. Professor Ball deyir: \"Amma buna bir zəmanət yoxdur\". Bu da var ki, bunun baş verməsi üçün uzun bir müddət vaxt tələb olunur. Pandemiyanın başlamasından altı ay sonra virusun daha asan yayılması və ya daha az ölümcül olması üçün mutasiya etdiyinə dair aydın bir sübut yoxdur. Professor Ball əlavə edir: \"Hesab edirəm ki, virus hazırda çox yaxşı işləyir. Bir çox hallarda insanların infeksiya simptomları çox yüngül və ya asimptomatik olur. Əgər onlardan infeksiya başqalarına keçə bilirsə, o zaman koronavirusun yumşalacağını güman etməyə heç bir əsas yoxdur\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/01/140120_ukraine_president_warning", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/01/140121_ukraine_protests", "doc1": "تشهد المظاهرات صدامات دامية بين المحتجين والشرطة. وحذر الرئيس الأوكراني من أن العنف يهدد البلاد بأسرها. غير أنه أبدى استعداده للتفاوض مع المتظاهرين. ويمثل صف من الحافلات والشاحنات المحترقة وسط كييف الحد الفاصل بين المحتجين والشرطة. واندلعت الاشتباكات الاحد بعد مظاهرة سلمية للمعارضة ضد الرئيس فيكتور يانكوفيتش. وتقول السلطات إنه يحق للشرطة استخدام السلاح دفاعا عن النفس. مواضيع قد تهمك نهاية وفي بيان مساء الاثنين قال يانكوفيتش \"الان وبعد ان تحولت الاجراءات السلمية الى اضطرابات تصحبها اعمال شغب وحرق ممتلكات واستخدام للعنف، انا متأكد أن هذه الظواهر لا تهدد كييف فحسب ولكن اوكرانيا بأسرها\". اعتقالات وفي الاسبوع الماضي منح مؤيدو الرئيس في البرلمان الشرطة المزيد من السلطات للتعامل مع المتظاهرين. واعتقل 20 شخصا على الاقل في الاشتباكات واصيب نحو مئة من بينهم العشرات من ضباط الشرطة. ويعقب العنف اسابيع من المظاهرات التي غلب عليها الطابع السلمي ضد قرار كييف عدم الالتزام باتفاق مع الاتحاد الاوروبي وتشديد قوانين منع التظاهر اثر ذلك. ويقول الرئيس يانكوفيتش إنه مستعد للتفاوض مع المتظاهرين المؤيدين للاتحاد الاوروبي ومع زعماء المعارضة. وتم تأسيس لجنة من مختلف الاحزاب في محاولة لحل الازمة المتفاقمة. ومن بين ممثلي المعارضة الاربعة الذين سيشاركون في المحادثات مع السلطات وزير الداخلية السابق يوري لوتسينكو الذي اصيب في الاشتباكات الشهر الماضي. وفي الطريق المؤدية من ميدان اوروبا الى البرلمان اصطفت شرطة مكافحة الشغب خلف الدروع قبالة المتظاهرين الذين امضوا ليلتهم في العراء رغم انخفاض الحرارة الى تحت الصفر. ويقول دانيال ساندفورد مراسل بي بي سي إن بعض المتظاهرين القوا احجارا وقنابل حارقة على الشرطة. وقال ساندفورد إن الشرطة تطلق رصاصا مطاطيا والغاز المسيل للدموع وتعيد القاء الحجارة على المتظاهرين. واصدر وزراء خارجية الاتحاد الاوروبي بيانا الاثنين يعرب عن \"القلق الشديد\" بشأن التشريعات الجديدة التي يقولون إنها تم تمريرها تحت \"ظروف اجرائية مثيرة للريبة\". بدت بعض مناطق العاصمة كييف كما لو كانت ساحة قتال. أطلقت الشرطة الرصاص المطاطي على المتظاهرين الذين قذف بعضهم رجال الشرطة بقنابل حارقة. استخدم المتظاهرون الالعاب النارية كسلاح واستخدم متظاهرين أيضا الأحجار في المواجهات مع الشرطة.", "doc2": "Bu arada Moskvada keçirilmiş mətbuat konfransında Rusiya Xarici İşlər naziri Sergey Lavrov Ukraynadakı vəziyyəti şərh edərkən Kiyevdə nümayişçilərin etdiyi hərəkətlərin Avropa qaydalarını pozduğunu vurğulayıb. \"Meriyanın işğalı, hökümət binalarına basqın, müxalifətçi qoçuların hökümət binalarını bir neçə həftə ərzində tutub saxlaması Avropa İttifaqınına daxil olan istənilən ölkə üçün təssəvvür edilməzdir. \"Avropada bu hərəkətlər mümkün ola bilərdimi? Onlar buna heç zaman yol verməzdilər\", Lavrov deyib. \"Poqromlar, polisə hücumlar, yanğınlar, \"Molotov kokteylləri\", partlayıcı maddələr - bütün bunlar dəhşətdir, Avropa qaydalarının pozulmasıdır\", - Rusiya XİN rəhbəri bildirib. Onun təbirincə, Ukrayna müxalifət liderlərinin təmkinliyə son çağırışları da vəziyyətin nəzarət altından çıxdığından xəbər verir. Bundan əvvəl BMT baş katibi Ban Ki-moon Kiyevdə baş verən hadisələrin iştirakçılarını dilaoqa və təmkinliyə çağırmışdı. Kiyevdə polis geri çəkilib Ukrayna paytaxtında isə, hökümət əleyhinə etiraz iştirakçıları ilə polis arasında qarşıdurma davam edir. Bu qarşıdurma, ilk növbədə, etirazçıların istifadə etdikləri əşyaların məhv edilməsi ilə yadda qalıb. Əsas hadisələr Qruşevski küçəsində baş verib. Etirazçılar deyir ki, sonra Berkut polis hissələri geri çəkilib. \"Berkut Qruşevski küçəsindəki \"öz xətlərinə\" geri çəkilib. İndi hər şey əvvəlki kimidir ara-sıra partlayışlar, şüşə atılır və təbillər gurlayır\", BBC jurnalisti Yuriy Maloveryan deyir. Kiyevdə küçə etirazları bazar günündə vüsət götürüb və Ukraynanın hakim elitasına qarşı demək olar ki bütün müxalifət- millətçilər də, liberallar da mübarizə aparır. Şəhər administrasiyası bildirib ki, hər iki tərəfdən 200-dən çox insan xəsarət alıb. 100-dən çox insan xəstəxanada yatır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-50366875", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-50707802", "doc1": "سوركوف يشتهر بألقاب راسبوتين بوتين، أو الكاردينال الرمادي، أو سيد مسرح الدمى إلى جانب بوتين صعدت شخصية محورية في سماء السياسة الروسية تحمل العديد من الألقاب من بينها راسبوتين بوتين. يشتهر بلقب راسبوتين بوتين، أو الكاردينال الرمادي، أو سيد مسرح الدمى، إنه المساعد الرئاسي الروسي فلاديسلاف سوركوف الذي يعتبر كبير منظري الكرملين والذي كتب مقالا مؤخرا أطلق فيه مصطلح \"البوتينية\"، حيث أشار سوركوف إلى أن \"البوتينية\" تمثل اختراقاً سياسياً عالمياً، وهي طريقة فعالة للحكم\". فمن هو فلاديسلاف سوركوف؟ سوركوف رجل أعمال وسياسي روسي من أصول شيشانية ولد في 21 سبتمبر/أيلول عام 1964. وكان سوركوف قد عين في شهر اغسطس/آب عام 1999 نائبا لرئيس ديوان الرئاسة. مواضيع قد تهمك نهاية وهو صاحب فكرة الديمقراطية السيادية، بصفتها ديمقراطية موجهة، والتي تتلخص بالحد من دور الأحزاب السياسية وتهميش الأحزاب السياسية الصغيرة. وفي ديسمبر/كانون الاول عام 2011 عين نائبا لرئيس الحكومة الروسية، المسؤول عن تحديث الاقتصاد الروسي. وفي 21 مايو/ايار عام 2012 تولى ايضا رئاسة ديوان الحكومة في حكومة مدفيديف. وفي عام 2013 أعفي من تلك المناصب ليصبح لاحقا مساعدا رئاسيا وكبير المنظرين العقائدي��ن لبوتين. يعتبر سوركوف وراء الكثير من نجاحات بوتين وفي ما يلي أبرز المعلومات عن سوكروف : هو مهندس \"عالم ما بعد الحقيقة\": قبل وقت طويل من إطلاق الرئيس الأمريكي دونالد ترامب مصطلح \"الأخبار الكاذبة\" كان سوركوف قد شحذ سلاحه واستخدمت موسكو تكتيكاته لإحداث ارتباك سياسي في العالم الديموقراطي. وقال مساعد سابق له: \"كانت صيحة أطلقها سوركوف، لها نكهة ما بعد الحداثة، لا شيء حقيقي، لا توجد حقيقة فهناك دائما حقائق بديلة\". صعد من لا شيء لبناء عرش بوتين: فقد اخترع مصطلحات الديموقراطية السيادية، ودستورية حكم بوتين. وقال عنه زميل سابق: \"إن الكثير من نجاحات بوتين تعود لسوركوف الذي توجد بين أصابعه الكثير من الخيوط التي يسيطر من خلالها على البنية السياسية، وهي بنية معقدة للغاية، ولا يعرف سواه المكان الصحيح لكل مكون: المعارضة، والأحزاب السياسية، والنواب، والمحافظون، وإطلاق أو إنهاء حركات سياسية أو منظمات مجتمع مدني، والكنيسة، والمجتمع المدني......\" حراسة أغنى روسي: كان ميخائيل خودورفسكي ذات يوم أغنى رجل في روسيا وقد ضم سوروكوف لطاقم الحراسة الخاص به، وسرعان ما أدرك خودورفسكي أن عقل سوركوف أفضل من عضلاته فأولاه مسؤولية العلاقات العامة، حيث أطلق سوركوف مهاراته في فنون الخداع في مجالات السياسة والتجارة. وقد انتهى الأمر بخودورفسكي في السجن بينما ساعد سوركوف في إدارة حملة علاقات عامة ضد سيده السابق. التايمز: من يوقف توسع بوتين في أفريقيا والشرق الأوسط؟ كيف لقي \"آلة الجنس\" راسبوتين حتفه؟ ماذا يطبخ \"طباخ بوتن\" حول العالم؟ من الإخراج المسرحي إلى المسرح السياسي: درس سوركوف المسرح في موسكو قبل أن يطرد بسبب مشاجرة، وهذه المهارة أسعفته لاحقا عندما سيطر على كل من الأحزاب الموالية للكرملين والمعارضة. وقال مستشار سابق في الكرملين: \"إنه ينظر لنفسه باعتباره الشخص الذي يدير العرض محاولاً العثور على مكان لكل ممثل في مسرحيته\". سيطر على جماعات انفصالية في أوكرانيا: أظهرت وثائق مسربة من الكرملين أن سوركوف أدار شبكة من النشطاء في شرق منطقة دونباس حيث شن مقاتلون انفصاليون حربا ضد كييف بدعم من موسكو. وقال زعيم سابق للمتمردين: \"كنت ألتقي سوركوف بشكل دوري وهو واحد من أذكى الشخصيات التي قابلتها في حياتي. أحيانا أفكر فيه كممثل وحيد على المسرح أشاهد عرضه وأتعلم منه فن السياسة وفن الممكن\". توباك شاكور هو معجب بتوباك شاكور ومحب للشعر: في مكتبه بالكرملين يوجد بورتريه لمغني الراب الأمريكي توباك شاكور إلى جانب صورة لبوتين، كما أنه معجب أيضا بالفنان التجريدي جاكسون بولاك وشعر ألان غينسبرغ . وبينما يسيطر على السياسات في روسيا بمزيج من فنون الخداع والقسوة كان يجد الوقت لكتابة الشعر لفرقة أغاثا كريستي الروسية للروك. كتب رواية تنتمي لما بعد الحداثة: نشرت رواية \"تقريبا صفر\" التي كتبها سوركوف عام 2009 عندما كان في ذورة سلطته، وهي رواية خيالية بطلها ناشر ورجل عصابات لا يرحم يبتز النقاد والصحفيين خدمة لسياسيين فاسدين ويخادع ليخلق أخبارا كاذبة.", "doc2": "Putin 2018-ci ilin martında təbliğat kampaniyası çərçivəsində Moskvada keçirilən mitinqdə çıxış edir. Keçmiş KQB agenti ilk dəfə 1999-cu il dekabrın 31-də Rusiya prezidenti olanda Bill Klinton hələ ABŞ prezidenti idi və Ağ Evdə idi. Ötən 20 il ərzində ABŞ-da daha üç prezident, Britaniyada isə beş Baş nazir seçilib. Qlobal miqyasda qarşıdurmalardan və daxili qalmaqallardan tutmuş idman zəfərləri və təbliğat fotolarınadək Vladimir Putinin 20 illik hakimiyyətini təsvir edən fotolara nəzər salaq. Vladimir Putin 1999-cu il dekabrın 31-də Boris Yeltsini prezident vəzifəsində əvəzləməkdan əvvəl həmin ilin avqust ayında Baş nazir təyin olunmuşdu. Keçmiş KQB zabiti, 1999-cu ilin oktyabrında Rusiyada bir sıra yaşayış binalarında bomba partlayışlarından sonra İkinci Çeçen müharibəsini başlayanda artıq ölkənin Baş naziri təyin edilmişdi. Onun prezidentlik dövrünün ilk mərhələsi Rusiyanın Çeçenistanla hərbi münaqişəsi fonunda keçib. Rusiya qüvvələri Çeçenistanın paytaxtı Qroznı şəhərini mühasirəyə aldı. BMT 2003-cü ildə mühasirədən sonrakı Qroznı şəhərini yer üzündə ən çox məhv edilən şəhər adlandırıb. Vladimir Putin İkinci Çeçen müharibəsi başlayandan bir neçə ay sonra, 2000-ci ilin martında hərbi təyyarədə Çeçenistana uçub İllər ərzində Rusiya 2004-cü ildə çoxu uşaq olmaqla, 330 nəfərin ölümüylə nəticələnən Beslan şəhərindəki məktəbin mühasirəsi kimi silahlıların hücumlarına məruz qalıb. Prezident Putin Çeçenistandakı döyüş əməliyyatlarına 2009-cu ilə qədər rəsmi olaraq son qoymayıb. Prezident Putin və Rusiya Nazirlər Kabinetinin üzvləri 2004-cü ilin sentyabrında Beslan məktəbində silahlıların hücumu nəticəsində 330-dan çox insanın həlak olmasıyla bağlı bir dəqiqəlik sükut mərasiminə qatılıblar Vladimir Putin 2000-ci ilin martında keçirilən seçkilərdə prezident vəzifəsində təsdiq edildi və bir neçə aydan sonra bir PR böhranına düşdü. Kursk sualtı qayığının qəzası 118 ekipaj üzvünün ölümünə səbəb olub. Prezident Putin Kursk sualtı qayığın komandirinin ailəsi ilə görüşdü, lakin o zaman fəlakətə reaksiya vermə tərzinə görə kəskin tənqid olundu Kursk sualtı qayığı 2000-ci ilin avqustunda batanda prezident Putin Qara dəniz tətilindən qayıtmağa tələsmədi. Qayıqda batan dənizçilərin yaxınlarına məlumat verilməsi isə günlərlə çəkdi. ABŞ prezidenti George W Bush 2001-ci ildə Putini ABŞ-a dövlət səfərinə dəvət etdi. Rusiya prezidenti o cümlədən, Bush-un Texas ştatındakı evinə də baş çəkdi. Vladimir Putin hakimiyyətinin ilk onilliyində Qərb liderlərinin xarici siyasətini tənqid etməsinə baxmayaraq, ümumiyyətlə, onlarla yaxşı münasibətdə idi. İtaliyanın Baş naziri Silvio Berlusconi (sağda) 2003-cü ildə İraqdakı vəziyyəti müzakirə etmək üçün Rusiyaya səfər etdi Kraliça Elizabeth II cənab Putini 2003-cü ildə Britaniyaya dövlət səfərinə dəvət etdi - bu 1874-cü ildən bəri Rusiya rəhbərinin Britaniyaya etdiyi ilk dövlət səfəri idi Rusiya 2006-cı ildə G8 iqtisadi qrupuna ölkənin üzvlüyünü təsdiqləyən ilk G8 sammitini keçirdi. Angela Merkel, Tony Blair, Jacques Chirac, Vladimir Putin və George W Bush 2006-cı ildə Sankt-Peterburqda keçirilən G8 sammitində Rusiya konstitusiyasına görə Putin ardıcıl olaraq üçüncü müddətə prezident kimi qala bilmədi, buna görə 2008-ci ildə dörd il müddətinə Baş nazir oldu. Prezident Dmitri Medvedevin patronu Putini dəstəkləyən bir proteje fiqurdan başqa nəsə olmasını düşünməyən az adam oldu. Baş nazir kimi Vladimir Putin Gürcüstanla müharibədə gedişində yaralananlara baş çəkir Gürcüstan 2008-ci ildə Cənubi Osetiya üzərində nəzarətini bərpa etmək üçün qüvvələrini ora göndərəndə Rusiya Gürcüstana hərbi müdaxilə etdi. Avqust müharibəsi Qərb üçün xəbərdarlıq zəngi idi, lakin Putinin Qərb liderləri ilə münasibətlərini pozan Rusiyanın 2014-cü ildə Ukraynanın şərqinə müdaxiləsi oldu. Rusiyanın Krımı ilhaq edərək Ukraynadan alması ABŞ və Aİ-nin sanksiyalarına səbəb oldu və Rusiyanın G8 qrupuna üzvlükdən məhrum edilməsinə səbəb oldu. Prezident Putinin 2014-cü ildə Ukraynanın Krım yarımadasını ilhaq etməsi, Rusiyadakı rəy sorğularında onun reytinqinin sıçrayışla qalxmasına səbəb oldu Putin 2019-cu ilin avqustunda ilhaq edilmiş Krımdakı motosiklet yürüşündə iştirak edərkən. Ukrayna bu hadisəni \"Ukraynanın suverenliyinin kobud şəkildə pozulması\" olduğunu söylədi Bu ay Ukraynadakı vəziyyətə həsr olunmuş dördtərəfli görüş keçirilib. Ukraynada qarşıdurmanın başlamasından beş il sonra Vladimir Putin və Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski arasında döyüşləri dayandırmaq üçün Fransa və Almaniya liderlərinin vasitəçiliyi ilə danışıqlar keçirilib. Suriyadakı vətəndaş müharibəsinin dördüncü ilində iflas həddində olan müttəfiqi prezident Bəşər Əsədi dəstəkləmək üçün Rusiya hərəkətə keçdi. Putinin Rusiya təyyarələrini və silahlarını Suriyaya göndərmək qərarı döyüş meydanında güc balansını dəyişdi. Vladimir Putinin Suriya prezidenti Bəşər Əsədi dəstəkləməsi Suriyadakı vətəndaş müharibəsinin gedişatını dəyişdi Donald Trump-ın 2016-cı ildə ABŞ-da keçirilən prezident seçkilərində qalib gəlməsindən sonra ABŞ xüsusi xidmət orqanları Rusiyanın bu seçki kampaniyasına müdaxilə etdiyi qənaətinə gəldi. ABŞ xüsusi xidmət orqanları hesab edir ki, Rusiya ABŞ-da 2016-cı ilin prezident seçki kampaniyasına müdaxilə edib 2018-ci ildə isə İngiltərə Rusiyanı Salisbury şəhərində Rusiyanın keçmiş hərbi kəşfiyyat zabiti Sergey Skripal-ı zəhərləməkdə ittiham edib. Sergey Skripal-ı zəhərləmə əhvalatından sonra o vaxtkı Baş nazir Theresa May ilə Vladimir Putin arasında münasibətlər gərgin idi Rusiya prezidenti vəzifədə olduğu müddət ərzində öz imici və Rusiyanın imicini daha yaxşılaşdırmağa çalışıb. Bu illər ərzində Putinə həsr olunmuş şəkillərdə onun güclü bir insan kimi təsvir olunması nəzərə çarpır. Bu fotoda Putin beldən yuxarı çılpaq halda, əlində snayper tüfəngi ilə Monqolustan ilə sərhədə yaxın bir bölgədə gəzərkən lentə alınıb. Putin özünün fərqli cəhətlərini də nümayiş etdirib - 2013-cü ildə çəkilmiş bu fotoda Rusiya prezidenti Buffy və Yume adlı itlərlə qarda oynayır. Prezidentliyi dövründə Putin buz üzərində hokkeyi və cüdo oyunlarında da iştirak edərək idman qabiliyyətini nümayiş etdirməyə çalışıb O, həmçinin 2014-cü ildə Qış Olimpiya Oyunlarına və 2018-ci ildə futbol üzrə Dünya Kubokuna ev sahibliyi etməklə Rusiyanın idman nüfuzunu artırmağa çalışıb. Soçi Oyunları uğurlu alındı, amma dopinq qalmaqalının əks-sədası öz təsirini bildirməkdə davam edir. Ümumdünya Antidopinq Agentliyi (WADA) keçən həftə Rusiyanın bütün böyük idman tədbirlərinə iştirakına dörd illik qadağa qoyub. 2015-ci ildə hazırlanan bir hesabatda Rusiyanın yüngül atletika idmanında dövlət tərəfindən sponsorlanan dopinq proqramının olduğu vurğulanıb. Prezident Putin Rusiyanın 2018-ci il Dünya Çempionatına ev sahibliyi etməsində önəmli rol oynadı 2018-ci ildə FIFA Dünya Kubokunun Rusiyada keçirilməsi beynəlxalq səviyyəli bir müvəffəqiyyət olsa da, dopinq qalmaqalı Rusiyanın 2022-ci ildə Qətərdə keçiriləcək növbəti Dünya Çempionatında iştirak edə bilməyəcəyi anlamına gəlir. Bütün fotolara müəlliflik hüququ mövcuddur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140902_ukraine_displaced", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140520_un_ukraine_displaced", "doc1": "معظم النازحين لم يسجلوا أنفسهم لدى الحكومة الأوكرانية وبلغ عدد الذين نزحوا من منازلهم خلال الأسابيع الثلاثة الماضية فقط نحو 260 ألف شخص، بحسب فينسينت كوشيتل مدير مكتب وكالة الأمم المتحدة للاجئي أوروبا. ومنيت قوات حكومة كييف بسلسلة من الهزائم على ايدي الانفصاليين الموالين لروسيا الذين يواصلون تقدمهم على عدة جبهات شرقي اوكرانيا. كان انفصاليون موالون لروسيا في دونيتسك ولوهانسك قد أعلنوا استقلال مناطقهم عن أوكرانيا في أبريل / نيسان الماضي، وذلك في أعقاب ضم روسيا لشبه جزيرة القرم الأوكرانية إليها في مارس / آذار. وقتل نحو 2600 مدني ومقاتل منذ منتصف أبريل/نيسان عندما أرسلت أوكرانيا قواتها لطرد الانفصاليين. مواضيع قد تهمك نهاية وتتهم أوكرانيا روسيا بتسليح الانفصاليين وإرسال قوات روسية إلى شرق أوكرانيا، وهي مزاعم تنفيها روسيا. وتقول ايموجين فولكيس مراسلة بي بي سي في جينيف إن كثيرا من النازحين لم يسجلوا أنفسهم لدى السلطات الاوكرانية لإن ذلك لن يضمن حصولهم على مساعدات، كما أن كثيرا منهم يخشى أن يتم تجنيده في الجيش الاوكراني. وتضيف أن نحو 800 ألف شخص أوكراني معظمهم من أصول روسية عبروا الحدود إلى روسيا والبعض الآخر فر إلى بولندا وبيلاروسيا ودول البلطيق وهي استونيا ولاتفيا وليتوانيا التي تشير الأرقام أنها استقبلت نحو 20 الف شخص منذ بدء الصراع. وحقق الانفصاليون في أوكرانيا مكاسب ميدانية في مواجهة القوات الحكومية خلال الأيام الأخيرة في منطقتي لوهانسك ودونيستك، شرقي أوكرانيا، متقدمين جنوبا حول مطار ماريوبول. وكان اجتماع عقد بين مسؤولين روس وأوكرانيين مع الانفصاليين ومراقبين دوليين في مينسك انتهى دون التوصل إلى اتفاق. وكانت أخر جولات المفاوضات ع��دت في روسيا البيضاء الاثنين لكن تم تأجيلها إلى الجمعة بعد عدة ساعات. وأفادت الأنباء بأن مندوبي الانفصاليين خففوا من مطالبهم من الاستقلال التام إلى المطالبة بـ \"وضع خاص\" لمناطقهم في ظل تبعية لأوكرانيا. ويقول مراسلون إن المطلب الجديد يجعل من الانقسام داخل أوكرانيا أمرا واقعا حيث يسعى الانفصاليون إلى الارتباط اقتصاديا بروسيا. وكان وزير الخارجية الروسية سيرجي لافروف حث المفاوضين على جعل \"وقف إطلاق النار\" على رأس أولوياتهم. ودأبت موسكو على نفي تدخلها عسكريا في الأزمة الأوكرانية.", "doc2": "BMT: Ukraynada böhran başlayandan 10 min insan evlərini tərk etməli olub. İlk növbədə söhbət Krım yarımadasını tərk edən Krım tatarlarından gedir. Köçkünlər arasında eləcədə etnik ukraynalıların, rusların və qarışıq ailələrin olduğu da qeyd olunur. BMT Ukraynada insanların evlərini tərk etməsinin əsas səbəbləri arasında köçkünlərin hədə, təqib və müxtəlif növ təhlükələrdən xilas olmaq istəyini qeyd edir. Müşahidəçilər aprel ayında Ukraynada köçkünlərin sayının xeyli artdığını artdığını qeydə alıblar. Bundan əvvəl BMT Ukraynanın cənub şərqində insanların oğurlanaraq işgəncələrə məruz qalmaları və qətlə yetirildiklərinə dair təsdiqlənmiş məlumatlara malik olduğunu bildirmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/08/130829_syria_assad_fight_aggression", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/08/130829_syria_action", "doc1": "الأسد: لن تزيدنا التهديدات الا عزما في هذه الأثناء، انتهى اجتماع ممثلي الدول الخمس دائمة العضوية في مجلس الأمن التشاوري الذي عقد لبحث موضوع اصدار قرار جديد حول الوضع في سوريا. وأفاد مراسل بي بي سي في واشنطن لقمان أحمد إنه لم يصدر أي بيان عن ممثلي الدول التي شاركت في الاجتماع. وتقول الولايات المتحدة وبريطانيا إن نظام الرئيس الأسد قتل مئات السوريين في هجمات شنها مؤخرا بالاسلحة الكيمياوية، ولكن دمشق تنفي هذه الادعاءات وتحمل المعارضة المسلحة مسؤولية الهجمات. ويعكف فريق تابع للأمم المتحدة بالتحقيق في الهجوم. مواضيع قد تهمك نهاية ومن المقرر أن يفرغ فريق المفتشين الدولي من عمله يوم الجمعة، ويرفع تقريره إلى الامين العام للمنظمة الدولية بان كي مون السبت. ولا يتضمن التفويض الذي يتمتع به الفريق تحميل أي من طرفي النزاع في سوريا مسؤولية الهجوم الذي وقع قرب العاصمة دمشق في الحادي والعشرين من الشهر الجاري وخلف 355 قتيلا على الأقل. \"رد موحد\" وكانت بريطانيا قد حثت أمس الاربعاء مجلس الأمن التابع للأمم المتحدة على اصدار قرار يسمح للدول الغربية باستخدام القوة المسلحة ضد سوريا، ولكن الطلب البريطاني لم يحظ بالدعم الضروري. وعرقلت روسيا والصين في السابق صدور قرارات تخص الشأن السوري في مجلس الأمن، ويقول محللون إنه من المرجح ان يكرر البلدان ذلك في المستقبل. وكانت المستشارة الالمانية انغيلا ميركل قد اجرت اتصالا هاتفيا بالرئيس الروسي فلاديمير بوتين في وقت سابق اليوم حثت خلالها روسيا على التعاون مع مجلس الأمن للتوصل إلى \"رد فعل سريع وموحد\" ازاء الوضع في سوريا. ولكن مكتب رئيس الحكومة البريطانية قال في بيان إن بريطانيا ما زالت تتمكن من اتخاذ \"اجراءات استثنائية بما فيها التدخل العسكري\" لدواع انسانية حتى في حال اخفاق مجلس الامن في التوصل الى اجماع. وسيصوت نواب مجلس العموم البريطاني في وقت لاحق اليوم على مشروع قرار يطالب بالتدخل العسكري في سوريا، وينص على ان \"الموضوع يجب ان يتابع من خلال الامم المتحدة الى اقصى مدى ممكن.\" ومن المتوقع ان يطلع مسؤولو الادارة الامريكية كبار زعماء الكونغرس سر�� في وقت لاحق على الادلة المتوفرة التي تثبت تورط نظام الاسد باستخدام الاسلحة الكيمياوية. ولكن الرئيس السوري أخبر وفدا من النواب اليمنيين يقوم بزيارة لدمشق ان سوريا ستدافع عن نفسها ضد أي عدوان قد تعرض له، حسبما اوردت وكالة سانا الرسمية للانباء. وقال الرئيس السوري إن التهديدات الغربية بضرب بلاده لن تزيده الا عزما على مقاومة المعتدين، حسبما نقل عنه الاعلام الرسمي. ونقلت الوكالة عن الرئيس الأسد قوله \"إن سوريا بشعبها الصامد وجيشها الباسل ماضية ومصممة على القضاء على الإرهاب الذي سخرته وتدعمه إسرائيل والدول الغربية خدمة لمصالحها المتمثلة بتقسيم المنطقة وتفتيت واخضاع شعوبها.\" وقالت تقارير من دمشق في غضون ذلك إن كبار القادة العسكريين اخذوا بالابتعاد عن المقار والمباني التي يعتقد انها ستكون هدفا للغارات الغربية. كما غادر الكثيرون من سكان العاصمة خوفا من هجوم مرتقب.", "doc2": "Britaniya Parlamenti Suriyaya mümkün hücumu müzakirə edib. Bəşər əl-Əsəd Qərbin hədələrinin onun əzmini daha da möhkəmləndirdiyini bəyan edib, dövlət mediası xəbər verir. ABŞ və Britaniya deyir ki, Əsəd rejimi bu yaxınlarda törədilmiş zəhərli qaz hücumlarında yüzlərlə adamı öldürüb. Dəməşq isə hücumlara görə üsyançıların məsuliyyət daşıdığını deyir. BMT kimyəvi silah ekspertləri hücumları təhqiq etmək üçün Suriyadadır. Onlar işlərini cümə günü bitirəcəklər və ilkin təhlil nəticələrini BMT Baş Katibi Ban Ki-moon-a həftəsonu təqdim edəcəklər. Onların mandatı hücumlara kimin məsuliyyət daşıdığını müəyyənləşdirmək imkanı vermir. Hücumlar avqustun 21-də Dəməşqin şərqində törədilib və 355 adamın ölümünə səbəb olub. Britaniya hücum edə bilər Britaniya parlamenti öz hüquqi qiymətləndirmələrinə əsaslanaraq, BMT-nin dəstəyini gözləmədən Suriya rejiminə qarşı hücum edə bilər. Eyni zamanda Britaniyanın Leyboristlər partiyası bəyan edib ki, bu partiyanın parlament üzvləri Suriyada hərbi müdaxilə barədə hökümətin qərarının əleyhinə səs verəcəklər. Leyboristlərin BMT müfəttişlərinin hesabatını gözləmək haqqında tələblərindən sonra hökümət hücum barədə vəsatətini yumşaldıb. Amma partiya yenə də deyib ki, Əsəd rejiminin məsuliyyəti haqqında \"danılmaz sübut\" görmək istəyir. Bir kəşfiyyat hesabatında deyilir ki, rejimin məsuliyyəti barədə \"ehtimal yüksəkdir\". Parlament bu gün məsələni müzakirə edib. ABŞ prezidenti Barack Obama hələ ki, Suriyaya qarşı cavab zərbə planı haqqında qərar verməyib, o deyib. Amma o belə nəticəyə gəlib ki, ötən həftə Suriya paytaxtı Dəməşqdə insanlara qarşı kimyəvi silahdan istifadə edilməsinin arxasında hökümət durur, o bildirib. ABŞ televiziyasında çıxış edən cənab Obama deyib ki, kimyəvi silahın istifadə olunması, ABŞ milli maraqlarına təsir edib və cavab zərbəsinin verilməsi Suriyadakı müharibəyə müsbət təsir göstərə bilər. Suriyaya qarşı hücum, Əsəd hökümətinə \"bir daha (kimyəvi silahdan etməmək) haqqında kifayət qədər güclü işarə göndərər\" - Barack Obama O, bu qərarı BMT-də müzakirələr diplomatik dalana dirəndikdən sonra alıb. Böyük Britaniya BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvlərini Suriyada mülki əhalini qorumaq üçün tədbirlər görməyə səlahiyyət verən qətnamə qəbul etməyə təkid edirdi. Amma Suriyanın müttəfiqi Rusiya qətnaməni qəbul etməkdən imtina edib və görüş nəticəsində BMT-nin Suriya haqqında mövqeyində heç bir irəliləyiş əldə edilməyib. ABŞ Dövlət Departamenti \"Rusiya barışmazlığı\"nı tənqid edib və deyib ki, diplomatik iflicin Suriya rəhbərliyi üçün müdafiə obyektinə çevrilməsinə izn verə bilməz. Rusiya şərqi Aralıq dənizinə anti-sualtı gəmisi və raket kreyseri göndərir. Rusiyanın Interfax xəbər agentliyinə əsasən gəmilər hərbi-dəniz donanmasının ərazidəki iştirakını çoxaltmaq üçündür. Amma Novosti agentliyi yüksək rütbəli Donanma Komandirliyi sözçüsündən sitat gətirir ki, bu, Suriya ilə əlaqəsi olmayan, planlaşdırılmış rotasiyadır. \"Güclü işarə\" Tənqidçilər Suriyaya qarşı hücumun məqsədlərini sual edib. Amma cənab Obama PBS (İctimai Yayım Xidməti) telekanalına deyib ki, bu, Bəşər əl-Əsədin hökümətinə \"bir daha (kimyəvi silahdan etməmək) haqqında kifayət qədər güclü işarə göndərər\". ABŞ hələ ki, Əsəd hökümətinin kimyəvi silahlardan istifadə etməsini təsdiq edən sübut təqdim etməyib və BMT silah müfəttişləri hələ ki, Suriyada araşdırma aparırlar. BMT silah müfəttişləri bu gün avqustun 21-də kimyəvi silah hücumları şübhələrini araşdırmaq üçün yenidən işə başlayıb. BMT Baş katibi Ban Ki-moon deyib ki, sınaqları başa çatdırmaq üçün onlara dörd gün lazımdır. Cənab Ban əldə olunanları təhlil etmək üçün daha çox vaxt tələb olunacağını deyib. O, həmçinin şuranı birgə fəaliyyət göstərməyə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-40532050", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40521977", "doc1": "أنفقت شركة هوبي لوبي 1.6 مليون دولار على شراء آثار لها علاقة بالكتاب المقدس ووافقت شركة هوبي لوبي على سداد ثلاثة ملايين دولار، ورد القطع الأثرية، بغرض تسوية الاتهامات الموجهة لها. وقال المحامي العام في الولايات المتحدة إن الشركة خرقت القانون الفيدرالي باستيراد آلاف اللوحات والعملات الأثرية. وقالت الشركة إنها لم تكن تدرك مدى التعقيد الذي تنطوي عليه عملية استيراد آثار عندما بدأت نشاطها. وكانت للشركة معركة قضائية أخرى في 2014، عندما اعترضت أمام المحكمة العليا الأمريكية على سداد تكلفة إجهاض إحدى العاملات لديها لأسباب دينية. وقال محامون في نيويورك إن هوبي لوبي استوردت الآلاف من لوحات النحت المسماري، وأعمال الفخار الفقاعية، التي استخدمت في العصور القديمة للتوثيق والتسجيل قبل انتشار استخدام الورق. وهُرّبت الأعمال الفنية الأثرية إلى مقر هوبي لوبي في أوكلاهوما في الولايات المتحدة عبر الإمارات وإسرائيل، بموجب مستندات شحن مزورة تشير إلى أن الشحنات تحتوي على \"ألواح من سيراميك الأرضيات\"، وأن بلاد المنشأ هي تركيا وإسرائيل. وقالت هوبي لوبي إنها \"لقلة خبرتها في المجال في بداية ممارسة النشاط، اعتمدت على وكلاء، ومسؤولي شحن يفتقرون إلى الخبرة أيضا، ولم تكن لديهم فكرة عن الطريقة الصحيحة لشحن هذه النوعية من الأعمال.\" في المقابل، قالت النيابة العامة إن الشركة تلقت تحذيرا من خبير يفيد أن هذه الأشياء يرجع تاريخها إلى العراق، وأنها قد تكون منهوبة من مواقع أثرية هناك، ولابد من التحقق من ذلك. لكن الشركة اشترت هذه الأعمال الفنية والمشغولات اليدوية البالغ عددها 5500 قطعة مقابل 1.6 مليون دولار. وقال أنجيل ميليندس، مسؤول الجمارك الذي يتولى التحقيق في القضية، إن \"بعض الناس يضعون أسعارا على تلك القطع، بينما العراقيون يرونها لا تقدر بثمن.\" يقع متحف الكتاب المقدس في موقع مميز من مدينة واشنطن وتمتج مساحته على 430 ألف قدم مربع وأضاف المحامي العام أن عملية الشحن تمت بطريقة تنطوي على قدر كبير من الريبة، إذ لم تقابل الشركة وكيلها من قبل، واكتفت بالتعامل مع الوسيط، ثم سددت مقابل الشحنة لسبعة حسابات بنكية شخصية. ويرأس ستيف غرين مجلس إدارة الشركة، ويتولى أيضا إدارة متحف الكتاب المقدس تحت الإنشاء في مدينة واشنطن، والذي يبعد بعدة مباني عن المركز التجاري الوطني. ويقع المتحف على مساحة 430 ألف قدم مربع، ليكون واحدا من أكبر المتاحف في العاصمة الديمقراطية للولايات المتحدة. وقال الموقع الإلكتروني للمتحف إن هذا المشروع يهدف إلى \"تسليط الضوء على التاريخ المثير للكتاب المقدس وعرضه بطريقة قوية وفريدة.\" وقالت هوبي لوبي في بيان إن \"تشكيل مجموعة من الكتب والأعمال الفنية ذات الأهمية التاريخية والدينية الكبيرة التي تدور حول الكتاب المقدس، يتوافق ومهمة الشركة والولع بالكتاب المقدس.\" وأضاف البيان أن \"الشركة كانت في بدايتها حديثة عهد بطريقة ال��صول على هذه الأعمال، ولم تكن تقدر مدى التعقيد الذي تنطوي عليه هذه العملية.\" وقال غرين إن \"الشركة لم تشتر مباشرة أي من هذه الأعمال من داخل العراق\"، مؤكدا أنها اطلعت على الكثير من المعلومات من خلال التحقيقات. وأشار إلى أن ولع الشركة بالكتاب المقدس مستمر، وأنها مستمرة في الجهود الرامية إلى الحفاظ على كل ما من شأنه أن يسهم في نشر وتوضيح فهم صحيح لهذا \"الكتاب العظيم\".", "doc2": "Hobby Lobby şirkəti İncil müzeyi üçün nəzərdə tutulmuş bu artefaktların alınmasına $1.6m pul xərcləyib. Xristianlığa aid incəsənət və sənətkarlıq nümunələrinin toplanması sahəsində ixtisaslaşan Hobby Lobby şirkəti əldə etdiyi qaçaqmal artefaktlarını təhvil verməyə və 3 milyon dollar məbləğində pul ödəməyə razılıq verib. ABŞ prokurorlarının bildirdiyinə görə, şirkət minlərlə mixi yazısı həkk olunmuş daş lövhə, medalyon və digər qədim bəzək əşyalarını \"keramika nümunələri\" adı ilə idxal etməklə ABŞ federal qanunlarını pozub. Hobby Lobby bildirib ki, idxala başlayarkən bu prosesin \"çətinlik dərəcəsini tam şəkildə anlamayıb\". 2014-cü ildə dini zəmində qadın işçilərə kontraseptiv xərcləri ödəməkdən boyun qaçırdığına görə şirkətin işinə ABŞ Ali Məhkəməsində baxılmışdı. Həmin qalmaqal yadda qalan olmuşdu. Qədim artefaktlar ABŞ-a BƏƏ və İsrail vasitəsilə qaçaqmalçılıq yolu ilə çatdırılmışdı. ABŞ-a çatdırılmış yükə saxta \"keramika nümunələri\" adı verilərək, sənədlərdə həmin yükün guya Türkiyə və İsraildən göndərildiyi göstərilmişdi. \"Şirkət ehtiyatsız addım ataraq dəllallarla iş görüb və yükün sənədləşdirilməsində diqqətsizliyə yol verib\", - Hobby Lobby bildirib. Lakin prokurorların bildirdiyinə görə, ekspertlər şirkətə bu yüklə bağlı müvafiq xəbərdarlıq etmişdilər. Bu əşyaların İraqda talançılıq yolu ilə əldə edilməsi barədə xəbərdarlığa baxmayaraq, Hobby Lobby sözügedən 5500 artefaktın alınması üçün 1.6 milyon dollar xərcləyib. \"Bu əşyalara qiymət qoyulduğu halda, İraq xalqı üçün əşyalar qiymətsizdir\", - ABŞ Gömrük İstintaqı rəsmisi Angel Melendez bildirib. Prokurorlar bildirib ki, sövdələşmənin şübhəliliyi əvvəlcədən aydın olub və şirkət dəllallarla birbaşa yox, ortada gəzənlərlə iş görərək 7 özəl bank hesabına ödəmələr edib. Şirkətin prezidenti Steve Green, eyni zamanda, Washington-da hazırda tikilən muzeyin sədridir. 40 min kvadrat metr sahəsi olacaq bu muzey şəhərin ən böyük müzeylərindən birinə çevriləcək. Steve Green bildirib ki, şirkət heç zaman birbaşa olaraq İraqdan əşyalar almayıb. Onun sözlərinə görə, aparılmış istintaqdan \"mühüm nəticələr çıxarılıb\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2015/07/150702_immune_therapy_cancer", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41105457", "doc1": "يتسبب سرطان الجلد في وفاة أكثر من ألفي شخص سنويا في المملكة المتحدة. يعرف العقار باسم \"نيفولوماب\"، ووصف في مؤتمر عن مرض السرطان مطلع هذا الشهر بأنه أحد العلاجات \"الفارقة\". وأُقر العقار في إطار برنامج الوصول المبكر للأدوية في المملكة المتحدة، والذي يسرع من عملية اختبار الأدوية المحتملة. وأظهرت الاختبارات الطبية أن العقار يوقف تقدم سرطان الجلد والرئة. مناعة أقوى ويعد الجهاز المناعي جبهة دفاع قوية ضد الإصابات. لكن ثمة عدة \"مكابح\" توقف عمل الجهاز المناعي وتصيب أنسجته. مواضيع قد تهمك نهاية وقد يستغل السرطان هذه المكابح لمهاجمة الجسم من الجهاز المناعي. لكن نيفولوماب يزيل هذه المكابح. وعند تجربة نيفولوماب، بجانب عقار آخر أُقر بالفعل، توقف سرطان الجلد عن الانتشار لمدة عام في 58 في المئة من الحالات. وعند تجربة العقار بشكل منفصل في سرطان الرئة، زادت مرات النجاة أكثر من الضعف في بعض الحالات. وسمح باستخدام هذا العقار الآن في المملكة المتحدة، في المراحل الأولى من حالات الإصابة بسرطان الجلد والرئة. وقال غيل نوتال، من مؤسسة سرطان الجلد بالمملكة المتحدة: \"زادت حالات الإصابة بسرطان الجلد في المملكة المتحد�� خلال السنوات الأخيرة. وإقرار هذه العقار الجديد يضيف إلى خيارات المرضى في التحسن المحتمل أو النجاة لفترة أطول\".", "doc2": "Tənzimləyici - ABŞ Ərzaq və Dərman Administrasiyası - bu qərarın \"tarixi bir an\" olduğunu və tibb dünyasının isə \"yeni bir dövrə girdiyini\" söyləyib. Novartis şirkəti qan xərçəngi olan insanların 83 faizini sağaldan bu \"canlı dərman\" terapiyası üçün $475,000 pul istəyir. Britaniyalı həkimlər bu açıqlamanın irəliyə doğru həyəcanlı bir addım olduğunu deyirlər. Canlı dərman cərrahiyə və ya kimyaterapiya kimi şərti müalicə üsullarından fərqli olaraq, hər xəstəyə xüsusi hazırlanıb. Xəstənin qanından ağ qan hüceyrələrini ayırmaqla aparılan bu müalicə üsulu CAR-T adlanır. Hüceyrələr daha sonra xərçəngi tapmaq və öldürmək üçün genetik olaraq yenidən proqramlaşdırılır. Xərçəng qatilləri daha sonra xəstənin daxilinə yeridilir və onlar hədəflərini tapdıqca çoxalırlar. \"Olduqca həyəcanlandırıcı\" \"Biz ölümcül xərçəngə qarşı mübarizədə xəstənin öz hüceyrələrini yenidən programlaşdırma bacarığı ilə, tibb tarixində yeni bir dövrə qədəm qoyuruq\", Ərzaq və Dərman İdarəsindən (FDA) həkim Scott Gottlieb deyib. \"Gen və hüceyrə terapiyası kimi yeni texnologiyaların tibbi dəyişdirmək və bir çox ağır xəstəliklərin müalicəsində dönüş nöqtəsi yaratmaq kimi potensialı var\", o əlavə edib. Kymriah adı altında satılan terapiya, kəskin limfoblastik leykoza qarşı mübarizə aparır. Əksər xəstələr normal terapiyaya cavab verir ancaq, bu müalicələr uğursuz nəticələndikdə Kymriah istifadə olunur. Philadelphia Uşaq Xəstəxanasında ilk dəfə bir uşağı CAR-T ilə müalicə edən həkim Stephan Grupp yeni yanaşmanın \"olduqca həyəcanlandırıcı olduğunu\" söyləyib. \"Daha əvvə belə bir şey görməmişik\", o əlavə edib. İlk xəstə ölümcül idi, lakin artıq beş ildən artıqdır ki, o xərçəngdən azad olub. CAR-T ilə müalicə olunan 63 xəstənin 83 faizi üç ay ərzində xərçəngdən azad olub və hələ də, uzunmüddətli məlumatlar gəlir. Ancaq terapiya risksiz deil. Bədəndə CAR-T hüceyrələrinin sürətlə yayılması həyat üçün təhlukəli Qudpasçer sindromuna gətirib çıxara bilər. Bu dərmanlar vasitəsi ilə nəzarətdə saxlanıla bilər. Yeni era Ancaq CAR-T texnologiyasının potensialı xərçəngin bir növünə aiddir. Fred Hutchinson adlı Xərçəng Araşdırma Mərkəzində hüceyrə immunoterapiyasının tibbi müdiri, həkim David Maloney FDA-nın qərarının \"bir mərhələli\" olduğunu söyləyib. \"Biz inanırıq ki, tezliklə müxtəlif növ xərçənglərin müalicəsi üçün çoxlu yeni immunoterapiya əsaslı müalicə üsulları olacaq\", o əlavə edib. CAR-T texnologiyası müxtəlif qan əsaslı xərçənglərə vəd verir. Buna baxmayaraq, o ağciyər xərçəngi və melanoma kimi \"ağır şişlərə\" qarşı mübarizə aparıb. Kolumbiya Tibb Universitetinin pediatrik onkoloqu həkim Prakash Satwani-nin dediyinə görə, nəticələr kəskin limfoblastik leykozla müqayisədə o qədər də, möhtəşəm deyil. O inanir ki, gələcəkdə texnologiya daha yaxşı olacaq. İmmunitet sisteminin gücləndirilməsi artıq müasir xərçəngin müalicəsinin təməlidir. İmmunitet sistemini \"əyləclərdən çıxararaq\" xərçəngə hücum etməyə şərait yaradan bir sıra dərmanlar artıq bütün dünyada qəbul olunub. Bir addım önə gedən və immunitet sistemini yenidən təkmilləşdirən CAR-T texnologiyası hələ ki, çox daha erkən mərhələdədir. Böyük Britaniyadakı Xərçəng Araşdırmaları xeyriyyə təşkilatının baş klinisti professor Peter Johnson-un dediyinə görə, FDA tərəfindən təsdiqlənəcək ilk genetik olaraq dəyişdirilmiş hüceyrə terapiyası önə doğru maraqlı bir addımdır. \"Biz hələ onu təhlükəsiz şəkildə necə istifadə edəcəyimizi və nə kimi faydalar əldə edəcəyimizi öyrənməliyik, buna görə də, onun sadəcə bir addım olduğunu qəbul etmək lazımdır\", o əlavə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/01/150129_ukraine_conflict", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/01/150127_eu_russia_sanctions", "doc1": "المتمردون يضغطون على القوات الحكومية حول مدينة دبالتسيف التي تضم مركزا رئيسيا للسكك الحديدية ودعي لهذا الاجتماع بعد أن هاجم المتمردون الموالون لروسيا ميناء ماريوبول مطلع الأسبوع الجاري. ويفرض الاتحاد الأوروبي والولايات المتحدة بالفعل عقوبات، تشمل تجميد أصول وحظر السفر، على أفراد وشركات من روسيا وقادة انفصاليين من أوكرانيا. ويقول حلف شمال الأطلسي (الناتو) إن مئات الدبابات والعربات المدرعة الروسية تتواجد في شرق أوكرانيا. وتنفي موسكو التدخل المباشر، لكنها تقول إن بعض المتطوعين الروس يقاتلون إلى جانب المتمردين. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول مراسل بي بي سي في أوروبا، داميان غراماتيكاس، إن وزراء الاتحاد الأوروبي سيناقشون فرض عقوبات جديدة، بالإضافة إلى تمديد مدة العقوبات المفروضة بالفعل. ويتعين على زعماء الاتحاد الاوروبي خلال الاجتماع الذي سيعقد في 12 فبراير/شباط التأكيد على تدابير جديدة، وقد يناقشون فرض عقوبات مالية جديدة على روسيا، بالتنسيق مع الولايات المتحدة، حسب غراماتيكاس. وقال وزير الخارجية الليتواني ليناس ينكفيتشيوس لبي بي سي إن القيم الأوروبية تتعرض للهجوم في أوكرانيا. تضررت هذه المنازل في شرق مدينة دونيتسك خلال تبادل هجمات المدفعية وأضاف: \"إذا كنا لا نرى أي علامات على التحسن فيتعين علينا المضي قدما في فرض مزيد من العقوبات\". وتساءل: \"كم من الناس يجب أن يقتلوا حتى ندرك أنه قد تم تجاوز الخطوط عدة مرات؟\" وأعطى البيت الأبيض إشارة قوية يوم الأربعاء على أنه يدرس فرض مزيد من العقوبات ضد روسيا بسبب دعمها للانفصاليين. وأجرى نائب الرئيس الأمريكي جو بايدن والرئيس الأوكراني بيترو بوروشينكو محادثات هاتفية، ثم أدانت الولايات المتحدة \"الانفصاليين المدعومين من روسيا\" و\"الخسائر الفادحة التي تكبدها السكان المدنيون في أوكرانيا جراء الهجوم المدعوم من روسيا في الشرق\". وذكرت تقارير أن بايدن قال لبوروشينكو: \"طالما تواصل روسيا تجاهل التزاماتها بشكل صارخ فإن التكلفة التي تدفعها روسيا سوف تستمر في الارتفاع\". وأصدر زعماء الاتحاد الأوروبي بيانا مشتركا نادرا يوم الثلاثاء يطالب وزراء الخارجية بـ \"النظر في اتخاذ أي إجراء مناسب\" بعد أعمال العنف في ماريوبول. يعيش العديد من المدنيين في دونيتسك في ملاجئ تحت الأرض هربا من القتال واستمر القتال يوم الأربعاء واتهم الانفصاليون القوات الأوكرانية بقصف المناطق المدنية. وطوق المتمردون، بشكل شبه كامل، القوات الحكومية في بلدة دبالتسيف في منطقة دونيتسك، التي يوجد بها مركزا استراتيجيا للسكك الحديدية. وقال شهود عيان إن البلدة بدت مهجورة يوم الأربعاء وإن العديد من المباني تضررت. ويوم الأربعاء، استأنف الوفد الروسي مقاطعته للجمعية البرلمانية لمجلس أوروبا، احتجاجا على تمديد العقوبات المفروضة على روسيا بسبب أوكرانيا. يذكر أن المجلس، الذي يعد أقدم هيئة سياسية على مستوى أوروبا ويتخذ من ستراسبورغ مقرا له، مكلف بالدفاع عن قضايا الحقوق والديمقراطية وسيادة القانون في جميع أنحاء القارة. وعلق المجلس حق روسيا في التصويت العام الماضي بعدما ضمت روسيا شبه جزيرة القرم الأوكرانية، وجدد الحظر يوم الأربعاء. وردا على ذلك، قالت روسيا إنها ستقاطع الجلسات حتى نهاية العام. وقتل أكثر من 4800 شخص وفر نحو 1.2 مليون شخص منذ سيطرة المتمردين على أجزاء من مناطق لوهانسك ودونيتسك في أبريل/نيسان. وجاء ذلك عقب ضم روسيا لشبه جزيرة القرم في مارس/أذار.", "doc2": "Ukraynada toqquşmalar yenidən şiddətlənib. Bəyanatda tövsiyyə olunur ki, cümə axşamı günü görüşəcək nazirlər \"müvafiq ölçülərə, xüsusilə məhdudlaşdırıcı tədbirlərin görülməsinə\" baxsınlar. Eyni zamanda bəyanat Rusiyanı sentyabr ayında Minskdə imzalanan atəşkəs sazişinə riayət etməyə çağırıb. Son günlər ərzində Rusiyapərəst üsyançılarla Ukrayna ordusu arasında döyüşlər yenidən gərginləşib. Ukrayna ordusuna əsasən son 24 saat ərzində ordunun doqquz əsgəri öldürülüb. Debaltsevo şəhəri və Luhanskaya kəndi yaxınlığında üsyançılar ağır minomyot və artilleriya atəşi həyata keçirir, Ukraynanın Unian agentliyi ordu rəsmilərindən gətirdiyi sitatda deyilir. BMT təxmin edir ki, Donetsk və Luhansk regionlarında ötən aprel ayından bəri 5000-dən çox adam öldürülüb, bir milyondan çox adam isə qaçqın düşüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-44408394", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-50111227", "doc1": "إردوغان سيناقش رفع حالة الطوارئ بعد الانتخابات الرئاسية والبرلمانية المبكرة وقال إردوغان، في مقابلة في مقابلة مع قناة (سي.إن.إن ترك) التليفزيونية، يوم الخميس، إنه \"سوف يأمر الجيش بضرب جبال قنديل وسنجار ومخمور\". وكثيرا ما تنفذ تركيا ضربات شمالي العراقي وتقول إنها بهدف ملاحقة مسلحي حزب العمال الكردستاني (بي كا كا) في المنطقة، وشنت من قبل غارات جوية وكذلك اخترقت الأراضي العراقية بقوات برية. وأضاف إردوغان أن تركيا قد تضرب جبال قنديل \"في أي وقت ذات ليلة\". العراقيون بين فكي إيران وتركيا و\"حرب على المياه\" تركيا: طلب العراق سحب القوات التركية \"خطير واستفزازي\" العراق يستدعي سفير تركيا لمطالبته بسحب قوات بلاده وكان وزير الداخلية التركي سليمان صويلو كشف، يوم الأربعاء، عن أن بلاده تعمل على إقامة منطقة آمنة في شمال العراق بهدف \"تجفيف منابع الإرهاب\"، في إشارة إلى حزب العمال الكردستاني. وقد وضعت تركيا والولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي حزب العمال الكردستاني على لائحة المنظمات الإرهابية. حالة الطوارئ ستجري الانتخابات في 22 من الشهر الحالي في ظل منافسة محدودة للغاية وتأتي تصريحات إردوغان مع بدء العد التنازلي نحو الانتخابات البرلمانية والرئاسية، المقررة 24 يونيو/حزيران الجاري، والتي ستجري في ظل فرض حالة الطوارئ واستمرار الاعتقالات وملاحقة من تتهمهم الحكومة بالتورط في محاولة الانقلاب الفاشلة في 2016. وأوضح الرئيس التركي أنه سيناقش رفع حالة الطوارئ بعد \"انتهاء الانتخابات\". وستجري الانتخابات في ظل منافسة محدودة للغاية، ويرى مراقبون أن النتائج قد تكون محسومة لصالح الرئيس وحزبه، رغم تراجع الأوضاع الاقتصادية في البلاد مؤخرا. وكانت تركيا بلدا جاذبا للمستثمرين الأجانب كأحد أبرز الأسواق الناشئة وما حققته من نمو اقتصادي سريع لسنوات، لكن مشاعر المستثمرين تبدلت مؤخرا بسبب المخاوف مما يوصف بتزايد استئثار أردوغان بالحكم. وشهدت تركيا عمليات اعتقال كبيرة طالت 160 ألف شخص من مختلف المجالات والتخصصات وإغلاق صحف ووسائل إعلام وسجن صحفيين وأساتذة جامعات وقضاة وضباط، في أعقاب محاولة الانقلاب منذ نحو عامين. وتقول الحكومة إن مثل هذه الإجراءات ضرورية بسبب التهديدات الأمنية التي تواجهها. ----------------------------------------- ----------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Suriyanın şimalındakı döyüşlər zonasını 300000-dək insanın tərk etdiyi deyilir. Türkiyə cümə axşamı günü kürdlərin təhlükəsizlik zonasından çıxmasına beş günlük möhlət verib. Lakin şənbə günü hər iki tərəf bir-birini \"atəşkəsi pozmaqda\" günahlandırıb. Ankara kürd qüvvələrini \"terrorçu\" sayır və Suriyanın daxilində bufer rolunu oynayacaq \"təhlükəsizlik zonası\" yaratmaq istəyir. Müvəqqəti atəşkəs rejiminə baxmayaraq, ara-sıra zorakılıq hadisələri baş verməkdədir - xüsusən, Rəs əl-Ayn sərhəd şəhəri ətrafında. Erdoğan nə deyib? Şənbə günü Türkiyənin Kayseri vilayətində keçirilən tədbirdə danışan prezident Erdoğan, kürd döyüşçülərinin atəşkəs razılığına uyğun olaraq, çərşənbə axşamı günü axşamadək geri çəkilməyəcəyi təqdirdə, \"tərk etdiyimiz yerdən davam edərək terrorçuların başını əzməyə davam edəcəyik\" deyib. Türkiyə lideri gələn həftə Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə danışıqlar aparacaq. Şənbə günü Erdoğan bəyan edib ki, danışıqların bir nəticə verməyəcəyi təqdirdə Türkiyə \"öz planlarını həyata keçirəcək\". Bundan əvvəl isə Türkiyənin Müdafiə Nazirliyi kürd qüvvələrini son 36 saat ərzində əsasən Ras əl-Ayn şəhərində 14 \"təxribatçı\" hücum həyata keçirməkdə ittiham edib, lakin buna baxmayaraq, türk qüvvələrinin razılaşmaya tam əməl etdiyini bildirib. Ancaq kürdlərin başçılıq etdiyi Suriya Demokratik Qüvvələri (SDQ) Türkiyəni atəşkəsi pozmaqda günahlandırıb. Türkiyə tərəfindən dəstəklənən suriyalı üsyançılar sərhədyanı bölgədə fəallıq göstərirlər. Onlar həmçinin türk qoşunlarını mühasirədə olan şəhərdən mülki şəxslərin və yaralıların çıxması üçün təhlükəsizlik koridoru yaratmamaqda ittiham edib. Şənbə günü SDQ müvəqqəti atəşkəsin əldə olunmasında iştirak etmiş ABŞ vitse-prezidenti Mike Pence-i mülki şəxslərin keçməsinə icazə verməsi üçün Türkiyəyə təzyiq göstərməyə çağırıb. İngiltərədə mənzillənən Suriya İnsan Haqlarının Müşahidəsi qrupu (SOHR) bildirib ki, Ras Əl-Ayna humanitar yardımların çatdırılmasının da qarşısı alınır. Monitorinq qrupu cümə günü bildirib ki, Türkiyənin keçirdiyi əməliyyatı nəticəsində ölən mülki şəxslərin sayı 86 nəfərə çatıb. 10 gün bundan əvvəl başlamış əməliyyat nəticəsində 160000-300000 arasında insanın evlərini tərk etdiyi bildirilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2016/09/160928_vert_cap_are_nervous_ticks_derailing_your_job_interview", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-cap-44782766", "doc1": "لكن الإيماءات التي قد تصدر عن المرء، أو اتصافه بسلوكيات وطباعٍ معينة ربما تكون غريبة الأطوار، قد تحرمه من الحصول على الوظيفة التي يرغب في نيلها. وفي واقع الأمر، يمكن أن تكشف أمورٌ مثل هذه الكثير من الأشياء الإيجابية أو السلبية عنك، حتى وإن لم ترد أنت ذلك. كما أننا نُقْدِمُ في أغلب الوقت على تصرفاتٍ وطباعٍ كهذه، دون حتى أن ندرك أننا نقوم بها من الأصل. فإذا صدرت منك تصرفات متكررة، بوعي أو غير وعي، من قبيل إغماض عينيّك وفتحهما بسرعة، أو لمس شعرك، أو إدارة خاتمٍ ترتديه في أحد أصابعك حول نفسه، قد يحدث ذلك تأثيراً أكبر مما تَحْسَب في القائمين على إجراء المقابلة معك. وفي هذا السياق، تقول إيزابيل شويرمان، وهي مدربة على آداب السلوك وخبيرة استشارية في مجال تكوين الصورة الذهنية تعمل بالقرب من مدينة فرانكفورت الألمانية، إن \"جسدك لا يمكنه إلا أن يتواصل\" مع من حولك. فقد يمثل عدم حدوث اتصال بصري بينك وبين الآخرين – على سبيل المثال – مؤشراً على أنه يصعب عليك إبداء الثقة في أحد. كما قد يشير وضعك لإحدى ساقيك خلف الأخرى، إلى أنك تشعر بعدم الاطمئنان. ويمكن الإشارة هنا إلى تجربةٍ خاضها اثنان من المديرين التنفيذيين، خضعا لتدريبٍ لتحسين مهاراتهما، فيما يتعلق بإجراء مقابلات مع المتقدمين للوظائف. وفي إطار التدريب، التي تولته خبيرة متخصصة في هذا الشأن، شاهد الاثنان نفسيهما على شريط مصور، وهما يومئان برأسيهما بشكل مستمر تقريباً، خلال مقابلة افتراضية لعبا فيها دور المتقدم للوظيفة وليس العكس. وتقول جينس بورتش - التي تولت إجراء التدريب - إن هذين الشخصين ظهرا كما لو كانا \"مهزومين تماماً\" بعدما رأياه. وتتذكر بورتش، التي تعمل في منطقة ميلووكي بولاية ويسكُنسِن الأمريكية، ما حدث قائلة: \"أعتقد أن أحدهما أومأ برأسه لنحو 300 مرة خلال نصف ساعة\". وفي إطار جهودها لتمكين عملائها من الترقي في السلم الوظيفي، توضح لهم هذه السيدة الإيماءات والطباع والتصرفات الغريبة التي تصدر منهم، دون أن يكونوا هم على علم بها ربما. الأمر الجيد هنا أن بوسعك التخلص من تلك السلوكيات. ومثلما حدث للمديريّن التنف��ذييّن اللذيّن تحدثنا عنهما؛ يشكل الوعي بوجود مثل هذه الأمور الخطوة الأولى على طريق الإقلاع عنها. لكن عليك توخي الحذر، فمن الصعوبة بمكان أن تكبح جماح طباعٍ وتصرفاتٍ غريبة كتلك إذا ما كنت عصبياً. على كل الأحوال، فيما يلي بعض الخطوات التي يمكن لك اتباعها في هذا الصدد. واجه طباعك الغريبة يشكل إقرارك بالطباع والتصرفات غريبة الأطوار التي تتصف بها، أولى خطوات كبح جماح ذلك. ويمكنك في هذه الحالة تقمص دور المتقدم لوظيفة، والحديث إلى شخص وهمي تفترض أنه من يجري معك المقابلة الخاصة بهذا الأمر، ومواصلة الحديث معه إلى أن تنجح في السيطرة على الإيماءات العصبية التي تصدر منك. وقد يفيد ذلك - مثلاً - في تقليص الوقت الذي تهدره وأنت تطقطق مفاصل أصابعك، أو تفرك جلدك، أو تحدق بنظرة جانبية في القائم على إجراء المقابلة معك، دون النظر في عينيه مباشرة. لكن هناك من ينصح بأن يُقر المرء بأن لديه بعض التصرفات المزعجة والطباع غريبة الأطوار، عندما تبدر منه خلال المقابلة. من بين هؤلاء دانييلا ليمان-شتاين، التي ترأس قسم الموارد البشرية في شركة نيلسن القابضة بمدينة فرانكفورت الألمانية، والتي سبق لها أن قامت بتوظيف عشرات الأشخاص خلال عملها في هذا القسم وأقسام مماثلة له في العديد من الشركات متعددة الجنسيات على مدار 17 عاماً. وتقول هذه السيدة إنها قاومت خلال تلقيها تدريبات على كيفية إجراء مقابلات مع المتقدمين للوظائف، أن تتعامل بشكل نمطي مع الأمور الخاصة بإصدار بعض الأشخاص لسلوكيات أو تصرفات غريبة أو عصبية أو مزعجة. فلم تكن تسعى إلى تركيز تفكيرها – مثلاً – على هذه النقطة تحديداً خلال المقابلات، بغية إعطاء حكمٍ قاطع، حول ما إذا كان الشخص الجالس أمامها يصدر تصرفاتٍ مثل هذه أم لا. بدلاً من ذلك، كانت ليمان-شتاين تركز اهتمامها على التعرف على شخصية المتقدم للوظيفة بدقة، ومراقبة كيفية تعامله مع موقفٍ يشهد حدوث أمورٍ مُشتتةٍ للانتباه، من قبيل سلوكياتٍ كتلك. وتمضي هذه السيدة قائلة إن تصرف المرء بصدق وعفوية \"أمرٌ مهم للغاية، فإذا وصف شخص ما نفسه بأنه منفتح للغاية في التعامل مع الآخرين، وفي الوقت نفسه جلس على نحو منغلق بشدة على النفس، بإبقاء الكتفين والذراعين شديدي القرب من الجسد، فإن ذلك.. (يشكل) تناقضاً\". ولكنها تستدرك بالقول إن ذلك لا يعني \"أنني أفحص المتقدم طيلة الوقت، ساعيةً لرصد أي تناقضات\". وفي الوقت ذاته، تقول ليمان-شتاين إنها غالباً ما تشعر بالإعجاب حيال من يتعاملون – جهراً ومباشرة – مع الإيماءات وردود الفعل الجسدية التي قد تصدر منهم في مواقف معينة. وتوضح بالقول: \"من المفيد في بعض الأحيان التعامل بشكل هجومي أو عدواني مع هذا الأمر. فإذا كنت أعلم أن بقعاً حمراء تظهر على وجهي ورقبتي عندما أكون قلقة أو متوترة، وأن ذلك أمرٌ يشكل مبعث قلقٍ بالنسبة لي، فمن الممكن أن أتعامل مع ذلك بالقول (لمن يجرون المقابلة) ، 'رغم أنني أتورد حمرةً الآن، فإنني غير قابلة للاهتزاز بسهولة كما قد يبدو. لقد كان بمقدوري إظهار القدرة على الصمود في مواقف متنوعة'\". وتوضح ليمان-شتاين أن إتباع طريقةٍ مثل هذه، قد يكون مفيداً للتعامل مع هذه المشكلة وتجاوزها \"بدلا من التفكير في الأمر والقول بيني وبين نفسي 'أنا أتورد حمرةً الآن، هل يرون ذلك؟'\". كما أن التعامل على نحو ساخر ومازح مع مثل هذه التصرفات المزعجة أو غريبة الأطوار، ربما يشكل السبيل الأمثل لمعالجة آثارها، إذا كان من العسير على صاحبها إخفاؤها عن الأعين. وفي هذا الصدد، تقول ليمان-شتاين إنها تتمنى لو كان لدى المرشحين للوظائف القدرة على التصرف بعفوية وصدق وشجاعة أكبر فيما يتعلق بالتعامل مع مواقف مثل هذه. وتضيف بالقول: \"يتطلب الأمر قدراً معيناً من التأمل الذاتي، لكي أكون قادرةً على تقديم نفسي وشرح تصرفاتي المزعجة وغريبة الأطوار. وإذا ما كنت أعلم بوجود نزعة ما لديّ لإغماض جفنيّ وفتحهما بسرعة، فبوسعي التعامل مع هذه المسألة بطريقة مازحة فكاهية\". لماذا نفعل ذلك؟ وبنظر بورتش؛ يكون للإيماءات ذات الطابع العصبي أصلٌ نفسي في الغالب. ولذا فبمقدورك التقليل من تصرفاتك المزعجة والغريبة غير المرغوب فيها، إذا ما استطعت تحديد أسبابها. فعلى سبيل المثال، ترى بورتش أن المرء يشعر في بعض الأحيان بعدم الطمأنينة أو الثقة نتيجة إحساسه بأنه غير مستعد لخوض المقابلة الخاصة بالحصول على وظيفة ما. وقد رأت بنفسها كيف نجح بعض عملائها في التغلب على هذه المشكلة، عبر الاستعداد الجيد للمقابلة. وتقول إن ذلك \"يُحدث فارقاً هائلاً فيما يتعلق بقدرتك على التقديم الشامل والكامل لنفسك خلال المقابلة\". أما شويرمان فترى أن الانطباع العام الذي يخلّفه المرء خلال هذه المقابلات يكون على الأرجح أقوى أثراً مما يبقى في الذاكرة من تداعيات تصرف أو سلوك معين يصدر عن المرء. فالاهتمام الأكبر لمن يجري مثل هذه المقابلات، لا ينصب على كيف ولماذا تفرك يديك ببعضهما البعض كثيراً، بل إنه يهتم بالكيفية التي ستمثل بها الشركة إذا عملت بها، عبر كل ما لديك من مواهب ومهارات، وحتى توجهات وطباع غريبة أيضاً. حزمة متكاملة ولذا فمن حسن حظك أن يجري لك مقابلة التوظيف أناسٌ مثل شويرمان، تلك السيدة التي تنظر إلى المرشح للوظيفة ككل، وتقول :\"لا يتعين عليك قط أن تفسر أو تأول إيماءةً واحدة، إذ تحتاج إلى أربعة أو خمسة براهين أو أدلة لكي تَخْلُص إلى تفسير\" لشخصية من تجري له المقابلة. وفي الآونة الأخيرة، تلقت هذه السيدة – المهتمة بما يُعرف بلغة الجسد منذ أمدٍ طويل – دورة تدريبية بشأن كيفية تفسير التعبيرات الطفيفة التي تظهر على الوجوه، وهي مقدرة وظفتها في إطار التقنيات التي تستخدمها خلال إجراء المقابلات لطالبي الوظائف. وفي هذا السياق، تعمد شويرمان إلى قول عبارات من قبيل: \"رأيت على وجهك للتو كذا وكذا، ويبدو من وجهة نظري أن لديك بعض الشكوك\". ويسمح هذا الأسلوب لـ\"شويرمان\" بالانخراط في حوارٍ مع الشخص الذي تجري له المقابلة، حول ما يريد التواصل بشأنه معها. في نهاية المطاف، يمكن القول إن غالبية القرارات الخاصة بالتوظيف تعتمد على عدد كبير من العوامل. وفي معرض استعادتها للفترة التي عملت خلالها في مصرف \"دويتشه بنك\" في فرانكفورت؛ سواء في قسم الموارد البشرية أو في قسم التطوير المهني أو في مناصب إدارية قيادية، تقول شويرمان إن من نجحوا في الحصول على وظائف في المصرف – خلال فترة عملها هذه - لم يثبتوا تميزهم في الأمور التقنية المتعلقة بالعمل فحسب، وإنما كان تميزهم هذا يمتد إلى شخصياتهم كذلك. وتشير إلى أن هؤلاء كانوا على دراية بكيفية الانخراط في أحاديث غير رسمية مع الآخرين، وكانوا يدركون كيف يقودون مرؤوسيهم ويتواصلون معهم، من خلال توظيف كل ما لديهم من سمات شخصية جذابة. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Capital.", "doc2": "Çox zaman həm müsbət həm də mənfi ola biləcək bu ismarışları çatdırdığımızın fərqində belə olmuruq. Davamlı gözlərini qirpmaq, barmağındakı üzüyü çevirmək, saçla oynamaq kimi şüurlu və ya şüursuz şəkildə təkrarlanan davranışların müsahibəni götürən insan üzərində hesab etdiyimizdən daha çox təsiri olur. Lakin ekspertlərin fikrincə, \"bədənimiz hər vəziyyətdə bir şey anladır\". Buna misal olaraq, həddən artıq göz təması yaratmırsınızsa sizə asanlıqla etibar etməmək, ya da ayağınız içəriyə dönmüş halda otursanız özünüzü təhlükəsiz hiss etmədiyiniz ismarışını vermiş ola bilərsiniz. Bu hərəkətlərin fərqində olmaq onlardan xilas olmanın ilk addımı olaraq qəbul edilir. Amma insanların gərgin və həyəcanlı olduğu bir mühitdə bu iş daha da çətinləşir. Davranışlarınızla üzləşin Qəribə davranışlarınızın fərqində olub qəbul etdikdən sonra növbə onlara mane olmağa çatır. Qarşınızda müsahibə götürən rolunda biri ilə oturub bu gərgin davranışlarınızı nəzarət altına alana qədər onunla danışın. Bunun sayəsində, məsələn, barmaq şaqqıldatmaq, dırnaqla oynamaq, ya da müsahibə götürənin gözlərinə baxmamaq kimi arzu olunmayan davranışlarınızı azalda bilərsiniz. İnsan resursları mütəxəssisləri təbii davranışın əhəmiyyətini də vurğulayır. Məsələn, müsahibədə insan özünü səmimi və rahat bir insan olaraq tanıdır, amma stulda heç də elə oturmursa bu ziddiyyətli olaraq qəbul edilir. Nəzarət edilməsi çətin görünən bu cür davranışlar meydana çıxdığında bəzən onları qəbul etmək də yaxşı bir üsul ola bilər. Məsələn, müsahibədə üzünüzün qızardığını hiss etsəniz \"ay aman, qızarıram, görəsən görürlərmi?\" deyə narahatlıq keçirmək əvəzinə \"İndi qızarmış olsamda əslində bir çox mühitdə nə qədər dözümlü olduğumu sübut etmiş bir insanam\" deyərək vəziyyəti qəbul edib təbii davranmaq daha yaxşı təsir göstərə bilər. Mənbəyi bilmək Bu cür arzu olunmayan davranışlar psixoloji mənşəlidir, səbəbi bilindiyində onları minimuma endirmək daha da asanlaşır. Məsələn, kifayət qədər hazırlıqlı olmamaqdan qaynaqlanan inamsızlıq hissi bunlara səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə müsahibəyə daha yaxşı hazırlaşmaq bu məsələni aradan qaldırır və daha yaxşı çıxış etmək şəraiti yaradır. Bundan başqa müsahibə zamanı buraxılan iz sadəcə arzu olunmayan davranışlarla məhdudlaşmır. İşə qəbul edəcək şəxsin narahatlığı, sizin əllərinizi nə qədər ovuşdurmağınızdan daha çox istedadlarınızla və maraqlı vərdişlərinizlə iş yerini nə qədər yaxşı təmsil edəcəyinizlə bağlıdır. Müsahibəni götürənlər Əgər şansınız varsa müsahibəni götürən şəxs sizi bütöv olaraq qiymətləndirəcəkdir. Frankfurt-da işləyən imic məsləhətçisi Isabel Schuermann bu cür müsahibələri götürən insanlara bir tək davranışdan yola çıxaraq qiymətləndirmə etməmək barədə xəbərdarlıq edir. Üz ifadələrini şərh etmək mövzusunda təhsil alan Schuermann bu ifadələrin müsahibə zamanı da suallara mövzu ola biləcəyini bildirir. Məsələn, \"Üzünüzdəki ifadədən bu məsələdə şübhələriniz olduğunu başa düşürəm\" kimi bir sualla qarşı tərəfin özünü daha yaxşı ifadə etməsinə şərait yaratmaq olar. Nəticədə, işə qəbul etmək qərarına təsir göstərən çoxlu sayda amillər var. Müsahibə zamanı edilməməsi lazım olan beş şey: 1. Baş yelləmək: Həmfikir olduğunuzu göstərmək üçün arada bir başınızı yelləyə bilərsiniz; amma başınızı çox yellətsəniz, hər şey üçün təsdiq gözlədiyiniz və ya hər şeyə baş yelləməyiniz təssüratı yarana bilər. 2. Ayaq oynatmaq: Müsahibə zamanı ayağı ayaq üstünə qoya bilərsiniz; amma ayağı oynatmağınız gərginlik və özünə inamsızlıq kimi qəbul edilə bilər. 3. Dodaq çeynəmək: Müsahibəyə kifayət qədər hazırlaşmadığınız və ya hirsinizi içinizə atdığınız təəssüratı yarada bilər. 4. Qarışıq baxışlar: Qarşıdakı insandan gözünü ayırmamaq narahat edici ola bilər; amma gözlərinizi otaq içərisində gəzdirməyiniz də narahatlıq yaradır. Müsahibəni götürən insan göz əlaqəsi yoluyla səmimiyyət və məlumat görmək istəyir. 5. Boyun çevirmək: Boynunuzu dairə şəklində çevirmək sizin üçün rahat ola bilər, amma gərginlik üzündən müsahibə rahatlamaq yeri və zamanı deyildir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43054053", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-43061667", "doc1": "الاكتشاف الجديد يمكن أن يساعد في أعمال الطب الشرعي وتحديد اسباب وتوقيت الوفاة وأكد فريق علمي دولي بعد تحليل عينات بشرية بعد الوفاة ازدياد نشاط بعض الجينات، وتم نشر هذه الدراسة في دورية ناتشر كومينكاشنز. ويأمل هؤلاء العلماء في تطوير هذا الكشف إلى أداة جديدة تساعد في عمليات الطب الشرعي، بجانب توفير بيانات هامة لعلماء أخرين يجرون دراسات على الجسم البشري بعد الوفاة. ويقدم فهم نشاط الجينات رؤية كاملة عن ما تقوم به الخلايا البشرية والأنسجة وأعضاء الإنسان سواء في الصحة والموت. طريقة جديدة لفحص الدم تساعد على رصد عودة الخلايا السرطانية مبكرا مواضيع قد تهمك نهاية كيف انتقلت جينات الإنسان المنقرض إلينا سكان المرتفعات لديهم جينات موروثة تساعدهم على التأقلم وتتواجد الجينات بداخل الحمض النووي (دي إن إية) الموجود في خلايا الإنسان وعند تنشيطها ينتج عنها جزئ يسمى نسخة الحمض النووي الريبوزي RNA (هو واحد من ثلاثة جزيئات ضخمة بيولوجية تُعتبر أساسيّة لكل أشكال الحياة). وتتحكم بعض من الحمض النووي الريبوزي مباشرة في العمليات التي تجري في الخلية، ولكن معظم هذا الحمض يصبح منتجا للبروتينات. ويقيس العلماء غالبا الحمض النووي الريبوزي عندما يرغبون في معرفة ما يحدث في خلايا جسم الإنسان، إلا أن الحصول على عينات لدراستها ليس أمرا سهلاً. دراسة عينات ما بعد الوفاة يمكن أن توفر رؤى هامة عن الأعمال الداخلية في الجسم، فمن السهل نسبيا الحصول على عينة من الدم، لكن اقتطاع جزء من الذراع أو غرس إبرة في قلب أو كبد إنسان حي ليس أمرا عاديا. لذلك يعتمد العلماء إلى حد ما على المصادر الوفيرة للخلايا والأنسجة البشرية التي يمكن الحصول عليها من الإنسان بعد الموت. في حين أن دراسة عينات ما بعد الوفاة يمكن أن توفر رؤى هامة عن نشاط الخلايا في الجسم، إلا أنه من غير الواضح بعد إذا كانت هذه العينات تعكس حقا ما يجري في الجسم أثناء الحياة. والعامل الآخر المربك هو أن العلماء لا يحصلون دائما على العينات بعد الوفاة مباشرة، ويتم حفظ الجسم لإجراء فحص ما بعد الوفاة ويمكن عندها أخذ العينات لذلك فإن تأثيرها يكون غير واضح. وهذا الاعتماد على العينات المحفوظة بعد الوفاة يثير قلق البروفيسور رودريك غيغو، عالم الأحياء في معهد برشلونة للعلوم والتكنولوجيا وفريقه. ولمعرفة إذا كان هذا يحدث بالفعل، استخدم الفريق الجيل القادم من تسلسل الحمض النووي الريبوزي، لاكتشاف وجود وكمية جزيئات هذا الحمض في العينات الحيوية في لحظة ما، وذلك على عينات ما بعد الوفاة التي تم جمعها خلال 24 ساعة من الوفاة وعلى مجموعة فرعية من عينات الدم التي تم جمعها من بعض المرضى قبل الوفاة. الدراسة قدمت مجموعة تنبؤات لتغيرات في مستوى الحمض النووي الريبوزي بعد الوفاة لمجموعة متنوعة من الأنسجة المدروسة وأوضح البروفسور غيغو، أن ما تم اكتشافه كان مفاجئا. وقال :\"هناك رد فعل للخلايا على وفاة الفرد، ونحن نرى بعض المسارات، وبعض الجينات النشطة وهذا يعني أنه في وقت ما بعد الموت لا يزال هناك بعض النشاط على مستوى نسخ الحمض النووي الريبوزي\". على الرغم من أن السبب الدقيق لبقاء الجينات نشطة بعد الموت غير واضح، إلا أن غيغو يقدم تفسيرا واحد ممكنا لهذا، وهو أن واحدا من التغييرات الرئيسية يرجع إلى وقف تدفق الدم، ولذلك ربما التغيير البيئي الرئيسي هو نقص كمية الأكسجين التي تصل للخلايا، ولكن ليس هناك دليل على ذلك\". وفي الوقت الذي جاءت فيه البيانات متسقة في مختلف الجثث، ويمكن تقدير التنبؤات الدقيقة لتغيرات مستوى الحمض النووي الريبوزي منذ الوفاة، فإن غيغو يوضح أن هناك حاجة إلى مزيد من العمل قبل تطبيقه في الطب الشرعي على أرض الواقع. وأضاف :\"يتطلب ذلك المزيد من التحقيق وفترات أطول بعد الوفاة وليس 24 ساعة فقط وعمر الفرد وسبب الوفاة، وكلها ستحتاج الى أن تؤخذ فى الاعتبار اذا كنا نريد تحويل ذلك الى أداة مفيدة\".", "doc2": "Genin ölümdən sonra aktivləşməsi barədə araşdırma məhkəmə-tibb eskpertizası sahəsində istifadə oluna bilər Ölümdən sonra alınmış nümunələri təhlil edən beynəlxalq mütəxəssislər qrupuna daxil alimlər bəzi genlərin ölümdən sonra da aktiv olduğunu müşahidə edib. Araşdırmanın nəticələri Nature Communications dərgisində dərc olunub. Ümid edilir ki, tədqiqatın nəticələri alimləri mühüm məlumat bazası ilə təmin etməklə yanaşı məhkəmə-tibb ekspertizası sahəsində istifadə oluna bilər. Genlərin aktivliyini anlamaqla hüceyrə, toxuma və ya hər hansı orqanın funksiyasına daha yaxından nəzər salmaq mümkün ola bilər. Genlər hüceyrələrdəki DNT daxilində yerləşir. Onlar aktivləşəndə informasiyanı ötürən RNT (Ribonuklein turşusu) transkript adlı molekul əmələ gəlir. RNT hüceyrədə baş verən proseslərə bilavasitə nəzarət edə bilər. Lakin onların əksəriyyəti zülalın əsasını təşkil edir. Hüceyrədəki prosesləri anlamağa çalışan alimlər adətən RNA transkriptlərini təhlil edir. Daxili proseslər Təhlil üçün bəzi nümunələri əldə etmək asan iş deyil. Qana gəldikdə bu kifayət qədər bəsit prosedur olsa da, ciyər və ürək hüceyrələrini almaq daha çətindir. Alimlər belə halda lazım gələn toxumaları ölümdən sonra alınmış orqanlardan əldə edir. \"Şəxsin ölümündən sonra gen fəallığının aşağı düşməsini gözləyə bilərsiniz\", - Barselonadakı Elm və Texnologiya İnstitutundan professor Roderic Guigó deyir. O, ölümdən sonra 24 saat ərzində təhlil edilən nümunələrdə aktivlik barədə danışaraq deyir ki, bu prosesin səbəbləri qeyri-müəyyən qalır. \"... Biz genlərin aktivləşməsinə rast gəldik, bu o deməkdir ki, bəzi hallarda ölümdən sonra da transkript səviyyəsində müəyyən fəallıq mövcuddur\". Genlərin aktiv qalmasının səbəbi müəyyən edilməyib. Hərçənd ki, Prof Guigó hesab edir ki, bu qan axınının kəsilməsi ilə bağlı oksigen çatışmazlığı ilə bağlı ola bilər. RNT-də baş verən dəyişiklik gələcəkdəki kriminal təhqiqatlar prosesində istifadə oluna bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/06/160627_turkey_russia", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/11/151125_downing_russian_warplane", "doc1": "وأرسل إردوغان رسالة للرئيس الروسي فلاديمير بوتين يعرب فيها عن \"التعاطف والعزاء\" لـ \"أسرة الطيار الذي قتل في الحادث\"، حسبما قال المتحدث. وأثارت تركيا غضب موسكو لأنها لم تعتذر عن الحادث في نوفمبر/تشرين الثاني الماضي. وردت روسيا بفرض عقوبات تجارية وإيقاف الرحلات السياحية إلى تركيا. وقال بوتين آنذاك إن العقوبات لن ترفع حتى تتلقى روسيا اعتذارا. مواضيع قد تهمك نهاية وأعرب إردوغان عن اسفه العميق لما حدث وقال إنه يريد إعادة العلاقات، حسبما قال ديميتري بسكوف المتحدث باسم الكرملين. وقال بسكوف إن \"الرسالة تنص، على وجه الخصوص، على أن روسيا صديقة لتركيا وشريك استراتيجي لا تريد السلطات التركية إفساد العلاقات معه\". ولم تعلق تركيا حتى الآن على تصريح الكرملين. وتحطمت المقاتلة في منطقة جبل تركمان في محافظة اللاذقية السورية، مما أدى إلى مقتل طيارها. ونجا ملاح المقاتلة الكابتن كونستانتين موراختن من الحادث ونقلته القوات الحكومية السورية إلى قاعدة حميميم الجوية في اللاذقية. وقتل جندي روسي شارك في عملية إنقاذ بالطائرة المروحية عندما اشتعلت النيران في المروحية. وقالت تركيا إن قائد الطائرة الروسية تلقى تحذيرات عشر مرات خلال خمس دقائق عبر قناة \"للطوارئ\" وطُلب منه تغيير المسار. وتؤكد وزارة الدفاع الروسية على أن الطائرة بقيت في المجال الجوي السوري طوال مهمتها ولم تخترق المجال الجوي التركي وأنها لم تتلق تحذيرات.", "doc2": "Su-24 təyyarəsi Suriya sərhədi yaxınlığında yerə düşüb. Bu ilk dəfədir ki, Rusiya, sentyabrda prezident Bəşər əl-Əsədə dəstək üçün hava zərbələrinə başlayandan bəri döyüş təyyarəsini itirib. Nə baş verib? Həm Rusiya, həm də Türkiyə Rusiyanın bütün hava şəraitlərində əməliyyat aparmağa qabil Su-24 bambardmançı təyyarəsinin noyabrın 24-də Türkiyə-Suriya sərhədində Türkiyənin F-16 qırıcısı tərəfindən vurulduğunu təsdiq ediblər. Rusiya prezidenti Vladimir Putin deyib ki, iki pilotdan ibarət ekipajı olan təyyarə göy-göy tipli raketlə 6000 metr yüksəklikdə uçarkən vurulub. Təyyarənin qalıqları Suriyanın sahil əyaləti olan Latakiyanın Türkmən dağı deyilən ərazisinə düşüb. Bu ərazi uğrunda Suriya hökumət qüvvələri ilə qiyamçılar arasında döyüşlər gedir. Təyyarə niyə vurulub? “Türkiyə hərbiyyəsi deyib ki, F-16 təyyarələri “döyüş qaydalarına uyğun hərəkət edib” BMT Təhlükəszilik Şurasına yazdığı məktubda Türkiyənin daimi nümayəndəsi Halit Çevik bildirib ki, ölkə mənsubiyyəti bilinməyən iki təyyarə Hatay əyalətinin Yayladağı şəhəri üzərində Türkiyənin hava məkanına yaxınlaşıb. Türkiyə Silahlı Qüvvələri tərəfindən radar görüntüsü əsasında çəkilmiş xəritədə iddia edilir ki, 2015-ci il, noyabrın 24-də vurulmazdan əvvəl Rusiyanın iki Su-24 təyyarəsinin uçuş trayektoriyası Türkiyənin hava məkanına daxil olub. Bu da deyilir ki, təyyarələrə 5 dəqiqə ərzində “fövqəladə əlaqə kanalı ilə” 10 dəfə xəbərdarlıq edilib və onlara uçuş istiqamətinin dəyişdirilməsi göstərişi verilib – deyilir Çevikin məktubunda. Hər iki təyyarə xəbərdarlıqlara məhəl qoymayıb və 17 saniyə ərzində müvafiq olaraq 2, 19 kilometr və 1, 85 kilometr dərinliyində Türkiyə hava məkanına müdaxilə edib. Türkiyə hərbiyyəsi F-16 təyyarəsinin \"döyüş qaydalarına uyğun hərəkət\" etdiyini bildirib. “Sərhədin pozulmasından sonra təyyarələrdən biri Türkiyənin milli hava məkanını tərk edib. İkinci təyyarəyə o hələ Türkiyənin hava məkanında ikən sərhəd keşiyi çəkən F-16 tərəfindən atəş açılıb, - yazır Çevik, - İkinci təyyarə Türkiyə-Suriya sərhədinin Suriya tərəfinə düşüb”. Türkiyə hərbiyyəsi həmçinin Rusiya təyyarəsinin uçuş trayektoriyasını göstərdiyi söylənən xəritə təqdim edib. Bu xəritədə təyyarənin Türkiyənin cənub-şərqindəki ərazi çıxıntısına daxil olduğu görünür. Lakin Putin deyib ki, Su-24 vurularkən Suriya-Türkiyə sərhədindən 1 kilometr aralıda, Suriya ərazisində olub. Təyyarə yanaraq sərhəddən 4 kilometr aralıda Suriya ərazisinə düşüb. Rusiya Müdafiə Nazirliyi bildirib ki, təyyarə bütün missiyası ərzində Suriya ərazisində olub. “Monitorinq materialının obyektiv təhlili göstərib ki, Türkiyənin hava sərhədi heç bir halda pozulmayıb” – deyə bildirib nazirlik. ABŞ-ın hərbi rəsmiləri isə deyirlər ki, vurulmuş təyyarənin saniyələr ərzində Türkiyə ərazisinə daxil olduğunu gösrtərən əlamətlər mövcuddur və təyyarəyə geri çəkilməsi üçün xəbərdarlıq edilib. Ekipaja nə olub? Türkiyə mediasında yayılmış videolardan görünür ki, Su-24-ün iki nəfərdən – pilot və şturmandan ibarət ekipajı yanan təyyarədən paraşütlə katapult ediblər. Rusiyanın Su-24 təyyarələri Latakiyadakı bazadan Suriya üzərinə yüzlərlə uçuş edib Türkmən dağındakı qiyamçıların 10-cu Sahil Briqadasının sözçüsü Associated Press agentliyinə bildirib ki, ekipaj paraşütlə hökumətin nəzarətində olan əraziyə enmək istəsə də, briqadanın döyüşçüləri tərəfindən havada atəşə tutulub. Onlardan biri paraşütlə yerə enəndə artıq ölmüşdü, Cahed Əhməd deyib. İnternetdəki videoların birindən görünür ki, əynində təyyarəçi forması olan pilot ağır yaralıdır və silahlıların əhatəsində tamamilə hərəkətsiz vəziyyətdədir. Onun bəlkə də artıq öldüyünü düşünmək mümkündür. Ertəsi gün Rusiyanın Müdafiə Nazirliyi bəyan edib ki, ikinci ekipaj üzvü “sağ və salamatdır” və Suriya hökumət qüvvələri tərəfindən Latakiyadakı Rusiya hərbi-hava bazasına gətirilib. Suriya üsyançıları paraşütlə yerə enərkən pilotlara atəş açdığını deyiblər. Rusiya hərbiyyəsinin xəbərinə görə, bundan əvvəl ekipajın xilas edilməsi missiyasını həyata keçirən Mi-8 helikopteri vurulmuş və missiyada iştirak edən bir Rusiya dəniz piyadası həlak olmuşdu. Rusiya təyyarəsi niyə orada idi? Rusiya 2011-ci ildən bəri 250 min insanın həyatına son qoymuş Suriya münaqişəsinə birbaşa müdaxilə etmiş bir neçə ölkədən biridir. Putin hadisəni \"arxadan vurulan zərbə\" adlandırıb. Moskva Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsədin sadiq müttəfiqidir və onun hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün hava zərbələri kampaniyası keçirir. Moskva iddia edir ki, o, yalnız “terrorçuları”, ilk növb��də İslam Dövləti(İD) adlanan təşkilatın silahlılarını hədəfləyir. Bununla belə hava zərbələrinin əsas hədəfi Qərb tərəfindən dəstəklənən qiyamçılardır. Öz növbəsində Suriya qiyamçıları Əsədin qatı düşməni olan Türkiyədən əhəmiyyətli dəstək alırlar. Ankara həmçinin çoxmillətli ABŞ koalisiyasının İD-ə qarşı əməliyyatları üçün öz hərbi bazalarını müttəfiqlərin istifadəsinə verib. Rusiya necə reaksiya verib? Prezident Putin deyib ki, çərşənbə axşamı baş vermis hadisənin Türkiyə üçün “ciddi nəticələri” olacaq. O iddia edib ki, Su-24 Türkiyə üçün heç bir təhlükə təşkil etmirdi. Prezident qeyd edib ki, təyyarə şimali Latakiyada İslam Dövlətinə (İD) qarşı “önləyici hücum əməliyyatı” keçirirdi. Putin Türkiyəni cihadçılarla ticarət əlaqəsində ittiham edib. “Biz çoxdan bəridir ki, İD-in işğalı altında olan ərazidən Türkiyəyə böyük həcmlərdə neft və neft məhsullarının daşınmasını sənədləşdiririk. Bu terrorçuların əhəmiyyətli maliyyə dəstəyi aldığını göstərir” – deyib Rusiya prezidenti. “Bu terrorçularla əlbir olanların bizə arxadan vurduqları zərbədir” – Putin bəyan edib. NATO bildirib ki, Rusiya təyyarəsinin vurulmasından sonra Türkiyə ilə yaxın əlaqədə olub İD Türkiyənin öz ərazisindən qiyamçı döyüşçülərin və silah-sursatın keçməsinə imkan verən siyasətindən faydanıbsa da, rəsmilər bu qrupu dəstəklədiklərini inkar edirlər. Fəallar deyirlər ki, təyyarənin vurulduğu ərazidə İD-in mövcudiyyəti yox dərəcəsindədir. NATO Türkiyəni dəstəkləyirmi? Türkiyənin üzv oldüğü NATO hərbi bloku özünün idarə qurumu sayılan Şimali Atlantika Şurasının təcili iclasını çağırıb. Bu görüşün ardınca NATO-nun baş katibi Jens Stoltenberg bəyan edib: “Biz Türkiyə ilə həmrəy mövqedə dururuq və NATO müttəfiqimizin ərazi toxunulmazlığını dəstəkləyirik”. “Mən Ankara və Moskva arasında əlaqələrin qurulacağına ümid edirəm və təmkinə, habelə gərginliyin azaldılmasına çağırıram” – Stoltenberg deyib. Bəzi məlumatlara görə, NATO üzvü olan hər hansı ölkə, Rusiya, daha doğrusu sovet təyyarəsini son dəfə 1950-ci illərdə vurub. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan xəbərdarlıq edib ki, “Türkiyənin öz sərhədlərini müdafiə etmək haqqına hamı hörmət etməlidir”. \"Keçmişlərdə Suriya ilə əlaqədar daha pis indsidentlər Türkiyənin soyuqqanlığına görə baş verməyib” – deyib Türkiyə prezidenti. Cənab Erdoğan habelə vurğulayıb ki, Türkiyənin hərəkətləri 2012-ci ildə Suriya Türkiyə təyyarəsini vurandan bəri qəbul edilmiş qaydalar çərçivəsində olub. Bu qaydalarda deyilir ki, Suriya tərəfindən sərhədlərə yaxınlaşan hər hansı “element” düşmən təhlükəsi hesab edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-54475058", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-50837954", "doc1": "هناك تغييرات بسيطة تجريها على حياتك يمكنها أن تجنبك الإجهاد النفسي هل تشعر أن العمل يكاد يقضي عليك الآن، على الرغم من أنك لم يسبق عانيت من هذا الأمر؟ ربما أن ضغط الحياة العائلية والأعباء التي لا تنتهي هو الذي جعلك لا ترى مخرجا. أنت إذن على حافة الإجهاد النفسي. ولكن لا تخشى شيئا، فالإعلامية والطبيبة، رادا مودغيل، تقدم لك نصائح تخرجك مما أنت فيه، وتساعدك في التعرف على مؤشرات الإجهاد النفسي، حتى تتجنبها مستقبلا. ما هي حقيقة الإجهاد النفسي؟ الإعلامية والطبيبة مودغيل تقول إن التغييرات الكبيرة قد تؤدي إلى الإجهاد النفسي ورد مصطلح \"الإجهاد النفسي\" أول مرة في بحث علمي أعده هيربرت فرودنبرغر في عام 1974. ووصفه الباحث بأنه \"حالة إرهاق نفسي وجسدي\" تحدث بسبب الحياة العملية، وتمر \"بمراحل عديدة من بينها الإكراه من أجل إثبات النفس\". أما اليوم فنرى أن الإجهاد النفسي هو \"ضغط مفرط ومتواصل\" حسب الدكتورة رادا مودغيل، التي تقول إنه \"يجعلنا غير قادرين على تحمل مصاعب الحياة\". وعلى عكس هيربرت فرودنبرغر، فإن الدكتورة مودغيل تعتقد أن أسباب الضغط قد تأتي من جوانب الحياة المختلفة وليس من ظروف العمل وحدها. كيف يكون الشعور بالإجهاد النفسي؟ الشعور بالإجهاد النفسي يشبه البطارية الفارغة تشبه الدكتورة مودغ��ل الإجهاد النفسي بالبطارية الفارغة في هاتفك. قد تشعر بإرهاق الحياة كما لو أنك فقدت كل ما لديك من مخزون. قد تكون من الذين يتحملون عادة الضغط ومصاعب العمل، ولكنك حاليا غير قادر على التحمل. وتقول الدكتورة مودغيل إن ذلك ربما مؤشر على أن \"مخزونك النفسي\" بدأ ينضب. عليك أن تنظر إلى الأمور بهذه الطريقة: لديك \"مخزون العمل\" و\"مخزون البيت\"، إذا بدأ أحدهما ينضب، والآخر لا يزال مليئا، قد تستطيع التحمل. ولكن إذا بدأ الاثنان في النضوب في وقت واحد، فلن تجد مخزونا تعتمد عليه، وهنا تبدأ المشاكل. فنحن بحاجة إلى مراقبة بطاريتنا النفسية تماما مثلما نراقب بطارية الهاتف، حسب الدكتورة، وعليك أن تتساءل كيف تشحن البطارية. ما هي أسباب الإجهاد النفسي؟ تقول الدكتورة مودغيل إذا ساءت الأمور في العمل وفي البيت معا يبدأ الإجهاد النفسي تقول الدكتورة مودغيل إن أي \"تغيير كبير في الحياة أو أي حدث مثير للقلق\" قد يساهم في الإجهاد النفسي. وتعطي أمثلة مثل المخاوف المالية أو المشاكل العائلية. وكذا الظروف المسببة للتوتر مثل الانتقال أو فقدان وظيفة أو إجراء امتحانات. كيف نستطيع إذن وقف الإجهاد النفسي وتجنب الإرهاق؟ نصائح الإجهاد النفسي لقاءات الأصدقاء وممارسة النشاطات التي نحبها قد تساعد في تجنب الإجهاد النفسي تقول الدكتورة كودغيل: تأمل الدكتورة مودغيل أن تساعدك هذه النصائح في تجنب الإجهاد النفسي. وتعتقد أيضا أننا لو أولينا \"بطارياتنا النفسية\" اهتماما يوميا مثل الاهتمام الذي نوليه إلى بطاريات الهاتف، فإننا سنرى تحسنا في الصحة النفسية عامة.", "doc2": "Hamımızın başına gəlib: yatağa uzanan kimi yuxuya getmək istəyirik, amma heç cür alınmır. Narahat olmayın, aşağıdakı üsullarla beyninizi sakitləşdirib dərin bir yuxuya gedə bilərsiz. 1. Həqiqətən yorğun olduğunuzdan əmin olun Çox aydın məsələ kimi görünə bilər, amma yatağa ancaq yatmağa hazır olduğunuz vaxtda girməyiniz yuxuya getmənizi xeyli asanlaşdırar. Ancaq bəzi \"gecəquşları\" digər insanlar üçün \"normal\" olan saatlarda yuxuya gedə bilmirlər. Əgər sizdə də belədirsə, səhərlər yataqdan yorğun qalxanda gün işığına çıxın və gün ərzində Günəşdən mümkün qədər çox faydalanmağa çalışın. Alimlər deyirlər ki, \"gecəquşları\" orqanizmlərini daha erkən saatda yatmağa bu üsulla alışdıra bilərlər. Gün ərzində idman hərəkətləri etmək də vacibdir, ancaq yatağa girməzdən 4 saat əvvəl bu hərəkətləri bitirmək lazımdır, çünki adrenalin də yuxuya getmənizə mane ola bilər. Hamilə deyilsinizsə və xüsusilə yuxusuz qaldığınız günlər olmursa, gündüzlər yatmamağa çalışın. Gün ərzində, xüsusilə də axşam 4-dən sonra bir az mürgüləmək gecə yuxuya getməyi çətinləşdirir. 2. Yeyib-içdiklərinizə diqqət edin Yaxşı yuxu yaxşı hazırlıq tələb edir. Məsələn, günün sonuncu kafeinli mayesini yatağa girməzdən ən azı 6 saat əvvəl içmək lazımdır. Kafein orqanizmdə doqquz saata qədər qala bilir. Ona görə də gecə tez yuxuya getmək üçün günortadan sonra çay, kofe və ya kola kimi içkilərdən uzaq durmalısınız. Çox adam acqarına yuxuya gedə bilmir. Ancaq dolu mədəylə də yatmaq çətindir. Yatağa girməzdən ən geci 4 saat əvvəl yeməyə çalışın, yuxunuza mane olacaq və ya sizi yuxudan oyandıracaq ağır və şəkərli yeməklərdən uzaq durun. Spirtli içkilərdən də uzaq olun. Çünki alkoqol yuxuya getməyi asanlaşdırsa da, onun keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir. Xüsusilə də öyrənmə və yaddaş üçün əhəmiyyətli olan REM yuxusuna keçməyi çətinləşdirir. Bundan başqa, alkoqol həm də sidikqovucu xüsusiyyətə malikdir. Yəni yatmazdan əvvəl içdiyiniz spirtli içki tualet ehtiyacı yaradaraq gecə sizi yuxudan oyada bilər. 3. Yatağa girməzdən əvvəl sizi rahatladan bir üsuldan istifadə edin Yatağa girməzdən əvvəl sizi rahatladan bir üsuldan istifadə etsəniz, bu, həm beyninizin, həm də bədəninizin dincəlməsinə səbəb olar. Hər hansı bir üsuldan istifadəni adət halına gətirsəniz, həm beyniniz, həm də bədəniniz bunu yuxu zamanın gəldiyinə işarə kimi qəbul edəcək. Belə üsullar arasında isti hamam və ya duş, meditasiya, həyat yoldaşınızla və ya digər ailə üzvlərinizlə söhbət, gündəlik yazmaq, kitab oxumaq və ya tutqun işıqda musiqi dinləmək ola bilər. Normal və sağlam həyat üçün neçə saat yatmaq lazımdır? Hansı musiqilər yuxuya getməyi asanlaşdırır? 2015-ci ildə bəstəkar Max Richter yuxunun mərhələləri və hər yuxu fazası üçün hansı fon səslərin uyğun gəlməsi barədə bir neyrobioloqun fikrini öyrənib. Sonra da gözəl bir gecə yuxusunu müşayət edəcək 8 saatlıq \"Sleep\" (\"Yuxu\") adlı əsər bəstələyib. Hesab olunur ki, bu əsərdəki səs dalğalarının təkrarı və aşağı frekanslardan istifadə dərin bir \"yavaş dalğa\" yuxusu gətirir. Qeyd edilir ki, bu, qısa vaxt yaddaşını möhkəmləndirir və beyindəki informasiyaları nizama salır. 4. Yuxu gigiyenanızı qoruyun Yatmazdan əvvəl mütləq çimmək və ya dişlərinizi fırçalamaq məcburiyyət deyil, hərçənd bunlar da pis fikir deyil. Yaxşı yuxu gigiyenası yuxu üçün ideal şərait yaratmak deməkdir: nizamlı yuxu planına sahib olmaq, alkoqoldan uzaq durmaq və yataq yerinə diqqətlə yanaşmaq. Məsələn, yataq otaqlarından ancaq yatmaq üçün istifadə etməyə çalışmalıyıq. Çox adam qaranlıq, səliqəli, sərin və elektron cihazların olmadığı otaqda daha yaxşı yatır. Yatmazdan ən azı bir saat əvvəl hər hansı elektron cihazın ekranına baxmaq məsləhət görülmür. Çünki bu, həm yuxunuzu qaçıracaq, həm də bir çox televizorların və ağıllı telefonların ekranından çıxan mavi işıq beyninizin hələ xeyli oyaq qalmasına səbəb olacaq. Əgər hansısa elektronik cihaz vasitəsilə musiqi dinləyirsizsə, yuxuya getməzdən əvvəl cihazın özü-özünü dayandırması üçün saat qurun. 5. Yuxu bir nömrəli məsələdir Uğurlu iş adamlarının və ya dünya liderlərinin gündə sadəcə 4 saat yatmalarıyla öyündüklərini yəqin ki, siz də eşitmisiz. Ancaq insanların böyük əksəriyyəti bu rejimlə yaşaya bilməz. Cəmi bir neçə saatlıq yuxunun sizə bəs etdiyi görünə bilər, ancaq bunun uzun müddət davam etməsi fiziki və ruhi sağlamlığınıza zərər vura bilər. Davamlı olaraq 5 saatdan az yatmaq ürək tutması, insult və ya xərçəng riskini artırır. Bundan başqa, bir çox tibbi məlumatlar az yuxunun ömrü qısaltdığını göstərir. Ona görə də nizamlı bir yuxu planına sadiq qalaraq hər gecə 7-8 saat yatmağa səy göstərin. Bunun üçün hər gecə yatağa eyni saatda girməyə və həftə sonları da daxil, hər səhər eyni saatda qalxmağa çalışın."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-56459475", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/10/131025_100women_interactive_vj_map", "doc1": "شروق الشمس في فنلندا - فبراير 2020 ووفقا لتقرير السعادة العالمي هذا، جاءت الدنمارك في المرتبة الثانية، وتلتها كل من سويسرا وأيسلندا وهولندا. ومجددا، حلّت نيوزيلندا، الدولة الوحيدة غير الأوروبية، ضمن الدول العشر الأوائل في القائمة، في حين تراجع مركز المملكة المتحدة من الثالث عشر إلى المركز السابع عشر. وكانت بيانات قد جمعت من شركة البيانات الأمريكية \"جالوب Gallup\" بعد أن طلب من أشخاص يعيشون في 149 دولة تقييم درجة سعادتهم. وتتضمن معايير القياس: الدعم الاجتماعي والحرية الشخصية والناتج المحلي الإجمالي ومستويات الفساد. مواضيع قد تهمك نهاية أما الدولة الأكثر تعاسة في العالم فهي - كما ورد في التقرير - أفغانستان، تليها ليسوتو (في أقصى جنوب قارة أفريقيا) وبوتسوانا ورواندا وزيمبابوي. وقال معدو التقرير إنهم لاحظوا \"تواترا أعلى بكثير للمشاعر السلبية\" في أكثر من ثلث البلدان، وأرجعوا السبب إلى آثار وباء كورونا. وشهد تقييم هذا العام تقدم كثير من الدول الآسيوية عما كانت عليه العام الماضي، وانتقلت الصين من المرتبة 94 إلى المركز 84. وقال جون هيليويل، أحد معدي التقرير، في بيان: \"من المفاجئ أنه لم يكن هناك تدهور في مستوى الرفاهية من خلال تقييم الناس لحياتهم\". وأضاف \"أحد التفسيرات المحتملة لذلك هو أن الناس يرون أن كوفيد-19 هو تهديد خارجي مشترك يؤثر على الجميع، وأن هذا الخطر المشترك قد ولّد شعورا أكبر بالتضامن مع الآخرين\". وقال المؤلفون إن فنلندا \"احتلت مرتبة عالية جدا في معايير الثقة المتبادلة التي ساعدت على حماية الأرواح وسبل العيش أثناء الوباء\". إذ كان أداء هذه الدولة الاسكندنافية، التي يبلغ عدد سكانها 5.5 مليون نسمة، أفضل بكثير من معظم دول أوروبا خلال الوباء، وسجلت ما يزيد قليلا عن 70 ألف حالة إصابة، ونحو 800 وفاة، وذلك وفقا لجامعة جونز هوبكنز. بحسب التقرير فإن أسعد عشر دول في العالم هي:", "doc2": "Bu o deməkdir ki, İslandiyada qadınların təhsil və səhiyyə üçün imkanları daha bərabər, onların ölkənin siyasi və iqtisadi işlərində iştirak etmək ehtimalı daha böyükdür. Azərbaycan ümumi siyahıda 99-cu, səhiyyə üzrə 136-cı, təhsil üzrə 85-ci, iqtisadiyyat üzrə 72-ci, siyasət üzrə isə 114-cü yerdədir. 2007-ci ildə Azərbaycan 128 ölkə arasında 59-cu yerdə idi. 2013-cü il hesabatında Ermənistan ümumi siyahıda 94-cü, Gürcüstan isə 86-cı yerdədir. Qlobal Gender Boşluğu Hesabatı 2013-də birinci yerdə İslandiya ilə birgə onun Skandinav qonşuları Finlandiya, Norveç və İsveçdir. Ümumiyyətlə 2013-cü ildə dünyadakı gender boşluğu bir qədər daralıb. Sorğuda iştirak edən 136 ölkədən 86-sı, yani dünya əhalisinin 93%-i, irəliləyiş edib. Amma \"aydındır ki, dəyişiklik ləngdir\", hesabatın müəlliflərindən biri olan Saadia Zahidi deyir. Ölkələri həm ümumi şəkildə, həm də gündəlik həyatın müxtəlif sahələri üzrə müqayisə etmək üçün aşağıdakı xəritələrə baxın. Avropa Şimali Avropa ölkələri digər ölkələrlə müqayisədə nisbətən yaxşıdırlar. DİF-ə əsasən bu, qismən, iş və ailə həyatını tarazlaşdırmağa yardım edən siyasətə görədir. Cənubi Avropada təhsildəki gender boşluğu bir neçə il bundan əvvəl ləğv olunmuşdu. Amma işçi qüvvəsində qadınların iştirakı azalıb. Asiya Asiyada ən bərabər ölkə Filippindir. Bu, səhiyyə və təhsildəki boşluğun aradan azaldılmasına görədir. İqtisadi iştirak səviyyəsi həmçinin yüksəkdir, DİF deyir. Ümumi siyahıda Çin 69-cu, Hindistan isə 101-ci yerdədir. Hindistanın aşağı reytinqi, DİF-dən təhsil, səhiyyə və iqtisadiyyat üzrə aldığı qiymətlərə görədir. Mərkəzi və Latın Amerikası Burada ən yüksək yerləri Nikaraqua, Kuba və Ekuador qazanıb. Onlar dünya üzrə ilk 25-liyə daxildirlər. Braziliya keçən il kimi 62-ci yerdədir. \"Burada səhiyyə və təhsil üzrə boşluq çoxdan aradan qaldırılıb. Beləliklə bu kontinent əmək və siyasi iştirak üzrə də irəliləyişlər etməyə hazırdır\", Saadia Zahidi deyir. Şimali Amerika Kanada və ABŞ müvafiq olaraq 20-ci və 23-cü yerdədirlər. Kanada təhsil üzrə yaxşı qiymət alsa da, siyasət üzrə reytinqi o qədər yüksək deyil. ABŞ siyasət üzrə Kanadadan aşağı yer alsa da, iqtisadiyyat və səhiyyə üzrə qonşusundan daha yaxşı qiymət alıb. Təhsil üzrə iki ölkə bərabərdir. Sub-Sahara Afrikası Dünyanın ən böyük gender boşluğu olan ölkələrin bəziləri burada yerləşir: Çad və Fil Dişi Sahili ümumi reytinqə görə siyahının sonuna yaxın yer alıblar. Amma cənubi Afrika ölkələrinin bəziləri işçi qüvvəsinin iştirakı və siyasi imkanların səviyyəsinə görə ilk 30-luğa daxildirlər. Lesoto 16-cı, Cənubi Afrika 17-ci, Mozambik isə 26-cı yerdədir. Orta Şərq və Şimali Afrika Ən böyük gender bərabərsizliklərinin bəziləri bu bölgə baş verir. Amma vəziyyət müntəzəm deyil. Məsələn Körfəz ölkələri qadınların təhsilinə böyük investisiya qoymağa meyil göstərir və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində əks genger boşluğu mövcuddur. Belə ki, burada universitet bitirən qadınların sayı kişilərdən çoxdur. Bu, Yəmən kimi qadının təhsil səviyyəsi çox aşağı olan ölkələrə ziddir. Reytinqlər necə hesablanır? Gender boşluqlarını müqayisə etmək üçün, DİF 10-dan artıq verilənlər dəstindən ibarət olan cədvəl hazırlayır. Bir - bərabərlik, sıfır isə qeyri-bərabərlik deməkdir. Bundan sonra ölkələr nəticələr üzrə təsnif olunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50003693", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/10/141023_who_are_kurds", "doc1": "وفي العقود الأخيرة، زاد دور الأكراد في التطورات الإقليمية، إذ قاتلوا من أجل حقوقهم القومية في تركيا، ولعبوا دورا هاما في الصراعات الداخلية في العراق وسوريا وآخرها قيادة المعارك ضد تنظيم \"الدولة الإسلامية\". ما هي أصول الأكراد؟ تاريخيا، عاش الأكراد حياة قائمة على الرعي والزراعة في سهول بلاد الرافدين، وفي المناطق الجبلية المرتفعة المو��ودة الآن في جنوب شرقي تركيا، وشمال شرقي سوريا، وشمالي العراق، وشمال غربي إيران، وجنوب غربي أرمينيا. واليوم يشكلون مجموعة متميزة، يجمعها العرق والثقافة واللغة، رغم عدم وجود لهجة موحدة. كما أنهم ينتمون لمختلف الأديان والمذاهب. لماذا ليس لهم الدولة؟ في مطلع القرن العشرين، بدأت النخب الكردية التفكير في إقامة دولة \"كردستان\" المستقلة. وبعد هزيمة الدولة العثمانية في الحرب العالمية الأولى، وضع الحلفاء الغربيون المنتصرون تصورا لدولة كردية في معاهدة سيفر عام 1920. مواضيع قد تهمك نهاية إلا أن هذه الآمال تحطمت بعد ثلاث سنوات، إثر توقيع معاهدة لوزان التي وضعت الحدود الحالية لدولة تركيا، بشكل لا يسمح بوجود دولة كردية. رغم تاريخ الأكراد الطويل في البلاد التي يشكلون فيها أقليات، لم تكن لهم أبدا دولة وانتهى الحال بالأكراد كأقليات في الدول السابق ذكرها. وعلى مدار السنوات الثمانين التالية، سحقت أي محاولة كردية لتأسيس دولة مستقلة أو حكم ذاتي. المواجهة مع\"الدولة الإسلامية\"؟ في منتصف عام 2013، توجهت أنظار تنظيم الدولة الإسلامية إلى ثلاثة مناطق كردية متاخمة لحدوده في شمالي سوريا. وأطلق التنظيم هجمات متكررة. وظلت وحدات حماية الشعب، الذراع العسكري لحزب الاتحاد الديمقراطي الكردي في سوريا، تتصدى لهذه الهجمات حتى منتصف عام 2014. وكانت نقطة التحول هي هجوم تنظيم الدولة الإسلامية في العراق في يونيو/حزيران 2014، واستيلاؤهم على مدينة الموصل شمالي العراق، وهزيمتهم لوحدات الجيش العراقي والاستيلاء على أسلحتهم ونقلها إلى سوريا. وأدى تقدم التنظيم في العراق إلى انخراط الأكراد في الصراع. وأرسلت حكومة الإقليم شبه المستقل في منطقة كردستان قوات البيشمركة لقتال الدولة الإسلامية في المناطق التي تراجع منها الجيش العراقي. وكانت الاشتباكات بين البيشمركة وتنظيم الدولة الإسلامية صغيرة، حتى كثف التنظيم من هجماته في أغسطس/آب 2014. لكن قوات البيشمركة تراجعت وانسحبت من عدد من المناطق، فاستولى التنظيم على العديد من البلدات والمناطق التي تسكنها أقليات دينية، من بينها سنجار التي كان يسكنها الآلاف من الإيزيديين. وأطلقت الولايات المتحدة سلسلة من الهجمات الجوية على مواقع التنظيم في شمال العراق، وأرسلت خبراء عسكريين، خوفا من حدوث مجزرة ضد الإيزيديين بعد انسحاب البيشمركة. كما بدأت الدول الأوروبية في إرسال أسلحة لدعم قوات البيشمركة. كما انضم إلى جهود المساعدة مقاتلو وحدات الحماية الشعب من أكراد سوريا، ومقاتلو حزب العمال الكردستاني في تركيا. ورغم تقدم البيشمركة أمام الدولة الإسلامية في العراق، إلا أن مقاتلي التنظيم استمروا في محاولة الاستيلاء على المناطق الكردية في سوريا. وفي منتصف سبتمبر/أيلول 2014، شن التنظيم حملة على المنطقة المحيطة بمدينة عين العرب (كوباني) شمالي سوريا، وأجبر أكثر من 160 ألف شخصا على النزوح إلى تركيا. وتمكن التنظيم من احتلال معظم أحياء كوباني وبقي عشرات المقاتلين محصورين في جيب صغير ورفضت تركيا السماح بدخول الامدادات إلى المدينة رغم المناشدات الدولية كما رفضت السماح للطيران الأمريكي باستخدام قاعدة انجرليك في شن غارات على مواقع التنظيم. لم يتدخل الجيش التركي في كوباني كما منعت تركيا مواطنيها الأكراد بالعبور إلى الأراضي السورية لمواجهة التنظيم، مما أجج الاحتجاجات الكردية، وهدد حزب العمال الكردستاني بالانس��اب من مباحثات السلام مع الحكومة. وفي منتصف أكتوبر/تشرين الأول 2014، سمحت أنقرة لقوات البيشمركة بالمشاركة في القتال حول عين العرب. وفي يناير/كانون ثاني 2015 وبعد معركة لقي فيها نحو 1600 شخص حتفهم استعادت القوات الكردية السيطرة على كوباني. وخاض الأكراد الحرب مع العديد من الميليشيا العربية المحلية تحت راية قوات سورية الديموقراطية، وبمساعدة الغارات الجوية الأمريكية والتسليح والتدريب الأمريكي نجحوا في طرد قوات تنظيم الدولة من عشرات الآلاف من الكيلومترات في شمال شرق سوريا على الحدود مع تركيا. قوات سوريا الديموقراطية تستولي على الرقة وفي أكتوبر/تشرين أول عام 2017 استولى مقاتلو قوات سورية الديمقراطية على الرقة عاصمة التنظيم وتقدموا في محافظة دير الزور آخر معاقل التنظيم في سوريا. وسقط آخر جيب تابع للتنظيم في سوريا في قرية الباغوز في يد قوات سوريا الديموقراطية في مارس/آذار عام 2019 لتعلن نهاية دولة الخلافة ولكن في الوقت ذاته حذرت من الخطر الكبير الذي تمثله الخلايا النائمة حول العالم. وكان على قوات سوريا الديموقراطية التعامل مع الآلاف من أسرى التنظيم وعشرات الآلاف من النازحين من النساء والأطفال. والآن يواجه الأكراد هجوما عسكريا من قبل تركيا التي تريد إقامة منطقة آمنة بعمق 32 كيلومترا داخل شمال شرق سوريا لحماية حدودها من المسلحين الأكراد وإعادة توطين أكثر من مليوني لاجئ سوري في تركيا هناك. وقالت قوات سوريا الديموقراطية إنها ستدافع عن أراضيها بأي ثمن. كما تعهدت الحكومة السورية المدعومة من روسيا مجددا بإعادة بسط سيطرتها على كل سوريا. لماذا تعتبر تركيا الأكراد مصدر تهديد؟ ثمة صراع قديم بين الدولة التركية والأكراد، الذين يمثلون حوالي 15 أو 20 في المئة من السكان. وعلى مدار أجيال، عاملت السلطات التركية الأكراد معاملة قاسية وحاولت طمس هويتهم وثقافتهم وتاريخهم. قاد الأكراد عدد من حركات التمرد في عشرينيات وثلاثينيات القرن الماضي لكن تم إخمادها بالحديد والنار وتم إبعاد عشرات الآلاف منهم الى مناطق بعيدة عن مدنهم وقراهم في إطار سياسية التغير الديمغرافي وتم تغيير اسماء القرى والبلدات والمدن الكردية وتم حظر الأسماء والأزياء الكردية. كما حظر استخدام اللغة الكردية، وأنكر وجود الهوية العرقية الكردية، وأطلق عليهم اسم \"أتراك الجبال\". وفي عام 1978، أسس عبد الله أوجلان حزب العمال الكردستاني، الذي نادى بتأسيس دولة مستقلة في تركيا. ثم بدأ الحزب الصراع المسلح بعد ست سنوات من تأسيسه. ومنذ ذلك الحين، قتل أكثر من 40 ألف شخص وتدمير أكثر من 3 آلاف قرية وتهجير سكانها إلى غرب تركيا . وفي تسعينيات القرن الماضي، تراجع حزب العمال الكردستاني عن مطلب الاستقلال، وطالب بالحقوق الثقافية والسياسية وتحقيق نوع من الادارة الذاتية مع استمرار القتال. حزب العمال الكردستاني وفي عام 2012، بدأت محادثات السلام بين الحكومة التركية والحزب، بعد الاتفاق على وقف إطلاق النار لمدة سنة. وطلب من مقاتلي حزب العمال الكردستاني التراجع إلى شمالي العراق. وفي عام 2013 تم التوصل لوقف لإطلاق النار بين الطرفين. وانهار وقف إطلاق النار في يوليو/تموز عام 2015 بعد عملية انتحارية اعتبر تنظيم الدولة مسؤولا عنها وأسفرت عن مقتل 33 من النشطاء الأكراد في مدينة سروج ذات الأغلبية الكردية قرب الحدود السورية. واتهم حزب العمال السلطات بالتورط في الهجوم على قوات الجيش والشرطة ��لتركية. ومنذ ذلك الحين لقي الآلاف من بينهم مئات المدنيين حتفهم في اشتباكات في جنوب شرق تركيا. وقد احتفظت تركيا بوجود عسكري في سوريا منذ أغسطس/آب عام 2016 عندما أرسلت قواتها عبر الحدود لدعم هجوم المعارضة السورية ضد تنظيم الدولة. وفي عام 2018 شنت القوات التركية والمتمردون السوريون المتحالفون معها هجوما على منطقة عفرين لطرد وحدات حماية الشعب الكردي من المنطقة وأسفر الهجوم عن مصرع العشرات ونزوح عشرات الآلاف من المنطقة. وتقول الحكومة التركية إن وحدات حماية الشعب والحزب الاتحاد الديمقراطي امتداد لحزب العمال الكردستاني ويشاركونه نفس الأهداف وأنهما تنظيمان إرهابيان يجب القضاء عليهما. ماذا يريد الأكراد السوريون؟ يمثل الأكراد ما بين سبعة وعشرة في المئة من تعداد السكان في سوريا، ويعيش معظمهم في محافظتي الحسكة وحلب إلى جانب العاصمة دمشق ومدينة حلب. وتعرض الأكراد السوريين للكثير من القمع والحرمان من الحقوق الأساسية. وتم تجريد حوالي 300 ألف من الأكراد من الجنسية السورية منذ ستينيات القرن الماضي، وصودرت الأراضي الكردية وأعيد توزيعها على العرب في محاولة \"لتعريب\" المناطق الكردية. بدأت وحدات حماية الشعب مواجهاتها مع الجهاديين في سوريا عام 2013 ولم تتأثر المناطق الكردية كثيرا بالصراع السوري في السنتين الأوليين. وتجنبت الأحزاب الكردية الكبرى اتخاذ أي موقف من أي من طرفي الصراع. وفي منتصف عام 2012، انسحبت القوات السورية من المناطق الكردية لتركز على قتال المعارضة في مناطق أخرى، ففرضت القوات الكردية سيطرتها على المنطقة حيث أقام حزب الاتحاد الديمقراطي إدارات ذاتية في كل من القامشلي وكوباني وعفرين عام 2014. وأكد الحزب أنه لا يسعى للاستقلال بل إلى \"إدارة محلية ديمقراطية\". في مارس/آذار عام 2016 أعلنت الأحزاب الكردية إقامة \"نظام فيدرالي\" يشمل المناطق العربية والتركمانية التي تم استعادتها من التنظيم. وقد رفض هذا الإعلان من قبل الحكومة السورية والمعارضة السورية وتركيا والولايات المتحدة. وأعلن حزب الاتحاد الديمقراطي (الحزب الكردي المهيمن في المنطقة) أن أية تسوية سياسية في سوريا لابد وأن تضمن الحقوق القانونية للأكراد والاعتراف بالحكم الذاتي لهم. وكان الرئيس السوري بشار الأسد قد تعهد باستعادة كل شبر من الأراضي السورية بالمفاوضات أو القوة العسكرية. ورفضت حكومته المطالب الكردية بالحكم الذاتي. هل سيحصل الأكراد العراقيون على دولة؟ يمثل الأكراد حوالي 15 إلى 20 في المئة من سكان العراق. وتاريخيا، كان للأكراد في العراق امتيازات مدنية مقارنة بالأكراد المقيمين في الدول المجاورة، إلا أنهم تعرضوا لقمع شديد. وثار الأكراد في شمال العراق ضد الحكم البريطاني في فترة الانتداب، لكنهم قمعوا. وفي عام 1946 أسس الملا مصطفى البارزاني الحزب الديمقراطي الكردستاني بهدف الحصول على الحكم الذاتي في إقليم كردستان. توصلت الحكومة العراقية والحزب الديمقراطي الكردي إلى اتفاق عام 1970، لكنه انهار بعد أربع سنوات وبعد ثورة عام 1958، اعترف الدستور المؤقت بالقومية الكردية قومية رئيسية واعتبر الأكراد شركاء في الوطن مع العرب والأقليات الأخرى، لكن الزعيم الكردي مصطفى البارزاني أعلن القتال المسلح عام 1961. وفي عام 1970، عرضت الحكومة التي كان يقودها حزب البعث على الأكراد إنهاء القتال ومنحهم منطقة حكم ذاتي. لكن الاتفاق انهار واستؤنف القتال عام 1974. وبعد عام، انقسم الحزب الديمقراطي الكردستاني حيث أسس السياسي المعروف جلال طالباني الاتحاد الوطني الكردستاني. وفي نهايات سبعينيات القرن الماضي، بدأت الحكومة في توطين عرب في بعض المناطق لتغيير التركيبية السكانية، خاصة حول مدينة كركوك الغنية بالنفط. كما قامت بإعادة توطين الأكراد في بعض المناطق قسرا. وفي عام 1988، قبيل انتهاء الحرب مع إيران تعرضت مدينة حلبجة لهجمات بالسلاح الكيماوي وأطلق صدام حسين حملة انتقامية ضد الأكراد أطلق عليها اسم \"الأنفال\" قتل فيها 180 الف شخص. وبعد هزيمة العراق في حرب الخليج عام 1991، اشتعلت انتفاضة واسعة في مناطق جنوب العراق وإقليم كردستان ولشدة قمع الدولة لهذه الانتفاضة، فرضت الولايات المتحدة وحلفاؤها منطقة حظر جوي على شمال العراق، مما سمح للأكراد بالتمتع بحكم ذاتي. واتفق الحزبان الكرديان على تقاسم السلطة، لكن الصراعات احتدمت، واشتعل صراع داخلي عام 1994، دام أربع سنوات. هاجر حوالي مليون ونصف كردي عراقي إلى تركيا وإيران بعد قمع انتفاضة عام 1991 وتعاون الحزبان الكرديان الرئيسيان مع قوات الغزو الأمريكي للعراق عام 2003، التي أطاحت بصدام حسين، وشاركا في جميع الحكومات التي شكلت منذ ذلك التاريخ وكذلك في البرلمان العراقي. كما تشارك الحزبان في مؤسسات الحكم في الإقليم المكون من ثلاث محافظات هي دهوك وإربيل والسليمانية. وتم تعيين مسعود البرزاني رئيسا للإقليم، وجلال الطلباني أول رئيس للجمهورية من الأكراد. وبعد هجوم تنظيم الدولة الإسلامية في يونيو/ حزيران عام 2014، أرسلت حكومة الإقليم قوات البيشمركة للمساهمة في التصدي لزحف التنظيم فاستعادت مساحات كبيرة منه بمساعدة الطيران الأمريكي. وفي سبتمبر/أيلول عام 2017 أجري استفتاء على الاستقلال في المناطق التي يسيطر عليها البشمركة منذ عام 2014 ومنها كركوك، وهي الخطوة التي عارضتها الحكومة المركزية في العراق واعتبرها غير قانونية. وقد أيد 90 في المئة من الناخبين وعددهم 3.3 مليون ناخب الاستقلال. وقال مسؤولون أكراد حينئذ إن هذه النتيجة تعطيهم تفويضا ببدء التفاوض مع بغداد لكن رئيس الوزراء العراقي حيدر العبادي طالب بإلغاء نتيجة الاستفتاء. وفي الشهر التالي استعادت القوات العراقية المناطق المتنازع عليها مع الأكراد، فكان فقدان كركوك وعائداتها النفطية ضربة قوية للتطلعات الكردية لدولة مستقلة. وعقب ذلك تنحى البارزاني عن موقعه كرئيس للإقليم وقد ظل منصبه شاغرا حتى يونيو/حزيران عام 2019 بسبب الخلافات بين السياسيين في الإقليم عندما شغله ابن شقيقه نجيرفان.", "doc2": "Son onilliklərdə kürdlər Türkiyədə muxtariyyət uğrunda vuruşublar. Onlar cihadçı İslam Dövləti qrupuna müqavimət göstərməklə İraq və Suriyadakı münaqişələrdə mühüm rol oynayaraq regional hadisələrə təsir göstəriblər. Kürdlərin kökü hardan gəlir? Kürdlər tarixən köçəri həyat keçirərək Mesopatamiya düzlərində və hazırda cənub-şərqi Türkiyə, şimal-şərqi Suriya, şimali İraq, şimal-qərbi İran və cənub-qərbi Ermənistanın yerləşdiyi dağlarda qoyun və keçi sürülərini otarmaqla məşğul olublar. Bu gün onlar irq, mədəniyyət, və çox fərqli dialektləri olsa da vahid dil əsasında birləşmiş və seçilən bir icma təşkil edirlər. Onlar həmçninin müxtəlif dinlərə sitayiş etsələr də, əksəriyyəti sünni müsəlmanlardır. Onların niyə öz dövləti yoxdur? 20-ci əsrin əvvəllərində kürdlər ümumi şəkildə Kürdüstan adlandırdıqları ölkəni yaratmaq niyyətində olublar. Birinci Dünya Müharibəsi qurtardıqdan və Osmanlı imperiyasının məğlubiyyətindən sonra müzəffər Qərb Müttəfiqləri 1920-ci ilə aid Sevr müqaviləsinə kürd dövlətinin yaradılmasını nəzərdə tutan maddə salmışdılar. Lakin üç il sonra bu ümidlər boşa ç��xdı. Müasir Türkiyəinin sərhədlərini müəyyən edən Lozanna müqaviləsində kürd dövlətinə aid maddə artıq yox idi və onlar qonşu ölkələrin ərazilərində etnik azlıq olaraq qalmağa məhkum olmuşdular. Sonrakı 80 ildə kürdlərin müstəqil dövlət yaratmaq cədhdlərinin qarşısı hər dəfə amansızlıqla alınırdı. Kürdlərin daimi müstəqil dövlət yaratmaq cədhdləri baş tutmayıb. Kürdlər nə üçün İD-lə döyüşün ön cəbhəsindədirlər? 2013-cü ilin ortalarında İD nəzərlərini Suriyanın şimalındakı üç kürd anklavına yönəltdi. 2014-cü ilin ortalarınadək İD-in bu anklavlara hücumunun qarşısını Suriya Kürd Demokratik Partiyasının (PYD) silahlı qanadı olan Xalq Müdafiə Birlikləri (YPG) alırdı. Lakin iyun ayında İD-in İraqın şimalındakı Mosul şəhərini zəbt etməsi, İraq ordusu diviziyalarını oradan qovması və sonradan Suriyaya ötürəcəyi silahları ələ keçirməsi vəziyyəti dəyişdi. Kürdlərin peşmərgə döyüşçüləri İraqın şimalında İslam Dövlətinə qarşı vuruşurlar. Cihadçıların İraqdakı hücumları oradakı kürdləri də münaqişəyə çəkdi. İraqın yarımmüstəqil Kürdüstan Regional Hökuməti öz silahlı qüvvələrini – peşmərgələrini ordunun qoyub qaçdığı mövqelərə göndərdi. İraqda bir müddət peşmərgə qüvvələri ilə İD arasında döyüşlər getdi, lakin avqust ayında cihadçılar qəfil həmləyə keçdilər. Peşmərgə çaşqınlıq içində geri çəkildi və əsasən də minlərlə yezidinin sığındığı Səncər dağı və başqa dini azlıqların yaşadığı yerlər cihadçıların əlinə keçdi. Peşmərgənin məğlubiyyətindən və Səncər dağlarına qaçmış yezidilərin qətliam edilə biləcəyindən narahat olan ABŞ, İraqın şimalını raket atəşinə tutdu və bu ölkəyə hərbi müşavirlər göndərdi. Avropa ölkələri peşmərgə qüvvələrinə silah göndərməyə başladı. YPG və PKK da onların köməyinə gəldi. Sərhədə hərbi texnikanı yerləşdirən Türkiyə münaqişəyə qatılmayıb. Cihadçılar İraqın şimalındakı peşmərgələri tədricən geri oturtmaqda ikən, Suriyadakı kürd anklavlarını zəbt etmək fikrindən də vaz keçməmişdilər. Sentyabrın ortalarında İD Suriyanın şimalındakı Kobani şəhərini əhatələyən anklava hücum etdi. Bu hücum nəticəsində 160 min yerli sakin qonşu Türkiyəyə qaçdı. Buna baxmayaraq Türkiyə öz sərhədləri yaxınlığında mövqe tutmuş İD döyüşçülərinə hücum etməkdən və ya kürdlərin sərhədi keçərək Kobaniyə köməyə getmələrinə icazə verməkdən imtina edirdi. Ankaranın bu mövqeyi Türkiyədəki kürdlərin böyük etirazlarına səbəb oldu, lakin peşmərgə əsgərlərinin Kobaniyə getməsinə oktyabrın ortalarınadək imkan verilmədi. Türkiyə nə üçün kürdlərin Kobanini müdafiəsinə kömək etmir? Türkiyə dövləti ilə onun əhalisinin 15-20 faizini təşkil edən kürdlər arasında dərin düşmənçilik hissi var. Həbs edilmiş PKK lideri Abdullah Öcalan 2012-ci ildə Türkiyə hökumətilə sülh danışıqlarına başlayıb. Kürdlər nəsillər boyu Türkiyə hakimiyyətindən sərt rəftar görüblər. Kürdlərin 1920-30-cu illərdəki üsyanlarından sonra onların bir çoxunun məskənləri dəyişdirilib, kürd adları və geyimləri qadağan edilib, kürd dilindən istifadə məhdudlaşdırılıb və hətta kürd etnik kimliyinin mövcudluğu inkar edilib, onlar “dağ türkləri” adlandırılıblar. 1978-ci ildə Abdullah Ocalan Türkiyənin daxilində müstəqil dövlət qurulmasına çalışan PKK-nı yaradıb. O vaxtdan bəri 40 min insan öldürülüb və minlərlə başqaları yurdlarından didərgin düşüb. 1984-cü ildən bəri PKK ilə silahlı qarşıdurmada 40 min adam öldürülüb. 1990-cı illərdə PKK müstəqillik tələbindən geri çəkilib, əvəzində mədəni və siyasi muxtariyyətə çağırıb, lakin eyni zamanda mübarizəni də davam etdirib. 2012-ci ildə hökumət və PKK sülh danışıqlarına başlayıblar və növbəti ildə atəşkəs razılaşması əldə edilib. PKK döyüşçülərindən İraqın şimalına keçmək tələb olunub, lakin toqquşmalar yenə də kəsilməyib. Ankara İD-i təhlükə hesab etsə də, Türkiyə kürdlərinin sərhədi keçərək PKK-nın Suriyadakı qolu sayılan PYD-ə qoşulacağından və Türkiyə ərazisinə hücumlar edəcəyindən də qorxur. Türkiyə Kobanini tərk edən 160 mindən artıq qaçqın qəbul edib. Onların əksəriyyəti kürddür. Türkiyə həmçinin bəyan edib ki, Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsəd hakimiyyətdən devrilməyincə ABŞ-ın rəhbərliyi altında İD-ə qarşı koalisiyaya dəstək verməyəcək. Suriya kürdləri nə istəyirlər? Demokratik Birlik Partiyası Suriya kürdlərinin məskunlaşdığı ərazilərdə aparıcı qüvvədir. Kürdlər Suriya əhalisinin 7-10 faizini təşkil edirlər. Onların əksəriyyəti Dəməşq və Hələbdə, habelə Suriyan��n şimalında bir-biri ilə əlaqəsi olmayan Kobani, şimal-şərq şəhərləri Afrin və Qamışlı ətrafındakı üç anklavda yaşayırlar. Suriya kürdləri uzun müddət sıxışdırılıb və təməl haqlardan məhrum ediliblər. 1960-cı illərdən bəri onlardan 300 mininə vətəndaşlıq verilməsindən imtina edilib və kürd rayonlarının ərəbləşdirilməsi məqsədləri ilə onların torpaqları müsadirə edilərək ərəblərə paylanıb. Dövlət həmçinin etirazları əzərək və siyasi liderləri həbs edərək kürdlərin daha geniş muxtariyyət tələblərini məhdudlaşdırmağa çalışıb. Suriya münaqişəsinin ilk iki ili ərzində kürd anklavlarına ümumən o qədər də toxunulmamışdı. Əsas kürd partiyaları neytral mövqe tutmağa çalışırdılar. Kürdlərin Xalq Müdafiə Birlikləri İD cihadçılarına qarşı 2013-cü ildən bəri vuruşmağa başlayıb. 2012-ci ilin ortalarında hökumət qiyamçılarla vuruşmaq məqsədilə qoşunlarını başqa yerlərdə cəmləşdirməyə başlayarkən nəzarəti buradakı kürd qüvvələri ələ keçiriblər. Demokratik Birlik Partiyası və ya qısaca PYD çox tezliklə özünü hegemon qüvvə kimi təsdiq edib. Bu onun daha kiçik partiyalarla münasibətlərini korlayıb və bu partiyalar Kürdüstan Milli Şurasını (KNC) yaradıblar. Bununla belə, 2014-cü ilin yanvarında hər iki tərəf bir araya gələrək Kürdüstan regional hökumətinin təşkilini elan edib. Onlar vurğulayıblar ki, müstəqillik yox, “yerli demokratik administrasiya” qurulmasını istəyirlər. İraq kürdləri müstəqillik əldə edəcəklərmi? Kürdlər İraq əhalisinin 15-20 faizini təşkil edirlər. Onlar tarixən qonşu ölkələrdə yaşayan başqa kürdlərdən daha çox milli haqlara malik olsalar da, qəddar repressiyalarla üzləşiblər. Kürdlərin KDP partiyası ilə İraq hökuməti arasında 1970-ci ildə əldə olunmuş razılaşma 4 il qüvvədə qalıb. İraqın şimalındakı kürdlər Britaniya mandatı dövründə üsyan qaldırsalar da, əziliblər. 1946-cı ildə Mustafa Bərzani İraqda muxtariyyətin əldə edilməsi məqsədilə Kürdüstan Demokratik Partiyasını (KDP) yaradıb. 1958-ci ilin inqilabından sonra kürd milləti rəsmən tanınıb. Lakin Bərzaninin özünüidarə planı mərkəzi ərəb hökuməti tərəfindən rədd edilib və KDP 1961-ci ildə silahlı mübarizəyə qalxıb. 1970-ci ildə hökumət kürdlərə de facto muxtariyyət verilməsi müqabilində döyüşlərin dayandırılmasını təklif edib. Lakin muxtariyyət sonunda süqut edib və 1974-cü ildə döyüşlər bərpa olunub. Bir il sonra KDP daxilindəki parçalanmalar nəticəsində Cəlal Talabani partiyanı tərk edib və Kürdüstan Demokratik İttifaqını və ya qısaca PUK-u yaradıb. 1970-ci illərin sonlarında hökumət kürd çoxluğunun yaşadığı ərazilərdə, xüsusən də neftlə zəngin Kərkük şəhərinin ətrafında ərəblərin məskunlaşdırılmasına başlayıb. 1991-ci ildəki üsyanın yatırılmasından sonra təqribən 1.5 milyon İraq kürdü Türkiyə və İrana keçib. Bu siyasət 1980-ci illərdə, İran-İraq müharibəsi zamanı daha da gücləndirilib. Bu müharibədə kürdlər İslam İran Respublikasını dəstəkləyirdilər. 1988-ci ildə Səddam Hüseyn kürdlərə qarşı qisas kampaniyasına başlayıb və Hələbcə şəhərində onların üzərinə zəhərli qaz hücumları edilib. 1991-ci ildə baş vermiş Körfəz müharibəsində İraqın məğlubiyyətinin ardınca Bərzaninin oğlu Məsud kürd qiyamına başçılıq edib. Bu qiyamın zorakılıqla yatırılması ABŞ və müttəfiqlərinin İraqın şimalında uçuşlarsız zona elan etməsi ilə nəticələnib və bu, kürdlərə yerli özünüidarə imkanı yaradıb. KDP və PUK hakimiyyətin bölüşdürülməsinə razılaşıblar, lakin yenidən gərginlik yaranıb və 1994-cü ildə dörd illik daxili münaqişə başlanıb. 2003-cü ildə Səddam Hüseynin devrilməsi ilə nəticələnmiş ABŞ müdaxiləsi zamanı hər iki partiya Amerikanı dəstəkləyib və o vaxtdan bəri yaradılan bütün hökumətlərdə iştirak edib. Məsud Bərzaninin KDP və Cəlal Talabaninin PUK partiyaları Kürdüstan bölgəsində hakimiyyətin bölüşdürülməsinə razılaşıblar. Onlar həmçnin 2005-ci ildə Dohuk, Ərbil və Suleymaniyyə əyalətlərinin idarə olunması üçün yaradılmış Kürdüstan Regional Hökumətində (KRH) koalisiya təşkil ediblər. İyun ayında İD-in hücumundan sonra KRH kürdlər və mərkəzi hökumət arasında mübahisəli sayılan ərazilərə peşmərgə qüvvələrini göndərib və bundan sonra kürd parlamentinə müstəqilliyə dair referendum keçirilməsinə hazırlıq görülməsi üçün müraciət edib. Lakin burası bəlli deyildir ki, kürdlər öz müqəddəratlarını müəyyən etmək yolu ilə gedəcəklər, yoxsa federal İraq daxilində daha müstəqil vahid olmaq istəyəcəklər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50334557", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-50339650", "doc1": "الحرس الثوري الإيراني يقدر عدد أفراده بـ150000 شخص وأنفق خصوم إيران في المنطقة مليارات الدولارات لشراء أسلحة غربية، معظمها من بريطانيا. وعلى الرغم من تعرض إيران لعقوبات، فإنها تمكنت من تعزيز مكانتها في المنطقة في موقع تتمتع فيه بميزة استراتيجية، وبتكلفة تقل كثيرا عن ما ينفقه خصومها. وتتمتع إيران بنفوذ كبير في سوريا، ولبنان، والعراق، واليمن، وعلى وشك بسط نفوذها في أماكن أخرى. \"قلب الموازين\" والحقيقة أن إيران بنت في خفاء شبكة من الحلفاء من الجماعات في منطقة الشرق الأوسط، يشار إليهم عادة بتعبير \"مليشيات وكيلة\"، وليس هذا شيئا جديدا. مواضيع قد تهمك نهاية فإذا بدأنا بحزب الله في لبنان، نجد أن الجمهورية الإسلامية كانت تسعى إلى تصدير أيدولوجيتها الثورية، وتوسيع نطاق نفوذها خارج حدودها، منذ عودة آية الله الخميني إلى طهران في عام 1979. لكن التقرير الذي أصدره المعهد الاستراتيجي في 217 صفحة تحت عنوان (شبكات نفوذ إيران في الشرق الأوسط) يقدم تفاصيل غير مسبوقة فيما يتعلق بنطاق عمليات إيران في المنطقة وما بلغته. ويقول التقرير: \"الجمهورية الإسلامية قلبت ميزان القوى المؤثرة في الشرق الأوسط لصالحها\". وقد توصلت إلى ذلك، كما يقول مؤلفو التقرير، بواسطة \"مواجهة القوى التقليدية العظمى بعمليات نفوذ، وباستخدام طرف ثالث\". وكان العنصر الأساسي هنا هو فيلق القدس - جناح العمليات الخارجية للحرس الثوري الإيراني. ويتلقى فيلق القدس وقائده، اللواء قاسم سليماني، أوامره مباشرة من المرشد الأعلى على خامنئي، متجاوزا الترتيب العسكري التقليدي حتى يصبح كيانا مستقلا فعالا. وكثف الفيلق عملياته في الشرق الأوسط، بعد إطاحة الولايات المتحدة بنظام الرئيس صدام حسين في العراق في 2003، فوفر التدريب والتمويل والأسلحة للفصائل الفاعلة الحليفة لطهران. كما طور أشكالا غير تقليدية وغير نظامية من الحرب، من بينها الاعتماد على وحدات صغيرة، وهجمات الطائرات بدون طيار والهجمات الإلكترونية، مما سمح لإيران بتعويض تفوق أعدائها عليها في مجال الأسلحة التقليدية. اللواء قاسم سليماني قائد فيلق القدس وفي شهر أبريل/نيسان عد الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، الحرس الثوري الإيراني، ومعه فيلق القدس، \"منظمة إرهابية أجنبية\". وكانت تلك هي المرة الأولى التي تذكر فيها الولايات المتحدة بالاسم جزءا من حكومة أخرى باعتباره منظمة \"إرهابية\". وردت إيران على قرار ترامب بأن عدت الجيش الأمريكي في الخليج، في إشارة رمزية إلى حد كبير، \"كيانا إرهابيا\". ويعتقد جاك سترو، الذي كان وزير خارجية بريطانيا فيما بين 2001 و2006، والذي زار إيران غير مرة، أن دور الجنرال سليماني يتجاوز دور أي قائد عسكري. ويقول: \"قاسم سليماني يدير السياسة الخارجية في المنطقة عبر الحلفاء الذين تدعمهم القوة\". وردا على تقرير المعهد الاستراتيجي قال متحدث باسم السفارة الإيرانية في لندن لبي بي سي: \"إذا كان التقرير يعني أن دور إيران في المنطقة يجب احترامه، فإنه علامة مرحب بها\". وأضاف أن: \"سياسة تجاهل إيران قد فشلت. فقد قاومت إيران، وتمكنت من السيطرة على أضرار الإرهاب الاقتصادي الأمريكي. ولذلك فهي أمة قوية، ولديها علاقات كثيرة مع الدول الأخرى، وطرحت مبادرات كثيرة للتعاون الإقليمي\". \"الشريك الصغير\" يقول التقرير عند توثيقه بالتفصيل لمسارات الإمداد الإيراني عبر سوريا والعراق، إن حركة حزب الله اللبنانية الشيعية، وهي حزب سياسي ومليشيا مسلحة في الوقت نفسه، \"بلغت وضعا فريدا بين شركاء إيران\". أنصار حزب الله في بيروت يرفعون صورة خامنئي وأدى حزب الله دورا مهما في الصراعات، فقاتل إلى جانب القوات السورية الموالية للرئيس بشار الأسد، وساعد المليشيات الشيعية العراقية. وعلى الرغم من أن التقرير يصنف حزب الله باعتباره \"أقرب إلى أن يكون شريكا صغيرا موثوقا به لإيران، وشقيقا في السلاح من أن يكون وكيلا\"، فإنه يقول إن الجماعة أصبحت محاورا مركزيا لمجموعة من المليشيات العربية والأحزب السياسية التي لها علاقات بإيران. ترسيخ الأقدام في العراق وسوريا غير الغزو الأمريكي للعراق، ثم الإطاحة بنظام الرئيس صدام حسين بعد ذلك، شكل الشرق الأوسط تماما، وأعطى إيران فرصة كبيرة للاستفادة من هذا الوضع لصالحها. وكانت دول الخليج العربية، قبل هذا الحدث تنظر إلى العراق - الذي كان يحكمه السنة - باعتباره حصنا منيعا في مواجهة التوسع الإيراني. ومع تلاشي هذا الحصن، نجحت إيران في استغلال علاقاتها الدينية والثقافية بنجاح داخل العراق، ذي الأغلبية الشيعية، لتصبح قوة مهيمنة فيه. ودربت إيران وسلحت قوات الحشد الشعبي، التي ساعدت في هزيمة تنظيم الدولة الإسلامية، لكن يعدها كثير من العراقيين شكلا من أشكال الاستعمار. ولكن الأمور بالنسبة إلى إيران لم تكن كما كانت تروم. إذ إن المظاهرات الحاشدة والعنف الذي ووجهت به في العراق يظهران أن الشباب ليس راضيا عن حكومته المدعومة من إيران. ويقول \"التقرير تحول الحشد الشعبي من متطوعين وطنيين إلى جزء راسخ من نظام الحكم في البلاد كلفه الدعم الشعبي الذي كان يحظى به\". ويعتقد جاك سترو أن إيران حازت على أكثر مما تستطيع التعامل معه في العراق. قوات الحشد الشعبي قاتلت إلى جانب الحكومة في حربها على تنظيم الدولة الإسلامية ويقول: \"ما يجري في العراق أمر خطير بالنسبة إلى الإيرانيين، إذ إنهم يغامرون بفقد سيطرتهم هناك\". أما سوريا، فمازالت حليفا لإيران. وكانت القوات الإيرانية، إلى جانب مقاتلي حزب الله وغيرهم، والقوة الجوية الروسية، ذات دور فعال في مساعدة الرئيس الأسد على البقاء، وتحويل الدفة ضد المسلحين. ويقول التقرير اليوم \"توطد إيران وضعها في الحكومة السورية التي تتطور، والبنية الأمنية غير الرسمية، معززة تهديدها لإسرائيل\". زعزعة الخصوم في الخليج تود إيران بشدة أن تغادر الولايات المتحدة المنطقة، وأن تحل محلها كقوة عسكرية مهيمنة. ولكن السعودية، والبحرين، والإمارات، على وجه الخصوص، لا تعتزم أبدا السماح بذلك. وحينما هبت انتفاضات \"الربيع العربي\" في 2011، استفادت إيران من القلاقل في البحرين. واستفادت من المظالم المشروعة للأغلبية الشيعية من السكان، وساعدت أيضا في تسليح بعض الجماعات المسلحة العنيفة. ويقول التقرير: \"كان دعم إيران للجماعات المتشددة في البحرين، والسعودية، والكويت، أساسا يهدف إلى الضغط على الحكومات وإزعاجها، وفرض تكلفة سياسية لعلاقاتها مع الولايات المتحدة\". ويضيف التقرير أن التهديد الأمني الذي تمثله تلك الجماعات، أمر يمكن التعامل معه. لكن هجمات الطائرات بدون طيار والصواريخ على منشآت النفط السعودية الحيوية في السعودية في سبتمبر/أيلول أظهرت عدم تحصن دول الخليج العربية ضد أي هجمات من هذا النوع. لقد اشترت السعودية أنظمة دفاع صاروخي مكلفة من الولايات المتحدة، ولكن تلك الأنظمة لم تستطع وقف هجمات بدائية تكنولوجيا نسبيا تمكنت من وقف نصف إنتاجها للنفط مؤقتا. لكن إيران نفت ضلوعها في تلك الهجمات. ويرى مركز أبحاث آخر، هو المجلس الأوروبي للعلاقات الخارجية، أن إيران استفادت من دعمها للجماعات التي تتفق مع أغراضها. ويقول المجلس: \"لا تستطيع إيران التنافس مع السعودية، إذا نظرنا إلى القدرات العسكرية التقليدية، ولذلك سعت إلى استخدام وسائل غير تقليدية لتأمين مصالحها، وحماية نفسها من التهديدات الخارجية. وإذا نظرنا إلى الفوز بالمعارك العسكرية نجد أن إيران ساندت اللاعبين المناسبين، مقارنة بالسعودية\". الحرب في اليمن عندما انزلق اليمن إلى الحرب في أواخر 2014، كان ضلوع إيران قليلا جدا. إيران صعدت دعمها للحوثيين في اليمن بعد تدخل السعودية في 2015 ولكن إيران صعدت دعمها بعد تدخل السعودية في مارس/آذار 2015، بحملة جوية هدفت إلى طرد الحوثيين من المناطق التي سيطروا عليها. ويقول تقرير المعهد الاستراتيجي إن ذلك تضمن توفير أسلحة متقدمة كجزء من هدف إيران \"إعاقة خصمها السعودي بتكلفة محدودة، وترسيخ أقدامها في تلك منطقة باب المندب الاستراتيجية في البحر الأحمر\". وأدت حرب اليمن بالتأكيد إلى إعاقة السعوديين، وكلفتهم مليارات الدولارات، وأدت إلى إطلاق أكثر من 200 صاروخ وطائرات بدون طيار عبر الحدود من اليمن. وتقول وزارة الخارجية السعودية: \"وفر الإيرانيون صواريخ ذاتية الدفع لمنظمات إرهابية، مثل حزب الله والحوثيين، في انتهاك لقرارات مجلس الأمن الدولي\". وإذا نظرنا إلى الأضرار التي لحقت بالسعودية، نجد أنها تتضاءل أمام التدمير الذي أدت إليه الحرب في اليمن، بسبب الغارات الجوية للتحالف الذي تقوده الرياض. ولا يوجد رابحون في تلك الحرب المفجعة. ويعتقد السعوديون وحليفهم، الإمارات، أن إنجازاهم الأساسي في اليمن هو منع إيران من الحصول على موطئ قدم دائم في الفناء الخلفي لهم. أكبر تأثير بأقل تكلفة ويختتم التقرير بأنه ليس من المحتمل أن تغير إيران مسارها مدة بقاء ترامب في البيت الأبيض، وسوف \"تستمر في انتهاز الفرص لتوسيع نطاق قدرات الطرف الثالث\". هجمات على منشآت النفط السعودية وبينما تشعر طهران بالتأثير الشديد للعقوبات، التي أعاد فرضها ترامب العام الماضي في محاولة لإجبارها على التفاوض على اتفاق نووي جديد، فإن التنافس بين المتشددين فيها سوف يستمر. ويقول مركز أبحاث الجغرافيا السياسية في ولاية تكساس: \"يحتمل أن تستمر إيران في تحدي توسيع نطاق العقوبات الأمريكية. وسوف تقدم الأسابيع الستة المقبلة لإيران فرصا محتملة لشن هجمات على السعودية وحلفاء الولايات المتحدة الآخرين في الشرق الأوسط\". ولعل الانتشار الجغرافي لشبكة حلفاء إيران بكثافة في المنطقة يعطيها فرصة كبيرة لشن عمليات، يمكن إنكار القيام بها، إن أرادت. وقد تتراوح ما بين هجمات بالصواريخ، أو بطائرات بدون طيار، أو نصب كمائن للقوات الأمريكية في العراق، أو زعزعة المرور البحري حول مضيق هرمز، إلى هجمات إلكترونية متقدمة تستهدف إسرائيل أو الدول العربية في الخليج. والقول الفصل هو: أن إيران الآن، وبعد 40 عاما من التجنيد المتواصل، والتمويل والتسليح لشبكة حلفائها، في وضع أقوى بكثير مما قد تبدو عليه. صحيح أن تأثير العقوبات شديد وأن الإيرانيين يعانون منها، وأن إيران اقتصاديا في وضع مزر، لكن فيلق القدس، التابع للحرس الثوري الإيراني، أسس منظومة من الحلفاء تسمح له بإحداث أكبر تأثير بأقل تكلفة. وأصبحت إيران، استراتيجيا ومن خلال الشبكة التي وصفها تقرير المعهد الدولي للدراسات الاستراتيجية في لندن، قوة يجب الاعتراف بها.", "doc2": "İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (İİKK) 150 mindən artıq aktiv üzvü olduğu güman edilir. İranın bölgə rəqibləri, əsasən Britaniyadan alınan Qərb silahlarına milyardlarla dollar vəsait sərf ediblər. Lakin sanksiyalara məruz qalan İran bu xərclərin yalnız bir hissəsilə, regionda öz strateji üstünlük mövqeyini uğurla təsbit edə bilib. İran geniş nüfuz sahibidir və Suriya, Livan, İraq və Yəmən məsələsinə gəlincə, hətta həlledici təsirə malikdir. Tarazlığı pozmaq İranın Yaxın Şərq boyunca gizlincə - \"məsafədən idarə olunan silahlılar\" kimi də tanınan qeyri-dövlət ittifaqları şəbəkəsini qurması yeni bir şey deyil. İslam Respublikası öz inqilab ideologiyasını ixrac etmək və hüdudlarından kənarda təsirini genişləndirmək niyyətini güdür. Bu, 1979-cu ildə Ayətullah Ruhullah Xomeyninin Tehrana qayıtmasından bəri davam etməkdədir. \"İranın Yaxın Şərqə təsir şəbəkələri\" adlı 217 səhifəlik İISS hesabatında İranın bölgədəki əməliyyatlarının miqyası və əhatəsinə dair misli görünməmiş təfərrüatlar açıqlanır. \"İran İslam Respublikası Yaxın Şərqdə effektiv olan təsir qüvvələrinin tarazlığını öz xeyrinə dəyişdi\", - hesabatda deyilir. Müəlliflər iddia edirlər ki, İran buna \"daha üstün ənənəvi qüvvələrə qarşı üçüncü tərəfin gücündən istifadə və təsir əməliyyatları sayəsində\" nail ola bilib. Burada aparıcı qüvvə olaraq İslam İnqilabı Keşikçilər Korpusunun (İİKK) xarici əməliyyatlar qanadı - Qüds qüvvələri göstərilir. Həm Qüds Qüvvələri, həm də onun rəhbəri general Qasım Süleymani, İranın rəsmi hərbi qurumlarından yan keçərək birbaşa İranın Ali dini rəhbəri Ayətullah Əli Xameneyiyə tabe olurlar. Bu, onları fakitiki olaraq müstəqil birləşməyə çevirir. General Qasım Süleymani Qüds qüvvələrinin başçısıdır. 2003-cü ildə ABŞ-ın İraqda Səddam Hüseyn rejimini devirməsindən bəri, Qüds qüvvələri Tehrana müttəfiq olan qeyri-dövlət qüvvələrini maliyyə və silahla təmin etməklə Yaxın Şərqdəki əməliyyatlarını daha da fəallaşdırıb. Bundan əlavə o, ənənəvi silahlar sahəsində \"İranın düşmənlərinin\" malik olduğu üstünlüyünü aradan qaldırmağa imkan verən dronlar və kiberhücumlar kimi qeyri-ənənəvi, asimmetrik müharibə formalarını inkişaf etdirib. Aprel ayında ABŞ prezidenti Donald Trump, Qüds qüvvələri də daxil olmaqla, İİKK qrupunu \"xarici terror təşkilatlarına\" (XTT) aid edib. Bu, ABŞ tərəfindən başqa bir hökumətin tərkib hissəsinin XTT kimi tanınmasının ilk halı oldu. İran cənab Trump-ın qərarına cavab olaraq rəmzi səciyyəli reaksiyasında Körfəz bölgəsindəki ABŞ hərbçilərini \"terrorçu birlik\" adlandırdı. 2001-2006-cı illərdə İngiltərənin xarici işlər naziri olmuş və bir neçə dəfə İrana səfər edən Jack Straw hesab edir ki, general Süleymaninin rolu hərbi komandirin rolundan daha genişdir. \"Qasım Süleymani bölgədəki xarici siyasəti əsasən güclə dəstəklənən ittifaqlar vasitəsilə həyata keçirirdi\", - Jack Straw deyir. \"Hesabatda İranın bölgədəki roluna hörmət edilməli fikri səslənirsə bu, xoş bir işarədir\", - İranın Londondakı səfirliyinin IISS hesabatına dair BBC-yə danışan nümayəndəsi deyib. \"İrana məhəl qoymamaq siyasəti işə yaramadı. İran müqavimət göstərdi. İran həmçinin, ABŞ iqtisadi terrorizminin ziyanlarına nəzarət etməyə müvəffəq oldu. Bəli, qüdrətli xalqdır, bölgə tərəfdaşlığına dair bir çox təşəbbüs sahibidir və digər millətlərlə geniş əlaqələri var.\" Hizbullah - \"kiçik tərəfdaş\" Həm siyasi partiya, həm də silahlı qrup olan Livanın şiə islamçı Hizbullah hərəkatı \"İran tərəfdaşları arasında unikal bir statusa nail olub\", - İranın Suriya və İraqa təchizat marşrutlarını ətraflı sənədləşdirən hesabatda qeyd olunur. Hizbullah hərəkətı hər iki ölkədəki qarşıdurmalarda mühüm rol oynayıb. O, prezident Bəşər Əsədə sadiq olan Suriya qüvvələri ilə birlikdə döyüşüb, İraq şiə silahlarına kömək edib. Beyrutdakı Hizbullah tərəfdarları Əli Xameneyinin portretini sərgiləyirlər Hesabatda Hizbullah \"idarə olunan qüvvədən daha çox mötəbər kiçik tərəfdaş və İranın yaxın silahdaşı\" kimi təsnif olunur. Bununla yanaşı deyilir ki, hərəkat bir sıra ərəb silahlıları və İranla bağlı siyasi partiyaların əsas əlaqələndiricisidir. İraq və Suriyada mövqelər qazanmaq ABŞ-ın İraqa müdaxiləsi və nəticə olaraq Səddam Hüseyn rejiminin devrilməsi, Yaxın Şərqin şəklini kökündən dəyişdirdi və üstünlük əldə etmək üçün İrana geniş imkan yaratdı. Bu hadisədən əvvəl Körfəz ərəb dövlətləri sünni ərəblərin idarəsi altında olan İraqı İranın nüfuzunu genişləndirməsinə qarşı bir növ sədd kimi görürdülər. Lakin bu sədd aradan qalxandan sonra, İran İraq daxilindəki dini və mədəni əlaqələrindən yararlanmağa müvəffəq oldu, əhalisinin çoxu şiə ərəblərdən ibarət olan İraqda aparıcı gücə çevrildi. Xalq Səfərbərlik Birlikləri (XSB) İraq qüvvələri ilə birlikdə özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşmaya qarşı vuruşub İran, özünü İslam Dövləti adlandıran (İD) qruplaşmaya qarşı vuruşan Xalq Səfərbərlik Birliklərini (PMU) təlimləndirib, silahla təchiz etdi. Amma bir çox iraqlı üçün XSB İran müstəmləkəçiliyinin bir növü kimi qəbul olunur. İran üçün də hər şey istənilən şəkildə olmamışdır. İraqda keçirilən son kütləvi nümayişlər və zorakılıq halları göstərir ki, gənclər İranın dəstəklədiyi hökumətdən razı deyillər. \"Vətənpərvər könüllülər olan XSB-nın idarə edən struktura keçməsi bu qruplaşmanı xalq dəstəyindən məhrum edib\". İran İraqda öhdəsindən gələ biləcəkdən daha ağır yükün altına girib, sabiq xarici işlər naziri Jack Straw deyir. \"İraqda baş verənlərin iranlılar üçün əhəmiyyəti böyükdür, çünki orada nəzarəti əldən vermək riski mövcuddur\", - Jack Straw deyir. Körfəzdə rəqiblər Suriya hökuməti uzun müddətdir ki, İranın müttəfiqidir. Suriya vətəndaş müharibəsinin gedişatında İran qüvvələri, Hizbullah və şiə döyüşçülərinin birgə hərəkətləri, habelə Rusiyanın havadan dəstəyi prezident Əsədin ayaqda qalmasına kömək edib. Hazırda, İran \"Suriya hökuməti və qeyri-rəsmi təhlükəsizlik qurumları daxilində özünə yer qazanır ... İsrail üçün təhlükəni artırır.\" İran çox istərdi ki, ABŞ bölgəni tərk etsin və onu hakim hərbi güc qismində özü əvəz etsin. Amma, xüsusilə də Səudiyyə Ərəbistanı, Bəhreyn və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) buna yol vermək niyyətində deyillər. 2011-ci ildə Ərəb baharı etirazları başlayanda İran Bəhreyndəki iğtişaşlardan istifadə etdi. O, çoxluq təşkil edən şiə əhalisinin qanuni narazılıqlarından yararlandı və zorakılıqla tanınan qruplaşmaların silahlanmasına kömək etdi. Bəhreyn, Səudiyyə Ərəbistanı və Küveytdəki silahlı qruplara İranın dəstəyi, ilk növbədə müvafiq hökumətləri qıcıqlandırmaq, onlara təzyiq etmək və ABŞ-la tərəfdaşlığın siyasi qiymətini göstərmək məqsədini daşıyır\", - hesabatda deyilir. Bu qruplardan irəli gələn təhlükə, idarə olunandır, IISS bildirir. Ancaq sentyabr ayında Səudiyyə Ərəbistanının həyati əhəmiyyətli neft qurğularına yetirilən dron və raket zərbələri Körfəz dövlətlərinin bu qəbildən olan asimmetrik həmlələrə nə qədər həssas olduğunu sərgilədi. Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-dan raket əleyhinə bahalı sistemlər almışdı, lakin onlar neft hasilatı infrastrukturunun yarısını müvəqqəti olaraq sıradan çıxarmış nisbətən aşağı texnologiyalı həmlənin qarşısını ala bilmədilər. Səudiyyə Ərəbistanı Xarici İşlər Nazirliyi, \"hücumların krallığın şimalından atılan İran istehsalı raketlər vasitəsiylə həyata keçirildiyinə\" dair inandırıcı dəlillərin olduğunu açıqladı. Lakin İran həmlədə əli olduğu barədə bütün iddiaları rədd edir. İran 2015-ci ildən sonra husi üsyançılarına öz dəstəyini artırdı. Digər bir araşdırma mərkəzi - Xarici Əlaqələr üzrə Avropa Şurası (ECFR) - hesab edir ki, İran öz işinə yarayan qruplara dəstək verməklə bölgədə üstünlük əldə edib. \"İran ənənəvi hərbi imkanlara gəldikdə, Səudiyyə Ərəbistanı ilə rəqabət aparmaq iqtidarında deyil. Buna görə, o, maraqlarını qorumaq və özünü xarici təhlükələrdən müdafiə etmək məqsədilə asimmetrik vasitələrə əl atır\", - təşkilatın hesabatında deyilir. \"Səudiyyə Ərəbistanına gəldikdə İran hərbi döyüşlərdə qalib gəlmək üçün düzgün oyunçulara dəstək verdi.\" Yəmən 2014-cü ilin sonlarında Yəmən müharibəyə qərq olarkən İranın iştirakı çox cüzi idi. Ancaq 2015-ci ilin martında Səudiyyə Ərəbistanı, husi üsyançılarını tutduğu mövqelərdən çıxarmaq məqsədilə başladığı hava kampaniyasından sonra İran da Yəmənə dəstəyini artırdı. İranın köməyi müasir silah təchizatını da əhatə edib, İISS hesabatında deyilir. İranın məqsədi ucuz başa gələn yolla rəqib Səudiyyə Ərəbistanını müharibəyə cəlb etmək və strateji əhəmiyyətli Bab əl-Məndab (Qırmızı dəniz) ərazisində öz mövcudiyyətini təsbit etmək idi. Səudiyyə üçün Yəmən müharibəsi, milyardlarla dollara başa gəldi. O, həmçinin Y��mən sərhədi boyunca Səudiyyəyə doğru istiqamət alan 200-dən çox raket və dron zərbəsinə səbəb oldu. \"İranlılar, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrini pozaraq Hizbullah və husilər kimi terrorçu təşkilatları ballistik raketlərlə təchiz etdilər\", - Səudiyyənin Xarici İşlər Nazirliyi bildirir. Səudiyyə Ərəbistanına dəyən ziyan, əhəmiyyətli olsa da, xüsusən də, Səudiyyə Ərəbistanının rəhbərlik etdiyi hərbi hava kampaniyası nəticəsində Yəmənə yetirilən dağıntılarla müqayisədə cüzi olub. Bu fəlakətli müharibədə qalib gələn yoxdur. Yəmən böhranı: Kim kimlə vuruşur? Həm Səudiyyə Ərəbistanı, həm də onun müttəfiqi olan BƏƏ-yə əsasən, Yəməndəki əsas nailiyyət odur ki, İranın qonşuluqda daimi dayaq mövqeyi əldə etmək cəhdinin qarşısı alındı. Minimal qiymətə maksimal təsir Hesabata əsasən, cənab Trump-ın Ağ Evdə olduğu müddətdə İranın öz kursundan dönməsi ehtimalı aşağıdır və o, özünün \"üçüncü tərəf imkanlarını genişləndirmək üçün fürsət tapmağa davam edəcək\". Yeni nüvə sazişi üzrə danışıqlara məcbur etmək məqsədilə ötən il tətbiq edilən yeni sanksiyaların təsirinin artdığı bir vəziyyətdə sərt xətt tərəfdarları arasında daha fəal addımlara çağırışların cazibədarlığı arta bilər. Çox güman ki, İran ABŞ sanksiyalarının genişlənməsinə qarşı barışmaz cavab addımlarını davam etdirə bilər, - Texasda mənzillənən geosiyasi araşdırma mərkəzi Stratfor bildirir. \"Növbəti altı həftə İran üçün Səudiyyə və Yaxın Şərqdəki digər ABŞ müttəfiqlərinə qarşı mümkün hücumlar fürsətini yaradır.\" Hazırda İranın bu qədər əhatəli və coğrafi baxımından geniş yayılan ittifaq şəbəkəsinə sahib olması, istənilən təqdirdə əməliyyatlar aparmaq üçün geniş imkanlar açır. Buraya raket və dron həmlələri, İraqdakı ABŞ hərbi qüvvələrinə qarşı pusqular, Hörmüz boğazında dəniz nəqliyyatı hərəkətinin pozulması, İsraili və ya Körfəz ərəb dövlətlərini hədəf alan mürəkkəb kiberhücumları aid etmək olar. Yekun belədir: 40 il ərzində davamlı şəkildə müttəfiqlər şəbəkəsini yaradan İran indi göründüyündən daha güclü bir vəziyyətdədir. Bəli, sanksiyalar təsir edir və əhali bundan əziyyət çəkir. İqtisadi baxımdan İran acınacaqlı vəziyyətdədir. Lakin İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Qüds qüvvələri minimal qiymətə maksimal təsirə malik müttəfiqlər sistemini yaradıb. Strateji baxımdan, İİSS hesabatında təsvir olunan həmin şəbəkə vasitəsilə İran hesaba alınacaq bir güvvəyə çevrilib. Həmçinin oxuyun:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/02/130203_north_korea_military", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/08/150820_koreas_fire_exchange", "doc1": "يرى مراقبون في الخطوة مؤشرا على الاستعداد لتجربة نووية وأفادت تقارير الإعلام الرسمي بأن التوجيهات جاءت ضمن \"خطاب تاريخي\" ألقاه جونغ اون أثناء اجتماع للجنة العسكرية المركزية بالحزب الحاكم. ويرى مراقبون أن الخطوة ربما تعني أن بيونغيانغ تستعد بالفعل لإجراء تجربة نووية جديدة. وكانت كوريا الشمالية قالت الشهر الماضي إنها تعتزم إجراء اختبار نووي ثالث احتجاجا على تشديد العقوبات الدولية عليها بعدما أطلقت صاروخا بعيد المدى في ديسمبر/ كانون الأول الماضي. ويأتي الإعلان عن التوجيهات الجديدة في كوريا الشمالية بعد أيام من إعلان كوريا الجنوبية أنها أطلقت بنجاح قمرا صناعيا. مواضيع قد تهمك نهاية", "doc2": "KCNA xəbər agentliyinin məlumatına görə, Kim Jong-un cümə axşamı fövqəladə iclasda \"yarı müharibə vəziyyəti\" elan edib. Bu halın Seulun sərhəd boyu \"anti Pxenyan təbliğatını\" başa çatdırmayana qədər davam edəcəyi bildirilir. Şimali Koreya bundan əvvəllər də iki tərəf arasında gərginlik artanda oxşar bəyanatlar verib. BBC-nin Cənubi Koreya müxbiri Steve Evans deyir ki, bu dəfəki çıxış \"bir az daha sərtdir və artilleriya zərbələri ilə müşahidə olunur\". Gərginlik Cənubi Koreya ərazisində 11 illik fasilədən sonra yenidən başlayan anti-kommunist təbliğat verilişlərinin yayımlanmasına etiraz edən Şimali Koreyanın sərhəd ərazilərini atəşə tutmasından sonra yaranıb. Cənubi Koreyanın Müdafiə Nazirliyi bildirir ki, Şimali Koreyanın hərbi hissəyə açdığı atəşə artilleriya zərbələrilə cavab verilib. Şimali Koreya Seuldan şimala doğru yerləşən Yeoncheon şəhərindəki hərbi hissəni artilleriya atəşinə tutub. Cənubi Koreya 155 millimetr çaplı toplardan cavab atəşi açıb, müdafiə nazirliyinin bəyanatında bildirilir. Şimali Koreya Cənuba \"48 saat ərzində sərhəddə təbliğat verilişlərinə son qoymadığı və yayım obyektlərini sökmədiyi təqdirdə güclü hərbi əməliyyatlar aparacağı barəsində\" xəbərdarlıq edib. Atışmadan sonra Cənubi Koreya öz qərb sərhədlərindəki əhalinin evakuasiyasına göstəriş verib, xəbərlərdə deyilir. Hadisə ilə bağlı Cənubi Koreya Təhlükəsizlik Şurasının iclası çağrılıb. Qərbdəki dəniz sərhədi iki ölkə arasında daim mübahisə mənbəyi olub. Cənubi və Şimali Koreya arasında müharibə faktiki olaraq başa çatmayıb. Çünki 1950-1953-cü illərdəki müharibədən sonra atəşkəs razılaşması əldə olunsa da, sülh sazişi imzalanmayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/magazine-46343527", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/analysis-46364770", "doc1": "وتشير الأرقام إلى أن أكثر من نصف النساء الـ 87,000 اللاتي قتلن في عام 2017 قتلن بأيدي أولئك الأكثر قربا لهن. ومن هذا العدد، قتلت 30,000 امرأة تقريبا بأيدي شريك أو زوج، كما قتلت 20,000 بأيدي قريب، كما يقول التقرير الذي أصدرته الهيئة الأممية إن \"المنزل هو المكان الأكثر ترجيحا لوقوع جرائم القتل هذه.\" وتهدف مبادرة \"100 امرأة\" التي تنجزها بي بي سي إلى معرفة مزيد من المعلومات عن هؤلاء النساء موضوع هذه الأرقام، ولذا فقد قضينا شهر تشرين الأول / أكتوبر الماضي في مراقبة ورصد التقارير الواردة عن جرائم قتل النساء - المتعلقة بجنسهن حصرا - في اليوم الأول فقط من ذلك الشهر. ونورد أدناه نبعضا من قصصهن، كما نحاول التعرف على المزيد عن طريقة إيراد هذه القصص من قبل الإعلام. جرائم قتل الذكور أكثر بكثير وتشير الإحصاءات التي جمعها مكتب الأمم المتحدة المعني بالمخدرات والجريمة إلى أن \"الرجال معرضون للموت نتيجة جرائم متعمدة أكثر من النساء بأربعة أضعاف\"، كما تشير الأمم المتحدة أيضا إلى أن الرجال يمثلون 8 من كل 10 ضحايا لجرائم القتل حول العالم. ولكن التقرير نفسه يورد أن أكثر من 8 من كل 10 من ضحايا جرائم القتل التي يرتكبها مقربون جدا هن من النساء، كما يقول إن العنف الذي يرتكبه الأزواج والشركاء والأقارب ما زال يستهدف النساء بشكل غير متناسب.\" 47 امرأة، 21 بلدا، يوم واحد يلخص، التقرير الذي أصدرته الأمم المتحدة، ما توصلت إليه المنظمة الدولية في عام 2017، وقد اعتمدت فيه على احصاءات الجرائم التي وفرتها الحكومات المختلفة، والأرقام المتعلقة \"بجرائم قتل النساء المرتبطة بجنسهن\". وسعت مبادرة \"100 امرأة\" وقسم المتابعة الإعلامية في بي بي سي إلى التعرف على مزيد عن النساء اللاتي يقفن خلف هذه الأرقام. ورصدنا التغطية الإعلامية والخبرية لجرائم القتل التي طالت النساء بأيدي أشخاص آخرين في الفاتح من تشرين الأول / أكتوبر 2018 حول العالم، كما أحصى محللونا الإقليميون 47 امرأة قتلن لأسباب مرتبطة بجنسهن في 21 بلدا مختلفا، وما زال معظم هذه الجرائم قيد التحقيق. هؤلاء هم النساء اللاتي أورد الاعلام مقتلهن في الأول من تشرين الأول / أكتوبر نطلعكم أدناه على خمس من هذه الحالات التي أوردتها مبدئيا وسائل الإعلام المحلية ومن ثم أكدت من جانب السلطات المحلية التي اتصلت بها بي بي سي. جوديث تشيسانغ جوديث تشيسانغ، 22 عاما، كينيا في يوم الإثنين، الفاتح من تشرين الأول / أكتوبر، كانت جوديث تشيسانغ وشقيقتها نانسي في حقل مزرعة أسرتهما يحصدان محصول الذرة . كانت جوديث، وهي أم لثلاثة أطفال، قد انفصلت قبل مدة وجيزة عن زوجها لابان كامورين، وقررت العودة إلى قرية والديها الواقعة شمالي كينيا. وبعد وقت قصير من بدء الشقيقتين العمل، وصل لابان إلى مزرعة ال��سرة حيث هاجم جوديث وقتلها. وتقول الشرطة المحلية إن سكان القرية أمسكوا لاحقا بلابان وقتلوه. القارة الإفريقية هي القارة التي تتعرض فيها النساء إلى مخاطر قتل أكبر بأيدي زوج أو شريك أو قريب، حسبما يقول تقرير الأمم المتحدة، فالمعدل فيها 3,1 حالة وفاة لكل 100 ألف نسمة. وكانت آسيا هي القارة التي قتل فيها أكبر عدد من النساء بأيدي شركاء أو أزواج أو أقارب في عام 2017، إذ قُتلت فيها نحو 20 ألف امرأة في جرائم من هذا النوع. نيها شاراد شودري نيها شاراد شودري، 18 عاما، الهند قُتلت نيها شاراد شودري في جريمة \"غسل عار\" في عيد ميلادها الثامن عشر، بعد أن احتفلت خارج منزلها مع صديقها بهذه المناسبة. وأكدت الشرطة لبي بي سي أن والدي نيها لم يكونا راضيين بعلاقتها العاطفية. ووجهت الشرطة تهمة قتلها في منزلها تلك الليلة إلى والديها وقريب ثالث. وما زال التحقيق مستمرا، كما أن المتهمين الثلاثة ما زالوا رهن التوقيف بانتظار محاكمتهم. وعلمت بي بي سي من المحامي، وكيل المتهمين الثلاثة، أنهم ينوون نفي التهم الموجهة إليهم. يُذكر أن المئات من الناس من الجنسين يقتلون سنويا لإقامتهم علاقات عاطفية أو زواجهم ضد رغبة أسرهم، لكن يصعب الحصول على إحصاءات رسمية لجرائم \"غسل العار\" هذه، لأنها لا تسجل أو لا يبلغ عنها في كثير من الحالات. زينب سيكانفان زينب سيكانفان، 24 عاما، ايران نفذت السلطات الإيرانية حكم الإعدام بحق زينب سيكانفان بعد أن أدينت بقتل زوجها. وُلدت زينب في منطقة تقع شمال غربي إيران في أسرة كردية محافظة ضعيفة الحال. وهربت من مسكن والديها عندما كانت في سن المراهقة وتزوجت أملا في عيش حياة أفضل من تلك التي كانت تحياها في كنف أسرتها الفقيرة. وتقول منظمة العفو الدولية إن زوجها كان يعتدي عليها بالضرب ورفض طلبها الطلاق، وتجاهلت الشرطة شكاواها المتكررة. ويقول أنصار زينب، ومنظمة العفو الدولية منهم، إنها عُذبت لتعترف بقتل زوجها، كما ضربها رجال الشرطة ولم تحظ بمحاكمة عادلة ومنصفة. ويلمح تقرير مكتب الأمم المتحدة المعني بالمخدرات والجريمة، في تقريره، إلى أن النساء اللاتي يقتلن أزواجهن أو شركائهن كن يعانين من \"فترات طويلة من العنف الجسدي\" على أيدي ضحاياهن. ويمضي التقرير للقول إن الدوافع التي يعبر عنها عادة مقترفو الجرائم من الذكور تشمل \"التملك والغيرة والخوف من الهجر\". ويبدو أن هذه هي الأسباب التي تقف وراء مقتل زوجين في البرازيل في اليوم نفسه الذي أُعدمت فيه زينب. ساندرا لوشيا هامر مورا ساندرا لوشيا هامر مورا، 39 عاما، البرازيل اقترنت ساندرا لوشيا هامر مورا بأوغستو أغويار ريبيرو عندما كانت في السادسة عشر من عمرها، وكان الزوجان منفصلين خمسة أشهر عندما قتلها. وأكدت الشرطة في منطقة جارديم تاكواري بالبرازيل للخدمة البرازيلية في بي بي سي بأنها ماتت طعنا في رقبتها. وعثرت الشرطة على تسجيل مصور يعترف فيه زوجها بفعلته في هاتفه المحمول. ويقول الزوج في التسجيل إن ساندرا كانت تقابل شخصا آخر، وقد شعر بالغدر والخيانة. كما قال في التسجيل إنه لن يُعتقل أبدا لأن الزوجين سيقابلان \"مجد الرب\" سويا. انتحر أوغستو بعد ذلك شنقا في غرفة نومهما. تمثل قضية ساندرا شكلا من جرائم القتل يطلق عليه \"القتل - الانتحار\"، أي عندما يقتل شخص ما إنسانا أو أكثر ثم يقدم على الانتحار. ماري أملي فايا ماري-أملي فايا، 36 عاما، فرنسا قتلت مارس-أملي طعنا بيد زوجها سيباستيان فايا، وكان الزوجان قد انفصلا عن بعضهما بعض بعد أربع سنوات من الزواج. هاجم سيباستيان ماري-أملي بسكين قبل أن يعترف بجرمه للشرطة، وبعد أيام قلائل، انتحر في السجن. ووضع سكان المنطقة الزهور خارج متجر الملابس الداخلية الذي كانت تملكه ماري-أملي الكائن في شارع يطلق عليه شارع بيشا، كما نظموا مسيرة لتخليد ذكراها. وجاء مقتل ماري-أملي في اليوم نفسه الذي أعلنت فيه الحكومة الفرنسية خططا جديدة تهدف للتصدي للعنف الأسري والمنزلي. وضع السكان المحليون الزهور خارج متجر الملابس الداخلية الذي كانت تملكه ماري-أملي ما الذي يتطلبه إيراد خبر مقتل امرأة ما من قبل الإعلام؟ من أجل جمع هذه القصص، قام قسم المتابعة الإعلامية في الخدمة العالمية من بي بي سي المكونة من صحفيين وباحثين متخصصين برصد البث التلفزيوني والإذاعي إضافة إلى ما نشرته وسائل الاعلام المطبوعة والالكترونية حول العالم بحثا عن تقارير تتحدث عن جرائم القتل التي تستهدف النساء لأسباب يبدو أنها مرتبطة بجنسهن حصرا. وعثرت الشبكة على 47 حالة قتلت فيها نساء في ذلك اليوم حول العالم. لم نرو إلا عينة من هذه القصص، وهناك قصص كثيرة لم تتبين فيها الدوافع الحقيقية أو لم يتم التعرف فيها على مقترفي الجرائم. ويلمح تقرير مكتب الأمم المتحدة المعني بالمخدرات والجريمة الأخير إلى أن نسبة كبيرة من العنف الذي يستهدف النساء \"لا يتم ابلاغ السلطات بوقوعها وأن جزءا كبيرا من العنف يبقى طي الكتمان.\" وتقول ريبيكا سكيباج، التي قادت البحث الذي قام به قسم المتابعة الاعلامية في بي بي سي، إن \"طريقة نقل وسائل الإعلام تفاصيل حياة الضحايا ومقتلهن تكشف الكثير عن طريقة النظر الى النساء في المجتمعات المختلفة حول العالم.\" وتمضي ريبيكا للقول، \"كنا نبحث عن الوفيات التي حدثت في يوم واحد، ولكننا اضطررنا للبحث عن المواضيع المتعلقة بذلك اليوم لشهر كامل، وتوصلنا إلى أن التأخر في نشر الأخبار أوأسلوب تناولها أوشح المعلومات تروي قصة أشمل حول موقع النساء في المناطق المعنية.\" أما مريم أزور التي تعمل في قسم المتابعة الإعلامية ببي بي سي، والتي شاركت في جمع المعلومات التي اعتمد عليها هذا البحث، فقد قالت \"هذا الموضوع يخص الجرائم التي لم يذكرها الإعلام أيضا، فهو لا يخص فقط تلك التي حظيت بتغطية اعلامية.\" ومضت للقول \"فكثير من القصص لم تصل إلى وسائل الاعلام أصلا، أو لم تحظ بالاهتمام الاعلامي الكافي، أو لم يتم التأكد منها، أو لم يحقق فيها لسبب ما. كل ذلك يدفعك الى التفكر فيما الذي يجعل قتل امرأة من الأهمية بحيث يذكره الإعلام؟\" مصادر النصح والعون هناك العديد من المنظمات والهيئات حول العالم تسدي النصح وتوفر الحماية لأولئك اللواتي يتعرضن لمخاطر العنف والاعتداءات. اذا شعرت بخطر، حاولي التعرف على المنظمات المحلية التي بوسعها تقديم أفضل النصح والعون لك. حقوق كل الصور محفوظة المراسلة: كروبا بادهي المنتجة: جورجينا بيرس البحث: قسم المتابعة الاعلامية في بي بي سي الصحافة المعلوماتية: كريستين جيفانس وكلارا غويبورغ التصاميم: زوي بارثولوميو التطوير: اليكساندر إيفانوف ------------------------ يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Məlumatda deyilir ki, \"qadının öldürülməsi ehtimalı ən yüksək olan yer onun yaşadığı evidir\". 2017-ci ildə 87,000 qadın qətlə yetirilib. Onlardan yarıdan çoxu yaxınları tərəfindən öldürülüb: təxminən 30 min qadın partnyoru, daha 20 min qadın isə qohumu tərəfindən öldürülüb. Öldürülən kişilərin sayı hələ daha çoxdur, lakin... UNODC-in topladığı məlumatlar göstərir ki, \"qəsdən adam öldürmə nəticəsində həyatlarını itirən kişilərin sayı qadınlardan 4 dəfə çoxdur\" Hesabatda qeyd olunub ki, qəsdən adam öldürmə hallarının hər 10 qurbanından 8-i kişidir. Eyni zamanda deyilir ki, intim partnyorun əlindən ölənlərin hər 10 qurbanından 8-i qadındır. Bir gündə 21 ölkədə 47 qadın BBC 100 Qadın layihəsi və BBC Monitorinq statistik rəqəmlər arxasında duran qadınlar barədə daha çox məlumat əldə etmək qərarına gəlib. Biz, bir gün ərzində - 2018-ci ilin oktyabrın 1-də - dünya boyu başqa şəxs tərəfindən öldürülən qadınlar barədə mediada işıqlandırılan xəbərləri araşdırdıq. Regional mütəxəssislərimiz xəbərlərdə əksini tapmış 21 ölkədə gender səciyyəli səbəblər zəminində 47 qadının öldürülməsi hadisəsini aşkar ediblər. Bu qətllərin əksəriyyəti hələ də araşdırılır. Aşağıda göstərilən həmin hadisələrdən beşi yerli KİV-lərdə işıqlandırılıb və BBC-nin müraciət etdiyi yerli rəsmilər tərəfindən yoxlanılıb. Judith Chesang, 22 yaş, Keniya Bazar ertəsi, oktyabrın 1-də Judith Chesang bacısı Nancy ilə ailələrinə məxsus fermada tarlaya məhsul yığmağa yollanırlar. Üç uşaq anası Judith, bir müddət əvvəl əri Laban Kamuren-dən ayrılaraq valideynlərinin evinə qayıtmışdı. Bacılar tarlada işə başlayandan sonra Laban fermaya gəlib Judith-ə hücum çəkir və onu öldürür. Yerli polisin bildirdiyinə görə, həmin hadisədən sonra kəndlilər kişini öldürüb. BMT hesabatına görə Afrika qadınların intim partnyoru və ailə üzvü tərəfindən öldürülməsi riski ən yüksək olan bir yerdir: hər 100 min adama 3.1 ölüm hadisəsi təsadüf edir. 2017-ci ildə Asiyada intim partnyor və ya ailə üzvü tərəfindən ən çox sayda qadın öldürülüb - 20000-ə yaxın qadın. Neha Şarad Çaudury, 18 yaş, Hindistan Neha Sharad Chaudury, 18 yaşı tamam olanda \"namus üstündə\" öldürülüb. O, sevgilisi ilə ad gününü qeyd edirdi. Polis BBC-yə təsdiq edib ki, qızın valideynləri onların münasibətinə icazə verməyiblər. Onun valideynləri və başqa bir kişi qohumu onu evdə öldürməkdə ittiham olunurlar. İstintaq davam edir və üçlük məhkəməyədək məhkəmə nəzarəti altında qalmaqdadır. BBC Nehanın valideynləri və onun qohumunu təmsil edən vəkildən öyrənib ki, onlar ittihamları rədd etmək niyyətindədirlər. Hər il yüzlərlə adam sevdiklərinə və ya ailələrinin iradəsinə zidd olaraq evləndiklərinə görə öldürülürlər. \"Namus üstündə\" deyilən qətllərə dair rəsmi məlumat əldə etmək çətindir, çünkki belə hadisələr çox vaxt işıqlandırılmır və qeydə almır. Zeynəb Sekaanvan, 24, İran Zeynəb Sekaanvan, ərini öldürdüyünə görə İran rəsmiləri tərəfindən edam olunub. Zeynəb İranın şimal-qərbində kürd mənşəli, yoxsul mühafizəkar bir ailədə doğulub. O, daha yaxşı həyat tapmaq ümidilə yeniyetmə yaşında evlənmək üçün qaçıb. Amnesty International deyir ki, onun əri əsəbi olub və ondan boşanmağa razılıq verməyib, Zeynəbin şikayətlərinə isə polis etinasız yanaşıb. O, ərini öldürdüyünə görə 17 yaşında həbs olunub. Amnesty təşkilatı da daxil, onu dəstəkləyənlər bildiriblər ki, ərinin öldürülməsini boynuna almaq üçün ona işgəncə verilib, o, polis tərəfindən döyülüb və onun işinə məhkəmədə ədalətli baxış keçirilməyib. UNODC hesabatında qeyd olunur ki, intim partnyorlarını öldürən qadınlar çox vaxt \"uzunmüddətli fiziki zorakılığa məruz qalırlar\". Qətlləri törədən kişilərin motivasiyası kimi isə \"qadına öz mülkü kimi yanaşma, qısqanclıq və atılmaq qorxusu\" hissləri olub, hesabatda göstərilib. Görünür, bu cür hisslər Zeynəbin öldürüldüyü gün Braziliyada uzun illərin cütlüyünün ölü tapılmasına səbəb olub. Sandra Lucia Hammer Moura, 39 yaş, Braziliya Sandra Lucia Hammer Moura 16 yaşında Augusto Aguiar Ribeiro ilə evlənib. Ər arvadını öldürəndə onlar artıq beş ay idi ki, ayrı yaşayırdılar. Polis BBC-yə təsdiqləyib ki, qadın boğularaq bıçaqlandığına görə ölüb. Polisin kişinin mobil telefonunu ələ keçirib. Orada o, arvadını öldürdüyünü etiraf edib. O deyib ki, arvadı Sandra başqa kişilə görüşür və o, özünü arvadı tərəfindən satılmış kimi hiss edir. Kişi sonra özünü yataq otağında asıb. Sandra-nın əhvalatı \"qətl-intihar\" kimi məlum olan hallara aid edilir - fərd intihar etməkdən əvvəl başqalarını da öldürür. BBC Monitoring oktyabrın 1-də Latın Amerikasında 14 qadın qətli hadisəsi aşkar edib. Onlardan ikisi Salvadorda baş verib. Salvador rəsmiləri BBC-yə bildiriblər ki, 2018-ci ildə bu günədək azı 300 qadın öldürülüb. Marie-Amélie Vaillat, 36 yaş, Fransa Marie-Amélie əri Sébastien Vaillat tərəfindən bıçaqlanıb. O, polisə təslim olub və bir neçə gündən sonra həbsxanada özünü öldürüb. Sakinlər Marie-Amélie Vaillat-ın bıcaqlandığı dükanının önündə gül əklilləri qoyub və onun xatirəsinə yürüş təşkil ediblər. Marie-Amélie Vaillat-in xatirəsinə yürüş keçirilib Bütün şəkillər müəlliflik hüququ ilə qorunur 100 Qadın layihəsi BBC-nin 100 Qadın layihəsi hər il dünya boyu 100 ən ilhamverici və nüfuzlu qadını seçir və onların həyat hekayəsini paylaşır. 2018-ci il qadın hüquqları üçün mühüm il olduğundan, BBC-nin 2018-ci il üçün 100 Qadın layihəsində ehtiras, qəzəb və hiddətdən güc alaraq yaşadıqları mühitdə gerçək dəyişikliklərə nail olan öncül qadınlar yer alıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39852884", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39853911", "doc1": "مكتب التحقيقات الفيدرالي يجري تحقيقا بشأن علاقات فلين مع روسيا وقال مسؤولون سابقون في إدارة أوباما إن الأخير حذر ترامب من تعيين فلين في لقاء جمعهما في المكتب البيضاوي بعد أقل من 48 ساعة من انتخابه. وبحسب ما ذكر في جلسة استماع عقدتها لجنة بمجلس الشيوخ الاثنين، فإن الاتصالات التي أجراها فلين مع مبعوث لروسيا جعلته عرضته للابتزاز من جانب موسكو. وأقيل مستشار الأمن القومي من منصبه في فبراير/شباط بسبب تستره على طبيعة هذه الاتصالات. وضلل فلين، وهو جنرال متقاعد، إدارة ترامب بشأن مناقشته العقوبات الأمريكية مع السفير الروسي سيرغي كيسلياك قبيل مراسم تنصيب ترامب الرسمية. نائبة وزير العدل الأمريكي السابقة: فلين كان عرضة لابتزاز الروس وأكد شون سبايسر، المتحدث باسم البيت الأبيض، للصحافيين الاثنين، صحة ما يتداول بشأن تحذير أوباما من تعيين فلين، قائلاً \"لم يكن مرحبا به\". وأضاف سبايسر أن ذلك لم يكن مفاجئا، \"إذ أن الجنرال فلين عمل لصالح أوباما وكان منتقدا لاذعا لعدم وجود استراتيجية لديه ضد تنظيم الدولة الإسلامية ومواجهة التهديدات التي تواجهها الولايات المتحدة\". وطردت إدارة أوباما فلين من منصبه كرئيس لوكالة الاستخبارات الدفاعية في عام 2014، بسبب مشاكل تتعلق في سوء الإدارة وتقلبات مزاجه الحاد. وجاء تحذير أوباما قبل الكشف عن اتصالاته الهاتفية بالسفير الروسي ، بحسب تصريحات مسؤول سابق في إدارة أوباما لشبكة إن بي سي نيوز. وقال فلين في رسالة استقالته، إنه قدم \"ايجازا بمعلومات غير كاملة من دون قصد لنائب الرئيس المنتخب وآخرين بشأن اتصالاتي الهاتفية مع السفير الروسي\". وكان فلين من مؤيدي ترامب المتحمسين ابان حملته الانتخابية، وأصبح حليفا مقربا لكل من الرئيس والشخص المسؤول عن رسم سياساته الاستراتيجية، ستيف بانون. وحث فلين الإدارة الامريكية على اتخاذ سياسة متشددة صارمة ضد إيران وناعمة مع روسيا. وقالت وزارة الدفاع الأمريكية (البنتاغون) الشهر الماضي إنها تحقق في مزاعم بتلقي فلين أموالا من شركات مرتبطة بالحكومة الروسية. كما ينظر مكتب التحقيقات الفيدرالي بشأن علاقات فلين مع روسيا في إطار تحقيق أوسع في مزاعم حول سعي موسكو للتأثير على الانتخابات الأمريكية لصالح ترامب.", "doc2": "Keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri Michael Flynn bu il fevral ayında işdən azad edilib Cənab Obama öz varisinə bu barədə noyabr seçkisindən 48 saatdan az müddət keçmiş Oval ofisdə söhbət zamanı xəbərdarlıq edib, sabiq Obama məmurları bildirib. Cənab Flynn-in Rusiya nümayəndəsi ilə əlaqəsi onu şantaja qarşı müdafiəsiz edib, bazar günü Senatda dinləmələr olub. O, bu əlaqələrin xarakterini gizlətdiyi üçün fevral ayında işdən azad edilib. İstefada olan ordu general-leytenantı cənab Flynn andiçmə mərasimindən əvvəl Rusiya nümayəndəsi Sergey Kislyak ilə ABŞ-ın Rusiyaya qarşı sanksiyalarının müzakirəsi barədə Trump administrasiyasını aldadıb. Ağ Evin mətbuat katibi Sean Spicer bazar ertəsi gündəlik brifinqdə \"xəbərdarlıq iddialarını\" təsdiqləyib Ağ Evin mətbuat katibi Sean Spicer bazar ertəsi gündəlik brifinqdə bildirib: \"Doğrudur ki, Prezident Obama General Flynn-in fanatı olmadağını aşkar şəkildə bildirib\". Lakin cənab Spicer əlavə edib, \"nəzərə alaq ki, General Flinn prezident Obama üçün çalışıb [və] prezident Obamanın nöqsanlarının, konkret olaraq özünü İslam Dövləti adlandıran qruplaşmaya və Amerika ətrafındakı digər təhlükələrə qarşı mübarizə strategiyasının olmamasının açıq tənqidçisi olub\". Obama administrasiyası Flynn-i Müdafiə Kəşfiyyatı Agentliyinin rəhbəri vəzifəsindən 2014-cü ildə bacarıqsız rəhbərlik və temperamenti məsələlərini əsas gətirərək çıxarıb. Cənab Spicer keçmiş prezidentin cənab Flynn-ə etirazlarını da sorğulayıb: \"Əgər cənab Obama həqiqətən General Flynn-dən narahat idisə, niyə onun bir neçə ay əvvəl təsdiqlənmiş təhlükəsizlik rəsmiləşdirilməsini dayandırmayıb?\" Ədliyyə Departamentinin 27 illik prokuroru yanvar ayında Donald Trump tərəfindən işdən çıxarılıb Bu məsələ keçmiş baş prokuror vəzifəsini icra edən Sally Yates cənab Kislyak ilə cənab Flynn-in əlaqələri barədə konqres paneli qarşısında ilk dəfə açıq ifadə verdikdən sonra aydınlığa qovuşub. Ədliyyə Departamentinin 27 illik prokuroru yanvar ayında Donald Trump tərəfindən administrasiyanın səyahət qadağasını qüvvədə saxlamaqdan imtina etdiyinə görə işindən çıxarılıb. Xanım Yates Senatın Hüquqi alt komitəsinə bildirib ki, o, yanvarın 26-da şəxsi görüş zamanı Ağ Evin müşaviri Don Mcgahn-a cənab Flynn barədə xəbərdarlıq edib. Xanım Yates bildirib ki, cənab Flynn ABŞ vitse-prezidentinə \"yalan\" deyib və Ruslar bunu bilirdi. Flynn-lə bağlı nə baş verib? Michael Flynn-in Rusiya ilə əlaqələri Federal Təhqiqatlar Bürosu və Senat və Nümayəndələr Palatasının Kəşfiyyat Komitələri tərəfindən Moskvanın ötən ilin noyabrında baş tutan ABŞ prezident seçkilərinin Donald Trump-ın xeyrinə sonlanması üçün müdaxilə etməsi iddiaları ilə bağlı daha geniş araşdırmanın tərkib hissəsi kimi araşdırılır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51259943", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51232900", "doc1": "تحذر الصين من أن الفيروس قد ينتقل من شخص إلى آخر، حتى قبل ظهور أي أعراض وارتفع عدد المصابين بفيروس كورونا في الصين إلى 4515 حالة في 27 يناير/ كانون الثاني مقابل 2835، وفقا للأرقام المعلنة قبل يوم واحد. في غضون ذلك، وضعت السلطات في الصين قيودا مشددة على السفر في محاولة للحد من انتشار الفيروس. وتخضع مدينة ووهان، البؤرة الرئيسية لانتشار الفيروس، والموجودة بمقاطعة هوبي، لحالة من الإقفال التام، كما فرضت عدة مدن حظرا على السفر. ويسبب فيروس كورونا عدوى خطيرة في الصدر، ولا يوجد مصل مضاد لهذا المرض الجديد ولا علاج له حتى الآن. مواضيع قد تهمك نهاية وكان أغلب ضحايا هذا الفيروس من كبار السن ومن يعانون من مشكلات صحية في الجهاز التنفسي قبل الإصابة به. تتزايد قوائم الانتظار في مستشفيات مدينة ووهان ما هي الخطوات التي تتخذها الصين للحد من انتشار فيروس كورونا؟ تزامن انتشار الفيروس الجديد مع قدوم العام القمري الصيني الجديد، الذي عادة ما يشهد تحركات من قبل الملايين في جميع أنحاء البلاد لزيارة الأقارب والأصدقاء. وعلقت السلطات إقامة العديد من مهرجانات احتفالات العام الجديد، كما مددت السلطات عطلة العام الصيني الجديد، لمدة 3 أيام إضافية حتى يوم الأحد، في محاولة لاحتواء تفشي المرض. وأوقفت بكين أغلب خدمات حافلات النقل الجماعي التي تتوجه إلى ولاية هوبي مع إخضاع المسافرين من هذه الولاية إلى العاصمة الصينية ومدينة شنغهاي للمتابعة لمدة 14 يوما. فيروس كورونا: الصين تبني مستشفى في ستة أيام! ويعاني 11 مليون نسمة في مدينة ووهان الصينية من قيود صارمة جدا مفروضة على السفر، كما مُنعت المركبات غير الضرورية من السير على الطرق العامة. وقال عمدة المدينة إن ملايين السكان غادروا ووهان قبيل العطلة وقبل اتخاذ القرار بإقفال المدينة. وأوقفت الصين، في أغلب المدن الرئيسية، خطوط المواصلات العامة وسيارات الأجرة، وخدمات الأجرة عبر التطبيقات الإلكترونية. كما أغلقت مدينة ملاهي ديزني لاند في شنغهاي وهونغ كونغ أبوابهما أمام الزائرين. ما هو الموقف على المستوى الدولي؟ حثت الولايات المتحدة، التي اكتشفت بها عدة إصابات، مواطنيها على \"إعادة النظر في السفر\" إلى الصين علاوة على توصيات بتجنب السفر إلى ولاية هوبي. وتخطط الإدارة الأمريكية لإجلاء طاقم القنصلية الأمريكية والمواطنين الأمريكيين من مدينة ووهان في الأيام القليلة المقبلة. وحذرت دول أخرى من السفر غير الضروري إلى الصين بينما تخطط بعض الدول لمساعدة مواطنيها على مغادرة المدينة الصينية التي ظهر فيها الفيروس للمرة الأولى الشهر الماضي. وأكدت منظمة الصحة العلمية ظهور 47 إصابة بالفيروس خارج الصين. وكانت أحدث الحالات التي تم اكتشافها في ولاية بافاريا الألمانية، وهي الحالة الرابعة في أوروبا. وحتى الآن لم تحدث أي حالة وفاة بالمرض الجديد خارج الصين. 81وفاة 2,827حالة إصغبة مؤكدة 5,794حالة إصابة مشكوك بها 461في حالة حرجة 51مصابون تماثلوا للشفاء وغادروا المستشفيات", "doc2": "Çində təsdiqlənmiş yoluxma hallarının sayı 27 yanvar tarixi üçün 4515-ə çatıb. Bir gün əvvəl isə bu rəqəm 2355 idi. Bununla yanaşı, ölkə virusun yayılmasının qarşısını almaq üçün səyahət məhdudiyyətlərini daha da sərtləşdirib. Koronavirus şiddətli, kəskin respirator infeksiyaya səbəb olur və onun xüsusi bir müalicəsi və ya peyvəndi yoxdur. Türkiyədə 12 nəfər də koronavirüs şübhəsi ilə xəstəxanaya aparılıb, lakin onlarda virus aşkarlanmayıb. Aksaray şəhərində Çindən gələn 10 turist, bir sürücü və bələdçi müşahidə altında saxlanılırlar. Səhiyyə naziri Fahrettin Koca isə deyib ki, \"indiyə qədər qəti koronavirus diaqnozu qoyulmuş xəstəmiz yoxdur\". Çində baş verən 106 ölüm hadisəsindən 100-ü Hubei əyalətindədir. Burada yoluxma hallarının sayı 2714-ə çatıb. Ölkədə virusun yayılmasının qarşısını almaq məqsədilə Çin Yeni ili bayramı üç gün uzadılıb. Bazar ertəsi günü Çinin hökumət başçısı Li Keqiang virusun yayıldığı Hubei bölgəsinin paytaxtı Wuhan şəhərinə gedib. Virusun yayılmasının mərkəzi hesab edilən 11 milyon insanın yaşadığı Wuhan şəhərinə səyahət ciddi şəkildə məhdudlaşdırılıb. Bazar ertəsi günü Çinin hökumət başçısı Li Keqiang virusun yayıldığı Hubei bölgəsinin paytaxtı Wuhan şəhərinə gedib. Wuhan şəhəri blokadaya alınıb, yollarda vacib olmayan nəqliyyat vasitələrinin hərəkətinə qadağa qoyulub. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı və yerli səlahiyyətlilərə görə, Çindən kənarda bu virusa yoluxma ilə bağlı təsdiqlənmiş azı 47 hal qeydə alınıb. Son təsdiq edilmiş hal Almaniyanın Bavariya vilayətindədir. Avropada bu günə qədər yalnız 4 hal qeydə alınıb. Ölənlərin çoxu yaşlılar və ya əvvəlcədən respirator problemləri olan adamlar olub. Çində vəziyyət necədir? Çinin dörd əsas şəhərlərində - Pekin, Şanxay, Xian və Tianjin şəhərlərində Yeni il şənliklərinin miqyası azaldılıb, avtobusla uzun yol səyahətləri qadağan olunub. Çində həmçinin Böyük Çin səddinin bir hissəsi də turistlərə qapadılıb. Bir neçə şəhərlərdə ictimai yerlərdə üz maskası taxmaq məcburi qayda kimi qoyulub. Honq Konq və Şanxayda Disney parklar bağlanılıb. 11 yoluxma halının qeydə alındığı Honq Konqda şəhər boyu fövqəladə hal elan olunub, məktəblər isə fevralın 17-dək bağlanıb. Beynəlxalq vəziyyət necədir? Dünya Səhiyyə Təşkilatı və yerli hökumətlərin məlumatlarına görə, Çindən kənarda koronavirusa yoluxma hallarının sayı 42-dir. Bu hallar aşağı kimidir: Tailand: 8 Avstraliya, Sinqapur, Tayvan: 5 Malayziya, Cənubi Koreya, Yaponiya: 4 Fransa: 3 Vyetnam: 2 Nepal, Kanada, Kamboca, Şri Lanka, Almaniya: 1 Virusa yoluxanların demək olar ki, hamısı bu yaxınlarda Wuhan şəhərinə səyahət edənlərdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/06/160607_would_brexit_make_putin_happy", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/06/160607_brexit_putin_russia", "doc1": "رئيس الوزراء ��لبريطاني ديفيد كاميرون، ووزير خارجيته هاموند قالا إن الرئيس الروسي فلاديمير بوتين سيكون سعيدا إذا ما تركت بريطانيا الاتحاد الأوروبي. خلال الأسابيع الماضية عبر العديد من زعماء العالم عن وجهات نظرهم في الاستفتاء البريطاني حول الخروج من الاتحاد الأوروبي، ودعم غالبيتهم بقاء لندن في الاتحاد. وقال الرئيس الأمريكي باراك أوباما مخاطبا البريطانيين: \"إذا ما أشارت عليكم دول قريبة منكم ترتبطون معها بعلاقات خاصة أنه من الأفضل لكم الحفاظ على العلاقة الحالية مع الاتحاد الأوروبي، فالأمر بالفعل يستحق الاهتمام به.\" أما رئيس المجلس الأوروبي دونالد توسك، فقال: \"بريطانيا تحتاج أوروبا وأوروبا بحاجة إلى بريطانيا.\" لكن ماذا قال الرئيس الروسي فلاديمير بوتين عن خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي؟ مواضيع قد تهمك نهاية بالتأكيد لم يقل شيئا. حافظ الكرملين على صمته حيال هذا الأمر. لكن هذا الصمت لم يمنع روسيا من الانجرار إلى الجدل الدائر حول قضية الخروج. ومؤخرا قال رئيس الوزراء البريطاني ديفيد كاميرون، إن بوتين \"ربما يصبح سعيدا\" إذا ما تركت بريطانيا الاتحاد الأوروبي. أما فيليب هاموند، وزير خارجية بريطانيا، فكان أكثر صراحة وقال: \"إذا أردنا الحقيقة فإن البلد الوحيد الذي يفضل مغادرتنا الاتحاد الأوروبي هو روسيا، وهذا الموقف ربما يخبرنا الكثير الذي نريد معرفته.\" وتأكيدات مثل هذه تدفع المسؤولين الروس إلى إظهار انزعاجهم. وردت المتحدثة باسم وزارة الخارجية الروسية ماريا ساخروفا قائلة إنهم \"يلومون روسيا على كل شيء، ليس فقط في بريطانيا ولكن في العالم أجمع.\" نايجل فاراج احد السياسيين البريطانيين الداعين لخروج بريطانيا اعترف بإعجابه ببوتين وانتقد سياسة أوروبا في أوكرانيا وقالت: \"على سبيل المثال، نراقب حملات الانتخابات الرئاسية في الولايات المتحدة ويأتي ذكرنا فيها، لذلك فهذا ليس مفاجأة لنا. لكن روسيا لا تملك شيئا لتفعله حيال خروج بريطانيا، لسنا منخرطين في الأمر ولسنا مهتمين بهذا المجال.\" لعبة صفرية وروسيا في الواقع \"ليست منخرطة في الأمر\"، وبعد كل هذا لن يشارك الناخبون الروس في تحديد مصير بريطانيا سواء بالخروج أم البقاء في الاتحاد الأوروبي. لكن قولها \"لسنا مهتمين بهذا المجال\"، مثار نقاش وجدل. وأشار سيرغي مدفديف، من مدرسة موسكو العليا للاقتصاديات إلى أنه حال خروج بريطانيا إذا ما تسبب في أزمة في الاتحاد الأوروبي، \" فإنها ستكون دعاية انتصار محلية\". وأقر بأن حسابات الكرملين بسيطة: خروج بريطانيا = اتحاد أوروبي أضعف = روسيا أقوى. وقال: \"ترى موسكو كل شيء من منظور أنه لعبة محصلتها صفر\". وتابع: \"لذلك فإن ما هو شر للاتحاد يكون خيرا لروسيا، إنها هكذا ببساطة، لكن الروس لا يفكرون بنظرة بعيدة في أن الاتحاد الأوروبي أكبر شريك اقتصادي لهم، وفي مسألة السفر بدون تأشيرة، وسيكون هناك تكاليف نقل أكبر على رجال الأعمال الروس. لا، إنهم لا يفكرون بهذه الطريقة: إنها إما / أو\". وكجزء من \"اللعبة\" الجيوسياسية، فإن موسكو ترعى العلاقات الثنائية مع دول الاتحاد الأوروبي التي تراها \"مقربة\" من موسكو، مثل اليونان والنمسا والمجر وسلوفاكيا. بوتين واصل تكتيكاته لزرع الفتنة في أوروبا واستقبل مطلع العام الزعيم البافاري هورست سيهوفر الرافض لسياسة ميركل وأوروبا ويتمثل أحد الأهداف في كسر الإجماع داخل الاتحاد الأوروبي على فرض عقوبات على روسيا. ويسعى الكرملين لصداقة مع دول الاتحاد حتى تلك التي تبنت موقفا أكثر تشددا تجاه موسكو. وفرض الاتحاد الأوروبي عقوبات على روسيا في عام 2014 بعد ضمها شبه جزيرة القرم ، ثم تصاعدت العقوبات بعد سيطرة انفصاليين موالين لروسيا على شرقي أوكرانيا. واستضاف بوتين الزعيم البافاري هورست سيهوفر، مطلع العام الحالي، والمعروف بانتقاده للمستشارة الألمانية أنغيلا ميركل. وجاءت الدعوة في إطار استراتيجية \"فرق تسد\" الكلاسيكية. واتهمت بعض الحكومات الغربية الكرملين بمحاولة زرع الفتنة في الاتحاد الأوروبي من خلال دعم وتشجيع الأحزاب القومية في أوروبا. الاتحاد الأوروبي \"في أزمة كبيرة\" ويقول فيودور لوكيانوف، رئيس تحرير صحيفة روسيا في الشؤون الدولية إن \"روسيا لن تبكي كثيرا إذا كان الاتحاد الأوروبي سينحدر إلى تراجع أكبر، لكن للأمانة لن نضطر لبذل مجهود كبير.\" ويضيف: \"ويرجع هذا لأن الاتحاد الأوروبي في أزمة مفاهيم عميقة جدا، ونشأت قوى مناهضة لأوروبا ورافضة للأجانب، ليس بسبب دعم موسكو. ولكن بسبب التناقضات الداخلية العميقة في الاتحاد الأوروبي.\" ويتابع: \"الحقيقة أن أي منافسين أو معارضين بالخارج يحالون استخدام المشاكل الداخلية لمصلحتهم، وهذا للأسف شيء طبيعي بالنسبة للسياسة\". وبخلاف العقوبات هناك سبب آخر لاستياء روسيا من الاتحاد الأوروبي، يتمثل في أنها تعتبره ناديا أنشئ حصريا لتهميش دور روسيا. وحضرت مطلع العام الحالي لقاء في موسكو بين أعضاء بالبرلمان الروسي وسياسيين وصانعي سياسات أوروبيين. وفي خطابه زعم رئيس لجنة الشؤون الخارجية في مجلس الدوما، كونستانتين كوساتشيف، أن الاتحاد الأوروبي وحلف شمال الأطلسي (الناتو) انتهكا ميثاق باريس (باريس تشارتر)، والذي شكل نهاية الحرب الباردة. بوتين أرسل قاذفاته الثقيلة للتحليق بالقرب من أوروبا وتضطر المقاتلات الأوروبية لمطاردتها بعيدا دون المساس بها وقال كوساتشيف \"تشير الوثيقة إلى ثلاث منظمات دولية قد تحدد مستقبل أوروبا والعالم، الأمم المتحدة ومنظمة الأمن والتعاون في أوروبا، ومجلس أوروبا، ولا توجد إشارة واحدة للناتو. والإشارة للاتحاد الأوروبي كانت مرة واحدة في قسم الاقتصاد والتجارة. \"كان من المتوقع أن تقرر الحكومات الوطنية مستقبل أوروبا، ولكن الناتو والاتحاد الاوروبي لا ينويان بناء أوروبا على قدم المساواة\". وفشل السيد كوساتشيف في أن يذكر أنه بعد مرور عام على ميثاق باريس، تفكك الاتحاد السوفيتي، وتغير وجه أوروبا. وقد تأسس الاتحاد الأوروبي نفسه فقط في عام 1993، عندما جاء ليحل محل الجماعة الاقتصادية الأوروبية (EEC). وعندما كانت العلاقات بين الاتحاد الأوروبي وروسيا أكثر دفئا، ونادرا ما اتهمت موسكو بروكسل بانتهاك ميثاق باريس. حتى لو أضعف خروج بريطانيا الاتحاد الأوروبي، فإن موسكو على يقين من أنها لا تزال بحاجة إلى العلاقة مع بروكسل. ويقول فيودور لوكيانوف \"حتى لو كان الاتحاد الأوروبي ضعيفا فسيظل اتحادا\"، \"بالنسبة لروسيا سيكون من الأسهل التعامل مع بلدان منفردة، وخاصة الدول الكبرى في الاتحاد الأوروبي، لكنني لا أعتقد أن أحدا في موسكو يعتقد بإمكانية حدوث هذا\".", "doc2": "Prezident Putin Ukrayna məsələsi üstündə Aİ ilə çəkişməkdədir Son bir neçə həftədə bir sıra dünya liderləri Britaniyanın Aİ-dən çıxması barədə öz fikirlərini söyləyiblər. Onların əksəriyyəti Britaniyanın Aİ-də qalmasını dəstəkləyib. \"Əgər sizə yaxın olan, sizinlə xüsusi münasibətləri olan ölkələr sizə məsləhət görürlərsə ki, Avropada qalmaq sizin xeyirinizə olacaq, onda buna diqqət verməyə dəyər\", ABŞ prezidenti Barack Obama deyib. \"Birləşmiş Krallığın Avropaya, Avropanın isə Birləşmiş Krallığa ehtiyacı var\", Avropa Şurasının prezidenti Donald Tusk deyib. Bəs Rusiya prezidenti Vladimir Putin Brexit haqqında nə deyib? Heç bir şey. Kreml bu məsələyə dair heç nə demir. Amma bu, Rusiyanın Brexit debatlarına cəlb olunmasından sığortalamır. Baş nazir David Cameron bu yaxınlarda deyib ki, Britaniyanın Aİ-ni tərk etməsi Putini \"xoşbəxt edərdi\". Britaniya Xarici İşlər naziri Philip Hammond daha açıq danışıb: \"Həqiqəti desək, bizim Aİ-dən çıxmağımızı arzulayan yeganə ölkə Rusiyadır\". Bu qəbildən olan bəyanatlar Rusiya rəsmilərinin təəcübbünə səbəb olur. \"Hər şeyə görə Rusiyanı təqsirli sayırlar\", Rusiya XİN sözçüsü Mariya Zaxarova mənə bildirib. \"Rusiyanın Brexit ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bizim bu məsələdə heç bir marağımız yoxdur\". \"İtkisiz oyun\" Rusiyanın həqiqətən də, bu işlə əlaqəsi yoxdur, axı, səs verən rusiyalı seçicilər deyil. Amma \"bu məsələyə marağ göstərilməməsi\" inandırıcı görünmür. Brexit hərəkatının liderlərindən biri Nigel Farage prezident Putinin pərəstişkarıdır və Aİ-in Ukrayna ilə bağlı siyasətini pisləyir. \"Brexit alınsa, Aİ-də böhran yaransa, bu, yerli təbliğat üçün qələbə sayılacaq\", Moskva Ali İqtisadiyyat Məktəbinin professoru Sergey Medvedev hesab edir. Onun qənaətincə, Kremlin məntiqi sadədir: Brexit = daha zəif Aİ = daha güclü Rusiya. \"Moskva üçün bu, sıfır nəticəli oyundur,\" professor Medvedev deyir. \"Aİ üçün pis sayılan hər şey Rusiya üçün yaxşıdır\". Bu geosiyasi \"oyunun\" bir hissəsi kimi Moskva Aİ-nin Yunanıstan, Avstriya, Macarıstan və Slovakiya kimi dövlətlərini özünə \"dost\" sayır və onlarla ikitərəfli əlaqələrini inkişaf etdirir. Məqsədlərdən biri Aİ-nin Rusiyaya qarşı sanskiyalar məsələsində vahid mövqeyini pozmaqdan ibarətdir. Hətta Moskvaya qarşı sərt mövgedən çıxış edən Aİ ölkələri arasında da Kreml dost tapmağa çalışır. Bu ilin əvvəlində Putin Almaniya kansleri Angela Merkelin sərt tənqidçisi Bavariya lideri Horst Seehofer-i qəbul edib. Ona dəvət klassik taktikaya uyğun edilib. Fevral ayında Putin Merkelin sərt tənqidçisi olan Bavariya lideri Horst Seehofer-i qəbul edib. Bəzi Qərb hökümətləri Kremli Avropanın millətçi partiyalarını dəstəkləməklə Aİ-də nifaq salmaq niyyətində ittiham edir. Aİ \"dərin böhran içində\" \"Aİ daha dərin böhrana düşsə, sözün düzü, Rusiya buna görə kədərlənməyəcək, amma biz bunun üçün səy göstərmirik\", Rusiya Beynəlxalq Münasibətlərdə jurnalının baş redaktoru Fyodor Lukyanov deyir. \"Avropa İttifaqı dərin konseptual böhran içindədir. Anti-Avropa və ksenofob qüvvələrin yüksəlməsi Moskvanın dəstəyinə görə baş vermir. Bunun səbəbi Avropa İttifaqının daxilindəki ziddiyyətlərdir\". Sanksiyalarla yanaşı Rusiyanı Aİ ilə bağlı qəzəbləndirən daha bir amil var: Moskva bu qurumu Rusiyanı sıxışdırıb kənara atmaq məqsədilə yaradılmış bir klub sayır. Britaniya qırıcıları Rusiyanın bombardmançı təyyarələrinin Şimal dənizi üzərindən uçuşlarını izləyir. Bu ilin əvvəlində mən Moskvada Rusiya senatorları ilə Avropa siyasətçiləri arasında keçirlən görüşü müşahidə etmişəm. Rusiya parlamentinin yuxarı palatasının xarici əlaqələr komitəsinin başçısı Konstantin Kosaçov çıxışında qeyd etdi ki, Soyuq Müharibənin sona yetməsini rəsmiləşdirmiş 1990-cu ilin Paris Xartiyası Aİ və Nato tərəfindən pozulub. \"Həmin sənəddə Avropanın və dünyanın gələcəyini müəyyən edən təşkilatlara istinad edilib - BMT, ATƏT və Avropa Şurasına. Orada NATO-nun adı ümumiyyətlə çəkilməyib. Aİ-in isə adı bircə dəfə yalnız iqtisadi bölümdə çəkilib\", Kosaçov deyib. \"O zaman güman olunurdu ki, Avropanın gələcəyini milli hökümətlər müəyyən edəcək. Lakin NATO və Aİ Avropanı bərabər ölkələrin qurumu kimi görmək görmək istəmirlər\". Amma Kosaçov qeyd etməyi unudub ki, Paris xartiyasından bir il sonra Sovet İttifaqı dağıldı və Avropanın siması dəyişdi. Avropa İttifaqının özü yalnız 1993-cü ildə təsis olunub, Avropa İqtisadi Birliyini əvəz edən strutur kimi. Aİ-Rusiya münasibətlərinin ilıq dövründə, Moskva Brüsseli nadir hallarda Paris xartiyasının pozulmasında ittiham edərdi. Hətta Brexit Aİ-ni zəiflətsə belə, Moskva bilir ki, Brüssellə münasibətlərə ehtiyacı olacaq. \"Hətta zəifləsə belə, Avropa İttifaqı ittifaq olmaqda qalacaq\", - Fyodor Lukyanov deyir. \"Rusiya üçün ayrı-ayrılıqda ölkələrlə iş görmək daha asan olardı, xüsusilə də Aİ-nin böyük dövlətlərilə. Lakin mən düşünmürəm ki, Moskvada bunun mümkün olacağına inanan olsun\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-38159789", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37504295", "doc1": "تراجع أسعار النفط أثر على اقتصاديات الدول المصدرة وقال رئيس منظمة أوبك، وزير النفط القطري، محمد بن صالح السادة، إن المنظمة ستخفض 1,2 مليون برميل يوميا من إنتاجها بداية من يناير/ كانون الثاني. وتمثل هذه الكمية 3 في المئة من إنتاج أوبك الإجمالي، وستخفض هذه الخطوة إنتاج دول المنظمة إلى 32,5 مليون برميل يوميا. وارتفع سعر البرنت بنسبة 8,4 في المئة إلى 51,3 دولارا للبرميل، أما الخام الأمريكي فارتفع بنسبة 8,2 في المئة إلى 48,9 دولارا للبرميل، وكانت الأسعار انهارت في العامين الماضيين من 100 دولار للبرميل. وهذا أول خفض للإنتاج تقرره المنظمة منذ 8 أعوام، شهدت خلالها الأسواق العالمية تراجعا كبيرا في أسعار النفط أثر سلبا على اقتصاديات الدول المصدرة. وأشار السادة إلى أن دولا مهمة مصدرة للنفط من غير الأعضاء في المنظمة وافقت على قرار خفض الإنتاج الذي سيبدأ في يناير/ كانون الثاني. ولم يذكر هذه الدول كلها، ولكنه قال إن روسيا مستعدة لخفض 300 ألف برميل يوميا من إنتاجها، الذي يبلغ 10 ملايين برميل يوميا. ويأتي هذا الإعلان بعد اتفاق دول أوبك في سبتمبر/ أيلول على مبدأ خفض الإنتاج، وعلى السماح لإيران برفع الإنتاج. لكن الخلاف بين إيران والسعودية، أكبر منتج للنفط في العالم، أثار شكوكا بشأن إمكانية التوصل إلى اتفاق. فقد ترددت السعودية في تحمل أكبر نسبة في خفض الإنتاج، بينما رفضت إيران خفض إنتاجها متحججة بأنها لما تبلغ مستويات إنتاجها بعد أعوام من العقوبات. لكن السعودية وافقت في اجتماع الأربعاء على خفض 500 ألف برميل يوميا من إنتاجها، وهو ما يمثل نسبة 4،5 في المئة من إجمالي الكمية المخفضة، ليصبح إنتاجها 10،06 ملايين برميل يوميا. وجاء في تقرير لوكالة رويترز أن المنظمة وافقت عل تعليق عضوية أندونيسيا في أوبك، حتى يتسنى لإيران تحديد مستويات إنتاج جديدة تبلغ 3،797 ملايين برميل يوميا. وكان وزير النفط السعودي، خالد الفالح، قال قبل الاجتماع إن فرص تحقيق اتفاق \"كبيرة\"، واضاف أن السعودية ستتحمل عبء خفض كمية كبيرة من إنتاجها الحالي، ومن إنتاجها المتوقع عام 2017، إذا حددت أوبك سقف إنتاجها بنحو 32،5 ملايين برميل يوميا. وأضاف: \"لن نفعل ذلك حتى إذا تأكدنا من حصول توافق عليه\".", "doc2": "Çərşənbə günü əl-Cəzayirdə razılığa gələn böyük neft ölkələri bazarda aşırı neft təklifi ətrafında yaradılan ehtiyatları aradan qaldırmaq istəyirlər. Xəbər yayılandan dərhal sonra Brent markalı neftin qiyməti 6 faiz qalxıb. Nəticədə bir barelin qiyməti $49 dollara çatıb. Neft nazirləri deyirlər ki, razılığın detalları Noyabr ayında OPEC-in rəsmi görüşündə dəqiqləşdiriləcək. Gündəlik istehsal 700,000 barel ixtisar olunacaq amma bunun hər ölkəyə təsiri fərqli ola bilər. İran öz istehsalının artırılmasını OPEC üzvlərilə razılaşdırıb. İran və Səudiyyə Ərəbistananın regional rəqabəti nəticəsində indiyədək istehsalın həcmi barədə razılağa gəlmək cəhdləri uğursuzluğa düçar olub. Razılıq rəsmiləşdirilsə, OPEC neft istehsalatını bugünkü 33.2 milyon bareldən 32.5 - 33 milyon barelə endirəcək. Amma bəzi neft ticarətçiləri öz rəylərini bildirdikdən qabaq qərarın şərtlərini görmək istəyirlər. Stratas Advisors-un enerji bazarları direktoru Jeff Quigley deyir ki, qərarın \"çox ilkin\" mərhələdə olmasından hələ həyəcanlanmağa dəyməz. \"Onların bu prosesin noyabrda başlayacağını demələri mənim üçün çox şübhəli görünür. Biz hələ bilmirik ki, kim və nə qədər hasil edəcək\", o əlavə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-41222981", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41225842", "doc1": "لا يزال مطورون يفحصون الشفرة المسربة، بحثا عن خصائص جديدة في الهواتف المرتقبة وتمكن موقعان إخباريان من الوصول إلى تفاصيل نسخة لم يتم الكشف عنها بعد، من نظام تشغيل أي أو إس iOS . وتشير الشفرة المسربة إلى هاتف أيفون إكس، بالإضافة إلى هاتفي أيفون 8 وأيفون 8 بلاس، كما تتضمن تقنية التعرف على وجه المستخدم، واستخدام تعبيرات وجهه كرموز تعبيرية (emojis). وقال أحد الصحفيين المتخصصين في مجال التكنولوجيا إن \"التسريب يعد الأكبر من نوعه، الذي تتعرض له الشركة الأمريكية\". ومن المقرر أن تعقد أبل مؤتمرا تكشف فيه عن هواتفها وأجهزتها الجديدة، في مقر الشركة الجديد الثلاثاء. وتتخذ الشركة التي مقرها في كاليفورنيا اجراءات مشددة للحفاظ على سرية تقنياتها، قبل أن تعلن عنها في مؤتمراتها الترويجية، وتحدث الرئيس التنفيذي للشركة، تيم كوك، عام 2012 عن الحاجة إلى \"مضاعفة الرهان\" على إجراءات سرية التقنيات في الشركة. ورغم ذلك، تسربت بعض التفاصيل عن الأجهزة الجديدة في أغسطس/ آب الماضي، حينما نشرت أبل بعض الشفرات التجريبية لمنتجها HomePod Speakers. وبينما اعتُقد أن ذلك حدث بالخطأ، إلا أن الشركة قالت إن \"ذلك التسريب عمل تخريبي متعمد\". وكتب جون غروبر، وهو مدون معروف بتغطيته لأخبار أبل: \"أفضل ما أستطيع تأكيده هو أن هذه النسخ من البرامج كانت متاحة لأي شخص لتحميلها، لكنها كانت مشوشة عبر عناوين إلكترونية طويلة وغير قابلة للتوقع\". وأضاف: \"شخص ما داخل أبل سرب قائمة بعناوين إلكترونية إلى موقعي 9to5Mac و MacRumors، أنا شبه متأكد من أن هذا لم يحدث بالخطأ، بل إنه عمل شرير من جانب موظف مارق في أبل\". ولم يكشف المدون غروبر أو أي من الموقعين الإخباريين المرتبطين بشركة أبل عن مصادرهم. لكن بي بي سي تأكدت بشكل مستقل، من أن مصدرا مجهولا زود الموقعين الإخباريين بروابط إلكترونية لشفرة نظام تشغيل أي أو إس الجديد. و GM جي إم مصطلح شائع بين شركات التكنولوجيا، يستخدم للإشارة إلى أن نسخة جديدة من منتج ما أصبحت جاهزة للكشف عنها. وقال غروبر: \"لقد أفسد التسريب كثيرا من المفاجآت، مقارنة بأي تسريب شهدته أبل عبر تاريخها\". ولم يتسن الوصول إلى شركة أبل للتعليق على الموضوع. أعلن تيم كوك الرئيس التنفيذي لأبل عن رغبته في تشديد إجراءات السرية في الشركة أعلن تيم كوك الرئيس التنفيذي لأبل عن رغبته في تشديد إجراءات السرية في الشركة ولا يزال كثير من المطورين يفحصون التسريب، بهدف الكشف عن مزيد من الخصائص التي تتضمنها أجهزة أبل المنتظرة. وتعد هذه هي المرة الثانية خلال ثلاثة أشهر، التي يجري فيها تسريب أسرار أبل عن طريق أحد موظفيها عمدا. وفي يونيو/ حزيران الماضي، جرى تسريب تسجيل مدته ساعة لاجتماع داخلي للشركة إلى موقع ذات أوتلاين The Outline الإخباري، وللمفارقة كان الاجتماع يناقش مسألة وقف التسريبات. وقال أحد مراقبي الشركة إن حجم التسريب يعني أن مؤتمر الثلاثاء المقبل قد فقد جزء مهما، مما قد يحمله من مفاجآت. لكن بن آدامز، من شركة سي سي إس إنسايت للاستشارات التكنولوجية، أضاف إنه من غير المرجح أن يؤثر ذلك على حجم المبيعات أو الاهتمام بالأجهزة الجديدة. وقال: \"بالنسبة لشركات أخرى، ربما يكون لتسريب مثل هذا أثر هائل على فاعلية الإطلاق الرسمي لمنتجاتها الجديدة، لكن بالنسبة لأبل هناك نَهَم على أدق التفاصيل، وكذلك في متابعة الجماهير الحصرية لمنتجاتها، ولذلك فإن أي تسريب، حتى لو شمل تفاصيل دقيقة عن أي منتج، لن يؤثر على تحمس المدونين وآخرين غيرهم لنقل أ��بار تلك المنتجات\".", "doc2": "Bu cihazlar çərşənbə axşamı günü rəsmi təqdim olunmalı idi. Açıqlanan proqram o cümlədən iki yeni iPhone 8 və iPhone X smatfonlarına aiddir. Sizma üz tanıma texnologiyasına dair kodları da əks etdirir. Bu texnologiya əsasən kimliyi təsdiqləmək üçün istifadə olunmalıdır. Şirkət təqdimat gününə qədər yeni cihazları barədə məlumatı məxfi saxlayır. Bu şirkətin tarixində ən irimiqyaslı sızma sayılır. Təhlilçilərdən birinə əsasən sızma təqdimatla bağlı bəzi sürprizlərin qarşısını ala bilər. Lakin onun sözlərinə görə bu yeni cihazlara marağı çox güman ki, azaltmayacaq və yaxud da onların satışına təsir etməyəcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/03/150302_moscow_nemtsov_funeral", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/03/150303_nemtsov_funeral", "doc1": "سيدفن نمتسوف في مقبرة ترويكورفسكويا في العاصمة الروسية وسيدفن نمتسوف في مقبرة ترويكورفسكويا في العاصمة الروسية وذلك بعد حفل تأبيني يقام في مركز أندريه ساخاروف لحقوق الإنسان. وقال رئيس مجلس الشيوخ البولندي بوغدان بوروشيفيتش إن روسيا رفضت منحه تأشيرة للمشاركة في الجنازة. وكان من المقرر أن يرأس بوروشيفيتش وفدا بولنديا للمشاركة في مراسم تشييع نمتسوف. وقالت السفارة الروسية في وارشو إنها رفضت منح بوروشيفيتش تأشيرة دخول الى روسيا لأن اسمه مدرج على قائمة للسياسيين البولنديين الممنوعين من دخول روسيا، وهي قائمة استحدثت ردا على قيام الاتحاد الاوروبي بفرض عقوبات على روسيا لمعاقبتها على دورها المزعوم في الأزمة الأوكرانية. وقالت عضوة البرلمان الأوروبي عن لاتفيا ساندرا كالنيت إن السلطات الروسية منعتها من الدخول في مطار شيريميتييفو بموسكو، دون أن تدلي لها بتفسير مقنع. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت محكمة في موسكو قد رفضت في وقت سابق من الاسبوع الحالي طلبا تقدم به السياسي الروسي المعارض البارز اليكسي نافالني لحضور التشييع. وكان نافالني قد حكم عليه بالسجن لمدة 15 يوما الشهر الماضي لقيامه بتوزيع منشورات تدعو لحضور مظاهرة سياسية. ويتهم حلفاء القتيل نمتسوف الكرملين بالضلوع في اغتياله، ولكن الرئيس فلاديمير بوتين أدان الجريمة ووصفها \"بالدنيئة\"، وتعهد بالقبض على الجناة.", "doc2": "Vida mərasimi Saxarov Mərkəzində keçirilir. Mərasimdə mərhumun ailə üzvləri, dostları, jurnalistlər, ictimai və siyasi xadimlər iştirak ediblər. Çərşənbə günü Moskvadakı Saxarov Mərkəzində siyasətçi ilə izdihamlı vida mərasimi keçirilib. Nemtsovla vidalaşmağa gələnləri zala hissə-hissə buraxıblar və mərhumun qohumlarının xahişi ilə tədbirin başa çatdığı barədə elandan sonra uzun növbədə gözləyən bir çox adam cənazənin olduğu zala daxil ola bilməyib. Vida mərasimində Nemtsovun anası Dina Eydmana yaxınlaşaraq ilk başsağlığı verənlər arasında ABŞ səfiri John Tefft olub. Tədbirdə nitqlə Britaniyanın sabiq baş naziri John Major çıxış edib. Bu arada dəfn mərasiminə qatılmaq niyyətində olan bir neçə avropalı siyasətçiyə Rusiyaya giriş vizası verilməyib. Boris Nemtsovun anası Dina Eydman Rusiyanın ən yüksək vəzifəli şəxsləri vida mərasimində iştirak etmirlər. Saxarov Mərkəzindəki yas tədbirində ilk çıxış edənlərdən biri RPR-PARNAS partiyasının həmsədri Mixail Kasyanov olub. Mərasimdə ilk çıxış edənlərdən biri RPR-PARNAS partiyasının həmsədri, Rusiyanın sabiq baş naziri Mixail Kasyanov (sağda - ön planda) olub. \"Bizim əlimizdən Boris Nemtsovu aldılar, alçaqcasına aldılar. Nemtsov tarixə islahatçı və mübariz kimi daxil olub. O, müxalifət lideri olub və həqiqətləri söylədiyinə görə bir çox adam üçün düşmənə çevrilib”, - Rusiyanın sabiq baş naziri deyib. Kasyanovla yanaşı mərhum barədə bir neçə çıxış səslənib. Şair Lev Rubinşteyn: \"Borisin yerində inanılmaz, üzücü bir boşluq əmələ gəlib. Bilmirəm ki, onu nəilə doldurmaq mümkündür\". Jurnalist Leonid Velexov: \"Əlvida, Rusiyanın öldürülmüş ümidi\". \"Beeline\" şirkətinin təsisçisi Dmirti Zimin: \"Nemtsovun qətli nifrət cinayətidir. Canilər ölkəmizin qərq edildiyi həmin nifrət bataqlığı ilə yetişdiriliblər\". Prezidentin Dövlət Dumasında nümayəndəsi Qarri Minx: \"Bu əvəzlənməz itkidir. Boris Yefimoviç çox səmimi və cəsur adam idi\". Aİ-nin Moskvadakı səfiri Viqaudas Uşatskas: \"Biz Rusiya vətənpərvəri və Avropanın dostu ilə vildalaşırıq. O dünyaya açıq Rusiyaya inanırdı. Boris demokratik dəyərləri müdafiə edirdi\". Nemtsov 2006-cı ildə qətlə yetirilmiş jurnalist Anna Politkovskayanın basdırıldığı Troyekurovskoye qəbristanlığında dəfn olunub. Prezident Vladimir Putinin qatı tənqidçisi olan siyasətçi ötən cümə günü Kremlin yaxınlığındakı körpüdə odlu silahdan qətlə yetirilib. Qətlin motivləri barədə məlumat verilmir və hadisə ilə bağlı həbs edilən olmayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43772893", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43744648", "doc1": "طائرات تورنيدو مقاتلة بريطانية شاركت في الهجمات في سوريا. جاء التحذير بعدما ضربت الولايات المتحدة وفرنسا وبريطانيا ثلاثة أهداف سورية ردا على هجوم كيميائي مزعوم في بلدة دوما، منذ أسبوع. وتنفي سوريا استخدام أي أسلحة كيميائية، وتقول إن المعارضة اختلقت الهجوم. ورفض مجلس الأمن تصويتا تقدمت به روسيا يدين الضربة العسكرية التي قادتها الولايات المتحدة. وتمثل الضربة العسكرية أقوى هجوم ضد الرئيس بشار الأسد تنفذه الدول الغربية منذ سبع سنوات من اندلاع الحرب الأهلية. رود الفعل على الضربة العسكرية كان ثمة سجال حاد في الاجتماع الطارئ لمجلس الأمن الدولي، السبت، عندما سعت روسيا للتوصل إلى إدانة الهجمات الجوية التي قادتها الولايات المتحدة. وقرأ المبعوث الروسي في الأمم المتحدة، فاسيلي نيبينزيا، رسالة من الرئيس الروسي فلاديمير بوتن، يتهم فيها الحلفاء \"بالازدراء السافر\" في تنفيذ الهجوم دون انتظار نتائج التحقيق في هجوم دوما الكيميائي المزعوم. بريطانيا وفرنسا أكدتا مشاركتهما في الضربات ويزور مراقبو منظمة منع انتشار الأسلحة الكيميائية حاليا دمشق، ومن المتوقع أن يدخلوا دوما في عطلة نهاية هذا الأسبوع. واتهم مبعوث روسيا الولايات المتحدة وبريطانيا وفرنسا بـ \"الهمجية\" وإظهار \"ازدراء سافر للقانون الدولي.\" ووصفت مبعوثة الولايات المتحدة، نيكي هايلي، الضربات بأنها \"مبررة وقانونية ومتناسبة\". وقالت: \"تحدثت مع الرئيس (الأمريكي) هذا الصباح، وقال إذا استخدم النظام السوري هذا الغاز السام مرة أخرى، فالولايات المتحدة على أهبة الاستعداد.\" وأضافت: \"عندما يرسم رئيسنا خطا أحمر، فرئيسنا سيطبق هذا الخط الأحمر.\" وقالت هايلي إن الولايات المتحدة وحلفاءها منحوا الدبلوماسية \"فرصة بعد أخرى\"، لكن روسيا واصلت استخدام حق الفيتو ضد قرار الأمم المتحدة. وقالت: \"لا يمكننا الوقوف متفرجين، والسماح لروسيا بتدمير كل المعايير الدولية وعدم الرد على استخدام الأسلحة الكيميائية\". وقال بشار الجعفري، مندوب سوريا الدائم لدى الأمم المتحدة، إن الولايات المتحدة وفرنسا وبريطانيا \"كاذبون وفاسدون ومنافقون\" يستغلون الأمم المتحدة \"لفرض سياستكم في التدخل والاستعمار.\" وصوت فقط لصالح قرار روسيا كل من الصين وبوليفيا من بين 15 دولة عضوا في المجلس. ماذا قال الرئيس ترامب؟ أشاد الرئيس دونالد ترامب، على حسابه في تويتر، السبت، بالضربات، وقال إنها \"نفذت بإتقان\". وأعرب عن شكره للمملكة المتحدة وفرنسا. وأعادت عبارته \"نفذت المهمة\" إلى الأذهان تحذير آري فلايشر، السكرتير الصحفي للبيت الأبيض في إدارة الرئيس السابق، جورج دبليو بوش. وأعلن ترامب عن الضربات العسكرية، ليل الجمعة، قائلا إن الحلفاء الثلاثة \"حشدوا قوتهم المناسبة ضد البربرية والوحشية.\" أين وقعت الضربات؟ وقال الجنرال كينيث م��كنزي، في إيجاز صحفي بمقر وزارة الدفاع الأمريكية، إن الهجمات \"شلت برنامج الأسلحة الكيميائية السوري لسنوات، كما حدد ثلاثة أهداف طالتها الضربة الجوية : - مركز برزة للأبحات العلمية قرب دمشق، استهدف بـ 76 صاروخا، 57 منهم من طراز توماهوك، وجرى تدميره بالكامل - مخزن حيم شينشار لتخزين الأسلحة الكيميائية القريب من حمص استهدف بـ 22 صاروخًا، تسعة منهم توماهوك أمريكي، وثمانية صواريخ \"سكالب\" أطلقتهم فرنسا. - موقع لتخزين أسلحة كيميائية بالقرب من حمص استهدف بسبعة صواريخ سكالب وقال كينيث إن: \"المؤشرات الأولية تقول إننا نجحنا في تحقيق أهداف الضربة العسكرية دون اعتراض سوريا صواريخنا.\" وأضاف أن نحو 40 صاوخا من الدفاعات الجوية السورية جرى إطلاقها غالبيتها بعد استهداف المواقع الثلاث. صورة تظهر أحد الصواريخ فوق دمشق وسحابة دخان تنبعث من أحد المواقع وتتناقض تصريحات الإيجاز الصحفي للبنتاغون مع المعلومات الواردة في الإيجاز الصحفي لوزارة الدفاع الروسية، التي قالت إن 103 صواريخ كروز أطلقتها الدول الغربية، لكن الدفاعات السورية أسقطت 71 منها. وقد أعلنت كل من روسيا والولايات المتحدة أن الضربة لم تسفر عن أي خسائر في الأرواح. وتقول سوريا إن ثلاثة أشخاص فقط أصيبوا بالقرب من حمص. وقالت الولايات المتحدة إنها اتصلت بروسيا قبيل الضربات من خلال الإجراءات المتبعة للخط الساخن الخاص بـ \"تفادي الاشتباك\"، دون تقديم مزيد من التفاصيل عن الهجمات. وكانت ثمة مخاوف من أن ضربات الحلفاء قد تصيب القوات الروسية، وهو ما كان سيؤدي إلى توتر متزايد. وتقول الولايات المتحدة إن حجم الضربات بلغ \"ضعف\" الضربة التي شنتها في أبريل/نيسان 2017 بعدما قتل هجوم كيميائي على بلدة خان شيخون أكثر من 80 شخصا. ماذا بعد؟ سينصب التركيز على بلدة دوما وزيارة مفتشي منظمة حظر الأسلحة الكيميائية، إذ تقول الحكومة السورية إنها قابلت مسؤولي المنظمة في دمشق، مساء السبت، وقدمت كل التسهيلات لزيارة موقع الهجوم الكيميائي المزعوم. كما أعلن الجيش السوري، السبت، أن منطقة الغوطة الشرقية، التي تقع فيها دوما، طهرت من مسلحي المعارضة واستعيدت بالكامل.", "doc2": "Dəməşq yaxınlığındakı Barzeh kompleksi hava zərbələrindən sonra belə görünür. Şənbə günü ABŞ, Britaniya və Fransa tərəfindən Duma şəhərində, güman edildiyi kimi, kimyəvi hücumun həyata keçirilməsinə cavab tədbiri olaraq Suriyanın 3 obyektinə zərbə endirilib. Suriya hər hansı bir kimyəvi maddədən istifadəni inkar edir və hücumun üsyançılar tərəfindən səhnələşdirildiyini söyləyir. Suriya müttəfiqi Rusiyanın hazırladığı və ABŞ-ın rəhbərliyi altında keçirilmiş hava zərbələrini pisləyən bəyanat BMT Təhlükəsizlik Şurasında (TŞ) səsvermə nəticəsində rədd edilib. Rusiyanın hazırladığı bəyanat rədd edildikdən sonra ABŞ, Britaniya və Fransa tərəfindən BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvləri arasında Suriyanın kimyəvi silahdan istifadə etməsi iddiası ilə bağlı müstəqil araşdırma aparılamsına çağırış edən yeni bir qərar layihəsi paylanıb. Həmin dövlətlər tərəfindən bundan əvvəl təklif edilən bənzər məzmunlu plana qarşı Rusiya veto tətbiq etmişdi. Britaniyanın Baş naziri Theresa May Rusiyanın törətdiyi obstruksiyaya görə hərbi zərbə keçirməkdən başqa \"digər bir mümkün alternativin qalmadığını\" bildirib. Müstəqil qurum olan Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatının (OPCW) müfəttişləri artıq Dəməşqə göndərilib və bu həftəsonu onların Duma şəhərinə baş çəkəcəyi gözlənilir. Qərb dövlətləri tərəfindən hazırlanmış yeni qətnamə layihəsində OPCW hesabatını 30 gün ərzində dərc etməyə çağırılıb. Suriyanın Xarici İşlər nazirinin müavini Ayman Susən BBC-yə verdiyi açıqlamada Suriya hökumətinin OPCW heyətinin səfərini razılıqla qarşıladığını bildirib. O qeyd edib ki, missiyanın işi Suriya hökümətinin maraqlarına cavab verir. Şənbə günü BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclasında çıxış edən Rusiya səfiri Vasiliy Nebenzya, prezident Putinin sözlərinini sitat gətirərək, ABŞ, Britaniya və Fransanı OPCW tərəfindən keçiriləcək araşdırmanın nəticələrini gözləmədən hərəkət etdiklərinə görə \"abırsız həqarət\" nümayiş etdirməkdə ittiham edib. ABŞ səfiri Nikki Haley keçirilmiş hava zərbələrini \"ədalətli, qanuni və proporsional\" adlandırıb. \"Mən prezident [Trumpla] bu səhər danışanda o dedi ki, Suriya rəjimi zəhərli qazdan bir də istifadə etsə ABŞ növbəti zərbə vurmağa hazırıdr\", - Nikki Haley BMT TŞ-da bildirib. \"Biz Rusiyaya beynəlxalq normaları pozmağa və kimyəvi silahdan istifadəyə imkan verə bilmərik\", - o əlavə edib. Suriya səfiri Bəşər Cəfəri ABŞ, Britaniya və Fransanın \"BMT-dən istifadə edərək müstəmləkəçilik və müdaxilə siyasətini\" yürüdən \"yalançı, riyakar və təxribatçı\" ölkələr olduqlarını bəyan edib. Amateur footage shows strikes on a military research facility in Damascus, while state TV shows the damage"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50979394", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-50998855", "doc1": "قاسم سليماني وقال المرشد الأعلى الإيراني آية الله علي خامنئي إن \"الانتقام الشديد ينتظر المجرمين\" وراء الهجوم. وأعلن أيضا الحداد الوطنيلمدة ثلاثة أيام. ودعت السفارة الأمريكية في بغداد كافة رعاياها لمغادرة العراق \"على الفور\". وقال مسؤولون أمريكيون إن العملية استهدفت موقعين مرتبطين بإيران في بغداد. وقتل إلى جانب سليماني نائب رئيس هيئة الحشد الشعبي العراقي، أبو مهدي المهندس وشخصيات أخرى من الميليشيات التي تدعمها إيران، في ساعة مبكرة من صباح الجمعة في ضربة عسكرية أمر بها الرئيس الأمريكي دونالد ترامب. مواضيع قد تهمك نهاية وقال مصدر أمني عراقي إن مسؤول العلاقات في الحشد الشعبي محمد الجابري قتل إثر استهداف سيارتين في الضربة الأمريكية. وقال المتحدث باسم الحشد الشعبي، أحمد الأسدي، \"إن الأعداء الأمريكيين والإسرائيليين يتحملون مسؤولية مقتل المجاهدين أبو مهدي المهندس وقاسم سليماني\". وأمر رجل الدين الشيعي مقتدى الصدر جيش المهدي \"بالاستعداد للدفاع عن العراق\"، ووصف الضربة بأنها \"تستهدف الجهاد والمعارضة والروح الثورية الدولية\". وقال في تغريدة على موقع تويتر\"أنا كمسؤول عن المقاومة الوطنية العراقية، أدعو جميع المجاهدين، لا سيما (جيش المهدي) و (لواء اليوم الموعود)، وكذلك الفصائل (الوطنية) و (المنضبطة) الأخرى تحت قيادتنا، أن تكون مستعدة للدفاع عن العراق \" وقاد سليماني، البالغ من العمر 62 عاما، والذي يقود فيلق القدس التابع للحرس الثوري الإيراني، العمليات العسكرية الإيرانية في الشرق الأوسط. بما في ذلك سوريا والعراق. وقد عززت إيران، تحت قيادته، من نفوذها في المنطقة عبر حلفائها كحزب الله في لبنان و المليشيات الشيعية في العراق، كما وسعت إيران من تواجدها العسكري في العراق وسوريا، ونفذت هجمات لدعم النظام في سوريا على قوات المعارضة السورية خلال الحرب الأهلية في البلاد. ويمثل مقتل سليماني تصعيدًا كبيرًا في التوترات بين واشنطن وطهران. من هو قائد فيلق القدس قاسم سليماني؟ ردود الفعل ندد رئيس الوزراء العراقي المستقيل عادل عبد المهدي بـ\"اغتيال\" سليماني والمهندس. وقال عبد المهدي في بيان \"إن استهداف مطار بغداد يعد عدوانا على العراق دولة وحكومة وشعبا\". وقالت ماريا زاخاروفا، المتحدثة باسم وزارة الخارجية الروسية، إن الولايات المتحدة \"تريد تغيير توازن القوى في المنطقة\" بقتل الجنرال قاسم سليماني. وأضافت، قائلة في حسابها على موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك:\" إن هذه العملية ستؤدي إلى تصعيد التوتر ��ي المنطقة وتؤثر على الملايين من البشر\". ومن جانبه، قال ليونيد سلوتسكي، رئيس لجنة العلاقات الخارجية في مجلس الدوما الروسي:\" إن الأمريكيين تجاوزوا الخط الأحمر، وقد يؤدي ذلك هذه المرة إلى عواقب وخيمة\". وأعرب رئيس لجنة الشؤون الخارجية في مجلس النواب الأمريكي عن أسفه لأنّ الرئيس دونالد ترامب لم يُخطر الكونغرس مسبقاً بالغارة التي شنّتها القوات الأمريكية في بغداد. وقال النائب الديموقراطي إليوت إنجل في بيان إنّ \"هذه الضربة تمت بدون إخطار الكونغرس أو التشاور معه\". وأضاف النائب عن ولاية نيويورك إنّ \"تنفيذ عمل بمثل هذه الخطورة من دون إشراك الكونغرس ينطوي على مشاكل قانونية خطرة ويشكّل إهانة لصلاحيات الكونغرس\". وقال الأمين العام لجماعة حزب الله اللبنانية حسن نصر الله إن جماعته \"ستواصل السير على نهج سليماني بعد مقتله\"، مضيفا أن القصاص العادل سيكون مسؤولية كل المقاومين. ايران \"ستنتقم\" وحذّر وزير الخارجية الإيراني محمد جواد ظريف من أنّ مقتل قائد فيلق القدس يمثّل \"تصعيداً خطيراً للغاية ومتهوّراً\". وقال ظريف، في تغريدة على تويتر، إنّ \"عمل الإرهاب الدولي الذي قامت به الولايات المتحدة باستهداف واغتيال الجنرال سليماني - القوة الأكثر فعالية في محاربة داعش (تنظيم الدولة الإسلامية) ، وجبهة النصرة، وتنظيم القاعدة وسواها - هو تصعيد خطير للغاية وطائش\". وتوعد مرشد الثورة الإسلامية في إيران علي خامنئي \"بانتقام شديد\" بعد مقتل قاسم سليماني. وقال في بيان رسمي إن \"السنوات التي قضاها أملا في الشهادة في سبيل الله، قد ارتقت في نهاية المطاف بقاسم سليماني العزيز إلى هذه الدرجة الرفيعة\"، مؤكدا \"إن شاء الله لن يتوقف عمله وطريقه هنا وانتقام شديد ينتظر المجرمين الذين لطخت أيديهم بدمائه ودماء الشهداء الآخرين\". وأضاف أنّ \"الولايات المتحدة تتحمّل مسؤولية كل عواقب مغامرتها المارقة\". ماذا يعني مقتل سليماني؟ تحليل، ليز دوسيت، مراسلة الشؤون الدولية في بي بي سي يعد قاسم سليماني أقوى شخصية عسكرية في إيران والعقل الاستراتيجي وراء طموحاتها في الشرق الأوسط ووزير خارجيتها الحقيقي في ما يتعلق بشؤون الحرب والسلام. فبوصفه قائدا لفيلق القدس التابع للحرس الثوري الإيراني، أدار سليماني عمليات سرية شملت شبكة من الميليشيا العاملة بالوكالة في أنحاء المنطقة، كما مثل مركز نفوذ سياسي في إيران حيث اعتبر الرجل الثاني بعد المرشد الأعلى للثورة الإيرانية نفسه. كان سليماني يعتبر مهندسا لحرب الرئيس السوري بشار الأسد في سوريا، والنزاع المستمر في العراق، والحرب ضد تنظيم الدولة، والعديد من المعارك الأخرى. لقد كان الجنرال ذو الشعر الفضي واللحية الخفيفة بطلا في أعين مقاتليه وعنوان الشر في نظر أعدائه. ولسنوات كانت الولايات المتحدة تدرس قتل هذه الشخصية التي أمرت بشن هجمات ضد قواتها. ورغم العداء، قام تحالفا قام بين واشنطن وسليماني لبعض الوقت في مواجهة تنظيم الدولة، ولكنهما ظلا عدوين. وقد اعتبر المسؤولون الإيرانيون مقتل سليماني من أعمال الحرب التي تتطلب \"انتقاما شديدا\". وهناك سبل ووسائل عديدة في يد إيران للرد على الفصل الجديد في هذه الأزمة، وهو فصل خطير. أبو مهدي المهندس وتجمّع عشرات العراقيين، الذين يشاركون منذ أكثر من ثلاثة أشهر في حركة الاحتجاج ضد السلطات العراقية والنفوذ الإيراني في بلادهم، صباح الجمعة في ساحة التحرير في وسط بغداد، ��هم يغنون ويرقصون بعد انتشار خبر مقتل القائد العسكري الإيراني قاسم سليماني. وقال أحدهم لوكالة فرانس برس \"يا قاسم سليماني، هذا نصر رباني\". وهاجم مؤيدون للميليشيات العراقية المدعومة من إيران السفارة الأمريكية في بغداد الثلاثاء، إثر هجوم جوي أمريكي على قاعدة لميليشيا كتائب حزب الله العراقي ردا على هجوم صاروخي أدى إلى مقتل مواطن أمريكي شمالي العراق في وقت سابق. وتزايد التوتر بين الولايات المتحدة وإيران في المنطقة إثر فرض واشنطن عقوبات اقتصادية على طهران عقب انسحاب الولايات المتحدة من الاتفاق النووي بين إيران والدول الكبرى.", "doc2": "Tehranda Qasım Süleymaninin öldürülməsiə etiraz Süleymani Yaxın Şərqdə əməliyyatlara rəhbərlik edib və onun öldürülməsi Washington-la Tehran arasında olan gərginliyin yeni mərhələyə çıxmasını işarələyir. BBC-nin müdafiə və diplomatik məsələlər üzrə müxbiri Jonathan Marcus bu məsələyə dair oxucuların suallarını cavablandırır. Üçüncü Dünya Müharibəsinin başlaması ehtimalı varmı? - Lewis Alcott Qasım Süleymani Iranın Qüds qüvvələrinə rəhbərlik edib Süleymaninin öldürülməsini bəziləri ABŞ-ın İrana qarşı \"müharibə elan etməsi\" kimi qiymətləndirsələr də, yaranmış vəziyyəti olduğundan nə daha çox dramatikləşdirmək, nə də ki, əhəmiyyətini azaltmamaq vacibdir. Bu, Üçüncü Dünya Müharibəsini qaçılmaz etmir. Belə bir münaqişənin iştirakçıları ola bilən əsas oyunçular, məsələn, Rusiya və Çin bu dramada əsas rolların ifaçıları deyil. Lakin bu, Yaxın Şərq və Washington-un buradakı rolu üçün həlledici sınağa çevrilən müəyyən bir məqam ola bilər. İranın ciddi bir qisas alacağı gözlənilir. Bu, qarşılıqlı zərbələr silsiləsinə və nəticədə iki ölkəni genişmiqyaslı qarşıdurma həddinə gətirib çıxara bilər. İran öz qisas cavabı üçün ABŞ-ın bölgədəki hərbi obyektləriylə yanaşı, ABŞ-la əlaqəli olan və Tehranın həssas saydığı istənilən hədəfi seçə bilər. Beynəlxalq hüquq bu cür qətli qanuni sayırmı? - Eamonn Donaghy Qasım Süleymani Bağdad aeroprtu yaxınlığında hava zərbəsi nəticəsində öldürülüb ABŞ iddia edir ki, Süleymani İraqda Amerika qüvvələrinə əsassız hücumlara görə cavabdehdir. Həmin qüvvələr İraqın indiki hökumətinin xahişiylə orada idi. Washington hesab edir ki, Süleymani bir çox ABŞ qulluqçusunun ölümünə baiskardır. Süleymaninin rəhbərlik etdiyi Qüds təşkilatını ABŞ terrorçu təşkilat sayır. Odur ki, ABŞ-ın qanunvericilik təfsiri onun qətlinə qanuni don geyindirə bilər. Lakin beynəlxalq hüquq üzrə tanınmış alim, Notre Dame Hüquq Məktəbinin professoru Mary Ellen O'Connell məsələnin hüquqi tərəfi barədə bunları söyləyib: \"Qabaqlayıcı özünümüdafiə hərəkəti heç zaman qətlin törədilməsinə hüquqi bəraət qazandırmır. Heç nə qazandırmır. Müvafiq qanunvericilik BMT Nizamnaməsidir, bu sənəddə \"özünümüdafiə gerçək və ciddi səciyyə daşıyan silahlı hücuma cavab vermək hüququ kimi müəyyən edilir\". \"Bağdadda iranlı general Qasım Süleymanini öldürən dron ABŞ-a qarşı silahlı hücuma cavab vermək üçün işə salınmamışdı. İran ABŞ-ın suveren ərazisinə hücum etməmişdi\", - o deyib. \"Bu halda ABŞ, nəinki məhkəməsiz bir qətl törədib, həm də İraq daxilində qanunsuz bir hücum həyata keçirib\". BMT-nin bu qətllərlə bağlı mövqeyinecədir? - Sara BMT Baş katibi Antonio Guterres liderləri \"maksimum təmkinli olmağa\" çağırıb Ayrı-ayrı nümayəndələrin bildirdiyi fikirlərdən başqa, BMT-nin bu məsələylə bağlı mövqeyinin nədən ibarət olduğunu söyləmək çətindir, çünki həqiqətən belə bir mövqe yoxdur. Misal üçün, bu məsələdə BMT Təhlükəsizlik Şurasının yekdil mövqeyi ola bilərmi? Bu məsələdə parçalanmanın və konsensunsun əldə olunmayacağı ehtimal edilir. Baş katib Antonio Guterres Yaxın Şərqdə gərginliyin artmasından çox narahat olduğunu bildirib. \"İndiki anda liderlər maksimum təmkinli olmalıdırlar. Dünya üçün Körfəzdə daha bir müharibənin baş verməsinə dözə bilməz\", - BMT Baş katibinin sözçüsü Farhan Haq bəyanatında deyib. Bu əmr prezident Trump-ın impiçment prosesini əngəlləmək məqsədiylə verilə bilərdimi? - Martin Gallagher Prezident Trump - \"Biz dayandırmaq üçün hərəkətə keçdik, müharibə başlamaq üçün yox\" Bu cür ittihamları irəli sürmək asandır, lakin daxili siyasi mülahizələr həmişə vacib olsa da, xüsusən də prezident Trump üçün seçki ilində - bu qərar iki amilin nəticəsi ola bilər: imkan və vəziyyət. Bunun konteksti, görünür, ABŞ-ın İraqdakı obyektlərinə hücumların artması, Pentaqon tərəfindən gələcək hücumların hazırlanması barədə verilən qeyri-müəyyən bəyanatlar oldub. Və birdən-birə yaranmış fürsət - ABŞ kəşfiyyatının dəqiqliyini və hara qədər çata bildiyini bir daha nümayiş etdirmək imkanı. Bu, qüsursuz olmaqdan xeyli uzaq hərəkət olsa da, eyni zamanda iranlılar hər hansı bir cavab vermək barədə qərar verərkən bu amili də nəzərə almalıdırlar. Seçki ilində prezident Trump-ın əsas narahatlığı bölgədə ABŞ tərəfindən insan itkisi vermək riskidir. Bu dramatik zərbə sərt danışan, lakin ehtiyatlı addımlar atan prezident üçün bir qədər uyğun görünür. İranın nüvə silahıyla cavab verə bilərmi? Onun belə imkanı varmı? - Harry Rickman İran prezidenti Həsən Ruhani sanksiyaların davam edəcəyi təqdirdə uranın zənginləşdirilməsinin bərpa olunacağını bildirib Yox. İranın belə bir nüvə silahı proqramı yoxdur, baxmayaraq ki, belə bir proqramın tərkib hissəsi ola biləcək çox sayda elementi və buna nail olmaq üçün elementi var. İran həmişə nüvə silahı yaratmaq istəmədiyində israr edib. Lakin indi İran 2015-ci il nüvə sazişində nəzərdə tutulan məhdudiyyətlərdən heç birinə artıq əməl etməyəcəyini açıqlayıb. İranın bəyanatında deyilir ki, zənginləşdirmənin həcmi və səviyyəsi, zənginləşdirilmiş materialların toplanması və nüvə tədqiqatları ilə bağlı heç bir məhdudiyyətə artıq əməl edilməyəcək. Bu açıqlama İran Nazirlər Kabinetinin Tehranda keçirilən iclasından sonra verilib. Bu bəyanatdan əvvəl Trump administrasiyası İranla nüvə sazişindən artıq imtina etmişdi, - bir çox təhlilçilərə görə, bu addım məsuliyyətsizlikdir. General Süleymani İraqda nə edirdi? İraq hökuməti bu barədə nə deyir? - Tom Qasım Süleymani 2015-ci ildə İŞİD yaraqlılarına qarşı hücum əməliyyatı zamanı Generalın İraqda nə iş gördüyü aydın deyil. Lakin İran orada nüfuzlu müxtəlif şiə silahlı qruplarını dəstəkləyir. Süleymaniylə birgə öldürülən Əbu Mehdi əl-Mühəndis - Xətaib Hizbullah qrupunun lideri idi (deyildiyinə görə, ABŞ bazalarına son raket hücumlarına görə həmin qrup cavabdehdir) və eləcə də İraqdakı iranpərəst silahlı qruplar koalisiyasının komandir müavini idi. İraq hökuməti hücum onun ərazisində keçirildiyindən çox çətin vəziyyətdə qalıb. İraq həm İran, həm də ABŞ-ın müttəfiqidir və ABŞ qoşunları İŞİD qruplaşmasına qarşı daha geniş mübarizəyə kömək etmək üçün İraqda qalır. İraq rəsmiləri ABŞ obyektlərində yerləşən bazalara silahlıların hücumlarına görə artıq narahatlıq hissi keçirirdi. İraqın Baş nazirinin ofisi Süleymaninin öldürülməsini qınayaraq onu və onunla birgə qətlə yetirilən silahlı qrup liderinin \"İŞİD-ə qarşı böyük qələbələrin\" arxasında duran \"şəhidlər\" kimi xarakterizə edib. İraq hökuməti, eyni zamanada ABŞ-ın ölkədə fəaliyyət göstərilməsi barədə müqavilələrin şərtlərindən kənara çıxdığını iddia edir. ABŞ və İranın İraqdakı rolu nədir? - Kakinga Musa Süleymaninin İranın Ali lideri Ayətullah Əli Xamenei ilə yaxın dostluq münasibətlərinin olduğu bildirilib İran İraqdakı şiələrin üstünlük təşkil etdiyi hökümətin yaxın müttəfiqidir. Eyni zamanda İran öz-özlüyündə yuxarıda qeyd olunan silahlı qrupların vasitəsilə ölkədə əhəmiyyətli bir oyunçu kimi hərəkət edir. ABŞ-ın İraqda 5 minə yaxın əsgəri var, onlar İŞİD qalıqlarını məğlub etmək üçün İraq ordusuna təlim keçir. Əslində bu iki kənar oyunçu - ABŞ və İran İraqda bir-birlərinə qarşı manevr etdilər. İndi ortada olan əsas sual isə belədir: görəsən, ABŞ-ın İraqda davamlı qalmasını mümkünsüz edən bir böhran baş verəcəkmi?"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/12/151207_syria_strike_government_army", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38095922", "doc1": "تشن طائرات التحالف غارات في سوريا منذ أكثر من عام. وتقول الحكومة السورية إن التحالف بقيادة الولايات المتحدة مسؤول عن الغارة، لكن التحالف ينفي ذلك. وبحسب وزارة الخارجية السورية، فإن صواريخ أطلقت على معسكر للجيش في محافظة دير الزور التي يسيطر تنظيم \"الدولة الإسلامية\" على مساحات واسعة منها. ولم تحدد الوزارة المعسكر الذي استهدف، لكن المرصد السوري لحقوق الإنسان المعارض أورد أن طائرات للتحالف قصفت جزءا من معسكر الصاعقة، قرب مدينة عياش، شمالي دير الزور. ويشن التحالف غارات لاستهداف مسلحي تنظيم \"الدولة الإسلامية\" في سوريا منذ سبتمبر/أيلول 2014 دون تنسيق مع الحكومة السورية. مواضيع قد تهمك نهاية وأكد متحدث باسم التحالف أن قواته لم تنفذ أي غارات في المنطقة القريبة من المعسكر. وتقول وزارة الخارجية السورية إن أربع طائرات تابعة للتحالف أطلقت 9 صواريخ على المعسكر مساء الأحد، وهو ما أسفر عن مقتل 3 جنود وجرح 13 آخرين. وبحسب المرصد السوري، الذي يوجد مقره في بريطانيا ويقول إنه يعتمد على مصادر داخل سوريا، فإن الهجود قتل 4 جنود. ودمر مستودع أسلحة وذخيرة و3 عربات مصفحة و4 مركبات عسكرية ورشاشات ثقيلة، بحسب الوزارة. واعتبرت الوزارة الهجوم \"عدوانا صارخا\"، داعية مجلس الأمن الدولي لـ\"اتخاذ إجراءات عالجة لمنع مثل هذه الاعتداءات.\" وقالت إن هذا \"الاعتداء يعيق جهود محاربة الإرهاب.\" لكن المتحدث باسم التحالف، الكولونيل ستيف وارن، لوكالة فرانس برس: \"رأينا التقارير السورية، لكننا لم ننفذ أي غارات في هذه المنطقة من دير الزور مساء.\" واضاف أن الغارات الوحيدة للتحالف في دير الزور استهدفت آبارا في حقل نفط على بعد 55 كيلومترا من المنطقة التي تتحدث التقارير عن مقتل جنود فيها.", "doc2": "Türkiyə qoşunları, tankları və artilleriyası 3 aydır ki İD-ə qarşı döyüşən qiyamçıları dəstəkləyir Əsgərlər cümə axşamı günü sübh tezdən Suriya hökümətinin hava hücumu zamanı və Türkiyənin dəstəklədiyi qrupların özünü İslam Dövləti adlandıran qruplaşmaya qarşı hücuma keçərkən öldürülüb, Türkiyə hərbiyyəsi bildirir. Britaniyada mənzillənən Suriya İnsan Haqları Müşahidə qrupu ölümlərin səbəbinin çərşənbə axşamı İD-in həyata keçirdiyi canlı bomba hücumunun olduğunu deyir. Suriya Ordusu məsələ ilə bağlı şərh verməyib. İlk dəfədir ki Suriyada Türkiyə əsgərlərinin hökümət qüvvələri tərəfindən hədəfləndiyi deyilir. Dəməşq bundan əvvəl Türkiyə qoşunlarının müharibəyə qoşulmasını \"Suriyanın suverenliyinin kobud şəkildə pozulması\" adlandırıb. Türkiyə təxminən 3 ay əvvəl Fərat Qalxanı adlanan əməliyyat çərçivəsində İD döyüşçülərini sərhədlərindən uzaqlaşdırmağa çalışır. Türk Ordusunun bəyanatında deyilir ki, hadisə Suriyanın şimalında təxminən saat 03.30-da (Bakı vaxtilə 04.30) \"Suriya rejiminin qoşunlarının həyata keçirdiyi kimi qiymətləndirilən\" hücumun nəticəsində baş verib. Yaralı əsgərlər Türkiyənin cənubundakı xəstəxanalara aparılıb Anadolu agentliyi hadisənin əl-Bab yaxınlığında baş verdiyini deyir. Hadisə nəticəsində ölənlər və yaralananlar, o cümlədən ağır vəziyyətdə olan bir nəfər Türkiyənin cənubundakı Kilis və Qaziantepdəki xəstəxanalara göndərilib. Suriya İnsan Haqları Müşahidə qrupu isə cümə axşamı Türkiyə hərbiyyəsinin bəyanatına irad tuturaq bildirib ki, əsgərlər çərşənbə günü əl-Bab şəhərinin şimal-şərqində yerləşən Vəqqa kəndi yaxınlığında İD-in canlı bombasının partlaması nəticəsində ölüb. İD əı-Bab yaxınlığında olan partlayışın fotosunu çap edib Bununla da Fərat qalxanı başladıqdan bəri ümumilikdə 15 Türkiyə əsgəri həyatını itirib, AFP bildirir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140410_ukraine_us_russia", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140410_kerry_lavrov_ukraine", "doc1": "متعصمون مؤيدون لروسيا يتحصنون في داخل المقر الرئيسي لجهاز الأمن بمنطقة لوهانسك، ويرفضون تسليم أسلحتهم. وأشار متحدث باسم الخارجية الأمريكية إلى أن الوزيرين اتفقا خلال محادثتهما الهاتفية على ضرورة ايجاد حل سلمي لإنهاء احتلال الانفصاليين المؤيدين لروسيا لعدد من المباني الحكومية الأوكرانية. ومن جانبها قالت الخارجية الروسية إن لافروف وكيري حثا كل الأطراف على الامتناع عن العنف في شرق وجنوب أوكرانيا. وأوضحت أن لافروف طالب بأن تتركز المحادثات الرباعية المزمع إجراؤها بشأن أوكرانيا على تشجيع الحوار بين الأوكرانيين وليس العلاقات الثنائية بين المشار��ين. وقال بيان الخارجية الروسية \" أوضح لافروف أن هذا التجمع قد يكون مفيدا إذا كان الغرض منه المساعدة في ترتيب حوار داخلي موسع وعلى قدم المساواة بين الأوكرانيين بهدف الاتفاق على اصلاحات دستورية يقبلها الجانبان\". حسب وكالة رويترز للأنباء. مواضيع قد تهمك نهاية وكان مسؤولون رفيعون من روسيا والولايات المتحدة وأوكرانيا والاتحاد الأوروبي اتفقوا على عقد مباحثات لبحث الأوضاع في أوكرانيا الأسبوع المقبل. تحذير خيم المحتجون الموالون لروسيا أمام مقرات الأجهزة الأمنية الأوكرانية. إلى ذلك حذر وزير الداخلية الأوكراني النشطاء الموالين لروسيا الذين استولوا على بعض المباني الحكومية في المدن الشرقية باستخدام \"القوة\" إن لم ينخرطوا في محادثات للتوصل إلى حل سياسي. وقال أرسن أفاكوف إن الوضع \"سيحل خلال 48 ساعة\" بأي السبيلين. وشدد أفاكوف على أن هناك تجهيزا لـ\"عملية لمكافحة الإرهاب\" في لوهانسك، ودونيتسك، وخاركيف، ستنتهي خلال اليومين المقبلين. وأضاف في حديثه للصحفيين \"هناك خياران، سياسي عبر المفاوضات، والقوة\". \"بوتين\" نصب المحتجون المتاريس امام تجمعاتهم حول المباني الحكومية الأوكرانية. وتجمع المئات من المحتجين الموالين لروسيا وخيموا أمام مقرات القوات الأمنية الأوكرانية في مدينة لوهانسك، هاتفين باسم الرئيس الروسي \"بوتين\"، تعبيرا عن دعمهم لسياسية الرئيس الروسي ازاء أوكرانيا. وكان عدد من الأفراد احتجزوا في وقت سابق داخل أحد مباني الإدارة الأمنية للدولة في لوهانسك الأحد قد أطلق سراحهم. وقالت السلطات الأوكرانية إنها استعادت الثلاثاء السيطرة على المبنى الحكومي الذي استولى عليه نشطاء في خاركيف، لكن المحتجين لا يزالون يسيطرون على مبنى السلطة المحلية في دونيتسك. أطلق سراح 56 شخصا كانوا محتجزين في مبنآ إدارة الأمن في لوهانسك. وحذرت موسكو أوكرانيا بأن استخدام القوة لإنهاء الاحتجاجات قد يفضي إلى حرب أهلية. وتتهم الحكومة الأوكرانية موسكو بالوقوف وراء الاضطرابات الجارية فيها وتنظيمها، بينما تتهم موسكو الحكومة الأوكرانية الجديدة بتجاهل وتهميش حقوق المواطنين الناطقين بالروسية في شرق وجنوب أوكرانيا، وتطالب بوضع دستور جديد يمنح هذه المناطق سلطات أوسع فضلا عن منع انضمام أوكرانيا الى حلف شمال الأطلسي \"الناتو\".", "doc2": "Amerika xarici siyasət qurumunun bəyanatında cənab Kerry və cənab Lavrovun çərşənbə günü axşam telefon danışığı zamanı siyasi məqsədlərə nail olmaq üçün gücdən istifadədən imtina edərək \"Ukraynanın şərqində önəmli şəhərlərdə təhlükəsizliklə bağlı vəziyyətin düzəlməsinin önəmini müzakirə ediblər\". Nazirlər həmçinin Suriyadan kimyəvi silahın gətirilməsini də müzakirə ediblər. Bundan öncə çərşənbə günü iki nazirin daha bir danışığı baş tutub. Söhbət zamanı Kerry Amerikanın özəl müzafizə firması “Greystone”nun əməkdaşlarının Ukraynanın şərqində sabitliyin təmin etmək üçün hakimiyyət tərəfindən istifadə olunduğu barədə məlumatları təkzib edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/09/130919_russia_putin_fourth_term", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-43447985", "doc1": "يواجه بوتين احتجاجات واسعة وقال الرئيس بوتين بهذا الصدد اثناء مناظرة مشتركة مع رئيس الحكومة الفرنسية السابق فرنسوا فيو في منتجع فالداي الروسي، \"لا انفي هذا الاحتمال كليا.\" وكان الرئيس بوتين البالغ من العمر 60 عاما قد فاز في ثلاثة انتخابات رئاسية منذ تسلمه السلطة عام 2000، الا انه اضطر الى التخلي عن الرئاسة لاربع سنوات عام 2008 لأن الدستور الروسي يحظر على الرئيس تجديد ولايته لأكثر من مرة واحدة على التوالي. الا ان روسيا شهدت في السنوات الاخيرة اوسع احتجاجات ضد الرئيس بوتين وحلفائه منذ الحقبة السوفييتية. ويتهمه مناوئوه السياسيون بالتقاعس في محاربة الفساد وبتقويض الديمقراطية. مواضيع قد تهمك نهاية", "doc2": "Demək olar ki, bütün səslərin sayılmasından sonra Mərkəzi Seçki Komissiyası deyib ki, Putin səslərin 76 faizindən çoxunu qazanıb. Əsas müxalifət lideri Aleksey Navalny isə prezidentlik uğrunda mübarizədən məhrum edilmişdi. Erkən nəticələrdən sonra Moskvada bir mitinqdə çıxış edən Putin seçicilərin \"son bir neçə ilin nailiyyətlərini\" tanıdığını söyləyib. Mətbuat nümayəndələrinə danışarkən, o, altı ildən sonra yenidən seçkilərə qatılmaqla bağlı suala gülüb. \"Siz dediyiniz bir az gülməlidir. Düşünürsünüz ki, 100 yaşınadək burada qalacağam?\", o deyib. Həmçinin oxuyun: Ksenia Sobçak bəziləri tərəfindən Kremlin saxta müxalifətçisi olmaqda təqsirləndirilsə də, Vladimir Putinin bəyan etdiyi mövqelərin bir çoxuna qarşı çıxır Geniş proqnozlaşdırılan qələbənin miqyası 2012-ci ildəki səsvermə nəticələrindən daha artıqdır. Həmin il Putin 64 faiz səslə qələbə qazanmışdı. Cənab Putinin ən yaxın rəqibi, milyoner kommunist Pavel Grudinin səslərin təxminən 12 faizini toplaya bilib. Rusiyalı televiziya aparıcısı Kseniya Sobçak 2 faizdən az səs toplayıb. Veteran millətçi Vladimir Jirinovski isə 6 faiz səs qazanıb. Bir dövlət exit-pollunun iştirakçılığı 60 faizdən çoxdur. Cənab Putinin kampaniyası ona ən güclü mandatı vermək üçün böyük bir fəallığa ümid etdilər. Putunun seçki kampaniya qrupu qələbəni \"inanılmaz zəfər\" adlandırıb. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev də Vladimir Putini prezidenti seçkilərində qələbə qazanması münasibətilə təbrik edib. Martın 18-də baş tutan seçkidə səsvermə Rusiyanın şərq rayonlarında Bakı vaxtilə saat 00:00-da başlayıb və Moskvadaki seçki məntəqələri bundan doqquz saat sonra açılıb. Rusiyada 100 milyondan çox insan səsvermə hüququna malikdir. Vladimir Putin seçkidə yeddi rəqiblə mübarizə aparıb. Onun rəqibləri arasında milyonçu kommunist Pavel Grudinin, keçmiş teleaparıcı Ksenia Sobçak və millətçi Vladimir Jirinovski də var. Müxalifətin əsas lideri Aleksey Navalnının seçkidə iştirak etməsi qadağan edilib. Hakimiyyət bildirib ki, buna səbəb Aleksey Navalnının üzərində məhkumluğun olmasıdır. Navalnının özü isə deyir ki, ona qarşı dələduzluq ittihamı siyasi motivli olub. O, vətəndaşları seçkini boykot etməyə çağırıb və seçki məntəqələrinə minlərlə müşahidəçi göndərib. 65 yaşlı Vladimir Putin 1999-ci ildən bəri, əvvəlcə prezident, sonra isə baş nazir vəzifələrində Rusiyanın dəyişməz lideridir. Müstəqil seçki müşahidə qrupu Qolos 1 700-dən çox nöqsanı müşahidə etdiyini deyib: Rusiya Mərkəzi Seçki Komissiyasının saytına yerləşdirilən seçki məntəqələrinin canlı video yayımlarında bəzi hallarda rəsmilərin qutuları bülletenlərlə doldurduğu nəzərə çarpıb. Seçki rəsmiləri deyirlər ki, seçki günündən əvvəlki gecə saatlarında MSK-nin saytına qarşı kiberhücumun qarşısını alıblar. Rusiyanın şərqindəki rayonların yerləşən bəzi məntəqələrdə seçici fəallığının 100 faiz olduğu bildirilib. İnterfaks xəbər agentliyinin məlumatına görə, seçki rəsmiləri Kamçatkada altı kəndin bütün sakinlərinin hamılıqla səs verdiyini bildiriblər. Çukotkada da dörd kənddə bütün sakinlər səs veriblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-42599896", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42600931", "doc1": "وفي رسالة مفتوحة، اتهمت غريسي، التي عملت في بي بي سي لأكثر من 30 عاما، المؤسسة بوجود \"ثقافة دفع أجور غير قانونية ومتكتمة\". وشددت على أن بي بي سي تواجه \"أزمة ثقة\"، بعد الكشف عن أن ثلثي نجومها الذين يكسبون أكثر من 150 ألف جنيهة استرليني سنويا هم من الرجال. وتقول بي بي سي \"ليس ثمة أي تمييز مُمنهج ضد النساء\" فيها. وقالت غريسي إنها تترك وظيفتها كمحررة للشؤون الصينية ومديرة مكتب بكين الأسبوع الماضي، ولكنها ستواصل العمل في بي بي سي. وأوضحت أنها سترجع إلى وظيفتها السابقة في غرفة أخبار التلفزيون \"حيث أتوقع أن يُدفع لي بشكل متساوٍ\". وقالت غريسي، المتخصصة بالشؤون الصينية وتتكلم لغة المندارين بطلاقة، في رسالتها المفت��حة مخاطبة الجمهور \"البي بي سي تعود إليك يا دافع ضريبة إجازة التلفزيون\". وأضافت \"أعتقد أن لديك الحق في معرفة أن ثمة انتهاكا لقانون المساواة ومقاومة للتوجه الضاغط من أجل هيكلية دفع أجور شفافة وعادلة\". وفي يوليو/تموز العام الماضي، أجبرت بي بي سي على كشف رواتب كل العاملين فيها الذين يحصلون على أكثر من 150 ألف جنيه استرليني في العام. وقالت غريسي إنها شعرت بالفزع لاكتشاف أن اثنين من محرري الشؤون الدولية في بي بي سي من الرجال يحصلون على \"مبلغ أكثر بـ 50 في المئة مما يدفع لزميلتين لهما\". وكُشف عن أن جون سوبَل، محرر الشؤون الأمريكية، يحصل على 200 إلى 249 ألف جنيه استرليني، بينما يحصل جيريمي بوين، محرر شؤون الشرق الأوسط على 150- 199 ألف جنيه استرليني. ولم يكن اسم غريسي في القائمة، أي أن راتبها أقل من 150 ألف جنيه استرليني. ودعت الرسالة التي نشرت في صحيفة التلغراف ووقعت لاحقا من محررة الشؤون الأوروبية، كاتيا أدلر أيضا، الى جانب غريسي، إلى أجور متساوية للجميع. أجور متساوية وقالت غريسي في رسالتها إن \"قانون المساواة لعام 2019 يشير إلى أن الرجال والنساء الذين يؤدون عملا مشابها يجب أن يحصلوا على أجور متساوية\". وأضافت \"لكن في يوليو/ تموز علمت أن اثنين من الرجال حصلا على 50 في المئة على الأقل أكثر من اثنين من النساء في السنة المالية الماضية\". وأكملت \"وعلى الرغم من إصرار بي بي سي العلني على أن تعيني يُظهر التزامها بمبدأ المساواة في الجندر، وعلى الرغم من إصراري على أن المساواة كانت شرطي لتولي الوظيفة، إلا أن مدرائي ما زالوا يحتكمون إلى أن عمل النساء يستحق أقل بكثير من الرجال\". وطالبت غريسي أن تدفع أجور متساوية لمحرري الشؤون الدولية الأربعة في بي بي سي. وأضافت \"بدلا من ذلك عرضت بي بي سي عليّ زيادة كبيرة لكنها تظل أقل بكثير من المساواة\". وأكملت \"أعتقد أنني اقبض أجرا جيدا جدا حاليا، كشخص يعمل في مؤسسة ممولة من المال العام على وجه الخصوص\". وشددت \"ببساطة، أريد أن تلتزم بي بي سي بالقانون وتقييم الرجال والنساء بشكل متساو\". وأوضحت أن \" الصبر والنية الطيبة ينفدان\" بين العاملات في المؤسسة من النساء. وقال محرر شؤون وسائل الإعلام في بي بي سي، آمول راجان، إن استقالة غريسي تشكل \"صداعا كبيرا كبيرا\" للمؤسسة. واضاف أن بي بي سي وعدت بمعالجة المساواة في الأجور، بيد أن غريسي تقول أن هذه الكلمات كانت \"فارغة\". \"لا تمييزا ممنهجا\" وقالت متحدثة باسم بي بي سي في بيان إن \"العدالة في الأجور\" قضية \"حيوية\" في المؤسسة. وأضافت \"لقد نشر عدد مهم من المؤسسات الآن أرقام أجورهم المدفوعة للجنسين، وهو ما يظهر أننا نؤدي أفضل بشكل كبير من العديد منها وإن كنا أقل من المعدل العام على الصعيد الوطني\". وأكملت \"إلى جانب ذلك، قد أجرينا تقييما مستقلا لتدقيق الأجور لعموم العاملين، بمن فيهم الوظائف العليا، وقد أظهر 'عدم وجود تمييز ممنهج ضد النساء'\". وأشارت إلى أن \"تقريرا منفصلا عن العاملين على الهواء (الإذاعة والتلفزيون) سينشر ليس في وقت بعيد مستقبلا\". وكشف تقرير نشرته بي بي سي العام الماضي أن ثمة فجوة بنسبة 10.7 في المئة لمصلحة الرجال في الأجور بين الجنسين، عند المقارنة بين معدل الأجور بالساعات بينهما. وتعهد المدير العام لبي بي سي، اللورد هول، بإنهاء هذه الفجوة بحلول عام 2020، قائلا إن المؤسسة يجب أن تكون \"قدوة لما يمكن إنجازه فيما يتعلق بالعدالة والجندر والتمثيل\".", "doc2": "Carrie Gracie Açıq məktubunda 30 ildən çoxdur BBC-də çalışan Carrie Gracie korporasiyanı \"gizli və qeyri-qanuni ödəniş mədəniyyətində\" günahlandırıb. O deyib ki, 150 min funt sterlinq maaş alan işçilərin üçdə ikisinin kişi olmasının aşkarlanması ilə BBC \"inamsızlıq böhranı\" ilə üzləşib. BBC bildirib ki, \"qadınlara qarşı heç bir sistemli ayrı-seçkilik yoxdur\". Carrie Gracie keçən həftə korporasiyanın Pekin bürosundan istefa verib, ancaq BBC-də fəaliyyətini davam etdirəcək. O, TV-nin xəbərlər şöbəsindəki əvvəlki işinə qayıtmaq istədiyini və \"bərabər maaş gözləntisində\" olduğunu açıqlayıb. Çin üzrə mütəxəssis olan və çin dilində səlis danışan Carrie Gracie bloqunda yayımladığı məktubunda xalqa xitabən deyib: \"BBC, siz vergi ödəyənlərə məxsusdur\". İyul ayında BBC illik 150 min funt sterlinqdən çox qazanan işçiləri barədə məlumatı açıqlamaq məcburiyyətində qalmışdı. Carrie Gracie deyib ki, o, BBC-nin iki beynəlxalq redaktorunun qadın həmkarlarından \"azı 50 faiz artıq maaş aldığını\" biləndə dəhşətə gəlib. BBC-nin siyahısı BBC-nin açıqladığı məlumata görə, ABŞ redaktoru Jon Sopel 200,000-249,999, Yaxın Şərq redaktoru Jeremy Bowen 150,000-199,999 funt sterlinq maaş alırlar. Carrie Gracie maaşı 150 min funt sterlinqdən az olduğu üçün həmin siyahıya düşməyib. O deyib ki, BBC-nin \"kişi-qadın arasındakı bərabər maaş siyasətinə\" əməl etməsini istəyir. \"Boşluqlar aradan qaldırılacaq\" BBC-nin media redaktoru Amol Rajan bildirib ki, Xanım Gracie-nin istefasını \"Korporasiya üçün böyük başağrısı olacaq\". O, BBC-nin \"maaş bərabərsizliyini aradan qaldırılmasına vəd verərkən, Carrie Gracie-nin bu açıqlamasını \"qeyri-səmimi\" sayıb. BBC-nin sözçüsü açıqlamada deyib ki, korporasiya üçün \"ədalətli maaş təyinatı həyati əhəmiyyətlidir\". Ötən il BBC 150 min funt sterlinqdən çox alan işçilərin siyahısını açıqlayıb. Məlum olub ki, yüksək əmək haqqı alanların üçdə ikisi kişidir. Baş direktor Lord Hall söz verib ki, 2020-ci ilə qədər bu boşluq aradan qaldırılacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140526_ukraine_petro_poroshenko", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/05/140525_ukraine_presidential_elex_day", "doc1": "وأظهرت استطلاعات الرأي فوز الملياردير بورشكنو بنحو 56 في المئة، ومن المتوقع إعلان النتائج الرسمية الاثنين. وأعلن بوروشكنو المعروف بأنه \"ملك الشوكولاته\"عن نيته زيارة اقليم دونباس الذي يشهد تمرداً انفصالياً، مضيفاً أن \"أوكرانيا لن تعترف بوضع روسيا يدها على شبه جزيرة القرم\". وتأتي الانتخابات الاوكرانية بعد مرور 3 أشهر على فرار الرئيس الاوكراني السابق فيكتور يوكونوفيتش الموالي لروسيا من كييف وبعيد تظاهرات دموية طالبت بتوثيق علاقة أوكرانيا بالاتحاد الأوروبي. وتقدم بوروشنكو في شكل كبير على رئيسة الوزراء السابقة يوليا تيموشنكو التي لم تحصد سوى 13 في المئة من الاصوات، وفق استطلاع للراي اجري لدى الخروج من مراكز الاقتراع. مواضيع قد تهمك نهاية \"شجاعة\" أظهرت استطلاعات الرأي فوز الملياردير بوروشكنو بنحو 56 في المئة من جهته، اشاد الرئيس الاميركي باراك اوباما الاحد بـ \"شجاعة\" الناخبين الاوكرانيين الذين توجهوا الى صناديق الاقتراع لاختيار رئيس جديد \"رغم الاستفزازات والعنف\". وكان اكثر من 36 مليون ناخب دعوا الى مراكز الاقتراع، إلا أنه لم يفتح اي مكتب اقتراع ابوابه وكانت شوارع المدينة مقفرة في معقل المتمردين في دونيتسك. ولم تسجل اي مواجهة بين المتمردين والجنود الاوكرانيين خلال عملية الاقتراع.", "doc2": "Ukrayna prezident seçkilərində liderlik edən iş adamı Petro Poroşenko \"müharibənin bitməsini və sülh istədiyini\" bildirib. İndiyə qədər bülletenlərin 50 faizini hesablayan Mərkəzi Seçki Komissiyası cənab Poroşenkonun səslərin 53.86 faizini topladığını açıqlayıb. Poroşenkonun əsas rəqibi, keçmiş baş nazir Yuliya Timoşenko isə 13.10, Radikal partiyanın rəhbəri Oleq Lyaşko isə 8.46 faiz səslə onu izləyir. MSK səsvermək hüququ olanların 60.41 faizinin səs verdiyini açıqlayıb. \"Ümid edirik ki, digər prezidentliyə namizədlər rəsmi nəticələrin açıqlanmasına problem törədəcək hər hansı məhkəmə işi qaldırmayacaq\", Poroşenkonun ştab rəhbəri Vitaliy Kovalçuk deyib. Həmçinin məlum olub ki, Kiyev meri seçkilərində UDAR partiyasının lideri Vitali Kliçko qalib gəlib. Exit-pol nəticələrinə görə ilk mərhələdə seçicilərin 56 faizi Petr Poroşenkoya, 12 faizi isə keçmiş baş nazir Yuliya Timoşenkoya səs verib. Poroşenko qeyd edib ki, prezident kimi ilk səfəri rusmeylli qüvvələrin nəzarət altına aldığı Donbass regionu olacaq. Onun sözlərinə görə, Kiyev heç vaxt Rusiyanın Krımı \"işğalını\" tanımayacaq. Ukraynada bazar günü erkən prezident seçkiləri keçirilib. Dövlət başçısı vəzifəsinə 21 namizəd iddia edib. Seçkilər ölkənin şərqində vəziyyətin ciddi dərəcədə gərginləşməsi fonunda keçirilir. Kiyev rəsmilərinin göstərişilə Dontesk və Luqansk vilayətlərində hökümət qüvvələrinin xüsusi əməliyyatı davam edir. Həmin əməliyyatı Kiyev hakimiyyəti “antiterror əməliyyatı” adlandırıb. Dövlət başçısı vəzifəsinə 21 namizəd iddia edir. Son bir neçə gün ərzində Ukraynada hökümət qüvvələrilə üsyançılar arasında baş vermiş silahlı toqquşmalar nəticəsində 20 nəfər həlak olub. Ukrayna Təhlükəsizlik Qüvvələrinin başçısı Valentin Nalivayçenko seçki günü bildirirb ki, əməliyyat keçirilməyəcək. \"Məqsədimiz - ukraynalıların hamısının səsvermədə iştirak etməsinə imkan yaratmaqdır\", Nalivayçenko deyib. Tanınmamış Donetsk və Luqansk xalq respublikalarınıntərəfdarları səsverməni boykot etdiklərini bəyan ediblər. Ukrayna prezidenti seçkilərində Rusiya tərkibinə daxil olunmuş Krım ilk dəfə olaraq iştirak etmir. Buna baxmayaraq yarmadada yaşayan Ukrayna vətəndaşları Ukraynanın digər ərazilərində səsvermədə iştirak edə bilərlər. Seçkidə qələbəyə əsas namizədlər arasında \"şokolad kralı\" Petro Poroşenko, keçmiş Baş nazir Yuliya Timoşenko, millioner və keçmiş baş nazir müavini Sergey Tihipko, DİN-in keçmiş başçısı Anatoly Lutsenkonun adları çəkilir Birinci turda qələbə çalmaq üçün namizədə 50%-dən çox səs toplamaq lazımdır, əks halda iyunun 15-də Ukraynada seçkilərin 2-ci turu keçiriləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39914451", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39914076", "doc1": "يتم الهجوم عبر فيروس يسيطر على ملفات المستخدم، ثم يرسل رسالة تطلب فدية منه مقابل اعادتها وقال وينرايت لتلفزيون آي تي في البريطاني إن العالم يواجه خطرا مطردا، وثمة مخاوف بشأن مستوى الهجمات المحتملة صباح الاثنين. ويتم الهجوم عبر فيروس يسيطر على ملفات المستخدم، ثم يرسل رسالة تطلب فدية منه مقابل إعادتها. وكانت روسيا وبريطانيا من أكثر البلدان التي تضررت بهذا الهجوم . وقد حذر خبراء أمنيون من هجوم آخر وشيك الحدوث وربما يكون غير قابل للإيقاف. وشدد وينرايت على أنه يخشى من تصاعد عدد المتضررين بالهجمات عند عودة الناس إلى أعمالهم يوم الاثنين. وقال \"نحن في مواجهة خطر متصاعد، وعدد المتضررين سيرتفع\"، مضيفا أن الهجوم الحالي غير مسبوق. برنامج وانا كراي على جهاز باحث في أمن الإنترنت وأكمل \"ندير أكثر من 200 عملية في العالم ضد الجريمة الإلكترونية في كل عام، لكننا لم نر أي شيء مثل هذا\". وأوضح أن في الهجوم الأخير يمكن أن \"نحصي أكثر من 200 ألف ضحية في 150 بلدا على الأقل. والعديد من هؤلاء الضحايا من شركات الأعمال، وبينهم شركات كبيرة. إن الوصول الى هذا المستوى من المتضررين عالميا أمر غير مسبوق\". وأشار وينرايت إلى أن عددا \"قليلا بشكل ملحوظ\" من عمليات دفع فدى من ضحايا الهجوم قد حدث حتى الآن.", "doc2": "Europol rəhbəri Rob Wainwright BBC-ə verdiyi müsahibədə, cənab Wainwright hücumun \"indiyədək görünməyən geniş miqyasda\" olduğunu və bazar ertəsi səhəri daha çox insanların hücuma məruz qalacağı ehtimalının olduğunu deyib. Kiberhücumda istifadə edilən virus istifadəçilərin fayllarını nəzarətinə alaraq onlardan pul tələb edir. Rusiya və Britaniya hücuma ən çox məruz qalan ölkələrin sırasındadır. Ekspertlər yeni hücum təhlükəsinin olduğunu vurğulayaraq hər kəsi kompüter təhlükəsizlik sistemlərini yeniləməyə çağırıblar. Cənab Wainwright pul tələb edən proqramın daxili şəbəkələrlə yayılan digər proqram daşındığını və bu səbəbdən \"bir kompyuterin virusa yoluxması şəbəkələrlə tez yayıldığını\" deyib. \"Bu səbəbdən bu rəqəmlərin hər dəfə artdığını görürük\", o, əlavə edib. WannaCry virusunun ekran görüntüsü Yoluxmanın sürətini azaldan müvəqqəti həllin buraxılmasına baxmayaraq, hücumu yerinə yetirənlər artıq virusun yeni növünu buraxıblar, cənab Wainwright deyib. Lakin, o, hücum edənlərin virusa yoluxan şəxslərdən gözlədiklərindən az pul əldə etdiklərini deyib. Hücumla əlaqədər bank hesablarının BBC tərəfindən analizinə əsasən, kiberhücumun arxasında olan şəxslərə indiyədək təxminən 25,800 dollar ödəndiyi ehtimal olunur. Kiberhücum tərəfindən təsirlənən qurumlar arasında Birləşmiş Krallığın səhiyyə sistemi, Almaniyanın dəmir yolu şəbəkəsi, İspaniyanın mobil şəbəkə operatoru Telefonica, ABŞ-ın FedEx loqistika şirkəti və Rusiyanın daxili işlər nazirliyi də var. Europol rəhbəri qurumun ABŞ-ın Federal Təhqiqatlar Bürosu (FTB) ilə birlikdə hücumu araşdırdığını və onun arxasında tək bir şəxsin olmadığı ehtimalını ifadə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2016/06/160603_prostate_cancer_health", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-49826061", "doc1": "سرطان البروستاتا هو الأكثر شيوعا بين الرجال وأشارت الدراسة، التي أجريت على 140 ألف رجل من ثماني دول أوروبية، إلى أنه كلما زاد محيط الخصر بمقدار 10 سنتيمترات، فإن ذلك قد يزيد من فرص الإصابة بسرطان البروستاتا بنسبة 13 في المئة. وخلصت الدراسة، التي أشرفت عليها جامعة أوكسفورد البريطانية، إلى أن الرجال الذين يزيد محيط خصر الواحد منهم عن 94 سنتيمترا هم الأكثر عرضة للإصابة بالمرض. ويعد سرطان البروستاتا النوع الأشيع من السرطانات عند الرجال. وفحصت الدراسة، التي قدمت في القمة الأوروبية للسمنة في السويد، الارتباط بين مقاسات الجسد لدى الرجال في الخمسينيات من العمر وخطر الإصابة بسرطان البروستاتا على مدار 14 عاما. مواضيع قد تهمك نهاية وفي تلك الفترة كان هناك نحو 7 آلاف حالة إصابة بسرطان البروستاتا، بينها 934 إصابة أدت إلى الوفاة. ووجد الباحثون أن الرجال ذوي مؤشر كتلة الجسم الأعلى ومحيط الخصر الأكبر كانوا أكثر عرضة لاحتمال الإصابة بفئة أشد شراسة من سرطان البروستاتا. وعلى سبيل المثال، فإن الرجل ذا محيط الخصر الذي يبلغ 94 سنتيمترا يكون معرضا بنسبة 13 في المئة أكثر للإصابة بالمرض، مقارنة بالرجل الذي يبلغ محيط خصره 84 سنتيمترا فقط. وقالت الطبيبة أورورا بيريز كورناغو، من قسم نوفيلد للصحة والسكان بجامعة أوكسفورد، إن الدراسة أظهرت أن الارتباط بين حجم الجسم وسرطان البروستاتا معقد، ويتفاوت حسب درجة شراسة المرض. وأضافت أنه من المرجح أن يعود ذلك المرض إلى الهرمونات المسببة للسرطان في الخلايا الدهنية، لكن هذا لم يتأكد بعد. ونصحت كورناغو بأن \"الرجال يجب أن يعملوا على الاحتفاظ بأوزان صحية، وأن يفقدوا وزنا حول خصورهم بقدر الإمكان\". لكنها أضافت أن الدراسة لم تفحص تحديدا انعكاس فقدان الوزن على احتمال الإصابة بسرطان البروستاتا. وقال متحدث باسم معهد أبحاث سرطان البروستاتا في بريطانيا \"الحفاظ على وزن صحي والاحتفاظ بالنشاط يمكن أن يقي الإنسان من كثير من الأمراض بما فيها السرطان\". وأضاف \"الدراسة تعزز من الأدلة التي تشير إلى أن الوزن ومحيط الخصر قد يكون عامل خطورة إضافيا مهما، يجب أن يعيه الرجال في ما يتعلق بحماية أنفسهم من سرطان البروستاتا\". ومن جهتها قالت تي كانينغام، إخصائية المعلومات الصحية في معهد أبحاث السرطان في بريطانيا، إن هناك حاجة لمزيد من الدراسات للحصول على صورة أوضح للارتباط بين الأمرين. وأضافت كانينغام \"ليس واضحا إذا ما كان الوزن الزائد في حد ذاته يسبب الإصابة بسرطان البر��ستاتا العدواني عند الرجال، أو ما إذا كان هذا المرض ينخفض احتمال الإصابة به في المراحل المبكرة من زيادة الوزن عند الرجال، ما يعني أن سرطان البروستاتا قد يكون عدوانيا أو في مراحل متقدمة في الوقت الذي يتم تشخيصه\". وأردفت \"الحفاظ على وزن صحي قد يساعد الرجال على خفض احتمال الإصابة بالعديد من السرطانات الأخرى، بما فيها سرطان الأمعاء\".", "doc2": "Britaniya Tibbi Jurnalında nəticələri dərc olunmuş tədqiqatda son 20 il ərzində İsveçdə 1,2 milyonadək hamiləlik halları nəzərdən keçirilib. Kişi sonzuluğu müalicəsini (ICSI) alanların prostat xərçənginə tutulmaq riski daha yüksək olub. Britaniya Prostat Xərçəngi təşkilatının bildirdiyinə görə, ICSI müalicəsini alan kişilərin daha yüksək risk altında olmalarını iddia etmək üçün daha geniş yaş çərçivəsində kişiləri yoxlamadan keçirmək lazımdır. İsveçin Lund Universitetindən tədqiqatçılar milli doğuş və xərçəng qeydlərinə dair məlumat bazasından istifadə ediblər. Onlar 1994-2014-cü illərdə bir milyondan çox doğuş və xərçəng xəstəliyi hadisələrini nəzərdən keçiriblər. Körpələrin əksəriyyəti - 97 faizi təbii yolla əmələ gələn hamiləlik nəticəsində doğulub, 1,7 faizi və 20618 körpə IVF üsulundan istifadə olunmaqla hamiləlikdən sonra doğulub. Məlumat bazasında sonzuluğun kişi və qadınla bağlı olduğu göstərilməyib. Doğuşların 1,7 faizi və 14882-i keyfiyyətli sperma seçilərək birbaşa qadın yumurtasına vurulması üsulu ilə keçirilmiş ICSI-nin nəticəsidir. ICSI üsulundan ilk dəfə 1992-ci ildə İsveçdə istifadə olunub və hər belə bir hal qeydiyyatdan keçirilib. \"Yoxlamadan keçməyin vacibliyi\" Təbii yolla doğulanların 0.28 faizində prostat xərçəngi diaqnozu müəyyən olunub, IVF qrupunda belələri 0.37 faiz olub, ICSI qrupunda isə 0.42 faiz olub. ICSI qrupundakı kişilərdə 55 yaşından əvvəl erkən başlayan prostat xərçənginin inkişaf riski daha yüksək olub. Tədqiqata rəhbərlik edən professor Yvonne Lundberg Giwercman BBC-yə deyib: \"Prostat xərçənginin statistikası aşağıdır, lakin bu kişilər çox gəncdir\". \"Onlar kiçik, yüksək riskli bir qrupdur və biz onları daha yaxından izləməliyik.\" O, əlavə araşdırmaların aparılacağına ümid etdiyini söyləyib. \"Kişilərin sonsuzluğunun kişi sağlamlığı üçün həyəcan siqnalı rolunu oynadığı ehtimalı irəli sürülüb. Həm kişilər, həm də həkimlər bu məsələyə daha artıq diqqət yetirilməlidir\", - Sheffield Universitetinin andrologiya professoru Allan Pacey deyib. O əlavə edib: \"Bu qeyd olunmalıdır ki, prostat xərcənginin səbəbi süni mayalandırma ilə bağlı deyil, amma hər ikisinin səbəbi əlaqəli ola bilər\". \"Yəqin ki, 20-30 yaşlarında nəsilartırma funksiyasında problemlə üzləşən bütün kişilərə 50-60 yaşlarında hansı problemlə üzləşə biləcəkləri barədə xəbərdarlıq edilməlidir ki, onlar özlərini həkimə bir qədər tez yoxlatsınlar\", - Allan Pacey deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140519_ukraine_forces_back_to_bases", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140519_putin_orders_ukraine_pullout", "doc1": "سبق للكرملن أن أعلن سحب قواته من الحدود الأوكرانية. وجاء في البيان أن الوحدات المنتشرة في مناطق رستوف، وبلغورود، وبريانسك، التي شاركت في مناورات هناك، يجب أن تعود إلى قواعدها الدائمة. وكانت روسيا قد أصدرت بيانا مماثلا من قبل، غير أن حلف شمال الأطلسي يقول إنه لم يحدث تغيير. ويقول المراسلون إن سحب ما يقرب من 40.000 جندي روسي من الحدود الأوكرانية سيساعد في تهدئة الأزمة الأوكرانية. وتسبب نشر قوات روسية حاشدة على الحدود الأوكرانية في تفاقم التوتر بين البلدين في الأسابيع الأخيرة. مواضيع قد تهمك نهاية ونقلت وكالة الأنباء الروسية عن الكرملين أيضا أن \"الرئيس بوتين أمر بسحب القوات بعد انتهاء التدريبات التي أجرتها في مناطق رستوف، وبلغورود، وبريانسك\". وتصاعد التوتر بين روسيا والغرب بعد إسقاط الرئيس الموالي لموسكو، فيكتور يانوكوفيتش، إثر احتجاجات دامت أشهرا. وتفاقمت الأزمة بعد ضم روسيا إقليم شبه جزيرة القرم. واندلعت اشتباكات بين القوات الحكومية الأوكرانية وانف��اليين موالين لروسيا شرقي البلاد.", "doc2": "Vladimir Putin bundan əvvəl də oxşar bəyanatlar versə də, NATO sərhəddə dəyişiklik müşahidə etmədiyini bildirib Rostov, Belqorod və Bryansk regionlarındakı hərbi hissələr daimi bazalarına qayıtmalıdırlar, bəyanatda bildirilir. Rusiya bundan əvvəl də oxşar bəyanatlar versə də, NATO heç bir dəyişiklik müşahidə etmədiyini bildirib. Müxbirlər deyirlər ki, 40 000 Rusiya əsgərinin Ukrayna sərhədindən çıxarılması Ukrayna böhranını sakitləşdirə bilər. Son həftələrdə regionda Rusiya əsgərlərinin çoxalması müşahidə olunduğundan diplomatik əlaqələr gərginləşib. \"Rostov, Belqorod və Bryansk regionlarında ... planlaşdırılmış hərbi təlimlərin tamamlanması ilə əlaqədar Putin müdafiə nazirinə bu təlimlərdə iştirak edən əsgərləri geri çağırmağa göstəriş verib\", - Kremlin Rusiya agentliklərinə verdiyi bəyanatında deyilir. \"Heç bir işarə yoxdur\" Neçə əsgərin çıxarılacağı və bunun nə vaxt baş verəcəyi bəyanatdan aydın deyil. \"Hələ ki, heç bir geri çəkilmə görməmişik\", NATO Baş katibi Anders Fogh Rasmussen Kremlin bəyanatına cavab olaraq deyib. \"Bunu çox təəssüflə deyirəm, çünki Rusiya əsgərlərinin geri çəkilməsi, böhranın sakitləşdirilməsində ilk mühüm addım ola bilər\". Pentaqon həmçinin Rusiya əsgərlərinin tərpənməsinə dair \"heç bir işarə\" görmədiyini bildirib, Reuters məlumat verir. Ukraynanın kremlpərəst prezidenti Viktor Yanukoviç aylarla davam edən etirazlar nəticəsində fevralda devriləndən sonra Rusiya ilə Qərb arasında gərginliklər artmağa başlayıb. Bundan sonra Rusiyanın Krımı ilhaq etməsinə görə əlaqələrdə böhran olub. Eyni zamanda şərqi Ukraynada Ukrayna hökümətinin qüvvələri ilə rusiyapərəst separatçı silahlılar arasında toqquşmalar olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-41665915", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42072066", "doc1": "الملياردير الأمريكي، المولود في المجر، جورج سوروس، جنى أموالا طائلة من مضاربته على قيمة الجنيه الإسترليني عام 1992 وتُنشط مجموعة \"أوبن سوسايتي\" في قضايا دعم الأنظمة الديمقراطية حول العالم والدفاع عن القيم الليبرالية وحقوق الإنسان والصحافة. ونقلت صحيفتا وول ستريت جورنال ونيويورك تايمز، عن مسؤولين في المجموعة الخيرية قولهم إن \"أوبن سوسايتي\" تمتلك بالفعل المليارات، لكن سوروس، البالغ من العمر 78 عاما، سرّع في السنوات الأخيرة من وتيرة تحويلاته إلى المؤسسة الخيرية. وقالت المتحدثة باسم\" أوبن سوسايتي\"، لورا سايبر، لوكالة أسوشيتد برس، إن \"المبلغ يعكس عملية متواصلة من تحويل الأصول مستمرة منذ سنوات عديدة\". وأضافت أن \"سوروس يعتزم ترك معظم ثروته لمؤسسات أوبن سوسايتي\". وتقدر مجلة فوربس ثورة سوروس الإجمالية بنحو 23 مليار دولار. وتقول المؤسسة الخيرية على موقعها الإلكتروني إنها تعمل على دعم \"الديمقراطيات الحيوية والمتسامحة\" حول العالم، وإنها أنفقت على أنشطتها ما يقرب من 14 مليار دولار منذ نشأتها عام 1979. ويعتبر الملياردير الأمريكي، المولود في المجر، من أشد مؤيدي القضايا الليبرالية، وكان من بين كبار المساهمين في تمويل حملة المرشحة الديمقراطية في الانتخابات الرئاسية الأمريكية السابقة، هيلاري كلينتون. وتعد منظمة \"بيل ومليندا غيتس\" الوحيدة التي تتجاوز ثروتها أموال \"أوبن سوسياتي\" بثروة تبلغ 40 مليار دولار. اضغط هنا لتنزيل تطبيق بي بي سي عربي الخاص بمستخدمي نظام أندرويد", "doc2": "Macarıstanda doğulan yəhudi maliyyəçi George Soros uzun illərdir ki, şərqi Avropada liberal və demokratik institutların inkişafını dəstəkləyir. Lakin onun maliyyələşdirdiyi QHT-lər və təşkilatlar cənab Sorosu, Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban daxil olmaqla, şərqi Avropada bir çox sağçı, mühafizəkar və milliyətçi siyasi partiyalarla üz-üzə qoyub. Həmçinin oxuyun: Viktor Orbanın 2018-ci ilin aprel ayında keçiriləcək parlament seçkilərinə hazırlaşan partiyası keçən ay seçicilərə göndərdiyi məktublarda George Soros-a istinad etdiyi yeddi sitatı paylaşıb. Bu sitatlarda Geroge Soros-un guya Avropa İttifaqının hər il bir milyon qaçqını qəbul etməsini və onların hərəsinə minlərlə avro ödəməsini istədiyi qeyd olunur. Cənab Soros-un Open Society Foundations (OSF) təşkilatı yaydığı bəyanatında, bu iddiaların \"George Soros-un qaçqın və miqrantlar barədə mövqeləri barədə macarıstanlıları aldadmağa yönəlmiş təhrif və yalanlarla\" dolu olduğu deyilir. Viktor Orbanın Fidesz partiyası bu məktublardan başqa George Soros-un şəkli və onun səhnə arxasından Macarıstanı idarə etmək istədiyi iddiasını daşıyan plakatlardan da istfadə edib. Bu plakatlar, cənab Orbanın Macarıstanda \"etnik birnövlülüyün\" qorunmasına çağırışları və İkinci Dünya Müharibəsində Nasist Almaniyası ilə əməkdaşlıq edən macar liderini tərifləməsi ona qarşı antisemitizm iddialarının səsləndirilməsinə səbəb olub. Verdiyi bəyanatda OSF bu plakatları və cənab Orbanını miqrantların qəbuluna qarşı çıxışlarını nümunə göstərərək Macarıstan hökumətini \"müsəlmanlara qarşı rəy yaratmaq\" və \" 1930-cu illəri xadırladan antisemitik məcazlardan istifadə\" etməkdə təqsirləndirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-cul-46533175", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-tra-46611838", "doc1": "في لمح البصر يمر المتنقل عبر البلدان الأصغر في أوروبا دون أن يعي ذلك، ومنها لوكسمبورغ التي تعبرها السيارة في ساعة وقليل من أقصاها إلى أدناها ليجد السائق نفسه تجاوزها إلى بلدان مجاورة سواء فرنسا أو ألمانيا أو بلجيكا دون أن يلحظ الحدود بين بلد وآخر. وتعتمد سهولة التنقل تلك بخلاف مساحة لوكسمبورغ الصغيرة على معاهدة وُقِعت قبل أكثر من ثلاثين عاما بقرية شينغن بأقصى جنوب شرقي البلاد، وقد غير ذلك الاتفاق الذي حمل اسم القرية طبيعة التنقل عبر أوروبا، ومن حينها لا تزال تطرأ تغيرات عليه. لوكسمبورغ الصغيرة الكبيرة للوهلة الأولى قد تبدو لوكسمبورغ مركزا باردا للتجارة حيث يدير كبار رجال الأعمال الأوروبيون أموالهم، كما يحتل هذا البلد رقعة صغيرة على الخارطة كثيرا ما يهملها المسافر متجها إلى البلدان الأكبر المتاخمة لها. لكن هذا البلد الصغير كان من الأعضاء المؤسسين لما يعرف الآن بالاتحاد الأوروبي، والعاصمة لوكسمبورغ سيتي هي إحدى ثلاث عواصم للاتحاد إلى جانب بروكسل وستراسبورغ، والتي تضطلع بدور هام في إدارة شؤون الاتحاد. ونظام الحكم في لوكسمبورغ ملكي دستوري بين جمهوريتين عملاقتين هما فرنسا وألمانيا، وقد تكبد ذلك البلد الصغير ثمنا باهظا جراء موقعه خلال حربين عالميتين، ويشهد التاريخ على ذلك. غير اتفاق شينغن، الذي سُمي على اسم قرية شينغن بلوكسمبورغ، طبيعة السفر والتنقل عبر أوروبا وتشتهر لوكسمبورغ بصناعة النبيذ وبالمطاعم الفخمة والمتاحف والنصب التذكارية العديدة، وبها قلعة شهيرة مدرجة ضمن قائمة اليونيسكو، ناهيك عن بلدتها القديمة، وكذلك ضريح الجنرال جورج إس باتون جونيور فيما يعشق أهلها المأكولات البحرية وأنواع الجبن والفطائر. وفي عام 1985 لعبت لوكسمبورغ دورا أساسيا في توقيع اتفاق شينغن كاتفاق أحادي لضمان حرية التنقل بين البلدان الأعضاء. وأثناء بحثي بتلك البقعة التاريخية نزلت بوادي موزيل الوادع شرقي لوكسمبورغ حيث يتهادى نهره متجها جنوبا ليكون حدا يفصل لوكسمبورغ عن ألمانيا، حيث زراعات الكروم على التلال تتناثر بينها القرى والبلدات. وقبل أن تنتهي الرحلة وصلت شينغن الصغيرة الواقعة بين الكروم على الضفة الغربية لنهر موزيل، وعدد سكانها يقل عن 520 شخصا وهي ليست بين مصاف المدن أو البلدات المبهرة، ورغم ذلك استضافت اتفاقا غير وجه الترحال عبر أوروبا. ففيها اجتمع ممثلون عن بلجيكا وفرنسا ولوكسمبورغ، وما كان يعرف يومها بألمانيا الغربية، وهولندا صبيحة الرابع عشر من يونيو/حزيران عام 1985 للتصديق على اتفاق رائد للحدود المفتوحة. خلفية تاريخية شهدت الساحة الأوروبية كثيرا من المعاهدات والاتفاقات والتحالفات المضادة خلال النصف الثاني من القرن العشرين، عبر متاهات بيروقراطية لا تنتهي ولكن لا بديل عن الغوص فيها لفهم أبعاد المشهد المؤدي إلى اتفاق شينغن. بينما كانت الحرب العالمية الثانية تحط أوزارها عام 1944 شكلت بلجيكا ولوكسمبورغ وهولندا اتحادا ثلاثيا عرف بـ\"البنيلوكس\" بهدف تخطي صعوبات العقود التالية آملين في تعزيز التجارة عبر اتفاق جمركي. تقع شينغن بوادي موزيل في لوكسمبورغ حيث زراعة الكروم التي تشتهر بها البلاد وجاءت معاهدة روما عام 1957 لتبني على البنيلوكس وتؤسس المجموعة الاقتصادية الأوروبية لتوسيع الاتحاد الجمركي ليشمل ستة أعضاء مؤسسين هم البنيلوكس زائد ألمانيا الغربية وفرنسا وإيطاليا. وبمطلع الثمانينيات شملت المجموعة الأوروبية عشرة أعضاء خففت الحدود بينها وإن لم تصل لرفعها كلية، وتطلَّب ضبط الحدود جهدا بشريا واعتبر من العراقيل اللازم التخلص منها. وانقسمت الدول الأعضاء وطالب نصفها باقتصار حرية الحركة على مواطني الاتحاد الأوروبي وبالتالي استمرار الحدود الداخلية للتمييز بين مواطني الاتحاد والأجانب. وبحسب مارتينا نيب، المسؤولة عن متحف شينغن الأوروبي فإن فكرة الحدود المفتوحة عام 1985 \"كانت شيئا لا يصدق باعتباره أمرا مثاليا وما كان أحد يظن أنه سيصبح يوما واقعا\". وتُرِك للبلدان الخمسة الراغبة في الحرية الكاملة للبشر والبضائع (وهم ثلاثة البنيلوكس وفرنسا وألمانيا الغربية) الريادة في تأسيس منطقة أصبحت تعرف بمنطقة شينغن. لماذا شينغن؟ وأثناء رئاسة لوكسمبورغ للمجموعة الاقتصادية الأوروبية عهد للبلد الصغير اختيار مكان توقيع الاتفاق وكانت شينغن هي المكان الوحيد الذي تتاخم فيه فرنسا وألمانيا معا أحد البلدان الأعضاء بالبنيلوكس، ومن ثم وقع عليها الاختيار. وقع اتفاق شينغن عام 1985 ليفتح المجال أمام حرية التنقل بين البلدان الأوروبية المشاركة فيه وهكذا كانت شينغن مكان التقاء للبلدان الثلاثة ووقع الممثلون الاتفاق على متن سفينة رحلات هي \"إم إس برنسيس ماري-أستريد\" رست في المياه في بقعة التقاء الحدود الثلاثية بنهر موزيل. ولم يجتذب التوقيع على الاتفاق في حينه الكثير من الأنظار ولم يلق كثيرا من الدعم، ففضلا عن الدول الخمس الأعضاء المعارضة بالمجموعة الأوروبية لم يعتقد كثير من المسؤولين من الجانبين أن الاتفاق سيُفعل حقا، حتى أن التوقيع لم يحضره أي رئيس دولة من الدول الخمس الموقعة. لكن اتفاق شينغن فاق التوقعات التي اعتبرته \"تجربة لن تلبث أن تفشل\"، بحسب نيب. وما زاد الأمور صعوبة التعقيدات الروتينية التي تطلب التخلص منها لإلغاء الحدود الداخلية بالكامل بين البلدان الخمسة المؤسسة، وهو ما لم يتم الانتهاء منه حتى عام 1995. منطقة شينغن اليوم واليوم تضم منطقة شينغن 26 بلدا عضوا، منها 22 بلدا بالاتحاد الأوروبي والأربعة الباقون هم أيسلندا وسويسرا والنرويج وليشتنشتاين. وكما كان الحال بالأمس، تواجه شينغن انتقادات اليوم، فقد قوضت أزمة المهاجرين مؤخرا وهجمات باريس عام 2015 الاتفاق، ومنحت الرافضين لفكرة الحدود المفتوحة \"ذخيرة\" كثيرة لضرب الجهود التي أحرزتها شينغن. ورغم ذلك، مازالت منطقة شينغن تنمو رغم الصعوبات التي تنطوي عليها عملية الانضمام إليها، وتحدد سياسات بعينها من ينضم ومن لا ينضم، ويلزم الموافق�� على الانضمام بالإجماع. وقد تم رفض انضمام بلغاريا ورومانيا مرارا لمخاوف تتعلق بالفساد فيهما وأمن حدودهما بالبلدان خارج الاتحاد، ولم ينضم بلد للاتحاد منذ عام 2011 حين انضمت ليشتنشتاين. اختيرت شينغن لتوقيع الاتفاق لكونها المكان الوحيد الذي تلتقي فيه حدود فرنسا وألمانيا مع بلد عضو بالبنيلوكس ورغم ذلك تجب فوائد شينغن عيوبها بالنسبة لمعظم الناس، إذ تقول نيب: \"يمس الاتفاق يوميا حياة 400 مليون شخص يعيشون في بلدان شينغن\". وعلى النطاق الضيق يعني ذلك تمكن سكان شينغن ونواحيها من زيارة الأصدقاء والتوجه للعمل في بلد آخر، والاستفادة بتدني الضريبة على الوقود في لوكسمبورغ خاصة الديزل مقارنة بالبلدان المجاورة. وتمنح شينغن المسافرين حرية الحركة بين كافة بلدانها برا وجوا، مما يختصر الوقت والجهد، والحاصل على تأشيرة شينغن من خارجها يمكنه السفر عبر بلدان المنطقة على مدى 90 يوما. وماذا عن قرية شينغن؟ شينغن ليست على أي من الطرق الرئيسية ولن يجدها سوى من يقصدها خصيصا، وهي تبعد 35 كيلومترا عن مدينة لوكسمبورغ سيتي، ويجوب الزائر عبر بعض الغابات والزراعات نزولا إلى وادي موزيل، ويتغير المرأى كثيرا عبر التلال الريفية باتجاه بلدة ريميش، ومنها تسير السيارة بمحاذاة النهر بين تلال الكروم والمياه وصولا إلى شينغن والمتحف الأوروبي الذي يعرض قصة المنطقة بوسائل تفاعلية بالداخل وآثار بالخارج. ولا يفوتك رؤية قبعات حرس الحدود من البلدان المختلفة الأعضاء والتي تم التخلي عنها كرمز وطني في سبيل إفساح المجال للاتفاق، وأمام المتحف أجزاء من سور برلين تذكر بأن الكتل الاسمنتية التي ارتفعت يوما بأحد البلدان المؤسسة الكبرى لم تعد موجودة. وأمام المتحف أيضا ألواح معدنية ثلاثة تعلوها نجوم تذكر بالأعضاء المؤسسين، وأخيرا هناك أعمدة الأمم التي تعرض مشاهد رئيسية من كل بلد من بلدان شينغن. وبعد معرفة التاريخ الدولي لتلك القرية الهادئة فبإمكان الزائر التمتع برحلة نهرية أو التجول بالدراجة بين التلال المحيطة أو تذوق النبيذ الأبيض الرقراق قبل أن يترك القرية لتخلد إلى راحتها بين سجلات التاريخ. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Travel ----------------------------------------------------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Müqavilə üçün niyə bu ərazi seçilmişdi? Lüksemburq kiçik ölkədir. Onun bir başından digər başına avtomobillə bir saata çatmaq olar. Fransa, Almaniya və Belçika ilə həmsərhəddir. 1985-ci ildə imzalanan Şengen razılaşması Avropada səyahəti köklü bir şəkildə dəyişdirdi və bu gün də dəyişdirməyə davam edir. Avropa İttifaqını (Aİ) quran ölkələrdən olduğu üçün, Brüssel və Strasburqla yanaşı Lüksemburq Aİ-nin inzibati işlərinin həyata keçirildiyi üç paytaxtdan biridir. Lüksemburq, Fransa və Almaniya kimi iki nəhəng dövlət arasında konstitusiyalı monarxiyadır. Ölkə sadəcə təbii gözəlliyi ilə deyil tarixi ilə də diqqəti çəkir. Lüksemburqun UNESCO siyahısına daxil edilən qülləsi, qədim şəhər mərkəzi, muzeyləri və abidələri, restoranları, sürətlə inkişaf edən şərab sənayesi, pendir və xəmir məmulatları turistləri özünə cəlb edir. 1985-ci ildə imzalanan Şengen müqaviləsi bu sənədi imzalayan ölkələr arasında sərbəst hərəkət hüququnu təmin edir. Tarixi şəhərdəki Moselle Vadisindəki eyni adlı çay Lüksemburq ilə Almaniya arasında sərhəd xəttini müəyyən edir. Kiçik kənd və qəsəbələrin səpələndiyi bu vadi şərab istehsalında mühüm bir yerə sahibdir. Müqavilənin tarixi Şengen, Moselle çayının qərb tərəfində yerləşir. 520 əhalisi olan bu kənd Avropada səyahəti dəyişdirən bir yerdir. 14 iyun 1985-ci ildə Belçika, Fransa, Qərbi Almaniya və Hollandiyanın imzaladığı bu razılaşma ilə bu ölk��lər arasında sərbəst səyahət imkanı təsbit olunub. 1985-ci ildə beş ölkənin təmsilçiləri Şengen müqaviləsini imzalayırlar XX əsrin ikinci yarısı Avropa ölkələri arasında ittifaq və əks-ittifaqlar yaradan razılaşmalarla doludur. 1944-cü ildə Belçika, Hollandiya və Lüksemburq Benilüksü quraraq gömrüksüz ticarəti təsis ediblər. 1957-ci ildə Roma Müqaviləsiylə bu 3 ölkəyə Qərbi Almaniya, Fransa və İtaliya qoşulub. Bununla da bügünki Aİ-nin təməli olan Avropa İqtisadi Birliyi(AİB) yaradılıb. 1980-ci illərin əvvəllərində cəmi 10 AİB ölkəsi vardı və onların arasında çevik sərhəd nəzarəti məsələsi dururdu. Gömrük nəzarəti olmadan ölkələr arasında keçid o dövr üçün utopiya kimi qəbul edilirdi. Lakin AİB ölkələrindən beşi (Belçika, Hollandiya, Lüksemburq, Fransa və Qərbi Almaniya) ticarət məhsullarının və insanların sərbəst hərəkətini təmin edəcək Şengen müqaviləsi ilə bunu həyata keçirməyə hazır idi. Niyə Şengen? O dövrdə AİB-ə başçılıq edən Lüksemburq bu müqavilənin imzalanacağı ərazini müəyyən etmək səlahiyyətinə sahib idi. Fransa, Almaniya və Benilüks ölkələri ortaq sərhəddə sahib olduğu vahid ərazi - Şengenə üstünlük verdilər. 5 ölkənin təmsilçisi bir səyahət gəmisinə minib Moselle çayında, 3 sərhədin kəsişdiyi nöqtədə müqaviləni imzaladı. O vaxtlar Şengen razılaşması nə çox dəstəkləndi, nə də diqqəti cəlb etdi. Müqaviləni imzalayan ölkələr belə yuxarı səviyyəli təmsilçisini göndərməmişdi. Bu ölkələr arasında sözün tam mənasıyla gömrüksüz keçidlərin tətbiqi 1995-ci ildə baş tutub. Şengen Müqaviləsi 1985 Bu günkü Şengen ərazisi Bu gün Şengen ərazisi 26 ölkəni əhatə edir. Bunlardan 22-si Aİ üzvüdür: Almaniya, Belçika, Çexiya, Danimarka, Estoniya, Finlandiya, Fransa, Hollandiya, İspaniya, İsveç, İtaliya, Latviya, Litva, Lüksemburq, Macarıstan, Malta, Polşa, Portuqaliya, Slovakiya, Yunanıstan. Aİ-nin üzvü olmayan İsveçrə, İslandiya, Norveç, Lixtenşteyn də Şengen ölkələrinə daxildir. Bu gün də Şengen sazişini tənqid edənlər var. Xüsusilə \"qaçqın böhranı\" və 2015-ci ildə Parisdə baş verən terror aktları bu müqaviləyə qarşı yeni cəbhə yaradıb. Yeni ölkələrin müqaviləyə qoşulmasında siyasət mühüm rol oynayır. Məsələn, Bolqarıstan və Rumıniyanın qoşulmaq tələbləri dəfələrlə rədd edilib. Şengen ərazisinə son qoşulan ölkə 2011-ci ildə Lixtenşteyn olub. Lakin bir çox insan üçün Şengen Müqaviləsinin üstünlükləri mənfi cəhətlərindən çoxdur. Ərazidə yaşayan 400 milyon insan sərbəst səyahət etmək hüququndan faydalanır. Aİ üzvü olmayan ölkələrin vətəndaşları da 90 günlük Şengen vizası ilə zonaya daxil olan bütün ölkələrə səyahət edə bilərlər. Şengendəki Avropa Muzeyi razılaşmadan əvvəlki dövrlə bağlı kifayət qədər material nümayiş etdirir. Bu kiçik kənddə, Moselle çayında, ətrafı əhatə edən təpələrdə gəzmək və ya velosiped səyahətinə çıxmaq, vadiyə məxsus şərablardan dadmaq olar…"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51126148", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-51065653", "doc1": "بوتين التقى ميدفيدف قبل إعلان الحكومة عن استقالتها واقترح بوتين إجراء استفتاء على التعديلات التي يعتقد أن من شأنها إفساح المجال أمام بوتين للبقاء في السلطة، وتحويل السلطة من الرئاسة إلى البرلمان. وطلب من رئيس الوزراء، دميتري ميدفيدف، تولي منصب نائب رئيس مجلس الأمن القومي في البلاد. وقال ميدفيدف إن اقتراحات الرئيس سوف تغير توازن السلطات في روسيا. وأضاف: \"ستقدم هذه التعديلات، عند تبنيها، تغييرات جوهرية، ليس فقط لنطاق واسع من مواد الدستور، بل أيضا لتوازن السلطات، السلطة التنفيذية، والسلطة التشريعية، والسلطة القضائية\". مواضيع قد تهمك نهاية وفي هذا السياق - كما يقول ميدفيدف - قدمت الحكومة بتشكيلتها الحالية استقالتها. وكان إعلان الاستقالة مفاجئا، وقدم الرئيس بوتين في بيان الشكر لما قدمته الحكومة من إنجازات. الروس العاديون يلجأون في الغالب إلى بوتين لحل مشكلاتهم وقالت مراسلة بي بي سي في موسكو، سارة رينسفورد، إن السبب وراء إزاحة بوتين لميدفيدف غير واضح. ومن المقرر أن تنتهي ولاية الرئيس بوتين الرابعة في منصبه في نهاية 2024، ولا يحق له، طبقا لمواد الدستو�� الحالي، الترشح لولاية أخرى. وستظل الحكومة الحالية في إدارة البلاد حتى تعين حكومة جديدة. ويقول مراسلون إن من بين المرشحين المحتملين لخلافة ميدفيدف في رئاسة الوزارة، وزير الاقتصاد ماكسيم أورشكين، وعمدة موسكو، سيرغي سوبيانين، ووزير الطاقة ألكسندر نوفاك.", "doc2": "Prezident Vladimir Putin parlamentdəki çıxışı zamanı referendum təkliflərini açıqlayıb. Bu məsələ ictimaiyyət tərəfindən təsdiqlənsə hakimiyyət prezidentlikdən parlamentə keçəcək. Cənab Putin dördüncü səlahiyyət müddəti başa çatdıqda 2024-cü ildə istefa verəcək. Ancaq onun bundan sonra özünə yeni rol axtara biləcəyi və ya pərdə arxasında iqtidarı ələ ala biləcəyi barədə fərziyyələr var. Cənab Putin parlamentə illik müraciətində dəyişiklik planlarını irəli sürüb. Daha sonra gözlənilmədən Baş nazir Dmitri Medvedyev hökumətin dəyişiklikləri asanlaşdırmaq üçün istefa etdiyini açıqlayıb. Rusiya hökumət mənbələri BBC-yə açıqlamasında nazirlərə açıqlamadan əvvəl hökumətin istefası barədə məlumat verilmədiyini söyləyib. \"Bu, tamamilə sürpriz oldu\", - bir mənbə bildirib. Putin nə təklif edir? Rusiya lideri parlamentin hər iki palatasında çıxışı zamanı hakimiyyəti prezidentlikdən parlamentə keçirəcək dəyişikliklərə dair ümumxalq səsverməsi olacağını söyləyib. Konstitusiya islahatları parlamentin aşağı palatasına, Dövlət Dumasına, Baş nazir və kabinetin təyin edilməsi üçün \"daha böyük məsuliyyət\" verilməsini özündə ehtiva edir. Hazırda Prezident Baş naziri təyin edir və Duma bu qərarı təsdiqləyir. Vladimir Putin hökumətin istefa qərarından əvvəl çərşənbə günü Baş nazir Dmitri Medvedevlə görüşüb. Cənab Putin Dövlət Şurası adlı bir məsləhət orqanının rolunu artırmağı da təklif edib. Hazırda onun rəhbərlik etdiyi məclisə Rusiyanın federal bölgələrinin rəhbərləri daxildir. Vladimir Putin bu məclisin \"yüksək effektivliyə\" malik olduğunu sübut etdiyini bildirib. Digər tədbirlərə daxildir: · Beynəlxalq hüququn üstünlüyünün məhdudlaşdırılması · Prezidentlərin iki dəfə ardıcıl hakimiyyətdə olmasını məhdudlaşdıran qaydalara dəyişiklik edilməsi · Xarici vətəndaşlığı və ya xaricdə yaşayış icazəsi olan/olmuş şəxslərin prezidentliyə namizədliklərini qadağan edən qanunların gücləndirilməsi Cavab nə olub? Cənab Medvedyev hökumətin qərarını dövlət televiziyasından elan edərkən Prezident Putin onun yanında oturub. \"Bu dəyişiklər qəbul olunduqda ... təkcə konstitusiyanın bir sıra maddələrinə deyil, hökumətin bütün güc strukturlarına - icra hakimiyyətinə, qanunverici hakimiyyətə, eləcə də məhkəmə hakimiyyətinə əhəmiyyətli dəyişikliklər olacaq\", - cənab Medvedev cənab Putinin təklifləri barədə danışarkən deyib. \"Bu çərçivədə ... hazırkı formada hökumət istefa etdi\". Cənab Putin işlərinə görə Dmitry Medvedevə təşəkkür edib, lakin \"hər şeyin\" yerinə yetirilmədiyini də bildirib. O, cənab Medvedyevdən özünün başçılıq etdiyi Milli Təhlükəsizlik Şurası rəhbərinin müavini olmasını istəyib. Prezident daha sonra cənab Medvedyevi Baş nazir vəzifəsində əvəz etmək üçün vergi xidmətinin rəhbəri Mixail Mishustinin namizədliyini irəli sürüb. Cənab Medvedyev bir neçə ildir Baş nazirdir. Əvvəllər, o, 2008-2012-ci illərdə yaxın müttəfiqi Vladimir Putinlə rollarını dəyişib və sonuncu iki dəfə prezident vəzifəsini icra etdikdən sonra dövlətin başına keçib. Rusiya konstitusiyası prezidentlərə ardıcıl yalnız iki müddətə xidmət etməyə icazə verir. Hələ Baş nazir olarkən Putinə o zamankı Prezident Medvedyevin arxasında duran güc kimi baxılırdı. Müxalifət lideri və Kremlin aparıcı tənqidçisi Aleksey Navalny konstitusiya dəyişiklikləri ilə bağlı keçiriləcək hər hansı bir referendumun \"saxta ləkə\" olacağına inandığını söyləyib. O, deyib ki, cənab Putinin məqsədi \"ömür boyu yeganə lider\" olmaqdır. Rusiyada referendum sonuncu dəfə Putinin sələfi Boris Yeltsinin rəhbərliyi ilə konstitusiyanı qəbul edərkən - 1993-cü ildə keçirilib. Vladimir Putin 1999-cu ildə cənab Yeltsinin istefasından sonra Prezident vəzifəsini icra edib və bir il sonra rəsmi olaraq bu vəzifəyə başlayıb. O, bu günə qədər - Prezident və ya Baş nazir kimi fəaliyyət göstərib. Putinin böyük planının bir hissəsi? Sarah Rainsford, Moskva müxbiri Prezident Putin sabitliyi sevir. Bu onun xüsusiyyətidir. Beləliklə, bütün hökumətin istefası xəbəri böyük sürpriz oldu. Video yayımdan da görünür ki, kabinet nazirləri belə bir halın baş verəcəyindən xəbərsiz olublar. Bir anlıq bu, 1990-cı ill��rin Rusiyasına, Prezident Yeltsinin baş nazirləri corablarını dəyişirmiş kimi asanlıqla dəyişdirməsinə oxşadı. Vladimir Putin Yeltsin olmasa da, bu addım öz hakimiyyətini gücləndirmək və uzatmaq üçün daha böyük planın bir hissəsi kimi görünür. Hazırkı qaydalara əsasən, cənab Putin 2024-cü ildə Prezident vəzifəsindən getməlidir, lakin onun bundan sonra nə edəcəyi bəlli deyil. Bu, hələlik doğrudur. Lakin onun təklif etdiyi konstitusiya dəyişiklikləri bəzi variantları göstərir. O, artıq rəhbərlik etdiyi az tanınmış Dövlət Şurasının statusunu qabardıb. O, yenidən Baş nazir də ola bilər, çünki o hazırda Rusiya Prezidentinin səlahiyyətlərini azaldır. Əgər ətrafdadırsa, deməli, varlığı insanların könlünü xoş etməlidir, bunun üçünsə o bütün sosial-iqtisadi problemləri nəzərə almalıdır. Əgər rusiyalılar başına gələnlərə görə Putin günahkar hesab edilirsə, o zaman vətəndaşlar 2024-cü ildən sonra da onu niyə udmaq lazım olduğunu düşünə bilərlər. Dmitri Medvedyev - cənab Putinə çox tez-tez yararlı olan bu şəxs indi bir qapazaltı kimi görünür. Putin daha nə deyib? Parlamentə müraciətində Prezident Rusiyada doğulan uşaqların sayını artırmaq üçün bir sıra planlarını da açıqlayıb. Bir sıra Şərqi Avropa dövlətləri kimi, Rusiya da doğuş nisbətinin azalması ilə mübarizə aparır. Keçən il cənab Putin böyük ailələr üçün vergi güzəştləri vəd edib. Çərşənbə günü, o, yeni analara dörd il ərzində orta hesabla 1,5-dən az doğulan uşaqların sayını 1,7-ə çatdırmaq üçün dövlət dəstəyi vəd edib. Sözdə \"analıq kapitalı\" bu günə qədər ən azı iki uşağı olan ailələrə ödənilib. Aztəminatlı ailələrdə üçdən yeddi yaşadək uşaqlar üçün rifah müavinətləri ödəniləcək və məktəbin ilk dörd ilində pulsuz məktəb yeməkləri veriləcək. Rusiya əhalisi 1990-cı illərdəki kəskin azalmanı bərpa etmək üçün mübarizə aparır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-41108285", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41107959", "doc1": "قالت شبكة انستغرام إن مستخدميها من المشاهير استهدفوا على وجه الخصوص وأرسلت الشبكة، التي تمتلكها شركة فيسبوك، رسائل إلى أصحاب الحسابات الموثقة، وأغلبهم مشاهير، لإبلاغهم بذلك. وقالت شركة انستغرام إن \"مهاجما إلكترونيا أو ربما أكثر من واحد\" قد استهدفوا نجوما بارزين، للحصول على بيانات اتصالاتهم. وقالت انستغرام إن كلمات المرور لم تُسرق، لكنها حذرت مستخدميها ودعتهم لمراقبة أية أنشطة مشبوهة على حساباتهم. ولم تكشف انستغرام عن الحسابات التي استهدفها هذا الهجوم الإلكتروني. ويرجع هذا الاختراق الأمني إلى خلل في برمجيات الشركة. وقالت انستغرام إن واجهة برمجة التطبيق كان بها خلل، لكن تم إصلاحه. وطالبت الشبكة أصحاب الحسابات الموثقة بضرورة \"توخي الحذر الشديد\" إزاء أية اتصالات هاتفية، أو رسائل نصية أو إلكترونية غير متوقعة. ولدى شبكة انستغرام أكثرمن 500 مليون مستخدم حول العالم، من بينهم 300 مليون يستخدمون التطبيق بشكل يومي.", "doc2": "Instagram bildirib ki, haker və ya hakerlər məşhur şəxslərin əlaqə məlumatlarını əldə etməyə çalışıb. Facebook-a mənsub olan Instagram şəbəkəsi təsdiqlənmiş üzvlərini hadisə barədə email vasitəsilə xəbərdar edib. Instagram bildirib ki, \"bir və ya daha çox\" hücumçu ulduz şəxsləri hədəfləyərək onların əlaqə məlumatlarını əldə etməyə çalışıb. Instagram şifrələrin oğurlanmadığını bildirib, lakin istifadəçiləri hesablarında mümkün şübhəli hərəkətlərin edilməsi ehtimalı ilə əlaqədar ayıq-sayıq olmağa çağırıb. Şəbəkə məhz hansı şəxslərin hesablarının hücuma məruz qaldığı barədə bir məlumat verməyib. Haker hücumu şəbəkənin öz sistemindəki səhvə görə mümkün olub. Instagram sözügedən səhvin applikasiya proqramlaşdırılması interfeysində (API) aşkar olunduğunu bildirərək, eyni zamanda, həmin qüsurun artıq aradan qaldırıldığını da qeyd edib. Şirkət özünün təsdiqlənmiş istifadəçilərini \"həddən artıq ehtiyatlı\" olmağa çağıraraq, gözlənilməz telefon zəngləri, mətn və email-lərlə ehtiyatlı davranmağı tövsiyə edib. Instagram-ın dünya boyu 500 milyondan çox istifadəçisi var, onlardan 300 milyonu şəbəkə xidmətlərindən hər gün istifadə edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-41380948", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41365009", "doc1": "المضادات الخارقة الجديدة تجمع ثلاثة أجسام مضادة تهاجم عدة نقاط في الفيروس وتقضي على 99 في المائة من سلالاته وتم تصميم المضادات الجديدة لتهاجم ثلاثة أجزاء حساسة في الفيروس مما يصعب على الإيدز المضي قدما في التأثير على الجسم. وجرت الاختبارات على 24 قردا حصلوا على المضاد الثلاثي، واستطاعت جميعها التصدي للإيدز ولم تحدث أي إصابة بعد حقنهم بالفيروس. وجاء هذا العمل نتاج تعاون بين المعهد الوطني الأمريكي للصحة وشركة سانوفي لإنتاج الأدوية. ووصفت الجمعية الدولية للإيدز هذا الإعلان بأنه \"تقدم مثير\". وستبدأ التجارب على البشر العام المقبل للوقوف على قدرت العلاج الجديد على منع أو علاج العدوى. ويواجه الجسم البشري صعوبة في محاربة الإيدز نظرا لقدرة الفيروس الفائقة على التطور وتغيير شكله. وهذه الأنواع المختلفة أو سلالات الفيروس الموجودة في جسم مريض واحد مشابهة لفيروسات الإنفلونزا التي تكون موجودة في موسم الإنفلونزا بجميع أنحاء العالم. لذلك فإن نظام المناعة يصبح في معركة ضد عدد لا يقهر من سلالات فيروس الإيدز. مضادات خارقة لكن بعد سنوات من الإصابة، قد ينجح عدد قليل من المرضى في تطوير أسلحة قوية تسمى \"أجسام مضادة محيّدة واسعة النطاق\"، تتمكن من مهاجمة نقاط هامة في الفيروس وقتل وتحييد عدد كبير من سلالاته. وحاول العلماء استخدام تلك الأجسام المضادة المستخدمة في تحييد الفيروس كوسيلة لعلاج مرض الإيدز أو منع انتقال العدوى في المقام الأول. وبحسب الدراسة، المنشورة في جورنال ساينس، فقد تم دمج ثلاثة أنواع من الأجسام المضادة لإنتاج \"جسم مضاد ثلاثي\" أكثر قوة. وقال الدكتور غاري نابل، كبير الباحثين العلميين في سانوفي، في تصريح لبي بي سي \"إنها أكثر فعالية وأكثر شمولية واتساعا من أي جسم مضاد طبيعي مفرد تم اكتشافه\". ويمكن لأفضل مضاد موجود بصورة طبيعية أن يستهدف 90 في المائة من سلالات فيروس الإيدز. وأضاف غاري نابل \"الأن يمكننا تغطية 99 في المائة من سلالات الفيروس، والحصول على تغطية من خلال تركيزات منخفضة جدا من المضادات\". ووصف نابل النتائج بأنها كانت \"درجة رائعة جدا من الحماية\". وشارك في الأبحاث علماء من كلية طب هارفارد، ومعهد سكريبس للأبحاث وكذلك معهد ماساشوستس للتكنولوجيا. \"عمل مثير\" وعلقت ليندا-غيل بيكر، رئيس الجمعية الدولية للإيدز، بأن هذا البحث تقدم مهم في مجال محاربة المرض. وقالت لبي بي سي \" هذه المضادات الخارقة المعدلة تفوق الطبيعة ويمكن أن يكون لها تطبيقات أكثر مما توقعنا حتى الآن\". مشيرة إلى أن الوقت مازال مبكرا حاليا ويجب الانتظار حتى تجربة هذه التقنية العلاجية الجديدة على البشر العام المقبل. وتضيف \"بصفتي طبيبة في أفريقيا، أدعو بصورة عاجلة إلى تطبيق هذه الاكتشافات على البشر في أسرع وقت ممكن\". وقال الدكتور أنطوني فوسي، مدير المعهد الوطني الأمريكي للحساسية والأمراض المعدية، إنه نهج مثير للاهتمام. وأضاف: \"مزيج من الأجسام المضادة قد يتغلب على أفضل دفاعات الفيروس، وذلك في إطارالجهود الرامية إلى لإنجاز علاج وتحقيق الوقاية باستخدام الأجسام المضادة\".", "doc2": "Ən güclü təbii anticisimlər İİV ştammlarının 90 faizini neytrallaşdırmağa qadirdir. Yeni birləşmə virusun 3 həlledici komponentini hədəfləyir. Anticimlərdən ibarət yeni müalicəvi maddənin müəllifləri ABŞ Səhiyyə Milli İnstitutu və Sanofi əczaçılıq şirkətidir. İİV əleyhinə beynəlxalq mübarizə cəmiyyəti (IAS) alimlərin əldə etdiyi nəticəni \"maraqlı irəliləyiş\" adlandırıb. Anticisimlərin klinika şəraitində sınaqları 2018-ci ildə başlamalıdır. Hazırda İİV virusuna qarşı mübarizə ştammlarını neytrallaşdıran anticisimlər vasitəsilə aparılır. Həmin anticisimlər İİV ştammlarının xeyli hissəsini öldürür və virusa yoluxmanın qarşısını alır. Anticisimlərin klinika şəraitində sınaqları 2018-ci ildə başlamalıdır. Science elmi jurnalında dərc olunmuş alimlərin yeni məqaləsində, belə anticisimlərin üç növünün üçqat təsiri olan güclü preparatda birləşdirildiyi bildirilib. Yeni müalicəvi təsirə malik olan maddədə birləşdirilmiş ən güclü təbii anticisimlər İİV ştammlarının 90 faizini neytrallaşdırmağa qadirdir. 24 meymun üzərində aparılmış sınaq nəticəsində, heyvanlardan heç birinin, HIV virusu onlara yeridiləndən sonra, infeksiyaya yoluxmadığı qeydə alınıb. İİV virusu yüksək mutasiya qabiliyyətinə malikdir. İnsanın immun sistemi üçün eyni vaxtda virusun müxtəlif növ ştammları ilə mübarizə aparmaq çətindir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/01/160117_iran_nuclear_rouhani", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2016/01/160117_iran_deal", "doc1": "اعتبر روحاني أن رفع العقوبات عن بلاده بمثابة \"نقطة تحول بالنسبة لاقتصاد إيران\" وكانت الوكالة الدولية للطاقة الذرية قد أكدت مساء السبت التزام طهران بالحد من أنشطتها النووية وفقا للاتفاق الذي وقعته مع القوى الكبرى في يوليو/ تموز الماضي. ونقلت وكالات الأنباء الإيرانية عن روحاني قوله إن الاتفاق النووي لم يسبب أي ضرر لأي أمة. ورحبت معظم الحكومات الغربية بالاتفاق النووي مع إيران إلا أن إسرائيل لا تزال تصر على أن طهران تسعى لأن تمتلك سلاحا نوويا. واعتبر روحاني أن رفع العقوبات عن بلاده بمثابة \"نقطة تحول بالنسبة لاقتصاد إيران\". مواضيع قد تهمك نهاية وقالت مسؤولة السياسة الخارجية بالاتحاد الأوروبي فيديريكا موغيريني إن هذا التطور من شأنه أن يعزز الاستقرار والسلم الإقليميين. وأضافت أن الاتفاق مع طهران يبعث برسالة قوية مشجعة مفادها أن الإرادة السياسية والعمل الدؤوب قد يساعدا في حل أصعب القضايا. وجاء ذلك خلال مؤتمر صحفي مع وزير الخارجية الإيراني محمد جواد ظريف في مقر الوكالة بالعاصمة النمساوية فيينا. وقال رئيس الوكالة الدولية للطاقة الذرية يوكيا أمانو إنه سيزور طهران الأحد لإجراء محادثات بشأن كيفية استمرار متابعة تنفيذ إيران لتعهداتها. وفرضت العقوبات على طهران بسبب مخاوف بشأن برنامجها النووي. ويعنى رفع العقوبات الدولية إنهاء تجميد أصول تقدر بمليارات من الدولارات، والسماح ببيع النفط الإيراني في السوق العالمية. وأمر وزير الخارجية الأمريكي جون كيري برفع العقوبات المرتبطة بالبرنامج النووي الإيراني. وقال كيري - بعد مباحثات مع ظريف - إن إيران \"اتخذت خطوات مهمة شك الكثيرون في أنها ستتحقق\". وأضاف أن نتيجة لذلك قررت الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي رفع العقوبات فورا. وأكد أنه نتيجة للإجراءات التي اتخذت منذ يوليو / تموز، فقد باتت \"الولايات المتحدة وأصدقاؤها وحلفاؤها في الشرق الأوسط والعالم أجمع أكثر أمنا\". لكن رئيس مجلس النواب بول ريان أدان الاتفاق مع إيران، قائلا إن \"الدولة الرائدة عالميا في رعاية الإرهاب قد تستخدم الأموال لتمويل إرهابيين\".", "doc2": "ABŞ-ın İranla bağlı şübhələri onilliklərdir davam edir Beynəlxalq nüvə gözətçi təşkilatı olan İAEA İranın mümkün nüvə silahı istehsalının önlənməsi ilə bağlı öhdəliyinə əməl etdiyini bildirdikdən sonra sanksiyalar da qaldırılıb. BMT, ABŞ və Aİ tərəfindən tətbiq olunan sanksiyalar İranı illər boyu ağır vəziyyətdə saxlayıb. Bir çox Qərb ölkəsi bu addımı alqışladığını bildirsə də, İsrail Tehranın hələ də nüvə bombası hazırlamağa çalışdığını iddia edib. “Hər hansı pozuntulara qarşı müvafiq reaksiya olmadan İran hiss edəcək ki, nüvə silahı hazırlanması işini davam etdirə bilər və o, regionda stabilliyi pozmağa çalışacaq,” İsrail baş naziri Benjamin Netanyahu bildirib. Razılaşmadan öncə İran istəsəydi bir neçə həftənin içində nüvə silahı hazırlamağa yetəcək uran istehsal edə bilərdi, BBC-in Vyana müxbiri Bethnay Bell bildirib. İndi bu bir ildən çox çəkə bilər və beynəlxalq müşahidəçilər bundan xəbərdar olar, müxbirimiz əlavə edib. “Hamı məmnundur” Cənab Ruhani razılaşmaya görə “regionda müharibəni qızışdıranlar – İsrail və ABŞ-dakı mühafizəkarlardan savayı” hər kəsin məmnun olduğunu bildirib. İran prezidenti Həsən Ruhani ölkəsinin dünya ilə münasibətdə \"yeni səhifə\" açdığını bildirib “Biz iranlılar dünyaya dostluqla yaxınlaşmışıq və düşmənçiliyi, şübhələri arxada buraxaraq İranın dünya ilə münasibətlərində yeni səhifə açmışıq,” o bazar günü səhəri xalqa müraciətində bildirib. Sanksiyaların qaldırılması İran iqtisadiyyatı üçün “dönüş nöqtəsi” olub, o əlavə edib və bildirib ki, ölkəsi neft gəlirlərindən daha az asılı olmaq istəyir. İranın neft ixracatını artırması perspektivi neftin qiymətinin bir az da düşməsinə səbəb olub. Brent markalı xam neftin qiyməti cümə günü 29 dollardan aşağı düşüb. Aİ xarici siyasət idarəsinin rəhbəri Federica Mogherini bildirib ki, İranın öhdəliklərə əməl etməsi və sanksiyaların qaldırılması regional və beynəlxalq sülhə və təhlükəsizliyə xidmət edəcək. İAEA rəhbəri Yukiya Amano bazar günü Tehrana səfər edərək İranın nüvə proqramına nəzarəti müzakirə edəcək. Razılaşmanın bir hissəsi kimi, İran sentrifuqlarını azaltmalı və Arak şəhəri yaxınlığındakı ağır su reaktorunu sökməlidir. Hər ikisindən nüvə silahının istehsalı üçün istifadə edilə bilər. Şənbə günü o da aydın olub ki, İran həbsdə olan Washington Post qəzetinin müxbiri Jason Rezaian-ı və digər üç iranlı-amerikalı məhbusları azad edib. 39 yaşlı Rezaian noyabr ayında casusluq da daxil olmaqla müxtəlif ittihamlarla həbs edilmişdi. ABŞ isə sanksiyaları pozmaq ittihamı ilə saxlanılan yeddi iranlını əfv edəcəyini bildirib. İran həmişə nüvə proqramının sülhpərvər olduğunu bildirib, lakin razılaşmanın opponentləri bildirirlər ki, ölkənin bundan sonra nüvə silahı istehsal etməyəcəyinə əminlik yoxdur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/01/150122_ukraine_donetsk_attack", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140901_ukraine_minsk_talks", "doc1": "المعارك تواصلت رغم النداءات الدولية لوقفها وهاجم حشد من سكان دونتسك بعض الجنود الأوكرانيين تجول بهم المتمردون في شوارع المدينة. وقد أسر الجنود، وعددهم 16، في معارك مطار دونتسك، الذي تركته القوات الأوكرانية بعد شهور من المواجهات. ويتهم المتمردون الموالون لروسيا القوات الأوكرانية بإطلاق القذيفة، ولكن كييف تقول أن كل اللوم يقع على روسيا. السيطرة على المطار واشتدت المعارك بين القوات الأوكرانية والانفصاليين الموالين لروسيا في دونتسك وحولها، وامتدت شرقا عبر منطقة لوهانسك، بهدف السيطرة على مطار المدينة. مواضيع قد تهمك نهاية ويأتي هذا رغم النداء المشترك لكل من أوكرانيا وروسيا وفرنسا وألمانيا بإنهاء القتال شرقي البلاد. وتم الاتفاق على منطقة فاصلة بين الانفصاليين والقوات الحكومية، ينبغي على الطرفين الانسحاب منها، ولكن هذا لم يتم حتى الآن.", "doc2": "Bu bəyanatdan öncə, iki tərəf arasında döyüşlər bütün gecə davam edib. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov deyib ki, Belarus paytaxtı Minskdə görüşən vasitəçilər üçün əsas mövzu, Ukraynada \"təcili atəşkəs\" olmalıdır. Şərqi Ukraynada aprel ayından davam edən münaqişədə 2600-ə yaxın insan ölüb. Vəziyyət mart ayında, Rusiya Krım yarımadasını ilhaq edəndən sonra gərginləşib. Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov bildirib ki, Ukrayna qoşunları \"mülki xalqa ziyan verəcək mövqeləri tərk etməlidir\". Ukrayna və Rusiya rəsmiləri Belarus paytaxtı Minskdə separatçı döyüşçülər və beynəlxalq nəzarətçilərlə danışıqlar aparacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-46879448", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46871535", "doc1": "وأقر أكثر من ثلث النساء اللاتي استطلعت آراؤهن، وربع رجال العينة، وكلهم مراهقون أو في بداية العشرينيات، أن ممارسة الجنس لأول مرة لم تحدث في \"الوقت المناسب\". وينص القانون في بريطانيا على أن يكون عمر الشخص 16 عامًا على الأقل ليكون قادرا على قبول ممارسة الجنس.ولكن آخر استطلاع للرأي شمل بريطانيا ويتعلق بالسلوك الجنسي وأنماط الحياة، توصل إلى أن كثيرا من الأشخاص قد لايكونون مستعدين لمثل هذا القرار في مثل هذه السن. ويقدم استطلاع الرأي \"ناتسال\" والذي يجرى كل عقد من الزمن، صورة مفصلة حول السلوك الجنسي في المملكة المتحدة. ونشرت مجلة \"بي إم جيه\" للصحة الجنسية والإنجابية الاستطلاع الأخير، والذي درس فيه باحثون من \"كلية لندن للصحة والطب في المناطق الحارة\" ردود ما يقرب 3,000 شاب وشابة كانوا قد أجابوا على الأسئلة بين عامي 2010 و 2012. النتائج أظهرت الإجابات أن نحو 40 في المئة من الشابات و26 بالمئة من الشباب لم يشعروا بأن أول تجربة جنسية لهم كانت \"في الوقت المناسب\". وعندما سئلوا عن تفاصيل أعمق حول ذلك، قال معظمهم إنهم يتمنون لو أنهم انتظروا فترة أطول قبل أن يفقدوا عذريتهم. وكان معظم من شملتهم العينة قد مارس الجنس مع بلوغ سن الـ 18، ونصفهم فعلوا ذلك في سن الـ 17. في حين أن ما يقرب من الثلث ممن أجاب عن أسئلة الدراسة قال إنه مارس الجنس قبل أن يبلغ سن الـ 16. قرار مستنير؟ كما تناول الاستطلاع مدى الاستعداد للعلاقة الجنسية، ويعني ذلك ما إذا كان الشخص يستطيع اتخاذ قرار مستنير حول ممارسة الجنس لأول مرة. فعلى سبيل المثال، يجب على الأشخاص ألا يكونوا تحت تأثير الكحول وأن يكونوا واعين بما فيه الكفاية لإبداء الموافقة، لا أن يكونوا تحت تأثير ضغط الأقران. ولم تحقق نصف شابات العينة تقريبا، و 4 من بين كل 10 شباب، هذا المعيار. كما ذكرت واحدة من بين كل خمس نساء، وواحد من كل 10 شباب، أن الشريك لم يكن يشعر/تشعر بأن الوقت قد حان لممارسة الجنس في ذلك الوقت، ما يعني أن أحد الطرفين وقع تحت الضغط لممارسة الجنس. وقال المشرف على الدراسة، بروفيسور كاي ويلينغز، إن الوصول لعمر القدرة على الموافقة على ممارسة الجنس (16 عاما) ليس مؤشرا على أن شخصًا ما مستعد للانخراط في علاقة جنسية. وأضاف: \"كل شخص يختلف عن الآخر\". من جانبها علقت الدكتورة ميليسا بالمر، وهي من المشاركات بالبحث، قائلة: \"يبدو لنا من نتائج هذه الدراسة أن الشابات أكثر عرضة من الشبان لأن يقعن تحت الضغط لممارسة الجنس من قبل شركائهن\". وأضافت: \"رغم أن نتائج هذه الدراسة أسفرت عن بعض النتائج الإيجابية، مثل أن قرابة 9 من بين كل 10 شباب يستخدمون وسيلة موثوقة لمنع الحمل عند ممارسة الجنس لأول مرة، يلزم بذل المزيد من الجهود لضمان حماية الشباب والشابات عندما يصبحون نشطين جنسيا\". وقالت إن التثقيف الجنسي في المدارس يجب أن يزود الشباب بمهارات التفاوض الصحيحة لتمكينهم من أن تكون تجاربهم الجنسية الأولى آمنة وإيجابية. متى يكون الوقت مناسبا؟ وفقا لخدمة الصحة الوطنية في بريطانية )إن إتش إس) يجب على الشخص أن يسأل نفسه ما يلي عندما يبدأ بالتفكير ببمارسة الجنس: - هل يبدو الأمر صحيحا؟ - هل أحب شريكي/شريكتي؟ - هل تحبني/يحبني بالقدر ذاته؟ - هل ناقشنا استخدام الواقي الذكري لمنع الإصابة بالأمراض المنقولة عن طريق الاتصال الجنسي وفيروس الإيدز، وهل اتفقنا على ذلك؟ - هل حصلنا على وسيلة لمنع الحمل؟ - هل أشعر بأني قادر/ قادرة على تغيير رأيي وقول \"لا\" في أية لحظة، وهل اتفقنا على هذا الاحتمال؟ إذا أجبت بـ \"نعم\" على كل هذه الأسئلة، قد يعني هذا أن يكون الوقت قد يكون مناسبًا، ولكن إذا أجبت بـ \"نعم\" على أي من الأسئلة التالية، فقد يكون الجواب \"لا، لست جاهزا بعد\": - هل أشعر بأي تحت تأثير وضغط من قبل أي شخص سواء أكان هذا الشخص هو شريكي أو أحد أصدقائي؟ - هل يمكن أن أندم على لك فيما بعد؟ - هل أفكر في ممارسة الجنس فقط لأبهر أصدقائي أو لكي أكون مثلهم؟ - هل أفكر في ممارسة الجنس فقط لكي أحافظ على شريكي؟ وتقول قالت إيزابيل إنمن من جمعية \"بروك\" الخيرية للصحة الجنسية: \"نعتقد بشدة أن سن ومرحلة التربية الجنسية يجب أن تبدأ في وقت مبكر من أجل تمكين الشباب على اتخاذ قرارات إيجابية تناسبهم\".", "doc2": "20 yaşlarında olan qadınların üçdə birindən çoxu və kişilərin təxminən dörddə biri etiraf ediblər ki, onların ilk dəfə cinsi əlaqəyə girməsi \"uyğun vaxta\" təsadüf etməyib. Britaniyada cinsi əlaqəyə girməyə qanunla 16 yaşından başlayaraq icazə verilir. Seksual davranış və həyat tərzi mövzusunda Britaniyada keçirilmiş son sorğunun (Natsal) nəticələrinə əsasən, bir çox gənclər bu yaşda cinsi əlaqəyə girməyə hazır olmaya bilərlər. Məzmun mövcud deyil Paylaşımın sonu YouTube, 1 Təxminən hər on ildən bir keçirilən Natsal sorğusu Britaniyada seksual davranışın təfsilatlı mənzərəsini təmin edir. 2010-2012-ci illərdə keçirilmiş sonuncu sorğuda təxminən 3000-dək gənc iştirak edib və onların verdiyi cavabları London Gigiyena və Tropik Tibb Məktəbinin tədqiqatçıları təhlil ediblər. Nəticələr Gənc respondentlərin verdiyi cavablar göstərib ki, gənc qadınların təxminən 40 faizi və gənc kişilərin 26 faizi ilk seksual təcrübələrinin \"düzgün vaxta\" təsadüf etdiyini düşünmürlər. Respondentlərin əksəriyyəti deyib ki, bakirəliyi daha yuxarı yaşda itirmək istəyərdi. Soruşulanların azsaylı hissəsi isə bunun daha erkən yaşda baş verməsini istəyib. Respondentlərin əksəriyyəti 18 yaşı tamam olanadək artıq cinsi əlaqəyə girib, onların yarısı bunu 17 yaşına çatanadək edib. Sorğuda iştirak edənlərin təxminən üçdə biri 16 yaşı tamam olmamış cinsi əlaqədə olub. Bərabər istək Sorğu zamanı cinsi əlaqəyə girənlərin buna hazırlığı da nəzərdən keçirilib - ilk dəfə cinsi əlaqəyə girən şəxsin buna nə qədər hazır olması, buna dair düşünülmüş qərar qəbul etmək qabiliyyəti təhlil edilib. Misal üçün, bu zaman onların içkili olub-olmadıqları, cinsi əlaqənin razılıq əsasında baş verib-verilmədiyi, razılığın təzyiq altında verilib-verilmədiyi nəzərə alınıb. Sorğuda iştirak edən gənc qadınların təxminəm yarısında və gənc kişilərin təxminən 40 faizində bu meyarlar gözlənilməyib. Gənc qadınların təxminən 20 faizi və gənc kişilərin təxminən 10 faizi bildiriblər ki, onların cinsi əlaqəyə girmək istəyi partnyorları ilə eyni dərəcədə olmayıb. Bu isə güman etməyə əsas verir ki, bu hallardan bəzilərində cinsi əlaqə təzyiq altında baş verib. Natsal sorğularının təsisçisi professor Kaye Wellings deyib ki, yaş meyarı şəxsin seksual əlaqəyə girməyə hazırlığının göstəricisi kimi yozulmamalıdır: \"Gəncdən-gəncə fərq var - bəzi 15 yaşlılar buna hazır ola bilər, bəzi 18 yaşlılar isə - yox\". \"Apardığımız təhlil göstərib ki, gənc qadınlara gənc kişilərlə müqayisədə cinsi əlaqəyə girmək üçün partnyorları tərəfindən daha çox təzyiq göstərilir, - tədqiqatçılar qrupunun üzvü doktor Melissa Palmer qeyd edib. - Gənclər seksual münasibətlərdə daha fəal olublar və baxmayaraq ki, respondentlərin təxminən 90 faizi ilk cinsi əlaqə zamanı kontraseptiv vasitələrdən istifadə edib, onların sağlamlağının təmin edilməsi üçün səylər davam etdirilməlidir\". Melissa Palmer deyib ki, gənclərin ilk seksual təcrübəsinin pozitiv və təhlükəsiz olması üçün məktəblərdə cinsi əlaqələrə dair tədris proqramları onlara bu mövzuda düzgün danışıq aparmaq bacarığı öyrətməlidir. \"Düzgün vaxt\" nə vaxtdır? Əgər sizə elə gəlir ki cinsi əlaqəyə girmək imkanınız var, özünüzə bu sualları verin: Əgər bütün bu suallara cavabınız müsbətdirsə, onda vaxt seçimi düzgün ola bilər. Lakin aşağıdakı suallardan da hər hansına cavabınız müsbətdirsə, onda ola bilsin ki, uyğun vaxtı seçməmisiniz:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140807_iraq_sistani_new_govt", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37437306", "doc1": "وقالت وزارة الدفاع في و��شنطن إن طائرات حربية امريكية هاجمت مواقع لمدفعية التنظيم كانت تستخدم لقصف القوات الكردية المدافعة عن مدينة اربيل. وكان الرئيس الامريكي باراك اوباما قد اوعز بشن مثل هذه الغارات يوم امس الخميس، ولكنه اكد على انه لا ينوي اعادة اي قوات برية الى العراق. وقال الرئيس اوباما إن \"امريكا قادمة لمساعدة الشعب العراقي\" مضيفا ان الولايات المتحدة \"ستتصرف بعناية ومسؤولية لمنع وقوع جرائم ابادة\" بحق الايزيديين والمسيحيين. وكان تنظيم \"الدولة الاسلامية\" (الذي غير اسمه من \"الدولة الاسلامية في العراق والشام\" داعش) قد سيطر على مدينة الموصل في يونيو / حزيران الماضي. مواضيع قد تهمك نهاية وفي وقت سابق من الاسبوع الحالي، سيطر المسلحون على بلدة قرقوش المسيحية. وكان رئيس الوزراء العراقي نوري المالكي قد طلب في يونيو / حزيران مساعدة امريكية لمواجهة تقدم المسلحين، ولكن واشنطن تجاهلت الطلب. اغارت الطائرات الامريكية على موقع لمدفعية تنظيم \"الدولة الاسلامية\" ويقول محللون إن التقدم الذي يحرزه المسلحون علاوة على اخفاق الساسة العراقيين في الاتفاق على تشكيل حكومة جديدة ربما غيرت رأي الرئيس الامريكي. وكان المالكي قد واجه دعوات من العرب السنة والاكراد وبعض الشيعة للتنحي لادائه في ادارة الازمة الراهنة، ولكن المالكي ظل متمسكا بما يقول إنه حقه في تشكيل الحكومة الجديدة كونه زعيم الكتلة الاكبر في البرلمان المنتخب اخيرا. وتشير بعض التقارير الى ان المالكي ربما اجبر على اصدار ضمانات بأنه سيتنحى لقاء العون العسكري الامريكي. وجاء في تصريح اصدرته وزارة الدفاع الامريكية، القت طائرتان حربيتان من طراز ف-18 قنابل مسيرة باشعة الليزر على وحدة للمدفعية المتحركة قرب اربيل. وقال الناطق الصحفي باسم الوزارة الادميرال جون كيربي إن مسلحي \"الدولة الاسلامية\" كانوا يستخدمون المدفعية لقصف القوات الكردية المدافعة عن اربيل حيث يتمركز عدد من الموظفين الامريكيين. كما قال مصدر محلي في اربيل إن قوات البشمركة الكردية مدعومة بغطاء جوي شنّت هجمات جنوب شرق الموصل وعلى مركز المدينة. وتحدث المصدر عن مشاركة طائرات أميركية في الغارات. وقال المصدر إن قوات البشمركة استعادت السيطرة على عدة قرى قريبة من نواحي برطلة شمال الموصل. وافادت مصادر البشمركة بانها شنت هجوما على منطقة تل كيف شرق الموصل وسيطرت على بعض الهضاب المحيطة بها. وخرجت مظاهرة في مدينة السليمانية في كردستان تطالب باخراج النازحين العرب من مناطق الاقليم وتتهمهم بالتعاطف مع تنظيم \"الدولة الاسلامية\"، كما تسود حالة من التوتر بين العرب والكرد في اربيل. من جانب آخر، بدأ الطيران الامريكي بايصال المساعدات والمؤن الى آلاف الايزيديين الذين لاذوا بجبل سنجار بعد ان سيطر مسلحو \"الدولة الاسلامية\" على بلدة سنجار التي كانوا يشكلون فيها اغلبية. اما الامم المتحدة، فقالت إنها تعمل على فتح ممر انساني في شمال العراق لاتاحة فرصة الهرب للنازحين المحاصرين. \"بيعة\" وقال مصدر محلي في مدينة الموصل مركز محافظة نينوى شمال غرب العراق لبي بي سي إن تنظيم الدولة الإسلامية في مدينة الموصل فرض على خطباء الجمعة أخذ البيعة لأمير التنظيم أبي بكر البغدادي بصفته خليفة للمسلمين. وتحدث المصدر عن ان أعداداً كبيرة من المصلين قاطعت خطب الجمعة اليوم لهذا السبب فيما لم تلتزم اعداد كبيرة من المصلين بتوجيهات خطباء المساجد. سد ال��وصل وأكدت مصادر رسمية كردية سيطرة مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية على سد الموصل شمالي العراق. وأكد فؤاد حسين رئيس ديوان رئيس إقليم كردستان مسعود البرزاني في تصريحات لوكالة رويترز نبأ سيطرة المسلحين الإسلاميين على السد الذي يعد الأكبر في العراق. كذلك نقلت وكالة فرانس برس عن هلكرد حكمت، الناطق باسم قوة البيشمركة الكردية التي كانت تتولى حماية السد، قوله إن \"سد الموصل في قبضة المسلحين منذ الليلة الماضية.\" السيستاني يدعو من جانب آخر، اعتبرت المرجعية الدينية الشيعية في العراق خلال خطبة صلاة الجمعة في كربلاء ان \"التشبث بالمواقع والمناصب خطأ فظيع\" وانتقدت التنازع والتناحر بشأن منصب رئيس مجلس الوزراء كما شددت على ضرورة ان تحظى الحكومة المقبلة بقبول وطني واسع. وقال ممثل السيد علي السيستاني في كربلاء الشيخ عبد المهدي الكربلائي خلال الخطبة إن \"التنازع والتناحر بشان منصب رئيس مجلس الوزراء مستمر، بالتزامن مع جرائم داعش والصور المروعة لمأساة النازحين\"، معربا عن امله ان \"يحصل اتفاق على المرشح لهذا المنصب خاصة بعد تمديد المهلة الدستورية\". واضاف ان \"الإصرار على الشتبث بالمواقع والمناصب مهما ترتب عليه من اثار سلبية فأنه خطا فظيع، يجب ان يتجنبه اي سياسي حتى لو كان لديه قدر ضئيل من المسؤولية\". وشدد الكربلائي على \"ضرورة ان تحظى الحكومة بقبول وطني واسع\"، مناشدا جميع المرشحين ان \"يراقبوا الله تعالى وان ينظروا الى مصلحة الشعب ويفسحوا المجال لمن هو الاكفأ والاقدر على جمع الكلمة والعمل مع القيادات السياسية في حل ازمات البلد المستعصية\". البابا ومن جانبه، قرر البابا فرنسيس ايفاد كردينال الى العراق لمساعدة آلاف المسيحيين الذين نزحوا من مساكنهم هربا من تقدم مسلحي \"الدولة الاسلامية.\" وقال الناطق باسم الفاتيكان فدريكو لومباردي إن البابا قرر ايفاد الكردينال فرناندو فليني، وهو قاصد رسولي سابق في العراق، الى كردستان العراق \"للتعبير عن تضامن البابا مع معاناة السكان.\" نصيحة من جانب آخر، نصحت بريطانيا رعاياها بمغادرة محافظات اربيل والسليمانية ودهوك، التي تشكل اقليم كردستان العراق فورا، وذلك عقب التقدم الميداني الذي حققه مؤخرا مسلحو \"الدولة الاسلامية.\" وقالت ناطقة باسم وزارة الخارجية في لندن إن النصيحة التي صدرت قبل الغارات التي شنها الطيران الحربي الامريكي على المسلحين اليوم الجمعة، لا تشمل مدينة اربيل عاصمة الاقليم. وجاء في توصية نشرتها الوزارة للرعايا البريطانيين \"اذا كنتم في هذه المناطق، يجب عليكم المغادرة الآن.\" كما اوصت الوزارة الرعايا البريطانيين بتجنب السفر الى محافظات الانبار ونينوى وصلاح الدين وديالى وجميع المناطق الواقعة الى الجنوب من مدينة كركوك. وحذرت الوزارة من ان الموقف \"قابل للتدهور بشكل سريع.\" التركية واعلنت شركة الخطوط الجوية التركية من جانبها الجمعة انها قررت تعليق رحلات طائراتها الى اقليم كردستان العراق لدواع امنية. وجاء في تصريح اصدرته الشركة \"الغيت رحلاتنا الى اربيل لدواع امنية وحتى اشعار آخر.\" وكانت شركة الاتحاد الظبيانية قد اعلنت امس الخميس انها قررت تعليق رحلات طائراتها الى اربيل. معونات وقال مارزيو بابيلي، ممثل منظمة اليونيسيف للطفولة في العراق، إن وضع الايزيديين خطير جدا نظرا \"لوحشية وعدوانية\" مسلحي \"الدولة الاسلامية.\" وقال المسؤول الاممي إن عملية فتح الممر الآم�� المذكور آنفا تواجه العديد من \"الصعوبات اللوجستية والاستراتيجية\"، ولكنه اضاف ان فتح الممر الانساني امر حيوي.", "doc2": "Mosul İD-nin Iraqdakı əsas güc mərkəzidir Raket, Mosul yaxınlığında, Qayara-da yerləşən ABŞ qoşunlarının bir neçə yüz qarış yaxınlığına atılan raket iprit tərkibli ola bilər, məlumatda deyilir. Çərşənbə axşamı bir neçə ABŞ hərbçisinin evi olan əraziyə atılan raket nəticəsində xəsarət alan olmayıb. Məlumatda vurğulanır ki, bu, İraqda yerləşən hərbi hissəyə ilk kimyəvi silahlı hücum ola bilər. Bazada yerləşdirilən hərbiçilər kimyəvi silahlardan qorunmaq üçün təchiz olunublar. \"Sentyabrın 20-si, İraq vaxtı ilə günorta saatlarında, İraqda yerləşən hərbi bazanın qərbi qarışıq atəş hücumu altında qalıb\", Pentaqonun məlumatında deyilir. \"İsitifadə olunan silahın qalıqlarından aparılan ilkin testin nəticələri ipritlə bağlı müsbət nəticə verib. Cihazlar, raket və ya minomyot qeyri-dəqiq və işlənməmiş olub.\" Dezaktivasiyanın nəticələrinə görə, əməkdaşlardan heç birində ipritlə zəhərlənmə əlaməti olmayıb, Pentaqon deyir. \"Bu hücum bizim ordakı missiyamıza heç bir halda təsir göstərməyib və biz ərazidə təhlükəsizlik məsələlərini dəyişməmişik\", məlumatda deyilir. \"Biz özümüzə və həmkarlarımıza bu cür ehtimallarla bağlı təlim keçir və təchiz edirik.\" Döyüş Bağdad tərəfindən bu hücumla bağlı hər hansı təcili təsdiq olmayıb, BBC-nin orta Şərqdəki müxbiri, Quentin Sommerville deyir. Buna baxmayaraq, İraqda kürd döyüşçülərinə qarşı, dörddə biri iprit qazı olduğu deyilən kimyəvi silahdan istifadə olunması ilə bağlı 20 sənəd var. İD, İraq və Suriyada uzun müddət nəzarətində olduğu ərazilərdə xam kimyəvi silahlar hazırlamaq və istifadə etməkdə şübhəli binir. Kifayət həcmdə iprit dərini, göz və nəfəs yollarını dağıdaraq insanı öldürə və ya ölümcül hala sala bilər. İraqın ikinci ən böyük şəhəri olan Mosul son iki il ərzində İD-nin nəzarəti altındadır və onun geri alınması üçün döyüşlərin yaxın həftələrdə başlaması gözlənilir. Yerli döyüşçülər hücuma hazırlanır deyə ABŞ qoşunları onlara kömək edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52016921", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52082742", "doc1": "أصاب فيروس كورونا أكثر من 350 ألف شخص حول العالم، وحصد أرواح أكثر من 15 ألفا آخرين وتعيش مدن عدة، بل ودول بأكملها، حالة إغلاق تام وألغيت الرحلات الجوية والأحداث الدولية والمهرجانات السنوية. وأصبحت أوروبا البؤرة الجديدة للمرض، بينما في أماكن أخرى، في أمريكا اللاتينية والولايات المتحدة والشرق الأوسط، يزداد معدل الإصابة يوميا. لكن يبدو أن بعض البلدان تمكنت، من احتواء الانتشار المفاجئ للفيروس، الذي قتل حتى 23 مارس/ آذار الجاري حوالي 15 ألف شخص، وأصاب أكثر من 340 ألفا آخرين، في جميع أنحاء العالم. العديد من الدول الآسيوية، على الرغم من قربها الجغرافي من الصين، حيث بدأ المرض، تقود الطريق في كبح معدل الإصابة بفيروس كوفيد 19. مواضيع قد تهمك نهاية وقال عالم الأوبئة تولبرت نينسوا، الأستاذ بجامعة جون هوبكنز الأمريكية، لبي بي سي: \"هناك دول تمكنت من اتخاذ إجراءات لاحتواء تفشي المرض، وأعتقد أننا يجب أن نتعلم منها\". وأضاف: \"أنا لا أتحدث فقط عن الصين، حيث انخفض عدد الحالات بعد تطبيق إجراءات شديدة القسوة، قد لا تجدها الدول الديمقراطية الأخرى سهلة التنفيذ\". وأشار نينسوا إلى أن تايوان المجاورة للصين، والتي يبلغ عدد سكانها نحو 23.6 مليون نسمة، سجلت 195 حالة إصابة بفيروس كورونا، وحالتي وفاة فقط حتى 23 مارس/ آذار الجاري. بينما سجلت هونغ كونغ، التي يبلغ عدد سكانها 7.5 مليون نسمة وتتشارك حدودا برية مع الصين، 155 حالة إصابة مؤكدة، وأربع وفيات خلال أكثر من شهرين، لكن الإصابات تزايدت مرة أخرى خلال الأسبوع الماضي، وتم اتخاذ مجموعة من الإجراءات الإضافية. نجحت اليابان في كبح انتشار الوباء أما اليابان، التي يبلغ عدد سكانها نحو 120 مليون نسمة، فقد سجلت 1100 حالة إصابة، وسجلت كوريا الجنوبية نحو 9 آلاف إصابة، لكن معدل الإصابة والوفيات انخفض كثيرا خلال الأسابيع الأخيرة. ووفقا لنينسوا، نجحت هذه البلدان في إدارة انتشار الفيروس، لأنها تصرفت بسرعة وطبقت سياسات مبتكرة. فيما يلي أكثر تلك السياسات فعالية: تتفق منظمة الصحة العالمية والخبراء، الذين استشارتهم بي بي سي، على أن التشخيص المبكر عامل أساسي في احتواء انتشار الوباء. يقول نينسوا: \"لا يمكنك معرفة التأثير الحقيقي للفيروس، أو اتخاذ الإجراء المناسب إذا كنت لا تعرف عدد الأشخاص المصابين\". وتتفق كريس جونسون، أستاذ علم الأوبئة في جامعة تمبل الأمريكية، مع هذا الرأي. وتقول إن هذا هو ما أحدث فارقا حقيقيا في احتواء الفيروس، فقد شهدت الدول التي اعتمدت على الاختبار انخفاض عدد الحالات الجديدة، بينما شهدت الدول التي لم يتم فيها إجراء الاختبار ارتفاعا حادا في عدد الحالات. وأضافت لبي.بي.سي: \" تختبر كوريا الجنوبية نحو عشرة آلاف شخص يوميا، ما يعني أنها اختبرت خلال يومين عدد أشخاص، أكثر من الذين اختبرتهم الولايات المتحدة خلال ما يزيد عن شهر\". ويقول المدير العام لمنظمة الصحة العالمية، تيدروس أدهانوم غيبريسوس، إن اختبار أي شخص يعاني من الأعراض هو \"مفتاح لوقف انتشار\" الوباء. وقال في مؤتمر صحفي عقده مؤخرا: \"لدينا رسالة بسيطة إلى جميع البلدان: اختبر، اختبر، اختبر. يجب أن تكون جميع الدول قادرة، على اختبار جميع الحالات المشتبه فيها. لا يمكنهم محاربة هذا الوباء وهم معصوبو الأعين\". الاختبار أولى خطوات احتواء الوباء وحذر أيضا من اختبار الأشخاص الذين يعانون من أعراض شديدة فقط، فالبيانات الناتجة حينئذ لن تكون موثوقة لإنشاء إحصاءات، وتشجع تلك الممارسة أولئك الذين يعانون من أعراض أكثر اعتدالا على الاستمرار في نشر الفيروس. 2- عزل المصابين تقول البروفيسور كريس جونسون: \"قامت كوريا الجنوبية والصين بعمل ممتاز، في تتبع واختبار واحتواء مواطنيها\". لا تقوم الاختبارات بعزل المرضى، ومنع الفيروس من الانتشار فحسب، بل تساعد أيضا في اكتشاف الحالات الجديدة المحتملة، التي قد تكون في المراحل المبكرة وبالتالي بدون أعراض، حسب البروفيسور كريس. وبحسب كريس جونسون، كانت السلطات الصينية \"شديدة اليقظة\"، في الكشف عن الحالات الجديدة المحتملة، ما قد يكون أحد الأسباب وراء الانخفاض الكبير في الإصابات المسجلة. وتقول: \"يتم إرسال الأشخاص الذين يعانون من ارتفاع في درجة الحرارة إلى عيادات الحمى، واختبار إصابتهم بالأنفلونزا أو كوفيد 19. إذا كانت نتائج اختبارهم إيجابية للفيروس، فسيتم عزلهم في ما يطلق عليه فنادق الحجر الصحي، لتجنب إصابة عائلاتهم\". اتبعت تايوان وسنغافورة وهونغ كونغ نهجا مختلفا: عزل الحالات المشتبه بها في المنزل، وفرض غرامات تزيد عن 3 آلاف دولار على من خالفوا القواعد. لكن في كلتا الحالتين، وفقا لـ نينسواه، كان مفتاح هذه الاستراتيجية هو اكتشاف وتتبع العدوى المحتملة. ويقول إنه في تايوان وسنغافورة كانت هناك استراتيجيات معمول بها، للكشف عن الأشخاص الذين كانوا على اتصال بالمرضى، ابتداء من مقابلة المصابين إلى فحص الكاميرات الأمنية أو سجلات النقل. ويضيف: \"في 12 مارس/ آذار الجاري، كان لدى هونغ كونغ 445 حالة مشتبه فيها، لكنها أجرت 14900 اختبار، على جميع الأشخاص الذين كانوا على اتصال بهؤلاء المصابين، للكشف عن ال��دوى المحتملة، وجاءت اختبارات 19 منهم إيجابية\". 3- الاستعداد والتصرف السريع يقول نينسوا، الذي عمل سابقا في منع انتشار فيروس إيبولا في غرب أفريقيا، إن أحد العناصر الأساسية لاحتواء الفيروس هو التصرف بسرعة، قبل أن تنتقل العدوى إلى السكان. ويقول: \"أظهرت دول، مثل تايوان وسنغافورة، أن الإجراء السريع للكشف عن الحالات الجديدة وعزلها يمكن أن يكون عاملا حاسما، في احتواء الانتشار\". نجحت تايوان حتى الآن في احتواء انتشار فيروس كوفيد 19 ويقول تقرير حديث، نشرته مجلة الجمعية الطبية الأمريكية، إن نجاح تايوان يرجع جزئيا أيضا إلى حقيقة، أن الجزيرة قد استعدت من قبل لمثل هذا الاحتمال، وأنشأت مركزا للتحكم في الأوبئة، في وقت مبكر من عام 2003. تم إنشاء ذلك المركز، الذى يضم العديد من الجهات البحثية والوكالات الحكومية، بعد أزمة وباء سارس، وأجريت منذ ذلك الحين العديد من التدريبات والدراسات. وحتى قبل تأكيد انتقال الفيروس من شخص لآخر، في منتصف يناير/ كانون الثاني الماضي، بدأت تايوان بالفعل في فحص جميع الركاب، القادمين من مدينة ووهان الصينية، حيث بدأ تفشي المرض. وبدأت هونغ كونغ في تفعيل محطات للكشف عن درجة الحرارة، في نقاط الدخول إلى أراضيها، منذ 3 يناير/ كانون الثاني، ثم فرضت حجرا صحيا لمدة 14 يوما للسياح القادمين إلى البلد، في حين تم توجيه الأطباء للإبلاغ عن أي مريض، يعاني من الحمى أو أعراض تنفسية حادة، وتاريخ السفر الأخير إلى منطقة ووهان. يقول نينسواه: \"مرة أخرى، كان عامل الوقت حاسما\". 4- التباعد الاجتماعي يقول نينسوا: \"بمجرد أن يدخل المرض إلى بلدك بالفعل، لن تصبح إجراءات الاحتواء صالحة\". بحلول ذلك الوقت، فإن الطريقة الأكثر فعالية لحماية السكان هي تنفيذ التباعد الاجتماعي بسرعة، كما هو متبع بوضوح في هونغ كونغ وتايوان. طلبت سلطات هونغ كونغ من الناس العمل من المنزل، وأغلقت المدارس وألغت جميع المناسبات الاجتماعية، بحلول أواخر يناير/ كانون الثاني الماضي. وقررت سنغافورة إبقاء المدارس مفتوحة، لكنها أجرت اختبارات وراقبت الطلاب وهيئة التدريس بشكل يومي. 5- تعزيز تدابير النظافة الشخصية تقول منظمة الصحة العالمية إن غسل اليدين بانتظام، والنظافة الشخصية أمران ضروريان لتجنب العدوى. ويقول نينسوا: \"تعلمت العديد من الدول الآسيوية، من تجربة سارس في عام 2003. هذه الدول تعرف أن النظافة ستقي الناس من المرض، وتمنعهم من إصابة الآخرين\". شخص يستخدم مواد مضادة للبكتيريا، في إحدى المحطات المخصصة لذلك بشوارع سنغافورة في دول مثل سنغافورة وتايوان وهونغ كونغ، توجد محطات بها مواد مضادة للبكتيريا في الشوارع، كما أن الاستخدام المنتظم لأقنعة الوجه منتشر على نطاق واسع. وعلى الرغم من أن أقنعة الوجه قد لا تكون دائما فعالة، في وقاية مرتديها من الإصابة بالمرض، إلا أنها تقلل من خطر انتقال العدوى، من خلال السعال والعطس.", "doc2": "Dünya miqyasında yüzminlərlə insan koronavirusa yoluxub Xeyli sayda şəhər və bəzən hətta ayrı-ayrı ölkələr karantin rejimindədirlər: aviareyslər, beynəlxalq miqyaslı vacib tədbirlər, idman oyunları və musiqi festivalları təxirə salınıb. Son həftələrdə Avropa infeksiyann episentrinə çevrilib, dünyanın digər yerlərində - Latın Amerikası, ABŞ və Yaxın Şərqdə yoluxanların sayı gündən-günə artır. Bəzi ölkələr epidemiyanın qarşısını ala biliblər. Martın 23-nə olan məlumata görə, dünya üzrə virusa yoluxanların sayı 340 min, ölənlərin sayı isə 15 mindir. Artıq yeni bir virusun ortaya çıxdığı Çinə qonşu olmalarına baxmayaraq bəzi Asiya ölkələri Covid-19 xəstəliyinin yayılmasını durdurublar. \"Epidemiyayla mübarizədə uğur qazanmış ölkələr var və məncə, biz onların təcrübəsindən nümunə götürməliyik. Mən təkcə Çini nəzərdə tutmuram. Bu ölkədə çox sərt karantin tədbirlərindən sonra yoluxma hallarının kəskin azalıb. Ola bilsin, daha demokratik ölkələrdə belə üsullara əl atmaq çətin olardı. Bəzi başqa ölkələrsə eyni dərəcədə effektli olan fərqli metodlar seçdilər\" - Con Hopkins Universitetinin professoru, epidemioloq Tolbret Nyensva BBC-yə müsahibəsində belə deyib. Olimpiadanı bu il keçirməyə ümid edən Yaponiya virusun sürətlə yayılmasına əngəl ola bildi 23,6 milyon əhalisi olan, Çinin qonşuluğunda yerləşən Tayvanda cəmi 215 yoluxma və 2 ölüm faktı qeydə alınıb. 7,5 milyon insanın yaşadığı və Çinlə quru sərhədi olan Honkonqda isə iki ay ərzində ancaq 155 yoluxma və 4 ölüm baş verib. Ancaq son həftələrdə xəstələnənlərin sayı yenidən artmağa başlayıb. Hazırda bu ölkədə yeni mübarizə üsulları tətbiq edilir. Çox da uzaqda olmayan Yaponiyada (120 milyon əhali) 1100, Cənubi Koreyada isə 9 min insan xəstələnib. Ancaq son həftələrdə bu ölkədə həm yoluxma, həm də ölüm sayında azalma müşahidə olunur. Professor Nyensva hesab edir ki, bu ölkələrin qısa zamanda uğur qazanmasının səbəbi vaxtında tədbir görmələri və yeni mübarizə üsullarından istifadə etmələridir. Bəs, ən effektli strategiyalar hansılardır? 1. Test, test və yenə də test! Test etmək infeksiyayla mübarizənin ilk addımıdır Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST), o cümlədən, BBC-nin məsləhətçi ekspertləri virusla mübarizədə əsas faktorun erkən diaqnoz olduğunu təsdiqləyirlər. \"Nə qədər adamın yoluxduğunu bilmədən virusun təsirinin real miqyaslarını öyrənmək və buna uyğun tədbirlər görmək çətin olar\" - Nyensva belə deyir. Amerikanın Templ Universitetinin professoru, epidemioloq Kris Conson da eyni fikirdədir. O hesab edir ki, yoluxmaları azaltmağa məhz bu kömək edib: test üsuluna üstünlük verən ölkələrdə xəstələnlərin sayı azalıb, testin prioritet olmadığı ölkələrdə isə əksinə, kəskin artıb. \"Cənubi Koreya hakimiyyəti gün ərzində təxminən 10 min adamı test edib. Yəni bu ölkə 2 gün ərzində ABŞ-ın 2 ay ərzində yoxladığından daha çox vətəndaşı testdən keçirib\" - professor Conson BBC-yə müsahibəsində belə deyib. ÜST-nin rəhbəri Tedros Hebreyesus hesab edir ki, səhhətində koronavirus simptomları müşahidə edilən hər bir şəxsin test edilməsi pandemiyanın qarşısını almağın əsas şərtidir. \"Bütün ölkələr sadə bir məsləhətimiz var - test edin, test edin, test edin. Bütün ölkələr bütün şübhəli halları test etmək imkanına sahib olmalıdırlar - onlar pandemiyaya qarşı gözübağlı mübarizə apara bilməzlər\" - Hebreyesus bu yaxınlarda keçirdiyi mətbuat konfransında belə deyib. O, yalnız aşkar simptomlara malik şəxslərin test edilməsinə etiraz edib, bildirib ki, belə yanaşma tam mənzərəni görməyə kifayət etməz; simptomları zəif və xəstəliyi yüngül olan şəxslərin infeksiyanı yaymasına şərait yaradar. 2. Xəstələnənlərin təcridi Koronavirus infeksiyasıyla bağlı bütün şübhəlilərin təcridi infeksiyanın yayılmasına qarşı mübarizənin vacib üsullarından biridir Professor Kris Conson deyir ki, \"Öz vətəndaşlarına nəzarət etmək, testdən keçirmək və karantinə almaq məsələsində Cənubi Koreya və Çin ciddi uğurlar nümayiş etdirdilər\". Onun sözlərinə görə, test üsulu həm xəsətlənənləri izolə etmək və virusun yayılmasını əngəlləmək, həm də simptomların görünmədiyi potensial xəstələri aşkarlamaq baxımından səmərəlidir. Xanım Conson qeyd edir ki, Çin hökuməti virusun mümkün yayılma ünvanlarını aşkarlamaqda \"super sayıqlıq\" göstərib və ola bilsin ki, bu, yoluxanların sayının azalmasında əhəmiyyətli rol oynayıb: \"Yüksək temperaturu olan şəxslər xüsusi \"temperatur klinikalarına\" gedir və orda \"Covid-19\" testindən keçirlər. Virus aşkar olunarsa, digər ailə üzvlərini yoluxdurmamaları üçün onları \"karantin otellərinə\" yerləşdirirlər\". Tayvan, Sinqapur və Honkonq yeni üsuldan istifadə ediblər: potensila təhlük mənbəyi hesab olunan şəxsləri öz evlərində izolə edərək karantin şərtlərini pozanları 3 min dollar cərimələyiblər. Professor Nyensevin də dediyi kimi, həm birinci, həm də ikinci variant yoluxanların və potensial xəstələrin müəyyən edilməsin xidmət edir. Məsələn, Tayvanda və Sinqapurda hökumət xəstələrin kimlərlə ünsiyyətdə olduğunu onun özündən soruşmaqla yanaşı, daxili izləmə kameralarının görüntülərini və ictimai nəqliyyat biletlərini də yoxlayır. Nyensev deyir ki, \"Martın 12-də Honkonqda 445 yoluxma faktı qeydə alınıb, onlarla ünsiyyətdə olanların da yoxlanması üçün 14 900 laboratoriya analizi aparılıb və 19 nəfərdə testlər müsbət nəticə göstərib\". 3. Hazırlaşmaq və sürətli reaksiya Tayvanın Sibee şəhəri. Küçələrin dezinfeksiyası da virusun yayılmasını əngəlləyir Xəstəlik əhalinin çox hissəsinə yoluxmamış hərəkət etmək - daha əvvəl Qərbi Afrikada ebola virusuna qarşı profilaktik tədbirlərdə iştirak etmiş professor Nyensva deyir ki, virusun lokallaşdırılmasında və azladılmasında vacib olan məqamlardan biri də budur. Tayvan və Sinqapurun təcrübəsi göstərdi ki, erkən diaqnostika və yeni xəstələnənlərin izolyasiyası epidemiyanın qarısının alınmasında həlledici faktor ola bilər. Bu yaxınlarda \"Amerika Həkimlər Assosiasiyasının Jurnalı\"nda (\"Journal of the American Medical Association\") dərc olunmuş bir məqalədə deyilir ki, tayvanın bu sahədəki uğuru ölkənin belə situasiyaya nisbətən hazır olması və hələ 2003-cü ildə Epidemioloji Nəzarət Mərkəzi yaratmasıyla bağlıdır. Bu regionda ortaya çıxmış SARS epidemiyasından sonra yaradılan bu qurum bir neçə elmi araşdırma mərkəzi və hökumət idarəsindən ibarətdir. Mərkəz artıq həm nəzəri baza, həm də konkret fəaliyyət metodları hazırlayıb, təlimlər keçib. \"Fəaliyyətə hazır olmaq və sürətlə işə başlamaq - qəfil epidemiyaların ilkin mərhələlərində bunlar son dərəcə vacib şərtlərdir. Avropa və ABŞ həm hazır deyildilər, həm də şox ləng reaksiya verdilər\" - Nyensva belə deyir. Tayvan hələ yanvarın ortalarında, yəni yeni virusun hava yoluyla insandan insana keçdiyi hələ təsdiqlənməmiş Çinin Uhan şəhərindən - koronavirus epidemiyasının başladığı yerdən uçub gələn bütün sərnişinləri nəzarətə götürüb. Honkonq hökuməti yanvarın 3-dən etibarən ölkəyə gələnlərin temperaturunu yoxlamağa və bütün turistlərə 14 günlük karantin tətbiq etməyə başlayıb. Həkimlərə göstəriş verilib ki, təzəlikcə Uhanda olmuş hər bir şəxsin yüksək temperaturu və ya respirator virus infeksiyası əlamətləri haqqında məlumat versinlər. Professor Nyensva onların bu məsələdə də cəld tərpəndiklərini vurğulayır: \"Virus yayılmağa başlayanda qabaqlayıcı tədbirlər effekt vermir\". 4. Sosial distansiya Avstriya parlamentində sosial distansiya Honkonqda və Tayvandakı kimi, bu mərhələdə əhalini qorumağın ən effektli üsulu sosial distansiya tədbirlərinə əl atmaqdır. Honkonq hökuməti hələ yanvar ayının axırlarından vətəndaşlara evdən işləməyi tövsiyə edib, məktəbləri bağlayıb, bütün tədbirləri ləğv edib. İngilisdilli yerli \"Straits Times\" qəzetinin xəbərinə görə, Sinqapur hökuməti məktəbləri bağlamayıb, ancaq hər gün müəllim və şagirdləri test edib, sağlamlıqlarının monitorinqini aparıb. 5. Gigiyena tədbirlərinin təbliği Sinqapur küçələrində antiabkterial gellər ÜST bildirir ki, yoluxmadan qorunmaq üçün tez-tez əlləri yumaq və gigiyena qaydalarına əməl etmək çox vacibdir. Həkimin sözlərinə görə, \"Bir çox Asiya ölkələri 2003-cü ildəki SARS epidemiyasından dərs çıxarıblar. Başa düşüblər ki, insanlar gigiyena qaydalarına əməl etsələr, nə xəstələnərlər, nə də infeksiyanı başqalarına yoluxdurarlar\". Sinqapur, Honkonq və Tayvan küçələrində antibakterial gel dispenserləri var. Bu ölkələrdə profilaktika məqsədilə maska taxmaq da çox populyardır. Maskalar yoluxmanın qarşısını alacaq qədər effektli olmasa da, xəstə şəxsin asqırağı və öskürəyi vasitəsilə yoluxmaların sayını azaldır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140707_ukraine_donetsk_bridge", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140708_ukraine_bridges", "doc1": "وسائل الإعلام الأوكرانية تتهم الانفصاليين بتهديم الجسور. ولا يعرف من هو المسؤول عن تفجير الجسور، إلا أن وسائل الإعلام الأوكرانية الموالية للحكومة قالت إن المتمردين هدموها للحيلولة دون تقدم قوات الجيش إلى المنطقة. وكان الجيش الأوكراني قد استرجع يوم السبت المعاقل الرئيسية للمتمردين في مدينتي سلوفيانسك وكراماتورسك. وقال صحفي في دوناتسك إن هناك مدنيين فى المنطقة يستعدون للقتال. وقال يفغيني شيبالوف في تصريح لبي بي سي: \"ليست هناك اشتباكات ولكن الناس خائفون\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف أن عددا كبيرا من المحلات التجارية أغلقت، كما أعلنت العديد من المصارف غلق فروعها في المدينة. وقد تجمع الانفصاليون الذين طردوا من سلوفيانسك وكراماتورسك في مدينة دوناتسك. كما تعرض خط السكة الحديد في قرية نوفوباخموتيفكا إلى هجوم، مما تسبب في انحراف قطار لنقل السلع. الجيش يوزع الأغذية على السكان. الطرق مقطوعة في مناطق الاشتباكات. انحراف قطار نقل السلع بعد تفجير خط السكة الحديد. أهالي دوناتسك يترقبون بدء الهجوم.", "doc2": "Donetskin üzərindən keçən körpü bazar ertəsi məhv edilib Hadisənin kim tərəfindən törədildiyi aydın deyil, amma Ukrayna mediası deyir ki, üsyançılar Ukrayna ordusunun irəliləyişlərindən sonra körpüləri partladıb. Şənbə günü Ukrayna əsgərləri üsyançıların əsas istehkamlarına - Slovyansk və Kromatorska nəzarəti bərpa edib. Donetskdəki jurnalist deyir ki, şəhərdəki vətəndaşlar döyüşlərə hazırlaşır. \"Hazırda döyüşlər yoxdur, amma adamlar çox qorxur\", Yevgeni Şibalov BBC Newshour proqramına deyib. \"Bir çox dükan bağlanıb, bəzi banklar isə rəsmən bəyan ediblər ki, şəhərdəki şöbələrini bağlayırlar\", deyə jurnalist əlavə edib. Separatçı döyüşçülər həftəsonu Slovyansk və Kromatorsk şəhərlərindən qovulandan sonra Donetskdə yenidən qruplaşıblar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-37850836", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-37555362", "doc1": "الرئيس التركي، رجب طيب اردوغان، يتهم الكوميدي الألماني، يان بوهميرمان، بالإساءة إلى شخصه من خلال قصيدة شعرية ويتهم اردوغان النجم التلفزيوني الألماني بإهانة كرامته، ويطالب بحظر كامل على القصيدة. وبينما رافع محامي بوهميرمان بأن القصيدة عمل كوميدي ساخر تضمن وجوده حرية التعبير، رأى محامي اردوغان أن الكرامة البشرية يجب أن تصان مثلما تصان حرية التعبير. وقالت محكمة هامبورغ إنها ستنطق بحكمها في الدعوى المدنية يوم 10 فبراير/شباط المقبل. كريستيان شيرتز، محامي الكوميدي الألماني، يان بوهميرمان، متحدثا إلى الصحفيين بعد جلسة المحكمة في هامبورغ، ألمانيا، يوم الاربعاء 2 نوفمبر/تشرين الثاني 2016 رفض الدعوى الجنائية لاردوغان وكانت محكمة ألمانية أخرى في مدينة ماينز قد رفضت الشهر الماضي دعوى جنائية رفعها الرئيس التركي في نفس القضية مستندا إلى مادة نادرة الاستخدام في القانون الألماني تعود إلى القرن التاسع عشر. وتنص المادة 103 من القانون الجنائي الألماني على تجريم إهانة هيئات أو ممثلي دول أجنبية. وتعود بداية القضية إلى شهر مارس/آذار الماضي حين قرأ بوهميرمان قصيدة شعرية ساخرة في برنامجه على قناة تلفزيونية ألمانية، صور فيها اردوغان وهو يمارس الجنس مع الحيوانات ويشاهد أفلاما خليعة صورت مع أطفال. مايكل-هوبرتوس فون سبرنغر، محامي الرئيس التركي رجب طيب اردوغان، متحدثا إلى الصحفيين بعد جلسة المحكمة في هامبورغ، ألمانيا، يوم الاربعاء 2 نوفمبر/تشرين الثاني 2016 اختبار عسير للعلاقات الألمانية التركية تأتي هذه القضية لتزيد العلاقات الألمانية التركية توترا في وقت تطلب فيه الدول الأوروبية من تركيا مساعدة ثمينة في احتواء الأعداد الكبيرة المتدفقة عليها من المهاجرين. وكانت حدة التوتر بين برلين وأنقرة قد ارتفعت في شهر حزيران / يونيو الماضي حين صادق البرلمان الألماني على اعتبار مجازر الأرمن على يد العثمانيين عام 1915 إبادة جماعية. جلسة الاربعاء 2 نوفمبر/تشرين الثاني 2016 بشأن قضية اردوغان ضد بوهميرمان في محكمة هامبورغ الألمانية موقف محرج لميركل تسببت قضية اردوغان ضد بوهميرمان في حرج شديد وقعت فيه المستشارة الألمانية انجيلا ميركل التي يرى منتقدوها أنها قايضت حرية التعبير في ألمانيا إرضاء لغرور الرئيس التركي. وما زاد الطين بلة تصريح لميركل أكدت فيه تمسكها بقرارها السماح بفتح التحقيق في القضية بناء على المادة 103 من القانون الجنائي. ثم ��ضاف المتحدث باسمها، ستيفن سيبرت، في تصريح له بأن القصيدة الشعرية \"إهانة متعمدة\"، وهو ما جعل المستشارة الألمانية تتراجع في شهر أبريل وتعترف بأن التصريح كان خطأ قد يوحي بأن \"حرية التعبير والإعلام غير مهمين.\" وأدى السخط العام في الأوساط الإعلامية الألمانية والحرج الذي وقعت فيه المستشارة الألمانية إلى أن أعلنت إنجيلا ميركل عن نية حكومتها إلغاء المادة 103 من القانون الجنائي الألماني قبل نهاية 2018.", "doc2": "Satirik şair Jan Boehmermann Erdoğan barədə şeirini ZDF kanalında oxuyub. Maynts şəhərinin prokurorluğu bildirir ki, Jan Boehmermannın əleyhinə istintaq aparmaq üçün kifayət qədər əsas tapılmayıb. Mart ayında satirik şairin televiziya efirində oxuduğu şeirdə Türkiyə liderinin ünvanına cinsi səciyyəli eyhamlar vurulub. Bunun ardınca Recep Tayyip Erdoğan təhqir olunması ilə bağlı rəsmi şikayət edib. Cənab Erdoğan siyasi oppopentlərinin təqibinə görə qınanır. Jan Boehmermann satira və almaniya yumorunun hüdudlarını genişləndirən televiziya aparıcısıdır. Onun Erdoğan barədə şeiri ZDF kanalında yayımlanıb. Boehmermann təhdid almasından sonra ona polis mühafizəsi ayrılıb. Cənab Erdoğan opponetlərinin təqibinə görə ölkə daxilində və xaricdə tənqid edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40690042", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40691694", "doc1": "مسعفون ينقلون إسرائيلية أصيبت في الهجوم إلى المستشفى وأصيب إسرائيلي آخر في هجوم بمستوطنة حلاميش، وقال الجيش الإسرائيلي إن قوات الأمن أطلقت الرصاص على المهاجم وألقت القبض عليه. وجاء الهجوم في نهاية يوم من الاشتباكات بين الفلسطينيين والقوات الإسرائيلية بسبب فرض تل أبيب إجراءات أمنية جديدة حولالمسجد الأقصى في القدس. وكان ثلاثة فلسطينيين قتلوا وأصيب المئات في القدس الشرقية والضفة الغربيةإثر مواجهات مع قوات الأمن الإسرائيلية. وقال الجيش الإسرائيلي إن \"مهاجما تسلل إلى منزل في حلاميش وطعن أربعة إسرائيليين\". وقالت وسائل إعلام إسرائيلية إن القتلى رجلان وامرأة. كما نقلت امرأة أخرى مصابة إلى المستشفى لتلقي العلاج. وأفادت تقارير إعلامية لم يُتأكد من صحتها بإن المهاجم شاب فلسطيني من بلدة مجاورة. ونقل المهاجم إلى المستشفى، لكنه لم تتضح بعد درجة إصابته. وقال الجيش إن الجنود يمشطون المنطقة. تقارير إعلامية تقول إن المهاجم اعتقل بعد الهجوم في حلاميش وزادت وتيرة عمليات الطعن وإطلاق النار والدهس بالسيارات التي تستهدف الاسرائيليين من قبل الفلسطينيين أو من عرب إسرائيل منذ أواخر 2015. وقُتل ما لا يقل عن 47 إسرائيليا وخمسة أجانب خلال عامين تقريبا في مثل هكذا هجمات. وتقول تقارير إعلامية إن ما لا يقل عن 255 فلسطينيا، أغلبهم من منفذي الهجمات كما تقول إسرائيل، قتلوا خلال تلك الفترة، إلى جانب مقتل آخرين في اشتباكات مع قوات الأمن الإسرائيلية. وتقول تل أبيب إن التحريض الفلسطيني هو الذي أزكى الهجمات.", "doc2": "Medics took to hospital an Israeli woman who was injured in the attack Hadisədən əvvəl fələstinlilərlə İsrail qüvvələri arasında toqquşmalar baş verib. Buna səbəb Yerusəlimin (Qüds) müqəddəs sayılan Məbəd dağı yaxınlığında metal detektorlarının quraşdırılması olub. Kütləvi çıxışlar vaxtı Şərqi Yerusəlim və Qərb Sahilində üç fələstinli öldürülüb, yüzlərlə insan xəsarət alıb. Fələstin prezident Mahmud Abbas Məbəd dağına müdaxilə ilə bağlı İsrail tərəfilə təmaslardan imtina etdiyini bildirib. 2015-ci ilin oktyabr ayından bəri fələstinli və ya israilli ərəblərin hücumları nəticəsində 40-dan çox israilli həlak olub. Eyni dövr ərzində 240-dan artıq fələstinli öldürülüb, İsrail bildirir. Şərqi Yerusəlimdə yerləşən Məbəd dağı - yəhudilər və müsəlmanlar üçün müqəddəs yer sayılır. Fələstinlilər Şərqi Yerusəlimi öz gələcək dövlətlərinin paytaxtı sayır, İsrail isə təkid edir ki, şəhər İsrailin vahid və bölünməz paytaxtıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/03/150227_russia_nemtsov_tribute", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/03/150301_nemtsov_mourning_march", "doc1": "شارك سفراء أوروبيون في تأبين نمتسوف وتم تحويل مسيرة للمعارضة كان نمتسوف قد دعا اليها في موسكو الأحد إلى مسيرة لتأبينه. وكان الرئيس الروسي فلاديمير بوتين قد وصف عملية الاغتيال بالـ \"خسيسة والقذرة\"، ووعد بالاقتصاص من القتلة. ولكن حلفاء نمتسوف السياسيين يقولون إنه راح ضحية عملية اغتيال سياسية لها علاقة بمعارضته لسياسات الرئيس بوتين ولاسيما فيما يخص الأزمة الأوكرانية. وبحلول الظلام مساء السبت، بلغ ارتفاع باقات الزهور التي وضعها المؤبنون مترا كاملا على جسر موسكفوريتسكي حيث قتل نمتسوف. مواضيع قد تهمك نهاية ورفع المؤبنون لافتات كتب عليها \"كلنا نمتسوف\"، وهو شعار اشتهر عقب الهجوم الذي تعرضت له مجلة شارلي إبدو الساخرة في باريس الشهر الماضي. وقال أحد الحاضرين، ويدعى الكسندر بادييف \"لا يوجد أي شك بأن بوتين هو الذي أمر بهذا. فقد بينوا لنا المصير الذي ينتظر اولئك الذين يقفون ضدهم.\" من جانبه، قال الناشط المعارض مارك غالبرين \"يخشى الناس تأييد حركتنا، فالناشطون المعارضون يستلمون رسائل تهديد كل يوم، وبوريس لم يكن حالة استثنائية. ولكنهم لن يوقفوننا.\" وقال زعيم حزب يابلوكو السابق غريغوري يافلينسكي \"المسؤولية السياسية لهذه الجريمة تقع على السلطات وعلى الرئيس بوتين شخصيا.\" وشارك عدد من السفراء الأوروبيين بوضع أكاليل الزهور. وقال السير توني برنتون السفير البريطاني السابق لدى روسيا لبي بي سي إن \"جوا من الهستيريا السياسية يسيطر على روسيا يشجع على ظهور جماعات يمينية مكونة من عسكريين سابقين. من الممكن جدا أن تكون جماعة كهذه مسؤولة عن اغتيال بوريس.\" من جانبها، قالت اللجنة التي تولى التحقيق في الجريمة إنها تنظر في عدد من الدوافع الممكنة منها معارضة نمتسوف للحرب في أوكرانيا وحياته الخاصة والسياسية والتطرف الاسلامي واحتمال أن يكون اغتياله محاولة لزعزعة استقرار الدولة. وقال عدد من السياسيين الموالين للحكومة الروسية إن الغرض من اغتيال نمتسوف الإساءة الى صورة الحكومة الروسية. وحمّل رئيس الشيشان رمضان قديروف \"أجهزة المخابرات الغربية التي تحاول بشتى السبل خلق حالة من البلبلة في روسيا.\" وقال دميتري بيسكوف الناطق باسم الرئيس الروسي إن الرئيس بوتين نوه إلى أن \"عملية الاغتيال الظالمة هذه تحمل كل سمات القتل المأجور وتعتبر استفزازا خطيرا.\" وقال آخرون إن اغتيال نمتسوف ربما كان له علاقة بعداوة شخصية أو خلاف مالي. وقال النائب في البرلمان الروسي فلاديمير جيرينوفسكي إن عملية الاغتيال قد تكون لها علاقة بمدينة نيجني نوفغورود التي كان نمتسوف يتولى حاكميتها في تسعينيات القرن الماضي. وتشير التقارير إلى أن نمتسوف كان يعدّ وثائق تتعلق بالتدخل العسكري الروسي المزعوم في أوكرانيا. وقال الرئيس الأوكراني بترو بوروشينكو من جانبه \"كان بوريس قد أعلن أنه بصدد الكشف عن أدلة دامغة تثبت تورط الجيش الروسي في الحرب في أوكرانيا. وكانت بعض الأطراف تخشى ذلك، فقتلته.\" أما الرئيس الأمريكي باراك أوباما، فقد أدان الاغتيال ووصفه \"بالوحشي.\" وطالب الرئيس الأمريكي السلطات الروسية باجراء تحقيق \"سريع ومحايد وشفاف.\" وكان نمتسوف قد تناول طعام العشاء مع صديقته أنا دوريتسكايا في أحد المطاعم مساء الجمعة. وقد غادر ال��ثنان المطعم سوية وتوجها سيرا على الأقدام إلى شقته. وعندما كانا على الجسر، توقفت إلى جانبهما سيارة بيضاء، واطلقت أربع رصاصات على نمتسوف في الساعة 11 و40 دقيقة أردته قتيلا في الحال. وأظهرت صور بثها التلفزيون الروسي سيارة من نوع لادا بريورا بيضاء اللون في المنطقة، ولكن لم يتم التأكد من أنها السيارة المعنية. وأظهرت احدى الصور رجلا يركض باتجاه السيارة ثم يستقلها قبل أن تتحرك وتمضي بسرعة. وكان الرئيس بوتين قد تعهد في برقية وجهها إلى والدة القتيل بالاقتصاص من قتلة ابنها. وامتدح الرئيس الروسي نزاهة نمتسوف وأمانته. وكان نمتسوف قد تولى منصب النائب الأول لرئيس الوزراء ابان حقبة الرئيس بوريس يلتسين في تسعينيات القرن الماضي، ولكنه اختلف مع الرئيس بوتين وأصبح من معارضيه.", "doc2": "İzdiham Nemtsovun qətlə yetirildiyi yerə doğru hərəkət edir Boris Nemtsov bazar gününə təyin olunmuş müxalifət marşına başçılıq etməli idi, lakin hadisələr elə gətirdi ki, əvəzində onun təfdarları liderlərini anmaq üçün matəm marşına çıxdılar. Moskvanın mərkəzində yürüş başlamazdan əvvəl müxalifət tərəfdarları Kremlə yaxın ərazidə toplaşmışdılar. Aksiya iştirakçıları Nemtsovun güllələndiyi yerədək hərəkət ediblər. Moskva meriyası aksiya təşkilatçıları ilə yürüşdə 50,000-dək insanın iştirak edəcəyini razılaşdırsa da, təşkilatçılar marşa qoşunların sayının bu rəqəmi aşacağını bildirib. Onların təxminlərinə görə yürüşdə 50,000-dən 60,000-dək insan iştirak edib. Moskva DİN idarəsi tədbirdə 15,500 insanın iştirak edtiyini bildirib. Müstəqil mənbələr aksiyada 51,000-52,000 insanın iştirak etdiyini qeyd ediblər. Boris nemtsovun xatirəsinə həsr olunmuş anım marşları bazar günü Rusiyanın digər şəhərlərində də keçirilib. Moskvada nemtsovun xatirəsi matəm yürüşündə anılacaq Ötən şənbəyə keçən gecə qətlə yetirilmiş müxalifət lideri Boris Nemtsovun xatirəsinin anılması məqsədilə Rusiya paytaxının mərkəzində matəm marşının keçirilməsi gözlənilir. Tədbirlə bağlı Moskvada şəhərin mərkəzi hissəsində marşın keçiriləcəyi saatlarda nəqiyyatın hərəkəti məhdudlaşdırılacaq. Nemtsovun qətlindən əvvəl Rusiya müxalifəti martın 1-də Moskvada \"Bahar\" marşı keçirməyi nəzərdə tutmuşdu. Müxalifət həmin tədbirdə hökümətdən iqtisadi böhranla bağlı təcili tədbirlərin görülmüəsini tələb etməyi planlaşdırmışdı. Lakin şənbə günü, müxalifət liderlərinin meriya ilə danışıqlarından sonra kütləvi aksiyanən formatı və keçiriləcəyi yer dəyişdirilib. Müxalifətçi RPR-PARNAS partiyasının lideri Mixail Kasyanovun sözlərinə görə, matəm yürüşündə minlərlə adamın iştirak edəcəyi gözlənilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-53068586", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53068302", "doc1": "لا يستخدم العقار الجديد لعلاج المرضى ذوي الأعراض الخفيفة ويقول خبراء في المملكة المتحدة إن العلاج باستخدام جرعة قليلة من عقار ديكساميثازون أتى بنتائج تعتبر \"تطورا كبيرا\" في المعركة ضد الفيروس القاتل. ويقلل هذا العقار احتمال وفاة المرضى الموضوعين على أجهزة التنفس الصناعي بنسبة الثلث. كما يقلل نسبة الوفاة بين المرضى الذين يحصلون على الأكسجين بنسبة الخمس. وهذا العلاج جزء من أكبر تجربة عالمية على أدوية متاحة، ويمكن أن تساعد في علاج فيروس كورونا. ويقدر الباحثون أنه لو استخدم هذا العقار لعلاج المرضى في المملكة المتحدة منذ بداية انتشار فيروس كورونا كان يمكن أن ينقذ ما يصل إلى 5 آلاف شخص. ولأن العقار منخفض الثمن ، فإنه سيكون ذا فائدة كبيرة بالنسبة للدول الفقيرة التي تعاني من ارتفاع أعداد الإصابة بفيروس كورونا. مواضيع قد تهمك نهاية \"إنجاز مهم\" يتعافى حوالي 19 مريضا من كل عشرين مصابا بفيروس كورونا دون الحاجة للذهاب إلى المستشفى. ويشفى معظم الذين يدخلون المستشفى، لكن بعضهم قد يحتاج إلى الأكسجين أو التنفس الصناعي، وهؤلاء هم المعرضون لخطر الموت والذين يستطيع العقار الجديد مساعدتهم. والعقار المذكور مستخدم لتخفيف حدة الالتهابات الناجمة عن العديد من الأمراض، واتضح أنه قد يساعد في وقف بعض الأضرار التي يصاب بها جهاز المناعة حين يحاول مقاومة الفيروس فيبالغ في رد فعله. وحصل في إطار التجربة، التي أشرف عليها فريق من جامعة أكسفورد، حوالي ألفي مريض من نزلاء المستشفيات على ديكساميثاسون. وقورنت حالتهم بحالة 4 آلاف مريض لم يحصلوا على العقار. وكانت النتيجة أنه أنقذ حياة 28-40 في المئة من المرضى الموصولين بأجهزة التنفس، بالإضافة إلى 20-25 في المئة من المرضى الذي كانوا يحتاجون للأكسجين. وقال رئيس فريق الباحثين بروفيسور بيتر هوربي \"هذا هو العقار الوحيد الذي أثبت قدرته على تقليل نسبة الوفيات بشكل كبير حتى الآن. هذا إنجاز مهم\". وقال كبير الباحثين البروفيسور مارتن لاندراي إن التجارب أثبتت أنه بالإمكان إنقاذ حياة واحد من ثمانية مرضى على أجهزة التنفس الصناعي. وأضاف \"هناك فائدة واضحة جدا. يستمر العلاج مدة تصل لعشرة أيام ويكلف خمسة جنيهات للمريض الواحد. وهذا عقار متاح في جميع أنحاء العالم\". وقال البروفيسور لاندراي إنه يجب إعطاء هذا العقار للمرضى في المستشفيات بدون تأخير عند الحاجة، لكن يجب أن لا يشتريه المرضى لتناوله في المنزل. ولا يبدو أن ديكساميثفاسون يساعد المرضى الذين يعانون من أعراض خفيفة ولا يعانون من مشاكل في التنفس. وأجريت تجارب لعدة عقاقير على المرضى منذ شهر مارس/آذار ، بينما استثنى عقار يستخدم لعلاج الملاريا، وهو هيدروكسيكلوروكين، لاحقا لأنه يسبب الوفاة ومشاكل في القلب. وبدا أن استخدام عقار آخر، رمديسيفير وهو مضاد للفيروسات، يختصر مدة التعافي، ويستخدم الآن في دائرة الصحة الوطنية.", "doc2": "Britaniya ekspertlərinə görə, aşağı dozalı bu steroid dərman ölümcül virus ilə mübarizədə böyük bir irəliləyiş deməkdir. Bu preparat süni tənəffüs aparatlarına qoşulmuş xəstələr arasında ölüm riskini üçdə bir azalda bilər. Oksigen verilən xəstələr arasında isə bu preparat ölüm əmsalını beşdə bir azaldıb. Bu dərman koronavirusun müalicəsi üçün dünya boyu keçirilən sınaqların ən iri miqyaslısı çərçivəsində yoxlanılıb. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu preparat koronavirus pandemiyası başlayan dövrdən Britaniyada xəstələrin müalicəsi üçün istifadə olunsaydı, o zaman 5000-dək xəstənin həyatını xilas etmək olardı. Bu preparat ucuz olduğundan, Covid-19 xəstələrinin çox olduğu yoxsul ölkələrdə onun istifadəsi böyük fayda gətirəcəyinə inanılır. Britaniyada sınaqlara Oxford Universitetinin komandası rəhbərlik edib. Britaniya səhiyyə rəsmilərinə görə, koronavirus xəstələrinin 20-dən 19-u xəstəxanaya getmədən sağalırlar. Xəstəxanaya aparılanların çoxuna isə oksigen və ya mexaniki ventilyator lazım olur. Deksametazon məhz ağır vəziyyətdə olan xəstələrə kömək edir. Bu dərmandan artrit, astma və bəzi dəri xəstəlikləri zamanı istifadə olunur. Onun koronavirusla mübarizə aparan bədənin immun sisteminə dəymiş bəzi zərəri dayandırmağa yardım etdiyi güman edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/01/140124_ukraine_unrest_escalation", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/01/140124_ukraine_crisis_talks", "doc1": "قام المتظاهرون باحتلال مبنى حكومي ففي غرب البلاد، استولى النشطاء على مكتب الحكم المحلي في مدينة \"إيفانو-فرانكيفسك\"، بينما داهموا مكتبا آخر في مدينة \"شيرنيفتشي\". كما وردت أنباء عن مظاهرات أخرى في مدينة \"لوتسك\" شمال غربي البلاد، ومدينة \"سومي\" في الشرق. وفي العاصمة كييف، بنيت حواجز جديدة ليلا بعد أن شهد مخيم المتظاهرين توسعا. وعلى الرغم من البرد القارس واستمرار الهدنة بين المتظاهرين وشرطة مكافحة الشغب، قام المعتصمون في ميدان الا��تقلال باحتلال مبنى حكومي. مواضيع قد تهمك نهاية وفي إقليم \"كريميا\" ذي الحكم الذاتي، الموالي للرئيس الأوكراني، أصدر البرلمان المحلي بيانًا يوم الأربعاء أدان فيه المظاهرات مطالبًا الرئيس بإعلان حالة الطوارئ. وقام يانوكوفيتش يوم الجمعة بتعيين وزير الأمن والدفاع، آندري كلوييف، رئيسا جديدا للإدارة الرئاسية. إدانة أوروبية وفي تطورات أخرى يوم الجمعة، استدعت كلٌ من فرنسا وألمانيا سفراء أوكرانيا لديهما لمناقشة أعمال العنف. وقال وزير الخارجية الفرنسي، لوران فابيوس، إنه تم استدعاء السفير الأوكراني \"كبادرة لإظهار تنديد فرنسا\". وفي برلين، قال المتحدث باسم وزارة الخارجية، مارتن شيفر \"نود إظهار جدية اعتراضنا\". خارطة تبين أماكن المواجهات في أوكرانيا ومن المتوقع أن يزور مفوض توسيع الاتحاد الأوروبي، ستيفان فيوليه، العاصمة الأوكرانية كييف قريبًا، حيث سيلتقي بقادة المعارضة والحكومة. وكان فيوليه قد لعب دورًا رئيسيًا في التفاوض بشأن اتفاقية الشراكة التي قدمها الاتحاد لأوكرانيا، والتي رفضها الرئيس يانوكوفيتش في نوفمبر/تشرين الثاني في آخر لحظة مقابل علاقات أقوى مع روسيا، وهو ما أشعل الاحتجاجات الحالية. احتجاجات حول البلاد احتل المتظاهرون مبنى وزارة الزراعة. وكتبوا شعارا يقول \"الحكومة للشعب\". ووفقًا لموقع صحيفة البرافدا الأوكرانية الإلكترونية، احتل ما يقرب من 1500 شخص مبنى الحكم المحلي في مدينة \"إيفانو-فرانكيفسك\" غربي البلاد، وأقاموا حواجز حول أنفسهم داخل المبنى مطالبين باستقالة الحاكم المحلي فورًا. وفي مدينة \"شيرنيفتشي\"، هاجم المتظاهرون مكتب الحاكم فيما حاولت قوات الشرطة حماية المبنى، ورددوا هتافات من قبيل \"عارٌ عليك!\" و\"استقل!\" وفي مدينة \"لوتسك\"، خرجت مظاهرة كبيرة أمام مبنى الحكم المحلي، كما وردت تقارير عن أن مدينة \"سومي\" شهدت وقوع اضطرابات فيها. أما في مدينة \"لفيف\"، فقد أقام المتظاهرون حواجز حول مكتب الحاكم الذي سيطروا عليه يوم الخميس. ووردت تقارير عن استقالة بعض أعضاء قوات الشرطة الخاصة \"بيركوت\". وفي العاصمة كييف، وقف النشطاء المقنعون كحرس للمتاريس التأمينية التي بنيت مؤخرًا. ووردت تقارير عن أن بعضهم كان يحمل دروعا أخذوها كغنائم من شرطة مكافحة الشغب. وأقيمت المتاريس أيضا في شارع \"هريشيفسكي\" بالإضافة إلى مواقع قريبة من مبنى الإدارة الرئاسية. وتمكنت مجموعة أخرى من المتظاهرين من السيطرة على المبنى الرئيسي لوزارة الزراعة، حيث قيل إنهم لم يتعرضوا لأية مقاومة. وقال أحد المتظاهرين لوكالة أسوشيتد برس للأنباء إنهم \"بحاجة لتدفئة المعتصمين في هذا الصقيع\"، حيث تصل درجة الحرارة الآن إلى 16 درجة مئوية تحت الصفر. يقف المعتصمون المقنعون كحرس للاعتصام. وسمح للعاملين بالوزارة بأخذ متعلقاتهم، لكن لم يسمح لهم بالعمل. تصويت الميدان وفي مساء الخميس، عاد الملاكم السابق فيتالي كليتشكو، أحد قادة المعارضة الثلاثة الذين اجتمعوا بيانوكوفيتش ليخبر المتظاهرين أن الرئيس لم يقدم أية تنازلات، وقال: \"ضاعت ساعات من المحادثات بلا جدوى.\" وصوت المتظاهرون في الميدان لاحقًا لوقف أية محادثات مع الرئيس وقرروا التوسع في معسكر الاعتصام. وكانت المعارضة قد طالبت بإلغاء قانون جديد يقيد حرية التظاهر، وإجراء انتخابات رئاسية مبكرة، واستقالة الحكومة. ضبط النفس وقالت وزيرة العدل، أولينا لوكاش، إنه سيتم استكمال المحادثات، لكنها لم تحدد موعدها. وأضافت لوكاش إن قادة المعارضة كليتشكو وأرسينيي ياتسينيوك وأوليه تياهنيبوك لم ينددوا \"بالأفعال المتطرفة\" أثناء المحادثات. قال أحد المتظاهرين إنهم \"بحاجة لتدفئة الناس في هذا الصقيع\" وأصدر وزير الداخلية بيانا أكد فيه على عدم تدخل الشرطة ضد معسكر المعتصمين في ميدان الاستقلال، كما طالب الضباط \"بالتحلي بضبط النفس وعدم الانجراف وراء المضايقات البسيطة\". وكانت وزارة الداخلية قد اعتذرت من قبل عقب انتشار فيديو لتعذيب أحد المتظاهرين المقبوض عليهم، والذي كان قد أُجبر على السير في الثلج عاريا. مقتل متظاهرين وتفاقمت الأزمة هذا الأسبوع بعد ورود تقارير عن أول حالات وفاة وسط صفوف المحتجين. فقد أطلق الرصاص على اثنين من المتظاهرين في شارع \"هروشيفسكي\" القريب من ميدان الاستقلال. وتقول المعارضة إن الشرطة أو بعض القناصة هم من قتلوهما، في حين تنفي الحكومة هذا الادعاء. كما عثر على أحد النشطاء ميتا في غابات قريبة من العاصمة كييف.", "doc2": "Oleq Tyaqnıbok paytaxt Kiyevdəki Müstəqillik Meydanında (\"Avromaydan\") danışıqların qantökməni azaldacağını etirazçılara deyəndə, bəziləri \"Ar olsun!\" qışqırıb və fit çalıb. Məlumata görə, digərləri müxalifət barrikadalarının yaxınlığında təkərləri yandırıb. UDAR partiyasının lideri Vitali Kliçko isə deyib ki, prezident danışıqlarda heç bir güzəşt etməyib. \"Saatlarla davam edən söhbətlər heç nə barədə olub\", Reuters xəbər agentliyi ondan sitat gətirib. \"Mənasız\" danışıqlar Cənab Kliçko Müstəqillik Meydanında barrikadaları mühafizə edən etirazçılarla danışıb. \"Səni aldatmağa qərar verən adamla oturub danışıqlar aparmağın heç bir mənası yoxdur\", o deyib. İki ay Kiyevdə davam edən etiraz nümayişlərində ilk ölüm hadisəsindən bir gün sonra Ukrayna müxalifətinin liderləri Prezident Viktor Yanukoviçlə görüşüblər. Cənab Yanukoviç parlament spikerindən böhranı müzakirə etmək üçün gələn həftə növbədənkənar sessiya çağırmağı xahiş edib. Ukrayna Prezidenti Viktor Yanukoviç müxalifət liderləri Oleq Tyanıbok, Vitali Kliçko və Arseniy Yatsenyuk ilə görüşüb Çərşənbə günü, Ukraynada aksiyaların keçirilməsini məhdudlaşdıran qanunvericilik qüvvəyə minəndə, Kiyevdə polislə toqquşmalarda iki nəfər ölüb. Hakimiyyət onların güllə yarasından öldüyünü təsdiqləyib. Ötən həftəsonu müvafiq qanunun parlamentdə təsdiqlənməsi kütləvi etirazların qızışmasına təkan verib. Çerkasda həbslər Eyni zamanda cümə günü mərkəzi Ukraynanın Çerkas şəhərinin vilayət şurasının binasını ələ keçirməyə cəhd edən 50-dən çox şəxs saxlanılıb. \"23:00 radələrində polis əməkdaşları Çerkas vilayət şurasının binasını müəssisəyə qeyri-qanuni daxil olan şəxslərdən azad edib. Qanunu pozanların tutulması istiqamətdində tədbirlər görülür. Kütləvi qanunsuzluqlara görə polisə 58 nəfər gətirilib”, RİA Novosti Daxili İşlər Nazirliyinin yerli şöbəsindən sitat gətirir. Bir gün öncə Ukraynanın bir neçə şəhərinin sakinləri yerli icra orqanlarının binalarını tutub. Kütləvi informasiya vasitələrinin məlumatına görə, etiraz edənlər Lvov və Rovnoda yerli icra hakimiyyətinin intizabi binasını nəzarət altında saxlayır və barrikadalar qururlar. Çerkasda fəallar bir müddətlik binanın bir neçə mərtəbəsini ələ keçirsələr də, nəticəsə polis etirazçıları qovmağa müvəffəq olub. Mərkəzi Kiyevdə etirazçılar polislərə Molotov kokteyli atmaq üçün böyük daşatandan istifadə edib Etirazçılar barrikadalar qurur"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-45510262", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-45535869", "doc1": "وأرجع التقرير، الذي أصدرته الوكالة الدولية لأبحاث السرطان التابعة لمنظمة الصحة العالمية، هذا الارتفاع، مقارنة بـ 14.1 مليون حالة إصابة و8.2 مليون حالة وفاة بسبب المرض عام 2012، إلى عدة عوامل أبرزها نمو عدد السكان وارتفاع معدل الشيخوخة. وتشير الأرقام إلى أن 1 من بين كل 5 رجال وواحدة من بين كل 6 نساء سيصابون بالمرض خلال حياتهم. ومع تحول عدد من الدول لتصبح أكثر ثراء، سيصاب بعض الأشخاص بالسرطان، بسبب نمط الحياة أكثر منه بسبب الفقر. وتقدم الوكالة الدولية لأبحاث السرطان لمحات عن تطور انتشار المرض حول العالم بصورة دورية، عن طريق دراسة 36 نوعا من السرطان في 185 دولة. ويقول باحثون إنه بينما تطورت طرق قياس وجمع البيانات حول مرض السرطان، عبر السنوات الماضية، إلا أن الاتجاه العام يفيد بتزايد معدلات الإصابة، والوفيات الناجمة عن السرطان عاما بعد عام. \"مكافحة التبغ\" ويقول الباحثون إن سرطان الرئة هو السبب الرئيسي، للوفيات الناجمة عن السرطان بين النساء في 28 دولة. ومن أكثر الدول المتضررة من المرض الولايات المتحدة، المجر، الدنمارك، الصين، ونيوزلندا. ويقول جورج باتروورث، من معهد أبحاث السرطان في بريطانيا: \"التبغ هو أكبر سبب منفرد، في تزايد إصابة النساء بمرض سرطان الرئة حول العالم، أكثر من أي وقت مضى\". وأضاف: \"في بريطانيا أصبح التدخين بين النساء أكثر تزايدا مؤخرا، مقارنة بالرجال، لذا ليس مفاجئا بالمرة أن نرى معدلات متزايدة لسرطان الرئة الآن\". وتابع: \"تدخين السجائر الآن أصبح أكثر تزايدا بين النساء، في الدول ذات الدخل المنخفض والمتوسط، كما أن التسويق القوي لصناعة التبغ يؤثر على ذلك\". في غضون ذلك، قال الدكتور فريدي براي من الوكالة الدولية لأبحاث السرطان: \"تؤكد النتائج على ضرورة الاستمرار، في تنفيذ سياسات مكافحة مستهدفة وفعالة لتدخين التبغ، في كل دولة حول العالم\". \"تنوع غير عادي\" عموما، يقدر التقرير أن نحو نصف حالات الإصابة وأغلب حالات الوفيات، الناجمة عن السرطان في العالم خلال العام الجاري، ستحدث في آسيا. ويرجع ذلك جزئيا إلى ارتفاع عدد السكان في تلك القارة، وإلى أن بعض أنواع السرطان المميتة أكثر شيوعا في تلك المنطقة. ويشمل ذلك، على سبيل المثال، معدلات عالية من الإصابة بسرطان الكبد في الصين. وعلاوة على ذلك، يقول معدو التقرير إن هناك \"تنوعا غير عادي\" في أنواع السرطان وأنماط المرض حول العالم. وبسبب ذلك، يقول الباحثون إن دول العالم بحاجة إلى إعادة النظر في سياساتها، بشأن كيفية الوقاية والعلاج من السرطان. ----------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "2012-ci ildə isə rəqəmlər uyğun şəkildə 14.1 milyon və 8.2 milyon olub. Bu artıma səbəb dünya əhalisinin artması və yaşlanma sayıdır. Rəqəmlər göstərir ki, hər beş kişi və hər altı qadından biri xəstəliyə tutulur. Ölkələr varlandıqca əhalisinin xərçəngə tutulma riski, kasıb ölkələrin əhalisinə nisbətən daha da artır. Xərçəng üzrə Beynəlxalq Araşdırma Mərkəzi (IARC) dünyada xərçəngə tutulma halları ilə bağlı mütəmadi məlumatlar təqdim edir. Xüsusilə də 185 ölkədə xərçəngin 36 müxtəlif növünü yaxından izləyir. Araşdırmaçılar, illər ərzində xərçənglə bağlı məlumatların toplanması və ölçülməsi prosesinin inkişaf etdiyini desələr də, xərçəng və xərçəng əsaslı ölüm halları ildən-ilə artaraq ümumi bir trendə çevrilib. Onların son hesabatı göstərir ki, insanların düçar olduğu və öldüyü xərçəng növlərindən üçdə biri ağciyər xərçəngi, qadınlarda süd vəzisi xərçəngi və bağırsaq xərçənginin payına düşür. 'Tütünə nəzarət' Müəlliflər, 28 ölkədə qadınların ölümünə daha çox səbəb olan xərçəngin ağciyər xərçəngi olduğunu deyirlər. Bu mənada ən pis göstəriciyə malik ölkələrə ABŞ, Macarıstan, Danimarka, Çin və Yeni Zelandiya daxildir. Birləşmiş Krallığın (Britaniya) Xərçəng Araşdırması (Cancer Research UK) adlı xeyri cəmiyyətindən George Butterworth deyib: \"Dünya üzrə qadınların əvvəlki illərdən daha çox ağciyər xərçənginə yoluxmasının yeganə ən böyük səbəbi tütündür. \"Britaniyada qadınlar kişilərdən daha çox siqaret çəkirlər və buna görə də ağciyər xərçəngi halları ilə bu qədər çox qarşılaşmaq heç də təəccüblü deyil. \"Eynilə, siqaret çəkmək aşağı və orta gəlirli ölkələrdəki qadınlar arasında da son dərəcə populyardır və tütün sənayesinin onlara yönələn aqressiv marketinq siyasəti də buna təsir göstərir.\" IARC-dan Dr Freddie Bray isə söyləyib: \"Nəticələr, dünyanın hər bir ölkəsində hədəfli və təsirli tütün nəzarəti siyasətinin tətbiqini yenidən vurğulamaq ehtiyacı yaradır.\" 'Qəribə müxtəliflik' Ümumi olaraq hesabatda, xərçəngə tutulma hallarının yarısının və bununla bağlı ölüm sayının daha çox Asiyada baş verdiyi göstərilir. Bunun bir səbəbi qitə əhalisinin sayının çoxluğudursa, digər səbəbi də yuxarı ölüm göstəricili xərçəng növlərinə regionda daha çox rast gəlinməsidir. Məsələn, təhlükəli sayılan qaraciyər xərçəngi Çində daha çox yayılıb. Bundan əlavə müəlliflər, sözügedən xəstəliyin dünyada rast gəlinən növləri və nümunələri arasında \"qəribə müxtəliflik\" olduğunu söyləyirlər. Onlar deyirlər ki, ölkələr xərçəngin qarşısının alınması və müalicəsini məhz növlər və nümunələrə uyğun tətbiq etməlidirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38803181", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/analysis-37642359", "doc1": "لقد كان القيام بهذا الدور صعبا للغاية لأي شخص، ناهيك عن رجل كان ضابطاً بحرياً وصاحب آراء قوية بشأن طيف واسع من القضايا. بيد أن قوة شخصيته هي التي مكنته من الاضطلاع بمسؤولياته بمنتهى النجاح، وتقديم العون لزوجته في تأدية واجباتها الملكية. وبوصفه زوج الملكة، لم يكن للأمير فيليب وضع دستوري. لكن لم يكن هناك أحد أقرب إلى العرش، أو أكثر أهمية للملكة كما كان الأمير فيليب. ولد الأمير فيليب في العاشر من يونيو/ حزيران 1921 في جزيرة كورفو اليونانية. وتشير شهادة ميلاده إلى أنه ولد في الـ 28 من مايو/ أيار عام 1921، إذ لم تكن اليونان قد تبنت وقتها التقويم الميلادي بعد. نظام اسبارطي تعود أصول الأمير أندرو، والد الأمير فيليب، إلى الأسرتين الملكيتين اليونانية والدنماركية فهو الابن الأصغر لملك اليونان جورج الأول. أما والدته فهي الأميرة أليس، أميرة باتنبيرغ، وهي ابنة الأمير لويس، أمير باتنبيرغ، وشقيقة إيرل ماونتباتن، وابنة حفيدة الملكة فيكتوريا. بوصفه زوج الملكة، لم تكن للأمير فيليب مكانة دستورية بعد انقلاب عام 1922، أُبعد والده عن اليونان بقرار من محكمة ثورية. ونقلت سفينة حربية بريطانية أرسلها ابن عمه الثاني، ملك بريطانيا جورج الخامس، العائلة إلى فرنسا. وقضى الطفل فيليب معظم فترة الرحلة داخل مهد مؤقت صُنع من خشب صندوق لنقل البرتقال. كان فيليب الابن الأصغر والصبي الوحيد في الأسرة فكان محاطاً في طفولته بالرعاية والحنان. بدأ فيليب تعليمه في فرنسا، ولكن في سن السابعة، ذهب للعيش مع أقاربه من أسرة مونتباتن في انجلترا ودخل المدرسة الابتدائية في مقاطعة سَري. وبحلول ذلك الوقت تبين أن والدته تعاني من انفصام الشخصية ( شيزوفرينيا) ووضعت في أحد المصحات. ولم يكن لفيليب الصغير اتصال يذكر بوالدته خلال فترة طفولته. في عام 1933 أرسل إلى مدرسة \"شول شلوس سالم\" في جنوب ألمانيا، التي كانت تدار من قبل الرائد في مجال التعليم كورت هان. لكن في غضون أشهر، اضطر هان اليهودي إلى الفرار من القمع النازي. وانتقل إلى اسكتلندا حيث أسس مدرسة \"غوردونستون\"، والتي انتقل إليها فيليب بعد قضائه فصلين دراسيين فقط في ألمانيا. كان النظام الاسبارطي (نسبة إلى نظام التأهيل البدني والعسكري الصارم في مدينة اسبارطة القديمة) في غوردونستون الذي ينمي الاعتماد على الذات، بيئة مثالية لصبي في سن المراهقة، انفصل عن والديه، ويعاني من الوحدة إلى حد بعيد. الأمير فيليب في كلارنس هاوس الخدمة العسكرية ومع اقتراب نذر الحرب العالمية الثانية، قرر فيليب الالتحاق بالخدمة العسكرية. وأراد الانضمام إلى سلاح الجو الملكي، لكنه انتسب إلى البحرية إذ أن لأسرة والدته تاريخ حافل في البحرية، وأصبح طالباً في الكلية البحرية الملكية في دارتموث. وخلال وجوده هناك، أوكلت إليه مهمة مرافقة الأميرتين الشابتين، إليزابيث ومارغريت، أثناء قيام الملك جورج السادس والملكة إليزابيث بجولة في الكلية. وحسب شهود عيان، تباهى فيليب بنفسه كثيراً، وترك هذا اللقاء انطباعاً عميقاً لدى الأميرة إليزابيث التي كان عمرها 13 عاماً حينها. وسرعان ما برز فيليب في الكلية كطالب متميز وواعد وجاء في المرتبة الأولى بين زملائه في يناير/ كانون الثاني عام 1940 وشارك في العمليات العسكرية للمرة الأولى في المحيط الهندي. انتقل فيليب للعمل على متن السفينة الحربية \"فاليانت\" في أسطول البحر المتوسط، حيث ورد اسمه في البرقيات العسكرية من باب الإشادة بشجاعته وذلك لدوره في معركة \"كيب ماتابان\" عام 1941. وكان فيليب الضابط المسؤول عن كشافات السفينة، فلعب دوراً حاسماً في تلك المعركة الليلية. وبحلول أكتوبر/ تشرين الأول عام 1942، كان واحداً من أصغر الضباط في البحرية الملكية، يخدم على متن المدمرة \"والاس\". الخطبة وطوال هذه الفترة كان فيليب يتبادل مع الأميرة الشابة إليزابيث الرسائل، ووجهت له الدعوة لقضاء بعض الوقت مع الأسرة الملكية في عدة مناسبات. كان الأمير يهوى الطيران بعد واحدة من هذه الزيارات، وخلال عيد الميلاد عام 1943، وضعت إليزابيث صورة فيليب، وهو في زي البحرية الملكية على مكتبها. وتطورت العلاقة بينهما خلال وقت السلم، على الرغم من وجود معارضة من بعض رجال الحاشية، إذ وصفه أحدهم بأنه \"خشن وسيء التصرف\". لكن الأميرة الشابة كانت تحبه حباً جماً، وفي صيف عام 1946، طلب فيليب يدها من والدها للزواج. ومع ذلك، وقبل أن يتم الإعلان عن الخطوبة، كان على فيليب أن يحصل على جنسية جديدة ولقب جديد. وتخلى عن لقبه اليوناني، وأصبح مواطناً بريطانياً وأخذ اسم والدته الإنجليزي، مونتباتن. وقبل يوم واحد من مراسم الزواج، منحه الملك جورج السادس لقب صاحب السمو الملكي. وصبيحة الزفاف، خلع عليه ألقاب دوق إدنبره وإيرل ميريونيث وبارون غرينويش. وجرت مراسم الزواج في كنيسة وستمنستر آبي في 20 نوفمبر/ تشرين الثاني عام 1947. ووصف وينستون تشرشل، رئيس الوزراء السابق هذا الزفاف بأنه \"بريق ألوان \" في بريطانيا الكئيبة ما بعد الحرب. تقدير الواجب العام عاد فيليب إلى عمله في البحرية الملكية وأرسل إلى جزيرة مالطا حيث تمكن الزوجان للمرة الأولى من العيش مثل أي عائلة في القوات المسلحة. ولد ابنهما الأمير تشارلز في قصر باكينغهام عام 1948، بينما أبصرت ابنتهما الأميرة آن النور عام 1950. في عام 1952 انطلق الزوجان في جولة بدول الكومنولث نيابة عن الملك جورج السادس، والذي كان يعاني من سرطان الرئة، دون أن تعمل ابنته إليزابيث بذلك. لكن مشواره المهني كان على وشك الانتهاء. ومع تدهور صحة الملك جورج السادس، تعين على ابنته القيام ببعض الواجبات الملكية، وبالطبع يجب أن يكون زوجها بجانبها. وخرج فيليب في إجازة من البحرية في يوليو/تموز 1951، لكنه لم يعد إليها أبدا فعلياً. ولا يُعرف عن الأمير فيليب ندمه على أي شيء، لكنه أبدى أسفه لاحقا لعدم قدرته على استكمال مشواره المهني في البحرية. ويقول من عاصروه إنه كان قادرا، بكفاءته الشخصية، على الوصول إلى أعلى منصب في البحرية. وفي عام 1952، سافر الزوجان الملكيان في جولة لدول الكومنولث، كان مقررا أن يقوم بها الملك والملكة. اهتم الأمير بمشروع تطوير طائرة كونكورد الأسرع من الصوت تحديث النظام الملكي علم الأمير فيليب أثناء وجوده مع الملكة إليزابيث في صالة للألعاب في كينيا في فبراير/ شباط 1952 بموت الملك بجلطة قلبية. وكان على فيليب في هذا الوقت إخبار زوجته بأنها أصبحت \"ملكة البلاد\". وفيما بعد وصف صديق لفيليب ذلك الموقف بقوله: \"بدا كأنه يحمل نصف العالم على كاهله\" وكان من بين أسباب ذلك معرفته بأنه لن يستطيع أن يستكمل مشواره المهني في البحرية. ومع تولي الملكة عرش بريطانيا، كان على الأمير فيليب أن يخلق لنفسه دوراً جديداً ولكن ذلك أثار تساؤلات حول ماهية هذا الدور. ومع اقتراب حفل التنصيب، صدر مرسوم ملكي يفيد بأن الأمير له الأسبقية بعد الملكة في كل المناسبات دون تحديد وضع خاص له في الدستور. بيد أن الأمير فيليب كان لديه الكثير من الأفكار لتحديث النظام الملكي لكن أفكاره اصطدمت بمعارضة عدد من الحرس القديم بالبلاط الملكي. ضربة قاسية ووجه فيليب كثيراً من طاقاته للعمل الاجتماعي، بالإضافه إلى لقاء أصدقائه أسبوعياً في غرفة فوق أحد المطاعم بحي سوهو الشهير في لندن. وزاد ظهور دوق إدنبرة في المطاعم والملاهي الليلية، وانتشرت صوره مع المشاهير. وكانت العائلة هي المجال الذي مارس فيه فيليب كافة سلطاته، رغم أنه خسر معركة حمل أبنائه اسمه. وكان قرار الملكة بأن تحمل الأسرة لقب ويندسور بدلاً من لقبه \"ماونتباتن\" ضربة قاسية. وبدا الأمير فيليب صارما وغير عاطفي في صورته كأب. وبحسب كاتب السيرة الذاتية للأمير تشارلز، جوناثان ديمبلبي، كثيرا ما بكى ولي العهد في صباه بسبب الواجبات العامة التي ألقاها عليه والده، ولم تكن العلاقة بين الأب وابنه الأكبر سلسة. قوة الشخصية وأصر الأمير فيليب على أن يلتحق الأمير تشارلز بمدرسته القديمة \"غوردونستون\" حيث كان يعتقد أن النظام الصارم الذي تتبعه المدرسة قد يساعد الأمير الصغير في تجاوز طبيعته الخجولة. لكن الأمير الصغير كره المدرسة، وكان يعاني من الوحدة والحنين إلى المنزل إضافة إلى تعرضه للمضايقة. وعندما اشتكى تشارلز من المدرسة، كان الأمير فيليب حازما في التعامل مع الأمر، وعكس سلوكه جلده وطبيعته القوية حيث عاش أحيانا وحيدا في طفولته، وأجبر منذ صغره على الاعتماد على نفسه. وكانت رفاهية الشباب من أهم الأمور التي شغلت الأمير فيليب. وترجم هذا الاهتمام في عام 1956، عندما بدأ برنامجه الذي حقق نجاحاً مدوياً بإطلاق \"جائزة دوق إدنبره\". فخلال ذلك العام، مكّن البرنامج نحو 6 ملايين شاب من الأصحاء و ذوي الاحتياجات الخاصة بين سن 15 و 25 عاما من التعبير عن قدراتهم الجسدية والعاطفية والعقلية من خلال القيام بمجموعة من الأنشطة لدعم العمل الجماعي والحفاظ على الطبيعة واحترامها. في حياته العائلية كان الأمير فيليب أبا صارما وقال الأمير فيليب لبي بي سي في هذا الصدد \"إذا استطعت أن تدفع الشباب إلى النجاح في مساحة من النشاط، فإن هذا الإحساس بالنجاح سيشمل الآخرين على نطاق واسع\". وخلال حياته، كرس الأمير فيليب كثيراً من وقته لهذا البرنامج والاهتمام بتفاصيل العمل اليومية بالمنظمة. \"حس أخلاقي\" ولطالما كان الأمير فيليب مدافعاً متحمساً عن الحياة البرية وقضايا البيئة رغم أن إطلاقه النار على نمر أثناء رحلة برية في الهند عام 1961 قد أحدث ��جة كبيرة وجاء نشر صورة النمر في شكل غنيمة ليجعل الموقف أكثر سوءاً. ولكن الأمير فيليب كرس الكثير من نفوذه المؤثر وحيويته لدعم الصندوق العالمي للحياة البرية وتولى لاحقا منصب أول رئيس للمنظمة العالمية للطبيعة، التي حلت مكان الصندوق. وقال في لقاء مع بي بي سي: \"إنه من المدهش أن يكون لدينا هذا التنوع على كوكبنا، كل يعتمد على الآخر\". وأضاف: \"إذا كان للإنسان القدرة على اتخاذ قرارات بشأن قتل الحيوانات أو الحفاظ عليها ( الانقراض أو البقاء)، فلماذا لا يمارس سلطته تلك بنوع من الوازع الأخلاقي، لماذا نتسبب بانقراض كائن إذا لم نكن مضطرين لفعل ذلك\". لكن تعليقات أخرى له عن صيد طائر الطهيوج (نوع من الدجاج البري) أغضبت المدافعين عن البيئة. إذ قال الأمير فيليب: \"إذا كان أحد الأنواع مرتبطا برياضة الصيد، ستكون حريصاً على الحفاظ عليه لأنك تريده أن يكون موجودا العام القادم، تماما كما المزارع. أنت تريد حصاده في موسمه، لا القضاء عليه\". صراحة وكان الأمير دائماً موضع إشادة نظراً لما أبداه من التزام بالحفاظ على الغابات والقيام بحملات ضد الصيد الجائر في المحيطات. كما أبدى الأمير فيليب اهتماما أيضا بالصناعة، وزيارة المصانع حتى أصبح راعيا للجمعية الصناعية المعروفة حاليا بمنظمة العمل. وفي عام 1961، واجه الدوق فيليب مجموعة من رجال الصناعة صراحة ودعاهم بلهجة قاسية إلى التوقف عن تضييع الوقت والانطلاق في العمل. وكانت صراحة الأمير فيليب سبباً في تعرضه للانتقاد بشأن سوء تقديره لبعض المواقف، وبعض الملاحظات التي يبديها، خاصة في المحافل الدولية، كما حدث في زيارة رسمية كان يصحب فيها الملكة إلى الصين في 1986 وأثارت تعليقاته حول \"شكل عيون الصينين\" لغطاً كبيراً. وتلقفت الصحف المعنية بأخبار المشاهير هذه الواقعة، رغم أنها لم تُثر الكثير من الإهتمام في الصين. وفي زيارة إلى أستراليا عام 2002، سأل أحد رجال الأعمال من السكان الأصليين إن كانوا \"ما زالوا يقذفون بعضهم البعض بالرماح\". خلافات وعلى الرغم من الانتقادات الشديدة التي واجهها في بعض الأوساط بشأن مثل هذه التصريحات، إلا أن آخرين رأوا أن ذلك كان يعكس الشخصية العنيدة للأمير ورفضه الخضوع لمعايير السياسة في الصواب والخطأ. وبالفعل يرى الكثيرون أن بعض \"مزاحه\" ليس أكثر من محاولة للتخفيف من الأجواء الرسمية للناس. كان الأمير مهتما بالعلوم إلى حد بعيد التحمس للرياضة ظل فيليب دائماً متحمساً للرياضة. فكان يمارس الإبحار ولعب الكريكيت والبولو وتميز في قيادة العربات التي تجرها الخيول وتولى رئاسة الاتحاد الدولي للفروسية لعدة أعوام. وبرز التوتر في علاقته بالأمير تشارلز عندما نشرت السيرة الذاتية لابنه الأكبر، وجاء فيها أنه دفع تشارلز للزواج من الأميرة ديانا. ولكن فيليب كان مهموما أكثر من المتوقع عندما تفكك زواج ثلاثة من أبنائه الأربعة. وأخذ فيليب زمام المبادرة في محاولة فهم المشكلات التي تترتب على الزواج داخل العائلة الملكية مستعيدا ذكرياته مع هذه التجربة. لكنه رفض دائماً التحدث مع وسائل الإعلام حول هذه الأمور، وقال لإحدى الصحف في عام 1994 إنه لم يفعل ذلك من قبل، ولن يفعله الآن. الحج وكان الأمير كثير الأسفار سواء في رحلات ملكية أو تلك التي تتطلبها مناصبه المتعددة. ولم يحل تقدمه في العمر بينه وبين أسفاره، إذ استمر في السفر لصالح صندوق الحياة البرية أو في الزيارات الرسمية مع الملكة. وزار فيليب القدس في عام 1994 لزيارة قبر والدته التي طلبت أن تُدفن بالمدينة القديمة. وكان له موقف حاد آخر في الذكرى الخمسين للانتصار على اليابان عام 1995. وفي وقت الحرب، كان الأمير فيليب على متن مدمرة بريطانية على خليج طوكيو عندما استسلم اليابانيون. وفي ذكرى يوم الاستسلام، انضم إلى مجموعة من المحاربين القدامى في حملة الشرق الأقصى في عرض عسكري أمام الملكة. نبرة دافئة كما أبدى الأمير تعاطفه مع من كانوا مسجونين لدى اليابانيين الذين عبروا عن عدم قدرتهم على تجاوز ما حدث لهم أو الصفح عنه. وخفتت حدة طبعه في سنوات لاحقة، ربما بسبب رد الفعل الشعبي العدائي تجاه العائلة المالكة بعد وفاة الأميرة ديانا. وفي عام 2007، نُشرت خطابات بين الأمير فيليب والأميرة ديانا في محاولة لدحض الادعاءات بسوء معاملته لزوجة ابنه. وخاطبت الأميرة ديانا الأمير فيليب بـ \"أبي العزيز\"، ما يظهر أنه كان مصدرا كبيرا لدعمها، والذي تجلى في عباراتها الدافئة في خطاباتها له. وكان محمد الفايد، والد دودي (عماد) رفيقها عند وفاتها، قد أشار إلى أن الأميرة قُتلت بأمر من الأمير فيليب، الزعم الذي نفاه بشده تقرير محققي الطب الشرعي. لقد كان الأمير فيليب، دوق إدنبرة، صاحب إرادة صلبة وشخصية مستقلة، وجد نفسه في قلب المجتمع البريطاني. \"هذا هو أسلوبي\" كان الأمير فيليب قائدا بالفطرة، لكن دوره وموقعه أجبراه على أن يكون في المركز الثاني دائما. رجل ذو طبع حاد لم يتناسب في الكثير من الأحيان مع حساسية موقعه. وقال في حوار مع بي بي سي: \"فعلت ما رأيت أنه الأصلح. لا يمكنني فجأة تغيير طريقتي في التصرف. لا يمكنني تغيير اهتماماتي أو ردود فعلي. هذا هو أسلوبي\". وأثنى رئيس الوزراء السابق، ديفيد كاميرون، على هذه الخصال عند تهنئته للأمير في عيد ميلاده التسعين في يونيو/حزيران 2011. وقال كاميرون: \"دائما ما أنجز الأمور بطريقته الخاصة التي لا يحاكيها أحد، وبأسلوب متواضع وجاد وجده الشعب البريطاني، كما أعتقد، محببا\". التقاعد وأعلن الأمير فيليب عن تقاعده واعتزاله الحياة العامة في أغسطس/ آب 2017 بعد عقود من مشاركة الملكة في جل مناسبات ظهورها، بجانب المناسبات الخاصة بالجمعيات الخيرية والمنظمات التي رعاها. وبلغ عدد المناسبات والأنشطة الرسمية التي شارك فيها وحده 22,219 منذ عام 1952، حسب سجلات قصر باكنغهام. وأعربت رئيسة وزراء بريطانيا حينها تيريزا ماي عن شكرها له على الخدمات التي قدمها لبريطانيا. ونجح الأمير فيليب في استغلال موقعه لتقديم إسهامات كبرى للحياة البريطانية، وقام بدور كبير في مساعدة الملكية على مواكبة التغيرات الاجتماعية في العصور المختلفة. لكن يبقى أكبر إسهاماته دعمه الدائم والمستمر للملكة طوال سنوات حكمها. وكان يرى أن وظيفته هي \"ضمان حُكم الملكة\" كما قال لكاتب سيرته الذاتية. وقالت الملكة في الاحتفال باليوبيل الذهبى لزواجهما: \"قد لا يكون من الأشخاص الذين يجيدون المديح، لكنه ببساطة سر قوتي وبقائي كل هذه الأعوام وأنا وكل أفراد الأسرة وكثيرون حول العالم ندين بالكثير لهذا الشخص\".", "doc2": "Şahzadə Philip kölgədə qalmağa məcbur olan ata olub Bu hamı üçün çətin bir rol idi, o ki qala dəniz komandanlığına öyrəşmiş və müxtəlif mövzularda güclü fikirlərə sahib bir adam üçün. Yenə də məsuliyyətlərini bu qədər effektiv şəkildə yerinə yetirməsini və həyat yoldaşına Kraliça rolunda bu cür ürəkdən dəstək verməsini təmin edən çox güclü xarakteri var idi. Qadın bir hökmdarın kişi həyat yoldaşı olaraq Şahzadə Philip-in konstitusiya vəzifəsi yox idi. Ancaq monarxiyaya heç kim ondan yaxın və ya monarx üçün ondan daha əhəmiyyətli deyildi. Yunanıstan Şahzadəsi Philip 10 iyun 1921-ci ildə Korfu adasında anadan olub. Yunanıstan o vaxt hələ Qriqorian təqvimini qəbul etmədiyi üçün onun şəhadətnaməsində doğum tarixi 28 May 1921 kimi göstərilib. Atası, Yunanıstan Şahzadəsi Andrew Hellenes Kralı I George-un kiçik oğlu idi. Anası, Battenberg Şahzadəsi Alice Battenberg Şahzadəsi Luisin böyük övladı və Birma Qrafı Mountbatten'in bacısı idi. 1922-ci il dövlət çevrilişindən sonra atası inqilabi məhkəmə tərəfindən Yunanıstandan sürgün edilib. İkinci əmisi oğlu Kral V George tərəfindən göndərilən İngilis hərbi gəmisi ailəni Fransaya aparıb. Körpə Philip səyahətinin çox hissəsini narıncı qutudan hazırlanmış bir beşikdə keçirib. Philip-in anası kraliça Victoria-nın kötücəsi olub O, ailənin ən kiçik uşağı, bacılarının yeganə qardaşı idi, onun erkən uşaqlığı sevgi dolu bir atmosferdə keçib. Şahzadə təhsilinə Fransada başlayıb, lakin yeddi yaşında olanda Surrey-dəki bir hazırlıq məktəbində oxumaq üçün İngiltərədəki Mountbatten qohumlarının yanında yaşamağa gəlib. Bu vaxt anasına şizofreniya diaqnozu qoyulub və sığınacağa yerləşdirilib. Gənc şahzadə onunla az təmasda olub. 1933-cü ildə o, təhsil öncülü Kurt Hahn tərəfindən idarə olunan Almaniyanın cənubundakı Schule Schloss Salem-ə göndərilib. Ancaq aylar sonra yəhudi olan Hahn nasist təqibindən qaçmaq məcburiyyətində qalıb. Xəbərlərdə xatırlanma Hahn Şotlandiyaya köçərək orada Gordonstoun məktəbini qurdu və şahzadə isə Almaniyadan ora yalnız iki rübdən sonra köçürüldü. Gordonstounun spartalı rejimi özünə güvənməyi ön plana çəkərək, valideynlərindən ayrılmış, öz məsuliyyətini çox dərk edən bir gənc oğlan üçün ideal mühit idi. Müharibə yaxınlaşdıqca Şahzadə Philip hərbi karyeraya qərar verib. Kral Hərbi Hava Qüvvələrinə qoşulmaq istədi, ancaq anasının ailəsi dənizçilik ənənəsinə sahib olduğundan Dartmouth-dakı Britaniya Kral Hərbi Dənizçilik Kollecində kursant olub. Orada olarkən Kral Vl George-un ailəsi ilə kollecə ziyarəti zamanı Philip-i iki çox gənc şahzadələri - Elizabeth və Marqaret-i - müşayiət etməyə göndərirlər. Şahidlərin sözlərinə görə, görüş 13 yaşlı şahzadə Elizabeth-ə dərin təsir bağışlamışdı. Philip çox tez bir vaxtda özünü kollecdə ən yaxşılardan biri kimi tanıtmış, 1940-cı ildə kursu birinci kimi Hind okeanında döyüşlərdə iştirak edib. Şahzadə Philip Gordonstone-da həvəskar səhnələrdə iştirak edib Aralıq dənizi donanmasındakı HMS Valiant döyüş gəmisinə köçürüldükdən sonra 1941-ci ildə Matapan Burnu Müharibəsindəki xidmətinə görə göndərilən məlumatlarda ondan bəhs edilib. Gəminin axtarış işıqlarından məsul zabit olaraq, o, bu vacib gecə hərəkətində həlledici rol oynayıb. \"Başqa bir gəmi tapdım və onun orta hissəsini işıqlandırdım, bununla da o, praktik olaraq 15 düyümlük mərmilərdən ibarət bir hissə altında dərhal yoxa çıxdı\", o, 2014-cü ildə BBC Radio 4-ə verdiyi açıqlamada deyib. 1942-ci ilin oktyabrında HMS Wallace hərbi gəmisinin göyərtəsində xidmət edəndə o, Kral Donanmasının ən gənc ilk leytenantlarından biri idi. Nişan Bu müddət ərzində o və gənc Şahzadə Elizabeth bir-birinə məktublar göndəriblər və o, bir neçə dəfə Kral Ailəsinin yanında qalmağa dəvət edilib. Bu ziyarətlərdən birindən sonra, 1943-cü il Miladında Elizabeth Philip-in hərbi-dəniz formasında çəkdirdiyi bir fotosunu masasına qoyub. Onların münasibətləri dinc şəkildə inkişaf edib, baxmayaraq ki, bəzi saray əhli tərəfindən buna qarşı müxaliflik edənlər olub - onlardan biri Şahzadə Philip'i \"kobud və tərbiyəsiz\" olaraq xarakterizə edirdi. Ancaq gənc şahzadə çox aşiq idi və o, 1946-cı ilin yayında qızı ilə evlənməsi üçün Kraldan razılıq istəyib. Şahzadə Philip-in parlaq hərbi karyerası olub Ancaq nişan elan olunmazdan əvvəl şahzadəyə yeni bir milliyət və bir soy adı lazım idi. O, yunan titulundan imtina edərək İngilis vətəndaşı oldu və anasının ingilisləşdirilmiş adını Mountbatten-i götürdü. Nikah mərasimindən bir gün əvvəl Kral VI George Philip-ə Əlahəzrət titulunu verdi və toy günü səhəri o, Edinburq hersoqu, Merioneth qrafı və Greenwich baronu oldu. Toy 20 Noyabr 1947-ci ildə Westminster Abbey-də keçirildi. Winston Churchill-in dediyi kimi, bu müharibədən sonrakı boz İngiltərədə \"rəng parıltısı\" idi. Məhdudlaşmış karyera Hərbi-dəniz karyerasına qayıdan Hersoq Maltaya göndərildi, cütlük burada bir müddət sadə dənizçi ailəsinin həyatını yaşaya bildi. 1948-ci ildə Bukingem Sarayında onların oğlu Şahzadə Charles doğulur, 1950-ci ildə isə qızı Şahzadə Anne dünyaya gəlir. Daha sonra onlara Şahzadə Andrew (1960) və Şahzadə Edward (1964) qatıldı. 1950-ci il sentyabrın 2-də o, hər bir hərbi-dəniz zabitinin iddiası olan, özünün komandanlıq edəcəyi HMS Magpie-yə təyin edilmək arzusuna çatır. Ancaq dəniz karyerası məhdudlaşmaq üzrə idi. VI George-un səhhətinin pisləşməsi, qızının daha çox krallıq vəzifəsi götürməsi və ərinin də onun yanında olmasına ehtiyac duyması demək idi. Winston Churchill deyib ki, Philip-lə Elizabeth-in toyu Britaniyanın müharibədən sonrakı həyatında \"parlaq bir an\" olmuşdur. Philip 1951-ci ilin iyulunda Kral Donanmasından məzuniyyətə çıxdı. Bir daha aktiv rolda oraya geri qayıtmadı. Hersoq peşmançılıq çəkəcək adam deyildi, ancaq həyatının sonrakı dövründə donanma karyerasına davam edə bilmədiyinə görə təəssüfləndiyini söyləyib. Müasirləri onun öz gücünə Birinci Dəniz Lordu olmağa qədər yüksələ biləcəyini söylədilər. 1952-ci ildə kraliyət cütlüyü əvvəlcədən Kral və Kraliça tərəfindən həyata keçirilməsi planlaşdırılan Birlik ölkələrinə tura yola düşdülər. Yenilikçi fikirlər Fevral ayında Keniyada bir oyun evində qaldıqları zaman Kralın öldüyünü bildirən xəbər gəlir. O, koronar tromboz - ölümcül ürək qan laxtalanmasındən əziyyət çəkirdi. Arvadına indi Kraliça olduğu xəbərini vermək şahzadəyə düşür. Sonradan bir dostunun təsvirinə görə, Şahzadə Philip sanki \"dünyanın yarısı\" çiyninə düşmüş kimi görünüb. Şahzadə Philip II Elizabeth-in taxta çıxması mərasimində O, dənizçilik karyerasından məhrum olaraq özü üçün yeni bir rol yaratmalı idi və Elizabeth-in taxta çıxması bunun nə olacağı ilə bağlı bütün sualları gündəmə gətirdi. Tacqoyma mərasimi yaxınlaşdıqda Kral Zəmanəti elan etdi ki, şahzadə Philip-in Kraliçadan sonra bütün hallarda üstünlüyü olacaq, lakin o, heç vaxt konstitusiya vəzifəsinə sahib olmayacaq. Hersoq monarxiyanı ən yaxşı şəkildə necə modernləşdirmək və düzəltmək barədə ideyalarla dolu idi, lakin sarayın bir sıra yaşlı gözətçilərinin möhkəm müqavimətindən getdikcə məyus olurdu. Acı zərbə O, enerjisinin bir hissəsini aktiv bir ictimai həyata yönəltdi. O, bir qrup kişi dostu ilə hər həftə Londonun mərkəzindəki Sohodakı bir restoranın üstündəki otaqlarda görüşürdü. Uzun, rahat naharlar və gecə klublarına ziyarətlər olurdu və tez-tez cazibədar yoldaşları ilə şəkil çəkdirirdi. Səlahiyyətlərini həyata keçirmək üçün Hersoqa sərbəstlik verildiyi sahələrdən biri ailə idi, amma o, uşaqlarının daşıyacağı soyad uğrunda mübarizəni uduzmuşdu. Şahzadə Philip Buckingham sarayında 1953-cü ildə Kraliçanın ailənin onun Mountbatten soyadını deyil, Windsor soyadını daşıyacağı qərarı acı bir zərbə oldu. \"Ölkədə uşaqlarına soyadını verməsi icazə verilməyən tək kişi mənəm\" deyə dostlarına \"Mən qanlı bir amöbdən başqa bir şey deyiləm,\" -deyə şikayət edirmiş:\" Valideyn olaraq Şahzadə Philip sərt və qeyri-həssas görünə bilər. Şahzadə Charles-in bioqrafı Jonathan Dimbleby -in dediyinə görə, Charles gəncliyində atasından aldığı ictimai qınaqlara görə göz yaşlarına boğulub və ata ilə böyük oğul arasındakı münasibət heç vaxt asan olmayıb. Xarakterin gücü Philip təhsil rejiminin oğlunun bir qədər təqaüdçü təbiətindən çıxmasına yaxşı mənada kömək edəcəyinə inandığı və özünün də getdiyi Gordonstoun məktəbinə getməsində israr edirdi. Lakin gənc şahzadə məktəbə nifrət edirdi: o, ev üçün darıxırdı və tez-tez məktəb yoldaşlarının rişxənd ilə üzləşirdi. Hersoqun hərəkətlərini onun ağır və bəzən tənha uşaqlığı ilə izah etmək olar. Uşaqlığının ilk çağlarından o, özündə sərbəstlik inkişaf etdirməyə məcbur olub, buna görə də bəzən şahzadə üçün başqalarının eyni iradə qüvvəsinə malik olmadığını anlamaq çətin olub. Şahzadə Philip təkid edirdi ki, oğlu Charles Gordonstone məktəbində təhsil alsın Şahzadə Philipin əsas narahatlıqlarından biri gənclərin rifahı idi və bu maraq 1956-cı ildə onun fövqəladə dərəcədə uğurlu Edinburq Hersoqu Mükafatını başlamasına səbəb olub. İllər ərzində dünyada təxminən altı milyon əmək qabiliyyətli və əmək qabiliyyəti məhdud olan 15 - 25 yaş arası gənclərin özlərini komanda işi, bacarıqlar və təbiətə hörməti təşviq etmək üçün hazırlanmış bir sıra açıq hava fəaliyyətlərində fiziki, əqli və emosional cəhətdən sınamalarına imkan verdi. \"Gənclərin hər hansı bir fəaliyyət sahəsində müvəffəq olmasını təmin edə bilsəniz,\" o, BBC-yə deyib, - \"bu müvəffəqiyyət hissi bir çox digər insana yayılacaq.\" Hersoq ömrü boyu bu layihəyə çox vaxt ayırıb, müxtəlif funksiyalar həyata keçirərək onu gündəlik işinin bir hissəsi edib. \"Mənəvi məna\" Philip-in həmçinin vəhşi təbiət və ekologiyanın mühafizəsinə həvəsi var idi, lakin onun 1961-ci ildə Hindistana səfəri zamanı bir pələngi vurması böyük səs-küyə səbəb olmuşdu. Pələngin qənimət kimi əks olunmuş fotoşəkillərinin dərci vəziyyəti daha da şiddətləndirmişdi. Lakin o, öz nüfuzunu və enerjisini 1981-ci ildə ilk prezidenti olduğu Dünya Vəhşi Təbiəti Fondunun rifahı üçün istifadə edib. Şahzadə Philip vəhşi təbiəti qoruma mövzusunda həvəsli idi \"Düşünürəm ki, bu planetdə bir-birindən asılı olan bu qədər fantastik həyat tərzimizin olması mükəmməldir,\"- o, BBC-yə müsahibəsində deyib. \"Həm də düşünürəm ki, biz insanlar həyat və ya ölüm - yox olma və ya sağ qalma gücünə sahibiksə, bunu bir növ əxlaqi mənada həyata keçirməliyik. Etməli deyiliksə, niyə nəyinsə nəslini kəsək?\" Onun tetra quşu (grouse) ovunu müdafiə etməsi bəzi təbiət mühafizəçilərini qəzəbləndirmişdi. \"Ov heyvanı varsa, onun gələn il də olmasını istəyirsən - eynən fermerlər kimi. Onu (məhsulu-red.) biçmək istəyirsən, onu məhv etmək istəmirsən\". Dümdüz Ancaq o, dünyanın meşələrini qorumaq və okeanlarda həddindən artıq balıq ovu ilə mübarizə aparmaq öhdəliyinə görə çox təriflənirdi. Şahzadə Philip sənayeyə də böyük həvəs göstərib, fabrikləri gəzir və indi İş Fondu olaraq bilinən Sənaye Cəmiyyətinin hamisi olub. 1961-ci ildə hersoq bir qrup sənayeçiyə müraciətində özünəməxsus kobud açıqlıq nümayiş etdirdi: \"Cənablar, bir yerlərinizi tərpətməyin vaxtı gəldi\". Şahzadə Philip Britaniya sənayesinin nailiyyətləri ilə çox maraqlandı Onun fikrini açıqcasına söyləmək meyli bəzən kobudluq kimi qəbul olunub və dəfələrlə onun üçün problemlər yaradıb. Nəticədə o, xüsusilə xaricdə olarkən, vəziyyəti düzgün qiymətləndirə bilməyən birisi kimi reputasiya qazanıb. Onun ən məşhur şərhlərindən biri 1986-cı ildə ll Elizabeth ilə Çinə dövlət səfəri zamanı baş verib. O, fərdi şəkildə dediyini düşündüyü \"yarıq gözlər\" haqqında bir rəy söyləmişdi. Britaniya tabloidləri hiddətlənsə də, bu, Çində az narahatlıq yaratmışdı. 2002-ci ildə Avstraliyaya səfər zamanı o, bir aborigen biznesmendən soruşmuşdu ki, \"siz hələ də bir birinizə nizə atırsınız\". Gərginliklər O, bəzi dairələrdə bu cür ifadələrə görə ağır bir şəkildə tənqid olunsa da, digərləri bunları siyasi ədəbiliklə razılaşmaq istəməyən və öz sözünün ağası olan adamın təzahürü kimi qəbul edirdi. Həqiqətən də, çoxları replikalarını əhval-ruhiyyəni yüngülləşdirmək və insanları rahatlaşdırmaq cəhdi kimi görürdü. Şahzadə Philip həyatı boyunca idmana olan həvəsini qorudu. Yelkənlə üzdü, kriket və polo oynadı, araba sürücülüyündə üstün idi və uzun illər Beynəlxalq Atçılıq Federasiyasının prezidenti oldu. Şahzadə Philip xüsusilə polo oynamağı çox sevirdi Böyük oğlu ilə münasibətlərində gərginlik Jonathan Dimbleby-ın Charles-ın tərcümeyi-halı dərc etdikdən sonra üzə çıxıb. Deyilənə görə, Charles-ı Diana Spencerlə evlənməyə məhz Philip məcbur edib. Övladlarının evliliklərinin dağıldığı çətin illərdə hersoq, bir çox tənqidçidən daha çox həll yolu tapmağa çalışan birisi olub. O, problemləri anlamağa çalışmaqda liderliyi ələ alıb, bəlkə də bu, Kral ailəsinə evlənməyin çətinliyinə dair öz xatirələrindən irəli gəlib. Zəvvarlıq Şahzadə Philip dörd övladından üçünün - Şahzadə Anne, Şahzadə Andrew və Şahzadə Charles-in evliliklərinin uğursuzluğundan çox kədərlənib. Ancaq 1994-cü ildə bir qəzetə əvvəllər bunu etmədiyini və bundan sonra da etməyəcəyini söyləyərək həmişəki kimi şəxsi məsələlər barədə danışmaqdan imtina edib. Yaşının irəliləməsi onun həyat tempini azaltmamışdı. O, həm Ümumdünya Təbiət Fondu üçün, həm də Kraliça ilə xaricdəki rəsmi səfərlərinə davam edirdi. At arabası sürmək Şahzadə Philipin hobbilərindən biri idi O, 1994-cü ildə anasının məzarını ziyarət etmək üçün Qüdsə fərdi zəvvar ziyarəti etdi. Anasının orada dəfn olunmaq istəyi yerinə yetirilmişdi. 1995-ci ildə Yaponiya üzərində Qələbə Gününün 50-ci ildönümü onun üçün daha bir cəlbedici məqam oldu. Şahzadə Philip yaponlar Tokio Körfəzində təslim olanda İngilis qırıcısında idi, buna görə ildönümü günü o, Uzaq Şərqdə vuruşmuş digər veteranlara qoşularaq Kraliçanın önündən keçib. Səmimi çalarlar O həmçinin yaponların onlara edilənləri bağışlamağı çətin və ya həqiqətən imkansız hesab edən keçmiş məhbuslarına simpatiya bildirib. Sonrakı illərdə kəskin xasiyyəti bir az yumşalıb, buna xalqın Uels Şahzadəsi Diana-nın ölümündən sonra Kral ailəsinə qarşı bəzən qərəzli münasibəti səbəb olub. 2007-ci ildə onun gəlininə düşmən münasibəti göstərməsi kimi iddiaları rədd etmək üçün hersoq və şahzadə arasındakı məktublar çap edildi. Şayiələrin əksinə olaraq, Edinburq hersoqu Şahzadə Diananı dəstəklədi \"Hörmətli Pa\" adlandırılan məktublar onun Diana-ya böyük dəstək olduğunu göstərdi və şahzadənin hersoqa yazarkən istifadə etdiyi səmimi çalarlar nümayiş etdirildi. Diana-nın son dostu Dodi-nin atası Mohamed Al Fayed istintaqda hətta Şahzadə Diananın Şahzadə Philip-in əmri ilə öldürüldüyünü irəli sürdü - ədliyyə eksperti bunu qətiyyətlə rədd etdi. Edinburq Hersoqu olan Şahzadə Philip, özünü İngilis cəmiyyətinin mərkəzində tapan iradəli və müstəqil bir adam idi. \"Sadə yanaşma\" O, roluna görə həmişə ikinci yeri tutmağa məcbur olan təbii bir lider idi; mövqeyinin həssaslığı ilə tez-tez narahat olan döyüş xasiyyəti bir adam. \"Mən sadəcə gücüm çatdığını etmişəm\", o, BBC-yə verdiyi müsahibələrinin birində deyib. \"Mən birdən-birə öz xasiyyətimi dəyişə bilmərəm, maraqlarımı yaxud müxtəlif hadisələrə reaksiya tərzimi dəyişə bilmərəm. Bu, sadəcə mənim tərzimdir\". Sabiq baş nazir David Cameron 2011-ci ilin iyununda Şahzadənin 90 illiyi münasibətilə çıxışında bunu qiymətləndirib: \"O, həmişə hər şeyi özü istədiyi kimi edib və mənə elə gəlir ki, onun hərəkətlərində ifadə olunan sadəlik və açıqlıq Britaniya xalqının xoşuna gəlir\". Kraliça həmişə Şahzadə Philipi özünün ümidi və dayağı hesab edib İctimai həyatdan təqaüdə çıxış Hersoq 2017-ci ilin avqust ayında, onilliklər boyu Kraliçaya dəstək verdikdən və öz xeyriyyə və digər təşkilatlarındakı tədbirlərə qatıldıqdan sonra ictimai həyatdan təqaüdə çıxıb. Buckingham Sarayı onun 1952-ci ildən bəri 22,219 tədbirə qatıldığını hesablayıb. Sabiq Baş nazir Theresa May ona \"ictimai xidmətdə əlamətdar həyata\" görə təşəkkür edib. Philip-in öz mövqeyindən istifadə etməklə Britaniya həyatının inkişafına töhfəsi böyük olub və o, monarxiyanın illər ərzində dəyişən sosial dəyişiklərə uyğunlaşmasında öz rolunu oynayıb. Lakin onun ən böyük nailiyyəti, şübhəsiz, taxtda olduğu uzun illər boyu Kraliçaya verdiyi dəstəyin sabitliyi və gücü idi. O inanırdı ki, bioqrafına dediyi kimi, işi \"Kraliçanın hökmranlığını təmin etmək\" idi. Toylarının Qızıl nikah ildönümü münasibətilə çıxış edən ll Elizabeth Britaniya tarixində ən uzun müddət Kral yoldaşı kimi xidmət edən ərinə hörmətini ifadə edib: \"O, tərifləri asanlıqla qəbul etmir, lakin bütün bu illər boyu o, sadəcə, mənim ümidim və dayağım olub. Və mən, bütün ailəsi və bu və digər bir çox ölkə ona onun heç vaxt iddia etməyəcəyi və ya bizim heç vaxt bilməyəcəyimiz qədər çox borcluyuq. \" Şahzadə Philip hərbi-dəniz uniformasında Bütün fotolar müəllif hüquqları ilə qorunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140510_ukraine_eu_polls", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140510_europe_ukr_elex_sanctions", "doc1": "وفي بيان مشترك عبر الرئيس الفرنسي فرانسوا هولاند والمستشارة الألمانية أنغيلا ميركيل عن مخاوفه بلديهما من تزايد عدم الاستقرار في اوكرانيا. كما جاء في البيان أن البلدين يعتبران الاستفتاء المقرر الأحد في شرق أوكرانيا غير قانوني مطالبين روسيا بتقليل حجم قواتها المحتشدة على الحدود الأوكرانية. من جانبه حذر الرئيس الاوكراني الانتقالي أوليكسندر تورشينوف من التصويت بنعم خلال الاستفتاء المقرر الاحد في شرق أوكرانيا معتبرا الاستفتاء غير قانوني. وأكد تورشينوف أن التصويت بنعم على الانفصال عن أوكرانيا سيؤدي إلى كارثة كبيرة. مواضيع قد تهمك نهاية ومن المقرر أن يجري الاحد استفتاء في إقليمي دونتسك ولوهانسك شرق أوكرانيا حول الانفصال عن البلاد على غرار ما جرى في القرم. في هذه الأثناء ألقى الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، خطابا حماسيا أمام الجماهير في شبه جزيرة القرم خلال زيارته الأولى للإقليم بعد ضمه إلى بلاده. ووصل بوتين إلى شبه جزيرة القرم التي كانت روسيا قد ضمتها في مارس/آذار الماضي في ظل الاحتفالات التي تقيمها موسكو بمناسبة انتصارها على ألمانيا النازية في الحرب العالمية الثانية في عام 1945. وقالت المستشارة الألمانية، أنغيلا ميركل، \"من المؤسف\" أن \"يستخدم\" بوتين هذه الاحتفالات لزيارة القرم. وكان مسلحون موالون لروسيا قد سيطروا على عدة مبان حكومية في الاقليمين الواقعين شرق أوكرانيا بينما لم تفلح حملة أمنية لكييف في إنهاء هذه المظاهر المسلحة في الإقليمين.", "doc2": "Prezident Francois Hollande və Almaniya kansleri Angela Merkel birgə bəyanatda Ukraynada qeyri-sabitliyin daha da dərinləşəcəyindən ehtiyat etdiklərini bildiriblər. Avropa liderləri Ukraynanın şərqində bazar günü keçəcək muxtariyyət referendumlarının qanuna zidd olduğunu bəyan ediblər. Francois Hollande və Angela Merkel Ukrayna sərhədindəki Rusiya qoşunlarının sayının nəzərə çarpacaq dərəcədə azaldılmasına səsləyiblər. NATO dəyərləndirməsinə görə Rusiya Ukrayna sərhədində 40 minlik qoşun yerləşdirib. Hərçənd ki, Moskva qüvvələrin geri çəkdiyini bildirir. Bəyanat Angela Merkelin seçki dairəsində Almaniya və Fransa liderlərinin görüşündən sonra səslənir. Avropa İttifaqı ilə ABŞ Rusiya rəsmiləri və Vladimir Putinə yaxın şirkətləri hədəfləyən sankisyalarını elan ediblər. Bəyanatda Kiyevdəki hökumətə də çağırış əks olunub. Belə ki, Avropa liderləri Ukrayna hakimiyyətini seçkilərədək hərbi addımlardan çəkinməyə səsləyiblər. Bütün tərəflər zorakılığa son qoymalı və qeyri-rəsmi qüvvələri ATƏT nəzarətilə mayın 15-dək tərksilah etməlidir, bəyanatda deyilir. Ukrayna prezident seçkiləri mayın 25-də keçməlidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40651844", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40652441", "doc1": "ترامب وبوتين التقيا لأول مرة وجها لوجه خلال قمة مجموعة العشرين في مدينة هامبورغ الألمانية وعقد الزعيمان محادثات خاصة بعد جلسة رسمية، لكن لم يُكشف عن تفاصيل هذه المحادثات. ووصف ترامب تقارير حول \"عشاء سري\" مع نظيره الروسي بأنها \"أخبار كاذبة\". وقال مسؤول في البيت الأبيض إن الاجتماع الثاني كان \"حوارا مقتضبا.\" وتخضع العلاقة بين ترامب وبوتين لمراقبة شديدة في الولايات المتحدة وسط مزاعم بوجود تواطؤ بين روسيا وحملة ترامب الانتخابية. وتعتقد المخابرات الأمريكية أن روسيا ساعدت ترامب في الانتخابات الرئاسية التي أجريت العام الماضي، وهو ما تنفيه روسيا. ونفى ترامب أيضا وجود أي تواطؤ مع روسيا. وعُقد الاجتماع الثاني خلال حضور الزعيمين مأدبة عشاء خاصة لرؤوساء الدول في قمة مجموعة العشرين التي استضافتها مدينة هامبورغ الألمانية. وكان الرئيس الأمريكي بمفرده في هذا الاجتماع، وكان بوتين برفقة مترجمه الرسمي فقط، وذكرت وسائل إعلام أمريكية أن هذا الاجتماع استمر ساعة. والرواية الوحيدة لتفاصيل الاجتماع التي قُدمت لمسؤولي البيت الأبيض كان مصدرها ترامب نفسه، إذ أنه لم يشارك أي من مساعديه في الحوار. اقرأ أيضا: بوتين وترامب: مقارنة بين رجل الظل وعاشق الأضواء اقرأ أيضا: عميل سابق بالاستخبارات السوفيتية \"حضر اجتماعا مع ابن ترامب\" وجاء تأكيد البيت الأبيض بعد أن كشفت تقارير إعلامية عن هذا الاجتماع. ووصف مسؤول أمريكي المقابلة بأنها كانت \"حوارا مقتضبا\"، وليس \"اجتماعا ثانيا\" بين الرئيسين. وأضاف المسؤول بأنه جرى الاستعانة بمترجم روسي لأن المترجم الأمريكي الذي كان موجودا على مأدبة العشاء لم يكن يتحدث الروسية. وكان آيان بريمر، رئيس مجموعة \"يوراسيا\" ومقرها الولايات المتحدة، هو أول من كشف عن هذه المحادثات في نشرة إخبارية لعملائه. وأوضح بريمر أن ترامب وبوتين تحدثا \"بشكل خاص وودي\"، وأن عدم وجود مترجم أمريكي أثار الدهشة على مأدبة العشاء. وأضاف مسؤول البيت الأبيض أن \"التلميح\" بأن الحكومة الأمريكية \"حاولت أن \"تخفي عقد اجتماع ثان (بين الزعيمين في ألمانيا) هو (تلميح) كاذب وخبيث وسخيف.\" خلال مأدبة العشاء، جلست ميلانيا، زوجة ترامب، بجوار الرئيس الروسي بوتين ترشيح سفير أمريكي جديد لدى موسكو وخلال الاجتماع الرسمي الذي كان أول مقابلة بين الزعيمين وجها لوجه، قال ترامب إنه سأل بوتين مرارا بشأن المزاعم التي تدور حول تدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية. وقال ترامب: \"قلت له هل فعلتها (تدخلت في هذه الانتخابات)؟ فقال (بوتين) لا، لم أفعل، لم أفعل مطلقا. ثم سألته بعدها مرة أخرى وبطريقة مختلفة تماما، فأجاب (بوتين) لا بكل تأكيد (لم أتدخل في الانتخابات).\" وعلى صعيد متصل، أعلن البيت الأبيض أن ترامب سيرشح حاكم ولاية يوتا السابق جون هانتسمان سفيرا للولايات المتحدة في روسيا، وهو منصب مُهم لرئيس تعهد بتحسين العلاقات مع موسكو. ويحتاج هانتسمان، الذي عمل سفيرا سابقا لدى الصين وسنغافورة، إلى مصادقة مجلس الشيوخ الأمريكي على ترشيحه. ويقول مراسلون إن الشكوك التي تحوم حول تدخل روسيا في الانتخابات على الأرجح ستلعب دورا مهما في التصديق على ترشيح هانتسمان.", "doc2": "Rəsmi danışıqlardan sonra baş tutmuş görüş barədə əvvəldən heç bir məlumat verilməyib, Ağ Ev də onun detallarını açıqlamayıb. Prezident Trump \"gizli nahar\" barədə iddiaları \"saxta xəbər\" adlandırıb. İki liderin qarşılıqlı münasibətləri Rusiya ilə Trump kampaniyasının sövdələşməsi ittihamları fonunda intensiv nəzarət altındadır. ABŞ kəşfiyyatı hesab edir ki, Rusiya ötən il prezident seçkilərində cənab Trumpa kömək edib. Rusiya bu iddiaların bəzilərini təkzib edib. Cənab Trump isə hər hansı sövdələşməni rədd edib. Media yazır ki, ikinci görüşdə cənab Trump tək olub və görüşdə cənab Putin və onun tərcüməçisi iştiak edib. Görüş bir saat davam edib. Şam yeməyi zamanı cənab Trump-ın həyat yoldaşı Melania cənab Putin-in yanında əyləşib. Müzakirə mövzusu barədə Ağ Ev rəsmilərindəki məlumat yalnız cənab Trumpın dediklərinə əsaslanır, çünki prezident köməkçiləri də görüşdə olmayıb. Ağ Ev bu məlumatı mediada çıxan yazılardan sonra təsdiqləyib, lakin adı çəkilməyən rəsmi görüşü \"ikinci görüş\" kimi deyil, \"qısa söhbət\" kimi səciyyələndirib. Rəsmi onu da deyib ki, ABŞ-lı tərcüməçi rusca bilmədiyindən rus tərcüməçinin yardımından istifadə olunub. Cənab Trump isə Twitter-də bildirib: \"Putinlə gizli nahar barədə xəbərlər saxta \"xəstədir\". Bütün G20 liderləri və xanımları Almaniya Kansleri tərəfindən dəvət olunub. Mətbuat bilirdi\" Danışıqlar barədə ilk məlumat ABŞ-da mənzillənən Eurasia Groupun prezidenti İan Bremmerin müştəriləri üçün hazırladığı bülletendə açıqlanıb. Onun sözlərinə görə, prezidentlər həm \"təkbətək və qızğın\" söhbət edib və ABŞ-lı tərcüməçinin olmaması şam yeməyində hamını təəccübləndirib. Ağ Ev rəsmisi əlavə edib ki, hökumətin \"ikinci görüşü gizlətmək\" cəhdi barədə \"iftiralar yalan, qərəzli və absurddur\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/05/140513_women_iran_taking_off_hijab", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140513_trending_iran_hijab", "doc1": "كان الحجاب مفروضًا على المرأة الإيرانية حتى قبل قيام الثورة الإسلامية عام 1979. أُطلقت تلك الصفحة على موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك منذ أسبوع واحد فقط . رغم ذلك، حصلت الصفحة على 130 ألف متابع أغلبهم من سكان إيران من الرجال والنساء. وحتى الآن، نُشر على الصفحة 150 صورة لنساء على الشاطئ أو في الشارع أو في الريف. وتتضمن الصورة صاحبتها وحدها أو مع غيرها من الأصدقاء والأزواج، ولكن الشيء الوحيد المشترك فيما بينها هو أن النساء تظهر بها دون حجاب. وكتبت بعض المتابعات تعليقات على الصور التي نشرنها، من بينها على سبيل المثال، \"لقد خلعت الحجاب. إنني أيضًا أحب أن اشعر بضوء الشمس والهواء وهما يداعبان شعري، فهل هذه خطيئة كبيرة؟\". بدأت النساء في إيران التعبير عن غضبهن من فرض الحجاب من خلال مواقع التواصل الاجتماعي. يُذكر أنه حتى قبل قيام الثورة ال��سلامية منذ ما يزيد على 35 سنة، كان محظورًا على المرأة أن تغادر منزلها بدون حجاب أو غطاء رأس في إيران. وكانت عقوبة مخالفة ذلك تتراوح ما بين الغرامة والسجن. تقول الصحفية الإيرانية في الشأن السياسي ومؤسسة الصفحة على فيسبوك التي تعيش في بريطانيا ، ماسيه ألينجاد: \"لقد كان شعري مثل الرهينة لدى الحكومة\". وأضافت أن \"الحكومة لا زال لديها الكثير من الرهائن.\" وكانت الفكرة قد وافت ماسيه بعد أن نشرت بعض الصور لنفسها بدون حجاب على صفحتها على موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك. وكان المحفز تجاه إنشاء الصفحة هو عدد المعحبين بتلك الصور والذي بلغ الآلاف. ومنذ أن حدث ذلك، بدأت نساء كثيرات في إرسال صورهن لها ومن ثم قررت أن تنشأ الصفحة. ورغم أن ماسيه معروفة بأنها دائمة الانتقاد للحكومة الإيرانية، إلا أنها تصر أن الصفحة ليست سياسية على الإطلاق. انطلقت صفحة على فيسبوك للترويج إلى نشر صور النساء الإيرانيات بدون حجاب. قالت ماسيه إن \"هؤلاء النسوة ليسو ناشطات، ولكنهن نساء عاديات يتحدثن من القلب\" وكتبت واحدة من النساء المشاركات بالصفحة على موقع التواصل الاجتماعي إن \"المشكلة ليست في الاضطرار لارتداء الحجاب، ولكنها في عدم وجود خيار آخر.\" وكتبت إمرأة أخرى إن \"اسم الصفحة، \"لحظات حرية مسروقة\"، يعني ممارسة الحرية للحظات معدودة، وهذا ما أقوم به. يُذكر أن الحجاب يعتبر من القضايا المثيرة للجدل في إيران. وكانت هناك حملة إعلانية في شكل لافتات كبيرة على الطرق تذكر المرأة بضرورة الحجاب، وهي الحملة التي سخر منها العديدون على مواقع التواصل الاجتماعي عندما شبهت النساء بالشيكولاتة التي لابد أن تكون مغلفة. في المقابل، هناك الكثير من مؤيدي فرض الحجاب على المرأة، إذ يرون أنه جزء أصيل من تعاليم الإسلام. ونظم بعض هؤلاء تظاهرة في طهران الأسبوع الماضي مطالبين تطبيق قواد أكثر صرامة فيما يتعلق بفرض الحجاب.", "doc2": "Facebook səhifəsi bir həftədən bir az çoxdur ki, mövcuddur və artıq 143 000 \"like\" qazanıb. Səhifəni bəyənənlər demək olar ki, hamısı İrandandır və həm kişilər, həm də qadınlardan ibarətdir. Hazırda səhifəyə təxminən 150 foto yerləşdirilib. Fotolarda çimərlikdə, küçədə, kənddə, tək, dostları və ya sevgililəri ilə şəkil çəkdirən qadınları görmək olar - amma əsas odur ki, hamısı hicabsızdır. Çoxunun altyazısı var, məsələn: \"Hicaba nifrət edirəm. Mən də günəşin və küləyin saçıma toxunmasını xoşlayıram. Böyük günahdırmı bu?\" 35 il əvvəlki İslam İnqilabından sonra qadın hicabsız evdən çıxa bilməz. Buna riayət etməyənlər cərimə və ya həbs oluna bilər. \"Saçım hökümətin girovudur\", - səhifəni yaradan, Britaniyada yaşayan iranlı siyasi jurnalist Masih Alinejad deyir. \"Hökümət hələ də çox adamı girov saxlayır\". O, öz hicabsız şəkillərini Facebook-a əlavə edəndən sonra səhifəni yaratmaq qərarına gəlib. Şəkilləri minlərlə adam \"like\" etmişdi (bəyənmişdi). Çoxsaylı qadınlar öz şəkillərini göndərməyə başlayandan sonra o, bu səhifəni yaradıb. İranda onu höküməti tənqid etdiyinə görə tanısalar da, o səhifənin qeyri-siyasi olduğunu deyir. \"Bunlar qadın fəallar deyil, sadəcə ürəkdən danışan adi qadınlardır\". \"Məsələ hicabı geyinməkdə deyil. Məsələ seçimin olmamasındadır\", - bir qadın Facebook səhifəsində şərh edir. \"Oğrun azadlıq o deməkdir ki, cəmi bir neçə saniyəlik olsa da, mən istədiyim adam ola bilərəm\", digəri yazır. İranda hicab mübahisəli məsələdir. Bu yaxınlarda qadınlara özlərini örtməyi xatırladan reklam kampaniyası qadınları qutuda şokolada bənzətdiyinə görə sosial mediada rişxəndlə qarşılanmışdı. Amma bir çoxu islam qanununa istinad edərək hicabı dəstəkləyir. Ötən həftə Tehranda keçirilən aksiyada iştirakçılar hicab barədə qanunların daha sərt tətbiq olunmasını tələb ediblər. İranda hicab barədə qanunu dəstəkləyənlər də çoxdur Xəbəri Cordelia Hebblethwaite (#BBCTrending) və Noushin Irani hazırlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41403679", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41429296", "doc1": "وأفادت الوكالة الرسمية السعودية بأن الوزراء في الحكومة بصدد تحضير تقارير خلال 30 يوماً يتم بموجبه تطبيق الأمر الملكي بحلول يونيو/حزيران 2018. والسعودية هي البلد الوحيد في العالم الذي يفرض حظراً على قيادة النساء للسيارات. وكانت السعوديات قد دشن حملات على مدار سنوات للمطالبة بحقوقهن في قيادة السيارات، كما تعرضت بعض السعوديات للسجن بسبب تحديهن لقرار حظر قيادة السيارات حينها. وصدر الأمر الملكي بتطبيق أحكام نظام المرور ولائحته التنفيذية، بما فيها إصدار رخص القيادة على الذكور والإناث على حد سواء. وقال الأمير خالد بن سلمان، السفير السعودي في واشنطن، إنه \" يوم تاريخي في المملكة\". وأضاف \" قيادتنا ترى أنه الوقت مناسب لإجراء هذا التغيير لأنه لدينا في السعودية مجتمع منفتح وديناميكي وشاب\"، مشيراً إلى أنه \"ليس هناك توقيت خاطئ للقيام بأمر صائب\". خطوة إيجابية وقد رحب الرئيس الأمريكي دونالد ترامب بقرار الملك السعودي وقال في بيان نشره البيت الأبيض إن القرار \"خطوة ايجابية تجاه حقوق المرأة السعودية والفرص المتاحة لها في البلاد\". واشادت الخارجية الأمريكية بالقرار التاريخي معتبرة إياه \"خطوة إيجابية في الطريق الصحيح\". وقالت هيذر نويرت، المتحدثة باسم الخارجية الأمريكية إننا : \"نرحب بسماع هذه الأخبار\"، مضيفة أنها \"خطوة عظيمة في الاتجاه الصحيح، نحن سعداء اليوم، فهذه إشارة إيجابية\". وغردت الناشطة الحقوقية السعودية لجين الهذلول -التي اعتقلت لمدة 73 يوماً في عام 2014 بسبب تحديها لقرار الحظر المفروض على قيادة السيارة في البلاد - على \"تويتر\" \"الحمد الله\"، وذلك بعد إعلان الأمر الملكي. ونشرت منال الشريف، الناشطة السعودية صاحبة حملة \"سأقود سيارتي بنفسي\" تغريده على \"تويتر\" تقول فيها إن \"السعودية لن تكون كما كانت في السابق\"، وكانت الشريف قد سجنت بسبب تحديها لقرار الحظر في السابق. وقالت الناشطة عزيزة اليوسف إن \" هذا التطور يشير إلى تغيير في حقوق المرأة\"، مضيفة \" نهنئ الأمة ونساءها ونأمل بحل جميع المشاكل الأخرى العالقة\". سُمح للسعوديات مؤخراً بحضور احتفالات اليوم الوطني السعودي في ملعب الملك فهد", "doc2": "Səudiyyə Ərəbistanında qadınların küçədə yanlarında kişi olmadan gəzməkləri çox çətindir Lakin 2018-ci ilin iyununda qüvvəyə minməsi gözlənilən bu dəyişikliyə baxmayaraq həddən artıq mühafizəkar olan bu ölkədə qadınlara qadağan olunan çox şey var. Qadınlar gündəlik həyatda etmək istədikləri bir çox şey üçün kişilərdən icazə almalıdır. Bunların arasında pasport almaq, xaricə səyahət etmək, evlənmək, bank hesabı açmaq, bəzi sahələrdə şirkət təsis etmək, öz istəyi ilə əməliyyat keçirmək və həbsxanadan cıxmaq kimi şeylər də var. Bunun arxasında Səudiyyə Ərəbistanının islamın mühafizəkar qanadı olan vəhhabiliyə söykənən qaydaları və valilik sistemi dayanır. 1979-cu ildə baş verən radikal qiyamdan sonra qaydalar sərtləşdirildi. Dünya İqtisadi Forumunun 2016 Gender İndeksində Səudiyyə Ərəbistanı sadəcə müharibə şəraitində olan Suriya və Yəməndən daha yaxşı göstərici almışdı. İnsan Haqları Təşkilatı (HRW) ölkədə tətbiq edilən valilik sisteminin qadınlara ömür boyu müstəqil qərar verə bilməyən yetkinlik yaşına çatmayan insan kimi davranıldığını söyləyərək bu sistemi tənqid edir. Bu çətinliklərə baxmayaraq, bəzi qadınlar yanında kişi olmadan küçədə gəzməyin belə çətin olduğu bu ölkədə haqqları üçün etiraz aksiyaları təşkil edirlər. İki il əvvəl qadınlara səs vermək hüququ verilib Qadınlar məhkəmə sistemində də ayrı-seçkiliyə məruz qalır. Şəriətin mühafizəkar şərtlərini tətbiq edən bəzi ölkələrdə məlum olduğu kimi bir kişinin şahidliyi iki qadının şahidliyinə bərabər tutulur. Qadınların boşandıqdan sonra yeddi yaşından böyük oğullarının və doqquz yaşından böyük qızlarının onlarla birgə yaşaması üçün icazə alması da çox çətindir. Ananın Səudiyyə Ərəbistanında yaşayan bir xarici vətəndaş olması və ya müsəlman olmaması bu vəziyyəti daha da çətinləşdirir. Səudiyyə qadınlarına qadağan edilən digər şey də, abayə deyilən çarşabı geyinmədən evdən çölə çıxmaqdır. Qadınlar çarşab geyinmədən yalnız alış-veriş mərkəzlərində onlar üçün ayrılmış mərtəbələrdə gəzə bilərlər. Qadınlar burada çarşablarını çıxarmaq haqqına sahibdirlər. Bu qaydalar müsəlman olmayan qadınlar üçün tətbiq edilmir. Melania Trump (solda) və Michelle Obama da Səudiyyə Ərəbistanına ziyarət edən zaman uzun qollu paltar geymişdilər Müsəlman olmayan qadınlar başlarını örtmək məcburiyyətində deyillər. Səudiyyə Ərəbistanına gələn xarici qadınlar hava limanından çıxarkən onlara başlarını örtmələri barədə xəbərdarlıq edildiyini söyləsələr də, xarici dövlətlərin xanım başçıları və ya prezidentlərin xanımları ölkədə başlarını örtmədən gəzə bilərlər. İsraildə ərin icazə olmasa boşanmaq mümkün deyil Qadınlara Səudiyyə Ərəbistanı qədər məhdudiyyətlər tətbiq edən çox az ölkə var. Lakin yenə də qadınların müxtəlif qadağalarla qarşılaşdığı ölkələr mövcuddur. Çində Təhsil Nazirliyi qadınların mədən, tunel mühəndisliyi, aviasiya və bəzi başqa sahələrdə təhsil almasını qadağan edir. Səbəb kimi isə \"qadınların təhlükəsizliyi\" göstərilir. İsraildə boşanma iddialarına dini məhkəmələr baxdığı üçün qadınlar ərin icazəsi olmadan boşanma iddiası qaldıra bilməzlər. İngiltərədə çox az rast gəlinən məhkəmə prosesində qadına ərindən boşanmasına icazə verilməmişdi. Məhkəmə səbəb kimi ərin boşanmaq istəmədiyini göstərmişdi. İndoneziyada qadınlara dar şalvar geyinmək qadağandır Rusiyada qadınlara icazə verilməyən işlərin siyahısı var. Bunların arasında dülgərlik, yanğınsöndürən, tramvay sürücüsü və kapitanlıq var. Bu siyahı 2000-ci ildə təsdiqlənib. Şirkətlərin \"qadınlar üçün təhlükəsizlik qaydalarını təmin etdiyi halda\" bu işi yerinə yetirəcək qadınlara xüsusi icazə verilməsi mümkün olsa da, təcrübədə bir çox şirkət maliyyə xərcləri səbəbiylə bunu etmir. İndoneziyanın Lhokseumawe şəhərində isə qadınların motosikletdə kişinin arxasında sərnişin kimi normal vəziyyətdə oturması qadağan edilib. Bu şəhərdə motosikletin qadın sərnişinləri yana dönmüş vəziyyətdə otumaq məcburiyyətindədirlər. İndoneziyada qadağaya riayət etməyərək motosikletə normal vəziyyətdə minən, həm də dar şalvar geyinən bir qadın şəriət polisi tərəfindən saxlanırkən Şəhərin bələdiyyə başçısı bunu \"insanların əxlaqını qorumaq üçün\" qadağan etdiklərini açılqamışdı. Həmin şəhərdə qadınların dar şalvar geyinməsi də qadağan edilib. Dar şalvar geyinən qadınların həmin anda saxlanılacağı, şalvarın əyindən çıxarılaraq parça-parça ediləcəyi və onlara hökumətin icazə verdiyi ətəklərdən geyindirililəcəyi bildirilmişdi. Sudanda isə şalvar geyinən qadınlar qamçıyla cəzalandırılır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39405341", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-39406492", "doc1": "نافالني طالب بخروج احتجاجات في أنحاء روسيا ضد الفساد وكان نافالني واحدا من بين 500 شخص على الأقل اعتقلوا في أعقاب خروج مظاهرات في موسكو ومدن أخرى احتجاجا على الفساد. وقضت المحكمة في وقت سابق الاثنين بتغريم نافالني 20.000 روبيل، أي ما يعادل 350 دولارا، لاتهامه بتنظيم احتجاجات غير مشروعة. واتهم الكرملين المعارضة - في رده على الاحتجاجات الحاشدة الأحد - بتشجيع الناس على انتهاك القوانين، وإثارة العنف. وقال متحدث باسم الرئاسة الروسية إن بعض الشباب دُفع لهم ليشاركوا في الاحتجاجات. وكرر نافالني في المحكمة الاتهامات بالفساد لرئيس الوزراء الروسي، ديميتري ميدفيدف. وكانت تلك الاتهامات هي السبب الرئيسي وراء خروج احتجاجات الأحد، التي اجتذبت آلاف المتظاهرين في أنحاء روسيا، بما في ذلك سانت بطرسبورغ، وفلاديفستوك، ونوفوسيبيرسك، وتومسك، ومدن أخرى، إلى جانب موسكو. وقال المتحدث باسم الكرملين، ديمتري بيسكوف، في أول تعليق للرئاسة على الاحتجاجات: \"ما شاهدناه أمس في الأساس في عدة أماكن - خاصة في موسكو - هو استفزاز وكذب\". وأضاف أن \"بعض الشباب وُعدوا بجوائز مالية في حال اعتقال الشرطة لهم\". وأثنى بيسكوف على أداء قوات الأمن واصفا إياه بأنه كان \"ملائما ومهنيا وقانونيا\"، ورفض في الوقت نفسه دعوات الاتحاد الأوروبي، الاثنين، إلى إطلاق سراح المعتقلين \"دون تأخير\". وقال المتحدث ردا على سؤال من بي بي سي عن إن كان ينبغي لميدفيدف أن يرد على الادعاءات بالفساد التي وجهت إليه من قبل الحشود في الشوارع: \"لا تعليق\". ولكنه أضاف: \"إن كانت المسيرات خرجت بطريقة مشروعة، فإن الشعارات التي رفعت والانتقادات التي وجهت - في مثل هذه الحالة كما هو واضح - ستحظى بالانتباه\". ويقول مراسلون إن المسيرات فيما يبدو كانت الأكبر منذ المظاهرات المناوئة للحكومة في عامي 2011 و2012. وكان زعيم المعارضة نافالني - البالغ من العمر 40 عاما - قد كتب في تغريدة من مبنى المحكمة قبل مثوله أمامها، الاثنين، يقول \"أحييكم جميعا من مبنى المحكمة. سيأتي الوقت الذي سنجعلهم فيه يمثلون أمام المحكمة\". وقال نفالني إن من ينبغي أن يستدعى إلى المحكمة هو ميدفيدف، باعتباره المنظم الرئيسي للاحتجاجات، بسبب \"أنشطته الفاسدة التي أدت إلى خروج الناس إلى الشوارع في 99 مدينة روسية\". وأضاف أنه يريد أن يمنح المعتقلون الفرصة لتقديم قضاياهم أمام المحكمة الأوروبية لحقوق الإنسان. وتقول مراسلة بي بي سي في موسكو، سارة راينسفورد، إن السلطات في حيرة إزاء ما ينبغي أن تفعله مع نفالني: فلو احتجز وراء القضبان فسوف يصبح شهيدا، وإذا ظل طليقا، فإنه يستطيع تنظيم المزيد من الاحتجاجات في الشوارع. وأدانت واشنطن بشدة اعتقال \"مئات\" المتظاهرين السلميين في أنحاء روسيا، حسبما قالت وزارة الخارجية الأمريكية. المحتجون اتهموا ميدفيدف بالفساد وطالبوا بإقالته واعتبرت واشنطن هذه الإجراءات تحديا للقيم الديمقراطية، وفقا لما قاله مارك تونر المتحدث باسم الخارجية الأمريكية. ودعا تونر الحكومة الروسية \"إلى الإفراج فورا عن كل المتظاهرين السلميين\". وأضاف أن الحكومة الأمريكية \"منزعجة\" من سماع خبر اعتقال نافالني. وكانت قوات الشرطة قد انتشرت بأعداد كبيرة للسيطرة على الاحتجاجات، خاصة في العاصمة الروسية، موسكو. وأظهرت لقطات تلفزيونية متظاهرين وهم يهتفون \"يسقط بوتين\"، \"وروسيا بدون بوتين\"، و\"بوتين لص.\" كما طالبت المسيرة باستقالة رئيس الوزراء ديميتري ميدفيدف بسبب مزاعم باستغلاله منصبه للإثراء غير المشروع. واعتقل نافالني فور وصوله إلى موقع الاحتجاج، حسبما ذكرت وسائل إعلام روسية، وكان قد دعا المتظاهرين في تغريدة له على موقع تويتر إلى مواصلة الاحتجاج.", "doc2": "Aleksey Navalnı Məhkəmə çıxışında cənab Navalnı baş nazir Dmitri Medvedevin məhkəməyə çağırılmalı olduğunu deyib. Cənab Navalnının baş nazirə qarşı korrupsiya ittihamlarından sonra Rusiyanın bir çox şəhərində təşkil edilən etiraz aksiyalarında minlərlə etirazçı iştirak edib və onların ən azı 500-ü həbs edilib. Bazar ertəsi günü Avropa İttifaqı (Aİ) saxlanılan etirazçıların dərhal buraxılmasını tələb edib. Məhkəmədə çıxışından əvvəl 40 yaşlı Navalnı binadan tvit edib: \"Tverski məhkəməsindən hamıya salam. Vaxt gələcək ki, biz onların məhkəməsini keçirəcəyik (həqiqətən)\". Cənab Medevedevin \"korrupsiyalaşmış fəaliyyəti insanların Rusiyanın 99 şəhərində küçələrə tökülüşməsinə səbəb olduğunu\" deyən cənab Navalnı baş nazirin aksiyaların əsas təşkilatçısı qismində məhkəmədə sorğulanmasının lazım olduğunu deyib. Cənab Navalnı həmçinin saxlanılan etirazçıların öz işlərini Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə aparmalarını istədiyini bildirib. Moskva, Sankt Peterburq, Vladivostok, Novosibirsk, Tomsk və bir neçə digər şəhərlərdə keçirilən aksiyalarda minlərlə etirazçı iştirak edib. 500 insan həbs edilib və aksiyaların əksəriyyəti rəsmi icazə olmadan təşkil olunub. Televiziya yayımları etirazçıların \"Putinə yox!\", \"Putinsiz Rusiya!\" və \"Putin oğrudur!\" şuarları səsləndirdiklərini göstərib. Müxbirlər hazırki aksiyaların 2011 və 2012-ci illərdə təşkil edilən aksiyalardan sonra ən böyük etirak aksiyaları olduğunu deyirlər. Aleksey Navalnı məhkəmədən selfi və tvitlərini paylaşıb Etirazların səbəbi nədir? Cənab Navalnı Youtube saytında paylaşdığı hesabatda cənab Medvedevin villalar, yaxtalar və üzüm bağlarına sahib olduğunu iddia edib. Cənab Navalnı mülklərə baş nazirin rəsmi əmək haqqı ilə sahib olmağın mümkün olmadığını deyib. Hazırda video hesabata 11 milyon dəfə baxılıb. Hesabatda həmçinin cənab Medvedevin mülkərindən birində bir ördək üçün xüsusi ev olduğu iddia edilir. Aksiyalara qoşulan bəzi etirazçılar əllərində sarı ördək oyuncağı daşıyıblar. Cənab Medvedevin sözçüsü ona qarşı iddiaların \"təbliğat hücumları\" olduğunu deyib. İnstagramda bazar gününün necə keçdiyi sualına cavabında cənab Medvedev sadəcə \"Pis deyil, xizək sürdüm\" deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38274651", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38274708", "doc1": "تميزت الحملة الانتخابية ببعض المناظرات الحامية بين ترامب وكلينتون. وذكر تقرير لصحيفة نيويورك تايمز إن وكالات استخبارات في الولايات المتحدة لديها \"ثقة كبيرة\"، في تورط روسيا في عمليات قرصنة إلكترونية. وخلص تقييم لوكالة الاستخبارات المركزية الأمريكية \"سي أي إيه\" نقلته صحيفة واشنطن بوست إلى نتائج مشابهة. لكن الفريق الانتقالي للرئيس المنتخب ترامب رفض تقرير المخابرات المركزية، قائلا: \"هؤلاء هم نفس الأشخاص الذين قالوا إن صدام حسين لديه أسلحة دمار شامل\". من جانبهم، نفى مسؤولون روس مرار صحة تلك الاتهامات المتعلقة بالقرصنة. وكان الرئيس الأمريكي باراك أوباما قد أمر الجمعة بفتح تحقيق في سلسلة من الهجمات الإلكترونية - وجهت الاتهامات بشأنها إلى روسيا - خلال موسم الانتخابات الأمريكية. واستهدفت تلك الهجمات المراسلات الإلكترونية للحزب الديمقراطي، ومراسلات مساعد بارز للمرشحة الديمقراطية هيلاري كلينتون. وفي أكتوبر/ تشرين الثاني الماضي، وجه مسؤولون أمريكيون أصابع الاتهام إلى روسيا، متهمين إياها بالتدخل في الحملة الانتخابية. والآن، نقلت صحيفة نيويورك تايمز عن مسؤولين كبار في الإدارة الأمريكية قولهم إنهم واثقون، من أن القراصنة الروس قد تسللوا أيضا إلى أنظمة الحاسب التابعة للجنة الوطنية للحزب الجمهوري، كما فعلوا مع الحزب الديمقراطي، لكنهم لم يكشفوا عن المعلومات التي حصلوا عليها من شبكات الحزب الجمهوري. وتقول وكالات الاستخبارات الأمريكية إن الروس مرروا الوثائق، التي حصلوا عليها بشأن الحزب الديمقراطي، إلى موقع ويكيليكس، وذلك حسبما نقلت صحيفة نيويورك تايمز. اخترقت أيضا قاعدة بيانات الناخبين في ولايتي إلينوي وأريزونا. وقالت صحيفة واشنطن بوست، نقلا عن \"مسؤول أمريكي رفيع المستوى\" لم يذكر اسمه، إن \"وكالات الاستخبارات قد حددت هوية الأشخاص المرتبطين بالحكومة الروسية، الذين زودوا موقع ويكيليكس بآلاف المراسلات المخترقة للجنة الوطنية للحزب الديمقراطي وآخرين، من بينهم رئيس الحملة الانتخابية لهيلاري كلينتون\". وخلال الحملة الانتخابية، حث ترامب روسيا علنا على \"العثور\" على المراسلات الإلكترونية لكلينتون، لكنه قال في وقت لاحق إنه كان يسخر. وقال الديمقراطيون إن الاختراقات كانت بمثابة محاولة مقصودة، لتقويض الحملة الانتخابية لكلينتون. من جانبه، قال المتح��ث باسم البيت الأبيض، إيريك شولتز، إن الرئيس باراك أوباما يرغب في إجراء تحقيق تحت بصره في هذا الأمر، \"لأنه يأخذه بمنتهى الجدية\". وأضاف: \"نحن ملتزمون بضمان نزاهة انتخاباتنا\". هذا ولم يتضح بعد ما إذا كان سيتم الكشف عن نتائج ذلك التحقيق.", "doc2": "Prezident kampaniyası namizədlər arasında kəskin debatlarla yadda qalıb Məsələ ilə bağlı New York Times qəzetində dərc olunmuş məqalədə deyir ki, rəsmilər seçkilər vaxtı baş verən kibermüdaxilələrdə Rusiyanın əli olduğunu \"böyük əminliklə\" təsdiqləyib. Lakin Donald Trump-ın komandası Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin dediklərilə razılaşmır. \"Bu həmin adamlardır ki, Səddam Hüseynin kütləvi qırğın silahlarına malik olduğunu deyirdi\". Məlumata əsasən Illinois və Arizona ştatının seçki bazaları da kibermüdaxiləyə məruz qalıb. Seçkilər vaxtı o cümlədən ABŞ-ın bir sıra ştatlarında seçki ilə bağlı sistemlərə, o cümlədən seçici bazalarına müdaxilə qeydə alınıb. Rusiya ABŞ seçkilərinə haker müdaxiləsi barədə iddiaları rədd edir. Moskva son illərdə, o cümlədən Ukrayna və Gürcüstandakı münaqişələrdə hibrid müharibə üsulları və informasiya əməliyyatlarını sınaqdan keçirib. Rusiya kəşfiyyatı hələ Soyuq Müharibə vaxtından bəri \"fəal tədbirlər\" və \"təsir əməliyyatları\" kimi üsullardan istifadə edib. Ancaq kiberməkan bu üsullardan istifadə etmək üçün tamamilə yeni sahədir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2012/04/120411_indonesia_tsunami_warning", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41197631", "doc1": "بدأ بعض السكان النزوح من المناطق الساحلية إلى الجبال قد شعر بالهزة كل من الهند واستراليا وسينغافورا وسيريلانكا. وقد قال المركز الامريكي للتحذير من التسونامي في المحيط الهادي إن زلزالا بهذه القوة من شأنه ان يحدث تسونامي مدمر قد يؤثر على جميع سواحل المحيط الهندي. ولايبعد مركز الزلزال كثيرا عن مكان التسونامي المدمر الذي حدث قبل ثمانية سنوات والذي اودى بحياة مئتي الف شخص. وقال مركز إنذار التسونامي إنه من غير المعروف إن كانت أمواج التسونامي قد تشكلت فعلا ولكنه نصح السلطات باتخاذ التدابير الضرورية. يذكر ان المنطقة عرضة للهزات الأرضية بشكل متكرر، وكانت أمواج التسونامي قد أدت إلى مقتل 170 ألف شخص في إقليم آتشيه عام 2004. وقال معهد المسح الجيولوجي الأمريكي الذي يوثق الهزات الأرضية في العالم ان الهزة الأخيرة وقعت على عمق 33 كم تحت سطح البحر على بعد 495 كم من عاصمة الإقليم باندا آتشيه. وورد في إنذار التسونامي أن وقوع هزات بقوة مماثلة لقوة الهزة التي وقعت في آتشي يمكن أن يؤدي الى تشكل أمواج تسونامي توقع دمارا في المناطق الساحلية. وقد وصل أثر الهزة الأرضية الى سنغافورة وتايلاند والهند. وقالت وكالة أنباء رويترز ان بعض سكان المناطق المهددة بدأوا بالنزوح عن المناطق الساحلية باتجاه الجبال. وقال مراسل بي بي سي في العاصمة الاندونيسية جاكارتا ان الارض قد اهتزت لمدة خمس دقائق وانه لم يتمكن من إجراء اتصالات مع أي شخص في إقليم آتشي.", "doc2": "35 kilometr dərinlikdə olan yeraltı təkanları, episentrdən 100 km aralıda yerləşən Meksika paytaxtının sakinləri də hiss ediblər Meksika rəhbərliyinin məlumatına görə, baş verən zəlzələ nəticəsində ölkədə azı 6 nəfər həlak olub. Meksika prezidenti Enrique Peña Nieto baş verən təbii fəlakəti son yüz ilin ən güclü zəlzələsi adlandırıb. Zəlzələnin episentri Pijijiapan şəhərinin cənub-şərqindən 100 kilometr aralıda, 35 kilometr dərinlikdə qeydə alınıb. Bu barədə ABŞ geoloji xidməti məlumat verib. \"3 metr yüksəklikdəki tsunami dalğaları Meksika sahillərində müşahidə oluna bilər\", Məlumatı France Press agentliyi tsunami barədə xəbərdarlıq edən Sakit Okean Mərkəzinə istinadən yayıb. Tsunami dalğaları həmçinin Argentina, Qvatamela, El-Salvador və regionun digər ölkələrini də əhatə edə bilər. Lakin mərkəzin məlumatına görə, bu dalğalar Meksikayla müqayisədə digər ölkələrdə zəif olacaq. Yeraltı təkanlar episentrdən bir neçə yüz kilometr aralıda yerləşən Mexico-da hiss edilib. Şahidlərin dediyinə görə, güclü yeraltı təkanlar nəticəsində bir neçə rayonda elektriklər kəsilib. Yeraltı təkanlar şəhərdə gecə vaxtı hiss edilib. Reuters agentliyinə müsahibə verən şahidlərdən biri insanların gecə geyimində evlərindən küçələrə qaçdığını söyləyib. Ciddi dağıntılar və həlak olanlar barədə məlumat yoxdur. Mexico-nun bir neçə rayonun sakinləri gecənin böyük hissəsini küçədə keçiriblər Meksikada, həmçinin \"Katya\" qasırğası təhlükəsi də gözlənilir. Sinoptiklərin məlumatına görə, dördüncü gün gecə Meksika körfəzində yaranan qasırğanın Meksika sahillərinə cümə günü çatacağı gözlənilir. Yaxın vaxtlarda \"Katya\" qasırğası güclənib və küləyin sürəti saatda 140 kilometr təşkil edib. 300 kilometr diametri əhatə edən qasırğa hazırda Tampiko şəhərinin cənub-şərqindədir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-56424117", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38543418", "doc1": "خلصت المخابرات الأمريكية في عام 2016 إلى أن روسيا كانت وراء محاولة لتقويض سباق هيلاري كلينتون الرئاسي ضد ترامب ووفقا لتقرير حكومي أمريكي، نشرت موسكو \"مزاعم مضللة أو لا أساس لها\" بشأن الفائز النهائي، جو بايدن. لكنه قال إن أي حكومة أجنبية لم تخترق النتائج النهائية. ونفت روسيا مرارا مزاعم التدخل في الانتخابات. وحدّد التقرير المكون من 15 صفحة، والذي أصدره يوم الثلاثاء مكتب مدير المخابرات الوطنية، ما وصفه بـ \"عمليات التأثير\" التي تقوم بها روسيا وإيران. وقال إن الأفراد المرتبطين بروسيا نشروا مزاعم لا أساس لها بشأن الرئيس بايدن قبل انتخابات 3 نوفمبر/تشرين الثاني. وأضاف أن حملة تضليل سعت لتقويض الثقة في العملية الانتخابية الأوسع. مواضيع قد تهمك نهاية وأشار التقرير إلى أن بعض الأشخاص المرتبطين بالمخابرات الروسية، قدموا روايات مناهضة لبايدن إلى وسائل الإعلام وكبار المسؤولين وحلفاء ترامب. وهزم الرئيس بايدن ترامب وتم تنصيبه في 20 يناير/كانون الثاني. وزعم التقرير أنه بينما سعت روسيا إلى تعزيز فرص فوز ترامب، أطلقت إيران \"حملة خفية متعددة الجوانب\" في محاولة لإضعافه. وقد انتهج الرئيس السابق سياسة \"الضغط الأقصى\" على إيران، بفرض عقوبات ضارة وتصعيد الحرب الكلامية بين البلدين. كما خلص التقرير إلى أن الصين، التي طالما اتهمتها واشنطن بالتجسس الإلكتروني، اختارت عدم \"بذل جهود التدخل\" قبل التصويت. وأضاف أن \"الصين سعت إلى الاستقرار في علاقتها مع الولايات المتحدة، ولم تنظر إلى نتيجة الانتخابات على أنها مفيدة بما يكفي لها للمخاطرة برد فعل سلبي\" إذا تم كشف الأمر. وبحسب التقرير، لم تتدخل الدول الأجنبية في عملية التصويت والنتائج النهائية. قال التقرير إنه لا يوجد دليل على أن روسيا وإيران تدخلتا بشكل مباشر في عملية التصويت عام 2020 وصدر تقرير المخابرات بالتزامن مع تحقيق مشترك بين وزارتي العدل والأمن الداخلي توصل إلى نتيجة مماثلة. وذكر تقريرهما أن \"الحملات الروسية والإيرانية الواسعة التي تستهدف قطاعات البنية التحتية الحيوية المتعددة قد أضرّت بأمن العديد من الشبكات التي أدارت بعض الاجراءات الانتخابية\". لكنها أكدت أن محاولات التدخل المزعومة كانت غير مباشرة إلى حد كبير. وجاء في الوثيقة \"ليس لدينا ما يشير إلى أن أي جهة أجنبية حاولت التدخل ... عن طريق تغيير أي جانب تقني من عملية التصويت، بما في ذلك تسجيل الناخبين، أو الإدلاء بأصواتهم، أو جدولة الأصوات، أو الإبلاغ عن النتائج\". وقالت أجهزة المخابرات الأمريكية في أغسطس/آب الماضي إن الصين وروسيا وإيران تحاول بنشاط التدخل في الانتخابات الرئاسية المقبلة. ووجد التقييم أن روسيا كانت تسعى إلى \"تشويه سمعة\" بايدن. ووجد أيضا أن الصين وإيران تريدان أن يخسر ترامب التصويت.", "doc2": "Məxfiliyi açılmış hesabatda deyilir ki, Rusiya lideri seçkini təsirləndirmək məqsədilə aparılan kampaniyaya \"əmr\" verib. Moskva hələlik reaksiya verməyib, lakin Rusiya əvvəllər bu iddiaları rədd edib. Cənab Trump kəşfiyyatın tapıntıları ilə tanış edildikdən sonra, Rusiyanı müdaxiləyə görə tənqid etməyib, lakin bildirib ki, müdaxilə seçkinin nəticəsini təsirləndirməyib. Bunun ardınca cənab Trump Demokratik Partiyanın Milli Komitəsini haker müdaxiləsinə \"imkan verdiyinə\" görə səhlənkaralıqda günahlandırıb. Bu hesabatın ardınca ABŞ-ın Daxili Təhlükəszilik Nazirliyi bidlirib ki, bundan sonra seçki maşınları və başqa seçki məlumat bankları \"mühüm infrastruktur\" kimi təsnif ediləcək və bu avadanlıq kiberhücumlardan daha etibarlı qorunacaq. 25 səhifəlik hesabatda deyilir ki, Kreml \"aşkar şəkildə\" Trump-ın qələbəsini istəyib. Sənəddə bildirlir ki, Rusiyanın məqsədləri ABŞ-ın demokratik prosesinə \"ictimai inamı sarsıtmaq\" və Trump-ın demokrat rəqibi Hillary Clinton-u \"qaralayaraq\" onun seçilməsinə və potensial prezidentliyinə ziyan vurmaq olub. \"Bizim təhlilimizə görə Rusiya prezidenti Vladimri Putin 2016-cı ildə ABŞ prezident seçkisini təsirləndirmək məqsədilə kampaniyanın aparılmasını əmr edib\" - deyilir hesabatda. Sənədin məxfiliyi açılmış versiyasında cənab Putinin iddia edilən rolu barədə təfərrüatlı dəlillər yoxdur, lakin bildirilir ki, Rusiyanın hərəkətləri aşağıdakılardan ibarət olub: Hesabatda qeyd olunduğuna əsasən cənab Putin cənab Trump-ı ona görə xoşlayıb ki, o Rusiya və Rusiya lideri ilə işləyəcəyini vəd edib. Bu da qeyd olunur ki, Vladimir Putin İtaliyanın keçmiş baş naziri Silvio Berlusconi və Almaniyanın keçmiş kansleri Gerhard Schroeder kimi Rusiyada biznes maraqları olan Qərb siyasi liderləri ilə \"müsbət iş təcrübəsinə\" malikdir. Bunun tam əksi olaraq cənab Putin xanım Clinton-u 2011 və 2012-ci ildə Rusiyada baş vermis antihökumət etirazlarını qızışdırmaqda ittiham edirdi, hesabatda deyilir. Bu da qeyd olunur ki, haker müdaxiləsində iştirak etmiş Rusiya agentlərinin adları ABŞ hakimiyyət orqanlarına məlumdur, lakin açıqlanmır. Məxfiliyi açılmış hesabat prezident Barack Obamaya təqdim edilmiş daha geniş və tamamilə məxfi hesabatın qısa versiyasıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43504636", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43496707", "doc1": "وقال السفير الروسي في لندن، ألكساندر ياكوفينكو، إن تصريحات جونسون \"غير مسؤولة\"، مضيفا أنه\"ليس من حق أي شخص أن يقارن روسيا التي ضحت بأرواح 25 مليون قتيل في الحرب العالمية الثانية بألمانيا النازية\". وأكد ياكوفينكو أن بريطانيا لا تمتلك أي دليل يثبت تورط روسيا في هجوم ساليزبيري على الجاسوس الروسي المزدوج سيرغي سكريبال باستخدام الغاز السام. وكانت رئيسة الوزراء البريطانية تيريزا ماي قد أعلنت أن المادة الكيماوية المستخدمة في الهجوم هي جزء من مجموعة مختلفة من غاز الأعصاب الذي تم تطويره في روسيا ويعرف باسم نوفيتشوك. واعتبرت ماي أن استخدام هذا الغاز في محاولة اغتيال سكريبال وابنته على الأراضي البريطانية يوضح بما لا يدع مجالا للشك أن روسيا لا تحترم القانون الدولي وهو الأمر الذي تعتزم ماي تأكيده أمام قمة قادة دول الاتحاد الاوروبي. وكان جونسون قد أدلى بتصريحاته أمام لجنة العلاقات الخارجية في مجلس العموم البريطاني الأربعاء. دبلوماسيون روس يغادرون بريطانيا مع استمرار أزمة الجاسوس سكريبال جمهورية التشيك ترفض مزاعم روسيا بشأن تسميم الجاسوس الروسي وخلال المناقشات قال أحد أعضاء اللجنة أنه يجب المقارنة بين كأس العالم في روسيا وأولمبياد برلين عام 1936 وهو ما رد عليه جونسون قائلا \" أتفق مع مقارنتك بين ما سيجري في موسكو خلال كأس العالم وفي كل الساحات وما جرى خلال عام 1936 نعم أتفق معك بكل تأكيد\". وأشار جونسون إلى ان الحدث الرياضي سيستغل لتمجيد شخص الرئيس الروسي فلاديمير ��وتين. وفي كلمة ألقاها في مقر السفارة الروسية في لندن قال ياكوفينكو \"ليس من حق أي شخص إهانة المواطنين الروس الذين هزموا النازية وضحوا بأرواح 25 مليون شخص ويقارن دولتنا بألمانيا النازية\". وانتقد ياكوفينكو موقف الحكومة البريطانية مؤكدا أنها ترفض التعاون مع موسكو وإمدادها بعينة من الغاز المستخدم في الهجوم. متهما رئيسة الوزراء ببناء موقف بلادها السياسي على مجرد افتراضات.", "doc2": "Britaniyanın xarici işlər naziri Boris Johnson Britaniya parlamentində müzakirələr zamanı Boris Johnson futbol üzrə dünya çempionatından Putinin öz xeyrinə istifadə edəcəyi fikirlərini səsləndirən deputat Ian Austin-la razılaşaraq: \"Qorxuram ki, bu, həqiqətən də belədir, həqiqətən də belədir\" deyib. Ian Austin parlamentdə çıxışında bildirib ki, Adolf Hitler Almaniyada keçirilmiş 1936-cı il olimpiadasını nasizim təbliğatına çevirdiyi kimi Putin də ölkəsində keçiriləcək futbol üzrə dünya çempionatını öz təbliğatına çevirəcək. Boris Johnson öz çıxışında deputatın fikirlərini bölüşüb. 1936-cı il Olimpiadası Berlində nasist Almaniyasının hakimiyyəti vaxtında keçirilmişdi. O vaxt nasist rejim Olimpiadanı hitlerizmin nümayişinə çevirmişdi. Britaniya komandası mütləq oyuna qatılmalıdır, Boris Johnson deyib Boris Johnson deyib ki, təcili yarışa gedəcək azarkeşlərin təhlükəsizliyi barədə Rusiya ilə müzakirə aparmaq lazımdır. Ancaq o, Dünya Kubokunu boykot etmək təklifi ilə razılaşmayıb, deyib ki, Britaniya komandası mütləq oyuna qatılmalıdır. İndiyə qədər bu ilin yayındakı Dünya Kubokuna qatılmaq üçün 24 min ingiltərəli azarkeş müraciət edib. Boris Johnson deyib ki, Rusiyadan çıxarılan 23 Britaniya diplomatı arasında azarkeşlərlə məşğul olacaq səlahiyyətli şəxslər də var. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Maria Zakharova Boris Johnson-u Rusiyanın düşmən obrazını yaratmaqda ittiham edib. Britaniya və Rusiya arasında münasibətlər keçmiş rusiyalı casusun zəhərlənməsindən sonra gərginləşib. Britaniyada sığınacaq almış keçmiş kəşfiyyat rəsmisi Sergei Skripal və onu qızı naməlum vəziyyətdə zəhərləniblər. Britaniya hakimiyyəti bu işdə Rusiyanın əli olduğu iddiasını ortaya qoyub, Rusiya isə bu iddiaları təkzib edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140430_ukraine_pro-russia_activists_seize_luhansk_offices", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/04/140430_lugansk_contoling_separatist", "doc1": "فتح الناشطون النار من أسلحتهم الآلية على مركز الشرطة الرئيسي بالمدينة واستولى الناشطون على المبنى الإداري التابع للحكومة في المنطقة ومكتب النائب العام، قبل أن يفتحوا النار من أسلحتهم الآلية على مركز الشرطة الرئيسي بالمدينة. وانتقد الرئيس الأوكراني المؤقت أوليكساندر تورتشينوف عدم قيام أفراد الشرطة المحلية بالمدينة بأي شيء، موجها إليهم الاتهام بـ \"الخيانة\". فيما وجهت الولايات المتحدة الاتهام إلى روسيا بالسعي \"لتغيير الخريطة الأمنية بوسط أوروبا وشرقيها\". ففي خطاب ألقاه أمام المجلس الأطلسي في واشنطن، طالب وزير الخارجية الأمريكي جون كيري الكريملن في روسيا أن \"يترك أوكرانيا في سلام\". مواضيع قد تهمك نهاية واستطرد كيري محذرا روسيا من أن أراضي دول حلف شمال الأطلسي \"النيتو\" \"لا يمكن انتهاك حرمتها\"، مؤكدا على أن الحلف سيدافع عن كل شبر منها. وشهد يوم الثلاثاء تطورات أخرى فيما يتعلق بالأزمة في أوكرانيا، حيث شهدت العاصمة البريطانية لندن انعقاد مؤتمر للاستماع إلى عدد من الدعاوى التي تتهم الرئيس الأوكراني المعزول فيكتور يانوكوفيتش وعددا من معاونيه باحتمالية الضلوع في سرقة أصول تقدر قيمتها بعشرات المليارات من الدولارات. وكان وزير الداخلية الأوكراني آرسين آفاكوف قد أفاد للخدمة الروسية في بي بي سي بأنه من المحتمل ألا تشهد جميع المناطق في أوكرانيا إجراء الانتخابات الرئاسية المقرر الشهر المقبل، وذلك نظرا للاضطرابات التي تشهدها البلاد. وكانت موكسو قد أعلنت عدم نيتها غزو شرقي أوكرانيا، وهي المنطقة التي تشهد سيطرة ناشطين موالين لروسيا على المباني التابعة للحكومة الأوكرانية في عدد من المدن والبلدات هناك. اقتحمت مجموعة من الرجال المسلحين بالعصي والقضبان المعدنية المبنى الرئيسي للحكومة الإقليمية بلوهانسك قامت مجموعة من الناشطين بتكسير عدد من نوافذ المبنى الذي لم يكن محميا من قبل قوات الأمن لاقتحامه وما أن دخلوا المبنى، حتى قاموا بفتح بوابته الرئيسية ليسمحوا للمحتجين المتجمعين خارجه بالدخول قام المحتجون باستبدال العلم الأوكراني المرفوع أعلى المبنى بالعلم الروسي وعلم \"جمهورية دونيتسك الشعبية\" وحتى الآن، لم يستهدف سوى المبنى المحلي لجهاز أمن الدولة في لوهانسك، وهي المدينة التي تقع على بعد أقل من 30 كيلومترا من الحدود الأوكرانية مع روسيا ويبلغ تعداد سكانها 465 ألف نسمة. إلا أن المئات تجمعوا عصر يوم الثلاثاء خارج المبنى الرئيسي للحكومة الإقليمية مطالبين بإجراء استفتاء من أجل الاستقلال بشكل أوسع وهم يهتفون لروسيا. واقتحمت مجموعة من الرجال المسلحين بالعصي والقضبان المعدنية ذلك المبنى، وقاموا بإنزال العلم الأوكراني من على سطحه ورفعوا بدلا منه العلم الروسي وعلم دونيتسك، ذلك الإقليم الذي أعلنه المتظاهرون جمهورية شعبية وطالبوا باستقلاله عن أوكرانيا. ثم قامت جموع من الناشطين الموالين لروسيا باقتحام المبنى الذي يضم مكتب النائب العام وذلك قبل اقتحامهم مركز الشرطة الرئيسي التابع لوزارة الداخلية الأوكرانية. وبحسب ما نقلته وكالة فرانس بريس للأنباء، أخلى ضباط الشرطة ذلك المبنى بعد ساعات ونقلوا بعيدا على متن الحافلات وسط هتافات الجموع التي تطالبهم بأن \"يعودوا إلى منازلهم\". واقتحم نشطاء آخرون محطة بث تلفزيوني إقليمية، إلا أنهم قرروا عدم الاستيلاء عليها قبل أن يسمح لهم بعمل بث منها. وفي أعقاب عمليات الاقتحام تلك، أمر الرئيس تورتشينوف بتسريح كبار ضباط الشرطة في مدينتي لوهانسك ودونيتسك. وعلق قائلا: \"فشلت الأغلبية الساحقة من الأجهزة التي تعمل على تنفيذ القانون بشرقي أوكرانيا في القيام بواجبها الذي يتمثل في الدفاع عن المواطنين الأوكرانيين.\" يذكر أن النشطاء الموالين لروسيا يسيطرون أيضا على غالبية المناطق في مدينة دونيتسك المجاورة. عقوبات وكانت منطقة شرق أوكرانيا، التي تقطنها غالبية تتحدث باللغة الروسية، تعد معقلا للرئيس الأوكراني السابق يانوكوفيتش، وذلك قبل الإطاحة به من قبل المتظاهرين في فبراير/شباط الماضي. ورفضت الحكومة الأوكرانية المؤقتة دعوات النشطاء الموالين لروسيا والتي تطالب بالاستقلال، خوفا منها أن يؤدي ذلك إلى وقوع المزيد من الانقسامات في البلاد، وانضمام عدد أكبر من المناطق تحت مظلة الحكم الروسي، كما حدث في شبه جزيرة القرم الشهر الماضي. ولا يزال نشطاء موالون لروسيا يحتجزون منذ الأسبوع الماضي ما يقرب من أربعين شخصا، بما في ذلك سبعة مراقبين عسكريين لهم علاقة بمنظمة الأمن والتعاون في أوروبا. فيما أكد فياتشيسلاف بونوماريوف، الذي أعلن نفسه \"عمدة\" على بلدة سلوفيانسك التي يحتجز فيها المراقبون، على أن هناك \"تقدما\" في المفاوضات مع ممثلي المنظمة، وكان قد اشترط إطلاق سراحهم إذا ما رفع الاتحاد الأوروبي العقوبات عن بعض القادة الانفصاليين في أوكرانيا. وكان الاتحاد الأوروبي قد أصدر في وقت سابق قائمة جديدة لخمسة عشر شخصا يواجهون منعا من السفر وتجميدا لأصول أموالهم. وضمت تلك القائمة رئيس الأركان في الجيش الروسي ورئيس المخابرات العسكرية الروسية ونائبا لرئيس الوزراء الروسي وعددا من القادة الانفصاليين في شبه جزيرة القرم ومدينتي لوهانسك ودونيتسك. كما أعلنت الولايات المتحدة يوم الاثنين الماضي فرض عقوبات على سبعة أفراد وسبع عشرة شركة قالت إنها لها صلات بالدائرة المقربة من الرئيس الروسي فلاديمير بوتين. فيما حذر بوتين من أن العقوبات الجديدة قد يكون لها تأثير على العمليات التجارية التي تقوم بها شركات غربية في روسيا.", "doc2": "Onlar Daxili İşlər Nazirliyinin binasını mühasirəyə alıb, regional administrasiyanın və prokurorluğun binalarına nəzarət edir. İnsanlar əllərində dəyənək və Rusiya bayraqları ilə, həmçinin yerli teleradio şirkətini də ələ keçirməyə cəhd edib. Bununla belə, danışıqlardan sonra onlar canlı efirdə bəyanat verməyin əvəzində binanı zəbt etməməyə razılaşıblar. \"Xahiş edirəm təşvişə düşməyin. Hər şey yaxşı olacaq. Biz mayın 11-də keçiriləcək referenduma hazırlaşırıq. Hər kəs düşünməli və qərar verməlidir\", efirdə separatistlərin liderlərindən biri Vyaçislav Petrov bəyan edib. Kütlə, həmçinin Luqanskda Ukrayna DİN binasını ələ keçirməyə cəhd edir. Basqın zamanı tüstü bombalarından istifadə olunub. Separatçılar polislərin silahı qoyaraq binadan getmələrini tələb edib, BBC-nin Ukrayna xidmətinin müxbiri Luqanskdan xəbər verir. Onlar razılaşmayıb. Sonra basqın bitib, binaya danışıqlar aparmaq üçün bir qrup fəal keçib. İnterfaks Agentliyinin məlumatına görə, polisin regional idarəsinin qarşısında minə yaxın rusiyameylli etirazçılar qalıb. Onların münayəndəsi \"milli polis rəhbəri\" bəyan edib. Luqanskda regional inzibati binanın tutulması çərşənbə günü gündüz saat üçə qədər davam edib. Müxtəlif məlumatlara görə, Luqansk regional inzibati binasının qarşısına iki mindən üç minə qədər insan toplaşıb. İnsanlar Rusiya bayraqları və geyimlərində Georgiyevsk lentləri ilə dayanıb. Metal çubuqlu iyirmi gənc insandan ibarət qrup birinci mərtəbədə pəncərələri sındıraraq binaya soxulub. Fəallar Ukrayna bayraqlarını çıxarıb və yerinə Rusiyanın üçrəngli bayrağını yerləşdirib. Polis binanın tutulmasına mane olmayıb və meydanda toplaşmış rusiyameylli fəalların alqışları altında binanı tərk edib. Kütlə \"Rusiya\", \"Referendum\" kimi şüarlar səsləndirib. Basqınların bəzi iştirakçıları yaxşı silahlanmış və təchiz olunub. Rusiyameylli fəallar regional prokurorluğun binasından Ukrayna bayrağını götürüb və onu yandırıblar. Luqansk regional inzibati binasını rusiyameylli fəallar bundan öncə zəbt edib: martın 9-da gənc insanlardan ibarət qrup damda Rusiya bayrağını yerləşdirib və reginal dövlət inzibati binasının təmsilçisi Mixail Bolotskixi istefa vermək haqqında ərizə yazmağa məcbur ediblər. Daha sonra o bəyan edib ki, ərizəni təzyiq altında yazdığına görə onun heç bir hüquqi qüvvəsi yoxdur. Prokurorluq regional binanın tutulması ilə bağlı cinayət işi başladıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40021701", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40009226", "doc1": "الهجوم قتل 22 شخصا وقتل 22 شخصا وأصيب 59 آخرون في الحادث الذي استهدف مجمع حفلات موسيقية بمدينة مانشستر، شمالي بريطانيا. ووقع التفجير الاثنين ليلا في بهو داخل المجمع في نهاية الحفل الغنائي، للمغنية الأمريكية، أريانا غراندي. فقد فجر انتحاري قنبلة يدوية الصنع الاثنين ليلا، في هجوم وصفته رئيسة الوزراء، تيريزا ماي، بأنه \"بغيض\". واعتقلت الشرطة رجلا، يبلغ من العمر 23 عاما، في تشارلتون، جنوبي مانشستر، تعقد أن له علاقة بالتفجير. المصابون بينهم 12 طفلا على الأقل ونشر تنظيم الدولة الإسلامية بيانا على مواقع التواصل الاجتماعي يقول فيه إن أحد أنصاره نفذ الهجوم. وقالت شرطة مانشستر إن أولويتها تتمثل في الوقت الحالي في تحديد إذا ما كان المشتبه به خطط للهجوم بمفرده أم أن لديه شركاء. ويعتقد أن عبيدي فجر نفسه في بهو مجمع الحفلات أثناء مغادرة الحاضرين للحفل الغنائي. وللمشتبه به 3 أخوة على الأقل، وقد عاش في 3 عناوين مختلفة في مدينة مانشستر بما ذلك شقة فتشتها الشرطة في وقت سابق بعد تنفيذ تفجير عن بعد لدخولها بشكل آمن، بحسب آيان هوبكنز قائد الشرطة بالمدينة. وأضاف أن منفذ الهجوم لم يتم تسميته بشكل رسمي، رافضا اعطاء المزيد من التفاصيل. كما ألقت الشرطة القبض على شخص آخر، 23 عاما، يعتقد أنه له صلة بالهجوم، في منطقة تشرلتون جنوبي مانشستر. وقتلت فتاة في الثامنة من عمرها في الهجوم، كما شملت قائمة الأشخاص الذين يتلقون العلاج في المستشفيات 12 طفلا (أقل من 16 عاما). ويتلقى المصابون العلاج في 8 مستشفيات مختلفة في أنحاء المدينة بينما لا يزال عدد من المراهقين في عداد المفقودين. ونكست الأعلام في أنحاء بريطانيا لنصف السارية، وأوقفت الأحزاب السياسية حملاتها الانتخابية لحين إشعار آخر. ويعد هذا أفدح هجوم إرهابي في بريطانيا منذ تفجيرات 7 يوليو/ تموز 2005، التي قتل فيها 52 شخصا على يد 4 انتحاريين. وتوصف حالة التأهب في بريطانيا بأنها عالية منذ ثلاثة أعوام، وهو ما يعني توقع مثل هذا الهجوم. وكثفت أجهزة مكافحة الإرهاب نشاطها في الأشهر الأخيرة، إذ سجلت تزايدا في الاعتقالات بمعدل اعتقال شخص واحد يوميا. وشارك الآلاف في وقفة \"سلام\" أقيمت في مانشستر وبرمنغهام وجلاسغو وبلفاست لتأبين الضحايا، وحمل المشاركون لافتات تحمل عبارات \"مانشستر لن تستسلم للخوف\" و\"معا ضد الكراهية\". وقفة لتأبين هجوم ضحايا الهجوم في مانشستر وقفة تأبين هجوم ضحايا الهجوم في مانشستر وقفة تأبين هجوم ضحايا الهجوم في مانشستر", "doc2": "8 yaşlı Saffie Roussos və 28 yaşlı Georgina Callander hücumda həlak olanlar arasındadırlar. Manchester şəhərində Livan əsilli ailəyə doğulan Salman Abedin-in ən azı üç bacı və qardaşı olduğu məlumdur. Onun Manchester-də bir neçə ünvanda yaşadığı deyilir. Polis əsas prioritetin cənab Abedinin hücumu tək və ya digər şəxslərlə planlaşdırdığını müəyyən etmək olduğunu bildirib. Greater Manchester polisinin baş rəisi İan Hopkins iki ünvanda axtarış aparıldığını təsdiqləyib. Cənab Abedin-in şəxsiyyəti rəsmən müəyyən edilmədiyinə görə polis daha ətraflı məlumat verməkdən imtina edib. Hazırda hücumda həlak olanlardan yalnız üç nəfərin kimliyi məlumdur - 8 yaşlı Saffie Rose Roussos və hər ikisi 28 yaşında olan Georgina Callander və John Atkinson. Partlayış bazar ertəsi Bakı vaxtilə saat 01:35 radələrində ABŞ-dan olan müğənni Ariana Grande-nin konsertinin ardınca baş verib. Bundan əvvəl özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qrup Telegram tətbiqində İD kanalı vasitəsilə hücumu törətdiyini deyib. Polis Manchesterin cənubunda hadisə ilə əlaqəsi olduğu deyilən 23 yaşlı kişini həbs edib. Bu, Britaniyada 2005-ci il iyulun 7-dən bəri baş vermiş ən pis terrorçu hadisəsidir. Həmin vaxt 52 nəfər həyatını itirmişdi. Hadisənin baş verdiyi əraziləri göstərən xəritə Rəsmilər nə deyir? Kraliça zərərçəkmişlərə \"dərin başsağlığı\" bildirib və bildirib ki, \"bütün xalq ölüm və xəsarətlərdən şok keçirib\". Baş nazir Theresa May bildirib ki, onun fikirləri \"polis tərəfindən dəhşətli terror aktı kimi nəzərdən keçirilən\" hadisədən zərər çəkmiş insanlarladır. \"Biz Manchester-də nə baş verdiyinin tam detallarını üzə çıxarmaq istiqamətində müvafiq işlər aparırıq\". O əlavə edib ki, təhlükəsizlik xidməti hücumçunun kimliyini təyin edib, amma hələ bu barədə məlumat verə bilməz. Xanım May bugün fövqəladə Cobra (Nazirlər Kabineti üzvləri ilə görüş) görüşü keçirib və birazdan Mançesterə getməlidir. Bundan başqa, o, Mühafizəkar Partiyanın ümumi seçkiqabağı təşviqatını dayandırıb. Hadisə yerində vəziyyət necədir? Hadisə yerindəki tibb işçiləri BBC-ə deyib ki, onlar bəzi \"qəlpəyəbənzər xəsarəti olan\" yaralıları müalicə edib. Şimali Qərb Təcili Yardım Xidməti bildirib ki, baş vermiş partlayışdan sonra xəstəxanalara 59 nəfər aparıb və bir sıra yüngün xəsarətli, yeriyə bilən yaralılara tibbi yardım göstərib. Böyük Manchester Polisi hücuma cavab olaraq fövqəladə telefon nömrəsi yaradıb. BBC-nin daxili siyasət müxbiri Daniel Sandford bildirib ki, yüksək rütbəli antiterror xidmətinin əməkdaşları Londonda yığılır və Daxili İşlər Nazirliyi (Home Office) ilə əlaqə yaradır. İki anonim ABŞ məmurunun təsdiqlənməmiş məlumatına əsasən, hücum intiharçı tərəfindən həyata keçirilib. Britaniyanın Nəqliyyat Polisi bildirib ki, partlayış Victoria dəmir yolu və tramvay stansiyası ilə əlaqələnən arenanın foyesində baş verib. Hadisədən az sonra stansiya bağlanıb və bütün qatarlar ləğv edilib. Partlayış müğənni Ariana Grande səhnəni tərk etdikdən qısa müddət sonra baş verib. Manchester Arena şəhərin ən böyük qapalı məkanıdır. Bura təxminən 18 min nəfərlik konsert tutumu olan arenadır. Amerikalı pop ulduz, 23 yaşlı Ariana Grande keçmiş televiziya aktrisasıdır. Onun yeniyetmə qızlar və uşaqlar arasında çox pərəstişkarı var. O, hadisədən sonra Twitterdə yazıb ki, \"səmimi qəlbdən, çox təəssüf edir\". Hadisədən sonra bir neçə saat ərzində insanlar #RoomForManchester (#ManchesterÜçünOtaq) haştaqını istifadə edərək şəhərdə olan insanlara boş otaqlar və ya boş çarpayılar təklif ediblər. Bu tipli yüzlərlə tvitlər yazılıb və minlərlə dəfə paylaşılıb. Dünya liderləri nə deyir? Rusiyanın rəsmi mediası yazır ki, prezident Vladimir Putin baş nazir May-ə başsağlığı göndərib. \"Biz bu utanmaz və qeyri-insanı cinayəti qətiyyətlə pisləyirik.\" O deyib ki, Rusiya Britaniya ilə birgə terrorla mübarizədə əməkdaşlığa hazırdır. Kanadanın baş naziri Justin Trudeau Twitterdə yazıb: \"Kanadalılar bu axşam Manchesterdə dəhşətli hücum xəbərindən sarsılıb. Xahiş edirəm, fikirləriniz qurbanlar və onların ailələri ilə olsun.\" ABŞ prezidenti Donald Trump mətbuat konfransında bildirib ki, \"bu qədər gənc gözəl günahsız insanlar... Onlar şərə uduzanlar tərəfindən öldürülüblər. Hazırda Orta Şərqdə səyahətdə olan ABŞ prezidenti Donald Trump mətbuat konfransında bildirib ki, \"bu qədər gənc gözəl günahsız insanlar... Onlar şərə uduzanlar tərəfindən öldürülüblər. \"Mən onları qulyabanı adlandırmaq istəmirəm, çünki onlar bu adı xoşlayarlar. Onlar düşünərlər ki, bu gözəl addır. \"Mən onları daha məğlub olan adlandıracağam, çünki onlar məhz belədirlər.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/09/140920_iraq_turkish_hostages_freed", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140920_turkey_is_hostages_released", "doc1": "وقال داود اوغلو إن جهاز المخابرات التركي هو الذي اعاد المختطفين الى بلادهم. واستقبلت جموع غفيرة المطلق سراحهم بعد عودتهم الى انقرة من مدينة سانلي اورفه الواقعة جنوبي تركيا وفي وقت لاحق، قال الرئيس التركي رجب طيب اردوغان إن اطلاق سراح الرهائن كان نتيجة \"عملية اعد لها مسبقا\" جهاز المخابرات التركي. وكان الرهائن، ومنهم دبلوماسيون وعسكريون واطفال، قد اختطفوا في مقر القنصلية التركية في الموصل في يونيو / حزيران الماضي عندما تمكن تنظيم الدولة الاسلامية (الذي كان يسمى آنذاك \"الدولة الاسلامية في العراق والشام\" - داعش) من السيطرة على المدينة. مواضيع قد تهمك نهاية وشكر داود اوغلو جهاز المخابرات التركي. وكان احتجاز الرهائن الاتراك قد قيد رد تركيا على التهديد الذي يشكله التنظيم لحدودها الجنوبية. وكانت تركيا قد اوضحت انها لا ترغب في الاضطلاع يدور بارز في الخطط التي تعدها الولايات المتحدة للتصدي \"للدولة الاسلامية\" لاسباب منها الخوف على مصير الرهائن. وقال تلفزيون ان تي في التركي إن السلطات التركية لم تدفع فدية لتحرير الرهائن، ولكنها لم تذكر كيف حصلت على هذه المعلومات. ولم يكشف الرئيس التركي رجب طيب اردغان الكثير عن كيفية تحرير الرهائن، وقال في بيان \"أشكر رئيس الوزراء وزملاءه لهذه العملية السرية المخططة والمنظمة بعناية التي استمرت طوال الليل وتمت بنجاح في الساعات الاولى من الصباح\". فر آلاف العراقيين من الموصل بعد استيلاء تنظيم الدولة الاسلامية عليها وكان اكثر من 30 سائق شاحنة تركي احتجزوا في الموصل في يونيو/حزيران واطلق سراحهم بعد شهر و��كن لم تعلن تفاصيل اطلاق سراحهم. واستولى تنظيم الدولة الاسلامية على مساحات كبيرة من سوريا والعراق، مما دعا الى حملة متعددة الجنسيات للتصدي له. وشنت الولايات المتحدة اكثر من 170 هجوما جويا في العراق منذ اغسطس/اب. وشنت الطائرات الفرنسية اولى هجماتها يوم الجمعة.", "doc2": "Baş nazir girov götürülənlərin şənbə günü buraxıldığını deyib. Hadisə ilə bağlı Azərbaycana səfərini yarıda kəsərək Türkiyə qayıdan Ahmet Davutoğlu 46 nəfərin Şanlıurfa şəhərinə gətirildiyini bildirib. Baş nazir girov götürülənlərin şənbə günü buraxıldığını qeyd edib. Mosul şəhərindəki Türkiyə konsulluğunda çalışan diplomat, onların ailələri və əsgərlərdən ibarət qrup İD döyüşçüləri tərəfindən iyun ayında girov götürülmüşdü. Türkiyə girovluqda qalanların təhlükəsizliyini nəzərə alaraq İslam Dövlətinə qarşı hərbi kampaniyaya qatılmaqdan imtina edib. \"Allah sizi bir daha ailələrinizdən ayırmasın. Siz bizim qəhramanımızsınız\", - Şanlıurfa Hava Limanında girov götürülənləri qarşılayarkən Ahmet Davutoğlu deyib. İyun ayında Mosula İD hücumundan sonra minlərlə adam bölgəni tərk etməli olub. İyun ayında Mosulda İslam Dövləti tərəfindən girov götürülən 32 türkiyəli sürücü bir ay keçmiş buraxılsa da onların azad olunması ilə bağlı təfərrüatlar açıqlanmamışdır. İraq və Suriyada geniş ərazilər üzərində nəzarəti ələ keçirən İslam Dövlətinin 30 min döyüşçuyə malik olduğu güman edilir. İraq hökuməti və kürd döyüşçülərini dəstəkləyən ABŞ avqust ayından başlayaraq cıhadçıların mövqelərinə 170-dən artıq hava zərbələri endirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/05/150515_pakistan_air_strikes", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40729507", "doc1": "قال المسؤول إن بين المسلحين القتلى ازبك وأفغان وعناصر من حركة \"تحريك طالبان باكستان\" وتأتي هذه الغارات بعد يومين من الهجوم الذي وقع في ميناء كراتشي الجنوبي الذي أسفر عن مقتل 45 شخاص أغلبهم من أتباع المذهب الشيعي الاسماعيلي، وهو هجوم تبناه تنظيم \"الدولة الإسلامية\" (داعش) وتنظيم \"جند الله\" المنبثق عن حركة طالبان الذي سبق له أن اعلن \"بيعته\" لداعش. ونقلت وكالة فرانس برس عن مصدر أمني باكستاني قوله إن الطيران الحربي استهدف مخابئ للمسلحين في الغابات الجبلية الكثيفة الواقعة على الحدود الأفغانية في منطقة واريكا ماندي في ولاية وزيرستان الشمالية على مسافة 65 كيلومترا من مركز ولاية ميرانشاه. وقال المصدر للوكالة الفرنسية \"دكت مقاتلات القوة الجوية مناطق قريبة من الحدود مع أفغانستان وقتلت 17 مسلحا على الأقل، كما دمرت 3 مبان و5 آليات.\" وقال المسؤول إن بين المسلحين القتلى ازبك وأفغان وعناصر من حركة \"تحريك طالبان باكستان\" (طالبان باكستان). مواضيع قد تهمك نهاية وأكد اثنان من سكان المنطقة وقوع الغارات لوكالة فرانس برس. ويحظر على الصحفيين التوجه إلى المنطقة التي شهدت الهجمات، مما يجعل من العسير التأكد من صحة التقارير الواردة منها.", "doc2": "Son aylar ərzində silahlılarla döyüşlərdə ordu bir neçə dəfə məğlubiyyətə uğrayıb Müdafiə Nazirliyinin mətbuat katibinin sözlərinə görə, ərazidə ağır döyüşlər davam edir, ordu hissəsinin köməyinə qoşun göndərilib. Nazirlikdən verilən məlumata görə, gecə döyüşündə 13 əsgər yaralanıb. Taliban, Xakrez bölgəsində yerləşən bazanın nəzarətinə keçdiyini bildirib. Bu, son aylarda Taliban silahlıları ilə döyüşdə ordunun uğradığı məğlubiyyətlərin sonuncusudur. Əfqanıstan kəşfiyyat qaynaqları daha əvvəl BBC-yə bildiriblər ki, hücum zamanı 40-dan çox əsgər öldürülüb. Bir mənbənin məlumatına görə, 30 əsgərin cəsədi Qəndəhar şəhərinə gətirilib. Talibanın hücumuna məruz qalan əsgərlərdən onu qaçmağa müvəffəq olub. AFP agentliyinin xəbər verdiyinə görə, yerli sakinlər bildiriblər ki, atışma saatlarla çəkib və yüzlərlə Taliban silahlıları bazaya müxtəlif istiqamətlərdən hücum edib. Taliban hücumu nəticəsində 70-dən çox əsgərin öldürüldüyü və yeddi əsgərin tutulduğu bildirilib. M��dafiə Nazirliyinin verdiyi məlumata görə, Əfqanıstan əsgərləri \"cəsarətlə döyüşüblər\", təxminən 80 Taliban silahlısını öldürüb və ya yaralayıblar. Tərəflərin iddialarının müstəqil təsdiqi yoxdur. Son aylarda qonşu Hilmənd vilayətinin əksəriyyətini ələ keçirən Taliban Qəndəhar və digər vilayətlərdə də hücum əməliyyatları keçirib. Belə əməliyyatlar, o cümlədən, ölkənin şimal-qərbində yerləşən Fəryab və şimal-şərqindəki Künduz vilayətlərində də keçirilib. Eyni zamanda, əsasən paytaxt Kabulda Taliban və özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qrupun silahlıları bir sıra öldürücü hücumlar həyata keçirib. May ayında Taliban 1990-cı illərdə özünün istehkamı saydığı Şah Vali Kot məntəqəsində ordu postunu darmadağın etdi. Son günlərdə bir neçə yaralı əsgər müalicə məqsədilə Kabula köçürülüb Aprel ayında ölkənin şimalındakı Mazar-i Şərifdə yerləşən ordu bazasına Talibanın hücumu nəticəsində, məlumatlara görə, təxminən 170 əsgər həlak olmuşdu. ABŞ-ın SIGAR nəzarətçi qurumunun məlumatına görə, Əfqanıstan ordusunun hazırda nəzarət etdiyi ərazi ölkənin 60 faizdən çoxunu təşkil etmir. Taliban və digər üsyançıların nəzarət etdiyi ərazilər isə 10 faizdən təxminən 11 faizə qədər artıb. Qalan ərazilərdə nəzarətin kimdə olması məsələsi isə mübahisəlidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/magazine-52811589", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-52754560", "doc1": "قبل حلول القرن الثامن عشر، كانت معظم الأعمال المكتبية تُنجز في المنازل والمقاهي وقال رئيس \"بنك باركليز\" إن \"فكرة زجّ سبعة آلاف موظف في مبنى واحد قد تصبح في طيات الماضي \"، في حين قال رئيس بنك \"مورغان ستانلي\" إنه سيكون لدى البنك نسبة عقارات أقل بكثير. وقال رجل الأعمال السير مارتن سوريل، إنه يفضل استثمار 35 مليون جنيه إسترليني في توظيف الناس وتطوير مهاراتهم بدلاً من الاستثمار في مباني المكاتب وتجهيزاتها المكلفة. ويرى بروس ديزلي، مؤلف كتاب \"بهجة العمل\"، إن زمن العمل في المكاتب قد ولّى. شيء من الماضي مواضيع قد تهمك نهاية وقال في حوار مع بي بي سي، عبر برنامج اليوم على راديو 4: \"للأسف، قد نشعر ببعض الغموض حيال ذلك، لكني أعتقد على الأرجح أن المكاتب لن تعود كما كانت عليه، وسيصبح الشكل الذي كانت عليه، شيئاً من الماضي\". \"كنت أدردش مع شخص يعمل في وسيلة إعلام رئيسية الأسبوع الماضي، وقال: كان لديهم 1400 موظف يأتون إلى هذا المبنى يومياً، أما في الأسابيع الثمانية الماضية، فانخفض عددهم إلى ثلاثين شخص فقط، ولم يؤثر ذلك على إنتاجية العمل\". وأضاف: \"إنه من السذاجة أن يعتقد أي شخص بأن الأمور ستعود إلى سابق عهدها\". ويقول البروفسور أندريه سبايسر ، من كلية \"كاس\" لإدارة الأعمال بجامعة سيتي بلندن، إن نهاية مرحلة العمل في المكاتب غير واضحة بعد. ويتوقع \"انخفاضاً جذرياً\" في مقدار الوقت الذي يقضيه الأشخاص في المكتب، لكنه يقول إن العمل في المكتب لن ينتهي إلى الأبد. قلق ويعتقد أن أحد الأسباب، هو أنه قد لا يحظى العاملون في المنازل بترقية وظيفية وقد يُهملون بسرعة. لذلك، ومع طرق الركود لباب المستقبل، قد يرغب الناس في أن يكونوا ظاهرين للعيان . ويضيف: \"سيبدأ الناس بالتفكير بشكل خاص في أوقات الأزمات الاقتصادية - أريد أن أكون في مكان العمل، ويجب أن يراني المدير\". ويلمح سبايسر أيضاً إلى أن المكاتب ستبقى مقرات لكبار المديرين في حين يسافر الموظفون مرة واحدة أو مرتين في الأسبوع للقاء رؤسائهم. و يبدو أن هذا يشبه خطة تويتر، مما يسمح للموظفين بالعمل من المنزل إلى الأبد، رغم إبقاء أبواب المكاتب مفتوحة أمام من يرغب القدوم إليها. إن العمل في المنزل ليس بجديد، لقد كان اعتماده في تصاعد في العقود الأخيرة، وقد حاولت العديد من الشركات بالفعل توفير المال المدفوع لإيج��ر المكاتب من خلال توظيف مساحات عمل مشتركة. ويقول البروفيسور سبايسر: \"أعتقد أن التكلفة محرك كبير، فالكثير من الشركات ستقول إننا ننفق كل هذه الأموال على الإيجارات لذا دعونا ننتقل إلى توظيف المزيد من العمال للعمل في المنزل وهذا فعلياً ما يحدث الآن\". . كيف سيؤثر ذلك علينا؟ اكتشف الكثيرون منا بالفعل بعض امتيازات ومشكلات العمل من المنزل. بعضها واضحة مثل عدم الاضطرار إلى رحلة التنقل اليومية إلى العمل وفرص أقل للاختلاط مع زملاء العمل، لكن آخرين ذهبوا إلى صميم المشكلة. تقول لوسي كيلاواي، التي ألفت كتباً خيالية وواقعية عن المكاتب: \"أعتقد أننا يجب أن نبكي على ما سنفقده، إن أهم شيء في وجودنا في المكتب هو أنه يعطي قيمة لما نقوم به. دعنا نقولها صراحة، فمعظم ما نقوم به على أجهزة الكمبيوتر المحمولة لا معنى له إلى حد كبير\". \"إن أفضل طريقة للتفكير هي أن هناك نقطة ما تتمثل في وجود أشخاص آخرين يجلسون من حولك ويفعلون نفس الشيء الذي تقوم به\". وتضيف، أن المكاتب تبقينا سليمين عقلياً وتمنحنا روتيناً يومياً، فبمجرد وصولنا إلى مكاتبنا، نتحول إلى أشخاص مختلفين\". \" لا أعرف ماذا عنك ...ولكنني أشعر بالضجر والملل من أن أكون نفس الشخص طوال اليوم وأنا أتجول في المنزل. فأنا أريد أن أرتدي ملابس مختلفة وأذهب إلى مكتب العمل وأرى أشخاصا مختلفين الذين أصبحوا أصدقائي ويضحكون من الصميم عندما أكون هناك \". ما أكثر الوظائف تضررا في مصر بسبب فيروس كورونا؟ ويقول البروفسور سبايسر إن الدراسات تظهر أن الأشخاص الذين يعملون من المنزل أكثر إنتاجية وسعادة، خاصة بدون تنقل، الذي يعد أحد العوامل الرئيسية في جعل الناس غير سعداء. ويستشهد سبايسر بدراسة قائلاً: \"من ضمن سلبيات العمل في المنزل، هو أن العاملين في المنازل يشعرون أنهم \"في المنفى\" وبالتالي يصبحون \"بحاجة إلى رؤسائهم\". \"تصبح وظيفتهم الرئيسية لفت انتباه رئيسهم. إنها الرغبة في أن يُشاهدوا وهم يقومون بأداء المهام، وعندما لا يظهر الشخص بالصورة التي يريدها، ينتابه شعور مقلق ومربك. وهذا جانب سلبي للموظفين وأرباب العمل على حدٍ سواء\". يقول ديسلي لا فائدة من الشعور بالحنين العميق لأن اللعبة قد تغيرت لا مساواة وثمة عيب آخر يتمثل في خطر من أن يؤدي العمل في المنزل إلى \"تفاقم عدم المساواة\" ، كما يقول سبايسر. فعلى سبيل المثال سيكون هناك فرقاً بين أولئك الذين لديهم مساحة أكبر في المنزل وبين الآخرين الذي ليست لديهم، وبين الرجال والنساء. \"في القطاع الذي أعمل به، الوسط الأكاديمي، ثمة أثر كبير وهو أن تقديم الطلبات قد انخفض بشكل كبير من قبل النساء. والسبب الواضح لذلك هو أن النساء لا يزالن يقمن بمعظم أعمال رعاية الأطفال والمهام المنزلية\". وفي الوقت نفسه، سيفتقد الموظفون الأصغر سناً فرصة التعلم من زملائهم الأكثر خبرة، وستزول تلك المحادثات غير الرسمية التي تؤدي إلى أفكار بناءة، كما يضيف دايسلي. \"لسوء الحظ أعتقد أنه إذا لم نكن حذرين، ستخسر الكثير من الشركات تلك الأشياء السحرية التي تجعل العمل أكثر إبداعاً وإنتاجاً\". وفي الوقت الحالي، يؤدي العديد من العاملين عمالهم في منازلهم، وعندما يعودون إلى مكاتبهم، توصي حكومة المملكة المتحدة بتغيير في جدول دوامهم واستخدام مسارات ذات اتجاه واحد، وتقديم وجبات الغداء مغلفة والإبقاء على مسافة مترين بينهم. ولكن سواء كان العمل في المنزل مؤقتاً أو دائماً، فالبعض سيتوق للحياة المكتبية باستمرار. تقول كيلاواي: \"الاجتماعات مضرة جداً، لكني الآن، أحب أن أجلس حول طاولة اجتماعات حقيقية مع بعض الأشخاص الحقيقيين وطبق حقيقي من البسكويت \". \"خسرت عملي بسبب فيروس كورونا\" العمل من المنزل: 6 نصائح لإنتاجية أكثر كيفية العمل بدوام كامل عن بعد في عام 2015 قرر المدراء في شركة بافر المبتدئة لوسائل التواصل الاجتماعي في سان فرانسيسكو إغلاق مكتبهم الذي كان إيجاره 7000 دولار شهرياً، عندما أدركوا أن معظم موظفيهم يعملون من المنزل. فريق الشركة المكون من 90 شخصاً منتشر حالياً حول العالم. كان أحد موظفيها يعمل يوميا أثناء سفره حول العالم، في حين قام آخر بوظيفته أثناء قيامه برحلة بحرية رغم أن شبكة الانترنت الضعيفة لم تمكنه من تحقيق نتائج مثالية في عمله. وفيما يلي أثتان من موظفي الشركة، آندي ييتس وكارولاين كوبراش يقدمان نصائحهما حول العمل عن بعد: 1- إبحث عن مساحة للمحادثة يقول آندي: \"نحن نقوم بدور العقل المدبر\"، وهذا يساعدنا جزئياً. \"فهم يعينون شريكاً لك في العمل، وتتشاركون المحادثات فيما بينكم كل أسبوع أو أسبوعين. ولدينا قناة تسمى\" مبرد المياه \" لمناقشة أي فكرة أو أمر عشوائي قد يخطر ببالنا من خلال هذه القناة\". 2- تخصيص بعض الوقت لتكرار الأمور تقول كارولين: \"يجب الاهتمام بشكل خلاق بتلك الأشياء التي يتم اكتشافها عادة بالصدفة أثناء محادثتك مع شخص ما في فترة الغداء أو في غرفة الاستراحة، والتي تستغرق وقتاً وجهداً. فعلى سبيل المثال، تقوم إحدى زميلاتنا في الفريق تدعى نيكول بتجميع موجز أسبوعي حول \"أشياء لم تكن تعلم عنها أي شيء سابقاً'' ، وتقوم بمسحٍ جميع اتصالات الشركة وتكشف عن أشياء حقاً مثيرة للاهتمام. \"هذا يتطلب الكثير من العمل، لكن هذا هو المطلوب للعمل في شركة تتكون من هكذا عدد كبير من الموظفين المنتشرين في مواقع مختلفة ولا يمكنهم الذهاب لتناول الغداء معاً\". كما يتم أيضاً تسجيل محادثات الفيديو الجماعية ثم مشاركتها مع الزملاء الذين يعيشون في مناطق زمنية مختلفة حول العالم ولم يتمكنوا من الانضمام إليها. 3- عقد اجتماع وجهاً لوجه يقول آندي: \"نقوم بعطل للترفيه وإعادة النشاط كل عام، ثم نجري مؤتمرات صغيرة ضمن الفرق التي تركز على العمل بشكل أكبر\". لكن لسوء الحظ، ألغيت تلك النشاطات هذا العام في اليونان لجميع موظفي شركة \"بافر\" بسبب تفشي فيروس كورونا. وسيجتمع الموظفون في نفس البلد أو البلدان المجاورة أيضاً، وسيسافر شخص واحد لمقابلة الموظفين الجدد شخصياً. 4- الحرية في حدود المعقول تقول كارولين: \"الشيء الوحيد الذي فعلناه والذي كانت نتائجه كارثية حقاً، هو العمل بتجربة الهيكل التنظيمي المسطح\" (أي عدد أقل من المدراء أو حتى انعدام المدراء). \"اعتمدنا هذا المفهوم الذي يعتمد على مبدأ أنه إذا منح الأفراد الحرية، فسيبذلون قصارى جهدهم. لكننا تعلمنا من تجربتنا أن المدراء يضيفون حقاً الكثير من القيمة والتنظيم للعمل. أراد الموظفون فعلاً أن يكونهناك شخص يخضعون للمساءلة من قبله، شخص يتحدثون إليه بانتظام ويفتح لهم مجالاً لمواجهة التحديات\". \"عندما تخلصنا من مفهوم المدراء وكنا نعمل بعيداً من مواقع عشوائية، واجهنا كارثة، فقد انهارت الاتصالات بيننا\".", "doc2": "Barclays Bankının direktoru deyir: \"Yeddi min adamı bir binaya toplamaq fikri keçmişdə qala bilər\". Morgan Stanley rəhbəri bankının həddindən artıq əmlakdan qurtulmağa hazır olduğunu açıqlayıb. İngilis iş adamı Martin Sorell isə bahalı ofislərdə xərclədiyi 35 milyon funt sterlinqin işçilərə yatırılmasını daha məqsədəuyğun hesab edir. Ofis günləri sözün əsl mənasında sayılandır, məşhur \"İşin Sevinci\" kitabının müəllifi Bruce Daisley deyir. \"Təəssüf ki, biz bu barədə sentimental düşünə bilərik, amma inanıram ki, hazırkı ofis anlayışı artıq keçmişdə qalıb\", - Daisley BBC Radio 4-ə verdiyi müsahibədə deyib. \"Bir müqddət öncə aparıcı medialardan birinin əməkdaşı ilə söhbət edirdim. O dedi ki, əvvəllər hər gün işlədiyi ofisə 1400 nəfər gəlirmiş, son iki ayda bu rəqəm 30-a düşüb, amma bu, nəticəyə təsir etməyib. O, köhnə şərtlərə qayıdacağını gözləyənlərin heç də hamısının evdə olmadığını bildirdi\". Böyük ofislər tarixə qovuşa bilər. Ancaq John Cass London Biznes Məktəbinin professoru Andre Spicer hesab edir ki, ofislərlə vidalaşmaq hələ tezdir. O, ofislərdə sərf olunan iş vaxtının kəskin azalacağını proqnozlaşdırır, ancaq bir fenomen kimi ofis işlərinin itirilməyəcəyinə əmindir. Spicerin fikrincə, uzaqdan işləyənlərin vəzifə yüksəlişi nadir olur, çünki onlar daha az nəzərə çarpırlar: \"Yaxınlaşan krizisi nəzərə alsaq, bir çoxları indi göz önündə olmaq istəyir\". \"İqtisadi böhran zamanı insanlar xüsusilə düşünməyə meyllidirlər: iş yerində olmalısan, patron məni hər zaman görməlidir\", - Spicer düşünür. O əlavə edir ki, top menecerlər daim ofislərdə işləyəcək və adi işçilər həftədə bir və ya iki dəfə patronları görmək üçün meydana çıxacaqlar. Twitter artıq oxşar modeli sınaqdan keçirir - korporasiya bütün işçilərə uzaqdan və qeyri-müəyyən işləməsinə icazə verib, ancaq ofisləri açıq saxlayıb. Ev tapşırığı yeni bir şey deyil. Son onilliklərdə daha çox şirkət işçilərini ofislər əvəzinə evdən işləməyə təşviq etməklə və ya ortaq iş yerlərində masa icarəyə götürərək qənaət edirlər. \"Düşünürəm ki, qənaət vacib təşviqdir\" deyən professor Spicer \"Bir çox şirkət qərar verəcək: kirayəyə çox pul xərcləyirik, evdən işləyək. Bu proses artıq başlayıb\" deyə əlavə edir. Bu, bizə necə təsir edəcək? Artıq bir çoxumuz uzaqdan işləməyin üstünlüklərini və mənfi cəhətlərini özümüz üçün aydınlaşdırmışıq. Aşkar bir üstünlük: yolda vaxt itirməməkdir. Mənfi cəhəti isə həmkarlarla daha az ünsiyyətdir. Ancaq bəzi dəyişikliklər özünüdərkin əsaslarına təsir göstərir. \"Çox şey itirdiyimizi və buna görə ağlamalı olduğumuzu düşünürəm\", deyən Lucy Calloway ofislərdə çalışan insanlarla bağlı bir neçə kitabın müəllifidir: \"Burada vacib məqam ofisin işimizin əhəmiyyətli olduğu hissini verməsidir. Biz işimizi yalnız bir noutbuk ilə edirik. Dürüst olaq - mənasız görünə bilər\". Calloway əlavə edir ki, peşənizin mənalı olduğundan əmin olmağın ən asan yolu, eyni işi görən insanların əhatəsində oturmaqdır. \"Ofis bizi müəyyən bir nizama öyrədir və həyatı müxtəlifləşdirir. Ora çatdıqda dəyişirsən\", - deyir Calloway. BBC-yə verdiyi müsahibəsində \"şəxsən mən səhərdən axşama qədər evdə eyni formada gəzməkdən bezmişəm. Paltarımı dəyişmək, ofisə getmək, fərqli insanları görmək istəyirəm. Bəziləri ilə həyatım boyunca dost olacağım kolleqalarımı görmək və bol-bol gülümsəmək istəyirəm\" deyir Spicer. Lakin professor tədqiqatın nəticələrinə istinad edərək deyir ki, \"uzaqdan\" insanlar daha məhsuldar işləyirlər və həyatlarından daha məmnun olurlar - ilk növbədə özlərini böyük şəhərlərin sakinlərinin bəlası olan işə və evə sürməkdən azad etdikləri üçün. Digər tərəfdən bəzi sorğu iştirakçıları özlərini \"sürgündə\" hiss etdiklərini və rəhbərliklə ünsiyyətlərinin olmadığını bildiriblər. \"Bəzi insanlar üçün rəhbərin baxışlarını tutmaq çox vacibdir. Başqasının bunu etdiyini bilmək narahatlıq hissi yaradır. Bu, işçilər və menecerlər üçün uzaqdan işin mənfi tərəfidir\", - professor qeyd edir. Evdə işləməyin çatışmazlıqlarını sadalayan Spicer həm də böyük ailələrin sakinləri olan kişi və qadınlar arasında ortaya çıxan imkan bərabərsizliyinə də toxunur. \"İşlədiyim akademik sahədə qadınların müəllifi olduğu jurnal nəşrlərinin sayı kəskin azalıb\", professor vurğulayır. \"Aşkar səbəbi evdə olan qadınların uşaqlarla və ev təsərrüfatları ilə daha çox maraqlanmalarıdır\", - professor izah edir. \"Gənc işçilər \"ağsaqqallarının\" təcrübəsindən öyrənə bilməyəcəklər, qeyri-rəsmi söhbətlər xatirəyə çevriləcək\", - indiyədək bu barədə müsbət düşüncələri olan \"Əmək Sevinci\"-nin müəllifi Bruce Daisley bu dəfə təəssüflənir. \"Bu barədə xüsusi düşünməsəniz şirkətlər və ofislər işi yaradıcı və məhsuldar edən bir çox gözəl şeydən məhrum olacaqlar\", - o deyir. İngiltərəli ofis işçilərinin əksəriyyəti indi evdən işləməyə məcbur edilir. Geri qayıtdıqdan sonra hökumət növbəli işləməyi tövsiyə edir ki, otaqda eyni vaxtda az adam olsun, ofisin müəyyən nöqtələri arasında bir tərəfli hərəkət təşkil edilsin, yeməkxana əvəzinə evdən nahar gətirilsin və işçilər arasında iki metr məsafə olsun. Ancaq məsafədən işin müvəqqəti bir fenomenə çevrilməsindən və ya əbədi olaraq bizimlə qalmağımızdan asılı olmayaraq çoxları artıq ofis həyatı üçün darıxır. \"İşgüzar görüşlərdə mübahisə etmək adətdir. Ancaq, Allahım, insanlarla üzərində bir boşqab peçenye olan masa arxasında oturmağı necə istəyirəm!\", - Lucy Kalloway deyir. Tam məşğulluq vəziyyətində uzaqdan necə işləmək olar? 2015-ci ildə Buffer onlayn başlanğıc menecerləri ayda 7000 dollara başa gələn San-Fransiskoda bir ofislərini bağladılar - onlar işçilərin bütün işləri evdən idarə edə biləcəyini anlamışdılar. Bu gün 90 nəfərdən ibarət bir komanda dünyanın hər yerinə səpələnib. Kimsə müxtəlif ölkələrə səyahət edərkən tam bir həftə işləyir. İnternetdəki fasilələr onun qarşısını alsa da, başqa bir işçi kruiz gəmisindən də işləyə bilib. Buffer işçiləri Andy Yates və Carolyn Coprash \"uzaqdan\" idarə etdikləri işlə bağlı təcrübələrini bölüşürlər. 1. Həmkarlarınızla söhbət etməyin yollarını tapın Andy deyir: \"Biz hər birimiz həftədə bir və ya iki dəfə həmkarlarımızla söhbət edə bilmək üçün bir təcrübə təşkil etdik. Slack-də \"su soyuducu \"adında bir kanal yaratdıq, burada hər şey barədə danışa bilmək imkanı yarandı\". 2. Həmkarlarınız gördüyünü işlərdən xəbərdar olsunlar \"Əvvəllər, naharda və ya istirahət otağında kiminləsə danışmaqla özünüz üçün yeni bir şey kəşf edə bilərdiniz. İndi bunu məqsədyönlü şəkildə etməlisiniz və bunun üçün vaxt və səy lazımdır\", - deyir Carolyn, \"məsələn, həmkarlarımızdan biri Nicole həftədə bir dəfə bütün şirkətin işgüzar yazışmalarını oxuyur və oradan özü üçün maraqlı şeylər tapır\", - o əlavə edir. \"Bu çoxdur. Ancaq insanların birlikdə oturmadığı, birlikdə yemək yeməyəcəyi bir iş prosesində işlərdən xəbərdar olmağa xeyli kömək edir\". Bufferdə qrupun söhbətlərini qeydə almaq və müxtəlif vaxt zonalarındakı fərq səbəbilə görüşlərdə iştirak edə bilməyən həmkarlarına göndərmək də adətdir. 3. Hərdən üzbəüz görüşün Andy deyir ki, \"hər il bir komanda olaraq bir yerə toplaşıb və ünsiyyət qururuq, o cümlədən iş istiqamətlərinə görə qruplara bölünürük. Təəssüf ki, bu il Yunanıstanda toplanmağımız koronavirusa görə baş tutmadı\". Bir ölkədə və ya qonşu ölkələrdə işləyənlər bir-birlərini daha çox görə bilər. Və hər bir yeni iş yoldaşınızla şəxsən görüşdüyünüzə əmin olun. 4. Mümkün qədər azadlıq \"Hamıya tam sərbəstlik verilsə, insanların daha yaxşı işləyəcəyini düşündülər, ancaq nəticələr idarəçilərin əhəmiyyətli dərəcədə faydalı olduğunu göstərdi. Onlardan qurtulmaq istəyəndə isə hər şey dağıldı. İnsanlar kimdənsə tapşırıq almalı və mütəmadi hesabat verməlidirlər\", - Carolyn deyir. Müsahibəni Roland Hughes alıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52551230", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52552278", "doc1": "تقول القواعد الجديدة في ألمانيا إنه يجب على العاملين والزبائن ارتداء أقنعة الوجه في صالونات تصفيف الشعر لن تكون هناك منطقة انتظار، ولا مجلات، وسيكون لزاما على كل من الزبائن ومصففي الشعر ارتداء أقنعة الوجه. الآن أصبح من الممكن فتح صالونات الحلاقة وتصفيف الشعر في ألمانيا، لأول مرة منذ أن بدأ الإغلاق العام في 23 مارس/ آذار، لكن الأمر ليس كالمعتاد. وتتضمن القواعد التي أصدرتها وزارتا الاقتصاد والشؤون الاجتماعية في ألمانيا أيضا وجود مسافة 1.5 متر بين العملاء، ومن الناحية المثالية عدم استخدام مجفف الشعر. كما يجب ارتداء القفازات حتى يتم غسل شعر العميل (لإزالة أي بكتيريا) ولكن يمكن خلعها أثناء قص الشعر. مواضيع قد تهمك نهاية وتنص القواعد على وجوب عدم التحدث وجها لوجه مع الزبائن، إذ يجب إجراء أي تواصل حول قص الشعر أو اللون عبر المرآة، وجعل ذلك في أضيق الحدود. وتقول الهيئة التنظيمية إن القواعد ضرو��ية، لأن تصفيف الشعر بطبيعته يتضمن اتصال عن قرب. وتوضح الهيئة أن تصفيف الشعر يجعل العملاء على اتصال وثيق مع العاملين أكثر منه في متاجر التجزئة. ويجب على الصالونات أيضا تسجيل أسماء عملائها، حتى يمكن تتبعهم وتتبع المخالطين لهم إذا لزم الأمر. في جميع أنحاء أوروبا، كانت صالونات تصفيف الشعر من بين قطاعات الأعمال الأولى المسموح بفتحها عند تخفيف قيود الإغلاق. في إسبانيا، تقرر إعادة فتح صالونات تصفيف الشعر أيضا في الرابع من مايو/ أيار، مع ضرورة تشغيلها بنحو 30 في المئة من طاقتها العادية كحد أقصى، وبالحجز المسبق فقط. عندما تم الإعلان عن إعادة فتح الصالونات في الدنمارك، في 17 من أبريل/ نيسان، انهار أحد أكبر أنظمة الحجز عبر الإنترنت بسبب الضغط عليه، وهو ما أرجعته إحدى الصحف إلى الأعداد الهائلة من المواطنين، الذين يتوقون إلى حلاقة وتصفيف شعرهم. ولكن ما مدى سهولة اتباع هذه القواعد، وكيف يمكن أن تؤدي لتغيير قصات شعرنا؟ أليسون بادريك مصففة شعر متنقلة، تعمل لحسابها الخاص في باكينغهامشير بانجلترا، ولا تزال تنتظر توجيهات من الحكومة البريطانية، حول كيفية عودتها إلى العمل. وهي تخشى أن يستغرق الأمر بعض الوقت قبل إعادة فتح صالونات تصفيف الشعر. يجب أن يكون العملاء على مسافة 1.5 متر عن بعضهم البعض في الصالونات وتقول بادريك إن معظم القواعد تبدو معقولة، ولكن من الصعب اتباعها، خاصة قص شعر العميل أثناء ارتدائه قناع الوجه. إذ سوف يعترض خيط القناع طريق قص شعر السوالف (الشعر المتدلي على الصدغ)، أو قص الشعر بالقرب من الأذنين، وتشرح بادريك قائلة: \"ما لم ينتجوا قناعا يلتصق على الوجه، فأنا لا أعرف كيف سيعمل هذا\". وفي ألمانيا، قال رئيس جمعية تصفيف الشعر، لبرنامج تلفزيوني، إن العملاء سيكونون قادرين على فك قناع الوجه لفترة قصيرة من أذنهم، ووضع القناع على فمهم فقط. وسواء كان قص الشعر تجربة مريحة أو مرهقة قبل الوباء، يبدو من المرجح أنه سيبدو مختلفا تماما في مرحلة ما بعد الإغلاق. وستعني قواعد التباعد الاجتماعي أن الصالونات لا يمكن أن تخدم عددا كبيرا من العملاء في الساعة الواحدة، وتُقِّدر مجموعة صالونات \"بلو تيت\"، في لندن، أن متاجرها ستعمل بنسبة 50 في المئة فقط من طاقتها المعتادة. وتخطط الشركة للسماح بفاصل زمني، قدره 15 دقيقة بعد كل عميل للتمكن من التنظيف الشامل، وتأمل في زيادة ساعات العمل وتقسيم الموظفين إلى نوبتين. يجب على الصالونات غسل الرداء الذي يستخدمه الزبون بعد كل مرة، بموجب القواعد الجديدة وتركز صالونات \"بلو تيت\" على العناية المستدامة بالشعر، وتأمل في أن تظل قادرة على توفير \"بعض الكماليات الرئيسية\" بما في ذلك تدليك الرأس، وغسل الشعر وخدمة المشروبات. ومهما كانت التدابير الجديدة، التي أدخلتها الحكومة، يبدو من الواضح أنه عندما يحين الوقت ستزداد التكاليف. وتقول شركة \"بلو تيت\": \"سوف نتحمل المزيد من التكاليف، وسوف يستغرق الحجز وقتا زمنيا أطول، بالإضافة إلى تكلفة معدات الوقاية الشخصية، ولكن سلامة عملائنا وموظفينا هي الأولوية هنا\". وماذا عن تبادل الأحاديث؟ تقول السيدة بادريك: \"الصفة الأساسية عند مصففي الشعر هي أننا نتحدث كثيرا، وهذا ما يميز مصففي الشعر\". وترى بادريك أن الدرشة مع الزبائن هي ما تجعل عملية حلاقة وتصفيف الشعر تتم بشكل طبيعي، لكن في ظل القواعد الجديدة تقول: \"سيكون من المثير رؤية ما سيحدث\".", "doc2": "Yeni qaydalara görə, Almaniya bərbərxanalarında işçilər və müştərilər üz maskasında olmadırlar Növbə gözləmə yeri, jurnal, quru saç kəsimi yoxdur, müştəri və bərbər isə üz maskaları taxmalıdırlar. Almaniyada bərbərxanalar martın 23-də karantin rejimi yeridiləndən bəri ilk dəfədir ki, açıla bilər, lakin onların işi əvvəlki kimi qurulmayacaq. Almaniyanın iqtisadiyyat və sosial məsələlər üzrə nazirlikləri tərəfindən təsbit edilmiş qaydalara əsasən, müştərilər arasında 1,5 metrlik sosial məsafə olmalı və ideal halda saç qurutma maşınından istifadə olunmamalıdır. Müştərinin saçları yuyulana qədər (bakteriyalardan təmizləmək üçün) ustanın əlləri əlcəkli olmalıdır, lakin saç kəsilmə mərhələsində əlcəkləri çıxarmaq olar. Bəs, bərbərxana salonunda söz-söhbət etmək necə? - Bu da keçmişdə qaldı. Qaydalara görə, qarşı-qarşıya oturub üz-üzə söhbət aparmaq praktikasına son qoyulur. Saç düzümü və saça hansı rəng vurmaq barədə ustaya bütün suallar güzgü vasitəsilə verilməli və minimuma endirilməlidir. Tənzimləyici orqan deyir ki, həmin qaydalara əməl etmək bu biznes növündə insanların yaxın təmasda olması xüsusiyyətindən irəli gəlir. Qürrələnmə qorxu hissinə qalib gələndə Damien McGuinness, BBC News, Berlin İndi insanların çoxunun saç düzümü nə vəziyyətdədir? Mən Berlinin Prenzlauer-Berg rayonunda Harms bərbərxananın müştərək sahibi Reno Harmsdan soruşuram. “Olduqca gülməli. Bir çox insan saçını özü kəsir. Bəziləri özü də rəngləyir. Odur ki, bu gün əsasən əyrilikləri düzəldirik”, - o, gülərək deyir. Altı həftə çəkmiş karantin müddəti ərzində onun daimi müştəriləri sonradan xərcləyə biləcəkləri ödəniş vauçerləri alırdılar. Berlin sakinlərinin çoxu bunu sevimli yerli dükan, kafe və restoranları dəstəkləmək üçün edirlər. Bu cür dəstəyin həcmi adi günlərdə olan gəlirin təxminən 50 %-ni təşkil edib və nəticədə, Reno Harms biznesini ayaqda saxlaya bilib. Lakin digər tərəfdən, bu o deməkdir ki, misal üçün, bu gün Reno az qala bütün günü əsasən müftə işləməli olacaq, çünki camaat artıq əvvəlcədən alınmış vauçerlərlə ödəniş edir. Yeni qaydalara əməl edilməsi o deməkdir ki, indi onun qulluq edəcəyi müştərilərinin sayı adi günlərdə olan müştərilərin sayının yarısından çox olmayacaq. Hər bir müştəridən sonra onun oturduğu yer dezinfeksiya olunmalıdır və ciddi sosial məsafə qaydalarına əməl olunmalıdır. Hərçənd, bu biznesdə bərbərxana və gözəlik salonu çatışmazlığı, əlbəttə ki, yoxdur. Berlinin əksər salonlarında ustaya yazılmaq asan iş olmaya bilər. Mart ayında salonun bağlanmasından bir neçə həftə əvvəl, onun müştərilərinin təxminən yarısı sifarişlərini ləğv etdilər, çünki koronavirusa yoluxacaqlarından qorxurdular. Renonun qənaətincə, insanlar arasında həyəcan davam edir. “Amma onlar salonda yer sifarişi etməkdən də qalmırlar - o, zarafatlı tərzdə deyir – gözəl görünmək istəyi qorxu hissindən daha güclüdür”. Qurum izah edir ki, pərakəndə ticarət ilə müqayisədə bərbərxana xidmətləri müştərilərin işçi ilə daha yaxın məsafədə təmasda olmasını nəzərdə tutur. Salonlar həmçinin müştərilərinin adlarını qeyd etməlidirlər ki, lazım olduqda infeksiyayanın yayılması izini təyin etmək mümükün olsun. Avropa boyu karantin rejimi yumşalarkən bərbərxana və gözəllik salonları açılmasına icazə verilən bizneslər arasında öndə olub. Müştərilər salonlarda bir-birindən 1,5 metr uzaqda olmalıdırlar İspaniyada da bərbərxana salonları mayın 4-dən başlayaraq yenidən açılır, lakin həmin salonlar yalnız 30% gücündə işləməlidir və müştərilər yalnız qəbula yazıldıqdan sonra salona gələ bilərlər. Aprelin 17-də Danimarkada salonların yenidən işə başlayacağı bəyan ediləndən sonra ən iri onlayın qəbula yazılma sistemlərindən birinin vebsaytının işi pozuldu. Bir qəzetin yazdığına görə, buna səbəb saçlarını düzəltmək arzusunda olan saysız-hesabsız müştərilərin səhifədə yaratdığı tıxac olub. Görəsən, yeni qaydalara əməl etmək nə qədər asandır və bunun müştərilərin saç kəsiminə təsiri necə ola bilər? Alison Badrick İngiltərənin Buckinghamshire bölgəsində fərdi qaydada işləyən səyyar saç ustasıdır və hələ də işə necə qayıda biləcəyinə dair Britaniya hökumətinin göstərişlərini gözləyir. O narahatdır ki, bu hələ bir müddət çəkə bilər. O, əksər qaydaların ağlabatan, lakin əməl edilməsi çətin olduğunu söyləyərək qeyd edir ki, misal üçün, maska taxmış müştərilərin saçını kəsmək problemli ola bilər. Yeni qaydalara görə, salonlarda hər bir müştəridən sonra onun üstünə sərilən örtüklər yuyulmalıdır. Onun fikrincə, maskanın qaytanları müştərinin saçını qulaqları ətrafında kəsməyə mane olacaq: \"Əgər onlar üzə yapışan maska istehsal etməsələr, bu problemin necə həll olunacağını bilmirəm\". Almaniyada Bərbərlər Assosiasiyasının rəhbəri Tagesschau televiziya proqramına bildirib ki, müştərilər qulaqlardan maskanı qısa müddətə çıxara və ağız üzərində saxlaya bilərlər. Sosial məsafə qaydalarını nəzərə almaqla demək olar ki, salonlar əvvəlki sayda müştərilərə xidmət edə bilməyəcəklər - Londondakı Blue Tit şirkətinin hesablamalarına görə, pandemiyadan sonra salonlar təxminən 50% gücündə işləyəcəklər. Şirkət bu vəziyyətdən çıxış yolu tapmaq üçün iş vaxtı saatlarını artırmaq və işçilər üçün iki növbəli iş cədvəli tərtib etmək niyyətindədir. Bu şirkətin salonları davamlı saç qayğısı xidmətinə xüsusi diqqət ayırır və qrup ümid edir ki, hələ də başın masajı, başın yuyulması və içki təklifi kimi \"bəzi mühüm lüks qulluq növlərini\" təmin etməyə qadir olacaq. Hökümətin təsbit edəcəyi yeni tədbirlərin növündən asılı olmayaraq, bu xidmətə görə qiymətlərin artacağı qaçılmaz görünür. \"Xərclərimiz artacaq, çünki qəbul proseduru uzanacaq, fərdi qorunma geyimlərinə xərci də nəzərə almaq lazımdır, lakin müştərilərimizin və işçilərimizin təhlükəsizliyi bizim üçün başlıca məsələdir\", - Blue Tit qrupu izah edir. Bəs, salonda qeybət etmək necə, mümkün olacaqmı? “Bərbərxanada qeybət olar - bu, bərbərlik işinin xüsusiyyətlərindən biridir”, - Alison Badrik deyir. \"Saç kəsimi zamanı söhbətləşmək, qeybət etmək bu prosesin əsas məqamlarından biridir. Bunun necə olacağını izləmək maraqlıdır”, - o, əlavə edib. Almaniyanın yeni qaydaları:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40229736", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40215227", "doc1": "ماي: \" سأقوم بتشكيل حكومة جديدة\" وشددت ماي على أن من حق حزب المحافظين - الذي تنتمي إليه - أن يحكم، بالرغم من أن عدد المقاعد التي حصل عليها في الانتخابات أقل بثمانية مقاعد من الحد الأدنى للأغلبية. وفي وقت لاحق، قالت ماي \"بالطبع كنت أرغب في نتيجة مختلفة\"، كما أعربت عن الأسف لنواب حزبها الذين خسروا مقاعدهم في الانتخابات المبكرة التي دعت إليها. بالمقابل، قال حزب العمال المعارض إنه \"الفائز الحقيقي\" في الانتخابات. أما حزب الديمقراطيون الأحرار فقال إن على رئيسة الوزراء أن \"تخجل\" من المضي قدما بالسعي لتشكيل حكومة. وكان المحافظون بحاجة إلى 326 مقعدا كي يضمنوا الأغلبية البرلمانية مجددا، لكن مع إعلان النتائج في 649 دائرة انتخابية من إجمالي 650 دائرة، لم يتمكنوا من تحقيق هذا الهدف، وبالتالي أصبحوا بحاجة إلى حزب الديمقراطيين الاتحاديين، الذي ينتمي لأيرلندا الشمالية، كي يتمكنوا من الحكم. كوربن يدعو رئيسة الوزراء ماي للتنحي وفي بيان موجز عقب اجتماع مع الملكة، قالت ماي إنها سوف تنضم إلى \"الأصدقاء\" في حزب الديمقراطيين من أجل \"مباشرة العمل\" على مفاوضات خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي. ولم توضح ماي تفاصيل الاتفاق المرتقب، لكنها قالت إن الحكومة الائتلافية سوف \"تقود البلد خلال المفاوضات الحاسمة\" التي تبدأ خلال عشرة أيام. وأضافت \"تمتع حزبانا بعلاقة قوية لعديد من السنوات\". واستطردت بالقول \"وهذا يمنحني الثقة للاعتقاد بأننا قادرون على العمل سويا من أجل مصلحة المملكة المتحدة بأكملها\". من جهتها، قالت ارلين فوستر، زعيمة حزب الديمقراطيين الاتحاديين، إنها تحدثت إلى ماي، وأنهما ستجريان المزيد من المحادثات من أجل \"استكشاف الكيفية التي قد يكون من الممكن عبرها جلب الاستقرار لهذه الأمة في هذا الوقت من التحديات الكبيرة\". ماي: \"نحتاج إلى فترة من الاستقرار\" ودعت تريزا ماي إلى الانتخابات في أبريل/ نيسان الماضي، بذريعة أنها بحاجة إلى أرضية قوية من الدعم الشعبي في مفاوضات خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي، المقرر أن تبدأ يوم 19 يونيو/ حزيران الجاري. لكن حتى الآن، حصل حزب المحافظين على 318 مقعدا، مقابل 261 للعمال و35 للحزب القومي الاسكتلندي و12 مقعدا للديمقراطيين الأحرار و10 مقاعد للديمقراطيين الاتحاديين.", "doc2": "Bunun səbəbi, Mühafizəkarların seçkidən əvvəl parlamentdə sahib olduqları çoxluğu itirməsidir. 650 seçki dairəsindən alınan yekun nəticələrə əsasən parlamentdə Mühafizəkarlar partiyasının 318, Leyboristlər partiyasının 262, Şotlandiya Milli Partiyasının (SNP) 35, Liberal Demokratların (LD) 12 və Şimali İrlandiyanın Demokratik Birlik Partiyasının (DUP) 10 yer qazandığı məlum olub. Sabit həkimiyyəti idarə etmək üçün parlamentdə ən azı 326 yerə sahib olmaq lazımdır. Mühafizəkarlarla DUP birlikdə 328 yerə sahibdir. Britaniyada seçkilərin nəticələri barədə müxbirimiz Tural Əhmədzadənin təqdimatında canlı yayımı bir də izləyin. Canlı yayım İlkin seçki nəticələrinə görə, Britaniya parlamenti bir partiyadan asılı olmaya bilər. Belə bir nəticə 2010-cu il ümumi seçkilərdən sonra da yaşanıb. Please enable Javascript to view our results map (Mavi) Con = Mühafizəkarlar Partiyası; (Qırmızı) Lab = Leyboristlər Partiyası; (Narıncı) LD = Liberal Demokratlar Partiyası; (Sarı) SNP = Şotlandiya Milli Partiyası; PC = Plaid Cymru; Ind = Müstəqil Partiya; DUP = Demokratik Birlikçi Partiya; SDLP = Sosial Demokrat və Əməkçi Partiya; UUP = Ulster Birlikçi Partiya; SF = Sinn Fein; Green = Yaşıllar Partiyası BBC müxbiri David Dimbleby deyir ki, Mühafizəkarların çoxluq üçün lazım olan 326 yerlik hədəfə \"çatmağa yolu yoxdur\". \"Theresa May müəyyənlik və sabitlik üçün seçkilərə getdi, amma tamamilə iflasa uğradı\", Devid bildirib. Seçkilərin iqtisadiyyata təsiri Simon Jack, BBC-nin biznes redaktoru Britaniya siyasəti növbəti dəfə beynəlxalq bazarları alt-üst edib. Theresa May-in partiyasının mütləq əksəriyyət qazanacağına dair ümidlər puça çıxdıqdan sonra funt kəskin şəkildə dəyərini itirib. \"Havadan asılı parlament\" vəziyyəti adətən birjaların xoşuna gəlməyən qeyri-müəyyənliyin yaranmasına səbəb olur. Britaniya valyutası ölkənin Aİ-dən çıxması barədə Brexit qərarından sonra dəyərini itirmişdi. Treyderlər arasında May-in \"yumşaq Brexit\" barədə vədinin daha real omasına əminliyin artması ilə funt öz məzənnəsini bərpa etdi. O, vaxt investorlar Brexit-in yaradacaq iqtisadi şokdan ehtiyat edirdilər. Daha sərt Brexit daha güclü sarsıntı demək idi. Bu il Leyborislər partiyası əlavə 33 yer tuta bilib, Mühafizəkarlar isə 15 yer itirib. Nəticələr yavaş-yavaş bəlli olarkən, Leyboristlərin lideri Jeremy Corbyn Baş Naziri istefaya çağırıb, amma Theresa May ölkənin \"stabilliyə ehtiyacı olduğunu\" deyib. Baş Nazir Theresa May \"sabitlik dövrü\" vəd edir, amma onun çoxluğun əlçatmazlığını qəbul edəcəyi proqnozlaşdırılır. Doqquz nazir seçki dairələrində öz yerini məğlub olaraq itirib. Mühafizəkarlar partiyası səs çoxluğu uğrunda mübarizə apararkən funtun dəyəri dollara nisbətdə kəskin aşağı düşüb. Britaniyada İcmalar Palatasında 650 deputat yeri var, seçkiləri 326 deputatı seçilən qazanır. Britaniyada seçkilərin son nəticələri cümə günü günorta bəlli olmalıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39337664", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39340520", "doc1": "حضرت إيفانكا اجتماعات مع زعماء العالم، من بينهم رئيس الوزراء الكندي جاستين ترودو لكن إيفانكا، 35 عاما، لن تحصل على أي لقب رسمي أو راتب مقابل عملها في الجناح الغربي - مركز السلطة التنفيذية الأمريكية. ونقلت صحيفة \"بوليتيكو\" الأمريكية عن محامي ابنة الرئيس الأمريكي أن إيفانيكا ستكون \"عيون وآذان\" دونالد ترامب داخل البيت الأبيض. خلال الأسبوع الماضي، جلست إيفانكا بجوار أنغيلا ميركل، خلال زيارة المستشارة الألمانية للولايات المتحدة وسوف تنضم إيفانكا، التى لديها علامة تجارية خاصة بها في مجال الموضة والأزياء، إلى زوجها جاريد كوشنر، وهو مستشار رفيع المستوى لترامب. وقد أثار نفوذ الزوجين على الرئيس أسئلة حول تضارب المصالح المحتملة. كما أثار مناقشات بشأن ما إذا كانت هناك حدود واضحة بين الأنشطة السياسية والتجارية لأسرة ترامب. ومنذ حفل تنصيب ترامب في يناير/كانون الثاني، حضرت إيفانكا اجتماعات مع زعماء العالم، بمن فيهم رئيس الوزراء الكندي جاستين ترودو، والمستشارة الألمانية أنغيلا ميركل.", "doc2": "İvanka Trump atasının Kanadanın baş naziri Justin Trudeau ilə görüşündə iştirak edib. Politico nəşrinin İvanka Trump-ın vəkili Jamie Gorelick-ə istinadən yaydığı məlumata görə, məxfi materiallara girişi olan prezident qızı faktiki olaraq Donald Trump-ın müşaviri səlahiyyətlərini icra edəcək. Onun başlıca vəzifəsi atasının \"gözü və qulaqları\" olmaqdır. Deyilir ki, İvankanın otağı Oval kabinet tərəfdə, Ağ Evin qərb hissəsində yerləşəcək. ... və Almaniya kansleri Angela Merkel ilə görüşdə Donald Trump-ın dünya liderləri ilə görüşündə iştirak edən İvanka o cümlədən Kanadanın baş naziri Justin Trudeau və Almaniya kansleri Angela Markel ilə danışıqlarda da iştirak edib. İvankanın vəkilinin sözlərinə görə, prezident qızının Ağ Evdə olması qohumbazlıqla mübarizəyə yönəlmiş Amerika qanunvericiliynə zidd deyil. Cünki məvacib almayan İvankanın hansısa rəsmi vəzifəsi yoxdur və o, sadəcə könüllü olaraq müşavir səlahiyyətlərini yerinə yetirəcək. Bir qədər əvvəl Trump-ın qızının həyat yoldaşı Jared Kushneri Ağ evdə baş müşavir vəzifəsinə təyin etməsi rezonans doğurmuşdu. Tənqidçilər Kushnerin diplomatik təcrübəsi olmadığını vurğulamışdılar. Trump kimi onun kürəkəni də böyük iş adamıdır. Daşınmaz əmlak imperiyası ona atası Charles Kushnerdən miras qalıb. Deyilənlərə görə, Trump kürəkəninn fikirləri ilə hesablaşır. Kushner Trump-ın seçkiqabağı kampaniyası zamanı internet-strategiyalarına rəhbərlik edərək yüksək rütbəli əməkdaşların işə cəlb olunması məslələri ilə məşğul olub. Kushner-i baş müşavir təyin edən Trump İsrail və Fələstin münaqişənin həlli istiqamətində danışıqların aparılmasını kürəkəninə tapşırıb. Trump-ın sözlərinə görə, yəhudi ailəsində böyüyən Kushner bu regionu və insanları yaxşı taniyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/07/130713_us_russia_snowden", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/06/130625_snowden_lavrov_statement", "doc1": "تقدم سنودن بطلب اللجوء السياسي إلى 21 دولة على الأقل. وكان سنودن قال الجمعة، في أول ظهور علني له منذ انتقاله من هونغ كونغ الى مطار موسكو قبل ثلاثة أسابيع، إنه سيتقدم بطلب لجوء سياسي إلى روسيا. مضيفا أنه يريد التوجه إلى أمريكا اللاتينية حيث أعطي حق اللجوء هناك. وتتهم السلطات الأمريكية سنودن بتسريب معلومات استخبارية أمريكية سرية، كما إتهمت موسكو بإعطائه منبرا دعائيا. وقال مدير دائرة الهجرة الروسية كونستانتين رومودانوفسكي السبت إن دائرته لم تتلق أي طلب لجوء من سنودن. مواضيع قد تهمك نهاية وفي غضون ذلك قال وزير الخارجية الروسي سيرجي لافروف للصحفيين على هامش لقاء وزراء الخارجية في قرغيزستان\" لسنا على اتصال مع سنودن\". واضاف لافروف \" للحصول على لجوء سياسي يقتضي القانون الروسي إجراءات معينة، والخطوة الاولى فيها التقدم بطلب الى دائرة الهجرة الفيدرالية\". ويقول المحللون ان هذه الاشارات تظهر أن روسيا تحتفظ بمسافة بينها وبين الأمريكي الهارب. وكان الرئيس الأمريكي باراك أوباما إتصل بنظيره الروسي فلاديمير بوتين الجمعة لمناقشة وضع سنودن على الرغم من انه لم تكشف تفاصيل الاتصال الهاتفي. \"التوقف عن ايذاء الشركاء\" بيد أن المتعاقد السابق مع وكالة المخابرات المركزية الأمريكية (سي آي إيه) ظل عالقا في منطقة الترانزيت في مطار شيريميتيفو الروسي، وتفيد تقارير أنه مقيم في فندق المطار منذ وصوله من هونغ كونغ في 23 يونيو/حزيران. وكان موقف الكرملين يرى أنه يمكن لسنودن البقاء في روسيا مادام متوقفا عن تسريب أي معلومات سرية عن برامج الرقابة الأمريكية. وقال المتحدث باسم الرئيس الروسي ديمتري بيسكوف \" فرضيا، يمكن لسنودن أن يبقى في روسيا، إذا، أولا ، توقف كليا عن النشاطات التي تؤذي شركائنا الأمريكيين والعلاقات الروسية الأمريكية، وثانيا، اذا تقدم بطلب بذلك بنفسه\". وكان سنودن تقدم بطلب اللجوء السياسي إلى 21 دولة على الأقل، رفض معظمها طلبه، عدا بوليفيا ونيكاراغو وفنزويلا التي أعلنت انها قد تقبله. ولن يتمكن سنودن من مغادرة منطقة الترانزيت دون وثائق لجوء رسمية أو جواز سفر أو سمة دخول روسية، وتفيد التقارير بأنه لا يمتلك ايا من هذه الوثائق. ومن المحتمل أن تغلق بعض البلدان الأوروبية أجواءها بوجه أي طائرة يشك في أن سنودن على متنها. \"خارج على القانون\" وقال سنودن في تصريحات الجمعة إنه قبل رسميا أي دعم أو عرض لجوء تلقاه \"وكل ما قد يتلقاه في المستقبل\". بيد أنه أضاف أن الولايات المتحدة وبعض الدول الأوروبية \" قد أظهرت رغبة للقيام بأفعال خارج القانون\". وكانت طلبات اللجوء والانتقادات لمزاعم قيام الولايات بالتجسس على حكومات أمريكا اللاتينية على جدول أعمال اجتماع ممثلي كتلة التعاون التجاري لأمريكا الجنوبية (ميركوسور) في الأوروغواي. وقد أجبرت طائرة الرئيس البوليفي إيفو موراليس العائدة إلى بوليفيا من موسكو على الهبوط في النمسا بعد أن منعتها فرنسا والبرتغال وإيطاليا وإسبانيا من الطيران في أجوائها، بسبب ما يعتقد أنه شك في وجود سنودن على متنها. وكان سنودن سرب آلاف الوثائق الاستخبارية الأمريكية السرية التي قادت إلى الكشف عن أن وكالة الأمن القومي الأمريكية تحصل بشكل منهجي على كميات هائلة من المعلومات من الاتصالات الهاتفية والإنترنت. كما أشارت إلى مزاعم بأن كل من الوكالات الاستخبارية البريطانية والفرنسية تقوم بعمليات تحصل من خلالها على كميات هائلة من المعلومات، وأن الولايات المتحدة قد تنصتت على اتصالات رسمية في الاتحاد الأوروبي.", "doc2": "Edward Snowden Moskvadan Havanaya uçmalı idi, mənbə deyib. Bazar günü Honq-Konqdan Moskvaya uçan cənab Snowdenin harada olduğu məlum deyil. Ancaq xarici işlər naziri Sergey Lavrov onun Rusiya sərhədini keçmədiyini bildirib. O, mətbuat konfransında deyib ki, onun yoxa çıxmasında Rusiyanı ittiham etmək \"əsassız və qəbuledilməzdir\". \"Bizim cənab Snowden ilə, onun ABŞ-la münasibətlərilə, və ya dünya ətrafında dolaşması ilə heç bir əlaqəmiz yoxdur\", cənab Lavrov deyib. Müxbirlərin dediyinə görə, cənab Lavrovun şərhləri göstərir ki, cənab Snowden Moskvada təyyarədən endikdən sonra hava məkanı ərazisində qalıb və beləliklə də, texniki olaraq Rusiya ərazisinə daxil olmayıb. Reuters xəbərlər agentliyi Moskva aeroportundakı mənbəyə istinadla yazır ki, cənab Snowden bazar günü Moskvaya Honq-Konqdan gəlib və o, sonrakı gün Kuba paytaxtı Havanaya yola düşməli idi. Ancaq cənab Snowden Havanaya biletindən istifadə etməyib, mənbə deyib. Mənbə həmçinin bildirib ki, o, Wikileaks qrupu üçün işləyən Britaniya hüquq təhqiqatçısı Sarah Harrison ilə birlikdə səyahət edirmiş."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140624_russia_putin_use_force_revoked", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140301_crimea_leader_appeal", "doc1": "البرلمان سمح للجيش في مارس/آذار باستخدام القوة في أوكرانيا. وتهدف الخطوة التي اتخذها بوتين إلى \"تطبيع الوضع\" في مناطق شرق أوكرانيا التي مزقها الصراع، بحسب ما ذكره سكرتيره الصحفي. وكان مجلس الشيوخ في البرلمان الروسي قد خول بوتين استخدام القوة في أوكرانيا في 1 مارس/آذار. وقد ضمت موسكو منذ ذلك الوقت شبه جزيرة القرم الواقعة في جنوب أوكرانيا.", "doc2": "Şənbə günü güc strukturlarını öz tabeçiliyinə keçirən Krımın yeni baş naziri Sergey Aksyonov Rusiya prezidenti Vladimir Putindən region ərazisində əminamanlığın təmin olunmasında dəstək istəyib. Кiyev cümə günü vəzifəyə gələrkən səlahiyyətlərini genişləndirən Sergey Aksyonovun seçilməsini qeyri-qanuni tanıyıb. Ukraynanın keçid hökumətinin rəhbəri deyib ki, ölkəsi “Rusiya təxribatlarına uymayacaq”. Arseniy Yatsenyuk bu bəyanatla Viktor Yanukoviçin devrilməsindən sonra müvəqqəti hökumətin keçirdiyi ilk iclasında çıxış edib. Cümə günü ABŞ prezidenti mümkün hərbi müdaxilə ilə bağlı xəbərdarlıqla çıxış edib. Rusiya bayraqları Şənbə günü əsasən rusdilli əhalinin yaşadığı və paytaxt Kiyevdən sonra Ukraynanın ikinci böyük şəhəri olan Xarkovdakı eyni adlı vilayət administrasiyası üzərində Rusiya bayrağı qaldırılıb, bu xəbəri UNİAN agentliyi yayıb. Simferopol mərkəzində hərbçilər keşik çəkir. Rusiya bayrağının cənub Mariupol şəhər bələdiyyəsinin üzərində də qaldırıldığı xəbər verilir. Rusdilli şərqdə yerləşən iri Donetsk şəhərində nümayişçilər vilayət hakimiyyəti binasındakı Ukrayna bayrağını cırdırqdan sonra Rusiya bayrağını asıblar. Şənbə günü həbi formalı şəxslərin nəzarəti altına keçmiş Krım parlamenti əsgərlər tərəfindən mühasirəyə alınıb. Hadisədən bir gün əvvəl isə hərbi nişanələri olmayan hərbçilər Krımdakı Sevastopol və Simferopol aeroportunda keşik çəkməyə başlayıblar. Xəbərdarlıq Amerika prezidenti Barack Obama Rusiya hərbçilərinin fəallaşması ilə bağlı xəbərlərin “dərin narahatlıq” doğurduğunu bildirib. Onun sözlərinə \"Ukrayna suverenliyi və ərazi bütövlüyünün hər bir şəkildə pozulması” ciddi qeyri-sabitliyə səbəb olaraq nə Rusiya, nə Ukrayna, nə də ki Avropa maraqlarına cavab vermir. Barack Obama Ukraynaya müdaxilənin nəticələrilə bağlı xəbərdarlıqla çıxış edib. Lakin o müdaxilə təqdirində Amerikanın nə kimi reaksiya verəcəyini dəqiqləşdirməyib. Kiyevdə Rusiya əleyhinə nümayişdə etirazçılar \"Putin - Krımdan rədd olur!\" şüarını tuturlar. Ehtimal olunur ki, bu Rusiyanın istədiyi daha yaxın iqtisadi əlaqələri rədd etməklə müəyyən təzyiq şəklini ala bilər. Rusiyanın iyun ayında qəbul edəcək Böyük Səkkizlər sammitinin boykotu da həyata keçirilə bilər. Əlavə qüvvə Ukraynanın müvəqqəti prezidenti Aleksandr Turçinov Rusiyanı yarımadada mənzillənən Qara dəniz donanmasına yüzlərlə əsgər və əlavə hərbi texnika göndərməkdə suçlayıb. Ukraynanın müdafiə naziri Krıma artıq 6 min əsgərin göndərildiyini bildirib. Ukrayna sərhədləri yaxınlığında hərbi təlimlər keçirən Moskva aeroportların nəzarətə alınmasında əli olmadığını və yarımadadakı hərbi yerdəyişmələrin beynəlxalq sazişlərə uyğun aparıldığını bildirib. Krımda Rusiya qoşunlarının qalmasını tənzimləyən sazişə əsasən hərbi-dəniz donanması ərazisi kənarındakı yerdəyişmələr Ukrayna hakimiyyətilə razılşadırılmalıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/12/151208_syria_russia_sub", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/09/150930_putin_army_abroad_parliament", "doc1": "الرئيس فلاديمير بوتين ووزير دفاعه سيرغي شويغو ونقلت وكالات الانباء الروسية عن الوزير شويغو قوله للرئيس فلاديمير بوتين في مكتبه بالكرملين \"استخدمنا صواريخ كروز من طراز كاليبر اطلقتها غواصة روستوف اون دون المبحرة في البحر المتوسط.\" وأضاف شويغو أن الضربات الصاروخية التي وقعت الثلاثاء استهدفت \"معقلين للارهابيين\" قرب الرقة، عاصمة التنظيم الذي يطلق على نفسه اسم \"الدولة الاسلامية.\" ويقول التحالف الذي تقوده الولايات المتحدة إن القوات الروسية كثيرا ما تستهدف المعارضة السورية \"المعتدلة\"، وهو ادعاء ينفيه الكرملين. وتقول روسيا إنها تستهدف \"كل الارهابيين\"/ زلكن ناشطين سوريين يقولون إن بعضا من غاراتها على الأقل اصابت مدنيين والمعارضين الذين يدعمهم الغرب. مواضيع قد تهمك نهاية وقال الوزير الروسي أيضا إن روسيا قد احاطت الولايات المتحدة واسرائيل علما مسبقا بنيتها شن الضربات الاخيرة. ولم تعلق أي من الدولتين على الموضوع. وكانت روسيا قد قالت في تشرين الأول / أكتوبر الماضي إنها اطلقت 26 صاروخ كروز من بارجات حربية مبحرة في بحر قزوين على مسافة 1500 كيلومترا من اهدافها في سوريا.", "doc2": "Rusiya hərbi aviasiyasını Suriyaya göndərib Rusiya müdafiə rəsmilərinin bildirdiyinə görə, hava zərbələri İslam Dövləti (İD) qruplaşmasını hədəf alıb, lakin adı açıqlanmayan ABŞ rəsmisi Reuters xəbər agentliyinə bildirib ki, onların hələ İD nəzarətində olan əraziləri bombalaması qeydə alınmayıb. ABŞ rəsmilərinə görə, Rusiya, güman edildiyi kimi, Suriyada prezident Bəşər əl-Əsədin opponentlərinə havadan zərbələr endirməyə başlayıb. Onlar zərbələrin Homs şəhəri yerləşən əraziyə vurulduğunu bildirərək Vaşinqtonun əvvəlcədən bu barədə məlumatlandırıldığını qeyd edib. Bundan əvvəl, prezident Əsədin xahişilə Rusiya hərbi aviasiyasının Suriyaya yollandığı xəbəri yayılmışdı. Bu qərar Rusiya parlamentinin yuxarı palatasının icazəsilə qəbul edilmişdi. Prezident Vladimir Putin Federasiya Şurasından ordunun Suriyada istifadəsinə icazə istədikdən sonra Rusiya parlamentinin yuxarı palatası prezidentin müraciətini təmin edib. Prezident adnimistrasiyasının rəhbəri Sergey İvanovun bildirdiyinə görə, Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsəd cənab Putinə müraciət edərək hərbi dəstək xahiş etmişdi. \"Söhbət yalnız İD ekstremist qruplaşması əleyhinə Suriya ordusunun əməliyyatlarına Rusiya hərbi qüvvələrinin dəstəyindən gedir\", cənab İvanov əlavə edib. Federasiya Şurası buna icazə verməyə yekdilliklə səs verib. Senatorlar bu məsələyə mətbuat üçün bağlı qapılar rejimində baxıblar. Konstitusiyaya əsasən, Rusiya Federasiyası ordusunun xaricdə istifadə olunması barədə qərar parlamentin yuxarı palatası tərəfindən verilə bilər. Bu barədə təklifi isə hökumət başçısı tərəfindən irəli sürülür. 2014-cü ilin mart ayında Federasiya Şurası yekdilliklə səs verərək Prezidentin Ukraynada silahlı qüvvələrdən istifadə etmək təklifini dəstəkləmişdi. Nəticədə Rusiya Krımı ilhaq etmişdi. Sentyabr ayının ortasında Amerika ordusu bildirib ki, onlarda olan məlumata görə, Bəşər əl-Əsədin istehkamı olan Latakiya şəhərində Rusiya hərbi bazasını qurur. İnterfax agentliyinin məlumatına görə, Bağdadda Rusiya, Suriya, İraq və İran hərbi nümayəndələrinin iştirakı ilə İD qruplaşmasına qarşı mübarizənin informasiya əlaqələndirilməsi üzrə mərkəz artıq fəaliyyət göstərməyə başlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-49646944", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49654512", "doc1": "غالبا ما يرتبط الانتحار بالشعور بالعزلة، وقد تتمكن من المساعدة في تبديد الأفكار الانتحارية عن طريق التواصل مع شخص ما. يموت ما يقرب من 800 ألف شخص منتحرا كل عام، وفقا لمنظمة الصحة العالمية، وهو السبب الثاني للوفاة في الفئة العمرية ما بين 15 إلى 29 عاما، وذلك بعد حوادث الطرق. وتعد تلك الإحصاءات صادمة، لكن الموضوع لم يحظ بالمناقشة الكافية، حسبما تقول منظمة الصحة العالمية. وكما يبدو هذا الفعل متطرفا للغاية، فإنه يؤثر بشكل متفرد على الأبناء والآباء، بالإضافة إلى أزواج، وأصدقاء وزملاء الضحايا. حتى إن إحدى الدراسات الأمريكية، التي نشرت العام الماضي، خلصت إلى إنه بالنسبة لكل شخص يقتل نفسه، فإنه يمكن أن يكون لذلك تأثير مباشر على ما يصل إلى 135 شخصا آخرين. كما خلصت الدكتورة جولي سيريل، من جامعة كنتاكي، إلى أن التأثير النفسي على الأشخاص المقربين، يزيد كلما كانوا أكثر قربا من الضحايا، بصرف النظر عن الروابط العائلية. ولكن قد تكون هناك أوقات، نواجه فيها تحدي التحدث عن هذا الموضوع الصعب مع أشخاص يفكرون في الانتحار. ابدأ الحوار لا توجد طريقة صحيحة أو خاطئة للحديث عن مشاعر الانتحار، فبدء المحادثة هو المهم، هذا ما صرحت به لبي بي سي إيما كارينغتون، المتحدثة باسم منظمة \"ريثنك يو كيه\" المعنية بالصحة النفسية. تقول منظمة الصحة العالمية إنه من المهم مساعدة الشباب على تطوير مهاراتهم للتغلب على ضغوط الحياة وتقول: \"بداية، نحن بحاجة إلى إدراك أنها محادثة صعبة. إنها ليست محادثة يومية عادية. لذلك سوف تشعر بالتوتر، وهذا جيد\". \"لا يمكنك جعل الموقف أكثر سوءا، لأنه بالفعل أسوأ ما يكون. الشيء المهم هو الاستماع بطريقة لا تبدو فيها وكأنك توجه نقدا أو تصدر حكما\". وإليك بعض النصائح: من هو المعرض للخطر؟ يؤثر الانتحار على الأشخاص من جميع الأعمار، لكن معدل الانتحار بين الرجال أعلى على مستوى العالم . حتى إذا كنت غير مقتنع ��ما يقوله الشخص الآخر، فعليك السماح له بالتحدث بصراحة عن ما يضايقه في عام 2016، كان معدل الانتحار بين الرجال 13.5 لكل 100 ألف، مقارنة بـ 7.7 لكل 100 ألف بين النساء. وعلى الرغم من ذلك، يمكن أن تتفاوت نسبة الذكور إلى الإناث بشكل كبير داخل البلدان. شهدت روسيا أعلى معدل انتحار للذكور في العالم، وهو 48 لكل 100 ألف، في عام 2016. وهو أكثر من ستة أضعاف المعدل بين النساء. العلاقة بين الانتحار والاضطرابات النفسية - الاكتئاب وتعاطي الكحول على وجه الخصوص - واضحة تماما. لكن العديد من حالات الانتحار تحدث بشكل متهور في لحظات الأزمات، عندما ينهار الناس في مواجهة ضغوط الحياة، أو المشاكل المالية، أو انهيار العلاقات العاطفية، أو الألم المزمن والمرض. وترتفع معدلات الانتحار بين سكان الريف، وكذلك بين الفئات المعرضة للمخاطر التي تعاني من التمييز، مثل اللاجئين والمهاجرين، والسكان الأصليين، ومثليي الجنس والسجناء. ووفقا لمنظمة الصحة العالمية، تشمل المخاطر الأخرى التعرض للنزاعات، والكوارث، والعنف، وسوء المعاملة، والخسارة، أو الشعور بالعزلة. تقول كارينغتون من منظمة \"ريثنك يو كيه\": \"يمكن أن يشعر شخص ما بالعزلة حتى عندما يبدو أنه محاطًا بالناس. قد يعاني الناس اقتصاديا. كل هذه الأشياء يمكن أن تتراكم أمام شخص ما\". وتضيف: \"ما لم نحصل على دعم من الأشخاص المحيطين بنا، يمكن أن يصبح الأمر شاقا للغاية علينا\". ما يمكن للمجتمع فعله؟ تقول منظمة الصحة العالمية إنه يمكن للحكومات فعل الكثير لمنع الانتحار، بما في ذلك: تبديد الخرافات تحاول منظمات الصحة النفسية تبديد ما تقول إنه خرافة شائعة، ومفادها أن التحدث مع الناس عن الانتحار يغرس الأفكار الخاطئة في أذهانهم. الفئات الاجتماعية الهشة معرضة بشكل خاص لخطر الانتحار. لكن وفقا لما ذكرته \"بيوند بلو\"، وهي منظمة أسترالية معنية بالرفاهية بقيادة رئيسة الوزراء السابقة جوليا غيلارد، فإن الحديث عن الانتحار يمكن أن يعيد بعض الأمل، لدى الأشخاص الذين لديهم أفكار انتحارية. وخلصت دراسة شملت 3000 من الأستراليين، بتكليف من المنظمة غير الحكومية، إلى أن 30 في المئة من الناس سيكونون حذرين، من إعطاء شخص ما أفكارا خاطئة، عبر التحدث إليه عن الانتحار. بالإضافة إلى ذلك، يعتقد أكثر من نصف المشاركين أن مساعدة شخص لديه أفكار انتحارية يتطلب مهارات مهنية. لا تصدر حكما وقالت غيلارد عند تقديمها نتائج الدراسة: \"ليس شرطا أن تكون محترفا للعمل في مجال الصحة، لدعم شخص معرض للخطر. عليك فقط أن تكون شخصا مدربا على إجراء المحادثة\". في حين أن تلقي مساعدة طبية مهنية هو الوسيلة الآمنة الوحيدة للحصول على الأدوية والعلاج، وتقول كارينغتون إن التحدث بصراحة عن الانتحار يمكن أن يظهر أنه لا توجد أحكام مسبقة لديك، وهذا بدوره يمكن أن يساعدهم في أن يشعروا بالأمان على المدى القصير. وتقول: \"ربما سيقولون: لا، يا إلهي، لم أكن أفكر في ذلك\"، وتكون هذه هي نهاية المحادثة. \"لكن بالنسبة لمعظم الناس، عندما يشعرون بالحزن حقا، فستكون هناك فكرة ما في خلفية أذهانهم\". تحدث عن \"اليوم\" \"إذا كنت قلقا بشأن شخص ما، فاستمر في السؤال عن حاله اليوم. يمكن أن يساعد استخدام كلمة (اليوم)، لأنه إذا كان ذلك الشخص غارقا حقا في مشاعره، فلا يبدو له هذا السؤال ضخما\". \"غالبا ما يتطلب الأمر أكثر من محادثة مع الشخص المعني، ليصبح منفتحا للحديث عن الانتحار. أنت بحاجة إلى بناء الثقة معه، حتى يشعر أنك لست ميالا لتوجيه النقد، وليس لديك أحكام مسبقة\".", "doc2": "İntihar hadisələri çox vaxt tənhalıq, insanın özünü cəmiyyətdən təcrid olunmuş hiss etməsinin nəticəsi olur. Odur ki, intihar barədə fikirlərin dağıdılmasında insanlar bir-birinə kömək edə bilərlər. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatlarına görə, hər il təxminən 800,000 insan intihar səbəbindən həyatını itirir və 15-29 yaşda olanların ölüm səbəbləri arasında yol qəzalarından sonra intihar ikinci yerdədir. ÜST hesab edir ki, bu məsələ barədə kifayət qədər danışılmayıb. İntihar hadisələri qurbanların uşaqları, valideynləri, həyat yoldaşları, dostları və ya həmkarlarını təsirləndirir. Keçən il ABŞ-da dərc edilmiş bir araşdırmaya əsasən, hər bir intihar hadisəsi orta hesabla 135 nəfərədək insana təsir göstərə bilər. Kentucky Universitetinin doktoru Julie Cerel isə aşkar edib ki, intihar edənlə qohumluq dərəcəsindən asılı olmayaraq, insan özünü intihar edənə nə qədər yaxın hiss edibsə, intihar hadisəsinin psixoloji təsiri ona o qədər də güclü olub. Ancaq bu mövzuda danışmaq insanlar üçün bəzən çətin olur. Hər il sentyabrın 10-da Ümumdünya İntiharın Qarşısının Alınması Günü qeyd olunur, odur ki, intihar haqqında düşünənlə danışmağın ən uyğun yollarına nəzər salmaq yerinə düşər. Danışmağa başlayın ÜST hesab edir ki, gənclərə həyatdakı çətinliklərlə mübarizədə kömək etmək vacibdir. İntihar hissləri barədə danışmağın doğru və ya yanlış yolu olmur - ən vacibi bu söhbətə başlamaqdır, Rethink UK təşkilatının sözçüsü Emma Carrington BBC-yə deyib. \"İlk növbədə bu söhbətin çətin bir söhbət olduğunu anlamalıyıq. Bu cür söhbətlər hər gün edilmir. Odur ki, sizin həyəcan keçirəcəyiniz normal bir haldır!.\" \"Sizin söhbətiniz vəziyyəti pisləşdirə bilməz, çünki vəziyyət bundan daha pis ola bilməz. Ən vacibi olan mühakimə etmədən qarşı tərəfi dinləməkdir.\" İntihar haqqında düşünənlə necə söhbət etməli: Risk altına düşən kimdir? Dünyada intihar hallarının statistikası xüsusilə kişilər arasında daha yüksəskdir. 2016-cı ildə kişilər arasında intihar əmsalı hər 100000 nəfərə 13,5, qadınlar arasında isə hər 100000 nəfərə 7,7 təşkil edib. Lakin hər bir ölkə daxilində kişi/qadın nisbəti nəzərəçarpan dərəcədə dəyişə bilər. Dünyada kişilər arasında ən yüksək intihar əmsalı Rusiyadadır - 2016-cı ildə hər 100000 nəfərə 48 intihar halı olub, bu, qadınlar arasındakı göstəricidən altı dəfə çoxdur. İntihar və psixi pozğunluqlar arasında əlaqə (xüsusilə, depressiya və alkoqol asılılığı) kifayət qədər yaxşı müəyyən edilib. Lakin bir çox intihar halları böhranlı anlarda - insan həyatın gərginliyi, maddi problemlər, şəxsi münasibətlərin qırılması və ya xroniki ağrı və xəstəliklərə dözə bilməyəndə baş verir Əhalinin həssas qrupları arasında daha yüksəkdir. Həmin qruplara qaçqın və miqrantlar, aborigen icmalar, LGBT-lər, məhbuslar kimi diskriminasiyaya məruz qalan həssas qruplar aiddir. ÜST-ə görə, əlavə risklərə eləcə də münaqişə, fəlakət, zorakılıq, təhqir və ya itki və təcrid hissi aiddir. Həmsöhbətinizin dedikləriylə hətta razı olmayanda belə, ona danışmaq imkanı vermək və onu dinləmək lazımdır ki, onun üçün nəyin stress yaratdığını bilmək mümkün olsun. \"Bəziləri hətta insanlar tərəfindən əhatə olunanda da özlərini tənha hiss edə bilər. İnsanlar iqtisadi cəhətdən çətinlik çəkə bilər. Bütün bunlar kiminsə üzərinə yığılıb toplana bilər\", - Rethink UK-dən Emma Carrington deyir. \"Ətrafdakılardan dəstək olamayanadək, insan üçün bu yük çox ağır ola bilər\". Cəmiyyət nə edə bilər? ÜST hesab edir ki, intiharların qarşısını almaq üçün hökumətlər çox şey edə bilər: Miflərin dağıdılması Psixi sağlamlıq təşkilatları ortaq bir mif dediklərini dağıtmağa çalışırlar: insanlara intihar haqqında danışmaq səhv fikirləri ağıllarına qoyacaqdır. Ancaq Avstraliyanın keçmiş baş naziri Julia Gillard-ın başçılıq etdiyi \"Kədər xaricində\" təşkilatının bildirdiyinə görə, intihar haqqında danışmaq intihar düşüncəsi olan insanlarda bəzi ümidləri bərpa edə bilər. Həssas sosial qruplarda intihar riski daha yüksək olur. QHT-nin tapşırığı ilə 3000 avstraliyalı ilə aparılan bir araşdırmaya görə, soruşulanların təxminən 30 faizi intihar haqqında danışaraq kiməsə səhv fikir verməkdən çəkindiyini bildirib. Bundan əlavə, iştirakçıların yarıdan çoxu hesab edib ki, intihar düşüncəsi olan birinə kömək etmək peşəkar bacarıq tələb edir. Mühakimə etməyin \"Riskdə olan birinə dəstək vermək üç��n peşəkar səviyyəsində sağlamlıq mütəxəssisi olmağa ehtiyac yoxdur. Sadəcə, söhbət etməyə hazırlaşan bir insan olmalığınız kifayət edər\", - Gillard deyib. Carrington isə qeyd edir ki, peşəkar yardım yalnız dərman və müalicə üçün yararlı vasitə olduğu halda, intihar barədə açıq söhbətin aparılması sizin mühakimə etmək niyyətində olmadığınızı göstərə bilər. Bu da, öz növbəsində, qarşı tərəfə qısa müddətə də olsa özünü təhlükəsiz hiss etməsinə kömək edə bilər. \"Onlar deyə bilər ki, yox, mən bu barədə heç düşünmürdüm də - və bu, söhbətin sonu demək olacaq. Lakin həqiqətən də depressiya keçirən əksəriyyət üçün bu fikir onların haradasa, beynin bir küncündə yaşayacaq\". \"Bu gün\" barədə danışın \"Kiminsə barəsində narahatsınızsa, davamlı olaraq ondan bu gün özünü necə hiss etməsiylə maraqlanın. \"Bu gün\" kəlməsindən istifadə etməniz söhbətinizi asanlaşdıra bilər, çünki həddən artıq duyğulanmış şəxs üçün \"bu günlə\" bağlı sual çətin bir sual kimi görünməz.\" \"Çox vaxt intihar mövzusunda kiminsə açıq danışması üçün dəfələrlə söhbət etmək lazım gəlir. Söhbət zamanı qarşı tərəflə elə bir etimad ünsiyyəti qurulmalıdır ki, həmin adam sizin mühakimə etmək niyyətinizin olmadığına inana bilsin\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-43116185", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37726196", "doc1": "وقال بيان نشره الموقع الرسمي لقوات الحشد الشعبي إن الهجوم وقع في وقت متأخر مساء الأحد في منطقة السعدونية التابعة لقضاء الحويجة في محافظة كركوك. وأوضح أن المسلحين المهاجمين تنكروا بالزي العسكري عندما اعترضوا طريق قوة الحشد. وأضاف البيان أن اشتباكات وقعت بين الطرفين استمرت لأكثر من ساعتين، قبل أن تتدخل قوة أخرى من الحشد لتطارد المهاجمين. وأشار الموقع نفسه إلى أن رئيس الوزراء العراقي، حيدر العبادي، أمر بفتح تحقيق عاجل بملابسات الحادث. وقد أعلن تنظيم الدولة لاحقا مسؤوليته عن الهجوم . وكان العراق أعلن مطلع الشهر الجاري عن عملية عسكرية نفذتها قوات الرد السريع والحشد الشعبي من ثلاثة محاور إلى الجنوب من مدينة كركوك في شمال العراق، وأوضح أن العملية نفذت لتعقب بقايا مسلحي تنظيم الدولة الاسلامية، \"الذين فروا إلى تلك المناطق بعد هزيمتهم من قبل القوات العراقية، إضافة إلى مسلحي تنظيم ما يعرف بالرايات البيضاء وهي جماعة متشددة تشكلت حديثا\" بحسب المصادر الأمنية العراقية. كانت قوات الحشد الشعبي ضمن القوات التي شاركت بفاعلية في قتال تنظيم الدولة منذ بداية العام الجاري. وساعدت الجيش العراقي في استعادة مدينة كركوك الغنية بالنفط ومناطق أخرى متنازع عليها من أيدي مسلحي قوات البيشمركة الكردية. وقع الهجوم في قضاء الحويجة بمحافظة كركوك وقد أصدر البرلمان العراقي في نوفمبر/تشرين الثاني 2016 قانونًا قنن وضع قوات \"الحشد الشعبي\"، المتشكلة في معظمها من ميليشيات شيعية ومتطوعين ومثلت الفصيل غير النظامي الأبرز في الحرب ضد تنظيم الدولة الإسلامية. وقد أثار القانون جدلا واسعا بشأن وضع هذه القوات تحديدًا ضمن القوات المسلحة في العراق، خاصة أنها اتهمت في مرات عدة بارتكاب انتهاكات ذات صبغة طائفية. ونص القانون على أن \"فصائل وتشكيلات الحشد الشعبي كيانات قانونية تتمتع بالحقوق وتلتزم بالواجبات باعتبارها قوة رديفة وساندة للقوات الأمنية العراقية ولها الحق في الحفاظ على هويتها وخصوصيتها ما دام لا يشكل ذلك تهديداً للأمن الوطني العراقي\". وكان العراق أعلن في ديسمبر/كانون الأول النصر على تنظيم الدولة الإسلامية، الذي سيطر على مساحات واسعة في شمال وغرب العراق في عام 2014 بضمنها مدينة الموصل ثاني أكبر المدن العراقية. بيد أن مسلحي التنظيم ما زالوا يشنون هجمات خاطفة أو يقومون ��تفجيرات في المدن بين الحين والآخر.", "doc2": "İD silahlıları hakimiyyət binaları ilə yanaşı inşası başa çatmamış elektrik stansiyasına da hücum çəkiblər. Rəsmilərə əsasən qarşıdurma nəticəsində 13 stansiya əməkdaşı və 6 polis öldürülüb. Özünü İslam Dövləti adlandıran qrup (İD) hücumlara görə məsuliyyəti üzərinə götürüb və söyləyib ki, onun döyüşçüləri şəhər meriyasına daxil olub və bir oteli zəbt edib. Hadisə İraq hökümətinin Mosulu geri qaytarmaq üçün əməliyyata başlamasından sonra baş verir. Məlumatlara görə, İD Mosulda geri çəkilərkən kimyəvi zavoda od vurub. Kərkükdə \"növbəti əmrə qədər\" komendant saatı tətbiq edilir, İraq mediası yazır. Yerli televiziya kanalı şəhərin üzərindən qalxan qara tüstünün kadrlarını yayıb. Kərkük Bağdaddan 290 km və Mosuldan 170 km aralıqda yerləşir. Burada həm kürdlər, həm də hökümət idarəçiliyi mövcuddur. Neftlə zəngin Kərkükə olan hücumlar hələlik neft hasilatı müəssisələrinə təsir etməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-49820385", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49822235", "doc1": "ترامب وبيلوسي ونفى ترامب القيام بأي تصرف غير لائق، لكنه أقر بأن اسم جو بايدن، منافسه المحتمل في انتخابات الرئاسة المقبلة، ورد في نقاش مع الرئيس الأوكراني، فلوديمير زيلينسكي، في مكالمة هاتفية في يوليو/ تموز الماضي. وقد أعلنت إدارة ترامب أنها ستنشر تفريغا نصيا للمكالمة التي جرت بين ترامب وزيلينسكي خلال ساعات. وذكرت تقارير إعلامية أمريكية أن مسؤولين كبار في البيت الأبيض قلقون بشأن احتمال تورط محامي ترامب، رودي جولياني، في تحريك مجموعة من السياسات الخاصة بأوكرانيا في الخفاء، لاستهداف بايدن. وجاء قرار نانسي بيلوسي، رئيسة مجلس النواب الأمريكي، بعد مطالبات من حزبها. وقالت بيلوسي \"يجب محاسبة الرئيس\". ولم يحدث من قبل أن تم عزل رئيس أمريكي بعد تحقيق يمهد لذلك. ودعم بايدن المضي في إجراءات العزل، إلا في حال التزام ترامب بالتحقيقات في محادثاته مع الرئيس الأوكراني. وقال بايدن إن \"عزل ترامب سيكون مأساة\"، وأضاف \"ولكنها مأساة من صنعه\". وبايدن، نائب الرئيس السابق، هو المرشح الأوفر حظا لمواجهة ترامب في انتخابات الرئاسة عام 2020. ويلقى التحقيق دعما كبيرا من الديمقراطيين في مجلس النواب، حيث يحظى بتأييد أكثر من 145 عضوا من بين 235 عضوا. لكن من غير المرجح أن يتم تمريره في مجلس الشيوخ، الذي يسيطر عليه الحزب الجمهوري الذي ينتمي إليه ترامب. ما هي أسباب الخلاف؟ في الأسبوع الماضي وردت تقارير عن أن مسؤولي المخابرات الأمريكية وجهوا شكوى لجهاز رقابة حكومي بشأن محادثات بين ترامب وزعيم أجنبي، وتم الكشف لاحقا أنه الرئيس الأوكراني فلوديمير زيلينسكي. وطالب أعضاء الكونغرس من الديمقراطيين الكشف عن شكوى تقدم بها شخص يُقال إنه اطلع على مجريات المحادثة. واعتبر المحقق العام للمخابرات هذه الشكوى \"عاجلة\" وتتمتع بمصداقية، لكن البيت الأبيض ووزارة العدل رفضا الكشف عن فحوى المحادثة. ولم يتضح بالضبط ما قاله ترامب، لكن الديمقراطيين يتهمون ترامب بالتهديد بوقف المعونات العسكرية لإجبار أوكرانيا على التحقيق في مزاعم فساد ضد بايدن وابنه هانتر. وأقر ترامب بالتباحث مع زيلينسكي بشأن تعليق المساعدات العسكرية لأوكرانيا، لكنه قال إنه كان فقط يحاول الضغط على أوروبا لزيادة مساعداتها للبلاد. ما الذي قالته بيلوسي؟ بيلوسي قالت بيلوسي إن ترامب ارتكب \"خرقا للقانون\"، واعتبرت أن ما قام به يعد \"خرقا لمسؤولياته الدستورية\". وأضافت أن \"الرئيس أقر هذا الأسبوع بأنه طلب من الرئيس الأوكراني اتخاذ إجراءات ستكون ذات منفعة سياسية له\"، وتابعت بالقول \"يجب محاسبة الرئيس\". كيف كان رد ترامب؟ في سلسلة من التغريدات، قال ترامب إن الديمقراطيين \"يسعون عن عمد إلى تدمير وتقويض\" رحلته إلى الأمم المتحدة \"بسلسلة من الأخبار العاجلة من التفاهات\". وأضاف ترامب \"إنهم حتى لم يروا تفريغا لنص المحادثة. الأمر بكامله تصيد\". وفي وقت سابق، قال ترامب \"سيخسرون الانتخابات وقرروا أن هذا ما يجب فعله\". وتعهد ترامب بنشر نص محادثته مع الرئيس الأوكراني ليوضح أنها كانت \"لائقة تماما\". تحليل لأنتوني زركر، مراسل بي بي سي لشؤون أمريكا الشمالية على مدى شهور، كانت سياسة قادة الديمقراطيين اللعب على جميع الأطراف، وإيهام الذين يريدون تحقيقا يهدف لعزل ترامب والذين لا يريدونه بأنهم سيحققون ما يريدون. تلك الاستراتيجية تشير إلى خوف بيلوسي وغيرها من أن الاتجاه صوب التحقيق بهدف العزل قد يعرض الديمقراطيين المعتدلين، الذي يواجهون انتخابات صعبة في عام 2020، للخطر. ويبدو أن سياسة الديمقراطيين تغيرت بعد الكشف عن الاتصال بين ترامب والرئيس الأوكراني. الطريق، بعد قرار الديمقراطيين المضي قدما في التحقيق، لم يتضح بعد. فقد تعهد ترامب بكشف نص المحادثة، وهذا قد لا يكون كافيا لإثناء الديمقراطيين عن عزمهم، ولكن البيت الأبيض قد يتخذ المزيد من الإجراءات لإرضاء طلبات الكونغرس.", "doc2": "ABŞ prezidenti Donald Trump ABŞ Nümayəndələr Palatasında demokratların lideri Nancy Pelosi deyib ki, prezident \"öz hərəkəti ilə bağlı hesab verməlidir\". Donald Trump ittihamı rədd edir, bunu \"cadugər ovu\" adlandırır. İmpiçmenti demokratların çoxluqda olduğu Nümayəndələr Palatası dəstəkləsə də, bu, respublikaçıların nəzarətində olan Senatda dəstəklənməyə də bilər. İmpiçment müzakirələrinə səbəb Donald Trump-ın Ukrayna prezidenti Volodymyr Zelensky ilə telefon danışığından kəşfiyyatın şikayət verməsiylə bağlı xəbərlərin yayılması olub. ABŞ Nümayəndələr Palatasında demokratların lideri Nancy Pelosi və Donald Trump Dəqiq nə deyildiyi bəlli olmasa da, demokratlar Trump-ı onda ittiham edirlər ki, o, ukraynalı həmkarını keçmiş vitse-prezident Joe Biden və onun oğlu Hunter-ə qarşı korrupsiya ittihamı üzrə araşdırma aparmadığı təqdirdə ABŞ-ın Ukraynaya hərbi yardımını kəsəcəyi ilə hədələyib. Donald Trump prezident Zelensky ilə telefon söhbətində Joe Biden-lə bağlı müzakirə apardığını etiraf edib, amma deyib ki, hərbi yardımın dayandırılması hədəsi ilə o, yalnız Avropanın köməyinin artırılmasına çalışıb. Trump və Zelensky arasında telefon söhbəti iyulun 25-də olub. Bundan sonra adı açıqlanmayan daxili kəşfiyyat müfəttişi bu söhbətlə bağlı şikayət verib. Avqust ayında müfəttiş bu şikayətlə bağlı Konkresə məlumat verib, amma qanuna müvafiq olaraq onun məzmununu açıqlamaqdan imtina edib. Məlum olub ki, Trump-ın Zelensky ilə telefon söhbətindən bir həftə əvvəl o, Ukraynaya təxminən 400 milyon dollarlıq hərbi yardımın dayandırılması ilə bağlı şəxsən göstəriş verib. Trump yardımı dayandırmasını etiraf edib, amma bildirib ki, bu qərarına səbəb Avropanın Ukraynaya yardımını yetərli saymaması olub. Zelensky ilə telefon sohbətində Trump xahiş edib ki, korrupsiyanın araşdırılmasına daha böyük diqqət ayırsın və xüsusilə göstərib ki, Biden-in fəaliyyətini araşdırsınlar. Trump ikinci gün verdiyi açıqlamada əmin edib ki, söhbətdə yanlışlığa yol verilməyib. O, söz verib ki, Ukrayna prezidenti ilə söhbətinin stenoqramını çərşənbə günü açıqlayacaq. Ukraynanın Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, söhbət zamanı hər hansı təzyiq olmayıb. Ukrayna prezidenti Zelensky deyib ki, onun Trump-la söhbəti şəxsi və konfidensialdır. Keçmiş vitse-prezident Joe Biden 2020-ci ildə keçiriləcək prezident seçkisində iştirak edəcəyini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52237419", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/analysis-52221252", "doc1": "وكان جونسون يتلقى العلاج الطبي، بعد إصابته بعدوى فيروس كورونا المستجد، في مستشفى سانت توماس، في لندن، منذ الأحد الماضي. وقال المتحدث إن جونسون \"نقل هذا المساء من وحدة العناية الفائقة إلى جناح طبي، حيث سيظل تحت ا��معاينة الطبية عن قرب خلال المرحلة الأولى من تعافيه من المرض\". وأوضح أن جونسون يتمتع بروح معنوية جيدة. وكان رئيس الوزراء نُقل إلى المستشفى، الأحد، بعد 10 أيام من تشخيص إصابته بمرض كوفيد-19، ثم نقل إلى وحدة العناية الفائقة الاثنين. مواضيع قد تهمك نهاية وقال متحدث باسم داوننغ ستريت، في وقت سابق، إنه كان \"يتلقى الأوكسجين بطريقة عادية ولم يحتج إلى جهاز التنفس الاصطناعي، أو إلى أي مساعدة أخرى\". وأضاف أن حالة رئيس الوزراء الصحية استمرت بالتحسن، في أعقاب قضائه \"ليلة حسنة\"، شاكرا العاملين في هيئة الصحة الوطنية البريطانية على \"العناية الصحية الرائعة\". وينوب وزير الخارجية، دومينيك راب، حاليا، عن جونسون في تولي مهامه، وقال، في وقت سابق، أثناء الإيجاز اليومي الذي يقدمه بشأن تطورات وباء كورونا إنه لم يتحدث إلى جونسون منذ نقله إلى المستشفى. وأضاف \"من المهم أن نَدعه يُركز على عملية تعافيه من المرض. ونحن في الحكومة نغطي مهامه في غيابه\". وأوضح راب أنه \"حصل على السلطات التي يحتاجها\" لاتخاذ القرارات مع زملائه في الوزارة. وقالت مراسلة بي بي سي السياسية، جيسيكا باركر، إنه كان من المتوقع أن يواصل وزير الخارجية ممارسة تفويضه في رئاسة الوزراء. وحث راب الناس على البقاء في منازلهم خلال عطلة عيد الفصح، قائلاً إنه بعد ثلاثة أسابيع من الإغلاق \"بدأنا نرى تأثير التضحيات التي قدمناها جميعاً\". وأضاف \"دعونا لا ندمرها الآن\". وقال راب إن القرار بشأن تخفيف إجراءات الإغلاق لن يأتي حتى \"نهاية الأسبوع المقبل\". وتوفي 7978 شخصاً، حتى الآن، في المشافي البريطانية، بعد أن ثبتت إصابتهم بفيروس كورونا، بزيادة 881 عن أمس الأربعاء. وفي رد فعله على آخر التطورات، غرّد الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، قائلاً \"أخبار رائعة: تم إخراج رئيس الوزراء، بوريس جونسون، للتو من العناية المركزة. أتمنى لك الشفاء بوريس\". كذلك غرّد وزير الصحة البريطاني، مات هانكوك: \"جيد جداً لدرجة أن رئيس الوزراء أصبح خارج العناية المركزة وعلى طريق التعافي. إن نظام الرعاية الصحية هنا لنا جميعاً وأنا أعلم أن طاقمه المدهش قد منحه رعاية مميزة على مستوى رفيع\". وفي التطورات الأخرى:", "doc2": "Downing Street deyir ki, bu, onun həkimlərinin tövsiyəsi ilə daha mürəkkəb müalicəyə ehtiyac yaranarsa, profilaktik məqsədlə edilib. Intensiv terapiya - reanimasiya nədir? İntensiv terapiya şöbələri xəstəxananın digər şöbələrində qayğı göstərilməsi çətin olan ağır xəstələrin müalicəsi və hərtərəfli müşahidəsini təmin etmək üçün yaradılmış ixtisaslaşdırılmış şöbələrdir. Zəruri hallarda xəstəyə fərdi qaydada yardım göstərmək üçün həmin şöbələrdə xəstələrin sayı daha az, həkimlərin sayı isə daha çox olur. Və bu şöbələr mürəkkəb müşahidə avadanlığı ilə təchiz olunub. Yeni açılmış Britaniya Milli Səhiyyə Xidmətinin (NHS) Nightingale Xəstəxanasında intensiv terapiya üçün 500 çarpayı var. İntensiv terapiya kimə lazımdır? Bir insanın bu cür tibbi qayğı növünə ehtiyacı ola biləcəyinin bir çox müxtəlif səbəbləri ola bilər. Bəzi xəstələrə bu, mürəkkəb əməliyyatdan sonra bərpa olunmaq üçün lazımdır. Digərlərinin buna ehtiyacı misal üçün, yol-nəqliyyat qəzası nəticəsində aldıqları ağır travmalardan sonra yaranır. Baş nazir ondakı koronavirus infeksiyasının simptomları yaxşılaşmadığından, profilaktik tədbir kimi bu şöbəyə köçürülüb. Bazar günü o, hərarət də daxil, davamlı simptomlara görə St Thomas xəstəxanasına yerləşdirilib. Koronavirus ağciyərləri hədəfləyə bilər və görünür, Baş nazir hələlik süni nəfəs aparatına qoşdurulmasa da, nəfəs almaqda çətinlikləri var. Hansı müalicə verilir? İntensiv terapiya şöbəsində koronaviruslu xəstələrin heç də hamısı süni nəfəs aparatına qoşdurulmur. Bəziləri nəfəsalma prosesinə kömək edən CPAP adlı (tənəffüs yollarının davamlı müsbət təzyiqi) maşına qoşdurula bilərlər, bu zaman maska daxilinə vurulan oksigeni tənəffüs yollarına yönəltmək üçün yumşaq təzyiq yaradılır. Süni nəfəs aparatına ehtiyacı olanlardan fərqli olaraq, bu zaman xəstələr ayıq ola bilərlər və onların yuxuverici dərman qəbul etmələrinə ehtiyac olmur. İntensiv terapiya şöbəsində olan xəstənin orqanizminin xəstəliyə necə müqavimət göstərdiyini izləmək üçün onlar borular, tellər və kabellər vasitəsilə çox sayda müxtəlif aparatlara qoşulur. Onlara qidalanma da daxil olmaqla, venadaxili vurulan dərmanlar verilir və digər dəstəkləyici prosedurlar keçirilir. St Thomas xəstəxanasının intensiv terapiya şöbəsində koronaviruslu xəstələrin müalicəsi təcrübəsi var. Son dərəcə ağır hallarda, ürək və ağciyərlərin bəzi funksiyalarını əvəz edən ECMO (ekstrakorporal membran oksigenləşməsi) adlı həyat təminatı aparatından istifadə oluna bilər. Britaniyada yalnız bir neçə belə aparat var. Intensiv müalicədən sonra bərpa Xəstənin vəziyyəti kifayət qədər yaxşılaşdıqdan sonra o, intensiv terapiya şöbəsindən xəstəxananın başqa bir palatasına köçürüləcək. Bu, təcili ehtiyacı olan digər xəstə üçün intensiv terapiya şöbəsində yataq yeri boşaltmış olur. Bəzi xəstələr intensiv terapiya şöbəsini bir neçə gündən sonra tərk edə bildiyi halda, digərləri orada həftələrlə və ya aylarla qalmalı ola bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47513661", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47516053", "doc1": "طائرة إثيوبيا: لحظات فارقة بين الموت والحياة وأمرت السلطات الصينية شركات الطيران المحلية بوقف التشغيل التجاري لطائرات بوينغ 737 ماكس 8. وكان 149 راكبا، بينهم 12 عربيا، وطاقم من 8 أفراد على متن طائرة الركاب من طراز بوينغ 737 التي كانت في طريقها إلى العاصمة الكينية نيروبي. من هم الضحايا؟ قالت شركة الخطوط الجوية الاثيوبية في بيان إن من كانوا على متن الطائرة ينتمون لأكثر من 30 دولة، بينهم دول عربية. وكان على متن الطائرة ستة مصريين، ومغربيان، ومواطن من كل من السودان والصومال والسعودية واليمن. كما كان على متن الطائرة 32 كينيا و 18 كنديا وتسعة إثيوبيين وثمانية إيطاليين وثمانية صينيين، وثمانية أميركيين، وسبعة بريطانيين، وسبعة فرنسيين وخمسة هولنديين وأربعة هنود وأربعة أشخاص من سلوفاكيا. وكذلك ثلاثة من كل من النمسا والسويد، وروسيا، واثنان من كل من إسبانيا، وبولندا وإسرائيل. وكان هناك راكب واحد من كل من بلجيكا وإندونيسيا والنرويج وصربيا وتوغو وموزمبيق ورواندا وأوغندا. ولم يتضح بعد سبب الحادث لكن شركة الطيران ذكرت أن الطيار أبلغ عن وجود صعوبات، وطلب العودة إلى أديس أبابا. ووقع الحادث في 8.44 صباحا، وكان ذلك عقب الإقلاع من مطار العاصمة مباشرة. وكانت شركة الطيران قالت في بيان إن عمليات البحث والإنقاذ جارية، دون أن تذكر تفاصيل عن عدد الضحايا. وقال شاهد عيان في موقع الحادث لبي بي سي سي إن حريقا كبيرا اندلع عندما اصطدمت الطائرة بالأرض. وأضاف كان كل شيء محترق ولم نتمكن من الاقتراب من موقع سقوط الطائرة لشدة النيران، .هناك أربع طائرات هليكوبتر في الموقع الآن وأرسل رئيس الوزراء آبي أحمد \"خالص تعازيه لأسر الضحايا ومن فقدوا من يحبونهم\". ويعتقد أن الطائرة تحطمت في منطقة بيشوفتو التي تقع على بعد 60 كيلومترا جنوب شرق العاصمة. واختفت الطائرة المنكوبة من الرادار بعد ست دقائق من الإقلاع. وقالت شركة بوينغ في تغريدة إنها \"تراقب الوضع عن كثب\". وتعد طائرتها 737 ماكس -8 جديدة نسبيا، حيث أطلقت في عام 2016. وأضيفت إلى أسطول الخطوط الجوية الإثيوبية في أواخر العام الماضي. وكانت طائرة أخرى تابعة لشركة ليون إير من نفس الطراز تحطمت في البحر بالقرب من إندونيسيا منذ خمسة أشهر وعلى متنها قرابة 190 شخصًا. ويقول المحققون إن طياري طائرة ليون آير بدا وكأنهما يصارعان نظامًا آليًا مصممًا لمنع الطائرة من التوقف - وهي ميزة جديدة لطراز بوينج 737 ماكس. وأشارت نتائج التحقيق إلى أن نظام مكافحة التوقف أدى إلى إنزال مقدمة الطائرة، على الرغم من جهود الطيارين لتصحيح ذلك. لكن ليس هناك ما يشير إلى أن طائرة الخطوط الجوية الإثيوبية عانت من مشكلة مماثلة. طائرة لاين أير: ما الذي يجعل طائرة جديدة تتحطم؟ حقائق ومعلومات أساسية عن أثيوبيا وعقب الحادث، أعلنت إدارة الطيران المدني في الصين أنها أمرت شركات الطيران المحلية بوقف استخدام طائراتها من طراز بوينغ 737 ماكس 8. وقالت في بيان رسمي إنه سيتم استئناف تشغيل هذا الطراز بعد \"التأكد من الإجراءات اللازمة لضمان سلامة الرحلات بشكل فعال\". ما الذي نعرفه عن سجل سلامة شركة الطيران؟ وتسير شركة الطيران رحلات إلى العديد من الوجهات في أفريقيا وخارجها وتعد من أكبر شركات الطيران في القارة من حيث حجم أسطولها. وتتمتع الشركة اللملوكة للحكومة الإثيوبية بسمعة جيدة في مجال السلامة الجوية، على الرغم من أن إحدى طائرات الشركة تحطمت في البحر المتوسط في عام 2010 بعد فترة وجيزة من مغادرة بيروت. وقتل 90 شخصا كانوا على متن تلك الطائرة. وكانت أعلى الخسائر البشرية لهذه الشركة في حادث وقع في نوفمبر 1996 عندما اختطفت طائرة تابعة لها كانت في طريقها من أديس أبابا إلى نيروبي. وتوقف أحد محركات الطائرة، عندما نفد الوقود، وعلى الرغم من محاولة الطيارين الهبوط اضطراريا في الماء، اصطدمت الطائرة بمنطقة شعاب مرجانية في المحيط الهندي مما أسفر عن مقتل 123 من بين 175 شخصا كانوا على متنها.", "doc2": "Ethiopian Airlines şirkətinin rəhbəri Tewolde Gebremariam təyyarənin yerə düşdüyü ərazidə Şirkətin yaydığı məlumata əsasən, ET302 reysilə Efiopiya paytaxtı Əddis-Əbəbədən Keniya paytaxtı Nayrobi şəhərinə uçan Boeing 737 Max-8 sərnişin təyyarəsinin göyərtəsində 149 sərnişin və 8 nəfər uçuş heyətinin üzvü olub. Ethiopian Airlines şirkətinin bildirdiyinə görə, təyyarədə 33 ölkənin vətəndaşları olub. Onların arasında 32 Keniya, 18 Kanada, 8 ABŞ və 7 Britaniya vətəndaşının olduğu qeyd edilir. Bu arada Rusiyanın RIA Novosti agentliyi təyyarədə sərnişinlər arasında 3 Rusiya vətəndaşının da olduğunu bildirib. Qəza yerli vaxtla səhər saat 08:44-də baş verib, bir neçə ay yaşı olan Boeing 737 Max-8 təyyarəsi havaya qalxdıqdan cəmi 6 dəqiqə sonra. Qəzanın səbəbi hələlik müəyyən olunmayıb. Şahidlərdən biri BBC-yə bildirib ki, təyyarə yerə dəyən kimi güclü yanğın baş verib. \"Hər şey yanıb. Hadisə yerinə indi dörd helikopter var\", - şahid qeyd edib. Efiopiyanın Baş naziri Abiy Ahmed təyyarə qəzası ilə bağlı Twitter səhifəsində başsağlığı bildirib. Boeing 737 Max-8 sərnişin təyyarəsi bazar günü qəzaya uğrayıb. Ethiopian Airlines şirkəti paytaxtdan 60 km cənub-şərqdə yerləşən Bishoftu şəhəri yaxınlığında axtarış-xilasetmə işlərinin aparıldığını bildirib. Təyyarədə olan sərnişinlərin kimliyi barədə ilk məlumatı Çin dövlət mediası yayıb. Xəbərlərdə deyilib ki, təyyarədəki sərnişinlərdən səkkizi Çin vətəndaşı olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/magazine-46260317", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46265788", "doc1": "وبمساعدة هؤلاء النسوة سنستكشف طيفا واسعا من المحاور بما فيها استخدام الغضب للحصول على رد فعل، وتسليط الضوء على نسوة كاد التاريخ أن يطوي أثرهن. يتراوح سن النساء المشمولات في القائمة بين 15 و94 عاما، منهن الزعيمات والرائدات وبطلات من الحياة اليومية. وستخبرنا بعضهن عن الأمور أو الفقرات التي سيرمينها في سلة قمامة الحرية، وهي سلة القمامة الرقمية التي أعددناها لاستخدام النسوة اللواتي يردن أن يتخلصن من كل ما يرين أنه يقيد حرياتهن. وستتحفنا أخريات بقصص الإنجازات التي حققنها ��غم المصاعب والعقبات، من البريطانية التي استغلت فترة عقوبتها في السجن لبناء شركة إلى الفتاة الأفغانية التي كادت أن تستبدل بصبي. النسوة المدرجة أسماؤهم في القائمة حسب الترتيب الأبجدي: العمر والمهنة وبلد المولد ونبذة قصيرة 1) أبيسوي أجايي-أكينفولارين - 33 عاما، رائدة أعمال في مجال التأثير الاجتماعي، نيجيريا. أسست أبيسوي مجموعة GirlsCoding، وهي جماعة غير حكومية تضطلع بتعليم الفتيات علم كتابة وتصميم وبناء مواقع إلكترونية تسهم في حل المشاكل في مجتمعاتهن. 2) إسراء الشافعي - 32 عاما، المديرة التنفيذية لجماعة مجال ( Majal.org)، البحرين. سبق لإسراء أن أسست العديد من المنابر الرقمية لكي تمنح صوتا للمهمشين في الشرق الأوسط وشمال إفريقيا. 3) سفيتلانا ألكسييفا - 18 عاما، عارضة، روسيا. نجت سفيتلانا من حريق أتى على نصف جسدها تقريبا، وتعمل الآن لمساعدة أولئك الذين يعانون من آثار الحرائق لكي ينظروا إلى أجسادهم بشكل ايجابي. 4) ليزت ألفونسو - 51 عاما، مخرجة ومصممة رقصات، كوبا. أسست ليزت فرقة رقص معروفة على النطاق العالمي، تعتمد الدمج بين عدة تقاليد وحضارات وأدت رقصاتها في المئات من المدن حول العالم. 5) نيمكو علي - 35 عاما، كاتبة وناشطة، أرض الصومال. نيمكو من الناشطات ضد ختان الإناث وحائزة على جوائز دولية في هذا المجال. 6) أيزابيل ألليندي - 76 عاما، كاتبة، بيرو. تعد إيزابيل التي ولدت في بيرو لأبوين تشيليين أوسع الكتاب باللغة الإسبانية قراءة في العالم، فقد بيعت من كتبها أكثر من 70 مليون نسخة بـ 42 لغة مختلفة. 7) بشرى يحيى المتوكل - 49 عاما، فنانة، ومصورة فووتوغرافية وناشطة، اليمن. بشرى أول مصورة فوتوغرافية محترفة في اليمن، نشرت صورها في العديد من المطبوعات العالمية وتعرض أعمالها في المتحف البريطاني. 8) ألينا أنيسيموفا - 19 عاما، طالبة برمجة، قرغيزستان. تقود ألينا مدرسة الفتيات القرغيزيات للفضاء، التي تهدف إلى إطلاق أول قمر اصطناعي قرغيزي إلى الفضاء الخارجي. 9) فرانسيس آرنولد - 62 عاما، استاذة في مجال الهندسة الكيمياوية والهندسة الحيوية والكيمياء العضوية، الولايات المتحدة. فرانسيس حائزة على جائزة نوبل للكيمياء في عام 2018، وتستخدم العديد من المختبرات انجازاتها في مجال الأنزيمات في مجالات كثيرة من الأدوية المتطورة إلى الوقود الحيوي إلى منظفات الملابس. 10) أوما ديفي بادي - 54 عاما، نائبة في البرلمان، نيبال. تنحدر أوما من طبقة بادي، احدى الطبقات التي تعد من الطبقات \"المنبوذة\" في نيبال، وهي تعمل لتغيير هذه النظرة. 11) جوديث بالكازار - 65 عاما، مصممة أزياء متقاعدة، بريطانيا. أدارت جوديث عدة شركات للأزياء قبل أن قامت مشاركة بتأسيس شركة غيغل نيكرز التي تنتج ملابس داخلية مخصصة للنسوة اللواتي يعانين من سلس البول. 12) سيندي آرليت كونتريراس باوتيستا - 28 عاما، محامية، بيرو. أصبحت آرليت واجهة لحركة ( NiUnaMenos) (أي ولا امرأة أقل)، وهي حركة شكلت لمواجهة العنف المنزلي في بيرو، وذلك عقب انتشار شريط يبين اعتداء صديقها عليها انتشارا واسعا. 13) ليلى بيليالوفا - 61 عاما، محاضرة جامعية، أوزبكستان. ليلى محاضرة جامعية تعمل من أجل الحفاظ على الأنظمة البيئية الجبلية في أزبكستان وحماية الطيور بما فيها الطيور الكاسرة. 14) أناليا بورتز - 51 عاما، طبيبة وحاخامة وخبيرة في الاخلاقيات البيولوجية، الأرجنتين. مجال اختصاص أناليا العلاج الشمولي للنسوة اللائي يعانين من العقم. 15) في��لوفاني برون - 35 عاما، ربانة يخوت، ساموا. فيالوفاني أول امرأة من ساموا ومن منطقة المحيط الهادئ تتبوأ منصب ربانة يخوت، وهي تشرف على زورق تقليدي من الطراز الذي يستخدمه سكان المنطقة للتنقل بين جزرها. 16) رنين بخاري - 31 عاما، أمينة متحف ومديرة تواصل اجتماعي، السعودية. تعمل رنين أمينة متحف ومستشارة أعمال فنية، كما تعمل في شركة التصاميم التي تملكها أسرتها. 17) جوي بولامويني - 28 عاما، فنانة وباحثة في مجال الذكاء الإصطناعي، كندا. توصف جوي بأنها \"شاعرة شفرة رقمية\"، إذ تستخدم الفن والبحوث للتوعية عن التأثيرات الاجتماعية للذكاء الاصطناعي. 18) بربارا بيرتون - 62 عاما، رئيسة مجلس ادارة شركة ( BehindBras (، بريطانيا. أسست بربارا شركتها المتخصصة في تنمية قدرات ومواهب النسوة خريجات السجون وأعدادهن للعمل في مجال الأزياء، وذلك عقب فترة قضتها في السجن في أواخر الخمسينيات من عمرها. 19) تامارا تشيريمنوفا - 62 عاما، مؤلفة، روسيا. تامارا مصابة بالشلل الدماغي، وهي مؤلفة لقصص الحوريات والجن مما أكسبها لقب \"قاصة سيبيريا.\" 20) تشيلسي كلينتون - نائبة مدير مؤسسة كلينتون، الولايات المتحدة. تشيلسي، مؤلفة عدد من الكتب، وتعمل نائبة لرئيس مؤسسة كلينتون ومسؤولة عن عدد من المبادرات بما فيها تلك التي تساعد في تمكين جيل جديد من القادة. 21) ستيسي كانينغهام - 44 عاما، رئيسة مجموعة سوق نيويورك للأسهم، الولايات المتحدة. ستيسي هي الرئيسة الـ 67 لسوق نيويورك للأسهم المالية، وهي أول امرأة تتبوأ هذا المنصب في تاريخ الشركة الذي يعود إلى 226 سنة. 22) جيني ديفيدسون - 50 عاما، المديرة التنفيذية لجماعة ( PlacerStand Up)، الولايات المتحدة. مجال نشاط جيني هو مساعدة الناجيات من العنف المنزلي والاعتداء الجنسي والإتجار بالبشر، وتدير ملجأ يؤوي الناجيات وحيواناتهن الأليفة. 23) آشا دي فوس - 39 عاما، عالمة أحياء بحرية، سري لانكا. تعمل آشا في مجال الحفاظ على البيئة البحرية، ويهدف عملها إلى زيادة التنوع والشمولية والفرص المتاحة للعاملين في هذا المجال. 24) غابرييلا دي لاشيو - 44 عاما، مغنية سوبرانو ومؤسسة جماعة DONNE النسوية الموسيقية، البرازيل. غابرييلا سوبرانو مشهود لها على الصعيد العالمي وحائزة على العديد من الجوائز الدولية، وهي مؤسسة مشروع الغرض منه تكريم المؤلفات الموسيقيات والتعريف بهن. 25) شيومارا دياز - 34 عاما، سيدة أعمال وصاحبة مطعم ومؤسسة جماعة خيرية، نيكاراغوا. تستغل شيومارا اتصالاتها التجارية لرصد حالات الاستغلال الجنسي والتصدي لها، إضافة الى التوعية بمخاطر هذه الآفة في نيكاراغوا. 26) نوما دوميزويني - 49 عاما، ممثلة، أي سواتيني (كانت تعرف سابقا بسوازيلاند). نوما أول امرأة تؤدي دورا في نسخة البالغين من شخصية هرموين غرينجر في مسرحية هاري بوتر والطفل الملعون، ومثلت الدور على مسارح لندن ونيويورك. 27) شيديرا إيغيروي - 23 عاما، مدونة تحت اسم ( Slumflower)، بريطانيا. شيديرا كاتبة تصدرت مؤلفاتها قوائم المبيعات، وناشطة في حركة ( #saggyboobsmatter) التي تدير نقاشات حول نظرة المجتمع إلى أجساد النساء. 28) شروق العطار - 26 عاما، مهندسة تصميمات إلكترونية، مصر. شروق لاجئة وتعمل مهندسة، كما تستخدم الرقص الشرقي للتوعية بحقوق المثليين في مصر. 29) نيكول إيفانز - 44 عاما، وسيطة في مجال المبيعات من خلال الانترنت، بريطانيا. شخصت إصابة نيكول بفشل المبيضين المبكر عندما كانت تبلغ من العمر 30 عاما، وتقوم الآن بمد يد العون للنسوة اللواتي يعانين من سن اليأس المبكر. 30) رغدة عزالدين - 26 عاما، غواصة، مصر. رغدة صاحبة أرقام قياسية في مجال الغوص الحر، إذ تغوص إلى اعماق كبيرة دون الاستعانة بمعدات الغوص للتنفس تحت الماء. 31) ميترا فرازانده - 42 عاما، فنانة، إيران. ميترا فنانة وناشطة في مجال التعايش مع العاهات البدنية. 32) ماميتو غاشي - 72 عاما، كبيرة ممرضات ومساعدة متخصصة في جراحة الناسور، أثيوبيا. أصبحت ماميتو جراحة ممارسة في جراحات الناسور معترف بها دوليا، وذلك عقب خضوعها للعلاج من ناسور أصيبت به أثناء الوضع. 33) مينا غايين - 36 عاما، صاحبة شركة تجارية، الهند. عملت مينا مع غيرها من النسوة في منطقة دلتا السونداربان لرصف وتمهيد طريق يسهل الوصول إلى قريتهن. 34) ج. ي. م. - 27 عاما، مغنية ومؤلفة أغاني، الصين. ج.ي.م. مغنية حققت مبيعات أغانيها أرقام قياسية، وهي تستخدم نفوذها لدعم الجمعيات الخيرية والمنظمات التي تكرس جهودها للموسيقى والتعليم ومحاربة الفقر. 35) فابيولا غيانوتي - 58 عاما، عالمة في فيزياء الجزيئات، إيطاليا. فابيولا عالمة في فيزياء الجزيئات، وأصبحت مديرة لمؤسسة ( Cern)، المنظمة الأوروبية للبحوث النووية في عام 2016. 37) إيلينا غورولوفا - 49 عاما، مرشدة اجتماعية، جمهورية التشيك. تخوض أيلينا حملات ضد التعقيم القسري، وتعمل من أجل اعادة الأطفال من نزلاء دور الرعاية إلى أسرهم الأصلية. 38) راندي هيسو غريفين - 30 عاما، لاعبة هوكي أولمبية وعالمة في مجال الاحصاء، الولايات المتحدة. تحدت راندي منتقدي المساواة في الأجور بين النساء والرجال في رياضة هوكي الجليد، مستخدمة احصاءات أثبتت أنهن لا يقلن شعبية من الرجال في وسائل التواصل الاجتماعي. كما سجلت أول هدف للفريق الأولمبي الكوري الموحد الذي خاض دورة ألعاب 2018. 39) جانيت هاربيك - 33 عاما، أم بديلة وخبيرة في تسمير لون البشرة، كندا. جانيت أم عاملة لخمسة أطفال، كما أنها خاضت تجربة الأم البديلة دون أجر وهي حامل الآن في جنينها الثاني عن هذا الطريق. 40) جيسيكا هايز - 41 عاما، مدرسة، الولايات المتحدة. جيسيكا عذراء تعهدت، بالحفاظ على عذريتها للأبد بوصفها \"عروس المسيح،\" وهي تدرس العلوم الدينية في مدرسة متوسطة وتعمل ايضا كمستشارة مهنية. 41) ثاندو هوبا - 29 عاما، عارضة أزياء ومحامية وناشطة، جنوب إفريقيا. ثاندو من دعاة التعددية والاندماج. وكانت أولى النسوة الملونات في جنوب افريقيا تظهر في تقويم بيرللي السنوي لعام 2018. 42) هيندو عمرو ابراهيم - 35 عاما، ناشطة بيئية وداعية لحقوق الشعوب الأصلية وحقوق النساء، تشاد. تنحدر هيندو من إحدى الجماعات الأثنية الأصلية في تشاد، وتدعو إلى حماية البيئة وحقوق الشعوب الأصلية على الصعيد الدولي. 43) ريحان جمالوفا - طالبة وسيدة أعمال، أذربيجان. ريحان سيدة أعمال شابة، وهي مؤسسة ومديرة شركة (رينرجي) المتخصصة في استخلاص الطاقة من مياه الأمطار. 44) جميلة جميل - 32 عاما، ممثلة وكاتبة وناشطة ومضيفة، بريطانيا. تؤدي جميلة في الوقت الراهن دور النجومية في مسلسل The Good Place الذي تبثه شبكة أن بي سي، وهو مسلسل حاز على ثناء النقاد. وأطلقت منبرا للتواصل الاجتماعي تدعو من خلاله متابعيها إلى مشاركة الآخرين بالأشياء التي يفخرون بإنجازها. 45) ليز جونسون - 32 عاما، رياضي في الالعاب الأولمبية للمعاقين وسيدة أعمال، بريطانيا. ليز سباحة فازت بالميدالية الذهبية في دورة الألعاب البارالمبية التي استضافتها العاصمة ��لصينية بكين، كما أسست وكالة للتشغيل هدفها سد الفجوة بين الأصحاء وذوي الاحتياجات الخاصة في الحصول على فرص عمل. 46) لاو كانغ - 26 عاما، لاعبة ومدربة راغبي، لاوس. قادت لاو منتخب لاوس لانتصارات دولية تاريخية، وهي أول امرأة من قومية الهمونغ تحصل على رخصة للتدريب في هذه اللعبة. 47) جوي ميد كينغ - 44 عاما، عارضة، الفلبين. تعمل جوي عارضة أزياء ومقدمة برامج في أكثر من بلد آسيوي، وظهرت وشريكتها أنجلينا ميد كينغ في فيلم وثائقي أرخ لسيرة الزوجين بعد أن اعترفت أنجلينا بأنها مثلية. 48) كريشنا كوماري - 40 عاما، سياسية، باكستان. انتخبت كريشنا لعضوية مجلس الشيوخ في باكستان بعد نضال طويل من أجل حقوق المرأة، وكان قد حكم عليها سابقا بالأشغال الشاقة لمدة 3 سنوات. 49) ماري لاغوير - 22 عاما، مهندسة مدنية وطالبة عمارة، فرنسا. أطلقت ماري منبرا مخصصا للنساء يروين من خلاله تجاربهن ومعاناتهن من التحرش، وذلك عقب انتشار شريط في وسائط التواصل الاجتماعي لها وهي تتصدى لمتحرش بها. 50) فياسنا تشيا ليث - 44 عاما، محامية، كمبوديا. فياسنا أول امرأة تدرس القانون في الجامعة الملكية للقانون والاقتصاد في كمبوديا، وكانت تعيش خلال فترة دراستها في قبو الجامعة نظرا لافتقارها للأقسام الداخلية للنساء. 51) أنا غراسيلا ساغاستوم لوبيز - 38 عاما، نائبة عامة، السلفادور. عينت أنا رئيسة لوحدة للتحقيق في جرائم قتل النساء في عام 2016، وفي وقت سابق من العام الحالي عينت منسقة خاصة ونائبة عامة لشؤون النساء وجرائم قتل النساء في السلفادور. 52) ماريا كورينا ماشادو - 51 عاما، ناشطة سياسية، فنزويلا. ماريا ناشطة سياسية في سبيل إعلاء القيم والممارسات الديمقراطية في فنزويلا. 53) نانايا ماهوتا - 48 عاما، وزير تطوير شعب الماوري، نيوزيلندا. كانت نانايا نائبة في البرلمان النيوزيلندي لمدة 22 عاما، وكانت أولى البرلمانيات اللواتي يضعن الوشم الخاص بالماوري على وجوههن. 54) سكدية معروف - 36 عاما، ممثلة مسرحية هزلية، إندونيسيا. سكدية أول إندونيسية مسلمة تدخل مجال كوميديا \"ستاند اب\"، وهي تستخدم الهزل والكوميديا كوسيلة لتحدي التطرف الإسلامي والعنف الموجه نحو النساء. 55) ليسا مكغي - 38 عاما، كاتبة، بريطانيا. ليسا كاتبة مسرحية من ايرلندا الشمالية، وهي مؤلفة مسلسل \"ديري غيرلز\"، أكثر المسلسلات مشاهدة في القناة التلفزيونية البريطانية الرابعة منذ عام 2004. 56) كيرستي مكغوريل - 30 عاما، منسقة في مجال العمل الخيري، بريطانيا. أسست كيرستي مؤسسة \"فور لوي\" الخيرية التي توفر \"علب ذكريات\" للأزواج الذين يفقدون ابناءهم، وذلك عقب وفاة وليدها لوي عند الوضع. 57) بيكي ميكين - 52 عاما، المديرة العامة لشركة LivesShaping Out، بريطانيا. تعاني بيكي من إعاقة، وهي تقوم ببحوث في موضوع التمييز الذي تعاني منه الناجيات من العنف المنزلي من المعاقات، وتسدي المشورة للجهات المتخصصة في شؤون اللاجئين حول موضوع الاندماج. 58) روث ميدوفيا - 27 عاما، عاملة صلب، غانا. روث عاملة لحام تعيش في حي من العشوائيات، ولكنها تطمح إلى أن تصبح نموذجا للشابات في قطاع البناء. 59) لاريسا ميكالتسوفا - 66 عاما، عارضة ومدرسة موسيقى، أوكرانيا. تدرس لاريسا آلة الأكورديون، وأصبحت عارضة للأزياء للمرة الأولى وهي في الثالثة والخمسين من عمرها. 60) أمينة محمد - 57 عاما، نائبة الأمين العام للأمم المتحدة، نيجيريا. أمينة وزيرة سابقة للبيئة في الحكومة النيجيرية، كما عملت مست��ارة خاصة للأمين العام السابق للأمم المتحدة بان كي مون. 61) ينار محمد - 58 عاما، رئيسة منظمة حرية المرأة في العراق ( OWFI)، العراق. تدير ينار شبكة من الملاجئ المخصصة لايواء الناجين من العنف والاعتداءات في العراق، وسبق لها أن ساعدت أكثر من 800 امرأة في التخلص من العنف الذي كن يتعرضن له. 62) جوسلين استيفانيا فيلاسكويز موراليس - 26 عاما، طالبة ومنسقة منظمات غير حكومية، غواتيمالا. تعمل جوسلين في تنوير الفتيات والشابات عن الجنس والعلاقات بين الجنسين، وتناضل في سبيل التصدي للزيجات القسرية. 63) روبين مورغان - 77 عاما، أديبة وناشطة، الولايات المتحدة. ألفت روبين 20 كتابا، وهي زعيمة في الحركة النسوية الأمريكية ومؤسسة حركة ( The Sisterhood is Global)، ومركز المرأة الاعلامي. 64) نوجين مصطفى - 19 عاما، طالبة، سوريا. هربت نوجين من الحرب الدائرة في بلدها سوريا، وقطعت آلاف الأميال على كرسيها المتحرك، لتصل إلى أوروبا. وألّفت كتاباً عن رحلتها المليئة بالمصاعب بالإنجليزية التي تعلمتها بنفسها دون أن تذهب إلى مدرسة في حياتها. وهي تنشط الآن في سبيل التوعية باللاجئين ذوي الاحتياجات الخاصة. 65) ديما نشاوي - 38، فنانة، سوريا. ديما فنانة ومهرجة وقاصة مولعة بجمع القصص الشعبية السورية وسردها. 66) هيلينا إندومي - 58 عاما، طبيبة عيون، ناميبيا. أجرت هيلينا أكثر من 35 ألف عملية جراحية مجانا لناميبيين أعادت لهم البصر. ويلقبها العديد من مرضاها بـ \"الطبيبة المعجزة.\" 67) كيلي أودواير - 41 عاما، نائبة في البرلمان، استراليا. تتولى كيلي وزارتي العمل والعلاقات الصناعية وشؤون المرأة في الحكومة الاسترالية، وهي أول وزيرة استرالية تضع أثناء توليها منصبا وزاريا. 68) يوكي أوكودا - 23 عاما، فلكية، اليابان. تدرس يوكي الفيزياء، وهي أول من اكتشف نجما جديدا قد يميط اللثام عن سر منشأ الكون. 69) أوليفيت أوتيل - 48 عاما، استاذة التاريخ في جامعة باث سبا، الكاميرون. أوليفيت مؤرخة وأستاذة متخصصة في تاريخ الاستعمار الأوروبي وإرث حقبة ما بعد الاستعمار. 70) كلوديا شاينباون باردو - 56 عاما، رئيسة بلدية العاصمة المكسيكية مكسيكو سيتي، المكسيك. كلوديا أول رئيسة بلدية لمكسيكو سيتي، وهي أيضا حائزة على جائزة نوبل في الفيزياء. 71) بارك سو يون - 22 عاما، ناشطة رقمية، كوريا الجنوبية. سو يون مؤسسة منظمة تسعى إلى القضاء على الجرائم الجنسية الرقمية. 72) أوفيليا باسترانا - 36 عاما، ممثلة كوميدية وشخصية اعلامية، كولومبيا. أوفيليا عالمة فيزيائية واقتصادية وفنانة كوميدية، وهي أيضا ناشطة اعلامية في مجال متغيري الجنس. 73) فيجي بينكوتو - 50 عاما، ناشطة، الهند. أسست فيجي اتحادا نسويا في ولاية كيرالا، وقادت حملة تهدف إلى الحصول على الحقوق الأساسية للنساء العاملات في مجال المبيعات، بما في ذلك حق الجلوس أثناء ساعات العمل. 74) بريجيت سوسو بيرينيي - 28 عاما، منتجة وثائقيات، غانا. بريجيت منتجة وثائقيات حازت نتاجاتها على جوائز عدة، وروت في أحد هذه الوثائقيات قصتها مع \"التروكوسي\"، وهي ممارسة ترسل الفتيات بموجبها للخدمة ككاهنات في المعابد وذلك كتعويض عن \"خطايا\" أسرهن، كما روت قصة تهريبها عنوة من توغو إلى غانا. 75) فيكي فيلان - 44 عاما، مديرة في مجال التعليم، إيرلندا. كان لفيكي الفضل في الكشف عن فضيحة الكشف الدوري عن سرطان عنق الرحم في إيرلندا، وذلك بعد أن اكتشفت أنها والمئات غيرها من النسوة لم يخبرن بأنهن لم يحصلن على النتائج الصحيحة للفحوص التي أجرينها. 76) راهيبي سوما بوبير - 55 عاما، مزارعة ومؤسسة مصرف البذور، الهند. كانت روهيبي رائد الحركة الهادفة إلى المحافظة عن البذور المحلية الأصلية، مما عزز النشاط الزراعي في محيطها القبلي غربي الهند. 77) فالنتينا كوينتيرو - 64 عاما، صحفية، فنزويلا. كرست فالنتينا حياتها لمهمة تعريف الفنزويليين على كل زاوية من وطنهم، إذ تقوم بتأليف وتقديم البرامج التلفزيونية التي تتناول السياحة وشؤون البيئة. 78) سام روس - 30 عاما، مساعدة ضيافة، بريطانيا. عملت سام لمدة 10 سنوات كمساعدة ضيافة في كلية مدينة غلاسغو في اسكتلندا، واضافة إلى ذلك فهي تقوم برحلات إلى شتى أرجاء العالم لتمثل المصابين بمتلازمة داون. 79) فاطمة سمورة - 56 عاما، الأمين العام للاتحاد الدولي لكرة القدم فيفا، السنغال. فاطمة هي أول سيدة وأول إفريقية تتولى منصب الأمين العام للفيفا. 80) جوليت سارجنت - 53 عاما، مصممة حدائق، تنزانيا. جوليت طبيبة تركت ممارسة الطب لتصبح مصممة حدائق، وذلك من أجل \"جعل الحدائق تعطي شعورا جميلا كشكلها.\" 81) سيما ساركار - 44 عاما، أم، بنغلاديش. كان على سيما حمل ابنها البالغ من العمر 18 إلى المستشفى من أجل فحص، فانتشرت صورة التقطت لها وهي تحمله انتشارا واسعا في وسائط التواصل. 82) شاباراك شاجاريزاده - 43 عاما، ناشطة، إيران. أزالت شاباراك علنا الحجاب الذي كانت ترتديه تعبيرا عن معارضتها للحجاب الاجباري في وطنها إيران. وهي تعيش الآن في المنفى بعد أن صدر بحقها حكم بالسجن لمدة 20 عاما. 83) هايفن شيبارد - 15 عاما، طالبة وسباحة، فيتنام. يعقد الكثيرون في فيتنام الآمال على هايفن بالفوز في السباقات البارالمبية، وتعرضت لإصابة جراء انفجار قنبلة انتحارية أعدها والداها. 84) نيني شوشايدا بنتي شمس الدين - 42 عاما، قاضية، ماليزيا. تعمل نيني جاهدة في سبيل حماية النساء المسلمات في المحاكم، وتريد أن تغير النظرة السلبية السائدة للشريعة الإسلامية. 85) حياة سندي - (غير معروفة السن)، كبيرة مستشاري رئيس بنك التنمية الإسلامي، السعودية. تعد حياة من كبار الخبراء في مجال التقنية العضوية على النطاق العالمي، وهي ايضا سفيرة نوايا حسنة لمنظمة يونسكو للشؤون العلمية، كما هي مؤسسة معهد i2 للخيال والإبداع. 86) جاكلين ستراوب - 28 عاما، عالمة في الشؤون الدينية وصحفية وكاتبة، ألمانيا. تأمل جاكلين في أن تصبح راهبة كاثوليكية، وتناضل من أجل ذلك في سبيل كسر \"سقف الفاتيكان الزجاجي\" الذي يمنع تقدم المرأة في الكنيسة. 87) دونا ستريكلاند - 59 عاما، استاذة فيزياء، كندا. تعمل دونا استاذة للفيزياء في جامعة واترلو بكندا، وهي أحد الحاصلين على جائزة نوبل للفيزياء في عام 2018. 88) كانباسورن سورياسانغبيتش - 30 عاما، طبيبة أسنان/سيدة أعمال في مجال التكنولوجيا، تايلاند. أسست كانباسورن أول تطبيق للصحة العقلية في تايلاند، وذلك بعد عانت من مشاكل تتعلق بصحتها العقلية. 89) سيتسوكو تاكاميزاوا - 90 عاما، متقاعدة، اليابان. تقوم سيتسوكو بتعلم اللغة الانجليزية من أجل مساعدة السائحين الذي سيتوافدون على طوكيو لحضور منافسات أولمبياد 2020. 90) نرجس تراقي - 21 عاما، مستشارة قانونية لمنظمات غير حكومية، افغانستان. نرجس هي الابنة الخامسة لوالديها، اللذين كادا أن يستبدلاها بصبي، ولكنهما سمحا لها بإكمال تعليمها وتقوم الآن بالدعوة لتمكين المرأة. 91) أيلين تيجلي - 34 عاما، المديرة التنفيذية لدار فانزينجو الاعلام��، السويد. أطلقت أيلين حملة A-rate العالمية التي تهدف إلى زيادة تمثيل النساء في الأفلام السينمائية. 92) هيلين تايلور ثومبسون - 94 عاما، جاسوسة سابقة، ومؤسسة جمعية خيرية، بريطانيا. كانت هيلين أحد افراد \"الجيش السري\" لرئيس الوزراء البريطاني إبان الحرب العالمية الثانية وينستون تشرتشل، إذ كانت تبعث برسائل مشفرة إلى الجواسيس البريطانيين ايام الحرب، قامت بعدها بتأسيس أول مشفى أوروبي لمرضى الآيدز. 93) بولا تينوبو - 51 عاما، محامية، نيجيريا. بولا محامية تجارية أسست أول خط هاتفي مجاني لمساعدة الأطفال في نيجيريا. 94) أيرولين والين - 60 عاما، مؤلفة موسيقية، بيليز. أيرولين مؤلفة وعازفة، ألفت 17 أوبرا وفازت بجائزة أيفور نوفيلو للموسيقى الكلاسيكية. 95) صفية وزير - 27 عاما، ناشطة اجتماعية، أفغانستان. وصلت صفية إلى ولاية نيو همبشاير الأمريكية عندما كانت تبلغ من العمر 16 عاما، وأصبحت أول لاجئ من أفغانستان ينتخب ممثلا عن الولاية في الانتخابات النصفية لعام 2018. 96) غلاديس ويست - 88 عاما، عالمة رياضيات، الولايات المتحدة. غلاديس مدرسة سابقة وعالمة رياضيات اعترف مؤخرا لها بالفضل في تطوير أنظمة تحديد المواقع. 97) لوو يانغ - 34 عاما، مصورة فوتوغرافية، الصين. ما لبثت لوو تلتقط الصور لشابات صينيات منذ عام 2007 في سياق سلسلة \"البنات\" التي تعدها. 98) مارال يازارلو-باتريك - 37 عاما، مصممة أزياء ومولعة بالدراجات النارية، إيران. تقوم مارال برحلة حول العالم على دراجتها، متحدية بذلك منع السلطات الإيرانية النسوة من قيادة الدراجات النارية. 99) تاشي زانغمو - 55 عاما، المديرة التنفيذية لمؤسسة راهبات بوتان، بوتان. ولدت تاشي وترعرعت في منطقة نائية في بوتان، ولكنها تمكنت من الحصول على شهادات عليا من الهند والولايات المتحدة، وهي تدير الآن مؤسسة راهبات بوتان. 100) جينغ زهاو - 35 عاما، سيدة أعمال، الصين. تدير جينغ شبكة رقمية تساعد من خلالها النسوة على اكتشاف اجسادهن ورغباتهن الجنسية والحديث عنها، كما تقوم الشبكة بالترويج لمنتجات المتعة الجنسية للنساء.", "doc2": "Layihə, 60-dan çox ölkədən olan 15-94 yaşlı qadınları əhatə edir: onların arasında liderlər, novatorlar, hər günün öz qəhramanı var. Onlardan bəziləri bizə Azadlıq Zibil Qutusuna (Freedom Trash Can) nələri atacaqlarından danışacaqlar - bu zibil qutumuz qadınlara maneə yaradan bütün növ əngəllər üçün nəzərdə tutulub. Digərləri bizə bütün çətinliklərə baxmayaraq qazandıqları nailiyyətlərdən danışacaqlar - həbsxanada keçirdiyi vaxtını ilhamverici biznes qurmağa sərf edən Britaniyadakı qadından tutmuş az qala oğlana dəyişdirilmə həddində olmuş əfqanıstanlı qıza qədər. BBC-nin 2018-ci il üçün 100 Qadın layihəsi çərçivəsində seçilmiş qadınların siyahısı əlifba ardıcıllığı və onların yaşı, peşəsi, ölkəsi və tərcümeyi-halı ilə aşağıdadır: 1) Abisoye Ajayi-Akinfolarin, 33 - Sosial təsir sahəsində sahibkar, Nigeriya. Abisoye GirlsCoding adlı QHT-nin təsisçisidir, qızları vebsayt qurmağı və proqramlaşdırmağı öyrədir. 2) Esraa al-Shafei, 32 - Qeyri-kommersiya Majal.org qrupunun icraçı direktoru, Bəhreyn. Esraa, Yaxın Şərqdə və Şimali Afrikada səsləri az eşidilənlərə öz sözlərini deməyə imkan verən rəqəmsal platformalar təsis edib. 3) Svetlana Alekseyeva, 18 - Model, Rusiya. Svetlana onun bədənin az qala yarısını yandıran yanğından sağ çıxıb və hazırda bədənlərində çapıqlar olan insanlarla, onların öz bədənlərinə pozitiv yanaşması istiqamətində işləyir. 4) Lizt Alfonso, 51 - direktor və Director və xoreoqraf, Kuba. Lizt beynəlxalq miqyasda məşhurlaşmış fyujn rəqs şirkəti təsis edib, həmin şirkət dünyanın yüzlərlə şəhərində çıxış edib. 5) Nimco Ali, 35 - Yazıçı və fəal, Somaliland. Nimco mükafata layiq görülmüş qadın sünnəti əleyhinə fəaldır. 6) Isabel Allende, 76 - Kitab müəllifi, Peru. Peruda Çilidən olan valideynlərin ailəsində doğulmuş Isabel-in yazdığı kitablar əsasən ispan dilində oxunur. Ümumilikdə isə onun 42 dildə nəşr olunmuş 70 milyondan çox kitabı satılıb. 7) Buşra Yəhya Əlmutavakil, 49 - Rəssam, fotoqraf və fəal, Yəmən. Buşra Yəmənin ilk peşəkar qadın fotoqrafçısıdır, onun işləri Britaniya Muzeyində sərgilənib. 8) Alina Anisimova, 19 - Tələbə proqramçı, Qırğızıstan. Alina Qırğızıstanda Qızlar Kosmik Məktəbinə rəhbərlik edir - onların məqsədi ölkənin ilk peykini kosmosa göndərməkdir. 9) Frances Arnold, 62 - Kimya, bilogiya və bio-kimya mühəndisliyi üzrə professor, ABŞ. Frances 2018-ci ilin kimya üzrə Nobel mükafatçısıdır, onun enzimlərə dair aldığı nəticələr laboratoriyalar və qabaqcıl tibbi tədqiqatlardan tutmuş yuyucu tozlara qədər geniş sahədə tətbiq edilir 10) Uma Devi Badi, 54 - Deputat, Nepal. Uma Badi icmasının təmsilçisidir, bu icma Nepalda cəmiyyətin ən aşağı təbəqəsində dayanan bir təbəqə sayılır - Uma bu vəziyyəti dəyişməyə çalışır. 11) Judith Balcazar, 65 - Təqaüdə çıxmış moda dizayneri, Britaniya. Judith bir neçə moda şirkətlərinə rəhbərlik etdikdən sonra Giggle Knickers şirkətini təsisi edib. Bu şirkət enurezdən əziyyət çəkən qadınlar üçün xüsusi alt paltarı hazırlayır. 12) Cindy Arlette Contreras Bautista, 28 - Hüquqşünas, Peru. Arlette Peruda sevgilisinin ona hücum etdiyini əks etdirən videonu sosial mediada dərc etdikdən sonra məişət zorakılığına qarşı yaradılmış NiUnaMenos (Hər Bir [qadın]) hərəkatının tanınan simasına çevrilib. 13) Leyla Belyalova, 61 - Universitet müəlliməsi, Özbəkistan. Leyla universitetdə mühazirə oxuyur və Özbəkistanın dağ ekosistemi və quşlarının mühafizəsi sahəsində çalışır. 14) Analia Bortz, 51 - Həkim, rahibə və bioetik, Argentina. Analia həyatını sonsuzluqdan əziyyət çəkən qadınların müalicə üsullarına həsr edib. 15) Fealofani Bruun, 35 - Yaxta ustası, Samoa. Fealofani yaxta ustası olan ilk Samoa və Sakit Okean hövzəsi regionundan olan qadındır. 16) Ranin Buxari, 31 - Sosial media meneceri və kuratoru, Səudiyyə Ərəbistanı. Ranin kurator və məsləhətçidir, eyni zamanda, ailəsinin dizayn biznesində də çalışır. 17) Joy Buolamwini, 28 - Süni intellekt üzrə mütəxəssis/tədqiqatçı, Kanada. Joy kodlaşdırma sahəsinin peşakarıdır, süni intellektin sosial sferaya təsiri sahəsində tədqiqatlar aparır. 18) Barbara Burton, 62 - BehindBras şirkətinin direktoru, Britaniya. Barbara BehindBras şirkətini həbsxanada cəza çəkdiyi müddətdə, 50 yaşlarında təsis edib. Bu şirkət həbsxanadan çıxan qadınlara moda sahəsində karyera qurmağa imkan verir. 19) Tamara Çeremnova, 62 - Yazıçı, Russia. Tamaranın serebral iflici var, o, nağıllar yazır və \"Sibir nağılbazı\" adı ilə tanınır. 20) Chelsea Clinton, 38 - Clinton fondunun vitse-prezidenti, ABŞ. Chelsea bir sıra kitabların müəllifidir və vitse-prezidenti olduğu Clinton fondunda yeni liderlər nəslinin yetişdirilməsi də daxil, bir çox təşəbbüslər üzərində işləyir. 21) Stacey Cunningham, 44 - Prezident, New York Birjası, ABŞ. Stacey New York Birjasının 67-ci prezidentidir, o, bu birjanın 226 illik tarixində prezident olan ilk qadındır. 22) Jenny Davidson, 50 - Direktor, Stand Up Placer, ABŞ Jenny məişət zorakılığı, seksual təcavüz və insan traffikinqi qurbanlarına kömək edir, onları sığınacaqla təmin edir. 23) Asha de Vos, 39 - Dəniz biologiyası üzrə mütəxəssis, Şri Lanka. Asha dəniz biomüxtəlifliyinin qorunması sahəsində çalışır. 24) Gabriella Di Laccio, 44 - Soprano və təsisçi, DONNE: Qadınlar Musiqidə, Braziliya. Gabriella beynəlxalq mükafatlar qazanmış soprano ifaçısı və qadın bəstəkarları birləşdirən layihənin təsisçisidir. 25) Xiomara Diaz, 34 - Sahibkar, restoran sahibi və xeyriyyə təşkilatının təsisçisi, Nikaraqua. Xiomara biznes əlaqələrindən istifadə edərək cinsi istismar hallarını aşkar edir və Nikaraquada bu məsələ barədə maarifləndirmə işini aparır. 26) Noma Dumezweni, 49 - Aktyor, eSwatini (keçmiş Svazilend). Noma London və New York teatrlarında Harry Potter əsərinin böyüklər üçün səhnələşdirilmiş versiyasında Hermione Granger obrazını yaradan ilk qadındır. 27) Chidera Eggerue, 23 - Bloqçu\"Slumflower\", Britaniya. Chidera bestseller kitabların müəllifi və #saggyboobsmatter həştəqli sosial təşəbbüs və hərəkatın təsisçisidir. Bu təşəbbüs çərçivəsində qadın bədəninə fərqli baxış mövzusunda söhbət və diskussiyalar aparılır. 28) Shruk Əl-Attar, 26 - Elektronika dizaynı mühəndisi, Misir. Shruk qaçqındır və mühəndis kimi işləyir. O, göbək rəqsi vasitəsilə Misirdə LGBT icmasına həsr olunmuş maarifçiliklə məşğuldur. 29) Nicole Evans, 44 - Onlayn satış sisteminin əməkdaşı, Britaniya. Nicole 30 yaşında olarkən onda yumurtalığın vaxtından əvvəl tükənməsi ��atışmazlığı aşkar olunub. Hazırda erkən menopauzaya məruz qalan qadınlara dəstək vermək işilə məşğuldur. 30) Rağda Ezzeldin, 26 - Dalğıc, Misir. Rağda rekordçu qadın dalğıcdır. O, nəfəsalma avadanlıqdan istifadə etmədən rekord dərinliklərə çatıb. 31) Mitra Farazandeh, 42 - Rəssam, İran. Mitra fiziki məhdudiyyətlə yaşamağın nə olduğu barədə danışan rəssamdır. 32) Mamitu Gashe, 72 - Böyük tibb bacısı/fistula cərrahı, Efiopiya. Mamitu, lisenziyası beynəlxalq səviyyədə tanınan fistula cərrahıdır. Cərrah olmaqdan əvvəl, o, özü fistuladan müalicə olunmuşdu (fistula yarası qadınlarda doğuş zamanı əmələ gələ bilər) 33) Mina Gayen, 36 - Sahibkar, Hindistan. Mina başqa qadınlarla birgə Sundarbans deltasında kəndlərində kərpiclə döşənmiş yol çəkilişi ilə məşğuldur. 34) G.E.M., 27 - Müğənni-bəstəkar, Çin. G.E.M. - populyar qadın musiqiçidir, öz populyarlığından faydalanaraq səylərini musiqi, təhsil və yoxsulluqla mübarizə sahəsində çalışan xeriyyə qurumları və təşkilatlarının dəstəklənməsinə yönəldir. 35) Fabiola Gianotti, 58 - Elementar hissəciklər üzrə mütəxəssis, fizik, İtaliya. Fabiola 2016-cı ildən Avropa Nüvə Tədqiqatları Təşkilatının (CERN) direktorudur. 36) Julia Gillard, 57 - Avstraliyanın keçmiş Baş naziri, Birləşmiş Krallıq. Julia Avstraliyanın Baş naziri olub, indi isə qadın və qızlar üçün liderlik və təhsil sahəsində maarifçiliklə məşğuldur. 37) Elena Gorolova, 49 - Sosial sahə işçisi, Çex Respublikası. Elena məcburi axtalaşdırılmaya qarşı kampaniya aparır və uşaq evlərinə verilmiş uşaqların ailələrinə qaytarılması sahəsində işləyir. 38) Randi Heesoo Griffin, 30 - Olimpiya Oyunlarında çıxış etmiş qadın hokkeyçi, tətbiqi riyaziyyat səhəsinin mütəxəssisi, ABŞ. Randi buzüstü hokkeydə qadınların kişilərlə bərabər pulla mükafatlandırılması təşəbbüsünün tənqidçilərinə qadın hokkeyinin kişi hokkeyi qədər populyar olduğunu sosial media məlumat bazasına əsaslanaraq sübut etdirib. 2018-ci il Olimpiadasında o, Vahid Koreya komandası tərkibində ilk qolu vuran oyunçu olub. 39) Janet Harbick, 33 - Altruist kimi surroqat analıq edən qadın və günəş vannası qəbulu üzrə məsləhətçi, Kanada. Janet işləyir, onun beş uşağı var, eyni zamanda altruistlik əsasda surroqat ana vəzifəsini də yerinə yetirib. Belə ki, hazırda bətnində surroqat körpə ilə ikinci dəfədir ki, surroqat hamiləlik dövrünü yaşayır. 40) Jessica Hayes, 41 - Müəllimə, ABŞ. Jessica dini əqidəsinə görə, öz aləmində özünü İsa Məsihin gəlini sayaraq, bakirə taleyini yaşamağı özünə ömür yolu seçib. Jessica ilahiyyət ali məktəbində dərs deyir və peşəkar məsləhətçi kimi fəaliyyət göstərir. 41) Thando Hopa, 29 - Model, hüquqşünas, fəal, Cənubi Afrika. Thando müxtəliflik və inklüzivlik təbliğatçısıdır. 2018-ci il üçün Pirelli təqviminə daxil edilib. O, bu təqvimə daxil edilən ilk qeyri-ağdərili Cənubi Afrika təmsilçisidir. 42) Hindu Umaru Ibrahim, 35 - Ətraf mühit müdafiəsi fəalı, qadınların və aborigen xalqların hüquqlarının müdafiəçisi, Çad. Hindu Çadın aborigen əhalisini təmsil edən qadındır, o, ətraf mühitin qorunması və aborigen əhalinin hüquqlarının müdafiəsilə beynəlxalq miqyasda məşğul olur. 43) Reyhan Camalova, 16 - Məktəbli, 9-cu sinif şagirdi və sahibkar, Azərbaycan. Reyhan gənc sahibkardır, yağış suyundan enerji hasil edən Rainenergy şirkətinin təsisçisi və direktorudur. 44) Jameela Jamil, 32 - Aktrisa, yazıçı, fəal, aparıcı, Britaniya. Jameela hazırda NBC telekanalının The Good Place komediya teleserialında rol ifa edir. O, @i_Weigh sosial media platformasını təsis edərək, izləyiciləri nədən qürur duyduqları barədə postları ilə paylaşmağa çağırıb. 45) Liz Johnson, 32 - Paralimpiyaçı və sahibkar, Britaniya. Liz üzgüçüdür, Pekin Paralimpiya Oyunlarında qızıl medal qazanıb. O, əlillər arasında işsizlik problemini aradan qaldırmaq üçün işəgötürmə agentliyi təsis edib. 46) Lao Khang, 26 - Reqbiçi və məşqçi, Laos. Lao-nun liderliyi reqbi üzrə qadınlardan ibarət Laos milli yığmasının beynəlxalq səviyyədə qələbələrini təmin edib. O, reqbi üzrə məşqçi lisenziyasını qazanmış Hmong etnik qrupundan olan ilk qadındır. 47) Joey Mead King, 44 - Model, Filippin. Joey Asiya boyu model və aparıcı kimi işləyir. O və onun transgender partnyoru Angelina Mead King cütlük kimi səhayət etdikləri səfərlərini əks etdirən sənədli filmdə çəkliblər. 48) Krişna Kumari, 40 - Siyasətçi, Pakistan. Bundan əvvəl icbari üç illik əməyə məcbur edilmiş Krişna sonradan Pakistan Senatına seçilib və qadınların hüquqlarının müdafiəsilə məşğul olur. 49) Marie Laguerre, 22 - İnşaatçı-mühəndis və memarlıq sahəsinin tələbəsi, Fransa. Marie-nin küçədə onu təhqir edən şəxsi ifşa edən videosu sosial şəbəkələrdə sürətlə populyarlaşdıqdan sonra o, küçə təhqirlərindən söhbət açan, əhvalatlar barədə paylaşan platforma təsis edib. 50) Veasna Chea Leth, 44 - Hüquqşünas, Kamboca. Veasna Kaboca Hüquq və İqtisadiyyat Kral Universitetində hüquqşünaslıq üzrə təhsil alan ilk qadın olub və qadınlar üçün tələbə yataqxanasının imkanları məhdud olduğundan, oxuduğu kollecin zirzəmisində yaşayıb. 51) Ana Graciela Sagastume Lopez, 38 - Prokuror, Salvador. Ana 2016-cı ildə Salvadorda qadınların qətlilə bağlı işləri araşdıran bölmənin rəhbəri təyin edilib və həmin ilin əvvəlində ölkənin qadınların işləri və qadınların qətlilə bağlı işlər üzrə əlaqələndirici təyin edilib. 52) Maria Corina Machado, 51 - Siyasi lider, Venesuela. Maria Venesuelada demokratik proseslərin qorunması məqsədilə aparılan kampaniyanın təşkilatçısıdır. 53) Nanaia Mahuta, 48 - Maori inkişafı üzrə nazir, Yeni Zelandiya. Nanaia Yeni Zealandiya parlamentində 22 il xidmət edib və üzünə Maori tatusu çəkən ilk qadın parlament üzvü olub. 54) Sakdiyah Maruf, 36 - Səhnədə çıxış edən komediyaçı, İndoneziya. Sakdiyah İndoneziyada, səhnədə çıxış edən ilk qadın komediya artistidir, komediya janrından istifadə edərək İslam ekstremizmi və qadınlara qarşı zorakılıq mövzularına dair məsələlərlə auditoriyasının diqqətini cəlb edir. 55) Lisa McGee, 38 - Yazıçı, Britaniya. Lisa Şimali İrlandiyadan olan yazıçıdır, Britaniyanın Channel 4 telekanalında 2004-cü ildən ən çox baxılan Derry Girls komediya serialının ssenarisinin müəllifidir. 56) Kirsty McGurrell, 30 - Xeyriyyə əlaqələndiricisi, Britaniya. Kirsty, 4Louis adlı xeyriyyə təşkilatı təsis edib. Həmin xeyriyyə təşkilatı övladlarını itirmiş valideynlər üçün xatirə qutuları hazırlayır. Kirsty bu xeyriyyə təşkilatını onun öz oğlu Louis ölü doğulandan sonra yaradıb. 57) Becki Meakin, 52 - Baş direktor, Shaping Out Lives, UK. Becki-nin əlilliyi var. O, məişət zorakılığına məruz qalan əlillərə qeyri-bərabər yanaşma hallarını araşdırır və belə adamlara yardım göstərən xidmətlərə işlərində daha həssas olmağı və daha geniş təbəqələrı əhatə etməyi məsləhət görür. 58) Ruth Medufia, 27 - Metallurq, Qana. Ruth qaynaqcıdır və inşaat sahəsində işləyən gənc qadınlar üçün örnək rolu oynamağa çalışır. 59) Larisa Mikhaltsova, 66 - Model və musiqi müəlliməsi, Ukrayna. Larisa akkordeon üzrə musiqi müəlliməsidir və 63 yaşında ilk dəfə model olub. 60) Amina J Mohammed, 57 - Baş Katibin müavini, BMT, Nigeriya. Amina Nigeriyanın ətraf mühit üzrə keçmiş naziridir və bundan əvvəl BMT Baş Katibi Ban Ki-moon-un xüsusi müşaviri olub. 61) Yanar Məhəmməd, 58 - Prezident, İraq Qadınları Azadlığı Təşkilatı (OWFI), İraq. Yanar İraqda zorakılığa məruz qalan qadınlara yardım göstərir, onları sığınacaqla təmin edir. Yanar artıq 800 qadına kömək edib. 62) Joseline Esteffania Velasquez Morales, 26 - Tələbə və QHT əlaqələndiricisi, Qvatemala. Joseline gənc qadınları və qızları seks və cinsi əlaqələrlə bağlı marifləndirməyə kömək edir, məcburi nikahların qarşısını almağa çalışır. 63) Robin Morgan, 77 - Yazıçı və fəal, ABŞ. Robin 20 kitab müəllifidir, ABŞ-da qadın hərəkatının lideridir, The Sisterhood Is Global Institute və Women's Media Center təşkilatlarının təsisçisidir. 64) Nujeen Mustafa, 19 - Tələbə, Suriya. Nujeen Suriyanı müharibəyə görə tərk edib. Öz əlil arabasında o minlərlə kilometr yol keçib. Hazırda qaçqınların və əlillərin hüquqlarının müdafiəsilə məşğuldur. 65) Dima Naşavi, 38 - Rəssam, Suriya. Dima rəssam, kloun və vizual nağılbazdır, Suriyada baş verən əhvalatları nağıl formatına çevirib paylaşır. 66) Helena Ndume, 58 - Oftalmoloq, Namibiya. Helena görmə qabiliyyətinin bərpası məqsədilə cərrahiyyə əməliyyatları keçirir: 35 min namibiyalı üçün pulsuz göz əməliyyatı keçirib. Onun xəstələri Helenanı \"Namibiyanın möcüzəli doktoru\" adlandırırlar. 67) Kelly O'Dwyer, 41 - Parlament üzvü, Avstraliya. Kelly Avstraliya parlamentində əmək və sənaye münasibətləri və qadın məsələləri üzrə nazirdir və nazir vəzifəsində övlad doğan Avstraliya hökümətinin ilk qadın üzvüdür. 68) Yuki Okoda, 23 - Astronom, Japan. Yuki fizika sahəsi üzrə təhsil alır, Günəş sisteminin yaranmasını izah edə bilən ulduzu ilk aşkar etmiş şəxsdir. 69) Olivette Otele, 48 - Tarix professoru, Bath Spa Universiteti, Kamerun. Olivette tarixçidir, Avropanın müstəmləkəçilik tarixini və post-müstəmləkə mirasını öyrənir. 70) Claudia Sheinbaum Pardo, 56 - Mer, Mexico City, Meksika. Claudia Mexico City-nin ilk qadın meri və Nobel mükafatına layiq görülmüş fizikdir. 71) Park Soo-yeon, 22 - Rəqəmsal kampaniya fəalı, Cənubi Koreya. Soo-yeon rəqəmsal seksual cinayətlərin qarşısını almağa səy göstərən təşkilatın təsisçisidir. 72) Ophelia Pastrana, 36 - Komediyaçı və media məşhuru, Kolumbiya. Ophelia fizik, iqtisadçı və komediyaçı və açıq transgender olan media məşhurudur. 73) Viji Penkoottu, 50 - Fəal, Hindistan. Viji Kerala ştatında qadın həmkarlar ittifaqı təsis edib, satıcı qadınların hüquqlarını, o cümlədən onların iş vaxtında oturmaq haqqını müdafə edir, bu sahədə görülən səylərə rəhbərlik edir. 74) Brigitte Sossou Perenyi, 28 - Sənədli film prodüseri, Qana. Brigitte mükafata layiq görülmüş sənədli film prodüseridir, o,Trokosi praktikası barədə sənədli film çəkib. Filmdə söhbət \"günahı\" olan ailələrin qızlarını rahiblərə qulluq etmək üçün kilsəyə göndərilməsi təcrübəsindən və qızların Toqodan Qanaya traffikinq edilməsindən gedir. 75) Vicky Phelan, 44 - Təhsil meneceri, İrlandiya. Vicky İrlandiyada uşaqlıq ağzı xərcənginə dair yoxlamaların keçirilməsində baş vermiş qalmaqallı faktları açıqlayıb. Belə ki, Vicky aşkar edib ki, ona və yüzlərlə qadına keçirilmiş testlərin nəticələri barədə səhv məlumatlar verilib. 76) Rahibi Soma Popere, 55 - Fermer və Toxum Bankının təsisçisi, Hindistan. Rahibi Hindistanın qərbində kənd təsərrüfatının dəstək verən, yerli bitkilərin toxumlarının qorunub saxlanmasını qarşısına məqsəd qoyan hərəkatın təsisçisidir. 77) Valentina Quintero, 64 - Jurnalist, Venesuela. Valentina özünü ölkə sakinlərini Venesuelanın hər bir güşəsilə tanış etməyə həsr edib, o, turizm və ətraf mühitin qorunması mövzularında televiziya proqramlarınınm aparıcısı və müəllifidir. 78) Sam Ross, 30 - Yeməkxana işçisi, Britaniya Sam Glasgow şəhər kollecinin yeməkxanasında 10 ildir ki, işləyir, səyahətlər edir və Down sindromu olan insanları təmsil edir. 79) Fatma Samoura, 56 - Baş katib, FIFA, Seneqal. Fatma FİFA-da baş katib vəzifəsini tutan ilk qadın və ilk Afrika nümayəndəsidir. 80) Juliet Sargeant, 53 - Bağ dizayneri, Tanzaniya. Juliet bağ dizayneri olmaqdan əvvəl həkim olub, onun məqsədi \"məkanı göründüyü qədər rahat yerə çevirməkdir\". 81) Sima Sarkar, 44 - Ana, Banqladeş. Sima 18 yaşlı əlil olğunu müayinəyə aparmalı idi, onun bu zaman çəkilmiş fotosu sosial mediada geniş paylaşılıb. 82) Şaparak Şəcərizadə, 43 - Fəal, İran. İranda qadınlar üçün hicab geyiminə dair sərt qaydlara qarşı etirazını bildirmək üçün Şaparak ictimai yerdə baş örtüyünü çıxarıb. Şaparak indi mühacirətdə yaşayır, ona qarşı İranda 20 illik həbs cəzası hökmü çıxarılıb. 83) Haven Shepherd, 15 - Tələbə və üzgüçü, Vyetnam. Haven-in Paralimpiya Oyunlarında çıxış edəcəyinə ümidlər var. O, valideynlərinin törətdiyi intiharçı bomba partlayışında sağ qalıb. 84) Nenney Şuşaidah Binti Şamsuddin, 42 - Hakim, Malayziya. Nenney məhkəmədə müsəlman qadınların müdafiəsi uğrunda mübarizə aparır və Şəriət qanunlarına mənfi münasibəti dəyişmək istəyir. 85) Həyat Sindi, [yaş açıqlanmayıb] - İslam İnkişaf Bankı prezidentinin Baş elmi müşaviri, Səudiyyə Ərəbistanı. Həyat dünyanın aparıcı biotexnoloqlarından biridir, Unesco-nun elm sahəsində xoşməramlı səfiridir, i2 Institute adlı ixtira və fantaziya institutunun təsisçisidir. 86) Jacqueline Straub, 28 - İlahiyyatçıl, jurnalist və yazıçı, Almaniya. Jacqueline Katolik rahibi olmağı arzu edir və Vatikanın \"görünməz şüşə divarlarını\" qırmaq şüarı altında kampaniya aparır. 87) Donna Strickland, 59 - Fizika professoru, Kanada. Donna Kanadada Waterloo universitetinin fizika professorudur, 2018-ci ildə fizikada elmi nailiyyətlərinə görə Nobel mükafatına layiq görülüb. 88) Kanpassorn Suriyasangpetch, 30 - Stomatoloq/texnologiya sahəsində sahibkar, Tailand. Kanpassorn Tailandda insanların psixoloji sağlamlığı ilə bağlı ilk mobil telefon tətbiqinin yaradıcısıdır. Əvvəllər o, özü də həyatında psixiloji problemlərlə qarşılaşıb. 89) Setsuko Takamizawa, 90 - Təqaüdçü, Yaponiya. Setsuko Tokio şəhərində 2020-ci ildə keçiriləcək Olimpiya Oyunlarında turistlərə kömək etmək üçün ingilis dilini öyrənir. 90) Nərgiz Taraki, 21 - Hüquq məsləhətçisi, GHT, Əfqanıstan. Nərgiz ailələrində doğulan sayca beçinci qız uşağı idi və az qala oğlana dəyişdiriləcəkdi; lakin sonradan onun valideynləri onun təhsil almasına şərait yaratdılar və hazırda Nərgiz qadınların haqlarının müdafəsi kampaniyasını aparır. 91) Ellen Tejle, 34 - Direktor, Fanzingo media evi, İsveç. Ellen dünya boyu aparılan \"A-rate\" kampaniyasının təşəbbüskarıdır. Kampaniyanın məqsədi qadınların filmlərdə təmsil olunması barədə məlumat toplayıb yaymaqdır. 92) Helen Taylor Thompson, 94 - Keçmiş casus və xeyriyyə təşkilatı təsisçisi, Britaniya. Helen Baş nazir Winston Churchill-in \"gizli ordusunun\" üzvü olub, II Dünya Müharibəsi dövründə casuslara kodlaşdırılmış mesajlar göndərib. O, eləcə də Avropada QİÇS xəstələrinə yaratdığı xeyriyyə təşkilatı xəttilə yardım göstərilən ilk sığınacaq təsis edib. 93) Bola Tinubu, 51 - Hüquqşünas, Nigeriya. Bola Nigariyada uşaqlara kömək göstərmək üçün nəzərdə tutulan ilk pulsuz qaynar xətt təsis edib. 94) Errollyn Wallen, 60 - Bəstəkar, Beliz. Errollyn bəstəkar və ifaçıdır, 17 operanın müəllifidir, klassik musiqi sahəsində İvor Novello mükafatına layiq görülüb. 95) SəfiyəVəzir, 27 - İcma fəalı, Əfqanıstan. Səfiyə ABŞ-ın New Hampshire ştatına 16 yaşı olanda gəlib, 2018-ci ilin ara seçkilərində New Hampshire-də ştat təmsilçisi seçilən ilk əfqanıstanlı qaçqındlır. 96) Gladys West, 88 - Riyaziyyatçı, USA. Gladys keçmiş müəllimə və riyaziyyatçıdır. Bu yaxınlarda onun GPS sisteminin inkişafında həlledici rol oynadığı etiraf edilib. 97) Luo Yang, 34 - Fotoqrafçı, Çin. Luo özünün \"Qızlar\" adlı foto silsiləsi üçün 207-ci ildən başlayaraq gənc Çin qızlarının foto portretlərini çəkir. 98) Maral Yazarloo-Pattrick, 37 - Moda dizayneri və motosikletçi, İran. Maral dünyanı öz motosikletilə gəzir və bununla İranda qadınların motosiklet sürməsinə qoyulmuş qadağaya öz münasibətini bildirir. 99) Tashi Zangmo, 55 - Direktor, Butan Rahibələri Fondu, Butan. Tashi Butanın ən ucqar yerlərindən birində anadan olub və boya-başa çatıb. Ali təhsili Hindistanda və ABŞ-da alıb, hazırda isə Butan Rahibələri Fonduna rəhbərlik edir. 100) Jing Zhao, 35 - Sahibkar, Çin. Jing qadınlara bədənlərini və seksual istəklərini öyrənmək və müzakirə etmək məqsədilə onlayn şəbəkə təsis edib, qadınların seksdən ləzzət almasını təmin edən intim məhsulları reklam edir. Fotoların müəllflik hüquq: BBC, Michelle Frankfurter, Amanda Desiree Brown, Christopher Lane, Deji Akinpelu, Monica Stromdahl, Fergal Philips, Water and Grace Photography, Samara Fox, Christian Beutler, Joshua Paul, Kings College London, Lori Barra, United Nations, Bath Spa University, Abdullah Alshehri, Micky Wiswedel, Dima Nashawi, Mitra Farazandeh, University of Waterloo, Isabell Hojman, Bryce Vickmark, Brigitte Sossou Perenyi, Mamitu Gashe, Gypsy Westwood, David Dittmar, Maria Scard, Caltech, Anatole Klapouch, Azzurra Primavera, Lily Martin, Sakdiyah Ma'ruf, YIEDIE Project, Kola Oshalusi, Padam Bist, Rachell Smith, Getty Images, Channel 4, Celine Nieszawer, Elena Gorolova, Anoulek Douangdala, Hector Garrido, Muktha Deedi Chand, Mu Mu, Shutterstock, Sela Shiloni, Nevada Halbert, Anna Bertram, Salma Khalil and Terre Indigene, Tashi Zangmo, Meli Wetzel, Nicole Laxton, Yvonne Venegas, GoJoven Guatemala, Macepena,Today's Catholic/Joe Romie, Leylya Belyalova, Krishna Kumari, Michaela Tornaritis, Shaira Luna, Chelsea Clinton, Zhang Chao, Tutul Nesar, @Diego Maeso, @Brizzle Boiz"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-39148411", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-fut-39180221", "doc1": "لا يعد القول المأثور \"ليس بالخبز وحده يحيا الإنسان\" مجرد كلمات فقط، وإنما يمثل حقيقة علمية تؤيدها عدة أسباب \"ليس بالخبز وحده يحيا الإنسان\"، ليس هذا مجرد قول مأثور، وإنما حقيقة تعود إلى عدة أسباب؛ أحدها أن من سيخوض هذه التجربة البسيطة، سيعاني من نقص في فيتامين سي بعد نحو شهر. على أي حال، يُعد النظام الغذائي الأفضل هو ما يحتوي على قدرٍ كبير من التنوع في الأطعمة، بما يضمن حصولك على كل العناصر الضرورية، بدءا من فيتامين \"سي\" ومرورا بعنصر \"الحديد\"، وصولا إلى حمض اللِّينولييك، دون أن تكون حتى مضطرا لأن تشغل بالك بذلك. حتى الأنظمة الغذائية التي تَعِدْ من يلتزمون بها بفقدانٍ سريعٍ للوزن - بطرق غير صحية عادة - والتي تركز على تناول عدد محدود من الأطعمة أو على الامتناع عن أنواع محددة منها، تحاول أن تضمن توفير الغذاء الكافي للجسم. لكن في حالة اضطرارك للاعتماد على لونٍ واحد من الطعام ليس أكثر - وهو سيناريو مستبعدٌ بشدة - هل هناك أطعمة أكثر اكتمالاً وشمولية من الوجهة الغذائية من غيرها؟ هل بوسعك الحصول على كل العناصر الغذائية الضرورية بالنسبة لك من تناول البطاطس، أو الموز، أو الأفوكادو، على سبيل المثال؟ بداية؛ هناك أمر واحد مؤكد في هذا الصدد، ألا وهو أن قائمة أنواع الطعام المرشحة في هذه الحالة لن تتضمن اللحوم، أو غالبية أنواع الفواكه والخضروات. فاللحوم تفتقر إلى الألياف وكذلك إلى غالبية الفيتامينات والعناصر الغذائية الرئيسية. أما الفواكه والخضروات، فرغم إمكانية احتوائها على فيتامينات، فهي لا تحتوي - بأي حال من الأحوال - على قدرٍ كافٍ من الدهون أو البروتينات، حتى وإن تم تناولها بكميات كبيرة. على أي حال، لا يحتاج الجسم - كما قد تحسب - للكثير للبقاء على قيد الحياة، ولكنك تتجاهل ذلك، رغم ما ينطوي عليه هذا التجاهل من خطورة. يقول خبراء في التغذية إن البطاطس تحتوي على كميات وفيرة من البروتينات والفيتامينات وقد سبق أن كتب مستكشفٌ للقطب الشمالي يُدعى فيلغالمر ستيفانسون عن ظاهرة تنتشر في تجمعاتٍ سكانية في شمالي كندا، يُطلق عليها اسم \"المجاعة التي تسببها الأرانب\". وتتمثل في معاناة من لا يتناولون سوى اللحوم قليلة الدهون بشدة مثل لحم الأرانب من أعراض \"الإسهال بعد نحوٍ أسبوع، مصحوباً بصداع وإرهاق ووهن، وكذلك حالة مبهمة من الضيق والانزعاج\". وأشار ستيفانسون إلى أنه يتعين على من يعانون من هذه المشكلة تناول قدرٍ من الدهون لتجنب خطر الموت بفعل سوء التغذية. ويُعتقد أن حصول المرء على كل السعرات الحرارية التي يحتاجها من تناول البروتينات، دون الحصول على أي قدر يُذكر منها من الدهون والكربوهيدرات، قد يقوض قدرة الكبد على إفراز البروتين. وفي ظل استبعاد اللحوم وغالبية الخضروات من قائمة الأطعمة المرشحة لأن تشكل بمفردها خياراً يستطيع المرء أن يعيش عليه وحده، وهو أمرٌ مفاجئٌ قليلاً، ليست البطاطس اختيارا سيئا في هذا الشأن كما قد تحسب، حسبما تقول أخصائية التغذية جيني جاكسون من جامعة غلاسغو كالدونيان. وقد كتبت جاكسون العام الماضي بشأن تجربة خاضها استرالي يُدعى أندرو تايلور، وتمثلت في قضائه عاماً كاملاً لا يتناول سوى البطاطس. ورأت جاكسون أن تلك المحاولةً حظيت بتغطية إعلامية مكثفة، سعى من خلالها تايلور لإنقاص وزنه واكتساب عادات صحية أفضل. وتقول جاكسون إن الأمر الذي يجعل للبطاطس خصوصية في هذا المضمار، هو احتواؤها على البروتينات بكميات غير معتادة بالنسبة لغذاءٍ نشوي، وكونها تحتوي على مجموعة واسعة ومتنوعة من الأحماض الأمينية. رغم ذلك، لا يوفر تناول ثلاثة كيلوغرامات من البطاطس يوميا، سوى ثلثيّ الكمية التي يُنصح شخصٌ في وزن أندرو تايلور بتناولها. ورغم أن تايلور أدرج في نظامه الغذائي البطاطا الحلوة، ليحصل منها على فيتامينيّ \"أيه\" و\"إي\" وعلى الحديد والكالسيوم، فإن ذلك لا ينفي - كما لاحظت جاكسون - أن نظاماً غذائياً مثل هذا لن يلبي احتياجات المرء بالكامل من مجموعة فيتامينات \"بي\" ومن الزنك وغيره من المعادن. لكن تايلور نجح في واقع الأمر في فقدان جزءٍ كبيرٍ من وزنه خلال تجربته تلك التي استمرت عاماً، واجتازها دون أن يصاب بأذى يُذكر. رغم احتواء ثمار الأفوكادو على الكثير من المواد الغذائية فإنها لا تتفوق على البطاطس في هذا الصدد وعلى أي حال، فمن المعتاد أن يرد ذكر البطاطس في النقاشات التي تدور حول مثل هذا الموضوع. فقبل سنوات، كتب قارئٌ إلى عمود تخصصه صحيفة \"ذا شيكاغو ريدر\" الأمريكية الأسبوعية لأسئلة القراء ويحمل اسم \"ذا سترايت دوب\"، سائلاً عن صحة ما إذا كان بوسع المرء فعلاً أن يحيا على البطاطس والحليب وحدهما أم لا. ربما يبدو ذلك سؤالا وجيها، ��ي ضوء ما يُقال عن أن الناس في إيرلندا كانوا يتغذون على البطاطس وحدها تقريباً، قبل حدوث ما يُعرف بـ\"مجاعة البطاطس الإيرلندية\" في القرن التاسع عشر. وقال سيسل آدامز كاتب ذلك العمود الخاص بأسئلة القراء إن تحليله للأرقام والبيانات المتعلقة بهذا السؤال أفاد بأن تناول المرء كمياتٍ كبيرة من البطاطس والحليب سيمنحه غالبية العناصر الغذائية التي يحتاجها جسمه، باستثناء عنصر الموليبدنَم المعدني. لكن يمكنك تعويض هذا النقص والحصول على كل ما تحتاجه من هذا العنصر من خلال تناول بعض من دقيق الشوفان. واسترسلت الإخصائية جاكسون في الضحك عندما استمعت إلى هذه الرأي، قائلة: \"هذا هو نظامنا الغذائي، إنه النظام الغذائي الاسكتلندي منذ مئة عام، وهو ملائمٌ لتحقيق هدفه تماما. البطاطس، والحليب، ودقيق الشوفان، وبعض نبات اللفت كذلك\". من جهة أخرى، وبعيداً حتى عن النظر إلى الأمر من زاوية التغذية وحدها، ثمة مشكلات أخرى تَحُدُ من إمكانية اقتصار النظام الغذائي للمرء على نوع واحد من الطعام فقط. فلدى البشر آليات داخلية في أجسامهم لتجنب حدوث وضعٍ مثل هذا (نظراً إلى أن ذلك سيقود على الأرجح في نهاية المطاف إلى الإصابة بسوء التغذية). ويبدو عمل هذه الآليات واضحا من خلال ظاهرة تُعرف باسم \"الإحساس بالتخمة حيال نوع بعينه من الطعام\". وتعني هذه الظاهرة أنه كلما تناول المرء كميات أكبر من طعامٍ واحد، قلت قدرته على هضمه، وعلى تحمل تناول كميات إضافية منه. وتقول جيني جاكسون: \"أُسَمي ذلك سيناريو 'حلوى البودنغ'. فعندما تتناول وجبة معينة، وتُتخم منها، لا يكون بمقدورك تحمل ولو قضمة واحدة إضافية من الأطعمة الموجودة فيها. لكن حينما يكشف لك أحدهم عن وجود حلوى البودنغ في انتظارك، تجد أن بوسعك استهلاك بعض السعرات الحرارية الإضافية\". ومن هنا، فثمة خطرٌ يتمثل في أن تناولك للطعام نفسه يوماً تلو آخر لفترة طويلة، سيجعل من العسير عليك أن تتناول قدراً كافياً منه يُمَكِّنُكَ من مواصلة حياتك بشكل صحي وطبيعي. يحتوي لحم الأرانب على قدر ضئيل للغاية من الدهون إلى حد قد يقود إلى حدوث مشكلات في الهضم جراء تناوله بشكل مستمر فضلاً عن ذلك، لا يبدو عملياً أو مفيداً تبني الفكرة التي تقول إنه من الممكن أن يصبح اتباع نظام غذائي قائم على تناول نوع واحد من الطعام - بدلا من أنواع متنوعة - كفيلاً بتجنيب صاحبه مواجهة أي آثارٍ سلبية، طالما كان هذا الطعام يحتوي على كل الفيتامينات والمعادن والسعرات الضرورية. وللتعرف على السبب في ذلك، يجب أن يتأمل المرء الكيفية التي بلورنا بها فهمنا الحديث لمسألة التغذية برمتها. فقد حرم الباحثون في مطلع القرن العشرين الجرذان من مواد غذائية بعينها، وراقبوا ما إذا كان ذلك سيؤدي إلى إصابتها بالمرض أو هلاكها. وقد تعرفنا - بفضل تجارب مثل هذه - على وجود عناصر مثل الفيتامينات، على سبيل المثال. وتكشف تلك التجارب للقائمين عليها عن ماهية المواد الغذائية التي ستهلك الجرذان إذا ما حُرِمت من تناولها، على المدى القصير على الأقل. غير أن تجارب مبسطة مثل هذه تنطوي على مشكلة، في رأي جاكسون، تتمثل في أنه من المحتمل ألا يمكن من خلالها التعرف على بعض الفوائد الصحية التي تنجم عن اتباع نظام غذائي متنوع، ولكنها تظهر على المدى البعيد. (كما أن البشر ليسوا جرذاناً في نهاية المطاف). وتظهر البيانات الخاصة بـ\"علم الأوبئة\" بجلاء أن تنوع الخضروات في نظامك الغذائي - عل�� سبيل المثال - أكثر فائدة من الوجهة الصحية من احتواء هذا النظام على خضرواتٍ أقل تنوعاً. ولكن من غير المعروف حتى الآن السبب المحدد وراء ذلك. فربما يعني افتقار النظام الغذائي للمرء إلى ما يُعرف بـ\"الخضروات الورقية\" أن فرص إصابته بالسرطان في وقت ما في المستقبل تزيد عمن يحرص على تناول مثل هذه الخضروات. لكن جاكسون تقر بأن أحدا لا يعرف حقا التأثيرات المحددة لتناول كل نوعٍ بعينه من الأطعمة، أو لعدم تناوله. وتضيف: \"لذا، فبينما يمكنك تحديد ما كنت تحتاجه مما يُعرف بـ' العناصر الغذائية الكبرى' بدقة، فليس بمقدورك أن تعلم بالقدر نفسه من الدقة ما يمكن أن تفتقر إليه\" في هذا الشأن. على أي حال، ربما سيوفر عليك الاقتصار على تناول لونٍ واحد من الطعام يومياً الوقت والجهد، لكنه سيشكل في الوقت نفسه طريقا سريعا للإصابة بالمرض والشعور بالملل معاً. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future .", "doc2": "İnsan yalnız çörək yeməklə yaşaya bilməz, çünki bir aya sınqa (vitamin C çatışmazlığından yaranır) xəstəliyinə tutular. Ən yaxşı qidalanma forması müxtəlif tərkibli olandır. Bu zaman insan qayğısız şəkildə vitamin C-dən tutmuş, dəmir və linol turşusunadək hər şeyi qəbul edir. Hətta, moda pəhrizləri belə, bir neçə qida üzərində və ya müəyyən şeyləri yeməmək üzərində qurulur və adətən kifayət qədər bəsləyici olur. Lakin, əgər bir qida ilə dolanmağa məcbur olsaq, hansı qida daha doyumlu və sağlam olar? Lazımlı hər şeyi, deyək ki, yalnız kartofdan, yalnız bananda və ya yalnız avokadodan almaq mümkündürmü? Bir şey dəqiqdir ki, bir çoxu ət və ya bir çox meyvə və tərəvəzi seçməzlər. Ət lifsiz olur və sağlamlıq üçün mühüm vitamin və bəsləyicilər daşımır. Meyvə və tərəvəzlər vitaminlə zəngin olsalar da, nə qədər yeyilməsindən asılı olmayaraq, onların yağ və ya proteini yoxdur. Vücudumuza sağ qalmaq üçün düşündüyümüz qədər çox şey gərək olmasa da, nasaz düşdükdə bədəni təhlükəyə atırıq. Kartofların proteinlərlə zəngin olduğu qədər, vitaminləri də bolmiş Arktik tədqiqatçı Vilhjalmur Stefansson şimali Kanadada yaşayan insanlar arasında yayılan fenomenlər haqqında yazıb. Məsələn, dovşan aclığı adlandırılan dövrdə kanadalılar, yalnız dovşan əti yeyirlər və \"bir həftəyə baş ağrısı, halsızlıq və anlaşılmaz narahatlıqla müşayiət olunan ishala tutulurlar.\" O yazıb ki, pis bəslənmədən ölməmək üçün onların yağa ehtiyacları var. Jon Krakauer Vəhşi təbiətdə (Into the Wild) adlı kitabında təklif edir ki, bədbəxt Chris McCandless dovşan aclığına görə ölüb. Zənn edilir ki, yalnız proteindən kalori alıb, yağ və ya karbohidratdan protein ala bilmədikdə, qaraciyərin protein yaratma qabiliyyəti çökür. Qlazqo Caledonian Universitetindən diyetoloq Jennie Jackson-a görə, ət və əksər tərəvəzlər olmazsa, kartof düşündüyümüzdən daha yaxşı variant ola bilər. O, keçən il avstraliyalı Andrew Taylor haqqında yazıb. Taylor, bir il boyunca kartof yeyərək çəki atmaqla yanaşı, sağlam vərdişlərə yiyələnmək çalışıb. Kartofları xüsusi edən, nişastalı tərəvəz olmasına baxmayaraq, qeyri-adi miqdarda proteinə və geniş müxtəliflikdə amin turşusuna malik olmasıdır, Jackson deyir. Lakin, gün ərzində 3 kq kartof yemək, Taylor ölçüdə bir kəs üçün gərək olan miqdarın təxminən üçdə ikisinə bərabərdir. Eləcə də kartofda gərəkli miqdarda yağ yoxdur və Taylor-n şirin kartoflar da yeməsinə rəğmən, A və E vitaminləri, dəmir və kalsium, eləcə də, Jackson-n qeyd etdiyi kimi B vitamini kifayət qədər olmayacaqdır. Lakin, o, ili problemsiz başa vura və kifayət qədər arıqlaya da bilib. Maraqlıdır ki, kartof, bənzəri söhbətlərin əsas obrazlarında biridir. Bir neçə ilə əvvəl The Chicago Reader məsləhət qəzetinin The Straight Dope köşəsinə bir oxucu sual yollayır və yalnız kartof və südlə yaşamağın mümkünlüyünü soruşur. İrlandiyada Kartof Acılığından qabaq, insanlar demək olar ki, yalnız kartof ilə qidalanırmışlar. Keçmiş köşə yazarı Cecil Adams bildirib ki, assistenti ilə birlikdə rəqəmləri nəzərdən keçiriblər və müəyyənləşdiriblər ki, molibden mineralından başqa, kartof və süddən insan üçün vacib olan hər şeyi almaq olar. Lakin, əgər bir az yulaf yarması da yesəniz, tamamilə hər şeyi əldə edə bilərsiniz. Avokadolar kartoflardakı qədər olmasa da, bəsləyicilərlə zəngindirlər Bunu eşitdikdən sonra, Jackson düşünür ki, \"Bu ki, bizim pəhrizimizdir - yüz illər qabaq mövcud olan şotland pəhrizi. Tamamilə üst-üstə düşür. Kartof, eləcə də, tərkibinə azca yerli kələm növü kale qatılmış süd və yulaf yarması.\" Lakin, təmiz qidalanmadan ötə, insanın pəhrizinin bir qidadan asılılığının qarşısını alan başqa şeylər də var. İnsanların (çox güman ki, az bəslənməyə apardığı üçün) duyğu əsaslı toxluq adlanan bir xüsusiyyəti var ki, bir şeyi çox yedikcə, ona qarşı daha az davamlı olurlar. \"Mən bunu, pudinq halı adlandırıram,\" Jackson deyir, \"qonaqlıqda doyunca yedikdən sonra, bir tikə belə qəbul edə bilmədiyin anda, kimsə pudinq təklif edir və daha bir az kalorini içəri ötürə bilirsən.\" Yəni, uzun müddət hər gün eyni şeyi yedikcə, ona qarşı davamlılıq azalır və insanı doydurmur (Gündə üç kiloqram avokado yemək istəyən varmı?). Bundan əlavə, çeşidli pəhriz əvəzinə, bir cür qida qəbul edərək lazımlı vitamin, mineral və kalori əldə edə bilmək qeyri-mümkündür. Bunu anlamaq üçün müasir bəslənməmizə nəzər salaq. 20-ci əsrin əvvəllərində araşdırmaçılar, siçovulları bəzi bəsləyicilərdən məhrum buraxdıqda, onların xəstələnib və ya öldüyünü müşahidə ediblər. Bu yolla biz, vitaminlərin varlığından agah olduq. Qısa müddətlik də olsa, siçovullar ölürlər. Dovşan əti o qədər az yağa malikdir ki, həzm problemləri yarada bilər Lakin, müxtəlifliklə zəngin - uzunmüddətli - pəhrizləri bu cür bərpaedici eksperimentlərə daxil etmək olmaz, Jackson deyir. (Və əlbəttə ki, insanlarla siçovullar eyni deyil.) İnsanlar üzrə epidemioloji faktlar göstərib ki, müxtəlif cür tərəvəzlərlə qidalanmaq, bir neçə növ tərəvəz yeməkdən daha sağlamdır. Amma, səbəbi aydın deyil. Bəlkə də, yaşıl tərəvəzlərin daxil olmadığı pəhriz, xərçəng yaratma riskini artırır. \"Biz hansı qidaların hansı təsirləri yaratdığını həqiqətən də bilmirik,\" Jackson söyləyir. \"Beləliklə, makro bəsləyicilərdən nə aldığımızı bildiyimiz halda, nəyi ala bilmədiyimizi dəqiq müəyyənləşdirmək çətindir.\" Gündəlik rejimi bir qidaya kökləmək vaxta və əziyyətə qənaət etmək anlamına gələ bilər, lakin, tez xəstələnmək şansını artırdığı qədər, həm də yorucu olar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140220_korea_family_reunions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/10/151020_north_korea_reunion", "doc1": "يستمر اللقاء عدة ساعات وتعود كل أسرة إلى دارها في نهاية المطاف ووصل أكثر من 100 كوري جنوبي، معظمهم من كبار السن، إلى كوريا الشمالية يوم الخميس. ويستمر برنامج لم شمل الأسر، والذي يأتي في أعقاب دعوة كوريا الشمالية لتحسين العلاقات بين الجانبين، خلال الفترة من 20 وحتى 25 فبراير/شباط. ويأتي هذا قبل أيام من مناورات عسكرية مشتركة بين كوريا الجنوبية والولايات المتحدة، والمزمع انعقادها يوم الاثنين المقبل. وهددت كوريا الشمالية في وقت سابق بإلغاء برنامج لم شمل الأسر في حال إجراء التدريبات العسكرية. مواضيع قد تهمك نهاية مشاهد مؤثرة وتوجه 82 مسن كوري جنوبي، يرافقهم 58 من أفراد أسرهم، إلى كوريا الشمالية في حافلات لرؤيهم ذويهم اللذين لم يشاهدوهم منذ الحرب الكورية التي استمرت بين عامي 1950 و1953. وكان من بين الكوريين الجنوبيين أكثر من اثني عشر شخصا على مقاعد متحركة، كما انتقل اثنان في سيارات إسعاف نظرا لحاجتهم إلى رعاية طبية، حسب وكالة الأنباء الفرنسية. وحمل المتوجهون إلى كوريا الشمالية الهدايا، بما في ذلك الملابس والأدوية والأغذية، والتقوا بأقاربهم في مشاهد عاطفية بمنتجع جبل كومكانغ في كوريا الشمالية بعد ظهر الخميس. تفرق ملايين الكوريين في أعقاب الحرب الكورية (1950 - 1953) وذكرت تقارير صحفية أن نحو 180 شخصا من كوريا الشمالية حضروا عملية لم شمل الأسر. معجزة حقيقية وقال الكوري الجنوبي لي يونغ دو، وهو في أواخر العقد الثامن وأحد الذين تم اختيارهم لرؤية ذويهم، في حوار مع بي بي سي قبل توجهه إلى كوريا الشمالية: \"من الصعب أن يفهم الآخرون معنى الفراق لفترة طويلة\". وأضاف \"إنها معجزة حقيقية؛ وأنا سعيد للغاية لرؤية شقيقي مرة أخرى بعدما كنت أفتقده بشدة في حياتي، ولن أكون حزينا لو واجهت الموت غدا\". ويستمر اللقاء بين الأسر من الجانبين لعدة ساعات، قبل أن تعود كل أسرة إلى دارها في نهاية المطاف. ويسمح لنحو 100 شخص فقط برؤية ذويهم في كل مرة. وتعتمد كوريا الجنوبية على نظام القرعة في عملية الاختيار. أما في كوريا الشمالية، فتتسم العملية بالغموض، ويقول نقاد إن بيونغ يانغ تسعى لتحقيق أهداف سياسية من خلال عملية الاختيار. وكانت كوريا الشمالية قد ألغت عملية لم الشمل في السابق، بعد اتخاذ سول لإجراءات تعارضها بيونغ يانغ، كان أخرها في سبتمبر/أيلول الماضي. وطلبت كوريا الجنوبية من المواطنين الذين تم اختيارهم عدم الحديث في السياسة. وانتهت الحرب الكورية، التي قسمت شبه الجزيرة الكورية، بهدنة وليس بمعاهدة سلام، ولا توجد أي وسيلة اتصال مباشرة بين معظم الكوريين في الجارتين اللدودتين. ويوجد نحو 72,000 كوري جنوبي، نصفهم تقريبا يتجاوز 80 عاما، على قوائم الانتظار لرؤية أقاربهم. وتوقف برنامج لم شمل الأسر عام 2010، في أعقاب قصف كوريا الشمالية لجزيرة حدودية مع جارتها الجنوبية.", "doc2": "Görüşə yollanan Cənubi Koreyalıların əksəriyyəti 80-90 yaşlarındadır. Həftə ərzində keçəcək görüşlər sərhəddəki Mount Kumgang kurortunda yer alır. 1953-cü ildə başa çatan Koreya müharibəsindən sonra parçalanmış ailə üzvləri arasında təmaslar ya tamamilə kəsilib ya da ki, çox məhdud olub. 1988-ci ildən bəri təşkil olunan görüşlər ardıcıl deyil və iki ölkə arasındakı münasibətlərindən asılıdır. Ailələrin sonuncu görüşü 2014-cü ilin fevral ayında baş tutub. Ailə üzvlərinin müşayiəti ilə görüşə gələn Cənubi Korealıların qrupu sərhədi keçərək Şimali Koreyaya daxil olur. Builki görüş sərhəd partlayışında Cənubi Koreyalı əsgərin yaralanması ardınca yaranmış gərginliyi səngidən razılaşmadan sonra yer alır. Stephen Evans, BBC News, Seul Lee Taek-gu 89 yaşındadır və 20 yaş ondan kiçik olan bacısı ilə görüşəcək. Müharibədən qayıdacağını düşünən qardaş o vaxtlar kiçik qız olan bacısını sonuncu dəfə gəmilə cənuba yola düşərkən görüb. Ayrı düşən ailə üzvlərinin görüşü Şimali Koreyadakı Mount Kumgang kurortunda keçirilir. Lee Taek-gu ölkələr arasında poçt xidmətinin olmadığına görə məktublarının ünvana çata bilməyəcəyini anlasa da, illər boyu valideynlərinə yazmaqda davam edib. Belə ki, məktublar onun üçün bir növ təsəlli olub. BBC-ə danışan Lee Taek-gu deyib ki, sadəcə olaraq həyatda qaldığına görə bacısına minnətdarlığını bildirəcək. Bacı ilə qardaş görüşərkən mərhum valideynləri barədə bölüşəcəklər. Lee Taek-gu görüşdən əvvəl ən yaxşı köstyumunu ütüləyib və yeni qəşəng şlyapa alıb. Qırmızı Xaçın təşkil etdiyi görüşlərdə minlərlə adam iştirak etmək istəsə də hər bir tərəfdən, adətən ahıl yaşlarında olan, az sayda namizədlər seçilir. Cənubi Koreyada görüş iştirakçılarını ailə vəziyyəti və namizədlərin yaşını nəzərə alan kompüter proqramı seçir. Onlarla müsahibə keçirilir, və namizədlərin fiziki cəhətdən səyahətə hazırlığı yoxlanılır. 400 nəfərdən ibarət ilk Cənubi Koreyalıların qrupu çərşənbə axşamından cümə axşamına kimi keçirilən görüşlərin ilk dövrəsinə qatılıb, Yonhap agentliyi xəbər verir. Daha 250 nəfər şənbə günündən bazar gününədək keçirilən görüşlərin ikinci dövrəsində iştrirak edəcək. Hər bir dövrə 6 ikisaatlıq görüşlərdən ibarətdir. Cənubi Koreyalılar şimaldakı qohumları ilə görüşərkən diş pastası, ərzaq, geyim və nağd pul kimi hədiyyələr gətirir. Müharibənin atəşkəslə başa çatdığına görə hər iki ölkə texniki olaraq hələ də müharibə şəraitində qalır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-44765251", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44759758", "doc1": "قد تصبح بلجيكا أصغر دولة تفوز بلقب كأس العالم وتزداد قيمة هذا الإنجاز بالنظر إلى أن بلجيكا وكرواتيا اثنتان من أصغر البلدان التي تصل إلى الدور قبل النهائي للمونديال. ولو فازت بلجيكا بكأس العالم فستكون بذلك أصغر دولة من حيث المساحة تفوز بهذا اللقب العالمي، إذ لا تزيد مساحتها عن 30 ألف كيلو متر مربع. أما كرواتيا، التي يصل عدد سكانها إلى 4.1 مليون نسمة، فستكون أصغر دولة من حيث عدد السكان تفوز بكأس العالم منذ فوز أوروغواي باللقب عام 1950. ومن بين جميع المنتخبات الـ 32 المشاركة في كأس العالم 2018، فإن ايسلندا وأوروغواي وبنما هي الدول الوحيدة التي يقل عدد سكانها عن كرواتيا. في الدور نصف النهائي ويبدو أن النجاح الكبير الذي حققته بلجيكا وكرواتيا في روسيا هذا الصيف يتناقض مع القول المأثور الذي يقول إنه كلما اتسعت رقعة الدولة وزاد عدد سكانها، ظهر عدد أكبر من المواهب، وبالتالي زادت فرص تحقيق النجاح في البطولات الرياضية. وبالنظر إلى المنتخبات التي حصلت على لقب كأس العالم في السابق، باستثناء أوروغواي، نجد أن معظم هذه المنتخبات هي لبلدان كبيرة من حيث التعداد السكاني: البرازيل (207 ملايين نسمة)، ألمانيا (83 مليون نسمة)، فرنسا (67 مليون نسمة)، إيطاليا (60 مليون نسمة)، إنجلترا (53 مليون نسمة)، الأرجنتين (43 مليون نسمة). لكن بلجيكا وكرواتيا خالفتا هذا الاتجاه، ولم يكن ذلك لمرة واحدة فقط. فقد وصلت بلجيكا، التي تشتهر بالشيكولاتة والجعة والبطاطس أكثر من كرة القدم، للدور نصف النهائي لكأس العالم عام 1986 ولم يوقف مسيرتها سوى المنتخب الأرجنتيني بقيادة نجمها الأسطوري دييغو مارادونا. وفي كأس العالم بفرنسا 1998، فاجأت كرواتيا العالم بفوزها على ألمانيا ووصولها للدور نصف النهائي. وكان هذا الانتصار مثيرا للإعجاب خاصة وأن كرواتيا كانت قد خرجت للتو من حرب البلقان في التسعينيات من القرن الماضي. أوروغواي هي أصغر دولة من حيث عدد السكان تفوز بلقب كأس العالم كيف تفوقت بلجيكا وكرواتيا؟ وبطبيعة الحال، لم يكن النجاح الرياضي للدول الصغيرة شيئا جديدا. ويعد أبرز مثال على ذلك العداء يوسين بولت، الذي حصل على العديد من الميداليات الذهبية رغم أنه من جامايكا التي لا يتجاوز عدد سكانها 2.1 مليون نسمة. لكن من الأصعب بكثير أن تحقق هذا النوع من النجاحات في الرياضات الجماعية مثل كرة القدم. وحققت بلجيكا وكرواتيا هذا النجاح بفضل التركيز على الأصول التي تمتلكها واستغلالها بالكامل. وفي حالة بلجيكا كانت هذه الأصول تتمثل في الأموال وشعبية كرة القدم. وتأتي بلجيكا ضمن أغنى 20 دولة في العالم، ويتعامل البلجيكيون مع كرة القدم بمنتهى الجدية. ووفقا للبيانات الصادرة عن الاتحاد الأوروبي، كان هناك 17 ألف نادي لكرة القدم في بلجيكا عام 2010، ووصل عدد الأعضاء بهذه الأندية إلى 1.35 مليون شخص، أي 10 في المئة من إجمالي عدد السكان. تطوير اللاعبين الشباب وبعد عشرين عاما من تألق المنتخب الوطني في كأس العالم عام 1986، بدأت السلطات المسؤولة عن كرة القدم في بلجيكا وضع خطة لتنمية وتطوير المواهب الشابة في أندية كرة القدم بجميع أنحاء البلاد. وكانت النتيجة واضحة في كأس العالم 2018 بروسيا خلال الصيف الجاري، إذ شارك المنتخب البلجيكي بـ \"جيل ذهبي\" من لاعبين موهوبين للغاية، يأتي على رأسهم إيدن هازارد وكيفن دي بروين وروميلو لوكاكو. ويعد لوكاكو، الذي ولد لأبوين من جمهورية الكونغو الديمقراطية، مثالا لنجاح البرنامج الوطني لتشجيع المواهب من الجيل الأول والثاني من المهاجرين في بلجيكا. ويضم المنتخب البلجيكي، الذي سيواجه فرنسا في الدور نصف النهائي، مجموعة من اللاعبين من أصول كونغولية ومغربية وبرتغالية وكوسوفية. أما كرواتيا فلا تمتلك نفس القدرات المالية لبلجيكا، لكنها اعتادت على تحقيق النجاح في المحافل الرياضية الكبرى. وفي دورة الألعاب الأولمبية 2016، احتلت كرواتيا المركز الـ 17 من بين 207 دول - في الوقت الذي احتلت فيه البرازيل التي استضافت الدورة المركز الثالث عشر. لوكا مودريتش هو العمود الفقري لنادي ريال مدريد الإسباني ومنتخب كرواتيا استثمار من قبل الدولة تقول إحدى النظريات إن كرواتيا قد استفادت من استثمار الدولة في الرياضة أمام يوغوسلافيا السابقة، وورثت مستوى جيدا من التدريب. وقال روميو جوزاك، المدير الفني السابق للاتحاد الكرواتي لكرة القدم: \"لدينا تدريب عالي المستوى في رياضات مثل كرة القدم وكرة اليد وكرة السلة وكرة الماء، وهو ما يلعب دورا هاما في التطور الفني لدينا.\" كما أن مستويات المشاركة في الرياضات مرتفعة للغاية، إذ وصل عدد لاعبي كرة القدم المسجلين في كرواتيا إلى 120 ألف، أي نحو 3 في المئة من إجمالي عدد السكان. وتتجاوز هذه النسبة نظيرتها في البرازيل، التي يمثل فيها عدد لاعبي كرة القدم المسجلين واحد في المئة فقط من إجمالي عدد السكان، وفقا للبيانات الصادرة عن الاتحاد الدولي لكرة القدم. وقد استفادت بلجيكا وكرواتيا من حقيقة أن العديد من نجوم كرة القدم لديهما يلعبون في الأندية الكبرى على مستوى العالم. لاعبون أجانب هناك 11 لاعبا من بلجيكا يلعبون في الدوري الإنجليزي الممتاز. كما أن النجم الكرواتي الكبير لوكا مودريتش يعد العمود الفقري لخط وسط نادي ريال مدريد الإسباني الذي فاز بلقب دوري أبطال أوروبا ثلاث مرات خلال السنوات الأربعة الماضية. كما أن قائمة كلا من منتخبي بلجيكا وكرواتيا في كأس العالم لا تضم سوى لاعبين اثنين فقط ممن يلعبون في الدوري المحلي. ويعد هذا أحد الأسباب الرئيسية أيضا في وصول كل منهما للدور نصف النهائي لكأس العالم 2018.", "doc2": "Belçika Dünya Kubokuna qazanmaq şansı olan dünyanın ən kiçik ölkəsidir. Belə kiçik ölkələrin yarımfinala nadir halda keçdiyi nəzərə alınanda isə, onların finala çıxması gözümüzə daha da böyük görünür. Belçika finalda qələbə qazanarsa, o, ərazi ölçüsünə görə bu turnirlərdə qələbə qazanan ən kiçik ölkə olacaq - Belçikanın ərazisi 30 min kvadrat kilometrdən bir qədər böyükdür. Cəmi 4,1 milyon əhalisi olan Xorvatiya isə 1950-ci ildə Uruqvayın qələbəsindən sonra Dünya Kubokunu qazanmaq şansı olan, əhalisi ən azsaylı ölkədir. Rusiyadakı Dunya Kubokunda yarışan 32 ölkədən yalnız İslandiya, Uruqvay və Panamada əhalinin sayı Xorvatiya əhalisindən azdır. Yarımfinallarda Belçika və Xorvatiyanın bu yay Rusiyadakı uğuru geniş yayılmış futbol stereotiplərinə uyğun gəlmir: həmin stereotiplərə görə, ölkə nə qədər böyük olsa, istedadlar tapmaq imkanı və idmanda uğur qazanmaq şansı da o qədər də böyük olur. Keçmiş Dünya Kuboklarına baxanda, Uruqvay istisna olmaqla , əksər qalib ölkələrin əhalisi çoxsaylı olub - Braziliya (207 miliyon), Almaniya (83 milyon), Fransa (67 milyon), Italiya (60 milyon), İngiltərə (53 milyon) və Argentina (43 milyon). Həm Belçika, həm də Xorvatiya bu trendləri alt-üst ediblər. Futbolundan daha çox öz şokoladı, pivəsi və kartof qızartması ilə tanınan Belçika bundan əvvəlki Dünya Kuboklarında yarımfinala 1986-cı ildə çatmışdı və o zaman Belçikanı yalnız Diego Maradonanın Argentina komandası dayandıra bildi. 1998-ci ildə Fransada yarımfinala doğru yolda Xorvatiya, futbol dünyasını Almaniyanı məğlub etməklə şoka saldı. Bu qələbə ölkə üçün hətta 1990-cı illərdə Balkan müharibəsinin başa çatmasından daha təsirli oldu. Uruqvay, Dünya Kubokunu qazanmış ölkələr arasında əhalisi ən az olanıdır. Onlar buna necə nail olublar? Əlbəttə, kiçik ölkələr də idmanda qələbə qazanmağın nə olduğunu dadıb. Buna ən aşkar nümunə cəmi 2,1 milyon əhalisi olan Yamayka təmsilçisi, sprint qaçışı üzrə çoxsaylı qızıl medalların sahibi Usain Bolt-dur. Belçika və Xorvatiya futbolda uğura öz ən yaxşı keyfiyyətləri hesabına nail olublar. Belçikanın üstünlüyü pul və idmanın populyarlığındadır. Belçika dünyanın ən zəngin 20 ölkəsi arasındadır və belçikalılar idmana çox ciddi yanaşırlar. Aİ statistikasına görə, Belçikada 2010-cu ildə 17 000 futbol klubu olub, həmin klubların öz sıralarına cəlb etdiyi üzvlərin ümumi sayı isə təxminən 1,35 milyon təşkil edib – bu isə əhalinin təxminən 10 faizi deməkdir. Gənc oyunçuların inkişafı 1986-cı ilin Dünya Kubokundakı uğurdan 20 il sonra Belçika futbol rəsmiləri gənc istedadların ölkənin futbol klublarında inkişafı üçün tədbirlər planını işləyib hazrladılar. Görülmüş tədbirlərin bəhrəsini Belçika futbolunun yeni \"qızıl nəslinin\" nümayəndələri Eden Hazard, Kevin De Bruyne və Romelu Lukaku bu yay Rusiyada nümayiş etdirdilər. Yeri gəlmişkən, valideynləri Konqo Demokratik Respublikasından (KDR) olan Romelu Lukaku, eyni zamanda, Belçika əhalisinin immiqrant kəsiminin birinci və ikinci nəsil istedadların inkişaf etdirilməsi proqramının uğur nümünəsi və reklamı da sayılmaqdadır. Rusyada keçirilən Dünya Kuboku finalına çıxmaq uğrunda Fransa ilə oynayacaq Belçika komandasında kökləri KDR, Mərakeş, Portuqaliya və Kosovodan olan futbolçular çıxış edəcək. Xorvatiyanın Belçika ilə müqayisə ediləcək maliyyə imkanları yoxdur, lakin Xorvatiya idmanda ardılcıl olaraq uğurlar qazanmaqdadır. 2016-cı ilin Olimpiya oyunlarında Xorvatiya 207 ölkə arasında 17-ci yeri tutdu, müqayisə üçün, Olimpiadanı qəbul edən ölkə Braziliya 13-cü yerə çıxdı. Luka Modric 1998-ci ilin uğurunu təkrar etmək ümidində olan Xorvatiya komandasının liderlərindəndir. Dövlət investisiyaları Xorvatiyanın uğuru hələ Yuqoslaviya dövründə idmana yatırılmış dövlət investisiyalarının bəhrəsilə bağlı ola bilər. “Bizdə futbol, həndbol, basketbol və su polosu kimi idman növlərində təlim-məşq səviyyəsinin keyfiyyəti yüksəkdir\", - Xorvatiya Futbol Federsasiyasının keçmiş rəhbəri Romeo Jozak qeyd edib. Xorvatiyada futbolun əhatəliyi dərəcəsi də gözlənilməz sürətdə yüksəkdir. Belə ki, Xorvatiyada qeydiyyatdan keçmiş futbolçuların sayı 120 000-dir, bu isə əhalinin 3 faizi deməkdir. Müqayisə üçün Braziliyada, FİFA statikasına görə, eyni göstərici 1 faiz təşkil edir. Belçika və Xorvatiya eləcə də futbol ulduzlarının aparıcı xarici klublarda oyun təcrübəsini yüksəltmələrindən də bəhrənəlirlər. Ulduz oyunçular İngiltərə Premier liqsında 11 Belçika futbolçusu oynayır. Xorvatiyanın ən böyük futbol ulduzu Luka Modric İspaniyanın məşhur Real Madrid klubunun əsas oyunçularından biridir və son 4 ildə 3 dəfə komandası ilə UEFA Çempionlar Liqasının qalibi adına layiq görülüb. Faktiki olaraq, Dünya Kubokunda hər iki komandaya çağırılmış 23 futbolçudan \"yerli\" , yəni öz ölkələrinin klublarında oynayanların sayı cəmi 2 nəfərdir. Xorvatiya və Belçikanın bu yay Rusiyada keçirilən Dünya Kubokunda bu qədər önə irəliləmələrinin əsas səbəbi də elə bundadır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports/2013/09/130921_vettel_singapore", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/43934021", "doc1": "فاز فيتيل بسباق سنغافورة ثلاث مرات متتالية وهذا هو النصر الثالث على التوالي لفيتل في سباق سنغافورة الذي يقام في حلبة شوارع تحت الاضواء الكاشفة. وجاء ملاحقه المباشر في الترتيب العام الاسباني فرناندو الونسو سائق فيراري في المركز الثاني بينما حل الفنلندي كيمي رايكونن سائق لوتس ثالثا. وكان فيتيل قد انطلق من مركز الصدارة بعد ان حقق افضل زمن في التجارب الرسمية على حلبة مارينا باي متقدما على مواطنه نيكو روزبرغ سائق مرسيديس والفرنسي رومان غروجان سائق لوتس رينو. وهذا هو الفوز السابع لفيتيل من مجموع 13 سباقا هذا الموسم. مواضيع قد تهمك نهاية وفي حال فوزه باللقب هذا الموسم سيكون قد عادل انجازات عمالقة سبقوه ومنهم البرازيلي الراحل ايرتون سينا والنمسوي نيكي لاودا وسيصبح احد اربعة سائقين يحرز لقب بطولة العالم اربع مرات.", "doc2": "Əsas yarışlar bazar günü, aprelin 29-da baş tutacaq Bu o deməkdir ki, Vettel bazar günü keçiriləcək həlledici mərhələdə öndə dayanacaq. Mercedes-in pilotları Lewis Hamilton və Valtteri Bottas ikinci və üçüncü yerləri bölüşüblər. Yarış zamanı Renault komandasından Nico Hulkenberg problemlə üzləşib və onun bolidinin ötürücü qutusu dəyişdirilib. Cümə günü baş tutan birinci sərbəst yürüşün qalibi Mercedes komandasının pilotu Valtteri Bottas, ikinci sərbəst yürüşlərinin qalibi isə Red Bull komandasından Daniel Ricciardo olub. Sərbəst yürüşlərin məqsədi trasla tanışlıqdır. Əsas yarışlar bazar günü, aprelin 29-da baş tutacaq. Formula2 Şənbə günü Formula 2 üzrə birinci yarışın qalibi Fransanımn Dams komandasından Alex Olbon olub. Yarışda ikinci yeri Fransanın Art Grand Prix komandasının pilotu Jack Aitken, üçüncü yeri isə Çexiyanın Charouz Racing System komandasından Antonio Fuoco tutub. Formula 2 üzrə ikinci yarış bazar günü baş tutacaq. \"Formula-1\" yarışları Azərbaycanda 2016-cı ildən keçirilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports/2013/12/131206_mandela_sport", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/12/131206_nelson_mandela_reax_azerbaijan", "doc1": "مكانة ورمزية مانديلا تجاوزت حدود بلده فقال الملاكم الأمريكي محمد علي: كانت حياته حافلة بالأهداف والأمل، لنفسه ولبلده وللعالم. أما أسطورة كرة القدم، البرازيلي بيلي، فقال عنه \"كان أكثر الشخصيات تأثريا في حياتي، كان بطل أحلامي، وصديقي\". وتوجه إليه نجم لعبة الغولف، تايغر وودز، بعبارة: \"سوف تكون دائما في قلبي يا مانديلا\". وتقدم قائد المنتخب الإنجليزي السابق، ديفيد بيكام بالتعزية في وفاة مانديلا قائلا \"قلبي مع الشعب في جنوب أفريقيا، ومع عائلة مانديلا\". ونعى رئيس الاتحاد الدولي لكرة القدم، سب بلاتر، مانديلا قائلا \"ببالغ الأسى، أعبر عن تقديري لهذا الرجل الخارق للعادة. كان واحدا من أكبر المدافعين عن الإنسانية في زمننا\". أما اتحاد الرغبي في جنوب أفريقيا فكتب على موقعه الالكتروني\"نم هانئا يا مانديلا، لن ننسى أبدا الدور الذي قمت به في بلدنا، وفي رياضتنا، وسنكون مدينين لك بهذا أبدا\". ووصف لاعب الغولف الجنوب أفريقي، أرني ألس مانديلا بأنه \"كان أروع رجل قابلته في حياتي. كان هو أبا لبلدان، وقارتنا\". في حين وصفت نجمة التنس الأمريكية سيرينا وليامز، حياة مانديلا بأنها \"كانت الحياة الأكثر تأثيرا في زمننا. لقد غير حياة الكثيرين\". وقال عنه نجم كرة القدم الإنجليزي السابق بوبي تشارلتون \"لقد عمل مانديلا كل حياته دون كلل من أجل المساواة بين الأعراق، وستبقى مآثره خالدة\".", "doc2": "BBC Azərbaycanca Azərbaycan siyasətçiləri, rəsmiləri və tanınmış şəxslərinin Nelson Mandelanın ölümünə şərhlərini təqdim edir. Politoloq Zərdüşt Əlizadə deyib ki, sovet mətbuatında Mandelanın adı \"mətin kommunist\" kimi tanınırdı. \"O mətanəti ilə artapeid rejiminin süqutunu yaxınlaşdırdı. Amma intiqam hissini unutdu, ağlar və qaralar arasında barış yaratdı. Bəşəriyyətin xatirəsində sınmaz bir insan kimi qalıb və onun ölümü bütün bəşərriyyəti təəssüfləndirdi, çünki sağ olanda deyirdik ki, belə işıqlı insan var\". Tarixçi Altay Göyüşov üçün Nelson Mandela \"lider simvolu\"dur. \"Hələ uşaq vaxtından onun haqda eşidirdik. Eşidirdik ki, o irqçiliyə qarşı mübarizə aparır və buna görə ona rəğbət hissi vardı\" Cənab Göyüşov deyir ki, onun onilliklərlə həbsdən sonra, azadlığa çıxıb prezident olması simasında \"bəşəriyyət dərin bir ədalətin şahidi olub\", çünki bu proses \"çətin və ağrılı olsa da, Mandela öndə gedirdi. \"Bu mübarizədə dünya liderlərin rolunu dərk etdi” deyən Göyüşov bildirir ki, Mandelanın siyasətdən özünün getməsi onun “dəyərlərinin siyasi ambisiyalarından üstün olduğunu” göstərib. “Onun davası siyasi olsa da, o ideallar uğrunda mübarizə aparırdı”. Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının icra katibinin müavini, deputat Mübariz Qurbanlı deyib ki, dünya miqyasında tanınan Nelson Mandelanı Azərbaycanda da \"yaxşı tanıyırlar\". \"Nelson Mandela dünyada tanınmış şəxsiyyət idi. O qaradərililərin diskriminasiyasına qarşı mübarizə aparıb və azadlıq simvolu olub. Onun mübarizəsi istənilən nəticəni verib və qaradərililər hakimiyyət orqanlarına seçilmək hüququ əldə ediblər\". Müxalifət koalisiyası Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənli Nelson Mandelanı \"böyük mübariz insan\" kimi tanıdığını deyir. \"Mandela insan haqları, diskriminasiyaya qarşı mübazirədə böyük tarix yazmış insandır. Cənubi Afrika Respublikası xalqının haqqı uğrunda mübarizə aparıb. O tarix içində yaşadı və tarixdə də qalacaq\", cənab Həsənli bildirib. Hökümətyönlü deputat Vahid Əhmədovun sözlərinə görə, Nelson Mandelanı \"müsbət bir insan kimi\" xarakterizə edir. \"Bu insan mübarizə aparan olub, mən onu sülh carçısı kimi tanımışam və bütün çıxışlarını, fikirlərini izləmişəm. O, CAR xalqının azadlığı və firavan həyatı uğrunda böyük işlər görüb\". Musavat partiyası Divanı və partiya lideri İsa Qəmbərin yaydığı nekroloqda deyilir ki, Nelson Mandelanın əziz xatirəsi bütün tərəqqipərvər bəşəriyyət tərəfindən ehtiramla yad ediləcək. Dekabrın 5-də Cənubi Afrika Respublikasının sabiq prezidenti Nelson Mandela 95 yaşında vəfat edib. Sosial şəbəkələrdə reaksiyalar Sosial şəbəkələrdə Cənubi Afrika liderinin vəfatı ilə bağlı müxtəlif fikirlər səsləndirilir. “Təki Nelson kimi prezidentimiz olardı indi dünyanin ən xoşbəxt milləti idik”, Elnur Hüseynzadeh Facebook-da yazır. Ruslan Huseynov belə bir şərh yerləşdirib: “Görəsən hansı müxalifət liderimiz xalqına, ideyalarına görə 27 il demirem 2 il 7 ay yatar?? (bu parafraz olundu)”. Jamellia G-Zadeh Mandelanın güclu mənəviyyata sahib insan olduğunu bildirir. “Azadlıq uğrunda daim mubarizə apardı. İdeal humanist, insan, Allah rəhmət eləsin”."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/06/140619_iraq_obama_us_actions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/06/140614_us_iraq_obama_speech", "doc1": "وأضاف أوباما أن الولايات المتحدة سترسل 300 مستشار عسكري إلى العراق، وإنها ستنشئ مراكز عمليات مشتركة في بغداد وشمالي العراق. وقال أوباما إن الولايات المتحدة عززت من نشاطاتها الاستخبارية وعمليات الرصد في العراق من أجل دراسة المخاطر التي تهدد العاصمة بغداد. \"لا حل عسكري\" وأكد الرئيس الأمريكي في بيانه الذي ألقاه في البيت الأبيض أنه \" لا يوجد حل عسكري للأزمة في العراق وأن الأمر يتطلب حلا سياسيا\". وقال أوباما إن بلاده لا تستطيع اختيار قادة العراق فهو أمر يعود للعراقيين أنفسهم ولكنه حثهم على أن يرتقوا فوق خلافاتهم وأن يتحدوا من أجل التوصل إلى حل سياسي للأزمة. مواضيع قد تهمك نهاية أكد أوباما أنه لا عودة لوحدات قتالية أمريكية للعراق وأشار أوباما إلى أن \" الولايات المتحدة لن تقوم بعمل عسكري يدعم طائفة في العراق على حساب أخرى\". وجاء بيان أوباما بعد يوم من تصريحات وزير الخارجية العراقي هوشيار زيباري بأن بلاده طلبت رسميا من واشنطن المساعدة وشن ضربات جوية ضد المسلحين المتشددين\". \"طلعات جوية\" في هذه الأثناء، نقلت وكالة رويترز عن مسؤول أمريكي قوله إن الولايات المتحدة تستخدم طائرات هجومية من طراز إف 18 لاستطلاع وضع المتشددين المسلحين الذين سيطروا على أجزاء من البلاد. وأضاف المسؤول الذي، طلب عدم الإفصاح عن اسمه، أن الطائرات تنطلق من فوق حاملة الطائرات جورج بوش التي صدرت لها أوامر للتوجه إلى مياه الخليج قبل أيام مشيرا إلى إمكانية إرسال طائرات لتزويد الطائرات المقاتلة بالوقود إذا لزم الأمر. \"سيطرة كاملة\" من ناحية أخرى، قال الجيش العراقي إنه سيطر على مصفاة النفط في بيجي سيطرة كاملة، وإن محاولات استهداف المصفاة \"باءت بالفشل\". وكانت القوات العراقية الحكومية قد خاضت معارك ضد مسلحين يقودهم تنظيم الدولة الاسلامية في العراق والشام (داعش) بهدف السيطرة على المصفاة. وقال اللواء قاسم عطا الناطق باسم قائد القوات العراقية إن \"أربعين شخصا من المهاجمين لقوا مصرعهم خلال الليل ويوم الأربعاء\" نافيا المزاعم السابقة بأن المصفاة كانت على \"وشك السقوط في يد المسلحين\".", "doc2": "“ABŞ, iraqlıların özləri tərəfindən siyasi plan hazırlanmadan, ABŞ İraqda yeni hərbi əməliyyatlara qarımağa hazırlaşmır”, - Obama jurnalistlərə deyib. Prezidentin sözlərinə görə, İraqda zorakılıq dalğasının qalxması bütün region üçün ciddi problem kəsb edir, onun həllinə çox vaxt tələb oluna bilər. Obama böhrandan çıxmaq üçün ölkə liderlərini aralarında olan ziddiyyətləri aradan qaldırmağa çağırıb. Associated Ptess-in Obamanın administrasiyasındakı mənbələrə istinadən verdiyi məlumata görə, ABŞ İraqda pilotsuz və idarə olunan təyyarələrdən havadan zərbələr endirmək imkanlarını nəzərdən keçirir. Bundan başqa, o cümlədən peyk vasitəsilə, daha miqyaslı kəşfiyyat məlumatlarının toplanmasına başlanıla bilər. ABŞ eləcə də İraq hakimiyyətinə maliyyə və hərbi yardımların artırılmasını planlaşdırır. Obama qeyd edib ki, onun İraqda tətbiq edə biləcəyi hər hansı hərbi tədbirlər birbaşa və dəqiq olmalı və diplomatik səylərlə müşayiət olunmalıdı. İslamçılara qarşı tədbirlər İraqda aktiv fəaliyyət göstərən “İraq və Şam İslam Dövləti” (İSİD) cihad qruplaşması, ABŞ prezidentinin sözlərinə görə, bu gün tək İraq əhalisinə deyil, ümumən amerika maraqlarına da təhlükə yaradır. Daha əvvəl Obama Avstraliyanın baş naziri Tony Abbot-la görüşün yekunları üzrə bəyanatında qeyd edib ki, ABŞ administrasiyası istəməzdi ki cihadçıların İraqda yaxud Suriyada daimi məskən sala bilsinlər. Obama bu həftə silahlı İSİD ekstremistlərinin Mosul şəhərini ələ keçirib Tikritə hücum etdikləri ilə bağlı ölkədə hadisələrin inkifafından narahatdır. Yerli hakimiyyət sabiq ölkə prezidenti Səddam Hüseynin vətəni Tikritin bəzi rayonları silahlıların nəzarəti altına alındığını bəyan edib. Həmçinin Bağdadın 125 kilometrliyində yerləşən Samarra şəhəri ətrafında döyüşlər getdiyi haqqında məlumatlar alınır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52352134", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52357654", "doc1": "طبيبة تقوم بإعداد عينات دم من مرضى مشتبه في إصابتهم بمرض كوفيد-19. وتطلب الهيئة الوطنية للتأمين الصحي من بعض الأفراد الذين تعافوا من كوفيد-19 بالتبرع بالدم حتى تستطيع تقييم هذا العلاج المحتمل من خلال إجراء بعض التجارب. ويأمل العلماء في أن تتمكن الأجسام المضادة الموجودة في دم المتعافين من القضاء على الفيروس لدى المرضى الآخرين. وكانت الولايات المتحدة قد بدأت مشروعا كبيرا لدراسة هذا النوع من العلاج، في أكثر من 1500 مستشفى. وإذا أصيب شخص ما بفيروس كورونا المستجد، الذي يسبب مرض كوفيد-19، فإن نظام المناعة لديه يستجيب لهذا الفيروس الغريب بخلق أجسام مضادة تهاجمه. مواضيع قد تهمك نهاية وتتنامى تلك الأجسام المضادة مع مرور الوقت، ويمكن أن توجد في البلازما، وهي الجزء السائل من الدم. وبدأت الإدارة الخاصة بالدم وزراعة الأعضاء في هيئة التأمين الصحي في بريطانيا في الاتصال ببعض المرضى الذين تعافوا من كوفيد-19 لمعرفة إن كان يمكن نقل بعض البلازما لديهم إلى المرضى بالفيروس حاليا. وقالت الهيئة في بيان: \"نتصور أن هذا سيستخدم مبدئيا في محاولات لعلاج ممكن لكوفيد-19. وإذا ووفق عليه تماما، فسوف تتحقق التجارب من إن كان نقل بلازما الأشخاص الذين تعافوا ويمرون الآن بمرحلة نقاهة، يمكن أن يحسن سرعة شفاء المرضى الحاليين بالفيروس، وفرص نجاتهم\". وأضاف البيان: \"يجب أن تتبع جميع التجارب عملية موافقة صارمة لحماية المرضى، ولضمان الحصول على نتائج قوية. ونحن نعمل عن قرب مع الحكومة والهيئات الأخرى المتصلة للحصول على الموافقات بأقصى سرعة\". هل تخضع جماعات أخرى لهذه التجارب؟ وهناك عدد من الهيئات المتعددة في بريطانيا تنظر في استخدام بلازما الدم. فقد أعلن مستشفى جامعة ويلز في كارديف هذا الأسبوع عن رغبته في اختبار هذه التقنية. كما عبر بروفيسور سير روبرت ليتشلر، رئيس أكاديمية العلوم الطبية، ومدير مجموعة كينغيز هيلث بارتنر، التي يشارك فيها مستشفى كلية كينغ بلندن، وثلاثة مستشفيات أخرى كبيرة في لندن، عن أمله في استخدام هذه الطريقة على مستوى أصغر. وهو يريد استخدام البلازما مع المرضى ذوي الحالات الخطيرة، الذين ليس أمامهم أي خيار آخر، في الوقت الذي ستبدأ فيه التجارب على المستوى الوطني. وقال: \"سوف أصاب بخيبة أمل إن لم نستطع إتاحة هذه الطريقة في العلاج لبعض المرضى خلال أسبوعين. ونأمل في أن تبدأ تجارب هيئة التأمين الصحي سريعا\". وأضاف أن بريطانيا تحركت ببطء لاختبار هذه الطريقة. وقال: \"أعتقد أن هناك عدة جوانب لهذا الوباء، سوف نتذكرها ونتعجب لماذا لم نتحرك بطريقة أسرع أكثر\". عينات من بلازما الدم والصفائح الدموية في مركز طبي. ما هو الوضع في بقية أنحاء العالم؟ تجري في أنحاء العالم تجارب للنظر في استخدام البلازما. فقد بدأ العلماء في الولايات المتحدة قبل ثلاثة أسابيع في تنظيم مشروع في أنحاء البلاد، ويعالج فيه حتى الآن 600 مريض. ويقود هذا المشروع بروفيسور مايكل جوينر، الذي يعمل في مستشفى مايو كلينيك. وقال لبي بي سي: \"ما عرفناه خلال الأسبوع الأول من المشروع هو أنه بالرغم من عدم ظهور إشارات مطمئنة، فلا يبدو أن له آثارا جانبية\". وأضاف: \"هناك تقارير شفهية عن تحسن الأوكسجين، وتحسن بعض المرضى الآخرين. وهذا بالتأكيد أمر مشجع، لكنه بحاجة إلى تقييم دقيق\". وقال: \"هناك الكثير مما لا نفهمه عن البلازما. وسوف نتعلم الكثير عنها، وعن مستويات الأجسام المضادة، والعوامل الأخرى التي قد نجدها مع مرور الوقت. لكنني باعتباري طبيبا، أحس أننا يجب أحيانا أن نبادر بالعمل، إذا كان في أيدينا ما يساعدنا\". كيف ساعدت تلك الطريقة مع الأوبئة الأخرى؟ لا يعد استخدام دم المرضى المتعافين فكرة جديدة في الطب. فقد سبق استخدامها قبل أكثر من 100 سنة، خلال وباء الأنفلونزا الأسبانية، وقبل سنوات في علاج إيبولا وسارس. ولم تبحث فعالية تلك الطريقة سوى بعض الدراسات القليلة، وهناك بحوث كثيرة يجب إجراؤها لمعرفة مدى فعاليتها مع فيروس كورونا. ولكن العلماء في الولايات المتحدة يقولون إن المتبرعين للمساعدة كثيرون. وقال مسؤول في مركز الدم في ولاية نيويورك: \"لدينا مئات ومئات من المتبرعين واستطعنا تجميع أكثر من 1000 وحدة دم. وهذا أمر مشجع، أن ترى أن ما يهم الناس الذين تعافوا، هو كيف يمكنهم مساعدة الآخرين\". ولكن علماء يقولون إن البلازما ليست رصاصة سحرية. ومع قلة الخيارات المتاحة لعلاج فيروس كورونا، فلا يزال هناك أمل في أن تساعد البلازما حتى يوجد لقاح.", "doc2": "Britaniya Səhiyyə Sisteminin Qan və Transplantasiya (NHSBT) bölməsi bu məqsədlə Covid-19-dan sağalmış bəzi insanlardan qan vermələrini xahiş edib. Ümid edilir ki, sağalmış xəstələrin qanında əmələ gəlmiş antitellər digər xəstələri virusdan qurtara bilər. ABŞ-da bu effekti öyrənmək üçün artıq 1500-dən çox xəstəxananı əhatə edən böyük bir layihəyə başlanılıb. İnsanın immun sistemi yoluxma zamanı virusu hədəfləyən antitellərin əmələ gəlməsiylə reaksiya verir. Qanda əmələ gələn həmin antitelləri plazmada, yəni qanın tərkib hissəsi olan mayedə aşkar etmək olar. NHSBT Covid-19-dan sağalmış xəstələrə müraciət edərək onlardan götürülən plazma ilə virusa yoluxanların müalicə edilməsinin mümkünlüyünü öyrənir. \"Biz onun Covid-19-dan mümkün müalicə üsulu kimi sınaqlardan keçirilməsini nəzərdə tuturuq, - NHSBT tərəfindən verilən şərhdə deyilir. - Buna tam icazə verilsə, sınaqlarda sağalmış insanların plazmasının köçürülməsinin Covid-19 xəstələrinin sağalma sürətinə və sağ qalmaq şanslarının yaxşılaşmasına təsiri araşdırılacaq.” \"Xəstələri qorumaq və etibarlı nəticələr əldə etmək üçün bütün klinik sınaqlar ciddi təsdiqləmə prosesindən keçməlidir. Təsdiqləmə prosesini mümkün qədər tez keçmək üçün hökumət və bütün müvafiq qurumlarla sıx əlaqə rejimində işləyirik.\" Bu üsul əvvəlki pandemiyalarda necə kömək edib? Sağalmış x��stələrin qanından istifadə etmək tibbdə yeni bir fikir deyil. 100 il bundan əvvəl İspan qripi epidemiyası zamanı və bu yaxınlarda Ebola və Sars epidemiyaları zamanı bu üsuldan istifadə edilib. Bu üsulun effektivliyi və koronavirusa qarşı nə qədər təsirli olacağını öyrənmək üçün hərtərəfli araşdırmalar aparılmalıdır, çünki indiyə qədər bu istiqamətdə yalnız məhdud araşdırmalar yer alıb. Alimlər hesab edirlər ki, plazma möcüzə yaratmayacaq. Amma koronavirusun müalicəsində hələlik ciddi nəticə əldə olunmadığı nəzərə alınarsa, plazma üsulunun koronavirusa qarşı bir peyvənd tapılana qədər vaxt qazanmağa imkan verəcəyi ümidləri mövcuddur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/03/150307_russia_nemtsov_suspects", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/03/150307_nemtsov_arrests", "doc1": "قتل نمتسوف على مرمى حجر من الكرملين في قلب العاصمة الروسية ونقل التلفزيون الحكومي الروسي عن رئيس جهاز الأمن الاتحادي الكسندر بورتنيكوف قوله \"تم اعتقال شخصين اليوم السبت للاشتباه بضلوعهما بهذه الجريمة، وهما أنزور غوباشيف وزاور دادايف، وقد أحيط رئيس الدولة علما بالتطور الأخير.\" ونقلت وكالة راي نوفوستي الروسية للأنباء عن بورتنيكوف قوله إن المعتقلين ينحدران من القوقاز. وكان نمتسوف البالغ من العمر 55 عاما، والذي كان قد شغل منصب نائب رئيس الوزراء إبان حقبة الرئيس بوريس سلتسين في تسعينيات القرن الماضي، قد قنل أثناء عبوره جسر قريب من الكرملين بصحبة صديقته الأوكرانية. وقد دفن في موسكو يوم الثلاثاء الماضي. مواضيع قد تهمك نهاية وفيما اتهم المعارض البارز اليكسي نافالني الكرملين بقتل نمتسوف \"من أجل تخويف المعارضة وسط المشاكل الاقتصادية المتصاعدة التي تواجهها روسيا\"، دان الرئيس فلاديمير بوتين علنا عملية الاغتيال ودعا إلى وضع نهاية لظاهرة الاغتيالات السياسية \"المعيبة\" في روسيا.", "doc2": "Aleksandr Bortnikov Anzor Qubaşev və Zaur Dadayevin yaxalandığını televizya çıxışında elan edib. Prezident Vladimir Putin iş barədə məlumatlandırılıb, FSB rəhbəri əlavə edib. Prezident Putinin qatı tənqidçisi 55 yaşlı Boris Nemtsov fevralın 27-də Kreml yaxınlığındakı körpüdə odlu silahdan qətlə yetirilib. Aleksandr Bortnikov şübhəlilərin Qafqaz sakinləri olduğunu deyib. Boris Nemtsovun qətlə yetirildiyi vaxtı onun yanında olan Anna Duritskayanın vəkili şübhəlilərin saxlanılması ilə bağlı Moskvaya çağrılmadığını deyib. \"İstintaq hələ ki, onun çağırmayıb və mən bu kimi addımın atılıb-atılmayacağını şərh etməyə hazır deyiləm. Zənnimcə onun istintaqa söylədiyindən artıq deyəcək sözü yoxdur”, - Rusiyanın RİA Novosti agentliyinə Vadim Proxorov bildirib. İnsan Hüquqları üzrə Prezident Şurasının rəhbəri Mixail Fedotov sifarişçilərin tapılmasının əhəmiyyətini vurulayıb. İnterfaks agentliyinə yaxın mənbə qətli törətməkdə şübhəli bilinən şəxslərin hərəkət etdiyi avtomobildə onları izinə düşməyə kömək edən biomaterialların aşkarlandığını deyib. \"Boris Nemtsovun qətlilə bağlı bütün məlumat yaxın vaxtlarda Rusiya İstintaq Komitəsinin saytında dərc olunacaq\", - İstintaq Komitəsinin nümayəndəsi Vladimir Markin Twitter hesabında yazıb. Reaksiyalar İnsan Hüquqları üzrə Prezident Şurasının rəhbəri Mixail Fedotov şübhəlilərin saxlanılması barədə məlumatı şərh edərkən sifarişçilər də daxil olmaqla qətldə əli olanların hamısının məsuliyyətə cəlb olunmasının vacibliyini vurğulayıb. Bu fikri FSB-nin sabiq rəhbəri, təhlükəsizlik və korrupsiya əleyhinə parlament komitəsinin üzvü Nikolay Kovalyev dəstəkləyib. “Heç nədən asılı olmayaraq biz əlbətdə dərk etməliyik ki, sifarişçilər mühümdür. İstintaq bax bu istiqamətdə işləməlidir”, - Kovalyev deyib. \"Ümid edirik ki, həqiqətən də cinayətə aidiyyatı olan adamlar saxlanılıb və bu səhv yox hüquq-mühafizə orqanlarının yaxşı və keyfiyyətli işinin nəticəsidir\", - İnterfax agentliyinə Nemtsovun yaxın silahdaşı, siyasətçi İlya Yaşin deyib. Boris Nemtsovun qətlindən sonra martın 1-də Rusiya boyu izdihamlı anım aksiyaları keçirilib. \"RPR-PARNAS\" partiyasının həmsədri və Rusiya baş nazirinin sabiq birinci müavini ötən çərşənbə axşamı Moskvanın Troyekurovskoye qəbristanlığında dəfn olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40515404", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40774050", "doc1": "قال شكري إنه لا علاقة بين تأخر صدور بيان وزراء خارجية الدول الأربع بالاتصال الهاتفي بين ترامب والسيسي. وقال وزير الخارجية المصري سامح شكري إن \"الأمر من البداية لم يكن مطروحا للنقاش، ولا توجد حلول وسط\". وأضاف شكري في تصريحات لقناة أون تي في التليفزيونية المصرية، مساء الأربعاء \"الرد القطري على مطالب مصر والسعودية والإمارات والبحرين كان مطولا ومتعبا وفيه الكثير من اللغط والسرد والكلام الفارغ، وسلبيا في توجهه\". واجتمع وزراء خارجية الدول الأربع في القاهرة، الأربعاء، لبحث الرد القطري والتعامل معه، لكنها امتنعت عن اتخاذ إجراءات عقابية ضدها أخرى. اتصال ترامب بالسيسي وعن اتصال الرئيس الأمريكي دونالد ترامب بالرئيس المصري عبدالفتاح السيسي أثناء اجتماع وزراء الخارجية، أوضح شكري أنه لم يكن له أي تأثير على الاجتماع أو بيان الدول الأربع وتأخر صدوره. وقال \" أكد (الاتصال) عزم ترامب على القضاء على الإرهاب\". وأكد أن الدول الأربع \"ناقشت تطبيق إجراءات أخرى ضد قطر في الأيام القادمة\". خطوات تصعيدية يتحدث الإعلام القطري عن اصطفاف الشعب القطري وراء الشيخ تميم، أمير البلاد، منذ بداية الأزمة. وقطعت الدول الأربع علاقاتها الدبلوماسية والاقتصادية والتجارية مع قطر . كما أغلقت السعودية حدودها البرية وطرق النقل الجوي والبحري المباشر مع قطر، منذ 5 يونيو/ حزيران الماضي، بسبب اتهامها بدعم الإرهاب وتقوية العلاقات مع إيران، الخصم الرئيسي للسعودية. وتنفي قطر هذه الاتهامات، وتصر على أن الحوار هو السبيل الوحيد لحل الخلافات. وتتمسك دول المقاطعة والحصار الأربع بضرورة أن تغير قطر سياستها. وقدمت قائمة تضم 13 مطلبا تشترط تنفيذها حتى يمكن استعادة جميع العلاقات مع الدوحة. وحذر وزير الخارجية السعودي من إمكانية اتخاذ المزيد من الخطوات ضد قطر. \"تجريد قطر من سيادتها\" ومن جانبها أعلنت تركيا دعمها موقف قطر. وجددت انتقادها للمطالب المقدمة لها بوصفها \"غير مقبولة\". وأكد الرئيس التركي رجب طيب أردوغان الأربعاء، استمرار دعم بلاده للدوحة. وقال لقناة فرانس 24 \" فيما يتعلق بالقائمة التي تضم 13 بندًا، فهي غير مقبولة تحت أي ظرف\". إردوغان أكد دعم بلاده لقطر واعتبر مطالب السعودية والإمارات والبحرين ومصر \"غير مقبولة\" وأضاف أن بعض المطالب تعادل \"تجريد قطر من سيادتها\". وتشمل قائمة المطالب أن تغلق قطر قاعدة عسكرية تركية على أراضيها. وتعتبر الدوحة هذا المطلب تدخلا في شؤونها الداخلية ومساسا بسيادتها وحقها في إبرام أي اتفاقات مع أي دولة. وقال أردوغان: \"لا نزال ملتزمين باتفاقنا مع قطر، إذا طلبت منا المغادرة فلن نبقى طالما لا توجد رغبة في وجودنا\". وأظهرت تركيا دعما كبيرا لقطر وأرسلت ما يقرب من 100 طائرة شحن محملة بالإمدادات والمواد الغذائية إلى الدوحة منذ بداية الأزمة. كما قررت تركيا إرسال المزيد من الجنود والعتاد العسكري إلى الدوحة بصورة أكبر من المتفق عليها في اتفاق البلدين السابق، ووصلت بالفعل معدات ومركبات عسكرية تركية وجنود، الشهر الماضي.", "doc2": "Qətər iqtisadi sanksiyaların hədəfindədir Qətərin xarici işlər naziri Şeyx Məhəmməd bin Əbdürrəhman əs-Sani, ölkələrinə qarşı blokadanın beynəlxalq hüququn pozulması mənasına gəldiyini deyib. \"Blokada tətbiq edən ölkələr bunun qeyri-qanuni olduğunu qəbul etməməkdə israr edir\", deyə rəsmi Al Jazeera kanalına bildirib. Ötən gün Bəhreynin xarici işlər naziri Səudiyy�� Ərəbistanı, Misir və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən olan həmkarlarıyla keçirdiyi görüşdən sonra verdiyi açıqlamada Qətərlə danışıqlara hazır olduqlarını söyləyib. Bu dörd ölkə Qətəri \"terroru dəstəkləməkdə\" ittiham edərək 5 iyundan bu ölkə ilə əlaqələri dondurmuşdu. Xarici işlər naziri şeyx Xalid ibn Əhməd əl-Halifa Bəhreynin paytaxtı Manamada keçirilən görüşdən sonra verdiyi açıqlamada 13 maddədən ibarət tələb siyahısını da xatırladıb. \"Qətər 13 tələbə qarşılıq verməlidir\" Əl-Halife \"Qətər terorra maddi dəstəyini dayandırmaq istiqamətində səmimi istəyini açıqlayarsa, digər ölkələrin xarici işlərinə müdaxilə etməyəcəyinə dair söz verərsə dörd ölkə Qətərlə dialoqa hazırdır. Qətər həmçinin irəli sürülən 13 tələbə də qarşılıq verməlidir \" deyib. Bəhreynin xarici işlər naziri şeyx Xalid ibn Əhməd əl-Halifa deyib ki, Qətər irəli sürülən 13 tələbə də qarşılıq verməlidir. Bir qədər əvvəl Qətər bu ölkələrin 13 tələbdən olan siyahısını həqiqətə uyğun hesab etmədiyini və yerinə yetirməyəcəyini açıqlamışdı. Tələblər arasında Al-Jazeera telekanalının yayımının dayandırılması, Qətərin İranla münasibətlərinin zəifləməsi və ölkədəki türk hərbi bazasının bağlanması da var. Baş verən gərginlikdən sonra ABŞ xarici işlər naziri Rex Tillerson Qətəri ziyarət etmiş, iki ölkə arasında \"terrorla mübarizə və terrorun maliyyələşdirilməsinin qarşısını almaq\" kimi məsələlərdə ortaq iş görülməsiylə bağlı razılıq memorandumu imzalamışdılar. Dörd ölkə, memorandumun yetərli olmadığını söyləyərək sanksiyaların davam edəcəyini bildirmişdi. Qətər isə baş verən gərginlikdən sonra verdiyi açıqlamalarda məsələnin dialoq yoluyla həllinə çağırmışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140821_us_new_raids_is_iraq", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140821_foley_mission_usa", "doc1": "تشن القوات الأمريكية غارات في العراق ضد \"الدولة الإسلامية\" منذ 8 أغسطس/ آب ووفرت مقاتلات تابعة للبحرية الأمريكية وطائرات دون طيار غطاء لقوات عراقية وكردية تقاتل مسلحي \"الدولة الإسلامية\" قرب مدينة الموصل. وجاء ذلك رغم نشر التنظيم الثلاثاء مقطع فيديو لعملية ذبح الصحفي الأمريكي جيمس فولي كان مفقودا منذ عام 2012. وطالب مسلحو \"الدولة الإسلامية\" بوقف الغارات الأمريكية ضدهم، مهددين بقتل صحفي آخر محتجز لديهم. لكن القوات الأمريكية شنت 14 غارة جديدة - منذ نشر مقطع الفيديو - قرب سد الموصل، وهي منطقة مهمة فقد مسلحو \"الدولة الإسلامية\" السيطرة عليها الأسبوع الماضي. مواضيع قد تهمك نهاية ووفرت الغارات غطاء جويا تزامنا مع تقدم قوات عراقية وكردية صوب تلال المناطق الواقعة جنوب غرب سد الموصل، بحسب ما ذكرته مصادر كردية. وقال مسؤولون أمريكيون إن غاراتهم أسفرت عن تدمير مركبات وأهداف أخرى تابعة لـ\"الدولة الإسلامية\". وبدأت الولايات المتحدة غاراتها ضد تنظيم الدولة الإسلامية، الذي سيطر على مناطق واسعة في سوريا العراق، في الثامن من أغسطس/آب الحالي. تتقدم قوات عراقية وكردية صوب تلال المناطق الواقعة جنوب غرب سد الموصل. \"محاولة إنقاذ رهائن\" وأعلن البنتاغون الأربعاء أن واشنطن \"قامت مؤخرا بمحاولة لإنقاذ عدد من الرهائن الأمريكيين المحتجزين في سوريا\". وأوضح أن العملية تضمنت \"إجراءات جوية وبرية\". لكن العملية لم تكلل بالنجاح لأن الرهائن لم يكونوا موجودين في الموقع المستهدف، بحسب ما ذكره الأمريكيون. وتعد هذه أول مرة تقر فيها واشنطن بأن قواتها نفذت عملية في سوريا منذ بدء العنف فيها عام 2011. ونقلت صحيفة \"نيويورك تايمز\" الأمريكية عن مسؤولين في واشنطن - لم تذكر أسماءهم - أن العملية كانت في منشأة نفطية في شمالي البلاد. وقال المسؤولون للصحيفة إن مروحيات أنزلت عناصر من الكوماندوز قبل أن يكتشفوا أن الرهائن نقلوا إلى مكان آخر. ولم يذكر بيان البنتاغون تحديدا ما إذا كان الهدف من العملية هو إنقاذ فولي الذي اختطف في سوريا في نوفمبر/تشرين الثاني 2012. لكن مسؤولين أمريكيين بارزين - تحدثوا شريطة عدم ذكر أسمائهم - أكدوا ذلك، وأضافوا أن القوات الأمريكية قتلت العديد من مسلحي \"الدولة الإسلامية\".", "doc2": "James Foley 2012-ci ildə Suriyada itkin düşüb ABŞ hərbi-dəniz qırıcıları və pilotsuz təyyarələri Mosul şəhərinin yaxınlığında İD-ə qarşı mübarizə aparan kürd və iraqlı qüvvələri göydən mühafizə edib. Çərşənbə axşamı İD 2012-ci ildə itkin düşən jurnalist James Foley-nin başının kəsilməsini göstərən video yayıb. Videoda döyüşçülər saxladıqları daha bir ABŞ müxbirini öldürməklə təhdid ediblər. Amma video buraxılandan sonra Amerika qüvvələri İD döyüşçülərinin yenidən nəzarətə aldığı və mühüm strateji Mosul bəndinin yaxınlığında 14 yeni hücum həyata keçiriblər. ABŞ İslam Dövlətinə qarşı hücumları avqustun 8-dən həyata keçirir. Foley-ni xilasetmə cəhdi Eyni zamanda ABŞ rəsmiləri deyib ki, məxfi ABŞ hərbi missiyası amerikalı müxbir James Foley və Susiyadakı digər amerikalı əsirləri azad etməyə çalışmışdı. Videoda James Foley-nin yanındakı silahlı ABŞ-ı İraqda hər gün İslam Dövlətinə hücum etməkdə ittiham edir Çərşənbə günü verdiyi bəyanatında Pentagon deyib ki, ABŞ \"Suriyadakı bir neçə amerikalı əsiri azad etmək üçün xilasetmə əməliyyatına cəhd etmişdi\". \"Təəssüf ki, missiya uğursuz oldu, çünki əsirlər hədəfə alınmış məkanda deyildilər\". Bəyanatda əməliyyatın Foley-ni xilas etməyə cəhd olduğu bildirilməsə də, Obama administrasiyasının yüksək rütbəli rəsmiləri adlarının çəkilməməsi şərtilə bunu təsdiqləyib. İD deyib ki, Foley ABŞ-ın İraqda İD döyüşçülərinə qarşı havadan hücumlarına qisas olaraq öldürülüb. ABŞ prezidenti Barack Obama qətli \"bütün dünyanın vicdanını sarsıdan bir zorakılıq\" adlandırıb. O, Suriya və İraqın böyük hissələrinə nəzarət edən İD döyüşçülərini \"xərçəng xəstəliyi\" ilə müqayisə edib, onun ideologiyasını \"iflasa uğramış\" adlandırıb. Foley-nin başının kəsilməsi Amerikada sarsıntı ilə qarşılanıb. \"Ürəklərimiz və dualarımız Foley ailəsilədir\", bu lövhədə yazılıb BMT, Birləşmiş Krallıq və digərləri həmçinin videonun ikrah hissi doğurduğunu bildirib. Cənab Foley-nin anası Diane deyib ki, o, \"Suriya xalqının əzabını dünyaya göstərməyə çalışarkən qurban gedib\". Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi (Committee to Protect Journalists, CPJ) deyib ki, İslam Dövlətinin saxladığı bütün jurnalistlərə görə narahatlıq keçirir. Təşkilat Suriyanı \"müxbirlər üçün dünyada ən təhlükəli yer\" kimi təsvir edib. Video haqqında \"Amerikaya mesaj\" adlı videoda James Foley narıncı geyimdə səhraya oxşar bir yerdə dizi üstə durub, onun yanında isə qara geyimli, silahlı bir kişi dayanıb. Foley ailəsinə son sözlərini deyir və onu gözləyən ölümünü ABŞ-ın İraqdakı İslam Dövləti hədəflərini bombalaması ilə əlaqələndirir. Məcburiyyət altında olduğu aydın görünən videoda o deyir: \"Mən dostlarımı, ailəmi və yaxınlarımı əsl qatillərim olan ABŞ hökumətinə üsyan etməyə çağırıram. Çünki məni gözləyən yalnız onların laqeydliyi və cinayətkarlığı nəticəsində baş verir\". Bundan sonra ingilis vurğusu ilə danışan maskalanmış döyüşçü ABŞ hökumətinə xəbərdarlıq edir: \"Siz daha qiyamçılara qarşı mübarizə aparmırsız. Biz islam ordusuyuq və dünyada bir çox müsəlmanın qəbul etdiyi dövlətik. \"Beləliklə, Obama, müsəlmanlara İslam xəlifəliyi ilə təhlükəsiz həyat sürməyə imkan verməmək üçün hər hansı cəhdin, sənin öz xalqının qırılması ilə nəticələnəcək\". Videonun sonunda amerikalı jurnalist Steven Sotloff kimi təqdim olunan daha bir dustaq göstərilir və deyilir ki, onun taleyi Prezident Barack Obamanın növbəti addımından asılıdır. Cənab Sotloff bir il əvvəl Suriyada, Türkiyə sərhədinin yaxınlığında oğurlanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41899533", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41914039", "doc1": "إيران نفت ضلوعها في إطلاق الصاروخ من اليمن على الرياض وأضاف ولي العهد، في مكالمة هاتفية مع وزير الخارجية البريطاني بوريس جونسون، أن مد إيران بالصواريخ لحلفائهم من الحوثيين \"يعد حربا على المملكة\". ورفضت إيران اتهامات ولي العهد السعودي، على لسان وزير خارجيتها، محمد جواد ظريف، الذي قال في مكالمة هاتفيه مع نظيره البريطاني، بوريس جونسون إن \"ادعاءات المسؤولين السعوديين خطيرة ومناقضة للواقع\"، بحسب ما ذكره متحدث باسم الخارجية. وانتقد ظريف الحكومة السعودية - بحسب ما قاله المتحدث، بهرام غاسيمي - واصفا أعمالها في المنطقة بأنها \"مستفزة\". وقد اعترضت قوات الدفاع الجوي السعودية السبت صاروخا ذاتي الدفع (باليستيا) قالت إن ميليشيات الحوثيين التي تسيطر على أجزاء كبيرة من اليمن، من بينها العاصمة صنعاء، أطلقته صوب الرياض. ونفت إيران أن لها يدا في إطلاق الصاروخ، ورفضت بيانات الإدانة الصادرة عن السعودية والولايات المتحدة، معتبرة إياها \"مدمرة واستفزازية وتشهيرا\". الأمير محمد بن سلمان تحدث هاتفيا مع وزير الخارجية البريطاني بوريس جونسون وكان وزير الخارجية السعودي، عادل الجبير، قد اتهم في مقابلة مع شبكة سي إن إن الأمريكية الاثنين جماعة حزب الله اللبنانية بإطلاق الصاروخ على الرياض من منطقة يسيطر عليها الحوثيون. وقال \"بالنسبة إلى الصاروخ ... فإنه أطلق على أراض سعودية، وهو صاروخ إيراني أطلقه حزب الله من أراض يمنية يحتلها حوثيون\". لحظة إطلاق صاروخ باليستي نحو الرياض وأشار إلى أن الصاروخ شبيه بآخر أطلق في يوليو/تموز على ينبع في السعودية، وكان من صنع إيران، وقد فكك وهرب إلى اليمن، ثم أعاد تجميعه أفراد الحرس الثوري الإيرانيون وحزب الله، \"ثم أطلق على السعودية\". وردا على إطلاق الصاروخ، قال التحالف الذي تقوده السعودية في اليمن الاثنين إنه سيغلق جميع منافذ البلاد البرية والبحرية والجوية. ظريف يقول إن سلوك الحكومة السعودية استفزازية وقد تؤدي هذه الخطوة إلى تعميق الأزمة الإنسانية في اليمن التي دفعت نحو سبعة ملايين شخص - بحسب ما تقوله الأمم المتحدة - إلى حافة المجاعة، وخلفت ما يقارب من 900.000 شخص مصابين بالكوليرا.", "doc2": "A Yemeni TV station released footage of what it claimed was a Riyadh-bound missile Dövlət mediasının məlumatlarına görə, şahzadə Britaniyanın xarici işlər naziri Boris Johnson-la telefon söhbətində deyib ki, bunu \"müharibə aktı hesab etmək olar\". Şənbə günü Səudiyyə Ərəbistanının paytaxtı, Riyad yaxınlığında bir ballistik raket vurularaq yerə salınıb. Həmçinin oxuyun: İran Səudiyyə Ərəbistanın rəhbərlik etdiyi koalisiyanın 2015-ci ildən Yəməndə vuruşduğu husi qiyamçılarını silahlarla təmin etdiyi ittihamlarını rədd edir. İranın xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif şahzadənin iddiasının \"təhlükəli\" olduğunu deyib. Husi yönümlü media qiyamçıların Burkan H2 ballistik raketini Yəmən sərhədindən 850 kilometr uzaqlıqda və Riyadın 11 kilometr şimal-şərqində yerləşən Kral Xalid Beynəlxalq Aeroportunu hədəfə aldığını deyib. Səudiyyə Ərəbistanının raket müdafiə sistemləri husi raketini göydə vurub, lakin məhv edilmiş raketin bəzi hissələri aeroportun ərazisinə düşüb. Human Rights Watch raketin əsasən mülki istifadədə olan aeroporta yönəldilməsinin müharibə cinayəti olduğunu deyib. Husi hərəkatı Burkan 2 raketlərini 2017-ci ilin fevral ayında nümayiş edib Dövlətə məxsus Saudi Press Agency çərşənbə axşamı vəliəhd şəhzadənin Britaniyanın xarici işlər naziri ilə telefonla söhbəti barədə məlumat yayıb. \"Vəliəhd şahzadə deyib ki, İran rejiminin husi qiyamçılarının raketlərlə silahlanmasındakı rolunu birbaşa hərbi təcavüz və krallığa qarşı müharibə aktı hesab etmək olar\", agentlik şəhzadənin cənab Johnson-la söhbəti barədə yazıb. İranın xarici işlər nazirliyinin sözçüsü Bəhram Qassemi isə cənab Zərifin Boris Johnson-la söhbətində Səudiyyə Ərəbistanının \"fitnəkar hərəkətlərini\" tənqid etdiyini deyib. \"O, səudiyyəli rəsmilərin yanlış və təhlükəli iddialarını rədd edib və onların beynəlxalq qanuna və BMT-nin nizamnaməsinə qarşı olduğunu deyib\", cənab Qassemi əlavə edib. Regional \"Soyuq Müharibə\" Jonathan Marcus - BBC-nin diplomatik müxbiri İran və Səudiyyə Ərəbistanı regional \"Soyuq Müharibə\"dədirlər. ABŞ və Sovet İttifaqı arasındaki Soyuq Müharibədəki kimi, bu müharibədə də iki əsas tərəflər bir-birilə birbaşa mübarizə aparmırlar. Bunun əvəzinə, onlar, tərəfdarlarının yerinə mübarizə aparırlar. Səudiyyə Ərəbistanı Yəməndə İranın təsirinin qarşısını almaq üçün müdaxilə edib, lakin oradakı müharibə artıq iki ildir ki, davam edir. İran, İraqın əsasən şiə hakimiyyətinə yaxınlığı ilə orada gücünü artırıb. Suriyada münaqişəsində də İranın dəstəklədiyi Əsəd hakimiyyəti, nəzarətində olan əraziləri artırır. Səudiyyə Suriyadakı qiyamçılara dəstəyi ilə heç nə əldə etməyib. İndi isə Səudiyyə diqqətini İranın güclü müttəfiqlərinin olduğu başqa bir ölkəyə yönəldir. İranın tərəfdarı Hizbullah Livanda ən güclü siyasi qüvvələrdən biridir, lakin ölkədəki sabitlik çox həssasdir və oraya müdaxilə böyük risklər daşıyır. Hətta hər hansı bir böhran İsrail və Hizbullah arasında müharibəyə də səbəb ola bilər. Bazar ertəsi günü, Səudiyyə Ərərbistanın xarici işlər naziri Adil əl-Cubeyr CNN-ə deyib ki, Yəməndəki raketi Livanın Hizbullah hərəkatı buraxıb. O, raketin iyul ayında Səudiyyənin Məkkə şəhəri yaxınlığında vurulan raketə bənzədiyini və İranda istehsal olunduğunu iddia edib. O, bu raketin hissə-hissə gizli şəkildə Yəmənə aparıldığını və \"Hizbullah və İran İnqilab keşikçiləri Ordusunun əməliyyatçıları\" tərəfindən bir daha quraşdırıldığını deyib. ABŞ-ın Birləşmiş Millətlər Təşkilatındakı (BMT) daimi nümayəndəsi Nikki Haley iyul ayında buraxılan raketin \"İranın Qaim\" raketi olduğunu və bu \"tip silahların münaqişədən əvvəl Yəməndə mövcud\" olmadığını deyib. O, əlavə edib ki, şənbə günü vurulan raket də \"İran əsilli ola bilər\". Xanım Haley xəbərdarlıq edib ki, bu cür silahları husi qiyamçılarına verməklə İran İnqilabı keşikçiləri BMT Təhlükəsizlik Şurasının iki qətnaməsini pozur. İranın Xarici İşlər Nazirliyi raketin buraxılışını husilərin Səudiyyə Ərəbistanın rəhbərlik etdiyi koalisiyanın \"təcavüzünə\" qarşı \"sərbəst addımı\" olduğunu deyib. Raketin buraxılışına cavab olaraq, koalisiya Yəməndə bütün aeroport, quru sərhəd keçidləri və limanların müvəqqəti olaraq bağlandığını bəyan edib. Bununla mövcud olan blokadanı möhkəmləndirən koalisiya qüvvələri ciddi yoxlamalar şərtilə humanitar yardımın əvvəlki kimi Yəmənə buraxılacağını bildirib. Husi yönümlü media raketin qiyamçılar tərəfindən buraxıldığını deyib Çərşənbə axşamı BMT, Yəmənə göndərilməli olan bütün humanitar hava reyslərinin dayandırıldığını deyərək, koalisiyadan Yəmənənin sərhədlərini açmağa çağırıb. BMT Humanitar Məsələlərin Koordinasiyası Şöbəsinin sözçüsü Jens Laerke jurnalistlərə deyib ki, \"Yəməndəki vəziyyət faciəvidir\". BMT-nin məlumatına əsasən, 2015-ci ilin mart ayında Yəməndə münaqişənin başlamasından indiyədək 60 faizi dinc əhali olmaqla 8,670 nəfər həyatını itirib. Döyüşlər və hava zərbələri nəticəsində 49,960 nəfər xəsarət alıb, BMT bildirir. Münaqişə, həmçinin 20,7 milyon insanı humanitar yardımdan asılı qoyub. Münaqişənin digər nəticələrindən biri isə ölkədə 902 min insana təsiri olan və 2,191 nəfərin ölümünə səbəb olan vəba epidemiyasıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-38686480", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38689606", "doc1": "ونجح الأطباء باستخدام تقنية متطورة للتصوير بالرنين المغناطيسي في مضاعفة القدرة على اكتشاف الأورام. وأظهرت التجربة التي شملت 576 رجلا، ونشرت نتائجها في دورية لانسيت، أنه تجنب الحاجة إلى أخذ عينة من البروستاتا لفحصها في أكثر من 25 بالمئة من الحالات. وتعمل هيئة الخدمات الصحية البريطانية حاليا على مراجعة إمكانية تطبيق عمليات الفحص والمسح هذه على نطاق واسع. وإذا كانت معدلات عالية من مستضدات البروستات النوعي (بروتين تنتجه خلايا غدة البروستاتا) في الدم، فيجب أخذ عينة لفحصها. مواضيع قد تهمك نهاية ومع هذا فإن عملية الفحص قد تخطئ وجود السرطان في البروستاتا، وتفشل في اكتشاف الخلايا العدوانية، كما تتسبب في آثار جانبية بما في ذلك نزيف والتهابات مزمنة وضعف الانتصاب. ويخضع حوالي 120 ألف رجل إلى هذه العملية كل عام في بريطانيا. وأجرى الباحثون التجربة في 11 مستشفى بريطاني، باستخدام أجهزة تصوير بالرنين المغناطيسي ا��متطورة على الرجال الذين يعانون من مستويات مرتفعة من مستضدات البروستاتا النوعي. وأظهرت التجربة أن 27 في المئة من الرجال لم يكونوا بحاجة إلى أخذ عينات من البروستاتا على الإطلاق. وتم الكشف عن 93 في المئة من حالات الإصابة بالسرطانات العدوانية باستخدام التصوير بالرنين المغناطيسي التي سبقت أخذ عينات الأنسجة، مقارنة مع 48 في المئة فقط نجحت خلالها أخذ الأنسجة في تحديد السرطان بمفردها. وقال الدكتور هاشم أحمد ،استشاري وأحد الباحثين في المشروع: \"هذه خطوة تغيير هامة على طريق تشخيصنا لسرطان البروستاتا\". لكنه أشار إلى أن تلك التقنية \"ستحتاج إلى دراسات مستقبلية لتقييمها، وقد تضطر إلى الانتظار من 10 إلى 15 سنة.\"", "doc2": "Xəbər \"Lancet\" tibb jurnalında yayımlanıb. Məlumata əsasən 576 xəstə üzərində aparılan araşdırmaya görə, MRİ texnologiyasından istifadə etməklə yaxalanan şiş sayları iki qata çıxıb. Araşdırmada xəstələrin dörddə birindən çoxuna ağır mənfi yan təsiri göstərən biopsiya üsulundan istifadəyə ehtiyac qalmadığı qeyd edilib. Prostat xərçəngi İngiltərədə ən geniş yayılan xərcəng növlərindən biri olsa da, onun müəyyən edilməsi istiqamətində aparılan testlər hələ də mükəmməl olmaqdan çox uzaqdır. Xəstələrin qanında yüksək həcmdə prostata xas maddələrin (antikor) aşkar olunduğu təqdirdə onlardan biopsiya alınır və daha sonra prostatın özündən 12 iynəylə nümunələr götürülür. Biopsiya xərçəngin olduğu yeri tapmaya bilər. Bunun nəticəsində isə qanama, ağır infeksiyaıar və halsızlıq kimi yan təsirlər yarana bilər. Araşdırmanı aparan qrupun həkimi Dr. Hashim Ahmed \"Döşdən biopsiya alınması qəbul edilə bilməz, amma prostat vəzində bunu qəbul edirik\" deyib. İngiltərdə hər il 120 minə yaxın kişidən bu şəkildə biopsiya alınır. Yeni üsulla Ingiltərədə 11 xəstəxanada araşdırma aparılıb. Qanlarında yüksək səviyyədə antikor olan xəstələrin yüzdə iyirmi yeddisinin əslində biopsiyaya ehtiyacı olmadıığı müəyyən olunub. Skan avadanlığı prostat xərçəngi hallarının 93 faizi aşkar edib. Normal biopsiyada bu rəqəm yalnız yüzdə 48 olub. \"Bu prostat xərçənginin diaqnostika üsulunun dəyişdirilməsində vacib bir addımdır. Uzun müddət həyatda qalmaq səviyyəsinə baxmaq lazımdır. Amma məncə bunun aşkar edilməmiş xərçənglərin müəyyən edilməsinin inkişafında önəmli rolu olacaq. Lakin bu vəziyyətin gələcəkdəki çalışmalarla dəyərləndirilməsi tələb olunur və bunun üçün 10-15 il gözləməyimiz lazım ola bilər\", - BBC-ə verdiyi açıqlamada Dr. Ahmed bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52857000", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52860117", "doc1": "خرجت المظاهرات رغم قرار فرض حظر تجول ليلي في مينيابوليس وقالت تقارير في وسائل إعلام محلية إن البيت الأبيض خضع لإجراءات غلق بعد تجمع عدد من المتظاهرين حوله. وخرجت مظاهرات في مدينة نيويورك ومدينة مينيابوليس التي شهدت مقتل الشاب، وذلك على الرغم من توجيه اتهامات بالقتل للشرطي ديريك تشوفين. وكان جاكوب فراي، رئيس بلدية مينيابوليس، قرر فرض حظر تجول ليلي في المدينة بسبب تصاعد العنف خلال الاحتجاجات. ويفترض أن يستمر حظر التجول في المدينة يومي الجمعة والسبت من الثامنة مساء وحتى السادسة صباحا. مواضيع قد تهمك نهاية وطالب فراي باستعادة النظام في مينيابوليس بعد عمليات نهب وإضرام حرائق وقعت مؤخرا. وقال تيم والز، حاكم ولاية مينيسوتا، إنه لابد أن تتوقف الاضطرابات \"حتى تأخذ العدالة مجراها\". وقال الرئيس الأمريكي دونالد ترامب إنه تحدث مع أسرة فلويد وأعرب لهم عن بالغ أسفه لما حدث. أحدث تطورات قضية فلويد ألقي القبض على الشرطي تشوفين، ووجهت له تهم بالقتل. جورج فلويد وكان تشوفين ضمن أربع شرطيين طردوا من عملهم على إثر وفاة فلويد الاثنين. ووجهت الاتهامات له، بعد أيام من الاحتجاجات الغاضبة إثر انتشار فيديو يظهر الشرطي، راكعاً فوق فلويد (46 عاماً)، محاولاً تثبيته، فيما كان فلويد يردّد \"لا أستطيع أن أتنفس، أرجوك لا تقتلني\". وأجج الفيديو من مشاعر الغضب إزاء الأساليب التي تعتمدها الشرطة الأمريكية في توقيف المواطنين السود، وتكرار مقتلهم في أحداث مشابهة. وقال مدعي عام مقاطعة هينيبين في مينيسوتا، مايك فريمان، إنّ التحقيقات تتواصل مع العناصر الآخرين الذي كانوا موجودين عند وقوع الحادثة. وكانت عائلة فلويد قد طالبت بمحاكمة الشرطيين الأربعة بتهمة القتل، خصوصاً أن فلويد كان أعزلاً عند اعتقاله. وتحدّث شقيق جورج، فيلونيز فلويد، لقناة سي أن أن، وقال وهو يغالب دموعه إنّ \"الشرطة أعدمت أخي في وضح النهار\"، وأضاف أنّه تعب من \"رؤية رجال سود يموتون\". مظاهرات وأعمال عنف في وقت سابق، أضرم محتجون النار في مركز للشرطة في مينيابوليس، في ثالث ليلة من الاحتجاجات. متظاهرون يضرمون النار في مقر شرطة مينيابوليس وخلال الاحتجاجات، اعتقلت شرطة ولاية مينيسوتا مراسل قناة \"سي أن أن\" عمر جيمينيز، مع فريق التصوير المرافق له، خلال البثّ المباشر، صباح الجمعة، وذلك لأنّهم لم يتحركوا من مكانهم، عندما أمروا بذلك، على ما يبدو. وأفرج عن الفريق التلفزيوني بعد ساعة من اعتقالهم، بعدما اعتذر حاكم الولاية عن الحادثة. وتجمّع المتظاهرون أمس الخميس، أمام مركز الشرطة في دائرة مينيابوليس الثالثة، مركز الاحتجاجات الأساسي. وأطلقت الشرطة الغاز المسيل للدموع والرصاص المطاطي في محاولة لتفريق الحشد. لكن المتظاهرين اخترقوا الطوق الأمني الموضوع حول مركز الشرطة، وأضرموا النار فيه، وفي مبنيين آخرين قريبين، بينما انسحب عناصر الشرطة من المكان. وقال عمدة مينيابوليس إنّه لم يكن أمام الشرطة خيار سوى إخلاء المركز. وأضاف: \"رمزيّة المبنى لا يمكن أن تفوق أهميّة الحفاظ على حياة عناصر الشرطة والمتظاهرين\". ووصف فراي الاحتجاجات بأنها \"غير مقبولة\"، لكنه أقرّ بوجود \"الكثير من الألم والغضب\". وجاء تصريحات رئيس البلدية بعد تغريدة للرئيس الأمريكي حمّل فيها مسؤولية العنف لـ\"نقص القيادة\" في مينيابوليس، وهدّد بإرسال الحرس الوطني \"لإتمام المهمة بطريقة صحيحة\"، إن فشل فراي بإرساء النظام. وقالت الناطقة باسم البيت الأبيض كايلي ماكيناني، إن ترامب \"شعر بانزعاج كبير\" عند رؤيته الشريط الذي يظهر وفاة فلويد.", "doc2": "Cümə günü etirazçılara qarşı gözyaşardıcı qazdan istifadə olunub Washington-da, Ağ Evin yaxınlığında toplaşan yüzlərlə insan ədalətin bərpasına çağırıb. ABŞ şəhərlərindəki etirazlar Minneapolisin özündə bir neçə gün davam edən talan və yanğınlardan sonra yer alır. Çərşənbə axşamı günü yüzlərlə insan Floyd-un həbs edilərkən öldüyü yol kəsişməsinə çıxıb. Bundan əvvəl etirazçılar tərəfindən yerli polis bölməsinə od vurulub. George Floyd-un dediyi \"Nəfəs ala bilmirəm!\" sözləri ölkə boyunca keçirilən etirazların əsas şüarıdır. Atlanta şəhərində polis maşınları yandırılıb Atlanta şəhərində zorakı hərəkətlərə əl atan etirazçılar, polis maşınlarını yandırıb, hüquq-mühafizə qüvvələrinə hücum ediblər. Atlanta polisinin nümayəndəsinə görə, ən azı üç polis əməkdaşı yaralanıb. Bir neçə nəfərin həbs olunduğu bildirilir. Polislə etirazçılar arasında toqquşmalar New York-un Brooklyn bölgəsində də baş verib. Dallas şəhərində zabitləri daşa tutan etirazçılara qarşı gözyaşardıcı qazdan istifadə olunub. Los Angeles və Oakland-da etiraz əlaməti olaraq yollar bloklanıb. 46 yaşlı George Floyd mayın 25-də həbs edilərkən ölüb. Hadisəni təsvir edən videoda Floyd-un boğazını dizi ilə yerə sıxan polis əməkdaşını görmək olar. Floyd dəfələrlə nəfəs ala bilmədiyini deyir. Polisə əsasən, saxta pulun istifadəsiylə bağlı xəbəri yoxlayan polislər Floyd-a yaxınlaşarkən müqavimətlə üzləşiblər. Hadisə il�� əlaqədar işdən çıxarılan dörd polis işçisindən biri həbs edilib. Lakin həbs və araşdırma barədə xəbərlər etirazları dayandırmayıb. Küçələrə çıxan sakinlər həbsdə iştirak edən daha üç polisin məsuliyyətə cəlb olunmasını tələb edirlər. Etirazlar bazar ertəsindən bəri davam edir"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/09/160925_syria_russia_war_crimes_johnson", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-37466639", "doc1": "قتل 20 شخصا ودمرت 18 شاحنة في الهجوم على قافلة المساعدات وأضاف جونسون في لقاء مع بي بي سي أنه يحق طرح أسئلة بشأن إن كان الروس قد تعمدوا استهداف المدنيين أم لا. وقال وزير الخارجية البريطاني إن القافلة ربما استهدفت عن عمد. وتعرضت 18 شاحنة ومستودع تابع للهلال الأحمر السوري إلى التدمير، الأمر الذي أدى إلى مقتل 20 شخصا خلال هذا الهجوم يوم الاثنين الماضي. وتنفي روسيا قصف القافلة، محملة المسؤولية إما للمتمردين أو إلى طائرة بلا طيار أمريكية. مواضيع قد تهمك نهاية وتأتي هذه التصريحات في ظل تعرض حلب لعمليات قصف مكثف، وتقول الحكومة السورية إنها بدأت هجوما يستهدف استعادة السيطرة على المناطق التي استولت عليها المعارضة المسلحة. وأفادت تقارير حديثة بأن مقاتلي المعارضة المسلحة استعادوا السيطرة على مخيم حندرات الفلسطيني الواقع شمالي حلب. وكانت القوات الحكومية استعادت السيطرة السبت على هذا المخيم الذي يحظى بأهمية استراتيجية. تعرضت مناطق كثيرة في حلب للتدمير بسبب الغارات الحكومية ومن المنتظر أن يعقد مجلس الأمن التابع للأمم المتحدة الأحد جلسة لمناقشة الوضع في حلب. وطلبت الولايات المتحدة والمملكة المتحدة وفرنسا مناقشة هذا الموضوع. وقال مبعوث الأمم المتحدة ستافان دي مستورا بشأن الهجوم على قافلة المساعدات ومستودع تخزين المساعدات خارج حلب إنه \"انتهاك لحرمة\" العمل الإنساني. آثار الدمار واضحة في حلب وقالت الولايات المتحدة إن طائرتين روسيتين شاركتا في الهجوم. وقال جونسون في مقابلة بي بي سي إن \"الرئيس الروسي، فلاديمر بوتين، لم يكتف بمد الأسد بالمسدس، ولكنه من بعض الوجوه يطلق النار من المسدس بنفسه\". وأضاف وزير الخارجية البريطاني \"ينبغي أن نبحث إذا كان من استهدف القاقلة عرف مسبقا أن هذه أهداف مدنية بريئة بشكل كامل. هذه جريمة حرب\". وأدى الهجوم إلى تعليق الأمم المتحدة بشكل مؤقت توزيع المساعدات في سوريا. وقال الناطق باسم الأمين العام للأمم المتحدة، بان كي مون، أشعر بالصدمة الشديدة للتصعيد العسكري الذي تقشعر منه الأبدان\" في حلب. وأضاف الناطق قائلا \"منذ إعلان الجيش السوري قبل يومين عن استئناف الهجوم على المناطق الشرقية من حلب لاستعادتها، تواترت التقارير بشأن ضربات جوية استخدمت أسلحة حارقة وذخيرة متطورة مثل قنابل لاختراق التحصينات\". وأصبحت حلب ميدانا لمعركة رئيسية في الحرب الأهلية المستمرة منذ أكثر من خمس سنوات. وتقول الأمم المتحدة إن الهجمات في حلب خلفت نحو مليوني شخص محرومين من الحصول على الماء الصالح للاستهلاك.", "doc2": "Bazar günü Boris Johnson BBC-nin Andrew Marr Show proqramının qonağı olub O BBC-nin Andrew Marr Show proqramına deyib ki, Rusiya qüvvələrinin mülki insanları hədəfləyib-hədəfləmədiyi barədə sual vermək doğrudur. Bazar ertəsi hücumu zamanı 18 yük maşını və anbara edilən hücum zamanı 20 nəfər ölüb. Rusiya bu iddiaları rədd edərək hadisəyə görə qiyamçıları və ya ABŞ-ın pilotsuz cihazını ittiham edib. Cənab Johnson bildirib ki, Rusiya Suriyada müharibəni \"uzatmaqda təqsirlidir\" və onu \"daha yöndəmsiz\" edib. Suriya höküməti ötən həftə, atəşkəsin pozulmasından sonra qiyamçıların zəbt etdiyi ərazilərə hücumlar etdiyini açıqlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41580765", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41582264", "doc1": "وتسمح هذه المادة، التي كانت جزءاً من قانون الهند المتعلق بالاغتصاب، للرجل بأن يجامع زوجته القاصر طالما تجاوز سنها 15 عاماً. ويشار إلى أن سن الرشد في الهند هو 18 عاماً، ولكن الاغتصاب الزوجي لا يعد جريمة في نظر القانون. وقد أشاد نشطاء في مجال حقوق المرأة بقرار المحكمة الجديد. غير أن البعض يقولون إن الأمر سيكون صعب التنفيذ. ونص الحكم القضائي الجديد على أن الفتيات دون سن الثامنة عشرة، يمكنهن توجيه الاتهام إلى أزواجهن بالاغتصاب، طالما أنهن يتقدمن بالشكوى في غضون سنة واحدة من إجبارهن على إقامة العلاقة الجنسية. وقال فيكرام سريفاستافا مؤسس جمعية \"اندبندنت ثوت\" لحقوق الإنسان، والتي كان لها دور في إثارة حملة ضد اغتصاب القاصرات في إطار الزواج، إن \"هذا حكم تاريخي يصحح خطأ تاريخياً ضد الفتيات، وأصلاً، كيف يمكن استخدام الزواج كوسيلة للتمييز ضد الفتيات؟\". لكن مراسلة بي بي سي في دلهي، غيتا باندي، تقول إنه على الرغم من الترحيب بقرار المحكمة، سيكون من الصعوبة بمكان تنفيذه في بلد مازال زواج الأطفال متفشياً فيه بشكل كبير. وأضافت باندي\"لا تستطيع المحاكم والشرطة مراقبة غرف النوم، والفتاة الصغيرة التي تُزوج، عادة بموافقة من والديها، لن يكون لديها الشجاعة الكافية للذهاب إلى الشرطة أو المحكمة والتقدم بدعوى ضد زوجها\". وتقول الحكومة الهندية إن زواج الأطفال \"عقبة أمام كل هدف تنموي تقريباً، كالقضاء على الفقر والجوع، وجعل التعليم في المرحلة الابتدائية إلزامياً، وتحقيق المساواة بين الجنسين، وحماية حياة الأطفال، وتحسين صحة المرأة\".", "doc2": "Hindistanda razılıq əsasənda seks üçün yaş həddi 18-dir, lakin kəbinli arvadın zorlanması cinayət sayılmır. Zorlama hallarına aid qanunun maddəsində deyilirdi ki, kişi, arvadının yaşı 15-dən yuxarıdırsa, onunla cinsi əlaqəyə girə bilər. Hindistanda razılıq əsasında cinsi əlaqənin yaş həddi 18-dən başlayır, lakin kəbinli arvadın zorlanması halları bu qanunvericilikdə nəzərə alınmayıb. Məhkəmənin qərarı qadın haqları fəalları tərəfindən alqışlanıb. Lakin müxbirlər hesab edir ki, qanunu tətbiq etmək asan iş olmayacaq. Məhkəmənin qərarında deyilir ki, yaşı 18-dən aşağı olan qadınlar, ərləri tərəfindən zorlandığı halda, bu barədə bir il ərzində şikayət vermək hüququna malik olacaqlar. BBC-dən Geeta Pandey qeyd edir ki, azyaşlı qızlarla evlənmə hallarının geniş yayıldığı Hindistanda sözügedən qanunun yerinə yetirilməsi çətin bir işə çevriləcək. \"Məhkəmə və polis məntəqələri hər bir evi güdə bilməz. Valideynlərin razılığı ilə ərə verilmiş azyaşlı qızın polisə və məhkəməyə əri barədə şikayət verməyə cürət edəcəyini təsəvvür etmək çətindir\". Hindistan höküməti bildirib ki, uşaq yaşında qızların ərə verilməsi \"yoxsulluq və aclığın aradan qaldırılmasından tutmuş uşaq və qadın sağlamlığınadək, bütün sahələrdə inkişafa əngəl törədir\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/01/160116_iran_nuclear_measures_confirmation", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/01/160116_eu_us_iran_sanctions", "doc1": "فرضت العقوبات على طهران بسبب مخاوف بشأن برنامجها النووي. وقالت مسؤولة السياسة الخارجية بالاتحاد الأوروبي فيديريكا موغيريني إن هذا التطور من شأنه أن يعزز الاستقرار والسلم الإقليميين. وأضافت أن الاتفاق مع طهران يبعث برسالة قوية مشجعة مفادها أن الإرادة السياسية والعمل الدؤوب قد يساعدا في حل أصعب القضايا. وجاء ذلك خلال مؤتمر صحفي مع وزير الخارجية الإيراني محمد جواد ظريف في مقر الوكالة بالعاصمة النمساوية فيينا. وقال رئيس الوكالة الدولية للطاقة الذرية يوكيا أمانو إنه سيزور طهران الأحد. مواضيع قد تهمك نهاية واعتبر الرئي�� الإيراني حسن روحاني - في تدوينة على حسابه على تويتر - رفع العقوبات \"انتصار جليل لأمة صبورة\". وفرضت العقوبات على طهران بسبب مخاوف بشأن برنامجها النووي. ويعنى رفع العقوبات الدولية إنهاء تجميد أصول تقدر بمليارات من الدولارات، والسماح ببيع النفط الإيراني في السوق العالمية. وأمر وزير الخارجية الأمريكي جون كيري برفع العقوبات المرتبطة بالبرنامج النووي الإيراني. وقال كيري - بعد مباحثات مع ظريف - إن إيران \"اتخذت خطوات مهمة شك الكثيرون في أنها ستتحقق\". وأضاف أن نتيجة لذلك قررت الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي رفع العقوبات فورا. وأكد أنه نتيجة للإجراءات التي اتخذت منذ يوليو/تموز، فقد باتت \"الولايات المتحدة وأصدقاؤها وحلفاؤها في الشرق الأوسط والعالم أجمع أكثر أمنا\". لكن رئيس مجلس النواب بول ريان أدان الاتفاق مع إيران، قائلا إن \"الدولة الرائدة عالميا في رعاية الإرهاب قد تستخدم الأموال لتمويل إرهابيين\".", "doc2": "Məhəmməd Cavad Zərif və Federica Mogherini bəyan ediblər ki, birgə hərəkətlər planı qəbul edən tərəflər üzərlərinə götürdükləri öhdəliklərin dürüst yerinə yetirilməsinə çalışıblar Dövlət katibi John Kerry bəyan edib ki, söhbət ABŞ-ın İran nüvə proqramının qarşısını almaq səyləri ilə əsaslandırılan sanksiyalardan gedir. Aİ tərəfindən İrana qarşı tətbiq edilən sanksiyaların ləğv olunması haqqında qərar, gözlənildiyi kimi, dərhal Avropa İttifaqının rəsmi bülletenində dərc olunduqdan sonra qüvvəyə minəcək. Aİ xarici siyasət üzrə ali komissarı Federica Mogherini həm Aİ, həm də İttifaqa üzv olan ayrı-ayrı ölkə hökumətləri tərəfindən tətbiq edilən sanksiyaların ləğv olunacağını qeyd edib. “Bir halda ki, İran öz öhdəliklərini yerinə yetirib, bu gün Tehranın nüvə proqramı ilə bağlı beynəlxalq və milli iqtisadi və maliyyə sanksiyaları ləğv olunur”, - Mogherini bəyan edib. İran xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif qeyd edib ki, yarım il bundan əvvəl beynəlxalq “altılar”la danışıqlar nəticəsində razılaşdırılmış birgə hərəkət planının yerinə yetirilməsi əsnasında bütün tərəflər götürdükləri öhdəlikləri yerinə yetirməyə çalışıblar. İran və dünyanın altı dövləti - ABŞ, Britaniya, Fransa, Çin, Rusiya və Almaniya (P5+1 qrupu) - arasında 2006-cı ildə başlanmış danışıqlar ötən ilin iyul ayında birgə hərəkətlər planının qəbul olunması ilə yekunlaşıb. Həmin planın yerinə yetirilməsi təqdirdə İran üzərindən BMT Təhlükəsizlik Şurası, ABŞ və Avropa İttifaqı tərəfindən tətbiq edilən iqtisadi və maliyyə sanksiyalarının ləğv edilməsi nəzərdə tutulurdu."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51811323", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51848109", "doc1": "وأعلن ترامب في كلمة متلفزة الأربعاء، أنه سيتم تعليق السفر من أوروبا لمدة ثلاثين يوما. لكنه قال إن القيود \"القوية ولكن الضرورية\" لن تطبق على المملكة المتحدة، حيث تم حتى الآن تأكيد 460 حالة إصابة بالفيروس. وهناك 1135 حالة إصابة بالفيروس مؤكدة في الولايات المتحدة مع 38 حالة وفاة. وقال ترامب \"لمنع دخول حالات جديدة إلى أراضينا، سنعلق كل الرحلات من أوروبا إلى الولايات المتحدة للأيام الثلاثين المقبلة\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف \"القواعد الجديدة ستدخل حيز التنفيذ منتصف ليل الجمعة\". ترامب أيضاً حث الكونغرس على تمرير إجراءات إعفاء ضريبي في محاولة لمحاربة أثر انتشار فيروس كورونا على الاقتصاد الأميركي. وقال \"أنا أطالب الكونغرس أن يوفر فوراً للأمريكيين إعفاءً ضريبيا\". ما هو الوضع في الولايات المتحدة؟ يقول مسؤولون إن خطر التعرض للإصابة كان أقل بالنسبة للمواطنين الأمريكيين، لكن تفاقم القلق العام في البلاد بعد تأكيد زيادة عدد المصابين بشكل سريع خلال الأسابيع الماضية. وانطلقت جهود حثيثة للاحتواء حيث أوفدت الإدارة الأمريكية قوات ��لى نيو روتشيل، شمالي مدينة نيويورك، حيث يعتقد أن انتشار المرض قد نشأ. وسيوصل الحرس الوطني الطعام إلى بعض الأفراد الذين طلب منهم أن يعزلوا أنفسهم هناك. ومنع حاكم ولاية واشنطن تجمعات كبرى في عدد من المناطق. وتُعدّ الولاية الشمالية الغربية النقطة المحورية لانتشار المرض في الولايات المتحدة حيث تستأثر بـ24 حالة وفاة من أصل 38 في البلاد. وقال مدير المعهد الوطني للحساسية والأمراض المعدية، د. أنتوني فاوسي، للكونغرس إن \"الحال سيسوء\" وإن ذلك يعتمد على إمكانية احتواء المصابين. ويتجنب أميركيون كثر زيارات الطبيب بسبب التكاليف التي لا يمكنهم تحملها. علاوة على نقص إتاحة الإجازة المرضية المدفوعة هو سبب آخر للقلق، كما أن هناك مخاوف من عدد أجهزة الفحص المتوفرة. لكن نائب الرئيس مايك بنس، المسؤول عن فريق العمل الذي ينسق إدارة الأزمة، قال إنه يمكن فحص أي أميركي، دون قيود، تبعاً لأوامر الطبيب\"، وإن شركات التأمين قد وعدت بتغطية التكاليف.", "doc2": "Trump deyib ki, Avropa İttifaqı virusla mübarizədə ABŞ ilə \"eyni tədbirləri görə bilməyib\". Trump televiziya müraciətində deyib ki, Avropanın 26 ölkəsindən ABŞ-a səyahət növbəti 30 gün üçün dayandırılacaq. Onun sözlərinə görə, \"sərt, lakin lazımlı\" məhdudiyyətlər 460 koronavirusa yoluxma halının qeydə alındığı Böyük Britaniyaya aid edilməyəcək. ABŞ-da 1135 koronavirusa yoluxma halı, 38 ölüm qeydə alınıb. \"Yeni yoluxma hallarının sahillərimizdən daxil olmaması üçün Avropadan bütün səyahətləri dayandıracağıq\", - ABŞ Prezidenti çərşənbə günü deyib. Yeni qaydaların cümə günü gecədən etibarən tətbiq olunacağı və ABŞ vətəndaşlarına şamil olunmayacağı bildirilib. Trump deyib ki, Avropa İttifaqı virusla mübarizədə ABŞ ilə \"eyni tədbirləri görə bilməyib\". Donald Trump-ın çıxışından sonra yayımlanan elanda qadağanın ABŞ-a gəlməzdən əvvəlki 14 gün müddətində Avropa İttifaqının şengen sərhəd bölgəsində olan hər kəsə şamil edildiyi bildirilib. ABŞ Prezidenti ABŞ-a səyahət məhdudiyyətinin həmçinin ABŞ-a Avropadan gələn \"çox sayda ticarət və yükə də şamil ediləcəyini\" desə də, sonrakı tvitində bunun \"ticarətə heç bir şəkildə etməyəcəyini\" yazıb. Donald Trump həmçinin kiçik biznesə milyardlarla dollar kredit verilməsi planlarını açıqlayıb və Konqresi koronavirusun ölkə iqtisadiyyatına təsirinin qarşısını almaq üçün vergilərin azaldılması yönündə əsaslı addımlar atmağa çağırıb. ABŞ Dövlət Departamenti Azərbaycana səyahət edən vətəndaşlarına müraciət edərək deyib ki, \"koronavirusun yayılması və Azərbaycan hökumətinin həyata keçirdiyi cavab tədbirlərini nəzərə alaraq Azərbaycana səyahətinizi yenidən nəzərdən keçirin\". Departamentin məlumatında deyilir ki, \"Azərbaycanda tibbi yardım ABŞ standartlarına uyğun deyil və bəzi bölgələrdə baza tibbi ləvazimatlar əlçatan olmaya bilər\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52456508", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52495403", "doc1": "لم يشاهد كيم جونغ أون منذ اسبوعين تحدثت بي بي سي إلى خبراء سياسيين حول المتنافسين وما إذا كان تاريخهم يسمح بذلك. أفراد عائلة كيم يحكمون كوريا الشمالية منذ تأسيسها من قبل مؤسسها كيم إيل سونغ عام 1948، وانتشرت أساطير حول هذه العائلة بشكل واسع بين جميع فئات المجتمع الكوري. ويبدأ الترويج عن عظمة هذه السلالة بين المواطنين حتى قبل أن يتمكنوا من القراءة. ويؤدي أطفال الروضة أغنية تسمى \"أريد أن أرى زعيمنا كيم جونغ أون\" إذاً، كيف يمكنك أن تتخيل كوريا الشمالية بدون هذه الشخصية الرمزية والسياسية في القمة؟ كيف ستنظم النخب وكذلك المجتمع ككل نفسه؟ مواضيع قد تهمك نهاية الجواب السهل هو: لا نعرف. والأكثر إثارة للاهتمام أنهم لا يعرفون أيضاً. لم يكن يتعين عليهم تصور ذلك قط. كيم كان دائماً موجوداً... بينما كان كيم جونغ أون يستعد لتسلم السلطة، بدأوا في استخدام مصطلح \"سلالة بايكتو\"، لإضفاء الشرعية على حكمه. وبايكتو، هو الجبل المقدس الذي تدور حوله الكثير من الأساطير، حيث يقال أن كيم إيل سونغ، شن حرب العصابات من هناك وإن كيم وُلد هناك أيضاً. كيم ايل سونغ المؤسس ونجله كيم جونغ إيل، والد الزعيم الحالي لا يزال كيم جونغ أون يذهب إلى هناك عندما يريد التأكيد على أهمية القرارات السياسية التي يتخذها. لطالما كان هناك كيم في القلب الإيديولوجي للبلاد على الدوام. فكيف ستكون كوريا الشمالية بدون وريث من هذا القبيل؟ ويُعتقد أن لدى كيم جونغ أون الذي يبلغ من العمر 36 عاماً، أطفالاً، لكنهم صغار السن، ويُعتقد أن لديه ثلاثة أطفال وأن أكبرهم يبلغ من العمر 10 سنوات، وأصغرهم ثلاث سنوات. كان كيم جونغ أون نفسه يعتبر شاباً عندما تولى السلطة، كان في السابعة والعشرين من عمره فقط. ومن المحتمل ظهور نوع من \"القيادة الجماعية\"، ربما كما هي الحال في فيتنام، التي تعتمد بشكل كبير على تعاليم المؤسس وشرعيته لتعزيز مكانتهم. وباستطاعة المراقبين تتبع من يشغل مناصب رئيسية معينة ومتابعة الأخبار والمعلومات الاستخباراتية المتوفرة عن المناصب الأساسية، لكن لا يمكنهم حقاً معرفة كيف تتطور التكتلات، ولا من يمسك بزمام السلطة من خلال العلاقات الشخصية بدلاً من روابط مؤسسات الدولة. علاوة على ذلك، يتمتع في بعض الأحيان النواب أو نواب المسؤولين بسلطة فعلية أكثر من رؤسائهم. وهذا يجعل كل التوقعات صعبة للغاية. المتبقون من آل كيم هؤلاء الثلاثة ممن تبقوا من سلالة كيم الذين قد يشاركوا في السلطة أو يحددوا من يحكم إذا غاب كيم جونغ أون. وجميعهم يواجهون قيوداً في الالتزام بحكم الأسرة. الأول، هي كيم يو جونغ، الأخت الصغرى للرئيس كيم جونغ أون. ويقال أنها كانت المفضلة لدى والدها الذي كان يعلق على نشاطها واهتمامها بالسياسة منذ صغرها آمالاً كبيرة. فأسلوبها فعال ومعتدل ومثير للشكوك إلى حد ما. جرى الحديث كثيرا عن قربها من شقيقها. ففي قمة سنغافورة بين ترامب-كيم ، كانت حاضرة دائماً ، وهي من مررت قلماً إلى شقيقها لتوقيع الاتفاقية معه، وفي القمة التالية في هانوي، تم تصويرها وهي تسترق النظر من إحدى الزوايا على شقيقها كلما وقف مستعداً لالتقاط الصور كرجل دولة. ومع ذلك، لم تكن فوق مرتبة تخفيض مؤقت بعد قمة هانوي - على الرغم من ادعاءات فشلها، إلا أنه لن يتم التأكد من ذلك إبداً. كيم يوجونغ هي المرأة الوحيدة في هرم السلطة واثارت الاهتمام العالم وهي ليست من ضمن الهيئة العليا (لجنة شؤون الدولة) التي تصنع القرارات السياسات في البلاد، لكنها عضو مناوب في المكتب السياسي للحزب الحاكم ونائب مدير إدارة الدعاية والتثوير \"بي إي دي\" في حزب العمال الكوري. وقد تبدو هذه الاختصارات والحروف غير مفهومة، ولكن \"بي إي دي\" هي منظمة قوية تضمن الولاء الإيديولوجي داخل النظام. وكونها امرأة، يجعل من الصعب تصورها تحتل المرتبة الأولى في قيادة بلد يتركز نظامه على السلطة الذكورية بشكل كبير جداً. فكوريا الشمالية دولة ذكورية إلى حد كبير. وكي يكون الشخص هو القائد الأعلى في البلاد وإدارة الجيش حتماً، لا يتناسب مع مجال عمل وواجبات المرأة. والشخص الثاني هو كيم جونغ تشول. إنه الأخ الأكبر لكيم جونغ أون، لكنه لم يبد أي اهتمام بالسياسة أو السلطة على الإطلاق (من المعلوم أنه يحب أغاني المغني البريطاني إيريك كلابتون ) وغالباً، له علاقة رمزية بعائلة كيم. وربما يترأس مؤسسة ما. أما الشخص الأخير فهو كيم بيونغ إيل الأخ غير الشقيق لكيم جونغ إيل، والذي كانت والدته زوجة والد كيم جونغ إيل، وتتطلع إلى أن يصبح ابنها خليفة لكيم إيل سونغ. لكنها فشلت في ذلك وتم تهميشها وإبعادها من قبل كيم جونغ إيل عندما تعاظم نفوذها وتأثيرها. وأُرسل كيم بيونغ إيل إلى أوروبا عام 1979، حيث شغل وظائف في سفارات مختلفة، وفقط عاد إلى كوريا الشمالية العام الماضي. هذا يعني أنه من غير المحتمل أن يتكون لديه شبكة داعمة ليكون لاعباً مركزياً في سياسات النخبة الحاكمة في بيونغ يانغ. زعيم كوريا الشمالية: \"سيشهد العالم سلاحا استراتيجيا جديدا\" تشوي ريونغ هاي يتولى الاتصالات مع الخارج ثاني أقوى رجل في كوريا الشمالية الآن هناك أفراد آخرون كانوا محوريين في عهد كيم جونغ أون، ولكن من الصعب معرفة من منهم سيشكل علاقات تعاون مع الاخرين ومن سيخوض غمار المنافسة. أحدهم، هو تشوي ريونغ هاي. مر بمحطات صعود وهبوط في ظل حكم كيم جونغ أون، ولكن بعد أن نجا من بعض العواصف السياسية، يجلس الآن على رأس المكتب السياسي، وهو أيضا النائب الأول لرئيس لجنة شؤون الدولة. وفي العام الماضي أصبح أول رئيس جديد لها منذ 20 عاماً، ليحل محل كيم يونغ نام المسن - لذا فهو الشخص الذي يمثل البلاد في المحافل الدولية. وشغل تشوي مناصب رفيعة في الجيش وفي إدارة التنظيم والتوجيه في حزب العمال الكوري، وهو المسؤول عن فرض الولاء في جميع أقسام النظام. هذه مؤسسة قوية للغاية: إنها تفرض التزام جميع المواطنين بأيديولوجية كوريا الشمالية. ربما يكون ثاني أقوى رجل في كوريا الشمالية. لماذا صعد زعيم كوريا الشمالية جبلا مقدسا على جواد أبيض؟ كيم يونغ تشول زار البيت الأبيض والتقى بالرئيس ترامب رئيس المخابرات السابق والنجم السياسي الصاعد رجلٌ آخر، هو كيم يونغ تشول. مهد هذا الجنرال الطريق لقمة ترامب-كيم ، حيث التقى بوزير الخارجية الأمريكي مايك بومبيو عدة مرات، وكان رئيساً لإدارة الجبهة المتحدة (المسؤولة عن العلاقات مع كوريا الجنوبية) ومكتب الاستطلاع العام، وجهاز المخابرات الرئيسي في البلاد. ويبدو أن مكانته تراجعت بعد انهيار المحادثات مع الولايات المتحدة، ولكن من غير المرجح أن يظل مغموراً لفترة طويلة. وثمة شخص آخر هو كيم جاي ريونغ. فبالإضافة إلى كونه عضواً في لجنة شؤون الدولة، فهو رئيس مجلس الوزراء، وهو منصب مهم إلى حد ما. لا يُعرف عنه سوى القليل، لكن صعدت شهرته في السنوات الماضية في الوقت الذي كانت تنخفض فيها شهرة آخرين. وهو معروف بإدارة قطاع الصناعات وإدارة المقاطعة الأكثر عزلاً، مقر المواقع الصناعية العسكرية الرئيسية لعدة سنوات. وقد يعني هذا أنه شارك بشكل وثيق في البرنامج النووي. وجونغ كيونغ تيك، المسؤول عن إدارة أمن الدولة، الذي يحقق في الجرائم السياسية ويصدر العقوبات عليها. كما أنه يساعد على حماية الرئيس. هذه هي المسؤوليات الحازمة التي تساعد على فرض الاستقرار في النظام. سيول تنفي صحة التقارير عن مرض زعيم كوريا الشمالية وهوانغ بيونغ سو، مسؤول آخر تولى مناصب عسكرية رفيعة وأدار التنظيم والتوجيه في حزب العمال الكوري في عهد كيم جونغ أون. مثل تشوي (وغيرهم) تم تأديبه، ولا يبدو أنه قد أعيد تأهيله بنفس الطريقة. وشهد عام 2010 تراجع دور شخصيات لعبت دورا في السياسة الخارجية وحل مكانهم ري سون غوان وكيم هيونغ جون ، ويقال أن الأول حليف لكيم يونغ تشول. العسكريون ومن المؤكد أن حفنة من كبار الجنرالا�� في الجيش الشعبي الكوري، سيمارسون نفوذهم في فترة المرحلة الانتقالية . وفي الوقت الراهن، يرأس رجلان المكتب السياسي العام للجيش الشعبي الكوري ، هما كيم سو جيل وكيم وون هونغ. ويفرض هذا المكتب الولاء السياسي في الجيش، وهو أمر سيكون حاسماً للغاية خلال المراحل الحرجة. ويساعد كيم وون-هونغ، في توضيح مدى صعوبة التنبؤ بكيفية تقاسم السلطة في حال غياب الرئيس كيم جونغ أون. ويُعتقد أن كلاً من كيم وون-هونغ وهوانغ بيونغ-سو، يتنافسان في التأثير على كيم جونغ أون. ضمن قمة النخب الحاكمة من سيخوض المواجهة ومن سيتحالف مع من؟ هل ستكون هناك اجنحة موالية لكيم يو جونغ وأخرى معادية؟ هل الخوف من عدم الاستقرار يوقف خروج التنافس عن السيطرة؟ وفي نهاية المطاف، ليس من مصلحة النخبة السياسية رؤية انهيار الدولة، الأمر الذي قد يفتح الباب أمام نوع من السيطرة على البلاد من قبل كوريا الجنوبية أو حتى الصين. ولا يوجد حالياً مرشح مثالي، وسيتعين على شقيقته التغلب على ذهنية التحيز الجنسي في البلاد والخروج عن تقليد الوريث الذكر. لا ينحدر أي شخص آخر مباشرةً من سلالة بايتيكو المهمة جداً، ولكن في النهاية، سيتعين على المتنافسين جميعاً التفكير في وحدة الدولة التي تحدوا كل المعايير الدولية للحفاظ عليها.", "doc2": "Kim Jong-un 1948-ci ildə Kim Il-sung tərəfindən qurulan Şimali Koreya dövlətinin başında həmişə Kim ailəsinin kişi üzvü durub. Bu ölkəni idarə edən ailə haqqında mifologiya dərin köklərə malikdir. Mallima sürəti və ya Şimali Koreya qəzetlərini necə oxumalı? Şimali Koreya necə dəyişir? BBC müxbirindən nadir reportaj Möhtəşəm lider haqqında təbliğat vətəndaşlara hələ uşaq yaşlarında təqdim olunmağa başlayır: ölkə boyunca məktəbəqədər tədris müəssisələrində \"Öndərimiz Kim Jong-un-ı görmək istəyirəm\" adlı mahnı oxunur. Bəs, görəsən siyasi və rəmzi əhəmiyyət daşıyan bu şəxs xaricində ölkəni təsəvvür etmək mümkündürmü? Və elitalar özlərini və bütövlükdə cəmiyyəti necə təşkil edə bilər? Biz bu sualın cavabını sadəcə olaraq bilmirik. Daha maraqlı olan isə odur ki, cavabı heç onların özləri də bilmir. Çünki indiyədək belə bir şey baş verməyib. Kim ailəsi həmişə var olub... Şimali Koreyanın qurucusu Kim Il-sung-i vəzifədə oğlu Kim Jong-il əvəzləyib Kim Jong-unu vəzifəyə hazırlayarkən, onun hakimiyyətini legitimləşdirmək məqsədilə hətta \"Paektu nəsli\" ifadəsi ortaya çıxdı. Paektu, Kim Il-sunqun partizan müharibəsinə başladığı yer sayılır. Bura həmçinin Kim Jong-unun anadan olduğu deyilən müqəddəs və mifoloji dağ sırasıdır. Kim Jong-un mühüm siyasi qərarların əhəmiyyətini nümayiş etdirmək istədiyi zaman məhz bu dağın zirvəsinə baş çəkir. Kim ailəsinin bəzi üzvləri Şimali Koreyanın ideoloji qəlbində həmişə Kimlər ailəsi oub. Bəs, görəsən varissiz qalsa, Şimali Koreyanın vəziyyəti necə olardi? Deyilənə görə, 36 yaşlı Kim Jong-un-ın 3 övladı var. Lakin onlar hələ çox gəncdir - ən yaşlı uşağın 10, ən balacasının isə üç yaşında olduğu güman edilir. Kim Jong-un-ın özü də hakimiyyət başına gələndə gənc sayılırdı - onun cəmi 27 yaşı var idi. Vyetnamda olduğu kimi, Şimali Koreyada da hakimiyyət başına bir növ kollektiv rəhbərlik gələ bilə bilər. Belə bir qrup öz siyasi mövqelərini gücləndirmək üçün sabiq liderin siyasi irsi və legitimliyinə əsaslana bilər. Hazırda Şimali Koreyada əsas vəzifələrdə kimin olduğunu izləmək, açıq mənbələrdən vacib institutlar barədə məlumatları öyrənmək olar. Hərçənd ki, buna əsaslanan təhlilin öz çatışmaz tərəfləri var. Belə ki, klanlar arasında əlaqələrin inkişafını və şəxsi münasibətlərə söykənən real hakimiyyətin kimə məxsus olduğunu görmək çətindir. Üstəlik, bəzən müavinlər və ya rəhbərləri əvəzləyən rəsmilər öz müdirlərdən daha qüdrətli olurlar. Bu amil proqnozları xeyli çətinləşdirə bilər. Kim ailəsinin üç üzvü Kim Yo-jong, ali rəhbərlikdə təmsil olunan yeganə qadındır Kim Jong-un səhnədən yoxa çəkilərsə, Şimali Koreyanın gələcək siyasi quruluşuna Kim ailəsinin üç üzvü təsir göstərə bilər. Hər üçünün güclü və zəif tərəfləri var. Bu sırada duran ilk şəxs, Kim Jong-un-ın kiçik bacısı Kim Yo-jong-dur. Deyilənlərə görə, o, ən gənc yaşlarında siyasətə marağı ilə diqqəti özünə çəkərək atasının sevimlisi olub. Onun ünsiyyətdə effektiv, mülayim və olduqca diqqətli olduğu qeyd edilir. Sinqapurdakı Trump-Kim zirvə görüşündə, o, müqaviləni imzalamaq üçün əlində tutduğu qələmi öz qardaşına uzatdı. Hanoyda keçirilən növbəti görüşdə isə o, Kim Jong-un-ın iştirak etdiyi rəsmi çəkiliş mərasimini kənardan izləyərkən nəzərə çarpmışdı. Vyetnamdakı sammitdə buraxılan nöqsanlara görə, onun daha aşağı vəzifəyə keçirildiyi bildirilir, lakin bu məlumatı təsdiqləmək mümkün olmayıb. Kim Yo-jong ölkənin ali idarəetmə orqanı - Dövlət İşləri Komissiyasının üzvü olmasa da, Siyasi Büronun tam üzvlüyünə namizəddir və Koreya Xalq Demokratik Respublikası İşçi Partiyasının Təbliğat və Təşviqat şöbəsinin (PAD) müdir müavinidir. PAD qəribə bir qısaltma kimi səslənsə də, dövlət sisteminin daxilində ideoloji məsələlərə cavabdeh olan qüdrətli idarədir. Özünün yüksək nüfuzuna rəğmən Kim Yo-jong qadındır və patriarxal ölkədə onun rəhbər olmasını təsəvvür etmək çətindir. Kim Jong-chul ali vəzifəyə daha bir namizəd sayıla bilər. O, Kim Jong-unun böyük qardaşıdır, lakin heç vaxt siyasətə və ya hakimiyyətə maraq göstərməyib. (Onun Eric Clapton-un yaradıcılığı ilə maraqlandığı məlumdur.) Ən yaxşı halda Kim Jong-chul müəyyən bir fondun rəhbəri təyin olunaraq, ara-sıra nitqlərlə çıxış edə bilər. Və sonuncu mümkün namizəd Kim Pyong-il-dir. O, Şimali Koreyanın ikinci lideri - Kim Jong-ilin ögey qardaşıdır. 1979-cu ildə Avropaya göndərilən Kim Pyong-il müxtəlif ölkələrdə Şimali Koreyanın diplomatik missiyalarına rəhbərlik edib. O, ölkəyə yalnız keçən il qayıdıb və çox güman ki, siyasi fəaliyyəti üçün lazım olan əlaqələrə malik deyil. Hazırda Şimali Koreyanın ikinci ən güclü şəxsi Choe Ryong-hae Şimali Koreya liderinin xüsusi nümayəndəsi olaraq (sağda) xarici rəsmilərlə görüşür Kim Jong-un dövründə nüfuz sahibi olan digər şəxslər də var, amma onların kimlə əməkdaşlıq və ya rəqabət edəcəyini demək çətindir. Daha bir namizəd Choe Ryong-hae-dir. Onun Kim Jong-un hökumətində həm uğurları, həm də itkiləri olub. Lakin bir çox təlatümlü dövrləri arxada qoyan Choe Ryong-hae Siyasi Bürönun Rəyasət Heyətinə üzv seçilib və Dövlət İşləri Komissiyası sədrinin birinci müavinidir. Ötən il o, Ali Xalq Məclisi Rəyasət Heyətinin sədri təyin olunaraq, son 20 ildir ki, bu vəzifəni tutan ahıl yaşlı Kim Yong-nam-ı əvəzləyib və hazırda beynəlxalq danışıqlarda Şimalı Koreyanı təmsil edən yüksək rütbəli rəsmidir. Choe eyni zamanda, hərbi nazirlik və Koreyanın İşçi Partiyasının nüfuzlu Təşkilat və Rəhbərlik İdarəsində (TRİ) yüksək vəzifələr tutub. TRİ son dərəcə güclü qurumdur: o, Şimali Koreya ideologiyasına sadiqliyi təmin edir. Choe Ryong-hae Şimali Koreyanın ikinci ən güdrətli rəsmisi sayılır. Köhnə casuslar və yüksələn siyasi fiqurlar Kim Yong-chol Donald Trump ilə görüşmək üçün ABŞ-a səfər edib Daha bir namizəd Kim Yong-chol-du. General Kim Yong-chol Trump-Kim sammitini təşkil etmək üçün, ABŞ Dövlət Katibi Mike Pompeo ilə bir neçə dəfə görüşüb. O, Vahid Cəbhə İdarəsinin (Cənubi Koreya ilə əlaqələrə cavabdehdir) və ölkənin əsas kəşfiyyat orqanı - Baş Kəşfiyyat Bürosunun rəhbəri olub. Göründüyü kimi, ABŞ-la danışıqların dayandırılmasından sonra o, gözdən düşüb. Amma çox güman ki, bu kəşfiyyat generalı uzun müddət arxa planda qalmayacaq. Kim Jae-ryong daha bir mümkün namizəddir. O, Dövlət İşləri Komissiyasında təmsil olunub və ötən ildən bəri Nazirlər Kabinetinin başçısıdır. (Şimali Koreya siyasi sistemində Nazirlər Kabineti o qədər nüfuzlu qurum sayılmır.) Kim Jae-ryong haqqında məlumat nisbətən azdır. Lakin məlumdur ki, son illər ərzində uğursuzluğa düçar bir sıra rəsmilərlə müqayisədə onun mövqeləri xeyli möhkəmlənib. Kim Jae-ryong əsas hərbi-sənaye mərkəzlərinin yerləşdiyi ucqar əyalətə başçılıq edərək, bu sahəni yaxşı idarə etməklə ad çıxarıb. Bu, onun nüvə proqramında yaxından iştirak etməsinə dəlalət edə bilər. Jong Kyong-taek siyasi cinayətləri araşdırıb cəza verən Dövlət Təhlükəsizlik İdarəsinin (DTİ) direktorudur. DTİ həmçinin siyasi rəhbərliyin mühafizəsinə cavabdeh orqandır. O, sistemin daxili sabitliyini təmin etməkdə mühüm rol oynayır. Hwang Pyong-so Silahlı Qüvvələrin ali komandanlığında mühüm hərbi vəzifələrdə xidmət edib. O, həmçinin TRİ idarəsinə də rəhbərlik edib. Hwang Pyong-so (bir sıra başqa rəsmi kimi) töhmət alaraq cəzalandırılıb. Lakin onun reabilitasiya qazandığı barəd�� məlumat verilmir. 2010-cu illərin xarici siyasət dayaqları sayılan Ri Yong-ho və Ri Su-yong vəzifədən kənarlaşdırılıblar və onların yerinə Ri Son-Gwon və Kim Hyung-jun təyin olunub. Kim Hyung-jun-un general Kim Yong-chol-a yaxın olduğu güman edilir. Güc nazirlikləri Şimali Koreyadakı siyasi vəziyyətə Koreya Xalq Ordusunun (KXO) generalları da təsir göstərə bilər. Belə generallar arasında KXO Baş Siyasi Bürosunun (BSB) iki üzvünü - Kim Su-gil və Kim Won-hong-u qeyd etmək olar. Generalların üzv olduğu büro, şəxsi heyətin siyasi sədaqətini təmin edir ki, bu, qeyri-müəyyənliyin hökm sürdüyü keçid dövründə taleyüklü məsələ ola bilər. Ən üst elita arasında kimin kimə qarşı vuruşacağını demək çətindir. Bəs, görəsən qeyri-sabitlik qorxusu rəqabəti dayandıra bilərmi? Belə ki, dövlətin çökməsi nəticəsində ölkə üzərində nəzarət Cənubi Koreya və ya hətta Çinin əlinə keçə bilər. Bu, isə yəqin ki, heç bir aparıcı siyasətçinin marağına daxil deyil. Hazırda Şimali Koreya Xalq Demokratik Respublikasının ən yüksək vəzifəsinə ideal namizəd yoxdur: Kim Yo-jong-un namizədliyi patriarxal cəmiyyətdə seksizm və kişilərin varis olması ənənəsinə zidd ola bilər. Digər namizədlər mühüm Paektu nəslinin bilavasitə törəmələri deyil. Lakin onların hamısı beynəlxalq normalara məhəl qoymadan qoruduqları dövlətin birliyi barədə düşünməli olacaqlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/03/160314_turkey_strikes_ankara_kurds", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140810_iraq_us_strike", "doc1": "عائلات ضحايا تفجير أنقرة وحزن كبير وتتزامن الغارات الجوية مع تعهد الرئيس، رجب طيب أردوغان، بضرب الإرهاب، عقب التفجير الذي أسفر عن 36 قتيلا في العاصمة أنقرة. وقال الجيش التركي إن 11 مقاتلة شنت غارات على 18 هدفا منها مخازن اسلحة ومخابئ في جبال قنديل ومنطقة غارا. وأكد حزب العمال الكردستاني المحظور وقوع الغارات الجوية. وعثر المحققون على جثة امرأة من حزب العمال الكردستاني في مكان التفجير، يعتقد أنها انتحارية. مواضيع قد تهمك نهاية ويتهم مسؤولون المسلحين حزب العمال الكردستاني بالتفجير، ولكن لم تعلن أي جماعة مسؤوليتها عن الهجوم. واعتقلت السلطات التركية أربعة أشخاص، جنوب شرقي البلاد، تشتبه في ضلوعم في التفجير. وتعتقل الشرطة أيضا عشرات المشتبه فيهم في مدينة أدانا جنوبي البلاد. وأعلنت السلطات حظر التجول في ثلاث بلدات جنوب شرقي تركيا.", "doc2": "ABŞ İraqda İD mövgelərini raket atəşinə tutub. ABŞ hərbiyyəsi əməliyyatın yerli əhalini müdafiə etmək məqsədilə keçirdiyini qeyd edib. Məlumata əsasən, əməliyyatda qırıcı təyyarələr və məsafədən idarə olunan uçuş apparatları iştirak edib. Pentaqon bildirib ki, hava zərbələri nəticəsində \"İslam Dövləti\" (İD) yaraqlılarına məxsus hərbi texnika məhv edilib. Məlumatlara görə həmin hərbi texnika vasitəsilə İD yaraqlıları dağlıq əraziyə sığınmış iraq yezidi kürdləri atəşə tutulurmuş. İlkin məlumatlara əsasən, Sinjar şəhəri yaxınlığında dağlıq ərazidə İD qüvvələrindən qaçan 50-150 min arası qaçqın gizlənir, daha 20 min qaçqın isə İraqdan Suriyaya keçib. İraqda İD qüvvələrinin ABŞ hərbi aviasiyası tərəfindən bombalanmasına dair qərar ötən cümə axşamı prezident Obama tərəfindən qəbul edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-44428043", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44430193", "doc1": "قادة مجموعة السبع خلال قمة كندا وقال ترامب إن دولا أخرى تفرض \"تعريفات ضخمة\" على الولايات المتحدة. ويدعو البيان المشترك إلى \"نظام تجاري يستند إلى قواعد\"، على الرغم من الخلافات الحادة بشأن التعريفات الجمركية التي فرضتها الولايات المتحدة على واردات الصلب والألومنيوم. وفي مؤتمر صحفي بعد ذلك، تعهد رئيس الوزراء الكندي، جاستن ترودو، بالرد من خلال فرض تعريفات على سلع أمريكية في الأول من يوليو/تموز. وقال ترودو إن خطوة ترامب \"المهينة\" بالتعلل بمخاوف الأمن القومي هدفها تبرير التعريفات المفروضة على الصلب والألومنيوم. وأضاف: \"سيكون هناك (رد) مع الأسف، لكنه سيكون واضح وحازم لا لبس فيه وهو أننا سنمضي قدما في الرد بإجراءات في الأول من يوليو/تموز... الكنديون مهذبون وعقلانيون لكنه لن يُتلاعب بهم\". وأكد الاتحاد الأوروبي تمسكه بالبيان المشترك على الرغم من قرار ترامب. \"لا تصدقوا عليه\" وفي تعليقه خلال رحلته إلى حضور قمته في سنغافورة، قال ترامب على تويتر إنه أعطى تعليماته للمسؤولين الأمريكيين بـ \"ألا يصدقوا على البيان حتى ننظر في التعريفات الجمركية على السيارات\". وقال ترامب إن ذلك جاء بسبب \"التصريحات المغلوطة\" لترودو خلال مؤتمره الصحفي، وفي الحقيقة فإن كندا تفرض تعريفات ضخمة على مزارعنا وعمالنا وشركاتنا الأمريكية\". وأشار إلى أن ترودو كان \"مضللا وضعيفا للغاية\". وكان ترامب قد وقع في وقت سابق البيان المشترك الذي توصلت إليه دول مجموعة السبع الكبرى على الرغم من الخلاف التجاري بينهم. وتعهد ترامب، في تغريداته على تويتر، بعدم السماح \"للدول الأخرى بفرض تعريفات ضخمة وقيود تجارية على المزارعين والعمال والشركات الأمريكية\". ما الذي يحتويه البيان المشترك؟ تناولت قمة مجموعة الدول السبع الكبرى، التي عقدت بمقاطعة كيبيك الكندية، قضايا أخرى مثل العلاقات مع روسيا. وفي البيان المشترك، اتفقت دول المجموعة، وهي كندا والولايات المتحدة وبريطانيا وفرنسا وإيطاليا واليابان وألمانيا، على الحاجة إلى \"تجارة حرة وعادلة\"، وكذلك أهمية محاربة السياسات الحمائية. وقالت مجموعة الدول في بيانها: \"نحن نسعى بكل جهدنا للحد من قيود التعريفات الجمركية وكذلك القيود غير الجمركية ووسائل الدعم\". نقاط الاتفاق الأخرى الموقع عليها: روسيا: مطلب مشترك طالب بأن \"تتوقف موسكو عن سلوكها المهدِد للاستقرار\". وطالب زعماء المجموعة الكرملين بالتوقف عن محاولاته لـ \"تقويض الديمقراطية\" وبسحب دعمه للرئيس السوري، بشار الأسد. إيران: تعهدت دول المجموعة بضمان بقاء برنامج إيران النووي سلميا. وقالت الدول إنها ملتزمة بالتأكد من أن إيران \"لن تسعى أبدا إلى تطوير أو امتلاك سلاح نووي\". المناخ: رفضت الولايات المتحدة التوقيع على تعهد بتنفيذ توصيات اتفاقية باريس لتغير المناخ، وذلك بعدما أعلن ترامب أنه سينسحب من الاتفاقية في يونيو/حزيران الماضي على أمل التوصل إلى صفقة \"عادلة\" جديدة. ماذا قال ترامب أيضا؟ الرئيس ترامب حذر من اندلاع حرب تجارية، وقال إن الولايات المتحدة \"ستفوز بتلك الحرب ألف مرة في ألف مرة\" في وقت سابق، قال الرئيس ترامب للصحفيين إنه اقترح فكرة إلغاء التعريفات الجمركية بين دول المجموعة، ووصف المباحثات معهم بـ \"مفيدة إلى أقصى حد\". وأضاف أن \"الولايات المتحدة جرى استغلالها لعقود وعقود\"، واصفا إياها بـ حصالة نقود يواصل الجميع سرقتها\". وقال الرئيس ترامب إن التعريفات الانتقامية من حلفائه ستكون \"خطأ\"، وحذّر من أنه إذا وصل الأمر إلى حرب تجارية فإن الولايات المتحدة \"ستفوز بتلك الحرب\". وغادر ترامب القمة مبكرا للسفر إلى سنغافورة لعقد قمة تاريخية مع زعيم كوريا الشمالية، كيم جونغ-أون. ما هي التعريفات الجمركية؟ في الأول من يونيو/حزيران، فرضت الولايات المتحدة تعريفات جمركية بنسبة 25 في المئة على واردات الصلب و10 في المئة على واردات الألومنيوم من الاتحاد الأوروبي وكندا والمكسيك. وقال ترامب إن الخطوة ستحمي المنتجين المحليين الذين يمثلون عنصرا حيويا للأمن القومي. لكن الاتحاد الأوروبي أعلن تعريفات جمركية مض��دة على بضائع أمريكية. كما تعتزم كندا والمكسيك اتخاذ إجراءات انتقامية مماثلة. ما هي مجموعة الدول السبع؟ هي قمة سنوية تشارك فيها كندا والولايات المتحدة والمملكة المتحدة وفرنسا وإيطاليا واليابان وألمانيا، وهي الدول التي تشكل أكثر من 60 في المئة من صافي التجارة العالمية. وتتصدر القضايا الاقتصادية جدول أعمال القمة، على الرغم من أن الاجتماعات دائما ما تتفرع إلى النقاش حول القضايا العالمية الرئيسية الأخرى. علقت عضوية روسيا في المجموعة عام 2014 بسبب ضمها شبه جزيرة القرم من أوكرانيا. وفي يوم الجمعة، فاجأ ترامب الجميع بدعوته للسماح لموسكو بالعودة مرة أخرى إلى المجموعة، لكن المستشارة الألمانية، أنغيلا ميركل، قالت إن أعضاء القمة الآخرين يعارضون الدعوة. -------------------------------------------------------------------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Kanadanın baş naziri sammitin sona çatdığını elan edir. Donald Trump Kanadanın baş naziri Justin Trudeau-nu keçirdiyi mətbuat konfransında ABŞ-ı qaralamaqda ittiham edib. Bu dəfəki G7 sammiti ticarət tarifləri məsələsi ətrafında yaranmış mübahisələrə görə anlaşımazlıq şəraitində keçib. Baş nazir Justin Trudeau isə ABŞ-ın atdığı addımlara cavab olaraq iyulun 1-dən Kanada tərəfindən xarici ticarətdə yeni tariflərin yeridiləcəyini vəd edib. \"Təəssüf, amma biz iyulun 1-dən qətiyyətli addım atacağıq\", - Justin Trudeau keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib. Kanadanın baş naziri Trudeau ABŞ prezidenti Donald Trump-ın xarici ticarətdə yeni tariflər yeritmək qərarını və bunu milli təhlükəsizlik maraqları ilə əsaslandırmasını \"həqarət\" adlandırıb. Donald Trump və Justin Trudeau arasında Quebec-də cümə günü keçirilmiş görüş."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/features-55195989", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49700893", "doc1": "مارغريت كينان تتلقى لقاح \"فايزر/ بيونتك\" ضد فيروس كورونا في المستشفى الجامعي في كوفنتري، في المملكة المتحدة. أصبحت الجدة البالغة من العمر 90 عاما أول شخص في العالم يحصل على حقنة في إطار برنامج تطعيم شامل. مصارعة كوليتا تحتفل بفوزها في إل آلتو بالقرب من لا باز. عادت مقاتلات بوليفيا إلى الحلبة بعد توقف دام تسعة أشهر بسبب قيود فيروس كورونا. الكبسولة من مسبار الفضاء الياباني \"هايابوسا -2\" تخترق السماء قبل أن تهبط بالمظلة بالقرب من ووميرا في جنوب أستراليا. جمعت المركبة الفضائية أول كمية كبيرة من الصخور وعادت بها إلى الأرض. لاجئون من منطقة تيغراي في إثيوبيا ينتظرون نقلهم إلى مخيم في السودان المجاور. يُعتقد أن المئات قد لقوا مصرعهم، بينما فر حوالى 50 ألف إلى السودان بسبب القتال بين القوات الحكومية الإثيوبية و\"جبهة تحرير شعب تيغراي\". شخصان يسيران في مياه الفيضانات في مدينة البندقية، في إيطاليا، بعد طقس قاس مفاجئ. تتطلب بوابات الفيضان الجديدة المصممة لحماية المدينة من مد يصل إلى ثلاثة أمتار إشعارا قبل 48 ساعة ليتم تفعيلها. رئيس الوزراء البريطاني بوريس جونسون يلتقي برئيسة المفوضية الأوروبية أورسولا فون دير لاين في بروكسل. التقى الاثنان لمناقشة أزمة خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي بعد أشهر من فشل المحادثات في التوصل إلى اتفاق. رجل يظهر إصبعه الملطخ بالحبر بعد الإدلاء بصوته خلال الانتخابات الإقليمية في ديبوك في ضواحي جاكرتا، عاصمة إندونيسيا. أكثر من 100 مليون شخص كانوا مؤهلين للتصويت، في حوالى 300 ألف مركز اقتراع في 24 مقاطعة و37 مدينة. طبيب يجمع عينة مسحة من رجل لفحصها للكشف عن فيروس كورونا، في شاه علم، في ماليزيا. نسر ذهبي مروض يشارك في مسابقة صيد تقليدية بالقرب من بلدة إيزيك في منطقة ألماتي، كبرى مدن كازاخستان. تميمة الفوج الجديدة للحرس الإيرلندي، كلب ذئبي إيرلندي يُدعى تورلو مور، يقضي وقتا مع معالجه الجديد في ويلينغتون باراكس في لندن.", "doc2": "Panama şəhəri yaxınlığındakı araşdırma mərkəzinin alimi əlindi iki qızılı qurbağanı saxlayır. Onlar ölümcül xitridiomikota xəstəliyinə düçar olub. Margaret Atwood-un Qulluqçunun hekayəsi əsrinin qəhrəmanı kimi geyinmiş insanlar Londonda onun yeni romanını əldə etmək üçün növbəyə düzülüblər. Hindistanda ənənəvi məhsul festivalında fillərə nəzarət edən şəxs. Avstraliyanın kriket komandası İngiltərənin Manchester şəhərində qələbəyə sevinir. Minlərlə insan Zimbabvenin keçmiş prezidenti Robert Mugabe-ni son mənzilə yola salmaq üçün ölkə paytaxtı Hararedəki stadiona toplaşıb. Çinin müasir rəqs ansamblı Moskvanın Böyük teatrında Yang Liping-in Bahar ayinləri rəqsini ifa edir. Amazon meşələrindəki yanğın zamanı alışmış ağac. Richard Mann 291.7 kq çəkisi olan balqabağın üzərində oturub. O, İngiltərənin Yorkshire əyalətindəki Payız gül sərgisində nəhəng tərəvəzlər kateqoriyasına görə birinci yeri qazanıb. Niderlandda keçirilən breykdans üzrə dünya çepionatında çıxış edən iştirakçı. Bütün fotoların müəllif hüquqları qorunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140303_ukraine_g7_russia", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/03/140303_russia_g7_ukraine", "doc1": "وعلقت مجموعة الدول السبع الصناعية استعدادها لقمة الثماني في سوتشي في يونيو/حزيران. ويأتي ذلك بينما يواصل الجيش الروسي احكام قبضته على شبه جزيرة القرم. وتتهم الحكومة المؤقتة في أوكرانيا روسيا بإعلان الحرب وأمروا قواتهم المسلحة بالتأهب. ولكن الرئيس الروسي فلاديمير بوتين يتحدى حتى الآن مطالبات الغرب بسحب قواته. مواضيع قد تهمك نهاية ويصر بوتين على ان بلاده لها الحق في الحفاظ على مصالحها ومصالح الناطقين بالروسية في شبه جزيرة القرم وفي مختلف بقاع أوكرانيا. وقالت الامم المتحدة الاحد إن نائب الامين العام يان إلياسون سيسافر إلى أوكرانيا \"ليشرف بنفسه على الوقائع على الارض\". وفي بيان قال إلياسون إنه سيطلع الأمين العام للأمم المتحدة بان كي مون على \"الخطوات التالية التي يمكن للأمم المتحدة ان تتخذها لدعم تهدئة الموقف\". ودعت مجموعة الدول السبع روسيا لإجراء محادثات مع أوكرانيا لنقاش قضايا حقوق الانسان والقضايا الامنية. وقالت مجموعة الدول السبع في بيان صدر من البيت الابيض \"نحن زعماء كندا وفرنسا والمانيا وايطاليا واليابان والمملكة المتحدة والولايات المتحدة ورئيس مجلس اوروبا نتحد اليوم لإدانة انتهاك روسيا لسيادة اوكرانيا\". وأضاف البيان \"قررنا في الوقت الراهن تعليق مشاركتنا في الانشطة المتعلقة بالتحضير للقمة المزمعة لمجموعة الثماني في سوتشي في يونيو/حزيران\". وقال وزراء المالية لمجموعة الدول السبع إنهم على استعداد \"لتقديم دعم مالي قوي لأوكرانيا\". وتحتاج اوكرانيا 35 مليار دولار في العامين القادمين، حسبما قالت وزارة المالية. ومن جهة أخرى، انشق رئيس البحرية الأوكرانية الجديد، اللواء البحري، دينيس بيريزوفسكي، عن حكومة كييف. وأدى بيريزوفسكي القسم في شبه جزيرة القرم بحضور قائده الموالي لروسيا وغير المعترف به. وعين بيريزوفسكي قائدا للبحرية الأوكرانية السبت بعدما حاولت الحكومة الأوكرانية في كييف الرد على التهديد الذي يشكله الغزو الروسي لأراضيها. وتشهد العلاقات الروسية الأوكرانية توترا متزايدا منذ عزل الرئيس الأوكراني فيكتور يانوكوفيتش، الموجود حاليا في روسيا. ويظهر هذا التوتر بشكل جلي في شبه جزيرة القرم التي تقطنها أغلبية ��ن المتحدرين من أصول روسية. وتستضيف مدينة سيفاستوبول بمنطقة القرم قاعدة عسكرية روسية، هي مقر الأسطول الروسي في البحر الأسود.", "doc2": "Dünyanın yeddi əsas sənaye gücü iyunda Soçidə keçiriləcək \"Böyük Səkkizlik\" sammitində iştiraklarının sual altında olduğunu qeyd edib. Avropa İttifaqı isə, bu arada, Brüsseldə təcili görüş keçirməyi planlayır. Xəbərdarlıqlar Rusiyanın Krım yarımadasında hərbi qüvvələrini gücləndirməkdə davam etməsindən sonra verilib. Ukraynanın müvəqqəti höküməti Rusiyanı müharibə elan etməkdə günahlandırıb və hərbi səfərbərlik elan edib. Lakin Rusiya prezidenti Vladimir Putin indiyə kimi Qərbin qoşunların geri çəkilməsi barədə çağırışların fikir verməyib. O israr edir ki, Rusiyanın öz maraqlarını və Krım və ya Ukraynanın digər bölgələrində rusdilli vətəndaşları qorumalıdır. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının sədr müavini Jan Eliasson bazar günü Ukraynaya \"hadisələrə yerində şahid olmaq üçün\" gedib. BMT-nin açıqlamasında deyilir ki, o sədr Ban Ki-moon-a \"hadisənin gərginləşməsinin qarşısını almaq üçün BMT-nin atmalı olduğu növbəti addımlar\" barədə məlumat verəcək. İqtisadi təzyiq \"Böyük Yeddilik\" isə Rusiyadan tələb edib ki, insan haqları və ya təhlükəsizlik barədə şübhələrini Ukrayna ilə danışıqlar masasında müzakirə etsin. \"Biz, Kanada, Fransa, Almaniya, İtaliya, Yaponiya, Birləşmiş Krallıq, ABŞ və Avropa ittifaqı Şurası və Avropa Komissiyası prezidentləri, birgə Rusiya Federasiyasının Ukraynanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə aşkar zorakılığını pisləyirik\", Ağ Evin bəyanatında deyilir. \"Böyük Səkkizliyin iyunda Soçidə planlaşdırılan görüşündə iştirakımızla bağlı hazırlıqları indilik dayandırırıq\" Böyük Yeddiliyin maliyyə nazirləri həmçinin, \"Ukraynaya güclü maliyyə yardımı göstərməyə\" hazır olduqlarını bildirib. \"Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) Ukraynaya təcili iqtisadi problemlərini məsləhət və maliyyə yarıdmı göstərməyə hazırdır\", açıqlamada deyilir. Ukraynaya gələn iki il ərzində 35 mlyd dollar lazımdır. Diplomatik yollar Dünya liderləri vəziyyətdən çıxış yolu tapmaq üçün diplomatik yollar da axtarır. Bazar günü NATO Brüsseldə fövqəladə görüş keçirib və Britaniyanın xarici işlər naziri William Hague Kiyevə, yeni hökümətlə danışıqlara gəlib. Çərşənbə axşamı ABŞ Dövlət Katibi John Kerry Ukraynaya gələcək. ABŞ prezidenti Barack Obama Rusiyanın hərəkətlərini beynəlxalq hüququn pozulması və sülh və təhlükəsizliyə hədə adlandırıb. NATO \"Krımda Rusiyanın hərbi əməliyyatlarını pisləyən\" bəyanat yayıb. Hərçənd ki, Ukrayna NATO üzvü olmadığından Ukraynaya kömək etmək kimi öhdəliyi yoxdur. ABŞ Rusiyanın Krıma nəzarət etmək üçün regiona 6 min qoşun çıxardığını ehtimal edir. Bazar günü bir neçə Ukrayna hərbi bazası Rus qoşunları tərəfindən mühasirəyə alınıb. Ukrayna Hərbi Dəniz qüvvələrinin yenicə təyin edilmiş rəhbəri Krım vilayətinin rusiyapərəst rəhbərliyinə sadiqlik andı içib. Admiral Denis Berezovski şənbə günü Rusiya Ordusu Ukrayna ərazisinə daxil olduqdan sonra Ukrayna Hərbi Dəniz qüvvələrinin komandanı təyin edilmişdi. Müvəqqəti hökümət onun barəsində xəyanət maddəsilə cinayət işi başladıb. Rəsmi Moskva Rusiya tərəfdarı olan prezident Viktor Yanukoviç devrildikdən sonra yeni höküməti tanımır. Cənab Yanukoviç ötən noyabrda Aİ ilə assosiativ sazişi imzalamağa razı olmayıb və bu, ötən ay uzun müddətli mitinqlərdən sonra onun devrilməsinə səbəb olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38942831", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39242393", "doc1": "الرئيس ترامب خلال وصوله إلى مطار بالم بيتش، يوم 10 فبراير / شباط 2017، على متن الطائرة الرئاسية \"إير فورس وان\" ونقل صحفيون عن ترامب، خلال رحلة على متن الطائرة الرئاسية \"إير فورس وان\" إلى فلوريدا، قوله إن مرسوما جديدا قد يرى النور يوم الاثنين أو الثلاثاء. يأتي ذلك إثر تثبيت محكمة استئناف في سان فرانسيسكو حكما قضائيا بتعليق مرسومه الأول الذي يحظر دخول مواطني سبع دول ذات أغلبية مسلمة من دخول الولايات المتحدة. وليس واضحا بعد ما سيتضمنه المرسوم المرتقب، حيث أن ترامب أشار فقط إلى أنه لن يختلف إلا قليلا عن سابقه، دون أن يقدم تفاصيل أكثر بشأنه. ورغم سعيه لإصدار مرسوم جديد، قد يتابع الرئيس الأمريكي وفريقه قضية المرسوم الأول في المحاكم بعد أن تم تعليق العمل به قبل أسبوع من طرف قاض فيدرالي في مدينة سياتل. وقال الرئيس الأمريكي للصحفيين \"سنكسب المعركة\" مضيفا أن \"المؤسف في الموضوع هو أن ذلك يتطلب وقتا\"، مؤكدا \"لدينا العديد من الخيارات البديلة، من بينها أن نصدر مرسوما جديدا\". وكان القاضي، الذي ثبت حكم تعليق العمل بالحظر يوم الخميس، قد طلب من جميع القضاة الـ25 في محكمة الاستئناف التاسعة، التي ينتمون إليها، التصويت حول ما إذا سيتم الاستماع مجددا للقضية. وإذا تم الاستماع مجددا، فإن لجنة تتكون من 11 قاضيا ستحكم فيها بدل القضاة الثلاثة الذين استمعوا للاستئناف الأول. وتسبب قرار الحظر، الذي أصدره الرئيس الأمريكي في نهاية أسبوعه الأول في البيت الأبيض، في فوضى عارمة في المطارات الأمريكية وأثار موجة من الاحتجاجات عبر الولايات المتحدة وفي مختلف أنحاء العالم. وفي حكم الاستئناف، يوم الخميس، اعتبرت المحكمة أن إدارة ترامب عجزت عن تقديم أدلة تبرر الحظر الذي يقول الرئيس ترامب إنه ضروري للحفاظ على أمن الولايات المتحدة وتفادي هجمات إرهابية. \"كراهية\" وبعد قرار المحكمة، ظل ترامب مصرا على أن مرسومه يحفظ الأمن القومي، ووعد باتخاذ خطوات أمنية إضافية \"بشكل سريع\". وكان محامو ولاية فرجينيا قد رافعوا في المحكمة بأن سياسة الرئيس ترامب \"نابعة من كراهية تجاه المسلمين\"، وركزوا في القضية على الحظر المتعلق بسفر مواطني الدول السبعة وليس على تعليق قبول اللاجئين خلال أربعة أشهر. أما محامو الإدارة الأمريكية في فرجينيا فقد اعتبروا أن تخمين المحكمة لمبررات القرار هو بمثابة \"تدخل غير مقبول\" في السلطات الدستورية للرئيس الأمريكي. ويعني قرار محكمة الاستئناف أن بإمكان حاملى التأشيرة من كل من العراق وإيران وليبيا والصومال والسودان وسوريا واليمن دخول الولايات المتحدة، كما أن الحظر المؤقت الذي فرض على اللاجئين من جميع أنحاء العالم لم يعد ساريا. إلا أن قرار محكمة الاستئناف لا يؤثر على جزء من المرسوم المثير للجدل للرئيس ترامب. ويتعلق الأمر بالسقف الذي وضعه ترامب لعدد اللاجئين المقبولين في الولايات المتحدة خلال السنة المالية الجارية، وهو 50 ألفا، بينما كان هذا السقف يصل إلى 110 آلاف خلال عهد سلفه، باراك أوباما.", "doc2": "New York-da prezidentin sərəncamına etiraz edənlər Seattle məhkəməsinin hakimi James Robart-ın bundan əvvəlki qərarına görə, prezidentin ilk qadağanı dayandırılmışdı. Hakim deyib ki, vəkillər daha çox sənəd toplamalıdırlar. Müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi 6 ölkənin vətəndaşları haqqında 90 günlük qadağan qərarı cümə axşamı günü qüvvəyə minməlidir - lakin bəzi ştatlarda prezidentin bu qərarına qarşı iddialar qaldırılıb. Washington ştatında vəkillər hakim Robart-dan xahiş ediblər ki, o, birinci qərarını yeni sərəncama da şamil etsin. Lakin hakim deyib ki, prosedur buna icazə vermir. Onun sözlərinə görə, onun qərar verməsi üçün rəsmi şikayət qaldırılmalıdır. Ədliyyə departamentinin arqumentinə əsasən ilkin qadağanın ləğv edildiyi üçün hakimin əvvəlki qərarı daha tətbiq oluna bilməz. Buna razı olmayanlar isə deyirlər ki, prezidentin yeni sərəncamı əvvəlki sərəncamla demək olar ki, eynidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/interactivity/2016/06/160621_comments_uk_referendum", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/06/160618_uk_eu_referendum", "doc1": "تشير أحدث استطلاعات الرأي إلى وجود منافسة شديدة بين المؤيدين والمعارضين لفكرة خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي وتسود حالة من الترقب والاهتمام في الاتحاد الأوروبي بشكل عام بشأن نتيجة الاستفتاء الذي من شأنه أن يهدد مستقبل الاتحاد ��أكمله وفقا لتصريحات مسؤولين أوروبيين. من يؤيد بقاء بريطانيا يرى أن الخروج سيضعف من تأثير بلادهم على سياسات الهجرة الأوروبية، وبالتالي لن يكون لها حق ضبط الأمن عند مدخل النفق الأوروبي بمدينة كاليه الفرنسية، حيث يتجمع آلاف المهاجرين الذين يسعون إلى الوصول للشواطئ البريطانية. كما ان القرار من شأنه إضعاف الاقتصاد البريطاني نتيجة ضياع الفرص التي تتمتع بها بريطانيا بسبب حرية التجارة في السوق الأوروبية الموحدة، التي تمثل أكبر تجمع اقتصادي في العالم، وتستقبل أكثر من نصف صادرات بريطانيا. كما أن المستثمرين في بريطانيا يتمتعون بحق بيع منتجاتهم في كافة الدول الأعضاء في هذه السوق، وليس في بريطانيا فقط، وهي ميزة هامة ستفقدها بريطانيا إذا خرجت من الاتحاد. مواضيع قد تهمك نهاية ومن ضمن مخاوف الرافضين للخروج من عباءة الاتحاد الأوروبي أن قرارا كهذا قد يستدعي إجراء استفتاء آخر بشأن استقلال أسكتلندا، وفقا لما قالته رئيسة الوزراء الاسكتلندية نيكولا ستيرجون التي تؤيد البقاء داخل الاتحاد الاوروبي. في المقابل يرى المؤيدون للخروج أن خطوة كهذه ستحد من تدفق آلاف من مواطني الاتحاد وغيرهم من المهاجرين، خاصة من دول شرق أوروبا، ويقولون إنهم يزاحمون البريطانيين في فرص العمل. كما أن كثيرين منهم يلجأون إلى العيش على نفقة الرعاية الاجتماعية التي توفرها الدولة لغير القادرين على العمل كما يقول مؤيدو الخروج من الاتحاد. ناهيك عن الهاجس الأمني الذي يعتري البعض من احتمال تسلل \"إرهابيين\" إلى البلاد ضمن صفوف المهاجرين. كان وزير مالية ألمانيا فولفجانج شويبله، أكبر شريك تجاري لبريطانيا في الاتحاد، حذر من أن خروج بريطانيا سوف يحرمها من مزايا عضوية السوق الأوروبية الموحدة التي تضمن حرية انتقال الأشخاص والسلع داخل أوروبا. وقال شويبله إنه يتعين على بريطانيا الاختيار أن تكون داخل الاتحاد بما في ذلك من مزايا وعيوب أو خارجه. وشدد على أن بريطانيا لا يمكن أن تعامل معاملة \"النرويج وسويسرا\" في إشارة الى اتفاقيات تجارية عقدتها الدولتان مع الاتحاد الأوروبي رغم أنهما خارج الاتحاد الذي يضم في عضويته 28 دولة. أما وزير الخارجية الألماني فرانك فالتر شتاينماير فحذر من أن تصويت البريطانيين لصالح الخروج من الاتحاد الأوروبي قد يؤدي في نهاية المطاف إلى تفكك الاتحاد وانهياره. وحذر الوزير الألماني من المخاطر التي تشكلها \"المشاعر القومية التي قد تقلب الدول الاوروبية ضد بعضها البعض.\" يذكر أن دراسة ألمانية أشارت إلى أن أغلبية الأوروبيين يريدون بقاء بريطانيا في الاتحاد الأوروبي، لكنهم منقسمون حيال تأثير خروجها منه وما إذا كان هذا سيؤدي إلى معاناة الاتحاد.", "doc2": "Nə baş verir? Referendum niyə keçirilir? Baş nazir David Cameron 2015-ci il seçkisində qalib gəldiyi vaxt belə bir referendumun keçiriləcəyini vəd etmişdi. Bunu onun öz Mühafizəkar Partiyasından olan bir çox deputatlar, habelə Birləşmiş Krallıq Müstəqillik Partiyası – UKİP tələb edirdi. Bu siyasətçilər deyirdilər ki, britaniyalılar 1975-ci ildə keçirilmiş referendumdan bu yana ittifaqa üzvlük haqda rəylərini bildirmək imkanına malik olmayıblar. 1975-ci ildə çoxluq ittifaqda qalmağa səs vermişdi. Lakin o vaxtdan bəri Avropa İttifaqı bir sıra köklü dəyişikliklərə məruz qalıb. Bir çox siyasətçilər deyirlər ki, Avropa İttifaqı indi fərdi ölkələrin gündəlik həyatına həddən artıq müdaxilə edir. Bütün bunlara görə baş nazir qərara gəlmişdi ki, britaniyalılara öz sözlərini demək imkanı verilməlidir. Avropa İttifaqı nədir? Avropa İttifaqı (Aİ) Avropa qitəsində yerləşən 28 ölkənin iqtisadi və siyasi birliyidir. Bu ittifaq İkinci Dünya Müharibəsindən sonra yaradılıb. O vaxt belə bir ideya ortalığa çıxmışdı ki, bir-biri ilə ticarət edən Avropa ölkələri gələcəkdə bir-birilə müharibədən çəkinəcəklər. Sonralar bu ticarət daha da inkişaf edərək “vahid bazar” adlanmağa başladı. Bu bazarda ittifaq üzvləri bir-birilə daha əlverişli əsaslarda alış-veriş edirdilər. Daha sonralar bu ticarətin daha da rəvanlaşdırılması və məzənnə əngəllərinin aradan qaldırılması üçün vahid valyutaya keçilməsi qərara alınmışdı. 19 ölkə yeni pul vahidi olan avrodan istifadə barədə qərar vermişdilər. Britaniya bu ölkələrin arasında yox idi və indiyədək özünün milli pul vahidi funt sterlinqdən istifadə edir. Avropa İttifaqının öz parlamenti və Avropa Komissiyası adlanan icra hakimiyyəti var. Bu rəhbərlik strukturları ittifaq boyunca ətraf mühit, nəqliyyat, alıcı haqları və hətta mobil telefon xidmətlərinin qiymətlərini tənzimləyir. Şengen zonası nədir? Avropa ölkələri arasında passportsuz və vizasız gediş-gəlişə təminat verən zonanın yaradılması barədə saziş 1985-ci ilin 14 iyununda Lüksemburqun Şengen qəsəbəsində imzalanıb. Lakin üzv ölkələr arasındakı fikir ixtilafı bəzi ölkələrin öz sərhəd yoxlanış sistemini saxlaması ilə nəticələnib. Məhz buna görə də Şengen zonası Avropa İqtisadi İcmasından ayrılıqda başa düşülür. Avropa İttifaqının 26 ölkəsi və daha dörd qeyri-ittifaq ölkəsi – İslandiya, Norveç, İsveçrə və Lixtenşteyn bu sazişin üzvləri hesab olunurlar. İrlandiya Respublikası və Britaniya Şengenə daxil deyillər. Məhz buna görə də qeyri-ittifaq ölkələrindən Britaniyaya səfər edənlər üçün Birləşmiş Krallığın Avropa İttifaqında qalıb-qalmaması fərq etməyəcək. Həmişə olduğu kimi Britaniyaya ayrı, qalan Avropa ölkələrinə isə ayrı vizalar almaq lazım gələcək. Referendumun sualı nədir? Referendumda bircə sual qoyulur: “Birləşmiş Krallıq Avropa İttifaqının üzvü olaraq qalmalıdırmı?” İki cavab versiyası var: “Bəli” və “Xeyr”. Brexit nədir? Brexit Avropa İttifaqından çıxmaq istəyənlərin kampaniyasında işlədilən termindir və iki sözdən düzəldilib: Britain və Exit. Bundan əvvəl Yunanıstanda Grexit “termini” yaranmışdı. Referendumda kimlər səs verə bilər? Yaşı 18-dən yuxarı və Birləşmiş Krallıqda sakin olan Britaniya, İrlandiya və Britaniya Birliyinə daxil ölkələrin vətəndaşları bu referendumda iştirak edə bilərlər. İrlandiya, Malta və Kipri çıxmaq şərtilə başqa Aİ vətəndaşları bu referenduma qatıla bilməzlər. Bəs axı, David Cameron Britaniyanın Aİ-də daha əlverişli üzvlüyünə çalışırdı? Bəli. Bu, ötən yanvar və fevralda böyük bir xəbər sayılırdı. Baş nazir artıq ittifaqla Britaniyanın xüsusi üzv statusu barədə ilkin danışıqlara başlamışdı. İndi isə belə deyilir ki, referendumda ittifaqda qalmaq qərarı qəbul edilsə, həmin danışıqlar bərpa ediləcək. Bu saziş Avropa İttifaqının Britaniyanın bir sıra spesifik daxili işlərinə qarışmasının qarşısını almaldıır. Kim Aİ-dən çıxmağın tərəfdarıdır? Rəy sorğuları Britaniya ictimaiyyətinin tən yarı bölündüyünü göstərir. Ötən seçkilərdə 4 milyon seçicinin (13 faiz) səsini qazanmış UKİP ittifaqdan çıxmaq tərəfdarıdır. Mühafizkar Partiyadan millət vəkillərinin yarısı və bəzi leyborist deputatlar Brexit tərəfdarıdırlar. Çıxmaq istəyənlər niyə çıxmaq istəyirlər? Onlar inanırlar ki, Britaniya Aİ-yə milyonlarla funt sterlinq üzvlük haqqı ödədiyi halda çox az mənfəət görür. Bu adamlar həm də düşünürlər ki, Britaniyanın öz sərhədlərinə müstəqil qaydada nəzarət etməsi (hərçənd formal olaraq indi də belədir) ölkəyə miqrant axınını cilovlaya bilər. Aİ-dən çıxmaq tərəfdarları Aİ üzvlərindən gələn miqrasiyadan da narazıdırlar. Onlar deyirlər ki, “Avropa Birləşmiş Ştatlarının” yaranmasını istəmirlər. Kimlər qalmaq istəyir? Birincisi elə baş nazir David Cameron. Onun kabinetinə daxil 16 nazir də baş naziri dəstəkləyir. Mühafizəkar Partiya referendum kampaniyasında neytral qalacağını vəd edib, lakin leyboristlər, Şotlandiyanın millətçi SNP, Uelsin millətçi Plaid Cymru partiyaları, habelə liberal-demokratlar ittifaqda qalmaq tərəfdarıdırlar. ABŞ prezidenti Barack Obama, Fransa və Almaniya Britaniya vətəndaşlarını ittifaqda qalmağa səs verməyə çağırıblar. Qalmaq istəyənlər niyə qalmaq istəyirlər? Avropa İttifaqına tərəfdar olanların fikrincə üzvlük Birləşmiş Krallığa başqa Avropa ölkələri ilə əlverişli ticarət şəraiti yaradır. Onlar həm də qeyd edirlər ki, çox sayda britaniyalı Avropada, çox sayda avropalı Britaniyada yaşayır və işləyir. Bir çox siyasətçilər xarici təhlükəyə qarşı ümumavropa müdafiə sistemini əvəzedilməz sayırlar. Bəzi jurnalistlər və insan haqları fəalları narahatdırlar ki, ittifaqdan çıxmaq demokratik mühitə mənfi təsir edə bilər. Britaniya ittifaqdan çıxarsa Avropa Məhkəməsini tanıyacaqmı? Britaniya hökuməti İnsan Haqları Aktından çıxmağı düşünür. Bu akt Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin qərarlarını hazırda Britaniya üçün məcburi edir. Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi Avropa İttifaqının təsisatı deyil və onun Azərbaycan da daxil 47 üzvü var. Odur ki, ittifaqdan çıxmaq Londonu AİHM-in qərarlarından azad etməyəcək. Buna baxmayaraq, Britaniya hökuməti İnsan Haqları Aktından çıxmağı düşünür. Bu akt AİHM-nin qərarlarını hazırda Britaniya üçün məcburi edir. İndiyədək hər hansı ölkə Aİ-ni tərk edibmi? Yox. Amma bircə dəfə Qrenlandiyaya Danimarka daxilində daha geniş muxtariyyət veriləndə bu ada 1982-ci ildə referendum keçirib. Həmin referendumda Avropanın leyhinə seçicilərin 52 faizi, əleyhinə isə 48 faizi səs verib. Aİ-dən “boşanma” prosesi nə qədər çəkəcək? Səsvermədən sonra ittifaqdan tam ayrılmaq üçün minimum müddət iki ildir. Həmin müddətdə Britaniya Aİ-nin qərarlarına tabe olmalı olacaq. Reallıqda bu proses iki ildən də çox çəkə bilər. Parlament Aİ-dən çıxış qərarını bloklaya bilərmi? Prinsipcə bəli. Çünki referendumun nəticəsini parlament ratifikasiya edəcək. Lakin xalqın iradəsinə bu sayaq hörmətsizlik istənilən siyasətçi, partiya və ya hökumət üçün intihar olardı. Əgər London gələcəkdə fikrini dəyişsə, ittifaqa qayıda bilərmi? Bəli. Lakin o zaman Britaniya bütün yeni üzvlər üçün qoyulmuş prosedurlardan keçməli olacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-39122424", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-fut-39061862", "doc1": "رغم أننا ننام كل ليلة تقريبا في حياتنا، فإن هذا الجانب من السلوك البشري هو أحد أكثر الجوانب التي يُساء فهمها عادة يقال إن الفيل لا ينسى أبدا، كما يقال أحيانا إن إحدى وظائف النوم هي تعزيز الذاكرة. فإن صح هذان الأمران، ربما تتوقع إذا أن الفيلة تنام كثيرا، لكن الحقيقة هي أن الفيلة ذات الأدمغة الكبيرة من بين الثدييات البرية تنام لساعتين فقط كل ليلة. ورغم أننا ننام كل ليلة تقريبا في حياتنا، فإن هذا الجانب من السلوك البشري هو أحد أكثر الجوانب التي يُساء فهمها عادة، إذ تبين أن الكثير من الأفكار الشائعة حول النوم، كما في المثال السابق، هي ببساطة غير صحيحة. هل سمعتم، على سبيل المثال، أنه بسبب الإضاءة الكهربائية التي زادت في العصر الحديث، والوهج الخافت لشاشات الهواتف الذكية التي نحدق فيها قبل الذهاب إلى الفراش، نحصل على ساعات نوم أقل من أسلافنا الذين كانوا يعيشون على الصيد؟ يقول جيري سيغل، مدير مركز أبحاث النوم في جامعة كاليفورنيا لوس أنغليس: \"الكثير من الناس سمع ذلك الخبر مرات عديدة من خلال وسائل الإعلام إلى درجة تصديقه\". ويقر سيغل أن ذلك الخبر الشائع مثير للدهشة حقا، رغم أنه قد يكون خاطئا تماما. ويقول: \"المشكلة هي أنه ليس لدينا أية بيانات عن هذا الأمر. والأجهزة التي نستخدمها لقياس النوم لم تُخترع إلا بعد اختراع الضوء الكهربائي بوقت طويل\". وبما أنه من المستحيل معرفة كم من الوقت كان أسلافنا يقضون في النوم، قرر سيغل القيام بأفضل شيء في وسعه. وقد سافر إلى تنزانيا، وناميبيا في أفريقيا، وبوليفيا في أمريكا الجنوبية، وأمضى في هذه البلاد وقتا مع جماعات بدائية معاصرة. وقد وُلد هؤلاء الناس في بيئة أقرب ما تكون في يومنا هذا إلى البيئة التي عاش فيها أسلافنا. وتعيش هذه المجتمعات البدائية طيلة حياتها وتنام دون استخدام أي من الأجهزة الحديثة التي نظن أنها تقلق راحتنا. هل تطيل النظر في شاشة هاتفك قبل الخلود إلى النوم وتفصل عدة آلاف من الأميال بين المجموعتين البدائيتين في أفريقيا، كما تنحدر المجموعة الثالثة من قبائل هاجرت من أفريقيا وسافرت عبر آسيا، وعبرت جسر ألاسكا البري قبل أن تنتقل إلى أميركا الشمالية، ومنها إلى أميركا الجنوبية. ورغم هذا الاختلاف الملحوظ، فإن المجموعات الثلاثة تحصل على قدرٍ متساوٍ تقريبا من النوم كل ليلة، وهو بمعدل ست ساعات ونصف الساعة. وحسب قول سيغل، لا يوجد سبب للاعتقاد بأن أسلافنا كانوا ينامون أكثر من ذلك. وبالنسبة لمعظم البشر- الذين يعيشون في المجتمعات الحديثة مع كل مظاهر التكنولوجيا والكهرباء - فإن مقدار الوقت الذي يقضونه في النوم يتراوح ما بين ست ساعات، وثماني ساعات. لذا، فأسلافنا لم يكونوا يقضون وقتا أقصر في النوم فحسب، بل ربما كانوا يحصلون على قدر من النوم أقل قليلا منا نحن. وبشكل عام، فإننا أيضا ننام في بيوت تتوفر فيها وسائل الراحة التي تتناسب مع درجة المناخ، وعلى فراش مريح، ووسائد رقيقة، ويكون أكبر مصدر للقلق لدينا هو من سيأخذ النصيب الأكبر من الأغطية في فصل الشتاء. وفي المقابل، كان أسلافنا من البشر ينامون على الصخور، أو ربما على أغصان الأشجار دون وسائل الراحة المعتادة، كالأغطية، والوسائد المصنوعة من الريش، أو التدفئة المركزية. ولم يتمكنوا أيضا من استخدام ستائر التعتيم للسماح لهم بالبقاء في الفراش لمدة طويلة بعد شروق الشمس، كما أنهم لم يأملوا حتى في تجنب أحوال الطقس القاسية، أو الحشرات. وكانوا أيضا يعيشون حالة من القلق بشأن التعرض لهجوم الحيوانات المفترسة، أو المجموعات البدائية المنافسة أثناء نومهم. فلا عجب إذا أنهم كانوا يحصلون على ما يزيد قليلا عن ست ساعات من النوم على الأرجح. ومع ذلك، فإن هناك أسطورة أخرى حول كيفية نوم أسلافنا، وهي أنهم كانوا يأخذون قسطا من النوم لمدد قصيرة خلال الليل، بدلا من السبات لوقت طويل ومتواصل. تنام قردة الشمبانزي لفترة طويلة ومتواصلة مثل البشر وبهذا، نكون مخطئين في تصورنا عن أسلافنا، حسب قول سيغل. وهذا الافتراض الخاطئ قد يعود سببه إلى حيواناتنا الأليفة. ويضيف سيغل: \"أعتقد أن أصل تلك الفكرة هي أن الناس لديهم قطط وكلاب، وما تفعله القطط والكلاب هو النوم المتقطع بتلك الطريقة. لكن القردة الشبيهة بالإنسان لا تفعل ذلك\". ونحن من أحدث سلسلة طويلة من أنواع المخلوقات التي تميل إلى النوم لفترة طويلة دون انقطاع كل ليلة. وهذا لا يعني أن الأنواع المختلفة من القردة لا تأخذ أحيانا قيلولة في منتصف النهار، أو أنها لا تستيقظ في منتصف الليل من وقت لآخر. لكن كما هو الوضع لدينا، ليست هذه هي القاعدة. وفي الحقيقة، توصلت دراسة سيغل لتلك الثقافات المختلفة إلى أن الجماعات البدائية الحديثة لا تأخذ قيلولة أثناء فصل الشتاء نهائيا تقريبا، لكنها تأخذ قيلولة أكثر قليلا أثناء فصل الصيف، وربما كانت وسيلة للهروب من ارتفاع درجات الحرارة بشدة في النهار. ويقول سيغل إنه حتى لو فعلت ذلك، فالشخص العادي من هذه الجماعات يأخذ قيلولة خلال النهار كل خمسة أيام أو نحو ذلك. لكن هناك نقطة أخرى بسيطة تؤيد أسطورة النوم، فالناس الذين شملتهم دراسة سيغل يعيشون قريبا من خط الاستواء إلى حد ما. وكلما انتقلت إلى خطوط عرض أعلى، يمكن لليل في فصل الشتاء أن يصل إلى 16 ساعة. لذا، فالعيش في مثل هذه البيئات يُمكن أن يكون قد حدا بأسلافنا في شمال أوروبا إلى تقسيم فترات نومهم المسائي خلال تلك الفترة من العام. لكن لأننا قسمنا أنماط نومنا بناء على الدورات الطبيعية لفصول السنة، فإنه حتى الناس في العصر الحديث في شمال أوروبا ينامون طيلة ساعات الليل، وربما يستيق��ون فقط لدخول دورة المياه. بعدما أسقط سيغل اثنتين من الأساطير الأكثر انتشارا حول النوم، نقل اهتمامه لمسائل أخرى أكثر أهمية حول طبيعة النوم، مثل: لماذا ننام؟ تدخل الدببة في حالة سبات في الشتاء لتفادي استهلاك الطاقة في البحث عن الطعام في وقت يندر فيه الطعام إذا كان النوم له دور في تعزيز الذاكرة أو أية وظيفة أخرى في الدماغ، فإنك لن تتوقع أن يضرب الخفاش البني الكبير بجناحيه مدة 20 ساعة في اليوم في الطيران، وينام أربع ساعات فقط، بينما الفيل الأفريقي الأكبر حجما بكثير، وذو الوظائف الذهنية المعقدة، ينام ساعتين فقط ويشعر بالراحة. ويتساءل سيغل عما إذا كان النوم لا يمثل حاجة بيولوجية في حد ذاته، وإنما يمثل تطورا بشريا لتحقيق أقصى قدر من الإنتاجية. وكما كتب في دورية تُعنى بعلم الأعصاب في عام 2009، ربما يوفر النوم طريقة \"لزيادة كفاءة السلوك (البشري) من خلال تنظيم توقيت ذلك السلوك، والحد من بذل الطاقة عندما لا يكون ذلك مفيدا\". إنها خدعة شائعة في كل من المملكتين الحيوانية والنباتية. فبعض الأشجار تسقط أوراقها في الخريف وتتوقف عن التمثيل الضوئي، وهو الأمر الذي يمكن اعتباره نوعا من السبات النباتي. وتدخل الدببة في حالة سبات في الشتاء، ويهدف ذلك - جزئيا- إلى تفادي استهلاك الطاقة في البحث عن الطعام أو الصيد دون جدوى في وقت لا يوجد فيه الكثير من الطعام. وهناك ثدييات أخرى، مثل \"آكل النمل الشوكي\"، تدخل في حالة خمول، وتتباطأ عملية الأيض لديها لدرجة أنها بالكاد قد تهمس إذا احتاجت إلى مساعدة في المواقف الصعبة. ربما كان النوم ببساطة هو النسخة البشرية من هذا النوع من \"الخمول من أجل التكيف\"، والذي يسمح لنا بأن نكون منتجين خلال ساعات النهار، وأن نتجنب بذل الجهد أثناء الليل، لكن بشكل يسمح لنا بالاستيقاظ بسهولة عند الضرورة. أو بعبارة أخرى، ربما يكون النوم كسلا انتقائيا. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future .", "doc2": "Fillərin heç biri şeyi unutmadığı bir çoxumuza bəllidir. Bir tərəfdən də yaddaşın güclənməsində yuxunun mühüm rolu olduğu deyilir. Halbuki, qurudakı məməlilər arasında ən böyük beyinə sahib fillər, gecələr sadəcə iki saat yatırlar. Hər gecə yatmağımıza rəğmən, yuxu ən çox səhv anlaşılan davranışlarımızdan biridir. Yuxu haqqında təsəvvürlərimizin bir çoxu yanlışdır. Məsələn, ağıllı telefonlarımızın ekranından yayılan işığa görə bizim, ulu babalarımızdan daha az yatdığımız deyilir. California Universiteti Los Angeles Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Jerry Siegel-ə görə, mediadan bir neçə dəfə eşidən insanların çoxu, buna inanır. Halbuki, bu, səhv ola bilər. Belə ki, əlimizdə hər hansı bir əsas yoxdur. Ulu babalarmız bizdən çox yatıblarmı? Babalarımızın nə qədər yatdığını bilmədiyimizə görə Siegel, buna ən yaxın misal olan Tanzaniya, Namibiya və Boliviyada həyatını ovçuluq və yığıcılıqla keçirən müasir köçəri icmalarına baş çəkib. Siegel düşünür ki, ulu babalarımız da bu qədər yatıblar. Bu icmalar həmişə, bizim yaşayış və yuxumuza müdaxilə edən modern cihazlardan uzaq olublar. Aralarında minlərcə kilometr məsafə olmasına baxmayaraq, hər üç icmanın hər gecə yatdığı müddət, tamamilə eyni olub: təxminən altı saat yarım. Siegel, atalarımızın da qədimdə bu qədər yatdığını düşünür. Texnologiya və elektrikə sahib müasir cəmiyyətlərdə isə insanlar, orta hesabla 6-8 saat arası yatırlar. Yəni, babalarımız bizdən daha artıq yatmırmışlar. Bundan əlavə, müasir həyatın bəxş etdiyi üstünlüklərdən yararlanmır, daş, ya da torpaq üzərində, hətta bəlkə də, ağacda yatır və dan yeri söküldükdə ayılırmışlar. Eyni zamanda, yırtıcı heyvan, düşmən qəbilə və ya zəhərli böcək kimi narahatçılıqları da olub. Yəni, gecə sadəcə 6 saat yarım yatmaq əbəs yerə deyilmiş. Oyanmadan, yoxsa hissə-hissə yatmaq? Siegel, babalarımızla əlaqədar başqa bir səhv məlumatın, oyanmadan yatmaq olduğunu deyir. Onlar hissə-hissə yatırmışlar və Siegel bunu, ev heyvanları ilə əlaqələndirir. \"Bu fikrin mənbəyi, düşünürəm ki, pişik və itlərdir; onlar bu formada yatırlar, amma, primatlar isə yox.\" İnsanlar gecə ərzində uzun və oyanmadan yatırlar. Arada bir oyananlar da olur əlbəttə ki, lakin bu, normativ deyil. Siegel-in araşdırmaları, günümüzdə ovçuluq və yığıcılıqla yaşayan icmaların qışda heç gündüz yuxusuna dalmadığını, yayda isə günorta istisindən qurtulmaq üçün daha çox gündüz yuxusu adlıqlarını göstərib. Amma, gündüz yuxusuna orta hesabla, beş gündə bir dəfə gedilir. Fəqət, Siegel-in araşdırdığı bu icmalar, ekvatora yaxın bölgələrdə yaşayırlar. Şimala doğru getdikcə gecələrin uzandığı və qışda gecələrin 16 saata çatdığı Şimali Avropada ulu babalarımız, ola bilsin ki, qış yuxusunu bir neçə hissəyə bölüblər. Ancaq, insanın yuxusunun artıq fəsillərlə bağlı olmadığı üçün, Şimali Avropada belə, müasir insan qısa bir tualet ehtiyacı üçün durmaqdan başqa, gecə boyu yatmağa meyllidir. Yuxunun funksiyası nədir? Yuxu mövzusundakı bu iki yanlış düşüncəni ortaya çıxardıqdan sonra, Siegel, daha mühüm bir suala müraciət edib: Niyə yatırıq? Əgər yuxunun hafizə ilə əlaqədar bir rolu varsa, yarasalar günün 20 saatını yataraq keçirdikləri halda, niyə ən güclü yaddaşa sahib Afrika filləri sadəcə iki saat yatırlar? Siegel-ə görə, yuxu bəlkə də, bioloji ehtiyac olmaqdan başqa, təkamülün məhsuldarlığı artırmaq üçün yaratdığı bir yöntəmdir. 2009-cu ildə Nature Reviews Neuroscience jurnalında dərc olunan bir məqaləsində Siegel, bəlkə də yuxunun \"aktiv olmağın faydalı olmadığı zamanda enerji istifadəsini azaldaraq, məhsuldarlığı artıran bir davranış\" olduğunu vurğulayıb. Bu, heyvanlar aləmində olduğu kimi, bitkilər aləmində də geniş istifadə olunan bir üsuldur. Bəzi ağaclar payızda yarpaq tökərək fotosintezi dayandırırlar. Qida qıt olduğu üçün ayılar, qış aylarında boş yerə enerji sərf etməməkdən ötrü, qış yuxusuna dalırlar. Yuxu bəlkə də, aktiv gündüz saatlarından sonra, gecələr özümüzü boş yerə məcbur edib enerji itirməyərək, növbəti günə daha məhsuldar başlamağı təmin edən bir vasitədir. Buna, seçici tənbəllik demək də mümkündür."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140824_syria_is_tabqa", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140825_isis_syria", "doc1": "وكانت قاعدة \"الطبقة\" آخر معقل لحكومة الرئيس بشار الاسد في محافظة الرقة. وأكد التلفزيون السوري الرسمي أن قواته \"اخلت\" القاعدة الجوية ولكنه أضاف أن القوات التي اخلت القاعدة تشن حاليا غارات جوية. وقتل في الصراع في سوريا حتى ابريل/نيسان 191 ألف شخص، حسبما قالت الامم المتحدة. من ناحية أخرى صرح مصدر مسؤول بالقيادة العامة للقوات المسلحة الأردنية بانه وفي حوالي الساعة الرابعة والنصف بعد ظهر الأحد حاولت احدى الآليات المدولبة المموهة اجتياز الحدود الاردنية السورية قادمة من الاراضي السورية وعلى متنها سبعة اشخاص مسلحين وبسرعة عالية. مواضيع قد تهمك نهاية دمرمستشفى الطبقة في القتال الدائر في القاعدة وتم تبادل إطلاق النار مع الأشخاص المسلحين على متنها واعطاب الالية ومقتل اثنين منهم وإصابة اخر بجراح بالغه وإلقاء القبض على الاربعه الآخرين بالاضافة الى مصادرة سبعة بنادق رشاشة وكميات من الذخيرة. ويجري حاليا التحقيق مع الأسرى من قبل الجهات المختصة بالقوات المسلحة وتم إخلاء المصاب و القتلى الى احد المستشفيات الميدانية القريبة من موقع الحادث. توسع ووسع تنظيم الدولة الاسلامية سيطرته في الشهور الاخيرة الى مناطق كبيرة شرقي سوريا وشمالي العراق. وقال المرصد السوري لحقوق الانسان المعارض، ومقره بريطانيا، إن الاشتباكات بالقرب من القاعدة مستمرة ولكنه اضاف إن القاعدة حاليا تحت سيطرة تنظيم الدولة الاسلامية. وأكد التلفزيون الرسمي السوري فقدان القوات الحكومية السيطرة على القاعدة. وقال التلفزيون الرسمي \"بعد قتال عنيف من القوات المدافعة عن قاعدة الطبقة، نفذت القوات عملية اعادة تجمع بعد اخلاء القاعدة\". وتقع القاعدة على بعد 45 كيلومترا من مدينة الرقة، المعقل الرئيسي لتنظيم الدولة الاسلامية، ويعتقد ان بها عشرات الطائرات الحربية والمروحيات والدبابات والمدفعية. ويقول محللون إن سقوط القاعدة ضربة كبيرة للسيطرة جوا على شمال البلاد. واستولى التنظيم على عدد من القواعد العسكرية الحكومية في الرقة في الاسابيع الاخيرة، واحتفل بذلك بعرض رؤوس جنود تمكن مسلحوه من قتلهم في ساحات البلدات. وفي حادث منفصل، قتلت الحكومة السورية 32 مسلحا في كمين في درعا جنوبي سوريا، حسبما قال نشطاء. واكدت وسائل الاعلام الرسمية الهجوم وقالت إن عشرات المسلحين قتلوا. يذكر أن فصائل المعارضة تحارب ضد نظام الرئيس بشار الأسد منذ عام 2011.", "doc2": "Tabqa hava bazası Raqqa kəndində prezident Bəşər əl-Əsədin sonuncu istinadgahı idi. Dövlət televiziyası hava bazasından hökümət qüvvələrinin \"təxliyyə edildiyini\" təsdiqləyib. \"Tabqa bazasının müdafiəsi üçün ağır döyüşlərdən sonra qüvvələrimiz bazadan çıxdıqdan sonra yenidən qruplaşma əməliyyatı keçirib\", rəsmi açıqlamada qeyd edilib. Döyuş günlərində hər iki tərəfdən yüzlərlə insanın öldüyü deyilir. Ümumilikdə isə, üç illik Suriya münaqişəsi dövründə 191 mindən çox insan həyatını itirib, BMT-nin rəqəmlərində açıqlanır. Əvvəllər İŞİD (İraq və Şam İslam Dövləti) kimi tanınan İD, ötən aylardan şimali İraqa və şərqi Suriyaya nəzarət edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/11/131125_syria_kerry_geneva_", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/04/140418_obama_ukrain_geneva_talks", "doc1": "الأمم المتحدة أعلنت عن عقد مؤتمر جنيف في 22 من يناير/ كانون الثاني المقبل وجاءت تصريحات كيري في وقت لاحق من إعلان الأمين العام للأمم المتحدة عقد مؤتمر \" جنيف 2\" في 22 يناير / كانون الثاني لإنهاء الصراع الدموي الذي أودى بحياة أكثر من 100 الف شخص. وقال كيري في بيان \"نعي جيدا أن هناك عوائق كثيرة على الطريق لحل سياسي وسندخل مؤتمر جنيف بشأن سوريا وعيوننا مفتوحة على اتساعها\". وأكد كيري أن بلاده ستواصل \" العمل مع الأمم المتحدة وشركائها فيما يتعلق بالقضايا المتبقية بما في ذلك أي الدول التي ستوجه لها الدعوة للحضور وجدول الأعمال\". انتهاز الفرصة وكان الأمين العام للأمم المتحدة قد كرر قوله إن مؤتمر السلام الدولي سيبحث في تأسيس حكومة انتقالية في هذا البلد المنكوب بالحرب. مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف بان أنه من غير المغتفر عدم انتهاز تلك الفرصة للتوصل إلى إنهاء للمعاناة في سوريا. وقال بان للصحفيين \"لدينا هدف واضح هو التطبيق الكامل لبيان جنيف الصادر في جنيف 30 يونيو/حزيران 2012، وبضمنه إنشاء هيئة حكم انتقالية، تبنى على الاتفاق المشترك( بين أطراف النزاع)، وتتمتع بكامل السلطات التنفيذية، بما فيها الكيانات العسكرية والأمنية\". ولم يقل الأمين العام للأمم المتحدة شيئا بشان قائمة المدعوين للمؤتمر ، وإن كانت إيران، وهي حليف رئيس في المنطقة للرئيس السوري بشار الأسد، ستحضر اجتماعاته. وكانت الولايات المتحدة والدول الأوروبية قالت إن إيران يمكن أن تحضر فعاليات ما يسمى بمحادثات \"جنيف 2\" إذا أقرت نتائج وخلاصات المؤتمر الذي عقد في جنيف يونيو/حزيران 2012، التي دعت إلى حكومة انتقالية تستبدل حكومة الرئيس السوري الأسد. ولا تزال الولايات المتحدة وروسيا تضغطان منذ أشهر من أجل عقد مؤتمر ثان في جنيف لاستكمال المحادثات التي تمت في المؤتمر الأول الذي طالب بتشكيل حكومة انتقالية في سوريا. شروط وخلافات ولا يزال هناك خلاف بشأن من سيمثل المعارضة السورية في المؤتمر، ومصير الرئيس الأسد. وسيسعى مؤتمر السلام الدولي، الذي أصبح يعرف بـ\"جنيف 2\"، إلى تطبيق إعلان جنيف، الذي صدر عقب اجتماع مجموعة الدول المساندة لسوريا في سويسرا في يونيو/حزيران 2012. وطالب الإعلان بوقف فوري للعنف وتشكيل حكومة انتقالية، بموافقة الطرفين، قد تضم مسؤولين يعملون حاليا في حكومة الرئيس الأسد، وأعضاء من المعارضة. وكان الائتلاف الوطني، وهو التحالف الرئيس في المعارضة، قد أعلن أوائل هذا الشهر، موافقته على الحضور، إذا تمت الموافقة على عدد من الشروط التي حددها. ومن بين تلك الشروط، الموافقة على السماح لوكالات الإغاثة بدخول المناطق المحاصرة، ومقابلة المحتجزين، خصوصا النساء والأطفال، الذين ينبغي إطلاق سراحهم. وشدد رئيس الائتلاف أحمد الجربا على أنه \"لا دور للرئيس في الفترة الانتقالية\". وكانت الحكومة السورية قد قالت إنها، من حيث المبدأ، ستحضر المؤتمر. ولكنها، مع ذلك، لن تتفاوض مع من وصفتهم بـ\"الإرهابيين\"، في الوقت الذي تعتبر معظم معارضيها ضمن هذا التوصيف. وأصرت الحكومة أيضا غير مرة على أنه ينبغي ألا يشمل أي حل سياسي تنحي الرئيس الأسد عن السلطة.", "doc2": "Cümə günü dördtərəfli danışıqların iştirakçıları Ukraynada \"gərginliyin zəifləməsi üzrə konkret addımlara\" dair birgə bəyanat qəbul ediblər. Sənəddə xüsusilə münaqişənin bütün tərəflərinə güc tətbiq etməkdən çəkinməyə çağırış var. Lakin ABŞ prezidenti Barak Obama Rusiyanın boynuna götürdüyü öhdəliyi yerinə yetirməyə hazırlığı barədə şübhəsini ifadə edir. Obama bəyan edib ki, Avropa liderləri ilə birgə Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiq etməyi planlaşdırır. Bundan əvvəl Rusiya hakimiyyəti ona qarşı beynəlxalq sanksiyaları keyfiyyətsiz adlandıraraq onlara qeyri-ciddi yanaşıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/02/150209_ukraine_crisis", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/04/140411_sanctions_against_russia_obama", "doc1": "المستشارة الألمانية وصلت إلى واشنطن يوم الأحد وتسعى ألمانيا وفرنسا للتوصل إلى اتفاق مع أوكرانيا وروسيا وسط تجدد القتال بين الانفصاليين الموالين لروسيا وقوات الحكومة الأوكرانية. وتأتي المحادثات وسط دراسة واشنطن إرسال أسلحة للقوات الأوكرانية، وهي خطة تعترض عليها ميركل. وتنفي روسيا اتهامات بأنها ترسل قوات وتدعم الانفصاليين. وانخرطت الحكومة الأوكرانية في صراع مع الانفصاليين الذين تدعمهم روسيا، وهو صراع أودى بحياة ما يربو على 5300 شخص فضلا عن نزوح 1.5 مليون آخر. مواضيع قد تهمك نهاية وثمة ضغوط في واشنطن على الرئيس أوباما من أجل اتخاذ موقف أكثر صلابة، بحسب تقرير مراسلة بي بي سي راجيني فايدياناثان من العاصمة الأمريكية. جندي من القوات الأوكرانيا فوق دبابة ويقول بعض المسؤولين وكبار النواب من الجمهوريين مثل السيناتور جون ماكين إن بعض أوجه الدعم مطلوبة. وقالت ميركل خلال مؤتمر أمني في نهاية الأسبوع الجاري إنها \"لم تتصور أي وضع يجعل من تسليح الجيش الأوكراني بمعدات حديثة يثير قلق الرئيس بوتين كي يعتقد أنه سيخسر المعركة عسكريا\". وتقود ميركل والرئيس الفرنسي فرانسوا هولاند جهود إحياء خطة سلام مينسك التي انهارت وسط قتال استمر طوال الشتاء. ولم تعلن بعد المقترحات التفصيلية، غير أن الخطة يعتقد أنها تتضمن منطقة منزوعة السلاح بطول 50-70 كيلومترا حول خط المواجهة الراهن. ووجه كبار الجمهوريين من الأمريكيين الذين حضروا مؤتمر الأمن الدولي في ميونخ انتقادات حادة لجهود السلام الألمانية. وقال السيناتور ليندسي غراهان، الذي حضر مع السيناتور جون ماكين: \"في نهاية اليوم لم يجد ذلك بالنسبة لأصدقائنا الأوربيين. بال��مكان الذهاب إلى موسكو باستمرار. والوقوف أمام ما هو كذب وخطير\". في أعقاب قذف شهدته مدينة دونيتسك انفصاليون مواليون لروسيا في شرق أوكرانيا وأضاف ماكين :\"الأوكرانيون يجري قتلهم ونحن نرسل لهم البطاطين والوجبات. البطاطين لا تنفع أمام الدبابات الروسية\". ونفى وزير الخارجية الأمريكي جون كيري أي خلاف مع قادة الاتحاد الأوروبي قائلا: \"مازلت أسمع أناس تحاول أن تخلق ذلك. نحن متحدون، نحن نعمل معا عن كثب\". وقال المتحدث باسم مجلس الأمن الوطني الأمريكي، مارك ستروث، إن أوباما \"يتطلع إلى مناقشات مع المستشارة ميركل الاثنين، لاسيما ما يتعلق بأوكرانيا وفي ضوء رحلتها الأخيرة مع الرئيس هولاند لأوكرانيا وروسيا\". وأضاف المتحدث في بيان: \"الرئيس يدرس حكم المستشارة، ويقدر جهودها الحثيثة في حشد الدعم الأوروبي والحفاظ على وحدة عابرة للأطلنطي من خلال الأزمة الأوكرانية\". وقال: \"إنها لا تكل من مسار التوصل إلى حل دبلوماسي للأزمة، والرئيس يتوقع أن تكون المناقشات مفيدة وبناءة بشأن ذلك وبشأن قضايا أخرى\".", "doc2": "Obama və Merkel, həmçinin yenidən Rusiyanı Ukrayna sərhədlərindən qoşunlarını geri çəkməyə çağırıb. Obamanın sözlərinə görə, \"açıq-aydın Moskvanın dəstəyi ilə\" rusiyameylli separatistlər \"idarə olunan təhrik və təxribat kampaniyasının\" yardımı ilə Ukraynadakı vəziyyəti gərginləşdirirlər \"Prezident ABŞ, Avropa Birliyi və digər müttəfiq dövlətlər üçün Rusiya tərəfdən gələcək gərginliyin artması fonunda əlavə sanksiyalar tətbiq etməyə hazır olmalarının lazımlılığını vurğulayıb\". Eyni zamanda, cümə axşamı Rusiya Baş Qərargahının yüksək vəzifəli nümayəndəsi RİA Novosti agentliyinə deyib ki, NATO Ukrayna sərhədlərində toplanan Rusiya qoşunlarının olmasını göstərən peyk şəkillərinə malikdir. Onun sözlərinə görə, bu şəkillər 2013-cü ilin avqustunda cənub rayonunda hərbi təlimlər gedən zaman çəkilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/08/130807_russia_us_talks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/08/130808_russia_reaction_obama", "doc1": "كان من المقرر عقد القمة بين اوباما وبوتين الشهر المقبل وقال مستشار الشؤون الخارجية للرئيس الروسي فلاديمير بوتين إن \"هذه الخطوة تظهر أن الولايات المتحدة لا تستطيع بناء علاقات مع روسيا على اسس متساوية\". وكانت موسكو منحت سنودن الاسبوع الماضي اللجوء المؤقت. وكان العميل السابق في الاستخبارات الاميركية اغضب واشنطن بسبب كشفه عن معلومات سرية تظهر ان الولايات المتحدة تدير برنامجا واسعا لمراقبة الاتصالات الهاتفية والالكترونية. وسمحت موسكو لسنودن، الذي يواجه تهم التجسس في الولايات المتحدة التي الغت جواز سفره، بالانتقال من المطار الذي كان يحتجز فيه لخمسة اسابيع في موسكو الى مكان امن. بناء علاقات متساوية قال المستشار الدبلوماسي للكرملين يوري اوشاكوف الاربعاء إنه \" يجب أن لا يلقي باللوم على روسيا بسبب قضية سنودن\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف اوشاكوف انه من الواضح ان القرار الاميركي مرتبط بمنح موسكو اللجوء المؤقت لإدوارد سنودن. وأشار إلى أن \"الامريكيين تجنبوا لسنوات عديدة توقيع اتفاق لتبادل المتهمين، مضيفاً أن الوضع يظهر ان الولايات المتحدة لا تزال غير مستعدة لاقامة علاقات مع روسيا \"على اسس المساواة\"، الا انه اكد ان الدعوة لاوباما لا تزال قائمة. وأردف أن \"روسيا مستعدة لمزيد من العمل مع الشركاء الاميركيين على جميع القضايا الرئيسية الموضوعة على الاجندة الثنائية والمتعددة الاطراف\". ويأتي قرار الغاء القمة المرتقبة بين الرئيسيين الامريكي والروسي بعد تصريحات اوباما الأخيرة والتي اشار فيها إلى \"خيبة أمله\" من القرار الروسي بمنح سنودن حق اللجوء لمدة عام. وقال البيت الأبيض \"نعتقد إنه من الأفضل الغاء هذه القمة حتى تتكشف لنا نتائج أفضل حول اجندتنا المشتركة\".", "doc2": "ABŞ qərarını Rusiyanın Edward Snowden-ə mühacir statusu verməsindən qəbul edib. Rusiya prezidentinin müşaviri deyib ki, bu qərar ABŞ-ın Rusiya ilə münasibətlərini bərabərlik zəminində \"inkişaf etdirə bilmədiyindən\" xəbər verir. ABŞ öz qərarını Rusiyanın qaçaq düşmüş keçmiş amerikalı kəşfiyyat təhlilçisi Edward Snowden-ə müvəqqəti mühacir statusu verdikdən sonra elan edib. Lakin ABŞ Dövlət departamentinin sözçüsü bildirirb ki, görüşdən imtina olunması qərarı təkcə Snowden məsələsinə görə edilməyib. Rəsminin sözlərinə görə, raket müdafiəsi sistemləri və insan haqları kimi sahələrdə də kifayət qədər irəliləyiş müşahidə olunmayıb. Bununla belə, prezident Barak Obama sentyabr ayında Rusiyanın Sankt Peterburq şəhərində keçiriləcək G20 İqtisadi zirvə göürşündə iştirak etməyi hələ də səfər gündəliyində saxlayır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/media-44040750", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-56315609", "doc1": "وتقول منظمات حقوق الحيوان في مصر إن الإتجار غير المشروع فى جلود الحمير يهدد بانقراضه. ووفق إحصاءات رسمية، فإن مصر تصدر نحو 8 آلاف من جلود الحمير في السنة. ويلعب الحمار في مصر دورا هاما في بعض الصناعات ولا يزال يستخدمه الفلاحون فى الزراعة. تقرير أميرة جاد الله.", "doc2": "Beynəlxalq Qadınlar Günü dünyaya gender bərabərliyinə əməl etməyin zəruriliyi haqda xatırlatmaq üçün çox yaxşı fürsətdir Rusiyada bu, ən sevimli və kütləvi qeyd edilən bayramlardan biridir, hərçənd onun məzmunu metamorfoza uğrayıb: təntənə ilə qabaqcıl istehsalatçı və fəal qadının ideoloji təbrik etmə günündən sevgi və ailə dəyərləri gününə çevrilib. Postsovet məkanından kənarda bu gün o qədər də populyar deyil, baxmayaraq ki, bu barədə çoxları eşidib və BMT tərəfindən xüsusi gün kimi tanınıb. Bəs bu günün qeyd edilməsi nə üçün uydurulub və niyə məhz martın 8-də? Bu nədir - bayram, yoxsa etiraz? Və Beynəlxalq kişilər gününə gəldikdə, necə? Biz bu suallara cavab verməyə çalışmışıq. 1. Hər şey nədən başlayıb? Beynəlxalq Qadınlar Gününü bayram etməyi 1910-cu ildə Klara Setkin təklif edib 1 May kimi, 8 Mart bayramı fəhlə hərəkətindən yetişib və amerikan kökləri var. 1908-ci ildə 15 qadın iş gününün qısaldılması, əməkhaqqının artırılması və səsvermə hüquqları tələbi ilə Nyu-Yorkda nümayişə çıxıb (əksər ştatlarda qadınlar bu hüququ 1920-ci ildə əldə ediblər, ABŞ Konstitusiyasında 19-cu düzəliş qəbul olunduqdan sonra). Ertəsi il Amerika Sosialist Partiyası fevralın son bazar gününü Zəhmətkeş Qadınlar Günü kimi tanımağı təklif edib. 1910-cu ilin avqustunda tanınmış Almaniya sosial-demokratiya xadimi Klara Setkin Kopenhagendə konfransda Qadın Bərabərliyi və Emansipasiyası uğrunda Beynəlxalq Mübarizə gününü təsis etməyi təklif edib. 17 ölkədən yüzə yaxın konfrans iştirakçısı təşəbbüsü yekdilliklə dəstəkləyir. 1911-ci ildə onu ilk dəfə Almaniya, Avstriya-Macarıstan, Danimarka və İsveçrədə qeyd ediblər. 2. Niyə 8 martda? Türkiyənin Diyarbakır şəhərində 8 mart 2016-cı ildə nümayiş Hər şeyin başlanğıcı olan Nyu-York nümayişi fevralın 28-də olub. Klara Setkin konkret tarix deməyib. Qadınlar günü Almaniyada ilk dəfə, Prussiyada 1848-ci il Mart İnqilabı ilə əlaqədar, martın 19-da bayram edilib. Sonra müxtəlif ölkələrdə Qadınlar Gününü martın 2-si, 9-u və 12-si martda, eləcə də 2-si və 12-si mayda qeyd ediblər. 8 mart tarixi beynəlxalq solçu hərəkatına Rusiyadan gəlib. 1917-ci ildə bu gün (köhnə tarix stili ilə fevralın 27-də) Petroqradda \"Çörək və sülh!\" tələbi ilə Vıborq rayonu toxuma fabrikləri işçi qadınlarının sonradan inqilaba çevrilmiş tətili başlayıb. Bir həftə sonra imperator taxtından imtina edib. Sovet hakimiyyətinin ilk illəri Vıborq toxucu qadınları çarizmin devrilməsinin ilk təşəbbüsçüləri kimi alqışlayırdılar. Sonradan Fevral inqilabı bolşevik Oktyabr inqilabının kölgəsində qalıb və bu hal SSRİ-də nəzərə çarpdırılmayıb. 1975-ci ildə BMT Baş Assambleyası martın 8-ni qadınların bütün həyat sahələri və bərabərsizlik qalıqlarına qarşı etirazda nailiyyətlərinin bayram etmə günü elan edib. 3. 8 Martın öz rəngləri varmı? Beynəlxaq Qadın Gününün rəngi bənövşəyi hesab edilir, çünki ləyaqət və ədaləti simvolizə edir Var, hərçənd Rusiyada praktik olaraq bu barədə bilmirlər. Bu, bənövşəyi (ya firfir), yaşıl və ağ rənglərdir. Onları bərabərlik uğrunda mübarizə simvolu kimi Britaniya Qadın Sosial-siyasi Birliyi 1908-ci ildə təklif edib. Firfir ədalət və ləyaqət, yaşıl - ümid, ağ - saflığı səciyyə edir. 4. Beynəlxalq Kişilər Günü varmı? Beynəlxalq kişilər günü də mövcuddur, lakin o, 8 Martın kölgəsində qalıb Bəli, var, o, noyabrın 19-da, Birləşmiş Krallıq da daxil olmaqla, 80-dən çox ölkədə qeyd olunur, bayxmayaraq ki, BMT tərəfindən formal olaraq tanınmayıb. Bununla belə kişilərin sağlamlığının möhkəmləndirilməsi və onların müasir ailədə roluna xüsusi diqqət yetirilir. Rusiyada kişi və oğlanları 23 fevralda təbrik edirlər. Rəsmən bu - hərbçilər və silahlı qüvvələrin veteranları günüdür, lakin kütləvi şüurda bu gün adətən bütün kişilərin günü kimi nəzərdən keçirilir. 5. Müxtəlif ölkələrdə 8 Martı necə bayram edirlər? Çoxları üçün 8 Mart bayramı küsdümağacı gülü ilə assosiasiya olunur Rusiyada martın 8-i istirahət günüdür. Qadınlara hədiyyələr və gül bağışlayırlar. Bayram ərəfəsi üç-dörd gündə gül satışı ikiqat artır. Çində qadınların iş günü səkkiz saat əvəzinə dörd saat olur, lakin Çin Xalq Respublikası Dövlət Şurasının bu tövsiyəsi qanun deyil və işverənlərin bir qismi buna əməl etmir. İtaliyada martın 8-də küsdümağacı gülü hədiyyə edirlər. Bu ənənə İkinci Dünya müharibəsindən sonra Romada meydana gəlib, bunun mənbəyi məlum deyil. ABŞ-da mart qadınlar tarixinin ayı sayılır. Hər il prezident bəyanatla çıxış edib Amerika qadınlarının nailiyyətləri və əməyinə haqq qazandırır. Bu il koronovirus pandemiyası ucbatından tədbirlərin bir çox çoxu virtual rejimdə keçiriləcək. 6. Bayram, yoxsa etiraz? Kamala Harris-in ABŞ vitse-prezidenti seçilməsi qadın hərəkatının böyük qələbəsi kimi qarşılanıb Beynəlxalq Qadınlar Günün 2021-ci ildə bayram edilməsinin təşkilatçıları onun üçün şüar kimi #ChooseToChallenge (\"Çağırışı seç\") həştəq təklif ediblər. \"Biz hamımız çağırışı qəbul edib və ucadan gender mövhumatları və bərabərsizliyi barədə bəyan edə bilərik. Biz hamımız qadın nailiyyətlərini axtarıb tapıb və şöhrətləndirə bilərik. Biz ümumi səylərimizlə daha ədalətli dünya yarada bilərik\", - təşkilatçıların bəyanatında deyilir. 7. Bu, nə üçün lazımdır? Qırğızıstanda qadın hüquqları uğrunda mübarizə fəallarının 2020-ci ildə yürüş zamanı həbs edilməsi növbəti dəfə bu mübarizənin vacibliyini xatırladır \"Gender bərabərliyi hələ yüz il əldə edilməyəcək, - təşkilatçıların bayram bəyanatında deyilir. - Heç birimiz və yəqin ki, övladlarımızdan bəlkə də heç biri o vaxta qədər yaşamayacaq\". \"BMT-qadınlar\" proqramının məlumatına görə, koronovirus pandemiyası gender bərabərliyi uğrunda 25 illik mübarizəni heçə çıxardıb. Qapanmalar ucbatından bütün dünyada qadınlar evdə daha çox iş görməyə məcburdur, onlar karyera və maariflənmə imkanlarını itirirlər. Koronavirusa baxmayaraq, bir il əvvəl bir çox ölkədə etiraz yürüşləri keçirilib. Əksər hallarda onlar sakit keçib, ancaq Qırğızıstan paytaxtı Bişkekdə polis onlarla fəalı həbs edib, bundan əvvəl isə, məlumatlara görə, onlara maskalı naməlum adamlar hücum edib. İctimai fəallar ölkədə qadın hüquqları ilə bağlı vəziyyətin daha da pisləşdiyini bildirir. Pakistanda bir sıra şəhərlərdə nümayişlər zorakılıq hədələri və hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən təqiblərlə müşayiət olunub. Mexikoda qadınlara qarşı zorakılıq əleyhinə 80 minlik nümayiş polislə toqquşmalarla nəticələnib. Kimsə hüquq-mühafizəçilərin üstünə benzinlə butulkalar atmağa başlayıb, cavabında onlar gözyaşardıcı qazdan istifadə ediblər. 60 nəfərə yaxın insan xəsarət alıb. Son illər qadın bərabərliyi işində tərəqqi müşahidə olunub və onun uğrunda mübarizə geniş vüsət alıb. ABŞ-da tarixdə ilk dəfə qadın və dəri rəngi fərqli olan əhali nümayəndəsi - Kamala Harris - vitse-prezident təyin olunub. 2019-cu ildə Finlandiyada beş qadın başda olmaqla koalisiya hökuməti formalaşdırılıb. Şimali İrlandiya abortları leqallaşdırıb, Sudan qadına necə geyinməyi və camaat arasında necə davranmağı müfəssəl diktə edən qanunu ləğv edib. Nəhayət, 2017-ci ildə meydana gələn #MeToo hərəkatı yolverilməz cinsi təcavüzə qarşı qlobal faktor olmaqda davam edir və bir sıra günahkarların mühakiməsinə nail olmağa imkan verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140612_ukraine_russia_tanks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/06/140612_ukraine_tanks", "doc1": "كييف تقول إنها د��رت جزءا من العربات العسكرية المتسللة شرقي البلاد. وقال وزير الداخلية الأوكراني، ارسين افاكوف، إن الدبابات وآليات أخرى عبرت الحدود من نقطة تفتيش على الحدود يشرف عليها المتمردون في منطقة لوهانسك. واشتبكت قوات الجيش مع دبابتين، بحسب افاكوف. وانتقدت روسيا ما ورد في تصريح وزير الداخلية الأوكراني، باعتباره \"معلومة مزيفة أخرى\". في غضون هذا، أفاد مكتب الرئاسة الأوكرانية بأن الرئيس بيترو بوروشنكو أجرى محادثة \"هامة\" عبر الهاتف مع نظيره الروسي فلاديمير بوتين بشأن خطة كييف من أجل التوصل إلى تسوية سلمية للوضع شرقي البلاد. مواضيع قد تهمك نهاية وقال المتحدث الإعلامي باسم الرئيس الأوكراني - الذي تم انتخابه الشهر الماضي - إن بوروشنكو اعتبر أن عبور الدبابات إلى داخل أوكرانيا أمرا \"غير مقبول\". وأعلن المتمردون الموالون لروسيا منطقتي دوناتسك ولوهانسك الاستقلال عن أوكرانيا، بعد استفتاءات اعتبرتها الحكومة في كييف غير قانونية. وتتهم أوكرانيا ودول غربية روسيا بدعم وتسليح المتمردين، وهو ما تنفيه موسكو. واندلعت الاضطرابات في فبراير/ شباط وسط الأزمة التي أعقبت عزل الرئيس فيكتور يانوكوفيتش، الذي رفض في آخر لحظة التوقيع على اتفاقية مع الاتحاد الأوروبي في نوفمبر/ تشرين الثاني، فأثار موجة من الاحتجاجات في كييف.", "doc2": "İyunun əvvəlində Slovyanskda çəkilən fotoda üsyançılarla döyüşən Ukrayna tankı göstərilir Tanklar və digər döyüş sursatları Ukraynaya Luhansk üsyançılarının idarə etdiyi keçid məntəqəsindən daxil olub, Arsen Avakov deyib. Ukrayna qüvvələri onlardan ikisinə qarşı döyüşüb və hazırda vuruşmalar gedir, o bildirib. Üsyançılar bunu təsdiqləməyib. Onlar Ukrayna höküməti tankının Luhansk yaxınlığında hücum etdiyini deyirlər. Ukraynanın sənaye mərkəzləri olan Donetsk və Luhansk regionlarında rusiyapərəst separatçılar ötən ay keçirilən \"referendumlardan\" sonra müstəqillik bəyan ediblər. Kiyev höküməti bu səsvermələri qeyri-leqal adlandırıb. Cümə axşamı Snijnedə üsyançı döyüşçülər peyda olub Cənab Avakov deyib ki, tanklar və zirehli döyüş daşıyıcıları Rusiya sərhədindən Luhansk regionuna daxil olub, oradan isə Donetskə dedib. Burada tanklar Snijne şəhərinə yollanıb, DİN başçısı deyib. Horlivkaya gedən iki tanka isə hökümət qüvvələri hücum edib. \"Döyüş gedir\", cənab Avakov deyib. \"Son nəticəni deyə bilmərəm, amma bu sütunun bit hissəsi məhv olub\". YouTube-da yerləşdirilən təsdiqlənməmiş videoda döyüş tankının Snijnedə olduğu deyilən küçədən keçdiyi göstərilir. Görüntülər küçəyə baxan binadan çəkilib. Snijnedə çəkdirildiyi deyilən daha bir videoda buna oxşar bir tankın küçədən keçdiyi göstərilir. Üsyançı sözçü Rusiyanın RİA Novosti agentliyinə deyib ki, üsyançılar Luhanskın şimalında 40 Ukrayna tankı ilə vuruşurdular. Tanklar Makarovoda dayandırılıb, sözçü deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39866229", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39893555", "doc1": "اتهمت كلينتون مدير مكتب التحقيقات الفيدرالي السابق جيمس كومي بأنه سبب خسارتها الانتخابات الرئاسية. وجاء في بيان أصدره المكتب البيضاوي: \"أبلغ الرئيس دونالد ترامب اليوم مدير مكتب التحقيقات الفيدرالي بأنه قرر إعفائه من مهامه، وإقالته من منصبه\". وتأتي هذه المفاجأة بعد الكشف عن إعطاء كومي معلومات غير دقيقة للكونغرس بشأن رسائل البريد الإلكتروني الخاصة بوزيرة الخارجية الأمريكية السابقة هيلاري كلينتون الأسبوع الماضي. ويجري مكتب التحقيقات الفيدرالي تحقيقا حول مزاعم بشأن العلاقة بين حملة ترامب الانتخابية وروسيا. وقال ترامب في رسالة وجهها لكومي أنه يتفق مع توصية من وزير العدل جيف سيشنز بأنه \"لم يعد قادرا على إدارة المكتب بشكل فعال\". ترامب يقيل مدير إف بي آي جيمس كومي وتدخل كومي مرتين في مسار الانتخابات الرئاسية الأمريكية وذلك في شهر يوليو/تموز وأيضا في أكتوبر/تشرين الأول حين أدلى بتصريحات بشأن تحقيقات مكتب التحقيقات الفيدرالي في الرسائل الإلكترونية الخاصة بهيلاري كلينتون. وكانت كلينتون ألقت باللوم في خسارتها الانتخابات الرئاسية على كومي. وقالت كلينتون حينها إن \"إعلان جيمس كومي إعادة التحقيق في استخدامها لبريديها الخاص عندما كانت وزيرة للخارجية قبل أيام من الانتخابات كان له ضرر سياسي كبير على حملتها الانتخابية\". \"ردود فعل غاضبة\" ولاقى قرار إقالة كومي الكثير من الانتقادات في واشنطن. وكان كومي يترأس التحقيقات حول مزاعم علاقة حملة ترامب الانتخابية بروسيا. ووصف الديمقراطيون في مجلس الشيوخ قرار إقالة كومي بأنه أمر شبيه بقرار الرئيس الأمريكي السابق ريتشارد نيكسون إقالة القاضي المستقل الذي كان يحقق في فضيحة ووترغيت. ودعا تشاك شومر، زعيم الديمقراطيين في مجلس الشيوخ، إلى تعيين قاض مستقل للتحقيق في مزاعم وجود تنسيق بين روسيا وفريق حملة ترامب الانتخابية، وإلا سيكون من حق الأمريكيين التشكيك بقرار إقالة كومي، وأن سبب إقالته ليس بسبب الرسائل الالكترونية الخاصة بهيلاري كلينتون، بل محاولة للضغط التحقيق في تلك المزاعم\". وأعرب، ريتشارد بور، رئيس لجنة مجلس الشيوخ لشوؤن الاستخبارات عن قلقه من توقيت إقالة كومي وأسبابها. وكان كومي قد أعلن قبل حوالي 11 يوما من موعد الانتخابات عن تحقيق جديد بشأن استخدام كلينتون للبريد الإلكتروني. لكن مكتب التحقيقات الفيدرالي أكد بعدها على إنه لم يجد أي دليل على وقوع جريمة جنائية. ما هي المعلومات غير الدقيقة التي أشار إليها كومي في إفادته؟ قال كومي خلال إدلاءه بشهادته أمام اللجنة القضائية في مجلس الشيوخ في الثالث من مايو/أيار إن \"مساعدة كلينتون، هوما عابدين، أرسلت المئات بل الآلاف من الرسائل الإلكترونية، البعض منها تحتوي على معلومات سرية لزوجها آنذاك\". وأكد أف بي آي الثلاثاء أن \"عابدين أرسلت فقط مجموعتين من الرسائل المتبادلة بهما معلومات سرية لزوجها من أجل طباعتها\". وأشار مكتب التحقيقات الفيدرالي إلى أن أغلبية الرسائل الإلكترونية البالغ عددها 49 ألف رسالة وجدت على الحاسوب الخاص لزوج عابدين نقلت عبر نسخة احتياطية لهاتف بلاك بيري الخاص بعملها. اتهمت كلينتون كومي مسبقاً بأنه سبب خسارتها الانتخابات الرئاسية.", "doc2": "Cənab Trump NBC News-a müsahibəsində onu da deyib ki, cənab Comey-i işdən çıxarmaq yalnız onun qərarı olub. Cənab Comey Trump kampaniyası rəsmilərinin Rusiya ilə əlaqələri və Moskvanın ABŞ prezident seçkilərinə müdaxiləsi ilə bağlı iddiaları araşdırırdı. Donald Trump FTB direktorunu vəzifəsindən azad etdikdən sonra cümə axşamı verdiyi ilk müsahibəsində deyib ki, o cənab Comey-dən istintaq nəzarəti altında olub-olmadığını soruşub. \"Dedim ki, mümkündürsə deyin, \"mənim barəmdə araşdırma aparılırmı?\" O dedi ki, \"Yox, sizin barənizdə araşdırma aparılmır\", cənab Trump deyib. Prezident, həmçinin Comey-i ədliyyə rəsmilərinin tövsiyəsi ilə işdən çıxarması barədə Ağ Evin ilkin izahatından fərqli çıxış edib və deyib ki, FTB direktorunu işdən özü azad edib. NBC News-a müsahibəsində cənab Trump, \"mənim seçki kampaniyam və ruslar arasında heç bir sözləşmə yoxdur\" deyib. Cənab Trump bu yaxınlarda Twitter-də Rusiya-Trump sövdələşməsi barədə ittihamları \"ümumi oyun\" adlandırıb. Lakin cümə axşamı o, bu barədə FTB araşdırmasının yekunlaşmasını istəməsini təkzib edib. Əvvəllər bir çox liberal ötən il prezidentliyə namizəd Hillary Clinton-un e-mailləri barədə FTB araşdırmasının Donald Trump-ın seçkilərdə qələbə qazanmasına səbəb olduğunu deyərək, bunda cənab Comey-i günahlandırırdılar və onun işdən azad edilməsinə çağırırdılar. Ağ Ev Rusiya ilə əlaqələr barədə araşdırmanı FTB-nin apardığı \"ən kiçik\" araşdırmalardan biri adlandırıb. FTB Direktoru vəzifəsini icra edən Andrew McCabe isə cümə axşamı bunun \"çox əhəmiyyətli istintaq\" olduğunu deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/02/160212_syria_assad_vows_retake_country", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-50252790", "doc1": "وقال في مقابلة مع وكالة فرانس برس للأنباء إن هزيمة المعارضة المسلحة قد تستغرق بعض الوقت بسبب تدخل قوى إقليمية. وأجريت المقابلة أمس في دمشق، وذلك قبيل إعلان قوى دولية الاتفاق على خطة لوقف \"الأعمال العدائية\" في سوريا خلال أسبوع. وأكد الأسد أنه سيستمر في محاربة \"الإرهاب\" خلال أي عملية سلام دولية، وقال إن حكومته ستحاول استعادة كافة سوريا دون أي تردد، لكن تدخل دول إقليمية يعني أن \"الحل سيستغرق وقتا طويلا وسيتكلف خسائر كبيرة\". ويصعب توصيل المساعدات الإنسانية إلى بعض المدن السورية منذ أكثر من عام بسبب القتال الدائرة فيها، وتشير تقديرات الأمم المتحدة إلى أن 13.5 مليون شخص في حاجة إلى مساعدة. مواضيع قد تهمك نهاية وتأمل المنظمة الدولية أن يتسنى لها توصيل المساعدات للمتضررين خلال ساعات. وفي وقت سابق من الشهر الحالي اتهم محققون تابعون للأمم المتحدة حكومة الأسد باتباع سياسة \"إبادة\" بحق آلاف المعتقلين، وبحسب التقرير الأممي، فإن الحكومة السورية والمعارضة ربما يكونوا متورطين في جرائم حرب. وقال الأسد إن هذه الاتهامات \"مسيسة\"، مضيفا أن المحققين لم يقدموا أي أدلة، وأشار إلى انه \"يؤمن بالكامل بالمفاوضات والإجراء السياسي منذ بدء الأزمة\". \"لكن إذا فاوضنا فذلك لا يعني أن نوقف قتال الإرهاب، فالمساران حتميان بالنسبة لسوريا\"، بحسب ما جاء في المقابلة. وتوقفت مباحثات سلام بشأن سوريا عقدت في جنيف في وقت سابق من الشهر الحالي على أن تستأنف في 25 فبراير/شباط. \"لا أسد في المستقبل\" وزير الخارجية السعودي من جانب آخر، أكد وزير الخارجية السعودي عادل الجبير لصحيفة (زود دويتشه تسايتونغ الالمانية) أن بشار الاسد لن يحكم سوريا في المستقبل، وان التدخل العسكري الروسي لن يساعده في التشبث بالسلطة. وقال الجبير للصحيفة الالمانية \"لن يكون هناك بشار الاسد في المستقبل. قد يتطلب الامر 3 شهور او 6 شهور او 3 سنوات، ولكن الاسد لن يضطلع بالمسؤولية في سوريا. نقطة رأس سطر.\" وانتقد الجبير التدخل العسكري الروسي في الحرب السورية التي مضى على اندلاعها 5 سنوات تقريبا، وقال إن تصميم الشعر السوري على التخلص من حكم الاسد ما زال قويا بالرغم من تدخل روسيا الى جانب حكومة دمشق. وقال الوزير السعودي إن \"روسيا لن تستطيع انقاذ الاسد\"، مؤكدا على استعداد بلاده للمشاركة في ارسال قوات خاصة الى سوريا لمحاربة التنظيم الذي يطلق عليه اسم \"الدولة الاسلامية.\"", "doc2": "Əsəd dövlət hakimiyyətinin mərhələ-mərhələ həyata keçiriləcəyini deyib: \"Bu irəliləyişlə istədiyimizə tamamilə nail olacağıq. Ancaq yaxın gələcəkdə bu bölgənin tamamilə azad etməyə nail olacağımıza ümidvaram\", Bəşər Əsəd deyib. Suriya ordusunun ölkənin şimali-şərqinə qayıtmağı \"bu məqsədlə atılan ilk addım\" hesab edən Əsəd bu ərazilərdə dövlətin hakimiyyəti bərpa olunanda \"ərazidəki yeni həqiqətə hörmət ediləcəyini\" deyib. 2012-ci ildə Suriya ordusu ölkənin şimali-şərqindən geri çəkilmişdi və əraziləri YPG idarə etməyə başlamışdı. 2019-cu ilə kimi ABŞ-dan dəstəklənən YPG Türkiyənin oktyabrın 9-da başladığı \"Barış Pınarı Hərəkatı\"-dan əvvəl 13 oktyabrda Dəməşqlə razılaşmışdı. Razılaşmaya görə, ABŞ əsgərlərinin sərhəddən çəkildiyi ərazilərdə idarəçiliyi YPG-dən Suriya ordusuna ötürülmüşdü. ABŞ ordusu Türkiyə hərbi əməliyyatlara başlamamışdan əvvəl Suriyanı tərk eləyib Türkiyə ABŞ və Rusiya ilə ayrı-ayrılıqda əldə etdiyi razılaşmalardan sonra hərbi əməliyyatları dayandırdı. Əsəd Dəməşqin öz hədəfinə çatmasında oktyabrın 22-də Türkiyə Prezidenti Recep Tayyip Erdoğanla Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin əldə etdiyi razılaşmayla \"YPG güclərinin sərhəddən 30 km cənuba çəkilməsinə qərar verilməsinin\" yekun hədəfə nail olmağa kömək etdiyini deyib. Əsəd kürdlərin əllərində əksəriyyəti ABŞ tərəfindən verilən silahların Suriya ordusuna dərhal verilməsini istəməyəcəyini bildirib. Onun sözlərinə görə, Suriya ordusu əvəvlcə bu ərazilərdə təhlükəsizliyi təmin edəcək. Əsəd Türkiyə ilə Rusiyanın birgə həyata keçirəcəkləri patrul xidməti barədə ifadəsində \"müvəqqəti\" kəlməsini istifadə edib. Türkiyənin ABŞ-la razılaşmasına görə hərbi əməliyyat keçirilmiş ərazilərdə -Rasulayn və Tel Abyad arasında Türkiyənin nəzarətində \"təhlükəsiz bölgə\" qurulması hədəflənib. Əsəd bu ərazilərlə bağlı \"Ankaranın aldığı torpaqların da ən nəhayət Suriya ordusu tərəfindən geri alınacağını deyib\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-50083496", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50082946", "doc1": "وقال رئيس الوزراء، بوريس جونسون، في تغريدة: \"توصلنا إلى اتفاق عظيم نستعيد به السيطرة\". وأعلن رئيس المفوضية الأوروبية، جان كلود يونكر، التوصل إلى اتفاق في تغريدة قال فيها \"إذا كانت ثمة إرادة فسيكون هناك اتفاق، ونحن لدينا اتفاق عادل ومتوازن\". وقال رئيس المجلس الأوروبي، دونالد توسك، في خطاب توصية بالاتفاق: \"حان وقت عملية الانسحاب، والتحرك قدما، بالسرعة الممكنة، من أجل التفاوض على شراكة الاتحاد الأوروبي مستقبلا مع بريطانيا\". وكان مفاوضو الجانبين ينقحون في الفترة الأخيرة النص القانوني للاتفاق، ولكنه لا يزال بحاجة إلى موافقة البرلمانين البريطاني والأوروبي عليه. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت مصادر في مكتب رئيس الوزراء في 10 دانينغ ستريت للمحررة السياسية في بي بي سي، لاورا كوينسبيرغ، إن جونسون سوف يطلب من قادة الاتحاد رفض أي طلبات تمديد للموعد النهائي لبريكست في 31 أكتوبر/تشرين الأول. وقد وافق أعضاء البرلمان في سبتمبر/أيلول على قانون يقضي بطلب رئيس الوزراء تمديد المهلة في 19 أكتوبر/تشرين الأول، إذا رفض البرلمان الاتفاق، أو رفض خروج البلاد من الاتحاد بدون اتفاق بحلول هذا الموعد. وشكك حزب الديمقراطيين الوحدويين، الذي يؤيد حزب المحافظين في البرلمان، في احتمال الموافقة على الاتفاق، قائلا إنه لا يستطيع تأييده. أما الحزب الأيرلندي الشمالي، فأصدر بيانا في وقت سابق، قال فيه إنه لا يستطيع دعم الاتفاق، \"بوضعه الحالي\"، وأضاف عقب إعلان جونسون، أن ما ورد في بيانه لا يزال قائما. وحث يونكر وجونسون برلمانيهما على تأييد الاتفاق. جان-كلاود يونكر رئيس المفوضية المنصرف وكانت مقترحات جونسون بشأن اتفاق جديد متوقفة على تنحية مسألة الحدود بين أيرلندا الشمالية وجمهورية أيرلندا، عضوة الاتحاد الأوروبي، المثيرة للجدل. وكان المخرج الذي توصلت إليه رئيسة الوزراء السابقة، تيريزا ماي، مع الاتحاد الأوروبي هو حل القضايا المتعلقة بشأن الحدود عقب خروج بريطانيا من الاتحاد. وسعى جونسون بتنحية تلك المسألة إلى كسب تأييد المناصرين لبريكست في حزب المحافظين، الذي يتزعمه، وكسب دعم أعضاء حزب الديمقراطيين الوحدويين، الذين قد تكون أصواتهم عاملا حاسما في حصوله على موافقة البرلمان على الاتفاق. ولكن الخطة الجديدة في الاتفاق المقترح قد تؤدي إلى معاملة أيرلندا الشمالية معاملة مختلفة عن بقية أجزاء المملكة المتحدة، وهذا أمر يثير قلق الديمقراطيين الوحدويين، وآخرين أيضا. وقال كبير مفاوضي الاتحاد الأوروبي، ميشيل بارنييه، إن الاتفاق الجديد يعتمد على أربعة عناصر أساسية: وقال بارنييه في مؤتمر صحفي في بروكسل إن النقطة النهائية، التي تسمح بإجراء تصويت بشأن ذلك في المجلس المحلي في أيرلندا الشمالية، \"كانت حجر الزاوية في نهجنا الجديد الذي اتفق عليه\". ويعتمد اتخاذ أي قرار على الحصول على أغلبية الأصوات بعامة، وليس أغلبية كل من الوحدويين والقوميين، ويعمل بذلك في تأييد القواعد قيد النقاش حتى يسمح بتمريرها. وكان حزب الديمقراطيين الوحدويين قد وقع اتفاقا مع حزب المحافظين بعد انتخابات 2017، يقضي بتأييده ودعمه، وهذا ما وفر للحكومة، في الماضي، أغلبية في البرلمان. غير أن خروج أكثر من 20 عضوا من حزب المحافظين من دائرة سيطرة الحزب والخضوع لتوجيهاته في الأسابيع الأخيرة، بعد تصويتهم ضد الحزب، أدت إلى احتمال مواجهة جونسون لمعركة شرسة قبل أن يستطيع تمرير الاتفاق الجديد في البرلمان.", "doc2": "Boris Johnson bu məlumatı Brüsselə səfərindən öncə verib \"Biz nəzarəti geri qaytaran \"mükəmməl yeni anlaşma\" əldə etdik\", Baş nazir Boris Johnson Twitterdə yazıb. Britaniyanın Aİ-dən çıxmasına dair Brexit razılaşması əvvəlcə tərəflərin parlamentlərinin müzakirələrindən keçməlidir. Həm Jean-Claude Juncker, həm də cənab Johnson öz parlamentlərini razılaşmanı dəstəkləməyə çağırıb. \"Mən istənilən uzadılmanı istisna edirəm\", Avropa Komissiyası prezidenti Jean-Claude Juncker Britaniyanın Baş naziri Johnsonla görüşdükdən sonra jurnalistlərə bildirib. \"Razılıq varsa vəssalam, uzadılmaya ehtiyac yoxdur. Bu, britaniyalıların fikridir və mən də belə düşünürəm\", avropalı rəsmi bildirib. Bu razılaşmanın Parlamentdə qəbul olunması üçün Demokratik Birlik Partiyasının (DUP) dəstəyi vacibdir. DUP yeni sənədi dəstəkləməyəcəklərini açıqlayıb. BBC müxbiri Vicki Young deyir ki, DUP-dan olan deputatlar təklifi müzakirə etmək üçün İcmalar palatası ilə görüşüb, amma təklifə səs verməyəcəklər. Şimali İrlandiya partiyası daha əvvəl yaydığı bəyanatda deyib ki, təklifləri \"olduğu kimi\" dəstəkləyə bilməyəcəklər. Baş nazirin açıqlamasından sonra isə partiya \"bəyanatlarının qüvvədə olduğunu\" açıqlayıb. Leyboristlər partiyasının lideri Jeremy Corbyn sazişin Baş nazirin sələfi Theresa May-in irəli sürdüyündən daha pis olduğunu və millət vəkilləri tərəfindən \"rədd edilməli\" olduğunu söyləyib. Avropa Komissiyasının sədri Jean-Claude Juncker bunu \"ədalətli və balanslı razılaşma\" adlandırıb. Baş nazirin iqamətgahından olan mənbə BBC-nin siyasi redaktoru Laura Kuenssberg-ə deyib ki, cənab Johnson Aİ liderlərindən Brexit müddətinin 31 oktyabr-a qədər uzadılması tələbini rədd etməsini istəyəcək. Deputatların sentyabr ayında qəbul etdikləri qanuna görə, parlament üzvləri razılaşma əldə etməsə və ya Aİ-ni razılaşmasız tərk etməyi qərara almasa, o zaman Baş nazir 19 oktyabrda müddətin uzadılmasını istəyə bilər. Millət vəkilləri növbəti addımları müzakirə etmək üçün şənbə günü İcmalar Palatasında əlavə bir iclas keçirib-keçirməmək barədə səs verəcəklər. Kabinetin Aparat naziri Michael Gove iclasın təsdiqlənəcəyi təqdirdə hökumətin sazişlə bağlı səs verəcəyini söyləyib. O, \"məğlubiyyəti düşünmədiyini, amma planın millət vəkillərinin dəstəyini almadığı təqdirdə, alternativin [Aİ-ni -red.] razılaşma olmadan tərk etmək olduğunu\" deyib. Yeni razılaşmanın əsas maddələri: nə dəyişib, nə dəyişməz qalıb? Nə dəyişməz qalıb? Dəyişiklər nə olub?"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/09/140905_peshmerga_fighting_mosul", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37744146", "doc1": "تشن قوات البيشمركة هجمات لاستعادة المناطق التي وقعت تحت سيطرة تنظيم الدولة الإسلامية وتمكن مقاتلو البيشمركة مدعومين بغطاء جوي من طائرات مقاتلة أمريكية من السيطرة على جبل زرتك المطل على بعشيقة واستعادوا عدة قرى محيطة بها، الأمر الذي مكنهم من فرض حصار على البلدة. ويبدو أن قوات البيشمركة تسعى أيضاً لبسط سيطرتها على بلدة برطلة القريبة، وذلك في خطوة تهدف إلى تمهيد الطريق مستقبلا للزحف نحو بلدة قره قوش. وكان غالبية سكان تلك المناطق من المسيحيين الذين فرّوا من تلك البلدات والقرى إلى إقليم كردستان بعد سيطرة تنظيم الدولة عليها في الشهر الماضي. وكانت القوات الكردية قد شنت هجوما قبل عدة أيام لطرد مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية من بلدة زمار في شمال غرب الموصل والقريبة من بحيرة الموصل. مواضيع قد تهمك نهاية وبدأت الولايات المتحدة شن غارات جوية تستهدف مواقع الدولة الإسلامية في أغسطس/ آب، وذلك بعدما سيطر مقاتلو التنظيم على مدن عديدة في شمال العراق. وقد تعهد الرئيس الأمريكي، باراك اوباما، الأربعاء بتدمير التنظيم بعدما بث الأخير مقطع فيديو يظهر قطع رأس صحفي أمريكي يدعى ستيفن سوتلوف. وفي السابق، قطع مسلحو التنظيم رؤوس آخرين، بينهم مقاتلون أكراد وصحفي أمريكي آخر، يدعى جيمس فولي. وشنت قوات الأمن العراقية، في الآونة الأخيرة، بمساندة قوات كردية ومتطوعين من الشيعة، حملة لاستعادة السيطرة على المدن والبلدات التي وقعت في قبضة تنظيم الدولة الإسلامية. وتمكنت القوات المشتركة من طرد الدولة الإسلامية من عدة بلدات، لكن التنظيم لا يزال يسيطر على مساحات شاسعة من الأراضي العراقية.", "doc2": "Mosulu geri qaytarmaq üçün ötən həftədən bəri birgə hərbi əməliyyatlar aparılır Peşmərgə komandirləri bildirirlər ki, onlar İD-in nəzarəti altında olan torpaqlarda müvəffəqiyyət qazana bilib. İD bazar günü İraq hökumətinin diqqətini Mosulda hərbi əməliyyatlardan yayındırmaq cəhdilə qərbi Ənbər əyalətinə hücumlara başlayıb. Rutbə şəhərinin meri əyalətə üç istiqamətdən edilən hücumu \"şiddətli\" kimi təsvir edib. Bu arada isə kürd Peşmərgə qüvvələri İD-in Mosulun şimal-şərqində nəzarət altında saxladığı ərazilərə hücumlar edib. Mosulu geri qaytarmaq üçün ötən həftədən bəri birgə hərbi əməliyyatlar aparılır - Peşmərgə şəhərə şimaldan, hökümət qüvvələri isə cənubdan yaxınlaşır. Rutbənın meri İmad Meshaal baş nazir Heydər əl-Abadiyə müraciət edərək \"vəziyyəti nəzarətdə saxlamaq\" üçün hərbi qüvvələr göndərilməsini istəyib. İD 2014-cü ilin iyununda Rutbanı zəbt etmişdi, amma 4 ay sonra hökümət qüvvələri şəhəri geri qaytara bilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-48964468", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-39797489", "doc1": "حلف الناتو يعرب عن قلقه بشأن العواقب المحتملة لقرار تركيا الحصول على منظومة \"إس 400\" وأضافت الوزارة أن عملية التسليم تمت في وقت سابق اليوم، حيث وصلت المعدات إلى قاعدة جوية شمال غربي العاصمة أنقرة. وقد أغضبت عملية الشراء الولايات المتحدة، حليفة تركيا في حلف شمال الأطلسي (ناتو). وكانت الولايات المتحدة حذرت تركيا من أنها قد تواجه عقوبات بسبب عملية الشراء، بما في ذلك حرمانها من الحصول على مقاتلات \"إف 35\" الأمريكية. من جهته، أعرب الناتو عن قلقه بشأن العواقب المحتملة لقرار تركيا الحصول على منظومة \"إس 400\". وقال مسؤول في الحلف إن الأمر متروك للدول الأعضاء لامتلاك وشراء المعدات العسكرية التي يحتاجونها، لكنه من الضروري أن تكون القوات المسلحة للناتو قادرة على العمل معًا. وفي بيان منفصل، قالت إدارة الصناعات الدفاعية التركية إن \"تسليم أجزاء من النظام سيستمر في الأيام القادمة\". وأضافت \"بمجرد أن يصبح النظام جاهزا تماما، سيبدأ استخدامه بالطريقة التي حددتها الجهات المعنية. ما هو سبب الخلاف؟ وقعت تركيا على صفقة لشراء 100 طائرة حربية أمريكية من طراز \"إف 35\" واستثمرت بكثافة في برنامج هذه المقاتلات. وتنتج الشركات التركية 937 جزءا من أجزاء الطائرة. لكن تركيا اتبعت أيضًا سياسة دفاعية متزايدة الاستقلالية وسط علاقات متوترة مع الولايات المتحدة وأوروبا، إذ اشترت نظام الدفاع ال��وي الروسي المتقدم \"إس 400\" مقابل 2.5 مليار دولار وأرسلت أفرادًا من قواتها المسلحة إلى روسيا للتدرب عليه. الولايات المتحدة حذرت أنها ستستبعد تركيا من برنامج \"إف 35\" إذا مضت في شراء منظومة \"إس 400\" الروسية، وقال مسؤولون في وزارة الدفاع الأمريكية إن نظام \"إس 400\" غير متوافق مع أنظمة الدفاع الجوي للناتو الأوسع نطاقًا في المنطقة. وأضاف المسؤولون أنهم لا يريدون أن تكون طائرات \"إف 35\" بالقرب من أنظمة \"إس 400\" لأنهم يخشون أن يتمكن الفنيون الروس من الوصول إلى نقاط الضعف في الطائرة. وكانت الولايات المتحدة حذرت أنها ستستبعد تركيا من برنامج \"إف 35\" إذا مضت في شراء منظومة \"إس 400\" الروسية، كما أنها لوحت بفرض عقوبات اقتصادية. لكن تركيا أكدت أن النظامين سيكونان موجودين في أماكن منفصلة، وأن الولايات المتحدة كانت بطيئة في تقديم درع دفاعي صاروخي بديل. قال الرئيس التركي رجب طيب أردوغان بعد لقائه الرئيس الأمريكي دونالد ترامب إنه يعتقد أن الولايات المتحدة لن تفرض عقوبات. ويعتقد جوناثان ماركوس، مراسل بي بي سي لشؤون الدفاع، أن هذا سيؤدي إلى حدوث خلاف كبير بين واشنطن وواحد من حلفائها الرئيسيين في الناتو، إذ أن شراء عضو في الحلف لمثل هذا النوع من المعدات من روسيا أمر غير مسبوق تقريبا. ويرجح ماركوس أن الرئيس التركي، يعتقد أن ترامب أقل عدوانية ومعارضة للصفقة من وزارة الدفاع الأمريكية (بنتاغون). ما أهمية تركيا في الناتو؟ تمتلك تركيا ثاني أكبر جيش في الحلف العسكري الذي يضم 29 عضوًا. كما أنها أحد الحلفاء الرئيسيين للولايات المتحدة، وذات موقع جغرافي واستراتيجي مهم، وتتقاسم الحدود مع كل من سوريا والعراق وإيران. وقد لعبت دورًا مهمًا في الصراع السوري، حيث قدمت الأسلحة والدعم العسكري لبعض الجماعات المسلحة المعارضة لنظام الرئيس بشار الأسد.", "doc2": "Rusiya S-400 hava müdafiə sistemindən Suriyada istifadə edir. Deyilənlərə görə, krediti də Ankara üçün Moskva tərəfi maliyyələşdirəcək. Hələ ki, heç bir anlaşma haqqında məlumat yoxdur. NATO üzvü olan ölkə üçün bənzəri hərbi sursatı Rusiyadan almaq, qeyri-adi bir hadisədir. Bundan əlavə, bu cür hava müdafiə sisteminin satışı, məlumat mübadiləsi ilə bağlı şübhələr doğurur. Belə ki, Türkiyə, rus sistemindən NATO standartlarına uyğun hava müdafiə sistemlərinə qarşı istifadə edə bilər. Heç şübhəsiz ki, məsələdə mühüm diplomatik nüansdan da söhbət gedir. Türkiyə ilə Rusiya arasındakı münasibət, 2015-ci ilin dekabrında türklərin rus hərbi təyyarəsini vurması ilə pisləşmişdi. Ankara tərəfi iddia edir ki, bu, onların hava məkanına Suriyadan müdaxilə nəticəsində baş verib. Artıq hər iki ölkə arasında Suriya ilə bağlı qarşılıqlı anlaşma yaranmağa başlayıb. Türkiyə daha çox öz suverenliyi uğrunda kürd-separatçıları ilə mübarizəyə köklənib. Ölkənin əsas məqsədi, Suriya ilə sərhəddə kürdlərin idarə etdiyi ərazidən yayılacaq təhlükənin qarşısını almaqdır. Bununla belə, Türkiyə, Suriyaya - daha doğrusu ABŞ-n hərbi müttəfiqlərinə hədəflənmiş hava zərbələri də edir. Türkiyənin addımları, Washington-da mühakimə olunmağa başlanıb. Xüsusilə də bu, Rusiya ilə Türkiyə arasındakı yaxınlığa köklənib. Bəs bu, həqiqətənmi Türkiyənin Moskvadan sursatı alacağı mənasına gəlir? İlk olaraq, S-400-n işarə sistemi müxtəlif xüsusiyyətlərə əsaslanıb və sistemin ixrac versiyası çox güman ki, Rusiyanın öz qüvvələri tərəfindən idarə etdiyi qədər təkmil deyil. Rusiya, NATO-ya üzv digər ölkələrin S-400 sisteminə qarşı döyüş təyyarələrindən istifadə etməsi ilə razılaşarmı? Bir NATO üzvü - Yunanıstan - sistemin keçmiş versiyası olan S-300-dən istifadə edir və bunu Kiprdən alıb. İsrail isə Afina ilə birgə təlimlərdə, yunan hava qüvvələrinə qarşı döyüş oyunlarını həyata keçirib. Türkiyə isə bunu yaşayıb. Şübhəsiz ki, hava müdafiə sisteminə ehtiyacı var. 2013-cü ilin sentyabrında Çin, Türkiyə sənayesi ilə birgə yeni silahın yaradılması üçün seçilir. Çin, Avropa istehsalı EUROSAM konsorsiumundan daha təkmilini yaratmaqla yanaşı, Raytheon və Lockheed Martin tərəfindən Patriot sistemi əsasında yaradılan sistemə birgə təklif də irəli sürür. Bu, NATO üzvü paytaxtlar arasında narahatçılığa səbəb olmuşdu. Belə olduqda Türkiyə, Çin variantını buraxıb ABŞ və Avropa birgə konsorsiumu ilə bağlı danışıqlara başlamışdı. Lakin, yenidən NATO əsaslı olmayan alış-veriş haqqında söz-söhbətlər gəzməyə başlayıb. Türkiyə Rusiyadan reaktiv silahı alarsa, nəticələri əhəmiyyətli olacaq. Bu, Ankaranın İttifaqdan uzaqlaşması təsiri bağışlayacaq. S-400 yəqin ki, təkbaşına sistem kimi işlədiləcək və potensial qarşıdurmanın carçısına çevriləcək. NATO inteqrasiya olunmuş hava müdafiə strukturuna malikdir - İttifaq, Türkiyənin hava müdafiəsi sisteminin xərclərinin yəqin ki, yarısını qarşılayıb - və Rusiyadan sursat alış-verişi Türkiyənin Atlantik İttifaqı ilə münasibətinə büsbütün təsir göstərə bilər. Maliyyə, xüsusiyyətlər və texnologiya mübadiləsi kimi mürəkkəb məsələlər nəzərə alınarsa, Rusiya sövdələşməsinin baş tutmamaq şansı hələ də var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/09/160908_us_election_2016_trump_clinton_putin", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37466640", "doc1": "ترامب يثني من جديد على زعامة الرئيس الروسي وقال مرشح الحزب الجمهوري أمام منتدى قيادة الأركان إن الرئيس الروسي \"زعيم أقدر من رئيسنا أوباما\". وجاء ثناء ترامب في اليوم نفسه الذي اتهم فيه وزير الدفاع الأمريكي روسيا بزرع بذور عدم الاستقرار دوليا. أما كلينتون فدافعت عن موقفها بالرغم من الفضيحة الخاصة ببريدها الإلكتروني. وظهر المرشحان للبيت الأبيض على المسرح ومنح كل منهما فترة نصف ساعة دون انقطاع في لقاء تم في متحف \"شجعان الجو والبحر\" في نيويورك مساء الأربعاء. مواضيع قد تهمك نهاية وقال ترامب ردا على سؤال لمقدم اللقاء في محطة إن بي سي، مات لور، يتعلق بثنائه السابق على بوتين \"إنه يحظى بتأييد 82 في المئة.\" وأضاف \"أعتقد أنه لو امتدحني ووصفني بالبراعة، فسوف أقبل المديح. أليس كذلك؟\"، وقال \"بوتين لديه تحكم عظيم في بلاده\". وتنبأ ترامب بأنه إذا فاز في الانتخابات في نوفمبر/تشرين الثاني فإنه سيكون \"قادرا على التعامل معه.\" وتعرض قطب العقارات مؤخرا لانتقادات حادة عندما حث روسيا على البحث عن رسائل البريد الإلكتروني التي محتها كلينتون من جهاز خاص بتخزين بريدها وإظهارها. وليست هذه هي المرة الأولى التي يمتدح فيها ترامب الرئيس الروسي. ففي شهر ديسمبر/كانون الأول الماضي قال إنه كان \"شرفا كبيرا\" له عندما وصفه بوتين بأنه \"شخص موهوب\". وبثت تعليقات ترامب الأخيرة بعد ساعات من قول وزير الدفاع الأمريكي، آش كارتر، إن \"لدى روسيا طموحا إلى تقويض مبادئ النظام العالمي\". كلينتون تعثرت مرة أخرى عند مناقشة موضوع رسائل البريد الإلكتروني الخاصة بها وبدا كارتر في خطاب ألقاه في جامعة أكسفورد، وكأنه يلمح إلى الاشتباه بضلوع روسيا في قرصنة أجهزة كمبيوتر اللجنة الوطنية للحزب الديمقراطي في الولايات المتحدة. وأثار ترامب أيضا مساء الثلاثاء جدلا بشأن الإساءات الجنسية في الجيش. وتمسك بتعليق قاله قبل ثلاث سنوات عندما بدا وكأنه ينحي باللائمة في مثل هذه الاعتداءات الجنسية على قرار بالسماح للنساء بالعمل في الجيش. وجعلت الفترة التي منحت لكل مرشح منهما، وهي 30 دقيقة، اللقاء وكأنه المقابل السياسي لموعد غرامي سريع. وكما يحدث من أخطاء في المواعيد الغرامية، كان أمام المرشحين فسحة من الوقت لإخفاء نفسيهما وراء الكلمات. وتعثرت كلينتون مرة أخرى عند مناقشة استخدامها لجهاز حفظ رسائل بريدها الإلكتروني الخاص كوزيرة للخارجية. وحاول ترامب إخفاء ضعفه في تفاصيل السياسات بطرق جديدة ومثيرة للاهتمام، كما أنه أمطر منافسته بالثناء المثير للشك.", "doc2": "Jennifer Flowers Twitterdə jurnalistlərin suallarına cavab olaraq bildirib ki, proqramda iştirak edə bilər. Cənab Trump bunu ötən həftə milyarder Mark Kubanın apardığı proqramda tənqid olunduqdan sonra açıqlayıb. Cənab Kuban bildirib ki, onu proqrama xanım Clinton-un seçki kampaniyası dəvət edib. Jennifer Flowers Twitterdə jurnalistlərin suallarına cavab olaraq bildirib ki, proqramda iştirak edə bilər. Lakin onun cənab Trumpdan dəvət alması və ya cənab Trump-ın tvitini dəvət kimi anladığı bəlli deyil. Seçki kampaniyaları tez-tez siyasi təsir göstərmək üçün tanınmış şəxsləri seçkilər öncəsi debatlara dəvət edir. Üç dəfə ailə qurmuş cənab Trump birinci həyat yoldaşı ilə evli olarkən ikinci həyat yoldaşı ilə sevgili olub. \"Hillary Clinton debatları insanların həyatlarına təsir edən problemlərin müzakirəsi üçün istifadə etməyə çalışır. Heç təəccüblü deyil ki, Donald Trump isə başqa yol seçib\", Clinton-un seçki kampaniyasının direktoru Jennifer Palmiery bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40792464", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40788361", "doc1": "وكان ترامب الابن صرح بأنه خلال اجتماعه مع المحامية الروسية ناقشا \"برنامجا حول تبني أطفال روس\". لكنه كشف لاحقا أنه وافق على لقاء المحامية الروسية بعد أن قيل له أنه قد يحصل منها على معلومات تضر بالمرشحة المنافسة لوالده حينها هيلاري كلينتون. وورد في بعض الرسائل الإلكترونية أن ترامب الابن وزوج شقيقته جاريد كوشنر ومدير حملة ترامب بول منافورت قد التقوا المحامية فيسيلنيتسكايا، وهي بدورها قدمت تقريرا عن اللقاء للحكومة الروسية، في التاسع من يونيو/حزيران عام 2016. غير أن الرئيس الأمريكي نفى بشكل متكرر أي تواطؤ مع روسيا خلال حملته الانتخابية. وتحقق لجان خاصة بمجلس الشيوخ ومجلس النواب في ضلوع مسؤولين بحملة ترامب في مؤامرة روسية مزعومة، للإضرار بحملة كلينتون، وهو ما ينفيه الكرملين بشكل قاطع. وتأتي التقارير المتعلقة ببيان ترامب الابن وسط اضطرابات أخرى يشهدها البيت الأبيض، إذ أقيل أنطوني سكاراموتشي مدير الاتصالات في البيت الأبيض بعد 10 أيام فقط من توليه المنصب. وكان تعيين سكاراموتشي أثار الكثير من الانتقادات بعد استخدامه تعابير مسيئة في الحديث عن زملائه. واستقال المتحدث السابق شون سبايسر باسم البيت الأبيض وكبير موظفي البيت الأبيض رينس بريبوس اعتراضا على تعيين سكاراموتشي. وكان سكاراموتشي قد سب بريبوس، في حديثه لمجلة نيويوركر، ووصفه بأنه مريض بـ\"الشك والفصام\". لقاء ترامب الابن والمحامية نتاليا أثار جدلا مخاوف من المساءلة القانونية وظهرت التقارير التي تزعم أن ترامب قد أملى بنفسه البيان الذي أصدره ابنه حول الاجتماع مع المحامية الروسية ناتاليا يسلنيتسكايا لأول مرة في صحيفة واشنطن بوست. وقد استشهدت الصحيفة بعدة مصادر. كما نقلت قناة \"ايه بي سي\" نيوز التلفزيونية في وقت لاحق عن \"مصدرين رفيعي المستوى\" تأكيدهما لهذه الادعاءات بحق ترامب الابن. ولم يصدر أي تعليق من قبل الرئيس الأمريكي أو نجله حول التقارير الإعلامية الأخيرة المتعلقة باجتماع ترامب الابن مع المحامية الروسية. وتقول صحيفة \"واشنطن بوست\" إن بعض مستشاري الرئيس يخشون من أن تدخل الرئيس قد يضعه والدائرة المقربة منه تحت المساءلة القانونية.", "doc2": "Natalia Veselnitskaya ilə oğul Trump-ın görüşü ətrafında müəmmalar yaranıb. Bu barədə məlumat yayan ABC News kanalı iddianın \"iki yüksək rütbəli mənbə\" tərəfindən təsdiqləndiyini bildirir. Bəyanatda deyilirdi ki, ötən ilin iyul ayında yer alan görüş vaxtı əsasən rusiyalı uşaqların övladlığa götürülməsi müzakirə olunmuşdu. Oğul Trump daha sonra etiraf etdi ki, o, görüşə Hillary Clinton barəd�� zərərverici materialların təgdim olunacağı deyiləndən sonra razılığını vermişdi. Ötən ilki prezident seçkilərinə Rusiyanın iddia edilən müdaxiləsi Senat və Nümayəndələr Palatası tərəfindən araşdırılır. BBC-dən Trump-Rusiya sualları Emin Ağalarovu narahat edib Prezident Trump Rusiya ilə sövdələşmə barədə iddiaları daima rədd edib. Prezidentin oğlu - Donald Trump, kürəkəni Jared Kushner və seçki kampaniyasının rəhbəri Paul Manafort rusiyalı vəkil Natalia Veselnitskaya ilə New York-dakı Trump Tower binasında görüşüblər. Oğul Trump-ın paylaşdığı emaillərdə bu görüşün Emin Ağalarovun xahişi ilə onun britaniyalı musiqi agenti Rob Goldstone-nun təşkil etdiyi iddia olunub. Emin Ağalarov bu mövzu barədə mətbuata və BBC-ə şərh verməyib, təkcə onun vəkili cənab Goldstone-un emaillərdə yalan dediyini və \"çaşdığını\" bildirib. Prezident Trump Rusiyalı vəkillə görüş barədə oğlunun mövqeyini müdafiə edib. Rusiya vəkililə görüş barədə xəbərlər Ağ Evin kommunikasiya direktorunun vəzifədən çıxarılmasına təsadüf edir. Nə prezident Trump nə də ki, onun oğlu son xəbərlələrə münasibət bildirməyib. Rusiya dəfələrlə ABŞ prezident seçkilərinə müdaxilə etməsi barədə məlumatları inkar edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-46253496", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46255782", "doc1": "استمر إغلاق الطرق لليوم الثاني على التوالي وقالت وزارة الداخلية الفرنسية إن السلطات استجوبت 300 محتج، واحتجزت 157 منهم. وشارك في احتجاجات يوم السبت حوالي 288 ألف شخص، حسب الوزارة. كما نظمت مسيرات أخرى يوم الأحد. وقد قام المحتجون بإغلاق بعض الطرق. ووجه الكثيرون غضبهم نحو الرئيس الفرنسي إيمانويل ماكرون الذي يتهمونه بالانعزال عن واقع الشعب، ولم تصدر تعليقات عنه حتى الآن. وكان ماكرون قد وصل إلى السلطة العام الماضي بوعود بتجديد الاقتصاد الفرنسي، ويقول إن ارتفاع الأسعار ضروري لحض الشعب الفرنسي على التحول عن الوقود الإحفوري. وقد أعلنت الحكومة الفرنسية عن مجموعة من الإجراءات لمساعدة العائلات الفقيرة على مواجهة الأعباء الجديدة. ويبدو أن الاحتجاجات تحظى بتأييد واسع النطاق، حيث قال حوالي ثلاثة أرباع من شاركوا في استطلاع أجراه معهد \"إيلاب\" إنهم يدعمون الاحتجاجات ويريد 70 في المئة منهم ضرورة أن تتراجع الحكومة عن رفع أسعار الوقود. ماذا جرى في الاحتجاجات ؟ خرجت مظاهرات في أكثر من 2000 موقع في أنحاء فرنسا السبت، وفقا لوزارة الداخلية الفرنسية. وكانت معظم المظاهرات سلمية، لكن في بعض الأماكن حاول أشخاص يقودون مركبات اقتحام الحواجز. وقتلت إحدى المشاركات في الاحتجاجات بعد أن أصيب سائق إحدى المركبات التي حاصرها المتظاهرون بالهلع وانطلق بمركبته بسرعة كبيرة. وقال وزير الداخلية الفرنسي إن الاحتجاجات شهدت أحداث عنف، واستهلك بعض المحتجين الكحول مما أدى إلى سلوك جنوني. وأضاف أن 400 شخص اصيبوا بجراح، منهم 14 جراحهم خطيرة. لماذا يحتج السائقون بقوة ؟ ارتفع الديزل، وهو الوقود الأكثر استعمالا، بنسبة 23 في المئة على مدى 12 شهرا، ليصل إلى 1.51 يورو مقابل اللتر الواحد، وهو أعلى سعر له منذ عام 2000، حسب ما أفادت وكالة فرانس برس. حث المحتجون في بعض المدن الرئيس على الاستقالة ومع أن اسعار الوقود في السوق العالمي قد سجلت ارتفاعا قبل أن تنخفض مجددا، إلا أن حكومة ماكرون رفعت ضريبة الهايدروكربون بمقدار 7.6 سنت مقابل اللتر الواحد في حال الديزل و 3.9 سنت مقابل لتر البنزين، في سعيها لتشجيع الوقود النظيف. وقال الرئيس في حديث أدلى به الاربعاء إن ارتفاع الأسعار العالمية هو السبب الأساسي لرفع أسعار الوقود في فرنسا . وأضاف أن هناك حاجة لرفع إضافي للأسعار من أجل تمويل استثمارات الطاقة المتجددة.", "doc2": "Fransada yanacağın bahalaşması əleyhinə etirazlar bazar gene də davam edib. Rəsmilərin bildirdiyinə görə, etiraz aksiyalarının gedişində 400-dən çox insan yaralanıb. Fransa Daxili İşlər nazirinin sözlərinə görə, 300-ə yaxın etirazçı dindirilib, onlardan 157 nəfər saxlanılıb. Şənbə günü keçirilmiş küçə etirazlarında təxminən 288,000 insan iştirak edib, nazirlik bildirib. \"Sarı gödəcəklər\" kimi ad çıxarmış etirazçılar bütün Fransa boyu avtomobil yollarında nəqliyyatın hərəkətini bloklayan maniələr qurublar. Fransada Elabe institutu tərəfindən keçirilmiş rəy sorğusu göstərib ki, respondentlərin dörddə üçü \"Sarı gödəcəklərin \" etirazını dəstəkləyir və 70 faizi isə yanacağa vergi artımı qərarının ləğvini istəyir. Daxili İşlər nazirliyinin məlumatına görə, şənbə günü küçə etirazları Fransanın 2000-dən çox məntəqəsində keçirilib. İnsidentlərdən birində, etirazçılar tərəfindən əhatəyə alınan sürücü, özünü itirərək maşınını camaatın üstünə sürüb, nəticədə, bir qadın etirazçı ölüb. Caen şəhərində etirazçılar yolun üzərinə cızdıqları yazıda prezident Macron-un istefasını tələb ediblər. Fransanın Daxili İşlər naziri Christophe Castaner bildirib ki, 3500-dək etirazçı ötən gecəni küçələrdə keçirib. Onun sözlərinə görə, 400-dən çox adam yaralanıb, onlardan 14 nəfər ciddi dərəcədə. Fransa mediasının məlumatına əsasən, bazar günü etirazlar ölkənin 150 məntəqəsində davam etdirilib. Fransada geniş istifadə edilən dizel yanacağının qiyməti son 12 ay ərzində 23% artaraq, orta hesabla 1 litr üçün €1,51 ($1,71; 2,94 manat) təşkil edib, AFP bildirib. Macron höküməti bu il dizel yanacağının hər 1 litrinə 7,6 sent və benzinin hər 1 litrinə 3,9 sent vergi tətbiq edib. 2019-cu ilin yanvarın 1-dən isə bu vergilərin, müvafiq olaraq, 6,5 sent və 2,9 sent artırılması nəzərdə tutulur ki, bu da etiraz edən camaatın səbr kasasını daşdıran qərar hesab olunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50037573", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50038479", "doc1": "قتل العشرات منذ بدء الهجوم التركي على القوات الكردية في سوريا الأربعاء الماضي. وذكرت وسائل الإعلام السورية الرسمية، في وقت سابق الأحد، أنه بدأ بالفعل إرسال القوات الحكومية إلى المناطق الشمالية. وحسب \"الإدارة الذاتية لشمال وشرق سوريا\"، فإنه \"تم الاتفاق مع الحكومة السورية التي من واجبها حماية حدود البلاد والحفاظ على السيادة السورية كي يدخل الجيش السوري وينتشر على طول الحدود السورية التركية لمؤازرة قوات سوريا الديمقراطية لصد هذا العدوان وتحرير المناطق التي دخلها الجيش التركي\". وتوقع الأكراد أن \"يتيح الاتفاق الفرصة لتحرير باقي الأراضي والمدن السورية المحتلة من قبل الجيش التركي كعفرين وباقي المدن والبلدات السورية الأخرى\". يأتي ذلك في أعقاب قرار واشنطن سحب جميع قواتها المتبقية من المنطقة، بسبب الوضع \"غير المحتمل\" هناك. مواضيع قد تهمك نهاية \"تدابير فرنسية\" وفي باريس، أعلنت الرئاسة الفرنسية إنه سيتم اتخاذ تدابير خلال الساعات القادمة لضمان سلامة القوات الفرنسية والمدنيين الفرنسيين العاملين معها في شمالي سوريا. وجاء هذا الإعلان عقب اجتماع عاجل لمجلس الوزراء الأمني الفرنسي. ويذكر أن لفرنسا قوات خاصة في سوريا تعمل ضمن قوات التحالف الدولي الذي يحارب تنظيم الدولة. وتهدف العملية العسكرية التركية،التي بدأت الأسبوع الماضي باسم \"نبع السلام\"، إلى طرد المسلحين الأكراد على طول المنطقة الحدودية. وتعرضت المناطق الخاضعة لسيطرة قوات سوريا الديمقراطية التي يقودها الأكراد، الحليف الرئيسي للولايات المتحدة في المنطقة، لقصف عنيف الأحد. وقد حققت القوات التركية مكاسب في بلدتين حدوديتين رئيسيتين في المنطقة. وقتل عشرات المدنيين والمقاتلين من كلا الجانبين. وفي تطور منفصل، قال مسؤولون أكراد الأحد إن نحو 800 شخص، من أقارب أعضاء تنظيم الدولة الإسلامية من الأجانب، فروا من مخيم عين عيسى شمالي سو��يا، بعد اندلاع اشتباكات في مكان قريب. وأثارت العملية التركية والانسحاب الأمريكي غضبا دوليا، لأن قوات سوريا الديمقراطية كانت الحليف الرئيسي للغرب، في المعركة ضد تنظيم الدولة في سوريا. لكن تركيا تعتبر جماعات كردية مشاركة في قوات سوريا الديمقراطية إرهابية، وتقول إنها تريد إبعادها عن \"منطقة آمنة\" يمتد عمقها إلى نحو 30 كيلومترا داخل سوريا. قال أردوغان إن القوات التركية سيطرت على بلدة رأس العين الحدودية، لكن قوات سوريا الديمقراطية تقول إنها ردت الأتراك عن البلدة. كما تخطط أنقرة لإعادة أكثر من ثلاثة ملايين لاجئ سوري، موجودين حاليا في تركيا، للعيش في هذه المنطقة. والكثير من هؤلاء ليسوا أكرادا. وحذر منتقدون من أن ذلك قد يؤدي إلى تطهير عرقي للسكان الأكراد المحليين. ماذا نعرف عن الاتفاق بين الأكراد والجيش السوري؟ قالت الإدارة التي يقودها الأكراد في شمالي سوريا إن الجيش السوري سينتشر على طول الحدود، كجزء من الاتفاقية. وأضافت في بيان أن هذا الانتشار سيساعد قوات سوريا الديمقراطية في مواجهة \"هذا العدوان، وتحرير المناطق التي دخلها الجيش التركي والمرتزقة\". وتابعت أن هذه الخطوة أيضا \"تمهد الطريق لتحرير بقية المدن السورية، التي يحتلها الجيش التركي مثل عفرين\". وكانت القوات التركية والفصائل السورية المسلحة المؤيدة لها قد أجبرت المقاتلين الأكراد، على الخروج من عفرين في عام 2018، بعد عملية عسكرية استمرت شهرين. ويمثل هذا الاتفاق تحولا كبيرا في التحالفات لصالح الأكراد، بعد أن فقدوا الحماية العسكرية من جانب الأمريكيين، الذين كانوا شركاءهم على مدى طويل في المنطقة. ولم يعرف بعد ما الذي تعهدت به الحكومة السورية. لكن مظلوم عبدي، قائد قوات سوريا الديمقراطية، أقر بأنه \"سيكون هناك تنازلات مؤلمة\" لحكومة الأسد وحلفائها الروس. وفي مقال لمجلة \"فورين بوليسي\" الأمريكية، أضاف \"نحن لا نثق بوعودهم. لكي نكون صادقين، من الصعب معرفة من يجب أن تثق به...لكن إذا كان علينا أن نختار بين تقديم تنازلات وبين الإبادة الجماعية لشعبنا، فسنختار بالتأكيد الحياة لشعبنا\". ويأتي الاتفاق في أعقاب قرار الرئيس الأمريكي ترامب المفاجئ، الأسبوع الماضي، بسحب العشرات من القوات الأمريكية من جيوب في الشمال الشرقي، ما مهد الطريق فعليا للعملية التركية ضد المقاتلين الأكراد. واعتبرت قوات سوريا الديمقراطية هذه الخطوة \"طعنة في الظهر\". ماذا عن الانسحاب الأمريكي الأخير؟ أعلن وزير الدفاع الأمريكي، مارك إسبر، الأحد أن وزارة الدفاع الأمريكية \"البنتاغون\" تحرك نحو ألف جندي بعيدا عن الشمال، بعد أن علمت أن تركيا توسع، بأكثر مما كان متوقعا سابقا، عمليتها العسكرية في سوريا. ووصف الوضع هناك بأنه \"لا يمكن الدفاع عنه\"، وقال إن قوات سوريا الديمقراطية \"تتطلع إلى إبرام اتفاق\"، مع الحكومة السورية وروسيا لمواجهة الهجوم التركي. وتابع أن هذا من شأنه أن يترك القوات الأمريكية محصورة بين \"جيشين متصارعين\". وبعد ساعات من تصريحات إسبر، أعلنت الحكومة السورية أنها بدأت بالفعل في نشر قواتها في الشمال، \"لمواجهة العدوان التركي\". ولم تتضح بعد على وجه الدقة الأماكن التي ستُنشر فيها هذه القوات. وقال الرئيس ترامب، الأحد، عبر تويتر إنه من \"الذكاء للغاية\" عدم المشاركة في القتال \"من أجل إحداث تغيير\"، معتبرا أن المشاركة في الصراع في الشرق الأوسط خطأ. ماذا حققت العملية التر��ية حتى الآن؟ تتقدم تركيا في عمق مناطق شمالي سوريا. وقال الرئيس التركي، رجب طيب أردوغان، الأحد إن قواته قد سيطرت بالفعل على مساحة 109 كيلومترات مربعة، بها 21 قرية. وأضاف، في تصريحات صحفية، أن مدينة رأس العين الحدودية الرئيسية خضعت للسيطرة التركية، رغم أن قوات سوريا الديمقراطية قالت إنها ردت القوات التركية إلى ضواحي البلدة. وقال أردوغان إن القوات التركية حاصرت بلدة تل أبيض، على بعد نحو 120 كيلومترا من الحدود. وقال المرصد السوري لحقوق الإنسان، ومقره بريطانيا، إن تركيا فرضت سيطرة شبه كاملة هناك. وبلدتا رأس العين وتل أبيض هدفان رئيسيان للعملية التركية ضد قوات سوريا الديمقراطية في شمال شرقي سوريا. مقاتلون من الجيش السوري الحر المؤيد لتركيا يرفعون علمهم فوق أحد المباني في بلدة تل أبيض الحدودية. كما أعلنت تركيا أن حلفاءها من الفصائل السورية على الأرض استولوا على طريق سريع رئيسي، يسمى \"إم فور\"، على بعد نحو 30 كيلومترا جنوب الحدود. ما هي حصيلة الضحايا؟ أعداد الضحايا في ارتفاع، مع مقتل مدنيين على جانبي الحدود: ماذا عن تنظيم الدولة الإسلامية؟ امتد القتال إلى مناطق قريبة من معسكرات اعتقال أسرى تنظيم الدولة الإسلامية. ويبدو أن المخاوف من عدم قدرة القوات الكردية على الاحتفاظ بسجناء التنظيم قد تحققت على ما يبدو، حيث قال مسؤولون في معسكر عين عيسى إن حوالي 800 من أقارب أعضاء التنظيم الأجانب قد فروا. بينما قال المرصد السوري لحقوق الإنسان إن عدد الأشخاص الذين فروا هو مئة شخص. ولم يعرف إلى أين فروا. ويؤوي المخيم نحو 12 ألف نازح، من بينهم نحو ألف امرأة وطفل أجانب لهم صلات بأعضاء تنظيم الدولة، وذلك وفقا لأرقام سابقة. وتقول قوات سوريا الديمقراطية إنها تحتجز حاليا أكثر من 12 ألف عنصر من التنظيم في سبعة سجون، بينهم 4 آلاف على الأقل أجانب. وكان تنظيم الدولة قد أعلن عن تفجيرات بسيارات مفخخة مؤخرا، وأعلن السبت الماضي عن حملة جديدة في سوريا. وتقول تركيا إنها ستتحمل مسؤولية سجناء التنظيم الذين تعثر عليهم خلال هجومها. وطالب الرئيس ترامب، الأحد، الدول الأوروبية بأن تستعيد الآن مواطنيها الأعضاء في تنظيم الدولة المحتجزين لدى تركيا والأكراد. وقال، في تغريدة، إن \"هؤلاء لن يأتوا أبدا إلى الولايات المتحدة ولن يسمح لهم بذلك\". وأضاف \"لدى الولايات المتحدة أسوأ سجناء من تنظيم الدولة الإسلامية في العراق والشام. ويجب ألا تدعهم تركيا والأكراد يفرون\". كيفية الاتصال بك Sign me up for your newsletter! لا تنشروا اسمي رجاء أنا أكثر من 16 عاما أوافق على شروط الخدمة", "doc2": "Çərşənbə günü Suriyadakı kürd qüvvələrinə qarşı müdaxilə başlayandan sonra onlarla insan öldürülüb Suriyanın dövlət kütləvi informasiya vasitələri xəbər verib ki, hökumət qüvvələri şimala göndərilib. Bu, ABŞ-ın qalan ordusunu \"əlverişsiz\" vəziyyətə görə ərazidən çıxarmasından sonra baş verib. Ötən həftə başlayan Türkiyənin hərbi müdaxiləsi kürd qüvvələrini sərhəd ərazisindən kənarlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Bu bölgədəki ABŞ-ın əsas müttəfiqi olan kürdlərin rəhbərlik etdiyi Suriya Demokratik Qüvvələrinin (SDQ) nəzarəti altındakı bölgələr həftə sonu ağır bombardmana məruz qalıb. Türkiyə iki əsas sərhəd şəhərində üstünlük əldə edib. Hər iki tərəfdən onlarla mülki şəxs və döyüşçü həlak olub. SDQ Suriyada özünü İslam Dövləti adlandıran hərbi qruplaşmaya qarşı mübarizədə qərbin əsas müttəfiqlərindən biri olduğu üçün Türkiyənin buraya hərbi müdaxiləsi və ABŞ-ın geri çəkilməsi beynəlxalq etiraz doğurub. Lakin Türkiyə kürd qruplaşmalarının elementlərini \"terrorçu kimi\" gördüyünü deyir. Türkiyə öz sərhəddindən Suriyanın 30 km içərisinə doğru \"təhlükəsiz bölgə\" yaratmaq istədiyini bəyan edib. Bundan başqa Türkiyə həmin ərazidə 3 milyondan çox Suriya qaçqınını yerləşdirmək istəyir. Onların əksəriyyəti kürd deyil. Tənqidçilər bunun yerli kürd əhalisinin etnik təmizlənməsinə səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52314172", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52264568", "doc1": "ودعا هؤلاء الباحثون إلى استغلال الهواتف الذكية في القيام بمراقبة آنية لحال الصحة النفسية لفئات مجتمعية بعينها، لا سيما الأطفال والعاملين في الخطوط الأمامية في قطاع الصحة. وتشير دراسات إلى تأثُّر العامة بالقلق والعزل جرّاء فيروس كورونا. وقالت جمعية مايند الخيرية للصحة النفسية في المملكة المتحدة إن العامة يعانون فعليا للوصول إلى ما يحتاجون من دعم. ودعا خبراء إلى تطبيق مراقبة \"لحظية\" للصحة النفسية للجماهير بحيث يمكن استخدام أدوات فعّالة لتقديم المساعدة لمحتاجيها في بيوتهم. مواضيع قد تهمك نهاية وقال روري أوكونور، باحث جامعة غلاسكو وأحد المشاركين في بحثٍ نشرته دورية ذا لانسيت سايكايتري، إن \"الإمعان في العزل الاجتماعي، والوحدة، والقلق، والتوتر، والإعسار المالي، هي بمثابة عواصف قوية تجتاح الصحة النفسية للناس\". وأوضح أوكونور أن البطالة تهيئ صاحبها للإصابة بالتوتر والاكتئاب، فيلجأ البعض إلى تعاطي الكحول والمخدرات ولعب القمار، وقد تدفع البطالة البعض إلى التشرد. وقال الباحثون إن الأولوية يجب أن تكون مراقبة معدلات القلق، والاكتئاب، والإضرار بالنفس، والانتحار وغيرها من الأمراض التي تصيب النفس. كيت كِنغ وجدت طُرقا للتكيّف مع مستوى خفيف من القلق تقول كيت كِنغ، 57 عاما، والتي تعاني اكتئابا، إن الأوقات الراهنة بالغة الصعوبة على الأشخاص الذين يعانون مشكلات نفسية. وتضيف: \"القلق يعتبر استجابة طبيعية للوضع الذي نعيشه -أعاني مستوىً خفيفا من القلق طوال الوقت. يمكن أن تجتاحك موجات من هذا القلق وأنت تتابع الأخبار، أو وأنت تفكر في صحتك وصحة أشخاص آخرين\". واستطاعت كيت أن تجد طُرقا للتكيف مع هذا الوضع، عبر التركيز على التعايش اليومي. تقول كيت: \"لمّا وجدتُ نفسي غير قادرة على الخروج لاحتساء فنجان من القهوة، تواصلتُ مع أصدقائي عبر الإنترنت، أو جالستُ ابنتَيّ، كما أنني أتناول فنجانا من القهوة كل صباح\". وتضيف: \"أحاول الاستمتاع بما أعمل لحظة بلحظة\". \"إن عملاً كغسل الملابس كفيلٌ بألا يدع لك مساحة للشعور بالقلق\". أما الخروج للتنزُّه، فيمكن أن يسبب شيئا من الضيق عندما يتعين عليك أن تتجنب الاقتراب من الناس - وهكذا فقد تسوء الأمور أكثر. وفي أواخر مارس/آذار الماضي، أجرت أكاديمية العلوم الطبية في المملكة المتحدة استطلاعين عبر الإنترنت قدّما لمحةً عن الوضع الحالي للصحة النفسية للجماهير في ظل تفشي وباء كورونا. وغطّى الاستطلاع الأول عيّنة قوامها أكثرَ من ألفين ومئة شخص، بينهم كثيرون يعانون مشكلات في الصحة النفسية، وسلَّط الاستطلاعُ الضوء على مخاوفهم من الوصول إلى الدعم والخدمات أثناء الوباء، فضلا عن تخوّفهم من تردّي حالتهم الصحية. الاستطلاع الثاني، غطّى عينة قوامها 1,099 شخصا من العامة، وكشف عن قلقهم من آثار العزل الاجتماعي والصعوبات الاقتصادية الناجمة عن الأزمة. ووسط توقعات بزيادة معدلات القلق والتوتر أثناء الوباء، يتوقع الباحثون زيادة في أعداد المكتئبين والمُقدمين على الانتحار. وفي عام 2003، وفي ظل انتشار وباء سارس، شهدت معدلات الانتحار في الفئة العمرية التي تجاوزت الخامسة والستين ارتفاعا بنسبة 30 في المئة. ويؤكد الباحثون أن التدابير التي اتُخذت آنذاك للحدّ من انتشار وباء سارس كان لها آثار خطيرة على الصحة النفسية؛ إذ زادت معدلات البطالة، وزاد الشعور بعدم الأمان المالي والفقر. لافتة تشكر العاملين بخدمة الصحة الوطنية البريطانية ما الفئات الأكثر عرضة للخطر؟ يحدد الباحثون ثماني فئات قد تتأثر بالوباء أكثر من غيرها من فئات المجتمع. - الأطفال، وصغار السن، والعائلات (إغلاق المدارس، العنف الأسري، لا وجبات مدرسية مجانية) - المسنون ومَن يعانون مشكلات صحية (العزل، الوحدة، الفقد) - الذين يعانون مشكلات في الصحة النفسية (التوقف عن العلاج وحدوث انتكاسات) - الصفوف الأمامية من الطواقم الطبية (مخاوف من العدوى، والتوتر بسبب العمل) - الذي يعانون صعوبات في التعلم (تغير في الروتين والدعم) - أصحاب الدخول المتدنية (الوظيفة وعدم الأمان الاقتصادي) - السجناء، والمشردون، واللاجئون (النبذ الاجتماعي) - المجتمع بشكل عام قد يستشعر زيادة في فروق المستويات الصحية وقد يشهد إقبالا على استخدام بنوك الطعام ويقول رئيس جمعية مايند الخيرية للصحة النفسية، بول فارمر: \"من السابق لأوانه الوقوف على مدى الضرر الواقع، لكننا نسمع أن هناك مَن يعاني بالفعل في سبيل الحصول على الدعم الذي يحتاجه\". ويشير فارمر إلى أن ثمة أشخاصا تركوا مهامهم في الأقسام النفسية بخدمة الصحة الوطنية البريطانية، مما يعني بدوره توقُّع متابعة أحوال العديد من الأطفال والمراهقين ممن كانوا يتلقون علاجا نفسيا. وينبه فارمر: \"ما تحتاج الحكومات والهيئات الخدمية معرفته ليس فقط كيف تقدم الدعم المناسب للناس أثناء الأزمات، وإنما كذلك ما الأثر المترتب على المدى الطويل وما الخدمات التي يمكن تقديمها عندئذ لمساعدة الناس على العودة لحياتهم الطبيعية\". ويؤكد فارمر أنه كلما طالت مدة ترْك الناس بلا علاج، تردّت أحوالُهم الصحية على نحو قد يتمخض في نهاية المطاف عن \"زيادة في معدلات الإضرار بالنفس والانتحار\". ما الأمور التي تساعد على تحسّن حال الصحة النفسية؟ بحسب أقوال عينات البحث: - الإبقاء على اتصال بالأصدقاء والعائلات، عادة عبر الإنترنت - شَغْل النفس بالهوايات، والقراءة، ومشاهدة الأفلام، والقيام بأعمال صيانة منزلية - ممارسة أنشطة بدنية، كالمشي، والجري والتمرينات الرياضية - الحفاظ على الهدوء النفسي، عبر القيام بأنشطة مساعدة كالصلاة والتأمل - الحصول على حصة من المعلومات - الوصول إلى الأخبار ووسائل التواصل الاجتماعي - الحفاظ على الروتين عبر اتباع خطة يومية ماذا عن أثر أزمة الوباء على المخ؟ يقول الباحثون إنهم لا يكادون يعلمون شيئا عن أثر فيروس كورونا المستجد على الجهاز العصبي البشري. لكن في ظل ما توصلت إليه الأبحاث من عبور نُسَخ سابقة من هذا الفيروس للجهاز العصبي المركزي، يوصي الباحثون بضرورة القيام بالمزيد من الأبحاث عن أثر كوفيد-19 على تلك المناطق من الجهاز العصبي. وتواترت تقارير عن ظهور أعراض متعلقة بالمخ لدى الأشخاص المصابين بعدوى كورونا المستجد، كالصداع، والدوخة، وفقدان حاستَي الشم والتذوق، وآلام في العضلات، وضعف عام، وأعراض أخرى. ويقول الباحثون إنه يجب تدشين قاعدة بيانات لمراقبة أية آثار نفسية أو أية آثار تطرأ على المخ جراء الإصابة بفيروس كوفيد-19.", "doc2": "Lancet Psychiatry nəşrində dərc olunmuş məqalədə onlar real vaxt rejimində psixi sağlamlığın monitorinqi üçün smartfonlardan istifadə etməyə çağırıblar. Onların qənaətincə, uşaqlar və cəmiyyətin ön cərgəsində koronavirusla mübarizə aparan səhiyyə işçiləri üçün də xüsusi dəstək proqramları hazırlanmalıdır. Keçirilmiş sorğular göstərir ki, qorxu hissi və təcrid rejimi artıq insanlara təsir göstərməyə başlayıb. Psixi sağlamlıq məsələləriylə məşğul olan Mind xeyriyyə fondu bildirib ki, insanların onlara lazım olan dəstəyi almaq üçün artıq mübarizə aparmalı olublar. Psixi sağlamlıq sahəsində 24 aparıcı ekspert evdə qalan insanlara kömək etmək üçün effektiv alətlər və dəstək proqramları hazırlamaq məqsədiylə əhalinin psixi sağlamlığının \"anbaan\" monitorinqinin geniş tətbiqinə başlamağa çağırıblar. \"Artan sosial izolyasiya, tənhalıq, sağlamlıqla bağlı narahatlıq, stress və iqtisadi tənəzzül, zehni sağlamlığa və insanların rifahına zərər vura biləcək güclü bir təsir mənbəyidir,\"- məqalənin müəlliflərindən biri olan Glasgow Universitetinin professoru Rori O'Connor bildirib. Onun sözlərinə görə, heç bir tədbir görülməyəcəyi təqdirdə həyəcan və depressiya kimi halların, eləcə də spirtli içkilər, narkotik və qumar oyunlarına müraciət edənlərin və evsiz qalanların sayının və bu kimi digər fəsadların sayının çoxalması riski artacaq. Məqalənin müəllifləri bildiriblər ki, narahatlıq, depressiya, özünə xəsarət yetirmə, intihar və digər psixi sağlamlıq problemlərinin səviyyəsinin monitorinqinin təmin edilməsi prioritet vəzifədir. Tibb Elmləri Akademiyası tərəfindən martın sonunda keçirilmiş iki onlayn sorğu insanların psixi sağlamlığının cari vəziyyəti haqqında təsəvvür yaratmağa imkan verib. Britaniyanın MQ xeyriyyə təşkilatı tərəfindən keçirilmiş və psixi pozğunluqları olan bir çoxları da daxil olmaqla, 2100-dən çox insanı əhatə etmiş sorğulardan birində pandemiya dövründə dəstək və xidmətlərə daxil olmaq barədə respondentlərin ifadə etdiyi narahatlıqları və mövcud sağlamlıq problemlərinin pisləşə biləcəyindən təşviş keçirdiyi vurğulanıb. İctimaiyyəti təmsil edən digər daha 1099 respondent isə sosial təcridin fəsadları və böhrana qarşı reaksiyanın yaratdığı maliyyə çətinlikləri ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər. Pandemiya zamanı narahatlıq və stressin artması gözlənilsə də, sənəddə deyilir ki, depressiyaya düşən, özlərinə xəsarət yetirən və ya intihar edənlərin sayının artması riski var. Məqalədə qeyd olunub ki, məsələn, 2003-cü ilin Sars epidemiyası zamanı 65 yaşdan yuxarı insanlar arasında intiharların sayı 30 faiz artmışdı. Eləcə də deyilib ki, bu pandemiyaya qarşı görülən tədbirlər son nəticədə qaçılmaz sürətdə \"işsizliyin, maliyyə çatışmazlığının və yoxsulluğun artması nəticəsində psixi sağlamlığa ciddi təsir edəcək\". Əhalinin ən həssas qrupları kimlərdir? Sənəddə əhalinin digərləri ilə müqayisədə pandemiyadan fərqli təsirlənə biləcək səkkiz qrupu sadalanır: Psixi sağlamlıq xeyriyyə cəmiyyətinin mövqeyi \"Zərərin miqyasını görmək hələ çox erkən olsa da, biz insanların lazım olan dəstəyi almaq üçün mübarizə apardıqlarını eşidirik,\" - Mind-ın baş icraçı direktoru Paul Farmer deyir. O bildirib ki, insanlar NHS səhiyyə sisteminin psixi sağlamlıq xidmətlərindən çıxarılır, uşaq və yeniyetmə psixi sağlamlıq və psixoloji terapiya xidmətlərinə müraciətlərin sayı isə azalıb. \"Hökumət və xidmətlər indi insanları düzgün şəkildə necə dəstəkləməklə yanaşı, həm də uzunmüddətli nəticələri proqnozlaşdıra bilməyi və insanların həyatını bərpa etmək üçün hansı xidmətlərə ehtiyacın yaranacağını müəyyənləşdirməlidirlər\". Cənab Farmer deyib ki, insanlar müalicə və dəstək olmadan nə qədər davam etsələr, özlərini o qədər də daha pis hiss edəcəklər. \"Bu, son nəticədə intiharların və özünə xəsarət yetirmə hallarının sayının artmasına gətirib çıxaracaq\". Zehni sağlamlığa və insanların rifahına nə kömək edir? Rəyi soruşulanların sözlərinə görə: Beyinə təsir necədir? Bu məqaləni dəstəkləyən ekspertlər koronavirusun (SARS-CoV-2) insan sinir sisteminə təsiri haqqında demək olar ki, heç bir məlumatın olmadığını qeyd edirlər. Lakin digər koronavirusların mərkəzi sinir sisteminə yol tapması mümkün olduğuna görə, məqalədə Covid-19-un da bu sahələrə təsirini öyrənmək üçün əlavə tədqiqatların aparılması tövsiyə olunur. Bu infeksiyaya yoluxan insanlarda beyin ilə əlaqəli simptomlar arasında digərləri ilə yanaşı o cümlədən baş ağrısı, başgicəllənmə, qoxu və dadbilmə hissiyyatının korşalması, əzələ ağrısı və zəiflik kimi əlamətlər qeyd olunub. Tədqiqatçılar deyirlər ki, Covid-19-un hər hansı bir psixoloji və ya beyinlə əlaqəli təsirini izləmək üçün məlumat bazası yaradılmalıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38160855", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41164575", "doc1": "جنود من ميانمار يحرقون كوخا يشتبه بأن مالكه من المتمردين الذين شاركوا في هجمات ضد الحكومة وهرب اللاجؤون من حملة عسكرية تشنها السلطات في ميانمار. وقالت فيفيان تان، المتحدثة باسم المفوضية في بانكوك، إن الوضع متغير وقد يكون العدد الفعلي أعلى بكثير. وكانت بنغلاديش قد رحلت بعض الروهينغا بعد اعتراض زوارقهم، غير أنها تعتقد أن نحو نصف مليون شخص يعيشون بالفعل على أراضيها بطريقة غير شرعية. ونزح نحو 30 ألفا من أقلية الروهينغا منذ بداية حملة جيش ميانمار في ولاية راخين الغربية. وعززت بنغلاديش دورياتها الحدودية في مسعى لوقف نزوح اللاجئين إلى أراضيها، غير أنها قالت الأسبوع الماضي إن آلافا تدفقوا إلى أراضيها، ولايملكون غير ملابسهم التي يرتدونها. وكانت منظمة هيومان رايتس ووتش الحقوقية قد نشرت صورا بالقمر الصناعي أظهرت احتراق مئات المباني في قرى الروهينغا. مسؤولون من بنغلاديش وشهود عيان أكدوا إطلاق نار على بعض الفارين من الروهينغا وقتلهم على الحدود وتنفي ميانمار الاتهامات الخاصة بحدوث انتهاكات، لكنها حظرت على الصحفيين الأجانب والمحققين المستقلين دخول المنطقة لإجراء تحقيقات. وتواجه أونغ سان سوتشي، رئيسة ميانمار، الحائزة على جائزة نوبل، انتقادات دولية بسبب ما أسماه مسؤول أممي بممارسة \"حملة تطهير عرقي\". وكانت سوتشي قد تعهدت يوم الأربعاء بالعمل على \"إقرار السلام والمصالحة الوطنية\"، وأضافت أن البلاد تواجه تحديات كثيرة، غير أنها لم تذكر حدوث أعمال عنف في ولاية راخين.", "doc2": "Rohinca ailələri Baqladeşə çatmaq üçün Naf çayını keçirlər Son 24 saat ərzində Banqladeşə Myanmadan 35,000 yeni qaçqın gəlib. Myanmanın Rakxayn vilayətində zorakılıqlar başlayandan, Myanmadan qaçan Rohinca müsəlmanların sayı 123 minə çatıb. Münaqişə Rohinca silahlılarının polisə hücumundan sonra başlayıb. Həmin hücumdan sonra Myanma hərbiyyəsi rohincalara qarşı əməliyyatlar keçirib, nəticədə, müsəlman azlığın təmsilçiləri kəndlərini tərk etməli olub. Rohinca, öz dövlətinə malik olmayan və Myanmada sıxışdırılan müsəlman azlığıdır. Myanmadan qaçan rohincalar bildirir ki, Rakxayn ştatında qoşun qüvvələri və buddist güruhçular onların kəndlərini yandırır, mülki əhaliyə hücum edir, daimi yaşayış yerlərindən çıxarır. Myanma hərbiyyəsi əməliyyatların Rohinca silahlılarına qarşı aparıldığını bildirir. Qadağalar səbəbindən müstəqil mənbələrdən hadisə yerində vəziyyəti yoxlamaq olduqca çətindir, lakin münaqişə başlayandan Rohinca ailələri Banqladeşə keçməyə çalışır. BMT bildirib ki, ərzaq və suya ehtiyacı olan Rohinca qaçqınlarının sayı dramatik sürətdə artmaqdadır. BMT bildirib ki, ərzaq və suya ehtiyacı olan Rohinca qaçqınlarının sayı dramatik sürətdə artmaqdadır. Rohinca qaçqınları üçün BMT xəttilə qurulan iki düşərgə hazırda dolub, yeni gələn qaçqınlar düşərgə önündə, açıq sahədə və yol qırağında gecələməli olur, ərazidəki BMT düşərgəsinin sözçüsü deyib. Qaçqınların əksəriyyəti təhlükəsiz yerə çatmaq üçün, 6 günə qədər vaxt ərzində, 50-60 km məsafə keçməli olur, onların ərzaq və suya kəskin ehtiyacı var, BMT vəziyyətlə bağlı hesabatında deyilir. Bu arada Rohinca müsəlman azlığının aqibəti ilə bağlı narahatlıq güclənməkdədir. \"Təhlükəsizlik rəsmiləri dərhal zorakılığa son qoymalı və humanitar yardımın göstərilməsini təmin etməlidir\", - İndoneziya Xarici İşlər naziri Retno Marsudi bildirib. Retno Marsudi Myanmanın de-fakto lideri Aung San Suu Kyi ilə bazar ertəsi görüşüb, bu gün isə o, Banqladeş paytaxtına gəlməlidir. Rohincalara qarşı Myanmada hücumlarla bağlı İndoneziyada etirazlar keçirilib. Pakistan və Malayziya bu məsələyə dair bəyanatlar verib, Maldiv adaları Myanma ilə iqtisadi əlaqələri kəsib. Etirazlar Çeçenistanda və Hindistanın nəzarətində olan Kəşmirdə də keçirilib. Qırğızıstan mümkün etirazları qabaqlamaq üçün Asiya Kuboku çərçivəsində Myanma ilə futbol matçını təxirə saılıb. Bazar ertəsi BMT-nin İnsan Haqları bölümünün yüksək vəzifəli rəsmisi bildirib ki, rohincaları müdafiə etmək üçün Suu Kyi-nin işə qarışmaq vaxtı çatıb. Nobel Sülh mükafatçısı olan Su Kyi demokratyönlü fəaliyyətinə görə illər ərzində ev dustaqlığı şəraitində yaşayıb. Son hadisələri hələlik şərh etməyən Su Kyi-ə hərbi əməliyyatları pisləməsi üçün təzyiqlər artır. Onun üz-üzə gəldiyi qüdrətli hərbiyyə və Myanma cəmiyyəti isə rohincalara düşmən gözü ilə baxır. Rohingya families are living in makeshift shelters in refugee camps Çərşənbə axşamı günü Hindistanın Baş naziri Narendra Modi Myanmaya rəsmi səfərə gəlib. Lakin Hindistan Baş nazirinin bu məsələyə nə dərəcədə toxunacağı aydın deyil. Myanma ilə iqtisadi və hərbi əlaqələri inkişaf etdirmək istəyən Hindistan höküməti ötən ay 40 min Rohinca qaçqının deportasiya olunacağına dair planı açıqlayıb. Lakin həmin rohincaların deportasiya olunması üçün ölkə tapmaq çətin bir iş olacaq, çünki Myanma onları öz vətəndaşı saymır. Ərazisində artıq yüz minlərlə Rohinca qaçqınının yaşadığı Banqladeşin də məsələyə yanaşması təxminən eynidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-49778860", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49780663", "doc1": "الولايات المتحدة حملت إيران مسؤولية الهجوم على أرامكو، لكن طهران تنفي صحة ذلك وقال مارك إسبر، وزير الدفاع الأمريكي، لصحفيين إن هذه القوات سوف تكون ذات \"طبيعة دفاعية\". لكن عدد هذه القوات لم يتحدد بعد. وأعلن الحوثيون الموالون لإيران مسؤوليتهم عن الهجمات التي تعرضت لها منشآت النفط التابعة لشركة أرامكو. لكن واشنطن والرياض توجهان أصابع الاتهام إلى طهران. وفي وقت سابق، أعلن الرئيس الأمريكي دونالد ترامب عقوبات جديدة على إيران، مشيرا إلى أنه يريد تجنب صراع عسكري في المنطقة. وتركز العقوبات الجديدة على البنك المركزي والصناديق الاستثمارية السيادية في إيران، وفقا لما أعلنه الرئيس الأمريكي. مواضيع قد تهمك نهاية ماذا قالت وزارة الدفاع الأمريكية؟ أدلى إسبر بالبيان الذي أعلن فيه عن خطط نشر قوات جديدة في السعودية وإلى جواره رئيس هيئة الأركان المشتركة للجيش الأمريكي الجنرال جوزيف دانفورد الجمعة. وأوضح وزير الدفاع أن السعودية والإمارات طلبتا المساعدة. السعودية تتوقع عودة العمل بمحطة بقيق وحقل خريص بشكل كامل نهاية الشهر الحالي وأشار إلى أن القوات التي تعتزم بلاده إرسالها إلى السعودية سوف تركز على مهام تعزيز القدرات الدفاعية الجوية والصاروخية، وأن الولايات المتحدة سوف \"تسرع من وتيرة توفير معدات عسكرية للدولتين\". ووصف دانفورد عملية نشر القوات الإضافية بأنها \"متوسطة\"، مؤكدا أن العدد لن يصل إلى الآلاف من الجنود. وقالت صحيفة نيويورك تايمز إنه لدى سؤال وزير الدفاع عما إذا كانت الولايات المتحدة لا تزال تفكر في شن ضربات جوية على إيران، قال إسبر: \"ليس هذا بوقت مناسب للحديث في هذا الشأن\". ماذا حدث في السعودية؟ استهدف الهجوم نهاية الأسبوع الماضي موقع محطة بقيق لمعالجة النفط، الذي تديره شركة أرامكو، وحقل خريص النفطي. وكشفت وزارة الدفاع السعودية الأربعاء الماضي عما وصفته بأنه حطام طائرات بدون طيار وصواريخ كروز تثبت ضلوع إيران في تنفيذ الهجوم. لكن جهات التحقيق لا تزال \"تعمل على معرفة جهة الإطلاق\"، وفقا للمتحدث باسم الوزارة. وقال مسؤول سعودي لوسائل إعلام أمريكية إن هناك أدلة تتوافر على أن الهجمات جاءت من جنوب إيران. ونفت طهران ضلوعها بأي دور في الهجوم، مع تأكيد الرئيس الإيراني حسن روحاني على أن ما حدث ما هو إلا رد فعل من \"الشعب اليمني\". ووصف وزير ال��ارجية الأمريكي مايك بومبيو الأربعاء الماضي الهجوم بأنه \"عمل حربي\". وقال وزير الخارجية الإيراني محمد جواد ظريف على تويتر إن إيران لا ترغب في أن تحارب أحدا، \"لكننا لن نتردد في الدفاع عن أنفسنا\". أسعار النفط ارتفعت على إثر الهجمات على أرامكو ماذا يحدث في المنطقة؟ تقود السعودية تحالفا عسكريا في اليمن دعما للرئيس عبد ربه منصور هادي في مواجهة الحوثيين وأنصارهم. ويطلق الحوثيون صواريخ وطائرات بدون طيار صوب مناطق سعودية آهلة بالسكان من حين لآخر. وثمة صراع على النفوذ في منطقة الشرق الأوسط بين السعودية وإيران التي توترت علاقاتها مع الولايات المتحدة منذ انسحاب الأخيرة من الاتفاق النووي الإيراني. وزادت حدة هذا التوتر منذ بداية العام الجاري، إذ تتهم الولايات المتحدة إيران بالوقوف وراء هجوم على اثنتين من ناقلات النفط في منطقة الخليج في يونيو/ حزيران ويوليو/ تموز الماضيين، علاوة على هجمات على أربع ناقلات أخرى في نفس المنطقة في مايو/ أيار الماضي. لكن إيران تنفي تلك الاتهامات.", "doc2": "ABŞ-ın müdafiə katibi Mark Esper jurnalistlərə bildirib ki, hərbçilərin Səudiyyə Ərəbistana göndərilməsi \"müdafiə xaraketeri\" daşıyır. Hələ ki, göndəriləcək hərbçilərin sayı barədə qərar verilməyib. Yəmənin İran tərəfindən dəstəkləndiyi Husi qıyamçıları keçən həftə baş vermiş hücumu həyata keçirdiklərini etiraf ediblər. Lakin ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı hücuma görə İranın özünü təqsirləndirir. Cümə günü ABŞ prezidenti Donald Trump İrana qarşı yeni sanksiyalar bəyan edib, lakin o, hərbi münaqişəyə qarşı olduğunu deyib. Yeni sanksiyaların hədəfləri İranın mərkəzi bankı və suveren sərvət fondudur. Lakin şənbə günü İranın İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (İİKK) komandiri hər hansı bir təcavüzkarı \"məhv\" edəcəyini deyib. Dövlət televiziyasında çıxışında general-mayor Hüseyin Salami deyib ki, \"biz cəza vermək niyyətindəyik və hər hansı bir təcavüzkarı tamamilə məhv edənəcək davam edəcəyik\". Pentagon nə deyir? Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) kömək istəyib, cənab Esper bildirib. O, ABŞ qüvvələrinin hava və raket müdafiəsini möhkəmləndirəcəyini və ABŞ-dan hər iki ölkəyə \"hərbi texnikanın çatdırılma prosesini sürətləndirəcəyini\" deyib. Secretary of Defence Mark Esper, left, and Chairman of Joint Chiefs of Staff General Joseph Dunford made the announcement on Friday ABŞ Birgə Hərbi Qüvvələrinin sədri general Joseph Dunford göndəriləcək hərbçilərin sayının böyük olmayacağını və bu rəqəmin minlərlə hərbçiyə çatmayacağını deyib. O, qüvvələrin tərkibi, eləcə də digır detallar barədə məlumatlar verməyib. Bir jurnalistin ABŞ-ın İrana qarşı hava zərbəsini nəzərə alıb-almaması barədə sualına cavabında general bildirib ki, \"biz hələ o dərəcəyə çatmamışıq\". Nə baş verib? Səudiyyə Ərəbistanının dövlət neft şirkəti olan Aramco-nun idarə etdiyi iki əsas neft təsisatında dron hücumlarından sonra yanğın baş verib, dövlət mediası xəbər verib. Hadisə yerindən çəkilmiş videolarda Aramco-nun ən böyük neft istehsalı müəssəsi olan Abqaiq və Xuraisdə böyük yanğın görünür. Yəməndə İranın dəstəklədiyi Husi qruplaşmasının sözçüsü bildirib ki, onlar hücum üçün 10 dron göndəriblər. Qruplaşmanın hərbi sözçüsü Yəhya Sareya Husi hərəkatına məxsus al-Misarah TV-ə bildirib ki, gələcəkdə yeni hücumlar planlaşdırılır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140729_us_eu_more_sanctions_on_russia", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140320_eu_russia_sanctions", "doc1": "وجه أوباما تحذيره إلى روسيا بأنها ستتكبد المزيد من الخسائر إذا ما استمرت في دعم الانفصاليين في شرقي أوكرانيا وأكد أوباما أن التنسيق بين الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي لهذه العقوبات سيكون له \"أثر سلبي على الاقتصاد الروسي أكثر من ذي قبل\". وتضم العقوبات الجديدة منع الأمريكيين ومن يعيشون في الولايات المتحدة من التعامل المصرفي مع ثلاثة بنوك روسية. وتهدف تلك الخطوة إلى زيادة التكاليف على ر��سيا، وذلك لدعمها المستمر للمتمردين الموالين لروسيا شرقي أوكرانيا. وتنفي الحكومة الروسية الاتهامات التي توجهها إليها الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي بأنها تدعم المتمردين في أوكرانيا بالأسلحة الثقيلة. مواضيع قد تهمك نهاية وقال أوباما في تصريحات أدلى بها في البيت الأبيض إن الولايات المتحدة تعمل على توسيع عقوباتها لتستهدف بها القطاعات الرئيسية في الاقتصاد الروسي، وهي قطاعات الطاقة والسلاح والمال. وأضاف أوباما: \"إذا استمرت روسيا في سلوك هذا الطريق، فإنها ستستمر في تكبد المزيد من التكلفة.\" وأعلنت وزارة الخزانة الأمريكية أن البنوك التي يجري استهدافها في هذه المرحلة من العقوبات هي بنك \"في تي بي\" والبنك الزراعي الروسي وبنك موسكو. وكان الاتحاد الأوروبي قد فرض أيضا في وقت سابق مجموعة جديدة من العقوبات الاقتصادية على روسيا، تستهدف قطاعات النفط والمعدات الدفاعية والتكنولوجيا الحساسة. تضم قائمة المستهدفين بالعقوبات الأوروبية الرئيس الشيشاني رمضان قديروف ومن المنتظر أن يفصح الاتحاد الأربعاء عن التفاصيل الكاملة للعقوبات الجديدة، في الوقت الذي من المقرر أن يعلن فيه أيضا أسماء مجموعة جديدة من المسؤولين الروس سيواجهون تجميد أصولهم ومنعهم من السفر إلى داخل أوروبا. وتزايدت حدة الدعوات التي تطالب الاتحاد الأوروبي باتخاذ موقف ضد روسيا في أعقاب إسقاط رحلة MH17 التابعة للخطوط الجوية الماليزية في شرقي أوكرانيا، ومقتل جميع ركابها الـ 298، ومعظمهم من الهولنديين. وفشل فريق التحقيق الدولي مرة أخرى في الوصول إلى موقع سقوط الطائرة، نظرا لتزايد حدة الاشتباكات بين القوات الأوكرانية وقوات المتمردين في تلك المنطقة. وتتهم الأنظمة الغربية الانفصاليين الموالين لروسيا بإسقاط الطائرة في السابع عشر من يوليو/ تموز الجاري، بصاروخ روسي بعد أن ظنوا أنها كانت طائرة عسكرية أوكرانية. فيما ينفي النظام الروسي والمتمردون ذلك، ملقين بالمسؤولية على الجيش الأوكراني. من جانبه، حث وزير الخارجية الأمريكي جون كيري روسيا والمتمردين الأوكرانيين على أن يسمحوا للمحققين الغربيين بالوصول إلى موقع الحادث، مؤكدا أنهم \"لا يستطيعون حتى الآن أن يتأكدوا من انتشال جميع أشلاء الضحايا في الحادث\"، معتبرا ذلك \"سلوكا غير مقبول\". وكان الاتحاد الأوروبي قد جمد في نهاية الأسبوع الماضي أصولا تعود إلى خمسة عشر شخصا آخرين من روسيا و18 مؤسسة، وحظر تعاملاتهم الائتمانية وذلك نتيجة لما يذكر عن تورطهم في دعم الصراع الدائر في أوكرانيا. وتضم قائمة الـ 87 شخصا المستهدفين في عقوبات الاتحاد الأوروبي رئيس خدمة الأمن الاتحادية لروسيا ورئيس المخابرات الأجنبية الروسية، ورئيس جمهورية الشيشان، بالإضافة إلى شركتي طاقة في شبه جزيرة القرم. إلا أن شركة صناعة النفط البريطانية العملاقة \"بريتيش بيتروليوم\"، التي تمتلك حصة تبلغ 20 في المئة في شركة \"روزنيفت\" الروسية، فحذرت من أن فرض عقوبات جديدة على روسيا قد \"يرجع بتأثير سلبي\" على أداء الشركة.", "doc2": "Barack Obama ABŞ-a Rusiyaya qarşı iqtisadi sanksiyalar tətbiq etmək üçün sərəncam imzaladığını bildirib ABŞ cənubi və şərqi Ukraynadakı vəziyyəti narahatlıqla izləyir, cənab Obama deyib, və ABŞ-a Rusiyaya qarşı iqtisadi sanksiyalar tətbiq etmək üçün sərəncam imzaladığını bildirib. Eyni zamanda Aİ liderləri bphranı müzakirə etmək üçün Brüsselə gəliblər. Bundan əvvəl Almaniyada Kansler Angela Merkel deyib ki, Krım üzrə böhranı yumşaltmaq üçün addımlar atmasa Rusiyaya qarşı sanksiyalar sərtləşdiriləcək. Brüsseldə keçirilən Aİ sammitində xanım Merkel deyib ki, hazırkı siyasi vəziyyətə görə G8 (Böyük Səkkizlər) artıq faktiki olaraq mövcud deyil. Krım liderləri Ukraynadan ayrılıb Rusiyaya birləşmək üçün Moskva ilə razılaşma imzalayandan sonra regionda gərginlik yüksək səviyyədədir. Çərşənbə günü rusiyapərəst qüvvələr Krımda azı iki hərbi bazanı zəbt edib. Ukraynanın hərbi-dəniz komandiri Serhiy Hayduk saxlanılandan sonra sərbəst buraxılıb. Qərb və rəsmi Kiyev Krım liderləri ilə Moskva arasında çərşənbə axşamı imzalanan sazişi qeyri-leqal adlandırıb. Duma Krım sazişini cümə axşamı, yuxarı palata isə cümə günü təsdiqləyəcək. Cümə axşamı qəbul edilən qətnamədə Ukrayna parlamenti deyib ki, ölkə \"heç vaxt və heç bir təqdirdə Krımı işğalçılardan azad etmək üzrə mübarizədən üz döndərməyəcək\". Qərb liderləri Rusiyanın addımlarını - Ukraynanın ərazi bütövlüyünün və beynəlxalq qanunun pozulması kimi dəyərləndirib. Krım hadisələri ilə bağlı Aİ artıq Rusiya və Ukraynada 21 adama qarşı sanksiya tətbiq edib. Gözlənilir ki, cümə axşamı Brüsseldə Aİ bu sanksiyaların Prezident Putinə daha yaxın olan adamlara da tətbiq olunmasını müzakirə edəck."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/09/150908_north_south_korea_reunions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/09/150907_korea_family_reunion_talks", "doc1": "ستجري لقاءات لم الشمل في المنتجع الجبلي نفسه في كوريا الشمالية الذي شهد دورة اللقاءات السابقة في شباط / فبراير 2014 وستجرى هذه اللقاءات في شهر تشرين الأول / أكتوبر المقبل في منتجع جبلي يقع في كوريا الشمالية. ويأتي الاتفاق الجديد عقب نجاح سلسلة من الاجتماعات بين الطرفين الشهر الماضي في نزع فتيل التوتر الذي اشعله انفجار لغم على الحدود أسفر عن اصابة جنديين جنوبيين بجروح. يذكر أن الآلاف من الأسر الكورية تمزقت أوصالها منذ وضعت الحرب الكورية أوزارها في عام 1953 دون أي اتصال بين افرادها الذين توزعوا بين البلدين الجارين. لم ير المشاركون في اللقاءات اقاربهم منذ عقود ولم يتسن لهذه الأسر ان يلم شملها الا في مناسبات نادرة تتبع سير العلاقات بين الجارين اللدودين. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول مراسل بي بي سي في سول ستيفن ايفانس إن لقاءات لم الشمل هذه التي انطلقت للمرة الأولى في عام 1988، كانت تجرى بشكل سنوي، ولكنها كانت تلغى كلما ارتفعت حدة التوتر بين الحكومتين، وقد جرت للمرة الأخيرة في شباط / فبراير 2014. يذكر ان نحو 66 الف كوري جنوبي ما زالوا ينتظرون دورهم للقاء اقاربهم، بلغت اعمار معظمهم الثمانينات والتسعينات. وسيشارك في دورة اللقاءات المقبلة التي ستجري في منتجع جبل الماس الواقع على قمة جبل كومغانغ بين الـ 20 والـ 26 من تشرين الأول / أكتوبر 100 شخص من الدولتين. ويشرف على اللقاءات مسؤولون من الصليب الأحمر، وهي المنظمة التي تتلقى الطلبات من المواطنين. ويتم اختيار 500 مرشح للمشاركة في اللقاءات بشكل عشوائي بالكمبيوتر مع الأخذ بالاعتبار اعمار الاشخاص وخلفياتهم الأسرية.", "doc2": "Cənubi Koreyadakı Qırmızı Xaç əməkdaşları mümkün görüş üçün müraciətləri qəbul edir Danışıqlar sərhəd Panmunjom kəndində, hər iki tərəfdən Qırmızı Xaç təşkilatının rəsmiləri tərəfindən keçirilir. 1953-cü ildə müharibənin sona çatması və Koreyanın ikiyə bölünməsinin ardından minlərlə ailə ayrı düşüb. İki ölkə arasındakı münasibətdən asılı olaraq bəzən ailə üzvlərinin görüşü keçirilir və Şimali Koreyanın bir neçə belə görüşə qadağa qoyduğu məlumdur. Sonuncu dəfə belə görüş 2014-cü ilin fevral ayında baş tutub. Bu cür nadir görüşlərdə iştirak edənlərin əksəriyyəti 70 və 80 yaşlarında olur Hər belə görüş üçün Cənubi Koreyadan onminlərlə müraciət daxil olur. Lakin müraciətlərdən yalnız kiçik bir hissəsi qəbul edilir. Sonuncu dəfə hər iki tərəfdən 100 nəfərin iştirakı ilə çox təsirli bir görüş baş tutub. Bu danışıqlar yarımadada son bir neçə həftə davam etmiş gərginliyin ardından gəlib. Sərhəddə yerləşdirilmiş minanın partlaması nəticəsində iki Cənubi Koreya əsgərinin yaralanması və bundan sonra Cənubi Koreyanın Şimala qarşı təbliğat mesajları yayımlaması gərginliyə səbəb olmuşdu. Bundan sonra baş tutmuş danışıqlarda hər iki tərəf gərginliyin aradan qaldırılmasına razılaşıb. Minaları yerləşdirdiyini inkar edən Şimal, sonradan hadisəyə görə “təəssüfləndiyini” bildirib. Hər iki ölkə texniki olaraq müharibə şəraitindədir. Koreya Müharibəsi sadəcə atəşkəslə yekunlaşıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-48454944", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/48395837", "doc1": "وسجل إيدن هازارد هدفين وصنع هدفا آخر، في ما قد يكون آخر ظهور له مع فريقه الإنجليزي. ومنح الفوز المدرب ماوريسيو ساري أول بطولة له مع تشيلسي وفي مسيرته التدريبية. وبهذه النتيجة، يخرج فريق أرسنال بدون أية إنجازات هذا الموسم، كما أنه لن يتمكن من المشاركة في بطولة دوري أبطال أوروبا الموسم المقبل. وحضر المباراة، التي أقيمت في أقصى دولة بشرق أوروبا، حوالي 5000 مشجع من كلا الجانبين، تكبدوا عناء السفر مسافة طويلة إلى أذربيجان. ولم يكن هناك إقبال من الجمهور المحلي على ما يبدو في الملعب الأولمبي في باكو. وكان هذا الوضع المتوقع لمباراة مقامة على مسافة 2500 ميل من موطن كلا الفريقين. وافتقدت المباراة الحماس في الشوط الأولى قبل أن يتغير الوضع في الشوط الثاني، الذي شهد تسجيل أهداف المباراة الخمسة. ومنح المهاجم السابق لأرسنال، أوليفيه جيرو، التقدم لتشيلسي حين أحرز الهدف الأول في الدقيقة 49 بتسديدة رأسية قوية، فشل الحارس بيتر تشيك في التعامل معها. وفي الدقيقة 60، جاء الهدف الثاني عن طريق الإسباني بيدرو من تمريرة رائعة من البلجيكي إيدن هازارد، والذي نجح في تسجيل الهدف الثالث من ركلة جزاء في الدقيقة 65. وفي انتفاضة متأخرة، نجح أرسنال في تقليص الفارق بهدف للنيجيري أليكس أيوبي، في الدقيقة 69. لكن هازارد قضى على الانتفاضة مبكرا بالهدف الرابع في الدقيقة 73، لتنتهي المباراة بأربعة أهداف مقابل هدف. وعقب المباراة، قال هازارد إنها قد تكون مباراة \"الوداع\"، فيما تتحدث تقارير عن مفاوضات لانتقاله إلى فريق ريال مدريد الإسباني. وتختتم أوروبا بطولاتها الكبرى السبت المقبل بنهائي إنجليزي خالص في دوري أبطال أوروبا بين ليفربول وتوتنهام، على ملعب العاصمة الإسبانية مدريد.", "doc2": "Arsenal klubu ¼ finalda 4:2 hesabı ilə \"Valensia\"ya qalib gəlmişdi. \"Chelsea\" isə 4:3 hesabı ilə Almaniyanın Ayntraxt komandasını məğlub edərək UEFA Avropa Liqasının finalına vəsiqə qazanmışdı. Oyunların statistikası: Bu qarşılaşma London klublarının 198-ci dueli olub. Qarşılaşmaların 76-da \"Arsenal\", 63-də \"Chelsea\" qələbə qazanıb. 58 oyunda isə qalib bəlli olmayıb. Avropa Liqasında isə üçüncü qarşılaşmadır. 2003-2004-cü illərdə onlar Çempionlar Liqasının 1/4 finalında qarşılaşıblar. Avropa Liqası finalı tarixində ikinci dəfədir ki, iki İngiltərə komandası üz-üzə gəlir. İlk dəfə Avropa Liqasında 1972-ci ildə İngiltərənin Tottenham komandası digər ingilis klubu Wolves-a qarşı oynamışdı. Qarşılaşma hər iki komanda - \"Arsenal\" və \"Chelsea\"nin Avropa Liqası finalında 6-cı çıxışı olacaq, - indiyə qədər ingilis klubları arasında yalnız Manchester United 7 və Liverpul 14 dəfə (2019-cu il Çempionlar Liqası daxil olmaqla) daha çox Avroliqa finalında çıxış edib. Avropa Liqası finalında üçüncü dəfədir ki, eyni millətdən olan iki klub qarşılaşır. Bundan əvvəl finalda Portuqaliyanın Porto klubu Braga-ya qarşı (2011) və İspaniyanın Atletico Madrid komandası Athletic Club-a (2012) qarşı oynayıb. Arsenal və Chelsea Aropa Liqasında bir mövsümdə 11 dəfə qələbə qazanıb. Bundan əvvəl isə yalnız üç komanda əsas Avropa Oyunlarının favoritləri - Real Madrid (2001-02, 2012) Porto (2010-11, 2012) və Atletico Madrid 2011-12 (2013) həmişə qələbə qazanıblar. Azərbaycan Avropa Liqası finalına ev sahibliyi edən 24-cü fərqli ölkədir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-40089480", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40093825", "doc1": "رجحت تحليلات صدرت في وقت سابق أن كوريا الشمالية قد تكون وراء تطوير الفيروس وفحص محللو موقع فلاشبونيت اللغة المستخدمة في كتابة رسائل مصاحبة للفيروس. ورجح المحللون أن من كتب هذه الرسائل باللغة الصينية فقط إما \"متحدث أصلي بالصينية أو على الأقل يتحدثها بطلاقة\". وأضاف المحللون أن الإصدارات المترجمة من الرسائل تبدو \"مترجمة إلكترونيا\". ويمكن أن تظهر هذه الرسائل بـ28 لغة، لكن الرسائل المكتوبة باللغتين الصينية والإنجليزية هي الوحيدة التي يبدو أن من كتبها بشر. وورد في الرسائل المكتوبة باللغة الإنجليزية بعض التركيبات اللغوية غير الصحيحة. وأصاب في هجوم \"واناكراي\" أكثر من 200 ألف جهاز كمبيوتر في 150 دولة، بما يشمل هيئات حكومية، وأنظمة للرعاية الصحية، وشركات خاصة. وفتحت وكالة مكافحة الجريمة في بريطانيا، ومكتب التحقيقات الفيدرالي الأمريكي (إف بي اي)، ومنظمة الشرطة الأوروبية (يوروبول) تحقيقات لتحديد المسؤول عن الهجوم. وأشارت تحليلات سابقة إلى احتمال أن يكون وراء الهجوم الإلكتروني قراصنة من كوريا الشمالية. لكن باحثي فلاشبوينت لاحظوا أن الترجمة إلى الكورية الشمالية كانت ترجمة ركيكة للرسالة الإنجليزية. وقال آلان وودورد، الخبير الأكاديمي في الأمن الإلكتروني بجامعة سوراي، إن \"الرسائل الصينية والإنجليزية كانت هي الوحيدة التي يبدو أنها كتبت بواسطة أشخاص يفهمون اللغتين جيدا\". وأضاف أن \"باقي الرسائل ربما تكون مترجمة بواسطة أداة الترجمة في غوغل، حتى الرسائل الكورية الشمالية\". وأشار إلى أن القراصنة الذين يقفون وراء تطوير البرمجيات الخبيثة لم يحاولوا الحصول على الأموال التي سددها ضحاياهم بالعملة الالكترونية (البيتكوين)، مرجحا أنهم يحاولون الحفاظ على سرية هويتهم. وأضاف أن \"سيطرتهم المزعومة على نظم المعلومات والاتصالات، هذا الشيء الذي يتحكم في تشغيل الكثير من البرمجيات، فقد فاعليته\". وتابع \"إنهم يعرفون الآن أن الجميع يراقبونهم وأن تتبع الأموال قد يؤدي إلى سقوطهم. وأرجح أنهم لو كان لديهم بعض المنطق لما اقتربوا من تلك الأموال\".", "doc2": "WannaCry virusu kompüterin işini donduraraq istifadəçidən ödəniş tələb edir Flashpoint şirkətinin tədqiqatçıları virusla yayılan ödəniş tələbinin yazıldığı dilə nəzər yetiriblər. Təhlilçilərə görə, Çin dilinin qrammatik və punktuasiya qaydalarına uyğun yazılmış mətn göstərir ki, onu yazan müəllif üçün Çin dili ya doğmadır və ya bu dili sərbəst bilir. WannaCry virusunun ödəniş tələbinin 28 müxtəlif dildə yazılmış versiyaları mövcuddur, lakin yalnız ingilis və Çin dillərində yazılmış mətnlərin maşın yox, insan tərəfindən yazıldığına bənzəyir. Bununla belə, ingilis dilində yazılmış bəzi cümlələr bir qədər qəribə görünür. WannaCry virusu 150 ölkədə hökumət, səhiyyə və özəl şirkətlərə aid 200,000-dən çox kompüterin işinə təsir göstərib. Britaniyanın Cinayətkarlıq əleyhinə Milli Agentliyi, ABŞ-ın Federal Təhqiqatlar Bürosu (FTB) və Europol, WannaCry virusunun kimlər tərəfindən hazırlandığını araşdırırlar. Əvvəlki təhlillərdə güman edilirdi ki, WannaCry virusunun arxasında Şimali Koreya dura bilər. Lakin Flashpoint tədqiqatçıları virusun yaydığı ödəniş tələbinin Koreya dilindəki mətninin qrammatik cəhətdən çox zəif səviyyədə yazıldığına fikir veriblər. WannaCry kompüter virusunun ziyan vurduğu təşkilatlar arasında Britaniyanın bir neçə xəstəxanası da olub. \"Yalnız Çin və ingilis dilində yazılmış mətnləri həmin dilləri anlayan şəxs tərəfindən yazıldığını güman etmək olar, - Surrey universitetindən kibertəhlükəsizlik üzrə ekspert, professor Alan Woodward bildirib. - Qalan dillərdəki yazılar Google Translate proqramı ilə tərcümələrə bənzəyir. Hətta, Koreya dilində yazılmışı da\". Professor Woodward deyib ki, virusun arxasında duranlar hücum qurbanlarının Bitcoin valyutası ilə ödədikləri pulu götürməyə cəhd göstərməyiblər, və onun fikrincə, bu, onların özlərini faş etmək istəmədiklərini göstərir. \"Onların artıq gizləndiyini düşünürəm, - Alan Woodward BBC-ə deyib. - Onlar öz sistemlərini qapadıblar. Axtarışda olduqlarını blirlər. Belə bir məqamda pulu əldə etmək cəhdi onlar üçün məhvə bərabər ola bilər\". \"Başlarında ağıl varsa, onlar o pula dəyməyəcəklər\", - ekspert qeyd edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140217_ukraine_russia_aid", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140218_ukraine_russia", "doc1": "تدعو المعارضة الأوكرانية إلى تنظيم تظاهرات خارج البرلمان في العاصمة كييف وكانت خطة المساعدة الروسية التي أقرت في كانون الأول/ديسمبر لمساعدة أوكرانيا المهددة بالإفلاس تضمنت منحها قرضاً بقيمة 15 مليار دولار، وقد دفعت روسيا 3 مليارات لغاية الآن. ولوحت روسيا بأنها سوف تجمد هذه المساعدة في انتظار تشكيل حكومة جديدة في كييف غداة استقالة الحكومة الشهر الماضي. حكومة جديدة وكان الرئيس الروسي فلاديمير بوتين قال بعد يوم من استقالة رئيس الوزراء الاوكراني وحكومته لوقف الاحتجاجات التي تشهدها البلاد \"دعونا ننتظر الى حين تشكيل حكومة جديدة في اوكرانيا\". وفي تطور منفصل، تخطط المعارضة الأوكرانية للضغط وطلب التصويت في البرلمان على إعادة العمل بدستور عام 2004، وهي خطوة تحد من سلطات الرئيس فيكتور يانوكوفيتش وقد تؤدي إلى خطف المنصب الرئاسي منه، إلا أن تأييد أغلبية النواب إلى يانوكوفيتش يجعل من الصعب المصادقة على أي قرار يضعف سلطاته. مواضيع قد تهمك نهاية وتدعو المعارضة الأوكرانية إلى تنظيم تظاهرات خارج البرلمان في العاصمة كييف. ويتظاهر مئات الاف الاوكرانيين منذ تشرين الثاني/نوفمبر ضد الرئيس يانوكوفيتش بسبب قراره رفض توقيع اتفاق مع الاتحاد الاوروبي وتفضيله علاقاته الوثيقة مع موسكو.", "doc2": "Bu haqda Rusiya maliyyə naziri Anton Siluanov bəyan edib. Dekabrda Moskva Kiyevə 15 milyard dollar təqdim etməyə söz verib, amma o zamandan Ukrayna ancaq 3 milyard əldə edib. Ukrayna baş nazirinin istefaya getməsindən sonra Rusiya Ukraynada yeni hökümət qurulmayana qədər krediti donduracağına işarə edib. Yeni kömək tranşı güclü etiraz hərəkatı ilə qarşılaşmış prezident Viktor Yanukoviçin dayaqlarını əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmləndirə bilər. Müxalifət isə, öz növbəsində, Yanukoviçin hakimiyyətini məhdudlaşdıracaq və növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsinə gətirib çıxaracaq 2004-cü ilin Konstitusiyasının bərpası üçün parlamentdə səsvermə keçirilməsinə nail olmaq niyyətindədir. Bu məqsədlə fəallar Kiyevdə Ali Radanın binası qarşısında yeni kütləvi etiraz aksiyasına hazırlaşır. Bununla belə, prezidenti dəstəkləyən parlamentarilər çoxluqdadır və çox güman ki, prezident hakimiyyətinin məhdudlaşdırılması cəhdlərinin qarşısını alacaqlar. Ukraynada gərginlik ötən ilin noyabrında, Yanukoviç, Avropa İttifaqı ilə assosiasiya sazişi və azad ticarət haqqında danışıqlar aparmaqdan imtina etdiyi və Rusiya ilə kredit almaq haqqında razılığa gəldiyindən sonra başlayıb. Moskva Kiyevin Qazaxıstan və Belorusiya kimi Gömrük İttifaqına qoşulmasını istəyirdi. Bununla belə, Aİ və Rusiya bir-birlərini Ukraynanın daxili işlərinə qarışmaqda ittiham edirlər. Cənab Siluanovun sözlərinə görə, Moskva artıq bu həftə Ukraynanın avrobondlarını 3 milyard dollar məbləğində almağa hazırdır. Nazir razılaşmanın detalların açıqlamayıb, amma Ukrayna hökümətindəki mənbənin sözlərinə görə, pullar artıq bu çərşənbə günü köçürülməlidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-48618434", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-48816918", "doc1": "منظومة صواريخ أس-400 الروسية وكانت الولايات المتحدة قالت إن تركيا لا يمكنها امتلاك منظومة أس-400 وطائرات مقاتلة أمريكية من طراز أف-35 في الوقت نفسه. لكن أردوغان قال إن تركيا ستحاسب أي شخص يستبعد بلاده من برنامج الطائرات المقاتلة أف-35 . ووقعت تركيا، وهي عضو في الناتو، عل�� شراء 100 طائرة من طراز أف-35، واستثمرت بشكل كبير في البرنامج الخاص بالطائرات، الذي يمنح الشركات التركية امتياز إنتاج 937 جزءا من قطع غيار الطائرة. وأبدى أردوغان أمله في حل الخلاف مع الولايات المتحدة من خلال الدبلوماسية الهاتفية قبل لقائه مع الرئيس الأمريكي دونالد ترامب أواخر يونيو/ حزيران الجاري، بحسب وكالة رويترز. وتنتهج تركيا مؤخرا سياسة دفاعية تتسم بالاستقلالية، إذ أقامت روابط أوثق مع روسيا بعد توتر علاقاتها مع الولايات المتحدة وأوروبا. ماذا قالت الولايات المتحدة لتركيا؟ كتب القائم بأعمال وزير الدفاع الأمريكي باتريك شاناهان إلى وزير الدفاع التركي الأسبوع الماضي يقول إن الولايات المتحدة \"شعرت بخيبة أمل\" نتيجة إرسال أفراد أتراك إلى روسيا للتدرب على منظومة أس-400 الدفاعية. وأوضحت المسؤولة في البنتاغون إلين لورد، في بيان صحفي، أن واشنطن لا ترغب في أن يتمكن الفنيون الروس من الوصول إلى نقاط الضعف في المقاتلة الأمريكية أف-35. وأصافت \"لا نريد لطائراتنا المقاتلة أف-35 أن تكون على مقربة من منظومة أس-400. المقاتلة الأمريكية من طراز إف-35 وأراد المسؤولون الأمريكيون من تركيا أن تشتري نظام صواريخ باتريوت الأمريكي بدلاً من المنظومة الروسية. وتمتلك تركيا ثاني أكبر جيش في حلف الناتو العسكري المكون من 29 عضوا. ما هي منظومة أس-400؟ تعد منظومة أس-400 أحد أكثر أنظمة صواريخ أرض جو تطوراً في العالم، ويبلغ مداها 400 كيلومتر، ويمكن لها إسقاط ما يصل إلى 80 هدفًا في وقت واحد. وتقول روسيا إنه يمكن للنظام أن يضرب أهدافًا جوية تتراوح بين طائرات بدون طيار منخفضة إلى طائرات تطير على ارتفاعات مختلفة وصواريخ بعيدة المدى. كيف تعمل المنظومة؟", "doc2": "\"Bizim ondan [Trump-dan] eşitdiyimiz odur ki, buna [sanksiyalara] bənzər heç nə olmayacaq\", - Erdoğan Osakada Trump-la görüşündən sonra bildirib. Trump-ın özü isə şənbə günü deyib ki, ABŞ-ın əvvəlki administrasiyası Türkiyə ilə ədalətli rəftar etməyib, lakin eyni zamanda Trump qeyd edib ki, sanksiyalar məsələsi Washington-da hələ müzakirə edilməkdədir. Erdoğan əlavə edib ki, Rusiyanın S-400 raket kompleksləri Türkiyəyə iyulun birinci yarısında çatdırılacaq. Sammitin kuluarlarında verdiyi bəyanatlarda Erdoğan qeyd edib ki, Rusiya ilə S-400 sövdələşməsi raket komplekslərinin birgə istehsalını və Türkiyə tərəfinə texnologiyaların verilməsini də nəzərdə tutur. Şənbə günü Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov jurnalistlərlə söhbətində kontraktda Türkiyəyə texnologiyaların \"qismən\" verilməsinin nəzərdə tutulduğunu təsdiqləyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40521178", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40518326", "doc1": "كانت إيديل إيسر من بين المعتقلين وتم اعتقال مدربين اثنين، من ألمانيا والسويد، في مداهمة لورشة عمل تخص الأمن الالكتروني في فندق بمدينة بويوك آدا. ووصف بيان لمنظمة العفو الدولية الاعتقالات بأنها \"غير مبررة\". ولا يعرف مكان وجود المعتقلين. وكان السلطات التركية قد اعتقلت 50 ألف شخص عقب محاولة انقلاب أحبطت العام الماضي. وقال سليل شيتي، الأمين العام لمنظمة العفو الدولية، إن \"ما قامت به الشرطة هو تعسف في استعمال السلطة، ودليل على الظروف السيئة التي يواجهها الناشطون في حقوق الإنسان في البلاد\". وأضاف أنه \"لابد من الإفراج فورا عن إيدل ومن كان معها دون شروط\". وأشرفت على الورشة منظمة هيفوس الهولندية المهتمة بحقوق الإنسان. وتوجد حالة طوارئ في تركيا منذ أن أعلنها الرئيس، رجب طيب أردوغان، بعد محاولة الانقلاب عليه من قبل ضباط في الجيش، يوم 15 يوليو/ تموز 2016. وشنت السلطات بعد محاولة الانقلاب حملة اعتقال��ت استهدفت عشرات الآلاف من الموظفين الحكوميين المحسوبين على رجل الدين فتح الله غولن المقيم في الولايات المتحدة. وانتقد البرلمان الأوروبي الاعتقالات التي استهدفت معارضي أردوغان، ودعا إلى تعليق محادثات تركيا للانضمام إلى الاتحاد الأوروبي. تانير كيليتش موجود في السجن منذ شهر وأجري استفتاء مثير للجدل في أبريل/ نيسان لتعديل الدستور يؤسس لنظام رئاسي يقوض صلاحيات البرلمان. ولم تحقق تركيا إلا تقدما قليلا على طريق الانضمام إلى الاتحاد الأوروبي بسبب قلق دولي بشأن الحرية والعدل تحت حالة الطوارئ الحالية. ويوجد مدير \"العفو الدولية\" في تركيا، تانير كيليتش، رهن الاعتقال أيضا، إذ أوقفته الشرطة يوم 6 يونيو/ حزيران رفقة 22 محاميا ووجهت لهم تهمة الانتماء إلى منظمة إرهابية. وتصف العفو الدولية التهمة بأنها \"لا أساس لها\".", "doc2": "İdil Eser Büyükadada saxlanılan hüquq müdafiəçiləri arasında olub. İstanbulun Büyükada rayonunda yerləşən oteldə rəqəmsal təhlükəsizlik təliminə edilən polis reydində həmçinin İsveçdən və Almaniyadan gələn iki təlimçi də həbs edilib. Amnesty International polis reydinin \"əlbəttə ki, səbəbsiz\" olduğunu deyib. Həbs edilənlərin saxlandığı yer hələ ki, məlum deyil. Keçən ilin iyul ayında baş vermiş çevriliş cəhdindən sonra Türkiyədə 50 mindən çox insan həbs edilib. Amnesty International təşkilatının Baş Katibi Salil Shetty deyib ki, polisin hərəkəti \"səlahiyyətdən iyrənc sui-istifadədir və ölkədəki insan hüquqları fəallarının üzləşdiyi təhlükələri işıqlandırır\". \"İdil Eser və onunla birlikdə saxlanılanlar dərhal və şərtsiz azad edilməlidirlər.\" Türkiyədə Prezident Recep Tayyip Erdoğanın 15 iyul 2016-cı il çevriliş cəhdindən sonra elan etdiyi fövqəladə hal vəziyyəti hələ də qüvvədədir. Çevriliş cəhdindən sonra keçirilən hökumət tədbirləri nəticəsində ABŞ-da məskunlaşmış və çevrilişi təşkil etməkdə təqsirləndirilən Fethullah Gülenin tərəfdarı olmaqda ittiham edilən on minlərlə dövlət qulluqçusu işlərindən uzaqlaşdırılıb və ya həbs edilib. Amnesty İnternational-ın Türkiyə sədri Taner Kılıc artıq bir aya yaxındır ki, həbsdədir. Amnesty International təşkilatının Türkiyə şöbəsinin sədri Taner Kılıc da həbsdədir. O, iyunun 6-da 22 başqa vəkillə \"terrorçu\" təşkilata üzv olmaqda ittiham edilərək həbs edilib. Amnesty International ittihamların \"əssasız\" olduğunu deyib. Çərşənbə günü İdil Eser-lə həbs edilmiş 7 hüquq müdafiəçisinin adları açıqlanıb: İlknur Üstün (Qadınlar Koalisiyası); Günal Kurşun və Veli Acu (İnsan Hüquqları Gündəmi Assosiasiyası); Nalan Erkem və Özlem Dalkıran (Vətəndaşlar Assambleyası); Necat Tastan (Bərabər Hüquqlar Müşahidə Assosiasiyası); və Şeyhmus Özbəkli (vəkil)."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-54400644", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40313055", "doc1": "اتهم رئيس الوزراء البريطاني آنذاك إدوارد هيث الرئيس نيكسون بمحاولة صرف الانتباه عن فضيحة ووترغيت وكان يوم كيبور (ما يطلق عليه بالعربية: عيد الغفران في الديانة اليهودية) من عام 1973 مثل غيره من أيام كيبور (عيد الغفران في الديانة اليهودية) في إسرائيل في كل سنة، إذ تتوقف الحياة تماما ويصوم فيه اليهود ويقومون بأداء الصلوات. وكما كتب كيفين كونللي مراسل بي بي سي لشؤون الشرق الأوسط قبل عدة سنوات فإنه أكثر الأيام قداسة عند اليهود وأكثر الأيام التي تصبح فيها إسرائيل في أشد حالات الضعف. وهو اليوم نفسه من عام 1973 الذي اختاره المصريون والسوريون لشن حرب خاطفة على إسرائيل قبل 46 عاما وهي الحرب التي لازلنا نعيش تداعياتها حتى الآن. وكانت هذه الحرب محاولة من العرب للرد على الهزيمة التي ألحقتها بهم إسرائيل عام 1967 حين أعادت رسم خريطة المنطقة وضمت مساحات واسعة من الأراضي وهزمت جيوش 3 دول عربية هي مصر وسوريا والأردن. مواضيع قد تهمك نهاية واستولت إسرائيل في ذلك اليوم على شبه جزيرة سيناء المت��امية الأطراف واحتلت هضبة الجولان كما انتزعت الضفة الغربية من الأردنيين وبعدها كان من الواضح أن كلا من المصريين والسوريين مصممون على استرجاع ما ضاع في تلك السنة. رسالة بريجنيف كانت الحرب الباردة في أوجها في مطلع السبعينيات من القرن الماضي حيث دعمت الولايات المتحدة الأمريكية إسرائيل ودعم الاتحاد السوفيتي مصر وسوريا وبالتالي أصبحت الحرب تجري بين الطرفين بالوكالة عن القوتين الأعظم في العالم. وكانت الولايات المتحدة تنتج أفضل الأسلحة ولا تتردد في منح إسرائيل أحدثها، لذلك نجحت تل أبيب في وقف تقدم القوات المصرية والسورية سريعا وانتقلت فيما بعد إلى الهجوم فنجحت في استرداد أغلب الأراضي التي خسرتها ونشطت الجهود الدولية لوقف القتال. وعلى أثر ذلك تلقى الرئيس الأمريكي آنذاك ريتشارد نيكسون رسالة من الزعيم السوفيتي ليونيد بريجنيف. وقد حذر بريجنيف من أن الروس قد يتدخلون في القتال بين إسرائيل ومصر، وكان الإسرائيليون في تلك المرحلة أصحاب اليد العليا بعد أن عبر الجنرال أرييل شارون (رئيس الوزراء الإسرائيلي فيما بعد) قناة السويس. فماذا كان موقف الولايات المتحدة؟ ذكرت وثائق بريطانية سرية تم كشف النقاب عنها في عام 2004 أن الحكومة البريطانية كانت غاضبة من عدم استشارتها أو إبلاغها بشكل صحيح بشأن حالة تأهب نووي عالمي أعلنتها الولايات المتحدة خلال حرب أكتوبر/تشرين الأول عام 1973. وكتب بول رينولدز مراسل الشؤون العالمية في بي بي سي حينذاك يقول إنه في المذكرة اللاذعة، التي نُشرت بعد 30 عاما من السرية، اتهم رئيس الوزراء البريطاني آنذاك إدوارد هيث الرئيس نيكسون بصرف الانتباه عن فضيحة ووترغيت. وكتب هيث في تلك المذكرة يقول: \"علينا أن نواجه حقيقة أن العمل الأمريكي تسبب في ضرر جسيم، كما أعتقد، في هذا البلد وفي جميع أنحاء العالم\". إدوارد هيث رئيس الوزراء البريطاني آنذاك اتهم الرئيس نيكسون بصرف الانتباه عن فضيحة ووترغيت وأضاف قائلا:\"يجب ألا نقلل من تأثير ذلك على بقية أنحاء العالم\". ومضى يقول \"يبدو أن رئيسا أمريكيا في ذلك الموقف (فضيحة ووترغيت) مستعد للذهاب إلى مثل هذا المدى في أي لحظة دون استشارة حلفائه، ودون أي مبرر عسكري في ذلك الوقت\". وهذه الحلقة هي مثال على مدى السرعة التي يمكن أن يحدث بها انقسام بين الولايات المتحدة وحلفائها. وشدد هيث على أنه علم بحالة التأهب النووي من وكالات الأنباء. وكتب هيث يقول: \"عندما سألت وزير الخارجية (السير أليك دوغلاس هوم) عن ذلك، كنت جالسا بجانبه على المنصة بينما كان على وشك الإدلاء ببيان، لقد كان في نفس الموقف\". وقد تفاقمت المشكلة بسبب محاولة واضحة من قبل وزير الخارجية الأمريكي هنري كيسنغر للتقليل من أهمية حالة التأهب، فضلا عن مشكلة اتصال تتعلق بالبريطانيين. ماذا تعني حالة ديفكون 3؟ وهكذا تم رفع حالة تأهب واستعداد الجيش الأمريكي إلى ما يعرف بـ \"ديفكون 3 \"حالة الدفاع 3\". وهناك 5 مراحل من هذا القبيل والحالة الثالثة تعني أن جميع القوات، بما في ذلك القوات النووية، في حالة استعداد عالية. دور الدكتور كيسنغر وبحسب تقييم حالة التأهب من قبل لجنة المخابرات المشتركة، فإن الدكتور كيسنغر أبلغ السفير البريطاني في واشنطن اللورد كرومر عن حالة التأهب لكنه ذكرها بطريقة \"محيرة\" أو غامضة. فقد أخبر اللورد كرومر عن \"انخفاض مستوى التأهب العسكري مع إلغاء إجازات العاملين في البحرية والجيش في المناطق المجاورة للمنطقة التي تشهد الأعمال العدائية\". كيسنغر ونيكسون في البيت الأبيض ولفتت لجنة الاستخبارات المشتركة إلى أنه \"من الصعب التوفيق بين هذا البيان وفرض مرحلة التأهب الثالثة التي شاركت فيها القوات الأمريكية، بما في ذلك قواتها الاستراتيجية، في جميع أنحاء العالم\". استجابة بطيئة في لندن أبلغ الدكتور كيسنغر اللورد كرومر في الساعة 0515 بتوقيت لندن. ودخلت حالة التأهب حيز التنفيذ في حوالي الساعة 0600، وقد اتصل كرومر بلندن في الساعة 0620 ولكن لا يبدو أن أحدا أخذ الأمر على محمل الجد. إذ لم يخبر أحد رئيس الوزراء أو وزير الخارجية. وعلم ضابط المخابرات المناوب في مكتب مجلس الوزراء في الساعة 0730 بحالة التأهب من مركز المراقبة الإلكترونية للحكومة الذي كان قد علم من دوائر استخباراتية أمريكية بالأمر. ولم ترسل البحرية الأمريكية إخطارات رسمية بالأمر إلى دول الناتو حتى الساعة 0800. لماذا يطلب اليهود الغفران في \"يوم كيبور\"؟ حقائق عن اسرائيل حرب أكتوبر وتبعاتها في ذكراها الـ 46 هل يعيش العرب \"نكسة جديدة\" في ذكرى حرب 1967؟ وكان غضب الحلفاء في اجتماع الناتو اللاحق منصبا على السفير الأمريكي آنذاك دونالد رامسفيلد، الذي أصبح وزيرا للدفاع فيما بعد، وتظهر الوثائق الأمريكية أنه كان متعاطفا للغاية مع شكاواهم. مشكلة السفير كان هناك تفصيل آخر يوضح نقص الاتصالات. بدأ اجتماع الناتو، الذي تم فيه شرح حالة التأهب، في الساعة 1145 وانتهى في الساعة 1330. ومع ذلك، لم يرسل السفير البريطاني رسالة إلى لندن حتى الساعة 1425. وقد سأل إدوارد هيث عن السبب. وكان مبرر السفير أنه كان في الاجتماع بمفرده و \"لم يكن لديه أي شخص يمكنه تمرير الرسالة إليه ليبعث بها في وقت أبكر\". وخلصت لجنة الاستخبارات المشتركة إلى أن حالة التأهب لم تكن ضرورية من الناحية العسكرية: \"نميل إلى رؤية أن رد الولايات المتحدة أعلى من اللازم لتحقيق التأثير المطلوب\"، على حد قولها. ولطالما قال الدكتور كيسنغر إن ذلك مبرر لأنه يضمن عدم تحرك السوفييت. وأشارت مقابلات لاحقة مع مسؤولين سوفييت إلى أن رسالة بريجنيف كانت خدعة، حيث أمل في أن تجبر الولايات المتحدة الإسرائيليين على التوقف. لكن كيف كان الوضع في إسرائيل في يوم كيبور؟ في ذلك الوقت كان إيهود باراك الرجل الذي أصبح فيما بعد رئيسا لوزراء إسرائيل قد تخرج للتو من جامعة ستانفورد في الولايات المتحدة الأمريكية لكنه كان قد أدى خدمته العسكرية في القوات الخاصة الإسرائيلية لذلك جمع أغراضه وعاد إلى تل أبيب بمجرد سماع الأخبار. وبمجرد وصول باراك توجه مباشرة إلى مركز قيادة القوات الإسرائيلية والمعروف باسم \"الحفرة\". باراك جمع أغراضه وعاد إلى تل أبيب بمجرد سماع الأخبار ويقول باراك \"لقد كانت الوجوه شاحبة كأنما يعلوها الغبار فقد كانت هذه اللحظة هي الأشد قسوة خلال الحرب وبعد ذلك بدأت القوات الإسرائيلية في دخول المعارك والسيطرة على مساحات من الأراضي، لكن في ذلك اليوم ضاع أثر نصر 67 النفسي وضاع شعور أن الجيش الإسرائيلي لا يُهزم\". النفط وقررت دول الخليج الغنية بالنفط معاقبة الغرب على موقفه الداعم لإسرائيل باستخدام ما أطلقت عليه \"سلاح النفط\". وبانقطاع امدادات النفط العربية ارتفعت أسعار الوقود بشكل سريع في العواصم الغربية وتهاوت أسهم البورصات وتراجعت معدلات الأداء في الاقتصاد العالمي وأثرت هذه الخطوة على الاقتصاد العالمي لعدة سنوات. وفي تلك اللحظ�� بدأت الولايات المتحدة الأمريكية وأوروبا بالتفكير في تنويع مصادر النفط والبحث عن مصدر بديل للطاقة غير البترول وهى اللحظة التي بدأ فيها العمل على بناء سيارة تعمل بالغاز. الرئيس المصري الراحل أنور السادات وقع معاهدة سلام مع إسرائيل وكان من أهم آثار تلك الحرب أن مصر خرجت من نطاق النفوذ السوفيتي لتدخل في تحالف استراتيجي مع الولايات المتحدة. ووقعت مصر اتفاقية سلام مع إسرائيل بعد ذلك بعدة أعوام لتنتهي أصوات الرصاص ولتصبح معاهدة كامب ديفيد واحدة من أكثر المعاهدات أهمية في حقبة ما بعد الحرب العالمية الثانية. ورغم أن هذه الحرب شهدت أعنف معارك الدبابات في التاريخ إلا أنها أثبتت أن الدبابات والمدرعات شديدة الضعف أمام الصواريخ. كما أدركت إسرائيل أنها لن تتمكن بعد ذلك من تحقيق انتصارات سهلة.", "doc2": "1948-ci ildə İsrailin ərəb qonşuları bu ölkəyə müdaxilə etmiş və yeni dövləti məhv etməyə cəhd göstərmişdilər. Misir ordusu əzilmişdi, lakin Fəluca dalanına sığınmış qüvvə təslim olmaq istəmirdi. Gənc Misir və İsrail zabitləri yaranmış vəziyyətdən çıxmaq istəyirdilər. Onların arasında 26 yaşlı hərbi istedad Yitzak Rabin də vardı. O cənub cəbhəsində əməliyyatların başçısı idi. Burada misirli mayor Cəmal Əbdül Nasir də vardı. Onun 30 yaşı yenicə tamam olmuşdu. Nasistlər 6 milyon yəhudini qırdıqdan bir neçə il sonra bu xalqın İncildə adı çəkilən torpaqlarda dövlət yaratmaq arzusu gerçəkləşmişdi. Fələstinlilər isə, əksinə 1948-ci ili \"əl-Nəqba\" - \"Fəlakət\" adlandırırdılar. 750 min fələstinli bu torpaqlardan qovulmuş və onların geri qayıtmasına heç vaxt imkan verilməmişdi. Ərəblər üçün təzəcə yumurtadan çıxmış İsrail dövləti qarşısında məğlub olmaq seysmik siyasi məqam idi və illərlə davam edən qiyamlara səbəb olmuşdu. Nasir Süveyş böhranından sonra bütün Ərəb dünyasının qəhrəmanına çevrilmişdi. Özlərinə qarşı xəyanət edildiyini düşünən hərbçilər hakimiyyəti ələ aldılar. Suriyada davamlı hərbi çevrilişlər olurdu. Müharibədən dörd il sonra Nasir başda olmaqla bir qrup gənc hərbçi Misirdə kralı devirdi. 1956-cı ildə Nasir artıq Misirin prezidenti idi. Elə həmin il Nasir Britaniya, Fransa və İsraili Süveyş böhranında dəf edərək Ərəb dünyasının qəhrəmanına çevrilmişdi. İsraildə isə Rabin özünün hərbi karyerasını davam etdirirdi. 1967-ci ilədək o artıq qərargah rəisi olmuşdu. Bu, ən böyük hərbi vəzifə idi. Lakin ərəblər məğlubiyyətin acısından xilas ola bilmirdilər. İsraillilər isə unutmurdular ki, qonşuları onları məhv etməyə qalxmışdı. Hər iki tərəf başa düşürdü ki, gec ya tez, başqa bir müharibə olacaq. Pis qonşular İsrail və ərəblərin bir-birlərinə nifrət etməsi və inanmaması üçün qarşılıqlı əsaslar çox idi. Lakin 1950 və 1960-cı illərin Soyuq Müharibəsi bu qarşılıqlı düşmənçilik odunun üstünə benzin tökmüşdü. Sovet İttifaqı Misiri müasir hərbi hava qüvvələri ilə təmin etmişdi. İsrail Birləşmiş Ştatlarla isti münasibətlərə malik idi, hərçənd o vaxtlar hələ Amerikadan ən böyük hərbi yardım alan dövlət deyildi. 1960-cı illərdə İsrail həm də Fransadan təyyarələr, Britaniyadan tanklar almışdı. 1948-ci ildən sonra İsrail özünün kövrək strateji mövqeyini möhkəmlətmək üçün dayanmadan çalışırdı. O həm də bu müddətdə 1 milyon yəhudi mühaciri qəbul edə bilmişdi. İsrail çevik, hərəki və öldürücü zərbə vuran ordu quruculuğu ilə məşğuldu. Ölkə 1967-ci ilədək artıq özü nüvə silahı yaratmaq səviyyəsinə çatmışdı Yitzak Rabin (solda) 1967-ci ildə İsrail ordusunun qərargah rəisi idi. İvritcə \"tikanlı armud\" mənasını verən \"sabralar\", yəni köklü israillilər diasporada yaşayan yəhudilərin səhvlərini təkrar etməməyə and içmişdilər. Onlar döyüşə döyüşlə və hətta bəzən önləyici döyüşlə cavab verməyə hazır idilər. Rabin arxayın idi ki, İsrail ordusu yaxşı vəziyyətdədir. Bu ordunun missiyası hər bir döyüşdə qalib gəlmək idi, çünki İsrailin bircə məğlubiyyətə də haqqı yoxdu. Misir ordusu və onun müttəfiqi Suriya hərbi cəhətdən daha az təlim görmüşdü. Bu ordular qürrələnir və unudurdular ki, 1956-cı il Süveyş böhranı zamanı qazanılmış siyasi qələbədən əvvəl böyük məğlubiyyət olub. Nasir öz diqqətini pan-Ərəb hərəkatının inkişaf etdirilməsinə vermişdi. Onun tərəfdarları inanırdılar ki, bu hərəkat ərəblərin köhnə qüdrətini onlara qaytaracaq. O özünün yaxın müttəfiqi marşal Əbdül Hakim Ameri özünün baş komandanı elan etmişdi. Əbdül Hakim Amer Misir qoşunlarının baş komandanı idi. Misir təhlükə hissi olmayan qədim bir dövlət idi. Amerin bir komandan kimi ən böyük missiyası qoşunların hökumətə sadiqliyini təmin etmək, qiyam cəhdlərinin qarşısını almaq və zabitləri məmnun saxlamaq idi. Onun üçün hərbi sənət önəm daşımırdı. 1967-ci ilədək Misir artıq Yəmən müharibəsinə cəlb olunmuş və bu müharibə onun Vyetnamına çevrilmişdi. Ordu yaxşı döyüşmürdü, lakin Nasir Ameri daha yaxşı əsgərlə dəyişə bilməzdi. Suriya ordusu da kifayət qədər siyasiləşmişdi. Misir kimi o da Sovet İttifaqının müştərisi idi. Burada bir neçə silsilə çevrilişlər bir silsilə generalı hakimiyyətə gətirmişdi. Ərəblər birlik, sosializm və millilik barədə bol söhbət edirdilər, lakin reallıqda dərindən parçalanmışdılar. Suriya və Misir rəhbərliyi İordaniya və Səudiyyə Ərəbistanı kimi monarxiyaların qurduğu qəsdlərdən ehtiyat edirdi. Krallar isə, əksinə qorxurdular ki, Suriya və Misirdə hakimiyyətə gəlmiş hərbi populistlər onların da səltənətini qarışdıra bilər. İordaniya kralı Hüseyn Britaniya və Amerikanın yaxın müttəfiqi idi. İordaniya 1948-ci il müharibəsindən qalib çıxan yeganə ərəb ölkəsi olmuşdu. İordaniya kralı Hüseyn Hüseynin babası, kral Abdulla Britaniyanın mandatında olan Fələstində yəhudiləri təmsil edən əsas orqan Yəhudi Agentliyi ilə gizli əlaqələrə malik idi. Onlar 1948-ci ildə Britaniya qoşunları Fələstini tərk edən kimi öz aralarında torpaq bölüşdürmək barədə razılığa gəlmişdilər. 1951-ci ildə Fələstin millətçisi Abdullanı Yerusəlimdəki əl-Əqsa məscidində sui-qəsdlə qətlə yetirdi. 15 yaşlı şahzadə Hüseyn kral babasının ölümünü gözləri ilə gördü. Hüseyn ertəsi gün ilk dəfə olaraq üstündə silah gəzdirməyə başladı. Bir il sonra o artıq kral idi. 1948-ci il müharibəsindən sonra İordaniya ilə İsrail arasında yaxınlaşma baş vermişdi, lakin bu yaxınlaşma sülh sazişi olacaq qədər deyildi. Məxfi danışıqlar Hüseynin krallığı dövründə də davam edirdi. Hüseyn öz ölkəsinin ən böyük zəifliyini bilirdi. İordaniya səhrada yerləşirdi və bu səhrada fələstin qaçqınlarından ibarət böyük və narahat əhali məskunlaşmışdı. Suriya sindromu 1967-ci il müharibəsi ərəblərlə israillilər arasında illərlə artmaqda olan gərginlik və sərhəd toqquşmalarının nəticəsində alovlanmışdı. Ən qaynar xətt İsrailin Suriya ilə şamal sərhədindən keçirdi. Burada onların arasında mübahisəli torpaq vardı və Suriya İordan çayının ağzını İsrailin su şəbəkəsindən kənara yönəltməyə can atırdı. Bundan başqa suriyalılar fələstinlilərə sığınacaq vermişdilər və onlar da tez-tez İsrail üzərinə basqınlar edirdilər. 1967-ci il müharibəsinin ərəfəsində Qərb güclərinin Yaxın Şərqdəki bu qarşıdurmada hansı tərəfin daha güclü olmasına şübhəsi yox idi. ABŞ qərargah rəisləri komitəsinin rəhbəri belə nəticəyə gəlmişdi ki, ən azı qarşıdan gələn beş ildə ərəb dövlətlərinin istənilən kombinasiyası İsrailə bata bilməyəcək. Israil Qüvvələri May 1967-ci il 264.000 hərbçi 800 tank 300 hərbi təyyarə Britaniyanın Tel-Əvivdəki hərbi attaşesi 1967-ci ilin yanvarında hazırladığı hesabatda yazırdı: \"Komandanlıq, təlim, avadanlıq və xidmətlər baxşımından İsrail ordusu müharibəyə indi həmişə olduğundan daha çox hazırdır. Yaxşı təlim görmüş, özünəinamlı İsrail əsgərinin güclü döyüş ruhu var və o öz vətəninin müdafiəsi üçün müharibəyə getməyə hazırdır\". Sərhəd toqquşmaları gərginliyi artırırdı. Fələstin partizanları sərhəd çəpərini aşırdılar. İsrail onları terrorçu kimi pisləyirdi və bilirdi ki, onların qarşısını almaq və cəzalandırmaq üçün əks-zərbəyə ehtiyac var. Yerusəlim 1965-ci ildə İsrailin İordaniyanın işğalında olan Qərb Sahili ərazisindəki Samua kəndinə 1966-cı ilin noyabrında endirdiyi ağır zərbənin ardınca, İsrailin öz içərisində mina partlayışı baş vermişdi. İsrailin hücumu Qərb Sahilindəki fələstinlilər arasında hiddət oyatmışdı. Hüseyn sarsıntı içində idi. O ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə (MKİ) bildirmişdi ki, üç il ərzində İsraillə məxfi danışıqlarda olub və israillilər onu əmin etmişdilər ki, heç bir cəzalandırıcı hücum etməyəcəklər. Amerikalılar bu məsələdə ərəblərə rəğbətli idilər. Onlar BMT Təhlükəsizlik Şurasının Samua kəndinə hücumu pisləyən qətnaməsini dəstəkləmişdilər. Hüseyn Qərb Sahilində fövqəladə vəziyyət elan etmişdi. O indi tamamilə əmin iidi ki, taxtı-tacı üçün ciddi təhlükə mövcuddur. Onu qəzəblənmiş fələstinlilər devirə bilərdilər. O həm də ordudakı nasirpərəst radikal zabitlərin çevrilişindən narahat idi. Belə bir çevriliş İsrailin, Qərb Sahilini və Şərqi Yerusəlimi işğal etməsi üçün bəhanə verə bilərdi. Kral Yaxın Şərqdə haşimilər nəslindən olan başqa bir monarxın - İraq kralı Feysəlin taleyini yaşamaq istəmirdi. Onun əmisi oğlu və dostu olan Feysəl 1958-ci ildə baş vermiş hərbi çevrilişlə devrilmişdi. Ümumi ərəb qüvvələri Misir, Suriya və İordaniya - may 1967-ci il 340,000 hərbçi 1,800 tank 660 hərbi təyyarə Müharibəyə doğru yürüş İsrail-Suriya sərhədi boyunca eskalasiyanın artması ilə qoşa gedirdi. Amerikalıların düşüncəsinə görə Hüseyn Suriya liderliyindən fərqli olaraq düzgün siyəsət yürüdür, fələstinlilərin sərhəd üzərindən İsrailə hücumlarını önləyirdi. Suriyalılar isə əksinə fələstinliləri İsrailə basqınlar törətməyə təhrik edirdilər. Bu müddətdə isə İsrail zirehli traktorlarla mübahisəli həmsərhəd torpaqları şumlayıb, əkin yerləri salırdı. Bütün bunlar 1967-ci il aprelin 7-də İsrail və Suriya arasında tammiqyaslı artilleriya və aviasiya müharbəsinə yol açdı. Ertəsi gün Yerusəlimdəki gənc fələstinlilər britaniyalı diplomatın sözlərinə görə \"İsrailin qüdrətini və ərəblərin gücsüzlüyünü vurğulayan bir sual verdilər: \"Misirlilər hardaydılar?\" Nasirin nəhayət sözdən əmələ keçməsi üçün ona göstərilən təzyiq beləcə artırdı. İsraillilər müzəffər əhval-ruhiyyədə idilər. Lakin bir çox yaşlı siyasətçi və hərbçilər həyəcanlanmışdılar. İsrail parlamenti Knesstin dəhlizində keçmiş qərargah rəisi Moşe Dayan təsadüfən Rabindən sonra ikinci yüksək rütbəli şəxs olan, aviasiya komandanı Ezer Veysmanla rastlaşmış və soruşmuşdu: \"Siz ağlınızı itirmisiniz? Siz bu ölkəni müharibəyə sürükləyirsiniz…\" Moşe Dayan çevik həmlənin tərəfdarıydı Suriya və onun maliyyələşdirdiyi Fələstin partizanları israilliləri təxribata çəkmək üçün əllərindən gələni edirdilər. Suriya və Misirə, eləcə də Britaniya və ABŞ-a elə gəlirdi ki, İsrail böyük bir hərəkətə hazırlaşır. Bu arada xəbər agentliklərindən birinin \"yüksək vəzifəli İsrail mənbəyinə\" istinadən yaydığı məlumatda deyilirdi ki, İsrail, əgər Suriya terrorçuları onun ərazisində təxribat reydlərini dayandırmasalar, Dəməşqin hərbi rejimini devirmək üçün məhdud hərbi əməliyyat keçirə bilər. Bu xəbərin mənbəyi hərbi kəşfiyyatın başçısı, briqada generalı Aharon Yariv idi. O rejimin devrilməsinin yalnız ən fövqəladə bir halda gündəlikdə olacağını demişdi, lakin xəbəri Suriyada, eləcə də İsrail mətbuatında çox ciddi qarşılamışdılar. Amma bu anda Sovet İttifaqının müdaxiləsi hər şeyi dəyişdi. Mayın 13-də Moskva Misirə belə bir xəbərdarlıq verdi ki, İsrail Suriya ilə sərhəddə boyük qoşun cəmləşdirir və bir həftə müddətində hücuma keçəcək. Sovet İttifaqının niyə bu müharibənin ilk gülləsini atdığı indiyədək mübahisələr mövzusudur. İki İsrail tarixiçisi - İzabella Ginor və Gideon Remez yazırlar ki, SSRİ böhranı qəsdən kəskinləşdirirdi. Onlar İsrailin nüvə proqamını bloklamaq istəyirdilər və hətta buna görə qoşun da göndərə bilərdilər. O vaxt orta vəzifəli sovet rəsmilərindən biri MKİ-yə demişdi ki, Sovet İttifaqı ərəbləri bilərəkdən ayağa qaldırırdı. Bundan məqsəd amerikalılar üçün, Vyetnam müharibəsinin getdiyi bir vaxtda yeni problemlər yaratmaq idi. 1967-ci ildə İsrail və onun ərəb qonşularını qızışdırmaq üçün çox da zəhmət çəkməyə ehtiyac yox idi. Onlar illərdir gözlədikləri bu böhrana baş vurmağa hazır idilər. Nasirin qumarı Sovet İttifaqının xəbərdarlığından 24 saat sonra Misirin ali komandanı feldmarşal Amer ordunu hərbi hazırlıq vəziyyətinə gətirmişdi. Əməliyyatlar rəisi general-leynenant Ənvər əl-Qadi Amerə demişdi ki, ordunun demək olar yarısı, həm də ən yaxşı birləşmələri Yəməndə ilişib qalıb və belə bir şəraitdə İsraillə döyüşə girmək olmaz. Amer onu əmin etmişdi ki, döyüşmək bu plana daxil eyil. Bu, sadəcə olaraq Suriyanı hədələyən İsrailə \"qüvvə nümayişi\" olmalıydı. İki gün sonra Misir artıq bu böhrana daha dərin girmişdi. Qahirə 1956-cı ildən İsraillə sərhədə keşik çəkən BMT sülhyaradıcılarını qovmuş, qoşunlarını Sinay səhrasına yeritmişdi. Misir Sinay və Qəzzadakı BMT qüvvələrini qovmuşdu. Hələlik başı Suriyaya qarışan İsrail ordusu əvvəlcə Misirə səbrlə yanaşırdı. Hərbi kəşfiyyatın təhlil bölümünə başçılıq edən Şlomo Gazit Amerika diplomatlarına demişdi ki, İsrail Misirin belə dava-dava deməsindən təəccüblənib, lakin bu sadəcə olaraq \"hərbə-zorba\" gəlməkdir. O demişdi ki, Misir əgər Tiran boğazını bağlamaqla Qırmızı dənizdəki Eylat portunu blokadaya alarsa, məsələyə ciddi baxıla bilər. Ab-havanı Nasirin hər yerə burun soxan \"Ərəbin Səsi\" radiosu qarışdırırdı. Qahirədə yerləşən bu radiostansiya Nasirin həyati xarici siyasət aləti idi. Böhran ərzində radionun əsas aparıcısı Əhməd Səid İsrailə qan qaynadan hədələr səsləndirirdi. İsraillilər Nasirin BMT əsgərlərini qovmasına və Sinaya daha çox qoşun göndərməsinə məhəl qoymamışdılar. Onda Nasir stavkaları iki dəfə artırmışdı. Mayın 22-də o İsrail gəmilərinin Tiran boğazından keçməsini qadağan etdi və beləliklə, Əqəba körfəzinin girişində Eylat portuna blokada qoydu. Buranın blokadası son dəfə 1956-cı ildə qaldırılmışdı. Sinay səhrasındakı hərbi hava bazasında çıxış edən Nasir demişdi: \"Əgər İsrail bizi müharibə ilə hədələyirsə, ona xoş gəlmisən deyirik\". Burada xoşbəxt pilotların arasında çəkdirdiyi fotoda Nasirin üzündən ənənəvi nəciblik yağırdı. Nasirin bu fotosu bütün dünyanı dolaşdı. Ərəblərin lideri hərəkətə hazır olan müasir hərbi texnika - təyyarələrin fonunda İsrail dövlətinə meydan oxuyurdu. Nasir bu şəkildə həyəcanlı görünürdü, sanki aşdığı hasarın böyüklüyündən bir uşaq kimi məst olmuşdu. Nasir Sinaydakı Bir Gifqafa hərbi hava bazasında. 22 may 1967 Amerikalılar Qahirədən səslənən bəyanata 42 dəqiqədən sonra reaksiya vermişdilər. Prezident Lyndon Johnson acıqlı idi. BMT-nin baş katibi U Thant artıq havada idi və o sülh missiyası üçün uçuşda olduğu vaxt Nasir yeni hədə səsləndirmişdi. Bununla belə Nasir amerikalılara və sovetlərə Misirin birinci atəş açmayacağı barədə vədinə sadiq qaldığını demişdi. Lakin U Thant bu nəticəyə gəmişdi ki, Eylatın blokadası vəziyyətindən çıxış yolu tapılmasa, müharibə qaçılmaz olacaq. Zərbə üçün təzyiq Nasirin körfəz boğazını bağladığı gün İsrailin baş naziri Levi Eşkol kabinetə tam səfərbərlik əmrini vermişdi. 48 saat ərzində döyüş meydanına 250 min əsgər çıxarıla bilərdi. İcbari müddətli hərbi xidmətdən sonra da bütün İsrail kişiləri hərbi mükəlləfiyyətli sayılırdılar. Bir neçə günün içində 50 yaşından aşağı bütün israillilər müəyyən bir şəkildə hərbi formada idilər. Təzyiq general Rabini əzirdi. Bütün hərbi hazırlıqlara baxmayaraq o əmin idi ki, ölkəsini fəlakətə aparır. O siqareti-siqaretə calayırdı və nəhayət əsəb sarsıntı keçirmişdi. Amma 24 saatı tam yatıb yuxusunu aldıqdan sonra Rabin işə yollanmışdı. Beynəlxalq diplomatiya böhranın tammiqyaslı müharibəyə keçməməsi üçün cəhdlər edirdi. İsrailin xarici işlər naziri Abba Eban prezident Johnson-la görüşmək üçün təcili Vaşinqtona uçmuşdu. 1956-cı ildə İsrail əvvəlcədən Britaniya və Fransa ilə razılıq əldə etdikdən sonra Misirə hücum etdikdə amerikalılar onu təcavüzkar adlandırmış, tutduğu ərazilərdən geri çəkilməyə məcbur etmişdilər. Bu dəfə Eban icazəni ABŞ prezidentindən almaq istəyirdi. ABŞ prezidenti isə İsrailə xəbərdarlıq edirdi ki, atəşi birinci onlar açmasınlar. O Ebana deyirdi ki, Misirin hücumundan narahat olmasın. Bu hücum dərhal gözlənilmir və əgər misirlilər hücum etsələr, onda İsrail onların başına cəhənnəm odu tökər. ABŞ prezidenti Lyndon B. Johnson israilliləri birinci atəşi açmamağa çağırmışdı Johnson bildirmişdi ki, Tiran boğazının təkrar açılması üçün bir yol tapacaq. O ilk növbədə beynəlxalq dəniz qüvvəsindən istifadəni düşünürdü. Amma bunun üçün ona vaxt lazım idi. Abba Eban qərara gəlmişdi ki, İsrail ABŞ-ın ona qoyduğu sürətlə hərəkət etməlidir. Lakin ordu döyüşə hazır idi və generallar artıq darıxırdılar. Eban hərbçiləri qıcıqlandırırdı. Onun yekəxanalığı və özündənrazılığı hərbçilərin canını boğazına yığmışdı. Mayın 28-də hökumət kabineti daha iki həftə gözləmək barədə qərar qəbul edəndə generallar artıq partlama dərəcəsinə çatmışdılar. Onlar üçün buradakı söhbət təkcə Tiran söhbəti deyildi. Nasir bütün ərəb dünyasını onlara qarşı çevirmişdi. O sərhədə ordu birləşmələri yığmışdı və İsraili hədələyirdi. İordaniyanın dilemması Nasir 1956-cı ildən bəri Ərəb dünyasının lideri idi. İndi isə israillilərə nifrətin üzərində qərar tutan Nasir ərəblər üçün siyasi bütə çevrilmişdi. O mayın 28-də Qahirədə xarici jurnalistlər üçün mətbuat konfransı keçirmişdi və orada bildirmişdi ki, Sinay və Tiran boğazı böhranlarına görə fələstinlilərə qarşı təcavüzkar siyasət yeridən İsrail məsuliyyət daşıyır. O deyirdi ki, birgəyaşayış mümkün deyil, çünki fələstinlilər 1948-ci ildə öz torpaqlarından qovulublar. Nasirin belə özünəinamlığı kral Hüseyni küncə sıxmışdı. Hüseyn Nasirə inanmırdı. O MKİ-nin Əmmandakı rezidenti Jack O'Connel-ə demişdi ki, İsrailıin başlıca strateji məqsədi İordan çayının qərb sahilidir. Hüseynin yüksək rütbəli zabitləri isə Nasirlə yaxınlaşmaya can atırdılar. 30 May 1967: Hüseyn və Nasir Misir-İordaniya müdafiə sazişini imzaladıqdan sonra gülümsəyirlər Hüseyn üçün söhbət ölüm-dirimdən gedirdi. O Nasirlə barışıq barədə qərar qəbul etmişdi. O bilirdi ki, bu müharibədən kənarda qalsa, ölkəsinin fələstinli əhalisindən qopan partlayış onun taxtını başına çevirə bilər. Digər tərəfdən o düşünürdü ki, döyüşə girsə, Misirin havadan himayəsi İsrailin Qərb sahilinə irəliləyişini BMT atəşkəs elan edənədək ləngidə bilər. Mayın 30-da kral Hüseyn Qahirəyə uçdu və sazişi imzaladı. O Əmmana qayıdanda dəlicəsinə xoşbəxt insan kütləsi onun Mercedes maşıını qucağına alıb saray gətirmək istəyridi. Hüseyn bundan çox da rahat olmurdu. O bilirdi ki, kütlə onu Nasirlə saziş bağladığına görə bu qədər \"sevir\". Sonralar kral tarixçi Avi Şlayma demişdi: \"Mən bilirdim ki, müharibə qaçılmazdır. Mən bilirdim ki, biz uduzacağıq. Mən bilirdim ki, biz İordaniyada təhlükə altındayıq. İki təhlükə vardı: ya biz hadisələrin axarı ilə gedib uduzuruq, ya da bir kənarda qalırıq və bu halda ölkə parçalanır\". Qorxu və hədələr İsrail generalalrı əmin idilər ki, əgər onlar nəzərdə tutduqları şəraitdə vuruşmalı olsalar, inamlı qələbə qazanacaqlar. Eyni zamanda ərəb radiolarından və İsrail qəzetlərinin səhifələrindən qan-qan deyən bəyanatlar yağmaqda davam edirdi. Holokostdan cəmi 22 il keçdiyi bir vaxtda ərəblərin hədələri qorxulu səslənirdi. İsraili axirət ahval-ruhiyyəsi sarmışdı. Adamlar acı-acı zarafat da edirdilər: \"Müharibədən sonra görüşərik…Harada? Telefon köşkündə?..\" Yəni müharibədən sonra İsraildə bir köşkə sığışacaq qədər insan qala bilərdi. Tel-Əvivdə mülki müdafiə hazırlıqları, iyun, 1967 Hökumət tabut anbarları yaratmışdı, ravvinlər parklarda yeni qəbristanlıqlar üçün yer ayırırdılar, adamlar minlərlə litr donor qanı vermişdilər. Baş nazir Levi Eşkolun mayın 28-də xalqa müraciəti bu əhval-ruhiyyənin yaxşılaşmasına kömək etməmişdi. Bu çıxışdan sonra keçirilən bir iclasda İsrail generalları onun abrını ətəyinə bükmüşdülər. Bir neçə komandanın diasporanın yəhudi liderlərinə müraciətlə işlətdiyi dil, hökumət rəsmilərinin dilindən qat-qat aqressiv və təhqiramiz idi. İsraildə doğulmuş köklü yəhudiləri elə tərbiyə etmişdilər ki, onlar 1950-1960-cı illərdə nasistlərlə vuruşmaqdan çəkinmiş Avropa yəhudilərini zəif və passiv görürdülər. Əsasən də 30-40 yaşlarında olan köklü yəhudi generallar üçün, həm rus, həm də idiş dilində ivrit dilində olduğu qədər danışmağı sevən Eşkol diaspora əzvaylığının mücəssəməsi idi. Bu əlbəttə, ədalətsiz yanaşmaydı. O Fələstinə çox gənc ikən gəlmiş və dövlət quruculuğu ilə məşğul olmulşdu. Gənc İsrail generalları baş nazir Levi Eşkola inamsızlıqla yanaşırdılar Dörd diviziya komandirindən biri, briqada generalı Elad Peled həmin iclasda idi. Peled mənə 2002-ci ildə bunları demişdi: \"O vaxt nəsillər arasındakı ruh fərqi böyük önəmə malik idi. Biz kovboy idik, cəbhə adamıydıq. Biz yaşlı nəslə azad olmayan adamlar kimi baxırdıq. Onları hələ azad etməmişdilər…Təhsil naziri məndən soruşmusdu: \"Birdən siz deyən kimi olmasa…Siz dövlətin varlığı ilə oynayırsınız…\" Mən ona demişdim ki, müharibənin nəticəsindən 100 faiz əminəm\". Bir çox İsrail baş nazirləri kimi, Eşkol həm də müdafiıə naziri idi. Amma onu İsrailin müharibə qəhrəmanlarından birinin xeyrinə bu postu xuliqana oxşayan təkgöz general Moşe Dayana təhvil verməyə məcbur etmişdilər. Bu əsgər özünün mühüm fəlsəfəsini 1956-cı ildə bir kibbutzda (kolxoza bənzər təsərrüfat) öldürülmüş Ray Rotberqin dəfn mərasimində bəyan etmişdi: \"Bizim nəslin taleyi tələb edir ki, biz daim silahlı və hazır, güclü və qətiyyətli olaq. Çünki xəncər əlimizdən düşsə, biz öləcəyik\". Müharibə ərəfəsi Nasir böyük stavkalarla qumara girişmişdi. Misirin müasir hava qüvvələrui vardı, lakin ordusu zəif idi. Onun generalları əmin idilər ki, Nasirin mənəm-mənəmliyi onları müharibənin kandarına gətirib çıxarıb. Böhranın beynəlxalq səviyyədə çözülməsinə edilən cəhdlər iflasa uğramışdı. Amerikalıların və britaniyalıların beynində olan yeganə ideya Tiran boğazını zor gücünə açacaq Qırmızı Dəniz Reqattası idi. Amma ABŞ və Britaniya admiralları bu ideyanı heç də xoşlamırdılar. Onlar narahat idilər ki, bu əməliyyat baş tutmaya bilər və beləliklə, Nasirə daha bir qələbə qazandırılmış olar. İyunun 2-də, cümə günü İsrail generalları kabinetin müdafiə komitəsi qarşısında qətiyyətli təklif qoymuşdular. Onlar siyasətçilərə deyirdilər ki, Misiri əzişdirə bilərlər. Amma vaxtı itirdikcə, bu işi görmək də çətinləşir. Bundan bir neçə gün əvvəl İsrailin casus təşkilatı Mossadın rəhbəri Meyr Amit gizli şəkildə və saxta pasportla Vaşinqtona yola düşmüşdü. O müharibə üçün bundan daha artıq gözləmək niyyətində deyildi. O yaşı 50-yədək olan kişi əhalisinin orduya çağırılması nəticəsində ölkə iqtisadiyyatının tam dayanmasından narahat idi. Amit 2002-ci ildə mənə ABŞ-ın müdafiə naziri Robert McNamara ilə həlledici söhbətindən danışmışdı. \"Mən dedim ki…müharibə tövsiyə edirəm\". \"McNamara yalnız iki sual verdi: Nə qədər çəkəcək? Mən dedim ki, bir həftə çəkər. \"Nə qədər itki olacaq?\" Mən dedim ki, müstəqillik müharibəsində olduğundan daha az. Yəni 6000. McNamara dedi: \"Səni başa düşdüm\". Amerikalılar aşkar siqnal verirdilər. Onlara demişdilər ki, İsrail müharibəyə gedir və onlar bunu dayandırmaq üçün heç nə etmirdilər. Amit İsrailə Vaşinqton səfiri Abe Harman-la içərisi əleyhqazla dolu təyyarədə qayıdırdı. Onlar Tel-Əvivə iyunun 3-də, şənbə günü axşam çatmışdılar. Maşın onları birabaşa Eşkolun mənzilinə aparmışdı. Orada Eşkol onları əsas nazirlərlə birlikdə gözləyirdi. Amit dərhal müharibə istəyirdi. Harman daha bir həftə gözləməyi təklif edirdi. Dayan bununla razılaşmırdı: \"Biz yeddi, doqquz gün də gözləsək, minlərlə ölən olacaq. Gözləmək məntiqli bir iş deyil. Gəlin əvvəlcə birinci zərbəni vuraq, sonra siyasi tərəfinə baxaq\". Orada olan hər bir kəs başa düşürdü ki, qərar qəbul edilib. İsrail müharibəyə gedir. Hökumət bu qərarı ertəsi gün səhər təsdiq etdi. Misirdə Nasir bu qənaətdə idi ki, İsrail iyunun 4 və ya 5-də hücum edə bilər. O bu nəticəyə İraqın zirehli diviziyasının İordan vadisinə hərəkətinə görə gəlmişdi. O bilirdi ki, İsrail qüvvələr balansının bu şəkildə dəyişməsinə yol verə bilməzdi. Qəfil hücum İyunun 5-i səhər 07:40-dək Ezer VeysmanTel-Əvivdəki Müdafiə Nazirliyinin Hərbi Hava Qüvvələri mərkəzində hökm sürən gərginliyə zorla tab gətirirdi. İsrailin müharibə planı Fokus Əməliyyatı adlanan qəfil hücumdan asılı idi. Bu plana görə Misirdən başlayaraq bütün ərəb hərbi hava qüvvələri elə yerdə məhz edilməli idi. Onlar bu hücuma illərlə hazırlaşmışdılar və indi bu həmləyə lap az qalırdı. Misirlilərdən və və başqa ərəb ordularından fərqli olaraq israillilər ev tapşırığını yerinə yetirmişdilər. Onlar illər ərzində yüzlərlə kəşfiyyat uçuşu edərək Misir, İordaniya və Suriyadakı hər bir hava bazasının dəqiq mənzərəsini öyrənmişdilər. Pilotların dəftərçələrində hədəflərin, uçuş marşrutlarının və çağırış siqnallarının detalları qeyd olunmuşdu. Radio dinləmələrindən onlar hətta hər bir ərəb komandanının səsini tanıya bilirdilər. Bu, böyük uğur idi. Feldmarşal Amer və Misirin yüksək rütbəli zabitləri Sinaydakı Bir Tamada hərbi hava bazasında görüş keçirirdilər. Onlar elə iclasa təzəcə başlamışdılar ki, ilk İsrail təyyarələri bombardmana başladılar. Generallardan biri elə mat qalmışdı ki, çevriliş və ya müəyyən bir Misir xəyanətinin baş verdiyini düşünmüşdü. Amerin təyyarəsi havaya qalxmağa macal tapsa da, bir müddət enməyə yer tapmamışdı, çünki Misirin bütün bazaları hücum altında idi. Tel-Əvivdə Ezer Veysman həyəcan içindəydi. Hücumlar gözlənildiyindən yaxşı alınmışdı. Bu hücumlar düşmən üçün tam gözlənilməz olmuşdu. O dərhal arvadına zəng etmişdi: \"Biz müharibədə qələbə qazandıq\" - deyə qışqırmışdı. Həmin gün az sonra İordaniya və Suriya hərbi hava qüvvələrinin əksər hissəsi məhv edilmişdi. İsrail səmalara nəzarət edirdi və indi işi yalnız bitirmək qalırdı. Misirin hərbi hava qüvvələri İsrailin önləyici zərbələri ilə darmadağın edilmişdi İsrail kral Hüseynə müharibəyə girməmək xəbərdarlığı etmişdi. Lakin kral artıq qərar qəbul etmişdi və o ordusunu Misir generalından daha az qabiliyyətli zabitə tapşırmışdı. Günortadan az əvvəl döyüşlər Yerusəlimdə başlanmışdı. İordaniyalılar atəş açmışdılar. Kral Hüseyn İsrailin əgər iordaniyalılar bir kənarda dursalar onlara toxunulmayacağı barədə vədlərinə məhəl qoymamışdı. 1966-cı il Samua reydindıən sonra kral israillilərin vədlərinə etibar etmirdi. Hüseyn inanırdı ki, Misirlə birlikdə daxil olduğu alyansı tərk etsə taxt-tacını itirəcək. Daha cənubda İsrailin quru qoşunları Sinay səhrası ilə irəliləyirdi. Onlar üç böyük sıçrayışla irəli gedirdilər. Misirlilər müxtəlif mövqelərdən igidcəsinə döyüşürdülər, lakin israillilər kimi improvizə edəcək dərəcədə təlim görməmişdilər. Qahirədəki baş ordu qərargahında panika hökm sürürdü. General Salahdin Hədidi öz kreslosuna düşüb qalmışdı. O hələ də inanırdı ki, müharibədə yarı məğlubiyyət baş verib. Amma Misirin vəziyyəti bundan qat-qat ağır idi. Bununla belə, küçədəki adamlar bayram edirdilər. Adamları küçələrə hakim partiyanın təşkil etdiyi avtobuslar gətirmişdi. \"Ərəbin Səsi\" radiosu onların etibar etdikləri xəbər və həqiqət mənbəyi idi. Radio dalğalarından isə xülyalar yağırdı. Saat 20:17-dək artıq 86 İsrail təyyarəsinin vurulduğu və Misir tanklarının İsrailə girdiyi xəbər verilmişdi. Sinay cəbhəsində general Məhəmməd Abdel Qani Qamasi cəfəngiyyat olduğunu bildiyi bu xəbərlərə \"artan dəhşətlə\" qulaq asırdı. İllər sonrası mən Əhməd Səiddən efirdə niyə yalanlar yağdırdığını soruşmuşdum. Nil çayının üstündə bir vaxtlar dəbdəbəli, indi isə uçub tökülən mənzilində o, özünü müdasfiə edirdi. 5 iyun: Misir təyyarələri elə yerdəcə məhv edilmişdi \"Biz adamları rəqs etməyə yox, döyüşə çağırırdıq…Biz inanırdıq ki, bizim yayınlarımız bizim ən güclü silahımızdır. Dinləyicilərimizin əksəriyyəti savadsız idi və radio onlara yetişmək üçün ən yaxşı vasitə idi…\" 1967-ci ildə məğlubiyyət barədə əsl xəbərlər gələndə Nasir və Amer villalarına çəkilmişdilər. Sonralar prezident olaraq İsraillə tarixi sülh sazişini imzalamış və öz qvardiyası tərəfindən sui-qəsdlə qətlə yetirilmiş Ənvər Sədat Qahirənin küçələrini piyada gəzirdi. \"Məyus və sınmış\" halda o, Nasir loyalistlərinin ehramlara aparan xiyabanda aşağı-yuxarı hərəkət edib xəyal olunan qələbənin saxta xəbərlərini necə bayran etdiklərinə baxırdı. Yeni mənzərə Sonrakı 5 gündə İsrail Misir, İordaniya və Suriya ordularını qaçmağa məcbur etmişdi. O Misirdən Qəzza zolağı və Sinay səhrasını, Suriyadan Qolan təpələrini, İordaniyadan isə Qərb sahili və Şərqi Yerusəlimi almışdı. Son iki minillikdə ilk dəfə idi ki, yəhudilərin Yerusəlimdəki qədim müqəddəs ocaqları onların öz nəzarətində idi. Çox sayda fələstinli qovulmuş, qaçmış və öldürülmüşdü. Hərçənd ölənlərin sayı 1948-cil müharibəsində olduğundan çox deyildi. 7 iyun: İsrail əsgərləri Şərqi Yerusəlimdəki Qübbətüs-Səhraya yaxınlaşırlar Nasir istefa vermiş, lakin milyonlarla insan küçələrə tökülüb ağlaşanda və etiraz edəndə fikrini dəyişmişdi. O öz postunda 1970-ci ildə vəfat edənədək qaldı. Feldmarşal Amer müəmmalı şəraitdə öldü. Ailəsi inanırdı ki, onu zəhərləmişdilər. Kral Hüseyn Şərqi Yerusəlimi itirsə də, taxt-tacını qoruyub saxlamışdı. O İsraillə gizli dialoqunu davam etdirirdi və 1994-cü ildə sülh sazişi imzaladı. Suriyada hakim xuntada olan hərbi hava qüvvələri komandanı 1970-ci ildə mütləq hakimiyyətə sahiblənmişdi. Onun adı Hafiz əl-Əsəd idi. Onun oğlu Bəşər 2000-ci ildə atasının vəfatından sonra prezident olacaqdı. İsraildə baş nazir Eşkol, 1969-cu ildə infraktdan vəfat etmişdi. Onun dul xanımı Miryam qəti əmin idi ki, əri Müdafiə Nazirliyinin müharibə ərəfəsində ondan alınmasının dərdinə dözməmişdi. Eşkolun xələfi Qolda Meyrə 1973-cü ildə xəbərdarlıq etmişdilər ki, Misir və Suriya qəfil hücuma hazırlaşırlar. Lakin israillilər hələ də 1967-ci il qələbəsinin təkəbbüründən sağalmamışdılar. Bunun ardınca başlanan müharibədə İsraili Birləşmiş Ştatların havadan verdiyi böyük dəstək xilas etmişdi. Misir inanırdı ki, milli qeyrətini bərpa edib və prezident Ənvər Sədat tarixi sülh nitqləri edirdi. 1967-ci ildən sonra amerikalılar İsrailə başqa nəzərlə baxmağa başlamışdılar. Onlar üç ərəb ordusunu darmadağın etmiş gənc sabralara məftun idilər. 1967-ci il müharibəsi bir çoxlarının İsrail və onun silahlı qüvvələri barədə fikrini dəyişmişdi Bir çox qərblilər kimi, 1967-ci ildə prezident Johnson-un elçisi Harry McPherson dərindən təsirlənmişdi. \"Israil müharibədə solğun bənizli, cüssəsiz yəhudi prototipini sındırıdı; mənim gördüyüm əsgərlər möhkəm, əzələli və günəş altında yanmış uşaqlardı. Burada həm də zabitlər və səfərbərlər arasında intizam və demokratiyanın fövqəladə kombinasiyası vardı; səfərbərlər nadir hallarda əsgəri salam verir, amma tez-tez mübahisə edirdilər, lakin kimin qalib gələcəyinə şübhə yeri qalmırdı\". 1967-ci ilin ən böyük nəticəsi İsrail və fələstinlilər üçün idi. İsrail Fələstin ərazilərinin işğalına başlamışdı və bu işğal yarım əsrdir ki, davam edir. İsrail Şərqi Yerusəlimi və Qolan yüksəkliklərini işğal edirdi…\" Müharibədən qayıtmış 25 yaşlı İsrail əsgəri yoldaşlarına deyirdi: \"Biz nə isə çox qiymətli bir şeyi itirmişik. Biz öz balaca ölkəmizi itirmişik\". Qərb Sahilində İordaniya işğalını İsrail işğalı əvəz etmişdi Bu gün xəbərlərlə az-çox maraqlanan insanların hər gün eşitdiyi \"zorakılıq, işğal, məskənlər, Yerusəlimin gələcəyi\" kimi söz və ifadələr başlanğıcını həmin müharibədən alır. İşğalın cizgiləri çox tez görünməyə başlamışdı. Qarşıdan gələn təhlükələrə heç kəs məhəl qoymamışdı. Müharibədən dərhal sonra İsrailin ilk baş naziri David Ben Qurion qələbədən çox da xumarlanmamağa çağırmışdı. Beyt Berldə etdiyi çıxışında bu İsrail solçularının düşünən başı deyirdi ki, işğal olunmuş ərazilərdə qalmaq yəhudi dövlətinin imicini pozacaq və hətta onu məhv edə bilər. O deyirdi ki, Yerusəlimi saxlamaq şərtilə ərəblərdən alınmış bütün torpaqlar onlara qaytarılmalıdır. İstər sülh sazişi ilə, istərsə də sazişsiz… Xarici işlər naziri Abba Eban İsrailin Qolan yüksəkliklərindən Süveyşə qədər uzandığını göstərən xəritələrə \"sülhün qarantiyası yox, erkən müharibəyə dəvət kimi kimi\" baxırdı. İsrail tankları Qolan yüksəkliklərində Lakin İsraili bürümüş əhval-ruhiyyə hər hansı ehtiyatı rədd edirdi. Çünki İsrailin ərəblər üzərindəki qələbəsi bu qədər həlledici olmuşdu. Müharibənin cəmi bir həftəsi ərzində İrsail ictimaiyyəti ümidsizlikdən, təntənəyə düşmüşdü. Dindar yəhudilər belə hesab edirdilər ki, bu qələbə Allahın verdiyi möcüzədir. Dünyəvi yəhudilər də qələbə anının verdiyi sevinc içində yaşayırdılar. Sonralar yəhudi məskənləri hərəkatını başlatmış desantçı Hanan Porat dünyəvi yəhudilərin, Qərb Divarı alındıqdan az sonra necə ağlaşdıqlarını heç vaxt unuda bilməyəcəkdi. Bu divar Şərqi Yerusəlimdə ikinci yəhudi məbədinin qalıqlarından idi. \"Məndə belə bir hissiyyat vardı ki, burada, Yerusəlimdə yəhudi millətinin daxili həqiqəti açılıb. Bu bir möcüzə idi. Çünki İncildəki həqiqətlə real həyatdakı həqiqət birləşmişdi. İsrail xalqının bütün vücudundan elektrik cərəyanı keçirdi\". İsrail desantı yenicə ələ keçirilmiş Qərb Divarının yaxınlığında. Bu şəkil bütün dünyada yəhudilər üçün rəmzi məna daşıyırdı. Rahib Zvi Yehuda Kukun təlimləri Porat da daxil bir çox məskunların ürəyinə yatırdı. Dini sionizmin başçısı olan Kuk öyrədirdi ki, İsrailin silahlı qüvvələri Allahın işidir. \"İMQ (İsrailin Müdafiə Qüvvələri) tam ilahi bir şeydir. Bu ordu rəbbin öz bəndələrinə onların öz torpağını idarə etmələri üçün verdiyi zəmanətdir\" - deyirdi Kuk. Bu da təlim edilirdi ki, Allahın yəhudi xalqına hədiyyə etdiyi torpağı itirmək olmaz. Burada yeganə çətinlik bu idi ki, fələstinlilər də bu torpağı özlərininki hesab edirdilər. Onlar bu torpağın müqəddəs yerlərini hifz etməyi özlərinə borc bilirdilər. ABŞ przeidenti Johnson-un Yaxın Şərq müşaviri Bob Anderson müharibədən bir ay sonra xəbərdarlıq edirdi ki, Yerusəlimin ərəblər üçün xüsusi əhəmiyyəti var. O deyirdi ki, Qədim şəhər Yerusəlimin küçələri qaragüruhu ayağa qaldırmaq qüdrətindədir və bu baş verərsə, \"bizim bir çox mötədil dostlarımız\" ziyan çəkə bilər. Bəzi israillilər düşünürdülər ki, qəsb etdikləri torpaqların bir hissəsini sülhlə dəyiş-düyüş edə bilərlər. Lakin bu Şərqi Yerusəlimə aid deyildi. Şəhərin bu hissəsi Qərb sahilindən qoparılmış və sonra isə ilhaq edilmiş torpaq parçasının hesabına daha da böyümüşdü. Avqustun sonlarında Xartumda keçirilən sammitdə ərəblər papaqlarını əllərinə alıb onları bu qədər alçaltmış birilərindən torpaq dilənmək əhval-ruhiyyəsində deyildilər. Ərəb liderləri deyirdilər ki, İsraillə nə danışıq, nə tanıma, nə də sülh sazişi ola bilməz. Heyrətamiz bir şəkildə 1967-ci ilin məğlubiyyəti Fələstin milli hərəkatına təkan vermişdi. Həmin vaxta qədər Fələstin Azadlıq Təşkilatı (FAT) Nasirin əlində oyuncaq idi. Bu təşkilat müstəqillik uğrunda mübarizə aparmaqdan daha çox, fələstinliləri buxovlayırdı. Lakin 1967-ci ildə Yasir Ərəfat və Fətah fraksiyasında nəzarəti ələ aldı. 1968-ci ildə FAT-ın həyata keçirdiyi bir neçə \"vur-qaç\" əməliyyatından sonra İsrail təşkilatın İordaniyadakı Kərame qaçqın düşərgəsindəki qərargahına reyd keçirdi. FAT təşkilatının İordaniya paytaxtı Əmmanda keçirdiyi parad, 1970, avqust Lakin israillilər burada Fələstin partizanlarından və İordaniya artilleriyasından gözləmədikləri reaksiyanı gördülər. Nəticədə israillilıər Kərameni dağıtdılar, lakin bunun üçün saatlarla gecə döyüşləri aparıb 30 qurban verdilər. Bu döyüşdə 100-dən çox FAT döyüşçüsü həlak olmuşdu, lakin onlar indi özlərini qəhrəman hesab edirdilər. Bunun ardınca Ərəfat FAT-ın sədri oldu, fələstinlilərin beynəlxalq simvolu və İsrailin isə ən pis terrorçu hesab etdiyi şəxsə çevrildi. Müharibədən sonra nələr oldu? Yaşayan miras 1967-ci il müharibəsi İsraili işğalçıya çevirdi. Bu həm israillilər, həm də fələstinlilər üçün fəlakət idi. İsrail qəsb olunmuş torpaqlarda beynəlxalq qanunlara məhəl qoymayaraq yəhudilər üçün məskənlər salırdı. Abba Eban o vaxt proqnoz vermişdi ki, fələstinlilərin \"bayraq, şərəf, ləyaqət və müstəqillik təşnəsi heç vaxt tükənməyəcək\". Müharibənin nəticələri hətta bu gün, 50 il sonra da görünür 1967-ci il müharibəsinin nəticələrini aradan qaldırmaq üçün sülh danışıqları 1990-cı illərdə başlanıb. O vaxt baş nazir olan Yitzak Rabin köhnə düşməni Yasir Ərəfatın əlini 1993-cü ildə Ağ Evin yaşıl çəmənliyində prezident Bill Clintonun parıltılı təbəssümü altında sıxıb. Lakin sülh prosesi lap başlanğıcdan hər iki tərəfdən qüsurlu idi. Amma olanı bu idi. İsrailin ifrat sağçıları bu məsələyə çox ciddi yanaşırdılar. Onlar inanırdılar ki, sülh prosesi Allahın yəhudi xalqına verdiyi bütün ərazilərin onların nəzarətindən çıxmasına şərait yarada bilər. Yəhudi ekstremist Yitzak Rabini 1995-ci ildə sui-qəsdlə qətlə yetirdi. Onun qatili xaini və yəhudi xalqına təhlükə hesab etdiyi adamı öldürməkdən o qədər məmnun idi ki, hətta ilk dindirmədə fincanı əlinə götürüb sağlıq deməyə başlamışdı. Rabin israillililər üçün lazımlı adam idi. Onlar öz təhlükəsizliklərini ona etibar etmişdilər. Onu elə buna görə də öldürmüşdülılər. Bəlkə də sülh prosesi, elə Rabin sağ qalsa da iflasa uğrayacaqdı. Lakin 1967-ci ildə öz ordusunu qələbəyə aparmış bir şəxs olmasaydı, sülhün ümumiyyətlə heç bir ümidi qalmazdı. 1967-ci ildən 50 il keçəndən sonra Donald Trump da bütün yeni ABŞ prezidentləri kimi israillilər və fələstinlilər arasında sülh yaradacağına ümid edir. Əgər bu ümidlər reallaşsa, onda tərəflər 50 il bundan əvvəl zəbt edilmiş torpaqların məsələsini həll etməli olacaqlar. 1967-ci il elə bir drama idi ki, israillilərin və fələstinlilərin bütöv nəsilləri hələ də onun nəticələrini yaşayırlar. Ürəyində Yerusəlim yerləşən Müqəddəs Torpaq din, mədəniyyət və millətçiliyin böyük tektonik layları üstündə qərar tutub. Amma bunların arasından keçən çat xətləri heç vaxt hərəkətsiz qalmır və hətta təhlükəli tərpənişlər edir. Ona görə də bu torpaqda 1967-ci ilin qoyduğu mirası unutmaq variant sayıla bilməz."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-52952508", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38277501", "doc1": "واتخذ القرار في اجتماع عبر تقنية الفيديو كونفرانس عقد أمس السبت. ويأمل مراقبون أن تسهم عمليات خفض الإنتاج في استقرار أسعار الذهب الأسود، بعد تراجع كبير في الطلب جراء تفشّي وباء كورونا. وقد أثمرت عمليات خفض الإنتاج منذ تطبيقها عن انتعاش ملحوظ في أسعار النفط، لا سيما مع البدء في تخفيف تدابير الإغلاق التي فرضها الوباء. لكن وزير الطاقة الروسي ألكسندر نوفاك وصف السوق بأنها \"لا تزال هشة\"، داعيا كل الدول المشاركة في الاتفاق إلى الالتزام التام ببنوده. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت أوبك في بيان لها: \"كل الدول المشاركة وافقت على خيار تمديد المرحلة الأولى من عملية خفض الإنتاج المقررة في مايو/أيار ويونيو/حزيران لشهر إضافي\". وفي إطار محاولة لرفع أسعار النفط التي كانت قد تراجعت مع انخفاض الطلب، اتُفق في أبريل/نيسان الماضي على عمليات خفض كبيرة لإنتاج النفط خلال شهري مايو/أيار ويونيو/حزيران. وفي اتفاق أبريل/نيسان، تعهدت مجموعة \"أوبك\" وحلفاؤها بخفض الانتاج النفطي بمقدار 9.7 مليون برميل يوميا بدءا من أول مايو/أيار وحتى نهاية يونيو/حزيران، على أن يتراجع مقدار الخفض تدريجيا بدءا من يوليو/تموز بمقدار 7.7 مليون برميل يوميا حتى ديسمبر/كانون الأول. وأشار وزير الطاقة الجزائري محمد عرقاب، لوكالة فرانس برس للأنباء، إلى أن ثمة اتفاقا على أن يكون مقدار الخفض في يوليو/تموز هو 9.6 مليون برميل يوميا - أقل 0.1 من الخفض المتفق عليه في مايو/أيار ويونيو/حزيران. وأضاف عرقاب، الذي يتولى الرئاسة الحالية لمنظمة أوبك، بأن وزراء الطاقة في الدول الرئيسية المصدرة للنفط سيجتمعون شهريا لتقييم الاتفاق.", "doc2": "Bundan əvvəl OPEC ölkələri günlük neft istehsalı 1,2 mln barelədək azaltmaq qərarına gəliblər. Bu qərar nəticəsində qlobal istehsalın həcmi 1 faiz aşağı düşməlidir. Hazırda OPEC sutkada 33,6 milyon barel neft hasil edir. Vyanada keçirilən görüşdə qeyri-OPEC ölkələri aşırı təklifi cilovlamaqla bağlı 13 OPEC üzvünün təşəbbüsünə qoşulmaqla gündəlik hasilatın 562 min barelə ixtisar olunacağını bəyan ediblər, Reuters agentliyi bildirir. \"Biz OPEC və ondan kənar neft bazarını sabitləşdirmək və xammalın ədalətli qiymətlərini qorumaq üçün cəmi 25 ölkə toplaya bildik \", - Vyana görüşünün əvvəlində Venesuela energetika naziri Eulogio del Pino bəyan edib. Sövdələşməyə son illər neft istehsalında daima rekord vuran Rusiya da qatılıb. Rusiya neft istehsalını sutkada 300 min barel ixtisar etməyə söz verib. Noyabrda bu ölkənin günlük neft hasilatı 11,25 milyon barelə yaxın olub. Hasilatın ixtisarı barədə razılaşmanı Azərbaycan da dəstəkləyib. Hərçənd ki, Reuters agentliyinə əsasən, təhlilçilər Meksika və Azərbaycanda hasilatın artıq təbii azalmasını qeyd edirlər. İlin əvvəlində Azərbaycan aşırı neft təchizatının azaldılmasına dair razılaşmanın əldə olunması təqdirində istehsal sahəsində OPEC təşkilatı ilə əməkdaşlığa hazır olduğunu deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42028979", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42056919", "doc1": "تحول أطفال الأورانج ريمبا للإسلام منذ عدة أشهر فقط ففي كوخ خشبي جلس مجموعة من الأطفال على الأرض وهم يرتدون أزاء بيضاء وينشدون \"سأحمي الإسلام حتى الموت\"، ويصيحون \" لا إله إلا الله\". ومنذ 3 أشهر تحولت 58 أسرة تشكل قبيلة سيليتاي من شعب أورانج ريمبا للإسلام. وتم جمعهم وشحنهم في حافلات إلى مدينة جامبي القريبة حيث قدمت لهم ملابس وسجاجيد صلاة. وتساعد جماعة جبهة المدافعين عن الإسلام، التي يواجه زعيمها اتهامات بإثارة العنف الديني، في تسهيل عملية التحول. وظل معهم الأستاذ ريحان، من جماعة هداية الله الدعوية الإسلامية، للتيقن من ممارسة الدين الجديد. وقال ريحان: \" إننا نركز حاليا على الأطفال، فمن السهل تحويلهم فعقولهم ليست مليئة بأشياء أخرى، ومع الأكبر سنا الأمر أصعب\". الداعية الأستاذ ريحان ظل وسطهم للتيقن من ممارستهم الدين وأضاف قائلا: \" قبل إسلامهم كانوا يؤمنون بالأرواح وآلهة ذكور وإناث، وليس بالله، وعندما كان أحدهم يموت لم يكونوا يدفنونه كانوا فقط يتركون الجثمان في الغابة، والآن صار لحياتهم معنى وغاية\". وتابع قائلا: \" كانوا من قبل يعيشون في الغابة، يعيشون يوما بيوم، وعندما يموتون ينتهي كل شيء، ولكن لهم دين الآن وهم يعرفون أن هناك حياة بعد الموت.\" لا يوجد خيار آخر ولكن زعيم القرية محمد يوسف يوغوك كان يفكر في هذه الحياة عندما اعتنق الدين الجديد. وقال: \"لقد كان قرارا صعبا للغاية، ولكن شعرنا أنه لا يوجد خيار آخر إذا أردنا المضي قدما، إذا أردنا أن يكون لأطفالنا نفس فرص أطفال الآخرين (شعب الضوء)، لم يكن لنا خيار آخر سوى اعتناق الإسلام.\" ويقول بوتيت مانونرونغ عالم الأنثروبولوجيا الذي عاش وسطهم سنوات عديدة :\"يطلق الأورانج ريمبا على الآخرين شعب الضوء لأنهم يعيشون في المناطق المفتوحة ومعرضون أغلب الوقت للشمس عكس شعب الغابة، فيما تطلق الأغلبية المسلمة في المناطق المحيطة على الأورانج ريمبا اسم كوبو وتعني أنهم قذرون للغاية ومقززون لدرجة لا تستطيع النظر إليهم\". وأضاف قائلا: \"كذلك كوبو تعني البدائي والغبي وذو الرائحة الكريهة، والذي ينتمي لمرحلة قبل الآدمية، فالناس يقولون إن تطور هؤلاء لم يكتمل\". ويعيش نحو 3 آلاف من الأورانج ريمبا في وسط سومطرة. ويقول يوسف: \" لو جئت في وقت سابق لشاهدت غابتنا وأشجارها العملاقة، ولكن ذلك انتهى في السنوات الأخيرة من أجل مزارع نخيل الزيت\". وكل عام يقوم أصحاب الأراضي بإضرام النيران في الغابات ليحل محلها مزارع نخيل الزيت، مما أثر سلبا على نحو نصف مليون شخص تعرضوا للدخان السام الناتج عن النيران، ولقي العشرات حتفهم جراء مشاكل في التنفس. وقال يوسف: \" لقد كنت مرعوبا وخائفا فاللهب والدخان حولنا في كل مكان\". زعيم القرية محمد يوسف يوغوك يقول إن قرار التحول كان صعبا وهربت قبيلته إلى أقرب قرية وكان ذلك بداية التحول. وقال يوسف: \"بعد فترة أردنا إرسال أطفالنا إلى المدرسة، ولكن المدرس أراد رؤية شهادات ميلادهم التي يجب أن تضع فيها دينا تعترف به الدولة، لذلك عقدنا اجتماعا للقبيلة وبحثنا الدين الذي علينا اختياره، وقررنا اختيار الإسلام\". وتعترف إندونيسيا، وهي أكبر دولة مسلمة في العالم، رسميا بستة أديان وهي الإسلام، والبروتستانتية، والكاثوليكية، والهندوسية، والبوذية، والكنفوشيوسية. وتناضل منظمات حقوق الإنسان لتحصل على الاعتراف بمئات الأديان الأخرى التي تمارس في إندونيسيا. وقضت المحكمة الدستورية مؤخرا لصالح جماعات حقوق الإنسان، مشيرة إلى أن تحديد دين معين أمر غير دستوري. معرضون للانقراض وتقول روكا سومبولينغي رئيسة تحالف الشعوب الأصلية في إندونيسيا: \" لقد كنا هنا قبل أن يأتي الدين الجديد، ولكنهم يحكموننا الآن ويريدون إخلاء هذا البلد منا وعلينا أن نقاتل حتى لا يتحقق ذلك\". وأضافت قائلة: \" إن الأورانج ريمبا من أكثر القبائل الأصلية في إندونيسيا عرضة للانقراض\". ومضت تقول: \" لقد وصلوا إلى مرحلة من اليأس ووجدوا أن اعتناق أحد الأديان الرسمية ربما يساعدهم على الخروج من ذلك الموقف السيء، إنها مسألة بقاء\". الأورانج ريمبا لا يشعرون أن ثقافتهم ودينهم يحظيان بالاحترام لقد شعرت بالتمييز ضد الأورانج ريمبا عندما التقيت قبيلة تعيش في منطقة نائية مازالت تمارس حياتها البدوية. فعندما كنا نتناول طعامنا في الغابة جاء ضابط شرطة ومسؤولون حليون وسألوا ما الذي نفعله وهل لدينا تصاريح؟ وقال لي مرشدنا مياك وهو من الأورانج ريمبا: \" ليس لنا مكان نعيش فيه، يقولون لنا دائما أنتم بدو ليس لكم دين ولا ثقافة\". وأضاف قائلا: \" ديننا لا يحظى بالاحترام، والحكومة تصر دائما على أن نتحول ونعيش في منازل في مكان واحد، ولا نستطيع القيام بذلك، فطريقتنا في الحياة مختلفة\". وقال لي الضابط بودي جيابورا: \" نحن بحاجة لمراقبتهم، إنهم لا يستوعبون مفهوم السرقة فإذا شاهدوا فاكهة على الأشجار يعتقدون أن بوسعهم أخذها ولكن شخصا ما زرعها. ربما في معتقدهم ذلك أمر عادي، ولكن ليس في مجتمعنا.\" مشكلة الخنزير وأضاف قائلا إن حقيقة أنهم يقومون بصيد وتناول الخنازير البرية يخلق توترا اجتماعيا، فهذا \"مجتمع مسلم فما هو ليس حراما لدى الأورانج ريمبا يتعارض مباشرة مع ما يتناوله المسلمون\". وكان الصدام الثقافي قد بدأ في ثمانينيات القرن الماضي عندما منح الرئيس الإندونيسي حينئذ سوهارتو الأراضي للمهاجرين من جزيرة جاوة المكتظة بالسكان في غابات سومطرة. ومنذ ذلك الحين تم منح مساحات واسعة من الغابات وهي الموطن التقليدي للورانج ريمبا لشركات زيت النخيل والمطاط والورق دون تعويض السكان الأصليين. الغابات التي يعيش فيها الأورانج ريمبا حل محلها مزارع نخيل الزيت وزادت مساحات مزارع نخيل الزيت بشكل كبير في السنوات العشر الأخيرة فيما اختفت أكثر من نصف غابات سومطرة لتحل محلها مزارع نخيل الزيت. ويحاول الأورانج ريمبا تسجيل الغابة باعتبارها أرض الأجداد بعد الحكم التاريخي الذي صدر لصالحهم عام 2013 والذي أكد حق الشعب الأصلي في الغابة والتي عاش فيها لقرون.", "doc2": "Orang Rimba qəbiləsindən olan bu uşaqlar bir neçə ay əvvəl müsəlman olublar Meşələri palma ağacı əkini səbəbi ilə yox olduğundan, qəbilə üzvləri kəndlərə köçmək və İslamı qəbul etmək məcburiyyətində qalırlar. BBC İndoneziya Xidmətinin redaktoru Rebecca Henschke qəbilələrin həyatını öyrənib. Taxta daxmalarda yerə oturan ağ geyimli uşaqlar xorla \"Ölənə qədər İslamı qoruyacağam. Allah birdir\" deyirlər. Üç ay əvvəl Orang Rimba-lı 58 ailədən ibarət Celitai qəbiləsi İslam dininə keçib. Onlar icma şəklində ən yaxınlıqda yerləşən Jambi şəhərinə aparılıb və qəbiləyə İslama uyğun geyimlər və namaz səccadələri verilib. Liderlərin İslamı qəbulunda, İslam Müdafiəçiləri Cəbhəsi adlı qrup kömək olub. Hidayətullah adlı missioner qrupdan Ustad Reyhan adlı bir şəxs onların dini borclarını yerinə yetirib-yetirmədiklərini yoxlayır. \"Hələlik uşaqlara köklənmişik. Onları İslama öyrətmək daha asandır, zehinləri başqa fikirlərlə dolu deyil. Yaşı artıq olanlarla işləmək daha çətindir\" Reyhan deyir. \"İslamdan əvvəl yalnız ruhlara, tanrılara və ilahələrə inanıblar, Allaha yox. \"Meyitləri basdırmır, eləcə meşədə qoyurdular. İndi isə həyatlarının bir mənası var. \"Əvvəllər meşədə yaşayırdılar. Bu günləri, bu anları üçün yaşayır və ölürdülər. İndi bir dinə sahibdirlər, ölümdən sonra həyat olduğunu bilirlər.\" Missioner Ustad Reyhan adlı bir şəxs onların dini borclarını yerinə yetirib-yetirmədiklərini yoxlayır Kənd xalqının lideri Orang Rimbaca adı Yuguk olan Məhəmməd Yusif İslama keçərək həyatlarının xilas olduğunu düşünüb. \"Çox ağır, çox çətin bir qərar olsa da, həyatı irəli aparmaq üçün başqa seçimimiz yox idi.\" Müsəlmanların çoxu Orang Rimba qəbiləsini Kubu adlandırır. İllərcə Orang Rimba qəbiləsi ilə yaşayan antropoloq Butet Manurung deyir: \"Kubu çox pis mənasına gəlir. Zibil kimi, baxmağa iyrənəcəyiniz bir şey.\" \"Eyni zamanda primitiv, axmaq, pis qoxu verən deməkdir. İnsanlar onların təkamüllərini tamamlamadıqlarını deyirlər.\" Sumatranın mərkəzində təxminən 3 min Orang Rimbalının yaşadığı düşünülür. Yusif İslama keçmək qərarının çətin olduğunu deyir \"Daha əvvəl gəlsəydiniz, meşəmizi görə bilərdiniz. Əl dəyməmiş, nəhəng ağaclar var idi,\" Yusif deyir. İndi isə meşələrin yerində bir tərəfdə yanmış ağ çubuqlar, digər tərəfdə tək sıra ilə əkilmiş palma ağaclarını görmək mümkündür. Yusif, 2015-ci ildə meşənin 21 min kvadrat metrdən çoxunun yanğın zamanı yandığını söyləyir. \"Hər şey son bir neçə il ərzində baş verdi. Palma əkininin başlaması ilə meşələr yandı,\" o deyir. Yanğınlar nəticəsində ayrılan qazlar 500 mindən çox insanı zəhərləyib, onlarla kişi həyatını itirib. Vətəndaşlıq ala bilmək üçün... Qəbilələr qaçdıqları kəndlərdə İslamla tanış olublar. Yusif həmin dövr haqqında danışır. \"Bir müddət sonra, uşaqlarımızı məktəbə göndərmək istədik və müəllimlər onların doğum şəhadətnamələrini tələb etdilər. Bunun üçün isə hökumətin tanıdığı bir dinə mənsub olmaq lazımdır. \"Qəbilə məclisi quruldu və hansı dini seçəcəyimiz müzakirə olundu. Beləliklə İslama qərar verdik\" Dünyada sayına görə ən çox müsəlman sayı İndoneziyadadır. Ölkə rəsmi olaraq altı dini tanıyır: İslam, Protestantlıq, Katoliklik, Buddizm və Konfusiçilik. Yanğınlar və palma ağaclarının əkini nəticəsində meşələr yox olur Yerli icmalar üzrə mütəxəssis Rukka Sombolinggi deyir ki, Orang Rimba qəbiləsinin soyu tükənmək üzrədir. Var olmaq və soylarını davam etdirmək üçün əlacsız qalıb özləri üçün başqa bir dini seçirlər. Palma yağı istehsalına görə əkilən yeni palma ağacları son 10 ildə hər il orta hesabla 300-500 min hektar arasında artıb. Son 20 ildə Sumatra meşələrinin yarısından çoxu yox olub və əvəzində palma ağacları əkilib. \"Meşələrimizədən əl çəkmələrini istəyirik. Meşələrin əvəzində digərləri kimi evlərdə qalmaq istəmirik. Meşədə rahatam, xoşbəxtəm, mən bir meşə adamıyam\" Orang Rimba qəbiləsi liderlərindən biri olan Ngantap deyir. Ağaclar, arılar, su kimi tanrı və ilahələr olduğuna inanan bir qəbilənin nümayəndəsi Ngantap inanclarına da bağlı olduqlarını söyləyir. \"Bir inancımız olmadığını demək doğru deyil. Din insandan insana dəyişən özəl bir şeydir və bir kəsin inancına hörmətsizlik etmək düzgün ola bilməz. \"İnancımız yox olarsa, tanrıların və ilahələrin meşələri olmazsa, fəlakətlər hökm sürər.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42326284", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42265498", "doc1": "يحرس الأسطول الأمريكي الخامس الخليج، ويمثل قوة موازنة لإيران كانت هناك مخاوف من العالم أجمع تقريبا في مؤتمر \"حوار المنامة\" الأمني السنوي في البحرين من أن يكون ذلك الإعلان بمثابة هدية للخصمين الرئيسيين للمنطقة، وهما إيران والمنظمات الجهادية، مثل القاعدة وتنظيم الدولة الإسلامية. وتقول إليزابيث مارتيو المستشار الزميل بالمعهد الدولي للدراسات الاستراتيجية: \"لقد أشعل الرئيس ترامب النيران، وترك حلفاءه العرب لمواجهة الحريق\". وقال ضابط سابق بالقوات الخاصة البريطانية، رفض نشر اسمه، إن الإعلان يشبه \"إلقاء قنبلة يدوية في غرفة بعد نزع فتيلها\". رسميا، فإن قادة دول الخليج العربية يؤيدون دائما حق الشعب الفلسطيني في أن يكون لهم دولة، ويرون أن ذلك سبب قديم للشكوى في المنطقة كلها، وقضية شعبية في الدول العربية والإسلامية. لكن في الكواليس، لم يصفح الأعضاء كبار السن في الأسر الحاكمة في الخليج تماما عن موقف السلطة الفلسطينية باصطفافها إلى جانب الرئيس العراقي الراحل صدام حسين حين غزا الكويت في عام 1990. وبعد تحرير الكويت من الغزو العراقي بفترة وجيزة، رأيت عبارة مكتوبة على شكل غرافيتي على أحد الجدران بمدينة الكويت تقول: \"القدس هي الوطن الأبدي لليهود، وأنا كويتي وأكتب ذلك\". كان ذلك في عام 1991. لكن الأمور مختلفة تماما اليوم. فمعظم سكان العالم العربي صغار السن، لدرجة أنهم ربما لا يتذكرون أو حتى لا يهتمون بمسألة الغزو العراقي، الذي حدث في التسعينيات من القرن الماضي، لكنهم معنيون بالقدس ذات المكانة المقدسة في قلوب المسلمين. لكن ما علاقة ذلك بمكافحة الإرهاب؟ إنه يعني تهديدا من جانبين: الأول هو احتمال أن المواطنين العرب، الذين ليس لديهم مشاعر طيبة نحو الغرب لكنهم لا يخططون لترجمة ذلك إلى أعمال عنف، ربما يعيدون التفكير في الأمر الآن. تقول هادية فتح الله، الخبيرة في قضايا الأمن الخليجي والمسوؤلة السابقة في حكومة البحرين، لبي بي سي: \"هناك عقليات جهادية ساكنة، يجلسون هناك ويفكرون: أنا لست فعالا لكني لدي مشاعر جهادية. إذن هل سيدفعهم ذلك للتحرك؟\". أما التهديد الثاني، فيوجد على الجانب الآخر من المعادلة، وأعني هنا أن الأشخاص الذين كانوا يتعاونون مع وكالات الحكومة الأمريكية ربما يصبحوا الآن أقل ميلا لذلك. ربما يتمتع هؤلاء الأشخاص بعلاقات عمل ممتازة مع نظرائهم في وكالة الاستخبارات المركزية الأمريكية \"سي أي إيه\"، أو وكالة الأمن القومي الأمريكية \"إن إس إيه\". لكن في عقولهم الباطنة ربما يسيطر عليهم شك الآن، في ما إذا كانت الإدارة الأمريكية التي تصرفت بهذه الطريقة تهتم فعلا بمصالحهم. وحتى في أعلى مستويات التسلسل الهرمي بأي بلد خليجي، وفي البلاط الملكي السعودي، هناك بالضرورة الآن مخاوف من أن السعودية اختارت العمل عن كثب مع البيت الأبيض، الذي أثار غضب معظم سكان العالم العربي. ثم هناك إيران. الجمهورية الإسلامية مستمرة في منافسة السعودية على القوة والنفوذ في أنحاء الشرق الأوسط. وق�� أيدت لزمن طويل التنظيمين المسلحين، المناهضين لإسرائيل في المنطقة، وهما حزب الله في لبنان وحركة حماس في الأراضي الفلسطينية. كما أن الذراع الخارجي لقوات الحرس الثوري الإيراني يسمى \"فيلق القدس\". وتقول هادية فتح الله: \"إيران تستخدم دوما القدس كأداة للخطاب، حينما ترغب في إثارة الجماهير العربية، وهذا ما ساعدها على الاصطفاف إلى جانب حماس، لذلك اعتقد أن الأخيرة ستتصرف تماما بما يخدم مصالح إيران\". تنظيم حزب الله اللبناني وزعيمه حسن نصرالله من أشد المناهضين لإسرائيل وأعربت إليزابيث مارتيو عن اعتقادها بأن إعلان ترامب سيساعد إيران على تحقيق مصالحها. وجاءت تعليقات إليزابيث تلك على موقع إلكتروني تابع للمعهد الدولي للدراسات الاستراتيجية، الذي نظّم مؤتمر حوار المنامة. وكتبت: \"هذا القرار سيمثل دفعة كبيرة لطهران، التي ستحاول ترميم صورتها، بعد النزاعات التي حدثت في سوريا والعراق\". وبمرور الوقت، فإن الضرر الذي أصاب علاقة الولايات المتحدة بحلفائها الخليجيين سيجري إصلاحه. واشنطن ببساطة حليف كبير وقوي ومهم للغاية، لا يمكن تجاهله. ويحرس الأسطول الخامس الأمريكي الخليج، ويمثل قوة موازنة لإيران، بينما تمثل الأسلحة الأمريكية المتقدمة العماد الرئيسي لأسلحة جيوش دول منطقة الخليج. لكن إعلان ترامب الأخير بمثابة تذكِرة لحكام الخليج، بأن إدارة البيت الأبيض تظل قادرة على التسبب في حرج كبير لهم.", "doc2": "Donald Trump qərarının \"doğru addım\" olduğunu deyib Səudiyyə Ərəbistanı cənab Trump-ın qərarını \"əsassız və məsuliyyətsiz\" adlandırıb. Fransa və Britaniya isə onun bu addımını dəstəkləmədiklərini bəyan ediblər. Lakin İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu bunun \"tarixi bir gün\" olduğunu deyərək, digər ölkələri də Yerusəlimi İsrailin paytaxtı olaraq tanımağa çağırıb. Prezident Trump-ın qərarı fələstinlilər və İsrail arasında ən mübahisəli mövzu üzərində ABŞ-ın onlilliklərlə mövcüd olan siyasətinin tam əksinə çıxıb. Həmçinin oxuyun: Fələstin lideri Mahmud Abbasın partiyası bu \"acınacaqlı\" qərar barədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatına (BMT) şikayət edəcəyini deyib. İslamçı Həməs hərəkatı isə fələstinliləri yeni intifada-ya və ya qıyamətə çağırıb. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 15 üzvündən səkkizinin çağırışı ilə, qurum cümə günü ABŞ-ın qərarını fövqəladə iclasda müzakirə edəcək. Ərəb Dövlətləri Liqası isə şənbə günü bu qərarı müzakirə etmək üçün toplaşacaq. Trump nə deyib? Çərşənbə günü ABŞ prezidenti bildirib: \"Mən qərar vermişəm ki, Yerusəlimi rəsmən İsrailin paytaxtı olaraq tanımağın vaxtı gəlib çatıb.\" \"Mən bunun ABŞ-ın, eləcə də İsrail və fələstinlilər arasında sülhün axtarışı üçün ən yaxşı qərar olduğu qənaətinə gəlmişəm\", o, deyib. Prezident həmçinin ABŞ Dövlət Departamentinə ABŞ-ın səfirliyini Tel Avivdən Yerusəlimə köçürməyə dair hazırlıqlara başlamağa göstəriş verdiyini bəyan edib. Nəticədə regionda iğtişaşlara səbəb olacağı barədə xəbərdarlıqlara baxmayaraq, bu qərarla prezident seçki kampaniyası ərəfəsində verdiyi vədi və öz sağçı tərəfdarlarının arzularını yerinə yetirib. O, deyib ki, Yerusəlimi İsrailin paytaxtı olaraq bəyan etmək \"sadəcə reallığı tanımaqdır\". \"Bu da doğru addımdır\", o, əlavə edib. Cənab Trump eyni zamanda İsrailli-Fələstin münaqişəsinin həllində ABŞ-ın hələ də iki dövlət həllini dəstəklədiyini qeyd edib. Əgər razılıq olarasa, iki dövlət həlli fələstinlilərin də dövlətinin yaranmasını nəzərdə tutur. Qəzza zolağında fələstinli gənclər təkərlər yandırıblar (7dekabr 2017) İsraillilər və fələstinlilər nə deyir? Donald Trump-ın bəyanatından sonra İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu İsrailin dərindən minnətdar olduğunu tvitləyib: \"Üç minillikdir ki, Yerusəlim bizim arzualarımızın, xəyallarımızın və dualarımızın mərkəzidir.\" Cümə axşamı günü, o, digər ölkələrin də eyni qərara gələcəyini ehtimal edərək, prezident Trump-ın özünü \"bu paytaxtın tarixinə daimi\" yazdığını deyib. Respublikaçı Yəhudi Koalisiyası New York Times qəzetində bir reklam verərək prezidentə təşəkkürünü çatdırıb. Lakin fələstinlilərdə bu qərara münasibət tamamilə fərqli olub - bütün gün keçiriləcək etiraz aksiyaları və tətillər planlaşdırılıb. Viflehemdə toqquşmalar Qəzza zolağını idarə edən İslamçı Həməs hərəkatının lideri fələstinliləri yeni intifadaya və ya qiyama çağıraraq bunun İsrail və ABŞ-a qarşı durmağın yeganə yolu olduğunu deyib. Fələstinli prezident Mahmud Abbas isə cənab Trump-ın qərarının \"acınacaqlı\" olduğunu və Qüdsün (Yerusəlimin) \"Fələstin dövlətinin əbədi paytaxtı\" olduğunu deyib. Cənab Abbasın Fətah partiyası isə ABŞ-ı bu qərarını ləğv etməyə çağırıb və ABŞ-ı sülh prosesinin həmsponsoru siyahısından çıxarmağa çağıran bir BMT qətnaməsi uğrunda səy göstərəcəyini deyib. Dünya nə deyir? ABŞ-ın müttəfiqləri daxil olmaqla, ərəb və müsəlman ölkələri cənab Trump-ın bəyanatını tənqid ediblər. Artıq ABŞ-ın Türkiyənin İstanbul şəhərindəki konsulluğu önündə etiraz aksiyası keçirilib. \"ABŞ-ın qərarı sülh prosesini irəlilətmə səylərinin ciddi zəifləməsi deməkdir və ABŞ-ın Qüds üzrə tarixən neytral mövqeyini pozur\", Səudiyyə krail ailəsi bəyan edib. Qərn Sahilində fələstinli etirazçılar Donald Trump-ın şəkillərini yandırıblar Malaziyanın Baş naziri Najib Razak müsəlmanları ABŞ-ın qərarına qarşı olduğuqlarını \"aydın şəkildə göstərməyə\" çağırıb. BMT Baş katibi Antonio Guterres isə bunu \"ciddi narahatlıq anı\" adlandırıb. O, iki dövlət həllinə alternativin olmadığını vurğulayıb. Digər reaksiyalarda isə: ABŞ-ın qərarın nə üçün mühümdür? Cənab Trump-ın bəyanatı ABŞ-ı Qüdsün statusu ilə bağlı beynəlxalq cəmiyyətlə üz-üzə qoyub. Fələstinlilər Şərqi Qüdsün gələcəkdə yaranacaq dövlətlərinin paytaxtı olduğunu deyirlər. 1993-cü ildə imzalanmış İsrail-Fələstin sülh razılaşmasına əsasən şəhərin yekun statusu sülh danışıqlarının sonuncu mərhələlərində müzakirə olunmalıdır. İsrailin Qüds üzrə suverenliyi beynəlxalq cəmiyyət tərəfindən heç zaman tanınmayıb və bütün ölkələrin səfirlikləri Tel Aviv şəhərində yerləşir. Yerusəlim şəhəri İudaizm, İslam və Xristianlıq üçün müqəddəs abidələr və yerlərə sahibdir. Qədim Şəhər daxilində olan Şərqi Yerusəlim İsrail tərəfindən 1967-ci ildəki Altı Günlük Müharibədən sonra ilhaq edilib, lakin şəhərin bu qismi heç zaman İsrailin ərazisi kimi tanınmayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39024398", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39025209", "doc1": "سخرية على مواقع التواصل من تصريح لترامب عن السويد وقال ترامب في كلمة له أمام حشد من مؤيديه السبت: \"انظروا إلى ما حدث الليلة الماضية في السويد\"، وذلك ضمن إشارته إلى عدد من الدول الأوروبية تعرض لهجمات إرهابية. ونظرا لعدم وقوع أي هجوم في السويد الجمعة، طلبت الحكومة السويدية توضيحا من الإدارة الأمريكية بشأن تصريح ترامب. وغرد ترامب الأحد على موقع تويتر قائلا إنه كان يشير إلى تقرير تلفزيوني. جاء تصريح ترامب عن السويد خلال كلمة له وسط حشد من مؤيديه في فلوريدا السبت. وقال ترامب إن التقرير بُث على قناة فوكس نيوز، لكنه لم يذكر موعد بثه. وربما كان ترامب يشير إلى برنامج بثته القناة الجمعة ليلا، وتحدث عن اللاجئين والجريمة في السويد. وعلى الرغم من قول ترامب \"حدث الليلة الماضية في السويد\"، قالت المتحدثة باسم البيت الأبيض \"سارة هاكابي ساندرز\"، في حديث منفصل، إن ترامب كان يتحدث عن ارتفاع معدلات الجريمة والحوادث الإرهابية الأخيرة على وجه العموم، ولم يشر إلى حادث بعينه. وسخر كثيرون من تصريح ترامب، ومن بينهم رئيس الوزراء السويدي السابق \"كارل بيلت\"، الذي قال إن ترامب كان \"يدخن\"، في إشارة إلى أنه ربما لم يكن في وعيه. وقال في تغريدة بنبرة استغراب \"السويد؟ هجوم إرهابي؟ ماذا كان يدخن؟\" أسئلة كثيرة تثار هنا. وسخر مستخدمو مواقع التواصل الاجتماعي من الرئيس الأمريكي، وأطلقوا النكات على أحداث افتراضية وقعت في مؤسسات سويدية، مثل شركة إيكيا للأثاث وفرقة \"أبا\" لموسيقة البوب. تقرير فوكس نيوز وفي تغريدته الأحد، قال ترامب: \"تصريحي عما يحدث في السويد كان إشارة إلى تقرير أذيع على فوكس نيوز، يتعلق بالمهاجرين والسويد\". وتناول تقرير فوكس نيوز قضية العنف باستخدام الأسلحة النارية وجرائم الاغتصاب في السويد، منذ أن فتح هذا البلد أبوابه أمام أعداد كبيرة من طالبي اللجوء عام 2013. وتوصف قناة فوكس نيوز بأنها من القنوات التلفزيونية المفضلة لدى ترامب، إذ تدافع عن مواقفه وسياساته. وجاءت تصريحات ترامب أمام حشد كبير من مؤيديه في فلوريدا. وقال ترامب: \"انظروا إلى ما يحدث في ألمانيا، انظروا إلى ما حدث الليلة الماضية في السويد\". وأضاف: \"السويد، من يصدق هذا؟ السويد. لقد استقبلوا أعدادا كبيرة من اللاجئين. إنهم يعانون مشاكل لم تكن تخطر ببالهم. انظروا إلى ما حدث في بروكسل، انظروا إلى ما يحدث في العالم كله، انظروا إلى نيس، انظروا إلى باريس\". ما حدث فعلا لم تقع أية حوادث إرهابية في السويد الجمعة. وعقب تصريحات ترامب، انتشر هاشتاغ على موقع تويتر بعنوان #lastnightinSweden أو \"السويد الليلة الماضية\". وجاءت تصريحات ترامب، بعد أسابيع من تصريح مشابه لواحدة من أبرز مستشاريه هي كيليان كونواي، عن هجوم لم يحدث في الواقع، ووصفته بـ\"مذبحة بولينغ غرين\". ملاذ للاجئين واستقبلت السويد، التي يبلغ عدد سكانها نحو عشرة ملايين نسمة، ما يقرب من 200 ألف لاجئ ومهاجر خلال السنوات الأخيرة، وهو الأكبر بالنسبة لعدد سكانها مقارنة ببقية الدول الأوروبية. وشهدت السويد زيادة هائلة في عدد طالبي اللجوء خلال عام 2015، مع وصول أكثر من 160 ألف شخص. وفي ظل هذا التدفق اندلعت توترات، ووقعت بعض الهجمات المتفرقة على مهاجرين، وكذلك مظاهرات داعمة وأخرى مناهضة للمهاجرين. تحدثت كلياين كونوادي مستشارة ترامب قبل أسابيع عن هجوم إرهابي لم يحدث. وأدى مقتل امرأة، تبلغ من العمر 22 عاما، في يناير/ كانون الثاني من عام 2016، من جانب أحد طالبي اللجوء إلى مزيد من الضغط على الحكومة السويدية، باتجاه إعادة تقييم نهج تعاملها مع المهاجرين. وخلال العام الماضي، شهدت أعداد طالبي اللجوء إلى السويد انخفاضا، بعد فرض حكومتها تدابير حدودية جديدة تطيل الفترة اللازمة لإنهاء إجراءات الدخول إلى البلاد، وكذلك عرض حوافز مالية على المهاجرين، الذين يعودون طوعا إلى بلادهم الأصلية. ولم تسجل هجمات إرهابية في السويد، منذ أن تبنت سياسة الباب المفتوح أمام المهاجرين عام 2013. لكن يُعتقد أن السويد هي البلد الأوروبي الأعلى، من حيث عدد مواطنيه الذين يقاتلون في صفوف تنظيم الدولة الدولة الإسلامية، مقارنة بإجمالي عدد السكان. وعاد 140 شخصا حتى الآن من بين 300 شخص ذهبوا إلى سوريا والعراق، وتكافح السلطات السويدية للبحث عن أفضل الطرق لإعادة دمجهم في المجتمع.", "doc2": "Şənbə günü mitinqdə çıxış edən cənab Trump Avropada terror hücumlarının siyahısını oxuyarkən \"baxın dünən gecə İsveçdə nə baş verib\" deyib. Lakin cümə günü İsveçdə belə hadisə baş vermədiyinə görə, İsveç ABŞ administrasiyasından izahat tələb edib. Bazar günü cənab Trump tvitlə məlumatını televizorda gördüyü bir reportajdan aldığını deyib. O reportajın Fox News kanalında yayımlandığını, lakin yayım vaxtını deməyib. Mümkündür ki, o, cümə günü gecə İsveçdə cinayət və qaçqınlarla bağlı Fox News-da verilişini izləyib. Onun \"dünən gecə İsveçdə nə baş verib\" sözlərindən istifadə etməsinə baxmayaraq, ayrıca şərh verən Ağ Ev sözçüsü Sarah Huckabee Sanders cənab Trump-ın ümumiyyətlə qalxan cinayət rəqəmləri və son zamanlar baş verən hadisələr barədə danışdığını iddia edib. Sosial şəbəkələrdə bir çox istifadəçi İsveçli mebel şirkəti İKEA və ABBA pop qruppası ilə bağlı hadisələr uyduraraq prezidenti ələ salıblar. İsveçin sabiq baş naziri Carl Bildt cənab Trump-ın nəsə \"çəkdiyini\" deyərək prezidenti ələ salanlardan biri olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/09/130911_syria_obama_vote", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/09/130911_obama_congress", "doc1": "أوباما يرى في المبادرة الروسية مؤشرات إيجابية وأعترفت دمشق، لأول مرة بامتلاكها أسلحة كيماوية، وعبرت عن موافقتها على تسليمها، وفق خطة تقدمت بها روسيا. وكانت الولايات المتحدة هددت بتوجيه ضربات جوية لسوريا، بعد مقتل المئات في هجوم بغاز السارين، الشهر الماضي. واتهمت واشنطن النظام السوري باستخدام الأسلحة الكيماوية، وتوعدت برد عسكري، إذا فشلت المفاوضات، ولكن دمشق تتهم المعارضة المسلحة بتنفيذ الهجوم. وقد خلفت الانتفاضة ضد نظام الرئيس بشار الأسد منذ اندلاعها عام 2011 ما يزيد عن 100 ألف قتيل. مواضيع قد تهمك نهاية وكشف تقرير أعده خبراء حقوق الإنسان في الأمم المتحدة، نشر الأربعاء، عن انتشار واسع للتعذيب والاغتصاب، وعن ارتكاب الطرفين لجرائم حرب. مؤشرات مشجعة وكانت روسيا أعلنت خطتها الاثنين، وسارعت سوريا بالقول إنها \"ترحب\" بالمبادرة، ليعترف وزير الخارجية السوري، وليد المعلم الثلاثاء، بامتلاك بلاده مخزونا من الأسلحة الكيمائية ويعبر عن التزام دمشق بالخطة السورية. وقال المعلم في تصريحه:\" نحن على استعداد لكشف مواقع الأسلحة الكيماوية، وتوقيف إنتاجها، وعرضها على ممثلين عن روسيا ودول أخرى والأمم المتحدة\". وأضاف:\" إن التزامنا بالخطة الروسية هدفه وقف امتلاك جميع الأسلحة الكيماوية\". ولكن مراسل بي بي سي سي موسكو، دانيال ساندفورد، يقول إنه هناك خلافات بين روسيا وسوريا بشأن مصير الأسلحة الكيماوية، وما إذا كان ينبغي تدميرها. ويرى أن السوريين قد يقبلون بتدمير الأسلحة، لأن الروس يعتبرون ذلك ضروريا من أجل أن تحظى الخطة بقبول أوسع. وقال الرئيس الأمريكي في تصريح تلفزيوني، إنه يرى مؤشرات إيجابية في الخطة الروسية وموافقة النظام السوري عليها، واعترافه بامتلاكه أسلحة كيماوية.", "doc2": "\"Mən (münaqişələrin) sülh yolları ilə həll olunmasına həmişə üstünlük verirəm.\" - Barack Obama Dəməşq ilk dəfə olaraq kimyəvi silahlara malik olduğunu etiraf edib və Rusiyanın silahları məhv etmək haqqında planını davam etdirməyə razılaşıb. Keçən ay yüzlərlə adam kimyəvi hücum nəticəsində öldürüləndən sonra ABŞ Suriyanı hücumla təhdid etmişdi. Cənab Obama deyib ki, danışıqlar nəticəsində məqsədə nail olunmasa, ABŞ ordusu müdaxilə edəcək. Suriya avqust ayında Dəməşq yaxınlığında baş vermiş hücumlarda üsyançıların məsuliyyət daşıdığını deyib. Prezident Bəşər əl-Əsədə qarşı 2011-ci ildə başlayan üsyan nəticəsində 100 000-dən çox adam ölüb. Silahların təhvil verilməsi barədə planı Rusiya bazar ertəsi təqdim edib. Suriya planı müsbət qarşıladığını bildirib. \"Ümidverici işarə\" \"Biz kimyəvi silahların yerləşməsi barədə məlumat verməyə, kimyəvi silahların istehsalını dayandırmağa, bu obyektləri Rusiyaya, digər dövlətlərə və BMT-ə göstərməyə hazırıq\", Suriyanın xarici işlər naziri Walid Muallem çərşənbə axşamı deyib. Bu, rejimin kimyəvi silahlara malik olması barədə ən açıq etirafı olub. Çərşənbə axşamına qədər cənab Obamanın höküməti hərbi müdaxilə üçün Konqresdə güclü lobbiçilik aparıb. Amma sorğulara əsasən o, siyasətçilərin dəstəyini qazanmayacaqdı. Televiziyada yayımlanan çıxışında cənab Obama deyib ki, Rusiyanın planı və rejimin kimyəvi silahlara malik olması barədə etirafı \"ümidverici işarədir\". \"(Rusiyanın planının) uğurlu olacağını demək hələ tezdir\", o bildirib. \"Amma bu təşəbbüsün kimyəvi silah təhlükəsini hərbi müdaxiləsiz aradan qaldırmaq potensialı var - xüsusilə ona görə ki, Rusiya Əsəd rejiminin ən yaxın müttəfiqlərindən biridir\". Cənab Obama həmçinin bildirib ki, ABŞ Dövlət Katibi John Kerry cümə axşamı Cenevrədə rus həmkarı Sergey Lavrovla görüşəcək. \"Mən Prezident Putinlə müzakirələrimə davam edəcəm\", o əlavə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-49014991", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49115549", "doc1": "وروسيا ليست البلد الوحيد الذي تقع فيه هذه الحوادث، ففي الولايات المتحدة، قدّر الأطباء النفسانيون نسبة الأمهات اللواتي راودتهن فكرة قتل أطفالهن، بواحدة من بين كل أربع أمهات. لكن في روسيا والعديد من البلدان الأخرى، تسود ثقافة تقول بأنه \"يجب عليك أن تكون قويا من أجل البقاء والاستمرار في الحياة، ومن الأفضل عدم الحديث عن مشكلات الصحة العقلية\". وتُظهر هذه القصص أن اكتئاب ما بعد الولادة غالباً لا يتم تشخيصه أو علاجه في الوقت المناسب، وللأسف غالباً يدرك الأقارب والأصدقاء هذه المشاكل بعد فوات الأوان. تحدثت، أوليسيا وسفيتلانا، وهما صحفيتان من قسم الخدمة الروسية في بي بي سي، إلى نساء في روسيا لمحاولة معرفة سبب قتلهن لأطفالهن. وكشفت تحقيقاتهما عن أن هناك حاجة إلى تفكيك الأساطير المتعلقة بالأمومة وكسر المحظورات للحديث عن الضغط الكبير الذي تتعرض له معظم النساء، كي تكون هناك فرصة أفضل لتفادي مآسي قتل الأطفال. حكاية لاجئة سورية: عندما كان صغيري يلهو بيد آدمية محاكمة أمريكي بتهمة قتل ابنه \"بتركه في سيارة مغلقة\" \"حاولت الانتحار بعد قتل طفلها\" كانت أليونا، الخبيرة الاقتصادية، متزوجة وتعيش حياة سعيدة مع زوجها بيوتر، وكانا متحمسان لولادة بكرهما. لكن لا أحد يتحدث عن المشاكل النفسية التي قد تواجهها المرأة عندما تصبح أماً لأول مرة. عانت أليونا بعد ولادة طفلها، من أرق شديد ولم تستطع التأقلم مع الوضع الجديد أو التخلص من تلك الحالة بحسب ما قالت. اتضح لاحقاً أنها عانت من اضطراب ذهني سابقاً، وكانت تتناول الأدوية وتحسنت قليلاً وقتها. وفي أحد الأيام، عاد زوجها إلى المنزل ليجد طفلهما البالغ من العمر 7 أشهر ميتاً في حوض الحمام. وعثر على زوجته بالقرب من بحيرة في ضواحي موسكو، وقد انتهت من شرب زجاجة فودكا، وكانت غائبة عن الوعي وتحاول إغراق نفسها. تجري حالياً محاكمة أيونا، وفي كل جلسة استماع، يذهب زوجها ويحاول التحدث معها وتهدئتها وهي في قفص الاتهام. يقول بيوتر: \"كان من الممكن تجنب كل هذا لو كنا نعرف اكتئاب ما بعد الولادة، فلم تكن لدى أليونا أي نوايا سيئة، إنها محطمة نفسياً\". \"لو عاينها طبيب، أو لو أخذتها إلى المستشفى عندما طلبت مني ذلك، لما حدث هذا أبداً\". ويقول أخصائيو علم الجريمة في روسيا، إن 80 في المئة من النساء ذهبن إلى الطبيب قبل قتل أطفالهن بسبب الصداع أو الأرق أو الحيض غير المنتظم. نساء ناجحات ولكن؟ في القانون الروسي، تُعرف هذه الجريمة باسم \"فيليسايد\"، أي قتل الطفل على يد والديه. حوكمت 33 امرأة في عام 2018، جميعهن ارتكبن نفس الجريمة. ولكن، خبراء الجريمة يعتقدون أن الرقم الحقيقي أعلى بثمانية أضعاف، ذلك لأنه يجري التكتم عليها ولا تصل إلى المحاكم إطلاقاً. وتقول مارغريتا كاتشيفا، وهي طبيبة نفسية وباحثة في معهد سربسكي للطب النفسي في موسكو: \"يشغل ثلاثة أو أربعة أسرّة من أصل عشرين في جناح النساء في كل شهر، أمهات قتلن أطفالهن\". وشملت الحالات التي قامت بي بي سي بدراستها، نساء من خلفيات اجتماعية مختلفة، ومنها من كانت محاسبة ومعلمة وربة منزل ومستشارة رعاية اجتماعية ونادلة وخريجة كلية الفنون وأم لعائلة كبيرة وعاملة متجر. وكانت معظم النساء اللواتي حوكمن في قضايا قتل أطفاله��، ممن لديهن مسكن وزوج وعمل وغير مدمنات على أي شيء. ويعلم الأطباء أن الأمراض العقلية قد تظهر لدى أي امرأة فجأة بعد الولادة ويتفاقم بشكل سريع. ويمكن أن تعاني المرأة من حالة مزمنة لا تظهر في الحياة العادية، وقد تظهر فجأة بفعل الحمل أو الإنجاب أو انقطاع الطمث. \"ربما قتلت طفلتي\" كانت المعلمة آنا تبلغ من العمر 38 عاماً، ولديها صبيان، 18 و10 أعوام، وكان افراد العائلة يتطلعون إلى ولادة المولودة الجديدة. واجهت الأم آلاماً شديدة قبل الولادة، وتفاقمت الأمور أكثر بعد الولادة. لم تستطع آنا التأقلم، نصحها طبيب نفسي بالاسترخاء. وفي أحد الأيام، وبينما كان زوجها في العمل في موسكو، تركت أطفالها مع صديق لها قائلة له أنها ذاهبة لشراء سرير. ولكن لم تفعل ذلك، بل ذهبت لزيارة قبر والدتها. وفي اليوم التالي، خرجت حافية القدمين ومعها طفلتها، ولم تستطع أن تشرح للشرطة التي أوقفها عن وجهتها. ولكن في 7 يوليو/تموز 2018، اتصلت آنا بسيارة الإسعاف بنفسها. ويبدو أن آنا حاولت خنق طفلتها باستخدام وسادة. وعندما وصلت سيارة الإسعاف، قالت لهم: \"أنظروا، ربما قتلت الرضيعةً\". نجحت الممرضات والطبيب في إنعاش الطفلة، ثم نُقلت الأم إلى المستشفى، وهناك تم تشخيصها بأنها تعاني من انفصام الشخصية. وتقول الطبيبة كاتشيفا: \"يجب أن تفهموا إنها ليست مجنونة، فالمرأة التي قتلت طفلاً وهي مصابة بمرض عقلي، كان يمكنها أن تعيش حياة طبيعية تماماً قبل الحادث\". \"طفلي سرق مني كل حياتي\" تقول تاتيانا البالغة من العمر 33 عاماً، وتعمل مستشارة خدمة الزبائن في شركة اتصالات كبيرة: \"اعتدت أن أدين تلك الأمهات، اعتقدت أن هذا لا يمكن أن يحدث لي أبداً\". \"كان لدي كل ما أريد، رغبت كثيراً بأن يكون لدي طفل، كنت مهيأة تماماً، لكن الواقع كان مختلفًا\". \"كانت الولادة صعبة للغاية، والممرضات قاسيات، بعد ذلك بدأت أعاني من ذكريات الولادة، وأحلام يقظة مؤلمة، كنت أستيقظ مع نبضات قلبي القوية، عانيت من التهاب في الصدر وازداد وزني، بالإضافة إلى القرحة وتساقط الشعر وغيرها الكثير، كل ذلك جعلني أغضب أكثر من طفلي كما لو أنه سرق مني كل حياتي\". كانت تاتيانا تنهار تماماً عندما كان طفلها يبكي ليلاً، وتقول لنفسها: \"لماذا لا أستطيع فعل ذلك مثل باقي الأمهات\". وتتذكر تاتيانا الحالة التي كانت تمر بها قائلةً: \"كان ذلك البكاء يجعل رأسي ينفجر من الصداع، ويعود بذاكرتي إلى الوراء لأتذكر كل مشاكل الطفولة، كنت أصاب بحالة هيستيريا أثناء البكاء، وأهز الطفل بعنف وأرميه على السرير، فيبكي أكثر، كنت أصرخ فيه وأقول \"ليتك تموت\". وتضيف: \"بعد ذلك، كنت أشعر بالذنب لأنني لم أستطع التمتع بالأمومة\". وبعد عام، تدهورت الأمور أكثر. وفكرت في الانتحار وذهبت تاتيانا إلى طبيب نفسي. \"فكرت أن أماً شريرة وسيئة مثلي يجب أن تُفنى، وأن طفلي يستحق أماً أفضل. ومن الأفضل أن أقتل نفسي، إلا أن الطبيب ساعدني على التخلص من ذلك\". استعداد نفسي قبل الولادة عندما تثار قضية قتل الوالدين لأطفالهم، نميل إلى الحديث عن تشجيع استخدام وسائل منع الحمل وغيرها. لكن الأطباء الروس والغربيين يتحدثون أيضاً عن أهمية الوعي بحالة الأمهات ومواجهة المشاكل النفسية لديهن وخاصة اكتئاب ما بعد الولادة. وتنصح الأخصائية النفسية مارينا بيلوبرام النساء المتأهبات للولادة قائلةً: \"قبل الولادة، عليك دراسة جميع السيناريوهات المحتملة، والتحدث إلى والدتك عن علاقتك ومشاعرك وأحاسيسك وزوجك\". وتضيف\" يجب أن تكون هناك ملصقات ليس فقط للأمهات السعيدات المبتسمات وأطفالهن على صورة الملائكة، بل يجب نشر الوعي والملصقات بالحالات المعاكسة أيضاً\". وتضيف: \" لدينا في موسكو وغيرها من المدن مراكز للنساء اللائي يعشن أزمات. وهذه المراكز تتعامل مع قضايا العنف المنزلي والاكتئاب. إلا أن تلك المراكز تكاد تكون شبه فارغة، لأن النساء يخشين الذهاب إليها والتحدث عن مشاكلهن ظناً منهن أن أطفالهن سيؤخذون منهن\". \"إنهن خائفات من الذهاب إلى الطبيب النفسي لنفس الأسباب، ولا يخبرون حتى أزواجهن وعائلاتهن خوفاً من إسكاتهن\". ملاحظة: تم تغيير جميع الأسماء لحماية حقوق الاطفال الذين تأثروا بهذه الحالات. ---------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Analar öz övladlarını necə öldürə bilirlər və bundan sonra necə yaşaya bilirlər? Qanundankənar hərəkətlərdən ziyan çəkmiş azyaşlı uşaqların hüquqlarını və onların qanuni maraqlarını qorumaq üçün məqalədə adlar dəyişdirilib. Moskvanın cənub-qərbində yaşayan Pyotr Krotenko işdən qayıdanda mənzili qaranlıqdı, səs-səmir gəlmirdi. O, hamamın işığını yandıranda yeddi yaşlı oğlunu suyla dolu vannada görür. \"Ölmüş olduğunu niyəsə dərhal başa düşdüm\", - Krotenko o günü belə xatırlayır. Arvadı Alyona evdə yox idi. Sonrakı gün yoldan keçənlər onu Moskva kənarındakı gölün sahilindən tapırlar. İstintaqa verdiyi ifadədə Alyona deyir ki, uşağını öldürəndən sonra özünə sui-qəsd etməyə gedib. Gölün sahilində bir şüşə araq içib, sonra suya yaxınlaşıb və orda huşunu itirib. Bu hadisədən iki gün əvvəl Alyona ərindən xahiş edib ki, onu xəstəxanaya aparsın. Pyotr arvadının sözlərinə ciddi yanaşmayıb: \"Alyona dərman qəbul edirdi. Ona görə fikirləşdim ki, hər şey yaxşı olacaq\". Alyona isə istintaqda ifadəsində uşağa baxa bilməyəcəyindən qorxduğunu bildirib: \"Ən yaxşısı buna son vermək idi, heç kim əzab çəkməsin deyə\". Qadın danışıb ki, uşağı yedizdirəndən sonra onunla söhbət edib: \"Soruşdum ki, onun üçün hansı daha yaxşıdır - yaşamaq, yoxsa ölmək? Sonra vannanı suyla doldurub gözlərinə baxa-baxa beş dəfə onu suya salıb çıxardım\". Pyotr əmindir ki, arvadında depressiya olduğunu ikicə kəlməylə də olsa ona deyən olsaydı, bütün bunlar baş verməzdi: \"Barı gələcək analar üçün kurslarda bircə məşğələni buna həsr etsinlər!\" May ayında Alyonaya \"şəxsiyyətin polimorf pozuntusu\" diaqnozu qoyub psixiatrik klinikaya müalicəyə göndəriblər. \"Onu xəstəxanaya aparsaydım, bunlar olmayacaqdı\" İqtisadçı Alyona kimyaçı Pyotrla Qorki parkındakı leksiyada tanış olmuşdular. Üç il görüşəndən sonra evlənmiş, bir il sonra oğulları dünyaya gəlmişdi. Onu ikisi də arzulamışdı: hələ əvvəldən çarpayı, uşaq arabası, bir neçə pijama almışdılar. Doğuş məşhur ginekoloq Mark Kurserin rəhbərlik etdiyi Perinatal Tibb Mərkəzinin pullu şöbəsində baş tutmuşdu. Hamiləliyə nəzarət də daxil, 200 min rublluq müqavilə imzalanmışdı. Dekretdə olanda Alyona hamilələr üçün kursa getmişdi. \"Beş, ya altı məşğələdə ona uşağı bələməyi, yedizdirməyi öyrətmişdilər, uşaq xəstəlikləri və uşağa qulluq haqqında məlumat vermişdilər. Kursda deyirdilər ki, doğmaq nağıl kimi gözəldir və hər şey yaxşı olacaq, analıqsa qadın üçün hədiyyədir. Amma psixi və ya psixoloji problemlərin ola biləcəyi barədə bir kəlmə də danışmırdılar\", - Krotenko belə deyir. Pyotr arvadının əvvəllər psixiatr nəzarətində olduğunu bilməyib: \"Keçmişdə onun psixopatik problemləri olubmuş - səslər eşidirmiş, gözünə cin-şeytan görünürmüş. Mən bunu ancaq uşağımız olandan sonra bildim. Alyona sağalıbmış, amma belə məlum olur ki, doğuş stress və residiv yaradıb\". Doğulandan sonra uşaqda pnevmaniya yaranıb, onu reanimasiyaya yerləşdiriblər. Uşaq sağalandan sonra Alyonada yuxusuzluq əmələ gəlib. \"O deyirdi ki, uşağa baxa bilmir. Buna görə psixiatra müraciət etmişdik. Həkim problemin nədə olduğunu anlamışdı, arvadıma dərman müalicəsi yazmışdı. Amma o mümkün təhlükələr barədə bizi xəbərdar etməmişdi, deməmişdi ki, ananı uşaqla tək qoymayın\". Uşaq ay yarımlıq olanda Alyonanın vəziyyəti yaxşılaşıbmış, amma bu, uzun sürməyib. Pyotr o aylarda arvadının ��ox yorulduğunu deyir: \"Biz bir neçə ay müxtəlif həkimlərin qəbuluna getdik. Onların heç biri bizi təhlükədən xəbərdar etmədi\". Alyonanın işinə yazda, Moskva məhkəmələrindən birində baxılıb. Pyotr bütün iclaslara gedib, arvadının salındığı \"akvarium\"un yanında durub onunla söhbət edib, aldığı köynəklərin əyninə gəlib-gəlmədiyini, təcridxananın isti olub-olmadığını soruşub. Qaynanası da orda olurmuş, dəhlizdə Pyotra nəvəsindən - Alyonanın qardaşı qızından danışırmış, deyirmiş ki, o, artıq çarpayının kənarlarından tutub gəzməyə, telefona dartınıb anasını çağırmağa başlayıb. \"Alyona oğlumuzu öldürmək istəməyib, onun davranışı psixoloji qəzanın nəticəsidir. Arvadımın rastına yaxşı həkimlər çıxsaydı, o xahiş edəndə mən onu həkimə aparsaydım, bu hadisə baş verməyəcəkdi\". Pyotrun təlaşı anlaşılandır: o və arvadı bütün dünyada uşaq qətlinin əsas səbəblərindən biri olan problemlə üzləşiblər. Amerikalı alim-kriminalist Fillip Resnikin araşdırmasına görə, uşağını öldürən qadınların 40 faizi hadisədən əvvəl psixiatrın və ya hər hansı başqa bir həkimin müayinəsindən keçmiş olurlar. Resnik bunu \"sarsıdıcı hal\" hesab edir. Rusiyalı kriminoloqlarsa deyirlər ki, qadınların 80 faizi cinayət gününə qədər baş ağrısı, yuxusuzluq, menstrual dövrün pozulması kimi müxtəlif şikayətlərlə həkimə müraciət edirlər. Alyona özü BBC əməkdaşlarıyla görüşməkdən imtina edib. \"Öz vəziyyətimi izah etmək və öz hərəkətimə qiymət vermək istəmirəm. Mənim üçün bu, çox şəxsi mövzudur, xatirələr çox acıdır. Bundan başqa, başıma gələnlər kifayət qədər spesifikdir, geniş yayılmayıb, ona görə də bu haqda məlumat ümumi işə kömək etməz\", - istintaq təcridxanasından göndərdiyi məktubda o, belə yazıb. Alyona haqlı deyil. Vladimir, Nijnı Novqorod, Kemerovo məhkəmələrinin dəhlizlərində, ya da Kaluqa həbsxanalarında müttəhimlər bizdən oxşar hadisələr barədə eşidəndə bu, xüsusilə aydın görünürdü. Övlad itkisinin və ananın mühakimə edilməsinin əzabını çəkən ailələr bu məsələdə tək olmadıqlarını eşidəndə xeyli yüngülləşirlər. Kimdir onlar? Bu az öyrənilmiş və tabulaşdırılmış cinayət - uşağın anası tərəfindən öldürülməsi \"filisid\" adlanır. Bu cinayətin fərqli növləri var. \"Neonatisid\" - təzə doğulmuş körpənin öldürülməsi. \"İnfantisid\" - bir yaşı tamam olmamış körpənin öldürülməsi. Resnikin araşdırmasına görə, uşaqların öldürülməsi təhlükəsi ilk beş ildə xüsusilə böyükdür. Valideynlər, adətən, yaşı ikidən az olan uşaqlarını öldürürlər, həm də daha çox qışda və səhər 4-ə yaxın. Balaca uşaqların öldürülməsi cinayətiylə bağlı xüsusi qanunlar dünyanın 20-dən çox ölkəsində var (Braziliya, Kanada, Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya, Yaponiya, Yeni Zenlandiya, Filippin, Cənubi Koreya və s.). Bu qanunlar bir yaşdan kiçik uşağını öldürmüş analara daha yüngül cəzalar nəzərdə tutur, çünki XX əsrin əvvəlindən etibarən yeni doğmuş və ya əmizdirən anaların ruhi vəziyyəti qeyri-sabit hesab olunur. Filisidlə bağlı Rusiyada da xüsusi qanun mövcuddur - RF CM-in 106-cı maddəsi (ananın yeni doğulmuş körpəni öldürməsi). Ancaq bu maddə bir yaşdan yox, bir aydan kiçik olan uşaqların öldürülməsi halları üçündür. Maksimum cəza müddəti 5 il azadlıqdan məhrum etmədir. Digər övlad qatillərinə RF CM-in 105-ci maddəsinin \"b\" bəndi şamil edilir - ümumi rejimli cəzaçəkmə müəssisəsində 20 illik həbs. Bütün Rusiyanı əhatə edən statistika yoxdur. Rusiya Ali Məhkəməsi nəzdindəki Məhkəmə Departamentinin məlumatına görə, 2018-ci ildə məhkəmələrdə 33 belə hala baxılıb. Kuban Universitetinin kriminalistika fakültəsinin əməkdaşları hesab edirlər ki, üstü açılmamış epizodların sayı qeydə alınmış cinayət işlərinin sayından səkkiz dəfə çoxdur. \"Son vaxtlar dostlarım məndən soruşurlar: bu cinayətlərin sayı artıbmı? Cavab verirəm ki, yox, əvvəllər də belə olub. Hər ay qadın şöbəmizdəki 20 çarpayıdan 3-4-ündə uşaq qatilləri olur. Digər xəstəxanalarda və bölgələrdə statistika fərqlidir\", - Serbski adına Sosial və Məhkəmə Psixiatriyası Mərkəzinin elmi işçisi Marqarita Kaçayeva belə deyir. Vladimirli mühasib, Nijnı Novqoroddan olan tərbiyəçi, belqorodlu prokuror, Bratsk meriyasının sosial məsələlər üzrə məsləhətçisi, ryazanlı ofisiant, Moskva Açıq Dizayn İnstitutunun məzunu, Dərbənddən çoxuşaqlı evdar qadın, tomsklu satıcı. Araşdırdığımız 30 cinayət hadisəsinin qəhrəmanları müxtəlifdirlər. Qatil analarla bağlı yarıevsiz, həmişə kefli, narkomanla yaşayan qadın stereotipinin əksinə olaraq onlardan çoxunun əri, evi və işi var, hər hansı zərərli vərdişləri yoxdur. Kuban Universitetinin araşdırmalarına görə, uşağını daha çox fertil dövrdə olan (30-40 yaş arası) qadınlar öldürür. Onların 74 faizdən çoxu heç vaxt psixonevroloji dispanserdə qeydiyyatda olmayanlardır, yarısından çoxu ərdə olub və başqa uşaqları da var, əvvəlki doğuşlardan sonra da psixi pozuntu keçiriblər. Səhiyyə işçiləri bilirlər ki, ananın heç fərqinə də varmadığı dövri-latent psixi xəstəlik əksər hallarda məhz doğuşdan sonra kəskin hal alır. Bu, o deməkdir ki, adi halda üzə çıxmayan xroniki psixoloji pozuntu qadının normal həyat yaşamasına problem yaratmır. Bu xəstəliyi qadın orqanizminin üç əsas stres dövrü - hamiləlik, doğuş və klimaks oyada bilir. \"Həbs olunacaqsız, sizə ürəyim yanır\" - Alo, \"Təcili yardım\", mənim uşağım ölüb. - Neyləyib? - Ölüb? - Necə yəni? - Elə belə. - Hardan zəng vurursuz? - Kukuşkino, ev 1. - Uşağınız xəstəydi, yoxsa necə? - Çağaydı, doğuş evindən təzəcə gəlmişik. - Adınız, soyadınız, atanızın adı? - Frolova Anna Nikolayevna. - Bu günlərdə biz sizi doğum evinə aparmışdıq. - Bəli, bəli... - Bəs, necə oldu ki, uşağınız öldü? Eləcə öldü, vəssalam? Yemək yeyirdi, yoxsa yatırdı? - Əslində, günah məndədir. - Necə yəni? - Elə belə. - Sizi həbs edəcəklər. Yox, mən qorxutmuram, sizə ürəyim yanır. 38 yaşlı Anna Frolova Vladimir şəhərinin \"Təcili yardım\" xidmətinə 7 iyul 2018-ci ildə səhər tezdən zəng vurmuşdu. Onun feldşerlə telefon danışığı RF CM-in 106-cı maddəsiylə açılmış cinayət işinə tikilmiş səhifələrdən birində əks olunub. Tərbiyəçi ixtisası üzrə təhsil almış Frolova qızını 2018-ci ilin iyun ayında dünyaya gətirmişdi. Onun 18 və 10 yaşlı oğulları istintaqa bildiriblər ki, ölən bacılarının doğulmasını \"valideynləri böyük səbirsizliklə gözləyiblər\". Amma doğuş yaxınlaşdıqca Anna özünü pis hiss etməyə başlayıb: qastriti şiddətlənib, düşük təhlükəsinə görə xəstəxanada yatıb, doğuş vaxtından tez başlayıb. Körpə yarımçıq doğulub, bundan sonra Frolovanın vəziyyəti daha da pisləşib. \"Dözülməz, fasiləsiz ağrı vardı. O ağrıdan başqa heç nə hiss etmirdim. Qarnım durmadan ağrıyır, ağrıyır, ağrıyırdı... Bütün diqqətim o ağrıya yönəlmişdi. Qeysər kəsiyinin yeri də çox tez irinlədi. Hələ doğum evindəykən psixoloji böhran keçirmişdim - mən bacarmayacam, mən bu işin öhdəsindən gələ bilməyəcəm deyə\". Xəstəxanada Annanı psixiatra göstərirlər. Həkim ona məsləhət görür ki, sakitləşməyə çalışsın, özünü dəniz kənarında hiss etsin, evə dönəndən sonra psixiatra müraciət etsin. Anna isə ona belə cavab verib: \"Mən deyirəm ki, ağrılarım dözülməz həddədir, bacarmıram! İndi ağrıdan divara dırmaşacam!\" Sonra baş verənlər nəinki Frolovanın ərini, uşaqlarını və rəfiqələrini, hətta qonşularını və polisi də narahat edə bilərdi. Əvvəlcə Anna taksi çağırıb doğum evindən qaçır, həm də uşağını götürmədən. Qızının dalınca xəstəxanaya əriylə birlikdə qayıdır. Tezliklə əri Moskvaya, rotasiya üsuluyla tapdığı işdə çalışmağa gedir. Anna mənzili bir neçə dəfə \"Belizna\" yuyucu vasitəsilə təmizləyir, bunu dezinfeksiya üçün etdiyini deyir: \"Mən tikişimdəki irinlə sizə mikrob yoluxdurmuşam\". Gecələmək üçün körpəsini də götürüb rəfiqəsigilə gedir, ona evdə tək qala bilməməsindən şikayətlənir. Sonrakı gün uşaqlarını rəfiqəsigildə qoyub \"körpənin çarpayısını gətirməyə\" getdiyini deyir, amma anasının qəbri üstünə yollanır. Üçüncü günün səhəri uşağı da götürüb evdən ayaqyalın çıxır, yolda onu saxlayan polisə hara getdiyini deməkdə çətinlik çəkir. \"O hadisəni xatırlamıram, amma yəqin ki, kömək axtarmışam. Ağrılarımla tək qalmışdım, ona görə\", - Anna belə deyir. Polis şöbəsindən onu qaynanası çıxarıb evə gətirir. 15 günlük Vikanı çarpayısına yerləşdirib yedizdirirlər, qaynanası televizoru işə salır. Qaynana hadisədən sonra istintaqa verdiyi ifadədə deyəcəkdi ki, Anna \"həyəcanla bir neçə dəfə uşağa yaxınlaşıb nəfəs alıb-almadığını yoxladı, bir saat sonrasa çarpayının yanında durub ağ balışı onun içinə qoydu\". Qaynana fikirləşib ki, gəlini uşağın yerini rahatlayır, ona görə də televizora baxmağa davam edib. Səhər 10-da Annaya xalası qızı zəng vurub, soruşub ki, nə vaxt təbrikə gələ bilər. \"Sən hələ bilmirsən? Bizdə dəfn mərasimi olacaq. Mən uşağımın çarpayısında onun cəsədini aparıram. Tamam çürümüşəm, onu mikroba bulaşdırdım, o da öldü\", - bunu müstəntiq istintaq materiallarından oxuyur. Səhər 11-də Anna \"Təcili yardım\" xidmətinə zəng vurmağa başlayır. İstintaq materiallarında qeyd edilib ki, evin girişində o, həkimi bu sözlərlə qarşılayıb: \"Bir baxın, deyəsən, mən onu öldürmüşəm\". Məhkəmədə tibb işçisi bildirib ki, körpə nəfəs almırmış, üstündə ağ balış, bədənində göy-qırmızı ləkələr varmış (oksigen çatışmazlığının əlaməti). \"Klinik ölüm\" diaqnozu qoyan həkim körpəyə adrenalin iynəsi vurub, süni nəfəs verib, ürəyini masaj edib. Körpə qusub və nəfəs almağa başlayıb. İlkin diaqnoz kimi \"Boğulma? Postreanimasiya xəstəliyi\" yazıb körpəni xəstəxanaya aparıblar. Avqustun 1-də isə Vikanı evə qaytarıblar. Anna barəsində öz uşağını öldürməyə cəhd ittihamıyla cinayət işi açılıb, ekspertiza üçün onu psixiatrik klinikaya göndəriblər. Frolova 3 ay orda qalıb. \"Həkimlər mənə \"Amitriptilin\", \"Zolasta\", \"Elzepam\" həbləri təyin etdilər, vitamin iynələri vurdular, vəziyyətim xeyli yaxşılaşdı. Ekspertiza mənim dəli olduğum haqda rəy verdi. Onlar suallar verib məndə doğuş sonrası stres və psixoz olub-olmadığını müəyyən etmək istəyirdilər. Müəyyən etdilər, amma bunu əvvəldən etsəydilər, bəlkə heç nə baş verməyəcəkdi. Mən dəfələrlə demişdim - \"mənə professional yardım lazımdır, mənim vəziyyətim normal deyil\", - Frolova belə deyir. Anna özünü günahkar hesab etmir, deyir ki, qızının boğulmasını istəməyib, çarpayıda balış-filan da olmayıb, \"Təcili yardım\"a da uşağın yaxşı nəfəs almamasından narahat olduğu üçün zəng vurub. Məhkəmədə qaynanası istintaqa verdiyi ifadəsindən imtina edib, deyib ki, çarpayıda balış yoxuydu, körpənin bədənindəki ləkələrsə həkim ona iynə vurandan sonra yaranıb. Xəstəxanada Frolovaya xroniki şizofreniya dizqnozu qoyublar. \"Bu, heç də həmişə dəlilik demək deyil. Psixi pozuntu deyəndə cəmiyyət bunu cin-şeytanla danışmaq kimi başa düşür, dəlilik köynəyi haqda düşünür. Bu, yanlış yanaşmadır. Psixi pozğuntusu olan qatil analar bu hadisəyə qədər heç vaxt psixiatrın qəbulunda olmadan normal yaşaya, sosial həyat tərzi sürə bilirlər\", - Serbski adına mərkəzin professoru Kaçayeva belə deyir. Belə hallarda şizofreniyadan sonrakı ikinci diaqnoz \"doğuş sonrası reaktiv vəziyyət\"dir. Bu, psixikanın müvəqqəti pozulması, o cümlədən, kəskinləşmiş psixotik depressiya və xüsusilə təhlikəli olan doğuş sonrası psixozdur. Bu hal hər min qadından bir və ya ikisində müşahidə olunur. Emosional sayıqlama və paranoya bu xəstəliyin əlamətləri ola bilər. Şizofreniya, psixoz, reaktiv vəziyyətlər - bütün bu diaqnozlar cinayət törətmiş qadınların normal ruhi vəziyyətdə olmasını istisna edir. Belələrini cinayətə görə cəzadan azad edir və məcburi müalicəyə göndərirlər. Frolovanın işi üzrə dövlət ittihamçısı da bunu xahiş edib. Son məhkəmə iclaslarından birinə Anna uşağıyla birlikdə gəlib - bir yaşlı Vikaya baxacaq başqa adam olmadığına görə. Məhkəmə zalında bir il əvvəl iki dəqiqə nəfəssiz qalmış uşaq; müstəntiqlərin fikrinə görə, onu boğmaq istəyən anası və körpəyə süni nəfəs verən həkim yanaşı oturublar. \"Heç utanmırsanmı? Niyə yalan danışırsan? Bumeranq olub üstünə qayıdacaq bu əməlin, heç vaxt öz uşağın olmayacaq\", - Anna qışqıra-qışqıra həkimə belə deyib. Onun məhkəməsi davam edir. \"Bizə susmağı öyrədiblər, keçmişdəki kimi\" Bu cür analarda müşahidə edilən ciddi psixi xəstəliklər onlara qoyulan depressiya diaqnozu fonunda üzə çıxır. Əvvəlcə nevrotik depressiya (çaşqınlıq, stres, zəiflik) kimi başlayan vəziyyət cinayət gününə yaxın psixoz xarakteri alır. Kaçayeva deyir ki, \"Bu, psixotik səviyyəyə çatan kədərdir. O vəziyyətdə olan şəxslərdə yaşamağın mənasızlığı, lazımsızlığı barədə fikirlər yaranır\". 2019-cu ilin 17 fevral səhərində 21 yaşlı Ufa sakini Arina Rafina ətli makaron yeyən qızını masanın arxasından götürüb onunla birlikdə eyvana çıxıb. Bir saat sonra o öz anasıyla birlikdə psixiatra gedəcəkdi, bunu o özü istəmişdi. Amma Arina doğmalarının gəlməsini gözləmədən özünün və qızının həyatına son vermək qərarına gəlib. Uşaqlıqdan qapalı və sakit bir qız olan Rafina 19 yaşında ərə getmişdi. Uşağını əri əsgərlikdə olanda doğmuş, bir il valideynlərinin yanında yaşamışdı. Doğuşdan sonra nevroloq ona təkrar müayinə yazmış, amma Arina onun tövsiyəsinə əməl etməmişdi. Anası İrinanın dediyinə görə, əsgərlikdən qayıdandan sonra əri onun qızıyla pis davranırmış: \"Söyürdü, aşağılayırdı. Ona \"səysən, eybəcərsən, qoca arvada oxşayırsan\" deyirdi. Bizə qızımla görüşməyi qadağan etmişdi. Arina qayıdıb bizmlə yaşamaq istəyəndə gəlib uşağı götürürdü\". Onun ixtisasca uşaq masajisti olan kürəkəni məhkəmədə deyib ki, Arinaya cəmi bir şillə vurub və üzünü yerə sürtüb - arvadı yerdəki uşaq nəcisini tez silmədiyi üçün. O, BBC-yə müsahibə verməkdən imtina edib. Anası Arinaya belə deyib: ya boşan, ya da daha ərindən şikayətlənmə, özün getmisən ona, indi dözərsən, sonra sevərsən. Bu gün İrina çox peşmandır: \"Axı, bizə həmişə susmağı öyrədiblər, keçmişdəki kimi\". O, məhkəməyə hələ doğulmamış nəvəsinin dəfnindən çıxıb gəlib - ikinci qızının hamiləliyi səkkinci ayda pozulub. Əlində valokordin və qızının öldürmək istədiyi nəvəsinin şəkli olan telefon var. Arina və qızı sağ qalıblar - 9-cu mərtəbədəki mənzilin aşağısında böyük qar topası olub. Yoldan keçənlər onları ordan çıxaranda Arina elə hey \"Mənə bunu etməyi kənar səslər dedi\" deyirmiş. Xəstəxandan qadını təcridxanaya göndəriblər, qızını isə atasına veriblər. İntihara cəhddən bir neçə gün əvvəl Arina evə polis çağırıb, deyib ki, əri onu öldürmək üçün bıçaq itiləyir (O, giriş qapısının açarını itiləyirmiş). Sonra iki gün Arina evdə gödəkçəylə gəzib. Həkimə getməyə cəmi iki saat qalmışsa hövsələsi tükənib. Həkimlər Arinaya şizofreniya diaqnozu qoyublar. \"Belə dünyada niyə əzab çəksinlər ki?\" Həm şizofreniyadan, həm də dərin depressiyadan əziyyət çəkən qadınlar övladlarını öldürmə səbəblərindən danışanda çox vaxt belə deyirlər: \"Mən ona yaxşılıq etdim\", \"Mən onun üçün çox pis anayam\", \"Bu dünya o qədər qorxuncdur ki, uşağım belə dünyada yaşamasa yaxşıdır\". Psixiatrların və kriminalistlərin işlətdiyi bir termin var - \"mərhəmətdən öldürmə\" (mercy killing). Bu fenomenə \"genişləndirilmiş sui-qəsd\" də daxildir - ana özünü öldürməyə qərar verəndə uşaqlarını da özüylə \"götürür\". \"O, uşağına və ya uşaqlarına baxıb düşünür: \"onlar belə dünyada niyə əzab çəksinlər ki?\" Amma cinayəti törədəndən sonra belə anaların vəziyyəti yüngülləşmir. Ona görə də özlərinə sui-qəsd edirlər - birinci dəfə alınmasa, bunu ikinci, üçüncü dəfə təkrarlayır\", - professor Kaçayeva belə deyir. \"Bəzən kimlərsə onlara mane ola bilirlər, Bizim mərkəzə daha çox belələrini gətirirlər. Məsələn, bu yaxınlarda bir qadın özünün 3 və 5 yaşlı uşaqlarının dalınca qaçıb onlara yuxu dərmanı içirmək istəyib. Elə bu vaxt əri gəlib çıxıb, arvadında reseptsiz satılmış dərmanı görüb ona mane olub, cinayətin qarşısını alıb. Hərçənd onda da günah varmış - xəyanət edirmiş, evə gəlmirmiş\". \"Qohumları xatırlayıblar ki, qadın əvvəllər tez-tez yadplanetlilər haqqında danışırmış. Amma cinayət işi qaldırılana kimi bu heç kimi narahat etməyib. Xəstəxanada qadının səhhəti tezliklə normallaşmağa başlayıb. Müalicə gecikməyəndə neyroleptiklər yaxşı təsir göstərir\", - bu da Kaçayevanın dediklərindəndir. Məcburi müalicəyə göndərilən qadınlar hər altı aydan bir komissiyaya yoxlanışa göndərilirlər. Sonra rayon hakimi belə hallara baxmaq üçün xəstəxanaya gəlir. Kaçayeva qeyd edir ki, \"Hətta ən ağır hal üçün də altı aylıq müalicə kifayət edir, xüsusilə də gənc və daha əvvəl müalicə almamış qadınlara. Belələri göz görə-görə yaxşılaşırlar, əməllərindən peşman olub \"Aman allah, doktor, mən neyləmişəm, indi necə yaşayacam\", deyirlər\". Həkimlər və hakim icazə versə, qadın evinə qayıda bilir. Qanunun tələbinə görə, o, psixonevroloji dispanserdə qeydiyyata düşməli və ambulator müalicə almalıdır. Dərmanlar pulsuzdur. Psixiatr deyir ki, müalicə müsbət nəticə verərsə, iki il sonra qadını qeydiyyatdan çıxarırlar. \"Uşağı özü arzulamışdı, onu çox sevirdi\" Övlad qatili olan anaların təxminən 15 faizində həkimlər aşkar görünən psixi pozuntu tapmırlar. Belə hallarda mütəxəssislər \"psixi travmalı həyat şəraitinin yaratdığı emosional gərginlik\" diaqnozu qoyurlar. \"Ekspertizalar zamanı bəzən bir insanın həyatında bütün problemlərin eyni vaxta təsadüf etməsinə təəccüblənirsən - həm hamiləlik zamanı yoluxduğu qrip fəsad törədir, həm anası rəhmətə gedir, həm doğuşdan əvvəl əri atıb gedir, həm işini itirir, həm pulunu ödəmədiyi üçün kirayə qaldığı evdən çıxarılır\", - Kaçayeva belə deyir. Bu cür sosial problemlər psixi müvazinətin pozulmasına gətirib çıxarır. Bunun üzərinə üçüncü əlamət - \"qıcıq faktoru\" (trigger-faktor) da əlavə olunanda cinayət baş verir. Kaçayeva bildirir ki, \"Qadınlar üçün trigger, adətən, partnyorla münasibətdən yaranan şəxsi situasiyadır. Təhqir, alçaldılma, tərk edilmə, xəyanət. Ümumiyyətlə, qadınlar partnyorlarıyla bu cür münasibətlərə çox ağrılı yanaşırlar\". 2018-ci ilin qışında Çelyabinsk yaxınlığındakı Çebarkulya şəhərində quş fabrikinin briqadiri Yelizaveta Jarovanın məhkəməsi olub. 30 yaşı və 3 uşağı olan bu qadın 2017-ci ilin yazında dördüncü uşağa hamilə qalıb. Vəkilinin sözlərinə görə, daha bir uşaq böyütməyə maddi imkanı olmadığı üçünYelizaveta onu abort etdirmək istəyib, amma vaxtını ötürüb. Payızda kənddəki evində doğduğu körpəni çuxura atıb. Uşaq boğulub. Jarovanın əməlini polisə qonşusu xəbər verib. Zərərçəkən tərəf kimi Yelizavetanın əri müəyyən edilib. Amma o, məhkəmədə arvadını bağışladığını deyib və cinayət işinin xətm olunmasını xahiş edib. Məhkəmə ərin vəsatətini təmin edib. Yelizavetanı məhkəmə zalından azadlığa buraxıblar. Vilayətdə ajiotaj yaranıb: yerli KİV qatil qadına 15 il həbs cəzası verilməsini tələb edib, qonşular \"Torpaq beləsini üstündə necə saxlayır\" deyə qəzəbləniblər. Jarovanın vəkili deyir ki, həmin prosesdə çox yorulub: \"Jarova özü də hiyləgər, rasional və qəliz adamdır. Onlar hadisə haqda danışmaq üçün hətta NTV-nin bir şou-proqramına da qatılmışdılar\". Yelizaveta və ailəsi Tomsk vilayətinə köçüblər. Onun \"VKontakte\" şəbəkəsindəki səhifəsində oğlanlarının şəkilləri var: birində onlar təpəcikdən sürüşürlər, birində böyük oğlu parta arxasındadır, birində ailəlikcə masa ətrafına toplaşıblar. İndi onlar dərs ilinin sonuyla bağlı mahnılar öyrənirlər, birlikdə piknikə gedirlər. Jarova məhkəmə prosesini xatırlamaq istəmir. \"Mən bu haqda heç düşünmək belə istəmirəm. Artıq bir il keçib, o məsələni yenidən qurdalamaq mənə lazım deyil\", - Yelizaveta BBC-yə belə deyib. Yeni doğulmuş körpələrə qəsd edən anaların cəzasını yüngülləşdirmək cəhdləri ABŞ-da da var. Aktivistlər belə qadınlara ikinci şans ideyasının lobbiçiliyini edirlər. Amma hələ ki, həm Rusiyada, həm də ABŞ-da bu şans işə hansı hakimin baxacağından asılıdır. Həmin qış Yelizavetagildən maşınla bir günlük məsafədə yaşayan 36 yaşlı Anastasiya Kroxinanın da məhkəməsi olub. İki azyaşlı oğul anası olan Kroxina 2017-ci ilin yayında daha bir oğlan doğub. Ailə varlı olmasa da, \"yaxşı və səliqəli\", uşaqlar isə \"həmişə təmiz\" olublar. Tanışları Anastasiyanın içmədiyini və narkotik istifadəçisi olmadığını deyirlər. Onların sözlərinə görə, körpənin atası Nastyaya kömək edib, amma başqasıyla evli olub. Bu durum qadına əzab verirmiş. Doğuşdan dörd ay sonra qrip qızdırmasının əldən saldığı Kroxina heç cür sakitləşdirə bilmədiyi uşağı qucağından yerə atıb. Körpə ağlamağa davam edib. Tanışların dediyinə görə, o gün həm onun, həm də ananın 40 dərəcəyə çatan qızdırması olub. Hava işıqlananda Anastasiya uşağına yemək hazırlayıb, onu yedizdirib. Körpə yenə ağlamağa başlayıb, anası sakitləşdirmək üçün əlini onun alnına qoyub. Uşaq, nəhayət, yuxuya gedib. Kəllə sümükləri sınmış olduğu üçün onun başı tədricən şişməyə başlayıb, ayağının qırıldığı bilinməyib. Kroxina günortaya yaxın narahat olmağa başlayıb - uşaq həmişəkindən çox yatdığına görə. Qonşuya qaçıb, özü \"Təcili yardım\" çağırıb. Həkimlər körpənin öldüyünü konstatasiya ediblər. Kroxinanı qətldə yox, ehtiyatsızlıq üzündən ölümlə nəticələnmiş sağlamlığa bilərək zərər vurmada günahlandırıblar. Ekspertiza onun əqli cəhətdən sağlam olması haqda rəy verib. İki günlük məhkəmə istintaqından sonra hakim Kroxinaya şans yox, yeddi il həbs cəzası verib. Hazırda Anastasiyanın uşaqlarına təqaüdçü nənələri baxır. \"Ailəmiz üçün bu, böyük faciə oldu. Anastasiya özü istəyərək doğmuşdu körpəni, o gombul, sevimli uşaqdan ötrü ürəyi gedirdi. Məhkəmə iclaslarında durmadan ağladı, qərardan apellyasiya şikayəti də vermədi\", - işlə tanış olan hüquqşünaslardan biri belə deyir. Onun sözlərinə görə, belə işlərdə nadir hallarda psixoloji-psixiatrik ekspertiza aparılır. Adətən, ambulator müayinəylə kifayətlənirlər: \"Klinikaya gəlirlər və bəzən heç 5 dəqiqə keçməımiş çıxıb gedirlər. Nastyanın təkrar ekspertizasıyla bağlı bütün vəsatətləri \"Biri də bəsdir\" arqumentiylə rədd etdilər. Çox sayda yüngülləşdirici halın olmasına baxmayaraq sonda belə böyük cəzalar verilir\". Sosial şəbəkələrdə Kroxinanın səkkiz aylıq hamiləlik vaxtı çəkdirdiyi ağ donlu şəkli, uşaq pəncələrinin masaj sxemi və bir toyuq yeməyinin resepti qalıb. Bir də \"Uşaqlar\" cəmiyyətinin sitatı: \"Mənim həyatımda balaca bir adam var, onun üçün yaşamaq istəyirəm. Həmin adam mənim uşağımdır. Bu xoşbəxtlikdir!\" \"Yelena uşaqları üçün çox narahat olurdu\" Semyonov şəhərindəki (Nijni-Novqorod vilayəti) köhnə tərəvəz anbarı yanmasaydı, müstəntiqlər Yelena Kərimovanı tapmayacaqdılar. Yanğınsöndürənlər orda rulona bükülü yanmış cəsədlər aşkar edirlər - iki yaşlı oğlanın və dörd yaşlı qızın cəsədlərini. Ekspertiza uşaqların əvvəl boğulub sonra yandırıldığını müəyyən edir. Övladları Süleyman və Xədicəni öldürmək ittihamıyla 27 aprel 2018-ci il tarixdə müstəntiqlər Kərimovanı saxlayırlar. Baxımlı, gözəgəlimli qadın olan Kərimova internet-mağazada idman qidaları satırmış. \"İnstaqram\" səhifəsindən məlum olur ki, o, rəfiqələriylə kafeyə getməyi və uşaqlarının şəkillərini paylaşmağı xoşlayıb. \"Onları təmiz saxlayırdı, ikisini də çox sevirdi. Həmişə qaçıb yanıma məsləhətə gəlirdi - oğlu suçiçəyi çıxaranda, qızı soyuqlayanda. Onlar üçün çox narahat olurdu\", - baldızı Əzizə Kərimova belə deyir. Həbsindən bir az əvvəl Yelena həm qızına, həm də oğluna böyük ölçülü paltarlar alıb. \"Övladlarına sonrakı illər üçün paltar alan biri yəqin ki, onları öldürməyi planlaşdırmazdı. Onları ac, ayaqyalın saxlasaydı, bəlkə də inanardım. Amma uşaqlar təmiz və baxımlıydılar\", - Kərimovanın keçmiş vəkili Dmitri Şirokov çaşqınlıq içində belə deyir. Müstəntiqlər Yelenanı icarəyə götürdüyü \"Kia Ceed\" avtomobilindəki izləyicinin köməyilə tapıblar. Rusiya İstintaq Komitəsinin Nijni-Novqorod şöbəsinin böyük müstəntiqi Maksim Yefimovun sözlərinə görə, izləyicinin göstəricilərinə görə avtomobilin hərəkət trayektorası müəyyənləşdirilib, çəkilişin yanacaqdoldurma məntəqəsinə aid hissəsindən görünüb ki, orda Kərimova şokolad və yandırıcı maddə alıb. Tezliklə şahidlər də tapılıb - ovçular meşənin yanında maşın, tonqal və qadın görüblər. Onlara elə gəlib ki, qadın tonqala oyuncaqlar atır, ona görə də Yelenanı cadugər hesab ediblər. Kərimova birinci sorğusunda danışıb ki, əvvəlcə qızını boğub - dizində, arxası özünə tərəf oturdub ağzını və burnunu tutaraq. Sonra oğlunu. Qızı \"Bəsdir! Bəsdir!\" deyə qışqırırmış. Oğlunun səsi çıxmayıb. Həmin o ovçulara görə Yelena cəsədləri dərhal yox edə bilməyib, qalıqlarını müşəmbə çantaya yığıb evə qayıdıb. Həmin gün rəfiqələrinə, xaç anasına zəng vurub, səhər yenidən tonqal qalamağa gedib. Cəsədləri yandıranda ona elə gəlib ki, onlar \"tərpənib ayağa qalxırlar\" - iş materillarında belə qeyd olunub. Sonra Kərimova ifadəsini dəyişib, deyib ki, uşaqlarını ərinin düşmənlərindən qorxduğu üçün boğub. Guya həmin adamlar maşına oturub buna onu məcbur ediblər. Amma Kərimovanın dediyi marşrut izləyicidə olmayıb, üstəlik, Yelenanın bütün yol boyu maşında tək olduğu görünüb. Yelenanın təsvir etdiyi şəxsləri isə müstəntiqlər tapa bilməyiblər. Kroxinanın hadisəsində olduğu ki, Kərimovanı da ambulator ekspertizadan keçirib psixi sağlam olması qənaətinə gəliblər və 19 il cəza kəsiblər. RİK-in Nijni-Novqorod şöbəsinin ağır cinayətlər bölməsinin rəhbəri Andrey Kirillov ekspertizanın nəticələriylə tanış olanda təəccüblənib. \"Özünü bilən-tanıyan uşaqların anasının maniakal bir israrla öz məqsədinə doğru gedəcək qədər soyuqqanlı olmasına inanmaq şətindir\", - Kirillov BBC-yə açıqlamasında belə deyib. Müstəntiqlər təkrar ekspertiza tələb etməyiblər. Elə birinci vəkil də. İşə sonuncu instansiyada - Rusiya Ali Məhkəməsində baxılanda yeni müdafiəçi bu tələblə çıxış edib. Amma məhkəmə tələbi rədd edərək qərarı qüvvədə saxlayıb. Belə proseslərin bütün iştirakçıları təkrar ekspertizanın vacib olduğunu bildirirlər. Kaçayeva may ayında Serski adına mərkəzdə baş tutmuş belə bir ekspertiza haqqında danışır: səkkiz aylıq oğlunu öldürmüş qadını onların mərkəzinə Saratovda və Volqoqradda baş tutmuş iki yoxlanışdan sonra gətiriblərmiş. Birinci komissiya qadına xəstə, ikincisi sağlam diaqnozu qoyubmuş. Mərkəzdəki ekspertiza onun xəstə olduğunu təsdiqləyib. \"O qadınlar uşaqlıqda zorakılıqla üzləşiblər\" İstintaq zaman Kərimova deyib ki, uşaqları özünə yük hesab etdiyi üçün onlardan xilas olmaq qərarına gəlib. Müstəntiqlərlə birlikdə onu psixoloji elmlər doktoru, bədən dili mütəxəssisi Yekaterina Vaske də danışdırb. \"Sinizmin səviyyəsinə mat qaldım. Kərimova hadisənin bütün detallarını çox dəhşətli ifadələrlə təsvir etdi. Hansı uşağını birinci öldürüb, oğlunu və qızını tonqalda necə yandırıb, hansı uşağının hansı hissəsi daha tez yanıb - birinin kiprikləri, o birinin dodaqları...\" - Vaske belə deyir. \"O özü haqqında çox danışırdı. Gah öz \"orijinallığını\" nümayiş etdirirdi, gah \"parlaq\" həyatından danışırdı, gah da özünə qarşı mərhəmət oyatmaq istəyirdi. Məsələn, deyirdi ki, altı yaşında atası tərəfindən cinsi zorakılığa məruz qalıb\". Ambulator ekspertiza zamanı Kərimovaya anasının ifadəsini oxuyublar: \"Qızımın altı yaşı olanda atasının onu zorlaması haqqında heç nə bilmirəm. Amma ərimin belə bir iş tuta bləcəyinə heç bir şübhəm yoxdur. O, belə şeylərə meylli adamıydı. Hadisədən qızımın mənə yazdığı məktub vasitəsilə xəbər tutmuşdum\". Rusiya məhkəmə psixiatrlarının araşdırmalarında qeyd edilir ki, qatil anaların 80 faizi uğursuz ailələrdə böyüyənlər, 85 faizi isə konfliktli evliliyi olanlardır. Ekspertlər hesab edirlər ki, yalanlar, mübahisələr, dava-dalaş, təhqir, alkoqolizm mühitində böyüyən yeniyetmə qızlar sonradan bunları öz evliliklərinə daşıyırlar. Uşağa qarşı aqressiyanın kökündə valideynlərlə pis münasibətlər dura bilər. Övlad qatilləri çox vaxt bunu hədsiz sevgi nümayişiylə pərdələməyə çalışırlar. Professor Kaçayeva da təsdiq edir ki, ailə zorakılığına məruz qalmaq gələcəkdə baş verəcək cinayətlər baxımından son dərəcə ciddi faktordur: \"Belə qadınların çoxu uşaqlıqda emosional, seksual və fiziki zorakılığa məruz qalanlardır. Həm də seksual zorakılıq onların ən dəhşətlisi olmaya da bilir. Bizə ekspertizaya göndərilən qadınların 90 faizi bu haqda danışmağa hazır olur. Yaxşı vəkillər bundan tez-tez istifadə edirlər\". \"O cür hisslərlə heç kim rastlaşmaq istəmir\" Övlad qatilləriylə çox vaxt nə vəkillər, nə də psixiatrlar işləmək istəyir. 2019-cu ilin qışında 21 yaşlı dərbəndli qadın altı aylıq qızını 31 bıçaq zərbəsiylə öldürmüş, ona uzun müddət vəkil tapmaq mümkün olmamışdı. \"Həmin qadından hətta təyinatlı vəkillər də imtina edirdilər. Ümumiyyətlə, burda onu hamı lənətləyirdi\", - işlə tanış hüquqşünaslardan biri belə deyir. Psixiatrlar danışırlar ki, Serbski adına mərkəzin təcrübəli mütəxəssislərindən biri övlad qatili görən kimi ekspertizada iştirak etməkdən boyun qaçırır, çünki apriori onlara nifrət edir. Amma həmkarları bunu qeyri-professional yanaşma kimi qiymətləndirirlər. Perm vilayətində iki yeni doğulmuş körpəsini öldürmüş qadın həbs olunanda vəkili onun təcridxanaya göndərilməsinə etiraz etməyib, halbuki, bu, vəkillik kodeksinə ziddir. Başqa maddəylə ittiham olunmuş aktrisa Marina Kleşeva deyir ki, həbsxana müdiriyyəti övlad qatillərinin cəza maddələrini gizli saxlayırlar: \"Əlbəttə, mən də belələrinə rast gəlmişəm. Amma yerlilərindən biri onlarla eyni həbsxanaya düşüb sirrlərinin üstünü açmasa, hansı maddəylə cəzalandırıldıqlarını heç kim bilmir. Həbsxanada belələrinin rəfiqəsi olmur, onlar heç bir söhbətə və ya davaya qarışmırlar. Çünki bir söz desələr, onları əzərlər. Mən təəccüblənirdim ki, nə üçün insan öldürməyə görə onlara bu qədər az iş veriblər. Doğuş sonrası sindromlar, depressiyalar haqqında biz heç nə bilmirdik\". \"Nə üçün bizdə uşaq qətllərinə görə cəzalar belə yumşaqdır? Bütün qatilləri ömürlük katorqaya göndərmək lazımdır\". \"Mənə görə uşaq öldürmək cinayətlərin ən ağırıdır. Belələrini dövlət hesabına saxlamaq əvəzinə, edam etmək lazımdır\". \"Qoy, o əclaf türmədə çürüsün\" Bu məqalədəki qadınların həbsiylə bağlı xəbərlərə oxucular bu və daha sərt şərhlərlə reaksiya veriblər. Moskvadan olan klinik psixoloq Yakov Koçetkov deyir ki, belə reaksiyaların səbəbini bilir. O, bunu psixoloji müdafiə adlandırır. Qadınlar özlərinin də bu haqda düşündüklərini inkar edirlər, \"Məni yox, başqasını tutsunlar\" fikriylə öz qəzəblərini başqalarının üzərinə yönəldirlər. \"Axı, sən o qadını başa düşsən və ya ona yazığın gəlsə, onun hiss etdikləriylə üzləşməli olacaqsan. Amma belə hisslərlə heç kim rastlaşmaq istəmir\", - Koçetkov belə deyir. 2015-ci ildə Amerikada aparılmış bir araşdırmanın nəticələrinə görə, anaların 70 faizi körpə kolikaları (çağaların səbəbsiz yerə və gecələr boyu ağlaması) zamanı beyinlərindən aqressiv fikirlər keçdiyini gizlətməyib, 26 faizi isə hətta uşağı öldürmək fikrinin də ağlına gəldiyini deyib. Ən zəif psixi pozuntuları olan qadınlarda bu fikrə sağlam qadınlarda olduğundan iki dəfə çox rast gəlinir. Bu onların hamısının öz övladları üçün təhlükəli olması deməkdirmi? Yox. Psixoloq Koçetqov uşaqlarına zərər vermək - boğmaq, kəsmək və ya pəncərədən atmaq kimi zəhlətökən fikirlərdən əziyyət çəkən qadınlarla işləyir. Onlar bu düşüncələrini nadir hallarda etiraf edirlər, o da ancaq ərlərinə. Belə qadınlar ağlayıb rahatlanmağı və ya uşağın üstünə qışqırmağı mümkünsüz hesab edirlər. Düşünürlər ki, həmişə öz uşaqlarını sevməlidirlər. Psixoloq deyir ki, \"Onlar heç vaxt öz uşaqlarına zərər vurmurlar. Problem bundadır ki, belələri hansısa qadının ��z oğlunu və ya qızını öldürməsi barədə xəbərlərə çox həssas yanaşırlar və bunu asanlıqla öz üzərlərinə çəkirlər\". Koçetkov deyir ki, onların diaqnozu obsessiv-kompulsiv pozuntudur (OKP): \"Hazırda bu, xüsusilə çox yayılıb. Bu qadınlar qətl törətmirlər. Uşaqlarını öldürənlər özlərinə nəzarəti itirən analardır. OKP-dən əziyyət çəkənlərdə isə bunun əksi - öz hərəkətlərinə hədsiz nəzarət problemi var. Onlar nəinki hərəkətlərini, hətta fikirlərini də nəzarət altında saxlamağa çalışırlar\". Adətən, belə analar öz əsəb və qəzəblərini çətin ifadə edirlər. Bu qüsur onlarda uşaqlıqdandır - analarının onlara öz qəzəblərini hər hansı şəkildə büruzə verməyi qadağan etdiyi vaxtdan. Belə qadınlar, adətən, sakit və hətta passiv görünürlər. Amma illər uzunu yığılmış aqressiya onları başqalarının heç bir önəm vermədiyi istənilən neqativ fikrə qarşı çox həssaslaşdırır. \"O, sanki mənim həyatımı oğurlayıb\" \"Əvvəllər mən o cür anaları elə qınayırdım ki. Fikirləşirdim ki, bu, heç vaxt mənə aid ola bilməz. Amma oldu...\" - böyük telekommunikasiya şirkətində korporativ müştərilərlə iş üzrə mütəxəssis olaraq çalışmış, 33 yaşlı Tatyana İvanova belə deyir. Satışlar, səyahətlər, dostlar. Bir də uşaq arzusu. \"Mənə elə gəlirdi ki, biz artıq buna hazırıq. Məlum oldu ki, deyilmişik\". Doğuş çətin keçib, mamaçalar çox kobud davranıblar. \"Sonradan doğuşla bağlı retrospeksiv, ağrılı yuxular görməyə başladım. Hər dəfəsində taxikardiyayla aylırdım. Laktostazlar, artıq çəki, dəridə yaralar, saç tökülməsi... Uşağa qarşı aqressiyam tədricən artırdı - sanki o mənim həyatımı oğurlamışdı. Düşünürdüm ki, əzablarımın, xəstəliklərimin günahkarı odur\", - İvanova belə deyir. Uşaq gecələr yatmayanda və ya diş çıxartdığı üçün ağlayanda Tatyana çox əsəbləşirmiş: \"O ağlama səsi beynini partladır, öz uşaqlığının bütün problemlərini yadıma salırdı. Üstəlik, beynimdə hər şeyin öhdəsindən gəlməli olduğumla bağlı oturuşmuş fikir vardı. Amma bəzən körpəni yırğalayanda əsəbdən onu möhkəm silkələyirdim, o da qorxub daha bərk ağlayırdı. Onda mən uşağı var gücümlə çarpayıya atıb \"Kaş ki, sən doğulmayaydın\" və daha sərt sözlərlə üstünə qışqırmağa başlayırdım. Sonra analığımdan zövq almadığım üçün özümü günahkar hiss etməyə, utanmağa başlayırdım\". Tatyananın sözlərinə görə, əri ona uşağın psixikasını pozduğunu deyirmiş, onun şikayətlərini ciddiyə almırmış: \"Sənə nə olub? Özünü topla. Ana deyilsən? Niyə başqaları bacarır, sən yox? Bu uşağı kiminçün doğmusan?\" Bir il sonra Tatyananın vəziyyəti daha da pisləşib, özünü öldürmək barədə fikirləşməyə başlayıb. Elə bu fikirlə də psixoloqa gedib: \"Düşünürdüm ki, mənim kimi əclaf və iyrənc ana yer üzündə yaşamamalıdır, mənim uşağım daha yaxşı anası olmasını haqq edir. Özümü öldürmək bu vicdan əzabıyla yaşamaqdan daha asanıydı. Bir neçə dəfə belə böhran keçirmişdim. Psixoloq dərhal bütün suallarıma cavab verib problemlərin öhdəsindən gəlməyimə kömək etdi\". \"Mələk üzlü körpələrin plakatları yaxşıdır, amma çətinliklərdən danışan da olsun\" Filsidin profilaktikasından danışanda daha çox prezervativin təbliğatından və bebi-bokslardan söz açırlar. Bundan başqa, həm Rusiya, həm də Qərb həkimləri analardakı psixi pozuntulara, o cümlədən, doğuş sonrası depressiyaya nəzarət etməyin vacibliyini vurğulayırlar. \"Əslində, hələ doğuşdan əvvəl bütün mümkün ssenarilər nəzərdən keçirilməlidir. Qadının öz anasıyla münasibətləri, özünə və partnyoruna münasibəti müzakirə olunmalıdır, çünki bütün bunlar qadının doğuşdan sonrakı vəziyyətinə təsir edir. Ana və onun mələk simalı körpəsini əks etdirən plakatlardan başqa, vəziyyətin başqa cür ola biləcəyini də izah edən də olmalıdır\", - psixoloq Marina Bilobram belə deyir. Moskvada və regionlarda kritik situasiyada olan qadınlar üçün mərkəzlər var. Onlara təkcə ailə zorakılığına məruz qalanlar yox, depressiyadan əziyyət çəkən qadınlar da müraciət edə bilərlər. Professor Kaçayeva hazırda həmin mərkəzlərin yarıboş olduğunu deyir: \"Çünki bizim qadınlar onlara müraciət etməyə qorxurlar. Qorxurlar ki, problemlərindən danışsalar, uşaqlarını əllərindən alarlar. Rayon psixiatrına müraciət etməyə də qorxurlar - xəbər verərlər, qeydiyyata salarlar, valideynlik hüququndan məhrum edərlər. Hətta ərlərinə və doğmalarına da deməyə qorxurlar - dəli deyib susdurarlar deyə\". Doğuş sonrası depressiyayla bağlı Edinburq şkalasından istifadə etməklə ananın ruh halını evdə də test etmək olar. Bu şkala üzrə 12 baldan yuxarı nəticə alınarsa, həkimə müraciət vacibdir. 5-11 bal arası nəticədə isə iki-dörd həftədən sonra təkrar test edib ananın vəziyyətinin yaxşılaşdığını və ya pisləşdiyini öyrənmək lazımdır. \"Bircə tez çıxsın məndən, yüngülləşim\" 31 yaşlı Katerina beş abortdan sonrakı hamiləliyini, nəhayət, saxlamaq qərarına gəlir. Əri uşaqlarının olmasını çox istəyirdi, həkimlərsə onun artıq \"yaşlı\" olduğunu deyirdilər. Doğuşa qədər Katerina gecə klublarında promouter işləyirdi - \"çoxlu vəd, pul və zərərli vərdişlər\". \"Mənim ilk və tək övladım məni hər şeydən məhrum etdi. Hamiləlik həyatımın ən pis dönəmi oldu. Belə demək yaxşı deyil, amma ilk aylarda ümid edirdim ki, bəlkə həkimlər hansısa patologiyalar tapacaqlar, ya da vaxtından əvvəl doğuş başlayacaq və hamiləliyim pozulacaq. Amma belə olmadı, uşağın vəziyyəti normalı idi\", - Katerina belə deyir. Doğuşa o bu fikirlə getmişdi: \"Bircə tez çıxsın məndən, yüngülləşim\". Doğuşdan sonra yenə əvvəlki kimi işləmək və səyahət etmək istəyirdi. Amma depressiyaya yaxalandı. \"Düzdü, daha ürəyim bulanmırdı, uşaq da sakitiydi, amma artıq normal həyatım yoxuydu... Pulum azalmışdı. Vaxtın və pulun yoxdu deyə manikürə gedə bilməmək... Bu, dəhşətli bir şeydir. Bütün bunlar mənə əzab verirdi və bir gün vəziyyətim lap pisləşdi\". \"Hamı uşağını pəncərədən atmaq istəyir, mənsə bunu istəmirdim. Amma həmişə onu arabasında gəzdirəndə arabaqarışıq maşının qabağına itələmək istəyirdim. Detallı şəkildə gözümün qabağına gətiridim ki, arabanı necə əlimdən buraxıram və maşın onu necə əzir. Onda uşağa yazığım gəlirdi. Eyni zamanda özümə də yazığım gəlirdi. Arabanı itələyə bilmirdim, amma bu fikir də başımdan getmirdi. Mənə elə gəlir ki, normal qadınların ağlına belə fikir gəlməz\", - bu qənaətini Katerina sonda ağzından qaçırır. Ryazanova psixoloqa müraciət etməyib, ona görə də bilmir ki, qadın öz düşüncələrinin təhlükəli olduğunu anladığı müddətcə psixoloqlar onların olmasını normal hesab edirlər. \"Anama deyirdim ki, mən uşağı az istəyirəm. Ancaq o məni dinləmirdi. Ərimə də deyirdim. Cavab verirdi ki, sən anormalsan. Deyirdi ki, öz uşağını necə sevməmək olar? Özü oğlumuzla çox məşğul olurdu, onu çox sevirdi. Mən uşaq arabasıyla bağlı zəhlətökən fikirlərimi ərimə deyəndə o mənə ikinci uşağı doğmağı təklif etdi - qardaşlar birlikdə darıxmazlar deyə\". Amma Katerina növbəti dəfə hamilə qalanda gizlicə aborta gedir və bunu ərinə ancaq əməliyyatdan gələndən sonra deyir. Depressiyadan qurtulmaq üçün Ryazanova \"Facebook\"da çətin situasiyalı analara dəstək qrupu tapır: \"Tək olmadığımı bilmək məni yüngülləşdirir. Sevinirəm ki, bütün bunlar haqqında açıq danışmaqdan utanmayan qadınlar var. Doğuşdan sonra yalnız poni və göy qurşağı şəkilləri paylaşmırlar\". Katerina hesab edir ki, ana kimi yaşamağı artıq öyrənib. Doğuşdan sonrakı səkkizinci ayda uşaqdan xilas olmaq fikri yox olub. 2019-cu ilə bir gün qalmış Katerinanın əri gecə yatıb, səhər oyanmayıb - yuxuda ürəyi dayanıb. Onun valideynləri Ryazanovanı və uşağını mənzildən çıxarıblar. İki yaşlı oğluyla birlikdə o, anasıgilə köçmək məcburiyyətində qalıb. Hazırda ana-bala Katerinanın valideynlərinin hesabına yaşayırlar. \"İşə düzəlmək istəyirəm, amma uşağı yanına qoymağa adam yoxdur. Heç kim ona baxmaq istəmir, hətta anam da. Çünki indi bostanda işin çox olan vaxtıdır\". Biz Katerinayla aprel ayından ünsiyyətdəyik. Bu müddət ərzində onun vəziyyəti pisləşib. \"Böyük sevgi rastıma çıxmadı. \"İnstaqram\"da olanlardan. Əlbəttə, uşağımı təmin etmək üçün mən əlimdən gələni edirəm. Amma onunla nəfəs almıram. Hərdən beynimə girir ki, uşaq olmasaydı, çoxdan özümə iş tapmışdım, amma indi ilişib kənddə qalmışam. Sonra fikirləşirəm ki, uşağın heç bir günahı yoxdur\". İyun ayında səhər saat 3-də Katerinadan mesaj aldıq: \"Gücüm tükənib. Nədən-kimdən güc alacağımı da bilmirəm. Pulsuzluqdur. Bacım dalaşır, anam kömək etmir. Uşaq çox sevimlidir, amma mən onunla amöb kimiyəm, danışdırmağa da, oynatmağa da ərinirəm. Məni ağrıdan şeylərdən biri də budur. Mən sizə hər şeyin yaxşı olduğunu deyirdim, amma yox, elə deyil\". İllüstrasiyalar: Tatyana Ospennikova"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39138980", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39137938", "doc1": "جيف سيشنز كان عضو لجنة الخدمات المسلحة في مجلس الشيوخ ونفى سيشنز، الذي كان نائبا بمجلس الشيوخ آنذاك، أي اتصال بالمسؤولين الروس أثناء الحملة الانتخابية، ��ذلك خلال جلسة التصديق على اختياره في يناير/كانون الثاني. لكنه قال يوم الأربعاء، إنه \"لم يناقش قضايا الحملة الانتخابية (في هذه الاجتماعات).\" واتهمت زعيمة الأقلية الديمقراطية في مجلس الشيوخ، نانسي بيلوسي، سيشنز بـ \"الحنث باليمين\" وطالبته بتقديم استقالته. وطالب نواب ديمقراطيون آخرون سيشنز بالتنحي عن تحقيق يجريه مكتب التحقيقات الفيدرالي (إف بي آي)، ويشرف عليه شيشنز باعتباره المدعي العام، بشأن مزاعم بالتدخل الروسي في الانتخابات، من بينها اتصال أعضاء حملة ترامب بمسؤولين روس. وخلصت المخابرات الأمريكية إلى أن الهجوم الإلكتروني الروسي على حسابات المؤسسات التابعة للحزب الديمقراطي كانت لمساعدة ترامب في هزيمة هيلاري كلينتون. ووردت أنباء المقابلتين اللتين أجراهما سيشنز بعد وقت قصير من موافقة لجنة في الكونغرس على إجراء تحقيق في مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الرئاسة الأمريكية. ونقلت صحيفة واشنطن بوست عن وزارة العدل أن سيشنز قابل السفير الروسي، سيرغي كيسلياك، مرتين العام الماضي بصفته عضوا في لجنة الخدمات المسلحة في مجلس الشيوخ. وكانت إحدى هذه الزيارات في مكتب السفير الروسي في سبتمبر/أيلول من العام الماضي، ثم اجتماع آخر مع عدد من السفراء الآخرين في الصيف. كما التقى سيشنز سفراء 25 دولة أخرى على مدار العام، إلا أن اللقائين بالسفير الروسي تزامنا مع كونه أحد أهم رموز حملة ترامب، ووسط تقارير بتدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية. وأكد أعضاء بالمجلس أن تحقيقا تجريه لجنة الاستخبارات سيفحص الاتصالات بين مسؤولي الحملة الانتخابية لترامب وموسكو. وينفي البيت الأبيض حدوث أية تصرفات مخالفة خلال الحملة الانتخابية. ولطالما رفضت روسيا اتهامها بالتدخل في الانتخابات. وخلال جلسة التصديق على ترشيحه، سُئل سيشنز عما سيفعل إذا ظهرت أدلة على وجود اتصالات بين أي مسؤول في حملة ترامب وروسيا، فأجاب بأنه \"ليس على دراية بتلك التحركات. ولم أكن على اتصال بالروس\". السفير الروسي سيرغي كيسلياك لم يُعلق بعد على تصريحات الحكومة وقال سيشنزفي بيان صدر مساء الأربعاء: \"لم ألتقِ البتة بأي مسؤولين روس لبحث قضايا الحملة الانتخابية. ليس لدي أدنى فكرة عما يتحدث هذا الادعاء. إنه غير صحيح.\" وقالت المتحدثة باسم وزارة العدل، سارة أيسغور فلوريس، إنه لم يكن \"هناك أي شيء مضلل البتة فيما يتعلق بإجابته.\" وأضافت: \"لقد سُئل خلال الجلسة عن أي اتصالات بين روسيا وحملة ترامب، وليس بشأن اجتماعات أجراها بصفته نائبا وعضوا في لجنة الخدمات المسلحة.\" وقال نيكولاي لاخونين، المسؤول الإعلامي للسفارة الروسية في واشنطن، إن البعثة الدبلوماسية لم \"تعلق على الكثير من الاتصالات\" بين روسيا ودبلوماسيين و\"شركاء محليين\"، حسبما نقلت وكالة إنترفاكس الروسية للأنباء. في غضون ذلك، قال آدم شيف، الديمقراطي البارز في لجنة الاستخبارات بالمجلس، إنه إذا صدقت التقارير، يتحتم على سيشنز الانسحاب من تحقيق مكتب التحقيقات الفيدرالي بشأن التدخل الروسي المزعوم في الانتخابات. وأُقيل مستشار الرئيس دونالد ترامب للأمن القومي، مايكل فلين، الشهر الماضي، بعدما ضلل البيت الأبيض بشأن اتصالات مع السفير الروسي بشأن العقوبات على روسيا. ولاحقت دونالد ترامب اتهامات عدة بشأن اتصالات بين مستشاريه وموسكو منذ بداية حملته الانتخابية. وينفي البيت الأبيض تلك المزاعم نفيا قاطعا. وانتهت تق��رير أجهزة الاستخبارات إلى أن اختراق روسيا المزعوم لمؤسسات تابعة للحزب الديمقراطي نفذ لمساعدة ترامب في هزيمة منافسته في الانتخابات الرئاسية هيلاري كلينتون.", "doc2": "Jeff Sessions ötən il Senatın Silahlı Xidmətlər Komitəsinin üzvü idi. Həmin vaxt senator olan cənab Sessions yanvar ayında keçirilən məhkəmə iclasında bildirib ki, onun ruslarla heç bir əlaqəsi olmayıb. O, çərşənbə günü vurğulayıb ki, \"heç vaxt kampaniyanın məsələlərini müzakirə etmək üçün Rusiya rəsmiləri ilə görüşməyib\". Demokratlar onu \"andını pozmaqda\" ittiham edib və istefaya göndərilməsini tələb edib. Onlar, həmçinin, Jeff Sessions-dan seçki kampaniyalarına Rusiya müdaxiləsi iddialarını araşdıran təhqiqatdan uzaq durmağı tələb edib. Cənab Sessions bu prosesi baş prokuror kimi müşahidə edir. ABŞ kəşfiyyat icması bu qənaətə gəlib ki, Demokratik təşkilatların rus haker hücumlarına məruz qalması kimi iddia edilən məsələ cənab Trump-ın Demokratların lideri Hillary Clinton-u məğlub etməsi niyyəti ilə həyata keçirilib. Ötən ay cənab Trump-ın Milli Təhlükəsizlik Üzrə Müşaviri Michael Flynn Rusiya səfiri ilə Moskvaya qarşı sanksiyalarla bağlı müzakirə aparması iddialarına görə Ağ Evi aldatdığı əsası ilə işdən qovulub. İttihamın əsasını nə təşkil edir? Washington Post-un xəbərinə və ədliyyə nazirliyinin təsdiqinə görə, cənab Sessions ötən il iki dəfə Senatın Silahlı Xidmətlər Komitəsinin üzvü kimi Rusiya Səfiri Sergey Kislyak ilə görüşüb. Qəzet yazır ki, onlar sentyabr ayında Cənab Sessions-ın ofisində təkbətək söhbət aparıb və yay boyunca bir neçə digər səfirlərlə görüşüb. O, il boyunca 25-dən çox xarici səfirlə görüşlər keçirib. Lakin o cənab Trump-ın kampaniyası komandasının əsas fiquru olduğu zaman və mediada seçkilərə Rusiyanın müdaxiləsinə dair artan hesabatlar fonunda cənab Kislyak ilə görüşüb. Cənab Sessions nə deyir? Məhkəmə iclası zamanı cənab Sessions-dan soruşublar ki, əgər Trump kampaniyasından kiminsə Rusiya ilə əlaqədə olması barədə sübutlar olsaydı, o nə edərdi? O deyib ki, \"bu hərəkətlərdən xəbərsizdir\". Sonra o deyib: \"Mənim ruslarla rabitəm olmayıb.\" \"Mən kampaniyanın məsələlərini müzakirə etmək üçün heç vaxt Rusiya rəsmiləri ilə görüşməmişəm. İddialar barədə bilmirəm. Bu, yalandır\", cənab Sessions çərşənbə günü bildirib. Rusiya Səfiri Sergey Kislyak məsələyə şərh verməyib Yeni sorğu nə haqqındadır? Cənab Sessions-ın görüş xəbəri konqres komitəsinin seçkilərə Rusiyanın müdaxiləsi iddialarını araşdırmaq barədə qərarından sonra gəlir. Daxili kəşfiyyat qrupu Donald Trump-ın kampaniyası ilə Moskva arasında təmasları dərindən öyrənəcək. Ağ Ev indiyədək seçki kampaniyasına hansısa müdaxiləni təkzib edib, eləcə də Rusiya seçkilərə qarışması barədə ittihamları rədd edib. İndiyə qədər, Respublikaçı senatorlar Demokratların istintaq tələbləri ilə razılaşmağa könülsüz yanaşıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/04/150429_north_korea_execution", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/04/150429_nk_executions", "doc1": "أعدم زعيم كوريا الشمالية كيم جون أون عمه 2013 بعد اتهامه بـ\"الخيانة\". وأوضحت الوكالة خلال اجتماع برلماني الأربعاء أنهم أعدموا رميا بالرصاص بعد اتهامهم بـ\"التجسس\". وتقول كوريا الجنوبية إن مَن أعدموا بينهم اثنان من نواب الوزراء اعترضوا على سياسات زعيم كوريا الشمالية كيم جونغ أون، إضافة إلى أعضاء فرقة موسيقية. وذكرت وكالة يونهاب الكورية الجنوبية أن نائب وزير الغابات الكوري الشمالي ليم ووب سونغ أعدم في يناير/كانون الثاني بعد أن أعرب عن \"قلقه بشأن سياسة التشجير\". ويعتقد أن أربعة أعضاء في فرقة انهاسو الموسيقية أعدموا في مارس/آذار. مواضيع قد تهمك نهاية وكان زعيم كوريا الشمالية كيم جون أون قد أعدم عام 2013 عمه جانغ سونغ تيك ومجموعة من المسؤولين المقربين منه. ويوصف جانغ بأنه كان مشرفا على انتقال قيادة بيونغيانغ إلى كيم جون أون بعد وفاة والده كيم جونغ ايل عام 2011.", "doc2": "Agentlik 15 nəfərin casusluq ittihamı ilə məhkum edilərək güllələndiyini xəbər verir. Cənubi Koreyadan alınan məlumatlarda deyilir ki, edam olunanlardan ikisi cənab Kimin siyasətinə qarşı çıxan nazir müavinləridir. Bir orkestrin üzvləri də güllələniblər. Cənab Kim 2013-cü ildə bir vaxtlar qüdrətli olan dayısını da edam etdirib. Həmçinin bax: Qüdrətli dayının süqutu şəkillərdə Yonhap xəbər agentliyinin məluimatına görə, edam edilənlərdən biri də meşəçilik naziri olub. Unhasu orkestrinin dörd üzvünün mart ayında edam edildikləri güman edilir. 2013-cü ildə cənab Kim dayısı Chang Song-thaek və ona yaxın bir qrup siyasətçini edam edib. Cənab Chang 2011-ci ildə hakimiyyət keçidi zamanı Kimin yolgöstərəni olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-53228413", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-53221023", "doc1": "الشرطة الدولية قالت إنها لن تنظر في الطلب الإيراني. وقال المدعي العام في طهران، على القاصي مهر، إن ترامب و35 آخرين يواجهون تهمة القتل وتهما لها علاقة بـ\"الإرهاب\"، وإن الشرطة الدولية \"الانتربول\" أخطرت للمساعدة في اعتقالهم. ولكن الشرطة الدولية قالت إنها لن تنظر في الطلب الإيراني. وقتل سليماني في هجوم بطائرات مسيرة قرب مطار بغداد في يناير/كانون الثاني الماضي، بأمر من ترامب الذي قال إن القائد العسكري الإيراني مسؤول عن مقتل مئات الجنود الأمريكيين، وإنه كان يخطط لهجمات وشيكة. وردت إيران بإطلاق صواريخ باليستية على قواعد عسكرية عراقية تؤوي قوات أمريكية. مواضيع قد تهمك نهاية ونقلت وكالة مهر للأنباء عن القاصي مهر قوله إنه \"تم تحديد 36 شخصا لهم علاقة باغتيال قاسم، أشرفوا على العملية ونفذوها وأمروا بها\". وأضاف أن هذه القائمة تشمل مسؤولين سياسيين وعسكريين من الولايات المتحدة ودول أخرى، وأن القضاء أصدر مذكرات باعتقالهم\". وقال المدعي العام الإيراني إن ترامب على رأس قائمة المطلوبين وإن مذكرة اعتقاله ستبقى سارية المفعول حتى بعدما تنتهي فترته الرئاسية. ونقلت وكالة إيسنا للأخبار عن نائب وزير الخارجية الإيراني محسن بهاروند قوله إن القضاء الإيراني سيوجه تهما رسمية للمسؤولين عن مقتل سليماني، وإنه يأمل في تحديد هوية مشغلي الطائرة المسيرة. وأضاف أن إيران \"لن تدخر جهدا حتى يحال هؤلاء أمام القضاء\". وقال المبعوث الأمريكي الخاص براين هوك: \"تقديرنا أن الإنتربول لن يتدخل ويصدر نشرات حمراء في قضايا ذات طابع سياسي\". وأضاف: \"هذه قضية ذات طابع سياسي ولا علاقة لها بالأمن القومي، ولا بالسلم الدولي وتعزيز الاستقرار. إنها دعاية لا أحد يحملها محمل الجد\". وقالت الشرطة الدولية ومقرها بمدينة ليون الفرنسية في تصريح لبي بي سي إنها لا تنظر في طلب إيران للمساعدة. وأوضحت أن قواعدها تمنع عليها التدخل في \"أي نشاطات سياسية أو عسكرية أو دينية او ذات طابع عرقي\". ويرى محللون أن إصدار مذكرة اعتقال ليس إلا خطوة معنوية من إيران، ولكنها تعكس حجم العداوة التي يكنها النظام الإيراني لترامب.", "doc2": "Qasım Süleymani Donald Trump-ın əmri ilə dron hücumunda öldürülüb. Tehran prokuroru Əli Alqasimehr cənab Trump və 35 nəfərin qətl və terror ittihamları ilə üzləşdiklərini və İnterpoldan onların həbsi üçün kömək istədiklərini bildirib. Ancaq İnterpol İranın tələbini nəzərə almayacağını bəyan edib. ABŞ-ın İran üzrə xüsusi nümayəndəsi orderin heç kimin ciddiyə almayacağı təbliğat dayağı olduğunu deyib. \"İsna\" agentliyinin xəbərinə görə, İranın Xarici İşlər Nazirinin müavini Möhsün Baharvand bu ölkənin məhkəmə orqanlarının general Süleymaniyə qarşı təşkil olunmuş hücumda məsuliyyət daşıyanlar barədə tezliklə ittiham aktı çıxarılacağını və pilotsuz təyyarənin operatorlarını müəyyənləşdirməyə ümid etdiklərini bildirib. \"İran bu insanlar məsuliyyətə cəlb olunana qədər səylərini dayandırmayacaq\", o vurğulayıb. Qasım Süleymani onun \"yüzlərlə Amerika əsgərinin ölümünə görə məsuliyyət daşıdığını və qaçılmaz hücumlar planlaşdırdığını\" söyləyən Donald Trump-ın sifarişi ilə Bağdad Beynəlxalq Hava Limanının yaxınlığında pilotsuz dron zərbəsi nəticəsində öldürülüb. İran Süleymaninin qisasını ABŞ qüvvələrinin yerləşdiyi İraq hərbi bazalarına ballistik raketlər atmaqla alıb. \"Qasım Süleymaniyə sui-qəsd ilə əlaqədar 36 nəfərin şəxsiyyəti müəyyənləşdirilib. Onlar nəzarət etdilər, hərəkət etdilər və əmr verdilər,\" - Mehr xəbər agentliyi cənab Alqasimehrdən iqtibas gətirir. \"Buraya ABŞ-ın, eləcə də digər ölkələrin siyasi və hərbi rəsmiləri daxildir. Məhkəmə orqanları həbs qərarı verib və İnterpola da xəbərdarlıq edilib.\" - Alqasimehr deyib. Prokuror əlavə edib ki, cənab Trump siyahının başındadır və prezidentliyinin sona çatmasından sonra da onun həbsi üçün səylər göstəriləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-46736088", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38575096", "doc1": "يبدو من تصريحات إنفانتينو أنه يميل إلى زيادة عدد الفرق المشاركة في كأس العالم قبل جولة 2026 وقال غياني إنفانتينو في مؤتمر رياضي في دبي إن الفيفا تدرس أيضا إمكانية استضافة بعض المباريات من قبل دول الجوار لدولة قطر المنظمة لأنشطة الجولة المقبلة من النهائيات التي يحيط بها الكثير من الجدل منذ أن مُنح حق تنظيمها لهذه الدولة الخليجية الصغيرة. وقال إنفانتينو الشهر الماضي إن أغلبية الفرق الوطنية لكرة القدم تدعم التوسع في عدد المشاركة في نهائيات كأس العالم، مرجحا أن قرارا سوف يُتخذ قبل بداية المباريات المؤهلة لكأس العالم في مارس/آذار المقبل. وقال رئيس الفيفا \"سوف يكون من الصعب على قطر وحدها استضافة جميع مباريات نهائيات كأس العالم حال التوسع في عدد الدول المشاركة\". وصوتت الفيفا في 2017 لصالح زيادة عدد الفرق الوطنية المشاركة في نهائيات كأس العالم إلى 48 فريق بدلا من 32 فريق في جولة 2026، لكن تصريحات توالى ظهورها على لسان إنفانتينو ترجح أنه يميل إلى البدء في زيادة عدد الفرق قبل هذا الموعد. رئيس الفيفا يستلم جائزة من الشيخ منصور بن محمد بن راشد آل مكتوم (إلى اليسار)، ورئيس نادي دبي الدولي للرياضات البحرية، خلال اليوم الأول من الدورة الثالثة عشرة لمؤتمر دبي الدولي للرياضات في إمارة دبي ، الإمارات العربية المتحدة. وأضاف، أثناء المؤتمر الرياضي منذ أيام: \"إذا كنتم ترون أنه من الجيد أن يشارك 48 فريق في كأس العالم، وهذا هو ما يدفعنا إلى تحليل إمكانيته، فلماذا لا نجرب ذلك في 2022 قبل الموعد المحدد بأربع سنوات.\" وتابع: \"تجري مباريات كأس العالم 2022 بمشاركة 32 فريق، وسوف نرى إذا ما كان بالإمكان التوسع في هذا العدد إلى 48 فريق لنسعد العالم، سوف نحاول أو نفعل ذلك.\" من جانبها، قالت قطر إنها لن تتخذ \"قرارا نهائيا فيما يتعلق بالتوسع في البطولة حتى نطلع على تفاصيل دراسة الجدوى من قبل الفيفا.\" ومن المتوقع أن تتضمن الدراسة جداول المباريات، وعدد الملاعب، ومواقع المران، وعدد المباريات التي تُقام يوميا، وفقا للتوسع المحتمل. وخطت قطر خطوات واسعة في تنفيذ خطة طموحة للانتهاء من البُنى التحتية المطلوبة لتنظيم نهائيات كأس العالم من خلال إنشاء ثمانية ملاعب بتكلفة وغيرها من المنشآت الرياضية تتراوح بين ستة وثمانية مليارات دولار. وقال رئيس الفيفا: \"إذا كان من الممكن أن تستضيف بضع دول جوار قطر عددا من مباريات كأس العالم، فسوف يصب ذلك في مصلحة المنطقة والعالم أجمع.\" وأكد أنه يعلم أن هناك توترات بين قطر وعدد من دول الجوار، وأن الأمر يرجع لزعماء تلك الدول فيما يتعلق بالتعامل مع الموقف، لكنه رجح أن الحديث عن مشروع كرة قدم سوف يكون\"أسهل بكثير من غيره من الأمور المعقدة\". وأشار إلى أنه من الممكن أن تساعد استضافة دول خليجية بعض مباريات كأس العالم بالتعاون مع قطر \"منطقة الخليج على وفي جميع الدول على تطوير كرة القدم وأن تبعث برسالة إيجابية عن اللعبة إلى العالم، أعتقد أن الأمر يستحق التجربة.\" وأعلنت السعودية، والإمارات، والبحرين، ومصر مقاطعة الدوحة في يونيو/ حزيران 2017، ما يزيد من تعقيد الموقف على مستوى مشاركة أي من هذه الدول قطر في استضافة مباريات نهائيات كأس العالم 2022. ومن المقرر أن تنقل منافسات كأس العالم من موعدها التقليدي في يونيو/حزيران ويوليو/تموز بسبب الحرارة الشديدة.", "doc2": "FİFA-nın rəsmi twitter səhifəsində verilən məlumata görə turnir iştirakçıları 16 qrupa bölünəcək və hər qrupda 3 komanda olacaq. Dünya çempionatı çərçivəsində keçirilən oyunların sayı 64-dən 80-ə yüksələcək. Turnir 32 gün davam edəcək. FİFA-nın hesablamalarına əsasən yeni qərar hər turnirə görə 20% (6,5 milyard dollar) artıq gəlirin əldə olunmasına imkan yaradacaq və bu da çempionatın gəlirinin artmasına köməklik edəcək. FİFA prezidenti Gianni İnfantino hələ ötən ilin payızında dünya çempionatında iştirak edən komandaların sayının artırılması planları barədə məlumat vermişdi. \"Bu komandalar üçün ağır olmayacaq. Təqvimdə hecbir dəyişiklik olmayacağına görə bu klublara da mənfi təsir göstərməyəcək. Əksinə bu futbolun inkişafına böyük təsir göstərəcək. Çünki dünya birinciliyi uğrunda final mərhələsində bir neçə komanda iştirak edəcək \", - deyə İnfantino qeyd edib. Hazırkı qaydalara görə dünya çempionatında beynəlxalq seçim turlarında uğurla çıxış edən 32 komanda çıxış edə bilər. Final mərhələsində isə komandalar hər birində 4 komanda olmaqla 8 qrupa bölünür."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/07/130715_russia_snowden_putin", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/06/130625_putin_snowden_reaction", "doc1": "تتهم الولايات المتحدة سنودن بتسريب معلومات سرية. وأضاف بوتين أن سنودن سيغادر حال تمكنه من ذلك. يذكر أن عددا من دول أمريكا اللاتينية عرضت اللجوء على خبير الاستخبارات السابق، لكنه لا يحمل أي وثائق يغادر بها منطقة المرور بمطار موسكو. وتتهم الولايات المتحدة سنودن بتسريب معلومات سرية. ورفض بوتين تسليم سنودن إلى السلطات الأمريكية وقال إن بإمكانه البقاء فقط في روسيا إن توقف عن تسريب أسرار تتعلق ببرامج مراقبة أمريكية. مواضيع قد تهمك نهاية وقال إن ثمة علامات تشير إلى أن سنودن \"يغير موقفه\". لكنه قال إن سنودن لا يرغب في البقاء في روسيا، لكنه يرغب في الحصول على إقامة في \"بلد أخر\". \"بلا دعوة\" وردا على سؤال يتعلق بمستقبل سنودن قال الرئيس الروسي \"كيف أعرف؟ إنها حياته\". وقال بوتين \"لقد حضر الى بلادنا بلا دعوة. ولسنا مقصده الأخير، وشركاؤنا الأمريكيون، في واقع الأمر، يمنعون رحلاته الجوية.\" وأضاف \"لقد أرهبوا جميع الدول الأخرى، ولا يرغب أحد في استقباله، وبهذه الطريقة، في واقع الأمر، فهم يحاصرونه على اراضينا.\" يذكر أن سنودن محاصر في منطقة العبور في مطار شيريمتييف- وثمة أنباء عن إقامته في فندق (كابسول) في المطار، منذ مقدمه من هونج كونج في الثالث والعشرين من يونيو/حزيران. لقد أرسل الأمريكي طلبات من أجل الحصول على اللجوء السياسي في نحو 21 دولة، قوبل معظمها بالرفض، باستثناء بوليفيا ونيكارغوا وفنزويلا التي أشارت إلى إمكانية استقبالها له. لكنه غير قادر على مغادرة منطقة العبور بدون وثائق لجوء أو جواز سفر صالح أو تأشيرة روسية، فهو لا يملك أي منها تقريبا. وربما تقفل بعض الدول الأوروبية على الأرجح مجالها الجوي أمام أي طائرة يشتبه في كونها تحمل سنودن. وخلال مؤتمر صحفي يوم الجمعة، قال سنودن إنه يسعى إلى الحصول على حق اللجوء المؤقت في روسيا قبل أن يسافر بأمان إلى أمريكا اللاتينية. بيد أن مسؤولون ��ن موسكو قالوا إنه لم يجب حتى الان لطلبه. جدير بالذكر أن الآف الوثائق الاستخباراتية السرية التي سربها سنودن كشفت عن نظام تجسس من جانب وكالة الأمن الوطني الأمريكية على الهواتف وبيانات الانترنت. كما أشارت الوثائق إلى أن وكالات الاستخبارات البريطانية والفرنسية تقوم بعملية شبيهة لجمع البيانات، فضلا عن كون الولايات المتحدة كانت تشوش على اتصالات الاتحاد الأوروبي.", "doc2": "Snowden Rusiyaya öz qərarı ilə gəlib, Moskva ona kömək etməyib, deyir Vladimir Putin Onun sözlərinə görə, bu, mümkün deyil. Çünki Rusiya ilə ABŞ arasında canilərin təhvil verilməsi üzrə ikitərəfli razılaşma mövcud deyil. “Cənab Snowden doğurdan da Moskvaya gəlib. Bu, bizim üçün tamamilə gözlənilməz hal olub”, - Finlandiyanın Turku şəhərində çıxışı zaman Putin bəyan edib. Putin Snowden'in tranzit sərnişin kimi gəldiyini təsdiq edib və çərşənbə axşamı Rusiya XİN başçısı Sergey Lavrov bəyan etdiyi kimi, onun Rusiya sərhədini keçməyini bildirib. Putin eləcə də ABŞ tərəfindən Rusiyaya ünvanlanan ittihamları “sərsəmləmə və cəfəngiyat” adlandırıb. Amerika kəşfiyyat xidmətlərinin fəaliyyətinə dair məxfi sənədlər dərc edən Snowden'ə qarşı ABŞ-da casusluq ittihamı ilə cinayət işi başlanıb. Bazar ertəsi ABŞ dövlət katibi John Kerry qeyd etmişdi ki, Rusiyanın Snowden'i ekstradisiya etməməsi iki ölkə arasında münasibətlərdə mürəkkəbliklər doğura bilər. Rusiya prezidenti Snowden'in həbs olunmasının məntiqəuyğuluğunu sual altına qoyub. O, bu halı, həbsdən ehtiyatlanaraq artıq bir ildən çox Londonda Ekvador səfirliyində qaçqın kimi sığınan Wikileaks saytını yaradan Julian Assange'ın vəziyyəti ilə müqayisə edib. “O da özünü Snowden kimi hüquq müdafiəçisi hesab edir və informasiya yaymaq uğrunda mübarizə edir. Özünüzə sual verin – belə adamları məhbəsə oturtmaq üçün təhvil vermək lazımdırmı?” – Putin deyib. “Hər halda, mən belə məsələlərlə məşğul olmamaq istərdim, çünki bu, donuz qırxmaq kimi bir şeydir – çığ-vığı çox, yunu isə azdır”, - Rusiya prezidenti əlavə edib. Snowden may ayında qaçmiş olduğu Honkonqdan Moskvaya “Aeroflot”un reysi ilə gedib və Ekvadordan siyasi sığınacaq istəyib, bazar günü bu ölkənin XİN-in məlumatından bəlli olub. Onun bazar ertəsi Havanaya uçacağı xəbər verilmişdi, lakin o, təyyarəyə minməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2011/06/110603_aids_anniversary", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40686353", "doc1": "قلق من التهاون في مكافحة الإيدز وأضاف التقرير أنه رغم حدوث تقدم كبير في هذا المضمار، إلا أن هناك تباينات كبيرة في العلاج تظل بين الدول الفقيرة والغنية. وكان الطبيب الأمريكي مايكل غوتليب هو أول من لاحظ أعراض مرض متشابهة بين رجال مثليين جنسيا وذلك عام 1981 في مدينة لوس أنجلوس بالولايات المتحدة. ويقول الطبيب إنه كان سعيدا بهذا الاكتشاف إلا أنه لم يكن ليتوقع أبدا أن تكون الإصابة بالمرض مأساوية بهذا الحجم. ويخشى غوتليب من أن التقدم الذي أحرز في علاج المرض قد دفع البعض إلى التهاون في مكافحته، \"فالبعض يعتقد أن علاج المرض ناجع، وأنه يمكن للمرء أن المصاب أن يحيا حياة عادية إذا ما تناول علاجه بانتظام. والحقيقة غير ذلك\". ورغم ان 70% من المصابين بالإيدز في الولايات المتحدة في الثمانينات كانوا من الرجال المثليين جنسيا إلا أن مستخدمي المخدرات عن طريق الحقن في الدم أو الذين يعانون من مرض سيولة الدم هم من الأشخاص الأكثر عرضة للإصابة بالمرض. وهناك 33.3 مليون شخص في العالم يحملون فيروس \"إتش آي في\" المسبب لمرض الإيدز. ويقول الدكتور غوتليب إن العدد قد يتضاعف بحلول عام 2050 ما لم يتبدل سلوك ومواقف الناس إزاء المرض، أو يتم اكتشاف لقاح فعال له.", "doc2": "İİV-in (HIV) yaratdığı xəstəlik dünya miqyasında insan ölümlərinə səbəb olan amillər siyahısının ilk onluğuna daxildir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının birgə İİV /QİÇS proqramının (UNAids) hesabatında qeyd olunub ki, ölümlərin sayı 2005-ci ildəki 1,9 milyon pik göstəricisindən keçən il 1 milyona düşüb. Hesabatda \"vəziyyətin dəyişdiyi\" qeyd olunub, deyilib ki, insanların yarısından çoxu ilk dəfə dərman müalicəsi almağa başlayıb. İİV infeksiyası müalicəolunmazdır - gündəlik antiretrovirus terapiyası dozaları ilə onu yalnız məhdudlaşdırmaq, güclənməyə qoymamaq mümükündür. Qarşısı alınmadıqda isə, İİV immun sistemini dağıdır edir, və beləliklə QİÇS xəstəliyinə yol açmış olur. İmmunitetin zəifləməsi dövründə insanlar digər infeksiyalardan, misal üçün vərəmdən, ölməsi tendensiyası özünü göstərir. Dünyada 36,7 milyon insan İİV ilə yaşayır və onlardan 53% -i terapiya kursu keçir ki, bu da onlara normal həyat müddətinə yaxın bir ömür yaşamağı təmin edir. \"Biz 2015-ci ildə 15 milyon insanın müalicə alması hədəfinə çata bildik və bu rəqəmi 30 milyona çatdırmaq, 2020-ci il üçün müəyyən edilmiş hədəfə çatmaq istiqamətində irəliləyirik, - UNAids-in icraçı direktoru Michel Sidibe deyib.- Biz ehtiyacı olan hər kəsi təmin etmək və heç kimin müalicəsiz qalmaması üçün hasilatı artırmaqda davam edəcəyik\". UNAids-in bildirdiyinə görə, bu sahədə şərqi və cənubi Afrika irəlidə gedir, belə ki, 2010-cu ildən bəri İİV infeksiyasına yoluxma halları bu bölgədə təxminən 30% azalıb. Ötən onillikdə ömür uzunluğu da 10 il artıb. Agentlik, 90-90-90 adı almış bir sıra öhdəliklər üzərinə də götürüb. Belə ki, 2020-ci ilədək İİV-ə yoluxanların azı 90 faizinə diaqnoz qoyulmalı və onlar öz diaqnozlarından xəbərdar olmalı, həmin insanların azı 90 faizinə terapiya kursu təyin olunmalı və müalicədən keçən xəstələrin azı 90 faizində infeksiyanın güclənməsinin qarşısı alınmalıdır. 2016-cı ildə nail olunmuş rəqəmlər müvafiq olaraq 70%, 77% və 82% idi. Cənab Sidibe əlavə etdi: \"QİÇS vurulub geriyə atılanda icmalar və ailələrin yaşam keyfiyyəti də artır.\" Bununla belə, agentlik qeyd edib ki, Şimali Afrika, Yaxın Şərq, Asiya və Şərqi Avropada qeyri-adekvat müalicə nəticəsində ölüm hallarının sayı kəskin sürətdə artıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-45853698", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45855150", "doc1": "واختفى خاشقجي، المنتقد لسياسات الحكومة السعودية، في الثاني من أكتوبر/ تشرين الأول بعدما زار قنصلية بلاده في مدينة إسطنبول التركية. وتعتقد السلطات التركية أن خاشقجي قتل على يد عملاء سعوديين، وهي الاتهامات التي نفتها الرياض ووصفتها بأنها \"أكاذيب\". وقال الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، إنه سوف \"يعاقب\" السعودية في حال ثبوت مسؤوليتها. وقرر عدد من الرعاة والمؤسسات الإعلامية الانسحاب من مؤتمر الاستثمار، المعروف باسم \"دافوس في الصحراء\"، والمقرر عقده في الرياض الشهر الحالي، وذلك نتيجة المخاوف بشأن مصير خاشقجي. وقالت مصادر دبلوماسية لمراسل بي بي سي للشؤون الدبلوماسية، جيمس لاندالي، إن وزير الخزانة الأمريكي، ستيفن منوشين، ووزير التجارة الدولية البريطاني، ليام فوكس، ربما لا يشاركون في المؤتمر. كما يدرس دبلوماسيون أوروبيون وأمريكيون في الوقت الراهن إصدار بيان إدانة مشترك في حالة تأكد مقتل خاشقجي على يد عملاء سعوديين. احتجاجات خارج القنصلية السعودية في إسطنبول ويعقد المؤتمر تحت رعاية ولي العهد السعودي، محمد بن سلمان، للترويج لبرنامجه الإصلاحي. وفي حالة غياب منوشين وفوكس عن المؤتمر سينظر إلى ذلك على أنه إهانة قوية للسعودية من حليفين رئيسيين. وقال متحدث باسم وزارة التجارة الدولية البريطانية إن جدول أعمال فوكس خلال أسبوع المؤتمر مازال قيد الترتيب. وفي وقت سابق، قال الأمين العام للأمم المتحدة، أنطونيو غوتيريش، لبي بي سي إنه بمجرد الكشف عما حدث للصحفي السعودي، يتعين على الحكومات أن تقرر كيف سيكون رد فعلها \"بالطريقة المناسبة\". وقال الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، إن الولايات المتحدة ستفرض \"عقوبة شديدة\" على السعودية إذا ثبت أن المملكة مسؤولة عن مقتل خاشقجي. وأضاف أنه سيكون \"مستاء وغاضبا للغاية إذا كان الأمر كذلك\"، لكنه استبعد تجميد عقود بيع الأسلحة إلى السعودية. وقال \"أعتقد أننا سنعاقب أنفسنا إذا فعلنا ذلك... إذا لم يشتروا السلاح من الولايات المتحدة سيشترونه من روسيا أو... الصين\". وقال وزير الخارجية التركي، مولود تشاويش أوغلو، إن السعودية لم تتعاون حتى الآن في التحقيقات، وذلك على الرغم من إصدار وزير الداخلية السعودي، عبد العزيز بن سعود بن نايف بن عبد العزيز، بيانا قال فيه إنه يريد كشف \"الحقيقة كاملة\". ودعا أوغلو المملكة إلى السماح للمسؤولين الأتراك بدخول القنصلية السعودية في إسطنبول. ما الذي يُزعم أنه حدث؟ قال مصدر أمني تركي لبي بي سي إن السلطات التركية لديها أدلة صوتية ومصورة تثبت أن خاشقجي، الذي كان يكتب مقالات رأي في صحيفة \"واشنطن بوست\" الأمريكية، قُتل داخل القنصلية السعودية. وتشير تقارير إلى أن ثمة اعتداء حدث بالقنصلية بعدما دخلها خاشقجي للحصول على بعض المستندات. وتزعم مصادر تركية أن الصحفي السعودي قتل على يد فرقة مكونة من 15 عميلا سعوديا. وأذاعت قنوات تركية لقطات صورتها كاميرات المراقبة الموجودة في الشارع للحظة دخول خاشقجي إلى مبنى القنصلية لعقد مقابلة معه حددت سلفا لاستلام أوراق ضرورية لزواجه من خطيبته التركية، خديجة أزور.", "doc2": "Washington-da Səudiyyə səfirliyi qarşısında etiraz aksiyası - 8 oktyabr 2018 Səudiyyə hökumətinin tənqidçisi jurnalist və yazar Kaşıkçı oktyabrın 2-də İstanbulda Səudiyyə konsulluğuna baş çəkəndən sonra yoxa çıxıb. İstanbuldakı rəsmilər hesab edirlər ki, o, Səudiyyəli agentlər tərəfindən öldürülüb - Ər-Riyad bu iddiaları rədd edir və onları \"yalan\" adlandırır. ABŞ prezidenti Donald Trump deyib ki, əgər jurnalistin yoxa çıxmasında Səudiyyənin əli olduğu təsdiqlənərsə, o, Səudiyyə Ərəbistanını cəzalandıracaq. Kaşıkçı məsələsinə görə bir neçə sponsor və media qrupu da Ər-Riyadda bu ay keçirilməsi nəzərdə tutulan beynəlxalq konfransda iştirak etməmək qəraraına gəlib. Bu konfrans \"Səhrada Davos Forumu\" adı ilə də təbliğ olunur. Bu tədbiri Səudiyyənin vəliəhdi Məhəmməd bin Salman keçirdiyi islahatları təbliq etmək üçün təşkil edir. BBC-dən James Landale diplomatik mənbələrdən öyrənib ki, ABŞ Maliyyə naziri Steve Mnuchin və Britaniya Beynəlxalq Ticarət naziri Liam Fox-un həmin tədbirdə iştirakı sual altındadır. Britaniyanın Beynəlxalq Ticarət Departamentinin sözçüsü deyib ki, Liam Fox-un gündəliyi konfransın təsadüf etdiyi həftə üçün hələ tərtib olunmayıb. Kaşıkçının Səudiyyəli agentlər tərəfindən öldürüldüyü təsdiqlənərsə, ABŞ və Avropa diplomatları buna birgə bəyanatla reaksiya vermək planını nəzərdən keçirirlər. Kaşıkçının nişanlısı Hatice Cengiz deyib ki, Camal öldürülübsə, bu zaman yalnız pisləyici bəyanatlar kifayət etməyəcək. Hatice Cengiz: \"Hər səhər ondan bir xəbər biləcəyim ümidilə oyanıram\" \"Əgər Camalı biz artıq itirmişiksə, yalnız pisləmə kifayət etməyəcək \", - o, New York Times qəzetindəki məqaləsində yazıb. \"Onu həyatdan məhrum edənlər məsuliyyətə cəlb olunmalı və qanunun bütün sərtliyilə cəzalandırılmalıdırlar\", - o deyib. Prezident Trump deyib ki, Səudiyyənin Kaşıkçının ölümündə əli olduğu təsdiqlənərsə, sərt cəzalandırılacaq. O, \"bu hadisədən olduqca məyus və qəzəbli\" olduğunu bildirib, lakin Səudiyyə ilə hərbi kontraktların icrasının dayandırılmasını istisna edib. Türkiyənin Xarici İşlər naziri Mevlüt Çavuşoğlu Səudiyyə Ərəbistanının istintaqla hələlik əməkdaşlıq etmədyini bildirib, baxmayaraq ki, Səudiyyənin Daxili İşlər naziri şahzadə Əbduləziz bin Səud bin Naif bin Əbduləziz deyib ki, onun ölkəsi \"həqiqətin müyyən olunmasını istəyir\". Çavuşoğlu Ər-Riiyadı Türkiyə rəsmilərinə İstanbuldakı Səudiyyə konsulluğuna daxil olmağa icazə verməyə çağırıb. Səudiyyənin adı açıqlanmayan rəsmisinin sözlərini iqtibas edən dövlət SPA agentliyi yazıb ki, Səudiyyə Ərəbistanı yoxa çıxmış jurnalist Camal Kaşıkçı ilə bağlı siyasi və iqtisadi \"hədələri\" rədd edir. \"Krallıq təsdiqləyir ki, hər bir addıma daha təsirli addımla cavab verəcək. Səudiyyə iqtisadiyyatının qlobal iqtisadiyyat üçün həyati əhəmiyyəti var\", - həmin mənbə bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39399823", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-39398034", "doc1": "رجال الشرطة اعتقلوا نافانلي خلال مشاركة في مسيرة احتجاجية بوسط موسكو وحاول متظاهرون منع سيارة الشرطة من نقل نافانلي بعيدا عن موقع الاحتجاجات. وانضم آلاف الأشخاص إلى مظاهرات في جميع أنحاء البلاد للمطالبة باستقالة رئيس الوزراء الروسي ديمتري ميدفيديف بسبب اتهامات بالفساد. وانتشرت قوات الشرطة بأعداد كبيرة للسيطرة على هذه الاحتجاجات في العاصمة الروسية. وأظهرت لقطات تلفزيونية متظاهرين وهم يهتفون \"يسقط بوتين\"، \"وروسيا بدون بوتين\"، و\"بوتين لص.\" الآلاف تجمعوا في موسكو للمشاركة في الاحتجاجات ضد الفساد متظاهرون يعترضون طريق الحافلة التي تُقل نافانلي في موقع الاحتجاجات واعتقل نافانلي فور وصوله لموقع الاحتجاج، حسبما ذكرت وسائل إعلام روسية. ودعا المعارض الروسي البارز في تغريدة له على موقع تويتر المتظاهرين إلى مواصلة الاحتجاج. وقال باللغة الروسية: \"أيها الرجال، إنني بخير. ليس هناك حاجة للقتال من أجل إنهاء اعتقالي. اكملوا مسيرتكم (الاحتجاجية) على تفرسكايا (شارع موسكو الرئيسي). قضيتنا اليوم هي النضال ضد الفساد.\" ويُعرف عن اليكسي نافانلي حملته لمكافحة الفساد والتي استهدفت مسؤولين كبار مقربين من الرئاسة الروسية (الكرملين). ويُحظر على نافانلي الترشح لمنافسة بوتين في الانتخابات المقررة العام المقبل بعد إدانته في قضية قال إنها ذات دوافع سياسية.", "doc2": "Navalnı mərkəzi Moskvada keçirilən mitinqdə saxlanılıb Etirazçılar onun polis maşınında aparılmasının qarşısını almağa cəhd ediblər. Minlərlə adam ölkə boyu keçirilən mitinqlərə qoşulub və onlarla fəal həbs olunub. Yürüşlərin əksəriyyəti qanunsuz olub - yəni, rəsmi icazə verilmədən təşkil olunub. Müxbirlər deyir ki, etirazlar 2011-2012-ci illərin anti-hökumət etirazlarından bəri Rusiyada keçirilən ən böyük narazılıq nümayişləridir. Nümayişçilər korrupsiya iddialarına görə Baş nazir Dmitri Medvedevin istefasına çağırış edib. Paytaxtda keçirilən aksiyaya görə şəhər boyu polisin sayı çoxdur. Etirazçılar \"Putinsiz Rusiya!\" və \"Putin oğrudur!\" kimi şüarlar səsləndiriblər. Navalnı aksiyaya qoşulanda polis tərəfindən saxlanılıb, Rusiya mediası xəbər verir. Bundan sonra göndərdiyi Twitter mesajında o, aksiya iştirakçılarını mitinqə davam etməyə çağırıb. \"Dostlar, mən yaxşıyam. Mənim üçün mübarizə aparmağa dəyməz. Tverskaya küçəsilə gedin. Bugünün mövzusu - korrupsiya ilə mübarizədir\", o tvitləyib. Sankt Peterburq, Vladivostok, Novosibirsk, Tomsk və bir sıra digər şəhərlərdə də etirazlar baş tutub və həbslərin baş verdiyi deyilir. Minlərlə adam aksiyaya qoşulub Navalnının saxlandığı avtobusun qarşısında toplaşan etirazçılar"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41200571", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41796020", "doc1": "بعد رحيل والده اختير مسعود بارزاني في عام 1979 رئيسا للحزب الديمقراطي الكردستاني وفي رسالة إلى برلمان الإقليم، قال بارزاني إنه لا نية لديه لتمديد ولايته التي تنتهي خلال أيام، وأبدى رغبته بأن توزع السلطات التي كان يتمتع بها على مسؤولين آخرين، وطلب من البرلمان الانعقاد لإيجاد من يخلفه في المنصب. وصوت الأكراد الشهر الماضي بأغلبية كبيرة لانفصال الإقليم عن العراق وسط اعتراضات وطلبات بتأجيله من الحكومة المركزية ودول الجوار والدول الأخرى المعنية في الشأن العراقي. واعتبرت بغداد الاستفتاء غير دستوري. وشن الجيش العراقي عملية عسكرية في محافظة كركوك مسيطرا بذلك على حقول النفط في المنطقة التي كانت تحت سيطرة الإدارة الكردية. وشهد حلم بارزاني (71 عاما) في استقلال كردستان العراق انتكاسة كبيرة إثر الاستفتاء الذي أجرى يوم 25 سب��مبر/أيلول، على الرغم من التأييد الكبير داخل الاقليم لانفصاله. مسعود بارزاني .. مكانة سياسية وعشائرية ولد مسعود بارزاني في مدينة مهاباد في كردستان إيران في 16 اغسطس/آب عام 1946 حيث كان والده الملا مصطفى بارزاني مسؤولا عسكريا في جمهورية مهاباد الكردية وواصل الدفاع عنها لمدة عام حتى قضت عليها إيران فغادر مع المئات من أنصاره إلى الاتحاد السوفييتي السابق بينما عاد مسعود مع أفراد عائلته وآلاف من أبناء عشيرة بارزان الى العراق حيث تم نفيهم إلى الجنوب. ويعبر بارزاني عن قيم وتقاليد المجتمع الكردي العشائري كما أن لعائلة بارزاني مكانة دينية في كردستان، ولها تاريخ طويل في العمل في سبيل حقوق الأكراد إذ أن السلطنة العثمانية أعدمت جده مسعود الشيخ عبد السلام بارزاني عام 1914 بعد قيادته تمردا مسلحا ضد الحكم التركي لكردستان. وبعد الإطاحة بالنظام الملكي في العراق في الرابع عشر من يوليو/تموز عام 1958 وعودة الملا مصطفى بارزاني سمحت لهم الحكومة العراقية بالعودة إلى منطقة بارزان، وكان مسعود يبلغ من العمر 12 عاما. ونص الدستور المؤقت للجمهورية العراقية الحديثة ولأول مرة بأن العرب والأكراد \"شركاء في الوطن\". وفي عام 1961 ترك الدراسة وهو في الـ 17 من العمر، والتحق بصفوف قوات البيشمركة عندما بدأ والده حملة مسلحة ضد الحكومة العراقية لما وصفه بعدم وفائها بتعهداتها بمنح الأكراد حقوقهم. وشارك مسعود مع شقيقه الراحل إدريس في الوفد الكردي خلال المفاوضات التي جرت مع الحكومة العراقية في بغداد في مارس/آذار 1970، والتي أدت إلى صدور اتفاق الحكم الذاتي لكردستان. لكن الطرفين اختلفا مرة أخرى وعادت القيادة الكردية إلى إعلان العمل المسلح حتى عام 1975 عندما أُبرمت اتفاقية الجزائر بين العراق وإيران، والتي ساهمت في إخماده. القيادة بعد وفاة الملا مصطفى في الولايات المتحدة حيث كان يعالج من مرض السرطان، اختير مسعود بارزاني في عام 1979 رئيسا للحزب الديمقراطي الكردستاني، وفي نفس العام تعرض لمحاولة اغتيال فاشلة في العاصمة النمساوية فيينا أسفرت عن إصابة أحد مساعديه بجراح. بعد حرب الخليج الأولى عام 1991 وانتفاضة الأكراد ضد الحكومة العراقية بدأ فصل جديد في حياة بارزاني السياسية. فقد أعلن التحالف الغربي المنطقة الكردية ملاذا آمنا وسحبت الحكومة المركزية قواتها وإدارتها من المنطقة فتقدم الحزب الديموقراطي الكردستاني والاتحاد الوطني الكردستاني لملء هذا الفراغ. وهكذا تحول مسعود من زعيم حزب يشن حرب عصابات ضد بغداد إلى رجل دولة مسؤول عن ملايين المدنيين في مناطق كردستان العراق الخارجة عن سيطرة صدام حسين. تنافس مزمن كان التنافس مع الراحل جلال طالباني زعيم الاتحاد الوطني الكردستاني من العوامل التي شكلت حياة البارزاني السياسية. في عام 1987 شكل الطرفان وستة أحزاب أخرى جبهة كردستان العراق، غير أن التوتر تصاعد بينهما بعد الانتخابات الإقليمية عام 1992 والتي خاضها الرجلان للفوز برئاسة الإقليم، ولكن لم ينل أي منهما الأغلبية اللازمة. ووصل التنافس إلى ذروته عندما طرد الاتحاد الوطني الكردستاني منافسه الحزب الديموقراطي الكردستاني من إربيل عاصمة الإقليم عام 1994. ومن مقر قيادته في صلاح الدين خارج إربيل شن بارزاني حربا ضروسا ضد الاتحاد الوطني الكردستاني في الفترة بين عامي 1994 و1998. وفي عام 1996 طلب بارزاني مساعدة حكومة الرئيس السابق صدام حسين، الذي أرسل قوات من الحرس ��لجمهوري لطرد مقاتلي الاتحاد الوطني من أربيل. وفي المقابل كانت إيران تدعم حزب طالباني، مما أدى إلى انقسام منطقة كردستان العراق إلى منطقتين يديرهما حزبان. اتفاق سلام وبعد اجتماعات عديدة بين الاتحاد الوطني الكردستاني والحزب الديمقراطي الكردستاني برعاية الولايات المتحدة وقع بارزاني وطالباني في واشنطن اتفاقية سلام في أغسطس/آب عام 1998 بحضور مادلين أولبرايت وزيرة الخارجية الأمريكية حينئذ. وتعززت هذه الاتفاقية عندما عقد برلمان كردستان جلسة مشتركة وفيها قدم بارزاني وطالباني اعتذارا لأسر ضحايا الاقتتال الداخلي. وتعاون الحزبان مع القوات الأمريكية التي غزت العراق عام 2003، وأطاحت بصدام حسين، وشاركا في جميع الحكومات التي شكلت منذ ذلك التاريخ وكذلك في البرلمان العراقي، وشغل منصب رئيس الجمهورية سياسيان كرديان حتى الآن. كما تشارك الحزبان في مؤسسات الحكم في الإقليم المكون من ثلاث محافظات هي دهوك وأربيل والسليمانية. وفي 12 يونيو/حزيران عام 2005 انتخب بالإجماع من قبل برلمان كردستان العراق كأول رئيس منتخب للإقليم. وانتخب للمرة الثانية بالاقتراع المباشر عام 2009. ومع انتهاء ولايته الثانية تم التمديد له من قبل الحزبين الديمقراطي الكردستاني والاتحاد الوطني لمدة عامين انتهت في شهر اغسطس/آب 2015 وهو ما اعتبرته المعارضة إنقلابا على الدستور وأنه يفتقر إلى الشرعية. وأعلن بارزاني قبل فترة وجيزة انه أو أيا من أفراد أسرته لن يترشح في الانتخابات المقبلة وأن أكبر خطأ ارتكبه في حياته كان توليه رئاسة الاقليم. وبعد هجوم تنظيم الدولة الإسلامية في يونيو/ حزيران عام 2014، أرسلت حكومة الإقليم قوات البيشمركة للمساهمة مع القوات العراقية في التصدي لزحف التنظيم فاستعادت مساحات كبيرة منه بمساعدة الطيران الأمريكي.", "doc2": "Massoud Barzani played a prominent role in creating an autonomous Kurdish state Kürdüstan regional parlamentinə ünvanladığı məktubunda Barzani bildirirb ki, 4 gündən sonra bitəcəyi vəzifə müddətinin uzadılmasına çalışmayacaq. Kürdlər ötən ay İraqın tərkibindən çıxmağa səs verdikdən sonra, İraqın hökümət qoşunları kürdlərin əlində olan neftlə zəngin əraziləri hərbi əməliyyat nəticəsində tutaraq, Bağdadın həmin yataqlara nəzarətini bərpa edib. Barzaninin məktubu Kürdüstan parlamentində deputatların müzakirəsinə verilib. Xəbərlərə görə, Barzaninin məktubu parlamentdə oxunduğu zaman İraq Kürdüstanının paytaxtı Ərbildə atəş səsləri eşidilib. Barzani məktubunda parlamentdən onun, vəzifədən gedəcəyindən sonra, yaranacaq \"hakimiyyət boşluğunu doldurmağı\" xahiş edib Məktubunda o, peşmərgə və kürd döyüşçüsü olaraq \"Kürdistan xalqının nailiyyətlərini müdafiə etməkdə davam edəcəyini\" bildirib. Barzani 2005-ci ildən, İraqda Səddam Hüseyn devrildikdən sonra, Kürdüstan muxatariyyətinin yaradılmasında mühüm rol oynayıb. Bu ayın əvvəlində İraq hərbiyyəsi neftlə zəngin olan Kərkük vilayətini tutandan sonra Barzani istefa vermək çağırışları ilə üzləşib. Kərkük əməliyyatı başlayandan noyabrın 1-ə təyin olunmuş prezident və parlament seçkiləri təxirə salınıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-48818846", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-48904976", "doc1": "مفاعل بوشهر النووي الإيراني يمكن استخدامه في إنتاج يورانيوم منخفض التخصيب وقالت الوكالة إن مفتشيها تأكدوا من تجاوز الحد المسموح به، وهو 300 كيلوغرام. كانت إيران قد عززت إنتاج اليورانيوم المخصب الذي تستخدمه في صناعة وقود مفاعلات وأسلحة نووية محتملة، ردا منها على إعادة فرض عقوبات أمريكية عليها. وينص الاتفاق النووي - في حالة خرق بنوده - على السماح بإعادة فرض عقوبات من أطراف متعددة على طهران، وهي العقوبات التي كانت ألغيت من قبل في مقابل تراجع إيران ع�� بعض أنشطتها النووية. كانت وكالة أنباء الطلبة الإيرانية \"إسنا\" قد نقلت عن وزير الخارجية الإيراني جواد ظريف، عصر اليوم الاثنين، قوله : \"بحسب ما قيل لي، تجاوزت إيران حد الـ 300 كيلوغرام وفقا لخطتها. وسبق أن أعلنا ذلك.\" عززت إيران إنتاج اليورانيوم المخصب الذي تستخدمه في صناعة وقود مفاعلات وأسلحة نووية محتملة تأتي التطورات الأخيرة في وقت تصاعدت فيه حدة التوتر في الشرق الأوسط، بعد أن أسقطت إيران طائرة أمريكية مسيّرة فوق مضيق هرمز، وتتهم الولايات المتحدة إيران بأنها تقف وراء شن هجومين على ناقلتي نفط في منطقة الخليج. ما هو اليورانيوم المخصب؟ يُنتج اليورانيوم المخصب عن طريق تغذية أجهزة الطرد المركزي بغاز يعرف بـ\"هيكسافلورايد\" لفصل نظائر \"يو-235\" وهي أكثر النظائر انشطارا. وتنص الاتفاقية النووية على السماح لإيران فقط بإنتاج يورانيوم منخفض التخصيب، والذي لا يزيد تركيزه على ثلاثة أو أربعة في المئة من نظائر \"يو-235\"، والتي يمكن استخدامها في إنتاج وقود صالح للمفاعلات النووية. لكن يمكن أيضا تخصيب يورانيوم إلى الدرجة التي تسمح بإنتاج أسلحة نووية، ويتطلب ذلك نسبة تركيز تصل إلى 90 في المئة. كما تنص الاتفاقية على أن تحتفظ إيران بمخزون لا يتجاوز 300 كيلوغرام من اليورانيوم منخفض التخصيب. يُنتج اليورانيوم المخصب عن طريق تغذية أجهزة الطرد المركزي بغاز يعرف بـ\"هيكسافلورايد\" بيد أن مخزون 1050 كيلوغراما يمكن تخصيبه فيما بعد للحصول على مادة تكفي لصنع قنبلة نووية، وفقا لـ \"رابطة الحد من الأسلحة\"، وهي مؤسسة غير حكومية مقرها الولايات المتحدة. وتنفي إيران بشدة أي نية لصنع أسلحة نووية. لماذا خرقت إيران حدود المخزون المسموح به؟ تراجع الاقتصاد الإيراني منذ انسحاب الولايات المتحدة من الاتفاقية النووية في مايو/أيار 2018، وبدأت إعادة فرض عقوبات تستهدف قطاعي النفط والبنوك في إيران. وقال ترامب إن الاتفاقية كانت معيبة وأنه يريد إجبار الحكومة الإيرانية على إعادة التفاوض بشأن الشروط، الأمر الذي رفضته إيران. كان الرئيس الإيراني حسن روحاني قد أعلن في مايو/أيار إن بلاده لن تلتزم بسقف إنتاج اليورانيوم المخصب المحدد بـ 300 كيلوغرام، بعد أن ألغت الولايات المتحدة الاستثناءات لبعض الدول التي كانت لا تزال تستورد النفط الإيراني، وتلك التي تتبادل الفائض من اليورانيوم الإيراني المنخفض التخصيب من أجل تركيز الخام. قال الرئيس الإيراني حسن روحاني إن القوى العالمية أخفقت في الوفاء بالتزاماتها كما أعطى روحاني الدول الخمس التي لا تزال طرفا في الاتفاق، بريطانيا وفرنسا وألمانيا والصين وروسيا، مهلة حتى السابع من يوليو/تموز للوفاء بالتزاماتها لحماية إيران من تأثير العقوبات. وقال إن الدول إذا أخفقت في تنفيذ ذلك، فإن إيران ستبدأ تخصيب يورانيوم يتجاوز تركيزه 3.67 في المئة، فضلا عن تعليق إعادة تصميم المفاعل النووي \"آراك\" الذي يعمل بالماء الثقيل. ما أهمية ذلك؟ من المرجح أن تنهار الاتفاقية النووية إذا ثبت أن إيران تمارس \"خرقا ملموسا\"، نتيجة انتهاك حد المخزون المسموح به أو القيود الأخرى المفروضة على تخصيب اليورانيوم. وسيكون بمقدور أي طرف من الأطراف الأخرى، بعد 30 يوما، \"إعادة فرض\" عقوبات ألغتها الأمم المتحدة بموجب قرار مجلس الأمن 2231، الذي أيد الاتفاقية. وهي خطوة لا يمكن التصويت بحق النقض \"فيتو\" عليها. من المتوقع أن تتخذ الدول الأوروبية موقفا تجاه طهران بعد تأكيد مفتشي الوكالة الدولية للطاقة الذرية الخرق الإيراني ويعد تهديد إيران بتخصيب يورانيوم يتجاوز 3.67 في المئة مصدر قلق كبير من وجهة نظر الانتشار النووي. وتصر إيران على أن برنامجها النووي لأغراض سلمية، لكن الخبراء يقولون إن اليورانيوم المخصب بنسبة 20 في المئة هو السبيل الوحيد لليورانيوم الذي يستخدم في صنع أسلحة. هذا لأن الانتقال من تركيز 0.7 في المئة إلى 20 في المئة يستنفد نحو 90 في المئة من إجمالي الجهود الرامية للوصول إلى الدرجة اللازمة لإنتاج أسلحة. كما يعد مفاعل \"آراك\" خطرا للانتشار النووي، لأنه إذا لم يعاد تصميمه فإنه سينتج نوعا من الوقود يحتوي على عنصر البلوتونيوم، الذي يمكن استخدامه لصنع قنبلة نووية.", "doc2": "İran rəsmiləri bir neçə saat ərzində zənginləşdirmə limitini pozacaqlarını açıqlayıblar Xarici işlər nazirinin müavini Abbas Araqçi deyib ki, İran hələ də müqaviləni xilas etmək istəyir, lakin o, Avropa ölkələrini öz öhdəliklərini yerinə yetirməməkdə ittiham edib. ABŞ 2018-ci ildə birtərəfli olaraq müqavilədən çəkilib. Bundan sonra İran iqtisadiyyatına təsir göstərən sərt sanksiyalar yenidən tətbiq olunub. Bu açıqlamalara cavab olaraq ABŞ-ın dövlət katibi Mike Pompeo deyib ki, bu, yalnız millət üçün əlavə \"təcrid və sanksiyalara\" səbəb olacaq. Bu ilin may ayında İran zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırdığını açıqlamışdı. Bu, həm reaktorlara yanacaq vermək, həm də nüvə silahları üçün istifadə edilə bilər. Ölkə hazırda razılaşmada icazə veriləndən daha çox zənginləşdirilmiş uran rezerv edib. İran nüvə silahı yaratmaq istəyinin olduğunu qətiyyətlə inkar edir. İran nəyi elan edib? ABŞ-ın razılaşmadan geri çəkilməsinin ildönümündə İran ABŞ-ın sanksiyalarından qorunmaq üçün müqaviləni imzalayan digər ölkələr - Çin, Fransa, Almaniya, Rusiya və Böyük Britaniyaya 60 gün müddət verib. Müddətin başa çatdığı bazar günü mətbuat konfransında danışan cənab Araqçi, İranın bir neçə saat içində 3.67% konsentrasiyadan yuxarı uran zənginləşdirməyə başlayacağını söyləyib. İran zənginləşdirilmiş uranın Bushehrdə elektrik stansiyasında yanacaq üçün istifadə edəcəyini söyləyir Rəsmilər daha əvvəl təxminən 5% konsentrasiya nəzərdə tutulduğunu söyləyib. Buşehrdə İranın nüvə stansiyası yalnız bu səviyyədə \"aşağı zənginləşdirilmiş\" yanacaq tələb ed Silah üçün lazım olunan uran zəngiləşdirilmə dərəcəsi 90% və ya daha çoxdur. Cənab Araqçi bildirib ki, İran hər 60 gün 2015-ci il müqaviləsindəki öhdəliklərini daha da azaldacaq. Tehranda tədqiqat məqsədilə istifadə edilən bir nüvə reaktor daha yüksək zənginləşdirilmiş yanacaq tələb edir, yəni təxminən 20%. Bu faiz İranın nüvə razılaşmasından əvvəl istehsal etdiyi ən yüksək səviyyədir. Lakin İranın Atom Enerjisi Təşkilatının sözçüsü Behrouz Kamalvandinin sözlərinə görə, ölkədə artıq bu məqsəd üçün kifayət qədər ehtiyat var. Xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif deyib ki, Avropa ölkələri öz öhdəliklərinə əməl etsə, İran bu addımlarını \"geri çevirə bilər\". Avropa qüvvələri növbəti addımları müzakirə etmək üçün bir-birləriylə görüşdüklərini deyiblər. Almaniya bu haldan \"son dərəcə narahat\" olduğunu bildirib və İranı müqaviləni təhlükə altına almaq üçün daha bir addım atmamağa çağırıb. Böyük Britaniyanın xarici ofisinin sözçüsü deyib ki, İran indi nüvə razılaşmasının şərtlərini pozsa da, Böyük Britaniyaya razılşamaya \"tam sadiq qalıb\". Böyük Britaniya həmçinin İranı fəaliyyətlərini dayandırmağa çağırıb və növbəti addımlarla bağlı razılaşmanı imzalayan digər ölkələrlə nə etmək barədə koordinasiya etdiyini açıqlayıb. 2015-ci ildə 6 ölkə İranın nüvə proqramına maneə törətmək məqsədilə birgə fəaliyyət planı imzalayıb. Tehran sərt iqtisadi sanksiyaların sona çatması əvəzində nüvə fəaliyyətlərini məhdudlaşdırmağa razılıq verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/08/160812_trump_republicans_sign_letter_cut_fund", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40273358", "doc1": "طالب الخطاب بتوجيه الأموال المخصصة لحملة ترامب نحو دعم حملات مرشحي الحزب الجمهوري في انتخابات مجلس الشيوخ وجاء في الخطاب أن \"انقسام ترامب وانعدام كفاءته\" يضعان ا��حزب في مأزق في الانتخابات المقررة في نوفمبر/تشرين الثاني. كما ذكر الخطاب أن الحزب يجب أن يحول تركيزه إلى دعم المرشحين الضعفاء في انتخابات مجلس الشيوخ ومجلس النواب. ومن بين الموقعين على الخطاب أعضاء سابقين في مجلس الشيوخ. وحصل موقع بوليتيكو على نسخة من الخطاب، وجاء فيه: \"نرى أن انقسام ترامب، وحماقته، وانعدام كفاءته، وافتقاره إلى الشعبية ينذران باكتساح الديمقراطيين للانتخابات (الرئاسية)\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف الخطاب: \"القرار ليس صعبا، ففرص ترامب في الفوز تتقلص يوما بعد يوم\". وفي المقابل، قال ترامب إن مثل هذا التحرك لا يقلقه، \"فكل ما سأفعله هو قطع التمويل عن الحزب الجمهوري\". وذكرت مجلة تايم يوم الخميس أن رينيس بريبوس، رئيس المجلس الوطني للحزب الجمهوري، هدد بقطع التمويل عن حملة ترامب، وتحويله إلى الحملات الانتخابية لمجلس الشيوخ. إلا أن ترامب نفى وقوع هذه المحادثة. وعلى مدار عشرة أيام، تصدر ترامب عناوين الأخبار بعد سلسلة من التعليقات المثيرة للجدل. وأعلن العديد من رموز الحزب الجمهوري استاءهم من هجوم ترامب على العديد من الشخصيات. وتشير استطلاعات الرأي إلى أن شعبية ترامب تتراجع في العديد من الولايات الكبرى في الأسابيع الأخيرة. الخيارات المتاحة أمام الجمهوريين المناهضين لترامب الأمل في انسحابه: اختيار ترامب الانسحاب طوعا سيكون أسهل الطرق لاستبداله بمرشح آخر في الانتخابات الرئاسية، لكنه أمر مستبعد. البحث عن مرشح آخر: وهو خيار مستحيل، فوفقا لقواعد الحزب، لا يمكن البحث عن بديل ما لم ينسحب ترامب. ويبحث البعض في إمكانية تعزيز موقف المرشح غاري جونسون، لكن ذلك سيُحدث انقساما في صفوف الجمهوريين. إجباره على الانسحاب: يفكر البعض في سحب الثقة من ترامب \"لعدم سلامة قواه العقلية\"، في مناورة تحت مظلة اللجنة الوطنية للحزب، وهو أمر لم يحدث من قبل. وفي هذه الحالة، يتعين القول بأن الرجل، الذي اختاره أكثر من عشرة ملايين من أعضاء الحزب الجمهوري، مجنون. الانتظار والترقب: ويرى بعض الجمهوريين الذين لا يؤثر عليهم الأمر أن الخيار الأمثل هو إعلان عدم التأييد لترامب، والأمل في حظ أفضل في المستقبل. الاستسلام للواقع : يأمل آخرون أن يعدل ترامب من خطابه، بحيث يتمكن الجمهوريون المعتدلون من تولي زمام الأمور. لكن في الغالب، فإن الضرر الذي أحدثه ترامب أكبر من أن يمنع انزلاق الحزب إلى الهاوية.", "doc2": "Trump-ı xarici nümayəndələrdən gəlir alınması qadağasını pozmaqda ittiham edirlər. Konqresmenlər Trump-ı xarici nümayəndələrdən gəlir alınması qadağasını pozmaqda ittiham edirlər. Sənədi, azı 30 senator və Nümayəndələr Palatasının 166 üzvü imzalayıb. Onlar bu sənədin, ABŞ tarixində prezidentə qarşı qanunvericilər tərəfindən qaldırılmış ən çoxsaylı kollektiv iddia olduğunu qeyd edirlər. ABŞ Konstitusiyasına görə, prezidentə Konqresin razılığı olmadan xarici hökumət nümayəndələrindən hədiyyə almaq qadağandır. İddiaçıların bildirdiyinə görə, vəzifəsinin icrasına başlayandan, prezident Trump öz şirkətlərinin xarici hökumətlərdən aldıqları ödənişlər üçün bir dəfə də olsun icazə istəməyib. \"Prezident Trump azı 25 ölkədə maraqların qarışması vəziyyətindədir. Ona bənzəyir ki, prezidentlik vəzifəsindən o, gəlirlərini artırmaq üçün istifadə edir\", - Reuters agentliyi Nümayəndələr Palatasının üzvü John Conyers-in sözlərini sitat gətirir. Ağ Ev mətbuat katibi Sean Spicer bildirib ki, prokurorların iddiasının arxasında siyasi motivlər durur. Trump-ın biznes imperiyasına otel, qolf klubları, yaşayış evləri kimi obyektlər və, o cümlədən, 500-dən çox ticarət strukturları daxildir. Trump-ın nəzarətində olan şirkətlərlə bir çox xarici dövlət rəsmiləri əməkdaşlıq edib. Tənqidçilər qeyd edib ki, ABŞ-a girişinin qadağasına dair prezident fərmanında adı çəkilən yeddi müsəlman ölkəsi arasında, Trump-ın biznes maraqları olduğu ölkələr yoxdur. Trump-ın qızı Ivanka mətbuat konfranslarına öz şirkətlərinin məhsulu olan paltarlarda gəldiyindən, o, öz brendlərini bu yolla reklam etdiyinə görə qınanıb. Forbes jurnalı Trump-ın sərvətinin $3,7 milyarda bərabər olduğunu bildirərək qeyd edib ki, həmin məbləğin $2 milyardı New York-da kommersiya əhəmiyyətli daşınmaz əmlakın payına düşür."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140825_ukraine_dissolution_parliament", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140826_ukraine_supreme_rada", "doc1": "قال الرئيس الأوكراني إن أغلبية الأوكرانيين يرغبون في انتخاب برلمان جديد وأوضح بوروشينكو قائلا \"أعزائي المواطنين! لقد قررت حل المجلس الأعلى (البرلمان) قبل انتهاء ولايته\". وأضاف الرئيس الأوكراني أن العديد من نواب البرلمان الحالي موالون للرئيس السابق المطاح به، فيكتور يانوكوفيتش، مضيفا أن أغلبية الأوكرانيين يرغبون في إجراء انتخابات مبكرة لانتخاب برلمان جديد. ويمهد قرار حل البرلمان إجراء انتخابات جديدة في 26 من شهر أكتوبر/تشرين الثاني المقبل. وينص القانون الأوكراني على ضرورة إجراء انتخابات جديدة في غضون ستين يوما اعتبارا من تاريخ نشر مرسوم حل البرلمان. مواضيع قد تهمك نهاية وعلى صعيد التطورات العسكرية، قال الجيش الأوكراني إنه اشتبك مع قافلة عسكرية تتكون من 10 دبابات وعربتين مدرعتين تابعة للانفصاليين عبرت الحدود من روسيا، وكانت متجهة إلى ميناء ماريوبول في الجنوب الشرقي من أوكرانيا. وذكرت تقارير أن دبابتين قد دمرتا في الاشتباكات. وقال قائد عسكري أوكراني إن الانفصاليين ربما يحاولون فتح جبهة جديدة في جنوب البلاد. وعبر رئيس أوكرانيا عن قلقه البالغ بشأن التقارير التي أفادت بعبور القافلة المدرعة إلى الأراضي الأوكرانية. وذكرت تقارير أن اشتباكات عنيفة جرت في قرية ماركين. وقال قائد عسكري أوكراني لوكالة رويترز \"لقد اندلعت الحرب هنا\". وقال الجيش الأوكراني إنه حاصر المنطقة. وقتل أكثر من 2000 شخص في القتال بين القوات الأوكرانية والانفصاليين خلال الشهور الأخيرة. كما اضطر نحو 33000 شخص إلى النزوح. واندلعت حرب بين انفصاليين يرغبون في الانضمام إلى روسيا والقوات الأوكرانية في شرق البلد علما بأن معظم سكان المناطق الشرقية يتحدثون اللغة الروسية. وتتهم أوكرانيا روسيا بتسليح الانفصاليين في الشرق وإرسال جنودها إلى الأراضي الأوكرانية لكن موسكو تنفي هذه التهمة. ويتوقع أن يلتقي الرئيس الأوكراني مع نظيره الروسي فلاديمر بوتين خلال مباحثات قمة مينسك في بلاروسيا.", "doc2": "\"Əziz vətəndaşlar\" Mən Ali Radanın 7-cı çağırış hakimiyyətini buraxmaq qərarına gəlmişəm\", Proşenkonun Tvitter hesabında paylaşılıb. Prezidentin rəsmi saytında yazılmış bəyanatında deyilir ki, iyulda Batkivşina, UDAR və Svoboda deputat fraksiyalarının koalisiya bloku dağılıb və bir az ərzində yenidən qurulmayıb. Məhz bu, prezidentə belə qərar qəbul etməyə əsas verib. Ukrayna liderinin sözlərinə görə, seçkilər lüstrasiya üçün ən yaxşı variantdır, buna görə də təmizliyi \"ən yüksək hüquq orqanından başlamaq lazımdır\". Prezident bildirib ki, Radanın hazırki deputatları separatçıların \"birbaşa sponsoru olmasa da, tərəfdaşıdır\", Deputatların yeni seçimi bu ilin oktyabrın 26-da keçiriləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/02/160201_uk_eu_talks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/02/160201_eu_talks_cameron_tusk", "doc1": "وانتهى اجتماع بين الطرفين، مساء الأحد، دون التوصل لتسوية. لكن مصدر بمجلس الوزراء البريطاني (داوننغ ستريت) قال إن هناك \"انفراجة\" حول تقييد المزايا المقدمة إلى المهاجرين الأوروبيين. وأكد تسك ضرورة القيام بـ \"عمل مكثف\" خلال الأيام المقبلة. وتهدف المباحثات إلى التوصل لاتفاق يطرح أمام الزعماء الأوروبيين قبيل قمتهم المقرر عقدها في 18 و19 فبراير/ شباط. مواضيع قد تهمك نهاية وسيسمح اتفاق مبكر لكاميرون بالدعوة إلى استفتاء حول عضوية بريطانيا بالاتحاد الأوروبي قبل إجازة الصيفية 2016. وبعد اجتماع على العشاء بين الطرفين، مساء الأحد، قال كاميرون في تغريدة له إن تسك وافق على تمديد المباحثات 24 ساعة إضافية قبل نشر نص مسودة إعادة التفاوض التي أعدتها بريطانيا. وبانتهاء مهلة الـ 24 ساعة، سيقرر المفاوضون ما إذا كانوا سيطرحون مشروع الاتفاق أم لا. وفي إطار محاولاته لإعادة التفاوض حول عضوية بريطانيا في الاتحاد الأوروبي، عرض كاميرون حق بريطانيا في رفض منح مزايا العمل إلى جميع المهاجرين من دول الاتحاد لحين قضاءهم أربع سنوات في المملكة. وقال إن منع هؤلاء المهاجرين من المطالبة بإعفاءات ضريبية، من بينها علاوت لمحدودي الدخل، سيحد من ارتفاع مستويات الهجرة إلى بريطانيا. ورفض الزعماء الأوروبيون هذه الفكرة، لكنهم اقترحوا منح بريطانيا \"حق إيقاف طارئ\" الذي قد تستخدمه لمدة تصل إلى أربع سنوات. ويمكن لبريطانيا استخدام هذا المقترح لرفض منح مزايا العمل لمهاجري الاتحاد الأوروبي، غير أنه سيتعين عليها إثبات أن خدماتها العامة تعاني ضغطا زائدا، إضافة إلى حاجتها إلى موافقة دول الاتحاد الأوروبي. وتحقق الكثير من التقدم في الـ 24 ساعة الماضية عقب محادثات الأحد، حسبما قال المتحدث باسم رئيس الوزراء. وأضاف أن المفوضية الأوروبية قدمت نصا قالت فيه إن المملكة المتحدة تستجيب لمعايير البدء في إيقاف الطوارئ المقترح، واصفة هذا التطور بأنه \"انفراجة بارزة\". وأضاف أن هذا يعني أن كاميرون ربما يفي بالتزاماته بتقييد مزايا العمل للمهاجرين لمدة أربع سنوات. غير أن مراسل بي بي سي للشؤون السياسية، كريس ماسون، قال إنه \"ما زال غير واضح\" ما إذا كانت دول الاتحاد الأوروبي الأخرى تستطيع منع المملكة المتحدة من استخدام الإيقاف الطارئ للمزايا. وأضاف: \"كذلك القضايا الأخرى العالقة، مثل الحماية المقدمة لدول الاتحاد، بما فيها المملكة المتحدة، التي لا تستخدم اليورو.\"", "doc2": "Tusk və Cameron Londonda Britaniya baş nazirinin iqamətgahında şam yeməyi zamanı görüşüblər Bazar günü Donald Tusk Britaniyanın baş naziri ilə görüşdən sonra jurnalistlərə açıqlamasında deyib ki, AŞ və Britaniya münasibətlərinin yenidən baxılması üzrə razılaşma əldə etmək mümkün olmayıb. Güman edilirdi ki, razılıq layihəsi bazar ertəsi fevral sammiti ərəfəsində Avropa liderlərinə təqdim olunacaq. Tusk və Cameron Londonda Britaniya baş nazirinin Dauninq-stritdə yerləşən iqamətgahında şam yeməyi zamanı görüşüblər. Şam edərkən, Cameron \"Twitter\" sosial şəbəkəsində yazıb ki, Avropa Şurasının sədri danışıqları daha 24 saat uzatmağa razılıq verib. \"Tusk bildirib ki, çərşənbə axşamı Aİ-nin üzv ölkələrinin nümayəndə heyətləri arasında razılıq layihəsinin mətninin yayılmasını planlaşdırır\", baş nazirin dəftərxanasının bəyanatında deyilir. Avropa İttifaqının liderlərinin sammiti gözlənildiyi kimi, fevralın 18-19-də keçiriləcək. \"Təcili tormozlanma\" Britaniyanın Aİ-yə üzvlük şərtlərinin yenidən baxılmasına nail olmağa çalışan Cameron təklif edib ki, Avropa Birliyinin digər ölkələrindən olan miqrantlar Britaniyaya gələndən sonra ilk dörd il ərzində sosial müavinətlərə iddia hüququndan məhrum edilsin. Baş nazir hesab edir ki, bu tədbir Britaniyaya əmək miqrantlarının axınını dayandırmaq imkanı verəcək. Britaniyanın baş naziri \"təcili tormozlanma\" adını alan sxemi Avropa İttifaqına üzvlük haqqında Britaniyanın referendumundan dərhal sonra tətbiq etmək niyyətindədir. Ölkə hakimiyyəti referendumu 2017-ci ilin sonunadək keçirməyə söz verib, amma cənab Cameronun sözlərinə görə, alyansın islahatlar barədə müqaviləsi fevral ayında Aİ-nin növbəti sammitində imzalansa, referendum artıq cari ildə təşkil edilə bilər. Britaniyanın təklifləri Britaniya baş nazirinin Avropa İttifaqının islahatları barədə təkliflərinin dörd əsas bəndi var: iqtisadiyyatın, rəqabətin, immiqrasiyanın və suverenliyin idarəetməsi. Cənab Cameron Avrozonaya daxil olmayan ölkələrin iqtisadi maraqlarının məhdudlaşdırılmaması üçün avronun Avropa İttifaqının yeganə valyutası tanınmamasını tələb edir. Britaniya həmçinin Brüsseldən özünün Avrozona ölkələrinə maliyyə yardımı proqramlarında iştirak etməyəcəyinə dair zəmanət almaq istəyir. Bundan əlavə, David Cameron Avropa iqtisadiyyatının \"artıq tənzimləmə yükünün azaldılmasını\" və vahid bazarın daha da genişləndirilməsini məhdudlaşdırmağa çağırır. Britaniyanın baş naziri miqrantlara sosial müavinətlərin verilməsi qaydalarının sərtləşdirilməsinin lehinə çıxış edir. Bundan başqa, Britaniya hökumətinin başçısı hesab edir ki, milli parlamentlər Avropa İttifaqına üzv ölkələrdən daha çox səlahiyyətlər verilməlidir ki, yerlərdə Brüsselin bəzi qərarlarını təcrid edə bilsinlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-46506899", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46857687", "doc1": "رئيسة الوزراء تيريزا ماي تلقي بيانها أمام المجلس وأضافت ماي أن التصويت كان سيمنى بهزيمة كبيرة إذا تم في موعده المحدد. ويتضمن الاتفاق مع الاتحاد الأوروبي إجراءات مثيرة للجدل تهدف إلى الحفاظ على استمرار تدفق السلع بحرية عبر الحدود الأيرلندية، وهو من القضايا التي يرفضها كثير من أعضاء البرلمان. وأشارت ماي إلى أن مشكلة الحدود بين أيرلندا الشمالية والاتحاد الأوروبي، متمثلا في جمهورية أيرلندا، هو القضية التي لاقت معارضة كبيرة. وقالت ماي إنها ستركز الآن على العودة إلى شركاء بريطانيا في الاتحاد الأوروبي للتشاور من أجل ضمان الحصول على المزيد من الضمانات بشأن الحدود مع أيرلندا الشمالية. وتحدت ماي معارضيها بالتوصل إلى بدائل أفضل. مؤيدو الخروج يتظاهرون معبرين عن رأيهم وندد أعضاء البرلمان المعارضون برئيسة الوزراء، التي تقود البلاد - بحسب ما قالوا - إلى حالة من الفوضى. ولكنها قالت أيضا إن الحكومة تصعد الاستعدادات لخروج البلاد من الاتحاد الأوروبي بدون اتفاق. وقد انخفضت قيمة الجنيه الاسترليني، بعد تداول تقارير إرجاء التصويت بدرجة كبيرة، بلغت 0.5 في المئة مقابل الدولار الأمريكي، ووصلت قيمته 1.26 دولار. أما قيمته مقابل اليورو فانخفضت إلى 1.10 يورو. بريطانيون يؤيدون بقاء بلادهم في الاتحاد الأوروبي وكان البرلمان قد قضى معظم الأسبوع الماضي في مناقشة الاتفاق، ويقول منتقدو الحكومة إن الوضع ينزلق الآن إلى حالة من الفوضى. وقال قادة أوروبيون إنه لا مكان لإعادة التفاوض على الاتفاق. ما الذي قد يحدث الآن؟", "doc2": "Səsvermə dekabrın 11-də keçirilməli idi, lakin son anda təxirə salındı, Britaniya isə Avropa İttifaqını martın 29-da tərk etməlidir. Bu səsvermə Theresa May-ə Brexit məsələsində müxaliflərin sayını və onun B planının olub-olmamasını üzə çıxaracaq. Lakin bunu tam əminliklə demək olmaz, çünki çərşənbə axşamı səsverməni uduzacağı halda onun, texniki olaraq, hələ gələn bazar ertəsinədək müəyyən addımlar atmaq imkanları qalacaq. Misal üçün o, müqaviləni parlamentdən bir daha keçirməyə cəhd edə bilər, başqa müqavilə təklif edə bilər, ikinci referendum və ya Brexit-in yubadılması variantları da var. Səsverməyə çıxarılan nədir? Theresa May-in Brexit müqaviləsi iki hissədən ibarətdir: Britaniyın Aİ-ni tərk etməsinə dair qanun qüvvəsinə malik saziş və Brexitdən sonra münasibətlərin qurulmasına ümid ifadə edən Siyasi Deklarasiya. Theresa May-in Mühafizəkarlar partiyasında bir çox Brexit tərəfdarları hesab edirlər ki, Aİ-ni tərk etmək barədə saziş Britaniyanı Avropa İttifaqından kifayət qədər uzaq etmir. Nə baş verəcəyi ehtimal edilir? BBC Theresa May hökümətinin məğlub olacağını, özü də ki, bu məğlubiyyətin son 100 ildə baş verən hökümət məğlubiyyətlərinin ən acısı olacağını proqnozlaşdırır. Uduzacağı təqdirdə Theresa May-in B planı varmı? Hətta onun ən yaxın müttəfiqləri belə bunu bilmirlər. Onun bir neçə seçimi ola bilər: Brexit müqaviləsini parlament üçün daha cazibəli etmək məqsədilə Aİ ilə yenidən danışıqlar aparmaq, alternativ müqavilə ətrafında parlament üzvlərini birləşdirmək, parlamenti müqaviləsiz Brexit-lə və ya daha bir referendumla hədələmək, ya da ki, Brüsseldən Brexit prosesini yubatmağı xahiş etmək. Əsas müxalifət partiyasında nə baş verir? Brexit, Mühafizəkarlar partiyası ilə yanaşı əsas müxalifət partiyası olan Leyboristləri də parçalayıb. Partiyanın solçu lideri və ömür boyu \"avroskeptik\" olmuş Jeremy Corbyn indi Brexit tərəfdarları düşərgəsində yer alsa da, partiyanın əksər üzvü Brexit-i dayandırmaq üçün ikinci referendumun keçirilməsini istəyirlər. Leyborist deputatlar çərşənbə axşamı Theresa May-in müqaviləsinin əleyhinə səs vermək niyyətindədirlər, lakin martın 29-na qədər keçiriləcək gələcək parlament səsvermələrində onların nə edəcəyini indidən demək mümkün deyil. Brexit nə ilə bitəcək? Bunu heç kim bilmir. Referendumdan 2,5 ildən çox vaxt keçsə də, deputatlar referendumun nəticələrilə nə etmək məsələsində razılığa hələlik gələ bilmirlər. Məhz buna görədir ki, Britaniya hazırda 1945-ci ildən bəri ən dərin siyasi böhranını yaşayır. Bu da nəzərə alınmalıdır ki, heç nə baş verməsə, Britaniya Aİ-ni müqaviləsiz tərk etməlidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43474465", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43576282", "doc1": "تتزايد رغبة المستخدمين في معرفة مقدار ما تجمع عنهم شركات التكنولوجيا من بيانات شخصية وكان النائب العام في ولاية ماساتشوستس الأمريكية قد فتح تحقيقا في مزاعم حصول الشركة، التي استعانت بها حملة ترامب الانتخابية، على بيانات ملايين المستخدمين على فيسبوك. وبحسب فيسبوك فقد جمعت الشركة معلومات وبيانات من خلال موقعها وساهمت في فوز ترامب بالانتخابات، وأنها مع شركات أخرى لم تتخلص من البيانات التي حصلت عليها، في انتهاك لسياسات فيسبوك. وعلق موقع فيسبوك، الجمعة، عمل الشركة، وينفي فيسبوك وكامبريدج أناليتيكا ارتكاب أي مخالفات قانونية. ويمثل توافر البيانات على فيسبوك حافزا للشركات على جمع بيانات المستخدمين وتحقيق أرباح. ويستطيع فيسبوك، بالطبع، إنشاء ملفات تعريفية مفصّلة ومتطورة بشأن علامات الإعجاب أو عدم الإعجاب الخاصة بالمستخدمين فضلا عن طريقتهم في الحياة وتوجهاتهم السياسية. ويبرز السؤال الأهم بشأن حجم البيانات التي يمكن تبادلها مع الآخرين، وكيف يستطيع المستخدمون إعادة السيطرة على معلوماتهم؟ هل ترغب في معرفة قدر الشبه بينك وبين نجم في هوليوود؟ أنقر هنا نقرأ مسابقات من هذا النوع على صفحات فيسبوك، والتي تعرض إجراء اختبار للذكاء الصناعي، ومن ثم تتعرف على سماتك الشخصية أو تصمم لك صورة تخيلية لو كنت نجما مشهورا. وزعمت شركة \"كامبريدج أناليتيكا\" أنها استعانت بهذا النوع من المعلومات المستخدمة في مسابقات فيسبوك بغية جمع بيانات ملايين الأشخاص. قال أليكسندر نيكس، مدير \"كامبريدج أناليتيكال\"، إن شركته جمعت البيانات من احصاءات فيسبوك وتجرى الكثير من هذه المسابقات بعد التأكيد على حماية بيانات المستخدم. وتهدف هذه الألعاب والمسابقات إلى إغراء المستخدمين، لكنها في الغالب تعد واجهة لسوق جمع البيانات الجماعية، وأحد الأنشطة التي تسمح بها شروط وأحكام فيسبوك. وتقول مؤسسة \"الحدود الإلكترونية\" الداعمة للخصوصية إن الطريقة التي تجمع بها هذه المسابقات البيانات تعكس \"شروط فيسبوك وواجهة برمجة التطبيقات التي صممت في ذلك الوقت\". وكانت فيسبوك قد عدّلت شروطها وأحكامها للحد من المعلومات التي يمكن جمعها بواسطة طرف ثالث، والحيلولة دون الوصول لبيا��ات تتعلق بأصدقاء المستخدم. ما الذي يمكن أن يفعله المستخدمون لحماية معلوماتهم؟ -سجل الدخول على صفحة فيسبوك، وانتقل إلى صفحة إعدادات التطبيق. -إضغط على زر \"تعديل\" في أقسام \"تطبيقات\" و\"مواقع إلكترونية\" و\"برامج ملحقة\". -ثم تعطيل. يزداد استخدام البصمات الرقمية مع تداول المستخدمين المزيد من المعلومات على الإنترنت يعني ذلك أنك لن تستطيع استخدام مواقع تابعة لطرف ثالث على فيسبوك، وتوجد طريقة تهدف إلى الحد من وصول التطبيقات إلى المعلومات الشخصية: -ادخل على صفحة إعداد تطبيق فيسبوك. -إضغط إلغاء على جميع الفئات التي لا تريد التطبيق أن يصل إليها، وهي تتضمن السطر التعريفي للمستخدم وتاريخ الميلاد والأسرة ووجهات النظر الدينية، وإظهار نشاطك اللحظي على الإنترنت، والمشاركات والأنشطة والاهتمامات. كما توجد بعض النصائح الأخرى، وفقا لبول بيرنال، محاضر في تكنولوجيا المعلومات وحقوق الملكية الفكرية وقانون وسائل الإعلام بجامعة حقوق إيست أنجيليا :\"لا تضغط مطلقا على خيار (إعجاب) لصفحة منتج خدمي، وإن كنت ترغب في اللعب بهذه الألعاب والمسابقات، لا تفعل ذلك عن طريق صفحة فيسبوك، بل اذهب مباشرة إلى الصفحة الإلكترونية الخاصة على الإنترنت\". ما هي الطرق الأخرى التي تحمي بياناتك على فيسبوك؟ ويعتقد بيرنال أنه توجد طريقة واحدة بالفعل تجعلك مطمئنا بأن بياناتك مازالت سرّية بالكامل وهي \"العزوف عن استخدام فيسبوك\". وأضاف لبي بي سي :\"إن الحافز الذي يمكن أن يجعل فيسبوك يوفر حماية للمستخدمين لن يتحقق إلا إذا عزف المستخدمون عنه. وحاليا لا يوجد حافز للتغيير\". ماكس شريم قد العديد من الشكاوى ضد فيسبوك منذ عام 2011 ويبدو أن برينال ليس بمفرده الداعم لهذا الإجراء، لاسيما بعد رصد تداول هاشتاغ بعنوان \"احذف فيسبوك\" على موقع تويتر بعد فضيحة \"كامبريدج أناليتيكا\". ويعترف بيرنال أنه ليس من المرجح أن يعزف الكثيرون عن استخدام فيسبوك، خصوصا أولئك الذي يرون فيسبوك \"جزءا من البنية التحتية لحياتهم\". هل يمكنك معرفة حجم بياناتك التي يحتفظ بها طرف ما؟ بموجب قواعد حماية البيانات، يستطيع المستخدمون تقديم طلب لشركات فردية يُعرف بـ\"طلب الوصول للموضوع\" يهدف إلى تحديد كم المعلومات التي جمعتها جهة ما عنهم. ويقول بيرنال :\"كيف تسأل عن بياناتك في الوقت الذي لا تعرف فيه من تسأله من أجل ذلك؟\". وقد يتغير الأمر هذا الصيف مع طرح قواعد عامة لحماية البيانات في أوروبا، بغية تسهيل استعادة المستخدمين السيطرة على بياناتهم. هل يمكنك حذف ملفك الشخصي من على مواقع التواصل الاجتماعي؟ كم تستغرق فترة الاحتفاظ بالبيانات؟ تشير قوانين حماية البيانات في أوروبا إلى أن الشركات ينبغي لها الاحتفاظ ببيانات المستخدم فقط \"طالما كان ذلك ضروريا\"، لكن تفسير ذلك يخضع لمرونة كبيرة. ويعني الأمر، في حالة فيسبوك، أن المستخدم طالما نشر شيئا ولم يحذفه، فإن مشاركته تظل منشورة على الإنترنت إلى أجل غير مسمى. هل يمكن حذف بيانات تاريخية؟ يمكن للمستخدمين حذف حساباتهم، وهي من الناحية النظرية \"تلغي\" جميع المدونات المنشورة في الماضي، لكن فيسبوك تحث أولئك الراغبين في الحصول على هدنة من استخدام شبكة التواصل الاجتماعي على تعطيل نشاط حسابهم في حالة رغبتهم في العودة مرة أخرى. لكن تذكر أن الكثير من المعلومات التي تتعلق بك ستظل موجودة على المنصة، من خلال مشاركات الأصدقاء.", "doc2": "Məlumata görə, Cambridge Analytica şirkəti ABŞ seçicilərini ünvanlı siyasi reklamla hədəfləməyə imkan verən sistemin yaradılması üçün 50 milyonadək Facebook istifadəçisinin şəxsi məlumatından istifadə edib. Google və Facebook-un şəxsi məlumatlar topladığı yəqin ki, sirr deyil. Lakin onların istifadəsinin miqyası naməlum qalır. Biz onlayn məlumatın nəzərdən keçirilməsi və istifadə olunmamış şəxsi informasiyanın silinməsi barədə Berlində mənzillənən Tactical Tech rəqəmsəl təhlükəsizlik şirkətilə söhbət etdik. 1. Facebook profilinizi təmizləyin Facebook, fotolar, göndərdiyiniz və aldığınız messajlar da daxil bütün məlumatlarınıza giriş verir. Nüsxənizi almaq üçün: General Account Settings-ə gedib \"Download a copy of your Facebook data\" klikləyin və məlumatlar sizə göndəriləcək. Orada ikən \"Apps\"-lara nəzər salıb haqqınızda məlumat saxlayanları silin. Bundan əlavə, bəyənmədiyiniz bütün şəkillərdən öz adınızı \"un-tag\" edə bilərsiniz. Profil səhifənizdə View Activity Log-a daxil olub həmin şəkil və postları görə və silmək istədiklərinizi seçə bilərsiniz. 2. Yaxşı Google, haqqımda nə qədər bilirsən? Çox güman ki, gün ərzində Google-un ən az bir məhsulundan yararlanırsınız. Və bu şirkət sizi hər kəsdən daha yaxşı tanıyır. Hesabınıza daxil olun, loqonuza klikləyin və Privacy checkup (Məxfilik Müayinəsi) səhifəsində məlumlatlarınıza nəzər salın. Üçüncü etap - Personalise your Google experience (Google təcrübənizi Özəlləşdirin) idarəni sizə həvalə edir. Bu sizə gələcəkdə paylaşılan məlumatlarınızı məhdudlaşdırmaq imkanı verir. Tətbiqetmə proqramlarının idarə gücünü də limitləmək mümkündür. Google-da olan məlumatlarınızı görmək üçün bu linki izləyin: google.com/takeout 3.Gəlin, məkan məlumatından danışaq Əgər smartfonunuz varsa, kimliyiniz, yaşadığınız yer və hara getdiyiniz barədə məlumatları üçüncü tərəf proqramlara ötürmək şansı yüksəkdir. Məkan tarixinizə bu cür baxa bilərsiniz: Telefonunuz və ya kompüter ekranı üçün bu səhifəyə baxın: https://www.google.com/maps/timeline?pbb Bu və ya digər üçüncü tərəf applikasiyaların sizi izləməsini istəmirsinizsə: 4. Gizli axtarış sistemindən istifadə etməyə çalışın İnternet üzərindən bazarlıq etdiyiniz səhifə və hər gördüyünüz səhifədəki məhsulları xatırlayırsınızmı? Bunlar üçüncü tərəf şirkətlərin sahibi olduğu izləyiciləridir. Onlar səhnə arxasında oturub, genişmiqyaslı məlumat toplamaqla məşğuldurlar. Buraya bizim axtarışlarımız, daxil olduğumuz səhifələr və IP ünvanımız (həm də mövqe məlumatını verir) da daxildir. Təəssüf ki, heç bir axtarış sistemində cari olaraq gizlilik qorunmur. Yəni, bir çoxu cookie-lər və axtarış tarixini, internet məlumatları və digər məlumatları saxlayır və paylaşır. Lakin Google, Firefox və Safari-nin özəl və ya 'incognito' (gizli) axtarış rejimi seçimi var ki, axtarış sistemini bağladıqdan sonra, axtarış tarixi, cookie-lər, müvəqqəti fayllar və sairi avtomatik olaraq silinir. Özünüz də yoxlaya bilərsiniz: Gizli Axtarışı Firefox və ya Safari-də qoşmaq üçün: 5. Özünüzə sual edin: Bu qədər applikasiya sizə həqiqətən lazımdırmı? Telefonunuzdakı tətbiqetmə proqramlarının sayını bilirsinizmi? Ürəyinizdə təxmini bir rəqəm tutun sonra telefonunuzu əlinizə alıb sayın. Gözlədiyinizdən çox çıxdımı? Hansıları silmək barədə qərar vermək çətin ola bilər, amma bu sualları oxumaq bəlkə də dadınıza çatar: Ola bilsin ki, indi bəzilərini silməyə əliniz gələr."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-40184808", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40200163", "doc1": "هذه أول مرة يتقدم فيها يوناتيد على ريال مدريد وبلغت قيمة النادي 3.69 مليارات دولار، وتصدر أعلى القائمة السنوية لأول مرة، منذ خمس سنوات. وجاء نادي برشلونة الأسباني في المرتبة الثانية بقيمة قدرها 3.64 مليارات دولار، بينما احتل ريال مدريد المرتبة الثالثة بقيمة 3.58 مليارات دولار. وحافظت ست فرق إنجليزية على مكانتها في المراكز العشرة الأولى، إذ انضم نادي مانشستر سيتي، وأرسنال، وتشيلسي، وليفربول، وتوتنهام، إلى مانشستر يونايتد. واحتل بايرن ميونخ بطل ألمانيا المركز الرابع في القائمة، بينما تربع يوفنتوس صاحب اللقب الإيطالي في المركز التاسع. وكان ريال مدريد، الذي فاز في دوري أبطال أوروبا واللقب الأسباني، هو صاحب أعلى قيمة على مدى السنوات الأر��ع الماضية، لكن قيمته انخفضت بنسبة 2 في المئة، بينما ارتفعت قيمة مانشستر يونايتد بنسبة 11 في المئة. وقال مايك أوزانيان مساعد مدير تحرير مجلة \"فوربس ميديا\" في بيان \"إن عودة مانشستر يونايتد إلى الصدارة شهادة على علامتها التجارية القوية وفطنتها في التسويق\". وقبع نادي ليستر، الذي فاز في الدوري الإنجليزي الممتاز في 2015-2016، في المركز 19، أما نادي ويستهام فاحتل المركز 15.", "doc2": "Manchester United bir il ərzində reytinqdəki 3-cü mövqedən 1-ci yerə qalxıb. Forbes-in reytinq siyahısına görə, Böyük Britaniya klubunun bu günkü dəyəri 3,689 milyard dollardır. Reytinq siyahısında ikinci yerdə 3,635 milyard dollar dəyəri ilə İspaniyanın \"Barcelona\" klubu qərarlaşıb. Bu günə qədər 4 il ardıcıl olaraq ilk yeri tutan İspaniyanın Real Madrid klubu bu dəfə üçüncü olub. Real Madridin dəyəri isə 3,58 milyard dollar təşkil edir. Dünyanın ən bahalı klubları siyahısının ilk beşliyinə Almaniyanın Bayern Münich və Böyük Britaniyanın Manchester City klubları da daxil olub. İlk onluğa daxil olan klublar arasında isə daha 4 ingilis klubu - Arsenal 6-cı yer), Chelsea (7-ci yer), Liverpool (8-ci yer) və Tottenham (10-cu yer) var. Beləliklə, dünyanın ən bahalı klublarının reytinq siyahısına, 6 ingilis klubu, iki ispan, bir alman və bir italyan klubu (9-cu yerdə qərarlaşan Juventus) daxil olub. Hələ bir il əvvəl dəyəri 3,317 milyard dollar olan Manchester United klubu 3-cü yerdə, Real Madrid isə 3,645 milyard dollarla birinci yerdə idi. Bundan başqa Manchester City klubu siyahıda Arsenal-dan aşağıda idi. Ötən illə müqayisədə siyahıdakı digər yerlərdə dəyişiklik yoxdur. Ötən mövsümdə Manchester United İngiltərə Premyer Liqasında 6-cı yeri tutsa da, 3 kubok - İngiltərə super kubokunu, Liga kuboku və UEFA kubokunu qazanıb. Öz növbəsində isə Real Madrid İspaniya çempionu olub və Avropanın ən nüfuzlu kubokunu - Çempionlar Liqası kubokunu qazanıb. Avqust ayının əvvəlində Real Madrid və Manchester Unite Avropanın super kuboku uğrunda mübarizə aparacaqlar. Bu yarış UEFA kuboku qalibi ilə Çempionlar Liqasının qalibi arasında keçirilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38686479", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38687292", "doc1": "دونالد ترامب وعد بالتغيير قبل ساعات من تنصيبه رئيسا ووعد ترامب - في كلمته التي ألقاها في نهاية حفل موسيقي عند نصب لنكولن - بإحداث تغيير. وحضرت عائلة ترامب الحفل الذي استغرق ساعتين، وأقيم تحت شعار \"لتصبح أمريكا بلدا عظيما مرة أخرى\"، وكان متاحا للعامة. عائلة ترامب حضرت الحفل بعد وصولها إلى واشنطن استعدادا لحفل التنصيب الرسمي وذكر ترامب مؤيديه بأن الكثيرين شككوا في فرص حملته الانتخابية في تحقيق النجاح. وقال \"لقد أغفلوا الكثيرين منا. خلال الحملة الانتخابية، تحدثت عن الرجال والنساء المنسيين. حسنا الآن لن ينساكم أحد\". وتعهد ترامب أيضا بتوفير الوظائف، وتقوية الجيش وتعزيز الحدود، وأضاف: \"سنقدم لبلدنا الأشياء التي افتقدها لعقود وعقود طويلة\". وأكد على أن الولايات المتحدة \"سوف تتغير، وأنا أعدكم. إنها تسير نحو التغيير.\" الرئيس المنتخب زار مقبر أورلنغتون الوطنية وكان فندق ترامب الدولي، الذي يقع على مسافة قصيرة من البيت الأبيض، المحطة الأولى للرئيس الجديد في واشنطن. وتحدثت زوجته ميلانيا التي ستصبح بعد ساعات قليلة السيدة الأولى، قائلة \"غدا سوف نبدأ العمل\". سورس يهاجم وفي غضون ذلك، وجه الملياردير الأمريكي الشهير جورج سوروس انتقادات لاذعة لترامب، خلال مشاركته في المنتدى الاقتصادي الدولي في دافوس، واصفا إياه بأنه \"محتال وديكتاتور محتمل\". وأعلن فريق ترامب انتهاء عملية اختيار جميع وزرائه وعددهم 21، بالإضافة إلى ستة مسؤولين أخرين يتطلب تعيينهم موافقة مجلس الشيوخ. وطلب ترامب بقاء 50 مسؤولا كبيرا في وزارة الدفاع من إدارة الرئيس المنتهية ولايته باراك أوباما، حتى يتم استبدا��هم بآخرين، وفقا لما أعلنه المتحدث باسم فريقه. ومن بين هؤلاء المسؤولين بريت ماكجورك، المبعوث الخاص لقوات التحالف الذي تقودها الولايات المتحدة ضد تنظيم الدولة الإسلامية، فضلا عن نائب وزير الدفاع روبرت وورك.", "doc2": "Trump: \"Biz bir çox onilliklər ərzində ölkəmizdə edilməyənləri edəcəyik\" \"Biz ölkəni birləşdirməyə niyyətliyik. Biz Amerikanı bütün xalq üçün qüdrətli etmək istəyirik\", cənab Trump 2 saatlıq konsertin sonunda bildirib. Donald Trump, həmçinin, amerikalılara dəyişiklik, yeni iş yerlərinin yaradılması, sərhədlərin möhkəmləndirilməsi və ordunun gücləndirilməsi barədə vəd verib. \"Biz bir çox onilliklər ərzində ölkəmizdə edilməyənləri edəcəyik\", ABŞ-ın seçilmiş prezidenti söz verib. Konsertdə qonaqlar arasında aktyor Jon Voight və soul müğənnisi Samuel David Moore iştirak edib. Trump 200 min qazinin dəfn edildiyi Arlington Milli qəbiristanlığını ziyarət edib Konsertdən əvvəl Donald Trump ABŞ-ın iştirak etdiyi müxtəlif müharibələrdə həlak olmuş 200 min qazinin dəfn edildiyi Arlington Milli qəbiristanlığını ziyarət edib. Cümə axşamı Vaşinqtona gələn cənab Trump Ağ Ev-ə yaxın məsafədə yerləşən və özünə məxsus olan Trump International otelində qalıb. Gələcək prezident administrasiyasının üzvlərinin dəvət edildiyi rəsmi səhər yeməyində Donald Trump həyat yoldaşı Melania ilə birlikdə iştirak edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38979886", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38989542", "doc1": "بالفيديو: اعتقال امرأة إندونيسية مشتبه بها بمقتل كيم جونغ-نام واحتجز المشتبه بهما الخميس، وهما امرأة إندونيسية ورجل ماليزي، يعتقد أنه صديقها. وقالت الشرطة الماليزية إن المرأة اسمها سيتي عائشة، وهي في الـ25 من عمرها، وهي من إقليم بانتين في إندونيسيا. كما احتجزت امرأة أخرى تحمل جواز سفر فيتناميا الأربعاء. وتحتجز الاثنتان المشتبه بهما حاليا على ذمة التحقيق لمدة سبعة أيام. وقال المفتش العام للشرطة الماليزية، سري خالد بن أبو بكر، إن المرأة الثانية احتجزت الخميس بسبب موت \"رجل كوري\". هذه الصورة نشرتها وسائل إعلام كورية جنوبية وماليزية وتعرفت الشرطة عليها من خلال صور التقطتها كاميرات المراقبة في المطار، وهي تحمل جواز سفر إندونيسيا. وأكد نائب رئيس الوزراء الماليزي، أحمد زاهد حميدي، رسميا الخميس أن الرجل المتوفى كان يحمل جواز سفر باسم كيم تشول، وأنه هو كيم جونغ-نام، بحسب ما ذكرته وكالة الأنباء الماليزية الرسمية (بيرناما). وتنتشر إشاعات على نطاق واسع تفيد بأن لكوريا الشمالية يدا في القتل، ولكن ليس هناك دليل على ذلك. وتحتفل كوريا الشمالية الخميس بعيد ميلاد كيم جونغ-إيل الـ75 والد الزعيم الحالي، ووالد أخيه القتيل. وأظهرت الصور كيم جونغ-أون وهو يحضر اجتماعا للحزب الحاكم الأربعاء. وبدت على وجهه القتامة، بحسب ما ذكرته وكالة يونهاب الكورية الجنوبية، وأنه لم يلوح بيده عند مغادرته الاجتماع كالمعتاد. كاميرات المراقبة في المطار ساعدت في التعرف على سيدتين مشتبه بهما وقال رئيس شرطة سيلانغور، عبد السماح مات، لبي بي سي إن فحص جثة كيم قد استكمل الأربعاء مساء, ولكن ليس هناك أي مؤشر إلى نشر نتائج الفحص وإتاحتها للناس. وسوف يصدر نائب رئيس الوزراء تصريحا بالموافقة على طلب من كوريا الشمالية بإعادة الجثة إليها عقب انتهاء الإجراءات الطبية. ومن المقرر أن تمثل المرأة الأولى التي ألقي عليها القبض سابقا، أمام المحكمة الخميس. وقالت الشرطة إن اسمها دوان تي هوونغ، وهي من مواليد 31 مايو/أيار 1988. وقد أكدت حكومة كوريا الجنوبية أن القتيل هو الأخ غير الشقيق للزعيم الكوري الشمالي. وقيل إن وكالة تجسس كورية جنوبية أبلغت نواب البرلمان بأنها تعتقد أن كيم جون�� نام قد سمم. ويعد مقتل كيم هو أبرز قتل لشخص ينتمي إلى كوريا الشمالية منذ تنفيذ حكم الإعدام في تشانغ سونغ-تايك، عم الزعيم الكوري في 2013. ولم يرد أي تعليق من كوريا الشمالية بشأن مقتل كيم، لكن مسؤولين في السفارة الكورية الشمالية في ماليزيا زاروا المستشفى الموجود في كوالالمبور الذي نقل منه جثمان كيم. الأسرة الحاكمة في كوريا الشمالية", "doc2": "Cənab Kimin bazar ertəsi Malayziyada Kuala Lumpur şəhərinin hava limanında təyyarə gözləmə zalında zəhərlənməsi səbəbilə dünyasını dəyişdiyi deyilir. Selanqor ştatının polis nümayəndəsi BBC-ə bildirib ki, saxlanılan kişi bugün həbs edilmiş indoneziyalı qadının oğlan dostudur. Cənab Kimin bazar ertəsi Malayziyada Kuala Lumpur şəhərinin hava limanında təyyarə gözləmə zalında zəhərlənməsi səbəbilə dünyasını dəyişdiyi deyilir. Polis onun bədənində tibbi ekspertiza aparıldığını bildirib, amma nəticələr hələ açıqlanmayıb. Hadisə ilə əlaqədar Vyetnam pasportu olan bir qadın məhkəməyə çıxmalıdır. Malayziya Kral polisinin baş müfəttişi Sri Xalid Bin Əbu Bakar bildirib ki, cümə axşamı \"koreyalı kişinin\" vəfatı ilə əlaqədar ikinci qadın saxlanılıb. O, hava limanının video görüntülərində aşkar edilib və İndoneziya pasportuna malikdir. Malayziya Kim Chol adı ilə səyahət etmiş və ölmüş kişinin adının rəsmən Kim Jong-nam olduğunu təsdiq etməyib, lakin Cənubi Koreya buna əmindir. Geniş yayılmış şayiələrə görə qətlin arxasında Şimali Koreya dayanır, lakin bu məlumatlar da təsdiqlənməyib. Şimali Koreya cümə axşamı Kim Jong-nam və hazırki lider Kim Jong-un-un atası, mərhum lider Kim Jong-il-in 75-ci doğum gününü qeyd edir. Cənab Kim-in iki qadın tərəfindən kimyəvi maddə ilə zəhərləndiyi güman edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-53128568", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53130539", "doc1": "يرى ساكس أن نظرية التهديد الدولي الذي تمثله هواوي ما هو إلا اختلاق من قبل الإدارة الأمريكية وتوقع ساكس، في تصريحات أدلى بها لبي بي سي، أن يكون العالم على حافة هاوية \"اضطرابات حادة دون وجود قيادة\" بعد القضاء على الوباء العالمي. وحذر من تفاقم حدة الانقسام بين القوى الأكبر على مستوى العالم. وحمل أستاذ الاقتصاد في جامعة كولومبيا الإدارة الأمريكية مسؤولية إثارة العداء بين البلدين. وقال ساكس: \"الولايات المتحدة تضغط في اتجاه الانقسام، لا التعاون\"، وذلك في مقابلة أجراها معه برنامج إِشيان بزنس ريبورت الذي يتناول الشأن الاقتصادي الأسيوي. مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف أنه \"ضغط يهدف إلى إشعال حرب باردة جديدة مع الصين. وإذا تحقق ذلك - إذا اُتبع هذا النهج - فلن نعود للأوضاع الطبيعية مرة ثانية. وسوف ندخل بالتأكيد في دوامة جدل أوسع نطاقا ونواجه خطرا أكبر\". زيادة التوترات تأتي تصريحات ساكس وسط تصاعد التوترات بين الولايات المتحدة والصين على عدة جبهات، لا على مستوى الشأن التجاري فقط. ووقع الرئيس الأمريكي دونالد ترامب هذا الأسبوع تشريعا يسمح بفرض عقوبات على مسؤولين صينيين يحملهم هذا القانون مسؤولية اضطهاد الأقلية المسلمة في ولاية زينجيانغ. وقال ترامب، أثناء مقابلة مع صحيفة وول ستريت جورنال، إن الصين ربما تكون قد شجعت على الانتشار الدولي لفيروس كورونا في محاولة لزعزعة استقرار الاقتصادات المنافسة لها. كما تستهدف إدارة ترامب شركات صينية، خاصة عملاق تكنولوجيا الاتصالات هواوي، التي قالت الولايات المتحدة إنها متورطة في مساعدة بكين في ممارسات تجسس على العملاء، وهو ما تنفيه الصين كلية. وقد يكون الموقف المتشدد الذي يتبناه الرئيس الأمريكي ضد الصين مجرد خداع سياسي حتى يُعاد انتخابه، وفقا لما جاء في كتاب مستشار الأمن القومي السابق للبيت الأبيض جون بولتون. ويرى ساكس أن استهداف هواوي لم يكن أبدا بسبب مخاوف أمنية. حذر ساكس من عدم إمكانية عودة العالم إلى الأوضاع الطبيعيىة حال تمسك الولايات المتحدة بنهجها الحالي نحو الصين وقال الخبير الاقتصادي: \"فشلت الولايات المتحدة في احتلال وضع بارز على مستوى شبكة اتصالات الجيل الخامس التي تقع على جانب كبير من الأهمية بالنسبة للاقتصاد الرقمي الجديد في الوقت الذي حصلت فيه هواوي على نصيب أكبر بكثير من الأسواق العالمية\". وأضاف: \"وأرى أن الولايات المتحدة اختلقت النظرية التي تشير إلى أن هواوي تشكل تهديدا عالميا، وأنها تضغط بقوة على حلفائها لقطع العلاقات مع هواوي\". توترات مع دول أخرى الولايات المتحدة ليست هي الدولة الوحيدة التي تشهد علاقاتها توترات مع الصين. وتصاعدت التوترات في وقت سابق من الأسبوع الجاري على الحدود بين الصين والهند، والتي بلغت حد مقتل 20 جنديا هنديا على الأقل في أسوأ صدام بين البلدين في حوالي نصف قرن. في غضون ذلك، تمول الصين مشروعات اقتصادية في باكستان وميانمار وسري لانكا، أقرب دول الجوار للهند، مما أثار مخاوف لدى دلهي حيال محاولة الصين تعزيز نفوذها في المنطقة. واعترف ساكس بأن نهضة الصين تثير مخاوف لدى جيرانها في آسيا، خاصة إذا لم تحاول الصين التخفيف من وطأة تلك الشكوك في نيتها التطور بطريقة سلمية دون تهديد لجيرانها. وأضاف: \"هل أعتقد أن الصين لديها المزيد للقيام به لتخفيف وطأة تلك المخاوف الحقيقية؟ نعم أعتقد ذلك\". وتابع: \"الخيار الهام الآن بين يدي الصين. فإذا اتبعت الصين نهجا تعاونيا وسلكت مسلكاً دبلوماسيا، وتبنت التعاون الإقليمي والتعددية - أو ما يسمى بالقوة الناعمة - لأنها دولة قوية جدا... حينئذ أرى أن آسيا سوف يكون لديها مستقبل مشرق\".", "doc2": "Jeffrey Sachs BBC-yə deyib ki, dünya pandemiyadan sonra \"böyük pozuntular içində olan və idarə edilməyən\" bir dövrə doğru irəliləməkdədir. İki fövqəldövlət arasında ziddiyyət bu vəziyyəti daha da dərinləşdirəcək, o xəbərdarlıq edib. Columbia Universitetinin professoru iki ölkə arasında yaranmış düşmənçiliyə görə günahı ABŞ administrasiyasında görür. \"ABŞ-ın hərəkətləri əməkdaşlıq deyil, parçalanma doğurur, - Jeffrey Sachs BBC-yə deyib. - Bu cür hərəkətlər davam edərsə, normal vəziyyətə qayıtmayacağıq, daha böyük ziddiyyətlər və daha böyük təhlükə ilə üzləşəcəyik\". Gərginlik artır Jeffrey Sachs-ın şərhləri, ABŞ və Çin arasındakı gərginliyin yalnız ticarət deyil, bir neçə istiqamətdə böyüdüyü bir dövrə təsadüf edib. Ötən həftə prezident Trump Çinin Sincan bölgəsində müsəlmanların təqibinə cavabdeh olan rəsmilərə qarşı ABŞ sanksiyalarının tətbiq edilməsinə yol açan qanun imzalayıb. Wall Street Journal-a verdiyi müsahibəsində prezident Trump Çinin virusu bilərəkdən yaydığı ehtimalını istisna etməyib. Trump-ın qənaətincə, Çin bunu dünyanın rəqabətli iqtisadiyyatlarına zərbə vurmaq üçün edə bilərdi. ABŞ Huawei şirkətinə Amerika texnologiyalarından istifadə etməyi yasaqlayıb Trump administrasiyası Çin şirkətlərini, xüsusən də Çin telekommunikasiya nəhəngi Huawei-i hədəfə alıb. Washington deyir ki, həmin şirkət Pekinə öz müştərilərinə qarşı casusluq etməkdə yardım göstərir. Çin və Huawei şirkəti bu ittihamları rədd edir. Ancaq keçmiş Milli Təhlükəsizlik Müşaviri John Bolton-un yeni bir kitabında qeyd olunduğu kimi, Çinə və Huawei-yə qarşı sərt mövqeyi prezident Trump-ın yenidən seçilmək üçün siyasi oyununun bir hissəsi ola bilər. Professor Sachs Huawei-in hədəfə alınmasının heç zaman yalnız təhlükəsizlik ilə bağlı olmadığı ilə razılaşır. \"ABŞ yeni rəqəmsal iqtisadiyyatın vacib bir hissəsi olan 5G texnologiyası ilə addımlaşa bilmir. Huawei-in isə dünya bazarlarında çəkisi getdikcə daha çox artırdı, - o deyir. - ABŞ, mənim fikrimcə, Huawei-in qlobal bir təhlükə olduğunu uydurub. Müttəfiqlərinin Huawei ilə münasibətlərini pozmaq üçün ABŞ onlara böyük təzyiq göstərib\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38222792", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38221360", "doc1": "يُعتقد أن كوريا الشمالية لديها الآلاف من المتخصصين في الحرب الالكترونية وقال متحدث عسكري لبي بي سي، إن هناك اعتقادا بأن معلومات سرية قد سرقت، لكن لم يتأكد حتى الآن نوع البيانات التي وصل إليها القراصنة. واتهمت سيول جارتها الشمالية من قبل بشن هجمات الكترونية على بنوك ووسائل إعلام، لكن تلك هي المرة الأولى التي تتهمها بتنفيذ هجمات الكترونية تستهدف مؤسساتها العسكرية. ودأبت كوريا الشمالية على نفي تورطها في أي جرائم الكترونية داخل جارتها الجنوبية. ونقلت وكالة يونهاب الكورية الجنوبية عن متحدث عسكري قوله \"يبدو أن مخدم القيادة الالكترونية تعرض لشفرة خبيثة، واكتشفنا تعرض وثائق عسكرية، من بينها معلومات سرية، للقرصنة\". ومن غير المعروف حتى الآن نوعية أو خطورة الوثائق التي تعرضت للقرصنة، وهل تضمنت معلومات حساسة تتعلق بخطط عسكرية أو معلومات عن جيش كوريا الجنوبية. وأكد المسؤول العسكري أنه بمجرد اكتشاف الاختراق تم على الفور عزل القسم الذي تعرض للخطر عن بقية الشبكة العسكرية. ويُعتقد أن كوريا الشمالية لديها الآلاف من المتخصصين في الحرب الالكترونية .", "doc2": "2014-cü ildə Şimali Koreya lideri Kim Jong-un barədə film çəkən Sony şirkəti kiberhücuma məruz qalmışdı. Pxenyan haker hücumunda əli olduğu barədə iddiaları rədd etdi. Hərbiyyənin sözçüsü BBC-ə deyib ki, təsnif edilmiş məlumatların oğurlandığına dair şübhələr var. Lakin o, müdaxiləyə məruz qalan konkret məlumatın adını çəkməyib. Şimali Koreya bundan əvvəl də banklara və media qurumlarına kiber hücumlarda ittiham olunub, amma heç vaxt hərbiyyənin adı çəkilməyib. Pxenyan ona qarşı bütün kiber hücumlar barədə ittihamları rədd edib. \"Kiber komandanlığın intranet serverində sistemi pozacaq proqram yükləndiyi görünür. Biz məxfi məlumatlar da daxil olmaqla, bəzi hərbi sənədlərin hək olunduğunu aşkarlamışıq\", sözçü Yonhap agentliyinə deyib. Az əhəmiyyətli və ya müharibə planları kimi mühüm sənədlərə hücum olunduğu bəlli deyil. Şimali Koreyanın kiber müharibə üçün minlərlə işçisinin olduğu güman edilir Ordu hücumdan sonra şəbəkəsinin təhlükədə olan hissəsinin təcrid edildiyini bildirib. Şimali Koreyanın kiber müharibə üçün minlərlə işçisinin olduğu güman edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-48295487", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48396654", "doc1": "وأعلن معهد أبحاث السرطان في بريطانيا عن استثمار بقيمة 75 مليون جنيه استرليني لتطوير هذه العقاقير الجديدة. ونوه الرئيس التنفيذي لمعهد أبحاث السرطان، بول وركمان، عن أن قدرة السرطان على التكيف مع العقاقير هي التحدي الأكبر في علاجه. وقال وركمان إن العقاقير الجديدة ستروّض السرطان على المدى الطويل وتجعله \"أكثر قابلية للعلاج\". ويقول الباحثون إن طرق العلاج القائمة كتلك التي تستخدم العقاقير الكيماوية أحيانا ما تفشل لأن خلايا السرطان الفتّاكة تتكيف معها وتتسبب في انتكاسة للمرضى. وقال وركمان: \"قدرة السرطان على التكيف والتطور ومقاومة العقاقير كانت وراء العدد الكبير لوفيات السرطان، كما كانت التحدي الأكبر الذي نواجهه لكي نتغلب على ذلك المرض\". وقال إن المعهد عمد إلى \"تغيير كليّ في الطريقة التي نفكر بها في السرطان\" والتركيز على توّقع الطريقة التي ستتطور بها خلايا السرطان، وذلك لمنعها من أن تصبح مقاومة للعقاقير. ويستهدف معهد أبحاث السرطان جذب تمويلات إضافية بقيمة 15 مليون جنيه استرليني لصالح مركزه الجديد لاكتشاف العقاقير في مقره بمنطقة ساتن غربي لندن، حيث يسعى إلى جمع نحو 300 باحث من مختلف التخصصات العلمية. ويتطلع العلماء إلى مناهج جديدة تشمل العلاج عبر التوليف بين عدد من العقاقير والذكاء الاصطناعي من أجل التنبؤ بتطوّر خلايا السرطان والتحكم فيها، وخلْق نقاط ضعف يمكن استغلالها في العلاج. \"يمكن للمرضى أن يعيشوا وقتا أطول\" وقال أندريا سوتوريفا، نائب مدير المركز الجديد: \"للذكاء الاصطناعي وطرق التوقع الرياضية قدرة هائلة على الدخول في رأس الخلايا السرطانية والتنبؤ بما هي مقبلة عليه وكيف ستستجيب للعلاجات الجديدة\". ويشتغل الباحثون بالفعل على عقاقير جديدة مصمَّمة لوقف نوع من الجزيئات البروتينية يُسمى أبوبيك Apobec والذي هو جزء من جهاز المناعة الذي يسطو عليه أكثر من نصف أنواع السرطانات لكي تطوّر قدرتها على مقاومة العقاقير العلاجية. وقال وركمان إن الفحوصات المعملية والتجارب السريرية للعقاقير الجديدة ستستغرق نحو 10 سنوات قبل أن تكون متاحة للمرضى. وأضاف: \"نعتقد بقوة أننا، وبمزيد من البحث، سنكون قادرين على استكشاف طُرق لترويض السرطان على المدى الطويل وجعله أكثر قابلية للعلاج حتى يتسنى للمرضى التعايش لفترة أطول وبجودة حياة أفضل\".", "doc2": "Britaniyanın Xərçəng Tədqiqatları İnstitutu (ICR) bu araşdırmaya 75 milyon funt sterlinq ayıracağını açıqlayıb. İCR Londonun cənubundakı Sutton qəsəbəsində yeni dərmanlar hazırlayan müasir araşdırma mərkəzi açmaq istəyir. İnstitutun rəhbəri Paul Workman deyib ki, xərcənglə mübarizədə ən böyük problem xərçəng hüceyrələrinin dərmanlara adaptasiya olmaları və dərmanlara qarşı müqaviməti artırmalarıdır. Onun sözlərinə görə, yeni dərmanlar xərçəng hüceyrələrinin inkişafını daha uzun müddət üçün əngəlləyə biləcək. Bundan başqa, xərçəngdən xilas olma halları artacaq. Hazırda QİÇS virusu ilə mübarizə də bu mərhələdədir. Araşdırmaçılar deyirlər ki, onkoloji xəstəliklərlə mübarizənin müasir metodları, məsələn, kimyaterapiya bəzən müsbət nəticə vermir, xərçəng hüceyrələri sağ qalır, adaptasiya olunur və xəstəlik yenidən qayıdır. \"Xərçəng hüceyrələrinin təkmilləşmək və müqaviməti artırmaq xüsusiyyəti xərçənglə bağlı əksər ölümlərin əsas səbəbi və bu xəstəliklə mübarizəni çətinləşdirən başlıca problemdir\" - professor Workman belə deyir. Onun sözlərinə görə, İCR xərçəngin müalicəsinə radikal dərəcədə yeni yanaşma hazırlayır, bu yanaşma xərçəng hüceyrələrinin təkamül prosesini əvvəldən təxmin etməyə hesablanıb. Araşdırmaçıların hədəfi hüceyrələrdə preparatlara qarşı müqavimətin formalaşmasına mane olmaqdır. İnstitut bu araşdırma üçün 300-dək araşdırmaçını işə cəlb etmək istəyir. Təhlil James Gallaher, BBC-nin elm və sağlamlıq məsələləri üzrə müxbiri Xərçəngin bütün növləri mütəmadi olaraq təkamül edir. Bu isə böyük problem yaradır, çünki xərçəng hüceyrələrinin müalicə kursuna qarşı müqaviməti xəstəliyin geri qayıtmasına səbəb olur. İRC bu təkamül prosesindən yeni müalicə üsulları tapmaq üçün istifadə etməyi planlaşdırır. Bundan başqa, araşdırmaçılar xərçəng hüceyrələri və şişlərinin təkamülünü məhdudlaşdıracaq və ya dərmanların təsirini artıracaq preparatlar hazırlamağa ümid edirlər. Eyni vaxtda bir neçə preparatdan istifadə edilməsi də xərçəng hüceyrələrinin inkişafına mane ola bilər. Araşdırmaların ilkin mərhələsində pozitiv nəticələr əldə edilib, amma onların pratikada tətbiqinə ən azı 10 il vaxt lazım gələcək. Alimlər ümid edirlər ki, xərçəngin yeni müalicə metodu müsbət nəticə verəcək. Bu metod eyni vaxtda bir neçə preparatdan isitfadəni və xərçəng hüceyrələrinin təkamülünü təxmin edəcək, buna mane olacaq süni intellekt proqramının tətbiqini nəzərdə tutur. Daha çox yaşamaq Yeni araşdırma mərkəzinin rəhbəri doktor Andrea Sottoriva deyir ki, süni intellektin tətbiqi və riyazi proqnozlaşdırma metodları xərçəng hüceyrələrinin davranışını və yeni müalicə üsullarına reaksiyasını anlaya bilər. Alimlər immun sisteminin bir hissəsi olan protein molekulu APOBEC-in fəaliyyətini dayandıracaq yeni preparatlar üzərində işləyirlər, çünki xərçəng hüceyrələrinin yarıdan çoxu məhz bu molekulu nəzarətə götürür və bu onlara immun sisteminə qarşı müqavimət göstərmək imkanı verir. \"Biz çox əminik ki, yeni araşdırmalar sayəsində xərçəngi daha uzun müddət nəzarətdə saxlamağın yolunu tapacaq və hətta xəstələri müalicə edib onların daha uzun və daha keyfiyyətli həyat yaşamasına nail olacağıq\" - professor Workman belə deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-38944034", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38931325", "doc1": "تستمر عمليات إنقاذ الحيتان على شواطيء الخليج الذهبي في نيوزلندا لكن الجهود التي بذلتها السلسلة البشرية، التي تشكلت من أجل إنقاذ الحيتان، والمتطوعين الذين نزلوا إلى المياه للدفع بها إلى عرض البحر لم تمنع جنوح مزيد من هذه الكائنات البحرية إلى شاطئ الخليج الذهبي. وتعد هذه أسوء مرة تجنح فيها الحيتان الطيارة ذات الزعانف القصيرة على ضفاف الشواطئ النيوزيلندية، بالقرب من منطقة فايرويل سبيت في ساوذ آيلاند حيث توجه مئات المتطوعين للمساعدة في عمليات الإنقاذ. وقد سجلت حالات نفوق لحوالي ب400 من حيتان هذه الفصيلة، في حين يحاول المتطوعون غمر الحيتان الجامحة بالمياه للإبقاء عليها على قيد الحياة. ويأمل كثيرون أن تبقى الدفعة الجديدة من الحيتان الجانحة على قيد الحياة حتى يتسنى للقائمين على عمليات الإنقاذ إعادتها لمياه البحر أثناء موجة المد القادمة. ولم يتضح حتى الآن ما إذا كانت ستجنح حيتان أخرى بشكل جماعي إلى هذا الشاطئ البالغ طوله ثلاثة أميال، المطل على الخليج الذهبي في نيوزلندا. السلسلة البشرية التي شكلت لإنقاذ الحيتان الجانحة لم تنجح في الحد من جنوح مجموعات أخرى من الحيتان مئات المتطوعين يشاركون ويبردون الحيتان بالمياه كي تعود إلى عرض البحر هجمات القرش وقد ظهرت آثار عضات القرش على بعض الحيتان النافقة، مما يدل على أن هجماته كانت السبب وراء هذا الجنوح الجماعي. وقال هيرب كريستوفرز، المسؤول بإدارة الحفاظ على البيئة في نيوزلندا، لبي بي سي إن الحيتان كانت تحاول الاقتراب من ساوذ آيلاند، لكنها أبحرت في الاتجاه الخطأ لتصل إلى الشاطئ. وعند الاقتراب من المياه الضحلة، تعطلت قدرة الحيتان على استخدام الموجات الصوتية في تحديد وجهتها. وقال خبراء إن الحيتان عندما تجنح إلى الشاطئ تصدر إشارات استغاثة، مما يجذب أعدادا إضافية إليها تعلق بالشاطئ هي أيضا. وقد تكون بعض الحيتان الجانحة أحيانا متقدمة في السن، ومريضة، أو مصابة بجروح. أعلى المعدلات العالمية وقال أندرو لامازون، من إدارة الحفاظ على البيئة في نيوزلندا، إن الحيتان التي أُنقذت طُبعت عليها علامات للتمييز، وكانت الدفعة الجديدة التي جنحت جنوحا جماعيا لا تحمل تلك العلامات، مما يشير إلى أنها مجموعة جديدة. وأضاف أن المسؤولين في الإدارة قتلوا عشرين من هذه الحيتان نظرا لتدهور حالتها الصحية إلى حدٍ لا يمكن معه إنقاذها. بعض الحيتان الجانحة قد تكون متقدمة في السن، أو مصابة بجروح المتطوعون يحاولون بطرق مختلفة الإبقاء على الحيتان حية حتى يدفع بها إلى عرض البحر ويفكر المسؤولون في الوقت الحالي في طريقة أفضل للتخلص من بقايا الحيوانات النافقة. وقال لامازون إن أن تركها من الممكن أن ينطوي على مشكلات عدة، فقد تنتج عنها غازات وقد تطفو على سطح المياه بالقرب من مناطق مأهولة بالسكان. ويسجل الجنوح الجماعي للحيتان في نيوزلندا أعلى المعدلات حول العالم، إذ يصل عدد الكائنات البحرية الضخمة التي تجنح للشواطيء النيوزلندية سنويا إلى 300 حيوان ما بين حوت ودلفين، وفقا لمؤسسة بروجت جوناه النيوزلندية للحفاظ على البيئة. وتشهد منطقة فايرويل سبيت عمليات جنوح جماعي للحيتان من وقت لآخر .", "doc2": "Bu barədə məlumatı ölkənin təbiəti mühafizə departamenti yayıb. Bu, ölkədə məməlilərin ilk kütlıəvi intihar hadisəsi kimi qeydə alınıb. Departamentin məlumatına görə, Yeni Zelandiyanın cənubundakı Golden-Bay adasının sahillərinə 416 canlı çıxıb. Departament nümayəndəsinin sözlərinə görə, sağ qalan balinaların çoxu artıq dənizə geri qaytarılıb. Yerli sakinlər və könüllülər balinaların yenidən özlərini sahilə atmasının qarşısını almaq üçün sahildə canlı zəncir yaradıblar. Balinaların belə kütləvi intihar halları mütəmadi qeydə alınlır. Balinaları dənizə geri qaytarmaq məsələsi həddən artıq çətin məsələdir və onların hamısını xilas etmək mümkün olmur. Konüllülər özünü sahilə atan balinaları xilas edirlər Ötən ilin yanvar ayında Hindistanın cənubunda yerləşən Tamilnad ştatında 100-dən çox qrind özünü gecə çimərliklərindən birinin sahillərinə atmışdı. Onlardan yalnız 30-nu yerli sakinlər xilas edə bilib. Canlıların özlərini sahilə belə atma səbəblərinə dair alimlərin birmənalı şəkildə heç bir fikri yoxdur. Ən populyar versiyalara görə balinalardan birinə və ya bir neçəsinə nəsə olduqda onlar təhlükə siqnalı veririlər, qalanları isə onlara köməyə gəlir. Nəticədə xəstələnən delfin və ya balina özünü sahilə atır, digərləri də oların arxasınca gəlir. 416 balina özünü Yeni Zelandiyanın Golden-Bay adasının sahillərinə atıb"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/01/140129_ukraine_ex_president_", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/01/140129_ukraine_amnesty_debate", "doc1": "ناشد كرافتشوك الجانبين التوصل الى تسوية حتى لا تنزلق البلاد في حرب اهلية واستهل ليونيد كرافتشوك، الذي تولى الرئاسة من 1991 الى 1994، النقاش في البرلمان بدعوة الجميع الى \"التصرف بمسؤولية بالغة\". ويريد الرئيس فيكتور يانوكوفيتش أن يكون العفو مشروطا بمغادرة المتظاهرين المباني الحكومية، وهو ما ترفضه الحكومة. وتطالب المعارضة باستقالة يانوكوفيتش. وقال مراسل بي بي سي في العاصمة الاوكرانية كييف إن المئات من المحتجين المناهضين للحكومة - يرتدي الكثير منهم خوذا ويحملون مضارب البيسبول أو غيرها من ادوات الدفاع عن النفس - تظاهروا في الطرقات مجددا. مواضيع قد تهمك نهاية وحصل المتظاهرون على مكاسب كبيرة يوم الثلاثاء بعد ان ألغى البرلمان قانونا للتظاهر مثيرا للجدل واستقال رئيس الوزراء مايكولا ازاروف ومجلس الوزراء. وقال كرافتشوك لاعضاء البرلمان إن \"العالم كله يعرف واوكرانيا تعرف ان الدولة على شفا حرب أهلية\". وأضاف \"انها ثورة. انه موقف يجب ان نتعامل معه بأكبر قدر من المسؤولية\". وقال \"يجب ان نخفف المواجهات بين الجانبين ونوافق على خطة لحل النزاع. يجب ان نعمل على هذه الخطة خطوة بخطوة لتخفيف جميع المواجهات\". وللتأكيد على أهمية هذه الجلسة كان الرئيسان السابقان ليونيد كوتشما وفيكتور يوشيسينكو حاضرين. ويبحث البرلمان العفو عن العشرات من المتظاهرين الذين اعتقلوا منذ بدء المظاهرات في نوفمبر/تشرين الثاني. وفي جلسة طارئة يوم الثلاثاء، صوت اعضاء البرلمان على الغاء قانون للتظاهر كان يحظر ارتداء المتظاهرين للخوذ ويمنعهم من منع الدخول الى المباني العامة. وادى قانون التظاهر، الذي اقر منذ اقل من اسبوعين، الى احتجاجات حاشدة في البلاد واشتباكات دامية مع الشرطة. وقال ازاروف الثلاثاء إنه يستقيل من منصبه لخلق \"تسوية اجتماعية وسياسية\". وحل محله بصورة مؤقتة نائبه سيرهي اربوزوف. ويقول مراسلون إن ازاروف لم يكن محبوبا في اوساط المعارضة التي اتهمته بسوء ادارة الاقتصاد والاخفاق في التعامل مع الفساد.", "doc2": "1991-1994-cü illərdə prezident olmuş Leonid Kravçuk amnistiya məsələsinə “böyük məsuliyyətlə” yanaşmağa səsləyib. Prezident Viktor Yanukoviç deyib ki, şərti olaraq əvf qərarı dövlət idarələrinin yerləşdiyi binaları tərk edən və barrikadaları sökənlərə aid olmalıdır. İndiyə qədər müxalifət şərtsiz amnistiya və yeni seçkilər tələb edib. Bir neçə aydır ki, davam edən etirazlardan sonra çər��ənbə axşamı Baş nazir Nikolay Azarov və kabineti istefa verib. Parlament həmçinin qalmaqallı anti-etiraz qanununu ləğv edib. Etirazlar noyabrda, prezident Yanukoviçin Aİ ilə assosiasiya müqaviləsini imzalamasından sonra Rusiyadan 15 milyard dollarlıq maliyyə yardımını qəbul etməsinə görə başlayıb. Kiyevdə deputatlar etirazçılar üçün amnistiyanı müzakirə edəndən bir neçə saat əvvəl Ağ Ev bildirib ki, çərşənbə axşamı vitse-prezident Joe Biden məsələni müzakirə etmək üçün Prezident Yanukoviçlə telefonla danışıb. Ağ Ev deyib ki, cənab Biden \"bu gün edilən irəliləyişi\" alqışlayıb və cənab Yanukoviçi anti-etiraz qanunlarını ləğv etməyə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-47413722", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-47531102", "doc1": "كتب الجاحظ كتابه \"الحيوان\" في ثمانية أجزاء فقد أحدث مفهوم تغير الأنواع تدريجيا عبر ما يسمى بالانتقاء الطبيعي ثورة في فهمنا للعالم الحي. وفي كتابه \"أصل الأنواع\" الذي صدر عام 1859 أوضح داروين أن التطور أدى إلى ظهور أنواع مختلفة من أصل واحد. ولكن يبدو أن نظرية التطور ذاتها لها أصل ايضا، ويأتي من العالم الإسلامي. الانتقاء الطبيعي طابع بريد في قطر يحمل صورة الجاحظ قبل داروين بنحو ألف عام، ألف الجاحظ، الفيلسوف المسلم المقيم في العراق، واسمه الحقيقي أبو عثمان عمرو بن بحر الكناني البصري،كتابه \"الحيوان\" عن كيفية تغير الحيوان عبر ما سماه أيضا بالانتقاء الطبيعي. ولد الجاحظ عام 776 ميلادية في البصرة، جنوبي العراق، في الوقت الذي زاد فيه نفوذ المعتزلة، الذين كانوا ينادون بإعمال العقل وتشجيع الفكر الإنساني. وكان ذلك في أوج العصر العباسي، وشهدت حركة الترجمة لكبار الأعمال في الفكر والفلسفة والعلوم تترجم من اليونانية إلى العربية، وكانت البصرة تشهد نقاشات وسجالات فكرية قوية عن العلوم والفلسفة، مما ساهم في تشكيل في فكر الجاحظ وساعده على صياغة أفكاره. وعرفت البصرة الورق عن طريق التجار القادمين من الصين، وساعد وجود الورق على نشر الأفكار ونقلها، وبدأ الجاحظ منذ نعومة أظفاره في الكتابة عن العديد من القضايا والمواضيع. وتعددت اهتمامات الجاحظ بين الكثير من القضايا، وكان من بينها العلوم والجغرافيا والفلسفة والنحو والأدب. ويعتقد أن الجاحظ ألف نحو مائتي كتاب، لم يبق منها لعصرنا الحالي إلا نحو ثلثها. تشارلز داروين كتاب الحيوان يعد كتاب الحيوان للجاحظ كتابا موسوعيا يقدم معلومات موسعة عن 350 حيوانا، ويقدم فيه الجاحظ أفكارا تحمل تشابها كبيرا لنظرية داروين للتطور. ويقول الجاحظ في كتابه إن الحيوانات تشتبك في صراع على البقاء والموارد حتى تتكاثر وحتى لا تفترسها حيوانات أخرى. ويرى أن عوامل بيئية تساعد الكائنات على تطوير سمات جديدة لضمان البقاء، وبهذا تتحول إلى أنواع أخرى. ويرى الجاحظ في كتابه الحيوان أيضا أن الحيوانات التي تبقى وتنقل صفاتها وسماتها الناجحة إلى ذريتها. ويتضح من الكتاب إدراك الجاحظ أن الكائنات والعالم الطبيعي في صراع دائم للبقاء وأن هناك أنواع أقوى من أنواع أخرى. غلاف مجلة فرنسية يحمل صورة داروين وحتى تضمن البقاء، يتوجب على الحيوانات أن يكون لديها سمات تساعدها على التنافس على العثور على الطعام وعلى ألا تكون فريسة لحيوان آخر وعلى أن تتكاثر. وهذا يؤدي إلى تغيرهم من جيل إلى آخر. وكان لفكر الجاحظ تأثير على الكثير من العلماء المسلمين الذين جاءوا بعده، حيث قرأ علماء ومفكرون مثل الفارابي والبيروني وابن خلدون أعماله. كما يعرب محمد إقبال، \"الأب الروحي\" لباكستان، عن أهمية الجاحظ وتأثيره عليه في سلسلة من المحاضرات التي نشرت عام 1930، وكتب قائلا: \"الجاحظ هو من أوضح التغيير الذي يحدث لحياة الحيوان بسبب الهجرة وتغيير البيئة\". النظرية الإسلامية وكان الفكر الأوروبي في القرن التاسع عشر على دراية بإسهامات العالم الإسلامي في مجال التطور. في واقع الحال، كان العالم ريتشارد دريبر، المعاصر لداروين، يتحدث عن \"النظرية المحمدية للتطور\" عام 1878. ولا يوجد دليل على أن داروين ذاته كان على دراية بأعمال الجاحظ أو أنه كان يفهم اللغة العربية. لاحظ داروين وجود تنوع في شكل المنقار لدى طائر الحسون اثناء رحلته البحثية الشهيرة لجزر غالاباغوس ولكن ذلك لن يؤثر على مكانة داروين كعالم أمضى أعواما في السفر لبحث العالم الطبيعي وتأمله ودراسته التي زضعها بتفصيل غير مسبوق وبوضوح قادر على تغيير كيفية تفكيرنا عن العالم. ولكن الصحفي العلمي إحسان مسعود، الذي أعد سلسلة لراديو بي بي سي بعنوان \"الإسلام والعلوم\"، يقول إن من المهم تذكر الآخرين الذين ساهموا في فكر التطور.", "doc2": "Britaniyalı alim Charles Darwin-in təkamül nəzəriyyəsi müasir elmin məhək daşlarından biridir. Növlərin təbii seçmə adlanan mexanizm vasitəsilə illər ərzində dəyişməsi fikri dünyada bir inqilaba səbəb olmuşdu. 1859-cu ildə nəşr olunan Növlərin Əmələ Gəlməsi kitabında Darwin təkamülü \"modifikasiya vasitəsilə törəmə\" kimi təsvir edərək, müxtəlif növlərin eyni əcdaddan yarandığını irəli sürüb. Amma sən demə, təkamül nəzəriyyəsinin də əcdadı var imiş. Həm də İslam dünyasında. Təbii seçmə Charles Darwin-dən təxminən 1000 il əvvəl İraqda yaşayan əl-Cahiz adlı müsəlman mütəfəkkiri heyvanların təbii seçmə adlanan proses nəticəsində necə dəyişdiyi haqqında kitab yazıb. Əsl adı Əbu Osman Əmr Bəhr Əlkənani əl-Bəsri olan bu filosof, daha çox gözləri hədəqəsindən çıxan mənasına gələn əl-Cahid təxəllüsü ilə tanınır. Heç yaxşı xitab olmasa da, əl-Cahizin şöhrəti onun Kitab əl-Heyevan (Heyvanlar Kitabı) adlı seminal əsərindən qaynaqlanır. O, 776-cı ildə İraqın cənubunda yerləşən Bəsrə şəhərində doğulub. Həmin dövrdə regionda insan zəkasının inkişafı ideyasını təbliğ edən ilahiyyat məktəbi - Mütəziləh hərəkatı geniş yayılmağa başlamışdı. Bu, Abbasilər hakimiyyətinin pik dövrü idi. Fəlsəfi əsərlər yunan dilindən ərəb dilinə tərcümə olunur və Bəsrədə din, elm və fəlsəfə üzrə qızğın müzakirələr aparılırdı. Bütün bunlar əl-Cahizin düşüncələri və ideyalarının formalaşmasına təsir edir və kömək olur. Artıq kağız çinli tacirlər tərəfindən İraqa gətirilir və beləliklə ideyaların daha geniş yayılması üçün şərait yaranır və gənc əl-Cahiz müxtəlif mövzular haqqında yazmağa başlayır. Onun maraqlarına elm, coğrafiya, fəlsəfə, ərəb qrammatikası və ədəbiyyatı kimi bir çox akademik mövzular daxil idi. Əl-Cahizin həyatı boyu 200 kitab qələmə aldığı düşünülür, lakin onların çox az hissəsi dövrümüzə qədər gəlib çatıb. Heyvanlar Kitabı Onun ən məşhur işi olan Heyvanlar Kitabı, 350 heyvan barəsində söz açan bir ensiklopediyadır ki, burada əl-Cahiz Darvinin təkamül nəzəriyyəsinə son dərəcə oxşar fikirlər irəli sürüb. \"Heyvanlar sağ qalmaq üçün və mənbələr tapmaq, qurban olmaqdan can qurtarmaq və çoxalmaq uğrunda mübarizə aparırlar,\" əl-Cahiz yazır. \"Ekoloji faktorlar orqanizmlərin sağ qalmaq üçün yeni xüsusiyyətlər yaratmasına təsir edir və beləliklə, onları yeni növlərə çevirir.\" O davam edir: \"Sağ qalan heyvanlar isə uğurlu xarakteristikalarını balalarına ötürürlər.\" Aydındır ki, əl-Cahiz canlılar aləmini sağ qalmaq naminə daimi mübarizədə və bir növün həmişə digərindən daha güclü olmasında görürdü. Sağ qalmaq xətrinə heyvanlar qida tapmaq, qurbana çevrilməmək və artmaq üçün rəqabət xüsusiyyətlərinə yiyələnməli idilər. Bu isə onları nəsildən-nəslə dəyişməyə vadar edib. Əl-Cahizin ideyaları özündən sonra gələn başqa müsəlman mütəfəkkirlərinə təsirsiz ötüşməyib. Onun işləri əl-Fərabi, əl-Ərəbi, əl-Biruni və İbn Xaldun tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Əlləma İqbal təxəllüsü ilə məşhur olan Pakistanın \"Mənəvi Atası\" Məhəmməd İqbal 1930-cu ildə çap etdirdiyi mühazirələr toplusunda əl-Cahizin əhəmiyyətini belə vurğulayır: \"Köç etmə və ekoloji dəyişiklər səbəbindən heyvanların həyatında baş verən dəyişiklikləri ilk dərk edən əl-Cahiz olub.\" \"Məhəmmədi nəzəriyyəsi\" 19-cu əsrin avropalı intellektualları müsəlman aləminin təkamül ideyasına töhfəsindən yaxşı xəbərdar idilər. Charles Darwin-in müasiri William Draper 1878-ci ildə \"Təkamülün Məhəmmədi nəzəriyyəsindən\" söz açırdı. Lakin Darwin-in əl-Cahizin işin ilə tanışlığı və ya ərəbcə anlayışı haqqında heç bir dəlil yoxdur. Bu britaniyalı təbiətşünas illərlə səyahət edib və canlılar aləmini yaxından izləyib. Nəticədə, bizim dünya haqqında düşüncə tərzimizin əsasını təşkil edən nəzəriyyənin son dərəcə ətraflı və aydın şəkildə əsasını qoyub. Şübhəsiz ki, Darwin alim kimi qazandığı ad-sana layiqdir. Lakin BBC radiosunda İslam və Elm adlı sənədli verilişin yaradıcısı olan elmi jurnalist Ehsan Məsud deyir ki, təkamül fikrinin tarixinə töhfələr verən başqa insanları da unutmamaq lazımdır. Kreativizm O həm də qeyd edir ki, İslam sivilizasiyasının qabaqcıl təhsil mərkəzləri kimi Bağdad və Bəsrənin aparıcı mövqe tutduğu 9-cu əsr İraqında kreativizm o qədər də mühüm hərəkat olmayıb. \"Alimlər yeni kəşflər ilə təbii dünya barəsindəki biliklərin müqayisəsinə vaxt sərf etməyiblər,\" Britaniya qəzeti The Guardian-a əl-Cahiz haqqında yazdığı məqaləsində Ehsan Məsud deyir. \"Əvəzində onlar hər şeyi özləri aşkarlamağa çalışıblar.\" Əl-Cahizin ölümü də elm axtarışı nəticəsində olub. Deyilənlərə görə, bu müsəlman filosofun həyatına 92 yaşında bir kitabı götürmək istəyən zaman aşan rəf son qoyub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140630_ukraine_talks_newround", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/06/140630_ukraine_leaders_talks_clashes", "doc1": "مئات الأوكرانيين شاركوا في مظاهرة لمطالبة الرئيس بعدم التفاوض وشن عمليات عسكرية ضد المتمردين في شرق البلاد. وتتزامن الجولة، التي تجرى الاثنين، مع دعوة فرنسا وألمانيا الحكومة الأوكرانية لتمديد فترة وقف إطلاق النار من جانب واحد في القتال مع المتمردين الانفصاليين في مناطق شرق أوكرانيا. ومن المقرر أن تنتهي الهدنة في القتال مع المتمردين الموالين لروسيا مساء الاثنين. وكان الرئيس الأوكراني بيترو بوروشينكو قد مدد المهلة من يوم الجمعة إلى الإثنين، آملا في أن تحقق خطته للسلام تقدما. وتظاهر مئات الأوكرانيين الأحد في العاصمة كييف مطالبين الرئيس الأوكراني بشن عمليات عسكرية في المناطق الشرقية. مواضيع قد تهمك نهاية بعض قادة المتمردين رفضوا الالتزام بالهدنة لتتواصل الاشتباكات مع قوات الجيش الأوكراني. ورفع المتظاهرون لافتات تندد بسعي بوروشينكو للتفاوض مع المتمردين. تأميم المؤسسات وفي منطقة دونيتسك، قال دينيس بوشيلين، رئيس المنطقة التي أعلنت نفسها جمهورية مستقلة باسم \"جمهورية شعب دونيتسك\"، تأميم كل المؤسسات التي تدفع ضرائب إلى الحكومة الأوكرانية المركزية في كييف. غير أن رينات أخموتيف، أغنى رجل في أوكرانيا، أعلن أن شركاته في تواصل دفع الضرائب إلى الحكومة الأوكرانية. وقد جرت الأحد مباحثات هاتفية بين الرئيس الفرنسي فرنسوا هولاند والمستشارة الألمانية انجيلا ميركل والرئيسين الروسي فلاديمير بوتين والأوكراني بوروشينكو في محاولة لإحراز تقدم قبل انتهاء وقف إطلاق النار. أحد المتظاهرين رفع لافتة تقول \"نحن نتباحث .. وهم يقتلون\". وقال مكتب هولاند إن المباحثات التي جرت الأحد استغرقت ساعتين. وأضاف، في بيان رسمي، أن الرئيس الفرنسي والمستشارة الألمانية \"أكدا على أهمية احراز المزيد من التقدم الملموس نحو استقرار الوضع الأمني على الارض وتمديد وقف اطلاق النار وتطبيق خطة السلام التي طرحتها السلطات الأوكرانية.\" نداء أوكراني وكان زعماء الاتحاد الأوروبي قد دعوا الجمعة الانفصالين الموالين لروسيا للموافقة على ترتيبات للتحقق من وقف اطلاق النار وإعادة النقاط الحدودية إلى سلطات كييف والافراج عن الرهائن والبدء في محادثات جادة بشأن تنفيذ خطة بوروشينكو للسلام. لايزال الانفصاليون في شرق أوكرانيا يحتلون مبان ومنشآت حكومية. وأفرج الانفصاليون في شرق أوكرانيا السبت عن مجموعة ثانية تضم أربعة مراقبين من منظمة الأمن والتعاون في أوروبا كانوا قد اختطفوا في 29 من الشهر الماضي. غير أن الهدنة تعرضت للتهديد على ما يبدو عندما قتل ثلاثة من أفراد الجيش الأوكراني في هجوم للمسلحين على موقعهم قرب مدينة سلافيانسك الشرقية . وقد حث الرئيس الأوكراني نظيره الروسي الأحد على تشديد سيطرة روسيا على حدودها لمنع دخول المقاتلين والأسلحة إلى أوكرانيا وذلك بعد اندلاع اعمال عنف هناك في خرق لوقف اطلاق النار.", "doc2": "Bəzi üsyançı liderlər atəşkəsə əməl etməkdən imtina edirlər Almaniya və Fransa Ukrayna prezidenti Petro Poroşenkonu rusiyapərəst separatçılarla atəşkəs razılığını növbəti, 2-ci dəfə uzatmağa çağırıblar - əvvəlki razılığın müddəti, bugün, bazar ertəsi başa çatır. Atəşkəs dövrü ərzində beş Ukrayna əsgəri və üç Rusiya jurnalisti öldürülüb. Rusiya XİN-i ötən gün rusiyalı jurnalistin öldürülməsini Ukrayna \"təhlükəsizlik qurumlarının\" münaqişənin gərginliyinin azaldılmasını istəmədiklərinin sübutu kimi qiymətləndirib. Rəsmi Moskva Kiyevdən hadisənin obyektiv araşdırılmasını tələb edib. Atəşkəs müddəti bitməkdədir Almaniya kansleri Angela Merkel və Fransa prezidenti Francois Hollande bazar günü Ukrayna prezidenti Poroşenko və Rusiya lideri Vladimir Putinlə ikinci dəfı danışıqlar keçiriblər. Danışıqların əsas mövzusu cənab Poroşenkonun sülh planının tətbiqi olub. Etirazçılar Prezident Poroşenkonun üsyançılarla atəşkəs razılığı əldə etməsindən narazıdır Nümayiş zamanı qaldırılan plakatda yazılıb: \"Biz danışırıq - onlar öldürür\" AFP agentliyinin yaydığı xəbərə görə, Prezident Putin Prezident Poroşenkoya zəng edərək atəşkəs rejimini uzatmağa çağırıb. Lakin Kiyevdə atəşkəs əleyhinə etirazçılar aksiya keçirib. Prezident Poroşenkoya üsyançılara qarşı hərbi əməliyyatı bərpa etmək məqsədilə təzyiq artmaqdadır. Atəşkəs ötən cümə günü üç günlük müddətə artırılmışdı və müddəti bu axşam başa çatır. Slovyanskda bazar günü atşma davam edib Bu arada bəzi üsyançı liderlər atəşkəsə əməl etməkdən imtina ediblər. Rəsmi Kiyev Ukraynanın şərqində beş ukraynalı əsgərin öldürüldüyünü və daha 17 qulluqçunun yaralandığını bildirib. Xəbərlərə görə üsyançıların istehkamı sayılan Slovyansk şəhərində hökumət qoşunları ilə separatçılar arasında yenidən atşma başlayıb. Avropa İttifaqının təzyiqi Ukraynanın şərqində separatçılar hökümət binalarını tutub saxlamaqda davam edir Prezident Poroşenkonun planı hakimiyyət bölgüsünü və erkən ümumi seçkiləri nəzərdə tutur. Aİ xəbərdarlıq edib ki, prezident Putin rusiyapərəst üsyançıları cilovlamasa Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq ediləcək. Angela Merkelin sözlərinə görə, sülh planının tətbiqində irəliləyiş olmayacağı təqdirdə Aİ \"sərt tədbirlər\" görəcək. BMT təxminlərinə görə, bu ilin aprel ayının ortalarından başlayaraq Ukraynanın şərqində hökumət qüvvələrilə riusiyapərəst üsyançılar arasında davam edən döyüşlərdə 420 nəfər həlak olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40028098", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40030007", "doc1": "رافق ترامب في لقائه البابا زوجته ميلانيا وابنته إيفانكا وصهره جاريد كوشنر ورافق ترامب في لقائه البابا زوجته ميلانيا، وابنته إيفانكا، وصهره جاريد كوشنر. وجاء اجتماع الرئيس الأمريكي ببابا روما وسط حالة من الترقب، بعدما نشب خلاف بين الرجلين في عدد من القضايا، من بينها الهجرة والتغير المناخي. ويُتوقع أن يلتقي ترامب الرئيس الإيطالي ورئيس وزرائه. ومن المقرر أن يسافر ترامب بعد ذلك إلى بروكسل، لحضور قمة حلف شمال الأطلنطي (ناتو). وتعهد ترامب، في نهاية جولته لمنطقة الشرق الأوسط، بمساعدة الإسرائيليين والفلسطينيين في إقرار السلام. واستهل ترامب جولته الخارجية بزيارة إلى المملكة العربية السعودية استمرت يومين، دعا خلالها الدول الإسلامية إلى أخذ زمام المبادرة في محاربة التطرف. ووصل ترامب والوفد المرافق له إلى الفاتيكان قبيل الساعة 08:30 بالتوقيت المحلي، ورُتّب الاجتماع بينهما في اللحظة الأخيرة، وهو ما أدى إلى عقده في وقت مبكر من بدء الزيارة. وكان كبير أمناء القصر الباباوي، جيورج جنسفاين، في استقبال ترامب، ثم اصطحبه الحرس السويسري إلى المكتب الخاص للبابا. كان كبير أمناء القصر الباباوي، جيورج جنسفاين، في استقبال الرئيس الأمريكي وقال الصحفيون الذين غطوا اللقاء إن الرجلين أبديا علامات الود بينهما، وقال ترامب للبابا: \"إنه لشرف عظيم.\" وعقد الرجلان اجتماعا مغلقا لمدة 20 دقيقة قبل العودة إلى القاعة العامة لتبادل الهدايا. أهدى ترامب لبابا الفاتيكان مجموعة من كتب مارتن لوثر كينغ، في حين أهداه البابا كتبا عن حماية البيئة وأهدى ترامب بابا روما مجموعة من كتابات زعيم الحقوق المدنية الأسمر مارتن لوثر كينغ. في المقابل، أعطى البابا الرئيس الأمريكي نسخة من رسالة ألقاها في يوم السلام العالمي، إلى جانب بعض كتاباته عن ضرورة حماية البيئة، ورد ترامب قائلا: \"حسنا، سأقرأها.\" كما رافق ترامب في زيارته وزير الخارجية الأمريكي، ريكس تيلرسون، ومستشار الأمن القومي، إتش آر مكماستر. وارتدت زوجة ترامب، ميلانيا، وابنته إيفانكا ملابس سوداء، ووضعتا أغطية على جزء من الرأس، تماشيا مع برتوكول تقليدي في الفاتيكان لم يكن يُتوقع مرعاته بهذه الصرامة. وطلبت ميلانيا، وهي كاثوليكية، من البابا أن يبارك مسبحتها. طلبت ميلانيا، وهي مسيحية كاثوليكية، من البابا أن يبارك مسبحتها المحطة التالية لجولة ترامب وعقب لقاء ترامب بابا روما، يعقد الرئيس الأمريكي محادثات مع الرئيس الإيطالي سيرغيو ماتاريلا، ورئيس وزرائه، باولو جينيلوني، في ما يعتبر أول زيارة أوروبية لترامب منذ توليه مقاليد السلطة في يناير/كاون الثاني الثاني. وعلى الرغم من الانتشار الأمني الواسع، نظّم نحو مئة شخص تظاهرة ضد ترامب في أحد ميادين العاصمة الإيطالية روما، مساء الثلاثاء. وفي وقت متأخر من يوم الأربعاء، سيسافر ترامب إلى بروكسل، حيث يُتوقع تنظيم تظاهرات حاشدة. وتقول محررة بي بي سي للشؤون الأوروبية، كاتيا أدلر، إن الزيارة بالنسبة للاتحاد الأوروبي وحلف الناتو تهدف إلى تقليل الضرر والتوصل إلى نوع من التفاهم بشأن القضايا عبر الأطلنطي. وسيُنهي ترامب جولته في جزيرة صقلية الإيطالية بعد حضور قمة مجموعة الدول الصناعية السبع الكبرى يوم الجمعة.", "doc2": "Donald Trump was greeted by Pope Francis at the Vatican Trump bu görüşə xanımı Melania, qızı Ivanka və kürəkəni Jared Kushner ilə gəlib. Donald Trump və Papa Francis arasında bundan əvvəl miqrasiya və iqlim dəyişikliyi kimi məsələlərdə fikir ayrılığı özünü birüzə verdiyindən, Vatikandakı görüş xüsusi maraq ilə gözlənilib. Prezident Trump və Papa biri-birinə hədiyyələr edib Trump-ın İtaliya prezidenti və baş naziri ilə də görüşməlidir. Bundan sonra, ABŞ prezidenti NATO zirvə görüşünə qatılmaq üçün Brüssələ yola düşməlidir. Yaxın Şərqə səfərini bitirdkdən sonra Trump və onu müşayiət edən şəxslər Vatikana Bakı vaxtı ilə 10:30 radələrində gəliblər. Donald Trump və Papa Francis arasında təkbətək görüş 20 dəqiqə çəkib, bundan sonra görüş daha geniş tərkibdə davam edib. Trump-ın eləcə də Italiya prezidenti Sergio Mattarella və baş nazir Paolo Gentiloni ilə görüşləri nəzərdə tutulub. Trump və Papa Francis arasında birbaşa görüş ilk dəfədir ki, keçirilib. Bundan əvvəl onlar bir-biriləri barədə tənqidi fikirlər səsləndirmişdilər. Papa Francis, Trump-ın ABŞ-ı Meksikadan sərhəd divarı ilə ayırmaq planı barəd�� demişdi ki, körpü yerinə divar tikməyi düşünənləri xristian adlandırmaq olmaz. Donald Trump isə bu şərhləri bədnam adlandıraraq Papa Francis-i Meksika hökümətinin müqəvvasına çevrilməkdə ittiham etmişdi. Yanvar ayında prezident seçildikdən sonra Donald Trump ilk dəfədir ki, Avropaya səfər edir. Trump-ın İtaliya səfəri ilə bağlı Roma və Vatikanda təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilib. Paytaxt Roma və Vatikanda təhlükəsizliyi qoruyan çoxsaylı polis qüvvələrinə baxmayaraq təxminən 100-dək Trump əleyhdarları çərşənbə axşamı günü Romada etiraz yürüşü keçiriblər. İtaliyaya səfərindən sonra Trump Brüsselə yola düşəcək. Bu şəhərdə də Trump əleyhinə etirazların keçiriləcəyi gözlənilir. Cümə günü isə Donald Trump İtaliyanın Siciliya adasında keçiriləcək G7 zirvə görüşünə qatılmaqla səfərini başa vuracaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/11/151127_turkey_russia_tensions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/11/151127_turkey_russia", "doc1": "رئيس الحكومة التركية احمد داود أوغلو وقال داود أوغلو في مقال خص به صحيفة التايمز اللندنية إن قتال التنظيم الذي يطلق على نفسه اسم \"الدولة الاسلامية\" (داعش) يمثل الأولوية القصوى. ولكنه قال ايضا إنه يجب على تركيا حماية سيادتها الوطنية. وتقول روسيا إن مقاتلة تركية من طراز F16 أسقطت طائرتها الحربية في الأجواء السورية، ولكن الأتراك يقولون إن الطائرة الروسية انتهكت مجالهم الجوي. وتحطمت الطائرة الروسية على سفح جبل على الجانب السوري من الحدود في منطقة يسيطر عليها متمردون سوريون. مواضيع قد تهمك نهاية وقتل واحد من طاقم الطائرة الروسية - المكون من شخصين - بنيران ارضية صوبها نحوه متمردون سوريون اثناء هبوطه بالمظلة من الطائرة المحترقة، أما الطيار الآخر فقد تم انقاذه في عملية عسكرية نفذتها قوات خاصة سورية وروسية. وأدت الحادثة الى رفع حدة التوتر بين موسكو وأنقره بشكل خطير، إذ حذر الرئيس الروسي فلاديمير بوتين من \"عواقب وخيمة.\" كما رفض الرئيس بوتين يوم الخميس ادعاءات تركيا بأنها لم تكن تعلم بأن الطائرة التي اسقطتها كانت طائرة روسية. وكان الرئيس الروسي يتحدث عقب لقائه بنظيره الفرنسي الزائر فرنسوا هولاند. وقد تعهد الرئيس بوتين عقب الاجتماع بالتعاون بشكل وثيق مع فرنسا في قتال مسلحي داعش. وكان التنظيم الاسلامي المتطرف قد تبنى الهجمات التي وقعت في العاصمة الفرنسية باريس في الـ 13 من الشهر الحالي، وهي الهجمات التي اسفرت عن مقتل 130 شخصا، فيما قالت حركة مرتبطة بداعش إنها المسؤولة عن تفجير طائرة ركاب روسية كانت تقل سائحين روس عائدين الى بلادهم من منتجع شرم الشيخ المصري مما اسفر عن مقتل كل ركابها الـ 224. وما لبثت روسيا تشن غارات جوية على مناوئي الرئيس السوري بشار الأسد منذ اواخر أيلول / سبتمبر الماضي. وتصر تركيا على تنحي الرئيس الأسد قبل التوصل الى حل سياسي للأزمة السورية. وكتب داود أوغلو في مقاله \"ان اسقاط طائرة حربية مجهولة الهوية في الأجواء التركية لم يكن - وليس - عملا موجها ضد دولة بعينها\"، مشيرا الى أن \"تركيا تصرفت بموجب قواعد الاشتباك المعمول بها، وان هذه القواعد التي وضعت للدفاع عن البلاد ما زالت سارية المفعول.\" ولكن رئيس الحكومة التركية أكد ايضا على أن \"المشاورات الضرورية تجري الآن\" مع روسيا. وحذر داود أوغلو المجتمع الدولي من خطورة \"الاقتتال الداخلي\"، حاثا اياه على تشكيل جبهة موحدة ضد داعش. وكان الرئيس التركي رجب طيب أردوغان قد رفض في وقت سابق مطلب روسيا بالاعتذار عن اسقاط الطائرة قائلا إن انقره لا ينبغي أن تعتذر لمن انتهك مجالها الجوي. ولكن اردوغان قال لقناة فرانس 24 التلفزيونية \"لو كنا نعرف أن الطائرة روسية ربما كنا سننذرها بشكل مختلف.\" ولكن الرئيس الروسي بوتين قال الخميس إنه \"من المستحيل\" على تركيا أن تكون تجهل انها تطلق النار على طائرة روسية. وقال \"أحطنا زملائنا الأمريكان علما مقدما باماكن واوقات عمل طيارينا والقواطع التي ينشطون فيها، وكان الجانب الأمريكي، الذي يقود التحالف الذي يضم تركيا، على علم كامل بزمان ومكان طائراتنا.\" ويصر الجيش التركي على أنه حذر الطائرة الروسية عدة مرات قبل اطلاق النار عليها بعد 17 ثانية فقط من دخولها الاجواء التركية. ولكن الطيار الروسي الذي نجا من الحادث أصر على انه وزميله لم يتسلما أي تحذير وعلى أن الطائرة لم تدخل الأجواء التركية ابدا.", "doc2": "Rusiyanın SU-24 təyyarəsi çərşənbə axşamı Türkiyənin F-16 qırıcı təyyarəsinin raket zərbəsindən sonra Suriya ərazisində dağın yamacına çırpılıb. Britaniyanın Times qəzetində məqalə ilə çıxış edən cənab Davutoğlu bildirir ki, İslam Dövləti qruplaşmasına qarşı mübarizə əsas məqsəddir və son hadisə diqqəti bu məsələdən yayındırmamalıdır. Türkiyənin baş naziri eyni zamanda bildirir ki, ölkəsi öz ərazi suverenliyini qorumalıdır. Ankara bildirir ki, hava məkanına daxil olan təyyarənin hansı ölkəyə aid olduğu məlum olmayıb və ona dəfələrlə verilən xəbərdarlıqdan sonra atəş açılıb. Moskva Türkiyənin Suriya ilə sərhəddə vurduğu təyyarənin Rusiyaya aid olduğunu bilmədikləri iddialarını rədd edib. Prezident Vladimir Putin bildirib ki, Rusiya təyyarələrini asanlıqla müəyyən etmək olar və Amerika tərəfi ilə əvvəlcədən əldə edilən razılaşmaya əsasən, aviasiyanın işləyəcəyi vaxtı və koordinatları haqqında informasiya ötürülüb. Türkiyə prezidenti daha öncə France 24 televiziya kanalına deyib ki, təyyarənin Rusiyaya aid olduğu bilinsəydi, \"bəlkə də başqa cür xəbərdarlıq\" ediləcəkdi. Cənab Putin mətbuat konfransında bildirib ki, o, ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi koalisiya ilə daha sıx əməkdaşlıq etməyə hazırdır. \"...amma əlbəttə ki təyyarəmizin dağıdılması və hərbi qulluqçularımızın həlak olması kimi insident qətiyyən qəbuledilməzdir\", o deyib. Cənab Putin fransalı həmkarı ilə görüşdən sonra danışıb və İslam Dövləti qruplaşmasına (İD) qarşı daha sıx əməkdaşlıq vəd edib. İD qruplaşması noyabrın 13-də Parisdə 130 nəfərin ölümü ilə nəticələnmiş hücumlara görə məsuliyyəti üzərinə götürüb. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan təyyarənin vurulmasına görə üzr istəməyəcəyini deyib. Rusiyanın SU-24 təyyarəsi çərşənbə axşamı Türkiyənin F-16 qırıcı təyyarəsinin raket zərbəsindən sonra Suriya ərazisində dağın yamacına çırpılıb. İki rus hərbçisi həlak olub. Türkiyə hərbisi bəyan edib ki, atəşdən qabaq təyyarəyə bir neçə dəfə xəbərdarlıq göndərilib və təxminən 17 saniyə sonra təyyarə Türkiyənin hava məkanına daxil olub. Sağ qalmış rus pilot isə heç bir xəbərdarlıq almadıqlarını və Suriyanın hava məkanından yayınmadıqlarını deyib. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan vurulan təyyarəyə görə Türkiyənin üzr istəməyəcəyini bildirib. Onun sözlərinə görə, Türkiyə öz hava məkanının pozulmasına görə üzr istəməməlidir. Daha əvvəl cümə axşamı, Rusiya ordusu \"hava qəzaların qarşısını almağa kömək xətti\" də daxil olmaqla türk hərbçiləri ilə bütün rabitə kanallarının fəaliyyətini dayandırıb. Rusiyanın baş naziri xəbərdarlıq edib ki, hökumət yaxın günlərdə Türkiyəyə qarşı genişmiqyaslı iqtisadi sanksiyalar tətbiq etməyi planlaşdırır. Onun sözlərinə görə, ərzaq məhsulları, Türkiyənin Rusiyada maraqları və bir sıra birgə investisiya layihələri zərər çəkə bilər. Rusiya həm də öz vətəndaşlarına Türkiyəyə səyahət etməməyi məsləhət görüb və orada olan vətəndaşlarını \"Türkiyə ərazisində olan terror hədələrinə görə\" vətənə geri qayıtmağa çağırıb. Türkiyə və Rusiyanın mühüm iqtisadi əlaqələri var. Rusiya Türkiyənin ikinci ən böyük ticarət tərəfdaşıdır. Türkiyə isə rusiyalı turistlərin ən çox üz tutduğu xarici ölkələrdəndir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2014/03/140304_angry_people_heart_attacks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38756889", "doc1": "قال باحثون أمريكيون إن الغضب غالبا ما يسبق الأزمات القلبية وقد يكون السبب الرئيسي للإصابة. وقال الباحثون الأمر��كيون إن الغضب غالبا ما يسبق الأزمات القلبية وقد يكون السبب الرئيسي للإصابة. وأشاروا إلى أن هناك فترة خطيرة تصل لنحو ساعتين بعد حالات الغضب الشديد يكون خلالها الشخص معرضا للإصابة بشكل أكبر. وقال الباحثون، إن هناك، مع ذلك، حاجة إلى مزيد من العمل لفهم العلاقة بين الغضب والإصابة بالأزمات القلبية أو السكتات الدماغية، ومعرفة إن كانت تدريبات التغلب على التوتر، مثل اليوغا، يمكن أن تؤدي إلى تجنب تلك المضاعفات. وقال الباحثون لدورية القلب الأوروبية إن الأشخاص الذين لديهم بالفعل عوامل خطر الإصابة، مثل الذين يعانون من أمراض القلب، معرضون بشكل أكبر للإصابة بالأزمات القلبية. مواضيع قد تهمك نهاية وخلال أول ساعتين بعد الغضب الشديد، يزيد احتمال الإصابة بالأزمات القلبية قرابة خمسة أضعاف، كما يزيد خطر الإصابة بالجلطة الدماغية أكثر من ثلاثة أضعاف، وفقا للبيانات المستقاة من تسع دراسات شارك فيها آلاف الأشخاص. وقال باحثون من كلية الصحة العامة إن خطر الإصابة منخفض نسبيا في حالات الغضب الفردية – ويمكن توقع الإصابة بأزمة قلبية إضافية بين كل 10 آلاف شخص سنويا بالنسبة للأشخاص الذين لديهم مخاطر قليلة للإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية والذين يتعرضون لنوبة غضب واحدة في الشهر. عملية تراكمية ويزداد هذا العدد إلى أربعة أشخاص بين كل 10 آلاف بالنسبة للأشخاص الذين يعانون من مخاطر أكبر للإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية. وتعد المخاطر عملية تراكمية، وهذا يعني أن الأفراد المعرضين للغضب بصورة أكبر سيواجهون خطرا أكبر للإصابة. وتؤدي خمس مرات من الغضب في اليوم إلى إصابة نحو 158 شخصا بأزمات قلبية بين كل 10 آلاف شخص ممن لديهم مخاطر أقل للإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية. ويزيد هذا العدد إلى نحو 657 بين كل 10 آلاف شخص ممن لديهم مخاطر أكبر للإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية، حسب تصريحات الدكتورة إليزابيث موستوفسكي وزملائها. وقالت موستوفسكي: \"على الرغم من أن احتمالات الإصابة بنوبة حادة من أمراض القلب والأوعية الدموية منخفضة نسبيا، فإن المخاطر يمكن أن تتراكم مع تكرار نوبات الغضب\". ويعلم الباحثون أن التوتر المزمن يمكن أن يساهم في الإصابة بأمراض القلب، ويرجع السبب في ذلك بصورة جزئية إلى أنه قد يرفع ضغط الدم، كما أن الناس يتعاملون مع التوتر بطرق غير صحية – عن طريق التدخين أو شرب الكثير من الكحول، على سبيل المثال. ويرى الباحثون أنه يجب تجربة تدريبات التغلب على التوتر، مثل اليوغا. وقالت دوريان مادوك، الممرضة المتخصصة في أمراض القلب بمؤسسة القلب البريطانية: \"أسباب هذا التأثير غير واضحة، فقد تكون مرتبطة بالتغييرات النفسية التي يسببها الغضب في أجسادنا، ولكن هناك حاجة إلى مزيد من الأبحاث\". وأضافت: \"طريقة التعامل مع الغضب والتوتر مهمة أيضا، كما أن تعلم كيفية الاسترخاء يمكن أن يساعد على التخلص من حالات الضغط المرتفع. ويرى كثيرون أن النشاط البدني يمكن أن يساعد على التنفيس في نهاية يوم مليء بالتوترات\". وقالت مادوك: \"إذا كنت تعتقد أنك تعاني من مستويات ضارة من التوتر أو الغضب المتكرر فعليك الذهاب إلى الطبيب\".", "doc2": "Dünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatlarına görə, onkoloji xəstəliklər dünyada ən əsas xəstələnmə və ölüm səbəblərindən biridir. Alimlər İngiltərədə və Uelsdə əvvəldən tamamilə sağlam olan 160 nəfərdən çoxunun səhhətini tədqiq ediblər. Tədqiqatın sonunda alimlər o nəticəyə gəliblər ki, həyəcanlılıq və mütəəssirliy�� meylli insanların müxtəlif xərçəng xəstəliklərindən ölmək riski üçdə bir qədər artır. Xüsusilə, mədə, prostat, qida borusu və mədəaltı vəzi xərçəngindən. Tədqiqat nəticələri British Medical Journal dərgisində dərc edilib. Lakin alimlər qeyd edirlər ki, səbəb-nəticə əlaqələri daha dəqiq müəyyən etmək üçün əlavə araşdırmaq lazımdır. Dünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatlarına görə, onkoloji xəstəliklər dünyada ən əsas xəstələnmə və ölüm səbəblərindən biridir. Yeni xərçəng xəstəlikləri hallarının 60 faizi Afrika, Asiya və Mərkəzi və Cənubi Amerikada qeydə alınıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/media-46009467", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46010708", "doc1": "ولم يصدر تأكيد رسمي بشأن مصير رجل الأعمال التايلاندي فيتشاي سريفادانابرابا ولكن مصدرا مقربا من العائلة قال لبي بي سي إن مالك النادي كان على متن المروحية. وكان ليستر سيتي يلعب أمام فريق وست هام يونايتد ضمن منافسات الدوري الإنجليزي لكرة القدم على ملعب كينغ باور. وأظهرت صور لموقع الحادث ألسنة لهب هائلة تتصاعد من موقف السيارات وذلك على الرغم من إطفائها لاحقا، حسبما ذكرت تقارير.", "doc2": "Tailandlı milyarderin ailəsinə yaxın olan mənbə BBC-yə deyib ki, Vichai Srivaddhanaprabha helikoperin göyərtəsində olub. Reuters agentliyi bildirib ki, helikopterdə beş nəfər olub. Bu məlumatın və, o cümlədən, kimin öldüyü barədə rəsmi məlumatın təsdiqi hələ yoxdur. Faciə Leicester şəhərində baş verib, Leicester City klubunun stadionu yaxınlığında. Şənbə günü stadionda Leicester City ilə West Ham United komandalarının Premier League birinciliyində matçı keçirilib. Həmin matç 1:1 hesabı ilə başa çatıb. Vichai Srivaddhanaprabha-nın helikopteri havaya matç başa çatandan təxminən bir saat sonra qalxıb. Şahidlərin sözlərinə görə, helikopter havaya qalxdıqdan qısa müddət sonra sürərtini itirərək yerə dəyib və alışıb. Yanğınsöndürənlərə yanğını söndürmək üçün 20 dəqiqə vaxt tələb olunub. Vichai Srivaddhanaprabha matçlardan sonra stadionu tez-tez öz helikopterində tərk edirdi. Vichai Srivaddhanaprabha-nın rəhbərliyi altında Leicester City futbol klubu 2016-cı ildə İngiltərə Premier League-nın qalibi olub. Tailandlı milyarder Vichai Srivaddhanaprabha Forbes jurnalına görə, 4,9 milyard dollarlıq varidatla Tailnadın 5-ci ən varlı adamı sayılıb. O, Leicester City klubunu 2010-cu ildə təxminən 50 milyon dollara alıb. O zaman bu klub İngiltərə futbolunun daha aşağı, ikinci divizionunda çıxış edirdi. 2014-cü ildə klub aşağı divizionda qalib çıxaraq Premier League-ya vəsiqə qazanıb. 2016-ı ildə autsayder sayılan Leicester City bütün proqnozlarım əksinə olaraq Premier League-nın çempionu adını qazanıb və beləcə, İngiltərə futbolunda sensasiyaya imza atmış olub. Həmin ildə futbol bukmekerləri Leicester City komandansının Premier League çempionu olmaq şanslarını 1:5000 nisbəti kimi qiymətləndirirdilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40147065", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40152660", "doc1": "قوات مكافحة الإرهاب في موقع الهجوم صباح اليوم الأحد وصدمت حافلة بيضاء مجموعة من المارة على جسر لندن بريدج نحو الساعة 22:00 بالتوقيت المحلي يوم السبت، ثم ترجل ثلاثة أشخاص وطعنوا أشخاصا من المارة في سوق \"بورو\" القريب. وذكرت الشرطة أن المهاجمين الثلاثة كانوا يرتدون أحزمة بها عبوات وهمية. وكان من بين المصابين ضابط شرطة طُعن بعد أن توجه لمساعدة ضحايا الهجوم، لكن إصابته لا تشكل خطورة على حياته. وأوقفت معظم الأحزاب السياسية البريطانية حملتها للانتخابات العامة جراء هذا الهجوم، لكن بول نوتال زعيم حزب الاستقلال قال إنه سيواصل حملته لأن ذلك \"هو بالضبط ما يريد المتطرفون منا أن نفعله.\" وترأست رئيسة الوزراء البريطانية تيريزا ماي اجتماعا للجنة الطوارئ الحكومية \"كوبرا\". وأكدت ماي أن الانتخابات العامة ستجرى في موعدها المقرر الخميس 8 يونيو/حزيران. وتشتهر منطقة سوق \"بورو\" بوجود الحانات والمطاعم وتكون مزدحمة بالرواد وقت المساء. الحافلة الصغيرة البيضاء التي يعتقد أنها استخدمت في الهجوم وأشادت رئيسة شرطة العاصمة كريسيدا ديك \"بالشجاعة الاستثنائية\" لضباط الشرطة في أوقات الخدمة أو خارجها والذين خاطروا بحياتهم بالإسراع للتصدي للمهاجمين. وأوضحت الشرطة أنها قتلت المشتبه بهم الثلاثة بعد 8 دقائق من تلقي بلاغ بوقوع عملية الدهس. والهجوم هو ثالث عمل إرهابي ينفذ في بريطانيا في أقل من ثلاثة أشهر، بعد الهجوم باستخدام سيارة وسكين في ويستمنستر في مارس/آذار الماضي وقتل فيه خمسة أشخاص، وتفجير مانشستر قبل أقل من أسبوعين ولقي فيه 22 شخصا حتفهم. وأوضحت ديك رئيسة الشرطة إنها تتفهم وجود قدر من \"الخوف بين سكان لندن\"، لكنها أضافت بأن \"آخر شيء نحتاج إليه هو مبالغة الناس في ردود الفعل أو نقل إحباطاتهم نحو الأشخاص في مجتمعات أخرى أو داخل مجتمعاتهم.\" عربات الشرطة والإسعاف فوق جسر لندن وأسفر الهجوم عن إصابة أستراليين اثنين \"بشكل مباشر\"، حسبما أعلن رئيس الوزراء الأسترالي مالكولم تيرنبول. وأعلن وزير الخارجية الفرنسي جون إيف لودريان إصابة أربعة فرنسيين في الهجوم أحدهما جراحه خطيرة. وذكر شهود عيان أنهم شاهدوا حافلة بيضاء تسير بسرعة كبيرة على طول جسر لندن قبل أن تُصدم المارة. وقال أحد الشهود ويُدعى جيرارد لبي بي سي إن ثلاثة أشخاص ترجلوا من الحافلة وبدأوا بمهاجمة المارة في السوق القريبة وهم يصيحون \"هذا ابتغاء لرضا الله.\" ولا تزال المنطقة المحيطة بموقع الهجوم مُغلقة صباح اليوم الأحد، وأغلق جسر لندن بريدج وجسر ساوثورك القريب أيضا، بالإضافة إلى عدم توقف القطارات في محطة سكك حديد ومترو \"لندن بريدج\". المارة فوق جسر لندن يعدون بعيدا عن مكان الحادث وقال حارس أمن يشرف على عدد من الحانات فى المنطقة لبى بى سى إنه شاهد طعن أربعة أشخاص من قبل ثلاثة مهاجمين. وأضاف الرجل، الذى أصيب بصدمة وطلب عدم ذكر اسمه، أنه كان فى حانة عندما أبلغه أحد زملائه أن هناك طعنا في حانة قريبة. مشيرا إلى إنه ذهب لتلك الحانة حيث شاهد \"الجميع يركض\" وكان هناك صراخ. وأضاف شهود عيان أنه شاهدوا ثلاثة مهاجمين، كان أحدهم يحمل سكينا كبيرا، يطعنون الناس بما في ذلك فتاة في العشرينات من عمرها. ردود فعل وفي لندن، ووصفت رئيسة الوزراء تريزا ماي تلك الحوادث بأنها \"أحداث مروعة\". وقالت وزيرة الداخلية أمبر رود إن الهجمات \"مروعة\" و \"تستهدف أناسا يستمتعون بأمسيتهم مع الأصدقاء والأسرة\". ومن جانبه، قال عمدة لندن صادق خان: \"إننا لا نعرف بعد التفاصيل الكاملة، ولكنه كان هجوما متعمدا وجبانا على أهالي لندن الأبرياء وزوار مدينتنا الذين يستمتعون بليلة السبت، إنني أدين هذا الهجوم بأقوى العبارات الممكنة\". وفي واشنطن، غرد الرئيس الأمريكي دونالد ترامب على موقع التواصل الاجتماعي تويتر معلنا دعمه للندن وبريطانيا. وقال : \"إن الولايات المتحدة ستفعل كل ما بوسعها لدعم لندن وبريطانيا.\" كما أعلن موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك أنه فعّل خاصية الأمان التي تمكن سكان لندن من إعلام أصدقائهم وأقاربهم أنهم بخير.", "doc2": "Polis bunu \"terror hadisəsi\" adlandırıb. Hadisə barədə indiyədək öyrənə bildiklərimiz bunlardır: Nə baş verib? Şənbə günü axşam saat 22:08-də ağ rəngli avtofurqonun London Bridge rayonunda bir neçə adamı vurduğu barədə siqnal daxil olub. Avtofurqon səkinin üzərinə qalxaraq bir neçə nəfəri vurub. Bu şəkildəki ağ avtofurqondan London Bridge hücumunda istifadə edildiyi düşünülür Avtomaşın yaxınlıqdaklı Borough Market ərazisində hərəkətini davam etdirib. Burada şübhəlilər maşından düşərək ətrafda əylənən londonlulara və turistlərdən bir neçəsinə bıçaq zərbələri endiriblər. Şahidlər deyirlər ki, hücum edənlər pablara basqın ediblər. Bəziləri stulları və butulkaları onların üstünə ataraq müdafiə olunmağa çalışıblar. Gerard adlı şahid bir qadının 10-15 dəfə bıçaqlandığını gördüyünü və hücum edənin \"bu, Allah üçündür\" qışqırdığını eşitdiyini deyib. \"Onlar bu qıza 10, bəlkə də 15 dəfə bıçaq zərbəsi endiriblər\", Gerard deyib. 7 nəfərin öldüyü və 48 yaralının Londonun 5 xəstəxanasına aparıldığı xəbər verilib. Hücumda şübhəli bilinən üç şəxs hadisə barədə ilk xəbərin alınmasından 8 dəqiqə sonra artıq polis tərəfindən öldürülmüşdülər. London Bridge ərazisindən 3 kilometr aralıda yerləşən Vauxhall adlanan məhəlləyə üçüncü polis dəstəsi göndərilib. Polis zabitləri sonradan bildiriblər ki, burada baş verən bıçaqlama hadisəsinin London Bridge və Borough Market əməliyyatları ilə əlaqəsi yoxdur. Londonun Ambulans Xidmətinə hücumla əlaqədar 100-dən çox təcili zəng daxil olub. Ərazi polislər tərəfindən əhatəyə alınıb və adamlar hadisə yerindən qaçıblar. Ölənlər Həlak olmuş 7 nəfərdən heç birinin adı açıqlanmayıb. Bəzi yaralıların vəziyyəti kritikdir. Dost və yaxınlarından narahat olan ictimaiyyət nümayəndələri zərərdidələr üçün xüsusi qaynar xətt yaradıblar. Adamlar 0800 096 1233 və ya 020 7158 0197 telefon nömrələrinə \"yalnız əsl təcili\" məsələlərlə bağlı zəng edə bilərlər. Polisin ekpertiza müstəntiqləri bazar günü London Bridge ərazisində dəlillərin axtarışı ilə məşğul olurlar Britaniya Nəqliyyat Polisindən olan bir zabit hadisə ilə əlaqədar çağırışa gedərkən ağır yaralanıb. Yaralıların arasında iki fransız var. Onlardan birinin vəziyyəti ağırdır. Bunu Fransa prezidentinin administrasiyası xəbər verib. Hadisə zamanı iki Avstraliya vətəndaşı birbaşa zərər çəkib, Avstraliyanın baş naziri Malcolm Turnbull bildirib. Gabriele Sciotto-nun çəkdiyi fotoda belinə flyaqalar bağlamış şəxs görünür Hücum edənlər Hücum edən olduqları güman edilən üç nəfər polis tərəfindən Borough Market ərazisində güllələnib. Bir nəfərin çəkidiyi şəkildə adamların Wheatsheaf pabının bayırında yerə uzandıqları görünür. Onlardan birinin belinə flyaqalar bağlanıb. Polis bildirib ki, hücum edənlər saxta partladıcı jiletlər geyinibmişlər. Şəkli çəkmiş şəxs deyib ki, polis tərəfindən vurulmuş üç nəfərin yerdə uzandığını görüb. Hücum edənlərdən birinin əynində Arsenal futbol klubunun köynəyi olub, yazır Daily Mail qəzeti. İndi nə baş verir? Bələdiyyə polisinin komissarı Cressida Dick deyir ki, vəziyyət nəzarət altındadır, lakin bir çox zabitlər hər bir kəsin salamat olduğuna əmin olmaq üçün hadisə yerində qalırlar. Anti-Terror Komandosunun təhqiqatı davam edir. Daxili İşlər Nazirliyi bu hadisədən təsirlənənlər üçün xüsusi internet saytı açıb. Londonun şərqindəki Barking ərazisində polis reydinin keçirildiyi barədə xəbərlər var. Bunun nə ilə bağlı olduğu bəlli deyil. Polis adamlardan hadisə zamanı çəkdikləri foto və videoları bu internet saytına yükləməyi xahiş edib. London meri Sadiq Khan deyib ki, küçələrdəki polisin sayı artırılacaq, lakin adamlar bundan həyəcanlanmamalıdırlar. Birləşmiş Krallıqda terror təhlükəsinin səviyyəsi \"kəskin\" olaraq qalır. Təhlükə səviyyəsi \"kritik\" həddinə yalnız Manchester hücumu zamanı qısa müddətdə qaldırılmışdı. London Bridge vağzalı bütün gün ərzində bağlı qalacaq, dəmiryolu şəbəkəsi bildirib. London Bridge və Borough metro stansiyaları da bağlıdır və qatarlar bu stansiyalardan dayanmadan keçir. Temza çayı yenidən katerlər üçün açılıb və Southwark Bridge körpüsü indi bağlı deyil. Reaksiya Baş nazir Theresa May Cobra fövqəladə hallar komitəsinin iclasına sədrlik etdikdən sonra bazar günü səhər xalqa müraciət edib. O günahsız insanlar üzərinə hücumu pisləyib və deyib ki, terrorizmə qarşı mübarizədə \"artıq yetər\" deməyin vaxtı gəlib. O deyib ki, bu hücum Manchester və Londonun Westminster ərazisində baş verən aktlarla aşkar şəkildə bağlı deyil, amma adamların terror edilməsi üçün işlədilən yeni və \"qaba\" metodların tətbiqinə görə bənzərdir. Baş nazir Theresa May Downing Street-də çıxış edir Bəs seçki nə olacaq? Xanım May bəyan edib ki, parlament seçkisi planlaşdırıldığı kimi cümə axşamı günü keçiriləcək. Buna baxmayaraq əksər siyasi partiyalar bir günlüyünə ölkəboyunca təbliğat kampaniyasını dayandırıb. Yalnız UKİP partiyası kampaniyasını davam etdirir. Leyboristlərin lideri Jeremy Corbyn deyib ki, \"bütün icmalar bir araya gəlib güclənməlidir. Bizim gücümüz icmaların birlik gücündədir\". O da razılaşıb ki, \"demokratiya üstün gəlsin deyə\" seçki vaxtında keçirilməlidir. Liberal-demokratların lideri Tim Farron deyib ki, \"dəhşətli hadisə baş verib\" və Şotlandiyanın birinci naziri Nicola Sturgeon olanları \"ağır xəbər\" adlandırıb. Dünyanın reaksiyası ABŞ prezidenti Donald Trump tvit yazıb: \"Londona və Birləşmiş Krallığa nə kömək lazımdırsa Birləşmiş Ştatlar bunu etməyə hazırdır. BİZ SİZİNLƏYİK. ALLAH KÖMƏYİNİZ OLSUN!\" Cənab Trump eyni zamanda onun altı müsəlman ölkəsindən səfər qadağanı sərəncamına ABŞ məhkəmələrində imkan verilməsinə çağırıb. Hazırda məhkəmələr bu qadağanı dayandırıb. Başqa dünya liderləri də hücumu pisləyiblər. Fransa prezidenti Emmanuel Macron deyib ki, onun ölkəsi \"həmişə olduğundan daha artıq Birləşmiş Krallığın yanındadır\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39176178", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39176728", "doc1": "ترامب لم يدعم اتهامه لأوباما بأي دليل وتفيد التقارير بأن كومي طلب من وزارة العدل الاعتراض على هذه المزاعم التي لم يدعمها ترامب بدليل. وبحسب صحيفة نيويورك تايمز، فإن كومي طلب تصحيح مزاعم ترامب لأنها تتضمن تمليحا بأن مكتب التحقيقات الفيدرالي خرق القانون. ولم يصدر تعليق من جانب وزارة العدل ردا على ذلك. ونفى مدير الاستخبارات الوطنية الأمريكية السابق حدوث أي تنصت على هاتف ترامب أو حملته الانتخابية خلال سباق الانتخابات الرئاسية. وقال جيمس كلابر لشبكة \"إن بي سي\" الأمريكية إنه لا يعلم بأن أمرا قضائيا صدر بشأن مراقبة برج ترامب في نيويورك. وطلب البيت الأبيض من الكونغرس التحقيق فيما إذا كانت إدارة أوباما قد أساءت استخدام السلطة. وقال كلابر، الذي غادر منصبه حينما تولى ترامب منصبه في العشرين من يناير/ كانون الثاني الماضي، لبرنامج \"واجه الصحافة\" على \"إن بي سي\": \"لم يجر أي نشاط للتنصت على محادثات ترامب المرشح في الانتخابات الرئاسية حينذاك أو حملته الانتخابية\". وأكد أنه باعتباره مديرا للاستخبارات الوطنية كان سيعلم بأي \"أمر قضائي بشأن شيء كهذا\"، وأضاف: \"لم يحدث هذا مطلقا. أنا أنفي ذلك\". وأشارت بعض التقارير الإعلامية إلى أن جهة ما سعت إلى استصدار مذكرة من محكمة مراقبة الاستخبارات الأجنبية لمراقبة أعضاء الحملة الانتخابية لترامب المشتبه في إجرائهم اتصالات غير قانونية مع مسؤولين روس. لكن تصريحات كلابر تبدو متناقضة مع هذه التقارير، التي قالت إن هذا الطلب رفُضت أول الأمر، لكنها أقرت بعد ذلك في أكتوبر/ تشرين الثاني. ولم يكن في صلاحيات أوباما قانونيا إصدار مثل هذه الأمر. وصف المتحدث باسم أوباما اتهامات ترامب بأنها \"كاذبة\".", "doc2": "Xəbər verilir ki, cənab Comey Ədliyyə Nazirliyindən Obamanın ötən ilin seçki kampaniyası zamanı telefon danışıqlarını dinləməyi sifariş verməsi iddialarının rədd edilməsini xahiş edib. O bunu ona görə edib ki, bu, yanlışlıqla FTB-nin qanunu pozmasına işarə edir. Xəbəri New York Times yazıb və NBC isə təsdiqləyib. Ədliyyə Nazirliyi xəbərlə bağlı heç bir rəsmi məlumat verməyib. ABŞ KİV-i bir rəsmiyə istinadən cənab Comey-in Trump-ın iddialarını təsdiq edən sübutların olmadığına inandığını deyib. Obamanın sözçüsü cənab Trump-ın iddialarını \"sadəcə yalan\" adlandırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140831_russia_ukraine_putin", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/08/140831_putin_ukraine_statehood", "doc1": "حقق المسلحون الموالون لروسيا في شرق أوكرانيا مكاسب خلال الأيام الأخيرة. وقال بوتين إن ثمة حاجة لمناقشة هذه القضية لضمان مصالح المواطنين المحليين \"المعطلة قطعا\". وجاءت تصريحات بوتين بعد مهلة مدتها أسبوع أعلنها الاتحاد الأوروبي كي تغير موسكو سياساتها إزاء أوكرانيا وإلا واجهت عقوبات. وتنفي موسكو اتهامات غربية بدخول قوات روسية بصورة غير قانونية إلى شرقي أوكرانيا بهدف دعم الانفصاليين هناك. وقال بوتين في مقابلة مع التلفزيون الروسي: \"لا يمكن لروسيا أن تقف مكتوفة الأيدي عندما يتعرض مواطنون لإطلاق نار\"، واصفا ما يقوم به الانفصاليون بـ\"رد الفعل الطبيعي لمواطنين يدافعون عن حقوقهم.\" مواضيع قد تهمك نهاية ورفض الرئيس الروسي التهديدات الأوروبية بفرض عقوبات إضافية، متهما الاتحاد الأوروبي بـ\"دعم انقلاب\" في أوكرانيا. وأكد على الغرب كان يجب أن يتوقع رد فعل روسيا على ما حدث في أوكرانيا، مضيفا أنه من المستحيل حاليا توقع كيف ستنتهي الأزمة الراهنة. وحقق انفصاليون موالون لروسيا مكاسب في مواجهة القوات الحكومية الأوكرانية خلال الأيام الأخيرة بمنطقتي دونتسك ولوهانسك. وصرحت المستشارة الألمانية، أنغيلا ميركل، بأن الاتحاد الأوروبي سيفرض عقوبات جديدة على روسيا إذا لم يحدث تغير في الوضع الراهن في أوكرانيا أو إذا تدهور الوضع. وأوضحت ميركل أن هذه العقوبات الاقتصادية تستهدف على نحو خاص قطاعي المال والطاقة. ولكن لم يعرف متى قد يتم تنفيذ هذه العقوبات بشكل فعلي.", "doc2": "Şənbə günü Avropa İttifaqı Ukrayna böhranı ilə bağlı Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların hazırlandığını elan edib. Rusiya Ukraynanın şərqindəki separatçılara hərbi yardım etdiyi barədə ittihamları rədd edir. Rusiya prezidenti deyib ki, Ukraynada böhran “cəmiyyətin siyasi quruluşu və Ukraynanın cənub-şərqində dövlətçilik” mövzusu ilə aparılmalı dinc danışıqlar yolu ilə həll edilə bilər. Rusiya prezidentinin mətbuat katibinə əsasən Vladimir Putin mövzu ilə bağlı çıxışında Ukraynanın şərqindəki regionlara dövlət statusunun verilməsinə səsləməyib. Danışıqlar \"Bu həmin inklüziv danışıqlardı ki, (Kiyevin) şərqi regionlarla münasibətlərini müəyyən etməlidir. Bu Ukrayna daxilində, şərqi regionların, Novorossiya maraqlarının nə kimi mexanizmlər vasitəsilə, hansı yolla və necə nəzərə alınması barədə ölkədaxili danışıqlardı. Prezident bunları nəzərdə tuturdu\", - Dmitriy Peskov deyib. Vladimir Putinin sözlərinə görə o qeyd etdiyi planı prezident Petro Poroşenko ilə müzakirə edib. Ukrayna və Rusiya prezidentləri Belarus paytaxtı Minskdə avqustun 26-da görüşmüşdürlər. Bu görüşdən sonra verilən açıqlamalar danışıqlarda əhəmiyyətli irəliləyişin olmadığına dəlalət edir. Rusiya televiziyası ilə çıxış edən Vladimir Putin deyib ki, böhranın nə vaxt sona çatacağını proqnoz etmək mümkün deyil. Qarşılıqlı ittiham O, yeni sanksiyalar barədə Avropa İttifaqının xəbərdarlığını rədd edərək, Brüsseli Ukraynada \"hərbi çevrilşi\" dəstəkləməkdə qınayıb. \"Bu hamımız üçün yaxşı bir dərsdir ki, […] Ukraynada hakimiyyəti zor gücü ilə ələ keçirmək vaxtı yol verilən səhvləri heç kim və heç bir vaxt təkrar etməsin. Bu axı baş verənlərin əsas səbəbidir\", - Rusiya lideri televiziya müsahibəsində deyib. Şənbə günü Brüsseldə keçən sammitdə Avropa İttifaqının nümayəndələri Ukraynakı böhranının dərinləşməsilə bağlı bir həftə ərzində Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların hazırlanacağını bəyan ediblər. Sammitə qatılan Ukrayna lideri Petro Poroşenko deyib ki, Rusiya qüvvələrinin birbaşa müdaxiləsinə görə kəskinləşən münaqişə \"geriyə qayıdış olmayan\" nöqtəsinə çatıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40754564", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40378353", "doc1": "كان هناك تضارب بشأن مدى الصاروخ الباليستي الذي أطلقته كوريا الشمالية في أوائل يوليو/تموز الجاري وذكرت هيئة التلفزيون والإذاعة اليابانية \"إن اتش كيه\" أن الصاورخ سقط على ما يبدو في البحر قبالة اليابان. وكانت بيونغيانغ أعلنت في أوائل يوليو/تموز الجاري أنها نجحت للمرة الأولى في إطلاق صاروخ باليستي عابر للقارات. وكان هذا الاختبار الصاروخي هو الأحدث في سلسلة من التجارب الصاروخية التي أطلقتها كوريا الشمالية في تحد للحظر المفروض من الأمم المتحدة. ومن غير المعروف حتى الآن مدى التجربة الصاروخية الأحدث. اقرأ أيضا: كوريا الشمالية ستواجه عقوبات مشددة في استراتيجية ��لرئيس ترامب الجديدة وكان هناك تضارب بشأن مدى الصاروخ الباليستي الذي أطلقته كوريا الشمالية في أوائل يوليو/تموز الجاري، لكن بعض الخبراء قالوا إنه يمكنه الوصول إلى ولاية ألاسكا الأمريكية. وقال جيف ديفيز المتحدث باسم وزارة الدفاع الأمريكية \"البنتاغون\" إن كوريا الشمالية نفذت على ما يبدو عملية إطلاق صاروخي، وإن المسؤولين ينتظرون ورود المزيد من المعلومات. وفي حال تأكيدها، فإن التجربة الأحدث ستكون الـ14 التي تجريها كوريا الشمالية في عام 2017 وحده. وأطلق الصاروخ في تمام الساعة 23:41 بتوقيت كوريا الشمالية (15:41 بتوقيت غرينتش) من إقليم \"جاغانغ\" شمالي البلاد، حسبما أفادت وكالة يونهاب الكورية الجنوبية. وقال سكرتير مجلس الوزراء اليابانى يوشيهايد سوغا إن الصاروخ استمر في التحليق لنحو 45 دقيقة، وهي فترة أطول بقليل من الصاروخ الباليتسي الذي اختبرته بيونغيانغ في أوائل يوليو/تموز. وأوضح أن الصاروخ سقط في البحر في المنطقة الاقتصادية اليابانية الخاصة وليس داخل المياه الإقليمية لليابان. ودعا الرئيس الكوري الجنوبي مون جاي-إن إلى عقد اجتماع أمني طارئ في منتصف الليل بالتوقيت المحلي، حسبما ذكرت يونهاب. وبالرغم من الاختبارات المستمرة التي تجريها كوريا الشمالية، فإن الخبراء يرون أن بيونغيانغ لا تمتلك حتى الآن القدرة على تطوير تكنولوجيا لحمل رؤوس نووية على صاورخ طويل المدى وضمان وصوله إلى الهدف المقصود. ويقول الخبراء إن العديد من صواريخ كوريا الشمالية لا يمكنها الوصول إلى أهدافها بدقة. لكن خبراء آخرين يعتقدون أنه وفقا للوتيرة الحالية لتجارب الإطلاق، فإن كوريا الشمالية يمكنها التغلب على هذه التحديات وتطوير سلاح نووي في غضون خمس إلى عشر سنوات يمكنه أن يضرب الولايات المتحدة. ونشرت الولايات المتحدة نظاما للدفاغ الصاروخي في كوريا الجنوبية للتصدي للتهديد الذي تشكله بيونغيانغ، لكن هذا الإجراء أثار حفيظة العديد من دول المنطقة خاصة الصين التي ترتبط بعلاقات استراتيجية مع بيونغيانغ.", "doc2": "Xəbərlər Şimali Koreyanın nüvə ambisiyalarına görə Vaşinqton və Pxenyanq arasında gərginliyin artması fonunda baş verir. Trump administrasiyası bu məsələni əsas prioritetlərindən birinə çevirib. Beynəlxalq qınağa baxmayaraq, Şimali Koreya qitələrarası nüvə raketinin hazırlanması məqsədilə öz raket sınaqlarını artırıb. ABŞ-ın Müdafiə Kəşfiyyat Agentliyi ötən ay xəbərdarlıq edib ki, Şimali Koreyanın buna nail olması \"labüddür\". Bir sıra informasiya agentliklərinə anonim şəkildə açıqlama verən ABŞ rəsmiləri bildirib ki, sonuncu mühərrik yoxlaması ABŞ-a çata bilən qitələrarası ballistik raket mühərriki layihəsinin bir mərhələsi ola bilər. Ölkənin hərbi fəaliyyətinin gizli xarakterinə görə Şimali Koreyanın bu raketin hazırlanmasına nə qədər yaxın olduğunu müəyyənləşdirmək mütəxəssislər üçün çətindir. Şimali Koreyanın raketləri barədə nə bilirik? Çərşənbə günü ABŞ-ın Dövlət Katibi Rex Tillerson Çini \"əgər onların regionda daha da genişlənməsinin qarşısını almaq istəyirlərsə\" Pxenyana daha çox diplomatik təzyiq etməyə çağırıb. Çin Şimali Koreyanın əsas müttəfiqi hesab edilir və ABŞ ümid edir ki, Pekin raket sınaqlarını və nüvə proqramını dayandırmaq üçün totalitar dövlətə böyük təsir göstərə bilər. ABŞ Prezidenti Donald Trump bəyan edib ki, o, Şimali Koreya böhranını diplomatik yollarla həll etmək istərdi. Amma o, əvvəllər xəbərdarlıq edib ki, \"əsaslı, iri münaqişə də\" mümkündür. ABŞ və Şimali Koreya arasında gərginlik ötən həftə Şimali Koreyada 15 aydan çox müddətdə həbsdə olmuş və daha sonra azad edilmiş ABŞ-lı tələbə Otto Warmbier-in vəfatından sonra bir daha artıb. 2016-cı ilin mart ayında oteldən təbliğat işarəsi oğurlamaqda təqsirli bilinən 22 yaşlı tələbəyə Şimali Koreyada 15 illik katorqa cəzası verilmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41188045", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41172304", "doc1": "قوات الأمن في ميانمار تعرضت لهجمات من جيش إنقاذ روهينجا أراكان ويزعم المتمردون أنهم يعملون نيابة عن أقلية الروهينجا في ميانمار، ولكن من هم؟ ينشط جيش إنقاذ روهينجا أراكان (Arsa) في ولاية راخين شمالي ميانمار حيث تعاني أقلية الروهينجا المسلمة الاضطهاد ومحرمون من الجنسية ويعتبرون مهاجرين غير شرعيين من بنغلاديش. وكانت اشتباكات متنفرقة تقع بين الجماعات العرقية من وقت لآخر، ولكن منذ العام الماضي نمت حركة الروهينجا المسلحة. وكان جيش إنقاذ روهينجا أراكان يعرف في السابق بأسماء أخرى منها حركة اليقين، وقد قتل أكثر من 20 ضابط شرطة وأعضاء في قوات الأمن. ففي 25 أغسطس/آب الماضي هاجم هذا الفصيل المسلح مراكز للشرطة في ولاية راخين وقتل 12 شخصا في أكبر هجوم له حتى الآن، وقد ردت قوات الأمن بهجوم مضاد. ووصفت الحكومة جيش إنقاذ روهينجا أراكان بأنه منظمة إرهابية، وقالت إن زعماءه تلقوا تدريباتهم في الخارج. وأصدرت مجموعة الأزمات الدولية (ICG) تقريرا في 2016 قالت فيه إن هذه الجماعة تقودها عناصر من الروهينجا تعيش في السعودية. وقالت مجموعة الأزمات الدولية إن زعيمها هو عطاء الله الذي ولد في باكستان وترعرع في السعودية. الكثيرون من الروهينجا فروا من ميانمار على الأقدام ورغم ذلك، قال متحدث باسم المجموعة لصحيفة آسيا تايمز إن هذا الفصيل ليس له علاقة بالجماعات الجهادية ووجد فقط ليقاتل دفاعاً عن شعب الروهينجا لنيل حق الاعتراف بها كمجموعة عرقية. نوع السلاح وتقول الحكومة إن هجوم 25 أغسطس/آب تم بالسكاكين والقنابل المصنعة محليا. ويبدو أن أسلحتهم مصنعة بشكل رئيسي منزليا، ولكن تقرير مجموعة الأزمات أشار إلى أنهم ليسوا هواة تماما، فهناك بعض الأدلة على تلقيهم مساعدة من محاربين قدماء من مناطق نزاعات أخرى بما في ذلك من أفغانستان. وقال المتحدث باسم مجموعة الأزمات الدولية إن هذا الفصيل بدأ تدريب الناس منذ عام 2013 ولكن كان هجومهم الأول في أكتوبر/تشرين أول عام 2016 عندما قتلوا 9 من رجال الشرطة. الهدف وتقول الجماعة إن هدفها: \" الدفاع وإنقاذ وحماية\" شعب الروهينجا ضد دولة القمع \"تمشيا مع مبدأ حق الدفاع عن النفس\". ويرفض هذا الفصيل وصمه بأنه إرهابي، قائلا إنه لا يهاجم مدنيين ورغم ذلك هناك تقارير عن قتل وشاة. وتقول مجموعة الأزمات إن أعضاء هذا الفصيل هم من شباب الروهينجا الصغار السن والغاضبين من رد فعل الدولة على أعمال الشغب التي وقعت عام 2012. وكان العديد من الشباب قد حاولوا الهروب من المنطقة بالقوارب إلى ماليزيا حينئذ ،ولكن البحرية الماليزية اعترضتهم فعلقوا في البحر، فيما فكر آخرون في اللجوء للعنف. لقد اندلع العنف بسبب الفقر المدقع والحرمان من الجنسية والقيود على الحركة، وجاء قمع الأمن لذلك العنف شديدا، إذ أشار تقرير للأمم المتحدة في فبراير/شباط الماضي إلى إن الجنود اتسموا بـ \"الوحشية المدمرة\" في ضرب واغتصاب وقتل الناس في المنطقة عقب هجوم أكتوبر/تشرين أول 2016. وقالت مقررة حقوق الإنسان التابعة للأمم المتحدة في ميانمار إن نطاق الدمار حاليا \"أكبر بكثير\" مما كان عليه الحال في العام الماضي. تأثير الهجمات أدت الهجمات على قوات الأمن إلى شن الجيش حملة قمع لا سابق لها بحجة محاربة متشددين يهاجمون المدنيين. وفر أكثر من 100 ألف من أقلية الروهينجا من قراهم عبر الحدود إلى بنغلاديش حيث امتلأت مخيمات اللاجئين عن آخرها. وقال الكثير منهم إن الجيش وبمساعدة رهبان بوذيين أزالوا قرى وقتلوا مدنيين. وقالت الحكومة إن بوذيين وهندوس هربوا أيضا من هجمات في المنطقة.", "doc2": "Myanma təhlükəsizlik qüvvələri yeni qiyamçı qruplaşmanın hücumuna məruz qalıblar Qiyamçılar Myanmanın Rohincası naminə mübarizə apardıqlarını deyirlər. Bəs onlar kimdir? ARQO kimdir? Arakan Rohinca Qurtuluş Ordusu (ARQO) müsəlman rohincalıların üstünlük təşkil etdiyi Myanmanın şimalında yerləşən Raxin ştatında fəaliyyət göstərir. Myanma dövləti onlara vətəndaşlıq verməkdən imtina edib və onları Banqladeş miqrantları qismində görür. Etnik qruplar arasında münaqişələr zaman-zaman baş versə də, keçən il ərzində silahlı Rohinca qiyamçılarının sayı artıb. Daha əvvəllər Harakah əl-Yəqin kimi bilinən ARQO, 20-dən çox polis nəfəri və təhlükəsizlik qüvvələri üzvlərini öldürüb. Avqustun 25-i onlar Raxin ştatındakı polis postlarına hücum edərək 12 nəfəri öldürüb. Bu onların indiyədək etdiyi ən böyük hücum olub. Əvəzində isə təhlükəsizlik qüvvələri əks-hücuma keçiblər. Hakimiyyət qrupu terror təşkilatı adlandırır və bildirir ki, onun liderləri xaricdə təlimdən keçiblər. Beynəlxalq Böhran Qrupu (BBQ) da döyüşçülərin xaricdə təlim keçdiyini təsdiqləyir və 2016-cı ildə yaydığı hesabatında qrupun Səudiyyə Ərəbistanında yaşayan rohincalılar tərəfindən idarə olunduğu iddia edir. Fəqət qrupun sözçüsü bunu təkzib edərək Asia Times qəzetinə bildirib ki, onların heç bir cihadçı qrupla əlaqəsi yoxdur və Rohinca insanlarının etnik qrup kimi tanınması uğrunda mübarizə üçün yaradılıb. Onlar hansı silahlardan istifadə edirlər? Hakimiyyət orqanlarının sözlərinə görə, avqustun 25-i baş tutan hücumda qrup üzvləri bıçaq və əldəqayırma bombalardan istifadə ediblər. Myanma ordu başçılarının verdiyi son məlumatlar da Rohinca döyüşçülərinin zəif silahlandığını göstərir. Qurğuşun gülləli barıt tüfəngləri və əldəqayırma silahlar: Onların silahları əldəqayırma olsa da, BBQ-nin hesabatı onların heç də həvəskar olmadıqlarını deyib və Əfqanıstandan olan insanlar da daxil olmaqla başqa münaqişələrin veteranlarından kömək almaları ilə bağlı dəlil göstərib. ARQO nə vaxt yaranıb? Asia Times-a danışan sözçü, ARQO-nun 2013-cü ildən bəri təlimlər keçirdiyini deyib. Lakin onların ilk hücumu 2016-cı ilin oktyabrında baş tutub. Bu hadisədə doqquz polis öldürülmüşdü. Qrupun məqsədi nədir? ARQO deyir ki, onun məqsədi \"özünü-müdafiə prinsipi əsasında\" dövlət repressiyasına qarşı Rohincanı \"müdafiə etmək, xilas etmək və qorumaqdır\". ARQO həmçinin terrorçu ləqəbini rədd edərək dinc əhaliyə hücum etmədiyini deyir. Halbuki üzvlərinə təlim keçərkən onların xəbərçiləri öldürməsi ilə bağlı məlumatlar mövcuddur. BBQ bildirir ki, ARQO, dövlətin 2012-ci il qiyamlarına qarşı münasibətindən qəzəblənən gənc rohincalı kişilərdən ibarətdir. Ərazidən qaçmağa çalışan gənclər qayıq vasitəsilə Malayziyaya gedirdilər, lakin Malayziya donanması bu yolu 2015-ci ildə bağlayıb. Bu isə minlərlə insanın dənizdə qalmasına səbəb olmuşdu. Qrup bildirir ki, bəzi insanlar zorakılığa da məruz qalmışdılar. Bununla yanaşı yoxsulluq, vətəndaşsızlıq və Rohinca insanları hərəkatına qarşı qadağalar da rol oynayır və təhlükəsizlik qüvvələri şiddətli zorakılıq göstərir. BMT fevralda dərc olunan məruzəsində, 2016-cı il oktyabrındakı hücumlardan sonra, əsgərlərin regiondakı insanları döyərək, zorlayaraq və öldürərək etdiyi hərəkətləri \"dəhşətli zülm\" adlandırmışdı. BMT-nin Myanmada insan haqları üzrə xüsusi məruzəçisi, dağıntıların miqyasının keçən ilkindən \"daha geniş\" olduğunu deyib. Qiyamın indiyədək hansı təsiri olub? Təhlükəsizlik qüvvələrinə hücumlar, hərbçilərin sərt tədbirinə səbəb olub. 100 mindən artıq rohincalılar kəndlərindən qaçmağa məcbur qalıb və sərhədi keçərək Banqladeşə pənah aparıblar. Buradakı qaçqın düşərgələri isə doludur. Onların əksəriyyəti deyir ki, Buddist kahinlərin yardımı ilə hərbçilər kəndləri yandırır və dinc sakinləri öldürürdülər. Dövlət isə buddist və hinduların da ərazini tərk etməyə məcbur qaldığını bildirir. Raxinə medianın girişi məhduddur və vəziyyəti təsdiqləmək mümkün deyil. Dünya üzrə kampaniyaçılar və siyasətçilər qaçqınları vəziyyəti ilə bağlı narahatçılıqlarını dilə gətirərək sığınacaq, su və qida ilə bağlı xəbərdarlıq ediblər. BM nümayəndəsi və Nobel Sülh Mükafatı laureatı Malala Yousafzai lider Aun Sang Suu Kyi-ni zorakılığı durdurmağa səsləyib. Xanım Suu Kyi isə daha əvvəl, ərazidə \"ədavətin\" olduğunu təsdiq etmişdi. Lakin o, etnik təmizlənmə ittihamını \"həddindən artıq sərt\" ifadə olduğunu demişdi. Vəziyyət kəskinləşəndən bəri bir çoxu Myanmandan piyada qaçıb"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140723_malaysia_plane_bodies", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140723_mh17_mourning", "doc1": "ستصل طائرتان أخريان تحملان جثامين الضحايا إلى قاعدة إيدنهوفين الجوية الخميس. ونقلت سيارات نقل الموتى 40 نعشا الى مدينة هيلفيرسم حيث ستبدأ عملية التعرف على جثث الضحايا بشكل رسمي. وتحيي هولندا شعائر يوم حداد وطني على أرواح الضحايا الـ 298 الذين قضوا بتحطم الطائرة ومعظمهم من الهولنديين. وتوجه اتهامات على مستوى واسع للإنفصاليين الأوكرانيين المؤيدين لروسيا بالمسؤولية عن اطلاق النار على الطائرة واسقاطها في 17 يوليو/تموز. وتقول مصادر الحكومة البريطانية إن المعلومات الاستخبارية تظهر أن المتمردين اتلفوا عمدا الأدلة، ونقلوا الجثث ووضعوا أجزاء من طائرات أخرى وسط حطام الطائرة. مواضيع قد تهمك نهاية كان في استقبال الجثامين عدد من أعضاء العائلة المالكة الهولندية ورئيس الوزراء الهولندي مارك روته والمئات من أقارب الضحايا. وقال مسؤولون في المخابرات الأمريكية إن انفصاليين أوكرانيين موالين لروسيا أسقطوا الطائرة عن طريق الخطأ، لكنهم لم يتوصلوا إلى أي دليل على أي صلة مباشرة لتورط روسيا. وتحطمت الطائرة في منطقة يسيطر عليها انفصاليو شرق أوكرانيا، لكنها على ما يبدو أصيبت بصاروخ. صاروخ جو ـ جو وقد نقل نحو 200 جثة من ضحايا الطائرة من موقع تحطمها في عربات مبردة بقطار إلى مدينة خاركييف التي تسيطر عليها الحكومة الأوكرانية يوم الثلاثاء الماضي تمهيدا لنقلها إلى هولندا. طائرة تابعة لسلاح الجو الأسترالي من بين الطائرات المكلفة بنقل جثامين ضحايا الطائرة الماليزية ومع تواصل القتال في شرق أوكرانيا الأربعاء، قال أحد المسؤولين في كييف لبي بي سي إن طائرتين ، يعتقد أنهما طائرتان عسكريتيان، قد اسقطتا على بعد 35 كيلومترا من موقع تحطم الطائرة الماليزية. بيد أن رئيس الوزراء الأوكراني أرسيني ياتسينيوك قال لبي بي سي لاحقا إن واحدة من هاتين الطائرتين قد تكون ضربت بصاروخ جو ـ جو، لكنه لم يتهم روسيا بشكل مباشر. أعرب محققون عن قلقهم من إمكانية فقدان أدلة قيمة من موقع الحادث وحطت طائرتان، واحدة هولندية والأخرى استرالية، تحملان 40 من جثامين الضحايا في قاعد إيندهوفين الجوية الهولندية بعد ظهر الأربعاء. وكان في استقبال الجثامين عدد من اعضاء العائلة المالكة الهولندية ورئيس الوزراء الهولندي مارك روته والمئات من أقارب الضحايا. وقرعت الكنائس في هولندا أجراسها لخمس دقائق قبل ان تهبط الطائرتين الحاملتين للجثامين، ونكست الأعلام الوطنية للبلدان التي تضرر مواطنوها بكارثة سقوط الطائرة، كما تم الوقوف دقيقة حداد على الضحايا. ثم حملت الجثامين ببطء في قافلة من سيارات نقل الموتى التي كانت في انتظارها وسارت في موكب تقدمته الدراجات النارية. ونقلت كل الجثامين إلى ثكنات \"كوربورال ثان اودهاوزن\" الى الجنوب من مدينة هيلفيرسم للتعرف على أصحابها، وهي عملية قد تستغرق أشهرا. وستصل طائرتان أخريان تحملان جثامين الضحايا إلى قاعد إيدنهوفين الجوية الخميس. وثمة غضب عالمي متصاعد بسبب تأخر عملية استخراج واستعادة رفات ضحايا الطائرة المنكوبة.", "doc2": "Ekspertlər ölənlərin cəsədlərinin təyin edilməsinə başlayacaq. Qəzada təyyarədəki 298 nəfərin hamısı ölüb, onların çoxu Hollanddır. Rusiyapərəst üsyançılar iyulun 17-də təyyarəni vurub salmaqda ittiham olunur. Britaniya hökuməti deyir ki, kəşfiyyat üsyançıların dəlilləri qəsdən saxtalaşdırdığını, cəsədləri bir yerdən başqa yerə apardığını və qəza ərazisinə başqa təyyarələrin hissələrini yerləşdirdiyini göstərir. Cəsədlər Xarkovda rəsmilərin yolasalma mərasimindən sonra Hollandiyaya göndəriləcək. Hollandiyada isə təyyarəni Holland Kral ailəsi və baş nazir Mark Rutte qarşılayıb. ABŞ kəşfiyyatı bildirib ki, onlar təyyarənin rusiyapərəst üsyançılar tərəfindən səhvən vurulduğunu güman edir. Hollandiya kral ailəsinin üzvləri və Baş Nazir Mark Rutte tabutların təyyarədən düşürülməsini seyr edib. Tabutlar Eindhoven hava bazasını tərk edir. Matəmlə bağlı bayraqlar aşağı endirilib. Lakin onlar hadisənin Rusiya ilə birbaşa bağlılığını sübüt edəcək dəlil tapmayıb, rəsmilər deyir. Rusyapərəst silahlılar həmçinin qəza yerindən Xarkova göndərilən cəsədlərin sayını şişirtməkdə ittiham olunur. Onar cəsədlərin hamısını göndərdiklərini desələr də, 298 cəsəddən 200-ü göndərilib. Sərnişinlərinin çoxu Hollandiyadan olan təyyarə iyulun 17-də raketlə vurulub və nəticədə 298 nəfər həlak olub. Çoxları MH17 təyyarəsinin uçduğu Schiphol aeroportunda anım güllərini paylaşıb. Ötən gün soyuducu qatarla 200-ə yaxın meyit Xarkova gətirilib. Digər cəsədlərin axtarışı və dəlillərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün əməliyyatlar davam edir. Təyyarə qəzasında həlak olanların çoxu Hollandiyadandır. Rusiya hadisəyə görə Ukrayna hökümətini təqsirləndirsə də, ABŞ rəsmiləri Rusiyanın iddialarını \"ağlabatan\" hesab etmir. Hollandiyada çərşənbə günü milli matəm günü elan edilib. Baş nazir Rutte deyib ki, cəsədlərin tanınması \"həftələr, hətta aylar çəkə bilər\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/12/151230_iraq_ramadi_isis_700_fighters_still_in", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40843607", "doc1": "وأضاف أنه لا تزال هناك حاجة لتطهير أجزاء كثيرة من وسط الرمادي، عاصمة محافظة الأنبار، من العبوات الناسفة التي وضعها المسلحون المتشددون الذين سيطروا على المدينة في مايو/أيار، مما يؤخر عودة عشرات الآلاف من المدنيين الذين فروا إلى بغداد وأنحاء أخرى في العراق. وقد تمكن الجيش العراقي من السيطرة على الرمادي الأحد، بعد أشهر من التقدم الحذر، في أول انتصار كبير له مسلحي التنظيم الذين سيطروا على ثلث أراضي العراق عام 2014، بدعم من الضربات الجوية للتحالف. وقال الكابتن تشانس مكرو، ضابط المخابرات الأمريكي في التحالف، للصحفيين في بغداد \"في نطاق ما نسميه وسط الرمادي لا يزال هناك ما يقدر بنحو 400 من مسلحي داعش. وحين تتجه شرقا صوب الفلوجة فهناك نحو 300 منهم في ذلك الاتجاه\". وأضاف مكرو أن المتفجرات لا تزال منتثرة في بعض المناطق في المدينة. مواضيع قد تهمك نهاية وأشار إلى أن القوات العراقية عثرت على نحو 300 عبوة متفجرة مزروعة في منطقة على بعد 150 مترا من المجمع الحكومي. وبعد تطهيرها عثرت القوات على المزيد من المتفجرات المنتشرة كل 50 مترا. رئيس الوزراء العراقي، حيدر العبادي، أمر بتشكيل لجنة عليا لتطهير المدينة من المتفجرات وكان رئيس الوزراء العراقي، حيدر العبادي، قد أمر الأربعاء بتشكيل لجنة عليا، تضم محافظ الأنبار، ومسؤولين من الحكومة لإعادة الاستقرار إلى الرمادي وإعادة بنائها. وحث العبادي المسؤولين على تطهير المدينة من المتفجرات، وإعادة الخدمات الأساسية للسماح بعودة المدنيين بأمان إلى منازلهم. وتقدر الأمم المتحدة أن إعادة التعمير المبدئي للرمادي يتطلب 20 مليون دولار، أما التكاليف على المدى الطويل فقد تتطلب أكثر من ذلك بكثير، لمدينة دمرتها الغارات الجوية الأمريكية، وتفجيرات مسلحي التنظيم خلال الأشهر الستة الماضية. وقالت وزارة التجارة العراقية إنها مستعدة لإرسال مساعدات غذائية طارئة للرمادي.", "doc2": "İD-ə qarşı koalisiyaya ABŞ-ın xüsusi səfiri Brett McGurk deyib ki, ABŞ-ın dəstəklədiyi silahlı qrupların iyun ayında şəhər üzərinə başladıqları əməliyyatda artıq Raqqanın 45 faizini ələ keçirilib. Cənab McGurk İD-in ölümcül mübarizədə olduğunu deyib və daha çox döyüşçülərinin şəhərdə öləcəyini ehtimal edib. İD Raqqanı 2014-cü ildə ələ keçirərək \"xilafətin\" paytaxtı elan etmişdi. Suriya Demokratik Qüvvələri (SDF) noyabr ayından etibarən şəhər istiqamətində irəliləyiblər və şəhərin ələ keçirilməsinə yönəlmiş hərbi əməliyyata iyunun 6-da başalyıblar. Raqqada qalmış dinc əhalinin dəqiq sayı bilinmir, lakin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu rəqəmin 20,000 və 50,000 arasında olduğunu ehtimal edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52225112", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51604029", "doc1": "ساندرز كان يطلق على نفسه \"الاشتراكي الديمقراطي\" وحظى بدعم من الشباب في بداية المشوار لكنه انسحب لاحقا وأخبر ساندرز، 78 عاما، أنصاره في بث مباشر عبر الفيديو، الأربعاء، أنه لا يرى طريقا مجديا للحصول على أصوات كافية للفوز بالترشيح. وبدأ السيناتور الديمقراطي عن ولاية فيرمونت، السباق محققا نجاحاً بين الناخبين الشباب، لكن الموقف تغير، خلال الأسابيع الأخيرة، لصالح منافسه بايدن، 77 عاما، نائب الرئيس السابق، باراك أوباما. وساهم ساندرز، بقوة، في جعل الرعاية الصحية وانعدام المساواة في الدخل من القضايا الانتخابية الرئيسية. ويطلق ساندرز على نفسه لقب \"الاشتراكي الديمقراطي\"، وهو أحد المرشحين الأكثر ميلا لليسار، خلال الدورة الانتخابية لهذا العام، وركز في حملته الانتخابية على سياسات تشمل الرعاية الصحية للجميع، ورفع الضرائب على الأغنياء، وزيادة الحد الأدنى للأجور. مواضيع قد تهمك نهاية كيف تحول الحزب الديمقراطي الأمريكي إلى اليسار؟ هل المواجهة النهائية ستكون بين اليساري بيرني ساندرز وترامب؟ الانتخابات الأمريكية: ما هي الانتخابات التمهيدية وكيف تجري؟ وخاض ساندرز، من قبل، سباق الترشح داخل الحزب الديمقراطي، عام 2016، وخسر لصالح هيلاري كلينتون، التي أخفقت، بدورها، أمام الرئيس الحالي الجمهوري، دونالد ترامب. وطوال حملاته السابقة والأخيرة حظي بدعم من الناخبين الشباب الذين آمنوا بدعوته لـ \"ثورة\" سياسية. ودفعه هذا إلى تعزيز مكانته، فتصدر سباق الانتخابات، في الأسابيع الأولى، وحقق انتصاراتٍ في نيو هامبشاير ونيفادا، لكن الزخم تراجع، مؤخرا، وتقدم بايدن عليه ليتصدر السباق. وفاز بايدن بعدة ولايات هامة وكبرى، بينها تكساس ونورث كارولينا، في أوائل مارس/آذار، وبعد ذلك، عن طريق جمع الأصوات في فلوريدا وأريزونا وإلينوي. ساندرز سيدعم جو بايدن في الانتخابات الرئاسية أمام الرئيس دونالد ترامب وفشل ساندرز في كسب أصوات الناخبين الأمريكيين الأفارقة الرئيسيين في الولايات الجنوبية، الذين انحازوا، إلى حد كبير، لبايدن. وخلال الأسابيع الأخيرة، كان ساندرز يشارك في فعاليات حملته، من خلال البث المباشر عبر الإنترنت؛ بسبب المخاوف من تفشي وباء كورونا المستجد. ويُتوقع، الآن، أن يتوَّج بايدن، رسميا، بلقب مرشح الحزب الديمقراطي، في مؤتمر الحزب، المزمع في أغسطس/ آب، ليبدأ الاستعداد لمواجهة الرئيس ترامب في الانتخابات الرئاسية المقررة في نوفمبر/تشرين الثاني. ماذا كانت ردود الأفعال؟ غرّد بايدن بعد وقت قصير من انتهاء البث المباشر لساندرز، قائلاً : \"أعرف بيرني جيدا. إنه رجل جيد، وقائد عظيم وواحد من أقوى الأصوات الداعية للتغيير في بلدنا\". وأضاف نائب الرئيس السابق، في بيان له، أنه \"ممتن\" لساندرز لوضعه مصلحة أمريكا فوق كل شيء آخر، وقال إنه سيتواصل معه. ووجهت السيناتور عن ماساتشوستس، إليزابيث وارين، وهي ديمقراطية ذات توجه يساري، ووجهت، في السابق أيضا، الشكر لساندرز على ما وصفته ب\"القتال بلا هوادة من أجل العائلات الأمريكية العاملة خلال هذه الحملة\". أما دونالد ترامب فقد طرح سؤالا، خلال مؤتمر صحفي في البيت الأبيض، يوم الأربعاء، عن سبب عدم تأييد الرئيس أوباما لنائبه، بايدن. وقال ترامب: \"لقد أدهشني أن الرئيس أوباما لم يدعم جو..لم يحدث ذلك\". وبقي أوباما بعيدا عن الانتخابات التمهيدية الديمقراطية، إلا أن وسائل إعلام أمريكية، أوردت، بالنيابة عنه، أنه حريص، الآن، على تأييد بايدن وحملته. ولكن مصادر مقربة من أوباما قالت إنه لا يريد التدخل حتى لا يصرف الانتباه عن أزمة فيروس كورونا التي تهيمن، حاليا، على الأخبار.", "doc2": "\"Amerikalılar hər zaman yalan danışan prezidentdən beziblər\", - Sanders Nevada da qələbə qazandıqdan sonra deyib. Namizədlər Nevadada keçirilən yarışının ilkin nəticələri göstərir ki, Sanders böyük üstünlüklə rəqiblərini geridə qoyub. Bununla belə, noyabrda keçiriləcək prezident seçkilərində Demokrat partiyasından olan namizədlərdən kimin partiyanı təmsil edəcəyi sualına cavabın aydınlaşması üçün hələ uzun bir yol keçilməlidir. Nevadada səsvermə bülletenlərinin 50 faizi sayıldıqdan sonra birinci yeri tutan senator Sanders 47% səs toplayıb. Onun ardınca gələn keçmiş vitse-prezident Joe Biden isə 28% səs qazanıb. Bundan əvvəl Ayova və Nyu-Hempşir ştatlarında da keçirilmiş ilkin partiyadaxili seçkilərdə Bernie Sanders yaxşı nəticə göstərib: Ayovada birncilik qazanmış Pete Buttigieg-dən cəmi bir səs geridə qalıb, Nyu-Hempşir ştatında isə Sanders artıq 26% səs toplayaraq birinci olub. Nevadada qələbə qazandığı aydın olandan sonra etdiyi çıxışında Sanders komandasını tərifləyib və prezident Donald Trump-ı tənqid edib. \"Amerikalılar hər zaman yalan danışan prezidentdən beziblər\", - Sanders deyib. Keçmiş vitse-prezident Joe Biden də Nevadada keçirdiyi seçkiqabağı kampaniyasını müsabət qiymətləndirib. \"Dönüş buradan (Nevadadan) başlayır, - o deyib. - Mətbuat insanları ölü elan etməyə tələsir, amma biz hələ diriyik, qayıdırıq və qələbə qazanmaq niyyətindəyik\". ABŞ prezidenti Donald Trump da Sanders-in qələbəsini qeyd edib, lakin növbəti dəfə onu \"Dəli Bernie\" adlandırıb. \"Deyəsən, Dəli Bernie Nevadada yaxşı çıxışış edib. ... Təbrik edirəm Bernie və qələbənin əlindən alınmasına imkan vermə!\" - Donald Trump özünün Twitter səhifəsində yazıb. Sanders ABŞ-da sosialist baxışları olan bir siyasətçi kimi tanınır. Rəqibləri ona tez-tez xatırladırlar ki, gənc yaşlarında gələcək senator ABŞ-da Sosialist Partiyasının gənclər təşkilatına qoşulmuşdu və 1980-ci illərin sonlarında isə bir ay müddətinə Sovet İttifaqına səyahətə yollanmışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140920_ukraine_rebels_talks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140905_ukraine_ceasefire", "doc1": "رغم هشاشة الاتفاق المبدئي لوقف النار وانتهاكه، فإنه لا يزال صامدا وتنص المذكرة المتكونة من تسع نقاط على إنشاء منطقة عازلة تبلغ 30 كيلومترا وحظر الطائرات العسكرية من التحليق في أجواء منطقة معينة من شرقي أوكرانيا وسحب \"المرتزقة الأجانب\" التابعين لكلا الطرفين. وأعلن عن الاتفاق الجديد في عاصمة روسيا البيضاء، مينسك، حيث سبق التوصل إلى اتفاق مبدئي لوقف إطلاق النار هناك يوم 5 سبتمبر/أيلول الجاري. وتم التوصل إلى الاتفاق الجديد في أعقاب مباحثات مينسك ليلة الجمعة/السبت، وقد حضرها ممثلون عن أوكرانيا والانفصاليين وروسيا ومنظمة الأمن والتعاون في أوروبا. ويقول مراسلون إن الاتفاق الجديد يهدف إلى تعزيز الاتفاق المبدئي الهش لوقف إطلاق النار. مواضيع قد تهمك نهاية وقال شهود السبت إن ثلاثة انفجارات هزت مدينة دونتسك التي يسيطر عليها الانفصاليون، مضيفين أن منشأة كيماوية ربما قد قصفت. قافلة مساعدات زعيم الانفصاليين ألكسندر زاخارشينكو يعلن عن الاتفاق وفي غضون ذلك، وصلت إلى هذه المدينة قافلة مساعدات روسية تتكون من نحو 200 شاحنة. وتقول روسيا إن القافلة وهي الثالثة في الأسابع الأخيرة ستتولى تزويد سكان المنطقة بالمواد الغذائية والمياه الصالحة للشرب ومولدات الطاقة لكن هذه الخطوة تمت دون إذن من السلطات الأوكرانية. ورغم انتهاك الاتفاق المبدئي لوقف إطلاق النار بين الطرفين وهشاشته، فإنه لا يزال قائما حتى الآن. وتتهم أوكرانيا روسيا بتسليح الانفصاليين وإرسال قواتها إلى منطقتي دونتسك ولوهانسك، شرقي البلد لكن الكرملين ينفي هذه التهمة. وقتل أكثر من 3000 شخص في القتال بين القوات الأوكرانية والانفصاليين منذ شهر أبريل/نيسان الماضي. الرئيس الأوكراني السابق ليونيد كوشما يطرح بدوره بنود الاتفاق الذي تم التوصل إليه ليلة السبت آثار الدمار الذي لحق بعدة بلدات وقرى شرقي أوكرانيا تعرضت مدينة دونتسك لقصف السبت", "doc2": "Prezident Petro Poroşenko deyib ki, o, qırğına son qoymaq üçün \"əlindən gələn hər şeyi\" etməyə hazırdır İki tərəf Bakı vaxtı ilə 20:00-da atəşi kəsməyə razılaşıblar. Prezident Petro Poroşenko deyib ki, o, qırğına son qoymaq üçün \"əlindən gələn hər şeyi\" etməyə hazırdır. Üsyançılar deyiblər ki, atəşkəs onların Ukraynadan ayrılmaq təbliğatı barədə siyasətini dəyişmir. Üsyançılar şərqdəki şəhərlərə hücum edəndən sonra 2600-dən çox adam həlak olub. Onların hücumuna cavab olaraq Ukrayna əsgərləri şəhərləri geri qaytarmaq üçün hərbi əməliyyat keçirib. Bu bəyanatdan öncə Ukraynada yeni toqquşmaların olmasına dair məlumatlar yayılıb. Bu arada Qərb ölkələri Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar üzərində işləyirlər. Qərb Rusiyanı şərqi Ukraynada üsyançıları dəstəkləmək üçün sulah və qoşun göndərməkdə ittiham edir, Moskva isə bu ittihamları rədd edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-46809602", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46825170", "doc1": "هذه أول دراسة تربط بين الهواتف الذكية وسمات الشخصية فما الذي تكشفه الهواتف الذكية عن شخصياتنا؟ درست مجموعة من الباحثين في جامعتي \"لينكولن\" و\"لانكستر\" 500 مستخدم لهاتفي \"أيفون\" و\"أندرويد\"، واتجاهاتهم نحو الجهاز الذي يستخدمه كل منهم. وتوصل الباحثون إلى أن اختيارنا لأحد الهواتف الذكية يكشف بعض السمات عن شخصياتنا. النساء أكثر ميلا لامتلاك أيفون من الرجال، حسب الدراسة فقد وجدوا - مثلا - أن مستخدمي أندرويد أكثر أمانة من مستخدمي أيفون. لكن مستخدمي أيفون يغلب عليهم أن يكونوا من الشباب، وهم أكثر انفتاحا، مقارنة بالمستخدمين الآخرين الذين يستعملون أجهزة أندرويد. وتستخدم النساء - كما يظهر - الأيفون أكثر من أي جهاز آخر. وتوصلت الدراسة إلى أن المرأة أكثر احتمالا من الرجل، مرتين، لامتلاك الأيفون، ولكن الباحثين لم يذكروا السبب وراء ذلك. غير أن مستخدمي الأندرويد، من ناحية أخرى، يغلب عليهم أن يكونوا من الرجال كبار السن. ولكن لماذا يكشف خيارنا لأحد الأجهزة الذكية عن سمات شخصياتنا؟ يرى الباحثون أن هذا الخيار يسمح لمشتري الجهاز بالتعبير عن نفسه. وتقول هيذر شو، المشاركة في إجراء الدراسة: \"أصبح من الظاهر أكثر فأكثر أن الهواتف الذكية أضحت نسخة رقمية مصغرة من المستخدم نفسه\". وتضيف: \"لا يحب كثير منا محاولة بعض الناس استخدام هواتفهم، لأنها تكشف الكثير عنا\". الدراسة توصلت إلى أن مستخدمي أندرويد أكثر أمانة من مستخدمي أيفون ووجدت الدراسة أن المولعين بأجهزة الأيفون ليسوا الأكثر رغدا في العيش من مستخدمي الأندرويد. ولكنها توصلت إلى أن مستخدمي الأيفون يولون اهتماما متزايدا بنظرة الآخرين إلى أجهزتهم باعتبارها ذات دلالة على وضعهم. وهم يميلون أكثر إلى إظهار مستوى أعلى من العواطف من غيرهم. ومضى الباحثون خطوة متقدمة أكثر بدراستهم حينما صمموا برنامج كمبيوتر - مبنيا على ما توصلوا إليه من نتائج - يستطيع التنبؤ بنوع الهاتف الذي يمتلكه من يخضع للاختبار. وقال الباحث، ديفيد إيليس، في مقابلة مع موقع \"سي نت\" الأمريكي: \"نستطيع بناء نموذج إحصائي، يمكنه التنبؤ - بعد بعض الأسئلة الشخصية الموجهة إلى المختبرين - بنوع الهاتف الموجود في جيوبهم بنسبة صدق تبلغ 70 في المئة\". وخلص إيليس وزملاؤه، في دراستهم، إلى أن سمات الشخصية يمكن كشفها \"من خلال أمور بسيطة، مثل اختيار نظام تشغيل هاتفك الذكي\".", "doc2": "Bu, smartfonun növü ilə onun sahibinin xarakter xüsusiyyətləri arasında əlaqəni ortaya qoyan ilk tədqiqatdır. Böyük Britaniyadakı Lincoln və Lancaster univeristetlərindən olan tədqiqatçılar qrupu Android və iOS əməliyyat sistemi bazasında çalışan 500 smartfon istifadəçisinin davranışlarını, vərdişlərini və öz telefonlarına münasibətlərini araşdırıb. Onlar belə bir nəticəyə gəliblər ki, smartfon seçimi həqiqətən onun sahibinin bəzi keyfiyyətlərini əks etdirir. Belə ki, alimlərin fikrincə, Android-ə üstünlük verənlər iPhone alıcılarından daha səmimi insanlardır. Lakin iPhone istifadəçiləri yaşca daha kiçik və daha açıqdırlar. Qadınlar iPhone-a kişilərdən daha çox üstünlük verirlər Tədqiqat göstərib ki, qadınların iPhone-a sahib olmaq şansı kişilərdən iki dəfə çoxdur. Lakin alimlər bunun baş vermə səbəblərini bilmirlər. Android bazasındakı smartfonların istifadəçiləri öz növbəsində ən çox kişilərdir və çoxuda böyük yaşda olanlardır. Smartfonlar öz sahiblərinin mini versiyasıdır Tədqiqatçılar hesab edir ki, smartfon seçimi insana öz şəxsi keyfiyyətlərini göstərmək imkanı yaradır. Tədqiqat müəlliflərindən biri Heather Shaw deyir ki, smartfonlar artıq öz sahibinin mini-rəqəmsal versiyasına çevriliblər. \"Bir çox insan başqaları tərəfindən telefonunun götürülməsini xoşlamır, çünki telefon vasitəsi ilə bizim haqqımızda şəxsi fikirlər söyləmək olar\", o izah edib. Öz iPhone-larına bağlı olan insanlar Android smartfonlarının sahiblərindən varlı deyillər. Lakin \"almasevərlər\" telefonlarının hansısa mövqenin göstəricisi kimi qəbul olunmasından daha narahatdırlar. Onlar Android-ə üstünlük verənlərdən daha emosionaldırlar. Alimlərin fikrincə, Android-ə üstünlük verənlər iPhone alıcılarından daha səmimi insanlardır. Tədqiqat müəllifləri insanın hansı smartfondan istifadə etdiyini müəyyən edən kompüter proqramı hazırlayıblar. \"Biz insanlara özləri barədə bir neçə sual verməklə statistika modeli yaratmağa nail oduq. Bu məlumatlardan yola çıxaraq həmin proqram bir insanın cibində hansı smartfon olduğunu 70 faiz müəyyən edir\", müəlliflərdən biri David Ellis bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/10/151007_syria_russia_islamic_state_strikes_caspian_sea", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/10/151007_russia_caspian_missiles_isis", "doc1": "تقول موسكو إن أربع سفن حربية أطلقت 26 صاروخا من طراز كروز ضد 11 هدفا في سوريا. وقال وزير الدفاع الروسي سيرغي شويغو إن أربع سفن حربية أطلقت 26 صاروخا من طراز كروز ضد 11 هدفا، وأن الأهداف دُمّرت. وأشاد الرئيس الروسي فلاديمير بوتين بجيش بلده، مشيرا إلى أن الأهداف كانت تبعد نحو 1500 كيلومتر عن السفن. وتنفي روسيا مزاعم بأن الغارات التي تنفذها في سوريا منذ نحو أسبوع لا تستهدف تنظيم \"الدولة الإسلامية\". وخلال اجتماع متلفز مع بوتين، قال شويغو إن أربع سفن أطلقت صواريخ صباح الأربعاء. مواضيع قد تهمك نهاية وقال الوزير إن كافة الأهداف - ومن بينها مراكز للتحكم والقيادة ومخازن ذخيرة - قد دُمِّرت. ولم يخلف القصف أي أضرار في المباني المدنية. وأوضح شويغو أن موسكو قصفت 112 هدفا منذ بدء حملتها في سوريا. وتشن قوات برية سورية هجوما على مسلحين مناوئين للرئيس بشار الأسد مدعومين بغطاء جوي روسي، بحسب مسؤولين سوريين. ويقول المرصد السوري لح��وق الإنسان، ومقره بريطانيا، إن محافظتي حماة وإدلب تشهدان \"أعنف اشتباكات منذ أشهر.\" ووقعت الاشتباكات عقب سلسلة من الغارات الروسية في نفس المناطق، بحسب المرصد. ويبدو أن هذا أول هجوم يجري بالتنسيق بين الجيش السوري والروس منذ بدء موسكو غاراتها داخل سوريا في 30 سبتمبر/أيلول. وتقول روسيا إنها تستهدف \"الإرهابيين\"، لكن تقارير تفيد بأن بعض غاراتها على الأقل استهدفت معارضين مدعومين من الغرب ومدنيين.", "doc2": "Rusiya hərbiyyəsi Xəzər Dənizindəki gəmilərdən 26 raketin buraxıldığını bidirir. Müdafiə naziri Sergey Şoyqu deyib ki, Xəzər dənizində mövqe tutan dörd hərbi gəmidən İD qruplaşmasının 11 hədəfinə 26 raket buraxılaraq həmin hədəflər məhv edilib. Bu arada, Suriya fəallarına əsasən Rusiya təyyarələri ölkənin şimal-şərqində yeni hava həmlələrini həyata keçiriblər. Hava həmlələri ilə yanaşı hökumət qüvvələrinin quruda da əməliyyata başladığı bildirilir. Prezident Putin Rusiya hərbiyyəsinin bu əməliyyatını alqışlayaraq hədəflərin 1500 km məsafədə olduğunu qeyd edib. Rusiya uzaq mənzilli silahları ilə İD-ə aid olmayan hədəfləri vurduğunu inkar edir. Suriya İnsan Haqları Müşahidə Qrupu, Hama və İdlib vilayətlərində \"son aylar ərzində müşahidə olunan ən gərgin döyüşlər\"in getdiyini bildirir. Rusiya deyir ki, \"bütün terrorçuları\" hədəfləyir. Amma məlumata görə, bəzi hava zərbələri dinc sakinləri və Qərbin dəstəklədiyi üsyançıları da hədəfləyib. Türkiyənin xəbərdarlığı Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə televiziyada yayımlanmış görüşündə, cənab Şoyqu deyib ki, 4 hərbi gəmi raketləri çərşənbə günü səhər saatlarında buraxıb. Cənab Şoyqunun sözlərinə görə, bütün hədəflər məhv edilib və dinc sakinlərin yaşadığı yerlərə zərər dəyməyib. Bundan öncə Rusiya hərbi təyyarəsinin Türkiyə hava məkanına daxil olması ardından, Rusiyanın Türkiyədəki səfiri yenidən Türkiyə xarici işlər nazirliyinə çağırılmışdı. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan Rusiyaya xəbərdarlıq edərək bildirmişdi ki, \"Türkiyəyə hər hansı hücum, NATO-ya qarşı hücumdur\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38854301", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38853486", "doc1": "الشرطة أخلت المنطقة بعد وقوع الحادث وأصاب الجندي، الذي كان يحرس متحف اللوفر، المهاجم بجراح خطيرة في بطنه بعدما هاجم الأخير دورية أمنية قبل محاولته دخول مركز تسوق متحف اللوفر. وتقول الشرطة إن المهاجم كان يصيح بعبارة \"الله أكبر\". وأصيب أحد الجنود بجراح خفيفة في رأسه. وحاول جنود منع المسلح من الدخول إلى اللوفر بمحاولة السيطرة عليه باستخدام أسلحة غير مميتة بعدما أسرع باتجاهم. ونقل المسلح إلى المستشفى بعد إطلاق النار عليه. وتفيد تقارير إعلامية فرنسية بأن المشتبه به مصري الجنسية وصل إلى فرنسا الشهر الماضي. لكن الشرطة لم تؤكد أو تنفي صحة هذه الأنباء. ووقع الحادث في الساعة العاشرة صباحا بالتوقيت المحلي الموافق للتاسعة بتوقيت غرينتش. وقال الرئيس الأمريكي دونالد ترامب في تغريدة على توتير إن \"إرهابيا إسلاميا متطرفا جديدا هاجم للتو متحف اللوفر بباريس. فرنسا تعيش على أعصابها مرة أخرى. طلب من السياح أن يختبئوا. يتعين على الولايات المتحدة أن تكون ذكية\". ووصف رئيس الوزراء الفرنسي برنارد كازنوف الهجوم بأنه \"ذو طبيعة إرهابية\"، موضحا أنه لم تضح بعد هوية وجنسية المهاجم. وقال متحدث باسم وزارة الداخلية الفرنسية، إن شخصا ثانيا اعتقل على إثر الهجوم، دون أن يتبين على وجه التحديد مكان اعتقاله أو هويته وعلاقته بهجوم اللوفر. وأضاف المسؤول الفرنسي أن قوات خاصة بمكافحة الإرهاب تقوم حاليا بالتحقيقات وفحص الأدلة الجنائية المتوفرة حتى الآن. وتفيد الأنباء الواردة من باريس أن السواح في متحف اللوفر اضطروا للاختباء داخل مباني المتحف اثناء الهجوم. ودعت وزارة الداخل��ة الفرنسية المواطنين إلى الامتناع عن نقل ونشر الأخبار الكاذبة التي تتزامن عادة مع مثل هذه الهجمات، وبدلا عن ذلك، طلبت منهم تتبع الحسابات الرسمية للحكومة على مواقع التواصل الاجتماعي. وقالت تقارير من باريس إن المهاجم حاول دخول المتحف الشهير من خلال مركز تسوق صغير تحت الأرض بالقرب من المتحف. كما أشارت تقارير أخرى إلى أنه كان يحمل حقيبة على ظهره، بينما قيل إنه كان يحمل حقيبة يد، ولم تشر أي من التقارير إلى العثور على متفجرات بحوزته. ويأتي الهجوم في وقت توجد فيه القوات الفرنسية من الجيش والشرطة في حالة التأهب القصوى، إذ يقوم آلاف من أفراد الأمن بحراسة المناطق الحساسة والمنشآت الكبرى والأماكن العامة، وذلك لتجنب تكرار هجمات دامية مثل التي وقعت مؤخرا في باريس ونيس جنوب البلاد.", "doc2": "Hadisə ilə bağlı geniş təhlükəsizlik əməliyatı həyata keçirilir Hücumçunun muzey yaxınlığındakı yeraltı ticarət mərkəzinə daxil olmağa cəhd etdiyi xəbər verilir. Məlumata əsasən onun əlində bel çantası və yaxud da çamadan olub. Hərçənd ki, axtarış vaxtı partlayıcı maddə aşkar edilməyib. Hadisə ilə bağlı geniş təhlükəsizlik əməliyatına başlayan Fransanın Daxili İşlər Nazirliyi insidenti \"ciddi\" kimi dəyərləndirib. Luvr Muzeyinin ziyarətçiləri hadisə yerindən kənarlaşdırılıb. Polis əsgərin hücumçuya beş dəfə atəş açdığını bildirir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50150956", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-50154533", "doc1": "التوغل التركي يهدف إلى منع الأكراد من إدارة المنطقة الشمالية في سوريا. وكانت كل من الولايات المتحدة وأوروبا المصدّر الأساسي للسلاح إلى تركيا، لكنها توجهت مؤخراً إلى روسيا لشراء نظام دفاع جوي. إذاً، ما هي الدول التي فرضت الحظر ومن أي جهة تشتري تركيا أسلحتها؟ من فرض الحظر؟ فرضت تسع دول أوروبية قيوداً على مبيعات الأسلحة إلى تركيا. وأعلنت كل من جمهورية التشيك وفنلندا وفرنسا وألمانيا وإيطاليا وهولندا وإسبانيا والسويد والمملكة المتحدة إلى جانب كندا عن وقف صادراتها من الأسلحة لتركيا. مواضيع قد تهمك نهاية \"الجيش الوطني السوري\": من هم حلفاء تركيا الذين يقاتلون في سوريا؟ 100 ألف شخص فروا من منازلهم وأنقرة ترفض الضغوط المتزايدة وقال وزير الخارجية البريطاني دومينيك راب إن بريطانيا ستواصل بيع الأسلحة إلى تركيا لكنها لن تمنح تراخيص تصدير جديدة للأسلحة التي يمكن استخدامها في العمليات العسكرية في سوريا. وبالمثل قالت ألمانيا واسبانيا إن الحظر المفروض ينطبق فقط على العقود الجديدة . ولم يصادق الاتحاد الأوروبي على فرض حظر رسمي على الأسلحة على مستوى الاتحاد الأوروبي، رغم أن وزراء الخارجية وافقوا على تبني كل دولة موقفاً متشدداً فيما يتعلق بسياسة تصدير الأسلحة إلى تركيا. ويقول محلل شؤون الدفاع يوفاني ستيفانيا إفستاثيو: \"من غير المتوقع أن تكون لهذه العقوبات تأثير يُذكر، على عملية أنقرة في حالة استمرارها\". ويضيف: \"إذا تم تمديد العقوبات على الأسلحة التي قد تستخدم في سوريا، فقد يكون هناك تأثير سلبي على مجمل صناعة الدفاع في تركيا\". اشترت تركيا من روسيا نظام الدفاع الجوي S400 من هم أكبر مصدرو الأسلحة إلى تركيا؟ خلال الفترة الواقعة بين 1991-2017 ، كانت تركيا خامس أكبر مستورد للأسلحة على المستوى العالمي. اعتمدت تركيا تاريخياً على حلفائها في حلف الناتو ، الولايات المتحدة وأوروبا لسد احتياجاتها الدفاعية والأمنية. وكانت الولايات المتحدة أكبر مصدر للأسلحة إلى تركيا، حيث قدمت 60 في المئة من إجمالي وارداتها بين عامي 2014 و2018. وم�� بين الدول الأوروبية، كانت فرنسا وإسبانيا والمملكة المتحدة من المصدّرين الرئيسيين لها. في ظل الحكومات التركية المتعاقبة التي هيمن عليها الجيش في الثمانينيات والتسعينيات من القرن الماضي، وصلت واردات تركيا من الأسلحة من الولايات المتحدة إلى مستويات قياسية، فقد حصلت على طائرات مقاتلة وصواريخ وطائرات عمودية ودبابات وسفن ومواد أخرى لا يزال الجيش التركي يستخدمها حتى الآن. قلق الحلفاء لكن تركيا توجهت مؤخراً إلى روسيا لشراء نظام دفاع جوي بقيمة 2.5 مليار دولار، وهو القرار الذي أثار قلق حلفائها في الناتو. ويرى الناتو أن حصول تركيا على نظام S-400 من روسيا، يمكن أن يقوض أمنه إلى حد كبير لأن القوات المسلحة التركية تدخل ضمن بنية الناتو وأنظمة الدفاع الجوي التابعة للحلف. وكان رد الولايات المتحدة هو وقف بيع تركيا طائراتها الشبح من طراز F35 ، وهي أكثر الطائرات المقاتلة تطوراً في العالم. وتوجد على الأرض التركية العديد من القواعد الأمريكية وقواعد حلف الناتو بسبب موقعها الجغرافي الاستراتيجي في المنطقة، بما في ذلك رادار الإنذار المبكر ضد الصواريخ ومركز قيادة عمليات الناتو في شرق تركيا. وهناك 50 قنبلة نووية أمريكية في قاعدة إنجرليك الجوية بالقرب من مدينة أضنة بجنوب تركيا. صناعة تركية خاصة طوّرت تركيا صناعة عسكرية محلية كبيرة على مدار العقد الماضي بهدف تقليل اعتمادها على الواردات من الخارج. وصرح وزير الخارجية التركي مولود جاووش أوغلو مؤخراً أن تركيا \"تنتج الآن أكثر من 70 في المئة من معداتها العسكرية كما أنها تعد مصدراً مهماً للأسلحة\". ويقول محلل الدفاع إفستاثيو: \"ليس سهلاً إجراء تقييم دقيق لمدى تلبية صناعة الدفاع التركية للاحتياجات العسكرية الداخلية، ومع ذلك، فإن ما تسميه تركيا عادة الأنظمة المحلية، يتم إنتاجها في واقع الأمر، بموجب تراخيص أجنبية وتعتمد على مكونات مستوردة\". زادت صادرات الأسلحة التركية بنسبة 170 في المئة بين عامي 2014 و 2018. وفي عام 2018، احتلت تركيا المركز الرابع عشر على قائمة الدول المصدرة وأهم الجهات المستوردة كانت السعودية والإمارات وتركمانستان.", "doc2": "Suriyanın şimalında Türkiyənin hərbi əməliyyatı \"terror dəhlizinin yaradılmasının qarşısını almaq\" məqsədi daşıyır. Türkiyənin əsas silah təchizatçıları ənənəvi olaraq ABŞ və Avropa olub, lakin son zamanlarda Türkiyə raket müdafiə sistemini Rusiyadan alıb. Görəsən, qadağa hansı ölkələr tərəfindən qoyulub və bu, Türkiyəni haradan silah əldə etməyə məcbur edir? Qadağaları kim qoyub? Doqquz Avropa ölkəsi Türkiyəyə silah satışına nəzarət tətbiq edib. Çex Respublikası, Finlandiya, Fransa, Almaniya, İtaliya, Hollandiya, İspaniya, İsveç və Britaniya Kanada ilə birlikdə Türkiyəyə silah ixracı lisenziyasının təsdiqlənməsini dayandırdıqlarını və ya məhdudlaşdırdıqlarını bildiriblər. Britaniya Xarici İşlər Naziri Dominic Raab, İngiltərənin Türkiyəyə silah satışını davam etdirəcəyini, lakin Suriyada hərbi əməliyyatlarda istifadə edilə biləcək silahlara yeni ixrac lisenziyasının verilməyəcəyini bildirib. Almaniya və İspaniya onlarının embarqosunun yalnız yeni müqavilələrə şamil edildiyini bildiriblər. Avropa İttifaqı bir qurum olaraq Aİ tərəfindən embarqonun rəsmi sürətdə elan edilməsini dəstəkləməyib, lakin xarici işlər nazirləri Aİ ölkələri tərəfindən \"Türkiyəyə silah ixracı siyasətiylə bağlı qətiyyətli milli mövqe\" nümayiş etdirilməsi barədə razılığa gəliblər. \"Ankara əməliyyatı davam etdirəcəyi təqdirdə silah sanksiyalarının buna böyük bir təsir göstərəcəyi gözlənilmir\", - müdafiə təhlilçisi Yvonni-Stefania Efstathiou deyib. Lakin \"sanksiyalar yalnız Suriyada istifadə edilə bilən silahlarla məhdudlaşmasa, bunun Türkiyənin bütövlükdə müdafiə sənayesinə mənfi təsir ola bilər\", - o deyib. Türkiyənin əsas silah təchizatçısı kimlərdir? 1991-2017 illərdə Türkiyə dünyanın beşinci ən böyük silah idxalçısı idi. Türkiyə müdafiə və təhlükəsizlik ehtiyaclarının təmin edilməsini tarixən ABŞ və Avropadakı NATO müttəfiqlərinə etibar edib. ABŞ Türkiyəyə ən böyük silah ixracatçısı olub, 2014-2018 illərdə ümumi idxalın 60 faizini təmin edib. Avropa ölkələri arasında Fransa, İspaniya və İngiltərə əsas təchizatçılar olub. Türkiyədə 1980-1990-cı illərin hərbiyyənin nəzarət etdiyi hökümətləri dövründə ABŞ-dan silah idxalı rekord həddə çatmışdı. Türkiyə döyüş təyyarələri, raketlər, helikopterlər, tanklar, gəmilər və hələ də Türkiyə hərbiyyəsi tərəfindən istifadə olunan digər silah növləri əldə edib. Lakin Türkiyə bu yaxınlarda 2,5 milyard dollarlıq raket müdafiə sisteminin alınması üçün Rusiyaya müraciət edib. Onun bu addımı Türkiyənin NATO müttəfiqlərini həyəcanlandırıb. Onlar hesab edirlər ki, NATO-nun müdafiə sisteminə inteqrasiya olunmuş Türkiyənin S-400 sistemini NATO rəqibindən alması alyansın təhlükəsizliyini əhəmiyyətli dərəcədə poza bilər. Türkiyə Rusiyadan S-400 raket müdafiə sistemini alıb ABŞ buna cavab olaraq Türkiyəyə dünyanın ən qabaqcıl döyüş təyyarəsi sayılan F-35 hərbi təyyarələrini satmamağa qərar verdi. Mühüm geostrateji mövqeyinə görə, Türkiyə ərazisində bir neçə ABŞ və NATO bazası yerləşir, o cümlədən ölkənin şərqində NATO komandanlığının əməliyyatlara nəzarət qərargahı və raket hücumundan erkən hərbi xəbərdarlıq radarı var. Eyni zamanda Türkiyənin cənubunda, Adana şəhəri yaxınlığındakı İncirlik aviabazasında təxminən 50-dək ABŞ nüvə bombası saxlanılır. Türkiyəninöz silah sənayesi Türkiyə xarici təchizatçılardan asılılığını azaltmaq üçün son 10 ildə ölkənin silah sənayesini əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etdirib. Türkiyənin xarici işlər naziri Mevlüt Çavuşoğlu bir müddət əvvəl bildirmişdi ki, Türkiyə indi öz hərbi texnikasının \"70 faizdən çoxunu özü istehsal edir\" və eyni zamanda mühüm silah ixracatçısıdır. \"Türkiyənin müdafiə sənayesinin milli hərbi ehtiyaclarını nə dərəcədə təmin etdiyini dəqiq qiymətləndirmək asan deyil, - müdafiə təhlilçisi Yvonni-Stefania Efstathiou deyir. - Türkiyənin yerli adlandırdığı silah sistemləri, adətən, əslində lisenziya və ya idxal edilən komponetlər əsasında istehsal olunur\". 2014-2018 illər arasında Türkiyə silah ixracatını 170% artırıb. 2018-ci ildə Türkiyə sayca 14-cü ən böyük silah ixracatçısı olub və onun silah məhsulunun əsas alıcıları Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Türkmənistan olublar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports/2012/08/120812_olympics_london_closing", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-37406897", "doc1": "ستسلم لندن الراية الى ريو دي جانيرو وما زالت هناك 15 ميدالية ذهبية لم يحسم امرها بعد في رياضات مختلفة كالملاكمة وماراثون الرجال وكرة السلة. وقد احرز الفريق البريطاني 62 ميدالية لحد الآن، منها 28 ميدالية ذهبية كانت آخرها تلك التي فاز كل من العداء محمد فرح والملاكم لوك كامبل ورياضي الزوارق اد مكيفر. من جانبه، وعد رئيس الحكومة البريطانية ديفيد كاميرون بالاستمرار بتمويل النشاط الاولمبي على مستواه الحالي البالغ 125 مليون جنيه استرليني سنويا. وقال كاميرون إن التمويل سيستمر حتى حلول الدورة المقبلة في البرازيل. وكان التمويل مضمونا حتى نهاية 2014 فقط. مواضيع قد تهمك نهاية وسينطلق الحفل الختامي في الثامنة مساء بتوقيت غرينتش، وذلك بعد 16 يوما شهدت مختلف الفعاليات الرياضية. وقال كيم غافين، المخرج الفني للحفل الختامي، إن الحفل - الذي يشارك فيه 3500 فنان وفنانة - سيكون \"اعظم احتفالية ختامية في التاريخ.\" وقال غافين إن الحفل، الذي سيركز على الموسيقى البريطانية في السنوات الـ 50 الماضية، سيكون عبارة عن \"خليط سمفوني.\" واضاف ان الحفل، الذي سيقام تحت عنوان \"سمفونية الموسيقى البريطانية\" سيكون عرضا \"للابداع البريطاني في مجال الفنون\"، وسيصحب المشاهدين في رحلة موسيقية تتكون من 30 اغنية ومقطوعة.", "doc2": "Bağlanış mərasimində şənbə günü həlak olmuş iranlı velosipedçi Bəhman Qolbarnejad da yad edilib Müğənnilər, rəqqaslar və atəşfəşanlıqla dolu stadionda şənbə günü həlak olmuş iranlı velosipedçi Bəhman Qolbarnejad da yad edilib. Builki Paralimpiya Oyunlarında Azərbaycan 1 qızıl, 8 gümüş və 2 bürünc medalla medallar cədvəlində 48-ci yeri alıb. Medallar cədvəlində ilk beşlik: Beynəlxalq Paralimpiya Komitəsinin prezidenti Ser Philip Craven builki oyunların uğurlu keçdiyini və \"unikal olaraq braziliyalı və heyranedici\" olduğunu qeyd edib. Ser Craven Paralimpiya bayrağını bu oyunlara 2020-ci ildə ev sahibliyi edəcək Tokionun qubernatoruna təhvil verib. Bundan sonra o, təşkilatçılara, atletlərə və izləyicilərə təşəkkürünü bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41652435", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41650405", "doc1": "احتفل مقاتلو قوات سوريا الديمقراطية في شوارع المدينة وقال الناطق الرسمي باسم قوات سوريا الديمقراطية طلال سلو \"انتهت العمليات العسكرية في الرقة\" بعد 4 أشهر من المعارك. لكن المتحدث باسم التحالف الدولي، الذي تقوده الولايات المتحدة، قال إنه يستطيع تأكيد \"تطهير 90 % من المدينة\". وكان التنظيم المتشدد أعلن قبل ثلاث سنوات الرقة عاصمة لـ\"خلافته\" المزعومة. ويرى مراقبون أن سقوط مدينة الرقة يرمز لانهيار تنظيم الدولة الإسلامية الذي كان يخطط لهجماته بالخارج من داخل المدينة. ونقلت وكالة رويترز للانباء عن روجدا فلات القائدة في حملة الرقة بالقوات، المؤلفة من فصائل كردية وعربية، قولها إن \"القتال انتهى ولكن التحالف يطهر الألغام ويبحث عن أي متشددين ما زالوا مختبئين\". وأفاد شاهد من رويترز بأن مقاتلي قوات سوريا الديمقراطية احتفلوا في الشوارع ورددوا هتافات من مركباتهم ورفعوا رايتهم داخل استاد الرقة. و مني تنظيم الدولة الاسلامية بسلسلة خسائر ميدانية في سوريا والعراق المجاور، حيث تعرض لهجمات من قوات متعددة على جبهات متنوعةبما في ذلك الموصل في العراق وفي سوريا تقهقر إلى قطاع من وادي الفرات ومناطق صحراوية محيطة. شكلت نقاط وسط الرقة آخر الجيوب التي اختبأ بها عشرات المسلحين الأجانب ومن جانبه، أكد المرصد السوري لحقوق الإنسان المعارض أيضا استعادة القوات للرقة بالكامل. ويأتي هذا الاعلان بعد سيطرة قوات سوريا الديمقراطية على الملعب البلدي صباح الثلاثاء، بعد ساعات من طرد التنظيم من دوار النعيم. وشكلت نقاط واقعة وسط الرقة، من بينها دوار النعيم والاستاد آخر الجيوب التي اختبأ بها العشرات من المقاتلين الأجانب في صفوف التنظيم المتطرف. وكان دوار النعيم مسرحاً لاعتداءات وحشية وعمليات إعدام جماعية وصلب نفذها التنظيم منذ سيطرته على الرقة في 2014. وبحسب رامي عبد الرحمن مدير المرصد السوري، فإن مقاتلي التنظيم انسحبوا من محيط الدوار منذ أسبوعين لكن قوات سوريا الديمقراطية لم تتمكن من السيطرة عليه بسبب الالغام الكثيفة التي تركها التنظيم خلفه. وخاضت قوات سوريا الديمقراطية معارك عنيفة ضد مسلحي التنظيم على مدار أربعة أشهر بدعم من التحالف الدولي. ومنذ اندلاع المعارك في الرقة، قتل أكثر من 3 آلاف شخص، ثلثهم على الأقل من المدنيين بينما بقي مئات آخرون في عداد المفقودين ويعتقد أنهم دفنوا أحياء في ركام منازلهم التي دمرها القصف المدفعي والجوي، بحسب المرصد السوري. كما فر من المدينة عشرات الآلاف من المدنيين.", "doc2": "Raqqanın alınması barədə rəsmi açıqlama gözlənilir Suriya Demokratik Qüvvələri (SDF) bir vaxtlar ictimai edamlar keçirilən al-Naim meydanını aldığını bəyan edib. Raqqa şəhəri İD-nin qeyri-rəsmi paytaxtı sayılıb. BBC müxbirinə əsasən yaxın vaxtlarda şəhərin ələ keçirilməsi barədə rəsmi açıqlama verilməlidir. Bundan əvvəl yerli İD döyüşçüləri və onların ailələrinin ibarət karvan planlaşdırılmış şəkildə şəhəri tərk edib. Xarici döyüşçülərə ş��hərdən çıxmağa izn verilməyib, SDF bildirir. Rəsmilərə əsasən son günlər ərzində şəhəri təxminən 3 minədək mülki tərk edib. Son iki il ərzində Suriya və İraqda tutduğu ərazilərdən çəkilməkdə davam edən İD üçün Raqqa şəhərinin süqutu daha bir ciddi zərbəyə çevriləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-49592138", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-49938036", "doc1": "لا تبدي \"دايان شي\" قلقا إزاء عدم شعورها بالميل الجنسي، وهي التي لا يمكنها تخيّل ممارسة الجنس مع شخص ما. وتقول دايان التي نشأت وتعيش في الصين: \"أشعر أنني لم أعرف أبدا ماهية الميل الجنسي ولم أشعر به. غير أني لا أعتبر الخلو من الرغبة الجنسية شيئا جيدا بالنسبة لي، كما أظن أن الجنس شيء بلا معنى أو فائدة\" ولم تصدر إحصاءات محددة بأعداد هؤلاء الأشخاص الذين يوصفون بأنهم \"عديمو الرغبة الجنسية\" في الصين، لكن في المملكة المتحدة يقدّر الأخصائي النفسي الكندي أنتوني بوغايرت أعدادهم بنسبة واحد في المئة تقريبا من إجمالي السكان البالغين في بريطانيا. ويعتقد باحثون صينيون أن ثمة 10.8 مليون شخص من عديمي الرغبة الجنسية لاجنسي في الصين التي تضم 1.08 مليار شخص فوق سن العشرين بحسب آخر الإحصاءات. وينشط عديمو الرغبة الجنسية في الصين الآن على عدد من المنصات الإلكترونية مستخدمين عددا من أكثر تطبيقات التواصل الاجتماعي شيوعا في البلاد. ويتبادل العديد منهم خبرات بشكل منتظم، كما ينحتون مفردات خاصة بهم. هوية خاصة بالنسبة لـ دايان في شانغهاي ونساء أخريات في الصين ممن يعرفن أنفسهن كفتيات \"بلا رغبة جنسية\"، يمثل هذا التعريف هويتهم الجنسية. وهو يختلف عن التبتُّل، الذي يكون اختيارا أو ناجما عن عجز جنسي يترتب عليه فقدان الانجذاب نحو الجنس، ويترك صاحبه يعاني حالة من الضيق. ولم تزل دايان في بداية العشرينيات من عمرها، وهي تدرس في هونغ كونغ وفي المملكة المتحدة وفي هولندا. وبدأت دايان تعرف أنها \"عديمة الرغبة الجنسية\" بعد مواعدة شخص هولندي كانت قد التقته في الجامعة. وقد خرجت دايان من اللقاء وهي تتساءل مرتبكة عن سر عدم شعورها بأي انجذاب جنسي تجاه هذا الشخص، رغم استمتاعها بأجواء اللقاء بشكل عام. وقادها ذلك الشعور إلى البحث عن تشخيص لتلك الحالة عبر دراسة الأعراض على الإنترنت. وفي طريق البحث، عثرت دايان على مجتمع على الإنترنت هو الأكبر في العالم للأشخاص عديمي الرغبة الجنسية، وبعد أن قرأت تعريف هذا المجتمع، تبينت أن هذا التعريف هو ما تشعر به. توضح دايان: \"كانت كل فتاة من حولي تحكي بشغف عن الرومانتيكية والمشاهير والشبان، غير أنني لم أشعر بهذا الميل أبدا\". وتقول دايان إنها كامرأة صينية، تجد صعوبة بالغة في البوح لأبويها بأنها عديمة الرغبة الجنسية. وتمثل العائلة قيمة كبرى في الثقافة الصينية، وينتاب الوالدين قلقٌ من احتمال أن يظل أولادهما بلا زواج ولا أطفال، بحسب دايان. ضغوط من قمة الهرم الاجتماعي ويأتي الضغط من أجل الزواج وإنجاب الأطفال من عدة جهات، منها الحكومة. وتعرب الدولة عن قلق متزايد إزاء أزمة تتعلق بالتركيبة السكانية في الصين. وثمة قلق بشكل خاص من قلة عدد الإناث مقارنة بالذكور ممن ولدوا بعد حقبة السبعينيات نتيجة الإجهاض الانتقائي على أساس النوع. تقول دايان: \"حاولت مرارا البوح لوالديّ. والآن، أخيرا، أخبرت أمي، والتي وعدتني بعدم دفعي إلى زواج لن أكون سعيدة فيه، أما أبي فهو شديد العناد. وهو يعتقد أنني حين أقابل شخصا أرتاح إليه سأشعر بانجذاب جنسي نحوه\". ويشترك عديمو الرغبة الجن��ية في الغالب في التعرض لمواقف معينة خضعوا فيها لبعض الأسئلة المحرجة، وكان النبذ مصيرهم. وعلى الرغم مما أجري من أبحاث عن طبيعة هؤلاء الأشخاص في الصين، فإن حالة من الغموض وانعدام المعلومات لا تزال تخيم على هذا الأمر. مصيدة كبرى وليست دايان إلا واحدة من عدد متزايد من النساء الصينيات ممن يُعدن النظر ليس في الجنس والعلاقات فحسب، وإنما في تقييم فكرة الزواج وإنجاب الأطفال. تقول دايان: \"أعتقد أن منظومة الزواج لا تصب في مصلحة المرأة، إنما هي مصيدة كبرى. ولو أمكن الإنجاب دونما جنس وزواج، لكان في إمكان الناس التمتع بنصيب أكبر من الحريات الشخصية\". وتؤكد دايان أن لديها أصدقاء مقربين لكنها تعتقد أنها ستمضي بقية حياتها بمفردها؛ فمن الصعب أن تجد شريكا آخر مثلها تتوافق معه من الناحية الرومانسية فقط. الباحثة داي وونغ من جامعة هونغ كونغ باتيست تدرس حالات الأشخاص \"عديمي الرغبة الجنسية\" في الصين لارومانتيكي أم رومانتيكي؟ وقد أدى انتشار تجمعات عديمي الرغبة الجنسية في فضاء التواصل الاجتماعي إلى التعريف بهذه الحالة على نطاق أوسع باعتبارها توجها جنسيا في الصين. وعلى إحدى صفحات الإنترنت الخاصة بهذه المجموعة وحدها، ثمة أكثر من عشرة آلاف مشترك. وتضم هذه الصفحة تطبيقات التواصل الاجتماعي الشائعة في الصين، ومجموعات إلكترونية أخرى أعضاؤها يُعدّون بعشرات الآلاف. كما بدأت مؤسسات معنية بتنظيم لقاءات للمواعدة، ومواقع إلكترونية للتوفيق بين الرجال والنساء بهدف الزواج، تشهد رواجا في الصين. وتدرس الباحثة داي وونغ الأقليات الجنسية في الصين على مدى السنوات الخمس الأخيرة. وتتناول الباحثة في دراستها كيف تتنوع الفئات من ذوي الميول الجنسية المختلفة، وصولا إلى الأشخاص عديمي الرغبة الجنسية. فعديمو الرغبة الجنسية \"الرومانسيون\" على سبيل المثال، لا يجدون في أنفسهم ميلا إلى ممارسة الجنس، لكنهم يجدون ميلا إلى المشاعر الرومانسية في حد ذاتها. ويلجأ البعض إلى تعبير \"الحب الأفلاطوني\" للحديث عن نوعٍ يتطلعون إليه من الحب الذي لا يخالطه الجنس. وفي ظل ذلك، يمكن للمرأ أن يكون مثلا \"رومانسيا مثلي الجنس\"، أو \"رومانسيا ينجذب نحو الجنسين\"، أو \"رومانسيا ذا ميول جنسية طبيعية\". وقياسا على ذلك، هناك أشخاص عديمو الجنس لكنهم رومانسيون ينجذبون للآخر من هذه الناحية، بغض النظر عن نوعه أو جنسه. ويتنوع هؤلاء الرومانسيون عديمو الجنس بين فئة تفضِّل الصداقة الرومانسية فقط، وأخرى تقول إنها لا تشعر بأي عاطفة تجاه الناس لكنها تحب أن تحقق ذلك وتجربه. وتعيش جو شو في بكين، وتعرف نفسها بأنها \"عديمة الجنس رومانسية تجاه الآخر بشكل عام\"، وقد باحت بذلك لصديقها، ولا تزال تجمع بينهما علاقة. تقول شو: \"يحترم شعوري عندما لا أرغب في الاقتراب على هذا النحو. بالنسبة لي أنا راضية عن هذه الدرجة من التقارب؛ ولا أظن ممارسة الجنس شيئا مريحا، لكن صديقي له ميول جنسية طبيعية، ولديه رغبات جنسية، وقد واجهنا وقتا صعبا للبحث عن حلول\". وتبدو شو متفائلة إزاء المستقبل، وتعتقد أن طبيعتها كامرأة عديمة الرغبة الجنسية لن تسبب لها صعوبات. وتضيف: \"لا أظن الأمر مرضا؛ يمكن للمرء أن يعيش بارتياح في سعادة وهو عديم الرغبة الجنسية. لا داعي لإدراج الأمر في خانة الأمراض\". ومع ذلك فإن شو لم تقْدم بعد على البوح لوالديها بحقيقة أمرها، وهي تخشى أن يثير الموضوع الضحك. الوصمة تواجه النساء عديما�� الرغبة الجنسية تحديات في ظل الثقافة الصينية، بحسب الباحثة وونغ. تقول وونغ: \"بعد الإصلاحات التي شهدتها الصين، افتُتحت العديد من عيادات الصحة الجنسية على نحو عزز أهمية الزواج الطبيعي. وعليه، فإذا كنت تفتقر إلى الرغبة الجنسية، فسوف توصم لأنك تهدد التناغم الأسري والاستقرار الاجتماعي\". لغة جديدة تقول الباحثة وونغ إن مجتمع عديمي الرغبة الجنسية ينحت لغته الخاصة به وهويته الخاصة كذلك. ويستخدم هذا المجتمع تعبير \"الشخصية الخضراء\" لوصف اتخاذ موقف مسالم مع المحيطين بعيدا عن الانجذاب العاطفي نحوهم. وأخذت ظاهرة الأُسَر ذات الدخل المزدوج والتي لا ترغب في إنجاب أطفال تلقى رواجا في الصين. وهي الأسر التي تمثل الحياة العائلية المثالية بالنسبة لزوجين من عديمي الرغبة الجنسية - في علاقة تأخذ الجانب الإيجابي للرابطة الزوجية ولكن بلا بُعد جنسي. وفضلا عن دعم ظاهرة نحْت مفردات جديدة للأشخاص عديمي الرغبة الجنسية، فإن المنتديات على الإنترنت تمثل منصات مفتوحة لهؤلاء الأشخاص للتعارف على نظرائهم للمرة الأولى.", "doc2": "Dayan Se seksual istək hiss etməməsindən narahat deyil və nə vaxtsa kiminləsə seksual əlaqəyə girəcəyini təsəvvür belə etmir. \"Kiminləsə seks arzulamaq - mən bunun necə bir şey olduğunu heç vaxt bilməmişəm\" - Dayan belə deyir. \"Ancaq düşünürəm ki, seksual istəkdən azad olmaq heç də pis deyil, çünki mənə görə seksdə heç bir məna yoxdur\" - bu da onun sözləridir. Çində nə qədər adamın özünü aseksual olaraq identifikləşdirdiyi barədə dəqiq məlumat yoxdur. Kanadalı psixologiya professoru Entoni Bogertin hesablamalarına görəsə, Britaniyada aseksuallar yetkin əhalinin təxminən 1%-ni təşkil edir. Bu hesablamadan çıxış edən və Çində 20 yaşdan yuxarı şəxslərin bir milyarddan çox olduğunuı nəzərə alan çinli araşdırmaçılar ölkədə təxminən 11 milyon aseksaul olduğunu düşünürlər. Çində aseksuallar sosial şəbəkələrdəki onlayn forumlarda aktiv iştirak edirlər. Onlar müntəzəm olaraq təcrübə mübadiləsi aparırlar və hətta öz lüğətlərini də yaradıblar. Aseksual olduğunu bilmək Şanxay şəhərindən olan Dayan və özünü aseksual hesab edən digər çinli qadınlar üçün bu status sosial orientasiya rolunu oynayır. Aseksuallıq könüllü seçim olan subaylıqdan və seksual disfunksiyadan (Bu halda insanlar seksual istəksizlikdən əzab çəkirlər) fərqlidir. Dayanın 20 yaşı təzə tamam olub. O, Honkonqda, Britaniyada və Niderlandda təhsil alıb. Dayan aseksuallığını ilk dəfə universitetdə oxuyanda - hollandiyalı bir gənclə görüşəndən sonra anlayıb. Romantik hisslərdən xoşlanan Dayan görüş ərəfəsində heç bir seksual həyəcan keçirməməsinə təəccüblənib. Az sonra Dayan aseksualların dünya üzrə ən böyük onlayn cəmiyyəti olan AVEN (Asexual Visibility and Education Network) barədə eşidib. \"Aseksual\" anlayışının tərifini öyrənən qız özünün də belə olduğunu anlayıb. \"Ətrafımdakı qızların hamısı məşhurlara, oğlanlara, romantik görüşlərə heyranlıq duyurdu, amma məndə bunların heç biri yoxdu\" - Dayan belə deyir. Onun sözlərinə görə, çinli qız olaraq öz aseksuallığı barədə valideynlərilə danışmaq çox çətin olub. Çünki Çin mədəniyyətində ailəyə böyük önəm verilir və övladlarının ailəsiz-uşaqsız qalması valideynləri çox narahat edir. Hakimiyyətin güclü təzyiqi Ailə qurmaq və uşaq doğmaq təbliğatıyla Çində dövlət də məşğul olur, çünki ölkədəki demoqrafik böhran hakimiyyəti ciddi narahat edir. Ötən illərin 70-ci illərində mövcud olmuş bir uşaq siyasəti və gender əlamətinə görə abort praktikası ölkədə kişilərin qadınlardan sayca çox olmasına gətirib çıxarıb və bu, xüsusi narahatlıq doğurur. Xeyli sayda kişi ailə qurmaq üçün qız tapa bilmir. \"Mən vəziyyətimi valideynlərimə anlatmaq üçün bir neçə dəfə cəhd etdim. Nəhayət, anam başa düşdü və söz verdi ki, məni bədbəxt olacağım evliliyə məcbur etməyəcək. Ancaq atam çox inadkardır. O hesab edir ki, bəyəndiyim biriylə görüşməyə başlasam, ona qarşı seksual istək də yarana bilər\" - Dayan belə deyir. Çində özünü aseksual hesab edən şəxsləri sorğu-sual yoluyla aşkar edib işdən çıxarırlar. Ölkədə aseksuallıq fenomeniylə bağlı bəzi araşdırmalar aparılsa da, bu haqda kifayət qədər məlumat yoxdur. Tələ Dayan nəinki seksə, o cümlədən, ailə və analıq məsələlərinə də fərqli yanaşmağa başlamış çoxsaylı çinli qızdan biridir, \"Mən hesab edirəm ki, ailə institutunun qadınlara heç bir faydası yoxdur, əksinə, bu, böyük bir tələdir\" - Dayan belə deyir. \"İnsanlar ailəsiz və və seksiz çoxala bilsəydilər, şəxsi azadlıqları daha çox ola bilərdi\". Müsahibənin sonunda ondan soruşuram ki, özünü tənha hiss edirmi və kiminləsə romantik münasibət qurmaq barədə düşünürmü. Dayan çoxlu dostu olduğunu deyir, romantik münasibətlər qurmaq üçün özü kimi aseksual birini tapmağın çətinliyinə görə ömrünün sonuna kimi tək olacağını düşünür. Honkonq Baptist Universitetinin professoru Dey Vonq Çindəki aseksuallığı araşdırır Romantik, yoxsa aromantik? Aseksualların yaratdığı onlayn cəmiyyətlərin sayının durmadan artması göstərir ki, Çində aseksuallıq seksual orientasiyanın populyar növlərindən birinə çevrilməkdədir. \"Douban\" sosial şəbəkəsindəki aseksuallar qrupunun 10 min nəfərdən çox üzvü var. Çinin məşhur \"Zhihi\", \"WeChat\" və \"QQ\" proqramlarındakı aseksual cəmiyyətlərdə onların sayı onminlərlədir. Hətta Çində aseksuallar üçün tanışlıq və evlilik saytları da yaradılıb, məsələn, www.wx920.com kimi. Professor Dey Vonq son beş ildir ki, Çindəki seksual azlıqları öyrənir. Onun araşdırması şəxsi aseksuallığın identifikasiya üsullarına həsr olunub. Vonqun sözlərinə görə, aseksuallığın bir neçə kateqoriyası var, amma seksuallıq və aseksuallıq arasında təsnifatı zənginləşdirmək lazımdır. Romantik aseksuallarda seksual istək olmur, amma romantik hisslər var. Bəziləri bu hal üçün \"platonik sevgi\" terminindən istifadə edirlər. Eyni zamanda, heteroromantik, homoromantik və biromantik kimi təsnifatlar da mövcuddur. Bundan başqa, cinsindən və seksual orientasiyalarından asılı olmayaraq insanlara romantik cazibə hiss edən panromantiklər var. Aromantik aseksuallar ya dostluğu özləri üçün mümkün hesab edirlər, ya da valideynləri və digər ailə üzvləri də daxil, insanlara bağlılığı ümumiyyətlə rədd edirlər. Syuy Pekində yaşayır, özünü panromantik aseksual hesab edir. Bunu vaxtilə univeristetdə tanış olduğu, aseksual olmayan gəncə də deyibmiş. Onlar hələ də bir yerdədilər. \"O, mənim intim əlaqə istəməməyimə hörmətlə yanaşır. Belə münasibət mənə sərf edir\" - Syuy belə deyir. \"Seksin zövqlü olacağını hiss etmirəm, amma görüşdüyüm oğlan heteroseksualdır, seksual istəyi var. Ona görə də bu problemi həll etmək o qədər də asan olmadı\". Syuy optimistdir, aseksulallığının ona problem yaratmadığını düşünür. \"Mən bunu xəstəlik hesab etmirəm. Aseksual olaraq da xoşbəxt yaşamaq mümkündür, onda patologiya axtarmaq lazım deyil\" - Syuy belə deyir. Amma valideynlərinin hələ bundan xəbəri yoxdur. Syuy deyir ki, bir dəfə bu haqda danışmağa cəhd edib, amma onlar zarafaya salıblar. Stiqmalar Professor Vonqun sözlərinə görə, aseksual qadınlar Çin mədənəiyyətinin bəzi problemləriylə üzləşirlər. 2015-ci ildə keçirilmiş onlayn-sorğunun nəticələrinə görə, respondentlərin 80%-ni qadınlar təşkil edib, onların çoxu ali təhsilli olub. \"İslahatlardan sonra Çində seksual sağlamlığa dəstək verən, harmonik nikah ideyasını qabardan çox sayda klinika açılıb. Seksual istək hiss etmədiyinizə görə burda sizi qınayacaq və damğalayacaqlar, çünki siz ailə harmoniyasına və sosial stabilliyə təhlükə yaradırsız\" - Vonq belə deyir. Aseksualların onlayn qruplarını izləyən professor bəzən orda heteroseksual kişilərin bu tip cümlələrinə rast gəlir: \"Mənimlə sekslə məşğul olsan, özünü başqa cür hiss edəcəksən\". \"Əslində, bu, seksizmin bir növüdür - kişilər sekslə qadınlardan daha yaxşı məşğul olur və sizə seksual qadın olmağın yollarını öyrədə bilərlər\". Hazırda Çində ailəsiz və hər iki partnyorun çalışdığı ailələrin sayının artdığı müşahidə olunur. Bu, bəzi aseksual cütlüklər üçün ideal variantdır - nikahlı, amma sekssiz ittifaqlar. Aseksualların onlayn forumları belə şəxslərə digər aseksuallarla ünsiyyət imkanı yaradır - çox vaxt həyatlarında ilk dəfə. Quo Syuy universitet illərində tanış olduğu homoromantik aseksualı xatırlayır, deyir ki, həmin gənc öz hissləri və identifikasiyasıyla bağlı heç kimə heç nə deyə bilməməsindən şikayətçiydi. \"Onun danışdıqları məni yaman duyğulandırmışdı. Çünki aseksualların çoxu özünü məhz belə hiss edir - sanki özünlə bağlı bu informasiyanı hamıdan gizlətməlisən\". Syuy hesab edir ki, özün haqqında danışa bilmək və olduğun kimi qəbul edilmək çox vacibdir. İllüstrasiyaların müəllifi: Sumi Sentinatan"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-45434703", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45421306", "doc1": "الكسندر بيتروف، وروسلان بوشيروف، يرجح أنهما ضابطان في جهاز الاستخبارات العسكرية الروسي وقالت رئيسة الوزراء، تيريزا ماي، في خطاب أمام مجلس العموم، إن الرجلين الذين يستخدمان اسمي الكسندر بيتروف، وروسلان بوشيروف، يرجح أنهما ضابطان في جهاز الاستخبارات العسكرية الروسي جي آر يو GRU. وأضافت أن محاولة الاغتيال \"ليست من صنيع فريق مارق\" وأنه \"شبه مؤكد\" أنها نُفذت بعد الموافقة عليها من قبل أرفع المستويات في الدولة الروسية. نوفيتشوك: \"أخطر\" سم عرفته البشرية فما هي الاستخبارات العسكرية الروسية المعروفة باسم GRU ؟ تعمل هذه الوكالة منذ العصر السوفييتي وقد ظلت لعقود تمارس نشاطا موازيا للاستخبارات الخارجية السوفييتية كي جي بي KGB. وقد ارتبط اسم الاستخبارات العسكرية الروسية \"GRU\" في السنوات الأخيرة بعمليات من قبيل القرصنة على الإنترنت قبيل الانتخابات الرئاسية الأمريكية عام 2016 ودعم حروب الكرملين في سوريا وأوكرانيا. خرج سكريبال، 66 عاما، وابنته، 33 عاما، من المستشفى وُنقلا إلى \"مكان آمن\"، وفقا للجكومة البريطانية وقد أعيد تسمية هذه الوكالة عام 2010 لتحمل اسم GU ولكنها مازالت تعرف سواء داخل البلاد أو خارجها باسمها القديم GRU. وتقوم هذه الوكالة بعمليات الاستخبارات العسكرية التقليدية إلى جانب عمليات استخباراتية في الخارج. وكان سيرغي سكريبال، الذي تعرض للتسمم بغاز نوفيتشوك، يعمل لحساب هذه الوكالة. تاريخ ومن أشهر الأسماء التي ارتبطت بهذه الوكالة ريتشارد سورغ الصحفي النازي في اليابان في ثلاثينيات القرن الماضي، والذي كان يرسل معلومات وصفت بأنها كانت قيمة لموسكو بما في ذلك تفاصيل خطط هتلر لمهاجمة الاتحاد السوفييتي والتي تجاهلها جوزيف ستالين. ريتشارد سورغ وقد تم تكريمه على طابع بريد سوفييتي وبعد انهيار الاتحاد السوفييتي وتحول العمليات الاستخباراتية الخارجية من KGB إلى وكالة جديدة هي اس في آر SVR ظلت GRU مستمرة في نشاطها. وتحدث سيرغي تريتياكوف، وهو ضابط سابق رفيع المستوى في SVR في بعثة روسيا في الأمم المتحدة بنيويورك انشق عام 2000، في كتاب عن العلاقة بين الوكالتين قائلا إنه لا يوجد تداخل في الأعمال بينهما، مشيرا إلى أن رئيس مكتب GRU يرسل تقاريره لوزير الدفاع والرئيس بوتين. اتهامات روبرت مولر وقد وجهت اتهامات لـ GRU بالقيام بعمليات قرصنة قبل الانتخابات الرئاسية الأمريكية عام 2016. وحددت لجنة تحقيق خاصة برئاسة روبرت مولر مؤخرا 12 اسما لضباط في الاستخبارات العسكرية الروسية اتهمتهم بالقرصنة على البريد الإلكتروني للحزب الديموقراطي وتسريب معلومات. قمة ترامب-بوتين في موعدها بالرغم من \"الدور المزعوم\" لروسيا في انتخابات 2016 كما زعمت تقارير أن ضابط بالاستخبارات العسكرية الروسية يدعى أوليغ إيفانيكوف مسؤول جزئيا عن إسقاط طائرة الخطوط الجوية الماليزية رحلة MH17 في شرق أوكرانيا عام 2014 كما يزعم أيضا أن نفس الضابط عمل كوزير دفاع لمنطقة أوسيتيا الجنوبية الانفصالية الموالية للكرملين. وأشارت تقارير إلى أنه تم تحديد هوية هذا الضابط من خلال تتبع عمليات شراء أغراض عبر الانترنت تنهي إلى عنوان مقر قيادة الاستخبارات العسكرية.", "doc2": "Alexander Petrov (solda) və Ruslan Boşirovun şübhəlilərin əsl adlarının olmadığı düşünülür Salisbury-dəki hücuma görə Aleksandr Petrov və Ruslan Boşirovu ittiham etmək üçün \"kifayət qədər sübutlar var\", Scotland Yard polis qərargahı və Kral Prokurorluq Xidməti (CPS) bildirib. Onların təxəllüsdən istifadə etdikləri və yaşlarının 40-a qədər olduqları təxmin edilir. 66 yaşlı cənab Skripal və 33 yaşlı qızı Yuliya mart ayında Noviçok adlanan sinir iflicedici maddə ilə zəhərlənib. Metropoliten Police bildirir ki, şübhəlilər martın 2-də Moskvadan Londonun Gatwick hava limanına gəlib və Bow küçəsində City Stay otelində qalıblar. Martın 4-də onlar Salisbury-ə gediblər. Hadisə zamanı cənab Skripalın qapısı Noviçokla zəhərlənib. Cinayət ittihamına Sergey Skripal-a sui-qəsd, Sergey Skripal, Yuliya Skripal və Nick Bailey-i öldürməyə cəhd; Kimyəvi Silah Aktına zidd olaraq Noviçokdan istifadə və saxlama, Yuliya Skripal və Nick Bailey-ə ölümcül zərər vurmaq aiddir. Serjant Nick Bailey özünü xəstə hiss etdiyindən Salisbury-də hadisənin qarşısını ala biləməyib. İngiltərənin Baş naziri Theresa May bir azdan deputatları təhqiqat barədə məlumatlandırmaq üçün İcmalar Palatasında çıxış etməlidir, Downing Street bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-39216996", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-38614367", "doc1": "إيمان أحمد عبد العاطي بعد إجراء العملية وقال متحدث باسم مستشفى سيفي في مومباي إن إيمان أحمد عبد العاطي، 36 عاما، نقص وزنها بواقع مئة كليوغرام بعد العملية. وذكر بيان للمستشفى: \"نحن نحاول أن نجعلها لائقة بدرجة كافية لعودتها إلى مصر في أسرع وقت ممكن.\" وقالت أسرة إيمان إنها لم تغادر بيتها منذ 25 عاما، حتى جاءت إلى الهند في يناير/كانون الثاني الماضي على متن طائرة خاصة. وقال المتحدث باسم المستشفى الهندي لـ بي بي سي إنه يُحتمل أن يقل وزن إيمان أكثر من ذلك في الأشهر المقبلة. وأجريت الجراحة على يد فريق طبي بقيادة جرّاح السمنة الهندي، موفازال لاكدوالا. وتستخدم جراحة السمنة، المعروفة كذلك باسم جراحة إنقاص الوزن، كحل أخير للتعامل مع الأشخاص الذين يعانون من درجة بدانة خطيرة، وهم من يزيد مؤشر كتلة جسدهم على 35 أو40، إضافة إلى إصابتهم بحالات صحية أخرى مرتبطة بالبدانة. إيمان عبد العاطي قبل العملية وتقول أسرة إيمان إنها كانت تزن خمسة كيلوغرامات وقت ولادتها، وشُخّصت بالإصابة بداء الفيل، وهو حالة تنتفخ فيها أجزاء الجسم بسبب عدوى طفيلية. وبحلول عامها الحادي عشر، ازداد وزن إيمان بصورة شديدة. ثم تدهورت حاليتها الصحية حتى أُصيبت بسكتة دماغية جعلتها طريحة الفراش. وتقوم والدتها وشقيقتها على رعايتها. ومع ذلك، قال الجرّاح لاكدوالا لـ بي بي سي في ديسمبر/كانون الأول إنه يعتقد بأن إيمان ليست مصابة بداء الفيل، لكنها تعاني من حالة صحية مرتبطة بالبدانة تسمى \"الوَذَمَة اللِّمفِية\" التي تسبب تضخم الرجلين.", "doc2": "Emanın ailəsi deyir ki, o son 25 ildə evdən çıxmayıb Mumbaydakı Seyfi xəstəxanasının yeni korpusunda cərrahiyyə və reanimasiya otaqları olacaq. 36 yaşlı pasient Eman Əhməd Əbd El Atinin Mumbaya yanvarın axırlarında xüsusi təyyarə reysi ilə gətirləcəyi gözlənilir. Ailəsi bildirir ki, qadın son 25 ildə evdən heç yerə çıxa bilməyib. Onun təxmini çəkisini qohumları bildiriblər. Rəsmən təsdiq edilərsə, xanım El Ati dünyanın hazırda yaşayan ən ağır qadını sayılacaq. İndilik Guinness kitabındakı rekord Birləşmiş Ştatlardan olan 292 kiloluq Pauline Potter-ə məxsusdur. Xanım Əbd El Atini tanınmış bariatr cərrah doktor Müfəzzəl Lakdavalanın başçılığı altında cərrahlar komandası əməliyyat edəcək. Pasientin adi sərnişin təyyarəsinə minməsi mümkün olmadığından onu Mumbaya çarter yük təyyarəsində gətirəcəklər. Xanım Əbd El Atini onun əsas baxıcısı olan bacısı müşayiət edəcək. Pasientin əməliyyatdan əvvəl müəyyən çəki atması lazım gələcək. Xanım Əbd El Ati zobdan və ürək xəstəliyindən əzab çəkir və xəstəxanada azı 6 ay qalmalı olacaq. Xəbərlərdə deyilir ki, xəstəxananın 278 kvadrat metrlik sahəsi olan yeni korpusunun tikintisinə 20 milyon rupi (293 min dollar) xərc tələb olunacaq. Yeni korpus yanvarın axırında təhvil veriləcək. 36 yaşlı Eman Əhməd Əbd El Atiyə onun anası və bacısı baxırlar Xanım Əbd El Ati-nin ailəsi bildirir ki, o, doğulanda 5 kiloqram idi və ona elefantizm və ya \"fil xəstəliyi\" diaqnozu qoyulmuşdu. Bu xəstəlik zamanı infeksiya nəticəsində bədənin müxtəlif hissələri şişməyə başlayır. Qohumları deyirlər ki, qızın çəkisi o 11 yaşına çatanda sürətlə artmağa başlayıb. Bundan sonra o iflic keçirərək yatağa düşüb. Lakin doktor Lakdavala deyib ki, o xanım Əbd El Atinin elefantizmdən yox, piylənmə ilə bağlı limfostazdan əzab çəkdiyinə inanır. Bu xəstəlik ayaqlarda nəhəng şişlər yaradır. Doktor Lakdavalanın bundan əvvəlki pasientləri arasında Hindistan nazirləri Nitin Qadkari və Venkaya Naydu da olub. Onların üzərində də çəkinin reduksiyası əməliyyatı aparılıb. Qahirədəki Hindistan səfirliyi əvvəlcə xanım Əbd El Atiyə viza verməkdən imtina edib, çünki o səfirliyə şəxsən gedə bilmirdi. Lakin doktor Lakdavala Hindistanın xarici işlər naziri Suşma Svaraja tvit yazdıqdan sonra viza məsələsi həll edilib. Bariatrik cərrahiyyə nədir? Bariatrik və ya çəkinin azaldılması əməliyyatı təhlükəli piylənməyə məruz qalmış insanların müalicəsində son addım kimi aparılır. Britaniyada bu tipdə cərrahiyyə əməliyyatları dövlət səhiyyəsi tərəfindən yalnız həyati təhlükə yaradan piylənməyə məruz pasientlərə, başqa müalicə üsulları boşa çıxdıqdan sonra tətbiq edilir. Birləşmiş Krallıqda hər il 8 min belə əməliyyat keçirilir. Çəkinin azaldılması əməliyyatının iki əsas növü var:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-48051346", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-47987265", "doc1": "ويعتقد محللون أن كيم أراد بقمته مع بوتين أن يذكر الرئيس الأمريكي دونالد ترامب بأن بيونغيانغ لها شركاء آخرون محتملون. وكانت محادثات هانوي بين كيم وترامب فشلت في التوصل إلى اتفاق بشأن البرنامج النووي لكوريا الشمالية. وبالفعل، تعهد الزعيمان الروسي والكوري الشمالية عقب لقائهما في مدينة فلاديفوستوك الروسية بتعزيز العلاقات بين الجانبين. فما الذي نعرفه على أول قمة بين كيم وبوتين؟ استقبل بوتين نظيرة الكوري الشمالي في جزيرة روسكي بالقرب من مدينة فلاديفوستوك الساحلية أقصى شرقي روسيا. وأشار بوتين وكيم في كلمتهما الافتتاحية إلى العلاقات المتينة بين البلدين والتي تمتد لعهود، وأعرب بوتين عن رغبته في المساعدة في تهدئة التوتر بين الكوريتين. وقال بوتين \"إنني واثق من أن زيارتك إلى روسيا اليوم ستعطينا صورة واضحة عن الوضع في شبه الجزيرة الكورية، كما ستساعدنا في معرفة ما يمكننا فعلة لدعم المحادثات الإيجابية الجارية حالياً بين الكوريتين\". وقال كيم إنه يأمل في \"أن تسهم القمة في تطوير العلاقات بين البلدين، اللذين تربطهما صداقة وتاريخ طويل\". وتفيد تقارير بأن كيم وبوتين ناقشا قضية نزع السلاح النووي. وقال المتحدث باسم الرئاسة الروسية، ديمتري بيسكوف، إن الكرملين يعتقد أن المحادثات السداسية بشأن كوريا الشمالية، والمتوقفة حاليًا، هي الطريقة الوحيدة الفعالة لمعالجة التسلح النووي في شبه الجزيرة الكورية. ويشارك في هذه المحادثات، التي بدأت في عام 2003، كل من الكوريتين وكذلك الصين واليابان وروسيا والولايات المتحدة. وأكد بيسكوف في تصريح صحفي يوم الأربعاء أنه \"لا توجد آليات دولية فعالة أخرى في الوقت الحالي\". وأضاف \"لكن، من ناحية أخرى، هناك جهود تبذل من قبل دول أخرى. وهذه الجهود تستحق الدعم طالما أنها تهدف إلى نزع السلاح النووي وحل مشكلة الكوريتين\". الزعيم الكوري الشمالي يستقل سيارته في روسيا وكعادته يسير حراسة الشخصيون جوار سيارته ماذا يريد الزعيمان؟ تقول مراسلة بي بي سي، لورا بيكر، إنه ينظر إلى هذه الزيارة على أنها فرصة لكوريا الشمالية لإظهار أن لديها حلفاء أقوياء بعد انهيار المحادثات النووية مع الولايات المتحدة في فبراير/شباط. وقد ألقت كوريا الشمالية باللوم على وزير خارجية الولايات المتحدة مايك بومبيو في انهيار قمة هانوي. وطالبت في وقت سابق من هذا الشهر، باستبعاده من المحادثات، متهمة إياه \"بعدم الجدية\" وطلبت استبداله بشخص \"أكثر عقلانية\". وتضيف لورا أن القمة تعد فرصة لبيونغيانغ لإظهار أن مستقبلها الاقتصادي لا يعتمد فقط على الولايات المتحدة. وقد يحاول كيم أيضا الضغط على موسكو لتخفيف العقوبات الاقتصادية المفروضة على بيونغيانغ. ويعتقد محللون أن هذه القمة تعتبر فرصة لروسيا لإظهار أنها لاعب مهم في شبه الجزيرة الكورية. وتشعر روسيا بالقلق، كالولايات المتحدة والصين، إزاء برنامج كوريا الشمالية النووي. ما مدى التقارب بين روسيا وكوريا الشمالية؟ حافظ الاتحاد السوفيتي سابقا على روابط عسكرية وتجارية وثيقة مع حليفه الكوري الشمالي، لأسباب أيديولوجية واستراتيجية. وتقلصت الروابط التجارية بين الجانبين بعد انهيار الاتحاد السوفيتي في عام 1991، وانحازت كوريا الشمالية إلى الصين كحليف رئيسي لها. وانتعشت روسيا اقتصاديًا في عهد الرئيس بوتين، فألغى في عام 2014 معظم ديون كوريا الشمالية في الحقبة السوفيتية في بادرة حسن نية. ويمكننا القول أن كوريا الشمالية لا تزال تعتبر روسيا واحدة من أقل القوى الأجنبية عدائية.", "doc2": "Putin Kimi Uzaq Şərq Federal Universitetinin ərazisində qarşılayıb. Putin və Kim Koreya yarımadasını nüvəsizləşdirməyə və bu işdə Rusiyanın Koreyaya edə biləcəyi köməyə dair birbaşa danışıqlara ümid etdiklərini bildiriblər. \"Biz sizin Koreya yarımadası ilə bağlı dialoqu inkişaf etdirmək, Şimali Koreya və Amerika Birləşmiş Ştatları arasındakı münasibətlərin normallaşdırılması ilə bağlı səylərinizi sözsüz alqışlayırıq\", - Putin deyib. \"Cənab prezident, mən ümid edirəm ki, sizinlə görüşümüz dərin kökləri olan Şimali Koreya ilə Rusiya arasındakı ənənəvi dostluq münasibətlərinin daha da möhkəmləndirilməsin' və inkişafına kömək edəcək\", - öz növbəsində Şimali Koreya lideri bildirib. Putin və Kim heç vaxt şəxsən görüşməyiblər. Putin və Kim Chen In görüşü Şimali Koreya üçün çətin vaxtda - bu ilin fevralında, Hanoyda Pxenyanın böyük ümidlər bağladığı ABŞ-la nəticəsiz bitmiş danışıqlar fonunda olub. Putin Kim Chen Inin Şimali Koreya lideri kimi öz ölkəsinin hüdudlarından kənarda görüşdüyü 6-cı liderdir. Kim ilk dəfə Çin rəhbəri Xi Jinping, daha sonra isə Cənubi Koreya lideri Mun Che In-lə görüşmüşdü. O, ABŞ prezidenti ilə iki dəfə görüşüb, bu danışıqlara qədər isə ABŞ-ın baş naziri ilə görüşərək ABŞ prezidenti ilə görüşü razılaşdırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/06/160624_uk_eu_brexit", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37342093", "doc1": "وقال كاميرون في بيان تلاه امام مقر الحكومة في لندن بعد ظهور النتائج النهائية للاستفتاء الذي أجري الخميس إنه قد اتخذ القرار. وشارك في الاستفتاء نحو 72 في المائة من الناخبين وهو أعلى معدل مشاركة في بريطانيا منذ عام 1992. وأوضح كاميرون انه سيقود دفة الامور بشكل مؤقت خلال الأشهر المقبلة لكن هناك حاجة الأن لقيادة جديدة للبلاد. وطالب مواطنيه بالتصويت لصالح البقاء في الاتحاد الاوروبي محذرا من مغبة الخروج وتأثيره على الاقتصاد والأمن لكن نحو 52 في المائة من الناخبين صوتوا لصالح الخروج. مواضيع قد تهمك نهاية وبشكل عام صوت الانجليز والويلزيون لصالح الخروج من الاتحاد الاوروبي بينما صوت أغلب سكان العاصمة لندن والاسكتلنديون وأيرلندا الشمالية لصالح البقاء. وأعرب نايجل فاراج رئيس حزب استقلال المملكة المتحدة اليميني الشعبوي عن فرحته بنتائج التصويت واعتبر يوم الاستفتاء بمثابة \"يوم استقلال بريطانيا\" بينما اعتبر مؤيدو البقاء في الاتحاد الاوروبي أن نتائج الاستفتاء بمثابة كارثة على البلاد. وبمجرد إعلان النتائج النهائية للتصوي�� انخفض سعر الجنيه الاسترليني لأقل معدلاته أمام الدولار منذ عام 1985. وأخبر كاميرون الملكة إليزابيث الثانية قال كاميرون إنه سيسلم السلطة لرئيس وزراء جديد فور انتخاب زعيم جديد لحزب المحافظين في أكتوبر/ تشرين أول المقبل. وسيكون على رئيس الوزراء الجديد التفاوض مع الاتحاد الاوروبي على تفاصيل الانفصال حسب معاهدة لشبونة والتى تمنح بريطانيا عامين لإنهاء كل الإجراءات المطلوبة للخروج. وقال وزير الخزانة في حكومة الظل جون ماكدونل إنه ينبغي على البنك المركزي الإنجليزي التدخل لدعم الجنيه الاسترليني الذي فقد 3 في المائة من قيمته أمام الدولار الامريكي ونحو 7 في المائة أمام اليورو بعد دقائق من إعلان النتائج. وكان فاراج قد طالب كاميرون بالاستقالة الفورية من منصبه بمجرد ظهور النتائج لكن عددا من أعضاء حزب المحافظين الحاكم الذين دعوا للخروج من الاتحاد الاوروبي ومنهم بوريس جونسون ومايكل غوف طالبوا رئيس الوزراء في خطاب وجهوه إليه صبيحة الخميس بالبقاء في منصبه بغض النظر عن نتيجة الاستفتاء. وقال جيريمي كوربين زعيم حزب العمال المعارض إن المجتمعات الأكثر فقرا في بريطانيا شعرت باليأس بسبب الاستقطاعات المالية التى مارستها الحكومات المتعاقبة. وقال كوربين \"من الواضح أن البلاد ستمر بأيام عصيبة وسوف يؤثر هذا القرار على بعض الوظائف\". وقال وزير اوروبا السابق في حكومة العمال كيث زاد إن الناخبين البريطانيين صوتوا بالعاطفة رغم تحذيرات المختصين والخبراء من الأثار الاقتصادية المترتبة على القرار. وأضاف فاز أن الاتحاد الاوروبي سيعقد قمة عاجلة لمناقشة الوضع بعد القرار البريطاني الذي اعتبره كارثيا لكل من بريطانيا والاتحاد الأوروبي والعالم بأسره.", "doc2": "Cameron 2001-ci ildən parlament üzvü idi. O, Oxfordshire qraflığındakı Witney dairəsindən Britaniya parlamentinin İcmalar palatasına üzv seçilmişdi. Bundan öncə isə o, gələn seçkilərədək millət vəkili qalacağını demişdi. Cənab Cameron baş nazirlik vəzifəsindən iyunun 24-də istefa verib. Onun istefasının səbəbi Britaniyanın Avropa İttifaqından çıxmasına aparan Brexit referendumu idi. Cameron Witney dairəsini parlamentdə 2001-ci ildən bəri təmsil edirdi. 2005-ci ildən isə Britaniyanın Mühafizəkarlar partiyasının rəhbəri idi. İyun ayında keçirilmiş referendumda iştirak edənlərin çoxu Britaniyanın Aİ-ni tərk etməsinə səs verib. Brexit lehinə səs verənlər 52 faiz təşkil edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140821_ukraine-conflict", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/08/140821_rus_trucks_ukraine", "doc1": "القوات الأوكرانية تسعى لتضييق الخناق على مدينتي دونيتسك ولوهانسك وأضاف مسؤولون أن الحرس الوطني الأوكراني أرسل مزيدا من قذائف المورتر والأسلحة المضادة للدبابات لمتطوعين يقاتلون انفصاليين موالين لروسيا في إيلوفياسك. وذكرت أنباء أن مسؤولي الجمارك الأوكرانية فتشوا شاحنات تحمل مساعدات إغاثة روسية عند الحدود. وكان من المقرر أن ترسل مواد الإغاثة لمدنيين في مدينة لوهانسك المحاصرة، غير أنها تأجلت لأيام. وتضم قافلة المساعدات الروسية 270 شاحنة وقد توقفت قرب مدينة كامينيسك شاختينسكي القريبة من الحدود لعدة أيام بعد مغادرتها موسكو في الثاني عشر من الشهر الحالي. وتحمل القافلة ألفي طن من مواد الإغاثة. مواضيع قد تهمك نهاية ونشر صحفي أوكراني يدعى رومان بوتشكالا صورا لسيارة مدرعة روسية ووثائق يقال إنها التقطت في منطقة لوهانسك. وذكرت وسائل إعلام روسية أن وزارة الدفاع نفت تقرير الصحفي على موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك. وتظهر الصور مدرعة روسية من حاملات الجنود طراز (بي إم دي-2) ووثائق يقال إنها من وحدة تابعة للفرقة المحمولة جوا الروسية. وقالت وزارة الدفاع الروسية إن التقرير \"محض تلفيق\" لأن الوثائق المنشورة قديمة، والجيش الروسي لم يعد يستخدمها. بدأ مفتشو الجمارك في أوكرانيا فحص الشاحنات عند الحدود مقاومة الانفصاليين شهد الأسبوع الجاري معارك من أجل السيطرة على بلدة إيلوفياسك، وقال أنتون غيراشينكو، كبير مستشاري وزارة الداخلية الأوكرانية :\"الوضع هناك حاليا شديد الصعوبة.\" وتقع البلدة، التي تبعد نحو 50 كيلومترا جنوب شرق دونيتسك، على مقربة من الطريق الرئيسية المؤدية إلى لوهانسك، المدينة المحاصرة من قبل الانفصاليين. وقال غيراشينكو في مدونة بالروسية على موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك إن القوات الأوكرانية تسعى للحيلولة دون وصول تعزيزات للانفصاليين في إيلوفياسك. وأضاف أن ثلاث أو أربع دبابات للانفصاليين حاولوا اقتحام البلدة للوصول إلى الانفصاليين هناك يوم الأربعاء. وقال مسؤولون أوكرانيون إنهم يعتقدون أنهم مرتزقة روس على درجة عالية من التدريب يساعدون الانفصاليين. وقال غيراشينكو إن معارك شرسة مستمرة عند أطراف لوهانسك وفي يسينوفاتا القريبة من دونيتسك وأيضا على مقربة من هورليفاكا الخاضعة لسيطرة الانفصاليين. وذكرت وكالة رويترز للأنباء أن الشاحنات التي تحمل مواد إغاثة روسية إلى شرق البلاد تتجه نحو نقطة تفتيش أوكرانية وعبرت الجانب الروسي من الحدود. وقالت وزارة الطوارئ الروسية إن سائقي الشاحنات تلقوا تعليمات من الصليب الأحمر تؤكد ضرورة الاتجاه مباشرة صوب نقطة التسليم بدون توقف. ويقود سائق واحد شاحنة تسليم يرافقهم الصليب الأحمر طوال الوقت. وطلبت اللجنة الدولية للصليب الأحمر توفير ضمانات أمنية قبل أن تسمح بمرور القافلة برفقة الصليب الأحمر. قوات الحكومة الأوكرانية في قلب المعارك الشرسة أمام الانفصاليين الموالين لروسيا مخاوف من التهريب ومازالت السلطات الروسية حذرة جدا بشأن القافلة، وسبق وأعربت عن مخاوف من احتمال أن تستخدم القافلة لمساعدة الانفصاليين. وشددت روسيا بصفة متكررة على أن السيارات تحمل فقط أغذية ومساعدات طبية لمدنيين محاصرين في منطقة الصراع. وكان انفصاليون موالون لروسيا في دونيتسك ولوهانسك قد أعلنوا استقلال مناطقهم عن أوكرانيا في أبريل / نيسان الماضي، وذلك في أعقاب ضم روسيا لشبه جزيرة القرم الأوكرانية إليها في مارس / آذار. وقتل ما يربو على ألفي مدني ومقاتل منذ منتصف أبريل/نيسان عندما أرسلت أوكرانيا قواتها لطرد الانفصاليين. وتتهم أوكرانيا روسيا بتسليح الانفصاليين وإرسال قوات روسية إلى شرق أوكرانيا، وهي مزاعم تنفيها روسيا. حقائق - الخسائر البشرية في الصراع - 2119 شخصا على الأقل قتلوا فيما أصيب 5043 أخرون منذ منتصف أبريل/نيسان، بحسب تقرير الأمم المتحدة الصادر في 7 أغسطس/آب. - 951 مدنيا قتلوا في منطقة دونتيسك وحدها، بحسب السلطات الإقليمية الروسية في 20 أغسطس/آب. - يتهم الانفصاليون (وبعض المصادر العسكرية) الحكومة بإخفاء الأعداد الحقيقية للقتلى من الجنود. - 155800 شخص فروا إلى أماكن أخرى في أوكرانيا، في حين ذهب نحو 188 ألف شخص إلى روسيا.", "doc2": "Ukrayna əsgərləri üsyançıların idarə etdiyi Donetsk və Luhansk şəhərlərini geri qaytarmağa çalışır Rəsmilər bildirir ki, Ukrayna Milli Qvardiyası İlovayskda rusiyapərəst separatçılara qarşı döyüşən könüllülərə əlavə minomyotlar və anti-tank silahları göndərib. Məlumata görə, Ukrayna gömrük rəsmiləri sərhəddə Rusiyanın humanitar yardım karvanının bəzi yük maşınlarında yoxlama keçirir. Yardım mühasirə altında olan Luhansk şəhəri üçün nəzərdə tutulub, amma karvan bir neçə gündür ki, ora gedə bilmir. Rusiyanın karvanı ümumilikdə 270 yük maşınından ibarətdir. Məlumata görə maşınlarda 2000 ton yardım daşınır. Ukraynanın şərq hissəsi üçün humanitar yardım daşıyan bir neçə Rusiya yük maşını Ukrayna sərhədini keçib. 270 ədəd maşından bir neçə KaMAZ \"Donetsk\" sərhəd məntəqəsindən ölkəyə daxil olub. Rusiya gömrük əməkdaşlarından biri bildirib ki, maşınlar gömrükdən keçir. Ukraynanın Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, ötən gecə ukraynalı gömrükçü və sərhədçiləri Rusiyadan gələn yüklərin qeydiyyatına başlamayıb. \"Ukrayna tərəfi Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsindən yükü təyin edilmiş məntəqəyə çatdırılması hazırlığı barədə cavab aldıqdan sonra müvafiq işə başlayacaq\" XİN-in açıqlamasında deyilir. Həmçinin bildirilib ki, separatçılar və Rusiya BQXK-nın işçiləri və yükün təhlükəsizliyinə təminat verməlidir. Çərşənbə günü Cənubi Gömrük idarəedicisi İnterfaks-Yuq agentliyinə gömrükçülərin humanitar yükün qeydiyyatına başladığını açıqlayıb. Bundan sonra maşınlar döyüşlərin davam etdiyi Donetskə tərəf hərəkət edəcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38947351", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37671343", "doc1": "تجارب كوريا الشمالية الصاروخية والنووية تؤجج التوتر في شبه الجزيرة الكورية. جاءت التجربة الصاروخية بعد يوم من اجتماع قمة بين الرئيس الأمريكي دونالد ترامب ورئيس الوزراء الياباني تشينزو آبي، وبعد أن أكد بشدة وأكثر من مرة التزام الولايات المتحدة بضمان دفاع قوي ضد تهديد كوريا الشمالية، كما تأتي أيضا بعد مكالمة هاتفية لترامب مع الرئيس الصيني شي جين بينغ. وقال ترامب للصحفيين، خلال مؤتمر صحفي مقتضب مشترك مع آبي، في بالم بيتش بولاية فلوريدا: \"أود أن يفهم الجميع وأن يعرف تماما أن الولايات المتحدة الأمريكية تقف وراء اليابان، حليفتنا العظيمة، 100 بالمئة\" دون أن يدلي بمزيد من التصريحات. أما رئيس الوزراء الياباني، فقد صرح في نفس المؤتمر الصحفي المشترك بأن إطلاق الصاروخ أمر \"غير مقبول مطلقا\". ترامب وآبي في مؤتمر صحفي مشترك في بالم بيتش حول الصاروخ الكوري الشمالي وألمح مسؤول أمريكي إلى أن الاختبار ربما لا يكون لصاروخ عابر للقارات. وقد \"قطع الصاروخ مسافة نحو 500 كيلومتر وتجري كوريا الجنوبية والولايات المتحدة تحليلا دقيقا بشأن معلومات إضافية\"، حسب بيان لمكتب رئيس هيئة الأركان المشتركة الكورية الجنوبية. وأثارت التقارير بشأن التجربة ردود فعل قوية ضد بيونغ يانغ. وقال مكتب الرئاسة في كوريا الجنوبية إنه دعا إلى اجتماع للأمن القومي في الساعة التاسعة والنصف صباح الأحد بتوقيت سول. وعبرت اليابان، التي يزور رئيس وزرائها شينزو أبي الولايات المتحدة حاليا، عن احتجاجها القوي على هذه الخطوة من جانب كوريا الشمالية. كوريا الشمالية تختبر صاروخا باليستيا من جانبها، شجبت وزارة الخارجية الفرنسية، في بيان قصير، التجربة الصاروخية لكوريا الشمالية، معتبرة إياها انتهاكا لقرارات مجلس الأمن الدولي. وجاء في البيان أن فرنسا \"تجدد التأكيد على تضامنها مع شركائها في منطقة آسيا والمحيط الهادي التي يهدد البرنامج الكوري الشمالي النووي والبالستي أمنها\". كانت بيونغ يانغ قد أجرت عددا من التجارب النوورية خلال العام الماضي. وفي يناير/ كانون الأول الماضي، قال زعيم كوريا الشمالية، كيم جونغ أون، إن بلاده باتت قريبة من اختبار صواريخ بعيدة المدى قادرة على حمل رؤوس نووية. وتواصل التجارب الصاروخية والنوورية المتكررة لكوريا الشمالية وتصريحاتها الهجومية تأجيج التوتر بالمنطقة. وخلال زيارة إلى ��وريا الجنوبية الأسبوع الماضي، قال وزير الدفاع الأمريكي جيمس ماتيس إن أي استخدام للأسلحة النوورية من جانب كوريا الشمالية سيقابله ردٌ \"فعلي وساحق\". وجدد ماتيس عزم بلاده على نشر نظام صواريخ أمريكي في كوريا الجنوبية في وقت لاحق هذا العام. أثارت التجربة الصاروخية كثيرا من ردود فعل حول العالم ونقلت وكالة رويترز عن مسؤول عسكري أمريكي قوله إن الاختبار الذي أجرته كوريا الشمالية قد لا يكون لصاروخ باليستي عابر للقارات. ولم يذكر المسؤول، الذي طلب عدم ذكر اسمه، أية تفاصيل. وقال إن الجيش الأمريكي رصد إطلاق الصاروخ ولا يزال يقيم ماحدث. ونددت كوريا الجنوبية بالتجربة واعتبرتها تهديدا خطيرا للسلام والسلامة في شبه الجزيرة الكورية وانتهاكا واضحا لقرارا مجلس الأمن. وقالت الخارجية الكورية في بيان رسمي إن \"الاستفزازات المتكررة من جانب كوريا الشمالية تظهر الطبيعة غير الرشيدة لنظام كيم جونغ أون، وأنه مهووس بشكل جنوني بتطوير البرامج النووية والصاروخية\". وقال مجلس الوزراء الياباني إنه سوف يقدم احتجاجا قويا على تجربة كوريا الشمالية الجديدة. وأشار إلى أن الاحتجاج سوف يقدم بالقنوات الدبلوماسية عبر الصين. وأجرت كوريا الشمالية خامس تجاربها النووية العام الماضي، وتزعم بيونغ يانغ أن صواريخها قادرة على شنّ هجمات نوورية على الولايات المتحدة. لكن خبراء يشككون في أن تكون تكنولوجيا صواريخها بلغت هذا المدى. وعلى مدار الأسابيع الماضية، قالت بيونغ يانغ إنها تمتلك صاروخا باليستيا عابرا للقارات قادرا على الوصول إلى قلب الولايات المتحدة، وإنها مستعدة لاختباره في أي وقت.", "doc2": "Bəzi sınaqlara ölkə lideri Kim Jong-un şəxsən nəzarət edir Musudan raketinin 4000 km-ə qədər uçmaq qabiliyyəti var - bu, Cənubi Koreyanı, Yaponiyanı və ABŞ-ın Quam ərazisini bombalamağa qadirdir. Pxenyan bu məlumata heç bir şərh verməyib. Bu il ərzində ölkə bir neçə raket sınaqları keçirib, hərçənd ki, BMT ballistik silahlar və nüvə texnologiyalarının istifadəsini qadağan edib. Sınaq şənbə günü keçirilib, lakin \"Şimali Amerikaya təhlükə əks etdirməyib\", ABŞ Hərbi Komandiri Gary Ross bildirib. Cənubi Koreya sınaq uğursuz olduğunu təsdiqləyib və qonşusunun hərəkətini qəti pisləyib. Yonhap xəbər agentliyi bildirib ki, raket buraxıldıqdan az sonra partlayıb. Yüksək gərginlik Stephan Evans, Seuldan BBC News üçün: Musudan - qoşqunun arxa tərəfindən buraxılan mobil raketdir. Şimali Koreya bu il azı altı dəfə bu növ raketi sınaqdan keçirib. Əksəriyyəti uğursuz olub, təkcə biri azı 1,000 km gedə bilib. Hazırda ABŞ və Cənubi Koreya qoşunları ilə birlikdə təlimlər keçdiyindən gərginlik yüksək həddədir. ABŞ-ın ən böyük aviadaşıyıcısı hazırda Cənubi Koreya limanındadır. Cənubi Koreyanın kütləvi informasiya vasitələri bildirirlər ki, Şimali Koreyanın nüvə obyektləri və rəhbərliyi hədəfə alınmaqda virtual təlimlər aparılır.ABŞ hərbiyyəsi bunu təkzib edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/09/160912_kurdish_angelina_jolie", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-37357544", "doc1": "آسيا رمضان عنتر قتلت على يد مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية في شمال سوريا الشهر الماضي لكن تداول وسائل الإعلام ومواقع التواصل الاجتماعي لصورة المقاتلة الكردية، آسيا رمضان عنتر، كان مفاجأة وفيه خيبة أمل بالنسبة لزميلاتها المقاتلات. وقُتلت الفتاة البالغة من العمر19 عاما والمنحدرة من مدينة قامشلي الكردية السورية، خلال المعارك ضد مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية في شمال سوريا الشهر الماضي. وقالت بعض وسائل الإعلام الغربية، التي ركزت في أخبارها على إبراز جمال وجهها، إنها تعرف بـ\"أنجلينا جولي كردستان\" لشدة الشبه بينها وبين نجمة هوليوود اللامعة. وأعرب بعض مواطنيها عن استيائهم من هذه المقارنة القائمة على التمييز على أساس الجنس واعتبارها مجرد شيء لا أكثر. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت قوات \"وحدات حماية المرأة\" الكردية، التي تنتمي إلى صفوفها آسيا رمضان عنتر، إن فلسفتهم تركز على البساطة والتواضع. وأضافت القوات أنه لا ينبغي الحكم على شخص على أساس مظهره أو شكله أو حجمه، فالأفراد يبذلون تضحيات شخصية من أجل أهداف جماعية. واستطاعت المقاتلات الكرديات العام الماضي، على الرغم من مقاومة الجماعات الدينية المتشددة، الضغط على كردستان سوريا من أجل إقرار قوانين تجرم العنف ضد المرأة والزواج القسري وتعدد الزوجات. كما شكلت وحدة شرطة مؤلفة بالكامل من النساء لتطبيق القانون. واحدة من كثيرات وتعتبر آسيا رمضان عنتر بالنسبة لوسائل الإعلام الكردية في كردستان سوريا، حيث قاتلت وقُتلت، مقاتلة أخرى بذلت حياتها في سبيل محاربة تنظيم الدولة الإسلامية. وانضمت آسيا إلى صفوف قوات \"وحدات حماية الشعب\" في عام 2015، وأطلق عليها اسم حركي هو فيان عنتر. وبعد إنهاء فترة تدريبها العسكري، التحقت بالجبهة الأمامية لقتال مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية. مئات المقاتلات الكرديات الأخريات قتلن مثل آسيا، معظمهن صغار السن لم يتجاوزن 20 عاما وشاركت آسيا في خمس معارك قبل أن تُقتل في منبج على مقربة من الحدود التركية يوم 30 أغسطس/آب الماضي. وتولت قيادة مجموعة وكانت تحمل رشاشا متوسطا خلال المعارك، وخلال العامين الماضيين قُتل ستة من أبناء عمومتها وأعمامها في معارك أمام تنظيم الدولة الإسلامية. وقٌتلت مئات المقاتلات الكرديات الأخريات مثل آسيا، معظمهن صغار السن لم يتجاوزن العشرين عاما، لكن إحداهن لم تحظ بتسليط الضوء الإعلامي عليها كما حدث مع المقاتلة فيان. \"التمييز على أساس الجنس\" وأعرب شومان كنعاني، وهو مقاتل كردي، عن استيائه من طريقة تعامل وسائل الإعلام الغربية مع آسيا رمضان عنتر. ويتولى كنعاني مسؤولية إعادة بناء كوباني، وهي مدينة كردية احتلها تنظيم الدولة الإسلامية ودمرها بشدة خلال عامي 2014 و 2015 قبل أن تستعيد القوات الكردية السيطرة عليها وتطرد المسلحين منها. وفقد كنعاني الكثير من زملائه المقاتلين والمقاتلات خلال المعارك. وقال: \"الفلسفة الكاملة التي تنتهجها وحدات حماية المرأة تكمن في محاربة التمييز على أساس الجنس ومنع استخدام المرأة كشيء جنسي\". وأضاف: \"نريد أن نمنح المرأة مكانة حقيقية في المجتمع ونجعلهن يقررن مصيرهن. قُتلت فيان من أجل هذه المُثل. وفي وسائل الإعلام، لم يتحدث شخص عن تلك المُثل التي بذلت حياتها من أجل إعلائها، ولا عما حققته فيان للمرأة في كردستان سوريا خلال السنوات الأربع الماضية\". وحثت أغرين سينا، القائدة في قوات وحدات حماية المرأة التي فقدت ساقها في معركة تحرير منبج كما فقدت الكثير من أصدقائها، الناس على النظر إلى صور زميلاتها المقاتلات اللائي قُتلن أو رفضن الحياة في ظل شريعة خاصة يفرضها تنظيم الدولة الإسلامية. وقالت: \"انظروا إلى صورهن، جميعهن ملائكة، جميعهن جميلات، لا يمكن أن تختار واحدة فقط بسبب شبه بينها وبين ممثلة في هوليوود، مثل أنجلينا جولي أو جوليا روبرتس\". وأضافت: \"لا يوجد شيء مشترك بينهن. لقد اخترن الموت بدلا من الحياة في كنف واحدة من أكثر الجماعات المعادية للمرأة في العالم\".", "doc2": "Asia Ramazan Antar İD silahlılarına qarşı döyüşdə həlak olub Lakin onun döyüşçü yoldaşları üçün Asia Ramazan Antarın mətbuatda və sosial mediadakı təsviri həm təəcc��b, həm də məyusluq doğurub. Suriyanın kürdlər məskunlaşmış Qamışlı şəhərindən olan 19 yaşlı qız keçən ay özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma tərəfindən öldürülüb. Diqqəti onun görünüşünə yönəltmiş Qərb mediası bildirdiyinə görə, o, tanınmış Hollywood aktrisasına bənzədiyi üçün \"Kürdüstanın Angelina Jolie\"si kimi tanınıb. Bəzi soydaşları isə bu cür bənzətmənin cinsi ayrıseçkilik olduğunu bildirərək pisləyiblər. Asia Ramazan Antarın da aid olduğu Kürd Qadınları Müdafiə Bölmələri (YPJ) bildirib ki, onların fəlsəfəsi sadəlik və təvazökarlıqdır. \"Heç kimə görünüşünə, bədən quruluşuna və ölçülərinə görə qiymət verilmir. Fərdlər kollektiv iş üçün şəxsi fədakarlıq nümayiş etdirirlər,\" onlar deyir. Keçən il mühafizəkar dini qrupların müqavimətinə baxmayaraq, qadın döyüşçülər Suriya Kürdüstanını qadınlara qarşı zorakılıq, məcburi evlilik və çoxarvadlılığı qadağan edən qabaqcıl qanunların qəbuluna vadar ediblər. Növbəti bir döyüşçü Suriya Kürdüstanındakı kürd mediasına görə Asia Ramazan Antar sadəcə olaraq İD-yə qarşı vuruşaraq həlak olmuş növbəti bir döyüşçüdür. Asia Ramazan Antar YPG-yə 2015-ci ildə qoşulub. Asia Ramazan Antarın döyüşçü yoldaşları deyir ki, onun təsviri alçaldıcıdır Hərbi təlimini başa vurduqdan sonra o, İD ilə döyüşmək üçün cəbhə bölgəsinə üz tutub. Asia Ramazan Antar avqustun 30-da, Türkiyə sərhədinə yaxın Mənbic şəhəri ətrfanında qətlə yetirilmədən öncə beş döyüşdə iştirak edib. O, komanda başçısı və pulemyotçu olub. Son iki il ərzində onun altıya yaxın qohumu da İD-yə qarşı döyüşdə qətlə yetirilib. Asia Ramazan Antar kimi yüzlərlə digər kürd döyüşçüləri də həlak olub. Əksəriyyəti isə gənc yaşlarında. Lakin onlardan heç biri bu qədər məşhurluq qazanmayıb. \"Seksist təsvir\" Çoman Kanaani Qərb mediasının Asia Ramazan Antara qarşı münasibətindən dəhşətə gəlmiş kürd döyüşçülərindən biridir. O, Kobani şəhərinin yenidən qurulmasına nəzarət edir. Kürdlərin məskunlaşdığı şəhər 2014-2015-ci illərdə İD işğalında olarkən məhv edilib, daha sonra isə kürd qüvvələri onları şəhərdən çıxarmağa nail olub. Cənab Kaani aralarında qadın və kişilərin olduğu bir çox döyüşçü yoldaşlarını itirib. Asia Ramazan Antar həlak olmuş digər qadın döyüşçülərlə bir yerdə dəfn edilib \"YPJ-in fəlsəfəsi seksizmə qarşı mübarizə və qadınların cinsi obyekt kimi istifadəsinə qarşı çıxmaqdır,\" o deyir. \"Biz qadınlara cəmiyyətdə onların haqqı olduğu yeri vermək istəyirik. Viyan (Asia Ramazan Antara verilmiş ləqəb) bu ideyalar uğrunda həlak olub. Mediada heç kim onun həyatından keçdiyi ideallardan və son dörd il ərzində əldə etdiyi nailiyyətlərdən bəhs etmir\". Aqrin Senna Mənbic uğrunda döyüşlərdə ayağını itirmiş YPJ komandiridir. O həmçinin bir çox dostunu itirib. O, İD idarəçiliyində yaşamaqdan imtina edərək həlak olmuş döyüşçü yoldaşlarının şəkillərinə baxmağa çağırır. \"Onların şəkillərinə baxın, hər biri mələkdir, hamısı gözəldir, yalnız birini Angelina Jolie və ya Julia Roberts kimi Hollywood aktrisasına bənzədiyi üçün seçmək doğru deyil. \"Onları heç nə birləşdirmir. Onlar dünyada qadınlara qarşı olan ən böyük qruplardan birinin hakimiyyəti altında yaşamaqdansa ölməyə üstünlük verirlər\". BBC müxbiri Güney Yıldız məqalənin hazırlanmasında iştirak edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2015/04/150403_health_contaminated_food", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2015/04/150424_hepatit_azerbaijan", "doc1": "الأطعمة غير الآمنة يمكن أن تحتوي على أنواع عديدة من البكتريا الضارة والفيروسات والطفيليات والمواد الكيميائية وأوضحت أن هذا \"التهديد العالمي\" مسؤول عن 351 ألف حالة وفاة وقعت في عام 2010. ويمكن للأطعمة غير الآمنة، على سبيل المثال اللحوم غير المطهية جيدا، أن تسبب 200 مشكلة صحية بدءا من الإسهال وحتى السرطان. لكن التغيرات في إنتاج الأغذية يعني أن هناك مزيدا من الفرص لوجود آفات مضرة أو مواد كيميائية في الوجبات، بحسب خبراء. تحذير ويمكن للأطعمة غير الآمنة أن تحتوي على أنواع عديدة من البكتريا الضارة والفيروسات والطفيليات والمواد الكيميائية. مواضيع قد تهمك نهاية وتشمل الأمثلة على هذه الأطعمة اللحوم غير المطهية جيدا والفواكه والخضروات الملوثة بالبراز و��لمحار الذي يحتوي على سموم بحرية. لكن منظمة الصحة العالمية قالت إن التحقيق في تفشي هذه الأمراض أصبح يمثل صعوبة متزايدة إذ أن أطباق فردية من الغذاء تحتوي في الغالب على مكونات من دول عديدة. وفي أول تقرير لمنظمة الصحة العالمية حول هذه القضية، قالت المديرة العامة للمنظمة الدكتورة مارغريت تشان إن \"مشكلة غذاء محلية يمكن أن تتحول سريعا إلى حالة طوارئ عالمية، إذ أن إنتاج الغذاء أصبح يعالج صناعيا، وتجارته وتوزيعه أصبح عالميا.\" وأضافت: \"هذه التغييرات توفر فرصا عديدة لتلوث الغذاء بالبكتريا المضرة والفيروسات والطفيليات أو المواد الكيميائية.\" وتظهر التحليلات، التي تستعين بمعلومات علمية من جميع أنحاء العالم، ما يلي: أضرار اقتصادية ويقول خبراء إن الأمراض الناجمة عن الأغذية الملوثة قد تسبب أضرارا اقتصادية كبيرة. وتشير تقديرات الخبراء إلى أن تفشي فيروس الإيكو لاي في ألمانيا عام 2011 سبب خسائر تقدر بنحو 1.3 مليار دولار للمزارعين والصناعة. ودعت منظمة الصحة العالمية الحكومات إلى تعزيز أنظمة سلامة الغذاء بشكل عاجل. وستطلق المنظمة في السابع من أبريل / نيسان الجاري حملتها لسلامة الغذاء بعنوان \"من المزرعة إلى الصحن\". وتهدف هذه الحملة إلى تشجيع الشعوب والحكومات إلى دراسة منشأ المكونات الفردية للوجبات والتأكد من معالجتها بشكل سليم وآمن في كل مرحلة.", "doc2": "Proqnoza əsasən, yaxın 10-20 ildə hepatitlər üzündən qaraciyər serrozu 60 faiz, qaraciyər xərçəngi 68 faiz, qaraciyər mənşəli digər xəstəliklərdən ölüm halları isə iki dəfə artacaq. HBV daha çox qaraciyər xərcənginə, Hepatit C Virusu isə serroza gətirib çıxarır. Serrozun yeganə effektiv müalicə yolu qaraciyər transplantasiyasıdır. Bu prosedurun dəyəri dünyada 100-150 min dollar aralığında dəyişir. Bəs Azərbaycanda Hepatit virusu geniş yayılıbmı? Bu virusa yoluxmuş xəstələr hansı problemlərlə qarşılaşırlar? Dövlət orqanının sözçüsü \"problem böyük deyil\" deyir. “Kommisiya yaradılıb və xəstələr pulsuz dərmanla təmin edilir”, Səhiyyə Nazirliyindən BBC Azərbaycancaya danşan rəsmi deyir. Araşdırmaçılar isə əks fikirdədir. Deyirlər ki, diqqətli olmasan, hər an bu virusa yoluxmaq mümkündür. Səhiyyə Nazirliyinin rəsmi məlumatına görə, 2009-cu ildə ölkədə 465 nəfər HBV, 339 nəfər HCV-yə yoluxma faktı qeydə alınıb. 2010-cu ilin 11 ayında isə bu rəqəmlər müvafiq olaraq 333 və 199 nəfər təşkil edib. Lakin “Azərbaycan təbabətinin müasir nailiyyətləri” adlı jurnalda verilən məlumata əsasən, 2000-2009-cu illərdə Bakı və Naxçıvanda bu və ya digər xəstəliklərə görə qanları analiz olunan, həmçinin könüllü qan verən 18-60 yaş qrupuna daxil olan 50 min nəfərdən çox şəxsin orta hesabla 3,5 faizinin HBV, 4,5 faizinin isə HCV-yə yoluxduğu aşkarlanıb. Hüquqi İnkişaf və Demokratiya İctimai Birliyi və “Ekspert” iqtisad jurnalı 2011-ci ildə apardığı araşdırma zamanı bu iki məlumatı müqayisə edib: \"Nəzərə alsaq ki, bu yaş qrupu ölkə əhalisinin üçdə ikisini təşkil edir, o zaman ölkə üzrə təxminən 450 min nəfərdən çox 18-60 yaşlı insanın təhlükəli viruslara yoluxduğunu söyləmək olar. Digər yaş qrupları ilə birlikdə isə bu göstərici daha yüksəkdir. Halbuki rəsmi statistik məlumatlar bundan dəfələrlə aşağı bir rəqəm üzərində qurulur. Bu səbəbdən rəsmi strukturlardan kənarda bütün mənbələr rəsmi statistikanın real vəziyyəti əks etdirmədiyi qənaətindədir. Hətta bəzi qeyri-hökumət təşkilatları Azərbaycanda 750 min nəfərin HBV və HCV-yə yoluxduğunu qeyd edirlər”, sənəddə deyilir. Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2000-ci ildə Hepatitli viruslara yoluxmuş 2381 insan olubsa, bu rəqəm 2009-cu ildə 1861, 2011-də 780, 2012-də 665, 2013-cü ildə isə 524 olub. Araşdırmada deyilir ki, Azərbaycanda HBV və HCV-yə yoluxma faktlarının dəqiq uçotu aparılmır. “Səhiyyə Nazirliyinin təlimatına əsasən bu viruslarla bağlı analizləri aparan bütün xəstəxanalar aşkarlanmış faktlar barədə nazirliyə məlumat verməlidirlər. Lakin faktiki olaraq bu təlimata əməl olunma səviyyəsi çox aşağıdır. Belə ki, dövlət xəstəxanalarında hepatitlərə yalnız əm��liyyat olunan xəstələr yoxlanılır və nəticələr qeydə alınır. Digər tərəfdən, keyfiyyət amili üzündən insanlar belə analizləri özəl klinikalarda verməyi üstün tuturlar. Bundan əlavə, dövlət xəstəxanalarında digər qruplardan götürülən analizlərin heç də hamısı qeydiyyata alınmır. Özəl klinikalarda isə vergidənyayınma məqsədilə aparılan bütün növ analizlərlə bağlı məlumatların gizlədilməsi halları geniş yayılıb”. Səhiyyə Nazirliyinin rəsmisi Azərbaycanda bu xəstəlik haqqında məlumatları \"şişirtməyə gərək olmadığını\" deyir. Onun sözlərinə görə, bu xəbərlər şaiyədir. “18-60 yaş qrupunda 2 faizdən az insan Hepatit B virusuna, 3 faizi isə Hepatit C virusuna yoluxub. Bu o qədər də böyük rəqəm deyil. Göstəricilər qonşu ölkələrdən aşağıdır”. Adının çəkilməsini istəməyən rəsmiyə görə, Səhiyyə Nazirliyinin nəzdində yaradılmış komisiyaya 1500 adam müraciət edib. \"Və ehtiyacı olan bütün xəstələrə pulsuz dərman verilir\". Ancaq qardaşınını hepatit C virusuna yoluxduğunu deyən və BBC Azərbaycancaya danışan qadın deyir ki, pulsuz dərmanların əldə edilməsi üçün uzun müddətli növbə gözləmək lazımdır. Anonim Hüquqi İnkişaf və Demokratiya İctimai Birliyinin sədri Zülfiyyə Mustafayeva deyir ki Azərbaycanda bu virusa yoluxmuş xəstələrin statistikası reallığa uyğun deyil. Çünki bu insanlar anonim qalmağa üstünlük verirlər. “Bu virusa yoluxmuş insanlar cəmiyyətdə diskriminasiyaya uğrayırlar. Onlar ailədə və iş yerlərində “damğalanırlar”. Bu səbəbdən anonim qamağa üstünlük verirlər”. “HİV virusunda olduğu kimi, insanlar xəstəlik təsadüfən aşkar olunana qədər heç vaxt viruslar üçün testdən keçmirlər. Bu da birbaşa testlərin baha olması ilə bağlıdır ki, bir testin qiyməti 12-24 manat arasında dəyişir”, deyən sədr Hepatit B (HBV) virusunun müalicəsi yoxdur deyir. “Azərbaycanda doğulan körpələrə HBV üçün peyvənd vurulur. Amma ötən ildən HBV daşıyıcısı olan anaların dünyaya gətirdiyi uşaqlar üçün pulsuz olaraq imunoqlabin peyvəndi də vurulur. Bunun həyata keçirilməsində əvvəllər problemlər var idi. Bu peyvənd əlçatan deyildi. Amma Səhiyyə Nazirliyi bu səbəblə proqram hazırladı. Və bu proqramın nəticəsi olaraq ötən ildən imunoqlabin pulusuz olaraq vurulmağa başlanıldı. əgər körpəyə İmunoqlabin vurulursa bu ona Hepatit B virusunun yoluxmayacağının qarantiyası 100 faiz olur”. Zülfiyyə Mustafayeva onu da deyir ki, HBV ilə HCV-nin əsas fərqi isə birincinin cinsi yolla da keçə bilməsidir. “Hepatit C virusu HBV və HİV –lə müqaisədə daha müqavimətlidir. HBV 100 dərəcə qaynadıldıqda məhv olur, HCV isə 300 və daha artıq dərəcə lazımdır. HCV hətta spirtdə belə yaşaya bilər. Kiçik abort kabinetlərində və stomotoloji klinikalarda alətlər spirtlə silinir, amma spirt HCV-ni öldürmür”. Zülfiyyə Mustafayeva deyir ki, Azərbaycandakı Hepatitli xəstələrin əsas problemləri diaqnostikanı dəqəq aparan klinikaların az olması və Hepatit üzrə yaxşı mütəxəssislərin az olmasıdır. Üstəlik müalicəsi olan HCV çox pul tələb edir. Dərmanların baha olmağından başqa digər problem, onların keyfiyyəti məsələsidir. Hər ölkədə istehsal olunan keyfiyyətli sayılmır. Ən yaxşısı Almaniya istehsalı olandır. Təhlilçi onu da qeyd edir ki, dünya əhlisi arasında hər 12-nəfərdən biri Hepatit virusu ilə yaşayır. Hepatit visrusları ilə bağlı araşdırma aparmış Dünya Sakit deyir ki, 6 Hepatit virusu var A, B, C, D, E və G. Amma bu növlərin də özlərinin sub növləri var. “Bu viruslardan ən yüngü A-dır. A virusu əhali arasında sarılıq xəstəliyi kimi də tanınır və Azərbaycan əhalisinin 90 faizi bu xəstəliyə tutulub. “Ən təhlükəlisi isə Hepatit C hesab olunur, təkcə onun 36 subnövü var. Hepatit C-yə qarşı vaksina hələ də tapılmayıb. Hepatit C-nin iki növü var, kəskin və xroniki. Azırbaycanda bu virusa tutlanların 70-80 faizi xroniki Hepatit C xəstəsi olurlar”. Ötən il Səhiyyə Nazirliyinin nəzdnində Hepatit virusuna yoluxmuş şəxslərin müayinə və müalicəsinin təşkili üzrə Komissiya yaradılıb. Komisiyanın sədri professor Murad Məmmədov İnterfaks-Azərbaycan agentliyinə müsahibəsində deyib ki, Azərbaycanda bu infeksiyalarla bağlı vəziyyət dünyada mövcud vəziyyətdən o qədər də fərqlənmir. \"Son illər ərzində əldə olunan məlumatlar onu deməyə əsas verir ki, böyüklər arasında əhalinin təxminən 2 faizi (18 yaşdan 60 yaşadək) hepatit B, bu qrupdan olan ölkə sakinlərinin təxminən 3 faizi isə hepatit C virusuna yoluxub\", o deyir. Samirənin hekayəsi “Qardaşımın 30 yaşı var. 4 il əvvəl Hepatit C virusuna (HCV) yoluxduğunu öyrəndik. Necə baş yerdiyini bilmirik. Uzun müddət stomotoloji klinikada dişlərini müalicə etdirib. Ya orada olub, ya da dəlləkxanada. Bunu bilmək çətindir. Virusa yoluxuduğunu da təsadüfən bildik. Əməliyyat üçün analiz verəndə”, bu sözləri Samirə (ad şərtidir) deyir. Onun sözlərinə görə, qardaşının hər tibbi müayinəsində onu müşayət edir. Xəstəxanaya çox xəstə müraciət edir. “Müayinə üçün gələnlər arasında qadınlar daha çoxdur. Əsasən gənc xəstlər var. Kişilərdə Hepatit B, qadınlarda isə C virusu daha çox yayılıb. Stomotoloji klinikalar, qadın və kişi gözəllik salonları, abort aparatları bu virusun əsas yayıcılarıdır”. Samirə onu da deyir ki, müalicə çox bahalı prosesdir. “HCV-nin müalicəsi bir il çəkir və dərmanları bahadır. Çox ağır müalicədir, psixoloji cəhətdən insanı çox yorur. Əks təsirləri çox olur. Ən pisi də odur ki, müalicə 100 faizlik nəticə verməyə də bilər”, deyən Samirə qardaşının müalicəni davam etdirə bilmədiyini də deyir. “İynələrin birinin qiyməti 200-250 manat arasında dəyişir. Müalicə dövründə, yəni bir il ərzində hər həftə iynə vrulmalıdır. Analizlərin də qiyməti çox bahadır. 300-400 manat arasında dəyişir. Maddi imkanımız olmadığına görə, müalicəni dayandırdıq”. Samirə hepatitli xəstələrə pulsuz dərmanların verilməsindən də danışır. “Bizim adımız siyahıda var, amma növbə çoxdur. Həm də ehtiyat edirik. \"Bu virusa yoluxmuş digər qohumumuz pulsuz dərmanlardan imtina edib. Çünki keyfiyyətsiz hesab edib\", o deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39426459", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39427868", "doc1": "سفير بريطانيا في بروكسيل، سير تيم بارو، (يسارا) يسلم إخطارا رسيما إلى رئيس المجلس الأوروبي دونالد تاسك بشأن مغادرة بريطانيا الاتحاد وسلم سفير بريطانيا في بروكسيل، سير تيم بارو، رسالة إلى رئيس المجلس الأوروبي دونالد تاسك تشير إلى تفعيل المادة 50 من معاهدة لشبونة. والتي بمقتضاها تبدأ بريطانيا رسميا إجراءات الخروج من الاتحاد الأوروبي. وتحدد الوثقة الرؤية العريضة لرئيسة الوزراء البريطانية تريزا ماي بشأن عملية الخروج خلال العامين المقبلين. وتدلي ماي بيانا أمام البرلمان البريطاني بعد تسليم ذلك الإخطار، لحث البلاد على التكاتف خلال هذه الخطوة الكبيرة. وتشمل القضايا المعقدة التي سيجري التفاوض بشأنها مشروع القانون المالي للخروج، ووضع الاتحاد الأوروبي والمواطنين البريطانيين في الخارج، والعلاقة التجارية المستقبلية. وقال زعماء أوروبيون، من بينهم رئيس المفوضية الأوروبية جان كلود جونكر إنهم لن يسعوا إلى معاقبة بريطانيا على خروجها من الاتحاد الأوروبي. وقال جوزيف مسقط، رئيس وزراء مالطا الذي يتولى حاليا رئاسة الاتحاد الأوروبي، إنه من الضروري أن تظل عضوية الاتحاد الأوروبي الخيار الأفضل. في حين وصف ميشيل بارنييه، كبير المفاوضين لدى المفوضية الأوروبية، اليوم الأول بطريق طويل صعب للغاية، في الوقت الذي يسعى فيه الاتحاد الأوروبي إلى إبرام اتفاق عادل بشأن مستقبل طويل الأجل للدول السبع والعشرين الباقية في الاتحاد. وقال غينتر أيتنغر، مفوض ألمانيا في الاتحاد الأوروبي، إن مغادرة بريطانيا تعد رسالة سلبية بالنسبة لأوروبا عموما ولبريطانيا على نحو خاص. وكانت رئيسة الوزراء البريطانية قد أجبرت على الرجوع للبرلمان قبل تفعيل المادة 50 بعد أن خسرت نزاعا قضائيا بهذا الشأن في المحكمة العليا، ولكنها حازت على دعم أغلب النواب في أوائل الشهر الجاري. الأحداث الرئيسية والتوقيتات المحتملة: في مايو (آيار) / يونيو (حزيران) 2017 : تبدأ المفاوضات قضايا محل النقاش:", "doc2": "Britaniya Aİ-ə vida deyir: Həll olunmamış məsələlər Theresa May Britaniyanın Aİ-dən gedişini rəsmi surətdə başladacaq məktubu imzalayıb. Britaniyanın Aİ-dəki səfiri Sir Tim Barrow xanım May-ın imzaladığı altı səhifəlik məktubu Brüsseldə Aİ Şurasının prezidenti Donald Tusk-a təqdim edib. Bu, formal olaraq ayrılma prosesinin başlanması deməkdir. Britaniyanın Aİ-dəki səfiri Sir Tim Barrow xanım May-ın imzaladığı məktubu Aİ Şurasının prezidenti Donald Tusk-a təqdim edib Theresa May Britaniyanın Aİ-ni tərk etməsini təsdiqləyən məktubu imzalayır Keçən ilin iyun ayında Britaniya Avropa İttifaqını tərk etməklə nəticələnən referendum keçirib. Britaniyanın Aİ-ni tərk etməsi barədə müraciəti alan Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti deyib ki, bu nə London nə də ki, Brüsseldə xoşbəxt bir gün deyil. Lakin Donald Tusk Brexit-də müsbət məqamların olduğunu da vurğulayıb. \"Brexit bizi, 27 ölkədən ibarət icmanı, daha qərarlı və əvvəlkindən daha vahid edib\". Onun sözlərinə görə Aİ ölkələri \"qarşıdan gələn çətin danışıqlar\" mərhələsində vahid qalacaq. Danışıqlar barədə mövzunu davam edərək Donald Tusk deyib ki, o və Avropa Komissiyası 27 ölkənin maraqlarını müdafiə etmək üçün güclü mandata malikdir. Britaniyanın ayrılma ödənişi Böyük Britaniya hökuməti, ölkə daxilindəki siyasi müzakirələrdə ara-sıra Aİ-dən \"ayrılma ödənişinin\" məbləği mövzusunda da tənqidlərə hədəf olur. Brüssel Brexitlə bağlı Londonun xərclərinin təxminən 60 milyard avro olacağını bildirir. Aİ-dən çıxmaqla bağlı konkret danışıqların başlanmasından sonra bu rəqəm ətrafında kəskin mübahisələrin aparılacağı gözlənilir. BBC-ə danışan Brexit naziri David Davis, 60 milyardlıq ödənişlə bağlı Brüsseldən hər hansı bir şərh almadığını bildirir. Nə baş verdi və verəcək?"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38909710", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38922487", "doc1": "سؤال بسيط لا لبس فيه وجه الى سيباستيان غوركا، احد نواب مساعدي الرئيس الامريكي الجديد، في مقابلة اذاعية اجريت معه الاسبوع الماضي. ولكن اجابته لم تكن صريحة بأي حال من الاحوال. قال غوركا \"الأمر ليس نقاشا حول الاسلام وعما اذا كان دينا ام لا، الامر يتعلق بالارهاب الاسلامي المتطرف. نحن مستعدون ان نكون صريحين حول التهديد (الذي يشكله هذا الاسلام). لن نتجاهله كما فعلت ادارة أوباما.\" ولكن هل الاسلام دين ؟ مضى غوركا للقول \"اعتقد ان عليكم توجيه هذا السؤال له (ترامب)، ولكني استطيع القول إن هذا التشكيك يعد قراءة خاطئة لكل ما قاله (ترامب) في الاشهر الـ 18 الاخيرة.\" ولكن نظرة متأنية لما ادلى به ترامب من تصريحات في تلك الفترة تزيد الأمر تعقيدا، وكذلك تفعل وجهات النظر التي يعبر عنها مستشارو الرئيس الجديد. دأب ترامب على التحذير من المخاطر التي يشكلها \"الارهاب الاسلامي المتطرف\"، وهو موقف ينظر اليه كثيرون على انه انتقاد مباشر للرئيس باراك اوباما الذي رفض باصرار استخدام هذا التعبير. وهاجم ترامب اوباما وهيلاري كلينتون بوصفهما \"مؤسسي\" تنظيم الدولة الاسلامية، كما تشاجر علنا مع والدي عسكري امريكي مسلم قتل في العراق. ودعا في مناسبات عدة الى فرض حظر مؤقت على دخول المسلمين الى الولايات المتحدة، كما دعا الى تأسيس قاعدة بيانات للمسلمين المقيمين في الولايات المتحدة. يقول منتقدون إن هذه السياسات والمواقف تشير الى ان معاداة الاسلام تقع في قلب فلسفة ترامب السياسية. يقول خالد بيضون، الاستاذ في جامعة ديترويت، \"من البداية الى النهاية، كشفت حملة 2016 الانتخابية عن ان مشاعر معاداة الاسلام ما زالت حية وقوية ومؤثرة سياسيا اكثر من اي وقت مضى. بالنسبة لترامب، لم يكن ذم المسلمين وتحميلهم مسؤولية افعال ليست لهم علاقة بها مجرد شعار انتخابي بل كان عبارة عن استراتيجية اعتمدها بنجاح.\" ولم يفعل ترامب الكثير في اغلب الاحيان لتبديد هذا الاستنتاج، فقد قال في مقابلة اجريت معه في آذار م مارس 2016 \"أظن ان الاسلام يكرهنا.\" ولكنه اتخذ في مناسبات اخرى موقفا اكثر اعتدالا، داعيا للتفريق بين المسلمين بشكل عام والقلة من \"الناس السيئين والخطرين\" الذين يعتنقون ايضا الدين الاسلامي. فقد قال في ايلول / سبت��بر 2016 \"أحب المسلمين، واعتقد انهم بشر رائعون.\" واذا كانت الادارة الامريكية هي انعكاس للزعيم الذي يجلس في المكتب البيضاوي، فلا ينبغي ان يفاجأ احد بأن آراء ترامب المتناقضة حول الاسلام تجد صداها في فريق المستشارين الكبار الذين عينهم والذين يحيطون به. المعادون يتمترس في خندق معاداة الاسلام في ادارة ترامب اولئك المسؤولون الذين يعتمدون اكثر الآراء التي عبر عنها الرئيس تطرفا. من هؤلاء مستشار الأمن القومي مايكل فلين، والمستشار الاقدم ستيف بانون ووزير العدل المعين جيف سيشنز. فعلى سبيل المثال، وصف فلين الدين الاسلامي بأنه \"آيديولوجية سياسية تختبئ وراء الفكرة القائلة إنه معتقد ديني\"، وهو الموقف الذي دفع الى توجيه الاسئلة الى غوركا في الاسبوع الماضي. كما شبه فلين الدين الاسلامي \"بسرطان خبيث\"، كتب تغريدة قال فيها إن الخوف من المسلمين \"خوف منطقي.\" أما بانون، الذي كان يدير موقع برايتبارت الاخباري القومي قبل ان يعينه ترامب في موقع بارز في حملته الانتخابية، فوصف الاسلام بأنه \"أكثر اديان العالم تطرفا\"، وحذر من ان المسلمين يشكلون \"طابورا خامسا هنا في الولايات المتحدة.\" لا يتفق سيشنز - الذي يعد مهندس سياسات ترامب حيال الهجرة والمهاجرين - مع هذا الرأي كليا، ولكنه قال \"هناك آيديولوجية سامة، آمل انها صغيرة جدا في صفوف المسلمين. لا يتفق معظم المسلمين مع هذه الافكار الجهادية والعنفية بالتأكيد، وينبغي علينا التوصل الى طريقة افضل للتفريق بينهما.\" الواقعيون بالتأكيد هناك مسؤولون في البيت الابيض لا يتفقون مع الآراء المذكورة آنفا. فوزير الدفاع جيمس ماتيس قال في معرض دفاعه عن ضرورة ان تدخل الولايات المتحدة في تحالفات مع العالم الاسلامي إن الجماعات الجهادية \"ترتدي لباسا دينيا كاذبا.\" وكان ماتيس، قبل انضمامه الى فريق ترامب، من الجمهوريين الذين عارضوا مقترح الرئيس الجديد بمنع دخول المسلمين الى الولايات المتحدة شأنه شأن نائب ترامب مايك بنس. وقال آنئذ إن المقترح المذكور \"يسبب لنا ضررا كبيرا الآن، وهو يبعث برجات خطيرة الى النظام الدولي.\" كما قال ماتيس اثناء جلسات الاستماع التي سبقت تعيينه في منصبه الوزاري إنه حارب جنبا الى جنب مع عسكريين امريكيين مسلمين. من جانبه، أكد راينس بريبس، امين عام البيت الابيض الذي ينظر اليه على انه المنافس الاكبر لبانون في اسداء المشورة للرئيس، ان فكرة تسجيل اسماء المسلمين في قاعدة بيانات لن تنفذ، كما اعتمد خطا اقل حدة تجاههم بشكل عام. فقد قال مرة \"هناك بعض من اوجه ذلك المعتقد تسبب اشكالا، ولكنها لا تمثل المعتقد بشكل عام.\" ليس النقاش حول موقف البيت الابيض تجاه المسلمين اكاديميا فحسب. ففي الدعاوى القضائية التي اقيمت من اجل الطعن في شرعية المرسوم الذي اصدره ترامب والذي منع بموجبه مواطني 7 دول اسلامية من دخول الولايات المتحدة، اشار مناوئو ترامب الى خطابه وخطاب مساعديه العدائي كبرهان على ان المنع المذكور موجه للمسلمين بشكل مناف للدستور الامريكي. كان رؤساء امريكيون سابقون يحرصون على التأكيد على ان مشاكلهم ليست مع الدين الاسلامي، اذا كان فقط من اجل موازنة استخدامهم للقوة العسكرية في او ضد دول اسلامية. فالرئيس جورج بوش الابن قال مباشرة عقب هجمات 11 ايلول / سبتمبر إن \"وجه الارهاب لا يمثل الدين الاسلامي الحقيقي. هذا العمل لايمثل الاسلام. ان الاسلام هو السلام.\" ولكنه استتبع ذلك بغزو افغانستان والعراق. كما ادلى الرئيس باراك اوباما بتعليقات مماثلة، إذ قال في احدى المناسبات \"إنه من الضروري علينا ان نقف مع الغالبية العظمى من المسلمين الذين يسعون الى تحقيق نفس الاهداف التي نسعى اليها، النظام والسلام والثراء.\" ولكن اوباما امر في عام 2016 فقد بالقاء اكثر من 26 الف قنبلة على دول اسلامية منها سوريا والعراق وافغانستان وليبيا واليمن والصومال وباكستان. لا يتمتع ترامب بنفس الدفاعات الخطابية التي كان يتمتع بها اسلافه في هذا المجال، ولذا سينظر الى افعاله كرئيس من خلال منظار التصريحات التي ادلى بها ومستشاروه في السابق. كان الرد الغاضب على مرسوم منع دخول المسلمين نموذجا واحدا لذلك، ولكنه بالتأكيد لن يكون النموذج الأخير.", "doc2": "Bu birbaşa sual, ötən həftə radioya müsahibəsi zamanı prezident köməkçisinin assistenti Sebastian Gorka-ya verilib. Onun cavabı isə, birbaşa olmayıb. \"İslamın din olub olmaması, müzakirə mövzusu deyil,\" o cavab verib. \"Söhbət radikal İslam terrorizmindən gedir. Biz mümkün təhlükəyə qarşı hazır olmalıyıq. Biz onu Obama administrasiyası kimi gözə soxub silməyəcəyik.\" Bəs İslam dindirmi? \"Məncə sualı siz onun özünə verməlisiniz,\" Gorka davam edib. \"Amma, deməliyəm ki, bu, onun 18 ay qabaq dediyi hər şeyi səhv anlamaq mənasına gələcək.\" Cənab Trump-ın ötən il yarım ərzində dediklərinə diqqətlə nəzər salsaq, məsələ daha qəlizləşir, eləcədə, yeni prezidentə yaxın olan müşavirlərin fikirləri. Cənab Trump dəfələrlə \"radikal İslam terrorizmi\" təhlükəsi ilə bağlı xəbərdarlıq edib. O, sözləri ilə Barack Obama-nı hədəf alsa də, Obama prezident ikən bu ifadədən istifadə etməyib. O, Cənab Obama və Hillary Clinton-u İslam Dövləti adlı qruplaşmanın \"yaradıcıları\" kimi təqdim edib. İraqda qətlə yetirilən ABŞ-ın müsəlman əsgərinin valideynləri ilə mübahisəyə girib. Yeni prezident, ABŞ-a gəlmək istəyən müsəlmanlara müvəqqəti qadağa qoyub və ABŞ-da olan müsəlmanlar üçün isə \"izləmə siyahısı\" yaradılmasını təklif edib. Bu siyasi qərar və hərəkətlər, tənqidçilərin dediyi kimi, Cənab Trump-ın anti-islam siyasətini formalaşdırır. \"Əvvəldən sona kimi 2016-cı il prezident seçkiləri islamafobiyanın olduğunu, potensial və siyasi olaraq əvvəlki kimi rezonans doğurduğunu göstərdi,\" Detroit Universitetindən professor Xalid Baydun yazır. \"İslamı qapazaltı etmək və müsəlmanları günahlandırmaq, seçki kampaniyasının mesajı deyildi, Donald Trump üçün qələbə strategiyası idi.\" Donald Trump bir dəfə deyib ki, o düşünür ki, İslam ABŞ-a nifrət edir Trump-ın nəticəsinə xilaf çıxacağı anlar da olub. \"Məncə, İslam bizə nifrət edir,\" 2016-cı ilin mart ayında verdiyi müsahibələrin birində o deyib. Başqa vaxtlar o, daha kəskin tonla İslam dininə mənsub 1.6 milyard insanla, qismətinə müsəlman olmaq dayanan \"pis və təhlükəli adamlar\" arasında fərq də cızıb. \"Mən müsəlmanları sevirəm,\" Cənab Trump 2015-ci ilin sentyabrında söyləmişdi. \"Məncə, onlar, əla insanlardır.\" Əgər prezident administrasiyası, Oval Otaqda oturan kişi ilə eyni fikirdədirsə, onun ətrafındakı yüksək vəzifəli müşavirlərin də bu cür düşünməsi heç təəccüblü gəlməməlidir. Antaqonistlər Cənab Trump-ın ən tanınmış müşavirləri, prezidentin anti-müsəlman ifadələrinə müsbət yanaşanlardır. Bunlara Milli Təhlükəsizlik Müşaviri Michael Flynn, baş müşavir Steve Bannon və baş prokuror Jeff Sessions daxildir. Cənab Flynn, misal üçün, İslamı, \"din anlayışı altında gizlənən siyasi ideologiya\" adlandırıb. Michael Flynn (ortada) və Stephen Bannon (sağda) İslam dininə qarşı tənqidi mövqeyə malikdirlər O, dini \"bədxassəli xərçəng\" ilə müqayisə edərək Twitter hesabında müsəlmanlardan qorxunu \"rasional\" adlandırıb. Cənab Trump-ın prezident kampaniyasında əsas mövqeni tutmamışdan öncə, milliyyətçi Breitbart media səhifəsinin rəhbəri olan Cənab Bannon, İslamı, \"dünyanın ən radikal dini\" adlandırıb və müsəlmanların \"Birləşmiş Ştatlarda beşinci sütun\" təşkil etdiklərini bildirib. Cənab Trump-ın immiqrasiya siyasətinin memarı hesab olunan Mr Sessions isə, aşağıdakı sözləri söyləyib: \"Bizdə zəhərli bir ideologiya mövcuddur, ümid edirəm ki, İslam dinində bu daha azdır. Əminliklə, bir çox insan, bir çox müsəlman bu zorakı və cihadçı yanaşma ilə razılaşmır. Və biz bunu müəyyənləşdirmək üçün, daha yaxşı üsullar tapmalıyıq.\" Praqmatistlər Ağ Evdə daha həlim başlar da var, təbii ki. Müdafiə Katibi James Mattis ABŞ-ın İslam dünyası ilə müttəfiqliyinə ehtiyac duyduğunu bildirərək deyib ki, cihadçı qruplar \"yanlış dini zireh geyiniblər.\" Trump administrasiyasına qoşulmamışdan əvvəl Cənab Mattis - vitse-prezident Mike Pence də daxil olmaqla - müsəlmanlara immiqrasiya qadağasını tənqid edən respublikaçılardan biri idi. Onlar bildirirdilər ki, \"bu hazırda bizə, böyük ziyan vurur və beynəlxalq sistemə də şok dalğalarını göndərir.\" Video: Prezident Trump: \"Bu müsəlmanlara qarşı qadağa deyil, amma biz tamamilə hazırıq\" Öz təsdiq vərəqələrində o, bildirmişdi ki, amerikalı müsəlman əsgərlərlə çiyin-çiyinə vuruşublar. Bannonun prezident müşavirliyi namizədliyinə əsas rəqiblərdən biri və Ağ Ev heyətinin başçısı Reince Priebus isə bildirib ki, heç bir müsəlman əsgəri qeydə alınmayacaq. \"Həmin dinin bəzi aspektləri var ki, problemlidirlər,\" Priebus İslam haqqında deyib. \"Təbii ki, bunu bütün dinə şamil etmək olmaz.\" Ritorik dəyər Trump-ın müsəlmanlara qarşı Ağ Evdəki münasibəti, qətiyyən akademik deyil. Qaçqınların yerləşməsi və əsasən müsəlmanların olduğu yeddi ölkədən immiqrasiya ilə bağlı prezidentin verdiyi qərarları çətin vəziyyətə salan iddialarını, Cənab Trump-ın rəqibləri hirsli ritorika adlandırır və müsəlmanlara qarşı konstitusiyaya zidd siyasətin sübutu kimi heyətinin yarısını göstərirlər. Keçmiş prezidentlər, onların İslam dini ilə heç bir problemləri olmadığını söyləyir və ya müsəlman xalqları üçün və ya onlara qarşı ABŞ-ın hərbi gücündən, balasanlaşdırıcı vasitə kimi istifadə etdiklərini deyirdilər. \"Terrorun üzü, İslamın əsl üzü deyil,\" Cənab Bush, Dünya Ticarət Mərkəzinə edilən 11 sentyabr hücumundan az sonra bildirmişdi. \"Bu İslam deyil. İslam sülh dinidir.\" George W Bush prezident olduğu dövrdə İslamı sülh dini adlandırıb Sonralar isə o, müsəlman ölkələri Əfqanıstan və İraqa qarşı işğala başlayır. Cənab Obama da bənzəri şərhlər verərək, deyirdi: \"Bizim kimi qayda, sülh və firavanlıq istəyən 99.9% müsəlmanlar ilə özümüzü eyni sıraya qoymaqdan başqa mühüm heç nə yoxdur.\" 2016-cı ildə onun əmri ilə Suriya, İraq, Əfqanıstan, Liviya, Yəmən, Somali və Pakistan kimi müsəlman ölkələrinə bombalar atılıb. Cənab Trump-ın sələfləri kimi eyni ritorik örtük dəbdəbəsi yoxdur. Onun prezident kimi hərəkətlərini keçmiş bəyanatları rəngləyir. Eləcə də onun müşavirlərinin. Onun immiqrasiya ilə bağlı qərarına gələn əsəbi reaksiya buna bir misaldır - və əminliklə demək olar ki, bu sonuncu da olmayacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-55047957", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50071012", "doc1": "وهذا العام، تسلط قائمة 100 امرأة الضوء على اللواتي قدن التغيير وأحدثن فرقا خلال هذا الوقت المضطرب الذي نعيشه. وتشمل القائمة سانا مارين، التي تقود الحكومة الائتلافية الفنلندية؛ وجين فوندا، الممثلة والناشطة في مجال المناخ؛ وسارة غلبرت، التي تدير أبحاث أكسفورد للتوصل إلى لقاح يحمي من فيروس كورونا. ومن بين الأسماء أيضا كاتبة وثقت الحياة في مدينة ووهان أثناء الإغلاق، ومغنية وكاتبة أغان تتحدث عن العنف ضد المرأة. وفي هذا العام الاستثنائي، قدم عدد لا يحصى من النساء حول العالم تضحيات جمّة لمساعدة الآخرين، لذا تُرك اسم واحد في قائمة 100 امرأة فارغا كتقدير لكل البطلات المجهولات. مواضيع قد تهمك نهاية كيف تمّ اختيار النساء؟ أعدّ فريق 100 امرأة في بي بي سي قائمة قصيرة بناء على الأسماء التي اقترحها العاملون في الفرق المختلفة لبي بي سي ضمن الخدمة العالمية. كان البحث مركزا على نساء صنعن عناوين الأخبار، أو كنّ جزءا من القصص المهمة على مدار الأشهر الاثني عشر الماضية، وكذلك اللاتي كانت قصصهن مصدر إلهام، أو حققن شيئا مهما أو أحدثن تأثيرا في مجتمعاتهن بطرق قد لا تكون بالضرورة قد وصلت إلى منابر الأخبار. وبعد ذلك، قٌيّمت مجموعات الأسماء تلك وفقا لموضوع هذا العام (النساء اللواتي قدن التغيير)، ومع الأخذ بالاعتبار موضوع التمثيل الإقليمي للنساء، إلى جانب مبدأ الحياد، من أجل اختيار القائمة النهائية. حقوق ملكية الصور تعود لـ: Photo copyrights: University of Melbourne, Kim SooHyeon , Quoc Dat, Rachata Sangkrod, Fee-Gloria Groenemeyer, Rakyan Bramasto, NCID,Thomas Laisne, Nandar, Kunjan Joshi, Shajan Sam,Shahbaz Shazi, AxKimia, Arash Ashourinia, UNHCR, Nancy Rached, Emily Almond Barr, ICARDA, 89up, No Isolation, Anna Khodyreva, Bogdanowa Ekaterina, Anastasia Volkova by Sydney Morning Herald, University of Oxford / John Cairns, Arvid Eriksson, Nemonte Nenquimo, Jeronimo Zúñiga / Amazon Frontlines, Alejandra Lopez, Víctor Hugo Yañez Ramos, Rick Buchanan Photography, Eddie Hernandez Photography, Ant Eye Photography, Chris Collingridge, Abdelhamid Belahmidi, Kunmi Owopetu, Alien Prose Studio, Mastercard Foundation, Karen Dolva, Hannah Mentz, Fortress, Vice Media Group LLC, Vanessa Nakate, Francis Mweze from Sighted Design, Angelou Studio's, Zola Photo, David Gee, Will Kirk, Paloma Herbstein, Miguel Mendoza Photo Studio, Credit Denise Else, Shani Dhanda, Dioned Williams, Alcaldía Mayor de Bogotá, Global Network of Women Peacebuilders, Reece Williams with Artists in Presidents, Sebastian Lindstrom, Getty Images, Salsabila Khairunisa, Andrés Kerese, Gulnaz Zhuzbaeva, Claire Godley, The Australian Water Association, Wu Baojian, Laura Kotila Prime Minister's Office, O'Shea Tometi, María Esme del Río, Gio Solis, Laurent Serroussi, DCMS, Inti Gajardo, Morgan Miller, Helena Price Hambrecht, Courtesy of John Russo, UN Women/Ploy Phutpheng. فريق العمل: الإعداد: إيميلي بترلي، لارا أوين، لورن بوزكورت، فاليريا بيراسو، ستيفاني غابات. الإنتاج: أليسون تروسديل، آنا لوسيا غونزاليز. المبرمجون: مارتا مارتي ماركيز، كلوي سبيلمان. التصميم: سيان ويلموت.", "doc2": "Bu il 100 qadın bu sualı soruşur: Əgər dünyanı qadınlar idarə etsəydi gələcək necə olardı? Suriyanın yenidən qurulmasını planlayan arxitektordan tutmuş, Nasa-da Marsa helikopter layihəsinin menecerinə qədər, siyahıdakı bir çox qadınlar öz sahələrində qabaqcıllıq edirlər və 2030-cu ildə dünyanın necə görünəcəyi barədə öz proqnozlarını verəcəklər. Mafiya ilə mübarizə aparan \"kabus\" siyasətçi və ya mizoginiyaya qarşı vuruşan futbolçular kimi digər qadınlar isə bu yolda öz təcrübələrindən istifadə edirlər. BBC News Azərbaycanca 100 qadın 2019 siyahısında yer almış bəzi qadınları sizə təqdim edir. Manal ƏlDovayan - Rəssam, Səudiyyə Ərəbistanı Müasir rəssam olan Manal ƏlDovayanın əsərləri qadınların bu ölkədəki gözəgörünməzliyini, xatirələrini və iştirakını önə çıxarır. O bunu Səudiyyə Ərəbistanındakı qadın işçilərin ağ-qara fotolarından tutmuş, Səudiyyə qadınlarına səyahət üçün tələb olunan icazə kartları ilə hazırlanmış quş dəstəsinin təsvirinə qədər əsərləri ilə həyata keçirir. 2018-ci ildə Britaniya Muzeyi onun iki əsərini uzunmüddətli nümayiş üçün yerləşdirib. Kimia Əlizadə - Taekvondoçu, İran 2016-cı ildə Kimia İranın ilk Olimpiya medalını qazanan idmançı olur. Kimia Britaniyanın Financial Times qəzeti tərəfindən taekvondoçu kimi \"İran qadınlarını şəxsi azadlıqlarını ifadə etmək yolunda cəsarətləndirdiyi\" üçün qiymətləndirilib. İndi 21 yaşlı idmançı Tokyo 2020 olimpiadasına vəsiqə qazanmaq üçün gündə üç dəfə məşq edir. O, yeni nəsil İran qadınlarının bu idmana cəlb etmək üçün onları həvəsləndirmək istəyir. Marva Əl-Sabuni - Memar, Suriya Suriyada memar Marva Əl-Sabuninin doğma şəhəri olan Homsda müharibə başlayanda o, şəhəri tərk etməkdən imtina edir. O, bu dövrü sənədləşdirən kitabın müəllifidir və dağıdılmış Baba Əmr rayonunun yenidən qurulması planını hazırlayıb. Bu planda müxtəlif təbəqədən və etnik qruplardan olan insanların bir arada yaşamasını ehtiva edir. Raya Bidşəhri - Pedoqoq, İran Raya təhsil vasitəsilə dünyanı inkişaf etdirmək məqsədini daşıyan Awecademy təşkilatının təsisçisi və rəhbəridir. Təşkilatın məqsədi gələcəkdə insanlığı müsbət istiqamətdə dəyişmək üçün tələbə və müəllimləri onlayn təhsil modulları ilə ilhamlandırmaqdır. Zərifə Qafari - Mer, Əfqanıstan 26 yaşlı Zərifə Qafari Əfqanıstanın ilk qadın merlərindən biridir. Əfqanıstan prezidenti onu Vərdək vilayətinin meri təyin edib. Bura Talibanın nüfuzlu olduğu bölgələrdən biridir. Həyatı üçün təhlükə olmasına baxmayaraq, o, bu vilayətin meri vəzifəsində işləməyi qəbul edib. Elə ilk iş günündəcə onun ofisinə qəzəbli kütlənin hücumu olub. Onun dediyinə görə məqsədi insanları qadının gücünə inandırmaqdır. Cəlilə Hayder - Hüquqşünas, Pakistan İnsan hüquqları üzrə vəkil olan Cəlilə Pakistanda qadın hüquqlarının müdafiəsi üzrə ixtisaslaşıb və yoxsul qadınlara pulsuz hüquqi məsləhətlər verir. O, \"Biz İnsanlarıq\" adlı qeyri-hökumət təşkilatının təsisçisidir. Təşkilat həssas uşaq və qadınlara imkanlar yaratmaq üçün yerli icmalarla işləyir. O, çətinliklərlə qarşılaşan Hazara icmasından ilk qadın hüquqşünasdır və 2018-ci ildə xalqının müdafiəsi tələbilə aclıq aksiyası keçirib. Raja Meziane - Müğənni, Əlcəzair Müğənni Raja Mezianenin Allo le Systeme! adlı siyasi klipi YouTube-da 35 milyondan çox izlənilib. Onun hökumət əleyhinə olan ifaları onu Əlcəzairi tərk etməyə məcbur edib. İndi Praqada yaşayan müğənni 2019-cu ildə Əlcəzairdə keçirilmiş etiraz aksiyalarına dəstək verib. Zehra Sayers - Alim, Türkiyə Biofizik Zehra Sayes Yaxın Şərq ölkələrindən səkkiz alimi bir yerə gətirdiyi üçün Yaxın Şərqin ümid işığı kimi qiymətləndirilib. O, İsrail, Fələstin, Türkiyə və Kipr kimi Yaxın Şərq ölkələrindən alimləri bir yerə toplayaraq laboratoriyanın əsasını qoyub. Zehra Sayers 2019-cu ildə prestijli Elm Diplomatiyası mükafatına layiq görülüb. Nur Şaker - İnformatik, Suriya İnformatika elmləri ilə məşğul olan Nur Şaker 2008-ci ildə süni intellekt sahəsinə marağının ardınca Suriyanı tərk edərək Avropaya köçüb. Akademiyadakı uğurlu fəaliyyətinin ardından o, bu sahədə innovativ sahibkarlıq yolunu tutub. Anasının xərçənglə mübarizəsindən ilhamlanan Nur süni intellekt sahəsindəki biliklərini tibbə tətbiq etmək qərarına gəlir. Nəticədə isə yeni dərmanların süni intelekt vasitəsilə daha tez hazırlanmasına nail olunub. Onun işi dünyanın ən tanınmış əczaçılıq şirkətlərinin diqqətini cəlb edib. Lyubov Sobol - Hüquqşünas, Rusiya Hüquqşünas Lyubov Sobol Rusiyada korrupsiya iddialarını araşdırır, öz işini sosial media və bir milyondan çox abunəçisi olan YouTuba kanalı vasitəsilə sənədləşdirir. Bu yay ona və digər müxalif namizədlərə Moskvada keçirilən yerli seçkilərdə namizədliklərini irəli sürmək qadağan edilib. Nəticədə onminlərlə gənc buna etiraz olaraq aksiyalar keçiriblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/02/150227_russia_putin_nemtsov", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/02/150227_boris_nemtsov_murdered", "doc1": "شهد يوم السبت سيلا من الروس الذين زاروا مكان الجريمة حيث وضعوا أكاليل الزهور تكريما للقتيل وعبر الرئيس بوتين في برقية بعث بها إلى والدة القتيل، ونشرت في موقع الكرملين الالكتروني، عن مواساته وأثنى على امانة نمتسوف وانفتاحه. وكان بوريس نمتسوف قد قتل رميا بالرصاص على جسر لا يبعد سوى خطوات عن الكرملين في قلب العاصمة الروسية. وطالب زعماء غربيون بتحقيق شفاف في الحادث. وقال الرئيس بوتين في البرقية التي بعث بها لدينا أيدمان والدة القتيل البالغة من العمر 86 عاما \"سنفعل كل ما نستطيع فعله لضمان أن يعاقب الذين ارتكبوا هذه الجريمة القذرة والخسيسة ومن يقف خلفهم.\" مواضيع قد تهمك نهاية ومضى للقول \"أرجو قبول خالص عزائي لهذه الخسارة الكبيرة التي لا تعوض. أشاطرك الحزن بصدق.\" وقال \"لقد ترك بوريس نمتسوف بصماته على تاريخ روسيا وخصوصا في حياتها السياسية والعامة. لقد احتل مواقع مهمة في الفترة الانتقالية الصعبة التي مرت بها البلاد، وكان دائما منفتحا وأمينا ومتمسكا بآرائه.\" من جانبه، قال رئيس الوزراء الروسي دميتري ميدفيديف إن نمتسوف \"رجل ذو مبادئ كان يتصرف بشفافية وثبات ولم يخن مواقفه.\" وشهد يوم السبت سيلا من الروس الذين زاروا مكان الجريمة حيث وضعوا أكاليل الزهور تكريما للقتيل. وكان نمتسوف البالغ من العمر 55 عاما قد شغل منصب النائب الأول لرئيس الوزراء إبان فترة حكم الرئيس الأسبق بوريس يلتسين في تسعينيات القرن الماضي، ولكنه اختلف مع الرئيس بوتين وأصبح معارضا له خاصة فيما يتعلق الأزمة الأوكرانية الراهنة. وكان نمتسوف قد قال في مقابلة أجريت معه مؤخرا إنه يخشى أن يعمد الرئيس بوتين إلى قتله بسبب معارضته للحرب الدائرة في أوكرانيا. وكان نمتسوف قد قتل بعد ساعات فقط من توجيهه نداءا للروس للمشاركة في مسيرة تنطلق الأحد في موسكو ضد الحرب في أوكرانيا. وقد ألغيت المسيرة التي كان مقررا لها أن تنطلق في احدى ضواحي العاصمة الروسية، فيما حصل منظموها على اذن بتنظيم مسيرة تأبينية في قلب العاصمة. ويقول الإعلام الروسي الرسمي إن المسيرة ستنطلق في الساعة الثالثة عصرا بالتوقيت المحلي الأحد، وستمر أمام المكان الذي أغتيل فيه نمتسوف. ويقول محللون إنه من النادر جدا أن يعلن الإعلام الرسمي زمان ومكان المسيرات التي تنظمها المعارضة. وكان الرئيس الأمريكي باراك أوباما قد أدان جريمة اغتيال نمتسوف بوصفها \"جريمة قتل همجية.\" وقال الرئيس الأمريكي إن على الحكومة الروسية \"اجراء تحقيق فوري ومحايد وشفاف\" في الجريمة. وجاء في تصريح أصدره الرئيس أوباما \"كنت معجبا بشجاعة نمتسوف والتزامه بالصراع ضد الفساد في روسيا، وممتنا لرغبته في مشاركة آرائه الصريحة معي عندما التقينا في موسكو في عام 2009.\" ومن جانبها، أثنت المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل على \"شجاعة\" القتيل في انتقاداته المستمرة لسياسات الحكومة الروسية. ودعت ميركل الرئيس بوتين \"إلى التأكد من حل لغز الجريمة واحالة القتلى إلى العدالة.\" \"تخطيط محكم\" وكانت وزارة الداخلية الروسية قد قالت إن نمتسوف قتل حوالي الساعة 11 و40 دقيقة من ليلة الجمعة عندما كان يعبر جسر بولشوي موسكفوريتسكي بصحبة امرأة. وقالت الشرطة إنه قتل باطلاق النار عليه من مسدس من سيارة بيضاء. وقال رئيس هيئة التحقيق فلاديمير ماركين في تصريح إن هيئته تحقق في عدة دوافع محتملة للجريمة منها \"التطرف الاسلامي\" وارتباطات القتيل المزعومة بأوكرانيا. وجاء في التصريح \"قد يكون نمتسوف ضحي به من قبل أطراف لا تتورع عن فعل أي شيء من أجل بلوغ غاياتها السياسية.\" وأضاف ماركين أن الجريمة خطط لها باحكام، وأن القتلة كانوا يتتبعون تحركات نمتسوف في العاصمة.", "doc2": "Cənab Nemtsovun anasına göndərilən və mətni Kremlin saytında yayılan teleqramda cənab Putin başsağlığı verib və cənab Nemtsovun səmimiliyini alqışlayıb. Qərb liderləri Rusiya hakimiyyətini müxalif siyasətçi Boris Nemtsovun qətli haqqında həqiqəti öyrənmək üçün əllərindən gələni etməyi çağırıblar. Rusiyanın aparıcı müxalifətçi siyasətçisi, sabiq Baş nazirin müavini Boris Nemtsov cümə günü 23:40 radələrində (Bakıda şənbə günü 00:40) Kremlin yaxınlığındakı körpüdə güllələnərək öldürülüb, Rusiya rəsmiləri deyib. Polisin məlumatına görə, naməlum hücumçu maşından cənab Nemtsovun kürəyinə dörd güllə atıb. ABŞ prezidenti Barack Obama \"şəffaf istintaq\" üçün çağırış edib. Almaniya kansleri Angela Merkel deyib ki, qətl izah olunmalıdır və təqsirli şəxslər məsuliyyətə cəlb edilməlidir. Həmçinin baxın: Boris Nemtsov kim olub? - Şəkillərdə Fərziyyələr Rusiyanın istintaq komitəsi inanır ki, müxalifət siyasətçisi Boris Nemtsovun qətli \"ölkədə sabitliyi pozmağa yönəldilmiş təxribat\" ola bilər. Komitənin başçısının bəyanatında deyilir: \"Mümkündür ki, cənab Nemtsovu siyasi qələbələrinə nail olmaq üçün heç nədən çəkinməyənlər qurban verib\". O həmçinin deyib ki, istintaq komitəsi mümkün \"İslamçı ekstremizm\" əlaqəsini də istisna etmir. Prezident Putin qətl haqqında istintaqı \"şəxsi nəzarəti altına\" alıb, onun sözçüsü Dmitri Peskov deyib. Hadisədə \"sifarişli qətlin əlamətləri\" var, cənab Peskov əlavə edib. Qətlindən bir neçə saat öncə cənab Nemtsov bazar günü Moskvada Ukraynadakı mühairbəyə qarşı keçiriləcək yürüşə dəstək üçün çağırış etmişdi. Beynəlxalq reaksiya ABŞ prezidenti Barack Obama \"amansız qətli\" pisləyib və Rusiya hökumətini \"cəld, bitərəf və şəffaf istintaq\" aparmağa çağırıb. Avropa Şurasının baş katibi Thorbjorn Jagland həmçinin qətli pisləyərək Twitter hesabında yazıb: \"Mən müxalifət lideri Boris Nemtsovun güllələnməsinə görə şok və dəhşət keçirirəm. Qatillər məsuliyyətə cəlb olunmalıdır\". Bu yaxınlarda verdiyi müsahibəsində cənab Nemtsov Ukraynadakı müharibəyə qarşı oldu��una görə cənab Putinin onun qətlini sifariş edəcəyi barədə narahat olduğunu demişdi. 55 yaşlı Boris Nemtsov 1990-cı illərdə Prezident Boris Yeltsinin birinci Baş nazir müavini vəzifəsində çalışırdı. Cənab Nemtsov 1991-1997-ci illərdə Nijni Novqorod vilayətinin qubernatoru, daha sonra yanacaq və energetika naziri vəzifələrində də olub və iqtisadi islahatçı kimi tanınıb. Son illər Boris Nemtsov müxalifət hərəkatının liderlərindən biri olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/inthepress-56797234", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-56807077", "doc1": "ونبدأ من صحيفة الإندبندنت، التي جاءت افتتاحيتها بعنوان \"دوري السوبر الأوروبي خيانة فادحة لكرة القدم\". وتقول الصحيفة إنه نظرًا لأن توتنهام هوتسبير قد التزم للتو بالانضمام إلى دوري السوبر الأوروبي الجديد، فمن الإنصاف أن نتساءل عما قد دعاهم لإزعاج أنفسهم وإقالة مدربهم الضعيف الأداء، جوزيه مورينيو. وتضيف أنه مع احتلال فريقه المركز السابع في الدوري الإنجليزي الممتاز، وبالتالي فهو غير مؤهل للحصول على مكان في دوري أبطال أوروبا الموسم المقبل، فإن خطوة إقالة مورينيو، على أسس تقليدية، ستكون مفهومة. ولكن إذا تم المضي قدمًا في دوري السوبر المخطط له، فلا يهم كثيرًا أين ينتهي توتنهام في الجدول. فمع إقامة الدوري الجديد، سيمكنهم الاحتفاظ بمكانهم فيه دوما. قد لا يفوزون باللقب قط، لكن لا يمكن أن يهبطوا أبدًا. وتقول الصحيفة إن توتنهام قد يجد نفسه غير قادر على مواكبة الإنفاق الهائل المطلوب للحصول على فرصة كبيرة للفوز في دوري السوبر. لكن، الأندية الأخرى المشاركة في دوري السوبر تستطيع شراء أفضل لاعبي كرة القدم على مستوى العالم. مواضيع قد تهمك نهاية كما أن الأندية الأكثر ثراء في دوري السوبر سيكون لها اليد العليا في شراء أفضل اللاعبين وأمهر المواهب مقاربة بالأندية الأخرى التي تقل عنها ثراء من أعضاء دوري السوبر. وتقول الصحيفة إن الأمر سيتحول إلى مجموعة ضئيلة من أكثر الأندية ثراء ومكانة تخوض حربا دائمة للحصول على أفضل اللاعبين والمزايدة بصورة دائمة على النجوم والمواهب. وتقول الصحيفة إنه يجب وأد دوري السوبر في مهده، لأنه سيجرد كرة القدم من جوهرها وهو التنافس والطموح للفوز. وترى أن دوري السوبر سيحول كرة القدم إلى لعبة بلاستيكية. وتضيف أن الرياضة التي شابها التشوه بالفعل جراء تدخل المال ستصبح أكثر تشوها وبشاعة بسبب دوري السوبر. \"معركة من أجل روح\" كرة القدم ونبقى مع نفس القضية وافتتاحية صحيفة الفاينانشال تايمز، التي جاءت بعنوان \"معركة من أجل روح كرة القدم الأوروبية\". وتقول الصحيفة إن كرة القدم لم تشهد من قبل صراعا مثل الذي تواجهه الآن، حيث يقدم دوري السوبر الأوروبي المقترح نموذجًا أمريكيًا للبطولة التي يتم لعبها بين أعضاء مجموعة مغلقة إلى حد كبير، وذلك في مقابل الأسلوب الأكثر انفتاحًا لمسابقات كرة القدم في \"القارة العجوز\". وتضيف أن البعض قد يرى أنها معركة دامية من قبل من مجموعة قوية جديدة لتحل محل مجموعة أقدم، ومن سيفوز سيكون له تأثير عميق على مستقبل اللعبة الأوروبية. وترى الصحيفة أن الصراع يطرح أسئلة حول طبيعة كرة القدم: هل هي تجارة مثل أي مجال تجاري، أم شيء آخر؟ ومع وجود مليارات اليورو من حقوق البث التلفزيوني وأموال الرعاية والعديد من الأندية المملوكة للمستثمرين، من الواضح أن كرة القدم عالية المستوى هي تجارة كبيرة. وتضيف أن الصدام الحالي يعكس تطور كرة القدم من رياضة مجتمعية لتصبح جزءا من صناعة الترفيه العالمية. وتقول الصحيفة إن جماهير كرة القدم تعمد في حبها للعبة على الشغف والتشويق وعدم القدرة على التنبؤ. وتشير الصحيفة إلى أن الهيكل \"الهرمي\" للعبة في أوروبا يسمح حتى لأصغر الفرق بالاختراق إلى الرتب العليا. ويأتي ذلك على النقيض من دوري السوبر الذي يتكون خمسة مواقع متناوبة، وسيكون لديه 15 عضوًا دائمًا. وهذا سيجعلها تبدو أشبه ببطولات الدوري الأمريكية حيث لا يوجد هبوط أو ترقية، ونتيجة لذلك، يمكن التنبؤ بالعائدات بشكل أكبر، مما يؤدي إلى تقييمات أعلى. وترى الصحيفة أن كرة القدم ليست مجالًا يجب أن تتدخل فيه الحكومات، وعلى الرغم من ضجيج الساسة مثل رئيس الوزراء البريطاني بوريس جونسون والرئيس الفرنسي إيمانويل ماكرون، إلا أن مستقبل كرة القدم لا يجب أن يقرره الساسة بل يرجع الأمر إلى اللاعبين والأندية والمديرين، وإذا لزم الأمر إلى المحاكم، وفوق كل ذلك الجماهير. سلاح حيوي ضد كوفيد 19 وننتقل إلى وباء كوفيد 19، الذي لا يزال يشغل حيزا كبيرا من اهتمام الصحف البريطانية. وفي صحيفة الغارديان نطالع تقريرا لديفيد هنتر حول مدى أهمية فحوصات كورونا السريعة في المعركة ضد كوفيد-19. وتقول الصحيفة إن الدراسات في مجال الأمراض المعدية تشير إلى إذا أتيح للجميع إجراء اختبار فيروس كورونا مرتين في الأسبوع والعزل الذاتي إذا كان إيجابيًا، فإن الوباء سينتهي. وتضيف أن مسحات (PCR) اقتصرت في البداية على الأشخاص الذين يعانون من الأعراض. ونظرًا لأن الاختبارات المعملية باهظة الثمن نسبيًا، وتتطلب معدات مكثفة، فإن ظهور النتيجة يتطلب في كثير من الأحيان عدة أيام. وتضيف الصحيفة أن العالم إثر ذلك شهد ظهور اختبارات سريعة تستخدم مسحة في كل من فتحتي الأنف والحلق، بحثًا عن بروتينات فيروس كورونا، وتعطي نتيجة في غضون 30 دقيقة. وتضيف أن بعض علماء الأوبئة يرون أنه إذا تم الجمع بين الفحوصات السريعة ودعم تنفيذ العزل الذاتي، فقد يكون هذا أداة حاسمة في مكافحة كوفيد-19.", "doc2": "Arsenal və Liverpool klubları Avropa Super Liqasınə təsis edən klublar arasındadır Elə adından da bəlli olur ki, Super Liqa layihəsinə qoşulan klublar öz ölkələrinin aparıcı klublarıdır, odur ki, bu addımın Avropanın oturuşmuş futbol həyatına nəcə təsir edəcəyini indidən demək hətta təcrübəli ekspertlər üçün də çətindir. İngiltərədən Super Liqaya qoşulan klublar göz qamaşdırır: Manchester United, Liverpool, Arsenal, Chelsea, Tottenham Hotspur və Manchester City. İspaniyadan Superliqada 3 klub olacaq: Atletico Madrid, Barcelona, Real Madrid, Italiyadan isə AC Milan, Inter Milan və Juventus. UEFA prezidenti Aleksander Ceferin Avropa Super Liqasının (ESL) yaradılması planını \"rüsvayçı, öz maraqlarına xidmət edən\" bir plan adlandırıb və \"futbol sevənlərin üzünə tüpürmək\" olduğunu söyləyib. O, eyni zamanda qapalı liqada iştirak edən komandalarda oynayan oyunçuların \"Dünya Kuboku və Avropa yarışlarından kənarlaşdırılacağını\" da vəd edib. Futbol fanatı olmaq sizi xoşbəxt, yoxsa qəmgin edir? Niyə yaradılır? Tənqidçilər tərəfindən ''acgözlülükdə'' və ''pulgirlikdə'' ittiham olunan Super Liqa iştirakçıları olan klublar ESL-in futbola bütövlükdə fayda gətirəcəyini söyləyirlər. Super Liqanın yaradılmasına imza atan klublar yeni həftə içi bir yarışmada iştirak etmək və milli liqalarda çıxışlarını davam etdirmək istəyirlər. Bu layihənin Avropa futbolu üçün 1950-ci illərdən sonra ən böyük inqilab olduğu deyilir. Ekspertlər Superliqa layihəsinin Çempionlar Liqasını məhv edə biləcəyindən ehtiyat edirlər. Bu gün UEFA rəhbərliyi Çempionlar Liqası iştirakçılarının sayının genişləndiriləcəyini elan etməli idi. Nə baş verib? İngiltərənin \"Böyük altılıq\" deyilən futbol klubları çevrəsinə daxil olan klublar Avropanın digər 6 klubu ilə (İspaniyadan -3 və İtaliyadan 3 klub) sövdəşəşərək ayrıca bir liqa - Super Liqa yaratmaq qərara alıblar. Bu layihənin ideya müəllifi və ilkin təşəbbüskarı isə İspaniyanın Barcelona və Real Madrid klubları olub. Nəzərdə tutulduğuna görə, yeni layihə çərçivəsində ilk 15 kluba ümumilikdə £3.1 milyard mükafat fondu təklif olunacaq. Yeri gəlmişkən, UEFA-nın hazırda bütün Avropa futbol yarışlarında iştirak edən komandalar üçün ayırdığı mükafat fondu və televiziya yayım kontraktlarının məbləği ümumilikdə £3 milyard təşkil edir. Necə oldu ki, bu cür plan yarandı? İllər ərzində futbol nəhəngləri arasında gizli danışıqlar gedib, məqsəd böyük klublar üçün mükafat fondunun daha iri həcmli edilməsi olub. Bu danışıqlar keçən ilin payızından başlayaraq sürətlənib. Yeni sxemə görə, Super Liqada iştrak edən nəhənglərin potensial mükafat fondunun hər klub üçün təxminən £89 - £310 milyon civarında olacağı güman edilir. Super Liqa layihəsinə Almaniyanın Bayern Munich və Borussia Dortmund və Fransanın Paris St Germain klublarının da qoşulacağı barədə söz-söhbətlər dolaşsa da, hələlik buna dair rəsmi məlumat yoxdur. Niyə məhz indi? Bu layihənin məqsədi, çox güman ki, Çempionlar Liqasının islahatlarını qabaqlamaq məqsədi güdüb. Həmin islahatların 2024-ildən başlayaraq rəsmi sürətdə qüvvəyə minəcəyi planlaşdırılıb. UEFA-nın təklif etdiyi islahatlar hazırkı duruma nisbətən bundan sonra Avropanın aparıcı klublarının payına düşəcək mükafat fondunun artırılacağını vəd edir, lakin misal üçün, Manchester United-in vitse-prezidenti Ed Woodward-un və İtaliyanın AC Milan klubunun başçısı Ivan Gazidis-in Avropa Futbol Klubları Assosiasiyasının təklif etdiyi islahat planı ilə bağlı müəyyən sualları qalmaqdadır . Buna baxmayaraq, UEFA rəhbərliyi ümidlidir ki, 2024-cü ildə qüvvəyə minəcək bu islahat, sepatçılıq meyli göstərən klubların ayrılmaq həvəsini soyuda bilər. Lakin geniş futbol aləmi klublarının əksəriyyəti bu plana razılıq versələr də, separatçı futbol nəhənglərinin media və sponsorluq hüquqları ilə bağlı iddiaları UEFA tərəfindən hələ təmin olunmamış qalmaqdadır. UEFA-nın planına əsasən, nəzarət paketinin 51 faizi idarəedici qurumda qalır, qalanı isə Avropa Klublar Assosiasiyasına keçir. Danışıqlara yaxın mənbələr Britaniyanın Telegraph nəşrinə danışıqların final mərhələsinin hələ davam etdiyini bildiriblər, odur ki, bəzi ehtimallara görə, Super Liqanın yaradılması planları barədə xəbərlər danışıqlar taktikasının bir növü də ola bilər. Super Liqa nə vaxt başlayacaq? Bazar günü axşam saatlarında yayılmış bəyanata əsasən, Super Liqa birinciliyinin \"mümkün qədər tez başlanması nəzərdə tutulur.\" Super Liqa təsisçiləri bu layihəni avqust ayında işə salmağı nəzərdə tuturlar, lakin hər yeni layihənin startı zamanı olduğu kimi hələlik müəyyən təşkilatçılıq xarakterli problemlər, o cümlədən, Super Liqa startının istənilən kimi alınması üçün UEFA və FIFA ilə bağlı problemlər həll olunmalıdır. Yeni birincilikdə yarışlar necə qurulacaq? Superliqada 20 klubun iştirak edəcəyi nəzərdə tutulur. Onlardan 15-i Liqanın daimi üzvləri olacaq, 5 komanda isə Liqada iştirak etmək üçün hər il seçmə mərhələsi yolu ilə yarış aparmalıdır. Bu format hərəsi 10 klubdan ibarət iki qrupda seçim oyunlarının keçirilməsini nəzərdə tutur. Hər qrupda birinci dörd yeri tutmuş komanda növbəti mərhələyə keçir və həmin komandalar arasında hazırkı Çempionlar Liqasına bənzər bir formatda yarış aparılır. Super Liqanın daimi, təsisçi hüquqlu 15 klubu üçün əsas üstünlük, göstərdikləri nəticədən asılı olmayaraq, hər il Liqada oynamaq hüququna malik olmaqdır. Çempionlar Liqasında isə hətta islahatlar nəzərə alınmaqla, həmin klubların final mərhələdən kənarda qalmaq ehtimalı var. Təklif olunan Avropa Super Liqası futbol qrandları üçün bu riski aradan qaldırmış olur. Çempionlar Liqasında islahatlar bundan sonra aparılacaqmı? Bazar ertəsi UEFA rəhbərliyi 2024-cu ildə qüvvəyə minəcək islahat planını rəsmən təsdiq etməlidir. Lakin ola bilsin ki, son anda futbol nəhənglərini razı salacaq əlavə təkliflər də nəzərdən keçirilsin. Hələlik, mövcud olan islahat planına əsasən, Çempionlar liqasında iştirakçıların sayının 32-dən 36-ya qaldırılması nəzərdə tutulur və müvafiq olaraq komandalar arasında keçiriləcək görüşlərin sayı bu halda 125-dən 225-ə qalxmalıdır. Bu dəyişiklər, təsdiqlənəcəyi halda 2024/25-ci il futbol mövsümündə qüvvəyə minməlidir. UEFA prezidenti Aleksander Ceferin Mümkün nəticələr UEFA və FIFA Super Liqa klublarını milli, Avropa və dünya turnirlərindən kənarlaşdıracaqlarını vəd edirlər. Həmçinin, rəsmilər oyunçuların milli komandalarında oynamaq imkanını itirəcəklərini söyləyirlər. Ancaq idman analitiklərinə görə, bu təhdidlərin yerinə yetirilməsi çox çətin olacaq və cəhdlər daha şox gərginliyə səbəb ola bilər. Məsələn, futbol tarixinin ən yaxşı hücumçularından biri olan Kriştiano Ronaldo İtaliyanın \"Yuventus\" klubunda oynayır, lakin Portuqaliya futbol federasiyası onun Portuqaliya millisi tərkibində iştirakından heç vaxt imtina etmək istəməz. Futbol aləmi bu plana necə reaksiya verib? Avropanın aparıcı idman nəşrlərinin çoxu Superliqa planını futbol super zənginlərinin layihəsi, \"zənginlər üçün futbol tamaşası\" kimi səciyyələndirir. Onlar qeyd edirlər ki, bu planın arxasında yüksək gəlirləri olan bir qrup Avropa futbol klublarının futboldan daha çox gəlir əldə etmək məqsədi durur. UEFA prezidenti Alexander Ceferin Super Liqanın 12 təsisçi klubunun bu layihəsi barədə danışarkən həmin klubların rəhbərlərini \"acgözlülük hissini rəhbər tutmaqda\" günahlandırıb. \"Onları acgözlülük idarə edir. Bəlkə də futbolun özü onları maraqlandırmır. Onları oyunun nəticəsi deyil, bank hesablarındakı rəqəmlər, cibləri maraqlandırır,\" - UEFA prezidenti deyib. Azərbaycan: Futbola həvəsi olan uşaqlar hansı sınaqlardan keçir?"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/06/160626_smp_brexit", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/06/160626_brexit_scotland", "doc1": "وجاءت تصريحات ستيرجون تتحدث بعد الاستفتاء الذي قررت فيه بريطانيا الانفصال عن الاتحاد الأوربي بنسبة 52 بالمئة مقابل 48 بالمئة. ولكن كانت الصورة مختلفة في اسكتلندا، حيث أيد 62 بالمئة من الاسكتلنديين البقاء في الاتحاد الأوروبي بينما أيد 38 بالمئة الخروج منه. وفي مقابلة مع برنامج \"صنداي بوليتيكس سكوتلاند\" في بي بي سي سُئلت ستيرجون عما سيفعله البرلمان الاسكتلندي الآن بعد التصويت لصالح الانفصال. وقالت سترجيون، التي يشغل الحزب الوطني الاسكتلندي الذي تتزعمه 63 مقعدا من مقاعد البرلمان الاسكتلندي البالغ عددها 129 مقعدا، \"الأمر الذي تتحدث عنه هو هل سيكون اجراء برلماني بالموافقة على خروج بريطانيا من الاتحاد الاوروبي؟\" مواضيع قد تهمك نهاية وأضافت \"عندما ننظر للأمر من الجانب المنطقي، أعتقد أنه من الصعب ألا يوجد مثل هذا الشرط. أعتقد أن حكومة بريطانيا سيكون لها رأي مختلف تماما بشأن الأمر، وعلينا أن نرى كيف سينتهي النقاش\". وعندما سُئلت ستيرجون عما إذا كانت ستبحث أن تطلب من البرلمان عدم الموافقة على مثل هذا الإجراء، أجابت \"بالطبع\". وأضافت \"اذا كان البرلمان الاسكتلندي يقيم الأمر وفقا لما هو الأفضل لاسكتلندا، فإن خيار قول إننا لن نصوت لشيء ضد مصلحة اسكتلندا مطروح على الطاولة طبعا\". وفي وقت سابق يوم الأحد، قالت ستيرجون إنها وزملاءها سيبدأون التشاور مع بروكسل الأسبوع المقبل بشأن استمرار اسكتلندا في الاتحاد الأوروبي. وبعد يوم من إعلان نتيجة الاستفتاء أكدت ستيرجون أن إجراء استفتاء جديد على استقلال اسكتلندا أصبح مطروحا.", "doc2": "Nicola Sturgeon Brexit-ə veto qoya biləcəklərini deyib O, Britaniyanın Aİ-ni tərk etməsinə dair cümə axşamı keçirilmiş referendumun ardından çıxış edib. Referendumun nəticəsinə görə Britaniya əhalisinin 52 faizi Avropanı tərk etməyə səs verib. Şotlandiya Milli Partiyasının lideri xanım Sturgeon deyib ki, o, Şotlandiya parlamentinin üzvlərini Brexit-ə “razılıq” verməməyə çağıracaq. 129 yerlik parlamentdə 63 deputatı olan partiyaya rəhbərlik edən Sturgeon-un sözlərinə görə məsələ “Şotlandiyanın mənafelərinə uyğun” həll edilməlidir. Əvvəlki Britaniya artıq “mövcud deyil” Nicola Sturgeon bildirib ki, Şotlandiyanın 2014-cü ildə tərkibində qalmağa səs verdiyi Britaniya artıq mövcud deyil. BBC-ə müsahibəsi zamanı o deyib ki, Şotlandiya hökuməti ölkəni “qorumaq üçün” istənilən addımı atacaq. Şotlandiya hökumətinin şənbə günü keçirilmiş görürüşündə növbəti müstəqillik referendumuna ilkin hazırlıqların görülməsi barədə razılığa gəlinib. Keçirilmiş ən son sorğunun nəticələrinə görə, iştirakçılardan 52 faizi müstəqilliyə səs verəcəyini bildirib. Şotlandiyada 2014-cü ildə keçirilmiş müstəqilliyə dair referendumda seçicilərin əksəriyyəti Britaniya tərkibində qalmağa səs vermişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51002757", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-50985844", "doc1": "تدفق مئات آلاف إلى الشوارع في أنحاء مختلفة من إيران للمشاركة في تشييع قاسم سليماني. وقال علي شامخاني، أمين المجلس الأعلی للأمن القومي الإيراني، إن الانتقام الإيراني \"سيكون عسكريا بالتأكيد\"، غير أنه أكد أنه \"لن يقتصر فحسب على الخيار العسكري\". كما أعلنت إيران تخليها عن أي قيود تتعلق بتخصيب اليورانيوم، وفق الاتفاق النووي مع الدول الكبرى. وكان آية الله علي خامنئي، المرشد الأعلى في إيران، قد توعد بـ \"انتقام شديد\" لمقتل سليماني. وكانت الولايات المتحدة قد اغتالت سليماني وأبو مهدي المهندس، نائب رئيس هيئة الحشد الشعبي العراقي المدعوم من إيران، وعددا من قادة الهيئة في ضربة جويةاستهدفت مطار بغداد فجر يوم الجمعة الماضي. مواضيع قد تهمك نهاية ونقلت وسائل إعلام رسمية إيرانية عن شامخاني قوله إن \"الأمريكيين والاستكبار سيدركون قريبًا أن شهادة قاسم سليماني ستكون أكثر خطورة عليهم من حياته\". غير أن المسؤول الإيراني لم يذكر أي تفاصل عن الرد العسكري الذي تلوح به إيران. البرلمان العراقي يطالب بإنهاء وجود أي قوات أجنبية في العراق وتدفق مئات آلاف على الشوارع في مختلف أنحاء إيران، خاصة في إقليم الأهواز ومدينة مشهد، شمال شرقي إيران، حيث دفن سليماني وقتلى عملية الاغتيال الأمريكية، لتشييع سليماني. واعتبر شامخاني أن الحكومة والبرلمان والشعب في العراق \"أخذوا زمام المبادرة في الانتقام من الولايات المتحدة\". الآلاف يشيعون قاسم سليماني في إيران وكان البرلمان العراقي قد صوت بالموافقة على قرار يطالب الحكومة العراقية بالعمل على إنهاء وجود أي قوات أجنبية، بما فيها الأمريكية، في العراق. ووصف شامخاني هذا القرار بأنه \"خطوة ثورية\" ضد الوجود الأمريكي في الأراضي العراقية. وقال إنه: \"بإصدار هذا القانون، سيتم إنهاء الوجود المستمر للولايات المتحدة في العراق\"، ووصف هذا الوجود بأنه احتلال. بريطانيا ودول الخليج \"رفضت خطة أمريكية لضرب إيران قبل 33 عاما\" اغتيال قاسم سليماني: هل لدى ترامب استراتيجية؟ في الوقت نفسه، أعلنت الحكومة الإيرانية أنها \"لا تقبل بأي قيود على سعة ونسبة وحجم تخصيب اليورانيوم\"، واردة في الاتفاق النووي الموقع عام 2015 مع الدول الكبرى. غير أنها أكدت، في بيان رسمي عقب اجتماع بطهران \"استمرار\" التعاون مع الوكالة الدولية للطاقة الذرية. وأشار البيان إلى أن طهران \"مستعدة للعودة لالتزاماتها ضمن الاتفاق النووي فور رفع الحظر وتحقيق مكاسبها من الاتفاق\". وكان الرئيس الأمريكي دونالد ترامب قد انسحب من الاتفاق عام 2018، وأعاد فرض عقوبات اقتصادية قاسية على إيران، وهو ما اعتبرته إيران حربا اقتصادية على شعبها. واستمرارا لردود الفعل الدولية على اغتيال سليماني، قال رئيس الوزراء البريطاني بوريس جونسون إن بريطانيا \"لن ترثي موت سليماني\"، الذي وصفه بأنه كان \"تهديدا لمصالحنا جميعا\". غير أن جونسون دعا، في بيان رسمي، إلى عدم التصعيد بعد اغتيال سليماني. وأعلنت الحكومة الألمانية أن المستشارة الألمانية أنجيلا ميركل والرئيس الفرنسي إيمانويل ماكرون وجونسون \"اتفقوا على العمل على حفض التوتر في الشرق الأوسط\". وفي باريس، دعا الرئيس الفرنسي إيران إلى تجنب \" تصعيد عسكري قد يفاقم عدم الاستقرار\".", "doc2": "İran İnqilab Keşikçilərinin yeni başçısı İsmayıl Qəni Çünki sui-qəsddən sonra cənab Qəni İranın elit Qüds qüvvələrinin yeni r��isi təyin edilib. Qüds 1979-cu ildə İran İslam İnqilabından sonra ölkədə İslam sistemini qorumaq üçün qurulan İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (İİKK) xaricdəki qüvvələridir. İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (İİKK) \"Əl-Qüds\" xüsusi bölümünün öldürülmüş rəhbəri Qasım Süleymaninin yerinə təyin edilmiş briqada generalı İsmayıl Qəni haqqında bilinənlər nələrdir? \"Biz hamımız müharibənin övladlarıyıq. Döyüş meydanında yoldaşıydıq, elə orda da dostlaşdıq\" - Qəni İranın İRNA agentliyinə müsahibəsində Süleymaniylə münasibətləri haqqında belə deyib. İranın ali dini rəhbəri Ayətulla Xamenei (İİKK birbaşa ona tabedir) \"Əl-Qüds\"ə Qəninin rəhbərlik edəcəyini açıqlayıb, onu İrana xidmət edən görkəmli komandirlərdən biri adlandırıb, deyib ki, bölüm Süleymaninin zamanındakı kimi güclü olacaq. Qəni uzun müddət kölgədə olub, ara-sıra İran və Qərb mətbuatında onun haqqında qısa xəbərlər dərc edilib. Qəninin molla rejiminə sonrakı xidməti bir milyon insanın ölümünə səbəb olan İran-İrak müharibəsində iştirakıyla bağlıdır. Həlak olanların bir çoxu İİKK-nın yüngül silahlanmış əsgərləriydi, Qəni isə onların komandiri olub. \"Könüllülər hamının öldüyünü görürdülər, amma biz onlara hücum əmri verəndə, tərəddüd etmirdilər\", - həmin müharibə haqqında Qəni sonralar belə demişdi. 63 yaşlı cənab Qəni 1957-ci ildə İranın şimal-şərqində ikinci ən sıx məskunlaşmış şəhər və şiə müsəlmanları üçün əhəmiyyətli ziyarət yeri olan Məşhəddə doğulub. O, 1980-ci ildə IRGC-yə üzv olub. Süleymani kimi cənab Qəni də yeni İran hökumətinin qüvvələrinin tərkibində İraqın o zamankı prezidenti Səddam Hüseynə qarşı vuruşaraq 1980-1988-ci illərdə baş verən qanlı İran-İraq müharibəsinin veteranı adını alıb. \"O, müharibədə məşhurlaşmış komandirlərdən biridir\", - \"Financial Times\" Qəninin batalyonunda xidmət etmiş Məşhəd sakininə istinadən belə yazıb. İran-İraq müharibəsindən sağ çıxmış Qəni o vaxt yeni yaradılmış \"Əl-Qüds\" bölümünə daxil olub, İİKK-nın əks-kəşfiyyat əməliyyatlarına rəhbərlik edib. \"Times of Israel\" ekspertlərə istinadən yazır ki, Süleymani əsasən İranın qərbindən, Qəni isə şərqindən (məsələn, Əfqanıstandan və Pakistandan) məsul olub. Ancaq İranın dövlət KİV-ləri onun fəaliyyəti haqqında heç bir məlumat verməyiblər. \"Financial Times\" yazır ki, rəsmi Tehran Süleymaninin ölümünü bəyan etdiyi səviyyədə cavablandırsa, bunu məhz Qəni koordinasiya edəcək. Qəzet həmçinin qeyd edir ki, Qəninin İranda xələfi qədər nüfuz sahibi ola biləcəyi hələ ki, sual altındadır. İran prezidenti Həsən Rohani ötən şənbə deyib ki, Süleymanini əvəz etmək \"mümkün deyil, çünki o, sadəcə böyük əməliyyatlar həyata keçirə bilən hərbçi deyildi, o həm də siyasətçi və istedadlı strateq idi\". Analitiklər isə IRGC-nin gücünün fərdlərə bağlı olmadığını qeyd edirlər. 2012-ci ildə ABŞ-ın Maliyyə Nazirliyi İran proksilərini maliyyələşdirməkdə günahlandırdığı Qəniyə qarşı sanksiya tətbiq edib. O vaxt irəli sürülən əsaslardan biri Nigeriyanın Laqos limanında ələ keçirilmiş silah yükü idi. İranlı yük sahibi 13 dəniz konteynerində şüşə yun və daş plitələr olduğunu göstərmiş, amma hakimiyyət təmsilçilərinin açdığı qutulardan \"Katyuşa\" raketləri, avtomat patronları və digər silahlar çıxmışdı. 2012-ci ildə Qənini ABŞ Dövlət Departamentinin o zamanki nümayəndəsi Viktoriya Nuland da tənqid etmişdi -Suriyadakı İran hərbçilərinin konfliktin genişlənməsinə mane olduğunu dediyi üçün: \"\"Əl-Qüds\" komandirinin müavini deyir ki, Bəşər Əsədin tərəfdarlarına təlim keçmələri və kömək etmələriylə qürur duyurlar. Ancaq bunun nə ilə nəticələndiyinə baxın\". 2015-ci ildə isə Qəni dolayı yolla təsdiq etmişdi ki, İran Fələstini İsraillə mübarizəsinə yardım üçün raket və digər silah növləriylə təmin edir: \"ABŞ və İsrail İranın hərbi gücüylə rəqabət aparmaq üçün çox kiçikdirlər. Bu güc əzilən Fələstin və Qəzza xalqı ilə birlikdə raketlər və digər silahlar şəklində özünü göstərir\". Onun fəaliyyətindən az şey məlumdur, lakin Süleymaninin Qərbə fokuslandığı vaxt cənab Qəninin İraqın şərqdəki narkotik qaçaqçılığı və Əfqanıstanın Şimali Alyansına Taliban ilə mübarizədə kömək etmək kimi prioritetlərə diqqət yetirdiyi düşünülür. İsmayıl Qəninin Qüds qüvvələrində gündən-günə daha çox inzibati rol oynadığı da deyilir. Təşkilatdakı böyüklüyünün işarəsi olaraq, o, dünyada Qüds əməliyyatını maliyyələşdirdiyi üçün 2012-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatları tərəfindən sanksiyaya məruz qalıb. Süleymani İran, İraq, Livan və Yəməndə aktiv rol oynayaraq İran dövlətinin Yaxın Şərqdəki təsirini artırmaq üçün çalışıb. Cənab Qəninin vəzifəsi sələfi, İranda bir çoxları tərəfindən qəhrəman kimi qarşılanmış lider Ayətullah Xameneinin arxasında ölkənin ən güclü adamı olaraq görülən Süleymanini təqlid etməkdir. O, Süleymaninin ölümündən sonra İran rəhbərliyindən gələn vədləri tez bir zamanda ictimaiyyətə çatdırıb. \"Uca Allah şəhid Süleymaninin qisasını alacağını vəd etdi. Əlbəttə, tədbirlər görüləcək\" deyib. \"Bürokrat olan Qəninin sələfinin xarizmatik rəhbərliyini təqlid etməsini gözləmək çətindir\", Vaşinqtondakı Ərəb Körfəzi Dövlətləri İnstitutunun böyük işçisi Əli Alfoneh yazır. \"Deyilənə görə, Qəni Qüds qüvvələrinin institusional gücündən istifadə edəcək\", o bildirib. \"Qəni qaçaraq yerə çırpılacaq\", - İRGC ilə bağlı yazı müəllifi və Dəniz liseyi məktəbinin dosenti Afşan Ostovar bildirir. O deyib ki, IRGC \"bir çox analitikin hesabladığından daha az sayda fərdə güvənir\". \"Süleymaninin ölümünün təsirləri olacaq, ancaq intiqam planından başqa İranın regional şəbəkəsi və ya əməliyyatlarında gözə çarpan dəyişiklik olmayacaq\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-51086860", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-51085692", "doc1": "كيميا علي زاده حصلت على الميدالية البرونزية في أولمبياد ريو 2016 وقالت اللاعبة، التي يبلغ عمرها 21 عاما، عبر وسائل التواصل الاجتماعي إنها غادرت إيران لأنها لا تريد أن تكون جزءا من \"النفاق، والكذب، والظلم، والتملق\". ووصفت نفسها بأنها \"واحدة من ملايين النساء المضطهدات في إيران\". ولم تكشف الرياضية الإيرانية عن المكان الذي تعيش فيه حاليا، إلا أن تقارير ذكرت أنها كانت تتدرب في هولندا. وحققت كيميا علي زاده إنجازا تاريخيا لإيران، حين فازت بالميدالية البرونزية في رياضة التايكوندو في دورة الألعاب الأولمبية التي عقدت في ريو دي جانيرو عام 2016. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت عبر حساب على موقع إنستغرام إن السلطات الإيرانية قد \"استخدمت\" نجاحها الرياضي \"كأداة للترويج والدعاية\" لسياساتها. ويأتي إعلان الرياضية مغادرتها البلد في وقت تجتاح فيه إيران مظاهرات عقب إسقاط الطائرة الأوكرانية بصاروخ إيراني عن طريق الخطأ يوم الأربعاء، وفي خضم تصاعد المواجهات بين طهران وواشنطن. \"تعرضت للإهانة\" وكتبت النجمة الأولمبية \"أنا واحدة من ملايين النساء المضطهدات في إيران، واللواتي تعرضن للتلاعب بهن لسنوات\". وأضافت \"كنت أرتدي ما يريدون من ملابس، وأقول كل ما يأمروني به. كررت كل جملة أمروني بقولها. إنهم لا يأبهون لأحد منا. نحن مجرد أدوات\". وأضافت أنه برغم أن الحكومة تستغل نجاحها الرياضي سياسياً، فإن المسؤولين كانوا \"يهينوها\" بتعليقات مثل \"ليس من الحشمة بالنسبة للمرأة أن تمد ساقيها\". وأنكرت علي زاده أنها دعيت إلى أوروبا أو منحت عرضاً مغرياً، ولم تكشف اسم البلد الذي غادرت إليه. وأثار تسرب خبر اختفاء علي زاده إيران الأسبوع الماضي صدمة في إيران. وانتقد السياسي الإيراني عبد الكريم حسين زاده \"عدم كفاءة المسؤولين\" الذين سمحوا \"لثروة إيرانية بشرية بالهرب\". ونشرت وكالة أنباء \"إسنا\" الإيرانية شبه الرسمية الخميس تقريراً يقول \"صدمة للتايكوندو في إيران. كيميا علي زاده هاجرت إلى هولندا\". وذكرت الوكالة أن علي زاده كانت تأمل في أن تشارك في الألعاب الأولمبية في طوكيو عام 2020، ولكن ليس تحت علم إيران. ولم تشر البطلة الرياضية في إعلانها مغادرة إيران إلى خططها المستقبلية، إلا أنها قالت إنها ستظل \"ابنة إيران أينما كانت\".", "doc2": "2016-cı ildə Rio Olimpiadasında Kimya Əlizadə taekvondo güləşində İran üçün bürünc medal qazanıb 21 yaşlı Əlizadə sosial mediada \"ikiüzlülük, yalan, haqsızlıq və yaltaqlığın\" bir hissəsi olmaq istəmədiyi üçün İranı tərk etdiyini yazıb. O, özünü \"İrandakı milyonlarla məzlum qadından biri\" olaraq xarakterizə edib. Əlizadə harada olduğunu bildirməyib, lakin bəzi xəbərlərə görə, o, Hollandiyada məşq edir. 2016-cı ildə Rio Olimpiadasında o, taekvondo güləşində İran üçün bürünc medal qazanaraq adını ölkəsinin idman tarixinə yazdırıb. Sosial mediada yayımladığı postlarda o, İran İslam respublikasının rəsmilərinin onun uğurundan təbliğat vasitəsi kimi istifadə etdiklərini bildirib. Onun ölkəni tərk etməsi xəbəri İranda ABŞ-la kəskin qarşıdurma zamanı Ukrayna təyyarəsinin təsadüfən vurulması və buna görə İranda etiraz aksiyaların keçirilməsi günlərinə təsadüf edib. Kimya Əlizadə 2016-cı ildə Rio Olimpiadasında bürünc medal alarkən Məmurlar \"məni alçaldıb\" \"Mən İranda illərdir sıxıntılara məruz qalan və taleləri ilə oynanılan milyonlarla məzlum qadından biriyəm\", - o yazıb. \"Mənə söylənənləri geyinirdim və göstərişləri yerinə yetirirdim. Onların göstəriş verdikləri hər cümləni təkrarlayırdım. Heç birimiz onlar üçün əhəmiyyət kəsb etmirik, biz sadəcə vasitəyik.\" O əlavə edib ki, hökumət onun idman uğurlarından siyasi məqsədlər üçün yararlansa da, məmurlar onu \"qadına ayaqlarını aralamaq yaraşmaz\" kimi kəlmələrlə aşağılayıb. Əlizadə Avropaya dəvət olunduğunu və ya təklif aldığını inkar edib və hansı ölkəyə getdiyini bildirməyib. Keçən həftə Əlizadənin yoxa çıxması xəbəri iranlıları şoka salıb. İran siyasətçisi Əbdulkərim Hüseynzadə \"səriştəsiz məmurları\" İranın \"insan kapitalı axınına\" imkan verməkdə ittiham edib. Cümə axşamı yarırəsmi Isna xəbər agentliyi Kimya Əlizadənin Hollandiyaya mühacirət etdiyini bildirərək yazıb: \"İran taekvondosu üçün şok\". Agentliyin yazdığına görə, Əlizadə 2020-ci il Tokio Olimpiadasında yarışacağına ümid edir, lakin İran bayrağı altında çıxış etməyəcək. İrandan ayrılmaq niyyətində olduğunu bildirən idmançı harada olmasına baxmayaraq \"İran övladı\" olaraq qalacağını söyləyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51390898", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-47174013", "doc1": "وعلى الرغم من أن ممارسة هذا العملية تتركز بشكل رئيسي في 30 دولة في أفريقيا والشرق الأوسط، إلا أنها تُمارَس في بعض الدول في آسيا وأمريكا اللاتينية، كما تقول الأمم المتحدة إن بعض المهاجرين الذين يعيشون في غرب أوروبا وأمريكا الشمالية وأستراليا ونيوزيلندا يمارسونها. وتدعو منظمة الأمم المتحدة إلى وقف ممارسة ختان الإناث بمناسبة \"اليوم العالمي لعدم التسامح مطلقا إزاء تشويه الأعضاء التناسيلة للإناث\" الذي يوافق السادس من فبراير / شباط. وقد تسبب عملية ختان الإناث أضرارا جسدية ونفسية تؤثر على حياة المرأة بعد ذلك، كما تقول بشارة شيخ همو، من جماعة \"بورانا\" في مقاطعة إيزيولو في كينيا. وتقول بشارة: \"خضعت لعملية ختان عندما كان عمري 11 عاما. قالت لي جدتي إن الختان ضروري لكل فتاة، لأنها تجعلنا طاهرات\". مواضيع قد تهمك نهاية بيد أن أحدا لم يخبر بشارة بأن العملية ستؤدي إلى حدوث اضطراب الدورة الشهرية لديها، فضلا عن مشكلات في المثانة مدى الحياة، والتهابات متكررة، وعندما يحين الوقت، لن تكون قادرة على الولادة بطريقة طبيعية، بل ستخضع لعملية ولادة قيصرية. وتعمل بشارة حاليا في مجال مناهضة ختان الإناث. تشير تقديرات الأمم المتحدة إلى أن 200 مليون فتاة وسيدة على قيد الحياة اليوم خضعن لشكل من أشكال ختان الإناث ما هو ختان الإناث؟ يُعرف ختان الإناث بأنه عملية قطع أو استئصال متعمدة للأعضاء التناسلية الخارجية للمرأة. وتشمل العملية في أغلب الأحيان استئصال أو قطع الشفرين والبظر، وهي عملية تصفها منظمة الصحة العالمية بأنها \"أي عملية تلحق أضرارا للأعضاء التناسلية الأنثوية لأسباب غير طبية\". وتقول أمنية إبراهيم، مدوّنة ومنتجة أفلام مصرية، إن عملية ختان الإناث شيء مؤسف وتلحق الضرر بعلاقات المرأة وشعورها تجاه نفسها. وت��يف: \"أنت مكعب ثلج، لا تشعرين، ولا تحبين، وليست لديك رغبة\". وتقول أمنية إنها عانت من الأثر النفسي لختان الإناث طوال حياتها البالغة، وتشير قائلة إن مجتمعها علّمها \"أن الجسد يعني الجنس والجنس خطيئة. وتولد في ذهني أن جسدي أصبح لعنة\". وتضيف: \"كنت أسأل نفسي باستمرار، هل كرهت ممارسة الجنس لأنني تعلمت الخوف منه، أم لأنني لا أهتم به بالفعل؟\" تعمل بشارة حاليا في مجال مناهضة ختان الإناث. وفي كينيا قالت بشارة لبي بي سي إن عملية ختان الإناث أجريت لها مع أربع فتيات أخريات، وتضيف: \"كنت معصوبة العينين، وأوثقوا يديّ خلف ظهري، وباعدوا بين ساقي ثم حددوا موضع الشفرين\". وتقول: \"شعرت بألم حاد بعد دقائق. صرخت، وصرخت، لكن أحدا لم يسمعني. حاولت التملص وتحرير نفسي، لكن قبضة قوية كانت تقيد ساقي بإحكام\". وتضيف أن الأمر كان \"مثيرا للشفقة، إنها (عملية الختان) واحدة من أقسى العمليات الطبية، وغير صحية للغاية، إذ استخدموا نفس أداة القطع مع الفتيات جميعا\". كان العلاج الوحيد المتاح لتسكين الألم عبارة عن عشب تقليدي، \"كان يوجد تجويف في الأرض، ويوضع العشب في ذلك التجويف، ثم أوثقوا ساقي مثل عنزة ووضعوا لي العشب، ثم قالوا: الفتاة التالية، الفتاة التالية، ثم أمسكوا بفتاة أخرى\". وعلى الرغم من أن عملية ختان الإناث غير قانونية في العديد من الدول، إلا أنها تمُارس بانتظام في مناطق في أفريقيا وآسيا والشرق الأوسط، فضلا عن مناطق أخرى في العالم داخل مجتمعات تنحدر من دول تنتشر فيها عملية ختان الإناث. هناك أربعة أنواع من ختان الإناث: ولا تتسبب هذه العملية في حدوث ألم وضيق حادين فحسب، بل تجعل الضحية عرضة للعدوى المستمرة. ولا تترك العملية، التي تضمنت إغلاق المهبل ومجرى البول، سوى فتحة صغيرة جدا يمر من خلالها دم الطمث والبول. وأحيانا تكون الفتحة الباقية، بعد إجراء عملية التخييط، بالغة الصغر فلا يمكن معها ممارسة الجنس أو الولادة إلا بإجراء فتحة أخرى، مما يتسبب غالبا في حدوث مضاعفات صحية تضر بالأم والجنين معا. على الرغم من أن عملية ختان الإناث غير قانونية في دول عديدة، إلا أنها تمُارس بانتظام في مناطق في أفريقيا والشرق الأوسط لماذا تُمارس عملية الختان؟ تعد أكثر الأسباب التي يُستشهد بها في إجراء عملية الختان: القبول الاجتماعي، والدين، والمفاهيم الخاطئة عن الصحة، فضلا عن اعتبار الختان وسيلة للحفاظ على العذرية، و\"تهيئة المرأة للزواج\"، وزيادة المتعة الجنسية للذكور. ويعتبر ختان الإناث، في بعض الثقافات، طقسا للبلوغ، وضرورة للزواج. وتعتقد المجتمعات التي تمارس الختان، رغم انتفاء الفوائد الصحية له، أن المهبل يحتاج إلى تشذيب، وأن النساء اللواتي لم يخضعن لعملية الختان لا يتمتعن بالصحة، أو غير نظيفات، أو غير جديرات بالاهتمام بهن. وتجرى عملية الختان بدون إرادة الفتاة في أغلب الأحوال، ويعتقد خبراء في قطاع الصحة في شتى أرجاء العالم أن الختان شكل من أشكال العنف ضد المرأة وانتهاك لحقوقها الإنسانية، أما في حالة الأطفال فيعتبر الختان انتهاكا لحقوق الطفل. أين تمُارس عملية الختان؟ تقول العديد من النساء اللواتي شملهن استطلاع رأي أجرته منظمة الأمم المتحدة للطفولة \"يونيسيف\" ومنظمة الصحة العالمية إن مجرد إثارة نقاش عن ختان الإناث في مجتمعاتهن يعد من المحرمات، وبالتالي فإن الأرقام المعلنة تستند إلى تقديرات فقط. ولا تتحدث النساء أحيانا عن ذلك علنا ��شية الانتقاد، وفي أحيان أخرى، لاسيما في المناطق التي يكون فيها ختان الإناث غير قانوني، يُخشى أن يؤدي ذلك إلى محاكمة أفراد الأسرة أو مجموعة معينة. وتشير إحصاءات الأمم المتحدة إلى أن ختان الإناث يتركز في 30 دولة في أفريقيا وفي الشرق الأوسط، كما يمُارَس في بعض دول في آسيا وأمريكا اللاتينية وبعض المهاجرين الذين يعيشون في غرب أوروبا وأمريكا الشمالية واستراليا ونيوزيلندا. ويقول تقرير لليونيسيف، شمل 29 دولة في أفريقيا والشرق الأوسط، إن الختان لا يزال يُمارس على نطاق واسع في تلك الدول، على الرغم من أن 24 من هذه الدول لديها قوانين أو شكل من أشكال القرارات التي تحظر عملية الختان. وفي دول مثل بريطانيا، حيث يكون الختان غير قانوني، تكثر ممارسته مع الأطفال، وفقا لتشارلوت براودمان، خبيرة ومحامية، والتي تضيف أن العملية \"يستحيل رصدها\" طالما أن الفتيات غير مقيدات في مدارس أو صغيرات في السن لدرجة يصعب معها الإبلاغ عما تعرضن له. وفي عام 2019، كانت أول شخصية في بريطانيا تدان بممارسة الختان هي أم من أصول أوغندية، بعد أن أجرت عملية ختان لابنتها البالغة من العمر ثلاث سنوات.", "doc2": "Keniya, Mombasalı qadının qızları sünnət etmək üçün istifadə etdiyi ülgüc Bu hala əsasən, Afrika və Yaxın Şərqdə yerləşən 30 ölkədə rast gəlinsə də, bəzi Asiya və Latın Amerikası ölkələrində də qarşılaşmaq mümkündür. Və Qərbi Avropa, Şimali Amerika, Avstraliya və Yeni Zelandiyada yaşayan miqrantlar arasında da qadın sünnəti yayılıb, BMT deyir. Qurum fevralın altısı qeyd olunan Qadın Sünnətinə qarşı Beynəlxalq Sıfır Tolerantlıq Günündə insanları FGM-ə son verməyə səsləyib. FGM qadınların gələcək həyatına təsir göstərən fiziki və əqli problemlərə yol aça bilər, Keniyanın İsiolo əyalətində yerləşən Borana Cəmiyyətindən Bishara Sheikh Hamo izah edir. \"Mən 11 yaşımda sünnət edilmişəm,\" Bishara deyir. \"Nənəm mənə sünnətin hər bir qız üçün vacib olduğunu deyirdi. Bu yolla biz pak qalırmışıq.\" Amma Bishara nizamsız aybaşılar, böyrək problemləri və davamlı infeksiyalara yoluxacağından xəbərsiz imiş. Bu yolla təbii doğuşdan da məhrum olub, yalnız qeysəriyyə əməliyyatı vasitəsilə dünyaya uşaq gətirə bilib. İndi o, anti-FGM kampaniyaçısıdır. Qadın sünnəti nədir? Unicef Afrika, Asiya və Yaxın Şərq ölkələrində 200 milyon qız və qadının sünnətə məruz qaldığını təxmin edir. Miqrant icmalarında da FGM yayılıb - İspaniyada 18 min qızın təhlükə altında olduğu hesab edilir Qadın sünnəti və ya ingilis dilindən qısaldılmış şəkildə FGM qadının cinsi orqanının xaricdən kəsilməsi və ya tamamilə götürülməsi ilə müşayiət olunur. Adətən böyük cinsiyyət dodaqlarının (labia) və klitorisin kəsilməsi ilə baş tutur və Dünya Sağlamlıq Təşkilatı onu \"tibbi əsas olmadan qadın cinsi orqanlarına zədə törədən proses kimi\" təsvir edir. Misirli bloqçu və rejissor Omnia İbrahim deyir ki, FGM stress yaşadan bir prosesdir və qadınların münasibətləri və özləri haqqında fikrinə dağıdıcı təsir göstərir. \"Özünü buz parçası kimi hiss edirsən. Hissiyyat yox; sevgi yox; istək yox,\" o söyləyir. Omnia, həyatı boyu FGM vurduğu psixoloji təsirdən əziyyət çəkdiyini deyir. Cəmiyyətin ona \"bədən seks deməkdir və seks günahdır düşüncəsini aşıladığını\" dilə gətirir. \"Beynimdə bədənim lənətimə çevrilmişdi.\" \"Həmişə özümə sual edirdim ki, görəsən mənə ondan qorxmaq lazım gəldiyini dediklərinə görəmi seksdən nifrət edirəm, yoxsa həqiqətən də maraqlı deyil deyə?\" Bishara sünnətə görə yaşadığı çətinliklərdən sonra, anti-FGM kampaniyaçısı olmaq qərarına gəlib Keniyada Bishara BBC-yə, onunla yanaşı dörd başqa qızın da sünnət olunduğunu deyib. \"Gözlərimi bağlamışdılar. Sonra sünnət edən qadın əllərimi də arxadan bağladı. Ayaqlarımı geniş araladılar və labiamı kəsdilər.\" \"Bir neçə dəqiqə sonra, kəskin ağrı hiss etdim. Qışqır-bağır salsam da, heç kim mənə eşitmirdi. Təpik atıb, onları itələməyə çalışırdım, amma güclü bir şey ayağımdan yapışmışdı. O deyir ki, çox \"acınacaqlı vəziyyət idi. Ən kəskin tibbi proseslərdən biridir və gigiyenaya məhəl qoyan yox idi. Hər dördümüz üçün eyni kəsici alətdən istifadə etdilər\". Yeganə ağrıkəsici vasitə ənənəvi üsul idi: \"Yerdə bir deşik var idi və həmin deşikdə bitkilər saxlayırdılar. Sonra ayaqlarımı keçi kimi bağladırlar və o bitkilərdən mənə sürtdülər. Sonra isə 'növbəti qız, növbəti qız' çağırıb, başqa qızı içəri saldılar...\" Qadın sünnəti bir çox ölkələrdə qeyri-qanuni sayılsa da, Afrika, Asiya və Yaxın Şərqin müəyyən hissələrində və həmin ölkələrin diasporalarında mütəmadi şəkildə həyata keçirilir. FGM-in dörd növü var: 1. Klitoridektomiya. Həssas klitoris və ətrafındakı dərinin tamamilə və ya qismən kəsilməsi. 2. Eksizisiya. Klitorisin tam və ya qismən kəsilməsi ilə yanaşı, kiçik labia və ya vaginanı örtən daxili dəri qatlarının da kəsilməsi. 3. İnfibulyasiya. Kiçik labia və vaginanı örtən xarici dəri qatlarından ibarət böyük labianın kəsilməsi və yerinin dəyişdirilməsi. Bu zaman xırda dəlik buraxılaraq tikilmə prosesi də baş tutur. Bu təcrübə təkcə kəskin ağrılı və əziyyətli deyil, həm də davamlı infeksiya riski daşıyır: vagina və sidik kanalının üzəri bağlanır və aybaşı mayesinin və sidiyin bədəndən rahat çıxması üçün yer daralır. Hətta, bəzən boşluq o qədər dar olur ki, cinsi münasibət və ya doğuş üçün dəliyi kəsərək böyütmək lazım gəlir. Təbii ki, doğuş zamanı bu, həm ana, həm də körpə üçün təhlükə törədir. 4. Buraya klitoris və ya cinsi orqanın iynələnməsi, pirsinqi, çərtilməsi, qaşınması və dağlanması kimi qalan digər zərərli proseslər daxildir. Niyə baş verir? Keniyada bəzi Maasai qadınları FGM qadağasına qarşı etiraz ediblər. Onlar sünnət olunmayan qızların evlənə bilməyəcəyi və ya fahişəlik edəcəyindən qorxurlar Qadın sünnəti barəsində tez-tez göstərilən səbəblərə sosial normalar, din, gigiyenanı yanlış anlama, qız və ya qadının bakirəliyinin qorunması, qadını \"evlənməyə yararlı\" etmə və kişinin seksual həzzini artırmaq daxildir. Bəzi mədəniyyətlərdə FGM yetkinliyə keçmək və evlənmək üçün ilkin şərt hesab olunur. Baxmayaraq ki, sünnətin heç bir gigiyenik üstünlüyü və sağlamlıq üçün xeyri yoxdur, bunu tətbiq edən cəmiyyətlər qadının vaginasının kəsilməsini zəruri hesab edirlər və sünnət edilməyən qadınları qeyri-sağlam, natəmiz və qiymətsiz kimi dəyərənlədirirlər. Proses adətən qızların icazəsi olmadan aparılır və dünyada sağlamlıq üzrə mütəxəssislər onu qadınlara və insan haqlarına qarşı zorakılıq hesab edirlər. Bu hal uşaqlara qarşı baş verdikdə, uşaq istismarı kimi qeydə alınır. FGM harada daha çox yayılıb? Demək olar ki, heç vaxt Nadir hallarda, FGM-in ümumi hal sayıldığı etnik azlıq və ya miqrant icmalarda (<11%) 11-25% qadın sünnət edilib 26-50% qadın sünnət edilib Qadınların yarısından çoxu sünnət edilib Heç bir məlumat yoxdur Bu göstəricilərə sünnətin həm yüngül, həm də ağır formaları daxildir. Mənbə: Qadın Statistikası Layihəsi, 2015 Unicef və Beynəlxalq Səhiyyə Təşkilatının sorğu apardığı qadınların əksəriyyəti sünnət haqqında danışmağın tabu olduğunu deyib. Ya tənqiddən, ya da sünnətin qeyri-qanuni olduğu ölkələrdə ailə və icma üzvlərinin həbsindən qorxurlar. Buna görə də rəqəmlər təxmin əsasında tərtib olunub. Yuxarıdakı xəritə Qadın Statistikası Layihəsi (The Woman Stats Project) tərəfindən hazırlanıb. Layihədə məsələ ilə bağlı araşdırmanın nəticəsi, BMT və Unicef-in məlumatlarından istifadə olunub. BMT FGM-in Afrika və Yaxın Şərqdə yerləşən 30 ölkədə daha çox yayıldığını təxmin etsə də, bəzi Asiya və Latın Amerikası ölkələrində də qarşılaşmaq mümkündür. Və Qərbi Avropa, Şimali Amerika, Avstraliya və Yeni Zelandiyada yaşayan miqrantlar arasında da qadın sünnəti yayılıb, BMT deyir. Unicef-in Afrika və Yaxın Şərqdə yerləşən 29 ölkədə apardığı araşdırmanın nəticələrinə əsasən, bu ölkələrdən 24-də FGM-ə qarşı qanunvericilik və ya qərarlar forması olmasına baxmayaraq, təcrübədən hələ də geniş şəkildə istifadə olunur. Qadın sünnətinin qeyri-qanuni sayıldığı Birləşmiş Krallıq kimi ölkələrdə bu, daha çox körpələrə və azyaşlı uşaqlara tətbiq olunur, mütəxəssis və vəkil Dr. Charlotte Proudman deyir. Buna görə də \"vəziyyəti aşkarlamaq demək olar ki qeyri-mümkündür\". Qızlar məktəbə getmirlər və ya bunu dilə gətirəcək qədər böyük deyillər deyə, araşdırma aparmaq çətindir. Bu yaxınlarda Londonda üç yaşlı qızını sünnət etdirən bir ana qeydə alınıb. Bu, Birləşmiş Krallıqda ictimai şəkildə aşkarlanan ilk bənzəri haldır. Onun haqqında hökm martın 8-i oxunacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40634817", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40641690", "doc1": "قال الشيخ تميم بن حمد أمير دولة قطر إن الأخبار المنسوبة إليه بعد اختراق وكالة الأنباء القطرية ملفقة ونقلت صحيفة \"واشنطن بوست\" عن مسؤولين في الاستخبارات الأمريكية قولهم إن الإمارات دبرت نشر مقطفات من تصريحات تحريضية منسوبة إلى أمير قطر، الذي أكد من جانبه أنها ملفقة. وساعدت هذه الأنباء في إذكاء خلاف دبلوماسي بين قطر وجيرانها. وقال أنور قرقاش، وزير الدولة الإماراتي لشؤون الخارجية، لبي بي سي يوم الإثنين إن تقرير الصحيفة الأمريكية \"غير حقيقي\". كما أكد أن الإمارات والدول العربية الخمسة الأخرى لم تتقدم بطلب إلى الاتحاد الدولي لكرة القدم \"فيفا\" بشأن تجريد قطر من حق استضافة كأس العالم لكرة القدم 2022. وقالت شبكة الأخبار السويسرية \"ذا لوكال\" إن أخبارا كاذبة بهذا الشأن نشرت على موقع مزيف، نُسبت إلى جياني إنفانتينو، رئيس الفيفا. ونقلت صحيفة \"واشنطن بوست\" عن مسؤولين في الاستخبارات الأمريكية، لم تحدد أسمائهم، قولهم إن معلومات خضعت لتحليل مؤخرا أكدت أنه في 23 مايو/أيار، ناقش أعضاء بارزون في الحكومة الإماراتية خطة لاختراق مواقع إعلامية تابعة للحكومة القطرية. ونقلت بعدها وكالة الأنباء القطرية، نقلا عن أمير البلاد الشيخ حمد بن تميم آل ثاني، انتقاده \"العداء\" الأمريكي لإيران، ووصفها بأنها \"قوة إسلامية لا يمكن تجاهلها\"، ووصف حماس بأنها \"ممثل شرعي للشعب الفلسطيني\". صورة توضح الأخبار التي قالت قطر إنها كاذبة على تطبيق إنستغرام وقال مسؤولون قطريون إن الوكالة تعرضت لاختراق إلكتروني من قبل \"كيان غير معلوم\" وأن الأخبار المتداولة \"لا أساس لها على الإطلاق\". وكان رد فعل الإمارات والسعودية والبحرين ومصر حجب وسائل الإعلام القطرية. وبعد أسبوعين، قطعت أربع دول جميع العلاقات مع قطر، على خلفية مزاعم دعم الإرهاب والعلاقات مع إيران. وتسببت المقاطعة في إثارة اضطرابات داخل قطر، التي تعتمد على البترول والغاز، فضلا عن الواردات البرية والبحرية، لتلبية الاحتياجات الأساسية للسكان الذي يبلغ تعدادهم 2.7 مليون نسمة. وقال مسؤولو الاستخبارات الأمريكية لصحيفة واشنطن بوست إنه غير معلوم ما إذا كانت السلطات الإماراتية قد اخترقت موقع وكالة الأنباء القطرية بنفسها، أم دفعت مبلغا لطرف ثالث مقابل هذه المهمة. وذكرت صحيفة \"ذا غارديان\" الشهر الماضي أن تحقيقات يجريها مكتب التحقيقات الفيدرالي الأمريكي خلصت إلى أن مقرصنين روس يمستقلون هم المسؤولون عن ذلك. ولم تعلق أجهزة الاستخبارات الأمريكية على مقال واشنطن بوست، غير أن يوسف العتيبة، سفير الإمارات في واشنطن، أصر على أنه \"لا يوجد أي دور على الإطلاق في الاختراق المزعوم\". وكتب العتيبة في بيان نشره على موقع تويتر :\"الحقيقي في الأمر هو سلوك قطر. تمول وتدعم وتمكن المتطرفين من طالبان إلى حماس والقذافي. تحرض على العنف وتشجع التطرف وتقوض استقرار الدول المجاورة\".", "doc2": "Bir qrup ərəb ölkəsi Qətər təyyarələrinə öz hava məkanlarını bağlayıb. Haker hücumu barədə kəşfiyyat mənbələrinə istinad edən The Washington Post qəzeti xəbər verib. Həmin yazıya görə Qətər əmirinə məxsus olduğu deyilən təhrikedici ifadələrin sayta yerləşdirilməsi arxasında BƏƏ olub. Qətər əmiri onun adından yazılanların uydurma olduğunu bildirib. Qətər hesab edir ki, ABŞ-da dərc edilmiş məqalə kiberhəmlənin baş verdiyini təsdiqləyir. Qətər miqrantları nədən narahatdır? BƏƏ-nin xarici işlər naziri The Washington Post qəzetindəki xəbərin \"həqiqətə uyğun\" olmadığını deyib. Hadisə Qətər və onun qonşuları arasında diplomatik qarşıdurmanı dərinləşdirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/08/130801_syria_assad_victory", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38552201", "doc1": "استعادت قوات الأسد السيطرة على منطقة هامة بمدينة حمص الاثنين. وأضاف في رسالة للقوات المسلحة السورية: \" لو لم نكن واثقين بالنصر لما امتلكنا القدرة على الصمود ولما كانت لدينا القدرة على الاستمرار بعد أكثر من عامين على العدوان.\" وجاء ذلك بعد استعادة القوات الموالية للأسد منطقة هامة بمدينة حمص الاثنين من المعارضة المسلحة. وشنت القوات الحكومية قبل شهر هجوما بهدف طرد المعارضة من المدينة. كما تشن قوات الأسد هجوما على الضواحي الشرقية بالعاصمة وغرب مدينة حلب الشمالية. مواضيع قد تهمك نهاية وقال الأسد في رسالة بمناسبة ذكرى تأسيس الجيش: \"ثقتي بكم كبيرة وإيماني راسخ بقدرتكم على الاضطلاع بالمهام الوطنية الملقاة على عاتقكم\"، بحسب ما نشرته الوكالة العربية السورية للأنباء (سانا). وأضاف: \" أظهرتم وما تزالون شجاعة نادرة في مواجهة الإرهاب وذيوله وأذهلتم العالم أجمع بصمودكم... في مواجهة أشرس حرب همجية شهدها التاريخ الحديث.\" وتقول الأمم المتحدة إن أكثر من 100 ألف شخص قتلوا في أعمال العنف منذ بدء الاحتجاجات ضد الأسد قبل حوالي عامين. ويوم الأربعاء وافقت سوريا على السماح لمحققين تابعين للأمم المتحدة لزيارة ثلاث مناطق أفادت تقارير بأنه استخدمت فيه أسلحة كيمياوية، بحسب ما ذكرته الأمم المتحدة.", "doc2": "Əsədin sözlərinə görə, üsyançıların həlledici məğlubiyyət anı Hələb müharibəsi zamanı olub Dəməşqdə RTL kanalına müsahibə verən Əsədin sözlərinə görə, üsyançıların həlledici məğlubiyyət anı Hələb müharibəsi zamanı olub. Lakin Suriya prezidenti hesab edir ki, şəhərin hökumət qoşunlarının nəzarəti altına keçməsini hələ son qələbə kimi qiymətləndirmək olmaz. \"Qələbə bütün terrorçuların məhv edildiyi an olacaq\", - Bəşər Əsəd əlavə edib. Dinc əhali arasında çoxsaylı qurbanlara səbəb olan Hələbin bombalanması barədə danışan Suriya prezidenti qeyd edib ki, \"xalqın azadlığının qiyməti belədir\". Bəşər Əsədin tam müsahibəsi bazar ertəsi France Info, LCP və RTL telekanallarında yayımlanacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40060416", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40055523", "doc1": "جاريد كوشنر (يمين) هو مستشار كبير للرئيس دونالد ترامب وذكرت التقارير أن المحققين يعتقدون أن كوشنر لديه معلومات مهمة، لكنه ليس بالضرورة مشتبه بتورطه في جرم. ويحقق \"اف بي آي\" في مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية، التي أجريت أواخر العام الماضي، وعلاقاتها بحملة ترامب. ونفى الرئيس ترامب وجود أي تواطؤ. وأكد محامي كوشنر أن موكله سيتعاون مع أي تحقيق. ووصف الرئيس ترامب التحقيقات المتعلقة بروسيا بأنها \"أسوأ مطاردة لسياسي في التاريخ الأمريكي.\" وتعتقد وكالات الاستخبارات الأمريكية أن موسكو حاولت التأثير على الانتخابات لتصب في صالح المرشح الجمهوري آنذاك، ترامب، الذي تغلب على منافسته الديمقراطية، هيلاري كلينتون. جاريد كوشنر متزوج من ايفانكا، ابنة الرئيس ترامب وأبلغ مسؤولون أمريكيون شبكة \"إن بي سي\" بأن الاهتمام بالتحقيق مع كوشنر (36 عاما) لا يعني أن المحققين يشتبهون في أنه متورط في جريمة أو ينوون توجيه اتهام له. وعلى الجانب الآخر، ذكرت صحيفة \"واشنطن بوست\" أن المحققين يركزون على الاجتماعات التي عقدها كوشنر العام الماضي مع السفير الروسي لدى الولايات المتحدة، سيرغي كيسلياك، وموظف مصرفي من موسكو يُدعى سيرغي غوركوف. وغوركوف هو رئيس مصرف\"فنيشكونوم بنك\" الحكومي، الذي خضع لعقوبات من جانب إدارة الرئيس السابق باراك أوباما، ردا على ضم روسيا لجزيرة القرم ودعمها للانفصاليين في شرق أوكرانيا. ويخضع هذا البنك لسيطرة رئيس الوزراء ديمتري ميدفيديف ومسؤولين آخرين في الحكومة، واستُخدم لتمويل مشاريع كبرى مثل الأولمبياد الشتوية عام 2014، التي أقيمت في منتجع سوتشي جنوبي روسيا. وأكد كوشنر أنه لم يناقش العقوبات مع غوركوف. وأعلنت وزارة العدل الأمريكية تعيين المدير السابق لمكتب التحقيقات الفيدرالي، روبرت مولر، محققا خاصا للإشراف على التحقيقات في مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الرئاسية الأمريكية. سيرغي غوركوف هو رئيس مصرف \"فنيشكونوم بنك\" الروسي، الذي خضع لعقوبات من جانب إدارة الرئيس السابق باراك أوباما، ردا على ضم روسيا لجزيرة القرم في أوكرانيا ويحقق الكونغرس الأمريكي أيضا في مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات، وأي علاقة محتملة لحملة ترامب بموسكو. ووافق كوشنر بالفعل على أن يقدم للجنة الاستخبارات بمجلس الشيوخ أية معلومات لديه تخص اتصالات مع المسؤولين الروس. وقال جيمي غورليك، محامي كوشنر، لبي بي سي: \"السيد كوشنر تطوع سابقا بأن يقدم للكونغرس ما يعرفه بشأن هذه الاجتماعات.\" وأضاف: \"سيفعل (كوشنر) الشيء نفسه إذا جرى الاتصال به فيما يخص أي تحقيق آخر\". وتزايدت الدعوات لإطلاق تحقيق خاص منذ أن أقال ترامب المدير السابق لـ\"اف بي آي\"، جيمس كومي، في وقت سابق من هذا الشهر. ويواجه البيت الأبيض أزمة كبيرة في أعقاب إقالة كومي، ومزاعم حول ارتباط ذلك بطلب ترامب منه إنهاء تحقيق في الاتصالات بين مستشار الأمن القومي السابق، مايكل فلين، وروسيا. واضطر فلين للاستقالة من منصبه في فبراير/شباط الماضي بعدما أعطى معلومات خاطئة ومضللة لنائب الرئيس عن اتصال له مع سفير روسيا، قبل تولى ترامب الرئاسة رسميا.", "doc2": "Jared Kushner ABŞ prezident Donald Trump-ın kürəkəni və baş məsləhətçisisidir Məlumatlara görə, müstəntiqlər hesab edirlər ki, cənab Kushner müvafiq məlumata sahibdir, lakin bu, onun cinayət əməlində şübhəli olması demək deyil. FTB Moskvanın 2016-ci ildə baş tutan ABŞ prezident seçkilərinə müdaxiləsi ilə bağlı iddiaları və Trump kampaniyası rəsmilərinin Rusiya ilə əlaqələrinin olub-olmamasını araşdırır. Donald Trump hər hansı sövdələşməni təkzib edir. Cənab Kushner-in vəkili bildirib ki, onun müdafiə etdiyi şəxs istənilən sorğu ilə əməkdaşlıq edəcək. Prezident Trump vəziyyəti \"Amerika tarixində siyasətçinin ən böyük əcinnə ovu\" kimi təsvir edib. Adları açıqlanmayan ABŞ rəsmiləri NBC News-a deyib ki, 36 yaşlı cənab Kushner-in FTB nəzarətində olması, onu cinayət şübhəlisi etmir. Ayrıca, Washington Post bildirib ki, müstəntiqlər cənab Kushner-in ötən il Rusiyanın ABŞ-dakı səfiri Sergey Kislyak və Moskvadan olan bankirlə keçirdiyi görüşlərə xüsusi diqqət yetirir. Jared Kushner ABŞ prezidenti Donald Trump-ın qızı İvanka ilə evlidir Ötən həftə ədliyyə departamenti keçmiş FTB rəhbəri Robert Mueller-in Rusiya təhqiqatına nəzarət üçün xüsusi müşavir kimi təyin olunduğunu bildirib. Konqres, həmçinin Rusiyanın 2016-cı il seçkilərinə ehtimal edilən müdaxiləsini və Trump kampaniyası ilə hər hansı bir əlaqəsini araşdırır. Cənab Kushner artıq özünün Rusiya ilə əlaqələrini müzakirə etmək üçün Senatın Kəşfiyyat üzrə Komitəsi ilə razılığa gəlib. Xüsusi araşdırmanın aparılması prezident Trump-ın ayın əvvəlində ən son FTB direktoru James Comey-i vəzifəsindən azad etməsindən sonra tələb edilib. Ağ Ev cənab Trump-ın FTB rəhbərindən sabiq milli təhlükəsizlik məsləhətçisi Michael Flynn-in Rusiya ilə əlaqələri barədə araşdırmanı dayandırmasını istəməsi barədə iddialara görə böhrana bürünüb. Cənab Flynn fevral ayında Rusiyanın ABŞ-dakı səfiri ilə ünsiyyəti barədə yalan dediyi bəlli olduqdan sonra vəzifəsindən istefa verib. Rusiya dəfələrlə ABŞ prezident seçkilərinə müdaxilə etməsi barədə məlumatları inkar edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51133906", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51116714", "doc1": "176 شخصا قتلوا في حادثة إسقاط الطائرة ومن المقرر أن يلتقي وزراء من خمس دول فقدت مواطنين لها في تحطم الطائرة، في لندن في وقت لاحق الخميس للمطالبة ببعض الإجابات. وقال وزير خارجية كندا، قبل انعقاد الاجتماع، إن بلاده سوف تطالب \"بمعرفة كل شيء\" عما حدث. وقالت إيران إن الطائرة أسقطت بصاروخ أطلق عن طريق الخطأ. وكانت الطائرة في رحلة من طهران إلى العاصمة الأوكرانية، كييف، وكان على متنها ركاب في طريقهم إلى كندا، وقد أسقطت وسط تصعيد للتوتر بين إيران والولايات المتحدة. ولم ينج منها أحد. مواضيع قد تهمك نهاية وقبل ساعات من ذلك استهدفت صواريخ إيرانية قاعدتين جويتين في العراق تضمان قوات أمريكية. وظلت إيران تنفي أي مسؤولية عن الحادثة لمدة ثلاثة أيام بعد تحطم الطائرة، ولكن الحرس الثوري الإيراني أعلن، بعد ضغط دولي، تحمله المسؤولية، قائلا إن أفراده ظنوا أن الطائرة \"صاروخ كروز\". واندلعت تلك الأزمة في وقت شديد الحساسية بالنسبة إلى إيران، من حيث علاقتها مع المجتمع الدولي، ووضعها في الداخل، بعد أن بدأت احتجاجات مناهضة للحكومة. ما هدف اجتماع لندن؟ شكلت خمس دول، كان بعض مواطنيها على متن الطائرة، مجموعة جديدة لتنسيق ردها بينما كانت التحقيقات الإيرانية تتكشف. وهذه الدول هي كندا، وبريطانيا، وأوكرانيا، والسويد، وأفغانستان. وسيضيء وزراء خارجية تلك الدول الشموع تكريما للضحايا أمام المفوضية السامية الكندية في لندن الخميس قبل بدء المناقشات التي ستركز على الحاجة إلى الشفافية من جانب إيران. وقال وزير المواصلات الكندي، مارك غارنو، إن الاجتماع يهدف إلى \"التوصل إلى إجماع\" بشأن ما سيطلبونه من إيران. وأضاف الوزير: \"لن تقبل كندا بأي وضع نشعر فيه بأننا لم نعط المعلومات التي نسعى إليها. ويجب أن تتنبهوا إلى أن كندا لن تدع القضية تمر دون أن تعرف ما حدث بكل تفاصيله\". وتسعى مجموعة الدول الخمس إلى تقديم المسؤولين عن إسقاط الطائرة جميعهم إلى المحاكمة، والتأكد من الترتيبات التي تضمن استعادة رفات الضحايا بطريقة كريمة إلى أسرهم في أنحاء العالم. جونسون دعا إلى تهدئة الوضع في المنطقة بعد إقرار إيران بالمسؤولية عن الحادثة وتحقق كندا في التقارير التي تفيد بأن السلطات تحرشت بأسر بعض الضحايا في إيران، وحثتهم على السكوت. ويعتقد أن كثيرا من الأجانب الذين قتلوا في الحادثة يحملون جنسيات مزدوجة، وتقول الحكومة الكندية إنها \"قلقة جدا\" بسبب الضغط على أسر الضحايا الإيرانيين-الكنديين حتى لا يطالبوا برفاتهم. كما تناقش المجموعة أيضا احتمال اتخاذ إجراء قانوني، ومسألة التعويضات خلال اجتماع الخميس، بحسب ما قاله وزير الخارجية الأوكراني، فاديم بريستياكو. وقال رئيس الوزراء البريطاني، بوريس جونسون، لبي بي سي الثلاثاء إنه \"سعيد\" بإقرار إيران بأنها ارتكبت \"خطأ فظيعا\" بإسقاط الطائرة. وأضاف: \"جيد أنهم اعتذروا. والأمر المهم الآن هو تهدئة التوتر في المنطقة\". ماذا يحدث في إيران الآن؟ زار محققون كنديون الأربعاء موقع تحطم الطائرة، وفحصوا حطامها. ويتوقع أن يشاركوا في تحليل تسجيلات الرحلة الموجودة على الصندوق الأسود، وهذا جزء مهم لمعرفة ما حدث للطائرة، وكيف تحطمت. وقبضت إيران على عدة أشخاص بعد إعلان مسؤوليتها عن الحادثة، وقال الرئيس الإيراني، حسن روحاني، إن نتائج التحقيقات سوف تقدم إلى \"محكمة خاصة\"، مشيرا إلى أن \"العالم كله سيشاهد\" المحاكمة. وقال ا��حرس الثوري إن مشغل صواريخ تصرف من نفسه، بعد أن ظن خطأ أن الطائرة \"صاروخ كروز\"، عقب ورود تقارير بإطلاق صواريخ من هذا النوع على إيران بعد ضربها لقاعدتين جويتين في العراق. بعض المحتجين نادوا باستقالة الحكومة ولكن روحاني أكد على أنه لا ينبغي الإنحاء باللوم في ذلك \"الحادث المأساوي\" على شخص واحد. وطالب الرئيس روحاني الجيش الأربعاء، في إشارة إلى حدوث شرخ بين الحكومة والقوات المسلحة بسبب الحادثة، بتقديم تفاصيل ما حدث وكيف أسقطت الطائرة. وأقر وزير خارجيته، جواد ظريف، بأن الإيرانيين ظلوا \"يكذبون\" على مدى أيام، لكنه أصر على أن الحكومة لم تكن هي الأخرى تعلم. وقال الحرس الثوري، وهو القوة التي أسست للدفاع عن الحكومة بعد ثورة 1979، إنهم نبهوا مسؤولي الحكومة فور وقوع الحادث. وأدى إسقاط الطائرة، وما تبعه إلى خروج احتجاجات على مدى أيام في بعض المدن الإيرانية، وندد متظاهرون بالحكومة لعدم قول الحقيقة. وتواجه إيران ضغوطا على أكثر من صعيد، إذ إن اقتصادها يعاني تحت وطأة العقوبات الأمريكية، كما قتل أكثر قادتها نفوذا في الفترة الأخيرة في غارة أمريكية بطائرة بدون طيار، ويبدو أن اتفاقها النووي الذي وقعته مع قوى العالم الكبرى على وشك الانهيار.", "doc2": "Qəzada vətəndaşlarını itiriən beş ölkə nazirləri İranın qəza ilə bağlı şəffaf beynəlxalq araşdırma ilə \"tam əməkdaşlıq\" etməsini tələb ediblər. Qəzada vətəndaşlarını itirən beş ölkənin nazirlərinin tələbinə görə, İran qəza ilə bağlı şəffaf beynəlxalq araşdırma ilə \"tam əməkdaşlıq\" etməlidir. Əfqanıstan, Böyük Britaniya, Kanada, İsveç və Ukraynanın xarici işlər nazirləri İranın həm də təzminat ödəməli olduğunu bildirib. İran təyyarənin raket zərbəsi ilə səhvən vurulduğunu açıqlayıb. Ukraynanın Tehrandan Kiyevə yola düşən Boeing 737-800 təyyarəsi İran və ABŞ arasında gərginliyin artması ərəfəsində vurulmuşdu. Qəza nəticəsində sağ qalan olmayıb. Qəzadan bir neçə saat əvvəl İran raketləri ABŞ hərbi qüvvələrinin İraqdakı bazalarını hədəf almışdı. İran faciədən üç gün sonrayadək hər hansı məsuliyyəti rədd edirdi, lakin beynəlxalq təzyiqlərdən sonra mühafizəkar İnqilab Keşikçiləri etiraf edib ki, təyyarənin \"qanadlı raket\" olduğu güman edilib və buna görə də sərnişin təyyarəsi səhvən vurulub. Beynəlxalq cəmiyyətlə münasibət, eləcə də ölkə daxilində baş tutan hökumət əleyhinə etirazlar baxımından İran çox həssas dönəmdən keçir. Londondakı görüş nə haqda idi? Qəzada vətəndaşları ölən beş ölkənin xarici işlər nazirləri bildiriblər ki, onlar İrandan \"azad və şəffaf beynəlxalq araşdırma\" və vəfat edənlərin ailələrinə kompensasiya verilməsi daxil olmaqla beş tələbdə razılaşıblar. Ukrayna Hava Yollarına məxsus \"Boeing-737\" təyyarəsi yanvarın 8-də qəzaya uğrayıb. Qrup adından çıxış edən Kanadanın xarici işlər naziri François-Philippe Champagne deyib ki, ailələr cavab istəyir. \"Belə bir dəhşətli faciədən sonra bir çox sual yaranır. Ailələr cavab istəyir, bu gün burada toplaşan bütün ölkələr və beynəlxalq cəmiyyət cavab istəyir. Dünya bu cavabları gözləyir və biz onları alanadək dayanmayacağıq.\" Kanada bəzi qurbanların ailələrinin İrandakı rəsmilər tərəfindən təzyiqlə və onların səssiz qalmaları tələbi ilə üzləşməsi xəbərlərini araşdırır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/10/151005_nato_russia_air_strikes", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/10/151002_france_russia_syria", "doc1": "يقول الناتو إن هذه الغارات تستهدف دعم النظام السوري وتقول موسكو إنها تستهدف تنظيم \"الدولة الإسلامية\" ومواقع إسلامية أخرى، لكن التحالف الدولي الذي تقوده الولايات المتحدة وتركيا يقولان إن معارضي الحكومة السورية هم المستهدفون من هذه الغارات. وأمرت طائرات تركية من طراز إف-16 بمطاردة طائرة روسية بعدما دخلت إلى المجال الجوي التركي السبت. لكن روسيا قالت إن الحادثة كانت \"خطأ في الملاحة الجوية\". وفي حادث آخر تقول تركيا إن طائرات تابعة لسلاح الجوي التركي كانت تقوم بطلعات استطلاع فوق المنطقة الحدودية تعرضت للملاحقة من قبل طائرات مجهولة الهوية الأحد. مواضيع قد تهمك نهاية وحذر بيان صادر عن أعضاء الناتو الثماني والعشرين، وبينهم تركيا، من خطورة تكرر حوادث اختراق المجال الجوي التركي. وقالت الولايات المتحدة إنه كان من حق الطائرات التركية إسقاط الطائرة الروسية. وكانت روسيا قد بدأت الأربعاء بشن غارات جوية ضد أهداف لتنظيم \"الدولة الإسلامية\" وتنظيمات إسلامية أخرى. وقالت سوريا إن الطرفين بدآ بتخطيط الغارات منذ شهور. وكان الرئيس الروسي فلاديمير بوتين قد نفى أن يكون مدنيون قد قتلوا من جراء الغارات الروسية. وتقول تركيا ودول أخرى شريكة في التحالف الذي تقوده الولايات المتحدة إن الغارات الروسية تستهدف أهدافا تابعة للمعارضة السورية بشكل عام. ولم ترد روسيا على تعليقات الناتو لكن فلاديمير كموييدوف رئيس لجنة الدفاع الروسية إن روسيا لم تستثن إمكانية قصف مواقع المعارضة باستخدام سفن حربية، وأكد أن السفن مستعدة، لكن الاحتمال ضعيف لأن الأهداف بعيدة عن مرماها.", "doc2": "Rusiya hava zərbələri çərşənbə günü Homs şəhərindən şimalda olan ərazilərə endirilib Cümə günü açıqlanmış birgə bəyanatda ABŞ, Birləşmiş Krallıq, Türkiyə və digər koalisiya üzvləri bildirirlər ki, Rusiyanın zərbələri \"daha çox ekstremizm körükləyir\". Rusiya rəsmiləri isə deyirlər ki, zərvbələr yalnız üç-dörd ay davam edəcək. Ərazidən verilən məlumata görə, İD-nin nəzarət etdiyi Deyr əl-Zur şəhəri yaxınlığında güclü partlayış səsləri eşidilir, ağır toqquşmalar gedir və döyüş təyyarələri dövr edir. Rusiya parlamenti xarici işlər komitəsinin rəhbəri Aleksey Puşkov bildirib ki, ABŞ yalnız İD-i vurduğu barədə görüntü yaradırdı. O deyib ki, Rusiyanın kampaniyası daha səmərəli olacaq. Bu arada Fransa və Rusiya prezidentləri Rusiyanın Suriyadakı hədəflərə hava hücumları ilə bağlı gərginliyin artması fonunda görüş keçiriblər. Fransa hərbiyyəsi ABŞ hava qüvvələrilə birlikdə Suriyadakı İslam Dövləti qruplaşmasını hədəfləyir. Bu arada ABŞ bildirir ki, Rusiya Suriyada silahlı müxalifətin mövqelərini bombardman edir. Moskva beynəlxalaq koalisiyanın hədəflədiyi qruplara qarşı zərbələr endirdiyini deyir. Suriya müxalifəti və bir sıra başqa mənbələrə əsasən Kreml müttəfiqi olan Bəşər əl-Əsədə qarşı vuruşan qüvvələri hədəfləyir. Fransa prezidenti Francois Hollande İslam Dövləti qruplaşmasının adını ərəbcə tələffüz edərək deyib ki, \"kimin tərəfindən həyata keçirilməsindən asılı olmayaraq bütün hava zərbələri başqa qruplar yox - DAEŞ-i hədəfləməlidir. Cümə axşamı günü Fransa müdafiə nazirliyi bildirib ki, hava zərbələri İD-ni hədəf almayıb. ABŞ müdafiə katibi Ashton Carter isə deyib ki, Rusiyanın bu yanaşması “ocağa benzin tökməyə bərabərdir”. Francois Hollande və Vladimir Putin arasında görüş Ukrayna sülh prosesini müzakirə etmək üçün çağrılsa da çox güman ki, gündəmin əhəmiyyətli hissəsini Suriya məsələsi tutacaq. Rusiya artıq ötən iki gün ərzində Suriyadakı hədəflərə havadan zərbələr endirib. Rusiyanın Suriyadakı hərbi əməliyyatlarında 50-dən çox təyyarə və helikopter iştirak edir, Rusiya müdafiə nazirliyi bildirib. Suriyanın müxalif qrupları bildirir ki, Rusiya hücumlar nəticəsində mülki şəxslər həlak olub. Lakin Rusiya bu iddiaları rədd edib. Suriyanın SANA dövlət informasiya agentliyi Rusiya hərbi təyyarələrinin İD mövgelərini Rastan, Tel-Bisə, Zəfərani, Tülül əl-Xumra, Aydın, Dər-Fülə və Səlamiyyədə bombaladığını xəbər verib. Çərşənbə günü Rusiya parlamentinin yuxarı palatası ölkənin hərbi qüvvələrindən xaricdə istifadəsinə icazə verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/06/160623_uk_vote_reactions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46523368", "doc1": "بي بي سي بي بي سي ترصد ردود الفعل عالميا بعد تصويت البريطانيين لصالح الخروج من الاتحاد الأوروبي: \"نرحب بالنتيجة. الآن حان وقتنا كن نتصرف بجدية ومسؤولية. ديفيد كاميرون عليه مسؤوليات تجاه بلده، ونحن علينا مسؤوليات تجاه مستقبل الاتحاد الأوروبي. يمكن رؤية ما يحدث للجنيه الاسترليني في الأسواق، ولا أريد أن يحدث نفس الأمر لليورو\". \"انتصار للحرية! كما كنت أطالب لسنوات عدة، الآن نحتاج لاستفتاء مماثل في فرنسا، وفي دول الاتحاد الأوروبي\". \"مرحى للبريطانيين! الآن حان دورنا. حان الوقت لاستفتاء الهولندي!\" مواضيع قد تهمك نهاية ستظل درجة من عدم اليقين لبعض الوقت، وقد شهدنا تراجعا كبيرا في أسواق المال. \"اللعنة، يوم سيء بالنسبة لأوروبا\". \"مفاوضات الخروج يجب أن تتم خلال عامين على الأكثر، لا يمكن أن تكون هناك معاملة خاصة. الخروج معناه الخروج\". \"هذه نتيجة كارثية لبريطانيا ولأوروبا وألمانيا، ولاسيما الاقتصاد الألماني. مقلق أن الديمقراطية الأقدم في العالم تدير ظهرنا لنا\". \"على الأعضاء الآخرين حماية الاتحاد الأوروبي من التفكك...الإصلاح أو الموت.\" \"اليوم يمكنني أن أتكلم باسم 27 دولة في الاتحاد الأوروبي أننا مصممون على مواصلة الحفاظ على وحدتنا\". \"هذا أمر رائع أن البريطانيين تمكنوا من استعادة سلطتهم على بلدهم\". \"هذا ارئع، إنه فوز للمواطنين الاحرار إنها هزيمة للكذب وللتهديدات والتشويه\". \"الأخبار القادمة من بريطانيا تدعو للدهشة، هذا يوم حزين بالنسبة لبريطانيا ولأوروبا\". \"آثار نتيجة الاستفتاء من غير الممكن انكارها في شكل \"تأثير الدومنو.\" \"إسبانيا ستبقى ملتزمة بعضويتها في الاتحاد الأوروبي، الذي يعتبر مكانا للازدهار وللرفاه، وسنواصل بناء مستقبلنا المشترك\". \"تجاوزا التحديات الكبرى، والآن حان وقت الوحدة، معا متحدين سنواصل التقدم.\" \"هذه النتيجة لديها وقع عميق بالنسبة لإيرلاندا وبريطانيا والاتحاد الأوروبي، وسنجتمع لتحديد موقفنا.\" \"ما نراه من عدم الرضا في بريطانيا موجود أيضا في بلدان أخرى ونجتمع لتحديد موقفنا\". \"إنه من واجنبا نحن 27 دولة الباقية في الاتحاد أن تكون لدينا القوة لنقول إن السياسات التي ينتهجها الاتحاد الأوروبي الرئيسية يجب أن تخضع لتغييرات جذرية\".", "doc2": "Theresa May deyib ki, razılaşma hazırkı vəziyyətdə parlament tərəfindən qəbul edilməsə \"ölkə asılı vəziyyətdə qalacaq. Britaniya rəhbərliyi ölkənin Avropa İttifaqını (Aİ) tərk etməsi məsələsiylə bağlı mühüm səsverməni təxirə salıb. Çərşənbə axşamına təyin edilən səsvermədə parlament üzvləri baş nazir Theresa May və Brüssel arasında neçə aylardır davam edən danışıqlar nəticəsində əldə edilən razılaşmaya öz münasibətlərini bildirməli idilər. Bazar ertəsi Theresa May səsvermənin təxirə salındığını parlamentdə bəyan edib. BBC-nin siyası şöbəsinin redaktoru Laura Kuenssberg-in mənbələri əvvəlcədən səsvermənin təxirə salınacağı ehtimalı barədə xəbərdarlıq etmişdi. Bu, niyə mühümdür? May-in razılaşması insanların Britaniya və qitə arasında sərbəst hərəkəti və Britaniyanın mövcud sərhədləri kimi çətin məsələlər istiqamətində Brüssellə 18 ay apardığı danışıqların nəticəsidir. Müşahidəçilərin əksəriyyəti hesab edir ki, hazırkı vəziyyəti ilə razılaşma səsvermənin tarixindən asılı olmayaraq təsdiqlənməyəcək. Bu sənədi avroskeptiklərlə yanaşı \"Brexit\" əleyhdarları da tənqid ediblər. Bununla belə, əgər bu baş verərsə, martın 29-na təyin edilən Britaniyanın Aİ-nı tərk etməkdə son yolu əhəmiyyətli dərəcədə asan olacaq. Əgər razılaşma qəbul olunmasa hadisələrin inkişafında Britaniyanı 6 mümkün variant gözləyir. Nə baş verəcək Parlament tərəfindən iyun ayında Aİ-nı tərk etmək barədə qəbul edilən qanun bir sıra qaydaları müəyyənləşdirir. Əgər \"May razılaşması\" parlamentarilər tərəfindən qəbul edilməzsə, hökumət 21 gün ərzində yeni fəaliyyət planı təqdim etməlidir. Seçkilər elan olunarsa Brexit əsas mövzu olacaq Daha sonra parlament 7 gün ərzində ona səs verməlidir. Lakin hökumət daha tez də hərəkət edə bilər. Bundan başqa, vəziyyətin dəyişməsi ehtimalı həmişə vardır. Əgər parlament razılaşmanı qəbul etməsə, hadisələrin inkişafının müxtəlif variantları mümkündür. Lakin ən çox gözlənilən olunan aşağıdakı 6 ehtimaldır: \"May razılaşması\" qəbul edilməyəcəyi təqdirdə parlamentarilər istənilən hökumət fəaliyyəti planına alternativ təklif etmək imkanı əldə edəcəklər. Lakin istənilən parlament təşəbbüsü hökumət tərəfindən təsdiqlənməlidir. 1. Razılaşmasız \"Brexit\" Əgər parlament təqdim olunan razılaşmanı təsdiqləməsə və martın 29-na kimi yeni razılaşma əldə etməyə cəhd etməsə, o zaman \"razılaşmasız çıxış\" baş verəcək. Ehtimal var ki, hökumət bu cür tərk etməyə hazırlıq çərçivəsində hansısa qanunları qəbul edəcək. Lakin bu mütləq deyil. Əgər parlament hökumətin Aİ-ni razılaşmasız tərk etməsi barədə qərarından narazı qalarsa, deputatlar hökumətə təsir göstərmək üçün bir sıra tədbirlər qəbul edə bilərlər. Məsələn, onlar etimadı səsverməyə qoya bilərlər. Bu variant 5-ci bənddə yer alıb. 2. Hazırkı razılaşma üzrə yeni səsvermə Əgər hazırkı razılaşma birinci dəfə təsdiqlənməsə, o zaman hökumət onu yenidən parlamentdə səsverməyə çıxara bilər. Burada çətinliklər var. Cünki rəsmi olaraq deputatlardan bir parlament sessiyası çərçivəsində eyni məsələ üzrə iki səsverməni tələb etmək olmaz. Lakin əgər hökumət Aİ-nı razılaşmaya kiçik dəyişikliklər (məsələn, qeyri-məcburi siyasi hissəsində) etməyə inandıra bilsə, o zaman razılaşma yenidən səsverməyə çıxarıla bilər. Bundan başqa, icma palatasının katibi David Natzler \"əgər palata açıq-aşkar bu arzusunu bildirərsə\", o zaman iki səsvermə barədə qaydaların diqqətə alınmayacağının mümkün olduğunu bildirib. Beləliklə, hazırkı razılaşmanın və ya ona bənzər sənədin bir qədər sonraya təyin edilən tarixdə qəbul edilməsi mümkündür. Yekunda bu sənədlə bağlı ikinci səsvermənin mümkün olub-olmadığı barədə qərarı palatanın spikeri verməlidir. Lakin parlament üzvləri hazırkı razılaşmanın təkrar səsverməyə çıxarılmasını istəməyə bilərlər. Hökumət də hər dəfə qəbul ediləcəyi ümidlə bu layihəni təkrar-təkrar səsverməyə çıxara bilməz. 3. Razılaşmada əhəmiyyətli dəyişiklik Hökumət yaxşı şərtlər ümidiylə Aİ ilə danışıqları davam etdirməyi təklif edə bilər. Birləşmiş Krallıqla Aİ arasına sövdələşmənin ən mübahisəli hissəsi Şimali İrlandiya ilə İrlandiya Respublikası arasında yeganə quru sərhədidir. Hazırda Britaniya ilə İrlandiya arasında sərhəd \"şəffafdır\" Biz artıq bilirik ki, yenidən səsverməyə çıxarılması üçün sənədə kiçik dəyişikiklik bir neçə həftə ərzində edilməlidir. Mühüm dəyişikliklərin edilməsi isə daha çox vaxt aparacaq. Bunun üçün, çox güman ki 50-ci maddənin fəaliyyətini və buna müvafiq olaraq Aİ-dan rəsmi çıxışı təxirə salmaq tələb olunacaq. Bunun üçün iki addım atmaq lazımdır. Əvvəlcə Britaniya Brüsseldən təxirə salmağı xahiş etməlidir. Aİ üzv ölkələrinin hamısı bunun lehinə səs verəcəyi təqdirdə bu xahiş qəbul edilə bilər. Daha sonra hökumət tərk etmək barədə hazırkı qanunda \"Aİ-nı tərk etmək günü\" anlayışının məzmununu dəyişmək üçün hüquqi aktı səsverməyə çıxarmalıdır. Aİ gələcək danışıqlardan imtina edəcəyi təqdirdə hökumət digər variantlardan birini nəzərdən keçirməli olacaq. 4. Ümumilli seçkilər Theresa May vəziyyətdən çıxış yolunu parlamentin dəstəyini qazanmağa kömək edəcək erkən ümummilli seçkilərin keçirilməsində görə bilər. May özü yeni seçkilər təyin edə bilməz. Lakin 2017-ci ildə baş verdiyi kimi, o parlamentin fəaliyyəti barədə 2011-ci ildə qəbul edilən qanuna uyğun olaraq parlamentin səsverməyə çıxarılması təşəbbüsünü irəli sürə bilər. Erkən seçkiləri parlamentin üçdə ikisi dəstəkləməlidir. Belə olan halda parlamentdəki səsvermədən 25 gün sonra seçkiləri keçirmək mümkündür. Dəqiq tarixi isə baş nazir təyin etməlidir. Danışıqların davam etdirilməsində olduğu kimi, bu ssenariyə də həmçinin \"Brexit\"in təxirə salınması barədə Avropa ittifaqına rəsmi müraciət də daxil ola bilər. Bu erkən seçkilərlə bağlı yeganə mümkün ssenari deyil. 5. Hökumətə etimadsızlıq səsverməsi Əgər parlament təklif edilən razılaşmanı təsdiqləməsə, müxalifət hökumətə etimad barədə səsvermənin keçirlməsinə təşəbbüs göstərə bilər. Bu cür səsverməyə hətta May özü də, parlamentin ona etimad göstərməsi ümidylə təşəbbüs edə bilər. Parlamentin fəaliyyətinin məhdud müddəti barədə qanuna uyğun olaraq, əgər hökumətə etimadsızlıq göstərilsə hadisələrin inkişafının bir neçə variantı var. Əgər parlament 14 gün ərzində mövcud hökumətə və ya onun alternativ tərkibinə etimad göstərməsə o zaman yenidən seçkilər keçiriləcəkdir. Seçkiləri 25 gündən sonra keçirmək mümkündür. Lakin 14 gün ərzində hökumət parlamentin etimadını qazana bilsə, o zaman fəaliyyətini davam etdirəcək. Bundan başqa, hökumət tamamilə dəyişə bilər. Bu isə Britaniyanın başqa baş nazirlə koalisiya hökuməti və ya parlamentin etimad göstərdiyi partiya tərəfindən formalaşdırılan daha bir mühafizəkar hökumət azlığı əldə edəcəyi deməkdir. Yeni hökumətlərdən hər birinin əlbəttə ki, \"Brexit\"lə bağlı öz siyasəti ola bilər. 6. Yeni referendum Hökumət Britaniyanın Aİ-ni tərk etməsiylə bağlı daha bir referendum keçirməyə cəhd edə bilər. Danışıqların davam etdirilməsi və erkən seçkilərdə olduğu kimi bu \"Brexit\" tarixinin təxirə salınmasını tələb edə bilər. Hökumət Britaniyanın Aİ-ni tərk etməsiylə bağlı daha bir referendum keçirməyə cəhd edə bilər. Hazirda isə çox güman ki, martın 29-na qədər referendum keçirməyə cəhd etmək artıq gecdir. Bundan başqa referenduma təşəbbüs elə də asan məsələ deyil. Onun keçirilməsi barədə qaydalar siyasi partiyalar, seçkilər və referendumlar barədə qanunda öz əksini tapır. Yeni referendum üçün, onun qaydalarını və seçicilərin minimum yaş həddini müəyyən edəcək yeni qanunvericilik aktı lazımdır. Yeni referendumun keçirilməsi barədə qərarı qəbul etmək üçün çox güman ki, uzun vaxt lazımdır, çünki seçki komissiyası onu təsdiqləməlidir. \"Brexit\" razılaşması niyə tənqid olunur May-in təklif etdiyi razılaşma layihəsilə bağlı səsvermə \"Brexit\"ə hazırlıqda yeni mərhələnin başlanğıcı olacaq. Lakin razılaşmanın özü ciddi tənqid olunur. Birləşmiş Krallıqla Aİ arasına sövdələşmənin ən mübahisəli hissəsi Şimali İrlandiya ilə İrlandiya Respublikası arasında yeganə quru sərhədidir. Hazirda bu sərhəd sözdə mövcuddur. Bu mövqe Şimali İrlandiyada silahlı münaqişəyə son qoyan tarixi Mübarək Cümə sazişiylə qurulub. \"Brexit\"in şərtləri barədə razılaşmada deyilir ki, əgər tərəflər arasında digər razılaşmalar əldə olunmasa, Birləşmiş Krallığın bütün ərazilərində Aİ gömrük qaydaları, Şimali İrlandiyada isə digər Avropa normaları tətbiq ediləcək. Tənqidçilər \"Brexit\"ə münasibətlərindən asılı olmayaraq göstərirlər ki, bu təklif Şimali İrlandiyanı ölkənin qalan ərazisindən ayırır, Londonu üçüncü ölkə ilə şəxsi ticarət razılaşmalarına nail olmaqdan məhrum edir və onu qəbuluna heç bir təsiri göstərə bilmədiyi Avropa rəhbər orqanlarının bütün qərarlarını yerinə yetirməyə məcbur edir. Britaniya hökuməti noyabrın 15-də Aİ-nı tərk etmək şərtləri barədə razılaşma layihəsini təsdiqləyib. Bundan sonra kabinetin bir neçə üzvü, o cümlədən \"Brexit\" üzrə nazir Dominic Raab da oranı tərk edib. Theresa May bir qədər əvvəl deyib ki, razılaşma hazırkı vəziyyətdə parlament tərəfindən qəbul edilməsə \"ölkə asılı vəziyyətdə qalacaq. Və Aİ-nı razılaşmasız tərk etmək və ya ümumiyyətlə tərk etməmək riski tamamilə real olacaq\", deyə bəyan edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/09/130930_syria_un_inspectors_leave", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/09/130930_un_weapons_experts", "doc1": "المفتشون تركوا فندقهم في بعد ظهر الاثنين بعد انتهاء مهمتهم الثانية. وكان الرئيس السوري بشار الأسد قد أكد التزامه تنفيذ قرار مجلس الأمن حول نزع الترسانة الكيمياوية. وغادر الفريق الدولي الذي يضم ستة مفتشين، على رأسهم الخبير السويدي آكي سلستروم، فندقهم وسط دمشق ضمن موكب من أربع سيارات. وشملت المهمة الثانية للفريق التي بدأت الأربعاء، التحقيق في \"استخدام مفترض\" للسلاح الكيمياوي في سبعة مواقع. وأعلن الفريق الجمعة أنه سيعد تقريرا شاملا يأمل في \"أن يكون جاهزا بحلول نهاية أكتوبر/تشرين الأول\". مواضيع قد تهمك نهاية تقرير مبدئي وأصدر المفتشون إثر مهمتهم الأولى في وقت سابق من هذا الشهر تقريرا مبدئيا أكدوا فيه استخدام غاز السارين على نطاق واسع في هجوم قرب دمشق في 21 أغسطس/آب. ومن المقرر ان يغادر فريق من 20 خبيرا في منظمة حظر الأسلحة الكيمياوية لاهاي الاثنين ليصلوا إلى دمشق ظهر الثلاثاء. وسيقوم هؤلاء بزيارة المواقع ويبدؤون الثلاثاء جلسات عمل مع مسؤولين سوريين. وقال مسؤول في المنظمة الأحد إنه لا يوجد أي سبب للشك في المعلومات التي قدمتها السلطات السورية في 19 سبتمبر/أيلول، وهي عبارة عن لائحة تشمل مواقع الإنتاج والتخزين. وكانت موسكو وواشنطن قد اتفقتا في 14 سبتمبر/أيلول على اتفاق لنزع الترسانة الكيمياوية السورية، في خطوة تلت تلويح الولايات المتحدة بتوجيه ضربة عسكرية للنظام ردا على الهجوم الكيمياوي قرب دمشق. وحدد مجلس الأمن الدولي في قرار أصدره ليلة السبت، إطار إزالة الترسانة السورية تحت إشراف منظمة حظر الأسلحة الكيمياوية.", "doc2": "BMT komandası Suriyaya iddia olunan kimyəvi hücum yerlərini araşdırmaq üçün gəlmişdi. Onlardan biri, avqustun 21-də baş verən, az qala Qərbin hərbi hücum etməsinə gətirib çıxaran hücumdur. Komandanın hesabatı müəyyən edib ki, hücumda sarin sinir qazından istifadə olunub - amma bunu hansı tərəf təşkil etdiyini bildirməyib. Gozlənilir ki, digər kimyəvi müfəttişlər komandası Suriyadakı kimyəvi silahları məhv etmək prosesini başlayacaq. Rəsmi Dəməşq buna BMT mandatı çərçivəsində razılıq verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140414_ukraine_crisis_complicating", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/04/140414_ukraine_kendall_analysis", "doc1": "يؤكد المسؤولون الروس على أن الأوكرانيين يسعون للمحافظة على العلاقات مع روسيا ويرفضون الحكومة الأوكرانية الحالية لكن الأزمة الآن أصبحت أكثر تعقيدا وغموضا بما يتجاوز توغل دبابات الجيش الروسي في المناطق الواقعة شرقي أوكرانيا. فالمجموعات التي ظهرت مؤخرا وهي تسيطر على المباني في المناطق الشرقية من أوكرانيا وتغلق الطرقات بالحواجز أبدت تنظيما عاليا وأداء محترفا. وذكر الصحفيون هناك أن الضالعين في الأحداث غالبا ما يظهرون ملثمين أو بزي موحد، أو يحملون أسلحة دربوا على استخدامها. وكانوا أحيانا يأتون في حافلات، وأحيانا أخرى يعطون ويتلقون الأوامر ثم يختفون، وكان بعضهم يتحدث بلكنة روسية. مواضيع قد تهمك نهاية ومن المؤكد أن تلك المجموعات كانت تضم بعض السكان المحليين المتذمرين. لكن قادة تلك المجموعات والمحرضين على أقوى العمليات بدوا أشبه بأفراد تابعين لقوات خاصة مدربة، أرسلوا لإحداث اضطرابات في البلاد، و مغالبة قدرات كييف على حفظ الاستقرار. وبالطبع، فإن المسؤولين الروس ينفون تماما أي دور لموسكو في هذه الأحداث. ويؤكدون على أنها احتجاجات محلية يقودها أوكرانيون يسعون باستماتة للمحافظة على علاقات بلادهم الوطيدة مع روسيا، ويرفضون الحكومة الأوكرانية الحالية التي يرونها غير شرعية. ويقول المسؤولون الروس أيضا إن الانتفاضات الأخيرة لم تتحرك بأمر من موسكو، وإنما فجرها سكان محليون قرروا أخذ زمام المبادرة، من فرط \"اليأس\". وليس غريبا أن يؤكد القادة الروس مرارا وتكرارا على أنهم لا يخططون \"لإرسال قوات روسية إلى أوكرانيا\". فالرئيس بوتين لا يريد أن يتحمل مسؤولية إشعال حرب في المنطقة. بل إنه، وكما أوضحته وزارة خارجيته، يريد أن يقع اللوم على الحكومة الأوكرانية إما لعجزها عن بسط النظام العام في تلك المناطق وإما باستخدام جيشها ضد شعبه. وستكون روسيا رابحة في الحالتين. فهي ترى أن إضعاف الحكومة الأوكرانية سيجعلها تخضع لما تطالب به موسكو منذ زمن طويل، وهو السماح بانفصال الحزام الصناعي الشرقي في أوكرانيا بنفسه عن الحكومة المركزية وبنائه علاقات وطيدة مع روسيا. خرجت مسيرات موالية للحكومة الأوكرانية في مدينة دونيتسك الأوكرانية الصناعية مناوئة للنفوذ الروسي انتخابات وعقوبات والسؤال هو إلى أين تتجه الأزمة؟ الأمر متعلق بما سيحدث على الأرض شرق�� أوكرانيا خلال الأيام القليلة القادمة. ويصعب التنبؤ بما قد يحدث مستقبلا بالنظر إلى ما حدث في شبه جزيرة القرم وتسارع وتيرة الأحداث بها. ومن الواضح أن ما تريد روسيا تجنبه هو إجراء انتخابات رئاسية في أوكرانيا بنهاية شهر مايو/أيار المقبل، تكون ذات مصداقية تأتي برئيس يتمتع بصلاحية لإدارة الحكم في جميع أنحاء البلاد. ولذا فمن المحتمل أن تقع اضطرابات قبل تلك الانتخابات، ومن الممكن أيضا أن تكون هناك دعوات لمقاطعتها مع اقتراب الموعد المحدد لها. ومن المؤكد أن تتعرض روسيا للمزيد من العقوبات الغربية. وكانت الولايات المتحدة تحدثت كثيرا عن ذلك. لكن الحصول على إجماع 28 دولة عضوة في الاتحاد الأوروبي قد يكون أكثر تعقيدا، خاصة أن الأمر لا يتعلق باجتياح روسي صريح، وإنما مجرد تهديد مقنع لا يمكن إثباته. ,من الناحية النظرية، يمكن أن تخفف حدة التوتر الحالية في المحادثات الدبلوماسية المقرر عقدها الخميس في جنيف، بحضور الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي وأوكرانيا وروسيا. إلا أنه إذا لم تلمس روسيا استعداد الحكومة الأوكرانية للتنازل عن قدر من السلطة في المناطق الشرقية للحكومة المحلية، فإن وزير الخارجية خارجية روسيا، سيرغي لافروف، هدد بعدم الحضور. وعموما، فإن انفصالا تدريجيا هادئا يجري بين روسيا والغرب. فبغض النظر عن العقوبات، بدأ الأفراد والشركات والحكومات في اتخاذ خطوات لفك ارتباطها مع روسيا، من خلال تحويل الأرباح الاستثمارية وإلغاء الطلبات وتعليق التعاون المشترك وتعديل الخطط المستقبلية. فالوضع مضطرب. ولكن بعض مجالات التعاون والتواصل بين الشرق والغرب لا تطالها هذهالاضطرابات. ومع ازدياد الأزمة عمقا في أوكرانيا، فإن الفجوة بين الطرفين تزداد اتساعا، ليصبح من الصعب إعادتها إلى سيرتها الأولى.", "doc2": "Moskva israrlıdır ki, şərqi Ukraynadakı rusiyapərəst qruplar kortəbiidir Lakin vəziyyət gərginləşməyə başlayandan aydın olub ki, şərqi Ukraynada Rusiya tanklarının müdaxiləsi əvəzinə daha gizli və qeyri şəffaf proses baş verir. Ölkənin şərqində binaları zəbt edən və barrikadalar quran qrupların əksəriyyəti yaxşı təşkilatlanmış və çox peşəkər görünürlər. Hadisə yerindən xəbər verən jurnalistlər qeyd edir ki, proseslərə cəlb olunmuş insanlar adətən maskalı şəxslərdir və ya bənzəri formalar geyinir, əllərində isə hər zaman istifadə etməyə hazır olduqları silahlar var. Hərdən onlar bir yerdə avtobuslarla hadisə yerinə gəlirlər. Bəzən isə onların tapşırıq aldığı nəzərə çarpır və sonra da ortalıqdan qeyb olurlar. Bir çoxunun isə rus dialekti ilə danışdığı hiss olunur. Əlbəttə onların arasında narazı yerlilər də var. Lakin proseslərə rəhbərlik edən, ciddi gərginliyə sövq edən şəxslərin əsasən xüsusi təlim keçmiş şübhəli qüvvələr olduğu diqqət çəkir. Onların bilərəkdən iğtişaşlar yaratmaq üçün göndərildiyi və rəsmi Kiyevin nəzarət imkanlarını sınağa çəkdikləri hiss olunur. Qarşılıqlı ittihamlar Təbii ki, Rusiya rəsmiləri baş verən hadisələrdə Moskvanın iştirakını təkzib edir və iddia edirlər ki, bu, yerli sakinlərin etiraz aktıdır və onlar yaşadıqları bölgənin Rusiya ilə yaxın münasibətlərini qorumağa çalışır, həmçinin Kiyevdəki qeyri-qanuni hesab etdikləri hakimiyyətdən narazıdırlar. Qeyd edilir ki, son qiyamlar Moskvadan gələn sifariş əsasında baş verməyib, sadəcə olaraq yerli sakinlərin “ümidsizlikdən yaxa qurtarmaq” üçün etdikləri təşəbbüsdür. Təəccüblü deyil ki, rusiyalı rəsmilər davamlı olaraq iddia edirdilər ki, “Rusiya qoşunlarının sərhədyanı bölgələrə göndərilməsi” ilə bağlı heç bir planları yoxdur. Prezident Putin müharibəni başlatmaq üçün cavabdehliyi üzərinə götürmək istəmir. Əvəzində, xarici işlər nazirinin də bazar günü qeyd etdiyi kimi, o, nizam-intizam yarada bilmədiyi və ya vətəndaşlarına qarşı silah işlətdiyi üçün Kiyev hökumətinin günahı boynuna almasını istəyir. Bütün hallarda, Moskva qalib gəlməyə can atır və hesab edir ki, zəifləmiş Kiyev sonradan Moskvanın hər zamankı tələblərinə əməl etməyə məcbur olacaq: Ukraynanın şərqindəki sənaye rayonlarının mərkəzi hakimiyyətdən ayrılaraq Rusiya ilə daha sıx əlaqələr qurmasına imkan verəcək. Seçkilər və sanskiyalar Donetskdə Rusiyanın təsirinə qarşı çıxmaq üçün kiyevpərəst yürüşlər keçirilib Beləliklə, bu böhran hara aparır sualının cavabı əsasən növbəti bir neçə gün ərzində Ukraynanın şərqində baş verəcək proseslərdən asılıdır. Krımda baş vermiş hadisələrə nəzər salsaq, yaxın gələcəkdə hadisələrin necə cərəyan edəcəyini demək çətindir. Aydın olan odur ki, Rusiya may ayının sonunda Ukraynada keçiriləcək prezident seçkilərinə mane olmağa çalışır, etibarlı seçkilərin nəticəsində bütün ölkəni idarə edə biləcək mandata malik prezidentin seçilməsindən narahatdır. Ona görə də, seçkilərdən öncə vəziyyətin daha da gərginləşəcəyi gözlənilir, eyni zamanda seçkilərin boykot edilməsinə çağırışların olacağı da ağlabatandır. Daha sonra isə, Rusiyaya qarşı daha çox sanksiyanın olacağı da şübhəsiz gündəlikdədir. ABŞ artıq qeyd edib ki, aşkar Rusiya işğalı əvəzinə daha dumanlı və qarışıq müdaxilə olacağı təqdirdə bütün 28 Avropa İttifaqı (Aİ) ölkəsinin həmrəyliyi daha çətin olacaq. Nəzəri olaraq, hazırkı gərginlik cümə axşamı Cenevrədə keçiriləcək diplomatik danışıqlar zamanı azala bilər. Görüş zamanı ABŞ, AB, Ukrayna və Rusiyanın bir araya gətiriləcəyi gözlənilir. Lakin Kiyevin şərqi Ukraynanın təhvil verilməsi ilə bağlı məsələyə yaxınlıq göstərməyəcəyi təqdirdə, Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov artıq görüşdə iştirak etməyəcəyinə işarə etmişdir. Ümumiyyətlə Rusiya ilə Qərb arasında uçurumun yavaş-yavaş genişlənməsi diqqət çəkir. Sanksiyalardan başqa, ayrı-ayrı fərdlər, şirkətlər və hökumətlər artıq bir-birindən ayrılmaq istiqamətində addımlar atırlar: gəlirlərin geri qaytarıması, sifarişlərin ləğv edilməsi, ikitərəfli əlaqələrin təxirə salınması və gələcəklə bağlı planlardan imtina edilməsi buna misal olar bilər. Proseslər çox qarışıqdır. Bəzi Şərq-Qərb əməkdaşlıqları və əlaqələri isə təsirə məruz qalmayıb. Lakin Ukraynada böhran dərinləşdikcə, iki tərəf arasındakı çat daha da genişlənir və nəticədə problemin həllini də çətinləşdirir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-39495475", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-39558379", "doc1": "كانت هناك عظام مخفية في كل خزانة تقريبا في العديد من غرف قسم علم الرئيسيات (البرايماتولوجي) في جامعة نيويورك، ويحرص الباحث جيمس هايمان على أن يشرح لي ما يمكن أن يخبرنا به العلماء عن جزء مهم من تطورنا: لماذا لدينا مثل هذه الأدمغة الكبيرة والثقيلة. عرض هايمان مجموعات كبيرة من جماجم القردة من نوع الليمور، إضافة إلى نماذج أخرى من الجماجم. وكان هايمان، الذي يهتم بشكل خاص بأحجام الأدمغة، قد قدم هو وزملاؤه - بعد دراسة هذه السمة في الحيوانات الثديية التي تعرف بالرئيسيات بما فيها القردة والليمور والبشر - فكرة جديدة ومثيرة للاهتمام حول سبب كبر حجم أدمغتنا. وغالبا ما يقال إن السبب في أن بعض الرئيسيات لديها أدمغة أكبر من غيرها هو سلوكها الاجتماعي. وهذا يعني أن الرئيسيات التي تتنقل في مجموعات اجتماعية أكبر وأكثر تعقيدا تحتاج إلى أدمغة أكبر كي تدير جميع تلك العلاقات الاجتماعية بكفاءة. وهذه النظرية كانت سائدة لمدة تزيد عن عقدين ويطلق عليها اسم \"فرضية الدماغ الاجتماعي\". ولكن بعد إجراء هايمان وزميلته ألكس ديكاسيين دراسة تحليلية واسعة النطاق للرئيسيات أصبحا واثقين من أن نظرية الدماغ الاجتماعي لم تتناول الموضوع من كافة النواحي. وبدلا من ذلك، وحسب دراستهما الجديدة التي نشرت في مجلة الطبيعة البيئية والتطور، فإنه يمكن التنبؤ بحجم الدماغ بشكل أكثر دقة من خلال النظام الغذائي للرئيسيات. وللوصول إلى هذه النتيجة، قام فريق العلماء برئاسة ديكاسيين بتجميع بيانات تخص 140 نوعا من الرئيسيات، بما فيها حيوان \"الآي آي\"، وبعض أنواع قردة الغيبون. وقد مكنهم ذلك من دراسة العلاقة بين حجم أدمغة الثدييات وعوامل اجتماعية عدة مثل حجم المجموعة والهيكل الاجتماعي. وقد أبلغوني أن هذه هي المرة الأولى التي استخدمت فيها مجموعة كبيرة من البيانات لدراسة هذه الفكرة. وعندما وضعت فرضية الدماغ الاجتماعي، فإنها لم تأخذ في الحسبان رئيسيات مثل إنسان الغابة (أورانغوتانز) الذي لديه دماغ كبير رغم عيشه حياة انفرادية في كثير من الأحيان. وقد توصل ذلك التحليل الجديد إلى أن النظام الغذائي ـ وليس حجم المجموعة الاجتماعي ـ كان العامل الرئيسي المرتبط بحجم الدماغ. تشير الدراسة الجديدة إلى أنه يمكن التنبؤ بحجم المخ عن طريق النظام الغذائي بشكل أفضل يقول هايمان إنه من المعروف منذ فترة طويلة أن الرئيسيات التي تقتات على الفاكهة (ويطلق عليها علميا اسم فروغيفوريس) تميل إلى أن يكون لديها أدمغة أكبر حجما من تلك التي تقتات على أوراق الأشجار (فوليفوريس). وقد يكون هذا بسبب وجود فوائد لتناول الفاكهة. إذ أن لها قيمة غذائية أعلى، وهي أسهل بكثير للهضم من الأوراق. ولكن ذلك لا يعني أن حجم المجموعة الاجتماعية ليس له دور في تطور الأدمغة الكبيرة، كما يقول مؤلفو الدراسة. ولأن الفاكهة يمكن أن تكون أقل وفرة من أوراق الأشجار، فغالبا ما كانت الرئيسيات ترتحل عبر مساحات أوسع نطاقا. وتميل هذه الرئيسيات إلى تشكيل مجموعات اجتماعية أكبر للقيام بتلك الرحلات الطويلة. ويقول هايمان:\" إذا كان هناك مجموعة أخرى من أكلة الفاكهة، فإن ما يقرر أيا من المجموعتين ستحصل على الفاكهة هو حجم المجموعة في العادة\". وبعبارة أخرى، كلما كبر حجم المجموعة، أصبحت عملية منع المجموعة الأخرى من الحصول على الفاكهة أسهل عندما تتنافسان على الغذاء. وتقول ديكاسيين:\" كل هذه الأمور تتطور مع بعضها البعض، ولكن المشكلة الرئيسية في فرضية الدماغ الاجتماعي هي أنها تقول صراحة إن هذا العامل بالتحديد يساهم أكثر من غيره من العوامل الأخرى في تحديد حجم الدماغ\". وتضيف:\" إذا أردت أن تقسم الموضوع على هذا النحو، فإن دراستنا تظهر أن النظام الغذائي يساهم بشكل أكبر في تحديد حجم الدماغ\". ويدرك هايمان وديكاسيين أن النتائج التي توصلا إليها سيكون لها منتقدوها. وتقول الدراسة الجديدة إنه يمكن التنبؤ بحجم الدماغ من خلال النظام الغذائي بشكل أفضل من التنبؤ به من خلال العلاقات الاجتماعية المتشعبة. وقد عرضت نتائج هذه الدراسة على الباحث روبن دنبار من جامعة أوكسفورد في المملكة المتحدة المؤيد لفرضية الدماغ الاجتماعي. واعترض دنبار على النتائج، وقال إن الحجم الكلي للدماغ ليس هو العامل المهم، ولكن المهم هو حجم جزء معين من الدماغ يدعى القشرة المخية الذي يقوم بدور مهم في الإدراك والتفكير المكاني واللغة. ويشير دنبار إلى أن حجم المجموعة الاجتماعي والنظام الغذائي لا يحتاجان إلى أن يكونا بمثابة تفسيرين بديلين لتطور الدماغ. ويقول:\" كلاهما صحيح بالضرورة\". وتماشيا مع ديكاسيين وهايمان، يعتقد دنبار أن هذه السمات يجب أن تكون متصلة على مستوى عميق. ويضيف:\" لا يمكنك تطوير دماغ كبير للتعامل مع أي شيء، اجتماعي أو غيره، إلا إذا غيرت نظامك الغذائي للسماح باكتساب مغذيات أكبر من أجل نمو دماغ أكبر\". ومع ذلك، لا يزال دنبار يصر على أن حجم المجموعة الاجتماعي، وليس النظام الغذائي، هو القوة الدافعة الرئيسية وراء كبر حجم الدماغ. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future .", "doc2": "New York Universitetinin primatologiya bölməsindəki rəflərdə çox sayda sümük saxlanır. James Higham, bu sümüklərin insan təkamülünün vacib bir mərhələsi ilə bağlı suala cavab verdiyinə inanır. İnsan beyni niyə bu qədər böyük və ağırdır? Meymunlar da daxil bir çox primatın digərlərindən daha böyük beyinə sahib olması, onların sosial davranışları ilə izah edilirdi. Yəni, daha böyük və mürəkkəb sosial qruplar içində yer alan primatların, bu sosial münasibətləri davam etdirə bilməsi üçün daha böyük beyinə ehtiyac olduğu söylənilirdi. Təxminən iyirmi ildir ki, gündəmdə olan bu nəzəriyyə, \"sosial beyin fərziyyəsi\" adı ilə tanınır. Erkək lemur, qədim dünya meymunu, Asiya meymunu, əntər və insan kəllə sümüyü Primatlar üzərində aparılan böyük miqyaslı araşdırmalar əsasında Higham və dostu Alex DeCasien, bu nəzəriyyənin hər şeyi izah etmədiyi nəticəsinə gəliblər. Nature Ecology and Evolution jurnalında yer alan yeni bir araşdırmaya görə, primatın yedikləri ilə beyinin böyüməsi arasında əlaqə var. Bu nəticəni əldə etmək üçün araşdırmaçılar, 140 primat növünü nəzərdən keçirərək məlumat toplayıblar. Beləcə, primat beyninin böyüklüyü ilə qrup böyüklüyü və sosial quruluş kimi müxtəlif sosial faktorlar arasındakı əlaqə araşdırlıb. Yeni məlumatlar isə, sosial qrup böyüklüyündən əlavə, primatların yediklərinin beyinin böyüklüyünü müəyyənləşdirdiyinə işarə edir. Higham-a görə, meyvə ilə qidalanan primatların yarpaq yeyən primatlardan daha böyük beyinə sahib olduğu qədimdən bəlli olub. Belə ki, meyvə, yarpağa nisbətən daha bəsləyicidir və daha asan həzm olunur. Yeni araşdırmalar, beyinin böyüklüyünə təsir etmə baxımından qidalanmanın əhəmiyyətinə diqqət çəkir Digər tərəfdən, yarpaqla müqayisədə meyvənin həm zaman, həm də məkan baxımından daha nizamsız bölüşdürülməsi, meyvə toplamağı daha çətin və daha çox bacarıq tələb edən bir işə çevirir. Lakin, bu, böyük beyinin təkamülündə sosial qrupun böyüklüyünün əhəmiyyətsiz olduğu mənasına gəlmir. Meyvə yarpaqdan daha az olduğuna görə, meyvə ilə qidalanan primatların daha geniş bir ərazini axtarması lazımdır. \"Müəyyən bir meyvə ağacını başqa bir qrup daha tez tapıbsa, orada kimin qalacağını qrupun böyüklüyü müəyyənləşdirir,\" Higham deyir. DeCasien-ə görə, bir çox amil birlikdə işləyir; sosial beyin fərziyyəsinin əsas problemi isə sosial qrup böyüklüyünün digər amillərə üstün gəldiyini iddia etməsindədir. \"Halbuki, araşdırmalarımız göstərir ki, hissələrə ayırdıqda qida faktoru daha güclüdür.\" Ancaq, həm Higham, həm də DeCasien gəldikləri qənaətə qarşı çıxanların da olacağını bilir. Oranqutanqlar çox kiçik qruplar şəklində yaşayırlar Onların əldə etdiyi nəticələri, Oxford Universitetindən sosial beyin fərziyyəsinin qurucusu Robin Dunbar-dan soruşuruq. Dunbar buna qarşı çıxır. Ümumi beyin böyüklüyündən əlavə, neokorteks adı verilən və öyrənmə, fəza məntiqi və dil baxımından mühüm rol oynayan bölgənin əsl faktor olduğunu söyləyir. \"Neokorteks həcmi ilə beyin həcmi arasında, əhəmiyyətli bir fərq var. İlk sosial beyin analizləri, sosial qrup böyüklüyü ilə ümumi beyin ölçüsünün çox da əlaqəli olmadığını, amma, neokorteks böyüklüyü ilə bağlı olduğunu göstərdi... Fəqət, bu, onların iddiası ilə üst-üstə düşmür.\" Dunbar, həmçinin beyin təkamülündə, sosial qrup böyüklüyü ilə qidalanmanın iki alternativ açıqlama kimi nəzərə alınmasına ehtiyac olmadığını söyləyir. İstər-istəməz hər ikisinin də doğru olduğunu söyləyən Dunbar, bu xüsusiyyətlərin daha dərin bir əlaqəsi olduğuna inanır. \"Daha zəngin bir qidalanma olmasa, sosial və ya başqa cür bir şey ilə böyük beyin formalaşmaz,\" Dunbar deyir. Lakin, Dunbar qidalanmanın deyil, sosial qrup böyüklüyünün əsl aparıcı güc olduğunu təkidlə söyləyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140613_ukrain_mariupol_win_back", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/06/140613_ukraine_mariupol", "doc1": "مركبة مدرعة تابعة للانفصالين حرقت في القتال في ماريوبول وقال وزيرالداخلية آرسني أفاكوف إن قوات الامن استعادت السيطرة على معقل الانفصاليين في المدينة. وأفادت تقارير بمقتل خمسة مسلحين مؤيدين لروسيا واصابة أربعة من القوات الحكومية على الاقل. وأكد انفصاليون في انحاء أخرى في المنطقة أن في حوزتهم الآن ثلاث دبابات. وادى ظهور الدبابات، التي صورت في عدة بلدات في منطقة دونيتسك، الى اشتعال خلاف بين كييف وموسكو، حيث احتج الرئيس الاوكراني بيترو بوروشينكو لدى نظيره الاوكراني فلاديمير بوتين. مواضيع قد تهمك نهاية ونفت روسيا أن تكون الدبابات قد دخلت أوكرانيا من أراضيها. وقتل المئات من المقاتلين والمدنيين منذ أعلن الانفصاليون في دونيتسك ولوهانسك المجاورة الاستقلال اثر اجراء استفتاءات الشهر الماضي اعتبرتها حكومة كييف غير شرعية. ويبدو ان العملية التي شنتها القوات الاوكرانية الجمعة جاءت بعد العديد من الانتكاسات التي منيت بها هذه القوات، حسبما قال ديفيد شترن مراسل بي بي سي في العاصمة الاوكرانية كييف. وأضاف شترن أن القتال دار بشدة من قبل للسيطرة على ماريوبول ولهذا لا يستبعد أن الانفصاليين سيستعيدون السيطرة عليها. شاحنات تقل القوات الاوكرانية في ماريوبول انفجار قنبلة في دونيتسك", "doc2": "Mariupol küçələrində Ukrayna hökumət qüvvələrinin əsgərləri. Şəhərdəki üsyançılar hökumət qüvvələri ilə döyüşlər vaxtı itki verildiyini təsdiqləyiblər. “Biz 6-dan 12-dək adam itirmişik. Daha dəqiq məlumat hələ ki, yoxdur, çünki yaralıların və əsir düşmüşlərin sayını bilmirik”, - RİA Novosti agentliyinə tanınmamış “Donetsk Xalq Respublikasının” Mariupol qərargahında deyiblər. Bundan əvvəl ölkənin şərqindəki üsyançılar üç tanka malik olduqlarını bildiriblər. Donetsk regionunun müxtəlif şəhərlərində tankların müşahidə olunması barədə xəbərlər cümə axşamı yayılmağa başlayıb və prezident Poroşenkonun Moskvaya ünvanlanan sərt etiraz bəyanatına səbəb olub. \"Mariupoldakı bütün inzibati binaların üzərində Ukrayna bayraqları asılıb. İlk öncə belə bayraq Mariupol şəhər administrasiyası üzərində qaldırılıb və şəhər normal həyata qayıdır”, - Ukrayna daxili işlər nazirinin müavini Anton Qeraşenko Kiyevdə keçirdiyi mətbuat konfransında deyib. O, güc nazirliklərinin Mariupolda keçirdiyi əməliyyatının xalq arasında dəstəkləndiyini deyib. Ukraynanın sənaye mərkəzləri olan Donetsk və Luhansk regionlarında rusiyapərəst separatçılar ötən ay keçirilən \"referendumlardan\" sonra müstəqillik bəyan ediblər. Kiyev höküməti bu səsvermələri qeyri-leqal adlandırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/08/150829_turkey_jets_is_syria_targets", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41627853", "doc1": "كثفت تركيا عملياتها العسكرية ضد الدولة الإسلامية في الأسابيع الأخيرة وقالت وزارة الخارجية التركية إن مقاتلاتها بدأت في قصف أهداف تابعة لتنظيم \"الدولة الإسلامية\" عبر الحدود مع سوريا في وقت متأخر الجمعة. وكثفت تركيا عملياتها العسكرية ضد الدولة الإسلامية في الأسابيع الأخيرة إذ منحت للمقاتلات الأمريكية الإذن في استخدام قاعدة أنجرليك المهمة القريبة من الحدود مع سوريا. وبدأت المقاتلات الأمريكية في العمل انطلاقا من تركيا في وقت سابق من الشهر الجاري إذ تنفذ طائرات بدون طيار طلعات انطلاقا من هذه القاعدة الجوية. وقالت وزارة الخارجية التركية في بيان إن \"طائراتنا المقاتلة والطائرات الحربية التي تنتمي إلى التحالف بدأت اعتبارا من البارحة مساء في تنفيذ عمليات جوية مشتركة ضد أهداف تابعة لداعش والتي تشكل تهديدا ضد أمن بلدنا\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف البيان قائلا \"الحرب ضد هذه المنظمة الإرهابية هو أولوية بالنسبة إلى تركيا\". وكثفت تركيا مشاركتها في الحرب ضد تنظيم \"الدولة الإسلامية\" في شهر يوليو/تموز في أعقاب تفجير انتحاري حُمِّلت الدولة المسؤولية عنه في مدينة سوروك التركية، وأدى إلى مقتل 22 شخصا. وهاجمت المقاتلات التركية يوم 24 يوليو/تموز أهدافا تابعة لتنظيم \"الدولة الإسلامية\" ليس بوصفها جزءا من التحالف الدولي وإنما نفذت هذه العمليات بمفردها. وتأتي الضربات الجوية التركية في أعقاب الاتفاق بين تركيا والولاي��ت المتحدة والتي دعت تركيا إلى الانخراط بشكل كامل في الحملة الجوية ضد تنظيم \"الدولة الإسلامية\". ولن يعلن عن الأهداف التي استهدفتها الطائرات الحربية التركية. وكان مسلحو\"الدولة الإسلامية\" قد استولوا الخميس على خمس قرى من مجموعات مسلحة أخرى في شمال سوريا ثم تقدموا نحو بلدة ماريا الاستراتيجية بالقرب من الحدود التركية. وقال المرصد السوري لحقوق الإنسان المعارض ومجموعات أخرى إن تنظيم \"الدولة الإسلامية\" نفذ عملية انتحارية في مشارف بلدة ماريا وسط قتال ضار في المنطقة. وتقدمت \"الدولة الإسلامية\" في محافظة حلب بالقرب من المكان الذي اتفقت الولايات المتحدة وتركيا على إقامة منطقة آمنة فيه.", "doc2": "ABŞ tərəfindən dəstəklənən silahlılar şəhəri aylarla mühasirədə saxlayıb. Suriya Demokratik Qüvvələri (SDF) bildirib ki, hücum, İD silahlıları və onların ailələri şəhəri gecə saatlarında tərk etdikdən sonra bazar günü başlayıb. Deyildiyi kimi, İD silahlıları şəhəri tərk edərkən mülkilərdən \"canlı qalxan kimi\" istifadə edib. Heç bir xarici döyüşçüyə onlara qoşulmağa icazə verilməyib. Şəhərdə nə qədər İD döyüşçüsünün qaldığı aydın deyil. Üç il bundan əvvəl İD Raqqa şəhərini \"xilafətin\" paytaxtı elan etmişdi. Tərkibində kürd və ərəb silahlılarını birləşdirən SDF qüvvələri şəhəri dörd ay ərzində mühasirədə saxlayıb. Hücuma başlayarkən yaydığı açıqlamada SDF bildirib ki, \"bütün şəhər, xarici silahlılar da daxil olmaqla, təslim olmaqdan imtina etmiş terrorçulardan təmizlənməyənə qədər, hücum dayandırılmayacaq\". ABŞ rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən koalisiyanın məlumatına görə, Raqqanı \"275 yerli muzdlu və onların ailələri\" tərk edib, AP agentliyi bildirib. Raqqa şəhəri mülki şurasının rəsmisi, Ömər Alluş, şəhəri tərk edənlərə 400 mülki vətəndaşın da qoşulduğunu deyib. SDF sözçüsü Mustafa Bali Reuters-ə bildirib ki, həmin mülkilərdən silahlılar \"canlı qalxan\" kimi istifadə edib. Görülmüş evakuasiya tədbirləri Qərb partnyorları tərəfindən tam şəkildə dəstəklənməyib. Belə ki, polkovnik Dillon deyib: \"Biz bəzən partnyorlarımızla tam şəkildə razılaşmaya bilərik. Lakin onların qəbul etdiyi qərarlara hörmətlə yanaşmalıyıq\". Son iki il ərzində Suriya və İraqda tutduğu ərazilərdən çəkilməkdə davam edən İD üçün Raqqa şəhərinin itirilməsi daha bir ciddi zərbəyə çevriləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/09/130923_iran_rouhani_un", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/09/130923_rohani_america_analysis", "doc1": "روحاني تخلى عن نبرة الخطاب المتشدد الذي انتهجه سلفه أحمدي نجاد فخلال شهر منذ شغله منصب رئيس البلاد، وروحاني يعطي إشارات قوية على تخليه عن نبرة سلفه محمود أحمدي نجاد وطريقته في التعامل مع أمور السياسة الخارجية. وبدت إدارته حريصة على التخلص من التصريحات الرنانة التي كان نجاد يطلقها لثمانية أعوام، وذلك عندما تمنى وزير الخارجية الإيراني الجديد منذ ثلاثة أسابيع عيدَ رأس سنة سعيدا لليهود، وذلك قبل أن يؤكد على أن إيران لم تنكر أبدا حادثة الهولوكوست، ويقول معقبا: \"من كان ينكر تلك الحادثة رحل الآن.\" كما تبادل روحاني أيضا مع الرئيس الأمريكي باراك أوباما بعض الرسائل \"الإيجابية\"، وأدلى بتصريح لشبكة إن بي سي الإخبارية الأمريكية قال فيه إن إيران تريد أن تتفاعل مع العالم وألا تطور أسلحة نووية. بل إن روحاني أصبح أول رئيس إيراني يكتب مقال رأي لصحيفة أمريكية. مواضيع قد تهمك نهاية ففي مقاله الذي نشر في صحيفة الواشنطن بوست الأمريكية، دعا روحاني إلى التفاعل \"البناء\" مع الدول الأخرى، معلنا عن استعداد إيران لأن تساعد في إنهاء الصراع الدائر حاليا في سوريا. مزاج جيد والرسالة التي يرغب الرئيس روحاني في توصيلها واضحة، وتتمثل في أن لديه \"السلطة الكاملة\" و\"الموقع السياسي الكافي\" الذي يخول له التعامل مع الولايات المتحدة وحلفائها فيما يدور حول مخاوفهم. وقال غاري سيك، وهو مستشار سابق للأمن القومي بالبيت الأبيض، لبي بي سي: \"ما شهدناه الآن يمثل تحولا دراميا، حيث يمثل روحاني وفريقه السياسي تيارا مضادا لسياسات أحمدي نجاد.\" وتابع قائلا: \"كانت هناك نبرة إيجابية ظاهرة في لقاء أوباما مع شبكة تلفزيون تيليموندو، كما أن مبادرات الرئيس روحاني تعتبر من نوع لم نشهده من قبل، وينبغي لنا أن نختبره.\" كما أن الحديث عن لقاء \"عَرَضي\" بين الزعيمين في أروقة مقر الأمم المتحدة هذا الأسبوع قد تحوَّل من مجرد أمنيات إلى احتمال ممكن الحدوث. كما أن المزاج العام في نيويورك يختلف تماما عن الأعوام الماضية. فقد ولى عهد الاحتجاجات والدعايات السنوية، التي كانت تبث عبر شاشات التلفاز وتنشر عبر لوحات الدعاية في ميدان التايمز حاملة صور ضخمة لأحمدي نجاد، التي كانت تندد بتصريحاته المناوئة لإسرائيل وتحذر من برنامج إيران النووي. وبدلا من ذلك، يترقب الدبلوماسيون الطريقة التي سيُخرِج بها الرئيس الإيراني الجديد بلاده من فوضى العلاقات الدولية التي ورثها عن سلفه أحمدي نجاد. فرصة حقيقية مما لاشك فيه أن حديث روحاني عن التعاون مع العالم وضع المتشكيين في الولايات المتحدة في موقف دفاعي. فلا يمكن للمعارضين للحوار الأمريكي الإيراني مواكبة فورة المقابلات الخاصة والتغريدات والإشارات الإيجابية التي تصدر عن الرئيس روحاني وفريقه الإعلامي. غير أن الانتقادات الإيرانية تلقي الضوء على مسألتين مهمتين: هل يمكن أن يترجم روحاني كلماته إلى أفعال، وهل واشنطن على استعداد لإبرام اتفاق مع طهران؟. وقال روبرت إينهورن، مستشار سابق في وزارة الخارجية الأمريكية لشؤون نزع السلاح والحد منه وأحد المشاركين ضمن فريق المفاوضين الأمريكيين في المحادثات بين القوى العالمية وإيران: \"أعتقد أن إدارة أوباما مستعدة لمواجهة المخاوف الإيرانية بمنتهى الجدية والمرونة شريطة أن ترى الإدارة تحركا حقيقيا على الجانب الإيراني.\" وأضاف: \"في ظل إدارة أحمدي نجاد، كان الاعتقاد السائد في واشنطن هو أن إيران غير مهتمة في حقيقة الأمر بإبرام اتفاق. وهذا قد تبدل وأعتقد أن الإدارة تعتقد أن هناك فرصة حقيقية متاحة.\" إن الفرصة المتاحة حاليا على نطاق كبير تبدو في نتائج الانتخابات الإيرانية، التي فاز فيها روحاني فوزا ساحقا والتي تعزز نفس مفهوم السياسيين المعتدلين الذين كانوا قبل فترة حكم أحمدي نجاد قد اتفقوا على تعليق برنامج تخصيب اليورانيوم ومساعدة الولايات المتحدة في هزيمة طالبان في أفغانستان. لكن البيت الأبيض يعتزم اعتبار الانفتاح الجديد في وجهة النظر الإيرانية بمثابة علامة على أن العقوبات كانت فاعلة. بيد أن هذا التقدير قد يغفل التغيرات المهمة التي تحدث في إيران وتغري واشنطن على الدفع بمزيد من العقوبات طلبا لمزيد من المرونة الإيرانية. وقال دبلوماسي أوروبي في الأمم المتحدة: \"هناك ميل لدى واشنطن للاعتقاد بأنه لا تحدث أي خطوة إيجابية، مالم تصدر الولايات المتحدة تهديدا وتتخذ اجراء عسكريا أو تفرض عقوبات.\" تخفيف العقوبات خلال المحادثات مع الجانب الإيراني بدا واضحا أن لدى الإيرانيين شكوكا بشأن ما إذا كانت الولايات المتحدة مستعدة للدفع بالدبلوماسية النووية نحو مستو جديد. ومن المحتمل تقديم تنازلات نووية إيرانية، حتى من جانب الرئيس روحاني، إذا خفف أوباما من العقوبات على طاولة المفاوض��ت. وإن لم يكن ذلك وشيكا، فسوف يواجه المتشددون الإيرانيون الرئيس بانتقادات تتعلق بتقديمه الكثير من أجل مكاسب غير ملموسة. وكانوا قد انتقدوه في السابق ووصموه بالخائن عام 2003 عندما وافق بوصفه كبير المفاوضين النوويين الإيرانيين على تعليق أنشطة تخصيب اليورانيوم في إيران دون حصوله على أي تنازلات من الجانب الأمريكي. غير أن روحاني ليس من المرجح أن يعرض أي شئ على الغرب مقدما. المشكلة هي أن بعض العقوبات الأمريكية الأكثر تأثيرا على إيران يمكن رفعها فقط عن طريق الكونغرس الأمريكي. ومازال الأمر محل نظر ما إذا كان أوباما لديه ما يؤهله لتحييد الكونغرس بنفس الطريقة التي يبدو أن روحاني يفعلها مؤقتا لتهدئة البرلمان الإيراني. وسوف يتيح الأسبوع القادم في الأمم المتحدة بعض مفاتيح حل المشكلات. والشيء المؤكد هو أن ملايين الإيرانيين سيشاهدون إجراءات في نيويورك كرد فعل للرئيس الذي انتخبوه، على الرغم من وجود خلافات، ومعرفة ما إذا كان بمقدوره هو ومعارضيه أن يغتنموا اللحظة للتوصل إلى تسوية سلمية لنزاعاتهم.", "doc2": "Həsən Rohani nüvə məsələsində \"tam səlahiyyətlərə\" malik olduğunu deyir. Vəzifəsinin icrasına başladıqdan bəri ötmüş 1 ay ərzində İran prezidenti Həsən Rohani onun sələfinin həyata keçirdiyi xarici siyasət kursundan və ritorikadan qətiyyətlə uzaqlaşdığını nümayiş etdirib. Onun administrasiyasının Mahmud Əhmədinejadın 8 illik səs-küylü bəyanatlar dövrünə əlvida demək istəyi bütün qabarıqlığı ilə 3 həftə əvvəl, yeni Xarici İşlər naziri yəhudiləri “Rosh Hashanah” bayramı ilə təbrik edəndə sezildi. Bundan sonra isə nazir qeyd etdi ki, İran heç zaman Holocaust hadisəsini inkar etməyib. Həsən Rohani ABŞ prezidenti Barack Obama ilə “pozitiv” ruhda məktublaşıb və NBC ABŞ yayım şirkətinə İranın dünya ilə əlaqələrini inkişaf etdirmək istədiyini və nüvə silahının əldə edilməsinə can atmadığını bildirib. O, hətta ABŞ qəzetində məqalə ilə çıxış etmiş ilk İran prezidenti olub. Ötən həftə Washington Post qəzetində dərc olunmuş məqaləsində İran prezidenti “konstruktiv” əməkdaşlığa çağıraraq Suriyada münaqişəyə son qoyulması səylərinə İranın yardımçı olmağa hazırlığını vurğulayıb. Pozitiv ruh Ağ Evin milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə keçmiş müşaviri Gary Sick BBC-ə deyib ki İranın davranışında “dramatik dəyişiklik” baş verib. \"Rohani və onun administrasiyası Əhmədinejad əleyhdarlarıdır”, Gary Sick deyib. Onun qənaətincə, yeni İran prezidentinin səsləndirdiyi fikirlərin məğzi ABŞ prezidentinin həmin fikirlərə reaksiya bildirmək məsələsini yüngülləşdirir. Həsən Rohani İranın heç zaman nüvə silahını yaratmayacağını NBC teleşirkətinə bildirib. BMT dəhlizlərində iki president arasında “təsadüfi” görüşün ehtimalı ilə bağlı söhbətlər son günlər ərzində nəzəriyyədən daha çox reallığa doğru yaxınlaşmağa meyl göstərib. Nyu Yorkun özündə də hazırkı əhval-ruhiyyə əvvəlki illərdən fərqlənir. ABŞ televiziyasında və Times Square meydanında Əhmədinejadın İsrail əleyhinə bəyanatlarını pisləyən və İranın nüvə proqramına dair xəbərdarlıqlar səsləndirən verilişlər və çağırışlar keçmişdə qalıb. Əksinə, hazırda diplomatlar İranın yeni prezidentinin ölkəsini beynəlxalq səhnədə mürəkkəb vəziyyətdən necə çıxaracağı məqamını səbirsizliklə gözləməkdədirlər. \"Real imkan\" İran prezidentinin son bəyanatlarından iki sual doğur: cənab Rohani sözdən əmələ keçəcəkmi və Vaşinqton Tehranla sövdələşməyi gerçəkdənmi istəyir? İranla nüvə proqramı ilə beynəlxalq danışıqlarda iştirak etmiş Ağ Evin keçmiş xüsusi məsələlər üzrə müşaviri Robert Einhorn hesab edir ki, “İran tərəfi real addımlar atarsa”, o zaman Obama administrasiyası İranı qayğılandıran məsələlərə ciddi cavab verməyə hazır olacaq. \"Əhmadinejad dövründə Vaşinqtonda belə bir fikir formalaşmışdı kı, İran gerəcək razılığın əldə edilməsində maraqlı deyil. Vəziyyət indi dəyişib”. Lakin Ağ Ev İranın yenicə yürütməyə başladığı “açıqlıq” xəttini sanksiyaların bəhrə verdiyi kimi də yozmaqdadır. Amma bu yanaşma İranda baş verən dəyişiklikləri nəzərdən qaçıra bilər və vaşinqtonu daha çox güzəştlər əldə etmək niyyətilə İrana sanksiya təzyiqini gücləndirməyə sövq edə bilər. “Vaşinqtonda güman edirlər ki, İran tərəfindən pozitiv addımların atılması üçün ABŞ mütləq hədə, hərbi aksiya ya sanksiya hədəsi işlətməlidir”, BMT-dəki Avropalı diplomat bildirib. Sanksiyalar İran tərəfilə söhbətlərdən ABŞ-ın nüvə diplomatiyası səviyyəsini yüksəltməyə hazır olması barədə Tehranda şübhələrin olduğu aydınlaşır. Çox güman ki, İran nüvə danışıqlarında güzəştə yalnız o zaman gedər ki, Obama masanın üzərinə əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədilmiş sanksiyalar layihəsini çıxarsın. Bu olmayacağı təqdirdə, İrandakı sərt xətt tərəfdarları həddən artıq vəd verən prezidentə qarşı hücuma keçməyə bəhanə qazana bilərlər. Prezident Ruhani İran parlamentində tənqidçilərini, güman edildiyi kimi, \"sakitləşdirə\" bilib. Həmin dairələr onu artıq 2003-cü ildə ABŞ-dan heç bir güzəşt əldə etmədən İranın uranı zənginləşdirməsi proqramını dayandırmağa razılıq verdiyinə görə satqın kimi qələmə vermişdilər. Bu səbəbdən cənab Rohaninin təkrarən Qərbin quru sözünə inanıb addım atacağını düşünməyə dəyməz. Problemin daha bir cəhəti isə İrana qarşı sanksiyaların yalnız ABŞ Konqresinin qərarı ilə qaldırılmasının mümkünlüyü ilə bağlıdır. Prezident Rohani İran parlamentini \"yola gətirdiyi\" dərəcədə prezident Obamanın da Konqresi “neytrallaşdıra” biləcək qabiliyyətdə olduğunu hələ yoxlamaq gərəkdir. BMT meydançasında qarşıda gələn həftə bu mənada bir sıra həlledici suallara cavab verməlidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52957978", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38517497", "doc1": "لم يكن إياد الحلاق يتحدث إلا إلى والديه وكان إياد الحلاق، البالغ من العمر 32 سنة، قد أصيب بعيارين ناريين في القدس الشرقية المحتلة وهو يسير إلى مدرسة ذوي الاحتياجات الخاصة التي يدرس بها في 30 مايو / أيار الماضي. وقالت الشرطة إن الضباط اشتبهوا في أن حلاق كان يحمل سلاحا، وقد أطلقوا النار عندما لم يذعن لأوامر بالتوقف، ولم يُعثر معه على سلاح بعد أن أردوه قتيلا. ولم يكن نتنياهو قد علق علانية على الحادث حتى الآن. وقدم رئيس الحكومة الإسرائيلية الأحد تعازيه، وقال إنه يتوقع إجراء تحقيق كامل في الحادث. مواضيع قد تهمك نهاية وقال نتنياهو في مستهل اجتماع وزاري: \"ما حدث مع إياد الحلاق مأساة، فهذا رجل يعاني التوحد وكان موضع شك خاطئ بأنه إرهابي في مكان حساس للغاية\". ونسبت صحيفة هاآرتس الإسرائيلية لجاد قضماني محامي عائلة الحلاق القول: \"إنه يتوقع قيام المسؤولين عن التحقيق بتقديم الضباط المتورطين للعدالة\". يذكر أن السنوات الأخيرة شهدت سلسلة من الهجمات، الكثير منها مميتة، من قبل فلسطينيين ضد إسرائيليين في المدينة القديمة وحولها، حيث قتلت الشرطة المهاجمين بالرصاص في كثير من الحالات. ماذا حدث لإياد حلاق؟ يوم السبت الماضي، كان إياد يسير من منزله في منطقة وادي الجوز بالقدس إلى المدينة القديمة للذهاب إلى مركز للأطفال والبالغين من ذوي الاحتياجات الخاصة. وقال بيان للشرطة الإسرائيلية إن أجهزة الأمن \"رصدت مشتبها به يحمل شيئا مريبا يشبه المسدس\". وأضاف البيان قائلا: \"طالبوه بالتوقف، وبدأوا في مطاردته سيرا على الاقدام. وخلال المطاردة فتح الضباط أيضا النار على المشتبه فيه الذي تم تحييده، ولم يتم العثور على أسلحة في مكان الحادث بعد تفتيش المنطقة\". وتوصل تشريح الجثة إلى أن إياد أُصيب بطلقتين في صدره. وقال الدكتور حاتم عويوي، ابن عم الضحية، إنه كان يعاني أشد درجات التوحد، ويواجه صعوبة في التواصل مع الناس، مشيرا إلى إن إياد لا يعرف ما معنى أن يكون الشخص ضابطا في الشرطة ليتمثل للتعليمات، هو فقط هرب. قدم نتنياهو تعازيه لأسرة إياد الحلاق ماذا كان رد الفعل على مقتله؟ أثار إطلاق النار غضبا واسعا حيث حضر الآلاف جنازة إياد، بينما خرج العديد من الفلسطينيين والإسرائيليين إلى الشوارع للاحتجاج على مقتله. وقام النشطاء بعمل مقارنات مع مقتل جورج فلويد في الولايات المتحدة وهو الأمر الذي أثار احتجاجات واسعة النطاق. وأطلق مستخدمو وسائل التواصل الاجتماعي وسما هو \"حياة الفلسطينيين مهمة\" ليتشاركوا غضبهم. وفي الأسبوع الماضي، قال بيني غانيتس وزير الدفاع الإسرائيلي ورئيس الوزراء المناوب، إن الحكومة \"آسفة حقا على حادثة\" مقتل إياد. يأتي ذلك في وقت تتصاعد فيه التوترات بين الإسرائيليين والفلسطينيين في أعقاب إعلان نتنياهو عزمه ضم أجزاء من الضفة الغربية المحتلة، وهو أمر قوبل بغضب الفلسطينيين. شارك الآلاف في جنازة إياد الحلاق", "doc2": "Elor Azaria (sağda) 20 yaşlı çavuş Elor Azaria ötən ilin martında Hebronda artıq zərəsizləşdirilmiş 21 yaşlı Abdul Fatah əl-Şərifi başından güllələyib. İsrail hərbi qüvvələri onun hökmünün bazar günü oxunacağını bildirib. Bu iş İsraildə fikir ayrılığı yaradıb. Bir çoxları iddia edir ki, o, hərbi davranış kodeksi pozduğuna görə cəzalandırılmalıdır. Bəziləri isə onun hərəkətlərinə haqq qazandırır. Əsgəri dəstəkləyən mitinqlər keçirilib, lakin yüksək rütbəli hərbi rəsmilər Azarianın hərəkətlərinin İsrail Müdafiə Qüvvələrinin (İDF) dəyərlərini əks etdirmədiyini deyib. Cənab Netanyahu çağırışını Facebook-da edib: \"Mən Elor Azarianın əfv edilməsini dəstəkləyirəm\". \"Bu bizim hamımız üçün ağır və ağrılı bir gündür - və xüsusən Elor, onun ailəsi, mən də daxil olmaqla əsgərlərimiz və əsgərlərimizin ailələri üçün də.\" Mart ayında baş nazir Azarianın ailəsinə zəng edərək onlarla rəğbətini paylaşıb. Sağçı təhsil naziri Naftali Bennet daxil olmaqla hakim koalisiyanın başqa üzvləri də Azarianın əfv edilməsini dəstəkləyir. Lakin mərkəz sol siyasətçi və keçmiş xarici işlər naziri Tzipi Livni hökmün qəbul edilməsinin lazım olduğunu deyib. Prezident Reuven Rivlin əfv mövzusunu yalnız məhkəmə prosesi bitdikdən sonra müzakirə edə biləcəyini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-39018494", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38667262", "doc1": "الجيش العراقي يعلن احرازه انتصارات مبكرة أثناء تقدمه صوب غرب الموصل وتشارك مئات من العربات العسكرية مدعومة بقوة جوية للتحالف الدولي الذي تقوده الولايات المتحدة لمحاربة الدولة الإسلامية في الهجوم؛ إذ عبرت صباح الأحد مناطق صحراوية باتجاه مواقع تابعة للدولة الإسلامية. واستولت القوات العراقية على عدة قرى جنوبي الموصل خلال انطلاق العملية العسكرية، وهي قريبة جدا من مطار الموصل. وتعالت مخاوف بشأن سلامة الآلاف من المدنيين العالقين في المناطق التي يسيطر عليها تنظيم الدولة. وقال مصدر امني في الحشد العشائري ان خمسة جنود عراقيين اصيبوا اثر انفجار سيارة ملغومة استهدفت ثكنة صغيرة للجيش في حي النبي يونس في الساحل الشرقي للموصل. كما اصيب عدد من المدنيين اثر انفجار قنبلتين القتهما طائرة بدون طيار في سوق بحي الميثاق جنوب شرقي الموصل بحسب نفس المصدر. عربة مفخخة عثر عليها مخفية في إحدى القرى \"انتصارات أولية\" وذكر موقع مركز نينوى الاعلامي التابع لمحافظ نينوى السابق اثيل النجيفي ان \"قوات من الشرطة الاتحادية والجيش العراقي وجهاز مكافحة الارهاب قوامها 52 ألف عنصر عراقي يشاركون في العمليات العسكرية التي انطلقت اليوم الاحد لتحرير الجانب الايمن لمدينة الموصل، بدعم جوي من قبل القوة الجوية العراقية وطيران الجيش والتحالف الدولي ممثلا في الطيران الامريكي والبريطاني والفرنسي والكندي. وقالت خلية الاعلام الحربي ان الشرطة الاتحادية حررت قريتي الكنيطرة (21 كم جنوب الموصل) والابيض (17 كم جنوب الموصل) جنوب البوسيف في الساحل الايمن للموصل . وقال قائد عمليات \"قادمون يانينوى\" الفريق الركن عبد الامير رشيد يار الله إن الشرطة الاتحادية حررت قرية عذبة على الطريق الرابط بين الموصل وبغداد وحررت قرية اللزاكة على الطريق القديم حمام العليل المفضي إلى الموصل وسيطرت على محطة الكهرباء الرئيسية في لزاكة ورفعت العلم العراقي فوق المباني الموجودة هناك. وأضاف أنها حررت أيضا قرى الكافور و الجماسة وقرية البجواري وسيطرت على نقطة تفتيش العقرب على الطريق الرابط بين بغداد والموصل الجديد ورفعت العلم العراقي فوق المباني بعد تكبيد العدو خسائر بالأرواح والمعدات. قصفت القوات العراقية مواقع تابعة للدولة قبيل الهجوم وأعلن مصدر أمني في الحشد العشائري أن انتحاريا فجر حزاما ناسفا في حي الزهور (7 كم شمال شرق مركز مدينة الموصل) في الساحل الأيسر للمدينة ما أسفر عن إصابة أربعة من عناصر الحشد و3 مدنيين في حصيلة أولية. وأعلن مصدر عسكري في خلية الإعلام الحربي عن وقوع تفجير انتحاري ثان في الساحل الأيسر للموصل في حي النبي يونس (4.5 كم إلى الشرق من مركز مدينة الموصل). ولم تتوفر بعد أي تفاصيل أخرى عن الهجوم. وكان رئيس الوزراء العراقي حيدر العبادي أعلن رسميا عن بدء الهجوم بعد يوم من تحذير صادر عن الأمم المتحدة من نفاد المستلزمات الأساسية لدى مئات الآلاف من سكان المناطق الغربية من المدينة. وقال العبادي في خطاب متلفز قصير \"قواتنا تبدأ تحرير المواطنين من إرهاب داعش للأبد\". وأضاف \"نعلن بدء مرحلة جديدة في العملية. نحن قادمون يانينوى لتحرير الجانب الغربي من الموصل.\" قوات من الحشد الشعبي ترابط في منطقة تلعفر غرب الموصل. وبالرغم من أن القوات العراقية استعادت السيطرة على الأجزاء الشرقية من الموصل، فإنها قد تواجه تحديات أكبر في استعادة الأجزاء الغربية من المدينة بسبب شوارعها الضيقة وأزقتها المتعرجة. وأسقِطت في وقت سابق على سكان هذه المناطق منشورات تعلن عن بدء الهجوم وتحث المدنيين على ضرورة اتخاذ إجراءات الحذر. ويقول مراسل بي بي سي، كينتين سوميرفيل، الذي يرافق القوات العراقية في تغريدة إن طائرات أمريكية تشن غارات جوية على ضواحي المدينة الغربية بينما بدأت قوات خاصة التقدم نحو هذه المناطق. وتطوق الآن القوات العراقية الأجزاء الغربية من الموصل في حين تواصل طائرات التحالف الذي تقوده الولايات المتحدة قصف مواقع تنظيم الدولة. ويقول محرر الشؤون العربية في بي بي سي، سيبيستيان أشر، إن استعادة السيطرة على الموصل لم يكن أبدا هدفا عسكريا صرفا متمثلا في طرد عناصر التنظيم من المدينة وإنما في تقليل الخسائر المدنية وتجنب حوادث الانتقام بهدف استعادة ثقة السكان ليس في المدينة فحسب وإنما في عموم العراق. ويسيطر تنظيم الدولة الإسلامية على الموصل، ثانية كبريات مدن العراق، منذ صيف عام 2014. مسلحو تنظيم الدولة الإسلامية ويعتقد أن تنظيم الدولة خلال أوج تمدده في غربي وشمالي العراق، سيطر على نحو 210 ألف كيلومتر مربع أي تقريبا مساحة المملكة المتحدة لكنه خسر الكثير من هذه الأراضي. وكان الجيش العراقي والمقاتلون المتحالفون معه قد أكدوا استعادة الشطر الشرقي من المدينة. وقالت الأمم المتحدة إن كثيرا من المحلات التجارية قد أغلق، مع انقطاع المياه واضطراب في خدمة التيار الكهربائي. وبدأت عملية طرد مسلحي تنظيم الدولة من الموصل في شهر أكتوبر/تشرين الأول الماضي، غير أن القوات العراقية لم تنجح في استعادة الشطر الشرقي من المدينة سوى الشهر الماضي بعد قتال شرس من مسلحي التنظيم المتشددة. جنود عراقيون", "doc2": "Terrola Mübarizə İdarəsinin nümayəndəsi Talib Şaqhati KİV-lərə verdiyi açıqlamada şəhəri ikiyə bölən Dəclə çayının şərq hissəsinin ələ keçirildiyini bildirib. Hökumət ordusu ötən ilin son ayında yeni hücumlara başlayaraq Mosulun şərqi istiqamətində sürətlə irəliləməyə başlayıb. İraqın ikinci ən böyük şəhəri sayılan Mosul İD-nin nəzarətində qalan sonuncu iri istehkam sayılır. Şaqhati Mosulun şərqinin azad edilməsi xəbərini Bartallada keçirilən mətbuat konfransında acıqlayıb. Mosulun ələ keçirlməsi istiqamətində əməliyyatlar ötən ilin oktyabrında, İD-nin şəhərin şimal və qərb hissəsini ələ keşirməsindən iki il keçmiş başlanıb. Mosul əməliiyatı ilk əvvəllərdə İD-nin güclü müqaviməti qarşılığında ləng aparılırdı, amma sonradan əməliyyatların sürəti artdı. İraq ordusu ötən həftənin cümə günü İD döyüşçülərinin qərargahı sayılan Mosul Univeristetinin binasında əməliyyatlara başlayıb. İraqın ordu nümayəndələrinin fikrincə İD bu binada həm də kimyəvi silah istehsalıyla məşğul olur. Mosulun köhnə şəhər sayılan qərb hissəsi hələ də İD-nin nəzarətindədir. Bu günə qədər Mosul və onun ətrafında yaşayan 100 min insan evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalıb. Əməliyyat gedişatında bu rəqəmin artacağı ustisna olunmur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-47769388", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-47770264", "doc1": "مؤيدو المعارضة يحتفلون في اسطنبول كما تتقدم المعارضة في انتخابات رئيس بلدية إسطنبول، أكبر مدن البلاد، كما تقول مفوضية الانتخابات. وقال بن علي يلدريم، مرشح حزب العدالة والتنمية في انتخابات رئيس بلدية اسطنبول، إن منافسه الرئيسي في المعارضة متقدم بنحو 25 ألف صوت، ولكنه أضاف إن التصويت ما زال مستمرا. وفي البلاد بصورة عامة، فاز تحالف حزب العدالة والتنمية بأكثر من 51 في المئة من أصوات الناخبين في الانتخابات التي ينظر إليها على أنها تصويت على حكم إردوغان، وسط وقت تعاني فيه البلاد من كساد اقتصادي. وفقدت الليرة التركية قدرا كبيرا من قيمتها، ودخل الاقتصاد حالة كساد في الشهور الثلاثة الأخيرة من عام 2018. الرئيس رجب طيب أردوغان: لم نستطع توضيح أنفسنا لأمتنا بالشكل الكافي وكان إردوغان في السابق قال إن الانتخابات عن \"بقاء\" البلاد وحزبه. وأعلن أردوغان أنّ حزبه \"سيعالج مكامن ضعفه\" التي ظهرت في الانتخابات البلدية. ويبلغ عدد الناخبين المسجلين في الانتخابات المحلية أكثر من 57 مليون شخصا. وقالت وكالة أنباء الأناضول الرسيمة إن الإقبال على التصويت بلغ نحو 85 في المئة. وقال في خطاب أمام أنصاره في مقر حزب \"العدالة والتنمية\" في أنقرة \"اعتبارا من صباح الغد سنبدأ العمل على تحديد مكامن الضعف لدينا ومعالجتها\". وأضاف: \"أظهرت النتائج أننا، كحزب العدالة والتنمية، برزنا مجددا باعتبارنا الحزب رقم واحد من خلال تحقيق فوز كاسح في هذه الانتخابات، كما كان الحال دائما منذ انتخابات 3 تشرين ثان/نوفمبر 2002\". ما هي النتائج؟ لقاء مع أكرم إمام أوغلو مرشح المعارضة التي تشير الأرقام إلى فوزه برئاسة بلدية اسطنبول فاز في أنقرة منصور يافاس، مرشح حزب الشعب الجمهوري، وهو حزب علماني. ومع فرز أغلب الأصوات، حصل يافاس على نحو 51 في المئة من الأصوات، بينما حصل محمد أوزاسكي، مرشح حزب العدالة والتنمية على نحو 47 في المئة من الأصوات. وكانت إسطنبول تحت سيطرة أحزاب على صلة بإردوغان منذ عام 1994، عندما انتُخب كرئيس بلدية للمدينة. وقالت مفوضية الانتخابات إن إكرام إمام أوغلو، مرشح حزب الشعب الجمهوري في اسطنبول، متقدم بنحو 28 ألف صوت فقط، ولكنها أضافت أن نتيجة أكثر من 80 صندوقا سيتم الاستشكال فيها. ما هو رد الفعل؟ مؤيدو حزب العدالة والتنمية يحتفلون في اسطنبول وقال كمال كيليتشدار أوغلو، زعيم حزب الشعب الجمهوري إن \"الشعب صوت لصالح الديمقراطية واختار الديمقراطية\". وفي خطابه يوم الأحد، تعهد إردوغان بالتركيز على قيادته للاقتصاد التركي قبل الانتخابات العامة التي من المزمع إجراؤها عام 2023. وقال الصحفي البارز روسان كوكر إن التصويت \"تاريخي مثل تصويت عام 1994\"، مشيرا إلى العام الذي فاز فيه إردوغان برئاسة بلدية اسطنبول. وقال \"إنها إعلان إن الصفحة التي فُتحت منذ 25 عاما بدأت تُطوى\". كيف سارت الحملة الانتخابية؟ وفاز حزب العدالة والتنمية في كل انتخابات أجريت منذ عام 2002، ولكن المحللين يقولون إن هذه المرة الأولى التي لا يشعر فيها الحزب بالثقة من أنه سينجح. ويقول مراقبون إنه مع سيطرة موالين للحكومة أو مؤيدين لأردوغان على معظم وسائل الإعلام، فإن الحملات الانتخابية للمعارضة واجهت منافسة غير عادلة. وقال حزب الشعب الديمقراطي، الموالي للأكراد، إن الانتخابات غير عادلة، ورفض تقديم مرشحين في العديد من المدن. وسُجن عدد من قادة الحزب لتهم تتعلق بـ \"الإرهاب\"، وهو ما ينفيه الحزب.", "doc2": "Müxalifət tərəfdarları İstanbulda CHP-nin qələbəsini qeyd edir Cümhuriyyət Xalq Partiyasının həmçinin, çox güman ki, İstanbulda da nəzarəti ələ aldığı bildirilir. Bu, cənab Erdoğanın 16 illik hakimiyyətinə zərbə kimi görülür. Ancaq Prezidentin partiyası AKP həm Ankarada, həm də İstanbulda səslərin düzgün hesablanmadığını iddia edir. Bazar günü keçirilən yerli seçkilərdə AKP Türkiyə üzrə səslərin 51 faizindən çoxunu qazanıb. Seçkilər iqtisadiyyatın zəiflədiyi bir zamanda keçirilir - lirə öz dəyərini ititrib, ötən ilin son üç ayında iqtisadiyyat durğunluq vəziyyətinə girib. Prezident Erdoğan demişdi ki, bu seçkilər ölkə və onun partiyası üçün \"qurtuluş\" olacaq. İstanbulda CHP öndədir CHP-nin nümayəndəsi Ekrem İmamoğlu İstanbulda irəlidədir. Türkiyə Mərkəzi Seçki Komissiyasının İstanbul üzrə açıqladığı nəticələrə görə, müxalifət partiyası olan CHP-nin nümayəndəsi Ekrem İmamoğlu irəlidədir. Anadolu agentliyinin son məlumatına görə, İstanbulda Ekrem İmamoğlu 48,79 faiz səslə irəlidədir. AKP-nin İstanbuldan olan namizədi Binali Yıldırımın qazandığı səslərin faizi isə 48, 51-dir. _________________________________________________________________ İztirab verən zərbə Mark Lowen, BBC, Türkiyə Prezident Erdoğan bu seçkiləri partiyası üçün \"ölüm-dirim\" məsələsi kimi təsvir etmişdi, odur ki, indi onu bu seçkilərdən aldığı iztirab verən zərbənin öhdəsindən gəlmək barədə düşünməlidir. Son 25 ildə ilk dəfə olaraq onun partiyası paytaxt Ankaraya nəzarəti itirib. İqtisadi mərkəz sayılan İstanbulda isə hakim AKP partiyası ilə müxalifət arasında səs fərqi cüzidir. Hər iki tərəf 18 milyon əhalisi olan bu şəhərdə qələbə qazandığını iddia edir, rəsmi nəticələr arasında fərq 3000 səsdən azdır. Səslərin 1 faizi hələ sayılmayıb, amma bülletenlərin hesablanması dayandırılıb - müxalifət deyir ki, bu taktikadan qələbənin oğurlanması üçün istifadə olunur. Bu, Türkiyənin zəhmli və ziddiyyətli prezidenti üçün həlledici məqam ola bilər: uzun müddətdir ki, zəif sayılan müxalifət nəhayət ki, onun məğlub ola biləcəyini hiss etməkdədir. CHP-nin son bir neçə yerli seçkidə qazana bilmədiyi və HDP-nin də bu seçkidə namizəd irəli sürmədiyi bölgələrdə CHP nümayəndələrinin HDP seçicisinin səsləri ilə öndə olması müşahidə olunur. Ankara, Ardahan və Adana belə bölgələrdəndir. HDP isə şərq və cənub-şərqdə bəzi bələdiyyələri itirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2015/12/151207_oil_total", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/12/151207_oil_2016_forecast", "doc1": "يذكر ان سعر خام برنت انخفض الى اقل من 43 دولارا للبرميل، اي اقل بـ 60 بالمئة عما كان عليه في الصيف الماضي، بينما انخفض سعر الخام الامريكي الخفيف الى اقل من 40 دولارا للبرميل وهو اقل مستوى للخام الامريكي منذ اكثر من عشر سنوات. وقال بويان إنه \"لا يتوقع ان تماثل سوق النفط في 2016\"، بل بالعكس فهو يرى أن المعروض سيتجاوز الطلب على النفط في العام المقبل. وليس بويان الخبير النفطي الوحيد الذي يرى ذلك، ففي يوم الجمعة الماضي اصدر بنك غولدمان ساكس بيانا نوه فيه الى ان اسعار النفط قد تنخفض اكثر. وقال البنك الاستثماري في بيانه \"فيما نتوقع ان تتراوح اسعار النفط في الاشهر المقبلة حول 40 دولارا للبرميل - أي بنفس اسعار اليوم - قد تنخفض بنسبة 50 بالمئة.\" مواضيع قد تهمك نهاية وكانت المخاوف المتجددة حول انعدام التوازن بين العرض والطلب قد ادت الى انخفاض اسعار النفط بشكل حاد يوم الاثنين، إذ خسر خام برنت 1 دولارا واحدا من سعره بينما انخفض سعر الخام الأمريكي الخفيف بواقع دولار و30 سنتا. بيع الأصول يذكر ان الزيادة في العرض تعتبر السبب الاساس لتدهور اسعار النفط في الأشهر الـ 18 الاخيرة، والسبب الرئيسي لذلك هو اغراق السوق بالنفط الحجري الامريكي. وفي نفس الوقت، انخفض الطلب على الخام نتيجة تباطؤ اقتصادات اوروبا والصين. وليست شركات النفط هي الوحيدة التي تأثرت سلبا بهذا الواقع، بل تأثرت به ايضا الدول المصدرة للنفط. فالعديد من الدول المنتجة للنفط مثل ليبيا والجزائر ونيجيريا وفنزويلا تتطلب ان يكون يتجاوز سعر برميل النفط 100 دولار من أجل ان توازن ميزانياتها. وتضطر هذه الدول الى بيع الاصول من اجل تحقيق ذلك الآن وقد انخفض سعر البرميل الى 40 دولار تقريبا. وبين تقرير اصدرته مؤسسة eVestment الامريكية المعنية بالارقام الاقتصادية ان الصناديق الاستثمارية السيادية في دول الخليج تسحب اموالها من بيوت ادارة الاستثمارات الدولية باسرع وتيرة على الاطلاق. والعديد من هذه الدول الخليجية اعضاء في منظمة الدول المصدرة للنفط اوبك، التي تسيطر على 30 بالمئة من امدادات النفط العالمية. وليس من المفاجئ ان يشعر الكثيرون بالغضب لانخفاض اسعار النفط الى هذا المستوى المتدني. النفط الايراني درجت اوبك تاريخيا على خفض انتاجها من أجل رفع الاسعار، ولكنها - تقودها السعودية - رفضت وباصرار عمل ذلك هذه المرة. وما يريده السعوديون بسيط جدا، ويتلخص في اجبار منتجي النفوط الحجرية الامريكيين على الخروج من السوق اعتقادا منهم ان هؤلاء المنتجين لن يستطيعوا تحمل الاسعار المنخفضة مثل دول اوبك. وفي اجتماعها الاخير يوم الجمعة الماضي، قررت اوبك مجددا المحافظة على سقف انتاج يبلغ 31,5 برميل يوميا. وقد يرتفع انتاج اوبك الى مستويات اعلى من ذلك. فعقب الاتفاق النووي الذي توصلت اليه القوى الدولية الست مع ايران في تموز / يوليو الماضي والرفع القريب للعقوبات المفروضة على طهران، ينوي الايرانيون رفع انتاجهم بشكل كبير في السنوات المقبلة من 3 ملايين برميل يوميا الآن الى نحو 5 ملايين بنهاية العقد الحالي. وتعتقد اوبك أن سياستها بدأت تؤتي اكلها، فيما تكافح الشركات الامريكية الصغيرة المنتجة للنفوط الحجرية في سبيل البقاء على قيد الحياة في ظل اسعار الخام المنخفضة. وبالفعل، فإن الوكالة الدولية للطاقة تتوقع ان يبدأ انتاج هذا النوع من الخام في الولايات المتحدة بالانخفاض في العام المقبل.", "doc2": "Brent markasından olan neftin bir barelinin qiyməti hazırda 43 dollardan azdır. Bu ötən yay olduğundan 60 faiz aşağıdır. ABŞ-ın yüngül nefti də 40 dollardan ucuza satılır. Son on ildə neftin bu qədər ucuz olması qeydə alınmamışdı. Totalın başçısı Patrick Pouyanne “2016-cı il üçün heç bir qiymət dirçəlişi gözləmir”. Əksinə o düşünür ki, gələn il təklif, tələbi üstələməkdə davam edəcək. O öz qənaətində tək deyil. Ötən cümə günü Goldman Sachs bildirib ki, neft qiymətləri bir qədər də düşə bilər. “Biz qarşıdan gələn bir neçə ayda neft qiymətlərinin təxminən 40 dollar civarında qalacağını proqnozlaşdırsaq da, əslində, qiymətlər daha 50 faiz enə bilər” – deyə bildirib investisiya bankı. Tələb və təklif arasındakı böyük mütənasibsizlik bazar ertəsi də Brent markalı neftin daha 1 dollar ucuzlaşmasına səbəb olub. Aktivlərin satışı Son 18 ayda neft qiymətinin sürətlə enməsinin əsas səbəbi aşırı təklif olub. Bu isə daha çox bazarın ABŞ nefti ilə dolmasına görə baş verib. Eyni zamanda Avropa və Çində iqtisadi sürətin azalması nəticəsində neftə tələbat da kəskin azalıb. Belə vəziyyət təkcə neft sənayesinə yox, həm də neft ixrac edən ölkələrə zərbə olub. Liviya, Əlcəzair, Nigeriya və Venesuela kimi çox sayda neft ixrac edən ölkənin daxili büdcələrini tarazlaya bilmələri üçün neft qiymətinin 100 dollardan yuxarı olması tələb olunur. İndi qiymətlərin 40 dollara endiyi bir şəraitdə onlar büdcə kəsirindən çıxmaq üçün aktivlərini satmalı olurlar. ABŞ-ın eVestment məlumat bankı bidlirib ki, zəngin Körfəz ölkələrində neft fondlarından pulların çıxarılması sürətlənib. Körfəz ölkələrindən bir çoxu neft ixrac edən ölkələrin OPEC kartelinə daxildir. OPEC bütün dünya bazarının 30 faizinə malikdir. Bir çox neft ölkələri neft qiymətlərinin bu qədər enməsinə yol verilməsindən qəzəblidir. İran nefti Tarixən OPEC qiymətləri qaldırmaq lazım gələndə, istehsalı aşağı salardı. Lakin bu dəfə Səudiyyənin hegemon rol oynadığı bu kartel, istehsalı azaltmaq istəmir. Səudiyyənin məqsədi aydındır. O, qiymətləri aşağı saxlamaqla, maya dəyəri daha yüksək olan ABŞ neftini bazardan çıxarmağa çalışır. OPEC ötən cümə günü görüşsə də, hasilatı eynilə günə 31, 5 milyon barrel civarında saxlamaq qərara alınıb. Əslində, istehsalat daha da yüksələ bilər. Ötən iyulda dünya gücləri ilə nüvə razılaşması əldə etmiş İran üzərindəki sanksiyaların qaldırılacağına və nəticədə qarşıdan gələn illərdə neft satışını kəskin artırcağına ümid edir. İran hazırda günə 3 milyon barrel neft istehsal edir və bu onilliyin sonunadək hasilatı 5 milyon barrelə çatdırmağı düşünür. İran xarici investorlardan 30 milyard dollar vəsaitin cəlb olunması üçün sərfəli kontraktlar təklif etməyə və sanksiyalar qaldırılan kimi hasilatı günə 500 min barrel artırmağa hazırlaşır. OPEC inanır ki, onun strategiyası işləyir, çünki ABŞ-ın bir çox kiçik həcmli şist nefti şirkəti ağır borc içindədir. Beynəlxalq Enerji Agentliyi də bu qənaətdədir ki, ABŞ şist neftinin istehsalı gələn il azalacaq. Lakin ekspertlərin fikrincə, hətta bu da neft qiymətlərinin yüksəlişinə təkan verə bilməyəcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42208270", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42262357", "doc1": "ووصف ترامب هذا التحرك بأنه \"خطوة متأخرة جدا\" من أجل دفع عملية السلام في الشرق الأوسط والعمل باتجاه التوصل إلى اتفاق دائم. وأكّد ترامب في الوقت نفسه أن الولايات المتحدة تدعم حل الدولتين إذا أقره الإسرائيليون والفلسطينيون. ولا يعترف المجتمع الدولي بسيادة إسرائيل على القدس بأكملها. وفيما يلي أهم المعلومات عن مدينة القدس:", "doc2": "Prezident Trump və onun yoldaşı Melania-nın İsrailə may ayında səfər ediblər. Trump bunu Yaxın Şərqdə sülh proseslərinə təkan vermək üçün \"uzun zaman gecikmiş addım\" kimi təsvir edib. Qədim Qüds şəhərinin taleyi İsrail və Fələstin arasında mübahisəli məsələlərdən biridir. İsrail Donald Trump-ın qərarını \"tarixi\" adlandırıb, amma beynəlxalq aləmdə bu qərar kəskin reaksiyalar doğurub. Donald Trump deyib ki, ABŞ tərəflər razılaşarsa, uzun müddətdir davam edən münaqişənin çözülməsi üçün \"iki dövlət həllini\" hələ də dəstəkləyir. İsrail Donald Trump-ın qərarını \"tarixi\" adlandırıb, amma beynəlxalq aləmdə bu qərar kəskin reaksiyalar doğurub Fələstin lideri Mahmoud Abbas Trump-ın qərarını \"acınacaqlı\" adlandıraraq, ABŞ-ın artıq sülh vasitəçisi ola bilməyəcəyini deyib. BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının 15 üzvündən 8-i ABŞ-ın qərarını müzakirə etmək üçün həftə sonu təcili toplantı keçirməyə çağırıb. Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ-ın Qüdsi İsrail paytaxtı kimi tanımasını qınayıb. Körfəz krallığı yaydığı bəyanatda Trump-ın qərarını \"ədalətsiz və məsulliyyətsiz\" adlandırıb. Ancaq İsrail baş naziri Benjamin Netanyahu bunu \"tarixi gün\" adlandırıb. Donald Trump bildirib ki, ABŞ Dövlət Departamentinə ABŞ səfirliyini Tel-Əvivdən Qüdsə köçürməyə göstəriş verib. O, çıxışında prezident seçkisi qabağı belə bir vədinin olduğunu xatırladıb və indi bu vədini yerinə yetirdiyini deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/trending-50964438", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-50965438", "doc1": "واحتشد آلاف الأشخاص فى الميادين الرئيسية في عدة مدن عربية، تزينت سماؤها بالألعاب النارية وسط جو من الفرح والبهجة. وفي السعودية، وعلى الرغم من أجواء الانفتاح والحفلات الموسيقية التي تشهدها المملكة مؤخرا، تناقل مستخدمو مواقع التواصل الاجتماعي مقاطع فيديو تظهر ازدحاما شديدا للسيارات على جسر الملك فهد باتجاه البحرين بما يشبه النزوح لقضاء ليلة رأس السنة هناك. وأكّدت المؤسسة العامة لجسر الملك فهد، أن الجسر شهد عبور نحو 60 ألف مسافر باتجاه مملكة البحرين في ليلة رأس السنة. #ما_تقوص | #ثورة_رأس_السنة وفي لبنان كانت الاحتفالات مختلفة هذا العام فقد توجه الآلاف من مختلف المناطق اللبنانية إلى ساحة الشهداء في بيروت إحياء لليلة رأس السنة تحت عنوان \"ثورة رأس السنة\" وسط هتافات مطالبة بمحاسبة الفاسدين. مواضيع قد تهمك نهاية وعلى مواقع التواصل الاجتماعي عبر الكثير من اللبنانيين عن غضبهم بعدما شهد العديد من المناطق اللبنانية إطلاق الرصاص ابتهاجا بقدوم العام الجديد، على الرغم من الحملات التوعوية التحذيرية التي أطلقها ناشطون قبل أيام. ونشر السيد علي صورة لسيارة تعرضت لأضرار جراء الرصاص الطائش في منطقة طرابلس شمال لبنان. واعتبر علي مراد أن لبنان متجه نحو \"المجاعة والحرمان والخراب\" في حين يحتفل بعض الشبان حاملي السلاح برأس السنة، متسائلا: \"إلى متى ستبقى هذه الظاهرة؟. طرائف وبعيدا عن التجمعات الكبيرة والألعاب النارية والرصاص الطائش، تناقل مستخدمو وسائل التواصل الاجتماعي في السودان صورة لم يجري التأكد من صحتها، تظهر ختم المغادرة على أحد جوازات السفر مع تاريخ 32 ديسمبر/كانون الأول 2019 .", "doc2": "Yeni il münasibətilə Azərbaycan paytaxtının Dənizkənarı parkında atəşfəşanlıq Britaniya Şotlandiya paytaxtı Edinburgh. Ənənəvi məşəl yürüşünün iştirakçıları biri-birinin əlini sıxan iki fiqurun təsvirini yaradıblar Rusiya Rusiya paytaxtında Yeni il gecəsi qarsız keçib. Moskva parklarının əksəriyyətində bayram ərəfəsində konsertlər təşkil olunur. Sibirdə yerləşən Kemerovo şəhəri Yeni ili Şaxta Babaların paradı ilə qarşılayıb Honkonq Yarım ildir ki, kütləvi etirazlar yaşanan Honkonqda bayram atəşfəşanlığı işıqlar şousu ilə əvəzlənib. Şənliklərə qatılan fəallar insan haqları və demokratiyanın müdafiəsinə çağıran plakat və şüarlar qaldırıblar. Dubay Dubayda yerləşən dünyanın ən yüksək binası - Bürc Xəlifə ənənəvi bayram şənlikləri məkanlarından biridir Qəzza Qəzzadakı çimərliklərin birində Santa Klaus geyimli \"alov udan\" öz məharətini nümayiş etdirir ***"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140221_ukraine_talks_extension", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140219_yatsenyuk_kiev_talks", "doc1": "لم تؤكد المعارضة الوصول إلى \"اتفاق سلام\" مع الحكومة جاء ذلك على الموقع الرسمي للرئيس يانكوفيتش لكن المعارضة لم تؤكد ذلك بعد. وأشارت فرنسا إلى ان الاتفاق الذي تم التوصل اليه ليس \"نهائيا\". وقالت الشرطة الأوكرانية في بيان إن متظاهرين في ميدان الاستقلال وسط العاصمة أطلقوا النار على عناصر بالشرطة عندما حاولت منعهم من التوجه إلى مبنى البرلمان. وكان وزراء الخارجية الأوربيون الذين تدخلوا للتهدئة بين الحكومة الأوكرانية والمعارضة قالوا الخميس إنه سيتم فرض عقوبات على المسؤولين الذين تورطوا في استخدام العنف ضد المتظاهرين. مواضيع قد تهمك نهاية وهددت الولايات المتحدة بمقاضاة المسؤول��ن عن العنف. وكان الخميس اليوم الاكثر دموية منذ بداية الاضطرابات في نوفمبر/تشرين الثاني بعد مقتل متظاهرين على أيدي قناصة من الشرطة. ومنذ اندلاع اعمال العنف الثلاثاء قتل 77 شخصا من بينهم عناصر من الشرطة وجرح نحو 577 آخرين، بحسب بيانات وزارة الصحة الأوكرانية. واحتجز المتظاهرون 67 شرطيا لكن وزارة الداخلية أفادت بأنه تم الافراج عن معظمهم. \"قوى السلام\" كانت تقارير أفادت بأن المفاوضات بين زعماء المعارضة ورئيس أوكرانيا قد مٌددت إلى الجمعة، وسط توقعات بأن الرئيس فيكتور يانوكوفتيش سوف يقدم تنازلات لحل الأزمة التي تعصف بأوكرانيا. واستقال قائد كبير بالجيش الأوكراني احتجاجا على ما اعتبره جرا للقوات المسلحة إلى صراع أهلي في البلاد. ونقلت وكالة رويترز عن مصدر بالاتحاد الأوروبي قوله إن مفاوضات رئيس أوكرانيا والمعارضة بحضور الوفد الوزاري الأوربي بشأن تسوية سياسية للأزمة سوف تستمر إلى الجمعة بعد فترة راحة لبضع ساعات. ووصف المصدر، المفاوضات، الجارية في مكتب يانوكوفيتش، بأنها بالغة الصعوبة واستمرت طوال ليل الخميس. وجرت المفاوضات بين يانوكوفيتش وقادة المعارضة بحضور رئيس البرلمان وعدد كبير من النواب ووزراء خارجية فرنسا وألمانيا وبولندا ومبعوث روسي لحقوق الإنسان. ونقلت وكالة انترفاكس/ أوكرانيا الإخبارية عن متحدثة باسم يانوكوفيتش قولها إن الرئيس \"سوف يقدم تنازلات من أجل استعادة السلام\". ويقول مراسل لبي بي سي في كييف إن الرئيس يواجه ضغوطا للموافقة على إجراء انتخابات مبكرة وتغيير في الدستور. عودة إلى القواعد وفي جلسة طارئة عقدها في وقت متأخر من مساء الخميس، صوت البرلمان على وقف عملية مكافحة الإرهاب في البلاد، وأمر قوات الأمن بالعودة إلى قواعدها. وقدم نائب رئيس أركان الجيش استقالته تعبيرا عن الرفض لاحتمال تدخل الجيش في الأزمة. وقال الجنرال يوري دومنسك للقناة الخامسة بالتليفزيون الأوكراني إنه قدم استقالته \"لأنه لا يريد زج الجيش في الأزمة التي تجتاح البلاد\". وفي اتصال هاتفي مع القناة، قال دومنسك \" اليوم اعتقد أن القوات المسلحة الأوكرانية تُجر إلى صراع أهلي ، وهذا يقود إلى عدد هائل من الضحايا بين المدنيين وأفراد الجيش\". وأضاف إنه قرر كتابة طلب استقالة للحيلولة دون مزيد من التصعيد وإراقة الدماء. صورة مأخوذة من فيديو يصور قناصا يطلق النار في العاصمة كييف وبجواره رجل شرطة. شهد ميدان الاستقلال، بؤرة الاحتجاج بوسط كييف، صدامات دامية بين مئات المتظاهرين وقوات الأمن الخميس. متظاهرون يرافقون عددا من رجال الشرطة في كييف، وتقول وزارة الداخلية إن المتظاهرين احتجزوا 67 رجل شرطة الخميس. متظاهرون يتجمعون أمام قاعدة لشرطة مكافحة الشغب في بلدة رافين التاريخية في غرب أوكرانيا يوم الأربعاء. أحد المتظاهرين يعرض للمصورين أحد فوارغ الطلقات التي يقول إن الشرطة استخدمتها في مواجهة المحتجين. أصيب المئات في الصدامات بين الشرطة والمحتجين، وساعد متظاهرون رجال الإسعاف في نقل المصابين إلى أماكن العلاج. الأطباء حولوا بهو أحد الفنادق في وسط كييف إلى مستشفى ميداني لإسعاف المصابين. متظاهرون يحاولون السيطرة على القصر الذي يوجد فيه مكتب المدعي العام في مدينة تيرنوبل غربي أوكرانيا. المتظاهرون يواصلون بناء متاريس في وسط العاصمة كييف. وزارة الداخلية نشرت قوات مكافحة الشغب حول مبنى البرلمان لحمايته. وتقول السلطات إن أكثر من ع��رين ضابطا أصيبوا في الصدامات.", "doc2": "Yanukoviçin mətbuat xidməti də barışıq haqqında məlumatı təsdiqləyib. “Görüşün nəticələrinə görə tərəflər: 1. barışıq, 2. qan tökülməyə son qoymaq, vətəndaş sülhü naminə ölkədə durumu sabitləşdirmək məqsədilə danışıqlar prosesinə başlanıldığını elan ediblər”, - məlumatda deyilir. Daha əvvəl Yanukoviçin Arseniy Yatsenyukla, Vitali Kliçko və Oleq Tyaqnibokla görüş keçirdiyi bildirilmişdi. Görüşün məqsədi Ukraynada sosial-siyasi böhranın dinc yolla nizamlanması olub. “Müsbət xəbər var – planlaşdırılan hücum [Maydana] və “təmizləmə” əməliyyatı ləğv olunub”, - Yatsenyuk deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140924_ukraine_nato_russia_troops_withdraw", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140923_ukraine_nato_russian_troop_pullback", "doc1": "أسفر الصراع عن مقتل المئات في الأشهر القليلة الماضية وقال الكولونيل جاي جانزن، المتحدث باسم الناتو، إن من الصعب تحديد عدد الجنود في أوكرانيا، حيث يسيطر الانفصاليون الموالون لروسيا على معابر حدودية عدة. وتنفي موسكو تسليح الانفصاليين ونشر قوات في منطقتي دونيتسك ولوهانسك. وقتل 3245 شخصا منذ اندلاع الصراع في ابريل/ نيسان، بحسب مسؤولي الأمم المتحدة. ومنذ 5 سبتمبر/ ايلول، صمدت اتفاقية هشة لوقف إطلاق النار، كما اتفق طرفي النزاع على إقامة منطقة عازلة تصل إلى 30 كيلومترا. مواضيع قد تهمك نهاية لكن ثمة تقارير وردت مساءا عن قصف في مناطق دونيتسك وافديفكا وديبالتسيف. وكانت روسيا ضمت شبه جزيرة القرم من أوكرانيا في مارس/ اذار، وذلك في خطوة أدانتها كييف والحكومات الغربية. \"قوات خاصة\" وقال الكولونيل جاي جانزن، المتحدث باسم الناتو، إنه \"كان هناك انسحاب كبير لقوات روسية تقليدية من أوكرانيا، لكن عدة آلاف مازالوا منتشرين في محيط الحدود.\" وأضاف جانزن أن \"بعض القوات الروسية مازالت داخل أوكرانيا. من الصعب تحديد العدد، لأن الانفصاليين الموالين لروسيا يسيطرون على معابر حدودية عدة، والقوات تتحرك ذهابا وإيابا بصفة دورية عبر الحدود.\" ومضى قائلا إن \"بالإضافة إلى هذا، فإن القوات الخاصة الروسية تعمل في أوكرانيا، ومن الصعب رصدهم.\" ويصر المسؤولون الأوكرانيون على أن مئات الجنود الروس المزودين بأسلحة ثقيلة مازالوا متمركزين على الحدود الشرقية لأوكرانيا.", "doc2": "Rusiyapərəst üsyançılar Donetsk and Luqansk regionlarına müstəqillik tələb edirlər. Eyni zamanda alyans rəsmisi müəyyən sayda Rusiya qüvvələrinin həmin ərazidə hələ də qaldığını qeyd edib. NATO polkovnik-leytenantı Ukraynada əsgərlərin sayının müəyyən edilməsinin çətin olduğunu bildirib. Jay Janzen bunu sərhəddə bir neçə yoxlama-buraxılış məntəqələrinin rusiyapərəst separatçıların əlində olduğu ilə əlaqələndirib. Moskva üsyançıları dəstəkləmək məqsədilə Donetsk və Luhansk bölgələrinə əsgəri qüvvə və silah göndərdiyi barədə bütün iddiaları təkzib edir. Aprel ayında toqquşmalar başlanandan bəri münaqişə gedişində 3,245 adamın öldüyü BMT rəsmiləri tərəfindən bildirilir. Sentyabrın 5-dən Ukraynada kövrək atəşkəs gözlənilir, atəşkəs qüvvəyə mindikdən sonra təmas xətti boyu tərəflər arasında 30 km eni olan bufer zonası yaradılıb. Ötən gecə Donetsk, Avdiivka və Debaltseve məntəqələri məlumatlara görə mərmi atəşinə tutulub. Aİ və ABŞ Ukrayna münaqişəsində Moskvanın roluna görə Rusiya qarşı sanksiya tətbiq edib. 'Xüsusi təyinatlı qüvvələr' \"Xeyli sayda Rusiya qoşunları Ukraynadan çıxıb, lakin çoxminli qüvvələr hələ də sarhəd yaxınlığında yerləşir,\" kanadalı NATO polkovnik-leytenantı Janzen çərşənbə günü bildirib. \"Rusiya qoşunlarının bir qismi Ukrayna daxilndə qalmaqdadır. Bir neçə sərhəd yoxlama-buraxılış məntəqələrinin rusiyapərəst separatçıların əlində olduğundan sayı müəyyən etmək çətindir. Ukraynada fəaliyyət göstərən Rusiya xüsusi təyinatlı qüvvələri də üzə çıxarmaq çətindir\", polkovnik-leytenantı Janzen əlavə edib. Aylarla davam edən döyüşlərdən sonra şərqi Ukraynada xarabalıqlar qalıb. Ukrayna hökümət qüvvələri regionda \"anti-terror\" əməliyyatı keçirir. Ukrayna rəsmiləri ölkənin şərqində minlərlə Rusiya əsgəri qüvvəsinin olduğunu dəfələrlə bildirirb. Çərşənbə günü ukraynalı hərbi jurnalist Dmytro Tymchuk Rusiya qoşunlarının Krımın şimalında da sayının artdığını bildirib. Seçki 'itaətsizliyi' Çərşənbə axşamı şərqi Ukraynadakı üsyançı liderlər noyabrın 2-də seçki keçirəcəklərini bəyan ediblər. Bu addım Kiyevdəki mərkəzi hökümətə itaətsizlik addımı kimi başa düşülür. Ötən həftə Ukrayna parlamentində Donetsk və Luqansk regionlarına 3 illik müddətə \"özünüidarə\" hüququ verən və seçkilərinin dekabrın 7-də keçiriləcəyini təsbit edən qanun təsdiqlənib. Bəzi deputatlar həmin qanunu \"kapitilyasiya sənədi\" adlandırıblar. Lakin həm Ali Sovet (parlament) həm rəhbələrini seçmək niyyətində olan üsyançılar seçkiləri Ukrayna parlamentinin müəyyən etdiyi tarixdən 5 həftə tez keçirmək niyyətindədir. Ukraynada parlament seçkiləri oktyabrın 26-da keçiriləcəyi qərara alınıb. Örən həftəsonu Minskdə əldə olunmuş sövdələşmənin şərtlərinə görə Ukrayna höküməti və üsyançı qüvvələr 30 km eni olan bufer zonası yaratmaq üçün ağır silahları təmas xəttindən 15 km uzaqlaşdırmağa razılaşıblar. Çərşənbə günü ağır artilleriyasını çəkməyə başlamış Donetsk separatçılarının lideri Aleksandr Zaxarçenko, \"bunun yalnız Ukrayna qoşunlarının eyni hərəkət etdiyi\" sahələrdə baş verəcəyini vurğulayıb. Bazar ertəsi Ukrayna ağır toplarını geri çəkəcəyini, qalan silah və hissələrin isə yerində qalacağını bəyan etmişdi. Minsk memorandumu: Əsas maddələr"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38955751", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38957034", "doc1": "بعض الصور تظهر عجز بعض السجناء بسبب المخدرات ومكث صحفي متخف - يعمل لبرنامج بانوراما - شهرين في سجن نورث هامبرلاند، الذي يضم نحو 1348 سجينا من الرجال. واكتشف الصحفي شيوع استخدام المخدرات في السجن، وفقدان السيطرة عليه، وتعطل أجهزة إنذار الأبواب في أحد المباني، ووجود ثغرة في السياج الأمني الداخلي. وقالت وزارة العدل إنها ستحقق في \"هذه الادعاءات الخطيرة جدا\" في سجن أكلينغتون. ووجد ضباط السجن أقنعة، وملابس للتخفي، وعُددا لقطع الأسلاك في السجن الذي يندرج تحت الدرجة الثالثة من حيث التصنيف الأمني. ويعتقد أن السجناء كانوا يتسللون خارج زنازينهم للحصول على المخدرات والبضائع الأخرى المهربة التي تلقى لهم عبر السياج المحيط بالسجن. وقد اكتشفت هذه الأمور في مبنى السجن الذي يستعد فيه السجناء للانتقال إلى سجون أخرى مفتوحة حيث لا تغلق عليهم الزنازين وقت الليل. صحفي متخف قضى شهرين في السجن وأظهرت الصور التي التقطت، في أحد أكثر التحقيقات المثيرة للقلق، ضابطا بالسجن وهو في حالة تشنج على الأرض بعد استنشاقه عن طريق الخطأ لبعض التوابل، التي تستخدم كبديل صناعي رخيص للقنب، وهو أمر شائع في السجن. وقال بعض العاملين في السجن للصحفي المتخفي، الذي كان يعمل كضابط حماية، إنهم لا يشعرون أحيانا بالقدرة على مواجهة السجناء، بسبب خشيتهم من تأخر وصول الدعم الخارجي المطلوب في مثل تلك الحالات. وقد تمكن الصحفي خلال التصوير من تسجيل مناظر من بينها: ويأتي برنامج بانوراما الذي يبث التقرير عن السجن بعد إعلان وزارة العدل عن تغيير الخدمة الوطنية لإدارة الجناة وإحلال خدمة جديدة للسجون والمراقبة تهدف إلى خفض الجريمة وإصلاح المجرمين. ويدير سجن نورث هامبرلاند الذي تم فيه التصوير، شركة سوديكسو لخدمات العدالة، وخصخص السجن في عام 2014، عندما كانت تسعى الحكومة إلى تقليص ميزانية السجون بنحو 500 مليون جنيه. أحد ضباط السجن دخل حالة تشنج بسبب تناوله بديلا للقنب وتعهدت شركة سوديكسو - حتى تفوز بالتعاقد - بتوفير مبلغ 130 مليون جنيه خلال 15 عاما لدافعي الضرائب. وألغيت 200 وظيفة في السجن من بينها 96 وظيفة من ضباط السجن. وحذرت جمعية ضباط السجون وقتها من أن يؤدي إلغاء الوظائف إلى \"هروب السجناء والشغب\". ووسجن نورث هامبلاند سجن تدريبي حيث يقدم برامج متعددة للتعليم والتدريب للسجناء لإعدادهم قبل إطلاق سراحهم. وقالت وزارة العدل لبي بي سي \"كان وزير العدل واضحا جدا في الإقرار بأن مستويات العنف وإيذاء النفس في سجوننا عالية، وهذا هو سبب استثمارنا 100 مليون جنيه إضافية سنويا لتعزيز الخطوط الرئيسية بـ2500 ضابط.\" وقال متحدث باسم شركة سوديكسو \"إننا فخورون بعاملينا في سجن نورث هامبرلاند الذين يؤدون عملهم باحتراف وسط ظروف صعبة.\"", "doc2": "Müxbir Joe Fenton həbsxanada 2 ay işləyib Panoramadan göndərilən gizli müxbirimiz 1348 kişinin yerləşdiyi Northumberland həbsxanasında 2 ay keçirib. O, narkotik vasitədən geniş istifadə, özbaşınalıq, bloklardan birində həyəcan siqnalı işləməyən qapı və daxili təhlükəsizlik çəpərində deşik ilə üzləşib. Ədliyyə Nazirliyi, Acklington təcridxanasında \"iddia edilən ciddi ittihamları\" araşdıracağını vəd edib. Məftil kəsən qayçılar Həbsxana polisləri həmçinin, C kateqoriyalı həbsxanada yun papaqlar, bezlər və məftil kəsən alətlər aşkarlayıblar. Dustaqların daxili çəpər boyunca atılan narkotik vasitə və ya digər kontrabandanı əldə etmək üçün gizlicə hərəkət etdikləri düşünülür. Gizli araşdırmanın ən narahatedici epizodlarından birində, gözətçilərdən birinin təsadüfən həbsxanalarda spice (ədviyyat) adlı geniş yayılan kənafın ucuz və daha güclü əvəzləyicisi olan sintetik maddəni nəfəslə qəbul etdiyi və nəticədə onun yerdə qıc olmuş vəziyyətdə uzandığı görünür. l. Gizli çəkilişlər məhbusları narkotik maddələrin təsiri altında göstərir Nəzarətçi kimi çalışan gizli müxbir, bildirib ki, oradakı işçilərdən biri, məhbuslarla mübahisə etmək istəmədiklərini söyləyib. Buna səbəb isə, ehtiyat dəstəyin gec gələ biləcəyinə ehtimalıdır. Gizli çəkiliş zamanı, müxbir aşağıdakı səhnələri lentə alıb: Təsadüfən spice (ədviyyat) tüstüsü udan gözətçi yerə yıxılıb Panorama araşdırması, Ədliyyə Nazirliyinin, Milli Cinayətkar İdarəetməsi Xidmətinin yeni həbsxana və şərti həbs xidmətləri ilə əvəz edilməsi xəbərindən sonra, başlayıb. 200 iş yeri bağlanıb Northumberland Həbsxanası, Sodexo Ədliyyə Xidməti tərəfindən idarə olunur. Bu, hakimiyyətin həbsxananın büdcəsindən 500 milyon funt sterlinq kəsəcəyi xəbərindən sonra, 2014-cü ildə özəlləşdirilib. Müqaviləni qazanmaq üçün Sodexo, 15 il ərzində 130 milyon funt sterlinq dəyərində vergi ödəyicilərini xilas edəcəyi öhdəliyini götürüb. 96 həbsxana polisi yeri də daxil olmaqla, 200 iş yeri bağlanıb. Həmin vaxt, Həbsxana Polisləri Assosiasiyası, bunun \"qaçma və qiyamla\" nəticələnə biləcəyini bildirmişdi. Northumberland dustaqxanası, hazırlıq həbsxanası hesab olunur. Burada məhbuslara, azadlığa çıxmamışdan əvvəl hazırlıq məqsədilə müxtəlif növ təhsil və hazırlıq proqramları tədris olunmalıdır. Panorama müxbiri, kənar podratçı Novus tərəfindən təqdim olunan \"iş bacarıqları\" sinfində bəzi dustaqların cizgi filmi qəhrəmanı Peppa Pig-in rəsmini rənglədiklərininin şahidi olub. Təcridxana Müdirləri Assosiasiyasının prezidenti Andrea Albutt BBC-ə müsahibəsində bildirib ki, idarənin itirilməsinə səbəb iş yerlərinin azaldılmasıdır. O deyib: \"Vəziyyət belədir: hazırda həbsxana polislərinin sayı azdır və bu da onların özlərinə inamına təsir etdiyi kimi, bizlərə də idarə edilməsi çətin həbsxana sakinləri verir.\" Ədliyyə Nazirliyindən BBC-ə bildiriblər: \"Ədliyyə nazirinə həbsxanalarımızdakı zorakılıq və özünə zərər halları haqqında məlumat verilib. Bu məqsədlə də biz, illik əlavə 100 milyon funt sterlinq pul yatırmağa çalışırıq ki, 2500 polisi işə götürə bilək.\" \"Bunlar uzunmüddətli problemlərdir və bir neçə həftə və ya aya həll etmək mümkün olmaz. Lakin, biz, təcridxanalarımızı təhlükəsiz bir yerə çevirməkdə israrlıyıq.\" 'İşçilərlə fəxr edirik' Sodexo-nun sözçüsü deyib: \"Biz, çətin şərtlər altında bu cür professional iş bacardıqlarına görə Northumberland-akı işçilərimizlə fəxr edirik.\" \"Dustaqlarımız və işçilərimizin mühafizə və təhlükəsizliyi bizim əsas borcumuzdur. Buna görə də, müqavilənin şərtləri daxilində və ondan daha artıq olaraq, hər iki sahə üzrə ciddi yatırımlar edirik.\" Araşdırmanın bir hissəsi kimi Panorama, dustaqların İngiltərə və Uels həbsxanalarındakı təhlükəsizlik ilə bağlı dediklərində təhlil edib. Rəsmi sorğuların nəticələrini araşdırarkən aydın olub ki, son 12 il ərzində həbsxanalarda narkotik maddələrin əldə edilməsinin \"asan\" olduğunu düşünən məhbusların sayı kəskin şəkildə artıb. 2004-cü ildə məhbusların 24 faizi həbsxanada \"asanlıqla narkotik əldə etmək olar\" deyib, lakin 2016-cı ildə bunu məhbusların 46 faizi deyib. Eyni müddətdə özlərini \"təhlükə altında\" olduqlarını düşündüklərini deyən məhbuslar 32 faizdən 48 faizə qalxıb. Hesablamalar dustaqların həmin an söylədiklərinə əsasən hazırlanıb. Hər bir həbsxana yoxlanışdan keçmədiyi və şərtlərin təqdim olunan yeni rejim və ya mənbə nəticəsində sürətlə dəyişdiyi də nəzərə alınmalıdır. Ədliyyə Xidmətinin keçmiş başçısı və hazırda Ədliyyə Nazirliyi heyətinin qeyri-icraçı üzvü Ser Martin Narey deyib: \"Acı həqiqət həbsxana polisinin sayının az olmasıdır.\" \"Əgər rəqəmlərin azaldılması özünəinama də təsir göstərirsə, demək ki, bəzi polislər, dustaqlar ilə soyuq münasibət quracaqlar.\" \"Bu, bizim görmək istədiyimiz ədliyyə xidməti üçün çox təhlükəlidir.\" 'Qarışıqlıq qəzəbi əks etdirir' Ser Martin inanır ki, Ədliyyə naziri Elizabeth Tuss-ın daha çox polis işə cəlb edərək fərq yaratmaq qərarı düzgündür. \"Biz, onların özünə güvənini bərpa etməyə köklənməliyik,\" o deyib. \"Bizim son dövrlərdə gördüyümüz qarışıqlıq, qəzəbin əksidir.\" \"Əgər içəri salıb qapını bağladığımız insanlara nə isə etməyi öyrətmiriksə, açılan imkanları itiririk.\" Mühafizəkar millət vəkili Crispin Blunt-ın fikir isə belə olub: \"Biz, həbsxananın insanları tamamilə dəyişdirəcəyi bir yerə çevirmək səviyyəsinə çatmağa məcburuq.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140806_ukraine_russia_sanctions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/08/140806_putin_retaliatory_sanctions", "doc1": "وأعلن بوتين في مرسوم بتطبيق العقوبات، التي ستنفذ أيضا على الواردات الغذائية، لمدة عام. وتم توجيه تعليمات للجهات الحكومية باعداد قائمة بالمنتجات التي تشملها العقوبات. وكانت روسيا فرضت حظر استيراد على دول من قبل ولكن وذلك يكون عادة لأسباب صحية. ولم يحدد المرسوم الذي صدر الاربعاء الدول التي تشملها العقوبات الجديدة ولكن اوروبا والولايات المتحدة شددتا مؤخرا العقوبات على روسيا، حيث وسع الاتحاد الاوروبي العقوبات من أفراد إلى قطاعات في الاقتصاد الروسي. مواضيع قد تهمك نهاية وتشتري روسيا فواكه وخضروات من الاتحاد الاوربي تقدر قيمتها بملياري يورو (1.6 مليار جنيه استرليني) وتشتري فاكهة وخضروات من الولايات المتحدة بنحو مليار يورو. متجر في موسكو وفي الاسبوع الماضي حظرت روسيا الواردات الزراعية من بولندا لدواعي الصحة العامة فيما بدا أنه عقوبات على تأييد بولندا لاتخاذ اجراءات ضد روسيا بشأن أوكرانيا. \"مصالح وطنية\" وينص مرسوم بوتين على ان \"المصالح الوطنية\" هي سبب العقوبات. وقالت صحيفة فيدوموستي الروسية المختصة بالمال والاعمال إن قائمة المنتجات التي ستفرض عليها عقوبات لا تشمل الخمور واغذية الرضع. وشدد الاتحاد الاوروبي عقوباته على روسيا في نهاية يوليو/تموز وسط الغضب المتزايد ازاء اسقاط الطائرة التابعة للخطوط الماليزية. وقتل جميع ركاب الطائرة وطاقمها، وعددهم 298 شخصا، ومن بينهم 193 هولنديا.", "doc2": "Kremlin rəsmi saytında dərc olunan sərəncamda Prezident Putin bu ölçülərin bir illik tətbiq olunması barədə göstəriş verib. Hökumət departamentlərinə göstəriş verilib ki, bu sərəncama aid ediləcək məhsulların siyahısı tərtib olunsun. Rusiya bundan əvvəl də digər dövlətlərdən idxalı qadağan edib, amma adətən səbəb olaraq ictimai sağlamlıq gətirilir. Meyvə-tərəvəz Çərşənbə günü verilən sərəncamın hansı ölkələrə şamil olunacağı bildirilmir, amma bu yaxınlarda ABŞ və Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı sanksiyaları genişləndirib. Rusiyanın Aİ-dən idxal etdiyi meyvə və tərəvəzlərin illik məbləği 2 milyard avrodur. Ötən həftə Rusiya bu məhsulların Polşadan idxal olunmasına qadağa qoyanda səbəb olaraq ictimai sağlamlıq gətirilmişdi. Amma bu qərar daha çox Polşanın Ukrayna üzrə qərbi dəstəkləməsinə \"cəza\" kimi qiymətləndirilib. Mart ayında Krımı ilhaq edəndən sonra sanksiyalara məruz qalan Rusiya şərqi Ukraynada silahlı üsyanı dəstəkləməkdə ittiham olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41010948", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41055160", "doc1": "وصدر الحكم الذي وصف الطلاق الفوري بالممارسة \"غير الإسلامية\"، بأغلبية ثلاثة قضاة مقابل اثنين. وتعد الهند واحدة من مجموعة صغيرة من البلدان، التي يمكن فيها للرجل المسلم طلاق زوجته في دقائق بمجرد لفظ (الطلاق) ثلاث مرات. وجاء هذا القرار التاريخي استجابةً لمجموعة من العرائض التي قدمت ضد العرف المسمى \"الطلاق البائن\". وقد رفعت هذه القضايا خمس نساء مسلمات طلقن بهذه الطريقة ومجموعتان للحقوق. وقالت زكية سومان الناشطة في إحدى المجموعات المناوئة للطلاق الفوري \"النساء المسلمات في الهند عانين على مدى الـ 70 عاما الماضية، إنه يوم تاريخي بالنسبة لنا، لكن الأمر لن يقف عند هذا الحد. لا أستطيع أن أقول لكم كم النساء الهنديات كنّ داعمات لنا، على الرغم من انتمائهن الديني\" المحكمة العليا في الهند تبحث منع \"الطلاق الفوري البائن\" ما هو الطلاق الفوري؟ ظهرت في السنوات الأخيرة، عدة حالات لرجال مسلمين في الهند طلقوا نساءهم عن طريق ما يعرف بالـ \"الطلاق الفوري\". وتنوعت الوسائل التي استخدموها، إما من خلال رسالة، أو عبر الهاتف، كما انتشرت في الآونة الأخيرة وسائل جديدة لإبلاغ الطلاق، من خلال رسالة نصية، أو عبر خدمة سكايب أو واتساب. وقد عارضت بعض النساء هذا العرف وقمن بإيصال قضاياهن إلى المحاكم. وعلى الرغم من الطلاق الثلاثي ظل ممارسة شائعة لعدة عقود، إلا أنه ليس له أي ذكر في القرآن أو الشريعة. ويقول علماء إسلاميون إن القرآن يشرح بوضوح كيفية الطلاق، ووفقاً لهم يجب أن يمتد على مدى ثلاثة أشهر، كي يتيح للزوجين وقتا للتفكير والمصالحة. ويقول نشطاء إن معظم الدول الإسلامية، بمن فيها باكستان وبنغلاديش، حظرت الطلاق الثلاثي، ولكن ممارسة هذا العرف آخذة بالانتشار في الهند. جدير ذكره أن الهند ليس فيها مجموعة موحدة من القوانين المتعلقة بالزواج والطلاق، تنطبق على كل مواطن. ماذا قالت المحكمة؟ وصف ثلاثة من القضاة هذه الممارسة المثيرة للجدل بـ \"غير الإسلامية والتعسفية وغير الدستورية\". وقال القاضي كورين جوزيف، أحد القضاة في هذه القضية، إن هذه الممارسة ليست جزءا أساسيا من الإسلام ولا تتمتع بأي غطاء شرعي. وقال رئيس المحكمة جاي إس كيهار، في رأي مخالف، إن قانون الأحوال الشخصية لا يجب أن تبت فيه محكمة دستورية. وأوصت الأحكام المختلفة أيضاً بأن يصدر البرلمان تشريعا بشأن هذه المسألة. ولكن هذه التوصية ليست ملزمة للبرلمان، ومسألة البت فيها تعود لتقديرات البرلمان.", "doc2": "Uzun illər ərzində Hindistanın müsəlman qadınlar qorxu içində yaşayıblar. Onları müsəlman ərləri istədikləri zaman \"talaq\" (boş ol) sözün üç dəfə təkrarlayaraq boşaya bilərdilər. Ani \"üç talağın\" ləğvi ilə bağlı kampaniya bir neçə onillik əvvəl başladılıb. Lakin, ötən il 35 yaşlı iki uşağı anası müsəlman qadının Ali Məhkəməyə müraciətindən sonra, daha geniş vüsət almağa başlayıb. Şayara Banonun petisiyası 2016-cı ilin fevral ayında qeydə alınıb. O, şimalda yerləşən Uttarakhand ştatında tibbi müalicə səbəbi ilə valideynlərini ziyarət edərkən ərindən talaqnamə - boşanma məktubu alıb. Allahabad şəhərində yaşayan əri ilə 15 il boyunca əlaqə qurmağa çalısa da, buna müvəffəq olmayıb. Üstəlik övladlarını görməkdən də məhrum edilib. Petisiyasında o, müsəlman kişilərin qadınları ilə \"daşınan əmlak\" kimi davranışına qadağa qoyulmasını istəyib. O həmçinin, halalanın (boşanmış qadının əri ilə evlənə bilməsi üçün başqa bir kişi ilə evlənməyə məcbur olması) və çoxarvadlılığın (Hindistan müsəlmanları dörd arvad ala bilərlər) da qanunla qadağan edilməsini istəyib. Bu adətlər \"qeyri-qanunidir, ayrı seçkilik salır və cinsi bərabərliyin müasir prinsiplərinə ziddir\" o deyib. Həmçinin oxuyun: İslamda boşanma İslam alimləri deyirlər ki, Quran boşanma prosesini aydın şəkildə izah edir. Adətən üç ay çəkməlidir ki, cütlüyün qərarına yenidən göz gəzdirməyə zamanı olsun. Fəqət əsrlərdir ki, ani talaq - Talaq-i-Bidət kimi tanınır - Hindistanda ruhanilər idarəsinin təsdiqi olmadan tətbiq olunur. Bidət fars sözü olub \"günah\" deməkdir və müsəlman kişilərə \"talaq talaq talaq deyərək\" həyat yoldaşlarını boşamaq imkanı verir. Kampaniya fəalları deyir ki, müasir texnologiya bu kişilərə arvadlarını telefon, e-mail və ismarışla boşamaq şansı verir. Kişilərin Skype, WhatsApp və ya Facebookdan bu məqsədlə istifadə etdiyi ilə bağlı misallar da mövcuddur. Üç dəfə talaq deməklə ani boşanma Şəriət və Quranda əksini tapmır və artıq Pakistan və Banqladeş də daxil olmaqla 22 İslam ölkəsində qadağan olunub. İllər ərzində bir çox müsəlman qadını üç talağı məhkəmələrə qədər apara bilib. Bəs, Şayara Bano halında fərqli olan və qələbə gətirən şey nədir? \"Bu ilk haldır ki, müsəlman qadını fundamental haqlarının tapdalanması əsasında boşanmasını irəli sürə bilib,\" onun vəkili Balaji Sirinvasan BBC-yə deyib. Konstitusiyada da göstərildiyi kimi bu haqlar Hindistan demokratiyasının onurğa sütunu tək qiymətləndirilir və asanlıqla dəyişdirilə və ya aradan götürülə bilməz. Haqları tapdalandığı halda, vətəndaşların hüquqi yardım istəmək haqqı var. Şayara Bano üç talağın konstitusiyaya zidd olduğunu Ali Məhkəməyə sübut edə bilib \"Mollalar ona deyib ki, dininə görə fundamental haqqa sahib deyilsən. Hindistanda əgər hindu və ya xristian, yaxud başqa inanca maliksənsə, heç bir problem yoxdur. Bəs əgər müsəlman qadınısansa, heç bir fundamental haqqın yoxdurmu? \"Şayara Bano məhkəməyə müraciət edərək konstitusiyada göstərilən bərabərlik hüququnun pozulduğunu deyib və Ali Məhkəmə prosesi boynuna götürüb,\" Cənab Srinivasan deyib. \"Görəsən bu əvvəllər niyə heç kimin ağlına gəlməyib,\" o deyib və əlavə edib, \"ola bilsin ki, bu vədəsi çatan bir ideya olub.\" Qələbədə digər mühüm rolu Bharatiya Muslim Mahila Andolan-ın (BMMA - Hindistan Müsəlman Qadınları Hərəkatı) ötən bir neçə il ərzində apardığı təbliğat oynayıb. \"Bu, patriarxatın dinlə maskalanmasından başqa heç bir şey deyil,\" BMMA-nın təsisçi üzvlərindən biri olan Zəkiyə Soman deyib. \"Bizə Allah tərəfindən verilən haqların qanunla aradan qaldırmağa kimin haqqı var?\" Fəallar üç dəfə talağın tamamilə qadağası üçün uzun müddət mübarizə aparıblar 2007-ci ildə təşkilat, ani boşanma və çoxarvadlılıq səbəbi ilə əziyyət çəkən qadınların siyahısını tərtib etməyə başlayıb. \"4710 qadın arasında apardığımız sorğuda müəyyənləşdirdik ki, boşanan 525 qadından 414-ü (və ya 78%-i) üç dəfə talaq nəticəsində boşanıb,\" Xanım Soman deyir. Təşkilat həmçinin, təxminən 100 qadının atıldıqdan sonra getməyə yerə olmadığını göstərən məruzə də çap edib. 2012-ci ilin dekabrında onların məsələ ilə təşkil etdikləri ictimai dinləmədə ölkə boyunca 500 qadın iştirak edib. Onlar baş nazir, qanunverici nazir, azlıqların işləri üzrə nazir, qadın və uşaq inkişafı üzrə nazirə məktublar yazıblar. Onlar 50,000 imza toplayaraq üç talağın qadağası ilə bağlı çağırış ediblər. Şayara Banonun petisiyasından iki ay sonra, Afrin Rəhman adlı başqa bir qadın da boşanma məsələsini Ali Məhkəməyə çatdıra bilib. Bundan sonra gələn həftələr ərzində daha üç qadın və BMMA də daxil olmaqla iki qadın təşkilatı bənzəri ərizələri Ali Məhkəməyə təqdim edib. Hallara birlikdə nəzər salınıb və məhkəmə məsələni həll etmək üçün beş hakimdən ibarət çox inanclı kollegiya - hindu, six, xristian, zərdüşti və müsəlman - yaradıb. Kollegiyaya Baş Hakim JS Xehar rəhbərlik edib və proses 11 maydan etibarən altı gün müddətində baş tutub. Hər iki tərəfin görüşlərini təqdim etməsi üçün kifayət qədər vaxt verilib. Ani boşanma yüzlərlə həyatı məhv edib Qadağaya qarşı çıxan təşkilatlardan biri olan Bütün Hindistan Müsəlmanlarının Şəxsi Hüquq Şurası bunun 1400 il tətbiq olunduğunu bildirib və iddia edib ki, \"günah belə olsa, üç dəfə talaq müsəlmanlar üçün inam məsələsidir\". Əgər kişilər arvadlarını boşaya bilməsələr, şura deyib, \"onları öldürmək və ya diri-diri yandırmaq kimi qeyri-qanuni yollara əl ata bilərlər\". Şuranın vəkilləri həmçinin bildiriblər ki, Hindistanın Bharatiya Janata Partiyasının hakimiyyətdə hindu milliyyətçi məqsədi var və bununla da müsəlmanların şəxsi qaydaları, adətləri və vərdişləri təhlükə altındadır. Şura, insanları bu vərdişdən yayındıracağı və ani boşanmaya əl atanları icmada boykot ediləcəyini vəd edib. Petisiyaçılardan biri Müsəlman qadınları təşkilatı Bibak Kollektivini təmsil edən vəkil İndira Jaising fikrə qarşı kəskin etiraz bildirib. \"Qeyri-qanunluq üstünə qeyri-qanunluq, sosial boykot qanuni deyil. Ümid edirəm ki, məhkəmə üç talaq üçün konstitusiyadan kənar edilən təkliflər ilə razılaşmayacaq,\" o, Twitter hesabında yazıb. Xanım Jaising, \"kişi üstünlüyünün məhkəmə dinləməsi zamanı hiss edildiyi, görüldüyü və eşidildiyini\" yazıb. Qadınlara qarşı ittihamlar və haqsızlıq hakimləri də narahat etdiyinə görə onlar, dönə-dönə dində belə yaxşı qarşılanmayan ani boşanmanın qanunda necə yaxşı səslənəcəyini soruşublar. \"Siz hər cümə günü məsciddə dua edirsiniz. Həmin duada üç talağın günah və pis bir şey olduğunu deyirsiniz. Bəs bunun İslamın daxili işi olduğunu necə dilə gətirə bilirsiniz?\" Baş Hakim Xehar soruşub. Hakim Kurian Yasef əlavə edib: \"Allah tərəfindən günah bilinən bir şey, necə kişilər tərəfindən qanunla qüvvəyə minə bilər?\" Sonda məhkəmə, 1400 il tətbiq olunduğu üçün məqbul hesab olunan iddianı qəbul etməyib. Çərşənbə günü verilən qərarla Hindistan sonunda bir suala cavab tapa bilib - ani boşanma təkcə günah deyil, həm də qeyri-qanunidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/06/130623_snowden_russia_hong_kong", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/06/130623_snowden_arrived_moscow", "doc1": "وكانت سلطات هونغ كونغ سمحت لسنودن، الذي اتهمته الولايات المتحدة بالتجسس، بمغادرة أراضيها لكنها لم تفصح عن وجهته لأن طلبا أمريكيا بإلقاء القبض عليه لا يتماشى مع القانون. وتشير تقارير عدة إلى أن وجهة سنودن النهائية قد تكون كوبا أو الاكوادور أو فنزويلا. وقالت محطة تلفزيون \"روسيا 24\" إن سنودن لا يحمل تأشيرة لدخول روسيا لذا سيضطر إلى البقاء في المطار طوال ساعات الليل حتى رحيله إلى وجهة أخرى. ونقلت وكالة انترفاكس الروسية للأنباء عن مصدر في شركة ايروفلوت للطيران قوله إن هناك تذكرة باسم سنودن للرحلة المتجهة من موسكو الى كوبا. مواضيع قد تهمك نهاية وذكرت صحيفة ساوث تشاينا مورنينغ بوست، واسعة الانتشار في هونغ كونغ، إن وجهته النهائية قد تكون الاكوادور أو ايسلندا. رفضت هونغ كونغ القبض على سنودن وترحيله إلى واشنطن لأن الطلب الأمريكي لا يتماشى مع القانون وكان موقع ويكيليكس الشهير أعلن في وقت سابق أنه ساعد سنودن في \"اللجوء السياسي لدولة ديمقراطية\". وأضاف الموقع أن فريقا من المحامين والمستشارين القانونيين يصحبون سنودن في رحلته التي غادرت هونغ كونغ. ولم يصدر تعليق فوري من البيت الأبيض حول وصول سنودن لموسكو ولكن رئيس لجنة الاستخبارات في مجلس الشيوخ السيناتور مايك روجرز قال إن أنباء توجه سنودن إلى كوبا أو الاكوادور تضعف موقفه في قضية تسريب معلومات عن برنامج التجسس الأمريكي. وأضاف روجرز أن الولايات المتحدة يجب أن تستنفد كافة الطرق القانونية لاعتقال سنودن وترحيله إلى واشنطن. في هذه الأثناء، اتهم السيناتور الديمقراطي تشارلز شومر الرئيس الروسي فلاديمير بوتين بأنه من الأرجح كان على علم بوصول سنودن إلى موسكو بل ووافق على الأمر. وأضاف شومر أن بوتين يتلهف دائما على تحدي الولايات المتحدة سواء في قضية \" سوريا وإيران والآن في قضية سنودن\". وكان سنودن يعمل كمتعاقد لحساب جهاز الأمن القومي الأمريكي في هاواي قبل أن يفر في 20 مايو/ ايار الى هونغ كونغ حيث بدأ بتسريب تفاصيل عن برامج امريكية لرصد المكالمات الهاتفية ومراقبة اتصالات الانترنت.", "doc2": "ABŞ Edward Snowden-i casusluqda ittiham edərək onun Hong Kong-dan ekstradisiya edilməsini istəmişdi, lakin Hong Kong höküməti ABŞ tərəfinin ekstradisiya xahişilə bağlı təqdim etdiyi sənədlərin Hong Kong qanunvericiliyinə tam şəkildə cavab verməməsini əsas götürərək Edward Snowdenin təyarə ilə Hong kong-u tərk etməsinə əngəl törətməmişdir. ABŞ senatoru Chuck Schumer keçmiş MKİ və Milli Təhlükəsizlik Agentliyinin keçmiç əməkdaşı Edward Snowdenin Hong Kongdan getməsinin arxasında Pekinin durduğuna əmin olduğunu bildirərək, Rusiya prezidenti Putinin də bu işdə ABŞ rəsmilərindən gizlədilməsində əli olduğunu bildirirb. CNN üçün danışan Demokrat senator deyib ki, Putin Suriya, İran məsələsində olduğu kimi indi də Snowden məsələsində ABŞ-a \"acıq vermək imkanından vaz keçmir\". Senatorun təbirincə, bu əhvalat ABŞ-Rusiya münasibətləri üçün ciddi fəsadlara səbəb ola bilər. Hong Kongdan uçmuş Edward Snowdenin təyyarəsi Moskavada Şeremetyevo aeroportunda yerə enib. Moskvanın Şeremetyevo aeropotunda Edward Snowden-i yüzlərlə xarici telejurnalist qarşılamaq üçün toplaşsa da, jurnalistlərə onunla görüşmək nəsib olmayıb. Bəzi məlumatrlara görə, Edward Snowden-in bazar ertəsi günü Havanaya təyyarə reysinə bileti var. Bundan əvvəl Reyter agentliyinə Aeroflotdan xəbər veriblər ki, o, Moskvadan Kubaya, oradan isə Venesuellaya uçacaq. Hong Kong mediası isə Edward Snowden-in İslandiya ya Ekvadora gedə biləcəyini yazıb. Qeyri-rəsmi son məlumatlara əsasən, Moskvada Edward Snowden Ekvador səfirliyinə siyasi sığınacağın verilməsi üçün müraciət edib. ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (MKİ) keçmiş işçisi Edward Snowden ötən ay anonim sürətdə mətbuat vasitəsilə ABŞ Kəşfiyyat orqanlarının milyonlarla insanın telefon zəngləri, email-ləri, facebook və twitter-də şəxsi səhifələrinə məxvi qaydada nəzarət etdiyini bəyan etmişdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41114214", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41107961", "doc1": "تعد الخطوة أول مساحة مخصصة للعراة في متنزه عام في باريس ويستمر هذا النشاط التجريبي المقام في منطقة بوا دي فانسين شرقي باريس حتى 15 أكتوبر/تشرين الأول المقبل. وقال مسؤولون إنه لن يكون هناك تهاون تجاه أي سلوك يجنح إلى الاستعراء أو تعمد مشاهدة عورات الآخرين، مضيفا أنه سيجرى الإعلان عن ميثاق بشأن \"السلوك اللائق\". وأضاف بينيلوب كوميت، نائب عمدة باريس لشؤون الحدائق :\"تأتي الخطوة في إطار رؤيتنا المتفتحة فكريا والتي تهدف إلى الاستفادة من المساحات العامة الباريسية\". وسوف توضع علامات إرشادية للمناطق المخصصة للعراة أو من يسمون \"بالطبيعيين\"، على أن تبدأ الأنشطة اليومية من الساعة الثامنة صباحا وحتى السابعة والنصف مساء بالتوقيت المحلي بالقرب من محمية الطيور في الحديقة. ويقول أنصار الخطوة إنه في ظل وجود العديد من شواطئ العراة ومعسكرات قضاء العطلات في فرنسا، ينبغي أن تجتذب باريس العراة أيضا. وقال جوليان كلود-بينيجري، من جمعية \"الطبيعيين\" في باريس، لوكالة فرانس برس للأنباء :\"إنه شئ مفرح بحق، إنها حرية جديدة للعراة\". وأضاف :\"تسلط الخطوة الضوء على ما تتمتع به المدينة من انفتاح فكري، وسوف تساعد هذه الخطوة على تغيير المعتقد تجاه العري، وتجاه قيمنا وتجاه احترام الطبيعة\"، مشيرا إلى أن آلاف المواطنين قد يستفيدون من الموقع. وكانت الفكرة قد قوبلت باعتراض أيضا حينما وصفها سياسيالعام الماضي بأنها \"جنون\". ويستمتع الباريسيون بالفعل ببحيرة عامة يمكنهم السباحة فيها عراة ثلاث مرات أسبوعيا.", "doc2": "Parisdə nudistlər üçün park zonası açılıb. Futbol meydançası boyda olan həmin sahə, müvəqqəti bir layihə olaraq şəhərin şərqində, Bois de Vincennes parkında 15 oktyabr tarixinə qədər açıq olacaq, Rəsmilərin dediyinə görə, nudistlər üçün ayrılan zonada heç bir eksqibisionizm və ya vuayerizm hallarına yol verilməyəcək. Həmin zona 8: 00-dan 19: 30-dək açıq olacaq. Bu qərarı dəstəkləyənlər deyir ki, ölkədə nudistlər üçün bir çox çimərlik və istirahət zonalarının olduğu halda, Paris də naturistlər üçün eyni şəraiti yaratmalı idi. \"Bu, naturistlərə verilən daha bir azadlıqdır,\" - Paris Naturistlər Assosiasiyasından Julien Claude-Penegry AFP-yə bildirib. \"Bu şəhərin azadfikirliyini göstərir və insanların nudistliyə münasibətinin dəyişməsinə kömək edir\", - o deyib. Lakin bu ideyanı tənqid edənlər də var. Keçən ilin sonunda bu layihə ilk dəfə açıqlananda, bir mərkəzçi siyasi xadim bu ideyanı \"ağılsız\" adlandırmışdı. Parislilərin artıq bir ictimai hovuzda həftədə üç dəfə çılpaq üzmək imkanları var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40283542", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40288198", "doc1": "المحقق الخاص مولر بدأ التحقيق في احتمالية إعاقة ترامب للعدالة بعد أيام من إقالته مدير أف بي آى ومن المتوقع أن يستمع مولر لكبار مسؤولي المخابرات فى الأيام القليلة القادمة. وكان قد تم إبلاغ ترامب أنه ليس شخصيا رهن التحقيق كجزء من تحقيق مكتب التحقيقات الفدرالي (أف بي آى) في حملته الانتخابية. لكن وفقا لصحيفة واشنطن بوست، فقد تغير هذا الوضع بعد فترة وجيزة من إقالة ترامب رئيس مكتب التحقيقات الفيدرالي جيمس كومي. وقال مارك كورالو، المتحدث باسم مارك كاسويتز، محامي الرئيس ترامب، إن \"تسريب مكتب التحقيقات الفدرالي للمعلومات بشأن الرئيس كان فظيعا وغير قانوني\". ونقلت الصحيفة عن مسؤولين أمريكيين، لم تكشف هويتهم،أن مسؤولين كبارا منهم دانيال كوتس، مدير المخابرات الوطنية، ومايك روجرز، رئيس وكالة الأمن القومي، ونائبه السابق ريتشارك ليدجت، وافقوا جميعا على المشاركة في التحقيق وتقديم إفادتهم. ومن المتوقع استماع المحقق الخاص لهم خلال هذا الأسبوع. وكشف المسؤولون الأمريكيون أن التحقيقات في إعاقة ترامب سير العدالة، بدأت بعد أيام قليلة من إقالة مدير أف بي آى، في 9 مايو/ آيار الماضي. وقبل الإقالة حصل ترامب على تعهد من كومي بأنه لن يخضع شخصيا للتحقيق. وكان كومي قد أشار في وقت سابق أن ترامب حاول إنهاء التحقيقات المتعلقة بمستشاره السابق للأمن القومي مايكل فلين. \"قصة مختلقة\" ترامب وصف التقارير بأنها \"فصل جديد في قصة مختلقة\" وقال ترامب في تغريدة له على موقع التواصل الاجتماعي تويتر \"هذا هو الفصل الجديد في قصة مختلقة\"، ووصف التحقيق في تصريح له الخميس بأنه \"رحلة لاصطياد الأشباح، يقوم بها أناس سيئون ولديهم مشاكل\". ووردت أنباء التحقيقات الجديدة في صحيفة \"واشنطن بوست\" ثم في نيويورك تايمز وول ستريت جورنال، واستندت المطبوعات الثلاثة إلى :مصادرها الخاصة\". وقالت صحيفة واشنطن بوست إن قرار مولر التحقيق بسلوك الرئيس ترامب هو نقطة تحول كبرى في التحقيق الذي ركز حتى الآن على الزاوية الروسية في موضوع الانتخابات. وقال الرئيس الروسي فلاديمير بوتين إن تسريب كومي معلومات عن محادثاته مع ترامب يجعله في وضع شبيه بوضع إدوارد سنودن الذي منحته روسيا حق اللجوء السياسي. وكان فلين قد أقيل من منصبه في فبراير/ شباط الماضي، بعد فشله في الكشف عن حجم اتصالاته بالسفير الروسي لدى واشنطن سيرجي كسلياك. وكان كومي قد قال في شهادته أمام الكونغرس إن ترامب قال له \"أرجو أن تتمكن من إيجاد طريقة للتغاضي عن هذا وترك فلين يذهب، إنه رجل جيد، دعه يذهب\". وأضاف أنه لا يعتقد أن ترامب حاول عرقلة التحقيق بخصوص تدخل روسيا المحتمل في الانتخابات. وقال البيت الأبيض إن ترامب لم يطلب من كومي أو من أي شخص آخر إلغاء أي تحقيق. ولكن صحيفة وول ستريت جورنال نسبت إلى أحد مصادرها القول إنه واثق أن مولر سيحقق في إمكانية كون طرد كومي هو محاولة للتأثير على مجرى التحقيق. وتفيد آخر التقارير أن التحقيق سي��مل شبهة ضلوع شركاء لترامب بغسيل أموال. وقال مسؤول رفيع سابق لصحيفة نتيويورك تيامز إن أي صلة بين فريق ترامب ومسؤولين روس سيكون قد تضمن دفع أموال، وإن هذه الأموال قد تكون جاءت عن طرق شركات \"أوف شور\" خارج الولايات المتحدة.", "doc2": "Robert Mueller Rusiyanın ABŞ prezident seçkilərinə müdaxiləsi və cənab Trump-la əlaqələrə dair təhqiqatın rəhbəridir. ABŞ mətbuatında bildirilir ki, cənab Mueller yüksək rütbəli kəşfiyyat rəsmilərini dindirərək prezident Trump-ın, işindən azad etdiyi keçmiş təhlükəsizlik məsləhətçisinə dair istintaqa son qoymağa cəhd edib-etmədiyini öyənməyə çalışacaq. Cənab Trump-ın hüquqi komandası mediaya yeni sızıntınının \"vicdansızlıq\" olduğunu deyib. Robert Mueller Rusiyanın ABŞ prezident seçkilərinə müdaxiləsi və cənab Trump-la əlaqələrə dair təhqiqatın rəhbəridir. Prezident Trump Rusiya ilə əməkdaşlıq etməsinə dair iddiaları dəfələrlə rədd edib və təhqiqatı \"cadugər ovu\" adlandırıb. Təhqiqat barədə yeni məlumat ilk olaraq The Washington Post qəzetində, sonra isə the New York Times və Wall Street Journal qəzetlərində dərc edilib. Washington Post qəzeti cənab Mueller-in Donald Trump-ın hərəkətlərini araşdırması indiyədək Rusiyanın müdaxiləsinə diqqət yetirən təhqiqat üçün əhəmiyyətli bir yenilikdir. ABŞ mətbuatına əsasən \"ədalət sisteminə müdaxilə\" araşdırması mayın 9-dan, prezident Donald Trump FTB direktoru James Comey-i işindən uzaqlaşdırmağa verdiyi qərardan sonra başlayıb. Bundan əvvəl cənab Comey Rusiya ilə bağlı bir neçə təhqiqatı idarə edirdi. O, keçən həftə kongres önündə ifadə verərkən bildirib ki, prezidentTrump ona keçmiş təzhlükəsizlik məsləhətçisi Michael Flynn-ə dair təhqiqata son qoymasına təzyiq göstərib. Keçən həftə cənab Comey Robert Mueller-in prezident Trump-ın ədalət sisteminə müdaxilə edib-etməməsini araşdırdığından \"əmin\" olduğunu deyib. Cənab Flynn Rusiyanın ABŞ-a səfiri Sergey Kislyak-la əlaqələri barədə yalan dediyinə görə bu ilin fevral ayında vəzifəsindən uşaqlaşdırılıb. Cənab Comey doğrunu deməyə and içdikdən sonra, şəxsi bir görüşdə Donald Trump-ın ona müraciət etdiyini deyib. O, cənab Trump-ın \"Mən ümid edirəm ki, sən bunlardan əl çəkməyə açıq yol tapa biləcəksən, Flynn-i sərbəst buraxmağa. O yaxşı oğlandır. Ümid edirəm ki, bundan əl çəkə biləcəksən\", dediyini bildirib. Ağ Ev cənab Trump-ın nə cənab Comey nə də ki, başqa bir şəxsdən Michael Flynn-ə dair təhqiqata son qoymağı xahiş etməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38115703", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38116297", "doc1": "زعماء العالم ينعون كاسترو وترامب يصفه بـ \"الديكتاتور الوحشي\" ولنحو 50 عاما، ظلت كوبا خاضعة لنظام حكومة الحزب الواحد بقيادة كاسترو، حتى تولى شقيقه القيادة في عام 2008. وتحدى كاسترو الولايات المتحدة لعقود ويشيد به أنصاره، معتبرين أنه أعاد كوبا لشعبها، بينما ينتقده آخرون، قائلين إنه قمع معارضيه بوحشية. وتمكن كاسترو من الحفاظ على ثورة شيوعية في بلاده التي تبعد أقل من 90 ميلا قبالة سواحل فلوريدا. حرص كاسترو على استقبال البابا فرانسيس رغم اعتباره أن بلاده \"بلا دين\" وانعكس هذا الانقسام على ردود الفعل على نبأ وفاته. وكان زعماء أمريكا اللاتينية أول من نعى الزعيم الراحل. ووصف الرئيس المكسيكي إنريكي بينيا نييتو الزعيم الثوري الراحل بأنه أحد أبرز رموز القرن العشرين وصديق للمكسيك، بينما قال سلفادور سانشيز زعيم السلفادور إنه فقد \"رفيقا أبديا\". ومن جهته، حث الرئيس الفنزويلي نيكولاس مادورو بلده على استكمال مسيرة كاسترو وحمل علم الاستقلال الذي كان يرفعه. وتعد فنزويلا الحليف الأساسي لكوبا في المنطقة. كما أشاد الزعيم السوفيتي الأسبق ميخائيل غورباتشوف بتحدي كاسترو للعقوبات الأمريكية، قائلا إنه وضع كوبا على مسار التنمية المستقلة. وفي روسيا، وصف الرئيس فلاديمير بوتين الزعيم الكوبي الراحل بأنه \"رمز عصر\"، وصديق مخلص وجدير بالثقة لموسكو. وأكد الرئيس الفرنسي فرانسوا هولاند إن كاسترو جسد الثورة الكوبية \"بآمالها واحباطاتها\". وقال البابا فرانسيس بابا الفاتيكان إن وفاة كاسترو الذي التقى به عندما زار كوبا العام الماضي خبر حزين وأعرب عن أسفه لذلك. وفي الولايات المتحدة، قال الرئيس الأمريكي باراك أوباما إن \"التاريخ سيذكر كاسترو بأثره الضخم الذي تركه\". وكتب الرئيس المنتخب دونالد ترامب، الذي تعهد بانهاء العمل باتفاق اوباما لاعادة العلاقات مع كوبا، \"مات كاسترو!\"، ووصف ترامب كاسترو بأنه ديكتاتور وحشي ترك إرثا من معاناة لا يمكن تصورها. وفي الهند ، التي كانت حليفا لكوبا في حركة عدم الانحياز، أعرب الرئيس براناب مخرجي عن المواساة في وفاة كاسترو، واصفا الزعيم الكوبي الراحل بأنه صديق الهند الحميم. أما رئيس جنوب افريقيا جاكوب زوما فقال إن كاسترو دافع عن حرية المقموعين في أنحاء العالم. استقبل كوبيون في ميامي نبأ الوفاة بسعادة في المقابل، شهدت مدينة ميامي الأمريكية، حيث يوجد مجتمع كوبي كبير، بعض الاحتفالات. وقال رامون ساول سانشيز، زعيم \"الحركة الديمقراطية\" وهي أبرز جماعات المعارضة الكوبية في المنفى، إنه يأسف لأن وفاة الرجل الذي وصفه بالطاغية لن تؤدي إلى حصول الناس في كوبا على الحرية. بدوره، قال اورلاندو غوتيريز، من منظمة \"الإدارة الكوبية الديمقراطية\"، إن كاسترو أسس نظاما شموليا ضاريا، اضطُهد فيه الناس لأقل ابتعاد عن الخط الرسمي للدولة.", "doc2": "Birləşmiş Ştatlar ondan xilas olmağa çalışsalar da, Fidel Castronun hakimiyyəti illərində 10 ABŞ prezidenti dəyişib Tərəfdarlarının \"Komandante\" kimi müraciət etdikləri Fidel öz varlığı ilə Amerikaya xatırladıb ki, kommunizm bütün dünyada məğlubiyyətə uğrasa da, bəzi guşələrdə, lap elə onun qulağının dibində hələ də nəfəs alır. Fidel 1926-cı ildə varlı mülkədar ailəsində anadan olmuşdu, lakin o, öz həyatı ilə əksəriyyəti yoxsul olan kubalıların həyatları arasındakı fərqdən elə sarsılıb ki, inqilabçıya çevrilib və adı korrupsiya və bərabərsizliyin simvoluna dönmüş Batistanın rejiminə qarşı mübarizə aparıb. Fulgencio Batista (solda) ABŞ hökuməti tərəfindən dəstəklənirdi Varlı pleyboylar üçün sığınacaq rolunu oynayan Kuba mütəşəkkil cinayətkar sindikatlar tərəfindən idarə olunur, adada fahişəlik, qumar biznesi və narkotik maddə ticarəti çiçəklənirdi. Fidel Castro bir qrup inqilabçı ilə birlikdə Sierra-Maestra dağlarında yerləşən bazadan klassik partizan kampaniyası aparıb. 1959-cu il yanvarın 2-də üsyançıların ordusu Havananı zəbt edib. Batista qaçıb. Kubada argentinalı Ernesto Che Guevaranın da daxil olduğu yeni hökumət təşkil edilib. Hakimiyyət torpağı xalqa qaytarmağı və yoxsulların hüquqlarını qorumağı vəd edib. Şərqə təkan Fidel israr edirdi ki, onun ideologiyası ilk növbədə Kuba iodeologiyasıdır. \"Bu nə kommunizm, nə də marksizmdir. Fidel Catsro 1953-cü ildə həbs olunmuşdu. Bu, planlı iqtisadiyyat şəraitində təmsilçi demokratiya və sosial ədalətdir\" deyirdi Castro həmin günlərdə. Tezliklə Fideli ABŞ prezidenti Dwight Eisenhower sıxışdırmağa başladı və Kuba lideri sonralar bildirirdi ki, o, Sovet İttifaqının və onun rəhbəri Nikita Xruşşovun himayəsinə sığınmağa məcbur olub. Kuba Soyuq müharibənin meydanına çevrilmişdi. 1961-ci ilin aprelində ABŞ Castro rejimini \"Azadlıq adası\"nı daha əvvəllər tərk etmiş Kuba qaçqınları ordusunun əli ilə devirməyə çalışdı. Lakin Kuba ordusu Donuzlar körfəzindən edilən müdaxilənin qarşısını aldı. Bir çox insanlar həlak oldu, minədək kubalı əsir düşdü. Beləliklə Fidel superdövlətin qulağının dibinə bir sillə vurmuş oldu. Superdövlət bu silləni heç vaxt bağışlamadı. Bir il sonra Amerika kəşfiyyatı Kubada sovet raketlərinin yerləşdirilməsinə dair gizli planların üstünü açdı. Dünya nüvə müharibəsinin kandarında idi. Bu hadisə tarixə \"Karib böhranı\" adı ilə daxil olub. Fidel Castro və Ernesto Che Guevara Meksikada tanış oldular. \"Həbsxanaya çevrilmiş bu adada hücum raketlərinin yerləşdirilməsi üçün meydançalar hazırlanıb, - deyirdi o vaxt ABŞ prezidenti John Kennedy, - bu bazaların yeganə məqsədi Qərb yarımkürəsinə nüvə zərbəsi endirmək ola bilər\". ABŞ və SSRİ sərt qarşıdurma vəziyyətində idilər və böhran onunla başa çatdı ki, Xruşşov raketləri Kubadan çıxartdı. Lakin bunun müqabilində, məxfi şəkildə amerikalılar da bəzi silahları Türkiyədən çıxarmalı oldular. Afrika və yenidənqurma Buna baxmayaraq, Fidel Castro Amerikanın bir nömrəli düşməninə çevrilmişdi. Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi ona qarşı müxtəlif sui-qəsd planları hazırlamışdı. Bunların arasında xüsusi siqar da vardı. Bu siqar komandante onu alışdıran kimi partlamalı idi. Başqa planlar da müzakirə edilirdi. Bunlardan birinə görə Fidelin saqqalı qopub düşməli, onu gülüş obyektinə çevirməli idi. 1959-cu il yanvarın 2-də üsyançıların ordusu Havananı zəbt edib. Öz növbəsində Sovet İttifaqı Kubanı pula tutmuşdu. SSRİ adada yetişdirilən şəkər qamışının böyük hissəsini alırdı. Əvəzində Havana limanına gələn sovet gəmiləri amerikalıların sərt embarqosu altında yaşayan kubalılar üçün müxtəlif mallar gətirirdilər. Moskvadan asılı olmasına baxmayaraq, Fidel o vaxtlar yaranmağa başlamış \"bloklara qoşulmayan ölkələr hərəkatı\"na liderlik edirdi. Afrikada gedən çoxsaylı münaqişələrdə isə Kuba bir qayda olaraq tərəflərdən birini dəstəkləyirdi. Məsələn o, öz əsgərlərini Anqola və Mozambikin marksist rejimlərini qorumaq üçün göndərirdi. Daha sonra isə Mixail Qorbaçovun aşkarlıq və yenidənqurma zəmanəsi başlandı. Komandante və onun inqilabı üçün bunlar fəlakətin carçıları idi. Moskva Kubadan şəkər qamışı almağı və əslində faktiki olaraq onun iqtisadiyyatına dəstəyi dayandırmışdı. Kuba lideri sonralar bildirirdi ki, o, Sovet İttifaqının və onun rəhbəri Nikita Xruşşovun himayəsinə sığınmağa məcbur olub. Amerika embarqosu hələ də qüvvədə idi və Sovet İttifaqından gələn köməyin kəsilməsi nəticəsində adada hətta ən adi malların qıtlığı başlanmışdı. Kuba mağazalarının piştaxtaları boş idi. Növbələr uzanır, səbir kasası daşırdı. Didərginlik Beləliklə, Fidel Castronun dünyanın ən inkişaf etmiş ölkəsi adlandırdığı Kuba əslində qatır arabalarının zəmanəsinə qayıtmışdı. 1990-cı illərin ortalarına yaxın belə vəziyyət kubalıların əksəriyyətini boğaza yığmışdı. Minlərlə kubalı Florida sahillərinə çatmaq üçün sınıq-salxaq qayıqlarda dənizə çıxırdılar. Onların çoxları okeanda boğulurdu və bu özlüyündə komandantenin hakimiyyətinə etimadsızlığın göstəricisi idi. Kuba ordusu Donuzlar körfəzindən edilən müdaxilənin qarşısını aldı. Lakin hətta belə vaxtlarda da kommunist rejimi qələbələr çalırdı. Anası Florida sahillərində batmış gəmidə həlak olan Elian Gonsales uzun sürən çəkişmələrdən sonra Havanaya qayıtmışdı. Bu prosesdə onun həm Kuba, həm də ABŞ-ın Miami ştatındakı qohumları iştirak edirdilər. Fidel daxili cəbhədə də az uğurlar qazanmırdı. Gözəl Kuba səhiyyəsi yenə də havayı xidmət göstərirdi. Uşaq ölümlərinin səviyyəsinə görə Kubanın göstəriciləri bir çox inkişaf etmiş ölkələri geridə qoyurdu. 20 və 21-ci əsrin hüdudlarında komandante mövqeyini bir qədər yumşaltmışdı. 1998-ci ildə Roma papası II John Paul Kubaya tarixi səfər etmişdi. Həmin hadisədən beşcə il əvvəl belə bir şey heç ağla da gəlməzdi. Fidel Castro az qala 50 il ərzində ölkəni idarə edib. Müqəddəs ata səfər zamanı Kuba hakimiyyətini insan haqlarının pozulmasına görə tənqid etmiş, Fideli dünya mətbuatı qarşısında qibtəolunmaz vəziyyətə salmışdı. Biz \"Fidel\" deyəndə... Lakin özünün bütün aşkar uğursuzluqlarına baxmayaraq, Fidel Castro Karib kommunizminin təkrarsız brendini yarada bilmişdi. İnqilabın ölməsinə imkan verməmək üçün adada yavaş-yavaş da olsa, bazar iqtisadiyyatı islahatlarına başlanmışdı. Və o, ömrünün sonunadək Vaşinqton üçün göz dağı olaraq qala bildi. Məsələn, Fidel neftlə zəngin Venesuela ilə saziş bağlamışdı. Bu ölkənin prezidenti Hugo Chavez Kuba liderinin yaxın dostu idi və Amerikanı ən böyük günahlarda ittiham edir, ən görkəmli antikastro dissidentlərindən birinin Kubaya ekstradisiya edilməsinə çağırırdı. 1998-ci ildə Roma papası II John Paul Kubaya tarixi səfər etmişdi. Fidelin səhhəti və bununla əlaqədar onun varisi ilə bağlı şaiyələr 2004-cü ildən başlanmışdı. Həmin vaxt komandante yıxılmış, diz qapağını və əlini sındırmışdı. Adı çəkilən varislərin arasında Fidelin qardaşı Raul da vardı. 2006-cı il, iyulun 31-də təcili cərrahiyyə əməliyyatından əvvəl Fidel Castro hakimiyyəti qardaşına təhvil verdi. Bütün bu hadisələr zamanı Kuba hakimiyyət orqanları Fidelin ağır xərçəng xəstəliyinə tutulduğu barədə iddiaları qızğın şəkildə rədd edirdi. 2007-ci ilin fevralında Raul elan etdi ki, prezidentin durumu yaxşılaşır. Buna baxmayaraq, bir il sonra Milli Assambleyanın iclasında Fidel elan etdi ki, ölkənin və silahlı qüvvələrin başçısı postunda qalmaq istəmir. \"Mən hərəkilik və tam qüvvə tələb edən səlahiyyətləri öz üzərimə götürsəydim, vicdanımın xilafına getmiş olardım\" - yazırdı komandante rəsmi Kuba qəzetində dərc edilmiş naməsində. Fidel Castro sonuncu dəfə ictimaiyyət qarşısına avqust ayında 90 illik yubileyi münasibətilə təşkil olunmuş tədbirdə çıxıb. Bir çox kubalılar Fideli açıq-aşkar xoşlamasa da, onu səmimi-qəlbdən sevənlər də az deyildi. Ona pərəstiş edənlər \"yankilərin təcavüzünə\" sinə gərən Castronu Ameirka Qoliafına qarşı döyüşən Davidə bənzədirdilər. Belələri üçün Fidel və Kuba ayrılmaz anlayışlar idi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43514195", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/43554386", "doc1": "وخصلت الدراسة، التي أجراها مركز بحوث السرطان بالمملكة المتحدة، إلى أن ثلث حالات الإصابة بالسرطان - أي نحو 135 ألف حالة - كان يمكن تجنبها. وتوصلت الدراسة إلى أن زيادة الوزن حاليا أصبحت مسؤولة عن 6.3 في المئة من إجمالي حالات الإصابة بالسرطان، ارتفاعا من 5.5 في المئة في عام 2011. وبالرغم من أن التدخين مازال أكبر العوامل المسببة للسرطان التي يمكن تجنبها، إلا أن نسبة حالات الإصابة التي تسبب فيها تراجعت من 19.4 في المئة في عام 2011 إلى 15.1 في المئة حاليا، بحسب الدراسة. وجاءت البدانة فيي المركز الثاني بين أكثر العوامل المسببة للإصابة بالسرطان في بريطانيا، يليها التعرض للأشعة فوق البنفسجية المنبعثة من الشمس وأجهزة تسمير البشرة. وقال القائمون على الدراسة إن البيانات تؤكد نجاح استراتيجيات الحد من التدخين التي تتبعها السلطات، وأن هناك حاجة ملحة للتعامل مع مشكلة السمنة المتنامية. ودعا القائمون على الدراسة إلى تقييد بث إعلانات الوجبات السريعة في التلفزيون. عوامل مسببة وأوضحت الدراسة العوامل المسببة للسرطان التي يمكن تجنبها، وهي:", "doc2": "Geniş miqyaslı tədqiqatın nəticələrinə görə, bütün xərçəng xəstəlikləri hallarının 6,3 faizinə artıq çəki səbəb olur Böyük Britaniyanın onkoloji tədqiqatlar üzrə xeyriyyə təşkilatı tərəfindən əldə edilmiş məlumatlar əksər hallarda xəstələrdə xərçəng xəstəliklərindən yayınmağın mümkünlüyünü sübut edib. Mütəxəssislər həmçinin qeyd ediblər ki, hal-hazırda xərçəng xəstəlikləri hallarının 6,3 faizi artıq çəki ilə bağlıdır. Bu isə 2011-ci ildə qeydə alınan 5,5 faizi ötməsi deməkdir. Lakin siqaretin səbəb olduğu xərçəng hallarının sayı azalıb. Alimlər piylənmə ilə bağlı sağlamlıq təhlükəsinin aradan qaldırılması üçün əlavə tədbirlərin vacib olduğunu qeyd ediblər. Britaniya ərazisində keçirilən tədqiqat həmçinin onu göstərib ki, Şotlandiya onkoloji səbəblərin(hansı ki xərçəng xəstəliyinə yoluxmaqdan yayınmaq olar) potensial olaraq aradan qaldırılmasında ən yüksək göstəriciyə sahib ərazidir. 41,5 faizlə siyahıya başçılıq edən Şotlandiyadan sonrakı yerləri Şimali İrlandiya (38 faiz), Uels (37,8 faiz) və Britaniya (37,3 faiz) tutur. İmperial College London-dan olan alimlərin apardığı tədqiqatın nəticələrinə görə, orqanizmdəki artıq piy böyük ehtimalla xəstəliyin inkişafına və ya xəstəlik riskinin iki dəfə artmasına gətirib çıxara bilər. Piylənmə xərçəng xəstəliyinin 11 növünün inkişafını təşviq edir: Mənbə: İmperial College London-un tədqiqatı Lakin siqaret çəkmək qarşısı alına bilən xərçəng səbəblərindən biri olaraq qalır. Baxmayaraq ki, 19,4faiz-dən bu rəqəm 2011-ci ildə 15,1faiz-ə qədər düşüb. Aşırı piylənmə və ultrabənövşəyi şüalar xərçəng xəstəliklərinə ən çox risk yaradan sayca ikinci və üçüncü amillərdir. \"Mən hiss edirdim ki, baş verənlərə görə özüm günahkaram\" 51 yaşlı Janet Boak menopauza dövrü başladıqdan 4 il sonra qan ləkələri aşkar edib və ona uşaqlıq xərçəngi diaqnozu qoyulub. Xəstənin üzərində tam histerektomiya (uşaqlığın götürülməsi) əməliyyatı keçirilib və bu da ona onkoloji qaynağı aradan qaldırmaq imkanı yaradıb. \"Mən başa düşdüm ki, baş verənlərə görə özüm günahkaram \", - deyə uşaqlıq xərçənginə yaxalanan 55 yaşlı Janet etiraf edir. Əməliyyatdan sonra aparılan analizlər zamanı məlum olub ki, Janet-in xəstəliyinin inkişafına artıq çəki zərərli təsir göstərib. Xərçəng diaqnozu qoyulan zaman Janet 127 kilo olub. \"Mən başa düşdüm ki, baş verənlərə görə özüm günahkaram \", - deyə 55 yaşlı Janet etiraf edib. \"Mənim belə bir fikrə gəldim ki, öz sağlamlığıma diqqətli yanaşsaydım bu xəstəliyə yaxalanmaqdan xilas ola bilərdim \", - deyə o, əlavə edib Artıq nəvələri olan Janet təqribən 44 kilo artıq çəkidən azad olub. O, buna yüksək şəkər tərkibli ərzaqlardan istifadəni məhdudlaşdırmaqla, təzə məhsullardan sağlam yemək hazırlamaq və idmanla məşğul olmaqla nail olub. Cancer Research UK tərəfindən keçirilən tədqiqat onu göstərib ki, ultrabənövşəyi şüaların həddən artıq təsiri il ərzində 13 min dəri xərçəngi (melanoma) hadisəsinə səbəb olur. Bu isə onkoloji xəstəlik hallarının 3,8 faizini təşkil edir. Tədqiqatın nəticələrinə görə, spirtli içkilərdən istifadə Britaniyada xərçəng xəstəlikləri hallarının 3,3 faizini təşkil edir Qarşısı alına biləcək potensial olan xərçəng səbəbləri sırasında spirtli içkilərdən istifadə və tərkibində lif olmayan ərzaqlardan istifadə edilməməsi də da var. Ümumilikdə qarşısı alına biləcək xərçəngə yoluxmaq hallarının sayı 2011-ci ildə 42,7 faizdən 37,7 faizə düşüb. Tədqiqatın nəticələri belədir. Fast-food reklamına qadağa artıq çəkiylə mübarizə üsulu kimi Cancer Research UK mütəxəssisləri qeyd edirlər ki, siqaretin qarşısını almaq istiqamətində qəbul edilən tədbirlər effektli olubsa, artan piylənmə epidemiyasının qarşısını almaq üçün daha çox səy tələb olunacaq. Cancer Research UK-un onkologiyanın inkişafı səbəblərinin qarşısını almaq üzrə professoru Linda Bauld qeyd edib: \"Bu gün piylənmə sağlamlıq üçün ciddi təhlükə yaradır və əgər təcili tədbirlər görülməsə vəziyyət pisləşəcək \". Xərçəng xəstəliyinin qarşısı alına biləcək səbəblər Mənbə: Cancer Research UK \"Britaniya hökuməti artıq çəkiylə bağlı yaranan xərçəng xəstəliklərinin sayını azaltmaq üçün uğurlu siqaret nümünəsindən istifadə etməlidir\", - deyə professor əlavə edib. \"Televiziyada saat doqquzdan sonra fast-food reklamına qadağa hərtərəfli yanaşmanın vacib hissəsidir \", - o, qeyd edib. Londondondakı Onkoloji Tədqiqatlar İnstitutunun onkobilogiya üzrə professoru Mil Greaves bir sıra təcrübələrin nəticələrinə istinad edərək həmçinin qeyd edib ki, xəstələrdə bir çox hallarda xərçəng xəstəliklərinin inkişafından potensial olaraq yayınmaq mümkün idi. \"Lakin artıq çəkinin və lifdən az istifadənin xərçəngə gətirib çıxarmasına dair bəyanatlar kifayət qədər inandırıcı deyil və bunu daha ətraflı yoxlamaq lazımdır \", - professor Mil Greaves qeyd edib. \"Piylənmə hallarının sayının azalmasının onkoloji xəstəliklər göstəricilərinə təsir edəcəyini birmənalı şəkildə demək mümkün deyil. Lakin sonuncuların sayının əhəmiyyətli dərəcədə azalacağı demək olar ki şübhə doğurmur\", - deyə o, əlavə edib. \"Gənclər arasında piylənmənin yüksək sürətlə artıdığını nəzərə alsaq, biz ciddi sosial problem barədə danışa bilərik, hansı ki siqaret kimi müvafiq tibbi tədqiqatlar çərçivəsindən kənara çıxır \", - deyə alim fikirlərini yekunlaşdırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-39625694", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39626570", "doc1": "الرئيس التركي رد على منتقديه قائلا \"الزموا حدودكم\" وشكر ترامب، في مكالمة هاتفية، الرئيس التركي على دعمه للولايات المتحدة في قصفها لقاعدة جوية تابعة للحكومة السورية، يوم 7 أبريل/ نيسان. وتناقض مكالمة رئيس الولايات المتحدة الهاتفية القلق الذي أبداه زعماء أوروبيون أشاروا إلى أن نتيجة التصويت - 51.4 في المئة لصالح التعديلات - كشفت انقساما عميقا في المجتمع التركي. ورفض أردوغان انتقاد المراقبين الدوليين الذين قالوا إن فوزه كان وراءه \"حملة غير متكافئة\". وقال لمنتقديه \"الزموا حدودكم\". وقالت اللجنة المشرفة على الاستفتاء إنه سار بحسب القواعد وكان صحيحا، بالرغم من ادعاءات المعارضة بحدوث بعض الانتهاكات. وقال زعيم حزب الحركة القومية المعارض في تركيا الثلاثاء إن نتائج الاستفتاء هي \"نجاح لا يمكن إنكاره\" للرئيس إردوغان، ويجب أن تكون ملزمة للجميع. وجاء تعليق دولت بهجلي، الذي أيد حملة \"نعم\" في اقتراع الأحد، في لقاء للحزب في البرلمان، قائلا إن التصويت كان قانونيا. وقالت منظمة الأمن والتعاون الأوروبي إن التصويت تم \"بطريقة جيدة\" ولكنها انتقدت مسار الحملة، ورأت أن طرفا واحدا فيها كان لديه إمكانات أكبر من الطرف الثاني. اردوغان للمراقبين الأوروبيين \"الزموا حدودكم\" ومددت تركيا الاثنين حالة الطوارئ لفترة ثلاثة أشهر أخرى. وكان من المفترض أن تنتهي فترة حالة الطوارئ السابقة - التي بدأ العمل بها عقب فشل الانقلاب في يوليو/تموز - بعد يومين. ويقول مراسل بي بي سي في اسطنبول، مارك لوين، إن مكالمة الرئيس ترامب كان مرتبا لها وإنها ركزت على الوضع في سوريا. لكن تهنئة إردوغان بفوزه تعني انضمام رئيس الولايات المتحدة إلى زعماء آخرين من قطر، وغينيا، وجيبوتي، وحركة حماس الفلسطينية هنأوه، بينما كان نظراؤهم في أوروبا أكثر حذرا. وجاء في بيان للبيت الأبيض أن الرئيس ترامب ناقش مع نظيره التركي \"الضربة الأمريكية ردا على استعمال النظام السوري للأسلحة الكيمياوية يوم 4 أبريل/ نيسان\". وأضاف البيان أن الزعيمين \"متفقان على ضرورة محاسبة الرئيس السوري\"، وناقشا الحرب على تنظيم الدولة الإسلامية. ولا يزال الصراع في سوريا هو أحد القضايا التي تثير التوتر بين أنقرة وواشنطن. منتقدون يقولون إن فوز إردوغان اعتمد على حملة غير متكافئة وقد أثارت السياسة التي بدأتها إدارة الرئيس السابق باراك أوباما بدعمها مقاتلي وحدات حماية الشعب الكردي في سوريا ضد مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية، ضيق تركيا. إذ تنظر أنقرة إلى هؤلاء المقاتلين باعتبارهم جماعة إرهابية ذات صلة بالانفصاليين الأكراد الذين يشنون تمردا في البلاد منذ عام 1984. وأسست تركيا، وهي حليف رئيسي لأمريما ضمن حلف شمال الأطلسي، علاقة تعاون وثيق في الفترة الأخيرة مع روسيا. وتختلف واشنطن وأنقرة أيضا بشأن الموقف من الداعية التركي فتح الله غولن. إذ تتهم تركيا رجل الدين المقيم في منفى اختياري في بينسيلفانيا بتدبير الانقلاب الفاشل، وتريد من واشنطن ترحيله. ولكن واشنطن لا تزال تصر رسميا على أن أي قرار بترحيل غولن إلى تركيا هو أمر يختص به القضاء، وليس قرارا سياسيا. وقالت المستشارة الألمانية، أنغيلا ميركل، إن \"نتائج الاستفتاء المتقاربة تظهر انقسام المجتمع التركي، وتحمل القيادة في تركيا، خاصة الرئيس أردوغان نفسه مسؤولية كبيرة\". ورددت المفوضية الأوروبية موقفا مماثلا لما عبرت عنه ميركل. بينما عبر آخرون عن قلقهم حيال احتمال عودة العمل بعقوبة الإعدام.", "doc2": "Telefon danışığında Trump-la Erdoğan Suriyadakı vəziyyəti, İslam Dövləti qruplaşmasını da müzakirə edib ABŞ prezidenti telefon danışığında Amerikanın aprelin 7-də Suriya hökumətinə aid aviabazaya raket zərbələri endirməsini dəstəklədiyinə görə cənab Erdoğana minnətdarlığını bildirib. Bazar günü Türkiyədə keçirilmiş referendumda seçicilərin 51.4 faizi dəyişiklikləri dəstəkləyib. Cənab Erdoğan beynəlxalq müşahidəçilərin referendum barədə tənqidlərini rədd edib. O, müşahidəçilərə \"Yerinizi bilin,\" deyib. Referendumda hakim partiyanın qələbəsi müxalifət tərəfindən pozuntu iddialarına baxmayaraq Türkiyə seçki orqanı tərəfindən etibarlı hesab edilib. Avropa liderləri nə deyib? Almaniya kansleri Angela Merkel bildirir ki, referendumun nəticələri Türkiyə cəmiyyətinin nə dərəcədə parçalandığını nümayiş etdirib. \"...Bu Türkiyə rəhbərliyi və şəxsən prezident Erdoğan üçün böyük məsuliyyət deməkdir\". Avropa Komissiyası bənzər bəyanatla çıxış edib. Türkiyədə ölüm cəzasının mümkün bərpası ilə bağlı da narahatlıqlar izhar olunmaqdadır. Bu barədə Fransa prezidentinin administrasiyası və Avropa Parlamentinin başçısı bəyanatla çıxış edib. Bu addım Türkiyənin Avropa Şurasına daxil olarkən qəbul etdiyi \"öhdəliklər və dəyərlərdən\" uzaqlaşma olacaq, Avropa Parlamentinin prezidenti Antonio Tajani-nin tvitində deyilir. Türkiyədə müxalifət tərəfdarları küçələrə çıxaraq seçki nəticələrinə etiraz edib Trump-la telefon danışığı Ağ Ev bazar ertəsi yayımladığı bəyanatında bildirib ki, prezident Trump türkiyəli həmkarı ilə \"Suriya rejiminin aprelin 4-də kimyəvi silah tətbiqinə cavab olaraq Amerikanın fəaliyyətini\" müzakirə edib. Onun sözlərinə görə, iki ölkənin lideri \"Suriya prezidenti Bəşər Əsədin məsuliyyətə cəlb edilməsinin vacibliyi barədə razılaşıblar\". Onlar, həmçinin, özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma barədə də müzakirə aparıblar. Vaşinqtonla Ankara arasındakı münasibətlər son vaxtlar bir neçə əsas məsələ üzrə gərgin olub. Türkiyənin ABŞ-la əsas anlaşılmazlıqlardan biri Suriyada İD qüvvələrilə mübarizə aparan Kürd döyüşçülərini dəstəkləyən Obama administrasiyasının yaratdığı siyasətdir. Türkiyə Suriya Kürd Xalqının Müdafiə Bölmələrini (YPG) 1984-ci ildən Türkiyənin daxilində döyüşən Kürd PKK qrupu ilə əlaqəli terrorçu qrup kimi nəzərdən keçirir. İki tərəf arasında münasibət həm də Ankaranın dövlət çevrilişinə cəhddə ittiham etdiyi Pensilvaniya ştatında yaşayan din xadimi Fethullah Gülen-in ekstradisiyasına görə gərgindir. ABŞ təkid edir ki, bu qərar siyasi yox, məhkəmə qərarı ilə verilə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-49967434", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50000412", "doc1": "وأظهرت الدراسة أن الرجال الذين يتمتعون بصحة جيدة ويتناولون ما يعادل ملعقتين كبيرتين من هريس الطماطم (المركزة) بصفة يومية كمكمل غذائي يكون لديهم حيوانات منوية أفضل جودة. وقال خبراء الخصوبة إن ثمة حاجة إلى إجراء مزيد من الدراسات التي تشمل رجال يعرف عنهم معانتهم من مشاكل في الخصوبة. وتنصح هيئة التأمين الصحي البريطانية بأن يعتمد الرجال، الذين يعانون من مشاكل حاليا في الخصوبة، على أسلوب حياة صحي وارتداء ملابس داخلية فضفاضة. كما أشارت النصائح إلى ضرورة تقليل الإجهاد قدر الإمكان والتأكد من ممارسة الجنس بشكل منتظم في وقت قريب من عملية تبويض شريكة الحياة، لزيادة فرص الحمل. مواضيع قد تهمك نهاية بيد أن فكرة إسهام بعض العناصر الغذائية في زيادة خصوبة الذكور قد اكتسبت تأييدا لبعض الوقت. ويعد الليكوبين، مثل فيتامين \"E\" والزنك الذي كان محور أبحاث سابقة، أحد مضادات الأكسدة، التي تمنع الأكسدة في الخلايا، وبالتالي تحمي من الضرر. وربط الباحثون الليكوبين بفوائد صحية أخرى، بما في ذلك تقليل خطر الإصابة بأمراض القلب وبعض أنواع السرطان. ويقول فريق جامعة شيفيلد إنهم استخدموا مكملا غذائيا يحتوي مادة الليكوبين، لأن ذلك العنصر في الطعام قد يصعب على الجسم امتصاصه، ومن ثم لضمان تناول كل رجل نفس الكمية يوميا. وكان على الرجال تناول 2 كيلوجرام من الطماطم المطهوة يوميا للحصول على جرعة تعادل مكمل الليكوبين. \"نتائج مشجعة للغاية\" استعانت الدراسة، التي استمرت 12 أسبوعا، وموّلتها جزئيا شركة تعمل في مجال إنتاج المكملات الغذائية، بـ 60 رجلا على نحو عشوائي لتناول 14 ملليغرام من مكمل الليكوبين يوميا، أو حبوب وهمية أخرى. وأجرى الباحثون اختبارا للحيوانات المنوية في بداية الدراسة، وبعد ستة أسابيع وفي نهاية الدراسة، وعلى الرغم من عدم رصد أي اختلاف في تركيز الحيوانات المنوية، كانت نسبة الحيوانات المنوية من حيث الشكل والحركة، أي سرعة \"سباحة\" الحيوانات المنوية، أعلى لدى الرجال الذين تناولوا مكمل الليكوبين الغذائي. وقالت ليز ويليامز، المتخصصة في التغذية البشرية بجامعة شيفيلد، والمشرفة على الدراسة التي نشرتها المجلة الأوروبية للتغذية: \"لا يوجد في الوقت الراهن سوى القل��ل جدا من النصائح التي يمكن أن نسديها للرجال، نطلب منهم الحد من استهلاك الكحول واتباع نظام غذائي صحي، لكنها رسائل عامة جدا.\" وأضافت: \"إنها دراسة صغيرة ونحن بحاجة إلى تكرار العمل في تجارب أوسع نطاقا، لكن النتائج مشجعة للغاية\". وقالت: \"الخطوة التالية هي تكرار التجربة لدى الرجال الذين يعانون من مشاكل الخصوبة، ومعرفة ما إذا كان عنصر الليكوبين يمكن أن يزيد من جودة الحيوانات المنوية لهؤلاء الرجال وما إذا كان يساعد الأزواج على تجنب علاجات الخصوبة المزعجة\". وقال أندرو دراكيلي، المدير الإكلينيكي في مركز \"هيويت\" للخصوبة التابع لمستشفى ليفربول النسائي: \"إن تحسين صحة المصابين بضعف الخصوبة، من الذكور والإناث، يمكن أن يجنبنا في كثير من الأحيان الحاجة إلى استخدام علاج خصوبة غالي الثمن\". وأضاف: \"هناك حاجة إلى مزيد من العمل في فئة المرضى الذين يعانون من ضعف الخصوبة، بما يضمن تحسن الخصوبة لديهم قبل التوصية بالعلاج\". وقالت غويندا بيرنز، من مؤسسة \"شبكة الخصوبة\" الخيرية في بريطانيا: \"على الرغم من أن هذه الدراسة في مراحل مبكرة للغاية، إلا أنها تبعث الأمل من أجل تحسين جودة الحيوانات المنوية وفهم أكبر لخصوبة الرجال في المستقبل\".", "doc2": "Bu yaxınlarda Sheffield Universitetində həyata keçirilən araşdırma zamanı kişilər 12 həftə boyu hər gün iki xörək qaşığı pomidor püresinə ekvivalent olan 14 mq bioloji aktiv əlavə (BAƏ) qəbul ediblər. Eksperimentin sonunda alimlər boşalmanın keyfiyyətində yaxşılaşma müəyyən ediblər. Müəyyən hissəsi BAƏ istehsalçısı tərəfindən maliyyələşdirilən araşdırmaya təsadüfi seçilmiş 60 sağlam kişi cəlb edilib. Onların bir qisminə BAƏ, digərlərinə isə plasebo verilib. Həkimlər kişi sonsuzluğu probleminin araşdırılmasını çoxdan istəyirlər. Dünyaya övlad gətirə bilməyən cütlüklərin 50%-ində səbəb məhz kişi sonsuzluğudur. Fallopiya (uşaqlıq) borularındakı spermatozoidlər Hazırda Britaniyanın Milli Səhiyyə Xidməti bu sahədə çətinliklərlə üzləşən kişilərə yalnız sağlam həyat tərzi sürməyi və rahat alt paltarı geyinməyi tövsiyə etməklə kifayətlənir. Bundan başqa, stresli situasiyaları minimuma endirmək və qadının ovulyasiya günlərində müntəzəm sekslə məşğul olmaq da məsləhət görülür. Amma son zamanlar problemin həllində bəzi qida maddələrinin də faydalı ola biləcəyi ideyası tez-tez gündəmə gətirilir. Likopin (E vitamini və sink mikroelementinin kişi sonsuzluğuna təsiri daha əvvəl də araşdırılıb) antioksidantdır, yəni hüceyrə sviyyəsində oksidləşməyə mane olur və bununla da sərbəst radikalların mənfi təsirinin qarşısını alır. Eyni zamanda, likopin ürək xəstəliklərinin və bəzi xərçəng növlərinin inkişaf riskini də azaldır. Xarici görünüşün yaxşılaşması Sheffield Universitetinin alimləri eksperimentdə təzə pomidor yox, məhz BAƏ istifadə ediblər, çünki qida əlavəsiylə müqayisədə orqanizm ərzaq məhsullarındakı faydalı maddələri daha çətin əxz edə bilər. Bundan başqa, iştirakçıların hamısının eyni miqdarda likopin qəbul etməsi də vacibiydi. Kişilərin sperması üş mərhələdə - eksperimentin əvvəlində, 6 həftə sonra və sonda laboratoriyada analiz edilib. Analizlər zamanı spermatozoidlərin konsentrasiyasında fərq aşkar edilməyib, amma onların morfologiyası (xarici görünüşü) dəyişib: sağlam spermatozoidlərin proporsiyası və hərəkətliliyi likopin qəbul edən kişilərdə daha çox olu Eksperimentin rəhbəri - Sheffield Universitetinin doktoru, nutrisioloq Lis Williams nəticəni belə qiymətləndirir: \"Bu, genişmiqyaslı araşdırma deyildi, biz təcrübəni daha əhatəli şəkildə təkrarlamalıyıq. Amma indiki nəticələr də diqqətəlayiqdir. Növbəti addımda biz eksperimentə sonsuzluq problemi olan kişiləri cəlb edib likopinin onların spermasına necə təsir göstərdiyini öyrənəcəyik - görək, invaziv müalicə metodlarına əl atmadan sonsuzluğu aradan qaldırmaq mümkündürmü? Bu gün biz kişilərə konkret məsləhətlər verə bilmərik. Həmişə onlara deyirik ki, spirtli içkilərin qəbulunu azaldın və sağlam qidalanın. Ancaq bunlar ümumi tövsiyələrdir\". Araşdırmanın nəticələri \"Avropa nutrisiologiya jurnalı\"nda (\"European Journal of Nutrition\") dərc edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/03/130329_russia_on_nkorea", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/03/130330_north_korea_war_threat", "doc1": "واعلنت بيونغيانغ في بيان مشترك صدر عن الحكومة والمؤسسات الكورية الشمالية: \"من الآن، العلاقات بين الكوريتين دخلت في حالة حرب وكل الأمور بين الكوريتين سيتم التعامل معها وفقاً لبروتوكول الحرب\". واضاف البيان الذي نقلته الوكالة المركزية الكورية الشمالية للأنباء: \"حالة اللا حرب واللا سلم في شبه الجزيرة الكورية انتهت أخيراً\". انتهاء حالة اللا حرب واللا سلم وبثت الاذاعة الرسمية الكورية الشمالية \"البيان الخاص\"، الذي وصف كوريا الجنوبية بـ\"دمية\" في يد الولايات المتحدة، واعتبر المناورات المشتركة بينهما \"عدواناً\". \"جدية\" أمريكية أمام ذلك، اعلن البيت الابيض انه يتعاطى \"بجدية\" مع التهديدات الجديدة التي اطلقتها كوريا الشمالية، مؤكدا في الوقت نفسه ان هذه التهديدات ليست جديدة على بيونغ يانغ. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت المتحدثة باسم مجلس الامن القومي كيتلين هايدن \"شاهدنا التقارير الاخبارية بخصوص بيان جديد غير بناء صدر عن كوريا الشمالية. نحن نأخذ هذه التهديدات بجدية ونبقى على اتصال وثيق مع حليفنا الكوري الجنوبي\". تحذير روسي وفي وقت سابق، حذر وزير الخارجية الروسي سيرغي لافروف من \"تحركات احادية الجانب\" من شأنها ان تؤدي الى \"فقدان السيطرة على الوضع\" في كوريا الشمالية التي اعدت صواريخها لاحتمال توجيه ضربات الى الولايات المتحدة. وقال لافروف في مؤتمر صحفي \"قد نفقد السيطرة على الوضع الذي ينزلق الى دوامة حلقة مفرغة\". واضاف: \"تقلقنا تحركات احادية الجانب تقضي بتكثيف الانشطة العسكرية التي تجري حول كوريا الشمالية بالتوازي مع رد الفعل الملائم لمجلس الامن الدولي ورد الفعل الجماعي للمجموعة الدولية\". واوضح ان روسيا تدعو جميع البلدان الى \"الامتناع عن استعراض قوتها العسكرية والى الاحجام عن استخدام الوضع الراهن لتحقيق اهداف جيوسياسية في المنطقة بالوسائل العسكرية\". كيم الابن أمر بالتأهب لمهاجمة القواعد العسكرية الامريكية وقال خبير عسكري روسي لوكالة انترفاكس ان كوريا الشمالية تكثف \"استفزازاتها\" من دون ان تملك الوسائل لبلوغ الولايات المتحدة. وقال هذا الخبير رافضا كشف هويته \"حتى الان، لا تملك كوريا الشمالية وسائل اطلاق يمكنها ان تصل الى الولايات المتحدة او قواعدها في المحيط الهادىء\". واضاف ان \"الكوريين الشماليين بعيدون جدا من تصنيع رؤوس نووية يمكن ان يجهز بها صاروخ بالستي عابر للقارات\". واعتبر الخبير ان الصور التي نشرتها وسائل الاعلام الكورية الشمالية الجمعة وتظهر على ما يبدو خططا للهجوم على الولايات المتحدة هي \"فزاعات جديدة\" تلوح بها بيونغ يانغ. وقال الخبير ايضا ان \"تصريحات كوريا الشمالية التي تنطوي على استفزاز تعطي في الواقع ذريعة ممتازة لواشنطن لتوسيع قدراتها الدفاعية المضادة للصواريخ في منطقة اسيا المحيط الهادىء\". تأهب ووضعت كوريا الشمالية قواتها الصاروخية في حالة تأهب لمهاجمة القواعد العسكرية الامريكية في كوريا الجنوبية والمحيط الهادئ، وذلك عقب قيام الولايات المتحدة باستعراض جوي للقوة في اجواء شبه الجزيرة الكورية. وكان الأمريكيون قد ارسلوا اثنتين قاذفاتهم النووية من طراز B2 للمشاركة في تمارين في كوريا الجنوبية، وذلك ردا على سلسلة من التهديدات الكورية الشمالية. وكانت الطائرتان - وهما ��ن فئة \"الشبح\" التي تتفادى الرادار - قد انطلقتا من قاعدة في ولاية ميزوري الامريكية للمشاركة في التمرين ثم عادتا الى قاعدتهما \"للبرهنة على قدرة امريكا على تنفيذ الضربات الدقيقة على مدى بعيد\" حسبما صرح به الجيش الأمريكي. وقالت وكالة الانباء الكورية الشمالية الرسمية إن زعيم البلاد كيم جونغ أون أصدرا امرا بعد اجتماع عقده منتصف الليل مع كبار قادته العسكريين قال فيه \"إن الوقت قد حان لتصفية الحسابات مع الامبرياليين الأمريكيين في ضوء الوضع الراهن.\" وجاء في تصريح نشرته الوكالة الكورية الشمالية \"وقع (الزعيم كيم) على خطة تتضمن الاستعدادات الفنية لصواريخ جيش الشعب الكوري الاستراتيجية، وأصدر اوامره لهذه القوات لتكون على أهبة الاستعداد لضرب البر الامريكي والقواعد العسكرية الأمريكية في ساحة العمليات في المحيط الهادئ بما فيها جزر غوام وهاواي اضافة الى كوريا الجنوبية.\" يذكر ان لدى كوريا الشمالية ترسانة من صواريخ سكود يعود تاريخها الى العهد السوفييتي تستطيع ضرب كوريا الجنوبية، ولكن الصواريخ بعيدة المدى التي طورتها غير مجربة لحد الآن. اقلعت الطائرتان من قاعدة في ولاية ميزوري وما برحت الكوريتان تتبادلان الاتهامات والتهديدات والشتائم منذ اوائل الشهر الجاري عندما اطلقت الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية مناورات عسكرية تقولان إنها دفاعية بحتة. وكان الأمريكيون قد ارسلوا سربا من قاذفات B52 لتحلق في اجواء كوريا الجنوبية في وقت سابق من الاسبوع الجاري. وكان وزير الدفاع الأمريكي تشاك هيغل قد قال في وقت سابق للصحفيين في البنتاغون بواشنطن \"على الكوريين الشماليين ان يفهموا ان ما يفعلونه خطير جدا.\" وأضاف \"يجب ان نوضح لهم اننا نأخذ هذه الاستفزازات مأخذ الجد، واننا سنرد عليها.\" وارتفعت حدة التوتر بشكل ملحوظ في شبه الجزيرة الكورية عقب اجراء كوريا الشمالية تجربة نووية ثالثة في الثاني عشر من فبراير /شباط الماضي. كما أصدرت بيونغيانغ تهديدات متكررة ضد الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية في الاسابيع الأخيرة، بما فيها تهديدها بشن \"ضربة نووية استباقية\" على الولايات المتحدة، والغت العمل باتفاق الهدنة الذي وضع نهاية للحرب الكورية عام 1953. وكانت كوريا الشمالية قد قطعت الاربعاء الخط الهاتفي العسكري الساخن، آخر خط اتصال مباشر بينها وبين جارتها الجنوبية. \"تحركات\" وفي وقت لاحق، ذكرت وكالة يونهاب الكورية الجنوبية للانباء ان القوات المسلحة الكورية الجنوبية استشعرت زيادة في الفعاليات المتعلقة بالآليات والجنود في قواعد الصواريخ المتوسطة والبعيدة المدى في كوريا الشمالية بعد ساعات فقط من قيام الزعيم كيم جونغ أون باصدار اوامره للوحدات الصاروخية بالاستعداد لتوجيه ضربات لقواعد عسكرية أمريكية. ونقلت الوكالة عن مصدر عسكري كري جنوبي قوله \"لقد تم رصد زيادة في التحركات التي تشمل الآليات والجنود في القواعد الصاروخية في الشمال.\"", "doc2": "Yayılan bəyanatda \"hər bir acıqlandırıcı hərəkətə\" qarşı \"sərt fiziki tədbirlər\"in görüləcəyinə vəd verilir. Şimali Koreya fevralda keçirən nüvə testindən sonra demək olar ki, hər gün hüculmarla hədələyib. Buna baxmayaraq çox az adam inanır ki, Şimal risk edib münaqişəyə start verəcək. Formal olaraq ölkə Cənubla 1953-cü ildən müharibədədir, çünki atəş dayandırılması heç bir sülh müqaviləsində nəticələnməyib. Şimali Koreyanın şənbə günü yaydığı bəyanatında deyilir: \"Bu gündən belə Şimali-Cənubi əlaqələr müharibə şəraitində olacaqlar və qaldırılan bütün məsələlərə müvafiq münasibət göstəriləcək. \"Koreya yarımadasındakı uzunmüddətli nə sülh, nə də müharibə vəziyyəti nəhayət ki, bitib.\" Vaşinqtonda Milli Təhlükəsizlik Şurasının sözçüsü Caitlin Hayden deyib ki, ABŞ \"bu hədələri ciddi qəbul edir və cənubi koreyalı müttəfiqlərimizlə yaxın əlaqə saxlamağa davam edirik\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140728_downing_mh17_a_crime_un", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140728_mh17_war_crime_un", "doc1": "وتعتقد أوكرانيا، والحكومات الغربية، أن متمردين أوكرانيين موالين لروسيا هم من أسقطوا الطائرة الماليزية، بنظام صاروخي حصلوا عليه من روسيا. ونتج عن ذلك الحادث مصرع جميع من كانوا على متنها، وعددهم 298 شخصا أغلبهم هولنديون. بينما حمّلت الحكومة الروسية والمتمردون المسؤوليةَ للقوات الأوكرانية في إسقاط الطائرة. وتشير تقارير إخبارية إلى توجه أفراد من الشرطة الهولندية والأسترالية إلى مكان الحادث للتحقيق فيه. مواضيع قد تهمك نهاية إلا أن احتدام القتال في المنطقة حال دون الوصول المبكر لقوات الشرطة إلى موقع الحادث في المنطقة التي يسيطر عليها المتمردون، وكانت تسعى إلى تأمينه حتى يتسنى للخبراء الدوليين فحص حطام الطائرة وبقايا أشلاء الجثث. هناك مخاوف من أن يجري التلاعب بالأدلة في موقع حطام الطائرة. وانتشلت أغلب الجثث من موقع الارتطام، وأعيد العديد منها إلى هولندا. ويعمل الجيش الأوكراني على استعادة سيطرته على طريقين رئيسين، تعتقد الحكومة الأوكرانية أنهما يمثلان أهمية كبيرة في نقل الإمدادات التي ترسلها روسيا من خلالهما إلى قوات المتمردين الأوكرانيين في إقليم دونيتسك، شرقي البلاد. وشهدت مدينة هورليفكا في الإقليم قصفا شديدا خلال الأربع والعشرين ساعة الماضية، تسبب في مقتل عدد من المدنيين. وقالت السلطات المحلية في مدينة دونيتسك إن ثلاثة أشخاص على الأقل لقوا حتفهم من جراء القصف الذي شهدته مدينة دونيتسك أيضا.", "doc2": "Hadisə yerinin nəzarət altında olmadığına görə dəlillərin itə biləcəyi barədə narahatlıqlar var Ukrayna və Qərb hökümətləri təyyarənin rusiyapərəst üsyançılar tərəfindən, Rusiyanın verdiyi raketlə vurulduğunu deyir. Təyyarədə olan 298 adamın hamısı həlak olub, onların əksəriyyəti holland olub. Moskva və üsyançılar deyirlər ki, təyyarənin yerə düşməsinə görə Ukrayna əsgərləri məsuliyyət daşıyır. Məlumata görə, Hollandiya və Avstraliya polisi qəza yerinə yollanıb. Ərazidə davam edən şiddətli döyüşlərə görə polis bundan əvvəl qəza yerinə daxil ola bilməyib. Onlar üsyançıların idarə etdiyi ərazidəki iri qəza yerini bağlamaq istəyirlər ki, təyyarənin qırıntıları və cəsədlər beynəlxalq qəza ekspertləri tərəfindən yoxlanılsın. Cəsədlərin əksəriyyəti yığışdırılıb və onların çoxu Niderlanda qaytarılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-48879916", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48904983", "doc1": "مسلمو الإيغور: الصين تفصل الأطفال المسلمين عن عائلاتهم وبينما يحتجز مئات آلاف المسلمين في معسكرات ضخمة فإن حملة كبيرة لبناء المدارس الداخلية تجري على قدم وساق. وقد جمعت بي بي سي بعض أوسع الأدلة حول ما يجري للأطفال في تلك المنطقة بالاعتماد على بيانات متاحة وعشرات المقابلات مع أفراد العائلات. ويتضح من البيانات أنه في بلدة واحدة يعيش 400 طفل بلا والدين. وتجري دراسة الحالات للتأكد إن كان الأطفال بحاجة إلى \"مساعدة مركزية\". مواضيع قد تهمك نهاية وبجانب الجهود المبذولة من أجل تغيير هوية البالغين في شينغيانغ، فهناك أدلة على محاولات لاقتلاع الأطفال عن جذورهم. ويصعب الحصول على شهادات على الوضع مع مراقبة الأجهزة الأمنية للصحفيين الأجانب على مدى 24 ساعة يوميا في شينغيانغ الواقع تحت سيطرة أمنية مشددة. لكن يمكن الحصول عليها في تركيا. في قاعة ضخمة في إسطنبول يصطف عشرات الأشخاص في طوابير للإدلاء بشهاداتهم، يمسك بعضهم صورا لأطفال مفقودين في شينغيانغ. وقالت أم مشيرة إلى صورة لثلاث طفلات \"لا أدري من يعتني بهم. ليست هناك أي اتصالات معهم\". أم أخرى تمسك بصور لثلاث بنات وابن صغير، تمسح دموعها وتقول \"سمعت أنهم أخذوهم لدور للأيتام\". في 60 مقابلة منفصلة، تتواصل الشهادات بنبرات حزينة قلقة، يعطي الأقارب تفاصيل اختفاء 60 طفلا في شينغيانغ. كلهم ينتمون إلى الإيغور، أبناء الجالية المسلمة في إقليم زينجيانغ الذي يرتبط برابط الديانة واللغة مع تركيا. الآلاف جاؤوا للدراسة أو التجارة أو زيارة العائلات أو هربا من القيود على الإنجاب في الصين والقمع الديني المتزايد. لكن في السنوات الثلاث الأخيرة وجدوا أنفسهم في مصيدة، حين بدأت الصين باحتجاز مئات الآلاف من الإيغور والأقليات الأخرى في معسكرات ضخمة. وتقول السلطات الصينية إنه يجري \"تأهيل\" الإيغور في مراكز تأهيل مهني من أجل مساعدتهم على مواجهة التطرف الديني. لكن الأدلة تظهر أن الكثيرين يحتجزون لمجرد تعبيرهم عن إيمانهم الديني، كأن يمارسوا شعائر الصلاة أو ترتدي النساء الحجاب، أو بسبب وجود صلات مع تركيا. بالنسبة لهؤلاء الإيغور العودة تعني الاحتجاز بشكل شبه أكيد. قطعت الاتصالات الهاتفية، فحتى الحديث مع أقرباء في الخارج خطير جدا. وعبر أحد الآباء عن قلقه من أن بعض أطفاله الثمانية قد يكونون محتجزين في مراكز تابعة للدولة، كون زوجته محتجزة. يقول إنه يعتقد أن أطفاله قد أخذوا إلى مراكز \"إعادة تأهيل\". ويسلط بحث جديد أعدته بي بي سي الضوء على ما يحدث حقيقة لأولئك الأطفال وآلاف آخرين. د إيدريان زينز باحث ألماني يعود له الفضل في تسليط الضوء على الاحتجاز الجماعي للمسلمين في شينغيانغ. وبناء على وثائق متاحة يصور في تقريره توجها لزيادة عدد المدارس بشكل غير مسبوق في شينغيانغ. لقد تم توسيع المراكز التعليمية وبناء مساكن طلابية جديدة، وقد زادت الدولة بشكل كبير من قدرتها على الاهتمام بأعداد كبيرة من الأطفال في نفس الوقت الذي بدأت فيه ببناء معسكرات الاحتجاز. ويبدو أن هذه الإجراءات تستهدف نفس المجموعات العرقية. في سنة واحدة فقط، 2017، زاد عدد الأطفال الملتحقين برياض الأطفال في شينغيانغ بنصف مليون، وجاءت 90 في المئة من تلك الزيادة من أطفال الإيغور وأقليات مسلمة أخرى، حسب ما يظهر من بيانات حكومية. وكنتيجة لذلك ارتفع مستوى التحاق الأطفال بالرياض من مستوى دون المعدل الوطني إلى الأعلى في الصين. في جنوب شينغيانغ وحدها، وهي منطقة يقيم فيها الغالبية العظمى من الإيغور، أنفقت الحكومة 1.2 مليار دولار لتطوير رياض الأطفال. ويتضح من تحليل زينز أن تصاعد وتيرة البناء تضمنت بناء مساكن داخلية. روضة في مقاطعة زينهي تتسع ل 700 طفل 80 في المئة منهم من شينغيانغ ويبدو أن التوسع التعليمي في شينغيانغ تقف وراءه نفس الذهنية التي تؤدي إلى احتجاز الكبار، وواضح أنها تؤثر على جميع أطفال الإيغور والأقليات تقريبا، سواء كان أهلهم في المعسكرات أم لا. في شهر أبريل / نيسان من العام الماضي قامت سلطات الإقليم بنقل 2000 طفل من القرى المحيطة إلى مدرسة داخلية ضخمة. مدرستا إقليم يتشينغ ، رقم 10 و 11 المدرستان الإعداديتان يفصل بينهما ساحة لممارسة الرياضة، وتبلغ مساحتهما ثلاثة أضعاف حجم المدارس الأخرى في البلاد، وقد شيدتا في أقل من سنة واحدة. وتمجد الدعاية الرس��ية مزايا المدارس الداخلية ودورها في المساعدة على المحافظة على السلم الاجتماعي في نظام تأخذ فيه المدارس دور العائلة . ويرى زينز أن هناك هدفا أبعد من ذلك. تؤمن المدارس الداخلية الإطار المناسب للقولبة الثقافية للأقليات، كما يقول. ويرى الباحث أن هناك اتجاها للتوقف عن استخدام لغة الإيغور واللغات المحلية الأخرى في حرم المدارس، وتحدد الأنظمة الصارمة للمدارس النظام الصارم للعقوبات في حال استخدام الأطفال أو مدرسيهم أي لغة غير الصينية في المدارس. وهذا منسجم مع البيانات الرسمية التي تقول إن شينغيانغ حققت هدف التدريس الكامل للغة الصينية في جميع مدارسها. ونفى زو غويزيانغ وهو مسؤول رفيع المستوى في قسم الدعاية في شينغيانغ في حديث لبي بي سي أن تكون الدولة قد اضطلعت برعاية عدد كبير من الأطفال الذين أجبروا على ترك عائلاتهم. وقال: \"إذا أرسل جميع أفراد عائلة إلى إعادة التأهيل فإن تلك العائلة تعاني من مشكل خطيرة. لم أر عائلة كهذه\". لكن ربما كان الجزء الأكبر من عمل زينز هو الأدلة التي تظهر أن أطفال العائلات المحتجزة هم فعلا من يوجهون إلى المدارس الداخلية بأعداد كبيرة. هناك أشكال من الاحتجاز تستخدمها السلطات المحلية، بوضع الأطفال مع عائلاتهم في مراكز الاحتجاز ثم اتخاذ قرار فيما إذا كانوا بحاجة إلى رعاية مركزية. عثر زينز على وثيقة تفصل المساعدات المتاحة للمجموعات التي تحتاجها، منها العائلات التي يوجد الأب والأم فيها في مراكز التأهيل. \"يجب أن تعزز المدارس الإرشاد النفسي\"، هذا ما ورد في أحد التعليمات. واضح أن تأثير عزل الأطفال على نطاق واسع ينظر إليه الآن كقضية اجتماعية كبرى، وتبذل جهود للتعامل معها، مع أن السلطات لا ترغب بالحديث عن الموضوع. ويبدو أن بعض الوثائق الحكومية المتعلقة بالموضوع قد أخفيت عمدا عن محركات البحث باستخدام تعبيرات غامضة بدل \"التدريب المهني\". وتقول الدولة أن المدارس الداخلية للأطفال تؤمن ظروفا افضل للدراسة ونظافة أفضل. وبدأ بعض الأطفال بإطلاق صفة \"ماما\" على المدرسات. اتصلنا بعدد من مكاتب التعليم في زينجيانغ لمحاولة التعرف على السياسة الرسمية في هذه الحالة، لكن معظمها رفض الحديث. سألنا أحد المسؤولين عن مصير الأطفال الذين يؤخذ والداهم إلى المعسكرات. أجابت أنهم يوضعون في مدارس داخلية حيث يحصلون على الطعام والملابس والعناية اللازمة. روضة محاطة بالأسلاك في إحدى القاعات في إسطنبول نستمع إلى قصص العائلات الممزقة، حزنهم وغضبهم. \"آلاف الأطفال يفصلون عن والديهم ونحن ندلي بشهاداتنا طوال الوقت\"، قالت إحدى الأمهات، وتساءلت \"لماذا يلتزم العالم الصمت عند معرفته بهذه الحقائق؟\". وفي شينغيانغ تظهر الأبحاث أن الأطفال يجدون أنفسهم في مدارس محصنة ومعزولة ومحاطة بأسلاك كهربائية وتحت الرقابة الدائمة. أصدرت التعليمات في بداية عام 2017، حين بدأت أعداد المحتجزين تتزايد. ويتساءل زينز إن كانت الدولة تحاول التعامل مع اي محاولة للأهل لاستعادة أطفالهم بالقوة. \"أعتقد أن الدليل على فصل الأهل عن أطفالهم هو مؤشر واضح على أن حكومة شينغيانغ تحاول تربية جيل جديد بلا جذور، معزول عن لغته ومعتقداته الدينية\"، قال لي زينز. \"أعتقد أن الأدلة تشير إلى إبادة ثقافية\".", "doc2": "Missing in China; some of the family portraits handed to us in Turkey by Uighur parents looking for information about their children back home in Xinjiang Yüz minlərlə insanın nəhəng düşərgələrdə həbs edildiyi bir vaxtda, internat məktəblərin tikilməsi üçün genişmiqyaslı kampaniyalar həyata keçirilir. BBC ictimaiyyət üçün açıq olan sənədlərdən istifadə edərək və xaricdə yaşayan ailə üzvlərindən müsahibələr almaqla bu bölgədəki uşaqların həyatı ilə bağlı ətraflı məlumat toplamağa çalışıb. Məlum olub ki, təkcə bir qəsəbədə 400-dən çox uşağın hər iki valideyni ya düşərgəyə, ya da həbsxanaya göndərilib. Sincanın yetkin yaşına çatmış sakinlərinin kimliklərini dəyişdirmə cəhdləri ilə yanaşı, uşaqların da öz köklərindən uzaqlaşdırılması siyasətinin həyata keçirildiyi aydın olub. Hotan uşaq bağçasında da bir sıra digərləri kimi yüksək təhlükəsizlik tədbirləri görülüb Sərt nəzarətin həyata keçirildiyi Çinin Sincan əyalətində xarici jurnalistlər izləndiyi üçün burada şahidlərdən müsahibə almaq mümkünsüzdür. Lakin bu cür müsahibələri Türkiyədə həyata keçirmək mümkündür. İstanbulda yerləşən böyük bir zalda onlarla insan öz hekayələrini danışmaq üçün növbəyə düzülüblər. Onların bəziləri indi Sincanda qalmış uşaqların fotolarını saxlayırlar. \"Bilmirəm indi onlara kim baxır\", üç azyaşlı qızının şəklini göstərən ana deyir. \"Onlarla heç bir əlaqəm yoxdur\". Üç oğlu və qızının fotosunu saxlayan digər bir ana isə göz yaşlarını saxlaya bilmir. \"Eşitmişəm ki, onları yetimlər üçün sığınacağa yerləşdiriblər\", o deyir. 60 müxtəlif müsahibənin ardından narahat və kədərli valideynlər və digər qohumları Sincanda yüzdən çox uşağın yoxa çıxdığını bildirilər. Uyğur kişilər Sincanda qəzet oxuyur (2015) Onlar uyğurlardır - Sincanın ən böyük, müsəlman etnik qrupu. Onlar həm dil, həm də inanc baxımından özlərini Türkiyəyə yaxın bilirlər. Minlərlə uyğur təhsil almaq, işləmək, ailələrini ziyarət etmək və ya Çinin uşaq doğuşuna nəzarət sistemindən yaxa qurtarmaq və artan dini repressiyalardan qaçmaq üçün məhz bu ölkəyə üz tutub. Lakin son üç ildə Çin yüz minlərlə uyğuru və digər azlıqları nəhəng düşərgələrdə həbs etməyə başlayandan bəri bu insanlar geri qayıda bilmirlər. Çin rəsmilərinin bildirdiyinə görə, uyğurlar zorakı dini ekstremizmə qarşı təşkil edilmiş \"peşəkar təlim mərkəzlərində\" təhsil alırlar. Lakin əldə olunan sübutlara əsasən bir çoxları sadəcə öz inanclarını ifadə etdikləri üçün - ibadət etdikləri və ya hicab geyindikləri - və ya Türkiyə kimi ölkələrdə əlaqələrinin olduğuna görə həbs ediliblər. Bu uyğurların öz ölkələrinə qayıtması onların potensial həbsi deməkdir. İndi Sincanda yaşayan insanların xaricdə yaşayan qohumları ilə telefonla danışması belə çox təhlükəlidir. Arvadı həbs olunmuş səkkiz uşaq atasının bildirdiyinə görə, o, indi uşaqlarının Çin dövlətinin nəzarətində olduğuna inanır. \"Məncə onları indi uşaq təhsil düşərgəsinə aparıblar\", o deyir. BBC tərəfindən həyata keçirilən yeni tədqiqat bu və minlərlə digər uşaqlara nə baş verdiyini üzə çıxarıb. Almaniyadan olan Dr Adrian Zenz Çinin Sincanda müsəlmanları kütləvi həbsini ifşa etməsi ilə tanınır. Onun ictimaiyyət üçün açıq olan rəsmi sənədlərə əsaslanan məruzəsi Sincanda məktəblərin görünməmiş genişləndirilməsi siyasətinə işıq salır. Düşərgələr genişləndirilib, yeni yataqxanalar tikilib və həcmi kütləvi şəkildə artırılıb. Dövlət həbs düşərgələri tikməklə yanaşı, uşaqlara nəzarət gücünü də artırır. Aydın olur ki, hədəfdə təkcə bir etnik qrup var. Təkcə bir ildə, 2017-ci ildə Sincan əyalətində uşaq bağçasına götürülmüş uşaqların sayı yarım milyonu keçib. Dövlətin rəsmi sənədlərinə əsasən bu artımın 90 faizini uyğurlar və digər müsəlman azlıqlar təşkil edir. Nəticədə isə Sincan məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrinə qəbul Çində ən yüksək yerə qalxıb. Yalnız Sincanın cənubunda, uyğurların ən çox saxlandığı bölgədə, hökumət uşaq bağçalarının tikintisinə və təmirinə 1.2 milyard dollar xərcləyib. Cənab Zenz-in təhlilinə əsasən, bu tikinti bumu əlavə böyük yataqxanaların tikintisini də nəzərdə tutur. Youyi uşaq bağçası 700 uşaq üçün nəzərdə tutulub. Onlardan 80 faizi Sintszyanın milli azlıqlarını təmsil edir Aydın olur ki, Sincandakı bu təhsil genişləndirməsi siyasəti yetkinlik yaşına çatmış insanların həbsi ilə paralel həyata keçirilir. Bu isə valideynlərinin düşərgələrdə saxlanıb-saxlanılmamasından asılı olmayaraq demək olar ki, bütün uşaqları əhatə edir. 2018-ci ildə Sincanın cənubundakı Yeçen şəhərində iki yeni internat məktəbinin tikintisinə başlanıb. Interactive Use the slider button to see how the school has developed May 2019 April 2018 Yuxarıdakı şəkildə diyircəyi hərəkət etdirməklə tikinti prosesini izləmək mümkündür. İki nəhəng orta məktəbi futbol meydançası ayırır və onlar təxminən bir il bundan əvvəl tikilib. Keçən ilin aprel ayında əyalət rəhbərliyi ətraf kəndlərdən 2000 uşağı yeni tikilmiş 4 nömrəli Yeçen orta məktəbinə köçürüb. Dövlət internat məktəblərini \"sosial stabillik və sülhün qarantı\" kimi təbliğ edir. Cənab Zenz isə iddia edir ki, əslində buradakı məqsəd daha dərindir. \"İnternat məktəbləri azsaylı xalqların mədəniyyətlərinin yenidən formalaşdırılması üçün ideal zəmin yaradır\", o bildirir. Onun araşdırmalarına görə, düşərgələrlə yanaşı, indi uyğur və digər yerli dillərin də məktəblərdən uzaqlaşdırılmasına çalışılır. Təhsil qaydalarına əsasən, şagird və ya müəllimlərin məktəbdə çin dilindən başqa dillərdə danışmasına görə ciddi cəza tədbirləri nəzərdə tutulub. Rəsmi bəyanatlara əsasən, artıq Sincanın bütün məktəblərində tam çin dili təhsilinə nail olunub. BBC-ə danışan Sincanın Təbliğat Departamentinin rəsmisi Xu Guixiang valideynsiz qalmış çoxlu sayda uşağın dövlət tərəfindən himayəyə götürülməsini təkzib edib. \"Əgər bütün ailə üzvləri peşə təlimlərinə göndəriliblərsə onda bu ailənin ciddi problemləri var\", o gülərək deyir. \"Mən heç vaxt belə halla qarşılaşmamışam\". Lakin cənab Zenz-in tədqiqatında yəqin ki, ən vacib məqam, həbs olunmuş şəxslərin övladlarının internat məktəblərinə göndərildiyi və onların sayının çox olduğunu göstərən dəlillərdir. Yerli hakimiyyətin valideynləri təlimlərə göndərilmiş və ya həbsdə olan uşaqların himayəyə götürülməsi ilə bağlı təfərrüatların yer aldığı anketlər mövcuddur. Cənab Zenz-in aşkar etdiyi bir rəsmi sənəddə \"ər və arvadın peşə təlimlərinə göndərildiyi\" ailələr də daxil olmaqla, \"ehtiyacı olan qruplara\" bağlı təfərrüatlı məlumatlar var. Qaşqar şəhəri tərəfindən təhsil şöbələrinə ünvanlanmış sərəncamda, valideynləri düşərgələrdə olan şagirdlərin ehtiyaclarını qarşılamaq üçün təcili tədbirlərin görülməsi tapşırılır. Məktəblər \"psixoloji məsləhət xidmətini\" gücləndirməli və \"şagirdlərin fikirlərinin formalaşması ilə bağlı təhsili inkişaf etdirməlidir\", sərəncamda deyilir. Bu ifadə həmçinin onların valideynlərinin qaldığı düşərgələrdə də əks-səda edir. Görünür uşaqların kütləvi halda valideynlərindən təcrid edilməsi artıq ciddi sosial problemə çevrilib və bununla bağlı bəzi tədbirlər görülür. Lakin hakimiyyət bu məsələnin ictimailəşdirilməsində maraqlı deyil. Mövzu ilə bağlı bəzi rəsmi sənədlərin axtarış saytlarında bilərəkdən gizlədildiyi məlum olub. Bəzi hallarda böyüklərin həbs edildiyi düşərgələrin yanında uşaq bağçaları da tikilib və Çinin dövlət mediası bu halı tərifləyən xəbərlər yayıb. Bu internat məktəbləri azlıqların uşaqlarına \"daha yaxşı vərdişlərə\" yiyələnməkdə kömək olur və evdəkindən daha təmiz mühit vəd edir, xəbərlərdə belə deyilir. Bəzi uşaqlar öz müəllimələrinə \"ana\" deyə müraciət etməyə başlayıblar. Biz Sincan əyalətindəki bir sıra yerli təhsil şöbələrinə zəng edərək mövzu ilə bağlı rəsmi mövqeni öyrənməyə çalışmışıq. Onlardan bir çoxu bizimlə danışmaqdan imtina edib, lakin bəziləri sistem haqqında qısa məlumat verməyə razılaşıb. Bir rəsmidən valideynləri düşərgələrdə olan uşaqların vəziyyətini maraqlandıq. \"Onlar internat məktəbləri deyil\", o cavab verdi. \"Biz onları ev, yemək və paltarla təmin edirik… və yuxarıdan bizə tapşırılıb ki, onlara yaxşı baxaq\". Xotan şəhərində uşaq bağçası, məftil arxasında İstanbuldakı zalda insanlar öz hekayətlərini bölüşdükcə bir ümidsizlik və dərin qəzəb də ortaya çıxır. \"Minlərlə günahsız uşaq öz valideynlərindən ayrı düşüb və biz də elə hey bu barədə danışırıq\", bir ana mənə danışır. \"Niyə dünya bütün bunları bilərək susur?\" Araşdırmaya görə, Sincanda indi bütün uşaqlar \"sərt təcrid tədbirlərinin\" görüldüyü məktəblərdə təhsil alırlar. Bir çox məktəblərdə müşahidə sistemi, xəbərdarlıq siqnalı və 10 000 volt gücündə elektrikli hasarlar quraşdırılıb. Bu tədbirlər 2017-ci ilin əvvəllərindən, həbslərin sayının sürətlə artmağa başladığı vaxtda həyata keçirilməyə başlayıb. \"Məncə, valideynlərin öz uşaqlarından sistemli şəkildə ayrı saxlanması onu göstərir ki, Sintszyan hökuməti öz köklərindən, dini inanclarından və dillərindən qopmuş yeni nəsil yetişdirmək istəyir\", cənab Zenz hesab edir. \"Bütün bunlar mədəni soyqırımdan xəbər verir\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/01/131231_north_korea_hails_execution", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/01/140101_north_korea_leader", "doc1": "وفي خطاب بثه التلفزيون الرسمي بمناسبة العام الجديد، دافع جونغ اون عن القرار قائلا إنه كان \" اجراءً حاسما \" دعم وحدة البلاد. وكانت بيونغيانغ أعلنت في 13 ديسمبر / كانون الأول الماضي إعدام سونغ-ثيك بعد إدانته \" بالخيانة\". وأثار قرار إعدام الرجل القوي وصاحب النفوذ في كوريا الشمالية مخاوف كثيرة حول مصير البلاد واستقرارها. وكان ينظر إلى تشانغ باعتباره شخصية صاحبة نفوذ قوي من وراء الستار والناصح الأمين لكيم جونغ-اون. مواضيع قد تهمك نهاية وأوضح كيم جونغ-اون أن قرار \" القضاء على القذارة \" داخل الحزب الحاكم عززت وحدة البلاد بمقدار \" 100\" مرة. وأضاف الزعيم الكوري الشمالي قائلا \" قرار حزبنا الدقيق والمناسب للقضاء على العناصر المعارضة للحزب والمعارضة للثورة ساعد على دعم أسس الوحدة داخله\" متهما تشانغ بمحاولة إنشاء قاعدة مؤيدة له داخل الحزب. وبالرغم من أن تشانغ سونغ-ثيك كان الرجل الثاني في الحزب الحاكم إلا أنه اقتيد بطريقة دراماتيكية خلال جلسة خاصة لقيادات الحزب وجُرد من ألقابه كافة، ثم أعلنت وسائل الإعلام في وقت لاحق إدانته بتهمة الخيانة أمام محكمة عسكرية وتنفيذ حكم الإعدام فيه.", "doc2": "Şimali Koreya rəhbəri Kim Jong-un Kim Jong-un dayısının edam edilməsindən məmnunluğunu bildirərək, Chang Song-thaek-in cəzalandırılmasını \"partiya sıralarının təmizlənməsi \" kimi səciyyələndirib. Onun təbirincə, atılmış \"qətiyyətli addım\" ölkənin bütövlüyünün qorunub saxlanmasına xidmət edəcək. Dekabrın 13-də Koreya dövlət media vasitələri dövlət çevrilişi cəhdində ittiham olunmuş Chang Song-thaek-in edam olunduğunu bildirdilər. Ona qarşı eləcədə korrupsiya, əxlaqsızlıq, əks-inqilab fəaliyyəti və narkomanlıq ittihamları irəli sürülmüşdü. 67 yaşlı Chang Song-thaek əvvəllər ölkə başçısının ən yaxın silahdaşı və Şimali Koreyanın ən nüfuzlu siyasi xadimlərindən sayılırdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40774360", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40778239", "doc1": "بالفيديو: لحظات بعد الهجوم على السفارة العراقية في أفغانستان وقالت وزارة الداخلية الأفغانية إن أربعة مسلحين استهدفوا مجمع السفارة الواقع في منطقة شار إي ناو وسط كابول. وقد فجر مهاجم انتحاري نفسه في بوابة السفارة، ليتمكن المهاجمون الثلاثة الآخرون من اقتحام المبنى اثر ذلك، ولم تتوفر بعد معلومات عن عدد الضحايا والمصابين في الهجوم. وأعلن تنظيم الدولة الإسلامية مسؤوليته عن الهجوم. وكانت كابول شهدت عددا من الهجمات الدامية هذا العام يُتهم التنظيم أو حركة طالبان بالوقوف وراءها. ويقول مراسلون إن هجوم كابول يأتي بعد اسبوعين من احتفال أقيم في السفارة العراقية للاحتفاء بطرد مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية من مدينة الموصل. وقد أجلي كل العاملين من المجمع بحسب بيان لوزارة الداخلية الأفغانية. وقال نجيب دنيش، المتحدث باسم وزارة الداخلية الأفغانية \" إن قواتنا في داخل (المجمع) وتجري عملية تمشيطه\". لكن المتحدث باسم وزارة الخارجية العراقية، أحمد جمال، أفاد بإجلاء القائم بأعمال السفارة العراقية في العاصمة الأفغانية كابل إلى السفارة المصرية واستمرار محاولات إجلاء اثنين آخرين من طاقم السفارة. وأظهرت صور نشرت في مواقع التواصل الاجتماعي أعمدة دخان ترتفع في سماء الموقع. قوات الشرطة الأفغانية تغلق الشارع المؤدي إلى السفارة العراقية. وتشير احصاءات الأمم المتحدة إلى مقتل 1662 مدنيا على الأقل في النصف الأول من هذا العام، نسبة نحو 20 في المئة منهم في العاصمة الأفغانية. وقد قتل 30 شخصا على الأقل في ان��جار سيارة مفخخة الاثنين الماضي في حي ذي غالبية شيعية في كابول. وفي 31 مايو/أيار، قتل أكثر من 150 شخصا في انفجار ضخم في مركز المدينة، وهو أكبر عدد من الضحايا في هجوم مسلح منفرد منذ الإطاحة بنظام طالبان في عام 2001. وتعكس عمليات العنف المطردة تلك مدى هشاشة الوضع الأمني في أفغانستان، في وقت ينظر الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، في فكرة زيادة عديد القوات الأمريكية التي تقدم المساعدة للجيش والشرطة الأفغانية. وقد أعلن تنظيم الدولة الإسلامية في يناير/كانون الأول تأسيس فرع خراسان، وهو الاسم القديم لأفغانستان والمناطق المحيطة بها. وكانت تلك هي المرة الأولى التي ينتشر فيها التنظيم خارج العالم العربي. أفادت الخارجية العراقية بإجلاء القائم بأعمال السفارة العراقية في العاصمة الأفغانية تقع السفارة العراقية في حي وسط كابول يضم عددا من السفارات والفنادق", "doc2": "İlkin partlayışdan sonra ərazidəki insanlar səfirlikdən uzaqlaşmağa cəhd ediblər Səfirliyin darvazası önündə canlı bomba özünü partladdıqdan sonra üç silahlı içəriyə daxil olub, Əfqanıstanın Daxili İşlər Nazirliyi bildirib. Özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma hücuma görə məsuliyyəti öz üzərinə götürüb. Bir neçə saat çəkən atışmadan sonra, Əfqanıstan hakimiyyəti hücumun sona çatdığını və silahlıların öldürüldüyünü deyib. Sosial şəbəkələrdə paylaşılan şəkillərdə səfirliyin binasından tüstü çıxdığı görünüb İraq səfirliyi Kabilin mərkəzi Şər-e-Nav məhəlləsində yerləşir. Bu il şəhər İD və Talibanın həyata keçirdiyi bir neçə ölümcül hücumların hədəfi olub. Hücumdan sonra səfirliyin binasına dəyən ziyan aydın olub Xəbərlərə görə bu, Əfqanıstanda İraq səfirliyinə olan ilk hücumdur. Bundan iki həftə əvvəl səfirlikdə İraq dövlət qüvvələrinin Mosul şəhərində İD üzərində qələbəsini qeyd edən tədbir keçirmişdi. İraqın Xarici İşlər Nazirliyi atışma vaxtı səfirin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Misir səfirliyinə aparıldığını deyib. Nazirliyin sözçüsü Twitterdə daha sonra bütün səfirlik işçilərinin uğurla təxliyə edildiyini yazıb. Hücumdan sonra NATO-nun Əfqanıstan missiyasının komandiri Əfqanıstan qüvvələrinə \"hörmət və təşəkkür\"ünü çatdırıb. \"[İD] bu hücumda uğursuz olub və onlar məğlub olacaqlar,\" deyib General John Nicholson."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43361266", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44435432", "doc1": "ترامب وافق على لقاء كيم في مايو/أيار المقبل وفي وقت سابق، قال البيت الأبيض إن الاجتماع لن يُعقد ما لم تتخذ بيونغ يانغ \"خطوات ملموسة\". وتقول وسائل إعلام أمريكية إن ترامب اتخذ قرار لقاء جونغ-أون دون استشارة كبار المسؤولين في إدارته، الذين يعكفون الآن على تدارك تداعياته. ولم يجتمع رئيس للولايات المتحدة بزعيم لكوريا الشمالية في أي وقت مضى. رسائل متضاربة وصدم ترامب المراقبين عندما وافق على عقد الاجتماع بعد تلقيه دعوة سلمها مبعوثون في كوريا الجنوبية. وزاد الارتباك عندما قالت المتحدثة باسم البيت الأبيض، سارة ساندرز، للصحفيين، إن زعيم كوريا الشمالية \"تعهد بنزع السلاح النووي.\" وأضافت: \"لن نجري هذا الاجتماع ما لم نر خطوات ملموسة.\" وكان وزير الخارجية الأمريكي، ريكس تيلرسون، في زيارته الرسمية الأولى إلى أفريقيا عندما أعلن ترامب عن موافقته. وقال للصحفيين، الجمعة، إن قرار الموافقة على عقد اللقاء \"اتخذه الرئيس بنفسه.\" وأضاف: \"تحدثت معه في وقت مبكر للغاية هذا الصباح حول ذلك القرار ودار بيننا حديث جيد للغاية.\" ويوم السبت، ألغى تيلرسون جميع لقاءاته الرسمية في كينيا، وقال مساعدوه إن وزير الخارجية \"لا يشعر بأنه على ما يرام بعد عدة أيام طويلة من العمل على بعض القضايا الرئيسية في الولايات المتحدة، مثل كوريا الشمالية.\" وقال مبعوثون في كوريا الجنوبية، كانوا قد اجتمعوا مع جونغ أون في بيونغ يانغ، إن كوريا الشمالية \"ملتزمة بنزع السلاح النووي\" كهدف نهائي، لكنهم لم يوضحوا أن هذه الخطوة ستسبق لقاء الرئيس الأمريكي. وفهم من تصريحات مبعوثي كوريا الجنوبية أن جارتها الشمالية قد وافقت على إيقاف برنامج الاختبارات الصاروخية واستمرار المفاوضات. وعلق الرئيس الأمريكي، في حسابه على تويتر، أن كوريا الشمالية تعهدت بعدم إجراء مزيد من الاختبارات الصاروخية خلال المفاوضات، وقال إنه يصدقها. وتعهد نائب الرئيس الأمريكي، مايك بينس، بالاستمرار في الضغط على كوريا الشمالية، وتحدث ترامب مع نظيره الصيني، شي جين بينغ، الجمعة، للاتفاق على استمرار العقوبات في الوقت الحالي. وقالت وسائل إعلام صينية إن الاجتماع جاء بعد جهود مكثفة لبكين، وذكرت صحيفة الشعب الناطقة باسم الحزب الشيوعي الحاكم في الصين إن الولايات المتحدة \"أعربت عن بالغ شكرها وأولت أهمية كبرى للدور الصيني المهم.\" ولم يرد في وسائل إعلام كوريا الشمالية أي إشارة إلى الاجتماع مع الولايات المتحدة. لكن صحيفة واشنطن بوست نقلت تصريحات لسفير كوريا الشمالية في الأمم المتحدة بنيويورك، صدق خلالها على وجود تطورات \"للقرار الشجاع الذي اتخذه زعيمنا الأعلى.\" وأشار إلى \"أهمية ضمان السلام والاستقرار في شبه الجزيرة الكورية ومنطقة شرق آسيا.\" وذكر بيان مبدئي لمبعوثي كوريا الجنوبية أن الاجتماع المرتقب سيجرى بحلول شهر مايو/ أيار، دون تحديد المكان أو الوقت الرسميين لانعقاده. كيف حدثت هذه التطورات؟ كيم جونغ أون \"رحب ترحيبا حارا\" بأعضاء الوفد الكوري الجنوبي استغل زعيم كوريا الشمالية بصورة غير متوقعة رسالته بمناسبة رأس السنة الميلادية للرد على عرض بإجراء مفاوضات مع جارته الجنوبية العام الماضي. وأسفر ذلك عن إرسال كوريا الشمالية وفدا إلى دورة الأولمبياد الشتوية التي أقيمت في جارتها الجنوبية. وفي أعقاب البطولة، اجتمع مبعوثون من كوريا الجنوبية مع الزعيم الشمالي في بيونغ يانغ هذا الأسبوع، ثم سافر المبعوثون إلى واشنطن لإحاطة الرئيس الأمريكي بنتائج اللقاء. وبعد اجتماع الوفد بالرئيس الأمريكي بالبيت الأبيض، قال مستشار الأمن القومي الكوري الجنوبي، تشونغ يوي-يونغ، إن زعيم كوريا الشمالية مستعد للجلوس مع الرئيس الأمريكي و\"تعهد بنزع السلاح النووي.\" ويعرب بعضهم عن مخاوفهم من إمكانية \"وقوع إدارة ترامب في فخ كوريا الشمالية\" بالحصول على امتيازات دون تقديم أي تنازلات ملمومسة في المقابل.", "doc2": "ABŞ prezidenti Donald Trump və Şimali Koreya lideri Kim Jong-un tarixi görüşü Sənədin detalları açıqlanmasa da prezident Trump bunu \"olduqca hərtərəfli\" adlandırıb. O, \"Nüvəsizləşdirmə prosesinə çox tezliklə başlanacaq\" deyib. Sənədin iki xalq arasındakı münasibətlərdə yeni mərhələ açacağı gözlənilir. Donald Trump imzalama tədbirində \"Düşünürəm ki, hər iki tərəf nəticələrdən heyran qalacaq\" deyib. Koreya lideri isə \"Biz keçmişi arxada qoymağa qərar verdik. Dünya böyük dəyişikliklər görəcək\" deyib. Maraqlıdır ki, Şimali Koreya televiziyası Kim Jong-un Sinqapurda olduğunu bildirsə də, onun ABŞ prezidenti ilə görüşü barəsində heç bir kadr nümayiş etdirməyib. ABŞ prezidenti Donald Trump Şimali Koreya lideri Kim Jong-un-la Sinqapurda görüşüb. 38 dəqiqəlik görüşmənin ardınca hər iki lider nahara çıxıb. İki lider ABŞ və Şimali Koreya ölkələrinin bayraqları önünə salınan qırmızı xalça üzərində bir-birlərinə sarı yeriyib bir-birlərinə əl veriblər. Trump və Kim-in enişli-yoxuşlu münasibəti son 18 ay ərzində həqarətlərdən savaşa qədər gəlib çıxmışdı. Vaşinqton ümid edir ki, bu görüş Kim-in nüvə silahlandırılması layihəsinə son qoya biləcək müddətin başlanğıcı ola bilər. Bəzi təhlilçilərsə düşünürlər ki, Kim təbliğat üçün bu görüşmədən istifadə edir. Birgə keçirdikləri mətbuat konfransında onların rahat davranışı diqqət çəkib. Trump açıqlamasında deyib: \"Özümü əla hiss edirəm. Yaxşı bir görüş keçirəcəyik və son dərəcə uğurlu keçəcək\". Kim isə deyib: \"Bu nöqtəyə gəlmək asan deyildi. Önümüzə maneələr çıxdı, amma bura gəlmək üçün onları aşdıq\". Ağ ev məlumat verib ki, tərçüməçilərin müşayiəti ilə keçirilən ikili görüş düz 38 dəqiqə sürüb. Bundan sonra liderlər tərcüməçiləri ilə birgə yeməyə gedib. İndi nə olacaq? Kim yerli saatla 2-də Sinqapuru tərk edəcək. İkili görüşmədə keçən müzakirələrin detallarını öyrənmək mümkün deyil. ABŞ Şimali Koreyanın nüvə silahlarını ləğv etməsini istəyir, ancaq Şimali Koreya heç də bundan asanlıqla vaz keçənə bənzəmir və qarşılığında nə istəyəcəyi də bəlli deyil. Kim Şimali Koreya iqtisadiyyatının yenidən qurulmasını, iqtisadi embarqoların götürülməsini və xarici yatırımların başladılmasını istəyir. Amma bunun qarşılığında hansı addımları atacağı, hətta verdiyi sözləri tutub-tutmayacağı məlum deyil."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140820_hagel_isis_threat", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140822_usa_is_jihadists_biggest_threat", "doc1": "وقال هيغل إن الضربات الجوية التي وجهها الطيران الأمريكي قد ساعد في كسر شوكة تقدم مسلحي التنظيم في العراق، ولكنهم سيعيدون تنظيم صفوفهم. من جانبه، أكد رئيس هيئة الأركان المشتركة للقوات المسلحة الأمريكية الجنرال مارتن دمبسي على استحالة دحر \"الدولة الإسلامية\" دون مهاجمة قواعدها في سوريا. وجاءت هذه التحذيرات عقب نشر \"الدولة\" لشريط يبين عملية إعدام الصحفي الامريكي المختطف جيمس فولي. وتجري السلطات الأمريكية تحقيقا جنائيا في مقتل فولي، وحذر وزير العدل اريك هولدر بأن الولايات المتحدة لها \"ذاكرة طويلة\" وانها لن تغفر لقتلته. مواضيع قد تهمك نهاية وتبين يوم أمس بأن القوات الأمريكية نفذت عملية في سوريا تهدف الى انقاذ فولي وغيره من الرهائن الغربيين المحتجزين هناك، ولكن العملية التي شاركت فيها عناصر من القوات الخاصة باءت بالفشل. اكد رئيس هيئة الاركان المشتركة للقوات المسلحة الامريكية الجنرال مارتن دمبسي على استحالة دحر \"الدولة الاسلامية\" دون مهاجمة قواعدها في سوريا كما أوردت التقارير بأن مسلحي \"الدولة الإسلامية\" طالبوا بفدية تبلغ 132 مليون دولار لقاء الإفراج عن فولي. \"نظرة عدمية\" ووصف وزير الدفاع هيغل في مؤتمر صحفي عقده الخميس تنظيم \"الدولة الاسلامية\" بأنه يمثل تهديدا ماثلا للولايات المتحدة. وقال \"لقد تجاوزوا كونهم مجرد جماعة ارهابية، فقد زاوجوا بين الايديولوجية والاستراتيجية والقدرة القتالية وهم ممولون تمويلا جيدا جدا. إنهم يمثلون ظاهرة لم نر مثيلا لها من قبل.\" أما الجنرال دمبسي، فقال إن \"الدولة الإسلامية عبارة عن تنظيم يحمل نظرة استراتيجية عدمية يجب القضاء عليها.\" ومضى للقول \"ولكن هل من الممكن دحرها دون التعامل مع فرعها السوري؟ الجواب كلا. يجب التعامل معها على جانبي الحدود التي لم تعد موجودة.\" ولكن لم يعلن أي من هيغل أو دمبسي إدخال أي تغيير على الحملة العسكرية المحدودة التي اعلنها الرئيس باراك اوباما، وتقول مراسلة بي بي سي في واشنطن برباره بليت إنه ليس من المرجح أن يوسع الرئيس اوباما تدخل بلاده في سوريا والعراق. ولكن مراسلتنا أضافت بأن المسؤولين الامريكيين لم ينفوا احتمال قيام الولايات المتحدة بخطوات إضافية ضد \"الدولة الإسلامية\" في العراق وسوريا.", "doc2": "Pentaqonun rəhbəri Chuck Hagel (solda) və general Martin Dempsey ABŞ-ın İraqda islamçılara qarşı mübarizə üsullarını dəyişəcəklərini istisna etməyiblər \"Onlar adi bir terrorçular qrupu deyil. Onlarda ideologiya ilə strateji və taktiki hərbi peşəkarlıq birliyi yaranıb, onlar böyük vəsaitlərə malikdir. Bu, əvvəllər üzləşdiyimizlərdən xeyli ciddidir\", - ABŞ müdafiə naziri Chuck Hagel bəyan edib. Onun sözlərinə görə, Amerika aviasiyasının İraqın şimalında cihadçıların mövqelərinə endirdiyi zərbələr İD yaraqlılarının qabağını almağa imkan verir, lakin onların yenidən qruplaşıb cavab zərbə vuracaqlarını gözləməməyə dəyər. “İslam dövləti” bilavasitə ABŞ üçün təhlükə kəsb edir, Hagel xəbərdar edib. Qərargah Rəisləri Birləşmiş Komitəsinin rəisi Martin Dempsey isə bəyan edib ki, islamçıların Suriyadakı mövqelərinə hücum etmədən \"İslam Dövləti\"nə qalib gəlmək mümkün olmayacaq. \"Apokaliptik təfəkkür\" \"İslam dövləti\"nin yaraqlıları İraqın şimalında bir neçə şəhər üzərində nəzarəti ələ keçiriblər Dempsey İD-ni \"apokaliptik strateji təfəkkürlü\" təşkilat adlandırıb və qeyd edib ki, təşkilat əvvəl-axır məğlub edilməlidir. Nə Hagel, nə də Dempsey Vaşinqtonda keçirilən mətbuat konfransında \"İslam Dövləti\" yaraqlıları ilə mübarizədə ABŞ-ın tərəfindən hər hansı əlavə tədbirlər görüləcəyini bildirməyiblər, BBC müxbiri Barbara Plett məlumat verib. Eyni zamanda Plett ABŞ-in İraqda və Suriyada cihadçılarla mübarizə üsullsrını dəyişəcəyini istisna etməyib. Daha əvvəl ABŞ prezidenti Barak Obama ABŞ aviasiyasına kürd könüllü dəstələri və İraq hərbçilərinə İD yaraqlıları ilə hərbi əməliyyatlar zamanı dəstək təmin etməsinə icazə verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-51901510", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51997680", "doc1": "الشعور بالقلق من متابعة الأخبار أمر مفهوم ولكنه قد يؤدي إلى تدهور أي مشاكل نفسية موجودة بالفعل. عندما نشرت منظمة الصحة العالمية توصياتها حول كيفية حماية الصحة العقلية في ظل تفشي فيروس كورونا، لاقى هذا الإجراء ترحيبا واسعا على وسائل التواصل الاجتماعي. وتقول نيكي ليدبيتر مديرة واحدة من أبرز الجمعيات المعنية بالصحة العقلية في بريطانيا، إن الخوف من خروج السلوك عن السيطرة أو الوقوع تحت تأثير حالة الشك هي خصائص شائعة لاضطربات القلق، لذلك يمكن تفهم معاناة الأفراد الذين لديهم حالات مرضية بالفعل من مواجهة تحديات وصعوبات في الوقت الحالي. وتتفق معها روزي ويذرتلي، المتحدثة باسم الجمعية الخيرية للصحة العقلية قائلةً: \"الكثير من حالات القلق تعود إلى الخوف من المجهول وانتظار حدوث شيء ما، والسبب هنا هو فيروس كورونا المنتشر على نطاق واسع\". فكيف نحمي صحتنا العقلية؟ قلل من قراءة الأخبار وكن حذراً في اختياراتك عندما تقرأ. نيك، وهو أبٌ لطفلين من مقاطعة كينت، بالمملكة المتحدة، يعيش حالة قلق وإرهاق بسبب قراءته للكثير من الأخبار حول فيروس كورونا. ويقول: \"عندما أشعر بالقلق، فقد تخرج أفكاري عن سيطرتي وأبدأ بالتفكير في النتائج الكارثية\". ويشعر نيك بالقلق بشأن والديه وغيرهم من كبار السن الذين يعرفهم. ويقول \"عادة، عندما أعاني من مشكلة ما، أستطيع الخروج منها، لكن هذه الحالة التي أعيشها الآن خارج إرادتي\". وأدى ابتعاده عن المواقع الإخبارية ووسائل التواصل الاجتماعي لفترات طويلة، إلى حل مسألة القلق لديه، كما وجد أن: ولدى أليسون، البالغة من العمر 24 عاماً، قلقاً حول صحتها، وتشعر بأنها مضطرة للاطلاع والبحث المستمر في المواضيع المتعلقة بالفيروس. لكنها في الوقت نفسه، تعرف أن وسائل التواصل الاجتماعي يمكن أن سبب المشكلة. وتقول: \"قبل شهر كنت أقوم بالضغط على أي وسم في تويتر، وأقرأ كل أنواع الأخبار المضللة، التي كانت تتركني في حالة قلق ويأس وبكاء\". أما الآن، فتقول إنها حريصة في اختيار الصفحات والحسابات التي تتبعها وتتجنب النقر على هاشتاغات فيروس كورونا. كما أنها تحاول قضاء بعض الو��ت بعيداً عن وسائل التواصل الاجتماعي و مشاهدة التلفزيون أو قراءة الكتب بدلاً من ذلك. اغسل يديك ولكن ليس بشكل مفرط شهدت حركة الوسواس القهري زيادة في طلبات الدعم من الأشخاص الذين أصبحت مخاوفهم مركزة على وباء كوفيد -19 . وبالنسبة للأشخاص الذين يعانون من الوسواس القهري وبعض أنواع القلق الأخرى، قد يكون من الصعب جداً سماع تحذيرات غسل اليدين بشكل متواصل. أما ليلي بيلي، وهي مؤلفة كتاب \"لأننا سيئون\" الذي يشرح كيفية التعايش مع الوسواس القهري، فتقول إن الخوف من التلوث، أحد جوانب اضطراب الوسواس القهري، وإن النصيحة بشأن غسل اليدين قد تكون حافزاً كبيراً للأشخاص الذين تعافوا. وتقول بيلي: \"الأمر صعب جداً لأنه يتعين علي الآن القيام ببعض السلوكيات التي كنت أتجنبها في السابق\". وتضيف: \"أنا ملتزمة بالتعليمات بشكل صارم، لكنه فعلاً أمرٌ صعب، مع الأخذ في الاعتبار أنه بالنسبة لي، كان استخدام الصابون والمعقم شيء أشبه بالإدمان\". وتقول حركة \"الوسواس القهري\" الخيرية، إن المشكلة التي يجب الانتباه إليها هي أن العملية أصبحت كوظيفة، مثل اتباع المدة الموصى بها لغسل اليدين لتقليل خطر انتشار الفيروس، أو القيام بذلك كطقسٍ منظم للشعور بأنك تقوم بكل ما هو صحيح. وتشير بيلي إلى أنه بالنسبة للعديد من الأشخاص الذين يعانون من الوسواس القهري، فإن التحسن يعني القدرة على مغادرة المنزل، لذلك قد يمثل العزل الذاتي في المنزل تحدياً آخر لهم. وتضيف: \"إذا اضطررنا للبقاء في المنزل، سيكون لدينا الكثير من الوقت، وقد يزيد الملل من وضع الذين يعانون من الوسواس القهري سوءاً\". ابقَ على اتصال مع الناس سيزداد عدد الأشخاص المعزولين يوما بعد يوم، لذلك قد يكون هذا هو الوقت المناسب للتأكد من صحة أرقام الهواتف وعناوين البريد الإلكتروني للأشخاص والجهات المهمة لديك. وتقول ويذرلي: \"حاول متابعة الوقت بشكل منتظم، ويجب على متابعة اتصالك بمن حولك، وإذا كنت في عزلة ذاتية، حاول تحقيق بعض التوازن بين أدائك لواجباتك الروتينية اليومية، وتأكد من إدخال بعض التغييرات كل يوم\". وفي الواقع، قد ينتهي الأمر وأنت تشعر بأنك أنهيت أسبوعين مثمرين، كما يمكنك العمل من خلال وضع قائمة بالمهام التي ستقوم بها كل يوم، أو اقرأ كتاباً كنت تريد قراءته منذ زمن\". تجنب الإرهاق مع مرور أسابيع وشهور على تفشي وباء كوفيد -19 ، من الضروري الحصول على بعض الراحة. فالعقل يقول أن تخرج إلى الطبيعة وتعرض نفسك لأشعة الشمس عند الإمكان مع القيام ببعض التمارين الرياضية حيثما أمكن وتناول الطعام بشكل صحي، أما جمعية \" AnxietyUK \" فتنصح بممارسة تقنية \"آبل\" للتعامل مع القلق والإرهاق. الإقرار: الانتباه والاعتراف بحالة عدم اليقين إذا أصابت ذهنك. توقف مؤقتا: لا تتفاعل كما تفعل عادةً، ولا تتفاعل أبداً، بل توقف وخذ نفساً عميقاً. انسحب: أخبر نفسك أن هذا مجرد هراء، وأن الحاجة الملحة إلى اليقين ليست بمفيدة أو ضرورية، إنها مجرد فكرة أو شعور. ولا تصدق كل ما تفكر به، فالظنون ليست بيانات أو حقائق. التجاهل: ابعد تركيزك عما يراودك من أفكار وأحاسيس، لا يجب الاستجابة لها، وبإمكانك تخيلها تطفو كفقاعة أوتطير بعيداً كسحابة. استكشاف: استكشف اللحظة الحالية، لأنه في هذه اللحظة، كل شيء على ما يرام، وراقب أحاسيسك وطريقة تنفسك، واشعر بالأرض من تحتك، انظر حولك وتمعن بما تراه عينيك وبما تسمعه أذنيك، وما يمكنك لمسه وشمّه في هذه ��للحظة، ثم قم بصرف انتباهك إلى شيء آخر كان يجب عليك القيام به، قبل أن تنتابك حالة القلق أو قم بشيء ما بكامل وعيك.", "doc2": "Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bununla bağlı tövsiyələrini açıqlayıb, ekspertlər və sosial şəbəkə istifadəçiləri onları bəyənib. Britaniyanın \"AnxietyUK\" assosiasiyasının əməkdaşı, həyəcan tutmalarında insanlara kömək edən Niki Lindberq vəziyyətə nəzarəti itirmək qorxusunun bir çox psixi pozuntulara, məsələn, həyəcan hissinin yaranmasına səbəb olduğunu deyir. \"Mind\" xeyriyyə təşkilatının nümayəndəsi Rouzi Uiterli də eyni fikirdədir: \"Nə baş verəcəyini bilməmək, gələcəklə bağlı qorxuya düşmək və hər an nəsə pis bir şey baş verəcəyini gözləmək insanları həyəcanlandırır. Koronavirusun yayılması belə bir situasiya yaradıb\". Ekspertlərin sözlərinə görə, psixi pozuntulardan əziyyət çəkən insanların bu günlərdə əlavə yardıma ehtiyacı var, ancaq istisnasız olaraq hamı sağlamlığının qeydinə qalmalıdır. Mümkün qədər az xəbər oxuyun və ciddi mənbələr seçin Koronavirusla bağlı xəbərlər Kent qraflığının sakini, iki uşaq atası, xeyli vaxtdır həyəcan hissiylə mübarizə aparan Nikin vəziyyətini daha da pisləşdirib. O, son günlər panika həmlələrindən əziyyət çəkir. \"Həyəcan hissinə qapılanda fikirlərimi idarə edə bilmirəm, mənə elə gəlir ki, tezliklə fəlakət baş verəcək\" deyən Nik valideynlərinə və ailəsinin yüksək risk qrupuna aid digər üzvlərinə görə narahatlıq keçirir: \"Adətən, özümü piss hiss etməyə başlayan kimi bu ovqatı yaradan situasiyadan uzaqlaşıram, ancaq indi heç nəyə nəzarət edə bilmirəm\". İnternetdnə və sosial şəbəkələrdə xəbər oxumamaq ona yaxşı təsir edir. Nik \"AnxietyUK\" təşkilatının onun kimi adamlara yardımını da effektli hesab edir. Sosial şəbəkələrdən uzaqlaşın və sizi həyəcanlandıran bütün mənbələri bloklayın Xəbərlərdən, internetdən və sosial şəbəkələrdən uzaq durmaq çox vacibdir Mançesterli Alisonun 24 yaşı var. O, səhhətiylə bağlı ciddi narahatlıq keçirir və əmindir ki, koronavirus haqqında daha çox şey bilmək üçün xəbərləri mütəmadi izləməlidir. Ancaq Alison sosial şəbəkələrin panika yarada biləcəyindən də xəbərdardır: \"Bir ay əvvəl mən heştəqlər vasitəsilə informasiya axtaranda gördüm ki, şəbəkələr yoxlanılmamış \"zibillə\" doludur. Həyəcanlanmağa başladım, tam çıxılmazlıq hiss edib ağladım\". İndi o, mənbə seçimində daha ehtiyatlı davranır, koronavirusla bağlı həştəq xəbərlərini oxumur. Alison müvəqqəti olaraq sosial şəbəkələrdən və televizordan uzaqlaşıb, daha çox kitab oxumağa başlayıb. Çıxış yollarından biri də sizi müzakirələrə cəlb edə biləcək bildirişləri qapatmaq, istəmədiyiniz mövzulardan yazan profilləri izləmədən çıxarmaqdır. Sizi həyəcanlanmağa məcbur edən \"WhatsApp\" qruplarını, \"Facebook\" statuslarını və digər informasiya mənbələrini bloklayın. Əllərinizi yuyun, amma şitini çıxarmayın Obsessiv-kompulsiv pozuntudan əziyyət çəkənlərin gigiyena vasitələrindən tez-tez istifadə etməsi bu xəstəliyin əsas əlamətlərindən biridir Psixi pozuntuları olan insanlarda həyəcan hissini artıran daha bir məqam tez-tez təkrarlanan məsləhətlərdir - məsələn, hazırda yaşadığımız pandemiya şəraitində əlləri mütəmadi olaraq yumaq tövsiyəsi kimi. Obsessiv-kompulsiv pozuntuyla (OKP) keçən həyatdan bəhs edən \"Çünki biz pis adamlarıq\" kitabının müəllifi Lili Beylidə psixi problemi məhz bu yaradıb - təmizliyə patoloji səviyyədə riayət etmək. Beyli deyir ki, əlləri yumaqla bağlı məsləhətlərin təkrarlanması öz xəstəliyini müəyyən qədər ram etmiş şəxslərdə əks effekt doğura bilər: \"İndi mən çoxdandır ki, uzaq durduğum şeyə təkrar başlamalıyam. Məsləhətlərə dəqiqliklə əməl edirəm, ancaq sabun və dezinfeksiya vasitələri məndə asılılıq yaradan şeylərdir\". Onun sözlərinə görə, OKP sindromlu insanların bir çoxu üçün evdən çıxmaq normallaşmaq baxımından vacib şərtdir, özünütəcrid isə daha bir ciddi sınaqdır. İnsanlarla ünsiyyətdə olun Təcrid vəziyyətinə düşəcək insanların sayı getdikcə artacaq, ona görə də yaxınlarınızın telefon nömrələrini və elektron ünvanlarını doğru yazıb-yazmadığınızı yoxlayın. Rouzi Uiterli məsləhət görür ki, \"Hər gün bir-birinizlə əlaqə saxlamaq, bir-birinizin vəziyyətini öyrənmək üçün konkret bir vaxt müəyyənləşdirin, yaxınlarınızla əlaqəni kəsməyin\". Özünütəcrid dövründə ənənəvi rejiminizə əməl edin, ancaq günləri bir-birindən kiçik bir şeylə də olsa, fərqləndirməyə çalışın. Vaxt azlığına görə kənara qoyduğunuz işlərinizlə məşğul olun, kitab oxuyun. Bu, evdə qaldığınız iki həftəni xeyli məhsuldar keçirməklə nəticələnər. Əsəblərinizin gərilməsinə imkan verməyin Pandemiya həftələr və hətta aylarla davam edə bilər. Ona görə də \"Mind\"in ekspertləri imkan daxilində təbiət qoynunda olmağı və bol günəş şüası qəbul etməyi məsləhət görürlər. Mütəxəssislər idmanla məşğul olmağı, yaxşı qidalanmağı və bol su içməyi də tövsiyə edirlər. Bunlarsa \"AnxietyUK\"-ın tövsiyələridir:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40704766", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40705250", "doc1": "ويقول الأطباء إن الطفلة في الشهر الخامس من الحمل ولم يكتمل نموها بالشكل الكافي بعد لتحمل الجنين وإتمام الولادة. ولايسمح القانون الهندي بإجهاض الأجنة بعد الشهر الثالث من الحمل إلاإذا وُجد خطر على حياة الأم. وقالت الطفلة إنها تعرضت للاغتصاب عدة مرات خلال الأشهر السبعة الماضية من قبل عمها القابع رهن الاعتقال حاليا. واكتشف الوالدان حمل الطفلة في الآونة الأخيرة بعدما شكت من آلام في المعدة وعند فحصها في المستشفى اتضح أنها حامل. ومن المقرر أن تقوم المستشفى بفحصها خلال يومين لتقديم تقرير مفصل للمحكمة العليا حول حالتها ومدى الخطورة على حياتها جراء وجود الجنين. وكانت محكمة ابتدائية في إقليم البنجاب قد رفضت الأسبوع الماضي دعوى الوالدين للسماح بإجهاض الطفلة. \"القانون الهندي\" وكان البرلمان الهندي قد أقر قانون مكافحة الإجهاض بسبب اختلال حاد في ميزان الجنس بين المواليد خلال الأعوام الأخيرة. و اعتاد أغلب النساء في الهند إجهاض الأجنة قبل الولادة إذا تبين أنه أنثى إذ ترغب أغلب الأسر في الحصول على أولاد. وتقول مراسلة بي بي سي في الهند جيتا باندي إن المحاكم الهندية سمحت خلال السنوات الأخيرة بعمليات إجهاض لفتيات تعرضن لاغتصاب كان أحدثها قبل شهرين بعدما نصح الأطباء المحكمة بالسماح بإتمام عملية الإجهاض. وتتضمن عريضة الدعوى الأخيرة تقريرا طبيا يؤكد أن أي عملية ولادة تخضع لها الطفلة سواء كانت طبيعية او قيصرية ستشكل خطرا كبيرا على حياتها وحياة الجنين. وقال أحد أعضاء الفريق الطبي الذي كشف على الطفلة التي تنتمي لأسرة تعيش في فقر مدقع إنها حتى لاتعرف أنها حامل ولاتعرف ما هو الحمل ولا نتائجه أو مسؤولياته. ويؤكد الاطباء أن بعض الفتيات يبدأن التبويض من سن التاسعة لكن أجسادهن لاتسمح لهن بإتمام عملية الحمل او الولادة في تلك السن الصغيرة. وتعد الهند أكثر دولة تقع فيها عمليات تحرش واغتصاب للأطفال على مستوى العالم. ويقول بعض النشطاء ان اغتصاب الأطفال أصبح متفشيا كظاهرة في البلاد لكن المجتمع والحكومة يتعاملان بتراخ شديد معها ويتجنبان مناقشتها. وأوضحت دراسة أجريت في البلاد أن أغلب جرائم اغتصاب الأطفال يرتكبها أشخاص معروفون للأطفال مثل أقارب من الأسرة أو مدرسين أو مربين. \"أرقام\" وحسب أرقام وفرتها الحكومة الهندية ومنظمة الأمم المتحدة لرعاية الطفولة \"اليونيسيف\":", "doc2": "Fəallar deyir ki, valideynlər uşaqlarının zorakılığa məruz qalmasını etiraf etmək istəmir, insest halları isə ört-bastır edilir Uşağın 26 həftəlik hamilə olduğu bildirilir və həkimlər deyirlər ki, onun bədəni körpəni daşımaq üçün yetərincə inkişaf etməyib. Hindistan qanunlarına görə, hamiləliyin 20-ci həftəsindən sonra abort edilməyə icazə verilmir. Bu yalnız həkimlər ananın həyatına təhlükə olması barədə rəy verdikdən sonra dəyişə bilər. Qız iddia edir ki, o, ötən 7 ay ərzində yaxın qohumu tərəfindən dəfələrlə zorlanıb. Qohumu artıq həbs edilib. Bildirilir ki, mədə ağrılardan şikayət edəndən sonra qızı xəstəxanaya aparan valideynləri onun hamilə olduğunu biliblər. O, Çandiqarxın Tibbi Təhsil və Elmi Tədqiqat Təkmilləşdirmə İnstitutu tərəfindən çərşənbə günü müayinə ediləcək. Ötən həftə, Pəncabdakı şimal şəhəri Çandiqarxın rayon məhkəməsi qızın valideynlərinin uşağın abort edilməsi iddiasını təmin etməyib. Aborta qarşı sərt qanun Hindistanda oğlan uşaqlarına üstünlük verən mədəni üstünlüyün səbəb olduğu gender nisbətinin pozulması ilə mübarizə məqsədilə yaradılıb. İllər ərzində gender yoxlamasından keçəndən milyonlarla qız dölləri aborta məruz qalıb. Həmçinin oxu: Lakin son illərdə Hindistanda məhkəmələr uşaq yaşda təcavüzə məruz qalan və abort etdirmək istəyən 20 həftədən çox hamilə şəxslərin abort etdirilməsi ilə bağlı iddiaları təmin edib, BBC-nin Dehlidəki əməkdaşı Geeta Pandey deyir. May ayında, Haryana dövlət məhkəməsı oxşar iddia ilə bağlı tibbi mütəxəssislərə müraciət etedikdən sonra bir qrup həkim abortu həyata keçirməyə qərar verib. Tibbi ekspertlər hesab edir ki, qızlar doqquz yaşında menstruasiya ola bilərlər, ancaq onların bədənləri bu yaşda hamiləlik üçün kifayət qədər yetkin deyil. Hindistan dünya miqyasında uşaqların ən çox cinsi zəmində təhqiredici rəftara məruz qaldığı yerdir. Bəzi fəallar bildirir ki, bu epidemiya səviyyəsinə çatıb. Amma bu problem barədə ictimai müzakirələr nadir halda baş verir. Hindistanda zorakılığın miqyası Mənbələr: Hindistan hökuməti, Unicef"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/07/130708_syria_khalideyya_district", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/07/130728_syria_homs", "doc1": "مازالت مدينة حمص تتعرض لقصف عنيف منذ أيام. وأضاف المسؤول - وهو من مدينة حمص ذاتها - الاثنين إن القوات الحكومية مازالت \"تطهر\" الجيوب التي كان المسلحون يهيمنون عليها. لكن أحد الناشطين الموجودين في الخالدية يقول إن المسلحين لايزالون يسيطرون على الخالدية، لكنهم يتعرضون لقصف نيران عنيف. نفق بطول 500 متر ونقلت وكالة الأنباء السورية الرسمية، سانا، عن مسؤول قوله إن القوات الحكومية \"عثرت في مدينة حمص على نفق يبلغ طوله نحو 500 متر، ويصل ارتفاعه إلى 170 سنتيمترا، يمتد من حي باب هود باتجاه حي جورة الشياح كان الإرهابيون يستخدمونه في التنقل ونقل الأسلحة والذخيرة\". وأضافت الوكالة أن وحدات من الجيش \"أحكمت سيطرتها على عدد من الأبنية في حي باب هود بعد أن قضت على آخر تجمعات الإرهابيين الذين كانوا يتحصنون بداخلها\". مواضيع قد تهمك نهاية وكانت القوات السورية قد استعادة أوائل هذا الأسبوع سيطرتها على عدد من المباني في الخالدية، لكن المسلحين قالوا إن قوات الحكومة لم تتقدم أكثر. وقد زادت حدة الاشتباكات على مدى عشرة أيام لاستعادة السيطرة على جيوب المسلحين في مدينة حمص الاستراتيجية. وتعد المعارك الدائرة حاليا جزءا من هجوم واسع النطاق تنفذه القوات الحكومية لاستعادة السيطرة على الأجزاء التي تمكن المسلحون من الهيمنة عليها خلال الانتفاضة التي اندلعت منذ أكثر من عامين.", "doc2": "Homs şəhərinin təxminən 80%-i Suriya hökümət qoşunlarının nəzarəti altına keçib. Fəalların və mətbuatın məlumatına əsasən, Homs şəhəri üsyançıların nəzarəti altında xeyli vaxt qalan bir neçə bölgələrdən biri olub. Suriya Silahlı Qüvvələrinin Homs istiqamətində əməliyyatı şənbə günü başlayıb. Üsyançılar Xalidiyə bölgəsinə 1 ildən artıq nəzarət ediblər və bu hadisə prezident Bəşər əl-Əsədə qarşı üsyanın rəmzi kimi qiymətləndirilib. Bu əraziyə Suriya hökümət qoşunları tərəfindən nəzarətin bərpa edilməsi hökümət qüvvələrinin son dövrlərdə keçirdikləri uğurlu əməliyyatların davamı kimi qiymətləndirilir. BMT-nin məlumatına görə Suriyada 28 aydır kı davam edən münaqişə nəticəsində 100 mindən çox adam həlak olub, 1.7 milyon insan qonşu ölkələrdə sığınacaq axtarmağa məcbur olub. Bölgədəki ərəbdilli telekanalların yaydığı xəbərlərə əsasən, Homs şəhərinin təxminən 80%-i Suriya hökümət qoşunlarının nəzarəti altına keçib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52398509", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52388662", "doc1": "ما الجهود المبذولة حتى الان لاكتشاف علاجات للمرض؟ تُجرى بحوث في مختلف أنحاء العالم على أكثر من 150 عقار مقترح، مُعظمها أدوية موجودة سابقاً وتُجرَّب حاليا لمكافحة الفيروس. ما أنواع الأدوية التي قد تنفع في العلاج؟ ثمة ثلاثة مقتربات للعمل على انتاج علاجات للمرض يجري تمحيصها واختبارها على نطاق واسع: ما هو أكثر دواء واعد لمعالجة فيروس كورونا؟ قال الطبيب بروس أيلوارد، من منظمة الصحة العالمية، بعد زيارته للصين إن عقار \"ريميدسيفير\" هو الدواء الوحيد الذي أعطى إشارات على فعاليته. وكان هذا العقار المضاد للفيروسات قد صُمم بالأصل لعلاج مرض \"إيبولا\" ، لكن ثبتت فعاليته في علاج أمراض أخرى. مواضيع قد تهمك نهاية ومنذ ذلك الحين، ثبتت فعاليته في علاج أنواع أخرى من الأمراض الناجمة عن الفيروسات التاجية القاتلة؛ أمثال: متلازمة الجهاز التنفسي في الشرق الأوسط ومتلازمة الالتهاب الرئوي الحاد، في البحوث والتجارب التي أجريت على الحيوانات، وأدى ذلك إلى تعليق الآمال على قدرته على علاج مرض كوفيد – 19، أيضاً. وتشير النتائج المسربة من التجارب التي تقوم بها جامعة شيكاغو إلى أن العقار كان فعالا. وهو واحد من الأدوية الأربعة التي تُجرى اختبارات على فعاليتها ضمن تجربة منظمة الصحة العالمية \"تضامن\". وكذلك تُجرى الشركة المصنعة له ، \"غيلياد ساينسز \" الأمريكية، اختبارات أخرى في هذا الصدد. هل يمكن استخدام أدوية الإيدز في علاج كوفيد-19؟ جرى الكثير من النقاش عن فعالية نوعين من أدوية فيروس نقص المناعة المكتسبة \" لوبينافير\" و\"ريتونافير\"، في علاج مرض كوفيد -19، ولكن الأدلة على ذلك ليست كافية. ظلت معظم التجارب في حدود المختبرات ولم تجرب على البشر بعد وكانت هناك بعض الأدلة على فعاليتها في المختبرات، لكن الدراسات التي أجريت لتجريبها على البشر كانت مخيبة للآمال. لم يحسّن المركّب الدوائي من عملية الشفاء أو يقلل الوفيات أو يخفض من مستويات الفيروس في أجسام المرضى الذين يعانون من إصابات شديدة بكوفيد-19. وقد يرجع ذلك إلى أن التجارب أجريت على مرضى كانت حالاتهم خطيرة، (مات ما يقارب ربعهم)، وبالتالي يصعب أن يؤثر الدواء في علاجهم لأن مرضهم كان وصل إلى مرحلة متقدمة جداً. هل يمكن لأدوية الملاريا إيقاف الفيروس التاجي؟ يجري اختبار مدى فعالية أدوية الملاريا في هذا الصدد ضمن تجربتي منظمة الصحة العالمية \"تضامن\"، و\"تعافي\" البريطانية. وقد يكون لعقار الكلوروكوين وعقار آخر قريب منه هو هيدروكسي كلوروكين، خصائص مضادة للفيروسات ومهدئة لنظام المناعة. وقد سُلطت الأضواء على استخدام هذه العقارات كعلاجات محتملة لفيروس كورونا، ويرجع ذلك إلى حد كبير إلى تصريحات الرئيس الأمريكي دونالد ترامب في هذا الصدد، ولكن حتى الآن ليس ثمة سوى أدلة قليلة على فعاليتها. ويستخدم هيدروكسي كلوروكين أيضاً لعلاج التهاب المفاصل الروماتيزمي، لقدرته على تنظيم عمل جهاز المناعة. وأظهرت التجارب المختبرية، أنه يمكن أن يثبط عمل فيروس كورونا، وهناك بعض الأقاويل من بعض الأطباء تتحدث عن أنه مفيد في مساعدة المرضى. إلا أن منظمة الصحة العالمية تقول إنه لا يوجد دليل قاطع على فعاليته. ماذا عن أدوية المناعة؟ إذا كان رد فعل الجهاز المناعي شديدا في مواحهة الفيروس فقد يؤدي ذلك إلى التهاب في جميع أنحاء الجسم. ويعد هذا أمرا مفيدا في تحفيز وحشد قدرات الجهاز المناعي ضد الفيروس، ولكن إذا كان رد الجهاز المناعي مفرطا سيتسبب في أضرار جانبية في جميع أنحاء الجسم وقد تكون قاتلة. وتحاول تجربة \"تضامن\" اختبار فعالية عقار \"إنترفيرون بيتا\" الذي يستخدم لعلاج التصلب المتعدد (الذي يصيب والجهاز العصبي) ولتقليل الالتهاب. والإنترفيرون هي مجموعة من المواد الكيميائية التي يطلقها الجسم عند تعرضه لهجوم من فيروس. وتستكشف تجربة \"تعافي\" في المملكة المتحدة مدى فعالية عقار \"ديكساميثازون\"، وهو نوع من هرمون الستيرويد الذي يستخدم لتخفيف الالتهاب. هل يمكن أن يكون دم المريض المتعافي علاجا للمصابين بالفيروس؟ تتشكل لدى الأشخاص الذين تعافوا من كوفيد -19، أجسام مضادة في الدم يُمكنها مهاجمة الفيروس. والفكرة هنا هي أن ننقل بلازما الدم (الجزء الذي يحتوي على الأجسام المضادة) من المتعافين من المرض إلى المصابين به. لقد عالجت الولايات المتحدة فعلياً 500 مريض بما يعرف بـ \"بلازما الشفاء\"، وهناك دول أخرى تقوم بذلك أيضاً. كم من الوقت نحتاج للحصول على علاج؟ من المتوقع الحصول على نتائج التجارب في هذا الصدد في الأشهر القليلة المقبلة من السابق لأوانه معرفة متى يمكن أن يتوفر لدينا دواء لعلاج مرض فيروس كورونا، بيد أنه من المتوقع الحصول على نتائج التجارب في هذا الصدد في الأشهر القليلة المقبلة، وهذا توقيت أبكر بكثير من الوقت الذي سنعلم فيه مدى فعالية اللقاح ضد الفيروس (الذي يحمي من العدوى ولا يعد علاجا). ويرجع هذا التباين إلى أن الأطباء يقومون باختبار الأدوية التي تم تطويرها بالفعل والمعروفة بسلامتها بشكل يسمح باستخدامها، في حين يبدأ الباحثون في صنع اللقاحات من الصفر. وتجرى تجارب لاختبار فعالية بعض العقاقير التجريبية والجديدة كليا ضد الفيروسات التاجية في المختبر أيضاً، ولكنها ليست جاهزة بعد لاختبارها على البشر. لماذا نحتاج إلى علاج؟ إن السبب الأكثر وضوحاً للرغبة في تطوير علاج هو أنه سينقذ الأرواح، ولكنه قد يسمح أيضاً برفع بعض إجراءات الإغلاق. ويمكن القول مبدئيا أن الحصول على علاج فعال، سيجعل فيروس كورونا مرضاً معتدل التأثير. وإذا أسهم مثل هذا العلاج في إيقاف حاجة المرضى الذين ينقلون إلى المستشفيات إلى أجهزة التنفس الاصطناعية، فسيخفف ذلك من الضغط على وحدات العناية الفائقة في المستشفيات، وسينجم عن ذلك أيضا تخفيف القيود الصارمة المفروضة على حياة الناس جراء تفشي الفيروس. إذًا، كيف يعالج الأطباء المرضى الآن؟ إذا تعرضت للإصابة بفيروس كورونا، فستكون، على الأغلب، إصابة طفيفة كما هي الحال بالنسبة لمعظم الناس، ويمكن علاجها في المنزل بحبوب الباراسيتامول وشرب الكثير من السوائل والراحة في الفراش. لكن بعض الناس يحتاجون إلى علاج مكثف في المستشفى، والذي يتضمن تزويدهم بالأوكسجين عبر جهاز التنفس الاصطناعي.", "doc2": "Görəsən, belə xilasedici dərmanın yaradılmasına çoxmu qalıb? Müalicə üsullarını axtarıb tapmaq üçün hansı işlər görülür? Dünya boyu 150-dən çox müxtəlif dərmanlar üzərində araşdırmalar aparılır. Onların əksəriyyəti artıq mövcud olan dərmanlardır və hazırda onlar virusa qarşı sınaqdan keçirilir. Hansı dərman növləri gözlənilən nəticəni verə bilər? Hazırda üç geniş yanaşma tədqiq olunur: Koronavirusun müalicəsi üçün ən perspektivli dərman hansıdır? Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatından doktor Bruce Aylward deyir ki, Çində səfərdə olduqdan sonra effektivlik əlamətini göstərən yeganə dərman remdesivir olub. Bu antivirus dərmanından əvvəlcə ebola xəstəliyinin müalicəsi üçün istifadə etmək nəzərdə tutulmuşdu, lakin digər üsullar daha təsirli olduğunu göstərdi. O vaxtdan bəri bu dərmanın digər ölümcül koronavirusların (Yaxın Şərq respirator sindromu və ağır kəskin respirator sindromu) müalicəsində təsirli olduğu göstərilib. Bu isə həmin dərmanın Covid-19-a qarşı da təsirli olacağına ümid etməyə imkan verir. Chicago Universiteti tərəfindən aparılan araşdırmalar barədə sızan məlumatlar da həmin dərmanın effektiv olduğuna dəlalət edir. Bu dərman ÜST-ün Həmrəylik tədqiqatında sınaqdan keçən dörd dərmandan biridir və onu istehsal edən Gilead şirkəti də testlər keçirməkdədir. İİV dərmanları koronavirusu müalicə edə bilərmi? Çox söz-söhbət gəzirdi ki, İİV infeksiyasının müalicəsində istifadə olunan lopinavir və ritonavir adlı dərmanlar koronavirusun müalicəsində effektiv ola bilərlər, lakin bunu təsdiqləyən sübut yoxdur. Laboratoriya şəraitində bəzi nəticələr ümidverici olsa da, insanlar üzərində onların sınağı ürəkaçan olmayıb. Bu dərmanların kombinasiyası ağır vəziyyətdə olan Covid-19 xəstələrində virusun səviyyəsini aşağı salmayıb, onların sağalma prosesini yaxşılaşdırmayıb, ölüm hallarının sayını azaltmayıb. Lakin, tədqiqat olduqca ağır xəstələr (onların təxminən dörddə biri ölüb) arasında keçirildiyindən, istisna deyil ki, həmin dərmanları bu cür xəstələrə vermək artıq çox gecikmiş addım olub. Malyariya əleyhinə dərmanlar koronavirusu dayandıra bilərmi? Malyariya dərmanları həm Həmrəylik, həm də Bərpa proqramları çərçivəsində testlərdən keçirilir. Xloroxin və onun yaxın törəməsi olan hidroksixloroxin dərmanlarının - antivirus və immun sistemi üçün sakitləşdirici xüsusiyyətləri ola bilər. Bu preparatlar əsasən Prezident Trump-ın bəyanatlarına görə koronavirusun potensial müalicə üsulu kimi diqqət mərkəzinə keçib, lakin onların effektivliyinə dair sübutlar hələ çox azdır. Hidroksixloroxin həm də revmatoid artritinin müalicəsi üçün də istifadə olunur, çünki immunitet sistemini tənzimləməyə kömək edə bilər. Laboratoriya araşdırmaları bu maddənin koronavirusu durudurmağa qadir olduğunu göstərib, bəzi həkimlərin dediyinə görə, bu preparat koronavirus xəstələrinə kömək edib. Lakin ÜST deyir ki, bu dərmanın effektivliyinə dair heç bir inandırıcı sübut yoxdur. Bəs immun preparatları necə? İmmun sistemi virusa çox kəskin reaksiya verirsə, o zaman bütün orqanizmdə iltihaba səbəb ola bilər. Bu, infeksiya ilə mübarizə aparmaq üçün immunitet sisteminin səfərbər edilməsi baxımından faydalı olsa da, həddindən çox iltihab orqanizm üçün ümumilikdə zərərli ola bilər və bu, nəticədə, xəstənin ölümünə gətirib çıxara bilər. Həmrəylik tədqiqatında interferon beta sınaqdan keçirilir. Bu preparatdan çoxsaylı sklerozların müalicəsi üçün istifadə olunur və o, eləcə də iltihabı azaldır. İnterferonlar virusun hücumuna məruz qaldığı zaman orqanizmdə əmələ gələn kimyəvi maddələr qrupuna deyilir. Britaniyadakı Bərpa tədqiqatı çərçivəsində deksametazon adlı dərman sınaqdan keçirilir. Deksametazon iltihabı azaltmaq üçün istifadə olunan steroid növünə deyilir. Sağ qalanların qanı koronavirusu müalicə edə bilərmi? İnfeksiyaya yoluxmuş və sağ qalan insanların qanında virusa hücum edə bilən antitellər olmalıdır. İdeya ondan ibarətdir ki, qan plazmasını (antitellər içində olan qanın maye hissəsi) götürülüb müalicə olunan xəstəyə dərman kimi vurulur. ABŞ-da artıq 500 xəstəni koronovirusdan \"sağalanların plazması ilə\" müalicə ediblər və digər ölkələr də bu üsulu tətbiq etməyə başlayır. Çarə tapılmasına çoxmu qalıb? Koronavirusu müalicə edə biləcək bir dərmanı nə vaxt nə vaxt əldə edə biləcəyimizdən danışmaq hələ çox tezdir. Ancaq yaxın bir neçə ayda keçirilən sınaqların nəticələri məlum olmağa başlamalıdır. Bu, peyvəndin effektiv olub-olmadığını öyrənəcəyimizdən xeyli əvvəl olacaq. Peyvənd orqanizmi müalicə etməkdən daha çox onu infeksiyadan qoruyur. Bələ durum ona görə yaranır ki, həkimlər artıq hazır olan və istifadəsi kifayət qədər təhlükəsiz olduğu məlum olan dərmanları sınaqdan keçirir, tədqiqatçılar isə peyvəndləri sıfırdan başlayaraq işləyib hazırlayırlar. Bəzi tamamilə yeni eksperimental koronavirus preparatları da laboratoriya testlərindən keçirilir, lakin onlar insan üzərində sınaqdan keçməyə hələ hazır deyil . Müalicə bizə niyə lazımdır? Müalicə istəməyin ən başadüşülən səbəbi insan həyatlarını xilas etməkdir, bu, həm də bəzi təcrid rejimi tədbirlərini ləğv etməyə imkan verə bilər. Effektiv müalicə, əslində, koronavirusu daha yüngül keçən bir xəstəlik halına çevirə bilər. Əgər bu, xəstəxanaya daxil olan insanların ventilyasiya cihazlarına ehtiyacı olmasının qarşısını alarsa, onda intensiv terapiya şöbələrinin həddən artıq xəstələrlə dolu olması riski azalardı və bu halda, ola bilsin ki, insanların həyatına nəzarət etmək ehtiyacı bu qədər ciddi olmazdı. Bəs, həkimlər indi xəstələri necə müalicə edirlər? Koronavirusa yoluxan insanların əksəriyyəti üçün bu xəstəlik yüngül formada keçir və ev şəraitində yataq rejimini gözləməklə, parasetamol və çoxlu maye qəbul etməklə müalicə edilə bilər. Ancaq bəzi insanların ağciyər ventilyasiyası kimi oksigen dəstəyini nəzərdə tutan daha ciddi bir stasionar rejimli müalicəyə ehtiyacı ola bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/tvandradio/2013/09/130911_us_9_11", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37332692", "doc1": "قتل في هجمات 11 سبتمبر ثلاثة آلاف شخص في نيويورك وواشنطن العاصمة وبنسلفانيا وقتل في هجمات 11 سبتمبر ثلاثة آلاف شخص في نيويورك وواشنطن العاصمة وبنسلفانيا. وفي نيويورك تقرأ أسر الضحايا أسماء جميع القتلى في مركز التجارة العالمي. وكان من المزمع ان يحضر الرئيس الامريكي باراك أوباما مراسم لاحياء ذكرى الهجمات قبالة وزارة الدفاع، ولكن لم يدرج في جدول اليوم أن يلقي أي من الساسة خطابا . وأدت الهجمات الى حرب طويلة في افغانستان والى خلق نظام مراقبة موسع تعرض مؤخرا لنقاشات وانتقادات موسعة. مواضيع قد تهمك نهاية وستجرى مراسم منفصلة قبالة شانكفيل في بنسلفانيا لتكريم طاقم وركاب رحلة يونايتد ايرلاينز رقم 93 الذين اشتبكوا مع الخاطفين على متن الطائرة ومنعوهم من ضرب هدفهم الذي يعتقد انه كان البيت الابيض أو مبنى الكونغرس. وقتل جميع افراد الطاقم وركاب الطائرة البالغ عددهه 33 شخصا عندما تحطمت الطائرة في حقل على بعد 75 ميلا جنوب شرق بيتسبرغ. وقالت كارين هينسون التي فقدت شقيقها مايكل ويتينشتاين \"مهما مرت الاعوام، الشعور واحد في هذا الوقت من العام كل عام\". ولم يعثر على رفات ويتينشتاين حتى الآن.", "doc2": "Yerusəlimdə ABŞ və İsrail dənizçiləri hücumların 15 illiyini yad edib Nyu York şəhərində Dünya Ticarət Mərkəzinin qüllələrinə edilmiş hücumlar 6 saniyəlik sükutla yad edilib. Prezidentliyə namizədlər Donald Trump və Hillary Clintonun da həlak olanların xatirəsinə həsr edilmiş məkanı ziyarət edəcəyi gözlənilir. Lakin onların heç biri çıxış etməyəcək. Prezident Obama da Ağ Evdə (Bakı vaxtilə saat 15:46) bir saniyəlik sükutla həlak olanların xatirəsini yad edib və onun çıxış edəcəyi də gözlənilir. İl dönüm ərəfəsində Nyu York səmasına qüllələri təcəssüm etdirən iki işıq şüası şölələnib 15 il öncə Nyu Yorkda mərkəzin iki binasına, Vaşinqtonda Pentaqon binasına və Pensilvaniyada tarlaya edilən hücumlar zamanı 3000-ə yaxın insan həyatını itirib. 19 hücumçudan on beşi Səudiyyə vətəndaşı olub. Müstəqil palatan;n bir il sonra hazırladığı sənədlərdə göstərilib ki, hücumlara maddi dəstəyini Səudiyyə Ərəbistanının daxilindəki qüvvələr verib, lakin rəsmi olaraq Səudiyyənin rolu barədə heç bir açıqlama verilməyib. Ötən həftə ABŞ Konqresi yekdilliklə 9/11 qurbanlarının ailələrinə Səudiyyə hökumətini məhkəməyə verməyə imkan verən qanun layihəsini qəbul edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/08/150806_iran_deal_female_negotiators", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/08/150806_iran_nuclear", "doc1": "الأمريكية ويندي شيرمان (أقصى اليسار)، وهيلغا شميد (أقصى اليمين) في إحدى جلسات المفاوضات في سويسرا. والمألوف أنه عند عقد اتفاق، عادة ما يتصافح أطرافه كتقليد للإعلان عن اتمامه. لكن الأمر اختلف عند التوصل إلى اتفاق في العاصمة النمساوية فيينا، في 14 يوليو/تموز الماضي، بين إيران والقوى الغربية، فلم يصافح المفاوضون الإيرانيون نظراءهم من السيدات نظرا للتقاليد الدينية الصارمة. وشاركت ثلاث نساء في اتمام الاتفاق النووي مع إيران، أمريكية وأوروبيتان. وتولت مسؤولة السياسة الخارجية بالاتحاد الأوروبي فيديريكا موغيريني قيادة الجانب السياسي في المفاوضات. مواضيع قد تهمك نهاية وتولت موغيريني منصبها في نوفمبر / تشرين الثاني 2014، خلفا لكاثرين أشتون، التي قال كثيرون إنها لعبت دورا هاما في بناء علاقات جيدة مع إيران. وواجهت موغيريني، التي شغلت منصب وزيرة الخارجية الإيطالية، انتقادات في بداية توليها المنصب، كونها صغيرة السن وليس لديها الخبرة الكافية. لكن في وقت الجد، أثبتت نفسها كمفاوضة ماهرة. واجهت فيديريكا موغيريني انتقادات كونها صغيرة السن، وليست ذات خبرة كبيرة في التفاوض مع الإيرانيين. وبجانب موغيريني، كانت نائبتها هيلغا شميد، والتي عرف عنها درايتها بالتقنية الواسعة. ولقبها أقرانها من المفاوضين بـ\"مفصل وقائد المفاوضات\". وفي النهاية، قال دبلوماسيون غربيون إن \"شميد هي من قادت المفاوضات التي انتهت إلى عقد الاتفاق بتعديلاته الخمسة\". وشميد، بخلاف موغيريني، شخصية معروفة على الساحة الدبلوماسية، ولديها خبرة لسنوات في المفاوضات الإيرانية. أما على طاولة الأمريكيين، جلست ويندي شيرمان، أول نائبة لوزير الخارجية الأمريكي للشؤون السياسية، ولها باع طويلب في ملف المفاوضات النووية. وكانت شيرمان من بين مهندسي اتفاق إدارة كلينتون النووي مع كوريا الشمالية. وتولت قيادة الفريق الأمريكي للتفاوض مع إيران منذ عام 2011. هيلغا شميد والإيراني عباس أراغتشي في إحدى جلسات المفاوضات في فيينا. وكان وجود ثلاث نساء بين كبار المفاوضين في المحادثات الإيرانية أمرا غير مسبوق. وقالت موغيريني لـ بي بي سي: \"حتى في الاتحاد الأوروبي، ليس من المعتاد وجود نساء على طاولة المفاوضات أكثر من الرجال. لذا، كان أمرا جديدا إلى حد ما، لكن انطباعي الشخصي هو أنه كان أمرا إيجابيا\". وأضافت أن \"الرجال عادة ما كانوا يخرجون عن مجرى المفاوضات للحديث عن خلافات تاريخية، أو جدل معقد بشأن من كان أكثر تنازلا. لكن النساء كن دائما يعيدن الحديث إلى مساره الحالي. فوجود الكثير من النساء في المفاوضات في مواقع هامة ساعدنا عن التركيز والتفاوض بشكل عملي طوال الوقت\". لكن إيران لديها قواعد صارمة في التعاملات بين الرجال والنساء، وهي القواعد التي يتبعها الدبلوماسيون سواء كانوا داخل البلاد أو خارجها. وقالت شيرمان: \"لم يكن بإمكاننا مصافحتهم، أو لمسهم بأي شكل\". لكن هذا التقليد لم يكن غريبا عليها \"فقد نشأت في بلتيمور، حيث تعيش جالية كبيرة من اليهود المتشددين الذين يطبقون تقاليد مشابهة. وأظن أننا جميعا كان لدينا الفهم لطريقة التحاور بدون المصافحة، والتفاهم حتى توصلنا إلى اتفاق\". وتقول شيرمان إن كونها امرأة لم يكن عائقا في تقدمها في غرفة المفاوضات. وتابعت: \"عندما جلست في مقابلة الإيرانيين، كنت أمثل الولايات المتحدة الأمريكية، وربما كامرأة يمكنني قول أشياء لا تبدو شديدة اللهجة. لكن عندما أقولها بحزم، فيحدث تأثير كبير لأنه أمر غير متوقع\". توجهت فيديريكا موغيريني إلى العاصمة الإيرانية طهران، في محاولة للتوصل إلى طريقة لتنفيذ الاتفاق. وعلى مدار سنوات، تعرفت شيرمان على أقرانها الإيرانيين بشكل أفضل، وعادة ما كانوا يتبادلون الصور ومقاطع الفيديو عن عائلاتهم. وقالت موغيريني إنها سمعت عن تشكيك في قدراتهن في بلادهن، \"ففي أجزاء من غرب أوروبا، كان العامة يشككون في قدرة النساء على لعب دور أكبر. ويوحي ذلك بالكثير عن مجتمعاتنا، إذ يتوجب علينا كنساء أحيانا تمرير الرسالة أن بإمكاننا شغل مناصب مفاوضين كبار، وأن نكون في مناصب سياسية رفيعة بنفس مهارة الرجال، وأحيانا نتفوق عليهم\". ورغم زيادة القيادات النسائية، لم يكن العنصر النسائي حاضرا في كل الوفود. ��قالت شيرمان إنها كانت تمازح زملاءها بهذا الشأن، \"فبعض الوفد تتضمنت رجال فقط. وأتمنى أن يتغير ذلك\". وعند سؤالها عن المزيد من التفاصيل في هذا الشأن، آثرت الردود الدبلوماسية، وقالت: \"هم يعرفون أنفسهم، ويعرفون ما قلته وأنه يتعين عليهم تغيير تصرفاتهم\". ويظل الشغل الشاغل الآن هو توقيت وطريقة تطبيق الاتفاق، وقد بدأ الجهود لإتمام ذلك برحلة قامت بها موغيريني وشميد للعاصمة الإيرانية طهران. فهل تنجح الدبلوماسيات في التغلب على عواقب الاتفاق الذي توصلن إليه؟", "doc2": "Şəkildə: Wendy Sherman (solda) və Helga Schmid (sağda) İsveçrədəki danışıqlar zamanı Hər hansı bir saziş əldə olunanda, tərəflər qəbul edilmiş standarta uyğun olaraq bir-birlərinin əlini sıxırlar. Lakin iyulun 14-də Avstriyanın Vyana şəhərində İran və P5+1 qrupu arasında tarixi saziş imzalananda İran danışıqçıları qadın həmkarlarının əlini sıxa bilmədilər. Ölkənin sərt şəriət qanunları buna yol vermirdi. Halbuki, ikisi avropalı və biri amerikalı olmaqla üç qərbli qadın İranın nüvə proqramını cilovlayacaq sazişin əldə edilməsində müstəsna rol oynamışdılar. Danışıqların siyasi tərəfində Avropa İttifaqının baş diplomatı və İtaliyanın keçmiş xarici işlər naziri Federica Mogherini aparıcı rol oynayırdı. O, bu postda 2014-cü ildən bəri baronessa Catherine Ashton-u əvəzləyib. Elə baronessanın özü də İranla yaxşı münasibətlərin qurulmasında əsas rollardan birini oynayıb. Xarici işlər komissarı kimi fəaliyyətinin əvvəllərində xanım Mogherini çox tənqidlərlə üzləşirdi. Çoxları deyirdilər ki, o bu vəzifə üçün hələ çox gənc və təcrübəsizdir. Lakin həlledici anda Mogherini sərt danışıqçı reputasiyasını qazana bildi. Onunla yanaşı bu prosesdə müavini Helga Schmid də vardı. Hədsiz geniş texniki biliyə malik bu qadını həmkarları danışıqların “dayağı” və “manqa başçısı” adlandırırdılar. Qərb diplomatları deyirlər ki, sonunda, saziş və onun 5 əlavəsinə dair danışıqalrı aparan elə xanım Schmid olub. Schmid, xanım Mogherinidən fərqli olaraq diplomatiya aləmində tanınırdı və İranla danışqıların 5 illik təcrübəsinə malik idi. Amerikalılar üçün nəzərdə tutulmuş masada ölkə xarici işlər nazirinin ilk qadın müavini və nüvə danışqıları veteranı Wendy Sherman da əyləşmişdi. O, Clintion administrasiyasının Şimali Koreya nüvə siyasətinin memarlarından biri olmuş və 2011-ci ildən bəri İranla danışıqlarda ABŞ komandasına rəhbərlik etmişdi. Helga Schmid və İran danışıqçısı Abbas Araqçı Vyanada keçirilən nüvə danışqılarında İranla danışıqlarda birdən-birə üç qadının iştirak etməsi misli görünməmiş hadisə idi. \"Həttə Avropa İttifaqının özündə də belə hallar tez-tez baş vermir ki, masa arxasında kişilərdən çox qadınlar olsun” – deyib xanım Mogherini BBC-yə. \"Bu yeni bir vəziyyət idi, amma mənim şəxsi təəssüratım belədir ki, bunun işə xeyri dəydi”. O deyir ki, bəzən kişilər ümumi kursdan çıxıb tarixi xırdalıqlara varanda və ya onlar kimin prosesə daha çox töhfə verdiyi barədə mübahisəyə girişəndə, qadınlar onları çəkib bugünün reallığına qaytarırdılar. \"Masa arxasında mühüm mövqelərdə bu qədər qadının olması, bizə ümumilikdə konkret və praqmatik olmağa yardım göstərdi” – deyir xarici işlər komissarı. Lakin İran Respublikasında qadınlarla kişilər arasında təmasları tənzimləyən sərt qaydalar var. Bu qaydaya hansı ölkədə olmalarından asılı olmayaraq bütün diplomatlar da əməl etməlidirlər. \"Biz əl tuta, heç bir-birimizə toxuna da bilməzdik” – deyir Sherman. Lakin belə adətlərlə o yaxşı tanış idi. \"Mən Baltimorda, böyük mömin yəhudi icmasının yaşadığı yerdə böyümüşəm, - deyir Sherman, - Oralarda da belə adətlər var. Lakin biz əl tutmadan da bir birimizi başa düşürdük və o dərəcədə başa düşürdük ki, sonunda razılaşma əldə edə bildik”. O deyir ki, qadınlığı onun danışıqlar otağındakı fəaliyyətinə əngəl yaratmırdı. Wendy Sherman deyir ki, razılaşmanın əldə edilməsi üçün əl tutmaq mühüm deyil \"Mən iranlılarla qarşı-qarşıya oturanda Amerika Birləşmiş Ştatları idim və bir qadın kimi dediklərimin bəziləri kifayət qədər sərt alınmaya bilərdi. Lakin mən həqiqətən də sərt mövqe tutanda bunun böyük təsir gücü olurdu, çünki bu tamamilə gözlənilməz şəkildə ortaya çıxırdı”. Bir il müddətində o, iranlı həmkarlarını yaxşıca tanıya bilmişdi. Onlar hətta öz ailə videolarını və məzəli əhvalatları paylaşırdılar. Xanım Mogherini deyir ki, o inamsızlıq barədə söz-söhbəti öz doğma regionundan da eşidirmiş. \"Qərb və ya Avropa ictimaiyyətinin bir hissəsi qadınların daha böyük və mötəbər rol oynaya biləcyinə şübhə ilə yanaşırdı” – deyib Mogherini. \"Bu fakt ondan xəbər verir ki, hələlik biz hətta öz cəmiyyətlərimizdə qadınların kişilər qədər və hətta bəzən daha artıq etibarlı baş danışıqçılar ola biləcəyi və ya ən yüksək siyasi vəzifələri tuta biləcəyi barədə fikirlərin təsdiqinə çalışmalı oluruq”. Qadın liderliyinin yüksəlişinə baxmayaraq, bəzi danışıq komandalarında, qadınlar ümumiyyətlıə olmayıb. Sherman deyir ki, o hətta buna görə həmkarlarına sataşarmış da. Federica Mogherini saziçşdən sonra İrana səfəri zamanı çıxış edir \"Bəzi danışıq komandaları yalnız kişilərdən ibarət idi. Ümid edirəm ki, bu vəziyyət dəyişəcək” – deyib Sherman. Təfərrüatlar barədə daha çox suallar veriləndə də, o, diplomatlığına sadiq qalıb: \"Onlar kim olduqlarını bilirdilər, eşitdiklərini eşitmişdilər və bilirdilər ki, mövqelərini dəyişməli olacaqlar”. İndi isə bütün söz-söhbət sazişin necə və nə zaman icra olunacağı barədədir. Bu proses xanımlar Mogherini və Schmidin Tehrana səbirsizliklə gözlənilən səfəri ilə başlanıb. Bu sazişin əldə edilməsində qadınlar müstəsna rol oynayıblar. İndi isə onlardan sazişin bəhrələnməsinə verəcəkləri töhfəni gözləyirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40044151", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40036930", "doc1": "ترامب حث جميع أعضاء \"ناتو\" على دفع حصتهم من التكاليف الدفاعية كاملة وحث جميع أعضاء \"ناتو\" على دفع حصتهم من التكاليف الدفاعية كاملة، قائلا \"هناك مبالغ طائلة من المال\" يجب دفعها. ووافق الحلف على طلب ترامب بالانضمام إلى التحالف الدولي الذي تقوده الولايات المتحدة لقتال تنظيم الدولة الإسلامية. وحذر ترامب أيضا من الخطر الذي تمثله الهجرة التي لا سيطرة عليها، والتهديد الذي تمثله روسيا. والتقى ترامب ببعض قادة الدول الأوروبية لأول مرة، ومن هؤلاء الرئيس الفرنسي الجديد، إيمانويل ماكرون. وبدا اللقاء بين رئيس الولايات المتحدة المحافظ، والرئيس الفرنسي الوسطي الاتجاه متوترا، عندما اجتمعا في السفارة الأمريكية في بروكسل. وشد كل منهما على يد الآخر، وكل منهما يميل قليلا نحو الآخر. ثم بدأ الرئيس الأمريكي في سحب نفسه، لكن ماكرون - بحسب ما تقوله مراسلة بي بي سي، تارا ماكلفي - ظل ممسكا به ورفض أن يدعه يذهب. وقال أمين عام حلف \"ناتو\"، ينس شتولتينبيرغ إن دول الحلف ستساهم أكثر بتبادل المعلومات، وإعادة تزويد الطائرات بالوقود جوا. وأضاف أن هذا سيرسل \"رسالة سياسية قوية بشأن التزام ناتو بقتال الإرهاب\"، ولكنه أضاف أن هذا لا يعني أن ناتو سيشارك في العمليات القتالية. وتريد الولايات المتحدة أن يشارك الحلف في التحالف الدولي ضد تنظيم الدولة الإسلامية، غير أن هناك مخاوف من أن يؤدي هذا - كما يقول جوناثان ماركوس محلل الشؤون العسكرية في بي بي سي - إلى التزام الحلف بالتعامل مع التبعات عقب انتهاء الصراع في العراق وليبيا، كما حدث في أفغانستان. وكان الرئيس الأمريكي قد التقى الخميس برئيس المجلس الأوروبي، دونالد توسك. وقال ترامب إنهما اتفقا على \"أمور كثيرة\" لكنهما اختلفا بشأن روسيا. وأضاف \"لست متأكدا تماما أنه يمكننا القول أن هناك موقفا مشتركا بيننا، ورأيا مشتركا بشأن روسيا، لكننا - بالرغم من ذلك - نتفق في الرأي على الصراع في أوكرانيا\". وقد تعرض ترامب بسبب إعجابه بالرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، وتورط إدارته في الادعاءات بأن لها صلات وثيقة بالمصالح الروسية. وأكد توسك على أن \"القيم الغربية الأساسية، مثل الحرية، وحقوق الإنسان، واحترام الكرامة الإنسانية\" هي أساس العلاقات مع الولايات المتحدة. وكان ترامب قد التقى - عقب وصوله إلى بروكسل الأربعاء -ملك بلجيكا وملكتها، بينما كان آلاف المتظاهرين يحتجون على زيارته في وسط المدينة. وحظي في وقت سابق بجلسة خاصة مع بابا الفاتيكان. وانتقد ترامب في وقت سابق بلدان حلف ناتو الأخرى بسبب نقص نفقاتها الدفاعية عن نسبة الـ2 في المئة من الناتج القومي التي اتفق عليها. وقال وزير الخارجية الأمريكي، ريكس تيلرسون، للصحفيين قبل اجتماعات الخميس، إن ترامب \"يريد حقيقة أن يقنع أعضاء ناتو بزيادة حصتهم، والوفاء بالتزاماتهم\". وأضاف \"يمكن أن تتوقعوا أن يكون الرئيس قاسيا عليهم، ويقول إن الشعب الأمريكي يفعل الكثير من أجل أمنكم، والأمن المشترك. وعليكم أن تتوخوا تقديم حصتكم من أجل أمنكم أنتم\". \"وهذا سيكون لب الرسالة لحلف ناتو\". وقال تيلرسون أيضا إن ترامب لم يقرر بعد إن كانت الولايات المتحدة ستظل ضمن اتفاق باريس للمناخ. آلاف المتظاهرين احتشدوا وسط بروكسل احتجاجا على ترامب", "doc2": "Aİ rəsmisi Tusk ABŞ prezidentini əmədaşlığı genişləndirməyə çağırıb Danışıqların çətin keçəcəyi güman edilir. Trump hazırda Aİ liderləri ilə də görüşlər keçirir. Trump hər iki blok barədə tənqidi fikirlər söyləyib. NATO, özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşmaya qarşı koalisiyaya qoşulmaq barədə Trump-ın şərti ilə razılaşıb. ABŞ prezidentinin NATO ölkələrinə alyansa üzvlük haqqını tam həcmdə ödəmək barədə şərtinin üstündə də duracağı gözlənilir. Avropa liderləri isə Trump-dan ABŞ müttəfiqlərinin dəstəklənməsi barədə öhdəliklərin təsdiqlənməsini gözləyirlər. Brüsselə çatdıqdan dərhal sonra, çərşənbə axşamı, Trump Belçika kralı ilə görüşüb. Bu arada minlərlə adam onun Brüssələ gəlişinə etiraz edərək nümayiş keçirib. \"Güclü siyasi mesaj\" NATO toplantısında alyansın, İD və cihadçılara qarşı ABŞ-ın mübarizə planı ilə razılaşacağı gözlənilir. Həmin plana görə, NATO bu mübarizədə daha fəal rol oynamalıdır. NATO-nun Baş katibi, general Jens Stoltenberg deyib: \"Bu gün biz koalisiyaya dəstəyimizi gücləndirmək, AWACS təyyarələrinin uçuş vaxtının uzadılması, daha çox informasiya mübadiləsi və havada yanacaqdoldurma əməliyyatlarının artırılması barədə qərar verəcəyik.\" ABŞ NATO-nun İD əleyhinə koalisiyaya qoşulmağını istəyir. Lakin narahatlıq var kı, bu addım NATO-nu münaqişələr yaşamış İraq və Liviyada hazırda cərəyan edən hadisələrə cəlb edə bilər, BBC təhlilçisi Jonathan Marcus qeyd edir. Belə bir hal Əfqanıstanda artıq yaşanıb. Trump NATO ölkələrini, müdafiə xərclərinə ÜDM-in 2%- dən də az həcmdə vəsait ayırdıqlarına görə tənqid edib. Çümə axşamı görüşləri ərəfəsində ABŞ Dövlət katibi Rex Tillerson media nümayəndələrinə deyib ki, prezident Trump \"NATO üzv ölkələrini öhdəliklərini tam həcmdə yerinə yetirməyin vacibliyinə inandırmağa çalışır\". Tillerson həm də deyib ki, prezident Trump Paris iqlim sazişində ABŞ-ın qalıb-qalmayacağına dair son qərar verməlidir. NATO-nun mənzil-qərargahına yollanmazdan əvvəl Trump Avropa Komissiyası və Avropa Şurası liderlərilə görüşlər keçirib, sonra isə Fransa prezidenti Emmanuel Macron ilə birgə nahar etməlidir. Gözlənildiyinə görə, Macron Trump-ı inandırmağa çalışacaq kı, o, Paris iqlim sazişindən imtina etməsin. Brüsseldə ABŞ prezidenti əleyhinə nümayişlər keçirilib \"Diplomatiya şedevri\" BBC-in Avropa üzrə müxbiri Kevin Connolly, Donald Trump-ın Brüsselə səfərinin cədvəlini \"kiçik diplomatiya şedevri\" adlandırıb. O mənada ki, cədvəldə görüşlərin sayı artırılıb, həmin görüşlərdən sonra gözlənilən ictimaiyyət və media nümayəndələri qarşısında çıxışlarının sayı isə minimuma endirilib. Çümə axşamı günü səhər Trump Avropa Komissiyasının prezidenti Jean-Claude Juncker ilə görüşməlidir. Bundan əvvəl Juncker prezident Trump ilə bağlı demişdi ki, \"yeni ABŞ prezidentini dünya barədə maarifləndirməyə azı 2 il vaxt itiriləcək\". Günorta, Trump, bundan əvvəl \"köhnəlmiş qurum\" adlandırdığı NATO-nun mənzil-qərargahına yollanmalıdır. Ötən gün Trump Roma Papası ilə Vatikanda görüşündən sonra, dünyada sülhün bərqərar olması üçün əvvəlkindən daha çox səy göstərmək əzmində olduğunu bildirmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50780461", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-50739449", "doc1": "يشيد المعجبون بجمالها وشجاعتها، في حين ينتقدها آخرون بسبب صورها الجريئة قائلين: \"لا مكان للمرأة المسلمة المؤمنة على منصات عروض الأزياء\". وصلت حليمة إلى الولايات المتحدة كلاجئة صومالية، وتربت في بيئة محافظة للغاية، ثم تمكنت في غضون عامين فقط من أن تصبح واحدة من أكثر الوجوه شهرة في عالم الموضة. التقتت مراسلة بي بي سي، ألينا إساخنكو، مع حليمة، وهي أول عارضة أزياء ترتدي الحجاب يلمع نجمها في العالم، لتسألها كيف جمعت بين مهنة عرض الأزياء والالتزام بالتعاليم الإسلامية. سجادة الصلاة في غرفة التبديل مواضيع قد تهمك نهاية تقول حليمة: \"أحاول الصلاة خمس مرات في اليوم، ولكني لا أنجح في هذا الأمر دائما. أتذكر نفسي أثناء أسبوع الموضة في نيويورك وأنا أركض حاملة بيدي سجادة وأبحث عن مكان للصلاة. وغالبا ما يكون هذا المكان هو غرفة تبديل الملابس\". أثناء أسبوع الأزياء المحتشمة في اسطنبول، كانت حليمة لا تفوّت فرصة للتحدث مع أي شخص يمر قربها، أو أخذ صور شخصية مع العاملين على عرض الأزياء عن طيب خاطر. لكنها كانت تسير برفقة مديرة أعمالها وحارسها الشخصي، ومحاطة بمصورين ومصممي أزياء. مصممة أزياء سودانية شابة: ميغان ماركل كانت بحاجة لي تبلغ حليمة 22 عاما وأصبحت أول عارضة أزياء محجبة تظهر على غلاف مجلة فوغ البريطانية، وتظهر مرتدية رداء السباحة (بوركيني) على صفحات أميركان سبورتس إليستريتد - التي غالبا ما تنشر صور عارضات شبه عاريات. ورغم أن طول حليمة لا يتعدى 166 سنتمترا - وهو أقل بكثير من المقاسات المطلوبة عادة من عارضات الأزياء - إلا أن ماركات تجارية فاخرة تدعوها باستمرار للمشاركة في عروضها. وقبل عامين، أصبحت أول عارضة أزياء محجبة في العالم توقع عقدا مع واحدة من أكبر وكالات الأزياء (IMG Models). تقول حليمة: \"لا تغيري نفسك، بل غيّري قواعد اللعبة\"، فهدفها جعل صناعة الأزياء أكثر شمولية لفتح الطريق أمام الفتيات ليصبحن عارضات أزياء في جميع أنحاء العالم بغض النظر عن انتمائهن العرقي أو الديني. \"لو لم أخض اختبارات الأداء فما كانوا ليختاروني في أي عرض. لم أفقد عزيمتي لأني أحمل إيماني معي دائما. فالإيمان هو ما يمنحني الثقة بالنفس\"، هكذا تعبر حليمة عن نجاحها. تسألها المراسلة: ما أهم العبر في القرآن بالنسبة لك؟ تجيب حليمة بلا تردد: \"لا تطلق أحكاما على الناس أبدا، فالله وحده القادر على الحكم. ساعد الناس وامنحهم الحب. التفاعل مع أولئك الذين لا يشاركونك معتقداتك والذين ينظرون إلى الحياة بطريقة مختلفة عنك جزء مهم من إيماني\". وتضيف: \"نشأت في مخيم للاجئين، وأدركت أنه يمكن لكل هذه الحياة الفاخرة أن تنتهي بلحظة، وأنا مستعدة للحظة كهذه\". ارتداء الحجاب في عقد العمل ولدت حليمة في مخيم للاجئين في كينيا؛ فعائلتها فرّت من الصومال في منتصف التسعينيات بسبب واحدة من أكثر الحروب دموية في القارة الإفريقية. مشت والدتها 12 يوما قبل الوصول إلى كينيا. وعندما بلغت حليمة السادسة من عمرها انتقلت إلى الولايات المتحدة مع والدتها وشقيقها، وفقدوا التواصل مع والد حليمة بسبب الحرب. تعيش عائلة حليمة في ولاية مينيسوتا التي تضم واحدة من أكبر الجاليات الصومالية في الولايات المتحدة، وتتذكر قائلة: \"اعتقد أصدقائي في أمريكا أنني أميرة صومالية لأنني كنت أخبرهم كيف انتقلنا باستمرار من منزل إلى آخر في كينيا. لم يعرفوا أن الم��ازل التي عشنا فيها كانت مصنوعة من قناني بلاستيكية ومن ركام الأبنية. كان ذلك كل ما استطاعت والدتي العثور عليه\". وتضيف: \"سخر زملائي مني وقالوا إنني أرتدي غطاء رأس لأن شعري متسخ كما كانوا يلقون نكات عن الإرهابيين. لكن كما تعلمين كنا في الثانوية\". عندما بلغت حليمة عامها التاسع عشر، أصبحت أول مشاركة على الإطلاق تظهر على المسرح مرتدية الحجاب ورداء السباحة البوركيني في مسابقة ملكة جمال مينيسوتا. تقول حليمة: \"أردت دائما المشاركة في مسابقة ملكات الجمال. لكنني صومالية ولم يسبق لأي واحدة منا اتخاذ مثل هذه الخطوة. وبعد المسابقة أخبرت أصدقائي أنه بإمكانهن ارتداء بوركيني والشعور بالثقة وإن كن واقفات إلى جانب شابات أخريات يرتدين ثياب السباحة المكشوفة. إننا على الأقل نبدو مختلفات، لكن لا أحد يستطيع أن يحرمنا من فرصة تجربة شيء جديد\". وبعد المسابقة، تلقت حليمة عرضا للتعاون مع واحدة من أكبر وكالات الأزياء في العالم وهي (IMG Models)، ووافقت عليه لكنها وضعت شرطها: ارتداء الحجاب عند مشاركتها في التصوير والمشي على منصات العرض. \"ارتديت الحجاب منذ الطفولة، لذا فهو بالنسبة لي جزء لا غنى عنه في خزانة ملابسي، كما هي الحال مع الأحذية التي لا يمكن الخروج دونها\". ولدى حليمة متطلبات صارمة تتعلق بالثياب التي تعلن عنها؛ فمعتقدها لا يسمح لها أن تكشف إلا عن وجهها ويديها وقدميها علنا، وقد كتب ذلك في عقود عملها. وتضيف حليمة: \"أرغب بتسهيل عمل المصممين غير المعتادين على العمل مع عارضات مثلي. كنت في السابق أحمل معي دائما حقيبة مليئة بأغطية شعر مختلفة وياقات قمصان وجوارب طويلة. أسافر دائمًا مع مديرة أعمالي، والتي ينبغي أن تكون امرأة دائما فتساعدني في تغيير الملابس عندما يكون طاقم العرض من الرجال\". يمكن ملاحظة أن بقية المشاركات في \"أسبوع الموضة المحتشمة\" يغيرن ملابسهن في غرفة مشتركة أمام أنظار الجميع، في حين تبنى في بعض عروض الأزياء غرفة منفصلة من جدران كرتونية عالية مطلية باللون الأسود خصيصا لحليمة لإخفائها عن أعين المتطفلين. تقول حليمة: \"أنا مسلمة، ويجب أن أتذكر هذا خارج المنصة. لذلك، يبذل المصممون ومنظمو العروض كل ما بوسعهم كي يكون لدي غرفتي الصغيرة التي أشعر فيها بالراحة\". تعلق حليمة على ذلك: \"بعض الفتيات لا يمانعن ذلك فقد اعتدن عليه. حتى مع وجود غرف خاصة، فإن العديد من العارضات يفضلن أن يكن معا. شخصيا لا أستطيع ارتداء الملابس في الأماكن العامة، لذلك أحتاج إلى غرفة منفصلة. لا أطلب الكثير. إن لم يناسب ذلك أحد المصممين فأنا جاهزة دائما للمغادرة\". \"اعتقدت أمي أني سأمشي نصف عارية\" لا تزال والدة حليمة تعتقد أن العمل كعارضة أزياء يتعارض مع الإيمان، لكن حليمة تقول: \"تعرف أمي أن بإمكانها الوثوق بي. لقد ربتني على نحو صحيح، لذا فهي إلى جانبي على أية حال. هي تدرك أيضا أنه إن لم يكن الأمر مناسبا لي، فلن أرضاه، سأقول لا ببساطة\". \"في أوساطنا لم يسمع أحد عن واحدة منا عملت في مجال عرض الأزياء، لذا اعتقد كثيرون، بمن فيهم والدتي، أنني سأقوم بالتصوير وأنا نصف عارية. لكن الجميع الآن سعيد بنجاحي\". لكن والدة حليمة لم تحضر على الإطلاق أيا من عروض الأزياء التي شاركت بها ابنتها. تعلق حليمة على ذلك: \"أمي لا تفهم اتجاهات الموضة ولا ألومها على ذلك. فبالنسبة لها الملابس شيء يمكنك رميه على نفسك ونسيان أمره\". وتضيف: \"جل ما تتمناه لي هو التحصيل العلمي وتكو��ن عائلة وأن تكون حياتي بسيطة وعادية\". \"الحجاب خياري الشخصي\" سألت المراسلة حليمة ما إن كانت ستقبل أن تمشي يوما على المنصة بدون حجاب لتظهر للنساء اللاتي لا يتمتعن بحرية اختيار نزع الحجاب أن ذلك أمر ممكن، فأجابت: \"إذا كنا نريد العيش في مجتمع يضمن للمرأة حق اتخاذ قراراتها بنفسها، فعندئذ يكون سؤالك هذا لي خطأ. فقبل كل شيء هذا السؤال يسلبني حقي بارتداء ما يجعلني أشعر بأني جميلة وواثقة من نفسي. هذا حجابي. بغض النظر عن نمط الملابس الذي تختاره المرأة فهي تستحق الاحترام والدعم والحب. هذه هي رسالتي\". وتقول: \"في أي بلد في العالم، لا ينبغي لأي امرأة ارتداء الحجاب دون رغبتها بذلك، ولا ينبغي لأي امرأة خلعه تحت الإكراه\". \"أود أن أرى أمي حاضرة في عروضي\" تقول حليمة إنه إذا أراد أحد إحداث التغيير، فلا يحتاج إلى تغيير نفسه بل إلى تغيير قواعد اللعبة. ويبدو أن ذلك يحصل معها بالفعل. \"يمكنك اليوم رؤية الكثير من العارضات المحجبات على منصات العرض ولدينا محجبات كثيرات في الوكالة - أعتقد أن هذا الأمر أصبح أمرا عاديا\"، كما تقول. وتضيف: \"كل ما نسمعه عن النساء المحجبات يكتنفه السلبية ويكون مسيسا بشدّة. أريد تغيير ذلك. أنا شابة تعشق الأزياء والتصاميم، ولدي روح ومشاعر، ولا أختلف عن أي شابة أخرى\". يبدو أن حليمة تمكنت من تحقيق ما تطمح إليه وما كانت تحلم به: مصممون مشهورون يصطفون للعمل معها؛ معجبون يلاحقونها من عرض إلى آخر، وأكبر مؤسسات الإعلام العالمية تدعوها لإجراء المقابلات. ومع ذلك، فلدى العارضة حلم معلّق: \"أود فعلا أن تجلس والدتي في الصف الأول في أحد عروضي لمرة واحدة. لكن هذا يجب أن يكون أكبر عرض أزياء في حياتي. آمل أن يتحقق هذا في يوم من الأيام\".", "doc2": "Həlimə Aden Somali qaçqını olan, çox mühafizəkar mühitdə böyüyən Həlimə cəmi iki il ərzində \"başgicəlləndirən karyeraya\" sahib olub, moda dünyasında ən çox tanınan şəxslərdən birinə çevrilib. BBC Rusca xidməti dünyanın bir nömrəli hicablı top-modeli Həlimə Adendən müsahibə alıb, ondan sərt İslam qaydalarını model karyerası ilə birləşdirməyi necə bacardığını soruşub. Eyni zamanda, bu sahənin ekspertlərindən müsəlman qızın moda dünyasına gəlişinin səbəbini soruşub. \"Qrim otağında namaz\" Həlimə deyir ki, gündə beş dəfə namaz qılmağa çalışır: \"Amma hər dəfə alınmır. Bununla bağlı ən yaddaqalan xatirəm Nyu-York moda həftəsində əlimdə namaz xalçası ora-bura qaçıb dua etməyə yer axtarmağımdır. Çox vaxt bunu ya qrim otağında, ya da çəkiliş meydançasında edirəm\". İlk dəfə mən Həlimə ilə İstanbuldakı \"Modest Fashion Week\" (\"Təvazökür Dəb Həftəsi\") tədbirində görüşdüm. Fotoqrafların və dizaynerlərin əhatəsində olan, meneceri və şəxsi cangüdəni də yanından ayrılmayan gənc qız rastlaşdığı adamlarla söhbət fürsətini qaçırmır, üstəlik, şou təşkilatçılarının yanında durub həvəslə selfie də çəkir. 22 yaşlı Həlimə Aden şəkli Britaniyanın \"Vogue\" jurnalının üz qabığında dərc olunmuş ilk hicablı modeldir. Amerikanın \"Sports Illustrated\" jurnalında isə onun burkinili (hicablılar üçün çimərlik geyimi) şəkli çıxıb. Həliməni tez-tez \"podiumda müsəlman qıza yaraşmayan şəkildə davranmaqda\" ittiham edirlər Top-model üçün boyu xeyli alçaq olsa da (cəmi 166 sm) onu tez-tez lüks brendlərin, o cümlədən. \"Max Mara\" və \"Yeezy\"-nin moda nümayişlərinə dəvət edirlər. İki il əvvəl Həlimə ən böyük model agentliyi olan \"İMG Models\"-lə müqavilə bağlayan ilk hicablı model olub. \"Özünü yox, oyun qaydalarını dəyiş\" - Həlimə belə deyir. Onun hədəfi moda sənayesini etnik və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq bütün qızlar üçün daha əlçatan etməkdir: \"Hər şey çox pis olanda, kastinqə getməyəndə, hətta məni hansısa moda nümayişinə dəvət etməsələr belə, ruhdan düşmürəm. Çünki mənim inancım həmişə mənimlədir. O, özümə inamımı azalmağa qoymur, məni bütünləşdirir\". Həlimə Quranın ən çox hansı mesajını özü üçün vacib sayır? \"Heç vaxt qınama, çünki ancaq Allah hökm verə bilər. İnsanlara dəstək olmaq, onları sevmək, pis günlərində kömək etmək\" - gənc qız heç düşünmədən belə deyir. \"Mən qaçqın düşərgəsində böyümüşəm və yaxşı bilirəm ki, bu lüks həyat bir anda bitə bilər. Mən buna hazıram\". \"İnancımın vacib hissələrindən biri də budur - sənin fikirlərini bölüşməyənlərə, həyata sənin kimi baxmayanlara sənin münasibətin necədir\". \"Müqavilədə hicab şərti də yazılıb\" Həlimə Keniyadakı qaçqın düşərgəsində doğulub. Ailəsi əslən Somalidəndir. 1990-cı illərin sonunda onlar Afrikanın ən qanlı müharibələrindən birindən qaçıblar. Keniyaya çatana qədər Həlimənin anası 12 gün piyada yol gedib. Həlimənin 6 yaşı olanda anası onu və qardaşını götürüb ABŞ-a köçüb. Onlar müharibədə atası ilə əlaqəni itiriblər. Qızının hay-küylü tədbirlərdə iştirak etməsi və orada kişilərin zillənərək ona baxması Həlimənin anasının xoşuna gəlmir. \"Amerikadakı dostlarım elə bilirdilər ki, mən Somali şahzadəsiyəm, çünki onlara Keniyada tez-tez bir yerdən başqa yerə köçməyimizi danışmışdım\" - o vaxt ailəsi ABŞ-dakı ən böyük Somali diasporasının olduğu Minnesota ştatına köçən Həlimə belə deyir. \"Onlar bilmirdilər ki, bizim yaşadığımız evlər plastik butulkalardan və tikinti zir-zibilindən düzəldilmişdi və güclü külək əsəndə, ya da yağış yağanda uçulub dağılırdı. Anamın bundan yaxşısını tapmaq imkanı yox idi. Sinif yoldaşlarım mənə gülürdülər, deyirdilər ki, saçlarım kirli olduğu üçün başımı örtürəm. Bəzən də terrorçu qadınlar barədə zarafat edirdilər. Amma orta məktəbdə belə şeylər olur\". Həlimənin 19 yaşı olanda \"Miss Minnesota\" gözəllik müsabiqəsinə hicabda və burkinidə qatılan ilk iştirakçı olur. Həlimə Amerikanın \"Sports Illustrated\" jurnalında burkinili şəkli dərc olunan ilk müsəlman modeldir \"Gözəllik müsabiqəsində iştirak etmək mənim arzum idi, ancaq Somalidə mənə qədər heç biq qız bunu etməmişdi. Müsabiqədən sonra rəfiqələrimə dedim ki, hətta burkinidə belə açıq çimərlik paltarları geymiş qızların yanında özünü inamlı hiss edə bilərsən. Düzdür, biz hamı kimi görünmürük, amma heç kim bizə hansısa yeni bir başlanğıcı qadağan edə bilməz\". Müsabiqədən sonra Həlimə dünyanın ən böyük model agentliklərindən biri olan \"İMG Models\"-dən əməkdaşlıq təklifi alıb. O razılaşıb, amma şərt qoyub: çəkilişlərə və moda nümayişlərinə hicabla qatılacaq: \"Mən uşaqlıqdan hicab taxıram. Ayaqqabı kimi, mənimçün hicab da qarderobumun əzəvolunmaz hissəsidir\". Həlimənin reklam etdiyi geyimlərlə bağlı da şərtləri var. Onun inancı adam içində ancaq üzünü, əllərini və ayaqlarını açıq qoymağa icazə verir. Bu, onun şirkətlə müqaviləsində də yazılıb. Həlimə İstanbulda keçirilən \"Təvazökar moda həftəsi\"nə xüsusi dəvət alıb. Həlimə deyir ki, onun kimi modellərlə işləməyə alışmamış dizaynerlərin işini yüngülləşdirmək istəyir: Əvvəllər hər yerə özümlə içi hicab, boğazlı sviter və alt şalvarı dolu çanta aparırdım. Mən həmişə öz menecerimlə səyahət edirəm və menecerlərim də həmişə qadın olur. Çəkiliş meydançasındakıların hamısı kişi olanda, o, mənə geyinməyə kömək edir\". \"Təvazökar dəb\" nə deməkdir? \"Təvazökar dəb\" - qadın geyimində populyarlaşmaqda olan \"təvazökar, təmkinli və ya ləyaqətli\" modadır, tam izahı yoxdur, müxtəlif ölkələrdə və mədəniyyətlərdə fərqli çərçivələri var. Amma bəzi ümumi əlamətləri də olmamış deyil: Bəzi tədbirlərdə Həlimə üçün qara kartondan xüsusi otaq düzəldirlər. Gənc qızı yad gözlərdən qoruyan bu yer həm qrim, həm də soyunmağa otağı olur. \"Mən müsəlmanam və bunu podiumdan kənarda da xatırlamalıyam. Ona görə də dizaynerlər və təşkilatçılar mümkün olan hər şeyi edirlər ki, mənim rahat olacağım kiçik bir yer düzəltsinlər\". Rekalm etdiyi paltarla bağlı Həlimənin öz tələbləri var Moda işçiləri Həlimə üçün ideal şərait yaradırlar, amma \"Təvazökar moda həftəsi\"nin digər içtirakçıları ümumi otaqda, hamının gözü qabağında geyinib-soyunurlar. Həlimə bu barədə nə düşünür? O, çiyinlərini çəkir: \"Bəzi qızlar etiraz etmirlər, onlar buna alışıblar. Hətta belə kiçik otaqları olmuş olsaydı belə, yenə hamı ilə bir yerdə olmağa üstünlük verərdilər. Amma mən başqalarının yanında soyuna bilmirəm, ona görə də mənə ayrıca bir yer lazımdır. Axı, çox da çətin məsələ deyil. Amma bu, dizaynerlərdən hansınısınsa xoşuna gəlməsə, dərhal qalxıb getməyə hazıram\". \"Anam elə bilirdi ki, mən yarıçılpaq şəkillər çəkdirəcəm\" Həlimənin anası hələ də qızının seçimini bəyənmir, hesab edir ki, model işi inanca ziddir. Mühafizəkar dindar olan bu qadın bütün dini qaydalara əməl edir, başdan-ayağa qara geyinir və həmişə kölgədə qalmağa çalışır. \"Həlimənin hay-küylü tədbirlərdə olması və kişilərin zillənib ona baxması xoşuma gəlmir\" - nadir hallarda müsahibə verən qadın \"Al Jazeera\" kanalına açıqlamasında belə deyib. Ancaq Həlimə deyir ki, bu, onların yaxın və güvəncli münasibətlərinə mane olmur. \"Anam bilir ki, mənə etibar etmək olar. O, məni düzgün tərbiyə edib, ona görə də ürəyinin dərinliyində məni qınamır. Anam onu da bilir ki, xoşuma gəlməyən bir şey olsa, susmaram, yox deyərəm\". Həlimənin hədəfi moda sənayesini daha inklüziv etmək, dünyanın müxtəlif yerlərindən olan qızların podiuma yolunu açmaqdır. \"Anam da daxil olmaqla, mənim ətrafımda heç kim bu iş haqqında heç nə eşitməmişdi. Anam elə bilirdi ki, yarıçılpaq şəkillər çəkdirəcəm. Amma indi hamısı mənim uğurlarıma sevinir\". Buna baxmayaraq, anası heç vaxt onun iştirak etdiyi moda nümayişlərinə gəlməyib. \"Anam moda brendlərini anlamır və mən buna görə onu qınamıram. Onun üçün paltar geyinmək fikirləşmədən əyninə bir şey keçirmək, sonra da bu barədə heç düşünməməkdir\". \"Təhsil, ailə, sadə həyat - anam mənim üçün ən çox bunları istəyərdi\". \"Təvazökar dəbin\" simvolu, yoxsa dini təhqir edən qadın? Həlimə çəkilişlərdən, publik çıxışlarından və dünyəvi məclislərdən olan şəkillərini milyona yaxın təqibçisinin olduğu \"İnstagram\" profilində paylaşır. Hər şəklin altında on minlərlə bəyənmə və yüzlərlə şərh var. Tənqidçiləri Həliməni bəzi şəkillərdə çox şəhvətli görünməkdə ittiham edirlər Onun təqibçiləri əsasən dünyanın müxt'lif ölkələrində yaşayan müsəlman qızlardır, Həlimə onlar üçün bir təqlid nümunəsidir. \"Sən sübut etdin ki, qapalı geyinəndə də gözəl görünmək olar. Çox sağ ol!\" \"Biz sənə heyranıq, Həlimə, sən bütün dünyaya ilham verirsən\". Ancaq onu açıq-saçıq fotosessiyalara və \"qeyri-müsəlman\" həyat tərzinə görə qınayanlar da var. \"Səndən xahiş edirəm, dayan, sən bizim dinimizi səhv tanıdırsan, buna görə utanmalısan!\" - Min_xi. adlı istifadəçi belə yazır. \"Hicablı qız sənin moda nümayişlərində yeridiyin kimi yeriməməlidir. Əgər özünü həqiqətən də müsəlman hesab edirsənsə, bunu etməməlisən\" - bu isə _itsshahed_ adlı istifadəçinin sözləridir. \"Heç kim mənə düzgün davranış dərsi keçə bilməz. Bunu hər kəs özü müəyyənləşdirir\" - Həlimə tənqidlərə belə cavab verir. Bütün dünya Həliməni \"təvazökar dəb\"-in qadının seksuallığını gizlədən geyim dəbinin siması hesab edir. Qapalı geyim tərəfdarı olan bir neçə regiona sahib Rusiyada bu meyl xüsusi maraq doğrurur və ekspertlərin sözlərinə görə, getdikcə məşhurlaşır. \"Modest Russia\"-nın media-konslatinq platformasının rəhbəri Dilarə Sədriyeva deyir ki, bu meyilin hər hansı dinlə əlaqəsi yoxdur, amma qapalı geyim tərəfdarlarının çoxu müsəlman qızlardır. \"Müsəlman olmayan cəmiyyətlərdə qəbul olunmaq istəyən qızlar üçün Həlimə hicabla karyera qurmağın mümkünlüyünü sübut edən simvoldur, aparıcı moda sənayesinin onların dəyərlərini bölüşməsi və dəstəkləməsi qızların xoşuna gəlir\". \"Amma Həlimənin bəzi obrazları onun dini bəyanlarına uyğun gəlmir. Bu, dinin tələblərinə daha ciddi yanaşan qızları ondan uzaqlaşdırır. Bəzi şəkillərdə Həlimənin ayaqları dizdən yuxarıya qədər açıq, geyimləri şəffafdır. Effektli, amma həm də şəhvətli obrazlardır. Belə şəkillər çoxlarının narazılığına və narahatlığına səbəb olur\". \"İMG Models\" agentliyinin direktoru Ayvan Brat (sağda) hesab edir ki, Həlimənin uğuru ilk növbədə onun şəxsiyyət olmasından irəli gəlir \"Təvazökarlıq və ciddilik özünü təkcə hicab bağlamaqda, qapalı geyinməkdə yox, bütövlükdə həyat tərzində, o cümlədən, parıltılı həyatdan imtinada (ya da bunu məhdudlaşdırmaqda) büruzə verməlidir. Şou-biznesdəki rolunun tələbinə görə Həlimə spirtli içki olan məclislərə gedir. Özü nə qədər ciddi olsa da, belə həyat tərzi bir çoxlarında mənfi reaksiya doğura bilər\" - Dilarə Sədriyeva belə deyir. \"Hicab mənim öz seçimimdir\" Artıq çoxdandır ki, həm müsəlman, həm də qeyri-müsəlman ölkələrində hicab qarderob elementi deyil. Bəzilər üçün o, qadınların əsarətinin və hüquqsuzluğunun simvoludur, digərləri isə hicabı lazımsız diqqətdən yayınmaq və daxilən azad olmaq vasitəsi hesab edir. Bəzi ölkələrdə qadının küçəyə başıaçıq çıxması ya publik olaraq döyülmək, ya da həbsə atılmaqla nəticələnə bilər. Tənqidçilər deyirlər ki, jurnallarda və podiumlarda başıörtülü görünməklə Həlimə bilərəkdən, ya da bilməyərəkdən hicabı qadınlar üçün məcburi aksesuar olaraq təbliğ edir, bu məhdudiyyəti normal bir şey kimi təqdim edir. Həlimə bütün dünyadakı müsəlman qızlar üçün rol modelinə çevrilib. O deyir ki, təkcə müsəlman yox, xristian analar da ona müraciət edib model olmaq istəyən qıları üçün məsləhət istəyirlər Həlimə deyilənlərlə razılaşmır: \"Dünyanın heç bir ölkəsində heç bir qadın hicabı öz iradəsi əleyhinə taxmamalıdır və heç biri də məcbur edilərək ondan imtina etməməlidir. Mən hicabı məni gözəl göstərdiyi üçün, özümə inamımı artırdığı üçün taxıram\". Həlimədən soruşuram ki, seçim azadlığı olmayan qadınlara bunun mümkün olduğunu göstərmək üçün bir gün podiuma hicabsız çıxa bilərmi? \"Bu, ideyanın əleyhinə getmək olardı, onu mənasızlaşdırardı. Biz qadınların özü ilə bağlı qərar vermək hüququna malik olduğu cəmiyyətdə yaşamaq istəyiriksə, məndən bunu xahiş etmək doğru deyil. Çünki bu, məni gözəl göstərən və özümə inamımı artıran bir şeydən istifadə hüququmu əlimdən alır. Həmin şey mənim hicabımdır\". \"Hansı tərzdə geyim seçməyinizdən asılı olmayaraq siz dəstəyə, hörmətə və sevgiyə layiqsiz. Mənim mesajım budur\". Tələb olunan obraz Bu il bir neçə lüks marka, o cümlədən, Michael Kors və \"Burberry\" öz kolleksiyalarına hicablı geyimlər daxil ediblər. Mütəxəssislərin rəyinə görə, 2023-cü ildə müsəlman dünyasına hesablanmış geyimlərin satışı 361 milyard dollar təşkil edəcək - 2017-ci illə müqayisədə 1/3 dəfə çox. Həlimənin uğuru və İslam dəbinin populyarlaşması arasında əlaqə varmı? Tənqidçiləri hesab edirlər ki, Həlimə dünyəvi həyat tərzi sürür və bu, dininə sadiq müsəlman qız obrazına uyğun gəlmir \"İMG Models\" agentliyinin direktoru Ayvan Brat belə düşünmür: \"Karli Kloss və Coan Smolsdan Cici Hadidə qədər bizim bütün digər modellərimiz kimi, Həlimə də görgəmli şəxsiyyətdir\". \"O, olduğu hər yeri işıqlandırır. Əgər kefiniz yoxdursa, sadəcə ona zəng vurun. Otaqda hamıdan gözəl olmaq azdır, hamıdan yaxşı olmaq, parlaq individuallığa sahib olmaq lazımdır. Bu, Həlimədə var\" - 20 ildən çoxdur ki, model biznesində çalışan Ayvan belə deyir. Kommunikasiyalar üzrə professor və \"Metro Models\" agentliyinin direktoru Devid Ratmoko hesab edir ki, mətbuat və siyasi polemikalar moda brendlərinə təzyiq edir: \"İnklüzivlik çatışmazlığında günahlandırılmamaq üçün dizaynerlər öz kolleksiyalarında bütün etno-mədəni spektri əhatə etmək məcburiyyətindədirlər. Uzun illər boyu model standartı birtipli idi. Artıq dünya dəyişib, ona görə də brendlər sürətlə bu bərabərsizliyi aradan qaldırmağa məcburdurlar\". \"İstəyirəm ki, anam mənim dəfiləmi görsün\" Həlimə deyir ki, dəyişiklik istəyirsənsə, özünü yox, oyun qaydalarını dəyişməlisən. Deyəsən, o, bunu bacarır. \"İndi podiumda hicablı modellər çoxdur, bizim agentlikdə də var. Məncə, bu, artıq normaya çevrilir\". \"Hicablı qadınlar haqqında çox vaxt mənfi fikirlər deyilir və mövzu siyasiləşdirilir. Mən bunu dəyişmək istəyirəm. Mən gəncəm, modanı və dizayner geyimlərini çox sevirəm. Mənim ürəyim və hisslərim var, heç nə ilə başqalarından fərqlənmirəm\". \"Mən qaçqın düşərgəsində böyümüşəm, yaxşı bilirəm ki, bütün bu lüks həyat bir anda bitə bilər. Mən buna hazıram\". Belə görünür ki, Həlimə arzusuna çatıb: məşhur dizaynerlər onunla çalışmaq üçün növbəyə dururlar, fanatları onun iştirak etdiyi bütün nümayişlərə gəlirlər, dünyanın ən böyük KİV-ləri onu müsahibəyə dəvət edir, onun haqqında film çəkirlər. Ancaq Həlimənin hələ reallaşmamış bir arzusu var: \"Çox istəyirəm ki, bir gün anam birinci cərgədə oturub məni izləsin. Amma bu, həyatımın ən böyük şousu olmalıdır\". \"Ümid edirəm, bir gün bu olacaq\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140825_ukraine_russia_deescalation", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/08/140827_putin_ukraine", "doc1": "دعي الى القمة لبحث قضايا اقتصادية بالدرجة الاولى جاءت هذه التصريحات في اعقاب المباحثات الاولى المباشرة والتي عقدها مع نظيره الروسي فلاديمير بوتين في روسيا البيضاء. وقال بوتين إن بلاده ستساعد على الحوار إلا أن انهاء القتال مسألة تتعلق بأوكرانيا نفسها. وتتهم اوكرانيا والدول الغربية روسيا بتسليح المتمردين وهو ما تنفيه روسيا مرارا. وكان بورشينكو قد أعلن في وقت مبكر من العام الجاري وقفا لإطلاق النار من جانب واحد إلا أن�� اتهم المتمردين بانتهاكه. مواضيع قد تهمك نهاية وأجرى بوتين وبوروشينكو محادثات ثنائية لساعتين بعد مفاوضات أوسع استمرت ست ساعات مع مسؤولي الاتحاد الأوروبي وزعيمي روسيا البيضاء وقازاخستان بهدف إنهاء الأزمة في أوكرانيا. وجاءت القمة الثنائية بين بويتن وبوروشينكو إثر احتجاز 10 جنود روس شرقي اوكرانيا. وقال رئيس روسيا البيضاء الكساندر لوكاشينكو إن الزعماء المشاركين في قمة مينسك الثلاثاء اتفقوا على ضرورة تهدئة الازمة الاوكرانية. وقال لوكاشينكو للصحفيين بعد محادثات شارك فيها الرئيسان الروسي والاوكراني \"نسعى كلنا الى تحقيق انفراج في الموقف.\" واضاف \"ولكن مجرد اجتماعنا اليوم يعتبر تجاحا بلا شك.\" وقال \"كانت المفاوضات شاقة، إذ يختلف الطرفان اختلافا كبيرا في شتى الامور احيانا بشكل اساسي، ولكن الجميع اتفقوا على ضرورة تهدئة الموقف واطلاق سراح الرهائن.\" وقال بوتين في المؤتمر الصحفي الذي اعقب المباحثات إن \"روسيا من جانبها ستفعل كل شيء من أجل دعم عملية السلام هذه اذا بدأت\". واتفق بوتين وبوروشينكو على عقد مزيد من المباحثات بين هيئات خفر السواحل في كلا البلدين. وجاءت المحادثات بعد ساعات من قرار الرئيس بوروشينكو حل البرلمان وإعلان انتخابات مبكرة في 26 أكتوبر/تشرين الأول المقبل. وقتل 2000 شخص في القتال الدائر بين القوات الاوكرانية والانفصاليين في يوهانسك ودونيتسك. وأعلنت كلتا المنطقتين استقلالهما عن كييف عقب ضم روسيا لشبه جزيرة القرم جنوبي أوكرانيا في مارس/آذار الماضي المباحثات الاولى المباشرة بين الزعيمين لمناقشة الازمة في اوكرانيا. الجنود الروس الذي اعتقلتهم القوات الاوكرانية.", "doc2": "Prezident Vladimir Putin Minskdə danışıqların yekunu sonucu olaraq söyləyib ki, Rusiya Ukrayna hökümətinə separatçılarla danışıqlar aparmağa yardım edə bilər. Belarus paytaxtında Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Ukrayna və Avropa İttifaqı rəsmilərinin görüşü baş tutub. Lakin ilk növbədə, Ukrayna höküməti atəşkəs imzalamağa razı olmalıdır, cənab Putin əlavə edib. Həmçinin o qeyd edib ki, atəşin kəsilməsi hər iki tərəfdən olmalıdır. Putinin sözlərinə görə, Rusiya Ukraynadakı vəziyyəti gərginləşdirməyib və gərginləşdirə bilməz də. Rusiya prezidenti qeyd edib ki, Minsk görüşündə Ukraynada atəşkəs bağlanmasına dair müzakirə edilməyib. Belarus paytaxtında Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Ukrayna və Avropa İttifaqı rəsmilərinin görüşü baş tutub. Görüş zamanı, Rusiya və Ukrayna prezidentləri bağlı qapılar arxasında təxminən iki saat sürən müzakirələr aparıb. Bazar ertəsi Ukrayna hakimiyyəti ölkənin şərqində 10 rusiyalı əsgərin tutulduğunu bildirib. Moskva hərbçilərin qonşu ölkəyə təsadüfən keçdiyini bildirsə də, bu onsuz da çəyin olan münasibətlərə əlavə gərginlik gətirib. Kreml Ukrayna separatçılara hərbi dəstək verdiyi barədə Kiyevin ittihamlarını həmişə rədd edir. Ukraynanın şərqində rusiyapərəst separatçılarla döyüşlərdə 2 mindən artıq adam həlak olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140203_ukraine_eu_us_aid_plan", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/02/140203_ukraine_yanukovich", "doc1": "يعود الرئيس فكتور يانوكوفيتش لمزاولة مهامه الاثنين بعد تمتعه باجازة مرضية في غضون ذلك، قالت مسؤولة السياسة الخارجية بالاتحاد الأوروبي كاثرين اشتون إن الاتحاد الأوروبي والولايات المتحدة يعدان خطة لتقديم مساعدات مالية كبيرة لأوكرانيا على الامد القصير. واضافت اشتون في مقابلة اجرتها معها صحيفة وول ستريت جورنال نشرت يوم الاحد إن الخطة تهدف إلى مساعدة أوكرانيا على اجتياز مرحلة انتقالية تستطيع خلالها حكومة انتقالية موسعة الموافقة على اصلاحات سياسية واقتصادية والاعداد للانتخابات الرئاسية المقررة العام القادم. ونقلت الصح��فة عن اشتون قولها على هامش القمة الأمنية المنعقدة في ميونيخ إن الاتحاد الاوروبي والولايات المتحدة \"يعدان خطة - خطة أوكرانية كما اقترحت ان يسميانها - تبحث فيما يتعين ان نفعله حاليا ازاء قطاعات مختلفة من الاقتصاد لتحسين الاوضاع.\" يذكر ان اوكرانيا تشهد منذ اسابيع حركة احتجاجية تحولت في بعض الاوقات إلى أعمال عنف منذ ان رفض الرئيس يانوكوفيتش اتفاقية للتجارة والتعاون مع الاتحاد الاوروبي في نوفمبر تشرين الثاني الماضي من اجل اقامة علاقات اوثق مع روسيا. مواضيع قد تهمك نهاية وحصلت أوكرانيا على وعد من روسيا بتقديم حزمة انقاذ تبلغ قيمتها 15 مليار دولار لمساعدة اقتصادها المتداعي. ولكن بعد استقالة رئيس الوزراء ميكولا ازاروف الاسبوع الماضي استجابة لمطالب المحتجين قال الرئيس الروسي فلاديمير بوتين ان موسكو لن تنفذ الاتفاق بالكامل إلا بعد تشكيل حكومة جديدة في أوكرانيا. بولاتوف من جانب آخر، سمحت السلطات الأوكرانية للناشط المعارض دميترو بولاتوف الذي تعرض للخطف والتعذيب بمغادرة البلاد من أجل العلاج، وفقاً لما أفادت تقارير. وبولاتوف الذي يرقد حاليا في مستشفى في كييف، ظهر على شاشة تلفزيون محلي الأسبوع الماضي وعلى وجهه جرح بالغ وقد فقد جزءاً من أذنه. يقول بولاتوف انه تم صلبه وقال الناشط إنه احتجز لثمانية أيام. وباتت قضيته محور الاحتجاجات التي تطالب الرئيس فيكتور يانكوفيتش بالاستقالة. ويحتشد حالياً آلاف الأوكرانيين في ساحة الميدان، مهد تظاهراتهم. وقدم يانكوفيتش سلسلة من التنازلات واستقالت حكومته. لكن المتظاهرين الذين يفضلون تعزيز العلاقات مع الاتحاد الأوروبي عليها مع روسيا، لم تقنعهم خطوة الرئيس. ويتزعم بولاتوف المجموعة التي تتولى حماية المتظاهرين ومخيماتهم والطرق المغلقة. وفقد أثره في 22 يناير/ كانون الثاني وعاد وظهر بعد ثمانية أيام في احدى ضواحي كييف. وقال لوسائل الأعلام انه تم صلبه من قبل خاطفيه الذين قال إنهم يتحدثون بلهجة روسية. وعبر زعماء المعارضة والدبلوماسيون الغربيون عن سخطهم من الحادث.", "doc2": "Yanukoviç “kəskin respirator” xəstəliyə görə məzuniyyətdə idi. Etirazçılar və müxalifət onun istefasını və növbədən kənar seçkilərin keçirilməsini tələb edir. Cümə axşamından Yanukoviç “kəskin respirator” xəstəliyinə görə məzuniyyətdə idi. İstirahət günləri ərzində Ukraynada etiraz aksiyaları davam edib. Ölkənin paytaxtı Kiyevdə bazar günü Maydanda minlərin, ictimai fəal və müxalifət liderlərinin iştirakı ilə “informasiya mitinqi” keçirilib. Eyni zamanda “Avromaydan” etirazlarının lideri və etiraz hərəkatının üzvü, qəddarcasına döyüldüyünü iddia edən Dmitriy Bulatov ölkəni tərk edib və Litvaya müalicəyə gedib. Bulatovun döyülməsi \"Zərbə\" Partiyasının lideri Vitaliy Kliçko Bulatovun Riqaya, oradan isə Vilnüsə köçməyi planlaşdırdığını bəyan edib. Litva Xarici işlər Nazirliyi bu məlumatı təsdiq edib. Litva Maydanda yaralananlara tibbi yardım təklif edən ilk Avropa ölkəsi olub və bu məqsədlər üçün 15 min avro ayırıb. Bulatovun müalicəsini həmçinin Almaniya da təklif edib. Bundan öncə Ukrayna kütləvi-informasiya vasitələri millət vəkili Pyotr Poroşenkaya istinadən yazıb ki, Şevçenko rayon məhkəməsi fəalın həbsi haqda vəsatəti təmin etməkdən imtina edib. \"Məhkəmənin qərarında bildirilir ki, vəsatətin təmin olunmasından imtina edilib. İş bağlanıb və Bulatov azaddır. Hazırda mənlə birlikdə hava limanına gedərək ölkəni tərk edə bilər\", Poroşenko jurnalistlərə deyib. Cümə günü kütləvi iğtişaşlar təşkil etməkdə şübhəli bilinərək axtarışa verilib. Polis fəalı Kiyev xəstəxanasında dindirmək istəsə də, həkimlər buna icazə verməyiblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/01/160117_iran_us_new_sanctions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2016/01/160117_iran_sanctions_us", "doc1": "يأتي قرار فرض هذه ال��قوبات على إيران بعد يوم واحد من رفع العقوبات الدولية التي كانت مفروضة عليها بسبب برنامجها النووي وتشمل هذه العقوبات 11 شركة وشخصاً مرتبطين بهذه التجربة باستخدامهم النظام المصرفي الأمريكي. ويأتي قرار فرض هذه العقوبات على إيران بعد يوم واحد من رفع العقوبات الدولية التي كانت مفروضة عليها بسبب برنامجها النووي، على إثر توقيع اتفاقية معها تهدف لمنع إنتاجها سلاحا نوويا. وبموجب هذا الاتفاق، أطلقت إيران سراح أربعة سجناء امريكيين - إيرانيين، من بينهم جيسون رضائيان مدير مكتب واشنطن بوست في طهران الذي وصفه الرئيس الأمريكي باراك أوباما بأنه \"شجاع\". وأطلق سراح سجين أمريكي خامس بشكل منفصل. مواضيع قد تهمك نهاية وُنقل رضائيان والسجينان الآخران بالطائرة إلى قاعدة أمريكية في المانيا عبر جنيف من أجل إجراء الفحوصات الطبية. وقال مسؤولون أمريكيون إن \" أحد السجناء الأمريكيين الأربعة المفرج عنهم وهو نصرة الله خسروي - رودسري لم يكن على متن الطائرة\". وأضافوا أن \"ماثيو تريفيثيك أطلق سراحه بشكل منفصل\". وقالت الولايات المتحدة إنها أطلقت سراح سبعة أمريكيين من أصل إيراني كانوا محتجزين في سجونها في اتهامات بانتهاك العقوبات. وكانت المحادثات بشأن تبادل السجناء بين البلدين تأجل بسبب فرض وزارة الخرانة الأمريكية عقوبات على طهران بسبب خرقها للعقوبات المفروضة عليها. وأعلن عن إطلاق سراح السجناء الأمريكيين فقط عندما اقلعت الطائرة التي تقلهم من ايران، بحسب تقارير. وقال أوباما في خطابه الأخير إن \"العقوبات الاقتصادية الخانقة عن إيران رفعت بعد أن أقرت الوكالة الدولية للطاقة الذرية أن طهران خفضت من أنشطتها النووية الحساسة\". وأضاف الرئيس الأمريكي أنه \" يوم جيد لأننا نلمس فيه ما الذي يمكننا تحقيقه من خلال الدبلوماسية العالمية\". وأشار إلى أنه \" لعقود مضت، اختلافتنا جعلت حكوماتنا لا تتحدث مع بعضها بتاتاً، وهذا لم يكن من صالح الولايات المتحدة\"، موضحاً أن \"هذا الاتفاق يعني أن إيران لن تمتلك يوماً قنبلة نووية\". \"فصل جديد\" وكان الرئيس الإيراني حسن روحاني صرح في وقت سابق بأن \" الاتفاق النووي الإيراني فتح فصلاً جديداً في علاقة بلادنا مع العالم\". ورحب بتطبيق بنود الاتفاق من قبل العديد من الحكومات والأمم المتحدة والإتحاد الأوروبي، إلا أنه لاقى استهجاناً من قبل الجمهوريين الأمريكيين وإسرائيل والتي وصفته الأخيرة بأنه \" يسمح لإيران بالاستمرارا في نشر الإرهاب\".", "doc2": "Yeni sanksiyalar raket proqramı ilə əlaqəsi olduğu deyilən 11 müəssisə və şəxsin ABŞ bank sistemindən istifadəsini qadağan edir. Bu, İrana qarşı beynəlxalq nüvə sanksiyalarının qaldırılmasından bir gün sonra baş verib. İran həmçinin Washington Post qəzetinin müxbiri Jason Rezaian da daxil olmaqla, dörd amerikalını azadlığıa buraxıb. Həmçinin oxuyun: İran 4 ABŞ məhbusunu azad edib İran keçən ilin oktyabr ayında ballistik raket sınağını həyata keçirməklə BMT-in qadağasını pozub. Prezident Obama isə İranla əldə olunmuş nüvə razılaşmasını alqışlayıb. “Bu çox gözəl bir gündür, çünki biz bir daha beynəlxalq diplomatiya ilə nəyin mümkün olduğunu görürük,” cənab Obama deyib. Daha əvvəl isə İran prezidenti Həsən Ruhani razılaşmanı dünya ilə münasibətlərdə “yeni səhifə” adlandırmışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140526_ukraine_crisis_russia_dialogue", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/05/140526_ukr_elex_putin_reax", "doc1": "قال بوروشينكو إنه سيتحدث الى الزعماء الروس وقال وزير الخارجية الروسية سيرجي لافروف في نفس الوقت إن العمليات العسكرية ضد الانفصاليين شرقي البلاد يجب أن تتوقف. وأعلن بوروشينكو أنه سيلتقي زعماء روس قريبا، لكنها تعهد باتخاذ خط متشدد في مواجهة الانفصاليين في الشرق. وفي هذه الأثناء تستمر الاضطرابات في الشرق، حيث أوقف المسلحون الموالون لروسيا الرحلات الجوية في مطار دونيتسك. وتشير التقارير إلى أن المعارك مستمرة على الأرض، حيث تتصاعد أعمدة الدخان الأسود بينما تحلق في الأجواء طائرات حربية. مواضيع قد تهمك نهاية وقال مراقبو الانتخابات إنها سارت وفقا للمعايير الدولية. وترى بعثة منظمة التعاون والأمن الأروبي أن نتائج الانتخابات تعطي الرئيس المنتخب شرعية للدخول في حوار مع الانفصاليين في الشرق. \"لا وساطة\" وقال لافروف إنه لا حاجة لوساطة أمريكية أو أوروبية لكنه حذر كييف أن الاستمرار في العمليات العسكرية في الشرق خطأ فادح. وأضاف \"كما قال الرئيس بوتين سنعامل نتائج الانتخابات التي تعبر عن إرادة الشعب الأوكراني باحترام، وعلى كييف أن تعامل مواطنيها باحترام وتفتح حوارا معهم في الشرق\". وقال بوروشينكو إنه لن يسمح \"بتحويل شرق أوكرانيا إلى صومال\"، وألمح إلى أنه سيحتفظ برئيس الوزراء الحالي أرسيني ياتسنيوك. وجاءت الانتخابات الأخيرة بعد ثلاثة أشهر من رحيل الرئيس الموالي لروسيا فيكتور يانوكوفيتش، حيث منذ ذلك الوقت قامت روسيا بضم شبه جزيرة القرم وأعلن انفصاليون مسلحون في مقاطعتي لوهانسك ودونتيسك استقلالهما. وأعلن يانوكوفيتش أيضا أنه سيحترم نتائج الانتخابات. يذكر أن الحكومة الحالية في أوكرانيا قامت بعمليات عسكرية في الشرق خلفت عددا من القتلى.", "doc2": "Bundan əvvəl Vladimir Putin Ukraynada səsvermənin nəticələrini tanımağa hazır olduğunu bildirmişdi Eyni zamanda Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov deyib ki, şərqdə separatçılara qarşı hərbi əməliyyatlar dayandırılmalıdır. Cənab Poroşenko yaxın gələcəkdə Rusiya liderlərilə görüşəcəyini bildirsə də deyib ki, silahlı separatçılara dözümlü olmayacaq. Sergey Lavrov Moskvada keçirilən mətbuat konfransında deyib: \"Biz Kiyev nümayəndələrilə, Petro Poroşenko ilə dialoqa hazırıq\". Onun sözlərinə görə ABŞ və Aİ vasitəçiliyinə ehtiyac olmayacaq, amma o rəsmi Kiyevə xəbərdarlıq edib ki, separatçılara qarşı hərbi əməliyyatın davam etməsi \"böyük səhv\" olacaq. \"Prezidentimizin [Vladimir Putin] dediyi kimi, Ukrayna xalqının istəyinə hörmətlə yanaşacağıq\", cənab Lavrov deyib. Cənab Poroşenko deyib ki, Rusiya liderlərilə gələn ayın əvvəlində görüşmək ümidindədir. Bundan əvvəl o, Polşada ABŞ və Aİ liderlərilə görüşəcək. Rusiya mətbuatı Mətbuat səhifələrində Ukraynada keçirilmiş prezident seçkilərinin nəticələrilə bağlı birmənalı olaraq kəskin mənfi rəylər bildirilməyib. Ötən həftənin sonunda Peterburqda keçirilən İqtisadi Forumda çıxış edən prezident Vladimir Putin elan etmişdi ki, Moskva Ukraynada səsvermənin nəticələrini tanımağa hazırdır. \"Biz Ukrayna xalqının seçiminə hörmətlə yanaşacayıq və formalaşan hakimiyyət orqanları ilə işləyəcəyik\", Vladimir Putin Ukraynada səsvermə günü ərəfəsi bildirib. Rusiya hökümətinin rəsmi qəzeti sayılan \"Rusiya qəzeti\" redaksiya materialında qeyd edib ki, ukrayna seçiciləri əslində seçim etməkdən məhrum edilmişdilər. \"Bazar günü keçirilmiş seçkilərdə ukraynalıların seçim etmək imkanı yox idi. Onlar sərbəst seçim hüququndan məhrum edilmişdilər\", qəzet yazır. Qəzetdəki məqaləyə əsasən, ukraynalıların əvəzinə seçim artıq \"Vaşinqton və ABŞ siyasətçiləri tərəfindən edilmişdi\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42859323", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42856454", "doc1": "قوات الأمن الأفغانية أغلقت الطرق القريبة من موقع الهجوم وقال متحدث باسم وزارة الدفاع الأفغانية، لبي بي سي، إن الهجوم أسفر كذلك عن إصابة 16 عسكريا. وقتل أربعة مسلحين من أصل خمسة هاجموا القاعدة، بينما اعتقل آخر. وأعلن تنظيم الدولة الإسلامية مسؤوليته عن الهجوم، وفق أعلنته وكالة التنظيم الإعلامية، أعماق. وفي البداية، قالت تقارير إن الهجوم استهدف جامعة المارشال فاهيم للدفاع الوطني، القريبة من القاعدة العسكرية. يأتي الحادث بعد أيام من أعنف هجوم خلال أشهر ضرب البلاد عندما فجّر مسلحو طالبان سيارة إسعاف مليئة بالعبوات الناسفة، ما أدى إلى مقتل 100 شخص. تشييع جنازة أحد ضحايا هجوم السبت الماضي وسمع دوي انفجارات وتبادل خفيف لإطلاق الرصاص عندما بدأ الهجوم في الساعة 05:00 بالتوقيت المحلي (00:30 بتوقيت غرينتش) على القاعدة العسكرية غربي كابول. وفجر إثنان من المهاجمين نفسيهما، وقتل آخران برصاص قوات الأمن، واعتقل المسلح الخامس، وفقا ما أعلنه المتحدث باسم وزارة الدفاع الأفغانية، دولت وازيري، لبي بي سي. وأضاف أن قوات الأمن عثرت على أربعة بنادق هجومية من نوع إيه كيه-47 وسترة ناسفة وقاذف للصورايخ. ونقل موقع \"تولو\" الإخباري المحلي عن المتحدث باسم الرئاسة الأفغانية قوله إن أحدا من المهاجمين لم يستطع تجاوز بوابة القاعدة الأولى. وتتعرض المعاهد التعليمية العسكرية في أفغانستان لهجمات متكررة. وفي أكتوبر/ تشرين أول عام 2017، قتل 15 طالبا بالأكاديمية العسكرية في انفجار خارجها أثناء مغاردتهم في حافلة. ونسب الهجوم في ذلك الوقت إلى حركة طالبان. ويُشار أحيانا إلى الأكاديمية العسكرية في كابل باسم \"ساندهيرست في الرمال\"، نظرا لتأسيسها على غرار أكاديمية ساندهيرست العسكرية الشهيرة في بريطانيا.", "doc2": "Hücuma görə məsuliyyəti özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma üzərinə götürüb. Əfqanıstan təhlükəsizlik rəsmiləri hücumçulardan birinin hələ də akademiya yaxınlığında Marşal Fehim Milli Müdafiə Universitetində axtarıldığını söyləyib. Hücumçulardan üçü öldürülüb, biri saxlanılaraq həbs edilib. Hücumda iki əfqan əsgəri həyatını itirib. BBC-yə danışan Əfqanıstan Müdafiə Nazirliyinin sözçüsü, yaralıların sayının 10-a çıxdığını deyib. Silahlılar yerli vaxtla saat 17:00-da təşkil etdikləri hücumda ağır silah və raketlə idarə olunan əl bombalarından istifadə ediblər. 9 gündə 3 hücum Bu son 9 gündə Kabildə baş verən üçüncü hücumdur. Şənbə günü təcili yardıma yerləşdirildən bomba partlaması nəticəsində 100-dən çox adam ölüb. Bir həftə əvvəl bir otelə hücumda 22 adam həyatını itirib. Bu hücumda həyatını itirənlərin əksəriyyəti xarici ğlkə vətəndaşları olub. Hər iki hücuma görə məsuliyyəti Taliban qruplaşması üzərinə götürüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140808_who_are_yazidis", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140809_who_are_the_yazidis", "doc1": "أظهرت دراسة أن اسم \"الإيزيدية\" مشتق من الكلمة الفارسية \"إيزيد\" والتي تعني الملاك أو الإله وكانت هذه الأزمة هي السبب في تسليط الضوء على الإيزيديين فجأة، لذا فإنهم لن يرحبوا بأن يكونوا في بؤرة الاهتمام الدولي. وبسبب معتقداتهم غير المألوفة، غالبا ما يشار إليهم بغير وجه حق أنهم \"عبدة الشيطان\"، وعمدوا إلى عزل أنفسهم في مجتمعات صغيرة انتشرت في مناطق متفرقة في شمال غربي العراق، وشمال غربي سوريا، والمناطق الواقعة جنوب غربي تركيا. يقع أكثر الأضرحة قدسية عند الإيزيديين في لالش، على بعد 430 كيلومترا شمال غربي العاصمة العراقية بغداد ومن الصعب تقدير أعدادهم الحالية، التي تتراوح ما بين 70 ألفا و500 ألف. ومع ما يواجهونه من مخاوف واضطهاد وتشويه لصورتهم، فإنه ما من شك أن أعدادهم تناقصت بصورة كبيرة على مدار القرن الماضي. وكما هو الحال مع ديانات الأقليات الأخرى في المنطقة، كالدروز والعلويين، لا يعتنق ديانة الإيزيدية إلا من ولد بها، ولا يمكن اعتناقها دون ذلك. مواضيع قد تهمك نهاية أما ما يواجهونه من اضطهاد مستمر في المنطقة التي يعيشون فيها في جبال سنجار غرب الموصل فيرجع في الأساس إلى الفهم المغلوط لحقيقة تسميتهم، حيث يعتقد المتشددون من السنة، أمثال تنظيم الدولة الإسلامية، أن هذا الاسم يرجع إلى يزيد بن معاوية، ثاني حكام الدولة الأموية (647-683 ميلادية). إلا أن دراسة حديثة أظهرت أن هذه التسمية لا علاقة لها بهذا الخليفة الأموي، أو حتى بمدينة يزد في فارس، بل هي مشتقة من الكلمة الفارسية \"إيزيد\" والتي تعني الملاك أو الإله. تظهر صور الملك طاووس في معابد الإيزيديين وأضرحتهم وقبورهم لذا فإن اسم الإيزيديين ببساطة يعني \"عبدة الرب\"، وهو ما يعمد الإيزيديون من خلاله إلى وصف أنفسهم. أما الاسم الذي يطلقونه على أنفسهم فهو \"الدواسين\"، وهو اشتقاق من اسم \"ديوسيس\" -أو أبرشية- المأخوذ من المعتقد النسطوري الكنسي القديم في الشرق، حيث استنبط الكثير من معتقداتهم من الديانة المسيحية. كما أنهم يوقرون القرآن والإنجيل معا، بيد أن جزءا كبيرا من تراثهم يعتبر شفهيا. ونتيجة للسرية التي تكتنف معتقداتهم، فإن هناك الكثير من المفاهيم الخاطئة بأن معتقد الإيزيدية المعقد له ارتباط بالديانة الزرادشتية المجوسية، بل وحتى عبادة الشمس. إلا أن دراسة حديثة أظهرت أنه وبالرغم من أن أضرحتهم غالبا ما تزين برمز الشمس، وأن مقابرهم تشير إلى جهة الشرق في اتجاه الشمس، إلا أنهم يستقون بعض شعائرهم الدينية من المسيحية والإسلام أيضا. تنتشر الأضرحة والمعابد، مثل هذا المعبد الذي يعرف باسم بير أورا، على مد البصر لا يزال كبار السن من منطقة سنجار المعزولة يرتدون زيهم الأبيض التقليدي ويقوم البير، وهو مسمى يطلق على إحدى طبقات رجال الدين عند الإيزيديين، بتعميد الأطفال بمياه مباركة، كما أنه وفي مراسم الزواج يقسم رغيف خبز إلى نصفين يعطي أحدهما للعروس والآخر للعريس، وترتدي العروس فستانا أحمر وتزور الكنائس المسيحية. وفي شهر ديسمبر/ كانون الأول، يصوم الإيزيديون لثلاثة أيام قبل أن يشربوا الخمر مع البير. وفي الفترة ما بين الخامس عشر والعشرين من سبتمبر/ أيلول، يحج الإيزيديون إلى ضريح الشيخ عدي في لالش شمال مدينة الموصل، حيث يؤدون هناك بعض طقوس الاغتسال في النهر، وتقديم القرابين من الحيوانات، وعمليات الختان. ويعرف إلههم الأعظم باسم \"ئيزدان\"، ويحظى بمكانة عالية لديهم بحيث لا يمكن عبادته بشكل مباشر، ويعتبرونه صاحب قوة كامنة، فمع أنه هو خالق الكون إلا أنه ليس حارسه. وهناك سبعة أرواح أخرى تنبثق عن هذا الإله، أعظمها هو الملَك طاووس، المنفذ الفاعل للمشيئة المقدسة. وكان الطاووس في المسيحية القديمة يرمز إلى الخلود، لأن لحمه لا يفسد. ويعتبر الملك طاووس عند الإيزيديين تجسيدا لذات الإله ولا ينفصل عنه، لذا فإن هذه الديانة تعتبر من الديانات التوحيدية. ينشد صبيان وبنات المدارس الدينية التابعة للطائفة الإيزيدية بعض الترنيمات والصلوات في معبد لالش ويصلي الإيزيديون إلى الملك طاووس خمس مرات يوميا، كما أن عندهم له تسمية أخرى هي \"الشيطان\"، لذا فإن ذلك ما جعلهم معروفين خطأً لدى الناس بأنهم \"عبدة الشيطان\". ويعتقد الإيزيديون أن الأرواح تنتقل داخل أشكال جسدية متعاقبة، وأن التطهير التدريجي ممكن من خلال التوالد الجديد وتعاقب الأجيال. ويعتبر أسوأ ما يصيب معتنق الإيزيدية أن يُطرد من مجتمعه، حيث إن ذلك يعني أن روحه لا يمكن لها أن تتجدد. لذا فإن اعتناق ديانة جديدة يعد أمرا غير وارد. وفي المناطق النائية جنوب شرقي تركيا على الحدود مع العراق وسوريا، بدأت الحياة تدب من جديد في قراهم التي كانت مهجورة في السابق، وبدأت تشهد بناء منازل جديدة من قبل تلك المجتمعات أنفسهم. وعلى الرغم مما يواجهونه من تضييق واضطهاد لقرون، فإن الإيزيديين لم يتركوا دينهم أبدا، وهي شهادة لهم على إحساسهم المتميز بهويتهم وقوة شخصيتهم. وإذا ما طرد متطرفو تنظيم الدولة الإسلامية الإيزيديين من العراق وسوريا، فإن هناك احتمالية أكبر لأن يستقروا في مناطق جنوب غربي تركيا، حيث يمكنهم هناك أن يمارسوا معتقداتهم في سلام.", "doc2": "Yezidilər hər il Mosulun şimalındakı Laleş dağında Şeyx Hadinin məzarını ziyarət edirlər. Düşdükləri vəziyyətlə bağlı diqqət mərkəzinə düşmüş yezidilər, əslində, beynəlxalq maraqdan o qədər də məmnun deyillər. İnanclarına gəldikdə isə, bəziləri onları ədalətsiz olaraq “şeytana sitayiş edənlər” adlandırırlar. Yezidilərin özləri ənənəvi olaraq İraqın şimalı, Suriyanın şimal-qərbi və Türkiyənin cənub-şərqi boyunca kiçik təcrid iolunmuş icmalarla yaşayırlar. Onların dəqiq sayını söyləmək çətindir, beləki müxtəlif mənbələrdə bu say 70 min və 500 min arasında təxmin edilir. Şübhə yoxdur ki, qorxudulan, şərlənən və təqiblərə məruz qalan yezidilərin sayı ötən əsrdə xeyli azalıb. Regionun druzluq və ələvilik dinlərində olduğu kimi yezidizmi də qəbul etmək mümkün deyil. Yezidi kimi yalnız doğulmaq olar. Hazırda onların əsas məskənləri olan Sincar dağı rayonunda təqiblərə məruz qalmalarının səbəbi adlarının yanlış şərh edilməsidir. İD kimi başqa sünni ekstremistlər inanırlar ki, onların adı Əməvilər sülaləsinin çox da xoşlanmayan ikinci xəlifəsi Yezid ibn Müaviyədən (647-683) qaynaqlanır. İraqın Dohuk şəhəri: yezidilər icmasının nümayəndələri bayram mərasimlərinə qatılırlar. Müasir araşdırmalar göstərir ki, bu adın nə əhli-kef Yezidlə, nə də mənası mələk və ya pəri olan fars şəhəri Yəzdlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Onların özləri deyirlər ki, “izidilər” sadəcə olaraq Allaha sitayiş edənlər deməkdir. Onlar özlərini Daasin adlandırılar və bu ad Şərq dyakonluğuna aid qədim nəsturi və ya nestorian kilsələrinin birindən götürülüb. Bu da qeyd olunmalıdır ki, yezidilərin bir sıra inancları məhz Xristianlıqdan qaynaqlanır. Onlar həm Qurana, həm də İncilə hörmət bəsləyirlər, lakin öz dinləri şifahi ənənələrə söykənir. Məxfi həyat tərzlərinə görə onlar haqqında belə bir yanlış fikir də formalaşıb ki, yezidilik işıq-qaranlıq dualizminə söykənən Zərdüştiliklə və ya hətta Günəşə sitayişlə bağlıdır. Lakin yeni araşdırmalar nümayiş etdirir ki, onların müqəddəs ocaqları çox vaxt Günəş simvolları ilə bəzədilsə də, məzarları şərqə doğru qazılsa da, dinlərində daha çox Xristianlıq və İslamın təsirlərini görmək mümkündür. Yezidi uşaqları “pir” adlanan ruhani şəxs tərəfindən xaçaçur edilirlər. Toylarda da iştirak edən pir çörəyi ortadan bölərək bir hissəsini bəyə, digər hissəsini isə gəlinə verir. Yezidi uşaqları “pir” adlanan ruhani şəxs tərəfindən xaçaçur edilirlər. Gəlinlər qırmızı geyinir və xristian kilsələrini ziyarət edirlər. Dekabr ayında yezidilər üç gün oruc tutur, oruc başa çatanda isə pirlə birlikdə şərab içirlər. Onlar hər il sentyabrın 15-20-i arasında Mosulun şimalındakı Laleş dağında Şeyx Hadinin məzarını ziyarət edirlər. Həmin ziyarət zamanı onlar özlərini çayda qüsl edib təmizləyirlər. Onlarda qurban kəsmək və sünnət adətləri də var. Onların tapındıqları ilahi varlıq Yəzdan kimi tanınır. Yezidilərin fikrincə o, elə bir ucalıqdadır ki, ona birbaşa ibadət edilə bilməz. O dünyanın yaradanı, passiv qüvvə sayılır, lakin mühafiz deyil. Yəzdandan 7 ruh şüalanır ki, onların da içərisində ən böyüyü tovuz quşu şəklində təsəvvür edlən Mələk Tovuzdur. Mələk Tovuz müqəddəs iradənin fəal icraçısı sayılır. Tovuz quşu erkən Xristianlıqda ölməzliyin rəmzi sayılırdı, çünki onun cəsədi inanclara görə guya heç vaxt çürümürdü. Mələk Tovuz Allahın köməkçisi sayılır, ondan ayrılmazdır və bu mənada yezidilik monoteist və ya təkallahlı inancdır. Yezidilər Mələk Tovuza gündə beş dəfə ibadət edirlər. Mələk Tovuzun başqa bir adı da “şeytan”dır və bu söz ərəbcə İblisi bildirdiyindən yezidiləri yanlış olaraq “şeytana sitayiş edənlər” kimi tanıyırlar. Yezidilər Mələk Tovuza ibadət edirlər. Yezidilər inanırlar ki, ruh davamlı olaraq başqa bədənlərə köçür və ya transmiqrasiya edir və buna görə də təkrar doğulmalar nəticəsində tamamilə paklaşıb cəhənnəmdən xilas olmaq mümkündür. Yezidi üçün ən böyük cəza onun icmadan qovulmasıdır. Bu o deməkdir ki, həmin şəxsin ruhu daha səfər edə bilməyəcək. Bu səbəbdən də başqa dinə keçmək tamamilə qeyri-mümkün məsələdir. Türkiyənin Suriya və İraqla sərhədləri boyunca bir vaxtlar tərk edilmiş yezidi kəndlərində həyat yenidən canlanır. Buradakı yeni evləri icmanının özü tikir. Buna görə də Türkiyə hökuməti sürgündən qayıdan yezidilərə toxunmur. Əsrlərcə təqib olunmalarına baxmayaraq yezidilər dinlərindən dönməyiblər, bu isə onların heyrətamiz kimliyə və güclü xarakterə malik olduqlarını göstərir. Əgər yezidilər İŞİD tərəfindən İraq və Suriyadan tamamilə qovulsalar, çox güman, onların asayiş içində yaşamasına imkan verən Türkiyəyə sakin olacaqlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42375332", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42320654", "doc1": "سفير كوريا الشمالية لدى الأمم المتحدة قال إن بيونغيانغ لم تشكل أي تهديد وأضاف أن إدارة الرئيس دونالد ترامب والمجتمع الدولي سيواصلان الضغط على بيونغيانغ. وقال تيلرسون إن بيونغيانغ عليها أن تقرر \"التوقف طويلا\" في تجارب أسلحتها قبل الدخول في أي مفاوضات. وتعد تصريحات تيلرسون تحولا واضحا عن تعليقاته التي أدلى بها في بداية هذا الأسبوع، عندما قال إن الولايات المتحدة \"مستعدة للتفاوض في أي وقت تريده كوريا الشمالية.\" وسرعان ما أدلى البيت الأبيض بتصريحات مختلفة. وقال البيت الأبيض، في بيان، إنه على كوريا الشمالية أن تعلن التخلي عن أسلحتها النوورية قبل استئناف المفاوضات. وفي غضون ساعات قليلة، أصدرت المتحدثة باسم البيت الأبيض، سارة سوندرز، بيانات قالت فيه إن رأي الرئيس ترامب إزاء كوريا الشمالية \"لم يتغير\". ويوم الجمعة، حثّ تيلرسون روسيا والصين على ممارسة مزيد من الضغط على بيونغ يانغ من خلال اتخاذ إجراءات أكثر من مجرد الامتثال لقرارات مجلس الأمن في الأمم المتحدة. لكن كلا الدولتين رفضتا تلك التصريحات. وزير الخارجية الأمريكي: \"الخيارات الدبلوماسية لا تزال متاحة\" وقال وزير الخارجية الأمريكي، أمام مجلس الأمن، إن الخيارات الدبلوماسية لا تزال متاحة، لكن الولايات المتحدة لن تنحني لكوريا الشمالية من أجل الدخول في مفاوضات. وأضاف تيلرسون: \"لن نقبل أي تراخي في نظام العقوبات كشرط مسبقة للحوار.\" كما قال وزير الخارجية الياباني، تارو كونو، أمام مجلس الامن، إن كوريا الشمالية ليست مستعدة للتفاوض و\"ليست مستعدة لإيقاف تطوير أسلحتها.\" وقال الأمين العام للأمم المتحدة، أنطونيو غوتيريس، إن الوقت قد حان لإعادة تعزيز قنوات الاتصال مع بيونجيانغ لمواصلة الجهود الدبلوماسية. وبدوره، قال سفير كوريا الشمالية، جان سونغ نام، في جلسة مجلس الأمن المخصصة لبحث برامج كوريا الشمالية النووية\"، في رده على وزير الخارجية، إنه \"إجراء بائس من الولايات المتحدة التي تشعر بالرعب من قدرة جمهوريتنا التي نجحت في إنجاز قضيتنا لاستكمال قوة البلد النوورية.\" ونفذت كوريا الشمالية عدة تجارب لإطلاق صواريخ باليتسية هذا العام، في تحدٍ للانتقادات والعقوبات الدولية الشديدة والمتزايدة.", "doc2": "Rex Tillerson: \"ABŞ Şimali Koreya ilə ilkin şərtlər olmadan \"istənilən vaxt danışmağa hazırdır\" Rəsmi Vaşinqton indiyə kimi danışıqlar üçün başlıca şərt kimi Şimali Koreyanın silahsızlaşdırılmasını tələb edirdi. Şimali Koreyanın nüvə silahı texnologiyası ilə məşğul olmasına görə ABŞ bu ölkəyə qarşı ağır sansksiyalar tətbiq edib. Ayrıca, bu günlərdə Pyongyanqa rəsmi səfər edən BMT diplimatı Jeffrey Feltman jurnalistlərə deyib ki, Şimali Koreya rəsmiləri \"bunu müharibənin qarşısını alan vacib factor\" sayırlar. Dekabrın 12-də Atlantik Şuranı siyasi forumunda Rex Tillerson deyib ki, ABŞ \"sadəcə, nüvə ilə silahlanmış Şimali Koreyanı qəbul edə bilər\". ABŞ-ın gələcək danışıqları ilə bağlı Rex Tillerson deyib ki, onlar nədən istəsələr, danışa bilərlər: \"Gəlin görüşək və havadan danışaq, əgər istəyrisizsə, dəyirmi, ya kvadrat masa arxasında oturaq və danışaq\". \"Biz bir yol xəritəsi hazırlaya və işləyə biləcəyimizi göstərə bilərik\", -dövlət katibi deyib. Ancaq o vurğulayıb ki, bunun üçün hər hansı raket sınağı aparılmayan \"sakit dövrün\" olması vacibdir. Kim Jong deyib ki, Şimali Koreyanın \"Hwasong-15\" qitələrarası ballistic raketi \"böyük tarixi qələbə\"dir. Rex Tillerson əlavə edib ki, diplomatik və iqtisadi sanksiyalar \"ilk cəlbedici ideyaya qədər\" davam edəcək. Bununla belə, ABŞ hələ də təkid edir ki, Pyongyanq-ın əsas iqtisadi müttəfiqi Çin Şimali Koreyanın yanacaq təchizatını dayandırsın. Onun bu şərhindən bir neçə saat sonra Ağ Ev bəyan edib ki, prezident Donald Trump-ın Şimali Koreyaya baxışları \"dəyişməyib\". Şimali Koreyanın rəhbəri Kim Jong müharibə sənayesi konfransında bildirib ki, ölkəsi \"dünyada ən güclü nüvə və hərbi dövlətdir\", yerli media xəbər verib. Kim Jong çıxışında Şimali Koreyanın \"Hwasong-15\" qitələrarası ballistic raketi \"böyük tarixi qələbə\" kimi qələmə verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/08/130828_obama_syria_chemical", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/08/130827_un_syria_chem_team", "doc1": "أوضح أوباما أنه لم يتخذ قرارا بعد بشأن التداخل عسكريا في سوريا ولم يستبعد أوباما أن القيام بعمل عسكري محدود سيشكل رادعا ضد استخدام أسلحة كيماوية في المستقبل. وأوضح أوباما في مقابلة مع خدمة الإذاعة العامة الأمريكية أن تحركا بشكل واضح وحاسم لوقف استخدام الأسلحة الكيماوية في سوريا \"يمكن أن يكون له تأثير ايجابي\" على المصالح الوطنية الأمريكية على المدى الطويل. بيد أنه اشار في الوقت نفسه إلى أن أي تدخل عسكري مباشر أو تورط في الحرب الأهلية الدائرة في سوريا لن يساعد في حل الوضع على الأرض. وتأتي تصريحات أوباما بعد يوم من خلافات لم يعلن عنها بالأمم المتحدة بشأن الأزمة في سوريا. مواضيع قد تهمك نهاية ودعت بريطانيا الأعضاء الدائمين في مجلس الأمن لتبني قرار يسمح بإجراءات لحماية المدنيين السوريين. لكن روسيا، الدولة الحليفة لدمشق، رفضت الموافقة على القرار ولم يسفر الاجتماع عن نهاية للمأزق الدبلوماسي الذي ميز موقف الأمم المتحدة بشأن سوريا. ووجهت وزارة الخارجية الأمريكية انتقادا لما وصفته بـ\"التعنت الروسي\". تحقيقات جارية ولم تكشف الولايات المتحدة بعد عن المعلومات الاستخباراتية التي تقول إنها تظهر أن حكومة الرئيس السوري بشار الأسد مسؤولة عن استخدام الأسلحة الكيماوية. كما لا يزال مفتشو الأمم المتحدة يحققون داخل سوريا. ويقول الأمين العام للأمم المتحدة بان كي مون إن المفتشين في حاجة إلى أربعة أيام أخرى ليكملوا تحقيقاتهم. وصرح وزير الخارجية الروسي سيرغي لافروف أن الأمم المتحدة لا يمكنها دراسة مشروع قرار أو أي مقترح باتخاذ إجراء في سوريا قبل انتهاء مفتشي الأمم المتحدة من تحقيقاتهم بشأن الهجوم الكيماوي المحتمل. كما طالب السفير السوري لدى الأمم المتحدة بشار جعفري بترك المفتشين يكملوا تحقيقاتهم دون أي ضغوط سياسية أو عسكرية.", "doc2": "Qətnamə layihəsi \"Əsədin etdiyi kimyəvi silah hücumlarını\" pisləyəcək, cənab Cameron deyib. Onun sözlərinə görə, kimyəvi silahın istifadə olunması ABŞ-ın milli maraqlarına təsir edir və bu qabaqlayıcı zərbə Suriyada hadisələrin gələcək inkişafına müsbət təsir edəcək. Lakin ABŞ-ın ictimai kanalı PBS-yə müsahibəsində Obama Suriyaya hərbi müdaxilə barəsində hələlik qəti qərara gəlmədiyini deyib. BMT-də müzakirələr diplomatik dalana dirəndikdən sonra Vaşinqton bu qərarı alıb. Böyük Britaniya israr edir ki, BMT Təhlükəsizlik Şurası üzvləri suriyalıların müdafiəsi haqqında son qərara gəlsinlər, bu isə faktiki hərbi müdaxilə deməkdir. BMT TŞ-ə beynəlxalq hərbi müdaxilə barədə birgə qərar verməyə isə, Suriyanın müttəfiqi Rusiya mane olur. Böyük Britaniya qətnaməsi Çərşənbə günü Böyük Britaniya BMT Təhlükəsizlik Şurasına Suriyada \"dinc sakinləri qorumaq üçün lazımi tədbirlərin həyata keçirilməsinə qərar verən\" qətnamə layihəsi təqdim edib. Qətnamə şuranın beş daimi üzvünün görüşündə irəli sürülüb, Britaniya Baş Naziri David Cameron Twitter-də yazıb. BMT silah müfəttişləri bu gün avqustun 21-də kimyəvi silah hücumları şübhələrini araşdırmaq üçün yenidən işə başlayıb. BMT Baş katibi deyib ki, sınaqları başa çatdırmaq üçün onlara dörd gün lazımdır. Ban Ki-moon əldə olunanları təhlil etmək üçün daha çox vaxt tələb olunacağını deyib. O, həmçinin şuranı birgə fəaliyyət göstərməyə çağırıb. Cənab Cameron deyib: \"Biz hər zaman demişik ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının Suriyada öhdəliklərini yerinə yetirməsini istəyirik\". \"Bu gün bizim bunu etməyə imkanımız var\", o əlavə edib. Qətnamə layihəsi \"Əsədin etdiyi kimyəvi silah hücumlarını\" pisləyəcək, cənab Cameron deyib. O, Britaniya Milli Təhlükəsizlik Şurasının iclasını keçirəcək. Toplantıda böhrana mümkün cavablar müzakirə olunacaq. Rusiya və Çin bundan öncə Suriyaya dair əhəmiyyətli qətnamələrə veto qoyub və hərbi aksiyanı təsdiqləyən hər hansı yeni mətni də bloklaya bilər. Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov xəbərdarlıq edib ki, hərbi yolla həllə cəhd etmək Suriya və regionda növbəti destabilizasiyaya yol aça bilər. ABŞ-ın vitse-prezidenti Joe Biden deyib ki, Suriya hökümətinin kimyəvi silah işlətdiyinə “şübhə” yoxdur və buna görə məsuliyyət daşımalıdır. Həmçinin ABŞ bəyan edib ki, onun hərbi qüvvələri hücumlara keçmək üçün prezident Barack Obamanın qərarını gözləyir, müttəfiqləri də hərəkətə keçməyə hazır olduqlarını bildiriblər. Suriya höküməti kimyəvi silah iddialarını qəti surətdə rədd edir. BMT silah müfəttişləri ötən çərşənbə Dəməşq yaxınlığında hücum edilən əraziyə araşdırma üçün səfər edib. Dəlil-toplama səfəri onların avtomobillərinə atılan snayper hücumu ilə gecikib. ABŞ yaxın günlərdə kəşfiyyatçıların hazırladığı Ghouta-da baş verən hadisələr barədə hesabatını açıqlayacağını deyib. Hadisə nəticəsində təxminən 300 nəfər həyatını itirib. Rusiya, Çin və İran xəbərdarlıq edib ki, onsuz da müharibədən dağılmış bir ölkəyə hərbi müdaxilənin “fəlakətli” nəticələri ola bilər. Son iki ildə Suriyadakı hadisələr yüz mindən artıq insanın həyatına son qoyub. Gözlənilən hücum həm də, beynəlxalq səhmlərin qiymətinin aşağı düşməsi və neft qiymətlərinin gözqırpımında artmasına səbəb olub. ABŞ kimyəvi silah iddiaları barədə hesabatını yaymasa da, rəsmilər hadisələrin arxasında Suriyanın durduğunu deyir. Rejimi dəyişmək planı \"yoxdur\" Cənab Biden Obama administrasiyası tərkibində bu barədə danışan ən yüksək vəzifəlidir. Houstonda veteranlar qrupu qarşısında çıxışı zamanı o deyib: “Suriyada kimyəvi silahların istifadəsi kimi ən pis hərəkətə məsuliyyətli olan var: Suriya rejimi”. O “müdafiəsiz kişi, qadın və uşaqlara qarşı kimyəvi silah işlədənlər.. cavab verməlidir” deyib. Bundan əvvəl, Ağ Evin sözçüsü Jay Carney deyib ki, başqa birini məsuliyyətli saymaq “ağlasığmaz” olardı. Lakin o, təkidlə bildirib ki, “rejimi dəyişmək” kimi planlar yoxdur. Hər hansı bir hərbi kampaniyanın isə əhatə dairəsi məhduddur, pilotsuz təyyarələr yalnız hərbi hissələrə hücum edir və yerə enmir. Başqa bir rəsmi, ABŞ Müdafiə Naziri Chuck Hagel deyir ki, prezident Barack Obama göstəriş versə, ABŞ qüvvələri Suriyaya hücum etməyə \"hazırdır\". \"Biz (hərbi) aktivləri Prezidentin hər hansı qərarını yerinə yetirmək üçün lazımi yerinə çatdırmışıq\", cənab Hagel BBC-ə deyib. ABŞ Dövlət Katibi John Kerry deyib ki, Suriyada kimyəvi silah işlədildiyini göstərən \"danılmaz\" sübutlar var. Britaniya parlamenti həmçinin mümkün cavabları cümə axşamı müzakirə etmək üçün tətildən geri çağrılıb. Rusiya deyib ki, Suriyaya hərbi müdaxilə ərazi üçün \"faciəli nəticələr\" törədəcək. Keçən həftə, Suriyada baş verən ölümcül hücumlara cavab olaraq ABŞ və müttəfiqləri Suriyaya hücum etməyi müzakirə ediblər. Çərşənbə axşamı isə Suriyanın xarici işlər naziri Walid Muallem deyib ki, Suriya hökümətinin kimyəvi silahlardan istifadə etməsi barədə iddiaları \"tamamilə və bütövlükdə\" rədd edir. BMT kimyəvi silah müfəttişləri Suriyanın paytaxtı Dəməşq şəhəri yaxınlığında hücumlar ittihamlarını ikinci gündür ki, araşdırır. Ötən gün BMT komandası şəhərin qərbində snayper gülləsi ilə qarşılaşıb. Həm Suriyaya hərbi müdaxiləni istisna etməyən ABŞ, həm də tərəfdar Rusiya hadisəni pisləyən bəyanat yayıb. BMT sədri Ban Ki-Moon atışmanı pisləyib və şikayət edilməsini məsləhət görüb. Yarımçıq tətil Çərşənbə axşamı Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Aleksandr Lukaşeviç beynəlxalq icmanı böhran haqqında \"ehtiyatlı\" olmağa, beynəlxalq qanunlar çərçivəsində hərəkət etməyə çağırıb. Bazar ertəsi axşam saatlarında ABŞ deyib ki, Rusiya diplomatları ilə Suriya haqqında görüşü təxirə salır. Bunun səbəbi, Suriyada kimyəvi silahların istifadə olunması barədə iddialar haqqında \"davam edən məsləhətləşmələr\" olub. Bir neçə saat sonra Rusiya bu qərar haqqında məyusluğunu bildirib. İki tərəfin çərşənbə günü Haaqada görüşməsi gözlənilirdi. Görüş böhranın siyasi həlli haqqında beynəlxalq konfransı müzakirə etmək üçün keçiriləcəkdi. Britaniyanın Baş Naziri David Cameron Suriya münaqişəsilə məşğul olmaq üçün tətildən vaxtından tez qayıdıb. Bazar ertəsi o, Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə danışıb. Cənab Putin deyib ki, Suriyanın üsyançılara qarşı kimyəvi silahlardan istifadə etməsinə dair heç bir sübut yoxdur, cənab Cameronun ofisi deyib. Tibbi pulsuz yardım xidməti Medecins Sans Frontieres deyib ki, ötən çərşənbə 3600 nəfər \"neyrotoksik\" simptomla müraciət edib, onlardan 355 nəfəri həyatını itirib. ABŞ rəsmiləri bəyan edib ki, prezident Bəşər Əsəd hökümətini günahlandırmaq üçün \"az şübhə var\". BMT müfəttişləri bazar ertəsi qərb rayonu Muadhamiyada təxminən üç saat vaxt keçirib. Bu ərazidə iki xəstəxana yerləşir, onlar zərərçəkmişləri, şahidləri və həkimləri müsahibə edib. BMT sözçüsü artıq bəzi nümunələrin götürüldüyünü deyib. Hesabatlılıq Cənab Kerry deyib ki, BMT müfəttişlərini əraziyə baxış üçün gecikdirmək Suriya hökümətinin “nəyisə gizlətməsi” deməkdir. O bildirib ki, Vaşinqtonun bir neçə günə açıqlayacağı önəmli məlumatlar var. “Suriyada ötən həftə gördüklərimiz bütün dünyanın vicdanına şok olmalıdır. Bu, bütün etik kodları keçib”, cənab Kerry bazar ertəsi mətbuat konfransında deyib. “Prezident Obama səhvsiz inanır ki, dünyanın ən pis silahını ən zəif insanlara qarşı işlədənlərə görə kimlərsə hesab verməlidir”. Lakin Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov deyib ki, Qərb prezident Əsədin kimyəvi silah işlətməsi barədə heç bir sübut göstərə bilməz. O, Suriya hökumətinə qarşı hərbi hərəkətin BMT-nin mandatı olmadan həyata keçirilməsi barədə çağırışlara cavab verib. Cənab Lavrov deyib ki, Təhlükəsizlik Şurasının dəstəkləmədiyi müdaxilə “beynəlxalq hüquqa kobud zorakılıq” olacaq. BMT TŞ-da fikir ayrılığı var: Çin və Rusiya hərbi müdaxiləyə qarşıdır, Böyük Britaniya və Fransa isə “böyük insani ehtiyac” olarsa, əksini düşünür. BMT rəqəmlərinə görə, son iki ildə prezident Əsədə qarşı aksiyalar başlayandan bəri yüz mindən çox insan öldürülüb və 1.7 milyon nəfər qaçqın düşüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41595696", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41597515", "doc1": "تحدثت المرأة العراقية لبي بي سي عن محنتها أنا شيعية تركمانية وزوجي سني عربي، وكنا نعيش في ناحية العلم بمدينة تكريت قبل أن يقتحم تنظيم الدولة الإسلامية حياتنا. كان زوجي إماما ورجلا يحظى بالاحترام في مجتمعنا، وكان المسجد الذي يؤم المصلين فيه قريبا من منزلنا. لم نكن نعرف السني من الشيعي قبل ذلك، ولم يكن أحد يتكلم عن ذلك. ولم يكن بيننا وبين أي شخص في مجتمعنا عداوة أو خصومة. كان لدينا متجر صغير للخضروات، وكنت أعد الخبز في المنزل وأزرع الخضر في الحديقة، كنا نكسب قوتنا بحمد الله. وكان لدينا بيت كبير نأجره لعدد من المعلمات. لي طفلان، بنت وولد، كانا تلميذين في نفس المدرسة التي تعمل فيها المعلمات، وكانا يذهبان للمدرسة معا. جانزة القتلى في مخيم سبايكر عندما دخل مسلحو التنظيم مدينة تكريت، أعدموا الكثير من الجنود في مخيم سبايكر. وكانت هذه أول مذبحة لتنظيم الدولة قتلوا فيها أكثر من 1500 جندي، وألقوا بعض جثث القتلى في نهر الفرات. وأتى بعض الجنود الذين فروا من ه��ه المذبحة إلى بلدتنا عن طريق النهر الذي يفصلنا عنهم، ثم جاء مسلحو التنظيم في إثرهم. وكان من بين من فروا تركمان. اختبئ بعضهم في منزلي وعرفوا أنني أيضا تركمانية. وساعدنا بعضهم على الفرار عن طريق ارتداء ملابس نساء. عندما جاء تنظيم الدولة إلى بلدتنا، خبأت أحد الفارين منهم في فرن الخبز بمنزلي. كان الفرن ساخنا وأحرقه قليلا ولكنه لم يصرخ قط. وخبأ زوجي ثلاثة رجال، وهم شيعة من البصرة، في المسجد. ذات يوم جاء مسلحو تنظيم الدولة في الثالثة صباحا بعد أن علموا أننا نساعد الجنود. وجدوا الجنود من البصرة وقتلوهم على الفور. وأخذوا زوجي أيضا، ولم أعلم عنه شيئا بعد ذلك. تأبين للجنود الذين قتلهم تنظيك الدولة في مخيم سبايكر عادوا مجددا إلى منزلنا وفجروه بعد أن أمرونا بالمغادرة. وغادرت المنزل مع طفلي والمعلمات التركمانيات ورضيع إحدى المعلمات، وبدأنا نسير. لكن مسلحي تنظيم الدولة أوقفونا وأخذونا إلى مرأب لإصلاح السيارات، مع أسيرات أخريات من المنطقة. كنا نحو 22 امرأة وطفلا. فصلوا الفتيات عن النساء المتزوجات. كانوا خمس فتيات، واغتصبوهن أمام أعيننا. كن يصرخن \"ساعدونا أنقذونا منهم\". حاولت أن أغطيهن بجسدي وقلت لمسلحي تنظيم الدولة \"أقسم بالمصحف إنهن لسن عذراوات. أستحلفكم بالله لا تغتصبوهن\". صفعني أحدهم وعض الآخر كتفي بعنف وأدماه. مسلحو تنظيم الدولة في الموصل (2014) كان أربعة رجال يتناوبون اغتصاب الفتيات. واغتصبوا ابنة زوجي، التي كانت في الثامنة عشر. وكنت أنا من رباها، وتوفيت على الفور بعد أن اغتصبوها. كان باقي النساء في العشرينيات، وكانوا يضربوهن ويغتصبوهن في الوقت ذاته. كانت إحدى الفتيات جميلة للغاية. اغتصبوها كثيرا وانتهكوها. كانت الفتيات ينزفن بغزارة. وسقطت إحداهن على حجر وأصيبت بكسور ثم توفيت. وتساقطت الفتيات مرضى الواحدة تلو الأخرى، وبعضهن فارقن الحياة. نظرت إلى وجوه الرجال وأدركت أنني أعرف اثنين منهم. كانا من بلدة عربية سنية قرب قريتنا. انضم الكثيرون من القرية للتنظيم، ولكن الكثير من العرب السنة أيضا كانوا يعارضون التنظيم ببسالة. شعار لتنظيم الدولة في الحويجة تركونا حبيسات في المرأب دون طعام. وفقدت الكثير من الوزن حتى تشقق جلدي، ولدغني عقرب دون أن أشعر به. يوما بعد يوم فقدنا أنفسنا وتوقف ذهننا عن العمل. وكنا نقول لبعضنا \"من تبقى على قيد الحياة تعتني بالأطفال\". أمضينا 21 يوما في المرأب، ثم ترك مسلحو التنظيم رجلا مسنا لحراستنا. وهذا الرجل كان يحبنا. كان يقدم لنا الماء بعد أن يفرغ الرجال من اغتصابنا. ذات يوم أحضر عنزة وقدم حليبها لأطفالنا. وكان عذبا ولذيذا وتخيله الأطفال محلى بالسكر. عودة الناس إلى العلم بعد استردادها من التنظيم عام 2015 ذات يوم جاؤا إلينا وقسمونا مجموعتين، واقتادوا مجموعة بعيدا. وبقيت مع طفلي وطفلة معلمة تركمانية توفيت إثر اغتصابها. وقال الرجل المسن لنا \"سيأخذوكم أيضا. يجب أن تغادروا على الفور\". اصطحبنا إلى طريق خارج المنطقة وعاد. كنت أدعو الله وأنا في المرآب، وأعتقد أنه أرسل لنا هذا الرجل. علمت لاحقا إن التنظيم أعدم هذا الرجل لأنه ساعدنا على الهرب. كان رجلا طيبا طيبا جدا. بدأنا السير في الصحراء. و كان الجو مطيرا والأرض موحلة ولم يكن معنا ملابس تقينا المطر. لم يكن معنا طعام، فكنا نأكل الحشائش. توفي ابن المعلمة الصغير وأنا أحمله. وبعد خمسة أيام وصلنا إلى كركوك. ذهبت للعيش في منزل عمتي القديم في كركوك. أسرة الفتاة الصغيرة التي فرت معي رفضت استقبالها، وقالت إن الأمر يتعلق بالشرف. هي الآن في إيران تتلقى علاجا نفسيا. لم أعثر على أي أثر لزوجي. بحثت المقابر عن أي أثر لابنة زوجي وعن الرجل الذي ساعدنا على الفرار، ولكن لم أعثر عليهم. أسر الضحايا في كل مكان، وكلهم يشعرون بحزن عميق. ما زال أطفالي يشعرون بالحزن. ابني صامت منذ أن شاهد كل هذه الأحداث وحاولت العودة لبلدتي والاستقرار هناك، ولكنني لم استطع. أعنى الآن بسيدة مسنة وأحاول تدبير أمري من النقود التي أحصل عليها. لقد تعرضنا لقسوة مروعة على يد تنظيم الدولة، عانينا كثير وتعرضنا للكثير من الأذى. أعتقد أن من تعرض فقط لمثل هذه القسوة يمكنه أن يتخيل مدى الشر الذي تعرضنا له. الآن أعيش لأبنائي فقط.", "doc2": "Mahmut Hamsici, BBC Türkcə, Kərkük İD həyatlımıza daxil olmazdan əvvəl biz Tikrit şəhərinin Əl-Aləm rayonunda yaşayırdıq. Mən şiə türkmanam, ərim isə sünni ərəbdir. O bizim icmamızda yaşlı bir imam, çox hörmət edilən bir şəxs idi. Onun namaza imamlıq etdiyi məscid evimizin yanında idi. Biz əvvəllər sünni və şiənin nə demək olduğunu bilməzdik. Heç kəs belə söhbətlər etməzdi. Bizim icmamızda heç kimin heç kimlə düşmənçiliyi yoxdu. Balaca bir baqqal dükanımız vardı. Mən evdə çörək bişirər, bağçamızda tərəvəz becərərdim. Allaha şükür özümüzü dolandırırdıq. Bizim böyük evimizdə bir neçə gənc müəllimə kirayənişin kimi yaşayırdı. Onlardan biri əliuşaqlı idi. Mənim iki uşağlım var - bir qız, bir oğlan. Onlar bu türkman müəllimələrin işlədiyi məktəbdə oxuyurdular. Məktəbə də hər gün bir yerdə gedərdilər. İD Tikrit şəhərinə daxil olanda Camp Speicher-də çox sayda əsgəri edam etdilər. Diqqət edin ki, bu, İD-in törətdiyi ilk qətliam idi. Onlar orada 1500 adam öldürmüşdülər və cəsədlərdən bir çoxunu Dəclə çayına atmışdılar. Bu qətliamdan qaçan əsgərlərdən bəziləri Dəcləni keçərək bizim tərəfə gəlirdilər. Sonra onların arxasınca İD də gəldi. İD-in qətliamlarından qaçanların arasında türkmanlar da vardı. Mənim də türkman olduğumu biləndən sonra onlardan bəziləri bizim evə sığınmışdı. Biz onlardan bəzilərinə qadın paltarı geyindirərək qaçmalarına kömək etmişdik. İD şəhərə gələndən sonra mən türkmanlardan birini evimizin sobasında gizlətmişdim. Soba istiydi və o hələ bir azca yansa da, səsini çıxarmamışdı. Ərim məsciddə Bəsrədən olan üç şiəni gizlətmişdi. Bir gün İD gecə saat üçdə evimizə gəldi. Onlar başa düşdülər ki, biz əsgərlərə kömək edirik. Onlar Bəsrədən olan gəncləri dərhal çıxartdılar və dərhal da öldürdülər. Ərimi də apardılar. Mən ondan sonra ərimdən heç bir xəbər-ətər almamışam. Sonra onlar yenə də gəldilər. Bizi evdən çıxarıb evi partlatdılar. Mən iki uşağım və türkman müəllimələr, onlardan birinin körpəsi və ərimin başqa arvaddan olan qızı ilə evdən çıxdıq. Yola düzəldik. Amma sonra İD bizi dayandırdı və maşın təmiri qarajına apardı. Buraya ətraf yerlərdən olan başqa qadınlar da gətirilmişdi. Biz burada 22 qadın və uşaq idik. Onlar qızları ərli qadınlardan ayırdılar. Sonra qızları gözümüzün qarşısında zorladılar. \"Bacı, bizə kömək elə, bizi bunların əlindən al\" - deyə qızlar ağlaşırdılar. Mən onları vücudumla örtür və İD adamlarına deyirdim: \"And olsun Qurana ki, onlar bakirə deyillər. Allah xatirinə bunu etməyin\". Onlardan biri məni vurdu, başqa birisi isə çiynimi çox bərk dişləyib yaraladı. Dörd kişi qızları növbə ilə zorlayırdı. İD döyüşçüləri Mosulda (2014) Onlar mənim 18 yaşlı ögey qızımı da zorladılar. Onu mən böyütmüşdüm. Qız elə zorlananda öldü. Başqa qızlar 20 yaşlarında idilər. Onlar qızları həm zorlayır, həm də döyürdülər. Qızlardan biri çox gözəl idi. Onlar onu lap çox zorladılar, başına oyun açdılar. Qızları qan aparırdı. Onlardan biri qayalığa düşmüşdü, bədənində açıq sınıqlar vardı. Az sonra o da öldü. Qızlar bir-bir ölürdülər. Yorğun idilər, onları qan aparırıdı, sarsılmışdılar. Mən kişilərin üzünə baxdım və gördfüm ki, onlardan ikisini tanıyıram. Onlar şəhərimizin yaxınlığındaklı sünni kəndindən idilər. Bu kənddən İD-ə çox adam qoşulmuşdu. Amma çox sayda başqa sünni ərəb kəndləri İD-ə güclü müqavimət göstərmişdi. Biz qadınları qarajda tək saxlayırdılar. Yeməyə heç nəyimiz yox idi. O qədər arıqlamışd��m ki, sifətim skeletə oxşayırdı. Bir dəfə məni əqrəb sancanda heç ağrını hiss etməmişdim. Günbəgün tükənirdik. Beynimiz fikirləşə bilmirdi. \"Kim sağ qalsa, uşaqlara baxsın\" - deyə bir-birimizə vəd edirdik. Bu qarajda 21 gün keçirdik. İD üstümüzdə bir qoca kişini qaravul qoyub getmişdi. Kişinin bizə yazığı gəlirdi. Zorlamalar dayananda bu kişi gələr, bizə su gətirərdi. Bir dəfə o özü ilə bir keçi gətirib uşaqlar üçün süd sağdı. Uşaqlarım deyirdilər ki, elə bil südün içinə qənd atıblar. Bir gün onlar yenə də gəlib bizi iki qrupa ayırdılar. Bir dəstəni harasa apardılar. Mən uşaqlarım, bir qadın və türkman müəllimənin körpəsi ilə qaldım. Anası zorlanarkən ölmüşdü. Bir gecə həmin qoca İD adamı bizə dedi: \"Onlar sizi də aparacaqlar. Burdan qaçmalısınız\". O bizi yola çıxarıb qayıtdı. Mən Allaha şükürlər edirdim ki, bu qoca kişini köməyimizə göndərib. Sonralar öyrəndim ki, onu bizə kömək etdiyinə görə edam ediblər. O çox yaxşı adam idi…çox yaxşı… Biz səhra ilə getməyə başladıq. Yağış yağırdı, hər yer palçıq idi. Əynimizdə düz-əməlli paltarımız da yoxdu. Yeməyə heç nəyimiz yoxdu və biz ot yeyirdik. Müəllimənin bələkdəki körpəsi yolda mənim qollarımın üstündə öldü. Beş gündən sonra biz Kərkük ərazisindəki Məktəbi Xalid deyilən yerə çatdıq. Qaçıb qurtara bilmişdik. Mən sonra qoca xalamın Kərkükdəki evində yaşamağa başladım. Ailəsi, mənimlə birlikdə qaçmış gənc qadından imtina etdi. Demişdilər ki, bu, namus məsələsidir. Bu qadın indi İrandadır və psixiatrik müalicə alır. Əl-alarm sakinləri evlərinə qayıdır Sonralar da ərimin haralarda olduğunu öyrənə bilmədim. Mən ögey qızımın və bizə qaçmaqda kömək etmiş kişinin qəbirlərini axtarırdım. Amma tapa bilmədim. Hər yerdə qurbanlara qohum olan ailələr vardı. Onların hamısı qüssə içindəydi. Uşaqlarım hələ də özlərinə gəlməyiblər. Oğlum bütün bu hadisələri görəndən sonra qaradinməz olub. Mən şəhərə qayıdıb yenidən məskunlaşmağa çalışdım, amma bacarmadım. Heç nəyimiz qalmamışdı. Mən indi bir qoca qadına dayəlik edirəm və bundan qazandığım pulla dolanıram. İD bizim başımıza dəhşətli qəddarlıq gətirib. Onlar kürdlərə də çox işgəncələr veriblər. Biz çox iztirab çəkmiş, çox pisliklər görmüşük. Düşünürəm ki, belə qəddarlığı yalnız öz üzərində görmüş insanlar bunun necə bir cəhənnəm olduğunu başa düşər. İndi isə yalnız öz uşaqlarım üçün yaşayıram."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41854396", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41851985", "doc1": "تويتر كشفت عن خطأ موظف أدى لتوقف حساب الرئيس الأمريكي الشخصي وقال تويتر إن حساب الرئيس ترامب realdonaldtrump@ \"تعطل عن العمل\" بسبب أحد الموظفين، وأوضح بعد ذلك أنه كان آخر يوم له في العمل. وتوقف الحساب، الذي يتابعه 41.7 مليون شخص، لمدة 11 دقيقة، وفتح تويتر تحقيقا في هذا الأمر. ولم يعلق الرئيس ترامب، الذي ينشط بصورة كبيرة على تويتر، على توقف حسابه. وفوجئ زوار صفحة ترامب، بظهور رسالة تقول \"عذرا، هذه الصفحة غير موجودة!\". بعد استعادة الحساب كتب ترامب تغريدة تحدث فيها عن خطة التخفيضات الضريبية للحزب الجمهوري. وبينما توقف حساب ترامب الشخصي، لم يتأثر الحساب الرسمي للرئيس الأمريكي المعروف باسم POTUS@، وظل يعمل بشكل عادي. وقال تويتر إنه يحقق في المشكلة ويتخذ خطوات لتجنب حدوثها مرة أخرى. وغرد تويتر في وقت لاحق:\"كشفت التحقيقات أن هذا الأمر حدث بسبب موظف دعم عملاء تويتر، الذي فعل ذلك في اليوم الأخير للموظف، ونحن نجري مراجعة داخلية كاملة\". وانضم ترامب إلى تويتر في مارس/ آذار 2009. وكان ناشط على منصة التواصل الاجتماعي لتعزيز سياساته وأيضا الهجوم على خصومه السياسيين على حد سواء، إبان الحملة الرئاسية في عام 2016 وبعد توليه منصبه في يناير/ كانون الثاني.", "doc2": "Cümə axşamı günü Trump-ın hesabına daxil olanlar \"Üzr istəyirik bu səhifə mövcud deyil!\" xəbərinə rast gəliblər. Sosial şəbəkə @realdonaldtrump hesabının şirkətdə son iş günündə olan əməkdaş tərəfindən dayandırıldığı bildirib. Hesabın cəmi 11 dəqiqə ərzində qeyri-aktiv qalıb. Bundan sonra Twitter insidenti araşdırmağa başlayıb. Şəbəkədə 41,7 milyon izləyicisi olan Donald Trump hadisəni şərh etməyib. Cümə axşamı günü Trump-ın Twitter-dəki hesabına daxil olanlar \"Üzr istəyirik, bu səhifə mövcud deyil!\" elanına rast gəliblər. Hadisədən sonra Donald Trump-ın paylaşdığı ilk tvit vergilərin ixtisarı ilə bağlı respublikaçıların planları barədə olub. Prezidentin rəsmi - @POTUS hesabı normal rejimdə işləyib. Donald Trump-ın Twitter-də 41 milyon istifadəçisi var Twitter gələcəkdə belə insidentlərə yol verməmək üçün tədbir görəcəyini bildirir. \"Araşdırma nəticəsində müəyyən olunub ki, bunu şirkətdə son iş gününə gələn texniki yardım xidmətinin əməkdaşı edib. Biz ətraflı daxili araşdırma aparırıq\", - Twitter-in rəsmi açıqlamasında deyilir. Donald Trump Twitter hesabını 2009-cu ildə açıb. ABŞ prezidenti şəbəkəni siyasi bəyanatlar üçün istifadə edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/08/130825_syria_refugees_host_countries", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/08/130823_syria_children", "doc1": "الأمم المتحدة تقول إن أكثر من مليون طفل فروا من سوريا وبصورة أشمل، فقد سجل أكثر من مليون وسبعمائة ألف شخص أنفسهم كلاجئين منذ بدء الانتفاضة ضد حكم الرئيس بشار الأسد في مارس / آذار 2011، ويعتقد أن الكثيرين مثلهم غير مسجلين على قوائم اللاجئين. ورغم أن اللاجئين السوريين فروا إلى العديد من الدول إلا أن الغالبية العظمى منهم لجأت إلى أي من لبنان أو الأردن أو تركيا. واستقبلت لبنان، أصغر الدول الثلاث ذات الأربعة ملايين نسمة، أكثر من سبعمائة ألف لاجئ مسجل. بينما تضم الأردن وتركيا أكثر من تسعمائة وستين ألف لاجئ آخرين. ويحاول ثلاثة خبراء هنا مناقشة كيفية تعامل تلك البلاد مع تدفق اللاجئين. مواضيع قد تهمك نهاية لبنان باتريسيا معمّر مديرة الاعلام والتواصل في مؤسسة \"الرؤية العالمية في لبنان\". في بداية الحرب في سوريا رحب اللبنانيون باستقبال اللاجئين السوريين داخل بيوتهم وغرف الضيوف، بل وحتى في المدارس. واقتسم اللبنانيون مع السوريين كل شيء في أحيائهم. لكن حينما طال أمد الحرب في سوريا تزايد مستوى التوتر بين اللبنانيين والسوريين. وفي بعض البلدات تزايد عدد السكان إلى الضعف وأدى هذا إلى الضغط على الخدمات الصحية والتعليمية ولم تقدر إدارة النظافة على التعامل مع هذا الوضع. وفقد كثير من اللبنانيين وظائفهم بسبب ترحيب السوريين بالعمل مقابل أجور أقل والبعض منهم اضطر لمغادرة مكان السكن لأن السوريين يقبلون بمشاطرة المسكن مع عدد أكبر وبالتالي يتمكنون من تحمل الإيجار المرتفع بينما لا يستطيع اللبنانيون. وعلى الجانب المقابل، يتألم بعض السوريين من قول بعض اللبنانيين إن السوريين يستحقون ما يجري لهم. وأورث هذا شعورا بالإحباط لدى الجانبين وهو ما يوجب على المجتمع الدولي مساعدتهما. وكان الإحباط أشد وضوحا في المدارس. ومن بين المشكلات الرئيسية تفاوت مستويات التحصيل فقد تغيب الكثير من الأطفال السوريين عن صفوف الدراسة لفترات طويلة وما زالوا يكافحون ليلحقوا بسنوات الدراسة. وفي ذات الوقت يشعر الأطفال اللبنانيون بالتهميش بسبب تزايد اهتمام المعلمين بزملائهم السوريين وقال لي أحدهم \"أشعر وكأنني داخل مدرسة سورية\". وهناك أيضا مشكلات بسبب عدم وجود مقاعد كافية في المدارس كما أنه لا يوجد ما يكفي من المعلمين وقد لجأت بعض المدارس لاختصار فترة التعليم إلى نصف اليوم حتى توفر فترة ثانية لتعليم السوريين. ويتواجد اللاجئون السوريون في كل أرجاء البلاد لهذا فالأزمة تطال كل لبنان هذا البلد الذي يبلغ تعداد سكانه أربعة ملايين نسمة ويستضيف أكثر من مليون لاجيء وهذا يعني أن هناك لاجئ واحد من بين كل خمسة أشخاص. وبالرغم من ��ن الحكومة لا بد وأن تضطلع بالدور الرائد لإيجاد حل، إلا أنها تركت الأمر للدوائر المحلية كي تتعامل مع الوضع. وقد خلف هذا الكثير من الآثار السلبية على الاقتصادات المحلية. ربما يوفر صاحب العمل بعض المال حينما يوظف سوريين بدلا من اللبنانيين ولكن العديد من السوريين تتراكم عليهم الديون على العديد من المستويات، الدواء والمأوى والانتقالات. وتغرق بعض المتاجر اللبنانية الصغيرة في الديون لأنها أضحت محاطة باللاجئين السوريين من كل حدب وصوب. اللاجئون يطلبون منها سلعا كالخبز والأرز والفول ولكنهم لا يطيقون دفع الثمن ولا تجد المتاجر إجراء مناسبا لاتخاذه. تقول صاحبة أحد المتاجر \"لا أستطيع أن أقول لهم لا\"، وأظهرت لي دفترا دونت فيه حسابات الديون. لست متفائلة جدا بالنسبة لمستقبل الأوضاع فالوضع الأمني يزداد تدهورا كما يؤدي الفقر للمزيد من التدهور. الأردن لورا شيهن، مسؤولة الإعلام بمؤسسة كير العالمية لسنوات طويلة، اختلط السوريون بالأردنيين وأصبح لديهم الكثير من الأقارب المشتركين لهذا لا يوجد بينهما تناقض اجتماعي صارخ، بالرغم من وجود بعض الاختلافات في العادات والتقاليد. من بين المشكلات التي سمعتها أمس بالقرب من الحدود السورية أن الكثير من الشباب هناك اضطروا لتأخير زفافهم والسبب أن السوريين لديهم استعداد للعمل مقابل أجر أقل، وبالتالي لا يتمكن الشاب الأردني من كسب ما يكفي لتقديم المهر وتأثيث منزل الزوجية لعروسه. ومن بين المشكلات الأخرى المتعلقة بالزواج أن بعض الشباب أصبح يتطلع للزواج بالسوريات باعتبارهن على استعداد لقبول مهر أقل وهو ما أورث بعض الاستياء في المجتمع الأردني الذي قد يعتبر الفتاة السورية جاءت لاقتناص فتيانهم. ولا شك أن هذه الصور النمطية تسلط الضوء على بعض الأبعاد الاجتماعية لما يجري. وشهدت بعض مناطق الأردن اضطرابات مثل العاصمة عمان على الرغم من أن هذا لم يشمل كافة المناطق. لكن أحد الوجهاء قال لي بينما كنت في قرية صغيرة شمال البلاد \"إن الرجال السوريين يقدمون إلى هنا وهم يرتدون السراويل القصيرة نحن لا نفعل هذا مطلقا\" وأردف \"النساء السوريات يركبن الدراجات النارية خلف أزواجهن، هذا أمر لا نفعله نحن هنا\". يمكننا أن نستنبط بطبيعة الحال أن الدراجات النارية لم تكن تستعمل في تلك المناطق على الإطلاق حتى وقت قريب. وبوجه عام، فإن تزايد أمد إقامة العائلات المهاجرة يزيد من الأعباء على المجتمعات المحلية التي تستضيفها. والقضية الأهم هنا هي المياه فالأردن دولة \"فقيرة مائيا\" فكل قطرة مياه ثمينة وبعض الأردنيين يتصورون، سواء كان هذا صحيحا أم لا، أن السوريين لا يقتصدون في استخدام المياه كما ينبغي خلال استخدامها في حياتهم اليومية. ويتزايد الشعور العام بالاستياء إزاء هذه المظاهر. ويتصور السوريون أنهم على استعداد لأن يتقاضوا أجورا أقل مقابل العمل على نحو جيد جدا وهذا ما يجعل بعض الأردنيين يشعرون بأن هذه الأجور المتدنية أخرجتهم من سوق العمل. إنها أمور تتعاظم شيئا فشيئا وهي أوضاع مؤلمة حقا. تركيا داون شاتي مديرة مركز دراسات اللاجئين بجامعة أوكسفورد تختلف تركيا عن كل من لبنان والأردن. معظم اللاجئين توجهوا خلال الأسابيع الماضية إلى محافظة هاتاي التي كانت تعرف في السابق باسم لواء الإسكندرونة، وهي التخوم التي كانت تتبع سوريا حتى قبيل الحرب العالمية الثانية. ومن المعروف أن السكان في محافظة هاتاي على ارتباط وثيق بالمواطنين السوريين على الجانب المقابل من الحدود. وبشكل ما يعكس سكان هاتاي الطبيعة العرقية والدينية المعقدة في المحافظات التي تحيط بالمدن السورية حلب وإدلب وهناك الكثير من أواصر القرابة والشبكات الاجتماعية ورأس المال الاجتماعي الذي يربط بين هذه المناطق. هناك الأرمن وكذلك العلويون والمسلمون السنة، كلهم على اتصال ببعض السكان الذين يتشابهون معهم في العرق أو المعتقد هنا. ولهذا فمن الناحية الاجتماعية ما يزال الناس يشعرون بأنهم إخوة وأنهم قادرون على تدارك المشاكل، والجميع ينتظر هدوء القتال حتى تسنح الفرصة للعودة. ولهذا فإن الأمر أكثر سلاسة مما هو عليه في لبنان والأردن. ومن جانبها كانت الحكومة التركية سخية في النهج الذي اتبعته في التعامل مع أزمة اللاجئين فقد أنشأت مخيمات لإيوائهم يمكن اعتبارها من فئة النجوم الخمس. الجميع لديه إمكانية الدخول والخروج متى شاء والقليل جدا أصبح لديه أسباب للشكوى. وأعتقد أن الأردن يحصل على الأرجح على الكثير من المعونات لمساعدته على استضافة اللاجئين السوريين. وينبغي أن يقوم لبنان بهذا أيضا. وعلى الرغم من أن هذا لا يبدو وشيك الحدوث وذلك لأن لبنان لأسباب كثيرة لم يرغب في العمل مع وكالات الأمم المتحدة لإنشاء المخيمات مفضلا الاعتماد على استضافة السكان المحليين. واعتمدت السياسة التركية في التعامل مع اللاجئين السوريين على إنشاء المخيمات ولكن هذه المخيمات لا يجري تطويقها بصورة مادية بما يجعلها مناطق لا يمكن للاجئ مغادرتها دون موافقة من السلطات المحلية. كما أن كل هذه المخيمات تمول تقريبا من الميزانية التركية. تجدر الإشارة إلى أنه جرت العادة على أن تخلق المخيمات التي تتلقى الكثير من المساعدات الخارجية بيئة سلبية داخل المجتمع الذي يحيط بها وقد جرى هذا بالفعل في بعض مخيمات الأردن. ويبذل اللبنانيون قصارى جهدهم لئلا يحدث هذا مجددا في بلادهم فلديهم خبرة سيئة بشأن المخيمات التي تؤوي أقليات وتعزلهم وتفصلهم عن بقية قطاعات المجتمع. ونعلم من خلال سنوات الخبرة من العمل مع اللاجئين أن الاستضافة المحلية والإسكان المحلي أفضل بكثير من إعاشة اللاجئين في المخيمات حيث تتمكن الدولة من تجريدهم من قوتهم وأيضا من كرامتهم.", "doc2": "Suriya qaçqınları İraq və Türkiyə ərazilərinə keçməkdə davam edirlər UNİCEF-in məlumatına görə, daha 2 milyon uşaq Suriya daxilində məcburi köçkünə çevrilib. BMT-nin baş katibi Ban Ki-moonun verdiyi məlumata görə Suriyada münaqişə başlanandan bəri 100 mindən artıq insan həlak olub. Baş katib həmçinin Dəməşq yaxınlığında bu günlərdə baş verdiyi iddia olunan kimyəvi silah hücumunun “təxirə salınmadan” təhqiqatına çağırıb. İnsan haqları fəlları bildiriblər ki, ötən çərşənbə baş vermiş hücumda yüzlərlə insan həlak olub və BMT-nin baş katibinin tərksilah üzrə xüsusi nümayəndəsi Angela Kane təhqiqata nail olmaq üçün Dəməşqə göndərilib. “Sarsılmışlar” BMT bildirir ki, hazırda uşaqlar Suriyadan didərgin düşənlərin yarısını təşkil edirlər. Bu uşaqların 75 faizinin yaşı 11-dən azdır. BMT-nin ali komissarı Antonio Guterres deyib ki, “Suriya gəncləri evlərini, ailə üzvlərini və gələcəklərini itirirlər” “Hətta sərhədi keçib salamat əraziyə çatdıqdan sonra belə onlar psixi travma almış, sarsılmış və ümudsiz olurlar” – deyib ali komissar. Bununla belə, BMT-nin Suriya üçün rica etdiyi yardım məbləğinin yalnız 40 faizi toplanıb və qaçqınların ehtiyaclarını ödəmək son dərəcə çətindir. Qaçqın uşaqların yalnız 118 mini alababat təhsil almaqda davam edir və uşaqların beşdə birinin psixoloji müalicəyə ehtiyacı var. UNİCEF-in icraçı direktoru Anthony Lake deyib ki, “biz bu müqnaqişədə iztirab çəkən uşaqlara görə utanc hiss etməliyik”. BMT bildirib ki, Suriya münaqişəsi son 20 ilin ən ağır qa��qın böhranını yaradıb. Bu sayda qaçqın Ruanda soyqırımından bu yana görünməmiş hadisədir. BMT xəbər verir ki, Suriyada prezident Bəşər əl-Əsədin hakimiyyətinə qarşı 2011-ci ilin martında başlamış münaqişə nəticəsində 1 milyon 700 min nəfər qaçqın kimi rəsmi qeydiyyata alınıb. Dəhşətli görüntü İddia olunan kimyəvi hücum barədə danışarkən cənab Ban deyib: “Kimyəvi silah harada, kim tərəfindən və hansı şəraitdə işlədilməsindən asılı olamayaraq beynəlxalq qanuna ziddir. Bəşəriyyətə qarşı belə bir cinayət onu törədən üçün çox ciddi nəticələrə səbəb olmalıdır”. Cənab Ban Suriyanı artıq ölkədə olan müfəttişlərə iddiaları araşdırmaq imkanının verilməsinə çağırırb. Hazırda Suriyada olan müfəttiş komandasının, şimal şəhəri Xan əl-Assal da daxil olmaqla, yalnız bundan əvvəl razılaşdırılmış üç ərazidə yoxlama aparmaq üçün mandatı var. Bu mandat ötən mart ayında Xan əl-Assal şəhərində törədildiyi iddia edilən kimyəvi silah hücumu nəticəsində 26 nəfər həlak olduqdan sonra razılaşdırılmışdı. Bununla belə, Dəməşqin müfəttişlərə yoxlama ərazilərini genişləndirmək icazəsi verəcəyini göstərən əlamətlər hələ ki, yoxdur. Suriya hökuməti onun guya kimyəvi silaha əl atdığı barədə iddiaları “məntiqsiz və qondarma” adlandırıb. Lakin mənbəyi qeyri-müəyyən videogörüntü əksəriyyəti uşaqlar olan mülkilərin iztirablarına səbəb olmuş dəhşətli simptomları əks etdirir. Videoda həmçinin çox sayda kəfənə bürünmüş cəsədlər görünür. Kimyəvi silahlar üzrə ekspert BBC-ə bildirib ki, videogörüntülər həqiqətə bənzəyir və süjetdə görünən zədələr sinir sisteminə təsir edən kimyəvi maddələrin törədə biləcəyi nəticəyə oxşardır”. İddia edilən kimyəvi silahdan istifadə barədə xəbər beynəlxalq hay-küyə səbəb olmaqda davam edir. Fransanın xarici işlər naziri Laurent Fabius xəbərdarlıq edib ki, əgər kimyəvi silahlardan istifadə təsdiqlənərsə, Fransa bu hadisəyə “güc tətbiqi” ilə reaksiya verməlidir. ABŞ Dövlət Departamenti bildirir ki, Dəməşqdə nə baş verdiyini aydınlaşdırmaq üçün təcili qaydada informasiya toplayır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39840769", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39841344", "doc1": "القوات الأفغانية شنت بدعم أمريكي سلسلة من العمليات ضد مسلحي تنظيم الدولة في الآونة الأخيرة ويعتقد أن عبد الحسيب كان العقل المدبر لهجوم شُن في مارس/ آذار الماضي، على مستشفى سردار محمد داود خان العسكري في العاصمة كابول، وأسفر عن مقتل ما لا يقل عن 50 شخصا. وهنأ المتحدث باسم الرئيس الأفغاني، صديق صديقي، الجيش على قتله عبد الحسيب، مؤكدا أن الأخير هو المسؤول عن الهجوم على المستشفى العسكري. ونشر تغريدة على موقع تويتر قال فيها: \"القوات الخاصة الأفغانية قتلت زعيم تنظيم الدولة الإسلامية في أفغانستان، وهو ما يعد نجاحا كبيرا لأبطالنا\". وكانت وزارة الدفاع الأمريكية (البنتاغون) قد أعلنت الشهر الماضي أن عبد الحسيب ربما قُتل، في هجوم نفذته القوات الأمريكية والأفغانية الخاصة. كما قتل عسكريان أمريكيان في الغارة، بالقرب من شبكة أنفاق يُعتقد أنها تستخدم من قبل تنظيم الدولة الإسلامية الذي لم يؤكد بعد مقتل عبد الحسيب. وكان عبد الحسيب قد عُين كزعيم لتنظيم الدولة الإسلامية في أفغانستان العام الماضي بعد مقتل سلفه في غارة أميركية بطائرة من دون طيار. وبالإضافة إلى عبد الحسيب، قال الجيش الأمريكى إن القوات الأمريكية والأفغانية قتلت أو أسرت المئات من مسلحى تنظيم الدولة الإسلامية هذا العام. وأكد قائد قوات حلف شمال الأطلسي في افغانستان الجنرال جون نيكولسون مقتل عبدالحسيب، وقال \"إن أيا من عناصر التنظيم يأتي الى افغانستان سيواجه المصير ذاته.\" وأضاف \"هذا ثاني أمير لداعش تمكننا من قتله في 9 شهور، اضافة الى العشرات من قادة التنظيم والمئات من مسلحيه.\" وكان أول زعيم للتنظيم في افغانستان، ويدعى حافظ سعيد، قد قتل في غارة جوية أمريكية في اقليم نانغرهار في تموز / ي��ليو من العام الماضي. وأصدر الجيش الأمريكي بيانا قال فيه: \"حتى الآن، حررت الحملة أكثر من نصف المناطق التي يسيطر عليها تنظيم الدولة الإسلامية، وهو ما سمح للسكان المحليين بالعودة إلى ديارهم للمرة الأولى منذ أكثر من عامين\". وفي أبريل/ نيسان الماضي، ألقى الجيش الأمريكي أضخم قنبلة غير نووية استخدمتها الولايات المتحدة لأول مرة لاستهداف شبكة من الأنفاق، يعتقد أن تنظيم الدولة يستخدمها في إقليم نانغرهار. وأعلن تنظيم الدولة أنه يتحرك باتجاه أفغانستان وباكستان، حينما أعلن عن ما سماه ولاية خراسان عام 2015، وشن منذ ذلك الحين عدة هجمات وزاد من نشاطه في كلا البلدين. ففي يوليو/ تموز من عام 2016، أسفر هجوم انتحاري استهدف تجمعا في كابول عن مقتل نحو 80 شخصا. وبعد ذلك الحادث بثلاثة أشهر، أسفر هجومان مشابهان استهدفا احتفالا دينيا بمناسبة يوم عاشوراء عن قتل ثلاثين شخصا. وفي نوفمبر/ تشرين الثاني من عام 2016، أسفر هجوم استهدف مسجدا في كابول عن مقتل أكثر من ثلاثين آخرين. كما أعلن تنظيم الدولة أيضا مسؤوليته عن هجوم انتحاري، استهدف المحكمة العليا في أفغانستان في فبراير/ شباط الماضي، أسفر عن مقتل 22 شخصا. لكن تنظيم الدولة الإسلامية واجه معارضة مسلحة من حركة طالبان الأفغانية الأكبر والأكثر قوة، ويقول مراسلون إنه نتيجة لذلك وجد تنظيم الدولة الإسلامية صعوبة كبيرة في زيادة دعمه أو مساحة الأراضي التي يسيطر عليها في أفغانستان. ويعد إقليما نانغارهار وكونار الشرقيان المعقلين الرئيسيين لتنظيم الدولة الإسلامية في أفغانستان.", "doc2": "Məlumata görə, o, 10 gün əvvəl şərqi Nəngəhar əyalətində Əfqanıstan xüsusi təyinatlılarının rəhbərlik etdiyi əməliyyatda öldürülüb. Əbdül Hasibin mart ayında 30-dan çox insanın ölümünə səbəb olan Kabil hərbi hospitalına hücumun arxasında olduğu hesab edilir. Ötən ay Pentaqon Hasibin \"yəqin ki, ABŞ və Əfqanıstan xüsusi təyinatlıları tərəfindən reyd zamanı öldürüldüyünü\" deyib. Aprel ayında ABŞ Əfqanıstanın Nəngəhar əyalətində İD qruplaşmasının yaraqlıları tərəfindən istifadə olunduğu ehtimal edilən tunel kompleksinə öz hərbiyyəsi tərəfindən münaqişələr zamanı atılan ən böyük qeyri-nüvə bombası ilə zərbə endirib. 9,800 kq-lıq GBU-43/B (MOAB) bombası 9 metr uzunluğundadır və ona \"bütün bombaların anası\" adı verilib. İD 2015-ci il yanvarında Xorasan (Əfqanıstan və ətraf rayonlarının köhnə adı) filialının yaradılmasını elan edərək bildirib ki, Əfqanıstan və Pakistana gedir. Bununla qrup ilk dəfə Ərəb dünyasından kənarda yayılmasını rəsmi təsdiq edib. O zamandan bəri qruplaşma bir neçə hücum həyata keçirib. 2016-cı ilin iyulunda Kabildə keçirilən mitinqdə baş verən intiharçı bomba hücumu nəticəsində 80 nəfər həlak olub. Hadisədən 3 ay sonra Aşura dini festivalı zamanı iki oxşar hücum 30 nəfərin ölümünə səbəb olub. Ötən ilin noyabrında isə Kabildə məscidə hücum nəticəsində 30-dən çox insan həyatını itirib. İD, həmçinin, fevral ayında 22 nəfərin ölümü ilə nəticələnən Kabil Ali Məhkəməsinə intiharçı hücuma görə məsuliyyəti üzərinə götürüb. Qrup həm Əfqanıstanda, həm də Pakistanda fəaliyyətini aktivləşdirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140327_turkey_youtube_block", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140328_turkey_youtube_blocked", "doc1": "تضاربت الأنباء بشأن مدى صحة حجب موقع يوتيوب في تركيا وقالت سلطة الاتصالات التركية إنها اتخذت \"إجراء إداريا\" ضد الموقع لكن تقريرا آخر يشير إلى أن المباحثات تجري على قدم وساق بين الطرفين. وقال بعض مستخدمي يوتيوب أن الموقع قد حجب في حين كان بإمكان مستخدمين آخرين الوصول إليه. وفي ظل تضارب الأنباء بشأن مدى حجب موقع يوتيوب في تركيا، قال موقع غوغل الذي يملك هذا الموقع إن بعض مستخدميه (يوتيوب) لم يتمكنوا من الوصول إليه. وقا ناطق باسم غوغل إنه لا يواجه مشكلة فنية من جهته، مضيفا أنه يحقق في الموضوع. مواضيع قد تهمك نهاية وظهر في موقع يوتيوب في وقت سابق تسجيل صوتي يخص مسؤولين أتراك كانوا يناقشون الوضع في سوريا. ويبدو أن إردوغان قال في تجمع بمدينة ديار بكر في الجنوب الشرقي من تركيا إن التسجيل الصوتي حقيقي. وأوضح إردوغان قائلا \"إنهم سربوا تسجيلا صوتيا يتعلق باجتماع للأمن القومي. هذا عمل دنيء، هذا خرق للأمانة...تخدمون من بمراقبة تسجيل صوتي يتعلق باجتماع على هذه الدرجة من الأهمية\". وتتعلق المحادثة المسربة باحتمال شن عمليات عسكرية في سوريا، وحضرها رئيس جهاز الاستخبارات ووزير الخارجية ونائب رئيس الأركان. وقالت وكالة رويترز التي اطلعت على التسجيل الصوتي إنه ليس بإمكانها الحسم في مدى صحة ما ورد فيه. وأضافت الوكالة أن هذا التسجيل الصوتي يعد أكثر تسريب بشأن محادثة حساسة جدا وسرية تلحق الضرر بالحكومة التركية. ويتهم إردوغان الذي يواجه انتخابات محلية مهمة الأحد المقبل وسائل التواصل الاجتماعي ببث معلومات مغلوطة، مضيفا أنه قد يلجأ إلى حجب موقعي يوتيوب وفيسبوك. وقالت سلطة الاتصالات في بيان إنه \"بعد تحليل فني واعتبارات قانونية...اتخذ إجراء إداري ضد هذا الموقع\".", "doc2": "Hakimiyyətin Twitter-ə girişi bağlamaq qərarı Türkiyədə şiddətli etirazlara səbəb olmuşdu Türkiyə Telekommunikasiya İdarəsinə əsasən, \"işin hüquqi araşdırılmasından və texniki analizdən sonra sayta qarşı inzibati tədbirlər tətbiq edilib\". Portalın bloklanması haqqında məlumat ziddiyyətlidir: bəzi Türkiyə istifadəçiləri YouTube-yə girişin bağlı olduğunu bildirir, eyni zamanda başqaları portalın işində heç bir dəyişiklik müşahidə etmədiklərini deyirlər. Bununla belə, portalın sahibi olan Google şirkəti Türkiyə ərazisində bir çox istifadəçilər üçün YouTube saytına girişin bağlı olması faktı təsdiqləyib. “Bizdə heç bir texniki nasazlıq baş verməyib və biz vəziyyəti öyrənirik”, - Google nümayəndəsi deyib. \"Cinayətkarlıq və fırıldaqçılıq\" Bundan əvvəl, deyilənə görə, guya Türkiyə XİN başçısı, müdafiə nazirinin müavini və Türkiyə kəşfiyyatının rəhbəri arasında Suriyada hərbi əməliyyatlar imkanının müzakirəsini əks etdirən audioyazısı YouTube saytına yerləşdirilmişdi. Türkiyənin cənub-şərqində seçkiqabağı çıxışı zamanı Türkiyənin baş naziri Recep Tayyip Erdoğanın bəyanatı yazının həqiqiliyini ehtimal etməyə əsas verir. “Onlar hətta milli təhlükəsizlik üzrə görüşü gizli yazıblar. Bu, cinayətkarlıqdır, fırıldaqçılıqdır... Onlar, belə bir mühüm görüşü yazarkən, kimə xidmət edirlər?” – Erdoğan deyib. Türkiyə baş naziri Twitter-in başlanmasını fəal surətdə dəstəkləyib və ölkə ərazisində başqa sosial şəbəkələri bağlamaqla təhdid edib. Twitter Türkiyədə ötən cümə günü bloklanıb. Baş nazirin dəftərxanası bildirmişdi ki, Twitter Türkiyə məhkəməsinin bəzi keçidləri silmək qərarına heç cürə münasibət bildirməyib, bu da Türkiyə hakimiyyətini saytı bağlamağa məcbur edib. Söhbət ilk növbədə cənab Erdoğanın ünvanına korrupsiya ittihamlarından gedir. Erdoğan sosial şəbəkələrə qarşı Türkiyə sosial şəbəkələrinin təqiblərə məruz qalmasının təşəbbüskarı Baş nazir Erdoğandır. O, sosial şəbəkələrdə peyda olan məlumatın dezinformasiya olduğunu israr edir. “Mən başa düşmürəm, sağlam düşüncəli insanlar bu, yalanla dolu Facebook, YouTube və Twitter-ləri necə müdafiə edə bilirlər”, - bu yaxınlarda seçkiqabağı çıxışında Recep Tayyip Erdoğan bəyan edib. Sosial şəbəkələrdə Erdoğanı artıq dəfələrlə korrupsiyada ittiham ediblər. Bir müddət öncə YouTube-də baş nazirin oğlu ilə iri məbləğdə puldan necə azad olmaq haqqında söhbəti çap olunmuşdu. O zaman cənab Erdoğan audioyazının montaj olunduğunu bildirib, lakin onun gerçəkliyini təkzib etməmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40719398", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/07/140717_putin_ukraine_sanctions", "doc1": "ترامب خلال لقائه بوزير الخارجية الروسي والسفير الروسي لدى واشنطن في البيت الأبيض وشبه وكيل وزارة الخارجية الروسية، سيرغي ريابكوف،العقوبات المقترحة بألالغام الخطرة. وسيصوت مجلس النواب الأمريكي في وقت لاحق على تشريع لمعاقبة روسيا لمزاعم تدخلها في الانتخابات الرئاسية الأمريكية العام الماضي ( الامر الذي مازال الكونغرس يحقق في ملابساته)، فضلا عن ضمها لشبه جزيرة القرم إلى أراضيها بعد فصلها عن أوكرانيا. وتتضمن العقوبات فرض قيود جديدة على مشروعات النفط والغاز الروسية، ومن بينها خط أنابيب نقل الغاز \"نورد ستريم 2\" من روسيا إلى ألمانيا. ومن المتوقع أن يقر النواب بغالبية مسودة التشريع الجديد الذي يشمل أيضا فرض عقوبات على إيران وكوريا الشمالية. وتحظى مسودة التشريع بدعم قوي من نواب من الحزبين، لكن لا يعرف مصيرها في مجلس الشيوخ الذي صرح أحد أعضائه البارزين أن الاتفاق الذي أعلن في عطلة نهاية الأسبوع قد لا يكون نهائيا. وقال عضو مجلس الشيوخ عن الحزب الجمهوري ورئيس لجنة العلاقات الخارجية في المجلس، بوب كوركر، للصحفيين إنها \"كانت عطلة نهاية أسبوع جيدة جدا\" للمفاوضين ولكن أي إعلان سيبدو سابقا لأوانه نوعما. وأضاف \"ما زالت بعض القضايا الإجرائية التي نناقشها. واعتقد أن الامور تسير بشكل جيد جدا. ومازالت لدينا قضيتان للحديث عنهما بشأن كوريا الشمالية\". وسيربك مثل هذا التشريع جهود الرئيس الأمريكي دونالد ترامب لتحسين العلاقات بين واشنطن وموسكو. تواجه إدارة ترامب بندا في مشروع قانون العقوبات يشترط على الرئيس الحصول على موافقة الكونغرس قبل تخفيف أي عقوبات على موسكو وإذا أقر مجلس الشيوخ الذي يسيطر الجمهوريون على الغالبية فيه مشروع القانون، سيواجه الرئيس خيار التوقيع عليه أو استخدام حقه بالنقض (الفيتو) ضده. لكن خيار الرفض يتضمن مجازفة إذ يمكن للمشرعين إبطال النقض من جديد. وتواجه إدارة ترامب بندا في مشروع قانون العقوبات يشترط على الرئيس الحصول على موافقة الكونغرس قبل تخفيف أي عقوبات على موسكو. وردا على سؤال بشأن هل سيدعم ترامب التشريع، قالت سارة ساندرز، المتحدثة باسم البيت الأبيض للصحفيين الأثنين إن الرئيس \"سيدرس التشريع ويرى كيف سيكون شكله النهائي\". وكانت المسودة الأولى للقانون تشمل عقوبات على روسيا وإيران قد أقرت في مجلس الشيوخ بغالبية 98 صوتا ضد صوتين في 15 من يونيو/حزيران. أما مشروع العقوبات على كوريا الشمالية فقد أقره مجلس النواب بنسبة 419 -1 في مايو /أيار، وبدأ صبر مجلس النواب ينفد لفشل مجلس الشيوخ في إقرار التشريع. ويرى أعضاء مجلس النواب أن قانون العقوبات على إيران وروسيا فرصة لإقرار الإجراءات المقترحة ضد كوريا الشمالية في مجلس الشيوخ. وظلت علاقة ترامب مع روسيا تمثل مشكلة عالقة خلال الشهور الستة الأولى من رئاسته، حيث فتح أكثر من تحقيق في مزاعم وجود تواطؤ من مقربين وأعضاء في فريق حملته الانتخابية مع الروس بغرض التأثير على مسار الانتخابات لمصلحته. وتنفي روسيا تدخلها في الانتخابات الأمريكية، كما ينفي ترامب تواطؤ حملته مع روسيا، متهما التحقيقات بأنها ذات دوافع سياسية، مكررا انتقاداته لمسار التحقيقات. كانت الولايات المتحدة قد أغلقت مقريّن دبلوماسيين لروسيا بعد مزاعم اختراق الانتخابات الأمريكية وقد هاجم ترامب في سلسلة تغريدات على تويتر مؤخرا وزير العدل جيف سيشنز والقائم بإدارة مكتب التحقيقات الفيدرالي، أندرو مكيب. وأشار ترامب إلى وجود \"جهود أوكرانية لتخريب حملته الرئاسية من أجل مساعدة منافسته السابقة الديمقراطية هيلار�� كلينتون\"، من دون أن يورد أدلة على ذلك. ويمثل جارد كوشنر، المستشار الرفيع في البيت الأبيض وصهر ترامب، أمام لجنة في مجلس الشيوخ اليوم الثلاثاء للإدلاء بشهادته بشأن اتصالاته مع مسؤولين روس خلال الحملة الانتخابية في عام 2016 وخلال المرحلة الانتقالية. وقد أشاد ترامب الثلاثاء بكوشنر قائلا إنه ابلى بلاء حسنا يوم أمس \"في إثبات أنه لم يتواطأ مع الروس\".", "doc2": "Prezident deyib ki, ikitərəfli əlaqələr \"dalana\" yaxınlaşır. Prezident Putin ABŞ və Aİ-nin Ukraynadakı üsyançıları dəstəklədiyinə görə Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaları tətbiq edəndən sonra danışıb. Sanksiyalardan sonra rublun avro və dollara qarşı dəyəri və sanksiyalar altına düşən Rusiya şirkətlərinin dəyəri kəskin düşüb. Sanksiyalar bütün enerji sektorunu əhatə etmir, BBC-nin Moskvadakı müxbiri Daniel Sandford deyir, amma Rosneftin yaradılması Prezident Putin üçün şəxsi bir layihə idi və bu şirkəti onun ən yaxın müttəfiqlərindən biri, İqor Seçin idarə edir. Hədəf olunan digər şirkətlərdən biri, qaz istehsalçısı Novatek də qismən cənab Putinin dostları tərəfinədn idarə olunur. \"Uzunmüddətli zərər\" Rosneft və Novatek enerji şirkətlərində səhmlər müvafiq olaraq 5,4 faiz və 6,8 faiz düşüb. Hər iki şirkət üçün ABŞ-dan uzunmüddətli borclar almaq qadağan olunub. Braziliyada olan Vladimir Putin televiziyada çıxışında deyib ki, sanksiyalar Rusiya ilə ABŞ arasında əlaqələri \"dalan doğru\" sürükləyir. O deyib ki, cəzalar ancaq Rusiyada fəaliyyət göstərən Amerika şirkətlərinə qarşı əks reaksiya yaradacaq, Amerika şirkətlərinin və \"ABŞ höküməti və xalqının uzunmüddətli maraqlarına\" ziddir. Rusiya prezidentinin sözlərinə görə Rosneft ABŞ şirkəti ExxonMobil ilə Rusiyada yeni gəlirli neft yataqları yaratmaq üçün çoxmilyard dollarlıq saziş imzalamışdı. \"Deməli, Birləşmiş Ştatlar burada işləməsini istəmir?\" - prezident sual edib. Aİ deyib ki, sanksiyalar barədə məlumat iyulun sonunda veriləcək, amma investisiya banklarının Rusiya layihələrinə daha maliyyələşdirməyəcəyini əlavə edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-53379070", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53300863", "doc1": "وكان ترامب في زيارة لمستشفى والتر ريد العسكري خارج واشنطن، حيث التقى بجنود مصابين وعاملين في مجال الرعاية الصحية. وقال لدى مغادرته البيت الأبيض: \"لم أعارض يوما فكرة ارتداء الأقنعة، لكنني أعتقد ببساطة أنّه يوجد وقتا ومكانا لارتدائها\". وكان ترامب قال في وقت سابق إنه لن يرتدي كمامة، وسخر من خصمه السياسي الديمقراطي جو بايدن لفعله ذلك. لكنه قال يوم السبت: \"أعتقد أنه عندما تكون في مستشفى، خاصة في هذا المكان، حيث تتحدث إلى الكثير من الجنود والناس الذين، في بعض الحالات، خرجوا للتو من غرف العمليات، أعتقد أنه لشيء رائع أن ترتدي كمامة\". مواضيع قد تهمك نهاية وفي حديثه لشبكة فوكس بيزنس نتوورك الأسبوع الماضي، قال ترامب: \"أؤيد تماماً ارتداء الأقنعة\". ولكن عندما بدأت المراكز الأمريكية للسيطرة على الأمراض في توصية الناس بارتداء كمامات أو أغطية من القماش في الأماكن العامة للمساعدة في وقف انتشار الفيروس في أبريل/نيسان، قال ترامب للصحفيين إنه لن يتبع هذه الممارسة. وقال في ذلك الوقت: \"لا أعتقد أنني سأفعل ذلك\". وأضاف: \"أن أرتدي كمامة بينما ألتقي برؤساء الدول ورؤساء الوزراء والدكتاتوريين والملوك والملكات - لا اعتقد ذلك\". وأشارت بعض التقارير الإعلامية إلى أنّ مساعدي ترامب طلبوا منه مراراً أن يرتدي كمامة في الأماكن العامة. ما هو الوضع في الولايات المتحدة؟ سجلت الولايات المتحدة 66 ألف و600 إصابة جديدة خلال الـ24 ساعة الماضية وحوالى 135 ألف حالة وفاة منذ بدء انتشار الوباء في البلاد، وفقاً لبيانات جامعة جونز هوبكنز. وأصبحت ولاية لويزيانا آخر ولاية تأمر بارتداء غطاء للوجه في الأماكن العامة. كما أمر الحاكم الديمقراطي جون بيل إدواردز بإغلاق الحانات في ولاية لويزيانا، وشدد القيود على المطاعم. ومن المتوقع أن يعارض المشرعون الجمهوريون في الولاية هذه الخطوة. وسجلت ولاية تكساس المجاورة زيادة أخرى في عدد الإصابات بفيروس كورونا، حيث سجلت 10 آلاف و500 حالة جديدة يوم السبت. وأصدر حاكم ولاية كارولينا الجنوبية أمرا بحظر مبيعات الكحول بعد الساعة 11 مساء في الحانات والمطاعم في محاولة لوقف انتشار الفيروس.", "doc2": "Düşünürəm ki, maska taxmaq əladır\", - prezident Ttrump deyib Donald Trump Washington yaxınlığındakı Walter Reed hərbi xəstəxanasına baş çəkib və orada yaralı əsgərlər və xəstəxananın işçi heyəti ilə görüşüb. \"Mən heç vaxt maska taxmağa qarşı olmamışam, amma hesab edirəm ki, bunun vaxtı və yeri uyğun olmalıdır\", - Ağ Evi tərk edərkən prezident Trump deyib. Trump bundan əvvəl maska taxmayacağını söyləmişdi və bunu etdiyi üçün Demokratik partiyadan prezident seçkilərində rəqibi olacaq Joe Biden-ə lağ etmişdi. Lakin şənbə günü Trump deyib: \"Düşünürəm ki, xəstəxanada olduğunuz zaman, o cümlədən, bəzi hallarda əməliyyat masasını təzə tərk etmiş bir çox əsgər və insanla söhbət etdiyiniz bu cür xüsusi bir yerdə olarkən, maska taxmaq əladır\". Prezident Trump-ın maska taxmaq məsələsi barədə fikrinin dəyişməsi ABŞ-da koronavirusa gündəlik yoluxma hallarının sayında şənbə günü yeni rekord göstərici olan 66528 hadisə qeydə alındığı dövrə təsadüf edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2016/02/160218_turkey_syria_kurds", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2016/02/160217_ankara_blast", "doc1": "تجمعت عوائل الضحايا خارج مبنى الطب العدلي في العاصمة التركية وأضاف أردوغان أنهم تلقوا دعما ممن سماهم بالخارجين عن القانون من مسلحي حزب العمال الكردستاني في تركيا. وتنفي كلا الجماعتين أي تورط لهما في هذا التفجير. وأكد أردوغان أن 14 شخصا قد اعتقلوا بسبب هذا الهجوم الذي استهدف قافلة للجيش التركي. وفي وقت سابق الخميس، تعرضت قافلة عسكرية تركية أخرى للهجوم، جنوب شرقي تركيا، ما أسفر عن مقتل 6 جنود. مواضيع قد تهمك نهاية وقد استهدف التفجير الذي ضرب العاصمة التركية الأربعاء قافلة حافلات يستقلها عسكريون في مركز المدينة، في منطقة قريبة من مبنى البرلمان ودوائر حكومية ومقر رئاسة أركان الجيش التركي، ما أسفر عن مقتل 28 شخصا، بينهم 20 عسكريا على الأقل، وجرح 61 آخرين. وتقول مراسلة بي بي سي يولندا نيل من العاصمة التركية إن عوائل الضحايا تجمعت وسط أجواء من الحزن والبكاء خارج مبنى الطب العدلي في العاصمة التركية، في انتظار تسلم جثث ذويهم ممن قتلوا في الحادث لبدء اجراءات تشييعهم ودفنهم. وفي وقت سابق، قال رئيس الوزراء التركي، أحمد داوود أوغلو، إن المفجر الذي نفذ تفجير أنقرة هو صالح نجار، سوري الجنسية، وأحد أعضاء وحدات حماية الشعب الكردية. وشدد داود أوغلو على أن ربطا مباشرا قد تأكد بين الهجوم ووحدات حماية الشعب الكردية التي تلقت مساعدة لوجستية من حزب العمال الكردستاني المحظور لتنفيذه. استهدف الهجوم قافلة حافلات يستقلها عسكريون في مركز مدينة أنقرة وقال داود أوغلو إن ما بين 60 و70 مسلحا من الحزب، من بينهم أعضاء رفيعو المستوى، قتلوا في غارات شنتها تركيا الأربعاء على شمال العراق. ونفت وحدات حماية الشعب الكردية بشدة، عبر جناحها السياسي، المزاعم التركية بتورطها في الهجوم، إن تركيا ليست عدوا لها. ونقلت وكالة رويترز للأنباء عن مسؤول بارز في حزب العمال الكردستاني قوله إنه لا يعرف من المسؤول عن الهجوم. لكن الرئيس التركي أردوغان، قال متحدثا في التلفزيون التركي \"حتى لو أنكر قادة وحدات حماية الشعب الكردية وحزب العمال الكردستاني تورطه�� في الهجوم، ثمة دليل يثبت أنهم وراءه\". وأضاف أنه يأمل أن ذلك سيقنع حلفاء تركيا بالرابط الذي يجمع هاتين الجماعتين. وقال ريدور خليل المسؤول في وحدات حماية الشعب الكردية لبي بي سي إن رئيس الوزراء التركي باتهامه وحدات الشعب يحاول لفت نظر أمريكا ووقف دعمها للأكراد في سوريا، وتبرير هجومها على الأكراد في سوريا، وتمهيد الطريق لعملية عسكرية، مشددا على أن الجماعة لم تنفذ خلال تاريخها كله أي هجوم بالمتفجرات في أي مكان. وعلى الرغم من الاتهامات التركية، قالت واشنطن إنها لم تحدد بعد من يقف وراء الهجوم في أنقرة. وقال نائب مستشار الأمن القومي الأمريكي، بن رودس، إن الولايات المتحدة قد أوضحت لوحدات حماية الشعب الكردية أن تركيا حليف مهم وأن الحاق الهزيمة بتنظيم الدولة الإسلامية هدف مشترك بينهما. ويقاتل حزب العمال الكردستاني القوات الأمنية التركية منذ عام 1984، مطالبا بمنح الأكراد في تركيا حكما ذاتيا. وتصنف تركيا وحلفاؤها من الدول الغربية حزب العمال الكردستاني كمنظمة إرهابية. كما صنفت تركيا وحدات حماية الشعب الكردية كمنظمة إرهابية أيضا، بيد أن حلفاءها، وبضمنهم الولايات المتحدة، يدعمون هذه الوحدات في قتالها ضد تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا. وقد اتهمت السلطات التركية الشهر الماضي مقاتلي حزب العمال الكردستاني بالمسؤولية عن هجوم بسيارة مفخخة على مبنى قيادة الشرطة في ديار بكر حنوبي شرق تركيا، أودى بحياة ستة أشخاص.", "doc2": "Ankarada baş vermiş güclü partlayış nəticəsində 28 nəfər həyatını itirib Recep Tayip Erdoğanın sözlərinə görə, partlayışın həyata keçirilməsində YPG silahlılarına Türkiyədə qadağan edilmiş Kürdüstan Fəhlə Partiyası (PKK) dəstək göstərib və “hətta YPG və PKK-nın liderləri inkar etsələr belə onların partlayışın arxasında durduğuna dair sübut var”. O, hadisəyə görə 14 nəfərin həbs olunduğunu bildirib. Daha əvvə Türkiyənin baş naziri Ahmet Davutoğlu da Ankarada baş vermiş partlayışın Suriyadakı kürd YPG silahlıları tərəfindən həyata keçirildiyini bildirmişdi. “YPG-nin hücumla birbaşa əlaqəsinin olduğu müəyyənləşib,” o deyib. Türkiyə İraqın şimalındakı PKK qüvvələrinə qarşı çərşənmbə günü hava hücumlarını həyata keçirib. Türkiyə baş nazirinin sözlərinə görə, həmin hücum zamanı bir neçə yüksək rütbəli PKK döyüşçüsü də ölüb. Bu arada, Türkiyənin cənub-şərqində hərbi konvoy partladılıb. Nəticədə ən azı altı türk əsgərinin həlak olduğu deyilir. Türkiyə qisas alacağını deyir Türkiyə, 28 nəfərin ölümü, 61 nəfərin yaralanması ilə nəticələnmiş güclü Ankara partlayışını həyata keçirənlərə qarşı qisas alacağını bildirib. Partlayışa görə prezident Recep Tayyip Erdoğanın Azərbaycana nəzərdə tutulmuş səfəri təxirə salınıb “Türkiyə istənilən zaman, istənilən yerdə və istənilən halda özünü müdafiədən çəkinməyəcək,” prezident Recep Tayyip Erdoğan deyib. Hadisə nəticəsində ölənlərin dəfn mərasiminin cümə axşamı həyata keçiriləcəyi nəzərdə tutulur. Partlayışa görə hələ heç bir qruplaşma məsuliyyəti üzərinə götürməyib. Partlayış hökumət binaları yerləşən əraziyə yaxın yerdə baş verib ABŞ partlayışı pisləyib. “Biz NATO üzvü və yaxın tərəfdaşımız olan Türkiyənin yanındayıq,” Milli Təhlükəsizlik Şurasının sözçüsü Ned Price deyib. Partlayış parlament binası və Türkiyə Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı yerləşən əraziyə yaxın yerdə hərbi nəqliyyat vasitələri keçdiyi zaman baş verib. Reuters agentliyi partlayışın hərbçilərin yataqxanasına zərər vurduğunu bildirir. Məlumatlara əsasən, partlayış nəticəsində 61 nəfər yaralanan da olub Ankara valisi Mehmet Kılıçların məlumatına əsasən, partlayıcı maddə ilə dolu nəqliyyat vasitəsi yaxınlıqdan hərbi avtobusların keçdiyi zaman partladılıb. Ankarada faciəli hadisəsinə görə Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan Azərbaycana nəzərdə tutulan səfərini təxirə salıb, prezident aparatındakı mənbəyinə istinadən Retuers agentliyi məlumat verir. Hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının sözçüsü Ömer Çelik öz Twitter səhifəsindəki qeydində hökumət binaları, o cümlədən, Müdafiə Nazirliyi yaxınlığında baş vermiş partlayışın “terror aktı” olduğunu bildirib. Reuters agentliyi Türkiyənin baş naziri Ahmet Davutoğlunun Brüsselə nəzərdə tutduğu səfərini təxirə saldığını bildirib. Partlayış yaxınlıqda hərbi nəqliyyat vasitələri keçdiyi zaman baş verib, KİV-lər bildirir Ötən il oktyabrın 10-da intiharçılar tərəfindən Ankarada törədilən partlayış nəticəsində 102 nəfər həyatını itirmişdi. Cari il yanvarın 12-də İstanbulun mərkəzində Sultanahmet meydanında güclü partlayış azı 10 nəfərin ölümünə, daha 15 nəfərin xəsarət almasına bais olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/11/141124_russia_sanctions_40bn", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141124_russia_sanction", "doc1": "وزير المالية الروسي انطون سلوانوف وقال سلوانوف في كلمة القاها في منتدى اقتصادي عقد في موسكو \"إننا نخسر نحو 40 مليار دولار سنويا بسبب العقوبات الجيوسياسية، كما نخسر من 90 الى 100 مليار اخرى بسبب تدني اسعار النفط بحوالي 30 بالمئة.\" وتمنع العقوبات التي فرضها الغرب على الاقتصاد الروسي الذي يعتمد الى حد بعيد على تصدير المواد الخام موسكو من الوصول الى اسواق المال الدولية والحصول على التقنيات المتطورة. وكان وزير الخارجية الروسي سيرغيه لافروف قد اتهم الغرب يوم السبت باستخدام العقوبات كاسلوب \"لتغيير النظام\" في بلاده من خلال تدمير الاقتصاد الروسي واستثارة الشعب. وقال الرئيس الروسي فلاديمير بوتين الاحد إن روسيا قد تواجه \"عواقب كارثية\" جراء تظافر ثلاثة عوامل: العقوبات وتدني اسعار النفط وتدهور قيمة الروبل، واضاف ان هذه العوامل لن تؤثر في روسيا وحدها بل ستشمل دولا اخرى. مواضيع قد تهمك نهاية ونقلت وكالة تاس عن الرئيس بوتين قوله \"إن العالم المعاصر عالم متداخر، وليس من المضمون ان النتائج السلبية والعواقب الكارثية المتأتية من العقوبات وتدني اسعار النفط وتدهور قيمة الروبل ستكون من حصتنا لوحدنا.\" وكان وزير الطاقة الروسي اليكساندر نوفاك قد قال يوم الجمعة إن روسيا تفكر في خفض انتاجها من النفط الخام في محاولة لرفع الاسعار لأن تدني اسعار النفط قد ادت الى تدهور قيمة الروبل.", "doc2": "Anton Siluanov neftin ucuzlaşması nəticəsində itkilərin 100 mlrd dollara çata biləcəyini deyib. Anton Siluanovun dəyərləndirməsinə əsasən neftin 30 faizədək ucuzlaşması 90-100 milyard dollar həcmində itkilərə səbəb ola bilər. Prezident Vladimir Putin ölkəsinin enerjidaşıyıcılarına qiymətlərin “fəlakətli” şəkildə aşağı düşməsinə hazır olduğunu deyib. Bundan əvvəl iqtisadi inkişaf naziri BBC-ə müsahibəsində bildirib ki, Rusiya neft ixracının məhdudlaşdırılmasını nəzərdə tutan mümkün sanksiyalar ssenarisini nəzərdən keçirir. Aleksey Ulukayev deyib ki, neftin ucuzlaşması investisiya və istehlakçı tələbatını azalda bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-51638981", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41801472", "doc1": "ومن المقرر أن تقام مباريات دوري كرة القدم للسيدات في العاصمة الرياض بالإضافة إلى مدينتي جدة والدمام. وتعد الفعالية الرياضية الجديدة أحدث الإصلاحات التي يتبناها ولي العهد، محمد بن سلمان، في المملكة التي طالما اعتبرت واحدة من أكثر المجتمعات المحافظة في العالم. غير أن ناشطين يقولون إن هناك الكثير من الإصلاحات التي ما زال يتعين القيام بها لحصول المرأة على مزيد من حقوقها. ويقول مسؤولون سعوديون إن الهدف من هذه الخطوة الأخيرة هو تعزيز مشاركة الإناث في الرياضة. مواضيع قد تهمك نهاية وقال الاتحاد السعودي للرياضة للجميع إن \"إطلاق دوري كرة القدم للسيدات على المستوى المجتمعي يعزز مشاركة المرأة في الرياضة ويساهم في دعم إنجازاتها الرياضية\". وسُمح للنساء السعوديات بدخول ملاعب كرة القدم لأول مرة في يناير/ كانون الثاني 2018، وهو العام نفسه الذي أنهت فيه المملكة حظرا دام عقودا على قيادة المرأة للسيارة. وشهد العام الماضي تطورا آخر حين أتاح مرسوم ملكي للمرأة السعودية السفر إلى الخارج دون إذن ولي الأمر، وكذلك إلغاء فصل النساء في المطاعم. ومع ذلك، فقد تم اعتقال العديد من المدافعات البارزات عن حقوق المرأة حتى بعد أن قامت الحكومة بإصلاحات.", "doc2": "Keçən ay Ər-Riyadın Kral Fəhd stadionunda Milli Günü qeyd edən bayram tədbirlərində ilk dəfə qadınların iştirakına icazə verilmişdi. Ailələrin stadionlara daxil olmasına icazə üç əsas şəhərdə veriləcək - paytaxt Ər-Riyad, Ciddə və Dammam. Bu, gender ayrı-seçkiliyi qanunları altında yaşayan Səudiyyə qadınlarının hüquqlarını artıran növbəti addımdır. Bundan əvvəl Səudiyyədə qadınların avtomobil sürməsinə qoyulan qadağa da tarixi bir qərar ilə aradan qaldırılmışdı. Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd ibn Salman, Səudiyyə Ərəbistanı cəmiyyətini müasirləşdirmək və iqtisadiyyatını canlandırmaq üçün bir çox islahatlar aparır. Səudiyyə Ərəbistanının idman üzrə rəsmiləri üç stadionda \"2018-ci ilin əvvəlindən ailələri qəbul etmək üçün hazır olmağa\" yönəlik tədbirlərin həyata keçiriləcəyini deyirlər. Hazırlıqlar çərçivəsində stadionların içində restoranlar, kafelər və ekranlar yerləşdiriləcək. Bundan əvvəl stadionlara yalnız kişilərin girişinə icazə verilib. Həmçinin oxuyun: Dəyişikləri anlamaq İslahatlar 32 yaşlı Səudiyyə vəliəhdinin neft ixracından asılı olan ölkəyə iqtisadi və sosial dəyişiklər gətirmək üçün elan etdiyi \"Vision 2030\" layihəsinin bir parçasıdır. Keçən ay verilən fərmanla gələn ilin iyun ayından qadınlara avtomobil sürməyə icazə veriləcəyi bəyan edilib. Konsertlərin keçirilməsinə bir daha icazə verilib və kinoteatrların bir daha fəaliyyətə başlaması gözlənilir. Bu islahatlara baxmayaraq, səudiyyəli qadınlar sərt məhdudiyyətlərlə yaşamağa davam edirlər. Çərşənbə günü şahzadə Məhəmməd Səudiyyənin \"mötədil İslama\" dönüşünü onun ölkəni müasirləşdirmə planı üçün çox vacib olduğunu deyib. O Səudiyyə Ərəbistanı əhalisinin 70 faizinin yaşı 30-dan aşağı olduğunu vurğulayaraq əlavə edib ki, bu gənc nəsil \"bizim dinimizin tolerantlığa çeviriləcəyi bir həyat\" istəyir. Lakin ekspertlər onun istəklərinin risklərinin də olduğunu deyiblər. Keçən ay Ər-Riyadın Kral Fəhd stadionunda Milli Günü qeyd edən bayram tədbirlərində qadınların ilk dəfə iştirakına icazə verilməsi sosial şəbəkələrdə mühafizəkarların sərt tənqidlərinə səbəb olub. Lakin bu addımlarla yanaşı süni İslamın ifrat mühafizəkar vəhabbi məzhəbinə riayət edən Səudiyyə Ərəbistanında qadınlar hələ də sərt məhdudiyyətlərlə yaşamağa davam edirlər. Buna əsasən qadınlar, geyimlərini müşahidə edən sərt qaydalara riayət etməli və tanış olmadıqları kişilərlə heç bir əlaqə qurmamalıdırlar. Əgər onlar səyahət, işləmək və ya tibbi xidmətlərdən istifadə etmək istəyirlərsə, onlarla bir qəyyum olmalıdır və ya qəyyumun yazılı icazəsi lazımdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140426_ukarine_crisis_g7_sanctions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140426_g7_ukr_new_sanctions", "doc1": "لم يحدد بيان الدول الكبرى شكل العقوبات الجديدة وذكر بيان لزعماء مجموعة السبع نشره البيت الأبيض أن \"العقوبات الجديدة تهدف إلى معاقبة روسيا لعدم إمتثالها لاتفاق دولي على المساعدة في نزع فتيل الأزمة الأوكرانية\". وقال البيان \"في ضوء الحاجة الماسة لضمان فرصة إجراء انتخابات رئاسية ناجحة وسلمية الشهر المقبل في أوكرانيا نلتزم بالعمل بشكل عاجل لتوسيع العقوبات والاجراءات المستهدفة لإجبار روسيا على تحمل نتائج أفعالها.\" ولم يحدد البيان طبيعة الإجراءات الجديدة التي ستفرض على موسكو ولكنه حذر من\"أننا سنواصل الاستعداد للتحرك صوب فرض عقوبات أوسع وأكثر تنسيقا، بما في ذلك اجراءات تستهدف قطاعات معينة إذا بررت الظروف ذلك\". وفي الوقت نفسه أبلغ الزعماء روسيا بأن \"الباب مازال مفتوحا أمام التوصل لحل دبلوماسي للأزمة\" بناء على اتفاق جنيف. موا��يع قد تهمك نهاية خطوات متاحة وفي تطور آخر، نقلت وسائل الإعلام الروسية عن مسؤولين قولهم إن \" موسكو ستتخذ كل الخطوات المتاحة للإفراج عن المراقبين العسكريين المحتجزين لدى موالين لروسيا شرقي أوكرانيا\". وذكرت وسائل الإعلام الروسية أن مبعوث موسكو لدى منظمة التعاون والأمن الأوروبي أكد ضرورة الإفراج الفوري عن المسؤولين المحتجزين. وكان المسلحون الموالون لروسيا احتجزوا المراقبين الجمعة، حسبما أعلنت وزارة الداخلية الأوكرانية. وأشارت وزارة الداخلية إلى أن ثمة مفاوضات تجري بهدف تأمين إطلاق سراح المراقبين الذين تم احتجازهم عندما كانوا يستقلون حافلة في بلدة سلوفيانسك، شرقي أوكرانيا. وأوضحت الوزارة أن المحتجزين هم سبعة ممثلين من منظمة الأمن والتعاون في أوروبا، بالإضافة إلى خمسة من أفراد الجيش الأوكراني. وقالت وزارة الدفاع الألمانية التي تشرف على البعثة إنها فقدت الاتصال بمجموعة المراقبين. وأكدت وزارة الخارجية الألمانية احتجاز 13 شخصا في الحادث.", "doc2": "G7 bəyanatı sanksiyaların təfərrüatlarına varmır. Lakin ABŞ rəsmiləri konkret addımların bazar ertəsi elan oluna biləcəyini deyiblər. Qərb Rusiyanı Ukrayna şərqindəki separatçıları dəstəkləməkdə ittiham edib. Moskva bu kimi iddiaları rədd edir. Kiyevdəki keçid hökumətinin rəsmilərinə əsasən Şərqi Ukraynanın ən azı 7 şəhərində inzibati binalar rusiyapərəst qüvvələr tərəfindən zəbt olunub. Təyyarələr Tərəflər arasında mübahisənin dərinləşdiyi bir vaxtda ABŞ müdafiə nazirliyi cümə günü Rusiya hərbi təyyarələrinin Ukrayna hava məkanına daxil olduğunu bildirib. Pentaqonun nümayəndəsi təfərrüatlara varmadan insidentlərin Ukrayna şərqində baş verdiyini qeyd edib. Moskva bu xəbərləri şərh etməyib. Ötən cümə günü Rusiyanın müdafiə naziri Ukrayna ilə həmsərhəd bölgədə təlimlərin başlanıldığını bildirib. Sergey Şoyqu təlimlər vaxtı hərbi təyyarələrin döyüş manevrlərini keçirəcəyini də deyib. Nazir Ukraynanın şərqindəki hadisələrin inkişafına “reaksiya vermək məcburiyyətində” olduğunu deyib. O, Ukraynadkı vəziyyəti belə izah edib: “Dinc əhaliyə qarşı Milli Qvardiya bölümləri və “Pravıy Sektor” ekstremistlərinin batalyonları fəaliyyət göstərir”. ABŞ, Fransa, Kanada, İtaliya, Yaponiya, Britaniya və Almaniyadan ibarət G7 qrupu Rusiyanın “təhdidedici hərbi manevrlərini” pisləyib. Cümə günü Ukraynanın daxili işlər naziri ATƏT təşkilatının 7 nümayəndəsi ilə yanaşı 5 ukraynalı hərbçinin hərəkət etdiyi avtobusun silahlı separatçılar tərəfindən saxlanıldığını bildirib. Güman edilir ki, Slovyansk yaxınlığında saxlanılanlar Almaniya, Danimarka, Polşa, İsveç və Çexiyanı təmsil edən hərbi müşahidəçilərdi. Slovaynsk şəhərindəki rusiyapərəst qüvvələr bildirirlər ki, avtobusda olanların şəxsiyyətləri müəyyən edilir. Hazırda Rusiyaya qarşı tətbiq edilən ABŞ və Aİ sanksiyaları yüksək rütbəli rəsmi, biznesmen və maliyyə qurumlarını hədəfləyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40454703", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40458455", "doc1": "عرضت مكاتب محاماة خدمات مجانية للقادمين إلى مطار لوس أنجليس وكان الرئيس الأمريكي دونالد ترامب قد أصدر قرار حظر السفر المثير للجدل بعد توليه الرئاسة مباشرة. ناشطون ومسافرون في صالة الانتظار بالمطار خلال اليوم الأول من سريان مفعول قرار الحظر وليس هناك دليل على حدوث فوضى تؤثر على حركة المسافرين كما حدث في النسخة الأولى من قرار الحظر التي صدرت في غضون ساعات قليلة في شهر يناير/كانون الثاني. وسبب عدم حدوث حالة فوضى هو أن القرار الجديد لا ينطبق على الأشخاص الحاملين لتأشيرات صالحة أو للبطاقة الخضراء (حق الإقامة الدائمة في الولايات المتحدة). وقال مسؤول في وزارة الأمن الداخلي إنه يتوقع أن \"يتواصل العمل كالعادة في منافذ الدخول\". وأضاف \"شعبنا مستعد لهذا\". ووفق الشروط الجديدة، فإنه يمكن فقط للأشخاص الذين لهم علاقات أسرية أو تجارية \"وثيقة\" في داخل الولايات المتحدة الحصول على التأشيرة. وأيدت المحكمة العليا الأمريكية حظر ترامب المؤقت على السفر، وهو جزء أساسي من سياسته الرامية إلى منع تعرض الولايات المتحدة لعمليات إرهابية. لكن قضاة المحكمة العليا قضوا باستثناء رئيسي يعطي أي شخص الحق في الحصول على التأشيرة في حالة \"ادعائه بشكل حقيقي وجدير بالثقة\" بوجود علاقة مع شخص في داخل الولايات المتحدة. المسافرون الذين لهم علاقات أسرية في داخل الولايات المتحدة لن يتضرروا من جراء قرار ترامب ويقضي حظر ترامب بأن مواطني الدول الست الذين لهم قريب وثيق في داخل الولايات المتحدة، مثل زوجة أو زوج، أو أب أو أم، أو ابن أو ابنة أو أخ أو أخت يمكن أن يسمح لهم بدخول دخول الولايات المتحدة. ووسعت إدارة ترامب تعريف \"قريب وثيق\" ليشمل خطيب أو خطيبة، وذلك في تغيير تم في اللحظة الأخيرة. وتنص إجراءات حظر السفر على أن الجد أو الجدة، أو العمة أو الخالة، أو العم أو العمة، أو ابن الأخ أو ابن الأخت أو ابنة الأخ أو ابنة الأخت لا يصنفون على أنهم من ضمن الأقارب \"الحقيقيين\". وتنطبق هذه القواعد على المواطنين من إيران وليبيا والصومال والسودان واليمن وسوريا، إضافة الى اللاجئين. وقبل أن يدخل قرار الحظر حيز التنفيذ في الساعة الثامنة مساء الخميس بتوقيت واشنطن المحلي (منتصف ليل الخميس بتوقيت غرينتش)، طلبت ولاية هاواي من قاض فيدرالي توضيحا بشأن ذلك. مواطنون أمريكيون في نيويورك يتظاهرون ضد قرار ترامب وقال مدعي عام في هاواي إن تعريف \"قريب وثيق\" ضيق جدا، وقد يعني منع الأشخاص بشكل غير لائق من السفر إلى الولايات المتحدة. وقال محامون إن القيود الجديدة التي ستسري حتى تصدر المحكمة العليا حكمها النهائي في الموضوع ستفتح الأبواب لسيل من الدعاوى القانونية. ولن تعيد المحكمة النظر في القضية حتى أكتوبر/ تشرين الأول المقبل. كما ثبتت المحكمة العليا الحظر الذي أصدره ترامب على دخول اللاجئين إلى الولايات المتحدة لمدة 120 يوما ما لم تكن لهم \"علاقة يمكن التحقق منها\" بمواطنين أو جهات أمريكية. وكانت إدارة ترامب حددت سقفا لعدد اللاجئين الذين ستقبلهم أمريكا لا يزيد عن 50 ألفا، وهو عدد تقول وزارة الخارجية الأمريكية إنه سيستوفى في الأسبوعين المقبلين. وقال اتحاد الحريات المدنية إنه سيراقب عن قرب الإرشادات الواردة في الأمر التنفيذي وكيفية تطبيقها على أرض الواقع. وقال ناشطون في مجال حقوق المهاجرين ومحامون إنهم مستعدون لوضع خبراتهم أمام القادمين في منافذ الدخول الرئيسية وأنهم سيضمنون دخول من يحملون تأشيرات صالحة. ويقول ترامب إن الحظر ضروري لمنع الإرهابيين من دخول الولايات المتحدة، ولكن منتقديه يقولون إنه حظر يستهدف المسلمين تحديدا. من يحق له الدخول إلى الولايات المتحدة؟ مسيرات للاحتجاج على قرار ترامب بخظر السفر من ست بلدان ذات أغلبية مسلمة حسب القواعد الجديدة، لن يسمح لمواطني الدول الست المذكورة خلال 90 يوما الدخول إلى الولايات المتحدة بدون أن يكون لهم علاقة وثيقة في داخل البلد. المسموح لهم بالدخول: لمن له أب أو أم، أو زوج زوجة، خطيب أو خطيبة، ابن أو ابنة، زوج الابنة أو زوجة الابن، أو أخ أو أخت بما في ذلك ابن الزوج أو الزوجة أو الأخ غير الشقيق أو الأخت غير الشقيقة. سيعفى من القواعد الجديدة أيضا من لهم علاقات تجارية أو تعليمية بالولايات المتحدة. الممنوعون من الدخول: من له ج�� أو جدة، عمة أو خالة، خال أو عم، بنت أخ أو أخت، أو ابنة زوجة أو زوجة أو أخ أو أخت زوجة ، أو ابن أخ أو أخت أو ابن زوج ، أو أقارب من الزواج (الأنسباء والأصهار). وتنص الإرشادات بشكل خاص على أن العلاقات يجب أن تكون رسمية وموثقة ولم تُنسج بهدف تجنب الوفاء بمتطلبات نظام التأشيرة الجديد. وسيسمح لمن يحمل جنسية مزدوجة بالدخول إلى الولايات المتحدة.", "doc2": "Bu qərar nənə-babalara, xala, dayı, bibi, əmilərə, qardaş-bacı uşaqlarına aid deyil Səbəb Prezident Donald Trump-ın mübahisələr doğurmuş qadağasıdır. Bu o deməkdir ki, ABŞ-da ən yaxın ailə üzvləri və ya biznes əlaqələri olmayan şəxslərə viza verilməyə və ya giriş qadağan edilə bilər. ABŞ aeroportlarında hüquqşünaslar yerləşdirilib ki, insanlara pulsuz məsləhətlər verilsin. Hələ ki, aeroportlarda qarışıqlıq gözə dəymir, halbuki yanvar ayında bu qadağanın ilk versiyası qüvvəyə minəndə xaos yaşanmışdı. Bu isə ona görədir ki, fərman, artıq vizası və ya yaşıl kartı olan şəxslərə şamil edilmir. Bazar ertəsi Ali Məhkəmənin qərarı ilə Trump-ın müvəqqəti qadağa siyasəti qüvvəyə minib. Ancaq hakimlər deyib ki, ABŞ-da ailəsi olan şəxslərə istisnalar ediləcək. Bu o deməkdir ki, altı müsəlman ölkəsindən ABŞ-da həyat yoldaşı, valideyni, uşağı və ya bacı-qardaşı olanlar ölkəyə buraxılacaq. Bu qərar nənə-babalara, xala, dayı, bibi, əmilərə, qardaş-bacı uşaqlarına aid deyil. Trump adminstrasiyası son anda dəyişiklik edərək, \"yaxın ailə\" ifadəsinə nişanlıları da aid edib. Qərar İran, Liviya, Suriya, Somali, Sudan və Yəmən vətəndaşlarına, eləcə də, bütün qaçqınlara aid edilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/11/141120_turkey_erdongan_isolation", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2014/11/141121_erdogan_lowen_analysis", "doc1": "اردوغان (منتصف) وجد نفسه في عزلة متزايدة على الساحة الدولية مؤخرا خلال توليه منصب رئيس الوزراء على مدى 11 عاما، برزت تركيا بقوة على الساحة الدولية، فقد بدأت مفاوضات من أجل الانضمام للاتحاد الأوروبي، وزادت بقوة من وجودها الدبلوماسي خاصة في أفريقيا، وتستضيف أكبر مدنها اسطنبول حاليا واحدا من أكبر المطارات في العالم وبها شركة طيران تسير رحلات لأكبر عدد من الدول مقارنة بغيرها. لكن خلال الأشهر الماضية، ربما عامين أو ما يقرب من ذلك، حدث تطور سيء على صعيد علاقات تركيا. لا يزال قادة سياسيون دوليون يزورون تركيا لفترات وجيزة، وستستقبل أنقرة هذا الأسبوع نائب الرئيس الأمريكي جو بايدن للاجتماع بالمسؤولين الأتراك، لكن تركيا اليوم تفتقد بشكل واضح لأصدقائها. أردوغان حقق طفرة اقتصادية في تركيا لتحتل المركز ال17 كأقوى اقتصاد في العالم حينما صوتت الجمعية العامة للأمم المتحدة الشهر الماضي على اختيار الأعضاء غير الدائمين في مجلس الأمن، كانت تركيا تعتقد بكل ثقة أنها ستحصل على مقعد. لكن، الأمر المخجل، هي أنها خسرت هذا المقعد لصالح أسبانيا ونيوزيلندا، وهي صفعة في وجه أردوغان، الذي انتخب رئيسا في أغسطس/آب الماضي. لقد بدأ الأمر \"بالربيع العربي\"، حيث لجأت تركيا إلى الرهان الخاسر من خلال دعمها لجماعة الإخوان المسلمين في مصر وراهنت أيضا على الإطاحة السريعة بالرئيس السوري بشار الأسد. مواضيع قد تهمك نهاية والآن لا يوجد لها سفير في القاهرة، وندد أردوغان نظيره المصري عبد الفتاح السيسي ووصفه بأنه \"طاغية غير منتخب\". انزلقت تركيا بصورة لا يمكن الفرار منها إلى الكابوس السوري، وواجهت انتقادات حادة بسبب سماحها للمتشددين الأجانب بعبور حدودها، وضعفت علاقاتها مع العراق وإيران والسعودية. وأصبحت شراكتها الاستراتيجية السابقة مع إسرائيل في حالة يرثى لها، وسحبت أنقرة سفيرها في تل أبيب، ووصف أردوغان القصف الإسرائيلي لقطاع غزة بأنه \"إبادة جماعية...تذكر بالهولوكوست\". لكن الآن حتى علاقاتها مع حلفائها القدامي مثل الولايات المتحدة قد تراجعت. وحينما أنشات واشنطن تحالفا دوليا لقتال تنظيم الدولة الإسلامية، استبعدت تركيا من هذا التحالف، ورفضت السماح للولايات المتحدة باستخدام قواعدها هناك لتوجيه ضربات مالم تستهدف أيضا الرئيس الأسد ودعمت فرض منطقة لحظر الطيران فوق سوريا. أردوغان وصف من خرج ضده في مظاهرات بأنهم مجموعة من \"الغوغاء\" وبعد مرور ساعات قليلة من تحذير أردوغان الرئيس الأمريكي باراك أوباما الشهر الماضي بالامتناع عن تسليح المقاتلين الأكراد في سوريا، ألقت الولايات المتحدة أسلحة عن طريق الجو، وبالكاد لا توجد إشارة أوضح على الخلاف بين الجانبين. \"نجاح منقطع النظير\" وقال سنان اولجن من مؤسسة \"اي تام\" البحثية إن \"هناك إدراك لدى الحكومة بمدى الأرضية التي خسرتها (تركيا)، لكن أنقرة تبرر ذلك بزعمها أن سبب عزلة تركيا هي أنها الدولة الوحيدة التي تتمتع بجرأة كافية لتبني سياسة خارجية أخلاقية راقية تستند إلى القيم\". وأضاف \"هذه الحجة يطرحها (أيضا) الناخبون المؤيدون لأردوغان، وبالنسبة له هذا هو الأهم\". هذا في النهاية هو الذي يقود تحركات رجب طيب أردوغان، فنجاحه منقطع النظير في الانتخابات منحه قناعة راسخة تماما بأن سياساته هي السياسات المناسبة. احتجاجات الشوارع الحاشدة التي انطلقت في يونيو/حزيران عام 2013 على خلفية خطة للبناء في حديقة \"غيزي\" في اسطنبول لم تغير من مسار أردوغان، وبينما دعت شخصيات بارزة حوله إلى الحوار، وصف أردوغان المتظاهرين بأنهم مجموعة من \"الغوغاء\". أردوغان وصف نظيره المصري السيسي بأنه طاغية غير منتخب ونجا أيضا من تسريب مسيء لصورته مكالمات هاتفية خاصة قبل عام ورطته هو وحلفاء مقربين منه في مزاعم بالفساد. \"تراجع النفوذ\" ورد أردوغان على التسريبات بالتنديد \"بمحاولة انقلاب\"، واقال الآلاف من القضاة والشرطة وسعى لحظر وسائل إعلام اجتماعية، ووطد علاقاته معتمدا على حلفاء مخلصين. وقال سنان اولجن إن \"الاحتجاجات في غيزي وما تلاها من رد فعل (لأردوغان) على مزاعم الفساد تزامنت مع تحول وجهة النظر العالمية إزاء أردوغان\". واعتبر أن \"عزلة تركيا تمثل مشكلة بالنسبة لها، لكن أيضا للغرب، إذا أراد الغرب تحقيق أهدافه الأمنية في المنطقة، فإنه على الأرجح لن يكون له شريك أفضل من تركيا\". لكنه أضاف بأنه \"مع تراجع نفوذ تركيا، سيكون الغرب مقيدا، ويؤمن أردوغان بأن الشرعية الديمقراطية هي صندوق الانتخاب، (لكن) آخرين يتوقعون أكثر من ذلك من الديمقراطية التركية، حرية الصحافة واستقلال القضاء وسيادة القانون\". أردوغان انتقد بصورة مماثلة القصف الإسرائيلي لقطاع غزة في وقت سابق من العام الحالي في الأسابيع الأخيرة، زادت الانتقادات في الداخل، من بناء قصر رئاسي يضم ألف غرفة بتكلفة 615 مليون دولار في غابة محمية، متحديا بذلك 30 طعنا قانونيا، إلى اعتداءات لفظية على صحفيين أجانب إلى بيانات مثيرة للجدل قال فيها إن المسلمين وليس كريستوفر كولومبوس هم من اكتشفوا أمريكا. وأشارت هذه التصريحات إلى الشعور بأن الحكومة تعاني من ارتباك. \"قوة اقتصادية\" لكن أردوغان لا يزال يحافظ على الدعم بين مؤيديه، ولا يعبأ كثيرا الناخبون الذين مثلوا 52 في المئة من الأصوات بحظر موقع تويتر الاجتماعي أو مزاعم الفساد، والتي يرون أنها تحوم حول معظم السياسيين تقريبا. وبالنسبة لهؤلاء، ��إن التحول من دولة ضعيفة اقتصادية إلى المركز ال17 كأفضل اقتصاد في العالم في العقد الماضي هو الأمر الأهم، (وهو ما تجسد في بناء) مستشفيات جديدة وطرق ومدارس. تركيا رفضت السماح للولايات المتحدة باستخدام قواعدها لضرب مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا ما لم تستهدف الأسد ويشعر أنصار أردوغان، ومهو بشكل رئيسي محافظين إسلاميين، بأنهم تحرروا بدعوة رئيسهم والسماح لهم بارتداء الحجاب في المدارس والجامعات، وهو ما كان محظورا في السابق خلال الحكم العلماني الذي امتد ل80 عاما. وهؤلاء يعشقون صورته كرجل دول، كقائد على استعداد للوقوف ندا للغرب. وقال إبراهيم كالن مستشار أردوغان أن الرئيس التركي جعل تركيا \"مركز قوة سياسية واقتصادية\". وأضاف بأن أردوغان بدأ \"عملية جديدة لتسوية القضية الكردية، واتخذ عددا من الخطوات التاريخية للاعتراف بحقوق الأقليات الدينية وحارب النفوذ العسكري\"، في إشارة إلى خطواته التي حظيت بإشادة كبيرة بكبح الجيش الذي أطاح بأربع حكومات منذ عام 1960. لكن النجاحات الأولى لقيادته طويت في النسيان جراء استبداده المتنامي. قال لي مسؤول أوروبي \"في الاجتماعات المنفردة، إنه شخص جذاب جدا، ويمكن أن يستمع للنصيحة. لكن أمام الجمهور، فإن الأمر يتعلق بالانتصار في المعركة، فالتوافقات والضوابط والتوازنات هي إشارات ضعف. بشكل طبيعي فإنه يتحرك لتبني مواقف أكثر عدوانية وصرامة، ثم يدرك (لاحقا) أن هناك ضرورة لتبني نهج مختلف\". تلاشى الاهتمام الذي كان موجودا في بادئ الأمر بالاتحاد الأوروبي بسبب المخاوف بشأن حرية التعبير. وبعد أن توقفت تحركات تركيا للحصول على عضوية الاتحاد الأوروبي وتلاشى التحمس (التركي) لتوسيع العضوية، تراجع أيضا هنا نفوذ الاتحاد الأوروبي، وهو ما زاد من الشعور بالعزلة. قصر أردوغان المترف أثار حالة من الجدل في تركيا وأقر المسؤول الأوروبي بأن \"الشعور الجيد إزاء أردوغان قد تلاشى، هناك قدر أكبر من الحذر، لكننا نريد أن نبقي على الاهتمام بعملية الانضمام (لعضوية الاتحاد) ونريد أن تكون هناك علاقة أكبر، فهناك إدراك لأهمية تركيا\". وقال المسؤول الأوروبي إن \"طموح أردوغان الشخصي هو أن يصبح أعظم تركي على الإطلاق، وحتى إذا تراجع حماسنا إزاءه، فإن لا يزال الرجل الذي يجب أن تتعامل معه\". يسعى رجب طيب أردوغان إلى بناء ما وصفها \"بتركيا الجديدة\"، وآخرون يصفون تركيا تحت زعامته بأنها مستقطبة وبائسة، دولة بدأ يختفي سريعا أصدقاؤها في الداخل والخارج.", "doc2": "Onun 11 illik baş nazirliyi ərzində Türkiyənin əhəmiyyəti artıb. Ölkə Avropa İttifaqına üzvlük üçün danışqılara başlayıb. Türkiyə özünün diplomatik fəallığını, xüsusən də Afrikada xeyli artırıb. Ölkənin ən böyük şəhəri İstanbul dünyanın ən böyük hava limanıdır. Onun təyyarələri hər hansı başqa hava şirkətinin təyyarələrindən daha çox ölkəyə uçur. Lakin son aylarda, bəlkə də son bir-iki ildə nəsə baş verib. Dünyanın dövlət xadimləri, məsələn, bu həftə Amerikanın vitse-prezidenti Joe Biden kimi bu ölkədə yolüstü ayaq saxlayırlar, lakin bu gün Türkiyə dostsuz qalıb. Ötən ay BMT Baş Assambleyası Təhlükəsizlik Şurasının yeni üzvlərini seçərkən, Türkiyə əmin idi ki, bu dəstədə onun yeri təmin olunub. Lakin çox pərtedici bir tərzdə o bu yeri İspaniya və Yeni Zelandiyaya uduzdu. Bu, avqust ayında prezident seçilmiş cənab Erdoğan üçün bir sillə idi. Bütün bunlar “Ərəb baharı”ndan başladı. Türkiyə Misirdə Müsəlman Qardaşlıığını dəstəkləməklə və Suriya prezidenti Əsədi devirmək sevdasına düşməklə yanlış addım atdı. İndi ölkənin Qahirədə səfiri yoxdur və cənab Erdoğan özünün misirli həmkarı Abdul Fəttah əl-Sisini “seçkisiz tiran” adlandırır. Erdöğanın 11 illik rəhbərliyi ��rzində Türkiyənin dünya səhnəsində rolu əhəmiyyətli şəkildə artıb. Türkiyə özünü qaçılmaz bir şəkildə Suriya cəhənnəminə yuvarladıb, cihadçılara öz sərhədlərini açdığı üçün danlanıb. İraq, İran və Səudiyyə Ərəbistanı ilə bağlar zəifləyib. Polis Erdoğan hökumətinin siyasətinə etiraz edənlərə qarşı dəfərlərlə sərt rəftar göstərib. İsraillə köhnə strateji partnyorluq çilik-çilik olub. Tel-Əvivdəki səfir geri çağırılıb, cənab Erdoğan İsrailin Qəzzanı bombardman etməsini “Holokostu xatırladan soyqırım” adlandırır. Lakin hazırda hətta ABŞ kimi ən köhnə müttəfiqlərlə də münasibətlər korlanıb. Vaşiqnton İslam Dövlətinə qarşı döyüşmək üçün koalisiya quranda Türkiyə çəkilib bir kənarda dayanıb və koalisiya həm də Suriya prezidenti Əsədi vurmayınca və Suriyada uçuşlarsız zona yaratmayınca, öz hərbi bazalarının ABŞ tərəfindən istifadəsinə razılıq vermir. Cənab Erdoğan ötən ay prezident Obamanı Suriyada kürd döyüşçüləri silahlandırmamağa çağırdıqdan dərhal sonra ABŞ kürdlərin havadan silahla təchizatına başlayıb. Fikir ixtilafının bundan bariz nümunəsi ola bilməz. “Misli görünməmiş uğur” “Hökumət daxilində nələrin əldən çıxmasını hiss edirlər, - deyir Edam analitik mərkəzindən Sinan Ülgen – Ankara buna onunla haqq qazandırmağa çalışır ki, guya Türkiyənin təcrid olunmasına səbəb bu ölkənin yüksək mənəvi dəyərlərdən çıxış edəcək və bu dəyərlərə söykənən xarici siyasət yürüdəcək qədər cəsarətli olmasındadır”. “Bu arqumenti Erdoğanın elektoratı qəbul edir və ona da elə bu lazımdır” – deyir təhlilçi. Recep Tayyip Erdoğanın hərəkətverici qüvvəsi budur. Onun seçkilərdəki misilsiz uğuru ona siyasətlərinin düzgün olduğuna dair sarsılmaz əminlik verib. Cənab Erdoğan Misir lideri general Abdul Fəttah əl-Sisini \"seçilməmiş tiran\" adlandırıb. Onu 2013-cü ildə Gezi Parkında tikinti planları ilə bağlı kütləvi küçə etirazları da bu cığırdan döndərməyib. Hətta onun öz ətrafındakı vəzifəli fiqurlar da onu dialoqa çağırdığı bir vaxtda, o, nümayişçiləri “avaralar” adlandırırdı. O hətta bir il əvvəl onu və yaxın adamlarını korrupsiyada ittiham edən şəxsi telefon söhbətlərinin mediaya sızmasından yaranmış qalmaqaldan da faydalanmağa çalışmışdı. “Zəifləmiş nüfuz” O bunu “çevriliş cəhdi” adlandırmış, minlərlə hakimi və polis zabitini vəzifəsindən çıxarmış, sosial medianı qadağan etməyə cəhd göstərmişdi. O bu işdə özünə son dərəcə sadiq olanlarla bir araya gəlmişdi. “Gezi etirazlarının ardınca onun korruspiya iddialarına göstərdiyi reaksiya beynəlxalq rəyi Erdoğanın əleyhinə çevirib” – deyir Sinan Ülgen. “Türkiyənin təcrid olunması həm ölkənin özü, həm də Qərb üçün problemdir. Əgər Qərb regionda özünün təhklükəsizlik məqsədlərinə çatmaq istəyirsə, onun potensial baxımdan Türkiyədən daha yaxşı partnyoru yoxdur. Erdoğan İsraili tənqid edərək Qəzzanın bombardman edilməsini “Holokostu xatırladan soyqırım” adlandırıb. Lakin Türkiyənin təsir gücü azaldıqca, Qərbin də mövqeyi zəifləməyə başlayır. Erdoğan inanır ki, demokratik legitimlik yalnız seçki qutusundan doğur. Başqaları isə Türkiyə demokratiyasından azad mətbuat, müstəqüil ədliyyə və qanunun aliliyi kimi başqa şeylər də gözləyirlər. Son həftələrdə Erdoğanın meşə qoruğunda dəyəri 615 milyon dollar olan 1000 otaqlı prezident sarayını 30-dək hüquqi əngələ baxmayaraq tikdirməsi, xarici jurnalistləri təhqir etməsi, müsəlmanlar barədə “Amerikanı Kolumb yox, onlar kəşf ediblər” kimi ziddiyyətli bəyanatları ölkə daxilində prezidentin tənqidinə səbəb olub. Bütün bunlar hökumətə olan inamı sarsıdıb. “İqtisadi mühərrik” Buna baxmayaraq, Erdoğan, ona sadiq olanların dəstəyinə malikdir. Onu prezident seçmiş 52 faizi nə Twitter-in qadağan olunması, nə də korrupsiya iddiaları narahat edir. Onlar düşünürlər ki, belə şeylər əksər siyasətçilərin ətrafında həmişə olur. Onlar üçün maliyyə səbətinin son on ildə ölkəni dünyanın 17-ci böyük iqtisadiyyatına çevirməsi – yeni xəstəxanalar, yollar və məktəblər daha mühümdür. Onu dəstəkləyənlər, əsasən də dini mühafizəkarlar özlərinin məktəb və universitetlərdə dünyəvi hakimiyyətin 80 ili ərzində qadağan olunmuş baş örtüyünü geyinmək hüququnun prezident tərəfindən dəstəklənməsi ilə azadlıq əldə etdiklərini düşünürlər. Və onlar Erdoğanın Qərbə sözünü deyə bilən güclü kişi obrazına vurğundurlar. Onun müşavirlərindən İbrahim Kalın deyir ki, Cənab Erdoğan Türkiyəni “siyasi və iqtisadi mühərrikə çevirərək orta sinfi gücləndirib”. O kürd məsələsini həll etmək üçün “yeni prosesə başlamış, dini azlıqların hüquqlarının tanınması və 1960-cı ildən bəri dörd hökumət devirmiş ordunun hegemonluğuna qarşı mübarizə kimi tarixi addımlar” atmışdı. Erdoğanın göstərişilə tikilən prezident sarayı çoxsaylı tənqidlərə səbəb olub. Lakin onun liderliyinin erkən uğurları getdikcə artan avtoritarlığı ilə unuduldu. “Şəxsi münasibətlərdə o mehribandır – deyir bir Avropa rəsmisi, - və o məsləhətə qulaq asa bilər. Lakin ictimaiyyət qarşısında hər şey qalib gəlmək həvəsinə çevrilir. Onun nəzərində kompromislər, razılaşdırma və balanslar zəiflik əlamətinə dönür. O sövqi-təbii döyüşə girir və məhz bundan sonra başqa münasibət sərgilənməli olduğu qənaətinə gəlir”. Avropa İttifaqının rəğbəti ölkədə ifadə azadlığının vəziyyəti ilə əlaqədar qeyb olub. Türkiyənin üzvlük üçün danışıqlarında tərəqqi divara dirənib, Avropanın genişlənməsi prosesi durğunluğa düşüb və bu, Türkiyənin təcrid olunması hissini gücləndirib. “Ona qarşı olan yaxşı hisslər əriyib gedib və bu hisslər hətta ehtiyatlanmaya çevrilib – deyir rəsmi. – Lakin biz İttifaqa üzvlük prosesinin davam etməsini istəyirik. Biz daha sanballı münasibətlər istəyirik. Türkiyənin mühümlüyünü hamı başa düşür”. Beynəlxalq aləmdə Erdoğana ehtiyacı olduğu əminliyi verən də budur: Türkiyə hələ də önəmli oyunçudur. Bu ölkə təlatümlü Yaxın Şərqdə Qərbin söykənəcəyi dayaqdır və ölkə heç kimin dana bilməyəcəyi iqtisadi yüksəlişə nail olub. “Erdoğanın şəxsi ambisiyası tarixin ən böyük Türkü olmaqdır, - deyir Avropa rəsmisi – və hətta bizim ona güvəncimiz zəifləsə də, o hələ də birgə iş görəcək adamdır”. Recep Tayyip Erdoğan öz təbirincə desək, “Yeni Türkiyə” qurur. Başqaları bunu qütbləşmiş, bədbəxt Türkiyə adlandırırlar. Bu ölkənin daxildəki və xaricdəki dostları beləcə sürətlə qeyb olurlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52065114", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52211788", "doc1": "لا يعرف الكثير عن هذا الفيروس يعد رجل في السبعينيات من العمر نموذجا مبكرا وصارخا على نوع من التعافي أزعج الأطباء. لقد وضع الشخص في العزل بمستشفى بالعاصمة اليابانية طوكيو في فبراير/ شباط الماضي بعد تشخيص إصابته بفيروس كورونا. وبحسب هيئة الإذاعة اليابانية NHK فإنه تعافى وعاد إلى ممارسة حياته الطبيعية لدرجة أنه كان يستقل المواصلات العامة. ولكن بعد أيام قليلة مرض ثانية وأصيب بالحمى وعاد إلى المستشفى. وكانت المفاجأة بالنسبة له وللأطباء أن نتيجة تحليله للفيروس جاءت إيجابية ثانية. وهذا الرجل ليس الحالة الوحيدة من هذا النوع في اليابان، فقد حدث ذلك لآخرين ورغم أنهم أقلية، ولكن عددهم يلفت الأنظار، فلماذا يحدث ذلك؟ لماذا سمحت السويد لمواطنيها بمتابعة حياتها الاعتيادية؟ عودة الفيروس يقول لويس إنجوانيس، أخصائي الفيروسات في المعهد الإسباني الوطني للتكنولوجيا الحيوية، لبي بي سي إن 14 في المئة من المرضى الذين تعافوا من كوفيد -19 أصيبوا به ثانية. وهو يعتقد أنهم لم يصابوا بالعدوى ثانية، ولكنها حالة \"ارتجاع\" للفيروس. مواضيع قد تهمك نهاية ويوضح إنجوانيس قائلا: \"رؤيتي من بين رؤى أخرى محتملة، وعموماً فإن الإصابة بهذا الفيروس تخلق المناعة لدى الناس، ولكن رد فعل الجهاز المناعي ليس قويا جدا لدى البعض، فعندما يبطئ رد فعل جهاز المناعة فإن بقايا الفيروس الكامنة في الجسم تعود من جديد\". الفيروس يعيش في الجسم وبعض الأنواع يمكنها أن تبقى في الجسم لثلاثة أشهر أو أكثر. ويقول إنجوانيس: \"عندما تتغير نتائج اختبار الفيروس لدى البعض من الإيجاب إلى السلب، فإن ذلك يفترض أنه طور مناعة ضد الفيروس، ولكن البعض منه يظل كامنا في الأنسجة التي لم تتعرض لدفاعات الجسم مثل الأعضاء الأخرى\". وهناك شيء آخر يثير اهتمام العلماء حول كوفيد-19 وهو: المدة القصيرة التي تفصل بين التعافي والتحليل الإيجابي للمريض ثانية. حيرة العلماء نعلم أن جهاز المناعة يعمل بشكل مختلف مع مختلف الأمراض. ففي حالة الحصبة يكفي لقاح واحد في الطفولة لمنح الشخص مناعة مدى الحياة. وهناك أمراض أخرى تحتاج إلى جرعات منتظمة مثل الأنفلونزا الشائعة التي يجب أن نأخذ لقاحها سنويا لأن الفيروس متغير. فيروس كوفيد محاولات للفهم ولأن كوفيد-19 فيروس جديد فإن العلماء يحاولون فهم ما الذي يفسر قصرالمدة بين الإصابة بالعدوى الأولى والثانية. يقول إيزادورو مارتينيز، الباحث بمعهد كارلوس الثالث الصحي في مدريد، إنه رغم أن الإصابة بعدوى فيروس كورونا مجددا ممكنة، إلا أنه من الغريب أن ذلك يحدث بعد مدة قصيرة من التعافي. ويضيف مارتينيز: \"إذا لم تكن هناك مناعة دائمة، فإنه في الانتشار المقبل للوباء خلال عام أو اثنين، ستصاب مجددا بالعدوى، هذا أمر طبيعي\". وأوضح: \"ولكنه أمر نادر الحدوث لشخص أن يصاب بالعدوى من نفس الفيروس عقب شفائه مباشرة منه. كذلك وبحسب معرفتنا، فإن فيروس كورونا هذا لا يتغير كثيرا كفيروس الأنفلونزا\". رئيس الوزراء الهندي يطلب الصفح من شعبه ارتفاع مؤقت ويطرح مارتينيز تفسيرا مشابها لإنجوانيس. ويقول مارتينيز: \"ربما ما يحدث أن أولئك الذين جاءت نتيجة تحاليلهم إيجابية مجددا لكوفيد-19 بعد التعافي يمرون بارتفاع مفاجئ ومؤقت في العدوى قبل أن تنتهي تماما\". ولكن الباحثين يبديان الحذر فيؤكدان على الحاجة لمزيد من الدراسات لفهم كوفيد-19. وقالت منظمة عموم الصحة الأمريكية PAHO لبي بي سي: \"هذا الفيروس جديد ونتعلم عنه الجديد كل يوم\"، لذلك ليس من المحتمل توفير شرح مؤكد لحالات الإصابة مجددا بالعدوى. ولكن العلم يحاول الحصول على إجابة لمساعدة الحكومات في تحديد ما هو الإجراء الصحي العام الذي عليها اتخاذه.", "doc2": "Həkimləri narahat edən ilk belə hal Tokio sakini olan 70 yaşlı kişidə müşahidə olunub. O, fevral ayında koronavirusa yoluxub, infeksiya şöbəsinə yerləşdirilib, sağalaraq normal həyata qayıdıb və hətta ictimai nəqliyyatdan da istifadə edib. Ancaq bir neçə gündən sonra onun səhhəti yenidən pisləşib, qızdırması qalxıb və təkrar xəstəxanaya qayıtmalı olub. Yaponiyanın NHK telekanalının xəbərinə görə, həmin şəxsi ikinci dəfə test ediblər və onda bu dəfə də virus aşkar edilib. Yaponiyada bu, yeganə nümunə olmasa da, koronavirusun qayıtması tez-tez rast gəlinən hal deyil. Ancaq belələrinin sayı hiss olunacaq qədər çoxdur və virusoloqlar bunun niyə baş verdiyini hələ də anlaya bilmirlər. Virus qayıdır İspaniyanın milli biotexnologiya mərkəzinin virusoloqu Luis Enxuanes BBC-yə bildirib ki, təkrar test zamanı \"Covid-19\"-dan müalicə olunan pasientlərin 14%-ində virus yenidən aşkar edilir. Virusoloq hesab edir ki, bu, təkrar yoluxma faktı deyil, sağalmış şəxslərin orqanizmində virusun çoxalması hadisəsidir: \"Başqa variantlar da mümkündür, mənim versiyam budur ki, insanlarda koronavirusa qarşı immunitet yaranır, ancaq bəzi şəxslərdə immun reaksiyası zəif olur və bu reaksiya yavaşlayanda virus yenidən aktivləşir\". Mütəxəssislərin dediyinə görə, \"Covid-19\" virusundan müalicə olunmuş şəxslərin 14%-ində təkrar test zamanı yenidən virus aşkar edilir Virus orqanizmdə qalır Bəzi viruslar üç ay və daha çox müddətə orqanizmdə qala bilirlər. \"Hər hansı şəxsdə testin nəticələri əvvəl müsbət, sonra mənfi olanda, həkimlər hesab edirlər ki, onda virusa qarşı immunitet əmələ gəlib və infeksiyanın simptomları təkrar müşahidə olunmamalıdır. Ancaq immun sisteminin təsirinə daha az məruz qalan bəzi infeksiya törədiciləri toxumalarda qala bilirlər\" - Enxuanes belə deyir. \"Covid-19\" törədicisində həkimləri narahat edən məqam budur ki, test virusdan sağalma faktından az sonra müsbət nəticə göstərir. Alimlər çaşqınlıq içindədirlər İnsanın immun sisteminin müxtəlif infeksiyalara fərqli reaksiyalar verməsi bilinən faktdır. Məsələn, kiçik yaşlarda bircə peyvəndin vurulması kifayət edir ki, qızılcaya qarşı ömürlük immunitet yaransın. Ancaq bəzi ölkələrdə səhiyyə işçiləri müəyyən yaşda bu peyvəndin müasir variant��nı təkrar vurdurmağı məsləhət görürlər. Peyvəndlərin kifayət qədər təsir etmədiyi digər viruslar da var, ona görə mütəmadi olaraq yeni vaksinlər vurdurmaq vacibdir. Məsələn, mutasiya edən qrip virusuna qarşı hər il peyvənd etdirmək lazımdır. Anlamaq cəhdləri \"Covid-19\" xəstəliyini yaradan yeni koronavirus kifayət qədər öyrənilməyib və alimlər ona təkrar yoluxmanın səbəbini hələ müəyyən etməyiblər. Madriddəki III Karl adına Sağlamlıq İnstitunun əməkdaşı İzidoro Martines koronavirusun qayıtmasını mümkün sayır, ancaq \"Covid-19\" zamanı virusa müsbət reaksiyanın mənfi olandan bu qədər tez yaranmasını qəribə hesab edir. \"Uzunmüddətli immunitetin yaranmaması o deməkdir ki, növbəti epidemiya zamanı - bir, ya iki il sonra siz infeksiyaya təkrar yoluxacaqsız. Və bu normaldır. Ancaq virusdan yenicə sağalmış insanın tezliklə təkrar xəstələnməsi nadir haldır. Bildiyimiz qədərilə, bu koronavirus qrip virusu qədər sürətli və güclü mutasiyaya məruz qalmır\" - Martines belə deyir. Virusun müvəqqəti aktivləşməsi Onun izahı Enxuanesin fikirlərinə yaxındır. \"Ola bilsin, koronavirus testinə mənfi nəticədən dərhal sonra ortaya çıxan müsbət nəticə infeksiyanın orqanizmdə tam məhvindən əvvəl müvəqqəti aktivləşməsiylə bağlıdır\" - virusoloq belə deyir. Ancaq hər iki mütəxəssis qeyd edir ki, \"Covid-19\" virusunun təbiətini anlamaq üçün əlavə araşdırmalara ehtiyac var. Panamerikan Səhiyyə Təşkilatı BBC-yə açıqlamasında bildirib ki, \"Covid-19\" törədicisi \"haqqında hər gün daha çox şey öyrəndiyimiz yeni virusdur\" və bu gün təkrar yoluxma hallarını tam aydnlığıyla izah etmək mümkün deyil. Ancaq alimlərin bu yöndəki araşdırmaları davam edir. Bu məqalə oxucuların koronavirusla bağlı suallarına əsasən hazırlanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39539360", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42473344", "doc1": "الصواريخ أطلقت من سفن أمريكية في البحر المتوسط وقالت إنها أثبت \"للمرة المليون\" أن قرارها تطوير أسلحة نووية \"خيار صائب\". جاء ذلك في بيان لوزارة خارجية كوريا الشمالية، نقلته وكالة الأنباء الرسمية هناك، وذلك في أول تعليق على قصف صاروخي شنته الولايات المتحدة الجمعة، عبر سفن حربية في البحر المتوسط على قاعدة الشعيرات الجوية السورية. وتقول وزارة الدفاع الأمريكية (البنتاغون) إن القاعدة ، القريبة من حمص، خرجت منها طائرات، شنت غارات باستخدام أسلحة كيماوية، ضد مدنيين سوريين في بلدة خان شيخون بمحافظة إدلب الثلاثاء الماضي. ونقلت وكالة أنباء كوريا الشمالية عن متحدث باسم وزارة الخارجية قوله: \"الهجوم الصاروخي الأمريكي على سوريا عمل عدواني صارخ ولا يغتفر، ضد دولة ذات سيادة، ونحن ندينه بشدة\". وأضاف البيان: \"الحقائق أثبتت للمرة المليون أن قرارنا تعزيز قدراتنا العسكرية لمواجهة القوة بالقوة كان اختيار صائبا\". وتعتبر كوريا الشمالية، المعزولة دبلوماسيا، سوريا حليفا رئيسيا لها. وقالت وكالة الأنباء الكورية الشمالية إن الرئيس كيم يونغ أون والرئيس السوري بشار الأسد \"تبادلا الرسائل بالأمنيات الطيبة، وتعهدا بتعزيز الصداقة والتعاون بين البلدين\". وتعد الغارات الجوية الأمريكية أقوى تحرك على صعيد السياسة الخارجية للرئيس الأمريكي دونالد ترامب، منذ توليه منصبه في يناير/ كانون الثاني الماضي، وذلك في رد فعل على ما تقول واشنطن إنه هجوم بالغازات السامة، شنته حكومة الأسد على منطقة تخضع لسيطرة المعارضة المسلحة، ما أسفر عن 70 قتيلا على الأقل. وتنفي سوريا شنها ذلك الهجوم. قال الزعيم الكوري الشمالي، كيم يونغ أون، مطلع العام الجاري إن بلاده تقترب من اختبار صواريخ طويلة المدى مجهزة لحمل رؤوس نووية وشُنت الغارات الأمريكية، بالتزامن مع استقبال الرئيس ترامب نظيره الصيني \"تشي جينبينغ\" في ولاية فلوريدا، لإقناعه ببذل مزيد من الجهد لكبح البرنامج النووي لكوريا الشمالية. وقال وزير الخارجية ا��أمريكي، ريكس تيلرسون، إن الرئيس الصيني اتفق مع ترامب، على أن البرنامج النووي لكوريا الشمالية وصل إلى \"مرحلة خطيرة للغاية\". وتعتقد الولايات المتحدة أن كوريا الشمالية تطور صواريخ، قادرة على الوصول إلى الأراضي الأمريكية وبرنامجا نوويا، وذلك في تحد لعقوبات فرضتها عليها الأمم المتحدة. وأجرت بيونغ يانغ خمس تجارب نووية، اثنتان منها العام الحالي، كما أجرت عشرات التجارب الصاروخية. وكانت أحدث تجاربها الصاروخية البالستية الأربعاء الماضي، من ميناء سينبو الشرقي باتجاه بحر اليابان، عشية زيارة الرئيس الصيني إلى الولايات المتحدة، وذلك حسبما أعلن مسؤولون أمريكيون وآخرون من كوريا الجنوبية. وقال الرئيس الأمريكي قبل أيام إن بلاده سوف \"تحل\" مشكلة التهديد النووي القادم من كوريا الشمالية، سواء بمساعدة الصين أو بدونها.", "doc2": "Şimali Koreya özünün nüvə və ballistik raket sınaqlarına görə ABŞ, BMT və Avropa İttifaqı tərəfindən sanksiyalara məruz qalmaqdadır. Ölkənin Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında deyilib ki, nəzərdə tutulan tədbirlər tammiqyaslı iqtisadi blokadanın elan olunmasına bərabərdir, Şimali Koreyanın KCNA xəbər agentliyi vurğulayıb. Səndəddə qeyd olunub ki, Şimali Koreya ABŞ-ın planlarının pozulmasının yeganə yolunu ölkənin hərbi qüdrətinin bundan sonra da gücləndirilməsində görür. BMT Təhlükəsizlik Şurası Şimali Koreyaya qarşı yeni sanksiyaların yeridilməsi barədə qərarı cümə günü qəbul edib. Yeni BMT sanksiyaları Pxenyanın ballistik raketlər sınağına cavab olaraq tərtiblənib. ABŞ tərəfindən hazırlanmış qətnamə layihəsini səsvermə zamanı BMT Təhlükəsizlik Şurasının 12 üzvünün hamısı dəstəkləyib. Qəbul edilmiş yeni sanksiyalar Şimali Koreyaya neft idxalının 90 faizədək azalmasını nəzərdə tutur. Şimali Koreya artıq uzun müddətdir ki, özünün nüvə və ballistik raket sınaqlarına görə ABŞ, BMT və Avropa İttifaqı tərəfindən tətbiq olunan sanksiyalara məruz qalmaqdadır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40552108", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40553063", "doc1": "نجل ترامب يقول إن المعلومات التي حصل عليها من المحامية الروسية غير مفيدة ولكنه قال إن ناتاليا فيزيلنيتسكايا لم تقدم له أي \"معلومات مفيدة\". وحضر الاجتماع، الذي كشفت عنه صحيفة نيويورك تايمز، بول مانفورت رئيس حملة ترامب الانتخابية آنذاك، كما حضره جاريد كوشنر، زوج ابنة ترامب. وكان ترامب جونيور التقى المحامية ذات الصلة بالكرملين أثناء الحملة الرئاسية الانتخابية عام 2016 بعد أن حصل على وعد بالحصول على معلومات تضر بهيلاري كلينتون، مرشحة الحزب الديمقراطي في الرئاسة، وذلك حسبما قالت صحيفة نيويورك تايمز، نقلا عن ثلاثة مستشارين في البيت الأبيض. ويبحث مكتب التحقيقات الفيدرالي أف بي آي والكونغرس مسألة ما إذا المسؤولون في حملة ترامب ضالعين في مؤامرة روسية مزعومة للإضرار بحملة كلينتون. ولم يصل التحقيق إلى أي أدلة تثبت ذلك. وجرى الاجتماع مع المحامية فيسلنتسكايا، التي يعتقد أن لها علاقات مع الكريملن، يوم 9 يونيو/ حزيران 2016 في برج ترامب بنيويورك، بعد أسبوعين فقط من تعيين ترامب مرشحا للحزب الجمهوري. ويعتقد أن هذا اللقاء أول لقاء خاص مؤكد بين مواطن روسي وأحد المقربين من ترامب. ونقلت الصحيفة عن ترامب جونيور قوله \"بعد تبادل التحية، قالت السيدة إن لديها معلومات تفيد بأن أشخاصا على صلة بروسيا يمولون اللجنة الوطنية للحزب الديمقراطي ويدعمون السيدة كلينتون\". وأضاف تصريح ترامب جونيور \"كانت تصريحاتها غامضة وملتبسة وغير منطقية. لم تقدم أي تفاصيل أو معلومات. واتضح سريعا أنه لا توجد لديها معلومات ذات مغزى\". وقال ترامب جونيور إن فيسلنتسكايا انتقلت للحديث عن ��رنامج معلق لتبني الأمريكيين أطفالا من روسيا. وقال \"اتضح لي آنذاك الأجندة الحقيقية للاجتماع وأن مزاعم المعلومات كانت مجرد ذريعة للاجتماع\". وخيمتأ مزاعم صلات ترامب بروسيا بظلالها على الأشهر الخمسة الأولى لترامب في الرئاسة، مشتتة الانتباه عن محاولات الجمهورين في الكونغرس لإحداث تغيرات كبيرة في نظام الرعاية الصحية والنظام الضريبي. ونفى الكرملين ما خلصت إليه وكالات الاستخبارات الأمريكية عن أن موسكو حاولت ترجيح كفة ترامب في الانتخابات، باستخدام أساليب مثل اختراق البريد الإلكتروني لكبار المسؤولين في الحزب الديمقراطي. وتنفي الحكومة الروسية هذه المزاعم. ويحقق مسؤولون أمريكيون في مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية. الاجتماع جرى في برج ترامب في نيويورك ويحقق كل من مكتب التحقيقات الفيدرالي (إف بي آي) والكونغرس في ما إذا كان مسؤولو حملة ترامب قد تورطوا مع مؤامرة الكرملين المزعومة. وجرى اللقاء مع فيسلنتسكايا في برج ترامب في نيويورك يوم 9 يونيو/حزيران 2016، بعد أسبوعين من حصول ترامب على ترشيح الحزب الجمهوري. وقال متحدث باسم الفريق القانوني للرئيس الأمريكي إن ترامب \"لم يكن على دراية بحدوث أي لقاء ولم يحضر أي لقاء\" بين نجله وبين المحامية الروسية. ولم تصدر تعليقات من كوشنر ومانفورت على الأمر. وقال محامي كوشنر إنه سبق له أن كشف عن الأمر في سجلات التصريح الأمني. وكان الرئيس الروسي فلاديمير بوتين قد علق برنامجا للتبني ذكره ترامب جونيور عام 2012 بعد أن صوت الكونغرس بتمرير قانون يسمح للولايات المتحدة بوقف التأشيرات وتجميد الأصول المالية للمسؤولين الروس الذين يعتقد ضلوعهم في انتهاكات لحقوق الإنسان. وقالت فيسلنتسكايا، التي لعبت دورا رئيسا في تنظيم حملة ضد القانون، السبت إنه \"لم يتم نقاش أي شيء على الإطلاق بخصوص الحملة الانتخابية\". وأضافت \"لم أتصرف قط نيابة عن الحكومة الروسية ولم أناقش أيا من هذه الأمور مع أي ممثل للحكومة الروسية\". وقال ترامب الأسبوع الماضي إنه \"من المحتمل أن يكون\" التدخل في الانتخابات قد جرى من قبل دول أخرى بخلاف روسيا وإن التدخل \"يحدث منذ أمد طويل\".", "doc2": "Trump-ın oğlu deyib ki, görüşdə xanım Clinton barəsində \"mənasız informasiya\" paylaşılıb. Donald Trump Jr bildirib ki, o, Natalya Veselnitskaya ilə görüşüb, amma bu \"mənasız informasiya\" barədə xanım Clinton məlumatlandırılıb. Görüşdə həmçinin prezidentin kürəkəni Jared Kushner və kampaniyanın o vaxtki rəhbəri Paul Manafort da iştirak ediblər. ABŞ rəsmiləri Rusiyanın ABŞ seçkilərinə müdaxilə iddialarını araşdırırlar. Federal Təhqiqatlar Bürosu və Konqres Trump kampaniyasının \"Kreml təxribatı\" ilə işbirliyi edib-etmədiyini araşdırır, hələlik hansısa sövdələşmə faktı əldə edilməyib. Xanım Veselnitskaya ilə görüş 9 iyul 2016-cı ildə, cənab Trump Respublika partiyasının namizədi seçildikdən iki həftə sonra New York şəhərindəki Trump Qülləsində keçirilib. Rusiya vətəndaşı ilə bu görüşün dar dairədə keçirildiyi güman edilir. New York Times qəzeti bu barədə ilk dəfə şənbə günü yazıb. Həmin vaxt cənab Trump Jr və xanım Veselnitskaya görüşdüklərini, amma seçkiləri müzakirə etmədiklərini bildiriblər. Bazar günü isə New York Times qəzeti yazıb ki, Trump Jr-a Demokratların namizədi xanım Clinton barəsində önəmli informasiya vəd edildikdən sonra o, görüşə razılıq verib. Qəzet bu məlumatı Ağ Evin üç məsləhətçisi və daha iki məlumatlı şəxsdən aldığını yazır. Görüş 9 iyul 2016-cı ildə New York şəhərindəki Trump Qülləsində keçirilib. Cənab Trump Jr bazar günü verdiyi bəyanatında deyib ki, bir tanışı ondan \"kampaniyaya faydalı ola biləcək məlumatı olan bir şəxslə\" görüşməyi istəyib. \"İclasdan əvvəl mənə onun adı deməyiblər. Mən Jared [Kushner] və Paul-dan [Manafort] görüşdə iştirak etmələrini istədim, amma onlara ba��qa heç nə demədim.\" \"Xoş sözlərdən sonra qadın bildirdi ki, onda Demokratik Milli Komitəsini maliyyələşdirən və xanım Clinton-u dəstəkləyən Rusiyaya bağlı olan fiziki şəxslər barədə məlumatlar var.\" \"Onun bəyanatları dumanlı, birmənalı və önəmsiz idi. Heç bir təfərrüat və ya dəstəkləyici məlumat verilmədi. Həmin vaxt aydın oldu ki, onda heç bir mənalı informasiya yoxdur,\" deyə o əlavə edib. Cənab Trump Jr bildirib ki, xanım Veselnitskaya sonradan ABŞ-da dayandırılmış Rusiyadan uşaq övladlığa götürmək barədə proqram barədə danışıb. \"Onda mənə aydın oldu ki, əsl müzakirə mövzusu bu idi və onun faydalı məlumat iddiaları isə görüş üçün bəhanə idi\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/08/130829_syria_britain_voting", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/institutional/2013/08/130830_great_britain_syria", "doc1": "صوت نواب البرلمان ضد التدخل العسكري بأغلبية 13 صوتا وفي ختام جلسة ماراثونية في البرلمان صوت 285 نائبا ضد مشروع القرار بينما صوت لصالحه 272. وقال رئيس الوزراء البريطاني ديفيد كاميرون عقب التصويت إنه \" من الواضح أن البرلمان لا يريد أي عمل عسكري لذا ستتصرف الحكومة وفقا لذلك\". ويعد تصويت النواب بمثابة ضربة قوية لكاميرون المؤيد لشن ضربة عسكرية ويعني أن بريطانيا لن تشارك على الإطلاق في أي تحرك عسكري تقوده الولايات المتحدة ضد سوريا. ورفض نواب البرلمان أيضا الشرط الذي وضعه حزب العمال لتأييد ضربة عسكرية بضرورة تقديم أدلة دامغة على استخدام الأسلحة الكيماوية في سوريا. مواضيع قد تهمك نهاية وقرر النواب البريطانيون رفض المقترح الذي أعده كاميرون بالتدخل العسكري في سوريا مدعوما بأدلة من مفتشي الأمم المتحدة الموجودين في سوريا. ومن المقرر أن يفرغ فريق المفتشين الدولي من عمله يوم الجمعة، ويرفع تقريره إلى الأمين العام للأمم المتحدة بان كي مون السبت. ولا يتضمن التفويض الذي يتمتع به الفريق تحميل أي من طرفي النزاع في سوريا مسؤولية الهجوم الذي وقع قرب العاصمة دمشق في الحادي والعشرين من الشهر الجاري وخلف 355 قتيلا على الأقل. \"خيبة أمل\" وأكد وزير الدفاع البريطاني فيليب هاموند أن بلاده لن تشارك في أي عمل عسكري ضد النظام السوري وهو ما سيحدث على أية حال. وتوقع هاموند أن \" تسعى الولايات المتحدة ودول أخرى لإيجاد رد مناسب على الهجوم الكيماوي\". وأوضح قائلا \" سيشعرون بخيبة أمل لأن بريطانيا لن تشارك في أي عمل عسكري. لا أتوقع أن يؤثر غياب بريطانيا على توجيه ضربة عسكرية\". وقال وزير الدفاع البريطاني إن ديفيد كاميرون يشعر بـ\" خيبة أمل\" بعد نتيجة التصويت في مجلس العموم ويرى أنه سيضر بالعلاقات بين بريطانيا والولايات المتحدة. وأكد هاموند أن \" ما حدث سيترك بعض التوتر في العلاقة الخاصة بين البلدين\". واتهم الوزير غزو العراق بتضليل الرأي العام في بريطانيا وشحنه ضد أي تدخل عسكري في الشرق الأوسط. وكان كاميرون قد قال إن قراره بالحث على التحرك لم يكن يتعلق بالانحياز إلى طرف على حساب الطرف الآخر أو بغزو سوريا وإنما يتعلق برد بريطانيا على جريمة حرب. تقرير سري وفي أول رد فعل أمريكي، أعلن البيت الأبيض أن الرئيس باراك أوباما سيحدد قراره بشأن الملف السوري \"وفقا للمصالح الأمريكية\". وقالت المتحدثة باسم مجلس الأمن القومي كيتلين هايدن \"لقد شاهدنا نتيجة التصويت في البرلمان البريطاني وكما قلنا في السابق، الرئيس اوباما سيتخذ قراره بناء على ما هو أفضل لمصلحة الولايات المتحدة\". وأضافت أن \" أوباما يعتقد أن هناك مصالح أساسية للولايات المتحدة على المحك وأن الدول التي تنتهك المعايير الدولية المتعلقة بالأسلحة الكيماوية لابد وأن تحاسب\". وتعني تصريحات المتحدثة باسم الأمن القومي الأمريكي أن أوباما قد يتحرك بشكل فردي لتوجيه ضربة عسكرية ضد سوريا ولكن بعد عرض القضية على أعضاء الكونغرس الأمريكي. ويتوقع في واشنطن،أن يقوم مسؤولو الإدارة الأمريكية بتقديم ملف قضية التدخل العسكري في الأزمة السورية أمام نواب الكونغرس في تقرير \"خاص وسري\".", "doc2": "Hərbi müdaxilə barədə fikirlər ötən həftə Suriya rejiminin xalqa qarşı kimyəvi silah işlətməsi iddialarından sonra yaranıb. Baş nazir David Cameron deyib ki, o, hökümətin 285-272 səs nisbətində məğlubiyyətini qəbul edəcək, yəni ABŞ-ın hücum təklifini qəbul etməyəcək. ABŞ isə deyib ki, “ən yaxın müttəfiq və dostlarından olan” Britaniya ilə “məsləhətləşmələri\"ni davam etdirəcək. Leyboristlər partiyasından Ed Miliband bildirib ki, ABŞ-Böyük Britaniya əlaqələri yalnız amerikan prezidentinin istəklərinin həyata keçirilməsi ola bilməz. “Mənə aydındır ki, Britaniya xalqının fikirlərini əks etdirən Britaniya Parlamenti hökümətin hərbi müdaxiləyə getməsini istəmir. Bunu anladım və hökümət buna uyğun hərəkət edəcək”, səsvermədən sonra Parlamentdə çıxış edən baş nazir deyib. Müdafiə katibi Philip Hammond BBC Newsnight proqramına deyib ki, \"Əsəd rejimi bu gecə Parlamentdə səsvermənin nəticələri ilə daha az narahat olacaq\". O, həmçinin 2003-cü ildəki İraq müharibəsini Yaxın Şərqdə Britaniyanın hərbi müdaxilələri barədə ictimai rəyi \"zəhərləməkdə\" günahlandırıb. Onun sözlərinə görə, o və baş nazir Britaniyanın Vaşinqtonla “xüsusi əlaqələri”nə ziyan vurma ehtimalı olan İcmalar Palatasının səsverməsinin nəticələrindən “məyus olub”. Lakin o bildirib ki, Briyaniyanın qərarının başqa ölkələrin də “fəalliyətini dayandıracağını” gözləmirdi. Leyboristlər Partiyasının lideri Ed Miliband vurğulayıb ki, nəticə hərbi müdaxilənin “gündəmdən kənar” olması deməkdir və deputatlar baş nazirin “dikbaş və tələsik” liderliyinin əksinə çıxıb. \"Düşünürəm ki, bu gün İcmalar Palatası müharibəyə atılmaq istəməyən britaniyalıların adından danışdı”. Cənab Miliband qeyd edib ki, Britaniyanın ABŞ-la əlaqələri \"amerikan prezidentinin sənin nə etmək istəyini bildirməsi demək deyil\". \"Mənim liderliyimlə bəzən, ABŞ-la narazılıqlarımız da olacaq, fərqli baxışlarımız da. Biz Britaniyanın milli maraqlarından çıxış edirik\". Hadisə 21 avqustda paytaxt Dəməşq yaxınlığındakı Ghouta ərazisində 355 nəfərin ölümü ilə nəticələnən hadisə baş verib. ABŞ və Britaniya deyib ki, Əsəd rejimi hadisəyə görə məsuldur. Rəsmi Dəməşq isə üsyançıları günahlandırır. Ərazini araşdıran BMT ekspertləri isə artıq işlərini bitirmək üzrədir, onlar bu həftə sonu BMT sədri Ban Ki-moona ilkin nəticələri verəcək. Ağ Ev isə bildirib ki, prezident Obama Suriya barədə \"ABŞ-ın maraqlarına\" əsaslanaraq qərar verəcək. Eyni zamanda, cənab Obamanın \"ABŞ-la digər ölkələrin kimyəvi silah kimi beynəlxalq normaları pozan hadisəyə görə məsuliyyəti xatırlatmaqda ortaq maraqlarının olmasına\" inandığı da deyilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-49679113", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49611114", "doc1": "الحادث وقع في فرنسا ووجدت المحكمة أن الأميرة حصة متواطئة في اختطاف العامل وضربه وتهديده بالسلاح. وذكرت المحكمة في لائحة الاتهام أن الأميرة، التي صدرت بحقها مذكرة اعتقال دولية، والتي حوكمت غيابيا، أمرت حارسها الشخصي بضرب العامل في شقتها في باريس. وقد نفت الأميرة حصة التهم التي وجهت إليها جميعا. وقضت المحكمة أيضا بتغريم الأميرة 10000 يورو. وأضافت المحكمة أن العامل، أشرف عيد، أخبر الشرطة أن الحارس الشخصي للأميرة قيده من يديه وبدأ بلكمه وركله وأجبره على تقبيل أقدام الاميرة، بعد أن اتهمته بتصويرها بهاتفه المحمول. وحكم على الحارس، راني سعيدي، بالسجن ثمانية أشهر مع وقف التنفيذ، وبغرامة قدرها 5000 يورو. ولم يرد حتى الآن أي تعليق أو تصريح سعودي على حكم المحكمة. وتعود القضية التي حكم فيها على الأميرة حصة (43 عاماً) إلى سبتمبر/أيلول عام 2016، عندما تعرض المدعي - كما يقول - للاعتداء في شقة الأميرة في باريس. وقال العامل الذي كان ينجز بعض أعمال الصيانة في شقة الأميرة بباريس، في إفادته إنه كان يلتقط صورة للغرفة التي كان من المفترض أن يعمل فيها عندما اتهمته الأميرة بأخذ الصور بغرض بيعها لوسائل الإعلام. وقال عيد إنه تمكن لاحقاً من مغادرة الشقة لكن أدوات عمله بقيت هناك حيث صادروها منه، إلا أن الحارس الشخصي لحصة نفى رواية العامل بشدة. وقال محامي الأميرة \"إن التحقيقات استندت على معلومات مزيفة وإن الأميرة شخصية ودودة ومثقفة وتعتني بالآخرين\".", "doc2": "Hadisə Parisin Avenue Foch ərazisində Qırx üç yaşlı Hassa ibn Salman Səudiyyə vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd ibn Salmanın bacısı və Kral Salmanın qızıdır. O, cangüdəninə evinin içərisində fotolar çəkən təmirçini döydürtməkdə ittiham olunur. Təmirçi Əşrəf Eid deyib ki, mühafizəçi onu bağlayıb və şahzadənin ayaqlarını öpməyə məcbur edib. Cümə axşamı Fransa məhkəməsi şahzadəni silah istifadəsi etməklə şiddətdə və adam qaçırmaqda günahkar hesab edib. Barəsində beynəlxalq həbs qərarı çıxarılmış və qiyabi mühakimə olunan şahzadəyə 10 min avro cərimə də verilib. Şahzadə əvvəllər ona qarşı irəli sürülən ittihamları rədd edib. Onun cangüdəni Rani Saidi 8 ay şərti cəza və 5 min avro (4,460 funt) cərimə ilə cəzalandırılıb. Məhkəmə prosesindən sonra şahzadə Hassanın fransız vəkili Emmanuel Moyne, təmirçinin iddialarının \"fantastik\" olduğunu söyləyib və qərardan apellyasiya şikayəti verəcəklərini deyib. Nə baş verib? 2016-cı ilin sentyabr ayında cənab Əşrəf Eid vanna otağında təmir aparmaq üçün Fransa paytaxtındakı Avenue Foch-dakı lüks mənzilin beşinci mərtəbəsinə çağırılıb. Misirli təmirçi vanna otağının iş üçün lazım olan şəkillərini çəkdiyini söyləyib. Lakin şahzadənin güzgüdəki əksinin fotoya çəkildiyini gördükdə qəzəbləndiyi iddia edilib. İttihamda qeyd olunub ki, şahzadə cangüdəni çağırıb və ona təmirçini bağlamağı və döyməyi söyləyib. Şahzadə Hassa Səudiyyə vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salmanın bacısıdır. Təmirçi onun ayaqlarını öpmək məcburiyyətində qaldığını və bir neçə saat müddətində orada saxlandığını söyləyib. Təmirçi iddia edib ki, şahzadə qışqıraraq cangüdəninə deyib ki, \"o iti öldür, o, yaşamağa layiq deyil\". Cangüdən Saidi iyul ayında məhkəməyə deyib ki, şahzadənin kömək üçün çağırışını eşidib və gedib təmirçi Eidi tutaraq telefonunu alıb. Cangüdən deyib ki, təmirçi şəkilləri satmaq istəyib. Səudiyyə qanunlarına görə şahzadənin şəkillərini çəkmək qadağandır. Müdafiə vəkilləri cənab Eidin hadisədən sonrakı gündə 21 min avro məbləğində qəbzlə iqamətgaha qayıtmasının səbəbini soruşublar. Şahzadə Hassa kimdir? Səudiyyə dövlət mediasında şahzadə Hassa xeyriyyəçilik fəaliyyətinə və qadın hüquqlarının müdafiəsinə görə alqışlanır. Hadisədən qısa müddət sonra şahzadənin Fransanı tərk etdiyi bildirilir. O, iddialarla əlaqədar sorğu-sual edilib. Fransız hakimin 2018-ci ilin mart ayındakı həbs qərarından sonra şahzadə Hassa Səudiyyə Ərəbistanında qalmağa məcbur olub. Onun vəkilinin məhkəmədə təmsil etdiyi şəxsin Skype-la məhkəməyə ifadə verməsini təklif etdiyi bildirilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-43329278", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-43330199", "doc1": "إيران تشهد أحيانا تحديات للقواعد الصارمة بشأن ملابس النساء والحجاب وقد أدينت المرأة، التي لم يكشف رسميا عن اسمها، بـ\"تشجيع الفساد الأخلاقي\"، بحسب ما قاله مدعي طهران عباس جعفري دولتابادي. وأضاف دولتابادي أن 21 شهرا من الحكم علقت، وأن المرأة بحاجة إلى علاج طبي. وليس هذا الحكم هو الأول من نوعه، بل سبقه عشرات الحالات المماثلة التي قبض فيها على إيرانيات خلال الأسابيع الأخيرة. وقد أفرج عن معظم من احتجزن، بسبب تحديهن لقوانين البلاد الصارمة التي تقضي بارتداء الحجاب في الأماكن العامة، دون توجيه أي تهمة إليهن. وقال دولتابادي إن المرأة \"بحاجة إلى فترة علاج طبي طويلة، ويجب عرضها على طبيب نفسي\". وانتقد تعليق تنفيذ الفترة الأطول من الحكم، قائلا إنها كان يجب أن تقضي فترة العقوبة كاملة. المرأة ��اتت واجهة للاحتجاجات في إيران العام الماضي وفي ديسمبر/كانون الأول، أصبحت امرأة - كانت قد اعتقلت بعد خلعها حجابها بتحد، ووضعها إياه على عصاة في طهران - في واجهة الاحتجاجات التي شهدتها البلاد. وشارك صورها، وهي تقف على صندوق لشركة الاتصالات في شارع مزدحم في العاصمة، عدد كبير على وسائل التواصل الاجتماعي. ثم أفرج عنها فيما بعد. واستخدمت صورتها على نطاق واسع أول الأمر فيما يخص حملة \"الأربعاء الأبيض\" التي كانت الإيرانيات يرتدين فيها ملابس بيضاء احتجاجا على القواعد الصارمة بشأن ملابس النساء. وعقب اندلاع الثورة الإسلامية في إيران في 1979، أجبرت النساء على تغطية شعرهن، فيما اعتبرته الشلطات تطبيقا لقواعد الشريعة الإسلامية الخاصة بالاحتشام.", "doc2": "Adı hələ ki, məlum olmayan qadın dekabr ayında İranda baş vermiş kütləvi etirazlar vaxtı sosial şəbəkələrdə paylaşılan şəkili ilə etirazların simasına çevrilmişdi. Tehran prokuroru Abbas Cəfəri-Dolatabadi bildirib ki, adı hələ ki, məlum olmayan qadın \"mənəvi pozuntuya çağırış\"da ittiham olunub. O həmçinin deyib ki, müalicə ehtiyacları səbəbilə qadının həbsi 21 ay sonra başlayacaq. Həmçinin oxuyun: Bu qadın dekabr ayında İranda baş vermiş kütləvi etirazlar vaxtı sosial şəbəkələrdə paylaşılan şəkili ilə etirazların simasına çevrilmişdi. Bundan əvvəl qadının azad edildiyi deyilirdi. 31 yaşlı qadının bir körpənin anası olduğu deyilir. 1979-cu il İran İslam İnqilabından sonra iranlı qadınlar İslam qaydalarına uyğun olaraq, saçlarını örtülü saxlamağa məcbur ediliblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2015/10/151027_bp_hit_by_lower_oil_prices", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/02/150203_bp_profits_down", "doc1": "وبلغت تكلفة الإحلال في الفترة بين يوليو/تموز وسبتمبر/أيلول 1.23 مليار دولار (802 مليون جنيه إسترليني) مقارنة بـ2.38 ملياري دولار العام الماضي. وبلغ إجمالي الإيرادات 55.9 مليار دولار مقابل 94.8 مليار دولار العام الماضي. وتراجع سعر البرميل إلى أدنى من 50 دولارا خلال هذا الربع، في الوقت الذي زاد فيه عن 100 دولار خلال مدة طويلة في الفترة ذاتها من العام الماضي. وانخفضت الأسعار بسبب زيادة العرض وضعف الطلب. وقد انخفضت الأرباح خلال الربع الثالث إلى 1.8 مليار دولار مقابل 3 مليارات دولار في العام الماضي، متجاوزة تقديرات للمحللين بلغت 1.2 مليار دولار. وارتفع سعر سهم بي بي إلى 1.8 في المئة في بداية التداول، لتعكس تلك المكاسب التي تجاوزت التوقعات. مواضيع قد تهمك نهاية وانخفضت مصاريف الشركة خلال تلك الفترة إلى 4.3 مليارات دولار مقابل 5.3 مليارات دولار، وهو ما يعكس البيئة القاسية في مختلف قطاعات الصناعة. وفي وقت مبكر من هذا الشهر، قالت الشركة إنها وافقت على دفع 20 مليار دولار لتسوية دعاوى قضائية في الولايات المتحدة. بوب دادلي، الرئيس التنفيذي للشركة، يقول إن بي بي نجحت من قبل في التكيف مع مثل هذه الظروف وعلى الرغم من المشاكل الحالية للشركة، قال محللون إن هناك أسبابا تدعو إلى التفاؤل. وقال ريتشارد هنتر، من مؤسسة \"هارجريفز لانسداون\" للسمسرة: \"سجل هامش التكرير معدلات أعلى من المتوقعة، ولا تزال الشركة تدر نقدا، وتهدر النفقات بصورة كبيرة لتغطية تلك الخلفيات الصعبة\". وأضاف \"لا تزال التوقعات على المدى البعيد تجاه الشركة إيجابية\". \"أوقات صعبة\" وتهاوت أسعار النفط بسبب زيادة العرض للحجر الزيتي الأمريكي وضعف الطلب، ويرجع ذلك في جزء منه إلى تباطؤ الاقتصاد الصيني. وعادة ما يخفض منتجو النفط الرئيسيون في منظمة الدول المصدرة للبترول \"أوبك\" الإنتاج لدعم الأسعار، لكنهم قرروا إبقاء معدلات الضخ كما هي، في محاولة لإخراج منتجي الحجر الزيتي الأمريكي من المنافسة، الذين لن يكون في استطاعتهم - كما يأمل هؤلاء - الصمود طويلا أمام تدني الأسعار. وقال بوب دادلي، الرئيس التنفيذي لشركة بي بي: \"نجحت بي بي في التكيف مع الظروف المتغيرة مرات عدة في تاريخها، وفي هذا الوقت الصعب لهذه الصناعة بكاملها، أعتقد بأننا سنواجه هذه التحديات مرة أخرى\".", "doc2": "2014-cü ilin son üç ayı ərzində əsas qazanc əvvəlki ilə nisbətən 20 faiz düşüb və 2,2 milyard dollar (1,72 milyard AZN) təşkil edib. 2014-cü il ərzində qazanclar 10 faiz düşüb və 12,1 milyard dollar təşkil edib. BP həmçinin deyib ki, bu il kapital xərclərini 4-6 milyard dollar həcmində azaldacaq. Neft qiymətlərinin düşməsi nəticəsində BP səhmlərinin qiyməti ötən ilin yayına nisbətən 16 faiz azalıb. Son altı ay ərzində neftin qiyməti 50 faiz düşüb. Həmçinin oxuyun: BP-Azərbaycan ixtisarlarına görə 255 nəfər işdən çıxarılır BP neft qiymətlərinin düşməsinə görə fəaliyyətinin və ehtiyatlarının dəyərinin düşməsini əks etdirmək üçün 3,6 milyard dollar dəyərində əmlaklarının nominal qiymətlərini aşağı salıb. Bu faktı və mühasibatdakı digər birdəfəlik maddələri nəzərə alandan sonra BP 2014-cü ilin son rübündə 969 milyon dollar itirdiyini deyir. Şirkət həmçinin Rusiyanın enerji nəhəngi Rosneftin daha aşağı gəlirlərinə görə ziyan çəkib. Təxmin edilir ki, 2014-cü ilin son rübündə Rosneftin əsas qazancları əvvəlki ilə nisbətən 1,1 milyard dollar düşüb. Bu, Rusiyaya qarşı sanksiyalara və rublun dəyərinin düşməsinə görədir. BP Rosneft şirkətində 20 faiz paya malikdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-53210876", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53213359", "doc1": "حملة ترامب الانتخابية استخدمت أغنية لفرقة \"رولينغ ستونز\" في مؤتمر انتخابي وأوضح بيان صادر عن الفريق القانوني الخاص بالفرقة أنه يعمل حاليا بالتنسيق مع مؤسسة \"بي إم آي\" الأمريكية المعنية بحقوق الملكية لوقف الاستخدام غير المرخص به لأغاني \"رولينغ ستونز\". واستخدمت حملة ترامب أغنية \"أنت لا تستطيع دائما الحصول على ما تريد\" للفرقة في مؤتمر انتخابي في تولسا في ولاية أوكلاهوما الأسبوع الماضي. كما استخدمت نفس الأغنية في الحملة الانتخابية لترامب عام 2016. وأضاف بيان الفريق القانوني لـ\"رولينغ ستونز\": \"المزيد من الخطوات لمنع الرئيس ترامب من الاستخدام غير المرخص لمواد فرقة رولينغ ستونز في الفعاليات التي تنظمها حملته الانتخابية في المستقبل كان ضروريا بعد أن تجاهلت حملته التنبيهات التي تستهدف وقف هذا الاستخدام\". مواضيع قد تهمك نهاية كما أخطرت \"بي إم آي\"، نيابة عن \"رولينغ ستونز\"، حملة ترامب بأن استخدام أغنيات الفرقة دون الحصول على تصريح بذلك سوف يكون خرقا لاتفاقية الحقوق الخاصة بهذه المواد، وهو ما قد يسوغ اتخاذ إجراء قانوني في هذا الشأن. وفي وقت سابق من الشهر الجاري، أصدرت أسرة نجم الروك توم بتي خطابا موجها إلى حملة ترامب يخطرها بضرورة وقف الاستخدام غير المرخص به لأغنية \"لن أتراجع\" في المؤتمر الانتخابي الذي انعقد في تولسا. وقالت أسرة المطرب الأمريكي الراحل، في بيان نشرته على حسابه على موقع تويتر، إن بيتي \"لم يكن أبدا ليريد أن تستخدم إحدى أغنياته في حملة تروج للكراهية\". وتوفي بيتي في 2017 بسبب جرعة زائدة من المخدر بعد تناوله عقارا مسكنا للآلام، وكان في ذلك الوقت في السادسة والستين من عمره. ومن المقرر أن تستمر حملة ترامب على مدار الأشهر المقبلة وسط استعدادات من قبل الرئيس الأمريكي لمواجهة منافسه جو بايدن، مرشح الحزب الديمقراطي، في انتخابات الرئاسة المقررة في نوفمبر/ تشرين الثاني المقبل.", "doc2": "Rolling Stones qrupu bildirib ki, mahnılarından istifadə etməmək barədə xəbərdarlığına əməl olunmayıb. Rolling Stones qrupunun hüquqşünaslar komandası mahnılardan icazəsiz istifadəni dayandırmaq üçü musiqi ifaçılığı sahəsində hüquqların qorunması ilə məşğul olan BMI təşkilatı ilə birlikdə çalışdıqlarını söyləyib. Donald Trump-ın ABŞ-da bu ilin prezident seçkilərinə hazırlıq kampaniyası çərçivəsində Oklahoma ştatının Tulsa şəhərindəki ötən həftə təşkil olunmuş mitinqdə Rolling Stones qrupunun mahnılarından biri səsləndirilib. Eyni mahnıdan Trump kampaniyası tərəfindən ABŞ-da 2016-cı il prezident seçkiləri zamanı da istifadə olunmuşdu. O zaman, 2016-cı ildə qrup öz Twitter səhifəsində bildirmişdi ki, \"The Rolling Stones Donald Trump-a dəstək vermir\". Şənbə günü yayılmış açıqlamada qrupun nümayəndələri bildiriblər ki, əvvəlki xəbərdarlıqlar nəzərə alınmadığına görə cənab Trump-ın gələcək prezident seçkiləri ilə bağlı təbliğat kampaniyasında Rolling Stones qrupunun materiallarından istifadə etməsinin qarşısını almaq üçün \"növbəti addımların atılmasına ehtiyac var\". Xəbərlərə görə, BMI Trump kampaniyasını xəbərdar edib ki, Rolling Stones-un mahnılarından icazəsiz istifadə qrupun lisenziya müqaviləsini pozduğundan belə hərəkətlərə qarşı qanuni tədbirlər görüləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/12/141215_turkey_erdogan_eu", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39300733", "doc1": "ونفى أردوغان أن تكون عمليات التفتيش تضييقا على حرية الصحافة، ووجه كلاما للاتحاد الأوروبي قائلا: \"على الاتحاد الأوروبي أن يهتم بمشاكله ويحتفظ برأيه لنفسه\". وكان الزعماء الأوروبيون قالوا إن التوقيفات لا تتوافق مع \"القيم الأوروبية\". ويحتجز 24 صحفيا على الأقل، يعتقد أنهم مرتبطون برجل دين مقيم في أمريكا، بتهمة التخطيط للاستيلاء على الحكم. واستهدفت عمليات التفتيش صحيفة الزمان وقناة سامانيولو الفضائية، إذ يعتقد أنهما قريبتان من رجل الدين، فتح الله غولن، زعيم حركة \"حزمت\". مواضيع قد تهمك نهاية ويتهم غولن، الذي كان حليفا لأردوغان، بإدارة \"دولة موازية\" داخل تركيا. \"عمليات قذرة\" أردوغان يتهم أنصار غولن بالتخطيط للانقلاب على الحكم وجاء في بيان مشترك لمسؤولة السياسة الخارجية في الاتحاد الأوروبي، فريديريكا موغيريني، ومفوض توسيع الاتحاد الأوروبي ، يوهانس هان، إن طلب الانضمام (إلى الاتحاد الأوروبي) مرتبط \"بالاحترام التام لدولة القانون والحقوق الأساسية\". وأضاف البيان أن عمليات التفتيش والتوقيف لا تتوافق مع حرية الصحافة التي هي مبدأ جوهري في الديمقراطية\". ولكن الرئيس أردوغان رد بالقول: \"ماذا تعرفون عن هذه العمليات، حتى تطلقون مثل هذه التعليقات؟\". وأضاف: \"لا يهمنا ما يقول الاتحاد الأوروبي عن هذه العمليات، سواء قبلت عضويتنا أم لم تقبل\". وتابع يقول إن \"هذه العمليات كانت ردا ضروريا على \"عمليات قذرة\" قام بها \"متآمرون\" على الدولة التركية. وقال إيتيان موهكوبيان، مستشار رئيس الوزراء إن داوود أوغلو، في تصريح لبي بي سي: \"لدينا أدلة على أعمال غير قانونية يقوم بها أعضاء في حركة غولن، ولدينا أدلة على أن هؤلاء الصحفيين ينتمون لحركة غولن\". وجاءت عمليات التفتيش عقب إعلان اردوغان حملة ضد أنصار غولن. ويتهم الرئيس اردوغان أنصار غولن في الشرطة والقضاء باستغلال تحقيقات في الفساد لإسقاط حكمه.", "doc2": "Erdoğan Avropa Ədalət Məhkəməsini tənqid edir Avropa Ədalət Məhkəməsinin çıxardığı qərara əsasən şirkətlərə öz işçilərinə dini rəmzləri qadağan etmək icazəsi verilir. Bir sıra təhlilçilər bu hökmdə bütün dini rəmzlərin yer almasına baxmayaraq, söhbətin əsasən müsəlman qadınların baş örtüyünün və hicabın qadağanından getdiyini deyirlər. Sakaryada tərəfdarları qarşısında çıxış edən Erdoğan Avropanı şirkətlərə baş örtüyünün qadağanı icazəsi verməklə Xristianlıq və İslam arasında \"toqquşma\" yaratmaqda ittiham edib. Prezidentdən bir neçə saat sonra Antalyada çıxış edən xarici işlər naziri isə xəbərdarlıq edib ki, Avropanı \"tezliklə din müharibələri gözləyir\". Erdoğan deyib ki, Avropan Ədalət Məhkəməsi hicaba görə işdən çıxarılmış iki müsəlman qadının iddialarını rədd etməklə \"aypara ilə xaç arasında davaya başlayıb\". \"Utan Avropa, deyib - Erdoğan, - Onlar xaçla ayparanı vuruşdururlar…Buna başqa ad vermək mümkün deyil\". Özünün növbəti davakar nitqində Erdoğan Türkiyə nazirlərinin keçirdiyi hökumətə dəstək mitinqlərinin qadağanına görə Almaniya və Hollandiyanı kəskin tənqid edib. Türkiyə prezidenti deyib ki, Hollandiyanın baş naziri Mark Rutte parlament seçkisində millətçi Geert Wilders-ə qalib gəlsə də, Ankaranın dostluğunu itirib. \"The İndependent\" yazır ki, Türkiyə ilə Hollandiya arasında qarşıdurma xarici işlər naziri Mevlut Çavuşoğlunun iştirakı nəzərdə tutulan Rotterdan mitinqi ləğv olunduqdan sonra başlanıb. Bu qadağanla razılaşmayan Çavuşoğlu inadkarlıq göstərərək mitinqə gələcəyini bildirsə də, Hollandiya hakimiyyət orqanları onun təyyarəsinin enməsinə icazə verməyib. Erdoğan və onun nazirləri bu hadisənin ardınca Hollandiya hökumətini \"faşistlər\" və \"nasistlər\" adlandırıblar. Avropa İttifaqı liderləri buna cavab olaraq deyiblər ki, Türkiyə hökuməti \"reallıqla əlaqəsini itirib\". Məqalədə deyilir ki, siyasətçilərin çəkişməsi ictimaiyyəti də təsirsiz buraxmayıb. Etirazçılardan biri İstanbuldakı Hollandiya konsulluğunun damındakı bayrağı çıxararaq yerinə Türkiyə bayrağını sancıb. Ankara Hollandiya ilə diplomatik əlaqələrini kəsib. Türkiyə prezidentinin nazirləri Avropa boyunca Türkiyədə keçiriləcək referendumun təbliğatını aparırlar. Bu referendumda Türkiyənin siyasi sistemi dəyişə, prezident Erdoğana hüdudsuz səlahiyyətlər verilə bilər. Londonla Şotlandiya arasında qarşıdurma gözlənilir Şotlandiyanın birinci naziri Nicola Sturgeon Britaniyanın baş nazirini debata çağırır \"The Guardian\" yazır ki, Şotlandiyanın birinci naziri Nicola Sturgeon Britaniyanın baş naziri Theresa May-i Birləşmiş Krallığın \"bəxtini bağlamaqda\" günahlandırıb. Xanım May Şotlandiyaya daha bir müstəqillik referendumunun keçirilməsi üçün icazə verilməyəcəyini bəyan edib. Xanım Sturgeon belə bir bəyanatın qətiyyən \"yolverilməz və hiddət doğuran\" olduğunu deyib. Şotlandiyanın birinci naziri Britaniyada keçirilmiş referendumdan sonra dəfələrlə Şotlandiyanın da təkrar müstəqillik referendumu keçirə biləcəyini bəyan etmişdi. Xanım Sturgeon bildirmişdi ki, Britaniyanın Avropa İttifaqından çıxmasına yol açmış referendumda şotlandların əksəriyyəti ittifaqda qalmağa səs verib. Nicola Sturgeon bildirmişdi ki, Britaniya Avropa İttifaqından çıxmaq qərarını qəbul edərsə, Şotlandiya da Britaniyadan çıxmaq üçün referendum keçiriəcək. O bu referendumun 2018 və ya 2019-cu ildə keçirilə biləcəyini bəyan etmişdi. Britaniyanın baş naziri Theresa May \"indi Şotlandiya müstəqilliyi referendumunun vaxtı olmadığını\" deyib. Bundan hiddətlənən Şotlandiya rəhbəri xanım Sturgeon deyib: \"Vaxt gələcək, biz bu günü yada salıb deyəcəyik ki, bu, Britaniyanın bəxtinin bağlandığı gündür\". Xanım May isə bidlirir ki, Brityaniyanın Avropa İttifaqından çıxmasına dair danışıqlar başa çatmamış, heç bir Şotlandiya referendumundan söhbət gedə bilməz. Bu isə ekspertlərin fikrincə 2021-ci ilədək baş verməyəcək. \"The Guardian\" yazır ki, xanım Sturgeon-un millətçi SNP partiyası hazırda Şotıandiyanın azlıq hökumətinə daxildir, halbuki 2012-ci ildə bu partiya parlamentdə əhəmiyyətli çoxluğa malik idi. Məhz bu, 2014-cü ildə Şotlandiyanın müstəqilliyinə dair referendumun keçirilməsinə yol açmışdı. Həmin refrendumda şotlandlar kiçik çoxluqla Britaniyanın tərkibində qalmağa səs vermişdilər. Məqalədə deyilir ki, indi Şotlandiya partiyalarının sıralarında bir çox məsələlərə, o cümlədən müstəqillik məsələsinə dair vahid fikir yoxdur. Buna baxmayaraq, Şotlandiya parlamentindəki mühafəkarlar müstəqillik üçün ictimai dəstəyin yüksələcəyi təqdirdə referendum ideyasına tərəfdar olacaqlarını bildiriblər. Belə bir şəraitdə Şotlandiya lideri Nicola Sturgeon Britaniya baş nazirini təkbətək televiziya debatına çağırıb. Yuxu mütləq səkkiz saat olmalıdırmı? Siz 8 saat yata bilirsinizmi? \"The Telegraph\" qəzeti yazır ki, ideal dünyada biz hər axşam saat 10-da yatağa girməli və hər səhər saat 6-da yuxudan oyanmalıyıq. \"Lakin ideal dünya əslində yoxdur\", yazır qəzet və oxucularunu üç yuxu ekspertinin məsləhətləri ilə tanış edir. Oxford Universitetindən yuxu eksperti, doktor Paul Kelly deyir ki, 8 saat gecə yuxusu yatmaq çətin, amma vacib vərdişdir. Ekspert gündüz saatlarında yatmamağı məsləhət görür. O bildirir ki, ayrı-ayrı vaxtlarda bir saat, iki saat yatıb, toplam 8 saat çıxarmaqla iş düzəlmir. Sağlam yuxu fasiləsiz olaraq səkkiz saat davam etməlidir. Hərçənd cavanlar bir saat artıq, qocalar isə bir saat az yatmağa meyllidirlər. Ekspert Faye Langworthy isə deyir ki, yuxu məsələsində bir qayda hamıya şamil edilə bilməz. Buna baxmayaraq hər bir kəs sağlam yuxu qaydalarını bilməlidir. Ekspertin fikrincə fasiləsiz sağlam yuxu üçün yataq otağının qaranlıq və sərin olması idealdır. Langworthy deyir ki, yatağa uzanmazdan bir-iki saat əvvəl elektron cihazlarınızın ekranlarına baxmayın. Telefonunuzu isə söndürsəniz daha yaxşıdır. Başqa bir ekspert Cory Cook deyir ki, bir çoxları normal yuxunun sağlamlıq, əhval-ruhiyyə və normal iş üçün nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğunu başa düşmürlər. Bununla belə, Cook da bu qənaətdədir ki, yuxu üçün eyni gecə saatları hamıya şamil edilə bilməz. Amma yenə də normal sayılan 8 saatı yatmaq lazımdır, çünki insan orqanizmi və orqanlar yalnız bu müddət ərzində dincələrək funksiyalarını tam bərpa edə bilir. Əlbəttə bir saat gec, bir saat tez istisnası ola bilər. Ekspert eksperiment aparmağı təklif edir: Hər gecə eyni saatda yatağa girməyə və eyni saatda yuxudan qalxmağa vərdiş edin. Qoy bu elə vərdişə çevrilsin ki, yuxudan oyanmaq üçün sizə zəngli saat lazım olmasın."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140317_crimea_independence", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140317_crimea_independence_decree", "doc1": "الجنود الموالون لروسيا يسيطرون فعليا على القرم حتى قبل الاستفتاء على الانفصال عن أوكرانيا. وقال المرسوم إنه أخذ في الاعتبار الاستفتاء الذي أجري الأحد في القرم، وأكدت نتائجه تأييد 97 في المئة من الناخبين الانفصال عن أوكرانيا. ويعتبر الاتحاد الأوروبي والولايات المتحدة الاستفتاء غير قانوني، وفرضا عقوبات على 21 مسؤولا روسيا وأوكرانيا. وتشمل العقوبات منع المسؤولين من دخول دول الاتحاد الاوروبي وتجميد ممتلكاتهم في أراضي الدول الاعضاء ال28. وقال الاتحاد الأوروبي إن هؤلاء المسؤولين لعبوا دورا رئيسيا في الاستفتاء في القرم. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت كاثرين أشتون ممثلة العلاقات الخارجية في الاتحاد الأوروبي قد قالت إن الاستفتاء باطل طبقا للدستور الأوكراني. وأضافت \"لايمكن لأوروبا أن تسكت وتعتبر أن هذا الأمر يمكن أن يحدث\". \"مزيد من العزلة\" من جانبه، قال الرئيس الامريكي باراك أوباما في مؤتمر صحفي في واشنطن إن الولايات المتحدة \"مستعدة لفرض مزيد من العقوبات\"، مشير إلى أن هذا يتوقف على ما إذا ما كانت روسيا ستصعد أم تنزع فتيل تصعيد الموقف. وحذر أوباما بأن مشاركة موسكو في تصعيد الموقف في أوكرانيا لن تحقق سوى مزيد من العزلة لها في العالم. وأعلنت الولايات المتحدة الامريكية أنها فرضت عقوبات مالية على 7 من كبار المسؤولين وأعضاء البرلمان الروس بالإضافة إلى 4 من قيادات الانفصال في القرم. وتشمل العقوبات الامريكية سيرغي أكسيونوف الرئيس الانتقالي للقرم وديميتري روغوزين أحد نواب رئيس الحكومة الروسية وفالينتينا ماتفينكو رئيسة مجلس الاتحاد \"الغرفة العليا\" في البرلمان الروسي. وقبيل ساعات من قرار الاتحاد الاوروبي طلب البرلمان المحلي في شبه جزيرة القرم رسميا الانضمام إلى روسيا. نداء للاعتراف في العاصمة الأوكرانية كييف، تجمع الأوكرانيون أمام البرلمان للتعبير عن تأييدهم لسعي الحكومة الغاء إجراءات روسيا في القرم. وأعلن البرلمان صباح الإثنين استقلال شبه الجزيرة عن أوكرانيا مؤكدا أن جميع الممتلكات التابعة للحكومة الأوكرانية في شبه الجزيرة ستخضع للتأميم بشكل عاجل. وجاء في وثيقة أقرها أعضاء البرلمان \"تناشد جمهورية القرم منظمة الأمم المتحدة وجميع دول العالم الاعتراف بها كدولة مستقلة\". في هذه الأثناء وافق البرلمان الأوكراني في كييف عل�� قرار إعادة انتشار نحو 40 ألف من جنود الاحتياط بالجيش طبقا لما قال إنه \"حالة الحرب\". وقال مراسل بي بي سي في أوروبا كيفين هاويت إن \"السؤال الذي يطرح نفسه الآن، هل سيفرض عقوبات على الأشخاص المشاركين بوضع اليد على شبه جزيرة القرم، أم أنها ستستهدف الدائرة المقربة للرئيس الروسي فلاديمير بوتين\".", "doc2": "“Krım xalqının 2014-cü il, 16 mart tarixli ümumkrım referendumda israr etdiyi iradəsini nəzərə alaraq, Krım Respublikası suveren, müstəqil dövlət kimi tanınsın”, - fərmanın mətnində deyilir. Sənədə əsasən, Sevastopol şəhəri “Krım Respublikasında xüsusi statusa malik olması” bildirilir. Fərman imzalandığı gündən qüvvəyə minir. Bu fərman Krımın Rusiya Federasiyası tərkibinə daxil etməsi məsələsinin həll olunmasına imkan verir, RİA Novosti-yə RF Dumasının Konstitusiya və Dövlət Quruculiğu Komitəsi rəhbərinin müavini Dmitri Vyatkin şərhində deyib. “Tanınma, RF tərkibinə yeni subyektlərin daxil edilməsi qaydaları haqqında federal konstitusiya qanunu ilə nəzərdə tutulan, gələcək proseduralar istiqamətində addımdır”, - Vyatkin açıqlayıb. Çərşənbə axşamı Putin Federal Məclisə növbədənkənar müraciətlə çıxış edəcək. Müraciətin əsas mövzusu, müstəqilliyini elan etmiş və rəsmən federasiyanın subyekti kimi birləşmək xahişi ilə Rusiyaya müraciət etmiş, Krım olacaq. Rəsmi məlumata görə, bazar günü Krımda keçirilən referendum iştirakçılarının 96 faizi Rusiyanın tərkibinə daxil olmaq lehinə səs verib. Avropa İttifaqı və Birləşmiş Ştatlar Krımda keçirilən referendumu qeyri-legitim bilir və cavab olaraq, sanksiyalar tətbiq ediləcəyini bəyan ediblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-48249837", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48245468", "doc1": "صورة أرشيفية وقال الوزير السعودي إن الناقلتين كانتا في طريقهما لعبور الخليج في المياه الاقتصادية لدولة الإمارات العربية قرب إمارة الفجيرة، صباح الأحد. وكانت الخارجية الإماراتية قد أعلنت أن 4 سفن تجارية تعرضت لأعمال تخريب قرب مياهها الإقليمية. وأضاف الوزير في بيان، نشرته وكالة الأنباء السعودية، صباح الاثنين \"كانت إحداهما في طريقها للتحميل بالنفط السعودي من ميناء رأس تنورة، ومن ثم الاتجاه إلى الولايات المتحدة لتزويد عملاء (أرامكو) السعودية\". وأشار الفالح إلى أنه \"لم ينجم عن هذا الهجوم أي خسائر في الأرواح أو تسرب للوقود، في حين نجم عنه أضرار بالغة في هيكلي السفينتين\". وكانت دول عربية قد أعربت عن استنكارها لـ\"أعمال التخريب\" التي تعرضت لها سفن تجارية قرب المياه الإقليمية الإماراتية. وقالت وزارة الخارجية المصرية في بيان إنها \"تدين كل ما من شأنه المساس بالأمن القومي الإماراتي\". وأكد البيان \"تضامن مصر حكومة وشعبا مع حكومة وشعب الإمارات الشقيقة في مواجهة كافة التحديات التي قد تواجهها\". كما أصدر مجلس التعاون الخليجي بيانا ندد فيه بأعمال التخريب التي تعرضت لها السفن في المياه الاقليمية للإمارات. وقال الأمين العام للمجلس عبداللطيف الزياني في بيان \"مثل هذه الممارسات غير المسؤولة من شأنها أن تزيد من درجة التوتر والصراع في المنطقة وتعرض مصالح شعوبها لخطر جسيم\". وأصدرت وزارة الخارجية الأردنية بيانا مشابها أكدت فيه \"موقف الأردن الثابت والرافض لأي عمل إجرامي يهدد أمن وسلامة حركة الملاحة البحرية في الخليج العربي أيا كان مصدره\". وكانت وزارة الخارجية الإماراتية قد أعلنت أن الحادث وقع بالقرب من إمارة الفجيرة الواقعة خارج مضيق هرمز الذي يعتبر ممرا حيويا للنفط والغاز. (أرشيف) السلطات الإمارات تحقق بشأن الحادث وقالت الوزارة إن تعرض السفن للتخريب وحياة طاقمها للخطر يعتبر \"تطورا خطيرا\". ولم يعط البيان تفاصيل إضافية عن طبيعة أعمال التخريب، كما لم يكش�� عن هوية السفن التي تعرضت للتخريب. وأكد أن الحادث لم يؤد إلى تسرب مواد ضارة إلى المياه. وثمة حالة من التوتر في منطقة الخليج، إذ أرسلت الولايات المتحدة مؤخرا حاملة طائرات وقاذفات من طراز \"بي 52\" إلى المنطقة. وقال البيت الأبيض إن الهدف هو مواجهة إشارات تهديدية واضحة من طرف إيران. ولم يوجه بيان وزارة الخارجية الإماراتية اتهامات لأي طرف بخصوص \"الفعل التخريبي\". وكانت حكومة الفجيرة قد نفت في تغريدة على موقع التواصل الاجتماعي \"تويتر\" التقارير الإعلامية التي تحدثت عن وقوع انفجارات داخل ميناء الفجيرة وقالت إن الميناء يعمل بشكل طبيعي. ونفى بيان الحكومة وقوع أي حادث داخل الميناء، وأكد أن حكومة الإمارات اتخذت الخطوات اللازمة وفتحت تحقيقا بشأن الحادث بتنسيق دولي.", "doc2": "İddia edilən təxribat hücumu BƏƏ-nin əl-Füceyrə limanında baş verib. \"İnsident Hörmüz boğazında Əl-Füceyrə limanı yaxınlığında baş verib, gəmilərə ciddi zərər dəyib\", - Xalid əl-Fəlih qeyd edib. BƏƏ bildirib ki, dörd gəmi hədəf seçilib, lakin tələfat olmayıb. Böğazla sərhədi olan İran, insidenti \"narahatedici və dəhşətli\" adlandıraraq, hərtərəfli araşdırılmasına çağırıb. Payına dünya neft daşımalarının beşdə biri düşən bu bölgədə vəziyyətin gərgin olduğu qeyd edilir. ABŞ öz qüvvələrinə və dəniz daşımalarına yaranan İran təhlükəsinə görə bölgədə öz hərbi gəmilərini yerləşdirib. ABŞ bu addımı İranın əsas neft idxalçılarını İrana qarşı sanksiyaların təsirindən azad edən möhləti ləğv etdikdən sonra atıb. İnsident barədə nə məlumdur? Deyilənə görə, bazar günü Oman körfəzində BƏƏ ərazi sularında əl-Füceyrə əmirliyinin şərqində səhər saat 06:00-da (Bakı vaxtı) baş verən insidentin təfsilatları barədə məlumat yoxdur. BƏƏ XİN-i bazar günü axşam bildirib ki, naməlum dörd kommersiya gəmisi \"təxribat əməliyyatına\" məruz qalıb, lakin tələfat və kimyəvi maddələrin dənizə tökülməsi barədə məlumat olmayıb. Qeyd olunub ki, BƏƏ rəsmiləri bütün tələb olunan tədbirləri görüb və insident araşdırılır. Nazirlik əl-Füceyrə limanında yanğın və partlayış barədə xəbərləri \"əsassız\" adlandıraraq limanda vəziyyətin normal olduğunu bildirib. Bazar ertəsi səhər rəsmi Saudi Press agentliyi Xalid əl-Fəlihi iqtibas edərək bildirib ki, hədəf seçilən gəmilər arasında iki Səudiyyə gəmisi də olub. \"İki gəmidən biri Səudiyyə nefini Ras Tanura limanından Səudiyyənin Aramco şirkətinin ABŞ-dakı müştərilərinə çatdırmalı idi\",- Xalid əl-Fəlih əlavə edib. \"Xoşbəxtlikdən hücum tələfata və ya neftin axmasına gətirib çıxarmayıb; lakin iki gəminin konstruksiyasına ciddi zərər dəyib\", - o qeyd edib. İddia edilən zərərə dair heç bir görüntü dərc olunmayıb. Lakin Intertanko müstəqil tanker sahibləri və operatorları assosiasiyası \"azı iki gəmidə silah işlədilməsi nəticəsində əmələ gəlmiş dəliklərin şəklini\" görüb, Reuters bildirib. Kim təqsirləndirilir? Səudiyyə və BƏƏ heç bir qrupu və ya ölkəni ittiham etməyib. Lakin Xalid əl-Fəlihh deyib ki, baş vermiş hadisənin məqsədi \"dəniz naviqasiyasını pozmaq və dünya boyu müştərilərin neftlə təchizatının təhlükə altında olduğunu nümayiş etdirmək olub\". \"Beynəlxalq birlik dəniz naviqasiyasının və neft tankerlərinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsilə bağlı və bu cür insidentlərin enerji bazarlarına mənfi təsirinin qarşısının alınması ilə bağlı məsuliyyət daşıyır\", - o əlavə edib. İranın yarırəsmi İsna xəbər agentliyi Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Abbas Müsəvidən iqtibas gətirib: \"Bu cür insidentlər dəniz daşımalarının təhlükəsizliyinə mənfi təsir göstərir\", o deyib. O, bölgə ölkələrini \"xarici agentlərin təxribatçı hərəkətlərinə qarşı ayıq-sayıq olmağa\" çağırıb. Bazar ertəsi səhər neftin satış qiyməti artıb: belə ki, Brent markalı neftin qiyməti 0,78% artaraq 1 barrel üçün $70.94 təşkil edib. West Texas Intermediate markası altında satılan ABŞ neftinin satış qiyməti 0,71% bahalaşaraq 1 barrel üçün $62.14 olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2016/04/160401_tesla_electric_model3", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40763878", "doc1": "سيارة موديل 3 قد تكون منتجا حاسما في مسيرة شركة تيسلا ومعيارا لنجاحها مستقبلا وقال إيلون ماسك ��لمدير التنفيذي للشركة إن السيارة التي تضم خمسة مقاعد ستطرح بسعر 35 ألف دولار ويمكنها أن تغطي مسافة تصل إلى 346 كيلومترا على الأقل دون إعادة شحن. وأضاف بأنه يهدف إلى إنتاج نحو 500 ألف سيارة سنويا، بعد أن يبدأ الإنتاج بالوتيرة المعهودة. وتريد تيسلا ومقرها كاليفورنيا أن تلقى هذه السيارة رواجا إذا كان للشركة ان تستمر. ومن المقرر طرح المجموعة الأولى من تيسلا موديل 3 في أواخر عام 2017، ويمكن طلبها مقدما في العديد من الدول من بينها بريطانيا وأيرلندا والبرازيل والهند والصين ونيوزيلندا. مواضيع قد تهمك نهاية وطرحت تيسلا في الأسواق 50 ألفا و580 سيارة العام الماضي، ومعظمها كانت سيارة \"موديل اس\" صالون والتي تفوقت على موديل نيسان ليف لتصبح السيارة الكهربائية الأكثر مبيعا في العالم. لكن الشركة منيت بخسارة صافية قدرت بـ889 مليون دولار لعام 2015، وهو ما يعزا جزئيا إلى إنفاقها 718 مليون دولار على البحث والتطوير خلال هذه الفترة. وأدى ذلك إلى تراجع الاحتياطيات النقدية لدى تيسلا من 1.9 مليار دولار في عام 2014 إلى 1.2 مليار دولار العام الماضي. المدير التنفيذي لتيسلا إيلون ماسك أعلن عن إطلاق السيارة الكهربية الجديدة موديل 3 وقالت جيسيكا كولدويل المحللة في موقع أبحاث السيارات \"ادموندز\" إن \"هناك أسئلة منذ فترة طويلة حول إذا كانت (شركة) تيسلا قادرة على البقاء والنمو لفترة طويلة.\" وأضافت: \"فيما يخص منتجات (تيسلا) التي استهدفت جمهورا معينا مثل موديل اس وموديل اكس، فإنها لم تحقق أيا من أهداف المبيعات التي تدعم نشاطها في السوق. ولذا فإن إطلاق ما تأمل الشركة في أن تصبح سيارة رائجة سيظهر إذا كان بإمكانها أن تصبح شركة سيارات ناضجة تماما قادرة على النجاح على المدى الطويل وليست شركة تطرح سيارات قليلة ممتازة ثم تفلس بعدها كما شاهدنا في شركات ناشئة لإنتاج السيارات الكهربية مثل فيسكر\". سيارة فسيحة وأوضح ماسك أن الركاب سيشعرون بأن السيارة أكثر اتساعا من السيارات الأخرى من نفس الحجم والتي تعمل بالبنزين وذلك بفضل قرار عدم استخدام محرك احتراق داخلي فيها. وقال: \"إنك تشعر بارتياح في الجلوس، وهذا يمنحك مساحة كافية لجلوس خمسة أشخاص بالغين. ومنطقة السقف الخلفية هي بالفعل لوح زجاجي متصل.\" وأضاف: \"السبب الذي يجعل هذه السيارة رائعة هو أنها تمنحك شعورا بالرحابة، ولذا فإنها تتمتع بأفضل رحابة لأي سيارة بهذا الحجم.\" تيسلا تعتقد بأن موديل 3 ستمنح شعورا رائعا بالرحابة حتى في وجود خمسة أشخاص بالغين بداخلها إقبال ما قبل الشراء وفي مشهد أكثر شيوعا في إطلاق الهواتف الذكية عن طرح السيارات الجديدة، اصطف مئات الأشخاص خارج متاجر تيسلا في الولايات المتحدة في محاولة لطلب الحصول على أول مجموعة من سيارات موديل 3. ويجب عليهم دفع مقدم حجز للسيارة بقيمة 1000 دولار قبل حتى مشاهدتها. وبدأت الشركة أيضا تلقي طلبات عبر الانترنت قبل ساعة من بدء الإعلان عنها لوسائل الإعلام في المؤتمر الصحفي. وفي نهاية العرض التقديمي، قال ماسك إن تيسلا تلقت بالفعل أكثر من 115 ألف طلب لشراء السيارة الجديدة. ومن المؤكد أن هذه الخطوة ستساعد الشركة في تجنب المنافسة من شركة سيارات كهربية أخرى من المقرر أن تطرح قريبا وبنفس السعر وقبل طرح سيارة تيسلا نفسها من بينها سيارة \"تشيفي بولت\" من إنتاج جنرال موتورز و\"كوين إي في 300\" من شركة \"بي واي دي\". ستتوفر لسيارة موديل 3 إمكانية الشحن الفائق ومن بين العوا��ل المشجعة على شراء سيارة تيسلا الجديدة مبكرا هو الإعفاء الضريبي بقيمة 7500 دولار للمشترين الأمريكيين والذي من المقرر أن يبدأ تطبيقه بمجرد أن تبيع الشركة 200 ألف سيارة في الولايات المتحدة. وقالت السيدة كولدويل: \"إذا نظرت إلى سوق السيارات الأمريكية، فإن متوسط سعر الشراء يصل إلى نحو 33 ألف دولار، وهذا يقترب من المستهدف لسيارة موديل 3 الكهربية. ولذا فإنها لن تكون إلى حد ما السيارة الخيالية التي لا يمكن الحصول عليها، (بل) شيئا يمكن للإنسان متوسط الحال تحمل تكلفته.\" وأضافت: \"ولهذا السبب فإن الناس مندهشون لهذه السيارة في الأسواق غير التقليدية لتيسلا، وهي الأماكن الواقعة خارج خليج سان فرانسيسكو ولوس انجليس، وهو السبب في أننا شاهدنا صفوفا من المشترين المحتملين في أماكن مثل هيوستن وأريزونا\".", "doc2": "Tesla Model 3 Model 3 avtomobili ilk 30 sahibinə çatdırılıb. Onların çoxu şirkətin əməkdaşlarıdır. Tesla-nın baş icraçı direktoru Elon Musk-a əsasən Model 3 \"qiymətinə görə ən sərfəli avtomobildir\". Ümid edilir ki, 35 min dollar qiymət yarlığı olan yeni avtomobil Tesla maşınlarını kütləvi istehlakçı bazarında əlçatan edəcək. Model 3-ün əsas rəqibləri Nissan Leaf ($30.680) və Chevrolet Volt-dur ($34.095). Tesla-nın əvvəl buraxdığı \"S\" və \"X\" modellərinin qiyməti 80 min dollardan başlayırdı. London: Sürücüsüz miniavtobusun sınaqları Məlumata əsasən 2017-ci il ərzində hər həftə 5 min Model 3 istehsal olunacaq. Növbəti il bu rəqəmin iki dəfə artacağı gözlənilir. Şirkətin verdiyi texniki rəqəmlərə görə Model 3 tam dolu batareya ilə 354 kilometr məsafəni qət etməyə qadirdir. Bu həftə Britaniya 2040-cı ildən sonra dizel və benzinlə işləyən yeni avtomobilləri qadağan edəcəyini bildirib. Elon Musk istehsal xəttini tərk edən Model 3 avtomobilini təgdim edir"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140320_eu_russia_crimea_new_sanctions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/06/140622_canada_russian_ukraine_sanction", "doc1": "انتقد رومبوي \"استخدام القوة\" لتغيير الحدود الأوروبية في القرن الحادي والعشرين وحذر فان رومبوي رئيس المجلس الأوروبي من أن أي خطوات أخرى تتخذها روسيا لزعزعة استقرار اوكرانيا سيكون لها \"عواقب بعيدة المدى\". وجاء هذا بعد ساعات من إعلان الرئيس الأمريكي، باراك اوباما، فرض عقوبات جديدة ضد روسيا. وتمضي القرم بالفعل على طريق الانضمام إلى روسيا، وذلك في أعقاب استفتاء مثير للجدل في شبه الجزيرة. ويعتبر الغرب وكييف الاستفتاء في القرم على الانضمام إلى روسيا غير قانوني. مواضيع قد تهمك نهاية وقد أقر مجلس الدوما بالبرلمان الروسي معاهدة لضم القرم إلى روسيا. ومن المرتقب أن يتم التصديق عليها في المجلس الأعلى بالبرلمان اليوم. ومن المقرر أن يوقع الاتحاد الأوروبي على الجوانب الاقتصادية من اتفاق تجاري مع اوكرانيا اليوم. واندلعت الأزمة الاوكرانية عندما رفض الرئيس المعزول، فيكتور يانكوفيتش، في نوفمبر/ تشرين الثاني التوقيع على الاتفاقية. وفي وقت سابق من الأسبوع، أعلن الاتحاد الأوروبي تجميد أصول وفرض حظر على السفر ضد 21 شخصا في روسيا واوكرانيا. وفي الوقت نفسه، فرضت الولايات المتحدة عقوبات مماثلة بحق 11 شخصا. واستهدفت العقوبات الأمريكية الجديدة أشخاصا مقربين من الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، وكذلك مصرف \"روسيا\" الذي يديره مقربون من الرئيس الروسي. وردت السلطات الروسية بإعلان فرض عقوبات على مسؤولين وسياسيين أمريكيين. وعقب قمة لزعماء الاتحاد الأوروبي في بروكسل، قال فان رومبوي إن المجتمعين سوف يطلبون من المفوضية الأوروبية كذلك الإعداد لعقوبات اقتصادية أوسع نطاقا ضد روسيا إذا تصاعدت الأزمة. واعتبر المسؤول الأوروبي أن ضم روسيا للقرم \"انتهاك واضح للسيادة الاوكرانية والقانون الدولي.\" وقال فان رومبوي \"ندين بشدة الاستفتاء غير الدستوري في القرم. لن نعترف بالضم، ولن نعترف به في المستقبل.\" وأضاف \"لا يوجد مجال لاستخدام القوة والإكراه لتغيير الحدود على القارة الأوروبية في القرن الحادي والعشرين.\" وأعلن فان رومبوي كذلك أن الاتحاد الأوروبي، الذي يضم 28 دولة، قرر إلغاء قمة بين التكتل وروسيا كان من المزمع عقدها في يونيو/ حزيران، وأن الدول الأعضاء سوف تلغي القمم الثنائية المنتظمة. ومضى قائلا \"إننا نوضح أن الإخفاق في تسوية الأزمة سلميا، وأي خطوات لروسيا لزعزعة استقرار اوكرانيا سوف يكون لها عواقب بعيدة المدى. ونعني بهذا عواقب على العلاقات في نطاق واسع المجالات الاقتصادية.\" ومن المقرر إعلان أسماء الأشخاص المستهدفين بالعقوبات الأوروبية الجديدة اليوم. في غضون هذا، عززت روسيا قبضتها على القرم. فقد سيطرت قوات موالية لروسيا على سفينتين حربيتين اوكرانيتين على الأقل كانتا راسيتين في ميناء سيفاستوبول. وقال متحدث باسم وزارة الدفاع الأوكرانية إن 15 شخصا على الأقل اشتركوا في الاعتداء. وكانت قوات موالية لروسيا سيطرت فعليا على شبه جزيرة القرم - التي ينتمي غالبية سكانها إلى العرقية الروسية - بعدما هرب الرئيس المعزول يانكوفيتش من كييف يوم 22 فبراير/ شباط في أعقاب احتجاجات ضد حكمه، قتل فيها 80 شخصا على الأقل.", "doc2": "kanada Krıma görə Rusiyaya qarşı ılavə sanksiya tətbiq edib. Kanada Baş naziri Stiven Harperin bəyanatında deyildiyi kimi sanksiya siyahısına daxil edilmiş şəxslər Ukraynanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinin pozulmasına şərait yaradıblar. Sanskiya siyahısına eləcədə bir şirkətin adı daxil edilib. \"Beynəlxalq birliyi Rusiya tərəfindən Krımın qanunsuz ilhaqı və təxribatçı hərəkətlər narahat edir”, Harper deyib. Onun təbirincə, Kanada Ukrayna prezidenti Petr Poroşenkonun dinc planını dəstəkləyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-cul-40954848", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-tra-41308000", "doc1": "يتمتع اليابانيون بواحد من أعلى معدلات العمر المتوقعة في العالم، إذ يبلغ متوسط العمر في بلادهم 83 سنة. بحث مستكشفون عبر التاريخ عما يعرف باسم \"نافورة الشباب الأسطورية\" كمصدر لحياة طويلة أو أبدية. وبينما لم يُعثر على تلك النافورة الغامضة بعد، ظهرت أماكن معينة في بقاع مختلفة من العالم كمراكز يعيش فيها الناس سنوات أطول بكثير من متوسط الأعمار العالمي، الذي يبلغ 71 سنة، ولكل من هذه الأماكن مصدر خاص لما يتمتع به من حيوية. تحدثنا إلى سكان بعض البلدان التي يعيش فيها الناس أطول الأعمار، وفقا لتصنيف \"تقرير السعادة العالمي\" لعام 2017، للكشف عن الأسباب التي يبدو أنها تؤدي إلى طول العمر في هذه الأماكن. اليابان منذ فترة طويلة، يعتبر معدل الأعمار البالغ 83 سنة لدى اليابانيين واحدا من أعلى معدلات الأعمار المتوقعة في العالم. ولطالما كانت جزر أوكيناوا اليابانية، التي عادة ما تدعى \"أرض الخلود\"، مركزا عالميا للبحوث حول أسباب طول العمر، إذ أن لدى هذه الجزر اليابانية الجنوبية أكثر من 400 شخص تبلغ أعمارهم 100 عام. ويعزى الكثير من الفضل في ذلك إلى النظام الغذائي المحلي الذي يشمل وفرة في التوفو، والبطاطا الحلوة، وكمية صغيرة من الأسماك. وتساهم الدوائر الاجتماعية النشطة في أوساط المسنين، والمجتمع المتماسك أيضا، في انخفاض مستويات التوتر والشعور القوي بالانتماء. ويقول دانييل غاتي، الرئيس التنفيذي لشركة فيلفيت ميدياند المقيم في اليابان منذ فترة طويلة: \"لجني ثمار هذه الفوائد، فإن تعلم اللغة بالنسبة للمغترب أمر بالغ الأهمية\". ويضيف: \"تتمتع اليابان بنوعية حياة مذهلة إن تمكنت من تجاوز عقبة اللغة لفهم العقلية بشكل أفضل\"، وهي العقلية التي تختلف عن الثقافة الغربية أكثر مما يعتقد معظم الزوار. ويمضي غات قائلا: \"يتعين على المغتربين الذين يرغبون في الانتقال إلى هنا أن يفكروا جديا في تخصيص جزء كبير من الوقت لتعلم اللغة. إنها مفتاح الاندماج بشكل أكثر عمقا في المجتمع المحلي، والعيش حياة كاملة وذات مغزى\". أسبانيا ساهم النظام الغذائي الغني بزيت الزيتون الصحي، والخضروات، والنبيذ منذ فترة طويلة في منطقة حوض البحر المتوسط في ارتفاع معدلات الأعمار لدى سكان إسبانيا (إذ يبلغ متوسط العمر فيها 82.8 سنة). بيد أن هناك سرا آخر لطول العمر في إسبانيا، والذي يتمثل في نوم القيلولة. كثافة المدن الأسبانية تساهم في تفضيل الناس المشي أو ركوب الدراجات الهوائية بدلا من قيادة السيارة ويقول ميغل أنغل دييز إي بيسورا، وهو مرشد سياحي من برشلونة ويعمل لدى شركة غري لاين: \"يعتقد الناس أن جميع الأسبان يأخذون قيلولة عندما تغلق المحلات التجارية بين الساعة الثانية والخامسة بعد الظهر، لكن هذه ببساطة هي كيفية تنظيم نوبات العمل\". ويضيف: \"فإذا كانت لديك نوبة عمل متواصلة، واستراحة لمدة نصف ساعة لتناول وجبة الغداء، فإنك تأكل وجبة جاهزة سريعة. وعلى العكس من ذلك، فإذا أجبرت على التوقف عن العمل لمدة ساعتين أو ثلاث ساعات، فإنك تذهب إلى المنزل أو إلى مطعم، وتأكل وجبة من طبقين، إضافة إلى الحلوى، ويكون لديك وقت كاف لهضمها جيدا، وذلك سيكون صحيا أكثر من تناول وجبة جاهزة سريعة\". وتجعل كثافة المدن الأسبانية الناس يتحركون أكثر، إذ أن المتاجر والمطاعم عادة ما تكون على مسافة قريبة من معظم أماكن إقامة السكان، مما يشجعهم على السير إليها على الأقدام. وتقول مارينا ماناسيان، مؤسسة لشركة محلية في برشلونة تشجع على تناول الأطعمة المحلية: \"عندما انتقلت إلى برشلونة من موسكو، لاحظت أن الناس هنا يفضلون المشي أو ركوب الدراجة الهوائية، أو حتى المشي مسافة قليلة لركوب وسائل النقل العام بدلا من استخدام سياراتهم. وبذلك، فأنت تشبع خلايا جسمك بالأوكسجين، وتخفض من كمية ثاني أوكسيد الكربون فيها\". سنغافورة مع سهولة الوصول على نطاق واسع إلى مرافق الدولة الطبية المجهزة بأحدث التقنيات، وإلى نظام الرعاية الصحية الذي يحمل اسم \"المعجزة\"، يُعمر السنغافوريون لسنوات أطول من أي وقت مضى، ويبلغ متوسط أعمارهم 83.1 سنة. وتتمتع البلاد بواحد من أدنى معدلات الوفاة بين الأمهات والأطفال الرضع في العالم، وتجعل سنغافورة الرعاية الوقائية محور الرعاية الصحية لديها. كما تُسهم الثقافة والبيئة الحضرية الميسرة في تحقيق متوسط أعمار أطول. المتنزهات العامة وفيرة في سنغافورة، ويستخدمها السكان لممارسة الرياضة في الهواء الطلق ويقول بينو تشوا، وهو مدون في موقع \"آي وندر\" ويقيم في سنغافورة حاليا: \"سترى الكثيرين من الناس يذهبون إلى الصالات الرياضية، أو يمارسون الرياضة في المتنزهات العامة الوفيرة. وقد فتحت البلاد مؤخرا أول حديقة علاجية، صُممت للحد من التوتر وتحسين الحالة الذهنية لدى المسنين. كما أن الحفاظ العادات غير الصحية في سنغافورة يزداد صعوبة. ويقول تشوا:\" على المغتربين أن يدركوا أن \"الرذائل\" أكثر تكلفة هنا. فالسجائر والمشروبات الكحولية تخضع لضرائب ك��يرة وتزيد أسعارها بكثير عن أسعارها في دول أخرى\". سويسرا الرجال أكثر نجاحا في سويسرا من غيرهم في أماكن أخرى في العالم، إذ يبلغ متوسط أعمارهم 81 سنة. وبصفتها واحدة من أغنى الدول الأوروبية، فإن سهولة الحصول على رعاية صحية عالية الجودة، والاهتمام الكبير بالسلامة الشخصية، والشعور بالرفاهية، جميعها أمور تساهم في ذلك التصنيف المرتفع في متوسط الأعمار. كما تشير بعض الدراسات إلى أن ارتفاع نسبة استهلاك الأجبان ومنتجات الألبان يعد عاملا رئيسيا في ذلك. وعلى الرغم من أن محور التركيز الكبير في البلاد ينصب على التقدم المهني مع انتقال العديد من المغتربين للعمل في أحد المقرات الدولية الرئيسية العديدة فيها، فإن موقعها المركزي يسهم في سهولة تحقيق التوازن بين العمل والحياة من خلال رحلات الاسترخاء المتكررة. وتقول غاتي التي عاشت أيضا في سويسرا: \"إنها قمة للحياة المهنية من حيث الموقع. العيش هنا يتيح للمرء القيام برحلات رائعة في أي جزء من القارة خلال عطلة نهاية الأسبوع، وقضاء بعض الوقت في الهواء الطلق في جبال الألب الساحرة\". رغم أنه يمكن لسويسرا أن تكون محورا للتركيز الوظيفي إلى حد كبير، فمن السهل قضاء الوقت في الهواء الطلق بسبب قربها من جبال الألب. وتضيف أن المدارس الخاصة أيضا تعد من بين \"أفضل المدارس في العالم\"، مما يجعلها جذابة للعائلات الشابة. كوريا الجنوبية تعد كوريا الجنوبية حتما الدولة الأولى التي يرتفع فيها متوسط العمر المتوقع ليبلغ 90 سنة، وفقا لبحث حديث ينسب الفضل في ذلك إلى اقتصادها القوي والمتنامي، والرعاية الصحية المتوفرة على نطاق واسع، ومستويات ضغط الدم الأكثر انخفاضا مقارنة بالدول الغربية. كما أن لدى كوريا الجنوبية نظاما غذائيا غنيا بالأطعمة المخمرة التي يقال إنها تخفض مستويات الكولسترول وتعزز المناعة وتمنع الإصابة بالسرطان، والتي تتضمن الجبن ومنتجات الألبان. وتقول كميل هوهب، مؤسسة شركة \"ويلنيس تورزم وورلوايد\": \"الطعام الكوري، بشكل عام، غني بالألياف والمغذيات\". لدى الكوريين نظام غذائي غني بالأطعمة المخمرة التي يقال إنها تخفض الكولسترول وتعزز المناعة وتمنع السرطان ويقول السكان إن التركيز الثقافي على المجتمع والتقاليد المرتبطة به يساهمان في جودة الحياة اليومية هنا. وتقول هوهب: \"إن الحمامات العامة تجمع الناس للتسلية والاختلاط والحد من التوتر. وفي كوريا الجنوبية، هناك أيضا شعور عام بالوعي التأملي التام الذي يأتي مع العقلية البوذية، وميل عام تجاه التعاون الثقافي مقابل العزلة الفردية\". يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Travel .", "doc2": "Orta həyat həddi 83 yaş hesab olunan Yaponiya, uzun illərdir ki, dünyanın ən uzunömürlü sakinlərinin yaşadığı ölkələr sırasındadır Tarix boyunca səyyahlar əfsanəvi gənclik bulağının axtarışında olublar. Bu bulaq hələ tapılmasa da, təxminən 71 yaşın orta ömür həddi sayıldığı dünyamızda müəyyən yerlərin insanları daha uzun həyat yaşayırlar və onların hər birinin uzunömürlülük sirri başqadır. Biz, 2017-ci ilin Dünya Xoşbəxtlik Hesabatında əhalisinin daha uzun ömür sürdüyü ölkələrdən bir neçə nəfər ilə danışdıq və uzunömürlülüyün sirlərinə vaqif olmağa çalışdıq. Yaşlı sakinlərin iştirak etdiyi aktiv sosial çevrə və sağlam yerli pəhriz Yaponiyada uzun ömrün zəmanətidir Yaponiya Orta həyat həddi 83 yaş hesab olunan Yaponiya, uzun illərdir ki, dünyanın ən uzunömürlü sakinlərinin yaşadığı ölkələr sırasındadır. Yaponiyanın cənubunda yerləşən və tez-tez 'ölümsüzlər yurdu' adlandırılan Okinawa adaları, 400 ildən artıqdır ki, uzunömürlülük tədqiqatlarının qlobal mərkəzidir. Adalar ölümsüzlük statusunu daha çox tofu, şirin kartof və az miqdarda balıqdan ibarət yerli pəhrizinə borcludur. Yaşlı sakinlərin iştirak etdiyi aktiv sosial çevrə və güclü icma anlayışı da stress səviyyəsini aşağı saxlayır və insanlara güclü mənsubiyyət hissini aşılayır. Uzun zamandır Yaponiyanın sakini olan Velvet Medianın əsas icraçı direktoru Daniele Gatti deyir ki, bir ekspatın bütün bunlardan faydalana bilməsi üçün dili öyrənməsi şərtdir. \"Dil səddini aşmağı bacarıb, yerli mentaliteti qavradıqdan sonra, Yaponiyanın müdhiş həyat keyfiyyətini mənimsəyə bilərsən. Bu mentalitet isə Qərb mədəniyyətindən çox fərqlidir,\" o deyir. \"Buraya köçmək niyyətində olan ekspatlar, dili öyrənməyə daha çox vaxt ayırmalıdırlar. Bu, yerli cəmiyyətə uyğunlaşaq və dolu və maraqlı həyat sürmək üçün açardır.\" İspan şəhərlərində sıxlıq insanların gəzinti və ya velosiped sürməyə üstünlük verməsinə səbəb olur İspaniya Aralıq dənizi pəhrizi, zəngin zeytun yağı, tərəvəzlər və şərab, İspaniyanın uzunömürlü (orta həyat həddi 82.8 yaş) insanlarının həmişə seçimi olub. Lakin İspaniyanın bu mənada başqa bir sirri də var: siesta (mürgü, xüsusilə də isti yay günlərində günorta yuxusu). \"İnsanlar düşünür ki, günorta saat 2 ilə 5 arasında dükanlar bağlı olarkən hər kəs la siesta ilə məşğul olur, amma bu sadəcə olaraq oturuşmuş iş qrafikidir,\" Gray Line tur bələdçisi barselonalı Miquel Angel Diez i Besora deyir. \"Əgər iş saatın uzundursa və nahar yeməyi üçün yalnız yarım saatın varsa, tezbazar nə isə yeyirsən. Yox əgər iki və ya üç saat fasilə verməyə məcbursansa, evə və ya restorana gedib iki kurs yemək və şirniyyat qəbul etmək və yaxşı həzm üçün kifayət qədər vaxtın olur. Bu isə əlbəttə ki, tezbazar yeməkdən daha sağlamdır.\" İspan şəhərlərində sıxlıq da sakinlərini daha hərəkətli edir. Burada əsas rolu dükan və restoranların bir çox sakinlərin evlərinə yaxın olması oynayır. \"Mən Moskvadan Barselonaya köçəndən sonra, insanların yerimək və ya velosiped sürməyə üstünlük verdiyini gördüm. Bir neçə bina uzağa getmək belə olsa, onlar ictimai nəqliyyatdan istifadə etmirlər,\" Barcelona Eat Local Food Tours-un həmtəsisçisi Marina Manasyan deyir. \"Hüceyrələrinizi oksigenlə zənginləşdirirsiniz və karbon qəbulunu azaltmış olursunuz.\" Sakinlərin açıq havada idman etməsi üçün Sinqapurda çoxlu sayda ictimai park var Sinqapur Hər kəsin ölkədəki ən müasir tibb müəssisələr və 'möcüzəvi' adlandırılan səhiyyə sistemindən asanlıqla yararlana bilməsi, sinqapurluların əksəriyyətinin orta həyat həddi hesab olunan 83.1 yaşdan da daha uzun ömür sürməsinə səbəb olur. Bura dünyada ən az ana və uşaq ölümü göstəricisinə malik ölkələrdəndir və səhiyyənin diqqət mərkəzində profilaktik qayğı durur. Mədəniyyət və əlçatan şəhər həyatı da uzunömürlülüyə müsbət təsir göstərir. \"Əksər insanların ictimai parklarda idman etdiyini görə bilərsiniz,\" hazırda Sinqapurda yaşayan və I Wander səhifəsinin bloqçusu Bino Chua deyir. Bu yaxınlarda ölkədə ilk terapevtik park da istifadəyə verilib. Məqsəd, yaşlanan insanlarda stressi azaltmaq və ruhi rifahı artırmaqdır. Sinqapurda sağlamlığa zərərli vərdişlərə qapılmaq da çox çətindir. \"Ekspatlar bilməlidirlər ki, 'əksi' burada çox bahadır,\" Chau deyir. \"Siqaret və alkoqol üçün yüksək vergi mövcud olduğuna görə satış qiyməti də başqa ölkələrdəkindən qat-qat bahadır.\" İsveçrədə insanlar üçün karyera daha önəmli olsa da, təbiət qoynunda istirahət etmək Alp dağları sayəsində çox asandır İsveçrə İsveçrəli kişilər dünyanın başqa yerlərdinəki kişilərdən daha uzun ömür sürürlər. Orta yaş həddi 81-dir. Avropanın ən zəngin ölkələrindən biri kimi, yüksək keyfiyyətli səhiyyə, güclü şəxsi təhlükəsizlik və rifah, İsveçrə üçün xarakteristikdir. Bəzi araşdırmalarda buna səbəb kimi pendir və süd məhsullarından çox istifadə göstərilir. Beynəlxalq qərargahların bir çoxu burada yerləşdiyinə görə ölkəyə çox sayda ekspat gəlsə də, onun coğrafi mövqeyi iş ilə daimi istirahət arasında balansı qorumağa kömək olur. \"Ölkənin coğrafi mövqeyini nəzərə alsaq, karyera ən yuxarı yerdə gəlir,\" İsveçrədə yaşamış Gatti deyir. \"Burada yaşamaq sizə qitənin başqa yerlərinə gözəl həftəsonu səfərləri etmək və valehedici Alp dağlarında vaxt keçirmək imkan verir.\" Ölkədəki özəl məktəblər də \"planetin ən yaxşılarından\" hesab olunur, o əlavə edir, bu isə gənc ailələr üçün cəlbedici səslənir. Koreyalılar daha çox fermentləşmiş (qıcqırmış) ərzaqlarla qidalanırlar. Deyilənlərə görə bu, xolesterini aşağı salır, immuniteti yaxşılaşdırır və xərçəngin qarşısını alır Cənubi Koreya Bir son araşdırmaya əsasən, Cənubi Koreya həyat səviyyəsinin 90 yaşı keçdiyi ilk ölkədir. Ölkə bunun üçün güclü və dinamik iqtisadiyyatı, səhiyyə xidmətlərindən rahat istifadə və yuxarı trayektoriyasına görə Qərb ölkələrindən daha aşağı qan təzyiqinə malik olmasına borcludur. Əhali daha çox fermentləşmiş (qıcqırmış) ərzaqlarla qidalanır. Deyilənlərə görə bu, xolesterini aşağı salır, immuniteti yaxşılaşdırır və xərçəngin qarşısını alır. \"Koreya yeməkləri lif və bəsləyici qidalarla zəngindir,\" Hoheb deyir. Sakinlərə görə, icmaya ənənəvi bağlılıq və onunla müşayiət olunan adətlər, gündəlik həyatın keyfiyyətinə güclü təsir göstərir. \"Jimjilbang (ictimai hamam) insanları bir araya gətirərək onların səmərəli vaxt keçirməsinə və stressin azalmasına kömək olur,\" Wellness Tourism Worldwide təsisçisi Camille Hoheb deyir.\" \"Cənubi Koreyada Buddizmdən qaynaqlanan qayğı hissi və individuallıqdan daha çox birlik mədəniyyəti daha yüksəkdir.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/11/141115_ukrain_russia_g20", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140904_nato_poroshenko_leaders", "doc1": "تتهم أوكرانيا وحلفاؤها الغربيون روسيا بإرسال قوات عبر الحدود، وهو ما ينفيه الكرملن وقال رئيس الوزراء الكندي ستيفن هاربر للرئيس الروسي فلاديمير بوتين إنه يجب أن \"يخرج من أوكرانيا\". وقال الرئيس الأمريكي باراك أوباما إن \"اعتداء\" روسيا في أوكرانيا يعد \"تهديدا للعالم\"، وهددت بريطانيا بفرض عقوبات إذا لم تتوقف روسيا \"بزعزعة استقرار\" جارتها. وتتركز اعمال القمة التى تجرى على مدى يومين على النمو الاقتصادي. ويتوقع الزعماء تطوير خطط وضعها وزراء مالية دول مجموعة العشرين في فبراير/شباط الماضي لزيادة النمو العالمي بنسبة 2 بالمئة في خمسة أعوام. مواضيع قد تهمك نهاية ولكن جدول أعمال السبت هيمنت عليه اوكرانيا، حيث يقاتل الانفصاليون الموالون لروسيا القوات الحكومية في شرق البلاد. وتتهم أوكرانيا وحلفاؤها الغربيون روسيا بإرسال قوات عبر الحدود، وهو ما ينفيه الكرملين. وفرض الاتحاد الأوروبي عقوبات على روسيا عندما ضمت شبه جزيرة القرم في مارس/آذار وأضاف عقوبات جديدة منذ ذلك الحين. وقبل بدء قمة مجموعة العشرين، قال رئيس الوزراء البريطاني ديفيد كاميرون إن العلاقة بين روسيا وأوروبا ستتغير كثيرا \"إذا استمر وجود قوات روسية\" في أوكرانيا، وأضاف إنه \"من المحتمل فرض عقوبات جديدة\". واستقبل رئيس الوزراء الكندي الرئيس الروسي بفتور، حيث قال المتحدث باسم هاربر إنه قال لبوتين \"سأصافحك ولكني لن أقول لك إلا شيئا واحدا: يجب أن تخرج من أوكرانيا\".", "doc2": "NATO və Böyük Britaniya xəbərdarlıq ediblər ki, Rusiya şərqi Ukraynada mövqeyini dəyişməsə, Rusiyaya qarşı təzyiq artırılacaq. Sammitdən öncə Ukrayna prezidenti Petro Poroşenko ABŞ və Aİ liderlərini Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə olan müzakirələri barədə məlumatlandırıb. Gözlənilir ki, sammitin sonunda Şərqi Avropanı Rusiya aqressiyasından qorumaq üçün NATO daxilində 48 saat ərzində göndərilə bilən sürətli qarşılıq qüvvəti barədə planlar dəstəklənəcək. İki günlük NATO seminarında əsasən Ukrayna böhranının müzakirə ediləcəyi gözlənilir, lakin liderlər həmçinin İslam Dövləti qruplaşması və Əfqanıstan barədə danışacaq. Cənab Poroşenko rusiyalı həmkarı Putinlə telefon danışığından sonra bildirib ki, \"sülhə aparacaq addımlarda qarşılıqlı anlaşmaya nail olmaq mümkün olub\". Ukrayna liderinin sözlərinə görə, o, cümə günü Minskdə başlayacaq danışıqlarda Ukrayna böhranının dinc yolla real həllinə ümid edir. Ukrayna əsgərləri ilə üsyançılar arasında döyüşlər nəticəsində 2600-dən çox adam həlak olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-48823864", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-48819781", "doc1": "وتوصلت الدراسة، التي نشرت في دورية القلب الأوروبية، إلى أن النساء ذوات الوزن الصحي، يكن عرضة أكثر للإصابة بالسكتة الدماغية أو أمراض القلب، إذا كانت الدهون متركز�� لديهن في منطقة البطن، وتقل نسبتها في الورك والفخذ. وقال علماء إن النساء اللاتي يتمتعن بجسم يشبه \"شكل التفاحة\"، ينبغي عليهن محاولة إنقاص الدهون في منطقة البطن حتى يصبحن في \"شكل الكمثرى\". وتقول جمعية القلب الخيرية إن الموضوع لا يزال بحاجة إلى مزيد من البحوث لمعرفة السبب وراء هذا الربط. ما الذي فعله الباحثون؟ تابع الباحثون 2600 امرأة يتمتعن بوزن صحي، ويتراوح لديهن مؤشر نسبة الطول مع الوزن (بي إم آي) بين 18 و25 درجة، وكن فوق سن الـ18. وشاركت النساء في دراسة كبيرة أجريت في الولايات المتحدة، تحت عنوان (مبادرة صحة المرأة)، بدأت في وسط الـ1990، وخضعن لمسح دوري لفحص نسبة الدهون، وكثافة العضلات والعظام. وتوصلت الدراسة إلى أن النساء ذوات الجسم الذي يشبه \"شكل التفاحة\"، أي اللاتي تتركز لديهن الدهون في منطقة البطن، يكن عرضة ثلاثة أضعاف من غيرهن لخطر الإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية، مقارنة بالأخريات اللاتي يشبه جسمهن \"شكل الكمثرى\"، مع تركز الدهون لديهن في منطقة الوركين والفخذين. ألا يعرف العلماء أن الأجسام في \"شكل التفاحة\" شيء سيء؟ يعرف العلماء بالفعل أن الدهون المخزنة حول الأعضاء في منطقة البطن، والتي تسمى بـ\"الدهون الحشوية\"، تزيد خطر الإصابة بمشكلات التمثيل الغذائي، مثل السكري من النوع الثاني، وأمراض القلب والأوعية الدموية. وتؤدي أمراض القلب والدورة الدموية إلى موت 1 من بين كل 4 حالات وفاة في بريطانيا. ولا يعرف بالضبط حتى الآن السبب وراء أن تركز الدهون في الأرجل فيه حماية، كما أنها لا تسبب أي مشكلات في أي مكان آخر في الجسم. ولسوء الحظ فإن اتباع أسلوب حياة غير صحي في مرحلة وسط العمر، يمكن أن يزيد الدهون في منطقة البطن. ولكن البروفيسور كيبين كي، الذي يعمل في كلية ألبرت أينشتاين للطب في نيويورك، وهو من أجرى الدراسة، قال إن البحوث السابقة ركزت على نساء كن زائدات الوزن أو مفرطات الوزن. دهون البطن تعرض الشخص إلى الإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية وأضاف: \"لكن جميع المشاركات في دراستنا نساء ذوات وزن طبيعي. ولذلك فالنتيجة هنا مهمة جدا: وهي أنه حتى بالنسبة إلى النساء ذوات الوزن الطبيعي، فإن الجسم الذي يشبه \"شكل التفاحة\"، أو \"شكل\" الكمثرى\"، لا يزال أمرا مهما\". ما الذي يجب أن تفعله المرأة؟ يقول بروفيسور كي إن المسألة كلها تتركز على محاولة إنقاص دهون البطن، حتى تتحسن نسبة الدهون بين البطن والأرجل. وأشار إلى أنه ليس من المعروف \"إن كانت حمية خاصة، أو تمرينات رياضية معينة، هي التي تساعد في توزيع نسبة الدهون بين المنطقتين. ومازالت مجموعتنا العلمية تعمل على إيجاد إجابة لهذا السؤال، ونرجو أن نتوصل إليها قريبا\". ولكن النصيحة العامة التي يقدمها كي الآن هي تناول الغذاء الصحي، وممارسة التمرينات الرياضية. وقالت دكتورة سونيا بابو-نارايان، المديرة المساعدة في مؤسسة القلب البريطانية: \"الدراسة الحالية تكشف عن صلة مثيرة للاهتمام بين المناطق التي تختزن فيها الدهون في الجسم، وخطر الإصابة بنوبات القلب والسكتات الدماغية، ولكنها لا تقول لنا السبب وراء هذه الصلة\". وأضافت أن: \"بحوث المستقبل سوف تبين لنا كيف يمكن للطريقة التي يرتبط بها توزيع دهون الجسم وتلك الأمراض، أن تكشف سبلا جديدة لمعالجة المرض الذي يعد أكبر قاتل في العالم، والحيلولة دون الإصابة به\".", "doc2": "European Heart jurnalında dərc olunmuş elmi təqiqatın nəticələrinə əsasən, məqbul çəki diapazonunda olan qadınlar arasında qarın piyi ən çox olan və bud-ayaq piyi ən az olanların ürək xəstəliyinə tutulmaq riski daha yüksəkdir. Alimlər hesab edirlər ki, \"almanı xatırladan\" fiqura malik qadınlar \"armudu xatırladan\" fiqura nail olmaq üçün qarın piyini azaltmağa çalışmalıdırlar. Ürək xəstəlikləri sahəsində xeyriyyəçiliklə məşğul olan təşkilatın bildirdiyinə görə, qeyd edilən amillər arasında əlaqəni tapmaq üçün daha çox araşdırma işi aparılmalıdır. Tədqiqatçılar nə edib? Tədqiqatda sağlam çəki diapazonunda, yəni çəki indeksi (BMI) 18-25 arasında olan və yaşı 18-i keçmiş 2600 qadın iştirak edib. Onlar ABŞ-da \"Qadın Sağlamlığı Təşəbbüsü\" təşkilatı tərəfindən 1990-cı illərin ortasından başlayaraq keçirilən təqiqatda iştirak ediblər. Bu tədqiqat çərçivəsində vaxtaşırı olaraq qadınların bədənindəki piy qatı, əzələ və sümüklərinin sıxlığı yoxlanılıb. Nəticədə, aşkar olunub ki, qarın ətrafınfa piy qatı daha çox olan \"alma şəklində\" fiqura malik qadınların ürək xəstəliyinə tutulma riski fiquru \"armud şəklində olan\" və piy qatı əsasən bud və ayaq ətrafında yığılan qanlara nisbətən üçqat çoxdur. \"Almaşəkilli\" fiqurun fəsadları məlum deyildimi? Qarın nahiyəsi orqanları ətrafında yığılan piyin ürək-damar xəstəlikləri və 2-ci tipli diabet riskini artırdığını alimlər bundan əvvəl də bilirdilər. Ürək və qan dövranı xəstəlikləri Britaniyada orta hesabla, dörd ölümdən birinə səbəb olur. Ayaq piyinin hansı səbəbdən qoruyucu funksiya daşıya bilməsi hələlik yaxşı araşdırılmayıb, lakin bu növ piy bədən üçün problem yaratmır. Orta yaşlarında olan insan oturaq həyat tərzi keçirisə, onun qarın ətrafındakı piy qatı böyüyə bilər. Tədqiqatı keçiriən New York-da Albert Einstein Tibb Kollecindən professor Qibin Qi qeyd edib ki, əvvəlki araşdırmalarda diqqət mərkəzində aşırı çəkidə olanlar və piylənməyə məruz qalanlar olub. \"Bizim tədqiqatımızda iştirak edənlərinsə çəkisi normal olub. Yəni, hətta sağlam bədən çəkisində olan qadınlar üçün də fiqurun \"alma və ya armud şəklində\" olması fərq edir\", - professor deyib. Qadınlar nə etməli? Proffessor Qi hesab edir ki, qadınlar qarın ətrafında piy qatını azaltmağa çalışmalıdırlar. \"Bunun üçün xüsusi pəhriz tutmaq və ya məşq etmək lazımdırmı - bu, hələ bilinmir. Bizim qrup bu sual üzərinə işləyir və ümid edirəm ki, tezliklə cavab ala bilərik\", - alim qeyd edib. Professor qadınlara sağlam yeməklərə üstünlük vermək və fiziki məşqlər etməyi məsləhət görüb. Britaniya Ürək Fondunun tibbi direktor müavini doktor Sonya Babu-Narayan isə tədqiqatın nəticələrinin maraqlı olduğunu qeyd edib. \"Bu tədqiqat işi ürəktutma riskiylə piyin bədəndə harada toplanması arasında maraq doöurucu bir əlaqənin olduğunu aşkarlayır\", - o deyib. \"Bədən piyinin necə yerləşməsindən qeyd edilən xəstəliklərin asılılığının müəyyən edilməsi sahəsində gələcək tədqiqatlar dünyada ən təhlükəli sayılan xəstəliklərin qarşısının yeni üsullarla alınmasına yol aça bilər\", -Sonya Babu-Narayan vurğulayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/inthepress-53298219", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-fut-47741304", "doc1": "وتساءل كُتاب عما إذا كان يحق للرئيس التركي اتخاذ هذه الخطوة، ورأى آخرون أن التصريحات جاءت بدوافع سياسية وليست دينية. وقد أثارت هذه التصريحات جدلًا واسع النطاق، واستنكرت الكنيسة الأرثوذكسية الروسية الخطط التركية المقترحة، واعتبرت القرار سياسيًا بوضوح، واصفة إياه بأنه \"انتهاك غير مقبول لحرية الدين\"، على حد تعبير الأسقف ميتروبوليت إلاريون، رئيس إدارة العلاقات الخارجية في بطريركية موسكو. جدل حول التصريحات نقلت صحيفة \"الشرق الأوسط\" اللندنية عن الرئيس التركي قوله: \"توجيه اتهامات إلى بلدنا في مسألة آيا صوفيا هو بمثابة هجوم مباشر على حقنا في السيادة\". على الجانب الآخر، أبرزت \"الدستور\" المصرية ردود الأفعال التركية المعارضة، ونشرت تقريرا بعنوان \"زعيم المعارضة التركية: انقلاب مدني في تركيا.. إعلام أردوغان يُعتّم\". مواضيع قد تهمك نهاية ونقلت الصحيفة عن كمال كيليكدار أوغلو، زعيم حزب الشعب الجمهوري المعارض الرئيسي في تركيا، قوله: \"آيا صوفيا هي بالفعل مكان للعبادة وهي معلم ثقافي عالمي، ويجب الاعتراف بذلك، و(الموضوع) يتم تدويله في السياسة المحلية من وقت لآخر ولكننا لا نرغب في استغلال الدين في السياسة الداخلية\". وأضاف: \"إذا كان أردوغان يفعل ذلك لكسب الأصوات على حساب حزب الشعب الجمهوري، فيجب ألا يفكر بهذه الطريقة وليصدر مرسومًا بتحويله إلى مسجد ويعلنه في الجريدة الرسمية\". \"دوافع سياسية\" يقول سعيد الحاج في موقع \"عربي21\" اللندني: \"الأهمية الرمزية لآيا صوفيا عابرة للأزمنة والحضارات والأديان. فالمكان يمثل رمزًا للحضارتين البيزنطية والعثمانية، وبالنسبة للمسيحيين والمسلمين، بسبب الأحداث التاريخية التي مرت بها والتغيرات التي طرأت عليها. فقد كانت الكنيسة أحد رموز الإمبراطورية البيزنطية، وقيل إنها كانت مركز إدارة المعركة مع العثمانيين، قبل أن يحولها السلطان محمد الفاتح إلى مسجد بعد فتح القسطنطينية عام 1543، ما منحها رمزية مهمة مرتبطة بالفتح في المخيال العثماني- التركي- الإسلامي حتى يومنا هذا\". ويتساءل: \"هل قضية آيا صوفيا دينية أم سياسية أم قضائية؟\". ويتابع: \"على مستوى الحزب والحكومة تبدو الدوافع سياسية أكثر منها دينية أو قانونية، وإن كانت تبني بالتأكيد على عاطفة ورغبة شعبيتين، كما أن القرار الأخير سيكون للحكومة التي يمكن أن تلجأ (بعد القضاء) لتشريع من البرلمان يدعم أي توجه مستقبلي لها\". ويتساءل جورج عيسى في \"النهار\" اللبنانية عن ثمن قرار تحويل المتحف إلى مسجد. ويقول: \"ليست هذه المرة الأولى التي يطرح فيها الرئيس التركي رجب طيب أردوغان إعادة تحويل متحف آيا صوفيا إلى مسجد. درجت العادة أن يظهر هذا المقترح عند الاستحقاقات الانتخابية، ثم يجمد بعد انتهائها\". ويضيف: \"قبل الانتخابات البلدية في آذار 2019، طرح أردوغان هذا المطلب. كانت استطلاعات الرأي ترجّح خسارة الحزب الحاكم البلديّات الكبيرة، فاستخدم على الأرجح هذا الطرح كإحدى الأوراق السياسية لتعزيز شعبيته بين الإسلاميين والقوميين. ومع أن هذه الورقة لم تثمر سياسيّاً في صناديق الاقتراع حينها، يمكن أن يكون أردوغان في إطار إعادة تفعيلها بشكل نهائيّ ليتذكرها محازبوه على أنها القرار الأبرز في مسيرته الرئاسية\". يتهم البعض الرئيس أردوغان بأنه يحاول \"الهروب من أزماته الداخلية\" بإثارة الجدل حول متحف آيا صوفيا ويتهم مالك العثامنة في موقع صحيفة \"الرؤية\" الإماراتية الرئيس التركي بالهروب من \"أزماته الداخلية\" من خلال هذه التصريحات. ويقول الكاتب: \"فكرة تحويل آيا صوفيا إلى مسجد كانت دوماً مطالبة لجمعية دينية سلفية متطرفة في إسطنبول، اسمها جمعية شباب الأناضول الإسلامية، والتي نادت منذ صيف عام 2014 بتحويل الكنيسة إلى جامع بإعلان رسمي من الدولة. أردوغان تبنى حينها موقف الجمعية ضمنيًا، والتي قامت بحملة شرسة تحت شعار 'أحضر سجادتك وتعال‛ مع جمعها 15 مليون توقيع لترسيخ مطلبها، الذي لا تجد له معنى في مدينة ممتلئة بالمساجد في كل حارة وكل حي\". وأضاف: \"تم تأجيل التنفيذ إلى اليوم، ليعلن أردوغان الذي يتقن إثارة الأزمات للهروب من أزماته الداخلية، حربًا دينية وعقائدية ضمن حروبه غير المنطقية على كل جيرانه من حوله بكل الاتجاهات.. أردوغان ماهر بإشعال النيران، التي لا يعرف أحد منتهاها في عالم ضجر من العبث\".", "doc2": "Ayasofya siyasi və dini simvol kimi böyük əhəmiyyətə malikdir. Bundan əvvəl Türkiyənin ən yüksək inzibati məhkəməsi dünyaca məşhur mədəniyyət ocağının muzey statusunu ləğv edib. 1500 illik tarixi olan, YUNESCO-nun Dünya İrsi siyahısına daxil edilmiş Ayasofya binası tikildikdən sonra, öncə kilsə, İstanbulun fəthindən sonra məscid, 1930-cu illərdən sonra isə muzey kimi fəaliyyət göstərib. Ayasofyanın yenidən məscid kimi fəaliyyət göstərməsi təklifini Türkiyə Prezidenti Recep Tayyip Erdoğan ötən il seçki vaxtı vermişdi. YUNESCO Türkiyəni müzakirə etmədən muzeyin statusunu dəyişdirməməyə çağırıb. Türkiyədəki islamçılar binanın məscid kimi istifadəsini xeyli vaxtdır ki, istəyirdilər. Lakin dünyəvi müxalifət üzvləri buna qarşı çıxıblar. Bu məsələ dünya miqyasında dini və siyasi liderlərin beynəlxalq tənqidinə səbəb olub. Şərq Pravoslav Kilsəsinin başçısı muzeyin məscidə çevrilməsi məsələsini qınayıb. Bu məsələni həm də milyonlarla pravoslavın yaşadığı Yunanıstan da qınayıb. Ayasofyada Fəth surəsinin oxunması narazılıq doğurmuşdu Bu il mayın 29-da İstanbulun fəthinin 567-ci illiyi münasibətilə Ayasofyada Fəth surəsi oxunub. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan Fəthin 567-ci ildönümününü Ayasoyfada \"Fəth surəsini oxumaq və dualar etməklə qeyd etməyin çox önəmli\" olduğunu bildirib. Yunanıstan sözügedən tədbiri tənqid edib. Ölkənin Xarici İşlər Nazirliyi Ayasofyada Quran ayələrinin oxunmasının \"xristianların dini hislərinə təhqir mənasına gəldiyini\" bildirib. \"Türkiyə Cümhuriyyətində azanın və ya Quran-ı Kərimin harada oxunmalı olduğunu başqa birinə soruşmalıyıq? Türkiyəyə bu mövzuda ağıl verəcək son ölkə Yunanıstandır. Avropada məscid olmayan yeganə paytaxt Afinadır. Ayasofya, Türkiyə Respublikası mülkidir və fəth edilib\", Türkiyənin xarici işlər naziri Mevlüt Çavuşoğlu isə buna cavab olaraq bildirib. Ayasofya Türkiyədə tez-tez müxtəlif tədbirlər və şərhlərlə gündəmə gələn və mübahisə yaradan mövzulardan biridir. Xristianlar tərəfindən müqəddəs hesab olunan Ayasofyanın müsəlmanlar üçün ibadətə açılacağına dair şərhlər tənqidlərə səbəb olur. Ayasofya niyə mübahisəli və önəmli bir yerdir? Ayasofyanın tarixi Ayasofyanı Bizans imperatoru Konstantin tikdirib, 360-cı ildə kilsənin açılışını edib. 404-cü ildə taxta damı yanıb, geniş miqyaslı təmir işləri aparılıb. 532-537-ci illər aralığında Bizans imperatorun I Justianın əmriylə aparılan inşaat işlərindən sonra indiki halına gəlib. Yepiskopluğun mərkəzi olan və Bizans imperatorluğunun böyük önəm verdiyi kilsəni bizanslı mühəndis Miletus İsidor və riyaziyyatçı Tralles Anthemius inşa ediblər, tikintidə 10 mindən çox adam iştirak edib. Tikintisi 5 il 10 ay çəkən kilsəni Bizans tarixçiləri dünyanın ən böyük tikilisi adlandırıblar. Kilsənin içindəki mozaiklər 565-578-ci illər aralığında tamamlanıb. 1204-cü ilə qədər müxtəlif zəlzələ və yanğınlardan ziyan görən kilsə dəfələrlə yenidən inşa edilib. 1204-cü ildəki səlib yürüşü zamanı xaçlıların əlinə keçib və 1261-ci ilə qədər Roma Katolik Kilsəsi adlandırılıb. 1261-ci ildə bizanslılar Konstantinopolu yenidən ələ keçiriblər və Ayasofya təkrar Pravoslav kilsəsi olaraq istifadə edilməyə başlanıb. Osmanlının İstanbuldakı ilk məscidi Osmanlı padşahı Fatih Sultan Mehmet 26 may 1453-cü ildə Konstantinopolu ələ keçirəndə Ayasofya yaralı Bizans əskərlərinin, qadın və uşaqların sığınma yeri olub. Sonrakı bir neçə gün Pravoslav kilsəsi mənsubları Ayasofyada ibadətə davam ediblər. 1 iyun 1453-cü ildə Fatih Sultan Mehmet orda cümə namazı qılıb, Osmanlı idarəçiliyində Ayasofyanın məscid olaraq istifadə ediləcəyini bildirib. Mehrab və minbər inşa edilib, kilsə zəngi və xaç götürülüb, mozaiklərin üstü örtülüb. 1481-ci ildə ilk minarəsi tikilib. Fatih Sultan Mehmetdən sonra taxta keçən Sultan II Bəyazidin vaxtında daha bir minarə tikilib. 1509-cu ildəki böyük İstanbul zəlzələsində ilk minarəsi dağılıb, yerində kərpicdən yenisi tikilib. Digər iki minarə Sultan II Səlimin zamanında, memar Sinanın məsciddə apardığı yenilənmə işləri çərçivəsində inşa edilib. Müxtəlif zamanlarda tikildikləri üçün Ayasofyanın 4 minarəsi bir-birindən fərqlənir. II Səlimin türbəsi Ayasofyadakı ilk padşah türbəsidir. Məsciddə padşahlara, onların arvadlarına və şahzadələrə aid 43 türbə var. Aralarında Sultan III Murad, Sultan III Mehmet, Safiyə Sultan və Nurbanu Sultanın da məzarları var. Sultan Əhməd 1611-cı ildə Əhməd Məscidini inşa etdirənə qədər Ayasofya Osmanlı dövlətinin ən böyük və ən önəmli məscidi olub. 1739-cu ildə məscidə mədrəsə, kitabxana və mətbəx əlavə edilib. 1847-1849-cu illər aralığındakı yenilənmə işləri zamanı qapadılan Ayasofya məscid olaraq sonuncu dəfə 1849-cu ildə istifadəyə verilib. Ayasofya dəfələrlə təmir edildi Cümhuriyyət dönəmində 1931-ci ilə qədər məscid olaraq qalıb 1923-cü ildə cümhuriyyət elan edildikdən sonra məscid olaraq istifadə edilməyə davam edilsə də, 1931-ci ildə qapadılıb. 1931-ci ildə Amerika Bizans İnstitutunun qurucusu arxeoloq Thomas Whittemore Ayasofyadakı mozaiklərin üstünü açmaq üçün Türkiyənin yeni rəhbərliyindən icazə istəyib. Türkiyə prezidenti Mustafa Kamal Atatürkün razılığından sonra başlayan proses 15 il davam edib və 1947-ci ildə tamamlanıb. Nazirlər Kabinetinin 24 noyabr 1934-cü il tarixli qərarıyla Ayasofyaya muzey statusu verilib. 1 fevral 1935-ci ildə muzey olaraq istifadəyə verilib. 1996-cı ildə dünya abidələri siyahısına daxil edilən Ayasofyanın qübbə və minarələri 1997-2002-ci illərdə Dünya Abidələr Fondunun dəstəyilə bərpa olunub. Muzey həm də UNESKO-nun ümumdünya irsi siyahısındadır. Zaman-zaman muzeyin müxtəlif bölümlərində təmir işləri aparılır və proses bu gün də davam edir. Ayasofya Muzeyi Türkiyənin ən çox ziyarət edilən tarixi abidələrindəndir. 2015-ci ildə 3 milyon 425 min ziyarətçi sayına görə ölkə muzeyləri arasında üzrə birinci yerə çıxıb. 2017-ci ildə bu say 1 milyon 892-minə düşüb. Mübahisələr 2000-ci illərin əvvəllərindən başlayıb Ayasofya muzeyinin internet saytında 1936-cı il tarixli qeydiyyat sənədi yerləşdirilib. Muzeyi yenidən məscidə çevirməyi tələb edənlər həmin sənəddə yer almış \"Ayasofya Kəbir Məscidi\" ifadəsinə istinad edirlər. Amma bəzi istisnalar olmaqla, məscid ibadətə açıq deyil. 1967-ci ildə İstanbulu ziyarət edən Papa VI Paul Ayasofyada dua etdi 25 avqust 1967-ci ildə İstanbulu ziyarət edən Papa VI Paul da Ayasofyaya gedib və orda dua edib. Buna qarşılıq olaraq Milli Türk Tələbə Birliyinin rəhbərləri bir gün sonra orda namaz qılıb. Bu hadisədən sonra Ayasofyanın statusuyla bağlı ilk ciddi mübahisələr başlayıb. Təxminən 25 il sonra - 1991-ci ildə Hökmdar Qəsri (I Mahmud dönəmində Ayasofyanın ana binasından kənarda padşahların dincəlməsi və qüsl alması çün inşa edilmiş tikili) ibadətə açılıb. 2016-cı ilin oktyabr ayında ora imam təyin edilib. Hökmdar Qəsrində bayram namazı və gündə beş vaxt namaz qılınır, azan oxunur. 2014-cü ilin noyabr ayında Papa Francis İstanbula ziyarəti zamanı Ayasofyanı da gəzib, muzeyin müdirindən restavrasiya prosesi barədə məlumatlar alıb. 2014-cü ildə Papa Francis İstanbulu ziyarət edəndə Ayasofyanı da gəzib Hökmdar Qəsrinə imam təyin edilməzdən əvvəl - 2005-ci ildə Tarixi Əsərlər və Ətraf Mühitə Xidmət Dərnəyi Nazirlər Kabinetinin 1934-cü il tarixli qərarının ləğv edilməsiylə bağlı məhkəməyə müraciət edib. Məhkəmə şikayəti rədd edib. 2006-cı ildə muzeyin müsəlman və xristian işçiləri üçün ibadət otağı açılıb. 13 may 2017-ci ildə Anadolu Gənclik Dərnəyinin təşkil etdiyi bir qrup Ayasofyanın önündə səhər namazı qılıb. 21 iyun 1997-ci ildə Ilahiyyat Nazirliyi Ayasofyada Qədir gecəsi proqramı gerçəkləşdirib. Proqram dövlət kanalı TRT-də canlı yayımlanıb. Son olaraq 2018-ci ilin mart ayında prezident RecepTayyip Erdoğan Ayasofya Muzeyində keçirilən sərginin açılış mərasimində çıxış etməzdən əvvəl də Quran oxunub. Son tədbirlər Pravoslavlar tərəfindən narazılıqla qarşılanıb, Davamlı Vəqflər Tarixi Əsərlərə və Ətraf Mühitə Xidmət Dərnəyi yenidən Ayasofyanın ibadətə açılması tələbiylə çıxış edib. 2018-ci ilin oktyabr ayında Konstitusiya Məhkəməsi dərnəyin tələbini rədd edib. 2018-ci ilin martında Erdoğan Ayasofya Muzeyindəki sərginin açılışında çıxış edib 2013-cü ildə Erdoğan məscid təklifinə etiraz etmişdi - bu gün istinad etdiyi səbəbə görə 2013-cü ildə, yəni İstanbulun fəthinin 560-cı ildönümündə bəzi mühafizəkar qeyri-hökumət təşkilatları \"İstanbulun fəthinin imzası olan Ayasofya yenidən ibadətə açılsın\" tələbiylə çıxış etmiş, o vaxt Erdoğan məsələyə bu gün Tekirdağ mitinqində dediyi kimi reaksiya vermişdi. Həmin dönəmdə baş nazir olan Erdoğan 2013-cü ilin may ayında partiyasının Qızılcahamamdakı düşərgəsində millət vəkillərinin bu barədə sualına belə cavb vermişdi: \"Sultanəhməd Məscidi çox boşdur. Sultanəhməd dolsa, bu mövzunu da müzakirə edə bilərik\". Ayasofyanın məscid olması üçün 2013-cü ildə qanun layihəsi təklif edilib 2013-cü ilin oktyabr ayında o dönəmin millət vəkili Yusif Halaçoğlu Ayasofyanın yenidən məscid olmasıyla bağlı TBMM-ə qanun layihəsi təklif etmişdi. O, Ayasofyanın muzey olmasıyla bağlı Nazirlər Kabinetinin 1934-cü il tarixli qərarının \"Rəsmi Qəzet\"də dərc edilməməsini və qeydiyyat sənədində məscid olaraq göstərilməsini əsas gətirmişdi. Halacoğlunun təklifi 2013-cü ildən etibarən Milli Təhsil, Mədəniyyət, Gənclik və İdman Komissiyasındadır. Təklifə hələ cavab verilmədiyi üçün parlamentin müzakirəsinə göndərilməsi də baş tutmayıb. Qüds (Yerusəlim) və Ayasofya 2019-cu ildə də prezident Erdoğan Ayasofyanı gündəmə gətirib. Martın 25-də canlı yayımlanan bir müsahibəsində Ayasofya Muzeyinə girişin pulsuz olması tələbləriylə bağlı suala Erdoğan fərqli münasibət bildirib: \"Mümkün olmayan iş deyil. Adını artıq muzey yox, Ayasofya Məscidi qoyarıq. Turistlər Sultanəhməd, Fatih məscidlərinə gedirlər, hər hansı məbləğ ödəyirlərmi? Eyni qaydanı Ayasofyaya da tətbiq edərik. Muzey statusundan çıxar. Onsuz da o status sonradan verilib. Bu da yenə CHP zehniyyətinin addımıdır. Bu addımı dəyişdirərik\". 26 martda Trabzonda keçirilən bir partiya tədbirində Erdoğan eyni mövzuda aşağıdakı fikirləri söyləyib: \"Seçkilərdən sonra Ayasofya yenidən əslinə qaytaracağıq. Bu nə deməkdir? Yəni Ayasofyanı muzey olmaqdan çıxarıb məscid adı verməklə öz təbii halına gətirəcəyik. Trump qalxıb Qüdsü paytaxt elan edir. Eləmi? Qolan təpələrini işğalçı İsrailə aid edir, eləmi? Siz də Türkiyədən bir cavab alacaqsıznız, təbii ki… Alacaqsınız\". 25 martda ABŞ prezidenti Donald Trump İsrailin 1967-ci ildə işğal etdiyi Suriyaya aid Qolan təpələrini bu ölkənin ərazisi olaraq tanımaq barədə qərar imzalayıb. Bir həftə əvvəlsə Erdoğan Ayasofya Muzeyinin ibadətə açılması təkliflərini \"siyasi oyun\" adlandırmışdı. İlk dəfə martın 16-sında, Tekirdağ mitinqində bir vətəndaşın muzeyi yenidən məscidə çevirmək təklifinə Erdoğan belə reaksiya vermişdi: \"Əvvəlcə Sultanəhməd Məscidini doldurun, ondan sonra baxarıq. Təzə tikdirdiyimiz Böyük Camlıca məscidi 4-5 Ayasofya böyüklüyündədir. Anadolu yaxasında, bütün İstanbulda və Türkiyədə ən böyük məsciddir. Məsələ bunda deyil, işin siyasi tərəfi var. Yan tərəfdəki Sultanəhməd Məscidini doldurmursan, biz Ayasofyanı dolduraq... Bu oyunlara gəlməyək, bunlar hamısı oyundur. Biz nə vaxt nəyi necə etməyi çox yaxşı bilirik. Bu namussuzlar belə dedi deyə biz addım atmarıq\". Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan cəmiyyətin və İslam dünyasının \"illərdir Ayasofyanı məscid olaraq görmək istədiyini\" əsas gətirərək 31 mart bələdiyyə seçkilərindən sonra Ayasofya Muzeyinin məscidə çevrilməsiylə bağlı proses başladılacağını açıqlayıb. Erdoğan deyib ki, \"Məscidin muzeyə çevrilməsi çox böyük səhv idi. Biz də dedik ki, çox böyük ölçüdə tələb olduğuna görə belə bir addım atmağın zamanı gəlib\". Bu qərarı tənqid edənləri \"ehkam kəsməkdə\" günahlandıran Erdoğan ardınca bunları deyib: \"Əl-Əqsa məscidiylə bağlı o qədər hücumlar olur, səsiniz çıxırmı? Adamlar Əl-Əqsaya çəkməylə girilər, şüşələri qırıb-tökürlər, \"Quran-i Kərim\"ləri yerə atırlar. Biz müsəlmanıq, bu bizim heysiyyatımıza toxunur. Əsrlədir davam edən hədəfimizdən artıq geri addım atdıra bilməzlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40151168", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40149438", "doc1": "جرت الاعتقالات في مداهمات في حي باركينغ بشرق لندن لشقة يمتلكها أحد المهاجمين الثلاثة. وأعلن تنظيم الدولة الإسلامية مسؤوليته عن الهجوم. وشنت السلطات البريطانية حملات دهم واعتقالات في حي باركينغ شرقي لندن. وكانت حافلة بيضاء صغيرة صدمت مجموعة من المارة على جسر لندن بريديج نحو الساعة 22:00 بالتوقيت المحلي يوم السبت، ثم ترجل ثلاثة أشخاص وطعنوا أشخاصاً من المارة وفي سوق \"بورو\" القريب. واستطاع 8 عناصر من الشرطة قتل المهاجمين الثلاثة حيث أطلقوا 50 رصاصة نحوهم، مما أصيب أحد المارة عن طريق الخطأ. ومن بين المعتقلين على خلفية هجوم لندن، 7 سيدات، لا يزالان قيد التحقيق، كما أطلقت الشرطة سراح رجل (55 عاما) من دون توجيه أي تهمة له. وأسفر الهجوم عن مقتل سبعة أشخاص من بينهم الكندية كيرسي آرتشيبالاد التي كانت من أوائل ضحايا هذا الهجوم الإرهابي. وقالت عائلة آلاتشيبالاد في بيان إن \" كيرسي لطالما آمنت بأن كل إنسان يجب أن يحترم ويقدر\"، مضيفة أنها الراحلة كانت تعمل في ملجأ للمشردين في كندا قبل مغادرة البلاد للعيش مع خطيبها في لندن\". \"تنظيم الدولة والهجوم\" وأعلن تنظيم ما يسمى بالدولة الإسلامية مسؤوليته عن الهجوم الإرهابي. وقال مارك راولي�� مساعد مفوض الشرطة، إن \"رجال الشرطة تحركوا بسرعة فورية لإيقاف المهاجمين\". وأضاف \"وجد رجال الشرطة أنفسهم في وضع حرج، فالمهاجمين الثلاثة كانوا يرتدون بأحزمة، تبين أنها زائفة،لذا فكان الأمر حينها مسألة حياة أو موت\". وأشار راولي إلى أن \" 36 من المصابين ما زالوا يتلقون العلاج في المستشفى\"، مضيفاً أن \" 21 منهم في حالة حرجة\". وقال مالك رامادهام، طبيب في مستشفى رويال لندن إن \" فريقه الطبي عالجوا مريضاً أصيب بطلق ناري في رأسه، إلا أنه من المتوقع أن يتماثل للشفاء قريباً\". ومن المتوقع، إعادة فتح جسر لندن بريديج ومحطة القطارات صباح الاثنبن. وقالت والدة المصاب دانيال أونيل (23 عاما) لبي بي سي إن \"ابنها يتلقى العلاج في المستشفى جراء تعرضه لطعنات بالسكين\"، مضيفة أن \" عمق الجرح يصل لـ 18 سم\". وأضافت أن \"ابنها طعن بالسكين من قبل أحد المهاجمين الذي انقض عليه لحظه خروجه من الملهى، وخلال طعنه كان يصرخ \"هذا من أجل عائلتي ، هذا من أجل الإسلام\". وأردفت \" ما زلت في حال من الصدمة، ولا أستطيع تصديق ما جرى\". وتبعاً لجيران أحد المهاجمين، فإنه عاش في الشقة مع زوجته وطفليه لمدة 3 سنوات\". وقال شخص رفض الكشف عن اسمه لبي بي سي الآسيوية إن \" أحد المهاجمين أصبح أكثر تطرفاً خلال السنتين الماضيتين\". وأضاف \" تحدثنا عن هجوم معين حدث وكان له شأنه كشأن جميع المتطرفين تبريرات لكل شيء ولأي شيء\"، مشيراً إلى أنه شعر حينها بأن عليه الاتصال بالسلطات. وأوضح بأنه \"لم يحدث أي شيء بعد إبلاغ السلطات عنه\". وأشار إلى أنه \"قام بواجبه، إلا أن السلطات البريطانية لم تفعل ما كان عليها فعله\". وهذا هو ثالث عمل إرهابي ينفذ في بريطانيا في أقل من ثلاثة أشهر، بعد الهجوم باستخدام سيارة وسكين في ويستمنستر في مارس/آذار الماضي حيث راح ضحيته 5 أشخاص، وتفجير مانشستر قبل أقل من أسبوعين ولقي فيه 22 شخصا حتفهم. \"الانتخابات العامة\" وأوقفت معظم الأحزاب السياسية البريطانية حملتها للانتخابات العامة جراء هذا الهجوم، على أن تستأنف الحملات الانتخابية بشكل كامل الاثنين بحسب رئيسة الوزراء البريطانية تيريزا ماي. وأكدت ماي أن الانتخابات العامة ستجرى في موعدها المقرر الخميس 8 يونيو/حزيران. وقالت ماي إن \" الوقت قد حان لنقول بأنه قد طفح الكيل\". وقال أحد شهود العيان إن الحافلة البيضاء الصغيرة كانت تسير بسرعة عالية جداً قبل أن تدهس المارة على جسر لندن بريديج وترتطم بالقرب من ملهى \"بانكير\". وأكد راولي أن \" الحافلة الصغيرة كانت مستأجرة من قبل أحد المهاجمين الثلاثة\". وأصيب 4 من رجال الشرطة بجروح خلال محاولتهم إيقاف هذا الهجوم منهم اثنان في حالة خطرة. ومن بين المصابين شرطي ولاعب رجبي تصديا للمهاجمين وأصيبا بجراح عديدة، وكذلك شرطي آخر انضم إلى صفوف الشرطة البريطانية من سنتين تقريباً، واستطاع إيقاف أحد المهاجمين باستخدام عصا. وأشادت رئيسة شرطة العاصمة كريسيدا ديك \"بالشجاعة الاستثنائية\" لضباط الشرطة في أوقات الخدمة أو خارجها والذين خاطروا بحياتهم بالإسراع للتصدي للمهاجمين. وقتل المهاجمين الثلاثة خلال ثماني دقائق من الاتصال برقم الطوارئ 999. تبنى تنظيم الدولة الإسلامية الهجوم الإرهابي في لندن قال أحد شهود العيان إن الحافلة البيضاء الصغيرة كانت تسير بسرعة عالية جداً قبل أن تدهس المارة على جسر لندن بريديج قتل 7 أشخاص وأصيب 48 آخرين خلال الهجوم الإرهابي في لندن", "doc2": "London hücumunda nə baş verib? Londondun Barking rayonundakı həbslər hücum edənlərdən birinin mənzilinə reyddən sonra həyata keçirilib. Bundan sonra əraziyə yaxın East Ham rayonunda çox sayda silahlı polis müşahidə olunub. Hücumu pisləyən Baş naziri Theresa May \"artıq yetər deməyin vaxtıdır\" bəyanatını verib. Şənbə günü yerli vaxtla 22:00-da ağ avtofurqon London Bridge rayonunda piyadaları vurduqdan sonra, avtomobildən 3 nəfər enərək yaxınlıqda yerləşən Borough Market-də (Borough bazarı) insanları bıçaqlamağa başlayıb. Saxta partlayıcı jilet geyinmiş 3 hücum edən polis tərəfindən güllələnərək öldürülüb. Londonda hücumu törədən şəxslərdən biri. Xanım May Britaniyanın terrorla mübarizə strategiyasının bir daha nəzərdən keçiriləcəyini bildirib. Siyasi partiyaların əksəriyyəti seçki kampaniyalarını müvəqqəti olaraq dondurublar. Lakin Theresa May iyunun 8-nə təyin edilmiş seçkinin planlaşdırılığı kimi keçiriləcəyini və seçki kampaniyalarının bazar ertəsi günü bərpa ediləcəyini deyib. Xəstəxanalara aparılan 48 yaralılardan 21-nin vəziyyətinin kritik olduğu deyilir. Hücumun şahidləri London Bridge körpüsü ilə sürətlə hərəkət edən ağ rəngli avtofurqonun piyada gəzən insanları vurduqdan sonra Barrowboy and Banker adlı pabın yanında dayandığını deyiblər. Hadisənin şahidi və BBC müxbiri Holly Jones avtomobilin \"yəgin ki, saatda 50 mil (80 kilometr) sürətlə hərəkət\" etdiyini və \"5-6 nəfəri\" vurğunu deyib. Avtomobildən enən 3 kişi yaxınlıqda yerləşən və çox sayda restoran və barlarlın olduğu Borough bazarında olan insanlara hücum edib. Gerard adlı şahid bir qadının 10-15 dəfə bıçaqlandığını gördüyünü və hücum edənin \"bu, Allah üçündür\" qışqırdığını eşitdiyini deyib. Başqa şahid, Eric, kişilərin avtomobilin az qala vurduğu insanlara tərəf qaçdığını deyib. \"Mən düşündüm ki, bəlkə onlar narahatdırlar və onlara kömək etmək istəyirlər\", Eric deyib. \"[O zaman] onlar insanlara yumuruq və təpik vurmağa başladılar və sonra bıçaqlarını çıxartdılar...\", o, əlavə edib. Hücum edənlərin adi insanların arasında gizlənməyə cəhd etmə ehtimalına görə insanlar hadisə yerindən əlləri başlarının arxasında olaraq uzaqlaşdırılıblar. Hücumdan sonra Baş nazir Theresa May hökumətin Cobra adlı fövqəladə hallar komitəsinin iclasına sədrlik edib. Şəhərin meri Sadiq Khan terror aktını \"günahsız londonlulara qarşı qəsdlə törədilən xain hücum\" adlandırıb. Bu son üç ay ərzində Britaniyada baş vermiş 3-cü terror aktıdır. Bundan əvvəl mart ayında Westminster-də avtomobil və bıçaq hücumu 5 nəfərin ölümü ilə nəticələnib və iki həftə əvvəl Manchester şəhərində baş vermiş intiharçı bomba hücumunda 22 nəfər həyatını itirib. Londonun Metropolitan Polis xidmətinin komissar müavini Mark Rowley hücumu yalnız 3 nəfərin törətdiyini və onların əyinlərində geyindikləri partlayıcı jiletlərinin \"saxta\" olduqlarını deyib. Təhlükədən uzaqlaşmağa cəhd edən insanlar Borough High Steet küçəsi ilə qaçıblar. Hadisə yerinə terrorla mübarizə xüsusi silahlı polis bölməsi də qəlib. London körpüsündə xəsarət alanlara tibbi yardım göstərməyə çox sayda təcili yardım maşınları gəlib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/04/140409_iran_nuclear_programme", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141125_iran_west_khamenei_rouhani", "doc1": "حث خامنئي المفاوضين الإيرانيين على عدم قبول \"كلمات إكراه\" من الطرف الآخر وقال خامنئي إن إيران وافقت على الدخول في المحادثات \"لكسر الأجواء العدائية\" مع المجتمع الدولي. وحث خامنئي المفاوضين الإيرانيين على عدم الإذعان لـ \"كلمات الإكراه\" من الطرف الآخر. وتسعى إيران والدول الست الكبرى إلى التوصل لاتفاق شامل يحل محل الاتفاق المؤقت بين الجانبين الذي ينتهي في يوليو/ تموز المقبل. وتطالب الدول الست وهي: الولايات المتحدة وروسيا والصين وبريطانيا وفرنسا وألمانيا، إيران بتخفيض أنشطة تخصيب اليورانيوم، إذ تخشى تلك الدول من استخدام إيران اليورانيوم المخصب في تصنيع قنبلة نووية. مواضيع قد تهمك نهاية وتؤكد طهران أن برنامجها النووي له أغراض سلمية، وتأمل في التوصل لاتفاق مقابل رفع العقوبات المفروضة عليها بشكل نهائي. وقالت مسؤولة السياسة الخارجية للاتحاد الأوروبي، كاثرين أشتون، ووزير الخارجية الإيراني محمد جواد ظريف، في بيان مشترك يوم الأربعاء، إن جولتهم الثالثة من المحادثات منذ نوفمبر/ تشرين الثاني الماضي تضمنت \"مناقشات جوهرية ومفصلة تتناول كافة القضايا التي ستكون ضمن أي اتفاق شامل\". وأشار البيان إلى أن الجانبين سينخرطان في جولة رابعة من المحادثات في مايو/ أيار المقبل \"لتسوية خلافات بشأن مسائل رئيسية وبحث العناصر الأساسية في الاتفاق المحتمل\". \"إنجازات نووية\" وقال خامنئي، أمام مجموعة من الخبراء النوويين الإيرانين، إن طهران وافقت على تلك المحادثات لتظهر للمجتمع الدولي أنها لا تسعى لحيازة سلاح نووي. تصر إيران على الطابع السلمي لبرنامجها النووي وأضاف: \"هذه المحادثات يجب أن تستمر، لكن يجب على الجميع أن يعرفوا أنه برغم الاستمرار في المحادثات فإن أنشطة الجمهورية الإسلامية الإيرانية في مجال البحوث النووية والتنمية لن تتوقف على الإطلاق\". وقال المرشد الإيراني: \"لا يمكن التخلي عن أي من الإنجازات التي حققتها إيران في المجال النووي، وليس من حق أي أحد أن يساوم على ذلك\". ووفقا للاتفاق المؤقت الذي تم التوصل إليه في يناير/ كانون الثاني الماضي، جمدت إيران أنشطة محددة في برنامجها النووي لمدة ستة أشهر مقابل رفع جزئي للعقوبات المفروضة عليها. لكن الدول الكبرى تريد من إيران الموافقة على خفض دائم لمستوى تخصيب اليورانيوم، ومنح مفتشي الأمم المتحدة مزيدا من الإشراف على برنامجها النووي. وحتى الآن، فإن موقف الدول الست الكبرى موحد تجاه إيران، ولكن ضم روسيا لشبه جزيرة القرم الشهر الماضي سبب توترا في العلاقات بين موسكو والغرب. ويقال إن ثمة مفاوضات تجري بين روسيا وإيران بشأن اتفاق للنفط مقابل السلع بقيمة 20 مليار دولار، الأمر الذي تعتبره واشنطن يقوض المفاوضات النووية.", "doc2": "Xamene: \"Qərb dövlətləri İranı düz üstə çökdürə bilməyəcək\". Xameneyinin təbirincə, \"Qərb dövlətləri İranı düz üstə çökdürə bilməyəcək\". Ötən gün İranın dünya güclərilə Tehranın nüvə proqramına dair danışıqları nəticəsiz başa çatıb. Tərəflər arasında saziş əldə edilməsinə verilmiş son vaxt möhləti bazar ertəsi Avropa vaxtı ilə gecə yarısı bitdikdən sonra, görüş iştirakçıları məsləhətləşmələrin müddətini gələn ilin iyun ayınadək uzatdıqlarını elan ediblər. Avstriya paytaxtı Vyanada keçirilmiş məsləhətləşmələr başa çatandan sonra, İran prezidenti Həsən Rohani həmin danışıqların \"qüdrətli İran xalqının təntənəsinə çevrildiyini \" bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/12/131202_ukraine_more_demos", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140218_ukraine_protest", "doc1": "المعارضة ترى في معاملة قوات الحكومة للمحتجين تحطيما للآمال. وكان آلاف المحتجين قد قضوا الليلة البارحة في خيام نصبوها في المكان. وقال زعيم المعارضة فيتالي كليتشكو لبي بي سي إن المعارضة تطالب باستقالة الرئيس والحكومة، متهما قوات الحكومة بضرب المتظاهرين. وأضاف أن تصرف القوات حطم آمال الاندماج مع الاتحاد الأوروبي. لكن المتحدث باسم البرلمان، فلوديمير ريباك، قال إن المحادثات بين الحكومة والمعارضة ستبدأ الاثنين. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول مراسل لبي بي سي في أوكرانيا إنه يبدو أن المعارضة مستعدة لاستخدام آساليب متنوعة للوصول إلى هدفها، وهو روابط أوثق مع الاتحاد الأوروبي. \"لا بد من رد\" وكان زعماء المعارضة قد دعوا إلى مظاهرات جديدة احتجاجا على امتناع الرئيس فيكتور يانوكوفيتش عن توقيع اتفاق مع الاتحاد الأوروبي. وحضت زعيمة المعارضة المسجونة، رئيسة الوزراء السابقة، يوليا تيموشينكو، الأوكرانيين على \"عدم ترك تصرفات السلطات دون رد\". وفي رسالة تلتها ابنتها، دعت تيموشينكو الأوكرانيين إلى التوافد على العاصمة من كل أنحاء البلاد. وقال زعيم المعارضة فيتالي كليتشكو أمام حشد في كييف \"بمقدورنا، ويجب علينا، إقصاء هذه السلطات\". وحظرت محكمة في كييف التظاهر في ميادين عدة في العاصمة حتى يوم 7 يناير/ كانون الثاني المقبل. كانت تيموشينكو من أبرز وجوه الثورة البرتقالية وقد اندلعت الاحتجاجات منذ ما يزيد على أسبوع، بعدما جمّد الرئيس يانوكوفيتش استعدادات لتوقيع اتفاقية مع الاتحاد الأوروبي كان من شأنها فتح الحدود أمام البضائع وتخفيف قيود السفر. وأقر يانوكوفيتش بأن قراره جاء بعد التعرض لضغط من روسيا، معتبرا في الوقت نفسه أنه ليس بوسع كييف التضحية بالتجارة مع موسكو. وكان يانوكوفيتش قد أطيح في ما عرف بالثورة البرتقالية في عام 2004. وحينها جاءت حكومة تميل إلى الغرب. وبعد خمس سنوات، فاز يانوكوفيتش في انتخابات الرئاسة، متفوقا بنسبة ضئيلة على يوليا تيموشينكو التي كانت ضمن أبرز وجوه الثورة البرتقالية. وفي عام 2011، قضت محكمة على تيموشينكو بالسجن سبع سنوات لإدانتها باساءة استغلال منصبها، وهي القضية التي تعتبرها حكومات غربية انتقاما سياسيا. ومنذ يوم الاثنين بدأت تيموشينكو إضرابا عن الطعام بسبب امتناع يانوكوفيتش عن توقيع الاتفاق مع الاتحاد الأوروبي.", "doc2": "Müxalifət Parlamentdən dərhal 2004-cü ilin Konstitusiyasının bərpası üçün səsvermə keçirilməsini istəyir. BBC Ukraynaca Xidmətinin müxbiri deyir ki, Ali Radanın mərkəzi qapısı istisna olmaqla, bütün qapılar içəridən yoğun dəmir məftillərlə bağlanıb. Zalda isə müxalifət tribunanı ələ keçirib. Parlament binasının yanında yerləşən Mariinski parkında etirazçılarla hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları arasında qarşıdurma yaşanır. BBC Ukraynaca Xidmətinin müxbiri xəbər verir ki, polis vətəndaşlara qarşı gözyaşardıcı qaz və səs bombasından istifadə edir, Berkut da hücuma keçir. Parkda səsgücləndirici ilə bildirilib ki, bir nəfər üçün təcili həkim axtarılır. Güman edilir ki, onun \"qolu çıxıb\". Bir az əvvəl müxbir bildirib ki, Şelkoviçnıy küçəsində polis etirazçılara səs bombası atır, etirazçılarsa səkiləri dağıdaraq daş tullayır. 2004-cü ilin Konstitusiyasının bərpa edilərsə, bu, Yanukoviç hakimiyyətinin məhdudlaşdırılmasına və növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsinə gətirib çıxara bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51616097", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51624933", "doc1": "عامل يرشّ مطهرا للحد من انتشار فيروس كورونا في سوق في العاصمة الكورية الجنوبية سول وأوضحت أنه من المبكر إعلان الوباء حاليا، ولكن لابد أن تكون دول العالم في مرحلة الاستعداد لهذا الاحتمال الوارد. ويعلن الوباء عندما ينتقل المرض بسهولة من شخص لشخص آخر في العديد من مناطق العالم. وسجلت العديد من دول العالم إصابات جديدة بالفيروس القاتل، منها كوريا الجنوبية، وإيطاليا وإيران، والكويت والبحرين، وهو ما أثار خاوف من أن يصبح الفيروس وباء عالميا. كما أعلن كل من العراق وأفغانستان والكويت والبحرين، اليوم الاثنين، عن أولى حالات الإصابة لديها بفيروس كورونا، وكانت جميع الحالات قادمة من إيران. مواضيع قد تهمك نهاية وظهرت معظم حالات العدوى في الصين، لكن دولا أخرى بينها إيران، وكوريا الجنوبية، وإيطاليا تصارع من أجل احتواء الفيروس الذي يصيب الجهاز التنفسي. ولم يُكشف حتى الآن عن لقاح ناجعٍ لمنع انتشار فيروس كورونا. وأصيب نحو 77 ألفا في الصين، حيث ظهر المرض العام المنصرم، وتوفي نحو 2600 شخص نتيجة ذلك الفيروس. وتأكدت إصابة أكثر من 1200 حالة في 26 دولة أخرى، وتوفي أكثر من 20 جرّاء الإصابة بفيروس كورونا خارج الصين. وأعلنت إيطاليا عن حالة الوفاة الرابعة لديها اليوم الاثنين. وتبلغ نسبة الوفيات جرّاء الإصابة بفيروس كورونا بين واحد واثنين في المئة، لكن منظمة الصحة العالمية تحذر من أن النسبة الحقيقية للوفيات جرّاء الفيروس لم تُعرف بعد. وكشف السلطات الكويتية، نقلا عن وكالة الأنباء الرسمية، عن ثلاثة مصابين بالفيروس، قادمين من مدينة مشهد الإيرانية. وأوضحت الوكالة أن المصابين بينهم سعودي يبلغ من العمر 61 عاما، وآخر كويتي يبلغ من العمر 53 عاما، والثالث لا يحمل جنسية، ممن يعرفون في البلاد باسم \"البدون\"، ويبلغ من العمر 21 عاما. وقالت السلطات السعودية إنها تتواصل مع نظيرتها في الكويت حول المواطن السعودي المصاب. وكان المدير العام لمنظمة الصحة العالمية تيدروس أدهانوم غيبريسوس قد حذّر من أن فرصة السيطرة على الفيروس \"تتضاءل\". وقالت المتحدثة باسم منظمة الصحة العالمية مارغريت هاريس لبي بي سي إن الوضع لم يكن يُنظر إليه باعتباره وباء عالميا، لأن الدول كانت تتخذ تدابير لمنع انتشار الفيروس. وأضافت هاريس: \"لو أن هذه الدول لم تتخذ أي تدابير على الإطلاق، لكُنّا رأينا مزيدا ومزيدا من الحالات، وهذا ما نعنيه بالقدرة على الاحتواء\". دول تعاني من انتشار الفيروس إيران أكدت إيران وقوع 43 حالة إصابة، و12 حالة وفاة جرّاء تفشي فيروس كورونا في البلاد. وقالت السلطات في إيران يوم أمس الأحد إن 43 حالة إصابة بالفيروس قد تأكدت، معظمها في مدينة قُم. ومن بين هذه الحالات توفي اثنا عشر شخصا، وهو أكبر عدد من الوفيات خارج الصين. واتهم برلمانيّ إيراني، اليوم الاثنين، الحكومة الإيرانية بالتكتم على حجم تفشي الفيروس، قائلا إن نحو \"50 حالة وفاة\" وقعت في مدينة قُم وحدها، لكن مسؤولا في وزارة الصحة سارع إلى نفي ذلك. وأغلقت كل من العراق وباكستان وأرمينيا وتركيا حدودها مع إيران، وعلّقت أفغانستان رحلاتها الجوية والبرية من إيران وإليها. إيطاليا ميلان في لومباردي، شمالي إيطاليا، ألغت العديد من الأنشطة والفعاليات بسبب الفيروس تؤوي إيطاليا أكبر عدد من حالات الإصابة بفيروس كورونا في أوروبا بإجمالي 165 حالة، من بينها أربع حالات وفاة. وأعلنت السلطات في إيطاليا عن سلسلة من التدابير الصارمة في محاولة لاحتواء تفشّي الفيروس. ويشهد العديد من بلدات منطقتي لومباردي وفينيتو إغلاقا في الوقت الراهن، وعلى مدار الأسبوعين القادمين، لن يكون نحو 50 ألف مواطن قادرا على المغادرة بدون تصريح. وخارج هذه المنطقة، علقت شركات ومدارس عددا من الأنشطة، وأُلغي عدد من الأحداث الرياضية - بينها العديد من مباريات كرة القدم. ولم تعثر السلطات في إيطاليا حتى الآن على أول مَن حمل الفيروس في البلاد. كوريا الشمالية تتخذ السلطات في كوريا الشمالية تدابير للإبقاء على الفيروس خارج البلاد احتجزت كوريا الشمالية 380 أجنبيا على أراضيها معظمهم من البعثات الدبلوماسية في العاصمة بيونغ يانغ، وذلك في محاولة لمنع تفشّي فيروس كورونا. وأفادت تقارير محلية، بأن نحو مئتي أجنبي احتُجزوا في مقرّات إقاماتهم على مدى الثلاثين يوما الماضية، وقد تم مدّ فترة الاحتجاز قبل أن تشرف على نهايتها. ولم تعلن كوريا الشمالية عن أي إصابة بفيروس كورونا، ولم تبلغ السلطات عن أي حالة إصابة مؤكدة بالفيروس، لكن الدولة تربطها بالصين حدود طويلة. وثمة مخاوف من أن تكون البلاد، التي تخضع لعقوبات دولية، تفتقر إلى بنية تحتية في قطاعها الصحي تؤهلها لإجراء فحوص خاصة بالفيروس وعلاج المصابين به، ومن ثمّ فإن أي تفشٍّ للفيروس سيقع سريعا دون رادع. وفي الوقت الراهن، يخضع كل الأجانب الوافدين إلى كوريا الشمالية لحجْر صحي مدته 30 يوما. ولا يوجد غير القليل من الأجانب، ونحو 200 شخص من الدول الغربية في كوريا الشمالية، بحسب أحد الخبراء. كما ألغت السلطات الكورية الشمالية ماراثون بيونغ يانغ السنوي، والذي كان يشهد مشاركة لأناس من حول العالم. وقالت وسائل إعلام حكومية إن نحو ثلاثة آلاف شخص في مقاطعة نورث بيونغان، في الشمال الغربي المتاخم للصين، يخضعون للفحص بعد تقارير عن أعراض محتملة للإصابة بالفيروس. كوريا الجنوبية عامل يرشّ مطهرا للحد من انتشار فيروس كورونا في سوق في العاصمة الكورية الجنوبية سول تضم كوريا الجنوبية أكبر عدد من حالات الإصابة المؤكدة خارج الصين، بعد ارتفاع كبير في عدد تلك الحالات وقع الأسبوع الماضي. وأعلنت السلطات في كوريا الجنوبية عن إصابة 231 حالة جديدة اليوم الاثنين ليتجاوز إجمالي المصابين في البلاد 830 حالة، من بينها 8 حالات وفاة. وقبل يوم الأربعاء الماضي، لم تكن البلاد سجلت أكثر من 31 حالة إصابة مؤكدة فقط، لكن هذا العدد قفز إلى 763 حالة. وتم الإبلاغ عن ثماني حالات إصابة جديدة بالفيروس في الجيش، ثم رُصدت حالة إصابة في القوات البحرية، وأخرى في القوات الجوية، وثالثة بين أفراد قوات مشاة البحرية \"المارينز\" - ليصبح الإجمالي إحدى عشرة حالة، وبعد ذلك، احتُجز نحو 7,700 من العسكريين. لكن أكبر تجمّعين للإصابة بالفيروس في كوريا الجنوبية كانا في مستشفى وفي طائفة دينية على مقربة من مدينة دايغو جنوب شرقي البلاد. وعلقت شركة الخطوط الجوية الكورية الجنوبية، وعددٌ من الشركات الجوية في كوريا الجنوبية، عددا من رحلاتها إلى مدينة دايغو، التي يبلغ عدد سكانها نحو 2.5 مليون نسمة. وقالت شركة الخطوط الجوية الكورية الجنوبية، الأكبر في البلاد، إن تعليق الرحلات الجوية سيستمر حتى السابع والعشرين من مارس/آذار. الصين، منشأ الفيروس وصف الرئيس الصيني شي جينبينغ تفشي الفيروس بـ \"حالة الطوارئ الصحية الأكبر\" في تاريخ البلاد الحديث. وأقرّ الرئيس يوم أمس الأحد بأن استجابة الصين للفيروس ربما واجهت \"أوجه قصور\"، وأن ثمة دروسا يجب أن تستفاد من التجربة. وأعلنت الصين عن 409 إصابات جديدة اليوم الاثنين، معظمها من مدينة ووهان. وفي خارج الصين، يستمر الكشف عن حالات إصابة لا علاقة واضحة تجمعها بالصين، على نحو يبعث القلق لدى منظمة الصحة العالمية. وفي مدينة ووهان الصينية، حيث ظهر الفيروس، أعلنت السلطات في وقت سابق أنها قد تسمح لبعض الوافدين إلى المدينة من غير أبنائها بالمغادرة حال لم تظهر عليهم أعراض الإصابة بالفيروس. لكن مسؤولين محليين يقولون إن القرار صدر بلا ترخيص، وتم إلغاؤه. وتشهد مدينة ووهان إغلاقا منذ الثالث والعشرين من يناير/كانون الثاني، حيث فصلتها السلطات عن باقي المدن فيما يتعلق بوسائل النقل.", "doc2": "ÜST bildirib ki, indi bu yayılmanı pandemiya adlandırmaq tezdir, lakin ölkələr buna \"hazırlıqlı olmalıdırlar\". Pandemiya bir yoluxucu xəstəliyin dünyanın bir çox yerində və ya bütün yer kürəsində insandan-insana asanlıqla yayılmasıdır. Tənəffüs xəstəliyinə səbəb olan Covid-19 virusunun daha çox yayılması halları davam edir, Cənubi Koreya, İtaliya və İranda baş verənlər narahatlıq doğurur. ÜST hazırda Azərbaycanda koronavirusa (COVID-19) yoluxma halının qeydə alınmadığını bildirib. Bununla yanaşı, infeksiyaların çoxu virusun əsl mənbəyi olan Çindədir, burada indiyədək təxminən 77 min insanın bu virusa yoluxduğu və 2600-dən çox şəxsin isə öldüyü bildirilir. İndiyədək təxminən 30-a yaxın ölkədə 1200-dən çox koronavirus hadisəsi təsdiqlənib və 20-dən çox ölüm hadisəsi qeydə alınıb. İtaliyada bazar ertəsi günü daha dörd ölüm hadisəsi ilə bağlı xəbər yayılıb, bununla da bu ölkədə ölümlərin sayı yeddi nəfərə çatıb. Ümumdünya birjalarında virusun iqtisadi təsiri ilə bağlı narahatlıqlar müşahidə olunub. Çin hökuməti Covid-19-a qarşı \"səylərini davam etdirmək\" üçün gələn ay Milli Xalq Konqresinin illik toplantısını təxirə salacağını elan edib. Kommunist Partiyasının verdiyi qərarları təsdiqləyən qurum 1978-ci ildən bəri hər il görüşüb. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı ölüm faizləri ilə bağlı hələlik dəqiq məlumatın olmaması ilə bağlı xəbərdarlıq etsə də, Covid-19-dan ölən insanların nisbəti 1-2 faiz arasında olduğu deyilir. Bazar ertəsi günü İraq, Əfqanıstan, Küveyt, Oman və Bəhreyn ilk koronavirusa yoluxma hadisəsini açıqlayıblar, bu şəxslərin hamısı İrandan gələn insanlarla təmasda olub. Bəhreyn rəsmiləri xəstəliyə yoluxmuş bir şəxsin məktəb avtobus sürücüsü olduğunu və nəticədə bir neçə məktəbin bağlandığını bildiriblər. Digər fəaliyyətlər: İtaliyanın A qrupu və Avropa Liqasında keçiriləcəyi gözlənən bəzi futbol matçları virusun yayılmasının qarşısını almaq üçün bağlı qapılar arxasında keçiriləcək, İtaliyanın idman naziri deyib. Koronavirus qorxusu investorları etibarlı bir sığınacaq axtarmağa vadar etdiyi üçün qızıl yeddi ildə ən yüksək qiymətə çatıb. Cənubi Koreyanın populyar qrupu BTS fanatlardan TV şoularından uzaq durmağı xahiş edib. Şimali Koreya koronavirusun yayılması ehtimalına qarşı 380 xarici vətəndaşa karantin tətbiq edib. ÜST nə deyir? Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının rəhbəri Tedros Adhanom Ghebreyesus bazar ertəsi günü jurnalistlərə açıqlamasında İran, İtaliya və Cənubi Koreyada son günlərdə baş verən yeni halların sayının \"çox narahatedici\" olduğunu söyləyib. Bununla yanaşı, o, \"hal-hazırda bu virusun qlobal səviyyədə yayılmasının, geniş miqyaslı ağır xəstəliyin və ya ölümün şahidi deyilik\" deyib. \"Bu virusun pandemiya potensialı varmı? Təbii ki, var. Ora çatmışıqmı? Qiymətləndirməmiz göstərir ki, hələ yox\". \"Bütün ölkələrə ümid, cəsarət və inam verməli olan əsas mesaj bu virusun qarşısının alına biləcəyidir. Həqiqətən də bunu edən bir çox ölkə var,\" - cənab Tedros deyib. \"İndi pandemiya sözündən istifadə faktlara uyğun gəlmir, lakin şübhəsiz qorxuya səbəb ola bilər\". Ancaq ÜST-ün sağlamlıqla bağlı fövqəladə hallar proqramının rəhbəri Mayk Rayan \"pandemiyaya hazırlaşmaq üçün mümkün hər hər hazırlığı görməyin\" vaxtının gəldiyini söyləyib. \"\"Pandemiya\" sadəcə sözdür\" Təhlilçi James Gallagher Sağlamlıq və Elmi məsələlər üzrə müxbir Koronavirus pandemiyadırmı? Hələlik ÜST bunu istisna edir. Qurum virusun tapıldığı ölkələrin sayının, xəstəliyin şiddətinin və cəmiyyətə təsirinin pandemiya səviyyəsinə çatmadığını iddia edir. Ancaq bəzi elm adamları eyni mənzərəni qiymətləndirərək, artıq o mərhələyə çatdığımızı düşünür, bəziləri isə bu ehtimalın başımızın üstündə olduğunu söyləyirlər. Cənubi Koreyada baş verən hadisələr, İran və İtaliyada son günlər baş vermiş ölüm halları narahatlıq doğurur. Ölümlər bu iki ölkədə açıqlanmamış daha çox hadisənin olduğunu və virusun artıq bir neçə müddətdir orada mövcudluğunu göstərir. Ancaq nəticədə pandemiya sözü məhz budur - bir söz - daha çox pulun kilidini açmayacaq və ya ÜST-ə yeni səlahiyyətlər verməyəcək. Qurum artıq virusu \"qlobal bir fövqəladə vəziyyət\" elan edərək ən yüksək xəbərdarlığı verib. Virusun əsas simptomları nələrdir? İnfeksiyanın əsas əlamətləri yüksək temperatur, öskürək və nəfəs darlığıdır. Pandemiya nə deməkdir? Pandemiya yeni bir virusun bütün dünya üzrə geniş yayılması deməkdir. Minlərlə insanın ölümünə səbəb olmuş H1N1 (quş qripi) 2009-cu ildə pandemik elan edilmişdi. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı daha yayılan yoluxucu xəstəliklərə \"pandemiya\" adı vermir, lakin bu terminin \"qeyri-rəsmi\" istifadə edilə biləcəyini bildirir. İnfeksiya daha geniş yayılarkən onu məhdudlaşdırmaq üçün ölkələrə ÜST tərəfindən verilən tövsiyə eyni olaraq qalır. Ən pis təsir görən ölkələr hansılardır? Cənubi Koreya bazar ertəsi daha 231 yoluxma hadisəsi barədə məlumat verib, ümumilikdə 830 yoluxma hadisəsi və 8 nəfərin ölümü ilə Çindən sonra ikinci ən çox virus hadisəsinin qeydə alındığı ölkədir. 11 hərbçinin virusa yoluxmas��ndan sonra, təxminən 7,700 hərbçi karantinə alınıb. Lakin ən böyük virusa yoluxanlar ölkənin cənub-şərqində Daegu şəhəri yaxınlığında bir xəstəxana və dini qrupla əlaqələndirilir. Avropada isə İtaliya bu virusa yoluxanların daha çox qeydə alındığı ölkədir. Burada yoluxanların sayı 229-dur və ölkə həftəsonu virusun daha geniş yayılmaması üçün çox ciddi addımlar atıb. Lombardiya və Veneto bölgələrində bir neçə kiçik şəhər karantinə alınıb. Növbəti iki həftə ərzində 50.000 sakin xüsusi icazə olmadan yaşadığı yeri tərk edə bilməz. Bölgədən kənarda da bir çox müəssisə və məktəb fəaliyyətini dayandırıb və idman tədbirləri ləğv edilib. Trend-in İtaliya mətbuatına istinadən verdiyi məlumata görə, bazar ertəsi elan edilən üç ölüm hadisəsinin hamısı Lombardiyada olub. Rəsmilər bildiriblər ki, virusun ölkəyə necə girdiyi hələlik məlum deyil. Çində dövlət mediası bildirib ki, hökumət vəhşi heyvanların istehlakına qadağa qoyub və qadağan olunmuş növlərin ovlanması, daşınması və ticarəti ilə mübarizə aparıldığını elan edib. Virus hadisəsinin Wuhan şəhərində vəhşi heyvan satan bir bazardan başladığı düşünülür. Yeni yoluxma hadisələrinin çoxunun Wuhanda baş verdiyi bildirilib. Rəsmi məlumatlara görə, ən çox zərər çəkən Hubei əyaləti xaric, digər yerlərdə yeni infeksiyaların sayı azalmaqda davam edir. Çində ölənlərin sayı 2663-ə çatıb. İran hökuməti bazar günü bu ölkədə 61 virusa yoluxmanı təsdiqləyib. Yoluxmanın əksəriyyəti Qum şəhərində qeydə alınıb. Bu virusa yoluxanların 12 nəfəri ölüb ki, bu da Çindən kənarda ən yüksək ölüm göstəricisidir. Bazar ertəsi Qumda bir millət vəkili təkcə bu şəhərdə 50 ölüm hadisəsinin olduğunu söyləyərək, hökuməti baş vermiş hadisəni ört-basdır etməkdə günahlandırıb. Ancaq ölkənin səhiyyə nazirinin müavini bu iddianı tez bir zamanda yalanlayıb. Azərbaycanda dövlət qurumları bildiriblər ki, ölkəyə gələn və yüksək temperaturlu şəxslər dərhal karantinə alınırlar. Amma rəsmi qurumlar hələ ki, Azərbaycanda koronavirusa yoluxma faktının qeydə alınmadığını bildiriblər. Azərbaycan İranla həmsərhəd olsa da, hələ ki, bu ölkə ilə sərhədləri bağlamayıb, amma sərhəd-keçid məntəqələrində dezinfeksiya işlərinin aparıldığını bəyan edib. Türkiyə isə İrana görə Azərbaycanla yeganə quru sərhədini, Naxçıvanla həmsərhəd olan Dilucu Gömrük Qapısını müvəqqəti bağlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140911_ukraine_eu_russia_sanctions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140729_eu_sanctions_russia", "doc1": "المواجهات المسلحة خلفت آلاف القتلى. وتتضمن العقوبات الجديدة وقف منح قروض لخمسة مصارف حكومية، وخفض تعامل الاتحاد الأوروبي مع شركات النفط والدفاع الروسية، كما تجمد منح التأشيرة لعدد من المسؤولين الروس والمتمردين الأوكرانيين. ويسعى الاتحاد الأوروبي للضغط على روسيا بشأن دورها في الأزمة الأوكرانية، ولكن الإجراءات قد تخفف أو تلغى إذا تم التوصل إلى وقف لإطلاق نار دائم في أوكرانيا. وقالت روسيا إنها تحضر لإجراءات ردا على عقوبات الاتحاد الأوروبي. وأشار مسؤول روسي إلى احتمال أن تستهدف هذه الإجراءات السيارات المستوردة من أوروبا. وتقول منظمة حلف شمال الأطلسي (ناتو) إن روسيا لا تزال تحتفظ بنحو 1000 جندي مدججين بالسلاح شرقي أوكرانيا. مواضيع قد تهمك نهاية وأعلن الرئيس الأمريكي، باراك أوباما، احتمال انضمام بلاده إلى الاتحاد الأوروبي بتعزيز العقوبات على روسيا، واستهداف قطاعات الدفاع والمالية والطاقة. موسكو تتوعد بإجراءات ردا على عقوبات الاتحاد الأوروبي. وتتهم الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي روسيا بمساعدة المتمردين شرقي أوكرانيا، بإرسال جنود وأسلحة متطورة عبر الحدود، بما فيها مدرعات. ولكن موسكو تنفي هذه الاتهامات. ويقول ناتو إن 20 ألف جندي روسي ينتشرون على الحدود مع أوكرانيا، إلى جانب قوات موجودة داخل أوكرانيا. وحقق المتمردون تقدما ميدانيا في الفترة الأخيرة، وقتل في المواجهات المسلحة نحو 3 آلاف شخص منذ أبريل/ نيسان. شركة روزنت الروسية هي أحدى الشركات المستهدفة بالعقوبات", "doc2": "Britaniyanın baş naziri David Cameron və Almaniya kansleri Angela Merkel Ukrayna böhranında iştirakına görə Rusiyada artıq bir neçə səlahiyyətli şəxs Aİ sanksiyalarına məruz qalıb. MH17 təyyarəsinin vurulmasından sonra Aİ –nın hərəkətə keçməsi üçün çağırışlar da artıb. Hökumət qüvvələri ilə üsyançılara arsında gedən ağır döyüşlər fonunda, beynəlxalq işçi qrupu şərqi Ukraynadakı qəza bölgəsinə daxil ola bilmir. Bu, artıq üçüncü dəfədir ki, holland və avstraliyalı polis zabitlərinin də daxil olduğu qrupun bölgəyə girmək üçün cəhdləri boşa çıxır. Malaysia Hava Yollarının MH17 təyyarəsi vasitəsilə səyahət edən 298 sərnişindən əksəriyyəti holland və avstraliyalı olub. Çərşənbə axşamı Hollandiyanın baş naziri Mark Rutte Ukrayna prezidenti Petro Poroshenko-dan qəza bölgəsi ətrafında “düşmənciliyə ara verməyi” xahiş edib, cənab Rutte-nin sözçüsü AFP xəbər agentliyinə bildirib. Ukrayna hərbçiləri Donetsk bölgəsindəki rusiyapərəst separatçıları mühasirəyə almaq üçün hücumlar həyata keçirir. Son başverənlər bunlardır:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41977959", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41965655", "doc1": "أحد الضحايا يتلقى العلاج في زلزال إيران ويقول الهلال الأحمر الإيراني إن زالزال الأحد قتل فيه أكثر من 400 شخص، وأصيب 7000، ودمر أيضا 12000 مبنى سكني. وتسعى الحكومة إلى توصيل المساعدات المطلوبة إلى المناطق المتضررة في إقليم كيرمان شاه الجبلي. وتتسابق فرق الإنقاذ للعثور على ناجين محتملين بعد هذا الزلزال المدمر الذي يعد الأكثر تدميرا في العالم هذا العام. وسُجل أكبر عدد للقتلى في إيران بمدينة سربل ذهاب، على بعد 15 كيلومترا من الحدود مع العراق، وفي مناطق أخرى من الإقليم. وقال التلفزيون الإيراني إن \"مستشفى البلدة تضرر من الزلزال ويواجه صعوبة في معالجة مئات المصابين\". وأضاف أن \"فرق الإنقاذ تمكنت من انتشال امرأة ورضيعها حيين من تحت الأنقاض في المدينة\". اضطر العديد من المواطنين إلى المبيت في العراء في ظل الطقس البارد بعد تدمير الزلزال منازلهم وقالت منصورة باغيري، المسؤولة في منظمة الهلال الأحمر لبي بي سي إن إمدادات الإغاثة لا تزال توزع، مضيفة أن إيران لم تطلب مساعدة أجنبية. ولجأ آلاف السكان الذين دمرت منازلهم إلى مخيمات مؤقتة، وخشي كثير من السكان الذين لم تتضرر منازلهم من العودة إليها بسبب توابع الزلزال الكثيرة. وأعلنت البلاد الثلاثاء حدادا على أرواح الضحايا. ومن المقرر أن يزور الرئيس حسن روحاني المنطقة التي ضربها الزلزال في وقت لاحق اليوم. وقالت وكالة الأنباء الرسمية إرنا إن 430 شخصا قتلوا بسبب الزلزال، الذي ضرب مناطق ذات نسبة سكان منخفضة تقع عند الحدود مع العراق. وفي العراق، أدى الزلزال إلى مقتل 9 أشخاص بحسب تصريح الناطق باسم الهلال الأحمر العراقي لبي بي سي. وقال مكتب الأمم المتحدة في البلاد إن \"500 شخص أصيبوا جراء الزلزال الذي شعر به سكان اربيل والسليمانية وكركوك والبصرة والعاصمة بغداد\". الرئيس روحاني توجه إلى منطقة الزلزال وضرب الزلزال بقوة 7.3 درجات العراق على مسافة 103 كيلومترات جنوب شرق مدينة السليمانية، بحسب هيئة المسح الجيولوجي الأمريكية. وتقول إحدى سكان المنطقة التي قتل فيها معظم الضحايا \"إنها ليلة قارسة البرد ... نحن بحاجة إلى المساعدة. نحتاج كل شيء. ويجب أن تسارع السلطات في توصيل المساعدة\". وقالت إحدى هيئات الإغاثة إن نحو 70000 إيراني بحاجة إلى ملاجئ، وقالت الأمم المتحدة إنها \"مستعدة للمساعدة إذا طلب منها\". وقال قائد في الحرس الثوري الإيراني في تصريح لوكالة إيرنا الرسمية الإيرانية إن \"بعض الجنود وحرس الحدود من ضمن القتلى\". وأظهر فيديو سجله أحد المصورين الهواة وبثه على تويتر أن أغلبية المباني في المدينة قد سويت بالأرض. وأدى الزلزال إلى انقطاع التيار الكهربائي والمياه في العديد من المدن. وبنيت أغلبية المنازل في المناطق الجبلية الكردية الإيرانية من الطوب الطيني الأمر الذي جعلها معرضة أكثر للتدمير خلال الزلازل. قالت إحدى وكالات الإغاثة في إيران إن 70 ألف شخص باتوا في حاجة إلى مأوى. وتعالت أصوات المواطنين المتضررين جراء الزلزال، وناشد أحدهم من مدينة سربل ذهاب في مقابلة أجريت معه على التلفزيون الرسمي \"نريد مأوى لنا\"، مضيفاً \"أين المساعدات؟\". 400 قتيل في زلزال ضرب مناطق حدودية بين إيران والعراق أسوأ الزلازل التي شهدها العالم ويسكن حوالي 1.8 مليون شخص ضمن المنطقة الواقعة على مسافة 100 كم من مركز الهزة الأرضية. ويقع مركز الزلزال على بعد 32 كيلومترا جنوب محافظة حلبجة شرقي العراق، كما شعر بعضهم بتردداته في كل من تركيا وإسرائيل والكويت. وفي عام 2003، ضرب زلزال بقوة 6.6 درجات مدينة بام التاريخية في جنوب شرق ايران مما أدى إلى مقتل 26 ألف شخص. وتعد الهزة الأرضية التي ضربت إيران الأحد الأكثر تدميرا منذ عام 2012. إيرانيون يجمعون بعض أثاثهم من منزل أصابه الزلزال", "doc2": "Çərşənbə axşamı Sərpol Zəhab şəhərinə prezident Həsən Ruhani baş çəkib Hökumət dağlıq vilayət olan Kirmanşahda evləri dağılan sakinlərə yardım çatdırmağa çalışır. Noyabrın 13-də İran-İraq sərhəddində baş vermis zəlzələdə təxminən 540 nəfər ölüb, 8 minə yaxın yaralanan var. İran noyabrın 14-də Milli Matəm günü elan edib. İran-İraq sərhədində ölümcül zəlzələ anı Çərşənbə axşamı günü bölgəyə baş çəkən İran prezidenti dövlət tərəfindən inşa edilmiş evlərin daha çox zədələndiyini deyib. Həsən Ruhani buna cavabdeh olanların məsuliyyətə cəlb ediləcəyini deyib. Xilasedicilərin dağıntılar altında sağ qalanların olmasına ümidi azalıb. İranın dövlət televiziyası sağ qalan sakinlərin əldəqayırma çadırlarda və ya açıq havada gecələdiyini göstərib. Evləri salamat qalan sakinlər də ara-sıra baş verən zəlzələsonrası yeraltı təkanlara görə evlərinə qayıtmağa qorxurlar. Çoxlu yaralılar var \"Çox soyuq gecədir… bizim köməyə ehtiyacımız var. Hər şeyə ehtiyac var. Hökumət gərək bizə kömək üçün tələssin\", Sərpol Zəhab şəhərinin sakini, gənc qadın deyir. Qurbanların çoxu bu şəhərdəndir. Zəlzələnin dağıdıcı təsirinə məruz qalan daha bir şəhər - Qəsri Şirin 42 yaşlı sakini deyib ki, insanlar isinmək üçün taxta qutuları yandırır. \"Biz çadırda yaşayırıq, ərzaq və su çatışmır\", - Əli Gulani deyib. \"Uşaqların ağladığını eşidə bilərsiniz, çox soyuqdur. Onlar isinmək üçün valideynlərindən aralanmır - vəziyyət çox pisdir!\" Daha əvvəl bir yardım agentliyi bildirib ki, 70 min adama çadır lazımdır. BMT deyir ki, \"tələb edilsə, onlar yardıma hazırdırlar\". İslam İnqilabi Keşikçiləri Korpusunun rəhbəri Məhəmməd Əli Cəfəri deyib ki, daha çox çadırlara, su və ərzağa ehtiyac var. Zəlzələ regionunda səyyar xəstəxana qurulub Regiona baş çəkən Məhəmməd Əli Cəfəri dövlət televiziyasına bildirib ki, binaların yenidən qurulmasına ehtiyac var. İran Qızıl Aypara Cəmiyyəti deyib ki, bir çox ərazilərdə su çatmır, elekltrik enerjisi kəsilib və yollar bağlandığından yardım çatdırmaq çətinləşib. Təşkilatın İranda mənzillənən nümayəndəsi 12 min yaşayış evinin \"tamamilə çökdüyünü\" bildirib. BBC-ə danışan Mənsurə Bağiri deyib ki, xilasetmə əməliyyatının başa çatdığına görə insanların çevik şəkildə sığınacaqla təmin olunması əsas məsələdir. İranın hərbi helikopterləri yardıma cəlb olunub. Rəsmi İrna xəbər agentliyi bildirir ki, Qızıl Aypara Cəmiyyətinin 30 komandası zəlzələ ərazilərində işləyir. Rəsmilər 30 min evin dağıdıldığını, iki kəndin yerlə-yeksan olduğunu açıqlayıblar. Sərpol Zəhabda dağıntılar altında sağ qalmış bir qadın uşağı ilə çıxarılıb, İran mediası yazıb. Noyabrın 12-də gecə saatlarında İran-İraq sərhəddində 7,3 bal gücündə zəlzələ baş verib. Yeraltı təkanlar Türkiyə, İsrail, Küveytdə, hətta Azərbaycanın Naxçıvan və cənub bölgəsində də hiss edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-53042964", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-54809478", "doc1": "جو بايدن قد يحرم ترامب من فرصة البقاء في البيت الابيض لأربع سنوات أخرى وحصل بايدن في أغسطس/ آب الماضي على ترشيح الحزب الديمقراطي رسميا لتمثيله في سباق التنافس للفوز بالرئاسة، بعد تصويت غالبية المندوبين الديمقراطيين في مؤتمر الحزب الوطني العام الذي جرت وقائعة افتراضيا بسبب تفشي فيروس كورونا. ويعرف بايدن بأنه سياسي ديمقراطي مخضرم، له حضوره في السياسة الأمريكية منذ سبعينيات القرن الماضي، كما عمل نائبا للرئيس إبان حكم الرئيس السابق باراك أوباما للفترة من 2009 إلى 2017. وبايدن في الـ 77 من العمر، وأصبح الرئيس الأكبر سنا في تاريخ الولايات المتحدة. بالنسبة إلى مؤيديه هو خبير في السياسة الخارجية وصاحب عقود من الخبرة في واشنطن وهو متحدث مقتدر صاحب لسان فصيح بمقدوره الوصول إلى الناس العاديين ورجل واجه بشجاعة مآس شخصية كبيرة عديدة. مواضيع قد تهمك نهاية بالنسبة لمناوئيه هو ابن مؤسسة الحكم في واشنطن وصاحب زلات لا تصدق (لديه أيضاً ميل غريب إلى شم شعر النساء) . رسميا، جو بايدن مرشح الحزب الديمقراطي في مواجهة ترامب الخطيب السريع دخل بايدن معترك السياسة قبل ولادة العديد من الناخبين الحاليين بايدن ليس غريباً عن الحملة الانتخابية، فقد بدأت مسيرته المهنية في واشنطن في مجلس الشيوخ الأمريكي عام 1973 (قبل 47 عاماً) وقاد أول حملة لانتخابات الرئاسة في عام 1987 (قبل 33 عاماً). يملك القدرة على جذب الناخبين والاقتراب من قنبلة موقوتة قابلة للانفجار ليقف على بعد جملة واحدة من كارثة. بايدن متحدث حماسي امام الحشود لكنه يرتكب بعض الهفوات التي تتحول الى عناوين في وسائل الاعلام كرر خلال التجمعات الانتخابية قوله: \"كان أسلافي يعملون في مناجم الفحم في شمال شرق ولاية بنسلفانيا\" وأنه غاضب لأنهم لم يحصلوا على الفرص التي يستحقونها في الحياة. لم يكن أي من أسلافه من عمال مناجم الفحم فقد سرق هذه المقولة والعديدة غيرها من خطابات السياسي البريطاني العمالي نيل كينوك الذي كان أقاربه عمال مناجم فعلاً. وكانت تلك مجرد واحدة من بين العديد مما بات يعرف باسم \"قنابل جو\". وقال عام 2012 أمام حشد كبير متفاخراً بتجربته السياسية: \"يمكنني القول أنني عرفت ثمانية رؤساء، ثلاثة بشكل حميمي\" مما فهم من هذا الكلام أنه مارس الجنس معهم بدلاً من كونهم مجرد أصدقاء مقربين. خلال الفترة ما بين 2009 الى 2017 كان بايدن نائبا للرئيس أوباما وبصفته نائباً للرئيس أوباما في عام 2009 أثار الفزع لدى الناس عندما قال هناك \"احتمالا بنسبة 30 في المائة أننا سنخطئ في تعاملنا مع المسألة الاقتصادية\". وربما كان محظوطاً لأنه تم اختياره ليكون نائباً لأول رئيس أسود في تاريخ الولايات المتحدة رغم أنه وصفه بأنه \"أول أميركي أفريقي طليق اللسان ولامع ونظيف ووسيم\". ورغم ذلك يحظى بايدن بشعبية كبيرة بين الناخبين السود خلال حملة الانتخابات الرئاسية الحالية ولكن في الآونة الأخيرة ظهر في برنامج محادثة في ضيافة مذيع اسود وتطور الحديث وكاد أن يقع في ورطة كبيرة بعد أن ادعى: \"إذا كانت لديك مشكلة في معرفة فيما اذا كنت ستصوت لي أم لترامب ، فأنت لست أسود \". جو بايدن ينفي مزاعم الاعتداء الجنسي على معاونة له منذ 30 سنة أثارت هذه الجملة عاصفة إعلامية اجبرت فريق مستشاريه على محاولة التقليل من فكرة أن حصوله على أصوات الأمريكيين من ��صل أفريقي أمر مسلم به. خلال حديثه الاذاعي مع الناشط الاسود شارلمان ثا كاد ارتكب بايدن هفوة كبيرة من السهل أن ترى لماذا كتب صحفي في مجلة نيويورك العام الماضي أن \"الكلام الذي يتحدث به بايدن دون أن يفكر مليا بما يقوله بات الشغل الشاغل لفريق حملته بأكمله ويركز على تجنبه بأي ثمن\". صاحب الحملات المخضرم بايدن يتمتع بالقدرة على التعامل السلس مع الناخبين ولكن هناك جانب آخر لمهاراته الخطابية في عالم يضم الكثير من الساسة الآليين الذين يتكلمون كما يملى عليهم. بايدن هو شخص حقيقي يتكلم بما هو مؤمن به. ويقول إن التلعثم الذي كان يعاني منه في مرحلة الطفولة جعله يكره القراءة من جهاز عرض الخطابات المعد سلفاً وبدلاً من ذلك يفضل أن يتحدث من القلب. فاز بايدن بعضوية مجلس الشيوخ لسبع دورات بايدن قادر على اثارة مشاعر تجمع من العمال ذوي الياقات الزرقاء عبر خطاب مباشر وتلقائي وبعدها يختلط بالحشد فيصافح ويربت على الظهور ويلتقط صور شخصية مثل نجم روك بشعر فضي. وقال وزير الخارجية الأمريكي السابق والمرشح الرئاسي جون كيري لمجلة نيويوركر: \"إنه يجذبهم ويحتضنهم معنوياً وجسدياً أحياناً\". \"إنه سياسي قريب من القلب وكل ذلك حقيقي وبلا تمثيل أو تصنع\". ولكن كيف بات يشعر باللمس فعلاً أصبح مصدر متاعب ومشاكل لبايدن”. اتهامات اشتكت عدة نساء من تعامل بايدن معهن تقدمت ثمان سيدات العام الماضي واتهمن بايدن باللمس أو المعانقة أوالتقبيل غير اللائق، وقامت القنوات الإخبارية الأمريكية بنشر مقاطع عن طريقته الشخصية اللصيقة في تحية النساء في المناسبات العامة والتي يبدو أنها تتضمن أحياناً شم شعرهن. ورداً على ذلك، تعهد بايدن بأن يكون \"أكثر حرصاً\" في تعاملاته مع الآخرين. ورغم ذلك في مارس/آذار الماضي زعمت تارا ريد أنه أسند ظهرها إلى الحائط واعتدى عليها جنسياً قبل 30 عاماً عندما كانت تعمل في مكتبه.. شعار \"صدقوا الضحايا\" تحول الى حملة مناهضة للتحرش الجنسي ونفى بايدن هذا الاتهام وأصدرت حملته بياناً قالت فيه: \"لم يحدث هذا على الإطلاق\". سوف يشير الديموقراطيون الذين يدافعون عن مرشحهم الرئاسي إلى أن أكثر من اثنتي عشرة امرأة اتهمن علناً الرئيس ترامب بالقيام بإعتداءات جنسية مختلفة عليهن. ولكن هل يمكن تحويل هذه المسألة المهمة الى مجرد لعبة أرقام؟ منذ ظهور حركة #MeToo يصر الديمقراطيون بمن فيهم بايدن على أن المجتمع يجب أن يصدق النساء وأي محاولة للتهوين من الادعاءات ضده ستترك العديد من النشطاء غير مرتاحين للغاية. وقالت ريد في مقابلة تلفزيونية حديثة: \"لقد كان وكيله يقول أشياء مروعة عني وعبر وسائل التواصل الاجتماعي\". \"لم يكن هو نفسه الذي يقوم بذلك. هناك قدر من النفاق لدى القائمين على حملته عندما يقولون إن الحملة آمنة، لا إنها ليست آمنة\". وقد رفضت حملة بايدن هذا الادعاء. تجنب تكرار الأخطاء في انتخابات 2016 فاز ترامب على هيلاري كلينتون رغم ان ترامب لا خبرة سياسية سابقة لديه على الرغم من أن الأمر بات في طيات الماضي لكن أنصاره يأملون أن أسلوبه الأقل تكلفاً والأقرب الى الناس العاديين سوف يمنعه من الوقوع في الفخ نفسه مثل العديد من المرشحين الديمقراطيين السابقين للرئاسة. فهو صاحب خبرة كبيرة في العمل السياسي في العاصمة، أمضى فيها ثلاثة عقود عضواً في مجلس الشيوخ وثماني سنوات كنائب للرئيس أوباما، لكن هذا النوع من السيرة الذاتية الطويلة غير مفيدة دائماً. آل جور (ثماني سنوات في مجلس النواب، وثماني سنوات في مجلس الشيوخ، وثماني سنوات نائباً للرئيس بيل كلينتون) وجون كيري (28 عاماً في مجلس الشيوخ) وهيلاري كلينتون (ثماني سنوات كسيدة أولى، وثماني سنوات في مجلس الشيوخ) جميعهم لم يحققوا الانتصار على المرشحين الجمهوريين الأقل خبرة في الانتخابات الرئاسية الأخيرة. يأمل أنصار بايدن بأن تمكنه شخصيته المتواضعة تجنب مصير العديد من المرشحين الديمقراطيين في مواجهة الجمهوريين. ليس من السهل ان يدعي بايدن أنه يحمل لواء التغيير لأنه منذ ما يقارب من نصف قرن في أروقة السلطة في واشنطن أكثر من مرة أثبت الناخبون الأمريكيون أنهم يصوتون للمرشحين الذين يدعون أنهم ليسوا من افراد مؤسسة الحكم في واشنطن لكنهم يريدون الوصول إلى البيت الأبيض لتغيير المؤسسة السياسية. وهذا أمر يكاد يكون من المستحيل على بايدن إدعاءه بعد قضاء ما يقرب من خمسين عاماً في اروقة السياسة في واشنطن، بل يمكن استخدام هذا السجل الطويل ضده. سجل طويل خاض بايدن غمار اول سباق رئاسي عام 1987 لقد شارك بايدن في اتخاذ قرارات وكانت له مواقف بشأن كل حدث رئيسي خلال العقود القليلة الماضية وقد لا تبدو هذه القرارات محبذة كثيراً في المناخ السياسي الحالي. في سبعينيات القرن الماضي انحاز بايدن إلى رافضي الاختلاط في الولايات الجنوبية في معارضة نقل الأطفال البيض والسود في حافلات مشتركة من أجل الاسراع في الاندماج بين البيض والسود في المدارس العامة. وقد استخدم هذا الموقف مرارا ضده خلال هذه الحملة. يحب الجمهوريون الإشارة إلى موقف وزير الدفاع في إدارة الرئيس أوباما روبرت غيتس من بايدن إذا وصفه بقوله: \"من المستحيل ألا يحب المرء بايدن، ولكنه كان \"مخطئاً في كل قضايا السياسة الخارجية والأمن القومي الرئيسية تقريباً على مدار العقود الأربعة الماضية\". وعلى بايدن توقع سماع هذا الموقف مرارا خلال الحملة الانتخابية. مآسي عائلية بايدن مع زوجته الأولى نيليا التي قتلت مع ابنتهما الاولى في حادث سير للأسف أحد الأسباب التي تجعل بايدن يبدو أقل بعداً عنا مقارنة بغيره من الساسة أنه مر بالتجربة الوحيدة التي تؤثر علينا جميعاً ألا وهو الموت. فبينما كان يستعد لأداء اليمين الدستورية بعد وقت قصير من فوزه بأول انتخابات لمجلس الشيوخ توفيت زوجته نيليا وابنته نعومي في حادث سير إضافة إلى إصابة ولديه بو وهانتر. عمل ابن بايدن الراحل بو جنديا في الجيش الأمريكي في العراق وتولى منصب المدعي العام في ديلاوير توفي بو لاحقاً بسبب ورم سرطاني في المخ في عام 2015 عن 46 سنة. إن فقدان بايدن للكثيرين من المقربين منه عندما كانوا في سن مبكرة جعله قريبا من العديد من الأمريكيين إذ أكد ذلك أنه على الرغم من مكانته السياسية وثرائه فإنه واجه مآسي مثل غيره من الامريكيين العاديين. لكن بعض جوانب حياته العائلية مختلفة تماما فيما يتعلق بابنه هانتر. السلطة والفساد والأكاذيب؟ تسبب هانتر بمتاعب سياسية لوالده بايدن أصبح هانتر محامياً ويدير جماعة ضغط قبل أن تخرج حياته الشخصية عن سيطرته. أشارت زوجته الأولى إلى تعاطيه المخدرات والكحول ونوادي التعري في أوراق الطلاق، وتم طرده من قوات الاحتياط في البحرية الأمريكية بعد أن كشفت الاختبارات تعاطيه للكوكائين. واعترف هانتر لمجلة نيويوركر أنه حصل على حجر ألماس من أحدة كبار رجل أعمال صيني متنفذ يعمل في مجال الطاقة والذي تم التحقيق معه لاحقاً من قبل سلطات بكين بتهم الفساد. جمع هانتر بين طريقة حياة شخصية علنية صاخبة ومليئة بالأحداث من جهة (في العام الماضي تزوج من زوجته الثانية بعد أسبوع واحد من مقابلتها) وكسب مبالغ كبيرة من المال من جهة أخرى وهو ما جعل والده مادة لعناوين أخبار سلبية. قد يتعاطف العديد من الأمريكيين مع شخص يعاني من مشاكل الإدمان على المخدرات لكن توليه رغم ذلك وظائف تدر عليه مبالغ طائلة يؤكد مدى اختلاف فرص الحياة بالنسبة لأبناء النخبة السياسية أمثال بايدن مقارنة مع الاناس العاديين.. محاولة عزل ترامب حاول الديمقراطيون عزل ترامب لكنهم فشلوا في ذلك من بين الأعمال المجزية التي تولاها هانتر كان عمله في أوكرانيا الأمر الذي شجع الرئيس ترامب على الطلب من رئيس اوكرانيا البلاد التحقيق في عمل هانتر هناك بشبهة فساد. أدت المكالمة الهاتفية بين ترامب ونظيره الأوكراني إلى مساءلة ترامب من قبل مجلس الشيوخ لكن محاولة عزله باءت بالفشل بسبب الاغلبية التي يتمتع بها الجمهوريون في مجلس الشيوخ، وكانت مناورة سياسية ما كان بايدن يرغب بالتورط فيها. السياسة الخارجية بايدن يتمتع بخبرة طويلة على الصعيد العالمي إذا ثبت تورط بايدن في أي فضيحة خارجية سيكونذلك مدمراً لفرص فوزه في الانتخابات لأن إحدى نقاط قوته هي خبرته الدبلوماسية. وقد كان سابقاً رئيساً للجنة العلاقات الخارجية بمجلس الشيوخ وتفاخر بأنه \"التقى بكل زعيم دولي كبير في السنوات الـ 45 الماضية\". في حين أن هذا يطمئن الناخبين بأنه يمتلك خبرة ليصبح رئيساً لكن من الصعب التنبؤ بمدى أهمية هذه الخبرة في استمالة الناخبين. مثل الكثير من سياساته يمكن وصفه بأنه معتدل في توجهاته الخارجية. صوت ضد حرب الخليج عام 1991 ثم لصالح غزو العراق عام 2003 لكنه أصبح لاحقاً من كبار منتقدي تورط بلاده في غزو العراق. صوت بايدن ضد حرب الخليج الأولى لكنه أيد الغزو الأمريكي للعراق عام 2003 وبطبيعة الحال نصح أوباما بعدم شن عملية القوات الخاصة التي قتلت أسامة بن لادن في باكستان. ومن المفارقات أن زعيم القاعدة لم يفكر كثيراً في بايدن. وكشفت الوثائق التي حصلت عليها وكالة المخابرات المركزية من مخبأ بن لادن وأفرجت عنها أن الأخير أمر أنصاره باستهداف أوباما وليس نائب الرئيس آنذاك لأنه كان يعتقد أن \"بايدن غير مناسب تماماً لهذا المنصب وسيقود الولايات المتحدة إلى أزمة لو وصل إلى الرئاسة \". لا تروق العديد من وجهات نظر بايدن كثيراً للناشطين الشباب في الحزب الديمقراطي الذين يفضلون الآراء المناهضة بشدة للحرب لأمثال بيرني ساندرز أو إليزابيث وارن لكنه مسالم أكثر من اللازم بالنسبة للعديد من الأمريكيين الذين هللوا لخطوة ترامب الامر بتصفية الجنرال قاسم سليماني في غارة بطائرة بدون طيار اوائل هذا العام. الكثير من برنامجه السياسي يسير على نفس المنوال وليس من المرجح أن يثير حماسة اغلبية الناشطين الديمقراطيين لكنه معتدل بما فيه الكفاية كما يأمل للوصول إلى الناخبين الذين لم يقرروا بعد لمن سيصوتون. وفي نوفمبر/ تشرين الثاني المقبل ليس على الناس الإدلاء بأصواتهم بحماس بل عليهم فقط التصويت لصالحه. كل شيء أو لا شيء سواء فاز أو خسر بايدن الانتخابات سيكون ذلك نهاية مسيرته السياسية الحافلة تضع استطلاعات الرأي بايدن في مقدمة الرئيس ترامب بنحو خمس إلى عشر نقاط في السباق إلى البيت الأبيض لكن الانتخابات لا تزال بعيدة وستكون هناك بالتأكيد العديد من المعارك المريرة. وقد تواجه المرشحان بالفعل حول الاحتجاجات التي تشهدها البلاد تنديداً بعنف الشرطة ضد الأمريكيين السود ومعالجة البيت الابيض لأزمة تفشي فيروس كورونا. وحتى أقنعة الوجه أصبحت قضية سياسية حيث يبدو بايدن غالباً مرتديا قناعاً للوجه في الخارج، بينما اتخذ ترامب الموقف المعاكس. إذا فاز بايدن فستكون تتويجاً لمسيرة سياسية طويلة ومليئة بالأحداث وإذا خسر فسوف يمنح أربع سنوات أخرى لرجل يعتقد أنه \"غير مؤهل بتاتاً ليكون رئيساً للولايات المتحدة الأمريكية\"، لشخص \"غير جدير بالثقة\" ببساطة. قال بايدن قبل بضع سنوات عندما كان يفكر بدخول السباق الرئاسي عام 2016: \"يمكنني أن أموت سعيداً دون أن أكون رئيساً\" لكن ذلك لم يعد ممكنا بعد الآن.", "doc2": "Son məlumata əsasən, demokratların namizədi əsas döyüş meydanı sayılan Pennsylvania ştatında səslərin çoxunu qazanaraq qələbə üçün tələb olunan 270 səs həddini keçməyə müvəffəq olub. Joe Biden həlledici ştatların əksəriyyətində üstünlük qazansa da, bu, hələlik rəsmi qələbə demək deyil: seçki kollegiyası ABŞ prezidentini 14 dekabrda seçəcək. Bidenin qələbəsinin proqnozlaşdırılması, səslərin hesablanması başa çatan ştatlara aid qeyri-rəsmi nəticələrə və hesablanmanın davam etdiyi Wisconsin kimi ştatlardan gözlənilən nəticələrə əsaslanır. Kamala Harris-lə birgə seçkilərə qatılan Joe Biden-in qələbəsi təsdiqlənərsə, ABŞ-da ilk dəfə olaraq qadın vitse-prezident olacaq. Bir neçə gündür davam edən bülletenlərin sayılmasına görə rəqibini qabaqlayan Joe Biden bir neçə dəfə deyib ki, prezident seçkilərində qalib gələcəyinə şübhə etmir. Hərçənd ki, o, səslərin sayılmasını gözləyəcəyini vurğulayıb. Donald Trump, bəzi yerlərdə öz liderliyinin \"möcüzəvi şəkildə\" yoxa çıxdığını deyərək məhkəmədə iddia qaldıracağı ilə hədələyib. O, cənab Biden-in \"özünü qalib kimi göstərdiyini\" söyləyərək seçkinin \"bitməmiş\" olduğuna inandığını bildirib. Trump kampaniyası əsas ştatlar olan Wisconsin, Georgia, Pennsylvania və Michigan-dakı səs sayımlarından narazı olduğunu deyib. Koronavirus pandemiyasına görə, poçtla daxil olan rekord sayda səslərin sayılması hələ də davam edir. 2016-cı ildə ABŞ Prezidenti seçilmiş cənab Trump \"saxtakarlıq\" iddiaları ilə çıxış edib və milyonlarla səsin hesablanmasına baxmayaraq Ali Məhkəməyə müraciət edəcəyini söyləyir. Seçkilərdən sonra cənab Biden Delaware-də tərəfdarlarına seçkilərin \"hər bülleten sayılana qədər bitmədiyini\" söyləyib və \"qələbə qazanmağın yolundayıq\" deyə israr edib. Bu dəfəki seçkilərdə iştirakçılıq faizi də bir əsrdən çox müddət ərzində yüksək hesab olunur. Bəzi ştatlarda səslərin sayılması günlərlə davam edə bilər. Bu dəfəki seçkilərə milyardlarla dollar xərclənib və o, ən bahalı ABŞ prezident seçkiləri hesab olunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/02/150228_russia_boris_nemtsov_assassination_reactions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-40447066", "doc1": "هرعت الشرطة الروسية للمكان الذي اغتيل فيه بوريس نيمتسوف ووصف الرئيس الأمريكي، باراك أوباما، اغتيال نيمتسوف بأنه \"جريمة قتل وحشية\"، داعيا إلى \"فتح تحقيق عاجل ومحايد\". وأشاد الرئيس الأوكراني، بيترو بوروشينكو، بنيمتسوف، واصفا إياه بأنه يمثل \"جسرا بين أوكرانيا وروسيا\". ووصف الرئيس الفرنسي، فرانسوا هولاند، نيمتسوف بأنه \"مدافع عن الديمقراطية\". وأوضح هولاند قائلا \"لقد كان مدافعا شجاعا عن الديمقراطية وبشكل لا يعتريه الكلل. إنه ضحية جريمة قتل بغيضة\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف الرئيس الفرنسي قائلا في بيان صادر عن قصر الإيليزيه \"كان ملتزما بمحاربة الفساد\" في بلده. وكان الرئيس الروسي، فلاديمر بوتين، قد أدان اغتيال نيمتسوف، حسبما أفاد الكرملين. وأضاف ناطق باسم الكرملين أن بوتين يشرف على\"التحقيق بنفسه. إنها جريمة تحمل بصمات قتلة مستأجرين\". وأطلق مجهولون النار على نيمتسوف في شارع قريب من الكرملين فأردوه قتيلا. ويُذ��ر أن نيمتسوف كان معروفا بانتقاداته للرئيس الروسي، فلاديمر بوتين. واغتيل السياسي الروسي البالغ من العمر 55 عاما والذي تبوأ سابقا منصب نائب رئيس الوزراء في وقت متأخر من ليلة الجمعة. قتل المعارض الروسي بالقرب من الكرملين كان المعارض الروسي معروفا بانتقاداته لفلاديمر بوتين وضع أنصاره أكاليل من الزهور في المكان الذي اغتيل فيه تولى السياسي الروسي منصب نائب رئيس الوزراء سابقا خيم الوجوم على وجوه أنصاره عند تلقي نبأ اغتياله", "doc2": "Zaur Dadayev Çeçenistanın elit hərbi hissəsinin sabiq üzvüdür Zaur Dadayev Prezident Vladimir Putinin tənqidçisi olan baş nazirin sabiq müavinini 2015-ci ilin fevralında Kremlin yaxınlığında güllələyib. Ona və prosesdə iştirak etmiş dörd digər etnik çeçenə Nemtsovu öldürməyə görə 250 min dollar vəd olunduğu deyilir. Mərhum müxalifət liderinin qohumları qətlin sifarişçisinin heç vaxt bəlli olmayacağından narahatdırlar. Boris Nemtsov Putinin ən kəskin tənqidçisi idi Moskva məhkəməsi digər dörd nəfərin- Anzor Qubaşev və Şagid Gubaşev qardaşları, Ramzan Baxayev və Tamerlan Eskerxanovun - qətldə əlbir olması barədə qərar verib. Çeçenistanda saxlanılan altıncı adam - Beslan Şabanov isə dünyasını dəyişib. Onların hamısı bütün ittihamları rədd ediblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51689378", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-38104911", "doc1": "أردوغان سبق وأن هدد الدول الأوروبية بورقة اللاجئين وأوضح أردوغان أن 18 الف مهاجر عبر إلى القارة الأوروبية بحلول صباح أمس السبت، مضيفا أن الاعداد ستزيد تباعاً لتصل إلى ما بين 25 و30 ألف مهاجر. وأظهر التلفزيون التركي المهاجرين يتجهون سيراً على الأقدام إلى الحدود مع اليونان، ومشاهد من مدينة أدرنة التركية أظهرت لاجئين على متن قوارب مطاطية بدائية متجهة نحو جزيرة ليسبوس في اليونان. Greek police fire tear gas at migrants وقالت الحكومة اليونانية إنها منعت آلاف المهاجرين من دخول أراضيها بشكل غير شرعي قادمين من تركيا. ولجأت الشرطة إلى استخدام الغاز المسيل للدموع لمنه المهاجرين من العبور عبر الحدود. مواضيع قد تهمك نهاية وقال اردوغان في كلمة له السبت: \"لن نغلق البوابات الحدودية خلال الفترة المقبلة وسنتركها مشرعة والسبب أن الاتحاد الأوروبي لم يف بتعهداته وليس من واجبنا تحمل هذا العدد الكبير من اللاجئين وإطعامهم\". يذكر أن الحدود بين سوريا وتركيا مغلقة تماما بوجه النازحين السوريين الذين اضطروا إلى الفرار من منازلهم خلال الاسابيع القليلة الماضية بسبب استعرت حدة المعارك بين القوات الحكومية والمعارضة المدعومة من روسيا. وجاء القرار التركي بعد هجوم دموي على القوات التركية من قبل القوات الحكومية السورية في شمالي سوريا. وأرسلت اليونان وبلغاريا قوات إضافية إلى الحدود المشتركة بين كل منهما وتركيا لمنع اللاجئين من عبورها. تمكن بعض اللاجئين من الوصول إلى معبر كاستانيي الحدودي اليوناني لكن السلطات اليونانية أغلقته الصراع في سوريا وخيارات تركيا المحدودة في إدلب هل انتهى شهر العسل بين أردوغان وبوتين؟ حصيلة دامية وقتل على الأقل 33 جندياً تركياً في غارة جوية في إدلب، الجيب الأخير الذي تسيطر المعارضة المسلحة على مساحةٍ كبيرة منه. وكانت القوات الحكومية السورية المدعومة من روسيا، تحاول استعادة إدلب من المجموعات الجهادية ومقاتلي المعارضة المدعومين من تركيا. لماذا تسمح تركيا للمهاجرين بالمغادرة؟ تستضيف تركيا نحو 4 ملايين لاجئ سوري كما أنها تستضيف مهاجرين من دول أخرى مثل أفغانستان لكنها منعتهم سابقاً من المغادرة نحو أوروبا بموجب صفقة مع الاتحاد الأوروبي مرتبطة بالمساعدات. وقال رئيس الوزراء اليوناني كيرياكوس ميتسوتاكيس إن \"أعداداً كبيرة\" من المهاجرين تجمعوا على الحدود، ولكن \"لن يكون الدخول غير الشرعي إلى اليونان مسموحاً\". وقال إنه جرى تشديد الإجراءات الأمنية على الحدود البرية والبحرية. نقلت الحافلات المهاجرين الى الحدود اليونانية التركية مجاناً. \"مشكلة أوروبا والعالم\" وقال رئيس دائرة الاتصال في الرئاسة التركية فخر الدين ألتون إن المهاجرين أصبحوا الآن أيضاً مشكلة أوروبا والعالم. وقال إن تركيا لم يكن لديها خيار إلا أن تسهّل إجراءاتها على الحدود لأنها لم تتلق دعماً كافياً في استضافتها للاجئين السوريين. وكان هناك ارتباك بشأن سياسة أنقرة بشأن اللاجئين، بعدما قال مسؤول السياسة الخارجية في الاتحاد الاوروبي إن وزير الخارجية التركية مولود جاويش أوغلو أكد له أن تركيا ستبقى ملتزمة في الحد من تدفق المهاجرين إلى الاتحاد الأوروبي. وقال ألتون في وقت سابق إن تركيا لم تمتلك القدرة على السماح بالدخول لنحو مليون سوري هاربين من القتال في إدلب. وطالب المجتمع الدولي بحماية المدنيين هناك من \"إبادة\" عبر فرض منطقة حظر جوي. وقتل على الأقل 465 مدنيا، بينهم 145 طفلا، في إدلب منذ كانون الأول/ ديسمبر، الأغلبية الساحقة منهم ضحايا هجمات الحكومة السورية وحلفائها، وفقاً للأمم المتحدة. كما يموت الأطفال من البرد أيضاً. رست سفينة محملة باللاجئين الافغان الجمعة في جزيرة ليسبوس اليونانية ماذا حصل منذ الهجوم على القوات التركية؟ أجرى الرئيسان التركي والروسي محادثة عبر الهاتف يوم الجمعة. واتفق رجب طيب أردوغان وفلاديمير بوتين على الحاجة إلى تدابير إضافية لإعادة الوضع إلى طبيعته، مع إمكانية عقد قمة في المستقبل القريب، حسبما قال الكرملين. وقالت روسيا أيضاً إن محادثات جرت حول الوضع في إدلب بين كبار المسؤولين العسكريين الأميركيين والروس. ووعد أمين عام حلف شمال الأطلسي، ينس ستولتنبرغ \"بدعم سياسي وعملي قوي\" لتركيا فيما قالت الولايات المتحدة إنها تقف خلف تركيا. وقالت روسيا إن القوات التركية التي تعرضت للهجوم كانت تعمل بجانب المقاتلين الجهاديين. ونفت مشاركة طائراتها الحربية في الغارة على القوات التركية قرب بلدة بيلون في محافظة إدلب. وقالت تركيا إنها ضربت مئتي موقع للحكومة السورية في ردّ انتقامي، محيدةً نحو 300 جندي. من جانبه، قال المرصد السوري لحقوق الانسان ومقره بريطانيا إن 20 جنديا سوريا قتلوا. وقالت روسيا إنها كانت في تواصل مستمر مع تركيا للتأكد من أن القوات التركية لم تكن مستهدفة في إدلب، وإنها لم تبلغ بأن القوات التركية كانت منتشرة في بيلون. لكن وزير الدفاع التركي خلوصي أكار أصرّ على أنه تم إبلاغ الروس بمواقع القوات التركية، وقال إنه لم تكن هناك مجموعات مسلحة بالقرب من الجنود الذين استهدفوا. وقال أيضاً إنه جرى استهداف سيارات إسعاف في هذا الهجوم.", "doc2": "Erdoğanın sözlərinə görə, Türkiyə 3 milyon qanunsuz miqrant saxlayır. \"Bundan da irəli getsəniz, sərhəd qapılarını açacağıq, bunu bilin\", - Erdoğan Aİ rəhbərliyinə üz tutaraq deyib. Onun sözlərinə görə, Aİ qitəyə miqrant axını ilə bağlı məsələ həll edilərkən Türkiyə verdiyi vədlərini yerinə yetirməyib. Erdoğan bildirib ki, Aİ ilə razılaşma əsasında Türkiyə öz ərazisində 3 milyon qeyri-qanuni miqrant saxlayır. Cümə axşamı günü AP Türkiyənin Aİ üzvlüyü ilə bağlı danışıqların dondurulması barədə qətnaməni təsdiqləyib. Onun lehinə 479 millət vəkili, əleyhinə isə 37 deputat səs verib. Daha 107 parlament üzvü bitərəf qalıb. Qətnamədə vurğulanılır ki, Aİ Türkiyə ilə bundan sonra da əlaqələrin inkişafında maraqlıdır. Mart ayında Aİ ilə Türkiyə arasında miqrasiya böhranının həllinə dair razılaşma əldə olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140502_ukraine_goverment_offensive", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140502_slovyansk_opeation_latest", "doc1": "قال الرئيس الأوكراني المؤقت إن عملية التصدي لقوات المتمردين \"تنطوي على تعقيدات شديدة\" لكنه أشار في تصريح له إلى أن العملية في المدينة التي يسيطر عليها المتمردون الموالون لروسيا لا تجري بسرعة كما كانوا يأملون. وفي وقت سابق الجمعة أسقط المتمردون مروحيتين تابعتين للجيش الأوكراني، وقد قتل طيار وجندي في الحادث. وقالت موسكو إن استخدام الجيش الأوكراني ضد شعبه \"يقود إلى كارثة\"، وحضت مجلس الأمن للانعقاد الجمعة لمناقشة الوضع في أوكرانيا. ويظل الوضع في في مدينة سلافيانسك غير واضح إذ قالت كييف في وقت سابق إن نصف أجزاء المدينة تحت \"سيطرة الوحدات الأوكرانية\". مواضيع قد تهمك نهاية وقال الرئيس الأوكراني المؤقت إن عملية التصدي لقوات المتمردين \"تنطوي على تعقيدات شديدة\" بسبب تمركز هؤلاء في المناطق الآهلة بالسكان. وأضاف تيرتشينوف إن جنديين أوكرانيين قتلا خلال العملية المتواصلة في سلافيانسك، متهما القوات الموالية لروسيا بالاختباء خلف المدنيين واتخاذ رهائن. ومضى الرئيس المؤقت في القول إن الجيش الأوكراني استولى على جميع نقاط التفتيش في المدينة لكن الانفصاليين يقولون إنهم لا يزالون يستولون على بعضها. وقال أحد مراسلي صحيفة ألمانية في المدينة إن السكان المحليين يمكن مشاهدتهم وهم يقفون بالقرب من الدبابات الأوكرانية. وأضاف المراسل أن الكثير من المدنيين صاحوا في وجه الجنود الأوكرانيين قائلين \"أطلقوا النار علينا. نحن أيضا انفصاليون. ألأننا نريد الانضمام إلى روسيا\". ووصف مراسل بي بي سي الذي اضطر إلى البقاء عند جسر خارج مدينة سلافيانسك، فيرجال كيان، الوضع في المدينة بأنه مشحون ولا يمكن التنبؤ به. وحدثت اشتباكات بين القوات أنصار حكومة كييف والمحتجين الموالين لروسيا في مدينة أوديسا بالجنوب، الأمر الذي أدى إلى مقتل شخص على الأقل في ظل تقارير عن تبادل إطلاق النار بين الطرفين.", "doc2": "Amma bəyanatında o deyib ki, üsyançıların idarə etdiyi şəhərdəki əməliyyat istədiyi qədər çevik şəkildə həyata keçirilmir. Daha əvvəl üsyançılar Ukrayna ordusunun iki helikopterini vuraraq bir pilotu və bir xidmətçini öldürüb. Rusiya BMT Təhlükəsizlik Şurasında təcili görüşə çağırış edib. Moskva deyir ki, Ukrayna ordusunun öz xalqına qarşı istifadə edilməsi \"Ukraynanı faciəyə aparır\". Slovyanskdakı vəziyyət hələ ki, aydın deyil: Kiyev daha əvvəl demişdi ki, şəhərin yarısı Ukrayna ordusunun \"nəzarəti altındadır\". Üsyançıların üç nəzarət-buraxılış məntəqəsində BBC müxbirinə deyiblər ki, onların nəzarət etdiyi sahədə döyüşlər aparılmayıb. Slovyansk şəhəri şərqi Ukraynada nəzarətini getdikcə artıran ruspərəst separatçı qüvvələrin əsas istehkamlarından biridir. Məlumata görə Ukrayna hökümətinin əsgərləri 10 nəzarət-buraxılış məntəqəsini zəbt edib Bu arada Odessada mərkəzi hökuməti dəstəkləyənlərlə rusiyapərəst qüvvələr arasında baş vermiş toqquşmada ən azı bir adam həyatını itirib, BBC Ukrayna xidməti bildirib. Ukrayna jurnalistləri şəhərin mərkəzi meydanında baş verən qarşıdurma vaxtı atışma səslərinin eşidildiyini qeyd edirlər. Digər xəbərlərdə: Daxili işlər naziri Arsen Avakov Slovyanskda \"xüsusi əməliyyatın\" fəal mərhələyə keçdiyini deyərək şəhərin mühasirəyə alındığıni bildirib. Rusiya deyir ki, Kiyevin hərəkətləri ötən il Cenevrədə əldə edilmiş və böhranın sakitləşdirilməsinə yönəlmiş razılaşma ilə bağlı \"son ümidləri\" öldürür. Prezident Vladimir Putinin sözçüsü Dmitri Peskov Ukraynanın apardığı əməliyyatları \"cəzalandırıcı\" adlandırıb. Cənab Peskov həmçinin deyib ki, Ukraynanın cənub-şərqinə göndərilən Rusiya elçisi Vladimir Lukin ilə əlaqə kəsilib. Rusiyanın xarici işlər naziri daha öncə bəyan edib ki, Ukrayna qoşunlarının regionda hər hansı əməliyyatının \"faciəli nəticələri\" ola bilər. Bu bəyanat Rusiyanın bölgəni işğalına dair qorxuları artırıb. Bu arada Slovyanskda bir neçə xarici jurnalistin tutulmasına dair məlumatlar gəlməkdədir. \"Tam döyüş hazırlığı\" Cümə axşamı verdiyi bəyanatında Ukrayna daxili işlər naziri Arsen Avakov deyib ki, əməliyyatın \"aktiv fazası\" yerli vaxtla 04:30-da başlayıb. O deyib ki, daxili qoşunlar və Milli Qvardiya Slovyanks-Kramatorsk regionunda əməliyyatlara qoşulub. \"Terrorçular Ukrayna xüsusi birləşmələrinə qarşı ağır silahlardan atəş açdı\". \"Professional muzdlularla real döyüş gedir\", - cənab Avakov deyib və əlavə edib ki, separatçılar yaşayış binlarında dinc insanların evlərində gizlənmək taktikasından istifadə edir. Rusiyanın dövlət telekanalı Rossiya 24 TV şəhərin \"güllləbaran\" edildiyini xəbər verir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-51985068", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51988793", "doc1": "يظهر الشباب في عدة دول عدم اكتراث بالتحذيرات الصحية من الإصابة بفيروس كورونا وقال تيدروس أدهانوم غيبريسوس، مدير المنظمة، إن \"الخيارات التي يحددها الشباب تُعد مسألة حياة أو موت لأشخاص آخرين\". وبلغ عدد الوفيات بسبب فيروس كورونا حوالي 11 ألف شخص في حين يعاني حوالي 250 ألف شخص على مستوى العالم من الإصابة بهذا المرض القاتل. وتأتي تصريحات مدير المنظمة الدولية بعد ظهور تقارير في الكثير من الدول أشارت إلى أن الشباب لا ينصاعون للتحذيرات الصحية. وظهر فيروس كورونا للمرة الأولى في الصين في ديسمبر/ كانون الأول الماضي، لكن مركز الوباء انتقل إلى أوروبا في الوقت الراهن. مواضيع قد تهمك نهاية وارتفعت حصيلة الوفيات بسبب كورونا في إيطاليا إلى 4032 بعدما سجلت 627 حالة جديدة يوم الجمعة. وشهدت إيطاليا أكبر عدد من الوفيات بسبب هذا المرض على مستوى العالم. واتخذت دول ومناطق عديدة إجراءات الجمعة من شأنها الحد من انتشار الفيروس، أبرزها أصبحت شوارع إيطاليا شبه فارغة بسبب الانتشار الحاد لفيروس كورونا ماذا قالت منظمة الصحة العالمية؟ قال مدير المنظمة أدهانوم غيبريسوس، في مؤتمر صحفي عبر الإنترنت من جنيف: \"رغم أن كبار السن هم الأكثر عرضة للخطر بسبب الإصابة، لا يمكن استثناء الشباب من ذلك\". وأضاف: \"لدي رسالة للشباب: فهذا الفيروس قد يخضعكم للعلاج في المستشفيات لأسابيع، وقد يقتلكم. وحتى إذا لم تصابوا بالمرض، فالخيارات التي تتخذونها فيما يتعلق بالمكان الذي تذهبون إليه، تُعد مسألة حياة أو موت بالنسبة لشخص آخر\". وأشاد أدهانوم غيبريسوس بالتطورات الجديدة على صعيد مدينة ووهان الرئيسية في الصين، حيث ظهر الفيروس للمرة الأولى، بعد تقارير أشارت إلى عدم ظهور أية حالات جديدة في المدينة الخميس الماضي. وقال: \"يعطي ذلك باقي دول العالم أملا في أن أسوأ المواقف يمكن أن تمر\". وأظهرت دراسات أن جميع الفئات العمرية معرضة للإصابة بفيروس كورونا، لكن تزداد المخاطر لدى كبار السن ومَن يعانون من بعض الأمراض. وبلغ متوسط أعمار الوفيات بسبب الفيروس في إيطاليا 78.5 سنة. وتوصي منظمة الصحة العالمية بابتعاد الأفراد عن بعضهم البعض بدلا من \"العزلة الاجتماعية\" للحد من انتشار المرض، وفقا لما ذكرته وكالة أنباء رويترز. وقالت ماريا كيروكوفا، خبيرة الأوبئة في منظمة الصحة العالمية لوكالة رويترز: \"نريد أن يبقى الناس على اتصال\". وأضافت: \"لذا عليكم إيجاد طرق للقيام بذلك، يمكنكم العثور على تلك الطرق عبر الإنترنت، ومن خلال المنصات التواصل الاجتماعي المختلفة حتى تحافظوا على الا��صال فيما بينكم لأن صحتكم العقلية أثناء انتشار هذا الوباء لا تقل أهمية عن صحتكم البدنية\".", "doc2": "Həkimlər \"fiziki məsafəni\" saxlamağı tövsiyə edirlər Bu barədə bəyanatla ÜST-nin baş direktoru Tedros Adhanom Ghebreyesus çıxış edib. Onun sözlərinə görə, gənclərin seçimi \"başqaları üçün həyat və ölüm arasında fərq\" təşkil edə bilər. Dünya boyunca 250 min insan koronavirusa yoluxub. Covid-19-dan ölənlərin sayı 11 mini keçib. Gənclərin koronavirus təhlükəsinə laqeyd qalması nəticəsində virusun daha həssas qruplara ötürülməsi barədə məlumatar yayılır. ÜST-ün bəyanatı məhz belə xəbərlərlə əlaqəlidir. Koronavirusun ilk halı ötən ilin dekabr ayında Çində qeydə alınıb. Ancaq indi pandemiyanın yeni mərkəzi Avropadır. Digər ölkələrlə müqayisədə ən çox ölüm halları İtaliyada qeydə alınıb. Cümə günü burada 627 nəfər ölüb və bununla da ölüm hallarının ümumi sayı 4032-ə çatıb. Yaşlı insanların ən həssas qrup olmasına baxmayaraq, gənclər üçün də koronavirusdan qurtuluş yoxdur, Tedros Adhanom Ghebreyesus deyib: “Xəstələnməsən də, getdiyin yeri seçmək başqası üçün həyat və ölüm məsələsi ola bilər. \" Tədqiqatlara əsasən, virusa yoluxma halları bütün yaş qruplarında qeydə alınsa da, o, yaşlı və xəstə insanlar üçün daha təhlükəlidir. İtaliyada Covid-19-dan ölənlərin orta yaşı 78,5-dır. New York Times qəzetinin yazdığına görə, Çində 50 yaşdan aşağı olan qrupda ölüm halları 1 faizi keçməyib, 80 yaşdan yuxarı olanlar arasında isə, bu faiz təqribən 15-ə çatır. Reuters xəbər verir ki, ÜST koronavirusun ötürülməsinin qarşısını almaq üçün \"sosial məsafə\" əvəzinə \"fiziki məsafəni\" saxlamağı tövsiyə edir. \"İnsanların bir-biriylə ünsiyyətdə olmasını istəyirik\", - ÜST təşkilatının epidemioloqu dr. Maria Kerkhove deyib. \"Beləliklə, internet və sosial media vasitəsi ilə əlaqədə qalmağın yollarını tapın, çünki pandemiyadan keçərkən ruhi sağlamlıq fiziki sağlamlığınız qədər mühümdür\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/40322850", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40326023", "doc1": "وقع الحادث في شارع رئيسي شمالي لندن ونقل المصابون إلى 3 مستشفيات مختلفة. وصعدت الشاحنة على الرصيف وصدمت عددا من المارة بعد منتصف الليل بالقرب من مسجد دار الرعاية في منطقة فينسبري بارك في شارع سفن سيسترز. وقال شهود عيان إن \"ثلاثة أشخاص كانوا يستقلون الشاحنة، لكن اثنين منهما فرا قبل القبض عليهما\". وطوقت الشرطة المنطقة التي وقع بها الحادث واعتقلت مشتبها به (عمره 48 عاما)، كان قد احتجزه سكان المنطقة قرب المسجد. ويعتقد أن معظم الضحايا من المسلمين الذين كانوا يؤدون صلاة التراويح في المسجد، إلا أن الشرطة لم تؤكد ذلك بعد. وذكرت شرطة العاصمة أن \"عناصر من شرطة مكافحة الإرهاب وصلوا إلى مكان الحادث للتحقيق في ملابساته\". وقال مجلس مسلمي بريطانيا إن الشاحنة دهست مصلين \"عمدا\"، وكتب الأمين العام للمجلس على صفحته على تويتر \"ندعو لضحايا الحادث\". وأظهرت صور ومقاطع مصورة لموقع الحادث مشهدا يتسم بالفوضى في المنطقة التي امتلأت بأشخاص جاءوا لإسعاف المصابين ومتابعة ما يحدث. وقال شهود عيان إن المنطقة كانت مزدحمة في هذا الوقت المتأخر بسبب انتهاء الصلاة وخروج المصلين. وقالت امرأة من سكان المنطقة لبي بي سي إنها سمعت صراخا وأشخاصا يقولون إن شاحنة دهست المارة. وأضافت \"كان هناك شاحنة بيضاء خارج مسجد فينسبري بارك، ويبدو أنها صدمت الخارجين من المسجد عقب انتهاء الصلاة\". وقالت إن المنطقة مكتظة بسيارات الإطفاء والإسعاف وعناصر الشرطة. وذكرت الشرطة أنها تلقت بلاغا الساعة 12.20 بعد منتصف الليل بتوقيت غرينتش وأن خدمات الطوارئ موجودة في موقع الحادث، الذي وصفته شرطة العاصمة \"ميتروبوليتان\" بأنه \"حادثا كبيرا\". وأضاف شهود عيان أنهم رأوا شخصا يحاول إجراء تنفس صناعي لأحد المصابين، بينما شوهد آخر وقد ربط رأسه بضمادات. وقال متحدث ب��سم خدمة الإسعاف في لندن \"لقد أرسلنا عددا من سيارات الإسعاف والمسعفين وفرق الاستجابات المتخصصة إلى مكان الحادث\". ووصفت رئيسة الوزراء البريطانية تيريزا ماي الحادث بأنه \"مروع\"، وقالت \"قلوبنا مع الذين أصيبوا في الحادث، وأقاربهم، والعاملون بخدمات الطوارئ موجودون في موقع الحادث\". وكتبت شاهدة العيان سينثيا فانزيلا على صفحتها على تويتر \"كان مشاهدة شرطي أثناء قيامه بتدليك قلب مصاب استلقى على الأرض، في محاولة يائسة لإنقاذه، أمرا مرعبا وأتمنى أن يكون قد نجح في مهمته\". صورة من موقع الحادث صورة من موقع الحادث صورة من موقع الحادث صورة من موقع الحادث", "doc2": "Hadisə gecə yarısından bir az sonra, Müsəlman Rifah Evinin önündə, Finsbury Park məscidinə yaxınlıqda baş verib. 48 yaşlı kişi furqonu səkiyə sürərək əksəriyyəti məsciddə namaz qılıb çıxan piyadaları vurub. Hücumu törədən şəxs həbs edilib. Furqon şimali Londonda Seven Sisters küçəsində yerləşən Finsbury Park Məscidinə yaxın Müsəlman Rifah Evinin önündən keçən piyadaları yerli vaxtla gecənin yarısından bir az sonra vurub. Vurulanların əksəriyyətinin ifratdan sonra namaz qılıb evlərinə qayıdanlar olub. Şahidlərin sözlərinə görə, furqonun sürücüsü \"bütün müsəlmanları öldürmək\" istədiyini deyib. Hücumdan sonra bəzi sakinlər küçədə namaz qılıblar. Hücum Ramazan bayramını qeyd edənlərin ərazidə olduğu vaxt baş verib. Polis qısa müddətdə əraziyə qəlib. Polis hücumun terror aktı kimi qiymətləndirildiyini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-46160500", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38314010", "doc1": "واعترف المسؤولان،اللذان لم يرغبا في الكشف عن هويتهما في تصريحات لرويترز، بأن المسألة قيد البحث من كلا الطرفين، مشيرَيْن إلى أن مثل هذا القرار \"ربما تتخذه السعودية في النهاية نظرا لقدرتها على التزود بالوقود\". من جانبها وبعد دقائق أعلنت قيادة التحالف أنها طلبت من واشنطن وقف تزويد المقاتلات التابعة له في اليمن جوا. ونشرت وكالة الانباء السعودية بيانا جاء فيه \"تمكنت المملكة العربية السعودية ودول التحالف مؤخراً من زيادة قدراتها في مجال تزويد طائراتها بالوقود جواً بشكل مستقل ضمن عملياتها لدعم الشرعية في اليمن، وفي ضوء ذلك، وبالتشاور مع الحلفاء في الولايات المتحدة الأمريكية، قام التحالف بالطلب من الجانب الأمريكي وقف تزويد طائراته بالوقود جواً في العمليات الجارية في اليمن\". وفي وقت سابق أعلنت النرويج، إيقاف جميع تراخيص تصدير المواد الدفاعية إلى المملكة العربية السعودية. وقالت وزيرة الخارجية النرويجية، إينه إريكسن سوريد: \"قررنا في ضوء الوضع الحالي إيقاف التراخيص الجديدة لتصدير المنتجات المرتبطة بأغراض الدفاع أو المواد ذات الاستخدام المزدوج في الأغراض العسكرية إلى السعودية.\" وجاءت الخطوة وسط حالة غضب دولي ضد الرياض بسبب مقتل الصحفي جمال خاشقجي في القنصلية السعودية في أسطنبول، على الرغم من أن النرويج لا تذكر قضية خاشقجي صراحة. ووفقا لوكالة الأنباء النرويجية \"إن تي بي\"، باعت أوسلو مواد دفاعية بقيمة 4.86 مليون دولار إلى الرياض، العام الماضي. مقتل خاشقجي أثار ردود فعل حول العالم وقالت سوريد إن \"القرار اتخذ بعد تقييم شامل للتطورات الأخيرة في السعودية والمنطقة، والوضع الذي لا يمكن التنبؤ بنتائجه في اليمن.\" وشددت وزارة الخارجية، في بيان، على أن النرويج لم تسمح على الإطلاق بتصدير أسلحة أو ذخائر إلى السعودية، وقالت إنه ليس لديها أي أدلة على استخدام منتجاتها الدفاعية في اليمن. ووصفت القرار بـ \"الاحترازي\". كانت النرويج قد استدعت مؤخرا السفير السعودي في أوسل�� للاحتجاج على مقتل الصحفي خاشقجي. وطالبت منظمات أغاثية كثيرة وأحزاب معارضة عدة النرويج بإيقاف تصدير موادها الدفاعية إلى المملكة العربية السعودية. شهد اليمن دمارا كبيرا في الصراع الذي تفاقم في أوائل 2015، عندما سيطر الحوثيون على مناطق كبيرة من غربي البلاد ويقول خبراء حقوق الإنسان إن قوات التحالف بقيادة السعودية قد تكون ارتكبت جرائم حرب في اليمن، كما تشير المنظمات الإنسانية إلى أن الحصار الجزئي المفروض على البلاد أدى إلى وقوف نحو 14 مليون شخص على حافة المجاعة. وفي الشهر الماضي، قالت ألمانيا إنها ستوقف تصدير الأسلحة الألمانية للسعودية لحين تفسير ملابسات مقتل خاشقجي. وقتل عشرة آلاف شخص على الأقل في المعارك الجارية في اليمن وشُرد الملايين. وشهد اليمن دمارا كبيرا في الصراع الذي تفاقم في أوائل 2015، عندما سيطر الحوثيون على مناطق كبيرة غربي البلاد وأجبروا الرئيس عبد ربه منصور صالح على الفرار من البلاد.", "doc2": "Səudiyyə Ərəbistanı 2015-ci ilin martında prezident Hadinin tərəfdarı kimi müharibəyə qoşulub Dəqiq hədəfli silahlar daha göndərilməyəcək, Pentagon rəsmisi bildirib. Prezident Barack Obamanın administrasiyası Yəmənə yönəlmiş hava hücumlarından narahatlıq keçirdiyini bildirib. Oktyabrda 140-dan çox insan yas mərasiminə edilən hücum zamanı həyatını itirib. Bu hücuma görə Səudiyyənin rəhbərliyi altında hərbi koalisiya ittiham edilib. Bu koalisiya İranın dəstəklədiyi husi qiyamçılarına qarşı seçilmiş höküməti dəstəkləyir. Ağ Evin Milli Təhlükəsizlik Şurasının sözçüsü Ned Price bundan əvvəl Səudiyyəni ABŞ-la əməkdaşlıq \"az kağız deyil\" ifadəsi ilə xəbərdarlıq edib. Lakin ABŞ Səudiyyəyə sərhəd təhlükəsizliyinə dair kəşfiyyatda yardım etməyə davam edəcək. Bundan başqa, mülkilərin ölümünə səbəb olmamaq üçün koalisiyanın pilotlarına təlimlər keçəcək, rəsmi bildirib. 2014-cü ildə Yəməndə münaqişə başladıqdan bəri minlərlə insan ölüb, təxminən 3 milyon insan qaçqın vəziyyətinə düşüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42444770", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42451975", "doc1": "جاء التصويت بموافقة 128 دولة في مقابل رفض 9 وامتناع 35 عن التصويت وجاء التصويت بموافقة 128 دولة في مقابل رفض 9 وامتناع 35 عن التصويت. ورحبت الرئاسة الفلسطينية، بالقرار. وقال نبيل أبو ردينه، الناطق الرسمي باسم الرئاسة في بيان لوكالة وفا الرسمية إنه يعبر عن وقوف المجتمع الدولي مرة أخرى إلى جانب الحق الفلسطيني، على حد قوله. وأضاف أن أي \"قرارات صادرة عن أي جهة لن تغير من الواقع ان القدس هي أرض محتلة ينطبق عليها القانون الدولي\". وكان وزير الخارجية الفلسطيني رياض المالكي حث الجمعية العامة على دعم مشروع القرار، مشيرا إلى أن المنظمة الدولية تمر بـ\"اختبار غير مسبوق\". ودعا إلى الإبقاء على الوضع القانوني الحالي للقدس. لكن المندوبة الأمريكية لدى الأمم المتحدة نيكي هيلي أكدت على أن قرار واشنطن بشأن القدس \"يعكس إرادة الأمريكيين\" والموقف الذي أقره الكونغرس قبل أعوام. وقالت إن هذا الاجتماع يضر بمصداقية الأمم المتحدة. ووصف المندوب الإسرائيلي داني دانون الدول التي تدعم مشروع القرار بأنها مجموعة من \"الدمى\"، مشددا على أنه لن يستطيع أي قرار للجمعية العامة \"إخراجنا من القدس\". \"القدس عاصمة اليهود منذ 3 آلاف عام\" ويوم الأربعاء، حذر الرئيس الأمريكي دونالد ترامب من أن واشنطن قد تقطع المساعدات المالية عن الدول التي ستصوت لدعم مشروع القرار. وكانت هايلي قالت إن ترامب كلفها \"بتقييد أسماء\" الدول التي ستصوت لصالح مشروع القرار. لكن الرئيس التركي رجب طيب أردوغان ناشد الدول الأعضاء في الأمم المتحدة \"بألا تبيع ارادتها الديمقراطية\" مقابل \"دولارات تافهة\". وزير الخارجية الفلسطيني يدعو الأمم المتحدة للإبقاء على الوضع القانوني للقدس كيف صوتت الدول الأعضاء في الأمم المتحدة؟ نيكي هايلي : تصويت اليوم سيغير نظرة الأمريكيين إلى للأمم المتحدة ما هي الخلافات بشأن القدس يعد وضع القدس من أهم قضايا النزاع بين الإسرائيليين والفلسطينيين المدعومين في هذه القضية من بقية الدول العربية والإسلامية. وفي المدينة مواقع مقدسة عند المسلمين والمسيحيين واليهود، خاصة في القدس الشرقية. واحتلت إسرائيل القدس الشرقية في حرب 1967. ويطالب الفلسطينيون بها عاصمة لدولتهم المستقبلية. ولا يعترف المجتمع الدولي بسيادة إسرائيل على القدس، وتحتفظ جميع الدول بسفراتها في تل أبيب، بما فيها الولايات المتحدة الأمريكية، حليف إسرائيل الأقرب. لكن الرئيس الأمريكي طلب من وزارة الخارجية بدء العمل على نقل السفارة إلى القدس. ما الذي تضمنه قرار الأمم المتحدة؟ عقدت الجمعية العامة للأمم المتحدة، التي يشارك في عضويتها 193 دولة، جلسة طارئة بناء على طلب دول عربية وإسلامية، وذلك بعد إدانات واسعة لقرار ترامب الشهر الماضي. ودعا الفلسطينيون إلى الجلسة عقب استخدام الولايات المتحدة لحق النقض (الفيتو) ضد مشروع قرار مماثل طرح أمام مجلس الأمن الدولي. وقدمت تركيا واليمن مشروع القرار الذي لم يذكر الولايات المتحدة بالاسم، بل أعرب عن \"أسف عميق تجاه قرارات اتخذت مؤخرا بشأن وضع القدس\". وينص القرار على أن \"أي قرارات وإجراءات تهدف إلى تغيير طابع مدينة القدس الشريف أو مركزها أو تركيبتها الديمغرافية ليس لها أي أثر قانوني، وأنها لاغية وباطلة ويجب إلغاؤها امتثالا لقرارات مجلس الأمن ذات الصلة\".", "doc2": "Qurum ABŞ-dan da Qüdsü İsrailin paytaxtı kimi tanımaqdan geri çəkilməyə çağırıb. Qətnamənin mətninə görə, şəhərin statusu ilə bağlı istənilən qərar \"qüvvədən düşmüş və etibarsızdır\" və ləğv olunmalıdır. Tövsiyə xarakterli qətnamə 128 dövlət tərəfindən təsdiq edilib. Quruma üzv olan 35 ölkə səsvermə zamanı bitərəf qalıb. Doqquz ölkə isə qətnamənin əleyhinə səs verib. ABŞ Prezidenti Donald Trump qətnaməni dəstəkləyənlərə maliyyə yardımını kəsmək barədə təhdid etmişdi. Qətnamənin əleyhinə səs verən ölkələr ABŞ, İsrail, Qvatemala, Honduras, Marşal Adaları, Mikroneziya, Nauru, Palau və Toqo olub. Bitərəf ölkələr arasında isə Kanada və Meksika olub. Qətnamənin lehinə BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd daimi üzvü olan Çin, Fransa, Rusiya və Böyük Britaniya, eləcə də ABŞ-ın müsəlman dünyasındakı müttəfiqləri səs verib. Səsverməyə 21 ölkə qatılmayıb. Bu ayın əvvəllərində Trump müsəlmanların Qüds adlandırdıqları Yerusəlim şəhərini İsrailin paytaxtı kimi tanıyan qərar qəbul edib və ABŞ səfirliyinin Tel Əvivdən Qüdsə köçürülməsinə göstəriş verib. Bu addımla Trump ABŞ-ın onilliklərdir davam edən xarici siyasət ənənəsini pozub. Bundan sonra ABŞ-ın ənənəvi müttəfiqləri də prezidenti təndiq ediblər. İsrailin Baş Naziri Benyamin Netanyahu səsvermənin nəticələrini rədd etməyə söz verərək BMT-ni \"yalançı evi\" adlandırmışdı. Azərbaycan da qərarın lehinə səs verib. Azərbaycan xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov bir neçə gün öncə İran və türkiyəli həmkarları ilə görüşü zamanı BMT-nin qətnaməsini dəstəkləyəcəyini bildirmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43020963", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43036280", "doc1": "هل تسبب الشبكات الاجتماعية الاكتئاب للأطفال؟ وأحيل فتى، يبلغ 16 عامًا، إلى تشاترجي بعدما جرح جسده وانتهى به الحال إلى نقله لغرفة الطوارئ بالمستشفى. وقال تشاترجي: \"فكرت في البداية أن أخضعه لبعض مضادات الاكتئاب، لكنني تحدثت معه، واتضح أن استخدامه وسائل التواصل الاجتماعي كان له أثر سلبي على صحته.\" وأشار إلى أنه جرب وسيلة بسيط�� من خلال توجيه المراهق إلى محاولة التوقف تدريجيا عن استخدام وسائل التواصل الاجتماعي، وتقليل استخدامها لتبدأ بساعة واحدة فقط قبل النوم. وعلى مدى بضعة أسابيع، يتعين عليه أن يمدد هذه الفترة إلى ساعتين في الليل وساعتين في الصباح. وأضاف: \"حقق المراهق تحسنا كبيرا في صحته، وبعد ستة أشهر، تلقيت رسالة من والدته تقول فيها إنه بات أكثر سعادة في المدرسة، ونجح في الاندماج بالمجتمع من حوله.\" ودفعت هذه الحالة وحالات أخرى مشابهة تشاترجي إلى طرح السؤال حول دور وسائل التواصل الاجتماعي في حياة الشباب والمراهقين. وقال إن \"وسائل التواصل الاجتماعي لديها أثر سلبي على الصحة العقلية.. أعتقد بأنها باتت مشكلة كبيرة، ونحن بحاجة إلى بعض القواعد، منها كيفية توجيه المجتمع إلى الاستفادة من التكنولوجيا لمساعدتنا بدلا من أن تضرنا.\" ولم يكن تشاترجي وحده في هذا الطرح، إذ كتبت مجموعة من الخبراء في رعاية الطفولة بالولايات المتحدة في الآونة الأخيرة إلى مؤسس فيسبوك، مارك زوكربيرغ، تحثه على إلغاء برنامج المحادثة الفورية للأطفال (ماسنجر كيدز)، قائلة إن تشجيع المراهقين على استخدام المنصة أمر غير مسؤول. واستشهد الخبراء بأدلة لدى مجموعة من المراهقين الذين أبغلوا عن تغيرات مزاجية حادة جراء استخدام وسائل التواصل الاجتماعي، وأخرى لفتيات، تراوحت أعمارهن 10 سنوات، واجهن مشاكل في تصورهن لهيئة الجسم بسبب الصور التي يشاهدونها على منصات التواصل الاجتماعي، مثل إنستغرام. وطلبت دراسة، أجرتها الجمعية الملكية للصحة العامة عام 2017، من 1500 شاب، تراوحت أعمارهم بين 11 إلى 25 عاما، رصد حالتهم المزاجية أثناء استخدام أشهر خمس مواقع للتواصل الاجتماعي. وخلصت الدراسة إلى أن سناب شات وإنستغرام هما الأكثر إلهاما لمشاعر الاضطراب والقلق، بينما كان موقع يوتيوب صاحب التأثير الأكثر إيجابية. وقال سبعة من بين كل 10 أشخاص إن إنستغرام جعلهم يشعرون باضطراب بشأن هيئة الجسم، بينما قال نصف من تراوحت أعمارهم بين 14 إلى 24 عاما إن إنستغرام وفيسبوك زاد من حدة شعورهم بالقلق، في حين قال ثلثا المستطلعة آراؤهم إن فيسبوك فاقم من مشكلة التحرش عبر الإنترنت. وقالت المديرة التنفيذية للجمعية الملكية للصحة العامة، شيرلي كرامر، التي أشرفت على الدراسة: \"وسائل التواصل الاجتماعي أصبحت فضاء نشكل ونبني فيه علاقاتنا وهويتنا الذاتية، ونعبر فيه عن أنفسنا، ونتعرف فيه على العالم من حولنا. إنه مرتبط ارتباطا جوهريا بالصحة العقلية.\" وقالت خبيرة الطب النفسي، لويز ثيودوسيو، إن واحدا من أوضح المؤشرات على آثار استخدام الأطفال لهواتفهم لفترات طويلة هو سلوكهم خلال جلسة العلاج. وأضافت، الطبيبة في مستشفى رويال مانشستر للأطفال: \"قبل عامين أو ثلاثة أعوام، كان من غير المألوف إلى حد كبير رؤية طفل يجيب على الهاتف أو يكتب نصا أثناء جلسة العلاج، لكن الأمر بات الآن شائعا.\" وأشارت ثيودوسيو إلى وجود ارتفاع كبير في حالات كانت فيها وسائل التواصل الاجتماعي عاملا كبيرا في إصابة المراهقين بالاكتئاب والقلق وغيرها من مشاكل الصحة العقلية. وأشارت إلى أنه غالبا ما تكون هذه المشاكل معقدة وواسعة النطاق، بداية من الاستخدام المفرط للألعاب أو مواقع التواصل الاجتماعي مرورا بالشعور بالضعف الناجم عن القصف المستمر للصور على وسائل التواصل الاجتماعي حول حياة الآخرين وصولا إلى ظاهرة التحرش على الإنترنت. وقالت ث��ودوسيو، لبي بي سي: \"خلال الأسبوعين الماضيين، طلبت من طفلين الحضور لجلسات إضافية بسبب التحرش على الإنترنت.\" وأضافت أن \"بعض الأطفال فقد أو كسر هواتفهم عمدا فقط للتخلص من الرسائل المؤلمة.\" وتقول إن المراهقين الذين يجرؤون على التعبير عن وجهات نظر بديلة، لا سيما حول موضوع \"التنوع الجنسي\"، يعرضون أنفسهم لسيل من مخاطر الاعتداء على منصات التواصل، مثل تويتر. وأشارت إلى أن التحرش على الإنترنت يمكن أن يكون له أثر سلبي أكبر بكثير من التعرض للتهكم والسخرية من أقرانهم. وتابعت: \"هؤلاء الأطفال يعيشون في عالم خيالي، يكون ذلك أحيانا على حساب صحتهم الجسدية. وربما يكون هؤلاء الأطفال يعانون من أمراض بدنية، مثل ألم في الأسنان، لكنهم لا يواصلون رفضم الابتعاد عن عالمهم الافتراضي.\" وطلبت الحكومة البريطانية من شركات وسائل التواصل الاجتماعي بحث توفير رسائل منبثقة تنبه هؤلاء الذين يستخدمون الإنترنت لفترات طويلة لتحذيرهم. وقال كريم بالانت، رئيس السياسة العامة لفيسبوك في المملكة المتحدة، لبي بي سي: \"أبحاثنا تظهر أنه عندما نستخدم وسائل التواصل الاجتماعي للتواصل مع الأشخاص الذين نهتم بهم، يمكن أن يكون هذا مفيدا لصحتنا العامة.\" وقال موقع تويتر إنه يتطلع إلى إجراء مناقشات إيجابية حول هذه القضايا المهمة. ولم ترغب غوغل في التعليق علنا على طلب الحكومة. وقالت سناب شات إنها تعكف على دراسة وسائل لتحسين كيفية التحذير من رسائل التهديد التي يتبادلها المستخدمون.", "doc2": "16 yaşlı bir oğlan özünə xəsarət yetirəndən sonra təcili tibbi yardım xidməti həmin oğlanı həkim Chatterjee-nin yanına gətirir. \"Əvvəlcə ona antidepressant dərmanı vermək istədim, amma söhbətləşəndən sonra anladım ki, ona mənfi təsir göstərən sosial media olub\", - doktor deyir. Rangan Chatterjee-nin təklif etdiyi müalicə üsulu sadə oldu - o, yeniyetməyə sosial mediada 1 saatdan artıq vaxt keçirməməyi tövsiyə etdi. Bir neçə həftən sonra isə həkim bu müddəti səhər 2 saat və axşam 2 saatadək artırmağa icazə verdi. \"Həmin oğlan durumunun xeyli yaxşılaşdığını bildirdi, altı aydan sonra isə onun anasından məktub gəldi ki, oğlu özünü artıq yaxşı hiss edir\", - həkim deyir. Bu və buna bənzər digər hallar onu, gənclərin həyatına sosial medianın təsiri barədə düşünməyə məcbur etdi. Həkimin gəldiyi qənaət budur ki, \"sosial media gənclərin psixi sağlamlığına mənfi təsir göstərir\". O, bu fikrində tək deyil. Bu yaxınlarda ABŞ-da uşaqların rifahı sahəsində çalışan ekspertlər Facebook təsisçisi Mark Zuckerberg-ə müraciət edərək onu, uşaqlara ünvanlanmış Messenger Kids tətbiqini bağlamağa çağırıblar. Ekspertlər hesab edir ki, yeniyetmə yaşından aşağı olan uşaqlara həmin platformadan istifadə etməyə dəvət olunması məsuliyyətsizlikdir. 2017-ci ildə Britaniyanın Kral Sosial Səhiyyə Cəmiyyəti (RSPH) 11-25 yaş arasında olan 1500 gənc arasında sorğu keçirərək onların 5 əsas sosial media saytlarından istifadə etdikdən sonra hansı əhval-ruhiyyədə olduqları ilə maraqlanıb. Sorğunun nəticələri güman etməyə əsas verir ki, respondentlər arasında narahatlıq və qeyri-adekvatlıq hissini doğuran saytlar Snapchat və Instagram olub, ən pozitiv təsir bağışlayan isə YouTube-dur. Soruşulanların hər 10-dan yeddisi bildirib ki, Instagram onları bədən bicimi ilə bağlı məyusedici ovqata salıb, 14-24 yaşında olanlar isə bildirib ki, Instagram və Facebook onlarda təşviş hissinin yaranmasına səbəb olub. Sosial medianın gənclər üçün təhlükəsizliyini artıqmaq məqsədi ilə RSPH bir sıra təkliflər irəli sürüb: RSPH rəhbəri Shirley Cramer deyib: \"Sosial media münasibətlərimizi qurduğumuz və inkişaf etdirdiyimiz, kimliyimizi formalaşdırdığımız, özümüzü tanıtdırdığımız və dünyanı öyrəndiyimiz məkana çevrilib; bu məkan bizim psixi sağlamlığımızla birbaşa əlaqədədir\". Rəsmlər Katie Horwich tərəfindən çəkilib"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-55621558", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-55556251", "doc1": "وانضم عشرة نواب من الجمهوريين إلى الديمقراطيين في التصويت ل��الح القرار، الذي جاء بنتيجة 232 صوتا مقابل 197. وبهذا، أصبح ترامب أول رئيس في تاريخ الولايات المتحدة يُعزل مرتين أو يتهمه البرلمان (الكونغرس) بارتكاب جرائم. وسيواجه الرئيس الجمهوري الآن محاكمة في مجلس الشيوخ. وإذا أُدين قد يُمنع من تولي المنصب مرة أخرى. لكنه لن يضطر إلى ترك البيت الأبيض قبل انتهاء فترة ولايته خلال أسبوع، إذ أن مجلس الشيوخ لن ينعقد في الوقت المناسب. مواضيع قد تهمك نهاية وسيغادر ترامب منصبه في 20 يناير/كانون الثاني، بعد هزيمته في الانتخابات في نوفمبر/تشرين الثاني الماضي أمام الديمقراطي جو بايدن. وصوت مجلس النواب، الذي يسيطر عليه الديمقراطيون، بعد عدة ساعات من النقاشات الحامية يوم الأربعاء. وحذر مكتب التحقيقات الفيدرالي من احتجاجات مسلحة محتملة، مخطط لها في العاصمة واشنطن وجميع عواصم الولايات الأمريكية الخمسين قبيل تنصيب بايدن رئيساً الأسبوع المقبل. وفي مقطع فيديو نُشر بعد انتهاء التصويت في مجلس النواب، دعا ترامب مناصريه إلى الحفاظ على السلمية، لكنه لم يشر إلى حقيقة أنه تم عزله. وقال بنبرة قاتمة وتصالحية: \"لا مكان للعنف والتخريب في بلدنا... لن يؤيد أي مناصر حقيقي لي العنف السياسي\". بماذا اتهم ترامب؟ تعتبر اتهامات العزل سياسية وليست جنائية. ولقد اتهم الكونغرس الرئيس بالتحريض على اقتحام مبنى الكابيتول بخطابه في 6 يناير/كانون الثاني أمام تجمع حاشد لأنصاره خارج البيت الأبيض. وحث أنصاره حينها على إسماع أصواتهم \"سلمياً ووطنياً\"، ولكنه حثهم أيضاً على \"القتال بقوة\" ضد الانتخابات التي قال لهم، من دون تقديم أي إثبات، إنها مزورة. وبعد تصريحات ترامب، اقتحم أنصاره مبنى الكابيتول، وهو ما أجبر المشرعين على تعليق التصديق على نتائج الانتخابات والاختباء. وأغلقت السلطات المبنى، وتوفي خمسة أشخاص جراء الأحداث. وذكر قرار المساءلة أنّ ترامب \"أصدر مراراً بيانات كاذبة تؤكد أن نتائج الانتخابات الرئاسية كانت مزورة ولا ينبغي قبولها\". ويقول إنه كرر بعد ذلك هذه الادعاءات و\"أدلى عن عمد بتصريحات للجمهور شجعت وأدت بعد ذلك إلى أعمال خارجة عن القانون في مبنى الكابيتول\"، وهو ما تسبب في أعمال عنف وخسائر في الأرواح. وأضاف: \"لقد عرّض الرئيس ترامب أمن الولايات المتحدة ومؤسساتها الحكومية للخطر الشديد، وهدد سلامة النظام الديمقراطي، وتدخل في الانتقال السلمي للسلطة، وعرّض المساواة بين الفروع الحكومية للخطر\". وصوّت 139 جمهورياً ضد قبول نتيجة انتخابات 2020 وهزيمة ترامب الأسبوع الماضي. ماذا قال المشرعون خلال المناقشة؟ اقتحام أنصار ترامب لمقر الكونغرس دفع مجلس النواب إلى المضي في إجراءات عزله أدلى المشرعون ببيانات معارضة وأخرى مؤيدة للقرار، وذلك في القاعة ذاتها التي اضطروا قبل أسبوع للاختباء تحت مقاعدها مرتدين أقنعة للوقاية من الغازات أثناء اقتحام المبنى. وقالت نانسي بيلوسي، رئيسة مجلس النواب الديمقراطية، في القاعة إن: \"رئيس الولايات المتحدة حرض على هذا التمرد المسلح ضد بلدنا المشترك\". وأضافت: \"يجب أن يرحل. إنه خطر واضح وقائم على الأمة التي نحبها جميعاً\". ووصف عضو الكونغرس الديمقراطي، جوليان كاسترو، ترامب بأنه \"أخطر رجل شغل المكتب البيضاوي على الإطلاق\". ولم يسع معظم الجمهوريين إلى الدفاع عن ترامب، وجادلوا بدلاً من ذلك بأنّ المساءلة قد التفت على جلسات الاستماع المتعارف عليها، ودعوا الديمقراطيين إلى ��لتخلي عنها حفاظاً على الوحدة الوطنية. وقال كيفن مكارثي، كبير الجمهوريين في مجلس النواب، إن: \"عزل الرئيس في مثل هذا الإطار الزمني القصير سيكون خطأ\". وأضاف: \"هذا لا يعني أن الرئيس لم يرتكب أي خطأ. الرئيس يتحمل المسؤولية عن هجوم الأربعاء على الكونغرس من قبل مثيري الشغب الغوغائيين\". أما جيم جوردان، وهو نائب جمهوري من ولاية أوهايو، فاتهم الديمقراطيين بأنهم يبثون الفرقة في البلد من خلال اندفاعهم لتحقيق ثأر سياسي. وقال جوردان: \"الأمر يتعلق بالنيل من رئيس للولايات المتحدة\". وأضاف: \"كان الأمر دائماً يتعلق بالنيل من الرئيس، بغض النظر عن السبب. إنه هوس\". ومن بين أعضاء حزب الرئيس الذين صوتوا لعزله ليز تشيني، ثالث أكبر الأعضاء الجمهوريين في مجلس النواب. وقالت ممثلة ولاية وايومنغ، وهي ابنة نائب الرئيس السابق ديك تشيني، عن أعمال الشغب في الكابيتول: \"لم يكن هناك خيانة أكبر من ذلك من قبل رئيس\". ترامب يصنع التاريخ مرة أخرى أنتوني زوركر مراسل أمريكا الشمالية دخل دونالد ترامب التاريخ مرة أخرى، وهذه المرة كأول رئيس يتم عزله مرتين. قبل عام، عارض الحزب الجمهوري هذه الخطوة بشدة. أما هذه المرة، فأيّد عدد قليل من المحافظين هذه الخطوة. إنه انعكاس ليس فقط لخطورة اللحظة، ولكن أيضاً لتراجع تأثير الرئيس في الأيام الأخيرة من إدارته. وفي إطار نظام المساءلة، يعقد مجلس الشيوخ محاكمة لترامب، يبدو أنها ستمتد الآن إلى الأيام الأولى من رئاسة جو بايدن، وهو ما يخلق تحدياً آخر للرئيس الجديد. كما يضيف ذلك إلى النقاش القائم بالفعل بين الجمهوريين بشأن الاتجاه الذي يمضي فيه حزبهم خلال الأيام المقبلة. ويسير الحزب في طريق الانقسام في اتجاهين مختلفين للغاية. يقوم أحد الاتجاهين على الولاء للنوع السياسي الذي يشكله ترامب - والذي أنشأ ائتلافاً جديداً من الناخبين أوصل ترامب والحزب الجمهوري إلى البيت الأبيض والكونغرس في عام 2016، لكنه خسر كليهما في عام 2020. أما الاتجاه الآخر، فيحمل مستقبلا غير واضح بالنسبة للحزب - لكنه خالٍ من أسلوب ترامب الفريد من حيث الجرأة والخطاب والآراء المثيرة للجدل، والذي يعتقد حتى العديد من الجمهوريين الآن أنه ساهم في أعمال الشغب في الكابيتول الأسبوع الماضي. ماذا سيحدث لاحقا؟ سينتقل قرار المساءلة إلى مجلس الشيوخ، الذي سيعقد محاكمة لتحديد ما إذا كان الرئيس مذنبا. وهناك حاجة إلى أغلبية الثلثين لإدانة ترامب في مجلس الشيوخ، وهو ما يعني ضرورة تصويت 17 جمهورياً على الأقل مع الديمقراطيين في الغرفة العليا من البرلمان المنقسمة بالتساوي والمكونة من 100 مقعد. وأفادت صحيفة نيويورك تايمز يوم الثلاثاء بأن ما يصل إلى 20 من الجمهوريين في مجلس الشيوخ مستعدون لإدانة الرئيس. وفي حال إدانة مجلس الشيوخ لترامب، يمكن للمشرعين إجراء تصويت آخر لمنعه من الترشح لمنصب انتخابي مرة أخرى - وهو ما أشار إلى أنه يعتزم القيام به في عام 2024. لكن المحاكمة لن تقام قبل رحيل ترامب عن البيت الأبيض. فقد قال زعيم الجمهوريين في مجلس الشيوخ ميتش ماكونيل في بيان \"بموجب القواعد والإجراءات وسوابق مجلس الشيوخ الحاكمة للمساءلات الرئاسية، فإنه ببساطة لا توجد فرصة لاستكمال مساءلة عادلة أو جادة قبل أن يؤدي الرئيس المنتخب (جو) بايدن اليمين الأسبوع المقبل\". وقال إن الكونغرس سيخدم مصالح الأمة أكثر بالتركيز على تأمين انتقال آمن ومنظم للسلطة لإدارة بايدن المقبلة. وأشار ماكونيل أيضاً يوم الأربعاء إلى أنه لم يتخذ قراراً نهائياً بشأن تصويته، إذ قال: \"أنوي الاستماع إلى الحجج القانونية عند عرضها على مجلس الشيوخ\". ولم يتم الإطاحة بأي رئيس أمريكي من منصبه من خلال المساءلة. وعزل مجلس النواب ترامب في عام 2019 لكن مجلس الشيوخ برأه. وحصل هذا في السابق مع بيل كلينتون في عام 1998 وأندرو جونسون في عام 1868. العزل: الأساسيات ما هو العزل؟ العزل هو عندما يتهم رئيس بارتكاب جرائم وهو في منصبه. في هذه الحالة، يُتهم الرئيس ترامب بالتحريض على التمرد من خلال تشجيع أنصاره على اقتحام مبنى الكابيتول. هل يمكن إقالة ترامب من منصبه؟ الأغلبية البسيطة في مجلس النواب كافية لعزله - ولكن لإقالته من منصبه، يجب إدانته بهذه التهم من قبل مجلس الشيوخ، حيث لا يُضمن تأمين أغلبية الثلثين المطلوبة للإدانة. إذاً ماذا يعني ذلك؟ هذه هي المرة الثانية التي يتم فيها عزل ترامب، وعلى الرغم من أن المحاكمة يمكن أن تبدأ بعد انتهاء فترة ولايته، إلا أنّ الإدانة قد تعني منعه من تولي منصب عام مرة أخرى.", "doc2": "Hadisəyə görə Konqresin Joe Biden-in ABŞ Prezidentliyi yarışındakı qələbəsinin elan olunacağı iclas dayandırılmalı olub. Bir çox dünya liderləri sülhə çağırış edib və hakimiyyətin nizamlı ötürülməsinə çağırış edib, baş verənləri \"dəhşətli\" və \"demokratiyaya hücum\" adlandırıblar. \"ABŞ dünyada demokratiyanın tərəfdarıdır və hakimiyyətin dinc və nizamlı bir şəkildə ötürülməsi çox vacibdir\", - Britaniya Baş naziri Boris Johnson Twitter-də yazıb. Böyük Britaniyanın digər siyasətçiləri də şiddəti tənqid etməkdə ona qatılıb. Müxalifət lideri Keir Starmer bunu \"demokratiyaya birbaşa hücum\" adlandırıb. Şotlandiyanın Birinci naziri Nicola Sturgeon Twitter-də Kapitolidəki hadisələrin \"tamamilə dəhşətli\" olduğunu bildirib. ABŞ-ın NATO müttəfiqi Türkiyə \"bütün tərəfləri təmkin və sağlam düşüncə\" göstərməyə dəvət etdiyini söyləyib. İspaniya Baş naziri Pedro Sanchez \"ABŞ demokratiyasının gücünə etibar edirəm. Joe Biden-in yeni prezidentliyi Amerika xalqını birləşdirərək bu gərgin mərhələni aşacaq\" deyib. Twitter-də yayımladığı videoda Fransa Prezidenti Emmanuel Macron deyib: \"Dünyanın ən qədim demokratik ölkələrindən birində, gedən bir prezidentin tərəfdarları bir seçkinin qanuni nəticələrinə meydan oxumaq üçün silah götürdükdə universal ideya olan \"bir nəfər, bir səs\" zəifləyir\". \"Bu gün Washington-da baş verənlər qətiliklə Amerika deyil. Biz demokratiyalarımızın gücünə inanırıq. Amerika demokratiyasının gücünə inanırıq\" - o əlavə edib. İsveç Baş Naziri Stefan Lofven hadisəni \"narahatedici\" olaraq xarakterizə edib və bunun \"demokratiyaya hücum\" olduğunu söyləyib. Almaniyanın xarici işlər naziri Heiko Maas deyib ki, \"cənab Trump və tərəfdarları amerikalı seçicilərin qərarını nəhayət qəbul etməli və demokratiyanı tapdalamağa son qoymalıdırlar\". Avropa İttifaqı liderləri də məsələyə reaksiya bildiriblər. Avropa Şurasının Prezidenti Charles Michel ABŞ-ın cənab Baydenə \"hakimiyyətin sülh yolu ilə ötürülməsini təmin edəcəyinə\" inandığını, Avropa Komissiyası Prezidenti Ursula von der Leyen isə \"seçimi qazanan\" Demokratla işləmək üçün səbirsizliklə gözlədiyini söyləyib. NATO hərbi ittifaqının Baş katibi Jens Stoltenberg seçkilərin nəticələrinə \"hörmət edilməli\" olduğunu deyib. BMT Baş katibi António Guterresin hadisələrə görə \"kədərləndiyini\" söyləyib. Hadisələr Amerikanın yaxın müttəfiqi və şimalındakı qonşusunu da şoka salıb. Baş nazir Justin Trudeau Kanadalıların \"demokratiyaya edilən hücumdan çox narahat olduqlarını və kədərləndiklərini\" söyləyib. \"Şiddət heç vaxt insanların iradəsini alt-üst etməkdə müvəffəq olmayacaq. ABŞ-da demokratiya dəstəklənməlidir - bu da olacaq\" deyə Twitter-də yazıb. Yeni Zelandiyadan Baş nazir Jacinda Ardern \"demokratiya - insanların bir səs istifadə etmə hüququ, səslərini eşitdirmək və sonra bu qərarı sülh yolu ilə dəstəkləmək hüququ bir dəstə tərəfindən əsla geri alınmamalıdır\" deyib. ABŞ-ın digər bir yaxın müttəfiqi Avstraliyanın Baş naziri Scott Morrison \"sıxıcı səhnələri\" qınayıb və hakimiyyətin dinc yolla ötürülməsini səbirsizliklə gözlədiyini bildirib. Dünyanın ən böyük demokratiyası olan Hindistanda Prezident Trump ilə yaxşı münasibətdə olan Baş nazir Narendra Modi da ABŞ paytaxtında\"iğtişaşlar və şiddət xəbərlərini görməkdən məyus olduğunu\" söyləyib. O, Twitter-də \"İqtidarın nizamlı və dinc yolla ötürülməsi davam etməlidir\" deyib. ABŞ-ın qanuni olaraq tanımadığı Venesuela hökuməti \"bu təəssüf doğuran epizodla ABŞ təcavüzkarlıq siyasəti ilə digər ölkələrdə yaratdığı ilə eyni əziyyəti çəkir\" deyib. Argentina prezidenti Alberto Fernández və Çili prezidenti Sebastián Piñera da Twitter-dəki açıqlamalarında Washington-dakı mənzərələri qınayıblar. Cənab Piñera Çilinin \"qanunun aliliyinə zəmanət vermək üçün ABŞ demokratiyasının möhkəmliyinə etibar etdiyini\" söyləyib. Amerikanın yaxın müttəfiqlərindən və ortaqlarından biri olan Yaponiyada Ali Nazirlər Kabineti Katibi Katsunobu Kato hökumətin ABŞ-da \"hakimiyyətin dinc yolla ötürülməsinə\" ümid etdiyini söyləyib. 2006-cı ildə Ficidə çevrilişə rəhbərlik edən Baş nazir Frank Bainimarama da baş verən hadisələrə hiddətini dilə gətirib. Sinqapurda Ali nazir Teo Chee Hean \"şokedici\" səhnələrin baş verdiyini izlədiyini söyləyərək onu \"kədərli bir gün\" adlandırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42936978", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42937526", "doc1": "أوضحت الصين أن سياستها النووية \"دفاعية\" منتقدة المراجعة الأمريكية للموقف النووي وقال وزير الدفاع الصيني الأحد أن \"على الدولة صاحبة أكبر ترسانة نووية في العالم أن تتبع الاتجاه العام بدلا من أن تسير في الاتجاه المعاكس له\". وترى الولايات المتحدة أن أسلحتها النووية كبيرة للغاية بحيث لا يمكن استخدامها، ما دفعها إلى التفكير في تطوير أسلحة نووية أصغر حجما، وهو ما أدانته روسيا في وقت سابق. ما هي السياسة النووية الجديدة للولايات المتحدة؟ وترجح الوثيقة التي أصدرتها وزارة الدفاع الأمريكية الجمعة الماضية، وهي بعنوان \"مراجعة الموقف النووي\"، أن تطوير قنابل نووية أصغر حجما يستهدف التغلب على المشكلة التي تواجه الولايات المتحدة بسبب القدرات الهائلة لأسلحتها النووية الذي قد تحول دون استخدامها. وتتضمن الأسلحة النووية منخفضة القدرة قنابل لا تتجاوز قوتها 20 \"كيلوتون\" ولكنها ذات قوة تدميرية كبيرة. كما اقترحت الوثيقة أيضا وكانت مجابهة \"التهديد المتزايد للقوى الرجعية\" مثل الصين وروسيا من أهم الركائز التي استندت إليها استراتيجية الدفاع الأمريكية الجديدة التي أُعلنت الشهر الماضي. رد فعل الصين أعربت بكين الأحد عن معارضتها الشديدة لمراجعة البنتاغون السياسة النووية الأمريكية، وهو ما اتضح من خلال تأكيد وزير الدفاع الصيني على أن الولايات المتحدة تبالغ بشأن التهديد النووي الصيني، مؤكدا أن السياسة النووية الصينية \"دفاعية\" بالأساس. وأضاف: \"نأمل في أن تتخلى الولايات المتحدة عن عقلية الحرب الباردة، وأن تعيد النظر بإخلاص في مسؤوليات نزع السلاح النووي الواقعة على عاتقها، وأن تتفهم بوضوح النوايا الاستراتيجية للصينوأن تنظر بموضوعية لبناء الاستراتيجية الدفاعية والعسكرية الصينية.\" واستخدمت الصين مصطلح \"الحرب الباردة\" في انتقاد الولايات المتحدة عندما رفضت تحديث استراتيجية الدفاع الأمريكية العام الماضي، داعية الولايات المتحدة للتخلي عن \"النظريات البائدة\". في المقابل، اتهمت الولايات المتحدة الصين، في وثيقة مراجعة الوضع النووي، بأنها \"تطور قوى نووية كبرى\"، وهو ما ردت عليه بكين بأنها \"تلتزم بشدة بالتطوير السلمي وتتبع سياسة تتضمن تطوير هذه الأسلحة لأغراض دفاعية.\" كيف ردت روسيا؟ اتهمت الخارجية الروسية الولايات المتحدة بأنها تسعى لإثارة الحرب، مرجحة أنها \"سوف تتخذ إجراءات ضرورية\"، للحفاظ على أمن روسيا. وأض��ف بيان الخارجية أنه \"من خلال القراءة الأولى، نرى أن هذه الوثيقة تتخذ نهجا صداميا ومعاديا لروسيا يتضح من الوهلة الأولى.\" كما أعرب وزير الخارجية الروسي سيرجي لافروف عن \"استياءه الشديد\"من الخطة الأمريكية.", "doc2": "ABŞ nüvə qüvvələrinin hərəkət dairəsi quru, hava və dənizi əhatə edir. \"Dünyanın ən böyük nüvə arsenalına sahib olan ölkə mövcud cərəyanların ziddinə getmək əvəzinə həmin trendə uyğun əməl etmək təşəbbüsünü nümayiş etdirməldir\", - Çin Müdafiə Nazirliyi bazar günü bildirib. ABŞ hərbiyyəsi hesab edir ki, onun nüvə arsenalında hazırda mövcud olan bombalar həddindən artıq böyükdür və bu səbəbdən gücü daha kiçik olan atom bombalarını da arsenalına əlavə etmək istəyir. Pentaqon yeni nüvə doktrinasını cümə günü açıqlayıb. Sənəddə qeyd olunub ki, gücü kiçik olan nüvə silahının inkişaf etdirilməsi qeyd olunmuş ABŞ nüvə arsenalının müasir tələblərə cavab verməsini təmin edə bilər. Söhbət dağıdıcı gücü 20 kilotondan aşağı olan atom bombalarının yaradalmasından gedir. ABŞ-ın yeni nüvə doktrinası Çin, Rusiya, Şimali Koreya və İranı ABŞ üçün potensial təhlükə təşkil edən ölkələr cərgəsinə aid edib. Rusiya bu planı pisləyib. Çinin Müdafiə Nazirliyi Pentaqon sənədinin müddəaları ilə tamamilə razı olmadığını bildirərək, sənəddə Çinin şişirdilmiş tərzdə nüvə təhlükəsi mənbəyi qismində qələmə verilməsinə diqqəti çəkib. \"Biz ümid edirk ki, ABŞ Soyuq müharibə təfəkküründən əl çəkəcək, tərksilah sahəsində üzərinə düşən xüsusu öhdəliklərə əməl edəcək, Çinin strateji niyyətlərini düz başa düşərək Çindəki müdafiə və hərbi quruculuğuna obyektiv yanaşacaq\", - Müdafiə Nazirliyinin bəyanatında deyilib. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi ABŞ-ın \"mühribə qızışdırıcı ritorikasını\" ittiham edib və bildirib ki, Rusiya öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün lazım ölan tədbirləri görəcək. Moskvanın bəyanatında deyilir ki, \"sənədin ilk sətirlərindən onun qarşıdurma və Rusiya əleyhinə ruhda tərtibləndiyi nəzərə çarpır\". Sənəddə eləcə də Rusiya Xarici İşlər naziri Sergey Lavrov ABŞ doktrinası ilə bağlı dərin məyusluq keçirdiyi qeyd olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-39188370", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39191021", "doc1": "القوات العراقية تسيطر على مبنى محافظة نينوى غربي الموصل وقد يمهد هذا التقدم الطريق للهجوم على المدينة القديمة المزدحمة بالسكان، حيث لا يزال المسلحون متحصنين. القوات العراقية تحمي المناطق التي سيطرت عليها في غرب الموصل ويخرج من المدينة كل يوم آلاف من المدنيين بسبب القتال. والموصل هي آخر معقل لتنظيم الدولة الإسلامية في العراق. وكانت القوات العراقية قد سيطرت في يناير/كانون الأول على الجزء الشرقي منها. وشنت القوات العراقية هجوما مباغتا ليل الاثنين لاقتحام المباني الحكومية في غرب الموصل، ويقول شهود عيان إن القصف خلال الليل كان الأقوى منذ بداية عملية استعادة السيطرة على غرب المدينة. دمر الجزء الأكبر من المباني في المدينة وعلى الرغم من تدمير الجزء الأكبر من تلك المباني، فإن استعادة السيطرة عليها تعد فوزا استراتيجيا ورمزيا. وسيطرت القوات العراقية الثلاثاء على جسر الحرية الواقع على نهر دجلة. كما استعادت السيطرة على محيط مبنى محكمة في المنطقة، ومبنى المتحف وفرع البنك المركزي الرئيسي، وهو الفرع الذي نهبه مسلحو التنظيم عندما استولوا على المدينة في 2014. وكان مسلحو التنظيم يستخدمون المحكمة - بحسب ما ذكرته وكالة رويترز للأنباء - في إصدار أحكامهم المتشددة، مثل الرجم، وإلقاء المحكوم عليهم من فوق أسطح المباني، وقطع الأيدي. وعرض تنظيم الدولة الإسلامية شريط فيديو يصور أعضاءه وهم يحطمون تماثيل وتحفا أثرية في متحف مدينة الموصل الواقعة تحت سيطرته. كما أظهر شريط الفيديو إلى جانب الهجوم على المتحف تحطيم تماثيل أثرية في موقع \"بوابة نرغال\" الأثري في الموصل. وبدأت القوات العراقية الأحد مواصلة الزحف إلى غرب الموصل بعد أن أدى سوء أحوال الطقس إلى إبطاء تحركها. وسيطرت القوات العراقية من قبل على الجسر الرابع الواقع إلى الجنوب. ووصل رئيس الوزراء العراقي حيدر العبادي إلى الموصل صباح الثلاثاء للإجتماع بقادة العمليات في المعركة. تغريدة العبادي على توتير أثناء زيارته لغرب الموصل. وتقدر الأمم المتحدة عدد السكان الذين لا يزالون مقيمين في الموصل بـ800000 شخص. ويقول مكتب المنظمة لتنسيق الشؤون الإنسانية إن نحو 42000 شخص نزحوا عن مساكنهم خلال الأسبوع الماضي وحده. ويضيف المكتب \"نظرا لضيق الشوارع وارتفاع الكثافة السكانية في غرب الموصل، فإن المدنيين عرضة لخطر الوقوع فريسة في القتال، كما أن البنية التحتية معرضة للتدمير. وهناك نقص حاد في مياه الشرب\".", "doc2": "İraqın xüsusi qüvvələri Mosulun qərbində cəmləşib. Hərbi uğur cihadçıların yerləşdiyi şəhər mərkəzinə həmləyə zəmin yarada bilər. Mosul İD-nin İraqda sonuncu iri istehkamı sayılır. Şəhəri hər gün minlərlə sakin tərk edir. Mosulun şərq hissəsi yanvar ayında geri alınıb. Ötən gecə İraq qüvvələri hökumət binalarını ələ keçirmək məqsədilə gözlənilmədən hücuma keçiblər. İnzibati binalar uçurulmuş olsa da, onların alınması strateji və rəmzi səciyyə daşıyır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52047258", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52131423", "doc1": "بعض المشجعين ارتدى الكمامات في مباراة السبت هذا البلد الفريد من نوعه في عديد من الأوجه هو بيلاروسيا الذي يسلك مسلكا مغايرا تماما عن بقية دول أوروبا، بل وأقرب الدول المجاورة له، مثل روسيا وأوكرانيا. وبينما بدأت أوكرانيا فرض حالة الطوارئ في العاصمة كييف وغيرها من المناطق، وبينما تغلق روسيا المدارس، وتلغي كل الحفلات الجماعية، وتحظر كل الرحلات الجوية الداخلية والخارجية، فإن مجريات الحياة في بيلاروسيا تسير على نحو عادي، كأن شيئا لم يحدث. وعلى الرغم من تسجيل 94 إصابة بفيروس كورونا في البلاد (ولا وفيات حتى اليوم)، فلا تزال حدود بيلاروسيا مفتوحة، ولا يزال الناس يذهبون إلى أعمالهم، فضلا عن استمرار إقامة مباريات بطولة الدوري الممتاز حتى اليوم. 'لا داع للذعر!' الرئيس البيلاروسي ألكسندر لوكاشنكو يرى أنه لا داع لأن تخشى بلاده فيروس كورونا يقول رئيس بيلاروسيا ألكسندر لوكاشنكو إنه لا حاجة لكي تتخذ بلاده أي تدابير وقائية ضد انتشار فيروس كورونا. مواضيع قد تهمك نهاية وأكد لوكاشنكو صباح يوم الثلاثاء في اجتماع مع السفير الصيني في العاصمة مينسك أن \"هذه الأمور واردة. وأن أهم شيء هو عدم الذعر!\". ولم تغلق بيلاروسيا دور السينما ولا المسارح، كما لم تحظر أي احتفالات جماعية. وتُعدّ بيلاروسيا إحدى أواخر دول العالم التي لم تلغ مباريات كرة القدم. ولا تزال مباريات الدوري الممتاز في بيلاروسيا تنعقد وتُبثّ عبر التليفزيون. 'المحاريث ستعالج فيروس كورونا' الرئيس لوكاشنكو يعتقد أن العمل الجاد في المزارع سيوفر حماية من فيروس كورونا قال الرئيس لوكاشنكو إن \"المحاريث كفيلة بعلاج فيروس كورونا\" وهو ما أثار موجة من النقاش بل والسخرية على وسائل التواصل الاجتماعي في بيلاروسيا. وكان الرئيس يقصد بقوله العمل الجاد في المزارع. وقال أيضا إنه رغم عدم معاقرته الخمر، إلا أن بعضا من الفودكا لا يضرّ على كل حال في محاولة وقف انتشار المرض. لكن كثيرين من أبناء بيلاروسيا يبدون قلقا بالغا إزاء تفشّي الفيروس، نظرًا لوقوفهم على مستجدات الأخبار خارج بلادهم. وفي مينسك، يعمد بعض الشباب والصغار في المدارس إلى التظاهر بالمرض للبقاء بعيدا عن قاعات الدراسة المزدحمة. وفي محاولة لتخفيف هذا القلق، بدأت الجامعات والمدارس في تأخير موعد المحاضرات لساعتين وذلك لتجنيب التلاميذ مشقة السفر في ساعة الذروة. مشجعو فريق مينسك يؤازرون فريقهم يوم أمس الأول السبت من المدرجات وثمة أناس أقل عددًا بعض الشيء في شوارع مينسك، وثمة وعي بأن كبار السن أكثر عرضة للخطر من غيرهم. لكن معظم هذا الوعي لم يكن مصدره السلطات. يقول الرئيس لوكاشنكو إنه لا يوجد ما يدعو للقلق، لأن كل الوافدين من خارج البلاد يخضعون للفحص الطبي، وذلك للكشف عما إذا كانوا مصابين بفيروس كورونا. ويضيف لوكاشنكو: \"يوميا تُظهر الفحوصات إيجابية اثنين أو ثلاثة أشخاص للإصابة بالفيروس - وعندئذ يوضع المصابون في الحجر الصحي قبل أن يُفرَج عنهم بعد أسبوع ونصف أو بعد أسبوعين\". \"تعقُّب الأوغاد\" الذين ينشرون الذعر يؤكد لوكاشنكو على خطورة القلق وضعف الحالة النفسية في مواجهة الفيروس، وقد أصدر أوامره لجهاز المخابرات في البلاد بـ \"تعقّب الأوغاد\" الذين ينشرون الذعر بين الجماهير. إلى ذلك، تعتبر بيلاروسيا متفردة في عدد من الأوجه. فهي الدولة الأوروبية الوحيدة التي لا تزال تطبق عقوبة الإعدام. كما أنها الدولة الأوروبية الوحيدة التي لا تزال سلطاتها تبدي تراخيا في التعامل مع فيروس كورونا. وفي تطور غير متوقع، أبدى المعارض البيلاروسي الناشط أندري كيم، موافقة على تصريحات الرئيس لوكاشنكو. وكتب كيم في منشور على فيسبوك يقول إن لوكاشنكو مُحقّ لأنه يعتقد أن إعلان الحجر الصحي في أنحاء البلاد كفيل بالقضاء على اقتصادها، مضيفا أن الأمور تنقلب رأسا على عقب، بينما تقف السلطات في بيلاروسيا وحدها في العالم غير منقادة للشعبوية وإنما تعمل لخير المواطنين. وأضاف: \"أعلم أن قولي هذا سيجر عليّ وبالا، لكن لا يمكنني الصمت في موقف تنتاب فيه العالم حالة من الجنون العام\". وبـ \"الجنون\" يعني كيم ما تفعله بقية دول العالم ضد فيروس كورونا، ويعتقد أن الموقف البيلاروسي وعدم القيام بأي شيء حيال هذا الفيروس هو \"العقل\".", "doc2": "Belarusda futbol çempionatları hələ də davam edir Bu, bir çox cəhətdən özünəxas xüsusiyyətlərə malik olan Belarusdur. Bu ölkənin iki qonşusundan birində - Ukraynada Covid-19-a görə fövqəladə vəziyyət elan edilib, digər qonşusu Rusiyada məktəblər tətilə göndərilib, bütün kütləvi tədbirlər və uçuşlar təxirə salınıb. Ancaq Belarus heç bir addım atmayıb. Sərhədləri açıqdır, insanlar səyahət edirlər, tualet kağızı kimi məhsullara tələbatda da ajiotaj müşahidə edilmir. \"Panikaya düşməyin!\" Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko koronavirusun qarşısını almaq üçün ölkə olaraq hər hansı tədbir görməyə ehtiyac olmadığını deyib. \"Olur belə şeylər. Əsas olan panikaya düşməməkdir!\" - çərşənbə axşamı mətbuat işçilərinə verdiyi açıqlamada Lukaşenko belə deyib. Bu ölkədə nə kinoteatrlar və teatrlar qapadılıb, nə də kütləvi tədbirlərə qadağa qoyulub. Futbol çempionatları davam edir. Canlı yayımlanan oyunlar öz çempionatlarını ləğv etmiş Rusiyada böyük maraqla izlənir. Belarus prezidenti Aleksnadr Lukaşenko \"Koronavirusun müalicəsi traktordur\" Lukaşenko \"Koronaviurusun müalicəsi traktordur\" deyib və bu, ölkədə geniş müzakirələrə, o cümlədən, sosial şəbəkələrdə zarafatalara səbəb olub. Belarus prezidenti kənd təsərrüfatı sahəsində fəaliyyəti təşviq etmək üçün belə deyib. Bundan başqa özü spirtli içki içməyən Lukaşenko arağı virusa qarşı effektli vasitələrdən biri adlandırıb. Ancaq virusun dünya miqyasında yayılması ölkə əhalisində ciddi narahatlıq yaradıb. Paytaxt Minskdə xeyli tələbə və şagird xəstəlik bəhanəsiylə evdə qalır. Artan qorxuları azaltmaq istəyən bəzi universitetlər tələbələrin ictimai nəqliyyatdan pik saatlarda istifadə etməməsi üçün dərsləri günorta saatlarına keçirib. Minsk küçələrində seyrəklik hiss edilir, yaşlıların daha böyük risk altında olduğunu dərk edənlərin sayı artır. Ancaq bu düşüncələrin yaranmasında hökumətin hər hansı rolu olmayıb. Əksinə, Lukaşenko narahatlıq üçün əsas olmadığını və xaricdən gələn hər kəsin test edildiyini bildirib. O deyib ki, \"hər gün 2-3 şəxsin test nəticəsi pozitiv çıxır. Belələri 1,5-2 həftə ərzində karantində saxlanır\". Lukaşenko hesab edir ki, virusu zərərsizləşdirmək üçün kənd təsərrüfatında fəaliyyət göstərmək lazımdır \"Panika yaradan alçaqları tutun\" Lukaşenko hədsiz narahatlığın və psixozun virusdan daha təhlükəli olduğunu vurğulayır. O, ölkənin kəşfiyyat xidməti idarələrinə xalq arasında panika yayan \"alçaqları tutun\" əmrini verib. Bu günə qədər Belorusda 86 yoluxma və iki ölüm halı qeydə alınıb. Ancaq ölüm səbəbi rəsmi olaraq koronavirus göstərilməyib. Bir çox xüsusiyyətlərinə görə fərqlənən Belarus Avropada ölüm cəzasının ləğv edilmədiyi yeganə ölkədir. Bu coğrafiyada koronavirusa qarşı bu qədər arxayın davranan tək ölkə də Belarusdur. Ölkənin ən məşhur müxalifətçilərindən olan Andrey Kim bu məsələdə gözlənilməz şəkildə Lukaşenkoyla həmrəylik nümayiş etdirir. O öz \"Facebook\" profilində yazıb ki, ölkə miqyasında karantin tətbiq edilməsi \"iqtisadiyyatı məhv edər\": \"Dünya tərsinə çevrilib. İndi Belarus populizmlə məşğul olmayan, xalqın mənafeyi naminə addımlar adan yeganə ölkədir\", o deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140604_g7_new_sanctions_against_russia", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/06/140605_new_sanctions_against_russia", "doc1": "جاء ذلك في قمة لدول المجموعة هي الأولى من نوعها منذ استبعاد روسيا منها إثر ضمها منطقة القرم. وادان بيان مشترك صدر عن القمة موسكو لما وصفه \"بانتهاكها المستمر لسيادة اوكرانيا.\" وقال رئيس الوزراء البريطاني دافيد كاميرون إن المجموعة، التي باتت تعرف بمجموعة السبع، تريد توجيه رسالة واضحة للرئيس الروسي فلاديمير بوتين مفادها بأنه يتعين عليه التعامل مع الحكومة الأوكرانية الجديدة من أجل إيجاد حل سياسي للأزمة. وكان الرئيس الامريكي باراك اوباما قد حذر روسيا في وقت سابق من اعتماد ما وصفه \"بتكتيكات ظلماء\" في اوكرانيا. مواضيع قد تهمك نهاية كان من المفروض ان تعقد القمة في منتجع سوتشي الروسي ويقوم اوباما بجولة اوروبية تشمل ثلاثة بلدان تتوج بمشاركته في الاحتفالات بالذكرى السنوية الـ 70 للانزال العسكري الغربي على شواطيء نورماندي في فرنسا الجمعة المقبل، وهي احتفالات سيحضرها ايضا الرئيس الروسي فلاديمير بوتين. ورغم عدم مشاركته في قمة بروكسل للدول الصناعية، سيجري الرئيس الروسي محادثات مباشرة مع عدد من الزعماء الغربيين في باريس لاحقا، ولكنه لن يلتقي باوباما. ومن جهته، قال الرئيس الروسي إنه على استعداد للالتقاء بنظيره الأوكراني بترو بوروشينكو خلال مشاركتهما في احتفالات الذكرى الـ 70 للانزال العسكري الغربي على شواطيء نورماندي. وجدد بوتين التزام بلاده بالتعاون مع السلطات في كييف واحترام خيارات الشعب الأوكراني. \"متحدون\" وجاء في البيان الذي اصدره الزعماء الغربيون الاربعاء \"نحن متحدون في ادانة الانتهاكات المستمرة التي يقوم بها الاتحاد الروسي لسيادة اوكرانيا وسلامتها الاقليمية.\" ومضى البيان للقول \"ونحن مستعدون لتكثيف العقوبات التي نفرضها على روسيا والتفكير في اجراءات عقابية اخرى لاجبار روسيا على دفع ثمن اكبر اذا اقتضت الظروف ذلك.\" وقالت المستشارة الالمانية انجيلا ميركل للصحفيين \"لا يسعنا تحمل قدر اكبر من زعزعة الاستقرار في اوكرانيا. لقد اوضحنا رغبتنا في المضي قدما في مسعانا ذي الخطوات الثلاث، دعم اوكرانيا اقتصاديا والحوار مع روسيا وفي حال فشل هذين المسعيين، امكانية فرض عقوبات اكثر صرامة.\" جاء ذلك في الوقت الذي تواصلت فيه المعارك الضارية بين القوات حكومة كييف الأوكرانية والانفصاليين الموالين لموسكو في شرقي البلاد. جهاديون اوروبيون كما اتفق الزعماء الغربيون على ان تتعاون بلدانهم فيما بينها في جهد مشترك لمواجهة الخطر المحتمل الذي يشكله الجهاديون الاوروبيون العائدون الى بلدانهم من سوريا. وقال الرئيس الفرنسي فرنسوا هولاند إن \"اكثر من ثلاثين جهاديا فرنسيا\" قتلوا في سوريا، مضيفا ان زعماء مجموعة الدول السبع قرروا \"ان يتعاونوا في سبيل منع وثني ومعاقبة\" المقاتلين الاجانب \"الذين يمتلكون القدرة على تقويض امننا.\" واضاف الرئيس الفرنسي \"لسوء الحظ رأينا منذ فترة قصيرة برهانا على ذلك\"، في اشارة الى الهجوم الذي تعرض له الشهر الماضي المتحف اليهودي في العاصمة البلجيكية بروكسل والذي يعتقد ان منفذه هو الفرنسي مهدي النموش الذي قضى سنة في سوريا. وجاء في البيان الختامي الصادر عن قمة زعماء الدول الغربية السبع \"لقد عقدنا العزم على مضاعفة جهودنا في سبيل التعامل مع التهديد المتأتي عن المقاتلين الاجانب الذين يذهبون للقتال في سوريا.\" كما ادان البيان الانتخابات الرئاسية التي جرت مؤخرا في سوريا، واصفا اياها \"بالانتخابات المزيفة\"، ومضيفا ان الرئيس بشار الاسد ليس له مكان في سوريا.", "doc2": "G7 ölkələri Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalara hazırdır Bu, öncül sənaye ölkələrinin liderlərinin Moskvanın Krımı birləşdirdikdən sonra Rusiyanın iştirakı ilə “Böyük Səkkizlik” formatından imtinasından sonra birinci görüşüdür. Çərşənbə günü axşam sammit iştirakçıları iclasdan əvvəl nahar masası arxasında toplanıb. Britaniyanın baş naziri David Cameron deyib ki, B7-dən Ukraynaya qətiyyətli dəstək və və Rusiyaya münaqişənin diplomatik həllini axtarmaqla bağlı çarığış edəcəyini gözləyir. Almaniya kansleri Angela Merkel Rusiyanı yeni sanksiyalar gözləməsi barədə xəbərdarlıq edib. Bununla belə Putin sammintə iştirak etmir, o bir az sonra Parisdə B7 liderlərinin bəziləri ilə təkbətək danışıqlar aparacaq. Daha qəddar sanksiyalar \"Biz vəziyyət tələb edərsə, Rusiyaya qarşı ünvanlı sanksiyaları fəallaşdırmağa və əlavə məhdudlaşdırıcı tədbirlər görməyə hazırıq”, B7 ölkələrinin birgə bəyanatında deyilir. Almaniya kansleri Angela Merkel bəyan edib: “Biz Ukraynadakı qeyri-sabitliyə daha icazə verə bilmərik”. \"Biz aydın anlatdıq ki, üç mərhələli yanaşmanı davam etdirmək istəyirik - Ukraynaya iqtisadi məsələlərdə dəstək, Rusiya ilə danışıqlar, əgər bu məsələlərdə irəliləyiş olmasa - o zaman daha qəddar sanksiyalar imkanı qalır”, Merkel deyib. Daha əvvəl ABŞ prezidenti Barack Obama Polşaya səfəri zamanı Rusiyanın “qara taktikası”nı və “aqressiyasını” mühakimə etdiyini bəyan edib. Onun sözlərinə görə, Moskva tərəfindən gələcək təxribatlar ancaq təcridetmənin davamı demək olacaq. Prezident Obama Varşavada Kral Meydanında çıxış edir. Obamanın Polşaya səfəri bu ölkənin tarixində kommunist əsrinin bitməsinin 25 illiyinə təsadüf edir. Obama Varşavada polşalılar qarşısında çıxışda yenidən ABŞ-ın Rusiya hakimiyyətinın Krımı birləşdirməsini qəbul etmədiyini qeyd edib. Prezident, həmçinin Rusiya tərəfdən təhlükəni hiss edən NATO-ya üzv dövlətlərə möhkəm dəstəyə söz verib. 23 milyon dollar yardım Obama Polşadakı bayramlarda Ukraynanın seçilmiş prezidenti Petro Poroşenko ilə görüşüb və ABŞ-ın yeni Ukrayna hakimiyyəti ilə uzunmüddətli əməkdaşlığa kökləndiyinə arxayın edib. Poroşenko öz növbəsində bəyan edib ki, inaqurasiya mərasimindən sonra yaxında Ukraynanın şərqindəki vəziyyətin sülhlə tənzimlənməsi üçün plan təqdim etmək məqsədi var. ABŞ, həmçinin Ukraynaya 23 milyon dollar hərbi yardım etmək fikrindədir. Xüsusilə, Vaşinqton Kiyevə bronjilet, gecə görmə alətləri və 5 milyon dollarlıq əlaqə vasitələri ilə təchiz edəcəyinə söz verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-41519653", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-fut-41539556", "doc1": "في خمسينات القرن التاسع عشر، لم يكن متوسط العمر المتوقع في الولايات المتحدة عند الولادة يتجاوز 40 عاما�� ولكن المواطن الأمريكي العادي الأن من المتوقع أن يعيش 78 عاما على الأقل. وقد قدم لنا بحث طبي نُشر مؤخرا وعودا براقة بالتوصل لعقار جديد يمكنه إطالة أعمار البشر أكثر مما هي عليه الآن. فما هي آثار ذلك العقار الجديد الذي عرضه هذا البحث، وما هي تبعاته على المجتمع؟ وقد رسمت لنا أفلام، مثل \"هروب لوغان\" و\"سويلنت غرين\"، صورا كئيبة للتضخم السكاني في العالم مستقبلا، إذ تصورت وضع إجراءات قاسية للسيطرة على العالم المكتظ بالسكان وموارده الشحيحة. لكن الحاجة لوضع تدابير صارمة لإبقاء معدلات النمو السكاني تحت السيطرة لم تكن محض خيال، إذ فرضت الصين سياسة الطفل الواحد، بعد الانفجار السكاني الذي شهدته في السبعينات من القرن الماضي، والتي ظلت سارية المفعول حتى وقت قريب. ربما يظن المرء أن ارتفاع متوسط العمر في مجتمع ما سيؤدي إلى زيادة عدد السكان، ولكن هذا غير حقيقي. فالنمو السكاني يعتمد على معدل المواليد أكثر من اعتماده على معدل الوفيات. وتقول جين فولكينغام، الأستاذة والمديرة بمركز التغير السكاني التابع لجامعة ساوثهامبتون: \"لا ننكر أن انخفاض معدل الوفيات، على المدى القصير جدا، سيسهم في النمو السكاني. ولكن معدل المواليد، على المدى الطويل، هو الذي يزيد من معدلات النمو السكاني وليس معدل الوفيات\". وأشارت تجارب معملية أجريت على فئران مؤخرا أن الحيوانات المصابة بمرض السكري، التي تناولت عقار \"ميتفورمين\"، الذي طرح للمرة الأولى في عام 1957، تعيش لسنوات أطول من الحيوانات غير المصابة بمرض السكري ولم تنتاول العقار. ولذا، اقترح الباحثون أن عقار \"ميتفورمين\" قد يحمي من أعراض الشيخوخة والأمراض المرتبطة بها، وليس النوع الثاني من مرض السكري فحسب. ولكن ثمة علاجات صيدلانية محتملة قد لا تحمينا من علامات الشيخوخة فحسب، بل قد تمحو آثارها من الجسم أيضا. رغم التقدم الهائل في العلوم الصحية، لا تزال قدرة الجسم البشري على التحمل والاستمرار محدودة وحظيت تجارب نقل الدم من مانحين شباب إلى مسنين، على غرار مصّاصّ الدماء، ببعض التأييد الطبي. وكان الطبيب الألماني أندرياس ليبافيوس أول العلماء الذين استهوتهم خصائص الدم وقدرته على تجديد الحيوية والنشاط في الجسم، وفي عام 1615، بحث توصيل شرايين رجل مسنّ بشرايين شاب. وكان ليبافيوس واثقا من النجاح، وأظهرت نتائج تجارب أجريت في عام 2005، أن تلك الفكرة القديمة كانت واعدة. فإن الفئران المسنّة التي نقل إليها دم فئران فتيّة غدت أكثر نشاطا وحيوية، في حين أن الفئران الفتيّة التي نقل إليها دم الفئران المسنّة، أصبحت أسوأ حالا. لكن علينا ألا نغفل المخاطر المصاحبة لنقل الدم، مثل إصابة الرئة وانتقال العدوى. وقد طُورت أساليب علاجية جديدة لا تثير هذا القدر من الجدل وأثبتت فعاليتها مرات عديدة في التجارب المعملية. وأثبتت إحدى التجارب أن الفئران التي أزيلت منها الخلايا \"الهرمة\"، أي التي توقفت عن الإنقسام لإنتاج خلايا جديدة، من خلال حقنها بمركب \"Foxo4-DRI\" تعيش لسنوات أطول. وهذا المركب يعيق العملية الطبيعية التي تؤدي إلى توقف الخلايا عن الإنقسام. ورغم أن الفئران التي تلقت هذا المركب تبلغ من العمر الآن 30 شهرا، ما يعادل مئة سنة لدى البشر، فإنها تتمتع بنشاط وقوة، وهذا يثبت أن أثر هذا المركب ليس مؤقتا. يقول بيتر دي كيزر، بقسم علم الوراثة الجزيئية بالمركز الطبي التابع لجامعة إيراسموس الهولندية: \"إذا استهدفت الخ��ايا التي تسمى بالهرمة التالفة، وهي خلايا غير مرغوب فيها لأنها أصبحت تالفة وغير قابلة للمعالجة، فسوف تطيل السنوات التي تتمتع فيها بصحة جيدة، وفوق ذلك من الممكن أيضا أن تستعيد صحتك إلى حد ما\". ويضيف: \"من خلال التخلص من هذه الخلايا، لن نؤخر ظهور علامات الشيخوخة فحسب، بل يمكن أيضا معالجة بعض الأعراض على الأقل المصاحبة لتقدم العمر\". وفي الوقت نفسه، تعتزم شركة \"كاليكو\" للأبحاث والتنمية، التابعة لمجموعة شركات \"ألفابيت\"، التي تضم شركة \"غوغل\"، تسخير التكنولوجيا الحديثة من أجل فهم العوامل البيولوجية التي تتحكم في طول عمر الإنسان، واستخدام هذه المعلومات لتطوير عقاقير أو تدخلات جراحية تساعد الناس على العيش لسنوات أطول والتمتع بصحة أفضل. فما هي الآثار التي ستترتب على نجاح هذه التقنيات في إطالة عمر الإنسان؟ لعل إحدى القضايا التي تكتنف إطالة أعمار البشر هي زيادة تداعيات التضخم السكاني، الذي يمثل أحد التحديات التي يواجهها العالم في القرن الحادي والعشرين. نقل الدم من مانحين شباب يؤثر تأثيرا إيجابيا على صحة المرضى المسنين وفي عام 2015، كان متوسط عدد المواليد في إنجلترا وويلز، نحو 1.8 طفل لكل أم. ومع انتشار التعليم وتطور الخدمات الصحية في المجتمع، تراجعت الضرورة البيولوجية لإنجاب الكثير من الأطفال من أجل تعويض المتوفين منهم. كما زاد متوسط عمر السيدات اللائي ينجبن أطفالا إلى 30.3، وزاد معه عدد السيدات اللائي لا يرغبن في الإنجاب. وتقول سارة هاربر، أستاذة علم الشيخوخة بجامعة أوكسفورد، ومديرة المعهد الملكي ببريطانيا العظمى: \"وصلت الكثير من الدول أو كادت تصل إلى مستويات الإحلال، أي لا تحقق معدل نمو سكاني\". وقد تواجهنا معضلة أخلاقية أخرى، فإذا لم يتوفر هذا العلاج، الذي يعيد عقارب الزمن إلى الوراء، للجميع على حد سواء، فقد ينقسم المجتمع إلى طبقتين، بحسب القدرة على توفير ثمن العلاج، وهذا قد يعمّق هوة التفاوتات الاجتماعية الموجودة في العالم بالفعل. تقول فولكينغام: \"إن حظوظ الطفل الذي يولد في أزقة العاصمة الكينية، نيروبي، في الحياة تختلف كثيرا عن حظوظ نظيره المولود في حي كينسنغتون بلندن\". وفي الوقت نفسه، إذا وُزع الدواء الذي يطيل العمر على الناس بالتساوي، سنواجه تبعات زيادة نسبة المسنين في المجتمعات. وكانت المعمّرة الأطول عمرا هي جين كالمان من فرنسا، التي عاشت 122 عاما، من عام 1875 إلى 1997. والغريب أنها لم يتخطاها أحد في العمر حتى الآن، رغم تطور الرعاية الصحية منذ ذلك التاريخ. وربما تكون العوامل الوراثية هي التي تهيّء الإنسان للموت عند سن معينة. ويقول دي كيزر: \"زعمت ورقة بحثية نشرت في عام 2016 أن الإنسان قد لا يعمّر أكثر من 120 عاما\". ولكن البعض كان له رأي مخالف. إذ يرى الدكتور أوبري دي غراي، أستاذ بمؤسسة أبحاث \"سينس\" لاستراتيجيات القضاء على الأمراض المصاحبة للشيخوخة، أن عمر الإنسان قد يطول قريبا إلى حد غير مسبوق ليصل إلى ألف عام. ولكن فولكينغام تقول: \"هذا رأي لا يتفق معه الكثيرون\". ويعاني الكثير من المسنين من أمراض مثل السرطان، وأمراض القلب والخرف وغيرها. ولهذا فإن أغلب الأبحاث الطبية في الوقت الحالي لا تهتم بإطالة عمر الإنسان بقدر ما تهتم بسبل الحفاظ على صحة جيدة لأطول فترة ممكنة، وتأخير ظهور علامات الوهن والأمراض مع تقدم العمر. وتقول هاربر: \"من الأفضل أن نوجه جميع الموارد ليعيش الجميع عمرا طويلا ويتمتعون ب��حة جيدة.\" ورغم أن أدوية استعادة الشباب والحيوية تعالج الأعراض البدنية للشيخوخة، ولا تعالج الأعراض الذهنية والعصبية المصاحبة لها مثل الزهايمر والخرف، فإن عدد حالات الخرف المسجلة آخذ في الانخفاض. وتقول هاربر: \"تقترح إحدى النظريات أننا كلما حافظنا على نشاطنا البدني، تأخر ضعف وتدهور وظائف الجسم، وقياسا على ذلك، يرى البعض أن المواظبة على الأنشطة الذهنية تقينا من الخرف\". يختلف متوسط العمر المتوقع للأطفال المولودين في أزقة كينيا تماما عن متوسط العمر المتوقع لنظرائهم المولودين في المدن الغنية في الغرب ومن جهة أخرى، إذا طالت الأعمار وتحسنت الصحة، لن يقف العمر الزمني، مع مرور الوقت، عائقا أمام خوض تجارب جديدة في الحياة. فقد تجد الأن سيدات في الأربعين من عمرهن يخضن تجربة الإنجاب للمرة الأولى، في حين توجد سيدات أخرى في نفس السن يصبحن جدات. ورغم اشتراكهن في السن، فإن حياتهن مختلفة تماما. ورغم ارتفاع معدلات الأعمار في الوقت الحالي، لا تزال الأنشطة التي تؤثر على النمو السكاني تتركز في سن العشرينيات والثلاثينيات، فنحن ننجب الأطفال ونبدأ حياتنا المهنية في هذين العقدين. تقول فالكينغام: \"نحن لم نغير النظام البيولوجي لأجسامنا، حتى بعد ارتفاع متوسط العمر المتوقع، فلا تزال النساء تنجب أطفالا في العشرينيات والثلاثينيات\". فضلا عن أن علاجات الحفاظ على الشباب والحيوية باهظة الثمن. وبافتراض إجازة العلاج المقترح بمركب \"Foxo4-DRI\" للاستخدام الآدمي، فإن تكلفة عشرة ملليغرامات فقط منه قد تصل إلى بضعة آلاف من اليورو تقريبا. وماذا عن نقل الدم؟ إن العرض محدود للغاية، فإن عدد المتبرعين بالدم لا يتعدى أربعة في المئة من سكان المملكة المتحدة، وهذا يفوق ما يحتاجه مجالا الطب والأبحاث بواحد في المئة فقط. وربما لن يوافق جميع هؤلاء المتبرعين على التبرع بالدم للقضاء على علامات تقدم العمر. كما أن قلة عدد المتبرعين قد تفسح المجال لظهور سوق سوداء، يُرغم فيها الشباب أو يُكرهوا على تقديم دمهم، ناهيك عن مخاطر وجود تجار غير شرعيين يبيعون بلازما زائفة، أو بلازما لا تصلح للنقل إلى شخص أخر. ربما يبدو هذا الاحتمال مخيفا إلى أقصى حد، ولكن المجال الصحي برمته، في حقيقة الأمر، قد أصبح هدفا مربحا للجرائم المنظمة. وقد ذكرت وكالة الشرطة الأوروبية \"يوروبول\"، في تقييم أخير عن مخاطر الجرائم الخطيرة والمنظمة: \"إن توزيع منتجات صيدلانية مقلّدة عبر الإنترنت يمثل خطورة كبيرة\". وفي حملة أخيرة صادرت السلطات أدوية تمثل خطورة محتملة بلغت قيمتها 45 مليون جنيه استرليني. لعلنا سنحتاج إلى قفزة هائلة في فهمنا للعلوم البشرية لكي نمنع أعراض الشيخوخة تماما، وحتى تأخير ظهورها يبدو عسيرا للغاية. ولابد أن يُحسم الجدل في القضايا الأخلاقية والثقافية والإجتماعية المترتبة على القضاء على الشيخوخة. وتقول هاربر: \"علينا أن نتقبل أن حياتنا ستنتهي يوما ما وأننا نعيش كل مرحلة من حياتنا في وقتها. ومن الأفضل أن نحشد جميع مواردنا لكي يعيش الجميع حياة طويلة وخالية من الأمراض، بدلا من أن ننفق أموالا ليعمّر قلة من الناس لمئات السنوات\".‬ يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future .", "doc2": "1850-ci illərdə ABŞ-da orta ömür müddəti 40 yaş hesab olunurdu. İndi isə bir amerikalı ən az 78 il yaşayır. Son tibbi tədqiqatlar, insan həyatını daha da uzadacaq vədlərlə zəngindir. Bəs bu yeni tibb necə təsir göstərər və cəmiyyət üçün nəticələri necə ola bilər? \"Logan-ın qaçışı\" və \"Soylent Green\" kimi filmlərdə, gələcəkdə dünyada artan əhali sayı və bunun qarşısını almaq üçün atılan kəskin addımlarla bağlı səhnələr canlandırılıb. Əhali artımına qarşı ciddi nəzarət ehtiyacı, təkcə ekranlaşdırılmış ssenarilərdə qarşımıza çıxmır. 1970-ci illərdə əhali sayının son dərəcə artması nəticəsində Çin Bir-Uşaq Siyasəti yürütməyə başlamışdı. Adam fikirləşə bilər ki, uzunömürlü cəmiyyətlər həm də əhali sayı artıq olan cəmiyyət deməkdir, amma reallıq başqadır. Əhali artımı ölüm yox, doğum göstəriciləri ilə müəyyən edilir. \"Qısa müddətdə, ölüm sayı azaldıqca, əhali sayı artır,\" Southampton Universitetindən Əhali Dəyişimi Mərkəzinin direktoru professor Jane Falkingham deyir. \"Uzun müddətdə isə buna səbəb, ölümdən daha çox artımdır.\" Siçanlar üzərində aparılan son klinik təcrübələr göstərib ki, ilk dəfə 1957-ci ildə tətbiq olunmağa başlayan metformin dərmanı verilən diabetli heyvanlar, diabeti olmayanlardan daha uzun yaşayırlar. Zənn edilir ki, metformin təkcə ikinci dərəcəli diabetə yox, həm də yaşlanmaya qarşı təsirli ola bilər. Bəzi mümkün dərman müalicələri var k, yaşlanmanın qarşısını almaqla yanaşı, yaşlanma təsirlərinə də əks-təsir göstərə bilər. Səhiyyə elmlərində əldə olunan böyük nailiyyətlərə baxmayaraq, insan orqanizminin davamlılığı məhduddur Vampirsayağı səslənsə də, yaşlı insanlara gənc donorlardan qan köçürülməsi prosesində bir fayda sezilib. Qanın həyatverici xüsusiyyəti ilk dəfə 1615-ci ildə alman həkimi Andreas Libavius tərəfindən irəli sürülüb. O, yaşlı kişi ilə gənc kişinin arteriyalarını birləşdirməyin mümkünlüyündən söz edirdi. Libavius əmin idi ki, bu uğurlu alınacaq və 2005-ci ildə aparılan bəzi sınaqlar ideyanın bir ümid vəd etdiyini üzə çıxardı. Belə ki, yaşlı siçanlar gənc qan vurulduqda daha sağlam olduqları halda, qoca qanı vurulan gənc siçanlar daha pis nəticə göstərmişdilər. Fəqət, qan köçürülməsinin daşıdığı ciyər zədələnməsi və infeksiya risklərini nəzərdən qaçırmamaq lazımdır. Yenə də bu qədər mübahisəli olmayan və laboratoriya testlərində effektiv nəticə verən müalicələr mövcuddur. Bölünərək yeni hüceyrələr yarada bilməyən yaşlı hüceyrələr Foxo4-DRİ inyeksiyası vasitəsilə siçanlardan götürülüb və onlar daha uzun ömür yaşayıblar. Bu maddə, hüceyrələrin bölünməsini dayandıran normal prosesə müdaxilə edir. Həmin siçanlar artıq 30 aylıqdırlar. Bu isə 100 insan ilinə bərabərdir. Onlar hələ də aktivdirlər və bu da təsirin müvəqqəti olmadığını sübut edir. \"Əgər istənilməyən və təmiri mümkünsüz zədəli yaşlı hüceyrələri hədəfləmisinizsə, iynə ömrü uzatmaqla yanaşı, həmin hüceyrənin sağlamlığını da bərpa edə bilər,\" Erasmus Universiteti Tibb Mərkəzinin Molekulyar Genetika Şöbəsindən Peter de Keizer izah edir. \"Bu hüceyrələri hədəfə almaqla yaşlanmanı gecikdirmək olar. Eləcə də müəyyən dərəcədə onun qarşısını almaq olar.\" Bu arada Google-ın ana şirkəti Alphabet-in bölməsi olan Calico, qabaqcıl texnologiyalardan istifadə edərək ömür müddətini idarə edən biologiyanı öyrənmək niyyətindədir. Onlar bu bilikdən yararlanaraq insanların daha uzun və sağlam ömür sürməsi üçün üsullar müəyyənləşdirə biləcəklərini düşünürlər. Bəs bu üsulların radikal inkişaf edən həyata təsiri necə olar? İnsanların uzun ömür yaşaması ilə bağlı bir məsələ, 21-ci əsrin ən böyük problemlərindən biri olan əhali artımıdır. Qoca hüceyrələri götürülən siçanlar daha uzun və sağlam ömür yaşayırlar 2015-ci ildə İngiltərə və Uelsdə bir anaya düşən uşaq sayı 1.8 olub. Cəmiyyətin daha təhsilli və sağlamlığın daha yaxşı inkişaf etmiş olduğunu nəzərə alsaq, ailələr üçün bioloji əhəmiyyət kəsb edən çoxuşaqlılıq artıq gərəkli deyil. Bundan başqa, qadınlar üçün doğuş yaşı 30.3-ə qalxıb və uşaq istəməyən qadınların sayı getdikcə artır. Burada etik səbəblər də rol oynayır. Hər kəs üçün müalicə əlçatan deyil. Biz böyük sosial bərabərsizlik dünyasında yaşayırıq. \"Nayrobinin kasıb bir kəndində doğulan uşaqla Londonun mərkəzində doğulan uşağın həyatdakı imkanları tamamilə fərqlidir,\" Falkingham deyir. Dünyada indiyə qədər ən uzun ömürlü kimi qeydə alınan şəxs Fransadan Jeanne Calmet olub - 122 il (1875-1997). O dövrdən bu yana səhiyyə sistemi dayanmadan inkişaf etsə də, həmin həddən artığı hələ qeydə alınmayıb. Amma görünür ki, müəyyən yaşa çatdıqdan sonra, orqanizm genetik olaraq ölmək üçün hazır vəziyyətə gəlir. \"2016-cı ildə dərc olunan bir məqalədə insanların 120 ildən artıq yaşaya bilməyəcəyi iddia edilirdi,\" de Keizer deyir. Amma fərqli düşünənlər də var. SENS Fondunda professor Aubrey De Grey inanır ki, insanın ömür müddəti dramatik şəkildə dəyişərək 1000 yaşa çata bilər. Gənc donorlardan alınan qan yaşlı xəstələrə köçürüldükdə pozitiv nəticələr almaq mümkündür \"Çoxları onunla eyni qənaətdə deyil,\" Falkingham vurğulayır. Bir çox yaşlı insanlar xərçəng, ürək xəstəlikləri, demensiya və başqa xəstəliklərdən əziyyət çəkir. Hazırkı tibbi araşdırmaların əksəriyyəti uzunömürlülük yox, sağlam şəkildə daha uzun yaşamağa köklənib və bu da əbədilik axtarışını ləngidir. \"Cavanlaşma müalicələri adətən yaşlanmanın fiziki göstəricilərinə ünvanlanmış olur və Altsaymer xəstəliyi və demensiya kimi əqli və nevroloji elementlərə köklənmir. Bununla belə, demensiya xəstəliyi ilə bağlı müraciətlərin sayı azalıb. Uzun və sağlam ömrün başqa bir aspekti də, həyatlarımızı müəyyən edən şeyin xronoloji yaş ardıcıllığı olmamasıdır. İlk övladını 40 yaşında dünyaya gətirən və 40 yaşında nənə olan qadınlar buna bariz misaldır. Görünür ki, bu qadınların yeganə ortaq cəhəti yaşlarıdır. Uzun ömrə rəğmən, əksəriyyətimiz üçün 20 və 30 yaşlar demoqrafik baxımdan daha sıxdır. Belə ki, bir çoxumuz bu yaşlarda karyera qurmağa başlayır və övlad sahibi oluruq. \"Biz, orta ömür həddini uzatsaq da, bioloji vaxtı dəyişmirik,\" Falkingham deyir. \"Qadınların dünyaya uşaq gətirdiyi yaş hələ də 20 və 30-lu yaşlar kimi qalır.\" Yaşlanmanın qarşısını almaq üçün müalicələr də çox bahalıdır. Foxo4-DRİ inyeksiyası insanlar üçün nəzərdə tutulsa da, 10 milliqramı təxminən bir neçə min avro dəyərindədir. Keniyanın kasıb gecəqondusunda doğulan uşaqla varlı Qərb şəhərlərində doğulan uşağın həyatdakı imkanları tamamilə fərqlidir Bəs qan köçürülməsi? Bunun üçün də təchizat məhduddur - donorların sayı azdır. Təchizata tələbatın artması, qara bazarda gənclərin qan verməyə məcbur edilməsinə səbəb ola bilər. Bununla yanaşı, süni plazma satışının artması təhlükəsi də var. İnsan yaşlanmasının qarşısını tam almaq üçün tibbin daha da irəliləməsi gərəkdir. Bundan başqa, etik, mədəni və sosioloji problemlər yaşlanmanı dayandırmaqla bağlı mövzunun hər yerdə müzakirəyə çıxarılmayacağı deməkdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42930899", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-42932409", "doc1": "انتشرت على الانترنت صور لحطام الطائرة الروسية سوخوي وهو يحترق وقال وزير الدفاع الروسي إن الطيار \"قتل في معركة على الأرض مع الإرهابيين، بعدما هبط بمظلة النجاة في منطقة يعتقد أن هيئة تحرير الشام تسيطر عليها\". وأعلنت جماعة هيئة تحرير الشام، المرتبطة بمجموعة مسلحة كانت تابعة لتنظيم القاعدة، مسؤوليتها عن إسقاط المقاتلة. وتتمركز \"هيئة تحرير الشام\" في المنطقة الشمالية الشرقية لمحافظة إدلب. وبحسب المرصد السوري لحقوق الإنسان، ومقره في بريطانيا، فإن الطائرات الروسية شنت العشرات من الغارات في المنطقة في 24 ساعة الماضية. وذكرت الأمم المتحدة أن نحو 100 ألف مدني نزحوا من منطقة إدلب هربا من المعارك والغارات الجوية بعد بدأت القوات الحكومية السورية هجومها على آخر معاقل للمعارضة المسلحة. ماذا نعرف أيضا عن الحادث؟ كانت طائرة سوخوي 25 تحلق على مستويات منخفضة في سماء قرية معصران بمحافظة إدلب. شنت المقاتلات الروسية عشرات الغارات على المنطقة في 24 ساعة الأخيرة. أظهرت صور فيديو الطائرة وهي تحترق في الجو. صور فيديو أخرى أظهرت ركام الطائرة على الأرض، وجناح الطائرة به نجمة حمراء. وزير الدفاع الروسي قال إن الطيار أخطر القيادة أنه هبط بمظلة النجاة في منطقة تسيطر عليها جبهة النصرة، وإنه قتل في معركة مع \"الإرهابيين\". كيف ردت روسيا؟ وزارة الدفاع قالت إنها ستفعل ما بوسعها لاستعادة الجثة. ونقلت مواقع التواصل الاجتماعي خبرا مفاده أن سفنا روسية أطلقت من البحر الأبيض المتوسط صورايخ كروز على إدلب. المقاتلات الروسية لم تسجل خسائر كثيرة منذ بداية حملتها في روسيا وتساعد روسيا قوات ال��كومة السورية في قتالها ضد المعارضة المسلحة. وكانت القوات السورية شنت في ديسمبر/ كانون الأول الماضي حملة واسعة حول منطقة إدلب، بمساعدة القوات الجوية الروسية. ولم تسجل القوات الجوية الروسية إلا خسائر قليلة منذ بداية عملياتها العسكرية في سوريا في سبتمبر/ أيلول 2015.", "doc2": "İnternetdə SU-25 təyyarəsinin görüntüləri yayılıb Rusiyanın Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə katapulta ilə atılan pilot əl-Qaidə ilə əlaqəli Hayat Təhrir əş-Şam qrupunun fəal olduğu əraziyə düşüb. Daha sonra o, baş verən döyüş vaxtı öldürülüb. Bundan əvvəl Suriya fəallarının İnsan Haqları Müşahidə Mərkəzi pilotun ələ keçirildiyini bildirmişdi. Sosial mediada yayılan videolar təyyarənin vurulduğu anları əks etdirir. Başqa videolarda isə yerə düşmüş təyyarənin yanmış qalıqlarını görmək olar. Rusiyanın Müdafiə Nazirliyi təyyarənin \"raket əleyhinə səyyar\" sistemlə vurulduğunu güman edir. Rusiya Suriya ilə yanaşı İdlib bölgəsindəki üsyançılara qarşı əməliyyatda iştirak edir. Təyyarənin kim və necə vurulduğu barədə dəqiq məlumat verilməyib. Moskva Suriya kampaniyasına 2015-ci ildə başlayıb. Onun əvvəlindən bəri Rusiya hava qüvvələrində itkilər nadir hal təşkil edir. Rusiyanın Müdafiə Nazirliyi son hadisəni şərh etməyib. Təsdiqlənmiş məlumatlara görə Suriyada təxminən 45 rusiyalı hərbçi həlak olub. Müqavilə ilə xidmət edənlər arasında ölüm səviyyəsi naməlum qalır. Suriya kampaniyasında Rusiya Hava Qüvvələrinin itkiləri:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/media-40012200", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40003872", "doc1": "وقالت كيندي هيل التي حضرت الحفل لرويترز \"كنا في طريقنا إلى الباب عندما وقع انفجار هائل وبدأ الجميع يصرخون\". وأضافت \" كان المشهد فوضويا. ضيعنا أحذيتنا وهواتفنا\" ثم أردفت \" الجميع كانوا يركضون ويصرخون في كل اتجاهات، لذا قررت الاختباء تحت أحد الجسور خوفا من وجود مسلح بين الناس.\"", "doc2": "Partlayış nəticəsində azı 64 nəfər yaralanıb. Mançesterdə nə baş verib? Partlayış, bazar ertəsi amerikalı müğənni Ariana Grande-nin konsertindən sonra baş verib. Konsertdə xeyli sayda yeniyetmə olub. Hadisə yerinə 60-dək təcili tibbi yardım maşını göndərilib, zərərçəkənlər Mançesterin 8 xəstəxanasına çatdırılıb. Mançester Arena zalının foyesində partlayış minlərlə tamaşaçı konsertdən sonra çıxışa doğru hərəkət edərkən baş verib. Hadisə ilə bağlı polisə ilk zənglər yerli vaxtla 22:35-də edilib. Şahidlərin sözlərinə görə, onlar hava balonu partlayışı səsinə bənzəyən səs eşidiblər. Polis Mançester Arena ətrafındakı ərazini mühasirəyə alıb, əməliyyatda 400 polis əməkdaşı iştirak edib. Yaxınlıqda yerləşən Victoria vağzalı təxliyə olunub. Yerli vaxtla gecə saat 01:32-də polis şəhərin mərkəzində şübhəli bağlamanı partlayış yolu ilə məhv edib, lakin sonradan həmin bağlamanın təhlükəli olmadığını bildirib. Hücumu kim törədib? Mançester polisi partlayışı intiharçının törətdiyini bildirib. Polis, hücuma görə şübhəlinin 22 yaşlı Salman Abedi olduğunu açıqlayıb. BBC-nin əldə etdiyi məlumatlara əsasən, şübhəli Liviya əsilli bir ailədə Mançesterdə doğulub. Hadisə ilə bağlı daha bir 23 yaşlı kişi saxlanılıb. Mançester polisinin rəisi Ian Hopkins, partlayışı \"indiyə qədər şəhərdə baş vermiş hadisələrin ən dəhşətlisi\" adlandırıb. İstuntaq sonradan onun tək fəaliyyət göstərmədiyini güman edib. Polis rəisi \"istintaqın sürətlə aparıldığını\" qeyd edərək, hücum edənin təkbaşına və ya şəbəkə tərkibində hərəkət etdiyinin müəyyən edilməsi istiqamətinə səylərin göstərildiyini qeyd edib. Reuters-in xəbərinə görə, özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma, Telegram vasitəsilə yaydığı açıqlamasında hücumu konsert salonuna partlayıcı qurğu yerləşdirərək gerçəkləşdirdiyini bildirib. Partlayışdan zərərçəkənlər üçün nə edilir? Zərərçəkənlər Mançesterdə və şəhər ətrafındakı xəstəxanalara yerləşdirilib. Partlayışdan sonra yoxa çıxanları qohumları sosial şəbəkələr vasitəsilə axtarırlar. Onlara yardım məqsədilə polis tərəfindən qaynar telefon xətti təşkil edilib. Siyasətçilər necə reaksiya göstərib? Britaniyanın baş naziri Theresa May qısa bəyanatında \"dəhşətli terror hücumunun\" baş verdiyini qeyd edib. Ölkənin daxili işlər naziri Amber Rudd partlayışı \"barbarlıq aktı\" adlandırıb. Baş nazirin yanında, onun London iqamətgahında səhər saatlarında COBRA təhlükəsizlik komitəsinin iclası keçirilib. İclasdan sonra çıxış edən May, britaniyalıların bu hadisədən sarsılmayacağını qeyd edərək, deyib: \"Dəyərlərimiz, ölkəmiz və yaşam tərzimiz hər zaman üstün gələcək\". Mançester partlayışından sonra Britaniyada siyasi partiyalar iyunun 8-ə təyin olunmuş parlament seçkiləri ilə bağlı keçirdikləri seçkiqabağı təşviqat kampaniyalarını dayandırıblar. Mançesterin meri Andy Burnham, partlayışdan sonra şəhərdə sayıqlığın gücləndirildiyini bildirib. \"Onlar bizi məğlub edə bilməyəcəklər\", - Mançester şəhərinin meri deyib. Londonda hökümət binası üzərində Birləşmiş Krallığın dövlət bayrağı yarıyadək endirilib. Bakıdakı Britaniya səfirliyi də dövlət bayrağını yarıyadək endirib və iki günlük xaritə kitabı istifadəyə verib. Hansı tədbirlər görülüb? Mançester Arena və yaxınlıqdakı Victoria dəmiryol stansiyası ətrafında istintaq araşdırmaları davam etdirilir. Dəmiryol stansiyasında qatar marşrutları üzrə bütün reyslər təxirə salınıb. Mançester, London ve ölkənin digər nəqliyyat qovşağlarında təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilib. İstintaq barədə nə məlumdur? Əgər partlayışın \"terror hücumu\" olduğu təsdiqlənərsə, bu, Londonda 2005-ci il iyulun 7-dən bəri baş vermiş ən qanlı terror hadisəsi kimi tarixə düşəcək. Hadisə barədə əlavə məlumatı olanlardan, terrorla mübarizə qurumları ilə əlaqə saxlamaları xahiş olunub. İstintaqa kömək edə biləcək hər cür görüntü və fotoşəkilləri polisin açıqladığı internet saytlarına yükləmək barədə çağırış edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50053905", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50055045", "doc1": "يتحرك الجيش السوري نحو الحدود مع تركيا بعد أن أبرم الأكراد اتفاقا مع حكومة دمشق ومما لا شك فيه أن الحرب الدائرة في سوريا منذ ثماني سنوات قد غيرت شكل منطقة الشرق الأوسط، وكان الأسبوع الماضي نقطة تحول جديدة في هذه الحرب الدموية الطويلة. قد تكون \"حكمة\" ترامب قد ساعدته في استشراف الأحداث المستقبلية، ولكن من ناحية أخرى قد يكون تعوده على الاعتماد على غرائزه في اتخاذ القرارات خطأ كبيرا عندما يتعلق الأمر بواقع منطقة الشرق الأوسط المعقد للغاية. وعُرف عدة سنوات أن مصير سوريا ستقرره قوى خارجية، وليس السوريين أنفسهم. وكان من شأن التدخلات الخارجية المتكررة أن أبقت الحرب مستعرة وصعدتها. ينبغي، إذا كان للمرء أن يكتب عن التنافس على النفوذ والسلطة في سوريا، أن يبدأ بحثه بالتحدث عن ضحايا هذه الحرب. فكلما تزداد الحرب شدة واستعارا، تزداد الكوارث التي يتعرض لها المدنيون. وينبغي أن تكون مشاهدة الأشرطة التي تصور معاناتهم قسرية بالنسبة لأولئك القادة الذين يصدرون الأوامر بتصعيد القتال. وليس من العسير العثور على هذه الأشرطة في الانترنت والتلفزيون. مواضيع قد تهمك نهاية منح قرار ترامب سحب القوات الأمريكية مما وصفه \"بحرب ليس لها نهاية\" تركيا ضوءا أخضر لاجتياح الشمال السوري. وقد أعلن الرئيس التركي، رجب طيب أردوغان، بأنه مصمم على ملاحقة أكراد ما يسمى بـ \"قوات سوريا الديمقراطية\" لأنهم حلفاء لـ \"حزب العمال الكردستاني\" الذين ما برحوا يحاربون الحكومة التركية المركزية منذ عقود. وتنوي حكومة أردوغان بسط سيطرتها على جانبي الحدود التركية مع شمال الشرق السوري، وإقامة منطقة عازلة يبلغ عمقها 32 كيلومترا داخل الحدود السورية. وتتضمن الخطة نقل أكثر من مليون من اللاجئين السوريين في تركيا إلى هذه المنطقة. وعندما قرر الأمريكيون تسليح وتدريب الأكراد السوريين ومعهم بعض العرب لقتال تنظيم ما يُعرف بالدولة الإسلامية، كانوا على علم بالمشكلة الحقيقية المتمثلة في أن حليفتهم في حلف شمال الأطلسي،تركيا، تنظر إلى حلفائهم الأكراد على أنهم ارهابيون. ولكن واشنطن غضت الط��ف عن هذا الأمر وفضلت ترك الموضوع للمستقبل. ولكن المستقبل حلّ الآن، وقد انفجر بشكل خطير. قبل أسبوع واحد، كان العدد القليل من العسكريين الأمريكيين الموجودين في شمال شرقي سوريا يمثل رمزا ملموسا لما كان يمكن اعتباره ضمانا أمنيا للأكراد السوريين، الذين أصبحوا حلفاء معتمدين في التصدي لجهاديي تنظيم الدولة. وقد كان الأكراد يحاربون مسلحي التنظيم على الأرض ويُقتَلون، بينما كان الأمريكيون والبريطانيون وغيرهم يوفرون لهم الغطاء الجوي ويدعمونهم بقواتهم الخاصة. وعندما انهارت \"دولة الخلافة\" التي أسسها التنظيم، اعتقل الأكراد الآلاف من الجهاديين وأودعوهم السجون. ولكن في وقت قصير لم يتجاوز الفترة التي بعث بها ترامب عددا من تغريداته المعهودة، أُجبر الأكراد السوريون على الاعتراف بأنهم قد خذلوا، مما أثار قلقا كبيرا في أوساط الجيش الأمريكي. نفى وزير الدفاع الأمريكي، مارك أسبر، أن تكون بلاده قد تخلت عن الأكراد. ولكن، وبتقدم القوات التركية ومغادرة القوات الأمريكية، لا يشعر الأكراد بذلك أبدا. فلمرة جديدة في تاريخهم المضطرب، أصبح الأكراد حلفاء يمكن التخلي عنهم بسهولة لقوى خارجية اعتمدوا عليها. ولذا التجأوا إلى أعدائهم القدامى في دمشق. ففي يوم الأحد الماضي، أعلن الأكراد عن توصلهم إلى صفقة مع نظام الرئيس السوري بشار الأسد، ووافقوا على أن يتقدم الجيش السوري إلى المناطق التي لم يكن له وجود فيها منذ عام 2012، والمتاخمة للحدود مع تركيا، وهذا يعد ذلك نصرا كبيرا للحكومة السورية. وبالفعل، تحركت القوات السورية بسرعة من القواعد التي كانت تسيطر عليها شمال شرقي سوريا. واستخرج أنصار الحكومة السورية في المنطقة الأعلام السورية التي كانوا يخبئونها. كان يوما كارثيا للسياسة الأمريكية في الشرق الأوسط. فالتحالف مع الأكراد، والضمانات الأمنية التي منحتها لهم واشنطن \"بحقهم\" في حكم ذاتي في المناطق الشمالية الشرقية من سوريا، قد جعل من الأمريكيين مساهمين في الحل النهائي للحرب في البلاد. كما كانت هذه الضمانات طريقة للتصدي لمساندي نظام الأسد، روسيا وإيران. وكان من شأن مغادرة الأمريكيين وتقدم الجيش السوري أن تعد انتصارات لهذه القوى أيضا. معارضون سوريون تدعمهم تركيا يشاركون في العملية العسكرية التركية شمالي سوريا يبدو أن فرصا جديدة بدأت بالظهور بالنسبة لجهاديي تنظيم الدولة الإسلامية. فقد أعلن هؤلاء، من خلال تطبيق \"تلغرام\" إطلاق حملة جديدة في سوريا. فقد خسر التنظيم \"دولة الخلافة\" المزعومة التي أسسها، ولكن عناصره الذين لم يعتقلوا أو يقتلوا أعادوا تنظيم انفسهم على شكل خلايا نائمة يمكنها أن تنفذ عمليات عسكرية. والآن، والأكراد يتهاوون أمام التقدم التركي، يأمل \"مجاهدو\" تنظيم الدولة في أنهم قد حصلوا على فرصة لتحرير الآلاف من مقاتليه من السجون الكردية. بعض من هؤلاء قتلة معروفون قد يشكلون تهديدا خطيرا إذا أتيح لهم أن يحملوا السلاح ثانية، ليس فقط بالنسبة لسوريا ولكن في بلدان اخرى أيضا. ولذا، ولأسباب مبررة، تشعر الحكومات الغربية بالقلق إزاء تهديد جديد من جانب تنظيم الدولة الإسلامية. فعدة من الحكومات الأوروبية، التي تشعر دوما بالقلق والخوف كلما تجبر بالتعامل مع مشاكل الشرق الأوسط عندما تأتي هذه المشاكل إلى بلدانها، يطالبون تركيا بوقف عمليتها العسكرية في سوريا. وترى بعض الدول الأعضاء في حلف شمال الأطلسي ببزوغ سيناريو مخيف ��واجه فيه الحكومة السورية - بدعم روسي - تركيا، البلد العضو في الحلف. يقول الروس إنهم على اتصال مستمر مع تركيا. ولكن، وفي مسرح حرب يتغير باستمرار، يمكن للأخطاء والتصعيد وسوء التقدير أن تحدث دائما. قد يبسّط ما استجد في الاسبوع الماضي الشكل النهائي لما ستنتهي إليه الحرب في سوريا. فقد أدى قرار ترامب إلى إخراج لاعبين أساسيين، الولايات المتحدة والأكراد، من المعادلة، بينما يستمر الرئيس الأسد وحليفاه روسيا وإيران، في تعزيز انتصاراتهم في الحرب السورية الكارثية.", "doc2": "Dəməşq kürd qüvvələri ilə anlaşma əldə etdikdən sonra Suriya rejiminin əsgərləri Türkiyə sərhədinə doğru irəliləyir. Onun hərəkətiylə başlayan hadisələr silsiləsi ABŞ-ın müttəfiqi olan Suriya kürdlərinə xəyanət halına gətirib çıxarmaqla yanaşı, Türkiyə, Suriyanın prezident Bəşər əl-Əsəd rejimi və onu dəstəkləyən Rusiya və İran, eləcə də İŞİD-in cihadçı ekstremistləri qarşısında müxtəlif imkanlar açıb. Suriyada səkkiz il davam edən müharibə Yaxın Şərqi dəyişib. Son həftə ərzində daha bir dönüş nöqtəsi olub. İllər ərzində aydın idi ki, Suriyanın taleyini suriyalılar yox, xaricilər həll edəcək. Təkrar müdaxilələr müharibənin davamına və güclənməsinə səbəb oldu. Suriyaya vəziyyətə nəzarət uğrunda mübarizə haqqında yazı müharibə qurbanlarından başlamalıdır. Müharibənin gedişində hər bir dönüş anı mülki əhali üçün fəlakət və itkilər deməkdir. Əmrlər verən liderlər üçün mülki əhalinin çəkdiyi əzabı göstərən videolara baxış icbari olmalıdır. Həmin videoları internet və televiziyadan tapmaq çətin deyil. Prezident Trump-ın ABŞ-ı sonu görünməyən müharibədən çıxarmaq qərarı Türkiyəyə Suriyaya qoşun göndərilməsi üçün yaşıl işıq verdi. Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğan bəyan edib ki, onun hədəfi öz ölkəsindəki kürd üsyançılarının müttəfiqi olan SDQ (Suriya Demokratik Qüvvələri) kürdləridir. Onun planı Suriyanın şimal-şərqində, sərhədin hər iki tərəfinə nəzarət etmək və 32 km dərinlikdə bir işğal zonası qurmaqdır. O, həmin zonaya bir milyon və ya ondan daha çox suriyalı qaçqını köçürmək istəyir. ABŞ İŞİD-ə qarşı döyüşlər aparmaq üçün suriyalı kürdlərə və onlarla yanaşı bəzi ərəblərə təlim keçirəndə amerikalıların bu potensial problemdən, Türkiyənin onların kürd müttəfiqlərini terrorçu saydıqlarından xəbəri var idi. Washington gələcəkdə yarana biləcək bu problemə göz yumdu. İndi həmin o gələcək artıq yetişib. Bir həftə əvvəl az sayda ABŞ qoşunu İŞİD-ə qarşı müharibədə mühüm müttəfiqə çevrilmiş Suriya kürdləri üçün təhlükəsizlik zəmanətinin real rəmzi kimi görünürdü. ABŞ, İngiltərə və digərləri hava dəstəyini və xüsusi təyinatlı qoşunları təmin edərkən kürdlər müharibə gedən ərazilərdə döyüşürdü və ölürdülər. İŞİD-in elan etdiyi xilafət süquta uğrayanda kürdlər minlərlə cihadçı döyüşçünü mühasirəyə alaraq həbs etdilər. Lakin tez bir zamanda Suriya kürdləri tərk edildiklərini anlamağa məcbur oldular və bu, ABŞ hərbiyyəsi sıralarında ciddi narahatlıqla qəbul olundu. ABŞ Müdafiə naziri Mark Esper kürdlərin tərk edildiklərini inkar edib. Ancaq türklərin irəliləməsi və amerikalıların bölgəni tərk etməsi suriyalı kürdlərdə məhz belə hiss yaradır. Təlatümlü tarixləri boyu kürdlər bir daha xarici bir gücün istifadə edilib atılan müttəfiqləri oldular. Onlar Dəməşqdəki əzəli düşmənlərinə müraciət etdilər. Bazar günü kürdlər, Suriya prezidenti Bəşər Əsəd rejimi ilə sövdələşmə əldə etdiklərini bildiriblər. Həmin sövdələşməyə görə, Əsədin qoşunları 2012-ci ildən bəri Dəməşq tərəfindən nəzarət edilməyən və Türkiyə ilə sərhədədək uzanan ərəziyə irəliləyə bilər. Bu, rejim üçün böyük bir qələbədir. Qoşunlar şimal-şərqdəki bazalarından sürətlə hərəkətə keçib. Əsəd tərəfdarları gizlətdikləri rejim bayraqlarını yenidən qaldırdılar. ABŞ-ın Yaxın Şərq siyasəti üçün bu, fəlakətli bir gün idi. Kürdlərlə ittifaq və Suriyada onların muxtariyyatına verilən təhlükəsizlik zamanəti ABŞ-a müharibənin sonundakı oyunda iştirak etmək imkanı verirdi. Bu, həm də Əsəd rejimini dəstəkləyən Rusiya və İrana qarşı təzyiq yolu idi. Amerikalıların bölgədən çıxması və Suriya ordusunun irəliləməsi onların da qələbədir. Türkiyə tərəfindən dəstəklənən suriyalı döyüşçülər Türkiyənin və müttəfiqlərinin Suriyanın şimal-şərqində kürdlərin nəzarətində olan zonada əməliyyatı davam etdirirlər. İŞİD-in cihadçı ekstremistləri qarşısında da yeni imkanlar açılır. Telegram mesajlaşma tətbiqində onlar Suriya boyu yeni bir zorakılıq kampaniyasını elan ediblər. Onlar ərazilərini, \"xilafəti\" itiriblər, lakin həbsxanadan və ya qəbirdən kənarda qalanlar yenidən təşkilatlanaraq partizan hücumlarını keçirmək üçün müəyyən dövrə kimi özünün mövcudluğunu bildirməyən özəklər yaradıblar. Kürdlərin özlərini itirdiyini nəzərə alaraq onlar indi kürd həbsxanalarında saxlanılan minlərlə döyüşçünü azad etmək şansının yarandığını görürlər. Onlardan bəziləri bədnam qatillərdir, onlar azadlığa çıxsa və əlləri yenidən silah və bombalara çatsa, təkcə Suriyada deyil, daha geniş ərazidə ciddi bir təhlükəyə çevrilə bilərlər. Odur ki, Qərb hökumətlərinin yenilənmiş İŞİD təhlükəsindən narahat olmağa əsasları var. Yaxın Şərqdəki problemlər qapılarını döydükdə baş verənlərdən narahat olan Avropa hökumətləri Türkiyəni hücumu dayandırmağa çağırır. NATO-nun bəzi üzvləri dəhşətli ssenariləri təsvir edirlər - misal üçün Rusiya tərəfindən dəstəklənən Suriyanın potensial olaraq, NATO üzvü olan Türkiyə ilə qarşı-qarşıya gələ biləcəyini istisna etmirlər. Ruslar Türkiyə ilə mütəmadi təmasda olduqlarını söyləyirlər. Dəyişən müharibə meydanında həmişə anlaşmazlıqların, səhvlərin və eskalasiyaların baş verməsi potensialı var. Son bir həftədə baş verənlər güman ki, Suriya müharibəsinin sonunu sadələşdirir. İki əsas oyunçu, ABŞ və kürdlər, görünür, oyundan kənar qalan kimi görünürlər. Prezident Əsəd isə müttəfiqləri Rusiya və İranla birlikdə Suriyanın fəlakətli müharibəsində qələbələrini möhkəmləndirməkdə davam edirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38001897", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38010000", "doc1": "قالت رابطة الأطباء المستقلة، التي تدعم عددا من المنشآت الطبية في سوريا، إن مستشفى البيان للأطفال تعرض لأضرار بالغة وقال مدير مستشفى البيان للأطفال إنه كان يختبئ في قبو المستشفى، ولم يتمكن من المغادرة. وقال المصدر السوري لحقوق الإنسان المعارض، ومقره بريطانيا، إن 21 شخصا على الأقل قتلوا في الهجوم، من بينهم خمسة أطفال. واستؤنفت الغارات الجوية يوم الثلاثاء بعد انتهاء هدنة مدتها ثلاثة أسابيع أعلنتها روسيا، الحليف الوثيق للحكومة السورية. وأعلنت روسيا أيضا بداية عملية موسعة ضد الجماعات المسلحة في مناطق أخرى غربي سوريا تشارك فيها لأول مرة حاملة طائرات روسية متمركزة بالبحر المتوسط.. وتنقسم حلب، التي كانت المركز التجاري والصناعي للبلاد، منذ عام 2012 إلى نصفين تقريبا، حيث تسيطر القوات الحكومية على شطرها الغربي، بينما تسيطر المعارضة المسلحة على شطرها الشرقي. قال الدفاع المدني السوري (الخوذ البيضاء) إن مسعفا قتل في كرم البيك وفي العام الماضي تمكنت القوات السورية من إحراز تقدم في المدينة بمساعدة ميليشيات مدعومة من إيران وغارات جوية روسية. وفي 22 سبتمبر/أيلول الماضي، بعد أسبوعين من تطويق وحصار على الشطر الشرقي للمدينة وسكانه الذين يبلغ عددهم 275 ألفا، شنت القوات السورية هجوما موسعا لفرض السيطرة على المدينة بأكملها. وأوقفت الحكومة وروسيا الهجمات الجوية يوم 18 أكتوبر/تشرين الأول للسماح للمدنيين ومسلحي المعارضة بالمغادرة، ولكن عدد الذين غادروا لم يكن كبيرا. وبنهاية أكتوبر/تشرين الأول كان القصف قد أودى بحياة 700 مدني شرقي المدينة، بينما أدت نيران الصورايخ إلى مقتل العشرات في غربها، كما قالت الأمم المتحدة. وقال نشطاء إن الغارات الجوية الحكومية استؤنفت الثلاثاء، مما أدى إلى مقتل 11 مدنيا، وسط تقارير من وسائل الإعلام الحكومية عن نشر أعداد كبيرة من القوات على عدد من الجبهات قبل هجوم بري موسع. وقا المرصد السوري لحقوق الإنسان إن براميل متفجرة أسقطت من ��ائرات مروحية ونيران المدفعة وقذائف طائرات مقاتلة استهدفت عددا من مناطق حلب من بينها شعار وسكري وكرم البيك. قالت الأمم المتحدة إن إمدادات الغذاء في حلب توشك على النفاد وقالت رابطة الأطباء المستقلة، التي تدعم عددا من المنشآت الطبية في سوريا، إن مستشفى البيان للأطفال تعرض لأضرار بالغة. ونقلت الرابطة عن مدير المستشفى قوله إنه محاصر في قبو المستشفى: \"الطائرات فوقنا. لا يمكننا الخروج. ربما لا يمكننا حماية أنفسنا في هذه الغرفة\". وقالت جماعات الدفاع المدني السوري أو ما تعرف بـ\"الخوذ البيضاء\" إن مسعفا قتل في كرم البيك. وصرح ببراس ميشال، الناطق باسم الدفاع المدني السوري، لرويترز بأن \"الطائرات لا تتوقف ولو لدقيقة واحدة\"، مضيفاً \"القصف مستمر\".", "doc2": "Bayan uşaq xəstəxanası hava hücumundan sonra \"Bayan\" Uşaq Xəstəxanasının direktoru obyektin zirzəmisində gizlənmək məcburiyyətində qalıb. Fəallar bildirirlər ki, son iki gün ərzində Hələbdə uşaqlar da daxil olmaqla azı 32 nəfər həlak olub. Hava zərbələri çərşənbə axşamı, hökumətin müttəfiqi olan Rusiya tərəfindən elan edilmiş üç həftəlik moratoriumun sona çatmasından sonra baş verib. Fəallar hökumətin hava zərbələri endirməyə yenidən başlanmasını təsdiqləyib. Dövlət kütləvi informasiya vasitələri geniş yerüstü hücumdan əvvəl bir neçə istiqamətdə böyük qoşunların yerləşdirilməsini xəbər verib. Böyük Brityaniyada mənzillənmiş Suriya Rəsədxanası monitorinq qrupunun məlumatına görə, raketlər reaktiv təyyarələr tərəfindən atılıb, barrel bombaları vertolyotlardan atılıb və artilleriya şərqi Hələbin Shaar, Sukkari, Sakhour və Karam əl-beik kimi ərazilərini məqsədyönlü şəkildə hədəfləyib. Qrup bildirir ki, beş uşaq və fövqəladə hallar işçisi də daxil olmaqla azı 21 nəfər həlak olub. Suriyada bir sıra müəssisələri müdafiə edən Müstəqil Həkimlər Assosiasiyası qeyd edib ki, \"Bayan\" Uşaq Xəstəxanası pis zərər görüb. \"Təyyarələr yuxarıdadır. Biz çıxa bilmirik. Bəlkə də, biz bu otaqda özümüzü qoruya bilərik,\" Assosiasiya zirzəmidə qalmış xəstəxananın direktoru cənab Hatem-dən sitat gətirir. Həmçinin Suriya Mülki Müdafiə təşkilatından Ağ Dəbilqələr kimi tanınan xilasedicilər Karam əl-beik-də bir feldşerin həlak olduğunu təsdiqləyib. Hava reydlərinin Hələbin qərbindəki bəzi ərazilərdə də davam etdirildiyi bildirilir. Suriya Rəsədxanası çərşənbə günü Batbo kəndində 19 nəfərin həyatını itirdiyini deyib. Rusiya, ilk dəfə hava döyüşlərində təyyərə gəmisinin istifadə olunduğu qərbi Suriyada cihadçı döyüşçülərinə qarşı iri əməliyyat başlayacağını elan edib. Bir vaxtlar Suriyanın kommersiya və sənaye mərkəzi olan Hələb 2012-ci ildən bəri hökumətin qərbə, üsyançıların şərqə nəzarətilə ikiyə bölünüb. Ötən il Suriya qoşunları İranın dəstəklədiyi silahlı dəstələr və Rusiya hava zərbələrinin köməyi ilə çıxılmaz vəziyyətdən qurtulub. Hökumət və onun müttəfiqi Rusiya şəxslərin və üsyançıların ərazini tərk etməsi üçün oktyabrın 18-də hava zərbələrini dayandırıb. BMT-nin məlumatına görə, ayın sonunadək hava zərbələri şərqdə 700-dən çox dinc sakini qətlə yetirib, raket atəşi nəticəsində isə qərbdə onlarla insan həyatını itirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/05/150512_northkorea_defence_minister_executed", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/05/150513_north_korea_execution", "doc1": "المعلومات المتوفرة عن هيون شحيحة، لكن يعتقد أنه كان نافذا بين طبقة الصفوة السياسية في كوريا الشمالية. وقالت وكالة أنباء يونهاب الكورية الجنوبية إن النواب اُبلغوا بأن هيون قتل يوم 30 من الشهر الماضي. ويعتقد بأن الوزير اتُهم بإبداء عدم الولاء لزعيم كوريا الشمالية كيم جونغ-أون. وقالت الوكالة إن الوزير واجه اتهامات بالخيانة بعد أن غلبه النوم في لقاء عسكري حضره الزعيم الكوري الشمالي. وقالت وسائل إعلام في كوريا الجنوبية إن هيون أزيح من منصبه ثم أعدم باطلاق النار عليه من مدفع مضاد للطائرات. مواضيع قد تهمك نهاية ومن المستحيل التحقق من صحة التقارير الواردة من كوريا الشمالية. وكان هيون قد عين وزيرا للدفاع في 2012 بعد ما اعتبرت حملة تطهير طالت مسؤولين. ويعتقد بأنه رقي إلى رتبة الجنرال في عام 2010، غير أنه المعلومات عنه شحيحة. وشغل عضوية لجنة تنظيم جنازة الزعيم الكوري الشمالي الراحل كيم جونغ- إيل في شهر ديسمبر/ كانون الأول عام 2011، في إشارة على أنه كان له دور نافذ بين الصفوة السياسية في البلاد.", "doc2": "Seul müdafiə nazirinin Kim Jong-un iştirak etdiyi hərbi tədbirdə yuxuya getdiyinə görə güllələndiyini bildirir Cənubi Koreya Yonhap xəbərlər agentliyinin kəşfiyyatçıların məlumatına istinadən yaydığı xəbərə görə, Hyon Yong-chol aprelin sonunda, hökmün yüzlərlə dövlət məmurunun gözü qabağında yerinə yetirildiyi zaman ictimaiyyət qarşısında zenit topundan atəşlə güllələnib. Məlumatlara görə, müdafiə idarəsinin başçısı Kim Jong-un-un iştirak etdiyi hərbi tədbirdə yuxuya getdiyinə və bir neçə dəfə Şimali Koreya lideri ilə mübahisəyə etdiyi üçün ölüm cəzasına məhkum edilib. Pxenyandan alınan məlumatı müstəqil mənbələrdən təsdiq etmək mümkün deyil. Lakin BBC-nin Koreyadakı müxbirinin məlumatına görə, bunu yoxlamaq çətin olmayacaq. Müdafiə nazirinin edamı barədə məlumat həqiqətə uyğun olmasa, o, ictimaiyyət üzünə çıxacaq. Kəşfiyyatçıların məlumatına istinadən Yonhap Cənubi Koreya agentliyi bu ilin əvvəlindən KXDR lideri Kim Jong-un-un əmri ilə 15 Şimali Koreya məmurunun edam edildiyini bildirir Daha əvvəl Seul 2015-ci ilin əvvəlindən KXDR hakimiyyəti tərəfindən 15 nəfərin edam edildiyini bildirmişdi. Edam edilənlərdən biri ölkə meşə təsərrüfatının inkişaf planını tənqid etmiş nazir müavini olub. 2013-cü il dekabrında Şimali Koreya lideri Kim Jong-un-un Çinlə danışıqlar üçün məsuliyyətli və iqtisadi islahatlar tərəfdarı sayılan dayısının edam edildiyi haqqında məlumat yayılmışdı. Yonhap agentliyinin məlumatına görə, Şimali Koreyada dövlət məmurlarının edamı təxminən həftədə bir dəfə baş verir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-39544332", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-39545530", "doc1": "تُقام المدينة الترفيهية العملاقة على أطراف مدينة الرياض ومن المقرر أن توفر المدينة الترفيهية أنشطة ثقافية، ورياضية، وترفيهية، بما في ذلك متنزه على غرار متنزهات شرك سيكس فلاغز، ومتنزه آخر للسفاري. وأكد الإعلان الرسمي عن المدينة الترفيهية العملاقة على أنها ستكون الأولى من نوعها على مستوى العالم. ومن المقرر أن يبدأ بناء المدينة الجديدة في السعودية العام المقبل وسط توقعات بالانتهاء من أعمال الإنشاء عان 2022، في إطار خطة أوسع نطاقا. وتستهدف رؤية السعودية 2030، التي أعلنها ولي ولي العهد الأمير محمد بن سلمان منذ عام، تنويع الاقتصاد والتقليل من اعتماد السعودية على النفط كمصدر رئيسي للدخل من خلال إنشاء عدد من المشروعات العملاقة. وجاء الإعلان عن المدينة الترفيهية، التي تبلغ مساحتها خمس مساحة الرياض، لتكون المشروع الأحدث على الإطلاق بين مجموعة من المشروعات التي أشارت إليها رؤية 2030. وقالت السلطات المعنية في السعودية إن المدينة لن تجتذب السائحين إلى السعودية فقط، بل \"ستوفر حياة صحية وأكثر انسجاما وترفيهة ومتعة وبهجة لسكان العاصمة.\" لكن من غير الواضح حتى الآن كيف يمكن تشغيل مدينة ترفيهية على غرار مدن سيكس فلاغز في بلد ينتشر فيه الفصل بين الجنسين ويمنع فيه الاختلاط بين المرأة والرجل. وحتى الآن تقام المتنزهات والمدن الترفيهية في السعودية من أجل الأطفال فقط.", "doc2": "Yeni şəhərcik paytaxt Riyadın kənarında tikiləcək. 334 kvadrat kilometrlik - yəni, təxminən Las Vegas boyda olacaq atraksionda mədəniyyət, idman və əyləncə tədbirlərinin keçiriləcəyi, Six Flags istirahət parkı və safari parkının da olacağı deyilir. Bəyanata əsasən bu, dünyada ilk belə şəhərcikdir. Məlumata görə, tikinti işləri gələn ilin əvvəlində başlayacaq və birinci mərhələ 2022-də bitəcək. Həmçinin oxu: Bir il bundan əvvəl Baş nazirin ikinci müavini, müdafiə naziri Məhəmməd Bin Salman \"Vision 2030\" planlarını açıqlayamışdı. Məqsəd, ölkənin neftdən asılılığını azaldaraq iqtisadiyyatın şaxələndirilməsini nəzərdə tutan layihələr həyata keçirmək idi. Ölçüsü Riyadın beşdə bir hissəsinə bərabər olan yeni əyləncə şəhəri bu layihələrdən biridir. Hakimiyyət deyir ki, bu layihə təkcə turizm üçün yox, paytaxtda yaşayanlara da \"əyləncə və sevinc\" gətirmək üçün nəzərdə tutulub. Lakin qadın və kişiləri bu dərəcədə ayıran bir ölkədə Six Flags istirahət parkının necə salınacağı sual doğurur. İndiyə qədər Səudiyyə Ərəbistanında salınan istirahət parkları daha çox uşaqlar üçün olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-49824817", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-49826055", "doc1": "وطالب التقرير بتغيير اللغة المستخدمة للحد من الوصم، كأن نقول \"شخص يعاني من البدانة\" بدلا من \"شخص بدين\". كما أوصى بتدريب العاملين في مجال الصحة على استخدام لغة داعمة عند تناول فقدان الوزن. ووجهت انتقادات مؤخرا لإحدى الجمعيات الخيرية المعنية بمعالجة السرطان بسبب استخدام دعاية بها \"وصم للبدناء\". وزادت معدلات السمنة في انجلترا بحوالي 18 في المئة، بين عام 2005 و2017، وبنسبة مشابهة في اسكتلندا وويلز وأيرلندا الشمالية. وتعني هذه النسبة أن واحدا من بين كل أربعة بالغين في المملكة المتحدة يعاني من السمنة، وأن حوالي ثلثي السكان يعانون من الوزن الزائد أو البدانة. لكن لا يمكن إرجاع هذه الزيادة الكبرى لغياب العزيمة في أرجاء المملكة المتحدة، فالأمر أكثر تعقيدا. وخلص التقرير الذي أعدته الجمعية البريطانية لعلم النفس إلى أن \"الأمر لا يقتصر على العزيمة الفردية.\" القلق والصدمة وذكر التقرير أن من يعانون من وزن غير صحي عادة ما يكون لديهم استعداد وراثي أكبر. كما تتحكم في حياتهم عوامل مثل العمل أو الدراسة أو المحيط الاجتماعي \"تساعد في الإفراط في تناول الطعام أو الخمول.\" كما يعاني من يعيشون في مناطق فقيرة من معدلات قلق أعلى بفعل مواجهة تحديات كبرى في الحياة، والتعرض لصدمات، وقلة الفرص والحوافز لممارسة نشاط بدني في مناطق سكنهم، و\"تراجع القدرة على شراء طعام صحي.\" نمط الحياة الاجتماعية والعملية، والعادات الغذائية المرتبطة به من أهم العوامل المؤثرة في زيادة الوزن وأضاف التقرير أن التجارب النفسية لها دور كبير. فحوالي نصف البالغين الذين يستعينون بخبير تغذية مروا بصعوبات في الطفولة. كما أن الضغط الذي يتسبب به الوصم بسبب البدانة، وشعور البدناء بالخزي بسبب وزنهم، على يد الحملات الصحية والأطباء وصناع القرار، عادة ما يؤدي إلى الإفراط في تناول الطعام واكتساب المزيد من الوزن. وتناول مقدم البرامج الكوميدي، جيم كوردن، الوصم بالسمنة مؤخرا. وقال إنه \"لو كانت السخرية من البدناء تدفعهم لخسارة الوزن، لكان اختفى الأطفال البدناء من المدارس.\" وتقول الدكتورة أنغل تشاتر، كاتبة التقرير والاستاذة بجامعة بيدفوردشير، إنه يمكن استخدام خبرات علماء النفس لتدريب العاملين في مجال الصحة على تناول الأمور المتعلقة بالسمنة بطريقة أفضل. وأضافت: \"لو كان علاج السمنة سهلا، لما كنا هنا الآن نكتب هذا التقرير... قد تكون لديك أقوى إرادة في العالم، لكن بدون القدرة على الوصول للطعام الجيد، والبيئة الجيدة، ونقطة البداية الأفضل، سيكون الأمر صعبا.\" تجربة التدخين وأوصى التقرير الحكومة باستخدام نهج مماثل للمتبع مع التدخين في التعامل مع السمنة. وقال رئيس الجمعية البريطانية لعلم النفس، سارب باجوا، إن \"الأمر تطلب الكثير من الإجراءات على كل المستويات على مدى عقود، ما بي�� سياسات حكومية ومساعدات للمدخنين، لكننا الآن نشهد انخفاضا حادا في مستويات التدخين والمشاكل الصحية المرتبطة به.\" وتابع: \"علماء النفس لديهم العلم والخبرة اللازمة لمساعدة الخدمات الصحية على تحقيق نفس النجاح فيما يتعلق بالبدانة.\" وأضاف: \"يمكننا المساعدة، ليس فقط من خلال ابتكار طرق لمساعدة الأفراد، وإنما بتقديم المشورة فيما يتعلق بالسياسة العامة كذلك، بالشكل الذي يساعد على خلق بيئة تسهل على الناس تجنب السمنة بالأساس.\" لكن علماء النفس يعارضون تصنيف السمنة على أنها \"مرض\"، لأن ذلك قد يؤدي إلى تشتيت الانتباه عن التغيرات السلوكية التي قد تكون ناجحة في مقاومتها.", "doc2": "Hesabatda qeyd olunur ki, səhiyyə işçiləri piylənmədən əziyyət çəkən insanların vəziyyətini yüngülləşdirmək üçün \"şişman insan\" ifadəsi əvəzinə \"piylənməsi olan insan\" ifadəsini işlətməlidirlər. Eləcə də qeyd olunub ki, səhiyyə işçiləri arıqlama mövzusunda daha da dəstəkverici ruhda danışmağı bacarmaq üçün məşq keçməlidirlər. Xərçənglə bağlı tədqiqatlar aparan xeyriyyə təşkilatının bu yaxınlarda buraxdığı \"kök insanları utandıran\" reklam tənqid olunub. İngiltərədə piylənmə səviyyəsi 2005-2017-ci illərdə 18 faiz artıb, Şotlandiya, Uels və Şimali İrlandiyada da göstəricilər oxşardır. Bu o deməkdir ki, Britaniyada böyüklərin hər dördündən birinin piylənməsi, təxminən üçdə ikisinin isə artıq çəkisi və ya piylənməsi var. Bu artımı Britaniyada insanların qəfil motivasiya itkisiylə izah etmək mümkün deyil - Britaniya Psixoloji Cəmiyyətinin açıqladığı hesabata əsasən gəldiyi qənaətə görə, bu, \"bir insanın iradə çatışmazlığı ilə əlaqəli deyil\" və daha mürəkkəb məsələdir. Stress və travma Qeyri-sağlam dərəcədə piylənməyə meyilli olan insanlarda bu keyfiyyət genetik səviyyədə özünü göstərir və adətən, belə insanların iş, təhsil rejimi və sosial fəaliyyəti normadan artıq yemək və hərəkətsiz həyat tərzinə səbəb olur. \"Yoxsul məhəllələrdə yaşayan insanlar tez-tez həyati çətinliklər və travmalar da daxil olmaqla dərin stress keçirirlər. Çox vaxt bu cür ərazilərdə fiziki aktivlik üçün şərait və əlverişli sağlam qidanı əldə etmək imkanları məhdud olur\". Hesabatda deyildiyi kimi, insanın psixoloji təcrübəsinin də böyük rolu ola bilər, belə ki, piylənmədən şikayət edənlərin yarıdan çoxu uşaqlıq illərində çətinliklərlə üzləşib. İctimai kampaniyalar zamanı, həkimlər, rəsmilər vurğulayırlar ki, artıq çəkiyə görə yaranan utanc və stress hissi çox vaxt daha əlavə yeməklərin yeyilməsinə və nəticədə daha çox piylənməyə səbəb olur. Bu yaxınlarda britaniyalı komediyaçı James Corden piylənməyə görə insanları lağa qoymağın əleyhinə səsini ucaldaraq qeyd edib ki, \"əgər bu, kök insanlara arıqlamağa kömək etsəydi, onda məktəblərdə piylənmiş uşaqlar olmazdı\". Bedfordshire Universitetindən doktor Angel Chater-in qeyd etdiyi kimi, psixoloqlar sağlamlıq mütəxəssislərinə piylənmə ilə bağlı daha yaxşı ünsiyyət qurmaqda kömək edə bilərlər. \"Piylənmənin müalicəsi asan olsaydı, burada olmazdıq və bu hesabatı yazmazdıq\", o deyib. \"İradəniz çox güclü ola bilər, lakin doğru qida, sağlam mühit, yaxşı həyat şəraitiniz yoxdursa ... çətin olacaq.\" Siqaretə qarşı kampaniyadan öyrənmək Hökumət piylənmə probleminə siqaretçəkmə probleminə yanaşdığı kimi yanaşmalıdır, hesabatda qeyd olunub. \"Bu yanaşma on illərdir ki, hökumət siyasətindən tutmuş siqaret çəkənlərədək bütün səviyyələrdə tədbir görülməsini tələb edib. Lakin indi siqaretçəkmə səviyyəsinin və bunun doğurduğu sağlamlıq problemlərinin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasını müşahidə edirik\", - Britaniya Psixoloji Cəmiyyətinin baş direktoru Sarb Bajwa deyib. \"Psixoloqlar piylənməylə bağlı səhiyyə xidmətinə eyni nəticəni əldə etməyə kömək edə bilərlər, bunun üçün onların kifayət qədər elmi və klinik təcrübəsi var.\" \"Biz yalnız fərdlərə kömək yollarını ortaya qoymaqla deyil, həm də insanların piylənməməsini asanlaşdıran bir mühit yaratmağa kömək edəcək dövlət siyasətinə dair məsləhətlər verə bilərik.\" Bununla yanaşı, psixoloqlar piylənmənin \"xəstəlik\" kimi təsnif olunmasının tərəfdarı deyillər, çünki onların qənaətincə, bu, diqqəti uğurlu nəticə verə biləcək davranış dəyişiklərindən uzaqlaşdıra bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43400697", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-53166428", "doc1": "منذ بداية القرن الـ 21 لم تشهد روسيا سوى فلاديمير بوتين رئيسا للبلاد. وكان بوتين يتناوب على تولي منصبي رئيس الوزراء والرئيس، إذ عين رئيسا للوزراء عام 1999، ثم انتخاب رئيسا بين في الفترة من 2000-2008، ثم رئيسا للوزراء بين عامي 2008-2012، وخلال تلك الفترة عدّل بوتين الدستور ليمدد سنوات منصب الرئيس من أربع إلى ست سنوات، ثم انتخابه مرة أخرى رئيسا مرة أخرى عام 2012. والآن، يستعد بوتين لإعادة انتخابه مرة أخرى. وستكون هذه هي الولاية الرابعة لبوتين، التي سيظل فيها رئيسا لروسيا حتى عام 2024. لكن، ما هي اللحظات الحاسمة التي شكلت مسيرته السياسية؟ \"موسكو لا تحرك ساكنا\" قبعة من الفرو تحمل شعار الاتحاد السوفيتي كانت الأيام الأخيرة من عمر الحرب الباردة هي السنوات التي تشكلت فيها شخصية بوتين. وجرفت ثورة 1989 بوتن عندما عين ضابطا صغيرا لجهاز كيه جي بي في مدينة دريسدن، فيما كان يعرف حينها بألمانيا الشرقية الشيوعية. ومر بوتين بلحظات ضعف في هذه الفترة، لكنها تركت فيه انطباعين استمرا معه، هما الخوف من الثورات الشعبية، بعدما شهد الجموع الغفيرة التي خرجت في الشوراع ما أدى إلى انهيار حائط برلين والستار الحديدي، وكرهه للفراغ السياسي الذي ظهر في موسكو في أعقاب انهيار الاتحاد السوفيتي. بوتين في زي المخابرات الروسية ووصف بوتين نفسه كيف كان شعوره عندما طلب المساعدة بعد محاصرة مقرات كيه جي بي في دريسدن من قبل الجماهير عام 1989. واتصل بوتين حينها بوحدة الدبابات في الجيش الأحمر طلبا للحماية، لكن موسكو، التي كان يحكمها آنذاك ميخائيل جورباتشوف، \"لم تحرك ساكنا\". لذلك، اتخذ بوتين القرار نيابة عن موسكو، وبدأ في إحراق تقارير الإدانة. ويقول بوتين، وهو يستعيد ذكرى هذه الأحداث خلال عدة مقابلات تحت عنوان \"الشخص الأول\": \"أحرقت بنفسي كما هائلا من المستندات... أحرقنا كما هائلا من المحتويات حتى انفجر الفرن.\" وقال كاتب السير الألماني، بوريس ريت شستر: \"كان سيكون لدنيا بوتين مختلف وروسيا مختلفة لو لم يمر بوتن بتجربته في ألمانيا الشرقية.\" من لا شيء إلى لاعب رئيس في ثاني أكبر مدن روسيا بوتين يكشف الستار عن تمثال لمعلمه وعمدة سانت بطرسبيرغ، أناتولي سوبتشاك، في يونيو/حزيران 2006 ولدى عودته إلى مسقط رأسه في مدينة ليننغراد، التي ستستعيد اسمها القديم لاحقا وهو سان بطرسبيرغ، أصبح بوتين الذراع اليمنى لعمدة المدينة الجديد. ولم ينس العمدة تلميذه السابق، وعينه في أول وظيفة سياسية له. إنه عام 1990. لا يتضح حتى الآن لماذا سيحتاج سياسي إصلاحي، كان له الفضل إلى جانب غورباتشوف ويلتسين في نهاية الاتحاد السوفيتي، لعميل في كيه جي بي على مقربة منه. ففي ألمانيا الشرقية آنذاك، كان بوتين جزءا من شبكة من الشخصيات ربما فقدت أدوارها القديمة، لكنها وجدت لها مكانا جيدا على المستويين الشخصي والسياسي في روسيا الجديدة. أثبتت خبرات أنه شخص مفيد في روسيا الجديدة ما بعد الحقبة السوفيتية. وتمكن بوتين من استعادة الصداقات القديمة وإنشاء شبكة من الاتصالات وتعلم اللعب بالقواعد الجديدة. ولم يمر وقت طويل ليصبح نائب سوبتشاك، عمدة سانت بطرسبورغ. لفت أنظار موسكو وشدهت مسيرته صعودا مستمرا، حتى إنه نجى من السقوط المدوي لسوبتشاك. ومنذ أن كان في دريسدن، تعلم بوتين كيفية إنشاء شبكة علاقات داخل طبقة الصفوة بالمجتمع، ولم يتضرر بوتين من موت معلمه، بل تحرك صوب موسكو، وأخذ يترقى هناك في جهاز الأمن الفيدرالي الروسي (الذي خلف كيه جي بي) وانتهى به الأمر بالعمل في الكرملين. وأصبح بوريس يلتسين الرئيس الجديد للاتحاد الروسي، وتمكن من إبقاء الحزب الشيوعي القديم بعيدا بفضل تحالفه مع الأوليغارشية (سيطرة الأقلية) الذين كان لديهم الكثير من المال والنفوذ نجحوا في تحقيقها خلال تلك الفترة الانتقالية. وظهر بوريس بيريزوفسكي كداعم رئيسي ليلتسين ومؤثرا قويا في الرأي العام، في الوقت الذي عادت فيه الانتخابات إلى روسيا. كما أصبح بيريزوفسكي قريبا من بوتين. ووضع الشبح، الذي تحول إلى سياسي، قدمه في مسار السياسة السريع، وعينه يلتسين عام 1997 نائبا لرئيس إدارته الرئاسية. وبحلول عام 1999 عينه يلتسين رئيسا لوزراء روسيا. الرئيس الروسي السابق، بوريس يلتسين، يصافح بوتين أثناء تسلمه منصب الرئاسة وأصبحت تصرفات يلتسين عشوائية إلى حد كبير، ليعلن استقالته المفاجئة في 31 ديسمبر/كانون أول عام 1999. وهيأ بوتن نفسه بصورة بارعة، بدعم من بيريزوفسكي واللاعبين الرئيسيين في الأوليغارش، ليصبح القائم بأعمال الرئيس، وهو المنصب الذي سيضمنه بالفوز في الانتخابات الرسمية في مارس/آذار 2000. ويبدو أن الأوليغارشيين والإصلاحيين الذين كانوا يمثلون عائلة يلتسين السياسية يشعرون براحة كبيرة لرئيسهم الجديد، فهو شخصية تتسم بالرمادية والغموض تارة والمرونة بشكل واعد تارة أخرى. ويبدو أن سيطرتهم على روسيا الناشئة الجديدة باتت آمنة. السيطرة على الإعلام بوتين يتحدث إلى الإعلام على متن أحد القطارات في مارس/آذار 2000 سيطر بوتين على وسائل الإعلام خلال ثلاثة أشهر من توليه السلطة. وكانت هي اللحظة الفارقة في إزاحة الأوليغارشيين والإطاحة بالحرس القديم في الكرملين، كما كانت إيذانا بعزف النغمة الخاصة بحكم بوتن في المستقبل. وكانت للسيطرة على الإعلام منافع مزدوجة، فهي التي ساعدت في التخلص من معارضيه الأقوياء وإبعادهم عن مراكز قوتهم والسيطرة على وسيلة توجه الرأي، التي برزت في تغطية حرب الشيشان، وهجمات روسيا الدموية، ودعم شعبية الرئيس، وتعظيم صورة روسيا الجديدة وقائدها، وتحديد أعدائها الجدد. وكان أول الضحايا سيطرة بوتين على شبكة \"إن تي في\" الإخبارية المستقلة، التي كان يشاهدها آنذاك 100 مليون شخص وتصل إلى قرابة 70 في المئة من السكان (في مايو/آيار 2000). لكنها لم تكن الأخيرة، وواصل بوتين إحكام سيطرته على وسائل الإعلام. ولم ير الروس في الأقاليم الخارجية سوى ما يريده بوتين منهم رؤيته، فهناك الآن ثلاثة آلاف قناة تلفزيونية في روسيا، يتجنب معظمها الأخبار تماما، وإذا وقعت أي أحداث سياسية مهمة يراد تغطيتها، فإنها تخضع لمراجعة صارمة من الحكومة. وهناك محاولات لإطلاق وسائل إعلام مستقلة لكنها قليلة ومهمشة، ولا تبث موادها أحيانا بثا حيا وتضطر إلى العمل على الإنترنت، مثل شبكة \"تي في رين/دوشتسه\". التخلص من الأوليغارش المعارضين رأى بوتين أن الأهم هو السيطرة على أباطرة الأعمال الذين دعموا سلفه بوريس يلتسين، فأبعد بيريزوفسكي في عام 2000، وميخائيل خودوركوفسكي عام 2003 وغيرهم. وبدأت تسقط الشركات الروسية الكبرى وتكتلات الشركات تدريجيا في أيدي حلفاء بوتين الموثوقين. \"لا تعبث معي\".. رسالة إلى المناطق جنود روس يمشون بجانب صورة بوتين في إحدى الثكنات العسكرية في الشيشان وعلى نفس النمط، سيطر بوتين تدريجيا على مناطق روسيا البالغة 83 منطقة عبر تعيين سياسيين موثوقين. وألغى الانتخابات الإقليمية لحكام الأقاليم في عام 2004، وبدلا من ذلك وضع قائمة مع ثلاثة مرشحين، ومكّن أعضاء البرلمان الإقليميين من اختيار حاكمهم المقبل. واتُهم بوتين بـ \"بالقضاء على الديمقراطية\"، لكن استراتيجيته تؤتي ثمارها. وكان تعيين رمضان قاديروف رئيسا للشيشان في مارس/آذار 2007 نجاحا استثنائيا لبوتين. وعادت الانتخابات الإقليمية لفترة وجيزة في عام 2012 بعد موجة من الاحتجاجات المؤيدة للديمقراطية، لكن بحلول أبريل/نيسان عام 2013 استعاد بوتين سيطرته بإدخال تشريعات جديدة مقيدة. مغازلة الليبرالية زعيم المعارضة الروسية، أليكسي نافالاني، في مسيرة احتجاجية في موسكو في السادس من مايو/آيار 2012 اندلعت سلسلة من المظاهرات الحاشدة في بولوتنايا بموسكو وأماكن أخرى خلال عامي 2011 - 2013، للمطالبة بإجراء انتخابات نزيهة وإدخال إصلاحات ديمقراطية. وتعتبر هذه الاحتجاجات هي الأكبر في روسيا منذ التسعينيات. وبداية من \"الثورات الملونة\" القريبة عام 2000 وأخيرا الربيع العربي، يرى بوتين أن ثمة موجات جماهيرية واسعة تسعى للتغيير. وتابع بوتين بقلق إطاحة عدد من القادة الاستبداديين من سدات الحكم في عدة أماكن من العالم، ما يستدعي ذكريات الروس السيئة عام 1989. ويرى بوتين أن هذه الحركات الشعبية هي وسيلة للحكومات الغربية للتعدى الفناء الخلفي الروسي. علاوة على ذلك، سمحت الثورة بوجود أرض خصبة للإسلاميين في شمال القوقاز، لكن بوتين لن يسمح بذلك. ويبدو أن بوتين بدأ لفترة وجيزة تجربة ليبرالية، إذ يدعو إلى اللامركزية السياسية، ويقول إن مناطق روسيا يجب أن تتمتع بسيطرة أكبر على مواردها الاقتصادية، وكان بوتين يستخدم كلمة \"الإصلاح\" في كل خطابته. لكن هذه الخطوة لا تدوم طويلا، بمجرد اقتراب الخطر، وتتبدل الاستراتيجية. روسيا لي هي روسيا لكم وحتى الآن، أثبت بوتين جدارة في إدارة الموارد، لكنه يحتاج إلى إطار فكري لخططه. يريد أن يرسم صورة روسيا العظمي، التي تملؤها الوطنية والقوة العسكرية. والبداية البديهية والأفضل لهذا المشروع هو الترويج لتاريخ رسمي محصن ومنسوج بدقة للحرب العالمية الثانية. فخطوة روسيا القادمة متعلقة بالحاضر؛ وهي خلق هوية صلبة، تكون فيها روسيا قوية، برئيس على نفس مستوى القوة العضلية، بحيث يتوحد كل الروس تحت لوائها، ولا تخضع للضغط الدولي. بوتين يمتطي حصان أثناء عطلته في جنوب سيبيريا، في أغسطس/آب 2009 وروسيا القوية هذه تصد ضغط الحكومات الغربية عن طريق إظهار التعاطف مع حركات اليمين المتشدد، وقادته مثل ماري لو بان في فرنسا، والرئيس الأمريكي دونالد ترامب. وفي الداخل، تبرز أهمية وسائل الإعلام التي يسيطر عليها الكرملين، بحيث تنشر رسالة أن الغرب كاذب، وأن حلف شمال الأطلنطي يتمدد إلى أعتاب روسيا، وأن روسيا ترعى حلفاءها، ولن تخضع لإملاءات. ويصور بوتين نفسه كرجل قوي، وعسكري صميم يضج حديثه بلغة المتاريس الحربية. كما أصبح خطابه في السياسة الداخلية محافظا، وأصبح مقربا من الكنيسة الأرثوزكسية، وثمة معارضة أخلاقية وتشريعية قوية للحركات الداعمة لحقوق المثليين، وأي نزعات تحررية. كما لا يُسمح بالنقد، ولا تهاون مع من يقف ضد الحكومة أو الدولة، ولا رفق بمن يتعمدون إضعاف الأمة. ولفت اعتقال ومحاكمة أعضاء جماعة \"بوسي رايوت\" الاحتجاجية في مارس/آذار 2012 انتباه العالم، لكنها مجرد حالة ضمن الكثير في أنحاء روسيا. بو��ين يتحدث إلى القوات الروسية في موسكو بعد ضم القرم، في التاسع من مايو/آيار 2014، في ذكرى الحرب العالمية الثانية حان قطاف القرم ومنحت الثورة الأوكرانية وتبعاتها لبوتين فرصة استراتيجية، فكان استيلاؤه السريع على القرم في فبراير/شباط 2014 أكبر انتصاراته حتى الآن، وضربة مخزية للغرب. وأظهرت روسيا قوتها بالاستيلاء على جزء من دولة متاخمة تحت أنظار العالم. ولم يستطع أحد إيقاف روسيا. ويدرك بوتين أن روسيا وحدها قد لا تقدر على تحديد مكانتها في العالم، لكنها يعلم كذلك أن روسيا لا تحتاج أن تكون قوة عظمى كما كانت في الحرب الباردة لكي تشق طريقها. وأصبح لدى بوتين القوة الكافية لإفساد عمل الغرب والناتو. وسوف يأخذ زمام المبادرة، ويحدد معطيات علاقة روسيا بالغرب. ولم تكن أزمة القرم مفاجئة، إذ كان بوتين يختبر التمدد السياسي لروسيا في دول الجوار، وهي الدول التي برزت بعد انهيار الاتحاد السوفيتي. وظهر نجاحه جليا أثناء الصراع في جورجيا عام 2008. مظاهرة في العاصمة الأمريكية واشنطن، احتجاجا على التدخل العسكري الروسي فو سوريا استغلال نقطة ضعف الغرب في سوريا ويدرك بوتين أن الغرب يفتقر إلى التجانس والعمل الموحد فيما بتعلق بالشؤون الخارجية. كما يعلم كيف يستغل نقاط الضعف هذه لصالحه. وكان لتدخل روسيا في الصراع السوري، بدعم قوات بشار الأسد، أثرا في كسب السيطرة من الغرب، والإمساك بزمام الأمور في الصراع. وعاد تدخل بوتين في منطقة الشرق الأوسط بالنفع عليه، إذ أكد أن لا أحد يمكنه السيطرة اكاملة على منطقة حيوية كهذه لاستقرار الشرق الأوسط، وأعطته الفرصة لتجربة خطط عسكرية وأسلحة جديدة، والأهم أنها كانت رسالة قوية للحفاء التاريخيين بأن روسيا لا تتخلى عن أصدقائها. تبرير القمع أثبت بوتين أن حكومته هي المؤسسة الأكثر استقرارا التي عرفها الروس. وساعده تدخله في الصراعات الخارجية، وسحقه للمعارضة الداخلية، على الترسيخ لرواية أن الغرب عدو روسيا، وأنه الشخص الوحيد القادر على الدفاع عن مصالح البلاد. وقد يتطلب ذلك فرض تشريعات وطنية، مثل منع واردات الطعام والزراعة من البلاد التي تفرض عقوبات على روسيا. وأحيانا أخرى يتطلب الأمر التدخل في شؤون دول الجوار. وفي أكثر الوقت، يتطلب الأمر قمعا داخليا، والسماح بقدر محدود من الديمقراطية. وفي هذا الإطار، لا يرى الناس هذا المناخ كمشكلة، وإنما كضرورة. وهو الثمن الذي يجب أن تدفعه روسيا مقابل استقرارها وعظمتها. والديمقراطية الحقة أصبحت أمرا هامشيا، لأن البديل لا يستحق أخذه في الاعتبار. بوتين يكشف الستار عن تمثال للقيصر ألكسندر الثالث، والد القيصر الأخير نيكولاس الثاني، في القرم، في نوفمبر/تشرين الثاني 2017 قيصر روسي جديد؟ ومن المرجح أن يصبح بوتين رئيسا لفترة رابعة. لكن السؤال الأهم هو ماذا سيحدث بعد انتهاء مدته في 2024؟ سيكون بوتين آنذاك في بداية السبعينيات من عمره، لكن من غير المرجح أن يقنع بتقاعد هاديء. وخلال حكمه، أعاد بوتين إلى الأذهان فكرة \"جامع الأراضي الروسية\"، وهي فكرة قديمة تبرر سياسات روسيا التوسعية. وفي هذا الإطار، تبرز أهمية القرم و\"الخارج القريب\" بالنسبة له. ويرى بعض المراقبين الروس، مثل أركادي أوستروفسكي، أن هذا النمط قد يمهد الطريق لخلق قيصر روسي معاصر، في شكل قائد روسي متميز يعلو فوق سياسات الأحزاب. وهنا، تأتي دلالة أن بوتين يشارك في الانتخابات كمرشح مستقل. ولا أحد يعلم حتى الآن خطط بوتين لما بعد 2024، أو إلى متى يمكنه إحكام قبضته على السلطة. والشباب الروس غير مقتنعين بدعاية بوتين، فأغلب الشريحة العمرية بين 15 و25 عاما يستقون المعلومات من مواقع التواصل الاجتماعي غير المراقبة، فأصبحت ردود أفعالهم غير متوقعة بالنسبة للحكومة. لا يمكن لأحد أن يتوقع المستقبل، لكن يمكن لبوتين وضع خطة.", "doc2": "Xantı-Mansi Muxtar Dairəsində Konstitusiya referendumu ilə bağlı erkən səsvermə Bu etimad, Rusiya Konstitusiyasına düzəlişlərlə bağlı iyulun 1-də keçiriləcək ümumxalq səsvermədə yenilənə bilər. Düzəlişlər Vladimir Putinə daha iki 6 illik müddətə öz namizədliyini irəli sürmək imkanı verir. 67 yaşlı Rusiya lideri 2024-cü ildə cari müddəti başa çatdıqdan sonra da prezidentliyə namizəd olacağını istisna etmir və o, 2036-cı ilə qədər hakimiyyətdə qala bilər. Konstitusiyaya düzəlişlərlə bağlı referendum Nasist Almaniyasının təslim olmasının 75 illiyinə və Avropada İkinci Dünya müharibəsinin sona çatmasına həsr olunmuş Qələbə Günü paradından bir gün sonra keçiriləcək. Hərbi şou vətənpərvərlik hissini gücləndirməlidir. Tənqidçilərə əsasən, karantin merin planlaşdırıldığından bir həftə əvvəl qaldırılıb və bu, prezidentin xeyrinə atılan addımdır. Referendum niyə keçirilir? Prezident Putin 20 ildir ki, siyasətdədir 2020-ci ilin yanvarında Rusiya prezidenti konstitusiyaya düzəlişlər etmək üçün referendum təklif etdi. Səsverməyə çıxarılan məsələlərdən biri Putinin daha iki 6 illik müddətə seçilməsinə aiddir. Referendum aprelin 22-nə təyin edilmişdi. Lakin koronavirusla bağlı karantinə görə o təxirə salındı. İndi xalq səsverməsi iyul ayının 1-ə təyin olunub. Sosial məsafə tədbirlərinin tətbiqinə görə səsvermə beş gündən artıq müddət ərzində keçiriləcək. Bu, müddət Covid-19-la mübarizə aparan bölgələrə də şamil edilir. Seçki məntəqəsinə daxil ola biləcək insanların sayına məhdudiyyətlər qoyula bilər və bəzi ərazilərdə, məsələn, Moskvada elektron səsvermə sistemii quraşdırılıb. Putinin planı nədir? Rusiyalı deputat və keçmiş Sovet kosmonavtı Valentina Tereşkova Vladimir Putini dəstəkləyən nüfuzlu şəxslərdəndir İyirmi birinci əsrin Rusiyası Vladimir Putindən başqa lider görməyib. Rusiyalıların gözü qarşısında o, təyin olunmuş baş nazirdən (1999) seçilmiş prezidentə (2000 - 2008), yenidən baş nazirə (2008 - 2012) və bir daha prezidentə (2012) çevrilib. Vladimir Putin yenidən seçilmək istədiyini deməsə də, bunu inkar da etmir və buna görə prezidentin opponentləri onu ən azı 2036-cı ilədək və ya ömürlük hakimiyyətdə qalmaq niyyətinə görə tənqid edirlər. Onun ən sadiq tərəfdarlarından biri, keçmiş kosmonavt və millət vəkili Valentina Tereşkova prezidentlik müddətinin “sıfırlandırılmasını” təklif edib ki, bu da Vladimir Putinin hakimiyyətdə qalmasına zəmin yaradır. Xalq dəstəyinin olduğu da nəzərə çarpır - sonuncu dəfə 2018-ci ildəki seçkilərdə o, 76 faizdən çox səs toplayaraq öz mövqelərini möhkəmləndirmiş oldu. Bu dəfə “o, var gücü ilə göstərmək istəyirdi ki, “aşağıdan gələn tələbi” qəbul etmək istəmir,” - BBC-nin Moskvadakı müxbiri Sarah Rainsford deyir. Bununla yanaşı, o, prezidentin dəyişməsi üçün ölkənin yetərincə inkişaf etmədiyinə eyham vurur. Sarah Rainsford-a əsasən, bir çox insanın bununla bağlı problemi olmayacaq: “Onlar cənab Putini sevməsələr də, ona qəti etiraz da etmirlər. Bir çoxları hesab edir ki, o, Qərbə qarşı çıxan güclü liderdir. Ona alternativin olmadığı da geniş yayılmış rəydi”. Putin necə əvəzlənməz oldu? Vladimir Putin DTX formasında Vladimir Putinin formalaşması Soyuq müharibənin son illərinə təsadüf edib. O, 1989-cu ilin inqilabını, Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin (KGB) əməkdaşı kimi, ezam olunduğu Şərqi Almaniyanın Drezden şəhərində qarşılayıb. Bu hadisələr onda çarəsizlik və dərin iz buraxan daha iki hiss yaradib: Berlin divarının dağıdılmasına səbəb olan kütləvi etirazlardan sonra - xalq üsyanlarından qorxu və SSRİ-nin süqutu ardınca Moskavada yaranmış hakimiyyət boşluğuna qarşı nifrət. 1989-cu ilin dekabrında Drezdendəki DTK qərargahı mühasirəyə alınarkən Vladimir Putin kömə üçün Moskvaya müraciət edir. Lakin Mixail Qorbaçovun rəhbərlik etdiyi mərkəz \"səsini çıxarmır\". Vladimir Putin kompromat xarakterli sənədləri məhv etmək təşəbbüsü ilə çıxış edir: \"O qədər material yandırdıq ki, soba partladı,\" - Rusiya lideri “Birinci şəxsdən” adlı müsahibələr kitabında yazır. Vladimir Putinin almaniyalı bioqrafı Boris Reitschuster-in sözlərinə görə, \"O Şərqi Almaniyada olmasaydı, biz başqa bir Putin və fərqli bir Rusiya görərdik”. Hakimiyyətə yüksəliş Vladimir Putin Sibirin cənubunda keçirdiyi tətilə zamanı at sürür. Avqust 2009 Doğulduğu Leninqrad şəhərinə (tezliklə əvvəlki Sankt-Peterburq adını alacaq) qayıtdıqdan sonra Putin yeni bələdiyyə başçısı Anatoli Sobçakın sağ əli olur. Yeni Rusiyada Vladimir Putin əvvəlki rollarını itirmiş olsa da, şəxsi və siyasi kapitalını artırmaq üçün əlverişli imkanlara sahib şəbəkənin hissəsi idi. Vladimir Putinin karyerası irəliləyirdi. O, hətta Anatoli Sobçakın inanılmaz süqutundan salamat çıxa bilərək, Rusiyanın yeni elitası ilə uğurlu əlaqələrini davam etdirirdi. Vladimir Putin Moskvaya köçür, FSB-də (DTK-nın varisi) uğur qazanır və sonda Kremldə işləməyə başlayır. Bu ərəfədə Rusiya Federasiyasının yeni prezidenti Boris Yeltsin idi. Onun administrasiyası keçid dövründə sərvət və nüfuz üçün fürsət axtaran oliqarxlarla ittifaq sayəsində Kommunist Partiyasını məsafədə saxlayırdı. Boris Berezovski kimi sahibkarlar Yeltsinin əsas tərəfdarları arasında idi. Onlar seçkilər vaxtı ictimai rəyə güclü təsir göstərən amilə çevrildilər. 1999-cu ildə prezident Yeltsin Putini Rusiyanın Baş naziri vəzifəsinə təyin etdi. Gözlənilməz prezident Təqaüdə çıxan preizdent Boris Yeltsin Baş nazir Vladimir Putinin əlini sıxır. Həmin vaxt prezident vəzifələrinin icrası Putinə tapşılırmışdı. Yeltsinin davranışı getdikcə daha da əcaibləşirdi və 31 dekabr 1999-cu ildə o, gözlənilmədən öz istefasını elan etdi. Berezovski və iri oliqarxların dəstəyinə sahib olan Vladimir Putin, prezident vəzifəsini icra etmək üçün əlverişli mövqe qazanır və 2000-ci ilin may ayında seçkilərdən sonra bu vəzifəyə rəsmən sahib seçilir. Yeltsinin siyasi ailəsi - oliqarxlar və islahatçılar - yeni prezidentdən razıdırlar: o, üzüyola, başqalardan seçilməyən insandı. Lakin Putin hakimiyyətə gəldikdən sonra üç ay ərzində, medianı nəzarət altına alır. Bu, həlledici transformasiya anı oliqarx və Kremlin köhnə qvardiyası üçün gözlənilməz idi. Müxalif fikirdə olanların təqibi Bir çox seçicilərə görə, Putin güclü Rusiyanın, onun Sovet keçmişinin xatirələrinin simvoludur. Media üzərində nəzarət yeni prezident üçün ikili fayda verdi: bu yolla o, nüfuzlu tənqidçilərini mövqelərindən məhrum etdi və Çeçenistan müharibəsindən tutmuş Moskvadakı “terror hücumlarına” kimi olayları istədiyi şəkildə izah etmək imkanını qazandı. Bu, prezidentin populyarlıq reytinqlərinə də dəstək oldu, Rusiya və onun yeni liderinin imicini təsbit etdi və dövlətin yeni düşmənlərinin kimliyini müəyyənləşdirdi. O zamandan bəri əyalətlərdə yaşayan rusiyalılar yalnız Vladimir Putinin göstərmək istədiyi məzmunu seyr edirlər. Rusiyada təxminən 3000 televiziya kanalı var və onların əksəriyyəti xəbərlərdən tamamilə yayınır, efirə gedən siyasi xəbərlər isə hökumət tərəfindən ciddi şəkildə yoxlanılmaqdadır. \"Mənə dəyməyin\": bölgələrə ismarış Putinin görüntüləri Rusiya Federasiyasının müxtəlif yerlərinə yayılıb. Bu foto Rusiya ordusunun Çeçenistanın Qroznı şəhərindəki bazasında çəkilib. Vladimir Putin etibarlı siyasətçiləri qubernator vəzifələrinə təyin etməklə Rusiyanın 83 bölgəsində nəzarəti tədricən öz əlinə aldı. O, 2004-cü ildə qubernatorlar üçün regional seçkiləri ləğv etdi - bunun əvəzinə regional qanunvericilərə üç namizəddən birini seçmək təklif olunur. Tənqidçilər Vladimir Putini \"demokratiyanı ləğv etməkdə\" günahlandırsalar da, Çeçenistan kimi bölgələrdə onun strategiyası özünü doğrultdu. Regional seçkilər, 2012-ci ildə demokratiya tərəfdarlarının etiraz dalğası ardınca qısa bir müddətdə geriyə qayıtdı, ancaq 2013-cü ildə Putin yeni qanunvericilik vasitəsiylə hakimiyyət üzərində nəzarəti bərpa etdi. Liberalizmlə flirt, amma yalnız üzdə Rusiyalı bloqçu və müxalifət lideri Alexey Navalnı siyasi islahatlar tələb edən bir neçə etirazlara başçılıq edib 2011-2013-cü illərdə Moskva və Rusiyanın digər bölgələrində ədalətli seçki və demokratik islahatlar tələbiylə, Bolotnaya etirazları kimi tanınan kütləvi nümayişlər yer alır. Bu, 90-cı illərdən bəri Rusiyanın gördüyü ən böyük etiraz dalğası idi. “Ərəb baharı” ilə yanaşı 1989-cu ildəki olayları xatırladan digər \"rəngli inqilablar\" da baş verirdi. Vladimir Putin hesab edir ki, xalq hərəkətləri Rusiyanın işlərinə müdaxilə üçün Qərb tərəfindən istifadə olunan alətdir. Zahirən də olsa, hakimiyyət qısa müddət ərzində liberal eksperimentlərə yol açır: siyasi mərkəzsizləşdirmə çağırışı səsləniri və bölgələrə öz iqtisadiyyatları üzərində daha çox nəzarət vəd olunur. “İslahat” sözü hər çıxışda işlənilsə də, belə ifadələrin ömrü uzun olmadı. Təhlükə sovuşan kimi strategiyadan imtina etdilər. Krımda və \"yaxın xaricdə\" güc nümayişi Vladimir Putinin Çar Nikolay II-nin portreti önündə fotosu 2008-ci ildə çəkilib İnqilabdan sonra Ukraynadakı hakimiyyət boşluğu Putinə taktiki fürsət çərçivəsi yaratdı. 2014-cü ilin fevralında Krımın ildırım sürətiylə ilhaqı Putinin ən böyük qələbəsi və Qərb üçün alçaldıcı zərbə oldu. Rusiya dünya ictimaiyyətinin gözü qarşısında qonşu ölkənin ərazisini ələ keçirməklə öz gücünü nümayiş etdirirdi. Qərb isə onu dayandırmaq üçün heç nə edə bilmədi. Regional analitiklərin fikrincə, Putin başa düşdü ki, (Soyuq müharibə dövründə olduğu kimi) istədiyinə nail olmaq üçün supergüc olmağa ehtiyacı yoxdur. Beləliklə, Putin bilir ki, Qərb və NATO ilə münasibətləri tənzimləmək üçün kifayət qədər qüdrətlidir. Yəni, Rusiya təşəbbüsü öz əlinə alıb, Qərblə münasibətlərin sürətini və formasını müəyyən edə bilər. Krım Rusiyanın ən böyük zərbəsi idi, lakin bu ayrıca bir hadisə deyildi. Putin SSRİ-nin dağılmasından sonra “yaxın xaricdə” yaranan müstəqil dövlətləri öz təbii təsir zonası hesab edir və bunu Gürcüstan münaqişəsinin (2008) misalında görmək olar. Qərbin zəif nöqtəsindən istifadə: Suriya Putin Krımın ilhaqından sonra Moskvada qoşunlar qarşısında nitq söyləyir. Qərb ölkələri arasında ahəngin çatışmazlığından faydalanan Vladimir Putin xarici siyasət sahəsində bu zəifliyi öz xeyrinə çevirə bildi. Bəşər Əsədə tərəf çıxan Rusiyanın Suriyaya müdaxiləsi, çox böyük üstünlüklər yaratdı. Bir tərəfdən Vladimir Putin Yaxın Şərqdəki sabitlik üçün mühüm ərazi üzərində nəzarət əldə etdi. Digər tərəfdən bu yeni silah və hərbi taktikaları sınamaq imkanı verdi. Bu addım (Əsəd sülaləsi də daxil) tarixi müttəfiqlərə və “yaxın xaricdə” olanlara güclü siqnal idi: Rusiya köhnə dostlarından imtina etmir. Rusiya üçün yeni çar? Putin sonuncu Romanov çarı Nikolay II-nın atası çar Alexander III-nün abidəsinin açılışında. Yalta, Krım, 18 noyabr 2017. Putin hakimiyyətdə olduğu müddətdə genişlənmə siyasətinə bəraət qazandıran “Rus torpaqlarını birləşdirən” feodal konsepsiyanı oyatmağa müvəffəq oldu. Bu baxımdan Krım və \"yaxın xaricin\" niyə bu qədər vacib olduğunu görmək çətin deyil. Arkadi Ostrovski kimi bəzi müşahidəçilər hesab edir ki, bu müasir çarın ortaya çıxmasına zəmin yarada bilər: partiya siyasətindən üstün olan unikal Rusiya lideri. Əlamətdardır ki, son seçkilərdə Putin müstəqil namizəd kimi çıxış etdi. Hazırda Vladimir Putinin mövqeləri sarsılmaz görünür, amma 2024-cü ildə onun dördüncü müddəti bitdikdən sonra nə olacaq? Bu suala cavab vermək çətin olsa da, istədiyi planı cızmaq Vladimir Putin üçün asan işdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51896666", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51896802", "doc1": "وقال هانكوك لشبكة \"سكاي نيوز\" إن هذا الإجراء قد يكون أمرا مزعجا لكبار السن والأكثر عرضة للإصابة بالمرض، لكنه يهدف إلى حمايتهم\". وتواجه الحكومة البريطانية ضغوطاً لبذل المزيد من الجهود لمكافحة الوباء بعد أن ارتفع عدد الوفيات إلى 21 شخصاً أمس السبت. وكانت جميع الوفيات حتى الآن هم ممن تزيد أعمارهم عن الستين عاماً أو كانوا يعانون من حالات مرضية. وإجراء \"العزل الذاتي\" يعني أن يُطلب من الناس البقاء في المنزل وعدم استقبال أي زوار، وحتى المواد الغذائية والأدوية يجب أن تُترك على أعتاب منازلهم لاستلامها دون التواصل المباشر مع أي شخص. مواضيع قد تهمك نهاية وفي حديثه إلى \"سكاي نيوز\"، سُئل هانكوك عما إذا كانت هذه الإجراءات التي ستُتخذ، ستستمر لمدة أربعة شهور كما تم الإبلاغ أم لا. ورد قائلا \"إن المزيد من التفاصيل ستطرح عندما يحين الوقت المناسب للقيام بذلك\". وأضاف أن سبب عدم تنفيذ الإجراء حتى الآن هو أن الفترة الزمنية المطلوبة طويلة جداً. فيروس كورونا: ما تأثير الفيروس على الجسم؟ فيروس كورونا: ثلاثة عوامل قد تجعل بريطانيا مختلفة عن إيطاليا يقول مات هانكوك إن مطالبة المسنين بالعزل الذاتي لفترة طويلة لي�� أمراً سهلاً ويأتي هذا الإعلان بعد أن وجّه بعض العلماء انتقاداً لاستراتيجية الحكومة، وكتبوا إلى الوزراء يحثونهم على اتخاذ إجراءات أكثر صرامة للحد من انتشار مرض كوفيد -19. ووصل العدد الإجمالي لحالات الإصابة بفيروس كورونا المؤكدة في بريطانيا إلى 1140 حالة، وتم فحص 37746 شخصاً. وسيطلب رئيس الوزراء البريطاني، بوريس جونسون، من الشركات البريطانية الانضمام إلى \"الجهد الوطني\" المبذول لإنتاج المزيد من أجهزة التهوية والمعدات الطبية الأخرى بسرعة، لمساعدة خدمة الصحة الوطنية البريطانية في الحد من تفشي الفيروس. وقال هانكوك إنه سيعقد اليوم في وقت لاحق، مؤتمراً عبر الهاتف مع كبار الصناعيين. وإذا لزم الأمر، سيتم شراء الآلاف من أسرّة المستشفيات الخاصة لتعزيز قدرة خدمة الصحة الوطنية عند الحاجة. وطلب رئيس حزب العمال البريطاني، جيريمي كوربين طرح \"رؤية عاجلة\" لمشاريع القوانين وعقد اجتماع مع رئيس الوزراء لمناقشة الأزمة، وكان قد دعا حزبه الحكومة إلى نشر النماذج والبيانات العلمية التي تستخدمها لتشكيل النهج الذي تسير عليه. لماذا ومتى يجب أن يعزل المعرضون للخطر أنفسهم؟ يقول مراسل الشؤون الصحية في بي بي سي، نيك تريغل، إن حماية الأشخاص الأكثر عرضة للإصابة والمسنين يعد جزءا أساسيا من استراتيجية الحكومة عندما ترتفع عدد حالات الإصابة بالفيروس بسرعة، وكان ذلك أحد القرارات التي وُقّع عليها في اجتماع كوبرا الطارئ يوم الخميس الماضي. ويتوقع أن تكون نصف حالات الإصابة الإجمالية في غضون بضعة أسابيع، حيث يتوقع إصابة 95 في المئة من الحالات في فترة 10 أسابيع تقريباً. لذا سيطلب المسؤولون من الأشخاص الأكثر عرضة لخطر الإصابة بالمرض البقاء في المنزل. وتعتقد السلطات أن التزم المواطنين بالتعليمات، قد يقلل من عدد الوفيات بنسبة تصل إلى الثلث. وفي تطورات أخرى، نصحت وزارة الخارجية بعدم السفر إلى إسبانيا إلا في حالات الضرورة القصوى بعد أن وضعت الحكومة الإسبانية قيوداً أيضاً.", "doc2": "O, BBC-yə bildirib ki, bu göstəriş hələ qüvvəyə minməyib, lakin qüvvəyə mindikdən sonra \"çox uzun müddət ərzində qüvvədə qalacaq\". Şənbə günü Britaniyada koronavirusdan ölənlərin sayı 21 nəfərə çatdıqdan sonra epidemiyaya qarşı tədbirlərin görülməsi istiqamətində səylərin artırılması tələbiylə hökümətə təzyiqlər artıb. Ölənlərin hamısı ya yaşı 60-dan yuxarı və ya patoloji xəstəlikləri olanlardır. Yaşı 70-i keçənlərə və səhətində problemləri olan daha azyaşlılara evlərində qalmaq göstərişi veriləcək, həmin adamlara ərzaq və dərman isə evlərinə çatdırılacaq. Səhiyyə nazirinin sözlərinə görə, evlərində vaxt keçirməli olacaq həmin adamlara sağlam qohumları tərəfindən baş çəkmək icazəsi veriləcək, lakin bu zaman qohumlar təcriddə yaşayanlardan azı iki metr aralı durmalı olacaqlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42090671", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42088409", "doc1": "وبحسب البيانات فقد كان هناك تراجع لخطر الإصابة بأمراض الكبد وبعض أنواع السرطان، وانخفاض خطر الموت من السكتة الدماغية، ولكن الباحثين لم يتمكنوا من إثبات أن القهوة هي السبب. وحذرت المراجعة الأخيرة أيضا من تناول كثير من القهوة خلال فترة الحمل يمكن أن يكون ضارا. وقال الخبراء بضرورة عدم البدء في شرب القهوة لأسباب صحية أو لمنع الإصابة بالأمراض. وجمع باحثون بجامعة ساوثامبتون بيانات عن تأثير القهوة على جميع جوانب جسم الإنسان، مع الأخذ بعين الاعتبار أكثر من 200 دراسة، معظمها تم تحت المراقبة. هل كانت القهوة السبب؟ وبالمقارنة مع أشخاص لا يشربون القهوة، كان أولئك الذين يشربون ح��الي ثلاثة أكواب من القهوة يوميا أقل عرضة لمخاطر الإصابة بمشاكل في القلب أو الموت بسببها. ولوحظ وجود فوائد أقوى وأهم في خفض مخاطر الاصابة بأمراض الكبد، بما في ذلك السرطان. ولكن البروفسور بول رودريك، المؤلف المشارك في الدراسة، من كلية الطب بجامعة ساوثهامبتون، قال إن المراجعة السابقة لا يمكنها أن تحدد إذا كانت القهوة هي التي صنعت الفارق. وقال \"إن عوامل مثل السن، والتدخين من عدمه، والتمارين الرياضية جميعها لها تأثير\". وتدعم هذه النتائج مراجعات ودراسات أخرى عن تناول القهوة، وعموما، كان الرسالة عن القهوة مطمئنة. وقال \"هناك توازن بين المخاطر فى الحياة، ويبدو أن فوائد الاستهلاك المعتدل للبن تفوق المخاطر\". وتوصي هيئة الخدمات الصحية البريطانية النساء الحوامل بعدم تناول أكثر من 200 ملليغرام من الكافيين يوميا، ما يعادل اثنين من أكواب القهوة الفورية، لأن الكثير منها يمكن أن يزيد من خطر الإجهاض. وتشير المراجعة إلى أن النساء المعرضات لخطر الكسور يجب أن تقلل القهوة أيضا. أما بالنسبة للبالغين الآخرين، فإن تناول الكافيين المعتدل يعادل 400 ملليغرام أو أقل، أي ثلاثة إلى أربعة أكواب يوميا، ولكن البن ليس المشروب الوحيد (أو الطعام) الذي يجب أخذه في الاعتبار. كم تبلغ نسبة الكافين فيما نشربه؟ كوب واحد من القهوة الفورية: 100 ملليغرام. كوب من القهوة المفلترة: 140 ملليغرام. كوب من الشاي :75 ملليغرام. علبة واحدة من الكولا: 40 ملليغرام. علبة من مشروب الطاقة 250 مللي: أكثر من 80 ملليغرام. لوح من الشوكولاتة العادية: أقل من 25 ملليغرام. لوح من شوكولاتة باللبن : أقل من 10 ملليغرام. ويقول الباحثون إن شاربي القهوة يجب أن يلتزموا بـ \"القهوة الصحية\"، وتجنب السكر الإضافي أو الحليب أو الكريمة أو وجود وجبة خفيفة مشبعة بالدهون معها. ويدعون إلى إجراء تجارب سريرية صارمة على تناول القهوة لمعرفة المزيد عن الفوائد المحتملة لصحة الإنسان. وقال الباحثون إن تحديد كيف يمكن أن يكون للقهوة تأثير إيجابى على الصحة \"أمرا صعبا\" في الوقت الحالي. وتعليقا على مراجعة المجلة الطبية البريطانية، قال إليسيو غوالار، من كلية جون هوبكنز بلومبرغ للصحة العامة، إنه لا يزال هناك عدم يقين بشأن آثار ارتفاع مستويات تناول القهوة. لكنه أضاف: \"يبدو أن الاستهلاك المعتدل للقهوة آمن بشكل ملحوظ، ويمكن إدراجه كجزء من نظام غذائي صحي لمعظم البالغين\".", "doc2": "Qəhvənin təsiri insandan insana fərqlənə bilər. Keçirilmiş tədqiqatların nəticələrinə əsasən bu miqdarda gündəlik qəhvə içilməsi ciyər xəstəlikləri və infarktın, eləcə də xərçəngin bəzi növlərinin yaranması riskini azaldır. Lakin bunun səbəbinin yalnız kofe ilə bağlı olması sübuta yetirilməyib. Araşdırmada eyni zamanda qeyd olunur ki, hamilələlik dövründə qəhvənin böyük miqdarda qəbul edilməsi ziyanlı ola bilər. Ekspertlər bildirir ki, kofeni dərman əvəzinə sağlamlıq məqsədi ilə və ya xəstəliyin qarşısnı almaq məqsədilə qəbul etmək məsləhət deyil. Southampton Universitetinin əməkdaşları qəhvənin insan orqanizminə təsirini tədqiq edən 200-dən çox elmi araşdırmanın nəticələrini nəzərdən keçirərək yuxarıda qeyd olunmuş müəyyən nəticələrə gəlib. Qeyd olunub ki, qəhvə içməyənlərlə müqayisədə gündə 3 fincan kofe içənlərdə ürək xəstəliyinin yaranması və ya bu növ xəstəliklərdən ölmə riski, aparılmış tədqiqatların nəticələrinə əsasən, azalır. Qəhvə içməyin ən böyük xeyri isə ciyər xəstəliklərinin və ən əsası, ciyər xərçəngi riskinin azaldılması hesab olunub. Eyni zamanda Southampton Universitetinin tibb fakültəsinin professoru Paul Roderick qeyd edib ki, qəhvənin sağlamlığa təsiri təhlil edilərkən eyni zamanda \"insanın yaşı, siqaret çəkib-çəkməməsi, idman edib-etməməsi kimi amillər də nəzərdən qaçırılmamalıdır\". Qəhvə məhdud miqdarda içilərsə, sağlamlıq üçün faydası artır. \"Həyat boyu yaranan risklərin müəyyən balansı mövcuddur, müəyyən miqdarda qəhvə qəbul etmək riskləri üstələyir,\" - o deyib. Britaniya həkimləri hamilə qadınlara gündə kofeinin miqdarı 200 milliqramdan çox olmamaq şərti ilə iki fincan qəhvə içməyi məsləhət görür, bundan çox miqdar isə uşaqsalma riskini artıra bilər. Kofein miqdarı rəqəmlərdə Alimlər qəhvəni aşırı miqdarda şəkər, süd və ya qaymaq və eləcə də müxtəlif növ yağlı qəlyanaltılar qəbul etmədən içməyi məsləhət görür. Qəhvəni şirin və yağlı qəlyanaltısız işmək daha xeyirlidir. John Hopkins Bloomberg İctimai Sağlamlıq Məktəbindən Eliseo Guallar qeyd edir ki, böyük miqdarda qəhvə qəbul etməyin orqanizmə necə təsir göstərməsinə hələlik qeyri-müəyyənlik mövcuddur. \"Lakin məhdud miqdarda qəhvə içmək, göründüyü kimi, faydalıdır və böyüklər üçün sağlam pəhrizin tərkib hissəsi ola bilər\", - ekspert vurğulayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-46988349", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/analysis-46993123", "doc1": "دعمت الولايات المتحدة رئيس الجمعية الوطنية خوان غوايدو كرئيس مؤقت لفنزويلا 23 يناير/كانون الثاني 2019 ولم تمر دقائق حتى اعترف به الرئيس الأمريكي دونالد ترامب في تغريدة في تويتر، رئيساً مؤقتاً للبلاد، ووصف حكومة الرئيس الحالي بأنها \"غير شرعية\". فمن هو خوان غوايدو؟ صعود مفاجئ لم يكن خوان غوايدو معروفاً سابقاً، فقد تم انتخابه رئيساً للجمعية الوطنية المعارضة قبل ثلاثة أسابيع فقط، وأدى انتخابه إلى إعادة الحياة إلى معارضي الرئيس الحالي نيكولاس مادورو في بلد يعاني من أزمة اقتصادية خانقة. درس خوان خيرادو غوايدو (مواليد مدينة غوايرا، 1983) الهندسة الصناعية في فنزويلا، وأنهى الدراسات العليا في جامعة جورج واشنطن في العاصمة الأمريكية. ثم التحق بمدرسة إدارة العمال الخاصة في فنزويلا. عندما كان غوايدو في الـ 15 من عمره، اجتاحت الأمطار الغزيرة مدينته غوايرا وتسببت بفيضانات مفاجئة دمّرت مساحات شاسعة من المدينة وقتلت عشرات الآلاف من الناس. وغوايدو واحد من بين سبع إخوة وأخوات، نجوا معاً من تلك الكارثة. ودفعته \"عدم استجابة الحكومة بشكل فعال لتلك المأساة\" لاحقاً إلى معارضة الحكومة على حد قولالمقربين منه. الولايات المتحدة تعترف بزعيم المعارضة في فنزويلا \"رئيسا مؤقتا\" التضخم غير المسبوق يؤثر على \"الحياة الجنسية\" لسكان فنزويلا ليوبولدو لوبيز محتجز حاليا تحت الإقامة الجبرية وأسس \"حزب الإرادة الشعبية\" في عام 2009 إلى جانب زعيم المعارضة ليوبوردو لوبيز الذي يخضع للإقامة الجبرية حالياً والذي يعتبره غوايدو قدوته. وعندما كان غوايدو طالباً، خرج في احتجاجات ضد الرئيس السابق شافيز الذي قال عنه إنه يسيطر على وسائل الإعلام لأنه \"لم يجدد ترخيص محطة الإذاعة المستقلة، كاراكاس\". ويلقي كلا من غوايدو ولوبيز عدة خطابات في اليوم الواحد على الرغم من أن لوبيز يخضع للإقامة الجبرية بحسب بلومبيرغ. تفاقم أزمة فنزويلا مع فرار المئات يوميا عبر الحدود رئيس الجمعية الوطنية في فنزويلا خوان غوايدو أثناء خطابه أمام حشد كبير من مؤيديه في العاصمة الفنزويلية كاراكاس. 23 يناير/كانون الثاني 2019 أنتخب غوايدو عام 2011 نائباً في الجمعية الوطنية وأصبح في عام 2016 ممثلاً عن ولاية فارغاس التي تعتبر واحدة من أفقر الولايات في فنزويلا. اختارته أحزاب المعارضة الفنزويلية زعيماً لقيادتها كمرشح تم التوافق عليه بالإجماع، وتولى المنصب في الخامس من يناير/كانون الثاني الحالي. وألقت السلطات الأمنية في البلاد القبض على غوايدو بعد أيام فقط من انتخابه، حيث انتشر شريط مص��ر في وسائل التواصل الاجتماعي، تويتر، يُظهر غوايدو أثناء إلقاء رجال الأمن القبض عليه قبل ساعات من حضوره تجمع المعارضين ضد مادورو في كاراكاس ، لكن السلطات أفرجت عنه بعد ساعات فقط.. وحث وزير الخارجية الأمريكي الجيش في فنزويلا على تقديم الدعم والحماية للمواطنين. لكن وزير الدفاع الفنزويلي أعلن في تصريح مؤيد لمادورو قوله \"إن الجيش لن يقبل برئيس نصّبته جهات لها مصالح مشبوهة أو شخصا نصّب نفسه رئيسا خارج القانون\". بالصور: ما هي قوة البوليفار الشرائية في فنزويلا؟ بالصور: احتجاجات فنزويلا عام 2017 تجمع مئات الآلاف من المعارضين للرئيس الفنزويلي الحالي نيكولاس مادورو في كاراكاس مطالبين باستقالته. 23 يناير/كانون الثاني 2019 مؤيدون ومعارضون حول العالم قال إبراهيم كالين المتحدث باسم الرئاسة التركية \"إن الرئيس التركي رجب طيب أردوغان عبر عن دعمه لرئيس البلاد الحالي نيكولاس مادورو وإنه ضد أي محاولة انقلاب في البلاد\". وكتب كالين في حسابه على تويتر أن الرئيس التركي قال لمادورو في اتصال هاتفي: \"أخي مادورو! قاوم، نحن بجانبك\". وإلى جانب تركيا، أعلنت روسيا وبوليفيا والمكسيك دعمهم الكامل لنيكولاس مادورو منتقدين سياسة الولايات المتحدة في دعم الشاب المعارض غوايدو. وإلى جانب الرئيس الأمريكي دونالد ترامب، أعلن رؤساء كل من لأرجنتين وكولومبيا وكندا والإكوادور وباراغوي والبرازيل وتشيلي وبنما وكوستاريكا وغواتيمالا تأييدهم لخوان غوايدي رئيساً مؤقتا للبلاد \" ريثما تجري انتخابات ديمقراطية وشفافة\" على حد قولهم. وبحسب صحيفة \"فايننشال تايمز\" البريطانية، فإن خوان غوايدو يسعى إلى إنهاء \"دكتاتورية مادورو\". ويقول غوايدو \"إن لديه خارطة طريق واضحة المعالم من أجل اختيار حكومة انتقالية تمهد لانتخابات حرة ونزيهة\".", "doc2": "Juan Guaido (solda) müxalifətin nəzarətinə keçmiş parlamentə başçılıq edənə qədər tanınmış şəxs olmayıb. ABŞ da daxil, 10-dan artıq ölkə Juan Guaido-nu dəstəkləyir. Venesuelada çevrilişin baş verdiyini deyənlər isə Nicolas Maduro-nu ikinci müddətə seçilmiş qanuni prezident tanıyır. Latın Amerika ölkəsində baş verən hadisələr dünya boyunca müxtəlif reaksiyalar doğurub. BBC News Azərbaycanca Venesuela ilə Azərbaycan arasında bənzər və fərqli cəhətlərdən bəzilərinə nəzər salıb. Neft Gündə 1.4 milyon barel neft hasil edən Venesuela dünyanın ən iri neft istehsalçılarından biridir. Buna rəğmən ölkənin neft gəlirləri nisbətən məhduddur, çünki yanacağın təqribən yarısı ölkə daxilində satılır. Venesuelanın neft dollarları xarici borcların ödənilməsinə yönəldilir, ABŞ-ın Energetika İnformasiya Agentliyi bildirir. Azərbaycanla Venesuela iqtisadiyyatına nəzər salanda bir bənzər cəhət ani şəkildə nəzərə çarpır: Hər iki ölkə neft bumundan fayda görüb. Hər iki ölkənin əsas gəlir mənbəyi neftdir və onlar energetika sektorundan çox asılı vəziyyəti ilə seçilir. Bu isə deməkdir ki, qlobal neft bazarlarında dəyişən qiymət həm iqtisadi, həm də siyasi sabitliyin nə dərəcədə kövrək olduğunu üzə çıxa bilər. Korrupsiya Dünyada ən böyük neft ehtiyatlarına malik ölkə sayılan Venesuelanın iqtisadiyyatı artıq bir neçə ildir ki, iflas vəziyyətindədir. Pis idarəçilik və korrupsiya ilə bağlı ittihamlar səngimək bilmir. Noyabrda ABŞ məhkəməsi Venesuelanın keçmiş maliyyə rəhbəri Alejandro Andrade-yə çirkli pulların yuyulması ittihamları ilə bağlı 10 illik həbs cəzası verib. Venesuela böhranı: Maduronu nə gözləyir? \"Beynəlxalq Şəffaflıq\" təşkilatının 2017-cı il üçün Korrupsiya Qavrama İndeksinə (KQİ) görə Venesuela 18 balla 180 ölkə arasında 169-cü sırada yer alıb. Azərbaycan 31 bal toplayaraq həmin siyahıda 122-ci yeri tutur. Azərbaycan hakimiyyəti ona qarşı korrupsiya barədə xarici və yerli mediada səslənən ittihamları dəfələrlə təkzib edib. Rusiya amili Venesuela son illər ərzində iqtisadi çətinliklər yaşayır. ABŞ-la əlaqəsi korlanan Venesuela hökumətinin kreditlər üçün müraciət edəcək iki real ünvanı qalıb: Çin və Rusiya. Moskvadan borc alan Venesuela Rusiya ilə energetika sahəsində imtiyazlar təklif edir. İki il əvvəl imzalanan sazişə görə Rusiyanın Rosneft şirkəti Venesuela sahilindəki iki qaz yatağını istismar etmək haqqını qazanıb. Bu arada Venesuelanın PDVSA dövlət neft şirkətinin Rusiyaya borcu 6 milyard dollara çatıb. Bir çox venesuelalı ölkədə baş verən iqtisadi çətinliklərə görə prezident Nicolas Maduronu ittiham edir. Venesuela ilə müqayisədə energetika sahəsində Azərbaycan-Rusiya əməkdaşlığı daha məhduddur. Bakı energetika sahəsində Rusiyaya rəqib layihələri inkişaf etdirir. Moskva ilə Bakını daha çox hərbi əməkdaşlıq bağlayır. Rəsmi məlumata görə, Azərbaycanın Rusiyadan aldığı silahın ümumi dəyəri 5 milyard dolları üstələyir. Bakı həmçinin Rusiyaya qeyri-neft məhsullarını ixrac edir. Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatlarına görə, 2016-ci ildə Rusiyaya 409 milyon dollar dəyərində kənd təsərrüfatı məhsulu ixrac edilib. Siyasi sistem Venesuelada iki il əvvəl keçirilən parlament seçkilərində mandatların çoxunu müxalifət qazanıb. Bu, sosialist qüvvələri - hazırda onlara Prezident Nicolas Maduro liderlik edir - 20 ilə yaxındır ki, üstünlük təşkil etdikləri 167 yerlik Milli Assambleyaya nəzarətdən məhrum edib. Buna görə, 2017-ci il parlament seçkilərində müxalifətin qələbəsi, iqtidarın hakimiyyət üzərində inhisarını pozmaqla son illərin ən mühüm siyasi hadisəsi hesab olunur. Azərbaycanda siyasi qüvvələr balansı Venesueladan tam fərqlidir. Burada hakim partiya və ona yaxın qüvvələr həm qanunverici, həm də icra hakimiyyətinə tam nəzarət edir. Mətbuat 2013-cü ildə vəfat edən Hugo Chavez-i əvəzləyən prezident Nicolas Maduro dövründə hökumətin media üzərinə təzyiqləri daha da kəskinləşib, hüquq-müdafiə fəalları bildirir. Mətbuat azadlığı üzrə Freedom House (FH) təşkilatı Venesuelanı qeyri-azad mətbuatın olduğu ölkələrə aid edir. FH təşkilatının 2016-ci ildəki hesabatına əsasən hədələr, təqib və təhdid şəraitində hökuməti tənqid edən cəmi bir neçə media qalıb. Azərbaycanda da mətbuatın vəziyyəti ağır qiymətləndirilir, jurnalist və bloqçular həbsdədir, azad olunanlar isə ölkəni tərk edə bilmir. Sərhədsiz Reportyorlar təşkilatının 2017-ci ildə hazırladığı reytinqinə görə Mətbuat Azadlığı siyahısında Azərbaycan 180 ölkə arasında 162-ci yerdədir. Azərbaycan hakimiyyəti media və jurnalistlərin təqibləri barədə ittihamları rədd edir, ölkədə mətbuat azadlığının təmin olunduğu bildirir. Vensuela: Bazarlarda çürümüş mal əti satılır. Zibilliklər - acların ərzaq yığdığı yerdir"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-50506704", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-50643680", "doc1": "وتقول منظمة الصحة العالمية إن ذلك يؤدي إلى تضرر صحتهم وكذلك نموهم العقلي ومهاراتهم الاجتماعية. وتضيف أن عدم ممارسة الأطفال للتمارين البدنية بقدر كاف وبشكل يومي يعد مشكلة عالمية سواء في الدول الغنية والفقيرة. وخلصت الدراسة إلى أن الأولاد أكثر نشاطا من البنات في 146 دولة شملتها الدراسة باستثناء أربعة بلدان. ما المقصود بالتمارين البدنية؟ أي شيء يجعل القلب ينبض بسرعة أكبر والرئتين تتنفسان بقوة أكبر، يعتبر تمرينا بدنيا. مواضيع قد تهمك نهاية ويمكن أن يشمل: الهدف هو 60 دقيقة من التمارين المعتدلة إلى القاسية يوميا. تقول الدكتورة فيونا بول من منظمة الصحة العالمية \"لا أعتبر ذلك هدفا صعبا ومبالغا فيه\". وتضيف \"إن الأدلة العلمية تثبت أن ذلك مهم للنمو السليم والتمتع بصحة جيدة\". الفرق بين التمارين المعتدلة والقاسية، هو أنه يمكنك الحديث والتنفس بشكل طبيعي وأنت تمارس التمارين المعتدلة، بينما التمارين القاسية تجعلك تلهث وأنت تتحدث. لماذا نهتم؟ ستظل الصحة أهم رأسمال للبشر، سواء الآن أوفي المستقبل. بقاؤك نشيطا يعني ما يلي:: وتقول الدكتورة ريجينا جوتهولد من منظمة الصحة العالمية إن \"النشيطين بدنيا في سن المراهقة سيكونون نشيطين عند البلوغ في أغلب الاحتمالات\". ويمكن أن تقلل ممارسة الأنشطة البدنية باستمرار خلال جميع الأعمار، من خطر الإصابة بأمراض عديدة من بينها الن��بات القلبية والسكتات الدماغية وأمراض السكري من النوع الثاني. كما يقول الباحثون إن هناك أدلة متزايدة على أن النشاط البدني مفيد أيضا لنمو الدماغ. وتضيف غوتهولد إن \"قدرات الأطفال الإدراكية أفضل، كما أنهم يتعلمون الأشياء الجديدة بسهولة، ويصبحون اجتماعيين أكثر من غيرهم\". هل الأطفال كسالى؟ هل من شأن مثل هذه النتائج أن تفقدنا الأمل في التغيير؟ يقول الدكتور بول: \"الأطفال ليسوا بطبيعتهم كسالى\". ويضيف \"الأمر لا يتعلق بالأطفال فقط، بل هو راجع بالأساس للإهمال والإخفاق في إعطاء الأولوية للنشاط البدني، ويبدو أن هذا الشيء منتشر في جميع أنحاء العالم\". إذن ما الذي يحدث؟ لا توجد إجابة واحدة تشرح سبب انخفاض مستويات النشاط إلى حد كبير ولكن هناك بعض السمات الشائعة. الأولى هي التركيز على الأداء الأكاديمي، وهذا يأتي على حساب اللياقة البدنية. تقول لين رايلي، إحدى الذين شاركوا في إعداد الدراسة، \"يتم تشجيع الشباب من هذه الفئة العمرية على الاجتهاد والدراسة للنجاح في الامتحانات\". وتضيف \"غالبًا، ما يجلس الأطفال في المدرسة لفترات طويلة جدا يوميا لأداء واجباتهم المدرسية هناك، ولا يحصلون على مثل هذه الفرصة أو الوقت للقيام بالأنشطة البدنية\". يقول الباحثون أيضا، إن هناك مشاكل حول ضمان أمن المرافق الرياضية والترفيهية وسهولة الوصول إليها ومدى القدرة على دفع أسعارها. كما أن عدم توفر الطرق الآمنة يعني أن ركوب الدراجات أو المشي إلى المدرسة أو منزل صديق ليس أحد الخيارات. وتقول رايلي إن\"المخاوف المتعلقة بالسلامة هي مشكلة كبيرة بحد ذاتها\". الألعاب الإلكترونية هوس يشغل عن العمل ويعد ظهور \"ألعاب الكمبيوتر\" المتاحة على الهاتف أو الألواح الرقمية، منافسا للأنشطة البدنية وقضاء الوقت خارج المنزل، وعاملا بالغ الأهمية في انخفاض مستوى النشاط. يقول الدكتور بول إن \"سهولة الوصول إلى الترفيه لم يسبق له مثيل\" وبشكل مختلف تماما عن الأجيال السابقة. هل هناك بلدان أفضل من غيرها؟ أكد تقرير منظمة الصحة العالمية أن الخمول يمثل مشكلة عالمية، من أفغانستان إلى زيمبابوي. كانت بنغلاديش من أكثر الدول تدنيا في مستوى الخمول، ولا يزال لديها 66% من الأطفال (اثنان من كل ثلاثة) لا يقضون ساعة يوميا في الأنشطة البدنية، بحسب الدراسة. وكان الفتيان في الفلبين (93 %) والفتيات في كوريا الجنوبية (97 %) الأكثر نشاطا حسب الدراسة. وأظهر التقرير أن 75% من الأولاد و 85 % من الفتيات البريطانيين غير نشيطين. ما مدى نشاط الفتيات؟ أظهرت الدراسة أنه لا توجد سوى أربعة بلدان، تونغا وساموا وأفغانستان وزامبيا، فيها الفتيات أكثر نشاطا من الأولاد. وتشير الدراسة إلى أن 85 % من الفتيات على مستوى العالم يمارسن قليلا من التمارين البدنية، في حين أن النسبة للأولاد هي 78 %. ووفقًا للدراسة، فإن هناك دولًا مثل الولايات المتحدة وايرلندا لديها اختلافات صارخة بين الجنسين. وتشير الدراسة إلى أن 64 % من الأولاد و 81 % من الفتيات في أمريكا وايرلندا غير نشيطين. لماذا توجد فروق بين الفتيات؟ مرة أخرى، لا يوجد سبب معين، والأمر يختلف من بلد إلى آخر. تقول رايلي \"تلعب أيضا بعض القضايا الثقافية دورا هنا. ففي بعض الثقافات، لا يفترض من الفتيات المراهقات أن يكن نشيطات أو لا يتم تشجيعهن على ممارسة الأنشطة البدنية مثل الأولاد\". ويقول الباحثون أيضا إن الطريقة التي يروج بها للمشاركة في الأنشطة الرياضة تستهدف الأولاد أكثر من الفتيات في كثير من الأحيان. وهناك حاجة إلى مزيد من الجهد للدفع بالأنشطة التي تجذب الفتيات أو تجدها الفتيات أكثر جاذبية. بالإضافة إلى عدم توفر المرافق الخاصة لممارسة الأنشطة البدنية، حسب رأي رايلي. وتضيف رايلي \"في كثير من الأحيان، لا توجد غرف منفصلة لتبديل الملابس، بحيث يمكن للفتيات أن يشعرن بالراحة وهن يشاركن في الأنشطة الرياضة\". هل الأمور تتحسن أم تسوء؟ الأمور تتحسن وبشكل قليل. قيمت الدراسة التي نشرت في مجلة لانسيت صحة الأطفال والمراهقين، في مستويات النشاط المسجلة بين عامي 2001 و 2016. وفي ذلك الوقت، انخفض معدل الخمول عند الأولاد من 80 % إلى 78 % ، في حين بقي عند 85 % بالنسبة للبنات، وفقا للدراسة. الألعاب الالكترونية ماذا يعتقد الخبراء؟ يقول الدكتور مارك تريمبلاي، من مستشفى الأطفال التابع لمعهد أبحاث أونتاريو الشرقية، في كندا: \"لقد غيرت الثورة الإلكترونية بشكل أساسي أنماط حركة الناس من خلال تغيير مكان وكيفية إقامتهم وتعليمهم وعملهم ولعبهم وسفرهم وعزلهم تدريجيا في منازلهم على الكراسي في معظم الأحيان. ويضيف \"الناس ينامون بشكل أقل ، ويجلسون أكثر ، ويمشون بشكل متكرر، ويقودون بانتظام أكثر ويمارسون نشاطا بدنيا أقل مما اعتادوا عليه\". كما يقول البروفيسور راسل فينر، رئيس الكلية الملكية لطب الأطفال وصحة الطفل، إن النتائج \"مقلقة\". ويضيف \"الأطفال الأكثر نشاطا يتمتعون بصحة ورفاهية أفضل، كما أنهم متفوقون دراسيا على الأغلب\". ويردف قائلا \"يجب أن نسهل على الأطفال والشباب أن يعيشوا حياة نشطة وصحية، وهذا الأمر قوله أسهل من فعله وتطبيقه\".", "doc2": "Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bildirir ki, bu, uşaqların sağlamlığıyla yanaşı onların sosial bacarığı və beyin inkişafı üçün də zərərlidir. Təhlildə qeyd olunur ki, gündə tövsiyə olunan bir saatlıq məşqin edilməməsi zəngin və kasıb ölkələrdə ümumi bir problemə çevrilib. Ümumilikdə təhlil aparılmış 146 ölkədən dördü istisna olmaqla oğlanların fiziki aktivliyi qızlardan daha çox olub. Məşq necə olmalıdır ? Məşq zamanı ürəyin daha sürətli döyünməsi və ağciyərlərin nəfəs almasına səbəb olan hərəkətlər edilməlidir. Həmin fiziki hərəkətlilik aşağıdakı siyahıda göstərilənlərdən ibarət ola biilər: Hədəf gündə 60 dəqiqəlik asta başlayıb intensiv bitən hərəkətdir. ÜST əməkdaşı doktor Fiona Bull deyir ki, bu cür fiziki aktivlik \"sağlamlığı yaxşılaşdırmağa və möhkəmlətməyə imkan verir\". Orta templi və intensiv məşq arasında fərq ondadır ki, birinci halda məşq edərək söhbət etmək olursa, ikinci halda söhbət etməyə nəfəs çatmır. Narahat olmağa dəyərmi? Həm indi, həm də gələcək üçün əsas səbəb sağlamlıqdır. Qısa müddətdə fiziki aktivlik aşağıdakılara nail olmağa kömək edir: \"Yeniyetmə yaşlarında fiziki cəhətdən fəal olanların yaşlaşanda da aktiv qalması ehtimalı böyükdür\", - ÜST doktoru Regina Guthold deyir. Bütün ömür boyu aktiv qalmaq ürək xətəliklərindən tutmuş 2-ci tip diabetədək bir çox xəstəliklərin riskini azaltmağa kömək edir. Tədqiqatçıların qənaətincə, fiziki aktivlik beynin inkişafına da müsbət təsir göstərir. \"Beyinin öyrənmə funksiyası və insanların cəmiyyət mühitində davranışı yaxşılaşır\", - doktor Guthold qeyd edir. Uşaqlar tənbəllik edirmi? Əgər imkan tapan kimi biz divanda uzanmağa üstünlük veririksə, bu, bizim hamımız və uşaqlar barədə əsaslı nədənsə xəbər vermirmi? \"Uşaqlar tənbəl deyil, - doktor Bull deyir. - Bu bizə ümumi bir cəhətdən xəbər verir, lakin bu, uşaqlara aid deyil. Bu, laqeydlikdir və fiziki fəaliyyətə diqqət yetirməməyimizdən xəbər verir və göründüyü kimi, bütün dünyada geniş yayılıb\". Bəs onda nə baş verir? Fiziki aktivliyin niyə bu qədər aşağı olduğunu izah edən tək cavab yoxdur, lakin bəzi ümumi fikirlər var. Onlardan biri zehni fəaliyyətə fiziki aktivlikdən daha çox diqqət yetirilməsindədir. \"Bu yaş qrupuna aid olan yeniyətmələr dərs oxumağa, imtahana hazırlaşmağa daha çox diqqət yetirirlər, - hesabat müəlliflərindən biri Leanne Riley qeyd edir. - Uşaqlar günün çox hissəsini məktəbdə keçirirlər, fiziki aktivliyə isə imkan və vaxt qalmır\". Tədqiqatçılar idman və istirahət obyektlərinin təhlükəsiz, əlçatan və əlverişli olması ilə bağlı problemlərin olduğunu da deyirlər. Yolların təhlükəsiz olmaması velosiped sürməyin məktəbə və ya bir dostun evinə getmək variantlarının da problemli olduğundan xəbər verir. \"Bu təhlükəsizlik məsələləri əslində böyük bir problemdir\", - xanım Riley deyir. Kompüter oyunlarının geniş yayılması, mobil telefon, tablet və ya kompüterdə mövcud olan əyləncə aləmi - bütün bunlar bayırda vaxt keçirimə imkanlarını daraldan amillərdəndir. Doktor Bull \"əyləncələrin misli görünməmiş dərəcədə əlçatan olduğunu\" və əvvəlki nəsillərlə müqayisədə tamamilə fərqli bir miqyasda əyləncələrin əlçatan olduğunu söyləyib. Hansı ölkələrdə vəziyyət daha yaxşıdır? Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının hesabatında qeyd olunur ki, Əfqanıstandan Zimbabveyədək fiziki hərəkətsizlik universal bir problemə çevrilib. Tədqiqatın nəticələrinə görə, ən aşağı səviyyədə fiziki hərəkətsizlik Banqladeşin payına düşür, lakin hətta bu ölkədə də uşaqların 66 faizi (üçdə ikisi) gündə bir saat ərzində məşq etmir. Filippində oğlanlar (93%) və Cənubi Koreyada qızlar (97%) ən az fiziki fəallıq göstərən qruplara aid edilib, hesabatda qeyd olunub. İngiltərədə oğlanların 75 faizi və qızların 85 faizi fiziki hərəkətsizlik qruplarına aid edilib. Qızlar nə qədər geridə qalır? Araşdırmaya görə, yalnız dörd ölkədə - Tonqa, Samoa, Əfqanıstan və Zambiyada - qızlar oğlanlara nisbətən fiziki cəhətdən daha aktiv olublar. Qlobal miqyasda qızların 85 faizi və oğlanların 78 faizi olduqca az fiziki fəallıq göstərir. ABŞ və İrlandiya kimi ölkələrdə gender fərqi böyükdür. Araşdırmaya görə, hər iki ölkədə oğlanların 64 faizi və qızların 81 faizinin fiziki çəhətdən hərəkətsiz olduqları göstərilib. Qızlarla bağlı vəziyyət niyə fərqlidir? Bunun səbəbi bir deyil və ölkədən-ölkəyə dəyişir. \"Burada bəzi adət-ənənə amilləri də öz təsirini göstərir. Bəzi mədəniyyətlərdə, yeniyetmə qızlar oğlanlar qədər aktiv deyillər və onların fiziki aktivliyi alqışlanmır\", - xanım Riley deyir. Tədqiqatçılar həmçinin deyir ki, idmana qatılmağın yolları çox vaxt qızlarla müqayisədə oğlanlara daha çox hesablanır. Qızları isə idmanla məşğul olmağa inandırmaq üçün daha çox səyin göstərilməsi tələb olunur. Xanım Riley bunun üçün bəzən uyğun şəraitin də olmadığını qeyd edir. \"Çox vaxt qızların özlərini rahat hiss etməsi üçün idman obyektlərində ayrıca paltardəyişmə otaqları da olmur\", - o deyir. Vəziyyət yaxşılaşır və pisləşir? Vəziyyət yavaş-yavaş da olsa yaxşılaşır.. The Lancet jurnalınında dərc olunmuş araşdırmanın nəticələrinə əsasən, 2001-ci ildən bəri vəziyyət bir qədər dəyişib. Belə ki, 2001-2016 illər arası fiziki hərəkətsizlik indeksi oğlanlar arasında 80 faizdən 78 faizə düşüb, qızlarda isə 85 faiz səviyyəsində qalıb. Ekspertlər nə düşünür? Şərqi Ontario Tədqiqat İnstitutunun Uşaq Xəstəxanasından olan doktor Mark Tremblay deyir: \"Elektronikada inqilab insanların həyat tərzini və hərəkətliliyini fundamental şəkildə dəyişərək onları evlərinin içində, çox vaxt isə oturduqları yerlərində təcrid olunmuş vəziyyətə salıb\". \"İnsanlar daha az yatır, daha çox oturur, daha az-az yeriyir, daha tez-tez avtomobildə hərəkət edir, əvvəlkindən daha az fiziki hərəkətlər edirlər\". Kral Pediatriya və Uşaq Sağlamlığı Kollecinin prezidenti, professor Russell Viner, araşdırma nəticələrinin \"narahatedici\" olduğunu qeyd edib. \"Fiziki cəhətdən daha fəal olan uşaqlar daha sağlam olur, məktəbdə daha yaxşı oxuyurlar, - o deyir. - Uşaqların və gənclərin aktiv və sağlam həyat tərzi keçirmələrini asanlaşdırmalıyıq - bunu demək, yerinə yetirməkdən daha asandır\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140813_erdogan_airport", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-46021760", "doc1": "يتهم أردوغان بالسلطوية من قبل خصومه السياسيين ويجري بناء مطار ضخم في ضواحي إسطنبول، حيث لم يعد المطار الحالي الذي يحمل اسم مؤسس تركيا الحديثة \"مصطفى كمال أتاتورك\" يستوعب حركة الطيران المتزايدة. وقال وزير المواصلات لطفي علوان إن إطلاق اسم أردوغان على المطار الجديد هو أقل ما يمكن عمله لشكر رئيس الوزراء على إنجازاته. وقال الوزير \"إذا كان البلد مستقرا وإذا كان النمو الاقتصادي ��ستمرا وقدرتنا التنافسية تزداد، فإننا مدينون بذلك لأردوغان\". وجاء تصريح الوزير بعد ثلاثة أيام من انتخاب أردوغان رئيسا لتركيا. مواضيع قد تهمك نهاية وقد بدأت أعمال إنشاء المطار الجديد خلال العام الحالي. والمطار هو أحد المشاريع الطمموحة التي تخطط لها حكومة أردوغان، ومن بينها نفق تحت مضيق البوسفور، وقطار سريع عابر لتركيا. ولكن خصوم أردوغان يتهمونه بالسلطوية ويشكون بأنه يريد أن يجرد تركيا من الصبغة العلمانية التي أضفاها عليها أتاتورك.", "doc2": "Yeni İstanbul hava limanından \"ilk uçuş Azərbaycana ediləcək\" Türkiyə prezidenti bildirib ki, hava limanının ərsəyə gəlməsi ümumilikdə dörd mərhələdən ibarətdir və açılışı həyata keçirilən ilk mərhələdə 90 milyon sərnişin daşınması nəzərdə tutulub. \"Hava limanından ilk xarici uçuş Azərbaycan və Şimali Kipr Türk Respublikasına həyata keçiriləcək\", türk mediası yazır. Onun sözlərinə görə, bütün mərhələlər başa çatandan sonra hava limanının sərnişin daşıma qabiliyyəti 150 milyon sərnişinə çatdırılacaq. \"Lazım olsa hətta 200 milyona qədər artırarıq\" Recep Tayyip Erdoğan bildirib ki, lazım gəlsə gələcəkdə hava limanının sərnişin daşıma sayını 200 milyon nəfərə qədər artırmaq olar. O deyib ki, Atatürk hava limanı adını dəyişmədən xidmət göstərməyə davam edəcək. \"Atatürk hava limanının fəaliyyət göstərdiyi sahələrin kənarındakı ərazilər millət bağları olaraq İstanbul sakinlərinin istifadəsinə veriləcək. İndiki halda bağlı olan əraizləri də İstanbulun ən böyük sərgi mərkzi halına salacağıq\",- prezident Recep Tayyip Erdoğan belə deyib. O bildirib ki, hava limanının təqribi investisiya xərci 10 milyard avrodur və o, vergilər çıxıldıqdan sonra dövlətə ödəyəcəyi mənfəətin 22 milyard avro olacağını deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140820_mh17_bodies_return", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140822_malaisia_coffins", "doc1": "نقلت الجثامين بطائرة خاصة من هولندا الى ماليزيا وكانت طائرة خاصة قد غادرت امستردام وعلى متنها جثامين الضحايا. وقررت الحكومة الماليزية تنكيس الاعلام في كافة ارجاء البلاد، والوقوف دقيقة صمت حدادا على ضحايا الحادث. ويعتقد ان صاروخا اطلقه الانفصاليون الاوكرانيون الموالون لموسكو اسقط الطائرة الماليزية في الاجواء الاوكرانية، ولكن الانفصاليين ينفون ذلك، ويلقون باللائمة على حكومة كييف. وقد اسفر الحادث عن مقتل كل ركال طائرة البوينغ 777 وعددهم 298 شخصا. مواضيع قد تهمك نهاية وكان في استقبال الطائرة التي تقل الجثامين في مطار كوالا لامبور كبار مسؤولي الحكومة الماليزية وعلى رأسهم ملك البلاد عبدالحليم معظم شاه ورئيس الوزراء نجيب رزاق. وقام افراد من الجيش الماليزي بانزال الجثامين وتحميلها على سيارات. ومن المقرر ان تعاد الجثامين الى ذويها ليتم دفنخا بعد ذلك. وهذه هي المرة الاولى التي تعلن فيها ماليزيا الحداد الرسمي على مدنيين. وكان 43 مواطنا ماليزيا ضمن ركاب الطائرة المنكوبة، لم يتسن التعرف على رفات الا 28 منهم الى الآن. ويجرى التحقيق في الحادث في هولندا. وقد تم نقل اكثر من 200 نعش تحمل رفات الضحايا الى هولندا من اوكرانيا الى الآن، ولكن القتال المتواصل قرب موقع الحادث بين الانفصاليين الاوكرانيين وجيش كييف يعرقل اجراءات التحقيق.", "doc2": "Malayziya Hava Yolları işçiləri MH17 təyyarəsində həlak olanların anım mərasimində Amsterdamdan xüsusi təyyarə ilə gətirilən cəsədlər yerli vaxtla təxminən 10:00-da (Bakıda 07:00) çatıb. Cümə günü Malayziyada milli matəm elan olunub. Ölkənin hər yerində dövlət bayrağı endirilib, bir dəqiqəlik sükut elan olunub. Malayziya Hava Yollarına məxsus MH17 reysli Boeing-777 təyyarəsi iyulun 17-də Donetsk səmasında vurulub. Nəticədə bütün 298 nəfər sərnişin və ekipaj üzvləri həlak olub. Ukraynanın şərqində münaqişə tərəfləri hadisəyə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140403_ukraine_police_inquiry", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/04/140403_maydan_deaths_inquiry", "doc1": "نظر التحقيق في قضية إطلاق النار على المتظاهرين وسط كييف، الذي أودى بحياة 76 شخصا وقال وزير الداخلية الأوكراني أرسين أفاكوف للصحفيين إن 12 عنصرا من قوة الشرطة الخاصة \"بيركوت\" تم تشخيصهم، وإن ثلاثة من منهم هم قيد الاعتقال حاليا. ونظر التحقيق الحكومي في قضية إطلاق النار على المتظاهرين في شارع إنستيتوسكا وسط كييف، الذي أودى بحياة 76 شخصا. وكان الأوكرانيون نزلوا إلى الشوارع في مظاهرات احتجاج حاشدة أدت في النهاية إلى الإطاحة بالرئيس الأوكراني فيكتور يانوكوفيتش. واستعرض أفاكوف، في مؤتمر صحفي، النتائج الأولية للتحقيق في إطلاق النار على جموع المحتجين، في واقعة صدمت الأوكرانيين والعالم. مواضيع قد تهمك نهاية وقتل أغلب المحتجين في شارع إنستيتوسكا المحاذي لميدان الاستقلال الشهير باسم \"ميدان\". وقدم أفاكوف تفاصيل عن قضية واحدة، وهي أن ثمانية من المحتجين قتلوا برصاص من سلاح واحد. وأظهر الوزير عددا من الصور تبين موقع من يزعم أنهم قناصة. وقال إن السلطات حددت هوية عدد من هؤلاء الذين أطلقوا النار. أما مدير أجهزة الأمن الأوكرانية، فلانتين ناليفايشينكو، فقال إن أفرادا من أجهزة الأمن الروسية ضالعون في تدبير عمليات ضد المحتجين. وأضاف أن الأجهزة الروسية أدخلت إلى أوكرانيا \"أطنانا\" من المتفجرات والأسلحة بالطائرات.", "doc2": "Daxili işlər naziri Arsen Avakov müxbirlərə deyib ki, 12 nəfər Berkut polisinin şəxsiyyəti müəyyənləşdirilib və onlardan üçü artıq həbs olunub. İstintaq mərkəzi Kiyevin İnstitutska küçəsində 97 adamın öldürülməsilə bağlıdır. Aylarla davam edən etirazlar Prezident Viktor Yanukoviçin devrilməsində nəticələnib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/09/150909_nato_russia_syria", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/09/150910_russia_syria_military", "doc1": "روسيا لها قاعدة بحرية في مدينة طرطوس السورية. وقال الأمين العام للناتو يانس ستولتنبيرغ إنه لو صحت هذه التقارير، فإن الوجود الروسي لن يساعد في حل الصراع في سوريا. وفي الوقت نفسه، أكد وزير الخارجية الأمريكي جون كيري، وبشكل منفصل، مجددا عن قلقه لنظيره الروسي سيرغي لافروف في اتصال هاتفي. وتقول روسيا ، وهي حليف رئيسي للحكومة السورية طوال الحرب الأهلية المستمرة في سوريا منذ أكثر من 4 سنوات، إنها أرسلت خبراء عسكريين وليس أكثر. ويقول مراسلون إنه بدون مساندة موسكو، لكان الرئيس السوري بشار الأسد قد سقط. مواضيع قد تهمك نهاية ونقلت وكالة رويترز عن مسؤولين أمريكيين، لم تسمهم، قولهم إن موسكو أرسلت طائرات وسفينتين لإنزال الدبابات إضافية إلى القاعدة البحرية الروسية في مدينة طرطوس الساحلية السورية خلال الـ 24 ساعة الأخيرة أو نحو ذلك. ناتو يقول إن روسيا لا تساعد في حل الأزمة السورية ويقول المسؤولون أيضا إن عددا صغيرا من قوات مشاة البحرية الروسية أرسل أيضا إلى سوريا. غير أن متحدثة باسم وزارة الخارجية الروسية أكدت الأربعاء أنه ليس هناك جديد في هذا الشأن، مضيفة أن موسكو تزود سوريا علنا بالسلاح وترسل لها متخصصين عسكريين منذ فترة طويلة. وقالت ماريا زاخاروفا \"روسيا لم تخف أبدا تعاونها العسكري التقني مع سوريا.\" وقال وزير الخارجية الفرنسي، لوران فابيوس، إن تقارير تفيد بأن روسيا أرسلت قوات إضافية إلى سوريا، وهو الأمر الذي يعقد الأزمة ليصعب حلها. وتمارس الولايات المتحدة ضغوطا على الدول المجاورة لغلق مجالها الجوي أمام الطائرات الروسية المتجهة إلى سوريا. أدت الحرب الأهلية المستمرة في سوريا منذ أكثر من 4 سنوات إلى مقتل 240 ألف شخص فضلا عن دمار هائل في عدد من المناطق في البلاد. ويأتي هذا بعدما تكبدت القوات الحكومية خسائر وتراجعت أمام هجمات المعارضة المسلحة في عدد من المناطق. فقد انسحبت القوات الحكومية الأربعاء من قاعدة عسكرية جوية. وقال إثرها ناشطون إن القوات الحكومية لم تعد موجودة في كامل محافظة إدلب، التي سقطت أغلب مناطقها في يد المعارضة مطلع هذا العام. ومن ناحيتها، تنفي سوريا وجود أي تعزيز عسكري بقوات روسية على أراضيها. وتنفي السلطات السورية أن تكون القوات الروسية تشارك في المعارك الميدانية، ولكن مسؤولا سوريا أكد أن عدد الخبراء العسكريين الروس في سوريا ارتفع العام الماضي.", "doc2": "Nato rəhbəri Jens Stoltenberg bildirib ki, məlumat doğrudursa, Rusiyanın iştirakı münaqişənin həllinə kömək etməyəcək. Çərşənbə günü ABŞ-ın Dövlət Katibi John Kerry Rusiya Xarici İşlər Naziri Sergey Lavrovla telefon danışığı zamanı narahatlığını \"bir daha bəyan edib\". Onun fikrincə, bu hal \"daha böyük zorakılığa gətirib çıxara bilər\". Dörd illik vətəndaş müharibəsi zamanı Suriya hakimiyyətinin əsas müttəfiqi Rusiya isə Suriyaya yalnız hərbi ekspertlər göndərdiyini bildirib. Müxbirlər xəbər verir ki, Moskvanın dəstəyi olmadan, Suriya prezidenti Bashar al-Assad \"artıq məğlub olmuşdu\". \"Gizli heç nə yoxdur\" Adı açıqlanmayan ABŞ rəsmilərinin Reuters agentliyinə verdiyi məlumata görə, Moskva təxminən son sutka ərzində Suriyanın sahilyanı şəhəri Tartusda yerləşən Rusiya hərbi dəniz bazasına əlavə təyyarə və iki tank desant gəmiləri göndərib. Onlar həm də deyiblər ki, burada az sayda hərbi dəniz piyada qüvvələri də yerləşdirilib. Lakin Rusiyanın Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova çərşənbə günü açıqlama verərək, təkid edib ki, bu hallar \"yeni bir şey deyil\". Onun sözlərinə görə, Moskva Suriyaya açıq şəkildə silah tədarük edir və uzun müddətdir ki, hərbi mütəxəssislər göndərir. \"Rusiya heç vaxt Suriya ilə hərbi-texniki əməkdaşlığını gizli saxlamayıb\", o bildirib. Suriya isə öz növbəsində, ərazisində \"Rusiya qoşunlarının hərbi potensialının gücləndirilməsi\" xəbərlərini təkzib edib. Adı açıqlanmayan Livan rəsmiləri rus əsgərlərinin artıq döyüşlərdə iştirak etməsi barədə Reuters agentliyinə məlumat verib. Bu arada, İrandakı Rusiya səfirliyinin sözçüsü Rusiya mətbuatına Moskvanın Suriyaya göndərdiyi təyyarələrin İran ərazisinin üzərindən uçmağına icazə verildiyini deyib. Amma hələlik İran bu məlumatı təsdiqləməyib. ABŞ hazırda Suriya və İraqda İslam Dövləti qruplaşmasına qarşı öz hərbi hava kampaniyası ilə məşğuldur. Rusiya və ABŞ Suriya münaqişəsinə görə kəskin fikir ayrılıqlarına malikdirlər. Rusiya Suriya hökumətini dəstəkləyir və silahla təmin edir. ABŞ isə prezident Bashar al-Assadin məğlub olmasını istəyir. Bashar al-Assadin rejimi 2011-ci ildən müxtəlif üsyançı qrupları ilə müharibə şəraitində yaşayır. Bu münaqişədə bu günədək azı 240,000 nəfər həlak olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38449522", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38452844", "doc1": "لجنة الإسكان في القدس تجتمع دوريا وقد توافق لاحقا على بناء 500 وحدة جديدة ويأتي هذا القرار - كماقال عضو في لجنة الإسكان في بلدية القدس لبي بي سي - في أعقاب طلب من مكتب رئيس الوزراء، وتفادي توتر العلاقات أكثر مع واشنطن قبل خطاب يتوقع أن يلقيه وزير الخارجية الأمريكي، جون كيري، حول الصراع الإسرائيلي الفلسطيني. ولكن اللجنة تجتمع بشكل دوري، ويمكنها النظر في الموافقة على تصاريح البناء في موعد لاحق. ونقلت وكالة رويترز للأنباء عن هنان روبين عضو لجنة التخطيط والإسكان بالقدس، قوله إن 492 تصريحا ببناء منازل لإسرائيليين في مستوطنتي راموت ورامات شلومو على أراض احتلتها إسرائيل في حرب عام 1967 وضمتها للقدس كانت مطروحة للموافقة عليها. وكانت الولايات المتحدة الأمريكية قد امتنعت الجمعة عن التصويت على قرار في مجلس الأمن الدولي يطالب بإنهاء الأنشطة الاستيطانية الإسرائيلية، وسمح عدم استخدام أمريكا للفيتو إلى تبني المجلس للقرار. وكان من المتوقع أن يكون التصويت الذي أجل هو أول موافقة عقب صدور قرار مجلس الأمن الذي وصف المستوطنات في الأراضي الفلسطينية المحتلة بأنه \"انتهاك صارخ للقانون الدولي\". ورفضت إسرائيل القرار، كما أنها غضبت من التنديد خاصة بالبناء في القدس الشرقية، التي تنظر إليها باعتبارها جزءا من عاصمتها، والتي يسعى الفلسطينيون إلى أن تكون عاصمة دولتهم في المستقبل. وقال مسؤول بارز بوزارة الخارجية الأمريكية للصحفيين الثلاثاء - بحسب وكالة رويترز للأنباء - إن كيري سيتطرق في خطابه المتوقع إلى مسألة الامتناع عن التصويت في كلمته التي من المقرر أن يلقيها الساعة 1600 بتوقيت غرينتش. وستتناول كلمته كذلك ما وصفه المسؤول بأنه اتهامات \"مضللة\" يوجهها المسؤولون الإسرائيليون بأن الإدارة الأمريكية وضعت مسودة القرار ودفعت به إلى التصويت.", "doc2": "Beynəlxalq qanunlara əsasən məskənlər qanunsuzdur, lakin İsrail bunu qəbul etmir Deyilənlərə görə, bu qərar baş nazir Benyamin Netanyahunun ofisindən gələn xahişdən sonra verilib. Qərar həmçinin ABŞ Dövlət Katibi John Kerry-nin İsrail-Fələstin münaqişəsi barədə çıxışından bir qədər əvvəl qəbul edilib. Fələstin ərazilərində yaşayış məskənlərinin salınmasına son qoymağa çağıran BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsi cümə günü ABŞ qəbul edilib. Washington bundan əvvəl bənzər qətnamələrə veto qoyurdu. Donald Trump İsraili dəstəkləyib ABŞ-ın səsverməyə müdaxilə etməmək qərarı cənab Netanyahunu qəzəbləndirib, və çərşənbə axşamı günü onun sözçüsü qətnamənin hazırlanması və qəbul edilməsində Ağ Evin iştirakı barədə məlumat əldə etdiyni bəyan edib. ABŞ dövlət departamentinin sözçüsü iddiaların \"qətiyyən doğru olmadığını\" deyib, lakin qətnamənin İsrailə xəbərdarlıq olacağına ümid bəslədiyini bildirib. Öz növbəsində yeni seçilmiş ABŞ prezidenti Donald Trump İsrailə \"möhkəm olmasını\" tövsiyə edərək twitter-də Obama administrasiyasını İsrailə \"nifrət və hörmətsizliklə\" yanaşmaqda günahlandırıb. Netanyahu məskənlərin salınması əleyhinə BMT qətnaməsini tənqid edib Qüds şəhərinin Planlaşdırma və Mənzillə Təminat Komitəsi Ramat Şlomo və Ramot məskənlərində 492 yeni evin tikilməsi barədə səsvermənin keçiriləcəyinə işarə etmişdi. Lakin çərşənbə günü, planlaşdırma komitəsinin üzvü Hanan Rubin səsvermənin təxirə salındığını bildirdib. Cənab Rubin BBC-yə deyib ki, səsvermənin təxirə salınma qərarı cənab Kerry-nin çıxışından bir neçə saat öncə Washington-la münasibətləri daha da gərginləşdirməməyə görə baş nazirliyinin xahişindən sonra qəbul edilib. \"Yerusəlimdə (Qüds şəhəri) siyasi səsvermənin qarşısını almaq bizim maraqlarımıza daxildir, ona görə ki, Yerusəlim İsrailin ətrafındakı məskənlərdən fərqlidir\", o deyib. \"Biz əlverişli evlər və gənc ailələr üçün evlər yaradırıq...və bu gün Kerry-nin çıxışı vaxtı böyük fırtına olsa da, biz bu mübahisənin qabağını almaq istəyirik.\" ABŞ Dövlət Katibi John Kerry Çərşənbə günü baş verəcək çıxışında cənab Kerry-nin İsrail-Fələstin münaqişəsinin həlli üçün öz fikirlərini ortaya qoyması və İsrailin Obama administrasiyasına yönəli tənqidlərə cavab verməsi gözlənilir. Fələstin lideri Mahmud Abbas deyib ki, qətnamə Fransada yanvarın 15-i keçiriləcək Yaxın Şərqdə sülh konfrasına \"yol açır\". \"Biz ümid edirik ki, işğala son qoymaq üçün mexanizm və cədvəl bu konfransda yaradılacaq\", o partiyasının bazar ertəsi günü keçirilmiş iclasında deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38618830", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38622379", "doc1": "ترامب حدد بعض النقاط المتعلقة بسياسته الخارجية وقال ترامب، في لقاء مع صحيفة وول ستريت جورنال، إن العقوبات التي فرضت مؤخرا على روسيا ستستمر خلال الأشهر المقبلة، ولكن يمكن رفعها إذا ساعدت موسكو واشنطن في الحرب ضد الإرهاب وفي مسائل أخرى. كما أعرب ترامب عن أمله في ترتيب لقاء مع الرئيس الروسي بوتين بعد توليه مهام منصبه. وكان الرئيس الأمريكي باراك أوباما قد فرض عقوبات مؤخرا على روسيا على خلفية مزاعم بتدخل روسي في الانتخابات الرئاسية الأمريكية الأخيرة. وفيما يتعلق بالصين، قال ترامب إن سياسة الصين الواحدة، والتي بموجبها لم تعد الولايات المتحدة تعترف بتايوان، ليست ملزمة له وستكون محل تفاوض. وقال ترامب إنه كان على الصين السماح للشركات الأمريكية بالتنافس من خلال تعويم عملتها. لكنه قال انه لن يصم الصين بأنها متلاعبة بالعملة بعد توليه الرئاسة. تحقيق مجلس الشيوخ وفي غضون ذلك، قال قادة لجنة المخابرات في مجلس الشيوخ الأمريكي إن اللجنة ستحقق في مزاعم قيام روسيا بشن هجمات إلكترونية للتأثير على الانتخابات الرئاسية الأمريكية. وقال ريتشارد بور رئيس لجنة المخابرات في مجلس الشيوخ، وهو جمهوري، ومارك وارنر، كبير الديمقراطيين باللجنة، إن اللجنة تخطط لمقابلة كبار المسؤولين في إدارتي ترامب وأوباما، وربما تصدر مذكرات استدعاء للشهادة. وذكر بيان أصدرته اللجنة في وقت متأخر الجمعة: \"نحن نعتقد أنه من الأهمية بمكان أن يكون هناك فهم كامل لنطاق أنشطة الاستخبارات الروسية التي تؤثر على الولايات المتحدة.\" وستقوم اللجنة بالتحقيق فيما إذا كانت هناك أي اتصالات بين روسيا والأشخاص المرتبطين بالحملات الانتخابية الأمريكية. العلاقات بين أوباما وبوتين اتسمت بالفتور وأضاف البيان قائلا \" إن اللجنة ستمضي في تحقيقاتها أيا كانت النتائج التي ستؤدي إليها، وسنجريها على وجه السرعة، وسنؤديها على نحو سليم.\" وقال أعضاء مجلس الشيوخ إنهم سوف يعدون تقارير سرية وأخرى غير السرية حول النتائج التي سيتوصلون لها. تحقيق ترامب ومن جانبه، أعلن الرئيس المنتخب ترامب في تغريدة له على موقع التواصل الاجتماعي تويتر الجمعة، أن فريقه سوف يصدر أيضا \"تقريرا عن القرصنة\" في غضون 90 يوما. وجاء ذلك بعد صدور ملف، لم يثبت صحته، يزعم أن بحوزة مسؤولي الأمن الروس موادا تتعلق بترامب وتجعله عرضة للابتزاز. ووصف الرئيس الأمريكي المنتخب هذه المزاعم بأنها \"أخبار مفبركة\" و \"أمور زائفة\". روسيا تواجه اتهامات بمحاولة تدمير هيلاري كلينتون لصالح ترامب وكانت الولايات المتحدة قد أصدرت تقريرا استخباراتيا غير سري في وقت سابق من هذا الشهر، زعمت فيه أن الرئيس الروسي فلاديمير بوتين قد أمر بقرصنة رسائل البريد الإلكتروني للحزب الديموقراطي لتدمير هيلاري كلينتون منافسة ترامب الديموقراطية، والتأثير على الانتخابات. وقالت واشنطن أيضا إن روسيا استخدمت الدعاية التي تمولها الدولة، ودفعت أموالا لمستخدمي وسائل التواصل الاجتماعي لشن هجمات على الانترنت. وفي ديسمبر/كانون أول الماضي، طرد الرئيس الأمريكي باراك أوباما 35 من الدبلوماسيين الروس من البلاد ردا على ادعاءات القرصنة. وتقول روسيا إن المزاعم القائلة بأنها أدارت حملة قرصنة للتأثير على الانتخابات الرئاسية الأمريكية \"تذكرنا بمطاردة الساحرات\".", "doc2": "ABŞ-ın növbəti prezidenti Donald Trump xarici siyasətinin bəzi cəhətlərindən söz açıb Cənab Trump Wall Street Journal qəzetinə bildirib ki, Rusiyaya qarşı tətbiq olunmuş yeni sanksiyalar \"heç olmasa bir müddət\" qüvvədə qalacaq amma bundan sonra qaldırıla bilər. O həmçinin deyib ki, onun rəhbərliyi altında ABŞ-ın \"Vahid Çin\" siyasəti dəyişə bilər. \"Vahid Çin\" siyasətinə görə, ABŞ Çinin separatçı əyaləti kimi baxdığı Tayvan adasındansa Çinlə rəsmi əlaqələr saxlayır. Bu barədə daha ətraflı: Donald Trump \"Vahid Çin\" siyasətini sorğulayıb Bu arada ABŞ Senatının komitəsi, Rusiyanın ABŞ seçkilərinə müdaxiləsi ittihamlarına baxacaq. Müsahibə zamanı cənab Trump deyib ki, İslamçı ifratçılığa qarşı mübarizədə və digər məsələlərdə rəsmi Moskva Washington-a yardım göstərsə, Rusiyaya qarşı sanksiyalar qaldırıla bilər. \"Əgər siz yola gedirsinizsə və Rusiya bizə həqiqətən kömək edirsə, əgər kimsə həqiqətən əla işlər görürsə sanksiyalar nəyə lazımdır?\" O deyib ki, Prezident Vladimir Putinlə görüşəcəyinə ümid edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/interactivity/2013/12/130626_comments_mandela_south_africa_arabs", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/12/130328_nelson_mandela_obit", "doc1": "زار مانديلا عدة دول عربية وقد قضى مانديلا 27 عاما في السجن، ثم أصبح أول رئيس أسود لجنوب أفريقيا، ولعب دورا بارزا في الترويج للسلام بمناطق أخرى تشهد صراعات، وحصل على جائزة نوبل للسلام عام 1993. عبد الرحيم سعيد من بي بي سي العربية تحدث إلى اثنين من العرب المقيمين في جنوب أفريقيا عن رؤيتهم لمانديلا، الزعيم والانسان. أحمد نعمان - مصري مقيم في مدينة ديربان يعد مانديلا مثالا ناجحا للتسامح في رأي أحمد نيلسون مانديلا يعرف بـ \"ماديبا\" هنا في جنوب أفريقيا أي \"العظيم\" أو \"المبجل\" باللغة المحلية الأفريقية، وهو بالفعل كذلك لعدة أسباب. من أكبر التحديات التي واجهت مانديلا بعد خروجه من السجن أن الاغلبية كانت تريد الانتقام ومحاكمة كل من كانت له صلة بالنظام السابق، ولكن مانديلا رفض بشدة بالرغم من الضغوط التي واجهته لفعل هذا. مواضيع قد تهمك نهاية وسعى مانديلا الى انشاء لجنة \"الحقيقة والمصالحة\"، وكانت هذه اللجنة كلمة السر في انطلاق جنوب افريقيا، فقد تم تسجيل اعترافات بكل ما فعله النظام السابق من عنصرية وقتل وتعذيب، وتم بعدها المسامحة الكاملة والغفران الكامل. كانت سياسته دائما هي المشاركة في الحكم، ومن هنا حقن الدماء، وحقن أي حرب أهلية محتملة، ومن هنا بدأت نهضة جنوب افريقيا. من كان لا يحبه بالأمس أصبح يحترمه اليوم، وقد شارك كل طوائف المجتمع في بناء جنوب افريقيا (بيض وسود وهنود وملونين) إلا أن أقلية من البيض هاجروا البلاد بعد توليه الحكم مباشرة. وفي عام ١٩٩٩ أصبح مانديلا أول رئيس أسود لجنوب افريقيا وقد رفض بعدها ان يجدد فترته الرئاسية الثانية بالرغم من ضغوط شعبية عليه. وبالنسبة لسياساته الخارجية، عرف مانديلا بمعارضته للسياسات الامريكية، ولا سيما لسياسات بوش الإبن، ودعمه لبعض الزعماء المعارضين للسياسة الامريكية. ونعلم أنه لم يتم رفع اسم مانديلا من لائحة الإرهاب في الولايات المتحدة حتى عام ٢٠٠٨. ولم ينكر مانديلا دعم الرئيس جمال عبد الناصر والرئيس السادات. وقد تم منح تأشيرة دخول للمصريين إلى جنوب افريقيا بدون أي اجراءات وبدون أي مقابل. ولا يمكننا أيضا أن ننسى آرائه الواضحة في القضية الفلسطينية. باختصار، حياته كانت بمثابة حكم ومواعظ يمكننا الاستفادة منها في بلداننا العربية التي تعاني من مشاكل اجتماعية وفساد وصراعات دموية. أحمد الطيب - سوداني مقيم في مدينة جوهانسبرج مانديلا كان مصدر إلهام لحركات التحرير في أفريقيا يقول أحمد الطيب مانديلا بالنسبة لي وللكثيرين يعتبر بمثابة الملهم الأول في افريقيا. فهو رمز تحرر السود في جمهورية جنوب افريقيا. هو الرجل الذي عانى من ويلات نظام التمييز العنصري الذي لم تتوقف انتهاكاته عند اضطهاد القبائل الافريقية فحسب، بل حرمان السكان الأصليين ايضا من أبسط حقوقهم في التعليم والرعاية، واقع لم يرق لمانديلا آنذاك أن يعيش هو وأبناء جلدته فيه. لا شك ان مانديلا من أبرز نماذج النضال في تاريخ افريقيا فقد ذاع صيته في القارة حتى ان الكثير من سكانها ارتبطوا وجدانيا بشخصية مانديلا. شخصيته كانت مصدر إلهام لكل قصة نضال افريقي تلت مانديلا لإيجاد المساواة للإنسان الافريقي الذي كان دائما بساطته هدفا لسياسات استعمارية حتى زمن ليس ببعيد. أنا من السودان وقدمت لجنوب افريقيا منذ خمس سنوات تقريبا من اجل دراسة اللغة الإنجليزية والطيران وحاليا على وشك أن أنهي دراسة الطيران وكان كأس العالم في عام 2010 لكرة القدم من أبرز وآخر ذكرياتي لمانديلا. كانت المناسبة الكروية بمثابة دعوة مفتوحة لكل العالم لكي يأتي ويرى ما وصلت اليه جنوب افريقيا من تطور وازدهار خلال السنوات الخمسة عشر الاخيرة. وكان سعي مانديلا الحثيث لنيل استضافة كأس العالم من أهم الأسباب برأيي وراء اختيار جنوب افريقيا. تدهور حالة مانديلا الصحية مؤخرا وجه جميع الانظار اليه، وحظي بتعاطف كبير من الشارع، وتوجه الناس للدعاء من أجل مانديلا حتى اصبح هذا مؤخرا جزء من الروتين اليومي لكثير من محبي مانديلا.", "doc2": "27 il həbsdə yatandan sonra o, ölkənin birinci qaradərili prezidenti olub və digər münaqişələrə sülh gətirməkdə böyük rolu olub. Onun xarizması, özünü lağa qoyan yumor hissi, ona qarşı pis rəftar haqqında acılıq göstərməməsi və heyranedici həyatı onun bütün dünyaya maraqlı olduğunu qismən aydınlaşdırır. 1999-cu ildə prezidentlikdən çıxandan sonra cənab Mandela Cənubi Afrikanın ən görkəmli təmsilçisi olub. O, İİV/QİÇS-ə qarşı kampaniya aparmış və ölkənin 2010-cu il futbol üzrə Dünya Çempionata ev sahibliyini təmin etmişdi. O, həmçinin Konqo Demokratik Respublikası, Burundi və digər Afrika ölkələri ilə sülh danışıqlarında iştirak etmişdi. Cənab Mandela 2004-cü ildə, 85 yaşında ailəsi və dostları ilə daha çox vaxt keçirmək və \"sakitcə fikirləşmək\" üçün ictimai həyatdan getdi. O, 1918-ci ildə Rolihlahla Dalibhunga adı ilə Cənubi Afrikanın kiçik kəndində Madiba klanında doğulub. Cənubi Afrikada çox vaxt onu klanının adı - Madiba ilə çağırırdılar. İngilis Nelson adını isə ona məktəbdəki müəllimi vermişdi. Onun atası Thembu kral ailəsinin məsləhətçisi olub və Nelson Mandelanın doqquz yaşı olanda ölmüşdü. Bundan sonra ona Thembu xalqının icraçı naibi Jongintaba Dalindyebo atalıq edib. O, Afrika Milli Konqresinə (ANC) 1943-cü ildə fəal kimi qoşulub, daha sonra isə ANC-nin Gənclər Liqasının təsisçisi və prezidenti olub. Həbsdən çıxandan sonra Nelson Mandela ANC-nin prezidenti olub. 1944-cü ildə o, birinci həyat yoldaşı Evelyn Mase-lə evlənib. Dünyaya dörd uşaq gətirəndən sonra onlar 1958-ci ildə boşandılar. Qanundankənar Cənab Mandela vəkil oldu və şəriki Oliver Tambo ilə birlikdə 1952-ci ildə İohannesburq hüquq məsləhətxanası açdı. Cənab Mandela və Canab Tambo bütövlükdə ağdərili Milli Partiya tərəfindən icad edilən, qaradərili çoxluğu əzən aparteid sisteminə qarşı birgə kampaniya aparıblar. 1956-cı ildə cənab Mandela 155 digər fəalla birlikdə dövlətə xəyanətdə ittihamlanıb, amma dörd il davam edən istintaqdan sonra ittihamlar ləğv edilib. Aparteidə qarşı müqavimət, əsasən yeni Keçid Qanunlarına görə gücləndi. Bu qanunlar qaradərililərin harada işləyə və yaşaya biləcəklərini diktə edirdilər. 1958-ci ildə cənab Mandela Winnie Madikizela ilə evləndi. Daha sonra xanım Madikizela həyat yoldaşının həbsdən çıxarılması üçün aktiv olaraq kampaniya aparıb. ANC 1960-cı ildə qanundankənar elan edildi və cənab Mandela təşkilatın digər aparıcı üzvləri ilə birlikdə gizli fəaliyyətə başladı. 1960-cı ildə, polis Sharpeville şəhərciyində keçirilən aksiyada 69 qaradərili adamı güllələyərək öldürəndə, aparteid rejiminə qarşı müxalifət böyüməyə başladı. Bu, dinc müqavimətin sonuna çevrildi və ANC-nin vitse prezidenti olan cənab Mandela iqtisadi sabotaj kampaniyasını başladı. Ömürlük həbs cəzası Bir müddətdən sonra o, sabotaj və zorakı dövlət çevrilişi törətməyə cəhd etməkdə ittihamlanmışdı. Müttəhimlərin bir çoxunun həbs olduğu yerin adı olan Rivonia məhkəməsi kimi tanınan istintaqda cənab Mandela demokratiya, azadlıq və bərabərlik haqqında fikirlərini müttəhimlər kürüsündən söylədi. \"Mən hamının mehriban, bərabər imkanlarla yaşaya bildiyi demokratik və azad cəmiyyətin idealını həmişə üstün tutmuşam\", o deyib. \"Mən bu ideal üçün yaşamaq, onu əldə etmək istəyirəm. Amma lazım olsa, bu ideal üçün ölməyə də hazıram.\" 1964-cü ilin qış aylarında ona ömürlük həbs cəzası kəsildi. Nelson Mandela azadlığa çıxanda onu kütlələr qarşılayıb. 1968-69-cu illər arasında, 12 ay ərzində onun anası öldü və ən böyük oğlu yol qəzasında öldürüldü, amma cənab Mandelaya onların dəfn mərasiminə getməyə icazə verilmədi. Cənab Mandela və digər ANC liderləri həbsdə və ya mühacirətdə olarkən Cənubi Afrikada qaradərililərin yaşadığı hissələrdə yaşayan gənclər ağdərili azlığın hakimiyyətinə qarşı savaşmağa çalışırdılar. Yüzlərlə ölənlər və minlərlə yaralananlardan sonra üsyan dayandırıldı. 1980-ci ildə mühacirətdə olan cənab Tambo cənab Mandelanı azad etmək üçün beynəlxalq kampaniyaya başladı. Dünya birliyi Cənubi Afrikanın aparteid rejiminə qarşı 1967-ci ildə tətbiq olunan sanksiyaları gücləndirdi. Təzyiqə görə nəticələr əldə olundu və 1990-cu ildə Prezident FW de Klerk ANC-ə qarşı qadağanı ləğv etdi. Cənab Mandela həbsdən buraxıldı və Cənubi Afrikada yeni, çoxirqli demokratiyanın yaradılmasına başlandı. Nobel Sülh Mükafatı 1992-ci ildə cənab Mandela onun həyat yoldaşı Winnienin xəyanəti əsasında ondan ayrıldı. Winnie həmçinin adam oğurlamaq və hücumda kömək etməkdə günahkar hesab edilmişdi. 1993-cü ilin dekabr ayında cənab Mandelaya və cənab de Klerkə Nobel Sülh Mükafatı verildi. Beş ay bundan sonra, Cənubi Afrikanın tarixində ilk dəfə olaraq bütün irqlər demokratik seçkilərdə iştirak etdilər və cənab Mandela prezident seçildi. O, Graca Machel ilə 80-ci ad günündə evlənib. Onun üzləşdiyi birinci problem - kasıblar üçün mənzillərin qıtlığı idi və xarabalıq şəhərcikləri əsas şəhərləri korlamağa davam edirdi. Müavini Thabo Mbeki höküməti idarə etməklə məşğul olarkən cənab Mandela rəhbərin tam rəsmi vəzifələrini yerinə yetirərək Cənubi Afrika üçün yeni beynəlxalq imic yaradırdı. Bu baxımdan o, ölkənin çoxmillətli şirkətlərini Cənubi Afrikada qalıb oraya pul buraxmağa razı edə bildi. 1998-ci ildə, 80-ci ad günündə cənab Mandela Mozambikin keçmiş prezidentinin dul xanımı Graca Machel ilə evləndi. 1999-cu ildə prezidentlikdən gedəndən sonra onun ictimai çıxışlarının əksəriyyəti onun yaratdığı Mandela Fondu ilə bağlı idi, amma o dünyanı gəzməyə, liderlərlə görüşməyə və konfranslarda iştirak etməyə davam edirdi. Bəlkə də son illərdə onun ən önəmli müdaxiləsi 2005-ci ildə, oğlu Makgathonun ölümündən sonra gəldi. QİÇS epidemiyası haqqında danışmaq tabu olan vaxtda cənab Mandela elan etdi ki, onun oğlu QİÇŞ-dən ölüb və onun \"normal xəstəlik kimi görünməsi üçün\" Cənubi Afrikalıları epidemiya haqqında danışmağa çağırdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140327_ukraine_crimea_un_imf_us_loans", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140327_un_crimea_russia_referendum_illegal", "doc1": "حصلت أوكرانيا على وعد بمساعدة مالية من صندوق النقد الدولي تقدر بـ 18 مليار دولار ويأتي المصادقة على هذا القرار بعد حصول أوكرانيا على وعد بمساعدة مالية من صندوق النقد الدولي تقدر ما بين 14 إلى 18 مليار دولار، وموافقة الكونغرس الأمريكي بمجلسيه الخميس على تشريع يقضي بتقديم مبلغ مليار دولار لأوكرانيا على شكل ضمانات قروض . وأيد قرار الجمعية العامة مئة صوت واعترض عليه 11 صوتا في حين امتنعت 58 دولة عن التصويت. وقال دبلوماسيون غربيون إن عدد الدول التي أيدت القرار كان أكبر من المتوقع رغم ما وصفوه بجهود موسكو الحثيثة للحشد من أجل التصويت ضد القرار. وبعد التصويت قال وزير خارجية أوكرانيا أندريه ديشيتسيا الذي طرح مشروع القرار على الجمعية العامة إن \"غالبية ساحقة من دول العالم أيدت هذا القرار.\" أما مبعوث روسيا لدى الأمم المتحدة فيتالي تشوركين فقال إن \"عدم تصويت نصف أعضاء الجمعية العامة لصالح القرار غير الملزم، يعتبر أمراً مشجعاً\". مواضيع قد تهمك نهاية وقال مراسل بي بي سي نيك براينت إن \" التصويت كان رمزياً خلال جلسة الجمعية العامة، لأن القرار غير ملزم، إلا أن أوكرانيا تأمل بأن يفضي هذا القرار إلى ردع روسيا من القيام بأي تجاوزات في أراضيها\". دعم صندوق النقد الدولي وعلى صعيد متصل، قال الرئيس الأمريكي باراك أوباما إن قرار صندوق النقد الدولي بتقديم مساعدة حيوية لأوكرانيا يعتبر خطوة \"إيجابية للمساعدة في تحقيق الاستقرار الاقتصادي للبلاد على المدى الطويل وحاجات مواطنيها\". ووصف أوباما اجتماعه مع رئيس الوزراء الايطالي ماتيو زينزي في روما الخميس بأنه \" تأكد بأن العالم أجمع يساند اوكرانيا في محنتها\". كما تبنى مجلس الشيوخ الامريكي الخميس قرارا يتيح لواشنطن تقديم مساعدة بقيمة مليار دولار لاوكرانيا وفرض عقوبات على مسؤولين روس، بانتظار ان يوافق عليها مجلس النواب. وكان رئيس الوزراء الأوكراني ارسيني ياتسينيوك قال للبرلمان إن \"البلاد على شفا أزمة اقتصادية وإفلاس اقتصادي\". أيد قرار الجمعية العامة مئة صوت واعترض عليه 11 صوتا في حين امتنعت 58 دولة عن التصويت", "doc2": "Rusiyanın mövqeyini BMT-də Belorus, Boliviya, Ermənistan, Koreya Xalq Demokratik Respublikası, Kuba, Sudan, Suriya, Venesuela və Zimbabve dəstəkləyib Qətnamənin lehinə 100 ölkə səs verib, 58 dövlət bitərəf, Rusiya ilə daha 10 ölkə əleyhinə səs veriblər. Rusiyanın mövqeyini Belorus, Boliviya, Ermənistan, Koreya Xalq Demokratik Respublikası, Kuba, Sudan, Suriya, Venesuela və Zimbabve dəstəkləyib. Rusiyanın BMT-də daimi nümayəndəsi Vitaliy Çurkin hələ səsvermədən qabaq bəyan edib ki, Moskva krımlıların “seçiminə hörmət edir”. Öz növbəsində, Ukrayna xarici işlər naziri Andriy Deşşitsa Kiyevin “dünyanın hər yerindən” dəstək aldığını qeyd edib və deyib ki, “bu, söhbətin regional deyil, qlobal problemdən getdiyini göstərir”. BBC müxbirinin Nyu Yorkdan verdiyi məlumata görə, BMT-nin qətnamələri tövsiyə xarakteri daşıyır. Lakin Ukrayna hakimiyyəti ümid edir ki, sənəd dayandırıcı amil rolunu oynayar və Moskvanı Ukraynanın şərqinə hərbi müdaxilədən çəkinməyə məcbur edər. “Düşünülmüş təcavüz” BMT Baş Assambleyasında çıxış edən Ukrayna XİN başçısı Andriy Deşşitsa bir daha Krımın Rusiya tərəfindən ilhaq olunduğunu bəyan edib və BMT üzü ölkələri Ukraynanın ərazi bütövlüyü haqqında qətnaməni dəstəkləməyə çağırıb. Rusiya hərbçılləri Krımda bütün hərbi obyektlərə nəzarət edirlər “Biz ötən ay ərzində BMT yarandıqdan bəri beynəlxalq hüququn ən biabırçı şəkildə pozulmasının şahidi olmuşuq. İki həftə davam edən hərbi işğaldan sonra Ukraynanın bir hissəsi daha əvvəl Budapeşt Memorandumuna əsasən mənim ölkəmin müstəqilliyini, suverenliyini və bütövlüyünü təmin etməyi vəd etmiş bir ölkə tərəfindən güclə ilhaq edilib”, - Deşşitsa deyib. “Bu təcavüz əsaslı surətdə elə hesabla düşünülüb ki, Ukrayna hökumət tərtib etdiyi zamanda həyata keçirilsin. Heç nəyə baxmayaraq, həmin hökumət formalaşıb və işləyir. Bu təcavüzün daha bir məqsədi mənim ölkəmdə prezident seçkilərini pozmaq olmuşdu”, - o əlavə edib. BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrindən fərqli olaraq, Baş Assambleyada lehinə səs verilmiş qətnamə üzərinə veto qoyula bilməz. Bundan başqa, cümə günü BMT baş katibi Ban Ki-Moon'un Ukraynaya və Rusiyaya səfərləri üzrə hesabatını dinləmək üçün BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclası keçirilməlidir. Ukraynaya pulla kömək edəcəklər Rusiyanın silahlı qüvvələri Ukraynanın şərq sərhədləri yaxınlığında təlimlər keçirir Nyu Yorkda səsvermədən bir qədər əvvəl məlum olub ki, Beynəlxalq Valyuta Fondu yaxın iki il ərzində Ukraynaya 14-18 milyard dollar məbləğində maliyyə yardımı paketi təqdim etməyə razılıq verib. Cümə axşamı günü ABŞ Konqresi də Ukraynaya 1 milyard dollar borcları üzrə qarantiya təqdim edəcək qanun layihəsini qəbul edib. Prezident Obama bəyan edib ki, Ukraynaya 10 milyon dollara qədər borc verilməsi üzrə maneələri aradan qaldıran BVF-nin qərarı Ukrayna iqtisadiyyatının stabilizasiyası üçün “irəliyə mühüm addımdır”. İtaliyanın baş naziri Matteo Renzi ilə danışıqlardan sonra, Romada jurnalistlər qarşısında çıxış edərkən, Barak Obama BVF-nin qərarını dünyanın Ukraynanı onun bu çətin vaxtında dəstəkləmək niyyətində bir olmasına dair “konkret siqnal” adlandırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-46339638", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39790748", "doc1": "أجريت الدراسة بطلب من حملة تصويت الشعب \"بيبولز فوت\" التي تدعو لإجراء استفتاء ثان، وخلصت إلى أن الناتج المحلي الإجمالي سيتناقص بنحو 3.9 سنويا. وأضافت: \"هذا يعادل فقدان الناتج الاقتصادي لإقليم ويلز أو مدينة لندن\". وقال وزير الخزانة البريطاني، فيليب هاموند، إن الاتفاق أفضل من البقاء ضمن الاتحاد الأوروبي. ووافق قادة دول الاتحاد على الاتفاق الأحد الذي يوضح شروط خروج بريطانيا من الاتحاد، بما في ذلك الـ 39 مليار استرليني \"فاتورة الانفصال\"، وحقوق المواطنين و\"دعم\" أيرلندا الشمالية، وهي طريقة لإبقاء الحدود الأيرلندية مفتوحة إذا فشلت أو تعرقلت محادثات التجارة. ويوضح إعلان سياسي آخر منفصل كيف ستكون العلاقة بين بريطانيا والاتحاد بعد البريكست، وكذلك كيفية سير التجارة بين الطرفين. \"أقل إنتاجية\" وصاغت الدراسة عدة سيناريوهات، لخروج بريطانيا من الاتحاد، مقابل خط الأساس وهو البقاء ضمن الاتحاد. وتوصلت الدراسة إلى أن النتيجة المفضلة للحكومة، وهي المغادرة في مارس/ آذار 2019، والدخول في فترة انتقالية تستمر حتى ديسبمر/ كانون الأول 2020، قبل الانتقال إلى اتفاقية للتجارة الحرة، ستؤدي إلى انخفاض كبير في التجارة والاستثمار. ويرجع ذلك، إلى حد كبير، إلى أن مغادرة السوق الموحدة سيخلق \"عوائق أكبر\" أمام تجارة الخدمات، وسيجعل بيع الخدمات من بريطانيا أقل جاذبية، حسب الدراسة. وقالت الدراسة: \"هذا سيؤدي لعدم تشجيع الاستثمار في بريطانيا، وسيقود في النهاية إلى أن يصبح العمال البريطانيون أقل إنتاجية، مقارنة بحالهم في ظل بقاء بريطانيا ضمن الاتحاد\". وبحلول عام 2030، وفي نهاية العقد الأول لبريطانيا خارج الاتحاد الأوربي، توقعت الدراسة النتائج التالية: سينخفض إجمالي التجارة بين بريطانيا والاتحاد بنحو 46 في المئة. سيقِل الناتج المحلي الإجمالي لكل فرد بنحو 3 في المئة سنويا، ما يعادل تكلفة متوسطة للفرد سنويا بنحو 1090 استرليني، بأسعار اليوم. سينخفض الاستثمار الأجنبي المباشر بنحو 21 في المئة. سيتراجع عائد الضرائب بنحو 1.5 إلى 2 في المئة، ما يعادل 18 إلى 23 مليار استرليني خلال تلك الفترة. كما صاغت الدراسة أيضا نتائج بديلة للخروج من الاتحاد، مقابل البقاء فيه. وأظهر ذلك أن البقاء ضمن الاتحاد الجمركي فيما بعد الفترة الانتقالية، ربما عبر تنفيذ ما يسمى \"الدعم\" الأيرلندي، سيعني أن الرقم سيبلغ 70 مليار استرليني سنويا. سيناريو آخر يفضله بعض مؤيدي الخروج، وهو خروج \"غير منظم\"، وذلك سيخفض الناتج المحلي الإجمالي بنحو 5.5 في المئة، أو 140 مليار استرليني سنويا، حسب الدراسة. قال وزير الخارجية، جيرمي هانت، إن بريطانيا لن تكون \"أسوأ أو أفضل بكثير\" بعد الخروج من الاتحاد قال زعيم حزب الديمقراطيين الأحرار، السير فينس كيبول، الذي يؤيد إجراء استفتاء ثان على الخروج من الاتحاد: \"لا أحد صوت من أجل سيطرة أقل، أو من أجل أن نصبح أسوأ، لكن بطريقة ما تمكنت الحكومة من التوصل إلى شيء سيحقق كلا الأمرين\". وأضاف: \"هذا الوضع يبعد مليون ميل، عن ما وعد به مؤيدو الخروج من الاتحاد قبل عامين، وسيخلق عقودا من الغموض، بالنسبة لقطاع المال والأعمال والمستثمرين\". وفي يوم الأحد، قال وزير الخارجية جيرمي هانت، لبي بي سي، إن بريطانيا ستحصل على \"ما بين 70 و80 في المئة\" مما أرادت، بينما \"خفف\" الاتفاق أغلب الآثار الاقتصادية السلبية. وردا على سؤال، حول ما إذا كانت بريطانيا ستكون في حال أفضل من بقائها ضمن الاتحاد، قال هانت إن بلده لن تكون \"أسوأ أو أفضل بكثير، لكن الأمر سيؤدي إلى استعادة استقلالنا\". وستكون رئيسة الوزراء تريزا ماي الآن بحاجة إلى إقناع أعضاء البرلمان البريطاني بدعم الاتفاق، لكن البعض يعتقد أنها ستعاني صعوبة لتحقيق ذلك. وإذا رفض أعضاء البرلمان الاتفاق، فيمكن أن تحدث عدة أشياء، بما في ذلك مغادرة الاتحاد من دون اتفاق، ومحاولة إعادة التفاوض، أو انتخابات عامة مبكرة.", "doc2": "David Davis hesab edir ki, ödəniş rəqəmi danışıqlarda müəyyən ediləcək. ITV televiziya kanalının Good Morning Britain səhər proqramında çıxış edən David Davis deyib ki, ölkəsi \"Aİ-nin tələb etdiyi\" yox, qanuni ödənişini qarşılamaq niyyətindədir. \"Bu danışıqlardı. Onlar istdədiyini biz isə öz istədiyimizi qarşıya qoyacağıq\". Danışıqlarda Aİ nümayəndə heyətinin baçşısı Michel Barnier bu gün danışıqlara dair rəsmi təlimatları təqdim etməlidir. Hərçənd ki, sənəddə maliyyə öhdəliklərinin əks olunacağı gözlənilmir. Michel Barnier bu gün danışıqlara dair rəsmi təlimatları təqdim etməlidir. BBC-ə danışan Aİ mənbəsi bildirib ki, Brüssel hazırda maliyyə öhdəliklərilə bağlı yekun rəqəmləri müzakirə etmək niyyətində deyil. Maliyyə öhdəlikləri Brexit danışıqlarının ən çətin və həssas mövzularından biri sayılır. Brexit: Qısa məlumat"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-43610758", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43616582", "doc1": "ولقي 16 فلسطينيا مصرعهم برصاص القوات الإسرائيلية الذي استهدف آلاف المتظاهرين الفلسطينيين في المنطقة الحدودية مع قطاع غزة. ووصف أردوغان نتنياهو \"بالإرهابي\" بعدما اعترض الأخير على ماسماه \"المحاضرة الاخلاقية\" التركية واتهم أنقرة بقصف المدنيين دون تمييز خلال العمليات العسكرية التي تخوضها قواتها خارج الحدود. وقال نتنياهو على حسابه على موقع تويتر \"لن يستمع أكثر جيش في العالم التزاما بالأخلاقيات إلى محاضرة في الأخلاقيات من شخص يقوم بقصف المدنيين طوال سنوات دون تمييز\". وفي تعليق له مرتبط \"بكذبة أبريل\" كتب نتياهو \"من الواضح أنهم يحتفلون بهذا الشكل بالأول من أبريل في أنقرة\". ووصف نتنياهو أردوغان سابقا \"بالرجل الذي يقصف المزارعين الأكراد\" في إشارة للحملة العسكرية التركية في منطقة عفرين شمال سوريا. ما قصة يوم الأرض الفلسطيني؟ حداد في الأراضي الفلسطينية على قتلى \"يوم الأرض\" في غزة وكان أردوغان قد وصف التصرف الإسرائيلي مع مظاهرات الجمعة الماضية التي نظمها الفلسطينيون في قطاع غزة بأنه \"هجوم غير إنساني\". وقال أردوغان في خطاب متلفز \"نتنياهو، أنت المحتل، والاحتلال على هذه الأراضي هو انت، لكن في الوقت نفسه فأنت إرهابي أيضا\". ويأتي ذلك ضمن حملة انتقاد دولية للرد الإسرائيلي العنيف على المظاهرات الفلسطينية الأخيرة. ونظم الفلسطينيون مظاهرات حاشدة على حدود قطاع غزة شارك فيها الآلاف واستبقت الذكرى السبعين لما يعرف \"بالنكبة\". في هذه الأثناء رفض وزير الدفاع الإسرائيلي أفيغدور ليبرمان التحقيق في مقتل الفلسطينيين خلال التظاهرات الأخيرة وهو الامر الذي طالبت به مؤسسات دولية متعددة منها الأمم المتحدة. وأكدت حركة المقاومة الإسلامية (حماس) أن خمسة من أعضاء جناحها المسلح (كتائب القسام) من بين القتلى لكن إسرائيل ترفع العدد إلى 8. ومن المقرر أن يستمر الفلسطينيون بالتظاهر في المنطقة لستة أسابيع للمطالبة بحق عودة اللاجئين وأبنائهم وأحفادهم للأراضي التي طردوا منها خلال النكبة. لكن ليبرمان رفض الاتهامات التي وجهت للقوات الإسرائيلية بمحاولة فض التظاهرات بالعنف المفرط . وقال ليبرمان \"لقد قام الجنود باللازم، وأظن أنهم جميعا يستح��ون ميداليات التكريم\".", "doc2": "Prezident Erdoğan şənbə günü Netanyahunu \"terrorçu\" olmaqda günahlandırıb Cümə günü İsrail əsgərlərinin zorakı nümayişçilərə atəş açmasından sonra 16 fələstinli öldürülüb. Prezident Erdoğan şənbə günü Netanyahunu \"terrorçu\" olmaqda günahlandırıb. Hadisə Netanyahunun Ankaranın \"mənəviyyat dərslərini\" rədd etməsindən və Türkiyəni xaricdəki hərəkatlarında mülki insanları bombalamaqda ittiham etməsindən sonra baş verib. \"Dünyanın ən əxlaqlı ordusu illərdir fərq qoymadan mülki insanları bombalayan birindən mənəviyyat dərsi alacaq deyil\", İsrail lideri Twitterdə yazıb. \"Görünür, onlar 1 Aprel gününü Ankarada belə qeyd edirlər\", Netanyahu 1 Aprel zarafat gününə istinadən deyib. Prezident Erdoğan daha öncə İsraili \"qeyri-insani hücumlarda\" ittiham edib. \"Ey Netanyahu! Sən işğalçısan. Sən o torpaqlarda işğalçısan. Sən həm də terrorçusan\", cənab Erdoğan şənbə günü öz çıxışında bildirib. BMT yüzlərlə insanın yaralandığını deyir Cümə günü nə baş verib? Cümə günü minlərlə fələstinli sərhəd yaxınlığında yürüş keçirib. Nümayişçilərin çoxu çadır şəhərciklərində qalsa da, bəzi gənclər təşkilatçıların hasarlardan uzaq durmaq çağırışına məhəl qoymayıb və İsrail mövqelərinə yaxınlaşıb. İsrail Müdafiə Qüvvələri zoraki nümayişçilərə qarşı benzin bombaları və daş atıldığını bildirib. BMT yüzlərlə insanın yaralandığını deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-45930383", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44050778", "doc1": "وقال ترامب للصحفيين إن روسيا \"انتهكت\" معاهدة القوى النووية متوسطة المدى (آي إن إف) الموقعة عام 1987. وتحظر المعاهدة تصنيع صواريخ متوسطة المدى تطلق من قواعد أرضية بمدى يترواح من 500 إلى 5,500 كيلومتر. وأضاف ترامب أن الولايات المتحدة لن تسمح لروسيا بـ\"المضي قدما في تصنيع الأسلحة (بينما) لا يسمح لنا ذلك\". وقال الرئيس الأمريكي، بعد تنظيم تجمع لأنصاره في ولاية نيفادا: \"لا أعرف لماذا لم يتفاوض أو ينسحب الرئيس باراك أوباما... إنهم ينتهكون حتى الآن المعاهدة منذ عدة سنوات\". وفي عام 2014، اتهم أوباما روسيا بانتهاك معاهدة \"آي إن إف\" بعدما ذكرت تقارير إن روسيا اختبرت صاروخ كروز يُطلق من الأرض. زعيم الاتحاد السوفيتي ميخائيل جورباتشوف والرئيس الأمريكي، رونالد ريغان، وقعا الاتفاقية عام 1987 وتصر الولايات المتحدة على أن روسيا، في انتهاك للمعاهدة، طورت صواريخ متوسطة المدى يطلق عليها \"نوفاتور 9M729\" وتعرف لدى قوات حلف شمال الأطلسي (ناتو) باسم SSC-8. وسيمكن هذا النوع من الصواريخ روسيا بشن ضربة نووية تجاه دول حلف الناتو في وقت قصير للغاية. في المقابل، لم تتحدث روسيا عن صاروخها الجديد سوى أنها لم تنتهك المعاهدة النووية. ومع ذلك، يقول محللون إن روسيا ترى مثل هذه الأسلحة كبديل أرخص للقوات التقليدية. وذكرت صحيفة نيويورك تايمز، الجمعة، الولايات المتحدة تدرس الانسحاب من الاتفاقية في محاولة لمواجهة التواجد العسكري الصيني المنتشر في غرب المحيط الهادئ. ولم تكن الصين من الموقعين على الاتفاقية، وهو ما سمح لها بتطوير صواريخ متوسطة المدى دون أي قيود. وعلى الرغم من اتهامه، ذكرت تقارير أن الرئيس باراك أوباما اختار عدم الانسحاب من الاتفاقية بعد ضغوط مارسها الزعماء الأوروبيون الذي قالوا إن خطة كهذه من شأنها أن تشعل سباق تسلح. وأثار نشر الولايات المتحدة لصواريخ \"بيرشينغ\" و\"كروز\" في دول أوروبية في الثمانينيات احتجاجات واسعة وتوترات سياسية.", "doc2": "Sazişi \"çürüyən və xarab\" adlandıraraq, o, razılığı \"bir vətəndaş olaraq\" özünə \"xəcalətverici\" olduğunu deyib. Avropalı mütttəfiqlərinin tövsiyələrinə məhəl qoymayaraq, o, sazişin 2015-ci ildə imzalanmasından sonra İrana qarşı dondurulan iqtisadi sanksiyaların yenidən tətbiq ediləcəyini qeyd edib. Buna cavab olaraq İran nüvə enerjisi və nüvə silahlarının istehsalında əsas mərhələlərindən biri olan urna zənginləşdirmə prosesinə bir daha başlayacağını bəyan edib. İranın prezidenti Həsən Ruhani deyib: \"ABŞ öz öhdəliklərinə hörmət etmədiyini bəyan edib.\" \"Mən İran Atom Enerjisi Təşkilatına əmr vermişəm ki, lazım olduğu halda hərəkət hazır olsunlar. Əgər lazım olsa biz yenidən zənginləşdirmə prosesinə sənaye səviyyəsində və heç bir məhdudiyyət olmadan başlaya bilərik.\" O, əvvəla \"bir neçə həftə\" gözləyərək müttəfiqləri və sazişi imzalayan digər ölkələrlə söhbət edəcəyini qeyd edib. \"Əgər biz sazişin hədəflərini sazişə üzv olan digər ölkələrlə əldə edə bilsək, o qüvvədə qalacaq,\" prezident Ruhani əlavə edib. Birgə Hərtərəfli Hərəkət Planı (Joint Comprehensive Plan of Action) adlı saziş İranın nüvə sənayesində fəaliyyətinin məhdudlaşdıraraq əvəzində İrana qarşı Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT), ABŞ və Avropa İttifaqının (Aİ) tətbiq etdiyi sanksiyaları dondurub. Sanksiyaların qaldırılması üçün İran nüvə sənayesində fəaliyyətini kəskin şəkildə məhdudlaşdırıb Cənab Trump bu qərarından əvvəl sazişin İranın nüvə fəaliyyətini sadəcə bir müddətə məhdudlaşdırdığından şikayətlənərəq, İranın ballistik raket texnologiyasının inkişafının qarşısını almadğını qeyd edib. O, sazişin İrana 100 milyard ABŞ dolları dəyərində xeyri olduğunu deyib və İranı bu pulu Yaxən Şərqdə \"silah, terror və zülmə\" xərcləmkəkdə təqsirləndirib. \"Mənə aydındır ki, biz bu çürüyən və xarab sazişin çərçivəsində İranın nüvə silahı əldə etməsinin qarşısını ala bilməyəcəyik\", cənab Trump deyib. \"İranı sazişi kökünəcən qüsurludur.\" Sazişi imzalayan sabiq ABŞ prezidenti Barack Obama Donald Trump-ın bəyanatının \"səhv\" olduğunu deyib. Sanksiyalar nə vaxtan başlaya bilər? ABŞ maliyyə nazirliyi iqtisadi sanksiyaların dərhal tətbiq olunmayacağını deyib. Nazirlik sanskiyaların 90 və 180 günlük müddətlərdən sonra tətbiq ediləcəyini bildirib. Nazirliyin rəsmi saytında dərc olunan bəyanatda qeyd edilir ki, İranın 2015-ci ildə imzalan sazişdə adları çəkilən sənayələri bir daha sanksiyalarla üzlşəcək. İranın neft, təyyarə və helikopter ixracı, qiymətli metallar bazarları bir daha sanksiyalarla üzləşəcək və həmçinin hökumətin ABŞ dolları valyutasını almaq qabiliyyəti məhdudlaşacaq, bəyanatda bildirilir. Xəbərlərə görə, ABŞ-ın Milli Təhlükəsizlik üzrə Məsləhətçisi John Bolton bildirib ki, altı ay ərzində İranla bütün biznes əlaqələrini yekunlaşdırmayan Avropa şirkətlərinə qarşı ABŞ sanksiyaları tətbiq olunacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-46118043", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-46157629", "doc1": "والتقت مراسلة بي بي سي، سانغيتا مايسكا، أشخاصا قالوا إنهم كانوا يعانون من حالات إدمان الجنس، فهل هو موجود بالفعل، وإن كان فما هو إدمان الجنس؟ حصلت سيدة تدعى نيلا، جاءت من آسيا الوسطى قبل 15 عاما، على أول عمل لها في بريطانيا في غرفة متابعة للتداول في شركة مالية يهيمن عليها ما وصفتهم بـ\"رجال كبار يكسبون عمولات بملايين الجنيهات\". كانت نيلا واحدة من امرأتين فقط من العاملات ضمن فريق العمل في الشركة، وكان زملاء العمل من الرجال يسعون دائما إلى استفزازهما بعرض مواد إباحية على شاشات كبيرة مخصصة في الأساس لعرض بيانات السوق. وقالت : \"لم يعجبني ذلك، كنت في بداية حياتي المهنية، وأشق طريقي في المدينة، وكان راتب الشركة سخيا والوظيفة ممتازة، لذا لم أرغب في أن أفقد كل ذلك\". وأضافت : \"أدركت أن الرجال في المكتب كانوا ينتظرون رد فعلي، ويرغبون في إحداث صدمة لي. لذا بدأت أعود إلى منزلي وأشاهد فيديوهات إباحية ومحتويات مسجلة على أقراص الفيديو الرقمية (دي في دي)، وأصبحت لا أكترث للأمر عندما يحدث في المكتب\". لكن سرعان ما أدمنت نيلا مشاهدة هذه المواد، وقالت إن نشأتها في محيط أسرة محافظة لم يناقش داخلها موضوع الجنس جعلها \"ضعيفة\". أصبحت تنتظر يوميا اللحظة التي ستعود فيها إلى منزلها كي تختار فيلما تشاهده وتستخدم أدوات الإثارة الجنسية ثم تبدأ في ممارسة العادة السرية. وتقول وهي تصف ما كان يحدث :\"ك��نت العملية تتدرج ببطء، ثم تحدث إثارة، فتبدأ في المشاهدة بالتزامن مع الاستعانة بأدواتك الخاصة، حتى تشعر بإثارة جميع الحواس وأنت تشاهد شيئا مثيرا للغاية. ثم يشرد الفكر بعيدا، ولن يتوقف الأمر إلا بضغطة زر من عندك. فأنت تدرك جيدا أنك الوحيد المتحكم في كل شيء، في جميع تفاصيل لذتك، إلى أن تصل بعدها إلى قمة النشوة الجنسية التي لا تستطيع أن تصل إليها مع أي شخص آخر، مع أي رجل بالطبع\". وأضافت :\"تستغرق ممارسة العادة السرية من خمس إلى 10 دقائق قبل أن تصلي للرعشة الجنسية، لكنك تتراجعين حتى لا ينتهي الشعور باللذة\". يطلق على هذه الطريقة \"التحفيز المتقطع للذة الجنسية\"، ودأبت نيلا على مشاهدة مواد إباحية لمدة ساعتين إلى ثلاث ساعات يوميا. ووصفت سلوكها بأنه كان قسريا، وعندما كانت لا تستطيع مشاهدة مواد إباحية، كانت تتولد لديها لهفة لذلك. وكانت تقضي ساعات تبرر لنفسها هذا السلوك، مهما كان واقع الضرر. كانت تقول لنفسها \"كل شيء آمن، لن تحدث إصابة بمرض ينتقل عن طريق ممارسة الجنس، ولا اضطر لوضع مساحيق التجميل. كل شيء يحدث بإرادتك وبنتائج مضمونة\". وفي مقابل استمرار حصولها على هذه النتائج المضمونة، بدأت مشاهدتها لهذا المحتوى الإباحي تأخذ منعطفا مظلما. وقالت : \"تركزت المشاهدة في البداية على محتويات إباحية تقليدية غير مبالغ فيها في الغالب، بين رجل وامرأة أو بين امرأتين معا، وأصبحت بعد فترة غير مؤثرة على الإطلاق، فقد اعتدت مشاهدتها، وتحول الأمر إلى ما هو أشبه بإدمان المخدرات، والرغبة في زيادة الجرعة، لذا نمت حاجة لمشاهدة مزيد من المحتويات المبالغ فيها\". وأضافت : \"بدأت أشاهد مواد إباحية لأوضاع جنسية مغايرة، حتى أصبح الأمر عاديا، ونمت حاجة جديدة لمشاهدة مواد أكثر عنفا، فبدأت أبحث عن فئة أخرى من المواد الإباحية مثل مشاهدة اغتصاب جماعي\". كان ذلك غير مريح جدا لنيلا، إلى أن بدأت تشعر بالقلق، وخالجها إحساس بأنها \"منحرفة\". ويمثل الإحساس بامتهان الذات مشكلة لكل شخص يعتقد أنه يعاني من إدمان الجنس، إذ يدفعهم هذا الشعور إلى الرغبة في الانعزال كما يدفعهم أكثر إلى الشعور بأنهم مضطرون إلى ذلك، وتقول نيلا \"إنه مزيج من النشوة وامتهان الذات\". غيرت مشاهدة المواد الإباحية فكر نيلا تجاه الرجال، بمعنى أنها عندما كانت تبحث عن شريك محتمل لها، كانت لا تكترث للسمات الشخصية تقريبا. وقالت : \"كنت أنظر عبر قمصانهم لأعرف إن كانت لديهم تقسيمات عضلية في البطن أم لا. أصبح متوسط حجم قضيب الرجال في بريطانيا غير كاف بالنسبة لي، لكنها لم تكن طريقة جيدة لاختيار شريك حياة\". مرت نيلا بعدد من العلاقات الفاشلة، لكن شعورها بالاضطرار إلى مشاهدة محتويات تحتوي على ممارسات جنسية تتسم بعنف ضد المرأة \"بمستويات عالية\" أثار لديها الرعب في واقع الأمر. وتقول \"سألت نفسي، ماذا بعد ذلك؟ هل سأظل أشاهد أفلاما فقط لإشباع إدماني\". غادرت نيلا المدينة وحصلت على تدريب للعمل كمستشارة، وهي حاليا في الأربعينيات من العمر واختصاصية في علاج المرضى الآخرين الذي يعتقدون أنهم يعانون من إدمان الجنس. كما تنظم دورات تدريبية في مركز \"لوريل\" في وسط لندن، أحد المركز الطبية القليلة في بريطانيا التي توفر خدمة دعم متخصصة في هذا المجال. ويصل المقابل المادي للحصول على هذه الخدمة إلى مئات الجنيهات في الساعة الواحدة، لأن هيئة التأمين الصحي البريطانية لا تعترف بإدمان الجنس كحالة مرضية حق��قية. بيد أن عدد الأشخاص الذين يسعون إلى العلاج في بريطانيا سنويا يقدر بالمئات، إن لم يكن بالآلاف، أغلبهم من الرجال. هل يوجد إدمان للجنس بالفعل؟ جانب من أسباب ذلك يرجع إلى أن المرأة على الأرجح أكثر ميلا للشعور بالإهانة وتكتم الحديث عنها. ومهما كان التفسير، يعد بول نموذجا لأولئك الساعين إلى المساعدة في هذه الحالة، فهو رجل وكان يحصل على إثارته من خلال ممارسة الجنس بدلا من مشاهدة المواد الإباحية. قال بول، وهو رجل في الخمسينيات من عمره طويل القامة ومهندم، إن إدمانه بدأ قبل ثلاثين عاما وهو في الجامعة. كانت تربطه علاقة عاطفية مع صديقته، لكنه اكتشف في أحد الأيام أن ذلك لا يكفيه على ما يبدو. وأضاف :\"كنت أحبها، كنت أحبها بالفعل لكن لسبب ما كنت أذهب للبحث عن عاهرة. كنت أصمم على إجراء مقابلات جنسية مثيرة، وكنت أعرف أنه شيء لا ينبغي فعله. كان الشعور مختلفا\". وفي غضون أسابيع، تغير سلوكه تماما، مضيفا : \"كنت على علاقة بست فتيات في آن واحد، وكنت أقابل أسبوعيا اثنتين أو ثلاث من بائعات الهوى. كان الأمر أشبه بطلب بيتزا لأني جائع. كنت أرغب في شيء ما، أطلبه، وأنساه\". ويقول إنه عندما بدأ يفكر فيما إذا كان يستطيع أن يأتمن شخصا ما على سره أم لا، أو حتى الحصول على مساعدة، حصل على أول وظيفه له في لندن، ووجد نفسه في بيئة تشجع هذا السلوك. وقال : \"كانت الحياة لا تصدق، سفر حول العالم على متن طائرة كونكورد، وكسب الكثير من الأموال، والتردد على نوادي التعري في لندن، والخروج مع أناس تعمل معهم من أجل الحصول على إثارة جنسية. (اعتقدت) في هذه الفترة أنه ربما لا توجد مشكلة بالنسبة لي، ربما أنا رجل طبيعي\". كان بول يرتاد مع زملائه نوادي التعري، وكان ينفق كل منهم حوالي ألف جنيه استرليني في الليلة، يوم الثلاثاء، وربما كانوا يكررون ذلك يوم الخميس. لكن بول كان الوحيد الذي يفعل ذلك أيضا يوم السبت. ويقول بول، مثل نيلا، إنه بدأ \"يبحث عن المزيد\"، وعلى الرغم من أن ميوله الجنسية كانت طبيعية، إلا أنه بدأ يمارس الجنس مع رجال أيضا ولمدة عشر سنوات. وأضاف :\"تحول اهتمامي كليا من النساء إلى الرجال. وكانت كل رغباتي الجسدية تتحرك مع الرجال. أقول بصراحة لست مثلي الجنس، كنت أبحث في الحقيقة عن نشوة أكبر فقط، وطوال هذه الفترة كان عندي صديقات لطيفات جدا\". وقال بول إن سلوكه كان قسريا، كما قالت نيلا، وعندما كان لا يستطع ممارسة الجنس، كان يتلهف إلى ممارسته. ولم يكن الهدف هو بلوغ ذروة النشوة الجنسية، بل الاستمتاع بمجموعة السلوكيات المحيطة بهذه النشوة هي التي أدمن ممارستها. وكان يعمد إلى مد الفترة الزمنية للتجربة لساعات، مثل حالة نيلا. وقال :\"تكمن الإثارة في تطور الممارسة فضلا عن توقع ما ستفعله، ويكون آخر ما ترغب فيه هو مرحلة القذف، لأنها اللحظة التي تنتهي بعدها العملية بالكامل\". استغرق الوقت من بول فترة طويلة لإدمان المواد الإباحية، بعد أن اكتشفه أول مرة وهو في سن الثانية عشرة. وقال :\"عثرت بالصدفة على بعض المجلات الإباحية في منزل أسرتي. وجدتها مخبأة في يوم كان والداي خارج المنزل. كانت مرحلة مبكرة على نحو معقول للإطلاع على مواد إباحية. وبصراحة لا أتذكر إن كنت شعرت بمتعة جنسية في ذلك الوقت.\" وتغير الوضع مع وجود خدمة الإنترنت الفائق السرعة، فتحول تركيزه إلى الاطلاع على مواد إباحية على الإنترنت ومشاهدة هذه المحتويات لساعات. حصل بول على دعم طويل الأجل من مركز \"لور��ل\"، وهو يعتقد الآن أنه يتعافي جيدا، كما توقف منذ سنوات من التعامل مع بائعات الهوى وتوقف عن مشاهدة الأفلام الإباحية منذ أشهر. أصبح هدفه هو الاستقرار في علاقة تربطه بإمراة. وقال :\"لم أستمتع بعلاقة جنسية على الإطلاق مع شخص أحبه واهتم به. هذا هو الشيء الذي أفتقدته طوال 30 عاما\". اعترفت منظمة الصحة العالمية رسميا في يونيو/حزيران الماضي بما أسمته \"اضطراب السلوك الجنسي القهري\" (الرغبة المفرطة في ممارسة الجنس) ضمن تصنيفاتها الدولية للأمراض. ويقول المعالجون الذين قابلتهم إنه على الرغم من أن ذلك لا يرقى إلى تصنيف الحالة كإدمان، فقد يشجع الحكومة البريطانية على توفير خدمات استشارة ضمن خدمات هيئة التأمين الصحي البريطانية. كما تحدثت خلال الأسابيع الماضية مع كثير ممن يعتقدون أنهم يعانون من إدمان الجنس، وأصبحت لا أهتم بما إذا كانت الحالة يطلق عليها إدمان أم لا، لأن جميعهم يحتاجون كماهو واضح إلى حل مشكلة تدمر حياتهم. عندما تعلق الأمر بمسألة واينستين والشك في أن يكون إجراء فحص في عيادة إدمان الجنس قد يشير إلى مساعي التنصل من المسؤولية عن سلوكه، وجدت أن كل من تحدثت معهم يعرفون الفرق بين ممارسة الجنس بالتراضي والاغتصاب حتى في ذروة السلوك القسري الذي يعانون منه. وعلى حد علمي لم يرتكب أي منهم جريمة، وأعتقد أن مدمني الجنس يضرون أنفسهم وشركاءهم في الأساس، كما يسيء مرتكبو الاعتداءات الجنسية إلى ضحاياهم ويحاولون إخفاء فعلتهم. --------------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "BBC-nin müxbiri Sangita Myska seksdən asılı olduğunu söyləyən insanlarla görüşərək bunun həqiqətən bir xəstəlik olub-olmadığını və necə bir şey olduğunu öyrənməyə çalışıb. Orta Asiyadan 15 il əvvəl Böyük Britaniyaya gələn Neila-nın ilk iş yeri bir maliyyə şirkətinin əməliyyat otağı olub. Neila mühitin \"milyonlarla funt sterlinq mükafat alan alfa (qadınların diqqəti özünə cəlb edən, lider kişilər) kişilərlə dolu\" olduğunu söyləyir. Neila heyətdəki iki qadından biri idi. Ofisdəki kişilər onları əsəbləşdirmək üçün bəzən ticarət məlumatlarının göstərildiyi nəhəng ekranlarda pornoqrafiya filmlərini qoyurdular: \"Bu mənim xoşuma gəlmirdi, amma karyeramın başlanğıcında idim. Yaxşı maaş verən yaxşı bir işdi və mən bu işi itirmək istəmirdim. Ofisdəki kişilərin buna reaksiya verməyimi istədiyini bilirdim, məni təəccübləndirmək istəyirdilər. Ofisdə onlarla daha rahat mübarizə aparmaq üçün evdə porno videoları və DVD-lərə tamaşa etməyə başladım\". Lakin Neila sürətlə bundan asılı oldu. Seksin heç vaxt müzakirə edilmədiyi mühafizəkar bir ailədə böyüməsinin onu \"həssas etdiyini\" söyləyir. Hər gün iş yerində evə nə qədər tez gedəcəyini, hansı film və seks oyuncağı ilə masturbasiya edə biləcəyini düşündüyünü deyir: \"Sizi sakitcə ələ keçirdir, həyəcan yaradır. Belə həyəcan verən bir şeyi seyr etmək bütün hisslərinizi oyadır. Ağlınız başqa yerə gedir. Düyməsinə basmayana qədər dayanmayacağını və həzzin hər anında nəzarətin sizdə oluğunu bilirsiniz. Bu da sizi, başqa hər hansı bir insanla və qətiyyən bir kişi ilə çata bilməyəcəyiniz orqazma çatdırır. Masturbasiya etmək və orqazmın gəlməsi uzağı 5-10 dəqiqə çəkir, lakin bunun sonunun gəlməməsi üçün özünüzü saxlayırsınız. Sərxoşluğa bənzəyən bu anı tərk etmək istəmirsiniz\". Bu vasitədən istifadə edərək həftənin 7 günü gündə 2-3 saat pornoya tamaşa edirdi. Pornoya tamaşa etmədiyində darıxırdı. Vəziyyət nə qədər zərərli hala gəlsə də özünü razı salmaq üçün saatlar sərf edirdi: \"Hər şey təhlükəsizdir, porno seyr edərək cinsi yolla keçən xəstəliyə yoluxa bilməzsən. Üstəlik makiyaj etməyinə də ehtiyac yoxdur. Hər şey istədiyin kimidir və nəticəyə zəmanət var\". Lakin o zəmanət nəticələri əldə etmək üçün seyr etdiyi pornoqrafiya növü qaranlıq bir dəyişiklik keçirirdi. \"Başlanğıcda vanil pornosu, yəni kişi ilə qadının və ya qadınla kişinin etdiyi normal pornolar. Bir müddət sonra bu işə yaramır. Bədəniniz bu hissə öyrəşir. Bu narkotik aslılığı kimidir, zaman ərzində miqdarını artırmağınız lazımdır. Miqdarı artırmaq üçün daha sərt şeyləri seyr etmək istəyirsiniz. Anal seks seyr etməyə başlayırsınız. Bir müddət sonra bu da bəs etmir. O zaman daha çox sərt şeylər seyr etmək istəyirsiniz. Qrup şəklində seks kimi ekstremal şeylərə istiqamətlənirsiniz\". Bu vəziyyət Neila-nı narahat etməyə və o özünün \"pozğun\" olub-olmadığını düşünməyə başlayıb. Seksdən asılı oluğunu düşünən hər kəs üçün utanc böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu bir tərəfdən gizlənmək istəmələrinə, digər tərəfdən də daha məcburi davranışlara yol açır. Neila \"Bu bir ayıb və həvəsləndirici kokteyldir\" deyir. Porno eyni zamanda kişilərə baxışını da dəyişdirib. Yəni potensial bir partnyor axtararkən onların şəxsiyyətinin və xarakterinin əhəmiyyəti qalmir: \"Köynəklərinin içinə baxaraq qarın əzələlərinin olub-olmadığını aydınalşdırmağa çalışırdım. Böyük Britaniyanın orta hesabla penis ölçüsü məni qane etmirdi. Lakin bunlar həyat yoldaşınızı seçmək üçün yaxşı yol deyil\". Bir neçə dənə uğursuz münasibəti olub. Amma onu ən çox narahat edən şey \"o hissi\" yaşamaq üçün qadınlara zorakılıq tətbiq edilən filmləri seyr etmək məcburiyyətində hiss etməsi olub: \"Özümə \"Növbədə nə var?\" sualını verirdim. Nəticədə aslılığımı təmin etmək üçün insanların öldürüldüyü filmləri seyr edəcəm?\". Neila işini tərk edərək məsləhətçi təhsili aldı. \"Pornoqrafiya aludəçiliyi\" mövcuddurmu? İndi 40 yaşında olan Neila seksdən asılı olduğuna inanan insanlara kömək edir. Təhsilini də Böyük Britaniyanın bu sahədə ixtisaslaşan az sayda klinikalarından biri olan Londondakı Laurel Centre-də alıb. Burada müalicə almaq üçün bəzən saatı yüzlərlə funt sterlinqə çatan ödəniş etmək lazım olur. Böyük Britaniya Səhiyyə Sistemi seksdən aslılığı bir xəstəlik kimi qəbul etmir. Lakin Britaniyada hər il çoxu kişi olan yüzlərlə insan bu sahədə müalicə olunur. Seksdən aslılıq deyilən bir şey varmı? Bunun səbəblərindən biri qadınların bu problemi etiraf etməsinin daha çətin olması və daha çox ayıb hissi keçirdikləri ola bilər. Lakin səbəbi nə olursa olsun, Paul bununla bağlı müalicə axtaranlardan biridir və tipik seks asılısı tərifinə daha çox uyğun gəlir: Kişiyə və pornoya aslılıq deyil, seksdən aslılıq. 50 yaşlarında, uzun boylu, ağ köynəyi və pencəyi ilə qəşəng geyinən Paul seksdən aslılığın 30 il əvvəl universitetdə başladığını deyir. Bir gün qəfildən, uzun müddətdir münasibətdə olduğu sevgilisinin ona kifayət etmədiyini hiss etməyə başlayıb: \"Onu həqiqətən sevirdim. Amma bir gün niyəsə bir seks işçisinin yanına getdim\". \"Həyəcan verən bir cinsi münasibət üçün alışıb yanırdım və bunu etməyin lazımlı bir şey olmadığını da bilirdim. Başqa bir qadınla onu heç vaxt aldatmazdım, amma seks işçisi ilə onu aldatdığımı hiss etmirdim\". \"Pitsa sifariş etməyə oxşar bir şey olmuşdu\" Həftələr ərzində davranışları tamamilə dəyişdi: \"Eyni anda 6 qız sevgilim vardı və hər həftə 2-3 seks işçisiylə cinsi əlaqədə olurdum. Acdığınız zaman pitsa sifariş etmək kimi bir şey olmuşdu mənim üçün. Bir şey istədiyim zaman sifariş edirdim və mövzu bağlanırdı\". Bir şeylərin səhv getdiyini hiss etdiyini, lakin bu mövzuda kömək istəməyi düşündüyü zaman Londonda ilk işinə başladığını danışır. Paul Londonda bu davranışların təşviq edildiyini hiss etdiyini söyləyir: \"Həyat inanılmazdır. Concorde təyyarəsilə dünyanı gəzir, çoxlu pul qazanır, tez-tez Londondakı \"qucaq rəqsi\" olan barlara gedirdim. Özünüzü bir anda iş yoldaşlarınızla cinsi həyəcanların arxasından qaçarkən görürsünüz. Ətrafımdakı kişiləri görüncə o nöqtədə \"Bəlkə də məndə bir problem yoxdur, bəlkə də mən normal bir kişiyəm\" deyə düşünməyə başladım\". Lakin bunun bir problem ola biləcəyi fikri Paul-un beyninin bir küncündə qalmağa davam edib. İş yoldaşlarıyla bir \"qucaq rəqsi\" olan barlara gedərək bir gecədə adam başına min funt sterlinq xərclədiklərini danışır. Hər həftənin çərşənbə axşamı, bəzən də cümə axşamı yoldaşlarıyla birlikdə getdikləri məkana şənbə günü də gedən tək kişinin özü olduğunu söyləyir. . \"Fiziki hər şeyi kişilərlə yaşayırdım\" Neila kimi Paul-u hərəkətə gətirən \"o hissi\" yaşamaq istəyi olub. Sırf bu səbəbdən, heteroseksual olmasına baxmayaraq 10 il ərzində kişilərlə də cinsi münasibətdə olub: \"Qadınlardan imtina edib, tamamilə kişilərə üz tutdum. Fiziki hər şeyi kişilərlə yaşayırdım. İçimdə həqiqətən bir qram homoseksuallıq olmadığını söyləyə bilərəm. Amma daha çox həyəcan axtarırdım və sonu belə oldu. Bu müddətdə çox gözəl qız sevgililərim də vardı\". Neila-da olduğu kimi Paul-un da davranışları məcburi, yəni impulsa əsaslanırdı. Sekslə məşğul olmadığı zaman onun çatışmazlığını hiss edirdi. Və onun üçün də məqsəd orqazma çatmaq deyildi. Seks ətrafındakı davranışlardan asılı idi. Neila kimi o da təcrübəni saatlara yayan bir şəkildə yaşamağı xoşlayırdı. \"Həyəcan giriş və inkişaf hissəsindədir, edəcəyiniz şeyi bilməyin gözləntisi… o vəziyyətdə boşalmaq son istədiyiniz şeydir, çünki o zaman bütün proses bitir\". Paul 12 yaşında pornonu kəşf etdikdən sonra asılı olması bir xeyli vaxt aparıb. \"Ailəmin evində porno jurnallar tapdım. Pornoyla qarşılaşmaq üçün erkən bir yaşdır. Amma cinsi cəhətdən bir həyəcan hiss etdiyimi xatırlamıram\" deyir. Lakin işlər sürətli internetə qoşulmaqla deyilmiş. O nöqtədən sonra seks işçilərindənsə saatlarla porno seyr edib. Paul Laurel Centre-də üzun müddət müalicə alıb. İndi yaxşılaşma yolunda olduğunu düşünür. İllərdir ki seks işçisindən istifadə etməyib və aylardır ki porno izləməyib. Məqsədi bir qadınla ailə qurmaqdır: \"Bu bir tənhalıq xəstəliyidir… Bir müddət sonra bu planetdə məhdud bir vaxtınız olduğunu hiss edirsiniz. Bu günə qədər dəyər verdiyim bir qadınla gözəl bir cinsi münasibətdə olmamışam. Həyatımda 30 ildir çatışmayan tək şey budur\". Dünya Səhiyyə Təşkilatı iyul ayında məcburi cinsi davranış pozuntusu adlandırdığı bu vəziyyəti rəsmən bir xəstəlik olaraq qəbul edib. Görüşdüyüm terapevtlər Dünya Səhiyyə Təşkilatı bunu bir \"aslılıq\" olaraq qəbul etməsə də, bu qərarın Britaniya hökumətini də bənzər bir addım atmağa və Beynəlxalq Səhiyyə Xidməti sahəsində müalicə təqdim etməsinə cəsarət verəcəyini söyləyirlər. Son həftələr ərzində seksdən asılı olduqlarını söyləyən başqa insanlarla da danışdım və artıq bu vəziyyətin bir aslılıq kimi qəbul edilib-edilməməsinin əhəmiyyətli olmadığını düşünürəm. Çünki hamısının həyatını məhv edən bu problemin həlli üçün köməyə ehtiyacı var. Weinstein-in məsələsinə qayıtsaq, seksdən aslılıq üçün klinikaya getməyin davranışlarının məsuliyyətindən yayınmaq səyi olduğuna dair şübhələr var. Lakin mən görüşdüyüm insanlar məcburi davranışlarının zirvəsindəykən belə razılıqlı seks ilə təcavüzü ayırd edə bilirlər. Bildiyim qədəri ilə heç biri cinayət törətməyib. Məncə seksdən asılı olanlar özlərinə və partnyorlarına zərər verir, \"qarşı cinsi bir cinsi şikar olaraq görən seks ovçuları\" isə qurbanlarını istismar edir və bunu gizlətməyə çalışırlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38658055", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38874521", "doc1": "أدلى بوتين بتصريحاته خلال مؤتمر صحفي بعد لقاء رئيس مولدوفا في موسكو وتساءل بوتين عن سبب تجسس الاستخبارات الروسية على ترامب قبل دخوله دائرة السياسة. وقال إن من يروجون هذه المزاعم \"أسوأ من العاهرات\". وادعت مذكرات نشرت الأسبوع الماضي بأن فريق ترامب تواطأ مع روسيا، وأن موسكو لديها أشرطة فيديو محرجة لترامب بشأن حياته الخاصة. وأفادت الادعاءات بأن روسيا لديها معلومات مسيئة عن أعمال الرئيس المنتخب ومصالحه، فضلا عن أشرطة فيديو محرجة أحدها يصوره في علاقات جنسية مع عاهرات في فندق ريتز كارلتون في موسكو خلال حفل ملكة جمال الكون عام 2013. ونفى ترامب محتوى المذكرات، التي يقال إنها من إعداد ضابط سابق في الاستخبارات البريطانية، ووصفها بأنها \"أخبار كاذبة وتلفيق\". ترامب يقول إنه يتوخى الحذر عندما يسافر إلى الخارج وقال بوتين إن الوثائق المنشورة \"محض تلفيق\"، مشيرا إلى أن نشر مثل هذه الوثائق يهدف إلى \"تقويض شرعية الرئيس المنتخب\". وأضاف بوتين :\"عندما زار ترامب موسكو، لم يكن سياسيا، ولم ندرك على الإطلاق طموحاته السياسية\". وقال :\"هل يعتقد أحد أن أجهزة الاستخبارات لدينا تتعقب كل ملياردير أمريكي؟ بالطبع لا. إنه محض هراء\". وقال إنه لا يعرف لماذا يهرع ترامب إلى لقاء عاهرات في موسكو، مع الأخذ في الاعتبار أنه ينظم حفلات ملكات الجمال ويلتقي \"أجمل نساء العالم\". من جانبه وصف وزير الخارجية الروسي سيرغي لافروف في وقت سابق كريستوفر ستيل، الضابط السابق في الاستخبارات البريطانية الذي يقال إنه أعد المذكرات، بأنه \"محتال هارب من الـ (إم آي 6)\". ثمة اعتقاد بأن كريستوفر ستيل غادر منزله الأسبوع الماضي واعتبرت وكالات الاستخبارات الأمريكية المزاعم على درجة من الأهمية بحيث تحدثت بشأنها مع ترامب والرئيس الأمريكي المنتهية ولايته باراك أوباما الأسبوع الماضي. واتهم ترامب الاستخبارات الأمريكية بتسريب محتوى على جانب من السرية، وهو ادعاء نفاه جيمس كلابر، مدير الاستخبارات الوطنية الأمريكية. \"استئناف الحوار\" وقال لافروف إنه متفائل بشأن بعض التصريحات البراجماتية التي أصدرها فريق ترامب حتى الآن، في إشارة إلى إمكانية تحسن العلاقات الأمريكية الروسية في ظل قيادة الإدارة الأمريكية الجديدة. توترت العلاقات الأمريكية الروسية في السنوات الأخيرة بسبب الحرب في أوكرانيا والصراع السوري والقرصنة الإلكترونية وأضاف لافروف أن موسكو مستعدة للتعاون مع الإدارة الأمريكية الجديدة بشأن قضايا رئيسية من بينها الأسلحة النووية وسوريا. وأشار إلى دعوة مندوبين أمريكيين لمحادثات السلام السورية في كازاخستان المقرر انعقادها الأسبوع المقبل. ونقلت وكالة رويترز للأنباء عن لافروف قوله :\"أنا مقتنع بأننا نستطيع استئناف حوار بشأن الاستقرار الاستراتيجي مع واشنطن والذي دمرته إدارة أوباما\". وتوترت العلاقات الأمريكية الروسية بشكل كبير في السنوات الأخيرة بسبب الحرب في أوكرانيا والصراع السوري والقرصنة الالكترونية.", "doc2": "Hazırda Donald Trump Florida ştatındadır Fox News televiziya kanalına verdiyi müsahibədə o deyib ki, \"Çox qatillər var. Bizdə də çox qatillər var. Siz nə düşünürsüz? Bizim ölkə günahsızdır?\" Cənab Trump prezident Putinə hörmət etdiyini və \"onunla yola getməyə\" üstünlük verdiyini deyib. O, Rusiya ilə birlikdə \"islamçı terrora\" qarşı mübarizə aparmaq istədiyini əlavə edib. Bill O'Reilly-nin cənab Trumpla onun Floridadakı evində apardığı müsahibənin qısa hissələri müsahibənin bazar axşamı Fox News kanalında yayımından əvvəl efirə buraxılıb. Cənab Putinə hörmət edib-etmədiyi barədə suala cavabında o deyib ki: \"Mən ona hörmət edirəm...əslində mən çox adama hörmət edirəm. Bu o demək deyil ki, mən onunla yola gedəcəyəm.\" O əlavə edib ki: \"Məncə Rusiya ilə yola getmək, getməməkdən yaxşıdır və Rusiya bizə İŞİD-ə (özünü İslam Dövləti adlandıran qruplaşma) qarşı mübarizəmizdə kömək etsə, hansı ki, böyük mübarizədir, və bütün dünyada islamçı terorizmə qarşı mübarizədə bizə kömək etsə - bu çox yaxşı şeydir. Mən onunla yola gedəcəyəmmi? Heç bilmirəm.\" Cənab Trump-a həmçinin onun ABŞ prezident seçkilərində milyonlarla insanın qeyri-qanuni şəkildə səs verdiyi barədə iddiasını xatırladaraq faktsız irəli sürdüyü iddiaların məsuliyyətli hərəkət olub-olmaması barədə sual unvanlanıb. Cavabında cənab Trump deyib ki, \"Sən bilirsən ki, çox adamlar mənim düz olduğumu deyiblər\". \"Sən qanunsuz adamları, vətəndaş olmayanları görəndə və onlar seçici siyahılarında olanda...orda qanunsuz şəxslər var, ölülər var...çox pis vəziyyətdir.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42872491", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42871321", "doc1": "غضب متزايد في الهند احتجاجا على حوادث الاغتصاب والعنف الجنسي وتقول وسال إعلام إن أحد أقارب الفتاة اغتصبها وهي في حالة حرجة بالمستشفى منذ أمس الأحد. وقالت الشرطة لوسائل الإعلام إنها اعتقلت المتهم وهو \"عامل بأجرة يومية\" ويبلغ 28 عاما من عمره. ووصفت رئيسة لجنة دلهي لشؤون المرأة، سواتي ماليوال، التي زارت الرضيعة في المستشفى مساء الاثنين، إصاباتها بأنها \"مروعة\". اغتصاب جماعي في الهند: المحكمة العليا ��أمر بالتحقيق في القضية رجلان يغتصبان سائحة إسرائيلية في الهند ووقع الحادث الأحد، لكنه انتشر الاثنين بعدما أذاعته وسائل الإعلام. وكتبت ماليوال، في صفحتها على تويتر، أن الفتاة الصغيرة خضعت لعملية جراحية استغرقت ثلاث ساعات. وأضافت: \"بكاؤها المفجع يمكن سماعه من داخل وحدة العناية المركزة بالمستشفى. الطفلة مصابة بجروح مروعة بأعضائها الداخلية\". وقالت في تغريدة أخرى: \"ماذا نفعل؟ كيف يمكن أن تنام دلهي في وقت اغتصبت فيه طفلة تبلغ ثمانية أشهر بصورة وحشية في العاصمة؟ هل أصبحنا بلا أحاسيس أم أننا قبلنا بكل بساطة الأمر قدرا لنا؟\" وناشدت ماليوال رئيس الورزاء الهندي، نارندرا مودي، تبني \"قوانين أكثر صرامة وتعزيز موارد الشرطة\" كضروة لحماية الفتيات في العاصمة. وزادت الرقابة على حوادث العنف الجنسي في البلاد منذ عام 2012 عندما اغتصبت فتاة تبلغ 23 عاما بصورة جماعية وقتلت في حافلة بالعاصمة. وأثارت الحادثة احتجاجات استمرت أياما وأجبرت الحكومة على إدخال قوانين أكثر صرامة لمكافحة الاغتصاب، تشمل تطبيق عقوبة الإعدام. ومع ذلك، لا يزال يُجرى الإبلاغ عن حوادث الاعتداء الجنسي الوحشي ضد النساء والأطفال في أماكن متفرقة من البلاد.", "doc2": "Hindistanda zorlama və cinsi zorakılıq hallarına qarşı qəzəb artır. Məlumatlara görə, körpə qızın vəziyyəti kritikdir və xəstəxanadadır. O buraya bazar günü gətirilib. Polis mediaya bildirib ki, zorlamada təqsirləndirilən 28 yaşlı kişini həbs ediblər. Onun fəhlə işlədiyi bildirilir. Dehli Qadınlar komissiyasının rəhbəri Swati Maliwal bazar ertəsi körpəni ziyarət edib və onun zədələrini \"dəhşətli\" adlandırıb. Hindu kraliçası haqqında filmin premyerası Hindistanda iğtişaşlara səbəb olub Uşağın doğduğu körpənin atası dayısı deyil - DNT testi Hindistan: 10 yaşlı təcavüz qurbanı abort etdirmək üçün icazə istəyir Hadisə bazar günü baş verib, amma yerli media bu barədə bazar ertəsi xəbər verdikdən sonra ictimaiyyətə məlum olub. Swati Maliwal Twitter-də yazıb ki, qızcığaz üç saatlıq əməliyyat keçməli olub: \"Xəstəxananın reanimasiya şöbəsində onun ürəkparçalayıcı iniltiləri eşidilirdi. Daxili orqanlarında dəhşətli zədələr var\". O, qəzəbini daha bir tvitdə ifadə edib: \"Nə etməli? 8 aylıq körpə qəddarlıqla zorlandığı bir vaxtda Dehli bu gün necə sakit yata bilər? Bizim doğrudanmı dərimiz bu qədər qalınlaşıb, yoxsa bunu sadəcə artıq taleyimiz olaraq qəbul etmişik?\" O, Twitter-də Baş Nazir Narendra Modiyə birbaşa müracət də ünvanlayaraq yazıb ki, ölkədə qız uşaqlarını qorumaq üçün daha ciddi qanunlara və polis resurslarına ehtiyac var. 2012-ci ildə Dehlidə, avtobusda 23 yaşlı tələbə qızın bir qrup kişi tərəfindən zorlanaraq öldürülməsindən sonra Hindistanda cinsi təcavüzlə bağlı tədbirlər görülüməsinə çağırışlar artıb. Ancaq ölkə boyunca qadınlara və uşaqlara qarşı cinsi təcavüz hallarına dair məlumatlar artmaqdadır. Dehlidən BBC müxbiri Geeta Pandey xəbər verir ki, belə cinayətlər yayğındır və onların sayı sürətlə artmaqdadır. Milli Cinayətlər Bürosunun verdiyi məlumata görə, 2016-cı ildə uşaqların zorlanması halları Hindistanda 2015-ci ilə nisbətən 82 faiz artıb. Bir neçə il əvvəl 11 aylıq körpə anasının yanında yatarkən qonşusu onu oğurlamış və iki saat ərzində qəddarlıqla zorlamışdı. Hindistan paytaxtı Dehlidə 8 aylıq körpə qız, iddialara görə, əmisi oğlu tərəfindən zorlanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41963513", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41965651", "doc1": "مالذي نعرفه عن زلزال إيران والعراق وتسابق فرق الإنقاذ الوقت للعثور على ناجين تحت أنقاض المنازل والبنايات التي تهدمت. وقالت إحدى وكالات الإغاثة في إيران إن 70 ألف شخص باتوا في حاجة إلى مأوى. وسجل أكبر عدد للقتلى في إيران بمدينة سربل ذهاب، على بعد 15 كيلومترا من الحدود، حسب مسؤول مصلحة الطوارئ الإيرانية، حسين كوليفاند. كما سقط قتلى في مناطق أخرى من إقليم كيرمان شاه غربي إيران. وأورد التلفزيون الإ��راني أن مستشفى البلدة تضرر من الزلزال ويجد صعوبة في التكفل بمئات المصابين. وصرح مرتضى سالمي، رئيس جمعية الهلال الأحمر الإيرانية، بأن \"الزلزال تسبب في أضرار في 8 قرى\"، مضيفا أن \"بعض القرى انقطعت فيها الكهرباء ووسائل الاتصال\". وأضاف كوليفاند أن فرق الإنقاذ واجهت صعوبة في الوصول إلى المناطق المتضررة بسبب الانهيارات الأرضية. وتمكن عمال الإنقاذ من انتشال امرأة ورضيعها أحياء من تحت الأنقاض. وفي العراق، قال مسؤولون إن الزلزال أدى إلى مقتل 9 أشخاص. وصرح الهلال الأحمر العراقي لبي بي سي أن 500 شخص أصيبوا جراء الزلزال الذي شعر به سكان اربيل والسليمانية وكركوك والبصرة والعاصمة بغداد. تضرر الآلاف في إيران جراء الزلزال وووقعت أكبر الأضرار في بلدة درباندي خان شرقي مدينة السليمانية في إقليم كردستان. ويسكن حوالي 1.8 مليون شخص ضمن المنطقة الواقعة على مسافة 100 كم من مركز الهزة الأرضية. وقال وزير الصحة في الإقليم، ريكوت حمه رشيد، إن \"الأوضاع سيئة جدا\". وأعلنت هيئة المسح الجيولوجي الأمريكية أن \"زلزالا بقوة 7.3 درجات ضرب العراق على مسافة 103 كيلومترات جنوب شرق مدينة السليمانية\". وقالت الهيئة إن مركز الزلزال يقع على بعد 32 كيلومترا جنوب محافظة حلبجة شرقي العراق. معظم القتلى وقعوا في إقليم كرمان شاه الإيران وأكد وزير الصحة في إقليم كردستان ريكاويت حما رشيد أن الوضع بالغ الخطورة في المنطقة التي ضربها الزلزال. وقالت وزارة الصحة العراقية إن 321 شخصا قد جرحوا في إقليم كردستان العراق، حيث وصلت مواد إغاثة من تركيا. وقال مراسل بي بي سي رامي رحيم الموجود حاليا في إربيل إن الاهتزاز هناك استمر لدقيقة كاملة، وأضاف \"في الثواني الأولى لم أشعر بشيء، ولم أكن واثقا إن كانت هزة ضعيفة أو شيئا من خيالي، لكن ما لبث أن أصبح الأمر واضحا، فقد بدأت البناية تتأرجح\". وكانت هزة أرضية شدتها 6.6 درجة قد دمرت مدينة بام التاريخية شمال شرقي إيران وقتلت 26 ألف شخص عام 2003. وتعتبر الهزة الأخيرة هي الأقوى منذ عام 2012. يذكر أن السكان في تركيا وإسرائيل شعروا بالزلزال. سكان بغداد شعروا بالزلزال", "doc2": "İran-İraq sərhədində ölümcül zəlzələ anı Yeraltı təkanlar Azərbaycanın Naxçıvan və cənub bölgələrində də hiss olunub. Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzi açıqlayıb. Dağıntı və xəsarət alanların olub-olmadığı barədə hələlik məlumat yoxdur. İranda bir yardım agentliyi bildirib ki, bu il baş verən ən böyük zəlzələdən sonra 70 min nəfərin sığınacağa ehtiyacı var. Həlak olanların çoxu İranın qərbi Kərmənşah vilayətindədir, rəsmilər dövlət kütləvi informasiya vasitələrinə bildirib. Burada 4000-ə yaxın insanın xəsarət aldığı deyilir. İraqın paytaxtı Bağdadda isə azı 7 nəfərin həlak olduğu güman edilir. Zəlzələ vahimə yaradıb, sakinlər küçələrə axışıblar. Həlak olanların çoxu İranın Sarpol-e Zahab şəhərinin sakinləridir. Şəhərin əsas xəstəxanası da zədələnib. İranda 8 kənddə dağıntılar var, İran Qızıl Aypara Cəmiyyətinin rəhbəri Morteza Salim yerli kanallara bildirib. İranın Kərmanşah vilayətində Pole-Zahabda binalar zədələndiyindən sakinlər çöldə çadır qurublar \"Bəzi kəndlər elektrik enerjisiz qalıb, kommunikasiya xətləri zədələnib\", o deyib. Torpaq sürüşmələri xilasetmə işlərini çətinləşdirib, rəsmilər bildiriblər. Bir çox Bağdad sakini də gecəni küçədə keçirib İraqın Kürdüstan regionunda yerləşən Darbandikhan şəhərində ciddi dağıntılar var. \"Burda vəziyyət mürəkkəbdir\", Kürdüstan səhiyyə naziri Rekawt Hama Rasheed Reuters-ə deyib. Zəlzələ İraqın şimal-şərqindəki Hələbcə şəhərindən 32 kilometr cənub-qərbdə, 33,9 kilometr dərinlikdə baş verib, ABŞ Geoloji Xidmət bildirib. Yeraltı təkanlar Türkiyədə, İsraildə, Küveytdə də hiss olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-49422432", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-49431187", "doc1": "تحاول الدراسة التركيز على أهمية علاج ضغط الدم في سنوات الشباب وكشفت هذه الدراسة عن أن \"هناك فرصة متاحة\" لحماية الدماغ بداية من العقد الرابع وحتى السنوات الأولى من العقد السادس من العمر. ومن خلال متابعة البيانات الصحية الخاصة بحوالي 500 شخص، ربطت الدراسة بين ضغط الدم المرتفع لديهم في أوائل منتصف العمر، والأضرار التي لحقت بهم في مراحل عمرية لاحقة، والتي تتضمن مشكلات في الشرايين وضمور في خلايا الدماغ. وقال خبراء إن ارتفاع ضغط الدم في \"مرحلة حرجة\" في فترة الثلاثينيات والأربعينيات من العمر قد \"يسرع من وتيرة الأضرار\" التي قد يتعرض لها الدماغ. وهذه ليست المرة الأولى التي يحدث فيها الربط بين ارتفاع ضغط الدم في منتصف العمر وارتفاع احتمالات الإصابة بالخرف، لكن العلماء يريدون التوصل إلى فهم أوضح لهذه العلاقة وكيف تتطور. وفي إطار هذه الدراسة، التي نُشرت في مجلة \"لانسيت\" المتخصصة في علم الأعصاب، خضع المشاركون لقياس ضغط الدم وعمليات مسح للدماغ. وتوصل الباحثون إلى أن هناك علاقة بين مستويات ضغط الدم المرتفعة في المرحلة العمرية من 36 إلى 43 سنة، وضمور خلايا الدماغ. \"الإسراع من وتيرة الأضرار\" من المعروف أن الدماغ يتعرض لضمور مع التقدم في السن، لكن أعراض ذلك تظهر جلية لدى المصابين بأمراض الأعصاب، وأبرزها مرض \"الخرف الوعائي\". وبينما لم تظهر إشارات إلى تعرض الأشخاص الذين خضعوا للدراسة لإعاقة إدراكية، قال الباحثون إن ضمور الدماغ عادة ما يسبق ظهور هذا النوع من الإعاقة، لذا رأى الباحثون ضرورة متابعة هذه الحالات على مدار السنوات المقبلة لملاحظة ظهور تلك الأعراض. كما يرتبط ارتفاع ضغط الدم في المرحلة العمرية من 43 إلى 53 سنة بظهور إشارات لوجود مشكلات في الأوعية الدموية أو ما يسمى بـ\"الأزمات القلبية المصغرة\" عند بلوغ السبعينيات من العمر. قد يؤدي ارتفاع ضغط الدم في سنوات الشباب إلى التأثير سلبا على الدماغ في المراحل اللاحقة من العمر وقاد جوناثان شوت، أستاذ طب الأعصاب في معهد كوين سكواير التابع لجامعة لندن الدولية، فريق البحث المعد لهذه الدراسة. وقال شوت لبي بي سي: \"قد يؤدي ارتفاع ضغط الدم، حتى لو كنا في منتصف الثلاثينيات، إلى آثار جانبية على صحة الدماغ بعد أربعة عقود. ولذا فإن عمليات المتابعة والتدخل التي تهدف إلى الحفاظ على صحة الدماغ في مراحل لاحقة من العمر، يجب أن تبدأ على الأقل قبل بلوغ مرحلة منتصف الثلاثينيات\". وأضاف: \"توفر الهيئة الوطنية للرعاية الصحية فحوصا طبية من هذا النوع بداية من سن الأربعين، والتي يستفيد منها حوالي 50 في المئة من هذه الفئة العمرية. وترجح البيانات المتوافرة لدينا أن ضغط الدم ينبغي أن يُقاس قبل ذلك بكثير\". وقال بول ليسون، أستاذ القلب والأوعية الدموية في جامعة أوكسفورد: \"نعلم منذ فترة أن من يعانون من ارتفاع ضغط الدم، غالبا تتغير بنية الدماغ لديهم في مراحل عمرية لاحقة\". وأضاف ليسون: \"يدور الجدل بين الأطباء في الوقت الراهن حول إذا ما كان علاج ضغط الدم لدى الشباب يحول بالفعل دون حدوث تغيرات في الدماغ\". وتابع: \"البديل، وهو ما يفعله الكثيرون، هو أن ننتظر حتى مراحل عمرية لاحقة حتى نأخذ ارتفاع ضغط الدم على محمل الجد لأننا نعرف أنه بحلول المراحل المتقدمة من العمر، تتطور تغيرات خطيرة في الدماغ\". وأشار إلى أن نتائج هذه الدراسة تؤيد بالفعل فكرة وجود مرحلة عمرية حرجة في الحياة مثل الثلاثينيات والأربعينيات تتفاقم فيها الأضرار التي يلحقها ارتفاع ضغط الدم بالدماغ. وقالت كارول راوتليدج، مديرة مركز أبحاث ألزهايمر في بريطانيا: \"ارتفاع ضغط الدم في منتصف العمر هو أحد أخطر العوامل المرتبطة بأسلوب الحياة الذي قد يؤدي إلى الإصابة بالخرف، وهو أيضا العامل الذي يمكن السيطرة عليه بسهولة من خلال المتابعة والتدخل\". وأضافت: \"يرجح الباحثون أن العلاج الأكثر فاعلية لارتفاع ضغط الدم في سنوات الشباب قد يؤدي إلى تحسن حالة الدماغ في المراحل العمرية اللاحقة\". وتابعت: \"لابد أن نستمر في تنمية هذه الرؤية من خلال تتبع وعلاج ارتفاع ضغط الدم حتى لدى من هم في منتصف العمر.\"", "doc2": "Lancet Neurology jurnalının yaydığı yeni araşdırmaya görə, beynin sağlamlığının qorunması üçün \"fürsətlər pəncərəsi\" 30 yaşdan 50 yaşın ortalarına qədər açıq qalır. Araşdırma üçün 1946 ildə doğulmuş 500 nəfər yoxlanıb. Orta yaşın əvvəllərində müşahidə olunan yüksək təzyiqin daha sonra ortaya çıxan qan damarlarındakı zədə və beynin kiçilməsi ilə əlaqəli olması bəlli olub. Mütəxəssislər \"kritik vaxt\" olaraq görülən 30 və 40 yaşlardakı yüksək təzyiqin \"beynin zədələnməsini sürətləndirdiyini\" deyirlər. Orta yaşlarda qan təzyiqiq göstəricilərinin dementiya riski ilə əlaqəli olması daha əvvəl aparılmış araşdırmalarda da görülmüşdü lakin elm adamları bu zərərin nə vaxt və necə ortaya çıxdığını anlamaq üçün yeni göstəriciləri yoxlamağa araşdırmağa başlayıb. Araşdırma zamanı iştirakçıların beyni yoxlanıb və qan təzyiqləri ölçülüb. 36-43 yaşlarında qan təzyiqindəki artımın beynin kiçilməsi ilə əlaqəli olması nəticəsinə gəlinib. Hamının beyni yaşlandıqca kiçilir, amma damar dementiyası kimi nevrodegenerativ xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərdə bu daha çox müşahidə olunur. Üzərində araşdırma aparılan şəxslərdə koqnitiv çatışmazlıq müşahidə olunmasa da araşdırmaçılar beynin kiçilməsinin koqnitiv çatışmazlıq göstəricilərindən öncə baş verdiyini bildirirlər. Eyni şəxslərdə həyatlarının növbəti illərində bu göstəricilərin müşahidə olunub-olunmamasını dəqiqləşdirmək üçün onlar üzərində araşdırmalar davam edəcək. \"Çox vacib\" 43-53 yaş arasında qan təzyiqindəki artımın 70 yaşında olan şəxslərin qan damarlarında yaranan zədə ilə əlaqəli olması üzə çıxıb. Araşdırmaya UCL Universiteti Nevrologiya İnstitutunda çalışan kliniki nevroloq professor Jonathan Schott rəhbərlik edib. Schott \"30 yaşda qan təzyiqimizdəki göstəricilərimiz on illər keçdikdə belə beynimizin sağlamlığına öz təsirini göstərir. Yaşlananda beyin sağlığını qoruya bilmək üçün orta yaşın əvvəllərində yoxlamalara və müşahidələrə başalamaq lazımdır\" deyib. Oxford Universitetində çalışan ürək-damar üzrə tibb professoru Paul Leeson \"bir müddətdir yüksək təzyiqi olanların irəli yaşlarda fərqli beyin şəkillərinə sahib olduqlarını bilirdik. Ancaq həkimlər qan təzyiqinə erkən yaşda müdaxilənin beyindəki dəyişiklərin qarşısını ala bilib-bilməyəcəyi ilə bağlı mübahisə edirdilər\" deyir. Leeson erkən yaşlarda müdaxilənin mühümlüyünü belə izah edir: \"İndi isə yüksək təzyiqi ancaq yaşlandıqca ciddiyə alırıq. Beləliklə də beyində zədələr yaranmır. Bu araşdırma 30 və 40 yaş kimi həyatın bəzi dönəmlərinin çox vacib ola biləcəyini göstərir. Bu zaman kəsiyində yüksək təzyiq beynin zədələnməsini sürətləndirir\". Alzeymer araşdırmalar Mərkəzindən Carol Routledge də \"orta yaşda müşahidə olunan yüksək təzyiqin dementiya riskini artıran ən çox təsiredici vasitələrdən biri olmasını deyir və gənc yaşlarda qan təzyiqinin normal vəziyyətdə saxlanması üçün gərəkli önləmlərin alınmasını məsləhət görür\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-47724169", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-47741303", "doc1": "الكهف الملحي \"ملحم\" ويطل كهف \"ملحم\"، الذي يحتوي علي ممرات وغرف يبلغ طولها 10 كيلومترات، على البحر الميت. ويتوقع الباحثون أن يزيد المطر طول الكهف مع مرور الوقت. ويحدث هذا عندما تتدفق مياه الأمطار إلى أسفل الشقوق في سطح الكهف، فيذوب الملح وتنشأ قنوات شبه أفقية على طول الطريق الذي ينحدر نحو البحر الميت. أعمدة الملح تت��لى من سقف كهف ملحم وقد وضع أول رسم تخطيطي للكهف، الذي يمر عبر جبل \"سدوم\" أكبر جبل في إسرائيل، خلال ثمانينات القرن الماضي. وقبل عامين، قرر يوآف نجيف، عضو نادي إسرائيل لاستكشاف الكهوف، تشكيل فريق من الباحثين وخبراء الكهوف لاستكمال الدراسة والمسح. ويروي عضو فريق البحث \"بوعز لانغفورد\" من الجامعة العبرية في القدس أنه بينما كان فريق المستكشفين في استراحة عشاء في الكهف، شعروا أن المعكرونة تنقصها التوابل. وقال: \"لذلك قمنا بإزالة بعض الملح من أحد الصخور واستخدمناه\". وأضاف الباحثون أن كهف \"ملحم\" سجل رقما قياسيا، متفوقا على كهف \"العرايا الثلاثة\"، الواقع في جزيرة قشم الإيرانية، الذي احتفظ بلقب أطول كهف ملحي لمدة 13 عاما منذ عام 2006، اذ يبلغ طوله 6.85 كيلومترات.", "doc2": "Malham mağarasında Ölü dəniziə doğru istiqamətlənmiş 10km uzunluğunda olan yollar və otaqların yeri hələ iki il bundan əvvəl qeyd edilmişdi. İncilə görə, Lut peyğəmbərin arvadı bu ərazilərdə duz sütununa çevrilib. Vaxt keçdikcə yağışın mağaranı daha da uzadacağı güman edilir, araşdırmaçılar bildirib. Yağış suları səthdəki dəliklərdən keçərək duzu əridir və Ölü dənizə doğru kanallar əmələ gətiir. Malham mağarasının İsrailin ən böyük dağı olan Sodomdan keçən hissəsi hələ 1980-ci illərdə işarələnmişdi. İki il bundan əvvəl İsrail Mağara Tədqiqatçıları Klubundan Yoav Neqev işi yekunlaşdırmaq qərarına gəlir və araşdırmaçı və mütəxəssislərdən ibarət komanda yaradır. Mağarada nahar fasiləsi zamanı Qüdsdəki Hebrew Universitetindən olan Boaz Langford bildirib ki, tədqiqatçılar yeməklərinin duzsuz olduğunu hiss ediblər. \"Biz qayalardakı duzlardan qoparıb yemək üçün istifadə edirdik\", o deyir. Malham mağarası İranın Qəşəm adasındakı 6.85 km uzunluğu olan Üç Çılpaq adlı mağarasının 13 illik rekordunu təzələyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40001652", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40002611", "doc1": "أصدرت لجنة الاستخبارات في مجلس الشيوخ مذكرة استدعاء قبل أسبوعين للحصول على الوثائق. وتفيد التقارير بأن فلين يعتزم استخدام التعديل الخامس للدستور الأمريكي الذي يكفل له الحق في عدم الرد وتجريم نفسه يوم الاثنين. وتحقق لجنة الاستخبارات في مجلس الشيوخ في احتمال وجود اتصالات بين حملة دونالد ترامب خلال الانتخابات وروسيا. وأجبر فلين على الاستقالة من منصب مستشار الأمن القومي في فبراير/شباط الماضي بعدما اتضح أنه كذب بشأن طبيعة اتصالاته مع السفير الروسي لدى واشنطن. وأصدرت لجنة الاستخبارات في مجلس الشيوخ مذكرة استدعاء قبل أسبوعين للحصول على الوثائق منه. وطالب محامي فلين سابقا بمنح الحصانة القانونية لموكله حتى لا يتعرض \"لملاحقة غير عادلة\" لحمله على التعاون مع اللجنة. وقال رئيس لجنة مجلس الشيوخ، ريتشارد بور، للصحفيين الأسبوع الماضي إن فلين \"لا يتعاون\" مع التحقيق، مضيفا أن اللجنة لم تستلم \"ردا نهائيا\" بشأن شهادة فلين أمامها. ويخضع فلين أيضا للتحقيق من قبل وزارة الدفاع (البنتاغون) بعدما تم الكشف عن أنه استلم أموالا من روسيا وتركيا بعيد مغادرته للبنتاغون. وقالت المدعية العامة السابقة بالوكالة، سالي ياتس، في شهادتها أمام أعضاء مجلس الشيوخ في وقت سابق من الشهر الجاري إنه حذرت البيت الأبيض من احتمال أن يتعرض فلين لابتزاز روسي قبل إقالته من منصبه بـ 18 يوما. وقالت ياتس في شهادتها إن مخاوفها كانت تنبع من طبيعة قانونية ولم تكن \"مسألة ثقة\" بين الرئيس وموظفيه. واتُهِّم فلين بمناقشة رفع العقوبات الأمريكية عن روسيا خلال محادثته مع سفير موسكو لدى واشنطن، سيرغي كيسلياك، قبل أن يستلم ترامب مقاليد الرئاسة. وتحدث الرئيس الأمريكي، عند لقائه في البيت الأبيض مع وزير الخارجية الروسي والسفير الروسي لدى واشنطن، عن ضرورة الانتهاء من تحقيق مجلس الشيوخ في مزاعم تدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية سريعا. ترامب خلال لقائه بوزير الخارجية الروسي والسفير الروسي لدى واشنطن في البيت الأبيض ويخضغ فلين أيضا لتحقيق يجريه مكتب التحقيقات الفيدرالي (إف بي آي) بشأن احتمال تواطؤ حملة ترامب وروسيا. وعُيِّن مدير إف بي آي السابق، روبرت مولر، الأسبوع الماضي للإشراف على التحقيق في أعقاب إقالة ترامب مديره جيمس كومي. وفي حالة إصرار فلين على عدم الإدلاء بشهادته أمام مجلس الشيوخ، فإنه قد يتهم بازدراء الكونغرس وربما تحال القضية إلى تحقيق جنائي من الدوائر المختصة.", "doc2": "Senat Kəşfiyyat Komitəsi məhkəmə qərarı ilə cənab Flynn-in sənədlərini tələb edib. Xəbərlərə görə bazar ertəsi günü Michael Flynn özünün konstitusiya hüququndan istifadə edərək panelin tələbini rədd edib. Senatın Kəşfiyyat Komitəsi Trump seçki kampaniyası və Rusiya səfiri arasında əlaqələri araşdırır. Fevral ayında Cənab Flynn-ın Rusiyanın ABŞ-dakı səfiri ilə ünsiyyəti barədə yalan dediyi bəlli olduqdan sonra, o, vəzifəsindən istefa verib. Komitə iki həftə əvvəl məhkəmə çağırışı ilə cənab Flyyn-dən sənədlər tələb edib. Bundan əvvəl Komitə ilə əməkdaşlıq etmək üçün Michael Flynn-in vəkili \"ədalətsiz mühakimədən qorunmaq\" üçün ona qanuni toxunulmazlığın verilməsini bir şərt olaraq tələb edib. Həmçinin Cənab Flynn Pentagon-u tərk etdikdən dərhal sonra Türkiyə və Rusiya tərəfindən ödəniş aldğına görə Müdafiə Departamenti tərəfindən araşdırılır. Əgər o Senat təhqiqatçılarının tələblərinə itaətsizlik etməyə davam edərsə, onlar cənab Flynn-i Congress-ə hörmətsizlikdə təqsirləndirə, həm də ona qarşı cinayət işi ilə nəticələnə biləcək göstəriş verə bilərlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41854288", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41851983", "doc1": "المدينة آخر أكبر معقل لتنظيم الدولة الإسلامية في سوريا وتقول تقارير إعلامية إن الجيش السوري وحلفاءه يقومون بعمليات تمشيط لآخر جيوب مقاومة مسلحي تنظيم الدولة في المدينة. ويسيطر التنظيم منذ عام 2014 على المدينة التي تمثل أهمية استراتيجية بالنسبة له لمحاذاتها الحدود العراقية. وفي غضون ذلك، دخلت القوات العراقية إحدى آخر المدن الخاضعة لسيطرة التنظيم على الجانب العراقي من الحدود. وتقول القوات العراقية إنها استعادت السيطرة على آخر المناطق الحدودية بين العراق وسوريا التي كانت تحت سيطرة المسلحين. يقوم الجيش السوري بعمليات تمشيط لمدينة دير الزور لتطهيرها من المسلحين انتكاسة مهمة لتنظيم الدولة الاسلامية جوناثان ماركوس مراسل الشؤون الدبلوماسية في بي بي سي رف نجاح القوات الحكومية السورية احتمال مواجهة لا يمكن تجنبها بين هذه القوات وقوات المعارضة التي تحظى بدعم الولايات المتحدة، والمسيطرة على مساحة مهمة في شمالي سوريا وتشكل القوات الكردية الجزء الأكبر منها. وهذا تذكير قوي بأنه في الوقت الذي تتجه فيه الحرب ضد \"خلافة\" تنظيم الدولة الإسلامية إلى الحسم لصالح القوات الحكومية، يصبح الوضع على الأرض أكثر تعقيدا من أي وقت مضى. وتظل الأسئلة قائمة بشأن استراتيجية إدارة الرئيس الأمريكي دونالد ترامب، المستقبلية ما دام تنظيم الدولة ينهار الآن، ومع تعطش إيران لتوطيد نفوذها، وتعزيز الرئيس السوري بشار الأسد لموقعه وسعيه إلى دحر قوات المعارضة خلال الأشهر المقبلة. ما أهمية دير الزور؟ هاربون من دير الزور:\"نفضل أن نقتل في غارة جوية أو من قبل داعش على أن نبقى هنا\" تقع مدينة دير الزور على نهر الفرات في منتصف الطريق بين مدينة الرقة، عاصمة الخلافة التي أعلنتها تنظيم الدولة الإسلامية سابقا والحدود العراقية. وقد حدد التنظيم المناطق الواقعة على كلي الجانبين من الحدود بوصفها \"ولاية الفرات\"، واستخدمها لنقل المقاتلين والأسلحة والبضائع بين العراق وسوريا. كما تعد هذه المنطقة رمزا لسعي \"الجهاديين\" لإلغاء كل الحدود في المنطقة المستندة إلى اتفاقية سايكس بيكو في عام 1916 التي ينظر إليها كثير من العرب بوصفها رمز التقسيم الاستعماري لبلادهم. وفي الشهر الماضي تمكن تحالف من فصائل سورية مسلحة يحظى بدعم أمريكي من طرد مسلحي التنظيم من معقلهم الرئيسي في مدينة الرقة. وفي سبتمبر/أيلول الماضي تمكن الجيش السوري من كسر طوق الحصار الذي يفرضه مسلحو التنظيم على جزء من دير الزور، حيث كان ما يقدر بـ 93 ألف مدني محاصرين في جيب على ضفاف نهر الفرات منذ عام 2015. وقد أجبر نحو 350 ألفا من المدنيين في محافظة دير الزور السورية على النزوح بعيدا عن منازلهم خلال أسابيع من القتال. ما هي المناطق التي ما زالت تحت سيطرة تنظيم الدولة الإسلامية؟ لم يعد في أيدي مسلحي التنظيم سوى جيوب قليلة في محافظة دير الزور. في سبتمبر/أيلول تمكن الجيش السوري من كسر طوق الحصار الذي يفرضه مسلحو التنظيم على جزء من دير الزور وتقوم قوات سوريا الديمقراطية والقوات الحكومية السورية التي تحظى بدعم من الطيران الروسي وإسناد من مقاتلي حزب الله اللبناني - بشن هجمات منفصلة في محافظة دير الزور بهدف السيطرة على بلدة البوكمال الرئيسية في تقاطع الحدود بين سوريا والعراق. وفي بعض المناطق اتخذت قوات سوريا الديمقراطية المدعومة أمريكيا والقوات الحكومية السورية المدعومة روسيا مواضع متقابلة لا يفصل بينها سوى بضعة كليومترات. وقال كينو غابرييل، المتحدث باسم قوات سوريا الديمقراطية لبي بي سي، إن قواتهم ما زالت تواجه مقاومة من المسلحين الذين يستخدمون السيارات والشاحنات المفخخة في عمليات انتحارية، فضلا عن الصواريخ الحرارية وقذائف الهاون ضدهم. وثمة قتال يدور من منزل إلى آخر في بعض المناطق. وقد عاني تنظيم الدولة الإسلامية من سلسلة هزائم في الأشهر الأخيرة أمام تقدم القوات العراقية على امتداد نهر الفرات على الجانب الآخر من الحدود. وقد دخلت القوات العراقية مدينة القائم التي كانت تخضع لمسلحي التنظيم والواقعة في الجانب العراقي من الحدود مقابل بلدة البوكمال في الجانب السوري. وشارك في الهجوم عليها جنود الجيش وقوات شرطة ومقاتلي القبائل السنية فضلا عن قوات الحشد الشعبي التي تحظى بعض الفصائل الشيعية فيها بدعم إيراني. وقد طرد مسلحو التنظيم من نحو 95 في المئة من الأراضي التي سيطروا عليها في العراق، وحرر نحو 4.4 مليون عراقي من حكم التنظيم، بحسب التحالف الدولي لقتال تنظيم الدولة الإسلامية.", "doc2": "Ordu müttəfiq qruplarla birlikdə son müqavimət nöqtələrini təmizləyir \"Şəhər terrorçulardan tamamilə azad olunub\", - Suriya dövlət televiziyası elan edib. Başqa xəbərlərə əsasən ordu müttəfiq qruplarla birlikdə son müqavimət nöqtələrini təmizləyir. İD Deyr əz-Zora 2014-cü ildən nəzarət edirdi. Şəhər İraqla sərhədə yaxın mövqeyinə görə strateji əhəmiyyətə malikdir. Londonda yerləşən müxalif yönlü Suriya İnsan Haqları Müşahidə qrupu Deyr əz-Zora hökumət qüvvələrinin daxil olduğunu təsdiqləyib. Ötən ay ABŞ-ın dəstəklədiyi Suriya Demokratik Qüvvələr (SDF) alyansı İD-nin qeyri- rəsmi paytaxtı sayılan Raqqa şəhərini nəzarət altına almışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40748532", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40725013", "doc1": "العقوبات الجديدة قد تصطدم بفيتو الرئيس ترامب الساعي لتوث��ق العلاقات مع بوتين وكان مجلس النواب قد أقر مشروع قانون العقوبات الجديدة فى وقت سابق من هذا الأسبوع بأغلبية كبيرة أيضا. وبعد موافقة المجلسين، سيرسل التشريع إلى الرئيس دونالد ترامب ليوقع عليه ويصبح ساري المفعول. لكن ترامب لديه سلطة استخدام حق النقض (الفيتو) ضده. ويمكن تجاوز حق النقض الرئاسي بتصويت نسبة الثلثين في مجلس النواب والشيوخ لصالح مشروع القانون. وكانت العقوبات على موسكو قد أقرت بعد إعلان روسيا ضمها شبه جزيرة القرم من أوكرانيا في عام 2014. وجاء النقاش حول العقوبات الجديدة بالتزامن مع تحقيقات جارية في مزاعم بتدخل روسي في الانتخابات الرئاسية عام 2016. ودأب ترامب على نفي أن تكون روسيا قد تدخلت لصالح حملته الانتخابية. ويشعر البيت الأبيض بقلق خاص إزاء نص في مشروع القانون الجديد يحد من قدرة ترامب على رفع العقوبات. وبموجب التشريع الجديد، سيضطر الرئيس للتشاور مع الكونغرس أولا قبل اتخاذ مثل هذا القرار. وقال ررئيس مجلس النواب بول ريان فى وقت سابق من هذا الاسبوع بعد تمرير المجلس لمشروع القانون، إنها \"تشدد الخناق على خصمنا الأكثر خطورة من أجل الحفاظ على أمن الأمريكيين\". لكن مشروع القانون واجه انتقادات من بعض الدول الأوروبية المستفيدة من خطوط أنابيب الطاقة الروسية، التى قد تقع تحت طائلة العقوبات الجديدة. ويبقى أن ننتظر ما إذا كان الرئيس سيحاول استخدام حق النقض ضد مشروع القانون. وقال مدير الاتصالات الجديد في البيت الأبيض أنتوني سكاراموتشي، لشبكة \"سي إن إن\" إنه (الرئيس) قد يوقع العقوبات تماما كما هي أو أنه قد يستخدم حق النقض والتفاوض بشأن صفقة أشد حزما ضد الروس\".", "doc2": "Yeni qanunda əsas odur ki, o, prezidenti parlamentin icazəsi olmadan Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv etmək imkanından məhrum edir. Bu qanun həmçinin prezident Trump-a Rusiyaya qarşı sanksiyaları təkbaşına ləğv etməyi də qadağan edir. 814 səhifəlik sənədin təxminən yarısı Rusiyaya həsr olunub: bu səhifələrdə amerikalı siyasətçilərin Moskvanı ittiham etdiyi bütün şeylər - korrupsiya, insan hüquqlarının pozulması, ABŞ və digər ölkələrin kibertəhlükəsizliyinə müdaxilə və seçki nəticələrinə təsir etmək cəhdləri yer alıb. Sənəddə həmçinin bu günə qədər qəbul edilmiş bütün sanksiya aktları da xatırlanıb. Yeni qanunda əsas odur ki, o, prezidenti parlamentin icazəsi olmadan Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv etmək imkanından məhrum edir. Bu qanun layihəsinin hazırlanmasına Donald Trump-ın Vladimir Putinlə \"yaxşı bir sövdələşmə\" bağlayaraq Rusiya ilə münasibətləri qurmağa hazır olması barədə dumanlı bəyanatları, Demokrat partiyasının kompüterlərinə müdaxilə və seçkilərin nəticələrinə təsir göstərmək ittihamları səbəb olub. Moskva bu ittihamları ardıcıl surətdə rədd edir. Təhlil: Qanunvericilər Trump-ın Moskva yönlü mövqeyindən ehtiyyatlanır Barbara Platt, BBC Dövlət Departamenti müxbiri Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsinə görə Barack Obama tərəfindən tətbiq edilən qanunvericiliyin aradan qaldırılması məhz bu səbəbdən çətinləşəcək. Bu, həm də Rusiya şirkətləri, xüsusən də enerji inkişafilə məşğul olan biznes qurumları ilə iş qurmağa məhdudiyyətləri genişləndirir. Buna görə avropalılar Rusiyanın boru kəməri layihələrini dəstəklədiklərinə görə cərimə edilməkdən çox narahatdırlar. Amma Ağ Evin narahat edən prezidentin ənənəni sanksiyaların icra edilməsindən imtina etmək səlahiyyəti məhdudlaşdıran məqamdır, çünki o, əvvəlcə konqreslə məsləhətləşmək məcburiyyətində qalacaq. Bu və qanunvericilik üçün geniş ikipartiyalı dəstək qanunvericilərin cənab Trump-ın Moskva yönlü mövqeyindən necə ehtiyatlanmasını göstərir. Senat səs çoxluğu ilə qanun layihəsinin əvvəlki variantını qəbul edib. Onlar arasındaki fərq cənab Trump necə münasibət göstərəcəyinə qərar vermədən öncə həll edilməlidir. Ağ Ev bəzi dəyişikliklərdən sonra prezidentin qanun layihəsini dəstəkləyə biləcəyini deyib, amma konqresdə prezident vetosunu məğlub etməyə kifatət qədər səs çoxluğu olduğu üçün prezident verəcəyi təkliflərdə məhduddur. İndi nə baş verəcək? Qanunvericiliyin bu variantının hələ də senat tərəfindən təsdiqlənməsi lazımdır, amma bu layihəyə nə zaman baxılacağı məlum deyil. Amma əgər bu qanun senatdan toxunulmaz keçsə Moskvaya qarşı daha çox barışdırıcı mövqe ifadə etmiş prezident Trump üçün baş ağrısı olacaq. Əgər parlamentin iki palatası layihənin bir fərqlənən variantlarını irəli sürsə, komitə prezidentin təsdiqi üçün variantları birləşdirərən yeganə bir layihə hazırlayacaq. Prezident qanun layihəsini veto qoya bilər, amma bu addım onun Kremli dəstəklədiyi ilə bağlı şübhələri artıra bilər. Rusiya necə reaksiya verib? Rusiyanın xarici işlər nazirinin müavini Sergei Ryabkov layihənin \"Rusiya ilə münasibətlərin təkmilləşdirilməsi üçün imkanların məhvi istiqamətində çox ciddi addım\" adlandırıb. O, hər bir yeni sanksiyanın cavabsız qalmayacağını deyib və baş verənlərin \"məntiqdən kənar\" olduğunu vurğulayıb. Rusiya ümid edirdi ki, Donald Trump-ın seçilməsi iki ölkə arasındakı əlaqələrin bərpa edilməsi və Rusiyaya qarşı ABŞ sanksiyaların götürülməsi ilə nəticələnəcək, BBC-nin Moskvadakı əməkdaşı Sarah Rainsford deyir. Amma rusiyalı siyasətçilər iddia edirlər ki, ABŞ-ı əhatə edən \"Rusofobiya\" dalğası prezident Trump-ın qarşısını kəsib, müxbirimiz deyir. Kreml ABŞ prezident seçkilərinə müdaxiləsi iddialarını təkzib edir. Bir Rusiya qəzeti sonuncu sanksiyaları \"cinayətsiz cəza\" kimi səciyyələndirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-54062492", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50892616", "doc1": "قتل خاشقجي في مقر القنصلية السعودية في اسطنبول وقال ممثلو الادعاء إنهم حكموا عليهم بالسجن 20 عاما بعد أن قررت أسرة الصحفي العفو عنهم. لكن خطيبته قالت إن الحكم \"استهزاء تام بالعدالة\". وقُتل خاشقجي داخل القنصلية السعودية في مدينة إسطنبول التركية على يد فريق من العملاء السعوديين. وقال متحدث باسم النيابة العامة إن الأحكام النهائية قد صدرت بحق المتهمين. مواضيع قد تهمك نهاية وكان القضاء السعودي قد أصدر في شهر ديسمبر/كانون الأول من عام 2019 أحكاما بإعدام خمسة متهمين في القضية ذاتها، ولكن هؤلاء الذين يعتبرون من المقربين من ولي العهد محمد بن سلمان أخلي سبيلهم لاحقا. وحكم على ثلاثة آخرين بالسجن لمدة 24 عاما بتهمة \"التستر على هذه الجريمة ومخالفة القانون\". وكانت أسرة خاشقجي قد قالت إنها قررت العفو عن المتهمين. وقالت الحكومة السعودية إن الصحفي قتل في \"عملية مارقة\" وفي العام التالي قدم ممثلو الادعاء السعوديون 11 شخصا إلى المحاكمة. وتم رفض المحاكمة في ذلك الوقت باعتبارها \"نقيض للعدالة\" من قبل المقررة الخاصة للأمم المتحدة أغنيس كالامارد، التي خلصت إلى أن خاشقجي كان \"ضحية إعدام متعمد مع سبق الإصرار\" كانت الدولة السعودية مسؤولة عنه. وقالت كالامارد إن هناك أدلة موثوقة على أن مسؤولين رفيعي المستوى، بمن فيهم ولي العهد السعودي الأمير محمد بن سلمان، يتحملون المسؤولية الفردية. ونفى الأمير تورطه، رغم أن مساعدين سابقين يحاكمان غيابيا في تركيا بتهمة التحريض على قتل خاشقجي مع سبق الإصرار. وتتهم تركيا 18 سعوديا آخرين بتنفيذ عملية القتل. اللقطة الأخيرة لجمال خاشقجي لحظة دخوله القنصلية السعودية في تركيا كيف قتل خاشقجي؟ شوهد الصحفي البالغ من العمر 59 عاما، والذي ذهب إلى المنفى الاختياري في الولايات المتحدة في عام 2017، وهو يدخل القنصلية السعودية في 2 أكتوبر / تشرين أول 2018 للحصول على الأوراق التي يحتاجها للزواج من خطيبته التركية خديجة جنكيز. وبعد الاستماع إلى التسجيلات الصوتية المزعومة لمحادثات داخل القنصلية أجرتها المخابرات التركية، خلصت كالامارد إلى أن خاشقجي \"قُتل بوحشية\" في ذلك اليوم. وخلصت النيابة العامة السعودية إلى أن القتل لم يكن متعمد��. وقالت إن القتل صدر بأمر من رئيس \"فريق مفاوضات\" أرسل إلى اسطنبول لإعادة خاشقجي إلى المملكة \"عن طريق الإقناع\" أو \"بالقوة\" إذا فشل ذلك. وبحسب النيابة، تم تقييد الصحفي قسرا بعد مشاجرة، ثم حُقن بجرعة زائدة من مادة مخدرة أدت إلى وفاته. ثم تم تقطيع جثته وتسليمها إلى \"متعاون\" محلي خارج القنصلية، ولم يتم العثور على البقايا. وخلص المدعون العامون الأتراك إلى أن خاشقجي تعرض للخنق فور دخوله القنصلية تقريبا، وأن جثته قطعت. وثبت براءة ثلاثة أشخاص من بينهم النائب السابق لرئيس المخابرات السعودية أحمد العسيري. وتم التحقيق مع سعود القحطاني، مستشار كبير سابق لولي العهد السعودي، من قبل النيابة العامة السعودية لكن لم توجه إليه تهمة. لماذا تغيرت الأحكام؟ في مايو/أيار الماضي، أعلن صلاح نجل خاشقجي أنه وإخوته \"يعفون عن من قتلوا أبينا، طالبين الأجر من الله تعالى\"، متقبلا الزعم بأن القتل لم يكن مع سبق الإصرار. وقد مهد ذلك الطريق بموجب القانون السعودي لإرجاء تنفيذ حكم الإعدام. وأعلنت النيابة العامة السعودية، الاثنين، أن محكمة جنايات الرياض حكمت على خمسة من المدانين في يناير/كانون الثاني بالسجن 20 عاما، وأن الثلاثة الآخرين تلقوا أحكاما تتراوح بين 7 و10 سنوات. وقالت إن الأحكام نهائية وأن المحاكمة الجنائية أغلقت الآن. وقالت خديجة جنكيز خطيبة خاشقجي \"السلطات السعودية تغلق ملف القضية دون أن يعرف العالم حقيقة المسؤول عن مقتل جمال. من خطط لها ومن أمر بها وأين جثمانه؟ هذه هي الأسئلة الأساسية والأكثر أهمية التي لا تزال بدون إجابة على الإطلاق\". ورحبت كالامارد بحقيقة أنه تم تخفيف أحكام الإعدام، لكنها قالت إن الأحكام لا يمكن السماح لها بـ \"تبييض ما حدث\". وكتبت على تويتر \"المدعي السعودي قام بعمل آخر اليوم في هذه المحاكاة الساخرة للعدالة. لكن هذه الأحكام لا تحمل أي شرعية قانونية أو أخلاقية. جاءت في نهاية عملية لم تكن منصفة ولا عادلة أو شفافة\". وقالت كالامارد إن ولي العهد الأمير محمد \"ظل محميا بشكل جيد ضد أي نوع من التدقيق الهادف\" ودعت مرة أخرى أجهزة المخابرات الأمريكية إلى الكشف عن تقييمها المنشور بأنه أمر بقتل خاشقجي. وجاء في البيان الذي أصدرته النيابة العامة اليوم ما يلي: \"صرح المتحدث الرسمي للنيابة العامة عن صدور أحكام نهائية تجاه المتهمين بمقتل المواطن جمال بن أحمد بن حمزة خاشقجي\".", "doc2": "Hökumətin tanınmış tənqidçisi olan Kaşıkçı, Səudiyyə xəfiyyələrinin bir qrupu tərəfindən Səudiyyə Ərəbistanının İstanbuldakı konsulluğunda ötən il qətlə yetirilmişdi. Səudiyyə prokuroru adları açıqlanmayan 11 nəfərin məhkəməyə cəlb olunduğunu bildirərək, bunun \"icazəsiz əməliyyat\" olduğunu deyib. Bundan əvvəl isə, BMT mütəxəssisi Kaşıkçının İstanbulda qətlini \"sanksiyasız edam\" kimi qiymətləndirib. BMT-nin xüsusi məruzəçisi Agnes Callamard qətllə bağlı vəliəhd Məhəmməd ibn Salmanın araşdırılmasına çağırıb. Məhəmməd ibn Salman işə hər hansı aidiyyəti olmadığını deyib, lakin oktyabr ayında o, Səudiyyə lideri kimi tam məsuliyyəti öz üzərinə götürdüyünü bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-38609177", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-38622754", "doc1": "من الممكن أن تتعرض رسائل واتساب للتجسس من طرف ثالث نتيجة لثغرة في تصميم التطبيق وترجع تلك الثغرة إلى أخطاء في طريقة كتابة الشفرات الخاصة بخدمة الرسائل المرسلة. واكتشف خبير الأمن الإليكتروني توماس بويلتر إمكانية التجسس على الرسائل المرسلة عبر واتساب حال إعادة إصدار رموز التشفير. وأخطر بويلتر شركة فيسبوك، مالكة التطبيق، بهذا العيب في إبريل / نيسان 2016، لكن ردها أشار إلى أنها لا تعمل على سد الثغرة في تطبيق الرسائل في الوقت الحالي، وهو ما كان متوقعا من الشركة. وقال مناصرون لقضايا الخصوصية لصحيفة الغارديان البريطانية إن هذه الثغرة تمثل \"تهديدا خطيرا\" لحرية التعبير لإمكانية استخدامها من قبل الحكومات ومؤسسات إنفاذ القانون للتجسس على المستخدمين الذين يعتقدون أنهم يتواصلون في أمان بعيدا عن الاختراقات. وقالت واتساب في بيان أصدرته بشأن الثغرة إن هذا العيب لم يكن \"بابا خلفيا\" وضع عن عمد في شفراتها المستخدمة في تطوير التطبيق حتى تتمكن الحكومات من فك شفرات الرسائل. وأضاف البيان: \"هذه المزاعم غير صحيحة، فواتساب لم تفتح بابا خلفيا للحكومات في نظمها، وسوف تستمر في مقاومة طلبات كل الحكومات لفتح هذا الباب الخلفي\" يرى خبراء أن الثغرة التي اكتشفت في واتساب ترجع إلى أخطاء في عملية التشفير أخطاء في التشفير يمكن استغلال الثغرة التي اكتشفت في واتساب عندما تكون هناك حاجة لإعادة نشر أو إرسال رموز الشفرات التي تستهدف التشويش على محاولات التجسس. واكتشف بويلتر أنه في موافق بعينها، يمكن الهجوم على التطبيق المشغل من قبل مستلم الرسائل وإجبار واتساب على إعادة إرسال رموز التشفير الخاصة بمعلومات التشويش. ومن خلال عملية تلاعب معقدة، لنظام التشفير، يمكن لمهاجم التطبيق اعتراض طريق الرسائل المرسلة وقراءتها. ويرى زاك ويتكار، محرر الأمن الإليكتروني لدى زد نت، أنها \"ثغرة كبيرة وغبية\"، لكن قلل من خطورتها. وأضاف أن المشكلة تحدث في نطاق \"محدود\"، وأن اكتشافها جاء نتيجة تشفير خطأ أو خبرة جيدة للمستخدم. وقالت واتسال في البيان الذي أصدرته في هذا الشأن إنها اتخذت قرار يتعلق بتصميم التطبيق يضمن إعادة إرسال رموزد التشفير للحفاظ على ملايين الرسائل التي كان من الممكن فقدها. وقال فريدريك جاكوبس، الذي يعمل بمجال التشفير الإليكتروني، إن على أي مستخدم يخشى الوقوع فريسة لهذه الثغرة يمكنه تغيير إعدادات الأمن على واتساب بحيث يتلقى تحذيرا حال تغيير رموز التشفير.", "doc2": "Araşdırmalara əsasən, bəzən hücumçular WhatsApp-ın şifrələmə sistemindən keçə bilir Nöqsan, WhatsApp-ın mesajları necə şifrələdiyinə görə əmələ gəlir. Təhlükəsizlik eksperti Thomas Boelter aşkar edib ki, şifrələmə kodlarının yenilənməsinə ehtiyac yarananda mesajları gizlincə oxumaq mümkün olur. Cənab Boelter WhatsApp-a sahib olan Facebook şirkətinə bu barədə 2016-cı ilin aprel ayında məlumat verib, lakin Facebook nöqsanın həlli üzrə işləmədiyini deyir. Onun aldığı cavabda deyilir ki, bu hal gözləniləndir. \"Arxa qapı\"? \"The Guardian\" qəzetinə danışan məxfilik fəallarına əsasən bu nöqsan söz azadlığını \"böyük təhlükə\" altına qoyur. İddia olunur ki, hökumətlər və ya hakimiyyət orqanları bu qüsurdan istifadə edərək, məxfi yazışdıqlarını düşünən adamları izləyə bilər. WhatsApp bu cür iddialara və araşdırmaya reaksiya olaraq bəyanat verib. Şirkət deyir ki, qüsur, istifadəçilərin yazışmalarını oxumaq istəyən hökumətlərə şərait yaratmaq üçün bilərəkdən qoyulan \"arxa qapı\" deyil. \"Bu iddia səhvdir\", şirkət deyib. \"WhatsApp hökumətlər üçün öz sisteminə \"arxa qapı\" yaratmır və arxa qapının yaradılmasını istəyən hər hansı hökumətə qarşı mübarizə aparardı\". Nöqsan necə baş verir? Bu qüsur, şifrələmə kodlarının yenilənməsinə ehtiyac yarananda əmələ gəlir. Cənab Boelter aşkar edib ki, bəzi hallarda hücumçular yalandan özlərini mesajı alan şəxs kimi göstərərək WhatsApp-ı şifrələmə kodlarını yenidən göndərməyə məcbur edə bilər, Bu sistemi manipulyasiya edə bilən hücumçular yazışmaları oxuya bilər, cənab Boelter deyir. WhatsApp öz bəyanatında deyib ki, əks halda itiriləcək milyonlarla mesajı qorumaq üçün bu qərarı verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38872748", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38877800", "doc1": "محكمة الاستئناف الأمريكية ترفض الدعوى القضائية التي رفعتها إدارة ترامب لإلغاء قرار قاضي أمريكي بوقف تنفيذ حظر سفر مواطني سبع دول ذات أغلبية مسلمة كذلك أعلن ترامب أنه أصدر أوامره لمسؤولي الحدود بإخضاع الوافدين إلى الولايات المتحدة لتفتيش \"دقيق للغاية\". وكانت محكمة الاستئناف الفيدرالية قد رفضت يوم السبت، طلب إدارة ترامب إعادة العمل بالحظر على السفر الذي فرضه مؤخرا. ولم يوضح ترامب طبيعة التهديدات التي يمكن أن تتعرض لها البلاد. كذلك جمّد قاضٍ فيدرالي في سياتل، يوم الجمعة، الحظر الذي طال الوافدين من سبع دول ذات أغلبية مسلمة. مواضيع قد تهمك نهاية ويعني هذا أن قرار ترامب التنفيذي سيبقى معلقا، وسيُسمح لحاملي التأشيرات، من العراق وسوريا وإيران وليبيا والصومال والسودان واليمن، دخول الولايات المتحدة حتى يُنظر في القضية برمتها. كما مُنح البيت الأبيض، وولايتان أمريكيتان كانتا طعنتا في الحظر، مهلة حتى يوم الإثنين لتقديم مزيد من الحجج. وقال محامون من ولايتي واشنطن ومينسوتا للمحكمة الفيدرالية إن إعادة العمل بقرار حظر السفر الذي أصدره ترامب سيُشيع حالة من الفوضى. وتقدم المحامون بمستندات ضد طعن الحكومة على تعليق قرار الحظر، من بينها تصريحات لمسؤولين سابقين في المخابرات، والسياسة الخارجية، والأمن القومي، حذروا فيها من أن الحظر سيضر بمصالح الولايات المتحدة على المدى البعيد. وفي وقت سابق يوم الأحد، شدّد ترامب من انتقاداته للقاضي جيمس روبارت، الذي أوقف حظره مؤقتا، وللسلطة القضائية في البلاد. فرحة العائدين إلى الولايات المتحدة وقال ترامب في سلسلة تغريدات عبر موقع التواصل الاجتماعي تويتر: \"أصدرت تعليمات لوزارة الداخلية لإخضاع الوافدين إلى بلادنا لتفتيش دقيق للغاية. المحاكم تجعل تنفيذ المهمة أمرا صعبا.\" وأضاف: \"لا يُصدق أن قاضيا سيعرض بلادنا لمثل هذا الخطر. إذا حدث شيء فلوموه والنظام القضائي. الناس تتدفق. إنه أمر سيء.\" وفي وقت سابق، اعتبر ترامب أن الحكم الذي أصدره روبارت \"مثيرا للسخرية\" ووصف القاضي بأنه \"قاضٍ مزعوم.\" وصرح نيك بينس، نائب الرئيس الأمريكي، في مقابلة مع قناة \"إن بي سي\" أن \"الرئيس الأمريكي له كامل الحق في انتقاد فرعي الحكومة\". وفي الطلب المقدم لمحكمة الاستئناف، قالت وزارة العدل إن القاضي روبارت بالغ في نقده من خلال \"التشكيك\" للرئيس في قضية أمن قومي. وأضافت أن حظر السفر لا ينطوي على تمييز ديني ولا يشكل انتهاكا للحق في حرية الدين لأنه صدر بشأن عدد محدد من الدول، وفقا لشبكة أيه بي سي نيوز الإخبارية الأمريكية. كما قدمت الوزارة حججا مفادها أن الرئيس ترامب هو الذي يُمكنه أن يحدد من يحق له دخول الولايات المتحدة أو البقاء فيها. واستهدف حظر ترامب مواطني سبعة بلدان، مما دفع محامين أمريكيين إلى وصفه بأنه قرار \"غير دستوري وينطوي على تمييز\". وانتقد ديمقراطيون وجمهوريون هجوم ترامب على النظام القضائي في البلاد. وقال السيناتور الديمقراطي، باتريك ليهي، عضو اللجنة القضائية في مجلس الشيوخ، إن ترامب عازم على ما يبدو \"على الإسراع في خلق أزمة دستورية.\" في غضون ذلك، قال ميتش ماكونيل، زعيم الجمهوريين في المجلس، لمحطة سي إن إن: \"من الأفضل تجنب توجيه النقد للقضاة بصورة فردية.\" ويشغل جيمس روبارت منصبه كقاضٍ فيدرالي منذ عام 2004 بعدما رشّحه الرئيس الأمريكي الأسبق جورج دبليو بوش. وفي أعقاب حكم روبارت يوم الجمعة، هرع حاملو التأشيرات من الدول السبعة المحظورة بموجب قرار ترامب لحجز رحلات إلى الولايات المتحدة، خوفا من أن تقل فرص الدخول إلى البلاد مرة أخرى. وأوقفت وزارة الخارجية العمل بإلغاء التأشيرات، فيما أمرت وزارة الداخلية موظفيها بالامتثال لقرار القاضي. وتسبب حظر ترامب في حالات ارتباك في عدد من المطارات الأمريكية، وغيرها من المطارات الأجنبية، عند تطبيقه. مؤيدو ترامب نظموا احتجاجات ضد تعليق الحظر، وقدمت الإدارة الأمريكية طعنا على القرار ونظمت تظاهرات يوم الأحد في واشنطن وميامي ومدن أمريكية أخرى، إضافة إلى عدد من العواصم الأوروبية. وخرج الآلاف في لندن إلى الشوارع، كما خرجت تظاهرات أخرى أقل حجما في باريس وبرلين وستوكهولم وبرشلونة. ونظم مؤيدو ترامب بعض الاحتجاجات المضادة في الولايات المتحدة. وسُحبت نحو 60 ألف تأشيرة منذ صدور قرار ترامب التنفيذي. ويقضي الحظر بتعليق قدوم أي من مواطني العراق وسوريا وإيران والصومال والسودان واليمن وليبيا إلى الولايات المتحدة لمدة 90 يوما. كما علّق القرار برنامج الولايات المتحدة لاستقبال اللاجئين لمدة 120 يوما، وفرض حظرا غير محدد المدة على دخول اللاجئين السوريين. لا تزال الاحتجاجات مستمرة في أمريكا ضد قرار ترامب التنفيذي.", "doc2": "Cənab Trump onu da bildirib ki, o, sərhəd rəsmilərinə Amerikaya daxil olan insanları \"çox ehtiyatla\" yoxlamağı tapşırıb. Şənbə günü federal apellyasiya məhkəməsi Trump administrasiyasının qadağanın bərpa edilməsi xahişini rədd edib. Əsasən yeddi müsəlman ölkələrindən olan insanlara təsir göstərən qadağa, cümə günü Seattle federal hakimi tərəfindən məhdudlaşdırılıb. Bu isə o deməkdir ki, cənab Trump-ın sərəncamı yeni dinləməyə qədər kənarda qalacaq və İraq, Suriya, İran, Liviya, Somali, Sudan və Yəməndən olan viza sahibləri ABŞ-a daxil ola biləcəklər. Ağ Ev və qadağa ilə razılaşmayan iki ABŞ senatına əlavə arqumentlər təqdim etmək üçün bazar ertəsinədək müddət verilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/06/130626_snowden_russia_stuck", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/08/130801_snowden_enters_russia", "doc1": "ونقلت وكالة الأنباء الروسية \"انترفاكس\" عن مصدر لم تحدد هويته: \"جواز سفر سنودن الأمريكي ألغي، وليس معه وثائق هوية أخرى، ولذا اضطر إلى البقاء في مطار شيريميتييفو لأنه غير قادر على الدخول إلى روسيا أو شراء تذكرة (أخرى).\" وتطالب الولايات المتحدة الحكومة الروسية بطرد سنودن فورا. وعبر مجلس الأمن القومي الأمريكي عن اعتقاده بأن هناك ما وصفه بأساس قانوني واضح يمكّن روسيا من طرد رجل الاستخبارات الهارب من أراضيها. وقالت كيتلين هايدن، المتحدثة باسم المجلس في مؤتمر صحفي الأربعاء، إن وضع وثائق السفر الموجودة لدى سنودن والاتهامات بالتجسس الموجهة له تشكل أساسا قانونيا لتمكين روسيا من طرده. مواضيع قد تهمك نهاية وفي وقت لاحق، قال الرئيس الفنزويلي نيكولاس مادورو إنه سيدرس موضوع منح سنودن حق اللجوء في فنزويلا فيما لو طلب ذلك. وقال مادورو الذي يقوم بزيارة رسمية إلى هايتي \"لم نتسلم طلبا رسميا، ولكن في حال تسلمنا هذا الطلب سنقوم بدراسته كما تفعل الإكوادر.\"", "doc2": "Edward Snowden Rusiyada müvəqqəti mühacirlik statusuna layiq görülüb. Edward Snowden bu ilin iyun ayında Honq Konqdan Moskvanın Şeremetyevo aeroportuna gələndən bəri aerpotun tranzit zonasında qalıb. O, Seremetyevo aerportunu tərk edərək Rusiya torpağına ayaq basıb. Jurnalistlər onun aerportdan necə çıxdığını izləyə bilməyiblər. Məlumatlara görə Snowden aerportdan Moskva vaxtı ilə saat 14.00-də şıxıb. Snowden-in vəkili, Rusiyalı hüquqşünas Anatoli Kuçerena \"onun gizli şəkildə hərəkət etməsi təbiidir, çünki Snowden hazırda yer üzündə ən intensiv axtarılan şəxdir\". \"Onun necə və hara gedəcəyini o, özü həll edir\", Kuçerena deyib. Bu arada Snowden-ə himayə göstərən Wikileaks saytı ona Rusiya tərəfindən mühacir statusunun 1 illik müddətinə verildiyini bildirirb. ABŞ Snowden-i qlobal elektron izləmə prioqramı barədə məxvi məlumatları açıqlamaqda ittiham edir. Moskvada BBC müxbirinin sözlərinə görə, Rusiyanın Snowden-ə müvəqqəti mühacirlik statusu vermək qərarı 2 ölkə arasında münasibətləri daha da gərginləşdirə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42307500", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-42307840", "doc1": "الحملة الجوية الروسية بدأت في سبتمبر/أيلول 2015 واستقبل الرئيس السوري، بشار الأسد، بوتين لدى وصوله إلى قاعدة حميميم الجوية، في محافظة اللاذقية، بحسب ما ذكرته وكالة إنترفاكس للأنباء، ثم عقد الرئيسان محادثات بينهما. وكان بوتين قد أعلن في 2016 عن عزمه سحب معظم القوات الروسية من سوريا. ومن المقرر أن يجري الزعيم الروسي أيضا محادثات في مصر وتركيا اليوم. ونقلت وكالة آر آي إيه نوفوستي للأنباء عن بوتين قوله \"أمرت وزير الدفاع ورئيس أركان الجيش ببدء سحب القوات الروسية إلى قواعدها الدائمة\". وأضاف \"لقد اتخذت قرارا: بسحب جزء كبير من الفرقة الروسية الموجودة في سوريا وعودتها إلى موطنها في روسيا\". وقال بوتين إنه \"إذا رفع الإرهابيون رؤوسهم مرة أخرى\"، فإن روسيا \"ستشن غارات عليهم لم يروا مثلها من قبل\". وأضاف \"لن ننسى أبدا الضحايا والخسائر التي تكبدناها في القتال ضد الإرهاب هنا في سوريا، وأيضا في روسيا\". وقال بوتين للرئيس الأسد إن روسيا تريد العمل مع إيران، الحليف الرئيسي الآخر للرئيس السوري، وتركيا، التي تدعم بعض فصائل المعارضة، للتوصل إلى السلام في سوريا. وأعلن بوتين الأسبوع الماضي \"الاستئصال الكامل\" للمتشددين من تنظيم الدولة الإسلامية على طول وادي نهر الفرات في شرق سوريا. بوتين حذر \"بشن غارات على الإرهابيين إن عادوا مرة أخرى\" وكانت روسيا قد بدأت حملة جوية في سوريا في سبتمبر/أيلول 2015 بهدف \"دعم استقرار\" حكومة الرئيس الأسد بعد سلسلة من الهزائم التي منيت بها. وأكد مسؤولون في موسكو وقتها أن الحملة تستهدف فقط \"الإرهابيين\"، لكن نشطاء قالوا إن الغارات تضرب مسلحي تيارات المعارضة الرئيسية والمدنيين. ومكنت الحملة القوات الموالية للحكومة من كسر طوق الجمود على عدة جبهات أساسية، من أهمها حلب. وشنت القوات الجوية السورية والروسية غارات يومية على مواقع المعارضة شرقي المدينة قبل سقوطها في ديسمبر/كانون الأول 2016، وقتل في الغارات مئات الأشخاص، ودمرت مستشفيات، ومدارس وأسواق، بحسب ما قاله محققو حقوق الإنسان في الأمم المتحدة. وتنفي روسيا باطراد أن تكون غاراتها قد سببت قتل أي مدنيين. ولكن المرصد السوري لحقوق الإنسان، المعارض، أفاد الأحد بأن الغارات الروسية قتلت - منذ بدء الحملة - حوالي 6328 مدنيا، من بينهم 1537 طفلا. وقال المرصد أيضا إن عدد القتلى في الحرب السورية منذ بدئها في 2011 بلغ 346 ألفا و612 شخصا.", "doc2": "Suriya prezidenti Bəşər əl-Əsəd cənab Putini Xmeymim hərbi hava bazasında qarşılayıb, İnterfaks xəbər agentliyi bildirib. Cənab Putin 2016-cı ilin mart ayında Suriyada yerləşən Rusiya hərbçilərinin əksəriyyətini Rusiyaya qaytarmaq niyyətində olduğunu bəyan etmişdi. Suriyaya bu gözlənilməz ziyarətindən sonra, Vladimir Putin Türkiyə və Misirə rəsmi səfərə yollanacaq. Həmçinin oxuyun: \"Mən müdafiə nazirinə və baş qərargah rəisinə Rusiya hərbi qrupunun daimi bazalarına qaytarılmasına başlamağa əmr verirəm\", RİA Novosti agentliyi Vladimir Putinə istinadən yazıb. \"Mən qərar vermişəm: Suriyada yerləşən Rusiya hərbçilərinin əksəriyyəti vətənə, Rusiyaya qayıdacaq\", o əlavə edib. Cənab Putin deyib ki, əgər \"terrorçular bir daha başlar��nı qaldırsalar\", Rusiya \"onlara həyatlarında görmədikləri dərəcədə hava zərbələri endirəcək\". \"Həm Suriyada, həm də Rusiyada terrora qarşı mübarizədəki itkilərimizi və qurbanlarımızı heç zaman unutmayacağıq\", o deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40992861", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40993477", "doc1": "الحكومة الهندية تنفذ مخططا لتوفير مراحيض في القرى للقضاء على ظاهرة قضاء الحاجة في الأماكن المفتوحة وأصدرت المحكمة يوم الجمعة في ولاية راجاستان، شمالي غرب البلاد، حكمها بعد أن رافعت السيدة بأن تقاعس زوجها في توفير مرحاض داخل البيت، خلال مدة زواجهما الممتدة على خمس سنوات، يعتبر سوء معاملة لها من طرفه. ولا يسمح بالطلاق في الهند إلا لدى إثبات حدوث عنف جسدي أو قساوة معاملة أو طلبات مالية غير مستحقة. وقال القاضي راجندرا كومار شارما إن النساء في القرى يتعرضن لألم جسدي جراء انتظارهن إلى أن يحل الليل للخروج لقضاء حاجتهن خارج البيت في سترة الظلام. واعتبر القاضي قضاء الحاجة في الأماكن العامة أمرا مشينا، وأن اضطرار النساء إليه يرقى إلى حد التعذيب الجسدي لهن. وليست هذه المرة الأولى التي تتأثر فيها علاقة زوجية في الهند بعدم توفر مرحاض. ففي العام الماضي، رفضت سيدة في ولاية أوتاربراديش الزواج من خطيبها لرفضه توفير مرحاض للعائلة داخل البيت. وفي يونيو / حزيران الماضي، رفضت سيدة العودة إلى بيت الزوجية دون توفير عائلة زوجها مرحاضا داخل البيت. ويقول صندوق الأمم المتحدة الدولي لرعاية الطفولة إن قرابة نصف تعداد سكان الهند، أي حوالي 600 مليون نسمة، يقضون حاجتهم في أماكن مفتوحة. وبينما يملك 90 في المئة من الهنود هواتف نقالة، تفتقر قرابة 70 في المئة من المنازل إلى مراحيض. ملصقة إعلانية للفيلم الهندي \"مرحاض\" الذي يتناول قضية انعدام المراحيض في القرى ووعد رئيس الوزراء الهندي، نارندا مودي، ببناء مرحاض في كل منزل في الهند بحلول عام 2019 في محاولة للقضاء على ظاهرة قضاء الحاجة في الأماكن المفتوحة والأضرار الصحية التي تتسبب فيها. وتقول الحكومة الهندية إن خطتها التي بدأت سنة 2014 ساهمت في بناء 20 مليون مرحاض منذ ذلك الحين. إلا أن خبراء يرون بأن افتقار المنازل في الهند إلى مراحيض لا يعود فقط إلى الفقر وإنما إلى استهجان سائد لبناء مراحيض داخل البيت باعتبارها غير نظيفة.", "doc2": "Hindistanın kənd ərazilərində ayaqyoluna çöldə getmək vərdişi geniş yayılıb. 20 yaşlarında olan qadın ərdə olduğu beş il ərzində ayaqyoluna getmək üçün çölə çıxmalı olub. Hindistan qanunları yalnız ailədə zorakılıq və ya sübut edilmiş qəddarlıq kimi məhdud hallarda boşanmağa imkan verir. Qadının vəkili AFP xəbər agentliyinə bildirib ki, hakim açıq yerdə ayaqyoluna getmək məcburiyyətini işgəncə ilə müqayisə edib. Racastan ştatının məhkəməsi bildirib ki, qadınlar ayaqyoluna çöldə getmək üçün çox vaxt havanın qaralmasını gözləməyə məcbur olur. Times of India nəşrinin yazdığına görə, məhkəmənin qərarında deyilib ki, \"ayaqyoluna getmək üçün havanın qaralmasını gözləmək qəddarlıqla yanaşı, qadınları abır-həyadan salmağa bərabərdir\". Hindistan mətbuatının bildirdiyinə görə, sözügedən qadın boşanma ərizəsini 2015-ci ildə yazıb. Ölkənin kənd ərazilərində ayaqyoluna çöldə getmək vərdişi geniş yayılıb. Hökümət, 2019-cu ilə qədər hər bir ailəni ev tualeti ilə təmin etmək məqsədi qoyub. BMT-nin Uşaq Fondu UNICEF-in bildirdiyinə görə, Hindistan əhalisinin təxminən yarısı tualetlərdən istifadə etmir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140401_nato_russia_cooperation_freeze", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140401_nato_ukraine", "doc1": "وفي بيان شديد اللهجة، أدان الوزراء ضم روسيا \"غير القانوني\" لشبه جزيرة القرم من أوكرانيا وأثنوا على \"ضبط النفس\" من جهة الحكومة الأوكرانية. ويسود اعتقاد بأن موسكو حشدت عشرات الآلاف من القوات على الحدود الشرقية لأوكرانيا خلال الأيام القليلة الماضية، وهو ما أثار مخاوف لدى كييف والغرب. وأبلغ الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، المستشارة الألمانية، انغيلا ميركل، أمس أنه أصدر أمرا بانسحاب جزئي للقوات. لكن الأمين العام لحلف الأطلسي، اندرس فوغ راسموسن، قال لصحفيين إنه \"للأسف، لا استطيع تأكيد أن روسيا تسحب قواتها. ليس هذا ما نراه.\" مواضيع قد تهمك نهاية واجتمع وزراء الخارجية في التحالف، الذي يضم 28 دولة، في بروكسل، وذلك لأول مرة منذ أن ضمت روسيا شبه جزيرة القرم. وبحث الوزراء خيارات تشمل اتخاذ قواعد عسكرية دائمة في دول البلطيق لطمأنة أعضاء الحلف من دول أوروبا الشرقية. وكانت تحركات روسيا بشأن القرم أثارت مخاوف لدى استونيا ولاتفيا وليتوانيا التي كانت جزءا من الاتحاد السوفيتي أثناء الحرب الباردة. ومن المقرر أن يشارك الناتو لاحقا في دوريات جوية في المنطقة وذلك في إطار مناورات اعتيادية يقول محللون إنها اكتسبت أهمية إضافية بسبب الأزمة القائمة. وعرضت عدة دول أعضاء بالناتو، بينها بريطانيا وفرنسا والولايات المتحدة - تقديم المزيد من المقاتلات. \"عدوان\" وفي البيان، قال وزراء خارجية حلف الأطلسي إنه \"خلال الأعوام العشرين الماضية، عمل الناتو باستمرار من أجل تعاون وثقة أقرب مع روسيا. لكن روسيا انتهكت القانون الدولي.. لقد انتهكت بشدة الثقة التي ينبغي أن يقوم عليها تعاوننا.\" وحض الوزراء روسيا على \"اتخاذ خطوات فورية.. للعودة إلى الالتزام بالقانون الدولي.\" واجتمع وزراء أوكرانيين مع نظرائهم في الناتو. وعقب اجتماعهم، أصدر الجانبان بيانا مشتركا تضمن إعلانا عن تعزيز التعاون وتشجيع إصلاحات دفاعية في أوكرانيا من خلال التدريب وبرامج أخرى. وأثنى راسموسن على \"ضبط النفس النموذجي\" الذي أظهرته الحكومة والجيش في أوكرانيا، ورحب بإرساء \"ديمقراطية قوية\" في أوكرانيا. وقال راسموسن إن \"عدوان روسيا على أوكرانيا يتحدى رؤيتنا لأوروبا بأكملها حرة و(تعيش) في سلام.\" وبالرغم من اللهجة المشددة للحلف، اعتبر راسموسن أن \"السبيل الوحيد للمضي هو السبيل السياسي والدبلوماسي.\" وفي موسكو، حذرت وزارة الخارجية الروسية من أي محاولات للانضمام إلى الناتو، قائلة إن مثل هذه الجهود في الماضي \"أدت إلى تجميد الاتصالات السياسية الروسية الأوكرانية، وصداع في علاقات الناتو وروسيا... وانقسام عميق داخل المجتمع الأوكراني.\" ارتفاع سعر الغاز في غضون هذا، أعلنت شركة الغاز الروسية (غازبروم) زيادة في سعر الغاز لأوكرانيا. وأوضح اليكسي ميللر، الرئيس التنفيذي للشركة، أن سعر الغاز الروسي لأوكرانيا ارتفع من 268.5 دولار إلى 385.5 دولار للألف متر مكعب في الربع الثاني من 2014 وأشار ميللر إلى أن مستحقات روسيا غير المدفوعة من الغاز المباع لأوكرانيا بلغت 1.7 مليار دولار. واشتد التوتر بين الغرب وروسيا عقب الإطاحة بالرئيس الأوكراني فيكتور يانوكوفيتش المؤيد لروسيا في فبراير/ شباط، وذلك في أعقاب احتجاجات على حكمه. ونشبت أزمة في العلاقة بين روسيا والغرب، بعدما قررت روسيا ضم شبه جزيرة القرم وذلك في أعقاب استفتاء على الانفصال دعمته موسكو وأدانته الجمعية العامة للأمم المتحدة. وفرضت الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي عقوبات على أفراد من الدائرة المقربة من الرئيس بوتين ومسؤولين آخرين. وردت روسيا بفرض عقوبات على سياسيين أمريكيين.", "doc2": "NATO Baş katibi Rusiya qoşunlarının Ukrayna sərhədindən çəkilmədiyinb9 deyir. NATO Baş katibi Anders Fogh Rasmussenin sözlərinə görə, Ukraynanın Krım bölgəsinin Rusiya tərəfindən zəbt edilməsi Avropa təhlükəsizliyi üçün son bir neçə onilliyin ən ciddi təhlükəsini yaratmış olub. NATO blokuna daxil olan 28 ölkənin Xarici İşlər nazirləri Rusiya Krımı ilhaqınını \"qanunsuz\" adlandıraraq pisləyiblər. Xarici İşlər nazirlərinin Brüssel görüşündə NATO-nun Rusiya ilə bir sıra təşkilatlarda əməkdaşlığını dayandırmaq qərarına gəlinib. Eyni zamanda NATO-Rusiya Şurası formatında dialoqun buna ehtiyac yarandığı zaman səfirlər vasitəsilə davam etdirilə biləcəyi də qeyd olunub. Anders Fogh Rasmussenin sözlərinə görə, alyansın iyun ayında nəzərdə tutulmuş növbəti sammitində NATO-nun Rusiya ilıə əlaqələri bir daha nəzərdən keçiriləcək. Ukraynaya qarşı Rusiyanın hərəkətləri Estoniya, Latviya and Litvada narahtlıq doğurduğundan Baltik dövlətlər ərazisində NATO hərbi bazalarının yaradılması məsələsi Brüssel görüşündə nəzərdən keçirlib. Alyans bölgədə keçirlən hərbi təlimlərdə hərbi təyyarələr vasitəsilə iştirakını gücləndirmək qərarına gəlib. Bu məqsədlə bir neçə NATO dövləti, o cümlədən, Britaniya, ABŞ və Fransa əlavə hərbi təyyarələr ayırmaq qərarına gəlib. Bu arada ABŞ Konqressinin Nümayəndələr Palatasında Ukraynaya yardım göstərilməsi barədə qanun layihəsini böyük səs üstünlüyü ilə bəyənilib. Həmin qanun layihəsi Rusiyaya qarşı müəyyən sanksiyaları və Ukraynaya yardım göstərilməsini nəzərdə tutur. Konqressin təsdiqindən keçən qanun imzalanmaq üçün prezident Obamaya təqdim edilib. Moskva: NATO qərarı \"dejavu\" effekti yaradır Rusiya XİN-in rəsmi nümayəndəsi Aleksandr Lukaşenko NATO-nun Moskva ilə əməkdaşlığı dayandırmaq qərarının soyuq müharibə dövrünü xatırladığını qeyd edib. \"..Bu qərar bizi 6 il bundan əvvələ, Rusiya-NATO Şurasının işinin Brüssel tərəfindən dayandırdığı dövrə qaytarır\", Lukaşeviç deyib. Lukaşeviç xatırladıb kı, nəticədə, bir müddətdən sonra NATO yenidən həmin şuranın işini öz təşəbbüsü ilə bərpa etməyə məcbur olmuşdu. Diplomatın sözlərinə görə, Brüsseldə qəbul olunmuş qərarın nə Rusiyaya, nə də NATO dövlətlərinə xeyri olmayacaq. Bu arada Avropada NATO birləşmiş qüvvələri komandanı ABŞ generalı Philip Breedlove Reueter agentliyinə bildirib ki, Rusiya–Ukrayna sərhədində vəziyyət əvvəlkitək gərgin qalır və narahatlıq doğurmaqdadır. Onun sözlərinə görə, NATO Rusiya qoşunlarının hərəkət etdiyini qeydə alıb, lakin əsgəri qüvvənin kazarmalara qaytdığını təsdiq edən əlamətlər müşahidə edilmir. NATO: Rusiya qoşunları geri çəkməyib NATO Baş katibi Anders Fogh Rasmussen bildirib ki, Rusiyanın Ukrayna sərhədindən qoşunlarını çəkdiyini sübut edəcək əlamətlər yoxdur. \"Təəssüf ki, mən Rusiya qoşunlarının çəkildiyini təsdiq edə bilmirəm\",- Rasmussen jurnalistlərə bildirib. \"Biz bunu görmürük\", o deyib. Onun təbirincə, \"Moskva Rusiya-NATO partnyorluğu prinsiplərini pozub\". NATO başçısının qənaətincə, bundan sonra NATO ilə Rusiya arasında münasibətlər əvvəlki kimi davam edə bilməz. Rasmussen Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzündən sonra Avropa təhlükəsizliyi konsepsiyasına köklü dəyişiklik etmək ehtiyacının yarandığını vurğulayıb. \"Bu gün biz NATO kollektiv təhlükəsizliyi prinsipinə sadiqliyimizi nümayiş etdirəcəyik\", Anders Fogh Rasmussen vurğulayıb. Siyasi dialoq NATO sammitinin açılışından əvvəl danışan Baş katib Rasmussen münaqişənin çözülməsinin ən yaxşı yolunun \"siyasi dialoq\" olduğunu bir daha vurğulayıb. Ukraynaya yardım göstərilməsi məsələsini müzakirə etmək üçün NATO Xarici İşlər nazirləri Brüsselə toplaşıblar. NATO ölkələri XİN rəhbərlərinin görüşü 2 gün çəkəcək. NATO Baş katibi Аnders Fogh Rasmussenin sözlərinə görə, söhbət “partnyorluğun genişləndirilməsi, siyasi dialoqun gücləndirilməsi və hərbi sahə də daxil olmaqla əhatəli islahatların keçirilməsinə dəstək göstərilməsindən” gedir. Nazirlər Ukrayna Silahlı Qüvvələrində islahat keçirmək planlarını müzakirə etmək məqsədilə ölkənin Xarici İşlər naziri Andrey Deşitsa ilə görüşməyi nəzərdə tururlar. Gözlənildiyinə görə, Brüssel görüşündə eyni zamanda alyansın Rusiya ilə əməkdaşlığına xitam verilməsi rəsmiləşdiriləcək. Müzakirə edilməsi nəzərdə tutulan daha bir məsələ Baltik dövlətlərin ərazisində NATO-nun hərbi mövcudiyyətinin gücləndirilməsilə bağlıdır, bununla əlaqədar həmin ölkələrdə NATO hərbi bazalarının yaradılması planları nəzərdən keçiriləcək. Bu il Latviya, Litva və Estoniyanın iştirakı ilə hərbi hava qüvvələrinin təlimini keçirmək nəzərdə tutulur. Alyans Baltik dövlətlərdə hərbi təyyarələrin sayını artırmağı planlaşdırır. Bu arada Almaniya hökümətinin yaydığı xəbərə əsasən, prezident Vladimir Putin Almaniya kansleri Angela Merkel ilə telefon söhbəti zamanı Rusiya qoşunlarının bir qismini Ukrayna sərhədindən çəkməyə razılıq verib. Buna qədər Ukrayna sərhədi yaxınlığında Rusiya ordusunun on minlərlə canlı qüvvəsi cəmləşdirilmişdi. Angela Merkel ilə telefon söhbəti əsnasında Vladimir Putin, Rusiya mətbuatının verdiyi xəbərə əsasən, Ukraynada bütün regionların maraqlarının nəzərə alınmasını təmin etmək üçün konstitusiya islahatının keçirilməsinə ehtiyacın olduğunu vurğulayıb. Bununla yanaşı, prezident Putin Dnestryanı bölgənin blokadasını aradan qaldırmaq üçün tədbir görülməsinə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/12/131206_mandela_in_own_words", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/12/131206_mandela_in_his_words", "doc1": "وفيما يلي مجموعة من أكثر عباراته تأثيرا خلال محطات مختلفة بحياته: نهاية ثلاثة ساعات من الدفاع أثناء محاكمته عام 1964 بتهم التخريب والخيانة \"حاربت ضد سيطرة البيض، وحاربت ضد سيطرة السود، لقد كنت أسعى من أجل مجتمع حر ديمقراطي يعيش فيه الجميع بسلام وتكون الفرص فيه متساوية. هذا هو المثال الذي أتمنى أن أعيش من أجله وأن أحققه.\" \"وإذا اقتضت الحاجة، فأنا مستعد للموت في سبيل هذا.\" خطاب من جزيرة روبن في أبريل/نيسان 1971 \"يوشك قلبي أن يتوقف عن الخفقان في لحظات معينة، ويجعل الشوق نبضات قلبي بطيئة. أتمنى أن استحم مرة أخرى في مياه نهر أومباش كما فعلت في بداية حياتي عام 1935.\" أثناء سجنه في جزيرة روبن (من سيرة نيلسون مانديلا الذاتية \"طريق طويل إلى الحرية، 1994\") \"وجدت الحبس الانفرادي أكثر شيء بغيضا في السجن، فلا بداية له ولا نهاية. ولا يبقى سوى عقل الشخص، الذي قد يبدأ في خداعه. هل كان هذا حلما أم هو واقع؟ يبدأ الفرد يشك في كل شيء. هل اتخذت القرار الصائب؟ وهل كانت تضحيتي تستحق ذلك؟ في الحبس الانفرادي لا يوجد ما يصرف عن هذه التساؤلات المؤرقة.\" \"لكن الجسم البشري لديه قدرة كبيرة على التكيف مع ظروف المحاكمة. ووجدت أن الشخص يستطيع تحمل ما لا يطاق إذا حافظ على معنوياته. المعتقدات القوية هي سر التغلب على الحرمان. وروحك المعنوية تجعلك تشعر بالشبع حتى لو كانت المعدة خاوية.\" رسالة قرأتها ابنته زينزي أمام حشد في سويتو عام 1985 \"باسم القانون وجدتني أعامل كمجرم...ليس بسبب ما قمت به، ولكن بسبب ما دافعت عنه وبسبب ضميري. لن يقبل أحد بكامل وعيه مثل هذه الحياة، لكن يأتي وقت يحرم فيه المرء من أن يحي حياة طبيعية، حين يعيش حياة شخص خارجا عن القانون لأن الحكومة قررت استخدام القانون بهذه الصورة.\" \"السؤال الذي يطرح على أكثر من صعيد: هل كان صحيحا من الناحية السياسية أن نستمر في ترويج السلام وعدم العنف أثناء تعاملنا مع حكومة جلبت ممارساتها الوحشية المعاناة والبؤس للأفارقة؟ لا أستطيع ولن أقدم أي تعهد في وقت لا أنعم فيه أنا أو أنت أو الشعب بالحرية. حريتي وحريتك لا يمكن الفصل بينهما. وسأعود.\" في وصف يوم إطلاق سراحه من السجن عام 1990 (طريق طويل إلى الحرية، 1994) \"بدأت أضواء الكاميرات تلمع مثل قطيع ضخم من وحوش مصنوعة من المعادن. ورفعت يدي اليمنى، وكانت ثمة جلبة. لم استطع فعل ذلك لـ27 عاما وقد منحني ذلك وفرة من القوة والسعادة.\" حول الأبوة (طريق طويل إلى الحرية، 1994) \"ربما لم أراع أشياء محددة بسبب الألم الذي شعرت به لعجزي عن أداء دوري كزوج مع زوجته وأب مع بنيه.\" \"يبدو أن قدر المحاربين من أجل الحرية ألا ينعموا باستقرار في حياتهم الشخصية...أن تكون بمثابة الأب لدولة شرف كبير، لكن أن تكون الأب في أسرة فهذا مدعاة سعادة غامرة.\" حول السجن (طريق طويل إلى الحرية، 1994) \"الشخص الذي يسلب حرية شخص آخر هو أسير الكراهية، يقف وراء قضبان التحيز وضيق الأفق...المضطَهد والمضطِهد كلاهما سلبا إنسانيتهما.\" حول التصالح (بشأن قبول جائزة نوبل للسلام عام 1993 بالاشتراك مع رئيس جنوب أفريقيا آنذاك فريدريك ويليم دي كليرك) \"جائزتنا المشتركة يجب أن يكون معيارها السلام المبهج الذي سينتصر، لأن الإنسانية المشتركة التي جمعت البيض والسود في عرق إنساني واحد أخبرتنا بأن علينا أن نعيش سوية...\" خطاب تنصيبه رئيسا في 10 مايو/أيار 1994 \"نشرف على ميثاق سيبنى مجتمعا يشعر فيه كافة مواطني جنوب أفريقيا، سواء البيض منهم أم السود، بالشجاعة ولا يساور الخوف قلوبهم.\" \"أبدا، أبدا، أبدا لن تشهد هذه الأرض الجميلة قمع شخص لآخر...فلتسود الحرية، وليبارك الرب أفريقيا.\" كلمة أمام مؤتمر الإيدز الدولي في ديربان (يوليو/تموز 2000) \"في مواجهة هذا التهديد الذي يطرحه الأيدز، يجب أن نسمو فوق خلافاتنا ونحشد جهودنا معا لإنقاذ مواطنينا. سيكون حكم التاريخ علينا قاسيا إذا فشلنا في القيام بذلك والآن.\" \"ولنذكر الأمر دون مواربة، فثمة مأساة غير مسبوقة تهدد أفريقيا. الأيدز في أفريقيا اليوم يقتل أكثر ممن يسقطون ضحايا كل ا لحرب والمجاعات والفيضانات. إنه يدمر العائلات والمجتمعات.\" \"وبوضوح الأيدز كارثة، فهو يمحو ما حققته التنمية على مدار العقود الماضية ويدمر المستقبل...يجب القيام بشيء بصورة ملحة للغاية.\" في افتتاح كأس العالم لكرة القدم 2010 \"مواطنو أفريقيا تعلموا الصبر أثناء نضالهم من أجل الحرية. وربما الهدايا التي جاء بها كأس ا لعالم تثبت أن الانتظار الطويل لوصوله إلى أرض أفريقيا كان مستحقا.\" حول صورته العامة (من سيرة مانديلا الثانية \"حوارات مع نفسي\" 2010) \"قضية واحدة كانت تقلقني بشدة في السجن وهي الصورة الخاطئة التي نظر بها العالم الخارجي إليّ وهي \"صورة قديس\". لم أكن كذلك يوما، حتى استنادا إلى التعريف الدنيوي للقديس بأنه شخص مذنب يحاول أن يتوب.\"", "doc2": "Gəlin bu deyimlərdən bəzilərini yada salaq. 1964-cü ildə təxribat və dövlət xəyanəti ittihamları ilə mühakimə olunarkən üç saatlıq yekun nitqində o demişdi: “Mən ağların hegemonluğuna qarşı mübarizıə aparmışam, mən qaraların hegemonluğuna qarşı mübarizə aparmışam. Mən hamının birlikdə, harmoniya içində, bərabər imkanlarla yaşayacağı demokratik və azad cəmiyyət idealına qulluq etmişəm. Bu, uğrunda yaşamaq və nail olmaq istədiyim idealdır. Lakin əgər lazım gələrsə, bu, uğrunda ölməyə hazır olduğum idealdır”. Robben adasından 1971-ci ilin aprelində yazılmış məktubdan: “Elə vaxtlar olur ki, həsrətin ağır yükü altında ürəyimin döyüntüsü zəifləyir, ürəyim az qala dayanır”. “Kaş 1935-ci ilin əvvəllərindəki kimi, bir də Umbaşe çayında çimə biləydim”. Robben adasında məhbus olarkən. Nelson Mandelanın 1994-cü ildə çapdan çıxmış “Azadlığın uzun yolu” avtobioqrafiyasından: “Təkadamlıq kamera həbsxana həyatının ən ağrılı cəhətidir. Burada nə əvvəl var, nə də axır. Burada insan öz düşüncəsi ilə tək qalır və bu düşüncə onunla oyunlar oynamağa başlayır. Bunlar yuxu, yoxsa gerçək olub? İnsan hər şeyə cavab axtarır. Mən düzgünmü qərarlar qəbul etmişəm, bütün bunlara özünü qurban etməyə dəyərdimi? Təkadamlıq kamerada bu vahiməli suallardan heç yerə qaça bilməzsən”. “Lakin insan bədəni şəraitə uyğunlaşmaq üçün nəhəng ehtiyatlara malikdir. Mən başa düşmüşəm ki, insanın bədəni sınaqlara məruz qalanda belə onun ruhu, çəkilməz olanı çəkməyə qabil ola bilir. Güclü inam məhrumiyyətlərə sinə gərməyin sirridir. Sənin qarnın boş olanda belə, ruhun tox ola bilər”. 1985-ci ildə Souetodakı mitinqdə qızı Zinzinin oxuduğu məktubdan: “Qanun adı ilə mənimlə cani kimi rəftar edirlər. Etdiklərimə görə yox, mövqeyimə, vicdanıma görə. Ağlı başında olan adam belə həyatı seçməz, lakin elə vaxtlar olur ki, insanın normal həyat yaşamasına imkan vermirlər, bəzən insan yalnız bir cinayətkar kimi yaşaya bilir, çünki hökumət qanundan bu cür istifadə edir”. “Ölkənin hər tərəfində soruşulan sual budur: Özünün vəhşi hərəkətləri ilə Afrikalılara bu qədər iztirab və səfalət gətirmiş hökumətlə münasibətlərdə sülhlə və qeyri-zorakılıqla hərəkət etmək düzgündürmü? Mən hazırda, mənim və siz xalqın azad olmadığı bir vaxtda heç bir göstəriş verə bilmərəm. Çünki mənim azadlığım sizin azadlığınızdan ayrı deyil. Mən qayıdacağam”. 1990-cı ildə həbsxanadan azad olunduğu günü belə təsvir edirdi (Azadlığın uzun yolu, 1994): “Kameralar metal heyvanlardan ibarət sürü kimi şaqqıldamağa başladı. Mən sağ yumruğumu qarldırdım və izdihamdam nərə qopdu. Mən 27 il idi ki, belə bir şey edə bilməmişdim. İndi isə bu mənə güc və sevinc verdi”. Atalıq hissi barədə (Azadlığın uzun yolu, 1994): “Arvadıma ər, uşaqlarıma ata olmaq vəzifəmi yerinə yetirə bilməməyin ağrısı məni müəyyən şeylərə kor qoyub”. “Görünür, qeyri-sabit şəxsi həyat azadlıq uğrunda vuruşanların qismətidir…millət atası olmaq şərəflidir, lakin ailənin atası olmaq daha böyük sevincdir. Mən bu sevinci o qədər də dada bilməmişəm”. Həbsxana haqqında (Azadlığın uzun yolu, 1994): “Bir insanı məhbus edən şəxs özü nifrət məhbusudur, o xürafat və dar düşüncənin barmaqlıqları arxasına salınmışdır…Zalım da, məzlum da insanlıqdan eyni şəkildə məhrum edilmişlər”. Barışıq barədə (1993-cü ildə o zamankı prezident FW de Klerk-lə şərikli Sülh Nobel Mükafatını alarkən dediklərindən): \"Bizim şərikli mükafatımızın qiyməti sülhün təntənəsi ilə ölçüləcək və ölçülməlidir, çünki ümumbəşəri bağlarla insan irqinə birləşən ağlar və qaralar …cənnət uşaqları kimi yaşayacaqlar”… “Lakin ölkəmizdə elə insanlar da var ki, onlar yanlış olaraq özlərinin fəlakətdən başqa heç nə gətirməyən xürafatları ilə ədalət və sülh işinə töhfə verəcəklərinə inanırlar” Prezident inaqurasiyası nitqindən. 10 may 1994: “Heç vaxt, heç vaxt və heç vaxt bir də bu gözəl torpaq insanın insan tərəfindən əzilməsini yaşamayacaq. Günəş bu şərəfli insan nailiyyətinin göylərində heç vaxt qürub etməyəcək. Qoy azadlıq hakim olsun. Allah Afrikanı saxlasın!” Öz ictimai imici barədə (Mandelanın 2010-cu ildə çapdan çıxmış “Özümlə söhbətlərdən” ikinci avtobioqrafik kitabından) : “Məni həbsxanada dərindən narahat edən bir məsələ də bu idi ki, mən bayırdakı dünya üçün istəmədən özüm haqqında müqəddəs obrazı yaratmışdım. Mən heç vaxt müqəddəs olmamışam, hətta müqəddəs sözünün, yer mənasında, daim təmizlənməyə çalışan günahkar da olmamışam”."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39622952", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39629069", "doc1": "نظمت كوريا الشمالية يوم السبت عرضا عسكريا ضخما حضره زعيم البلاد وأوضح نائب وزير الخارجية، هان سونغ ريول، لمراسل بي بي سي، جون سادوورث في بيونغيانغ، \"سنجري اختبارات صاروخية في كل أسبوع، وفي كل شهر، وفي كل عام\". وأضاف أن \"حربا شاملة\" ستندلع إذا لجأت الولايات المتحدة \"خيارات عسكرية\". وكان نائب الرئيس الأمريكي، مايك بنس، الذي يزور كوريا الجنوبية، قد شدد على أن \"عهد الصبر الاستراتيجي\" إزاء كوريا الشمالية قد نفد. ووصل بنس إلى عاصمة كوريا الجنوبية، سيول، بعد مضي ساعات على فشل التجربة الصاروخية التي أجرتها كوريا الشمالية. وتصاعد التوتر في شبه الجزيرة الكورية في ظل الخطاب الإعلامي المحتدم بين كوريا الشمالية والولايات المتحدة. وقال رئيس كوريا الجنوبية بالوكالة هوانغ كيو آن خلال اجتماعه بنائب الرئيس الأمريكي إن كوريا الشمالية لا ينبغي عليها أن تختبر صبر الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب. وقال بنس \"في الأسبوعين الماضيين فقط، شهد العالم قوة وعزم رئيسنا الجديد إزاء سوريا وأفغانستان\". وأضاف قائلا \"يجدر بكوريا الشمالية أن تفعل خيرا بعدم اختبار قوة وعزيمة القوات المسلحة للولايات المتحدة في هذه المنطقة\". وكرر قوله بأن الولايات المتحدة تقف إلى جانب كوريا الجنوبية \"نحن معكم بنسبة 100%\". وبدأت الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية الاثنين تدريبات عسكرية مشتركة لضمان الاستعداد لمواجهة كوريا الشمالية، بحسب ما ذكرته وسائل إعلام كورية جنوبية. وكان كبير مستشاري الأمن القومي في إدارة ترامب، الجنرال هربرت ماكماستر، قد قال إن هناك توافقا دوليا - يشمل الصين - ضد ما وصفه بسلوك التهديد لكوريا الشمالية.", "doc2": "Şimali Koreya xarici işlər nazirinin müavini Han Song-ryol \"Biz həftəlik, aylıq və illik olaraq daha çox raket sınaqları keçirəcəyik\", xarici işlər nazirinin müavini Han Song-ryol, BBC müxbiri John Sudworth-a deyib. O, deyib ki, ABŞ-ın hərbi əməliyyat keçirməsi \"tam müharibə\" ilə nəticələnəcək. Bundan əvvəl, ABŞ vitse-prezidenti Mike Pence Şimali Koreyaya ABŞ-ın \"səbirini aşırmamaq\" üçün xəbərdlıq edib. O, ABŞ-ın Şimali Koreya ilə \"strateji səbir dövrünün\" sona çatdığını bəyan edib. Cənab Pence Cənubi Koreyanın paytaxtı Seula bazar günü, Şimali Koreyanın uğursuz raket sınağından bir neçə saat sonra gəlib. Çərşənbə axşamı günü Yaponiyaya səfəri zaman, o, Şimali Koreya rejimini region üçün \"ən məşum təhlükə\" adlandırıb. O, ABŞ və müttəfiqlərinin Şimali Koreyaya iqtisadi təyziqlərini davam edəcəklərini təkrarlasa da, Pxenyanla əlaqələrdə bütün variantların nəzərdən keçirildiyini vurğulayıb. Son zamanlar ABŞ və Şimali Koreyanın qızğın ritorikası regionda gərginliyi artırıb. Cənab Han BBC-ə deyib: \"Əgər ABŞ bizə qarşı hərbi hücum planlaşdırırsa, biz öz metod və yolumuzla önləyici nüvə zərbəsi ilə reaksiya verəcəyik.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43080615", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43105117", "doc1": "التحول الجيني لسرطان المبيض يصل للإناث من الوالد من خلال الكروموسوم X ويصل هذا التحول الجيني للإناث من الأب من خلال الكروموسوم X، وهو مستقل عن الجينات الأخرى المعروفة بقابليتها لنقل الأمراض، والتي يمكن اختبارها بالفعل لتحديد قابلية إصابتهن بامراض خطيرة مثل السرطانات. ويقول الخبراء إن هناك حاجة إلى مزيد من الدراسات لتأكيد هوية ووظيفة هذا الجين، ونشرت أحدث النتائج في مجلة بي إل أو أس جينتكس PLoS Genetics. عقار جديد يقلص أورام سرطان المبيض فحص جميع النساء للكشف عن جين أنجلينا جولي \"يقي من السرطان\" هل يزيد استئصال انجلينا جولي لثدييها الوعي بمرض سرطان الثدي؟ خطر عائلي وفي الوقت الحالي تجري الاختبارات على جين بي آر سي إيه BRCA للسيدات اللاتي لديهن تاريخ عائلي قوي في الإصابة بالسرطان، ويُزيد هذا الجين من احتمالات إصابة النساء بسرطان المبيض والثدي. وتعد الممثلة الأمريكية أنجلينا جولي، من أشهر حالات وجود جين بي آر سي إيه 1 (BRCA1) الذي انتقل لها من والدتها، مما جعلها عرضة لخطر الإصابة بسرطان الثدي بنسبة 87 في المائة وسرطان المبيض بنسبة 50 في المائة، فأجرت جراحة وقائية واستأصلت مبيضها. أنجلينا جولي تستأصل مبيضيها خشية السرطان أنجلينا جولي استأصلت مبيضها وثدييها بعد التأكد من وجود جينات تزيد قابليتها للإصابة بالسرطان ويعتقد الباحثون بوجود أسباب أخرى وراثية كثيرة للإصابة بسرطان المبيض، بعضها من خلال كروموسوم X وينتقل للفتيات من الأب. واستهدف الدكتور كيفين إنغ وزملاؤه في معهد روزويل بارك للسرطان، أحد الجينات ويدعى إم إيه جي إي سي 3 (MAGEC3)، والموجود في كروموسوم X في الآباء. وتعد الأبحاث التي جرت على العلاقة بين الإصابة بسرطان المبيض والجينات الموروثة من الأب في مرحلة مبكرة مقارنة بتلك المرتبطة بالجينات الموروثة من الأم. وقال المسؤول الرئيسي عن الدراسة كيفين إنغ، من مركز روزويل بارك للسرطان الشامل في بوفالو، نيويورك :\"ما علينا القيام به بعد ذلك هو التأكد من أن لدينا الجين المناسب من خلال تتبع تسلسل المرض في المزيد من العائلات. وأثارت هذه النتيجة الكثير من النقاش داخل مجموعتنا حول كيفية العثور على هذه العائلات المرتبطة بكروموسوم X\". البحث الجديد يشير إلى أن بعض مخاطر الإصابة بسرطان المبيض لدى النساء يمكن أن تنتقل عن طريق عائلة الوالد وأضاف :\"العائلة التي بها ثلاث إناث مصابات بسرطان المبيض تكون الإصابة نتيجة تحول كروموسوم X أكثر من السبب المعروف سابقا بتحول جين بي آر سي إيه BRCA \". وقالت الدكتورة كاثرين بيورث من أبحاث السرطان في بريطانيا :\"يشير هذا البحث إلى أن بعض مخاطر الإصابة بسرطان المبيض لدى النساء يمكن أن تنتقل عن طريق عائلة الأب، فضلا عن الأم، بسبب الجينات المعيبة المكتشفة حديثا\". وأضافت :\"في المستقبل، يمكن أن نساعد النساء اللاتي لديهن تاريخ عائلي من سرطان المبيض لفهم أفضل لخطر الإصابة بهذا المرض، وهذا أمر مهم لأن سرطان المبيض غالبا ما يتم تشخيصه في مرحلة متأخرة ويكون من الصعب علاجه\". وقال أنوين جونز، الرئيس التنفيذي لمؤسسة الهدف سرطان المبيض الخيرية :\" إذا ما ثبتت هذه النتائج من خلال مزيد من البحوث، ستمثل خطوة هامة إلى الأمام في الوقاية من سرطان المبيض، وإنقاذ آلاف الأرواح\".", "doc2": "Aşkar edilən genetik növün daşıyıcısı X xromosomudur. Bu mutasiya qadınların analiz verə biləcəyi artıq məlum xərçəng genlərinin inkişafına meylli olanların siyahısında yoxdur. Lakin ekspertlərin fikrincə, müəyyən edilmiş genin hərəkətini təsdiqləmək üçün növbəti tədqiqatlara ehtiyac var. Bu kəşf PLoS Genetics elmi jurnalında dərc edilib. Ailə riski Hazirda nəslində xərçəng xəstələyinə yaxalanan insanlar olan qadınlar BRCA geninin müayinəsindən keçməlidirlər. Bu gen sinə və ya yumurta xərçənginin inkişafı riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Məsələn, Angelina Jolie-yə BRCA1 geni anasından miras qalıb. Həkimlər onun sinə xərçənginə yaxalanmaq riskinin 87%, yumurtalıq xərçənginə yaxalanmaq riskinin 50% olduğunu aşkar etdikdən sonra Hollywood ulduzu profilaktik əməliyyatlar keçirmək qərarına gəlir. Və aktrisa sinəsini və yumurtalıqlarını ləğv edir. Lakin tədqiqatçılar hesab edirlər ki, digər başqa çoxlu hallar da ola bilər - ilk baxışda təsadüfi yaranan yumurtalıq xərçəngi əslində genetik irsi xarakter daşıyır. Bəzi hallarda qızlar genetik uyğunluğu onlara atadan ötürülən X xromosomu vasitəsilə əldə edirlər. Kişilər öz qızlarına yalnız X xromosomunu ötürürlər. Həkim Kevin Eng və onun Roswell Park Xərçəng İnstitutundan olan həmkarları atanın X xromosomunda yerləşən MAGEC3 adlı şübhəli genə diqqəti yönəldiblər. Atadan (ata tərəfindən nənə vasitəsilə) irsən keçən genlərlə əlaqəsi olan yumurtalıq xərçəngi ana genləri ilə əlaqəsi olanlardan daha erkən yaşlarda inkişaf edib. Alimlər həmçinin qadınlarda bu xəstəliyin inkişafı ilə atalar və oğullarda prostat vəzinin xərçəngnin daha yüksək göstəriciləri arasında əlaqəni aşkar ediblər. Bu nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün tədqiqatçılara tam müəyyən və kifayət qədər nadir parametrlərə malik ailələlər barədə məlumatlar toplamaq lazımdır. \"Bu tədqiqat onu göstərir ki, bəzi qadınlarda yumurtalıq xərçənginin inkişafı riski təkcə ana vasitəsi ilə deyil, həm də ata vasitəsilə ötürülə bilər. Bu gələcəkdə ailəsində yumurtalıq xərçəngi hekayəsi olan qadınlara özündə bu xəstəliyin inkişaf riskini daha yaxşı qiymətləndirməyə kömək edə bilər\",- deyə Cancer Research UK-dan olan Catherine Pickworth izah edir. \"Bu ona görə vacibdir ki, yumurtalıq xərçəngi adətən daha gec mərhələdə, onu müalicə etmək çətin olan zaman özünü göstərir. İndi isə bu araşdırmada aşkar edilən genetik səhvlərin yumurtalıq xərçənginin irsi inkişaf riskinə necə təsir göstərməsi barədə dəqiq məlumatlar əldə etmək lazımdır\", - o, deyir. \"Gələcək tədqiqatlar zamanı bu nəticələr təsdiq olunacağı təqdirdə onlar yumurtalıq xərçənginin profilaktikasında əhəmiyyətli addım olacaq və minlərlə həyatı xilas edəcək\", - Target Ovarian Cancer-in (Hədəg Yumurtalıq Xərçəngi) icraçı direktoru Annwen Jones iddia edir. Yumurtalıq xərçəngi və BRCA BRCA1 və BRCA2 genləri bizim hüceyrələrimizdə zədələnmiş DNT-nı bərpa etməyə köməklik edir. Əgər insanlar bu genlərdən istənilən birinin mutasiya edilmiş növünü daşımış olsalar onlarda xərçəngin müəyyən növlərinin inkişaf riski çox yüksəkdir. BRCA1 mutasiyası həyat boyu yumurtalıq xərçənginin inkişaf riskinə 40-50% təminat verir. Əgər qadınlar onlarda BRCA geni mutasiyasının olduğunu bilirlərsə, o zaman xəstəlik başlayana qədər hecə hərəkət etmək barədə qərar qəbul edə bilərlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43805328", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43807120", "doc1": "مهمة بومبيو كانت تهدف إلى الإعداد للقمة وهدف الاجتماع - الذي تم في أول أبريل/نيسان، بحسب ما نقلته وسائل إعلام أمريكية عن مسؤولين لم يكشف عن هويتهم - إلى الإعداد لإجراء محادثات مباشرة بين الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، وكيم. وكان ترامب قد ألمح في وقت سابق إلى إجراء محادثات على مستوى عال مع بيونغيانغ. غير أن هذا الاجتماع السري وغير المتوقع هو أول اتصال رفيع المستوي مع كوريا الشمالية منذ عام 2000. وكان ترامب قد ذكر خلال مؤتمر صحفي مع رئيس وزراء اليابان آبي أنه \"كانت هناك محادثات مباشرة على مستويات عالية جدا \". وأضاف أنه \"بارك\" إجراء محادثات بين كوريا الجنوبية والشمالية لبحث عقد اتفاق سلام ينهي رسميا الحرب الكورية التي استمرت من 1950 وحتى 1953. وأشارت كوريا الجنوبية أيضا إلى أنها قد تسعى إلى حل رسمي للصراع بين الكوريتين. ومن المقرر أن يلتقي رئيس كوريا الجنوبية، مون جي-إن وكيم في نهاية أبريل/نيسان. ماذا نعرف عن الاجتماع السري؟ كانت صحيفة واشنطن بوست هي أول وسيلة إعلام تكشف عن الاجتماع السري لبومبيو مع كيم. وقد تم الاجتماع في أعقاب ترشيح ترامب له ليحل محل ريكس تيلرسون وزيرا للخارجية، بحسب ما قاله مصدران لم يكشف عنهما و\"على معرفة مباشرة بالرحلة\" للصحيفة. ثم قالت وكالة رويترز للأنباء بعد ذلك إن مسؤولين كبارا أكدوا التقرير لها. وأكد الرئيس الأمريكي عبر حسابه على تويتر أن بومبيو اجتماع مع زعيم كوريا الشمالية الأسبوع الماضي. ولا يعرف عما تم في الاجتماع شيء، سوى أنه تناول الإعداد لقمة ترامب-كيم المرتقبة. ومن المتوقع أن يعلن مجلس الشيوخ في الكونغرس الأمريكي - الذي يهيمن عليه الجمهوريون - الموافقة على ترشيح بومبيو وزيرا للخارجية خلال الأسابيع المقبلة. وهذا على الرغم من التكهنات المتزايدة بأنه لن يحصل على دعم لجنة العلاقات الخارجية في المجلس ، التي تضم أعضاء من الحزبين الجمهوري والديمقراطي، عقب استجوابها له على مدى خمس ساعات الأسبوع الماضي. كيف يتواصل بين المسؤولين في الولايات المتحدة وكوريا الشمالية؟ على الرغم من عدم وجود علاقات دبلوماسية بين البلدين، فإن دبلوماسيين أمريكيين زاروا في الماضي بيونغيانغ، وتوجد \"قنوات خلفية\" تستخدم في التواصل. وكانت آخر زيارة لمسؤول رفيع بين البلدين قد تمت في عام 2000، حينما زارت وزيرة الخارجية آنذاك، مادلين أولبرايت، بينغيانغ والتقت بكيم جونغ-إل، والد الزعيم الحالي. زيارة بومبيو هي أول زيارة لمسؤول كبير منذ عام 2000 وفي عام 2014، زار رئيس الاستخبارات الوطنية وقتها، جيمس كلابر، كوريا الشمالية في مهمة سرية للتفاوض على إطلاق سراح مواطنين أمريكيين. ولكن كلابر لم يقابل زعيم كوريا الشمالية خلال الزيارة. متى وأين ستعقد القمة؟ فاجأ ترامب العالم الشهر الماضي بقبوله اقتراح بيونغيانغ لإجراء محاثادت مباشرة. وستكون القمة غير مسبوقة. وقال ترامب إن القمة ستعقد إما في أوائل شهر يونيو/��زيران أو \"قبل ذلك بقليل\"، وأضاف أن هناك عدة أماكن قيد البحث، ولكن ليس من بينها مكان في الولايات المتحدة. ويتكهن محللون بأن مكان القمة قد يكون المنطقة المنزوعة السلاح بين كوريا الشمالية والجنوبية، أو بكين، أو أي بلد أسيوي آخر، أو بلد أوروبي، أو حتى سفينة في مياه دولية. وتعاني كوريا الشمالية من عزلة دولية منذ عقود بسبب سجلها في حقوق الإنسان وبرنامجها النووي. وأجرت كوريا الشمالية ست تجارب نووية، وتمتلك صواريخ تستطيع بلوغ الولايات المتحدة. لكن استضافة كوريا الجنوبية للألعاب الأولمبية الشتوية في وقت سابق من العام فتح نافذة غير متوقعة للدبلوماسية.", "doc2": "Mike Pompeo, Kim Joung, Donald Trump Adı çəkilməyən rəsminin sözlərinə görə, görüş birbaşa ABŞ prezidenti Donald Trump və cənab Kim arasında danışıqda hazırlanıb. Cənab Trump daha əvvəl Pxenyan ilə yüksək səviyyəli birbaşa danışıqlara eyham vurmuşdu.. Lakin bu gözlənilməz və gizli görüş 2000-ci ildən bəri Şimali Koreya ilə ABŞ-ın arasındakı ən yüksək səviyyəli təmaslar kimi qeyd oluna bilər. Cənab Trump Yaponiyanın baş naziri Şinzo Abeyi qəbul etdiyi Florida ştatında bildirib ki, onlar \"çox yüksək səviyyədə birbaşa danışıqlar\" aparıblar\". Prezident bildirib ki, o, Cənubi və Şimali Koreya arasında 1950-1953-cü illərdə olan müharibəni rəsmi olaraq dayandırmaq üçün sülh danışıqlarına öz \"xeyir-duasını\" verib. Cənubi Koreya da həmçinin münaqişənin rəsmi həllini həyata keçirə biləcəyini bildirib. Cənubi Koreyanın prezidenti Moon Jae və cənab Kim-in aprelin sonunda görüşəcəyi planlaşdırılıb. Biz \"gizli görüş haqqında nə bilirik\" ? ABŞ dövlət katibinin Şimali Koreyaya səfəri haqqındakı məlumatı Washington Post qəzeti yayıb. Danışıqlar haqqında çox az məlumat var və bilinir ki, onlar Trump-Kim görüşünü planlayırlar. Qəzetin məlumatına görə, görüş Pompeonun dövlət katibi vəzifəsinə təyin olunmasından qısa bir müddət sonra baş verib. Reuters xəbər agentliyi xəbərin yüksək səlahiyyətlilər tərəfindən təsdiqləndiyini söyləyib. Ağ Ev şərh verməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-40813376", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40837869", "doc1": "التعاقد مع نيمار يشكل تحديا لنادي سان جيرمان ودفع محامو اللاعب الدولي البرازيلي المبلغ شخصيا إلى نادي برشلونة. وكانت رابطة الدوري الأسباني قد رفضت محاولة عدد من محاميي مهاجم نادي برشلونة، نيمار، سداد الشرط الجزائي تمهيدا لانتقاله إلى باريس سان جيرمان. وتقول وسائل إعلام أسبانية إن مسؤولي رابطة الدروي يعتقدون بأن النادي الفرنسي ينتهك قواعد اللعب المالي النظيف في الاتحاد الأوروبي لكرة القدم. لكن رابطة الدوري الفرنسي لكرة القدم طلبت من نظيرتها الأسبانية، لا ليغا، ألا تعرقل نقل نيمار إلى باريس سان جيرمان. وقالت رابطة الدوري الفرنسي إنها لا تفهم تدخل الرابطة الأسبانية، ودعت لا ليغا إلى تنفيذ قواعد الاتحاد الدولي لكرة القدم، فيفا. وفي وقت سابق، قال نادي برشلونة إنه سيتقدم بشكوى إلى الاتحاد بشأن انتهاك باريس سان جيرمان قواعد الاتحاد. ويقول محللون إن قواعد اللعب المالي النظيف التي أقرها الاتحاد الأوروبي لكرة القدم قد حدّت من الإنفاق المفرط لنادي باريس سان جيرمان خلال المواسم الأخيرة. ويشكل التعاقد مع نيمار تحديا خطيرا للنادي الفرنسي في هذا الصدد، لكن هناك ثقة كبيرة داخل مجلس إدارة النادي بأن هذا الأمر لن يكون عقبة كبرى.", "doc2": "Bundan əvvəl ispan futbol liqası La Liqa, bu ödənişi rədd etmişdi (İspaniya qaydalarına əsasən, kompensasiyanı La Liqaya oyunçu özü keçirməlidir və transfer baş tutduqdan sonra, Liqa məbləğı satan kluba ödəyir). İspaniya Liqası təsdiqləyir ki, transfer UEFA maliyyə sisteminin qaydalarını pozur. Qaydaya əsasən, Avropa klubları gəlirlərindən daha çox pul xərcləyə bilməzlər. Lakin bu qərar, Neymar-ın PSG-ə keçməsinin qarşısı ala bilmədi. Bu günün qiymətlərini nəzərə alsaq, Neymar-ın dəyəri 262 milyon dollar, 198 milyon funt sterlinq və ya 436 milyon manatdır. Bu qiymətə nə almaq olar... Təyyarə (ya da üç təyyarə) Şəxsi təyyarə? Neymar-ın dörddə biri - və o sizindir Bir Neymar-a hərəsi 82.4 milyon dəyərində olan üç \"Boeing 737-700\" sərnişin təyyarəsi almaq olar. Əgər ürəyinizdən daha yeni model, məsələn 737-800 keçirsə, - bu tip təyyarələr Avropa hava yolları şirkəti Ryanair-n əsasını təşkil edir - o zaman ikisini ala bilərsiniz. Yenə də əlinizdə başqa möcüzələrə xərcləmək üçün 65 milyon dollar qalacaq. Yaxud, Neymarı-nızı şəxsi təyyarəyə dəyişə bilərsiniz - qiyməti 100 milyon dollarla ölçülən - və qalan pulu da o təyyarənin xərclərinə sərf etmək olar. Barcelona böyüklükdə spagetti porsiyası Bizim BBC idman redaksiyasından həmkarlarımız könüllü oxucularla birlikdə bütün gün #NeymarrMaths (\"Neymar riyaziyyatı\") hashtag altında təkliflər irəli sürüblər. Gəlin, onlardan bir neçəsinə nəzər salaq: Qırıcı təyyarə (və ya on ədəd) Yeni F-35 cəmi 0.36 Neymar-a bərabərdir Bombardir yox, bombardmançı istəyirsiniz? Qəti qorxusu yoxdur. BBC ABŞ-n sevimlisi F-35 Lightning, sizə cəmi 94 milyon dollara başa gələcək. F-22 Raptor isə (istehsalı dayandırılıb) təxminən 150 milyon dollara idi. Daha qənaətcil alıcılar üçün isə başqa bir variant da var: bir Neymar sizi Rusiya istehsalı 10 ədəd Su-24 sahibi edə bilər. \"New York Yankees\"-in maaş fondu Arnold Chapman-ın maaşı 21 milyon dollardır Əgər siz beysbol həvəskarsınızsa, bir Neymar ilə \"New York Yankees\" komandasının bütün heyətinin bir illik maaşını ödəyə bilərsiniz. Spotrac portalının məlumatlarına əsasən, bunun üçün cəmi 155 milyon dollara ehtiyacınız olacaq. Digər futbol çempionlarını Amerika futbolunun əsas kuboku hesab olunan Super Ball və ya Super Kubok sahibi \"New England Patriots\" komandasının maaşı isə sizə cəmi 171 milyon dollara başa gələcək. Daha sərfəlidir. Altı ölkədən birinin ÜDM-i Əgər bir Neymar-ınız varsa, siz altı kiçik ölkədən birinin iqtisadiyyatını ilə müqayisə apara bilərsiniz. Seçim sizindir: Tuvalu, Montserrat, Kiribati, Marşal Adaları, Nauru və Palau. BMT-n 2015-ci il məlumatlarına əsasən, onların Ümumi Daxili Məhsulu 33 milyon ilə 258 milyon dollar arası dəyişir. Kiçik ada ölkələrindən birinin dövlət borcu (və ya ABŞ-n dövlət borcunun çox cüzi bir hissəsi) Əgər tayı-bərabəri olmayan comərdliyə imza atmaq istəsəniz, bir Neymar ilə kiçik bir ölkənin dövlət borcunu ödəyə bilərsiniz. Məsələn, Tonqa (28.3 milyon dollar), Fici (72.4 milyon dollar), Vanuatu (82 milyon dollar) və ya Haiti (234 milyon dollar). Təbii ki, bu ölkələrin dövlət borcu kiçikdir. Amma, dəyək ki, Birləşmiş Ştatlara dövlət borcunun ödənilməsində kömək göstərmək istəyirsiniz. Bu halda, Neymar borcun cəmi 0.001 faizinə bərabər olur (borcun dəyəri 20 trilyon dollarla ölçülür). Yox əgər, hələ də Neymar deyirsinizsə Təbriklər! Elə bu andan başlayaraq günə 1000 dollar kənara qoysanız, bir Neymar-ın qiymətini toplaya bilərsiniz... düz 718 ilə. (Yığmağa başlayın.)."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140628_ukraine_truce_extension", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/06/140628_ukraine_ceasefire", "doc1": "أسلحة استولى عليها الإنفصاليون في دونيتسك بعد سيطرتهم الجمعة على وحدة تابعة للجيش في المدينة. وكانت فترة وقف إطلاق النار في الصراع مع الانفصاليين الموالين لروسيا في مناطق أوكرانيا الشرقية قد انتهت مساء الجمعة. وعبر بوروشينكو عن أمله في أن تحقق خطته لتحقيق السلام تقدما. وقال بعض زعماء التمرد في منطقتي دونيتسك ولوهانسك إنهم سوف يلتزمون بالهدنة غير أن آخرين رفضوها. وجاء إعلان الرئيس الأوكراني تمديد الهدنة بعد ساعات من توقيعه على اتفاق تاريخي للتجارة مع الاتحاد الأوروبي. وكان هذا الاتفاق هو السبب الذي فجر الأزمة الحالية في أوكرانيا. مواضيع قد تهمك نهاية وقال بوروشينكو إنها لحظة \"تاريخية\"، غير أن روسيا حذرت من \" العواقب\" وأن أوكرانيا سوف تشق نصفين. وقد انقضى أجل وقف إطلاق النار في الساعة العاشرة مساء الجمعة بالتوقيت المحلي (السابعة بتوقيت غرينتش). محادثات مع الوسطاء سيدة أوكرانية وابنتها تلتفان بعلمي الاتحاد الأوروبي وأوكرانيا في ميدان الاستقلال بعد توقيع الاتفاق التجاري بين أوكرانيا والاتحاد. وأجرى الانفصاليون في الشرق محادثات مع الوسطاء، ومن بينهم الرئيس الأوكراني السابق ليونيد كوتشما، وسفير موسكو في أوكرانيا ومنظمة الأمن والتعاون في أوروبا. وقال أليكسندر بوروداي، زعيم ما تسمي نفسها \"جمهورية دونتيسك الشعبية\" في الشرق، إنه سيتم الالتزام بالهدنة الجديدة حتى الثلاثين من يونيون/ حزيران الجاري. غير أن اثنين من كبار المتمردين في منطقة دونيتسك وهما بافلو غوباريف وإيجور غيركين، فقد نقلت وسائل الإعلام المحلية عنهما قولهما إنهما يرفضان الهدنة. وفي كييف، التقى بوروشينكو مع كبار المسؤولين الأمنيين والعسكريين لبحث الهدنة بعد عودته من بروكسل. وقد نشر لاحقا بيان على موقع الرئاسة الأوكرانية على الإنترنت يؤكد تمديد الهدنة حتى الساعة السابعة مساء 30 يونيو بتوقيت غرينتش. \"مجرد إنذار\" وأشارت وثيقة تمديد الهدنة إلى بيان سياسي بشأن أوكرانيا صادر عن المجلس الأوروبي الجمعة حدد الخطوات الرئيسية المتوقع اتخاذها بحلول يوم الاثنين. جنديان روسيان في نوبة حراسة على الحدود بين أوكرانيا وروسيا التي تطالب بهدنة بعيدة المدى تعطى فرصة للتفاوض بين كييف والانفصاليين. وتشمل الخطوات إعادة ثلاث نقاط تفتيش رئيسية إلى القوات الأوكرانية و \"الشروع في مفاوضات جوهرية بشأن تطبيق خطة السلام التي طرحها الرئيس بوروشينكو\". وكان وزير الخارجية الروسي سيرجي لافروف قد قال في وقت سابق إنه يرحب بتمديد شريطة ألا يكون مجرد إنذار للإنفصاليين بأن يلقوا أسلحتهم. ويصر الرئيس الروسي فلاديمير بوتين على وقف إطلاق النار بعيد المدى للسماح بإجراء مفاوضات بين الحكومة الأوكرانية والإنفصاليين، وحث الرئيس بوروشينكو على اتخاذ \"طريق السلام والحوار والتوافق\". وتشير تقديرات الأمم المتحدة إلى أن أكثر من 420 شخصا قتلوا في المعارك بين المتمردين الموالين لموسكو وقوات الحكومة الأوكرانية في شرقي أوكرانيا منذ منتصف شهر أبريل/ نيسان الماضي.", "doc2": "Ukrayna hökümətinin rəsmi saytının verdiyi məlumata görə güc tətbiq etməmə rejiminin müddəti, hüquq mühafizə orqanları ilə məsləhətləşmədən sonra uzadılıb. Əvvəlki atəşkəsin müddəti cümə günü yerli vaxtla 22:00-da bitmişdi (Bakı vaxtı ilə gecəyarısı). Bəzi üsyançı liderlər həmçinin atəşkəs rejimini tətbiq edəcəyini bildiriblər, digərləri isə ona qarşıdırlar. Cənab Poroşenkonun bəyanatı Aİ ilə imzaladığı sazişdən bir neçə saat sonra gəlib. Həmin saziş hazırkı böhranın başlanğıcına səbəb olub. Sazişin imzalanmasının \"tarixi an\" olduğunu deyən Petro Poroşenko 27 iyunu müstəqillikdən sonra ölkənin tarixində ən mühüm gün adlandıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/06/130624_kerry_warns_over_snowden_case", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/06/130624_snowden_us_russia", "doc1": "كيري حث موسكو على احترام القوانين \" لصالح الجميع\" وحذر كيري، الذي يقوم بزيارة حاليا إلى الهند، من \"عواقب لا يمكن تجنبها\" إذا أقدمت موسكو وبكين على هذه الخطوة. وأوضح كيري خلال مؤتمر صحفي في دلهي قائلا \" ستكون خيبة أمل واضحة إذا سمح لسنودن بالصعود على متن طائرة\". وأضاف \"بلا شك هذه الخطوة ستؤثر على علاقات، واشنطن وبكين وموسكو، وستكون لها عواقب\". وكان سنودن وصل الأحد إلى موسكو على متن طائرة قادما من هونغ كونغ التي لجأ إليها هربا من السلطات الأمريكية. مواضيع قد تهمك نهاية وتلاحق واشنطن سنودن، المتعاقد السابق مع وكالة الأمن القومي الأمريكية، بعد أن وجهت له تهمة التجسس بعد كشفه عن برامج مراقبة أمريكية واسعة النطاق عن طريق الهاتف والانترنت. ولا يعرف بالتحد��د مكان سنودن في الوقت الحالي. ولكن يعتقد أنه قضى ليلة الأحد الاثنين في أحد فنادق مطار شيريمتييفو في موسكو وذلك بحسب وسائل إعلام روسية. وكان يعتقد أن سنودن غادر روسيا بالفعل متوجها إلى كوبا ومنها إلى الاكوادور التي طلب اللجوء إليها رسميا ولكن وزير الخارجية الاكوادوري أكد أن سنودن لا يزال في موسكو. وقال الوزير ريكاردو باتينو إنه يحتفظ بـ\" صلات دبلوماسية تتسم بالاحترام\" مع مسؤولي الحكومة الروسية التي \" ستتخذ القرار المناسب بشأن سنودن تماشيا مع قوانينها وسياساتها\". وأكد باتينو أن بلاده تبحث الآن طلب اللجوء الذي قدمه سنودن وكشف عن الخطاب الذي بعث به رجل المخابرات الهارب إلى رئيس الاكوادور رافائيل كوريا وقال فيه \" إنه يتعرض لخطر الاضطهاد من قبل الولايات المتحدة وعملاء المخابرات\". وكانت السلطات في هونغ كونغ أعلنت أن سنودن غادر أراضيها طواعية وذلك بعد أيام من رفضها طلب الولايات المتحدة باعتقاله وترحيله. وقالت هونغ كونغ إن واشنطن لم تستوف الأوراق المطلوبة للبت في تسليم سنودن ولم يكن هناك دواع قانونية تمنع سفره. ولكن البرت هو محامي سنودن صرح لبي بي سي بأن مسؤولا حكوميا صينيا حث سنودن على مغادرة هونغ كونغ في العطلة الأسبوعية. وأعرب هو عن اعتقاده بأن المسؤول الصيني أقدم على هذه الخطوة بناء على أوامر من الحكومة الصينية.", "doc2": "John Kerry Hindistana səfəri çərçivəsində danışan John Kerry deyib ki, Çin və Rusiya belə hərəkətin fəsadalarını hiss edəcək. C-b Snowden Hong Kong-dan Moskvaya bazar günü uçub. Güman edildiyinə görə, o, Moskvadan Kubaya uçmalı idi, lakin Ekvadorun Xarici İşlər naziri Ricardo Patino, Snowden-in hələ də Rusiyada olduğuna işarə vurub. Vyetnama səfərii çərçibəsində danışan Ekvadorun Xarici İşlər Naziri isə deyib ki, Ekvador Rusiya ilə bu məsələylə bağlı diplomatik kanalar vasitəsilə əlaqə saxlamaqdadır, odurkı Rusiya höküməti “yaranmış vəziyyətə uyğun olaraq qanun, siyasət və beynəlxalq qanunvericiliyə əsaslanan qərar qəbul edə bilər”. Lakin c-b Snowden-in hazırkı yerilə bağlı suala nazir cavab verməkdən yayındı. Ricardo Patino Ekvador hökümətinin c-b Snowden-in siyasi sığınacaq barədə xahişinə baxdığını təsdiqləyib. Ekvador XİN rəhbəri qaçaq düşmüş İT mütəxəssisin prezident Rafael Correa-nın ünvanına göndərilmiş məktubunu oxuayub. Ricardo Patino Məktubda Snowden “ABŞ və onun agentləri tərəfindən təqib olunmaq təhlükəsi altında” olduğunu yazır. C-b Snowden-in xaişinə baxmaq qərarını müdafiə edərkən, Ricardo Patino deyib ki, onun ölkəsi insan haqlarını “istənilən təzyiq və müzakirə ediləcək maraqlardan uca tutur”. 'Effekt və təsir' C-b Snowden ABŞ-ın Milli Təhlükəsizlik Agentliyi (MTA) üçün İT kontraktoru kimi işləyərkən ABŞ hökümətin dünay boyu telefon zəngləri və internet fəaliyyətinin gizli izlənməsi proqramının detalları barədə mətbuata məlumat ötürdüyünə görə axtarışa verilib. 30-yaşlı mütəxəssis ABŞ-da hökümət mülkiyyətini oğurlamaqda, milli müdafiəyə aid məlumatın icazəsiz və kommunikasiyaların izlənməsi məlumatların bilərəkdən sızdırılmasında ittiham olunub. Hong Kong rəsmilərinə görə, Snowden ərazini öz istəyilə və könüllü olaraq tərk edib, ABŞ-ın təqdim etdiyi ekstradisiya sənədlərində isə çatışmazlıq olduöundan onun ölkəni tərk etməsini əngəlləməyə qanuni səbəb olmayıb. Lakin onun Hong Kong vəkili Albert Ho, BBC-ə bildirib ki, həftəsonu aradan çıxmağı Snowden-ə hökümət rəsmisi deyib. C-b Ho inandığını bildirib ki, həmin rəsmi Pekinin göstərişi əsasında hərəkət edib. Hindistanda səfərdə olan ABŞ Dövlət katibi John Kerry jurnalistlərə deyib ki, “əgər ona bilərəkdən təyyarəyə minməyə imkan yaradılıbsa bu məyuisedicidir”. “Şübhəsiz, ikitərəfli münasibətlərə bunun təsiri olacaq”, Kerry deyib. Hazırda c-b Snowden-in harada olması barədə dəqiq məlumat yoxdur, güman edildiyinə görə ötən gecəni o, Şeremetyevo aeroportunda keçirirb. Wikileaks təsisçisi Julian Assange ABŞ onun passportunu ləğv edib, və istəyir ki, Rusiya onu, o, Moskvanı tərk edənədək ekstradisiya etsin. C-b Kerry Moskvaya ünvanlanaraq deyib kı, “qnunları gözləmək hər bir tərəfin maraqlarındadır”. \"Son 2 ay ərzində biz Rusiyaya onun tərəfindən istənilmiş 7 məhbusu təhvil vermişik, ona görə mən düşünürəm ki, qarşılıqlıq və qanunun aliliyi kifayət qədər mühüm məsələlədiur”, John Kerry deyib. Xəbərlərə əsasən, Snowden-in Ekvadora yollanmaqdan əvvəl Kuba paytaxtı Havanaya uçacağı güman edilir. Şeremetyevodan Havanaya ilk reys Moskva vaxtı ilə saat 14:05-də nəzərdə tutulub, lakin h’min təyyarədə uçan olan jurnalistlər Snowden-in təyyarədə olamdğını bildirirblər. 'Uzun yalan silsiləsi' Wikileaks təsisçisi Julian Assange haqqında Ekvador artıq siyasi sığınacaq verilməsi qərarını çıxarıb.Ötən ili Julian Assange Ekvadorun Londondakı səfirliyində keçirib. Wikileaks və Julian Assange hazırda Snowden-ə dəstək verməkdədir, və bildirilir ki, Snowden hazırda “təhlükəsiz yerdədir və Ekvadora təhlükəsiz marşrutla siaysi sığınacaq almaq məqsədilə diplomatlar və Wikileaks-in hüquqşünaslarının müşayətilə yollanır\". ABŞ və Ekvador arasında qarşılıqlı ekstardisiya müqaviləsi olsada belə, bu saziş siasi səciyyəli cinayət ya qanun pozuntularına şamil edilmir. C-b Snowden, onun MTA-da fəaliyyətinin detalları, ABŞ-ın məxvi izləmə taktikası barədə məlumat mediaya sızandan və Guardian ilə Washington Post qəzetləri bu barədə məlumat yayandan sonra Hawai ştatındakı evini tərk edib. Onun açıqlamarı Prism adlanan MTA proqramı çərçivəsində sistemli olaraq ABŞ xəfiyyə strukturları tərəfindən böyük həcmdə telefon və internet bağlantıları barədə məlumatın toplandığını aşkar edib. Snowden haradadır? - onun dəqiq yeri barədə məlumat yoxdur. Bundan əvvəl Snowden bildirmişdir ki, ABŞ Konqressində yüksək rütbəli rəsmiələrin \"uzun silsilə yalanlarından sonra\" o, danışmaq qərarına gəlib. Ona qarşı irəli sürülmüş ittihamlardan hər birinə görə ona ən azı 10 illik həbs cəzası düşür. Vaşinqtondakı BBC müxbirinin təbirincə, nə qədər ki o yeni sirlərin üstünü açmayıb, Obama administrarsiyası onu ələ keçirməyə çalışır. ABŞ rəsmiləri bütün dünya üzrə gizli qaydada fərdlərin telefon və interenet bağlantılarının izlənilməsi praktikasını müdafiə edir. ABŞ bildirir ki, Prism sistemi ABŞ vətəndaşlarını və ya Amerikalıları hədəfə almır, və bu sistemin fəaliyyətinə rəsmi hüquq qurumalrı tərəfindən nəzarət edilir. Hong Kong 5 June: From Hong Kong, Snowden discloses details of what he describes as a vast US phone and internet surveillance programme to the UK's Guardian newspaper."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41225806", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41225843", "doc1": "أكثر من 300 ألف من مسلمي الروهينجا فروا من ميانمار منذ 25 أغسطس/آب الماضي ودعا زيد بن رعد الحسين السلطات في ميانمار إلى إنهاء \"العملية العسكرية الوحشية\" في ولاية راخين. وفر أكثر من 300 ألف من مسلمي الروهينجا إلى بنغلاديش منذ اندلاع أعمال العنف في نهاية الشهر الماضي. ويقول الجيش إن العملية العسكرية تأتي ردا على هجمات شنها مسلحون تابعون للروهينجا وينفي استهداف المدنيين. اقرأ أيضا: حكومة ميانمار ترفض عرض مسلحي الروهينجا وقف إطلاق النار لمدة شهر وكان مسلحون يطلقون على أنفسهم اسم \"جيش إنقاذ روهينجا أراكان\" شنوا هجمات على مراكز للشرطة في الخامس والعشرين من أغسطس/آب الماضي أسفر عن مقتل 12 جنديا. وقال لاجئو الروهينجا الذين فروا من ميانمار إن الجيش شن حملة وحشية ضدهم وحرق قراهم وهاجم المدنيين في محاولة لطردهم. ويعاني أفراد الروهينجا في ولاية راخين ذات الأغلبية البوذية من الاضطهاد منذ فترة طويلة، وتقول الحكومة إنهم مهاجرون غير شرعيين. وقالت لجنة حقوق الإنسان في الأمم المتحدة إن العملية الجارية حاليا في ولاية راخين \"غير متكافئة بشكل واضح.\" وأوضحت أنه لا يمكن تقييم الوضع بشكل كامل لأن حكومة ميانمار رفضت دخول محققين دوليين. وأشارت إلى أن الأمم المتحدة تلقت \"تقارير عديدة وصور بالأقمار الصناعية لقوات الأمن وميليشيا محلية تحرق قرى (مسلمي) الروهينجا بالإضافة إلى (تلقيها) روايات متطابقة حول وقوع عمليات قتل خارج إطار القانون من بينها إطلاق النار ع��ى مدنيين فارين.\" وقال رعد الحسين: \"أدعو الحكومة لإنهاء عمليتها العسكرية الوحشية مع تحملها المسؤولية عن جميع الانتهاكات التي وقعت والتوقف عن نهج التمييز الشديد وواسع النطاق ضد سكان الروهينجا.\" وتشير أحدث التقارير إلى أن عدد الروهينجا الذين فروا إلى بنغلاديش بلغ 313 ألف شخص، وتقول المنظمات الإنسانية إنهم بحاجة ماسة إلى الغذاء والمأوى والمساعدات الطبية، والموارد الحالية غير كافية. المحة عن \"جيش إنقاذ روهينجا أراكان\" اميانمار: بلد الاقليات \"المضطهدة\" الزعيمة الفعلية لميانمار أونغ سان سوتشي تواجه انتقادات حادة بسبب أعمال العنف التي تتعرض لها أقلية الروهينجا المسلمة وتستضيف بنغلاديش بالفعل مئات الآلاف من الروهينجا الذين فروا من أعمال عنف سابقة في ولاية راخين. وذكرت تقارير أن مخيمات اللاجئين قد امتلأت عن آخرها، والأعداد الجديدة التي وصلت منهم تنام في ظروف قاسية في أي مكان يجدونه. وكانت حكومة ميانمار رفضت وقفا لإطلاق النار لمدة شهر واحد أعلنه \"جيش إنقاذ روهيجنا\" في ولاية راخين. وقالت الحكومة إنها لن تتفاوض مع من وصفتهم بإرهابيين، لكن مراسل بي بي سي في ولاية راخين قال إن قرى المسلمين تحرق على يد جماعات من البوذيين، وهو ما يتناقض مع الرواية الرسمية. وتواجه أونغ سان سوتشي الزعيمة الفعلية في ميانمار انتقادات متزايدة بسبب فشلها في حماية الروهينجا . ودعا الدالاي لاما زعيم التبت في المنفى سان سوتشي إلى \"مد يدها لجميع طوائف المجتمع في محاولة لاستعادة العلاقات الودية\". وقالت الأمم المتحدة إن جماعات الإغاثة في حاجة ماسة إلى 77 مليون دولار لمساعدة اللاجئين الفارين من العنف والقتل. وتشغل إبادة أقلية الروهينجا اهتمام الكثيرين حول العالم مع خروج مظاهرات في عدة دول ضد ما تتعرض له هذه الأقلية المسلمة. وحث عدد من زعماء العالم سان سوتشي، الحاصلة على جائزة نوبل للسلام التي قضت سنوات عديدة قيد الإقامة الجبرية في منزلها لدعمها الديمقراطية، على الدفاع عن الروهينجا، بينما طالب آخرون بتجريدها من الجائزة الدولية.", "doc2": "294 minə yaxın rohinca müsəlmanı Banqladeşə qaçıb. Zeid Ra'ad al-Hussein hökuməti öz \"amansız cari hərbi əməliyyatı\"na son qoymağa səsləyib. Raxin ştatında ötən ay başlayan zorakılıq ardınca 294 minə yaxın müsəlman Banqladeşə qaçıb. Hərbiyyə rohinca silahları tərəfindən hücumlara cavab verməli olduğunu deyir. Hərbçilər mülkiləri hədəflədiyi barədə ittihamları rədd edirlər. Zorakılıq 25 avqustda, rohincaların polis məntəqələrinə hücumundan sonra başlayıb. Basqında 12 təhlükəsizlik əməkdaşı öldürülüb. Bundan sonra ölkəni tərk edən rohincalara əsasən hərbiyə basqına amansız əməliyyatlarla cavab verib. Onlar kəndlərə od vurub, mülkiləri qətlə yetiriblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41437487", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41438714", "doc1": "وقال أحد مسؤولي الأمم المتحدة إن رئيسة البعثة الأممية في ميانمار (بورما) حاولت منع مدافعين عن حقوق الإنسان من زيارة مناطق الروهينجا الهامة. وفر أكثر من 500 ألف من الروهينجا بعد هجوم شنه الجيش على مناطقهم، ويعيش الكثير منهم الآن في مخيمات في بنغلاديش المجاورة. وأبدت بعثة الأمم المتحدة في ميانمار \"اعتراضها القوي\" على ما توصلت إليه بي بي سي. ميانمار. لكن مصادر داخل الأمم المتحدة ومنظمة إغاثة تعمل في ميانمار وخارجها كشفت لبي بي سي عن معلومات تتعلق بما قامت به رئيسة فريق الأمم المتحدة في ميانمار وهي كندية تدعى ريناتا لوك-ديسالين، خلال أربع سنوات قبل وقوع الأزمة. وقالت المصادر إن المسؤولة الأممية حاولت من�� نشطاء حقوق الإنسان من السفر إلى مناطق الروهينجا. كما حاولت أيضا إغلاق التحقيق العلني في القضية. كما أنها عملت أيضا على عزل العاملين الذين حاولوا التحذير من احتمالية حدوث تطهير عرقي. ورأت إحدى عاملات الإغاثة وتدعى كارولين فاندينابيل، مؤشرات على إمكانية حدوث تطهير عرقي ضد المسلمين. وكانت قد عملت من قبل في رواندا قبيل جرائم الإبادة الجماعية نهاية 1993 ومطلع 1994، وتقول إنها فور وصولها إلى ميانمار \"لاحظت أوجه تشابة مثيرة للقلق\"، بين ميانمار وما حدث في رواندا. وأضافت \"كنت مع مجموعة من المغتربين ورجال أعمال بورميين وتحدث الناس عن إقليم راخين والروهينجا، وقال أحد البورميين (يجب أن نقتلهم جميعا كما لو أنهم مجرد كلاب). بالنسبة لي فإن هذا المستوى من احتقار البشر علامة على أن هذا الأمر مقبول وطبيعي في المجتمع\". وخلال أكثر من عام تواصلت مع كارولين، والتي خدمت أيضا في مناطق الصراعات بأفغانستان وباكستان وسيرلانكا ورواندا وأخيرا في نيبال، حيث تقيم حاليا والتقيتها هناك. في الفترة بين 2013 و2015، شغلت كارولين منصبا هاما في بعثة الأمم المتحدة إلى ميانمار، وتولت رئاسة مكتب ما يعرف المنسق المقيم، وهو أعلى منصب للأمم المتحدة في البلاد والذي تشغله حاليا المسؤولة الكندية ريناتا لوك-ديسالين. وبالعودة إلى 2012، فقد أدت الاشتباكات بين مسلمي الروهينجا والبوذيين في ولاية راخين إلى مقتل 100 شخص وتهجير أكثر من 100 ألف مسلم في مخيمات حول مدينة سيتوي، عاصمة الولاية. ومنذ هذا الوقت أصبح هناك مصادمات دورية، وشهد العام الماضي ظهور مجموعة مسلحة تتبع الروهينجا. وواجهت محاولات تسليم المساعدات للمسلمين صعوبات بسبب البوذيين الذين يمنعون القوافل أو يجبرونها على العودة أو يهاجمونها أحيانا. وشكل هذا حالة طارئة معقدة أمام الأمم المتحدة ووكالات الإغاثة، التي كانت بحاجة إلى تعاون الحكومة والمجتمع البوذي لتوفير المساعدات الأساسية للروهينجا. كما أدركت تلك المنظمات أن الحديث عن حقوق الإنسان وحرمان الروهينجا من الجنسية من شأنه أن يزعج العديد من البوذيين. لذا تم اتخاذ قرار بالتركيز على استراتيجية طويلة الأمد. وأعطت الأمم المتحدة والمجتمع الدولي الأولوية للتنمية طويلة الأجل في راخين على أمل أن يؤدي الازدهار في النهاية إلى خفض التوترات بين الروهينجا والبوذيين. وبالنسبة لموظفي الأمم المتحدة كان يعني هذا الموقف أن الحديث علنا عن الروهينجا أصبح من المحرمات تقريبا. وتجنبت العديد من البيانات الصحفية للأمم المتحدة عن ولاية راخين استخدام كلمة الروهينجا تماما. كما أن الحكومة البورمية لا تستخدم هذه الكلمة أيضا ولا تعترف بالروهينجا كمجموعة متميزة، وتفضل أن تطلق عليهم \"البنغاليين\". خلال سنواتي التي كتبت فيها تقارير من ميانمار، كان عدد قليل جدا من موظفي الأمم المتحدة على استعداد للتحدث بصراحة عن سجل الروهينجا. الآن كشف التحقيق في الأعمال الداخلية للأمم المتحدة في ميانمار أنه حتى خلف الأبواب المغلقة لم يتم التطرق إلى مشاكل تلك الأقليةة المضطهدة. و ذكرت مصادر متعددة من مجتمع الإغاثة العامل في ميانمار لبي بي سي أن اجتماعات الأمم المتحدة رفيعة المستوى في ميانمار لم تكن تشهد أية أسئلة حول مطالبة السلطات البورمية باحترام حقوق الروهينجا الإنسانية، وأصبح هذا الأمر شبة مستحيل. وقالت كارولين فاندينابيل إنه سرعان ما أصبح واضحا للجميع أن إثار�� مشاكل الروهينجا أو التحذير من التطهير العرقي في اجتماعات الأمم المتحدة العليا كان ببساطة \"غير مقبول\". وأضافت :\"حسنا يمكنك أن تفعل ذلك ولكن سيكون هناك عواقب\". \"وكان له عواقب سلبية، منها عدم دعوتك لأي اجتماعات (مع مسؤولي الأمم المتحدة). وتم طرد موظفين أخرين وتعرضوا للإذلال في الاجتماعات. وتم خلق مناخ عام يشير إلى أن الحديث عن هذه القضايا ليس بالأمر الهين\". وتم استبعاد من يصر على مناقشة وضع الروهينجا، مثل رئيس مكتب الأمم المتحدة لتنسيق المساعدة الإنسانية (UNOCHA). وأخبرتني السيدة فاندنابيل، بأنها تلقت تعليمات بالإبلاغ عن موعد مغادرة رئيس مكتب الأمم المتحدة لتنسيق المساعدة الإنسانية المدينة، حتى يتم عقد اجتماعات الأمم المتحدة في ميانمار. ورفض رئيس مكتب الأمم المتحدة لتنسيق المساعدة الإنسانية التحدث إلى بي بي سي، إلا أن العديد من مصادر الأمم المتحدة الأخرى داخل ميانمار أكدت ما كان يحدث. وقالت كارولين فاندنابيل إنهم تعاملوا معها على أنها \"مثيرة للمشاكل\" وتم تجميد عملها بعد أن حذرت مرارا من احتمال التطهير العرقي للروهينجا. ولم تتصدى الأمم المتحدة لهذه النوعية من الأحداث. وامتدت محاولات منع الحديث عن الروهينجا للمسؤولين الدوليين الذين يزورون ميانمار. ومنهم توماس كوينتانا، والذي عمل طوال ست سنوات حتى 2014 مقررا خاصا للأمم المتحدة لحقوق الإنسان في ميانمار، ويشغل حاليا المنصب نفسه ولكن في كوريا الشمالية. وتحدث معي من الأرجنتين، عن لقاء جمعه في مطار يانغون مع السيدة ريناتا ديسالين، ونصحته بعدم الحديث عن الروهينجا. وقال :\"تلقيت هذه النصيحة منها، قائلة يجب ألا تذهب إلى ولاية راخين الشمالية، من فضلك لا تذهب إلى هناك. لذلك سألت لماذا؟ لكن لم يكن هناك جواب بشكل محترم، كان هناك فقط موقف أساسي بعدم محاولة إثارة المتاعب مع السلطات\". وأضاف كوينتانا :\"هذه قصة واحدة فقط، لكنها توضح استراتيجية فريق الأمم المتحدة هناك فيما يتعلق بقضية الروهينجا\". وأصر كوينتانا على الذهاب لولاية راخين الشمالية، لكنه قال إن السيدة ديسالين \"أبعدت نفسها\" عن مهمته ولم يرها مرة أخرى. وقال لي أحد كبار موظفي الأمم المتحدة \"كنا نتجول في مجتمع راخين على نفقة الروهينجا\". وأضاف \"حكومة ميانمار تعرف كيفية استخدامنا والتلاعب بنا، وهم يواصلون القيام بذلك، ونحن لا نتعلم أبدا. ولا يمكننا أن نقف أمامهم لاننا لا نستطيع ان نزعج الحكومة\". \"استثمار عنصري\" وتم مراجعة أولويات الأمم المتحدة في راخين في تقرير أصدرته الأمم المتحدة، عام 2015 بعنوان \"المنحدر الزلق: مساعدة الضحايا أو دعم نظم التعسف\". وتسرب التقرير إلى بي بي سي، ووجدت أنه يدين نهج فريق الأمم المتحدة في ميانمار. وجاء فيه :\"تركز استراتيجية فريق الأمم المتحدة في ميانمار، فيما يتعلق بحقوق الإنسان، تركيزا شديدا على أمل بسيط للغاية وهو أن يؤدي الاستثمار الإنمائي نفسه إلى الحد من التوترات، مع إغفال أن الاستثمار في هيكل عنصري تديره جهات عنصرية فاعلة في الدولة سيعزز على الأرجح العنصرية أكثر من تغييرها\". وكانت هناك وثائق أخرى توصلت لاستنتاجات مماثلة. وطلب أنطونيو غوتيريس الأمين العام الجديد للأمم المتحدة فى نيويورك، من عضو سابق فى الأمم المتحدة كتابة مذكرة لفريقه فى أبريل/ نيسان الماضي. وجاء في المذكرة، التى تضم صفحتين بعنوان \"إعادة تحديد موقع الأمم المتحدة\" تقييم لأداء بعثة الأمم المتحدة في ميانمار ووصفته بأنه \"مختل بشكل صارخ\". في الأسابيع التي أعقبت المذكرة، أكدت الأمم المتحدة أنه يجري استبدال ريناتا لوك-ديسالين، لكنها أكدت أن هذا القرار ليس بسبب أداءها. وهناك ثلاثة أشهر أمام ديسالين للعمل في ميانمار، بعد أن رفضت الحكومة البورمية الشخص الذي سيخلفها. وقال شوي مان، وهو جنرال سابق سابق وحليف مقرب من زعيمة ميانمار: \"لديها وجهة نظر عادلة وليست متحيزة\". \"كل من ينحاز إلى الروهينجا، لا يحبها وسوف ينتقدها\". ورفضت السيدة ديسالين إجراء مقابلة مع بي بي سي للرد على هذه المذكرة. وقالت الأمم المتحدة فى ميانمار إن نهجها يجب أن يكون \"شاملا تماما\" ويضمن مشاركة جميع الخبراء المعنيين. لكن المتحدث باسم الأمم المتحدة فى يانغون قال \"نرفض بشدة الاتهامات بأن المنسق المقيم (ريناتا لوك-ديسالين) منعت المناقشات الداخلية، وتعقد جميع وكالات الأمم المتحدة في ميانمار لقاءات بانتظام لمناقشة كيفية دعم السلام والأمن وحقوق الإنسان والتنمية والمساعدة الإنسانية في ولاية راخين\". وحول زيارات توماس كوينتانا إلى راخين، قال المتحدث إن السيدة ديسالين \"قدمت الدعم الكامل\" من حيث الموظفين والوسائل اللازمة والأمن. وأرسل 10 سفراء، من بينهم سفراء بريطانيا والولايات المتحدة، رسائل بريد إلكتروني لبي بي سي عندما علموا أننا نعمل على إعداد هذا التقرير، معبرين عن دعمهم للسيدة ديسالين، دون أن نطلب منهم ذلك. وهناك من يرى شبة بين دور الأمم المتحدة المتعثر في سريلانكا وما حدث في ميانمار. وكتب تشارلز بيتري، الذي عمل أيضا كأكبر مسؤول في الأمم المتحدة في ميانمار (قبل طرده في عام 2007)، تقريرا يدين الأمم المتحدة في سريلانكا. وقال إن استجابة الأمم المتحدة لأزمة الروهينجا على مدى السنوات القليلة الماضية تعرض للتشويش، والسيدة ديسالين لم يكن لديها السلطة التي تمكنها من العمل على جميع عناصر المشكلة معا. وأضاف :\"أعتقد أن الدرس الرئيسي لميانمار من سريلانكا هو عدم وجود مركز تنسيق، وأي مركز تنسيق رفيع المستوى يعالج الحالة في ميانمار في مجملها، السياسية وحقوق الإنسان والإنسانية والتنمية، وهذا يعني خلال السنوات القليلة الماضية أن هناك جداول أعمال مختلفة تقريبا \". إذن، هل من الممكن لنهج مختلف من الأمم المتحدة والمجتمع الدولي أن يمنع الكارثة الإنسانية التي نشهدها الآن؟ من الصعب أن نعرف كيف كان من الممكن اثناء الجيش البورمي عن القيام برد فعل واسع في أعقاب الهجوم المسلح من جانب الروهينجا في 25 أغسطس/ أب الماضي. وقالت كارولين فاندينابيل إنها على الأقل تعتقد أن نظام الإنذار المبكر الذي اقترحته قد قدم بعض المؤشرات على ما كان على وشك أن يحدث. وقال السيد كوينتانا إنه يود أن يبذل المجتمع الدولي جهودا أكبر من أجل نوع من نظام العدالة الانتقالية كجزء من الانتقال إلى حكومة ديمقراطية مختلطة. وقال أحد المصادر إن الأمم المتحدة تبدو الأن على استعداد للتحقيق فى تعاملها مع أحداث ولاية راخين، وقد يكون هذا مشابها للتحقيق الذى جاء بعد النهاية المثيرة للجدل للحرب الأهلية فى سريلانكا.", "doc2": "500 mindən çox Rohinca, Ordu tərəfindən hücuma məruz qaldıqdan sonra Banqladeşdə BMT düşərgələrinə pənah aparıb. BMT-nin bir keçmiş rəsmisi deyib ki, BMT-nin Myanmadakı (Birma) rəhbəri insan hüquqları müdafiəçilərinin həssas Rohinca bölgələrini ziyarət etmələrinə mane olmağa çalışıb. 500 mindən çox Rohinca, Ordu tərəfindən hücuma məruz qaldıqdan sonra Banqladeş düşərgələrinə pənah aparıb. Myanmadakı BMT rəhbərliyi BBC-nin araşdırmasına \"qəti narazılıq\" bildirib. Rohinca müsəlmanları Banqladeşə getməyə başladığı aydan bəri, BMT cavabların ön planında idi. Təşkilat zərərçəkmişlərə yardım edir və Birma hökumətini qınayan bəyanatlar verirdi. Lakin BMT daxilində və Myanma ilə onun kənarında yardım sahəsində çalışanlar BBC-ə deyiblər ki, hazırkı böhrandan 4 il öncə BMT-nin ölkələr üzrə komandalarına rəhbərlik edən (UNCT) Renata Lok-Dessallien adlı kanadalı aşağıdakılara cəhd göstərib: Bir yardım işçisi - Caroline Vandenabeele əvvəllər də xəbərdarlıq əlamətləri görüb. O, 1993-cü ilin sonları və 1994-cü ilin əvvəllərində Ruandada işləyib və ilk dəfə Myanmaya gəldikdə də oxşar narahatlıq əlamətlərini hiss edib. \"Mən Rakxayn və Rohinca haqqında söhbət edən Birma iş adamları və xaricilərlə eyni qrupda idim və birmalıların biri dedi ki, \"onlar it olduğundan biz onları öldürməliyik\". Mənim üçün, insanların bu dərəcədə dehumanizasiyası cəmiyyətin bunu normal qəbul etdiyi səviyyəyə gəlib çatmasıdır\". Əfqanıstan, Pakistan, Şri-Lanka, Ruanda və Nepal kimi münaqişə zonalarında xidmət edən xanım Vandenabeele ilə bir ildən çoxdur ki, əlaqə saxlayıram. ARQO silahlıları kimdir və Myanma hökümətinə qarşı onlar niyə vuruşur? 2013 və 2015-ci illər arasında ona Myanmada UNCT-da mühüm iş vəzifə verildi. O, hazırda xanım Dessallien-ın tutduğu, ölkə koordinatoru işinə - BMT-nin ölkədə ən yüksək vəzifəli məmuru postuna gəldi. 2012-ci ildə, Rohinca müsəlmanları ilə Rakxayn Buddistlər arasındakı qarşıdurmalar, dövlət paytaxtı Sittwe ətrafında düşərgələrdə 100-dən çox insanın ölümünə və 100,000-dən çox Rohinca müsəlmanının düşərgələrdə yaşamasına səbəb oldu. Bəzi rohincalar hər şeyi arxada qoyaraq gecə ilə qaçmalı olublar. O zamandan bəri münaqişədə mütəmadi gərginləşmə yaranırdı və ötən il meydana rohincaların hərbi qrupu çıxdı. Yardım təchizatının əleyhinə olan Rakxayn buddistlərinə görə rohincalara yardım çatdırmaq çətinləşirdi. Onlar bəzən yolları kəsir və hətta avtomobillərə hücum edirdilər. Bu rohincalara yardım çatdırmaq üçün hökumət və buddist icmasının əməkdaşlığına möhtac BMT və onun agentlikləri üçün mürəkkəb vəziyyət təşkil edirdi. Eyni zamanda onlar anlayırdı ki, rohincaların dövlətsizliyi və insan haqlarına dair söhbət bir çox buddisti məyus edə bilərdi. Beləliklə, üstünlük, uzunmüddətli strategiyaya verildi. Bu qərar verilərkən BMT və beynəlxalq ictimaiyyət ümid edirdi ki, rifahın artması ilə gərginlik səngiməlidir. BMT işçiləri üçün bu demək idi ki, rohincalar məsələsinə dair ictimai bəyanatlar az qala tabuya çevrilir. Bu dövrdə Rakxayn haqqında BMT açıqlamalarında rohinca sözündən istifadə olunmayıb. Banqladeşli ifadəsinə üstünlük verən Myanma hökuməti isə rohinca sözünü işlətmir və onları ayrıca qrup olaraq tanımır. Myanmada işlədiyim illər ərzində rohincalar barədə səmimi danışmağa cəmi bir neçə BMT əməkdaşı həvəs göstərib. Hazırda isə BMT-nin Myanmadakı fəaliyyəti ilə bağlı araşdırma rohinca probleminin hətta bağlı qapılar arxasında da bir kənara qoyulduğunu göstərir. Yüksək səviyyəli BMT görüşlərində rohinca məsələsini qaldırmaq demək olar ki, qeyri-mümkün idi, Myanmada işləyən bir neçə mənbə BBC-ə bildirib. İyun ayında BMT xanım Dessallien-in yeni işə keçirildiyini və bunun vəzifə xidmətlərinin yerinə yetirilməsi ilə bağlı olmadığını bildirib. Banqladeş qaçqınlar axınına tab gətirə bilmədiyini bildirir. Bundan üç ay keçmiş, Myanma onun yerinə təklif olunan namizədi rədd etdikdən sonra xanım Dessallien hələ də ölkədə ən yüksək BMT rəsmisidir. O, BBC-ə bu məqalə ilə bağlı müsahibə verməkdən imtina edib. \"O, ədalətli baxışa malikdir və qərəzli deyil\", - Myanmanın de-fakto lideri Aung San Suu Kyi-ə yaxın olan sabiq generallardan biri bildirib. Mövzu ilə bağlı yazının hazırlanmasından xəbər tutan 10 ölkənin səfiri xanım Dessallien-ə öz dəstəyini bildirib. BBC-ə müvafiq e-mail göndərən diplomatlar arasında Britaniya və ABŞ səfiri də var. BBC-ə danışan mənbələrdən biri deyib ki, BMT Rakxayndakı vəziyyətə dair fəaliyyətilə bağlı araşdırmaya hazırlaşır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51900945", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51896796", "doc1": "يبدأ حظر دخول غير الأمريكيين من المملكة المتحدة وأيرلندا إلى الولايات المتحدة في الساعات الأولى من صباح الثلاثاء المقبل واصطف العائدون في طوابير طويلة لساعات في انتظار الخضوع لاختبار الفيروس قبل السماح بدخول البلاد. وحظرت السلطات دخول المسافرين القادمين من المملكة المتحدة وأيرلندا بدءا من منتصف ليل الاثنين. نتيجة لذلك، أوصت الخارجية البريطانية بعدم السفر إلى جميع أنحاء الولايات المتحدة إلا لضرورة ملحة. وبلغ إجمالي عدد الإصابات المؤكدة بفيروس كورونا في الولايات المتحدة حوالى 2700 حالة مع عدد وفيات بلغ 54. مواضيع قد تهمك نهاية وقال مراسلون إن هناك حالة من القلق والاضطراب في الولايات المتحدة وسط تصاعد المخاوف من التكالب على أسرة المستشفيات، فضلا عن مخاوف أخرى حيال رعاية الأطفال بعد أن قررت مدارس أمريكية الإبقاء على عشرات الملايين من التلاميذ في منازلهم. تطورات أخرى ماذا يحدث في المطارات؟ في مطاري أوهاير، في شيكاغو، ودي إف دبليو، في دالاس، اصطفت طوابير طويلة من المسافرين العائدين من أوروبا، والذين انتظروا لساعات طويلة من أجل الخضوع للاختبار للكشف عن الإصابة بفيروس كورونا في إطار إجراءات مكافحة الفيروس. وفرضت الإدارة الأمريكية حظرا على سفر غير الأمريكيين إلى الولايات المتحدة من الدول الأوروبية، وهي 26 دولة تسمح بالتنقل فيما بينها بموجب تأشيرة شينغين، وهو الحظر الذي سوف يمتد إلى المملكة المتحدة وأيرلندا بداية من الثلاثاء المقبل. ويُسمح للمواطنين الأمريكيين بالعودة إلى الولايات المتحدة شريطة الخضوع لاختبار فيروس كورونا. انتقد مسؤولون أمريكيون الزحام في المطارات بسبب اختبار فيروس كورونا وعادت روث بروكوبي، التي تعيش في ولاية شيكاغو منذ 20 سنة، من بريطانيا إلى الولايات المتحدة بعد زيارة لأسرتها. وقالت روث: \"وصلت من مطار هيثرو (إلى مطار أوهاير) حوالي الساعة الثالثة والنصف صباح أمس. وكانت هناك فوضى في المكان، ولم يفسر لنا أحد ماذا يحدث\". وأضافت: \"كنت من المحظوظين، فلم يكن معي حقائب مسجلة لأبحث عنها. ولأنني لم أسافر إلى أي بلد آخر بتأشيرة شينغين، لم يكن علي الخضوع لاختبار . حتى ذلك الحين كنت غير متأكدة مما كان يحدث. لكني لم أكتشف ذلك حتى وصلت إلى أول الصف\". وتابعت: \"أخبرونا بأن علينا المرور باختبار إضافي عندما كنا على متن الطائرة، لكن دون تفاصيل. ولم نحصل على مزيد من المعلومات في أية مرحلة. وانتظرت لساعتين حتى تمكنت من العبور\". وقال جيه بي بريتزكر، حاكم ولاية إلينوي، إن طوابير الانتظار الطويلة في مطار أوهاير أمر \"غير مقبول\". ونشر ركاب، كانوا وسط فوضى المطارات الأمريكية، صورا وفيديوهات على موقع التواصل الاجتماعي تويتر أثناء انتظارهم انهاء إجراءات المرور، ما تسبب في تكدس وزحام في صالات الوصول في المطارات. ووجهت أسئلة من مسؤولي المطارات للركاب عن تاريخهم المرضي علاوة على تعرضهم للفحص الطبي للكشف عن الأعراض. وقالت بايج هاردي، طالبة أمريكية في السنة النهائية من الدراسة الجامعية كانت عائدة من لندن، لصحيفة نيويورك تايمز الأمريكية إن حالة من الانزعاج سيطرت على الطائرة التي كانت تستقلها إلى الولايات المتحدة بسبب بعض الإعلانات المربكة. وأضافت: \"انتابني شعور بأنه سيناريو نهاية العالم\". وفي نيويورك، أشارت تقارير إلى أن أفراد الجمارك وضعوا كمامات أثناء إنهاء إجراءات ركاب طائرة كانت قادمة من باريس. وقال تشاد وولف، القائم بأعمال وزير الداخلية الأمريكية، إن مكتبه ينسق مع المطارات للعمل على تقليل الوقت المستغرق في عمليات اختبار فيروس كورونا. وأشار خبراء في الصحة العامة إلى أن الانتظار لفترات طويلة في صالات الوصول المزدحمة قد يتسبب في انتقال عدوى الفيروس إلى المزيد من الناس. وأعلن ترامب يوم الجمعة الماضي حالة الطوارئ الوطنية في البلاد تمهيدا لتخصيص 50 مليار دولار لمكافحة انتشار فيروس كورونا.", "doc2": "Chicago şəhərinin O'Hare hava limanında sərnişinlər saatlarla növbədə durmalı olub Sərnişinlər sərhəd yoxlamasından keçməkdən əvvəl əvvəl koronavirusa qarşı müayinədən keçmək üçün yaranan uzun növbələrdə durmalı olurlar. Bu arada vitse-prezident Mike Pence bildirib ki, çərşənbə axşamı günündən başlayaraq Avropa ölkələrindən ABŞ-a uçuş qadağası qoyulan ölkələrin siyahısına Britaniya və İrlandiya da əlavə ediləcək. Son statistik məlumatlara görə, ABŞ-da koronavirusa yoluxanların sayı 2700 nəfərə çatıb, koronovirus səbəbindən ölənlərin sayı isə 54 nəfıərdir. Illinois qubernatoru JB Pritzker Chicago aeroportunda koronavirusa qarşı tibbi yoxlanışa görə əmələ gələn uzun insan növbələrini \"qəbuledilməz\" adlandırıb. Sərnişinlərdən onların xəstəliklər tarixçəsiylə bağlı suallar verilir və onlar koronavirus simptomlarına qarşı müayinədən keçirilir. Milli səhiyyə mütəxəssislərindən bəziləri qeyd edirlər ki, insanlarla dolu olan terminallarda gözləmə daha çox insanın virusa yoluxmasına səbəb ola bilər. Cümə günü prezident Trump, koronavirusla mübarizə üçün $50 milyard ayıraraq ölkədə fövqəladə vəziyyət elan edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-37919904", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37926997", "doc1": "القى ترامب خطابا امام انصاره روسيا فقد بعث الرئيس الروسي فلاديمير بوتين برسالة الى ترامب هنأه فيها بالنصر الذي حققه. وقال بوتين في رسالته إن الحوار بين موسكو وواشنطن يصب في مصلحة البلدين. بوتين: نأمل في مزيد من التعاون المشترك بين موسكو وواشنطن وجاء في بيان اصدره الكرملين في موسكو ان الرئيس بوتين عبر لترامب عن \"امله في ان يتعاون البلدان لترميم العلاقات الروسية الامريكية المأزومة.\" ودعا الرئيس الروسي الى معالجة \"الملفات الدولية الساخنة\" والقيام \"بردود فعالة للتحديات التي تحيق بالامن الدولي\". وحث على الخوض في \"حوار بناء بين موسكو وواشنطن\" قال إنه \"سيكون في مصلحة البلدين.\" وقال آخر رؤساء الاتحاد السوفييتي ميخائيل غورباتشوف من جانبه إن فوز ترامب برئاسة الولايات المتحدة يمكن ان يساعد في تحسين العلاقات بين موسكو وواشنطن. وقال غورباتشوف \"إنه من الضروري الآن بدء حوار ثنائي على اعلى المستويات، والحيلولة دون انهيار هذا الحوار تحت اي ظرف كان.\" الأمم المتحدة قال الأمين العام للأمم المتحدة، بان غي مون، إن المنظمة الدولية ستعتمد على إدارة الأمريكية الجديدة لدونالد ترامب للمساعدة في مكافحة التغيير المناخي ودعم حقوق الانسان في عموم العالم. وهنأ بان ترامب بمناسبة فوزه بسباق الرئاسة الأمريكية، قائلا إن \"الناس في كل مكان يتطلعون لأن تستخدم الولايات المتحدة قوتها المميزة للمساعدة في الارتقاء بالبشرية والعمل للصالح العام\" للإنسانية جمعاء. وأضاف بان \"أن الأمم المتحدة ستعتمد على الإدارة الجديدة لتقوية أواصر التعاون الدولي إذ نتوق جميعا للتمسك بالمثل المشتركة ومكافحة التغير المناخي وإعلاء شأن حقوق الإنسان\". و لا يخفي ترامب عدم احترامه للأمم المتحدة، التي وصفها بأنها غير فعالة وهدر لأموال دافعي الضرائب. وسبق أن تعهد بالانسحاب من اتفاق باريس لمكافحة التغيير المناخي الذي وقعه أكثر من 195 بلدا في ديسمبر/كانون الأول 2015. وقال أيضا إنه سيوقف كل الدفعات المالية التي تقدمها الولايات المتحدة لبرامج الأمم المتحدة بشأن الاحتباس الحراري في الارض. الصين وفي بكين، اعلن التلفزيون الصيني الرسمي ان الرئيس شي جينبينغ هنأ ترامب في م��المة هاتفية اجراها معه الاربعاء. ونقل تلفزيون سي سي تي في عن الرئيس شي قوله \"اقدر تقديرا عاليا العلاقات الصينية الامريكية، واتطلع الى العمل معكم والى الالتزام بمبدأي الاحترام المتبادل وتجنب الصراعات.\" الهند كما غرد رئيس الحكومة الهندية نارندرا مودي مهنئا \"نقدر الصداقة التي عبرت عنها للهند خلال حملتك الانتخابية، ونتطلع للعمل معك بشكل وثيق للارتقاء بالعلاقات الهندية الامريكية الى مستويات جديدة.\" وكان ترامب اثنى على مودي في تجمع للامريكيين الهنود نظم في نيو جيرسي اواسط تشرين الاول / اكتوبر الماضي. باكستان كما بعث رئيس الحكومة الباكستانية نواز شريف بتهانيه الى ترامب، واصفا النصر الانتخابي الذي حققه بأنه \"نصر للشعب الامريكي وايمانه الذي لا يهتز بالديمقراطية والحرية وحقوق الانسان والاقتصاد الحر، والاهم من ذلك يشير النصر الكبير الذي حققتموه الى الثقة التي وضعها الشعب الامريكي في قيادتكم ورؤيتكم والتزامكم بخدمة بلادكم العظيمة.\" واكد رئيس الحكومة الباكستانية التزام حكومته بتعزيز وتعميق العلاقات الثنائية. الفلبين وهنأ الرئيس الفلبيني رودريغو دوتيرتي - الذي اشتهر بهجومه على الرئيس باراك اوباما لانتقاد الاخير الحملة التي يقودها ضد المخدرات في الفلبين - ترامب، وقال إنه يتطلع الى التعاون مع الرئيس الامريكي الجديد لتعزيز العلاقات الثنائية بين البلدين. المجر وفي بودابست، رحب رئيس الحكومة المجرية فيكتور اوربان بفوز ترامب واصفا اياه \"بالخبر العظيم.\" وقال اوربان في مداخلة نشرها في صفحته في فيسبوك \"إن الديمقراطية ما زالت حية.\" وكان اوربان قال في تموز / يوليو الماضي إن السياسات التي يدعمها ترامب بخصوص الهجرة والسياسة الدولية \"حيوية\" بالنسبة للمجر، اما سياسات المرشحة الديمقراطية هيلاري كلينتون فهي \"قاتلة.\" الاتحاد الاوروبي اما مسؤولة العلاقات الخارجية في الاتحاد الاوروبي فيديريكا موغريني، فقالت إن العلاقات بين الولايات المتحدة والاتحاد اقوى من ان تتأثر بأي تغيير في السياسات. وقالت موغريني عقب الاعلان عن فوز ترامب \"سنواصل العمل معا.\" من جانبه، قال جياني بيتيلا، رئيس الكتلة الاشتراكية والديمقراطية في البرلمان الاوروبي، \"إن النصر الذي حققه ترامب مخيف حقا بالنسبة للجميع، ولكنه سيكون من الخطأ وصف اولئك الذين يؤمنون بترامب ولوبان وفاراج (في اشارة الى زعيم حزب استقلال المملكة المتحدة المعادي للاتحاد الاوروبي) واوربان وغيرهم بأنهم جهلة او برابرة. علينا ان نستمع اليهم، اولئك الذين \"خسروا جراء العولمة\"، ونقدر مشاعرهم بالتهميش والاقصاء.\" تركيا وعبر الرئيس التركي رجب طيب اردوغان عن امله في ان تؤدي نتيجة الانتخابات الامريكية الى \"خطوات ايجابية في المنطقة\"، بينما هنأ وزير الخارجية التركي مولود جاويش اوغلو ترامب على النصر الذي حققه، وقال في تغريدة إن انقره \"ستعزز علاقاتها المبنية على الثقة والتعاون\" مع الولايات المتحدة. من جانبه، قال رئيس الحكومة التركية بن علي يلدريم إن صفحة جديدة ستفتح في العلاقات بين بلاده والولايات المتحدة اذا قامت الاخيرة بتسليم رجل الدين فتح الله غولن الى تركيا. المكسيك عبر الرئيس المكسيكي انريكي بينا نيتو يوم الاربعاء عن استعداده للعمل مع الرئيس الامريكي المنتخب قائلا إن البلدين \"صديقان\" يجب ان يتعاونا مع بعضهما البعض. وكان ترامب تعهد في حملته الانتخابية ب��شييد \"جدار عظيم\" على طول حدود الولايات المتحدة مع المكسيك لمنع المهاجرين من التدفق شمالا، وان تقوم المكسيك بتحمل نفقات تشييد الجدار. ماليزيا كما هنأ رئيس الحكومة الماليزية نجيب رزاق الرئيس الامريكي المنتخب قائلا إن ترامب حاز على تأييد الامريكيين الذين لا يريدون لبلادهم ان تتورط في الدول الاخرى.\" وعبر رزاق عن امله في استمرار شراكة بلاده مع الولايات المتحدة تحت رئاسة ترامب. فرنسا وقال الرئيس الفرنسي فرنسوا هولاند إنه هنأ ترامب على فوزه، ولكنه اضاف ان ذلك الفوز يؤذن لبدء \"مرحلة من انعدام اليقين.\" وقال هولاند إن فوز المرشح الجمهوري يؤكد على انه ينبغي لفرنسا ان تكون اقوى ولاوروبا ان تتوحد، مضيفا انه سيكون حذرا وصريحا في اي مفاوضات مع الولايات المتحدة حول القضايا الدولية. وكان الرئيس الفرنسي قال في السابق إن منظر ترامب \"يصيبه بالغثيان.\" وكان ترامب اثار غضب الكثير من الفرنسيين عندما قال إن الهجمات التي شهدتها باريس في العام الماضي - والتي اسفرت عن مقتل 130 شخصا - كان من الممكن تجنبها لو خففت فرنسا قوانين الاسلحة النارية السارية فيها. كما اشار الى وجود مناطق في باريس تخشى الشرطة دخولها لخطورتها، والمح الى امكانية اخضاع الزائرين الفرنسيين الى تدقيق امني مضاعف في الولايات المتحدة بسبب المخاوف من المتطرفين في فرنسا. وعبرت مارين لوبان زعيمة الجبهة الوطنية الفرنسية اليمينية المعادية للمهاجرين عن فرحتها بفوز ترامب حتى قبل اعلان نتائج الانتخابات، وغردت معبرة عن دعمها \"للشعب الامريكي الحر.\" اسرائيل وفي اسرائيل، قال رئيس الوزراء بنيامين نتنياهو \"أهنئ الرئيس الأمريكي المنتخب دونالد ترامب. الرئيس المنتخب ترامب هو صديق حقيقي لإسرائيل. سنعمل معا من أجل دفع الأمن والاستقرار والسلام في منطقتنا. العلاقة المتينة بين الولايات المتحدة وإسرائيل مبنية على قيم ومصالح مشتركة وعلى مصير مشترك. إنني متأكد بأن الرئيس المنتخب ترامب وأنا سنواصل تعزيز التحالف الفريد من نوعه القائم بين إسرائيل والولايات المتحدة وسنقوده إلى قمم جديدة\". قال وزير التعليم نفتالي بينيت زعيم حزب البيت اليهودي اليميني المتشدد إن انتخاب ترامب رئيسا للولايات المتحدة يعني عمليا نهاية فكرة الدولة الفلسطينية، بينما دعت وزيرة العدل ايليت شاكيد من الحزب نفسه ترامب الى تنفيذ وعده ونقل السفارة الامريكية من تل ابيب الى القدس. وقال زعيم المعارضة الإسرائيلية يتسحق هيرتزوغ إن فوز ترامب هو \"جزء من تسونامي التغيير الذي تطمح إليه الشعوب.\" ايطاليا وهنأ رئيس الحكومة الايطالية ماتيو رينزي ترامب ايضا، وقال إن صداقة ايطاليا مع الولايات المتحدة صلبة. مصر كما هنأ الرئيس المصري عبد الفتاح السيسي الرئيس الأمريكي المنتخب متمنياً له \"التوفيق والنجاح في أداء مهامه ومسئولياته القادمة في رعاية مصالح الشعب الأمريكي الصديق الذي منحه الثقة في القيادة\". وقال بيان صادر عن رئاسة الجمهورية \"إن مصر تتطلع لأن تشهد فترة رئاسة ترامب ضخ روح جديدة في مسار العلاقات المصرية الأمريكية، ومزيداً من التعاون والتنسيق لما فيه مصلحة الشعبين المصري والأمريكي، وتعزيز السلام والاستقرار والتنمية في منطقة الشرق الأوسط، لاسيما فى ظل التحديات الكبيرة التى تواجهها\". كما وجه الرئيس المصري الدعوة لترامب لزيارة مصر. العراق وهنأ الرئيس العراقي فؤاد معصوم بدوره ترامب على فوزه. و��اء في رسالة وجهها الرئيس العراقي الى الرئيس الامريكي المنتخب \"باسمي شخصيا وباسم شعب وحكومة العراق، أعرب لكم وللشعب الامريكي الصديق عن اصدق التهاني بانتخابكم رئيسا للولايات المتحدة الامريكية متمنيا لكم كل النجاح ولبلادكم كل التقدم والسلام والازدهار وللعلاقات بين بلدينا المزيد من القوة والتعاون المشترك.\" كما هنأ رئيس الوزراء العراقي حيدر العبادي ترامب بمناسبة فوزه بانتخابات الرئاسة الأمريكية. المانيا وهنأت المستشارة الالمانية انجيلا ميركل ترامب الاربعاء، وعبرت عن رغبتها في التعاون معه بشكل وثيق على اسس الديمقراطية والحرية واحترام القانون ومن اجل كرامة البشر. وقالت ميركل \"تجمع المانيا والولايات المتحدة قيم مشتركة هي قيم الديمقراطية والحرية واحترام حكم القانون واحترام كرامة البشر مهما كان منشأهم ولونهم ودينهم وجنسهم وتوجههم الجنسي وآرائهم السياسية. ارغب بالتعاون الوثيق مع الرئيس الامريكي المقبل دونالد ترامب على هذه الاسس.\" ولكن وزير العدل الالماني هايكو ماس عبر عن قلقه من انتخاب ترامب، وقال في تغريدة \"إن العالم لن ينتهي بانتخاب ترامب، ولكنه (اي العالم) سيزداد جنونا.\" فلسطين وقالت وكالة الأنباء الفلسطينية الرسمية \"وفا\" إن الرئيس الفلسطيني محمود عباس هنأ ترامب بمناسبة إعلان فوزه في الانتخابات الأميركية وعبر عن امله أن يتحقق السلام \"العادل\" في عهده. وكان الناطق الرسمي باسم الرئاسة نبيل أبو ردينة قد قال في مقابلة مباشرة مع بي بي سي صباح الأربعاء إن القيادة الفلسطينية ستتعامل مع أي رئيس ينتخبه الأميركيون سعياً لتحقيق الدولة الفلسطينية المستقلة. اما حركة حماس، فقال خليل الحية عضو المكتب السياسي لبي بي سي \"لا فرق لدينا بين رئيس ديمقراطي أو جمهوري فسياسة أمريكا تنبع من الإنحياز لمصالح إسرائيل على حساب قضيتنا العادلة.\" وطالب الحية الرئيس الأمريكي المقبل بالالتزام بقيم العدالة والحرية والديمقراطية وأن تعمل ادارته على تقييم علاقتها مع الشعب الفلسطيني الذي يتوق للحرية والخلاص من الإحتلال على حد تعبيره. وفي رده على سؤال حول احتمال تبني الرئيس المنتخب ترامب للموقف الإسرائيلي باعتبار القدس عاصمة لإسرائيل قال الحية \"نحن في حماس ملتزمون بخيار المقاومة بكافة أشكالها وإذا حدث هذا يعني الانحياز الأكبر للاحتلال الإسرائيلي من دون النظر لمصلحة الضحية تحت الاحتلال\". ايران وفي طهران، نقلت وكالة ايسنا الايرانية للانباء عن الرئيس حسن روحاني قوله \"لن يكون لنتيجة الانتخابات الرئاسية الامريكية اي تأثير على سياسات الجمهورية الاسلامية\". واضاف الرئيس الايراني ان نتيجة الانتخابات \"كشفت عن عمق التذمر وعدم الاستقرار في الولايات المتحدة وهي مشاكل سيستغرق علاجها وقتا طويلا.\" وفيما يتعلق بالاتفاق الذي ابرمته ايران مع القوى الدولية حول برنامجها النووي، قال الرئيس روحاني إن الاتفاق منصوص عليه في قرار لمجلس الامن ولن يتأثر بأي قرار تتخذه حكومة بعينها. كما اوردت وكالة تسنيم الايرانية للانباء ان وزير الخارجية محمد جواد ظريف قال إنه يجب على ترامب الالتزام بالاتفاق النووي. بريطانيا تيريزا ماي تهنئ ترامب بالفوز بالرئاسة الأميركية وهنأت رئيسة الحكومة البريطانية تيريزا ماي بدورها ترامب، وقالت إن \"بريطانيا والولايات ستبقيان شريكتين قريبتين في الميادين التجارية والامنية والدفاعية.\" وقالت ماي في بيان \"أود ان اهنئ دونالد ترامب لانتخابه رئيسا للولايات المتحدة عقب حملة انتخابية صعبة. للولايات المتحدة وبريطانيا علاقات خاصة ودائمة مبنية على قيم الحرية والديمقراطية والمبادرة. اتوق للعمل مع الرئيس المنتخب ترامب لتعزيز هذه الاواصر وضمان امن ورخاء بلدينا في السنوات المقبلة.\" افغانستان وارسل الرئيس الافغاني محمد اشرف غني بتهانيه الى ترامب، وقال إن الولايات المتحدة وافغانستان حليفان استراتيجيان في الحرب على الارهاب كما انهما شريكان في التنمية. وجاء في بيان صدر عن القصر الجمهوري في كابول \"تأمل الحكومة الافغانية بأن يسهم التعاون الوثيق بين الحكومة الافغانية والرئيس الامريكي المنتخب في تعميق العلاقات بين البلدين.\" وناشدت حركة طالبان الرئيس الامريكي المنتخب سحب قوات بلاده من افغانستان. وجاء في تصريح اصدره الناطق باسم الحركة ذبيح الله مجاهد \"رسالتنا اليه (اي الى ترامب) تتلخص في تغيير السياسات الامريكية بحيث لا تحرم الامم الاخرى من حرياتها ولا تسعى الى ضمان مصالح امريكا على حساب دمار البلاد الاخرى وذلك من اجل ان ينعم العالم بالسلام ومن اجل انهاء الازمات الراهنة. الامر الاهم هو ضرورة ان تسحب الولايات المتحدة كل قواتها من افغانستان، وان تتجنب مواصلة هذه الحرب الخاسرة التي اضرت بسمعة الولايات المتحدة واقتصادها وجيشها.\" السعودية وعبر الملك سلمان ملك السعودية عن امله في ان يعيد الرئيس المنتخب ترامب الاستقرار الى منطقة الشرق الاوسط. وقال العاهل السعودي في رسالة تهنئة بعث بها الى ترامب \"نتمنى لسعادتكم النجاح في مهمتكم الهادفة الى احلال الامن والاستقرار في منطقة الشرق الاوسط والعالم اجمع.\" واثنى الملك سلمان في رسالته على العلاقات بين السعودية والولايات المتحدة التي وصفها \"بالتاريخية والوثيقة\". وكانت العلاقات بين الرياض وواشنطن قد تضررت تحت ظل ادارة الرئيس باراك اوباما، إذ يرى السعوديون ان اوباما كان مترددا جدا في امر التدخل في الحرب الاهلية السورية وغيرها من الحروب الاقليمية، كما ساورتهم المخاوف من ان اوباما بدأ يميل نحو ايران منافستهم الاقليمية. كوبا واعلنت كوبا عن اجراء مناورات عسكرية عقب فوز ترامب في الانتخابات الرئاسية. وقالت الحكومة الكوبية يوم الاربعاء إن قواتها ستجري تمارين عسكرية تشمل البلاد بأسرها للاستعداد \"لعمل عدواني محتمل\". وكان ترامب هدد بالغاء التقارب الذي شهده البلدان مؤخرا. ولم تربط السلطات الكوبية بشكل مباشر بين التمارين العسكرية وفوز ترامب.", "doc2": "\"Populizm Birləşmiş Ştatları\" yazır İspaniyanın La Razon qazeti Seçki bülletenlərinin sayı getdikcə onun xeyrinə elan edildikcə, orta şərqdəki media orqanları onun artıq seçkini qazandığını elan etməyə başlamlşdı. Trump seçki qərargahından qələbəsini elan edərkən, Avropa mətbuatı nəticəyə şok və həyəcanla reaksiya verib. \"Brexit 2.0\" Avropanı şoka salıb \"Avenger in the White House\" says Frankfurter Allgemeine of Germany Almaniyanın gündəlik Die Welt qazetinin internet saytındaki məqalə başlığı soruşur: \"Bu necə oldu axı?\". Ölkənin Die Tageszeitung's qəzetinin saytı isə ilk məqalə başlığını - \"Brexit 2.0\"-ni sonradan \"Dəhşətli klounun qələbəsinə yeniləyib. Frankfurter Allgemeine qəzetinin onlayn şərhi isə \"Ağ Evdə intiqamçı\" başlığı ilə yazılmış məqalədə Amerikanın müttəfiqlərinin \"möhkəm olmaları\" lazım olduğunu deyir. Qəzet yazır ki, \"Brexit-dən sonra Qərb idarəçiliyinin köhnə strukturuna yenidən möhkəm zərbə vurulub\". \"Aydındır ki, çox sayda Amerikalının qəzəbi, təhlükəli eksperimentin qorxusundan üstündür\", qəzet əlavə edib. Fransanın mühafizəkar Le Figaro qəzeti baş yazısında Amerikanın \"yenidən birliyə nail olması lazım olan bir ölkə\" olduğunu yazıb. Qəzet yazir ki, kim olur olsun, yeni prezident üçün \"Amerikanın parçalanmasının qabağını almaq çətin bir tapşırıq olacaq\". Daha sonra qəzet \"kloundan prezidentə\" adlı məqalə dərc edib. Fransızca Les Echos gündəlik biznes qəzeti \"Amerikanın yeni üzü\" adlı məqaləsində Trump-ı tənqid etməkdən çəkinməyib. \"İrqçi, populist, erkək şovinist, təkəbbürlü və hərəkətləri əvvəlcədən bilinməyən insan. Donald Trump-ın şəxsiyyətinin ən qorxulu keyfiyyətinin nə olduğunu biz bilmirik\", qəzet yazır. İspaniyanın La Razon qazeti \"Populizm Birləşmiş Ştatları\" başlığını seçib, ABC isə yazır ki, \"yeni prezidentə, həvəsdən daha çox gərginlik yaratmağa qabil olan iki namizədin böldüyü ölkənin qürurunu təmir etməsi lazımdır\". \"Qış gəlir\" Polşanın Rzeczpospolita mühafizəkar qəzeti nəticəni Taxtların Oyunu ilə müqayisə edib: \"Qış qəlir və heç bir xeyri yoxdur. Biz tamamilə gözlənilməz bir dünyaya oyanmışıq və bizness qeyri-müəyyənliyi bəyənmir.\" Ukraynanın, Inter TV-i izləyicilərinə deyib ki, \"Ölkə psixoloji olaraq Clinton-un prezident olmasına hazır idi. Bu səbəbdən də gördüyümüz rəqəmlər və Trump-ın gözlənilən qələbəsi çox sayda insanı şoka salıb\". Başqa Ukrayna kanalı - One Plus One TV - deyib ki, \"Bu barədə danışmaq bir az narahatedicidir və qeyri-adi hisslər yaradır\". Rusiyanın Rossiya 1 TV kanalı Donald Trump-ın qələbəsini \"gerçək sensasiya\" adlandırıb. Kanalın Washington müxbiri deyib ki, \"bu, Amerika və dünya üçün siyasi zəlzələ və tarixi bir hadisədir\". Başqa bir rəsmi kanal, Rossiya 24 TV deyib ki, rubl və neft qiymətləri Trump-ın qələbə xəbərilə \"kəskin düşüb\". Dünyada qeyri-müəyyənlik \"Peso in free fall,\" says Mexico's El Universal Meksikada qəzetlərin çoxu seçkinin yerli valyutanın dəyərinə etdiyi təsir barədə yazıb. El Universal yazıb ki, peso artıq \"tamamilə düşür\". Qəzet əlavə edib ki, ölkə \"artıq mümkün olduğu ən pis ssenari ilə üz-üzədir\", çünki Trump Meksika ilə divar tikmək, Şimali Amerika Azad Ticarət Müqaviləsini yenidən müzakirəyə çıxarmaq və milyonlarla sənədsiz miqrantı ölkədən deportasiya etmək istəyir. Argentinanın Clarin qəzetinin bir başlığında deyilir: \"Ortaya çıxan neo-faşist Donald Trump seçkilərdən daha da irəliyə gedəcək\" . Çinin People's Daily qəzeti yazıb ki, \"Trump növbəti prezident olarsa, iqtisadiyyat və siyasətlə bağlı qeyri-müəyyənliyik nəhəng olacaq\". Amma qəzet əlavə edib ki, Trump-ın qalibiyyəti Çin üçün müsbət hadisə ola bilər, çünki o \"həmişə deyib ki, ABŞ-nın başqa ölkələrlə münaqişə riskini azaltmaq üçün ideoloji fikir ayrılığını tərk etməyə hazırdır.\" Hindistana fərqli reaksiyalar müşahidə olunub. Time of India tweet-ində \"Təbrik edirik cənab Prezident!\" yazıb, amma Daily News and Analysis qəzeti isə \"Bu ən pis başlıqdır: Donald Trump Amerika Birləşmiş Ştatlarının yeni prezidentidir\" yazıb. Tükiyənin Posta qəzeti \"Prezident Klinton\" başlığı ilə dərc edilib Gecə səsvermə hələ də qeyri-müəyyən olduğu üçün, bir qəzetin səhv nəticəni elan etməsi çox da böyük sürpriz olmayıb. Türkiyənin Posta qazeti deyib ki, \"sorğular bu dəfə yalan demədi və Hillary Clinton artıq Amerika Birləşmiş Ştatlarının ilk qadın prezidenti seçilib.\" BBC Monitoring dünya boyunca TV, radio, internet və çap mediasından icmallar və xəbərlər hazırlayır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/trending-57204104", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-57134217", "doc1": "ودخل الاتفاق حيّز التنفيذ فجر يوم الجمعة، بعد 11 يوماً من القصف، الذي أدى إلى مقتل 240 شخصاً معظمهم في غزة. ورحب العديد من القادة والزعماء في العالم باتفاق وقف إطلاق النار، وشدد الأمين العام للأمم المتحدة أنطونيو غوتيريش على ضرورة بذل القادة الفلسطينيين والإسرائيليين الجهود من أجل بدء حوار جاد لمعالجة الأسباب الحقيقية للصراع. من المنتصر؟ وزعم الطرفان، حماس وإسرائيل، تحقيق الانتصار في الصراع، وهو الأمر الذي انعكس أيضا على وسائل التواصل الاجتماعي. عربيا أطلق ناشطون وسما #غزة_تنتصر و #فلسطين_تنتصر ، اللذان تصدرا قائمة ترند تويتر في معظم الدول العربية بأكثر من 500 ألف تغريدة. مواضيع قد تهمك نهاية ونشر كثيرون صورا وفيديوهات للاحتفالات التي عمت القدس والعديد من المدن الفلسطينية والعربية. وعدد آخرون الأسباب التي تدفعهم لاعتبار ما حصل خلال الحرب واتفاق وقف إطلاق النار \"نصرا للفلسطينيين\". ومن بين ذلك \"ربط الفلسطينيين ببعضهم تحت قضية واحدة من البحر إلى النهر وقدرة المقاومة في غزة على ردع أي اجتياح بري للقطاع، وتشكيل رأي عام عربي ودولي متعاطف مع القضية\"، على حد قولهم. واعتبر ذيبان أن صورة إسرائيل \"اهتزت في عيون الجميع واكتشفنا أنها هشة ولا تستطيع مقاومة منظمة بسيطة\". ورأى أحمد رجب أن \"أسباب قبول إسرائيل بوقف إطلاق نار غير مشروط هي: صمود حماس، وانتفاضة الفلسطينيين في الداخل، وخسارة إسرائيل لصورتها بشكل هائل والضغوط السياسية عليها من الخارج\". في المقابل وصف آخرون النصر الذي يتحدث عنه البعض بـ\"الوهمي\". فاعتبر طراد الأسمري أنه \"لم يتغير شيء: غزة أكثر دماراً والفلسطينيين أكثر بؤسا وفلسطين لم يحرر منها أي شبر\". وطالب تركي الحمد بوقف \"خداع النفس وتضليل الشعوب \"، متسائلا: عن أي نصر نتحدث؟ تحولت غزة إلى أطلال ... ولم يبق بيت غزاوي إلا وفيه أم ثكلى، أو أرملة غير طروب، وطفل يتيم، ومستقبل سرابي\". وتساءلت لانا مدور عن المكسب العملي الذي حصل عليه الفلسطينيون، فلم يرفع الحصار عن غزة ولم تحل القضية التي أشعلت المواجهة أي الشيخ جراح والقدس. كيف تفاعلت وسائل الاجتماعي في إسرائيل؟ في الجانب الإسرائيلي نشر أفيخاي أدرعي، المتحدث باسم الجيش الإسرائيلي، عددا من التغريدات تحدث فيها عن \"الإنجازات\" التي حققتها عملية \"درع أورشليم\" وتساءل: \"هل تتجرأ حماس على الاعتراف بحجم الضربة القوية التي تلقتها أو أنهم سيستمرون في احتفالات النصر الوهمي؟\". في المقابل كان لدى بعض الإسرائيليين رأي آخر، فقال أحدهم: \"يظن البعض أنهم إذا أطلقوا على ما جرى اسم وقف إطلاق النار فإننا لن نلاحظ أن ما حصل كان فاشلا\".", "doc2": "Münaqişənin 11 günü ərzində əksəriyyəti Qəzza zolağında olmaqla 244 nəfər həlak olub, 2 min nəfərədək insan yaralanıb. Misir atəşkəsə riayət olunmasını izləmək üçün İsrailə iki nümayəndə heyətini göndərəcəyini bildirib. Cümə gecəsi münaqişənin gedişində müxtəlif sığınacaqlarda gizlənən fələstinlilər Qüds, Hebron, Ramallah və digər şəhərlərdə küçələrə çıxaraq atəşkəsi qeyd etdilər. Küçələrə çıxanların çoxu əldə olunmuş atəşkəsi fələstinli müqavimətinin qələbəsi kimi qəbul edir. Bəzi məscidlərdə səsgücləndiricilərdən \"işğalçılar üzərində müqavimətin qələbəsini\" alqışlayan çağırışlar səsləndirilib. Qüdsdəki Məbəd dağında müsəlmanlarla İsrail polisi arasında yenidən toqquşma baş verib. Küçələrə çıxanların çoxu əldə olunmuş atəşkəsi fələstinlilərin İsrail üzərində qələbəsi kimi qeyd edir Həmas atəşkəslə bitmiş silahlı toqquşmanın \"üstün hərbi gücə malik olan düşmənə qarşı uğurlu bir müqavimət\" olduğunu bildirib. İsrail hökuməti qeyd edib ki, 11 günlük hərbi kampaniya müddətində İsrail Həmas-ın hərbi infrastrukturunu məhv etmək məqsədinə çatmaq istiqamətində \"böyük irəliləyişə nail olub\". İsrail rəsmiləri hesab edir ki, bu, uzunmüddətli sülh və əmin-amanlığa gətirib çıxarmalıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-48814982", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48816922", "doc1": "الرئيس الأمريكي والزعيم الكوري في قمة هانوي في فيتناتم في فبراير/ شباط ويأتي الاجتماع غير المرتب مسبقا، بعد أن غرد ترامب على موقع التواصل الاجتماعي تويتر إنه قد \"يصافح كيم ويقول له مرحبا\" خلال زيارته لكوريا الجنوبية. من جهته أكد رئيس كوريا الجنوبية مون جاي إين أن الزعيمين سيلتقيان للمصافحة وتبادل التحية على الحدود. ولم يصدر عن كوريا الشمالية أي تعلق بعد. وكان الرئيس الأمريكي، وصل إلى العاصمة الكورية الجنوبية سيول، يوم السبت، لإجراء محادثات بخصوص نزع السلاح النووي الكوري الشمالي. من جانبها وصفت كوريا الشمالية عرض ترامب بأنه غاية في الأهمية. وسيكون هذا اللقاء هو الثالث، بين ترامب وكيم، خلال أقل عام، والأول منذ انهيار قمة فيتنام في فبراير/ شباط من هذا العام. ترامب كيم.. القمة انتهت ولكن \"الود متواصل\" وعلى الرغم من عدم إجراء ترتيبات دبلوماسية لهذا اللقاء، إلا أن البعض يرجح أن عقد اجتماع آخر بين الزعيمين يمكن أن يساعد في إعادة ضبط العلاقات وتمهيد الطريق لمحادثات مستقبلية. واستضاف الرئيس الكوري الجنوبي، مون جاي إن، الرئيس ترامب في مأدبة عشاء رئاسية في البيت الأزرق مساء السبت. المنطقة الخالية من السلاح والتي تقسم الكوريتين وأشاد مون بعرض ترامب لقاء كيم، قائلاً إنه إذا أُنجز فسيكون \"لحظة تاريخية\"، و \"حتى لو لم يحدث، فهو إنجاز كبير في حد ذاته\"، لأنه يظهر نوايا ترامب الحسنة تجاه الرئيس كيم جونغ أون. ما هي ردود الفعل الكورية الشمالية تجاه عرض ترامب؟ قال نائب الوزير الأول للشؤون الخارجية في كوريا الشمالية، تشوي سون هوي، في بيان له، بعد ساعات قليلة من عرض ترامب: \"إننا نعتبره اقتراحًا مثيرا للاهتمام، لكننا لم نتلق دعوة رسميًة في هذا الصدد\". وأضاف البيان أن مثل هذا الاجتماع \"سيكون مناسبة قيمة لزيادة تعميق العلاقات الشخصية بين الزعيمين وتطوير العلاقات الثنائية. ولم يتضح بعد ما إذا كان ترامب قد أُطلع المسؤولين المرافقين له مقدما على عرضه لقاء الزعيم الكوري الشمالي، وقالت الرئاسة الكورية الجنوبية إنه لم يتأكيد أي شيء بعد. لكن في الأسبوع الماضي ، قال مسؤول كوري جنوبي إن ترامب يفكر في . يارة إلى المنطقة المنزوعة السلاح، مما أثار تكهنات بإمكانية عقد اجتماع مع كيم. وكان ترامب حاول القيام بزيارة مفاجئة للمنطقة في نوفمبر/ تشرين الثاني 2017، لكنه اضطر إلى التخلي عن الفكرة بسبب سوء الأحوال الجوية. الزعيمين الكوريين في قمة بانمون جوم في كوريا الجنوبية في إبريل/ نيسان 2018 كيف تبدو العلاقة بين كوريا الشمالية والولايات المتحدة؟ توترت العلاقات بعض الشيء منذ التقى ترامب وكيم في العاصمة الفيتنامية، هانوي، حيث انتهت القمة فجأة دون تحقيق تقدم في ملف نزع السلاح النووي الكوري الشمالي. أصر ترامب مرارًا وتكرارًا على أنه يتعين على كوريا الشمالية تفكيك ترسانتها النووية قبل رفع العقوبات الاقتصادية عنها. لكن كوريا الشمالية تخاطر بإثارة غضب إدارة ترامب، منذ قمة هانوي، من خلال اجراء العديد من الاختبارات الصاروخية قصيرة المدى. لكن ترامب، الذي هدد كوريا الشمالية ذات مرة \"بالنار والغضب\"، تحدث بلهجة أكثر تصالحية مؤخرًا، واصفا كيم بأنه \"رجل ذكي جدًا\" وأنه يتوقع \"الكثير من الأشياء الجيدة\" من كوريا الشمالية. وكان ترامب أرسل، الأسبوع الماضي، خطابا شخصيًا للزعيم الكوري الشمالي، الذي أشاد من جانبه بمحتوى الخطاب ووصفة \"بالممتاز\". يذكر أن ترامب قال خلال الشهر الجاري إن كوريا الشمالية تمتلك \"إمكانات هائلة\" تحت قيادة الزعيم كيم. ما المتوقع مناقشته في سيول؟ قال مكتب رئيس كوريا الجنوبية إن الرئيسين مون و ترامب سيناقشان \"سبل توثيق التعاون بين البلدين لبناء سلام دائم من خلال نزع السلاح النووي كلية من شبه الجزيرة الكورية\". ونُقل عن المبعوث الأمريكي الخاص المكلف بالملف الكوري الشمالي، ستيفن بيغون، الذي زار سيول مؤخرًا لإجراء محادثات تحضيرية، قوله إن الولايات المتحدة \"مستعدة لعقد مناقشات بناءة مع كوريا الشمالية\". وقد اعتبر الرئيس مون، الذي عقد اجتماعين مع كيم وكان وسيطا في عقد القمة الأولى بين ترامب وكيم، حل قضية كوريا الشمالية النقطة المحورية في فترة رئاسته الحالية. وبحسب محللين، يبدو أن ترامب حريصً أيضًا على إظهار تقدم ملموس في الملف النووي الكوري مع بدء حملة ا لانتخابات الرئاسية 2020. ويرجح المحللون أن يكون مستقبل التحالف الأمني بين الولايات المتحدة وكوريا الجنوبية، مدرجًا في جدول أعمال سيول. ويقيم في كوريا الجنوبية حوالي 30 ألف فرد من الرعايا الامريكيين، وقد قال ترامب مرارًا وتكرارًا إنه يود تقليص هذا العدد. كما يجري الجيشان مناورات حربية سنوية، طالما أثارت غضب كوريا الشمالية، لكنهما قلصا حجم المناورات منذ أن تحسنت العلاقات العام الماضي.", "doc2": "İki ölkə liderləri arasında bu məkanda görüş tarixdə ilk dəfə baş tutub. Donald Trump eləcə də Şimali Koreya ərazisinə baş çəkmiş ilk ABŞ prezidenti olub. İki prezident arasında görüş əlsıxma mərasimindən başlayıb, bundan sonra Donald Trump demarkasiya xəttini keçərək Şimali Koreya ərazisinə ayaq basıb. O, Şimali Koreya torpağına bir neçə addım atdıqdan sonra iki lider arasında daha bir - bu dəfə Şimali Koreya ərzisində əlsıxma mərasimi keçirilib. Bundan sonra Donald Trump və Kim Jong-un demilitarizasiya olunmuş zonanın cənub hissəsinə yollanıblar Jurnalistlərlə söhbətdə Trump bəyan edib ki, sərhədin rəmzi olaraq keçilməsi onda \"böyük qürur hissi yaradıb\". \"Prezident Trump indicə demarkasia xəttini keçdi. Bu isə o deməkdir ki, o, bizə baş çəkən ilk [ABŞ] prezidentdir. Bu, onun firavan gələcək üzərində işləmək arzusunun ifadəsidir\", - Şimali Koreya prezidenti Kim Jong-un deyib. Tərəflər arasında danışıqlar keçirildikdən sonra Donald Trump Şimali Koreya liderinə təşəkkürünü bildirib. \"Ona təşəkkürmü bildirmək istəyirəm. Sosial şəbəkələrdə dəvətimi yerləşdirəndən sonra o, görüşə gəlməsəydi, mətbuat məni bir təhər edəcəkdi\", - Trump deyib. Donald Trump Şimali Koreya rəhbəri Kim Jong-un-u ABŞ-a rəsmi səfərə gəlməyə dəvət edib. Görüş bitəndən sonra Trump və Cənubi Koreya prezidenti Moon Jae-in Şimali Koreya lideri Kim Jong-un-u demarkasiya xəttinə qədər yola salıblar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-46791096", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43017883", "doc1": "زار كيم جونج أون الصين أربع مرات خلال 2018 وتستمر زيارة جونغ أون وقرينته ري سول جو إلى الصين حتى العاشر من يناير/ كانون الثاني الجاري. وأشارت تقارير إلى أن الزيارة تهدف إلى استئناف المفاوضات بين الجانبين تمهيدا لقمة ثانية تجمع الزعيم الكوري الشمالي والرئيس الأمريكي دونالد ترامب. وتفيد تقارير بأن رئيس كوريا الشمالية سافر إلى الصين في قطاره المصفح. وتعد هذه رابع زيارة يقوم بها كيم جونغ اون إلى الصين خلال عام واحد. وأشارت تقارير إلى أن الثلاثاء يوافق عيد ميلاد زعيم كوريا الشمالية الخامس والثلاثين رغم أن وسائل الإعلام الكورية الشمالية لم تؤكد هذه الأنباء. وتعتبر الصين أهم حليف دبلوماسي لكوريا الشمالية، كما أنها الشريك التجاري الأهم لبيونغيانغ والداعم الرئيسي لها. وقال هاري جيه كازيانيس، مدير دراسات الشؤون الدفاعية بمركز الصالح الوطني، لوكالة أنباء رويترز إن \"كيم جونغ أون متحمس لإبلاغ إدارة ترامب بأن لديه خيارات دبلوماسية واقتصادية بخلاف ما يمكن أن تقدمه واشنطن وسول\". ولم يلتق كيم جونغ أون برئيس الصين خلال السنوات الست الأولى من صعوده إلى السلطة، ولكنه سافر إلى الصين ثلاث مرات العام الماضي. لم يُعلن عن أي من الزيارات التي قام بها جونج أون للصين قبل بدء أي منها وتقول لورا بيكر، مراسلة بي بي سي في سيول، إن الزيارة الأخيرة، التي تستمر لثلاثة أيام، قد تثير تكهنات باقتراب عقد قمة أمريكية كورية شمالية ثانية. وقال ترامب لوسائل إعلام في وقت سابق إن \"حوارا جيدا\" دار مع كوريا الشمالية، لكن العقوبات الأمريكية على بيونغيانغ سوف تستمر. وكان كيم جونغ أون، قد أكد في خطابه بمناسبة العام الجديد أنه ملتزم بنزع السلاح النووي من شبه الجزيرة الكورية، لكنه حذر من إمكانية تغير مسار الأحداث حال استمرار العقوبات الأمريكية. وتوقف التقدم على صعيد التعاون الدبلوماسي بين الزعيمين الأمريكي ترامب والكوري الشمالي جونغ أون منذ القمة التاريخية التي انعقدت بين الجانبين في سنغافورة في يونيو/ حزيران الماضي. ووقع الزعيمان اتفاقا تعهدا خلاله بنزع السلاح النووي من المنطقة، لكنهما لم يعلنا أي تفاصيل عن هذا الاتفاق.", "doc2": "Kim Jong-un's sister delivered a handwritten invitation to President Moon Jae-in to visit Pyongyang Əgər Cənubi Koreya dəvətnaməni qəbul edərsə, bu, on ildən artıq dövrdə iki Koreya lideri arasında ilk görüş olacaq. Cənab Moon iki Koreyanın bu görüşün \"baş tutmasına imkan\" yaratmalı olduqlarını deyib və Şimali Koreyanı ABŞ-la danışıqlara qayıtmağa çağırıb. Şimali Koreyanın dəvətnaməsini Cənubi Koreyada keçirilən Qış Olimpiadasının açılışı ərəfəsində prezident sarayında keçirilən görüşdə Kim Jong-un-un bacısı Kim Yo-jong təqdim edib. Xanım Kim və Şimali Koreyanın simvolik dövlət başçısı Kim Yong-nam 1950-ci illərdən indiyədək Şimali Koreyadan Cənubi Koreyaya səfər edən ən yüksək səviyyəli nümayəndə heyətinə başçılıq ediblər. Həmçinin oxuyun: Təxminən 30 yaşı olduğu ehtimal edilən xanım Kim-in böyük qardaşının Kim Jong-un-a yaxın olduğu deyilir və o, keçən il qüdrətli siyasi buronun üzvü təyin olunub. Üç saatlıq görüşdə iki ölkənin rəsmiləri kimçi (Koreya milli mətbəxinin məşhur bibərli turşu kələm) və düyüdən hazırlanmış socu adlı spirtli içkini paylaşıblar. Xanım Kim cənab Moon-u \"mümkün qədər tezliklə\" səfərə dəvət edib, Cənubi Koreya prezident sarayından bir sözçü bildirib. Washington Post qəzetinin Tokio bürosunun rəhbərinin tvitinə əsasən, görüş bitməmişdən əvvəl xanım Kim bir vərəqə \"Pxenyan və Seulun koreyalıların ürəyində yaxınlaşacağını\" və \"yaxın gələcəkdə rifah və birləşmənin\" baş tutacağını arzu etdiyini yazıb. ABŞ-ın reaksiyası necə olub? Görüş, ABŞ-ın Pyenxanla əlaqələrin yaradılmasına qarşı xəbərdarlığından sonra baş tutub. Trump administrasiyası Seulun Şimali Koreya ilə əlaqələrinin olimpiada dövründəki inkişafından narahatdır. ABŞ üçün ən narahatedici məqam Şimali Koreyanın sürətlə inkişaf edən nüvə raket proqramıdır. Media bildirir ki, dəvətnamə cənab Moon-u çətin vəziyyətdə qoyur, çünki seçki kampaniyasında, o Şimali Koreya ilə əlaqələri bərpa etməyi vəd etmişdi, lakin bu addımlar Cənubi Koreyanın müttəfiqi ABŞ-in istəklərinə ziddir. Açılış mərasimində bir-birinə yanaşı əyləşən ABŞ vise-prezidenti Mike Pence və xanım Kim Yong-nam bir-birlərilə üzləşməməyə cəhd ediblər. Bundan əvvəl Olimpiadanın açılış mərasimində bir-birinə yanaşı əyləşən ABŞ vise-prezidenti Mike Pence və xanım Kim Yong-nam bir-birlərilə üzləşməməyə cəhd ediblər, Yonhap xəbər agentliyi yazır. Açılış mərasimində Şimali Koreya idmançıları Cənubi Koreya idmançıları ilə səhnəyə çıxdığı anda cənab Pence ayağa qalxmayıb. Şənbə günü, o Twitter-də yazıb ki, ABŞ \"Şimali Koreya rejiminin dünya səhnəsində təbliğat tamaşasının maneəsiz davam etməsinə imkan\" verməyəcək. Şimali Koreya nə istəyir? \"Prezident Moon cavabında görüşün baş tutması üçün hər iki tərəfin düzgün şəraiti yaratmalı olduqlarını bildirib\", Cənubi Koreyanını sözçüsü Kim Eui-kyeom deyib. Cənubi Koreya prezidenti Şimali Koreyadan ABŞ-la danışıqlara başlamağı və iki Koreya arasında da danışıqların bərpa edilməsini xahiş edib. Cənab Moon-un administrasiyası iki Koreyanın, Olimpiya oyunlarının \"sülh üçün yaratdığı müsbət ab-havanı davam etdirməyə razı olduqlarını\" bildirib. Lakin Pxenyanın nüvə proqramı iki ölkəni danışıqlara cəlb etməyə yönələn bütün səylər üçün manealar yaradacaq. Bundan əvvəl cənab Moon bəyan etmişdi ki, o, Şimali Koreyadan nüvə gərginliyinin aradan qaldırılması üçün cəhd göstərməsi barədə vəd istəyir. Lakin Pusan Milli Universitetindən analitik Robert E Kelly tvitləyib ki, Koreyalar arasında əlaqələr \"normala qayıdacaq\". Ekspertlər həmçinin qeyd ediblər ki, cənab Moon Şimali Koreyadan iki ölkə arasında ayrılmış ailə üzvlərinin bir-birlərilə görüşməsinə imkan yaradılmasını tələb edə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-46591131", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43986611", "doc1": "والد دوقة ساسكس ناشدها الرد على رسائله والسماح بمقابلته لتجاوز الخلافات وقال في حديثه إلى برنامج صباح الخير بريطانيا على قناة (آى تي في)، إنه لا يفهم لماذا قطعت ميغان علاقتها به تماما \"اعتبرته غير موجود\". وحصل ماركل، 74 عاما، على دعوة لحضور حفل زفاف ابنته، مايو/آيار الماضي، لكنه اعتذر عن الحضور بسبب حاجته لإجراء جراحة في القلب. وقال موجها حديثه لابنته دوقة ساسكس: \"أحبك كثيرا، أنت ابنتي وأود حقا أن أسمع منك\". وأضاف: \"مهما كانت اختلافاتنا، يجب أن نكون قادرين على تجاوزها\". ميغان ماركل تدعم مشروع خيري في مركز إسلامي من الذي سيغير الآخر، ميغان ماركل أم العائلة المالكة؟ والد ميغان \"اشترط على هاري ألا يرفع يده عليها\" كي يقبل زاوجهما وشهدت فترة الإعداد للزفاف الملكي، جدلا بسبب والد العروس الذي صور نفسه وهو يجرب البدلة التي سيرتديها في الزفاف، وقام ببيع الصورة لمصوري \"الباباراتزي\"، مما أثار جدلا كبيرا في بريطانيا. وفي المقابلة التليفزيونية التي أجراها من سان دييغو في الولايات المتحدة، قال ماركل: \"اعتذرت 100 مرة عن هذه الواقعة، لا أشعر أن الأمر يستحق أن أكون منبوذا أو غير موجود، هذا سخيف\". توماس ماركل لم يحضر حفل زفاف ابنته للامير هاري وقام الأمير تشارلز بدوره في المراسم وهذا أول حوار تليفزيوني يجريه والد ميغان ماركل منذ الإعلان عن حملها في أكتوبر/تشرين الأول الماضي، وفقا لتعليق البرنامج. وأضاف الأب: \"أحاول التواصل معها (انتبه) طوال أسابيع. كل يوم أحاول إرسال رسالة نصية لها. لم أتلق أي تعليق من قبل.\" وتابع: \"فقط استمر في سؤالها أن ترد لكنني لم أحصل على إجابة. لقد أرسلت لها خطابات أيضا\". ولم يحصل ماركل على أجر مقابل الظهور في البرنامج، معتقدا أن ابنته وزوجها قد يتأثران بالتقارير الصحفية التي سوف تنشر عنه. \"من المؤسف أن ابنتي وزوجها هاري يصدقان كل شيء يقرآنه في الصحف\". وأوضح: \"خلال السنة الأولى كانا يخبراني بعدم تصديق هذه الأشياء، لكنهما الآن يصدقانها ويعتقدان أنني أقول أشياء كثيرة لكن لم أقلها\". وأعرب الأب عن أمله في أن يتمكن من لقاء \"حفيده المستقبلي\"، والمنتظر ولادته الربيع المقبل. وأضاف: \"أعتقد أنها ستكون أما عظيمة وربما تتغير الأمور قليلا ونتواصل معا مجددا\". ووصف ابنته بأنها حازمة وقوية، \"فهي شخصية مسيطرة وهو جزء من طبيعتها لكنها لم تكن أبدا غير مهذبة، فهي مؤدبة دائما\". ورفض قصر كسينغتون التعليق على مقابلة والد دوقة ساسكس وما جاء فيها.", "doc2": "Meghan Markle və şahzadə Harry mayda evlənəcəklər Böyük qardaş olan Thomas Markle 33 yaşlı şahzadəni mayın 19-da \"otaq\" aktrisası ilə keçiriləcək toyu təxirə salmaq barədə xəbərdar edib. Cənab Markle şahzadəyə müraciət edərək 36 yaşlı Meghan-ın \"yorğun, dayaz, qürurlu\" qadın olduğunu və \"sənlə və kral ailəsinin irsi ilə zarafat edəcəyini\" deyib. \"Sizin kral toyunuza vaxt azaldıqca, bunun kral toy tarixində ən böyük səhv olduğu daha da aydın olur\", - In Touch jurnalı ilə paylaşılan məktubda yazılıb. \"Meghan Markle açıq-aydın sizin üçün doğru qadın deyil\", - o deyir. \"Mən anlamıram ki, sən indi bütün dünyanın gördüyü əsl Meghanı niyə görmürsən\", qardaş Thomas Markle qeyd edir. \"Meghanın şahzadə kimi davranma cəhdləri C kateqoriyalı Hollywood aktrisasının yaşlanmağına bənzəyir\". Qardaşı Thomas Markle deyib ki, onların atası Meghanın aktrisa xəyallarını gerçəkləşdirmək üçün borcun altına girib və hələ də maddi əziyyət çəkir 51 yaşlı Thomas Markle deyib ki, onların atası Meghanın aktrisa xəyallarını gerçəkləşdirmək üçün borcun altına girib və hələ də maddi əziyyət çəkir. O, atalarının toya dəvət olunmadığını da qeyd edib. \"Necə insan olasan ki, öz atandan müflis olanadək istifadə edəsən, daha sonra isə onu Mexicoda çoxunun özünə aid olduğu borclar içində unudasan\", - deyə məktub davam edir. \"Ona (pulu-red.) geri qaytarmaq vaxtı gələndə o, öz atasını onu heç vaxt tanımamış kimi unudur\", Meghanın qardaşı yazır. \"Aydın görünür ki, kiçik Hollywood məşhurluğu ona təsir edib. \"Bütün bunlardan başqa, o, öz ailəsini toyuna dəvət etmir, amma əvəzində tamamilə yad insanları dəvət edir. Bu necə olur? Sən və sənin kral ailən nə qədər ki, çox gec deyil, bu yalançı nağıla son qoymalısınız\". Cənab Markle məktubu bu sözlərlə bitirir: \" Meghan hələ də mənim bacımdır. O, ailəmdir. Baş verən hər şey ondan asılıdır, məni və ya ailəsinin qalan hissəsini unutmaq istəsə, ailə birinci gəlir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/08/130825_syria_nuc_update", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/08/130825_syria_un_inspection", "doc1": "ويبدأ فريق مفتشي الأمم المتحدة عمله الأثنين، في وقت يتهم ناشطون سوريون القوات الحكومية بقتل أكثر من 300 شخصا في عدد من المناطق في شرق وغرب العاصمة السورية الأربعاء. بينما تتهم الحكومة السورية من تسميهم بـ \"الإرهابيين\" بشن هذه الهجمات. وعبر وزير الخارجية البريطاني ويليام هيغ عن خشيته من أن تكون الأدلة في موقع الهجوم الكيمياوي قد أتلفت بالفعل. وقال هيغ في مؤتمر صحفي بعد ساعات من موافقة الحكومة السورية على السماح للمفتشين بدخول الموقع إن معظم الأدلة قد تكون أتلفت، عبر تدميرها أو تحللها خلال خمسة أيام منذ وقوع الهجوم. مواضيع قد تهمك نهاية وشدد هيغ على أن الوقت ينفد أمام عمل المفتشين\" فالعديد من الأدلة قد دمر ... بالقصف المدفعي، وقد تكون أدلة أخرى تحللت خلال الأيام القليلة الماضية، وقد تكون أدلة أخرى تم التلاعب بها\". عبر هيغ عن خشيته من أن تكون الأدلة في موقع الهجوم الكيمياوي قد أتلفت بالفعل. وأفادت وسائل الإعلام الرسمية السورية أن عوامل كيماوية اكتشفت في أنفاق استخدمها مسلحو المعارضة، وأن جنودا عانوا من \"الاختناق\" اثناء القتال حول منطقة جوبر. وفي غضون ذلك، أفاد التلفزيون الرسمي السوري بمقتل محافظ حماة أنس عبد الرزاق نعيم بتفجير سيارة مفخخة في حي الجراجمة في حماة. خط أحمر وقالت وزارة الخارجية السورية في بيان بث عبر التلفزيون الرسمي إنه أبرم اتفاق الأحد مع رئيس فريق نزع الأسلحة أنجيلا كين يقضي بالسماح لخبراء الاسلحة الكيماوية التابعين للأمم المتحدة \"بالتحقيق في مزاعم استخدام أسلحة كيمياوية في ريف دمشق الشرقي\" وأضاف البيان إن هذا الإتفاق \"دخل حيز التنفيذ فورا\". وقال المتحدث باسم الأمين العام للأمم المتحدة بان كي مون إن المفتشين استعدوا للقيام بنشاطات فحص للموقع بدءا من يوم الأثنين، مضيفا إنه ستتم مراقبة وقف اطلاق النار في المواقع المتضررة. من جانبها رحبت روسيا، الحليف الرئيسي للنظام السوري، بالاتفاق لكنها حذرت الغرب من استباق النتائج. وضعت الولايات المتحدة قواتها في المتوسط في وضع الاستعداد وقالت الخارجية الروسية \"نحن نحض، الذين يسعون من خلال فرض نتائجهم على خبراء الأمم المتحدة، إلى شن عملية عسكرية محتملة في سوريا أن يفكروا بشكل منطقي حتى لا يرتكبوا خطأ مأساويا\". على الناحية الأخرى أنكرت السلطات السورية كل الاتهامات باستخدامها أسلحة كيميائية في غوطة دمشق وحذرت الولايات المتحدة من اتخاذ أي إجراء عسكري بسبب تلك الاتهامات مؤكدة أن ذلك سيوجد \"كتلة من النار واللهب ستحرق الشرق الأوسط برمته\". وبحسب وكالة الأنباء السورية (سانا)، قال عمران الزعبي وزير الإعلام إن دمشق ستتعاون \"بشكل كبير وشفاف\" مع تحقيقات الأمم المتحدة ولكنها \"لن تسمح على الإطلاق بوجود لجان تفتيش تحت أي ذريعة\". وأضاف أن \"الأمر متعلق بالتحقيق بحوادث معينة وثابتة كما حصل في خان العسل ولا يتعلق بالتفتيش الذي فيه مساس بالسيادة الوطنية\". وحذر الزعبي من أن أي إجراء عسكري تقوده الولايات المتحدة لن يكون \"نزهة\". وأضاف \"إذا قادت الولايات المتحدة تدخلا عسكريا، ستكون له عواقب وخيمة، وستجلب الفوضى وستشتعل المنطقة كلها\". وكان الرئيس الأمريكي باراك أوباما قال قبل عام إن أي محاولة سورية لاستخدام أسلحة كيماوية ستكون\" خطا أحمر\" وستغير \"حسابات\" إدارته في المنطقة. رد جاد كان باراك أوباما الرئيس الامريكي ورئيس الحكومة البريطانية ديفيد كاميرون قد قالا إن أي استخدام واضح للسلاح الكيميائي من جانب نظام الرئيس السوري بشار الأسد سيستدعي ما وصفاه برد جاد من قبل المجتمع الدولي. وأشار بيان اصدره مكتب كاميرون إلى أن رفض الرئيس السوري التعاون مع المحققين الأمميين الموجودين الآن في دمشق، يوحي بأن \"لدى الأسد ما يخفيه\". وجاء في بيان صادر عن مكتب كاميرون أن الزعيمين \"كررا أن أي استخدام بين للاسلحة الكيمياوية يتطلب ردا جادا من جانب المجتمع الدولي، وقد كلفا مسؤولي ادارتيهما بدراسة كل الخيارات المتاحة.\" وقال مراسل بي بي سي للشؤون السياسية أيان واتسون إنه واثق من أن عبارة \"الرد الجاد\" لا تتضمن غزوا بريا لسوريا، ولكن لا يمكن تجاهل خيارات أخرى منها الهجمات الجوية. وأضاف مراسلنا بأن عددا من النواب المحافظين في مجلس العموم البريطاني قد أحاطوا كاميرون علما بأنهم لا يريدون له أن يتعهد بأي شكل من أشكال التدخل العسكري في سوريا ما لم يستشر المجلس أولا.", "doc2": "Suriya BMT-ə \"kimyəvi silah\" hücumu ərazisini yoxlamağa icazə verib BMT müffətişləri işə bazar ertəsi günü başlamalıdırlar. Müxalifət fəalları çərşənbə günü paytaxta yaxın ərazilərdə Suriya qüvvələri tərəfindən 300-dən çox adamın öldürüldüyünü iddia edirlər. ABŞ rəsmisi Dəməşqi bundan əvvəl ittiham etmişdir “fərq qoymadan” kimyəvi silahın istiofadə edilməsində. O, deyib ki, yubanma o deməkdir ki, dəlillərin yox olmasına şərait yaradır. Bu arada isə, Suriya dövlət mediası xəbər verib ki, üsyançı döyüşçülər tərəfindən istifadə edilən yeraltı tunellərdə kimyəvi silhlarda istifadə edilən kimyəvi maddələr aşkar edilib. Həmin məlumatlarda, sözü gedən maddələri aşkar edən zaman hökümət qüvvələri əsgərlərinin \"zəhərlənmə, boğulma kimi hallardan əziyyət çəkdikləri\" vurğulanıb. Dövlət mediasının məlumatlarında qeyd olunub kı, üsyançılar zəhərləyici qazdan hökümət qüvvələri Jobar bölgəsində hücuma keçəndən sonra istifadə ediblər. Suriya XİN-in bəyanatında deyilir ki, BMT-nin kimyəvi silah ekspertlərinə \"kimyəvi silahdan istifadə ittihamlarını\" araşdırmaq üçün icazə verilməsi barədə razılıq bazar günü BMT-nin tərksilah üzrə rəsmisi Angela Kane ilə görüşün yekununda əldə edilib BMT Baş katibi Ban Ki-moon bildirib ki, \"müfəttişlər yoxlamalara bazar etrəsi günü başlamağa hazırlaşırlar\" Suriya XİN-i bəyanatında bildirib ki, BMT təftişinə icazə verməklə Dəməşq kimyəvi silahın üsyançılar tərəfindən tətbiq edilməsini sübut olunmasını istəyir. Bundan əvvəl Britaniya və ABŞ xəbərdarlıq etmişdirlər ki, ötən həftə kimyəvi silahdan istifadə etməsi xəbərləri təsdiqlənəcəyi halda Suriya \"ciddi cavabdehlik daşıyacaq\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43363348", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43315778", "doc1": "ترامب ينفي مزاعم ستورمي دانييلز وزعمت دانييلز أنها كانت على علاقة بترامب بدأت عام 2006، ولكنه نفى تلك المزاعم. ستورمي دانييلز ممثلة الأفلام الإباحية \"حرة\" في الحديث عن مزاعم ع��اقتها الجنسية مع ترامب ولكن لماذا هذه القصة مهمة؟ وما الذي تحتاج لمعرفته؟ من هي ستورمي دانييلز؟ ولدت ستورمي دانييلز باسم ستيفاني كليفورد في لويزيانا عام 1979 ودخلت صناعة الأفلام الإباحية في البداية كممثلة ثم عملت في الإخراج منذ عام 2004 وكذلك في الكتابة. ومن أشهر أفلامها عذراء في الأربعين وطرق. ولدت ستورمي دانييلز باسم ستيفاني كليفورد وفكرت في خوض انتخابات مجلس الشيوخ بلويزيانا عام 2010 ولكنها ألغت الفكرة قائلة إن ترشحها لم يؤخذ على محمل الجد. ماذا تزعم؟ قالت دانييلز في مقابلة مع مجلة إنتتش عام 2011، إنها بدأت علاقة جنسية مع ترامب في عام 2006 في غرفة بفندق، وذلك بعد وقت قصير من إنجاب ميلانيا زوجة ترامب لابنهما بارون. ترامب وميلاني وبارون عام 2007 وأشارت دانييلز إلى أنها كانت قد التقته خلال دورة خيرية لمباريات للغولف في منتجع بين كاليفورنيا ونيفادا. وذكرت أن ترامب قال لها إنه يمكنه إشراكها في برنامجه التلفزيوني \"المتدرب\". وقالت دانييلز إنها شاهدت وثائقيا عن سمك القرش مع ترامب الذي كان يشعر \"بالفزع\" وقال \"أتمنى أن يموت كل سمك القرش\". وكان لترامب تغريدة قديمة أعرب فيها بالفعل عن كراهيته لسمك القرش. وزعمت أنهما ظلا يتحدثان لسنوات بعد ذلك، مشيرة إلى أن آخر مرة تحدثا فيها كانت في عام 2010 وكانت قد تراجعت عن ترشحها لمجلس شيوخ ولاية لويزيانا. وكانت الإشاعات قد تناولت هذه العلاقة قبل انتخابات نوفمبر/تشرين ثاني عام 2016. الممثلة الإباحية ستورمي دانييلز تقاضي ترامب بشأن اتفاق حول \"علاقتهما الجنسية\" وذكرت صحيفة وول ستريت جورنال أن دانييلز أجرت محادثات مع برنامج \"صباح الخير يا أمريكا\" بقناة إي بي سي للظهور فيه والحديث عن العلاقة قبل أن تقطع تلك المحادثات. لماذا نرى هذه القصة في الأخبار الآن؟ في يناير/كانون ثاني الماضي، نشرت صحيفة وول ستريت جورنال مقالا زعم أن محامي ترامب مايكل كوهين دفع 130 ألف دولار لكليفورد في أكتوبر/تشرين أول عام 2016 قبل شهر من الانتخابات. وقالت الصحيفة إن المبلغ كان جزءا من اتفاقية صمت مع كليفورد لا تستطيع بمقتضاها الحديث عن العلاقة علنا. تقارير أشارت إلى أن محامي ترامب مايكل كوهين دفع 130 ألف دولار لكليفورد في أكتوبر/تشرين أول عام 2016 وقال البيت الأبيض :\" إن هذه أنباء قديمة معاد تدويرها نشرت ونفيت بقوة قبل الانتخابات.\" ومن جانبه، نفى كوهين لصحيفة وول ستريت جورنال دفع أية أموال، وهو التصريح الذي تراجع عنه في فبراير/شباط قائلا لصحيفة نيويورك تايمز إنه دفع لدانييلز مالا من جيبه، مشيرا إلى أن حملة ترامب لم تكن على علم بذلك. وأضاف قائلا: \" لقد كان المبلغ المدفوع قانونيا ولم يكن مساهمة انتخابية أو إنفاق انتخابي من جانب أي شخص.\" ما هي آخر الأخبار؟ قالت دانييلز الثلاثاء إنها رفعت دعوى ضد ترامب زاعمة أنه لم يوقع على \"اتفاقية الصمت\". وغرد محاميها مايكل أفيناتي عن القضية ونشر رابطا يحمل وثائق الدعوى التي قدمت لمحكمة بكاليفورنيا. وفي اليوم التالي أشارت الأنباء إلى أن ترامب حصل على أمر قضائي في فبراير/شباط الماضي يمنع دانييلز من الحديث عن علاقتهما المزعومة. ما هو رد الفعل؟ من بين الجمهوريين القلائل الذين علقوا على هذه القضية كان مارك سانفورد عضو الكونغرس عن كارولينا الجنوبية الذي تساءل:\" لو أن هذا الأمر حدث مع رئيس ديمقراطي، هل كانت ستعقد جلسات استماع؟ أعتقد أن هناك مؤشرات على ضرورة عقدها.\" وهناك أ��ضا النائبان الديمقراطيان تد ليو عن كاليفورنيا وكاثلين رايس عن نيويورك اللذان طالبا مكتب التحقيقات الفيدرالي بتحري الأمر. ماذا يعني ذلك للرئيس ترامب؟ ظهرت هذه المزاعم في وقت عصيب لمسؤولي البيت الأبيض حيث تدور تحقيقات عن تواطؤ محتمل مع روسيا، وفي وقت يترك المزيد من مسؤولي إدارة ترامب مناصبهم. فآخر شيء يريده البيت الأبيض الآن هو فضيحة أخرى. واتهم لاني ديفيس محامي الرئيس السابق بيل كلينتون الجمهوريين بالنفاق لطريقتهم في التعامل مع ترامب في هذه القضية مقارنة بالتعامل معه في قضية مونيكا لوينسكي.", "doc2": "Stormy Daniels deyir ki,o, cənab Trump-la intim əlaqələrə 2006-ci ildə başlayıb Əsl adı Stephanie Clifford olan porno ulduzu deyir ki, 2016-cı il ABŞ prezident seçkilərindən əvvəl imzaladığı saziş, cənab Trump tərəfindən imzalanmadığına görə etibarsızdır. Cənab Trump-ın şəxsi vəkili Michael Cohen keçən ay fərdi şəkildə Stormy Daniels-a 130 min dollar ödədiyini etiraf edib. Xanım Clifford məhkəməyə müraciətində Michale Cohen-in onu \"susdurmaq üçün hədə qorxu\" gəldiyini iddia edir. 2011-ci ildə InTouch jurnalına verdiyi müsahibədə xanım Clifford Donald Trump-la cinsi əlaqəyə 2006-cı ildə, cənab Trump-ın yoldaşı Melania Trump-ın oğlu Barron-u doğduğundan qısa müddət sonra başladığını deyib. Lakin bu hadisə, Wall Street Journal qəzetinin sirrin qorunması barədə sazişin imzalanması xəbərini yaydıqdan sonra bir daha gündəmə gəlib. Qəzetin iddiasına əsasən, sazişin məqsədi xanım Daniels-ı seçkidən qabaq susdurmaq imiş. Cənab Cohen Donald Trump və porno ulduzu arasında hər hansı romantik əlaqələrin olmasını \"sərt şəkildə inkar\" edib. Vəkil Stephanie Clifford-a pul ödədiyini etiraf etsə də, ödənişin səbəbini izah etməyib. O, nə cənab Trump-ın nə də ki, onun ailəsinə məxsus Trump Organization şirkətinin ödənişlə əlaqəsi olmadığını deyib. \"Xanım Clifford-a ödəniş qanunidir və kimsə tərəfindən ödənilən (seçki) kampaniya ödənişi və ya kampaniya xərci deyil\", o deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51006146", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-51006914", "doc1": "احتشد مئات الآلاف في شوارع العاصمة الإيرانية طهران الاثنين للمشاركة في تشييع جنازة سليماني ورفع العديد من المشيعين صور سليماني، ورددوا هتافات ضد الولايات المتحدة. وكان سليماني قد اغتيل بواسطة طائرة موجهة في العراق يوم الجمعة بأمر من الرئيس الأمريكي دونالد ترامب. واحتشد مئات الآلاف في شوارع العاصمة الإيرانية طهران الاثنين للمشاركة في تشييع جنازة سليماني، وقد أمّ المرشد الأعلى آية الله خامنئي صلاة الجنازة، وشوهد وهو يبكي. ونقل جثمان سليماني إلى كرمان، جنوب شرق إيران، استعدادا لدفنه في مسقط رأسه. مواضيع قد تهمك نهاية وهددت إيران بالانتقام لمقتل سليماني، وأعلنت أمس انسحابها من الاتفاقية النووية التي وقعتها في عام 2015. وكان سليماني (62 عاما) قائدا لفيلق القدس، حيث اضطلع بحماية وتعزيز نفوذ إيران في الشرق الأوسط. \"يوم أسود\" بث التلفزيون الرسمي الإيراني الاثنين مشاهد لحشود ضخمة في طهران. وأفاد بأن \"الملايين\" شاركوا في الجنازة. وكان البعض يبكون بينما حمل آخرون صورا للقائد العسكري الراحل. وبينما تناقل المشيعون النعش فوق رؤوسهم، سُمع ترديد شعار \"الموت لأمريكا\". وكانت زينب ابنة سليماني قد حذرت الولايات المتحدة بأنها تواجه \"يوما أسود\" بسبب قتل والدها. وقالت: \"ترامب المجنون، لا تظن أن كل شيء انتهى باستشهاد والدي\". ماذا كان الرد الإيراني على مقتل سليماني؟ أعلنت إيران أنها لن تلتزم بأي من القيود المفروضة عليها بموجب الاتفاق النووي الذي وقعته في عام 2015. وقد فرضت الاتفاقية قيودا على نشاط المنشآت النووية مقابل رفع العقوبات الاقتصادية. وقالت إيران في بيان إنها لن تلتزم بعد الآن بالقيود المفروضة على قدراتها النووية ومستوى التخصيب وتخزين المواد المخصبة أو الأبحاث النووية والتطوير. وحثت 3 دول أوروبية، هي ألمانيا وفرنسا والمملكة المتحدة، إيران على الالتزام بشروط الاتفاقية. كيف رد ترامب؟ بعد تحذيرات إيران، توعد ترامب بـ\"انتقام كبير\" إذا حاولت طهران الثأر لمقتل سليماني، مهددا بقصف مواقع ثقافية إيرانية. وقال ترامب \"إذا فعلوا أي شيء فسيكون هناك انتقام كبير\". وجاء ذلك في تصريحات أدلى بها ترامب للصحفيين أمس على متن طائرته الرئاسية لدى عودته إلى واشنطن، عقب قضاء إجازته في فلوريدا. وكان ترامب قد هدد من قبل بقصف إيران على نطاق واسع، إذا نفذت طهران تهديداتها بمهاجمة القوات والمصالح الأمريكية في الشرق الأوسط. وحاول مسؤولون أمريكيون رفيعو المستوى التقليل من تهديد ترامب بقصف مواقع ثقافية إيرانية، قائلين إن هناك معارضة واسعة في واشنطن لضرب تلك الأهداف.", "doc2": "Məzmun mövcud deyil Paylaşımın sonu YouTube, 1 İran televiziyası azı 35 nəfərin öldüyünü, 48 nəfərin isə yaralandığını bildirib. Son günlərdə onun dəfn mərasimi üçün toplaşan iranlıların sayının milyonlarla olduğu güman edilir. O bu gün doğma şəhəri Kirmanda dəfn edilir. Şənbə günündən bəri Tehran və digər şəhərlərdə onun matəm mərasimi keçirilib. Kirman şəhərində dəfn mərasimi Video açılmırsa, burada izləyin. Qasım Süleymani cümə günü Prezident Donald Trump-ın əmri ilə ABŞ tərəfindən, dron hücumu nəticəsində öldürülüb. Onun öldürülməsi ABŞ və İran arasındakı qarşıdurma qorxusunu artırıb. İranın paytaxı Tehran şəhərində keçirilən vida mərasimini İranin Ali Dini Rəhbəri Ayətullah Əli Xameneyi aparıb. Kütləvi informasiya vasitələri mərasim zamanı onun ağladığı anı da görüntüləyib. İran bu ölümə görə \"ağır qisas\" alacağını bildirib və bazar günü 2015-ci il nüvə razılaşmasından çəkilib. ABŞ-ın İranın xarici işlər naziri Cavad Zərifin bu həftə sonu New-Yorkda BMT-yə baş çəkməsi üçün vizasına rədd cavabı verdiyi bildirir. Belə bir addım xarici vəzifəli şəxslərin BMT-nin qərargahlarına daxil olmasına zəmanət verən razılaşmanı pozmuş olardı. 62 yaşlı Süleymani İranın Yaxın Şərqdə hərbi əməliyyatlarının lideri idi. O, İranda ölkənin Ali Dini Rəhbəri Ayətullah Əli Xameneyidən sonra ikinci nüfuzlu şəxs idi. ABŞ onu \"terrorçu\" və ABŞ hərbi qüvvələrinə təhlükə hesab edirdi. Süleymaninin vida mərasimində nələr olub? İran Dövlət televiziyası Tehrandakı böyük izdihama milyonlarla insanın toplaşdığını bildirib, lakin bu cür say dəyərləndirilməsinin təsdiqə ehtiyacı var. İzdihamda iştirak edənlərdən kimsə ağlayır, kimsə mərhum komandirin şəklini əlində tutur. Tabutu başlarının üstündən ötürən matəm iştirakçıları \"Amerikaya ölüm\" şüarı səsləndiriblər. Mərhumun qızı Zeynəb Süleymani atasının qətliylə bağlı Amerikanın \"qara günlə\" üzləşəcəyini deyib. \"Ağılsız Trump, atamın şəhidliyi ilə hər şeyin bitəcəyini düşünmə\", - o deyib. Bazar ertəsi günü keçirilən matəm mərasimindən sonra generalın cənazəsi şiələrin müqəddəs şəhəri Quma aparılacaq. Bundan sonra isə mərhum generalın doğma şəhəri Kirmanda dəfn mərasimi keçiriləcək. İran qətl hadisəsinə necə cavab verib? Bazar günü İran 2015-ci ilin nüvə sazişi çərçivəsində nəzərdə tutulan heç bir məhdudiyyətə artıq əməl etməyəcəyini bəyan edib. 2015-ci ilin nüvə sazişi iqtisadi sanksiyaların ləğvi qarşılığında İranın nüvə sahəsində fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasını nəzərdə tutur. Tehran uranın zənginləşdirilməsi, zənginləşdirmə səviyyəsi, zənginləşdirilmiş materialların saxlanması və ya nüvə tədqiqatlarının inkişafı sahəsində heç bir məhdudiyyətə əməl etməyəcəyini bildirib. Nüvə sövdələşməsinin üç Avropa iştirakçısı - Almaniya, Fransa və Böyük Britaniya- İranı sazişin şərtlərinə əməl etməyə çağırıb. Bazar günü İraq parlamenti xarici qoşunları ölkədən çıxmağa çağıran qətnamə qəbul edib. Trump necə reaksiya verib? İranın Süleymaninin qətliylə bağlı qisas alacağı barədə xəbərdarlığı ilə bağlı prezident Trump ABŞ-ın \"bəlkə də qeyri-mütənasib şəkildə cavab verəcəyini\" deyib. Trump İranın mədəniyyət obyektlərinin hədəfə alınacağı barədə təhdidləri təkrarlayaraq, Tehranın amerikalılara və ya ABŞ obyektlərinə hücum edəcəyi təqdirdə ABŞ-ın cavabının \"çox sürətli və çox sərt olacağını\" deyib. Bağdadın ABŞ qoşunlarının ölkədən çıxmasını tələb edən qətnaməsiylə ilə bağlı isə prezident Trump, ABŞ qoşunlarının çıxacağı təqdirdə İraqı sərt sanksiyaların tətbiq olunacağı ilə hədələyib. \"Orada olduqca bahalı bir aviasiya bazamız var. İnşası milyardlarla dollara başa gəlib. Xərcləri bizə ödəməyincə çıxan deyilik\", - Trump jurnalistlərə deyib. İranın əsas mədəniyyət obyektləri hansılardır? ABŞ-ın İranın mədəniyyət obyektlərini hədəf alacağı ehtimalı, İranda və onun xaricində həyəcan yaradıb. Beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq bu cür hərəkət hərbi cinayət sayıla bilər. İranda 20 Unesco Dünya İrsi obyekti var. Həmin obyektlər Unesco-nun siyahısına onların mədəni, tarixi və ya elmi əhəmiyyətini qorumaq məqsədiylə salınıb. Həmin siyahıya salınan obyektlər arasında aşağıda göstərilənlər də var: Digər tərəfdən, İranda İslam Respublikasının banisinə həsr olunmuş Ruhullah Xomeyninin məqbərəsi kimi Unesco-nun siyahısında olmayan, lakin bununla belə böyük mədəni əhəmiyyət daşıyan bir sıra digər obyektlər də var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2015/07/150723_kepler_nasa_earth_2", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39066650", "doc1": "الكوكب الجديد (الى اليمين) يشبه كوكب الأرض الى حد بعيد والمسافة التي تفصل الكوكب الجديد - الذي اطلقت عليه ناسا اسم (كبلر 452B) - عن شمسه تسمح له بأن يتمتع بطقس معتدل مما يزيد من احتمالات وجود الماء على سطحه وهو العنصر الاساسي لوجود الحياة. يذكر ان تلسكوب كبلر الجبار، الذي بدأ البحث عن الكواكب الشبيهة بالارض قبل سنوات ست، قد عثر على أكثر من 4 آلاف من هذه الكواكب، ولكن كوكب (كبلر 452B) يعتبر الأكثر شبها بكوكبنا الذي تمكن من اكتشافه الى الآن. وقال جيف كوفلين، الباحث الاخصائي بتلسكوب كبلر للصحفيين \"إنه لتقدم كبير ان نعثر على كوكب شبيه بالارض بالحجم ودرجة الحرارة ويدور حول نجم شبيه بشمسنا.\" ويبعد هذا الكوكب، الذي يزيد حجمه عن حجم كوكبنا بنسبة 60 بالمئة، عن مجموعتنا الشمسية بمسافة 1400 سنة ضوئية...فقط. مواضيع قد تهمك نهاية", "doc2": "Bütün planetlər TRAPPİST-1 ultra-soyuq qırmızı cırtdan ulduzunda aşkar edilib. Ölçüsünə görə Yerlə müqayisə edilən bu planetlər maye halında suyun tapılması üçün yararlıdır. TRAPPİST - 1 ətrafında fırlanan 3 planetdə isə nəzəri olaraq həyat ola bilər. \"İkinci Yerin aşkar edilməsi \"əgər\" deyil, \"nə zaman\" sualını doğurur\", - deyə NASA kosmik agentliyinin direktorunun müavini Thomas Zurbuchen Washingtonda keçirilən mətbuat konfransında bildirib. \"Planetlərin hamisi bir-birinə, ulduzlara çox yaxındırlar və Yupiter ətrafındakı aya bənzəyirlər. Bununla yanaşı ulduz o qədər az və o qədər soyuqdur ki, planetlərdə maye halında suyun və həyatın olması mümkündür\",- deyə NASA-nın digər nümayəndəsi Michael Gieon açıqlayıb. Astronomların danışdıqlarına görə planetlər \"Spitcher\" kosmik teleskopunun köməyilə aşkar edilib. Bundan başqa astronomların fikrincə, bu teleskop vasitəsilə aşkar edilən ən vacib hadisədir. Aşkar edilən 7 planet yerdən 39-40 işıq ili məsafədə yerləşir. \"Bu planetlərə reaktiv təyyarə ilə uçası olsaq, bu səyahət 40 milyon ili əhatə edəcək\", - deyə Baltimordakı Kosmik Tədqiqatlar İnstitunun əməkdaşı Nicol Luis qeyd edib. TRAPPİST planetinin səthi belə görünə bilər (rəssamın təsviri) Bu günə qədər alimlərə \"Yerin əkizi\" sayılan onlarla planet məlumdur. Ulduzların həyat sərhədləri zonasında yerləşən və ehtimalən həyat üçün yararlı olan yer tipli planetlər \"Yerin əkizi\" adlandırılır. Bununla yanaşı alimlər bu planetlərdə həyatın olmasını sübut edəcək faktları əldə edə bilməyiblər. Yeni planetlər barədə məqalə Nature jurnalında dərc olunub. \"TRAPPİST-1 ulduzundan ən uzaqda olan planetdə istiliyi effektiv saxlayan və daha çox Venera atmosferinə bənzəyən atmosfer olsaydı o zaman bu planet həyat üçün yararlı ola bilərdi\", - deyə tədqiqatın müəlliflərindən biri, Cambridge University-nin əməkdaşı Amori Trio BBC-ə açıqlamasında bildirib. Təhlil : David Shukman, BBC-nin elmi məsələlər üzrə şərhçisi Digər planetlər sistemində o qədər planetlər aşkarlanıb ki, onların potensial əhəmiyyətini hiss etməmək də mümkündür. NASA-nın siyahısında artıq 3449 planet var. Lakin buna baxmayaraq son kəşflər əsl mənada insan təxəyyülünü həyəcanlandırır. Məsələ yalnız kəşf edilən planetlərin sayında və ya onların bəzisinin ölçüsünə görə Yerə yaxınlaşmasında da deyil. Burada məsələ ondadır ki, TRAPPİST-1 ulduzu balaca və aydın deyil. Bu isə o deməkdir ki, onun işığı digər ulduzlarda olduğu kimi teleskopa təsir etmir. NASA-nın elan etdiyi yeni kəşflər bu yeni aləmlərin və onların atmosferinin öyrənilməsinin başlanğıcıdır. Bu prossesin növbəti mərhələsi artıq başlanıb. Alimlər bu planetlərin səthində həyatın olduğunu təsvir etmələri üçün orada oksigen və metan kimi qaz izlərinin olub-olmadığını müəyyən etməyə cəhd göstərirlər. Yeni planetlər barədə söhbətlər həmişə yadplanetlilər barədə söhbətləri də yada salır. NASA-nın yeni kəşfi həqiqətəndə yerdən kənarda həyatın olub-olmadığı barədə həqiqətləri ortaya çıxara bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43481249", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43487254", "doc1": "ترامب وبوتين التقيا لأول مرة وجها لوجه خلال قمة مجموعة العشرين في مدينة هامبورغ الألمانية وقال ترامب إنهما اتفقا على إمكانية عقد لقاء بينهما \"في مستقبل ليس ببعيد\" للتباحث في سبيل الحد من التسلح وأوكرانيا وسوريا. وفاز بوتين بولاية رئاسية رابعة بفارق كبير عن أقرب منافسيه، حصل على 76 في المئة من أصوات الناخبين بعد فرز معظم الأصوات. ولم يكن هناك أي منافس قوي لبوتين في هذه الانتخابات لاسيما بعدما مُنِع المعارض الروسي أليكسي نافالني من الترشح لخوض الانتخابات الرئاسية إثر إدانته بتهمة الاختلاس. وقال ترامب إن \"السباق على التسلح بين الولايات المتحدة وروسيا أضحى أمراً خارج السيطرة، إلا أننا لن نسمح لأي أحد بالحصول على أي شيء قريب مما لدينا\". ولم يتطرق ترامب خلال حديثه الهاتفي إلى القضية التي أثارت غضب الغرب ضد موسكو بعد تسميم الجاسوس السابق سيرغي سكريبل وابنته يوليا بغاز الأعصاب في بريطانيا. وتتهم الحكومة البريطانية روسيا باستخدام غاز الأعصاب على أراضيها، الأمر الذي تنفيه روسيا. الرئيس الروسي فلاديمير بوتين يفوز بولاية رابعة بوتين في أول تصريح بعد إعادة انتخابه: لن يكون هناك سباق تسلح اجتماع \"غير معلن\" بين ترامب وبوتين خلال قمة العشرين بألمانيا وانتقد السيناتور الأمريكي المحافظ جون ماكين ترامب بسبب تهنئته لبوتين. وقال ماكين إن \"الرئيس الأمريكي لا يقود العالم الحر بتهنئته الحكام المستبدين على الفوز بانتخابات زائفة\"، مضيفاً أن ترامب بقيامه بذلك قد \"أهان كل مواطن روسي حرم من حق التصويت في انتخابات حرة ونزيهة لتحديد مستقبل بلده، ومن ضمنهم عدد لا يحصى من الوطنيين الروس الذين خاطروا بالكثير للاحتجاج ومقاومة نظام بوتين\". وبعث رئيس مفوضية الاتحاد الأوروبي جان كلود يونكر رسالة تهنئة لبوتين متعهداً بأن \"يكون شريكاً دائماً في تحسين التعاون الأمني مع الكرملين\". خلال مأدبة عشاء في قمة العشرين بهامبورغ، جلست ميلانيا، زوجة ترامب، بجوار الرئيس الروسي بوتين وقال في الرسالة التي نشرها على تويتر \"لطالما جادلت بأن العلاقات الإيجابية بين الاتحاد الأوروبي والاتحاد الروسي حاسمة بالنسبة لأمن قارتنا\". وكانت المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل من بين أول الزعماء الغربيين الذين هنأوا بحرارة بوتين الاثنين - بعد يوم من انتخابه - مؤكدة على الحاجة إلى مواصلة الحوار \"لمعالجة التحديات الثنائية والدولية الهامة وإيجاد حلول قابلة للتطبيق\". وتمنى الرئيس الفرنسي إيمانويل ماكرون لبوتين النجاح في \"تحديث روسيا\"، لكنه حث موسكو على إلقاء الضوء على المحاولة \"��ير المقبولة\" لاغتيال جاسوس سابق في بريطانيا.", "doc2": "O, Ukrayna və Suriyada artan silahlanma yarışının qarşısını almağı müzakirə etmək üçün görüşəcəklərini və bunun uzaq gələcəkdə olmayacağını bildirib. Vladimir Putin böyük fərqlə, 76%-dən çox səslə dördüncü dəfə 6 il müddətinə prezident seçilib. Əsas müxalifət lideri Aleksey Navalni seçkilərə buraxılmayıb. Avropalı müşahidəçilər seçkilərin effektiv aparıldığını, lakin həqiqi seçimin olmadığını bildirib. Donald Trump ABŞ və Rusiya arasındakı silahlanma yarışının nəzarətdən çıxdığını, \"lakin biz bir daha heç kəsə bizim sahib olduqlarımıza yaxın şeylərə sahib olmağa icazə verməyəcəyik\" deyib. Washington Post-un yazdığına görə, Trump, milli təhlükəsizlik müşavirlərinin təqdim etdiyi məsləhət sənədində yazılmış \"DO NOT CONRATULATE\", yəni \"təbrik etmə\" xəbərdarlığına məhəl qoymayıb. Vladimir Putin böyük fərqlə, 76%-dən çox səslə dördüncü dəfə 6 il müddətinə prezident seçilib Telefon danışığı zamanı cənab Trump Qərblə Moskva arasında gərginliyə səbəb olan sabiq kəşfiyyatçı Sergey Skripal və onun qızı Yuliyanın Britaniyada zəhərlənməsi məsələsinə toxunmayıb. Böyük Britaniya höküməti hücumda Rusiyanı günahlandırsa da, Rusiya ittihamları təkzib edir. Kreml ABŞ və Rusiya prezidentlərinin telefon danışığını \"konstruktiv və işgüzar\" adlandırıb və Rusiyanın iki millət arasında olan problemlərin öhdəsindən gəlinəcəyinə ümid etdiyini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39172126", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39172110", "doc1": "ترامب يطلب من الكونغرس التحقيق في \"سوء استغلال أوباما للسلطة\" وأكد المتحدث الصحفي باسم ترامب بأن التحقيقيات في مزاعم التدخل الروسي في الانتخابات يجب أن تشمل إذا كان أوباما قد استغل سلطته التنفيذية. وجاءت اتهامات ترامب في سلسلة من التغريدات على موقع تويتر الاجتماعي، لكنه لم يقدم أي دليل. اتهامات ترامب ضد أوباما جاءت في سلسلة من التغريدات على تويتر لكنه لم يقدم أدلة وكان كيفن لويس المتحدث باسم الرئيس السابق قد صرح بأن \"أوباما أو أي مسؤول في البيت الأبيض لم يصدر قرارا بالتنصت على أي مواطن أمريكي\". ويتعرض ترامب لضغوط كبيرة بسبب مزاعم بتدخل روسيا في الحملة الانتخابية لصالحه. وفي سلسلة من التغريدات، لم يقدم ترامب أي دليل على اتهامه، لكنه وصف التنصت المزعوم بأنه \"رهيب\"، وشبهه بفضيحة ووترغيت التي كانت تتعلق بالتنصت على الرئيس نكسون في السبعينيات. ودفعت هذه المزاعم سياسيين من الحزبين الجمهوري والديمقراطي للمطالبة بتقديم تفاصيل تؤيدها. \"قلق بالغ\" وأدلى المتحدث الصحفي للبيت الأبيض شون سبايسر االأحد بسلسلة من التعليقات على موقع تويتر حول هذه المزاعم دون أن يقدم أي أدلة إضافية. وقال سبايسر إن \"التقارير المتعلقة باحتمالية وجود تحقيقات ذات دوافع سياسية قبيل انتخابات عام 2016 مباشرة تثير قلقا بالغا\". وأضاف: \"يطالب الرئيس ترامب، في إطار التحقيقات التي تجريها اللجان الاستخباراتية في الكونغرس في نشاط روسي (مزعوم لتدخل موسكو في الانتخابات الرئاسية)، بأن تمارس هذه اللجان الاستخباراتية سلطتها الرقابية لتحديد إذا كانت السلطة التنفيذية (الرئاسة) قد أساءت استخدام صلاحياتها المتعلقة بالتحقيق في عام 2016 أم لا\". وتابع بأن \"البيت الأبيض والرئيس لن يعلقا أكثر من ذلك حتى تُمارس هذه الرقابة\" من جانب لجان الكونغرس. وجاءت تغريدات ترامب عقب مزاعم لمقدم البرامج الإذاعية مارك ليفين الذي ينتمي للمحافظين وجاء فيها أن إدارة أوباما \"سعت وفي النهاية حصلت على تفويض للتنصت\" على حملة ترامب العام الماضي. وأشارت تقارير إعلامة في الأسابيع الأخيرة إلى أن مكتب التحقيقات الفيدرالي (إف بي آي) سعى للحصول على إذن من محكمة مراقبة المخابرات ا��أجنبية لمراقبة فريق ترامب المشتبه في قيامهم باتصالات مشبوهة مع مسؤولين روس. وأكد كيفين لويس المتحدث باسم أوباما أن هذا الاتهام هو \"محض كذب.\" وقال إن هناك \"قاعدة رئيسية (اتبعتها) إدارة أوباما وهي عدم تدخل أي مسؤول في البيت الأبيض مطلقا في أي تحقيق مستقل تجريه وزارة العدل.\" لكن هذا البيان ترك الباب مفتوحا أمام احتمالية وجود تحقيق قضائي قد أجرى في السابق في أنشطة فريق الحملة الانتخابية لترامب. واعتبر بعض الديمقراطيين أن اتهامات ترامب هي محاولة لصرف الانتباه عن قضية تدخل روسيا في الانتخابات الأمريكية. وقالت زعيمة الحزب الديمقراطي في مجلس النواب الأمريكي نانسي بيلوسي إن مزاعم ترامب هي \"محاولة أخرى\" لإبعاد الانتباه عن التدخل الروسي.", "doc2": "Cənab Trump yazdığı tvitdə iddia edib ki, \"prezidentin kiminsə telefonunu dinlətməsi qanunsuzluqdur\" Respublikaçı Senator Ben Sasse deyib ki, cənab Trumpın qeydləri \"ciddi\" olub və o, iddia olunan dinləmə barədə təfərrüatları açıqlamalı və bu barədə necə məlumat aldığını izah etməlidir. Respublikaçı prezident iddiaları barədə detalları açıqlamayıb. Obamanın sözçüsü deyib ki, o, heç zaman heç bir ABŞ vətəndaşının izlənilməsinə göstəriş verməyib. Cənab Trump-ın bu barədə tvitlərindən öncə mühafizəkar radio proqramının aparıcısı Mark Levin iddia edib ki, Obama administrasiyası ötən il Trump-ın kampaniyasını \"dinləmək üçün icazə əldə etmək istəyib və nəhayət bunu edə bilib\". Daha əvvəl mediada yayılmış məlumatlara görə, FTB Trump-ın komandasının Rusiya rəsmiləri ilə potensial olaraq qeyri-adi əlaqələrilə bağlı Xarici Kəşfiyyata Nəzarət məhkəməsindən (FİSA) order əldə etməyə cəhd edib. İlk olaraq order rədd edilsə də oktyabr ayında yayılan məlumatlara görə o, təsdiqlənib. Bu barədə rəsmi məlumat yoxdur. FİSA aktına görə dinləmələrin təsdiq olunması üçün ehtimal olunmalıdır ki, hədəf olunan şəxs xarici hakimiyyətin agenti ola bilər. Cənab Obama belə bir orderə göstəriş verə bilməzdi. Prezident Trump bununla bağlı iddiaları şənbə günü, Twitter vasitəsilə qaldırıb. Cənab Obamanın sözçüsü iddiaları \"sadəcə yanlış\" adlandırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140909_mh17_crash_malaysia_airlines", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140909_mh17_dutch_report", "doc1": "وأوضح التقرير، الذي أصدره مجلس السلامة الهولندي أنه \"لا توجود أي أدلة على وقوع عطل فني أو خطأ بشري\". وتقول آنا هوليغان، مراسلة بي بي سي في لاهاي، إن هذا الدليل يتسق مع الرأي القائل إن الطائرة استهدفت بشظية انطلقت من صاروخ. ولقي جميع من كان على متن الطائرة، وعددهم 298 راكبا غالبيتهم من هولندا، مصرعهم عندما سقطت، وسط تقارير أفادت بمسؤولية الانفصاليين الأوكرانيين الموالين لروسيا عن الحادث. ويعتمد محققو الطيران الهولنديون على المعلومات التي حصلوا عليها من أجهزة تسجيل بيانات الرحلة في الصندوق الأسود، وعمليات مراقبة حركة الطيران، وصور الأقمار الصناعية، والصور التي التقطت من مكان الحادث لإعداد التقرير الأولي. مواضيع قد تهمك نهاية وقال فريق الخبراء إن الطائرة \"تحطمت في الجو على الأرجح نتيجة لضرر في هيكلها بسبب استهدافها بالعديد من الأجسام الكبيرة التي كانت تسير بسرعة فائقة واخترقت الطائرة من الخارج\". وأوضحوا أن جهاز التسجيل في مقصورة قائد الطائرة لم يكشف عن وجود أي أعطال فنية أو تسجيل أي حالة طوارئ. وكانت الطائرة الماليزية من طراز بوينغ 777 في طريقها من أمستردام إلى كوالالمبور عندما تحطمت بين \"كراسني لوش\" في منطقة لوهانسك و\"شاختارسك\" بمنطقة دونيتسك في 17 يوليو/ تموز الماضي. روسيا تنفي باستمرار الاتهامات بمد الانفصاليين الأوكرانيين بصواريخ وأسلحة وتقول الحكومة الأوكرانية، وعدد كبير من الدول الغربية، إن هناك دليلا قويا على أن الانفصاليين الأوكرانيين الموالين لروسيا هم من أسقطوا الطائرة، مستخدمين في ذلك أنظمة مضادة للطائرات يطلق عليها \"بوك\". \"عراقيل البحث\" وتنفي روسيا باستمرار الاتهامات بمد الانفصاليين الأوكرانيين بصواريخ وأسلحة. ويتعاون في القضية خبراء من المملكة المتحدة وألمانيا وأستراليا وماليزيا والولايات المتحدة الأمريكية وأوكرانيا وروسيا. وواجهت عمليات البحث معوقات وعراقيل بسبب الصراع الضاري في المنطقة. وتقول هوليغان إنه على الرغم من أن التقرير ليس نهائيا، فإن تلك النتائج مهمة لأنها ستكون أول رواية رسمية حول الحادث. وأضافت هوليغان أن التقرير لن يوجه اللوم أو المسؤولية لأي طرف عن الحادث. وتوقع مجلس السلامة الهولندي استصدار التقرير النهائي حول الحادث في غضون عام.", "doc2": "İnfrastruktur və nəqliyyatın təhlükəsizliyi üzrə Hollandiya komissiyası hadisədə “insan və texniki səhvi” təsdiqləyən dəlillərin olmadığını deyib. Rusiyapərəst üsyançılar tərəfindən vurulduğu xəbər verilən Malayziya Hava Yollarının Boeing-777 iyulun 17-də Rusiya sərhədinin yaxınlığındakı münaqişəli ərazidə yerə düşüb. Amsterdamdan Kuala-Lumpura uçan təyyarə göyərtəsində olan 298 sərnişinin hamısı ölüb. İlkin hesabatı hazırlayan Hollandiya müstəntiqləri “qara qutuların” məlumatına, kosmik peyklərdən və hadisə yerində çəkilən şəkillərə əsaslanırlar. İlkin nəticələr Bu, təyyarənin qəzaya uğramasının səbəbləri haqqında yekun hesabat deyil, lakin açıqlanacaq məlumatın əhəmiyyəti böyükdür, çünki hadisəyə dair ilkin nəticələri açıqlayır, BBC-nin Haaqadakı müxbiri qeyd edir. Döyüşlər hadisə yerində ekspertlərin işini çətinləşdirib Sənədin hazırlanmasında Böyük Britaniya, Almaniya, Avstraliya, Malayziya, ABŞ, Ukrayna və Rusiiya ekspertləri cəlb olunub. Hesabatın yekun variantının cari il ərzində açıqlanacağı güman edilir. Hələlik 193 sərnişinin şəxsiyyəti müəyyənləşdirilib. Ukrayna hökuməti və bir sıra Qərb ölkələri təyyarənin rusiyapərəst separatçılar tərəfindən “Buk” raketilə vurulduğunu sübut edən ciddi dəlillərin olduğunu bildirirlər. Moskva separatçıları silahla, o cümlədən, raket silahı ilə təchiz etməkdə ittihamları rədd edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/media-46429774", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46973070", "doc1": "وتستمر هذه المناقشة لمدة خمسة أيام فيما يتم التصويت يوم الحادي عشر من ديسمبر/كانون الأول على مشروع الاتفاق. ويعتبر هذا التصويت أهم عقبة تواجه رئيسة الوزراء البريطانية تيريزا ماي في موضوع بريكست حيث يشهد البرلمان انقساما حادا بين مؤيد ورافض للاتفاق. تقرير منى با.", "doc2": "Paylaşımın sonu YouTube, 1 Video açılmasa, buradan izləyin. Hökumətin İcmalar Palatasında təqdim etdiyi Brexit planı siyasi çəkişmələri bir qədər də kəskinləşdirib. Belə debatlarda qaydanı təmin etmək spikerin vəzifəsidir. John Bercow vəzifəsinin öhdəsindən gəlmək üçün həm də güclü səsindən istifadə edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/03/130307_north_korea_un_council_new_sanctions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41238142", "doc1": "القرار الجديد يتضمن عقوبات مالية \" قاسية\" على كوريا الشمالية ويهدف القرار الذي صدق عليه الاعضاء الخمسة عشر في المجلس بالاجماع إلى قطع مصادر التمويل عن كوريا الشمالية ويفرض مراقبة على الدبلوماسيين الكوريين الشماليين ويوسع اللائحة السوداء للاشخاص والشركات المجمدة حساباتهم او الممنوعين من السفر. وحدد القرار بوضوح جملة من السلع الفخمة التي لن يسمح لقادة النظام الشيوعي باقتنائها في المستقبل ويفرض لزاما تفتيش الشحنات القادمة والمتوجهة الى كوريا الشمالية. وعقب التصويت قالت السفيرة الأمريكية لدى الأمم المتحدة سوزان رايس إن العقوبات الجديدة \" تدين بقوة تصرفات بيونغ يانغ\". ولوحت رايس باتخاذ \" إجراءات إضافية\" إذا استمرت كوري�� الشمالية في إجراء تجارب نووية. مواضيع قد تهمك نهاية ولم يصدر تعليق من كوريا الشمالية بعد إقرار العقوبات الجديدة إلا أن بيونغ يانغ صعدت من لهجتها في وقت سابق واتهمت الولايات المتحدة بشن حرب عليها وهددت باتخاذ ضربة وقائية. وكانت كوريا الجنوبية قد أعلنت الخميس أن جارتها الشمالية بدأت مناورات عسكرية واسعة النطاق. وجاءت هذه الخطوة بعد تهديد بيونغ يانغ بنبذ الهدنة القائمة منذ 60 عاما وكانت قد أنهت الحرب بين الكوريتين. ونقلت وكالة أنباء يونهاب الكورية الجنوبية عن كيم مين سيوك المتحدث باسم وزارة الدفاع الكورية الجنوبية قوله إن بيونغ يانغ \"تجري حاليا تدريبات عسكرية متنوعة تشمل أسلحة المشاة والبحرية والقوات الجوية\". وأضاف المتحدث العسكري أن هناك استعدادات لمزيد من التدريبات. ومضى قائلا إن \"بما أن هذه التدريبات قد تتوسع إلى استفزاز في أي وقت، فإننا مهتمون جدا بهذه الأنشطة ونعزز كذلك.\" وحذرت كوريا الجنوبية في وقت سابق أنها سترد على أي استفزاز من جارتها الشمالية التي لم تنته معها الحرب من الناحية التقنية، حيث انتهت الحرب الكورية بهدنة في عام 1953 وليس معاهدة سلام. وكان قائد القوات المسلحة الكورية الشمالية قد قال يوم الثلاثاء إن بلاده ستنهي الهدنة في 11 مارس/ آذار، مهددا بتوجيه ضربات قاسية لجارتها الجنوبية، واستخدام ضربات نووية بالغة الدقة.", "doc2": "Şimali Koreya hidrogen bombasını sınaqdan keçirdiyini bildirir. Neft idxalına məhdudiyyətlər və tekstil ixracına qadağanı nəzərdə tutan sanksiyalar Pxenyanı silah proqramı üçün tələb edilən gəlir mənbələrindən məhrum etmək cəhdidir. ABŞ-ın təklif etdiyi daha sərt layihə neft idxalının tam qadağasını nəzərdə tuturdu. Məhdudiyyətlərin yumşaldılmasından sonra Çin və Rusiya sanksiyaları dəstəkləməyə razı olublar və o, yekdilliklə qəbul olunub. Şimali Koreyanın tekstil sənayesi ixracın əsas gəlir mənbələrindən biridir. Şimali Koreya bazar ertəsi qəbul edilmiş sanksiyalara qəzəbli reaksiya verib. O, yeni sərt sanksiyalara görə ABŞ-ı cavab addımları ilə hədələyib. Sentyabrın əvvəlində Pxenyan hidrogen bombasını sınaqdan keçirdiyini elan etmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38734405", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38737794", "doc1": "بيان مشترك من إيران وروسيا تركيا حول محادثات أستانة وقالت الدول الثلاثة، في بيان ختامي، إنها تدعم رغبة جماعات المعارضة المسلحة في المشاركة في الجولة المقبلة من المفاوضات، التي ستُجري في جنيف في الثامن من فبراير/شباط، وتنفيذ قرار مجلس الأمن الدولي رقم 2254. كما أكد البيان على أنه لا يوجد حل عسكري للصراع السوري. وليس واضحا ما إذا كانت الحكومة السورية أو فصائل المعارضة المسلحة تدعم البيان، لاسيما وأن متحدث باسم المعارضة قد صرح في وقت سابق بأنها \"لن توقع على أي اتفاق\". وقال رئيس وفد المعارضة السورية في أستانة، محمد علوش، إنه يجب تعزيز وقف إطلاق النار في سوريا قبل التطرق إلى أي حل سياسي. محادثات أستانة تسفر عن تأسيس آلية ثلاثية تضم تركيا وإيران وروسيا لمراقبة وقف إطلاق النار في سوريا وكانت مسودة بيان مبدئي، اطلع عليه صحفيون، قد تضمنت مقترحا للتهدئة بمراقبة من روسيا وإيران، الداعمتان لحكومة الرئيس السوري بشار الأسد، وتركيا التي تدعم المعارضة. قال دي مستورا في وقت سابق: لسنا بعيدين عن التوصل إلى إعلان نهائي في محادثات السلام السورية وذكرت صحيفة \"الغارديان\" البريطانية أن مسؤولي المعارضة رفضوا أن يكون لإيران أي دور بسبب دعمها لجماعات مسلحة يتهمونها بالدأب على انتهاك وقف الأعمال العدائية. وقال أسامة أبو زيد، المفاوض ��اسم المعارضة، للصحفيين في وقت سابق : \"ثمة تعهدات من الجانب السوري لتعزيز وقف إطلاق النار في مناطق مازالت تحدث بها انتهاكات، لكننا ننتظر رؤية ما هو أكثر من التصريحات\". وكان بشار جعفري، المفاوض باسم الحكومة السورية، قد اتهم المعارضة في وقت سابق بانتهاك التهدئة والدفاع عما وصفه بـ\"جرائم حرب\" ترتكبها جبهة فتح الشام. كما أدان جعفري ما وصفه بتعلقيات \"استفزازية\" من جانب المعارضة وصفت الحكومة السورية بأنها \"كيان إرهابي\". وكان يحيى العريضي، المتحدث باسمالمعارضة، قد قال في وقت سابق إن وفد المعارضة سوف يدفع نحو رفع الحكومة السورية حصارها المفروض على مناطق تخضع لسيطرة المعارضة، وإثبات \"حسن النوايا\" بما في ذلك الإفراج عن المعتقلين السياسيين والسماح بدخول مساعدات الإغاثة. وأضاف العريضي أنه يأمل في أن \"يسهم\" اجتماع أستانة في المفاوضات التي ترعاها الأمم المتحدة بشأن تسوية سياسية للصراع، والمقرر استئنافها في جنيف الشهر المقبل. أطلقت الأمم المتحدة مناشدة جديدة لتقديم مساعدات للسوريين وأسفر النزاع المسلح في سوريا عن مقتل 300 ألف شخص، ودفع بنحو 11 مليون آخرين إلى النزوح عن ديارهم، منذ اندلاع الانتفاضة الشعبية ضد الرئيس، بشار الأسد، ونظامه، في مارس/ آذار 2011. وتعد محادثات كازاخستان أول محادثات يحضرها وفد للمعارضة مشكل من الفصائل المسلحة وحدها. وركزت المفاوضات غير المباشرة بين الحكومة السورية وفصائل المعارضة، بدعوة من روسيا وإيران وتركيا، على تعزيز وقف الأعمال العدائية بين الأطراف، وهي أول محادثات يجلس فيه الوفد الحكومي ووفد المعارضة أمام طاولة واحدة، دون أن ينحسب أحد منهما من الاجتماع. وقال ستافان دي مستورا، المبعوث الأممي الخاص إلى سوريا، في وقت سابق \"لسنا بعيدين\" عن التوصل إلى إعلان نهائي في محادثات السلام السورية. وكانت المحادثات التي تدعمها الأمم المتحدة في جنيف، وشاركت فيها شخصيات من المعارضة السياسية، قد توقفت في أبريل/نيسان الماضي، دون أن تحقق تقدما كبيرا لحل الأزمة.", "doc2": "Danışıqlarda BMT nümayəndəsi Staffan de Mistura da iştirak edib Görüş iştirakçılarının yaydığı birgə bəyanatda, rəsmi Ankara, Tehran və Moskvanın Suriya müxalifətinin Dəməşqlə keçiriləcək növbəti danışıqlarda iştirak etmək niyyətini dəstəklədiyi bildirilib. Astanda keçirilən görüşün iştirakçıları özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşmaya və \"Əl-Nüsra\" qrupuna qarşı mübarizənin davam edəcəyinin təsdiqləyiblər. \"Biz Suriya Ərəb Respublikasının çoxmillətli, çox dinli bir ölkə kimi suverenliyi və ərazi bütövlüyü ideyasını dəstəkləyirik\"-deyə bəyanatda bildirilib. Suriyanın müxalifət nümayəndəsi İranın Suriya münaqişəsindəki rolundan bəhs edilmədiyinə görə, tərəflərin bəyanatından razı qalmadıqlarını açıqlayıb. Astanada danışıqlar dünən səhər başlanıb. Danışıqlarda suriyalı döyüşçülərin nümayəndə heyəti masanın bir tərəfində, hökumət nümayəndə heyəti isə digər tərəfində əyləşib. Bu Suriya müxalifətinin silahlı qruplaşma təmsilçilərindən ibarət olan nümayəndə heyətinin iştirak etdiyi ilk danışıqlardır. Danışıqlara Bəşər Əsəd rejimini dəstəkləyən Rusiya və İran, Suriya müxalifətini dəstəkləyən Türkiyə də qoşulub. Danışıqlarda həmçinin BMT-nin xüsusi nümayəndəsi Staffan de Mistura və ABŞ-ın Qazaxısatandakı səfiri də iştirak edib. Dəməşq nümayəndə heyətinin və silahlı müxalifətin eyni masada oturmasına baxmayaraq onlar birbaşa deyil, vasitəçilərin köməyilə danışıblar. Qazaxıstandakı görüşlərin əsas məqsədi ötən ilin dekabrında Rusiya və Türkiyənin vasitəçiliyi ilə əldə olunan atəşkəsin möhkəmləndiliməsidir. Hələ ki münaqişə edən tərəflər atəşkəsin pozulmasında bir-birini ittiham edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39949162", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39949277", "doc1": "اشت��اكات بين أنصار اردوغان ومعارضيه في واشنطن وكان الزعيم التركي قد التقى بالرئيس الأمريكي، دونالد ترامب الثلاثاء وأجريا محادثات بشأن العلاقات بين بلديهما. وتجمع بعد الاجتماع بساعات عشرات من المحتجين خارج مقر السفير وتبادلوا الإهانات مع أنصار أردوغان. وتظهر لقطات الفيديو عدة أشخاص وقد أصيبوا بجروح دامية. وتفيد تقارير من الولايات المتحدة بأن ضباط حراسة الرئيس أردوغان انخرطوا في العراك بعد وصول الرئيس للمكان لزيارة السفير. وقال المتظاهر، فلينت آرثر، وهو من بالتيمور لمحطة سي إن إن \"نحن نحتج على سياسة أردوغان في تركيا، وفي سوريا والعراق. \"إنهم يعتقدون أنهم يستطيعون ممارسة قمع المحتجين نفسه، وكبت حرية الرأي التي يمارسونها في تركيا. \"لقد أوقفونا لمدة دقائق ... ولكننا مازلنا في المكان نواصل الاحتجاج على نظام أردوغان الاستبدادي.\" واتهم المتظاهر مجموعة من أنصار أردوغان بتجاوز خطوط الشرطة ومهاجمة المحتجين ثلاث مرات على الأقل. وتدخلت الشرطة لإنهاء العنف، ثم نقل الجرحى إلى مستشفى جامعة جورج واشنطن. وقد أثارت زيارة الرئيس التركي إلى واشنطن التعجب في بعض الأنحاء، مع إشارة مناوئيه إلى استخدامه للقبض الجماعي لإسكات أصوات المعارضة. وقال أردوغان وترامب، عقب اجتماعهما، للصحفيين في مؤتمر صحفي مشترك إنهما تعهدا بتعزيز العلاقات المشتركة بين البلدين. وقال ترامب \"لدينا علاقات عظيمة، وسوف نجعلها أفضل\"، مضيفا \"ونحن نتطلع إلى مناقشات قوية وصلبة\". لكن أردوغان أعاد تأكيد موقفه، المتمثل في عدم قبوله أي تحالف أمريكي مع القوات الكردية التي تقاتل في سوريا. وأضاف في حديثه للصحفيين \"لا مكان للمنظمات الإرهابية في مستقبل منطقتنا\". الشرطة أمنت المكان الذي توجد فيه السفارة وكانت الولايات المتحدة قد قررت تسليح مقاتلي وحدات حماية الشعب الكردي أوائل هذا الشهر. وقال أردوغان أيضا إنه ضغط على الولايات المتحدة من أجل ترحيل رجل الدين فتح الله غولن، الذي يتهمه أردوغان بتدبير محاولة الانقلاب الفاشلة في يوليو/تموز الماضي. وينفي غولن هذه التهمة.", "doc2": "Protesters injured outside Turkish embassy in Washington Türkiyə lideri çərşənbə axşamı danışıqlar aparmaq üçün ABŞ Prezidenti Donald Trump ilə görüşüb. Görüşdən bir neçə saat sonra onlarla etirazçı səfirin iqamətgahı qarşısında toplaşaraq cənab Erdoğanın tərəfdarları ilə bir-birlərini qarşılıqlı təhqir ediblər. Hadisə yerinə aid video görüntülərdə bir neçə nəfərin qanlı xəsarət aldığı görünür. Polis Türkiyə səfirliyinin ətrafını qoruyur Bəzi xəbərlərə görə, prezident Erdoğanın mühafizə zabitləri o, səfiri ziyarətə gəldikdən sonra iştirakçıları qalmaqala cəlb edilib. Baltimordan olan nümayişçi Flint Artur CNN bildirib: \"Biz [Cənab Ərdoğanın] Türkiyədə, Suriya və İraqda siyasətinə etiraz edirik.\" \"Onlar düşünürlər ki, Türkiyədə etdikləri kimi burada da etirazların və söz azadlığının qarşısının ala bilərlər.\" \"Onlar bizi bir neçə dəqiqə dayandırdılar ... Amma biz qaldıq və Erdoğanın qəddar rejimi etirazımızı davam etdirdik\". O, Erdoğan tərəfdarlarının azı üç dəfə polis xəttini pozduğunu və aksiya iştirakçılarına hücum etməkdə ittiham edib. Hadisəyə polis müdaxilə edib və yaralılar George Washington University Hospital-a aparılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/44758669", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-44764830", "doc1": "مائدة حجابري وجمعت الفتاة الإيرانية، مائدة حجابري، آلاف المتابعين لحسابها على انستغرام، بعد نشرها فيديوهات لنفسها وهي ترقص على موسيقى إيرانية وأخرى غربية. وبث التلفزيون الرسمي الإيراني ما بدا أنه اعترافات لمائدة. وتشارك مستخدمو مواقع التواصل الاجتماعي في إيران فيديوهات ورسائل تأ��يدا للفتاة، وكذلك هاشتاغات تحمل اسم \"الرقص ليس جريمة\". وتلزم الحكومة الإيرانية النساء بقواعد صارمة للزي، كما تحظر عليهن الرقص مع الرجال في الأماكن العامة، إلا إذا كان مع أعضاء العائلة المباشرين. وأظهرت فيديوهات مائدة لاعبة الجمباز وهي ترقص بالمنزل، دون أن ترتدي حجاب، وهو سلوك دأبت عليه الفتاة من قبل. وانتشرت فيديوهات مائدة على نطاق واسع ودفعت العديد من الفتيات لحذو حذوها ، وهو الأمر الذي أثار حفيظة بعض الإيرانيين. وأفادت تقارير بأن العديد من الراقصين الآخرين جرى اعتقالهم، خلال الأسابيع الأخيرة. وعلق المدون حسين روناغي: \"إذا أخبرت الناس في أي مكان بالعالم، بأن فتيات في عمر 18 أو 19 عاما اعتقلن، بسبب الرقص أو السعادة أو الجمال، بذريعة نشر الفجور، بينما مغتصبو الأطفال وآخرون أحرار، فإنهم سيسخرون من الأمر، لأنه بالنسبة لهم غير معقول\". دأبت لاعبة الجمباز مائدة حجابري على نشر فيديوهات راقصة لها على مواقع التواصل وكتبت إحدى مستخدمات تويتر: \"أنا أرقص لكي يروا (السلطات) أنهم لن يستطيعوا أن يأخذوا منا السعادة والأمل، بالقبض على الشباب والفتيات مثل مائدة\". ولا تعد تلك هي المرة الأولى التي تعتقل فيها فتيات بسبب الرقص في إيران. وفي أغسطس/ آب الماضي، اعتقل مسؤول في مدينة مشهد، بعد ظهور لقطات فيديو تظهر حشدا من الرجال والنساء يرقصون في مركز للتسوق بالمدينة، كما اعتقل 6 أشخاص بسبب أدائهم رقصة زومبا، . وفي عام 2014، تعرض 6 شباب إيرانيين - نشروا فيديوهات لأنفسهم، وهم يرقصون على أغنية \"هابي\" للمغني الأمريكي فاريل ويليامز، في الشوارع وعلى أسطح المنازل في طهران - تعرضوا لأحكام مع وقف التنفيذ بالسجن لمدد تصل إلى عام، فضلا عن 91 جلدة. من جهتها، قالت الشرطة الإيرانية إنها ستغلق الحسابات التي تنشر فيديوهات مشابهة لفيديو مائدة على انستغرام مضيفة \"أن القضاء يدرس إمكانية حجب الموقع.\" يذكر أن إيران تحجب العديد من تطبيقات التواصل الاجتماعي كفيسبوك وتويتر، إلا أن الشباب الإيراني يتحدى تلك القرارات باستخدام برنامج تشفير. مغردون \"ارفعوا الحظر عن الرقص\" وأطلق نشطاء إيرانيون هاشتاغات باسم الفتاة للتعبير عن تضامنهم معها، وللمطالبة بالإفراج عنها وبرفع القيود المفروضة على الرقص. كما تداول النشطاء مقطع فيديو بثته القناة الأولى الإيرانية، لشرطي وهو يحقق مع مائدة التي اعتذرت عما قامت به. وظهرت مائدة في الفيديو وهي تغالب دموعها قائلة \"إنها لم تقصد مخالفة القوانين وتحريض الشباب\". وأضافت بأن \" كثرة المعجبين هي أحد الأسباب، التي دفعتها إلى نشر فيديوهاتها الراقصة، على وسائل التواصل الاجتماعي.\" وشكك المغردون في صحة الفيديو، ورجحوا أن مائدة أجبرت على الإدلاء بتلك التصريحات تحت الضغط.. وعلقت إحدى المغردات بالقول:\" فتاة موهوبة ترقص على حسابها الشخصي في انستغرام تعامل كمجرمة. لم يبق إلا الأوكسجين لكي تمنعوه عنا.\" وكتب المغرد فوربدي :\"لقد استمعت للتو لجلسة استجواب مائدة هجابري على طريقة الاتحاد السوفياتي. لقد كانت تبكي على شاشة التلفزيون الرسمي الإيراني، لنشرها فيديوهات لا تتخطى دقيقة واحدة على انستغرام وهي ترقص. قلبي ينفطر حزنا لأجل هذه الطفلة البريئة.\" وعلق آراش سيجرشي قائلا:\"إيران اعتقلت للتو الشابة مائدة هجابري، لأنها نشرت مقاطع فيديو وهي ترقص. قبل 40 عاما، كان الرقص يدرس في المدارس الإيرانية، ولكن بعد الثورة الإسلامية في 1979 أصبح جريمة كبيرة!\" الرقص في إيران قد يقود إلى السجن عانى الرقص في إيران من قيود السلطات، إذ لازمت السرية هذا الفن منذ عام 1979. لكن الشباب الإيراني يتحدى هذه للقيود المفروضة، بالرقص في الشوارع، وبتصوير مقاطع فيديو ونشرها على مواقع التواصل الاجتماعي. ترجمة التغريدة \"ما هي جريمتهن؟ لقد كن يرقصن وهن سعيدات؟ أتمنى أن تفهموا أن الرقص والسعادة فن وليست جريمة. الجريمة هي النهب والفساد\"", "doc2": "İran və qərb müsiqisinə rəqslərinin videoları ilə tanınan Mayedəh Hocəbrinin Instagram-da minlərlə təqibçisi var. Cümə günü, İran dövlət televiziyası onun bunu \"etiraf\" etdiyi təsvir edən videonu yayımlamışdı. Sosial media istifadəçiləri #rəqs_etmək_cinayət_deyil mənasını daşıyan həştəq daxil olmaqla, bir çox həştəqlə gənc rəqqasəni dəstəkləyən şərhlərini və videolarını sosial şəbəkələrədə paylaşıblar. İran hökumətinin qadınların geyimilə bağlı sərt qanunları var və onlar üçün ictimai yerlərdə, yaxın qohumları istisna olmaqla, kişilərlə rəqs etmələri qadağandır. Yeniyetmənin paylaşdığı rəqs videolarında onun qanunla tələb olunan baş örtüyünü geyinmədiyi görünür. Həmçinin oxuyun: Yerli xəbərlərə görə, bir çox başqa rəqqasə də son həftələr ərzində həbs edilib. Bloger Hüseyn Rövnaği deyib: \"Dünyanın hansısa bir yerində kiməsə desəniz ki, uşaq təzavüzkarları və digər cinayətkarlar azad olarkən 17 və 18 yaşlı qızlar rəqslərinə, xöşbəxtlik və gözəlliyinə görə ləyaqətsizlik ittihamları ilə həbs edilir, onlara gülərlər! Çünki onlar üçün bu inanılmaz olacaq!\" Bir Twitter istifadəçisi yazıb: \"Mən rəqs edirəm ki, onlar baxıb anlasınlar ki, Mayedəh kimi qızları və yeniyetmələri həbs etməklə, bizim xoşbəxtliyimizi və ümidlərimizi bizdən ala bilməzlər\". Bu rəqqasələrin İranda həsblə üzləşmələrinin ilk halı deyil. Bu il, Məşhəd şəhərində bir ticarət mərkəzində qadınlarla kişilərin rəqs etdiyini göstərən bir video yayıldıqdan sonra, yerli hakimiyyət rəsmisi həbs edilmişdi. Avqustda isə altı nəfər Zumba rəqsi etdiklərinə görə həbs edilmişdi. 2014-cü ildə, Pharrell Williams-ın \"Happy\" adlı mahnısına rəqs videosunu paylaşan altı gənc iranlıya bir ilədək şərti həbs cəzası və 91 şallaq verilmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52451697", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52420810", "doc1": "ترامب قال إن تصريحاته حول المطهرات جاءت في معرض السخرية وألقى حاكما ولايتي ميشيغن وماريلاند باللوم، الأحد، على الرئيس بشأن ازدياد هذه المكالمات. وبعد انتقادات شديدة من العاملين في مجال الطب، قال ترامب إن تصريحاته جاءت في معرض السخرية. والمطهرات مواد خطرة ويمكن أن تكون سامة إذا تم تناولها. وخلال مؤتمر صحفي خاص بـ \"كوفيد-19\" يوم الاثنين، أشار أحد الصحفيين إلى أن الخط الساخن للطوارئ في ولاية ماريلاند تلقى مئات المكالمات في الأيام الأخيرة للحصول على إرشادات حول تعليقات ترامب. مواضيع قد تهمك نهاية \"لا يمكنني تخيل السبب\"، قال ترامب، ثم أضاف \"لا أستطيع تخيل ذلك\". وعندما سُئل عما إذا كان يتحمل المسؤولية عن زيادة المكالمات، أجاب ترامب: \"لا، لا أتحمل\". وقال مكتب حاكم ولاية ماريلاند الأسبوع الماضي إنه أصدر تحذيراً على مستوى الولاية حول تناول أو حقن المواد المطهرة بعد تصريحات الرئيس. وأدلى ترامب بتلك التصريحات يوم الخميس، بعد أن عرض مسؤول نتائج أبحاث الحكومة الأمريكية، التي أظهرت أن \"كوفيد-19\" يمكن أن يُقضى عليه في غضون دقائق عن طريق التعقيم. وقال ترامب \"أرى أن المطهر يطرده (من الجسد) خلال دقيقة. دقيقة واحدة .. وهل هناك طريقة يمكننا من خلالها فعل شيء من هذا القبيل، عن طريق الحقن في الداخل أو التطهير؟\". إلا أن ترامب عاد الجمعة وقال للصحفيين \"كنت أسأل سؤالاً ساخراً للصحفيين لمجرد رؤية ما سيحدث\". ماذا عن الانتخابات الرئاسية؟ وخلال المؤتمر الصحفي الذي عق�� في حديقة الورود في البيت الأبيض يوم الإثنين، سُئل ترامب أيضاً عما إذا كان سيؤجل الانتخابات الرئاسية في نوفمبر/تشرين الثاني. وقال \"لم أفكر قط في تغيير موعد الانتخابات .. لماذا قد أفعل ذلك؟\". من جانبه، قال نائب الرئيس الأمريكي السابق جو بايدن، الخصم الديمقراطي المفترض لترامب، الأسبوع الماضي إنه يعتقد أن ترامب \"سيحاول كبح الانتخابات بطريقة ما\". لكن ترامب قال للصحفيين إن الفكرة هي \"دعاية وهمية\". وأضاف \"إنني أتطلع إلى تلك الانتخابات\". وأشار خبراء في الدستور الأمريكي إلى أنه إذا أراد الرئيس تغيير توقيت انتخابات البيت الأبيض، فلن يتمكن من القيام بذلك - حتى في حالة الطوارئ - لأن الموعد يحدده الكونغرس. كما سأل أحد الصحفيين ترامب عما إذا كان الرئيس، بعد فقدان المزيد الأمريكيين على مدى ستة أسابيع أكثر من المتوفين خلال عقدين من حرب فيتنام، يستحق إعادة انتخابه. ورد ترامب أن إدارته قامت بعمل \"لا يصدق\". ويبلغ العدد الإجمالي لحالات \"كوفيد-19\" المؤكدة في أمريكا، حوالى مليون حالة. فيما سُجل أكثر من 55 ألف وفاة حتى الآن.", "doc2": "Bazar günü Michigan və Maryland ştatlarının qubernatorları zənglərin sayında sıçrayışa görə prezidenti ittiham ediblər. ABŞ prezidenti aprelin 23-də keçirdiyi mətbuat konfransında koronavirusun müalicə üsulları ilə bağlı son tədqiqatlar barədə danışaraq, o cümlədən dezinfeksiyaedici maddələrin inyeksiyasının öyrənilməsini təklif edib. Dizenfektantlar təhlükəli maddələrdir və zəhərlənməyə səbəb ola bilər. Tibb mütəxəssislərinin sərt tənqidlərindən sonra cənab Trump deyib ki, açıqlama verərkən istehza ilə danışıb. Bazar ertəsi günü keçirilən mətbuat konfransında bir müxbir qeyd edib ki, onun dezinfektantlara dair şərhi barədə məsləhət istəyən yüzlərlə şəxs Maryland ştatının təcili qaynar xəttinə zəng ediblər. O, ABŞ prezidentinin buna görə məsuliyyəti öz üzərinə götürüb-götürmədiyini soruşub. Prezident Trump \"Xeyr, götürmürəm\" deyə cavab verib. Cənab Trump-ın şərhləri sosial mediada minlərlə reaksiya doğurub. Dezinfektant istehsalçısı xəbərdarlıq edib Prezident Donald Trump-ın şərhinin ardınca aparıcı dezinfektant istehsalçısı sərt xəbərdarlıqla çıxış edib. Lysol və Dettol brendlərinin sahibi Reckitt Benckiser bildirir ki, onun istehsal etdiyi maddələr inyeksiya və ya daxilə qəbul etmək üçün nəzərdə tutulmayıb. \"Dezinfeksiyaedici və gigiyena məhsullarımız yalnız nəzərdə tutulmuş və istifadə qaydalarına uyğun istifadə edilməlidir. Zəhmət olmasa, etiket və təhlükəsizlik məlumatlarını oxuyun\", - Reckitt Benckiser şirkətinin yaydığı bəyanatda deyilir. Cümə axşamı günü Ağ Evdə keçirilən brifinq vaxtı hökumət tərəfindən aparılan araşdırmanın nəticələri açıqlanıb. ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin tədqiqatlar üzrə direktoru William Bryan, günəş işığı və dezinfeksiyaedici maddələrin, spirt və ağardıcının koronavirusu tez və effektiv şəkildə məhv etdiyini açıqlayıb. Cənab Trump bu məlumatları şərh edərək \"dezinfektant inyeksiyası\" və \"çox güclü ültrabənövşəyi\" işığın potensial müalicəvi imkanları barədə mülahizələri ilə bölüşüb. O, qeyri-standart terapiya kimi, \"daxili orqanların ultrabənövşəyi işıqla şüalanmasını\" və \"virusu dezinfeksiyaedici inyeksiya ilə məğlub etməyin yolları\" barədə bəhs edib. Dizenfektantlar təhlükəli maddələrdir və zəhərlənməyə səbəb ola bilər. Ağ Evdə keçirilən mətbuata konfransından sonra ABŞ-da yaxşı tanınan Lysol markalı dezinfeksiya maddəsinin adı ən azı 125 min tvitdə qeyd olunub. Tibb işçiləri prezidentin çıxışını tənqid ediblər Həddindən artıq ultrabənövşəyi şüalanma dəri üçün təhlükəlidir, içəriyə izopropil spirti və ya xlor əsaslı ağardıcının qəbulu isə ölümcül nəticə verə bilər, həkimlər xəbərdarlıq edir. \"Hər hansı bir təmizləyici məhsulu orqanizmə inyeksiya etmək və ya qəbul etmək məsuliyyətsizdir və təhlükəlidir, - pulmonoloq və qlobal səhiyyə siyasəti mütəxəssisi Dr Vin Gupta, NBC kanalına deyib. \"Xlor əsaslı ağardıcı ağciyərlər üçün ən pis şey olardı\", pulmonoloq John Balmes Bloomberg News-a bildirib - Tənəffüs yolları və ağciyərlər hətta aerozol şəklində olsa belə, dezinfeksiyaedicinin təsirinə tab g��tirə bilməz.\" İlk dəfə deyil ki, tibb sahəsində məsləhət verən ABŞ prezidentinin şərhləri tənqidlə qarşılanır. Bundan əvvəl o, Covid-19-un malyariyaya qarşı dərmanla müalicə olunmasını təklif etmişdi. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bu dərmanın koronavirusla mübarizədə istifadəsini təsdiqləməyib və onun effektivliyinə dair heç bir dəlil yoxdur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2011/03/110301_iran_opposition", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-51009752", "doc1": "تنفي الحكومة نبأ اعتقال المعارضين وقال الموقع الالكتروني الايراني كلمة إن قوات الأمن و\"مدنيون\" حاولوا تفريق المتظاهرين. وجرت الاضطرابات بعد يوم من إعلان موقعين إلكترونيين على صلة بزعيمي المعارضة حسين الموسوي ومهدي كروبي إلقاء القبض على الزعيمين. وقد نفت الحكومة ذلك قائلة إن الموسوي وكروبي في منزليهما. وقال الموقع الايراني المعارض ساهامنيوز ان القوات الامنية كانت تنتشر في الشوارع والساحات الرئيسية في طهران لمنع تجمعات مؤيدي المعارضة. وكان كل من موسوي وكروبي قد دعيا الى خروج مظاهرات في ايران تأييدا للانتفاضتين الاخيريتين في تونس ومصر. وقد وضع الرجلان مطلع هذا الشهر قيد الاقامة الجبرية مع زوجتيهما في منزليهما بطهران التي تشهد تصاعدا في حركة الاحتجاجات المعارضة. وقد نزل الالاف من مؤيديهما الى شوارع طهران في 14 من فبراير/ شباط وسط اشتباكات مع القوى الامنية ادت الى مقتل شخصين. وقال ابن المعارض مهدي كروبي للخدمة الفارسية في بي بي سي الاثنين انه أخبر ان والده قد \"اخذته القوات الأمنية الى موقع مجهول\".", "doc2": "Iranian students refuse to walk over US and Israeli flags Bazar günü internetdə yayımlanan videolar, güman olunduğu kimi, odlu silahdan atəş açıldığını və yaralı bir qadının aparıldığını göstərib. İranın rəhbərləri Ukrayna sərnişin təyyarəsinin vurulmasından sonra ikinci gündür ki, keçirilən etirazların hədəfinə çevriliblər. İran hərbiyyəsinin vurduğu sərnişin təyyarəsində olan 176 nəfərin hamısı ölüb və onların əksəriyyəti iranlı olub. Tehranda və İranın bir neçə şəhərində keçirilən etirazlarda rəhbərliyin əleyhinə şüarlar səsləndirilib. Etirazlar zamanı təhlükəsizlik qüvvələri ilə toqquşmaların və göz yaşardıcı qazdan istifadə olunması haqqında məlumatlar var. İran ABŞ ilə artan gərginliklər müddətində təyyarəni vurduğunu əvvəlcə rədd etdikdən sonra \"təsadüfən\" vurduğunu etiraf edib. Ukrayna Hava Yollarına aid \"Boeing\" sərnişin təyyarəsi cümə axşamı günü səhər saatlarında Tehrandan Kiyevə getmək üçün hava limanından qalxdıqdan bir neçə dəqiqə sonra vurulub. Təyyarənin vurulmasından qısa müddət əvvəl İran İraqda yerləşən iki ABŞ hərbi bazasına raket hücumu həyata keçirmişdi. İranın bu hücumu ABŞ-ın yanvarın 3-də İraqda dron hücumu ilə İranın yüksək rütbəli hərbi rəhbəri Qasım Süleymaninin öldürülməsinə cavab olub. Vurulan sərnişin təyyarəsində ölənlər sırasında onlarla İran və Kanada vətəndaşı, həmçinin Britaniya, Əfqanıstan və İsveç vətəndaşları da olub. Tehranda Shahid Beheshti universitetində etiraz Bazar günü etirazlarda nə olub? Təhlükəsizlik qüvvələrinin geniş bir şəkildə yerləşdirilməsinə baxmayaraq, nümayişçilər yeni etirazlara qatılıblar. Etirazların qarşısını almaq üçün Çevik Qüvvət polisi, motosikletlərdə İnqilab Keşikçiləri üzvləri və mülki geyimli təhlükəsizlik qüvvələri cəlb olunub. Bəzi sosial media kliplərində etirazçıların hökumət əleyhinə şüarlar səsləndirdiyi və \"Yalan danışırlar ki, düşmənimiz Amerikadır, düşmənimiz buradadır\" kimi şüarlar səsləndiriblər. Etiraz edənlərin çoxu qadınlar olub. BBC Fars xidməti təhlükəsizlik qüvvələrinin etirazçılara qarşı gözyaşardıcı qaz istifadə etdiyini söyləyib. Yarırəsmi Fars xəbər agentliyi, paytaxtdakı müxtəlif nöqtələrdə 1000 nəfərə qədər adamın etiraz etdiyini yazıb. Etirazların digər şəhərlərdə də olduğu bildirilir. Şənbə günü Tehranda Texnologiya universitetinin qarşısında toplaşan yüzlərlə etirazçı Ali Dini lider Ayətullah Əli Xameneyinin istefasını tələb ediblər. \" Ali baş komandan, get!\" - etirazçılar şüar səsləndiriblər. Çərşənbə günü Ukraynanın Tehrandan Kiyevə uçan sərnişin təyyarəsi qəzaya uğrayıb. İran təyyarənin səhvən vurulduğunu etiraf edib. Göyərtədə olan 176 nəfər ölüb, onların arasında 83 iranlı, onlarla İran doğumlu kanadalı olub. Sosial mediada universitet qarşısında keçirilən etirazları nümayiş etdirən video yayılıb. Videoda etirazçıların hakimiyyət əleyhinə şüarlar səsləndirdiyi görünür. Videoların birində belə bir şüar səslənir: \"İstefa kifayət deyil, məhkəmə lazımdır!\" Texnologiya universiteti İranda nüfuzlu təhsil müəssisələrindən biri sayılır. Bəzi məlumatlara görə, ölənlər arasında bu universitetin də məzunları olub. Yerli xəbər agentlikləri daha bir universitetin də qarşısında etiraz aksiyası keçirildiyi xəbərini yayıb. Etirazlar zamanı Britaniyanın bu ölkədəki səfiri Rob Macaire saxlanıb. O, sərnişin təyyarəsində ölənlərin anım mərasimini ziyarət etdikdən sonra saxlanıb. 3 saat saxlanan səfir etiraz nümayişini təşkil etməkdə ittiham olunub. Britaniya Xarici İşlər Nazirliy bunu beynəlxalq qanunvericiliyin kobud pozuntusu sayıb. Xarici işlər naziri Dominic Raab yaydığı bəyanatda bildirib:\"Tehrandakı səfirimizin əsassız və izahat olmadan tutulması beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulmasıdır\". Vyana Konvensiyasına görə, diplomatlar həbs oluna bilməzlər. Cənab Macaire Britaniya səfirliyinin yaxınlığındakı bərbər salonunda saxlanıb. ABŞ-İran böhranı: Azərbaycan gözləməli, yoxsa fəal olmalıdır? İran-ABŞ böhranı: ABŞ \"Tehranla ciddi danışıqlara hazırdır\" Qasım Süleymaninin öldürülməsi regiona necə təsir edə bilər?"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40664609", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40665319", "doc1": "يأتي استدعاء ترامب الابن وكوشنر ومانافوت بعد الكشف عن حضورهم اجتماع مثير للجدل مع محامية روسية ووجهت اتهامات لدونالد ترامب الابن وجاريد كوشنر وبول مانافورت بالتواطؤ مع مسؤولين روس. وينفي ترامب علمه بتدخل روسي في مجريات الانتخابات، وتنفي روسيا ذلك بدورها. وفي غضون ذلك، قال ترامب إنه لو كان يعلم أن وزير العدل جيف سيشنز سينأى بنفسه عن التحقيق في قضية تدخل روسيا في الانتخابات لما كان عينه في هذا المنصب. ووصف الرئيس الأمريكي في مقابلة مع صحيفة نيويورك تايمز، قرار سيشنز بأنه \"غير عادل\". ترامب يدافع عن نجله ويصفه بالشفافية والبراءة نجل دونالد ترامب التقى محامية روسية وعدته بمعلومات عن هيلاري كلينتون وتلاحق ترامب منذ انتخابه رئيسا، مزاعم بأن روسيا حاولت الإضرار بحملة المرشحة الديمقراطية هيلاري كلينتون الانتخابية. وكان ترامب الابن قد أكد أنه حضر اجتماعا مع المحامية الروسية ناتاليا فيسيلنيتسكايا. لكنه قلل من أهمية الاجتماع الذي جرى في التاسع من يوليو/تموز من العام الماضي. وورد في بعض الرسائل الإلكترونية أن ترامب الابن وزوج شقيقته جاريد كوشنر ومدير حملة ترامب بول منافورت قد التقوا المحامية فيسيلنيتسكايا، وهي بدورها قدمت تقريرا عن اللقاء للحكومة الروسية، في التاسع من يونيو/حزيران عام 2016. وتفيد الرسائل بأن اللقاء جرى بناء على وعد بأن تقوم فيسيلنيتسكايا بتزويدهم بمعلومات تخص كلينتون. وقال ترامب الابن إنه اتضح لاحقا بأن فيسيلنيتسكايا تريد مناقشة برنامج مجمد يتيح لعائلات أمريكية أن تتبنى أطفالا روسا. ودافع ترامب عن ابنه خلال مؤتمر صحفي عقد في باريس، وقال إنه كان يريد الحصول على أبحاث حول المعارضة، ولم يتمخض الاجتماع عن شيء.", "doc2": "Oğul Donald Trump, Jared Kushner və Paul Manafort ötən il Rusiyalı vəkillə görüşüb Oğul Donald Trump, Jared Kushner və Paul Manafort Rusiya rəsmiləri ilə əlaqədə ittiham olunurlar. Cənab Trump və onun müttəfiqləri hər hansı sövdələşməni təkzib edib. Bu arada, cənab Trump bildirib ki, o, Jess Sessionsın özünü kənara çəkəcəyini bilsəydi onu təyin etməzdi. New York Times qəzetinə müsahibəsində, cənab Trump baş prokurorun qərarını \"çox ədalətsiz\" adlandırıb. \"Sessions özünü kənarda tutmamalı idi və əgər o, özünü kənar tutacaqdısa, bunu işi qəbul etməzdən öncə deməli idi və mən də başqasını seçərdim.\" Cənab Sessions mart ayında özünü Rusiya ilə bağlı təhqiqatdan uzaq tutduğunu elan edib. Bu, onun Senatda keçirilən təsdiqlənmə dinləmələrində Rusiyanın ABŞ-dakı səfiri ilə görüşməsi barədə məlumat verməməsi bəlli olduqdan sonra baş verib. Cənab Sessions onun iddialarına şərh verməyib. Eyni müsahibədə cənab Trump bu ayın əvvəlində Hamburqda Rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə \"ikinci görüşü\" barədə danışıb. O deyib ki, görüş 15 dəqiqə davam edib və daha çox bir-birinə \"xoş sözlər\" deməkdən ibarət olub. Onlar həmçinin \"qəyyumluq\" qanunundan danışıblar, New York Times yazır. ABŞ insan haqlarına görə Rusiya rəsmilərinə qarşı sanksiya tətbiq etdikdən sonra ABŞ-lılara Rusiyadan uşaq övladlığa götürmək qadağan edilib. Cənab Trump və cənab Putin arasında görüş mediada çıxan xəbərlərdən sonra Ağ Ev tərəfindən təsdiqlənib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41345937", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-41337946", "doc1": "اجتماع بشأن اتفاق إيران النووي حضره ممثلو سبع دول لكن تيلرسون قال إن المحادثات كانت \"جادة جدا\"، وأقر بأن إيران ملتزمة بالاتفاق. وضمت محادثات الأربعاء التي عقدت في الأمم المتحدة، سبعة شركاء تفاوضوا على الاتفاق، وركزت على تنفيذه بنوده. وعقدت المحادثات بعد يوم واحد من تنديد الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، بالاتفاق. فقد وصف ترامب الاتفاق في خطابه أمام الجمعية العامة في الأمم المتحدة بأنه \"مخجل\". ثم قال للصحفيين فيما بعد إنه قرر أمرا بالنسبة للاتفاق، لكنه لم يكشف عما قرره. وقال تيلرسون إن ترامب يرى أن العبارة الختامية في الاتفاق، التي تنص على رفع القيود عن برنامج إيران النووي لتخصيب اليورانيوم بعد 2025، غير مقبولة. وكانت إيران قد توصلت إلى هذا الاتفاق المهم مع دول العالم الكبرى، الولايات المتحدة، وبريطانيا، وفرنسا، والصين، وروسيا، وألمانيا في عام 2015. ماذا يقول كل جانب؟ كان هذا أول اجتماع بين تيلرسون ووزير الخارجية الإيراني، جواد ظريف. وقال وزير الخارجية الأمريكي إنها كانت \"فرصة جيدة للالتقاء، والتحية. وسادت الجدية المحادثات. ولم يكن هناك صياح، ولم يرشق أحدنا الآخر بالأحذية\". الرئيسان الأمريكي والإيراني ألقيا خاطبين في يومين متتابعين في الجمعية العامة وأضاف تيلرسون أن الجانبين ينظران إلى الاتفاق بطريقة مختلفة. وقال \"يوجد في الاتفاق نقص مثير للقلق جدا ذكره الرئيس، بالإضافة إلى العبارة الختامية، وهي أمر يراه الرئيس غير مقبول\". وحذر تيلرسون من تكرار تجربة تطوير كوريا الشمالية لأسلحة نووية قائلا إن ترامب أوضح عدم رغبته في ألا يدع إيران تستأنف برنامجها ثم تأتي إدارة أخرى لتتعامل معه. وقال إن الولايات المتحدة ستفي بالتزاماتها حتى تحل القضية. وتقول مراسلة بي بي سي في الأمم المتحدة، باربرا بليت-أشر، إن حلفاء أمريكا الغربيين يشاركونها مخاوفها، لكنهم حذروا من إعادة فتح التفاوض على الاتفاق لمواجهة تلك المخاوف. وقالت مسؤولة الشؤون الخارجية في الاتحاد الأوروبي، فيدريكا موغيريني \"لدينا بالفعل أزمة نووية واحدة محتملة. ولا نريد أن نخوض في أزمة ثانية\" مشيرة إلى المواجهة مع كوريا الشمالية. مخزون إيران من اليورانيوم سيخفض إلى 300 كيلوغرام بنسبة 98 في المئة وكان الرئيس الإيراني، حسن روحاني، قد قال في وقت مبكر الأربعاء في خطابه أمام الجمعية العامة للأمم المتحدة، إن بلاده لن تكون هي البادئة بانتهاك الاتفاق، لكنها \"سترد بحزم وقوة على انتهاك أي طرف له\". وقال إنه سيكون \"من المؤسف جدا\" أن يدمره ترامب، الذي وصفه بأنه \"وافد جديد مارق على السياسة الدولية\". وقد وصف ترامب من المنبر نفسه في اليوم السابق إيران بأنها \"ديك��اتورية فاسدة\" وبأنها \"دولة مارقة منهكة اقتصاديا\" تصدر العنف. هل يمكن أن تتخلى الولايات المتحدة عن الاتفاق؟ لقد رفعت العقوبات الاقتصادية التي شلت قدرات إيران عقب شهادة وكالة الطاقة الذرية بأن إيران قلصت الأنشطة النووية الحساسة. وتقول إيران إن من حقها الحصول على طاقة نووية، مؤكدة أن برنامجها النووي ذو أهداف سلمية فقط. وكانت إدارة الرئيس الأمريكي السابق، باراك أوباما، قد قالت وقتها إن الاتفاق سيحول دون حصول إيران على أسلحة نووية. وقالت مندوية الولايات المتحدة في الأمم المتحدة، نيكي هايلي، إن ملاحظات الرئيس ترامب \"لم تكن إشارة واضحة إلى أنه يعتزم الانسحاب من الاتفاق\". وأضافت في مقابلة مع محطة سي بي إس \"الأمر الواضح أنها إشارة إلى أنه غير سعيد بالاتفاق\". كيف تكبح إيران برنامجها النووي؟ يوجد في إيران منشأتان لتخصيب اليورانيوم، هما ناتانز وفوردو، حيث تغذى أجهزة الطرد المركزي بغاز يعرف بـ\"هيكسافلورايد\" لفصل نظائر يو-235 وهي أكثر النظائر انشطارا. ويمكن استخدام اليورانيوم المنخفض التخصيب، والذي لا يزيد تركيزه على 3 أو 4 في المئة من نظائر يو-235، في إنتاج وقود صالح للمفاعلات النووية، لكن يمكن أيضا تخصيبه إلى الدرجة التي يحتاجها إنتاج أسلحة نووية، وهي 90 في المئة. وكان لدى إيران في يوليو/تموز 2015 حوالي 20.000 جهاز طرد مركزي. وسيقلص هذا العدد - بناء على خطة العمل الشاملة المشتركة، إلى ما لا يزيد على 5060 جهازا من الأجهزة القديمة والأقل كفاءة في ناتانز على مدى 10 سنوات. كما سيقلص مخزون إيران من اليوارنيوم بنسبة 98 في المئة ليبلغ 300 كيلوغرام لمدة 15 عاما، على أن تحتفظ إيران بمستوى التخصيب عند 3.67 في المئة.", "doc2": "Yedditərəfli danışıqlar BMT-də keçirilib. Cənab Tillerson İranın sövdələşmə üzrə əməkdaşlıq etdiyini bildirib. Çərşənbə günü nüvə sazişinin əldə olunmasında iştirak edən 7 tərəfin nümayəndələri BMT-də danışıqlara qatılıblar. Görüşdə sazişin yerinə yetirilməsi müzakirə olunub. Bu danışıqlardan öncə BMT Baş Assambleyasında çıxış edən ABŞ prezidenti İranla sazişi \"rüsvayçılıq\" kimi səciyyələndirib. Donald Trump sazişə dair müəyyən qərara gəldiyini bildirsə də, onu açıqlamayacağını deyib. 15 oktyabra kimi ABŞ prezidenti İranın nüvə sazişinə əməl edib-etməməsi barədə qərar verməlidir. Bunun baş vermədiyi təqdirdə, Konqres nüvə sövdələşməsinin əldə olunmasından əvvəl qüvvədə olan sanksiyaları bərpa edə bilər. Ağ Evdəki mənbəyə istinad edən The New York Times qəzetinə əsasən cənab Trump böyük bir ehtimalla sövdələşməni ləğv etməkdənsə, onu yenidən nəzərdən keçirəcək. Məlumata əsasən sövdələşmə, 2025-ci ildən sonra uranın zəngilləşdirilməsinə dair məhdudiyyətlərin ləğvini nəzərdə tutur. Bu, ABŞ prezidenti tərəfindən qeyri-məqbul sayılır, Rex Tillerson bildirib. İranın nüvə proqramının məhdudlaşdırılmasını nəzərdə tutan tarixi saziş 2015-ci ildə əldə olunub. İranla danışıqlarda ABŞ, Fransa, Çin, Böyük Britaniya, Rusiya və Almaniyadan ibarət P5+1 qrupu iştirak edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-40672569", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-40674938", "doc1": "الحبوب، التي تعد البدانة أحد آثارها الجانبية، متاحة على نطاق واسع في السوق السوداء بالسودان وبينما لا تزال مواد تبييض البشرة من مستحضرات التجميل الأساسية في السودان، ظهرت موجة جديدة من السلع الرائجة في ذلك البلد. وتتجه الكثير من النساء والفتيات إلى استعمال حبوب، يجب ألا تصرف إلا بوصفة طبية، بهدف زيادة الوزن، على أمل تحقيق شكل الجسم الممتليء، الذي يعتبرنه معيارا للجمال. وبعيدا عن القواعد المنظمة لعمل الصيادلة، توزع حبوب كسب الوزن بشكل غير قانوني عن طريق نفس المتاجر الصغيرة التي تبيع كريمات تبييض البشرة ��مستحضرات التجميل الأخرى الشائعة. وتباع تلك الحبوب بشكل فردي في علب صغيرة وصناديق حلوى فارغة، ومن ثم تكون خالية تماما من أية معلومات حول مخاطرها الطبية. سر معلن ومن الصعب تقدير عدد النساء السودانيات اللائي يستخدمن هذه المنتجات لزيادة الوزن، لأن الكثير منهن يترددن في الاعتراف بذلك. وتقول امتثال أحمد، طالبة بجامعة الخرطوم: \"توزع تلك العقاقير في القرية مثل الحلوى الرخيصة\". وتضيف: \"أنا أخاف دوما من استخدامها لأني رأيت أفرادا من عائلتي أصيبوا بالمرض، وأصدقاء مقريبن مني أصبحوا معتمدين على فواتح الشهية بسبب تلك العقاقير\". وتابعت: \"عمتي على وشك الإصابة بفشل كلوي، وذلك بسبب محاولاتها تكبير حجم أردافها\". وتقول: \"كل شخص في العائلة يعلم سبب مرضها، ولكنها لن تعترف بذلك. لقد اضطرت لوقف تناول العقاقير بأمر الطبيب\". صورة المرأة المثالية في السودان أن تكون مكتملة البنية ومشرقة البشرة وغالبا ما يجري تجاهل الاسم الطبي لتلك العقاقير، لتُسمى بأسماء جذابة تشير إلى آثارها المتوقعة، وتعد بسيقان متناسقة أو أرداف أكبر. ومن ضمن الأسماء \"الأرداف\"، و\"شكوك أمي\". وتتراوح مكونات تلك العقاقير بين محفزات الشهية القياسية، إلى أدوية للحساسية تتضمن هرمون الستيرويد والكورتيزون، بما يتضمناه من آثار جانبية محتملة. عواقب مميتة يقول أطباء إن فتيات في السودان يمتن بفشل كلوي أو قلبي، بسبب الوقف المفاجئ لتناول هرمون السيترويد. وتشيع معظم حالات الوفيات بين العرائس، اللائي يخضعن تقليديا لشوط يمتد لنحو شهر من التجميل قبل يوم الزفاف، ثم يتوقفن فجأة عن تناول العقاقير المكسبة للوزن وكريمات تبييض البشرة. وغالبا ما تعزى وفاة هؤلاء الفتيات إلى فشل مفاجئ في وظيفة أحد أعضاء الجسم. لكن تستمر جاذبية مواد التجميل المرعبة تلك لدي النساء والفتيات السودانيات. وتتضاءل أهمية إساءة استخدام الحبوب، التي لا تصرف إلا بوصفة طبية، في المجتمع السوداني المحافظ. ويرجع ذلك جزئيا إلى أنها لا ترتبط بوصمة اجتماعية، وليس لها آثار واضحة مثل رائحة الكحول أو القنب مثلا. ويشتري بعض طلبة الجامعات في السودان عقار الترامادول المسكن للألم، بقيمة عشرين جنيها سودانيا، أو ما يوازي 1.8 دولار للحبة الواحدة. ويضع بعض بائعي الشاي، على جوانب الطريق في الخرطوم، حبة من الترامادول في كوب من الشاي لأحد الزبائن، بناء على طلب مشفر أو إيماءة. وأسفرت حملات للتوعية عن أثر ضئيل للغاية حتى الآن. يرى كثير من النساء في السودان المغنية ندى القلعة كمثال يحتذى في الجمال وظهر الدكتور صلاح إبراهيم، رئيس اتحاد الصيادلة في السودان، في العديد من اللقاءات بالتلفزيون الوطني، للتحذير من خطر إساءة استعمال تلك الحبوب. وفي المرحلة الجامعية، يتعلم الصيادلة كيفية التحلي باليقظة، ويتدربون على التصرف وفقا للأخلاقيات والقوانين المنظمة للعمل الصيدلي. لكن في بلد يتقاضى فيه الأطباء والصيادلة رواتب متدنية للغاية، فإن الإغراء الذي يمثله بيع الحبوب لتجار غير قانونين يعتبر قويا للغاية بالنسبة للبعض منهم. وتقول امتثال أحمد، الطالبة بجامعة الخرطوم: \"آخر مرة ذهبت فيها إلى متجر أدوات تجميل لشراء كريمات، أحضر لي البائع صندوقا للشيكولاتة مليئا بحبوب كسب الوزن\". وتضيف: \"تخشى الفتيات من سؤال الصيادلة والأطباء عن الأقراص، التي يشترينها من متاجر التجميل، بسبب الخوف من الوصمة الاجتماعية\". وربما تلقي الشرطة القبض على التجار غير القانونيين، وتغلق طرق التهريب، لكن الأرباح تظل تغري الصيادلة المخالفين. ولا تزال حبوب كسب الوزن تصب في السوق السوداء بالسودان، لكنها تعتبر الشر الأقل شأنا. والسودان ليس المجتمع الأفريقي الوحيد الذي يعتبر الوزن الزائد دليلا على الرفاهية والقوة، ويزيد من \"فرص الزواج\" بالنسبة للفتيات. لكن في هذا البلد، يعتبر الوزن الزائد شيئا مثاليا، ويجسد المرأة السودانية المثالية، ويعتبر مؤشرا على الجمال وعلى أنها مرغوبة كزوجة. وتعد المكانة الرمزية للمغنية ندى القلعة، والتي يلقى مظهرها إعجابا وتقليدا على نطاق واسع في السودان، شهادة في حد ذاتها. وبالنسبة لبعض النساء، يعد الوزن الزائد شيئا مثاليا، يجب أن يحققنه بأية وسيلة ممكنة.", "doc2": "Dəri ağartmaq Sudanın çoxdankı kosmetik şəhvəti olsa da, əhali yeni bir iştaha qapılıb. Bir çox gənc qadınlar, gözəllik standartı kimi qəbul olunan köklük üçün dərmanlara üz tutur. Təcrübəli əczaxanalara müraciət etmək əvəzinə onlar, aktual ağartma kremləri və digər gözəllik məmulatları satan dükanlara üstünlük verirlər. Xırda torbalar və ya boşaldılmış şəkər qablarında satılan bu dərmanlar, tibbi risk daşıyırlar. Sudanda kökəlmə kimi əks-təsir yaradan dərmanları qeyri-qanuni satıcılardan almaq mümkündür Açıq sirr Sudanda nə qədər qadının bu yolla kökəlməyə can atdığını müəyyənləşdirmək çətindir. Çünki, əksəriyyət bunu etiraf etməyə könülsüz yanaşır. \"Dərmanlar kənddə şəkər kimi yayılır,\" Xartum Universiteti tələbəsi İmitithal Əhməd deyir. \"Onları qəbul etməkdən həmişə qorxmuşam. Buna səbəb isə ailə üzvlərimin xəstəlikləri və yaxın dostlarımın iştaha artıran dərmanlardan asılı hala gəlməsi olub. \"Xalam böyük ombalara sahib olmaqdan ötrü atdığı dərmanlar ucbatından böyrək çatışmazlığı ilə üz-üzədir və damar tutulmasından əziyyət çəkir. \"Ailədə hər kəs onun niyə xəstə olduğunu bilir, amma, özü qəbul etmir. Həkimin məsləhəti ilə dərmanları dayandırmalı olub.\" Yusra Əlbağır: \"Kökəlmə dərmanları böyük trendin bir hissəsidir\" 'Anam Şübhələnir' Dərmanların adları dəyişdirilir və cəlbedici adlar verilir ki, təsirləri gizlədilə bilinsin. Toyuq Budlarına Təəccüblənən Qonşular və Anam Şübhələnir kimi tibbi adlar unudulub və böyük omba, iri budlar və ananızı hamilə olduğunuzu düşünməyə vadar edən vədedici sözlərlə əvəzlənib. Standart iştaha artırandan tutmuş allergiya dərmanlarına qədər dəyişən həblərin tərkibində stereoid hormonu kortizon mövcuddur. Mükəmməl Sudan qadını dolu və açıq dərili olmalıdır Kortizon qəbulunun əks təsiri həb satıcılarına yaxşı təsir göstərir. Dərmanlar, metabolizmi yavaşladır, iştahanı artırır, bədənin su tutumunu çoxaldır və qarın və üz nahiyəsində piy toplanmasını təmin edir. Stereoidlərdən belə nəzarətsiz istifadə ürək, ciyər, böyrəklər və qalxanvari vəzi zədələyə bilər, Sudan Əczaçılar Birliyinin rəhbəri Dr. Salam İbrahim deyir. O izah edir ki, kortizon bədəndə təbii yola yaranan hormondur və bədənin bütün mühüm funksiyalarını tənzimləməyə kömək edir. Fəqət, onun insan tərəfindən hazırlanan konsentratlaşdırılmış növləri bədənə həblər və ya ağardıcı kremlər şəklində qəbul olduqda, beyin bədənə onu təbii istehsalını dayandırmaq əmri verir. Əgər istifadəçi anidən dərmanın qəbulunu dayandırarsa, əsas orqanlar disfunksiyaya uğraya bilər. Ölümcül nəticələr Tibbi mütəxəssislər deyirlər ki, sudanlı gənc qadınlar dərmanın ani dayandırılmasına görə böyrək və ürək çatışmazlığı səbəbindən ölürlər. Ölümcül hallar daha çox yeni ailə quran qızlar arasında yaşanır. Onlar, toydan öncə aylarla özlərini gözəlləşdirməklə məşğul olur və toydan sonra, birdən-birə kökəlmə həbləri və ağardıcı kremləri dayandırırlar. Bununla belə, dəhşətli gözəllik dəbləri yaranmaqda davam edir. Həblərin istifadəsi Sudanın mühafizəkar cəmiyyətində geniş yayılır. Bunun bir səbəbi sosial damğa və kəskin tənqidin olmamasıdır. Universitet tələbələri 20 Sudan funtu (2 manat) dəyərində Tramadol kimi ağrıkəsicilər alırlar. Xartumun bəzi yol kənarı çay satıcıları gizli işarə ilə çaya ağrıkəsici də qata bilirlər. Bir çox sudanlı qadın Nada Algalaa-ı ideal gözəl kimi görürlər Maarifləndirmə kampaniyaları hələ ki, güclü təsir yarada bilməyib. Dr. İbrahim milli televiziyada bir neçə dəfə çıxış edərək dərman qəbulunun yaratdığı təhlükələrdən söz açıb. Universitet səviyyəsində əczaçılara sayıq olmaq və etika və əczaçılıq qanuna əməl etmələri üçün təlimlər keçirilir. Lakin, əczaçılar və həkimlərin az pul qazandıqları bir ölkədə bəziləri üçün qeyri-qanuni dərman satışından gələn gəlir başgicəlləndirici ola bilir. \"Sonuncu dəfə gözəllik dükanına krem almaq üçün gedəndə, dükanın sahibi mənə kökəlmə həbləri dolu şokolad qutusu göstərdi,\" Xanım Əhməd deyir. \"Qızlar əczaçı və həkimlərdən bu dərmanlarla bağlı nə isə soruşmağa çəkinirlər. Onlar, insan arasında başıaşağı olmaqdan qorxurlar.\" Polis bu tacirləri həbs edib dərman əldə etmək yollarının qarşısını kəsməyə çalışsa da, yaramaz əczaçıların gəliri günü-gündən artır. Kökəlmə həbləri qara bazara axışmaqda dava edir. Sudan, köklüyün var və gücü təmsil etdiyi və bunun gənc qızların \"ərə getməsi\" imkanını artıran bir vasitə sayıldığı yeganə Afrika cəmiyyəti deyil. Amma, ölkədə köklük ideallıq rəmzidir. Bu, mükəmməl Sudan qadınının - dolu və açıq dərili - gözəlliyini və həyat yoldaşı kimi cəlbediciliyini əks etdirir. Sudanlı müğənni Nada Algalaa-n görünüşü isə ölkədə ideal hesab olunur. Bəzi qadınlar isə ideala qovuşmaq üçün əllərindən gələni əsirgəmirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42763540", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43585495", "doc1": "دبابة تابعة للجيش التركي تعبر الحدود نحو سوريا وقال مندوب تركيا لدى الناتو أحمد برات كونكار لبي بي سي إنه يتعين على الولايات المتحدة والحلفاء الاخرين اعادة تقييم عضويتهم فى التحالف العسكري اذا اعترضوا على أعمال تركيا التى وصفها بأنها شرعية. وتوغلت قوات برية تابعة للجيش التركي الأحد في منطقة عفرين في إطار حملة تركية مستمرة منذ يومين فتحت بها جبهة جديدة في الحرب الأهلية بسوريا. وتقول أنقرة إن العملية العسكرية تستهدف مواقع تابعة لوحدات حماية الشعب الكردي التي تعتبرها أنقرة منظمة إرهابية، ويقول المسلحون الأكراد إن الحملة أسقطت قتلى وجرحى بين المدنيين. وتقول تركيا إن وحدات الشعب الكردي فرع من حزب العمال الكردستاني المحظور، الذي يقود تمردا على الحكومة في أنقرة منذ 1984. وأضاف مندوب تركيا لدى الناتو أن دعم واشنطن لوحدات حماية الشعب الكردية كحليف ضد تنظيم الدولة الإسلامية أدى إلى أن تصبح الميليشيا تهديدا مباشرا لتركيا. وتريد الولايات المتحدة ان تبقى العملية العسكرية التركية محدودة المدة والنطاق، وحثت على \"ضبط النفس\" حفاظا على حياة المدنيين. . وقالت المتحدثة باسم وزارة الخارجية الأمريكية هيذر ناورت \"نحث تركيا على التحلي بضبط النفس وضمان بقاء عملياتها العسكرية محدودة في نطاقها ومدتها والحرص على تجنب حدوث خسائر في صفوف المدنيين\". ومن المقرر أن يعقد مجلس الامن الدولى الأثنين جلسة طارئة لمناقشة العملية التركية. من جانبها، قالت وحدات حماية الشعب إنها أُطلقت صواريخ من داخل سوريا على بلدتين تركيتين على الحدود ردا على الهجوم. وتعتبر تركيا وحدات حماية الشعب ، إلا أنها تشكل جزءا مهما من تحالف تدعمه الولايات المتحدة لمحاربة تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا. وكان وزير الدفاع الأمريكي جيم ماتيس أكد الأحد أن تركيا أبلغت الولايات المتحدة قبل تحركها، مشيرا إلى أن واشنطن تتواصل مع أنقرة بشأن تطورات الأوضاع. وقال الرئيس التركي رجب طيب اردوغان \"أقلعت طائراتنا وبدأت في القصف. والآن العملية البرية جارية. الآن نرى كيف تفر وحدات حماية الشعب... في عفرين\". وأضاف \"سنطاردهم. وإن شاء الله سنستكمل عمليتنا سريعا جدا\". وهذا هو اليوم الثاني من العملية العسكرية التي أطلقتها تركيا تحت اسم \"غصن الزيتون\". وقا�� رئيس الوزراء بن علي يلدرم إن العملية تستهدف إقامة \"منطقة آمنة\" عمقها 30 كيلومترا داخل الأراضي السورية جنوبي الحدود التركية. لكن نوري محمودي المتحدث باسم وحدات حماية الشعب الكردية قال إنه تم صد جميع الهجمات البرية للجيش التركي ضد عفرين حتى الآن وإجبار قواته على التراجع. وكانت طائرات حربية تركية قد كثفت غاراتها الجوية خلال الأربع وعشرين ساعة الماضية. وقال الجيش التركي إنه تمكن إصابة مئة من مواقع وحدات حماية الشعب الكردي التي تسعى أنقرة لإبعاد عناصرها من منطقة عفرين الواقعة على حدودها الجنوبية. هل هناك خسائر؟ هناك تقارير من الجانبين حول وقوع خسائر بشرية. وتقول الوحدات الكردية إن 4 جنود أتراك على الأقل و 10 من عناصر الجيش السوري الحر قتلوا خلال اشتباكات الأحد، لكن أنقرة لم تؤكد أو تنفي ذلك. وأضافت أن 8 من المدنيين قتلوا في غارة جوية أصابت مزرعة دواجن في احدى القرى، وذلك بعد اعلان مقتل 9 معظمهم من المدنيين في غارات السبت، لكن تركيا قالت إن القتلى من عناصر المليشيا الكردية. وقصفت القوات الكردية بلدة كيليس على الحدود التركية بصاروخين على الأقل خلال 24 ساعة، وأفادت تقارير بسقوط قتيل على الأقل وذلك بعد اسقاط ثلاثة صواريخ على بلدة ريانالي الأحد. وقال رئيس بلدية البلدة تركية إن مواطنا سوريا قتل جراء القصف وجرح 32 آخرين. ويقول مراسل بي بي سي على الحدود التركية السورية مارك لوين إن هجوم أنقرة على المسلحين الأكراد ينطوي على خطر وقوع مواجهة مباشرة بين واشنطن وأنقرة. وأضاف لوين أن فتح جبهة قتال جديدة في سوريا يزيد من مخاطر وقوع ضحايا جدد بين المدنيين في سوريا التي راح ضحية الحرب الاهلية بها إلى الآن قرابة نصف مليون شخص. وسحبت روسيا قواتها من عفرين، معربة عن قلقها جراء الغارات لكنها أكدت عدم تدخلها. ونددت سوريا بالعملية العسكرية التركية ووصفتها بـ\"عدوان\" و\"هجوم وحشي\". وقال وزير الخارجية التركي، مولود تشاويش أوغلو، إن تركيا أبلغت جميع الأطراف المعنية، بمن فيهم الحكومة السورية، بشأن عمليتها، وهو ما أنكرته دمشق. ومنذ الثلاثاء الماضي، يواصل الجيش التركي قصف المنطقة، في خطوة قال إنها جاءت ردا على إطلاق النيران من المنطقة باتجاه الأراضي التركية. وقال متحدث باسم قوات سوريا الديمقراطية، التي تقودها وحدات حماية الشعب، إنه لا خيار لديها سوى \"الدفاع عن نفسها\". لماذا تستهدف تركيا القوات المدعومة من الولايات المتحدة؟ لعبت وحدات حماية الشعب الكردية دورا رئيسيا في الحرب ضد تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا، وتلقت دعما كبيرا من الولايات المتحدة. لكن تركيا تعتقد بأن الوحدات تربطها علاقة قوية بحزب العمال الكردستاني الذي تحظره أنقرة، وتواصل تهديدها على مدار أشهر عدة بطرد المسلحين الأكراد من منطقة عفرين وكذلك مدينة منبج التي تبعد عنها حوالي 100 كيلومتر. ويبدو أن الجيش التركي قد أسرع في تنفيذ خططه لشن عمليته العسكرية بعدما أعلنت الولايات المتحدة أنها ستساعد تحالف قوات سوريا الديمقراطية في إنشاء \"قوة أمنية حدودية\" لمنع عودة تنظيم الدولة الإسلامية. وتنفي وحدات حماية الشعب وقوات سوريا الديمقراطية وجود أي صلات بجماعات أو نشاطات إرهابية، وهي المزاعم التي تدعمها الحكومة الأمريكية. لكن الرئيس التركي، رجب طيب أردوغان، وصف هذه القوة الحدودية بـ \"جيش إرهابي\". وأثارت الخلافات بشأن المسلحين الأكراد انقساما حادا بين الأعضاء في حلف شمال الأطلسي (ناتو). كيف ردت روسيا والولايات المتحدة؟ تقول وزارة الخارجية الروسية إنها قلقة بشأن أنباء بدء عملية عسكرية في المنطقة وأنها تدعو لضبط النفس. وقالت إن وزير الخارجية، سيرغي لافروف، ونظيره الأمريكي، ريكس تيلرسون، قد بحثا \"إجراءات بهدف ضمان حفظ الاستقرار شمالي البلاد\". وقال النائب الروسي، فرانز كلينتسيفيتش، نائب رئيس لجنة الدفاع والأمن في البرلمان الروسي، لوكالة إنترفاكس، في وقت سابق، إن موسكو لن ترد إلا إذا تعرضت قواعدها في سوريا للتهديد. وأضاف أن \"روسيا وضعت في موقف صعب كونها على علاقة وطيدة مع كل من أنقرة ودمشق\". وسعى الجيش والاستخبارات في تركيا إلى الحصول على موافقة روسيا للسماح للطائرات التركية باستخدام المجال الجوي الذي تسيطر عليه روسيا فوق عفرين. وبحث وزير الخارجية التركي العملية العسكرية مع نظيره الأمريكي، لكن لم يكشف حتى الآن عمار دار بين الطرفين.", "doc2": "Fransa prezidenti Emmanuel Macron YPG daxil olmaqla, kürd hakimiyyətli Suriya Demokratik Qüvvələrinin (SDQ) üzvləri ilə görüşüb Türkiyə Suriya münaqişəsində Afrini İD yaraqlılarından alaraq bölgəyə nəzarəti həyata keçirən YPG qüvvələrin bu ərazidən hərbi yolla çıxarıb. Fransa prezidenti Emmanuel Macron YPG daxil olmaqla kürd hakimiyyətli Suriya Demokratik Qüvvələrinin (SDQ) üzvləri ilə görüşüb. Cənab Macron Türkiyə və silahlılar arasında dialoqa ümid etdiyini bildirib. Fransa son illərdə özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma tərəfindən törədildiyi iddia edilən bir sıra ölümcül hücumlarla, o cümlədən, 2015-ci ildə 130 adamın öldüyü Paris hücumu ilə üzləşib. Fransa SDQ-ni niyə geri qaytarır? SDQ İD ilə mübarizədə ABŞ-ın əsas müttəfiqidir və kürd YPG qruplaşmasının əsas hissəsini təşkil edir. Fransa və ABŞ onlara silah verib və qrupa İD-ə qarşı mübarizəsini dəstəkləmək üçün təlimlər keçib. Fransa prezidenti Suriyadakı təhlükəsizlik zonasının \"sabitliyini\" dəstəkləyəcəyini söyləyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41318911", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41377966", "doc1": "أفرد ترامب كوريا الشمالية بالحديث عند ذكره الدول المارقة ووصف ترامب إيران بأنها \"دكتاتورية فاسدة\" تعتزم زعزعة الشرق الأوسط. ودعا حكومة طهران إلى وقف دعمها \"للإرهاب\"، وانتقد مرة أخرى الاتفاق الذي توصلت إليه إدارة الرئيس الأمريكي السابق باراك أوباما بشأن برنامج إيران النووي، واصفا إياه بأنه مخجل. وقال إن حكومة إيران تجنح إلى \"الموت والدمار\"، في حين يرغب شعبها في التغيير. ترامب أثناء إلقاء كلمته في اجتماع الجمعية العامة للأمم المتحدة وأضاف :\" يخشى الشعب الإيراني قادته أكثر من القدرة العسكرية الكبيرة للولايات المتحدة\". وقال :\"آفة كوكبنا اليوم هي مجموعة صغيرة من الأنظمة المارقة التي تنتهك كل مبدأ تقوم عليه الأمم المتحدة\". وأضاف :\"إنهم لا يحترمون مواطنيهم ولا الحقوق السيادية لدولهم، وإذا لم يواجه الأخيار القلة الشريرة، فسوف ينتصر الشر\". وقال محذرا، في أول خطاب له أمام المنظمة الدولية في نيويورك، إن الولايات المتحدة ستدمر كوريا الشمالية، إذا اضطرت، للدفاع عن نفسها وعن حلفائها. كيم جونغ أون يشاهد تجربة صاروخية وسخر من زعيم كوريا الشمالية، كيم جونغ-أون، قائلا: \"رجل الصواريخ في مهمة انتحارية\". وكانت بيونغيانغ قد أجرت اختبارات نووية وصاروخية متحدية الأمم المتحدة. ودأبت واشنطن على تحذير كوريا الشمالية جراء ما تجريه من اختبارات لأسحلتها التي تنتهك لوائح مجلس الأمن الدولي. وتفاقمت الأزمة الشهر الماضي عندما أعلنت كوريا الشمالية عن خطط لاختبار صواريخ حول جزيرة غوام الأمريكية في المحيط الهادي. وقال ترامب :\"إذا اضطرت الولايات المتحدة للدفاع عن نفسها أو حلفائها، لن يكون لدينا أي خيار سوى تدمير كوريا الشمالية\". وقال ستيوارت باتريك، زميل بارز في مجلس العلاقات الخارجية الأمريكية، إن تهديد ترامب \"بتدمير كامل\" لكوريا الشمالية غير محتمل. وأضاف لبي بي سي :\"أشك في ذلك جدا\". كما تطرق ترامب خلال كلمته إلى الأزمة في فنزويلا، التي تقودها حكومة يسارية معادية للولايات المتحدة، قائلا إنها \"غير مقبولة\"، وإن أمريكا لا يمكنها أن \"تقف وهي تشاهد مكتوفة الأيدي\". وندد بالاشتراكية كأيديولوجية، قائلا إنها لم تجلب إلا \"المعاناة والدمار والفشل\".", "doc2": "Şimali Koreya xarici işlər naziri Ri Yong-ho ABŞ prezidenti Donald Trump-ı \"intihara hazırlaşan birisi\" və \"mənəm-mənəmlik edən ruhi xəstə\" adlandırıb. Buna cavab olaraq, ABŞ prezidenti deyib ki, Ri Yong-ho və Şimali Koreya lideri Kim Jong-un bu ruhda ritorikalarını davam etdirsələr, \"çox çəkməyəcəklər\". Həmçinin oxuyun: The bombers staged a show of force close to North Korea's east coast BMT Baş Assambleyasında şəhbə günü çıxış edən Ri Yong-ho öz şərhi ilə Trump-ın çərşənbə axşamı günü BMT Baş Assambleyasında söylədiklərinə cavab vermiş olub. Çərşənbə axşamı günü BMT-də etdiyi çıxışında ABŞ prezidenti Donald Trump Şimali Koreya lideri Kim Jong-un-u \"intihar missiyasında olan raket adam\" adlandırmışdı. Ri Yong-ho isə, bununla əlaqədar, bildirib ki, Trump-ın \"aradan qaldırılması mümkünsüz olan səhvə çevrilmiş\" \"təhqirləri\" Şimali Koreya raketlərinin ABŞ ərazisini vuracağını \"qaçılmaz edir\". Şimali Koreya xarici işlər naziri vurğulayıb kı, cənab Trump-ın çıxışı ona baha başa gələcək. BMT Baş Assambleyasında etdiyi çıxışında Donald Trump demişdi ki, ABŞ özünü və ya müttəfiqlərini müdafiə etməyə vadar olunarsa, Şimali Koreya tamamilə məhv ediləcək. Donald Trump-ın son şərhindən bir qədər əvvəl ABŞ hərbiyyəsinin bombardmançı təyyarələri Şimali Koreyanın şərq sahilinə yaxın ərazi üzərindən uçuş edib. Pentagon bildirib ki, bu uçuşun məqsədi ABŞ-ın malik olduğu hərbi imkanları nümayiş etdirmək olub. İki ölkə arasında gərginliyin kökü Pxenyanın nüvə proqramı ilə bağlıdır. Bir həftə davam edən qarşılıqlı qəzəbli deyişmələrə baxmayaraq, ekspertlər, iki ölkə arasında birbaşa münaqişənin başlaması ehtimalını yüksək saymır. Lakin sərtləşən qarşılıqlı ritorika ilə bağlı, tərəflərdən birinin digər tərəfin sözlərini düzgün anlamayacağı və bundan irəli gələn mümkün nəticələrlə əlaqədar narahatlıq var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-38503683", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38582504", "doc1": "يُلام الديك الرومي المشوي بشكل كبير على أنه يسبب شعورا بالنعاس بعد تناوله يُلام الديك الرومي المشوي بشكل كبير بأنه يسبب شعورا بالنعاس. وأعتقد أن من يتناول نصيبه من لحم الديك الرومي خلال ولائم عيد الشكر أو أعياد الميلاد، يعلم جيدا ذلك الشعور بالنعاس الذي ينتابه بعد ذلك. لكن هل نحن مُحقُّون في لومنا للديك الرومي؟ لعل السبب وراء هذا الاعتقاد الشائع بأن الديك الرومي يسبب الشعور بالنعاس هو أن لحمه يحتوي على مادة التربتوفان. لكن إذا نظرنا إلى بعض الأطعمة الأخرى، سنجد أنها تحتوي على نفس المادة وبنسب أعلى، مثل زلال البيض، وسمك القُدّ، ولحم الخنزير، وبعض أعضاء الحيوانات البحرية، مثل كُلى أسد البحر. ولا أعتقد أن هناك وصفة غذائية يمكن أن تجمع كل هذه المكونات معا، لكن حتى إذا نجحت في الحصول على تلك الوصفة، فليس بالضرورة أن يكون لها تأثير منوم. فما السبب في ذلك؟ إن الفكرة الشائعة بأن بعض الوجبات تجعلك تشعر بالنعاس أكثر من الأخرى قد لا تكون صحيحة تماما. ولمعرفة السبب، يجب أن تفهم الطريقة التي يمتص بها الجسم والدماغ العناصر العذائية من الطعام. يُعد التربتوفان حمضا أمينيا أساسيا لا يستطيع جسم الإنسان إنتاجه، وبالتالي يجب أن يحصل عليه عن طريق الغذاء، وذل�� لاستخدامه كعنصر أساسي في إنتاج مادة السيروتونين. وتعمل مادة السيروتونين هذه كناقل عصبي، ويشاع أنها ترتبط بالشعور بالسعادة، لكن هذه المادة تجعل ذبابات الفاكهة تشعر بالنعاس. ولذلك يُعتقد أن مادة السيروتونين هذه قد تعزز مرحلة النوم العميق لدى الإنسان. تناول مادة التربتوفان قد يُساعدك على النوم، فعندما تؤخذ كمستحضر طبي في صورة أقراص فإنها من الممكن أن تعالج الأرق ويعني ذلك أن تناول مادة التربتوفان قد يُساعدك على النوم، إذ يمكنها أن تعالج الأرق عندما تؤخذ كمستحضر طبي في صورة أقراص مثلا، وفقا لعدة دراسات أجريت قبل عام 1986. كما أجريت دراسات أخرى بعد ذلك التاريخ، منها دراسة نشرت في عام 2002 تفيد بأن اضطرابات النوم تتفاقم مع تراجع نسبة التربتوفان في الجسم. لكن يبدو أن تأثير هذه المادة أكثر تعقيدا مما ظن الباحثون في بداية هذه الدراسة، وذلك يرجع لكونها تختلف في الطعام عن المستحضرات الطبية. ففي الطعام لا تكون هذه المادة وحدها، بل تختلط بمواد أخرى. والأكلات التي تحتوي على البروتين تضم أيضا أحماض أمينية محايدة تنافس مادة التربتوفان في الوصول إلى ما يعرف بالحاجز الدموي الدماغي، وهو حاجز يفصل بين الدم والسوائل الأخرى في الدماغ. ولإنتاج مادة السيروتونين، يجب عليك تناول الأطعمة التي تحتوي على مادة التربتوفان على معدة فارغة، حتى لا تنافسها أية أطعمة أخرى في الوصول إلى ذلك الحاجز الدموي الدماغي. لكنك في نفس الوقت تحتاج إلى طعام لا يحتوي على أية أحماض أمينية أخرى، وهو أمر يصعب حدوثه. وهناك طريقة قد تساعد مادة التربتوفان على الوصول لذلك الحاجز الدموي الدماغي، ففي دراسة أجريت على عدد من المصابين بالأرق بمدينة أونتاريو الكندية، تناول المتطوعون غذاء يحتوي على بذور نوع من نبات القرع غني بمادة التربتوفان. وعندما أضيفت مادة الديكستروز (المعروفة أيضا باسم سكر العنب) إلى ذلك الغذاء، تحسن النوم لديهم. والسبب الذي جعل مادة الديكستروز تُحدث هذا التأثير، هو أن الكربوهيدرات السكرية التي توفرها هذه المادة للجسم تُفرز مادة الأنسولين، والتي بدورها تحفز امتصاص الأحماض الأمينية الأخرى في الخلايا، مما يسهل فرصة التربتوفان في الوصول بسرعة إلى الحاجز الدموي الدماغي. قد يكون السبب في شعورك بالنعاس هو أنك بدأت يومك وأنت مرهق بالفعل، أو تناولت وجبة ضخمة جدا، أو تناولت بعض المشروبات الكحولية لكن حتى إذا اخترت بنفسك تلك التركيبة الصحيحة من الأغذية، فليس من الضروري أن يُحدث ذلك أثرا معك. وأثبتت 40 تجربة أجريت على أشخاص تناولوا مادة التربتوفان في صورة مكمل غذائي قبل عام 1982 أنه زاد لديهم الشعور بالنعاس، كما قل لديهم الوقت المستغرق قبل الوصول إلى مرحلة النوم الكامل. لكن لا يوجد دليل على أن تلك المادة يمكنها زيادة عدد ساعات النوم لدى الناس، خاصة إذا لم يشتكوا من الأرق. وإذا كان الأرق حادا، سيكون مفعول تلك المادة أقل. وربما ينجح الأمر فقط في حالة الأرق المعتدل. فهل الديك الرومي الذي تتناولته في عيد الشكر أو أعياد الميلاد سبب في شعورك بالنعاس؟ بالطبع ليس وحده، لكن ربما باختلاطه مع أطعمة أخرى. وربما يكون السبب بعيدا عن ذلك تماما، مثل العمل الكثير قبل بدء الإجازة، أو الطهي لعدد كبير من الناس، أو الإرهاق بسبب التحضير للحفلات. بالإضافة لذلك، قد يكون السبب في شعورك بالنعاس هو أنك بدأت يومك وأنت مرهق بالفعل، أو تناولت وجبة ضخمة ج��ا، أو تناولت بعض المشروبات الكحولية. وحتى لو لم تسبق مادة التربتوفان الأحماض الأمينية الأخرى في الوصول إلى منطقة الحاجز الدموي الدماغي، فلا تستغرب إذا شعرت برغبة في أخذ قسط من النوم. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future .", "doc2": "Sobada bişən hinduşka yuxu gətirən yeməklərin ən birincisidir. Onu yedikdən sonra, bir çoxu yuxu basmasından şikayət edir. Bəs yuxunun qaynağı həqiqətən də hind toyuğudurmu? Hinduşkanın günahlandırılmasının səbəbi, tərkibindəki L-triptofan maddəsidir. Lakin, yumurta ağı, navaqa balığı kimi, tərkibində bu maddə olan başqa qidalar da var. Bəzi qidaların insana yuxu verdiyi iddiasını anlamaq üçün, vücudun və beyinin yeməklərdəki ərzaqları necə qəbul etməsinə nəzər salmaq lazımdır. L-triptofan, bədən üçün gərəkli əsas amniositlərdən biridir. Bu amniosidi vücud özü hazırlamır, qidalardan alır. Xalq arasında xoşbəxtlik hormonu kimi bilinən, serotininin hazırlanmasında da istifadə olunur. Serotinin meyvə milçəklərində yuxuya səbəb olduğu bəllidir. Bəlkə insanlarda da yavaş-yavaş ağırlığa yol açır. Triptofan dərman kimi qəbul olunduğunda, yuxu problemi olanlara kömək ola bilər. 2002-ci ildə aparılan bir tədqiqatda, triptofan səviyyəsinin azaldıldığı insanlarda yuxu probleminin ortaya çıxması görülüb. Ancaq, araşdırmalarda, bu maddənin təsiri ilk göründüyündən daha fərqlidir. Yeməklə alınan triptofan, dərman kimi qəbul olunandan fərqlidir. Yeməkdə o, başqa maddələr ilə bir yerdədir. Qidadakı proteində böyük neytral aminoasitlər də mövcuddur və bunlar qan-beyin baryerinin aşmaq üçün tritpofanla rəqabətdədir. Triptofan tərkibli qidaların serotinin istehsal etməsi üçün, digər qidalarla rəqabət etməyəcək formada ac qarnına yemək gərəkdir. Amma, triptofan tərkibli qidanın, başqa bir aminoasit tərkibli olmaması lazımdır ki, bu mümkün deyil. Lakin, triptofanın keçməsini təmin edəcək bir başqa üsul ola bilər. Yuxu problemi olan insanlarla Kanadada aparılan bir araşdırmada, könüllü iştirakçılara qabaq tumu tərkibli yeməklər verilir. Qabaq tumu yüksək səviyyədə triptofana sahibdir. Bu qidalara üzüm şəkəri (qlükoza) əlavə olunduğunda, yuxunun artması müşahidə edilib Çünki şirin karbohidratlar insulin ifraz edir, bu isə digər amnioasitlərin toxumalarda sorulmasını və beləcə triptofanın qan-beyin baryerinin aşma ehtimalını artırırdı. Fəqət, düzgün qida tərkibin seçmək, bunun sizdə işə yarayacağı mənasına gəlmir. 1982-ci ildən qabaq, L-triptofan üzərində aparılan 40 araşdırmada iştirakçıların özlərini daha yuxulu hiss etdikləri və yuxuya dalarkən daha az zaman sərf etdiyi müşahidə olunub, ancaq, yatma müddətinin artması ilə bağlı heç bir məlumata rast gəlinməmişdi. Amma, ağır yuxusuzluq halında bir o qədər də təsiri görülməyib. Beləcə, triptofanın sadəcə yüngül yuxusuzluq vəziyyətində işə yaradığı qənaətinə gəlinib. Bəs hinduşka, adamı yatırdırmı? Tək yox, başqa yeməklərlə qarışarsa bəlkə də. Lakin, insanın özünü yorğun və yuxulu hiss etməsinin başqa səbəbləri də ola bilər. Günə yorğun başlanılıb və bunun üstündən ağır yemək qəbul edib, bir az da alkoqol içilibsə, L-triptofan qana qarışmasa belə, özünü yuxulu hiss etmək üçün kifayət qədər səbəb vardır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52607423", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52626880", "doc1": "وفي جميع أنحاء أوروبا، يشهد المواطنون، بالفعل، تخفيفا لإجراءات الإغلاق، مع إعادة فتح الأنشطة التجارية، وبدء الأطفال في العودة إلى المدارس. فيما يلي تفصيل بطبيعة الإجراءات التي تتخذها الدول الأوروبية لاستعادة الحياة الطبيعية من قبضة الإغلاق. ألمانيا: إعادة فتح المتاجر واستئناف مباريات كرة القدم ألمانيا ستكون أول دولة تستأنف الدوري العام لكرة القدم في أوروبا بدأت ألمانيا إعادة فتح البلاد بعد الإغلاق العام، وستكون إجراءات رفع الحظر في أيدي الولايات الاتحادية الألمانية الـ 16. لكن المستشارة أنغيلا ميركل شددت على أنه سيتم تطبيق نظام \"مكابح الطوارئ\" في أي مكان يشهد زيادة كبيرة في عدد الإصابات الجديدة. أألمانيا تقرر إعادة فتح المتاجر واستئناف دوري كرة القدم مواضيع قد تهمك نهاية فرنسا: انتهاء العمل بتصاريح ا��سفر شاطئ خالي في فرنسا تخوفا من كورونا فرضت فرنسا إغلاقا صارما، في 17 مارس/آذار، وكان على المقيمين تقديم تصريح سفر يبرر سبب القيام بأي رحلة خارج المنزل. لكن اعتبارا من 11 مايو/آيار، سيتم تخفيف تلك القيود، على أن تتم مراجعة وتقييم الأوضاع بعد ثلاثة أسابيع. فرنسا تستعين بكاميرات لرصد مخالفات ارتداء الكمامات والتباعد الاجتماعي أيرلندا: خمس خطوات وحفلات زفاف صيفية مواطنون في أيرلندا ملتزمون بالتباعد الاجتماعي حتى في الجلوس أمام منازلهم اتخذت أيرلندا إجراءات إغلاق أكثر صرامة من بريطانيا، حيث يُسمح للمقيمين فقط بممارسة الرياضة في حدود كيلومترين من منازلهم. ووضعت أيرلندا خارطة طريق من خمس مراحل لإعادة فتح البلاد، تبدأ في 18 مايو/آيار، مع تخفيف القيود كل ثلاثة أسابيع. بلجيكا: أربعة أشخاص في فقاعتك الاجتماعية (بالقرب منك) بلجيكا ستستأنف المدارس صفوفها اعتبارًا من 18 مايو/آيار يتم رفع القيود ببطء في بلجيكا التي شهدت عددا كبيرا من الوفيات في دور الرعاية. وشرحت رئيسة الوزراء، صوفي ويلميس، خارطة طريق رفع الإغلاق البلجيكية بالقول: \"سيتعين علينا استئناف حياتنا الاجتماعية بشكل تدريجي للغاية\". في 10 مايو/آيار، سُمح للأشخاص الذين يعيشون في نفس الأسرة باستقبال زيارات، شريطة ألا يزيد العدد عن أربعة زوار. ولن يُسمح لهؤلاء الأشخاص بزيارة أي مكان أخر. نجا من الهولوكوست ليموت بفيروس كورونا هولندا: عودة محال تصفيف الشعر وتقليم الأظافر للعمل مصففو الشعر ومقلمو الأظافر والعاملون في التجميل والتدليك والعلاج الطبيعي بدأوا العمل في هولندا فرضت هولندا إغلاقا أقل صرامة بكثير من جارتها الجنوبية. وكشف رئيس الوزراء، مارك روتي، عن خطة من خمس مراحل لتخفيف قيود الإغلاق تبدأ من 11 مايو/آيار. لماذا يعتبر تعامل هولندا مع الوباء محفوفاً بالمخاطر؟ النمسا: إعادة فتح أماكن الجذب السياحي النمسا تسمح بالرياضات الفردية والتي تُمارس في الهواء الطلق، مثل التنس والجولف وألعاب القوى. كانت النمسا من أوائل الدول التي خففت من قيود الإغلاق. ويقول وزير الصحة النمساوي إن إعادة فتح المتاجر الصغيرة في منتصف أبريل/نيسان لم تتسبب في ارتفاع كبير في عدد الإصابات، حيث زادت الإصابات الجديدة بنسبة 0.2 في المئة فقط. لكنه قال إن مايو/آيار سيكون \"الشهر الحاسم\". الدنمارك: خففت القيود منذ منتصف أبريل/نيسان • التجمعات الاجتماعية في الدنمارك تقتصر على 10 أشخاص فقط بدأت الدنمارك، وهي من أوائل الدول الأوروبية التي أعلنت فرض الإغلاق، في التراجع عن الإجراءات الصارمة، في منتصف أبريل/نيسان، وتتقدم في المرحلة الثانية من خارطة الطريق. إقبال كبير على صالونات الحلاقة في الدنمارك بعد تخفيف إجراءات \"كورونا\" إسبانيا: المدارس ستبقى مغلقة حتى سبتمبر/أيلول حددت إسبانيا خطة من أربع مراحل، في 4 مايو/آيار، لبدء التراجع عن أحد أشد إجراءات الإغلاق صرامة في أوروبا، والتي شهدت احتجاز الأطفال دون سن 14 عاما في منازلهم لمدة ستة أسابيع. سيتم تخفيف القيود خلال أسبوعين حتى 10 يونيو/حزيران، وتخضع الخطة للمراجعة حال ارتفاع الإصابات. إيطاليا: تجمعات الجنائز مسموح بها الآن فرضت إيطاليا إغلاقا صارما ومطولا، مع حظر المشي أو ممارسة الرياضة لمسافة تزيد عن 200 متر من المنزل. وفي أوائل شهر مايو/آيار، تم تخفيف بعض القيود وأصبح بمقدور الناس الآن السفر لمسافات أطول، وكذلك زيارة أقاربهم بأعداد قليلة. ولا يزال السفر بين المدن محظوراً. إيطاليا تخطط لتخفيف إجراءات الإغلاق اليونان: خطة إعادة فتح المركز السياحي تعقيم منشآت عامة في اليونان استعداد لفتح البلاد أمام السياحة في الصيف سجلت اليونان أول حالة إصابة بمرض كوفيد-19، في 26 فبراير/شباط، وسارعت الحكومة لفرض الإغلاق. وفي 28 أبريل/نيسان، أعلن رئيس الوزراء كيرياكوس ميتسوتاكيس، عن تخفيف إجراءات الإغلاق في الأسابيع المقبلة. يعمل العلماء اليونانيون على وضع قواعد التنظيف والتعقيم والتباعد الاجتماعي والاختبارات، تمهيداً لفتح البلاد للسياح هذا الصيف. وأعيد فتح الشواطئ في 4 مايو/آيار. فيروس كورونا ودرس اليونان القديمة في مقاومة الطاعون بولندا: إعادة فتح المتنزهات والغابات في بولندا مازالت الإصابات بالفيروس أقل مما هي عليه في العديد من دول أوروبا الغربية، وبلغ عدد الإصابات 15 ألف إصابة، كما سجلت أكثر من 700 وفاة، وفقًا لإحصاءات جامعة جونز هوبكنز الأمريكية. وبدأت وارسو رفع القيود في 20 أبريل/نيسان، عندما سُمح بإعادة فتح المتنزهات والغابات. السويد: لم تفرض أية قيود صارمة إطلاقا السويد لم تفرض إغلاقا حقيقيا بالمعنى الدقيق للكلمة والحياة كانت شبه طبيعية لم يكن هناك إغلاق حقيقي في السويد بالمعنى الدقيق للكلمة حتى يمكن إزالته. فهي لم تفرض قط تدابير مثل تلك التي شوهدت في جميع أنحاء القارة. السويد تراهن على \"دراسة السكّان\" في مواجهة الوباء روسيا: ليست مستعدة لرفع الحظر على عكس الدول الأوروبية الأخرى، يمضي تفشي المرض في روسيا نحو الذروة، وتم الإبلاغ عن ما لا يقل عن 10 آلاف إصابة جديدة يوميًا الأسبوع الماضي. ولذلك فلم يجر وضع حدٍ للإغلاق بعد.", "doc2": "Amsterdamdakı restoranda \" karantin kabinələri\" qurulub Avropa boyu insanlar artıq karantin rejiminin zəiflədilməsi istiqamətində görülən tədbirlərin şahidi olurlar - bizneslər yenidən açılır, uşaqlar məktəbə qayıtmağa başlayırlar. Avropada bu proses ölkədən asılı olaraq müxtəlif sürət və əhatəliliklə baş verir. Almaniya: mağazalar yenidən açılır, futbol yenidən başlayır Münhenin Bayern klubu və Bundesliqanın bir neçə başqa klubları məşqlərə qayıdıb Almaniyada karantinin aradan qaldırılması prosesinin tənzimlənməsi indi 16 federativ bölgənin nəzarəti altına keçib. Kansler Angela Merkel vurğulayıb ki, infeksiyaya yeni yoluxma hallarının sayı artacağı təqdirdə “təcili əyləc” tətbiq olunacaq. Fransa: səyahət icazələrinə son qoyulub Nice şəhərində boşalmış çimərlik Martın 17-dən Fransada ciddi karantin qaydaları tətbiq edilib və sakinlər istənilən səfər üçün icazə almalıdırlar. Mayın 11-dən bu məhdudiyyət bir qədər zəiflədilib və üç həftədən sonra mövcud qaydalar yenidən nəzərdən keçiriləcək. İrlandiya: beş mərhələ və kiçik yay toyları İrlandiya ölkənin yenidən açılması üçün beş mərhələli plan təqdim edir İrlandiyada karantin rejimi Britaniyadan daha sərt olub, sakinlərə öz evlərinin yalnız 2 kilometrliyində idmanla məşğul olmağa icazə verilib. Lakin mayın 18-dən ölkədə tətbiq olunacaq beşmərhələli yol xəritəsinə uyun olaraq məhdudiyyətlər hər üç həftədən bir zəiflədiləcək. Belçika: sosial çevrənizdə dörd nəfər şərti Brüsseldə hökumətdən daha çox kömək tələb edən restoran işçilərinin iş gödəkçələri ilə etirazı Ölkədə karantin məhdudiyyətləri mərhələli şəkildə, tələsmədən qaldırılacaq. Bunu Belçikanın Baş naziri Sophie Wilmès bildirib. Hollandiya: bərbərxana və manikür salonları işə başlayır Hollandiyada saç ustaları işə qayıdırlar Hollandiyanın Baş naziri Mark Rutte mayın 11-dən qüvvəyə minən və karantin rejimini yumşaldan beşmərhələli plan açıqlayıb. Avstriya: turizm yerləri yenidən açılacaq Tennis kimi sosial məsafə təmin olunan idman növlərinin bərpasına Avstriyada icazə verilir Avstriyanın Səhiyyə naziri deyir ki, aprelin ortalarında kiçik mağazaların yenidən işə salınması xəstələnmə hallarının kəskin artmasına səbəb olmayıb, yeni infeksiya halları isə cəmi 0,2% artıb. Lakin o, may ayının \"həlledici ay\" olacağını söyləyib. Danimarka: məhdudiyyətlər aprel ayının ortalarından zəifləyib Danimarkada karantin rejiminin yumşaldılmasına bəzi digər ölkələrdən daha əvvəl başlanıb Danimarka Avropa ölkələri arasında karantin rejimindən çıxmağa başlayan ilk ölkələrdən biri olub. Danimarka aprel ayının ortalarında karantin rejimi şərtlərini yumşaltmağa başlayıb və indi Yol Xəritəsinin ikinci mərhələsini yerinə yetirməyə davam edir. İspaniya: məktəblər sentyabr ayına qədər qapalı qalacaq İspaniya Avropa ölkələri arasında ən sərt karantin rejimi tətbiq edəndən sonra tədricən məhdudiyyətləri qaldırmağa başlayır. Karantin rejimi dövründə 14 yaşına çatmamış uşaqlara altı həftə ərzində evlərindən bayıra çıxmaq yasaq edilmişdi. İndi isə karantin rejimi məhdudiyyətləri iyunun 10-dək iki mərhələyə yumşaldımalıdır. Lakin Madrid, Barselona, Qranada, Malaga və ölkənin şimal-şərqindəki bəzi bölgələrdə karantin rejimi hələlik tam qüvvədə qalmaqdadır. İtaliya: Dəfn mərasimlərinə icazə verilib İtaliyada karantin reimi ilə evdən 200 metrdən artıq uzaqlaşmağa qadağa qoyulmuşdu. May ayının əvvəlində bəzi məhdudiyyətlər yumşaldıldı və indi insanlar daha uzun məsafələrə səyahət edə bilərlər, həmçinin qohumlarını ziyarət edə bilərlər. Ölkənin digər bölgələrinə səfərlər hələ də qadağandır. Yunanıstan: turizmin bərpası mərkəzi yer tutur Yunanıstanda məktəblər mayın 10-da yenidən açılacaq Yunanıstanda ilk Covid-19 hadisəsi fevralın 26-da qeydə alındıqdan sonra hökumət tez bir zamanda karantin rejimi tətbiq etmək üçün tədbirlər görüb. Aprelin 28-də baş nazir Kyriakos Mitzotakis karantin rejiminin yumşaldılacağını açıqlayıb. Yunan alimləri bu yay turistlər üçün ölkəni açmaq məqsədi ilə təmizləmə, sosial distansiya və test qaydaları üzərində işləyirlər. Ölkə çimərlikləri mayın 4-dən açılıb. Polşa: parklar və meşələr ilk olaraq yenidən açılacaq Polşada Covid-19 statistikası bir çox Qərbi Avropa ölkələrinə nisbətən daha aşağıdır - 15000 təsdiqlənmiş infeksiyaya yoluxma halları və 700-dən çox ölüm hadisəsi. Yeni infeksiya hallarının əksəriyyəti ölkənin cənubundakı Sileziya bölgəsində qeydə alınıb. Polşa park və meşələrin yenidən açılmasına icazə verildiyi aprelin 20-dən etibarən karantin məhdudiyyətlərini qaldırmağa başlayıb. İsveç: ciddi məhdudiyyətlər tətbiq olunmayıb İsveçdə karantin rejimi ciddi qaydada tətbiq olunmadığıdan, qaldırılası da elə bir çox şərt yoxdur. Rusiya: karantin rejiminin qaldırılması vaxtı yetişməyib Digər Avropa ölkələrindən fərqli olaraq, Rusiyada xəstəlik statistikası hələ pik göstəricilərə çatmayıb. Son həftə ərzində orta hesabla gündə ən azı 10000 yeni yoluxma halı qeydə alınıb. Azərbaycan: xüsusi karantin rejimi yumşaldılıb Azərbaycanda koronavirusla əlaqədar karantin rejimi may ayının 31-dək uzadılıb. Eyni zamanda mayın 4-dən etibarən Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Lənkəran şəhərləri və Abşeron rayonu istisna olmaqla respublikanın digər rayon və şəhərlərində və Naxçıvan MR-də SMS icazəsi qaydası ləğv edilib. Bölgələrdə icazə verilən xidmətlər: Məhdudiyyətlərin yumşaldılması Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Lənkəran şəhərləri, Abşeron rayonu və digər regionlar üzrə mərhələ ilə həyata keçiriləcək, dövlət qrumları bildirir. Azərbaycanda ilk koronavirusa yoluxma halı 28 fevralda qeydə alınıb. Hazırda yoluxmaların sayı 2500-ü keçib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-45233976", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45212015", "doc1": "حضر بوتين حفل زفاف كنايسل متجاه الجدل الدائر بشأن دعوته وقدم بوتين هدايا لكنايسل ثم راقصها في الحفل الذي أقيم في مقاطعة ستيريا النمساوية. واتهم سياسيون معارضون كنايسل بتقويض سياسة الاتحاد الأوروبي بدعوتها للرئيس الروسي. وقد توقف بوتين في النمسا في طريقه إلى ألمانيا حيث سيجري محادثات مع المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل. وتزوجت كنايسل، 53 عاما، رجل الأعمال فولفغانج ميلينغر، في احتفال في بلدة غامليتس الصغيرة قرب الحدود مع سلوفينيا. وقد وصل بوتين إلى الحفل حاملا باقة زهور إلى العروس، وبرفقة فرقة من المغنيين القوقاز، الذين قدموا فقرات غنائية لضيوف الحفل. رجل الأعمال ميلينغر يحمل عروسته كنايسل وزيرة الخارجية النمساوية ونقلت وسائل إعلام روسية عن المتحدث باسم بوتين، ��ميتري بيسكوف، قوله إن بوتين أهدى كنايسل لوحة تصور حياة قروية ومعصرة زيت عتيقة فضلا عن سماور (الذي يستخدم لإعداد الشاي في روسيا). وأضاف بيسكوف أن بوتين ألقى خطابا في الحفل بالألمانية وشرب نخب العروسين. وكانت كنايسل، وهي أكاديمية مستقلة، اُختيرت لمنصب وزيرة الخارجية من حزب الحرية اليمني المتطرف، الشريك في التحالف الحاكم في البلاد. قال الناطق باسم بوتين إن ضيوف الحفل اعجبوا بأداء فرقة الكورال القوقازية وقد وجهت الدعوة لبوتين لحضور الزفاف خلال زيارة قام بها إلى النمسا في وقت سابق هذا العام. وتشهد وسائل الإعلام النمساوية جدلا ساخنا بشأن مشاركة الرئيس الروسي في حفل زفاف كنايسل منذ الإعلان عن دعوته هذا الأسبوع. وكان أعضاء في حزب الخضر النمساوي من بين المنتقدين الذين طالبوا الوزيرة بالاستقالة بسبب هذه الدعوة. واشتكى بعض السياسيين من التكاليف المحتملة التي ستقع على كاهل دافعي الضرائب النمساويين جراء زيادة الإجراءات الأمنية أثناء الزيارة. كنايسل تحاول أن ترقص على الطريقة القوقازية وقد أجرى الرئيس الروسي محادثات غير رسمية مع المستشارة الألمانية بعد وصوله إلى ألمانيا السبت تناولت عددا من القضايا الثنائية بين البلدين. وتواجه ألمانيا ضغوطا أمريكية لوقف مشروع مد أنابيب نقل الغاز \"نورد ستريم 2\" التي ستنقل الغاز إليها من روسيا. وقالت ميركل، متحدثة إلى وسائل الإعلام الجمعة قبيل زيارة بوتين، إنها ستناقش إمكانية عقد اجتماع بشأن سوريا مع الحلفاء الآخرين في حلف شمال الأطلسي (ناتو)، وأشارت إلى أنه \"ليس ثمة نتائج متوقعة\" مسبقا لاجتماع العمل مع بوتين السبت.", "doc2": "Vladimir Putin toyda gəlinlə rəqs edib. Avstriya mətbuatının məlumatına görə, Putin toya gecikdiyindən mərasimin başlaması bir neçə dəqiqəliyə yubadılıb. Karin Kneissl Avstriya XİN-ə qışdan bəri rəhbərlik edir. O, Avropa ilə Rusiya arasında dialoq aparılmasının tərəfdarı kimi tanınıb. Putin toyda bəy və gəlini təbrik edərək, gəlinlə rəqs də edib. Kəbin kəsilmə mərasimində Vladimir Putin bəy və gəlinin yanında yer tutub. Toy məclisində Vladimir Putin alman dilində bəy və gəlinin sağlığına tost deyib. Putin özü ilə toya Rusiyanın Dövlət Kuban Kazak Xorunu da gətirib. Siyasi arenada Karin Kneissl son illərdə Rusiya hökümətiinə dəstəyini bildirməklə yanaşı Qərbin Rusiya ilə dialoquna da çağırışlar edib. Karin Kneissl Vyanadan cənubda yerləşən kiçik bir fermada yaşayır, bir neçə dil bilir və Yaxın Şərq üzrə mütəxəssis sayılır. Toya OPEC Baş Katibi Mohammed Barkindo da dəvət olunmuşdu. Karin Kneissl və Avstriya kansleri Sebastian Kurz Avstriya mediasının məlumatına görə, toy mərasiminin təhlükəsizliyini 300 polis əməkdaşı və 50 xüsusi təyinatlı qüvvələrin əsgəri təmin edib. Toy mərasimi keçirilən əraziyə aparan bütün ətraf yollar məclis başa çatanadək bağlı qalıb. Bəy və gəlin Avstriyanın sağçı Azadlıq Partiyasının üzvü Peter Fichtenbauer ilə də şəkil çəkdiriblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40876881", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40880822", "doc1": "وتفيد تقارير بأن عملاء فيدراليين صادروا ملفات ومواد خلال المداهمة التي تمت ليلا في 26 من شهر يوليو / تموز. وجاء ذلك بعد يوم واحد على مثول مانافورت، بصورة طوعية، أمام لجنة الاستخبارات بمجلس الشيوخ، وذلك في إطار تحقيق حول المزاعم بتدخل روسي في الانتخابات الرئاسية الأمريكية الأخيرة. وكان مانافورت قد ترك حملة ترامب بعد أن كثرت التساؤلات حول علاقاته بدول أجنبية. وتأتي تحقيقات المكتب الفيدرالي على رأس عدد من التحقيقات التي تقوم بها جهات مختلفة حول التدخل الروسي المزعوم في الانتخابات الرئاسية. و غادر روبرت مولر، رئيس لجنة التحقيق الخاصة في إف بي آي ، منزل مانافورت حاملا \"سجلات متنوعة\"، وفقا لما ذكرته صحيفة واشنطن بوست. ويقول مراقبون إن مذكرة التفتيش قد تشير إلى أن المحققين يريدون التأكد من أن مانافورت سيسلم جميع الوثائق استجابة لمذكرة استدعاء من قبل هيئة محلفين كبرى. وذكرت تقارير إعلامية أمريكية أن العملاء الفيدراليين كانوا يبحثون عن وثائق ضريبية وحسابات مصرفية أجنبية. مانافورت \"متعاون\" مع أجهزة التحقيق وأكد المتحدث باسم مانافورت، جيسون مالوني، أن عملاء فيدراليين \"نفذوا أمر تفتيش في أحد مساكن مانافورت\". وأضاف \"لطالما كان مانافورت متعاونا من أجل تطبيق القانون وهذه المرة ليست استثناءا\". ولم يصدر أي تعليق عن مكتب رئيس لجنة التحقيق الخاصة في (إف بي آي). لكن مانافورت سبق له وأن سلم بعض الملفات والمواد للجنة التحقيق التابعة لمجلس الشيوخ ولجنة الاستخبارات في البيت الأبيض. وتفيد التقارير بأن تلك المواد تتضمن ملاحظات دوّنها مانافورت على هامش اجتماع دونالد ترامب الابن مع المحامية الروسية ناتاليا فيسيلينتسكا في حزيران / يونيو 2016. وتظهر رسائل البريد الإلكتروني لترامب الابن أنه عقد الاجتماع، ودعا مانافورت لحضوره بعد أن تلقى وعدا بالحصول على معلومات تضر بهيلاري كلينتون التي كانت تنافس والده آنذاك. ويرجح أن مولر يسعى إلى تحديد ما إذا كان الرئيس ترامب كان على علم مسبق بالاجتماع أم أنه أُطلع على نتائجه لاحقاً. وتفيد تقارير بأن المعاملات المالية لمانافورت كانت نقطة محورية في تحقيقات مولر. وكان مانافورت استقال من حملة ترامب فى أغسطس/ آب من العام الماضى، بعد اتهامات له بقبول ملايين الدولارات لتمثيل مصالح الكرملين فى أوكرانيا والولايات المتحدة، بما في ذلك تعاملاته مع أفراد مرتبطين بالرئيس الروسي فلاديمير بوتين. ونقلت وسائل إعلام أمريكية عن مصادر قريبة من التحقيق قولها إن مولر يحقق في ما إذا كان الرئيس قد أعاق العدالة عندما أقال رئيس مكتب التحقيقات الفيدرالية جيمس كومى الذى كان يقود التحقيقات السابقة فى التدخل الروسي. و عُين مولربعد إقالة كومي في مايو / آيار الماضي من قبل نائب المدعي العام لوزارة العدل لمواصلة التحقيق.", "doc2": "Məluamta əsasən reyd cənab Manafortun Senat Kəşfiyyat Komitəsilə könüllü görüşündən bir gün sonra həyata keçirilib. Cənab Manafort xarici əlaqələrinə görə Trump kampaniyasını tərk etməyə məcbur qalmışdı. Hazırda FTB Rusiyanın 2016 ABŞ prezident seçkilərinə iddia edilən müdaxiləsilə bağlı təhqiqatlardan birini idarə edir. Həmçinin oxuyun: FTB təhqiqatına rəhbərlik edən xüsusi prokuror Robert Mueller, cənab Manafortun evini \"müxtəlif sənədlərlə\" tərk edib, Washington Post qəzeti deyib. Cənab Manafortun sözçüsü, Jason Maloni ABŞ mediasına məlumatı təsdiqləyərək federal agentlərin \"cənab Manafortun iqamətgahlarından birində axtarış qərarını icra etdiklərini\" bildirib. \"Cənab Manafort ardıcıl olaraq hüquq-mühafizə orqanları və digər ciddi təhqiqatların tələblərini indiyədək olduğu kimi bu dəfə də yerinə yetirib\", o, əlavə edib. Xüsusi prokuror Robert Mueller-in şöbəsi şərh verməkdən imtina edib. Prezident Trump Rusiya və onun kampaniya arasında anlaşılma olduğu iddialarını rədd edir və cənab Muellerin rəhbərlik etdiyi təhqiqatı dəfərlərl \"əcinnə ovu\" olduğunu deyib. FTB agentlərinin Cənab Manafortun evindən götürdükləri sənədlər barədə məlumat yoxdur. İndiyədək cənab Manafort senatın ədliyyə komitəsi və senat və nümayəndələr palatasının kəşfiyyat komitələrinin Rusiya təhqiqatları çərçivəsində tələb etdikləri sənədləri könüllü şəkildə paylaşıb. Bu sənədlər arasında cənab Manafortun 2016-cı ilin iyun ayında Emin Ağalarovun təşkilatçılığı ilə Trump kampaniyası və Rusiyalı vəkil arasında təşkil edilən görüşdən qeydləri də daxil olduğu deyilir. Oğul Donald Trump-ın yaydığı emaillərdə görünür ki, Hillary Clinton barədə məlumatı əldə etmək üçün görüşə razı olduqdan sonra, oğul Trump cənab Manafortu və qayını Jared Kushner-i də görüşə dəvət edib. ABŞ mediası yazır ki, cənab Muller Donald Trump-ın oğlunun görüşü barədə görüşdən əvvəl məlumatı olub-olmadığını müəyyən etmək istəyir. Yazılanlara görə, cənab Manafortun maliyyə məlumatları da onu maraqlandırır. İyun ayında, cənab Manafort Rusiyanın dəstəklədiyi Ukrayna siyasi partiyası üçün lobbiçilik etdiyi üçün ədliyyə departamentində xarici agent olaraq qeydiyyatdan keçib. Keçən ilin avqust ayında, Rusiya hökumətinin Ukrayna və ABŞ-da maraqlarını təmsil etmək üçün Kremlindən milyonlarla dollar aldığına dair iddialar mətbuatda yayıldıqdan sonra, cənab Manafort Trump seçki kampaniyası rəhbəri vəzifəsindən istefa verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50001585", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-49916497", "doc1": "تساعد هذه الخرائط في فهم الهجوم وعواقبه المحتملة. المناطق ذات الأغلبية الكردية يشكل الأكراد ما بين 7 إلى 10 في المئة من سكان سوريا. ولعقود من الزمن، تعرضوا للقمع والحرمان من الحقوق الأساسية، من قبل الرئيس بشار الأسد وقبله والده حافظ الأسد. قبل اندلاع الانتفاضة ضد نظام بشار الأسد في عام 2011، كان الكثير من الأكراد يعيشون في مدينتي دمشق وحلب إلى جانب المناطق ذات الغالبية الكردية بالقرب من الحدود التركية وهي: عفرين شمال غربي البلاد، وكوباني \"عين العرب\" في شمال البلاد والقامشلي في شمال شرقه. عندما تطورت الانتفاضة إلى حرب أهلية، تجنبت الأحزاب الكردية الرئيسية الانحياز إلى أي طرف. مواضيع قد تهمك نهاية وفي عام 2012، انسحبت القوات الحكومية السورية من المناطق الكردية، للتركيز على قتال فصائل المتمردين في أماكن أخرى، فأصبحت تلك المناطق خاضعة لسيطرة الأكراد. تعد وحدات حماية الشعب الكردية \"واي بي جي\" أكبر فصيل مسلح في شمال شرقي سوريا وفي أواخر عام 2014، شن تنظيم الدولة الإسلامية هجوما على مدينة كوباني، ما دق ناقوس الخطر في أنحاء العالم، وتدخل تحالف متعدد الجنسيات بقيادة الولايات المتحدة ضد \"تنظيم الدولة الإسلامية\" من خلال شن غارات جوية. بعد تراجع مسلحي تنظيم الدولة، أصبح الأكراد الشريك الأكثر أهمية للتحالف على الأرض في سوريا. في عام 2015 شكلت وحدات حماية الشعب الكردية، تحالفا مع بعض الفصائل العربية المحلية المسلحة سميت بـ \"قوات سوريا الديمقراطية\". وبمساعدة قوات التحالف الدولي، طرد مقاتلو قوات سوريا الديمقراطية، عناصر تنظيم الدولة الإسلامية من ربع مساحة الأراضي السورية، واستولوا على الجيب الأخير (الباغوز) الذي كان تحت سيطرة التنظيم في مارس/ آذار 2019. كما أنشأوا \"إدارة مستقلة\" لحكم المنطقة. \"منطقة آمنة\" تقترحها تركيا هددت تركيا مرارا بشن عملية عسكرية في الأراضي التي تسيطر عليها قوات سوريا الديمقراطية، لإنشاء \"منطقة آمنة\" بعمق 32 كيلومترا، وتمتد لمسافة 480 كيلومترا على طول الجانب السوري من الحدود بين البلدين. تريد تركيا طرد وحدات حماية الشعب الكردية، إذ تعتبرها امتدادا لحزب العمال الكردستاني، الذي يخوض صراعا مسلحاً ضد الحكومة التركية منذ عقود من اجل الحكم الذاتي للأكراد هناك، وتصنفه أنقرة على أنه \"منظمة إرهابية\". وتأمل تركيا في إعادة توطين نحو مليوني شخص، من بين 3.6 مليون لاجئ سوري تستضيفهم حاليا على أراضيها. وفي محاولة لتجنب الهجوم الحالي، وافق الجيش الأمريكي في أغسطس/ آب الماضي على إقامة \"آلية أمنية\" مع الجيش التركي في المنطقة الحدودية، وتعاونت وحدات حماية الشعب الكردية معها وسحبت أسلحتها الثقيلة وفككت التحصينات. قال الرئيس دونالد ترامب إن القوات الأمريكية لن ت��عم العملية التركية. لكن في 6 أكتوبر/ تشرين الأول الجاري، قال الرئيس التركي رجب طيب أردوغان للرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، إن عملية عسكرية عبر الحدود \"ستمضي قدما قريبا\"، حسبما أعلن البيت الأبيض. وأضاف أن ترامب رد بقوله إن القوات الأمريكية المتمركزة في المنطقة لن تدعم أو تشارك في العملية، وسوف تنسحب. كان رد فعل قوات سوريا الديمقراطية غاضبا على قرار ترامب، وحذرت من أن \"الهجوم غير المبرر\" من جانب تركيا \"سيكون له أثر سلبي على معركتهم ضد التنظيم والاستقرار والسلام في المنطقة\". وأضافت في بيان لها: \"نحن مصممون على الدفاع عن أراضينا مهما كان الثمن\". ويُعتقد أن العملية التركية ستركز مبدئيا على امتداد 100 كيلومتر، من الحدود بين بلدتي تل أبيض ورأس العين، وهي منطقة ذات كثافة سكانية منخفضة معظم سكانها عرب. نزوح السكان المحتمل الأراضي التي تقع داخل \"المنطقة الآمنة\"، التي ستخلقها تركيا، هي منطقة سهلية خصبة كانت ذات يوم بمثابة سلة الخبز لسوريا، على عكس المناطق الصحراوية القاحلة التي تقع إلى الجنوب. وتظهر هذه المنطقة على الخريطة منقطة وفيها عشرات القرى والبلدات. وكان عدد سكان مدينة القامشلي، التي لا يزال جزء منها خاضعا لسيطرة الحكومة السورية، يبلغ نحو 200 ألف نسمة قبل اندلاع الحرب في سوريا. وقالت لجنة الإنقاذ الدولية، وهي منظمة إنسانية، إن المنطقة التي تخضع حاليا لسيطرة قوات سوريا الديمقراطية هي موطن لنحو مليوني مدني، \"نجوا بالفعل من وحشية تنظيم الدولة والتشرد لعدة مرات\". وكتبت اللجنة على موقع تويتر، في السابع من أكتوبر/ تشرين الأول الجاري، قائلة: \"لقد أدى الهجوم العسكري إلى تشريد ما لا يقل عن 300 ألف شخص على الفور، وتعطيل الخدمات الإنسانية المنقذة للحياة\". تظاهر الأكراد السوريون، احتجاجاعلى خطط تركيا لإقامة منطقة آمنة. وقالت منظمة إنقاذ الطفولة إن 1.65 مليون مدني يحتاجون إلى المساعدات الإنسانية في المنطقة، من بينهم أكثر من650 ألف شخص نازح بسبب الحرب. وقال المنسق الإقليمي للأمم المتحدة لشؤون سوريا، بانوس مومتيس، إنه جرى وضع خطط طارئة لمساعدة المدنيين، الذين أجبروا على الفرار من ديارهم بسبب الهجوم. وحذر من أن أي عملية عسكرية يجب أن تأخذ في الاعتبار تأثيرها على المدنيين، مضيفا: \"نحن نأمل في الأفضل، لكننا نستعد للأسوأ\". وقال السيد مومتيس إن للأمم المتحدة \"تاريخ مرير\" مع مفهوم المناطق الآمنة، وإنها لم تشجع أبدا على إنشائها، مستشهدا بالمذبحة التي وقعت في بلدة سريبرينيتسا، في البوسنة والهرسك عام 1995. أسرى \"تنظيم الدولة\" وعائلاتهم تقول قوات سوريا الديمقراطية إنها تحتجز أكثر من 12 ألف شخص، يشتبه بأنهم أعضاء في \"تنظيم الدولة الإسلامية\" في سبعة سجون. ما لا يقل عن 4000 من السجناء من الرعايا الأجانب، ويقال إن بعض السجون قريبة من الحدود التركية. في غضون ذلك، تُحتجز عائلات أعضاء \"تنظيم الدولة الإسلامية\" في ثلاثة مخيمات للنازحين وهم: روج، عين عيسى، والهول. وسيكون كل من روج وعين عيسى - اللذين يأويان 1700 و 12900 شخص على التوالي، حسب الأرقام التي رصدت في مايو/ أيار الماضي - ضمن \"المنطقة الآمنة\" المقترحة من تركيا. يحتجز نحو 70 ألف شخص، يشتبه في صلتهم بتنظيم الدولة الإسلامية، في مخيم الهول يعد مخيم الهول الأكبر من نوعه حتى الآن، حيث يبلغ عدد سكانه أكثر من 68 ألف نسمة، ويبعد نحو 60 كيلومترا عن تركيا، وبالتالي لن يكون ضمن المن��قة الآمنة. أكثر من 94 في المئة من سكانه من النساء والأطفال، من بينهم 11 ألفا من الأجانب. وقال ترامب لأردوغان إن القوات التركية ستكون مسؤولة، عن تأمين مقاتلي التنظيم المحتجزين في المناطق التي سوف تستولي عليها، وذلك وفقا للبيت الأبيض. ومن جانبها قالت قوات سوريا الديمقراطية إن مقاتليها سيواصلون حراسة السجون والمخيمات، لكن هناك مخاوف من إمكانية استدعائهم إلى مناطق أخرى بسبب القتال، أو اضطرارهم للفرار في حال تعرضهم لهجوم.", "doc2": "ABŞ prezidenti Donald Trump \"Twitter\" sosial şəbəkəsindən paylaşdığı açıqlamasında \"Türkiyə həddini aşsa, iqtisadiyyatını darmadağın edərəm. Daha əvvəl də bunu etmişdim\" deyib. Trump-ın bu tvitindən sonra Türkiyədə dollar lirəyə istinadən bahalaşıb və 5.80 olub. Trump açıqlamasında \"Türklər, avropalılar və hamı birlikdə ələ keçirilmiş İŞİD döyüşçülərinə və onların ailələrinə qarşı diqqətli olmalıdırlar. ABŞ hər hansı şəxsin düşünə biləcəyindən daha çoxunu edib, İŞİD Xilafətinin 100-dən 100-nü ələ keçirmək də bura daxildir. İndi ABŞ öz torpaqlarını qorumalıdır. Bölgədə rifah səviyyəsi yüksək olanların digərlərinin torpaqlarını qorumaq vaxtı gəlib çatıb. ABŞ çox böyükdür\", ifadələrini işlədib. Donald Trump Twitter hesabından daha əvvəl atdığı tvitdə isə ölkəsinin Suriyada İŞİD-lə mübarizəyə lazım olduğundan daha çox vaxt sərf etdiyini deyib. Trump bundan sonra Suriyadakı vəziyyətlə Türkiyə, Avropa, Suriya, İran, İraq, Rusiya və kürdlərin maraqlanmalı olduğunu bildirib. Trump ABŞ-ın \"İŞİD-i 100-də 100 məğlub etdiyini\", ancaq \"xüsusilə Avropadan gəlmiş İŞİD silahlılarını qitə ölkələrinin geri qəbul etmək istəmədiyini və ölkəsinin artıq artıqlaması ilə əvəz ödəməsinə rəğmən İŞİD yaraqlılarını həbsdə saxlaya bilməyəcəyini\" vurğulayıb. ABŞ prezidenti \"kürdlər bizimlə vuruşdular, lakin buna görə pul və canlı dəstək aldılar. Türkiyə ilə on illərlə mübarizə aparırlar. Mən bu mübarizəni üç il gecikdirməyə çalışdım, amma artıq bizim üçün bir çoxu nəsil davası olan və sonsuzluğa qədər davam edə biləcək bu mənasız mübarizədən geri çəkilmək və əsgərlərimizi evə qaytarmaq vaxtıdır\" deyib. Trump tvitlərin ardınca Yaponiya ilə ticarət anlaşması imzalamaq üçün jurnalistlərə müsahibə verib və Suriya ilə bağlı suallara \"Suriya məsələsində heç kimin tərəfində deyiləm və bu ölkədəki öhdəlik qısamüddətli olmalı idi, biz isə illərdir oradayıq\" deyib. ABŞ-ın Müdafiə Nazirliyinin (Pentaqon) mətbuat xidmətinin rəhbəri Jonathan Hoffman verdiyi açıqlamada \"ABŞ-ın Türkiyənin şimali Suriyada planlaşdırdığı əməliyyatı dəstəkləmədiyini və ABŞ ordusunun da bu əməliyyatları dəstəkləməyəcəyini\" bildirib. ABŞ rəhbəri Donald Trump kimi, bu ölkənin müdafiə naziri Mark Esper və baş qərargah rəisi Mark Milley də türk həmkarlarına \"təktərəfli addımların Türkiyə üçün də riskli ola biləcəyini söylədikləri\"ni bildiriblər. ABŞ-ın Xarici İşlər Nazirliyinin bir əməkdaşı AFP-yə açıqlamasında \"Suriyanın şimalından çox az sayda əsgərin çəkildiyini\" bildirib. Ümumilikdə 25-dən az əsgərin çox yaxın məsafəyə çəkildiyini bildirən xarici işlər nazirliyi rəsmisi \"bu əməliyyatın çox pis fikir olduğunu düşünürük və bu əməliyyatın güvənliyi daha çox təmin edəcəyini düşünmürük\", deyib və şimal-şərqi Suriyadakı hərbi qüvvənin əsas hissəsinin orada qalmasını müdafiə edib. ABŞ-da Cümhuriyyətçi senator Lindsey Graham isə Twitterdən verdiyi açıqlamasında \"ölkəsinin Suriyanın Şimal-şərqindəki əsgərləri geri çəkməyə başladığını vurğulayaraq bu plan tətbiq olunarsa, qərarın geri oxunmasına çağırış edən bir sənədi Senata təqdim edəcəyik. Cümhuriyyətçilərin də, demokratların da sənədə güclü dəstək verəcəyini gözləyirəm\" deyib. Açıqlamasında \"mediada gedən xəbərlər doğrudursa, fəlakətin astanasındayıq\" ifadəsindən işlədən Graham, əməliyyatın Türkiyənin ABŞ Konqresilə \"bütün münasibətlərini korlayacağı\" ilə bağlı xəbərdarlıq da edib. Xarici İşlər Nazirliyi: \"Milli təhlükəsizliyimizin tələb etdiyi tədbirləri görmək beynəlxalq hüquqa əsasən ən önəmli hüququmuzdur\" Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Hami Aksoy verdiyi yazılı açıqlamada \"Suriyadan qaynaqlanan hər cür terror təhdidinə qarşı milli təhlükəsizliyimizin tələb etdiyi tədbirləri görmək beynəlxalq hüquqa əsasən ən önəmli hüququmuzdur\" deyərək bu g��nə qədər anılan tədbirləri başda ABŞ olmaqla müttəfiqləri ilə birgə həyata keçirmək üçün Türkiyənin xüsusi səy göstərdiyini bildirib. \"Bu mərhələdə ABŞ hərbi səlahiyyətlilərinin vədi yerinə yetirilməyib\" deyən Aksoy ABŞ-ın təhlükəsizlik bürokratiyasının Fərat çayının şərqindəki PYD/YPG ilə bağlılığına son qoymaq bir tərəfə, bunu artırdığını və \"Türkiyə ilə mövcud müttəfiq münasibətlərinə əks yanaşma nümayiş etdirdiyini\" bildirib. \"Türkiyənin terrorun hər forması ilə mübarizədə qərarlı olduğunu\" bildirən Aksoy \"sərhədlərdə Türkiyənin Fərat çayının şərqində təhlükəsiz bölgəni formalaşdırmaqda qərarlı olduqlarını\" vurğulayıb. Milli Müdafiə Nazirliyi: \"Bütün hazırlıqlar tamamlanıb\" Milli Müdafiə Nazirliyi də bazar ertəsi gecə yarısı qurumun rəsmi hesabından paylaşılan tvitlərdə \"Türk silahlı qüvvələrinin əməliyyata hazır olduğunu\" yazıb. Milli Müdafiə Nazirliyi \"bölgədə vəziyyəti yoluna qoymaq üçün və Suriyalıların təhlükəsizliyinin təminatı üçün Barış dəhlizinin qurulması vacibdir. Türk Silahlı Qüvvələri sərhədlərimizdə terror dəhlizi qurulmasına əsla icazə verməyəcək. Hərəkət üçün bütün hazırlıqlar tamamlanıb. Türk Silahlı Qüvvələri vətənimizin bütünlüyünə, dövlətimizin gələcəyi, 82 milyonluq vətəndaşımızın təhlükəsizlik və əmin-amanlığını şübhə altına alan bütün terror qruplaşmalarına qarşı əsil millətimizin sevgisi və duasından aldığı güclə və \"ölsəm şəhid, qalsam qəhrəman\" anlayışı ilə mübarizəyə hazırdır\" yazıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-53212233", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51997684", "doc1": "الإصابات بفيروس كورونا ارتفعت بشكل كبير خلال الأسابيع الأخيرة. كما أسفر الوباء عن حوالي نصف مليون حالة وفاة. وارتفع معدل انتشار المرض بشكل دراماتيكي خلال الفترة الأخيرة، حيث استغرق تسجيل أول 10 آلاف إصابة في العالم شهرا كاملا، لكن الشهر الماضي شهد تسجيل أربعة ملايين إصابة جديدة. ويتركز نصف حالات الإصابة في الولايات المتحدة وأوروبا. وتقول منظمة الصحة العالمية إن الفيروس ينتشر الآن بكثافة في الأمريكتين، خصوصا في المكسيك والبرازيل وتشيلي. وسجل عدد كبير من الإصابات في جنوب آسيا وأفريقيا، حيث يتوقع أن يصل الانتشار الذروة في منتصف يوليو/تموز. وفي الصين، التي بدأ منها الوباء، أدى انتشار جديد للفيروس خارج العاصمة بكين إلى أن تقوم السلطات بفرض إجراءات إغلاق صارم على حوالي نصف مليون شخص. مواضيع قد تهمك نهاية ووصف مسؤولون الوضع في مقاطعة أنجين بأنه \"مقلق\" بعد اكتشاف 12 حالة في المقاطعة . وصدرت التعليمات لجميع سكان المقاطعة بالبقاء في منازلهم، بحيث يسمح لشخص واحد من كل منزل بالخروج يوميا لقضاء حاجات المنزل. وفرضت قيود صارمة على وسائل المواصلات الداخلة إلى المقاطعة والخارجة منها. وربطت 11 حالة من حالات الإصابة في أنجين بالعدوى التي انتشرت في سوق للجملة في بكين، حيث سجلت حالات إصابة خلال الشهر الجاري، مع أن المسؤولين يقولون إن الأوضاع تحت السيطرة إلى درجة كبيرة في بكين. وفي إيران، التي شهدت أسوأ انتشار للمرض بين دول منطقة الشرق الأوسط، قررت السلطات فرض ارتداء الكمامات في التجمعات الكبيرة بدءا من الأحد المقبل. وشدد الرئيس الإيراني حسن روحاني، في خطاب متلفز، على أن اتباع الإرشادات الطبية هو السبيل الوحيد للتعامل مع أزمة كورونا، في ضوء عدم توافر لقاح أو علاج فعال للمرض.", "doc2": "Universitetin son məlumatlarına görə, Covid-19-a yoluxanların ən çox olduğu ölkələr ABŞ, İtaliya, İspaniya, Almaniya, Çin, Fransa, İran, İngiltərə, İsveçrə və Türkiyədir. Bu virusdan ölənlərin ən çox olduğu ölkələr isə İtaliya, İspaniya, ABŞ, Fransa, Çin, İran, İngiltərə, Hollandiya, Almaniya, və Belçikadır. ABŞ ABŞ prezidenti Donald Trump şənbə günü küçirdiyi brifinqdə amerikalılara indiyədək olanlardan ən \"çətin həftəyə\" hazırlaşmağı məsləhət görüb və \"çox sayda ölüm hallarının\" olacağı barədə xəbərdarlıq edib. ABŞ hazırda koronavirusa yoluxanların sayına görə dünyada birincidir - yoluxanların sayı 310000-i keçib, ölənlərin sayı isə təxminən 8500 nəfərdir. Bundan əvvəl prezident Donald Trump bildirimişdi ki, \"ölüm nisbətinin ən yüksək nöqtəsi iki həftə ərzində olacaq\". Eyni zamanda, prezident Trump ABŞ-da Covid-19-a görə tətbiq edilən sosial məsafə gözlənilməsi qaydalarının aprelə təsadüf edən xristian aləminin qeyd etdiyi pasxa bayramı günlərində yumşaldılmasını da təklif edib. \"Biz ölkəmizi yenidən açmalıyıq\",- Donald Trump şənbə günü Ağ Evdə keçirilən brifinqdə bildirib. - Biz bunu aylarla davam etdirmək istəmirik\". Ölkədə sosial məsafə kimi koronavirusa qarşı mübarizə qaydalarının aprelin sonunadək tətbiq ediləcəyi gözlənilir. İspaniya Bu ölkə aşkar edilmiş koronavirus hallarının sayına görə dünyada ikinci yerə keçib - burada son məlumatlara görə, 126 168 nəfər Covid-19-a yoluxub. Lakin virusdan ölənlərin sayına görə ölkə İtaliyadan sonra ikinci yerdədir: şənbə gününə olan məlumatlara əsasən, İspaniyada Covid-19-dan 11 947 nəfər ölüb. İtaliya Dünyada koronavirusdan ən çox ölüm sayı (15 362 nəfər) İtaliyadadır. Burada Covid-19 virusuna yoluxan insanların sayı 124 632 nəfər təşkil edib. Almaniya Dünya üzrə ən çox yoluxanların sayına görə Almaniya beşinci ölkədir. Almaniyada koronavirusa yoluxanların sayı 80 641, ölənlərin sayı isə 997 nəfər təşkil edib. Almaniya hökuməti ölkədə iki nəfərdən artıq qruplara toplaşmağı qadağan edib. Almaniya kansleri Angela Merkel bazar günündən karantin rejiminə keçməli olub, çünki məlum olub ki, cümə günü ona profilaktik peyvənd vuran həkim də koronavirusa yoluxub. Fransa İspaniya aşkar edilmiş koronavirus hallarının sayına görə dünyada yeddinci yerdədir - burada Covid-19-a 57 780 nəfər yoluxub. Lakin virusdan ölənlərin sayına görə isə ölkə bir pillə yuxarıda olan Almaniyanı xeyli qabağlayıb: Fransada Covid-19-dan ölənlərin sayı 4 032 nəfərə çatıb. Çin Koronavirus epidemiyasının beşiyi Çinin Uhan şəhəri sayılsa da, hazırda bu ölkə Covid-19 virusuna yoluxanların ümumi sayına görə dünyada dördüncü yerə düşüb. Çində Covid-19-a yoluxanların sayı son məlumatlara əsasən, 82 431 nəfər, bu virusdan ölənlərin sayı isə Çinin Hubei vilayətində 3 199 nəfər təşkil edir. İran Azərbaycanın cənub qonşusu olan İranda koronavirusa yoluxanların sayı 50 468 nəfərə çatıb və bu göstəriciyə görə ölkə dünyada altıncı yerdədir. Covid-19-dan ölənlərin sayı isə İranda bazar günü günorta 3 160 nəfər təşkil edib. Britaniya Britaniya koronavirusa yoluxanların sayına görə dünyada səkkizinci yeri tutur - burada Covid-19-a yoluxanların ümumi sayı şənbə günü 34 116 nəfərə çatıb, ölənlərin sayı isə 2 921 nəfərdir. Burada bazar ertəsi günündən başlayaraq əhalidən üç həftə evdə qalmaq istənilib. Onlar yalnız \"tamamilə zəruri\" işə gedib-gələ, nadir hallarda \"əsas ehtiyaclar\" üçün bazarlıq edə və tibbi səbəb olduğu zaman küçəyə çıxa bilərlər. Ölkədə iki nəfərdən artıq və ailə üzvü olmayan şəxslərin toplaşması qadağandır. Bazar günü Britaniya hökumətinin kabinet naziri Michael Gove koronavirusla bağlı ölkədə tətbiq edilən sərt tədbirlərin \"uzun müddət\", təxminən 6 ayadək davam edə biləcəyinə hazır olmağın vacibliyini vurğulayıb. Türkiyə Türkiyədə koronavirusa ümumilikdə yoluxanların sayı bazar günü günorta 15 679 nəfər təşkil edib. Bu göstəriciyə görə, ölkə dünyada 10-cu yerdədir. Türkiyədə Covid 19-dan ölənlərin sayı isə 277 nəfər təşkil edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40010876", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40013927", "doc1": "قال ترامب إنه يتطلع إلى العمل مع القادة الإسرائيليين والفلسطينيين، من أجل ترسيخ السلام وخلال محادثاته مع الرئيس الفلسطيني محمود عباس، عبر ترامب عن امتنانه، لأن الرئيس عباس تعهد باتخاذ الخطوات اللازمة من أجل \"مكافحة الإرهاب\". ولم يدخل الإسرائيليون والفلسطينيون في محادثات سلام مباشرة، منذ أكثر من ثلاثة أعوام. وأقر ترامب بأن التوسط بينهما من أجل الوصول إلى اتفاق سيكون \"مهمة غاية في الصعوبة\". واختتم ترامب اليوم الثلاثاء زيارته للشرق الأوسط.. ونظم فلسطينيون في كل من الضفة الغربية المحتلة وقطاع غزة احتجاجات على زيارة ترامب، ولتأييد إضراب المعتقلين الفلسطينيين في السجون الإسرائي��ية. وكان الرئيس الأمريكي ترامب قد قال الاثنين إنه جاء \"للتأكيد على الروابط غير القابلة للانفصام\" بين بلاده وإسرائيل، وأن هناك \"فرصة نادرة لتحقيق الأمن والاستقرار والسلام\" في المنطقة. وتوجه ترامب من السعودية مباشرة إلى تل أبيب، حيث حث خلال قمة الأحد القادة العرب والمسلمين على العمل معا، من أجل \"اجتثاث\" المتطرفين الإسلاميين. سعى ناشطون لإسماع ترامب صوت الأسرى المضربين في السجون الإسرائيلية وقال ترامب إنه جاء إلى بيت لحم، حيث التقى عباس صباح الثلاثاء، \"بروح من الأمل\". وقال ترامب: \"أنا ملتزم بالعمل من أجل التوصل لاتفاق سلام بين الإسرائيليين والفلسطينيين، وأنوي فعل كل شيء في وسعي لمساعدتهم على تحقيق ذلك الهدف\". وأضاف الرئيس الأمريكي أن الرئيس عباس أكد له أنه \"مستعد للعمل باتجاه ذلك الهدف بنية طيبة\"، مشيرا إلى أن رئيس الوزراء الإسرائيلي بنيامين نتانياهو تعهد بنفس الشيء. وأعرب ترامب عن \"امتنانه\" لحضور عباس قمة الرياض، و\"تعهده باتخاذ خطوات صارمة لكنها ضرورية لمكافحة الإرهاب، ومواجهة أيدلوجية الكراهية التي يتبناها\". وأضاف ترامب: \"السلام لا يمكن أن يتجذر في بيئة يجري فيها التسامح مع العنف، وتمويله بل وربما مكافأته\". وبدا حديث ترامب يشير إلى أموال تدفعها السلطة الفلسطينية، إلى عائلات المعتقلين الفلسطينيين في سجون الاحتلال، وعائلات هولاء الذين قتلوا خلال النزاع مع إسرائيل. مر موكب الرئيس الأمريكي إلى جانب السور الفاصل المثير للجدل، الذي بنته إسرائيل بمحاذاة الضفة الغربية المحتلة ورحب عباس بـ \"مهمة ترامب النبيلة والممكنة\". وقال عباس: \"أود أن أجدد التأكيد على التزامنا بالتعاون معكم من أجل صنع السلام، وصياغة اتفاق سلام تاريخي مع الإسرائيليين\". واستهل ترامب تصريحاته بإدانه الهجوم، الذي استهدف حفلا في مدينة مانشستر البريطانية أمس الاثنين. وقال ترامب: \"لقد قُتل الكثير من الشباب الأبرياء، الذين كانوا يعيشون ويستمتعون بحياتهم، من جانب أشرار خاسرين\". وعاد ترامب مساء الثلاثاء إلى القدس، حيث زار مركز \"ياد فاشيم\" الإسرائيلي، لتخليد ذكرى ضحايا الهولوكوست. وفي خطاب ألقاه في وقت لاحق في متحف إسرائيل، أكد ترامب مجددا على أن إدارته ستقف دوما بجانب إسرائيل. لكنه قال إن رحلته \"تركز على التقريب بين الأمم\"، مضيفا أن الفلسطينيين \"مستعدون للتوصل إلى سلام\". ما هي الأجواء في الأراضي الفلسطينية؟ احتشد فلسطينيون الاثنين عند نقاط التفتيش العسكرية حول الضفة الغربية، للاحتجاج على زيارة ترامب، وعلى ظروف المعتقلين الفلسطينيين في السجون الإسرائيلية. واشتبك مئات من الشبان الفلسطينيين، الذين كانوا يلقون الحجارة، مع قوات الاحتلال التي أطلقت عليهم قنابل الغاز المسيل للدموع والرصاص المطاطي. وأصيب شخص على الأقل، عند حاجز قلنديا بالقرب من القدس. وفي قطاع غزة، داس فلسطينيون آخرون على صور للرئيس الأمريكي، وأحرقوا تمثالا له، بحسب ما ذكرته وكالة رويترز للأنباء. ألقى شباب فلسطينيون الحجارة على قوات إسرائيلية عند حاجز قلنديا احتجاجا على زيارة ترامب تظاهر بعض الفلسطينيين في قطاع غزة، احتجاجا على زيارة ترامب ودخل مئات المعتقلين الفسطينيين في إضراب عن الطعام منذ 17 أبريل/ نيسان الماضي، ويسعى ناشطون إلى رفع لافتات احتجاج الثلاثاء في بيت لحم، ليعلم ترامب بقضيتهم. ماذا قال ترامب عن إيران؟ تحدث ترامب الاثنين في ال��دس، ووعد بأن طهران لن تحصل أبدا على أسلحة نووية، واتهمها بدعم \"الإرهابيين\". وقال لنتنياهو: \"إيران لن تحصل أبدا على أسلحة نووية، أؤكد لك ذلك\". ورد نتنياهو بأن أشاد بخصال الرئيس الأمريكي القيادية. وقلل الرئيس الإيراني، حسن روحاني، من شأن تصريحات ترامب المنتقدة لإيران في قمة السعودية، قائلا: من ذا الذي يقول إنه يمكن استعادة الاستقرار دون إيران؟\" ما المحطات القادمة في الجولة؟ غادر ترامب الشرق الأوسط متوجها إلى روما، قبيل لقاء مرتقب مع البابا فرانسيس. ومن المقرر أن يستكمل ترامب جولته، حيث يتوجه الأربعاء إلى بروكسل، للقاء قادة دول حلف الناتو. ويعود الرئيس الأمريكي إلى إيطاليا مجددا الجمعة، للقاء قادة مجموعة الدول الصناعية السبع الكبرى، في بلدة تاورمينا في جزيرة صقلية، حيث من المقرر مناقشة قضية التغير المناخي.", "doc2": "Cənab Abbas prezident Trump-ın \"nəcib və mümkün missiyasını\" müsbət qarşıladığını və sülh uğrunda səylərdə onun həmkarı olmağa hazır olduğunu deyib. Mahmud Abbasla görüşündə cənab Trump Fələstin liderinin terrorla mübarizə aparmağa hazır olmasından məmnun olduğunu deyib. Artıq üç ildir ki, İsrail və Fələstin arasında birbaşa danışıqlar yoxdur və cənab Trump iki tərəf arasında potensial razılığın \"ən çətin razılıqlardan biri\" olduğunu etiraf edib. Bu, ABŞ prezidentinin Orta Şərqə səfərinin sonuncu günüdür. Lakin həm Qərb Sahilində, həm də Qəzzada fələstinlilər prezident Trump-ın səfərinə qarşı etiraz aksiyaları keçiriblər. Bazar ertəsi günü cənab Trump ABŞ və İsrail əlaqələrinin əhəmiyyətini vurğulayıb. Prezident Trump cənab Abbasla görüşdüyü Betləhəm şəhərinə \"ümidlə\" gəldiyini deyib. \"Mən israillilər və fələstinlilər arasında sülh müqaviləsinin əldə edilməsinə çalışacam\" - o deyib - \"Və mən onlara bu hədəfi əldə etməyə əlimdən gələni etmək niyyətindəyəm\". \"Mən bu liderlərlə sülh uğrunda birgə işləməyə məmnunam\", cənab Trump vurğulayıb. Cənab Abbas prezident Trump-ın \"nəcib və mümkün missiyasını\" müsbət qarşıladığını və sülh uğrunda səylərdə onun həmkarı olmağa hazır olduğunu deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140321_ukraine_crimea_annexation", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140321_putin_signs_crimea_annexation", "doc1": "شمل العقوبات رئيسي مجلسي البرلمان الروسي فالانتينا ماتفينكو وسيرغيه ناريشكين، الذين كانا الى جانب بوتين وهو يوقع قرار ضم القرم وتستهدف الاجراءات الجديدة للاتحاد الاوروبي 12 شخصا ضالعين في ضم شبه جزيرة القرم. وفي وقت سابق الجمعة، وقع الاتحاد الأوروبي وأوكرانيا على البنود الأساسية من اتفاق الشراكة السياسية بين الطرفين، وهو الاتفاق ذاته الذي كان الرئيس السابق، فيكتور يانوكوفيتش، رفض توقيعه في نوفمبر/تشرين الثاني الماضي، الأمر الذي أدى إلى إطاحته في نهاية المطاف. ووقع كل من رئيس الوزراء الأوكراني، أرسيني ياتسينيوك، ورئيس المجلس الأوروبي، هيرمان فان رومبي، ورئيس المفوضية الأوروبية جوزيه مانويل باروسو، وقادة أعضاء الاتحاد الأوروبي الثمانية والعشرين على البنود الأساسية من اتفاق الشراكة على هامش قمة الاتحاد الأوروبي في بروكسل. وقال رومبي في بيان إن الاتفاق \"يعترف بطموحات الشعب الأوكراني في العيش في بلد تحكمه القيم والديمقراطية وسيادة القانون\". مواضيع قد تهمك نهاية وقال رئيس الوزراء الأوكراني \"أعتقد اعتقادا جازما أن الاتحاد الأوروبي سيتحدث بصوت قوي واحد لحماية أوكرانيا\". وأضاف قائلا \"أفضل طريقة لاحتواء روسيا هو ممارسة النفوذ الاقتصادي الحقيقي\". وتضم القائمة نائب رئيس الوزراء دميتري روغوزين ومساعدين مقربين لفلادمير بوتين هما سيرجي غلازييف وفلاديسلاف سوركوف. وتشمل العقوبات رئيسي مجلسي البرلمان الروسي فالانتينا ماتفينكو وسيرغيه ناريشكين، الذين كانا الى جانب بوتين وهو يوقع قرار ضم القرم. مراقبون ومن جانب آخر، انضمت روسيا الى 56 عضوا في منظمة الامن والتعاون الاوربية في قرار بالإجماع لإرسال بعثة مراقبين تابعين للمنظمة الى أوكرانيا، حسبما قال دبلوماسيون. ويأتي القرار بعد عدة محاولات فاشلة في الأسابيع الأخيرة للاتفاق على إرسال مراقبين للمساعدة في نزع فتيل الموقف المتوتر في أوكرانيا. ويلقي الدبلوماسيون الغربيون باللائمة على روسيا في تأخير الموافقة على المهمة. وستتضمن البعثة التي ستتخذ من كييف مقرا لها 100 مراقب مدني ولكن قد يتم زيادة العدد ليشمل 400 شخص آخرين. وسيتم نشر البعثة في بادئ الأمر إلى تسع مناطق بينها دونيتسك، وهي مدينة رئيسية في شرق البلاد ذي الاغلبية التي تتحدث الروسية. ولا يشمل نص القرار شبه جزيرة القرم. مؤشرات الأسواق المالية وانخفضت مؤشرات الأسهم في الأسواق المالية الروسية بوتيرة 3 في المئة خلال الساعات الأولى من الصباح في أعقاب الإعلان عن العقوبات. الأمر الذي يمهد الطريق لتوقيع الرئيس الروسي، فلاديمر بوتين، عليها لتصبح قانونا نافذا. ووافقت المفوضية الأوروبية بالإضافة إلى إقامة تعاون سياسي أوثق مع أوكرانيا على منح نحو 500 مليون يورو على شكل مزايا تجارية لأوكرانيا وإلغاء الرسوم الجمركية المفروضة على عدد من المنتجات الزراعية ومنتجات النسيج وواردات أوكرانية أخرى. ووقع الاتحاد الأوروبي على اتفاق الشراكة مع أوكرانيا بعد ساعات من فرض عقوبات على روسيا. وقال بوتين ردا على فرض الاتحاد الأوروبي عقوبات على شخصيات روسية وعلى بنك روسيا \"على المستوى الشخصي، لا أملك حسابا في هذا البنك، لكنني سأفتح حسابا هناك الاثنين بالتأكيد\". وقال الاتحاد الأوروبي بعد توقيع اتفاق الشراكة مع أوكرانيا إنه سيمضي قدما في توقيع اتفاقين مماثلين مع جورجيا ومولدوفا الصيف المقبل. وأضاف الاتحاد الأوروبي أنه ألغى قمة كانت مقررة مع روسيا الصيف المقبل، مضيفا أن الدول الأعضاء ستلغي القمم الثنائية الاعتيادية التي كانت مقررة من قبل. لكن رئيس الوزراء الروسي، ديمتري ميدفيدف، قال إن أوكرانيا مطالبة بدفع المتأخرات المترتبة على التخفصيات الخاصة بإمدادات الغاز الطبيعي البالغة قيمتها 11 مليار دولار، مضيفا أن التخفيضات التي كانت تمنح لأوكرانيا أصبحت ملغاة بعدما قررت القرم الانضام إلى روسيا في أعقاب الاستفتاء المثير للجدل. أما وزير الخارجية، سيرغي لافروف، فقال من جانبه مخاطبا البرلمان الروسي \"أي إشارة إلى الضم (القرم) هي إهانة للشعب ولحقوقهم التي لا يمكن التصرف فيها فيما يخص تقرير مصيرهم التي مارسوها بشكل كامل\". مباحثات حض بان الطرفين على بدء حوار حتى لا يتفاقم الوضع ويمتد إلى باقي المنطقة ومن جهة أخرى، حض الأمين العام للأمم المتحدة، بان كي مون، أوكرانيا وروسيا على بدء محادثات لمنع تصاعد الأزمة بينهما حتى لا تصبح \"خارج نطاق السيطرة\" وتمتد إلى باقي المنطقة. وأضاف بان قائلا إنه كلما تأجل الحوار \"تتعاظم المخاطر بسبب الأوضاع التي لا يمكن السيطرة عليها\". وأوضح بان في أعقاب لقائه مع نائب الرئيس المؤقت الأوكراني، ألكسندر تورشينوف \"المهم في هذه المرحلة بالنسبة إلى السلطات الأوكرانية والروسية أن يجلسا جنبا إلى جنب وينخرطا في حوار مباشر وبناء\". وقال تورشينوف من جهته \"نحن جاهزون لبدء الحوار مع روسيا كيفما كان الشكل الذي سيأخذه أو الصيغة التي سيجري وفقها، لكن الموضوع الرئيسي...ينبغي أن يكون ضرورة انسحاب القوات الروسية من الأراضي الأوكرانية\". وتأتي زيارة الأمين العام لأوكرانيا بعد اجتماعه في موسكو مع بوتين الخميس حيث دعا من هناك إلى الحوار وضبط النفس في أعقاب ضم روسيا القرم لأراضيها.", "doc2": "Avropa İttifaqının sonuncu sanksiyaları Rusiyanın yarımadanı zəbt etməsində iştirak edən 12 adama aiddir. Cümə günü Ukrayna ilə Aİ arasında daha yaxın siyasi əlaqələr üçün saziş imzalanıb. Avropa liderləri həmçinin deyiblər ki, Rusiyadan enerji asılılığını azaltmaq üçün səyləri artıracaqlar. Aİ-nin yeni sanksiyaları daha əvvəl 21 adama şamil olunan sanksiyalara əlavə olunur. Siyahıda Baş nazirin müavini Dmitri Roqozin və Vladimir Putinin yaxın köməkçiləri Sergey Qlazyev və Vladislat Surkov da var. Sanksiyalar Rusiya parlamentinin iki palatasının sözçüləri, Valentina Matviyenko və Sergey Narışkina də aiddir. Hər ikisi cənab Putin Krımı Rusiyaya birləşdirən qanunu imzalayanda onun yanında idi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2010/08/100813_soldiers_killed_afghanistan_tc2", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2015/01/150126_azerbaijan_armenia_military", "doc1": "جنديان بريطانيان في احدي العمليات العسكرية للقوات الدولية العاملة في أفغانستان وذكرت وزارة الدفاع البريطانية ان جنديا توفي متأثرا بجروح أصيب بها في العاشر من أغسطس آب الجاري في حادث مروحية في قاعدة بمنطقة نهر السراج في ولاية هلمند الجنوبية. وأوضحت الوزارة أن الجندي تلقى العلاج في أفغانستان قبل أن ينقل جوا إلى بريطانيا حيث توفي في مستشفى في مدينة برمنجهام وسط البلاد. اما الجندي الثاني فكان ضمن كتيبة الهندسة 21 وقتل بعد أن تعرض لنيران أسلحة خفيفة في منطقة سانجين في ولاية هلمند أيضا. هذا ولم تكشف قيادة قوات الناتو عن جنسية الجندي الثالث الذي قتل هجوم شنته عناصر مسلحة في جنوب أفغانستان. وبمقتل الجنود الثلاثة يصل إلى عدد الجنود الأجانب الذين قتلوا في عمليات عسكرية في أفغاسنتان منذ مطلع العام الجاري إلى 431 جنديا مقابل 520 قتلوا العام السابق وذلك طبقا لإحصائية مستقلة نشرتها وكالة الأنباء الفرنسية. يذكر أن ما يقرب من 160 ألف جندي أجنبي ينتشرون في أفغانستان.", "doc2": "Azərbaycan Ordusunun təlim-məşq fotosu (Müdafiə Nazirliyi) Nazirlik açıqlayıb ki, Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin kəşfiyyat-təxribat qruplarının cəbhə boyu və Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədində, qoşunların təmas xəttində Azərbaycanın Silahlı Qüvvələrinin bölmələrinin mövqelərinə qəfil hücum cəhdi edilib və cəhdin qarşısı \"uğurla\" alınıb. \"Sayca qat-qat çox olan düşmənlə qeyri-bərabər döyüşdə Silahlı Qüvvələrimizin bölmələri şəxsi şücaət və igidlik göstərib\", məlumatda deyilir. Həmçinin bildirilib ki, yanvar ayında Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin 17 hərbi qulluqçusu öldürülüb və iyirmiyədək yaralanan var. Müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənov həyatını itirən hərbi qulluqçulara ölümündən sonra \"Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə\" 3-cü dərəcəli medal ilə təltif edib. Yaralıların sayı açıqlanmayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-54477921", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-54364458", "doc1": "طائرة بايراكتار المسيرة كما أثارت هذه الصور المخاوف من أن أذربيجان قد حصلت على طائرات \"بايراكتار\" المسيرة التركية، وهي خطوة أثارت انتقادات على الصعيد الدولي. وتقوم وزارة الدفاع الآذرية بتوزيع صور التقطها طائرات استطلاع مسيرة، تبين طبيعة المناطق المستهدفة، وكذلك أشرطة التقطها طائرات مسيرة \"انتحارية\"، وهي طائرات محملة بالمتفجرات ترتطم بأهدافها وتنفجر. يذكر أن البلدين منشغلان مؤخرا بتسليح نفسيهما، وخصوصا أذربيجان وعلى وجه التحديد في ما يتعلق بأنظمة الطائرات المسيرة. وأكثر الطائرات المسيرة جذبا للانتباه في الصراع الحالي هي طائرات بايراكتار TB2 التركية. ويقول خبراء إن غالبية الأشرطة التي يوزعها وينشرها الجيش الآذري لعمليات القصف في ناغورنو كاراباخ تم تصويرها بواسطة هذا النوع من الطائرات. يذكر أن شركة بايكار التركية قامت بتطوير هذه الطائرات المسيرة قبل بضعة سنوات، وبإمكان الطائرة المسيرة العمل بشكل ذاتي ويمكن استخدامها لأغراض الاستطلاع وتحديد الأهداف. وتعد طائرة TB2 المسيرة نجمة لامعة في سماء سوق هذا الصنف من الطائرات، واستخدمتها تركيا في عملية \"درع الربيع\" التي نفذتها قواتها في سوريا في شباط / فبراير 2020، وقبل ذلك في ليبيا ضد قوات زعيم الحرب خليفة حفتر. وقد باعت تركيا هذه الطائرة المسيرة إلى أوكرانيا، وأوردت وكالة الأناضول التركية للأنباء في السادس من الشهر الحالي أن صربيا عبرت عن رغبتها في شراء نماذج منها أيضا. وبينما يجزم الخبراء على أن هذه طائرات TB2 هي التي التقطت صور تدمير الدروع الأرمينية، لم يصدر أي تأكيد رسمي بأنها تشكل جزءا من الترسانة العسكرية الآذرية. وكان الرئيس الآذري إلهام علييف قد أعلن في الخامس من تشرين الأول/ أكتوبر الحالي أن بلادة تمتلك عددا من هذه الطائرات المسيرة، ولكن السلطات الآذرية لم تنشر أي وثائق تثبت شراءها واستلامها. وفي حزيران/ يونيو الماضي، أوردت تقارير إعلامية تقارير تحدثت عن أن وزارة الدفاع الآذرية تأمل في استلامها في المستقبل. ويعتقد أندريه فرولوف، رئيس تحرير نشرة \"صادرات الأسلحة\" الروسية أن أذربيجان كانت تخزّن هذه الطائرات سرا، أو أنها بدأت في استلامها قبل إندلاع القتال الحالي بوقت قصير. لغط قد يكون غياب أي معلومات رسمية حول تصدير واستخدام الطائرات المسيرة التركية مرتبطا بالحقيقة القائلة إنها تستخدم تقنيات طورت في بلدان أخرى. وكانت كندا قد أعلنت يوم الإثنين الماضي أنها تعتزم وقف تصدير التقنيات المستخدمة في انتاج الطائرات المسيرة إلى تركيا بسبب الشكوك من استخدامها في الحرب الدائرة في ناغورنو كاراباخ. ويقول مشروع (Ploughshares) الكندي غير الحكومي إن الصور التي تظهر عمليات القصف التي تقوم بها الطائرات المسيرة في ناغورنو كاراباخ تبين بأن الطائرات التي التقطتها تستخدم معدات من انتاج الفرع الكندي لشركة L3Harris للتقنيات - وهي شركة متعددة الجنسيات متخصصة بالشؤون التقنية والدفاعية. وردت تركيا على ذلك باتهام كندا، حليفتها في حلف شمال الأطلسي، بازدواجية المعايير والتصرف بالضد من روح الحلف. لعبة المسيّرات: من الاستطلاع إلى الهجوم يستخدم الجيش الآذري أنواعا أخرى من الطائرات المسيرة أيضا. ويقول مركز كلية بارد الأمريكي لدراسة الطائرات المسيرة إن الجبش الآذري يمتلك طائرتين مسيرتين إسرائيليتين من طراز \"هيرون TP\" و10 أخرى من طراز \"هيرميس 4507\" و100 من طراز \"سكاي سترايكر\" و50 من طراز \"هاروب\". وطورت شركة أنظمة آزاد الآذرية الإسرائيلية المشتركة طائرة \"إيروستار\" المسيرة وطائرتي Orbiter 1K وOrbiter 3K الانتحاريتين المسيرتين. كما زوّد حرس السواحل الآذري بطائرتين مسيرتين بعيدتي المدى من طراز هيرميس 900. وقال روب لي، وهو باحث في الشؤون العسكرية يعمل في جامعة كينغز كوليج في العاصمة البريطانية لندن، لبي بي سي الروسية إن الفرق الرئيسي بين التصعيد الذي نراه حاليا في حدة القتال في ناغورنو كاراباخ وبين الصدامات التي وقعت في الماضي يكمن في استخدام الطائرات المسيرة الهجومية التي بإمكانها إلقاء القنابل. وكان أذربيجان في الماضي تستخدم مسيّرات انتحارية فقط. ويظهر شريط نشرته أرمينيا اللحظة التي يرتطم فيها صاروخ مضاد للطائرات بطائرة تشبه إلى حد بعيد طائرة أنتونوف-2 ثنائية الأجنحة والتي يعود تاريخها إلى الحقبة السوفيتية. وأشارت تقارير إعلامية إلى احتمال أن تكون هذه الطائرة هي الأخرى تحلق بدون طيار وأن الغرض منها خداع أنظمة الدفاع الجوي بحيث تكشف عن مواقعها. طورت الصين العديد من الطائرات المسيرة العسكرية، ولكنها باهظة الثمن ولا تتمكن أرمينيا من شرائها أرمينيا لا تشتري الطائرات المسيرة يقول الخبير الروسي أندريه فرولوف إن أرمينيا لم تشتر أي طائرات مسيرة في الفترة الأخيرة، وإن السبب في ذلك يعود إلى أن يرفان ربما أخطأت في تقدير مدى التهديد الذي تشكله الطائرات المسيرة الآذرية. وقال فرولوف لبي بي سي الروسية \"لم يعلنوا عن أي خطط لشراء طائرات مسيرة. وبما أن هذه الطائرات غير متوفرة لدى روسيا، كان عليهم التوجه إلى الصين أو إيران لشرائها. ولكن الأمر مرتبط بالتمويل، فبينما يمكن للأرمينيين شراء المعدات من روسيا بموجب قروض تفضيلية، ليس الشراء من الصين بهذه السهولة. أما بالنسبة للطائرات المسيرة المنتجة محليا في أرمينيا التي يتحدثون عنها، فلا أثر لها على الإطلاق\". يذكر أن أرمينيا تنتج طائرات مسيرة استطلاعية خفيفة تدعى \"كرونك\" (أي الرافعة)، ولكن عدد هذه الطائرات المشارك في حرب ناغورنو كاراباخ غير معروف. ويقول فرولوف إن أرمينيا اشترت أنظمة تور الصاروخية المضادة للطائرات من روسيا، وهي أنظمة تتمكن من اسقاط الطائرات المسيرة، ولكن لم ترد أي تقارير تتحدث عن نشرها في جبهات القتال. صورة نشرتها وزارة الدفاع الآذرية تظهر طائرة مسيرة وهي تهاجم قاعدة لاطلاق الصواريخ من طراز أوسا ويستخدم الأرمينيون عددا من قاذفات صواريخ أرض-جو السوفيتية من طراز أوسا وستريلا في ناغورنو كاراباخ، وقد تمكنت هذه الصواريخ من اسقاط عدة طائرات آذرية مسيرة بالفعل. هل ساعدت الطائرات المسيرة أذربيجان؟ نشرت أذربيجان عشرات الأشرطة المصورة التي تظهر الغارات التي نفذتها طائراتها المسيرة على المواقع الأرمينية. وشملت الأهداف الدروع بشكل أساسي، وبدرجة أقل مستودعات الأسلحة والجنود. كما أغارت الطائرات الآذرية المسيرة أيضا على مواقع منظومات أوسا وستريلا المضادة للجو. وليس معلوماً عدد منظومات الدفاع الجوي التي نشرتها أرمينيا في ناغورنو كاراباخ، أو مدى الضرر الذي أصيبت به جراء الغارات الآذرية. ولا تلعب منظومات صواريخ أوسا وستريلا دورا حاسما في التصدي للطائرات المسيرة الهجومية. ويقول الخبير روب لي \"لقد شاهدنا العديد من الأشرطة التي تصور الطائرات المسيرة وهي تقصف مواقع منظومات أوسا وستريلا وهي منظومات دفاعية عفا عليها الزمن. ولا بد أن مشغلي هذه المنظومات كانوا يحاولون جاهدين رصد طائرات TB2 الآذرية المسيرة على شاشات أجهزة الرادار، ولكن هذه المنظومات مصممة للتصدي للطائرات المروحية والطائرات المقاتلة، ولذا فمن الصعوبة بمكان عليها أن تستشعر بوجود طائرات مسيرة صغيرة الحجم في الجو. وفي حقيقة الأمر، ربما يكون الغرض الرئيسي لاستخدام الطائرات المسيرة أصلا هو تحييد منظومات الدفاع الجوي في ناغورنو كاراباخ\". وكما يقول الخبير العسكري الروسي فيكتور موراخوفسكي، فإن منظومات الدفاع الجوي الموجودة في ناغورنو كاراباخ أضغف بكثير من تلك المنشورة في أرمينيا ذاتها، إذ لا تشمل إلا منظومات قديمة وتفتقر إلى مجال راداري كاف، ولذا تتمكن الطائرات المسيرة من العمل دون عائق. ويمضي للقول \"ولكن، لم يتم تدمير كل منظومات الدفاع الجوي في ناغورنو كاراباخ، كما يعلم الجانب الآخر (الجانب الأذربيجاني) جيدا، ونحن لا نرى أي وجود حقيقي لطائرات مقاتلة تقليدية في سماء المعارك، فأذربيجان لم تستخدم بعد مقاتلاتها أو مروحياتها الحربية\". وكان للأشرطة المصورة للغارات التي تنفذها الطائرات المسيرة على مواقع في ناغورنو كاراباخ أثرا على جمهور الانترنت الذي يتابعها بشغف ويناقشها بحرارة ويتبادلها من خلال منابر التواصل الاجتماعي. ولكن موراخوفسكي يقول إنه يجب علينا ألا نحكم على فاعلية الطائرات المسيرة من خلال تلك الأشرطة، مضيفا \"أنهم لا ينشرون صور الاخفاقات أو صورا لاستهداف هذه الطائرات\". هل بوسعك الدفاع عن نفسك ضد الطائرات المسيرة؟ يستخدم الجيش الأمريكي الطائرات المسيرة في الشرق الأوسط منذ سنوات يقول الخبير روب لي إن الغارات التي نفذتها الطائرات المسيرة ربما أوقعت خسائر جسيمة في صفوف الجانب الأرميني (رغم غياب التفاصيل الدقيقة لتلك الخسائر)، \"ولكن ذلك لا يعني أن بإمكان أذربيجان تحويل نجاحاتها التكتيكية التي حققتها بفضل طائرات TB2 إلى نجاحات استراتيجية أو إلى الاستحواذ على الأرض\". ويقول الخبير الروسي موراخوفسكي بدوره إنه رغم أن الطائرات المسيرة تعد أسلحة حديثة العهد نسبيا في ساحات الحرب، إلا أنها تستخدم منذ فترة وبكثرة ولذا هناك طرق وأساليب للتصدي لها. فقد اضطرت الجماعات السورية المسلحة إلى تطوير تكتيكات لمقاومتها. ويضيف أن \"استخدم هؤلاء مخابئ تحت الأرض وملاجئ لعرباتهم المدرعة ومعداتهم كما يقومون بتفريق أسلحتهم ولا يكدسونها في مكان واحد، كما يستخدمون الخنادق المحصنة. وبإمكان ناغورنو كاراباخ، بما أنها تفتقر إلى الأموال اللازمة لشراء منظومات عصرية للدفاع الجوي، استخدام هذه الأساليب والتكتيكات لمجابهة الطائرات المسيرة\". وفي هذا الموقف، قد تنفع المواقع الزائفة، ففي واحد من الأشرطة المصورة التي وزعتها وزارة الدفاع الآذرية تظهر طائرة مسيرة وهي تغير بوضوح على نموذج مزيف لقاعدة اطلاق صواريخ أرض - جو.", "doc2": "Azərbaycan ordusunda Bayraktar TB2-nin olduğuna dair bir sübut yoxdur, lakin prezident İlham Əliyev Azərbaycan ordusunun türk dronlarından istifadə etdiyini söyləyib Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi kəşfiyyatçı pilotsuz təyyarələrin çəkdiyi görüntüləri, pilotsuz aparatların kameraları ilə çəkilmiş videoları və ya \"kamikadze dronları\" tərəfindən ötürülən kadrları yayımlayır. Kamikadze dronlar hədəfi atəş açmadan, ona çırpılmaq yolu ilə hədəfi məhv edir. Son bir neçə ildə Bakı və Yerevan silah almağa böyük miqdarda pul xərcləyiblər - Azərbaycan Ermənistandan daha çox pul xərcləyib. Azərbaycan pilotsuz sistemlərə Ermənistandan daha çox diqqət yetirirdi. Mütəxəssislər bunu hələ 2016-cı ildə, bölgədə dörd gün ərzində şiddətli döyüşlərin baş verdiyi zaman qeyd ediblər. 2020-ci ildə həmin tendensiya artıq aşkar bir fakta çevrildi. \"Bayraktar\" Qarabağdakı indiki kəskinləşmə dövründə ən məşhur pilotsuz təyyarə Türkiyənin Bayraktar TB2 hücum dronudur. Azərbaycan hərbçiləri tərəfindən Qarabağdakı hədəflərin vurulması barədə paylaşılan videoların əksəriyyətini mütəxəssislər məhz Bayraktar TB2 dronuna aid edirlər. Bu dron bir neçə il əvvəl Türkiyənin Baykar şirkəti tərəfindən hazırlanıb, operatorun nəzarəti altında və ya müstəqil olaraq fəaliyyət göstərə bilər, kəşfiyyat, müşahidə və ya zərbə üçün istifadə oluna bilər. Türkiyənin Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.S. şirkəti tərəfindən istehsal olunan lazerlə idarə olunan MAM (Mini Akıllı Mühimmat - Smart Mini Sursat) tipli bombaları daşıyır. TB2 dron bazarında əsl ulduza çevrilib. Türkiyə bu pilotsuz aparatlardan Suriyada 2020-ci ilin fevralında həyata keçirilmiş əməliyyatı zamanı və bundan əvvəl Liviyada Haftarın ordusuna qarşı əməliyyatlarda istifadə edib. Türkiyə Bayraktar aparatlarını Ukraynaya satıb, bu yaxınlarda isə Anadolu xəbər agentliyinin xəbər verib ki, həmin aparatlara Serbiya da maraq göstərir. Mütəxəssislərin fikrincə, erməni zirehli texnikasının vurulmasını əks etdirən bir çox görüntülər həqiqətən Bayraktar TB2 kamerası ilə çəkilsə də, bu pilotsuz aparatların Azərbaycan ordusunda olmasına dair bir təsdiq yoxdur. Oktyabrın 5-də prezident İlham Əliyev Azərbaycanın bəzi türk hücum dronlarına sahib olduğunu bildirib. Bu pilotsuz aparatların Azərbaycan tərəfindən alınmasını təsdiqləyən heç bir dərc olunmuş məlumat olmayıb. Yalnız 2020-ci ilin iyununda Defensenews nəşri Azərbaycanın müdafiə naziri Zakir Həsənovun gələcəkdə bu pilotsuz aparatları alacağına ümid etdiyini bildirib. Rusiyada nəşr olunan \"Silah İxracı\" jurnalının baş redaktoru Andrey Frolovun fikrincə, Azərbaycan bu pilotsuz aparatları gizli də saxlaya bilərdi və ya müharibə başlamazdan əvvəl əldə edə bilib. Qalmaqallı dron Türk pilotsuz aparatlarının ixracı və istifadəsi barədə rəsmi məlumatların olmaması, ola bilsin ki, üçüncü ölkələrin texnologiyalarının istifadəsi ilə əlaqəlidir. Bazar ertəsi günü məlum olub ki, Kanada pilotsuz aparatların istehsalında istifadə olunan texnologiyanın Türkiyəyə ixracıını Qarabağda istifadə olunmasına dair şübhələrə görə dayandırır. \"Kanadanın sərt ixracat nəzarət rejimi və davam edən döyüşlər səbəbindən vəziyyətin qiymətləndirilməsinə vaxt ayırmaq üçün Türkiyəyə ixrac üçün müvafiq icazələrinin verilməsini dayandırdım,\"- Kanada xarici işlər naziri François-Philippe Champagne bəyan edib. Kanadanın qeyri-hökumət təşkilatı olan Project Plogshares iddia edir ki, Qarabağda dronlardan endirilən zərbələri əks etdirən kadrlarda çəkilişin L3Harris Technologies Inc şirkətinin Kanada şöbəsinin avadanlığından istifadə edilərək aparıldığı görünür. Buna cavab olaraq, Türkiyə Müdafiə Nazirliyi NATO müttəfiqi olan Kanadanı ittifaqın müttəfiqlik ruhunu pozmaqda günahlandıran bir açıqlama verib. \"Azərbaycanın 30 ildir Ermənistanın işğalı altında olan ərazilərini azad etmək uğrunda apardığı qanuni mübarizəni səbəb kimi gətirərək ölkəmizə müəyyən hərbi məhsulların ixracı üçün icazələrin dayandırılması barədə Kanadanın açıqlaması ikili standartların açıq təzahürüdür,\" - sənəddə deyilir. Dron ordusu Azərbaycan ordusu bir çox pilotsuz aparatlardan və digər modellərdən istifadə edir. ABŞ-ın Bard Kollecinin hərbi pilotsuz təyyarələri üzrə tədqiqat mərkəzinin verdiyi məlumata görə, bir il əvvəl Azərbaycan ordusunun ixtiyarında İsrail istesalı olan Heron TP (2 ədəd) və Hermes 4507 (10 ədəd), Sky Striker (100 ədəd) və Harop (50 ədəd) kəşfiyyat və keşikçi pilotsuz aparatları olub. Bundan əlavə, eyni mənbəyə görə, İsrail ilə Azad Systems adlı birgə müəssisədə Azərbaycanda kəşfiyyat dronu Aerostar və \"kamikadze\" Orbiter1K və Orbiter-3 istehsal olunub. Nəhayət daha iki uzaq mənzilli Hermes 900 dronu Sahil Mühafizəsi xidmətində olub. London Kral Kollecinin Hərbi Tədqiqatlar Fakültəsinin aspirantı, hərbi ekspert Rob Lee-nin BBC Rus Xidmətinə verdiyi məlumata görə, Qarabağdakı münaqişənin indiki gərginləşməsində pilotsuz aparatlardan istifadənin əsas fərqləndirici cəhəti raket-bomba silahı daşıyan hücum dronlarının tətbiq olunmasıdır. Əvəllər Azərbaycan həmin məqsədlər üçün yalnız \"kamikadze\" dronlardan istifadə edirdi. Ermənistanın yaydığı videolardan birində zenit raket ilə bir təyyarənin vurulduğu göstərilib. Həmin təyyarənin silueti ən çox Sovet İttaifaqının An-2 təyyarəsini xatırladır. Mətbuatda bunun Qarabağın hava hücumundan müdafiəsinin atəş mövqelərini aşkarlamaq məqsədilə hazırlanmış həmin təyyarənin pilotsuz versiyası ola bilməsi barədə fərziyyələr irəli sürülüb. \"Durna\" və \"Tor\" Andrey Frolovun sözlərinə görə, Ermənistan son illərdə pilotsuz təyyarələrin alınmasında iştirak etməyib - ola bilsin ki, ermənilər Azərbaycanın pilotsuz təyyarələrinin nə dərəcədə təhlükəli olduğunu düzgün qiymətləndirməyiblər. \"Rusiyanın belə bir aparatları yoxdur və buna görə ya Çindən, ya da İrandan almaq lazım gələcək idi. Ancaq bunların hamısı puldur - əgər Ermənistan Rusiyadan güzəştli kreditlə ala bilərdisə, Çinlə bunu etmək çətindir\". Ermənistan \"Krunk\" (Durna) adlı yüngül kəşfiyyat dronu istehsal edir. Dağlıq Qarabağda belə aparatın neçə ədəd olduğu barədə məlumat yoxdur. Frolovun sözlərinə görə, Ermənistan Rusiyadan dronlara qarşı effektiv şəkildə istifadə edilə bilən qısa mənzilli Tor zenit raket kompleksləri alıb, lakin Qarabağda onlar gözə dəyməyib. Azərbaycan dronundan çəkilmiş bu kadrda zərbəyə məruz qalacaq Osa zenit qurğusu göstərilib. Dağlıq Qarabağda Sovet istehsalı olan Osa və Strela tipli zenit-raket kompleksləri var, onların köməyi ilə bir neçə Azərbaycan pilotsuz aparatlarını vurmaq mümkün olub. Pilotsuz aparatlar Azərbaycana kömək etdimi? Azərbaycan Ermənistan mövqelərinə pilotsuz təyyarələrin zərbə endirdiyini göstərən onlarla video yayımlayıb. Pilotsuz aparatların vurduğu hədəflər arasında, əsasən, hərbi texnika, daha az hallarda anbarlar və ya hərbi personal olur. Hücuma məruz qalan obyektlər arasında Osa və Strela-10 zenit raket sistemləri də var. Qarabağda belə hava hücumundan neçə müdafiə sisteminin yerləşdirildiyi və bunun nəticəsində Ermənistan hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin nə qədər zərər çəkdiyi məlum deyil. Rob Lee-nin qeyd etdiyi kimi, pilotsuz təyyarələrlə mübarizə baxımından Osa və Strela-10 qurğuları böyük rol oynamır: \"Dronların bir neçə Osa AKM və Strela-10 komplekslərini vurduğunu əks etdirən çox sayda video var. Bunlar əslində köhnə hava hücumundan müdafiə sistemləridir. Çox güman ki, həmin qurğuların radarları vasitəsilə TB2 dronlarını aşkar etmək üçün səylər göstərilib, lakin bu komplekslər helikopter və hücum təyyarələrinə qarşı mübarizə aparmaq üçün hesablanıb və bu səbəbdən kiçik dronların qarşısını almaq bu sistemlər üçün çətin idi\". Digər tərəfdən, ola bilər ki, pilotsuz təyyarələrin vəzifələrindən biri də Qarabağın hava hücumundan müdafiə sisteminin zərərsizləşdirilməsi olub. Azərbaycan dronunun kamerasının obyektivinə hədəf üzərindən uçan digər bir dron düşüb Rusiyalı hərbi ekspert Viktor Muraxovskinin qeyd etdiyi kimi, Qarabağın hava hücumundan müdafiə sistemi Ermənistandan xeyli zəifdir, ayrı-ayrı köhnə komplekslərdən ibarətdir, fasiləsiz bir radiolokasiya sahəsinə sahib deyil və bu səbəbdən də pilotsuz təyyarələr orada \"cəzasız\" işləyə bilir. \"Buna baxmayaraq, Dağlıq Qarabağdakı bütün hava hücumundan müdafiə sistemləri məhv edilməyib və qarşı tərəf də bunu yaxşı bilir. Biz Qarabağdakı döyüş meydanı üzərində pilotlu təyyarələrin hərəkət etdiyini görmürük. Azərbaycanın nə hücum təyyarələri, nə də döyüş helikopterləri orada görünmür\". Qarabağ mövqelərinə pilotsuz təyyarələrin endirdiyi zərbələrin videoyazıları İnternetdəki auditoriyanı təsirləndirib - sosial şəbəkələrdə yayımlanır, bəzən çox emosional tərzdə müzakirə olunur. Bununla belə, Muraxovskiyə görə, bu videolardan pilotsuz təyyarələrin istifadəsinin effektivliyini qiymətləndirmək düzgün deyil: \"Uğursuzluqlar və məğlubiyyətlər şəbəkələrdə yayımlanmır\". Dronlardan necə qorumaq olar? Rob Lee-nin fikrincə, erməni tərəfi, çox güman ki, pilotsuz aparatların zərbələrindən ciddi itkilərə məruz qalıb (tərəflər dəqiq məlumatları açıqlamayıblar), \"lakin bu, Azərbaycanın mütləq TB2 ilə taktiki uğurları strateji uğura və ya ərazi qazanclarına çevirəcəyi anlamına gəlmir.\" \"TB2 bu münaqişədə tək başına qələbəni qazandıra bilməz, baxmayaraq ki, bu pilotsuz təyyarələr Ermənistanın Dağlıq Qarabağdakı müdafiə qabiliyyətini zəiflədib,\" - ekspert deyib. Viktor Muraxovskinin dediyi kimi, pilotsuz təyyarələrin döyüş meydanında yeni bir silah növü olmasına baxmayaraq, olduqca aktiv şəkildə istifadə olunur və onlardan qorunma üsulları artıq ortaya çıxıb. Məsələn, pilotsuz təyyarələrlə Suriyadakı silahlı birləşmələrin üzvləri də qarşı-qarşıya gəlib. \"Bunun yolu yeraltı tikililərə və sığınacaqlara daldalanmaqdır, bu, ən sadə vasitələrdən biridir, hətta bəzən parçaları uzadıb altında da gizlənmək olar, döyüş meydanından qüvvələri seyrəltməkdir, hərbi texnikanın yerləşdiyi mövqelərin örtülməsidir [videoların birində, pilotsuz təyyarə böyük bir hərbi qrupun mərkəzinə zərbələr endirir], üstü örtülü səngərlərdən, sığınacaqlardan istifadə edilməsidir. Qarabağın müasir hava hücumundan müdafiə və pilotsuz təyyarələrlə mübarizə aparmağa qadir olan elektron hərbi sistemlərini almaq imkanının olmadığını nəzərə alaraq, əsas qorunma üsulları bu cür ola bilər,\" - Viktor Muraxovski deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-38126793", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38043359", "doc1": "عمل المخرج تشا يون-تايك مع العديد من نجوم كوريا الجنوبية المخرج يُدعى تشا يون-تايك، وسيمثل أمام المحكمة لاستغلاله صلاته المقربة من الرئاسة للحصول على مشروعات. ومن بين التهم الموجهة إليه سوء استغلال السلطة، والإكراه، والاختلاس. وعمل تشا مع مغني غانغام ستايل، وفرقة من كوريا الجنوبية تحمل اسم \"بيغ بانغ\". وتورط تشا في القضية لصلته بامرأة تُدعى تشوي سون-سيل، الصديقة المقربة لرئيسة الجمهورية وابنة أحد القادة المحليين، ويُعتقد أنها استخدمت نفوذها للحصول على أكثر 60 مليون دولار من شركات كبرى، من بينها سامسونغ. ويُعتقد أنها تدخلت في العديد من الأمور المتعلقة بشؤون الدولة، من بينها استعدادات كوريا الجنوبية لاستضافة دورة الألعاب الشتوية للعام 2018. ويقول المحققون إن بارك نفسها أصدرت تعليمات لمستشارها الاقتصادي الأسبق لمساعدة تشا في الضغط على الشركات والمسؤولين للحصول على تعاقدات. وعلى مدار سنوات، لجأت حكومة كوريا الجنوبية للفنانين كوسيلة لتقديم ثقافة البلاد إلى العالم. خرجت مظاهرات سلمية تطالب رئيسة البلاد بالاستقالة تقول الشرطة إن مئات الآلاف شاركوا في المظاهرات، في حين يقول المتظاهرون إن الأعداد بلغت مليون ونصف ويدعم أكثر من 30 نائبا بالحزب الحاكم سحب الثقة من بارك، أي أكثر من الأصوات اللازمة من الحزب لتمرير قرار سحب الثقة والتي يجب أن تصل إلى 29 صوتا. وفي حال نجاح التصويت ستكون هذه هي المرة الأولى منذ 12 عاما التي يتمكن فيها برلمان كوريا الجنوبية من عزل رئيس البلاد. وأصدرت بارك اعتذارات علنية ووعدت بأن تخضع لتحقيق موسع من قبل الادعاء العام، فضلا عن فتح تحقيق منفصل من قبل مدع خاص مستقل يُعين من قبل البرلمان.", "doc2": "Prezident immuniteti olduğu üçün ona qarşı ittihamlar irəli sürülməsə də, yaxın rəfiqəsi, prezident köməkçisi kimi çalışmış Choi Soon-sil-ə qarşı hakimiyyətdən sui-istifadə etmək və səlahiyyət həddini aşmaq maddələri ilə rəsmi ittihamlar irəli sürülüb. O xüsusilə, iki böyük şirkətə onunla əlaqəsi olan Mir və K Sports fondlarına çoxmilyonluq ianə etməyə təzyiq etməkdə ittiham olunub. Seuldakı BBC müxbiri hesab edir ki, prokurorluğun bu açıqlaması prezidentin üzərinə təzyiqi daha da gücləndirəcək: son həftələrdə Cənubi Koreyada prezidentin istefası tələbi ilə irimiqyaslı etiraz aksiyaları keçirilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/43447194", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43447979", "doc1": "اسقط تمثال الشخصية الأسطورية الكردية كاوة الحداد وسط عفرين وأعلن الرئيس التركي رجب طيب أردوغان أن \"وحدات الجيش السوري الحر سيطرت على مركز عفرين هذا الصباح\". وقال محمد الحمدين المتحدث باسم الجيش السوري الحر المدعوم من تركيا إنهم لم يواجهوا أي مقاومة عند دخولهم المدينة من ثلاث جبهات. وأضاف \"ربما ستطهر المدينة بالكامل في نهاية اليوم\" مشيرا إلى أنها باتت خالية من مقاتلي وحدات حماية الشعب الكردية، الذين انسحبوا منها. القوات التركية وفصائل الجيش السوري الحر تدخل مدينة عفرين صباح الأحد بيد أن المرصد السوري لحقوق الإنسان يقول إن ثمة اشتباكات مع جيوب لمقاتلين رفضوا الانسحاب مع القوات الكردية من المنطقة. ويضيف أن الأعلام التركية رفعت فوق المقرات الرئيسية للقوات الكردية والإدارة الذاتية لمقاطعة عفرين. ويقول ناشطون إن 280 مدنيا قد قتلوا في العملية التركية، الأمر الذي تنفيه أنقرة. \"انتهاك صارخ\" وقال الرئيس التركي الذي كان يتحدث في احتفال لاحياء ذكرى معركة تاريخية وقعت خلال الحرب العالمية الأولى في ولاية \"جناق قلعة\" غربي تركيا إن من وصفهم بـ \"الإرهابيين الذين اعتمدوا على أموال وأسلحة وخطط بعض الجهات\" قد فروا من المدينة \"مذعورين بعد أن كانوا متحصنين فيها داخل أنفاق إسمنتية محصنة\". رفع العلم التركي وعلم الجيش السوري الحر فوق مقر الإدارة الذاتية لمقاطعة عفرين وأضاف أن \"رموز الأمن والسكينة ترفرف في مركز مدينة عفرين بدل أعلام الإرهاب\". ونشرت صور ومقاطع فيديو لمقاتلين يلوحون بأعلام ويسقطون باستخدام بلدوزر تمثال كاوة الحداد وهو شخصية اسطورية كردية في ساحة بمركز المدينة. وفي بيان وزع على تطبيق واتس آب، وصفت \"قوات سوريا الديمقراطية\"، التي تقودها فصائل كردية مسلحة، اسقاط التمثال بأنه \"أول انتهاك صارخ لثقافة الشعب الكردي وتاريخه منذ الاستيلاء على عفرين\". ونشرت القوات المسلحة التركية مقطع فيديو على صفحتها على تويتر يظهر قوات ترفع العلم التركي في مركز عفرين. ويقول مراسل بي بي سي مارك لوين إن السؤال المطروح الآن: \"هل ستواصل تركيا التقدم للسيطرة على الأجزاء الأخرى التي يسيطر عليها المقاتلون الاكراد في شمالي سوريا\". احتفل مقاتلو الجيش السوري الحر باسقاط تمثال كاوة الحداد في مركز عفرين وكان الآلاف من المدنيين فروا من المدينة خلال الأيام الماضية بعد تقدم القوات التركية والفصائل المتحالفة معها لدخولها. وظلت مدينة عفرين وريفها تتعرض للقصف الجوي والبري من القوات التركية وحلفائها في سوريا منذ أكثر نحو شهرين. لماذا دخلت تركيا إلى عفرين؟ بدأت تركيا في 20 يناير / كانون الثاني الماضي عملية عسكرية أطلقت عليها اسم \"غصن الزيتون\"، لطرد وحدات حماية الشعب الكردية من عفرين. وتقول الحكومة التركية إن هذه الميليشيا ترتبط بحزب العمال الكردستاني المحظور، والذي يقاتل من أجل استقلال الأكراد في جنوب شرق تركيا منذ ثلاثة عقود، وتعده أنقرة منظمة إرهابية. وتنكر الوحدات الكردية أي صلة بحزب العمال الكردستاني، وهو ما تؤكده الولايات المتحدة، التي تدعم هذه الوحدات في معركتها ضد تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا. الآلاف من المدنيين فروا من المدينة خلال الأيام الماضية وقد قرعت الخطط الأمريكية للمساعدة في تكوين قوة كردية شمالي سوريا أجراس الانذار في أنقرة، التي سارعت إلى شن عمليتها العسكرية في المنطقة. وتعهد الرئيس أردوغان \"بخنق\" ما سماه \"جيش الإرهاب\". واعلنت تركيا عن خطط لطرد القوات الكردية من مدينة منبج القريبة أيضا من الحدود التركية. ما هو الجيش السوري الحر؟ تنشط فصائل الجيش السوري الحر في شمالي سوريا إنه تجمع من فصائل سورية مسلحة معارضة تنشط في شمال البلاد. وتساعد تركيا في تأمين حدودها مع سوريا، كما قاتلت ضد القوات الحكومية السورية وقوات سوريا الديمقراطية التي يقودها الأكراد، فضلا عن مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية. ما الذي يحدث في المناطق السورية الأخرى؟ تزامن الهجوم على عفرين في شمالي غرب سوريا مع هجوم القوات السورية والروسية على منطقة الغوطة الشرقية، التي تمثل جيبا للمعارضة المسلحة قرب مدينة دمشق. وقد اندفع الجيش السوري في المنطقة مدعوما بغطاء وضربات جوية روسية، وثمة تقارير عن سقوط ضحايا من المدنيين في القتال الجاري هناك. وتقول القوات الحكومية السورية إنها سيطرت على 70 في المئة من مساحة الغوطة الشرقية، التي ستشكل السيطرة عليها انتصارا كبيرا لنظام الرئيس الأسد.", "doc2": "Azad Suriya Ordusunun silahlıları artıq bir neçə gündür ki, Afrini qismən mühasirəyə alıblar \"Afrin şəhərinin mərkəzi Türkiyə silahlı qüvvələrinin (TSQ) dəstəklədiyi Azad Suriya Ordusu (ASO) bölmələri tərəfindən bu səhər 08:30-dan etibarən tamamilə nəzarət altına alınıb\", cənab Erdoğan deyib. İki aylıq hərbi əməliyyatın məqsədi, Ankaranın terrorçu təşkilat saydığı suriyalı kürd Xalq Müdafiə Birliklərini (YPG) Türkiyə sərhədinin yaxınlığında yerləşən Afrin şəhərindən çıxarmaqdır. Həmçinin oxuyun: Xəbərlərə görə əməliyyat nəticəsində 150 mindən artıq dinc sakin Afrin rayonunu tərk etməyə məcbur olub. Fəallar hərbi əməliyyatda dinc əhalidən 280 nəfərin öldüyünü deyirlər, lakin Türkiyə bu iddiaları təkzib edir. Hazırda Türkiyənin dəstəklədiyi ASO bölmələri şəhərin küçələrində YPG silahlılarının axtarışındadır. Prezident Erdoğan və Türkiyə silahlı qüvvələri şəhərdə minatəmizləmə əməliyyatının başlandığını bildiriblər. Qiyamçı qüvvələrin şəhərə girişi gözləniləndən daha qısa müddətdə baş tutub, BBC-nin Türkiyə müxbiri Mark Lowen deyir. O, bir çox YPG silahlılarının şəhəri dinc əhali ilə birlikdə dar bir dəhliz vasitəsilə tərk etdiyini əlavə edib. Britaniyada yerləşən monitorinq qrupu İnsan Hüquqları üzrə Suriya Rəsədxanası son 2-3 gündə 200 mindən çox dinc əhalinin Afrini tərk etdiyini deyib. Xəbərlərə görə əməliyyat nəticəsində 150 mindən artıq dinc sakin Afrin rayonunu tərk etməyə məcbur olub Türkiyə Afrini niyə ələ keçirib? Türkiyənin Zeytun Budağı adlı Afrin hərbi əməliyyatı yanvarın 20-də, YPG-ni şəhərdən çıxarmaq məqsədilə başlanıb. Türkiyə hesab edir ki, YPG Türkiyənin cənub-şərqində muxtariyyət əldə etmək üçün 30-ildən çox silahlı mübarizə aparan separatçı Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) bir qoludur. YPG PKK ilə bilavasitə əlaqəsi olmadığını iddia edir. ABŞ isə Suriyada özünü İslam Dövləti adlandıran qruplaşmaya qarşı mübarizədə YPG ilə müttəfiqlik edir və YPG-nin bu iddiasını dəstəkləyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/01/140122_ukraine_clashes_death", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/01/140122_kiyev_death_protest", "doc1": "أشعل المحتجون النيران في إطارات السيارات وألقوا بها على الشرطة. وأكد الادعاء العام أن القتيلين لقيا حتفهما بسبب جروح ناتجة عن إطلاق نار. وهذه أول إصابة مميتة تحدث منذ بدء الاحتجاجات، في نوفمبر/تشرين الثاني الماضي، على رفض الحكومة لمعاهدة معتزمة مع الاتحاد الأوربي. وكانت اشتباكات قد اندلعت الأربعاء عقب اقتحام الشرطة لمعسكر المحتجين. ويجتمع الرئيس الأوكراني فيكتور يانوكوفيتش مع ثلاثة من زعماء المعارضة لبحث الأزمة. مواضيع قد تهمك نهاية قوانين مثيرة للجدل وتأتي الاشتباكات في اليوم ذاته الذي بدء فيه سريان مفعول قوانين جديدة ضد الاحتجاج. وكان البرلمان الأوكراني قد وافق على تلك القوانين الأسبوع الماضي، وأثار هذا احتجاجات من جديد، تحولت إلى عنف ليلة الاثنين. الرئيس اجتمع بثلاثة من زعماء المعارضة. وقد أصيب مئات من الأشخاص، وإن كان السبب في بعض العنف قد أنحي به على جماعة يمينية متطرفة غير معروفة، تدعى \"طائفة اليمين\". وقالت السفارة الأمريكية في أوكرانيا إنها \"ألغت عدة تأشيرات للأوكرانيين الذين لهم صلة بالعنف\". ولم تذكر السفارة أسماء هؤلاء، لكنها قالت إنها \"تبحث اتخاذ مزيد من الإجراءات ضد المسؤولين عن العنف الحالي\". أما الاتحاد الأوروبي فقد سئل عن موقفه إزاء العنف في أوكرانيا، وزير الخارجية السويدي كارل بيلت فقال \"لن تكون الأمور كما كانت عليه\". وأضاف بيلت، الذي كان يتحدث للصحفيين في سويسرا على هامش مؤتمر السلام بشأن سوريا، أنه لم ير أي إشارة تدل على أن \"النظام\" في كييف مستعد للجلوس مع المعارضة\". وكان الاتحاد الأوربي قد هدد باتخاذ إجراء ضد أوكرانيا بسبب تعاملها مع الاحتجاجات المناوئة للحكومة، بعد مقتل شخصين الأربعاء خلال الاشتباكات في كييف. استفزازات وكان مايكولا أزاروف، رئيس الوزراء الأوكراني، قد قال إن حكومته قد لا تجد أمامها خيارا سوى استخدام القانون الجديد الذي يوصف بأنه يقيد حق الاحتجاج في أوكرانيا إزاء \"استفزازات\" المحتجين. وبدأ تطبيق القانون، الذي أغضب المعارضين، الثلاثاء، غير أن ذلك أدى إلى تصعيد الاحتجاجات في العاصمة كييف. ويتضمن القانون الذي انتقده وزراء خارجية الاتحاد الاوربي منع ارتداء خوذات، أو أقنعة للوجه خلال التظاهر وحظر اقتحام المباني وقطع الطرق. كما يشمل منع نصب خيام أو مكبرات الصوت في الأماكن العامة بدون ترخيص وفرض غرامات باهظة أو عقوبات بالحبس على كل من يخرق بنود القانون. وحذر الرئيس الأوكراني من أن العنف يهدد البلاد بأسرها. غير أنه أبدى استعداده للتفاوض مع المتظاهرين. وفي تحد لتطبيق القوانين قذف المتظاهرون، الذين ارتدوا خوذات على رؤوسهم ألعابا نارية نحو قوات الشرطة بينما قذف عنصر من الشرطة قنبلة حارقة باتجاه إحدى الحافلات المحترقة، بحسب ما ظهر في البث المباشر للاشتباكات بين الشرطة والمحتجين. واعتقلت السلطات الاوكرانية نحو 32 شخصا من بين من قالت إنهم شاركوا في الاشتباكات. وأفادت وسائل إعلام محلية بأن 13 من بين المعتقلين حكم عليهم بالسجن لمدة 15 عاما بتهمة إحداث \"اضطراب شامل\" في البلاد. رغم تراجع الشرطة بعد اقتحام معسكر المحتجين، فلا تزال المواجهة قائمة. المقذوفات النارية استخدمها الطرفان خلال الاشتباكات. ارتدى عدد من المحتجين خوذات وأقنعة تحديا للقوانين الجديدة.", "doc2": "\"Etirazçıların ölümü barədə Ukrayndan gələn son xəbərlər bizi sarsıdıb, ölənlərin ailələrinə başsağlığı bildiririk. Biz qəti şəkildə gücdən istifadə edildiyindən heyfslənirik\", Avropa Komissiyasının başçısı Joze Manuel Barosso bildirib. Onun sözlərinə görə, Kiyevdəki hadisələrin son inkişafından sonra Avropa Komissiyası baş verənlərə cavab olaraq Ukrayna ilə münasibətlərini nəzərdən keçirəcək. Bu arada Ukrayna prezidenti Viktor Yanukoviç Kiyevdə Ukrayna müxalifətinin liderlərilə görüş keçirib. Danışıqlarda Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının rəhbəri Andrey Klyuyev, prezidentin müşaviri Andrey Portnov, ədliyyə naziri Yelena Lukaş, \"UDAR\" partiyasının lideri Vitali Kliçko, \"Batkivşina\" partiyası parlament fraksiyasının rəhbəri Arseniy Yatsenyuk və millətçi \"Svoboda\" partiyasının lideri Oleq Tyaqnibok iştirak edirlər. Ukraynada siyasi böhran növbəti dəfə dərinləşəndən prezident Yanukoviç ilk dəfədir ki müxalifət liderlərilə görüşür. Görüşdən əvvəl Yanukoviç Kiyevdə yaranmış böhranlı vəziyyətin dinc yollarla çözülməsinin hələ mümkün olduğunu bildirmişdi. \"Vətəndaşları evlərinə qayıtmağa çağırıram\", Ukrayna prezidenti bildirmişdi. Toqquşmalar polis etirazçıların düşərgəsini sökməyə cəhd edəndə başlayıb. Etirazçılar yandırıcı bombalar və daşlar, polis isə gözyaşardıcı qaz və rezin güllələr atıb. Ölənlərdən azı birində güllə yaraları olub. Gənc oğlan odlu silahdan açılan atəş nəticəsində dörd yara alıb. Onun həyatını itirməsi barədə məlumat yerli vaxtla səhər saat 6-da verilib. Güllənin kim tərəfindən açılması bəlli deyil. Tibb məntəqəsinin mühafizəçisi deyib ki, oğlanın cəsədi gətirilən kimi, polis və məhkəmə-tibbi ekspertizası da məntəqəyə baş çəkib. Kiyevdə polis və etrazçılar arasında qarşıdurmalar artıq üç gündür ki davam edir. Qarşıdurmalar etirazları kriminallaşdıran yeni qanunlara görə başlayıb. Etirazlarda qoruyucu baş geyimini və maskaları yasaqlayan qanuna qarşı olaraq bir çox etirazçı qırmızı dəbilqə geyinib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/02/140226_ukraine_currency_decline", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/02/140211_ukraine_failing_economy", "doc1": "هبوط قيمة العملة يزيد من خطورة الأزمة في أوكرانيا ويعكس هبوط العملة حالة الاضطراب السياسي في البلاد والضعف الاقتصادي المستمر بها منذ مدة طويلة. ومن المتوقع أن يؤدي ذلك إلى تفاقم الأزمة في البلاد، ويزيد من احتياج أوكرانيا إلى المساعدة المالية الدولية. وفي الوقت الذي لا تبدو روسيا مستعدة لتقديم يد العون، يزيد الضغط على الغرب والولايات المتحدة للقيام بذلك. وكانت الحالة الاقتصادية في أوكرانيا تشهد تدهورا قبل اندلاع الاضطرابات التي تشهدها الآن، وحجم الاقتصاد ما يزال أصغر عما كان عليه عام 1992 في الفترة التي تلت مباشرة الاستقلال عن الاتحاد السوفيتي. مواضيع قد تهمك نهاية \"انزلاق العملة\" ويأتي هبوط قيمة العملة كواحدة من مشكلات البلاد الاقتصادية التي زادت خطورة مع الأزمة السياسية الأخيرة. وكان هبوط قيمة العملة حادا إذ انخفض سعرها بنسبة 18 في المئة خلال هذا الشهر فقط. ومن جهته، يحاول البنك المركزي السيطرة على الوضع عن طريق استغلال احتياطي النقد الأجنبي لشراء الهريفنا. ومن القواعد المتبعة أحيانا في أوضاع كهذه هي تأمين ما يكفي من الاحتياطي لتغطية ثلاثة أشهر من الواردات. وتقدر هيئة استشارية في انجلترا أن أوكرانيا لديها حاليا أقل ما يكفي لشهرين، وهو ما من شأنه تحفيز المستثمرين والمدخرين بدرجة أكبر على سحب أموالهم. وفي السابق، طالب صندوق النقد الدولي أوكرانيا بتبني آلية أكثر مرونة لسعر الصرف، وهو ما يعني عمليا خفض قيمة العملة. غير أنه في بعض الحالات يكون انحدار العملة أمرا مفيدا حيث يعزز المنافسة في مجال الصناعة المحلية، كما أنه يعني أن الدولة لا تكون مضطرة لاستنفاد العملة لديها. ولكن إن حدث ذلك سريعا فسيخلق مشكلة لكل من اقترض عملة أجنبية سواء كان فردا، أو شركة، أو بنوكا حكومية. قلق روسي وتعتبر الفائدة والتسديدات المالية أغلى ثمنا بمقاييس العملة المحلية، ما قد يؤدي لإفلاس المقترضين. وعلى سبيل المثال كان هذا الأسلوب أحد الأسباب في سوء الأزمة المالية الآسيوية في التسعينيات. وحجم الدين الخارجي لأوكرانيا ضخم. وبحسب شركة \"كابيتال إكونوميكس\" للاستشارات في لندن فإن على أوكرانيا تسديد 66 مليار دولار هذا العام، أو سترحل الديون إلى العام القادم مع المزيد من الاقتراض. وعلى الرغم من أن أغلب هذه الديون متعلقة بالقطاع الخاص إلا أن الشركة تقول إن الحكومة ستحتاج أكثر من تسعة مليارات دولار هذا العام. كما وردت تصريحات من مسؤولين روسيين عن الأوضاع المالية في أوكرانيا، قد ينظر إليها باعتبارها نذير شؤوم. فقد قال سفير روسيا لدى الاتحاد الأوروبي، فلاديمير شيزوف، إن أوكرانيا تدين بحوالي ثلاثة مليارات دولار لشركة الغاز الروسية غازبروم. ومضى قائلا إن \"الغاز مازال يتدفق، ولكن المال لا يأتي.\" ويؤكد هبوط قيمة الهريفنا حقيقة مالية واحدة وهي أن أوكرانيا ستحتاج إلى المساعدة قريبا.", "doc2": "Ukraynanın xarici borcu və büdcə kəsiri artmaqda davam edir. Ötən cümə günü Ukrayna Mərkəzi Bankı valyutanın məzənnə kursunu növbəti dəfə endirərək xaricə pul köcürmələrini və investisiya məqsədilə xarici valyutanın alış-verişini qadağan edib. Rəsmi statistikaya əsasən, təkcə yanvar ayında qrivna məzənnəsinin dəstəklənməsinə Mərkəzi Bank $1.7 mlrd xərcləyib. Nəticədə Britaniyanın valyuta ehtiyyatları $17.8 mlrd səviyyəsinə enib. Ukrayna rəsmiləri milli valyutanın 10% dəyərdən düşməsinin səbəbini noyabr ayından davam edən kütləvi etirazlarda görürlər. Lakin tənqidçilər məhz hökümətin bacaraqsız idarəçiliyini iqtisadi geriləmənin kökündə durduğunu deyirlər. Maraq azalır 2013 ilin sonunda Ukraynanın investorlar üçün cazibədarlığı son 5 ilin ən aşağı nöqtəsində olub, Ukraynada mənzillənən Avropa Biznes Assosiyasiyası bildirib (EBA). Investorlara görə rəsmi Kiyevin Aİ ilə yaxınlaşmaqdan imtina etməsi korrupsiya, ticarət baryerləri, valyuta idarəçiliyi, gömrük rüsumları kimi mövcud problemlərin siyahısını daha da artırıb. Rəsmi Kiyev iqtisadi tənnəzülün səbəbini etirazlarda görür. \"Investorlar ümid edirdilər ki, Aİ ilə inteqrasiya Ukraynada biznes qaydalarını daha şəffaf və ədalətli edəcək” EBA-nın direktoru Anna Derevyanko deyib. Kiçik biznes - böyük problemlər Kiyev etirazlarında iştirak edən kiçik biznes təmsilçiləri irimiqyaslı korrupsiya, vergi, gömrük və bu qəbildən olan təzyiqlərdən bezdiklərini bildirirlər. Etirazlara qoşulan kiçik biznes təmsilçiləri korrupsiyadan bezdiklərini deyirlər. 2010-2012 illər arasında Ukraynada 600,000, biznes müəssisəsi bağlanılıb. Ukraynanın ağır sənayesinin əsas obyektləri Ukraynanın şərqində yerləşir. Prezident Yanukoviçin elektoratı, Ukrayna oliqarxlarının əksəriyyəti məhz bu bölgə ilə bağlıdır. Oliqarxlar 2013-cü ilin birinci yarısında prezidentlə bərabər Aİ ilə inteqrasiyanı dəstəkləyirdilər. Lakin Rusiya ilə ticarətdə problemlər yarandıqdan sonra onların fikri dəyişdi. Oliqarxlar Avropa ilə yaxınlaşmanın baha başa gəldiyini deməyə başladılar. Lakin etirazlar zorakı səciyyə aldıqca, və Qərb Ukrayna rəsmilərinə qarşı mümkün sanksiya ölçülərini müzakirə etməyi nəzərdən keçirəndə, bəzi oliqarxların mövgeyində növbəti dönüş sezilməyə başladı. Xaricə köç Varidatı $15.4 mlrd güman edilən və Ukraynanın ən məşhur oliqarxı sayılan Rinat Ahmetov Kiyevin Aİ ilə inteqrasiyadan imtina edilməsinin səbəblərinə aydınlığın gətirilməsinə çağırıb. Həmin çağırış Ahmetova məxsus olan System Capital Management (SCM) şirkətinin vebsaytında dərc olunub. Milyarder Rinat Ahmetov da dilə gələrək rəsmi Kiyevdən Aİ ilə münasibətlərinə aydınlıq gətirməyə çağırıb. Eyni zamanda, ilk növbədə ölkənin qərbindən və kənd bölgələrindən olan, xeyli sayda ukraynalılar iş və pul dalınca xaricə üz tutur. 2012-ci ildə xaricdə işləyən ukraynalılar vətənə $7.5 mlrd (yəni Ukraina ÜDM-nin 4%-i həcmində) pulu bank transferləri vasitəsilə göndəriblər. Dünya Bankına əsasən bu göstəriciyiə görə Ukrayna dünyada ilk on ölkə siyahısına daxildir. Təxminlərə görə 2013-cü ildə xaricdən pul göndərmələri vasitəsilə Ukrayna iqtisadiyyatı əlavə $9.3 mlrd dollar əldə edib. Son zamanlar xaricdə işləyən ukraynalıların sayı isə 5 milyona yaxınlaşıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40934006", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40928707", "doc1": "وثائقي \"أمراء آل سعود المخطوفون\" ففي صباح يوم 12 يونيو/حزيران 2003، ركب أمير سعودي سيارة قادته إلى قصر في ضواحي مدينة جنيف بسويسرا. اسمه سلطان بن تركي بن عبد العزيز والقصر الذي نُقل إليه هو قصر عمه الملك الراحل فهد. واستدعاه لتناول الفطور الابن المفضل للملك فهد، الأمير عبد العزيز بن فهد. وكان سلطان خلال الشهور الذي قضاها في جنيف ينتقد علانية القيادة السعودية. وطلب منه عبد العزيز أن يعود إلى السعودية حيث قال له إن النزاع الناشئ عن انتقاده للقيادة السعودية سيحل هناك. رفض سلطان العرض، وآنذاك ذهب عبد العزيز لإجراء مكالمة هاتفية. وانصرف أيضا الرجل الآخر الذي كان في الغرفة، وزير الشؤون الإسلامية السعودي، الشيخ صالح آل الشيخ. وبعد لحظات، داهم الغرفة رجال ملثمون ثم شرعوا في ضرب سلطان وكبلوه ثم غرزوا إبرة في عنقه. وأسرعوا بالأمير سلطان الفاقد للوعي إلى مطار جنيف ثم نقلوه إلى طائرة طبية كانت تنتظر في مدرج المطار. كانت هذه رواية سلطان للأحداث، التي أخبر بها محكمة سويسرية بعد سنوات عديدة مرت على هذه الحادثة. وكان من ضمن الموظفين العاملين مع سلطان في انتظار عودته من موعد الفطور، مسؤول الاتصالات الخاص به، إدي فيريرا. الأمير سلطان بن تركي (وسط الصورة) قال فيريرا متذكرا تلك الأحداث \"بعد مرور الوقت، خلال النهار، حل صمت مطبق. لم نستطع التواصل مع فريق الأمن. كان ذلك أول تنبيه حقيقي لنا. حاولنا الاتصال بالأمير؛ لم يكن ثمة رد، ولا جواب\". وبعد الظهيرة، وصل زائران غير متوقعين. لقد جاء السفير السعودي في سويسرا برفقة المدير العام للفندق وأخبرانا بكل هدوء بأن على الجميع أن يغادروا الجناح في الطابق العلوي. قال فيريرا \"الأمير نقل إلى الرياض، وخدماتنا لم تعد مطلوبة، ويمكن أن نغادر\". ما الذي يمكن أن يكون الأمير سلطان قد قام به وجعل عائلته تخدره بعنف وتختطفه؟ لقد وصل السنة الماضية إلى أوروبا من أجل العلاج ، ثم بدأ يجري مقابلات ينتقد فيها الحكومة السعودية. أدان سجل بلاده في مجال حقوق الإنسان، واشتكى من تفشي الفساد بين الأمراء والمسؤولين، ودعا إلى ضرورة تبني سلسلة من الإصلاحات. ومنذ عام 1932، عندما أسس الملك عبد العزيز آل سعود المملكة العربية السعودية، والبلد يُحكَم كمَلَكية مطلقة، ولم يسمح بأي معارضة. الأمير تركي بن بندر آل سعود يتلقي وزير مالية باكستان في عام 2003 كان الأمير تركي بن بندر آل سعود مسؤولا رفيعا في جهاز الأمن، وكان مكلفا بفرض النظام بين أفراد الأسرة المالكة ذاتها. لكن نزاعا مريرا مع الأسرة على مسائل الإرث انتهى به إلى السجن. وعند إطلاق سراحه، فر إلى باريس حيث بدأ في عام 2012 يبث مقاطع فيديو في موقع التواصل الاجتماعي يوتيوب يدعو فيها إلى ضرورة تبني إصلاحات في السعودية. حاول السعوديون إقناع الأمير تركي بالعودة إلى بلاده مثلما فعلوا مع الأمير سلطان. وعندما اتصل نائب وزير الداخلية بالأمير تركي، سجل الأمير المحادثة ثم بثها على الإنترنت. قال نائب وزير الداخلية، أحمد السالم \"الجميع يتطلع إلى عودتك. بارك الله فيك\". وأجاب تركي \"الجميع يتطلع إلى عودتي؟ ماذا عن الرسائل التي أرسلها إلي ضباطك.(والتي جاء فيها) \"يا ابن العاهرة، سنسحبك إلى بلدك مثل سلطان بن تركي.\" وأجاب نائب وزير الداخلية مطمئنا: لن يلمسوك. أنا أخوك.\" وقال تركي \"لا إنها -الرسائل- منك. وزارة الداخلية هي التي أرسلتها\". ظل تركي ينشر مقاطع الفيديو حتى يوليو/تموز 2015 ثم اختفى في وقت لاحق من السنة ذاتها. قال صديق لتركي، وهو مدون وناشط يسمى وائل الخلف، \"كان يتصل بي كل شهر أو شهرين\". وأضاف قائلا \"ثم اختفى لمدة أربعة أو خمسة أشهر. انتابتني الشكوك، ثم سمعت من ضابط كبير في المملكة أن تركي بن بندر معهم. رحَّلوه إلى السعودية... اختطفوه\". بعد بحث طويل عن أي أخبار تتعلق بتركي، عثرت على مقال في صحيفة مغربية جاء فيه أنه كان عائدا إلى فرنسا بعد زيارة إلى المغرب عندما اعتقل وسجن هناك. ثم سُلِّم إلى السلطات السعودية بناء على طلب منها بموافقة محكمة مغربية. لا نعرف على وجه الدقة ما الذي جرى لتركي بن بندر لكن قبل أن يختفي، سلَّم إلى صديقه، وائل الخلف، نسخة من كتاب ألفه كان قد أضاف إليه مذكرة بشأن ما بدا أنه نبوءة (بمآل الحكومة السعودية). \"عزيزي وائل، هذه البيانات لا ينبغي تبادلها إلا إذا تعرضت للاختطاف أو الاغتيال. أعرف أيضا أنهم ينتهكون حقوقي وحقوق الشعب السعودي\". سعود بن سيف النصر وفي الوقت ذاته الذي اختفى فيه الأمير تركي، لقي أمير سعودي آخر، وهو سعود بن سيف النصر من أفراد الأسرة غير المشهورين نسبيا ويحب ارتياد الكازينوهات والفنادق الفخمة في أوروبا، المصير ذاته. فقد بدأ سعود في عام 2014، كتابة تغريدات تنتقد النظام الملكي في السعودية. دعا الأمير سعود في تغريداته إلى مقاضاة المسؤولين السعوديين الذين أيدوا عزل الرئيس المصري محمد مرسي بدعم من الجيش في السنة الماضية. ثم في سبتمبر/أيلول 2015، ذهب أبعد من ذلك في تغريداته. بعدما كتب أمير سعودي مجهول رسالتين دعا فيهما إلى انقلاب داخل العائلة الحاكمة بغية خلع الملك سلمان، أيده علانية سعود، وكان الأمير الوحيد من الأسرة الحاكمة الذي فعل ذلك. ويرقى هذا الفعل إلى درجة الخيانة، وربما هذا ما حدد مصيره. وبعد مرور أيام قليلة، نشر تغريدة جاء فيها: \"أدعو الشعب السعودي إلى تحويل فحوى هاتين الرسالتين إلى ضغوط شعبية\". ثم صمت حسابه ��لى تويتر. ويعتقد أمير سعودي آخر انشق عن الأسرة المالكة، وهو الأمير خالد بن فرحان آل سعود الذي ذهب إلى ألمانيا وحصل على اللجوء السياسي فيها عام 2013، أن الأمير سعود وقع ضحية فخ لاستدارجه من مدينة ميلانو إلى العاصمة روما لمناقشة مشروع مع شركة روسية إيطالية كانت تسعى لفتح فروع في الخليج. يقول خالد \"طائرة خاصة من الشركة جاءت وأخذت الأمير سعود. لكنها لم تهبط في روما وإنما في الرياض\". وزعم أن \" المخابرات السعودية هي التي (فبركت) العملية برمتها\". وتنقل الأمير سلطان، الذي كان من ضمن الأمراء البارزين في الأسرة الحاكمة، بين السجن والإقامة الجبرية. بيد أن صحته تدهورت أيضا؛ ففي عام 2010، سمحت له الأسرة الحاكمة بالذهاب إلى مدينة بوسطن في ولاية ماساتشوستس من أجل العلاج. ما فعله الأمير سلطان من منفاه الأمريكي المتسم بالأمان ربما أصاب السعوديين بالفزع؛ فقد تقدم بشكوى جنائية في المحاكم السويسرية اتهم فيها الأمير عبد العزيز بن فهد والشيخ صالح آل الشيخ بالمسؤولية عن اختطافه في عام 2003. حصل محاميه الأمريكي، كلايد بيرغستريسر، على سجله الطبي من مستشفى الملك فيصل التخصصي في الرياض حيث أدخل إليه سلطان يوم 13 يونيو/حزيران 2003. وذكر التقرير الطبي أن أنبوبا وُضِع في فمه لمساعدته على التنفس أثناء تخديره، وأن أحد جوانب الحجاب الحاجز في فمه تعرض للشلل ويحتمل أن ذلك كان نتيجة للاعتداء عليه. وهذه أول مرة يقدم فيها أمير سعودي بارز شكوى جنائية في محكمة غربية ضد عضو في الأسرة الحاكمة. لكن محاميه قال إن السلطات السويسرية أظهرت اهتماما محدودا بهذه القضية. وقال المحامي \"لم يتم أي شيء من أجل تحديد ما جرى في المطار. من هم الطيارون؟ ما هو برنامج هذه الرحلة عندما وصلت الطائرة من السعودية؟ هذا الاختطاف حدث على الأراضي السويسرية. كان المرء يظن أن السلطات السويسرية ستتخذ إجراءات ما لتحديد ما جرى\". في يناير/كانون الثاني 2016، كان سلطان مقيما في فندق خاص بباريس عندما استدرج إلى طائرة نقلته إلى الرياض مثلما حدث مع سعود بن سيف النصر. كان ينوي زيارة أبيه المقيم في القاهرة وهو أيضا أمير معروف بانتقاداته للحكومة السعودية عندما عرضت القنصلية السعودية عليه وعلى مرافقيه أي نحو 18 فردا بمن فيهم طبيب خاص وممرضات وحرس شخصي من الولايات المتحدة وأوروبا استخدام طائرة خاصة. وبالرغم مما حدث معه في عام 2003، فإنه قبل العرض. وروى شخصان من مرافقيه الأحداث التي جرت، وكلاهما فضل عدم الإفصاح عن هويته. قال أحدهما \"اتجهنا إلى مدرج المطار، وأمامنا كانت طائرة ضخمة، كان اسم المملكة العربية السعودية مكتوبا عليها\". وقال الآخر \"كان الأمر غريبا بعض الشيء لأن طيارين كثيرين كانوا على متنها، كانوا كلهم رجالا\". أقلعت الطائرة وكانت شاشة المسار تشير إلى أنها متجهة إلى القاهرة، لكن بعد ساعتين ونصف الساعة من الطيران في الجو، اختفت الكتابة من اللوحات. كان الأمير سلطان نائما في غرفته، لكنه استيقظ قبل نحو ساعة من الهبوط. نظر من نافذة الطائرة، وبدا قلقا، حسب مرافقيه السابقين. وتبادر إلى أذهانهم أن الطائرة متجهة إلى السعودية، بدأ سلطان في طرق باب قمرة القيادة وأخذ يصيح طلبا للمساعدة. وطلب أحد أفراد الطاقم من الفريق الملازم للأمير البقاء في مقاعدهم. وقال أحد المرافقين \"نظرنا من النافذة ورأينا مجموعة من الجنود يمسكون بالبنادق قرب صدورهم يطوقون الطائرة\". أخرج الجنود وأفراد الطاقم سلطان من الطائرة. كان يصيح ويطلب من فريقه أن يتصلوا بالسفارة الأمريكية. نُقل الأمير وفريقه الطبي إلى فيلا ثم وُضِعوا تحت حراسة مسلحة. كان بقية أفراد الفريق يشعرون بالقلق الشديد عندما كانوا في الطائرة. ثم نقلوا لاحقا إلى فندق واحتجزوا لمدة ثلاثة أيام بدون السماح لهم بحمل جوازات سفرهم أو هواتفهم المحمولة. ثم سُمح لهم بالسفر إلى الوجهات التي يختارونها. لكن قبل السماح لهم بالمغادرة، قدم أحد أفراد الطاقم الذي تعرف عليه فريق الأمير عندما كان في الطائرة اعتذاره. قال شخص كان مع الأمير \"قال لنا إننا كنا في المكان الخطأ، وفي الوقت الخطأ. وإنه آسف للإزعاج\". وأضاف الآخر: \"لم أتعرض للإزعاج وإنما تعرضت للاختطاف. لقد احتجزت ضد إرادتي في بلد لم أختر أن أذهب إليه\". كان الوضع مثيرا للدهشة. اختطف مع الأمير سلطان نحو 18 مواطنا أجنبيا ثم نقلوا إلى السعودية واحتجزوا من قبل الجيش السعودي. لم تتسرب أي أنباء عن الأمير سلطان منذ هذه الأحداث. وقال المحامي إنه طلب من الحكومة السعودية الرد على المزاعم الواردة في هذا الفيلم لكنها رفضت التعليق عليه. الأمير خالد وفي الوقت ذاته، قال الأمير خالد اللاجئ في ألمانيا، إنه يخشى من أنه سيجبر أيضا على العودة إلى الرياض. يقول الأمير خالد \"كنا أربعة أمراء في أوروبا. انتقدنا الأسرة المالكة وحكمها في السعودية. اختطف ثلاثة منا. أنا الوحيد المتبقي الذي لم يخطف\". هل يمكن أن يكون الدور المقبل على الأمير خالد في قائمة المختطفين؟ قال الأمير خالد \"أنا مقتنع بذلك. لقد اقتنعت بذلك منذ زمن طويل. إذا فعلوا ذلك الآن، فإنهم سيكونون قد قاموا بذلك من قبل. أنا حذر جدا، لكن هذا ثمن حريتي\". الثلاثاء 15 - 19:05 الأربعاء 16- 02:05 - 12:05- 22:05 الخميس 17 - 03:05 السبت 19- 12:05 الأحد 20 - 04:05 - 21:05 الاثنين 21 - 03:05 - 14:05 الثلاثاء 22 - 00:05", "doc2": "Şahzadə Sultan bin Turki (ortada) 2003-cü ilin iyunun 12-də səhər tezdən Səudiyyə şahzadəsi Sultan bin Turki bin Əbduləziz avtomobildə, əmisi, mərhum kral Fəhdə mənsub olan və Cenevrə ətrafında yerləşən saraya gətirilib. Kralın sevimli oğlu, şahzadə Əbduləziz bin Fəhd, Sultanı saraya səhər yeməyinə dəvət etmişdi. Əbduləziz, Sultandan Səudiyyəyə qayıtmağı xahiş edir. Onun sözlərinə görə, orada sultanın tənqidi çıxışları ilə bağlı Səudiyyə rəhbərliyi ilə münasibətində əmələ gəlmiş gərginlik öz həllini tapmalı idi. Sultan bu təklifdən imtina etdikdə isə, Əbdulaziz telefon zəngi etmək üçün otaqdan çıxır. Otaqdakı digər bir şəxs, Səudiyyənin İslami münasibətlər naziri, şeyx Saleh əl-Şeyx də eyni hərəkəti edir. Bir neçə saniyədən sonra isə həmin otağa maskalı adamlar daxil olaraq, Sultanı döyüb əlini qandallayır və boğazına iynə vururlar. Huşsuz vəziyyətdə Sultan, Cenevrə aeroportuna gətirilir və orada gözləyən təcili tibbi yardım təyyarəsinə yerləşdirilir. Hər halda, illər keçəndən sonra Sultanın İsveçrə məhkəməsinə verdiyi ifadələrdə hadisə belə təsvir olunub. Sultanın Cenevrə otelinə geri qayıdacağını gözləyən ətrafı arasında isə onun kommunikasiya katibi Eddie Ferreira olub. \"Biz təhlükəsizlik komandası ilə əlaqə yarada bilmirdik. Biz şahzadə ilə əlaqə yaratmağa cəhd etdik, lakin o, cavab vermirdi\", - Eddie Ferreira xatırlayır. Günorta isə oteldə Sultanın qaldığı nömrəyə iki gözlənilməz qonaq gəlir. \"Səudiyyənin İsveçrədəki səfiri və otelin baş meneceri bizə nömrəni boşaltmaq və oteli tərk etmək göstərişi verdilər, - Ferreira deyir. - Şahzadə artıq Ər-Riyadda idi. Bizim qulluğumuza artıq ehtiyac yox idi\". Ailəsi tərəfindən Sultanın bu cür kobudcasına oğurlanmasına səbəb nə ola bilərdi? Ötən il o, Avropaya tibbi müalicə keçmək üçün gələndən sonra verdiyi müsahibələrdə Səudiyyə hökümətini tənqid etməyə başlamışdı. O, ölkədə insan haqları durumunu pisləmişdi, şahzadələr və rəsmilər səviyyəsində korrupsiya hallarını qeyd edərək ölkədə islahatların keçirilməsinə çağırış etmişdi. Kral Əbduləziz 1932-cii ildə Səudiyyə Ərəbistanını yaratdığı andan ölkədə mütləq monarxiya bərqərar olub və dissidentlərə qarşı dözümsüzlük nümayiş etdirilib. Şahzadə Turki bin Bəndər Pakistanın Maliyyə naziri ilə 2003-cü ildə görüşdüyü zaman. Şahzadə Turki bin Bəndər bir vaxtlar Səudiyyə poilisinin mühüm fiquru olub, kral ailəsinin mühafizəsinə cavabdeh olub. Lakin vərəsəlik mübahisəsinə görə yaranmış ailədaxili münaqişədən sonra o həbsxanaya düşür. Azadlığa çıxdıqdan sonra isə Parisə uçur və 2012-ci ildən YouTube-da Səudiyyədə islahatlara çağıran videolar yerləşdirməyə başlayır. Səudiyyəlilərin buna reaksiyası şahzadə Sultanla olduğu kimi oldu. Onlar Turkini dilə tutub, geri qaytarmağa cəhd etdilər. Daxili İşlər nazirinin müavini Əhməd əl-Səlim, ona telefon açanda, şahzadə telefon söhbətini yazıb internetdə paylaşdı. Turki videoları 2015-ci ilin iyul ayına qədər dərc etməyə davam etdi. Lakin sonradan o yoxa çıxdı. \"O, bir-iki aydan bir adətən mənə zəng edərdi, - fəal və bloqer dostu Vail əl-Xələf deyir. - Odur ki, dörd-beş ay ondan səs çıxmayanda, mən şübhələndim. [Sonra] Krallığın yüksək vəzifəli birisindən öyrəndim ki, Turki bin Bəndər onlardadır. Demək, onlar onu tutub oğurlayıblar\". Uzun axtarışdan sonra bir Mərakeş qəzetində Turki barədə xəbərə rast gəldim. Xəbərdə deyilirdi ki, Mərakeşə səfərindən sonra Fransaya yola düşməyə hazırlaşarkən, o həbs olunub və Səudiyyənin xahişi ilə Mərakeş məhkəməsinin qərarı əsasında deportasiya olunub. Turki bin Bəndərin başına nə iş gəldiyi barədə dəqiq məlumatımız yoxdur, lakin yoxa çıxandan əvvəl o, dostu Vailə yazdığı kitabı verərək, əlyazmaya belə bir məktub də əlavə etmişdi: \"Əzizim Vail, yazdığım bəyanatlar, mən oğurlana və ya öldürülənədək açıqlanmamalıdır. Bilirəm ki, onlar məni öldürəcək və ya oğurlayacaq. Onu da bilirəm ki, onlar necə mənim və Səudiyyə xalqının hüquqlarını pozur\". Şahzadə Səud bin Səif ən-Nəsr Turki yoxa çıxan dövrdə, kral ailəsinin daha bir üzvü eyni aqibəti yaşayıb - Avropa kazinolarını və bahalı otelləri xoşlayan şahzadə Səud bin Səif ən-Nəsr. O, Səudiyyə kral sülaləsi iyerarxiyasında nisbətən aşağı pillələrdə yer tutan birisi sayılır. Səud, 2014-ci ildən bəri Səudiyyə monarxiyası barədə tənqidi ruhda yazılmış tvitlər paylaşıb. O, Misirdə prezident Məhəmməd Morsinin devrilməsini dəstəkləmiş Səudiyyə rəsmilərinin mühakimə olunmasına çağırış etmişdi. 2015-ci ilin sentyabrında Səud bundan da irəliyə getdi. Anonim Səudiyyə şahzadəsi tərəfindən kral Salmanı devirməyə çağıran iki məktub yazıldıqdan sonra, həmin çağırışı açıq şəkildə dəstəkləyən, kral ailəsi üzvlərindən yalnız Səud oldu. Bu hərəkət dövlət xəyanətinə bərabər idi və ola bilsin ki, bununla o, özünə hökm oxumuş oldu. \"Mən ölkəni bu məktublarda yazılanları xalq təzyiqinə çevirməyə çağırıram\", - Səud öz Twitter səhifəsində yazmışdı. Bundan sonra onun Twitter hesabına sükut çökdü. 2013-cü ildə Almaniyaya uçmuş digər bir şahzadə dissident - şahzadə Xalid bin Fərhan - hesab edir ki, Səud oğurlanıb. O güman edir ki, Səud, bir Rusiya-İtaliya şirkətilə işgüzar danışqlar aparmaq üçün Milandan Romaya uçmağa dilə tutulub və yolda oğurlanıb. \"Səudu Romaya çatdırmaq üçün şirkətin özəl təyyarəsi göndərilib. Lakin təyyarə Romada yerə enməyib, əvəzində, Ər-Riyada uçub, - Xalid deyir. - Bu əməliyyatı Səudiyyə kəşfiyyatı qurub\". \"İndi şahzadə Səudun taleyi şahzadə Turkinin taleyi ilə eynidir… həbsxana zirzəmisi\", - o deyir. Şahzadə Sultan, kral sülaləsi iyerarxiyasında daha yuxarılarda durduğundan həbsxana ilə ev dustaqlığı arasında var-gəl edib. Lakin onun səhhəti pisləşdikdən sonra, 2010-ci ildə kral ailəsi ona ABŞ-da, Massachusetts ştatının Boston şəhərində müalicə kursu almağa icazə vermişdi. Şahzadə Sultan ABŞ-da olduğu zaman İsveçrə məhkəməsinə cinayət törədilməsi barədə şikayət ərizəsi göndərdi. Həmin ərizədə o, 2003-cü ildə oğurlandığına görə şahzadə Əbduləziz bin Fəhdi və şeyx Saleh əş-Şeyxi ittiham etmişdi. Onun amerikalı vəkili, Clyde Bergstresser, şahzadənin Ər-Riyadda yatdığı kral xəstəxanasından onun sağlamlıq durumu barədə qeydləri əldə edə bilmişdi. Həmin tibbi sənədlərdə, şahzadə 2003-cü il iyunun 13-də xəstəxanaya gətirilərkən, nəfəsi ağzına yerləşdirilmiş boru vasitəsilə aldığı və zənn edildiyi kimi, hücuma məruz qalması nəticəsində diafraqmasının bir tərəfinin iflic vəziyyətdə olduğu qeyd olunmuşdu. İlk dəfə olaraq, Səudiyyə kral ailəsinin yüksək vəzifəlisi, ailənin digər üzvünə qarşı cinayət işi qaldırmaq üçün Qərb məhkəməsinə şikayət etmişdi. Lakin Bergstresser-in dediyinə görə, İsveçrə rəsmiləri tərəfindən bu işə göstərilən maraq zəif idi. \"Aeroportda nə baş verdiyini araşdırmaq üçün heç nə edilmədi, - o deyir. - Pilotlar kimi idi? Bu hadisə İsveçrədə törədilmişdi. Orada nə baş verdiyinin aydınlaşdırılmasına maraq göstəriləcəyini güman etmək olardı\". 2016-cı ilin yanvar ayında, Sultan, Paris otelində qaldığı zaman Səud bin Səif an-Nəsr kimi təyyarəyə oturmağa dilə tutulmuşdu. O, Qahirədə atasına baş çəkməyə hazırlaşırdı. Onun atası da Səudiyyə hökümətinin tənqidçisi kimi ad qazanmışdı. Sultanı bu səfərdə ABŞ və Avropadan olan 18 nəfərdən ibarət komandası müşayiət etməli idi. Onların arasında həkimlər, tibb bacıları və mühafizəçilər var idi. Səudiyyə konsulluğu şahzadəyə komandası ilə birgə uçuş üçün təyyarə ayırmağı təklif edir. Şahzadə, 2003-cü ildə başına gələnlərə baxmayaraq, bu təklifi qəbul edir. Bundan sonra hadisələrin necə inkişaf etdiyini, şahzadəni müşayiət edən heyətə daxil olan iki nəfər danışmağa razılıq verib. Onlar adlarının çəkilməsini istəməyib. \"Biz uçuş zolağına çıxdıq, qarşısımızda böyük bir təyyarə dayanmışdı.. üzərində təyyarənin Səudiyyə Ərəbistanına məxsus olduğu yazılmışdı,\" - onlardan biri deyir. \"Təyarənin göyərtəsində xeyli sayda heyət üzvü var idi - hamısı kişi idi. Cansıxıcı bir vəziyyət idi\", - o birisi davam edir. Təyyarə havaya qalxanda göyərtədəki monitorlar uçuşun Qahirəyə olduğunu göstərirdi. Lakin sonradan monitorlarda təsvir pozuldu və bu 2,5 saat davam etdi. Uçuş zamanı ona ayrılmış otaqda yuxulayan şahzadə Sultan enişə bir saat qalmış oyandı. Pəncərədən aşağıya baxandan sonra o, narahat olmağa başladı, komandasının keçmiş üzvləri deyir. Başa düşəndə ki, onlar Səudiyyə Ərəbistanına enməyə hazırlaşır, Sultan pilot kabinəsini döyməyə və qışqıraraq köməyə çağırmağa başladı. Yerə endikdən sonra təyyarəni silahlı əsgərlər mühasirəyə aldı. Əsgərlər və təyyarənin uçuş heyəti Sultanı sürüyərək təyyarədən bayıra çıxardılar. Şahzadə, qışqıraraq öz adamlarına ABŞ səfirliyinə zəng etməyi tapşırdı. Şahzadə və onu müşayiət edən həkimləri silahlı əsgərlərin keşik çəkdiyi malikanəyə apardılar. Şahzadəni müşayiət edən komandanın qalan üzvləri isə bir müddətdən sonra otelə aparıldı. Onlar orada 3 gün ərzində pasportsuz və telefonsuz saxlanıldı. Sonradan, şahzadəni müşayiət edən adamlara istədikləri yerə uçmağa icazə verildi. Onlar Səudiyyəni tərk etməzdən əvvəl bir səudiyyəli rəsmi onlara üzrxahlıq bildirib. \"O dedi ki, biz, sadəcə, yanlış vaxtda yanlış yerdə olmuşuq. Və narahtlıq yarandığına görə üzr istədi\", şahzadənin komandasının keçmiş üzvlərindən biri deyir. \"Lakin söhbət narahatlıqdan getmir - bizi oğurlamışdılar. Mən istəyimə zidd olaraq seçmədiyim ölkəyə gətirilmişdim\", - başqası əlavə edir. Bu, heyrətli bir vəziyyət idi. Şahzadə Sultanla birlikdə 18-ə yaxın xarici vətəndaş oğurlanaraq Səudiyyə Ərəbistanına gətirilmişdi və Səudiyyə hərbiyyəsi tərəfindən saxlanılmışdı. Həmin hadisədən sonra şahzadə Sultan barədə heç bir xəbər yoxdur. Mən filmim üçün Sədiyyə Ərəbistanı rəsmilərindən ittihamlara cavab verməyi xahiş etmişdim. Onlar məsələni şərh etməkdən boyun qaçırdı. Şahzadə Xalid Bu arada isə, şahzadə Xalid hələ də Almaniyada mühacirətdədir. O, Ər-Riyada zorla qaytarılacağından ehtiyat edir. \"Kral ailəsi üzlərindən dördü Avropada idi. Biz ailəni və Səudiyyə Ərəbistanında tətbiq olunan üsul-idarəni tənqid edirdik. Dördümüzdən üçü oğurlandı. Yalnız mən indi qalmışam\", - o deyir. Oğurlanacaqlar siyahısında növbə ona çatmayıb ki? . \"Mən buna əminəm. Onların imkanı olsa, elə indicə məni oğurlayıb apararlar. Çox ehtiyat edirəm. Amma nə etmək olar, azadlığın qiyməti baha olur\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/09/130910_syria_russia_proposal", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/09/130910_kendall_syria_analysis", "doc1": "عقبات كثيرة أمام تطبيق المقترح لكن ما إمكانية تحقيق هذا المقترح في تسوية؟ لن يكون المسار الدبلوماسي للرقابة على مخزون الأسلحة الكيمائية السورية وتدميرها سهلا. أولا، ستحتاج الحكومة السورية التأكيد على أنها تملك أسلحة كيمائية، وهو شيء دأبت لعقود على إنكاره، باستثناء طرح عفوي أدلى به متحدث باسم الحكومة سيء الحظ. كما ستحتاج دمشق إلى تحديد كميات المواد الكيمائية التي تخزنها وموقعها. وهذا الاعلان سيحتاج إلى أن يتحقق منه مفتشو الأمم المتحدة، الذين عليهم أن يذهبوا إلي هناك للتأكيد على أن ادعاءات سوريا تطابق ما وجدوه على الأرض. مواضيع قد تهمك نهاية وحتى ذلك قد لا ينهي الجدل الدائر بشأن ما إذا كانت القائمة شاملة أو إذا كان هناك بعض المخزون الذي يحتفظ به الرئيس السوري. ونعود بالذاكرة إلى الزيارات العديدة التي نهض بها مفتشو الأسلحة الأممية للعراق خلال فترة تجاوزت عشر سنوات، والجدل الذي أثير قبل الغزو الامريكي بقيادة الولايات المتحدة عام 2003. ثانيا، من الصعب تفعيل هذه المبادرة دون موافقة من مجلس الأمن الدولي، وهو نفس المجلس الذي أخفق على مدى ثلاث سنوات في التوصل إلى توافق بشأن اتخاذ قرارات بشأن سوريا. وسوف يلزم الاجراء صياغة مسودة طلب رسمي أو الطلب من سوريا تسليم المخزون للرقابة الدولية. وأشار الأمين العام للامم المتحدة بان جي مون بالفعل إلى أنه يفكر في مفاتحة مجلس الأمن في دعوة سوريا إلى نقل أسلحتها الكيمائية إلى مواقع يمكن تدميرها فيه على نحو آمن. غير أن أي مسودة قرار ربما تتعثر بسهولة على خلفية الشروط واللغة المستخدمة. لقد حذر وزير الخارجية الفرنسي لوران فابيوس بالفعل من أن أي قرار من جانب مجلس الأمن الدولي يلزم دعمه بشروط صارمة، واطار زمني قصير وتحذير من العواقب الوخيمة من عدم تطبيقه. فهل توافق روسيا على ذلك؟ لا وليس في الصيغة الحالية. تسويف الأحداث؟ ثالثا، حتى إذا تجاوزنا هذه العقبات، سيلزم التغلب على المشاكل العملية المتعلقة بدخول مفتشين أممين إلى بلد يشهد حربا أهلية. وهل سيقتنع جميع الأطراف في الصراع بالالتزام بوقف إطلاق النار بغية السماح بوصول المسؤولين الأمميين إلى مواقع عملهم؟ هل ستفلح تعهدات بضمان سلامة المفتشين الدوليين في مناطق بالبلاد لا يسيطر عليها أي جماعة بالمعنى الواضح وتحت أي مسمى؟ يذكر أن مساعي سابقة لإبرام هدنة تفضي إلى السماح لوكالات المساعدات الانسانية بالدخول بغية مساعدة الجرحى والنازحين قد باءت بالفشل، وعليه فإن سبيل الاتفاق على هذه القضية سيكون أكثر صعوبة بالتأكيد. وبالنظر إلى هذه العقبات كافة، هل توجد أي فرصة لتحقيق هذه المبادرة؟ يبدو أن الفكرة كان لم تكن متوقعة. فباعتراف وزير الخارجية الروسي سيرجي لافروف، فقد جاء في سياق تصريحات وزير الخارجية الأمريكي جون كيري (وهو تصريح نفاه كيري في وقت سابق ووصفه بمجرد حديث). وربما ينظر كل من الروس والسوريون إلى ذلك على أنه بمثابة تسويف للأحداث في مسعى لتأجيل توجيه ضربة عسكرية أمريكية أو تقويض الدعم العام المتراجع بالفعل بشأن توجيه ضربات عسكرية. ولم يفت واشنطن بالفعل أن يصف الرئيس باراك أوباما بنفسه الأجراء بأنه \"اختراقة محتملة\" وكشف في مقابلة خاصة أنه ناقش وضع الأسلحة الكيمائية السورية تحت الرقابة الدولية مع الرئيس الروسي فلاديمير بوتين الاسبوع الماضي. وقال مسؤولون أمريكيون إنهم مستعدون للتفكير في الأمر، إن كان عرضا جديا، فيما حثوا الكونغرس على الموافقة على توجيه ضربة عسكرية كسبيل وحيد لمواصلة الضغط على نظام الأسد. وعلى الصعيد الدولي، يبدو أن جميع الأطراف متفقون على أنه إذا أمكن إقناع الحكومة السورية بالتخلي عن مخزونها من الأسلحة الكيمائية، فستكون خطوة بالغة الأهمية. وثمة رغبة في رؤية تشجيع جميع الأطراف على تسوية سلمية للصراع، حتى إن كانت هناك فرصة ضئيلة أن يكون ذلك هو السبيل الوحيد ل��حقيق التسوية.", "doc2": "Moskvada səfərdə olan Suriyanın xarici işlər naziri Walid Muallem kimyəvi silahların beynəlxalq nəzarət altına verilməsi təşəbbüsünü alqışlayıb Suriyanın kimyəvi silah ehtiyatına nəzarət və onu məhv etməyin diplomatik yolu asan olmayacaq. Əvvəla Suriya höküməti kimyəvi silaha sahib olmasını etiraf etməli olacaq. O isə onilliklərdir ki, bundan imtina edib. Bundan savayı, Dəməşq hər bir məkanda məhz hansı və nə qədər silahın saxlanmasını müəyyənləşdirməli olacaq. Belə bir etiraf yoxlanmalı olacaq və bunu yəqin ki, BMT müfəttişləri etməli olacaqlar. Bunun özü də siyahının hərtəfərli olub-olmaması barədə mübahisələrə son qoymaya bilər. BMT silah müfəttişlərinin on il ərzindəki çoxsaylı İraq səfərlərini və 2003-cü ildə ABŞ-ın başçılıq etdiyi işğalı ərəfəsindəki mübahisələri xatırlayın. İkincisi, bu təşəbbüsün BMT Təhlükəsizlik Şurasının icazəsi olmadan baş verməsini təsəvvür etmək çətindir. Bu qurum üç ildən çoxdur ki, Suriya üzrə razılığa nail ola bilməyib. Suriyanı silahları təhvil verməyə çağırmaq və ya bunu ondan xahiş etmək üçün rəsmi sorğu lazım olacaq. BMT-nin Baş katibi Ban Ki-moon artıq işarə edib ki, Suriyanı kimyəvi silahların məhv edilməsi üçün onları başqa sahəyə köçürməyə çağırmaq haqqında Təhlükəsizlik Şurasına müraciət etməyi düşünür. Amma hər hansı qətnamə layihəsi ifadə forması və ya şərtlər barədə mübahisələrə görə ləngiyə və ya dayana bilər. Fransanın xarici işlər naziri Laurent Fabuis artıq xəbərdarlıq edib ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının hər hansı qətnaməsində sərt şərtlər olmalıdır və qısa müddət verilməlidir. Rusiya bununla razılaşacaqmı? Son zamankı fəaliyyətinə görə yəqin ki, yox. Ləngitmə taktikası Üçüncü: bu maneələrin öhdəsindən gəlmək mümkün olsa da, vətəndaş müharibəsinin ortasında olan ölkəyə BMT müfəttişlərini daxil etməyin praktiki problemlərinin öhdəsindən gəlmək də lazımdır. BMT rəsmilərinə işlərini görməyə imkan yaratmaq üçün münaqişədə bütün tərəfləri atəşkəsə riayət etməyə inandırmaq mümkündürmü? Keçmişdə bu cür cəhdlər materiallaşmayıb, bu məsələdə isə razılığa nail olmaq daha da çətin olacaq. Bütün bu maneələri nəzərə alanda, bu təşəbbüs həyata keçirilə bilərmi? Sergey Lavrov özü deyib ki, təklifi ABŞ Dövlət Katibi John Kerry-nin mətbuat konfransı etdiyi şərhdən sonra əmələ gəlib. Ola bilsin ki, həm Rusiya həm də Suriya buna ləngitmə taktikası kimi baxır və bununla Amerikanın hərbi müdaxilə planlarını təxirə salmaq istəyir. Amma Vaşinqton təklifi rədd etmir - Prezident Obama özü bunu \"potensial nailiyyət\" kimi dəyərləndirib və müsahibə zamanı deyib ki, keçən həftə bu təklifi Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə müzakirə edib. Beynəlxalq səviyyədə isə bütün tərəflər razıdırlar ki, Suriya hökümətini kimyəvi silah ehtiyatını təhvil verməyə inandırmaq, mühüm bir addımdır. Və bunun şansı nə qədər kiçik olsa da, bütün tərəflər münaqişənin sülh yolu ilə həll olunmasının tərəfdarları kimi görünmək isəyirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-38514788", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38508449", "doc1": "يمكن أن تلعب الطائرة دورا في حالات الكوارث وتعمل شركة أوربان أيروناتكس على تطوير هذه الطائرة منذ 15 عاما لاستخدامها في عمليات الإنقاذ أو الأغراض العسكرية. وتبلغ تكلفة الطائرة \"كورمورانت\"، أو طائر الغاق، نحو 14 مليون دولار، ويمكنها حمل ثقل يصل إلى 500 كيلوغرام، وتبلغ سرعتها القصوى 185 كم/ساعة. وأوضحت الشركة أن الدوارات الداخلية في الطائرة تجعلها أكثر أمانا من الطائرات المروحيات التي تحلق باستخدام مراوح دوران خارجية. أكملت الطائرة أولى رحلاتها بقيادة ذاتية في نوفمبر/ تشرين الثاني ويمكن للطائرة الجديدة الإقلاع والهبوط عموديا، كما يمكنها الطيران بين البنايات في المناطق السكنية وأسفل خطوط الكهرباء بأمان. مواضيع قد تهمك نهاية وقال الرئيس التنفيذي لشركة الصناعات الجوية رافي يولي إن هذا \"يمهد السبيل أمام ارتقاء كورمورانت من نموذج أولي إلى الإنتاج قريبا ثم في نهاية المطاف الإنتاج التجاري لهذه التكنولوجيا الرائدة، لتدخل إلى أسواق وتطبيقات أوسع\". واتسع نطاق أعمال الطائرات بدون طيار التجارية، مع إعلان شركة أمازون الأمريكية تفعيل خدمة برايم أير، لتسليم منتجاتها بهذا النوع من الطائرات، في فصل الصيف. كما حصلت طائرة ركاب بدون طيار من إنتاج شركة إهانغ الصينية على تصريح بالتحليق التجريبي في ولاية نيفادا الأمريكية في يونيو/ حزيران الماضي. وقال ميركو كوفاتش، مدير مختبر الروبوتات الجوية في امبريال كوليدج في لندن إن \"المركبة الجوية المنتظرة تكشف عن إمكانية حقيقية لتطوير طائرات بدون طيار شخصية، ليس فقط لتسليم المنتجات أو الاستشعار البيئي ولكن أيضا للنقل\". وأضاف \"لا يزال هناك حاجة لكثير من العمل التكنولوجي لجعل هذه الطائرات آمنة وسهلة الاستخدام، ولكن وجود هذا المشروع في السوق يمكن أن يؤثر على طريقة تنقل البشر في المدن ويجعل السفر جوا بسرعة متاحا لعامة الناس\". تختبر أمازون طائرات بدون طيار لتوصيل البضائع وأوضح الخبير رافي فيدياناثان، من قسم امبريال كوليدج للهندسة الميكانيكية، أن الرحلة الأخيرة للطائرة الإسرائيلية يمكن أن تمثل \"لحظة تاريخية\" في عمليات الملاحة الجوية منخفضة الارتفاع، وأن الاستهداف المبدئي لعمليات الإغاثة الإنسانية والاستخدام العسكري هو خطوة صحيحة. وقال لبي بي سي \"العثور على تطبيقات متخصصة وإنشاء سجل سلامة جوية فكرة جيدة\". وبالرغم من أن من المتوقع أن يكون الاستخدام المدني هو الخطوة التالية - لأسباب منها التغلب على مشكلة الازدحام المروري ونقص البنية التحتية من طرق ممهدة - مازال الجدول الزمني لانتشار هذه التكنولوجيا غير معروف. وأشار فيدياناثان إلى وجود الكثير من العراقيل التنظيمية مثل تحديد مواقع إقلاع وهبوط هذه الطائرات، والارتفاع الذي يُسمح لها بالتحليق فيه.", "doc2": "Cormorant PUA 500 kiloqram ağırlıqda yükü saatda 185 kilometr sürətlə daşıya bilən və dəyəri 14 milyon ABŞ dolları olan Comorant (əvvəlki adı AirMule - HavaEşşəyi) dronunun xilasetmə və hərbi xidmətlərdə istfiadə edilməsi nəzərdə tutulub. Urban Aeronautics şirkəti dronun rotorlarının daxildə olduğundan vertolyotdan daha təhlükəsiz olduğunu deyib. Şaquli qalxıb və enməkdən başqa, Comorant həmçinin binaların arasından və elektrik xəttlərin altından uça bilir. Cormorant PUA \"Bu (ilk uçuş) Comorantın prototiptən yaxın müddətdə istehsalına və nəticədə bu inqilabi texnologiyanın kommersiyalaşdırılması onun geniş tətbiqinə və bir çox bazara yol açır\", Urban Aeronautics-in rəhbəri Rafi Yoeli deyib. Amazon şirkətinin Prime Air adlı dronla çatdırılma xidmətinin yayda elan edilməsilə kommersiylaşmış dronların artıq böyük biznesə döndüyünü göstərir. İyun ayında başqa bir sərnişinli dron - Çinin Ehang şirkətinin 184 dronuna ABŞ-ın Nevada ştatında sınaq uçuşları keçirməyə icazə verilmişdi. Imperial College London-un Hava Robototexnika Labarotoriyasının direktoru, Dr Mirko Kovac deyib ki, \"təklif edilmiş dron, xüsusi dronların nəinki çatdırlıma xidmətlərində və (sensorlarla) ekoloji yoxlamalarda, həm də nəqliyyatda həqiqi potensialı olduğunu göstərir\". Çatdırılma xidməti üçün PUA \"Bu aparatların istifadəsini təhlükəsiz və asan etmək üçün görüləsi texnoloji işlər hələ çoxdur, lakin layihə bazara gəlsə kütlələrə hava ilə nəqliyyatı açaraq insanların şəhərlərdə hərəkatini dəyişə bilər\", Dr Kovac əlavə edib. Imperial College-in maşınqayırma fakültəsinin dron eksperti Ravi Vaidyanathan İsrail dronunun ilk uçuşunun aşağı yüksəklikdə naviqasiya üçün \"dönüş nöqtəsi\" ola biləcəyini və aparatın humanitar xilasetmə və hərbi xidmətdə istifadə hədəfinin doğru olduğunu deyib. \"Niş istifadə tapmaq və aparatın təhlkükəsizliyini təsdiqləmək yaxşı fikirdir\", o BBC-yə deyib. Lakin dronların mülki şəxslər tərəfindən istifadəsi gözlənilsədə, bu gələcəyin reallaşdırılması üçün nə qədər vaxt çəkəcəyi hələ aydın deyil."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51567616", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-51569325", "doc1": "السلطات قررت إغلاق المدارس والجا��عات في مدينة قم وقال المتحدث باسم الوزارة كيانوش جاهانبور في تغريدة إن سبب وفاتهما يعود \"إلى التقدم في السن وإلى نقص جهاز المناعة\". وذكرت وكالة الأنباء الرسمية \"إرنا\" أن الاثنين لم يسافرا خارج إيران ولا خارج مدينة قم قبل إصابتهما. ونقلت الوكالة لاحقا قرار إقفال المدارس والجامعات في المدينة يوم الخميس كإجراء وقائي للحد من انتشار الفيروس. وأكد نائب وزير الصحة لوسيلة إعلام محلية عدم اكتشاف إصابات خارج مدينة قم حتى الآن. لكن خدمة بي بي سي الفارسية عملت أن 25 شخصا تحت الحجر الصحي في المستشفى ذاته في قم بسبب الاشتباه في إصابتهم بفيروس \"كوفيد 19\". إصابات أخرى في الشرق الأوسط أكدت دولة الإمارات إصابة تسعة أشخاص بالفيروس جميعهم من الجالية الصينية، دون وجود حالات وفاة. مواضيع قد تهمك نهاية وأعلنت منظمة الصحة العالمية أن المواطن الأجنبي الذي سُجلت إصابته بـ\"كوفيد 19\" في مصر لم يعد يحمل الفيروس. لكنه سيبقى 14 يوما في الحجر الصحي. وقالت المنظمة يوم الثلاثاء إن عدد المصابين بالفيروس بلغ 75,197 شخصا، بينما وصل عدد الوفيات إلى 2009. وتوجد 918 حالة إصابة وثلاث حالات وفاة فقط خارج الصين. وأعلن مدير منظمة الصحة العالمية، تيدروس أدهانوم غيبريسوس، خلال مؤتمر صحفي أن المعلومات الآتية من الصين تشير إلى انخفاض عدد الإصابات الجديدة. وأضاف: \"رأينا ظهورا منتظما لحالات جديدة خارج الصين، لكننا لم نر بعد استمرارا لانتشار الفيروس داخل البلاد، عدا في ظروف خاصة مثل ما حصل في سفينة دياموند برنسيس\". وكان قد أصيب 542 راكبا بفيروس \"كوفيد 19\". ووضعت السفينة التي كانت تحمل 3700 شخص تحت الحجر الصحي في اليابان.", "doc2": "Qurumun sözçüsü Kianush Jahanpour Twitter-də bu iki nəfərin Qum şəhərindəki xəstəxanada müalicə alarkən \"yaşlılıq və immunitet sisteminin çatışmazlığı\" səbəbiylə öldüklərini yazıb. Səhiyyə nazirinin müavini Qasem Janbabaei Gənc Jurnalistlər Klubuna (YJC) hər iki şəxsin İran vətəndaşı olduğunu söyləyib. Ölən şəxslər İranda elan olunmuş yeganə Covid-19 virusuna yoluxmaqda şübhələnilənlərdir. İRNA dövlət xəbər agentliyi bu şəxslərin ölümlərindən əvvəl xarici ölkələrə, hətta Qum əyalətinin digər ərazilərinə belə səyahət etmədiklərini bildirib. Daha sonra agentlik xəstəliyin daha da yayılmasına qarşı tədbir olaraq əyalətdəki məktəb və universitetlərin cümə axşamı günü bağlanacağını söylədi. BBC News Farsca xidməti ehtimal edir ki, Covid-19-a yoluxma şübhəsi olan 25 nəfər Qum şəhərindəki eyni xəstəxanada karantindədir. Çərşənbə axşamı günü Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı Covid-19-a 75,197 yoluxma və 2009 ölüm hadisəsi olduğunu bildirdi. Bunlardan yalnız 918 yoluxma və 3 ölüm hadisəsindən başqa hamısı Çində qeydə alınıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-cul-42725983", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-tra-42646786", "doc1": "في الجزء الأول من قصة \"رحلات غليفر\" للكاتب جوناثان سويفت، تقذف الأمواج ببطل الرواية ليميول غليفر على شواطئ دولة على شكل جزيرة تحمل اسم \"ليليبوت\"، ليقابل هناك أهلها الذين لا يتجاوز طول الواحد منهم 15 سنتيمتراً تقريبا. وبينما لا تعدو \"ليليبوت\" سوى محض خيال تفتق عنه ذهن سويفت، فإن قريةً مشابهةً لهذه الدولة المُتخيلة توجد بالفعل على الأطراف الشرقية لإيران، وعلى بعد قرابة 75 كيلومتراً إلى الغرب من الحدود مع أفغانستان. وحتى قبل نحو قرن من الزمان، كان طول بعض سكان هذه القرية - التي يعود تاريخها إلى حوالي 1500 عام وتحمل اسم ماخونيك - يبلغ نحو مترٍ لا أكثر، أي أقصر بواقع خمسين سنتيمتراً تقريباً عن متوسط الطول السائد في إيران في ذلك الوقت. في عام 2005 عُثِرَ في هذه المنطقة على جسدٍ مُحنط لا يزيد طوله على 25 سنتيمترا��، وهو ما أذكى الاعتقاد بأن هذا الجزء النائي من إيران والذي يتألف من 13 قرية - تشمل ماخونيك - شكل يوماً ما \"مدينة للأقزام\". وبرغم أن الخبراء خلصوا إلى أن هذه المومياء هي لطفلٍ مبتسر فارق الحياة قبل ما يقارب 400 سنة، فإنهم أكدوا في الوقت نفسه أن الأجيال السابقة من سكان هذه القرية الإيرانية، كانت في واقع الأمر أقصر قامة من المعدلات الطبيعية التي سادت في الحقب التي عاشت فيها. وقد أسهم سوء التغذية بشكل كبير في الخلل الذي عانى منه سكان ماخونيك، في ما يتعلق بقصر القامة. فقد كانت تربية الحيوانات أمراً عسيراً في هذه المنطقة الجافة المقفرة، التي لم يُزرع فيها سوى اللفت، والحبوب والشعير، بالإضافة إلى فاكهة تشبه التمر يُطلق عليها اسم \"عُنَّاب\". يعتقد البعض أن ماخونيك شكلت في يومٍ ما \"مدينة للأقزام\" ولذا كان أهل هذه القرية يقتاتون على أطعمة نباتية بسيطة المكونات، مثل طعام يعرف باسم \"كشك-بيِنه\"، الذي يُعَدُ باستخدام مصل الحليب ونوعٍ من الفستق الذي يُزرع في الجبال، وكذلك طعام \"بوختيك\" الذي يشكل مزيجاً من مصل الحليب المجفف واللفت. لكن يمكن القول إن الاختلاف الأكثر إثارة للدهشة في النظام الغذائي لسكان ماخونيك عن باقي الإيرانيين، يتمثل في استنكافهم احتساء الشاي، الذي يشكل أحد السمات المميزة للضيافة في إيران، وللمشروبات المُفضلة هناك أيضاً. وفي هذا الشأن يتذكر أحمد رحناما (61 عاماً) وهو أحد سكان ماخونيك أن \"أحداً لم يكن يحتسي الشاي\" عندما كان طفلاً. ويضيف بالقول \"إذا ما شرب أحدٌ الشاي، كان الناس يمزحون ويقولون إنه مدمنٌ\"، مُشيراً إلى تلك الصورة النمطية السائدة لدى البعض ممن يعتقدون أن مدمني الأفيون يحتسون كميات كبيرة من الشاي. ويدير هذا الرجل حالياً مُتحفاً مُكرساً للتاريخ المعماري لقريته، ولنمط الحياة التقليدي فيها. غير أن الحياة في هذه القرية شهدت تغيراً ملموساً في منتصف القرن العشرين، بعدما أدى شق الطرق وتزايد عدد المركبات إلى تمكين سكانها من الحصول على مواد غذائية لم تكن متوافرة لهم في السابق، مثل الأرز والدجاج. ويقول رحناما في هذا الصدد \"عندما ظهرت المركبات، استطاع الناس جلب الطعام من البلدات المجاورة، ولذا صار هناك (أنواعٌ من) طعام أكثر من مجرد الخبز وكشك-بيِنه\". ورغم أن غالبية سكان تلك القرية - البالغ عددهم نحو 700 نسمة في الوقت الحاضر - قد باتوا الآن متوسطي الطول وليسوا قصار القامة، فلا تزال هناك علاماتٌ هنا وهناك تُذَكِرُ بما كان عليه الأجداد الأقصر قامةٍ. يوجد في ماخونيك قرابة 200 منزل، لا يزيد ارتفاع ما بين 70 إلى 80 منها عن مترٍ ونصف المتر إلى مترين فمن بين نحو 200 منزل مُشيّد بالحجارة والطوب اللبِن تتألف منها القرية القديمة، يوجد ما بين 70 و80 منزلاً منخفض الارتفاع بشكل استثنائي، إذ يتراوح ارتفاع هذه المنازل بين متر ونصف المتر ومترين، بل إن ارتفاع سقوف بعضها لا يزيد عن 140 سنتيمتراً. وهكذا وجدت نفسي أنحني لأسفل قليلاً وأنا اتبع رحناما إلى داخل أحد منازل ماخونيك الشبيهة ببيوت \"ليليبوت\" التي كتب عنها سويفت في قصته. واضطررت بالطبع إلى أن أحني رأسي لأتمكن من المرور من الباب الخشبي للمنزل، والذي كان يقع على الجهة الجنوبية منه، بهدف السماح لقدرٍ أكبر من الضوء بالدخول إليه، ولحماية الغرفة الوحيدة الموجودة بالداخل من الرياح القوية التي تهب من جهة الشمال. وبعد ذلك وجدت نفسي في مكان معيشةٍ محدود المساحة، يُطلقون عليه اسم \"غرفة جلوس\"، وهو توصيفٌ ملائم بالنظر إلى أنني كنتُ مُجبراً على الجلوس بسبب السقف المنخفض للمكان. وينقسم هذا المكان، الذي تتراوح مساحته تقريباً ما بين 10 و14 متراً مربعاً، إلى جزءٍ لتخزين القمح والحنطة يُطلق عليه اسم \"كانديك\"، بجانب مساحة مُخصصة لموقدٍ للطهي مبني من الطوب اللبِن يُعرف باسم \"كارشاك\"، فضلاً عن مهجعٍ للنوم. وبرأي رحناما؛ لا يجب التهوين من قيمة الإنجاز المتمثل في بناء هذه المنازل صغيرة الحجم، مُشيراً إلى أن قصر قامة سكانها لم يكن السبب الوحيد وراء حجمها هذا. فقد كان من الأيسر على السكان في الماضي إقامة منازل أصغر مثل هذه لا تتطلب مستلزمات بناء كثيرة، نظراً لأنهم كانوا يضطرون في ذاك الزمن القديم لحمل تلك المستلزمات بأنفسهم على كواهلهم، والسير بها لعدة كيلومترات لمرات عديدة. إذ أن الحيوانات الأليفة كبيرة الحجم التي تستطيع سحب العربات كانت نادرة في ذلك الوقت، كما أن عدد الطرق الملائمة لمرور تلك العربات من الأصل كان محدوداً بدوره. يأمل سكان ماخونيك في أن تجتذب منازل قريتهم القديمة - التي تبدو كمنازل أقزام قصة \"غليفر\" - اهتمام السائحين بالإضافة إلى ذلك، فقد كانت هذه المنازل - على الرغم من ضيقها - تتمتع بميزة تجعل من الأيسر على سكانها بث الدفء فيها أو البرودة في أجوائها، مُقارنة بتلك الأكبر حجماً. كما كانت أكثر تجانساً مع البيئة الطبيعية وتضاريس المنطقة، وهو ما جعلها تمتزج بهذه البيئة المحيطة بصورة أفضل، لتستعصي بشكل أكبر على الرصد والاكتشاف من جانب أي مُقْتَحِمين مُحْتَمَلين. ولا تزال الحياة في تلك القرية الإيرانية بعيدة عن رغد العيش، فرقعة الأرض الزراعية المحدودة من الأصل الموجودة هناك تراجعت في السنوات الأخيرة بسبب الجفاف، وهو ما أجبر السكان الأصغر سناً على البحث عن عمل في أماكن أخرى. ويقول راحمانا \"الشبان يذهبون في هذه الأيام للعمل في المدن القريبة، ويجلبون المال والطعام معهم من هناك. وتقوم النساء ببعض أعمال الحياكة. لكن بخلاف ذلك لا يوجد عمل\". أما السكان الأكبر سناً، فيضطرون إلى الاعتماد بشكل كبير على الإعانات الحكومية. ورغم هذه الظروف الصعبة، يشعر راحمانا بالأمل في أن يجتذب الاهتمام بالطابع المعماري الفريد والمميز للقرية الزائرين من خارجها، وأن تخلق حركة السياحة مزيداً من الوظائف والأنشطة التجارية والاقتصادية. بيد أن كل ذلك لا يزال آمالاً، فالوضع في الوقت الحالي يبقى \"على ما هو عليه\"، كما قال لي بابتسامة تشي بقبوله وضعاً لا يسره، لكن ليس بيده ما يفعل لتغييره. غير أنه أضاف ضاحكا \"الأمور الآن أفضل مما كانت عليه من قبل. فالناس في الماضي كانوا قصيري القامة وبدناء، أما الآن فهم طويلو القامة، وأجسادهم نحيلة\". يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Travel .", "doc2": "Makhunik İranın şimal-şərqində 1500 il bundan əvvəl qurulan bir kənddir. Əfqanıstan sərhədindən 75 km uzaqda yerləşir. Yüz il qabaq burada yaşayan insanların boyu, orta boy həddindən 50 sm aşağı sayılan bir metr hündürlüyündə olub. 2005-ci ildə bölgədə 25 sm uzunluqda mumiyalı bir meyit tapılır. Bundan sonra, Makhunik də daxil olmaqla 13 kəndin bir zamanlar mövcud olan \"Cırtdanlar Şəhərinə\" aid olması ilə bağlı şayiələr yayılmağa başlayır. Mütəxəssislər mumiyanın 400 il əvvəl ölən bir körpə olduğunu açıqlasalar da, bir zamanlar Makhunikdə yaşayan kəndlilərin boylarının çox qısa olması iddiaları davam edib. Həmçinin oxuyun: Kəndlilərin boyunun qısa olmasının ən böyük səbəblərindən biri kifayət qədər qidalanmamaq olub. Bu quraq və ucqar bölgədə heyvandarlıq imkanı yoxdur. Sadəcə turp, taxıl, arpa və xurmaya bənzər bit bitki əkilir və qidalanma da bu məhsullara əsaslanırdı. Kəndin ən qəribə xüsusiyyətlərindən biri, İran mətbəxində və qonaqpərvərliyində mühüm yeri olan çaya qarşı maraq olmamasındadır. Makhunik kəndinin tarixi memari quruluşu və ənənəvi yaşayış tərzi barəsində muzey işləri aparan 61 yaşlı Əhməd Rahnama, qədimdə oralarda çay içməyin anaşa aludəçilərinə xas bir hal olması ilə bağlı inam olduğunu söyləyir. 20-ci əsrin ortalarında yolların salınması ilə Makhunik kəndlilərinin də İranın digər bölgələrindəki düyü və ya toyuq kimi ərzaqlara əli çatmağa başladı. Kənddəki 200 evdən 70-80-ində tavanın hündürlüyü 1.5-2 metr arasıdır Makhunik kəndin yaşayan 700 nəfərin bir çoxu hazırda orta boy hündürlüyünə sahib olsa da, ulu babalarının qısa boylu olduğunu xatırladan çox sayda nişanə mövcuddur. Qədim kəndin 200 daş evinin 70-80-də tavan həddindən artıq alçaqdır. Rahnama-ın dalınca bu evlərdən birinə əyilib girdim və qonaq otağında olduğumuzu gördüm. 10-14 kvadrat metrlik bu otağın bir küncü taxıl anbarı, bir küncü ocaq, başqa bir hissəsi ilə yataq yeri kimi istifadə edilir. Rahnama-ya görə, evlərin bu qədər kiçik tikilməsinin səbəbi sakinlərin qısa boylu olmasında irəli gəlir. Nahamar yol və yük daşıyan heyvan qıtlığı ucbatından insanlar evlərini düzəltmək üçün daşlar və digər materialları özləri aparmaq məcburiyyətində qalıblar. Kiçik evə daha az material lazım olduğu kimi, onu isitmək və sərinlətmək də daha asan olur. Bundan başqa, təbiətdən az fərqlənərək işğalçıların uzaqdan bölgəni müyyənləşdirməsini çətinləşdirib. Kənddə yaşamaq indi də asan deyil. Məhdud sayda mövcud olan kənd təsərrüfatı, son illər baş verən quraqlığa görə daha da azalıb. Cavanlar iş tapmaq üçün kəndi tərk etmək məcburiyyətindədirlər. \"İş üçün şəhərə gedən cavanlar, kəndə pul və qida göndərirlər. Qadınlar toxuculuqla məşğul olurlar. Amma başqa heç bir iş yoxdur,\" Rahnama deyir. Yaşlıların pənah yeri isə dövlət yardımıdır. Lakin Rahnama çətinliklərə rəğmən, kəndin qəribə memari quruluşunun turistləri cəlb edəcəyi və yeni iş imkanları yaradacağına ümid edir. \"Artıq hər şey qədimə nisbətən daha yaxşıdır. Qədimdə insanlar qısa boylu və kök olublar. İndi isə daha hündür və arıqdırlar,\" Rahnama deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2016/01/160115_vert_fut_a_7_day_guide_to_happiness", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-fut-46451300", "doc1": "في حياة يتخللها الكدح اليومي، يمكن بسهولة أن نضل الطريق أثناء الشعور بسأم الحياة والشفقة على الذات. ومع ذلك، فإن بعض الناس يبدو مرنا بشكل ملحوظ مع ما توجهه له الحياة من صفعات، مثل ماري بوبنز التي تنضح بالبهجة حتى في أكثر الأيام كآبة. كيف يفعلون ذلك؟ بينما قد ينعم بعض الناس بمزاج مشرق، فإن هناك بعض الطرق التي جربت واختبرت ومن شأنها أن تساعد أي شخص على تحسين مزاجه. وعلى الأغلب، فإن هذه التقنيات تستغرق دقائق فقط لممارستها، ولكن يمكن أن يكون لها فوائد دائمة لتحقيق الرضا في الحياة عامة والرفاه. استعرضت جامعة كاليفورنيا في بيركلي مؤخرا أفضل تلك التقنيات على موقعها على الإنترنت (غريتر غود إن أكشن). مواضيع قد تهمك نهاية وقد اخترنا بعضا من التقنيات والأساليب المفضلة من أجل عمل خطة على مدى أسبوع لمساعدتك على مكافحة القلق والتوتر. يوم الإثنين عبر عن نفسك بتدوين يومياتك، فبذلك يمكنك أن تهدئ من حالة العقل والجسد لطالما أدرك مدونو اليوميات أن وضع مشاعرنا في كلمات يمكن أن يساعد على قمع مشاعرنا ووضعها في إطارها الصحيح، ولكن لم يدرك العلماء إلا مؤخرا مدى فعالية هذا العمل البسيط: فيمكن لإمضاء 15 دقيقة يوميا في تدوين مذكراتك أن يخفف من أعراض الاكتئاب والقلق، ويقوي جهاز المناعة، ويحسن الأداء في العمل. وقد تستمر الفوائد عدة أشهر. وهذه طريقة أكثر فعالية من ترك مشاعر الإحباط تتراكم بطرق أخرى، وكما شرحت كلوديا هاموند من \"بي بي سي فيوتشر\" مؤخرا، فإن التنفيس عن الغضب بقوة لا يعمل إلا على تفاقم المزاج السيئ. (المصدر: مجلة الاستشارات وعلم النفس السريري). يوم الثلاثاء حاول تقديم بعض صنائع المعروف بشكل عشوائي، فإن سعادة مقدم المساعدة يمكن أن تدوم لأيام قد يبدو هذا الأمر تافها، ولكنه ينجح: فقد بلغ أناس بذلوا مساع واعية لممارسة تقديم خمسة صنائع من الإحسان ليوم واحد في الأسبوع عن شعور أكبر بالرضا عن الحياة في نهاية تجربة استمرت ستة أسابيع. وهذا جزء من مجموعة متنامية من الأبحاث التي تظهر أن الناس الأكثر سخاء هم أكثر سعادة وأفضل صحة، حسب استطلاع لـ \"بي بي سي فيوتشر\". (المصدر: ريفيو أوف جينرال سايكولوجي). يوم الأربعاء خذ بضع لحظات للتعبير عن تقديرك الناس الذين تحبهم، فالامتنان ترياق للتوتر تخيل حياتك دون صديق مقرب أو شريك. إنه لأمر مؤلم، أليس كذلك؟ ومع ذلك، فقد توصل بحث أجري عام 2008 إلى أن الناس الذين أجروا هذا النوع من \"الطرح الذهني\" انتهوا بالشعور بتحسن في المزاج فيما بعد. ربما أوقفهم ذلك عن التفكير في علاقتهم بأحبتهم كأمر مفروغ منه، وقد أظهرت أبحاث عديدة أن تقديم الشكر بانتظام، والتعبير عن الامتنان يحسنا الشعور بالرضا عن الحياة. (المصدر: مجلة علم النفس الشخصي والاجتماعي). يوم الخميس اختر صورة قديمة مفضلة لديك ودون الذكريات المتعلقة بها، سيجعل ذلك حياتك ذات معنى بدأ علماء النفس إدراك أهمية وجود \"هدف\" في الحياة- فالناس الذين يرون أن هناك معنى لحياتهم يميلون لأن يكونوا أكثر مرونة ذهنيا إزاء الضربات قصيرة المدى. وتشير البحوث إلى أن مجرد النظر إلى صور قديمة يعد طريقة لتذكير نفسك بتلك الأشياء التي تجعل حياتك ذات معنى- سواء عائلتك أو أصدقائك، أو عمل خيري، أو إنجاز مهني هام. فإثارة الذكريات القديمة تصلك مع ماضيك وتساعدك على وضع الأحداث الأخيرة في منظور أوسع، مما قد يخفف أيضا من ثقل خيبات الأمل ومشاعر القلق حديثة العهد. (المصدر: مجلة العلوم السلوكية المقارنة). يوم الجمعة الشعور بالرهبة إزاء الجمال الطبيعي يجعلك أكثر صبرا على إحباطات الحياة إذا كانت مطحنة الحياة اليومية تتعبك، فقد يكون من السهل أن تحاصرك الهموم اليومية. ولهذا السبب يزداد اهتمام العلماء بالفوائد الإيجابية للشعور بالرهبة. سواء كان ذلك من النظر إلى السماء المرصعة بالنجوم أو الذهاب إلى دور العبادة، فإن الشعور بالذهول إزاء شيء أكبر منك يوسع مداركك. وقد وجد العلماء أن ذلك يجعل الناس أكثر سعادة وأكثر إيثارا وأكثر صبرا وأقل قلقا. وحتى قضاء بضع دقائق في الكتابة عن تجربة تثير الخشية يمكن أن يساعد. وإن عجزت عن إيجاد أفكار، فلماذا لا تشاهد هذا الفيديو القصير الذي أعددناه حول بعض أعظم المشاهد على الأرض؟ (المصدر: سايكولوجيكال ساينس). يوم السبت حاول التخلي عن التلفزيون، أو المشروبات الكحولية، أو الشوكولاتة لأسبوع، وسيساعدك ذلك على استمرار شعورك بتلك الملذات اليومية إن الأشياء التي أشعرتنا بالمتعة يوما ما قد تفقد حدتها بسرعة مع مرور الوقت، مما يؤدي إلى ما يسمى \"عجلة تكرار الملذات\". بإمكانك أن تحاول إعادة اكتشاف تلك البهجة الأولية بالتخلي عن أحد مصادر المتعة لديك- مثل أكلتك أو مشروبك المفضل- لمدة أسبوع. وبعد سبعة أيام، ستجد أنك أعدت تشغيل تلك \"العجلة\"، فتشعر بالمتعة الكاملة من جديد. في غضون ذلك، قد تكون الممارسة قد شجعتك على إيجاد وسائل ترفيه أخرى، قد تصبح مصدرا جديدا للمتعة في حد ذاته. إذا كان الامتناع عن متعة ما يبدو عملا صعبا بالنسبة لك، فيمكنك على ��لأقل محاولة ممارسة التركيز الذهني خلال ممارستك لنشاطك المفضل. وعلى سبيل المثال، عندما تحتسي رشفة من القهوة، ركز على السيمفونية المعقدة من النكهات في نقاط التذوق لديك. وقد تبين أن هذا أيضا يساعدك على تقدير المتع الصغيرة في الحياة، ويخفف من التوتر والقلق. (المصدر: علم النفس الاجتماعي والشخصية). يوم الأحد هنالك مثل إيطالي يقول: \"اللسان يضرب حيث يؤلم أحد الأسنان\"- وهذا يصف تماما ميل عقلنا إلى الاستمرار في التفكير في آلام ماضينا. وللأسف، فإن علماء النفس بينوا أن الشعور بالذنب بشكل خاص يأتي بنتائج عكسية. ليس ذلك لأنه سبب للقلق والتعاسة فحسب، بل لأن الشعور باليأس قد يجعلنا أكثر عرضة للاستسلام للإغراء في المستقبل. ولهذا السبب، فإن إمضاء عدة دقائق عمدا في محاولة لزرع مشاعر جيدة حيال نفسك يمكن أن يرفع مستوى سعادتك وقوة إرادتك. (المصدر: نشرة الشخصية وعلم النفس الاجتماعي). يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future.", "doc2": "Gündəlik rutinlər bizdə tez-tez ümidsizlik və özünə mərhəmət hissi yaradır. Lakin taleyin bütün zərbələrinə laqeyd yanaşan insanlar var ki, hətta işləri yolunda getməyən zaman belə onlar pozitiv olurlar. Mery Poppins kimi. Onlar buna necə nail olurlar? Bəziləri doğuşdan şən xüsusiyyətə sahibdirlər. Bəziləri üçün isə istənilən birimizə kömək etməyə qadir olan, əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdıran yoxlanılmış üsullar vardır. Mütəmadi olaraq bu üsullara cəmi bir neçə dəqiqə sərf etsəniz, siz həyatdan daha çox zövq ala bilərsiniz və emosional tarazlığı asanlıqla qoruya bilərsiniz. Bu yaxınlarda \"Fəaliyyətdə ümumi rifah\" adlı saytı yaradan Berkeley şəhərindəki California Universitetinin alimləri əhval-ruhiyyəni qaldırmaq üçün bu sahədə ən yaxşı fəndləri seçərək dərc ediblər. Biz sizə stresslə mübarizə aparmağa kömək edəcək bu fəndlərdən həftəlik plan hazırlamışıq. Bazar ertəsi: \" Dalaşma, yaz\" Öz fikirlərinizi gündəlikdə ifadə edin, bu bədəni və ruhu sakitləşdirir. Gündəlik tutanlar gözəl bilir ki, hissləri sözlə ifadə edən zaman emosiyaları idarə etmək və hadisəyə kənardan baxmaq asan olur. Lakin alimlər ilk baxışda bu cür sadə olan bir şeyin nə dərəcədə təsirli olduğunu son vaxtlar anlayıblar. Gündəliyimizə gün ərzində 15 dəqiqə həsr etməklə biz depressiya və narahatlıq əlamətləriylə mübarizədə orqanizmə kömək edirik, immun sistemi möhkəmləndiririk və iş məhsuldarlığımızı yüksəldirik. Nəticələr sizi aylarla sevindirəcək. Bu digər şəkildə qıcıqlanmağa yol verməkdən daha faydalıdır. Qəzəbin aqressiv ifadəsi onsuz da pis olan əhval-ruhiyyəni daha da pisləşdirir. Mənbə: Journal of Consulting and Clinical Psychology Çərşənbə axşamı: \"Nə qədər sevgi göstərsəniz, o qədər də sevgi görəcəksiniz\" Təmənnasız bir neçə xeyirxah iş görün. Başqasına kömək etmək sevinci sizə uzun müddət bəs edəcəkdir. Bayağı səslənir, lakin bu həqiqətən də işə yarayır. Hər həftə beş xeyirxah iş görən insanlar 6 həftəlik təcrübənin sonunda həyatdan məmnunluq hissinin necə artdığını hiss ediblər. Araşdırmalar səxavətli insanların xoşbəxt və sağlam olduğunu daha çox sübut edir. Çərşənbə: \"Biz hamımız kimin üçünsə önəmliyik\" Sevdiyiniz insanlar barədə düşüncələrə bir necə dəqiqənizi həsr edin. Minnətdarlıq stressdən peyvənddir. Həyatınızı yaxın dostunuz və ya partnyorunuz olmadan təsəvvür edin. Dəhşətlidir, deyilmi? 2008-ci ildə dərc edilən araşdırmanın nəticələrinə görə, belə \"ağılda olmaq\" yekunda əhval-ruhiyyənin yaxşılaşmasına gətirib çıxarır. Mümkündür ki, burada söhbət bu fəndin köməyilə insanın sevdiklərini \"həmişə var\" kimi qəbul etməkdən imtina etməsindən gedir. Alimlər dəfələrlə sübut ediblər ki, mütəmadi olaraq minnətdarlıq etmək və bu hissi keçirmək həyatdan zövq almaq üçün əla vasitədir. Mənbə: Journal of Personality and Social Psychology Cümə axşamı: \"Xatirələrə görə təşəkkür\" Sevimli fotonuzu seçin və onunla bağlı xatırələrinizi yazın. Bu sizin həyatınızı mənalı edəcəkdir. Psixoloqlar həyatda məqsədin necə vacib olduğunu anlamağa başlayıblar. Həyatın mənasını qəbul edən insanlar bir qayda olaraq müvəqqəti çətinliklərin öhdəsindən daha yaxşı gəlirlər. Araşdırmalar göstərir ki, köhnə fotolara baxmaq sizin həyatınızı əhəmiyyətli edən şeyləri sizə xatırlatmaq üçün yaxşı vasitədir. Bu istər ailə və dostlar olsun, istərsə də xeyirxahlıq və karyera. Keçmişi xatırlayaraq siz keçmişlə əlaqəni bərpa edirsiniz, bir qədər əvvəl baş verən hadisələri isə kontekstdə nəzərdən keçirirsiniz. Bu sizə günün məyusluğunu və həyəcanını bir az yumşaq şəkildə qəbul etməyə kömək edir. Mənbə: Journal of Contextual Behavioral Science Cümə: \"Baxanın gözlərində möcüzə\" Təbiətin gözəlliyinə heyran qaldığımızda biz həyatın çətinliklərinə görə daha az narahat oluruq. Rutinlər sizi yorursa, gündəlik qayğılara ilişib qalmaq və tunelin sonundakı işığı görmək asan olmayacaq. Məhz buna görə də alimləri ən çox bizim zövq aldığımız və həyəcan keçirdiyimiz hadisələr nəticəsində yaranan müsbət təsir maraqlandırır. Bu istər ulduzlu səma mənzərəsi və ya kilsə ziyarəti olsun. Genişmiqyaslı bir şeylə bağlı həyəcan hissi keçirmək bizim üfüqlərimizi genişləndirir. Araşdırmalar göstərib ki, bu cür təcrübə insanları daha xoşbəxt və fədakar, daha səbrli və həyəcanlı edir. Hətta sizdə həyəcan yaradan hadisə barədə sadəcə öz təəssüratlarınızı yazsanız, bu sizin xeyrinizə olacaq. İdeya çatışmır? O zaman Yer üzündəki ən möhtəşəm mənzərələrin təqdim edildiyi video çarxımızı izləyin. Mənbə: Psychological Science Şənbə: \"Fasilə edin, proqramı sıfırlayın\" Bir həftə ərzində televizordan, spirtli içkidən və şokoladdan imtina etməyə cəhd göstərin. Bu sizə gündəlik zövqlərdən daha çox həzz almağa köməklik edəcəkdir. Müəyyən zaman keçdikdən sonra biz nə vaxtsa bizə rahatlıq gətirən bir şey üçün daha az sevinc hissi keçirdirik. Əgər siz bu hissləri yenidən keçirmək istəyirsinizsə, həzz mənbəyinizdən imtina etməyə cəhd göstərin. Məsələn sevdiyiniz yeməkdən və ya içkidən bir həftəlik imtina edin. 7 gün sonra siz \"proqramınızı\" sıfırladığınızı və yenidən ilk dəfə olduğu kimi sevindiyinizi görəcəksiniz. Keçən vaxt ərzində ola bilsin ki, siz həzz almaq üçün başqa yol tapmısınız, buna da güzəşt etməyə dəyməz. Əgər sizə bir həftəlik imtina həddən artıq sərt görünərsə, o zaman sevdiyiniz işlə məşğul olan zaman psixi marağınızı sınaqdan keçirin. Belə deyək, siz bu qurtum qəhvə alarkən, dad reseptorlarının (üzvləri) qəbul etdiyi qoxular simfoniyasına diqqət edin. Bu təcrübə bizə gündəlik zövqləri qiymətləndirməyə kömək edəcək, stressi və narahatlığı azaldacaqdır. Mənbə: Social Psychological and Personality Science Bazar: \"Özünü günahlandırmağa son\" Biz hamımız səhv edirik. Öz günahında ilişib qalmaq yalnız yeni səhvlər etmək ehtimalını artırır. İtaliyada belə bir atalar sözü var. La lingua batte dove il dente duole - \"Dil dişin ağrıdığı yeri yalayır\". Bu bizim şüurumuzun keçmişdə baş verən ürək ağrıdıcı hadisələri daima xatırlamağa meylli olmasının mükəmməl təsviridir. Təəssüf ki, psixoloqlar günah hissinin tez-tez əks təsirə gətirib çıxardığını sübut ediblər. Bunun bizi daha narahat və bədbəxt etməsi az deyilmiş kimi, gələcəkdə yeni uğursuzluqlara da təhrik edir. Məhz buna görə də, heç olmasa bir neçə dəqiqə ərzində özün barədə yaxşı düşünməlisən, bu yolla iradə gücünü möhkəmləndirərək tam xoşbəxt olmaq olar. Çox gurultulu səslənir? Əgər siz bu üsulu öz üzərinizdə sınaqdan keçirmək istəsəniz burda təqdim edilən təcrübə təlimatı (ingilis dilində) sizə faydalı ola bilər. Mənbə: Personality and Social Psychology Bulletin Bu məqaləni ingiliscə burada oxuyun. Bütün Dərgi yazılarımız da burada."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-54267877", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-54282865", "doc1": "مقاتل يمني يقف بجانب جدارية لمؤسس دولة الإمارات الراحل الشيخ زايد آل نهيان أرسلت مهمة إلى المريخ، وقعت اتفاق سلام تاريخياً مع إسرائيل، وتحركت بسرعة كافية في مواجهة تفشي كوفيد-19، حتى أن الدولة التي كانت خاضعة للحماية البريطانية في السابق أعادت تجهيز مصانعها وأرسلت شحنة من معدات الحماية الشخصية لبريطانيا. وجدت الإمارات نفسها كذلك متورطة في صراع استراتيجي مكلف من أجل النفوذ أمام تركيا ضمن مساعيها لبسط سيطرتها في ساحات بعيدة كليبيا واليمن والصومال. والآن وفيما تحل الذكرى الخمسين لاستقلالها العام القادم، ما هي تحديداً الخطة العالمية لدولة الإمارات، ومن الذي يقودها؟ لقاء بالم��ادفة مواضيع قد تهمك نهاية في مايو/ أيار 1999 كانت حرب كوسوفو مشتعلة لأكثر من عام. كنت أقف أمام حوض غسيل داخل كوخ مؤقت في مخيم محصن جيداً على الحدود الألبانية الكوسوفية، كان المكان مكتظاً باللاجئين من كوسوفو. تأسس المخيم من قبل الهلال الأحمر الإماراتي ووصل إليه إماراتيون مع فريق من الطهاة والجزارين الذين يقومون بالذبح وفقاً للشريعة الإسلامية ومهندسي اتصالات وإمام وفرقة من الجنود يقومون بدوريات في محيط المنطقة داخل عربات عسكرية، مدججين بالأسلحة الثقيلة. كنا في اليوم السابق قد تحركنا من تيرانا على متن مروحيات من نوع بوما قادها طيارون تابعون لسلاح الجو الإماراتي مروراً بالوديان المتعرجة الوعرة في شمال شرق ألبانيا. الإمارات أنشأت مخيماً للنازحين الكوسوفيين على الحدود بين كوسوفو وألبانيا في أواخر تسعينيات القرن الماضي وقف رجل ينظف أسنانه أمام حوض الغسيل المجاور لي، بدا طويلاً، بلحية ونظارات. عرفت أنه الشيخ محمد بن زايد خريج أكاديمية ساندهيرست العسكرية الملكية في بريطانيا والقوة المحركة لتوسع الدور العسكري الإماراتي. سألته هل يمكن أن نجري لقاء تلفزيونيا؟ لم يكن متحمساً، لكنه وافق. قال لي إن دولة الإمارات دخلت شراكة استراتيجية مع فرنسا. ويشمل الاتفاق شراء 400 دبابة فرنسية من طراز لوكلير، وأن يأخذ الفرنسيون فرقة من القوات الإماراتية \"تحت رعايتهم\"، تتلقى التدريبات في فرنسا ليتم نشرها إلى جانب قواتهم في كوسوفو. كانت خطوة جريئة بالنسبة لدولة حصلت على استقلالها قبل أقل من 30 عاما وقتها. هناك، في ركن نائي في منطقة البلقان، كنا على مسافة أكثر من 3200 كيلومتر من أبوظبي، غير أن الإمارات كان من الواضح أن طموحاتها تتجاوز شواطئ الخليج. صارت أول دولة عربية حديثة تنشر قواتها في أوروبا، دعماً لحلف شمال الأطلسي \"الناتو\". \"اسبرطة الصغيرة\" ثم جاءت أفغانستان. ما لا يعرفه معظم سكان دول الإمارات، هو أن قواتهم المسلحة بدأت العمل في هدوء إلى جانب حلف الناتو بعد وقت قصير من سقوط حركة طالبان، في خطوة أقرها محمد بن زايد الذي يتولى الآن منصب ولي عهد أبوظبي. في عام 2008، قمت بزيارة وحدة تابعة لقواتهم الخاصة في قاعدة باغرام الجوية ورأيت كيف كانوا يعملون. رأيتهم يقودون عربات مدرعة برازيلية وجنوب أفريقية داخل قرية أفغانية نائية فقيرة يوزعون مصاحف مجانية وعلباً من الحلوى ثم يجلسون مع الشيوخ. كان قد تم نشر أفراد من القوات الخاصة الإماراتية في أفغانستان يسألون: ماذا تحتاجون؟ مسجداً، مدرسة، آباراً للمياه؟ كانت الإمارات توفر الأموال، ثم تُطرح العقود في مناقصة محلية. كانت بصمة الإماراتيين محدودة، لكنهم أينما ذهبوا كانوا يستخدمون المال والدين في محاولة لتخفيف الشكوك المحلية الواسعة حيال قوات الناتو القاسية في كثير من الأحيان. وفي إقليم هلمند قاتلوا إلى جانب القوات البريطانية في عدد من المعارك العنيفة. وفي وقت لاحق أطلق وزير الدفاع الأمريكي السابق جيم ماتيس على الإمارات لقب \" إسبرطة الصغيرة\" ( اسم المدينة اليونانية القديمة) في إشارة إلى تلك البلاد غير المعروفة نسبيا والتي يقل تعداد سكانها عن 10 ملايين نسمة وتلعب دوراً يتخطى حجمها. اليمن: سمعة مُلطخة ثم جاءت اليمن وحملة عسكرية محفوفة بالصعاب. حين أدخل ولي العهد السعودي الأمير محمد بن سلمان بلاده في حرب أهلية كارثية في اليمن عام 2015، انضمت إليه الإمارات. وأرسلت مقاتلاتها الإف-16 لشن ضربات جوية ضد المتمردين الحوثيين ونشرت قواتها في الجنوب. وفي صيف عام 2018 أرسلت قوات إلى جزيرة سقطرى اليمنية الاستراتيجية، وحشدت قوة هجومية في قاعدة مستأجرة في ميناء عصب بإريتريا، ثم تراجعت في اللحظة الأخيرة عن إرسالها عبر البحر الأحمر لسحب السيطرة على ميناء الحديدة من قبضة الحوثيين. ترامب يحتفل بـ\"فجر شرق أوسط جديد\" بعد توقيع الإمارات والبحرين اتفاق التطبيع مع إسرائيل البحرين: اتفاق التطبيع مع إسرائيل قرار استراتيجي لحماية بلادنا وماتزال الحرب في اليمن مستمرة لما يقرب من ست سنوات حتى الآن، دون فائز واضح، ومايزال الحوثيون يحكمون سيطرتهم على العاصمة صنعاء ومساحات كبيرة من البلاد. الهلال الأحمر الإماراتي يوزع مساعدات في جزيرة سقطرى باليمن وتكبدت القوات المسلحة الإماراتية خسائر، كان من بينها سقوط أكثر من 50 قتيلاً في ضربة صاروخية واحدة، أعلنت السلطات على إثرها ثلاثة أيام من الحداد الوطني في البلاد. وتضررت سمعة الإمارات كذلك بسبب صلاتها ببعض الميليشيات المحلية المرتبطة بالقاعدة وتقارير لنشطاء حقوقيين عن قيام مسلحين مرتبطين بالإمارات باحتجاز عشرات السجناء داخل حاوية مما أدى إلى موتهم اختنقانا بسبب الحر الشديد. الإمارات العربية المتحدة تخفض عدد قواتها في اليمن الانفصاليون في جنوب اليمن يسيطرون على جزيرة سقطرى إسرائيل: تحالف جديد قلصت الإمارات منذ ذلك الحين انخراطها في الصراع اليمني المدمر وغير الحاسم، لكنها ماتزال تواصل بسط أذرعها العسكرية في كل مكان، في مسعى لدرء النفوذ التركي المتزايد في المنطقة. فبينما تحظى تركيا بحضور قوي في العاصمة الصومالية مقديشو، تدعم الإمارات انفصال منطقة أرض الصومال، وأقامت قاعدة عسكرية في منطقة بربرة المطلة على خليج عدن. وفي ليبيا، انضمت الإمارات إلى روسيا ومصر في دعم قوات خليفة حفتر في شرق البلاد ضد القوات المنتشرة في غرب البلاد المدعومة من تركيا وقطر وأطراف أخرى. وفي سبتمبر/ أيلول الجاري أرسلت الإمارات سفناً ومقاتلات إلى جزيرة كريت ضمن تدريبات عسكرية مشتركة مع اليونان التي كانت تستعد لمواجهة محتملة مع تركيا بسبب حقوق التنقيب عن مصادر الطاقة في شرق البحر المتوسط. والآن وبعد إعلان دراماتيكي من البيت الأبيض، صار هناك تحالف إماراتي إسرائيلي واسع، يضع ختماً رسمياً على سنوات من التعاون السري. (فالإمارات مثل السعودية كان تحصل في هدوء على برمجيات المراقبة اسرائيلية الصنع لمراقبة مواطنيها). وفيما يتبنى التحالف مجموعة واسعة من المبادرات في مجالات الرعاية الصحية والتكنولوجيا الحيوية والثقافة والتجارة، فإنه يمتلك كذلك القدرة على بناء علاقة استراتيجية وأمنية هائلة، تسخر التكنولوجيا المتطورة لإسرائيل بجانب الإمكانات المادية والطموحات العالمية للإمارات. وقد أدانت إيران، الخصم المشترك للدولتين، الاتفاق مثلما فعلت تركيا والفلسطينيون، واتهمت الإمارات بخيانة التطلعات الفلسطينية لإقامة دولة مستقلة. الوصول إلى الكواكب لم تنته طموحات أبو ظبي عند هذا الحد. إذا أضحت بمساعدة الولايات المتحدة أول دولة عربية ترسل مهمة إلى المريخ. الإمارات تطلق مهمة عربية تاريخية إلى المريخ وضمن برنامج تبلغ تكلفته 200 مليون دولار ويحمل اسم \"الأمل\" صار مسبارها يحلق في الفضاء بسرعة 126 ألف كيلومتر في الساعة بعد انطلاقه من جزيرة يابانية نائية. ومن المقرر أن يصل إلى وجهته، على بعد 495 مليون كيلومتر من الأرض، في فبراير/ شباط المقبل. وبعد وصوله، سيقوم برسم خريطة لغازات الغلاف الجوي المحيط بالكوكب الأحمر وإرسال البيانات إلى الأرض. صاروخ يحمل مسبار الأمل انطلق من اليابان في يوليو/ تموز الماضي \"نريد أن نكون لاعباً عالميا\" هكذا يقول وزير الدولة الإماراتي للشؤون الخارجية أنور قرقاش، \" نريد أن نكسر الحواجز، ونحتاج لأن نأخذ بعض المخاطرات الاستراتيجية من أجل كسر هذه الحواجز\". غير أنه ثمة مخاوف من أن الإمارات بتحركها بهذه السرعة وعلى هذا النطاق ربما تخاطر بتجاوز قدراتها. يقول المحلل في الشؤون الخليجية مايكل ستيفنس: \"ليس ثمة شك في أن الإمارات هي القوة العسكرية الأكثر فعالية في المنطقة العربية. هم قادرون على نشر القوات في الخارج بطرق تعجز عنها دول عربية أخرى، لكنهم أيضاً مقيدون من زاوية الحجم والقدرات، التعامل مع مشكلات عديدة في وقت واحد يحمل مخاطرة، وقد يؤدي إلى نتائج عكسية على المدى الطويل\".", "doc2": "Yəmən döyüşçüsünün yaxın durduğu divarın üzərindəki rəsm BƏƏ-nin mərhum qurucusu şeyx Zayed Əl Nahyanın şəklidir Marsa missiya göndərdi; İsrail ilə tarixi bir sülh sazişi imzaladı; Covid-19 ilə mübarizədə ön mövqelərə çıxa bilib, belə ki, Britaniyanın keçmiş protektoratı fabriklərində yenidənqurma işləri aparıb və Britaniyaya fərdi qoruyucu vasitələr (PPE) yükü ilə dolu bir təyyarə göndərib. Liviya, Yəmən və Somaliyə qədər uzanan məkan üzərində təsir uğrunda Türkiyə ilə baha başa gələn bir strateji mübarizəyə girişib. Görəsən, gələn il müstəqilliyinin 50 illik yubileyini qeyd edəcək BƏƏ-nin qlobal oyunu nədən ibarətdir və oyunçu kimdir? Təsadüfi görüş 1999-cu ilin mayında Kosovo müharibəsi bir ildən çox idi ki, davam edirdi. Albaniya-Kosovo sərhədindəki yaxşı qorunan bir düşərgədə Kosovodan olan qaçqınlarla dolu bir yerdəydim. Düşərgə Əmirliklərin Qızıl Aypara Cəmiyyəti tərəfindən qurulmuşdu və aşpazlardan tutmuş düşərgəni mühafizə edən əsgərlərədək heyət də BƏƏ-dən gətirilmişdi. Düşərgəyə bir gün əvvəl Tiranadan BƏƏ pilotlarının idarə etdiyi helikopterlərdə gəlmişdik. 1990-cı illərdə BƏƏ Albaniya-Kosovo sərhədində Kosovodan olan qaçqınlar üçün çadır düşərgələri qurub Yaxınlıqda dayanan hündür boylu, saqqallı, eynəkli adam Britaniya Kral Hərbi Akademiyasının məzunu, BƏƏ-nin artan hərbi iştirakını istiqamətləndirən Şeyx Məhəmməd ibn Zayed idi. Televiziya üçün müsahibə xahişimə həvəssiz də olsa razılıq verdi. Onun sözlərinə görə, BƏƏ Fransa ilə strateji bir partnyorluq əlaqələri qurub. Bu partnyorluq çərçivəsində Fransadan 400 Leclerc tankının alınması müqaviləsinin bir hissəsi olaraq, fransızlar BƏƏ briqadasını \"qanadları altına\" alaraq Kosovoda yerləşdirmək üçün onlara təlimlər keçiblər. Müstəqilliyini yalnız 30 il əvvəl qazanmış bir ölkə üçün bu, iddialı bir addım idi. Balkanların ucqar hissəsindən Əbu Dabiyədək 3200 km-dən çox bir məsafədə idik, buna baxmayaraq BƏƏ-nin iddiaları Körfəz sahillərindən çox uzaqlara gedib çıxırdı. BƏƏ NATO-ya dəstək olaraq Avropada ordusunu yerləşdirən ilk müasir ərəb dövləti oldu. \"Kiçik Sparta\" Sonra Əfqanıstan başladı. BƏƏ qüvvələri taliblərin süqutundan dərhal sonra, NATO ilə birlikdə səssizcə Əbu Dabinin indiki vəliəhdi şahzadə Məhəmməd ibn Zayedin istiqamət verdiyi bir əməliyyata başladı. 2008-ci ildə Baqram hava qüvvələri bazasında onların xüsusi təyinatlı kontingentinə baş çəkdim və necə işlədiklərini gördüm. Onlar Zirehli maşınlarında səyahət edərək ucqar və yoxsul bir əfqan kəndinə baş çəkib, Quran və şirniyyat qutuları paylayırdılar, yerli ağsaqqallarla görüşürdülər. BƏƏ-nin xüsusi təyinatlı qüvvələri Əfqanıstanda da tapşırıqlar yerinə yetiriblər \"Bir ehtiyacınız varmı? - onlar soruşurdular. - Məscid, məktəb, su quyusu?\" BƏƏ pul yatırımı edirdi, müqavilələr isə yerli tenderlərə ötürülürdü. Əmirliklərin müdaxiləsi kiçik olsa da, ayaq basdıqları hər yerdə pul və dindən istifadə edərək NATO qüvvələrinin yerli əhalidə yaratdığı ağır təəssüratı yumşaltmağa çalışırdılar. Hilmənd əyalətində onlar bəzi ağır döyüşlərdə Britaniya qüvvələri ilə yanaşı döyüşmüşdülər. Keçmiş ABŞ Müdafiə naziri Jim Mattis, sonradan BƏƏ-ni \"Kiçik Sparta\" adlandırırdı - bununla o, bu nisbətən az tanınan, əhalisi 10 milyondan az olan ölkənin necə deyərlər, başından yekə işlər gördüyünə işarə etmişdi. Yəmən: Korlanmış reputasiya Sonra Yəmən və çətinliklərlə dolu bir hərbi kampaniya başladı. Səudiyyə Ərəbistanının şahzadəsi Məhəmməd ibn Salman 2015-ci ildə öz ölkəsini Yəməndəki fəlakətli vətəndaş müharibəsinə qatanda bu işə BƏƏ də qoşuldu, F-16 qırıcılarını Husi üsyançılarına havadan hücum etməyə və əsgəri qüvvəsini ölkənin cənubuna göndərdi. 2018-ci ilin yayında BƏƏ Yəmənin strateji Sokotra adasına qoşunlar göndərdi və Eritreyada icarəyə götürülmüş Assab bazasına hücum üçün qoşunlar yığdı, lakin son anda Hudeydə limanını husilərdən geri almaq üçün qoşunlarını Qırmızı dənizin o biri tayına göndərməkdən çəkindi. Yəməndəki müharibə artıq altıncı ildir ki, davam edir, bu müharibədə aşkar qalib yoxdur və husilər paytaxt Sənada və ölkənin əksər hissəsində möhkəmləniblər. BƏƏ-nin Qırmızı Aypara cəmiyyətinin işçiləri Yəmənin Sokotra adasında yardım paylayırlar BƏƏ qüvvələri bu müharibədə itkilər verib. Misal üçün, tək bir raket zərbəsi nəticəsində 50-dən çox əsgəri qüvvəsi tələf olub - həmin hadisə ilə bağlı ölkədə üç günlük matəm elan olundu. Bu, BƏƏ-nin nüfuzuna da xələl gətirdi: belə ki, Əl-Qaidə ilə əlaqəli silahlı qruplarla tərəfdaşlıq etməsi mövzusu müzakirə olundu, BƏƏ-nin dəstəklədiyi qüvvələrin onlarla məhbusu konteynerdə qıfıllayaraq onları istidə boğub öldürdüyü barədə hesabatlar üzə çıxdı. İsrail: Yeni ittifaq BƏƏ o vaxtdan bəri Yəmənin nəticəsiz və dağıdıcı münaqişəsində iştirakını azaldıb, lakin Türkiyənin bölgədəki artan nüfuzunun qarşısını almaq üçün mübahisəli görünən cəhdlərini davam etdirir. Misal üçün, Türkiyənin Somali paytaxtı Mogadişoda ciddi tərzdə mövcudluğunu təmin etməsi müqabilində BƏƏ separatçı Somaliland ərazisini dəstəkləyir və Ədən Körfəzindəki Berbera şəhərində bir baza inşa etdi. Müharibə şəraitində olan Liviyada BƏƏ, ölkənin qərbində Türkiyə, Qətər və başqalarına arxalanan hökumətin rəqibi Xəlifə Haftarın qüvvələrini dəstəkləyərək Rusiya və Misirə qoşuldu. Sentyabrda, şərqi Aralıq dənizində geoloji kəşfiyyat aparmaq hüququnu müdafiə edən Türkiyə ilə qarşıdurma vəziyyətində olan Yunanıstanla ortaq hərbi təlim keçirmək üçün BƏƏ Krit adasına gəmiləriylə döyüş təyyarələrini göndərib. İndi isə Ağ Evdən gözlənilməz, dramatik bir açıqlama verildikdən sonra, uzun illərdir davam edən gizli əməkdaşlığa rəsmi möhür vuran geniş miqyaslı BƏƏ-İsrail ittifaqı üzə çıxıb. (Səudiyyə Ərəbistanı kimi, BƏƏ də vətəndaşlarını izləmək üçün xəlvətcə İsrailin istehsal etdiyi izləmə kompüter proqramlarını alır). Bu ittifaq səhiyyə, biotexnologiya, mədəni və ticarət təşəbbüsləri kimi geniş bir sahəni əhatə etsə də, İsrailin ən qabaqcıl texnologiyası ilə BƏƏ-nin hüdudsuz maliyyə imkanları və qlobal müstəvidəki iddiaları güclü bir strateji hərbi və təhlükəsizlik əlaqələrini yaratmaq potensialına malikdir. İki ölkənin ortaq düşməni olan İran BƏƏ-nin bu addımını pisləyib, Türkiyə və fələstinlilər də bu hərəkətə eyni münasibət göstərib. Qeyd edilən dövlətlər BƏƏ-ni Fələstinin müstəqil bir dövlət olmaq arzusuna xəyanət etməkdə günahlandırıblar. Ulduzlara çatmaq Əbu Dabinin ambisiyaları bununla bitmir. ABŞ-ın köməyi ilə BƏƏ Marsa öz missiyasını göndərən ilk ərəb ölkəsi olub. 200 milyon dollarlıq \"Ümid\" adlanan proqram çərçivəsində kosmik aparat bir ucqar Yapon adasından havaya qalxdıqdan sonra 126000 km/saat sürətiylə uçaraq fevral ayında 495 milyon km. məsafədəki hədəfə çatmalıdır. Həmin yerə çatdıqdan sonra kosmik aparat Qırmızı planeti əhatə edən atmosfer qazlarını xəritələşdirərək məlumatları Yerə göndərməlidir. BƏƏ-nin kosmik aparatını daşıyan raket iyul ayında Yaponiyaya məxsus adadan kosmik fəzaya göndərilib \"Biz qlobal oyunçu olmaq istəyirik, - BƏƏ-nin Xarici İşlər üzrə Dövlət naziri Ənvər Qarqaş deyib. - Biz maneələri aşmaq istəyirik və bunun üçün bəzi strateji risklər altına girməliyik\". Bununla belə, BƏƏ-nin bu dərəcədə sürətli və iri addımlarla irəliləməsinin bir sonda bir problem yarada biləcəyindən də müəyyən narahatlıqlar var. Körfəz təhlilçisi Michael Stephens qeyd edir ki, \"BƏƏ-nin [Ərəb] bölgəsinin ən təsirli hərbi gücü olduğuna dair, demək olar ki, şübhə yoxdur.\" \"Onlar başqa ərəb dövlətlərinin edə bilməyəcəyi şəkildə uzaq xarici ölkələrə qüvvələrini yerləşdirməyə qadirdilər. Ancaq eyni zamanda ölçü və imkan baxımından məhdudiyyətləri var. Odur ki, eyni anda bu qədər problemlə məşğul olmaq risklidir və uzun müddətdə əks nəticələrə gətirib çıxara bilər,\" - təhlilçi vurğulayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/10/151007_israel_palestinian_stapping_jerusalem", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40312526", "doc1": "تقول الشرطة الإسرائيلية إنها قتلت أمجد الجندي بعد طعنه جنديا إسرائيليا. وطعن الشاب الفلسطيني أمجد الجندي (20 عاما) جنديا إسرائيليا في مدينة كريات جات، وحاول الاستيلاء على سلاحه قبل أن ترديه الشرطة الإسرائيلية قتيلا. وأرجأ رئيس الوزراء الإسرائيلي بنيامين نتنياهو زيارة كان مقررا لها إلى ألمانيا إلى أجل غير مسمى بسبب الوضع الأمني. وقال ميكي روزنفيلد، وهو متحدث باسم الشرطة الإسرائيلي، إن أمجد الجندي اقترب من جندي إسرائيلي لدى نزوله من حافلة في كريات جات، وتمكن من الاستيلاء على سلاحه بعدما أصابه بجروح خفيفة. ولاذ الشاب الفلسطيني بمبنى سكني، حيث تعقبته الشرطة وأردته قتيلا. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت خدمة الطوارئ الإسرائيلية قد قالت صباح الأربعاء إن امرأة فلسطينية (18 عاما) هاجمت رجلا إسرائيليا (36 عاما)، وأصابته بجروح متوسطة. وأُطلق النار على الفلسطينية، وهي من سكان في القدس الشرقية، ثم نقلت إلى المستشفى في حالة خطيرة. وشهدت الأيام الأخيرة توترا ومواجهات عنيفة بين الإسرائيليين والفلسطينيين في إسرائيل والضفة الغربية المحتلة. وقالت مصادر طبية فلسطينية إن شابا فلسطينيا مني بإصابات خطرة في رأسه برصاص الجيش الاسرائيلي خلال المواجهات المستمرة قرب الحاجز العسكري المعروف باسم حاجز بيت آيل شرقي مدينتي رام الله والبيرة. كما أصيب خلال المواجهات 18 فلسطينيا برصاص مطاطي، وفقا للمصادر. وكانت وزارة الصحة الفلسطينية قد قالت إن مواجهات متفرقة شهدتها الضفة الغربية الثلاثاء أسفرت عن إصابة 208 فلسطينيين. جنود إسرائيليون يعتقلون فلسطينيا خلال مواجهات في بيت ايل بضواحي الضفة الغربية.", "doc2": "Silahlı polis zabitləri hücumun baş verdiyi ərazini patrul edir. Hücum vaxtı, fələstinlilərin ikisi polis zabitlərinə silahla atəş açarkən üçüncüsü qadın polis zabitini bıçaqlayıb, İsrail polisi bildirib. Polis hücum edənlərin ikisinin 18-19 yaşları arasında olduğunu və hamısının Qərb Sahilində yaşadıqlarını deyib. Hazırda Yerusəlimin qədim şəhərini ibadətdə olan minlərlə müsəlman ziyarət edir. Hücum edənlər əl-Əqsa məscidində cümə namazı qılıblar. Ramazan bayramı dövründə İsrail Qərb Sahilində yaşayan fələstinlilərin Yerusəlimə gediş-gəlişi üçün yerləşdirilən məhdudiyyətləri azaldır. Hücumda ən azı 3 nəfər xəsarət alıb. Onların 2-si yaxınlıqda olan və atışma zamanı vurulan fələstinlidir, İsrailin Haaretz qəzeti deyib. Həlak olan polis zabiti 23 yaşlı Hadas Malka olduğu açıqlanıb. Hadas Malka-nın şəkli sosial şəbələrdə paylaşılıb. 2015-ci ilin oktyabr ayından indiyədək fələstinli və ya ərəb israillilərin törətdiyi bıçaq, avtomobil və silah hücumları nəticəsində 42 israilli həlak olub. 2015-ci ilin sonundan 2016-cı ilin əvvəlinə qədər bu hücumlar daha tez-tez baş verirdi, lakin son aylar ərzində seyrəlmişdi. Bu dövrdə əksəriyyəti hücumçu olan 240-dan çox fələstinli öldürülüb, İsraeil deyib. İsrail hücumlara Fələstin rəhbərliyinin təhrikini təqsirləndirir. Fələstin tərəfi isə onilliklər çəkən İsrail işağının yaratdığı məyusluğu."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-37970445", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37971297", "doc1": "سيكون بريبوس بمثابة حلقة الوصل مع الحزب الجمهوري فقد اختار ترامب أمين عام الحزب الجمهوري، رينس بريبوس، رئيسا لموظفي البيت الأبيض. وهو الذي سيعد العدة للبيت الأبيض الجديد، وسيكون بمثابة حلقة الوصل مع الكونغرس والحكومة. وعين الإعلامي اليميني ستيف بانون، الذي يعمل في شبكة برايتبارت نيوز�� كبيرا للمخططين الاستراتيجيين. وكان بانون قد تخلى عن منصبه كمدير لشبكة برايتبارت الاخبارية - وهو موقع اخباري يميني يتبع خطا معارضا للمؤسسة الحاكمة ويتهمه منتقدوه بمعاداة الاجانب والنساء - ليصبح رئيسا لحملة ترامب الانتخابية. وهذه هي أول تعيينات مهمة يتخذها ترامب، إذ يعد منصب رئيس موظفي البيت الأبيض هو المنصب الأعلى رتبة في المقر الرسمي لأعلى سلطة تنفيذية في الولايات المتحدة. وفي أول مقابلة إعلامية للرئيس المنتخب، مع مذيعة محطة سي بي إس، قال ترامب: ستيف بانون الذي كان يرأس شبكة إعلامية يمينية ووصف ترامب بريبوس وبانون في بيان صادر عن حملته بأنهما \"مؤهلان جداً، عملا معا بشكل جيد خلال حملتنا، وقادانا الى فوز تاريخي. الآن سيكون الاثنان معي في البيت الأبيض لنعمل على إعادة أميركا عظيمة مجددا\". ويبلغ بريبوس 44 عاما، وكان وسيطا بين ترامب ومؤسسة الحزب الجمهوري خلال الحملة الانتخابية. وهو مقرب من رئيس مجلس الشيوخ بول راين، المنتخب عن ولاية ويسكنسون، مما يجعله شخصية فعالة في توجيه جدول أعمال الإدارة الجديدة التشريعي. أما بنون البالغ من العمر 62 عاما فقد كان هدفه خلال الحملة الانتخابية \"تعزيز نهج رجال الأعمال في حملة ترامب\" وهو ضابط سابق في البحرية، ومستثمر في مجال البنوك، ومنتج في هوليوود، وقد تولى رئاسة برايتبارت في 2012، ووقتها وعد بجعلها \"هافينغتون بوست اليمين\". وهو وكان ترامب هزم المرشحة الديمقراطية للرئاسة الأمريكية هيلاري كلينتون، مما أصاب الكثيرين من مؤيديها بحالة من الصدمة، لأن استطلاعات الرأي كانت تشير دوماً إلى نجاحها. ومن المقرر أن يتسلم ترامب مهامه في البيت الأبيض في 20 كانون الثاني /يناير، عندما تنتهي الولاية الثانية الرسمية للرئيس الأمريكي باراك أوباما. وقال ترامب في بيان له \"يسرني أن يصبح لدي فريق ناجح جداً يواصل معي قيادة البلاد\". وقال بريبوس : \"أنا ممتن للغاية للرئيس المنتخب لمنحي هذه الفرصة كي أخدمه وأخدم هذه الأمة من خلال عملنا على خلق مناخ اقتصادي يخدم الجميع، ويؤمن حدودنا، ويلغي ويستبدل نظام \"أوباما كير\" الصحي علاوة على تدمير الإرهاب الإسلامي المتطرف. اما بانون فأشار من جهته إلى انه سيعمل بشكل \"مشترك\" مع بريبوس على غرار ما حصل خلال الحملة الانتخابية، \"من أجل المساعدة على تنفيذ برنامج الرئيس المنتخب\". وقد يشكل بريبوس أيضا حلقة الوصل بين البيت الأبيض والحزب الجمهوري الذي خرج منقسما من حملة الانتخابات الرئاسية بعد أن رفضت بعض الشخصيات المنتمية إليه ترشيح ترامب لمنصب الرئيس.", "doc2": "Reince Priebus cənab Trump-ı partiya ilə əlaqələndirən şəxsdir Respublikaçı Milli Komitəsinin sədri olan Reince Priebus, onun işçi heyətinin rəhbəri olacaq. Bu vəzifədə o, Ağ Ev üçün yeni üslub yaradacaq, hökumət və Konqresə çıxış üçün vasitəçi kimi fəaliyyət göstərəcək. Mühafizəkar Breitbart News Network-dan olan Stephen Bannon, cənab Trump-ın əsas strategiyaçısı kimi fəaliyyət göstərəcək. Respublikaçı namizəd çərşənbə axşamı Demokratlardan olan namizədi üzərində qələbə çalaraq çoxlarını şoka salıb. Cənab Obama Ağ Evdə yanvarın 20-si, cənab Obama hakimiyyəti ona təhvil verəndən sonra idarəetməyə başlayacaq. Bu arada, seçilmiş prezident ABŞ-ın CBS televiziyasına ilk müsahibəsində deyib ki, o, cinayətlə əlaqəsi olan 3 milyona yaxın insanı ölkədən deport və ya həbs etdirəcək, həmcinslərin nigah rəsmiləşdirməsinin legallaşdırılmasının aradan qaldırılmasına cəhd etməyəcək və prezidentlər üçün nəzərdə tutulan illik 400 min dollarlıq maaşdan imtina edərək əvəzində ildə 1 dollar götürəcək. 'Həqiqətən fəxrdir' \"Mən ölkəni idarəetmədə uğurlu komandamla birgə olmaqdan məmnunluq duyuram\", cənab Trump kampaniyası tərəfindən elan olunan bəyantında deyilir. \"Steve və Reince bizim kampaniyada birgə uğurla işləyib, bizi qələbəyə aparan peşəkar insanlardır. İndi isə mən Ağ Evdə yenidən onlarla birgə olacam ki, Amerikanı yenidən qüdrətli edək.\" 44 yaşlı cənab Priebus, kampaniya müddətində Respublikaçılarla cənab Trump arasında körpü rolunu oynayırdı. Cənab Priebus deyib ki, Ağ Evdə cənab Trump-a işçi heyətinin rəhbəri kimi qatılmaq \"həqiqətən fəxrdir\". Breitbart 62 yaşlı cənab Bannon-un rəhbəri olduğu Breitbart ABŞ-da ən çox oxunan mühafizəkar xəbər saytıdır Keçmiş dəniz zabiti, investor bankir və Hollywood produseri olan 62 yaşlı cənab Bannon-un rəhbəri olduğu Breitbart ABŞ-da ən çox oxunan mühafizəkar xəbər saytıdır. \"Mən Trump administrasiyasında cənab Reince ilə birgə işləmək şansı verdiyinə görə cənab prezidentə təşəkkürümü bildiriəm\", cənab Bannon, bazar günü etdiyi çıxışında deyib. \"Biz kampaniya müddətində bizi qələbəyə aparan uğurlu əməkdaşlıq ortaya qoyduq. Bu cür əməkdaşlığı yenə də davam etdirəcəyik ki, seçilmiş prezident Trump öz gündəliyindəki məsələlərə nail olsun.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140507_ukraine_russia_city_hall", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140507_ukraine_mariupol_council", "doc1": "الانفصاليون يحتلون مبان حكومية في عشرات البلدات شرقي أوكرانيا فقد رفعت أجهزة الأمن علم أوكرانيا فوق المبنى ثم غادرت ليعود إليه الانفصاليون ليحتلوه من جديد. ويحتل الانفصاليون مبان حكومية في عشرات البلدات، شرقي أوكرانيا، منذ أسابيع. ودفعت الحكومة في كييف بقوات الجيش لاستعادة السيطرة على المباني الحكومية. \"مشادات عنيفة\" وذكرت مراسلة بي بي سي، سارة راينسفورد، أن علم روسيا وعلم \"جمهورية دونستاك الشعبية\" يرفرفان فوق المبنى الآن. مواضيع قد تهمك نهاية ويبدو أن المشادات انتقلت إلى مقر شرطة ماريوبول، حيث تحتجز الشرطة 16 من الموالين لروسيا، اعتقلوا في مقر المدينة. وقال مراسلون إن أفراد الشرطة أطلقوا أعيرة تحذيرية في الهواء، أمام حشود من الموالين لروسيا وأقارب المعتقلين، الذين يحاولون منع الشرطة من نقل المعتقلين إلى مقاطعة أخرى. وأفاد المراسلون بوصول شاحنة وحافلتين على متنهما أفراد من القوات الخاصة المسلحين إلى مقر الشرطة. وكان وزير الداخلية الأوكراني، أرسن أفاكوف، قال إن القوات الحكومية استعادت السيطرة على مقر مدينة ماريوبول، في عملية مشتركة بين الجيش والشرطة. وذكر افاكوف في تصريح لبي بي سي أن العديد من الأشخاص اعتقلوا في العملية، من بينهم وزير دفاع جمهورية دونستاك الشعبية الانفاصالية، إيغور كاكيدزانوف. ونقلت تقارير أنباء عن وقوع اشتباكات في معاقل الانفصاليين بسلوفيانسك، عندما وصلت القوات الأوكرانية إلى المنطقة. وتقول الحكومة في كييف إن 14 جنديا أوكرانيا قتلوا وجرح 66 آخرون منذ بدء الجيش عملياته الشهر الماضي. انتخابات وعلى صعيد آخر، أعلنت كييف عن تنظيم انتخابات رئاسية في 25 مايو/أيار، وقالت إنها على استعداد لدعم جولة أخرى من المحادثات في جنيف، إذا ما دعمت روسيا هذه الانتخابات. بينما اتهم وزير خارجية بريطانيا، وليم هيغ، بعد لقائه مسؤولين أوكرانيين، روسيا \"بالسعي لإثارة النزاعات والاستفزاز، شرقي وجنوبي أوكرانيا\". وقال إن هدف روسيا الآني\" هو تعطيل الانتخابات المقبلة، كما أنهم \"يحاولون إيجاد ذريعة للتدخل\". وكان وزير الخارجية الروسي، سيرغي لافروف، استبعد الأربعاء عقد جولة أخرى من المحادثات الدولية، ما لم تشارك فيها المعارضة الموالية لروسيا. وأضاف أنه لا جدوى من المشاركة لأن الاتفاق المبرم في أبريل/نيسان بين الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي لم يطبق. ويدعو اتفاق جنيف جميع الأطراف، بمن فيهم الانفصاليين، بنبذ العنف والتخلي عن السلاح وإخلاء المباني. ويستعد الانفصاليون في جمهورية دونستاك الشعبية لتنظيم استفتاء حول الاستقلال الأحد. وندد وزير خارجية الولايات المتحدة، جون كيري، بالمخطط ووصفه بأنه \"مسعى غير قانوني لتقسيم أوكرانيا\". وأعلن عن انتخابات 25 مايو/أيار بعد إسقاط الرئيس فكتور يانوكوفيتش، الموالي للكرملن، عقب احتجاجات قام بها موالون للغرب، في شهر فبراير/شباط.", "doc2": "Rusiyapərəst qüvvələr Maiupol bələdiyyəsinin binasını yenidən nəzarət altına alıblar. Hökümət qüvvələri binanı separatçılardan təmizlədikdən sonra tərk edərək, rusiyapərəst qüvvələrə geri qayıtmağa şərait yaratmış olublar. Son bir neçə həftə ərzində Ukraynanın şərqində rusiyapərəst qüvvələr onlarla inzibati binanı zəbt ediblər. Kiyev höküməti ölkənin şərqində idarəçiliyi bərpa etmək üçün həmin ərazilərə qoşunlar göndərirlər. Çərşənbə günü səhər Ukrayna qoşunları rusiyapərəst qüvvələrin zəbt etdiyi Mariupol şəhərinin bələdiyyə binasını nəzarət altına alıblar, xəbərlərdə deyilir. Rusiyanın İnterfax agentliyi üsyançıların nümayəndəsinə əsasən yaydığı məlumatda bildirir ki, ötən həftə bələdiyyəni ələ keçirən separatçılar çərşənbə günü binanı tərk ediblər. Agentliyin müsahibi binanın qarşısındakı barrikadaların sökülməyə başlandığını əlavə edib. Bu arada Ukraynanın Channel 5 televiziyası üsyançıların binanı yenidən ələ keçiməyə cəhd etdiyini bildirib. Ukrayna hökuməti Rusiyanı üsyançılara köməkdə suçlayır. Moskva separatçılarla hər-hansı əlaqəyə malik olduğu barədə ittihamların əsassız olduğunu bildirib. Çərşənbə günü Slovyansk şəhərində hökumət qüvvələrilə rusiyapərəst fəallar arasında toqquşmaların baş verdiyi xəbər verilib. Slovyansk rusiyapərəst üsyançıların istehkamı sayılır. \"Donetsk Xalq Respublikasını\" elan edən separatçılar bildirirlər ki, bölgənin müstəqilliyi bazar gününə təyin olunmuş referendumda həll olunacaq. ABŞ dövlət katibi John Kerry planı Ukraynanın əlavə parçalanmasına yönələn \"qanunsuz cəhd\" kimi dəyərləndirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140804_russia_ukraine_exercises", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/08/140804_ukraine_troops_fights", "doc1": "ينظر إلى التدريبات العسكرية الروسية باعتبارها استعراضا للقوة في الصراع مع أوكرانيا وقال متحدث باسم الوزارة إن مقاتلات ومروحيات وأحدث القاذفات ستشارك في هذه التدريبات. ويقول مراسل بي بي سي إنه في كل مرة تعلن فيها روسيا جولة جديدة من التدريبات العسكرية، ينظر إلى هذا الإجراء باعتباره استعراضا للقوة في الصراع مع أوكرانيا التي أعلنت أنها تحرز تقدما في قتالها الانفصاليين شرقي البلاد. ويستعد المدنيون هناك لمواجهة حصار، في الوقت الذي تضيق فيه الحكومة الخناق على مدينتي دونيتسك ولوهانسك اللتين تخضعان لسيطرة المتمردين. مجموعة من سكان شرقي أوكرانيا ينتظرون وصول القطار في إحدى المحطات وسط دونيتسك وبدأ السكان تخزين الأطعمة والمستلزمات والنوم في الطوابق الأرضية، في ظل تقارير تشير إلى أن لوهانسك محاصرة فعليا وتعاني من غياب الطاقة. مواضيع قد تهمك نهاية واتهمت حكومات غربية والمسؤولون الأوكرانيون روسيا بنقل أسلحة ثقيلة وإرسال متطوعين للمتمردين المؤيدين لها، والذين أعلنوا الاستقلال عن كييف. وتنفي روسيا تقديم أسلحة إلى المتمردين، وتندد بالهجوم العسكري الذي تشنه كييف في مناطق شرقي أوكرانيا. ولم يذكر المتحدث الروسي أوكرانيا في إعلانه بشأن التدريبات العسكرية. وقال في تصريح لوكالة انترفاكس الروسية إن هذه التدريبات هي الأولى من بين سلسلة من التدريبات العسكرية التي تهدف إلى تعزيز وحدة سلاح الجو. وأوضح أن التدريبات ستشارك فيها طائرات سوخوي سو-27 ومقاتلات من نوع ميغ-31 ومروحيات ام اي-28 وأحدث قاذفات روسيا اله��ومية، سوخوي سو-34. بعض الأشخاص يقفون بالقرب من مبان دمرت أثناء القصف في ضواحي دونيتسك الخاضعة لسيطرة المتمردين واتهمت روسيا سابقا بتعزيز قواتها وأسلحتها على طول الحدود مع أوكرانيا. انسحاب وأفادت تقارير بأن مجموعة من الجنود الأوكرانيين تراجعت إلى الأراضي الروسية بسبب نفاد ذخائرهم خلال القتال مع الانفصاليين. وخلال المعارك، انفصل اللواء الميكانيكي 72 إلى مجموعتين، حسبما أفادت وكالة \"يونيان\" الأوكرانية للأنباء. قوات أوكرانية تقوم بدوريات خارج دونيتسك في محاولة لتأكيد سيطرتها على الأوضاع شرقي البلاد ونفدت الذخائر بعد ذلك من إحدى المجموعتين، وتعرضت عرباتهم العسكرية للتدمير في أرض المعركة، وهو ما دفعهم للفرار عبر الحدود، حسبما أفاد متحدث باسم عملية \"مكافحة الإرهاب\" الأوكرانية في دونباس في تصريح لموقع \"ار بي كيه-اوكرينا الإخباري. ولم تذكر وكالة يونيان عدد الجنود الذين انسحبوا، لكن مسؤول عسكري روسي قال إنهم كانوا أكثر من 400 جندي. وأوضح المسؤول الذي ينتمي إلى جهاز الاستخبارات الروسي \"اف اس بي\" في منطقة \"روستوف\" الواقعة مباشرة على الحدود مع أوكرانيا إن الجنود طلبوا اللجوء إلى روسيا.", "doc2": "Rusiyanın bölgədəki hərbi təlimləri, Ukrayna ilə münaqişədə öz gücünü nümayiş etdirmək niyyəti kimi görünür Nazirliyin sözçüsünün bildirdiyinə görə, əməliyyatda döyüş təyyarələri, vertolyotlar və ən son bombardmançılar iştirak etməlidir. BBC müxbiri deyir ki, hər dəfə yeni hərbi təlimlər barədə açıqlama verərkən, bu, Rusiyanın Ukrayna ilə münaqişədə öz gücünü nümayiş etdirmək niyyəti kimi görünür. Ukraynanın müdafiə naziri isə bildirib ki, qoşunları ölkənin şərqindəki üsyançılara qarşı vuruşlarda ciddi uğurlar əldə edir. Ukraynalı nazir Valeriy Heletey BBC-yə deyib ki, qələbəyə “çox az” qalıb. Müdafiə naziri, üsyançıları beynəlxalq ekspertlərin MH17 təyyarəsinin qəzaya uğradığı əraziyə buraxmamaqda günahlandırıb. Şərqi Ukrayna sakinləri isə ərzaq və təminat toplayır və zirzəmilərdə gecələyirlər. Məlumata görə, Luqansk şəhəri faktiki olaraq mühasirəyə alınıb və şəhərdə elektrik enerjisi kəsilib. Şənbə günü Donetsk və Luqansk şəhərlərində ən azı doqquz sakinin qətlə yetirildiyi bildirilir. Bölgədə vəziyyət aprel ayından bəri, üsyançıların Kiyevdən müstəqilliklərini elan etdikdən sonra gərginləşib. Döyüşlər başlayanadan bəri 1500-dən çox insanın həlak olduğu bildirilir. Malaysia Hava Yollarına məxsus MH17 təyyarəsinin iyul ayında qəzaya uğramasından sonra gərginlik daha da artıb. Bu ilin mart ayında Ukraynanın Krım bölgəsini ilhaq edən Rusiya, üsyançıları silahlandırmaqda ittiham edilir və ABŞ və Avropa tərəfindən sanksiyalara məruz qalıb. Rusiya ittihamları rədd edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2012/09/120917_afghan_women_killed_in_nato_strike", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39793774", "doc1": "يعتبر اقليم لغمان شديد الوعورة بعيدا عن سيطرة السلطات المركزية الافغانية من جانبه اعلن الناتو ان الغارة ادت الى مقتل 30 \"مسلحا\" واصفا الغارة بانها كانت دقيقة وبعيدة عن المدنيين، ولكنه اعترف لاحقا بأن الغارة اسفرت ايضا عن مقتل عدد من المدنيين يتراوح بين خمسة وثمانية. من جانبه، ادان الرئيس الافغاني حامد كرزاي \"بشدة\" مقتل النسوة، وامر باجراء تحقيق في الحادث. وفي حادث منفصل وقع يوم الاحد ايضا، قتل اربعة جنود امريكيين على ايدي رجال شرطة افغان في اقليم زابول جنوبي افغانستان. \"يجمعن الحطب\" وقال مسؤولون محليون في اقليم لغمان لبي بي سي إن ثماني نسوة على الاقل قتلن في الغارة الاطلسية، بينما قال غلزار سنغروال، عضو المجلس البلدي في الاقليم، إن عددهن تسعة. من جانبه، قال الرائد آدم فوياك، الناطق باسم قوة الناتو في افغانستان، إن الغارة اسفرت عن مقتل 5 الى 8 مدنيين، مؤكدا ان التحقيق جار في الحادث. وقال الناطق لبي بي سي إن الغارة استهدفت تجمعا من المسلحين يربو عددهم على الـ 45، وان العديد منهم قتلوا فعلا. واضاف \"لسوء الحظ، علمنا بسقوط عدد من المدنيين في هذه الغارة يتراوح بين 5 و8. تتقدم قوة المساعدة الامنية ايساف بتعازيها لاسر الضحايا وللشعب الافغاني بسبب هذا الحادث المأساوي.\" وقد اصيبت سبع نسوة على الاقل بجروح في الحادث، وقال مدير الصحة في الاقليم لطيف قيومي إن اعمار بعضهن لا تتجاوز العشر سنوات. وقال مكتب حاكم اقليم لغمان إن عددا من المدنيين كانوا يجمعون الحطب والجوز في غابة تقع في وادي نوارلام سايب، وهي منطقة يقول المراسلون إنها تعتبر معقلا لمسلحي طالبان وغيرها من الحركات المسلحة نظرا لطبيعتها الجبلية الوعرة وضعف الادارة الحكومية فيها. وكان موضوع سقوط الضحايا المدنيين على ايدي القوات الدولية قد ادى الى توتر العلاقة بين الرئيس كرزاي والولايات المتحدة. الا ان الاحصاءات التي تعدها الامم المتحدة تشير الى تراجع عدد المدنيين الذين قتلوا او اصيبوا نتيجة عمليات الناتو في النصف الاول من عام 2012 بنسبة 15 بالمئة مقارنة بنفس الفترة من 2011. ويقول محللون إن تحسس الطرفين الافغاني والاطلسي بالآثار السلبية لهذه الخسائر قد ادى الى توخي المزيد من الحرص في اختيار الاهداف وتنفيذ الهجمات. وعبر الرئيس الافغاني في بيان اصدره الاحد عن \"حزنه\"، وقال إنه \"يدين بشدة الغارة الجوية التي نفذتها قوات الناتو والتي اسفرت عن مقتل ثماني نسوة.\" اقرأ أيضا موضوعات ذات صلة", "doc2": "Ölənlərin hamısı mülki şəxslər olub, hökumətin sözçüsü deyib. Bundan başqa, üçü ABŞ hərbçisi olmaqla daha 25 nəfər xəsarət alıb. Hərbi nəqliyyat vasitələrinə hücum pik səhər vaxtı ABŞ səfirliyinin yaxınlığında baş verib. Özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qrup hücumu törətdiyini deyib. İD 2015-ci ildən Əfqanıstandadır və son vaxtlar ölkədə bir neçə hücumlara imza atıb. Nəqliyyat vasitələrindən ikisi, o cümlədən həmin yolda şütüyən bir neçə digər avtomobil ağır zədələnib, AFP xəbər verir. Böyük partlayışlara müqavimət göstərmək üçün nəzərdə tutulan zirehli transportyorlar koalisiya bazasına qayıda bilib, NATO-nun başçılıq etdiyi Qətiyyətli Dəstək missiyası Twitter-də bildirib. Hadisə ABŞ-ın Əfqanıstanda İD-in tunelinə \"bütün bombaların anası\"nı atmasından 3 həftə sonra baş verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51046836", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51023132", "doc1": "وبررت الولايات المتحدة، في خطاب إلى الأمم المتحدة، قرارها اغتيال قائد فيلق القدس، قاسم سليماني، بأنه دفاع عن النفس. وردت إيران على الاغتيال بشن هجمات بالصواريخ من أراضيها على قاعدتين جويتين في العراق توجد فيهما قوات أمريكية، دون حدوث إصابات. وقالت طهران للأمم المتحدة أيضا إن عملها كان دفاعا عن النفس. وناقش رئيس الوزراء البريطاني، بوريس جونسون الخميس \"الوضع في المنطقة في أعقاب قتل قاسم سليماني، ودعا إلى إنهاء الأعمال العدائية\"، خلال مكالمة هاتفية مع الرئيس الإيراني، حسن روحاني، بحسب ما قاله متحدث باسم جونسون. وقال الرئيس روحاني، إن بريطانيا كانت ستحرم من السلامة والأمن لولا جهود سليماني في مواجهة إرهاب تنظيم الدولة الإسلامية، بحسب ما قاله مكتب الرئيس. مواضيع قد تهمك نهاية وأكد جونسون \"استمرار التزام بلاده بالاتفاق النووي الإيراني، ومواصلة الحوار لتفادي انتشار الأسلحة النووية، وتخفيض التوتر\"، واصفا الاتفاق بأنه \"أفضل ترتيب متاح حاليا\". وجدد جونسون مطالبته بإطلاق سراح نازانين زاغاري راتكليف، والمحتجزين الآخرين لدى إيران ممن يحملو�� جنسية مزدوجة. مايك بنس يقول إن استخبارات تفيد بمنع إيران للميلشيات بالهجوم على أهداف أمريكية وكان الجنرال سليماني يعد ثاني أكبر مسؤول رفيع المستوى في إيران، ويعتبره الإيرانيون بطلا. وباعتباره قائدا لفيلق القدس، كان أيضا مهندس السياسة الإيرانية في المنطقة. ووصف المرشد الأعلى الإيراني، علي خامنئي، هجمات الصواريخ بأنها \"لطمة على وجه\" الولايات المتحدة، مطالبا بإنهاء الوجود الأمريكي في الشرق الأوسط. \"بداية سلسلة\" وقال قائد عسكري إيراني كبير إن الهجمات الصاروخية الإيرانية على أهداف أمريكية في العراق لم تكن ترمي إلى قتل جنود أمريكيين، ولكنها سعت إلى الإضرار بـ\"الآلة العسكرية\" لواشنطن. وأضاف العميد علي حاجي زاده، قائد القوات الجو- فضائية في الحرس الثوري، أن تلك الهجمات كانت بداية سلسلة ستتم عبر المنطقة، بحسب ما ذكره التلفزيون الرسمي. وقال إن \"الانتقام المناسب\" لاغتيال سليماني هو طرد القوات الأمريكية من الشرق الأوسط. وأشار إلى أن لدى إيران مئات الصواريخ الجاهزة، وأن طهران عندما شنت الصواريخ الأربعاء استخدمت \"هجمات إلكترونية لتعطيل أنظمة الملاحة الجوية للطائرات والطائرات بدون طيارين\" الأمريكية. واتهم حاجي زاده ترامب بالكذب بعد قوله إن الهجوم الصاروخي الإيراني على قاعدة عين الأسد لم يخلف خسائر. وقال، في مؤتمر صحفي عقد في طهران، إن جيمع الوحدات الإيرانية كانت مستعدة لرد الفعل الأمريكي ودخول حرب شاملة إذا ما ردت واشنطن على القصف الإيراني. وأشار إلى أن استهداف مركز القيادة في قاعدة عين الأسد أدى إلى تدميرها، كما أن القصف استهدف مراكز تجهيز المروحيات الحربية. وقتلت الغارة الأمريكية، التي استهدفت سليماني، بعض أعضاء الفصائل المسلحة العراقية التي تدعمها إيران. وقد توعدت تلك الفصائل بالانتقام. ولكن نائب الرئيس الأمريكي، مايك بنس، قال في حديث مع محطة تلفزيون سي بي إس الإخبارية إن معلومات \"استخبارية\" تشير إلى أن إيران \"طلبت من المليشيات الحليفة لها ألا تهاجم أهدافا أمريكية\". ومن المقرر أن يصوت مجلس النواب الأمريكي الخميس على الحد من قدرة الرئيس دونالد ترامب على شن حرب على إيران بدون موافقة مسبقة من الكونغرس. وقالت رئيسة المجلس، نانسي بيلوسي، في بيان: \"لدى أعضاء الكونغرس مخاوف جادة وملحة بشأن قرار الإدارة بالانخراط في أعمال عدائية ضد إيران، وبشأن فقدانها لاستراتيجية محددة للتحرك قدما\". ما الذي يقوله الخطابان؟ قالت المندوبة الأمريكية في الأمم المتحدة، كيلي كرافت، في خطاب بعثت به إلى مجلس الأمن الدولي إن واشنطن مستعدة للتفاوض \"بهدف منع المزيد من المخاطرة بالسلام والأمن العالميين، أو التصعيد من قبل النظام الإيراني\". ويقول الخطاب إن اغتيال سليماني كان مبررا، بحسب المادة 51 من ميثاق الأمم المتحدة، التي تطالب الدول \"بالإبلاغ الفوري\" لمجلس الأمن بأي إجراءات اتخذت لممارسة حق الدفاع عن النفس. وأضاف الخطاب أن الولايات المتحدة قد تتخذ أعمالا إضافية في الشرق الأوسط، إذا كانت \"ضرورية\"، لحماية مواطنيها ومصالحها. وذكرت إيران أيضا المادة 51 في خطابها تبريرا لهجومها على القاعدتين الجويتين في العراق. وكتب المندوب الإيراني في المنظمة الدولية، مجيد تخت روانجي، يقول إن طهران \"لا تسعى إلى التصعيد أو الحرب\"، بعد ممارسة حقها في الدفاع عن النفس، باتخاذها \"ردا عسكريا محسوبا ومتناسبا مستهدفة قاعدة جوية أمريكية في العراق\". وأضاف: \"كانت العملية دقيقة، واستهدفت أهدافا عسكرية، دون أن تؤدي إلى الإضرار بالمدنيين أو ممتلكاتهم في المنطقة\". ماذا قال ترامب عن الغارة الإيرانية؟ كان الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، قد هدد في السابق باتخاذ إجراء عسكري إذا استهدفت إيران عسكريين أمريكيين أو قواعد أمريكية، ولكنه لم يعلن عن أي عمل عسكري، بل اكتفى بالقول إن الهجوم الإيراني لم يسفر عن أي إصابات. وقال: \"إيران، فيما يبدو، تتراجع، وهذا شيء جيد لجميع الأطراف\". ما الذي حدث في الهجوم الصاروخي؟ كان الهجوم الإيراني بالصواريخ أكثر الهجمات مباشرة على الولايات المتحدة، منذ احتجاز الرهائن في السفارة الأمريكية في طهران في 1979. وأطلقت إيران 16 صاروخا من ثلاثة مواقع، على الأقل، من أراضيها حوالي الساعة 02:00 صباح الأربعاء، بحسب التوقيت المحلي، كما ذكر وزير الدفاع الأمريكي، مارك إسبر. وضرب 11 صاروخا منها، على الأقل، القاعدة الجوية في عين الأسد، غرب بغداد، وضرب صاروخ آخر، على الأقل، قاعدة أربيل، بحسب ما قاله. وقال رئيس الأركان المشتركة، مارك ميلي، إنه يعتقد أن أنظمة الإنذار المبكر حالت دون وقوع إصابات. وأضاف: \"ما أعتقده، اعتمادا على ما شاهدته، وما أعرفه، أن الهجمات كانت تهدف إلى إحداث أضرار في الأبنية، وتدمير مركبات ومعدات وطائرات، وقتل عسكريين\".", "doc2": "Donald Trump ABŞ-ın İrana \"davranışını dəyişdirənə\" qədər əlavə maliyyə və iqtisadi sanksiyalar tətbiq edəcəyini söyləyib. Bu barədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatına (BMT) yazılan məktubda ABŞ hökuməti İran generalı Qasım Süleymaninin öldürülməsini \"özünümüdafiə aktı\" kimi qiymətləndirib. İranın BMT-dəki Səfiri Məcid Taxt Rəvançi buna cavab olaraq deyib ki, ABŞ-ın İrana sərt iqtisadi sanksiyaları davam etdikcə danışıqlar \"inanılmazdır\". Bundan əvvəl, ABŞ Prezidenti Donald Trump İraqdakı ABŞ qüvvələrinin yerləşdiyi hava bazalarına raket atmış İranın \"geri çəkildiyini\" söyləyib. Cənab Trump Ağ Evdən televiziya vasitəsilə çıxışında hücumlarda heç bir ABŞ və ya İraq vətəndaşının ölmədiyini və bazalara yalnız minimal zərər dəydiyini bildirib. Donald Trump ABŞ-ın İrana \"davranışını dəyişdirənə\" qədər əlavə maliyyə və iqtisadi sanksiyalar tətbiq edəcəyini də söyləyib. İraqın Ərbil və Əl-Əsəd bazalarına çərşənbə günü erkən saatlarda hücum edilib. İranın dövlət televiziyası hücumun ölkənin ən nüfuzlu hərbi komandiri Qasım Süleymaninin ABŞ prezidenti Donald Trump-ın göstərişi ilə Bağdadda pilotsuz təyyarə vasitəsilə bombalanaraq öldürülməsinə cavab olduğunu bildirib. İranın Ali Dini Lideri Ayətullah Əli Xameneyi İraqdakı ABŞ hərbi bazalarına zərbəni \"ABŞ-ın üzünə sillə\" adlandırıb. O, Amerikanın Yaxın Şərqdəki mövcudluğuna son qoymağa çağırış edib. ABŞ pilotsuz təyyarəsinin İraqın paytaxtı Bağdadda general Süleymanini və İranın dəstəklədiyi hərbi şəxslərini hədəf alması İran və ABŞ arasındakı münasibətlərin onsuz da pisləşdiyi vaxtda böyük gərginliyə səbəb olub. Çərşənbə axşamı ABŞ səfirliyinin yerləşdiyi Bağdadın ciddi mühafizə olunan Yaşıl Bölgəsinə azı iki raket düşüb, laki burada dağıntı və tələfat barədə məlumat verilməyib. Bununla yanaşı ABŞ-ın vitse-prezidenti Mike Pence CBS News-a verdiyi açıqlamaya görə, \"kəşfiyyat\"müəyyənləşdirib ki, İran müttəfiqi olan hərbi qruplardan ABŞ hədəflərinə hücum etməməyi istəyib. \"İranın Amerikanın hədəflərinə və ya mülki şəxslərə qarşı hərəkət etməməsi üçün eyni hərbi qruplara mesaj göndərməsi ilə əlaqədar bəzi həvəsləndirici kəşfiyyat məlumatları alırıq. Ümid edirik ki, bu mesaj əks-səda verməyə davam edər\", o bildirib. Xameneyi nə deyib? \"Dünən gecə biz onların üzünə sillə vurduq\", İranın Ali Dini Lideri Ayətullah Əli Xameneyi İraqdakı ABŞ hərbi bazalarına zərbə barədə danışarkən deyib. Onun sözlərinə görə, bu cür hərbi əməliyyatlar \"qarşıdurmaya kifayət etmir\". \"Əsas odur ki, ABŞ-ın korrupsiyalaşmış varlığına son qoyulmalıdır\", Ayətullah əlavə edib. ABŞ-ın Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, yerli vaxtla təxminən gecə saat 1:30 radələrində İraqda ABŞ qoşunlarının yerləşdiyi iki aviabazaya çoxlu ballistik raket zərbələri endirilib. İtkilərin olub-olmadığı məlum deyil. Pentaqon İraqın Ərbil və Əl-Əsəd bölgələrində iki yerə hücum edildiyini bildirib. \"ABŞ-ın İraqdakı obyektlərinə hücum məlumatları barədə xəbərdarıq. Prezidentə məlumat verilib və vəziyyəti yaxından izləyir və milli təhlükəsizlik komandası ilə məsləhətləşir\", - Ağ Evin sözçüsü Stephanie Grisham bildirib. Hücumlara aid olduğu deyilən görüntülər İranın dövlət televiziyasında göstərilib Bu, qarşıdurmanın sonudurmu? Bu, 1979-cu ildə ABŞ-ın Tehrandakı səfirliyinin ələ keçirilməsindən bəri İranın ABŞ-a etdiyi ən birbaşa hücumdur. İran İnqilab Keşikçiləri hücumun Süleymaninin ölümünə cavab olduğunu deyib. \"Biz öz bazalarını onun terrorçu ordusuna vermiş bütün ABŞ müttəfiqlərinə İrana qarşı hər hansı təcavüzkar hərəkətlərin başlanğıc nöqtəsi olan hər bir ərazinin hədəfə alınacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edirik\" - İranın dövlət İRNA xəbər agentliyinin verdiyi açıqlamada bildirilir. İranın xarici işlər naziri Cavad Zərif Twitter hesabında hücumun özünümüdafiə xarakteri daşıdığını və vəziyyətin müharibəyə çevrilməsini istəmədiyini yazıb. Bir müddət sonra ABŞ Prezidenti Donald Trump \"hər şey yaxşıdır\" yazıb, əlavə edib ki, hələlik itki ehtimalları qiymətləndirilməyib. Nə baş verib? ABŞ və koalisiya qüvvələrinin İraqda yerləşən hərbi bazası hücuma məruz qalıb - onlardan biri Əl-Əsəd, digəri isə Ərbil şəhərində baş verib. Tehran Qasım Süleymaninin dəfnindən bir neçə saat sonra yerli vaxtla təxminən gecə saat 1:30 radələrində İran ərazilərindən çox sayda ballistik raket atıb. Qərbi İraq bölgəsinin Ənbər əyalətində yerləşən Əl-Əsəd aviabazası azı altı raketlə vurulub. Həmin gün ABŞ Prezidenti Donald Trump ABŞ hərbi qüvvələrinin İraqdan çıxarılmasının ölkə üçün ən pis şey olacağını demişdi. ABŞ-ın İraqda 5000 hərbiçisi var. Böyük Britaniyanın Xarici İşlər İdarəsi BBC-yə deyib: \"Biz təcili olaraq faktları müəyyənləşdirmək üçün çalışırıq. İlk prioritetimiz ingilis heyətin təhlükəsizliyidir.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/10/151021_syria_assad_moscow_visit", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50135540", "doc1": "الرئاسة السورية قالت إن الأسد عاد إلى دمشق بعد لقائه بوتين وناقش الرئيسان خلال اجتماعهما الحملة العسكرية المشتركة على تنظيم \"الدولة الإسلامية\" في سوريا، بحسب ما قاله متحدث باسم الكرملين. وقال المتحدث، ديمتري بيسكوف، للصحفيين \"جاء رئيس الجمهورية العربية السورية في زيارة عمل إلى موسكو أمس، وعقد محادثات مع الرئيس الروسي فلاديمير بوتين\". في غضون ذلك، أعلن الجيش الروسي أن طائراته الحربية ضربت 83 هدفا في سوريا في الساعات الـ 24 الماضية. وقال الناطق باسم وزارة الدفاع بموسكو ايغور كوناشنيكوف إن \"الطائرات الروسية في سوريا نفذت 46 طلعة قتالية ضربت خلالها 83 هدفا تعود لتنظيم الدولة الاسلامية الارهابي\"، مضيفا أن الغارات وقعت في محافظات ادلب وحلب ودير الزور ودمشق وحماة. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت روسيا قد بدأت غارات جوية في سوريا نهاية شهر سبتمبر/أيلول الماضي. وتقول موسكو إنها تستهدف تنظيم \"الدولة الإسلامية\" والجماعات المسلحة الأخرى التي تقاتل قوات الحكومة السورية. وقال كوناشنيكوف ايضا إن وزارة الدفاع الروسية رصدت محادثات بين قادة تنظيمي داعش وجبهة النصرة في سوريا ناقشوا فيها امكانية توحد التنظيمين لمواجهة الجيش السوري. وقالت الرئاسة السورية إن الرئيس الأسد عاد إلى دمشق عقب لقائه بوتين، وإن الزيارة كانت تلبية لدعوة من الرئيس الروسي. الرئيس الروسي وصف سوريا خلال الجتماع بالدولة الصديقة وهذه هي أول زيارة خارجية للرئيس السوري منذ اندلاع انتفاضة 2011. وقال الرئيس الروسي إنه سيعمل مع قادة القوى الكبرى في العالم على حل سلمي في سوريا. وجاء في بيان الكرملين أن الرئيس السوري قال \"أود أولا التعبير عن امتناني الكبير لقيادة روسيا الاتحادية جميعها للمساعدة التي تقدمها لسوريا\". وأضاف \"إن لم يكن بسبب أعمالكم وقرارتكم، فإن الإرهاب الذي انتشر في المنطقة، كان يمكن أن يبتلع منطقة أكبر، وأن يتوسع على نطاق أكبر\". وحيا بوتين الشعب السوري لتصديه للمتشددين \"بمفردهم تقريبا\"، قائلا إن الجيش السوري أحرز مؤخرا نجاحا في أرض المعركة. وزير الدفاع الروسي تعهد بمواصلة بلاده مد الدعم العسكري للحكومة السورية وأعرب بوتين عن استعداده لمساعدة سوريا - التي وصفها - بحسب بيان الكرملين - بالصديقة، عسكريا وفي العملية السياسية أيضا. وقال بوتين إن آمال موسكو في مد العون \"الإيجابي في القتال\" هي \"إمكانية تحقيق حل طويل الأمد على أساس عملية سياسية بمشاركة كل القوى السياسية، والجماعات الدينية والعرقية\". تحليل: بقلم محلل الشؤون الدبلوماسية جوناثان ماركوس تعد زيارة الأسد المفاجئة لموسكو علامة على الثقة المتنامية لدي الرئيس السوري بشار الأسد. فهو يشعر بالأمان في أن يغادر دمشق لأول مرة منذ بدء الحرب الأهلية في سوريا. وهي أيضا رمز ملموس على ثقة روسيا في الحكومة السورية الحالية. وتظهر رؤية الرئيس الأسد في موسكو أن الرئيس بوتين لا شك - في الوقت الراهن على الأقل - يعتزم تعضيد وضع الأسد. لكن الرحلة قد تشير أيضا إلى مرحلة جديدة في جهود روسيا الرامية إلى طرح خطة دبلوماسية جنبا إلى جنب التدخل العسكري في سوريا. وفي هذا أيضا إشارة إلى أن روسيا تتعامل مع الأسد، وأنه - في الوقت الراهن على الأقل - يجب أن يكون جزءا من أي حل مؤقت. وقال وزير الدفاع الروسي، سيرغي شويغو: \"ستواصل روسيا مد الحكومة السورية بالدعم العسكري في قتالها لمسلحي تنظيم \"الدولة الإسلامية\". ونقلت عنه وكالة إنترفاكس للأنباء قوله \"تقدمت قوات الحكومة السورية، مع دعمنا الجوي، من الدفاع إلى الهجوم، وحررت جزءا من أراضيها التي كانت تحت سيطرة المسلحين\". وأضاف شويغو \"نعتزم مواصلة توفير المساعدة للسلطات الشرعية في سوريا، وتهيئة الظروف لحل لهذا الصراع\". اتصالات وفي وقت لاحق، أجرى الرئيس الروسي مكالمات هاتفية مع نظيره التركي رجب طيب اردوغان والعاهل السعودي الملك سلمان بن عبدالعزيز. وأطلع الرئيس بوتين الزعيمين على \"نتائج زيارة الرئيس الأسد الى موسكو.\"", "doc2": "Bu görüş Türkiyə-ABŞ razılaşması ilə YPG-nin\"təhlükəsiz bölgə\" adlandırılan ərazidən çıxması üçün verilən 120 saatlıq müddətin tamamlanması ilə eyni günə təsadüf edir. İki prezidentin görüşündə rəsmi Moskva ilə Ankara arasında Suriya ərazisində yeni şərtlərlə bağlı yeni razılaşma əldə ediləcəyi gözlənir. Rusiya 2016-cı ilin ortalarından bəri Suriya məsələsində Bəşər Əsədin dəstəkçisidir. Türkiyə sərhədlərinin təhlükəsizliyi üçün YPG-nin ən azı 32 kilometr cənuba çəkilməsini, Rusiyanın da bunda iştirak etməsini istəyir. Rusiya isə Türkiyənin təhlükəsizlik qayğılarının həll edilməsinin vacibliyini bildirsə də, bunun Ankara ilə Dəməşq arasında 1998-ci ildə əldə olunan Adana razılığı çərçivəsində olmalı olduğunu qeyd edir. Adana razılaşması nədir? Suriya 1980-90-cı illərdə PKK və lideri Abdullah Öcalana öz torpaqlarında hərbi düşərgə salmağa və Türkiyəyə terror hücumları etməyə icazə vermişdi. Türkiyə bu problemin qarşısını almaq üçün illərlə diplomatik yollardan istifadə etsə də, nəticəsiz qalmışdı. 1998-ci ildə Türkiyə öz sərhəddində hərbi əməliyyatlara başlamışdı. İki ölkə arasındakı hərbi çatışma beynəlxalq qurumları hərəkətə gətirdi və Suriya ilə Türkiyə rəsmilərinin Adanada görüşü zamanı bu problemin həllinə yönəlik razılaşma əldə olundu. O vaxt Türkiyənin prezidenti Süleyman Dəmirəl, Suriyanın rəhbəri isə Hafiz Əsəd (Bəşər Əsədin atası) idi. Ərdoğan-Putin görüşü həm vaxt baxımdan, həm də Suriyanın hərbi və siyasi gələcəyi üçün həlledicidir. Buna görə də böyük əhəmiyyət daşıyır. Oktyabrın 17-də YPG-nin təyin olunmuş ərazidən çəkilməsi üçün 120 saat vaxt verilib. Bu müddət bu gün Türkiyə vaxtilə 22:00-da başa çatır. Bu gün gəlinən nəticələrdən aslı olaraq, Türkiyənin \"Barış Pınarı Hərakatı\"-nı yenidən başladıb- başlatmayacağı ilə bağlı qərar verəcəyi gözlənir. Türkiyə və ABŞ arasında əldə olunan razılaşmaya görə, YPG Suriyanın şimal-şərqində Tel Abyad və Ras'ul Ayn şəhərləri arasında qalan 120 kilometrlik bölgədən 32 kilometr cənuba çəkilir və bundan sonra rəsmi Ankara 9 oktyabrda başlatdığı əməliyyatı tamamilə dayandırır. Ankara bu razılaşmadan sonra Fərat çayının qalan hissəsini nəzarətə götürmək və bütün sərhədini qorumaq məqsədilə təhlükəsiz bölgə qurmaq üçün Rusiya ilə də anlaşmaq niyyətindədir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38142645", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38141241", "doc1": "تحطمت الطائرة في منطقة جبلية في طريقها إلى ميديين وأفاد مسؤولون بمقتل 75 شخصا ونجاة 6 أشخاص فقط في الحادث الذي يُرجح أن سببه عطل كهربائي. وأقلعت الطائرة من بوليفيا، وكان على متنها أعضاء فريق شابيكوينسي البرازيلي لكرة القدم. وكان من المقرر أن يلعب الفريق نهائي كأسأمريكا الجنوبية للأندية أمام فريق ميديين. وأُجلت مباراة الذهاب في نهائي الكأس البطولة التي تعتبر أهم ثاني بطولة في قارة أمريكا الجنوبية، إلى يوم الأربعاء قبل أن تؤجل إلى أجل مسمى. وقال اتحاد أمريكا الجنوبية لكرة القدم إنه علق \"جميع الأنشطة\". كان من المقرر أن يلعب الفريق مباراة الذهاب في نهائي كأس سود أمريكانا تمكنت فرق الإنقاذ من الوصول إلى موقع الحادث عن طريق البر ونشر نادي شابيكوينسي بيانا قال فيه \"رحم الله لاعبينا، والمسؤولين، والصحفيين، وغيرهم من الضيوف المسافرين مع وفد الفريق\". وقال إنه لن يصدر أية بيانات لحين التأكد من مدى الخسائر الناتجة عن الحادث. ولاحقا، صرح نائب رئيس الفريق، إيفان توزو، لقناة سبور تي في: \"الكثير من الناس يبكون في مدينتنا. لم نكن نتخيل ذلك أبدا. شابيكوينسي هو أكبر أسباب السعادة هنا.\" وتأكد حتى الآن نجاة مدافع الفريق، آلان روشيل، في حين تأكدت وفاة حارس المرمى ماركوس دانيلو. وتشير تقارير أخرى إلى نجاة حارسي المرمى، جاكسون فولمان. وكان قد نجا ستة أشخاص من تحطم الطائرة، لكن الشرطة قالت لاحقا إن أحد الناجين توفي متأثرا بجراحه. وقالت إحدى شبكات أخبار الرياضة المحلية إن روشيل كان في حالة صدمة، لكنه في وعيه ويمكنه الحديث، وطلب الاحتفاظ بخاتم زواجه ورؤية أسرته. وصرحت زوجته لقناة غلوبو تي في: \"يرقد آلان في المستشفى حاليا، وهو في حالة مستقرة\". ووصف عمدة مدينة ميديين الحادث بأنه \"مأساة كبرى\". كما قال اتحاد أمريكا الجنوبية لكرة القدم إن رئيسه، أليخاندرو دومينغيز، كان في طريق إلى ميديين، \"والاتحاد شديد الأسى لما حدث. وستُعلق كل الأنشطة حتى إشعار آخر\". وفريق شابيكوينسي هو فريق مدينة شابيكو، في جنوب البرازيل. وصعد إلى الدرجة الأولى عام 2014. ووصل إلى نهائي الكأس الأسبوع الماضي بعد انتصاره على فريق سان لورينزو الأرجنتيني. وبحسب التقارير، تحطمت الطائرة التي صنعتها شركة \"بريتيش ايروسبيس\" ويتولى تشغيلها خطوط طيران لاميا البوليفية، وعلى متنها 72 راكبا إضافة إلى 9 هم أفراد الطاقم في تمام الساعة الخامسة صباحا بتوقيت غرينتش. وقالت شركة الطيران في بيان صحفي إن سبب التحطم هو عطل كهربائي.", "doc2": "Təyyarə dağlıq ərazidə qəzaya uğrayıb Polis qəzadan sağ çıxan 5 nəfərdən başqa göyərtədə olanların hamısının öldüyünü bildirib. Boliviyadan uçan kirayə götürülmüş təyyarə Chapecoense futbol komandasının üzvlərini aparırmış, hava limanı rəsmiləri bildirib. Cənubi Amerika təmsilçisi kubokunun finalında Chapecoense Medellin komandası Atletico Nacional ilə oynamalı idi Cənubi Amerika təmsilçisi kubokunun finalında Chapecoense Medellin komandası Atletico Nacional ilə oynamalı idi. Final oyunu indi dayandırılıb. Məlumatlarda deyilir ki, təyyarə yerli vaxtla gecə yarısından əvvəl (05:00 GMT) şəhərdən bir az kənarda, dağlıq ərazidə qəzaya uğrayıb. Məlumatlarda deyilir ki, təyyarə yerli vaxtla gecə yarısından əvvəl qəzaya uğrayıb. Medellinin meri Federico Gutierrez hadisəni \"böyük miqyaslı faciə\" kimi qiymətləndirib, lakin əlavə edib ki, bəlkə də sağ qalanlar var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-45350497", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-45770987", "doc1": "لدى جاك تامينن، المحاضر في علم النفس بكلية رويال هولواي بجامعة لندن، عدد كبير من الطلاب الذين يتبعون ذلك السلوك المعتاد من غالبية الطلبة، والمتمثل في السهر ليلة الامتحان في محاولة لحشو الذاكرة بأكبر قدر ممكن من المعلومات. لكن ذلك \"أسوأ شيء يقومون به\"، كما يقول تامينن. لا بد أن تامينن يعرف حقا ما يتحدث عنه بالضبط؛ فهو خبير في دراسة تأثير النوم على الذاكرة، وتحديدا الذاكرة التي يحتاجها الإنسان لتعلم اللغة. والتعلم أثناء النوم فكرة أخرى يحبها الطلاب، ويعتقد بعضهم بأنه من خلال تشغيل مادة صوتية مسجلة لتعلم اللغة أثناء النوم على سبيل المثال يمكن أن تنطبع هذه المادة في الدماغ بطريقة خفية، ومن ثم يفيق الطالب من النوم وهو يتحدث لغة لاتينية مثلا، لكن هذه خرافة بالطبع. لكن النوم في حد ذاته أمر جوهري لحفظ وترتيب المعرفة في الدماغ، والأبحاث التي يجريها تامينن وآخرون تظهر لنا السبب وراء ذلك. يتعلم المشاركون في أبحاث تامينن الجارية مفردات لغوية جديدة، ثم يظلوا مستيقظين طوال الليل. ويقارن تامينن قدرتهم على تذكر هذه الكلمات بعد مضي عدة ليال، ثم بعد مضي أسبوع. حتى بعد عدة ليال من النوم في أعقاب التجربة، هناك فرق واضح في تراجع سرعة تذكرهم لهذه الكلمات مقارنة بمجموعة المشاركين في التجربة التي لم تتعرض للحرمان من النوم. \"النوم جزء محوري في عملية التعلم\" كما يقول تامينن، ويضيف: \"حتى وأنت لا تدرس أثناء النوم، فإن دماغك لا يزال يتعلم كما لو كان يعمل بالنيابة عنك. ولا تستطيع أن تستفيد من الوقت الذي استغرقته في الدراسة ما لم تأخذ قسطاً كافيا من النوم\". الطلاب الذين لا ينامون وقتاً كافياً يجدون صعوبة في تذكر المعلومات داخل دماغ النائم نحن ندرس في غرفة رقم \"1\" داخل مختبر تامينن للنوم، وهي عبارة عن غرفة قليلة الزخرفة مزودة بسرير للنوم، وسجادة ملونة، ولوحات مرسوم عليها بعض الفراشات. وفوق السرير، هناك جهاز إلكتروني صغير لرسم الدماغ، وشاشة لمراقبة النشاط في دماغ كل مشارك في البحث، من خلال أقطاب كهربائية موضوعة على رأس المشارك في التجربة. ولا يقيس ذلك النشاط في مناطق الدماغ المختلفة فحسب، بل وحركة العضلات (من خلال قطب كهربائي موضوع فوق الذقن)، وحركة العين (من خلال قطب كهربائي بجانب كل عين). وفي آخر الردهة، تقع غرفة التحكم، حيث يمكن للباحثين أن يشاهدوا أيا من أجزاء الدماغ يشهد نشاطا أثناء النوم، ولأي مدة زمنية. ومن السهل معرفة متى يكون المتطوع في مرحلة النوم التي تعرف باسم \"نوم حركة العين السريعة\"، بناء على النشاط في الرسم البياني للعين الأولى والعين الثانية. لكن الأكثر أهمية في بحث تامينن الحالي فيما يتعلق بدور النوم في تعزيز تعلم اللغة بشكل عام هو المرحلة التي تعرف باسم \"نوم الموجة البطيئة\" خلال النوم العميق. وتعد هذه المرحلة مهمة جدا في تشكيل وص��ن الذكريات، سواء كانت المفردات اللغوية، أو قواعد اللغة، أو غيرها من أنواع المعرفة. ويعد تفاعل الأجزاء المختلفة للدماغ مسألة مفتاحية هنا. فخلال مرحلة \"نوم الموجة البطيئة\"، يكون الحصين (وهو الجزء المسئول عن الذكاء في الدماغ)، والذي يساعد الإنسان في التعلم السريع أيضا، في تواصل مستمر مع اللحاء العصبي، لتقويته وتهيئته من أجل تعزيز القدرة على التذكر على المدى الطويل. وهكذا يمكن للحصين في البداية ترميز كلمة جديدة تم تعلمها في وقت سابق من ذلك اليوم، ولكن لتعزيز وتقوية تلك المعرفة فعلاً، فلا بد من تدخل الجهاز العصبي أيضا أثناء النوم، ليكون له دور في التعرف على الأشكال، والبحث عن العلاقات والروابط المختلفة بين الأشياء، مما يفسح المجال للتوصل لحلول إبداعية للمشاكل. وبينما يركز تامينن على مرحلة \"نوم الموجة البطيئة\"، هناك نظرية تقول إن مرحلة \"نوم حركة العين السريعة\" تلعب دورا أيضا في تعلم اللغة، من خلال الأحلام التي تحدث خلال هذا الجزء من دورة النوم. حجب الضوء يمكن أن يساعدك على النوم وعلى أداء أفضل في جميع أنشطتك اليومية فقد توصلت الأبحاث في مختبرات النوم والأحلام في جامعة أوتاوا الكندية إلى أن أدمغة الطلاب الجامعيين الذين يحلمون باللغة الفرنسية كلغة أم كانت قادرة بصورة كبيرة على إقامة روابط وعلاقات جديدة بين اللغة الفرنسية واللغة الثانية التي كانوا يتعلمونها. فالأحلام هي أكثر من مجرد استجابة لما يحدث خلال النهار. إذ تشير الأبحاث إلى أن مناطق الدماغ التي تتحكم في التفكير المنطقي، وتلك التي تتحكم في العواطف، تتفاعل مع بعضها البعض أثناء الحلم، مما ينتج عنه تلك الروابط التخيلية الجديدة لدى من يتعلمون اللغات. والطلاب الذين يدرسون لغة ثانية بشكل مكثف كان لديهم نوم أطول خلال فترة \"نوم حركة العين السريعة\". وقد منحهم ذلك متسعا من الوقت لدمج ما كانوا يتعلمونه أثناء النوم وضم بعضه إلى بعض، فضلاً عن نتائج أفضل خلال النهار. هناك أساس جيني يتعلق بساعاتنا الداخلية، التي تخبرنا متى يحين موعد النوم ومتى يحين موعد الاستيقاظ. والالتزام بهذه المواعيد ضروري للوصول إلى ذروة أدائنا المعرفي، خاصة في جانب التعلم. ويقول مايكل يونغ، الذي منح جائزة نوبل في مجال الطب عام 2017، ويبدي اهتماما بدراسة جينات الساعة البيولوجية مع باحثين آخرين، إنه من أجل تحقيق أداء أمثل، سواء في الجامعة أو العمل، أو في مجالات الحياة الأخرى، فإن ما نريده هو إيجاد بيئة توفر إيقاعا منتظما للنوم. فبالنسبة لشخص تسبب له البيئة المحيطة به، أو أسلوب حياته اضطرابات في النوم، فإن الحل الذي لا يكلف كثيرا يمكن أن يتمثل في استخدام ستائر تحجب النور والضوء ليلاً خلال النوم، أو استخدام مصابيح وأضواء قوية أثناء النهار، لمحاكاة دورة النور والظلام الطبيعية بقدر الإمكان. قيلولة الطاقة ولا يختلف أحد حول أهمية النوم لدى البالغين خلال دورة اليوم الطبيعية، لكن أهميته تكون أوضح في مرحلة الطفولة. ولدى الأطفال عموما فترة نوم أطول خلال مرحلة \"نوم الموجة المتوسطة\" من البالغين، وهو ما يعتبر أحد العوامل التي تفسر سرعة التعلم عند الأطفال في مجال اللغات، وبعض المجالات الأخرى. ويدرس مختبر نوم الطفل في جامعة توبنغن بألمانيا دور النوم في تقوية وتماسك ذاكرة الطفل. قدرة الأطفال على التعلم السريع ربما تكون نابعة من حقيقة أن لديهم فترة نوم أطول خلال مرحلة \"نوم الم��جة البطيئة\" وقد أظهرت عمليات المتابعة أثناء النوم لما يحدث في دماغ الطفل أن النوم يساعد في تحويل المعرفة الضمنية أو الغامضة (أو ما يعرف بالذاكرة الإجرائية)، إلى معرفة واضحة وصريحة. ويمكن للبالغين أيضا استدعاء هذا النوع من المعلومات التي تعلموها أثناء الليل. ولكن كما توضح الباحثة كاثرين زينكي: \"النوم يفعل ذلك بطريقة أكثر فاعلية وكفاءة عند الأطفال\". ويقول دومينيك بيتيت، من مؤسسة \"سليب نتورك\" (شبكة النوم) الكندية، الذي يدرس أيضا الإيقاع اليومي لنوم الأطفال: \"النتائج أكثر قوة في مراحل الطفولة الأولى، لأن الدماغ يكون في حالة تطور ونمو\". ويضيف بيتيت: \"الأطفال يحتاجون للنوم أثناء النهار أيضا ليتذكروا كل شيء عليهم تعلمه\". وقد أثبت بيتيت أن نوم القيلولة خلال النهار لدى الأطفال الصغار له أهمية حقيقية في نمو المفردات اللغوية، وتعميم معاني الكلمات، وكذلك القدرة على استخلاص المفردات والقواعد خلال تعلم اللغة. ويتابع: \"مع ذلك، تستمر أهمية النوم للذاكرة والتعلم على مدى سنوات العمر\". كما أن النوم يجعل الدماغ أكثر مرونة في استعادة المعلومات (أو أكثر قدرة على الوصول إليها بطرق مختلفة). وهو أيضا يجعل الأدمغة أفضل في استخلاص الأجزاء الأكثر أهمية من هذه المعلومات. وتقول زينكي: \"عمليا، يعد النوم عملية نشطة لتقوية وتغيير طريقة عمل الذاكرة. إذ إن المعلومات تنتقل في الدماغ بطريقة تساعد على تذكر أكثر النقاط أهمية في تلك المعلومات\". ومن الواضح أن النوم الطويل بالنسبة للأطفال كما هو بالنسبة للبالغين ليس مؤشرا على الكسل لدى متعلم اللغة، بل هو في غاية الأهمية للتفاعل بين أدمغتنا وإيقاع نشاطنا الجسدي. لهذا فمن الجيد أن تنام بعد درسك المكثف القادم في تعلم لغة ثانية، وربما تندهش في الصباح التالي من كم المعلومات التي استوعبتها. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future ----------------------------------------------------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Böyük Britaniyada yerləşən Royal Holloway Universitetindən psixologiya üzrə müəllim Jakke Tamminen deyir ki, imtahandan bir gün əvvəl səhərə qədər yatmayıb hazırlaşan çox sayda tələbəsi var. Lakin \"bu, edə biləcəyiniz ən pis şeydir\", o xəbərdarlıq edir. O, bunu hamıdan yaxşı bilir. Tamminen yuxunun yaddaşa, xüsusilə də dil öyrənən zaman təsiri üzrə mütəxəssisdir. Tələbələrin sevimli metodu, yuxuda öyrənmə (yuxuda ikən arxa fonda öyrənmək istədiyiniz materialın səsləndirilməsi) isə mifdən başqa bir şey deyil. Ancaq yuxu, bilikləri beyinə yerləşdirmək üçün son dərəcə əhəmiyyətlidir və Tamminen və digərlərinin araşdırması da bunu sübut edir. Tamminen-in hələ də davam edən araşdırma layihəsində iştirakçılar yeni sözlər öyrənir və bütün gecəni oyaq qalırlar. Tamminen onların bu yeni söz yaddaşını bir neçə gecə və bir həftə sonra yoxlayır. Hətta bir neçə gecə rahat yuxudan sonra belə, yuxudan məhrum edilməyən qrupdakı iştirakçıların sözləri xatırlama sürəti ilə, onların sürəti arasında böyük fərq nəzərə çarpır. Yuxusunu almayan tələbələr məlumatları xatırlamaqda əziyyət çəkirlər. \"Yuxu həqiqətən də təhsilin mərkəzi hissəsidir,\" o deyir. \"Yuxuda ikən heç bir şey oxumasanız da, beyniniz öyrənməyə davam edir. Sanki sizin adınıza işləyir. Əgər normal yatmasanız, təhsilinizə ayırdığınız zamanın tam təsirini görə bilməzsiniz.\" Yatan insanın beyninin içi Biz Tamminen-in yuxu laboratoriyasının Laboratoriya Otağı 1-dəyik. Otağın əşyaları bir çarpayı, rəngli xalça və çərçivəyə salınmış kağız kəpənəklərdən ibarətdir. Çarpayının yuxarısında isə kiçik elektroensefaloqrafiya (EEG) cihazı yerləşir. Bu cihaz, iştirakçının başına taxılan elektrodlar vasitəsilə beyindəki fəaliyyəti izləyir. Bu yolla başa taxılma hissəsindən asılı olaraq, təkcə beyinin müxtəlif paylarındakı (alın, gicgah və ənsə) fəaliyyəti yox, həmçinin əzələ tonu (çənədəki elektrod vasitəsilə) və göz hərəkətlərini (hər bir gözün yanına taxılan elektrod vasitəsilə) ölçmək mümkündür. İştirakçı yuxuda olan zaman araşdırmaçılar beyinin müxtəlif paylarındakı fəaliyyəti izləyə bilirlər Dəhlizin digər başında yerləşən nəzarət otağında isə araşdırmaçılar hər bir könüllünün beyninin hansı hissəsinin nə qədər müddətə və nə dərəcədə aktivləşdiyini müşahidə edə bilirlər. E1 (eye 1 - göz 1) və E2 (eye 2 - göz 2) qrafiklərindəki aktivliyə əsasən, könüllünün sürətli göz hərəkətləri (rapid eye movement - REM) fazasında olduğunu demək çox asandır. Lakin Tamminen-in cari araşdırmasının - və ümumiyyətlə dilin inkişafında yuxunun rolunun - ən kritik hissəsi yavaş dalğalı yuxu (slow-wave sleep - SWS) adlanan qeyri-REM fazasıdır. İstər lüğət, istər qrammatika, istərsə də başqa məlumatlar olsun, yaddaşın yaranması və mənimsənilməsində SWS mühüm rol oynayır. Bu zaman beyinin müxtəlif paylarının qarşılıqlı təsiri vacibdir. SWS əsnasında sürətli öyrənməni yaxşı bacaran hipokampus məlumatı uzunmüddətli yaddaşa hopdurmaq üçün neoqabıqla sabit rabitə qurur. Hipokampus əvvəlcə həmin gün öyrənilən yeni sözü kodlaşdırır, amma həmin bilgini həqiqətən yaddaşa çevirmək üçün (yəni, nümunələri aşkarlamaq və yaradıcı problem həllinə imkan verən digər fikirlərlə əlaqəni tapmaq) neokortikal (qabıq) sistem hərəkətə keçməlidir. Məlumatı uzunmüddətli yaddaşa çevirmək üçün yavaş dalğalı yuxu zamanı hipokampus və neokorteks əlaqə qurur Hipokampus və neokorteks arasındakı məlumat avtoreferatında yuxu milləri yerləşir ki, onlar da beynin üç saniyədən artıq çəkməyən sıçrayış fəaliyyətidir. \"Yuxu millərinin adı bir növ mövcud məlumat ilə yeni məlumatı əlaqələndirmə ilə bağlıdır,\" Tamminen deyir. Və onun araşdırmasındakı məlumatlar göstərir ki, daha çox yuxu milinə malik insanların yeni sözləri daha tez mənimsəmək imkanı var. Yuxugörmə tələbələrin öyrəndikləri dil ilə əlaqə qurmaları üçün köməkçi vasitədir Tamminen yavaş dalğalı yuxuya köklənib, amma REM yuxusunun dil inkişafında rolu ilə bağlı nəzəriyyə də mövcuddur. Bu isə həmin yuxu siklində baş verən yuxugörmə vasitəsilə həyata keçməsi nəzəriyyəsidir. Kanadanın Ottava Universitetinin yuxu və yuxugörmə laboratoriyasında aparılan bir araşdırma göstərib ki, fransız dilində yuxu görən bakalavr tələbələri öyrəndikləri bu yeni dil ilə yeni əlaqələr qurmaq qabiliyyətinə yiyələnirlər. Əslində yuxular gün ərzində yaşanan hadisələrin təkrarından daha çoxu mənasına gəlir. Həmin araşdırmaya görə, beyinin məntiqi (alın payı) və duyğuları (ara beyin) idarə edən hissələri yuxugörmə əsnasında fərqli rabitə qururlar. İntensiv şəkildə ikinci dil öyrənən tələbələrin REM yuxusu daha uzun olur. Bu isə onlara yuxu zamanı öyrəndikləri məlumatları mənimsəmək üçün daha çox vaxt verir və gün ərzində yaxşı nəticələrə səbəb olur. Gecəlik ritmlər Neçə yuxu milinə sahib olduğumuz haqqında genetik komponent rol oynayır. Yatmaq və oyanmaq vaxtını diktə edən daxili saatlarımız üçün də genetik əsas mövcuddur və bu siklləri qəbullanmaq üçün bizim idraki performansımızın pik nöqtəsinə çatması vacibdir. Fiziologiya/Tibb üzrə saat genləri ilə bağlı işinə görə iki həmkarı ilə birgə 2017-ci ildə Nobel Mükafatı qazanan Michael W Young-dan çox bu mövzu haqqında məlumatı olan adam azdır. Young izah edir ki, optimal işləklik üçün - məktəb, iş və ya həyatın istənilən hissəsində - \"insan ritmik mühit yaratmaq istəyir\". Həyat tərzi, mühit və ya nəslən keçən yuxu pozuqluğu təhrif olunmuş yuxu ilə müşayiət oluna bilər. Buna qarşı ilk vasitə gecələr qaranlıq pərdələr və ya gündüzlər parlaq işıqdır ki, mümkün qədər təbii aydın/qaranlıq siklləri imitasiya etmək olsun. Yatarkən işığın qarşısını almaq yaxşı yuxu və funksionallıq üçün faydalıdır Mürgü Sirkadian ritminin yetkin yaşlı insanın təhsilində rolu danılmazdır, amma əhəmiyyəti özünü daha çox uşaqlıqda büruzə verir. Yavaş dalğalı yuxunu uşaqlar böyüklərdən daha çox yaşayırlar. Bu, uşaqların daha tez öyrənmək bacarığını izah edə bilər. Almaniyanın Tuebingen Universitetinin uşaq yuxusu laboratoriyası yuxunun uşaq yaddaşına təsirini araşdırır. Yuxu zamanı uşaq beyində nə baş verdiyi və yuxudan əvvəl və sonra nə qədər məlumat mənimsəndiyini izlədikcə yuxunun qeyri-müəyyən məlumata (prosessual yaddaş) giriş edib, onu müəyyənə (deklarativ yaddaş) çevirdiyi görünür. Uşaqların sürətli qavrama bacarıqları onların daha çox yavaş dalğalı yuxu yaşamalarından irəli gələ bilər Yetkinlər də gün ərzində öyrəndikləri məlumatları yadda saxlaya bilərlər. Lakin tədqiqatçı Katharina Zinke-nin izah etdiyi kimi, \"yuxu bu prosesi uşaqlarda daha səmərəli şəkildə edir\". \"Erkən yaşlarda effektlərinin güclü olmasına səbəb, beynin inkişaf etməsidir,\" Kanada Yuxu və Sirkadian Şəbəkəsinin koordinatoru Dominique Petit deyir. O həm də uşaqlarda sirkadian ritmini nəzərdən keçirib. Bir sözlə, bu o deməkdir ki, \"uşaqlar öyrəndikləri hər bir şeyi yadda saxlamaq üçün gün ərzində yatmağa ehtiyac duyurlar\". \"Azyaşlı uşaqların günorta yuxularının lüğətin inkişafında, sözlərin mənasının ümumiləşdirilməsində və dilin öyrənilməsi zamanı abstraksiya üçün əhəmiyyəti ortaya çıxıb,\" o deyir. \"Ancaq yuxu, yaddaş və öyrənmə üçün insanın həyatı boyu mühüm əhəmiyyət kəsb edir.\" Günorta mürgüləri uşaqların dil öyrənmə qabiliyyətini gücləndirir Yuxu informasiyaya girişə kömək olmaqla yanaşı, həmin informasiyaya giriş tərzini də dəyişir. Bu, beyini məlumatı qəbul etmək üçün daha çevik edir (və ya beyini məlumata daha müxtəlif yollarla girişə qabil edir). Lakin həm də beyninin yeni məlumatın ən mühüm hissələrini daha yaxşı yadda saxlamasına səbəb olur. \"Əslində bu, yaddaşı gücləndirmək və dəyişməyin aktiv prosesidir,\" Zinke deyir. \"Yaddaş elə bir formada transfer olunur ki, ən mühüm məlumat hifz olunur.\" Uşaqlar üçün olduğu qədər, yetkinlər üçün də uzun yuxu tənbəllik əlaməti sayılmamalıdır, xüsusilə də dil öyrənən zaman. O, beynimizin əlaqəsi və bədənimizin ritmi üçün son dərəcə əhəmiyyətlidir. Növbəti dəfə ikinci (və ya üçüncü, yaxud dördüncü) diliniz üzrə yeni məlumat öyrəndikdən sonra, yatmağa çalışın. Səhər yenilikləri nə qədər mənimsədiyiniz sizi təəccübləndirə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-38416127", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38414107", "doc1": "أثارت إمكانية فشل \"دويتشه بنك\" في سداد الغرامة مخاوفا حيال استقرار النظام المالي العالمي وجاءت قيمة الغرامة، التي لا زالت قيد الموافقة النهائية، أقل بكثير من المبلغ الذي طالبت به السلطات الأمريكية، وهو 14 مليار دولار، في سبتمبر/ أيلول الماضي. وأثارت الغرامة الهائلة، التي طالبت بها الولايات المتحدة \"دويتشه بنك\"، مخاوفا حيال إمكانية أن يشكل فشل البنك في سدادها خطرا على النظام المالي العالمي. كما أعلن بنك \"كريديه سويس\" التوصل إلى اتفاق مماثل، في حين لا زال بنك باركليز يخضع لتحقيقاتٍ في مخالفاتٍ رصدتها الجهات الرسمية المعنية في الولايات المتحدة. وكان للسندات العقارية السكنية دورٌ بالغُ الأهميةِ في أزمةِ الاقتصاد العالمي أواخر 2008. وتخضع عدة بنوك عاملة في الولايات المتحدة لتحقيقاتٍ في مزاعمٍ تشير إلى إعطاء الرهون العقارية لمقترضين غيرمؤهلين للسداد، ثم تصنيفها على أنها استثماراتٌ آمنةٌ، وبيعها لمستثمرين آخرين بحيث تنتقل المخاطرة إليهم. وأُجريت التعاملات محل التحقيق في الفترة بين 2005 و2007. في نفس الوقت، قال بنك \"كريديه سويس\" إنه وافق على سداد غرامة بقيمة 5.28 مليار دولار لتسوية نزاعه مع السلطات الأمريكية حول السندات العقارية. ومن المقرر أن يسدد البنك السويسري 2.48 مليار دولار للسلطات للأمريكية، مع سداد 2.8 مليار دولار في شكل تعويضاتٍ للعملاء، وذلك على مدار السنوات الخمسة المقبلة. غُرمت بنوك عالمية أخرى، منها مجموعة \"سيتي\"، مليارات الدولارات بسبب مزاعمٍ بالتلاعب في سنداتٍ عقاريةٍ بنوك أخرى وأعلنت وزارة العدل الأمريكية أنها تقاضي بنك باركليز لاتهامه بالتورط في التلاعب بالسندات عقارية. وقالت وزارة العدل إنه في الفترة من 2005 إلى 2007، تكررت ممارسات من قبل بنك باركليز تضمنت \"عرضَ معلوماتٍ غير صحيحة\" عن خصائص سندات عقارية باعها لمستثمرين حول العالم، ما أدى إلى خسارتهم مليارات الدولارات. ويمتلك \"دويتشه بنك\" فروعا في 70 دولة ح��ل العالم، يعمل بها أكثر من مئة ألف موظف. واستغنى البنك عن حوالي 15 في المئة من موظفيه في الفترة الأخيرة، من العاملين في خدمات التجزئة، وفروع \"بوست بنك\"، علاوة إنهاء تعاملاته في عدد من الدول. وتبلغ قيمة الأصول المملوكة للبنك الألماني 1.6 تريلليون يورو. ورغم أن أصول بنك \"إتش إس بي سي\"، أكبر البنوك غير المملوكة للصين في العالم، تفوق البنك الألماني بحوالي 50 في المئة، لا زال \"دويتشه بنك\" من بين أكبر عشرة بنوك عالمية. وبموجب الاتفاق، يسدد \"دويتشه بنك\" غرامةً مدنيةً بقيمة 3.1 مليار دولار، علاوة على تعويضات للمستهلكين بقيمة 4.1 مليار دولار على مدار خمس سنوات، ما يوفر قدرا من الدعم لملاك المنازل الأمريكيين. وتطالب السلطات الأمريكية بنوكا أخرى بسداد غرامات، من بينها مجموعة \"سيتي\" المصرفية التي أعلنت أن الغرامة المطلوبة منها خُفضت إلى سبعة مليارات دولار، من أصل 12 مليار دولار. وفي 2013، غُرم عملاق القطاع المصرفي الأمريكي \"جيه بي مورغان\" 13 مليار دولار إثر اتهامات بالمبالغة في جودة الرهون العقارية المباعة للمستثمرين. وبعد عامٍ واحدٍ، غُرم مصرف \"بنك أوف أميركا\" 16.7 مليار دولار لتسوية اتهامات مماثلة لجي بي مورجان تشايز. وتوصل بنك \"غولدمان ساكس\" لتسوية بخصوص ممارسات مشابهة بقيمة 5.1 مليار دولار في يناير/كانون الثاني الماضي.", "doc2": "Deutsche Bank loqosu Sonuncu təsdiqi lazım olan cərimə ABŞ tərəfindən sentyabrda tələb olunan 14 milyard dollardandan olduqca azdır. Əvvəl tələb olunan cərimənin həcmi qlobal maliyyə sistemi üçün təhlükə yarada biləcəyi ehtimal olunurdu. Credit Suisse-də buna bənzər razılıq əldə etdiyini elan edib və Barclays bankının fəaliyyəti hələ də araşdırılır. İpoteka qiymətli kağızların satışı 2008-ci ildə baş verən maliyyə böhranında mühüm rol oynayıb. 2005 -2007-ci illərdə dəyəri şişirdilmiş ipotekanı təhlükəsiz yatırım kimi sataraq riski başqalarına ötürən bir neçə bankın fəaliyyətləri araşdırılır. Credit Suisse, bənzər razılaşma ilə ABŞ-a 5,28 milyard dollar ödəyəcəyini deyib. İsveçrə bankı ABŞ hakimiyyətinə 2,48 milyard dollar, istehlakçılara isə 2,8 milyard dollar kompensasiya ödəyəcək. Eyni zaman ABŞ Ədliyyə Departamenti ipoteka fırıldaqcılığı ilə bağlı Barclays bankına qarşı məhkəmə iddiası qaldırmaq niyyətindədir. Ədliyyə Departamenti iddia edir ki, 2005 və 2007 illər arasında Barclays \"ipoteka ilə dəstəklənən qiyməti şişirdilmiş səhmlər satmaqla dünya boyu investorların milyardlarla dollar itki verməsinə səbəb olub\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/01/150125_turkey_somalia_erdogan", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-42256637", "doc1": "يقوم الرئيس التركي بجولة افريقية زار خلالها ايضا اثيوبيا وأغلق مئات من الجنود وضباط الشرطة الكثير من شوراع مقديشو، حيث استهدف تفجير انتحاري قبل أيام فندقا يقيم في وفد تركي، وهو ما أسفر عن مقتل خمسة أشخاص ليس من بينهم أي تركي. وتبنت الهجوم حركة الشباب التي تسعى لإطاحة الحكومة الصومالية المعترف بها دوليا. وأثنى الرئيس التركي على \"التطورات الكبيرة\" التي شهدها الصومال، بحسب ما نقلته وكالة فرانس برس. كما أشاد الرئيس الصومالي حسن شيخ محمود بـ\"الدور البارز\" لتركيا في الصومال. مواضيع قد تهمك نهاية وقال محمود، الذي استقبل اردوغان لدى وصوله المطار، إن \"تركيا لم تنتظر حتى يتحقق الاستقرار في الصومال كي تبدأ الاستثمار، بل استثمرت كي يتحقق\"، وفقا لفرانس برس. ويرافق الرئيس التركي العشرات من رجال الأعمال الأتراك الذين يرغبون في الاستثمار في الصومال. ومن المقرر أن يتفقد اردوغان عددا من المشاريع التي نفذتها الحكومة التركية خلال العامين الماضيين. وكان أردوغان قد زار مقديشو عام 2013، حين كان يشغل من��ب رئيس الوزراء. وكان مقررا إجراء هذه الزيارة الجمعة، لكنها أرجئت بسبب حضور الرئيس التركي جنازة ملك السعودية الراحل عبد الله بن عبد العزيز. وتأتي زيارة الصومال في ختام جولة لاردوغان في أفريقيا شملت إثيوبيا وجيبوتي.", "doc2": "Erdoğan Yunanıstana səfər edir Səfər, keçmişdə mübahisəli dövrlərini yaşayan ikitərəfli əlaqələrin yaxşılaşdırılmasına yönəlib. Recep Tayyip Erdoğan Yunanıstan prezidenti Prokopis Pavlopoulos və baş nazir Alexis Tsipras-la danışıqlar aparacaq. Türkiyə lideri həmçinin yerli müsəlman icmasının nümayəndələri ilə də görüşməlidir. Səfərdən əvvəl Türkiyə lideri iki ölkə arasında sərhədləri müəyyənləşdirmiş Lozanna müqaviləsini tənqid edib. Yunanıstan 1923-cü ildə imzalmış razılaşmanın müzakirə mövzusu olmadığını bildirir. Afina hesab edir ki, bu məsələnin önə çəkilməsi əlaqələrin yaxşılaşdırılmasına yönələn cəhdlərlə uzlaşmır. Mübahisələr 1974-cü ildə Kiprdə baş verən çevrilişdən sonra Türkiyənin işğalına məruz qalan Kipr illərdir ki, türk və yunanların ayrı-ayrı yaşadıqları etnik hissələrə bölünüb. Ankara Kipr Respublikasının rəsmi hökumətini tanımır. Ötən il Türkiyə Yunanıstanı Kipri birləşdirmək cəhdlərində ittiham etmişdi. Türkiyə ilə Yunanıstan əlaqələri 1987 və 1996-cı illərdə, Egey dənizində ərazi mübahisələrinə görə yenidən kəskinləşmişdi. Hazırda ikitərəfli münasibətlər xeyli yaxşılaşsa da, yunanların müəyyən qismi hesab edir ki, Türkiyə Yunanıstana qarşı ərazi iddiaları güdür. Ankara isə Afinanı 2016-cı ildəki çevriliş cəhdində iştirakda şübhəlilərə sığınacaq verməkdə təqsirləndirir. Bu arada, Türkiyə liderinin səfər gedişatında təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilib. Polis Afinanın mərkəzində nümayişlərə qadağa qoyub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51948606", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52076021", "doc1": "تفرض إيطاليا العزل لمدة أسبوعين لمواجهة تفشي المرض وكانت حالات الإصابة المؤكدة قد بلغت 35713 حالة في البلاد، بينما تعافى أربعة آلاف. وسجلت لومباردي، المنطقة الأشد تضررا بتفشي الفيروس، 319 حالة وفاة في يوم واحد. وتعد إيطاليا ثاني أشد دول العالم تضررا بالفيروس بعد الصين، التي ظهر فيها الفيروس أول مرة العام الماضي، وتسبب في وفاة نحو 8758 شخصا، معظمهم في الصين. وتقول منظمة الصحة العالمية إن الغالبية العظمى من الحالات المؤكدة، التي يزيد عددها على 200 ألف حالة، 80 في المئة، وقعت في أوروبا ومنطقة غرب المحيط الهادئ، والتي تشمل معظم آسيا. مواضيع قد تهمك نهاية واتخذت العديد من الدول تدابير صارمة، بما في ذلك منع الاختلاط الاجتماعي وإلغاء تنظيم أنشطة كبرى للمساعدة في إبطاء انتقال العدوى وتقليل الضغط على النظم الصحية. وفرضت إيطاليا إغلاقا لمدة أسبوعين على الأقل في مسعى للحد من زيادة تفشي الفيروس. وطلبت السلطات من المواطنين البقاء في منازلهم، بيد أن عدد الوفيات واصل تسجيل ارتفاع. وقال مايك رايان، المدير التنفيذي لبرنامج الطوارئ الصحية في منظمة الصحة العالمية، إن هذا يرجع إلى العدد \"الهائل\" للحالات التي تتطلب رعاية صحية، فضلا عن زيادة عدد كبار السن عموما. أغلقت المطاعم والمقاهي في العديد من الدول الأوروبية ما مدى سوء الوضع في أوروبا؟ سجلت أسبانيا حتى الآن 598 حالة وفاة و13716 حالة إصابة، وسوف يُجرى تحقيق في وفاة نحو 17 شخصا في دار رعاية في العاصمة مدريد، بعد الإبلاغ عن عشرات الحالات المصابة. وارتفعت حالات الإصابة المؤكدة في فرنسا بنسبة تجاوزت 16 في المئة يوم الثلاثاء، ليصل إجمالي حالات الإصابة إلى 7730 حالة، في حين سجلت حالات الوفيات زيادة لتصل إلى 175 حالة وفاة، 7 في المئة من الوفيات لحالات تتجاوز أعمارها 65 عاما. وفي بريطانيا سجلت حالات الوفيات 104 حالات. وسجلت ألمانيا 12 حالة وفاة و8198 حالة إصا��ة، وتعتزم المستشارة أنغيلا ميركل اتخاذ خطوة غير عادية والتحدث إلى الأمة في خطاب تلفزيوني في وقت لاحق يوم الأربعاء، وليس من المتوقع أن تعلن تدابير جديدة، بل تناشد المواطنين المساعدة في مكافحة الفيروس. وفي بلجيكا سُجلت 14 حالة وفاة، وإصابة 4861 شخصا. ماذا يحدث عبر حدود أوروبا؟ يُحظر دخول مسافرين من خارج الاتحاد الأوروبي من المطارات والحدود بعد أن فرض التكتل المؤلف من 27 دولة حظرا لمدة 30 يوما للحد من انتشار فيروس كورونا. ولن يؤثر الحظر على عودة الأوروبيين إلى الوطن أو العمال عبر الحدود. كما لن يتأثر رعايا المملكة المتحدة، نظرا لأن اتفاق خروج بريطانيا من الاتحاد الأوروبي يقضى بأنها لا تزال ملتزمة بقوانين الاتحاد الأوروبي حتى نهاية العام الجاري. ويشمل الحظر، على وجه التحديد، جميع دول الاتحاد الأوروبي بالإضافة إلى الدول داخل منطقة \"شنغن\"، بما في ذلك أيسلندا وليختنشتاين والنرويج وسويسرا. وسوف تُقدم المساعدة لجميع المواطنين للعودة إلى بلادهم، وقالت ألمانيا إنها ستواصل تنظيم رحلات لعودة عشرات الآلاف من السياح الذين تقطعت بهم السبل في الخارج، من المغرب ومصر إلى الفلبين والأرجنتين. وحثت دول عديدة مواطنيها على البقاء في منازلهم قدر الإمكان وعدم السماح بالسفر إلا في حالة الضرورة.", "doc2": "Lombardiyada ölüm hallarıbın sayı kəskin artıb Bu o deməkdir ki, İtaliyada koronavirusdan ölənlərin sayı 9144 nəfərə çatıb. Bu arada Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) rəhbəri doktor Tedros Adhanom Ghebreyesus, qoruyucu vasitələrin \"xroniki qlobal çatışmazlığını\" insanların həyatını xilas etmək üçün görülən səylərə \"ən ciddi təhdid\" adlandırıb. İtaliya Avropada koronavirusun ən ağır təsirinə qalan ölkədir. Ölkədə, demək olar ki, bütün obyektlər bağlanıb, insanlara evlərində qalmaq deyilib. Cümə günü İtaliya rəsmiləri ölkədəkarantın məhdudiyyətlərinin aprelin 3-dən sonrakı dövr üçün də uzadılacağının gözlənildiyini bildiriblər. Ölkənin şimalında yerləşən Lombardiyada ən ağır vəziyyət yaranıb, burada ölənlərin sayında kəskin artım baş verib. Koronovirusa yoluxanların ümumi sayı İtaliyada 86500 nəfərə çatıb. Roma müxbiri Mark Lowen-in təhlili İtalyanlar üçün bu faciənin miqyasının dərk edilməsi gündən günə ağırlaşır. Koronavirusdan ölənlərin sayı elə sürətlə artır ki, sanki ölkə hər gün bir kəndin əhalisini itirir. Son 24 saat ərzində yalnız Lombardiya bölgəsində 541 ölüm hadisəsi baş verib. Tunelin sonunda işığı görmək çətin olsa da, bunun üçün müəyyən zəmin var: yeni infeksiyanın yayılma sürəti azalmaqdadır. Lakin iki həftədən çoxdur ki, ölkə üzrə karantın tədbirləri elə də böyük bir irəliləyişə səbəb olmayıb. Dəhşətli xəbərlər gəlməyə davam edir: epidemiya başlayandan bəri 46 həkim ölüb. Karantin rejiminin uzadılacağı şübhə doğurmur - Milli Səhiyyə Şurası karantın rejiminin bəlkə də aylarla çəkəcəyini istisna etməyib. Bu addım, karantinin iqtisadiyyatı çökdürdüyü yalnız İtaliyada yox, İtaliyada görülən tədbirləri özündə tətbiq etməyə hazırlaşan ölkələrdə də narahatlıq doğurur. İtaliya Avropanın digər ölkələrini həm koronavirusun inkişafına, həm də görülən karantin tədbirlərinə görə 1-2 həftəlik zaman kəsiyinə qabaqlayır . Odur ki, burada baş verənlər başqa yerlərdə yaxından izləniləcəkr. Avropanın qalan ölkələrində nə baş verir? Britaniyanın Baş naziri Boris Johnson koronavirus testi müsbət olmuş ilk Qərb liderlərir. O deyib ki, onda \"yumşaq smptomlar\" aşkar olunub və o, özünü Downing Street-də təcrid rejiminə salıb. Boris Johson deyib ki, \"bu virusla mübarizə apardığımız bir dövrdə hökümətin gördüyü tədbirləri video-konfranslar vasitəsiylə yönəltməkdə davam edəcək\". İspaniya - koronavirusun ən ağır zərbəsi dəyən Avropanın İtaliyadan sonra ikinci ölkəsidir. İspaniyada da ölüm saylarının göstəricisi kəskin artıb, lakin yeni yoluxma hallarının əmsalı sabitləşib, rəsmilər bildirib. Təsdiqlənmiş yoluxma hallarının sayı İspaniyada 64059 nəfərə çatıb. Son 24 saat ərzində ölənlərin sayı 769, epidemiya başladıqdan koronavirusdan ölənlərin ümumi sayı isə 4858 nəfər təşkil edib. İspaniya höküməti ölkədə fövqəladə rejimi aprelin 12-dək uzadıb. İnsanların sərbəst hərəkəti kəskin dərəcədə məhdudlaşdırılıb, dükanlar və müəssisələr bağlanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140812_conspiracy_of_us_and_is_in_lebanon", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140812_us_id_lebanon_conspirasy", "doc1": "نشر تنظيم الدولة الإسلامية الأسبوع الماضي في لبنان الرعب في قرية عرسال الحدودية مع سوريا. وقال أحد المسؤولين السابقين في لبنان في أحد اللقاءات بمطعم في وسط بيروت: \"في الشرق الأوسط، تجري نظريات المؤامرة في دمائنا.\" وكان بذلك يشير إلى أحدث النظريات الشائعة في المدينة، ومفادها أن الولايات المتحدة هي التي تقف وراء إنشاء تنظيم الدولة الإسلامية (الذي كان يعرف سابقا باسم تنظيم الدولة الإسلامية في العراق والشام، داعش)، وأن هيلاري كلينتون قد اعترفت بذلك في كتابها الصادر مؤخرا ويحمل عنوان \"خيارات صعبة\". وفي الوقت الذي أحرز فيه مسلحو تنظيم الدولة الإسلامية تقدما في لبنان الأسبوع الماضي، ونشروا الرعب في قرية عرسال على الحدود مع سوريا، وأخرجوا المئات من سكانها من منازلهم، ينتشر الحديث عن إلقاء اللوم على الولايات المتحدة بخصوص أفعال ذلك التنظيم. وكانت مقاطع فيديو مروعة للأعمال الوحشية لمسلحي تنظيم الدولة الإسلامية التي ارتكبوها مع قوات الجيش اللبناني قد انتشرت على الإنترنت. وكذلك انتشرت النظرية التي مفادها أن الولايات المتحدة تقف وراء وجود وتقوية هذا التنظيم. ولدعم تلك المزاعم، يشير أنصار نظرية المؤامرة تلك على الإنترنت إلى \"دليل\" قوي وهو كلام هيلاري كلينتون - وزيرة الخارجية الأمريكية السابقة والمتوقع خوضها لسباق الرئاسة الأمريكية بشكل كبير. مواضيع قد تهمك نهاية نفي الشائعات وانتشرت لقطات مصورة لما يفترض أنه \"مقتطفات\" من كتابها بشكل واسع على مواقع التواصل الاجتماعي في لبنان، تزعم أن الولايات المتحدة أنشأت تنظيم الدولة الإسلامية من أجل نشر عدم الاستقرار في المنطقة لتحقيق مكاسب أمريكية. يشير مروجو نظرية المؤامرة في لبنان إلى كتاب هيلاري كلينتون الأخير ويقولون إن فيه ما يدعم وجهة نظرهم. كما دفعت هذه الشائعات وزارة الخارجية اللبنانبة لاستدعاء السفير الأمريكي إلى لبنان ديفيد هيل. وأصدرت السفارة الأمريكية في بيروت - في محاولة من جانبها لوأد هذه الشائعات - بيانا على الفيسبوك تقول فيه: \"أي حديث عن أن الولايات المتحدة قد فكرت في الاعتراف بتنظيم الدولة الإسلامية في العراق والشام كأي كيان سوى أنه تنظيم إرهابي، أو كان لها دور في نشأته، هو غير صحيح بكل وضوح. بل على العكس، فإن المزاعم التي تنتشر في لبنان هي محض افتراء\". بل إن ما قالته هيلاري كلينتون هو أن الفشل في مساعدة المسلحين في سوريا أدى إلى ظهور تنظيم الدولة الإسلامية. وليس من الصادم تماما أن مثل هذه النظرية ربما بدأت وخطرت ببال كثيرين بسبب تاريخ أمريكا في دعم الجماعات المسلحة، مثل المجاهدين في أفغانستان، الذين ظهر من بينهم تنظيم القاعدة. كما أن حقيقة أن حلفاء الولايات المتحدة في دول الخليج يُتهمون بدعم تنظيم الدولة الإسلامية، لا تساعد الأمريكيين في هذا الشأن. ويقول أوكتافيوس بنكارد، وهو متخصص في تحليل السياسة الخارجية وشؤون الشرق الأوسط، وكان يجري دراسات ميدانية في العاصمة اللبنانية بيروت: \"مثل هذه النظريات تنتشر كثيرا، خاصة بسبب أن واشنطن قد أظهرت نزعة نحو التعهد بتغيير نظم الحكم. وبالتالي فإن سياسة دعم الجماعات المسلحة في هذا السياق ليست أمرا جديدا بكل تأكيد، ولكنها، كما هو الوضع مؤخرا، ليست فعالة\". صورة مشوهة إن شائعات كهذه قد تضر بمصالح الولايات المتحدة في لبنان، وهو بلد يسعى أصحابه باهتمام كبير إلى الحفاظ على قوته الناعمة. كما أن المواجهات الرمزية، والمعارك بالوكالة من أجل النفوذ لجماعة أخرى تسعى لكسب تأييد الشعب اللبناني، وهي حزب الله، ليس أيضا بالأمر الجديد. لكن النظرية التي تلقي باللوم على الولايات المتحدة في قطع الرؤوس والأعمال الوحشية التي تنسب لتنظيم الدولة الإسلامية يمكن أن تتسبب في أضرار بالغة لصورة الولايات المتحدة، وهو ما يجعلها عرضة لفقدان الدعم وتحول التيار العام عنها. تأثر لبنان بالقتال الدائر في سوريا وأدى ذلك إلى زيادة التوتر الطائفي في البلاد. وكان الحديث الذي انتشر بشكل متزايد في الشارع في بيروت في الفترة الأخيرة هو أن حزب الله لن يترك تنظيم الدولة الإسلامية يصل إلى العاصمة، وليس الحديث الآخر، وهو أن \"أمريكا سوف تساعدنا\". ويقول عامر مراد، أحد سكان بيروت: \"معظم الناس هنا يعتقدون أن الولايات المتحدة والمملكة السعودية شيء واحد، وعندما يتعلق الأمر بأموال النفط، فإن المستفيد بشكل نهائي من اندحار تنظيم الدولة الإسلامية هو الولايات المتحدة والسعودية. وكما علمنا التاريخ، فإن المستفيدين عادة هم المحرضون\". ومع تطور الصراع في سوريا ولبنان، كذلك تتطور النظرة إلى الولايات المتحدة، ويبدو أن مثلث حزب الله ودمشق وطهران هو الذي يحقق الفوز في المعركة الدعائية. ومع ذلك، عندما أعلن الرئيس الأمريكي باراك أوباما عن شن هجمات جوية ضد تنظيم الدولة الإسلامية في العراق يوم الخميس، عاد الحب مجددا للولايات المتحدة على موقع فيسبوك. وقال أحد المستخدمين في لبنان على حسابه الشخصي: \"لم أكن يوما أكثر سعادة مني اليوم بعد تدخل الولايات المتحدة\". وربما يكون من السابق لآوانه أن نقول إن شعبية الولايات المتحدة في لبنان قد تتحسن بناء على تقدمها في العراق، لكن في الوقت الراهن، يبدو أن الولايات المتحدة تعاني من أزمة \"علاقات عامة\" بين من يؤيدونها بشكل عام.", "doc2": "\"Yaxın Şərqdə konspirasiya nəzəriyyələrini müzakirə etmək qanımızdadır\", Beyrutdakı restoranda şam yeməyi üstündə söhbət zamanı bir keçmiş livanlı rəsmi etiraf edir. O, paytaxtı son zamanlar bürüyən söz-söhbətə istinad edir: İslam Dövləti (İD) adlı qrupu ABŞ yaradıb və bunu hətta Hillary Clinton \"Çətin seçim\" kitabında da yazıb. Ötən həftə İD yaraqlıları Livan ərazisinə müdaxilə edərək Suriya ilə sərhəddə yerləşən Arsal məntəqəsində qəddarlıqlar törədiblər, yüzlərlə yerli sakini evlərindən didərgin salıblar. Bu hadisə İD arxasında ABŞ-ın durduğu barədə şaiyələrə daha bir təkan verib. İnternetdə İD-nin Livan Ordsuna qarşı dəhşətli qəddarlıqlarını əks etdirən videolar yayılmaqdadır. İD dəstələrinin arxasında ABŞ-ın durduğunu iddia edənlər ABŞ prezidentliyinə növbəti seçkidə iddiaçı olacağı proqnozlaşdırılan Hillary Clintonun sözlərini sübut kimi gətirirlər. Şaiyələr Kitabdan götürülmüş skrinşotlar Livanın sosial şəbəkələrində yayılıb. Həmin skrinşotlara istinadən, ABŞ-ın İD hərəkatını regionda qeyri-sabitlik toxumu səpmək məqsədilə yaratdığı iddia olunur. Dolaşan sayiələrə görə Livan Xarici İşlər Nazirliyi hətta ABŞ-ın ölkədəki səfiri David Hale-dən izahat da istəyib. Beyrutda ABŞ səfirliyi Facebook səhifəsində xüsusi bəyanat yerləşdirərək, ABŞ tərəfindən İD/İŞİD-in dəstəklənməsi barədə xəbərləri qətiyyətlə təkzib edərək rəsmi Vaşinqtonun bu qrupu \"terrorçu təşkilat\" saydığını vurğulayıb. Livanda İD-nin ABŞ tərəfindən yaradılmasına barədə konspirasiya nəzəriyyəsinin tərəfdarları Hillary Clintonun kitabına istinad edirlər. Hillary Clinton isə kitabında əslində qeyd edib ki, Suriyaya yardım edilməməsi İD-in güclənməsinə səbəb olub. ABŞ-ın partizan silahlı dəstələri dəstəkləməsi tarixçəsi əslində qeyd olunan şaiyələrin yaranmasını heç də təəccüblü etmir. İlk növbədə ABŞ-ın Əl-Qaidənin yaranmasının əsasını qoyan Əfqanıstan mücahidlərinə yardım göstərməsi yada düşür. \"Belə nəzəriyyələr kifayət qədərdir, çünki Vaşinqton xarici müdaxilə yolu ilə rejimləri dəyişməyə meylli olduğunu nümayiş etdirib. Bu mənada üsyançı qruplara dəstək yeni praktika deyil, sonuncu dəfə isə bu cür əməliyyat heç də səmərəli olmayıb\", hazırda Beyrutda araşdırmalar aparan, Brüsseldə yaşayan təhlilçi Octavius Pinkard qeyd edir. Zədələnmiş nüfuz Belə şayiələr ABŞ-ın Livanda maraqlarına ziyan vura bilər. İD-in törətdiyi vəhşiliklərə görə Amerikanın cavabdehlik daşıya bilməsi fikri ABŞ-ın nüfuzuna ağır zərbə vurmağa qadirdir. Beyrut küçələrində aparılan söz-söhbətin əsas məzmunu Amerikanın Livana komək etməsi yox, \"Hizbullanın İD qüvvələrini Beyruta buraxmayacağı\" mövzusudur. Livanda qonşu Suriya və İraqda davam edən münaqişələrin təsiri hiss edilməkdədir. \"Camaat hesab edir ki, Sudiyə ilə ABŞ birdir və İD-in yaranmasından da qazanan elə Səüdiyyə ilə ABŞ-dır. Bunu bizə həyat öyrədib\", Beyrut sakini Amer Murad deyir. Octavius Pinkard isə diqqəti Livan ordusu ilə Hizbullanın İD-ə qarşı səylərinin birləşdirilməsinə çəkir. Böhranlı vəziyyət davam etdikcə Livanda Vaşinqtona qarşı şübhələr artır - Hizbullah, Dəməşq və Tehran isə təbliğat savaşında üstünlük qazanır. Lakin ötən cümə axşamı prezident Obama ABŞ aviasiyasının İraqda İD qüvvələrinə zərbə endirəcəyini elan edəndə livanlı Facebook istifadəçiləri yenidən ABŞ-a simpatiyalarını bildirməyə başladılar. “Mən heç zaman ABŞ hərbi müdaxiləsindən bu dərəcədə razı olmamışdım”, bir livanlı istifadəçi səhifəsində yazıb. ABŞ-ın Livanda son zamanlar zədələnmiş nüfuzunu bərpə edə biləcəyini dəmək hələ tezdir, lakin yerli amerikapərəstlərin hazırda xəyal qırıqlığı keçirdiyi göz qabağındadır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/09/150922_russia_ukraine_trial_begins", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/07/140710_ukraine_pilot_arrest", "doc1": "تحدت شافشنكو المحكمة من داخل قفص الاتهام وانتقدت الطيارة ناديا شافشنكو القضية المرفوعة ضدها بوصفها \"هراء\". وتواجه شافشنكو عقوبة بالسجن تصل إلى 25 عاما إذا أدانتها المحكمة. وأدت القضية المثيرة للجدل إلى تدهور العلاقات المتوترة بالفعل بين روسيا وأوكرانيا. ومن داخل قفص الاتهام الزجاجي في قاعة المحكمة، قالت شافشنكو باللغة الأوكرانية \"كل من في هذه القاعة يعلم جيدا أن هذه ليست قضية. إنها هراء\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضافت أن \"روسيا تصرفت لفترة طويلة بأسلوب نفاقي وبوجهين. ونفاقها مُمثل في ضم (شبه جزيرة) القرم والتدخل في شرقي أوكرانيا\". وقُتل الصحفيان الروسيان في هجوم بقذائف الهاون في يونيو/ حزيران 2014، يقول المدعون إن شافشنكو ساعدت فيه. وبالمقابل، يقول محاموها إن لديها حجة غياب، وأنها كانت محتجزة لدى الانفصاليين المؤيدين لروسيا حين وقع الهجوم. وبالرغم من هذا يقول المحامون إن الحكم محدد سلفا، متهمين هيئة المحكمة بتنفيذ أوامر سياسية. وجرت وقائع الجلسة الأولى من المحكمة وسط تعزيزات أمنية مشددة، إذ أحاطت قوات مكافحة الشغب بالمبنى، فيما اعتلى قناصة سطح مبنى سكني قريب. وحُظر على الصحفيين حضور جلسة المحاكمة. وتقول شافشنكو إنها اختُطفت وهُرّبت على نحو غير قانوني عبر الحدود إلى داخل روسيا، وذلك أثناء مواجهات مع الانفصاليين الموالين لروسيا في يونيو/ حزيران 2014. لكن روسيا تقول إنها عبرت الحدود بنفسها بانتحال شخصية لاجئة. وظلت شافشنكو قيد الاعتقال في روسيا لأكثر من عام، أضربت خلاله عن الطعام لمدة 80 يوما احتجاجا على ظروف احتجازها. وفي العام الماضي، انتُخبت غيابيا في البرلمان الأوكراني.", "doc2": "Məlumata görə, 33 yaşlı Nadiya Savçenko şərqi Ukraynadakı Luhansk şəhərində rusiyapərəst separatçılara qarşı könüllü batalyonda döyüşürdü. Ötən ay o, keçid məntəqəsinə hücumda iştirak etmişdi. Həmin hücum Rusiya televiziyasının iki jurnalistinin öldürülməsilə nəticələnmişdi. Ukrayna Rusiyanı Savçenkonu oğurlamaqda ittiham edib və onun buraxılmasını tələb edib. Ukrayna hökümətinin əsgərləri şərqdəki üsyançılara qarşı döyüşürlər və son günlər ərzində bir neçə böyük şəhərə nəzarəti bərpa ediblər. Apreldə başlayan üsyan nəricəsində 1000-dən çox adam, o cümlədən mülki şəxslər öldürülüb. Məlumata görə, Nadiya Savçenko keçid məntəqəsinə hücumdan sonra separatçılar tərəfindən tutulub. Hazırda o, Rusiya təcridxanasında saxlanılır, amma onun bura necə çatdığı aydın deyil. Rusiya deyir ki, Savçenko sərhədi könüllü və qanunsuz şəkildə keçib və özünü köçkün kimi təqdim edib. Ukrayna isə deyir ki, separatçılar onu sərhədi keçməyə məcbur edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/11/131126_ukraine_trade_deal_russia", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140428_putin_ukraine_defence_imports", "doc1": "ينفي بوتين فرضه أي ضغوط على أوكرانيا لعدم توقيع اتفاق الشراكة بينها وبين الاتحاد الأوروبي وأضاف بوتين \"ستمتلىء الأسواق الروسية بالبضائع الأوروبية ومن دون دفع أي رسوم جمركية بسبب سياسة التجارة الحرة المعتمدة بين كييف وموسكو\". وأشار بوتين الذي يزور ايطاليا حالياً \" نحن غير جاهزين لفتح أسواقنا للبضائع الأوروبية\"، موضحاً أن\" الزراعة في روسيا ستتأثر بذلك إضافة إلى صناعة السيارات\". وحض بوتين المسؤولين الأوروبين على عدم استخدام \"تعابير لاذعة\" بشأن هذا الموضوع. وكانت كييف قد علقت تحضيراتها بشأن اتفاق الشراكة مع الاتحاد الأوروبي. مواضيع قد تهمك نهاية وأثارت هذه الخطوة احتجاجات مؤيدة لإبرام الاتفاق التجاري مع الاتحاد الأوروبي، إلا أن الرئيس الأوكراني فيكتور يانكوفيتش قال إنه \"يريد شروطاً أفضل لتوقيع هذه الاتفاقية\". وصرح يانكوفيتش \"عندما نتوصل إلى إتفاق يتضمن شروطاً مقبولة وتتناسب مع اهتماماتنا ومريحة بالنسبه الينا، سنتكلم حول مسألة توقيع الاتفاقية\". وأضاف يانكوفيتش \"الوقت كفيل بالوصول إلى هذه المرحلة، وأتمنى حدوث ذلك في أقرب وقت ممكن\". وكان رئيس الاتحاد الأوروبي هيرمان فان رومبوي ورئيس المفوضية الأوروبية خوسيه مانويل باروسو أعربا عن رفضهما الشديد للموقف والتصرفات الروسية في هذا الشأن. وينفى بوتين وضع أي ضغوط على أوكرانيا، متهماً الاتحاد الأوروبي بـ \"ابتزاز\" أوكرانيا لتوقيع اتفاقية الشراكة بينهما.", "doc2": "Ukrayna hərbi məhsullarının \"yeganə istehlakçısı\" Rusiya silahlı qüvvələridir, Putin deyib. “Ukrayna MSK-nin rusiyalı tərəfdaşları ilə əlaqələrinin kəsilməsi, çox ehtimal, faciəyə gətirəcək. Nəyə görə? Ona görə ki, onların başqa satış bazarları yoxdur. Sadəcə. Mövcud deyil. Yeganə istehlakçı - yalnız Rusiya silahlı qüvvələridir”, - bazar ertəsi federal və regional parlamentlərin rəhbərləri ilə Rusiya prezidenti deyib. Putin həmçinin bəyan edib ki, Rusiya hazırda Ukraynadan tədarük edilən hərbi məhsulların istehsalını 1,5–2,5 il ərzində özündə təşkil etməyə qadirdir. O, eyni zamanda işin Ukrayna ilə MSK sahəsində kooperasiya əlaqələrinin pozulmasına çatmayacağına ümid etdiyini bildirib. “Biz ümid edirik ki, iş bu kooperasiya əlaqələrinin qırılmasına çatmaz, hərçənd bu gün tam həcmdə tədarük görmürük. Biz müvafiq hökumət qurumlarının bu tədarüklərin dayandırılması qərarlarını görürük”, - Rusiya prezidenti bəyan edib. Daha əvvəl Ukrayna hakimiyyət nümayəndələri Rusiya ilə hərbi əməkdaşlığın dayandırılmasını planlaşdırdıqlarını bəyan ediblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52523097", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52497947", "doc1": "\"اصبع كوفيد\" هو طفح جلدي يشبع قضمات البرد خول أصابع القدم يظهر الطفح بين المرضى الصغار في السنّ، ويستمرّ لعدّة أيام. ليس غريباً أن يكون الطفح الجلدي من بين أعراض الفيروسات، مثل البقع الحمراء التي تظهر في جلد المصابين بجدري الماء. ولكن قال الباحثون إنّهم فوجئوا بظهور أشكال مختلفة جداً من الطفح لدى مرضى كوفيد - 19. ولم تصنّف الطفوح الجلدية ضمن أعراض العدوى بفيروس كورونا بعد. مواضيع قد تهمك نهاية وأشارت عدّة تقارير إلى ما يسمّى بـ\"اصبع كوفيد\" - وهو طفح يظهر في قدم المصابين بالمرض حتى مع غياب الأعراض الأخرى. لكنّ الطبيب المسؤول عن الدراسة الدكتور ايغناسيو غارسيا دوفال قال إنّ الطفح الأكثر شيوعاً، هو الطفح البقعي الحطاطي، وهو عبارة عن بقع حمراء صغيرة ومسطحة تظهر فيها نتوءات متعرجة، في منطقة الجذع. وقال الطبيب غارسيا دوفال لـ\"بي بي سي\": \"إنّه لأمر غريب أن نرى هذا العدد من الطفوح المتنوّعة، كما أنّ بعضها محدّدة للغاية\". وأضاف: \"يظهر الطفح في وقت متقدّم من العدوى، أي بعد ظهور الأعراض التنفسية للمرض، لذلك لا يمكن الاستناد إليه في تشخيص الحالات\". الطفح الأكثير شيوعاً يظهر على شكل بقع حمراء في الجذع شملت الدراسة مرضى كانوا أساساً في المستشفى، ويعانون من أعراض تنفسيّة. وقد اطلع على الدراسة المختصون ونشرت هذا الأسبوع في المجلّة البريطانية لطبّ الجلد. وطُلِب من جميع أطباء الجلد في اسبانيا مشاركة تفاصيل مرضى كوفيد - 19 الذين عاينوهم، وظهر عليهم طفح جلدي خلال الأسبوعين الماضيين، وبلغ عددهم 375 بالإجمال. أنواع الطفح الخمسة هي: بالرغم من هذه المشاهدات، شدّد الباحثون على أنّ أسباب الطفح قد تكون مختلفة، وقد يكون من الصعب التمييز بينها من دون خبرة طبيّة. تقول الطبيبة روث مورفي، رئيسة الجمعية البريطانية لأطباء الجلد، إنّ \"أهمية هذه الدراسة لا تكمن في مساعدة الأفراد على تشخيص أنفسهم، بل في بناء فهم أوسع لكيفية تأثير العدوى على الناس\". ويقول الطبيب مايكل هيد، رئيس جامعة ساوثهامبتون، إنّ الطفوح الجدلية عارض جانبي معروف للكثير من أنواع العدوى الفيروسية، من بينها ذات الرئة. ويضيف: \"ظهرت طفوح وتقرحات جلدية لدى نسبة صغيرة من المرضى المصابين بكوفيد - 19 في المستشفيات. لا نعرف بعد مدى الارتباط بينهما، ولا لماذا يظهر هذا الالتهاب لدى بعض المرضى دون غيرهم\". بدورها، تعمل الأكاديمية الأمريكية لطب الجلد على جمع كلّ الأعراض الجلدية المسجّلة من قبل أعضائها.", "doc2": "\"Kovid barmaqları\" donvurma əlamətlərini xatırladır \"Kovid barmaqları\" adı verilmiş növü də daxil olmaqla, müalicəsi bir neçə gün çəkən bu xəstəliklərə, adətən, uşaqlarda və gənclərdə rast gəlinir. Səpgilər çox vaxt virus xəstəliklərinin əlamətlərindən biri kimi meydana gəlir: məsələn, suçiçəyi zamanı bədəndə qabarcıqlar yaranır. İspaniyalı həkimləri təəccübləndirən o olub ki, \"Covid-19\" xəstəliyi bir yox, bir neçə növ səpgiylə müşayət olunur. Ancaq səpgilər hələ ki, koronavirusun simptomları siyahısına daxil edilməyib. Halbuki son vaxtlar \"kovid barmaqları\" haqda məlumatlar artmaqdadır - barmaqlar arasında qırmızı səpgilər əmələ gəlir və bəzən bu, xəstəliyin yeganə əlaməti olur. Araşdırma qrupunun rəhbəri İqnasio Qarsiya-Dovalın dediyinə görə, onların ən çox yayılmış növü qızılca xəstəliyi zamanı müşahidə edilən, adətən, bədənin gövdə hissəsində əmələ gələn yastı və ya qabarıq makulopapular səpgilərdir. \"Səpgilərin müxtəlif növlərdə olması qəribədir, həm də bəziləri xeyli fərqlidir. Adətən, onlar koronavirusla bağlı respirator simptomlardan sonra meydana gəlir, ona görə də diaqnoz qoymaq üçün səpgiyə istinad etmək heç də ən yaxşı variant deyil\", - Qarsiya-Doval BBC-yə müsahibəsində deyib. İspaniya həkimlərinin istinad etdikləri hallar son iki həftə ərzində, respirator əlamətlərlə xəstəxanaya yerləşdirilmiş 374 pasientdə müşahidə edilib. Araşdırmanın ekspert dəyərləndirilməsi Britaniyanın dermatologiya jurnalında dərc edilib. Beş səpgi növü aşkar edilib: Ancaq ekspertlər qeyd edirl��r ki, səpgilərin yaranma səbəbi müxtəlif ola bilər, müəyyən təcrübə və bilik sahibi olmadan onları təsnifləndirmək çətindir. Səbəbi bilinməyən əlaqə \"Bu araşdırmanın əhəmiyyəti insanların həkimə getmədən diaqnoz qoymalarını asanlaşdırmasında yox, virusun təsirlərini daha yaxşı anlamağımıza kömək etməsindədir\", - Britaniya Dermatoloqlar Assosiasiyasının rəhbəri, doktor Ruf Merfi belə deyir. Örəyə bənzəyən səpgi koronavirus xəstələrinin yarısında müşahidə olunub Sauthempton Universitetinin əməkdaşı Maykl Xled qeyd edir ki, virus xəstəliklərinin çoxunda, o cümlədən, pnevmoniyada da səpgi müşahidə olunur: \"Səpgi və dəri yaralarına \"Covid-19\" xəstələrinin müəyyən qismində rast gəlinir. Hələ ki, biz onlar arasında nə dərəcədə ciddi əlaqə olduğunu, niyə xəstələrin hamısında yox, ancaq müəyyən qismində əmələ gəlməsinin səbəblərini bilmirik\". Amerikanın Dermatoloqlar Assosiasiyası da koronavirus xəstələrində müşahidə olunan dəri simptomlarının siyahısını hazırlayır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140321_turkey_twitter_president", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140321_twitter_turkey", "doc1": "وأفاد مستخدمو تويتر في أنحاء البلاد يوم الخميس بأن الموقع تم حجبه. لكن مثل كثيرين غيره، تغلب على الحجب وتمكّن من كتابة تغريدة عبر حسابه بموقع تويتر، وصف فيها الحجب بأنه \"غير مقبول\". ويعتري الغضب إردوغان بسبب استخدام نشطاء موقع تويتر لنشر مزاعم عن فساد داخل الدائرة المقربة من رئيس الوزراء. وقال إردوغان في خطاب يوم الخميس \"لا أهتم على الإطلاق بما يقوله المجتمع الدولي. سوف يرى الجميع قوة الجمهورية التركية.\" مواضيع قد تهمك نهاية \"غير ممكن تقنيا\" ومن خلال توتير، أعرب غول الجمعة عن اعتقاده بأن مواقع الانترنت لا ينبغي حجبها إلا إذا خلص القضاء إلى أنها تنتهك الحرية الفردية. وقال إنه ليس \"من الممكن تقنيا الحجب الكامل للوصول إلى منابر مستخدمة في كافة أنحاء العالم\"، معربا عن أمله في أن قرار الحجب \"لن يدوم طويلا\". وينتمي غول وإردوغان إلى حزب العدالة والتنمية الحاكم، ذي الجذور الإسلامية. وتتمتع الحكومة في تركيا بمعظم الصلاحيات، لكن الرئيس بوسعه الاعتراض على قوانين، وتعيين مسؤولين وتسمية قضاة. من جهته، أعرب الاتحاد الأوروبي عن القلق بشأن حجب تويتر. وقال ستيفان فولي، مفوض شؤون التوسع بالاتحاد الأوروبي، إنه \"قلق بشدة\" إزاء سياسة إردوغان في ما يتعلق بحرية التعبير. كما وصفت نائبة رئيس المفوضية الأوروبية، نيلي كروس، الحجب بأنه إجراء \"بلا أساس وبلا هدف وجبان\". وطالبت نقابة المحامين التركية المحكمة بإلغاء الحجب باعتبار أنه غير دستوري وينتهك قوانين حقوق الإنسان التركية والأوروبية. كما أعلن حزب المعارضة الرئيسي في تركيا أنه سوف يحاول السعي من أجل إلغاء القرار. وجاء الحجب بعدما استخدم نشطاء موقع تويتر لنشر وثائق يقال إن بها دليل على فساد متصل بمكتب رئيس الوزراء، وهي الاتهامات التي دأب إردوغان على نفيها. وقال متحدث باسم إردوغان إن الأخير اضطر للتحرك بعدما تقاعس موقع تويتر عن تطبيق حكم قضائي في تركيا بحذف بعض الوصلات. ولم يصدر أي تعليق رسمي من تويتر على انقطاع الخدمة في تركيا، لكن متحدثا قال إن القائمين على الموقع يبحثون في الأمر. كما نشر تويتر رسائل بالإنجليزية والتركية توضح للمستخدمين كيف يمكن أن ينشروا تغريداتهم باستخدام الرسائل النصية عبر الهواتف المحمولة. وهناك نحو عشرة ملايين مستخدم لتويتر في تركيا. وفي عام 2010، رفعت تركيا حظرا على موقع يوتيوب وذلك بعد عامين من حجبه بسبب نشر مقطع مصور اعتبر مسيئا لمؤسس الدولة مصطفى كمال اتاتورك.", "doc2": "Cümə axşamı ölkədəki Twitter istifadəçiləri sayta daxil ola bilmədiklərini və saytın bloklandığını bildirib. Amma bir çox istifadəçi kimi Prezident Gül də blokdan yan keçib və Twitter hesabında yazıb: \"Sosyal medya platformlarının tamamen kapatılması tasvip edilemez\". Cümə axşamından etibarən bəzi istifadəçilər twitter.com saytına daxil olmaq istərkən Türkiyə telekommunikasiya nəzarətçi qurumunun bəyanatı ilə qarşılaşır. Bəyanatda bildirilir ki, sayta məhkəmə qərarı ilə \"təhlükəsizlik ölçüləri\" tətbiq olunub. Bu, baş nazir Recep Tayyip Erdoğanın yaxın dairəsinə qarşı korrupsiya ittihamları irəli sürüldükdən sonra \"Twitteri silmək\" kimi fikirlərindən sonra baş verib. İstanbuldakı BBC müxbiri James Reynolds deyir ki, o da Twitterə daxil ola bilməyib. \"Beynəlxalq icmanın nə deməsi heç vecimə deyil. Hamı Türkiyə Respublikasının gücünü görəcək\", cənab Erdogan ötən gün bildirib. Baş nazir bu ifadəni, bəzi istifadəçilərin onunla əlaqəsi olduğu ehtimal edilən korrupsiya ilə bağlı sənədləri paylaşdıqdan sonra deyib. O, bu ittihamları rədd edir. Cənab Erdoğanın ofisi bildirib ki, Twitter Türkiyə məhkəməsinin bəzi linkləri silmək kimi qərarlarına cavab vermirdi, nəticədə Ankara hərəkət etməli olub. Twitter bu barədə hələlik heç bir bəyanat verməyib. Twitterin Türkiyədən təxminən 10 milyon istifadəçisi var. 2010-cu ildə ölkədə YouTube video şəbəkəsinə qadağa qoyulub. İki ildən sonra götürülən qadağaya səbəb ölkə qurucusu, Mustafa Kemal Atatürkü \"təhqir\" edən videoların paylaşılması olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-43691491", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43696413", "doc1": "\"هجوم كيميائي\" على دوما في سوريا وهدد ترامب بـ\"ثمن باهظ\" للهجوم بالأسلحة الكيمائية على المدنيين في سوريا. وقد أفيد بمقتل عشرات الأشخاص في مدينة دوما التي تسيطر عليها المعارضة السورية المسلحة في ريف العاصمة السورية دمشق السبت. وطلب تسعة أعضاء بمجلس الأمن الدولي عقد اجتماع عاجل لبحث الهجوم. كما دعت بريطانيا إلى تحقيق عاجل في الهجوم، في وقت قال البابا فرانسيس أنه لا شيء يمكن أن يبرر استخدام الأسلحة الكيميائية. وتنفي كل من سوريا وروسيا وقوع أي هجوم كيميائي في المنطقة. وحذرت وزارة الخارجية الروسية واشنطن من \"عواقب وخيمة\" لأي تدخل عسكري في سوريا \"بذرائع مفبركة\". وفي سلسلة تغريدات وصف الرئيس الأمريكي الرئيس السوري بشار الأسد بـ \"حيوان\". وطالب ترامب بفتح الغوطة الشرقية فورا لايصال المساعدات الطبية والتأكد مما حصل. وقال ترامب إنها كارثة إنسانية أخرى دون أي مبرر لها. وأضاف \"أن الرئيس الأمريكي السابق باراك أوباما لو أنه حافظ على الخطوط الحمراء التي رسمها لانتهت الكارثة السورية منذ وقت طويل، ولكان الحيوان الأسد من الماضي\". وجاء هذا الانتقاد من ترامب بعد مفاوضات بين روسيا ومسلحي جيش الإسلام خلال الأسبوع الماضي، لم تسفر عن وقف القتال الذي استأنفه الجانبان. بيد أن وسائل الإعلام السورية الرسمية تحدثت عن عقد اتفاق مع جيش الإسلام الأحد يسمح لهم بمغادرة دوما خلال 48 ساعة مقابل إطلاق سراح المحتجزين لديهم. وتعد مدينة دوما آخر معاقل المعارضة المسلحة في منطقة الغوطة الشرقية في ريف العاصمة السورية دمشق، عقب سيطرة القوات الحكومية على أجزاء كبيرة من المنطقة في الهجوم الذي تشنه عليها وصفقات إجلاء المقاتلين من بعض مناطقها التي توسطت روسيا في إبرامها. طالب ترامب بفتح الغوطة الشرقية فورا لايصال المساعدات الطبية والتأكد مما حصل ما الذي نعرفه عن الهجوم؟ يُظهر مقطع فيديو مسجل من قبل مجموعة الدفاع المدني التطوعية، المسماة \"الخوذ البيضاء\"، عددا من الرجال والنساء والأطفال يرقدون بلا حراك داخل منزل، ويخرج من أفواه بعضهم الزبد. وتُظهر لقطات أخرى لم يتم التحقق منها، أطفالا صغاراً يبكون وهم يتلقون العلاج في وحدة طبية مؤقتة. ولم يتسن التحقق بشكل مستقل مما حدث بالفعل، أو معرفة العدد الفعلي للموتى. وقال اتحاد منظمات الإغاثة الطبية، وهي منظمة خيرية مقرها الولايات المتحدة، تعمل مع المستشفيات السورية، إن 70 حالة وفاة أكدها مستشفى ريف دمشق التخصصي. وقالت متحدثة باسم الاتحاد إن هناك تقارير تفيد بعلاج أشخاص يعانوا من أعراض تشمل التشنجات وخروج زبد من الفم، وهي أعراض تترافق مع الاختلاطات العصبية والتعرض لغاز الكلور. لكن المرصد السوري لحقوق الإنسان المعارض، ومقره بريطانيا، قال إن 11 شخصا من بينهم أربعة أطفال ماتوا اختناقا مضيفا أنه لا يستطيع الجزم في ما إذا كانت الأسلحة الكيماوية قد استخدمت بالفعل. كما قال إن 31 شخصا قتلوا في منطقة الغوطة الشرقية في اليوم نفسه، وإن \"بعض الجرحى والمصابين اختنقوا في أقبية منازلهم نتيجة لتهدمها بسبب القصف العنيف والمكثف على مدينة دوما\". هل يمكن للولايات المتحدة القيام بعمل عسكري؟ في أبريل/ نيسان 2017، قُتل أكثر من 80 شخصا في هجوم بغاز السارين على مدينة خان شيخون المعارضة في ريف حلب، وخلص تحقيق مشترك أجرته الأمم المتحدة ومنظمة حظر الأسلحة الكيمائية إلى تحميل الحكومة السورية المسؤولية عن الهجوم. وأمر ترامب بهجوم صاروخي على قاعدة جوية سورية ردا على ذلك، وحذرت الولايات المتحدة حكومة الأسد من القيام بمزيد من الهجمات الكيميائية. وردا على سؤال حول ما إذا كانت أمريكا ستضرب مرة أخرى، بعد الهجوم الذي أعلن عنه يوم السبت، قال مستشار الأمن الداخلي في البيت الأبيض توم بوسيرت لمحطة إيه بي سي التلفزيونية \"لن استبعد أي احتمال\". كما هدد الرئيس الفرنسي إيمانويل ماكرون بضرب سوريا إذا استخدمت الحكومة أسلحة كيميائية ضد المدنيين. وقال وزير الخارجية البريطاني بوريس جونسون يوم الأحد إنه يجب التحقيق في الهجوم بشكل عاجل. مضيفا: \"نحن على اتصال وثيق مع حلفائنا بعد هذه التقارير الأخيرة. لقد فقد المسؤولون عن استخدام الأسلحة الكيميائية كافة أشكال النزاهة والقيم الأخلاقية لذلك يجب محاسبتهم\". ماذا تقول سوريا وروسيا؟ اتهمت وسائل الإعلام السورية وسائل الإعلام المعارضة التي وصفتها بـ \"الإرهابية\" بتلفيق تقارير عن هجوم كيميائية بهدف إعاقة تقدم القوات الحكومية في الغوطة الشرقية. وقالت وزارة الخارجية الروسية إن تقارير عن هجوم كيميائي من قبل القوات الحكومة السورية على دوما \"خلقت\" من أجل إيجاد ذريعة لتدخل عسكري محتمل في سوريا. كما أضافت أن \"الغرض من هذه الفبركات الكاذبة التي لا أساس لها، هو حماية الإرهابيين والمعارضة المتشددة التي لا يمكن التوفيق بينها والتي ترفض تسوية سياسية بينما تحاول في الوقت نفسه تبرير احتمال الاستعانة بقوى خارجية\".", "doc2": "Foto.Arxiv Tibbi mənbələr bildiriblər ki, Suriyanın üsyançıların əlində olan Duma şəhərində baş verən hücumda onlarla adam ölüb. Bu gün BMT-nin bunu müzakirə edəcəyi gözlənir. Suriya və Rusiya kimyəvi silahla hücum ittihamını rədd edir. Şənbə hücumu barədə nə bilirik? Hücumun ötən şənbə baş verdiyi bildirilir. Xilasedici tərəfindən lentə alaraq yayılan bir videoda bir neçə kişi, qadın və uşağın bir evdə hərəkətsiz uzandığı və ağızlarında köpük gəldiyi görünür. Digər görüntülərdə tibbi sahədə müayinə edilən uşaqlar qışqırırlar. Bununla belə, həqiqətən nə baş verdiyi, nə qədər adam öldüyü məlum deyil. Müstəqil tibbi təşkilat olan \"The Union of Medical Care and Relief Organizations\" BBC-yə bildirib ki, 70 adamın öldüyü təsdiqlənib. ABŞ-ın dəstəklədiyi Suriya Amerika Tibb Cəmiyyəti isə \"kimyəvi maddənin təsirinə məruz qalan\" 48 adamın öldüyünü açıqlayıb. Dumada fövqəladə hallar xidmətindən 500-dən çox adamın belə simptomlarla tibbi mərkəzlərə müraciət etdiyi bildirilir. BBC-nin diplomatiya məsələləri üzrə müxbiri James Landale-in şərhi Üsyançıların nəzarətində olan Duma anklavına kimyəvi hücumların edilməsi haqqında xəbərlər çətin suallar doğurur. Mülki insanlar - orda olan ailələr və uşaqlar onlara qarşı törədilən terrora, qan tökülməsinə və qeyri-insani vəziyyətə qarşı tab gətirməyə davam edə bilirlərmi? Üsyançı döyüşçülərə, onların mübarizələri və davam edən müqaviməti onların və mülki insanların Suriya höküməti tərəfindən ödəməyə məcbur edildiyi \"qiymətə\" hələ də dəyirmi? Rusiya özünün Britaniyada sinir sisteminə zərər vura bilən maddənin əyani istifadə etdiyinə görə qlobal miqyasda qınandığı dövrdə öz müttəfiqlərinin kimyəvi silahlardan əyani istifadə etməsinin müdafiəsinə nə qədər hazırdır? Beynəlxalq ictimaiyyət Khan Sheikhounda törədilmiş kimyəvi hücumun üzərindən bir il keçdiyi dövrdə testlərin hücumun açıq-aşkar kimyəvi hücum olmasını sübut etməsindən sonra necə reaksiya verəcək? Əsədin kimyəvi silahlardan istifadəsinin qarşısını almaq üçün qınama mərasimi hərbi əməliyyatlarla dəstəklənəcəkmi? Yoxsa Qərb hər hansı bir gərginliyin bir çoxlarının sonlanmasını istədiyi münaqişənin uzana biləcəyinə inanacaqmi? Donald Trump-dan sərt reaksiya ABŞ prezidenti Donald Trump Twitter hesabında hadisəyə sərt reaksiya verib. O yazıb: \"Heyvan Assad-i dəstəkləyən prezident Putin, Rusiya və İran buna məsuliyyət daşıyır. Bunun böyük cavabı olacaq\". Amerika yenidən hücum edə bilərmi sualının cavabında ABŞ-ın daxili təhlükəsizlik və əks-terror məsələləri üzrə müşaviri Tomas Bossert ABC telekanalına deyib: \"Mən masa üzərində heç bir variantı istisna etməzdim\". Fransa prezidenti Emmanuel Macron da hücumla bağlı Suriyadakı hökuməti hədələyib. Rusiya kimyəvi hücumla bağlı ittihamları rədd edir. Rusiyanın xarici işlər nazirliyi bildirib ki, Suriyaya hərbi müdaxilə üçün belə bir \"plan düşünülüb\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-39030948", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42731301", "doc1": "يسكن هذه البلاد، التي تتميز بالسهول الخصبة والمرتفعات والبوادي، خليط متنوع من السكان، العرب والكرد والأرمن والآشوريون، فضلا عن تعدد الديانات. نالت سوريا الحديثة استقلالها من فرنسا في عام 1946، ولكنها مرت بحقب تميزت بالفوضى السياسية سببها تضارب مصالح مجموعاتها السكانية المختلفة. ففي الفترة الممتدة من 1958 الى 1961، اتحدت مصر وسوريا في إطار الجمهورية العربية المتحدة، ولكن دولة الوحدة إنهارت عقب انقلاب عسكري قبل أن يتمكن حزب البعث العربي الإشتراكي من السيطرة على الحكم في انقلاب ثان في آذار/ مارس 1963. وتمكن قادة عسكريون علويون من السيطرة على مقاليد الأمور في البلاد، ولكن انتفاضة مسلحة إندلعت في عام 2011 أدت بالبلاد الى السقوط في أتون حرب أهلية مدمرة. اتبعت الحكومة السورية سياسة القبضة الحديد في الداخل وفي السياسة الخارجية لم تكن علاقاتها مع الغرب في أحسن أحوالها، خصوصا في فترة حكم الرئيس الراحل حافظ الأسد بين عامي 1970 و2000. في عام 1967، خسرت سوريا مرتفعات الجولان التي احتلتها إسرائيل في حرب حزيران/ يونيو. ومنحت الحرب الأهلية التي اندلعت في لبنان في السبعينيات الفرصة لدمشق لمد نفوذها السياسي والعسكري هناك. تعاملت حكومة الأسد بشدة مع كل أشكال المعارضة المحلية. ويعتقد أن كثيرين قتلوا في العملية التي قمعت بها القوات السورية تمرداً قاده تنظيم الإخوان المسلمين في مدينة حماة في عام 1982. ومنذ عام 2011، تدور حرب اهلية طاحنة بدأت مع انطلاق ما يسمى بـ \"الربيع العربي\" ولكنها تطورت لتشمل العديد من القوى المحلية والإقليمية والدولية. ساحة قتال دولية أدى صعود بعض القوى الإسلامية المتشددة وخصوصا \"جبهة النصرة، المرتبطة بتنظيم القاعدة، في صفوف المعارضة السورية المسلحة الى خفوت الدعم الدولي والإقليمي للمعارضة في أواسط عام 2013. وسمح ذلك للحكومة بشن هجمات معا��سة في محاولة لاسترداد الأراضي التي استولت عليها القوات المعارضة. ولكن ما زالت مساحات شاسعة من أراضي سوريا تحت سيطرة المعارضين، كما حقق مسلحو \"الدولة الإسلامية\" تقدما على الأرض في سوريا والعراق المجاور. وفي عام 2015، قررت روسيا التدخل في الحرب السورية، قائلة إنها تسعى الى محاربة تنظيم الدولة الإسلامية. ولكن الغرب والمعارضة السورية اتهماها باستهداف معارضي الرئيس بشار الأسد بشكل أساس. وحذت تركيا حذو روسيا في عام 2016، إذ بعثت بقواتها الى الداخل السوري لمساندة المعارضين الموالين لها في تصديهم لمسلحي تنظيم الدولة الاسلامية والمتمردين الأكراد الذين تعدهم أنقرة مصدر تهديد لها. معلومات أساسية الزعماء رئيس الجمهورية: بشّار الأسد يجاهد الرئيس بشّار الأسد، الذي خلف والده في عام 2000، للسيطرة على البلاد بعد أن تحولت الاحتجاجات ضد حكمه إلى حرب أهلية ضروس. وقد رث بشّار الأسد، الذي ينتمي للأقلية العلوية، منظومة حكم صارمة من أبيه، لكن تصدعات بدأت بالظهور في هذه المنظومة في أوائل عام 2011 في اعقاب \"الربيع العربي\" وأحداثه التي شملت بلدانا عربية عدةا. الإعلام خلفت الانتفاضة السورية وما تبعها من حرب أهلية إعلاما مقسما بين المناطق التي تسيطر عليها الحكومة من جهة، وتلك التي تسيطر عليها المجموعات المسلحة - ومنها التنظيم الذي يطلق على نفسه إسم \"الدولة الإسلامية\" من جهة أخرى. ومنذ بدء الانتفاضة السورية في عام 2011، قتل العشرات من الصحفيين المحترفين والهواة. اعتبرت سوريا في عام 2014 أكثر دول العالم خطورة بالنسبة للصحفيين، حسبما قالت منظمة \"صحفيون بلا حدود\". جدول زمني بعض المحطات المهمة في تاريخ سوريا: والي دمشق العثماني جمال باشا يتجول في شوارع دمشق عام 1917 1918 - تشرين الأول / أكتوبر - قوات عربية يقودها الأمير فيصل بن الحسين وبدعم بريطاني تستولي على دمشق منهية بذلك 400 سنة من الحكم العثماني. 1920 - مؤتمر سان ريمو يقسم مملكة سوريا الفتية باخضاع سوريا ولبنان تحت الوصاية الفرنسية وفلسطين تحت الوصاية (أو الإنتداب) البريطاني. 1946 - سوريا تنال استقلالها. 1958-1961 - سوريا ومصر تتوحدان في إطار الجمهورية العربية المتحدة. 1967 - اسرائيل تحتل مرتفعات السورية في حرب الأيام الستة (حرب يونيو/ حزيران). 1970 - حافظ الأسد يستولي على الحكم في انقلاب عسكري، ويقود نظاما تميز بقمع الحريات. 1973 - مصر وسوريا تشنان هجوما مباغتا على اسرائيل في تشرين الأول/ أكتوبر في محاولة منهما لاستعادة ما خسرتاه في حرب 1967. 1976 - سوريا تتدخل في الحرب الأهلية اللبنانية، وتظل قواتها هناك لثلاثة عقود تالية مما أكسبها نفوذا واسعا في الحياة السياسية اللبنانية. 1982 - الحكومة تنجح في قمع انتفاضة قادها الإخوان المسلمون في مدينة حماة بعد حصار للمدينة دام شهرا واحدا وقتل فيه الآلاف من المدنيين. 2000 - وفاة حافظ الأسد وتعيين ابنه بشّار خلفا له. 2005 - إنسحاب القوات السورية من لبنان تحت ضغط دولي عقب إغتيال رئيس الوزراء اللبناني السابق رفيق الحريري. 2011 - إندلاع انتفاضة إثر أحداث \"الربيع العربي\"، وتحول المواجهات بين القوات الحكومية والمعارضين الى حرب أهلية تتدخل فيها القوى الدولية وتتسبب في أزمة لاجئين. اصيبت مدينة حلب بأضرار بالغة في الحرب الأهلية السورية", "doc2": "Bu ərazi romalılar və monqollardan tutmuş xaçpərəstlər və türklərə qədər hər kəs tərəfindən zəbt olunub. Suriya münbit düzənliklər, hündür dağlar və səhralar ölkəsidir. Suriyada müxtəlif etnik və dini qrupların təmsilçiləri yaşayır, o cümlədən, kürdlər, ermənilər, assuriyalılar, xristianlar, druzlar, ələvilər və sünnilər. Ərəb sünniləri ölkənin müsəlman əhalisi arasında çoxluq təşkil edir. Müasir Suriya müstəqilliyini 1946-cı ildə Fransadan qazanıb, lakin maraqları bir-birilə toqquşan qruplar arasında münaqişələrə görə ölkədə siyasi sabitsizlik dövrləri yaşanıb. 2011-ci ildən başlayaraq, ölkədə uzun illər əsasən ələvilərdən ibarət elit təbəqənin əlində olmuş hakimiyyətə qarşı çıxılıb. Acı vətəndaş münaqişəsi ilk olaraq Ərəb baharından təkan alıb, lakin sonradan regional və beynəlxalq oyunçuların, dövlətlərin qarışdığı mürəkkəb müharibəyə çevrilib. LİDERLƏR Prezident: Bəşər əl-Əsad 2000-ci ildə hakimiyyət ona atasından keçdiyi zamandan Bəşər əl-Əsəd iş başındadır və onun hakimiyyətinə qarşı etirazlar tammiqyaslı müharibəyə çevrildikdən sonra ölkə üzərində nəzarəti əlində saxlamaq uğrunda mübarizə aparırır. Suriyanın sərt nəzarət edilən, repressiv siyasi strukturu uzun dövr ərzində ölkəyə rəhbərlik etmiş diktator Hafiz əs-Əsəd dövründə formalaşıb. 2011-ci ildən başlayaraq həmin struktur Şimali Afrika və yaxın Şərqi bürümüş \"Ərəb Baharı\" nəticəsində çat verməyə başlayıb. MEDIA Suriya üsyanı media mühitini parçalanmış vəziyyətə salıb. Media hökümətin, özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qrupun döyüşçüləri və digər silahlı qrupların nəzarət etdiyi ərazilər arasında parçalanıb. Üsyanın başladığı 2011-ci ildən bəri onlarla jurnalist və jurnalist kimi şahidi olduqları hadisələri təsvir edən, bu barədə məlunmatlar yayan vətəndaşlar öldürülüb. 2014-cü ildə Suriya jurnalistlərin ən çox sayda öldüyü ölkə olub, Sərhədsiz reportyorlar təşkilatı bildirib. İD cihadçıları onların nəzarət etdikləri ərazilərdə \"informasiya diktaturası rejimini\" tətbiq ediblər. XRONOLOGİYA Suriya üçün mühüm tarixlərin xronologiyası: Suriyanın Osmanlı valisi Camal Paşa Dəməşqi arabada gəzərkən - 1917-ci il. 1918 oktyabr - Britaniya qüvvələri tərəfindən dəstəklənən Əmir Feysal başda olmaqla ərəb qoşunları Dəməşqi tutur, bununla da Osmanlı İmperiyasının 400 illik hökmranlığı sona çatır. 1920 - Yenicə yaradılmış Ərəb krallığı, San Remo konfransında Suriya-Livanın Fransanın idarəsinə, Fələstinin isə Britaniya nəzarətinə verilməsi ilə parçalanır. 1946 - Müstəqillik. 1958-61 - Birləşmiş Ərəb Respublikası adı altında Suriyanın Misirlə cəmi 3 il çəkmiş ittifaqı. 1967 - İsraillə 6 günlük müharibə Misir, İordaniya və Suriya üçün məğlubiyyətlə başa çatır. İsrail Qolan təpələrini ələ keçirir. 1970 - Hafiz əl-Əsəd çevriiliş nəticəsində hakimiyyətə gəlir. Onun hakimiyyəti dövründə repressiyalar baş verir, ordu quruculuğu gücləndirilir. 1973 - Misir və Suriya 1967-ci ilin məğlubiyyətinin nəticələrini aradan qaldırmaq məqsədilə oktyabr ayında İsrailə qarşı gözlənilməz hücum həyata keçirir. 1976 - Suriya Livanda gedən vətəndaş müharibəsinə qarışır. Növbəti 30 il ərzində Syria Livanda hərbi mövcudiyyətini davam etdirir və Livanın daxili siyasi həyatına təsirini xeyli artırır. 1982 - Müsəlman Qardaşlığı təşkilatı Hama şəhərində üsyan qaldırır. Üsyan ordu tərəfindən yatızdırılır, hərbçilər tərəfindən on minlərlə mülki vətəndaş öldürülür. 2000 - Prezident Əsəd vəfat edir, onun yerinə oğlu Bəşər keçir. 2005 - Suriya beynəlxalq təzyiq altında hərbi qüvvələrini Livandan çıxarır. Suriyaya qarşı beynəlxalq təzyiqə təkan verən Livanın baş naziri Rafiq əl-Həririnin qətlə yetirilməsi olur . 2011 - \"Ərəb Baharı\" ölkədə üsyana təkan verir. Hökümətlə müxalifət arasında qarşıdurma qısa bir zamanda vətəndaş müharibəsinə qədər böyüyür, bu müharibəyə dünyanın aparıcı dövlətləri qarışır, müharibə nəticəsində qaçqın böhranı yaranır. Suriyada gedən vətəndaş müharibəsi nəticəsində ən böyük dağıntılara Hələb şəhəri məruz qalıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140224_ukraine_russia_mutineers", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140224_ukraine_russian_ambassador", "doc1": "وفي أقوى رد فعل روسي حتى الآن على التقلبات السياسية في كييف، قال ميدفيديف إن الذين يمسكون بزمام السلطة الآن في اوكرانيا قاموا بـ \"تمرد مسلح\". وصوت البرلمان الاوكراني لعزل الرئيس فيكتور يانكوفيتش يوم السبت. واستدعت روسيا، التي تشعر بالغضب ازاء فقدان حليف سياسي، سفيرها في كييف للتشاور. وبدأ التوتر في أوكرانيا في أ��اخر نوفمبر/تشرين الثاني عندما رفض يانكوفيتش اتفاقا رئيسيا للتجارة مع الاتحاد الاوروبي من أجل توثيق العلاقات مع روسيا. مواضيع قد تهمك نهاية وأستدعت روسيا سفيرها في كييف بشأن ما تقول إنه الموقف المتردي في البلاد. وأدانت موسكو عزل يانكوفيتش من قبل البرلمان يوم السبت. وتم الاعلان عن القرار عبر موقع وزارة الخارجية الروسية، وجاء فيه \"نظرا لتدهور الموقف في أوكرانيا وضرورة تحليل الوضع من كل جوانبه، تقرر استدعاء السفير الروسي لدى أوكرانيا ميخائيل زورابوف الى موسكو.\" مذكرة اعتقال وكانت أوكرانيا أصدرت مذكرة اعتقال بحق الرئيس المعزول فيكتور يانكوفيتش، حسبما أعلن وزير الداخلية المؤقت. وقال أرسين افاكوف على موقع التواصل الاجتماعي فيسبوك إنه تم فتح قضية جنائية ضد يانكوفيتش وغيره من المسؤولين بشأن \"القتل الجماعي للمواطنين السلميين\". وقال افاكوف إن يانكوفيتش شوهد في بالاكلافا على شبه جزيرة القرم الاحد، ولكنه غادرها بسيارة إلى جهة غير معلومة برفقة أحد مساعديه. وقال بيان افاكوف على فيسبوك إن يانكوفيتش اعفى طاقمه الامني من مهامه قبل مغادرة بالاكلافا. \"العودة للأسرة الاوروبية\" عزل يانكوفيتش على يد البرلمان يوم السبت وقال رئيس أوكرانيا المؤقت أوليكسندر تيرتشينوف إن البلاد ستركز جهدها على التقارب مع الاتحاد الاوروبي. واضاف الرئيس المؤقت انه \"مستعد للحوار\" مع روسيا، التي كانت تؤيد سلفه، الرئيس المخلوع فيكتور يانوكوفيتش. وقال في خطاب بثه التلفزيون المحلي \"علينا العودة الى الاسرة الأوروبية.\" من جانبها، اعلنت مسؤولة العلاقات الخارجية في الاتحاد الاوروبي كاثرين اشتون عن نيتها التوجه الى العاصمة الأوكرانية كييف الاثنين لبحث الدعم الذي يمكن للاتحاد تقديمه لأوكرانيا \"لاجل التوصل الى حل نهائي للازمة السياسية والخطوات الواجب اتخاذها لاعادة الاستقرار الى الاقتصاد الأوكراني.\" وأعرب وزير الخارجية الامريكي جون كيري عن دعمه الشديد لقرار البرلمان عزل يانكوفيتش والدعوة لانتخابات جديدة، اللذين كانا مطلبين رئيسين للمتظاهرين على مدى أشهر. وقال بيان لكيري إن الانتخابات تقدم \"أفضل السبل لاعادة الامن والاستقرار\". وأعلن وزير الخارجية الأميركية جون كيري عن دعمه لتعيين البرلمان الأوكراني أليكسندر تيرتشينوف رئيسا مؤقتا للبلاد. كما أعرب كيري عن أمله في أن تقدم روسيا المساعدة لأكرانيا للخروج من أزمتها أكثر قوة واتحادا. وقال أليكسندر تيرتشينوف إنه يريد لعلاقات أوكرانيا مع روسيا أن تبنى \"على اسس جديدة وعادلة ومتكافئة، تأخذ بعين الاعتبار الاختيار الاوروبي لأوكرانيا.\" وكانت روسيا قد عبرت عن عدم رضاها عن الاحداث الاخيرة في كييف، إذ قال وزير خارجيتها سيرغي لافروف إن المعارضة الأوكرانية \"قد استولت على السلطة في كييف ورفضت القاء السلاح وفضلت سلوك درب العنف.\" واتهم لافروف أوكرانيا مجددا بالانحراف عن اتفاق السلام الذي تم توقيعه يوم الجمعة الماضي. يأتي ذلك فيما تتواصل الجهود الدبلوماسية الدولية من أجل تأمين الاستقرار السياسي والاقتصادي في البلاد. مساعدات وقال وزير الخزانة البريطاني جورج اوزبورن الاثنين إن بريطانيا على استعداد لتقديم المساعادات المالية لأوكرانيا عبر مؤسسات دولية مثل صندوق النقد الدولي. ودعا بعض النواب في ألمانيا لتقديم مساعادت عاجلة لأوكرانيا، حسبما قال ستيفن ايفانز مراسل بي بي سي في بر��ين. قال الاتحاد الأوروبي انه مستعد لتوفير مساعدات مالية كبيرة لأوكرانيا بمجرد تشكيل حكومة ديمقراطية. وخلال مشاركته في قمة دول مجموعة العشرين بمدينة سيدني الاسترالية، قال مفوض الشؤون الاقتصادية في الاتحاد الأوروبي أولي رين إنه من المهم توفير ما سماه أفقا أوروبيا واضحا للشعب الأوكراني، بعدما أظهر التزامه بالقيم الأوروبية. ومن جهته، أعلن وزير الخزانة الأمريكي جاكوب ليو أن بلاده على أهبة الاستعداد لتقديم العون لاوكرانيا. اوكرانيون يضعون الزهور في ميدان الاستقلال تذكرا للذين سقطوا فيه قال المتظاهرون إنهم لن يبرحوا الميدان حتى تلبى مطالبهم.", "doc2": "Kiyevdə siyasi çevrilişdən sonra Rusiyadan gələn ən sərt reaksiyada cənab Medvedyev hakimiyyətdəkilərin \"silahlı qiyam\" törətdiklərini bildirib. O, bu sözləri devrilmiş Prezident Yanukoviç haqqında həbs qərarı verildikdən sonra deyib. Cənab Yanukoviçin harada olması məlum deyil. Rusiya siyasi müttəfiqini itirməsindən qəzəblənib və səfirini məsləhətləşmələr üçün geri çağırıb. Ukraynada etirazlar noyabr ayında cənab Yanukoviç Avropa İttifaqı ilə ticarət razılaşmasını imzalamaqdan imtina etdikdən və əvəzində Rusiya ilə yaxın əlaqələri seçdikdən sonra baş qaldırıb. Bu arada Avropa İttifaqının xarici işlər üzrə rəhbəri Catherine Ahston Ukraynanın yeni liderlərinə maliyyə və siyasi dəstəyi müzakirə etmək üçün kiyevə gəlib. Rusiyanın yardım paketi icra olunmayacağından Ukrayna, öz borclarını ödəyə bilməməsi səbəbindən böyük iflasa uğramaq təhlükəsi qarşısındadır. Cənab Medvedyev deyib ki, Qərb ölkələri Ukraynanın yeni hakimiyyətini qəbul etməklə səhvə yol verirlər. \"Doğrusu, (Ukraynada) bu gün ünsiyyət qura biləcəyimiz kimsə yoxdur\", o deyib. \"Biz başa düşmürük ki, orda nə baş verir. Bizim maraqlarımıza və vətəndaşlarımızın həyatına real təhlükə var\". Ukrayna xarici işlər naziri cənab Medvedyevin Ukraynadakı Rusiya vətəndaşları barədə narahatlığına cavab olaraq deyib ki, bu narhatlıqlar \"əsassızdır\". Həbs qərarı Ukrayna devrilmiş Prezident Viktor Yanukoviçin həbsi barədə qərar verib, daxili işlər naziri bəyan edib. Arsen Avakov Facebookda yazıb ki, cənab Yanukoviç və digər rəsmilərə qarşı \"dinc vətəndaşların kütləvi ölümü\" ilə bağlı cinayət işi açılıb. Millət vəkilləri şənbə günü cənab Yanukoviçin vəzifədən azad olunmasına səs veriblər. Cənab Azakov deyib ki. cənab Yanukoviç bazar günü Krım yarımadasındakı Balaklava ərazisində görünüb, amma avtomobil onu naməlum istiqamətə aparıb. Rusiya səfirini çağırır Rusiyanın Xarici İşlər Nazirliyi Ukraynadakı səfirini \"məsləhətləşmələr üçün\" geri çağırıb. Məsləhətləşmələrin mövzusu \"Ukraynada mövcud vəziyyətin müzakirəsi və vəziyyətin üç tərəfli şəkildə analiz edilməsidir\", nazirliyin saytında bildirilir. Bu arada ABŞ dövlət katibi John Kerry ilə Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov da telefonla Ukraynadakı vəziyyəti danışıb. Cənab Kerry müvəqqəti prezidentin təyin edilməsi fikrini dəstəkləyib və Rusiyanın Ukraynaya vəziyyətdən \"daha güclü və mütəşəkkil\" şəkildə çıxmaq üçün yardım edəcəyinə gümanını bildirib. Cənab Lavrov, öz növbəsində, Ukrayna müxalifətini cümə günü razılaşmasına əməl etməməkdə təqsirləndirib. Prosesləri həmçinin, Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Almaniya Kansleri Angela Merkel də müzakirə edib. Hər iki diplomat Ukraynanın təcili güclü işlək hökümətə və ərazi bütövlüyünün qorunmasına ehtiyacı olması barədə ortaq fikirlər paylaşıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39839153", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39840363", "doc1": "ماكرون : اعترف بوجود انقسامات في فرنسا وانتخب ماكرون (39 عاما) بعد حصوله على 66.06 في المئة من الأصوات مقابل 33.94 في المئة، بحسب النتائج. وقال الرئيس الفرنسي الجديد في خطاب الفوز إن \"صفحة جديدة من تاريخنا الطويل تفتح، أريدها أن تكون صفحة الأمل واستعادة الثقة\". وتعهد ماكرون في خطابه بحماية الفئات الأضعف، مؤكداً أنه \"سوف يضمن أمن الأمة\". وأقرت منافسته لوبان بالهزيمة، وقالت إن\" الفرنسيين اختاروا استمرار الوضع الراهن\". واعتبر رئيس الوزراء الفرنسي، بيرن��ر كازانوف، نتائج الانتخابات رفضا \"للمشروع المدمر لليمين المتطرف\". لوبان تقر بهزيمتها: الفرنسيون اختاروا الاستمرارية وقال رئيس المفوضية الأوروبية، جان كلود يونكر، إن \"الفرنسيين اختاروا مستقبلهم بالبقاء في الاتحاد الأوروبي\". وهنأت أنغيلا ميركل، المستشارة الألمانية، ماكرون ووصفت فوزه بأنه \"انتصار لأوروبا القوية والموحدة\". وهنأ دونالد ترامب، الرئيس الأمريكي، ماكرون بالفوز. وقال ترامب في تغريدة له على تويتر:\"التهاني لإيمانويل ماكرون بفوزه الكبير اليوم كرئيس فرنسا، اتطلع بدرجة كبيرة للغاية للعمل معه\". وكان الإقبال على التصويت ضعيفا مقارنة بالانتخابات الرئاسية السابقة. واتخذت السلطات الفرنسية إجراءات أمنية مشددة فنشرت أكثر من 50 ألف شرطي لتأمين العملية الانتخابية. وحظيت الانتخابات باهتمام ومراقبة من جميع دول القارة الأوروبية، لا سيما أن النتائج ستؤثر على مستقبل الاتحاد الأوروبي. ويُنظر إليها على أنها تمثل مرحلة جديدة في السياسات الفرنسية بغياب الأحزاب الرئيسية، الاشتراكية والجمهورية، عن السباق للمرة الأولى. وقالت لوبان \"لقد اختار الفرنسيون رئيسا للجمهورية وصوتوا لاستمرار الوضع الراهن. وقد اتصلت بماكرون لتهنئته بالفوز في الانتخابات. ولأن ما يهمني هو المصلحة العليا للبلاد، فقد عبرت عن تمنياتي له بالنجاح أمام التحديات الكبرى التي تواجهها فرنسا.\" وتعهدت، في خطاب مقتضب بعد ظهور المؤشرات الأولية، بإعادة تشكيل الجبهة الوطنية، التي تتزعمها. وأضافت \"يجب أن تجدد الجبهة الوطنية نفسها من أجل أن تكون على مستوى الفرصة التاريخية وتلبي توقعات الشعب الفرنسي\" وقالت \"سوف اقترح بداية عملية هيكلة عميقة لحركتنا من أجل تشكيل قوة سياسية جديدة\". وبرزت قضايا هامة خلال الحملة الانتخابية، أبرزها الأمن ومحاربة الإرهاب، وتقوية الاقتصاد ومواجهة أزمة الهجرة وعلاقات فرنسا بالدول الأوروبية. وارتفعت معدلات البطالة في البلاد مسجلة تقريبا 10 في المئة، وهي ثامن أكبر نسبة بين 28 دولة أعضاء بالاتحاد الأوروبي. وستنتهي ولاية الرئيس الحالي، فرانسوا هولاند، الأحد 14 مايو/أيار، وهو آخر موعد ممكن لتسليم السلطة إلى خلفه وتنصيبه رسميا رئيسا لفرنسا.", "doc2": "Emmanuel Macron Fransanın ən gənc prezidenti olacaq Nəticələrə əsasən 39 yaşlı cənab Macron səslərin 66.06 faizini toplayaraq 33.94 faiz qazanmış Marine Le Pen-i məğlub edib və Fransanın ən gənc prezidenti olub. O, 1958-ci ildə yaranmış müasir respublikanın ənənəvi siyasi partiyalarının namizədi olmayan ilk prezidentidir. Cənab Macron Fransanın tarixində \"Ümid və yenilənmiş inamın səhifəsi\" olmaq istədiyini deyib. Fransanın daxilində mövcüd olan \"bölücü qüvvələrə\" qarşı mübarizə aparmağı vəd edən cənab Macron, Fransanın birliyini təmin etməyə və Avropanı müdafiə etməyə öz \"qarantiyasını\" verib. Emmanuel Macron-un seçki platforması Macron liberal mərkəzçidir, biznesyönlü siyasətçi Avropa İttifaqının sadiq tərəfdarıdır. O, prezident Francois Hollande-ın hökumətini ötən avqust ayında tərk edəndən sonra özünün En Marche siyasi hərəkatını təsis edib. Emmanuel Macron seçki kampaniyasında ictimai sektorda 12000 iş yeri açacağını və işsizlik səviyyəsini 7 faizədək azaldacağını vəd edib. O, həmçinin büdcə qənaəti hesabına xərcləri 60 milyard avroyadək ixtisar edəcəyini deyib. Prezident seçkilərinin qalibi mürəkkəb əmək qanunvericiliyinin dəyişdirilməsinə də ehtiyac olduğunu hesab edir. Cənab Macron opponentinin mövqeyindən fərqli olaraq Avropa İttifaqının tərəfdarıdır. Marine Le Pen Reaksiyalar Prezident seçkilərinin nəticələri məlum olandan sonra Emmanuel Macronu Avropa liderləri və ABŞ prezidenti təbrik edib. Almaniya lideri Angela Merkel seşkilərin nəticələrini \"vahid, güclü Avropanın qələbəsi\" adlandırıb. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev bazar ertəsi Fransanın yeni seçilmiş prezidenti Emmanuel Macron-a məktub ünvanlayıb. Cənab Əliyev fransalı həmkarını qələbə münasibətilə təbrik edib və iki ölkə arasındakı \"ikitərəfli və çoxtərəfli əlaqələrə böyük əhəmiyyət verdiyini\" bildirib. \"Qazandığınız qələbə dost Fransa xalqının Sizə olan etimadının və irəli sürdüyünüz yeniləşmə xəttinə dəstəyinin göstəricisidir\", o bildirib. Bundan başqa məktubda Fransanın Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üzrə ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri olduğu vurğulanıb. \"Mən Fransanın səylərinə xüsusi əhəmiyyət verir və ümidvar olduğumu bildirirəm ki, bu səylər münaqişənin ədalətli həllinə nəhayət öz töhfəsini verəcəkdir\", İlham Əliyevin məktubunda bildirilir. Seçki zamanı məğlub edilmiş xanım Le Pen isə öz çıxışında ona səs vermiş 11 milyon insana təşəkkür edərək, seçkinin ölkədəki \"qlobalistlər və patriotlar\" arasında olan bölünməni göstərdiyini deyib. Məğlubiyyətini qəbul edən ifrat sağçı lider onun rəhbərlik etdiyi Milli Cəbhə partiyasında \"dərin dəyişikliklər\" başlayacağını və növbəti parlament seçkilərinə hazırlaşacağını bəyan edib. O, cənab Macron-a üzləşdiyi \"nəhəng problemləri\" həll etməkdə uğurlar arzulayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/09/160917_us_elections_clinton_trump", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37844302", "doc1": "ودعا ترامب يوم الجمعة في مدينة ميامي بولاية فلوريدا إلى تجريد رجال حماية منافسته الديمقراطية هيلاري كلينتون من أسلحتهم، وقال \"لنر ما سيحدث لها\". وكان المرشح الجمهوري يتحدث في تجمع انتخابي لأنصاره في ميامي، حيث قارن بين انصاره الذين قال إنهم يساندون الشرطة ويريدون خفض مستوى الجريمة، وبين كلينتون التي هاجمها بوصفها شخصية \"تعيش خلف أسوار عالية\". واتهم فريق كلينتون ترامب بـ \"التحريض على العنف\" ضد منافسته في السباق الانتخابي. وقال ترامب لمؤيديه إن منافسته تؤيد \"القضاء على التعديل الثاني في الدستور\"، وذلك في الإشارة إلى حق امتلاك أسلحة نارية. مواضيع قد تهمك نهاية وقال مخاطبا مؤيديه \"خذوا أسلحة (حراس كلينتون). إنها لا تريد أسلحة. خذوا أسلحتهم ولنرى ما سيحدث لها. خذوا أسلحتهم، وسيكون الأمر خطرا للغاية\". وقال روبي موك، أحد المتحدثين باسم كلينتون \"سواء قيل ذلك لاستفزاز المحتجين في أي تجمع انتخابي أو بصورة عارضة أو حتى كمزحة، فإن هذا أمر غير مقبول من أي شخص يأمل في الزعامة. هذا النوع من الحديث خارج عن المسموح به لمرشح رئاسي\". ودعت كلينتون إلى تشديد قوانين حمل السلاح ولكنها أكدت ايضا على عدمها للتعديل الثاني، وقالت في مؤتمر الحزب الديمقراطي \"لم آت هنا لأخذ أسلحتكم\". وكان ترامب أدلى بتصريح مماثل حول كلينتون وحمايتها في آيار / مايو الماضي لدى قبوله دعم جمعية البنادق الوطنية المدافعة عن حق حمل وحيازة الأسلحة. وقال ترامب حينئذ إن كلينتون عاقدة العزم على ايقاف العمل بالتعديل الثاني. وكان ترامب قال في نورث كارلوينا في مايو/أيار الماضي إن كلينتون \"إذا اختارت القضاة (فيما يتعلق بالتعديل الثاني)، لن يمكنكم فعل أي شيء. ولكن بالنسبة لمؤيدي التعديل الثاني قد يكون ثمة ما يمكن القيام به، لا أدري\". وقال فريق ترامب الانتخابي لاحقا إنه يعني اتخاذ إجراء عن طريق صندوق الاقتراع وليس العنف.", "doc2": "Clinton Trump-ı qadınlara sataşmaqda günahlandırır Xanım Clinton deyib ki, cənab Trump-ın qadınları \"təhqir etmək, ləyaqətini alçaltmaq, zorlamaq və alçaldıcı hərəkətlər etməsinin\" 30 illik tarixi var. Bu arada, cənab Trump xanım Clinton-a \"rüşvətxor\" damğası vuraraq deyib ki, o \"Amerika səhiyyə sistemini həmişəlik\" dağıdacaq. O bir qədər əvvəl Clinton seçiçilərinə səslənərək deyib ki, onlar \"tövbə edərək\" 4 ştatda səslərini dəyişə bilər. Ohio ştatında keçirilən mitinqdə xanım Clinton-nun son şərhini davam etdirərək prezident Obama deyib ki, Respublikaçı namizəd \"bütün ömrünü qadınları donuz, it və tənbəl adlandırmaqla keçirib\". Prezident Obama Ohio ştatında kampaniyaya qatılıb Cənab Trump-ın qadınlarla davranışı onun arxiv kadrlarından sözünü misal gətirən yeni televiziya elanındakı ilə üst-üstə düşür. Orda cənab Trump deyir: \"Qadınları işə qoymaq çox təhlükəli şeydir.\" Respublikaçı namizəd ötən ay, 2005-ci ildə qadınlar haqqında dediyi ədəbsiz sözlərdən ibarət videonun ortaya çıxmasından sonra cinsi təcavüz iddiaları ilə üzləşib. O hər hansı pozuntu etdiyini inkar edir və seçkilərdən sonra bununla əlaqəli olan hər kəsi məhkəməyə verəcəyini deyib. Donald Trump öz hücumunu əsasən, Obama qayğı adlandırılan, aşağı gəlirli insanlar arasında o qədər məşhur olmayan Mümkün Qayğı Aktına (Affordable Care Act) kökləyib. Wisconsin ştatında təbliğat yoldaşı Mike Pence və mer Scott Walker ilə birlikdə səhnəyə çıxan cənab Trump aktı \"fəlakət\" adlandırıb və deyib ki, prezident seçiləcəyi halda onun dərhal dəyişməsi və ya əvəzlənməsi ilə bağlı Konqresin xüsusi iclasını çağıracaq. O həm də \"səhv edərək\" xanım Clinton-a səs verən seçicilərə səslənib və cümə axşamına qədər onu dəyişməyə çağırıb. Hər iki tərəf çıxışında yenə də FBI-ın çərşənbə axşamı, xanım Clinton-un elektron məktubları ilə bağlı yenidən araşdırma başlatması ilə bağlı məsələyə köklənib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-45569235", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-40801368", "doc1": "طفل بعمر 14 شهرا يعاني من سوء التغذية يتلقى علاجا في عياردة مدينة عمران باليمن ووضع ارتفاع أسعار المواد الغذائية وانخفاض قيمة العملة اليمنية جراء النزاع الدائر في اليمن، الكثير من العوائل اليمنية تحت خطر عدم القدرة على تأمين احتياجاتها الغذائية. بيد أن هذا الخطر تضاعف مع اندلاع القتال حول ميناء مدينة الحديدة الرئيسي، الذي يعد نقطة دخول معظم المساعدات إلى المناطق التي يسيطر عليها الحوثيون في اليمن. وتقول المنظمة الخيرية إن ما مجموعه 5.2 مليون طفل في اليمن يواجهون خطر المجاعة. ما أسباب الحرب في اليمن؟ تعرض اليمن إلى دمار كبير جراء تصاعد الصراع فيه مطلع عام 2015، عندما سيطر الحوثيون على معظم الأجزاء الغربية في البلاد من بينها العاصمة صنعاء، وأجبروا الرئيس عبد ربه منصور هادي على الهرب إلى الخارج. وقد تدخلت المملكة العربية السعودية ودولة الإمارات المتحدة في تحالف مع سبع دول عربية أخرى في الحرب في اليمن لإعادة حكومة الرئيس هادي المعترف بها دوليا، مدفوعة بما تراه أن جماعة الحوثيين وكيلة لإيران وتتلقى دعما منها. ما أثر ذلك على الشعب اليمني؟ نجمت عن الحرب الدائرة في اليمن أزمة مالية وتأخر دفع رواتب المعلمين وموظفي الخدمة العامة في البلاد، ولم يستلم بعضهم أي أجور منذ ما يقارب سنتين. ويواجه أولئك الذين تلقوا أجورهم ارتفاع أسعار المواد الغذائية، التي ارتفعت أسعارها بنسبة 68 في المئة أكثر مما كانت عليه لحظة اندلاع الحرب. وفي غضون ذلك، انهارت قيمة الريال اليمني بنسبة 180 في المئة خلال الفترة نفسها، بحسب منظمة أنقذوا الأطفال. وفي مطلع هذا الشهر، وصلت قيمة العملة اليمنية إلى أدنى مستوياتها، ما شكل عبئا إضافيا على اليمنيين. وثمة مخاوف من أن يؤدي القتال الدائر إلى إغلاق ميناء الحديدة أو تدمير منشآته، ما سيترك أثره في وصول تجهيزات المواد الأساسية التي تحتاجها البلاد لتجنب المجاعة وتكرار تفشي الكوليرا الذي أصاب نحو مليون شخص العام الماضي. ماذا تقول منظمة \"أنقذوا الأطفال\"؟ تقول المنظمة الخيرية إن ما مجموعه 5.2 مليون طفل في اليمن يواجهون خطر المجاعة. قالت هيلي ثورننغ-شميدت، الرئيس التنفيذي للمنظمة إن \"ملايين الأطفال لا يعرفون متى يحصلون على وجبة غذاء قادمة، وهل أنهم سيحصلون عليها أصلا؟\". وأضافت \"في أحد المستشفيات التي زرتها في شمالي اليمن، كان الأطفال من الضعف والهزال بحيث لا يستطيعون الصراخ، بعد أن ضعفت أجسادهم جراء الجوع\". وأكملت أن تلك الحرب تضعنا أمام خطر \"قتل جيل كامل من الأطفال في اليمن، يواجه أخطارا متعددة، بدءا من القنابل مرورا بالجوع وانتهاء بالأمراض التي يمكن الوقاية منها مثل الكوليرا\". وفي وقت سابق هذا الشهر، قالت المنظمة نفسها إنها عالجت 400 ألف طفل تحت سن الخامسة، حتى الآن في عام 2018، من سوء التغذية الحاد، محذرة من أن أكثر من 36 ألف طفل قد يموتون قبل نهاية هذا العام. وقد قتل نحو 10 آلاف شخص، ثلثاهما من المدنيين، وجُرح 55 ألفا آخرون في القتال الدائر في اليمن، بحسب الأمم المتحدة.", "doc2": "Xeyriyyə qrupuna əsasən uşaqlar aşırı dərəcədə az qidalanmaqdan əziyyət çəkir. Belə uşaqların əksər hissəsi epidemiyanın ən geniş yayıldığı bölgədə yaşayır. Vətəndaş müharibəsinə düçar olmuş ölkədə infeksiyaya yoluxanların sayı 430 minə çatıb. Yetərli dərəcədə qidalanmayan uşaqların immun sistemi zəifləyir və xəstəliyə qarşı mübarizə qabiliyyəti aşağı düşür. Onların infeksiyadan ölmək təhlükəsi ən azı 3 dəfə artıqdır, xeyriyyə cəmiyyəti bildirir. Məlumata əsasən 200 minədək uşaq aclıqdan ölə bilər. Aprel ayından bəri 1900-dən çox insan xəstəlikdən ölüb, bunlardan üçdə biri 15 yaşına çatmamış yeniyetmələrdir. Yəmən böhranının qurbanları Vəba nisbətən asan müalicə olunur. Lakin ölkənin darmadağın olmuş səhiyyə infrastrukturu, ərzaq və tibbi ləvazimatın çatışmazlığı xəstəliklə mübarizəyə maneə törədir. Xeyriyyə cəmiyyəti bildirir ki, Yəmən uşaqları hazırda \"aclıq və xəstəlik tələsindədir\". Save the Children qrupunun ölkə üzrə direktoruna əsasən vəba və az qidalanmanı səhiyyə sisteminin mövcud olduğu halda aradan qaldırmaq çətin deyil. \"Lakin xəstəxana və klinikalar məhv edilib, səhiyyə işçilərinə bir ildən artıqdır ki, maaş ödənilmir və mühüm yardımın çatdırılmasına əngəl törədilir\", - Tamer Kirolos deyib. Xeyriyyə təşkilatının bəyanatından əvvəl BMT Yəməndəki vəziyyəti \"işıq ucu görünməyən\" və \"acınacaqlı\" kimi dəyərləndirib. Beynəlxalq qurumun rəqəmlərinə əsasən 20 milyon əhalisi olan ölkə sakinlərinin üçdə ikisinin humanitar yardıma ehtiyacı var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/05/160507_turkey_erdogan_europe", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39176732", "doc1": "وقال الرئيس التركي في كلمة القاها في مدينة ملاطيا جنوبي البلاد \"اولئك الذين ينتقدوننا يغضون الطرف عن الديمقراطية والحريات عندما تنفجر القنابل في اراضيهم.\" وقال ايضا \"على اولئك الذين يطالبون تركيا بتغيير قوانينها المتعلقة بالارهاب ان يزيلوا خيام الارهابيين المنصوبة خارج مبنى البرلمان الاوروبي.\" وهذه اشارة الى سماح السلطات البلجيكية لمؤيدي حزب العمال الكردستاني الانفصالي المحظور بنصب مخيم احتجاجي خارج المبنى اثناء انعقاد قمة تركية اوروبية في آذار / مارس الماضي. وكانت مفوضية الاتحاد الاوروبي قالت الاسبوع الماضي إن على تركيا الوفاء بخمسة متطلبات، بما فيها تعديل قانون مكافحة الارهاب الساري المفعول وجعله اكثر تماشيا مع القوانين الاوروبية، اذا كانت ترغب في الغاء الاتحاد الاوروبي لشرط الحصول على تأشيرة بالنسبة للاتراك الراغبين بالسفر الى دول اتفاقية شينغين للتنقل الحر. مواضيع قد تهمك نهاية يذكر ان هذا الاعفاء كان من الشروط التي اصرت عليها تركيا قبل التوقيع على الاتفاق التركي - الاوروبي للحد من تدفق المهاجرين. ولكن جماعات حقوقية تقول إن تركيا تستخدم قوانين مكافحة الارهاب الفضفاضة لقمع المعارضة، وان ممارساتها تشمل احتجاز الصحفيين والاكاديميين الذين ينتقدون الحكومة. وتصر انقره من جانبها على ان هذه القوانين ضرورية فيما تواجه المسلحين الاكراد داخل تركيا ووالتهديد الذي يمثله تنظيم \"الدولة الاسلامية\" في سوريا والعراق المجاورين.", "doc2": "Martın 5-də İstanbulda keçirilən nümayiş zamanı gənc tərəfdarları Recep Tayyip Erdoğanı hərbi geyimdə qarşılayıblar Almaniyanın bir neçə şəhər rəhbərliyi Türkiyə nazirlərinin Almaniya türkləri qarşısında çıxışını nəzərdə tutan mitinqləri qadağan edib. \"Almaniya, sənin demokratiyayla heç bir əlaqən yoxdur. Sənin hazırkı davranışların nasizm dövründəki davranışlarından heç də fərqlənmir \", - deyə Erdoğan bazar günü İstanbuldakı mitinqdə bildirib. Erdoğan konstitusiya islahatlarında Almaniyada yaşayan 3 milyon türk vətəndaşının da dəstəyini almağa cəhd edir. Türkiyədə konstitusiyaya dəyişiklilərlə bağlı referendum aprelin 16-da keçiriləcək. Köln polisi bazar günü Türkiyənin iqtisadiyyat naziri Hihat Zeybekçinin çıxış edəcəyi mədəniyyət mərkəzini bağlayıb. Təşkilatçılar bu çıxışın referendum elan edilməzdən bir xeyli əvvəl planlaşdırıldığını iddia ediblər. Türkiyə KİV-lərinin yazdığına görə, Nihat Zeybekçinin çıxışı şəhərin otellərindən birinin iclas zalında keçirilib. Türkiyənin iqtisadiyyat naziri Nihat Zeybekçi Erdoğanın konstitusiya islahatlarını türklərə təbliğ etmək üçün Almaniyaya yola düşüb Almaiya hökuməti nümayişlərin təhlükəsizlik məqsədilə ləğv edildiyini bəyan edib. \"Biz Almaniyanın davranışları barədə beynəlxalq arenada və bütün dünyanın gözündə utandıracayıq. Biz faşist aksiyaları görmək istəmirik. Biz bu dövrün keçmişdə qaldığını zənn edirdik, amma belə çıxır ki, bu belə deyil.\" Angela Merkel administrasiyası Erdoğanın sözlərinə heç bir reaksiya bildirməyib. \"Türkiyə prezidenti istədiyini ala bilməyən ərköyün uşaq kimi reaksiya verir\", Tükiyə prezidentinin ittihamlarına Almaniya Xristian Demokrat İttifaqının sədr müavini belə cavab verib. Qarşıdurma Avropa İttifaqında (Aİ) narahatlıq yaradıb. Avstriyanın federal kansleri Christian Kern digər ölkələrin də Ankaranın təzyiqilə üzləşməməsi üçün Türkiyənin təbliğat kampaniyalarının Aİ ölkələrində qadağan edilməsinə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140819_syria_torture_prison", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140819_syria_torture_mental_scars", "doc1": "اعتقل آلاف السوريين منذ بدء الانتفاضة عام 2011. كانت أجواء خانقة، لا توجد نوافذ أو مدخل للهواء في هذه المساحة الضيقة التي يعيش فيها 100 شخص آخر في حالة ذعر، وهي عبارة عن غرفة واحدة ضمن مجمع من الغرف في أكبر مركز اعتقال في سوريا. يستدعي عمر، وهو مخرج مسرحي، ذكريات ثلاثة أشهر قضاها في الاعتقال بسوريا قائلا \"كل واحد منا كان له مساحة أقل من عشرين سنتيمترا للجلوس أو الوقوف، وكنا مكتظين، واحدا فوق الآخر، وكنا ننام ونقضي اليوم على هذه الأوضاع ذاتها تماما\". لكن عمر كان محظوظا إلى حد ما، إذ إنه أفلت من التعذيب وأفرج عنه بعد فترة قصيرة نسبيا. كان عمر، الذي ينتمي لأقلية الدروز، يعمل لصالح الجيش، وقال إن \"آخرين، وهم ينتمون إلى السنة بشكل رئيسي، كانوا يتعرضون للتعذيب يوميا\". مواضيع قد تهمك نهاية ما علق في ذاكرة عمر هو التعذيب المؤلم لصبي من مدينة درعا الجنوبية يبلغ من العمر 13 عاما. وقال عمر \"كانوا يعلقونه من يديه باستمرار ويعذبونه لثماني ساعات يوميا. تمنيت أن يموت ويستريح من هذا الألم، لقد اعتادوا ضرب رأسه في الباب الحديدي، واعتقدت أنه فقد الوعي، لكن هذا لم يحدث أبدا\". وأضاف \"كل يوم بعد أن يلقى (الصبي) نصيبه من التعذيب، اعتاد أن يقول لزميله في الزنزانة \"لا أعرف ماذا فعلت لهم ليفعلوا بي ذلك\". مساع للتكيف مع المأساة وغادر عمر سوريا بعد الإفراج عنه، وهو يعيش حاليا في بيروت ويحاول أن يبحث عن سبل للتأقلم مع آثار المعاناة التي تعرض لها في تجربته بالسجن. لجأ عمر لإخراج عمل مسرحي بمشاركة ممثلين هواة، وسيلةً للتغلب على آثار هذه المحنة، لكنه كان يريد أيضا أن يبعث برسالة تذكر العالم بما يحدث داخل السجون في سوريا. يقدم هذا العمل المسرحي، بعنوان \"القصة المزدوجة للدكتور بالمي\" للكاتب الأسباني أنتونيو بويرو، داخل شقة تستخدم كمركز ثقافي قبالة أحد الشوارع المزدحمة في بيروت. أريكة وكرسيان وطاولة واحدة هي ديكور العمل المسرحي. يرى البعض أن التمثيل المسرحي للمعاناة داخل السجون السورية وسيلة للتأقلم مع تبعاتها المؤلمة. وبالرغم من أن المسرحية تتحدث عن حياة ضابط جيش خلال الحرب الأهلية الأسبانية، فإن القصة تحاكي بشكل وثيق الأحداث الحالية في سوريا. وضمن أحداث المسرحية، يعاني الضابط من عجز جنسي نتيجة لإقدامه على تشويه أحد المساجين، لكنه لا يريد أن يعترف لنفسه أو زوجته بأن عجزه هو نتيجة لوحشيته. وتساءل عمر \"تساءلت دائما ما هو شعور هؤلاء الذين يعذبون السجناء، كيف يعودون إلى زوجاتهم وأطفالهم في منازلهم، لا يمكنني أن أتحدث عما رأيته، إنه أمر يتجاوز طاقة ما يتحمله بشر\". رعب السجن يحاول عمر التغلب على محنته من خلال المسرح، لكن آلافا آخرين يعيشون تحت وطأة هذه التجربة المؤلمة. وقد وثقت منظمات حقوق الإنسان في سوريا الاعتقال التعسفي لعشرات الآلاف من الأشخاص من بينهم نساء وأطفال وشيوخ. وربما كان الموت تحت القصف، بالنسبة للعديد منهم، أفضل لهم من الأوضاع داخل السجن. وقال لطفي وهو ناشط سلمي اعتقل ثلاث مرات خلال بدء الانتفاضة عام 2011 \"في الأيام الأولى من الانتفاضة، كنا نطلب من عائلاتنا أن يدعوا لنا أن نموت بطلقة وألا نعتقل لأننا كنا نعلم ماذا ينتظرنا داخل السجن\". وغادر لطفي السجن وهو يعاني من إصابات في ظهره وقدمه وأضرار نفسية أيضا. وقال \"أحلت إلى محكمة لمكافحة الإرهاب، رغم أنه لم يكن لديهم دليل على أي شيء فعلته\". وكانت هوية لطفي - البالغ من العمر 29 عاما في أحد البنوك وهو مدافع عن الديمقراطية والعلمانية - كافية لاعتقاله من قبل السلطات السورية. وبحسب بطاقة هويته، فإنه ينتمي إلى محافظة إدلب ومن سكان دوما بريف دمشق، لكنه كان يعيش فعليا في وسط دمشق. غادر لطفي سوريا أيضا، وهو لا يتحدث مطلقا عما حدث له خشية اعتقاله مرة أخرى، وقد أصبح يعاني من الانطواء والانسحاب ولا يرافق سوى أصدقائه المقربين، وبدأ يتناول الكحوليات بإفراط. يتحدث المعتقلون السابقون عن أوضاع مزرية داخل السجون السورية. وقال \"من الصعب وصف هذا الأمر أو الحديث عنه، فصوت قطرات المياه من الصنبور هو أمر كاف ليثير عصبيتي إذ إنه يذكرني بالتعذيب، من الأفضل أن أنسى، لكنني لست متأكدا من أنه يمكنني ذلك\". محظوظون أصدرت الحكومة السورية العفو أكثر من أربع مرات خلال الانتفاضة المستمرة منذ ثلاث سنوات، لكن نشطاء سياسيين سلميين لا يزالون معتقلين. ومن بين هؤلاء الناشط المعارض عبد العزيز الخير الذي ينتمي للطائفة العلوية، الذي اختفى في أوائل عام 2013، ومازن درويش - وهو صحفي وناشط مدافع عن حقوق الإنسان وينتمي للطائفة العلوية أيضا - اعتقل في عام 2012، وخليل معتوق وهو محام بارز في قضايا حقوق الإنسان، اعتقل في أوائل عام 2013. وهذه بضعة أسماء من بين مئات المدنيين السلميين المعتقلين في السجون السورية. لقد حالف الحظ لطفي وعمر بأن أفرج عنهما، لكن آلافا آخرين، والعديد منهم عذب حتى الموت، لم يفرج عنهم حتى الآن. ويعاني من أفرج عنهم من صدمات نفسية شديدة ويحتاجون لعلاج، ويعتقد الكثيرون أنه حينما تنتهي الحرب، وإذا قدر لها أن تنتهي، فإن البلاد ستحتاج لوقت طويل لعلاج الآثار النفسية، ليس فقط للحرب، لكن أيضا لتجربة السجن المؤلمة.", "doc2": "Minlərlə suriyalı 3 il əvvəl müharibə başlanandan həbs edilib. Suriyanın ən iri həbsxana mərkəzinin darısqal, havasız kamerasında o, daha 100 nəfər digər məhbusla qalmalı olub. \"Hərənin cəmi 20 santimetrlik yeri var idi. Bütün günü eyni vəziyətdə keçirməli olurdun, eyni duruşda yeyib-içib, eyni duruşda da yatmalıydın\", teatr direktoru Ömər 3 ay sürmüş həbsxana həyatını yada salır. Ömərin bəxti, demək olar kı, gətirib - işgəncəyə verilməyib və nisbətən qısa vaxtdan sonra o, azadlığa çıxıb. Ömər druz etnik azlığının nümayəndəsi olduğunu bildirərək, davam edir: \"Sünnilərə isə həbsxanada hər gün işgəncə verilirdi\". Ömər cənubdakı Deraa şəhərindən olan 13 yaşlı oğlana necə işgəncə verildiyini xatırlayır. \"Onu qollarından asıb hər gün 8 saatadək işgəncə verirdilər. İşgəncədən canı qurtarsın deyə mən ona ölüm arzulayırdım, lakin o, ölmürdü\", Ömər deyir. Mənəvi travma Ömər azadlığa buraxıldıqdan sonra Suriyanı tərk edib. O indi Beyrutda yaşayır və həbsxana xatirələrinin törətdiyi travmanın öhdəsindən gəlməyə çalışır. Həvəskar aktyorlarla birgə teatr quruluşları yaratmaq müalicənin bir növüdür, lakin eyni zamanda Suriya məhbəslərində nəyin baş verdiyini dünyaya xatırlamağın da bir yoludur. Beyrutdakı mənzildə ispaniyalı dramaturq Antonio Buero-nun \"Doktor Valmy-nin ikili həyatı\" adlı pyesinin tamaşası təşkil edilib. \"Teatr səhnəsi\" divan, iki stul və masadan ibarətdir. Pyes İspaniya vətəndaş müharibəsi hadisələrindən bəhs etsə də, tamaşadakı səhnəciklər bu gün Suriyada verən hadisələri yada salır. Əsərdə zabitin məhbuslardan birinin orqanlarını kəsib onu şikəstə çevirməsindən, lakin nəticədə özünün də cinsi zəifliyə məruz qalmasından söhbət gedir. Zəifliyə düçar olmasının səbəbinin qəddarlığı ilə bağlı olmasını nə özü, nə də arvadı qarşısında boynuna almağa zabitin cürəti çatmır. \"Məhbuslara işgəncə verənin özünü necə hiss etməsi məni hər zaman maraqlandırıb. Onlar bundan sonra evlərinə, arvad-uşaq qarşısına nə üzlə dönürlər?\" Ömər öz-özünə sual verir Məhbəs terroru Ömərin köməyinə teatr gəlsə də, minlərlə keçmiş məbus öz ağır yükünü daşımaqda davam edir. Suriyada insan haqları təşkilatları on minlərlə adamın həbsxanalara salındığını qeydə alıb, çoxları üçün bombardmanda ölüm həbsxana şəraitindən daha üstündür. Bəziləri üçün teatr səhnəcikləri psixoloji travmanı üstələməyə kömək edir 2011-ci ildə üsyan başlayandan dinc fəal Lütfi 3 dəfə həbsxanaya salınıb. Həbsxananı o, belində və ayağında yaralarl avə psixoloji travma ilə tərk edib. Onun kim olması həbsi üçün kifayət etmişdi. Lütfinin pasportunda onun İdlibdən olduğu və Dəməşqin kənarında, Douma qəsəbəsində yaşadığı qeyd olunub. 29 yaşlı bank işçisi demokratiya və dünyəvilik müdafiəçisidir, lakin onun sünni olması rejim üçün cinayətə bərabərdir. Lütfi Suriyanı tərk edəndən yalnız ən yaxın dostları ilə ünsiyyət saxlayır, qaradinməzə və içki aludəçisinə çevrilib. “Hətta krandan suyun damcılaması belə məni həyəcanlandırır, işgəncələri yadıma salır. Bunu unutmaq istərdim, lakin edə biləcəyimə əmin deyiləm\", Lütfi deyir. 'Bəxtəvərlər' Suriya höküməti üsyanın davam etdiyi 3 ili ərzində 4 amnistiya elan etsə də, siyasi fəallar həbsxanada qalmaqdadır. Onların arasında prezident Əsədin ələvi opponentləri - siyasətçi Əbdul Əziz Əl Xəyer (2013-cü ilin əvəlində yoxa çıxıb), jurnalist Mazen Darwish və insan haqları vəkili Xəlil Maatuk da var. Onlar yüzlərlə dinc fəallardan cəmi bir neçə nəfərdir. Lütfi və Ömərin bəxti gətirib ki azadlığa çıxıblar. Minlərlə digərləri isə həbsdədir, onların çoxuı ölənədək işgəncəyə məruz qalırlar. Azadlığa çıxanlar mənəvi travmadan əziyyət çəkir və psixoloji yardıma ehtiyacları var. Çoxları düşünür ki, müharibə bitəndən sonra təkcə hərbin yox, həbsxana həyatının da vurduğu yaraların müalicəsi üçün hələ xeyli vaxt tələb olunacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140621_ukraine_putin_ceasefire", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140903_ukraine_russia_truce", "doc1": "لم تشهد مناطق شرقي أوكرانيا اشتباكات على نطاق واسع السبت بعد قرار وقف إطلاق النار الأوكراني وكان الرئيس الأوكراني أمر جنوده بوقف إطلاق النار بشكل أحادي بدءا من مساء الجمعة. لكن بوتين أضاف أنه بدون اتخاذ \"خطوات عملية\" لبدء المفاوضات مع المتمردين، فإن خطة الرئيس الأوكراني لن تتوج بالنجا��. وقال الكرملين في بيان صادر عنه \"فلاديمر بوتين يدعم قرار الرئيس الأوكراني، بيترو بوروشينكو، بشأن وقف إطلاق النار في الجنوب الشرقي من أوكرانيا كما يدعم نواياه المعلنة بشأن اتخاذ عدد من الخطوات لتحقيق تسوية سلمية (للأزمة)\". وأردف الكرملين قائلا \"بيد أن رئيس الدولة الروسية لفت الانتباه إلى أن الخطة المقترحة بدون أن تواكبها خطوات عملية تستهدف إطلاق مسار تفاوضي لن تكلل بالنجاح ولن تكون واقعية\". مواضيع قد تهمك نهاية وناشد بوتين الطرفين إيقاف العمليات العسكرية داعيا إياهما إلى \"الجلوس إلى طاولة المفاوضات\". ووصف الرئيس الأوكراني قرار وقف إطلاق النار بأنه اللبنة الأولى في إطار خطة سلام أوسع تشمل إصدار عفو عن المقاتلين الانفصاليين المؤيدين لروسيا. ويذكر أن المناطق الشرقية من أوكرانيا التي تشهد اشتباكات بين الطرفين محاذية للحدود مع روسيا. وحاولت القوات الأكرانية جاهدة القضاء على الانفصاليين الذين استولوا على مباني حكومية عديدة شرقي أوكرانيا ثم أعلنوا الاستقلال في منطقتي دونيسك ولوغانسك بالقرب من الحدود مع روسيا. وكانت أوكرانيا اتهمت روسيا بدعم الانفصاليين بما في ذلك السماح لدباباتها بعبور منطقة الحدود حيث ينتهي بها المطاف في أيدي المتمردين. وطالبت الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي من روسيا الاضطلاع بدور إيجابي في إيجاد تسوية للنزاع بأوكرانيا ووقف ما سموه بدعم المتمردين هناك. وكانت واشنطن والقادة الأوروبيون فرضوا عقوبات مالية على بعض المسؤولين الروس لكنهم أحجموا عن فرض عقوبات على قطاعات اقتصادية بعينها في روسيا. ومن جهة أخرى، قال حلف شمال الأطلسي (الناتو) إنه يأسف لقيام روسيا بتدريبات عسكرية عند منطقة الحدود مع أوكرانيا، مضيفا أنها \"قد ينظر إليها على أنها تصعيد إضافي للأزمة مع أوكرانيا\".", "doc2": "BMT deyir ki, aprelin ortasından şərqi Ukraynadakı münaqişə nəticəsində ən azı 2593 adam həlak olub \"Onların söhbəti nəticəsində Donbas regionunda [Donetsk və Luhansk regionları] daimi atəşkəs barədə razılıq əldə olunub\", onun ofisi bildirib. \"Onlar sülhə aparan addımlar barədə qarşılıqlı anlaşmaya gəliblər\". Kreml bildirib ki, cənab Putin atəşkəsə razılıq verməyib çünki Rusiya münaqişədə tərəf deyil. Hazırda Estoniyaya səfərdə olan ABŞ prezidenti Barack Obama paytaxt Tallində NATO-nun Şərqi Avropalı üzv ölkələrinə həmrəyliyini bildirib. Cənab Obama Estoniya prezidenti Toomas Henrdik Ilves və Latviya və Litva prezidentləri ilə görüşür. Müxbirlər deyirlər ki, NATO-ya 2004-cü ildə qoşulan bu üç ölkə Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsinə görə narahatdır. Növbəti günlərdə cənab Obamanın iştirak edəcəyi NATO samitində gözlənilir ki, 48 saat ərzində göndərilə bilən sürətli qarşılıq qüvvəti barədə planlar dəstəklənəcək. Gözlənilir ki, Barack Obama Tallində Estoniya, Latviya və Litva prezidentlərilə görüşlər keçirəcək Bu yaxınlarda NATO Şərqi Avropalı üzv dövlətlərini Rusiyanın mümkün təcavüzündən qorumaq üçün planlarını açıqlayıb. Rusiya isə deyib ki, \"NATO infrastrukturunun Rusiya sərhədlərinə yaxınlaşmasına\" cavab olaraq hərbi doktrinasını dəyişəcək. Eyni zamanda Rossiya Segodnya (RİA Novosti) xəbər agentliyi bəyan edib ki, avqustun 5-dən itkin düşən fotomüxbiri Andrey Stenin şərqi Ukraynada həlak olub. Agentliyin direktorunun sözlərinə görə, fotomüxbir hələ bir ay öncə redaksiya tapşırığını yerinə yeritmək məqsədilə getdiyi yolda maşında ölüb. Avtomobil Donetsk yaxınlığında şosse yolunda atəşə tutulub və yanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/01/140128_ukraine_pm_government_resignation", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/01/140128_ukraine_rada_laws", "doc1": "هناك توجه رسمي لنزع فتيل الأزمة المتفاقمة وعرض أزاروف التنحي بصفته رئيسا للوزراء لتوفير الفرصة \"لتقديم التنازلات الاجتماعية والسياسية وحل النزاع بطريقة سلمي��\". وأضاف رئيس الحكومة المستقيل في رسالة استقالته \"قامت الحكومة بكل ما في وسعها لحل النزاع سلميا وستقوم بكل شيء ممكن من أجل منع إراقة الدماء وتصعيد العنف وانتهاك حقوق المواطنين.\" وصوت البرلمان الأوكراني بأغلبية كبيرة على إلغاء قانون تقييد المظاهرات الذي أثار غضب المعارضة. وانتقلت الاحتجاجات إلى مناطق متفرقة من أوكرانيا بما في ذلك معقل الرئيس في المناطق الشرقية من البلد بعدما كانت منحصرة في البداية في العاصمة كييف. مواضيع قد تهمك نهاية واحتل المحتجون المباني العامة في عدة مدن أوكرانية. وذكرت وزارة الداخلية الأوكرانية أن ثلاثة محتجين طعنوا ثلاثة أفراد شرطة في مدينة خيرسون الجنوبية، وقد توفي أحدهم لاحقا. انتقلت إلى الأزمة إلى معقل الرئيس الأوكراني في المناطق الشرقية من أوكرانيا وقتل خمسة أشخاص على الأقل جراء أعمال عنف تخللت الاحتجاجات المستمرة حتى الآن. وصوت البرلمان الأوكراني في جسلة طارئة على إلغاء قانون تقييد الاحتجاجات بـ 361 صوتا مقابل صوتين والذي حظر على المحتجين ارتداء القبعات ومحاصرة المباني العامة. وأدى القانون المثير للجدل إلى إذكاء الاحتجاجات التي بدأت في ميدان الاستقلال بكييف بعدما رفض الرئيس توقيع معاهدة الشراكة مع الاتحاد الأوروبي في نوفمبر/تشرين الثاني الماضي. وفي المقابل، وقع الرئيس على اتفاق إنقاذ مالي مع روسيا تمنح بموجبه هذه الأخيرة 9 مليارات دولار بهدف تخفيف الضعوط على اقتصادها. ولا تزال الاحتجاجات المناوئة للحكومة مستمرة في العاصمة كييف وفي أنحاء أخرى من أوكرانيا. واشتبكت قوات الأمن مع المحتجين في مرات عديدة منذ بدء الاحتجاجات. ويقول أحد مراسلي بي بي سي الذي زار ميدان الاستقلال حيث يتمركز المحتجون إن حالة هدوء نسبي تسوده بعد هذه التطورات. وأرجأ البرلمان الأوكراني جلساته بعد التصويت على قانون المظاهرات، ومن المقرر أن يناقش منح عفو عام على المحتجين الذين أدانتهم المحاكم. وعرض الرئيس العفو على المحتجين إذا أزالوا المتاريس وكفوا عن مهاجمة المباني الحكومية. ورغم قبول الرئيس استقالة الحكومة، فإنها ستواصل تصريف الأعمال لمدة ستين يوما حتى تشكيل حكومة جديدة. وكان الرئيس قد عرض على زعيم حزب أرض الآباء، أرسيني ياتسينيوك، منصب رئيس الحكومة لكن هذا الأخير رفض العرض. صوت البرلمان الأوكراني على إلغاء القوانين المقيدة للمظاهرات وفي غضون ذلك، قدمت رئيسة المفوضية الأوروبية، كاثرين أشتون، زيارة مقررة لأكرانيا بـ 48 ساعة. وستصل أشتون الثلاثاء إلى كييف للالتقاء بالرئيس يانوكوفيتش وقادة المعارضة. وقالت أشتون إنها تشعر بالقلق بسبب تقارير الاثنين مفادها بأن الحكومة تستعد لفرض حالة الطوارئ في البلد لكن المسؤولين الأوكرانيين نفوا هذه التقارير. وتأتي أشتون إلى كييف من العاصمة البلجيكية في أعقاب لقاء مع الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين الذي كان يشارك في قمة بين الاتحاد الأوروبي وروسيا.", "doc2": "Azarov kompromis naminə istefaya çıxdığını bildirib. Çərşənbə axşamı cənab Azarov \"Ukraynanın birliyi və vahidliyini qorumaq\" üçün istefa ərizəsini təqdim etmişdi. Bundan az öncə Ukrayna parlamentinin böyük əksəriyyəti qalmaqallı anti-etiraz qanununu ləğv etməyə səs verib. Qanun iki həftə bundan əvvəl qəbul edilmiş və ötən həftə qüvvəyə minmişdi. Etirazçılara dəbilqə geyinməyi və ictimai binalara blokada qoymağı yasaqlayan qanuna görə anti-hökümət etirazları daha da qızışıb. \"Mühüm olan Ukraynanın birliyi və vahidliyini qorumaqdır. Bu şəxsi ambisiyalar və planlardan üstündür. Məhz buna görə mən qərar qəbul etmişəm\", - cənab Azarovun ərizəsində yazılıb. Amnistiya Parlamentdə qanunu ləğv etmək barədə növbədənkənar səsvermə 361-2 səs çoxluğu ilə qəbul olunub. Bir gün öncə prezident Yanukoviç müxalifətlə qanunların ləğvi və amnistiya barədə razılaşıb. Bununla belə, parlamentin müxalif fraksiyasını təmsil edən “Batkivşina” partiyasının lideri Arseniy Yatsenyuk hökümətə rəhbərlik etməkdən, Vitaliy Kliçko isə prezident Yakukoviçin humanitar məsələlər üzrə baş nazir müavini olmaqdan imtina edib. “Mən özümü Yanukoviçin hökümətində görmürəm. Bu məsələni mən dərhal müzakirə etməkdən imtina etdim. Mənimlə hökümətdə işlə bağlı danışmağın mənası yoxdur. Hətta bu məsələni qaldırmaq belə mənasızdır”, Kliçko jurnalistlərə deyib. Prezident Yanukoviçin “UDAR” siyasi partiyasının lideri Vitaliy Kliçko , “Batkivşina” fraksiyasının rəhbəri Arsenit Yatsenyuk və “Svoboda” fraksiyasının rəhbəri Oleq Tyaqnibokla bazar ertəsi keçirilən görüşü dörd saat davam edib. Ədliyyə naziri Yelena Lukaşın sözlərinə görə, görüş əsnasında prezident və müxalifət liderləri birlikdə amnistiya haqqında qanunun qəbulu haqda prinsipial razılığa gəliblər. “Amnistiya yollarda və yerlərdə tutulanların (mitinq iştirakçıları) hamısının azadlığa çıxacağı halda qüvvəyə minəcək”, Lukaş deyib. Ali Rada tərəfindən yanvarın 16-da qəbul edilən qanunlar bütün ölkə boyu etiraz dalğasının yayılmasına səbəb olub. Ukrayna müxalifət liderləri bu qanunların ləğvinə israr ediblər. ABŞ, Avropa Şurası və hüquq müdafiə təşkilarları qəbul edilən qanunlarla bağlı narahatlıqlarını ifadə ediblər, Avropa Birliyi cənab Yanukoviçi onlara yenidən baxmağa çağırıb. Ashton Kiyevə gedir AŞ-nın xarici siyasət üzrə yüksək rütbəli təmsilçisi Catherine Ashton planlaşdırıldığından iki gün əvvəl - çərşənbə axşamı Kiyevə gələcək. O, Ukraynada böhranın nizamlanması üzrə AŞ-nın vasitəçilik etdiyi prosesdə iştirak etməyə hazırlaşır. “Böhranın həllinin yeganə yolu siyasidir. Təcili gələcək fəaliyyətlər üçün münasibətlərdə yeni konsensus yaratmaq üçün əsl dialoqa ehtiyac var”, Avropa diplomatiyasının rəhbəri vurğulayıb. Ashton həmçinin Ukraynada fövqəladə vəziyyətin elan ediləcəyi barədə məlumatlara görə narahatlığını ifadə edib. “Bu, heç kimə xeyir gətirməyən gərginliyin davamlı artmasına təkan verə bilər. Mən həmçinin müxalifət liderlərini zorakılığa əl atanlardan uzaqlaşmağa çağırıram”, UNIAN agentliyi xanım Ashtondan sitat gətirir. Şənbə günü müxaliflərlə görüşündə Yanukoviç Yatsenyuka, razılaşdığı halda Nikolay Azarovun rəhbərlik etdiyi Nazirlər Kabinetini istefaya göndərərək onun hökümətə rəhbərlik etməyini təklif edib. Cənab Yakunoviç həmçinin konstitusiyanın dəyişdirilməsinə razılıq verib və parlamentli respublikaya keçid üçün işçi qrupun yaradılmasına hazır olduğunu bəyan edib. Yuliya Timoşenko “Batkivşina” partiyasının mətbuat xidməti tərəfindən yayılan müraciətində danışıqların şərtlərini “alçaldıcı” adlandıraraq müxalifət liderlərini onları qəbul etməməyə çağırıb. Etirazlar davam edir Etiraz aksiyasının iştirakçıları və polis arasında Kiyevin mərkəzində toqquşmalar davam edir. Milli müqavimət qərargahı polislərin mülki geyimlilərlə birgə Zaparojye, Dnepropetrovsk, Çerkas və Sumaxda kobud güc və silahla vətəndaşların dinc etirazlarını dağıtması barədə bəyanat yayıb. Son sutka ərzində Kiyevdə nisbətən sakitlik olub. Müxalifətin məlumatına görə, ölkədə qanunsuz həbslər, etiraz edənlərin sırasından girovlar ələ keçirilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-42831465", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42824245", "doc1": "توقع سوروز أن يغادر ترامب المكتب البيضاوي قبل انتهاء فترة ولايته، واصفا الإدارة الأمريكية الحالية بأنها خطر على العالم وأضاف، في كلمة ألقاها أثناء العشاء السنوي الذي ينظمه على هامش منتدى دافوس الاقتصادي، أن وسائل التواصل الاجتماعي تعد \"معوقات للإبداع\". كما حذر من القدرة التي تتمتع بها مثل هذه الشركات على تشكيل اهتمامات الشعوب، لكنه توقع ألا تصمد هذه لوقت طويل أمام الملاحقات التي يرجح أن تتعرض لها باستخدام النظم الضريبية والقواعد التنظيمية. ووصف سوروس إدارة ترامب بأنها تعتبر \"خطرا\" على العالم، متوقعات أن يغادر ترامب المكتب البيضاوي بحلول 2020 أو قبل ذلك بقليل. الحرية المفقودة وجه سوروس، المعروف بأنه متحدث مفوه إلى جانب قدراته الفائقة في الاستثمار في أسواق المال، أكثر انتقاداته حدة لشركات الإنترنت العملاقة، واصفا تلك المؤسسات بأن لها تأثير \"غير مسبوق وقدرة فائقة على التغيير\". وقال إن \"هذه الشركات تمسك بزمام اهتمامات الشعوب وتشكلها كما تشاء.\"، مرددا اسم شركتي غوغل وفيسبوك عدة مرات على مدار الكلمة التي ألقاها الخميس الماضي. وأضاف: \"يتطلب الأمر جهودا كبيرة للتأكيد على مفهوم حرية العقل الذي أرساه جون ستيوارت ميل، وجهدا إضافيا للدفاع عن هذا المفهوم\"، مؤكدا أنه \"بمجرد أن نفقد هذا المفهوم، سوف يواجه من تربوا في العصر الرقمي صعوبة بالغة في استعادته مرة ثانية\". وحذر أيضا من الآثار السياسية \"واسعة النطاق\" للإنترنت، مرجحا أنها لعبت دورا كبيرا في انتخابات الرئاسة الأمريكية التي جاءت بترامب إلى البيت الأبيض. وأشاد سوروس بالدور الذي تلعبه رئيسة المفوضية الأوروبية للمنافسة مارغريت فيستاغر، معتبرا إياها \"عدوا\" لشركات التواصل الاجتماعي، وهي المسؤولة الأوروبية المعروفة بملاحقة شركات التكنولوجيا العالمية، والتي أسفرت جهودها عن فرض تكلفة إضافية هائلة على شركات غوغل، وأمازون، وأبل. وصف سوروز فيسبوك وغوغل بأنهما من معوقات الإباع وأنهما خطر على الديمقراطية وأكد المستثمر العملاق في أسواق المال العالمية أن \"الاتحاد الأوروبي لا يمتلك شركات إنترنت عملاقة، لذا فهو المكان المثالي لحماية المجتمع من هذه الشركات\"، لكنه وصف النظام الأمريكي بالضعف لتهاونه مع تلك الشركات لأنها شركات أمريكية. وأشار إلى أن تلك الشركات ليس لديها \"العزم، ولا الانحياز لحماية المجتمع من التبعات التي تترتب على ما تتخذه من إجراءات.\" مجتمعات في أزمة يرأس سوروس، وهو مجري الأصل ومدير صناديق استثمارية ضخمة وعرف عنه تحقيق مكاسب بالمليارات بعد استغلال انخفاض قيمة العملة الانجليزيه (الجنيه الإسترليني) عام 1992، عددا من الجمعيات التي تقول إنها \"تحمي المجتمعات المفتوحة من أعدائها\". وافتتح سوروس، أحد الناجين من الهولوكوست، كلمته بالاعتراف بأنه اكتشف أن اللحظة الراهنة \"مؤلمة جدا\". وأضاف أن \"المجتمعات المفتوحة تعيش أزمة، كما تشهد ظهورا قويا لنظم دكتاتورية وعصابات تحكم بعض الدول في الوقت الراهن، وخير مثال على ذلك (الرئيس فلاديمير) بوتين في روسيا.\" كما توقع ألا يبقى ترامب، الذي وصفه في وقت سابق بأنه \"في طريقه إلى التحول إلى دكتاتور\"، في منصبه رئيسا للولايات المتحدة حتى نهاية فترة ولايته الحالية، قائلا: \"أتوقع هبوط أرضي في 2018\".", "doc2": "Davosda keçirilən Dünya İqtisadi Forumunda çıxış edən investor bildirib ki, sosial media platformaları \"innovasiyalara maneə\"dir. O, insanların diqqətini cəlb etmək sahəsində şirkətlərin malik olduğu qüdrətin narahatlıq doğurduğunu deyib. Lakin cənab Soros-un fikrincə vergi siyasəti və tənzimləmə nəticəsində texnologiya nəhənglərin ömrü çox uzun olmayacaq. Məşhur investor Trump administrasiyasını \"dünyaya hədə\" kimi səciyyələndirərək ABŞ prezidentinin 2020-ci ilədək \"və yaxud da bundan da erkən\" hakimiyyətdən gedəcəyini əlavə edib. \"İtirilmiş azadlıq\" Sözünü çəkinmədən deyən sərmayəçinin ən sərt tənqidi nəhəng internet şirkətlərinin \"misli görünməmiş və transformativ\" təsiri ilə bağlı olub. \"İnsanların diqqətini cəlb etmək qüdrəti getdikcə daha çox bir neçə şirkətin əlində cəmləşməkdədir\", - cənab Soros Davosda keçirdiyi ziyafətdə bildirib. \"John Stuart Mill-in \"düşüncə azadlığı\" adlandırdığı anlayışı təsbit və müdafiə etmək əsl səylərin tətbiqini tələb edir. Belə bir təhlükə var ki, o əldən verilərsə rəqəmsal dövrdə böyüyən nəsil onu yenidən əldə etməkdə çətinlik çəkəcək\", - çıxışında bir neçə dəfə Google və Facebook-un adını çəkən Soros deyib. Georg Soros çıxışı vaxtı Google və Facebook-un adını çəkib İnvestor təhlükələrin \"uzaq gedən siyasi nəticələr\"i ilə bağlı xəbərdarlığında deyib ki, bu, Donald Trump-ın seçilməsində artıq böyük rol oynayıb. Facebook Sorosun çıxışına münasibət bildirməkdən imtina edib. Google isə müvafiq müraciətə hələ ki, cavab verməyib. 87 yaşlı sərmayəçi rəqabət siyasəti üzrə Aİ komissarı Margrethe Vestager-in fəaliyyətini dəfələrlə tərifləyərək deyib ki, o, sosial media şirkətləri üçün \"nemezida\" (yunan mifologiyasında intiqam tanrısı - red.) olacaq. Xanım Vestager ABŞ texnologiya nəhəngləri - Google, Apple və Amazon-a qarşı addımlarına görə tanınır. Cənab Soros deyib ki, öz internet nəhəngləri olmayan Aİ \"cəmiyyəti onlardan qorumaq\" üçün ən əlverişli mövqeyə malikdir. Eynilə, Soros ABŞ tənzimləmə qurumlarının zəif olduğunu vurğulayıb. Cəmiyyətlər böhranda Macarıstan mənşəli sərmayəçi 1992-ci ildə Britaniya funt sterlinqinə qarşı uğurlu birja əməliyyatından sonra maliyyə dünyasında məşhur olub. O, zamandan bəri Georg Soros \"açıq cəmiyyətləri düşmənlərdən qorumaq\" məqsədilə müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstərən fondlar təsis edib. \"Açıq cəmiyyətlər böhran keçirir və Putinin Rusiyası misalında müxtəlif növ diktatorluq və mafiya dövlətlərinin sayı artmaqdadır\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-46189470", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-46199532", "doc1": "تحتل السمنة المركز الثاني بين مسببات السرطان في بريطانيا بعد التدخين وأوضح فريق من كلية \"ترينتي دبلن\" الأيرلندية أن الدهون تعطل عمل خلايا في الجسم مسؤولة عن تدمير الأنسجة السرطانية. وتعتبر السمنة من أكبر مسببات السرطان التي يمكن التغلب عليها في بريطانيا بعد التدخين، وفقا للمركز البريطاني لأبحاث السرطان. وأشار بحث إلى أن السمنة المفرطة يتسبب في حالة واحدة، على الأقل، من بين 20 إصابة بالسرطان في بريطانيا. وبحسب الدراسة، التي نشرت في دورية \"نايتشر إميونولوجي\" العلمية، فقد استطاع الفريق البحثي تحديد الطريقة التي تعطل بها الدهون عمل الخلايا التي تواجه السرطان. وأعرب الباحثون عن أملهم في التوصل إلى دواء يمكن الاعتماد عليه في تجديد الخلايا القاتلة للسرطان. إنقاص الوزن وقالت الأستاذة الجامعية ليديا لينش إن \"مركبا يمكنه منع امتصاص الدهون لدى الخلايا القاتلة للأنسجة السرطانية قد يحقق بعض النفع\". وأضافت: \"أجرينا تجربة معملية أشارت نتيجتها إلى إمكانية استعادة هذه الخلايا\" قدراتها مرة ثانية. وتابعت: \"نرجح أن فقد الوزن قد يكون طريقة أفضل، وذلك لأنه صحي أكثر بصفة عامة\". وقال ليو كارلين، وهو من مركز بيتسون البريطاني لأبحاث السرطان، إنه \"رغم أننا نعلم أن السمنة تكون سببا في 13 نوعا من السرطان، لا نزال غير قادرين عن فهم العلاقة بينها وبين السرطان\". وأضاف أن \"هذه الدراسة تكشف كيف يمكن لجزيئات الدهون منع خلايا من أداء وظيفتها في قتل الأنسجة السرطانية، كما تمدنا الدراسة بسبل للمزيد من التجارب لعلاج جديد\".", "doc2": "Araşdırmanın nəticələrinə əsasən xərçəng toxumalarını məhv edən hüceyrələr piylə dolaraq funksiyasını yerinə yetirə bilmir. Britaniyada piylənmə siqaret çəkməkdən sonra qarşısı alına biləcək sayca ikinci xərçəng səbəbkarı sayılır. Beləki, 20 xəstəlik hallarından ən azı birində xərçəng aşırı çəki nəticəsində əmələ gəlib. Ekspertlər əvvəl də ehtimal edib ki, piy hüceyrələri zədələməklə xərçəngə yol açan siqnallar göndərir və xərçəng hüceyrələrinin sayını artıra bilər. Trinity College Universitetində aparılan tədqiqatın nəticələri Nature Immunology dərgisində dərc olunub. Araşdırma xərçənglə mübarizə aparan hüceyrələrin piylə necə dolmasını göstərir. Alimlər \"xərçəng qatilləri\" sayılan bu hüceyrələrin mücadilə qabiliyyətini qaytaracaq müalicə üsullarının yaradılmasına ümid edirlər. \"Çəki itirin\" \"Təbii qatil hüceyrələr tərəfindən piyin qəbulunun qarşısını ala biləcək maddə problemə çarə ola bilərdi\", - professor Lydia Lynch deyir. Onun sözlərinə görə laboratoriya sınaqları bu üsulun effektiv olduğunu göstərib. \"Lakin çəki itirmək bundan üstün vasitədir - çünki o, sizin üçün daha sağlam üsuldur\". \"Piylənmənin 13 xərçəng növünə risk yaratdığı məlum olsa da, biz bu əlaqənin arxasında duran mexanizmi hələ ki, tam başa düşməmişik\", - Xərçəng araşdırmaları üzrə Britaniyanın Cancer Research Beatson Institutundan dr. Leo Carlin bildirir. Xərçəng riskini necə azaltmaq olar Həmçinin oxuyun:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/01/160123_north_korea_bizarre_inventions", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2016/01/160123_north_korea_inventions_gch", "doc1": "كيم جونغ-أون يظهر دائما في افتتاح مشروعات جديدة ويتفاخر بقدرات بلاده على الإنتاج والاكتفاء الذاتي لكن الأمر مختلف تماما في وسائل الإعلام الكورية الشمالية، التي دائما ما تتحدث باهتمام كبير عن التقدم المذهل الذي حققه علماء كوريا الشمالية، الذين تبدو ابتكاراتهم مثيرة للإعجاب لكن لا يمكن التأكد منها في الوقت ذاته. تستعرض بي بي سي بعض الابتكارات التي تعد مصدر فخر في كوريا الشمالية لكنها مازالت مجهولة لبقية العالم. مشروب كحولي لا يسبب الغثيان تحدثت صحيفة بيونغ يانغ تايمز عن أحد أحدث اختراعات علماء كوريا الشمالية وهو مشروب كحولي تزعم أنه لا يسبب الصداع والغثيان الذي يشعر به محتسو المشروبات الكحولية في اليوم التالي. ويحتوي المشروب على نسبة كحول تتراوح بين 30 و40 في المئة، وهو مصنوع من نوع محلي من نبات الجينسينغ مع نوع من الأرز. مواضيع قد تهمك نهاية وزعم الإعلام المحلي أن نبات الجينسينغ يساعد في الحيلولة دون تسبب الكحول في الأعراض المؤلمة مثل الغثيان والصداع. أقراص ضد التدخين يبدو أن الأقراص المضادة للتدخين لم تنفع زعيم كوريا الشمالية في إطار محاربة التدخين، أعلن علماء كوريا الشمالية في 2011 أنهم تمكنوا من اختراع أقراص خاصة ضد التدخين. وزعمت وسائل إعلام في كوريا الشمالية أن الأقراص فعالة جدا وتساعد ليس فقط في القضاء على الرغبة في التدخين، وإنما أيضا في تطهير جسم الإنسان من المواد السامة. وتحتوي تلك الأقراص على الجينسنغ وأعشاب طبية وبها إضافات مضادة للتأثيرات السرطانية. ويبدو من الصور الأخيرة للزعيم الكوري الشمالي كيم جونغ-اون، التي يظهر فيها مدخنا، أنه مازال لم يستفد من الاختراع الجديد ويتخلص من عادة تدخين التبغ. علاج الكبد الأعجوبي أفادت وكالة أنباء في كوريا الشمالية بنجاح تجارب على دواء فعال للغاية في علاج مشكلات الكبد. ويحتوي العلاج على مادة كيميائية حيوية تدعى بروتوبورفرين، وهي مستخلصة من دماء الحيوانات. وزعم العلماء أنه يمكن استخدامه في علاج فيروسات الكبد والتليف الكبدي وأمراض أخرى. مشروب تحفيز الدماغ تولي بيونغ يانغ أهمية كبيرة للابتكارات العسكرية وإنتاج الأسلحة زعم علماء في كوريا الشمالية إنتاج مشروب غازي بطعم التفاح والفراولة والكمثرى يساعد في نمو خلايا جديدة بالمخ. وذكرت وسائل إعلام محلية أن هذا المشروب يمكن أن يساعد في تحسين مستوى الذكاء وتعزيز قدرة الذاكرة. كما أفادت بأنه يساعد في تجنب حدوث السكتات الدماغية والأزمات القلبية، بالإضافة إلى تقليل نسبة التجاعيد وحب الشباب. الاختفاء عن الرادار لا تتعلق كل الاختراعات في كوريا الشمالية بصحة الإنسان، فهناك ابتكارا آخر يتعلق بالأنشطة العسكرية يتمثل في طلاء إخفاء يُقال إنه قادر على منع أجهزة رادار العدو من اكتشاف المركبات العسكرية. إنه أمر سري للغاية بالتأكيد، لكن وسائل إعلام كوريا الجنوبية حصلت على كتيب يزعم أن هذا الطلاء له قدرات هائلة لا تقتصر على إخفاء المركبات والأسلحة والذخيرة فقط، بل أيضا يمكنه إخفاء مبنى بالكامل. وبالإضافة إلى ما سبق يمكن أيضا استخدامه في تضليل العدو من خلال محاكاة حركة المركبات العسكرية. كمبيوتر لوحي بدون إنترنت لا يستطيع الكوريون الشماليون الاتصال بشبكة الإنترنت اخترعت كوريا الشمالية جهاز كمبيوتر لوحي يستخدم نظام تشغيل أندرويد-4 ولا يمكنه الاتصال بشبكة الإنترنت، ويتصل فقط بشبكة داخلية في كوريا الشمالية. والجهاز مزود ببعض التطبيقات، منها وكالة الأنباء الرسمية والصحيفة اليومية الرئيسة والتليفزيون الرسمي. ويحظر على مواطني كوريا الشمالية استخدام شبكة الإنترنت، ولا يمكنهم الدخول إلى موقع يوتيوب أو خدمة جي ميل للبريد الإلكتروني. لكن سيكون بإمكانهم أن يلعبوا لعبة أنجري بيردز على هذا الجهاز.", "doc2": "Şimali Koreya lideri texnoloji tərəqqini dəstəkləyir Amma Şimali Koreyanın öz mediasını izləsəniz görərsiniz ki, vəziyyət göründüyü kimi sadə deyil. Burada radio-televizya Şimali Koreya alimlərinin elmi uğurlarından söhbət açır. Di gəl, bu uğurların hansının doğru, hansının yalan olduğunu başa düşmək çətindir. BBC sizləri Şimali Koreyanın fəxr etdiyi, lakin dünyanın qalan hissəsinin tanımadığı bir sıra yeniliklərlə tanış edir: 1. Meyxoş etməyən alkoqol “The Pyongyang Times” qəzetinin yazdığına görə, Şimali Koreya alimlərinin ən son “ixtiralarından” biri təsiri keçəndən sonra meyxoşluq gətirməyən spirtli içkidir. Bu likörün tərkibində jenşendən və yapışqanlı düyüdən hazırlanmış 30-40 dərəcəlik spirt var. Yerli media iddia edir ki, belə içki səhəri gün başağrısı vermir, üstəlik müalicəvi əhəmiyyəti var. 2. Siqaretə qarşı həblər Antisiqaret kampaniyası aparan Şimali Koreyada alimlər 2011-ci ildə bu adəti tərgitmək imkanı verən həblərin kəşf olunduğu xəbər vermişdi. Şimali Koreya bu preparatların çox təsirli olduğunu iddia edir. Guya bu həblər nəinki siqaret çəkmək həvəsini öldürür, onlar hətta orqanizmi təmizləyir. Görünür, Kim Jong-un siqaretə qarşı həblərdən faydalanmır Bu həblərin tərkibində jenşen və antikarsinogen xüsusiyyətlərə malik başqa bitklilər var. Amma Kim Jong-un-un son fotolarına baxanda bəlli olur ki, o, deyəsən təzə həblərdən içməyib. 3. Sehrli qaraciyər dərmanı Şimali Koreya xəbər agentliyi bildirib ki, ölkədə qara ciyər problemlərini həll edən preparat hazırlanıb. Bu preparatın tərkibində heyvan qanından alınmış protoporfirin biokimyəvi maddəsinin olduğu xəbər verilib. Şimali Koreya alimləri iddia edirlər ki, dərman hepatit, serroz və başqa xəstəlikləri müalicə edir. 4. Beyni stimullaşdıran içki Şimali Koreya iddia edir ki, alma, armud və çiyələk tamı verən və beyin hüceyrələrini inkişaf etdirən qazlı içki istehsal edir. Yerlli media yazır ki, bu içki zehni qabiliyyəti artırır, yaddaşı möhkəmlədir. Bu da iddia edilir kİ, bu içki iflicin və infarktın qarşısını alır, üz qırışlarını azaldır və sızanaqları aparır. \"Doğrudan hər şeyə dərman içkidir\", media yazır. 5. Anti-radar kamuflyajı Kim Jong-un hərbi ixtiraları xüsusən çox sevir Amma heç də hər şey sağlamlıqla bağlı deyil. Şimali Koreyanın “ixtiralarından” biri də hərbi texnikanı düşmən radarından gizlədən rəngdir. Aydındır ki, bu son dərəcə məxfi “ixtira”dır. Amma Cənubi Koreya mediası iddia edir ki, belə kamuflyaj nəinki hərbi maşınları, silah-sursatı, hətta bütöv binaları gizlətmək imkanı verir. Üstəlik bəzi məlumatlara görə, bu rəng düşməni maşınların guya hərəkət etməsini imitasiya edərək çaşdırmaq imkanı verir. 6. İnternetsiz tablet Şimali Koreyanın öz Red Star OS-u var Bu cihaz Android-4 OS proqramından istifadə edir, lakin internetə bağlanmır. O yalnız Şimali Koreyanın intranetinə bağlana bilər. Burada Şimali Koreya dövlət xəbər agentliyi, dövlət qəzeti, dövlət televiziyası da daxil, əvvəlcədən tərtib edilmiş ünvanlar var. Bu qurğunun hətta yalnız Şimali Koreya dövlət televiziyasına köklənən antennası da var. Şimali Koreya vətəndaşlarına internet qadağan olunduğundan bu cihazla YouTube və ya Gmail-ə daxil ola bilməzsiniz. Amma cihazdan Angry Birds kompüter oyunu üçün istifadə oluna bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40350474", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40332631", "doc1": "محمد بن نايف يبايع ولي العهد السعودي الجديد ويعني الأمر الملكي الذي أصدره الملك سلمان أيضا أن يصبح الأمير محمد بن سلمان، البالغ من العمر 31 عاما، نائبا لرئيس الوزراء، بينما يستمر في منصبه وزيرا للدفاع. وقد أعفي الأمير محمد بن نايف، البالغ من العمر 57 عاما، من منصبه، رئيسا للأمن الداخلي، بحسب ما ذكرته وسائل الإعلام المحلية. وقد بايع محمد بن نايف ولي العهد الجديد، بحسب ما ذكرته وكالة الأنباء السعودية الرسمية. وكان الملك سلمان قد اعتلى العرش في يناير/كانون الثاني 2015، بعد وفاة أخيه غير الشقيق الملك عبد الله بن عبد العزيز. ويرى جيل الشباب في المملكة في تعيين الأمير محمد بن سلمان وليا للعهد إشارة إلى التغيير في السعودية التي لا تزال يحكمها ملوك في السبعينيات والثمانينيات من أعمارهم. وربما أغضب القرار بعض أعضاء العائلة المالكة الذين - كما يقول محرر شؤون الشرق الأوسط في بي بي سي، جيرمي بوين - اعتادوا تولي كبار السن من أبناء الأسرة. ويضيف المحرر أن والده الملك سلمان، البالغ من العمر 81 عاما، ليس في حالة صحية جيدة. وقد تضمن الأمر الملكي - بحسب ما ذكرته وكالة \"واس\": \"تعدل الفقرة ب من المادة الخامسة من النظام الأساسي للحكم لتكون بالنص الآتي : \"يكون الحكم في أبناء الملك المؤسس عبد العزيز بن عبد الرحمن الفيصل آل سعود وأبناء الأبناء، ويبايع الأصلح منهم للحكم على كتاب الله تعالى وسنة رسوله صلى الله عليه وسلم ولا يكون من بعد أبناء الملك المؤسس ملكا ووليا للعهد من فرع واحد من ذرية الملك المؤسس\". محمد بن سلمان مثل والده في زيارات خارجية غير مرة وقال الديوان الملكي في بيان له إنه بعد الاطلاع على النظام الأساسي للحكم، وبعد الاطلاع على الأمر الملكي رقم ( أ / 160 ) بتاريخ 10 / 6 / 1436هـ ، والمؤيد من الأغلبية العظمى من أعضاء هيئة البيعة لاختيار صاحب السمو الملكي الأمير محمد بن سلمان بن عبدالعزيز آل سعود ليكون ولياً لولي العهد . وأضاف البيان الملكي بأنه \"بناءً على ما تقتضيه المصلحة العامة، أمرنا بما هو آت : أولاً : يعفى صاحب السمو الملكي الأمير محمد بن نايف بن عبدالعزيز آل سعود من ولاية العهد ، ومن منصب نائب رئيس مجلس الوزراء ومنصب وزير الداخلية . ثانياً : اختيار صاحب السمو الملكي الأمير محمد بن سلمان بن عبدالعزيز آل سعود ولياً للعهد، وتعيين سموه نائباً لرئيس مجلس الوزراء مع استمراره وزيراً للدفاع، واستمراره فيما كلف به من مهام أخرى . ثالثاً : يبلغ أمرنا هذا للجهات المختصة لاعتماده وتنفيذه . وإعفاءات وتعيينات وبموجب الأمر الملكي تم إعفاء عبد الرحمن بن علي الربيعان نائب وزير الداخلية من منصبه، وتعيينه مستشاراً بالديوان الملكي بمرتبة وزير وتعيين الدكتور أحمد بن محمد السالم نائبا لوزير الداخلية بمرتبة وزير. وصوت 31 عضواً من بين 34 في هيئة البيعة لاختيار محمد بن سلمان ولياً للعهد في السعودية. ودعا الملك سلمان إلى مبايعة نجله بعد صلاة تراويح اليوم الأربعاء بقصر الصفا في مكة المكرمة. وكان السالم يشغل منصب وكيل وزارة الداخلية. وصدر أمر ملكي بإعفاء ناصر بن عبد العزيز الداود المستشار بالديوان الملكي من منصبه، وتعيينه وكيلا لوزارة الداخلية بمرتبة وزير. عين الملك سلمان بن عبد العزيز نجله محمد بن سلمان وليا للعهد بدلا من محمد بن نايف. محمد بن سلمان مثل والده في زيارات خارجية غير مرة المللك السعودي أعفى ولي العهد محمد بن نايف أيضا من رئاسة الأمن الداخلي", "doc2": "Vəliəhd Məhəmməd bin Salman (solda) və şahzadə Məhmməd bin Nayif (sağda) Bundan əvvəl həmin səlahiyyətə kralın qardaşı oğlu Məhəmməd ibn Nayif sahib idi. Kral Salmanın fərmanı, həmçinin nəzərdə tutur ki, 31 yaşlı şahzadə Məhəmməd bin Salman Müdafiə naziri olmaqla yanaşı, baş nazir müavini vəzifəsini də yerinə yetirməyə davam edəcək. Dövlət mediasının yazdığına görə, 57 yaşlı şahzadə Məhəmməd bin Nayif eyni zamanda Milli təhlükəsizlik rəhbəri vəzifəsindən də azad edilib. O, yeni vəliəhdə sədaqət andı içib. Məhəmməd bin Nayefin yeni baş varis Məhəmməd bin Səlmana sədaqətini verib. 81 yaşlı kral Salman, atabir qardaşı mərhum kral Abdullanı 2015-ci ilin yanvarında taxtda əvəz edib. Yeni kral hökümətdə dəyişiklərin olacağını bir neçə ay bundan əvvəl elan edərək şahzadə Məhəmməd ibn Nayifi vəliəhd, şahzadə Məhəmməd ibn Salmanı isə onun müavini təyin etmişdi. Təhlilçilər hökümətdə son dəyişiklikləri Səudiyyədə 70-80-ci illərdə müşahidə edilən dövlət idarəçiliyi ənənəsində yenilik kimi qiymətləndiriblər. Şahzadə Məhəmməd ibn Salmanın daha yüksək vəzifəyə təyin olunması gənc nəsil tərəfindən yenilik əlaməti kimi qiymətləndirilir. Müdafiə naziri olaraq o, Səudiyyənin Yəmənə qarşı apardığı müharibəni yönləndirir və krallığın enerji siyasətinə rəhbərlik edir. Şahzadə Məhəmməd ibn Nayif uzun müddət ərzində krallığın təhlükəsizliyinə cavabdeh olub və cihadçı silahlılara qarşı sərt mövqeyi ilə tanınır. O, antiterror sahəsinə rəhbərlik edib və Səudiyyənin Qərb müttəfiqləri ilə, o cümlədən ABŞ və Britaniya ilə yaxşı əlaqələr qura bilib. BBC-nin Yaxın Şərq redaktoru Jeremy Bowen-in təhlili Bu, Səudiyyə Ərəbistanının varisliyində böyük dəyişiklikdir. Əvəz edilən varis şahzadə Məhəmməd ibn Nayif, Səudiyyə Ərəbistanında əl-Qaidə tərəfdarlarına qarşı aparılan mübarizəyə rəhbərlik edirdi və çox hörmət qazanmış bir şəxsdir. O nəinki kralın varisi, həm də daxili işlər naziri vəzifəsindən də azad edilib. Taxtın yeni varisi şahzadə Məhəmməd ibn Salman şahzadə Məhəmməd ibn Nayifdən daha yüksək ictimai profilə sahibdir. Onun atası 81 yaşındadır və deyilənlərə görə, səhhətində problemlər var. Şahzadə Məhəmməd ibn Salman artıq müdafiə naziri idi və iqtisadi islahatları idarə edirdi. Onun gənc yaşda üzərinə bu qədər öhdəliklər götürməsi ardıcıl olaraq qoca kişilər tərəfindən idarə olunmağa öyrəşən kral ailəsində yəqin ki, narahatlıq yaratmışdı. İndiyədək onun ən mühüm vəzifəsi Səudiyyə Ərəbistanının Yəmən hərbi əməliyyatına rəhbərlik etməsidir. Səudiyyə Ərəbistanının hərbi kampaniyası dinc əhalinin öldürülməsi də daxil olmaqla bir çox insan haqları pozuntularını törətməkdə təqsirləndirilib. BBC Təhlükəsizlik müxbiri Frank Gardner-in təhlili 31 yaşlı şahzadə Məhəmməd ibn Salmanın yüksəlişi müqayisəsiz olub. Mən onunla 2013-cü ildə Ciddədə görüşəndə, o özünün sadəcə bir \"vəkil\" olduğunu demişdi. Bu gün, o, ərəb dünyasının ən güclü ölkəsinə rəhbərlik etməkdən sadəcə bir ürək döyüntüsü uzaqlığındadır. Səudiyyə Ərəbistanın Yəməndəki ziyanlı və nəticəsiz hərbi əməliyyatına rəhbərlik etməsinə baxmayaraq, o vətənində, xüsusilə də gənclər arasında, çox populyardır. Şahzadə Məhəmməd ibn Salman hökumətdə uzun illər nəticə vermədən vəzifələr tutmuş rəsmiləri Qərbdə təhsil almış gənc texnokratlarla əvəzləyib. O, bəlkə də həddindən artıq ambisiyalı \"Vision 2030\" islahat kampaniyasını başladıb və nəhəng dövlət neft şirkəti Saudi Aramco-nun bir qismini satmaq planını bəyan edib. O, həmçinin Washington və Trump administrasiyası ilə əlaqələri möhkəmləndirib. Lakin onun indiyədək ən mürəkkəb və riskli hərəkəti ölkədəkli mühafizəkar dini qüvvənin gücünü kəsmək cəhdidir. Washington bunu bəyənir, ancaq Səudiyyə Ərəbistanda bəziləri buna şübhə ilə yanaşır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/12/141207_merkel_russia_east_europe", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/12/141207_merkel_russia_eu", "doc1": "ميركل قالت إن رد أوروبا على السلوك الروسي صحيح ومبرر وقالت في حديث أدلت به لصحيفة \" Die Welt am Sonntag\" إن روسيا تخلق مشاكل لمولدوفا وجورجيا وأوكرانيا. وأضافت ميركل أنه \"يجب أن لا يسمح بانتهاك سلامة أراضي أوكرانيا \". يذكر أن مولدوفا وأوكرانيا وجورجي�� قد وقعت اتفاقيات تجارية مع الاتحاد الأوروبي. وتثير تلك الاتفاقيات شكوك روسيا التي تحاول جذب تلك الجمهوريات التي كانت جزءا من الاتحاد السوفياتي إلى اتحادها الجمركي. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت ميركل إن \"مولدوفا وأوكرانيا وجورجيا هي ثلاث جارات في أوروبا الشرقية اتخذت قرارات سيادية بتوقيع اتفاقيات شراكة مع الاتحاد الأوروبي، وروسيا تخلق مشاكل لهذه الدول الثلاث\". وكان الرئيس الروسي فلاديمير بوتين قد وقع الشهر الماضي اتفاقية شراكة استراتيجية مع أبخازيا المنفصلة عن جورجيا، مما اثار انتقادات الناتو والاتحاد الأوروبي. وقالت ميركل أيضا إن روسيا تحاول أن تجعل تلك البلدان مرتبطة بها حتى تستطيع التأثير عليها. وعبرت في المقابلة عن قناعتها بأن الرد الأوروبي على السلوك الروسي صحيح. وكانت أزمة قد وقعت في أوكرانيا قبل سنة، حين تخلى الرئيس فيكتور يانوكوفيتش عن اتفاقية لتعزيز العلاقات التجارية مع الاتحاد الأوروبي لصالح تعاون اقوى مع روسيا. وأثار قرار الرئيس الأوكراني احتجاجات شعبية مؤيدة للاتحاد الأوروبي في العاصمة كييف أدت إلى الإطاحة به. وفي الأسابيع التي تلت انضمت شبه جزيرة القرم جنوبي أوكرانيا إلى روسيا، واستولى مسلحون موالون لروسيا على مقاطعتي دونيتسك ولوهانس، وأعلنوا استقلالهما. وقتل ما لا يقل عن 4300 شخص بينما اضطر قرابة المليون شخص للنزوح عن أماكن سكناهم، وأدت الأزمة إلى تصدع العلاقات بين روسيا وحلفاء أوكرانيا الغربيين.", "doc2": "Merkel Moskvanın Aİ-ə qoşulmaq istəyən dövlətlərə əngəl yaratmamasını istəyir. \"Şərq Qonşuluğu proqramında iştirak edən 3 ölkə Moldova, Gürcüstan və Ukrayna Avropa İttifaqı ilə assosiativ saziş imzalamaq barədə suveren qaydada qərar qəbul ediblər\", - Merkel Almaniyanın Welt nəşrinə müsahibəsində bildirib. \"Rusiya həmin bu ölkələrə problemlər yaradır\", - Angela Merkel davam edərək Dnestryanı, Abxaziya, Cənubi Osetiya münaqişələri və Donbassdakı müharibəni geyd edib. Ukrayna və Qərb ölkələri həmin münaqişələrin yaranması və davam etməsinə görə Rusiyanı ittiham edirlər. Moskva Ukraynanın şərqində davam edən münaqişədə rusiya qoşunlarının separatçıların tərəfində döyüşdüyünü inkar edir. Eyni zamanda Angela Merkel 2008-ci ildə Gürcüstan və Ukraynanın NATO üzvlüyünə qəbul edilməsi prosesinə sart verilməməsini düzgün qərar sayır. Buxarestdə 2008-ci ildə keçirilmiş NATO sammitində qeyd olunmuş qərarın qəbul edilməsində Almaniya yaxından iştirak etmişdi. Almaniya kansleri bununla belə vurğulayıb kı, Polşa və Baltika dövlətləri kimi NATO-nun şərqi avropalı üzv dövlətlərini xarici təcavüzdən qorumaq öhdəliyinə alyans hər zaman sadiq qalır. Rusiya rəsmiləri ardıcıl olaraq NATO-nun Şərqə doğru genişlənməsindən narazı olduqlarını bildirirlər. Son dəfə bu yaxınlarda bu mövzuya toxunan prezident Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov BBC deyib ki, Moskva \"100 faiz Ukraynanın NATO üzvlüyünə qəbul edilməyəcəyini eşitmək istəyir\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/07/160728_trump_russia_clinton", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/analysis/2016/07/160728_trump_putin_connection", "doc1": "وقال ترامب لفوكس نيوز إن الحزب الديمقراطي يستخدم الخلاف بشأن ملاحظاته لتشتيت الانتباه عن قضايا اكثر اهمية. وكانت ترامب يتحدث بخصوص 30 ألف رسالة بريد إلكتروني لم تسلمها كلنتون ضمن تحقيق بشأن مخدم (سيرفر) بريدها الإلكتروني الخاص. ومن جانبها، اتهمت روسيا المرشحين بتأجيج المشاعر المناهضة لروسيا. وقال ترامب لفوكس نيوز \"بالطبع، كنت ساخرا\". مواضيع قد تهمك نهاية وتواصل حملة ترامب الانتخابية الضغط على كلنتون بشأن تحقيق مكتب التحقيقات الاتحادي بشأن استخدامها لبريدها الالكتروني الخاص عندما كانت وزيرة للخارجية. وأثناء التحقيق لم تسلم كلنتون 30 ألف رسالة إلكترونية لأنها تحتوى م��لومات سرية. ويوم الاربعاء، قال ترامب في مؤتمر صحفي \"روسيا، إذا كنت تستمعين، أرجو أن تكوني قادرة على العثور على ال 30 ألف رسالة المفقودة. أعتقد أن صحافتنا ستكافئك على ذلك\". ولاحقا قال ترامب على تويتر إنه إذا كانت المراسلات في حوزة أي شخص، يجب عليه تسليمها إلى مكتب التحقيقات الاتحادي. ورد جيك سوليفان، كبير المستشارين السياسيين لكلنتون، بغضب على ملاحظات ترامب. وقال سوليفان الأحد \"الأمر تحول من قضية فضول وسياسة إلى أمر أمن قومي\". وجاء الخلاف بعد اتهامات لروسيا باختراق وقرصنة مراسلات الكترونية من اللجنة الوطنية للحزب الديمقراطي لصالح ترامب. وتنفي كل من روسيا وترامب الأمر.", "doc2": "Bəzi ekspertlər narahatdırlar ki, Trump doğrudan da Rusiya ilə bağlıdırsa, Moskva Amerika prezidenti seçkisinin nəticəsinə təsir göstər bilər. Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov bu iddialara cavab olaraq bildirib ki, Moskva ABŞ-da Demokratik Partiyaya aid serverlərə haker hücumu ilə heç bir şəkildə əlaqəli deyildir. “Mən söyüş işlətmək istəmirəm” – jurnalistlərin bu barədə suallarına cavab verərkən Lavrov deyib. Bəs görəsən həqiqətdə Trump və Rusiya arasında hər hansı əlaqə ola bilərmi? ____________________________________________________________________ 1. Poçta haker hücumu ABŞ demokratlarının qurultayı yağ kimi gedəcəkdi, əgər partiya milli komitəsinin serverlərindən sızma olmasaydı... Bu əhvalat Philadelphiada keçirilən qurultaya tam bir xaos gətirmişdi. WikiLeaks tərəfindən sızdırılan məktublardan görmək olardı ki, Demokratların Milli Komitəsinin rəsmiləri Bernie Sandersə qarşı qərəzli idilər. Bunun ardınca “The New York Times” qəzeti yazdı ki, baş verənlərin təhlili milli komitə serverlərinin Rusiyanın iki xüsusi xidməti tərəfindən “sındırılmasını” göstərir. Daily Beast saytı isə yazırdı ki, bəzi ABŞ rəsmiləri haker hücumundan məqsədin prezident seçkilərinə Trump-ın xeyrinə müdaxilə olduğunu söyləyiblər. Trump və onun köməkçiləri haker hücumu ilə heç bir əlaqələrinin olmadığını söyləyirlər. Onlar deyirlər ki, namizədin baş verən hadisədə əli olduğunu göstərən dəlillər də yoxdur. ____________________________________________________________________ 2. Trump-ın qərargahında Rusiya izi Paul Manafort Şərqi Avropa siyasəti ilə yaxından tanışdır Trump-ın seçki qərargahının rəisi Paul Manafort karyerasının əhəmiyyətli hissəsini Şərqi Avropada siyasi müşavirlik etməklə keçirib. Məsələn o, 2014-cü ildə devrilmiş Ukrayna prezidenti, Putinin müttəfiqi Viktor Yanukoviçin müşaviri olub. Talking Points Memo nəşrinin yazarı Josh Marshall respublikaçı namizədin Rusiya ilə bağlı olduğuna inanan təhlilçilərdəndir. Onun fikrincə, Trump-ın xarici əlaqələr üzrə müşaviri Carter Page-in “Gazprom” şirkəti ilə daimi maliyyə və əmək münasibətləri olub. Marshall düşünür ki, belə ciddi səviyyədə “Gazprom”la əlaqədə olmaq onların Putin siyasətinə loyal olduqlarını söyləmək üçün avtomatik əsas verir. Lakin bəzi ekspertlər deyirlər ki, Page “Gazprom” şirkəti ilə əməkdaşlığı hələ 2007-ci ildə dayandırıb və o vaxtdan Rusiyada çox az pul qazanıb. ____________________________________________________________________ 3. Respublikaçıların gündəliyində dəyişiklik Respublikaçılar Partiyasının qurultayına bir neçə gün qalmış partiyanın milli komitəsi özünün Rusiyaya olan münasibətini Trump qərargahının təzyiqi altında dəyişdirib. Nümayəndələrdən biri Rusiyanın dəstəklədiyi separatçılarla mübarizə aparan Kiyevə “ölümcül silahların” verilməsini nəzərdə tutan platforma maddəsinin dəyişdirilməsini təklif edib. “The Washington Post” qəzeti yazır ki, indi bu maddədə “ölümcül silahlar” əvəzinə “lazımi köməyin verilməsi” ifadəsi yazılıb. Bundan əvvəl Trump bəyan etmişdi ki, o, Rusiya Baltik regionuna müdaxilə edərsə, NATO müttəfiqlərinə qeyd-şərtsiz dəstək verməyi üzərinə götürmür. ____________________________________________________________________ New York-da Trump Tower göydələni 4. Maliyyə bağları Trump hazırda Amerika bankları ilə iş görmür. Bunun əvəzində, Josh Marshall-ın fikrincə, o özünün maliyyə imperiyasını Rusiyadan axan kapitalın əsasında bərpa edib və gücləndirib. “The New York Times” qəzetində dərc olunmuş məhkəmə iddiasına görə, bunların arasında Rusiya və Qazaxıstandan şübhə doğuran axınlar da var. Trump iddia edir ki, Rusiyaya heç bir investisiya yatırmayıb. Julia İoffe “Foreign Policy” məcmuəsində yazır ki, bir çox xarici şirkətlər Rusiyada yaxşı biznes qursalar da, Trump bu məsələdə uğur qazana bilməyib. Jurnalist yazır ki, Ritz Carlton, Kempinsky, Radisson və Hilton kimi şirkətlərin Rusiyada biznes açdıqları halda bunu Trump-ın bacarmaması, onun Rusiyada nüfuzlu adamlarla kifayət qədər əlaqələrinin olmadığını göstərir. Daşınmaz mülkiyyət şirkətlərinin Rusiyada əhəmiyyətli biznes qurması nadir hadisə deyil, lakin Trump-ın siyasi baxışlarına görə ona qonorar verildiyini göstərən əlamətlər yoxdur. ____________________________________________________________________ Litvada çəkilmiş divar şəkillərindən biri Putin və Trump arasındakı dostluğa həsr olunub 5. \"Möhkəm kişi dostluğu\" Putin Trump-ı “çox parlaq” və “istedadlı” adam adlandırıb. Öz növbəsində Trump Putinin siyasi gücü haqqında heyranlıqla danışıb. \"Biz Vladimir Putin və Donald Trump arasında güclü və qarşılıqlı rəğbətin olduğunu görürük” - Hillary Clinton-un müşavirlərindən John Podesta Demokratik Partiyanın serverlərinıə hücum məsələsini şərh edərkən deyib. Bununla belə onun fikrincə Trump Rusiya prezidenti ilə heç bir şəkildə bağlı deyildir. Prezident Obama NBC telekanalına müsahibəsində haker hücumunda Rusiya izinin olub-olmamasına dair məlumata malik olmadığını söyləyib. \"Amma mən bilirəm ki, Trump bir neçə dəfə Putinə olan heyranlığını bildirib. Mən düşünürəm ki, Rusiyada onu sevirlər”. Julia İoffenin fikrincə Kremldə Hillary Clinton-u xoşlamırlar, Trump-ın prezident olmasını siyasi baxımdan daha sərfəli sayırlar. Amma bu o demək deyildir ki, Trump və Putin arasında hər hansı sövdələşmə var. Prezidentliyə namizədlərdən birinə rəğbətli olmaqda və ya onun müəyyən siyasi baxışlarını bölüşməkdə heç bir qanunsuz əməl yoxdur. Həm də, son ictimai rəy sorğuları göstərir ki, ABŞ seçicisi üçün bu, heç bir narahatlıq yaratmır. Oxuyun - Trump: \"Putinin barəmdə xoş sözləri ona kömək etməyəcək\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/03/150316_russia_putin_appearance", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/03/150313_putin_disappearance", "doc1": "غياب بوتين غذى إشاعات بشأن وضعه الصحي واستقبل بوتين رئيس قرغيستان، ألمازباك أتمباييف، في بطرسبرغ. ونقلت وكالة أنباء ريا نوفوستي عن بوتين قوله، في تعليق على الإشاعات المتعلقة بغيابه: \"إن الأمور ستكون مملة بلا إشاعات\". وكان بوتين أمر البحرية الروسية في المنطقة القطبية الشمالية بإعلان حالة الاستعداد القصوى للقتال. وتقول روسيا إن التدريبات التي تقوم بها تشمل 56 سفينة حربية وطائرة و38 ألف جندي. مواضيع قد تهمك نهاية", "doc2": "Beynəlxalq Siyasi Ekspertiza İnstitutunun direktoru Yevgeni Minçenko hesab edir ki, Putinin ictimaiyyət qarşısından belə yoxa çıxmaları adi praktikadır Prezidentin mətbuat katibinin sözlərinə görə isə Putin sağlamdır və əsasən də “qeyri-rəsmi” formatda fəal şəkildə işləyir. Putinin ötən cümə Qazaxıstan və Belarus prezidentləri ilə görüşmək üçün Astanaya səfəri ləğv olunandan bəri onun xəstələndiyi barədə ehtimallar fəal şəkildə müzakirə olunurdu. Eyni vaxtda “Rosneft”in rəhbəri İqor Seçinin vəzifəsindən gedəcəyi barədə informasiya peyda olmuşdu. Bu barədə “Nezavisimaya qazeta”nın baş redaktoru Konstantin Remçukov Twitter-də yazmışdı. Hərçənd “Rosneft”in mətbuat xidməti bu xəbəri “əsassız fantaziya” kimi təkzib etmişdi. “Təhlükəsizlik məsələsi” Prezidentin internet saytı ötən cümə axşamı onun erməni həmkarı Serj Sarkisyanla telefon söhbəti barədə xəbər vermişdi. Lakin prezident hakimiyyətinə yaxın jurnalist çevrələrindən BBC-nin Rus xidmətinə bildirmişdilər ki, dövlət başçısı doğrudan da ötən həftədən gözə dəyməyib. Rusiya prezidentinin sözçüsü Dmitri Peskov şaiyələri dağıtmağa çalışıb və Putinin xəstəliyi və İqor Seçinin tezliklə “Rosneft”in rəhbəri vəzifəsindən gedəcəyi barədə informasiyanı “yaz havasının təsiri” ilə əlaqələndirib. “Elə ki, yazda Günəş parlayır, havadan baharın ətri gəlir, bəzi başlarda qızışma gedir. Kiminsə gözünə Seçinin istefası görünür, kiminsə gözünə hökumətin istefası... Bəziləri isə prezident Putini bir neçə gün televizorda görə bilmirlər” – deyib Peskov. Lakin Peskov dərhal da təsdiq edib ki, Putin cümə axşamı keçiriləcək FTX kollegiyasında da iştirak edə bilməyəcək. “Prezidentin ötən həftənin sonunda ictimaiyyət qarşısında görünməməsi onun sıx iş qrafiki və qapalı görüşləri ilə bağlıdır” – mətbuat katibi deyib. Beynəlxalq Siyasi Ekspertiza İnstitutunun direktoru Yevgeni Minçenko hesab edir ki, Putinin ictimaiyyət qarşısından belə yoxa çıxmaları adi praktikadır. Google-da axtarış “O yoxa çıxmır, işləri ilə məşğul olur. Bu təhlükəsizlik məsələsidir, axı prezidentin qrafikində kövrək nöqtələr olmamalıdır” – ekspert BBC-nin Rus xidmətinə deyib. Minçenko əmindir ki, hər dəfə Putinin xəstəliyi və ölümü barədə müzakirələri eyni adamlar açırlar. “Bu söz-söhbətə əsas yoxdur, lakin əgər belə söz-söhbət ortaya çıxırsa, deməli bu, kimə isə lazımdır. Putin ictimaiyyət qarşısına çıxanda bu adamlar axmaq vəziyyətində qalacaqlar. Onlar 2012-ci ilin payızında da eyni söhbətləri edirdilər: “Vəssalam, qurtardı”- deyirdilər. Sonradan heç üzr də istəmədilər”. Son dəfə bu qədər uzun müddətdə Putin ictimaiyyət qarşısında 2012-ci ilin payızında görünməyib. Yeri gəlmişkən, onun 15 illik hakimiyyəti zamanı bundan başqa “qeyri-ictimai” dövrü olmayıb. O vaxt 2012-ci ildə onun köməkçiləri əmin etməyə çalışırdılar ki, Putin məşğuldur və sənədlərlə işləyir, hərçənd sonradan Dmitri Peskov etiraf etmişdi ki, prezident bel ağrısından əzab çəkir. Bəzi ehtimallara görə, Putin bel zədəsini məşhur “durnalarla uçuş” zamanı alıb, lakin Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko deyib ki, Putin sevdiyi cüdo məşqi zamanı zədələnib. Həmçinin baxın: Putin deltaplanla durna qatarını müşayiət edib Asiya-Sakit Okean İqtisadi Şurasının 2012-ci ilin sentyabrında keçirilən sammitində jurnalistlər Putinin axsadığını görmüşdülər, bundan iki ay sonra isə İstanbulda Türkiyənin o vaxtkı baş naziri Recep Tayyip Erdoğan Rusiya prezidentinə kresloya əyləşməkdə şəxsən kömək etmişdi. O vaxt Rusiyanın dövlət kanalları prezidenti ya oturarkən, ya da böyük planda göstərirdilər. Kremlin Vladimir Putinin səhhətinin pisləşməsi barədə bütün şaiyələri belə cidd-cəhdlə təkzib etməsi, müşahidəçilərin yadına Sovet rəhbərlərinin səhhətinin az qala dövlət sirri olduğu vaxtları salıb. Elə indi də Kuba və KXDR-in rəhbərlik aparatları öz liderlərinin səhhəti barədə həvəssiz məlumat verirlər. “Hibrid sağlamlığı” Runet isə bu hadisəyə yumoristik şərhlər seli ilə reaksiya verib. “Bəzi məlumatlara görə Putinin səhhətindəki problemlər barədə şaiyələri pirotexnika istehsalçıları buraxırlar” – yazır istifadəçi Olqa Motorna. “Vladimir Vladimiroviç xəstə deyil – onda hibrid sağlamlığı var”. Muxi-qluxi hesabından yazılmış bu şərh isə Qərbin işlətdiyi “hibrid müharibə” ifadəsinə işarədir. Putinin nə dərəcədə sağlam olduğu barədə Dmitri Peskovun dedikləri isə zərb-məsələ çevrilib. Mətbuat katibinin dediyinə görə, “prezident görüşəndə adamın əlini elə sıxır ki, az qalır sındırsın”. Məsələn, karikaturaçı Sergey Yolkin operativ şəkildə mətbuat katibinin dediklərini onun özünə şamil edib. “Görüşdüyü adamların əllərini bərkmi sıxır? Əli hələ istidir?” – deyə dead_lesbian adlı istifadəçi yazır. Bu arada putinumer.com (putinölüb) saytının populyarlığı artıb. Saytı ziyarət edənlərə Putinin ölüb-ölmədiyini yoxlamaq təklif olunur və onlar hər dəfə klikləyəndə suallarına müxtəlif cavablar alırlar. Bəziləri artıq mümkün hakimiyyət dəyişikliyini təsəvvürə gətirməyə çalışıblar. “Şoyqu, Seçin, Bastrıkin, Patruşev, Yakunin, Kadırov və Rotenvberqlər dövrələmə oturublar və deyirlər: “Vəssalam, tiran getdi... Gəlin Boeing və adsız qəbirlər məsələsini boynumuza alaq, qoşunları çıxaraq, Krımı qaytaraq, büdcəni kəsməyi dayandıraq, Çurkini, Ernstlə birlikdə Kiselyovu işdən çıxaraq, xürafatdan əl çəkək, “Antimaydanı” dayandıraq... DTK-nı buraxaq və yalnız maaşla yaşamağa başlayaq. Hə, bir də Navalnıya zəng edin...” Jurnalist və yazıçı, Çeçenistan kampaniyasının veteranı Arkadi Babçenko mümkün söhbəti məhz belə qələmə alıb. Rusiya konstitusiyasına görə prezident öz səlahiyyətlərini yerinə yetirmək iqtidarında olmadıqda, fövqəladə seçkiyədək onun yerini baş nazir tutur. Bu mənada sıraca üçüncü yerdə Federasiya Şurasının spikeri gəlir. Müxtəlif vaxtlarda politoloqlar Putinin mümkün varisləri arasında baş nazirin müavini Dmitri Roqozinin, müdafiə naziri Sergey Şoyqunun və hətta Çeçenistan başçısı Ramzan Kadırovun adlarını çəkiblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/04/160427_trump_russia_china", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-38049668", "doc1": "تعهد ترامب \"بإزالة الصدأ عن السياسة الخارجية الأمريكية\" وأضاف ترا��ب أنه سيجعل حلفاء الولايات المتحدة يتحملون قدرا أكبر من التبعات المالية للدفاع عنهم. وفي خطاب رئيسي له، وجه ترامب انتقادا لاذعا للسياسة الخارجية للرئيس الأمريكي باراك أوباما، قائلا إن الرئيس الديمقراطي ترك الصين تستغل الولايات المتحدة وأخفق في هزيمة تنظيم \"الدولة الإسلامية\". وتعهد ترامب \"بإزالة الصدأ عن السياسة الخارجية الأمريكية\". وتحدث الملياردير الأمريكي بعد يوم من فوزه في خمس ولايات خلال التصويت الذي جرى الثلاثاء. مواضيع قد تهمك نهاية وفيما يتعلق بالعلاقات الروسية الأمريكية التي توترت بشأن العديد من القضايا، من بينها دعم روسيا للرئيس السوري بشار الأسد، قال ترامب أنه يمكن \"تخفيف التوتر في العلاقات مع روسيا من موقف قوة\". وقال ترامب أيضا إنه سيستخدم الثقل الاقتصادي الأمريكي لإقناع الصين بكبح جماح البرنامج النووي الكوري الشمالي. وقال ترامب أنه سيدعو إلى قمتين منفصلتين لحلف شمال الأطلسي ولحلفاء الولايات المتحدة في آسيا لمناقشة \"إعادة توازن\" الالتزامات المادية الأمريكية للدفاع عنها. وأكد ترامب على قوله إن حلفاء الولايات المتحدة انتفعوا من مظلة الدفاع الأمريكي ولكنهم لم يدفعوا حصتهم المادية العادلة مقابل ذلك.", "doc2": "Vladimir Putin seckiqabağı çıxışlarla real siyasət arasında həmişə böyük fərqin olduğunu deyib \"Əlbəttə ki, onun yerində olsaydım mən də eyni şeyi edərdim \", - deyə Putin Perunun paytaxtı Limada keçirilən Asiya-Sakit Okean İqtisadi Əməkdaşlığı (APEC) sammiti yekunlaşdıqdan sonra keçirilən mətbuat konfransında bildirib. Rusiya prezidentinin sözlərinə görə, amerikalı həmkarı Trump-la görüşün vaxtı hələ ki müzkirə olunmayib. Bununla yanaşı Donald Trump-ın ABŞ prezidenti seçilməsini şərh edən Putin \"seckiqabağı çıxışlarla real siyasət arasında həmişə böyük fərq vardır\" deyib. \"ABŞ dünya iqtisadiyyatının aparıcı qüvvəsidir. Dünya iqtisadiyyatının əhəmiyyətli dərəcədə sağlam olması onun necə inkişaf edəcəyindən, qarşıdakı problemləri, o cümlədən ən böyük problemi - dövlət borcunu necə uğurla həll edəcəyindən asılıdır \", - deyə Putin vurğulayıb. Putin və Trump arasında ilk telefon danışığı, noyabrın 14-də, New-York milyarderinin seçkilərdəki qələbəsindən bir neçə gün sonra baş tutub. Seçkiqabağı kampaniya zamanı Donald Trump dəfələrlə prezident seçiləcəyi təqdirdə Rusiya ilə münasibətlərin yaxşılaşacağınl bəyan edib. 2015-ci ilin iyulunda prezidentliyə namizədliyini irəli sürəcəyini acıqlayan Trump \"Mən Vladimir Putinlə yaxşı anlaşacağımı düşünürəm\" demişdi. APEC sammiti çərçivəsində Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə ABŞ prezidenti Barack Obama arasında qısa görüş baş tutub. Putinin sözlərinə görə amerikalı həmkarı bu illər ərzinə birgə iş birliyinə görə ona təşəkkür edib. \"Bizim aramızda dialoqların asan olmadığını, hətta çətin olduğunu qeyd etdik və buna baxmayaraq mən də, Barack Obama da həmişə bir birimizə hörmətlə və dost kimi yanadiğimizi vurğuladıq \", - deyə Putin bildirib. Ağ Evin bəyanatına görə sammit çərçivəsində keçirilən bu qısa görüş zamanı cənab Obama Vladimir Putini Ukrayna ilə bağlı götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməyə, həmçinin Suriyadakı zorakılıqların miqyasını azaltmağa cəhd etməyə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-50996569", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50998846", "doc1": "ترامب تحدث بعد تفجيرات استهدفت مواقع أمريكية في بغداد وكتب ترامب على حسابه على تويتر، مدافعا عن قرار اغتيال القائد العسكري الإيراني قاسم سليماني في بغداد، أن \"رقم 52 هو عدد الأمريكيين الذين احتجزوا رهائن في السفارة الأمريكية في طهران عام 1979 لأكثر من عام\". وقال إن \"بعض هذه المواقع يكتسب أهمية كبيرة بالنسبة لإيران وفي الثقافة الإيرانية. وستتعرض هذه المواقع وإيران إلى ضربات سريعة وقوية. الولايات المتحدة لا تريد المزيد من التهديد\". وقد لجأ الرئيس الأمريكي إلى تويتر بعدما رفعت مليشيا موالية لإيران تهديدات لأمريكا وتعرضت قوات ومنشآت أمريكية في العراق إلى هجمات بالقذائف، في ظل التهديد بالانتقام لمقتل سليماني، الذي كان يعد الرجل الثاني في إيران. وقد اهتزت العاصمة العراقية بغداد على وقع تفجيرات أعقبت تشييع جنازة القائد العسكري الإيراني، قاسم سليماني، الذي قتل في غارة جوية أمريكية على مطار بغداد. مواضيع قد تهمك نهاية وسقطت قذيفة في المنطقة الخضراء، التي تقع فيها السفارة الأمريكية وسفارات أجنبية أخرى في بغداد، كما استهدفت تفجيرات أخرى قاعدة بلد الجوية التي تقيم فيها القوات الأمريكية، شمالي العاصمة. ولم يصب أحد بأذى في هذه التفجيرات حسب مصادر أمنية. ولم تتبن أي جماعة هذه العمليات، ولكن قوات الحشد الشعبي الموالية لإيران اعتادت على استهداف مثل هذه المواقع. وقد توعد المسؤلون الإيرانيون بالانتقام لمقتل سليماني، الذي تعتبره الولايات المتحدة إرهابيا. شيع العراقيون أيضا جثمان أبو مهدي المهندس قائد كتائب حزب الله العراقية وشيع العراقيون أيضا جثمان أبو مهدي المهندس قائد كتائب حزب الله المدعومة من إيران، الذي قتل مع سليماني. وأعلنت الولايات المتحدة إرسال تعزيزات عسكرية قوامها 3000 جندي إلى الشرق الأوسط.، ونصحت مواطنيها بمغادرة العراق. ما الذي حدث في التفجيرات الأخيرة؟ سقطت قذيفة واحدة على الأقل في ساحة الاحتفالات بالمنطقة الخضراء، وقذيفة أخرى بمنطقة الجادرية، حسب مصادر أمنية. وبعد سقوط صاروخين على قاعدة بلد أرسلت طائرات مسيرة لكشف مصدر إطلاقهما. كيف سارت جنازة سليماني؟ المشيعون هتفوا \"الموت لأمريكا\" رفع المشيعون أعلام العراق والحشد الشعبي ورددوا \"الموت لأمريكا\"، وساروا من مطار المثنى إلى بوابة المنطقة الخضراء. وحمل المشيعون أيضا صور سليماني والمرشد الأعلى علي خامنئي. وبعدها توجهوا إلى كربلاء والنجف. ولكن بعض العراقيين احتفلوا في شوارع بغداد ابتهاجا بمقتل سليماني. فهو متهم بتدبير قمع المظاهرات التي شهدتها العديد من المدن العراقية في الشهور الماضية. كيف ردت إيران؟ تعهد المسؤولون الإيرانيون بالانتقام لمقتل سليماني قائد فيلق القدس في الحرس الثوري. وزار الرئيس حسن روحاني عائلة سليماني وقال إن الانتقام لمقتله سيحصل عندما تقطع أيادي أمريكا في المنطقة كلها. وتوعد خامنئي بأن يكون الرد قويا. وألمح القائد في الحرس الثوري، غلام علي أبو حمزة، إلى ضرب السفن الأمريكية في الخليج.", "doc2": "Prezident Trump İrana xəbərdarlıq edib ABŞ prezidenti bu açıqlamanı İran generalı Qasım Süleymaninin ABŞ tərəfindən İraqda öldürülməsindən sonra verib. Süleymaninin öldürülməsi iki ölkə arasında böyük bir gərginliyin yaranmasına səbəb olub və İran Süleymaninin \"qisasının alınacağını\" vəd edib. Twitter-də yazan prezident Trump İranı \"ABŞ-ın müəyyən obyektlərini hədəfə aldığı haqqında çox cəsarətlə danışmaqda\" günahlandırıb. O, ABŞ-ın \"İran və İran mədəniyyəti üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edən\" 52 obyektin müəyyən edildiyini bildirib və Tehranın ABŞ-a zərbə endirəcəyi təqdirdə həmin obyektlərin \"ÇOX SÜRƏTLƏ VƏ AĞIR ZƏRBƏYLƏ\" vurulacağı barədə xəbərdarlıq edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-50069655", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/04/150420_kim_mountain", "doc1": "ونشرت وكالة الأنباء المركزية الكورية عددا من الصور ظهر فيها كيم ممتطيا صهوة الجواد على جبل بايكتو المغطى بالثلوج والذي يعتبر من الأماكن المقدسة في شبه الجزيرة الكورية. وليست هذه أول مرة يصعد فيها كيم الجبل الذي يبلغ ارتفاعه 2,750 مترا عن سطح البحر. ويشير مراقبون إلى أن صعوده الجبل يكون عادة ضمن مؤشرات تسبق الإعلان عن أمر هام. ولهذا الجبل مكانة خاصة في وجدان كوريا الشمالية؛ حيث أنه مسقط رأس والد الزعيم الحالي. وجاء في تقرير نشرته وكالة الأنباء المركزية الكورية اليوم أن \"ظهوره ممتطيها صهوة جواد في جبل بايكتو هو حدث مهم في تاريخ الثورة الكورية\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف التقرير \"على صهوة الجواد في جبل بايكتو، يستعيد الزعيم طريق الكفاح الذي طواه في سبيل بناء أعظم دولة، بإيمان وعزم ثابتين كثبات الجبل\". وفي 2017 زار كيم الجبل قبل أسابيع قليلة من خطابه للسنة الجديدة، والذي ألمح فيه إلى ذوبان الجليد على الصعيد الدبلوماسي مع كوريا الجنوبية. وبحسب تقارير، فإن كيم صعد جبل بايكتو ثلاث مرات على الأقل. وفي عام 2018 زار الزعيم الجبل برفقة رئيس كوريا الجنوبية مون جاي-إن. وكانت وكالة الأنباء المركزية الكورية نشرت عددا من الصور لكيم على قمة الجبل، بعد أن ظهر وهو يتسلقه مرتديا حذاء جلديا أسود. وجبل بايكتو، بركان نشط، يُعتقد أنه مسقط رأس \"دانغن\" مؤسس المملكة الكورية الأولى قبل أكثر من أربعة آلاف عام. ويبعد الجبل مئات الكيلومترات عن العاصمة بيونغ يانغ، ويوجد على الحدود بين كوريا الشمالية والصين. وفي وقت سابق من الشهر الجاري، جرت في السويد محادثات بين مسؤولين من كوريا الشمالية والولايات المتحدة هي الأولى منذ لقاء قصير جمع زعيمي البلدين، ترامب وكيم، في المنطقة الحدودية بين الكوريتين في يونيو/ حزيران. وقال المبعوث النووي الكوري الشمالي رفيع المستوى، كيم ميونغ-جيل، إن المفاوضات \"لم تأت على قدر التوقعات وفي النهاية انفضّت\". وفي المقابل، قالت الولايات المتحدة إن \"مباحثات جيدة انعقدت\". واستبقت كوريا الشمالية المحادثات بإطلاق نوع جديد من الصواريخ الباليستية في اختبار هو الحادي عشر من نوعه هذا العام.", "doc2": "Fotolar onun qarlı zirvədə Günəşin qarşısında dayandığını əks etdirir. Onun atası Kim Jong-Il-in də dağ zirvəsində doğulduğunu deyirlər, lakin bir çox tarixçilər keçmiş Koreya liderinin doğum yerinin Rusiya olduğuna əmindirlər. Xəbərlərdə deyilir ki, Kim Jong-Un 2750 metr hündürlüyə yüzlərlə hərbi təyyarəçinin və partiya rəsmilərinin müşayiəti ilə qalxıb. “Rodonq” qəzetinin yazdığına görə Koreya lideri öz hərbçilərinə belə deyib: “Pektusan dağına çıxmaq insana nüvə silahından da güclü zehni qida verir”. Düzü, bir çox dil ekspertləri onun bu kəlamındakı müqayisənin mənası üzərində baş sındırırlar. Xəbər verilir ki, bu səfərdə məqsəd liderin bu yerlərdə hərbi manevrləri yenicə başa çatdırmış Koreya Xalq Ordusunun pilotları ilə görüşü olub. Çinlə sərhəddə yerləşən vulkanik Pektusan dağı Koreya folklorunda müqəddəs sayılır. Xəbər verilir ki, bu səfərdən məqsəd liderin bu yerlərdə hərbi manevrləri yenicə başa çatdırmış Koreya Xalq Ordusunun pilotları ilə görüşü olub. Bu dağ həmçinin Kim ailəsinin “Pektusan qanına” mənsub olmasının simvolu kimi təbliğ edilir. Bu yaxınlarda belə iddia edilmişdi ki, Kim maşın sürməyi üç yaşına qədər artıq öyrənibmiş. Rejim həmçinin iddia edir ki, Kim Jong-Il 2011-ci ildə vəfat edənə qədər ən mahir qolf ustası olub. Atası kimi gənc Kim də ordu bazalarına, fabrik və başqa mühüm obyektlərə tez-tez baş çəkir. Analitiklər deyirlər ki, bu yolla o, özünü xalqa enerjili lider kimi göstərməyə çalışır. BMT-nin məlumatına görə Şimali Koreya əhalisinin üçdə ikisi, yəni 16 milyon adam sabahı gün yeməyə nə tapacağını bilmir. Əvəzində Koreya nüvə silahlarını inkişaf etdirməyə çalışır. Son nüvə sınağı 2013-cü ilin fevralında keçirilib. Başqa bir BMT hesabatında isə deyilir ki, Şimali Koreya öz xalqını normal qidalandırmaqdansa, silah cəbbəxanasını gücləndirir. Bu ilin əvvəllərində Şimali Koreyada insan haqları pozuntularını araşdıran BMT komissiyasının rəhbəri Michael Kirby BBC Dünya xidmətinə bildirmişdi ki, bəzi ailələr öz qohumlarının külündən gübrə kimi istifadə etməyə məcbur edilirlər. Bu arada hökumət iri məbləğdə pulları “ali rəhbərə” və “onun şəxsiyyətinə pərəstişə” xərcləyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-56738767", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-57101261", "doc1": "مسلمون يؤدون صلاة التراويح الأولى في شهر رمضان في مركز إسلامي في العاصمة الأمريكية واشنطن تحري الهلال في إندونيسيا عمال ينصبون فانوسا ضخما في مدينة غزة عاملان يعلقان الفوانيس بمدينة النجف في العراق إندونيسيون على أحد الشاطئ للمشاركة في أحد الطقوس المحلية لاستقبال شهر رمضان تأثرت الممارسات التقليدية في بعض المجتمعات المسلمة بسبب القيود المفروضة للحد من انتشار فيروس كورونا. والصورة لعامل يرش مواد مطهرة لتعقيم مسجد في مدينة بيشاور في باكستان صورة خارجية لمركز \"ديانت\" الإسلامي في العاصمة الأمريكية واشنطن شخص يؤدي صلاة التراويح في أول ليالي شهر رمضان في مركز \"ديانت\" الإسلامي في واشنطن صبيان يجلسان لقراءة القرآن في مسجد في باندا أتشيه في إندونيسيا طالبات يؤدين الصلاة داخل الفصل بمدرسة في جاوة الغربية في إندونيسيا متسوقون في سوق للخضراوات في بنغلاديش مسلمون يحتفلون بشهر رمضان في شوارع مدينة الموصل في العراق طفلان عراقيان بمدينة الموصل مسلم يقرأ القرآن بمنزله في بنما سيتي، عاصمة بنما، قبل الإفطار", "doc2": "Qəzza zolağının şimalında İsrailin hava hücumlarından sonra dağıdılmış binalar arasında bayram namazını qılan müsəlmanlar. Bayram günlərinə rəğmən zorakılıq səngimək bilmir. Son məlumata görə, qarşıdurma Qəzzada ən azı 119, İsraildə isə 8 nəfərin ölümünə səbəb olub Türkiyənin İstanbul şəhərindəki Fateh məscidində bayram namazına qatılan bu izdihamın görüntüləri havaya qaldırılan drondan çəkilib Koronavirus pandemiyasına qarşı tətbiq edilən qaydalara əməl edən iranlı müsəlmanlar Tehrandakı Şah Abdül Əzim məscidində namaz qılırlar Özbəkistanın paytaxtı Daşkənd şəhərindəki məsciddə bayram namazına qatılan müsəlmanlar Kosovonun paytaxtı Priştinadakı Böyük məsciddə ibadətə qatılanlar arasında bu oğlan uşağı da olub Məscidə üz tutan indoneziyalı xanımların əllərinə dezinfeksiya maddəsi püskürdülür Keniyanın Nairobi şəhərindəki Nur məscidində namaz qılandan sonra şəkil çəkdirən xanımlar Bayram namazından əvvəl Niderlandın Rotterdam şəhərindəki Mövlana məscidinə müsəlmanlar toplaşır Qahirədə bayramı namazından sonra divarda asılan oyuncaqlara baxan uşaqlar *Şəkillər müəlliflik hüququ ilə qorunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52192903", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52520828", "doc1": "وقال متحدث رسمي إن جونسون نقل إلى قسم العناية الفائقة بناءً على نصيحة من فريقه الطبي، وأنه يتلقى الآن \"رعاية ممتازة\". وطلب جونسون من وزير الخارجية، دومينيك راب، أن ينوب عنه \"وفق الضرورة\"، بحسب المتحدث. ونقل رئيس الوزراء البالغ من العمر 55 عاماً إلى مستشفى في لندن مساء الأحد بعد استمرار أعراض المرض. وتتواصل الحكومة مع الملكة إليزابيث الثانية لإبلاغها بالتطورات المتعلقة بصحة رئيس الوزراء، بحسب قصر باكنغهام. مواضيع قد تهمك نهاية وقال مراسل بي بي سي للشؤون السياسية، كريس مايسون، إنّ رئيس الوزراء تلقى بعض الأكسجين بالمستشفى في وقت متأخر من بعد ظهر الاثنين، قبل نقله إلى قسم العناية الفائقة. لكن حتى الآن لم يتم استخدام جهاز للتنفس الصناعي. وقال بيان صادر عن الحكومة: \"منذ مساء الأحد خضع رئيس الوزراء لرعاية طبية في مستشفى سان توماس\" بعد أن ظلت أعراض المرض ملازمة له. وأضاف البيان أنه \"طوال ظهيرة هذا اليوم ساء الوضع الصحي لرئيس الوزراء، وبناء على نصيحة فريقه الطبي، نُقل إلى قسم العناية الفائقة في المستشفى\". وتابع البيان \"رئيس الوزراء يتلقى رعاية ممتازة�� ويشكر كل موظفي خدمة الصحة الوطنية لعملهم الشاق وتفانيهم\". وقال وزير الخارجية دومينيك راب إن هناك \"روح فريق قوية بشكل لا يصدق\" وراء رئيس الوزراء. وأضاف أنه وزملاؤه يعملون على ضمان تنفيذ الخطط التي طلب منهم جونسون تطبيقها \"في أقرب وقت ممكن\". ووصف زعيم حزب العمال المعارض كير ستارمر الأمر بأنه \"خبر محزن للغاية\". وأضاف ستارمر المنتخب حديثا \"كل البلاد تفكر في رئيس الوزراء وعائلته خلال هذا الوقت الصعب للغاية\". وقال الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، إن الأمريكيين \"يصلون جميعا من أجل شفائه\". وأضاف ترامب أن جونسون \"صديق جيد جدا لي، وصديق لأمتنا\"، وأنه \"قوي\" و\"لا ييأس\". وفي بادئ الأمر، نُقل جونسون إلى المستشفى لإجراء فحوصات روتينية بعد أن ثبتت إصابته بالفيروس قبل عشرة أيام. وشملت الأعراض التي كان يعاني منها ارتفاعاً في درجة الحرارة وسعالا. وفي وقت سابق من يوم الاثنين، قال جونسون في تغريدة بموقع تويتر إنه \"في حالة معنوية جيدة. ---------------------------------------------------------------------------- تحليل من لورا كوينسبرغ - محررة الشؤون السياسية بعد إتاحة القليل جداً من المعلومات اليوم، نقل رئيس الوزراء إلى العناية الفائقة في حوالي الساعة 19:00 بالتوقيت المحلي. قيل لنا إنه لا يزال واعياً، لكنّ حالته ساءت على مدار فترة ما بعد الظهر. وقد تمّ نقله إلى العناية الفائقة كإجراء احترازي في حالة احتياجه للتنفس الصناعي كي ينجو من المرض. وأوضح البيان الصادر من داونينغ ستريت - مقر رئيس الوزراء - أنّ رئيس الحكومة يتلقى رعاية ممتازة ويريد أن يشكر جميع موظفي خدمة الصحة الوطنية. لكنّ شيئاً مهماً قد تغير، إذ شعر أنه من الضروري أن يطلب من وزير خارجيته أن ينوب عنه حيثما يلزم. وهذه رسالة مختلفة تماماً عما سمعناه على مدار الـ 18 ساعة الماضية، حيث كانت الرسالة باستمرار أنّ \"رئيس الوزراء على اطلاع بمجريات الأمور\" و\"هو المسؤول\" - كما لو أن كل الأمور على ما يرام. لكن من الواضح أن الوجود في قسم العناية الفائقة غيّر كل شيء. ------------------------------------------------------------------------------------------- في الشهر الماضي، قال المتحدث باسم رئيس الوزراء إنه في حال لم يكن جونسون على ما يرام وكان غير قادر على العمل، فإنّ راب، بصفته وزيرا أولا للخارجية، سينوب عنه. ويأتي ذلك مع وصول عدد حالات الوفاة في المستشفيات جراء الإصابة بفيروس كورونا في المملكة المتحدة إلى 5373، بزيادة 439 في يوم واحد. وقالت وزارة الصحة والرعاية الاجتماعية إنّ هناك حتى الآن 51608 حالة إصابة مؤكدة بفيروس كورونا في المملكة المتحدة. -------------------------------------------------------------------------------------------- تحليل من جايمس غالاغر - محرر الشؤون الصحية والعلمية قسم العناية الفائقة هو المكان الذي يرعى فيه الأطباء المرضى الأشد مرضاً - ونقل جونسون إلى هذا القسم هو أوضح مؤشر على مدى سوء حالة رئيس الوزراء. لا نعرف التفاصيل الكاملة لحالة جونسون، لكننا نعلم أنه لا يزال في وعيه ولا يستخدم التنفس الصناعي. ولا يتم وضع كل مريض في العناية الفائقة على جهاز التنفس الصناعي، إلا أنّ حوالي ثلثي المرضى بفيروس كورونا يحتاجون لذلك في غضون 24 ساعة من دخول هذه الوحدة. ويهاجم الفيروس الرئتين ويمكن أن يتسبب بالتهاب رئوي وصعوبة في التنفس. وفي هذه الحالة، يكافح الجسم من أجل الحصول على ما يكفيه من الأكسجين في الدم والأعضاء الحيوية. لا يوجد علاج عقار مثبت لفيروس كوفيد-19، على الرغم من وجود العديد من العقاقير المرشحة للتجارب. لكنّ حجر الزاوية في الرعاية الصحية المقدمة لرئيس الوزراء سيعتمد على إدخال كمية كافية من الأكسجين إلى جسده ودعم أعضائه الأخرى، بينما يحارب نظامه المناعي الفيروس. ------------------------------------------------------------------------------------------------- وقال وزير الخزانة، ريشي سوناك، إنه يفكر برئيس الوزراء وشريكته الحامل كاري سيموندس، وأن جونسون سوف \"يخرج من المرض أقوى\". وقالت رئيس وزراء اسكتلندا، نيكولا ستورجن، إنها \"ترسل [لجونسون] كل التمنيات الجيدة\"، في حين قالت رئيسة وزراء أيرلندا الشمالية، أرلين فوستر \"أدعو (له) بالشفاء الكامل والعاجل\". أما رئيس وزراء ويلز، مارك دراكفورد، الأخبار المتعلقة بصحة جونسون بأنها \"مقلقة\". وقال عمدة لندن صادق خان في تغريدة إنّ مستشفى سانت توماس لديه \"بعض من أفضل الموظفين الطبيين في العالم\" وأنّ رئيس الوزراء \"لا يمكن أن يكون في أيدٍ أمينة أكثر من ذلك\". وقدم وزير الصحة مات هانكوك، الذي أثبتت إصابته بالفيروس وأمضى بعض الوقت في العزلة الذاتية، \"أفضل التمنيات الممكنة لبوريس جونسون وأحبائه\"، مضيفاً \"أعلم أنه سيحصل على أفضل رعاية ممكنة من خدمة الصحة الوطنية الرائعة\". بدورها، تمنت رئيسة المفوضية الأوروبية اورسولا فون دير لين لجونسون \"الشفاء العاجل والكامل\". وقال أسقف كانتربري جاستن ويلبي إن الخبر \"يعمّق تعاطفنا مع كل المرضى ذوي الحالات الحرجة\" ومن يقومون برعايتهم.", "doc2": "Bazar günü Sun qəzetində dərc olunmuş müsahibəsində Baş nazir deyib ki, xəstəxanada koronavirusdan müalicə olunduğu günlərdə həyatını xilas etmək üçün ona \"litrlərlə oksigen\" verilib. O qeyd edib ki, Londonun St. Tomas xəstəxanasında keçirdiyi bir həftə müddətində onda həm digər insanları əzablardan qurtarmaq, həm də Britaniyanı \"ayaq üstə vəziyyətinə qaytarmaq\" istəyi formalaşdırıb. Bundan əvvəl Baş nazirin nişanlısı Carrie Symonds onların bir neçə gün əvvəl doğulmuş oğlan uşağına Wilfred Lawrie Nicholas Johnson adının verildiyini açıqlayıb.. Bu adlar Boris Johnson-un və Carrie Symonds-un babaları və Baş naziri müalicə edən iki həkimlə bağlı seçilib. Oğlan çərşənbə günü, Boris Johnson xəstəxananın reanimasiya şöbəsindən çıxdıqdan bir neçə həftə sonra anadan olub.. Qəzetə verdiyi müsahibəsində Baş nazir monitorlara necə qoşulduğunu və\"göstəricilərin əks istiqamətdə necə hərəkət etdiyini\" təsvir edib. \"Bu, çətin bir an idi, mən bunu danmıram, - deyərək Boris Johnson əlavə edir ki, o zaman özünə dəfələrlə bu sualı verib, - Görəsən, bu vəziyyətdən necə çıxacağam?\" Boris Johnson-da koronavirus diaqnozu martın 26-da aşkar edilib və 10 gündən sonra o, xəstəxanaya yerləşdirilib. Ertəsi gün isə onu reanimasiyaya şöbəsinə keçiriblər. \"Bir neçə gün ərzində mənim sağlamlığımın bu dərəcədə pisləşdiyinə inanmaq çətin idi, - Baş nazir Sun qəzetinə müsahibəsində deyib. - Həkimlər hər cür vəziyyətə hazır idilər\". Boris Johnson-un sözlərinə görə, onun sağalması \"möcüzəli qayğının\" nəticəsində mümükün olub. O deyib ki, bir çox başqalarının hələ də əziyyət çəkdiyini nəzərə alaraq, özünü \"bəxti gətirdiyi\" kimi hiss edir. \"Məndən soruşsanız, digər insanların əzablarını dayandırmaq istəyimi məni istiqamətləndirir? Bəli, bu tamamilə belədir. Lakin mən ölkəmizi bütövlükdə ayağa qaldırmaq, yenidən sağlam olmaq, bacardığımız qədər irəli getmək kimi qarşısıalınmaz arzu ilə hərəkət edirəm və əminəm ki, biz buna nail olacağıq\", - Baş nazir deyib. Britaniyada koronavirusdan qeydə alınmış ölüm hallarının sayı ötən gün 621 nəfər artaraq ümumilikdə 28 131 nəfərə çatıb.. Bu arada, İngiltərə səhiyyəsinin baş rəsmisinin müavini doktor Jenny Harries bildirib ki, son bir həftə ərzində virusun xəstəxanalarında müalicə olunan insanların sayı 13% azalıb. Baş nazir Boris Johnson ötən bazar günündən etibarən yenidən hökumətə rəhbərlik edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41225811", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-41239076", "doc1": "ضباط أمن عراقيون يقولون إن معظم ��لنساء المحتجزان في مخيم حمام العليل تركيات وفر أغلب هؤلاء وهم من النساء والأطفال، وهم ينتمون إلى 13 دولة، من مدينة تلعفر بعد أن أعلنت قوات الأمن العراقية استعادة السيطرة عليها الشهر الماضي. وذكر المجلس النرويجي للاجئين، الذي يقدم مساعدات إنسانية في المخيم، أن هؤلاء يخضعون \"لاعتقال فعلي\". وقال مسؤولون عراقيون إن زوجات وأبناء مسلحي تنظيم الدولة على الأرجح سيُسلمون إلى بلدانهم. وسافر الآلاف من الأجانب إلى العراق وسوريا للانضمام إلى \"دولة الخلافة\" التي أعلنها تنظيم الدولة بعد أن سيطر على أجزاء واسعة شمالي وغربي العراق في عام 2014. وذكر مسؤولون في الجيش والمخابرات العراقية لصحفيين من وكالة رويترز خلال زيارتهم لمخيم \"حمام العليل\" مطلع الأسبوع الجاري إن العديد من هؤلاء النسوة والأطفال لم يعد لديهم وثائقهم الأصلية، لكن معظمهم أتراك. وذكر التقرير أن هناك العديد من أفراد عائلات المسلحين ينتمون إلى جمهوريات الاتحاد السوفيتي السابق من بينها طاجيكستان وأذربيجان وروسيا. وأضاف أن هناك \"عددا قليلا جدا\" منهم من فرنسا وألمانيا. وقال أحد الضباط إن هؤلاء الزوجات سلمن أنفسهن إلى قوات البشمركة الكردية بالقرب من مدينة تل عفر برفقة أزواجهن الذين يُعتقد أنهم مسلحون في تنظيم الدولة. وسلم الأكراد النساء والأطفال إلى القوات العراقية، بينما لا يزال مصير الرجال مجهولا حتى الآن. اقرأ أيضا: صور من مدينة تلعفر العراقية بعد استعادتها اقرأ أيضا: الحكومة العراقية تعلن استعادة قضاء تلعفر ومحافظة نينوى بالكامل بعض النساء والأطفال بعد أن سلموا أنفسهم للقوات الكردية وأشار العميد كامل حركي من قوات البشمركة الكردية إلى أن بعض الرجال سلموا أنفسهم إلى السلطات العراقية، لكن بعضهم قتلوا بعد أن حاولوا خداع قوات الأمن وهاجموها بعد أن تظاهروا بالرغبة في تسليم أنفسهم. وكشف صحفيو رويترز أنهم وجدوا مئات النساء والأطفال يجلسون على فُرُش مليئة بالحشرات في خيام دون تكييف للهواء. وكان العديد من هؤلاء النسوة لا يزلن يرتدين العباءات السوداء والنقاب. وقالت امرأة تتحدث الفرنسية وهي من أصل شيشاني، وذكرت أنها عاشت في باريس قبل أن ينقلها زوجها إلى العراق،: \"أريد أن أعود إلى (فرنسا)، لكن لا أعرف كيف.\" وقال العقيد أحمد الطائى من قيادة عمليات نينوى بالجيش العراقي: \"إننا نحتجز عائلات (لتنظيم الدولة الإسلامية) تحت إجراءات أمنية مشددة وننتظر أوامر الحكومة بشأن طريقة التعامل معها.\" وأضاف: \"إننا نعاملهم بشكل جيد. هذه عائلات مجرمين عتيدي الإجرام قتلوا أبرياء بدم بارد، لكن حينما حققنا معهم اكتشفنا أنهم كلهم تقريبا جرى تضلليهم بالدعاية الخبيثة (لتنظيم الدولة الإسلامية). وأكد المجلس النرويجي للاجئين أن أكثر من 1000 مواطن أجنبي \"محتجزون في موقع عسكري ويمنعون من المغادرة.\" ودعا المجلس السلطات العراقية \"للتحرك سريعا لتوضيح خططها المستقبلية للتعامل مع هؤلاء الأفراد.\" وأضاف المجلس في بيان : \"مثلما هو الحال مع جميع هؤلاء (الأشخاص) الذين يفرون من الصراع، فإنه من الضروري أن يتمكن هؤلاء الأفراد من الحصول على الحماية والمساعدة والمعلومات.\" وتابع المجلس: \"يتعين على الحكومة العراقية التحرك سريعا لتوضيح خططها المستقبلية بشأن هؤلاء الأفراد مع ضمان حصولهم على حقوقهم الأساسية\".", "doc2": "İraq rəsmiləri Hammam əl-Alil düşərgəsində olan qadınların əksəriyyətinin türkiyəli olduğunu bildirib. İraq rəsmilərinə görə, onların şəxsiyyəti müəyyən edildikdən sonra öz ölkələrinə göndərilmə ehtimalı var. Azərbaycanın rəsmi qurumlarından onların taleyi barədə hələlik heç bir məlumat almaq mümkün olmayıb. Təhlükəsizlik üzrə təhlilçilər isə onların qayıdacağı halda nəzarət altında saxlanılmasını vacib hesab edirlər. 2014-cü ildə özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran təşkilat İraqın şimalında və qərbində \"xəlifəlik\" elan etdikdən sonra minlərlə xarici yaşamaq üçün İraqa və Suriyaya gediblər. Son bir ildə 151 nəfər terrorçu təşkilatların tərkibində döyüşdüklərinə görə ölkə vətəndaşlığından məhrum edilib və 82 nəfər Azərbaycana qayıtdıqdan sonra cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti bildirib. Reuters yazır ki, ümumilikdə 13 ölkədən olan bu qadın və uşaqların əksəriyyəti, ötən ay İraq qoşunları Mosulu zəbt edərkən Tel Afara qaçıblar. İraq ordusu və kəşfiyyatı rəsmiləri Hammam əl-Alil düşərgəsini ziyarət edən Reuters jurnalistlərinə bildiriblər ki, həmin qadın və uşaqların çoxunun sənədləri yoxdur, amma onların çoxu Türkiyədəndir. Digər əksəriyyəti Azərbaycan da daxil olmaqla, Tacikistan, Rusiyadan və daha azı isə fransızlar və almanlardır, rəsmilər bildiriblər. Qadın və uşaqların çoxu kürd qüvvələrinə təslim olublar Mosulun Ninəva əməliyyatlar üzrə Komandanlığının polkovniki Əhmət ət-Taye deyib: \"Biz İŞİD ailələrini sərt təhlükəsizlik şəraitində saxlayırıq və onlar barədə hökumətin əmrlərini gözləyirik.\" \"Biz onlarla yaxşı davranırıq. Bunlar məsum insanları soyuqqanlıqla qətlə yetirmiş qəddar cinayətkarların ailə üzvlərdir, lakin biz onları dindirəndən sonra anladıq ki, bu qadınların əksəriyyəti [İD-nin] təbliğat nəticəsində aldadılıb\", o əlavə edib. İngiltərədə dərc olunan Independent qəzeti yazır ki, İraqın Daxili İşlər Nazirliyi bu qadın və uşaqların vətəni olan ölkələrin səfirlikləri ilə əlaqə yaradılmasına çalışdıqlarını bildirib. \"Biz bu qədər adamı burda çox saxlaya bilmərik\" - Nazirliyin sözçüsü bildirib. Düşərgədə 100-dən çox xarici vətəndaşın olduğunu təsdiqləyən Norveç Qaçqınlar Şurası İraqı bu adamların gələcək taleyinə tez bir zamanda aydınlıq gətirməyə çağırıb. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, düşərgədə azərbaycanlılarla bağlı hansısa təsdiqləyici məlumata hələlik malik deyil. Digər hüquq-mühafizə orqanları ilə əlaqə saxlamaq cəhdləri də uğurlu olmayıb. Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin rəis müavini İlqar Musayev çərşənbə axşamı bildirib ki, əksəriyyəti gənclər olan bəzi Azərbaycan vətəndaşları radikal və ekstremist təbliğatın təsiri altında Suriya və İraqda fəaliyyət göstərən terrorçu təşkilatlara qoşulublar. \"Məlumatlara görə, onların çoxu döyüşlər zamanı öldürülüb\", APA rəsmidən sitat gətirib. Cənab Musayev əlavə edib ki, terrorçu təşkilatlara qoşulmuş 82 nəfər Azərbaycana qayıtdıqdan sonra cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub, 151 nəfər isə son bir ildə \"Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında\" qanuna əsasən, terrorçu təşkilatların tərkibində döyüşdüklərinə görə ölkə vətəndaşlığından məhrum edilib. 2015-ci ildə qanunvericiliyə edilən dəyişikliyə görə, Azərbaycan vətəndaşının terror fəaliyyətində iştirakı onun vətəndaşlığının itirilməsi ilə nəticələnir. Vəziyyəti BBC Azərbaycancaya izah edən təhlükəsizlik eksperti İlham İsmayıla görə, qadınların İD ərazilərinə necə getdiklərini araşdırmaq önəmlidir. \"Müəyyənləşdirilməlidir ki, qadınlar ərlərini qoyub, təkbaşınamı ora gediblər? Belədirsə, terrorçu ola bilərlər. Amma tendensiya bundan ibarət olub ki, daha çox kişilər ailələri ilə birgə gediblər. İŞİD yenicə yarananda və hələ Suriyada müharibəyə girmədən əvvəl onlar yataqxanalarda yaşayırdılar, müəyyən pul müqabilində. Hamımız bilirik ki, buradan gedən ailələr var və orada qalırlar.\" Cənab İsmayıl qeyd edib ki, tutulan qadınlar Azərbaycan gəlmək arzularını bildirsələr xüsusi xidmət orqanları onların necə getməsini və meyllərini müəyyənləşdirməlidir. \"Dindar ola bilərlər, amma əsas odur ki, radikal olmasınlar, terrorçu olmasınlar\", o deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/42554527", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/42552028", "doc1": "تطور الخلاف بين البلدين إلى عداوة شخصية بين دونالد ترامب وكيم جون أون جاء ذلك في تغريدة لترامب كأحدث مواجهة شخصية بين زعيمي الدولتين النوويتين. وفي وقت سابق من هذا الأسبوع هدد زعيم كوريا الشمالية بأن زر إطل��ق الأسلحة النووية دائماً على مكتبه وأنهت هذه التغريدة يوماً حافلاً بالتغريدات التي نشرها ترامب وتضمنت إرجاع الفضل لنفسه في قلة حوادث الطيران والإعلان عن جوائز لوسائل الإعلام الفاسدة والتهديد بوقف المساعدات المالية للفلسطينيين الذين \"لا يظهرون تقديراً ولا احتراماً\". وتؤكد تغريدة ترامب المؤكد وهو\" أن أي رئيس أمريكي لديه شفرات لتشغيل السلاح النووي، ولدى الولايات المتحدة أكبر ترسانة نووية\". وتدعي كوريا الشمالية أن لديها أسلحة نووية وتستطيع ضرب الولايات المتحدة، وعلى الرغم من أن المحللين يتفقون على أن لدى بيونغ يانغ أسلحة نووية، فإنه من غير الواضح فيما إذا كانت لديها التقنية لاستخدامها في حالة الغضب. وعلى الرغم من حالة التشنج على مواقع التواصل الاجتماعي، إلا أن الواقع كان أقل تشنجا في شبه الجزيرة الكورية حيث أعادت كوريا الشمالية فتح الخط الساخن مع كوريا الجنوبية. كيم جونغ اون: تعرف على زعيم كوريا الشمالية الذي يثير ذعر العالم كوريا الجنوبية تحتجز سفينة بتهمة \"تهريب النفط إلى كوريا الشمالية\" ما هي العقوبات التي فرضها مجلس الأمن على كوريا الشمالية؟ ولقيت تغريدة ترامب وكلماته غير المتحفظة اهتماماً واسعاً على وسائل التواصل الاجتماعي. تغريدة ترامب تعيد تعريف الدبلوماسية وقال جيم هايمس عضو لجنة الاستخبارات الأمريكية \" أعتقد أن الرئيس ترامب يعتبر هذا إظهاراً للقوة\". وقال إليوت كوهين الذي كان مستشاراً لوزيرة الخارجية الأمريكية السابقة كوندليزا رايس \" إن التغريدة صبيانية ولكنها في الوقت ذاته جدية جداً\". وحاجج عدد من مستخدمي موقع تويتر بأن الموقع يجب ألا يسمح بنشر تغريدات تدعو للحرب النووية. وفي وقت سابق من هذا العام نعت زعيم كوريا الشمالية ترامب بـ \"الكهل\"، بينما أطلق ترامب في المقابل لقب \"رجل الصاروخ الصغير\" على كيم.", "doc2": "ABŞ və Şimali Koreya liderləri arasında çəkişmə getdikcə daha da kəskinləşir \"Şimali Koreya lideri Kim Jong Un indicə deyib ki, \"nüvə düyməsi daima masası üstündədir. Tükənmiş və ərzaq qıtlığından əziyyət çəkən rejimdən kimsə ona çatdıra bilərmi ki, mənim də nüvə düyməm var və o, daha böyük və daha güclüdür, həmdə mənim düyməm işləyir!\", - Donald Trump-ın tvitində deyilir. Paylaşımın sonu Twitter, 1 Cənab Trump-ın tviti liderlər arasında getdikcə daha da şəxsi çalarlar alan çəkişmə silsiləsinin növbəti nümunəsidir. Həftənin əvvəlində Şimali Koreya lideri demişdir ki, nüvə düyməsi \"həmişə masasının üstündə\"dir. Bundan əvvəl Şimali Koreya ABŞ-ı hər vaxt istifadəyə hazır olan nüvə silahı ilə hədələyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40398166", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-40403826", "doc1": "الأفيون هي المادة المخدرة الأكثر استهلاكا في ايران وبحسب استطلاع أجراه مركز مكافحة المخدرات في البلاد، فإن هناك 2.8 مليون شخص يتعاطون المخدرات بانتظام. وقال برويز افشار المتحدث باسم المركز إن عدد المدمنين كان 1.3 مليون قبل ست سنوات. وأضاف أن66.8 % من المدمنين يستهلكون الافيون ومشتقاته ويليه الماريغوانا بنسبة 12% تقريبا ثم يأتي الميثامفيتامين بنسبة 8.1%. ونقلت وكالة الأنباء الإيرانية الرسمية (إيرنا) عن سعيد صفطيان من مجلس تشخيص مصلحة النظام أن عدد مدمني المخدرات قد يتجاوز ما جاء في الاحصائية، مضيفا أن الاحصائية لم تشمل الكثيرين الذين تجنبوا ذكر مشكلتهم مع الإدمان خوفا من نظرة المجتمع. وبحسب الاعلام الايراني، فإن الزيادة الكبيرة في عدد المدمنين قد تفسر بزيادة انتاج الافيون في افغانستان وارتفاع عمليات التهريب وأسعار المخدرات المنخفضة في الاسواق الايرانية. وزاد انتاج الأفيون في أفغانستان بشكل كبير منذ التدخل العسكري الأمريكي في 2001 للإطاحة بنظام طالبان. وايران هي أحد الممرات الرئيسية لنقل المخدرات الآتية من أفغانستان وباكستان إلى أوروبا والشرق الأوسط..", "doc2": "Heroinin əsas tərkib hissəsini təşkil edən tiryək, ümumilikdə qəbul edilən narkotiklərin 67 faizini təşkil etməklə İranın ən populyar narkotikidir Bir narkotik idarə qrupunun keçirdiyi sorğu ölkədə 2,8 milyon insanın müntəzəm qaydada narkotik qəbul etdiyini göstərib. Heroinin əsas tərkib hissəsini təşkil edən tiryək, ümumilikdə qəbul edilən narkotiklərin 67 faizini təşkil etməklə İranın ən populyar narkotikidir. Son illərdə qonşu Əfqanıstanda tiryək hasilatı artıb. Narkotik İdarə Təşkilatının sözçüsü Pərviz Əfşar deyib ki, marixuana və ona bənzər narkotiklər İranda qəbul olunan narkotiklərin 12 faizini təşkil edir. Metamfetaminlər daxil olmaqla mərkəzi sinir sisteminə təsiri olan digər narkotiklər isə ölkədə qəbul olunan narkotiklərin 8 faizini təşkil edir, o, əlavə edib. Narkotiklərə dair işçi qrupu olan İstiqamətləndirmə Şurasının rəhbəri Seyid Safatyan isə istifadəçilərn sayının daha da yüksək ola biləcəyini deyib. Cənab Safatyan buna səbəb olaraq ictimai qınaqla üzləşmə qorxusundan sorğu iştirakçılarının narkotikə asılılığı olan ailə üzvləri barədə məlumat vermədiklərini qeyd edib. Tiryək yuxu xaşxaşının qatranından hazırlanır Əfqanıstan dünyada tiryəkin təxminən 90 faizini istehsal edir. Tiryək yuxu xaşxaşının qatranından hazırlanır. İran Avropaya aparılan tiryəkdən hazırlanmış narkotiklərin əsas keçid yeridir. Əfqanıstanda tiryək istehsalı 2001-ci ildə ABŞ və müttəfiqlərinin Əfqanıstanı idarə edən Talibanı devirmək və Əl-Qaidə təşkilatını məhv etməyə yönələn işğalından sonra kəskin şəkildə artıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/12/141216_russia_rouble_slump", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/12/141216_russia_interest_rates", "doc1": "الروس تعودوا على أوضاع مستقرة في عهد بوتين وكان البنك المركزي الروسي رفع سعر الفائدة ليصل إلى 17 في المئة بعد أن كان 10.5 في المئة. وتضرر الاقتصاد الروسي بسبب انخفاض سعر النفط في الأسواق الدولية، وفرض الدول الغربية عقوبات على موسكو، وهو ما أدى إلى فقدان الروبل، نصف قيمته هذا العام. ويبدو أن جميع محاولات دعم الروبل فشلت حتى الآن. وتقول مراسلة بي بي سي في موسكو، سارة رينزفورد، إن انخفاض قيمة الروبل، رغم رفع البنك المركزي معدل الفائدة، ينذر بأزمة ثقة في الاقتصاد الروسي. مواضيع قد تهمك نهاية ويلقي السياسيون الروس باللائمة على قوى خارجية هي: انخفاض أسعار النفط، الذي يمثل أساس صادرات البلاد، والعقوبات الغربية، المرتبطة بالأزمة في أوكرانيا. وتضيف مراسلة بي بي سي أن روسيا لا يزال بحوزتها احتياطيات كبيرة من العملة الأجنبية، جمعتها يوم كان النفط يباع بضعف سعره اليوم. ولكن المشكل بالنسبة لموسكو أن المؤشرات لا تدل على احتمال تخفيف عوامل الأزمة، فالعوقبات الغربية لن ترفع ما دامت النزاع في أوكرانيا متواصلا، وأسعار النفط تواصل انهيارها. ولا وجود لعلامات القلق في الشارع الروسي، إذ سبق للروس أن مروا بأزمات مختلفة، ولكنهم تعودوا على الرفاهية والأوضاع المستقرة في عهد بوتين، وكل شيء يتغير الآن.", "doc2": "Rusiya Mərkəzi Bankı ilin əvvəlindən bəri əsas faiz dərəcəsini 6 dəfə qaldırıb. Moskva vaxtı ilə günortayadək rublun məzənnəsi yeni rekordlar vurub: avro 81, dollar isə 65 rubla satılıb. Günortadan sonra isə 1 dollara artıq 80 rubl verilib və avronun qiyməti 100 rubl olub. Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov rublun ucuzlaşmasını səbəbini \"spekulyasiyalar və emosiyalarla\" izah edib. Rusiya baş nazirinin müavini neftlə bağlı \"ah-vay etməməyə\" səsləyib. \"Zənnimcə, indi neft qiymətləri mövzusunda və başqa iqtisadi çətinliklərlə bağlı ah-vay çəkməyə gərək yoxdur. Daha sürətli və səmərəli işləmək lazımdır\", - Rusiya informasiya agentliklərində Yuri Trutnevin sözləri iqtibas olunur. Mərkəzi Bankın sədr müavini Sergey Şvetsov əsas faizlərin artırılması ardınca yeni addımların atılcağını bildirib. \"11 oktyabr 1994-cü ilin \"Qara çərşənbə axşamında\" rublun məzənnəsi 27 faiz aşağı düşdü. Bu gün 16.12.14-də o 29 faiz aşağı düşüb, hələ də günün sonu deyil\", - BBC Rus xidmətinin müxbiri Yuri Vendik Twitter hesabında yazır. \"Mən tam iki dəfə kasıbladım. Kimdir təqsirkar? Hökumət və prezident... Biz 15 il ərzində heç nə yaratmamışıq? Heç bir sabitlik yaratmamışıq. Neftlə bağlı bazarda ilk təlatüm - və vəssalam, sağolun\", - BBC Rus Xidmətinə danışan Moskva sakini bildirib. Bundan əvvəl ev həbsində olan müxalifət lideri Aleksey Navalnıy öz bloqunda dolların məzənnəsinin 74 rubla çatmasını şərh edib. \"Dollar 74-dür. Təsəvvür edə bilərsinizmi ki, onu dünən 61 (!!!) manata alanlar artıq necə böyük qazanc əldə ediblər\". Dəyərini itirən rublla yanaşı qısa müddət sabit qalan Rusiya səhmlərinin qiymətdən düşməsi də davam edib. Moskva vaxtı ilə saat 14:00-da əsas RTS indeksi 645,77 səviyyəsinə enib (2009-cu ilin mart ayından ən aşağı göstərici). \"Görəsən yanvar ayında bizi neçə iflas gözləyir. Adamlar işsiz, pulsuz qalacaqlar, hiperinflyasiya. Dəhşətlər yalnız indi başlayır\", Rusiya parlamentinin üzvü deputat Dmitri Qudkov bildirib. İlin əvvəlindən Mərkəzi Bank rublun dəstəklənməsinə 70 milyard dollar vəsait yönəldib. Buna rəğmən Rusiya valyutası ucuzlaşmaqda davam edib. Çərşənbə axşamına keçən gecə Mərkəzi Bankın Direktorlar Şurası əsas faiz dərəcəsini 10,5-dən 17 faizə qaldırıb. Bu, son 15 il ərzində rubl məzənnəsinin ən kəskin şəkildə aşağı düşməsinə reakisya olub. Maliyyə qurumu öz qərarını son zamanlar artmış “devalvasiya və inflyasiya risklərinin” qarşısını almaq niyyətilə əlaqələndirib. Rusiya Mərkəzi Bankı ilin əvvəlindən bəri əsas faiz dərəcəsini 6 dəfə qaldırıb. 2015 – tənəzzül ilidirmi? İlin əvvəlindən rubl dollara nisbətdə dəyərinin təqribən yarısını itirib, BBC-nin Moskvadakı müxbiri Steve Rosenberg bildirir. Rusiya iqtisadiyyatı Qərb sanksiyaları və düşməkdə olan neft qiymətlərinin təzyiqi altındadır. Ucuzlaşmaqda olan rubl fonunda inflyasiya 10 faizə çatıb və əsas faizi kəskin şəkildə artırmaq qərarı istehlakçı təşvişinin qarşısını ala bilər, Steve Rosenberg-in təhlilində deyilir. Lakin eyni zamanda əsas faizin qalxması, onsuz da tənəzzül həddinə çatmış ölkədə iqtisadi artımı ləngidə bilər. Dekabr ayında Dünya Bankı Rusiya iqtisadiyyatının vəziyyəti barədə proqnozunu mənfiyə doğru dəyişdirib. Maliyyə qurumunun ekspertlərinə əsasən 2015-ci ildə Rusiyanı əvvəl zənn edildiyi kimi durğunluq yox tənəzzül gözləyir, Steve Rosenberg-in məlumatında qeyd olunur. Bazar ertəsi rubl dollara nisbətdə bir gün ərzində dəyərinin 10 faizini itirib. Moskva birjasındakı satışlar nəticəsində dolların qiyməti 58-dən 63,1-ə çatıb. Eyni gündə avronun kursu da təqribən 6 rubla artaraq 78,5 səviyyəsində qərarlaşıb. Dekabr ayının əvvəlində Rusiya hökuməti xəbərdarlıq edib ki, Qərb sanksiyaları və düşən neft qiymətlərinə görə gələn il ölkənin iqtisadiyyatı tənəzzülə uğrayacaq. Dünya Bankının proqnozuna görə neft bazarlarında vəziyyət dəyişməz qalarsa Rusiya iqtisadiyyatının həcmi gələn ildə 0.7 faiz azalacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-55986579", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-55941653", "doc1": "وفي نهاية البرنامج الديني اليهودي، الذي ينخرط فيه الطلاب في أنشطة جماعية يومية وجها لوجه حول طاولة صغيرة لدراسة التلمود، أصيب 22 طفلا وثلاثة بالغين بالعدوى. وعندما عاد هؤلاء الطلاب لمنازلهم، انتشر الفيروس في بروكلين ومقاطعة روكلاند، ثم مقاطعة أوشن ومقاطعة أورانج، وأصيب إجمالا 3,502 شخصا على الأقل بالعدوى على مدى عام. وخلص العلماء إلى أن هذه الطريقة في الدراسة قد أسهمت في نشر فيروس النكاف. لكن المثير للاستغراب أن الصبي الذي نشر العدوى دون قصد قد تلقى جميع الجرعات المعززة من لقاح الثلاثي (الحصبة والنكاف والحصبة الألمانية). صحيح أن الصبي كانت لديه مناعة من المرض، إذ ظهرت عليه أعراض طفيفة نسبيا، إلا أنه كان حاملا للفيروس وناشرا للعدوى. وكشفت دراسة أن معظم اللقاحات لا تقي تماما من الإصابة بالعدوى، رغم أنها تمنع ظهور الأعراض. ولهذا فإن الأشخاص الذين تلقوا التطعيمات قد يحملون مسببات الأمراض وينشرونها دون أن يدروا. وربما أيضا يتسببون في تفشي جائحة. مناعة فعالة أو تعقيمية توفر اللقاحات نوعين من الحماية، يطلق على النوع الأول اسم \"المناعة الفعالة\"، بمعنى أن جهاز المناعة يكون قادرا على منع ظهور الأعراض الشديدة للمرض وحدوث المضاعفات، لكنه لا يمكنه منع مسببات المرض من دخول الجسم أو التكاثر في الخلايا. مواضيع قد تهمك نهاية والنوع الثاني يطلق عليه اسم \"المناعة التعقيمية\"، أي أن جهاز المناعة يكون قادرا على منع الإصابة بالعدوى تماما، حتى لو كانت غير مصحوبة بأعراض. لكن هذا النوع من الحماية نادرا ما تحققه اللقاحات. قد يتسبب الأشخاص الذين تلقوا التطعيمات في نشر مرض النكاف الذي تسبب في جوائح في العصر الفيكتوري فقد طُورت، على سبيل المثال، أنواع عديدة من اللقاحات المضادة لعشرات السلالات المختلفة من جراثيم النيسرية السحائية التي تسبب التهاب السحايا. وتمنع الأنواع الثلاثة من لقاح المكورات السحائية المتوفرة في الولايات المتحدة، ما يتراوح بين 85 و90 في المئة من حالات الإصابة بالعدوى، في حين أن هناك أنواعا عديدة من هذه اللقاحات لا تقي من العدوى غير المصحوبة بأعراض. وقد تختبئ هذه الجراثيم الممرضة في الأنف أو أسفل الحلق وتنتقل إلى الآخرين عبر رذاذ العطس أو السعال أو التقبيل أو تقاسم السجائر أو الأدوات مع المصاب. وتقول كيث نيل، أستاذة فخرية لعلم الأوبئة بجامعة نوتنغهام: \"إن فعالية اللقاحات المضادة للمكورات السحائية في منع انتقال العدوى تختلف تماما من نوع لآخر. لكن القليل من الأشخاص الذين يحملون الجراثيم الممرضة (في المجتمعات المحصنة) تظهر عليهم أعراض المرض لأنهم لديهم مناعة ضده\". وقد يصاب أيضا الأشخاص الذين تلقوا تطعيمات السعال الديكي والالتهاب الكبدي من النوع ب والنكاف وأحيانا الإنفلونزا بالعدوى، لكن نادرا ما تظهر عليهم أعراض أو مضاعفات المرض. كيف تعمل المناعة التعقيمية خلافا للمناعة الفعالة التي تعتمد على كرات الدم البيضاء مثل الخلايا البائية (بي) والتائية (تي)، والأجسام المضادة، فإن المناعة التعقيمية تعتمد كليا على الأجسام المضادة المعادلة، التي ترتبط بسطح مسببات الأمراض من جراثيم أو فيروسات، في حالة غزو الجسم وتمنعها من دخول الخلايا. وفي حالة فيروس كورونا المستجد، ترتبط الأجسام المضادة المعادلة التي تعرفت على الفيروس بالبروتين السطحي الشائك على سطحه الذي يستخدمه لدخول الخلايا. ولتحقيق المناعة التعقيمية، تحفز اللقاحات إنتاج الأجسام المضادة المعادلة لمهاجمة أي جسيمات فيروسية تدخل الجسم. ما هو نوع الحماية الذي توفره لقاحات كورونا؟ حتى الآن، لم يقيم العلماء فعالية لقاحات كورونا المتوفرة بحسب قدرتها على منع انتقال العدوى، بل كان المعيار الرئيسي في تقييم فعاليتها هو مدى قدرتها على منع ظهور الأعراض. أعلنت إسرائيل عن تطعيم أكثر من نصف مواطنيها بنهاية يناير/كانون الثاني، ولهذا تتجه أنظار العلماء صوب إسرائيل لدراسة مدى تأثير اللقاحات على نقل العدوى وقد أثبتت دراسات بالفعل أن الأجسام المضادة التي ينتجها الجسم بعد الإصابة الطبيعية بمرض كوفيد-19 لا تمنع الإصابة بالعدوى مجددا. فقد خلصت دراسة بريطانية أجريت على العاملين بالرعاية الصحية إلى أن 17 في المئة من الأشخاص الذين كان لديهم أجسام مضادة للفيروس عند بداية الدراسة، أصيبوا بالعدوى للمرة الثانية. ومع أن نحو 66 في المئة من الأشخاص الذين أصيبوا للمرة الثانية بالفيروس لم تظهر عليهم أعراض، إلا أنهم من المحتمل أن ينقلوا العدوى للآخرين. لكن ثمة أدلة مبكرة تشير إلى أن بعض اللقاحات قد تكون قادرة على الحد من نقل العدوى بطرق عديدة، منها تقليل عدد الجزيئات الفيروسية في الجسم. وتقول نيل: \"يفترض البعض أن اللقاحات ما دامت تمنع ظهور أعراض المرض، فإن عدد الفيروسات في الجسم سيكون أقل من المعتاد، ومن ثم ستقل احتمالات نقل العدوى، لكن هذا مجرد افتراض\". ويجري الآن العلماء دراسات عن مدى تأثير اللقاحات على معدلات الإصابات في المناطق التي تلقت نسبة كبيرة من السكان فيها لقاحات كورونا. ففي دور الرعاية في بريطانيا، التي يحظى نزلاؤها بالأولوية في التطعيم، قد تتوقع أن تقل معدلات الإصابة بالمرض إذا كانت التطعيمات فعالة في منع انتقال العدوى. لكن نيل تنبه إلى أنه قد يكون من الصعب التمييز بين تأثير الحجر الصحي والتطعيم، فهل انخفضت معدلات الإصابة بسبب الحجر الصحي أم التطعيمات أم بسبب الاثنين معا؟ وسنستعرض فيما يلي المعلومات التي نعرفها حتى الآن عن فعالية اللقاحات المتوفرة حاليا في منع انتقال العدوى. لقاح أوكسفورد- أسترازينيكا خلصت دراسة أجريت على قرود المكاك الريسوسي لاختبار فعالية هذا اللقاح العام الماضي إلى أن لقاح أكسفورد- أسترازينيكا منع ظهور الأعراض الشديدة لمرض كوفيد-19، لكنه لم يحم القرود من الإصابة بالفيروس. وبالرغم من أن القرود التي تلقت اللقاح لم تكن أقل عرضة للإصابة بالعدوى من نظريتها التي لم تتلق اللقاح، إلا أن الباحثين عثروا على جزيئات فيروسية أقل في رئتيها مقارنة بنظريتها التي لم تتلق اللقاح. وخلص الباحثون إلى أن اللقاح قد لا يمنع انتقال العدوى لكنه يقلل كثيرا من حدة أعراض المرض. لكن في المرحلة الثالثة من التجارب السريرية التي أجريت على البشر، تلقى المشاركون جرعتين من لقاح كورونا أو اللقاح الوهمي، الذي كان في هذه الحالة اللقاح المضاد للمكورات السحائية. وجمع الباحثون من المشاركين عينات من الأنف والحلق أسبوعيا لمراقبة مدى فعالية اللقاح في منع العدوى. من الممكن الإصابة بسلالات معينة من البكتيريا التي تسبب التهاب السحايا حتى بعد تلقي اللقاح وتشير النتائج إلى أن اللقاح كان فعالا بنسبة 59 في المئة في منع الإصابة بالعدوى لدى المجموعة التي تلقت نصف جرعة وبعدها جرعة كاملة من اللقاح الحقيقي. وانخفضت هذه النسبة أربعة في المئة لدى المجموعة التي تلقت جرعتين كاملتين. ونشرت نتائج التجارب الأخيرة في الأول من فبراير/شباط، وخلص الباحثون إلى أن اللقاح حال دون إصابة 67 في المئة من المشاركين بالعدوى بعد جرعة واحدة كاملة، وهذا يدل على أنه يقلل احتمالات انتقال العدوى بنسبة كبيرة. لقاح فايزر- بيونتيك لا يمكن الجزم حتى الآن بأن لقاح فايزر-بيونتيك يقي الناس من الإصابة بالفيروس أو يمنع انتشاره. لكن في يناير/كانون الثاني، ذكر المدير التنفيذي لشركة فايزر، ألبرت بورلا، أن الدراسات التي أجريت على الحيوانات تؤكد أن اللقاح فعال بنسبة كبيرة في منع انتقال العدوى. وخلصت دراسة إسرائيلية إلى أن عدد الأجسام المضادة لدى 98 في المئة من أعضاء الفريق الطبي الذين تلقوا جرعتين من اللقاح كانت أعلى منها لدى الأشخاص الذين تعافوا من كوفيد-19. وتوقع رئيس الفريق أن هذه الاستجابة المناعية القوية قد تقي الناس من الإصابة بالفيروس أو نقل العدوى. وأشارت وزارة الصحة الإسرائيلية مؤخرا إلى أنه من أصل 715,425 شخصا تلقوا لقاح كورونا، تأكدت إصابة 317 شخصا فقط بالفيروس. وليس من المستبعد بالطبع أن تكون هذه النتيجة بسبب تأثير الحجر الصحي وليس اللقاح فحسب. لكن معدل الإصابة إجمالا، الذي يقدر بنسبة 0.04 في المئة، أقل بمراحل بالمقارنة بمناطق أخرى مثل إنجلترا، حيث قدر معدل الإصابة بالفيروس بنسبة 1.87 في المئة في يناير/كانون الأول الماضي. حتى الآن لم يقيم العلماء فعالية اللقاح المضاد لفيروس كورونا بناء على قدرته على منع انتقال العدوى وخلصت دراسة أخرى أجرتها هيئة الرعاية الصحية \"مكابي\" بإسرائيل إلى أنه من أصل 163 ألف شخص تلقوا جرعتين من اللقاح، أصيب 31 شخصا فقط بالفيروس. لقاح موديرنا مع أن الباحثين في تجارب لقاح موديرنا لم يركزوا على قدرة اللقاح على منع انتقال العدوى، إلا أن النتائج الأولية تشير إلى أن 14 مشاركا فقط تأكدت إصابتهم بكورونا بعد تلقي الجرعة الأولى من اللقاح، مقارنة ب38 شخصا من المشاركين في المجموعة التي تلقت لقاحا وهميا. وهذا يدل على أن اللقاح قد يمنع ثلثي حالات الإصابة بالعدوى غير المصحوبة بأعراض بعد جرعة واحدة. لقاح نوفافاكس بالرغم من أن اللقاح لم يجز بعد في أي مكان في العالم، ولم يثبت أنه يمنع الإصابة أو انتقال العدوى بين البشر، إلا أنه في نوفمبر/تشرين الثاني، ظهرت بعض النتائج المبشرة. إذ كشفت الشركة المطورة للقاح أنه نجح في منع انتشار الفيروس بنسبة 100 في المئة في الدراسات التي أجريت على قرود المكاك الريسوسي، بعد أن تلقت جرعة كافية من اللقاح. وهذا يعني أن لقاح نوفافاكس يعد واحدا من لقاحات قليلة حتى الآن تمنع الإصابة بالعدوى غير المصحوبة بأعراض بين الرئيسيات. وهذه النتائج مبشرة بسبب تشابه وظائف الجهاز التنفسي بين هذا النوع من القرود وبين البشر. مناعة جماعية غير مكتملة ستؤثر مدى فعالية اللقاحات في منع انتقال العدوى، على أمور عديدة، ليس فقط مدى استمرار تطبيق قواعد التباعد الاجتماعي، بل أيضا تحقيق المناعة الجماعية (مناعة القطيع). ويقول مايكل هيد، الزميل الباحث في الصحة العالمية بجامعة ساوثهامبتون: \"إذا لم يمنع اللقاح انتقال العدوى بنسبة مئة في المئة، سيرتفع الحد الأدنى من الأشخاص المطلوب تطعيمهم لتحقيق المناعة الجماعية والقضاء على المرض\". يتوقع العلماء أن يقل عدد حالات الإصابة المؤكدة بفيروس كورونا في دور الرعاية كلما زاد عدد الأشخاص الذين يتلقون اللقاح وتعرف المناعة الجماعية بأنها الحماية غير المباشرة التي يكتسبها سكان مجتمع ما من الأمراض المعدية عندما يكون عدد كاف من أفراده محصنين من المرض. ويعتمد الحد الأدنى من الأشخاص المطلوب تطعيمهم لتحقيق مناعة قطيع على عوامل عديدة، منها معدل تكاثر الفيروس، بمعنى عدد الحالات الجديدة التي يمكن لحالة مصابة واحدة نقل العدوى إليها. ويتفاوت هذا المعدل من مجتمع لآخر بحسب المنطقة الجغرافية التي تعيش فيها والقواعد المفروضة للحد من انتشار الفيروس، مثل الحجر الصحي. ولهذا لن يتمكن العلماء من وضع حد أدنى معين لتحقيق مناعة القطيع. لكن دراسة أشارت إلى أن تحقيق المناعة الجماعية في أحد المجتمعات سيتطلب تطعيم ما يتراوح بين 60 و72 في المئة من السكان، إذا كان اللقاح فعالا بنسبة 100 في المئة في منع انتقال العدوى، أو ما يتراوح بين 75 و90 في المئة من السكان إذا كان اللقاح فعالا بنسبة 80 في المئة في منع ا��تقال العدوى. لكن بعض العلماء لا يتوقعون القضاء على الفيروس تماما. بل إن الهدف الآن هو تقليل معدل انتقال العدوى إلى أدنى حد. ويقول هيد: \"قد نشهد موجات تفشي لكوفيد-19 حتى بعد توزيع اللقاحات، لكنها ستكون في مناطق محددة ولن تنتشر عالميا\". ويرى بعض العلماء أن التركيز على منع انتقال العدوى مجرد إهدار للوقت والجهد. ويبررون ذلك بالقول إنه حتى لو كان الشخص قادرا على نشر الفيروس، فبمجرد حصول نسبة كبيرة من السكان على اللقاح، سيكون معظم الناس محصنين من المرض. غير أن مسألة منع انتقال العدوى قد تمثل أهمية كبيرة للأشخاص الذين لا يمكنهم الحصول على اللقاح، كالحوامل والصغار أو المرضى. ولهذا حتى نتوصل إلى إجابة شافية، ربما يجدر بنا أن نضع في الاعتبار قصة الصبي الذي نشر عدوى النكاف في الولايات المتحدة، ونتظاهر بأننا لم نحصل على اللقاح. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على BBC Future", "doc2": "Covid-19-a kimsə sizdən hələ də yoluxa bilərmi? Həmin dövrdə dini kurslar davam edirdi. Bu kurslarda iştirak edən 400 uşaq gün ərzində saatlarla üz-üzə oturub dərs keçirdilər, təmasda olurdular. Proqram bitənə qədər bu xəstəliyə ümumilikdə 25 nəfər yoluxmuşdu. Tələbələr evlərinə qayıtdıqdan sonra virus Brooklyn və Rockland County, daha sonra Ocean County və Orange County rayonlarına da yayıldı. Ümumilikdə, epidemiya bir il davam etdi və ən azı 3502 nəfər həmin xəstəliyə tutldu. Alimlər baş verənləri təhlil etdikdə, sözü gedən dərslərin \"parotid virusunun sürətlə ötürülməsinə\" imkan verdiyini qeyd edirdilər. Bu vəziyyətdə ən təəccüblüsü o idi ki, təsadüfi yayıcı, yəni oğlan qızılca, məxmərək və qulaqdibi xəstəliklərinə qarşı tam vaksinasiyadan keçmişdi. Çox güman ki, onun müəyyən dərəcədə immuniteti var idi - digər peyvənd almış uşaqlarda olduğu kimi simptomlar nisbətən yüngül idi - heç bir fəsad yox idi - amma yenə də virusu daşıyıb başqalarına ötürə bildi. Əslində, əksər vaksinlər simptomların ortaya çıxmasına mane ola bilsə də, infeksiyadan tam qorumur. Nəticədə, peyvəndlənmiş insanlar özləri də bilmədən patogenlər daşıya və yaya bilərlər. Bəzən, hətta epidemiyaların başlamasına da səbəb ola bilərlər. \"Effektiv\" və ya \"sterilizasiyaedici\" immunitet Kollektiv immunitet əhali arasında yoluxucu xəstəliyə qarşı müqavimət kimi əmələ gəlir Peyvəndlə əsasən iki növ immunitet əldə oluna bilir. Bunlardan biri \"effektiv\" adlandırılan immunitetdir ki, o, patogenin ciddi xəstəliklərə yol açmasının qarşısını ala bilər, ancaq bədənə daxil olmasını və ya çoxalmasını dayandıra bilməz. Digəri infeksiyaların qarşısını tamamilə ala bilən və hətta asimptomatik halların qarşısını ala bilən \"sterilizasiyaedici immunitetdir\". O bütün peyvənd tədqiqatlarında hədəf kimi müəyyən edilsə də, buna nadir hallarda nail olmaq mümükün olur. Misal üçün meningiti götürək. Neisseria meningitidis bakteriyalarının səbəb olduğu növ üçün onlarla fərqli ştama qarşı bir çox peyvənd var. ABŞ-da verilən üç peyvənd - MCV4, MPSV4 və MenB - birlikdə xəstəlik hallarının 85-90% -nin qarşısını ala bilər. Bununla belə, bir neçəsinin hələ də insanlara bakteriyaları \"daşımaq\" imkanı verdiyi göstərilib. Burunda və ya boğazda gizlənə bilən bu viruslar asqırma, öskürmə, öpüşmə və ya eyni siqareti başqa adam çəkməklə, eyni qab-qacaqdan istifadə olunması zamanı başqalarını yoluxdura bilər. Britaniyada universitet tələbələri arasında keçirilmiş bir araşdırmada göstərib ki, peyvəndin dörd həftə sonra patogeni daşıyan insanların faiz göstəricisinə heç bir təsiri olmayıb. Nottingham Universitetinin epidemiologiya professoru Keith Neal qeyd edir ki, \"iki meningit peyvəndi xəstəliyin insan tərəfindən yayılıb-yayılmayacağına iki fərqli təsir göstərə bilər.\" Lakin onun sözlərinə görə, \"[yaxşı vaksinasiya olunmuş icmalarda] peyvənd vurulan insanlardan yalnız kiçik hissəsi meningitə tutula bilərlər, çünki immunitetə malikdirlər.\" Peyvənd olunmağınızdan asılı olmayaraq, göyöskürək, hepatit B, qulaqdibi və (tez-tez, lakin həmişə yox) qripə yoluxmaq mümkündür - baxmayaraq ki, bütün bu peyvəndlər insanların ciddi simptomlara məruz qalmasının və ya xəstəxanaya yerləşdirilməsinin qarşısını almaq üçün çox təsirli olur. Sterilizasiyaedici immunitet necə işləyir? Uşaqlarını qorumaq üçün bəzi valideyinlər bəzən qeyri-adi görünən qoruyucu vasitələrdən istifadə edirlər Effektiv toxunulmazlıq anticisimlərlə birlikdə əsasən B və T tipli hüceyrələr kimi ağ qan hüceyrələrinin birləşməsi ilə təmin edilsə də, sterilizasiyaedici immunitet ümumiyyətlə anticimlərlə əlaqəlidir. Xüsusilə bu, bədənin üst səthinə yapışaraq patogenlərdən qoruyan və burun, boğaz və ya ağciyəri örtən hüceyrələr kimi hədəfləri ilə əlaqəyə girməsinin qarşısını almaq üçün neytrallaşdırıcı antitellərə əsaslanır. Covid-19 hadisəsində neytrallaşdırıcı anticisimlər virusu tanıyaraq hüceyrələrə girmək üçün onun istifadə etdiyi üst tikanvari zülala yapışır. Sterilizasiyaedici immunitetə nail olmaq üçün peyvənd bədənə daxil olan virus hissəciklərini tutub dərhal zərərsizləşdirmək üçün kifayət miqdarda antiteli stimullaşdırmalıdır. Covid-19 peyvəndləri necə immunitet təmin edir? Koronavirusa yoluxma hallarının azalmasının səbəbi karantin, yoxsa peyvənd ilə əlaqəlidir? \"Qısacası, bunu bilmirik, çünki onlar çox yenidir\", - Neal deyir. İndiyə qədər mövcud Covid-19 peyvəndləri, ilk növbədə, yoluxmaların qarşısını almaq qabiliyyəti baxımından qiymətləndirilməyib - baxmayaraq ki, bu, hazırda onların bir çoxu üçün əhəmiyyət baxımından ikinci dərəcəli meyar sayılır. Bunun əvəzinə, onların effektivliyi simptomların inkişafına mane olub-olmaması prizmasından qiymətləndirilib. \"Bu o deməkdir ki, hədəflərimiz bir növ praktik olaraq təyin edilib,\" - London İmperial Kollecinin immunologiya professoru Danny Altmann deyir. Alimlərə məlumdur ki, Covid-19-a təbii yolla yoluxanlarda əmələ gələn anticisimlər həmin insanları təkrar yoluxmadan heç də həmişə qorumur. Britaniya səhiyyə işçilərinin apardıqları bir araşdırmaya əsasən, tədqiqat başlayanda bədənində anticisimlərin mövcud olanların 17 faizi təkrar olaraq infeksiyaya yoluxub. Bu halların təxminən 66 faizi asimptomatik olub, lakin virus daşıyıcısı olanlarda xəstəlik simptomlarının özünü göstərməsi mütləq şərt deyil. \"Belə bir virus üçün olduqca çox vaksinin tələb olunduğunu düşünürəm, - Altmann deyir. \"Bunu etmək həqiqətən çətindir.\" Xoşbəxtlikdən, bu, hekayənin sonu deyil. Bəzi peyvəndlərin infeksiyanı tamamilə ləğv etməsə də, onun yoluxdurma gücünü azalda biləcəyinə dair bir sıra əlamətləri var. Bunun bir yolu da insan bədənindəki viruslu hissəciklərin sayını azaltmaqdır. \"Çox güman ki, peyvənd insanın xəstələnmə dərəcəsəni azaldırsa, demək həmin insanda xəstəlik nəticəsində əmələ gələn virusların sayı da azalır və onlar daha az yoluxucu olmalıdırlar, lakin bu, bir nəzəriyyədir,\" - Neal qeyd edir. İndiyə qədər Covid-19 vaksinləri infeksiyanın yayılmasını dayandırmaq qabiliyyəti baxımından qiymətləndirilməyib Sterilizasiyaedici immuniteti təyin etmək də çətin bir məsələdir. Əksər klinik tədqiqatlar peyvəndlərin virusun yayılmasının qarşısını alıb-almadığını yoxlamadığından, alimlər hazırda peyvəndin infeksiyanın yayılma əmsalına necə təsir etdiyini tədqiq edirlər. Britaniyada peyvəndlər təsirli olacağı təqdirdə, vaksinasiyanın ilk növbədə aparıldığı ahıllara qayğı göstərilən evlərdə yoluxma hallarının azalacağını gözləmək olar. Ancaq burada müəyyən problem var. \"İki amil var, - Neal deyir. - Karantin və peyvənd. Yəni onları ayırmaq əslində olduqca çətindir. Əsas təsiri peyvənd göstərir? Yoxsa karantin, yoxsa hər ikisi ?\" Mövcud peyvəndlərin virusun insandan-insana keçməsinin qarşısını almaq qabiliyyəti haqqında indiyə qədər bildiyimiz müəyyən məlumat var. (Ancaq əvvəlcə çaşqınlığa varmamaq üçün onların simptomların qarşısını almaq və ya insanları xəstəlikdən qorumaq qabiliyyəti haqqında məlumat daxil edilməyib.) Oxford-AstraZeneca İlk növbədə səhiyyə işçiləri vaksinasiyadan keçirilir Keçən ilin iyul ayında bu peyvəndin insanabənzər ağciyər fiziologiyasına sahib olan rezus makakalarında effektivliyini sınayan bir araşdırma bəzi ümidverici nəticələr verib. Məlum olub ki, peyvənd meymunları ciddi xəstəliklərdən qorusa da, ilk növbədə Covid-19-a yoluxmaların qarşısını almayıb. Peyvənd olunmuş meymunların, peyvənd olunmamış qrupa nisbətən ağciyərlərində daha az virus hissəcikləri olmasına baxmayaraq, yoluxma ehtimalı hər iki qrupda təxminən eyni idi. Müəlliflər qeyd ediblər ki, sınağın nəticələri peyvəndin virusun yayılmasının qarşısını almadığını, \"lakin eyni zamanda xəstəliyi əhəmiyyətli dərəcədə azalda bildiyini\" göstərib. İnsanlar üzərində isə III mərhələ sınaqlarının nəticələri bir qədər daha mürəkkəb mənzərə yaradıb. Oxford-AstraZeneca peyvəndinin sınağı zamanı iştirakçılara iki doza yeni peyvənd və ya plasebo - bu halda meningit peyvəndi - vurulub və bundan sonrakı bir neçə həftə müddətində onlarda hər hansı bir simptomun inkişaf edib-etmədiyini aşkarlamaq üçün müşahidələr aparılıb. O cümlədən, simptomsuz keçən infeksiyaları yoxlamaq üçün iştirakçılardan hər həftə burun və boğaz yaxma testindən də keçmək istənilib. 2021-ci ilin yanvarında dərc olunan bu nəticələrə görə, nisbətən gənc olan iştirakçılar qrupunda yarım doza və sonra standart doza alanlar arasında infeksiyaların qarşısının alınması etibarı ilə peyvəndin effektivliyi 59 faiz olub. Bununla belə, iki tam doza peyvənd qəbul edənlər arasında isə bu rəqəm cəmi 4 faiz olub. Tədqiqatın gedişatında peyvəndin xəstələrin ciyərlərindəki viruslu hissəciklərin sayına necə təsir etdiyi nəzərə alınmayıb. Müəlliflərə görə, yarı doza verilən qrupdakı infeksiya sayının və nəticədə virusun yoluxuculuq potensialının azalması ümidverici bir haldır və əldə olunmuş nəticələri təsdiqləmək üçün əlavə məlumat bazasının genişləndirilməsinə ehtiyac var. Növbəti bir ay müddətində keçirilmiş tədqiqatların nəticələri fevralın 1-də dərc olunub. Tədqiqatçılara görə, peyvəndin bir standart dozasından sonra müəyyən oluna bilən virusa yoluxma hallarının sayı 67 faiz azalıb və bu, \"virusun transmissiyasının əhəmiyyətli dərəcədə azalma potensialını\" göstərır. Pfizer-BioNTech İsraildə artıq yanvar ayının sonuna qədər əhalinin yarıdan çoxu peyvənd olunub Pfizer-BioNTech peyvəndinin insanların koronavirusa yoluxmasının qarşısını ala biləcəyi və bu səbəbdən də yayılmasını dayandıracağı barədə hələ heç bir qəti dəlil yoxdur. Ancaq bunun ola biləcəyinə işarə edən bəzi əlamətlər var. Yanvar ayının əvvəlində Pfizer-in icraçı direktoru Albert Bourla, heyvanlar üzərində tədqiqatın virus transmissiyasından peyvəndin əhəmiyyətli dərəcədə qorunmanı təmin etdiyini göstərdiyini, lakin bunun insanlarda sübut olunmadığını söyləyib. Sonra İsraildə keçirilmiş kiçik bir sorğu göstərib ki, iki doza peyvənd almış 102 tibb işçisindən yalnız ikisində \"az\" miqdarda anticismlər əmələ gəlib. Digər 98 faizdə anticisimlərin miqdarı Covid-19-a yoluxmuş insanlarda əmələ gəldiyindən daha çox olub. Araşdırma rəhbəri bildirib ki, bu cür güclü immunitet reaksiyası insanların virus daşıyıcısı olmalarının və ya xəstəliyin yayılmasının qarşısını alacağını ehtimal etməyə əsas verir. Bununla belə, bu nəticələri təhlil edərkən iştirakçıların sayının az olması və tədqiqatın resenziya olunan elmi jurnalında dərc olunmaması diqqətdən yayınmamalıdır. Bu yaxınlarda İsrail Səhiyyə Nazirliyi ölkədəki bir milyon insanın sağlamlıq qeydlərini nəzərdən keçirərək aşkar edib ki, tam peyvənd olunduqdan bir həftə sonra - 715425 nəfərdən yalnız 317-də koronavirus testi pozitiv çıxıb. Amma yenə də qeyd olunmalıdır ki, bu bir klinik sınaq olmayıb - müqayisə üçün peyvənddən keçməyən nəzarət qrupu olmayıb, alınan nəticə isə başqa amillərlə də bağlı ola bilərdi - misal üçün, dekabr ayında tətbiq olunan karantin rejimi ilə. Ancaq infeksiya əmsalı digər yerlərdəkindən xeyli aşağı idi (0,04 faiz, amma misal üçün İngiltərədə 23 yanvarda bitən həftədə insanların 1,87 faizinin virusa yoluxduğu təxmin edilib). Ölkənin daxili səhiyyə provayderi - Maccabi Healthcare Services tərəfindən keçirilən bir araşdırma da oxşar ürəkaçan nəticələr aşkar edib. Tam peyvənd kursu keçmiş 163000 insandan yalnız 31 nəfəri virusa yoluxub, peyvənd olunmamış eyni saylı qrupda isə infeksiyaya yoluxanların sayı 6500 nəfər olub. Moderna İlk məlumatlara əsasən, Moderna peyvəndinin birinci dozasından sonra asimptomatik halların üçdə ikisinin qarşısı alına bilər, lakin bu nəticəni təsdiqləmək üçün əlavə araşdırmalar keçirilməlidir Moderna sınaqlarında peyvəndin yoluxmaların qarşısını ala biləcəyinə xüsusi olaraq baxılmasa da, iştirakçılar birinci və ikinci dozalarını almazdan əvvəl Covid-19 infeksiyasına qarşı yoxlanılıblar - yəni bu qruplardakı infeksiyaya yoluxanların sayını müqayisə etmək mümkün idi. Ümumilikdə, bir dəfə peyvənd vurulduqdan sonra 14 nəfər, plasebo qəbul edənlərdə isə 38 nəfərdə test pozitiv çıxıb. Bu, peyvəndin ilk dozadan sonra asimptomatik halların üçdə ikisinin qarşısını ala biləcəyini göstərir. Bununla belə, bu ilkin araşdırmada məhdudiyyətlər də olub - testi müsbət çıxanların sayı az olub, buna görə də proqnoz dəqiq olmaya bilər. Tədqiqatın nəticələri resenziya olunan elmi jurnalda dərc olunmayıb. Novavax Novavax peyvəndinin istifadəsinə hələ icazə verilməlidir Peyvənd hələ dünyanın heç bir yerində istifadə üçün təsdiqlənməyib - və digərləri kimi, insanlarda infeksiya və ya yoluxmanın qarşısını tam aldığı hərtərəfli şəkildə hələ tam təsdiq olunmayıb. Ancaq noyabr ayında bəzi ilkin nəticələr alimləri ümidləndirib. Şirkət rezus makakalar üzərində tədqiqatlar zamanı kifayət qədər yüksək dozada peyvənd verildikdə, virusun tamamilə yayılmasının qarşısını aldığını aşkar edib. Əldə olunmuş nəticələr bu peyvəndi digər primatlardakı asimptomatik transmissiyanın tamamilə qarşısını ala bilən eksklüziv peyvəndlər klubuna yolunu açır - ümid verən odur ki, meymunların tənəffüs fiziologiyası insan tənəffüs fiziologiyasına bənzəyir. İndi alimlər bu peyvəndin sterilizasiyaedici immunitet əmələ gətirib-gətirməyəcəyini sınaqdan keçirməyə hazərlaşırlar. Natamam kollektiv immuniteti Daha çox insan peyvənd olunduqca, alimlər ahıllara qayğı göstərilən evlərdə Covid-19 testində pozitiv nəticə göstərənlərin sayının azalacağını ehtimal edirlər Təəssüf ki, peyvəndlərin virus transmissiyasının qarşısını almaq qabiliyyəti yalnız sosial məsafə qaydalarına yox, eləcə də kollektiv immunitetin yaranmasına da təsir göstərəcək. \"Peyvəndlər transmissiyanı tamamilə dayandırmazsa, kollektiv immunitet həddinə çatmaq üçün və yoluxma hadisələrinin sayını sıfıra yaxınlaşdırmaq üçün vaksin olunan insanların sayı artırılmalıdır,\" - Southampton Universitetinin qlobal sağlamlıq üzrə baş tədqiqatçı Michael Head deyir. O deyir ki, kollektiv immunitet həddinin nə olduğu hələ aydın deyil, çünki ona nə təbii infeksiya yolu ilə, nə də peyvənd yolu ilə hələlik nail olunub. Kollektiv immunitet kifayət sayda insanın immuniteti olduğu halda populyasiyanın infeksion xəstəliyə qarşı kənar yolla qazandığı immunitetdir. Buna nail olmaq üçün lazım olan hədd virusun çoxalma göstəricisi və ya \"R\" əmsalından - hər daşıyıcının orta hesabla neçə adamı yoluxdurduğunu göstərən rəqəmdən asılıdır. R əmsalı özü də dəyişən bir göstəricidir. Bu göstərici insanın dünyanın hansı yerində yaşadığından, şəraitdən, karantin rejimindən və digər amillərdən asılıdır. Bu o deməkdir ki, alimlər hətta daha çox bilgi əldə etsələr də, hər yerdə işləyən kollektiv immunitetin qazanılması çətinə düşə bilər, lakin onun parametrlərinin nə ola biləcəyini təxmin etmək mümkündür. Məsələn, bir hesablamaya əsasən, yoluxmanı tamamilə aradan qaldıran vaksin üçün əhalinin 60-72 faizinin bu kollektiv immuniteti qazanması tələb olunur. Ancaq peyvəndin effektivliyi 80 faizdirsə, insanların 75-90 faizi arasında kollektiv immunitetin olması lazımdır. Bu, bir çox ölkənin vaksinasiya ambisiyalarından daha yüksəkdir. Britaniya sentyabra qədər hər yetkin insanın peyvənd olunmasını qarşısına məqsəd qoyub, bu isə 67,5 milyonluq əhalinin 51 milyonu deməkdir - yəni əhalinin 75 faizini təşkil edir. Lakin alimlərin əksəriyyəti virusun tamamilə aradan qaldırılacağını gözləmir. Hazırda əsas məqsəd transmissiyaların sayını mümkün qədər azaltmaqdır. \"Vaksinasiya keçirilsə belə, kifayət qədər çox sayda həssas insanlar var, - Head deyir. - Beləliklə, hələ də epidemiyalar baş verəcək. Düşünürəm ki, onlar əsasən lokallaşdırılmış olacaq, lakin yenə də narahatlığa və xəstəliklərə səbəb olacaq.\" Bəzi alimlər hesab edirlər ki, transmisiyanın qarşısını almaq əhəmiyyətli hədəf deyil, çünki kifayət qədər insan vaksinasiya olunduqdan sonra virusun yaya biləcəyinin əhəmiyyəti yoxdur - hər kəsin immuniteti olacaq. Bununla belə, vaksinasiyadan keçə bilməyənlər üçün, məsələn hamilə, çox gənc və ya ağır xəstə olanlar üçün bu məsələ kritik ola bilər. Bu məsələnin cavabı tapılmayana qədər bəlkə də hamımız qulaqdibi xəstəliyinə yoluxan 11 yaşlı oğlanın əhvalatını yadda saxlamalıyıq və özümüzü sanki peyvənd olunmamış kimi aparmalıyıq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-40031453", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40040869", "doc1": "ميسي ووالده أثناء نظر القضية أمام المحكمة الابتدائية في برشلونة العام الماضي ورغم القرار إلا أن ميسي في الغالب لن يدخل السجن حيث يتيح القانون الإسباني الحق للمدانين بعقوبة السجن لمدة أقل من سنتين في قضائها خارج السجن رهن الرقابة خاصة إن لم يكن سوابق. وأدانت المحكمة الابتدائية العام الماضي ميسي ووالده الذي يمثله في القطاع المالي بسبب التهرب من دفع ضرائب تبلع نحو 4 ملايين يورو. وخففت المحكمة حكمها السابق على والد ميسي بسبب قيامه بدفع جزء من الضرائب التي أدانته المحكمة بالتهرب منها. كانت المحكمة الابتدائية قد قضت بسجن خوخي ميسي وولده ليونيا 21 شهرا لكل منهم لكن محكمة الاستئناف قررت تخفيف عقوبة خورخي إلى 15 شهرا فقط. ومن المقرر الآن أن تعود القضية إلى المحكمة الابتدائية التي نظرتها في مدينة برشلونة للقيام ببقية الإجراءات. وكان ميسي الذي فاز بجائزة أفضل لاعب في العالم 5 مرات قد انكر قيامه بأي عمل يشكل تهربا من الضرائب. وقال ميسي أمام المحكمة \"لا أعرف أي شيء بهذا الخصوص أنا فقط أعرف كيف ألعب كرة القدم\". وأدانت المحكمة ميسي ووالده باستخدام شركات في الأوروغواي وجزر بليز للتهرب من الضرائب بين عامي 2007 و 2009وقضت بتغريمهم مبالغ ضخمة. وقالت المحكمة إن اللاعب ووالده استخدما شركات وهمية خارج الأراضي الإسبانية للتهرب من دفع ضرائب مستحقة على حقوق استخدام صورة ميسي في الإعلانات.", "doc2": "Messi məhkəmədə gəlirləri ilə özü məşğul olmadığını bildirib Ötən ilin iyul ayında Messi vergilərdən yayındığına görə, 21 aylıq həbs cəzasına məhkum edilmişdi. Məhkəmə həmçinin \"Barcelona\" klubunun hücumcusunun 2 milyon avro (2.2 milyon dollar) cərimə ödəməsi barədə qərar qəbul edib. Bununla yanaşı, məhkəmə futbolçunun həbs cəzasını 21 aydan 15 aya endirib. Messi və atasının həbsə göndəriləcəyi gözlənilmir. Çünki İspaniya məhkəməsi adətən cinayət ilk dəfə baş veribsə və cəza müddəti 2 ildən yuxarı deyilsə o zaman şərti müddət kəsir. Yekun qərarı Barselondakı məhkəmə qəbul edəcək. Ötən il Lionel Messi və atası Horhe Orasio Messi vergidən yayınma maddəsi ilə ittiham olunublar. İttihamlara görə, futbolçu və atası 4,1 milyon avro dəyərində vergini ödəməyiblər. Məhkəmə dinləmələri zamanı Messi futbol oynamaqla məşğul olduğuna görə, gəlirləri ilə özü məşğul olmadığını bildirib. Argentina tarixində ən çox titula sahib olan Lionel Messi müasir futbolun ən yaxşı futbolçularından sayılır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2016/07/160728_vert_cap_is_full_time_work_bad_for_our_brains", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-39256334", "doc1": "ولا داعي لأن تختبر نسبة ذكائك (من خلال اختبار الآي كيو)، بعد العمل لمدة أسبوع إن كنت فوق سن الأربعين، لأنك على الأرجح ستصاب بخيبة أمل. فإذا كنت فوق الأربعين، وتعمل أكثر من 25 ساعة في الأسبوع فإن ذلك قد يضعف من نسبة ذكائك، طبقاً لدراسة نشرها باحثون من معهد ميلبورن للبحوث الاقتصادية والاجتماعية التطبيقية في أستراليا، في شهر فبراير/شباط الماضي. وقد أجرى الباحثون اختبارات للذاكرة والقدرة على القراءة، على أكثر من 6000 موظف فوق سن الأربعين ليقفوا على تأثير عدد الساعات التي يعملها الشخص في الأسبوع على قدراته المعرفية. وقد توصلت الدراسة إلى أن العمل 25 ساعة في الأسبوع (سواء بدوام جزئي أو ثلاثة أيام في الأسبوع) هو العدد الأفضل لساعات العمل الأسبوعية لكي يعمل الذهن بطريقة سليمة، بينما العمل أقل من ذلك يؤدي إلى الإضرار بالتوقد الذهني لدى الرجال والنساء. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول الباحث البارز البروفسور كولن مكنزي، أستاذ الاقتصاد في جامعة كيو في طوكيو: \"العمل يؤدي إلى شحذ نشاط الدماغ، ويساعد في المحافظة على قيام الدماغ بعمله بالنسبة لكبار السن من العاملين، وفقا لفرضية 'إما أن تستعمله أو تفقده'. لكن في الوقت ذاته، يمكن للعمل لساعات طويلة أن يؤدي إلى الإرهاق، والتعب الجسدي، أو النفسي، أو كليهما معاً، ويؤثر سلباً على قيام الذهن بوظائفه\". ولكن لماذا يعتبر سن الأربعين هو نقطة التحول بالنسبة للعقل؟ بحسب مكنزي، يبدأ \"ذكاؤنا السائل\" والذي يعبر عن مدى قدرتنا على التعامل مع المعلومات بكفاءة، في التراجع في سن العشرين، في حين أن \"الذكاء المتبلور\"، والذي يعبر عن ا��قدرة على استخدام المهارات والمعرفة والخبرة، يتراجع في سن الثلاثين. ويضيف مكنزي أنه بالوصول إلى سن الأربعين، يكون أداء غالبية الناس ضعيفاً في اختبارات الذاكرة، ونماذج التعرف على الأشياء، وتمارين السرعة الذهنية. وبينما قررت عدة بلدان رفع سن التقاعد فيها، لتأخير موعد تلقي الناس لمستحقاتهم التقاعدية، فإن ما توصل إليه مكنزي في مجال الإرهاق الذهني يعتبر مهماً جدا. ويقول في هذا الصدد: \"العمل يمكن أن يكون سيفاً ذو حدين: فمن ناحية، بإمكانه تحفيز نشاط الدماغ، ولكن في نفس الوقت، يؤدي العمل ساعات طويلة وأداء أنواع معينة من المهام إلى الإرهاق، والشعور بالضغط والتوتر، وبالتالي يضر بالتفكير والذكاء\". ما وراء هذه الظاهرة وتعني النتائج التي توصل إليها مكنزي أن الاقتصاد ربما يرغمنا حالياً على العمل لساعات أطول مما كان يعمل أسلافنا، لكن عقولنا ليست مصممة من الناحيتين الحيوية والعاطفية لتحمل الضغط المتزايد، وتكرار العمل من التاسعة إلى الخامسة لمدة خمسة أيام في الأسبوع عندما نتجاوز سن الأربعين. وقد أشارت دراسات سابقة إلى أن الموظفين من مختلف الأعمار الذين يشتغلون وقتاً إضافياً قد يشتكون من الأمراض الذهنية، والإرهاق المستديم، وضعف الذاكرة. فقد توصلت دراسة نشرت عام 1996 في كلية الصحة العامة في جامعة بوسطن إلى أن العمل الإضافي له آثار ضارة على الصحة الذهنية للموظفين في صناعة السيارات، وخاصة من يعملون على خط التجميع في المصنع. ووجه الاختلاف في البحث الذي أجراه مكنزي هو أن فريق الباحثين معه توصلوا إلى أن مشكلات متعلقة بالصحة والذاكرة يمكن أن تظهر في وقت مبكر أكثر مما كان يُعتقد في السابق، أي أنها قد تظهر لدى أولئك الموظفين الذين تجاوزوا سن الأربعين، ويعملون بنظام الساعات المنتظمة، وليس أوقاتاً إضافية. الآثار السلبية للتوتر على العقل موثقة ومعروفة في الأبحاث المتعلقة بالأمراض العصبية. ويؤثر التوتر على عمل الذاكرة بشكل أساسي من خلال الهرمونات، وخاصة هرمونات الستيريود، وهرمون التوتر كورتيسول، الموجودان في الدماغ واللذان يمكن أن يؤثرا على الذاكرة قصيرة المدى، والتركيز، والتفكير العقلاني، ودرجة الخمول. لكن يمكن أن تكون هناك عوامل أخرى تكمن وراء السب في أن سن الأربعين هو نقطة التحول. وينظر مكنزي وفريقه الآن إلى دوافع مثل ما يسمى \"سنوات الساندويتش\" عندما يكون لدى كثير من الناس شخصاً واحداً على الأقل للعناية به، سواء طفل أو أحد الوالدين الطاعنين في السن، بالإضافة إلى العمل بدوام كامل. وهذا يجعل للواحد منا وظيفة فوق وظيفته الأصلية، فيندر أن يجد وقتاً للراحة. وحسب استطلاع أجرته العام الماضي مؤسسة التحالف الوطنية الأمريكية للرعاية، فإن هناك نموذجا شائعا في الولايات المتحدة يجسد ذلك الواقع، وهو نموذج لموظفة عاملة في سن 49، ترعى إحدى قريباتها البالغة 69 عاماً، والتي تحتاج إلى رعاية صحية بسبب حالتها المرضية المزمنة. وترعى هذه الموظفة، التي تمثل ذلك النموذج الشائع، قريبتها منذ 4 سنوات، وبالتالي فهي تمضي في رعايتها 24.4 ساعة في الأسبوع، فوق ساعات وظيفتها الأصلية، وغيرها من المسؤوليات العائلية إن كان لها زوج أو أبناء. عامل النوم ويلعب النوم أيضاً دوراً في القدرة على تحمل أسبوع كامل من العمل. فحتى وقت قريب، كان المتفوقون يتفاخرون بأنهم ينامون أوقاتاً قصيرة. فقد اعتادت رئيسة الوزراء البريطانية السابقة ما��غريت ثاتشر القول إنها تستطيع القيام بعملها على خير وجه دون أن تنام في الليل سوى 4 ساعات، مع أن فيديوهات من الأرشيف تظهرها تغط في النوم أثناء ساعات النهار. أما أريانا هافينغتون، رئيسة تحرير صحيفة هافينغتون بوست، فتزعم أنها اعتادت على النوم 5 ساعات فقط، إلى أنها أدركت أن ذلك ضار بصحتها، وهي الآن تطلق على عدم النوم لساعات كافية مصطلح \"التدخين الجديد\"، نظراً للضرر الذي يحدثه على الصحة فيما يبدو. لكن كم من الوقت ينبغي أن ينام الإنسان؟ توصي مؤسسة النوم القومية الأمريكية بالنوم أكثر من 7 ساعات في الليلة لمن هم فوق السادسة والعشرين. التعلم والذاكرة يعتمدان على النوم والراحة، حسب ما يقول كارم إريكسون، أستاذ علم النفس في جامعة ولاية فلوريدا. ولا يتعارض البحث الذي أجراه مكنزي مع بحث إريكسون. يقول إريكسون: \"النوم المريح مهم جداً لكي يكون أداء الإنسان في أعلى مستوياته\". مقاس واحد لا يناسب الجميع ويتفق ما توصل إليه إريكسون مع فكرة مكنزي بأن العمل 40 ساعة في الأسبوع يؤثر على قدرة الإنسان على الأداء بمستوى عال. لكن بحث إريكسون لا يركز على العمر ولكن يبحث في إجمالي عدد الساعات في اليوم وفي الأسبوع التي تمثل الحل الأفضل للحصول على أداء عال في العمل. يقل إريكسون: \"وجدنا أن الموظفين ذوي الخبرة يمارسون عملهم بمعدل 21-35 ساعة في الأسبوع، ولكن ليس أكثر من ثلاث إلى خمس ساعات في كل يوم. وفي ظل حرية كاملة للعمل، لا يقضي هؤلاء الأفراد أكثر من هذه الساعات الأسبوعية، مما يعني أن هذا العدد من الساعات وهذا القدر من الجهد هو المناسب لهم\". الحاجة للعمل ومن المناسب والجيد تماماً مناقشة إلى أي حد يكون من الأفضل لنا إذا عملنا أقل من 40 ساعة في الأسبوع في داخل المكتب، لكن بالنسبة لكثير من الناس الذين يريدون دخلاً معينا يساعدهم على متطلبات المعيشة، لا يبدو ذلك خياراً مناسباً من الناحية المالية. فالكثيرون أيضاً ممن هم فوق الأربعين من العمر لا يرغبون في العمل أقل من 40 ساعة في الأسبوع، لو كان لهم الخيار، حيث يقولون إن ذلك يعطيهم الحافز الذي يحتاجونه، ويعتبرون ذلك البحث مبالغاً في نتائجه. ويعيش أحد هؤلاء هو ريتشارد ساليزباري، البالغ من العمر 58 عاماً، في منطقة الجبل الأزرق غربي مدينة سيدني في أستراليا. وكشخص عمل بدوام مؤقت، ودوام كامل، سواء في عمل خاص به، أو مع شركات كمدير مقيم في مجال تكنولوجيا المعلومات، يرفض فكرة أن العمل لساعات أقل أفضل للصحة. ويقول: \"في الحقيقة، وجدت أنني تحملت العديد من المسؤوليات في الوقت الذي أقضيه في عملي بشكل سهل عندما صرت أكثر خبرة، أو بعد أن أصبحت أكبر سناً\". ويضيف: \"أعتقد أن العمل لمدة 25 ساعة (أسبوعيا) مجرد خيال. فغالبية الذين عملت معهم لم تتأثر ذاكرتهم ولا قدراتهم الذهنية بالعمل ما بين 35-40 ساعة في الأسبوع\". وتعمل بيني إيفانز، البالغة من العمر 50 عاماً، وهي مستشارة للسياسات في مؤسسة خيرية في لندن، أربعة أيام في الأسبوع حالياً، لكنها اعتادت أن تعمل 25 ساعة في الأسبوع في المؤسسة الخيرية ذاتها. وترى إيفانز أن لكل من العمل ثلاثة أيام (25 ساعة في الأسبوع) أو أربعة أيام سلبيات وإيجابيات، وتوضح ذلك بالقول: \"ثلاثة أيام في الأسبوع شيء جيد لتحقيق التوازن في الحياة بين العمل والمسؤوليات الأخرى، وخاصة إذا كان لديك أطفال في البيت\". وتضيف: \"لكنك على الأرجح، ستفقد التواصل الضروري مع أجواء العمل، وهناك احتمال أن يتم ته��يشك. أما العمل أربعة أيام في الأسبوع فتعني أنني مرتبطة مع فريقي، وقريبة جداً منه، لكن لدي يوم إجازة زيادة مما يساعدني على الإضطلاع بمسؤولياتي الأخرى\". و كما تقول إيفانز هو فالأمرالأساسي أن يكون لديك المرونة. الضغط والتوتر اللذان يسببهما عملها يمكن التعامل معهما، كما تقول. ويساعدها على ذلك قبول العاملين في هذا القطاع بفكرة مغادرة العمل بحلول الساعة السادسة مساء. وتضيف: \"لكن بالنسبة لعدد الساعات المثالي للعمل كل أسبوع، فمن الصعب تحديد ذلك. عندما كنت شابة ومقبلة على عملي، ولم يكن لدي إلا القليل من المسؤوليات الأخرى، كنت أشعر بالازدهار عندما أعمل كثيراً، لكنني لا أعرف كيف يبدو ذلك في هذه الأيام مع عصر السرعة، وفي ظل وجود البريد الالكتروني، ومواقع الإعلام الاجتماعي\". العمل الصحي في جائزة العام الماضي لأفضل شركة بريطانية من الناحية الصحية، والتي تدعمها جامعة كمبريدج (والتي لا تشمل منظمات غير حكومية)، تصدرت قائمة الشركات الأكثر صحة كل من شركات البضائع الرياضية، وشركات صناعات الأدوية، وشركات تكنولوجيا المعلومات. وجميع هذه الشركات تخصص وقتاً لموظفيها لمغادرة مكاتبهم أثناء العمل، وتتيح لهم الفرصة للبقاء في حالة صحية جسدية جيدة. على سبيل المثال، الساعات المرنة في بعض تلك الشركات تتيح للموظفين مغادرة العمل مبكرين، وبعضها مثل شركة سويتي بيتي تقدم دروساً في التمارين الرياضية خلال استراحة الغداء. لكن كارول بلاك، عميدة كلية نيوهام في كمبريدج، ورئيسة المجموعة البريطانية الاستشارية للشركات الأكثر صحة، والتي تدعم تلك الجوائز، ليست واثقة تماماً من أن الموظفين الأكبر سناً يحتاجون إلى العمل لعدد أقل من الساعات لكي يكون أداؤهم جيداً. وتقول بلاك: \"الشيء الأهم الذي يتعلق بالعمل هو أنه ينبغي أن يكون 'عملاً جيداً'. فإذا كان العمل جيداً، فليس من المهم إذا كان بدوام كامل أو جزئي\". يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Capital.", "doc2": "Əgər yaşınız qırx və ya üzərindədirsə, tam ştat işdən sonra IQ testi etməyin. Nəticə sizi məyus edə bilər. Yaşınız qırxdan çoxdursa və həftədə 25 saatdan artıq işləyirsinizsə, bu sizin zəkanızı zəiflədə bilər, Avstraliyada yerləşən Melburn Tətbiqi İqtisadi və Sosial Araşdırmalar Institutunun fevralda dərc olunan araşdırmasında deyilir. Komanda, 40 yaşından yuxarı 6000 insan üzərində oxuma, nümunə və yaddaş testləri aparıb. Onlar iş saatlarının idrak qabiliyyətinə təsirini araşdırıblar. Araşdırmada müəyyənləşib ki, həftədə 25 saat işləmək (yarım ştat və ya həftədə üç gün) idraki fəaliyyət üçün optimal zamandır. 25 saatdan az işləmək isə, həm kişi, həm də qadınların beyin çevikliyi üçün zərərlidir. \"İş, yaşlı işçilər üçün beynin fəaliyyətinə təkan verə və idraki funksiyaların qorunmasına kömək edə bilər, bir növ 'itir və ya istifadə et hipotezisi' kimi,\" Tokioda yerləşən Keio Universitetinin iqtisadiyyat üzrə professoru və aparıcı tədqiqatçı Colin McKenzie deyir. Tədqiqatçılar müəyyənləşdiriblər ki, həftədə 25 saat işləmək idraki fəaliyyət üçün optimal zaman olduğu halda, daha az işləmək, beyin çevikliyi üçün zərərlidir \"Lakin, eyni zamanda, gərgin şəkildə uzun saatlar işləmək, halsızlıq və fiziki və/və ya psixoloji stressə səbəb ola və bu da idraki fəaliyyəti zədələyə bilər.\" Bəs niyə 40 yaş? McKenzie-ə görə, bizim informasiyanı nə dərəcədə yaxşı qavramamız olan 'axıcı zəka' təxminən 20 yaşda aşağı enməyə başlayır və 'kristallaşmış zəka' və ya bacarıqlar, bilik və təcrübəmizi istifadə etmək qabiliyyəti isə 30 yaşdan sonra, zəifləməyə doğru üz tutur. McKenzie deyir ki, 40 yaşadək bir çox insanlar yaddaş testləri, nümunənin tanınması və əqli çeviklik tapşırıqlarında daha pis nəticə göstərirlər. Hazırda bir çox ölkələr, təqaüd yaşını artırıblar, lakin, McKenzie-in idraki yorğunluq haqqındakı son araşdırması çox vacibdir. \"İş iki başlı qılınc ola bilər, beyin fəaliyyətini artırdığı kimi uzun saatlar işləmək və müəyyən növ tapşırıqlar yorğunluq yaratmaqla bərabər, idrakı zədələyə bilər,\" o deyir. Arxasında elm dayanır McKenzie-i iqtisadiyyatın bizi əvvəlki nəsillərə nisbətən daha uzun işləməyə məcbur etdiyini desə də, 40 yaşdan sonra bioloji və emosional olaraq zehnimiz ola bilsin ki, həftədə beş gün saat doqquzdan beşə qədər işləmək qabiliyyətində deyil. Müxtəlif yaş qrupları ilə aparılan əvvəlki araşdırmalar göstərib ki, artıq işləmək xroniki stress, zehni zəifləmə və əqli xəstəliyə yol aça bilər. 1996-cı ildə Boston Xalq Sağlamlığı Universitetinin apardığı bir tədqiqat göstərib ki, artıq iş, avtomobil sənayesi işçiləri, xüsusilə də hissələrin yığılması kimi işlərdə iştirak edənlərin əqli sağlamlığına təsir edir. Keçmiş araşdırmalar artıq işləmənin zehni zəifləmə yaratdığını göstərsə də, McKenzie-n araşdırması bunun 40 yaşdan artıq insanlara təsiri olduğunu ortaya çıxarıb McKenzie-in tədqiqatı əvvəlkilərdən fərqlənir. Onun komandası bənzəri sağlamlıq və zehni problemlərin əvvəl düşünüləndən daha aşağı həddə - 40 yaşından yuxarı insanlarda baş tutduğunu aşkarlayıblar. Stresin zehnə neqativ təsiri nevroloji tədqiqatlarla təsdiq olunub. Stress idrakı fəaliyyətə, hormonlar vasitəsilə təsir göstərir. Xüsusilə də, steroid hormonları və beyində yerləşən və qısamüddətli yaddaş, konsentrasiya, inhibisya və rasional düşünməyə təsir edən stress hormonu kortizol vasitəsilə. Lakin, 40 yaşın dönüş nöqtəsi olmasında rol oynayan digər faktorlar da ola bilər. McKenzie-in komandası hazırda \"sendviç illəri\" adlandırılan illərin arxasında dayanan faktorları araşdırmağa çalışırlar. Bu elə bir yaş həddidir ki, insan tam ştat işləməklə yanaşı, özündən asılı bir nəfərin də qayğısına qalır. Məsələn, uşaq və ya yaşlı valideyn. Bu, iş üzərində iş əmələ gətirir ki, şəxsin istirahəti nadirləşir. Yaxınının qayğısına qalmaq stress dolu \"iş içində iş\" yaradır Yuxu faktoru Yuxu, həftəlik tam ştat iş üçün önəmli rol oynayır. Son dövrlərə qədər uğurlu insanlar, az yatmaqları ilə fəxr edirdilər. Britaniyanın keçmiş baş naziri Margaret Thatcher deyirdi ki, o, gecə yalnız dörd saat yatmaqla daha effektiv iş görə bilir. Arxivdən aşkarlanan videolarda isə onun gün ərzində yuxuladığı nəzərdən qaçmır. Bəs insan nə qədər yatmalıdır? ABŞ Milli Yuxu Fondu 26 yaşdan yuxarı insanlara, gecə yeddi saatdan artıq yatmağı məsləhət görür. Öyrənmə və yaddaş, yuxu və istirahətdən asılıdır. Bunu Florida Dövlət Universitetindən psixologiya professoru Karl Ericsson deyir. McKenzie-in tədqiqatı da Ericsson-un tədqiqatından fərqli nəticə verməyib. \"Rahat yuxu, yüksək səviyyəli fəaliyyət üçün vacibdir,\" Ericsson deyib. İşləmək ehtiyacı Bu yaxşıdır və əladir, fəqət, əgər həftədə 40 saatdan da az işləyərək daha yaxşı nəticələr əldə edəcəyimizi müzakirə ediriksə, bir çoxumuz üçün işləmək yaşaya bilmək üçün gərəklidir. 40 yaşından yuxarı insanların da əksəriyyəti 40 saatdan az işləmək haqqında düşünmürlər və bunun onlara stimul verdiyini deyərək tədqiqatla razılaşmırlar. Avstraliyanın Sidney şəhərində Blue Mountains-da yaşayan 58 yaşlı Richard Salisbury də onlardan biridir. Özü və başqa şirkətlər üçün həm yarım, həm də tam ştat işləmiş informasiya texnologiyası meneceri kimi o, azın yaxşı olduğu fikrini rədd edir. Az yataraq işləmək, fəaliyyətə təsir göstərə bilər \"Daha çox təcrübə yığdıqca və ya yaşlandıqca müəyyənləşdirdim ki, tələblərimi vaxtında və asanlıqla yerinə yetirə bilirəm,\" Salisbury deyib. \"25 saatın hədd olması fikrini isə əfsanə sayıram,\" o deyib. \"İşlədiyim əksər insanların həftədə 35 və ya 40 saat işləməsi onlara heç bir zehni problem yaşatmayıb.\" Londonda yaşayan 50 yaşlı Penny Evans, bir xeyriyyə təşkilatının siyasi məsləhətçisidir. O, həftədə 4 gün işləyir, lakin əvvəllər həftədə 3 gün olmaqla 25 saat işləyib. Üç gün və dörd gün işləməyin hansının beynin fəaliyyətinə təsir etdiyini izah etməyə çalışır. \"Həftədə üç gün işləmək şəxsi həyat üçün çox münasibdir, xüsusilə də, uşaqların varsa. Lakin, işdən azacıq geri qalırsan. Dörd gün işləmək isə, işlə daha çox əlaqədə qalaraq, şəxsi həyat üçün əlavə bir gününün olması deməkdir\". Uzun saatlar işləmək və müəyyən növ tapşırıqlar yoğunluq yaratmaqla bərabər, idrakı zədələyə bilər, McKenzie deyib \"Lakin, həftəlik ideal iş saatının nə qədər olmasını söyləmək çətindir. Cavan ikən daha az məsuliyyətim olduğu üçün, bu daha asan idi, lakin, indi e-mail və sosial media dövründə bunun necə təsir edəcəyini bilmirəm.\" Sağlam iş Cambridge Universitetinin dəstəyi ilə (heç bir QHT daxil olmadan) keçən il baş tutan Britaniyanın Ən Sağlam Şirkəti Mükafatlandırma Mərasimində idman malları, əcza və IT şirkətləri, ən sağlam şirkətlər qismində iştirak ediblər. Onların hər biri tətil götürmək və fiziki sağlam qalmaq üçün işçilərinə icazə verirlər. Məsələn, bu şirkətlərdən bəziləri işçilərinə işdən tez çıxmaq haqqı tanıyır, Sweaty Betty kimi şirkətlər isə günorta yeməyi zamanı işçilərinə idman dərsləri təklif edir. Cambridge Universitetinin Newnham Kollecinin müdiri və Britaniyanın Ən Sağlam Şirkəti Məsləhətçi Qrupunun həmsədri Carol Black isə yaşlı işçilərin yaxşı fəaliyyəti üçün daha az işləməsindən əmin deyil. \"İş ilə bağlı ən vacib məqam, onun 'yaxşı iş' olmasındadır. Əgər işin yaxşıdırsa, yarım və ya tam ştat işləməyin heç fərqi yoxdur,\" o yazıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/09/130908_syria_assad_chemical_us_proof", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/09/130909_syria_us_discussions", "doc1": "وفي مقابلة مع شبكة بي بي إس الأمريكية، قال الأسد إن على الولايات المتحدة إثبات أن القوات الحكومية كانت وراء الهجوم الذي وقع يوم 21 أغسطس/ آب بإحدى ضواحي دمشق، وتزعم واشنطن أنه أسفر عن مقتل 1429 شخصا جراء استخدام غاز السارين. \"لا يوجد دليل على أني استخدمت أسلحة كيميائية ضد شعبي\"، حسبما قال الأسد في المقابلة التي تذاع اليوم. وتلقي الحكومة السورية بالمسؤولية عن الهجوم على مسلحي المعارضة الذين يسعون لإطاحة حكمه. ولم يؤكد الرئيس السوري أو ينفي امتلاك حكومته أسلحة كيميائية، لكنه قال إنها إذا كانت موجودة فإنها تحت \"سيطرة مركزية\". مواضيع قد تهمك نهاية كما أشار الأسد إلى أن حلفاءه قد يصعّدون إذا شنت دول غربية هجوما في سوريا. ومن حلفاء الأسد روسيا والصين وإيران جماعة حزب الله في لبنان. لكن وزير الخارجية الأمريكي، جون كيري، رفض تصريحات الأسد، قائلا إن \"الأدلة تتحدث عن نفسها\". وقال كيري، عقب اجتماع مع وزراء خارجية عرب في باريس، إن \"استخدام الأسد البائس لأسلحة كيميائية تجاوز خطا دوليا وعالميا أحمرا.\" \"لا يقبل الشك\" لكن في غضون ذلك، أقر البيت الأبيض بأن ليس بحوزته دليلا \"لا يقبل الشك\" على تورط حكومة الأسد في الهجوم، لكنه قال إن \"اختبارا بديهيا قويا بغض النظر عن الاستخبارات\" يشير إلى مسؤولية الحكومة السورية. وقال دينيس ماكدونو، كبير موظفي البيت الأبيض، \"لقد شاهدنا الدليل المصور لنتيجة هذه الهجمات.\" وأضاف \"الآن هل لدينا صورة أو هل لدينا دليل لا يقبل الشك يزيد على الشك المنطقي؟ هذه ليست محكمة، والاستخبارات لا تعمل بهذا الأسلوب.\" ومن المقرر أن يبدأ الكونغرس الأمريكي نقاشا بشأن السماح بتدخل في سوريا. ويعود المشرعون من الإجازة الصيفية اليوم لعقد جلسة والبدء في بحث قرار الرئيس باراك اوباما بتوجيه ضربة \"محدودة\". ويمكن أن يصوّت مجلسا النواب والشيوخ على الأمر بدءا من يوم الأربعاء. وأشار استطلاع للبي بي سي وشبكة ايه بي سي نيوز الأمريكية أن أكثر من ثلث أعضاء الكونغرس لم يحسموا أمرهم بعد، وأن غالبية من اتخذوا قرارا بشأن التصويت بالفعل قالوا إنهم سيصوتون ضد قرار اوباما.", "doc2": "Bəşər Əsəd isə, öz növbəsində, kimyəvi hücuma görə müxalifəti ittiham edir. PBS yayım şirkətinə müsahibəsində o, eləcədə eyham vurub ki, Qərb Suriyaya hücum edəcəyi halda, sonuncunun müttəfiqləri tərərfindən əks zərbəyə məruz qalacaq. ABŞ Dövlət Katibi John Kerry Bəşər Əsəd rejiminə qarşı hərbi aksiya keçirilməsinə dəstək qazanmaq məqsədilə Avropada lobbiçilik edərək Avropa İttifaqı və Ərəb ölkələri Xarici İşlər nazirlərilə görüşlər keçirməkdədir. ABŞ konqressində yaxın zamanlarda Suriya intervensiyana icazə verilib-verilməməsi məs��ləsinə baxılmalıdır. Konqress üzvləri prezident Obamanın \"məhdud\" zərbə barədə təşəbbüsünü müzakirə etmək üçün yay istirahətindən bugün qayıdırlar. Bu məsələ ilə bağlı Senatda səsvermənin keçirilməsi çərşənbə günü gözlənilir. Obamanın təşəbbüsünün aqibətinin daha çox qeyri-müəyyənliklərlə üzləşə biləcəyi Konqressdə isə bu təklifin müzakirə olunacağı vaxtı isə daha qeyri-müəyyndir. ABŞ administrasiyasıBəşər Əsəd qüvvələrini avqustun 21-də Dəməşq kənarında sarin qazı hücumu nəticəsində 1,429 nəfəri öldürməkdə ittiham edir. Bəşər Əsəd isə, öz növbəsində, kimyəvi hücuma görə müxalifəti ittiham edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140717_ukrainr_russia_aircraft", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140717_ukraine_russia_plane", "doc1": "الطائرة كانت تقوم بعمليات عسكرية فوق شرق أوكرانيا وقال أندريه ليسينكو الناطق باسم مجلس الدفاع والأمن الوطني للصحفيين ان الطائرة أسقطت مساء الأربعاء بسبب ضربة صاروخية. وأشار إلى ان الطيار نجح في الفرار وأن القوات الاوكرانية تمكنت من انقاذه. واضاف أن الطائرة كانت تقوم بعمليات عسكرية فوق شرق أوكرانيا حيث تقاتل قوات الحكومة لاستئصال شأفة تمرد انفصاليين مؤيديين لروسيا. ونٌشر مقطع مصور على شبكة الانترنت يبين إسقاط إحدى الطائرات العسكرية فوق اراضي أوكرانية. مواضيع قد تهمك نهاية وفي وقت سابق، اتهم مسؤولون أوكرانيون روسيا أيضا باسقاط طائرة نقل من طراز ان-26 وفقد او احتجاز طاقمها. ويقول المسؤولون الاوكرانيون إن الانفصاليين ليس لديهم القدرات العسكرية التي تمكنهم من اصابة طائرة على هذا الارتفاع. وكان الرئيس الروسي فلاديمير بوتين ندد بسلسلة العقوبات الجديدة التي فرضتها الولايات المتحدة على بلاده، مشددا على ان من شأنها ان تفسد العلاقات بين البلدين. وكان الاتحاد الاوربي والولايات المتحدة فرضا عقوبات على روسيا بسبب ضمها لشبه جزيرة القرم والدعم المزعوم الذي تقدمه لانفصالي شرق اوكرانيا. وشهدت أسواق المال في روسيا تراجعا حادا من تأثير العقوبات الغربية وهبطت البورصة الروسية بنسبة 2.5 بالمئة.", "doc2": "2006-cı ildə keçirilən hərbi təlimlər vaxtı Ukraynanın Su-25 təyyarəsi manevr edir. \"İyulun 16-da Rusiya tərəfindən növbəti təxribat həyata keçirib. Rusiya Federasiyasının hərbi təyyarəsi Ukrayna ərazisində vəzifəni yerinə yetirən Su-25 təyyarəsinə raket zərbəsi endirib\", - Andrey Lısenko deyib. Ukrayna rəsmisi həmçinin Rusiya ordusunu Ukrayna ərazisində \"Qrad\" qurğularında atəşə tutmaqda suçlayılb. Kiyevdə keçirilən brifinqdə Andrey Lısenko deyib ki, onun nümayiş etdirdiyi videogörüntü \"Qrad\" qurğularının Ukrayna ərazisinə keçdiyini təsdiqləyib. Bu arada tanınmamış \"Donetsk Xalq Respublikasının\" lideri Denis Puşilin vurulmuş təyyarə barədə məlumatı olmadığını bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47600054", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47553690", "doc1": "طفلة تطل من نافذة كاتدرائية في كرايست تشيرتش أقيمت فيه صلاة على أرواح الضحايا. وكان الاسترالي برنتون تارانت، 28 عاما، الذي وصف نفسه بأنه من دعاة تفوق الجنس الأبيض، قد بث الهجومين مباشرة على فيسبوك. وقال مايك بوش مسؤول الشرطة إنه لا يُعتقد بأن الأربعة الذين قبض عليهم بعد الهجومين ضالعون في العملية. غير أنه أضاف أنه لا يمكنه أن يقطع بذلك. وقتل 50 شخصا وأصيب مثلهم في الاعتداء، الذي يعد الأسوأ في تاريخ نيوزيلندا. ولا يزال اثنان من المصابين في حالة حرجة. وقال بوش إن السلطات تعمل بأسرع ما تستطيع للانتهاء من تحديد هويات ضحايا الهجومين في مسجدي النور ولينوود. أحدث التطورات قالت رئيسة الوزراء النيوزيلندية، جاسيندا أرديرن، في حديث للصحفيين اليوم الأحد، إن مجلس الوزراء سيعقد اجتماعا يوم الاثنين لمناقشة الكثير من ال��ضايا بما في ذلك تعديل قوانين حمل وحيازة السلاح. وقالت \"ستكون هناك تغييرات في قوانين الأسلحة لدينا\". وأضافت أن البرلمان سيقف حداداً على أرواح الضحايا يوم الثلاثاء. وتوقعت رئيسة الوزراء إعادة جثث جميع القتلى إلى عائلاتهم بحلول يوم الأربعاء. كما قالت إن \"هناك أسئلة أخرى يجب الإجابة عليها\" فيما يتعلق بدور مواقع التواصل الاجتماعي مثل موقع فيسبوك، الذي استخدم لبث لقطات حية للهجمات. وقالت: \"تتمتع منصات التواصل الاجتماعي بانتشار على نطاق واسع بين الناس، وهذه مشكلة تتجاوز نيوزيلندا\". في غضون ذلك ، قال موقع فيسبوك إنه حذف وأزال ما يصل إلى 1.5 مليون مقطع فيديو للهجوم خلال الـ 24 ساعة الأولى. وأضاف أنه مستمر في إزالة \"جميع الإصدارات المعدلة من الفيديو التي لا تعرض محتوى مصور\". وأكدت رئيسة الوزراء أن مكتبها تلقى وثيقة من المشتبه به قبل تسع دقائق من بدء الهجمات، لكنها لم تتضمن أي تفاصيل محددة، كموقع الهجوم. وقالت إنها أرسلتها إلى أجهزة الأمن في غضون دقيقتين. من جهته، قال مسؤول الشرطة إن السلطات تبذل قصارى جهدها لإعلان هوية ضحايا الهجمات على مسجدي النور ولينوود بشكل رسمي. وأضاف أنها كانت عملية حساسة وأنه \"يحترم الاختلافات الثقافية والدينية\". من المشاركون في العملية؟ مثل السبت الرجل الوحيد المتهم أمام المحكمة بملابس السجن البيضاء مقيدا ومبتسما للكاميرات. ووجهت له تهمة واحدة هي القتل. ومن المتوقع أن تتوالى تهم أخرى. وقال المفوض بوش في مؤتمر صحفي إن الاسترالي هو المتهم الوحيد. وقال بحذر \"لن أقول شيئا قاطعا حتى نكون على قناعة تامة فيما يتعلق بعدد الأشخاص الضالعين\". أمر القاضي بضرورة إخفاء وجه بارانت \"صيانة لحقوقه في محاكمة منصفة\" وأضاف بوش أن الشرطة لا تعتقد بأن الشخصين الآخرين المحتجزين لهما صلة بالهجوم. وكان قد اُطلق سراح امرأة دون توجيه اتهام لها بينما اتُهم رجل بارتكاب مخالفات تتعلق بأسلحة نارية. كما اُطلق سراح رجل آخر ساعد في وقف الهحوم، مستخدما مسدسا، دون توجيه أي اتهامات له. وقبض على رجل، 18 عاما، لكن ضلوعه في الهجوم وُصف بأنه \"عرضي\". وسوف يمثل أمام المحكمة يوم الاثنين، حسبما قال مفوض الشرطة. وليس لأي من الذين قبض عليهم سجل جنائي. طائرة تابعة للشرطة النيوزيلندية تحلق في سماء المنطقة التي يقع فيها مسجد دين أفنيو في كرايست تشيرتش في إطار تكثيف تدابير الأمن بعد الهجوم المروع. وتقرر استمرار حبس تارانت دون أن يرد على التهمة الموجهة له، ومن المقرر أن يمثل أمام المحكمة في الجلسة المقبلة يوم 5 أبريل/نيسان. وأمر القاضي بضرورة إخفاء معالم وجه المتهم في الصور الثابتة أو الفيديوهات عند نشرها صيانة لحقوقه في محاكمة منصفة. وقالت رئيسة وزراء نيوزيلندا جاسيندا إرديرن إن تارانت لديه رخصة سلاح وخمسة أسلحة نارية. شجاعة بطل شوهد نعيم راشد في شريط الفيديو، الذي صور الهجوم على مسجد النور، وهو يحاول مواجهة المسلح الذي يطلق النار، وقد أصيب بجروح خطيرة، ونقل إلى المستشفى. تعود أصول راشد، 50 عاما، إلى مدينة أبوت آباد في باكستان. وكان يعمل مدرسا في كرايست تشيرتش. وأكدت وزارة الخارجية الباكستانية لاحقا وفاته جراء الجروح التي أصيب بها. وقد اعتبر بطلا على نطاق واسع. قال أخوه، خورشيد علام، إنه \"اعتاد منذ الطفولة على أن يقول، إنك يجب أن تقضي حياتك في مساعدة الآخرين، وعندما تموت سيفتخر الناس بك. لقد جسد بالفعل كل ما كان يق��له\". وكان بجانب راشد اثنان من أبنائه. وأكدت الخارجية الباكستانية وفاة ابنه الأكبر طلحة وجرح الآخر، الذي مازال يُعالج في المستشفى. ويقول أصدقاء الابن الأكبر إنه حصل على وظيفة جديدة أخيرا. وكان يأمل أن يتزوج قريبًا، وإنه كان بعمر 11 عامًا عندما انتقلت العائلة إلى نيوزيلندا. لا تزال الصدمة تتملك سكان كرايست تشيرتش بسبب أسوأ هجوم في تاريخ نيوزيلندا. وقال عم طلحة، المقيم في مدينة لاهور الباكستانية: \"تحدثت قبل بضعة أيام مع نعيم راشد، وأخبرني عن خططه للمجيء إلى باكستان وتزويج ابنه\". وأضاف \"لكننا الآن نجري الترتيبات اللازمة لإعادة جثمان الأب وابنه إلى باكستان\". تضحية من أجل الزوج قال مسؤولون في قنصلية بنغلاديش في نيوزيلندا إن ثلاثة أشخاص من أصل بنغالي قتلوا في الهجوم. وتفيد التقارير بأن حُسن آرا، 42 عاما، كانت في مصلى النساء في مسجد النور عندما سمعت صوت إطلاق نار، بينما كان زوجها المقعد، فريد الدين، على كرسيه المتحرك في مصلى الرجال. وقال ابن أخيها لصحيفة نيو آيد البنغالية: \"بعد سماع أصوات إطلاق النار مباشرة، هُرعت إلى مصلى الرجال لمعرفة ما يحدث ولإنقاذ زوجها، لكنها تلقت وابلا من الرصاص وقتلت\". ويقال إن زوجها قد نجا. وتقول عائلة الطفل موكاد إبراهيم، البالغ من العمر ثلاث سنوات، إنها لم تره منذ حادث إطلاق النار ولم تعثر عليه في جميع المستشفيات التي تعالج المصابين. وقال شقيقه عبدي إبراهيم لوسائل الإعلام المحلية إنهم يعتقدون أن موكاد قد قتل. وأضاف \"كان موكاد نشيطًا ومرحا ويحب أن يبتسم ويضحك كثيرًا\". وأكدت الشرطة مقتل طفل واحد على الأقل، لكنها لم تسمه، وإصابة العديد. وأكدت مدرسة كشمير الثانوية في مدينة كرايست تشيرتش أن اثنين من طلابها الحاليين وخريجا واحدا في عداد المفقودين. في حين يتلقى طالب آخر العلاج في المستشفى. وتقول عائلة أمجد حميد، 57 عاما، وهو من أصل أفغاني وكان يعمل طبيبا، لوسائل الإعلام النيوزيلندية إن أحدا لم يشاهده منذ حادث الهجوم على المسجدين يوم الجمعة. وأشاروا إلى أنهم بحثوا في المستشفى الذي يعمل فيه وأي مكان آخر يمكنهم التفكير فيه، لكنهم لم يعثروا عليه. وتعتقد العائلة إنه قتل. وقالت زوجته \"هاهان\" لصحيفة نيوزيلند هيرالد \"إنه لأمر فظيع ... كنا نأمل في إيجاد مستقبل أفضل لنا ولأطفالنا والأطفال الذين نخطط لإنجابهم\". ووصفت حميد بأنه \"كان رجلاً لطيفا جدا\". وقد انتقل الزوجان إلى نيوزيلندا منذ 23 عامًا، ولديهما ولدان. مصور من الشرطة النوزيلندية يلتقط صورا في موقع الهجوم. وكان حميد متخصصا في أمراض القلب التنفسية في مجلس مقاطعة كانتربيري الصحي. وقال ابنه حسام حميد \"من المفترض أن تكون نيوزيلندا دولة آمنة. لكنها تغيرت إلى الأبد\". وتقول الرابطة الأفغانية النيوزيلندية إنه تأكد أيضا مقتل رجل أفغاني ثان. ولم يعرف بعد اسمه وسنه. وكان محمد عبد الحميد أول إندونيسي يتأكد مقتله في الهجوم على المسجدين. وكان هناك سبعة إندونيسيين آخرين في المسجدين. وأكد السفير الإندونيسي، تانتوي يحيى، سلامتهم. وأكّدت وزارة الخارجية الباكستانية مقتل أربعة رجال في الهجوم هم: سهيل شاهد، سيد جاهانداد علي، سيد أريب أحمد، ومحبوب هارون. وبحسب المتحدث باسم الخارجية الباكستانية، محمد فيصل، لا يزال هناك ثلاثة أشخاص في عداد المفقودين نحاول التعرف عليهم. كما قتل أربعة أشخاص على الأقل من أصول صومالية في الهجوم على مسجد النور ا��ذي يديره صوماليون. وتنصح السلطات النيوزيلندية، الناجين بإخطار السلطات أنهم على قيد الحياة لطمأنة أقاربهم، ومن فقدوا أحدا بتسجيل أسمائهم في سجل أهالي المفقودين كي يتسنى إبلاغهم بأي معلومات عنهم.", "doc2": "Özünü ağdərili şovinist kimi təqdim edən 28 yaşlı avstraliyalı Brenton Tarrant törətdiyi hücumu Facebook səhifəsində yanlı yayımlayıb. Hadisədən sonra həbs olunmuş digər üç nəfərin hücumla əlaqəsi olmayıb, polis komissarı Mike Bush deyib. Christchurch şəhərində hücum nəticəsində həlak olmuş 50 insanın xatirəsi yad edilib, ölənlərdən birinin nəşinin dəfn olunmaq üçün veriləcəyi gözlənilir. Xəstəxanalara yerləşdirilmiş 34 nəfərin müalicəsi davam edir, onlardan bir neçəsinin ağır güllə yarası var. Dördyaşlı qızın vəziyyəti kririkdir. Həlak olanların nəşi çərşənbəyədək veriləcək Yeni Zelandiyanın Baş naziri Jacinda Ardern bəyan edib ki, \"silah haqqında qanuna dəyişikliklər ediləcək\". Bazar günü jurnalistlərə danışan Jacinda Ardern deyib ki, onun təbirincə, \"terror aktının\" qurbanlarının xatirəsi çərşənbə axşamı parlamentdə anılacaq. O qeyd edib ki, həlak olanların nəşi ailələrinə çərşənbə gününədək veriləcək. Jacinda Ardern deyib ki, hücumun canlı yayımı üçün istifadə edilən Facebook kimi sosial mediaların rolu ilə bağlı \"cavablandırılmalı suallar var\". Onun sözlərinə görə, bu cür platformalar \"geniş əhatəlidir\" və bu problem \"təkcə Yeni Zelandiya ilə bitmir\". Facebook bildirib ki, hücum hadisəsindən sonrakı 24 saat ərzində törədilmiş hücumu göstərən 1,5 milyon video bu platformadan silinib. Jacinda Ardern təsdiqləyib ki, hücuma 9 dəqiqə qalmış onun ofisi şübhəlidən gəlmiş sənəd alıb, lakin həmin sənəddə məkanla bağlı konkret məlumatlar omlayıb. O deyib ki, həmin sənəd iki dəqiqə ərzində təhlükəsizlik xidmətllərinə ötürülüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40285850", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40291172", "doc1": "الصفقة تشمل 36 طائرة بحسب ما ذكرته بلومبيرغ وتمت الصفقة على الرغم من انتقاد الرئيس الأمريكي دونالد ترامب لقطر في الآونة الأخيرة واتهامه لها بدعم الإرهاب. واتهم ترامب قطر الجمعة بأنها راع \"على مستوى عال\" للإرهاب، وقد يعرقل هذا جهود وزارة الخارجية الأمريكية التي تهدف إلى تخفيف التوتر المتصاعد والعزلة التي تفرضها دول خليجية ودول أخرى بعد قطع علاقاتها مع الدوحة. وكان الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، قد أشار إلى مساندته الخطوة التي اتخذتها الرياض تجاه الدوحة، بينما كان مسؤولون أمريكيون آخرون أكثر حيطة، ودعوا إلى إجراء حوار بين الأطراف لإنهاء الأزمة. الرئيس الأمريكي دعم خطوة الرياض تجاه قطر وقال بيان للبنتاغون إن الصفقة \"ستمكن قطر من الحصول على أحدث القدرات، وتزيد التعاون الأمني والمشاركة العملية بين الولايات المتحدة وقطر\". مواضيع قد تهمك نهاية وناقش ماتيس والعطية أيضا المخاوف الأمنية المشتركة، والقتال الذي يشنه التحالف الدولي على تنظيم الدولة الإسلامية، و\"ضرورة نزع فتيل التوتر حتى يتمكن الشركاء في منطقة الخليج جميعا من التركيز على الخطوة التالية وتحقيق الأهداف المشتركة\". ولم تفصح وزارة الدفاع الأمريكية عن أي تفاصيل أخرى عن الاتفاق، لكن بلومبيرغ أفادت بأن الاتفاق يشمل نحو 36 طائرة حربية. وقد صدقت وزارة الخارجية الأمريكية العام الماضي على بيع 72 طائرة من طراز إف-15 - النسر الضارب لقطر، وبلغت قيمة الصفقة حوالي 21 مليار دولار.", "doc2": "Reuters yazır ki, müqavilə, ABŞ Prezidenti Donald Trump-ın ölkəni terrorçuluğu dəstəkləməklə tənqid etməsinə baxmayaraq baş tutub. Saziş ABŞ-ın müdafiə naziri Jim Mattis və qətərli rəsmilər tərəfindən imzalanıb. Bloomberg bildirib ki, Qətər bu müqavilə ilə 12 milyard dollar qarşılığında 72 ədəd F-15 tipli döyüş təyyarəsi alacaq. ABŞ noyabr ayında Qətərə 72 döyüş təyyarəsini satmağa icazə verib. Donald Trump isə keçən həftə Qətəri terrorizmin \"yüksək səviyyəli sponsoru\" kimi qiymətləndirib. Bundan əvvəl Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Misir Qətərlə iqtisadi və diplomatik əlaqələri dayandırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/12/131225_turkey_cabinet_reshuffle", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2013/12/131226_turkey_new_cabinet", "doc1": "واختار أردوغان عشرة وزراء جدد بعد مباحثات خلال اجتماع مغلق مع الرئيس عبد الله غل. وشملت التغييرات وزرا العدل والنقل والأسرة والرياضة والصناعة إضافة إلى نائب رئيس الوزراء. ومن بين الوزراء المستقيلين، وزير البيئة أردغان بيرقدار الذي دعا رئيس الوزراء إلى الاستقالة أيضا. وقد استقال كل من بيرقدار، ووزير الاقتصاد ظافر تشقليان ووزير الداخلية معمر غولر، بعد أن ألقي القبض على ابنيهما. مواضيع قد تهمك نهاية ولكن الوزراء الثلاثة نفوا أن تكون لهم يد في فساد. \"لعبة قذرة\" وعرض أردغان تشكيلته الوزارية الجديدة الأربعاء على رئيس الجمهورية. وأبعد أيضا وزير شؤون الاتحاد الأوروبي، إيغمان باغيس، للاشتباه في ضلوعه في الفساد، ولكنه لم لم يعتقل ولم توجه له أي تهمة. وكان بيرقدار دعا رئيس الوزراء نفسه إلى الاستقالة معللا ذلك بأن عددا من مشاريع البناء تمت بموافقة رئيس الوزراء شخصيا. وقال: \" أود أن أعبر عن قناعتي بأن رئيس الوزراء الموقر عليه أيضا أن يستقيل.\" ولكن أردغان وصف تحقيقات الشرطة بأنها \"لعبة قذرة\". وتجري الشرطة التركية تحقيقا في اتهامات حول تحويلات مالية غير مشروعة إلى إيران ورشى تتعلق بمشروعات بناء. وعلى صعيد آخر، أعلن النائب الحالي في البرلمان ووزير الداخلية السابق، إدريس نعيم شاهين، إنه سيستقيل من حزب العدالة والتنمية الحاكم.", "doc2": "Cənab Erdoğan prezident Abdullah Güllə görüşündən sonra, on yeni nazirin adını açıqlayıb. Lakin istefa vermiş nazirlərdən biri, Ətraf Mühit naziri Erdoğan Bayraktar baş nazirin özünün istefasını tələb edib. Polis isə İrana qanunsuz pul köçürmələri və tikinti layihələrində rüşvət araşdırmalarını davam etdirir. Cənab Bayraktar, iqtisadiyyat naziri Zafer Cağlayan və daxili işlər naziri Muammer Güler oğulları gözaltına alındıqdan sonra istefa verib. Onların hər üçü oğullarına qarşı iddiaları rədd edir. Çərşənbə günü axşamı isə, İstanbulda hökümətdə korrupsiyaya qarşı nümayiş keçirilib, polislə iştirakçılar arasında qarşıdurma yaşanıb. \"Güc davası\" Təhlilçilərə görə, Türkiyədə baş verənlər əslində Erdoğan höküməti ilə nüfuzlu İslam xadimi Fethullah Gülen arasında \"güc davasıdır\". Gülenin yaratdığı Hizmet hərəkatının İslamın müasir üzü olduğu deyilir, lakin hərəkatın fəaliyyəti hər zaman tənqid edilir. Lakin Gülen araşdırmalara aiddiyyatı olmadığını bildirib. 1999-cu ildən Türkiyədə İslamçi dövlət yaratmaqda ittiham edilib və ABŞ-da, Pensilvaniyada yaşayır. Hökümət ya cənab Gülenlə fikir, ya da araşdırmalarla əlaqəsi olan onlarla polis rəsmilərini işdən azad edib. Jurnalistlərə də polis idarələrinin binalarına daxil olmağa izn verilmir, bu isə hökümətin araşdırmaları dayandırmağa çalışması kimi iddialara səbəb olub. Baş nazir isə prezident Gül ilə çərşənbə günü görüşüb və sonra yeni kabinetini açıqlayıb. Vəzifələrinə xitam verilmişlər arasında Avropa İttifaqı ilə Əlaqələr naziri Egemen Bağiş da var. Onun da korrupsiya qalmaqalına aid olmağu iddia edilsə də, indiyə qədər ona qarşı rəsmi ittiham irəli sürülməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-45750277", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44146031", "doc1": "سوف يُعقد القران في نفس المكان الذي عُقد فيه قران الأمير هاري وميغان ويجمع عقد القران هذه المرة الأميرة يوجيني، ابنة الأمير أندرو، وصديقها جاك بروكسبانك يوم 12 أكتوبر/تشرين الأول. وفيمايلي بعض المعلومات عن حفل الزفاف المرتقب. من هي الأميرة يوجيني؟ الأميرة يوجيني هي حفيدة الملكة إليزابيث والابنة الثانية للأمير أندرو وسارة، دوقة يورك. تبلغ يوجيني من العمر 28 عاما، وترتيبها التاسع من ��يث تولي العرش البريطاني بعد شقيقتها بيتريس. ويتذكر الجميع الشقيقتين بسبب ملابسهما التي ارتديناها خلال حفل زفاف الأمير وليام وكاثرين عام 2011. الأميرة يوجيني وشقيقتها الأميرة بيتريس يلوحان خلال حفل زفاف دوق ودوقة كامبريدج وتحمل الأميرة لقب \"سمو الأميرة الملكية يوجين أميرة يورك\"، وسوف تحتفظ بلقبها الملكي عندما تتزوج، وسوف يكون لها حق اختيار الانتساب للقب الزوج. وتدير الأميرة، التي درست اللغة الإنجليزية وتاريخ الفن في جامعة نيوكاسيل، متحف \"هاوسر آند ويرث\" للفن المعاصر في لندن. وتحتفظ يوجيني بعلاقة وثيقة جدا مع أبويها اللذان انفصلا وهي طفلة، ولا يزالان أصدقاء. وتقول والدتها إنهم أطلقوا عليها اسم يوجيني نسبة لحفيدة للملكة فيكتوريا، تدعى فيكتوريا يوجيني. يوجيني (يمين) مع والدتها وشقيقتها من هو الزوج؟ التقى جاك بروكسبانك، المدير السابق لمطاعم ماهيكي في ماي فير بلندن، الأميرة يوجيني عندما كانت تبلغ من العمر 20 عاما، في رحلة تزلج في فيربير في جبال الألب السويسرية. ويقول بروكسبانك، مدير علامة \"تيكيلا\" التجارية، والذي يبلغ من العمر 32 عاما، إنه \"أحبها من أول نظرة\". درس بروكسبانك في المدرسة العامة في باكينغهام، وعمل في الحانات والمطاعم لعدة سنوات وقال في إحدى المرات إنه يحلم بتدشين سلسلة حانات. يعمل جاك بروكسبانك مديرا للعلامة التجارية تيكيلا ويقال إن الملكة إليزابيث باركت الزيجة عندما حضر الاثنان حفل عيد ميلاد الأمير هاري ال32 في بالمورال. كما حصل جاك على موافقة حماته، التي قالت إنها \"أحبت جاك\" في مجموعة من المشاركات المدونة على مواقع التواصل الاجتماعي احتفاء بإعلان الموافقة. ووصفه حماه، الأمير أندرو، بأنه \"شاب رائع\". وقد تقرر الملكة منح جاك لقبا قبل الزفاف، وسيعيش الزوجان معا في شقة تعرف باسم \"إيفي كوتيدج\" في قصر كنسينغتون. خاتم الخطوبة الخاص بالأميرة يوجيني كان مرصعا بالياقوت المحاط بفصوص من الألماس أين ومتى يعقد عقد القران؟ يُعقد عقد القران في الساعة 11 صباحا بالتوقيت الصيفي البريطاني يوم 12 أكتوبر/تشرين الأول في كنيسة القديس جورج في قصر ويندسور. وهو نفس المكان الذي عقد فيه الأمير هاري وميغان عقد قرانهما. وسوف يستقل الزوجان بعد انتهاء المراسم عربة تخترق شوارع ويندسور، لكنهما لن يذهبا إلى \"لونغ ووك\" مثلما فعل دوق ودوقة ساسكس في مايو/أيار الماضي. وسوف تستضيفهما الملكة بعد الظهر مع الضيوف في قصر ويندسور. كنيسة القديس جورج في ويندسور التي سيعقد فيها عقد القران من الذي يموّل تكاليف حفل الزفاف؟ مثلما حدث في حفل الزفاف الملكي السابق هذا العام، سيكون تمويل تكاليف حفل الزفاف بصفة شخصية باستثناء التأمين، الذي يموله دافعو الضرائب. وتزعم حملة جماعة \"ريبابليك\" المناهضة للملكية أن تكاليف التأمين تقدر بنحو مليوني جنيه استرليني. ولم يُكشف حتى الآن عن فاتورة تكاليف التأمين الخاصة بحفل زفاف الأمير هاري وميغان ماركل، لكن من المتوقع أن تكون تكاليف هذا الزفاف أقل نظرا لصغر مرتبة الزوجين داخل الأسرة الملكية. هل ستقدم المغنية إيلي غولدينغ، صديقة الأميرة يوجيني، عرضا في حفل الزفاف؟ ضيوف حفل الزفاف؟ مثلما حدث في حفل زفاف ميغان وهاري، وُجهت دعوة لنحو 1200 فرد لحضور عقد القران. وقال قصر باكينغهام إنه تلقى ما يزيد على 100 ألف طلب من راغبين في حضور الحفل. وسوف يحضر مندوبو الجمعيات الخيرية والمنظمات في حدي��ة القصر، من بينهم المستشفى الملكي الوطني لتقويم العظام، و معهد مكافحة السرطان للمراهقين، وجميعة \"جيش الخلاص\" الخيرية وصندوق الأمم المتحدة الاستئماني للقضاء على العنف ضد المرأة. كما يحضر أطفال من مدرستين محليتين، هما مدرسة القديس جورج و مدرسة كاوورث فليكسلاندز. الأميرة يوجيني مع والدها الأمير أندرو خلال الزفاف الملكي في شهر مايو/أيار الماضي ويشارك نحو 800 شخص في حضور حفل الزفاف، من بينهم عدد قليل من الوجوه الشهيرة، وعدد من أصدقاء يوجيني كالمغنية إيلي غولدينغ، وعارضة الأزياء كارا ديليفينغ. معلومات عن فستان الزفاف؟ قالت الأميرة لمجلة \"فوغ\" إن الفستان هو الشيء الذي كانت\"حريصة جدا\" عليه. وأضافت: \"بمجرد إعلاننا الزفاف، حددت المصمم والشكل مباشرة\". وألمحت إلى أفكارها خلال مقابلة مع برنامج \"ذا وان شو\" لبي بي سي ردا على سؤال يتعلق بما إذا كانت سترتدي فستانا منسدلا أم فستانا منتفخا، أجابت يوجيني \"ربما سيكون مزيجا بين الاثنين. هل يمكن عمل ذلك؟\" صمم فستان الخطوبة مصمم الأزياء إرديم واقتُرح اسم \"إرديم\"، مصمم أزياء في لندن، كواحد من المفضلين لتصميم فستان الزفاف. وكانت الأميرة قد ارتدت فستانا عليه نقوش أزهار من تصميمه ظهرت به في صور الخطوبة في قصر باكينغهام. من سيعقد القران في الكنيسة؟ يعقد مراسم الزفاف دينيا ديفيد كونر، كبير رجال الدين في كنيسة القديس جورج في ويندسور، الذي سبق وعقد المراسم الدينية لقران دوق ودوقة ساسكس في شهر مايو/أيار الماضي. وسوف يقود الصلاة جون سينتامو، كبير أساقفة يورك، الذي يعد أول رئيس أساقفة بريطاني أسمر البشرة وأعلن استقالته مؤخرا. جون سينتامو، كبير أساقفة يورك، سيقود الصلاة وتُبث مراسم الزفاف كاملة على قناة \"آي تي في\"، كفقرة مفتوحة خاصة ضمن برنامج \"هذا الصباح\" الذي يقدمه إيمون هولمز وروث لانغسفورد في ويندسور من الساعة 9:25 صباحا إلى 12:30 ظهرا. كما يمكن متابعة مراسم الزفاف على الموقع الإلكتروني لبي بي سي نيوز و قناة بي بي سي نيوز. --------------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Bu nikahlar və toy mərasimləri müxtəlifliyi ilə fərqlənib - edamlar, uşaqlar arasında kəbindən tutmuş milyardlarla televiziya tamaşaçısının izlədiyi Cambridge hersoqu və hersoqinyasının toyunadək. Bu yazıda kral nikahlarının ən yadda qalan məqamlarına nəzər salınır. Ağ rəngli nikah geyimləri Kraliça Victoria və əri - şahzadə Albert ilə gəlinlik paltarında təsvir olunub. Kraliça Victoria Britaniyanın ən məşhur monarxlarından biri olmaqla yanaşı eləcə də dünyaboyu milyonlarla insanların keçirdikləri toy mərasimlərinin tərbitatında öz sözünü demiş bir adamdır. O, taxtaca keçdikdən qısa zamandan sonra 1840-cı ildə şahzadə Albert-ə ərə gedir. Britaniya kraliçası Victoria-nın hökmranlığı 63 il çəkib və ondan daha uzun müddət Britaniya taxtacında qalan yalnız hazırki kraliça Elizabeth II-dir. Kraliça Victoria-nın toyu keçirilən dövrdə o vaxtın toy modasında rəngbərəng gəlinlik paltarı dəbdə olduğundan, onun ağ ipək satindən tikilmiş gəlinlik paltarı toy mərasimləri mərasimlərində yeni söz oldu . O dövrlərdə kraliça Victoria-dan əvvəl də toya ağ rəngli gəlinlik paltarında çıxanlar olmuşdu, lakin Britaniya kraliçasının toy məclisi dünyada geniş işıqlandırılması ağ rəngli gəlinlik paltarının qlobal miqyasda toy modasının yeni dəbinə çevrilməsinə şərait yaratdı. Qlobal auditoriya Cambridge hersoqu və hersoqinyası Buckingham sarayının eyvanında pərəstişkarları və tamaşaçılar qarşısında öpüşürlər. Şahzadə William və Catherine Middleton-un toyu o dərəcədə böyük maraq doğuran bir hadisəyə çevrildi ki, \"gəlin rəfiqəsi\" rolunda toyda iştirak edən Catherine Middleton-un bacısı Pippa dərhal beynəlxalq səviyyəli məşhura çevrildi. 2011-ci ild�� keçirilmiş həmin toyu medianın verdiyi məlumata görə, dünyaboyu 2 milyard tamaşaçı izləyib. Bu rəqəmin doğru olub-olmamasından asılı olmayaraq, aydındır ki, Şahzadə William və Catherine Middleton-un toyunu izləyənlərin sayı şahzadə Charles ilə Ledi Diana Spencer-in toynu izləmiş 750 milyon (yenə də, təxmin olunduğuna görə) tamaşaçının sayından, hər halda, çox olub. Minimum romantiklik Kraliça I Mary İngiltərədə katolisizmi yaymaq üçün sülaləsini davam etdirmək arzusunda idi və bunun üçün uşaq doğmaq istəyirdi. Müasir dövrdə kral nikahları məhəbbətdən başlaya bilərsə də, bir neçə əsr bundan əvvəl bu siyasi ittifaq və sxemlər qurulmasına hesablanmış taxtac oyunlarına daha çox bənzəyirdi. 1554-cü ildə İngiltərə kraliçası I Mary İspaniya kralı II Philip ilə evlənəndə cütlük ölkələrinin nüfuzunun artacağına və Avropada Roma katolisizminin güclənməsinə ümid edirdi. I Mary nikahdan cəmi 4 il sonra vəfat etdi. Ölümündən əvvəl Philip onu sonuncu dəfə 1 il əvvəl görmüşdü. Bu nikahın ailə həyatı üçün yox, siyasi məqsədlər üçün bağlandığı sirr deyildi. Bir müddət sonra Philip İngiltərəni işğal edib orada kral olmağa cəhd göstərmişdi. Qənaətçilik toyu Kraliça Elizabeth-in əri şahzadə Philip İkinci Dünya müharibəsi dövründə Britaniya Kral Donanmasında xidmət edib. Kraliça II Elizabeth-in Edinburgh hersoqu ilə toyu mühüm dövlət tədbiri kimi Londonun Westminster abbatlığında təşkil edildi. Toya bütün dünyadan krallar və kraliçalar da daxil olmaqla, 2000-dək qonaq dəvət olunmuşdu. Toy 1947-ci ildə keçirildiyi zaman Britaniya İkinci Dünya müharibəsindən sonrakı ərzağın və digər malların əhaliyə qənaətçilik normaları əsasında verilməsi dövrünü hələ yaşamaqda idi. O cümlədən parçalar da talonlarla vətəndaşlara verilirdi. Odur ki, o zaman hələ şahzadə titulunda olan Elizabeth də gəlinlik paltarını aldığı talonların payına düşən parçadan tikdirməli idi. Lakin kral ailəsinə mənsubluq müəyyən imtiyazlar təmin etdiyindən hökumət şahzadə Elizabeth-ə əlavə 100 talon ayırmışdı. Ən çox evlənən Birinci arvadından boşanaraq VIII Henry İngiltərə Kilsəsinin protestantlığa üz çevirməsinə təkan vermiş oldu. VIII Henry İngiltərə monarxları arasında ən çox evənənidir. Onun birinci nikahı qardaşının dul arvadı Araqonlu Catherine ilə 1509-cu ildə bağlanıb. Ona oğul yox, qız doğdugundan sonra Araqonlu Catherine boşadıldı. Bunun ardınca İngiltərənin Roma Katolik Kilsəsilə yolları da ayrıldı. Sonra Henry Anne Boleyn ilə evləndi, onun da doğduğu övlad qız çıxdı, bir müddətdən sonra Anne Boleyn uydurma zina ittihamı ilə edam olundu. Onun növbəti arvadı Jane Seymour nəhayət kral üçün oğul doğdu, lakin doğuşdan bir müddətdən sonra Jane Seymour vəfat etdi. Bundan sonra Henry Almaniyanın protestant əsilzadələrin rəğbətini qazanmaq məqsədi ilə Anne of Cleeves ilə evləndi, 6 aydan sonra isə onu boşadı. 50 yaşına yaxınlaşanda Henry-nin növbəti arvadı yeniyetmə yaşlarında olan Catherine Howard oldu, lakin 2 ildən sonra o, edam olundu. VIII Henry sonuncu nikahını Catherine Parr ilə bağlayıb, bu nikah kralın 1547-ci ilədək. Yəni, kralın ömrünün sonunadək davam edib. Ən feminist Wales şahzadəsi Diananın gəlinlik paltarının şleyfi 8 metr uzunluğunda olub. Şahzadə Charles ilə Ledi Diana Spencer-in 1981-ci ildə toyu bir neçə səbəbdən yaddaqalan oldu - Diananın gəlinlik paltarının şleyfinin uzunluğu 8 metr etdi - bu, kral toylarına geyilən ən uzun şleyfi gəlinlik paltarı i Digər tərəfdən, Diananın gəlinlik paltarının qiyməti də ən bahalı idi - 100 milyon dollardan da baha. Lakin, eyni zamanda, bu toy feminist jestləri ilə də yadda qaldı - ilk dəfə idi ki, gəlin ərinə \"tabe\" olacağı barə vəd verməmişdi. Wales şahzadəsi Diana şahzadə Charles-in kral olmaq qabiliyyətini, onun ailəsini və müşavirlərini tənqid edəndən sonra 1992-ci ildə ərindən ayrıldı. O, eləcə də zina etdiyini etiraf etdi. Bütün dünyada məşhurlaşmış Wales şahzadəsi, 1996-cı ildə boşandıqdan sonra 1997-ci ildə avtomobil qəzasında öldü. Ən gənc 1328-ci ildə 7 yaşlı Joan of the Tower ilə kəbini kəsiləndə Şotlandiya kralı II David-in 4 yaşı olub. Kəbin kəsilərkən David kral deyil idi, bu ada o, 5 yaşında layiq görüldü. Onun arvadı ilə nikahının siyasi zəminini İngiltərə ilə Şotlandiya arasında imzalanmış sülh müqaviləsi təşkil edirdi. Bir neçə ildən sonra kral David arvadının qardaşı tərəfindən idarə olunan İngiltərəyə hücum çəkdi. O, İngiltərədə əsir düşərək 11 il ərzində əsirlikdə saxlanıldı və azadlığa çıxandan sonra heç zaman bir daha arvadını görmədi.di."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-54320332", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37533545", "doc1": "وبحسب الصحيفة - التي تقول إنها حصلت على سجلّات ضرائب ترامب وشركاته خلال عقدين - لم يدفع ترامب أي ضرائب عن عشرة أعوام من الأعوام الـ15 الماضية. وتكشف السجلات \"خسائر مزمنة وسنوات من التهرب الضريبي\"، بحسب نيويورك تايمز. ونفى ترامب ما ورد في تقرير الصحيفة بوصفه \"أخبار كاذبة\". وبعد نشر تقرير الصحيفة يوم الأحد، قال ترامب لمراسلين: \"في الواقع لقد دفعت، لكنكم سترون ذلك بمجرد إنهاء إقراراتي الضريبية.. إنها قيد الفحص منذ فترة طويلة\". مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف الرئيس: \"(دائرة الإيرادات الداخلية) لا تعاملني جيدا.. إنهم يعاملونني على نحو سيء للغاية. هناك أشخاص في دائرة الإيرادات الداخلية يعاملونني على نحو سيء للغاية\". وواجه ترامب دعاوى قضائية بعدما رفض الكشف عن وثائق متعلقة بثروته وأعماله. وهو أول رئيس منذ السبعينيات لا يكشف عن إقراراته الضريبية، على الرغم من أن القانون لا يلزمه بذلك. وقالت نيويورك تايمز إن المعلومات الواردة في تقريرها \"قُدّمت من مصادر لها حق قانوني في الاطلاع عليها\". ويأتي التقرير قبل أيام من أول مناظرة بين ترامب ومنافسه الديمقراطي في انتخابات الرئاسة المقبلة، جو بايدن، وقبل أسابيع من الانتخابات المقررة في يوم 3 نوفمبر/ تشرين الثاني. ما هي المزاعم الرئيسية؟ رفضت المجموعة التي تمثل شركات ترامب المزاعم التي نشرتها الصحيفة قالت صحيفة نيويورك تايمز إنها اطلعت على إقرارات ضريبية خاصة بالرئيس ترامب والشركات التي تملكها مجموعته \"ترامب أورغانيزايشن\"، عن فترة تمتد حتى التسعينيات، بالإضافة إلى كشوف الضرائب الخاصة به لعامي 2016 و2017. وزعمت الصحيفة أن ترامب دفع ضريبة دخل قيمتها 750 دولاراً فقط عن عام 2016، و750 دولاراً أخرى عن عام 2017، كما لم يدفع أي ضرائب دخل عن عشرة أعوام من الأعوام الـ15 الماضية، \"لأنه إلى حد بعيد أعلن خسارة أموال أكثر مما جناه\". وقبل أن يصبح رئيسا، اشتهر ترامب بأنه رجل أعمال من المشاهير وقطب في مجال العقارات. لكن نيويورك تايمز تقول إن تقاريره المقدمة إلى دائرة الإيرادات الداخلية \"تصوّر رجل أعمال يحصل على مئات الملايين من الدولارات سنويا وعلى الرغم من هذا يعاني من خسائر مزمنة يوظفها بقوة لتفادي دفع ضرائب\". وفي سجل عام لعام 2018، صرّح الرئيس ترامب بأنه حقق أرباحا بقيمة 434.9 مليون دولار على الأقل. وتجادل الصحيفة حول هذا الأمر زاعمة أن الإقرارات الضريبية تظهر أنه خسر 47.4 مليون دولار. ورفضت مجموعة شركات ترامب بدورها المزاعم التي نشرتها الصحيفة. وردّ كبير المسؤولين القانونيين في مجموعة ترامب، آلان غارتن، على ما نشرته الصحيفة قائلاً: \"معظم، إن لم تكن جميع، الحقائق تبدو غير دقيقة\". وأضاف غارتن: \"خلال العقد الماضي، دفع الرئيس ترامب عشرات الملايين من الدولارات كضرائب شخصية للحكومة الفيدرالية، بما فيها ضرائب خاصة بالملايين منذ إعلان ترشحه في 2015\". ما هي المزاعم الأخرى في التقرير؟ حقق ترامب 427.4 مليون دولار من برنامج \"المبتدئ\" The Apprentice التلفزيوني في عام 2018 زعمت الصحيفة أن \"معظم\" شركات ترامب الكبرى، مثل ملاعب الغولف والفنادق، \"تبلغ عن خسارات بالملايين، إن لم يكن عشرات الملايين، عاماً بعد عام\". \"هذه المعادلة عنصر مهم في إدارة أموال ترامب: استخدام أرباح شهرته لشراء ودعم أعمال تنطوي على مخاطر، ثم إشهار خسائرها لتفادي الضرائب\"، بحسب معدي التقرير روس بوتنر وسوزان كريغ ومايك ماكنتاير. ويزعم التقرير أن ترامب مسؤول بصفة شخصية عن قروض تتجاوز قيمتها 300 مليون دولار، يستوجب تسديدها في الأعوام الأربعة القادمة. كما يزعم أن بعض شركات ترامب تلقّت أموالاً من \"جماعات ضغط ومسؤولين أجانب وآخرين يسعون لنيل مقابلة شخصية أو تصريح أو خدمة\" من الرئيس. وقالت الصحيفة إنها استخدمت سجلات الضرائب لمعرفة مقدار الدخل الذي يحققه الرئيس من شركاته في الخارج، زاعمة أنه حقق إيرادات قدرها 73 مليون دولار من الخارج، في أول عامين له في البيت الأبيض. وجاء جزء كبير من ذلك من ملاعب الغولف، التي يمتلكها في أيرلندا واسكتلندا، لكن الصحيفة تقول إن منظمة ترامب تلقت أيضا أموالا \"من صفقات ترخيص في بلدان يحكمها قادة ذوو ميول استبدادية أو بلدان ذات جغرافيا سياسية شائكة\". وزعمت الصحيفة أن صفقات الترخيص جلبت 3 ملايين دولار من الفلبين، و2.3 مليون دولار من الهند، ومليون دولار من تركيا. وتقول الصحيفة إن الرئيس ترامب حقق 427.4 مليون دولار في عام 2018 من عوائد برنامج \"المبتدئ\" The Apprentice التلفزيوني الأمريكي، وكذلك من صفقات علامات تجارية حيث تدفع منظمات مقابل استخدام اسمه. كما تزعم الصحيفة أنه حقق 176.5 مليون دولار من خلال الاستثمار في مبنيين يضمان مكاتب في ذلك العام. ومع ذلك، تزعم صحيفة نيويورك تايمز أن الرئيس لم يدفع أي ضرائب تقريبا عن هذه الإيرادات، لأنه ذكر أن أعماله تكبدت خسائر كبيرة. كما تزعم أن الرئيس ترامب يستفيد من قانون للضرائب، يُمكّن أصحاب الأعمال من \"ترحيل الخسائر المتبقية لتقليل الضرائب في السنوات المقبلة\". وفي عام 2018، على سبيل المثال، تقول الصحيفة إن أكبر منتجع للغولف يملكه الرئيس ترامب بالقرب من ميامي - ترامب ناشيونال دورال - تكبد خسائر بلغت 162.3 مليون دولار. وعلى نحو مشابه، فإن ملعبي الغولف التابعين له في اسكتلندا وآخر في أيرلندا تكبدت خسائر مجتمعة، قدرها 63.3 مليون دولار، كما يُزعم.", "doc2": "New York Times qəzeti yazır ki, bu, respublikaçıların namizədinə təxminən 18 il qanuni yolla vergi ödəməkdən yayınmağa yardım edib. Onun kampaniyası cənab Trump-ın vergi bəyannamələrini dərc etməkdən imtina edib və onun zərərinin miqyası nə təsdiq, nə də təkzib edib. Demokratların namizədi Hillary Clinton onun vergi sənədlərinin xeyli hissəsini əldə edib. Bazar ertəsi ilk prezidentlik debatı zamanı xanım Clinton qeyd edib ki, rəqibi \"dəhşətli bir şeyi\" gizlədir. Xanım Clinton onu federal gəlir vergisini ödəməməkdə ittiham edərkən cənab Trump cavab verib: \"Bu, mənim ağıllı olduğumu göstərir\". Hillary Clinton təxminən son 40 il üçün vergi bəyannamələrini ictimaiyyətə təqdim edib. Xanım Clinton ilk debatda vergi məsələsini qabardıb \"Çox bacarıqlı iş adamı\" New York Times qəzetinin məqaləsində deyilir ki, sənədlər müxbirlərdən birinə ötən ay göndərilib. Daşınmaz əmlak maqnatının sabiq mühasibi, cənab Trump-ın vergi bəyannamələrini doldurmuş Jack Mitnick bildirib ki, sənədlər 1995-ci il sənədlərinin bir hissəsinin həqiqi surətidir. Şənbə günü cənab Trump New York Times-ı \"Clinton kampaniyasının bir hissəsi\" adlandırıb. Onun kampaniyası bildirib ki, cənab Trump \"çox bacarıqlı iş adamı\"dır və biznesi, ailəsi və işçiləri qarşısında qanunla nəzərdə tutulandan artıq vergi ödəməməyə məsuliyyətlidir. 1976-cı ildən bəri ABŞ-da prezidentliyə bütün namizədləri vergi bəyannamələrini ictimailəşdirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2015/05/150512_world_education_map", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/05/150513_education_ratings", "doc1": "مستوى التعليم مرتبط بمستوى النمو الاقتصادي وتتربع سنغافورة على القمة وبعدها هونغ كونغ ثم كوريا الجنوبية، وتتشارك كل من اليابان وتايوان في المستوى الرابع، بينما تحتل دول من أفريقيا وأمريكا الجنوبية مراتب متدنية. أما بالنسبة للدول العربية التي شملها التصنيف وهي تسع دول فتتباين في مستوياتها مقارنة بمستوى التعليم في العالم. وتتصدرها الإمارات التي تحتل المرتبة الـ 45 في الجدول. وتأتي البحرين في المرتبة الـ 57 ثم لبنان (58) فالأردن (61) وتونس (64) والسعودية (66) وقطر (68). وتندرج عمان (72) والمغرب (73) من ضمن العشر دول التي تأتي في ذيل القائمة. ويأتي بعد عمان والمغرب ثلاث دول هي الهندوراس (74) وجنوب أفريقيا (75) وفي النهاية غانا (76). وتبين هذ الدراسة التي تغطي نحو ثلث بلدان العالم موقعها في الخارطة التعليمية مقارنة بالأداء على النطاق الدولي. مواضيع قد تهمك نهاية وتأتي بريطانيا في التسلسل 20 وهي من بين الدول الأوروبية ذات الأداء العالي، لكن الولايات المتحدة تحتل الرقم 28. وترى لجنة بحث تابعة لمنظمة التعاون الاقتصادي والتنمية أن هناك علاقة بين مستوى التعليم والنمو الاقتصادي للبلد، فكلما كان مستوى التعليم مرتفعا كلما تحسن الأداء الاقتصادي. ويقدم التحليل، المستند الى النتائج المحرزة في الرياضيات والعلوم، أوسع خارطة لمستويات التعليم حول العالم. والمؤشر الذي استخدم على نطاق واسع كان اختبارات منظمة التعاون الاقتصادي والتنمية المعروفة باسم \"اختبارات البيتزا\"، التي ركزت على أكثر البلدان الصناعية رخاء. اضغط للدخول الى اختبار سريع لمعلوماتك يعطيك فكرة عن \"اختبارات البيتزا\". لكن التصنيف الأخير يشمل مدى أوسع للبلدان؛ حوالى ثلث بلدان العالم، ويبين موقع بلدان مثل إيران وجنوب أفريقيا وبيرو وتايلندا بالمقارنة العالمية. ويظهر الأداء الضعيف للولايات المتحدة التي تأتي بعد فيتنام. ويبين نزول السويد، التي حذرت منظمة التعاون الاقتصادي والتنمية من وجود مشاكل خطيرة في نظامها التعليمي. ومن المقرر أن تقدم نتائج ما توصلت إليه الدراسة أثناء منتدى التعليم العالمي الذي ينعقد الاسبوع المقبل في كوريا الجنوبية، حيث تسعى الأمم المتحدة الى وضع خطة لرفع مستوى التعليم في العالم بحلول عام 2030.", "doc2": "Cədvələ Sinqapur başçılıq edir, onun ardınca Honq Konq gəlir. Cədvəldə sonuncu ölkə isə Qanadır. Böyük Britaniya 20-ci yerdə, yaxşı nailiyyətlər əldə etmiş Avropa ölkələrinin arasındadır. ABŞ 28-ci yeri tutub. İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (OECD) təhlil mərkəzi bildirib ki, cədvəl təhsillə iqtisadi artım arasındakı bağlılığı göstərib. Cədvələ başçılıq edən Sinqapur 1960-cı illərdə ən savadsız ölkələrdən biri olub. Əfqanıstan kimi bəzi ölkə haqqında reytinqlə bağlı məlumat verilməyib. İndiyədək belə reytinqlər yalnız OECD-nin Pisa test proqramı ilə yalnız sənayeləşmiş ölkələr üçün keçirilib. Hazırkı reytinq isə 76 ölkəni əhatə edir və buraya İran, Cənubi Afrika, Peru və Tayland kimi ölkələr daxildir. Cədvəl Birləşmiş Ştatlarda təhsilin Avropadan geridə olduğunu nümayiş etdirir. OECD nümayəndəsi Andreas Schleicher təhsildə tərəqqinin miyasının ilk dəfə nümayiş etdirildiyini deyir. Ölkələr riyaziyyat və elm fənləri üzrə 1. Sinqapur 2. Honq Konq 3. Cənubi Koreya 4. Yaponiya (birgə) 4. Tayvan (birgə) 6. Finlandiya 7. Estoniya 8. İsveçrə 9. Hollandiya 10. Kanada 11. Polşa 12. Vyetnam 13. Almaniya 14. Avstraliya 15. İrlandiya 16. Belçika 17. Yeni Zelandiya 18. Sloveniya 19. Avstriya 20. Birləşmiş Krallıq 21. Çexiya Respublikası 22. Danimarka 23. Fransa 24. Latviya 25. Norveç 26. Lüksemburq 27. İspaniya 28. İtaliya (birgə) 28. Birləşmiş Ştatlar (birgə) 30. Portuqaliya 31. Litva 32. Macarıstan 33. İslandiya 34. Rusiya 35. İsveç 36. Xorvatiya 37. Slovakiya Respublikası 38. Ukrayna 39. İsrail 40. Yunanıstan 41. Türkiyə 42. Serbiya 43. Bulgaria 44. Rumıniya 45. BƏƏ 46. Kipr 47. Thayland 48. Chili 49. Qazaxıstan 50. Ermənistan 51. İran 52. Malaysiya 53. Kosta Rika 54. Meksika 55. Uruqvay 56. Çernoqoriya 57. Bahreyn 58. Livan 59. Gürcüstan 60. Braziliya 61. İordaniya 62. Argentina 63. Albaniya 64. Tunis 65. Makedoniya 66. Səudiyyə Ərəbistanı 67. Kolumbiya 68. Qətər 69. İndonesiya 70. Botsvana 71. Peru 72. Oman 73. Mərakeş 74. Honduras 75. Cənubi Afrika 76. Qana Nəticələr gələn həftə Cənubi Koreyada keçiriləcək Dünya Təhsil Forumunda rəsmən açıqlanacaq. Bu forumda Birləşmiş Millətlər Təşkilatı qlobal təhsilin 2030-cu ilədək hədəflərini müzakirə edəcək. OECD tərəfindən buraxılmış və Stanford Universitetindən Eric Hanushek və Münhen Universitetindən Ludger Woessmann tərəfindən yazılmış hesabatda deyilir ki, təhsilin yüksək göstəriciləri aid olduğu ölkənin uzun perspektivdə varlana biləcəyinin proqnozu ola bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140324_russia_ukraine_first_talks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140324_cameron_g8_summit", "doc1": "لقاء لافروف مع نظيره ديشتشيتسيا جاء على هامش قمة الأمن النووي المنعقدة في مدينة لاهاي بهولندا وأكد لافروف أن روسيا ليست قلقة من احتمال استبعادها من مجموعة الدول الصناعية الثمانية الكبرى \"جي 8\". وكانت الدول السبع الأخرى في المجموعة قد اتفقت فيما بينها على إلغاء قمة كان من المقرر عقدها في روسيا. وتتزامن تلك الخطوة مع انسحاب القوات الأوكرانية من القرم بعد أن استولت القوات الروسية على القواعد العسكرية في المنطقة. وضمت روسيا في وقت سابق من شهر مارس/آذار شبه جزيرة القرم في أعقاب الاستفتاء الذي اعتبرته الحكومة الأوكرانية والدول الغربية غير قانوني. مواضيع قد تهمك نهاية \"حوار وطني\" اتفق بقية الدول الأعضاء في المجموعة على إلغاء القمة التالية للمجموعة والتي كان من المقرر عقدها في روسيا وجاء لقاء لافروف مع ديشتشيتسيا على هامش قمة الأمن النووي المنعقدة في مدينة لاهاي بهولندا. وفي تصريحاته لمؤتمر صحفي، قال لافروف إن بلاده \"تعرض رؤيتها لبناء حوار وطني جيد، آخذة في الاعتبار جميع أفراد الشعب الأوكراني\". وأضاف لافروف أنه لا يرى وقوع تأثير كبير على بلاده إذا ما جرى استبعادها من مجموعة الثمانية لضمها شبه جزيرة القرم تحت سيطرتها. وتابع قائلا: \"إذا ما كان أصدقاؤنا من الدول الغربية يعتقدون أن هذا التشكيل قد دام طويلا، فلا بأس من خروجنا إذن، فعلى الأقل، نحن لا نحاول التمسك به.\" فيما اتفق بقية الدول الأعضاء في المجموعة، والذين عقدوا اجتماعات أيضا على هامش القمة النووية، على إلغاء القمة التالية للمجموعة والتي كان من المقرر عقدها في روسيا، كما طالب العديد من الأعضاء في القمة بتجميد عضوية روسيا فيها. ونقلت وكالة \"رويترز\" للأنباء عن مسؤول في وزارة الخارجية الأمريكية قوله إن وزير الخارجية الأمريكي جون كيري التقى نظيره الروسي الاثنين، وأعرب له عن \"قلقه الشديد\" إزاء التواجد المكثف للقوات الروسية على الحدوجد مع أوكرانيا. جاء الأمر للقوات الأوكرانية بالانسحاب بعد استيلاء القوات الروسية على القاعدة البحرية في فيودوسيا وكان الرئيس الأمريكي باراك أوباما قد قال في وقت سابق للمحادثات إن أوروبا وأمريكا يدعمان الحكومة الأوكرانية والشعب الأوكراني. انسحاب أوكراني ففي حضور رئيس الوزراء الهولندي مارك روتيه، قال أوباما إن الولايات المتحدة وأوروبا \"يتفقون لجعل روسيا تدفع الثمن جراء ما قامت به في أوكرانيا حتى الآن.\" من ناحية أخرى، أمر الرئيس الأوكراني المؤقت أوليكساندر تورتشينوف بالانسحاب العسكري من شبه جزيرة القرم الاثنين، وذلك \"نتيجة للتهديدات الروسية على حياة أفراد الخدمة العسكرية الأوكرانية وعائلاتهم\". وجاءت تصريحاته تلك في أعقاب استيلاء القوات الروسية على القاعدة البحرية في فيودوسيا، آخر القواعد العسكرية التابعة لأوكرانيا في المنطقة، ليكون ذلك ثالث هجوم من نوعه خلال يومين. وضمت روسيا شبه جزيرة القرم إليها في السادس عشر من مارس/آذار الجاري، بعد أن أطاحت المظاهرات الاحتجاجية بفيكتور يانوكوفيتش، الرئيس الأوكراني الموالي لروسيا. بينما ردت الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي على ذلك بسلسلة من العقوبات التي طالت عددا من الأفراد، بما في ذلك مسؤولون روس وجه إليهم الاتهام بالمشاركة في عملية الضم تلك.", "doc2": "Rusiya və Ukrayna XİN başçılarının görüşü Haaqada nüvə sammiti keçirilərkən baş tutub Cənab Lavrov deyir ki, Rusiya G8-dən (\"Böyük Səkkizlər\") xaric olunmaq prospektivinə biganədir. Qrupun digər üzvləri iyun üçün planlaşdırılmış sammiti Rusiyada keçirməmək qərarına gəliblər. Bu ərəfədə Rusiya hərbi qüvvələri Krımdakı hərbi bazaları zəbt edəndən sonra Ukrayna əsgərləri yarımadanı tərk etməyə başlayıb. Bu ay regionda keçirilən referendumdan sonra Rusiya Krımı Ukraynadan anneksiya edib. Qərb və Kiyev bu referendumu qeyri-leqal adlandırıb. \"Böyük fəlakət deyil\" Cənab Lavrov Ukraynanın müvəqqəti XİN başçısı cənab Deşçitsya ilə bazar ertəsi Haaqada nüvə sammiti keçirilərkən görüşüb. \"Biz bütün Ukrayna sakinlərini nəzərə alan möhkəm milli dialoq qurmaq barədə istəyimizi izah etdik\", cənab Lavrov mətbuat konfransında deyib. O həmçinin deyiv ki, Krımın anneksiyasına görə Moskva G8-dən xaric edilsə bunda \"böyük fəlakət\" görmür. \"Qərb partnyorlarımız bu formatın müddətinin bitdiyini hesab edirlərsə, olsun. Ən azından biz bu formata yapışmağa çalışmırıq\", o deyib. Qurumun qalan üzvləri qərara gəliblər ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzünə görə G8 sammitinin iyunda Rusiyada keçirilmə planları ləğv olunmalıdır. Əvəzinə görüş G7 formatında, iyunda Brüsseldə keçiriləcək. Bazar ertəsi ABŞ Dövlət Katibi John Kerry həmçinin cənab Lavrovla görüşüb və Rusiya hərbi qüvvələrinin Ukrayna sərhədində toplaşması barədə \"ciddi narahatlığını\" bildirib, Reuters yüksək rütbəli ABŞ rəsmisinə istinadən xəbər verir. Cənab Cameron, ABŞ prezidenti Barack Obama və digər G7 liderləri Haqada nüvə təhlükəsizliyi barədə sammitdə iştirak edib Eyni zamanda bir neçə G8 üzvü Rusiyanın qrupdan xaric olunmasına çağırış edib. Bazar ertəsi Birləşmiş Krallığın baş naziri David Cameron bəyan edib ki, G8 sammiti bu il Rusiyada keçirilməyəcək. Niderlandda danışan cənab Cameronun sözlərinə görə \"tamamilə aydındır\" ki, dünya liderlərinin planlaşdırılmış görüşü Ukrayna hadisələrinə görə Soçidə iyunda baş tutmayacaq. Moskvaya həmçinin xəbərdarlıq edilib ki, mövqeyini dəyişməzsə, əlavə tədbirlər görüləcək. Cənab Cameron, ABŞ prezidenti Barack Obama və digər G7 liderləri Haaqada nüvə təhlükəsizliyi barədə sammitdə iştirak edib. Rusiya prezidenti Vladimir Putin bu sammitə dəvət olunmamışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-48315085", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/49386930", "doc1": "وألفت كوندو كتاب \"سحر الترتيب\"، الذي بيعت منه نحو 11 مليون نسخة، وتقدم برنامجا على شبكة \"نتفلكس\" يشاهده الملايين على أمل الحصول على السعادة من خلال بساطة العيش، كما تنصح كوندو. وتتلخص طريقة \"كون ماري\" التي ابتكرتها كوندو للتخلص من أكوام الأشياء غير المستخدمة، في ترتيب المقتنيات بحسب أصنافها، بدلا من ترتيب كل غرفة على حدة. وتنصح بإخراج جميع محتويات الأدراج والخزانات ثم فرزها، والاحتفاظ بالأشياء المفيدة أو التي تبعث على البهجة فقط، والتخلص من جميع الأشياء التي لا نحتاجها، سواء كانت ملابس أو أدوات مطبخ أو أوراق أو حتى كتب. وقد نادى أخرون غير كوندو بتبني هذا النمط البسيط والمرتب في الحياة. وتعرض سوفي هينشليف، المعروفة بالسيدة هينش في المملكة المتحدة، لمتابعيها على موقع إنستغرام، مقاطع فيديو تشرح فيها كيف يساعد ترتيب المنزل وتنظيفه على تحسين جودة الحياة. قد يكون ترتيب المنزل من المهام المرعبة، ولهذا حقق متخصصو تنظيم المنازل المحترفون شعبية كبيرة في السنوات الأخيرة لكن الكثيرين لا يجدون غضاضة في وجود أكوام من المقتنيات والخردة المتناثرة في المنزل، مع أنهم قد لا يستطيعون و��ع كوب على الطاولة المغطاة بأشياء لا طائل منها، أو يتعثرون في الأجهزة الرياضية الملقاة دون اكتراث في غير مكانها. بل إنهم يشعرون بالرضا لوجود هذه الأكوام من المقتنيات ويأنسون بها. يقول جيمس غريغوري، عالم نفس وخبير بداء الاكتناز بجامعة باث: \"إن المقتنيات قد تجعل محبي الاكتناز يشعرون بالراحة والأمان\". وقد يتفاقم حب تكديس المقتنيات ويتحول إلى اضطراب الاكتناز القهري الذي يحيل حياة الشخص إلى فوضى. وأثبت باحثون من جامعة ييل، باستخدام نتائج مسح الدماغ، أن التخلي عن المقتنيات ينشّط لدى المصابين باضطراب الاكتناز القهري، نفس الجزء من الدماغ المرتبط بالألم. ربما لا يتألم معظم الناس عند التخلي عن مقتنياتهم، لكن الأشياء المرتبطة بذكريات عاطفية قد تمثل جزءا من هويتك ويصعب التفريط فيها. ويقول غريغوري، إن التعلق بالقميص المهترئ الذي ارتديته على سبيل المثال في فريق كرة السلة المدرسي، هو تعلق بالذكريات المصاحبة له، وليس بالقميص في حد ذاته لأنك لن ترتديه مرة أخرى. وهذه القيمة العاطفية هي التي تجعل التخلي عنه بمثابة تفريط في هويتك. اجتذبت طريقة ماري كوندو في ترتيب المنزل ملايين المعجبين حول العالم ولا شك أن العيش في مكان غير مرتب قد يؤثر سلبا على حياتنا من نواح عدة. وخلص بحث أجرته كل من ستيفاني ماكينز وسابين كاستنر، عالمتي النفس بجامعة برينستون، إلى أن الفوضى تؤثر على قدرتنا على التركيز، ولهذا لا يستطيع البعض العمل في مكتب غير مرتب. وعندما يكون المكان مزدحما بالمقتنيات غير الضرورية، يزيد الشعور بالقلق والضغط النفسي. وخلصت دراسة أجرتها عالمتا النفس، رينا رابيتي وداربي ساكسبي من جامعة كاليفورنيا، إلى أن الأمهات اللائي يعشن في منازل غير مرتبة لديهن مستويات مرتفعة من هرمون الكورتيزول الذي يفرزه الجسم استجابة للتوتر. وكشفت دراسة عن ارتباط الفوضى في المكان بزيادة الأرق والإقبال على تناول الأطعمة غير المغذية. إذ لاحظت الدراسة أن المشاركين الذين يستخدمون مطابخ غير مرتبة يأكلون ضعف كميات الكعك التي يتناولها نظرائهم في المطابخ المنظمة. ويقول كريس ستيف، محاضر في علم النفس بجامعة كيل، إن الجلوس في منزل مرتب له مزايا عديدة، منها أن سهولة تحديد أماكن الأشياء تجعلك أقل عرضة للتوتر\". وخلص بحث أجراه باحثون من جامعة نافارا إلى أن معدلات ارتكاب الأخطاء عند إدخال البيانات أعلى في الأماكن غير المرتبة منها في الأماكن المرتبة. ويقول ستيف إن ترتيب المكان وتنظيمه يجعلك تشعر بالقدرة على تحقيق الأهداف، ويزيد تقديرك لذاتك وقد يحفزك لتنفيذ مهام أخرى. وعن مزايا طريقة كون ماري، يرى ستيف أنها تساعدك على النجاح في تحقيق أهدافك لأنها تعطيك تعليمات تفصيلية مع السماح ببعض القدر من الحرية في تفسيرها. أثارت طريقة ماري كوندو في تنظيم المنزل، التي تعتمد على التخلص من الكتب ووضع صناديق صغيرة في الأدراج، القلق والخوف في نفوس بعض أصحاب المنازل وتقول سوفي سكوت، عالمة أعصاب معرفية بكلية لندن الجامعية، إن ترتيب المكان، سواء بتنسيق الأرفف أو إعادة تنظيم خزانة الملابس، يجعلك تشعر بمتعة الإنجاز لأنه بمثابة المكافأة التي تزيد معدلات إفراز الناقل العصبي الدوبامين في الدماغ، المرتبط بالمتعة. وتقول سكوت: \"إن نظام المكافأة في الدماغ يمنحك شعورا السعادة والمتعة، وقد يؤدي إلى الإدمان\". وقد يرجع سبب انتشار مقاطع الفيديو عن طرق تنظيم خز��نات الملابس، إلى أنها تتضمن أيضا شراء ملابس جديدة والتخلص من القديمة، وهذا يضاعف الشعور بالمتعة لأنها تنطوي على مكافأة الشراء ومكافأة الترتيب. لكن سكوت تحذر من وضع أهداف صعبة التحقيق، مثل التخلص من جميع المقتنيات غير الضرورية في المنزل بأكمله في يوم واحد، لأنه قد يأتي بنتائج عكسية ويزيد الشعور بالتعاسة. بعض المقتنيات ارتبطنا بها عاطفيا إلى حد أننا لا يمكننا الاستغناء عنها وقد تبث السعادة في نفوسنا بعد مرور عقود على اختزانها في الصناديق إذا هل هذا يعني أن نتخلص من جميع مقتنياتنا الدنيوية أملا في الحصول على السعادة؟ دعا الكثير من الرموز الدينية إلى الزهد والتقشف حتى يتخلصوا من أعباء المقتنيات ويشعروا بالحرية. لكن ستيف يقول إن التخلص من المقتنيات التي ارتبطنا بها عاطفيا ولا يمكن تعويضها، إما سيسبب لك ألما نفسيا شديدا، أو سيحررك من ذكريات الماضي. وفي عام 2011، ضاق مايكل لاندي من لندن ذرعا من مقتنياته الكثيرة إلى حد أنه أتلف جميع مقتنياته على الملأ، في إطار عمل فني يسمى \"التحطيم\"، كان من بينها ملابسه وخطابات غرامية وسيارته ومعطف أبيه على مدى أسبوعين. لكنه يقول إنهما كانا أسعد أسبوعين في حياته. ويضيف: \"قد شعرت في لحظات أنني أشاهد موتي، لكن في لحظات أخرى كنت أشعر ببهجة حقيقية. إذ لم يتلف أحد قبلي على الإطلاق جميع ممتلكاته\". الكثير منا يكره التخلص من الكتب بعد قراءتها، رغم أنها قد تظل مكدسة دون استخدام على الأرفف أو الأرض لسنوات وتقول سكوت إن علينا التمهل قبل التخلص من جميع المقتنيات لأن بعضها قد يجلب لنا السعادة. وتحتفظ سكوت بمجموعة من الصور من أيام المراهقة لأنها تبعث البهجة في نفسها كلما نظرت إليها. وربما تمتد شرارة الحماسة للتخلص من كل الأشياء غير الضرورية إلى جوانب أخرى من الحياة. إذ ذكرت ماري كوندو في كتابها أن إحدى عميلاتها قالت لها إنها تعلمت منها كيف تميز بين ما تحتاجه وما لا تحتاجه في حياتها، وهذا ساعدها على اتخاذ قرار الطلاق، والآن أصبحت أكثر سعادة. وثمة أدلة تؤكد أن الفوضى قد تؤثر على علاقاتنا بالأخرين، إذ خلصت دراسة إلى أن الناس كانوا أقل قدرة على تفسير مشاعر الشخصيات في الأفلام من وجوههم في حالة ازدحام المشهد بالكثير من المؤثرات البصرية. وتقول سكوت إن الإنسان اجتماعي بطبعه، وتعد العلاقات الاجتماعية من أثمن ما نملك في حياتنا، وفي أوقات الشدة، قد يساعدنا الأصدقاء، حتى لو كانوا غير مقربين منا، على الخروج منها. وتضيف: \"الإنسان يحتاج لهذه الفوضى الاجتماعية، لأننا مهيؤون للتعامل معها\". اشتهر ألبرت أينشتاين بمكتبه غير المرتب، وكانت لديه ردود مفحمة لكل شخص ينصحه بترتيبه وترى كيت بيفيس، الخبيرة بالمقتنيات والتصاميم الكلاسيكية، أن المنازل البسيطة مملة وباهتة. ويغص منزلها في مقاطعة بيدفوردشير، بالمملكة المتحدة، بالحقائب اليدوية وألعاب الأطفال والهواتف وأواني الطهي التي تعود إلى الستينيات من القرن الماضي. وتقول: \"أعشق الأثاث والأدوات المنزلية القديمة وأحب أيضا اغتنام فرص التخفيضات، وكلما أعجبني شيئا أشتريه\". ويشير ستيف إلى أهمية المقتنيات القديمة لمن يعاني من داء ألزهايمر. ويقول: \"إن كلمة فوضى تعني ازدحام المكان بأشياء لا قيمة لها، لكن الأشياء التي تساعدنا على استحضار ذكريات سعيدة لها أهمية كبيرة لمن يعانون من مشاكل في الذاكرة\". وهناك بعض المزايا للفوضى، إذ أشارت دراسة أج��اها باحثون من جامعة مينيسوتا إلى أن المكان غير المرتب يطلق العنان للإبداع والابتكار، بينما قد يجعلنا المكان المنظم أكثر تمسكا بالتوقعات التقليدية. وهذا يذكرنا بمقولة ألبرت أينشتاين، الذي اشتهر بمكتبه غير المرتب: \"إذا كان المكتب المزدحم بركام من الأوراق يدل على ذهن مزدحم بالأفكار، فعلام يدل إذن المكتب الخاوي؟\" يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future", "doc2": "Onun \"Səliqə-sahmanın həyat dəyişən ovsunu\" adlı kitabını təxminən 11 milyon insan alıb. Kondo-nun Netflix-dəki verilişinə isə milyon nəfər adam baxıb. Bu insanlar minimalist xoşbəxtlikdən faydalanmaq ümidindədirlər. Onun KonMari adlanan səliqə-sahman metodu çox sadədir - evinizi kateqoriyalara görə səliqəyə salın, otaqlara görə deyil; seçib ayırmazdan əvvəl hər şeyi üzə çıxarın, öz materializminizin nə qədər dəhşətli olduğunu anlamağa çalışın və nəhayət ancaq sizə lazım olan şeyləri saxlayın. Onun həyatımızdakı əşyaların sayını azaltmaq missiyasından heç nə sığortalanmayıb - paltarlar, mətbəx əşyaları, kağızlar və ən mübahisəlisi isə kitablar. Kondo bu sadə və səliqəli həyat tərzini dəstəkləyən yeganə şəxs deyil. Britaniyada Mrs Hinch kimi tanınan Sophie Hinchliffe, Instagram və TV-dəki izləyicilərinə təmiz və səliqəli evin daha yaxşı həyata necə yol açdığını nümayiş etdirir. California-da isə peşəkar səliqə-sahman mütəxəssisi Beth Penn bu barədə kitab yazıb və evlərini səliqəyə salmaq istəyən insanlara kömək etmək məqsədilə şirkət qurub. İnternetdə bununla bağlı onlarla başqa kitab və xidmət də tapmaq mümkündür. Səliqə-sahman çox yorucu iş ola bilər və buna görə də son illər bu sahədə mütəxəssislər populyarlıq qazanıb. Lakin bir çoxlarımız üçün dağınıqlıq ciddi problem kimi görünməyə bilər. Səliqəsizlik bizə qədəhimizi qoymaq üçün yer tapmaqda çətinlik yarada bilər, ya da ayaq barmağımızı bilmədən idman alətlərindən birinə çırpa bilərik. Lakin bir çoxlarımız üçün məhz bu səliqəsizlik yaşadığımız binanı evə çevirir. \"Əşya toplamağı sevən insanlar üçün əşyalar rahatlıq və təhlükəsizliyi təmsil edir,\" Bath Universitetində kliniki psixoloq olan James Gregory deyir. Ən pis halda isə əşya toplamaq insanları keyfiyyətli həyatdan məhrum edən tibbi nasazlıq hesab edilə bilər. Yale Universitetində həyata keçirilmiş bir araşdırma zamanı belə problemi olan insanların beyin analizindən istifadə edilib və aydın olub ki, həmin insanlar üçün əşyaları tullamaq beyində həmçinin ağrıya cavabdeh olan hissəni aktivləşdirir. Bəzilərimiz üçün özündə müəyyən emosional xatirəni saxlayan əşyalar kimliyimizin bir hissəsini təşkil edə bilər ki, bu da həmin əşyadan yaxa qurtarmaqda bizə mane ola bilər. Misal üçün, məktəbdə oxuyarkən geyindiyiniz idman köynəyini atmaqda çətinlik çəkirsinizsə, bu, sizin həmin köynəyə deyil, onun arxasındakı xatirəyə bağlılığınız deməkdir. Bəlkə də siz həmin köynəyi bir daha heç vaxt istifadə etməyəcəksiniz. Həmin köynəkdən yaxa qurtarmaq sanki öz kimliyinizdən imtinanı təmsil edə bilər, Gregory deyir. Bəs görəsən bu əşyaları toplamaq həyatımızı daha yaxşı edirmi? Yoxsa daha az əşya ilə daha xoşbəxt ola bilərik? Marie Kondo-nun səliqə-sahman barədə fikirləri ona milyonlarla izləyici qazandırıb Şübhəsiz səliqəsiz yerdə yaşamaq həyatımızın müxtəlif sahələrinə mənfi təsir edə bilər. Princeton Universiteti psixoloqları Stephanie McMains və Sabine Kastner aşkar ediblər ki, səliqəsizlik bizə işimizə köklənməkdə mane ola bilər. Bəlkə elə buna görədir ki, bəzi insanlar səliqəsiz masada işləyə bilmirlər. Ətrafımızın səliqəsiz olması bizi narahat və stressli edə bilər. Səliqəsizlik həmçinin yuxusuzluğa və ziyanlı yeməklərə yol aça bilər. Elmi araşdırmalar göstərir ki, Kondo haqlıdır və səliqə-sahman özümüzü gümrah və rahat hiss etməyimizə kömək edə bilər. \"Evinizin səliqəli olmasının ən böyük üstünlüklərindən biri odur ki, sizi axtardığınız əşyanı rahat tapa bilməyiniz stresindən qoruyur,\" Keele Universitetinin məruzəçisi Chris Stiff deyir. Səliqəli mühitin aydın düşüncəmizə kömək etməsi sübut olunub. Misal üçün, Navarra Universitetinin araşdırmaçıları aşkar ediblər ki, insanlar dağınıq şəraitdə daha çox səhvlər edirlər nəinki, səliqəli mühitdə. \"Səliqə-sahman səndə məqsədinə çata bilmək hissini yaradır,\" Stiff əlavə edir. Stiff hesab edir ki, KonMari metodu təfərrüatlı təlimatla yanaşı, düşüncə azadlığını da verir ki, bu da məqsədinə çatmaqda sənə kömək edir. Marie Kondo-nun kitabları atmaq və kiçik qutuları siyirtməyə qoymaqla səliqə yaratmağı bəzi ev sahiblərini dəhşətə gətirib London Universiteti Kollecinin koqnitiv neyrobioloqu Sophie Scott da hesab edir ki, necə icra olunmasından asılı olmayaraq səliqə-sahman beyində dopamin kimyəvi maddəsini azad edir, başqa sözlə beyində həzzə yol açır. Son vaxtlar vloqqerlərin də dəb halına saldığı səliqə-sahmanla bağlı videolarda yeni dəbə uyğun əşyaların alınması, köhnələrin isə atılması məsləhət görülür. Scott hesab edir ki, bu, ikiqat həzz yaradır, biri səliqə-sahmandan, digəri isə yeni əşyaların alınmasından. Lakin o, eyni zamanda xəbərdarlıq edir ki, yaxşı təmizlik bizi xoşbəxt etsə də, bu o zaman əhvalımızı tamamilə düzəldəcək ki, qarşımıza öhdəsindən gələ biləcəyimiz tapşırıqlar qoyaq. \"Uğursuzluğa düçar olmağınız sizi daha da bədbin edəcək,\" Scott deyir. Bəzi əşyalar bizim üçün o qədər dəyərlidir ki, onlardan əl çəkə bilmirik. Bu əşyalar uzun illər bizə xoşbəxtlik bəxş etməyi bacarır. Bəs xoşbəxt həyat naminə öz əşyalarımızdan imtina etməliyikmi? Bəzi dindar şəxslər sadə həyata üstünlük veriblər. Onlar əşyaların azad həyat sürüblər. Lakin biz yəqin ki, dərin bağlılığımızın olduğu bəzi əşyaları atarkən diqqətli olmalıyıq. \"Bu, çox neqativ hadisəyə çevrilə bilər, lakin eyni zamanda keçmişinizdən yaxa qurtardığınıza görə özünüzü rahat hiss edə bilərsiniz,\" Stiff deyir. Londondan olan rəssam Michael Landy isə ifrata gedib. 2001-ci ildə o, ictimai şəkildə təşkil olunmuş incəsənət nümayişi zamanı özünün bütün 7227 əşyasını məhv edib. Bura onun paltarları, sevgi məktubları, maşını və atasının qoyun dərisindən hazırlanmış gödəkcəsi də daxil idi. \"Bu, həyatımın ən xoşbəxt iki həftəsi idi. Sanki öz ölümümün şahidi olurdum. Uzun illər üzlərini belə görmədiyim tanışlarım gəlmişdilər və mənə elə gəlirdi ki, onlar mənim dəfn mərasimimə gəliblər,\" rəssam BBC-ə söyləyib. Lakin o bildirib ki, tamaşaçılar, xüsusən də onun şəxsi xatirələrinin məhv olunmasından dəhşətə gəliblər. Oxunduqdan sonra bir çox kitab illərlə rəflərdə, hətta bəzən yerdə istifadəsiz qalır. Lakin bir çoxumuz onları atmağa tərəddüd edirik Scott deyir ki, bütün əşyalarımızı atmağa tələsməməliyik, çünki bəzi əşyalar da bizə xoşbəxtlik bəxş edə bilər. O, yeniyetmə yaşlarında çəkdirdiyi bir sıra fotolarını saxlayıb və uzun müddət onlara baxmayıb, lakin onları atmaq da istəməyib. \"Keçən il onları üzə çıxardım və nə yaxşı ki, onları saxlamışam\", o deyir. Bəzi insanlar isə bu yanaşmanı həyatlarındakı başqa sahələrə tətbiq edirlər. Marie Kondo-nun müştərilərindən biri deyib: \"Sizin kurslar mənə nəyə ehtiyacımın olub-olmadığını öyrədib. Beləcə mən boşandım. İndi özümü daha xoşbəxt hiss edirəm.\" Bir araşdırmaya görə, insanlar kino qəhrəmanlarının üzündəki emosiyaları oxumaqda çətinlik çəkirlər, əgər həmin səhnədə səliqəsiz mənzərə varsa. Lakin bir çoxlarımız şəxsi əlaqələrimizə münasibətdə, əşyalarımızdan fərqli davranırıq. Scott deyir ki, sosial primat olduğumuz üçün biz, şəxsi münasibətlərə xüsusi önəm veririk, hətta bəzi dostlarımız ehtiyacımız olanda yanımızda olmasalar belə. \"Bizim sosial səliqəsizliyə ehtiyacımız var və bunun öhdəsindən gələ bilirik,\" o əlavə edir. Albert Eynşteynin masası səliqəsiz olardı və onu təmizləmək təkliflərinə də müsbət yanaşmayıb. Bir çox insanlar kolleksiya toplamaqdan zövq alır. Bloqqer kate Beavis hesab edir ki, minimalist evlər darıxdırıcıdır. Onun İngiltərənin Bedfordshire əyalətindəki evi müxtəlif əşyalarla doludur. \"Mən qeyri-adi və qədim əşyaları toplamağı sevirəm,\" o deyir. Stiff hesab edir ki, səliqəsizlik və nostalgiyanın öz dəyəri var, xüsusən Alzheimer xəstəliyinə tutuluruqsa. Səliqəsizliyin birbaşa üstünlükləri də var. Minnesota Universitetində həyata keçirilmiş bir araşdırmaya görə, ətrafımızın səliqəsiz olması bizi daha yaradıcı edə bilər, səliqəli mühit isə yaradıcılıq imkanlarını azaldır. Məşhur səliqəsiz masanın sahibi Albert Eynşteyn deyərdi: \"Əgər səliqəsiz masa səliqəsiz düşüncəyə işarədirsə, bəs onda boş masa nəyə işarədir?\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140814_iraq_crisis", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140814_iraq_un_emergency_us_sinjar", "doc1": "وقال مسؤولون أكراد إن هناك ما يقرب من 150ألف لاجئ في محافظة دوهوك ما يشكل عبئا على السكان المحليين الذين يحاولون تقديم الغذاء للاجئين. يأتي هذا في الوقت الذي استبعدت فيه الولايات المتحدة الأمريكية القيام بعملية انقاذ لمساعدة الآلاف ممن قصدوا جبل سنجار هربا من مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية. لكن واشنطن تعهدت بمواصلة تقديم المساعدات الإنسانية. وتقدر الأمم المتحدة عدد النازحين بسبب الأزمة بمليون ومائتي ألف شخص. يذكر أن الأمم المتحدة كانت قد اعلنت حالات الاستنفار القصوى في ثلاث دول هي سوريا وجنوب السودان وجمهورية أفريقيا الوسطى. تسريع وتيرة التعاطي مع الأزمة مواضيع قد تهمك نهاية وقال مبعوث الأمم المتحدة الخاص نيقولاي مالدينوف إن رفع درجة الاستنفار إلى المستوى الثالث \" سيسهل حشد المزيد من الموارد لضمان زيادة فعالية التعاطي مع الاحتياجات الإنسانية للمتضررين من التهجير القسري\". كذلك شدد مالدينوف على أن وضع اللاجئين الذين نزحوا إلى جبل سنجار لا يزال حرجا. وتقول الأمم المتحدة إن عشرات الآلاف، أغلبهم من الأقليات الدينية وبينهم الأيزيديون، عالقون في جبل سنجار بعد أن اضطروا إلى النزوح من منازلهم. وكانت قوات أمريكية قد قامت بمهمة محدودة في جبل سنجار لتقديم المساعدة بعد أيام من تصاعد القلق الدولي. وتقول واشنطن إن عدد النازحين الموجودين في جبل سنجار اقل ما كان متوقعا، وان حالتهم افضل مما كان تعتقد وهو ما يرجع في جزء منه إلى أن الآلاف منهم يغادرون المنطقة كل ليلة على مدار الأيام الماضية. وقامت طائرات بإسقاط معونات على منطقة جبل سنجار طيلة عدة أيام. وقالت الولايات المتحدة إن يوم الأربعاء شهد سابع عملية اسقاط مواد إغاثة ما يرفع اجمالي المعونات الغذائية إلى 114 آلف وجبة و160 آلف لتر مياه. وواصلت الولايات المتحدة تنفيذ غارات جوية ضد مقاتلي تنظيم الدولة الإسلامية في شمالي العراق. وكانت فرنسا قد قالت إنها ستسلح قوات البيشمركة الكردية التي تحظى الآن بدعم من الجيش الأمريكي لمساعدتهم في مواجهة مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية. وتعهدت بريطانيا بالمشاركة في مهمة مساعدة النازحين. فرنسا تقول إنها ستسلح قوات البيشمركة الكردية التي تحظى الآن بدعم من الجيش الأمريكي لمساعدتهم في مواجهة مسلحي تنظيم الدولة الإسلامية وكان التقدم السريع لمسلحي تنظيم الدولة الإسلامية في مناطق مختلفة بالعراق قد خلق حالة من الفوضى في البلاد. وكان التنظيم الإسلامي قد أعلن في 29 يونيو/حزيران الماضي عن انشاء دولة الخلافة التي تمتد من محافظة حلب في سوريا إلى محافظة ديالى في العراق.", "doc2": "BMT İraqda humanitar böhran kritik vəziyyətə çatdığını bildirib. Kürd rəsmilərinin söylədiyinə görə, 150,000 qaçqının gəldiyi Dohuk bölgəsində kritik vəziyyət yaranıb. “BMT tərəfindən 3-cü dərəcəli fövqəladə vəziyyətin elan edilməsi daimi yaşayış yerlərini məcburi olaraq tərk etmiş əhalinin ehtiyaclarını daha effektiv tərzdə ödəməyə, əlavə qida və maliyyə vəsaiti cəlb etməyə imkan verəcək”, BMT xüsusi təmsilçisi Nikolay Mladenov bildirib. BMT İraqda 1.2 milyon insanın köçkün həyatı yaşadığını qeyd edib. Pentaqon evakuasiyanı lazım bilmir ABŞ hərbiyyəsi Sinjar dağında islamçı döyüşçülərin mühasirəsinə düşmüş iraqlıların evakuasiyasına hazırda ehtiyacın olmadığını bildirib. İraqa göndərilmiş ABŞ xüsusi qüvvələr heyəti Sinjar dağında vəziyyəti nəzərdən keçirərək ərazidə gözlənildiyindən daha az adam aşkar edib, bölgədə qalanlar isə ehtiyat edildiyindən daha yaxşı vəziyyətdədir, Pentaqon bildirib. İŞİD silahlılarından qaçan iraqlılara yardım göstərmək üçün ABŞ İraqa yüzlərlə hərbi müşavir göndərib. Son aylarda İD döyüşçüləri İraqda böyük əraziləri ələ keçiriblər. BMT İraqda on minlərlə insanın, əsasən dini azlıqlar nümayəndələrinin, evlərini tərk etməyə məcbur olaraq dağ ərazisinə qaçdığını və təcrid olunmuş vəziyyətə düşdüyünü bildirib. Sinjar dağında ilişib qalanlar arasında yezidi kürdlərin də olduğu qeyd edilir. Pentaqon isə bəyanatında bildirib ki, \"Sinjar dağında yezidi kürdlərin sayı güman edildiyindən azdır və onların əraziyə havadan atılmış su və ərzaq yardımına çıxışı var\". \"Bu dəyərləndirməyə əsaslanaraq evakuasiya missiyasının keçirilməsi ehtimal olunmur\", Pentaqonun bəyanatında deyilir. Eyni zamanda ABŞ hərbiyyəsi humanitar yardımın göstəilməsini davam etdirəcəyini də vurğulayıb. BMT İraqda böhran nəticəsində 1 milyon insanın qaçqına çevrildiyini bildirib. Evlərini tərk etmiş yezidilər təhlükəsiz ərazilərə sığınmağa çalışırlar. ABŞ İD hədəflərinə zərbə endirilməsini davam etdirir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40199118", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40193123", "doc1": "مجلس كركوك رفض في الفترة الأخيرة طلب بغداد إنزال العلم الكردستاني وحدد هذا التاريخ خلال اجتماع في إربيل رأسه مسعود برزاني رئيس الإقليم. وقال بيان إن التصويت في الاستفتاء سيتم في ثلاث محافظات يتشكل منها الإقليم، و\"مناطق الأكراد خارج إدارة الإقليم\". ولم يصدر أي تعليق عن الحكومة المركزية في العراق، ولكنها كانت قد حثت الأكراد على عدم إجراء الاستفتاء. وتعارض الولايات المتحدة، وحكومات الدول المجاورة في إيران، وتركيا، وسوريا، أي خطوة تجاه استقلال الأكراد التام. وكان هوشيار زيباري، وهو مسؤول كردي كبير، قد قال لوكالة رويترز في أبريل/نيسان إن التصويت بـ\"نعم\" لا يعني بالضرورة إعلان الاستقلال. وأضاف زيباري أن هذا فقط سيساعد الأكراد في الضغط من أجل الحصول على \"صفقة أفضل\" في تقرير المصير، بعد هزيمة تنظيم الدولة الإسلامية في العراق. وتؤدي قوات البيشمركة الكردية دورا كبيرا في الحملة التي تقودها الولايات المتحدة ضد التنظيم، الذي استولى على مساحات كبيرة من شمال العراق في 2014. تاريخ الاستفتاء اتفق عليه في اجتماع رأسه مسعود برزاني وبينما تشارك قوات البيشمركة في طرد مسلحي التنظيم خارج العراق، فإنها تسيطر على أراض مختلف عليها بين الأكراد والحكومة المركزية. ومن بين تلك المناطق مدينة كركوك، وبلدات مخمور، خانقين، وسينجار، وهي المناطق التي أعلن مساعد الرئيس برزاني الرفيع المستوى، هيمين هورامي أن التصويت سيتم فيها أيضا في سبتمبر/أيلول. وقال رئيس الوزراء العراقي، حيدر العبادي، إن إجراء استفتاء الآن لن يكون لا في صالح الأكراد ولا العراق. ونقلت عنه وكالة رووداو الكردية للأنباء قوله في إبريل/نيسان إن \"رغبة أشقائنا الأكراد في تأسيس دولة لهم حق لهم ... وليس من حق أحد أن يثنيهم عن ذلك\". \"لكن إجراء استفتاء في هذا الوقت ليس أمرا صائبا، لأن الحرب لا تزال دائرة، والوضع في المنطقة ليس مستقرا، وبعض الدول المجاورة تعتقد أن هذه الخطوة تمثل تهديدا لأمنها القومي\". وقد حذر رئيس الائتلاف الشيعي الحاكم، الذي يضم حزب الدعوة الذي ينتمي إليه العبادي، من اتخاذ أي خطوات \"أحادية الجانب\" في المناطق المختلف عليها.", "doc2": "İraq kürdləri müstəqillik referendumu keçirəcəklər Referendumun tarixi Ərbildə keçirilmiş toplantıda razılaşdırılıb. Görüşə prezident Məsud Bərzani sədrlik edib. İraqın mərkəzi höküməti kürdləri referendumu keçirməməyə çağırıb. Qonşu İran, Türkiyə, Suriya və eləcə də ABŞ, tarixən müstəqillik əldə etməyə yönələn cəhdlərə etiraz ediblər. Aprel ayında yüksəkvəzifəli kürd rəsmisi Hoşyar Zebari Reuters-ə bildirmişdi ki, referendumda \"hə\" səslərinin qalib gəlməsi müstəqilliyin mütləq sürətdə elan olunacağı demək olmayacaq. İclasa prezident Məsud Bərzani sədrlik edib"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-38710347", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38710422", "doc1": "وجاءت تصريحات بابا الفاتيكان في مقابلة مع صحيفة أل باييس الإسبانية بالتزامن مع أداء الرئيس الأمريكي دونالد ترامب اليمين الدستورية لتولّي رئاسة الولايات المتحدة. وانتقد البابا استخدام الأسوار والأسلاك الشائكة لمنع الأجانب من دخول دول غير دولهم. لكنه شدد على أن الوقت مازال مبكرا للحكم على الرئيس الأمريكي الجديد، قائلا: \"سوف نرى ما يفعله ترامب\". وأثار دونالد ترامب جدلا واسع النطاق بتصريحاته حول المهاجرين المكسيكيين وحديثه عن جدار عازل كبير يعتزم بناءه لمنعهم من دخول الولايات المتحدة. وردا على سؤال عما إذا كان قلقا حيال انتشار النزعة الشعبوية في أوروبا والولايات المتحدة، قال البابا فرانسيس إن \"الأزمات تثير المخاوف والقلق، وأرى أن أوضح صور النزعة الشعبوية في أوروبا كانت في ألمانيا عام 1933.\" وأضاف \"كانت ألمانيا تعاني الانكسار، وكان عليها أن تنهض وتعثر على هوية، وزعيم قادر على استعادة شخصيتها. وبرز في ذلك الوقت شاب يُدعى أدولف هتلر قال (أستطيع .. أستطيع).\" ومضى قائلا \"كل الألمان صوتوا لصالح هتلر. هتلر لم يسرق السلطة، بل صوّت له شعبه، ثم دمر شعبه.\" وحول ترامب، قال بابا الفاتيكان \"يجب أن ننتظر ونرى.\" وأكد أنه لا يفضل استباق الأحداث أو أن يصدر أحكاما مسبقة، مرجحا أن من الأفضل أن ينتظر الجميع ليروا ماذا يفعل، و\"حينها نكوّن رأيا.\" وكان هناك خلافا علنيا بين الرجلين أثناء فترة الحملات الانتخابية، إذ بدا أن البابا يشكك في مدى اتساق دعوة ترامب إلى بناء جدار عازل على الحدود المكسيكية مع مبادئ المسيحية.", "doc2": "Papa Francis O bu sözləri İspaniyanın El Pais qəzeti ilə müsahibəsində, Donald Trump-ın inaqurasiyası zamanı deyib. Papa əcnəbiləri bayırda saxlamaq üçün tikanli məftil və divarlardan istifadə edənləri tənqid edib. Lakin o \"görək Trump nə edəcək\" deyərək hələ ABŞ-ın yeni liderini qiymətləndirmək üçün çox erkən olduğunu vurğulayıb. Cənab Trump-ın meksikalı mühacirlər barədə şərhləri və onların ABŞ-a gəlmələrinə mane olmaq üçün planlaşdırdığı yeni sərhəd divarı mübahisələrə səbəb olub. Avropa və ABŞ-da populizmin yüksəlişi barədə narahat olub-olmaması barədə suala Papa deyib ki: \"Böhranlar qorxu və həyəcan yaradır. Mən düşünürəm ki, Avropa populizminin ən bariz nümunəsi 1933-cü ilin Almaniyasıdır.\" \"Almaniya sındırılıb, ona ayağa qalxıb öz kimliyini tapmaq, mənliyini bərpa edəcək lider lazımdır, və Adolf Hitler adlı bir gənc kişi deyir ki, bunu \"Mən edə bilərəm\". \"Və almanların hamısı Hitlerə səs verdi. Hitler hakimiyyəti oğurlamadı, onun xalqı ona səs verdi və sonra da o xalqını məhv etdi.\" Cənab Trump barədə Papa \"gözləyib izləyəcəyini\" deyib. \"Mən insanları tələm-tələs erkən qiymətləndirməyi sevmirəm. Biz baxıb onun necə hərəkət və nə edəcəyini izləyəcəyik və bundan sonra mənim rəyim olacaq\", o əlavə edib. ABŞ prezident seçki kampaniyası zamanı Papa cənab Trump-ın Meksika ilə sərhəd divari tikmək planına görə onun Xristianlığa inamını sual altında qoyduqdan sonra iki şəxs arasında mübahisə yaratmışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38301538", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38301372", "doc1": "مئات الألاف من العمال الأجانب في قطر يعملون في البنية التحتية اللازمة لاستضافة كأس العالم 2022 وأعلنت الحكومة أن قانونا جديدا قائما على العقد بين العامل وصاحب العمل سيحل محل نظام الكفالة، لضمان قدر أكبر من المرونة والحماية. وتقول جماعات حقوقية إن التغيير سيبقى على هذا النظام، الذي وصفوه بالعبودية في العصر الحديث. وتستعين قطر بمئات الآلاف من عمال البناء الأجانب لتشييد الإنشاءات اللازمة لنهائيات كأس العالم 2022 لكرة القدم. وتقول جماعات حقوقية إن العديد من هؤلاء العمال لقوا حتفهم بسبب ظروف العمل المزرية. اتهامات بالسخرة تقول قطر إن القانون الجديد سيدخل حيز التنفيذ يوم الثلاثاء. وأصدرت الحكومة بيانا قالت فيه: \"هذه التغييرات التشريعية الجديدة، جنبا إلى جنب مع التطبيق المستمر والالتزام بالإصلاح في بلد المنشأ كما في قطر، سوف تضمن احترام حقوق العمال خلال مسار العمل بأكمله.\" لكن منظمة العفو الدولية تقول إن هذا الإجراء لن يؤدي إلى تغييرات كبيرة. وقال جيمس لينش، من منظمة العفو الدولية: \"هذا القانون الجديد قد يلغي كلمة كفالة، لكنه سيبقي نفس النظام الأساسي على حاله.\" وتقول جماعات حقوقية إن العمال الأجانب سيحتاجون إلى موافقة صاحب العمل حتى يتمكنوا من العودة إلى ديارهم. وفي وقت سابق من هذا العام، اتهمت منظمة العفو الدولية قطر باستخدام السخرة للتحضير لكأس العالم 2022. وقالت قطر إنها تشعر \"بقلق\" بسبب تلك المزاعم وستفتح تحقيقا في الأمر.", "doc2": "2022 Dünya Futbol Çempionatı üçün Qətər tikinti sahəsində yüz minlərlə işçi qəbul edib. Sərbəstlik və müdafiə imkanları verən yeni müqavilə qanunu \"kəfələ\" sisteminə son verib. İnsan haqları qrupları bu sistemi müasir köləlik adlandırıb. 2022 Dünya Futbol Çempionatı üçün Qətər tikinti sahəsində yüz minlərlə işçi qəbul edib. Müşahidəçi qruplar işçilərin çoxunun iş şəraitinə görə öldüyünü qeyd edir. Məcburi əmək ittihamları Qətər çərşənbə günü yeni qanunun qüvvəyə mindiyini bildirib. Hökümət bu yolla əmək miqrantlarının hüquqlarının qorunacağını deyir. Lakin Amnesty International götürülmüş ölçülərin əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olacağını düşünmür. \"Bu yeni qanun sözü \"sponsorluq\" sözündən yaxa qurtarır, amma eyni köləlik sistemini toxunulmaz saxlayır,\" Aİ-dən James Lynch bildirib. Qrup deyir ki, əmək miqrantları hələ də evə qayıtmaq üçün işəgötürənin razılığını almalıdır. Aİ bu ilin əvvəlində Qətəri miqrantlarına məcburi əməyə cəlb edilməsinə görə tənqid edib, ölkə ittihamlardan \"narahat\" olduğunu və araşdırma aparacağını qeyd edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-52294694", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52316160", "doc1": "جوون ألميدا في مركز أونتاريو لأمراض السرطان عام 1963 أصبحت جوون ألميدا رائدة في مجال تصوير الفيروس، واليوم تعود أعمالها من جديد لتصبح موضع الاهتمام خلال الوباء الحالي. يعد كوفيد-19 فيروسا جديدا، لكنه ينتمي لفصيلة فيروس كورونا التي كانت د. ألميدا أول من شخصها في عام 1964 بمختبرها في مستشفى سانت توماس في العاصمة البريطانية لندن. ولدت عالمة الفيروسات، وكان اسمها جوون هارت، عام 1930 ونشأت في مبنى سكني قرب حديقة ألكساندرا في شمال شرق مدينة غلاسكو. تركت المدرسة ولم تكن قد حصلت بعد إلا على القليل من التعليم الرسمي، لكنها وجدت عملا كمساعدة مختبر متخصص بعلم الأنسجة في جامعة \"غلاسكو رويال إنفيرماري\". مواضيع قد تهمك نهاية وبعدها انتقلت إلى لندن ناشدة تطوير حياتها المهنية. وفي عام 1954 تزوجت فنانا فنزويليا يدعى إنريكيه ألميدا. دراسة عن نزلات البرد الشائعة انتقل الزوجان مع ابنتهما إلى مدينة تورنتو الكندية، وفي مركز أونتاريو لأمراض السرطان طورت د.ألميدا مهاراتها المميزة في استخدام المجهر الإلكتروني، كما يقول الكاتب المتخصص بالمجال الطبي، جورج ونتر. وباتت جوون رائدة في التوصل إلى طريقة لتصوير الفيروسات على نحو أفضل، باستخدام الأجسام المضادة لتجميعهم. وقال جورج ونتر، في حديث لراديو بي بي سي، إن موهبتها حظيت بالاهتمام في بريطانيا التي أغرتها بالعودة عام 1964 والعمل في مستشفى سانت جيمس في لندن - وهو ذات المستشفى الذي عالج رئيس الوزراء البريطاني، بوريس جونسون، الذي كان يعاني من إصابته بفيروس كوفيد-19. وفور عودتها، بدأت تعاونا مع د.ديفيد تيريل، الذي كان يُجري بحثا في وحدة نزلات البرد في ساليزبري. ووفقا للكاتب جورج وينتر، كان د.تيريل يفحص عينات أخذت من أنوف متطوعين، وتمكن فريق البحث عند زرع هذه العينات مختبريا من استخلاص عدد غير قليل من الفيروسات الشائعة المرتبطة بنزلات البرد، ولكن ليس جميعها. وكانت إحدى العينات قد سحبت من تلميذ في مدرسة داخلية في منطقة سَري عام 1960، وعرفت فيما بعد باسم B814. وقد وجد فريق البحث أن الفيروسات التي عزلت منها كانت قادرة على نقل أعراض نزلات برد عادية للمتطوعين، لكنهم لم يستطيعوا زرعها وتنميتها في الخلايا مختبريا. وظهر لاحقا أنها يُمكن أن تُزرع وتنمو في خلايا نسيجية من أعضاء حيوانية، وتساءل د تيريل عن إمكانية رؤيتها عبر المجهر الإلكتروني. وأرسل د.تيريل عينات منها إلى جوون ألميدا التي شاهدت جزيئات الفيروس في العينات، ووصفتها بأنها تشبه فيروسات الإنفلونزا، ولكن ليست مثلها تماما. تحيط هالة أو تاج بالفيروس لذا يعرف باسم فيروس كورونا وتمكنت من تحديد ما أصبح يعرف بأول فيروس كورونا يُصيب البشر. ويقول ونتر إن د. ألميدا كانت قد رأت بالفعل جُسيمات كهذه من قبل أثناء دراستها التهاب الكبد لدى الفئران، والتهاب الشعب الهوائية المعدي عند الدجاج. لكن دراستها التي قدمتها لمجلة علمية مُحكمة رُفضت \"لأن المُحكمين قالوا إن الصور التي أنتجتها كانت مجرد صور سيئة (غير واضحة) لجزيئات فيروس الإنفلونزا\". بيد أنه في عام 1965، كُتب في المجلة الطبية البريطانية بالتفصيل عن الاكتشاف الجديد وعن عترة الفيروس المكتشفة في العينة B814، وبعدها بعامين نشرت مجلة علم الفيروسات العام الصور الأولى لما شاهدته الدكتورة جوون. وأشار ونتر إلى أن د. تيريل ود. ألميدا والبروفسور توني وترسون، المسؤول في مستشفى سانت توماس، هم من أطلق على الفيروس الجديد اسم كورونا، بسبب التاج أو الهالة التي تحيط بالفيروس كما يظهر في الصورة. وعملت جوون لاحقا في بقسم الدراسات العليا في كلية الطب بلندن، حيث نالت شهادة الدكتوراه. وكان ختام حياتها المهنية في مركز ويلكوم، حيث حازت على عدة براءات اختراع في مجال تصوير الفيروسات مجهريا. وبعد تركها العمل في هذا المركز، أصبحت جوون مدربة يوغا لكنها استمرت في عملها كمستشارة في مجال علم الفيروسات في نهاية الثمانينيات عندما ساعدت في التقاط صور جديدة لفيروس HIV. توفيت جوون عام 2007 وكانت بعمر 77 عاما. وبعد مرور نحو 13 عاما على وفاتها، نالت أخيرا التقدير الذي تستحقه كرائدة سرّعت أبحاثها في فهم الفيروس الذي يتفشى حاليا في كل أنحاء العالم.", "doc2": "1963-cü ildə Kanadanın Toronto şəhərindəki Ontario Xərçəng İnstitutundakı laboratoriyada doktor June Almeida araşdırmalarını elektron mikroskop vasitəilə aparıb June Almeida virusun təsvirinin yaradılması sahəsində öncül olub və onun elmi araşdırmaları indiki pandemiyaya görə yenidən diqqəti özünə cəlb edib. Covid-19 yeni bir xəstəlik olsa da, onu törədən koronavirus ilk dəfə 1964-cü ildə Londonda St Thomas Xəstəxanasının laboratoriyasında June Almeida tərəfindən aşkar olunub. 1930-cu ildə doğulan gələcək virusoloq June Hart Şotlandiyada, Glasgow şəhərinin şimal şərqindəki Alexandra Parkın yaxınlığında kirayə bir evdə boya-başa çatıb. Məktəbi yarımçıq tərk etmiş June Hart Glasgow Kral xəstəxanasında histopatologiya laboratoriyasına işə düzəlib. O, daha sonra karyerasını davam etdirmək üçün Londona köçüb və 1954-cü ildə venesuelalı rəssam Enriques Almeida ilə evlənib. Soyuqdəymənin tədqiqi Tibb sahəsi üzrə yazar George Winter qeyd edir ki, cütlük və onların gənc qızı Kanadanın Toronto şəhərinə köçəndən sonra Ontario Xərçəng İnstitutunda doktor Almeida elektron mikroskopla tədqiqat aparmaq bacarıqlarını inkişaf etdirib. Onun ilk dəfə təklif etdiyi üsul əsasında antitellər və onların birləşmələrindən istifadə edərək virusların daha dəqiq təsvirini əldə etmək mümkün olub. George Winter BBC radiosuna bildirib ki, doktor June Almeida-nın istedadı Britaniyada yüksək dəyərləndirildikdən, o, 1964-cü ildə St Thomas Tibbi Hospitalına işə dəvət olunub. Maraqlıdır ki, Britaniyanın Baş naziri Boris Johnson Covid-19 virusuna yoluxandan sonra məhz həmin hospitalda müalicədən keçib. Britaniyaya qayıtdıqdan sonra June Almeida doktor David Tyrrell ilə əməkdaşlıq edib. Doktor Tyrrell isə Wiltshire bölgəsinin Salisbury şəhərində ümumi soyuqdəymə ilə bağlı tədqiqatlar aparıb. George Winter-in sözlərinə görə, doktor Tyrrell könüllülərin burunlarından götürülmüş nümunələrinin tədqiqi ilə məşğul olub və onun qrupu soyuqdəymə ilə əlaqəli olan bir neçə virusun laboratoriya şəraitində böyüdülməsinə nail ola bilib. Xüsusilə 1960-cı ildə Surrey-də bir məktəblinin burnundan götürülmüş bir virus nümunəsi sonradan B814 adı ilə məşhurlaşıb. Tədqiqatçılar aşkar edib ki, ümumi soyuqdəymə simptomlarını könüllülərə ötürmək mümkün olsa da, onları hüceyrələrdə böyütmək mümkün olmayıb. Bununla belə könüllülər üzərində aparılmış tədqiqatlar virusların orqanlarda inkişaf etdiyini göstərib və doktor Tyrrell bunun elektron mikroskopla izlənməsinin mümkünlüyü ilə maraqlanıb. Nümunələr doktor June Almeida-ya göndərildikdən sonra, o, izlədiyi həmin virus hissəciklərini qrip virusları kimi təsvir edib, amma fərqin olduğunu da vurğulayıb. June Almeida-nın müəyyən etdiyi virus ilk insan koronavirusu imiş. Mikroskop altında baxıldığı zaman koronavirusların xarici qatında tacabənzər strukturların olduğu görünür. George Winter deyir ki, doktor Almeida belə nümunələri əvvəllər siçan hepatitini və toyuqlarda yoluxucu bronxiti araşdırarkən görübmüş. Onun sözlərinə görə, doktor Almeida-nın elmi jurnala göndərdiyi məqalə o zaman rədd edilib və bunun səbəbi kimi göndərilmiş \"virusun təsvirinin sadəcə qrip virusu hissəciklərinin aşağı keyfiyyətli təsviri olduğu\" göstərilibmiş. B814 ştammından əldə edilmiş yeni kəşf 1965-ci ildə Britaniya Tibb jurnalında işıq üzü görüb və müşahidə olunmuş virusun ilk təsvirləri iki il sonra Ümumi Virusologiya jurnalında dərc olunub. Cənab Winter-in dediyinə görə, həmin virusa tacabənzər formalarına görə \"koronavirus\" adını da doktor Tyrrell, doctor Almeida və St Thomas hospitalının rəhbəri professor Tony Waterson birlikdə veriblər. Sonrakı illərdə doktor Almeida Londonda Tibb Məktəbinin aspiranturasında çalışıb və orada doktorluq dərəcəsinə layiq görülüb. O, karyerasını Wellcome İnstitutunda bitirib, orada doktor Almeida virusların təsviri ilə bağlı elmi işlərinə görə bir neçə patent alıb. Wellcome institutundan ayrıldıqdan sonra Dr Almeida yoga müəllimi kimi çalışıb, ancaq 1980-ci illərin sonunda İİV virusu problemi ortaya çıxandan sonra virusologiyaya məsləhətçi qismində qayıdaraq İİV virusunun təsvirinin yaradılmasında iştirak edib. June Almeida 2007-ci ildə 77 yaşında vəfat edib. İndi isə ölümündən 13 il sonra bütün dünyada yayılmış virusun öyrənilməsinə öz tədiqatları ilə kömək olan doktor Almeida bu sahənin pioner alimi kimi, nəhayət tanınmağa başlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52399011", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52369066", "doc1": "يوصي المسؤولون الصحيون بتناول مكملات فيتامين \"د\" خلال فترة الإغلاق وفي المعتاد، يحصل الكثير منا على ما يكفي من فيتامين \"د\" عن طريق قضاء بعض الوقت في الهواء الطلق، حيث تصنعه بشرتنا من التعرض لأشعة الشمس. فهذا الفيتامين الذي تعطيه لنا أشعة الشمس، مع الفيتامينات الأخرى، يُمكن أن يساعد الجسم على البقاء لائقا لدرء المرض والعدوى، وذلك أمر مهم خلال تفشي وباء. إذن من هم الأشخاص الذين قد يحتاجون إلى المكملات الغذائية التي تحتوي فيتامين د؟ ما هي النصيحة؟ يُنصح الناس في بريطانيا بالفعل بالنظر في تناول 10 ميكروغرامات يوميا من هذه المكملات خلال أشهر الشتاء (من أكتوبر/تشرين أول إلى مارس/آذار)، وعلى مدار السنة إذا كنا لا نقضي الكثير من الوقت في الهواء الطلق. مواضيع قد تهمك نهاية وتشعر هيئة الصحة العامة في إنجلترا بالقلق من عدم حصول الناس على هذا الفيتامين خلال تفشي وباء فيروس كورونا، بعد أن نصحتهم السلطات الصحية بالبقاء في المنزل لفترات أطول. ويُوصي بالحصول على فيتامين \"د\" على مدار السنة إذا: فيتامين د له تأثير مضاد للالتهاب وقد لا يكون الأشخاص ذوو البشرة الداكنة يحصلون أيضا على ما يكفي من فيتامين \"د\" حتى لو كانوا يقضون وقتا في الهواء الطلق. وقد أصدرت الحكومتان الاسكتلندية والويلزية النصيحة نفسها. وقالت سارة ستانر من مؤسسة التغذية البريطانية: \"لسوء الحظ، مع استمرار آثار فيروس كورونا، بات الوقت الذي يقضيه الكثيرون منا في الهواء الطلق محدودا، فالالتزام بشكل صحيح بالقواعد الحكومية والبقاء في المنزل مهمان للغاية. وتعرض العديد منا لأشعة الشمس بشكل محدود، يعني أننا بحاجة إلى توفير المزيد من الرعاية الإضافية للحفاظ على فيتامين \"د\" عند مستويات صحية في أجسامنا\". لماذا نحتاج إلى فيتامين \"د\"؟ فيتامين \"د\" مهم لصحة العظام والأسنان والعضلات. ونقص هذا الفيتامين يمكن أن يؤدي إلى مرض تشوه العظام الذي يًسمى الكساح عند الأطفال، أو حالة ضعف العظام المماثلة التي تسمى osteomalacia لدى البالغين. وتشير بعض الدراسات إلى أن تجنب سوء التغذية يساعد على الصمود في وجه نزلات البرد والإنفلونزا الشائعة، على الرغم من عدم وجود دليل على أن فيتامين \"د\" يعزز الجهاز المناعي. هل يجب أن أتناول الكثير منه؟ لا، على الرغم من أن مكملات فيتامين \"د\" آمنة جدا، فإن تناول أكثر من الكمية الموصى بها كل يوم يمكن أن يمثل خطرا على المدى الطويل. إذا اخترت تناول مكملات فيتامين \"د\": وقد يوصي الطبيب بجرعات أعلى في بعض الأحيان للمرضى الذين يعانون من نقص فيتامين \"د\". وبعض الأشخاص الذين يعانون من حالات طبية معينة، مثل مشاكل الكلى، لا يمكنهم تعاطي فيتامين \"د\" بأمان. هل يمنح فيتامين \"د\" وقاية من فيروس كورونا؟ لا، لا يوجد دليل على أنه يقلل من خطر العدوى، أو الإصابة بفيروس كورونا. ولكن الخبراء يعتقدون أنه قد تكون له فوائد خلال هذا الوباء. فمكملات فيتامين \"د\" سوف تحسن صحة الناس الذين يعانون من سوء التغذية. وقد اعتبر بعض الباحثين أن نقص فيتامين \"د\" لدى بعض المرضى سيؤثر سلبا في حالة الإصابة بفيروس كورونا. ولكن عوامل الخطر الكامنة الأخرى، مثل أمراض القلب، الشائعة لدى هؤلاء المرضى أيضا، تجعل من الصعب استخلاص النتائج. ويقوم باحثون إسبان وفرنسيون بتجارب لمعرفة ما إذا كان فيتامين \"د\" يُساعد مرضى فيروس كورونا. ويقولأستاذ الطب البريطاني البروفيسور جون رودس: إن فيتامين \"د\" له آثار مضادة للالتهابات، وهناك بعض الأبحاث التي تشير إلى أنه قد يقلل من استجابة الجسم المناعية للفيروسات، وقد يكون لذلك علاقة بمرضى فيروس كورونا الذين تعرضوا لتلف شديد في الرئة ربما يكون ناجما عما يعرف بالتهاب \"عاصفة السيتوكين\" ردا على الفيروس، ورغم ذلك ثمة حاجة إلى إجراء المزيد من البحوث لاستكشاف الأمر. أين تباع مكملات فيتامين \"د\"؟ تتوفر مكملات فيتامين \"د\" بشكل كبير في المتاجر (السوبر ماركت) والصيدليات. وقد تكون في صورة فيتامين \"د\" صرف، أو جزءا من قرص يحتوي فيتامينات متعددة. ويقول الخبراء إنه لا يجب أن تشتري أكثر مما تحتاج إليه للمساعدة في الحفاظ على توفر إمدادات هذه المكملات متاحة للجميع. ويعرف العنصر المكون لمعظم مكملات فيتامين \"د\" باسم D3. وتنتج النباتات فيتامين D2، وأما فيتامين D3 فتنتجه بشرتك. وتتوفر قطرات من هذا الفيتامين للأطفال الرضع. ماذا عن النظام الغذائي؟ على الرغم من أن تناول الطعام ضمن نظا�� غذائي متوازن يمكن أن يساعد على ضمان الأداء الطبيعي للجهاز المناعي، فإنه لا يوجد غذاء بعينه أو مكملات غذائية بعينها يمكن أن \"تعزز\" عمل جهاز المناعة أكثر من المعدلات الطبيعية. بعض أنواع حبوب الإفطار بها فيتامين د ومن الصعب الحصول على ما يكفي من فيتامين \"د\" من الطعام وحده. كما أن اتباع نظام غذائي متوازن مهم لصحة جيدة، وهو أمر مفضل حتى عندما لا يواجه الناس تفشي أمراض وبائية. وثمة أطعمة غنية بفيتامين \"د\" مثل الأسماك الغنية بالزيت والبيض. كما أن بعض أنواع الحبوب التي نتناولها في الإفطار والزبد والزبادي غنية أيضا بفيتامين \"د\". هل يجب أن أحصل على \"حمام شمسي\"؟ لا يمكنك الحصول على جرعة زائدة من فيتامين \"د\" من خلال التعرض لأشعة الشمس، حيث تحرق الشمس القوية البشرة، لذلك تحتاج إلى تحقيق التوازن بين صنع فيتامين \"د\" في جسمك والتعرض للشمس بطريقة آمن، وذلك من خلال الحرص على تغطية بشرتك أو حمايتها بالمراهم الواقية من الشمس لمنع الحرق والتلف. ماذا عن الأطفال والرضع والحوامل؟ النصيحة هي: أما جرعة البالغين (10 ميكروغرامات في اليوم) فتنطبق أيضا على النساء الحوامل ومن يقمن بالرضاعة.", "doc2": "Biz, adətən, bu vitamini açıq havada gəzərkən günəş şüalarının bədənimizin açıq hissələrinə dəyməsi ilə qəbul edirik. D vitaminini həm də \"günəş vitamini\" adlandırırlar. O, digər vitaminlərlə yanaşı infeksiyalarla mübarizə aparır. Bu, xüsusilə pandemiya dövründə vacibdir. D vitaminini qəbul etmək kimlər üçün xeyirlidir? Tövsiyələr Hələ koronavirus epidemiyasından əvvəl britaniyalılara tövsiyə edilmişdi ki, qış aylarında (oktyabrdan marta qədər), küçədə kifayət qədər vaxt keçirmirlərsə, il boyu hər gün 10 mkq D vitamini qəbul etsinlər. Britaniyalı mütəxəssislər aşağıdakı hallarda D vitaminini gündəlik qəbul etməyi tövsiyə edirlər: Tünd dəri rəngi olan insanlar açıq havada vaxt keçirsələr də, kifayət qədər \"günəş vitamini\" almaya bilərlər. Vitamin D nə üçün lazımdır? D vitamini dişləri, sümükləri və əzələləri möhkəmləndirir. Körpələrdə bu vitaminin çatışmazlığı raxit-sümüklərin inkişaf etməməsi və skeletin deformasiyası- xəstəliyinə, böyüklərdə isə osteomalasiyaya - sümüklərin mineral çatışmazlığından yumşalmasına gətirib çıxara bilər. Bəzi araşdırmalar göstərib ki, bu vitamin bizə adi soyuqdəymə və qriplə mübarizə aparmağa kömək edir. Lakin D vitamininin immuniteti yüksəltməsi barədə məlumat yoxdur. Bəzi araşdırmalar D vitamininin aşağı səviyyəsini və mövsümi depressiyanı əlaqələndirirlər. Bu vitaminin çatışmazlığının hətta əsəb sisteminin fəaliyyətinə və psixi sağlamlığa təsir edə biləcəyi barədə məlumatlar var. Bu vitamini böyük dozalarda qəbul etmək olarmı? Bunu etmək məsləhət görülmür. Qida əlavəsi kimi D vitamini zərərsiz olsa da, onun uzun müddət gündəlik və çox qəbulu zərər verə bilər. Təhlükəsiz dozalar belədir: Bəzi hallarda həkim dozanı artıra bilər. Bəzi xəstəliklərdə, məsələn, böyrək xəstəliklərində bu vitaminin qəbulu məsləhət görülmür. D vitamini koronavirusdan qoruya bilərmi? Xeyr, qoruya bilməz. Bu vitaminin koronavirusdan qoruya bildiyi barədə hər hansı sübut yoxdur. Bununla yanaşı, mütəxəssislər hesab edir ki, pandemiya zamanı bu vitamin \"xeyirsiz deyil\". Vitaminli qida əlavələri bədənində D vitamini çatışmazlığı olanların əhvalını yüksəldə bilər. Yeməklərdə kifayət qədər vitamin D varmı? Adına baxmayaraq D vitamini əslində bədənin kalsium qəbuluna cavab verən hormondur. Ona yağlı balıq növlərindən və yumurtadan başqa heç harada rast gəlinmir. Lakin bizim dərimiz ultrabənövşəyi şüaların təsiri altında adi xolesteroldan öz hormonunu yaradır. Bəzi istehsalçılar yoqurtlara, yulafa və marqarinə sintezləşdirilmiş vitamin əlavə edirlər. Vitamin çatışmazlığını necə bilməli? Yay aylarında günəşi havalarda bu vitaminə təlabat çox fərdi xarakter daşıyır və dəri rəngi, bədəndə yağ miqdarı, orqanizmin sümük skeletini neçə müddətə əmələ gətirdiyi kimi göstəricilərdən asılıdır. Bu, çox çətin prosesdir\", - Warwick Universitetinin tibb tarixçisi Robert Beavney deyir. Buna görə də D vitaminin çatışmazlığını simptomlarla deyil, qan analizi ilə müəyyən etmək lazımdır. Günəş vannası qəbul etsək? Bu yolla böyük doza D vitamini qəbul edə bilməzsiniz, lakin dəri yanığı əldə edə bilərsiniz. Buna görə də, həddindən artıq günəş qəbul etmək lazım deyil və dərini günəş kremləri ilə və ya geyim vasitəsi ilə qorumaq lazımdır. Uşaqlar və hamilələr nə etməlidir? Həkim məsləhəti belədir:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/04/150420_turkey_armenia_pain", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/04/150421_turkish_pm_armenians_memory", "doc1": "اعترف أوغلو بترحيل الأرمن خلال الحكم العثماني وأضاف أوغلو أن مدينة اسطنبول ستحتضن لأول مرة مهرجانا لإحياء ذكرى مقتل الأرمن يوم 24 أبريل/ نيسان. وبالرغم من هذا مازالت تركيا تعترض على وصف مقتل الأرمن بأنه \"إبادة جماعية\". وتقول أرمينيا إن 1.5 مليون شخص قتلوا في عام 1915 في مجازر وعمليات ترحيل. ودأبت تركيا على رفض استعمال لفظ الإبادة الجماعية، باعتبار أن الأمر يتعلق بحرب أهلية عانى فيها الطرفان. مواضيع قد تهمك نهاية وقد تسببت هذه القضية في قلاقل بين البلدين. \"إشكالية أخلاقية\" وأوضح أوغلو أنه على الرغم من تصريحه التصالحي، فإن تركيا لن تقبل بتسمية ما حدث بالإبادة الجماعية. وقال \"اختصار كل شيء في كلمة واحدة، وإلقاء المسؤولية كلها على الأمة التركية وحدها من خلال التعميم يثير إشكالا قانونيا وأخلاقيا\". واعترف أوغلو بترحيل الأرمن، قائلا \"إننا مرة أخرى نتذكر باحترام ونشاطر آلام أحفاد وأبناء العثمانيين الأرمن، الذين لقوا حتفهم خلال الترحيل في عام 1915\". تحيي مجتمعات الأرمن في العديد من الدول ذكرى مقتل أسلافهم وقد انتقد الرئيس التركي، رجب طيب اردوغان، في الأسبوع الماضي، البابا فرانسيس، لوصفه مقتل الأرمن بالإبادة الجماعية. ووصف اردوغان تعليق البابا فرنسيس بأنه \"غير لائق\"، ونبهه إلى \"عدم تكرار هذا الخطأ\". وكان الرئيس التركي قد أدلى بتصريح مشابه في العام الماضي، واصفا أعمال القتل بأنها \"آلامنا المشتركة\". ويعتبر غالبية غلب العلماء غير الأتراك أن مقتل الأرمن، الذي حدث في المنطقة الشرقية من تركيا الحالية، إبادة جماعية. ويُطلق هذا الوصف بصفة رسمية في الأرجنتين وبلجيكا وكندا وفرنسا وإيطاليا وروسيا وأوروغواي. وأعلنت ألمانيا، التي كانت تعترض على هذه التسمية، أنها ستؤيد مشروع قانون في البرلمان يعتبر مقتل الأرمن نوعا من الإبادة. وتقول تركيا إن الكثيرين من القتلى لقوا حتفهم في اشتباكات خلال الحرب العالمية الأولى، وإن الأتراك عانوا أيضا خلال النزاع.", "doc2": "Davudoğlu ermənilərə başsağlığı bildirib. Ahmet Davutoğlu 1915-ci il hadisələrində ölən Osmanlı ermənilərinin övladları və nəvələrinə başsağlığı verib. Baş nazir eləcə də İstanbulda ilk dəfə olaraq 24 aprel tarixi ildönümü ilə bağlı anım mərasiminin keçiriləcəyini deyib. Eyni zamanda Türkiyə qətliamı soyqırım kimi tanımaqdan ardıcıl olaraq imtina edir. Bu məsələ iki ölkə arasında münasibətlərdə acılığın yaranmasına səbəb olur. Ernənistanın iddiasına görə, 1915-ci ildə qətliam və sürgün nəticəsində 1,5 milyon erməni ölüb. Türkiyə həmin hadisələrin hər iki tərəfin qurbanlar verdiyi vətəndaş müharibəsi zamanı baş verdiyini vurğulayaraq, bu olayların soyqırım sözü ilə təsvir edilməsi cəhdlərini rədd edir. Türkiyə hesab edir ki, o dövrdə ölənlərin çoxu I Dünya Müharibəsi gedişində öldürülüb və həmin illərdə türklər də qurbanlar verib. Cənab Davutoğlu açıq şəkildə bildirib ki, Türkiyə soyqırım kimi təqdim edilməyə səy göstərilən cəhdlər qarşısında geri çəkilmək niyyətində deyil. Argentina, Belçika, Kanada, Fransa, İtaliya, Rusiya və Uruqvay 1915-ci il hadisələrini rəsmi olaraq soyqırım adlandırır. Soyqırım sözünün işlədilməsindən uzun müddətdir ki çəkinən Almaniya höküməti isə bazar ertəsi bildirib ki, parlamentdə qətlə yetirilmə hallarını soyqırım hadisəsi kimi elan edən qətnamənin qəbul olunmasını dəstəkləmək niyyətindədir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-44104755", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-44080779", "doc1": "هل علينا أن نتخلص من الإفراط في النوم خلال العطلة الأسبوعية، وأن نستيقظ مبكرا لتحسين صحتنا؟ وتوصلت الدراسة إلى أن من يعتادون السهر طويلا، ومن ثم يستيقظون متأخرا، يعانون مخاطر الإصابة بأمراض مثل الموت المبكر، والاضطرابات النفسية وأمراض الجهاز التنفسي، وهو ما يدعم نتائج دراسات سابقة، أشارت إلى أن معتادي السهر أكثر عرضة لاعتلال الصحة. لكن هل كونك معتاد السهر أمر ضار لك، وهل يعني أن بعضنا عليه أن يتخلص من السهر، ومن الإفراط في النوم نهارا، لكي يتحول من حياة بومة الليل إلى عصافير الصباح الباكر؟ اضطراب الساعة البيولوجية إنه سيناريو معتاد عليه كثير من العاملين خلال الأسبوع. بعد معاناة من أجل النوم، تجد نفسك تقوم فجأة من نومك على صوت المنبه، لكن خلال عطلتك الأسبوعية حيث تكون متعبا تجد نفسك قد نمت طويلا، إلى ما بعد ميعاد استيقاظك المعتاد خلال أيام العمل، حيث تكون مستمتعا بالنوم الثمين. ربما يبدو هذا طبيعيا تماما، لكنه علامة ليس فقط على أنك لا تأخذ القسط الكافي من النوم، وإنما علامة أيضا على اضطراب ساعتك البيولوجية. ويعني هذا التعبير الاختلاف بين أوقات نومنا خلال أيام العمل، مقارنة بأيام العطلات، حينما يكون لدينا حرية النوم والاستيقاظ في الأوقات التي نريدها. وكلما زاد اضطراب الساعة البيولوجية، زادت المشاكل الصحية مثل زيادة مخاطر أمراض القلب ومشاكل التمثيل الغذائي. أثبتت دراسات أن الأشخاص الذين يعانون مستويات أكبر من اضطراب الساعة البيولوجية معرضون أكثر لممارسة التدخين وشرب الكحول ويقول راسل فوستر، رئيس مختبر نوفيلد لطب العيون ومعهد النوم والعلوم العصبية، إنه إذا أرغمت شخصا يستيقظ مبكرا على أن يعمل حتى وقت متأخر من الليل، فإنه أيضا سيواجه مشاكل صحية. \"بيولوجيا بشرية\" إذن كيف يتغلب معتادو السهر على تلك المشكلة؟ هل عليهم أن يضحوا بالنوم طويلا خلال أيام العطلات، ويضبطوا المنبه ليستيقظوا مبكرا مثل بقية أيام الأسبوع؟ يقول البروفيسور تيل روينبرغ، أستاذ علم البيولوجيا الزمني بجامعة لودفيج ماكسيميليان في ميونيخ، إن هذا هو أسوأ خيار. ويضيف: \"إذا لم تأخذ كفايتك من النوم طيلة خمسة أيام، فعليك أن تقتنص النوم في أفضل وقت يناسبك، بل وستكون متأخرا حينها أيضا\" لأن موعد رغبتنا في النوم والاستيقاظ ليس مجرد عادة، أو علامة على الانضباط، وإنما هو أمر يتأثر بساعة جسدنا البيولوجية، والتي يتحدد نحو 50 في المئة منها بجيناتنا الوراثية، ويتحدد الباقي بفعل البيئة والعمر. ويقول خبراء إن الاستيقاظ مبكرا من غير المرجح أن يتغلب على ميولك الوراثية، وإنما بدلا من ذلك، سوف يعمق من حرمانك من النوم، الذي تعاني منه طوال أيام العمل. وبدلا من ذلك، فإن الطريقة الأفضل لمعتادي السهر أن يعالجوا الساعة البيولوجية لأجساهم، ليصبحوا مثل عصافير الصباح عبر تغيير عاداتهم حين يتعرضون لمزيد من الضوء. هل على معتادي السهر أن يتخلصوا من النوم طويلا نهارا؟ وبالتعرض لضوء الشمس في الصباح، وخفض التعرض للضوء الصناعي في المساء، يمكن أن ندرب الساعة البيولوجية لأجسادنا على الرغبة في النوم مبكرا. لكن ذلك الأمر ليس سهلا بالنسبة للجميع. \"مهمة مجتمع\" وعوضا عن ذلك، فإن أماكن العمل والمدارس والمجتمع بحاجة إلى أن يبذلوا جهدا، من أجل التكيف مع معتادي السهر، وذلك حسب رأي خبراء في النوم. ويقول البروفيسور فوستر إنه من المعقول بالنسبة لبعض أماكن العمل، أن تسمح لموظفيها بالعمل خلال الساعات، التي تتوافق مع الساعات البيولوجية لأجسادهم. وهذا سيؤدي إلى رفع مستوى أداء العاملين، وسيكون طريقة فعالة من أجل توفير نمط عمل، يستمر على مدار أربع وعشرين ساعة طوال أيام الأسبوع. لكن البروفيسور روينبرغ يذهب أبعد من ذلك، ويرى أن على المجتمع واجب أن يصلح البيئة المعطلة للنوم التي خلقها. ويقول: \"إنها مهمة المجتمع أن يعالج هذا الأمر. مهمة المجتمع أن يوفر مزيدا من الإضاءة في المباني، ومقدارا أقل من الضوء الأزرق الناتج عن شاشات الهواتف والحواسيب، وكذلك إعطاء الناس إمكانية مشاهدة التلفاز دون أن يضبطوا منبهات ساعاتهم\".", "doc2": "Həftəsonu gec oyanmaqdan imtina edərək həftəiçindəki ritmlərə ayaq uydurmaq üçün zəngli saat qurmaq lazımdır? Chronobiology International adlı elmi jurnalın araşdırmasına görə, gecə gec yatanlar səhhətində daha çox problem yaşayır. Bəs, doğrudan da gec yatmaq pis şeydirmi və bundan əl çəkərək səhər tezdən oyanmalıyıq? \"Sosial jetlag\" Bu, işləyən hər bir kəsin yaşadığı ssenaridir. Yuxuya getməyə çalışdıqdan sonra saatın zəngi ilə ləzzətli yuxudan oyanıb yataqdan qalxmaq məcburiyyətində qalmaq. Həftəsonuna doğru yuxusuzluqdan əldən düşüb sonra da itirilmiş yuxuları bərpa etməyə çalışmaq. Bu normal səslənə bilər, ancaq bu, həm kifayət qədər yatmadığınızı, həm də \"Sosial jetlag\" (yuxu sərsəmliyi) yaşadığınızı göstərir. Araşdırmalar daha yüksək sosial jetlag yaşayanların siqaret və içkidən daha çox istifadə etdiyini göstərir Sosial jetlag bu baxımdan həftə içindəki yuxu səviyyənizlə həftəsonundakı yuxunuz arasındakı fərq mənasına gəlir. Sosial jetlag nə qədər böyük olsa, ürək xəstəlikləri riski və metabolizm problemləri kimi sağlamlıq problemləri də bir o qədər böyük olur. Almaniyanın Munich şəhərində xronobiologiya professoru Till Roennebergin fikrincə, gecə gec yatan insanlar, xüsusilə də səhər gec oyananlar erkən oyananlara nisbətən daha böyük tibbi problemlərlə üz-üzədirlər. Məktəblərin və işlərin böyük qismi səhər saatlarında başladığı üçün gecə gec yatanlar səhər tezdən günə başlamalı olurlar. Bəs, gec yatanlar sosial jetlagla necə ayaqlaşmalıdırlar? \"İnsan biologiyası\" Bəs gec yatanlar bununla necə ayaqlaşmalıdırlar? Həftəsonu gec oyanmaqdan imtina edərək həftəiçindəki ritmlərə ayaq uydurmaq üçün zəngli saat qurmaq lazımdır? Gec yatmağın pis olmadığını düşünən professor Roenneberg \"Bu edə biləcəkləri ən piş şeydir. Əgər beş gün ərzində yatmadınızsa, bunu ələ almaq lazımdır. Bunu etməyin ən yaxşı vaxtı da sonradır\" deyir. Çünki, yatmaq istədiyimiz vaxtlar sadəcə vərdiş və ya intizamın işarəsi deyil. Bu, 50 faizi genlərimiz tərəfindən müəyyənləşdirilən bədən saatımızla əlaqədardır. Geri qalan hissəsi isə çevrə və yaşla əlaqədardır. 20 yaşlarında gec oyanmaq zirvəyə çıxarkən, yaşlandıqca bədən saatımız gedərək erkənə çəkilir. Surrey Universitetində xronobiologiya professoru Malcolm von Schantz \"Gec yatan insanların heç bir işə yaramayan insan olduqları, ya da gec oyananların tənbəl olduqları haqda fikirlər var. Ancaq əslində isə, bu, insan biologiyasıdır\" deyir. Səhər işığı gec yatanların erkən oyanmasına səbəb ola bilər Sadəcə erkən oyananlar və ya gec yatanlar deyil, bunların ortasında qalanlar da var. Gec yatanlar bədən saatlarını vərdişlərini dəyişdirərək yenidən formalaşdıra bilər. Bədən saatlarımıza günəşin çıxması və batması təsir edir. Bir çoxumuz gündüz vaxtı az günəş işığına, gecə isə süni işıqlara məruz qalırıq. Bu isə yuxumuzun gəlib-gəlməməyinə təsir edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-40607043", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-38867256", "doc1": "طال انتظار جمهور بيونسيه لأول ظهور لتوأميها على مواقع التواصل الاجتماعي وأكدت المطربة الأمريكية أنها أسمت التوأمين سير كارتر ورومي، بعد ظهور شائعات بالاسمين، وتقدم بيونسيه وزوجها جاي زي، بطلب ملكية فكرية للإسمين. وظهرا التوأمان في الصورة ملفوفان في غطاء أرجواني اللون عليه نقوش من الزهور، وتحملهما الأم، البالغة من العمر 35 سنة، وقد اتشحت غطاء رأس أزرق طويل. وحصلت الصورة على مليوني إعجاب على موقع التواصل الاجتماعي عبر الصور انستغرام، في أول ساعة بعد النشر. وكتبت بيونسيه مع الصورة: \"سير كارتر ورومي بعد أول شهر من ولادتهما.\" بذلك أصبحت بيونسيه وزوجها، مطرب الراب جاي زي، أبوان لثلاثة أطفال؛ التوأمان وبنت أخرى تبلغ من العمر خمس سنوات. وظهرت بيونسيه في الصورة حافية القدمين وفي الخلفية بوابة من الزهور، وهو ما يذكرنا بأسلوب التصوير الذي اتبع في الصورة التي أعلنت بها حملها، عبر إنستغرام أيضا. وكانت صورة إعلان الحمل في فبراير/شباط الماضي قد تلقت العدد الأكبر من تسجيلات الإعجاب في تاريخ انستغرام. هناك تشابه كبير بين صورة التوأمين مع بيونسيه والصورة التي نشرتها عند الإعلان عن حملها بهما وتلهف معجبو المطربة الشابة للظهور الأول للتوأمين، منذ إعلان وسائل إعلام أمريكية أنها وضعتهما الشهر الماضي. لكنها وزوجها لم يعلنا أي تفاصيل تخص الطفلين حتى الآن. ودوّن ماثو نويلز، والد بيونسيه، تغريدة عبر حسابه على موقع التواصل الاجتماعي تويتر في 18 يونيو/حزيران الماضي \"لقد وصلا، يوم ميلاد سعيد للتوأمين.\" لكن الصورة التي نشرتها مطربة البوب تتعارض مع ذلك، إذ أشارت إلى مرور شهر على ميلاد توأميها، ما يرجح أن الميلاد كان في 14 يونيو/حزيران الماضي. و كان من الطبيعي بعد الانتظار الطويل أن تكون صورة بيونسيه وتوأميها من الصور الأكثر انتشارا على مواقع التواصل الاجتماعي.", "doc2": "Müsiqiçinin saytında şəkil, klip, qadın iradəsi, analıq və qədim ilayələrə həsr edilən şeir misralarından ibarət videoşou yerləşdirilib. Belə görünür ki, onu hazırlayanlar nə güc, nə pul, nə də ki, vaxtlarını əsirgəyiblər. Superulduzun ilk yarıçılpaq şəkli cümə axşamı günü sosial şəbəkələrdə və xüsusilə də İnstagramda rekord vuraraq 15 saat ərzində 7,5 mln. like qazanıb. Onlardan 1,4 milyonu şəklin dərc edilməsindən yarım saat keçmiş verilib. Çərşənbə günü Beyonce ekiz anası olacağı barədə xəbəri paylaşıb. Beyonce dünyanın ən uğurlu musiqiçilərindən biridir. O, 20 dəfə Grammy mükafatına layiq görülüb. Bəzi şəkillərdə Beyonce 5 yaşlı qızı İvy Blue ilə təsvir olunur Hamiləlik barədə xəbəri müşayiət edən bu şəkil İnstgram saytında rekord təsis edib"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-47277703", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47279572", "doc1": "عندما تراجعت الحضارة اليونانية تأثر تطور الرياضيات في الغرب فظهرت الصين لتعزز تطوره في الشرق بدأت رحلتنا لاستكشاف الرياضيات عبر التاريخ من مصر وبلاد ما بين النهرين واليونان، ولكن بعد تراجع الحضارات في هذه المناطق توقف تقدم علم الرياضيات في الغرب. لكن رغم هذا فإن الرياضيات سوف تبلغ في الشرق مستويات جديدة. الحسابات الرياضية لعبت دورا فاعلاً في بناء سور الصين العظيم على امتداد آلاف الأميال في الصين القديمة، كانت الرياضيات أساسية لإجراء الحسابات اللازمة لبناء سور الصين العظيم، الذي امتد لآلاف الأميال على الأرض. وكانت الأرقام مهمة للغاية في الصين لدرجة أنها لعبت دوراً حيوياً في إدارة شؤون البلاط الإمبراطوري. \"كتاب الأغاني\" الصيني: أشعار ساعدت أمة على تشكيل فكرها تمجيد الزعيم على الطريقة الصينية الصين تحن إلى الماضي الإمبراطوري هل تعاني من رهاب الرياضيات؟ التخطيطي الرياضي للحب نظام إدارة جناح النساء في القصر الإمبراطوري لعب دوراً أساسيا في وراثة الحكم لعب تقويم ورصد حركة الكواكب دورا كبيراً في جميع قرارات الإمبراطور، حتى على طريقة تفكيره وخططه لقضاء أيامه ولياليه. وأ��د مستشارو الإمبراطور القدماء نظاماً يضمن له الاستمتاع بكل لياليه وممارسة الحب مع هذا العدد الهائل من النساء. واعتمد هذا النظام على فكرة رياضية تدعى المتوالية الهندسية. وتقول الأسطورة إنه في غضون 15 ليلة فقط، جامع الإمبراطور 121 امرأة، بالترتيب التالي: الإمبراطورة في أول ليلة، ثم ثلاثة من مرافقاته، ثم تسع زوجات، ثم 27 محظية، وأخيراً 81 جارية. يتم ضرب عدد كل مجموعة من النساء بالرقم 3، بمتوالية هندسية، بدأت بسيدة (الإمبراطورة) ثم ثلاث سيدات في الليلة التالية بعد ضرب العدد بالرقم ثلاثة، ثم تسع سيدات في اليوم الثالث، وهكذا. وبهذه العملية الحسابية ضمن علماء الرياضيات مجامعة الإمبراطور لكل حريمه في غضون 15 يوما فقط. قدرة الإمبراطور على التحمل لعبت الرياضيات دورا مركزيا في إدارة أمور الدولة قبل 2800 سنة قبل الميلاد تم حجز الليلة الأولى للإمبراطورة. أما الليلة الثانية فكانت لأرفع وأهم ثلاث نساء يرافقن الإمبراطور. ثم جاءت زوجاته التسع بعد ذلك، ثم تم اختيار 27 محظية بالتناوب، تسع محظيات كل ليلة. ثم أخيرا، جاء دور الجواري، وخلال تسع ليال تم اختيار 81 جارية جرى تقسميهن إلى مجموعات، كل واحدة تضم تسع جاريات. ويضمن هذا الجدول الدقيق أن الإمبراطور يجامع النساء الأعلى مرتبة عند اقتراب القمر من الكمال، عندما تكون قوة الإناث الطبيعية المعروفة في الحضارة الصينية باسم (اليين) في أعلى مستوياتها، وكذلك تكون القوة الذكورية عند الإمبراطور والمعروفة باسم (اليانغ) في أوجها. وكونه الحاكم هذا يتطلب منه امتلاك القوة والقدرة على التحمل، والهدف من هذا الجدول واضح، وهو الحصول على أفضل وريث للإمبراطورية. لم يكن البلاط الإمبراطوري الوحيد الذي اعتمد على الرياضيات، بل لعبت دوراً مركزياً في إدارة أمور الدولة. سحر الرياضيات نجح الصينيون في حل المعادلات بطرق لم تظهر في الغرب حتى بداية القرن 19، ومازالت تستخدم في الإنترنت كانت الصين القديمة إمبراطورية شاسعة ومترامية الأطرف ومزدهرة، مع نظام قانوني صارم، وسياسة ضريبية شاملة، ونظام موحد للأوزان والمقاييس والنقد. كانت الصين تستخدم نظاماً عشرياً قبل ألف سنة من استخدامه في الغرب، كما نجح الصينيون في حل المعادلات بطرق لم تظهر في الغرب حتى بداية القرن التاسع عشر. وفقا للأسطورة، فإن أول حاكم للصين، الإمبراطور الأصفر، كان واحداً من آلهة خلق علم الرياضيات عام2800 قبل الميلاد، معتبرا أن الأرقام تحمل أهمية كونية. حتى يومنا هذا، ما زال الصينيون يؤمنون بالقوة الروحية للأعداد. وحتى يومنا هذا، ما زال الصينيون يؤمنون بالقوة الروحية للأعداد. وينظر إلى الأرقام الفردية كالذكر، أما الأرقام الزوجية فترمز للأنثى. ويجب تجنب الرقم أربعة بأي ثمن. بينما يجلب الرقم ثمانية الحظ السعيد. وانجذب الصينيون القدماء إلى أنماط الأرقام (ترتيب الأرقام)، وتطوير النسخة المبكرة الخاصة بهم من لعبة سودوكو الشهيرة. بحلول القرن السادس الميلادي، كانت نظرية\"الباقي\" الصينية تستخدم في علم الفلك الصيني القديم لقياس حركة الكواكب، وحتى يومنا هذا لا يزال لها استخدامات عملية كثيرة منها على سبيل المثال، التشفير عبر الإنترنت.", "doc2": "Qərb sivilizasiyasında riyaziyyatın tarixi Qədim Misir, Mesopotamiya və Qədim Yunanıstandan başlayır. Lakin bu dövlətlərin süqutundan sonra Qərbdə riyaziyyat bir neçə yüzillik ərzində inkişafdan qaldı. Bu dövrdə Şərqdə riyaziyyatın inkişafı yeni zirvələrə qalxdı. Qədim Çində 9000 km uzunluğu olan Böyük Çin səddinin layihələşdirilməsində və inşasında riyaziyyat əsas alət rolunu oynayıb. Çin imperatorunun saray əhlinin həyatı rəqəm və riyazi ədədlərlə müəyyən edilirdi. Riyaziyyat və planlaşdırılma Qədim Çində imperator hərəmxanası sistemi hökmdar üçün çoxsaylı və layiqli varislərin dünyaya gəlməsini təmin etməli idi. İmperatorun planları və qərarları təqvimə və planetlərin hərəkətinə uyğun qurulurdu. Riyazi modellər imperatorun gününün və hətta gecəsinin necə keçəcəyini müəyyən edirdi. İmperatorun vəzirləri, misal üçün, imperator hərəmxanısandakı qadınlardan heç birinin diqqətsiz qalmaması üçün müəyyən riyazi distur icad etmişdilər. İmperatorun gecələrinin cədvəli həndəsi silsilə əsasında qurulmuşdu. Əfsanəyə görə, imperator 121 qadından ibarət hərəmxanasının hər bir üzvü ilə 15 gecədən ibarət dövr ərzində yatmalı idi. İmperatorun 121 qadını bunlar idi: imperatriça, üç böyük arvadı, doqquz digər arvadı, 27 məşuqəsi və 81 kənizi. Qadınların hər bir növbəti qrupu əvvəlki qrupdan sayca üç dəfə çox idi. Birinci gecə imperatriçanın idi. Sonrakı gecəni imperator üç böyük qadını ilə keçirməli idi. Üçüncü gecə qalan doqquz arvad üçün idi. Daha sonrakı üç gecəni imperator 27 məşuqəsi ilə keçirməli idi - hər gecə onun yanına 9 məşuqəsi gəlirdi. Qalan gecələri isə imperator kənizlərilə keçirirdi - hər gecə onun yanına yenə də doqquz kəniz gəlirdi. Əfsanəyə görə, riyaziyyat Çinin əfsanəvi Huanq Di və ya Sarı İmperatorunun hökmülə eramızdan 2800 il əvvəl yaradılıb. Bu cür \"cədvəl\" imperatorun, hərəmxanasının \"yüksək ranqlı\" qadınları ilə gecəni ayın bədirlənməsi dövründə keçirməsini təmin etməli idi. Nəticədə, Çin fəlsəfəsində qadın gücünün \"in\" adlanan pik dövrü və imperatorun \"yan\" kişi gücünə uyğun gəlməli di. İmperatorun vəzirləri belə cədvəl tutmaqla ilk növbədə imperatorun layiqli varislərinin, daha dəqiq deyilsə, mümkün varislərdən ən yaxşısının dünyaya gəlməsini təmin etməyə çalışırdılar. Digər dövlət işləri də riyaziyyat əsasında aparılırdı. Riyaziyyata maraq Rəqəmlərin sehrli gücünə Çində bu gün də inanırlar. Çində 10 rəqəmi əsasında qurulan hesablama sistemi Qərblə müqayisədə 1000 il əvvəl istifadə olunmağa başlanıb. Əfsanəyə görə, riyaziyyat Çinin əfsanəvi Huanq Di və ya Sarı İmperatorun hökmü ilə eramızdan 2800 il əvvəl ilahi qüvvələr tərəfindən yaradılıb. O dövrdə çinlilər rəqəmlərin kosmosdan Yerə göndərildiyinə inanırdılar. Rəqəmlərin sehrli gücünə Çində bu gün də inanırlar. Tək ədədlər kişi mənşəli, cüt ədədlər isə qadın mənşəli sayılır. 4 rəqəmindən Çində hamı kənar durmağa çalışırsa, 8 rəqəmi, əksinə, Çində xoşbəxtlik gətirən rəqəm sayılır. Eramızın VI əsrində Çində irəli sürülmüş ədəd qalıqlarına dair riyazi teorem astronomiyada istifadə olunub, planetlərin hərəkət trayektoriyasının hesablanmasına tətbiq edilib. Həmin nəzəriyyədən indiyədək istifadə olunur, misal üçün, internet şəbəkələrində məlumatların kodlaşdılrılması üçün. Məqalənin müəllifi - Marcus du Sautoy, Oxford Universitetinin riyaziyyat professoru və BBC-nin \"Riyaziyyat tarixi \" adlı proqramının aparıcısı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42301140", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-42321979", "doc1": "الى جانب الثوب التقليدي ترتدي النساء في السودان البنطلونات تحت أثواب طويلة نسبيا و أخلت المحكمة سبيل الفتيات واكتفي القاضي بتغريم منظمة الحفلة مبلغ عشرة ألف جنيه سوداني بعد أن قال إن الحفل ذو طبيعة تجارية وليست خاصة. وقد ألقت الشرطة القبض على الفتيات الخميس داخل إحدى الصالات في منطقة أركويت جنوب الخرطوم خلال مشاركتهن في حفل وداع خاص. ودونت في مواجهتن تهمة ارتداء البنطال وهو ما يوصف في السودان بأنه زي فاضح استنادا إلى مادة في قانون النظام العام. وتواجه النساء عقوبة الجلد بأربعين جلدة ودفع غرامة في حال ادانتهن بارتداء ما يوصف بأنه \"زي فاضح \". ورحب رئيس هيئة الدفاع عن الفتيات الفاتح حسين بقرار المحكمة، إلا أنه عاد وطالب بضرورة إلغاء مادة الزِّي الفاضح من القانون لأنها فضفاضة وغير واضحة على حد قوله. وقال لبي بي سي إن المادة المعنية تخضع للتقديرات الشخصية لرجال الشرطة أو القضاة، مشيرا إلى ��ن القاضي كان يمكن أن يدين الفتيات بنفس المادة. وسبق لمحاكم اخرى أن ادانت فتيات بارتداء الزِّي الفاضح ومن بينهن صحافية شهيرة وتم تطبيق عقوبة الجلد والغرامة عليهن. وتناهض ناشطات وحقوقيون قانون النظام العام وخاصة المادة المتعلقة بالزي الفاضح، الذي يصفنه بأنه فضفاض وليس محددا ما يفتح الباب واسعا أمام الانتهاكات بحق الفتيات. ويقول ناشطون حقوقيون إن عشرات الآلاف من النساء في السودان يعتقلن ويجلدنَ بتهمة قلة الاحتشام كل عام، وأن القانون قد يطبق بطريقة استبدادية. ويضيفون أن القانون في السودان ذي الغالبية المسلمة في السودان ضد ارتداء البنطلونات والسراويل القصيرة والتنورات الضيقة، وأنه يتسم بالتمييز ضد المسيحيين. وترتدي المرأة في السودان عادة الثوب التقليدي السوداني، الذي يتألف من فستان بسيط يتكون من نحو أربعة أمتار من القماش تلف بها المرأة كامل جسدها. وقالت الناشطة أميرة عثمان لمحطة راديو هولندية إن فعل النظام العام ينتهك حقوق النساء. وأضافت أن \"الحفلة كانت في مكان مغلق في بناية في منطقة المعمورة (جنوب الخرطوم)\". وأكملت أن البنات اعتقلن لارتدائهن البنطلونات على الرغم من حصولهن مسبقا على موافقة السلطات\" على الحفلة. وترفض السلطات السودانية الغاء المادة المثيرة للجدل في قانون النظام العام. وتقول إنها وضعت من أجل المحافظة على القيم السودانية ومحاربة الرذيلة والانحراف وسط الفتيات. وتطبق المادة 152 من القانون الجنائي السوداني على \"الأفعال الفاضحة والمخلة بالآداب العامة\" وتشمل القيام بسلوك فاضح في مكان عام أو \"ارتداء زي فاضح أو مخل بالآداب العامة يسبب مضايقة للشعور العام\". وتضيف الفقرة شرطا ثانيا يشير الى أن الفعل يعد \"مخلا بالآداب العامة اذا كان ذلك فى معيار الدين الذي يعتنقه الفاعل أو عرف البلد الذي يقع فيه الفعل\".", "doc2": "Əxlaq polisi qadınların geyimini təhrikedici hesab edərsə, onlar həbs oluna bilər. Əxlaq polisi Xartum yaxınlığındakı ziyafətə çərşənbə günü reyd edib. İttihamlar qüvvədə qalsaydı, onları 40 şallaq və \"ədəbsiz geyimlə\"ə görə pul cəriməsi gözləyirdi. Hüquq müdafiəçilərinə əsasən hər il on minlərlə qadın əxlaq qaydalarının pozulmasına görə həbs olunur. Onlar müvafiq qanunvericiliyin tətbiqində özbaşınalığa yol verildiyini də qeyd edirlər. Fəallar hesab edir ki, müsəlman ölkəsində şalvar və yaxud da dar ətək xristianlara qarşı ayrı-seçkilik yaradır. Ənənəvi olaraq Sudan qadınları uzun və geniş paltar geyinir. Niderlanddakı Radio Dabangaya danışan fəal Əmirə Osman hesab edir ki, ictimai asayişlə bağlı maddənin tətbiqi qadın hüquqlarına ziddir. \"Ziyafət Əl-Məmura (Xartumun cənubunda) məhəlləsində qapalı zalda keçirilib, - Əmirə Osman deyir, - Qızlar hakimiyyətdən icazə aldıqlarına rəğmən şalvar geydikləri üçün həbs olunublar\". Sudanın cinayət məcəlləsinin 152-ci maddəsi \"ədəbsiz davranış\", \"ədəbsiz geyim\" və yaxud da \"ictimaiyyətin hissiyyatına\" toxunan hərəkətlərə görə cəza nəzərdə tutur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51865738", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51867273", "doc1": "وجاء في البيان أن \"صوفي ترود ستبقى في عزلة في الوقت الراهن\"، وأضاف البيان أنها \"في حالة جيدة وتتخذ جميع الاحتياطات وفق التوصيات\". وأوضح مكتب رئيس وزراء كندا أن \"ترودو بصحة جيدة ولا يعاني من أي أعراض. لكنّه سيبقى في عزلة مدة 14 يوماً\". تغيير جدول الأعمال وظهرت على زوجة ترودو بعد عودتها من لندن، أعراض خفيفة شبيهة بأعراض الانفلونزا، مع ارتفاع طفيف للحرارة. وقالت بعد ظهور النتائج الإيجابية للفحوص الطبية \"رغم أني أشعر بحالة من عدم الارتياح بسبب الكورونا، إلا أنني سأقف قريباً على قدميّ من جديد\". مواضيع قد ته��ك نهاية وأضافت \"سنتمكن من تجاوز هذا الوضع سوياً، الرجاء نشر الحقائق وأخذ موضوع صحتكم على محمل الجد\". وسيقوم العاملون في القطاع الصحي بالتواصل مع كل من قابلته زوجة ترودو في الأيام الماضية. وألغيت اجتماعات كانت على جدول رئيس الوزراء الكندي خلال اليومين المقبلين مع مسؤولين محليين ودوليين. وجاء في البيان الصادر عن مكتبه أن ترودو \"سيتواصل مع نظرائه عبر الهاتف مع التركيز على مجابهة كندا للوباء\". ولجأ عدد من السياسيين حول العالم إلى العزل الذاتي في الأيام الأخيرة، بعد احتمال اتصالهم بحاملي الفيروس، من بينهم خمسة من كبار الجمهوريين ووزير في الحكومة الكندية. وغرّد زعيم الحزب الوطني الديمقراطي على تويتر، قائلاً إنه يمكث في المنزل أيضاً بسبب شعوره بوعكة صحية، رغم طمأنته من قبل الأطباء بأن الأعراض لا تتطابق مع تلك الخاصة بفيروس كورونا. وأضاف أن الأطباء نصحوه بالحد من الاتصال بأي شخص حتى يشعر بتحسن\". يعزل جاستن ترودو وزوجته نفسيهما ماذا يجري في كندا؟ تمّ تأكيد 103 إصابات في مقاطعات بريتيش كولومبيا، أونتاريو، ألبرتا، كيبك ومانيتوبا. مع تسجيل حالة وفاة واحدة بسبب الفيروس. وأعلنت كندا تخصيص مبلغ 728 مليون دولار لمواجهة وباء كورونا. وسيساهم التمويل في معالجة تأثير الفيروس وفي دعم المزيد من البحوث، بما فيها تطوير اللقاحات. وقال ترودو إن حكومته مستعد لتفعل المزيد إذا اقتضى الأمر. وفي حديث مع الصحفيين يوم الأربعاء، حثّ رئيس الوزراء الكنديين الأخذ بتوصيات مسؤولي الصحة العامة للمساعدة في الحد من انتشار الوباء ولتجنب إرهاق نظام الرعاية الصحية.", "doc2": "Baş nazir və xanımı 14 gün müddətində karantin şəraitində qalacaqlar. Kanada Baş nazirinin əlaqələr üzrə direktoru deyib ki, Sophie Gregoire Trudeau \"özünü yaxşı hiss edir və onun xəstəlik əlamətləri yaxşıdır\". Kanada Baş naziri Justin Trudeau-da ehtiyyat tədbiri olaraq karantin şəraitində qalacaq, amma bu mərhələdə o koronavirusa görə test edilməyəcək. Hələ ki, onda virusun əlamətlərinin olmadığı deyilir. Rəsmi açıqlamaya görə, Baş nazir iki həftə müddətində karantin şəraitində olsa da işləyəcək və cümə günü xalqa müraciət edəcək. Onun yerli hökümət üzvləri və rəsmilərlə Covid-19 koronovirus barəsində görüşləri təxirə salınıb, onlarla telefonla danışacaq. Rəsmi məlumata görə, \"Baş nazir evdən açıqlamalar, telefon danışıqları və online iclaslar edəcək.\" Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) koronavirusu \"pandemiya\" elan edib. Pandemiya dünyanın bir çox ölkəsində eyni zamanda yayılan xəstəliyə deyilir. Koronavirus Azərbaycanda Azərbaycanda koronovirusa görə ilk ölüm halı qeydə alınıb. 51 yaşlı qadın İrandan Azərbaycana qayıtdıqdan sonra karantin şəraitində saxlanılıb və rəsmilər cümə axşamı gün onun öldüyü barədə məlumat yayıb. Hazırda Azərbaycanda koronavirusa yoluxması təsdiqlənmiş ondan çox şəxs var. Karantin şəraitində saxlanılanların sayı barədə rəsmi məlumat yoxdur. Azərbaycanda koronavirusun ilk halı 28 fevralda qeydə alınıb. Fevralın 29-da Azərbaycan koronavirusa görə İranla sərhədini bağladı. Koronavirusun yarada biləcəyi təhlükənin qarşısının alınması məqsədilə Azərbaycanda bütün təhsil müəssisələrində tədris, təlim-tərbiyə prosesi martın ayının 10-dan 20-dək (ilk tədris günü mart ayının 27-si müəyyən edilir) dayandırılıb, Nazirlər Kabineti elan edib. Bundan başqa bəzi imtahanlar təxirə salınıb. Bakı şəhərində və respublikanın müxtəlif regionlarında mart ayında keçirilməli olan ənənəvi Novruz şənlikləri ləğv edilib və toyların təxirə salınması tövsiyə edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-cul-52895660", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53283020", "doc1": "اشتهر الألمان عالميا بعشقهم للنظام والانضباط لسنوات طويلة ثم أشارت إلى لافتة تدل على أن هذه العربة من القطار ينبغي أن يلتزم فيها الركاب الهدوء. وما إن عادت إلى مقعدها حتى قلت للشاب، إن هذا ه�� الاختلاف بين الثقافتين. ولم يكن التوبيخ الذي تعرضت له في القطار سوى مثال على حرص الألمان على الالتزام بالقواعد بحذافيرها حفاظا على النظام، وقد تعرضت لمواقف مشابهة مرارا طيلة السنوات الأربع التي قضيتها في ألمانيا عملا بمقولة: \"يجب تطبيق النظام\". وقد ترسخت هذه المقولة في وجدان الشعب الألماني إلى درجة أنها أصبحت شعارا مميزا للثقافة الألمانية حول العالم، ونمطا حياتيا للألمان في الداخل. وإذا كنت في ألمانيا، عليك أن تضع القوارير البنية في صناديق مخصصة لإعادة التدوير بمعزل عن القوارير الشفافة، وأن تلتزم بالهدوء بعد العاشرة مساء، ولا تعبر الشارع إلا إذا تحول ضوء عبور المشاة إلى اللون الأخضر، حتى لو كان الشارع خاليا من السيارات. مواضيع قد تهمك نهاية وإذا أردت أن تقضي مصالحك في هذا البلد، فعليك أن تطبع الاستمارات المناسبة وتملأها ثم تحجز موعدا وتنتظر دورك ليعاين الموظف المختص أوراقك ويتأكد من أنها مستوفية لجميع الشروط والقواعد وأن شيئا لم يسقط منك سهوا كالمعتاد. تغلغل الترتيب والتنسيق الذي يعد بمثابة سمة مميزة للشعب الألماني، إلى جوانب عديدة من ثقافة البلاد وربما تعود جذور هذا الحرص على احترام النظام إلى مارتن لوثر، المصلح الديني الذي لم يغير الطرق التي يتعبد بها الناس في ألمانيا والعالم فحسب، بل تركت أفكاره وتفضيلاته الخاصة بصمة واضحة على الثقافة الألمانية. وكتب المصلح الألماني منذ 500 عام: \"يجب أن يسود النظام بين الناس\". لكن دكتور وولفرام بيتا، مدير قسم التاريخ الحديث بجامعة شتوتغارت، يقول إن لوثر كان يدعو للامتثال للسلطة في كتاباته اللاهوتية، ولعله لم يكن يقصد الترتيب والنظام في الحياة الخاصة كما هو حال المثل الألماني الدارج. وأشارت مقالة نشرت في صحيفة \"نيويورك تايمز\" عام 1930 إلى أن عبارة \"يجب تطبيق النظام\" اكتسبت شهرة عالمية وارتبطت بالثقافة الألمانية بعد أن ظهرت أسفل صورة لبول فون هيندنبورغ، آخر رئيس لجمهورية فايمار، التي نشأت في ألمانيا من عام 1919 إلى 1933، على غلاف مجلة \"التايم\". وتقول كريستينا روتجرز، خبيرة الثقافة الألمانية، إن احترام النظام في الثقافة الألمانية لا يقل أهمية عن الإيفاء بالعهود والالتزام بالمواعيد والعمل الجاد والأمانة. ورغم أهمية النظام في المجتمع الألماني، فإن الألمان لا يتحدثون عن القيم والقواعد التي تمثل أركان النظام، لأنهم تربوا على هذه القيم والقواعد وغُرست في نفوسهم حتى أصبحت جزءا من نسيج المجتمع الألماني. ويفترض الألمان أن الجميع يعرفون هذه القواعد ولا يحتاجون للتقلين. تعود جذور المقولة الألمانية \"يجب تطبيق النظام\" إلى كتابات مارتن لوثر منذ نحو 500 عام ويقول يواكيم كروغر، أستاذ علم النفس بجامعة براون، إن الأطفال يتعلمون احترام النظام منذ الصغر لحثهم على تنظيف غرفهم. ويعد النظام جزءا من حياة الألمان اليومية بعدما أصبح عادة تلقائية يلتزمون بها دون تفكير. وقد تسرب شغف الألمان بالنظام إلى مفردات اللغة الألمانية. فإذا كنت متعبا، قد يسألك أحد المارة: \"هل كل شيء منظما\"، والتي تعني هل كل شيء على ما يرام؟ وتزين كلمة \"نظام\" الزي الموحد لعناصر شرطة حفظ النظام العام، التي تختص بالتعامل مع الجنح والمخالفات، التي قد تشمل في ألمانيا، تشغيل الموسيقى بصوت مرتفع في الأوقات التي ينبغي فيها التزام الهدوء، ومخالفات قواعد انتظار السيارات، ونباح الكلب في الوقت غير المناسب أو لمدة أطول من اللازم، أي إذا تجاوز النباح 10 دقائق في المرة الواحدة، أو تعدى إجمالا 30 دقيقة في الأوقات التي ينبغي فيها التزام الهدوء. لكن بعض الألمان يرددون في المقابل مثلا آخر مفاده أن \"النظام هو نصف الحياة، ومن ثم فإن الفوضى هي النصف الآخر\". أينما تنظر في ألمانيا ستجد كلمة \"نظام\"، لكن الألمان يختارون متى وأين يتقيدون به أو يضربون به عرض الحائط ولا أحد ينكر أن ألمانيا لا تخلو من مظاهر الفوضى. فقد تلاحظ أن الناس يصعدون إلى القطار قبل أن ينزل الركاب منه، أو أن بعض الناس يخربون سلال القمامة التي تحمل كلمة \"نظام\". وفي الواقع، اشتهرت برلين منذ أكثر من 100 عام بأنها مركز للتجارب الثقافية المتحررة، حيث كل شيء مباح. وطالما استقطبت حفلاتها الباحثين عن المتع والملذات من جميع أنحاء العالم. ولا يزال الناس ينتقلون إلى برلين للتحرر من قيود الحياة الصارمة دون أن يحكم الآخرون على مظهرهم. غير أن هذه الروح المتحررة والفوضوية تحكمها أيضا قواعد غير مكتوبة. فبإمكانك مثلا أن ترسم بالطلاء على جدار برلين، ما دمت تلتزم بالجزء المسموح بالرسم عليه من الجدار. ولا مانع من أن تسير عاريا طالما كنت في الأماكن المخصصة للعراة، حيث لا يفضل ارتداء ملابس. وبإمكانك ممارسة الجنس مع الغرباء وتعاطي المخدرات، دون أن يلتفت إليك أحد، ما دمت تمارسها في الأماكن المخصصة لذلك بمعظم نوادي برلين. وإذا توغلت في ألمانيا سترى الكثير من مظاهر الرفاهية والمتعة، إذ تنتشر في فرانكفورت النوادي وبيوت الدعارة، وتضم هامبورغ واحدا من أكثر أحياء البغاء صخبا في أوروبا. لكن هذا لا يتعارض مع حرص الألمان على النظام، فالألمان لا يمنعون شيئا ما دام يُمارس في أماكن معينة مخصصة لممارسته. فإذا تحدثت إلى جارك في عربة القطار الهادئة ستتعرض للنهر والتوبيخ، لكن إذا شربت الخمر في أنفاق برلين، لن يلتفت إليك أحد، لأن شرب الخمر أمام الملأ مقبول بشكل عام وفقا للقواعد غير المكتوبة. لا مانع من الكتابة والرسم بالطلاء على جدار برلين ما دمت تلتزم بالمكان المخصص للرسم من الجدار لكن إذا مارست سلوكا يخالف القواعد المتعارف عليها بين الألمان، ستجد الكثيرين من الغرباء ينبهونك إلى أن هذا السلوك مخالف للنظام. وتقول روتجرز إن الألمان لا يخجلون من لفت نظر الآخرين في حالة مخالفة القواعد، وقد يوبخونك لأنهم يتوقعون أن الجميع يعرفون القواعد ويلتزمون بها. ولهذا أرسل لي جاري في العمارة التي اسكن فيها مقطع فيديو على تطبيق \"واتساب\" حول طريقة فك صندوق من الورق المقوى قبل وضعه في صندوق إعادة التدوير، وقال إنه يأمل أن يتخذ جميع الجيران هذه الخطوات البسيطة التي تستغرق خمس ثوان فقط. وبعد أن زرت جميع الولايات الألمانية، رأيت بنفسي أن النظام يطبق بفعالية وبسلاسة، لكنني شاهدت أيضا بعض الألمان يخالفونه على الملأ، لكن عندما تكون المخالفة مقبولة، مثل الصراخ في وجه الحراس المسلحين في مباريات كرة القدم أو إطلاق الألعاب النارية في الشوارع المكتظة في ليلة رأس السنة. وفي النهاية، تقول روتجرز إن ألمانيا، شأنها شأن أي دولة لا يمكن اختزالها في عبارة واحدة، بل هناك عبارات وتعبيرات عديدة ترسم معالم ثقافتها. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على BBC Travel", "doc2": "Bu anda orta yaşlı bir qadın bizə yaxınlaşaraq barmağı ilə dodaqlarına toxundu: \"Şh!\". O, vaqondakı sakitliyin gözlənilməsi tələbi yazılmış xəbərdarlığı göstərdi. \"Siz sakitlik tələbinə əməl etməlisiniz”, - həmin qadın dedi və öz yerinə qayıtdı. \"Budur, - yanımda oturana dedim. - Fərq bundadır\". Belə bir qlobal stereotip mövcuddur ki, almanlar nizam-intizam sevəndirlər Həmin qadın Almaniyada yaşadığım dörd ilə yaxın müddətdə qarşılaşdığım “Ordnung”-u (nizam) qorumaq üçün qaydalara ciddi şəkildə riayət edən çoxsaylı almanlardan biri idi. Çünki Almaniyada məşhur bir ifadədə deyildiyi kimi “nizam-intizam olmalıdır” (\"Ordnung muss sein\"). Əslində, bu deyim alman psixikasında özünə o qədər yer edib ki, dünya boyu almanlar üçün bir mədəni klişeyə və həyat tərzinə çevrilib. Almaniyada qəhvəyi və açıq rəngli şüşələr təkrar emal qutularına ayrı-ayrı salınmalıdır. Axşam saat 10-dan sonra siz özünüzü sakit aparmalısınız. Hətta heç bir maşın olmadığı halda yolu qırmızı işıqda keçməməlisiniz. Bu ölkədə hər hansı bir işi görmək istəyirsinizsə, müvafiq formanı doldurmalı, qəbula yazılmalı, nömrənizi götürməli və görüşə dəvət ediləcəyiniz anı gözləməlisiniz. \"Ordnung muss sein\" almanların fərdi, şəxsi və ictimai davranışının əsasıdır. Ancaq stereotiplər bir yana, Almaniya həqiqətənmi \"nizamlıdır\"? \"Alman\" sözü ilə bağlı olan hər şey kimi, bu sualın cavabı da Martin Lüterə gedib çıxa bilər. Almaniyanın (və dünyanın) ibadət tərzində əbədi dəyişiklik etməsindən başqa, təvazökar reformatorçunun baxışları (pivə həvəskarı olmasından tutmuş kitabsevərliyinə qədər, ilhamverici Bauhaus dizaynına qədər) son 500 ildə alman mədəniyyətini formalaşdırmağda davam edib. Lüter yazıb: \"Ordnung muss sein unter den Leuten\" (sözün əsl mənasında:\"İnsanlar arasında nizam olmalıdır\"). Ştutqart Universitetinin müasir tarix şöbəsinin müdiri Dr Wolfram Pyta, Lüterin \"Ordnung muss sein\" kəlamının müasir istifadəsində vurğulanan fəzilətə istinad etmədiyini iddia edir. \"Lüter öz teoloji yazılarında rəsmiyyətə itaət etməyə çağırıb, - Pyta deyib. - Ancaq bu, dövlət nizamından daha çox fərdi şəxsi həyatındakı nizamı nəzərdə tutan çağırışdır\". Almanların \"nizam\" ideyasının kökləri 500 il bundan əvvələ, Martin Lüterə gedib çıxır Lüterdən sonrakı əsrlərdə bu kəlmənin işlədilməsinə dair tarixi sənədlər çox olmasa da, 1930-cu ildə New York Times qəzetində dərc olunmuş bir məqalədə Weimar Respublikasının son prezidenti Paul von Hindenburg-un bu ifadəni \"bütün dünyada məşhurlaşdırdığı\" bildirilmişdi. \"Ordnung muss sein!\" ifadəsi alman mədəniyyətinə 1934-cü ildə Hindenburg TIME jurnalının üz qabığını bəzədəndə daha sıx bağlı oldu. Həmin ifadə onun fotoşəkilinin altında idi. \"Almaniya: Böhranın kökü\" adlı baş məqalədə qeyd edilir ki, Hindenburg siyasi məsələləri Adolf Hitlerlə müzakirə edərkən \"bütün hallarda ona kömək edən faydalı aforizmi\" qışqıraraq səsləndirib. \"Nizam öhdəlikləri yerinə yetirməklə yanaşı dəqiqlik, zəhmət və vicdanla bərabər Prussiyanın mənəvi dəyəri hesab olunur\", - beynəlxalq şirkətlərə alman partnyorları ilə səmərəli iş qurmaq üçün alman mentalitetini başa düşməyə kömək edən alman mədəniyyət mütəxəssisi Christina Röttgers deyib. \"Ordnung muss sein\" ifadəsinin əsl mənşəyi nə olursa olsun, bu kəlam alman cəmiyyətinin təfəkküründə kök salıb. Ancaq maraqlısı budur ki, almanlar bunu müzakirə etmirlər, çünki Röttgers-ə görə, bununla bağlı dəyərlər və qaydalar artıq özünə yer edib. Heç kimin qaydalar barədə danışmasına ehtiyac yoxdur, çünki onların hamıya məlum olduğu güman edilir. Almanların əksəriyyəti nizam-intizam məsələsini müzakirə etmir, çünki həmin qaydalar artıq onların qanındadır “Ordnung su təchizatındadır”, - Brown Universitetinin psixologiya üzrə alman professoru Joachim Krüger zarafatca qeyd edir. \"Hər bir uşaq bu ifadənin mənasını öz otağını təmizləmək kontekstində öyrənir, - Röttgers əlavə edir. - Bu, almanların özləri üçün gündəlik həyatlarının bir hissəsidir, amma onlar bu barədə düşünmür, necə ki, danışan zaman kimsə qrammatik qaydalar barədə düşünmür\". Kölndən kadrlar üzrə məsləhətçi Verena Netscher bu fikirlə razıdır: \"Bu fikir Almaniyada insanların beynindədir, ancaq düşünmürəm ki, kimsə buna nail olmaq üçün xüsusi səy göstərir\". Ölkə boyu söhbətləşdiyim hər bir alman, Netscher-in fikirləri ilə razılaşdı. \"Nizam-intizam var və bu, çox yaxşıdır, - Düsseldorfdan hüquq tələbəsi Lukas Pietrek mənə yazıb.- Ancaq bir çox insan buna baxmayaraq, həddən çox intizamlıdır və darıxdırıcıdır\". İntizamın təmin edilməsinə Almaniyada İctimai Asayiş Polisi nəzarət edir \"Ordnung\" sözü almanların gündəlik nitqində həmişə işlədilir. Narahat görünürsənsə, yoldan keçən bir adam soruşa bilər: \"Alles in Ordnung?\", yəni “Hər şey qaydasındadırmı?\" Almaniyada nizam-intizam Ordnungsamt (Almaniyanın İctimai Nizam-İntizam İdarəsi) tərəfindən bu qurumda işləyən əməkdaşlar tərəfindən qorunur. Bu, xüsusi bir polis qüvvəsidir. Onlar Almaniyada sakitlik saatlarında ucadan musiqi oxutmaq, parklanma qaydalarının və qanunun pozulması, sahibi gəzdirməyə çıxaran itlərin bərk hürməsi kimi halların qarşısını almağa çalışırlar. \"Ordnung muss sein\" dedikdə, almanlar başqa bir ifadəni də dərhal səsləndirirlər - \"Ordnung ist das halbe Leben\" (\"Nizam həyatın yarısıdır\"). Amma kəlmənin qalan hissəsini də söyləyəndə, almanların səliqəlik şüarı tamam fərqli bir təəssürat yaradır: \"Unordnung die andere Hälfte\" (\"Nizamsızlıq isə onun qalan yarısıdır\"). \"Ordnung\" Almaniyada hər yerdədir, lakin bəzən səliqəsizlik və nizamsızlığa da rast gəlmək olur Almaniyada nizamsız hallarının baş verdiyini heç kim inkar etməz. Sərnişinlər qatarlara tələsik, çıxanlara yol vermədən girir, insanlar müntəzəm olaraq \"Ordnung!\" sözü yazılmış zibil qablarını dağıdırlar. Əslində, 100 ildən çoxdur ki, Berlin mədəni təcrübə laboratoriyası kimi dünyada tanınır. Şəhərin keçmiş meri Berlini \"binəva, amma cazibədar\" şəhər adlandırandan təxminən 20 il sonra, dünyanın hər yerindən insanlar özlərini hər şeydən azad hiss etmək üçün hələ də buraya axışırlar. Lakin azadedici dözümlülüyü və anarxist ruhu ilə tanınan əfsanəvi bir şəhərdə hələ də yazılmamış qaydalar mövcuddur. Berlin divarında boya ilə iz qoymaq istəyirsiniz? Bunu edə biləcəyiniz xüsusi yerlər var. Çılpaq gəzmək istəyirsiniz? Şəhərin mərkəzindəki Tiergarten parkında çılpaq olmaq istəyənlər üçün xüsusi yerlər ayrılıb. Nəşələnmək və sekslə məşğul olmaq istəyirsiniz? Berlin klublarının əksəriyyətində bunun üçün ayrılmış xüsusi otaqlarda nəylə məşğul olduğunuza heç kim maraq göstərməyəcək. Hətta hər şəyə imkan verildiyi Berlin şəhərinin də nizamsızlığa nə vaxt imkan verildiyinə dair öz yazılmamış qaydaları var Berlin bəlkə də xüsusi bir yerdir, amma oxşar halları Almaniyanın digər şəhərlərində də görmək olar. Frankfurtda fahişəxana və klublarla dolu olan Bahnhofsviertel məhəlləsi var. Hamburqun St Pauli rayonunda Avropanın ən məşhur fahişəxanalar məhəlləsi yerləşir. Hətta Bavariya və keçmiş Şərqi Almaniyanın ən mühafizəkar bölgələrində belə bunun üçün ayrılmış xüsusi yerlərdə nudistlərə rast gəlmək olar. Əlbəttə ki, bu nümunələrin hər biri yenə də Almaniyanın özünəməxsus qaydalarına uyğun gəlir: burada nəyisə qadağan etməkdənsə, onun üçün uyğun yerlər ayrılmasına üstünlük verilir. Qatarın sakit vaqonunda yavaşca söhbət etmək intizamsızlıq sayıla bilər, amma Berlin metrosunda pivə içilməsinə normal baxıla bilər, çünki cəmiyyət ictimai yerlərdə içki içilməsinə normal qəbul edir. Berlin Divarında nəsə çəkmək istəyirsiniz? Buyurun, bunun üçün xüsusi yerlər ayrılıb \"Almanlar qaydalar başqaları tərəfindən pozulduqda buna dərhal işarə etməkdən utanmırlar, - Röttgers deyir. – Küçədən keçən səni məzəmmət edə bilər, çünki hamının qaydalara əməl edəcəyi gözləntisi var\". Odur ki, qonşumun mənə WhatsApp vasitəsilə təkrar emal üçün karton qutusunu düzgün bir şəkildə tökməyi öyrədən video paylaşması təəccübblü görünmür. “Beş saniyə ərzində qutu sökülür. Mən bunu edə bilərəmsə, siz də edə bilərsiniz” mesajına bir öpüş \"emoji\"si də əlavə olunmuşdu. Bütövlükdə isə alman nizam-intizamı kifayət qədər praqmatik bir təcrübədir. \"Ordnung muss sein\" yalançı bir gerçəkliyin yaradılması demək deyil. Bu, almanların şirkətlərə böhran dövründə işçilərinin iş günü saatlarının sayını azaltmağa imkan verən “Kurzarbeit” (qısa iş) proqramı kimi ən pis hadisələrin qarşısını ala bilən müvafiq sistemlərin mövcud olmasını tələb etməsi deməkdir. Böhran dövrü dedikdə 2008-ci ilin maliyyə böhranı və indiki koronavirus pandemiyası kimi hadisələr nəzərdə tutulur. Böhranlı vəziyyətdə hökumət kütləvi işsizliyin qarşısını almaq üçün maaşların 60% -ni ödəyir. Alman nizam-intizamı bir çoxlarının düşündüyündən qat-qat proqressiv və praqmatik bir təcrübədir Almaniyanın bütün 16 əyalətini gəzərək Ordnung-un bütün ölkə boyu rəvan işlədiyini gördüm. Ancaq onu da gördüm ki, almanlar lazım gələndə həmin bu Ordnung-u kənara da qoya bilirlər - istər karnaval olsun, istər futbol matçlarında zirehli geyimdəki mühafizəçi qoşunların üstünə getmək halları və ya Yeni İl ərəfəsində izdihamlı küçə və eyvanlarda qurulan atəşfəşanlıq səhnələri. Almaniya - hər hansı bir ölkə kimi - yalnız bir ifadəyə sığmır. \"Bir çox ifadələr var ki, onları bir araya gətirəndə bütöv bir mədəniyyət mənzərəsi yaranır, - Röttgers deyib. – “Ordnung muss sein” sadəcə onlardan yalnız biridir\". İndi isə mən də gedim karton qutumu təkrar emal üçün hazırlayım və yoxlayım, görüm, itim gündəlik hürmə normasını aşmayıbmı? Bu yazı ingiliscə BBC Travel-də çap olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42308051", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42309761", "doc1": "فيديريكا موغيريني استقبلت نتنياهو في بروكسل لكن الاتحاد الأوروبي يريد أن تكون القدس عاصمة للدولتين الإسرائيلية والفلسطينية في إطار عملية السلام. ويزور نتنياهو بروكسل، لإجراء محادثات هناك، وهذه أول مرة يزور فيها رئيس وزراء إسرائيلي المدينة لأكثر من 20 عاما. وقد أدى قرار الرئيس الأمريكي ترامب إلى عزل الولايات المتحدة في قضية شديدة الحساسية بين إسرائيل والفلسطينيين. وعندما وصل نتنياهو إلى بروكسل أعاد ترحيبه بإعلان ترامب، قائلا إن القدس كانت عاصمة الشعب اليهودي لـ3000 سنة، وإن ترامب \"وضع الحقائق على الطاولة\". وأضاف \"أعتقد أن جميع، أو معظم، البلدان الأوروبية سوف تنقل سفاراتها إلى القدس، معترفة بها عاصمة لإسرائيل، وتنخرط بقوة معنا في الأمن والرخاء والسلام\". وكما اعترف ترامب بالقدس قال إنه وجه وزارة الخارجية إلى البدء الاستعدادات لنقل السفارة الأمريكية من تل أبيب إلى القدس. وقالت كبيرة مفوضي الاتحاد الأوروبي للشؤون الخارجية، فيديريكا موغيريني، مخاطبة نتنياهو \"أنت تعرف أين يقف الاتحاد الأوروبي\". وأضافت \"نعتقد أن الحل الواقعي الوحيد للصراع بين إسرائيل وفلسطين يعتمد على دولتين تكون القدس عاصمة لكل منهما\". وتنظر إسرائيل دائما إلى القدس باعتبارها عاصمة لها، بينما يقول الفلسطينيون إن القدس الشرقية التي احتلتها إسرائيل في حرب عام 1967، هي عاصمة دولتهم في المستقبل. ولا يوجد اعتراف دولي بأي سيادة إسرائيلية على القدس، ولا تزال جميع الدول تحافظ على بقاء سفاراتها في تل أبيب. وتضم القدس أيضا أماكن مقدسة لليهود والمسيحيين والمسلمين، خاصة في القدس الشرقية المحتلة. وقد أثار إعلان ترامب احتجاجات شديدة في الشرق الأوسط، الذي اشتعل أمس مرة أخرى. وفي العاصمة اللبنانية بيروت، استخدمت الشرطة الغاز المسيل للدموع لمنع وصول المتظاهرين إلى سفارة الولايات المتحدة، بينما قبض على فلسطيني واحد في القدس نفسها، عقب طعنه وإصابته حارس أمن إسرائيليا إصابة خطيرة.", "doc2": "İsrailin Baş naziri son 20 ildə ilk dəfə olaraq Brüsselə səfərə gəlib. İsrailin Baş naziri son 20 ildə ilk dəfə olaraq Brüsselə səfərə gəlib. Aİ-nin Xarici Siyasət rəhbəri Federica Mogherini isə bildirb ki, Avropa İttifaqının bu məsələyə dair mövqeyi dəyişməyib. Donald Trump-ın hərəkəti İsrail ilə Fələstin arasında olduqca həssas olan məsələdə ABŞ-ı təcrid vəziyyətinə salıb. Brüsseldə Netanyahu ABŞ-ın addımını bir daha alqışlayaraq deyib ki, Yerusəlim 3000 il ərzində yəhudi xalqının paytaxtı olub və Donald Trump sadəcə \"faktları ortaya qoyub\". \"Ümid edirəm ki, Avropa ölkələrinin hamısı, ya əksəriyyəti Yerusəlimi İsrailin paytaxtı kimi tanıyacaq və təhlükəsizlik, rifah və sülh üçün bizimlə yaxından əməkdaşlıq edəcək\" - o, əlavə edib. Prezident Trump eləcə də bildirib ki, o, Dövlət Departamentinə ABŞ səfirliyini Tel-Əvivdən Yerusəlimə köçürmək göstərişi verib. Lakin Mogherini deyib ki, Aİ Qüdslə bağlı \"beynəlxalq konsensunsa\" sadiq qamaqda davam edəcək. \"Biz hesab edirk ki, İsrail ilə Fələstin arasında münaqişənin yeganə realistik həlli Yerusəlimin iki dövlətin paytaxtı olması prinsipinə söykənir\", - Mogherini deyib. O, eyni zamanda, \"dünya boyu yəhudilərə edilən hücumları\" pisləyib. Brüsseldən əvvəl Netanyahu Parisdə Fransa prezidenti ilə görüşüb. Prezident Macron Baş naziri məskənlər tikintisini dondurmağa və fələstinlilərlə yenidən əməkdaşlıq etməyə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140403_russia_arrests_ukrainians", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/04/140404_ukrainians_russia_arrest", "doc1": "المحتجزون الأوكرانيون اتهموا بالتقاط بعض الصور لتحركات الجيش الروسي والتواصل مع عناصر متشددة وقال جهاز الأمن الروسي إن المحتجزين أعضاء في جماعات قومية متشددة وكانوا يعدون لهجمات داخل روسيا. وفي المقابل وصف جهاز الأمن الأوكراني التقارير التي تناولتها وسائل الإعلام الروسية وتتهم فيها أوكرانيا بتوجيه المحتجزين للقيام بتلك الهجمات بأنها محض \"هراء\". ويأتي الإعلان في خضم تصعيد حدة التوتر في شبه جزيرة القرم. ويقول حلف شمال الأطلسي \"الناتو\" إن روسيا أرسلت عشرات الآلاف من جنودها عبر الحدود مع أوكرانيا. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول مراسل بي بي سي في موسكو ستيفن روزنبرغ إن من بين المحتجزين الأوكرانيين لدى السلطات الروسية ثلاثة من أعضاء جماعة قومية أوكرانية تدعى \" رايت سيكتور\". وتتهم السلطات الروسية المحتجزين الأوكرانيين بالتقاط بعض الصور الفوتوغرافية للقوات الروسية وتحركاتها ومحاولة التواصل مع عناصر متشددة داخل روسيا. وقال جهاز الأمن الاتحادي الروسي في بيان إن \" المحتجزين كانوا يخططون لتنفيذ هجمات بين 14 و17 مارس /آذار في مناطق روستوف وفولجاجراد وتفير واوريل وبلجورود وكالميكيا وتتارستان الروسية \". \" أطنان من المتفجرات\" وتأتي الاتهامات الروسية بعد ساعات من توجيه مسؤولين في الحكومة الأوكرانية اتهامات لأجهزة الأمن الروسية بتورطها في إرسال عشرات من عملائها خططوا للقيام بأعمال عنف ضد المتظاهرين الأوكرانيين الذين خرجوا احتجاجا على الرئيس الأوكراني المعزول، فيكتور يانوكوفيتش. وقال رئيس جهاز الأمن الأوكراني فالينتين ناليفايتشينكو إن أجهزة الأمن الروسية أرسلت \" أطنانا\" من المتفجرات والأسلحة بالطائرات إلى أوكرانيا. يذكر أن أكثر من 100 متظاهر سقطوا قتلى خلال المظاهرات التي اندلعت منذ نوفمبر / تشرين الثاني الماضي احتجاجا على رفض الرئيس المعزول يانوكوفيتش توقيع اتفاق شراكة مع الاتحاد الأوروبي مفضلا توثيق علاقاته مع روسيا. وانتهت المظاهرات التي استمرت أشهرا عدة بعزل يانوكوفيتش وتشكيل حكومة مؤقتة. وكان الادعاء العام في أوكرانيا أعلن الخميس اعتقال 12 من أفراد شرطة مكافحة الشغب الأوكرانية المنحلة للاشتباه في إطلاقهم النار على محتجين سلميين. وقال وزير الداخلية في الحكومة المؤقتة إن المحتجزين \" من القناصة وينتمون إلى شرطة مكافحة الشغب المعروفة اختصارا باسم بيركوت\".", "doc2": "Ukraynanın təhlükəsizlik xidməti ittihamları \"cəfəng\" kimi dəyərləndirib. Ukraynalılar 14-17 mart arası Rostov, Volqoqrad, Tver, Orel, Belqorod, Kalmıkiya və Tatarstan regionlarında həmlələrin hazırlanmasında ittiham olunurlar. Həbs edilənlər o cümlədən Rusiya qoşunlarının yerdyişməsini çəkmək və yerli ekstremist qruplarla təmas yaratmaqda ittiham edilirlər. FSB bəyanatında onların aşırı millətçi qrupa mənsub olduğu deyilir. Bundan əvvəl Kiyev bəyan edib ki, Maydan etiraz hərəkatının fəallarına qarşı əməliyyatların planlaşdırılmasında suçlanan 30-dək Rusiya FSB əməkdaşı saxlanılıb. Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin rəhbəri Valentin Nalivayçenko FTB-nin Kiyevə “tonnarla” partlayıcı maddə və silah göndərildiyini deyib. Çərşənbə günü hakimiyyətdən devrilmiş prezident Viktor Yanukoviç \"maydançılara\" atəş açmaq əmri vermədiyini bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140516_ukraine_un_human_rights", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/05/140516_russia_ukraine_un", "doc1": "كما قالت المنظمة الدولية إنها اكتشفت \"مشكلات خطيرة\" تضمنت ��مليات تحرش واضطهاد للتتار في شبه جزيرة القرم، التي ضمت إلى الاتحاد الروسي في مارس/آذار. وانتقدت موسكو تقرير المنظمة، قائلة إنه أغفل انتهاكات من جانب الحكومة الأوكرانية. ووقعت أعمال عنف بين انفصاليين وقوات موالية للحكومة في كييف أسفرت عن مقتل العشرات في شرقي وجنوبي أوكرانيا خلال هذا الشهر. وشددت مسؤولة حقوق الإنسان بالأمم المتحدة نافي بيلاي على ضرورة أن يبذل \"من لهم نفوذ على الجماعات المسلحة المسؤولة عن الكثير من العنف شرقي أوكرانيا\" قصارى جهدهم لكبح جماح هؤلاء المسلحين \"الذين يبدو أنهم عاقدين العزم على تمزيق البلاد\". مواضيع قد تهمك نهاية وتحدث التقرير الأممي بالتفصيل عن غياب القانون في شرقي أوكرانيا وجنوبيها. ويسيطر انفصاليون على مدن في منطقتي دونيتسك ولوهانسك، حيث وقعت اشتباكات مع قوات وحدات من قوات الأمن الأوكرانية الساعية لاستعادة السيطرة على المنطقة. وزادت وتيرة الحراك الانفصالي شرقي أوكرانيا بعد انضمام القرم إلى روسيا في مارس/آذار. وجاءت التطورات عقب إطاحة الرئيس الأوكراني المنتخب الموالي لروسيا فيكتور يانوكوفيتش خلال احتجاجات واسعة بالعاصمة كييف في فبراير/شباط. وتولت حكومة انتقالية إدارة شؤون البلاد حتى إجراء انتخاب رئيس جديد لأوكرانيا في 25 مايو/أيار الحالي.", "doc2": "Təşkilat cümə günü açıqladığı 37 səhifəlik hesabatında Ukraynanın şərqində insan haqlarının pozulduğunu, adamların daima ölüm və qaçırılma təhülkəsilə üzləşdiyini qeyd edir. Moskva İnsan Haqları üzrə BMT Ali Komissarının hesabatını \"qeyri-obyektiv\" adlandırıb. Xarici işlər nazirliyinin nümayəndəsi Aleksandr Lukaşeviç hesabat müəlliflərini “Kiyevdəki hakimiyyətin siyasi siafişini” yerinə yetirmədkə suçlayıb. BMT sənədinə əsasən Ukraynanın şərqi bölgələrində qanunsuzluq hökm sürür, adamlar oğurlanır, qətlə yetirilir, işgəncəyə məruz qalır. Sənəd müəllifləri həmçinin Rusiyanın mart ayında ilhaq etdiyi Krımda tatarların təqibilə bağlı \"ciddi problemlərin\" olduğunu qeyd edirlər. Hesabat həmçinin qərb müşahidəçiləri və jurnalistlərə hücumların yer aldığını bildirir. Bu cinayətlərin əksəriyyətinə görə məsuliyyət hökumət əleyhinə olan qüvvələr üzərinə düşür, sənəddə deyilir. Aprel ayında dərc olunan BMT hesabatında Ukraynadakı problemlər arasında milli zəmində nifaq salmağa cəhdlər, etnik azlıqlara qarşı diskriminasiya və korrupsiya problemləri qeyd olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-41147446", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41147268", "doc1": "اصطحب الزوجان طفليهما، جورج وشارلوت، في زيارة رسمية لبولندا في يوليو/تموز الماضي وقال البيان إن الملكة والعائلتين \"سعداء بتلك الأخبار\". وكما هو الحال مع حملها في المرتين السابقتين، فإن الدوقة كاثرين، 35 عاما، تعاني من الغثيان والقيء أثناء الحمل، أو ما يطلق عليه اسم \"غثيان الصباح\". ولن تشارك الدوقة في أنشطة مركز أطفال \"هورنزي رود\" في العاصمة البريطانية لندن اليوم، كما كان مقررا من قبل. وقال البيان إن كاثرين ميدلتون تخضع للرعاية بقصر كنسينغتون. وأنجب الدوق والدوقة جورج (4 أعوام) وشارلوت (عامين). العائلة في عيد ميلاد الملكة التسعين وفي الحملين السابقين، أعلن الزوجان عن حمل الدوقة قبل مرور 12 أسبوعا على الحمل، نظرا لأن الدوقة كانت تعاني من التقيء الحملي. وفي المرة الأولى، كُشف عن حمل الدوقة في الأمير جورج بعد بضعة أسابيع، ودخولها المستشفى في ديسمبر/كانون الأول 2012. وأعلن عن حملها الثاني بالأميرة شارلوت في سبتمبر/أيلول 2014، عندما كانت تُعالج في القصر من التقيئ الحملي أيضا. ويصيب التقيئ الحملي سيدة من بين كل 200 حالة حمل، ويؤدي إلى غثيان شديد وقيء، ويتمثل أحد م��اطره الرئيسية في معاناة الأم من الجفاف. وسيكون الطفل المنتظر هو الخامس في ترتيب ولاية العرش، خلفا لكل من الأمير تشارلز، والأمير وليام، والأمير جورج والأميرة شارلوت. وإذا كان الطفل المنتظر ذكرا، فستكون هذه هي المرة الأولى التي تُفرض فيها القوانين الجديدة، التي تلغي أولوية الطفل الذكر من أفراد الأسرة الحاكمة في ولاية العرش، حيز التنفيذ. وقد دخل هذا التغيير، الذي يلغي أسبقية الأبناء الذكور في العائلة الملكة على أشقائهم الإناث في ترتيب ولاية العرش، حيز التنفيذ في مارس/آذار 2015. وسيكون هذا الطفل هو سادس أبناء الأحفاد للملكة.", "doc2": "William - şahzadə Charles-ın böyük oğlu Britaniya taxtına növbədə ikincidir \"Kraliça II Elizabeth və hər iki ailənin üzvləri bu xəbəri eşitməkdən məmnundurlar \", - deyə Kensington iqamətgahı tərəfindən yayımlanan məlumatda bildirilir. Əvvəlki hamiləliklərdə olduğu kimi, hersoqinyanın erkən toksikozdan əziyyət çəkdiyinə görə, hamiləlik barədə bəyanat hamiləliyin ilk 12 həftəlsindən əvvəl verilib. Britaniyada qadınların əksəriyyəti ilk ultrasəs müayinəsindən hamiləliyin 12-ci həftəsində keçirlər. Buna görə də Kate Londonda əvvəlcədən planlaşdırılan tədbirləri ləğv etməyə məcbur olub. Hazırda o, Kensington iqamətgahındadır. Hamiləlikdə kəskin toksikoz zamanı həkimin əlavə yardım göstərməsinə ehtiyac ola bilər. Təqribən hər 200 hamiləlikdən birində müşahidə olunan kəskin toksikozda ürək bulanması və qusma halları baş verir. Bu vəziyyət halsızlığa və susuzluqla nəticələnə bilər. Kate və William 2013-cü ilin iyulun 23-də Londondakı St Mary's xəstəxanasının qarşısında ilk körpələri George ilə 2012-ci ildə ilk hamiləliyi zamanı, Kate toksikozun ağır formasıyla qısa müddətə Londonun mərkəzində yerləşən Kral IV Edward xəstəxanasına yerləşdirlimişdi. Elə həmin vaxt hersoq və hersoqinyanın körpə gözlədikləri elan edilmişdi. İkinci hamiləlik barədə isə 2014-cü ilin sentyabrında məlumat verilib. O zaman Kate-ə iqamətgahda tibbi yardım göstərilmişdi. Kral cütlüyünün və onların uşaqlarının şəkillərinə KİV və icitmaiyyət tərəfindən böyük diqqət göstərilir (Şəkildə Kate və şahzadə Chalotte) Hersoq və Hersoqinyanın iki uşağı var. Onların ilki olan George-nin 4, qızları Charlotte-nin isə 2 yaşı var. Yeni doğulan körpə şahzadə Charles, şahzadə William, şahzadə George və şahzadə Charlotte-dən sonra taxt-tac növbəsində 5-ci olacaq. Yeni doğulan körpə kraliça II Elizabeth-in 6-cı nəticəsi olacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-47624666", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47597671", "doc1": "باريس تتصدر تصنيف أغلى مدن العالم من حيث تكاليف المعيشة. وهي المرة الأولى التي تتقاسم فيها ثلاث مدن المركز الأول منذ ثلاثين عاما، هي عمر التقرير السنوي الذي تصدره وحدة المعلومات بمجلة الإيكونوميست، والذي يقارن الأسعار في 133 مدينة حول العالم. وجاءت العاصمة الفرنسية -التي حلت في المركز الثاني العام الماضي- بين أربع مدن أوروبية في المراكز العشرة الأولى. ويقارن تقرير الإيكونوميست بين تكلفة سلع مشتركة، كالخبز، في 133 مدينة، ثم يرصد ما إذا كانت الأسعار ارتفعت أو انخفضت عند مقارنتها بتكلفة المعيشة في مدينة نيويورك، التي تُستخدم كمعيار للقياس. تكلفة \"قَصّة الشعر\" قالت روكسانا سلافتشيفا، كاتبة التقرير، إن باريس تعد من أكثر عشر مدن غلاء منذ 2003، وكانت تكاليف المعيشة فيها \"مرتفعة للغاية\". وأضافت روكسانا: \"القيمة الفعلية للكحول، ووسائل النقل، والتبغ فقط تساوي ما يُنفق عليها من أموال، مقارنة بمدن أوروبية أخرى\". وتتكلف قَصة الشَعر للمرأة، على سبيل المثال، 119 دولارا في باريس، مقارنة بنحو 74 دولارا في زيوريخ، و53.46 دولار في مدينة أوساكا اليابانية. وتابعت روكسانا: \"تميل مدن أوروبية لرفع تكلفة المعيشة فيها لأقصى حد، لا سيما فيما يتعلق بالنفقات المنزلية، والعناية الشخصية، ووسائ�� التسلية والترفيه - وتعتبر باريس مثالا جيدا في تلك الأمور - وربما تمثل العاصمة الفرنسية مركزا متقدما على صعيد النفقات الاختيارية\". وجاء ترتيب المدن العشر الأغلى عالميا كما يلي: سنغافورة، باريس، هونغ كونغ، زيوريخ، جنيف، أوساكا، سول، كوبنهاغن، نيويورك، تل أبيب، ولوس انجليس. جاءت كاراكاس في ذيل قائمة مدن العالم من حيث تكاليف المعيشة وأسهمت عوامل كالتضخم وتذبذب أسعار العملات في التغيرات التي طرأت على ذلك الترتيب للمدن للعام الجاري؛ وقد شهدت دول كالأرجنتين والبرازيل وتركيا وفنزويلا انخفاضا حادا في الترتيب القائم على ارتفاع تكلفة المعيشة. وفي المركز الأخير في قائمة المدن الأكثر غلاء، جاءت كاراكاس عاصمة فنزويلا، والتي قارب معدل التضخم فيها نسبة مليون في المئة العام الماضي، مما أجبر الحكومة على تدشين عملة جديدة. وكان سعر فنجان القهوة في العاصمة كاراكاس قد تضاعف إلى 400 بوليفار (0.62 دولار؛ 0.50 استرليني) في غضون أسبوع واحد في ديسمبر/كانون الأول، بحسب بلومبرغ. وجاءت العاصمة السورية دمشق كثاني أقل مدن العالم غلاء. وقالت وحدة المعلومات بالإيكونوميست إن \"عددا متزايدا من الأماكن\" بات أقل غلاء بسبب تأثير بعض الاضطرابات السياسية أو الاقتصادية. وجاءت المدن العشر الأرخص تكلفة على مستوى العالم على النحو الآتي: كاراكاس، دمشق، طشقند (أوزبكستان)، ألماتي (كازخستان)، بنغالور (الهند)، كراتشي (باكستان)، لاغوس (نيجيريا)، بوينس آيرس (الأرجنتين)، تشيناي (الهند)، نيودلهي (الهند).", "doc2": "Paris 30 ildən bəri hər il aparılan və dünya üzrə 133 şəhərin qiymətlərini müqayisə edən Economist Intelligence Unit sorğusu tarixində ilk dəfədir ki, üç şəhər birinci olub. Keçən il ən bahalı ikinci şəhər olan Fransanın paytaxtı bu il ilk onluğa düşən 10 Avropa şəhərindən biridir. Sorğuda çörək kimi ən ümumi məhsulların qiyməti müqayisə olunur. Sonra isə qiymətlərin, meyar kimi qəbul olunan New York-dakı qiymətlərə nisbətdə nə qədər artıb-azaldığı gözdən keçirilir. Saç kəsimi müqayisəsi Məruzənin müəllifi Roxana Slavcheva söyləib ki, dünyanın ən bahalı 10 şəhəri arasında Parisin adı 2003-cü ildən bəri çəkilir və burada yaşamaq \"son dərəcə bahadır\". \"Digər Avropa şəhərləri ilə müqayisədə, yalnız spirtli içkilər, nəqliyyat və tütün məmulatları daha ucuzdur,\" o deyib. Məsələn, qadınlar üçün orta hesablı saç kəsimi Parisdə 202 manata (119.04 dollar) başa gəlir. Sürixdə bu qiymət 125 manat (73.97 dollar) və Yaponiyanın Osaka şəhərində 90 manatdır. (53.46 dollar) \"Ev xərcləri, şəxsi qulluq, istirahət və əyləncə kateqoriyaları üzrə Avropa şəhərlərində qiymətlər daha yüksəkdir. Paris də bu kateqoriyaların uğurlu təmsilçisidir,\" xanım Slavcheva söyləyib. Dünyanın ən bahalı şəhərləri 1.Sinqapur (Sinqapur) 1.Paris (Fransa) 1.Honkonq (Çin) 4.Sürix (İsveçrə) 5.Cenevrə (İsveçrə) 5.Osaka (Yaponiya) 7.Seul (Cənubi Koreya) 7.Kopenhagen (Danimarka) 7.New York (ABŞ) 10.Tel Əviv (İsrail) 10.Los Angeles (ABŞ) Karakas dünyanın ən ucuz şəhəridir İnflyasiya və dəyişkən valyuta nəticəsində bu ilki sıralamada cüzi fərqlilik yaşansa da, Argentina, Braziliya, Türkiyə və Venesuelada qiymətlər kəskin şəkildə aşağı düşüb. Venesuelanın paytaxtı Karakas şəhəri dünyanın ən ucuz şəhəri olub. İnflyasiyanın 1000000% olduğu ölkədə hökumət keçən il yeni valyuta çıxarmaq məcburiyyətində qalıb. Bloomberg-ə əsasən, Karakasda ötən dekabrda cəmi bir həftə ərzində bir fincan qəhvənin qiyməti ikiqat artaraq 400 bolivara qalxıb (1 manat). Suriyanın Dəməşq şəhəri dünyanın ikinci ən ucuz şəhəridir. Economist Intelligence Unit deyib ki, siyasi və ya iqtisadi problemlər nəticəsində qiymətlərin ucuzlaşdığı şəhərlərin sayı artır. Dünyanın ən ucuz 10 şəhəri 1.Karakas (Venesuela) 2.Dəməşq (Suriya) 3.Daşkənd (Özbəkistan) 4.Almatı (Qazaxıstan) 5.Banqalor (Hindistan) 6.Karaçi (Pakistan) 6.Laqos (Nigeriya) 7.Buenos-Ayres (Argentina) 7.Çennai (Hindistan) 8.Yeni Delhi (Hindistan)"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/01/160116_us_prisoners_iran", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2016/01/160116_iran_prisoners_freed", "doc1": "وكان رضائيان البالغ من العمر 39 عاما قد اتهم بالتجسس العام الماضي. وقالت إيران إن عملية تبادل للسجناء قد جرت بينها وبين الولايات المتحدة، وأكدت واشنطن أنها منحت عفوا لسبعة سجناء إيرانيين. وسينقل الأمريكيون الأربعة جوا إلى سويسرا، ومن هناك إلى قاعدة عسكرية أمريكية في المانيا. وقال مسؤول أمريكي إن إيران تعهدت بالمساعدة في البحث عن روبرت لافنسون، وهو عميل لمكتب التحقيقات الفيدرالي (الأف بي آي) اختفى في إيران عام 2007، حسب وكالة أنباء أسوشييتد برس. مواضيع قد تهمك نهاية وستزيل الولايات المتحدة أسماء 14 إيرانيا من لائحة الإنتربول. وجاءت أنباء الإفراج بعد أن توقع وزير الخارجية الإيراني جواد ظريف إلغاء العقوبات الدولية المفروضة على بلاده. أعلنت إيران عن صفقة لتبادل السجناء مع واشنطن ويتوقع أن تؤكد الوكالة الدولية للطاقة الذرية أن نشاطات إيران الذرية قد تراجعت وفقا للاتفاقية ، من أجل التركيز على الأغراض السلمية للبرنامج النووي. وفي حال رفع العقوبات يتوقع الإفراج عن مليارات الدولارات المجمدة، وكذلك استئناف بيع النفط الإيراني في الاسواق العالمية. وتسود روح التفاؤل في وسائل الإعلام الإيرانية وتوقعات بتحسن الأوضاع الاقتصادية في البلاد، بينما تعبر وسائل الإعلام المتشددة عن خيبة أملها من \"القيود المفروضة على البرنامج النووي\" وفقا للاتفاقية. يذكر أن العقوبات المفروضة على إيران كلفتها أكثر من 160 مليار دولار من عائدات النفط منذ عام 2012، وتجميد 100 مليار دولار من أرصدتها.", "doc2": "Casusluqda ittiham edilən 39 yaşlı Rezaian ötən il məhkum olunmuşdu. İran televiziyası ilə azad olunacaq şəxslərin adları açıqlanıb. Bunlar Saed Abedini, Əmir Hekmati və Nüsrətullah Xosravidir. Tehran bildirir ki, azadlığa buraxılanlar ABŞ məhbəsində saxlanılan 7 iranlıya dəyişdiriləcək. Hərçənd ki, bu məlumat ABŞ tərəfindən hələ ki, təsdiqlənməyib. Azad olunma barədə xəbərdən əvvəl İranın xarici işlər naziri Tehrana qarşı sanksiyaların ləğv olunacağını bildirib. Şənbə günü Avstriya paytaxtına gələn ABŞ dövlət katibi John Kerry, Aİ xarici işlər komissarı Federica Mogherini və İranın xarici işlər naziri Cavad Zərif nüvə razılaşması ilə bağlı tərəqqini müzakirə etməlidirlər. Ötən il imzalanmış razılaşma İranın nüvə proqramının məhdudlaşdırılması müqabilində sanksiyaların ləğvini nəzərdə tutur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42382380", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42384445", "doc1": "ولم يكن يعلم بالبرنامج السري سوى عدد قليل من المسؤولين، وبدأ البرنامج عام 2007، وقالت تقارير إنه أغلق عام 2012. وتقول صحيفة نيويورك تايمز إن وثائق من البرنامج أشارت إلى العثور على ما وصفته بـ \"طائرات غريبة مسرعة وأجسام تحوم في السماء\". لكن علماءً شككوا في الأمر، وشددوا على أن الأحداث الغامضة المحدودة ليست بالضرورة دليلا على وجود كائنات فضائية. وكانت فكرة \"البرنامج المتقدم لتحديد التهديدات الفضائية\" من ابتكار السيناتور الديمقراطي المتقاعد، هاري ريد، الذي كان زعيم الأغلبية في مجلس الشيوخ في ذلك الوقت. وقال ريد، في تصريحات لنيويورك تايمز: \"لا أشعر بالحرج أو الخزي أو الأسف لطرح هذا البرنامج. لقد فعلت شيئا لم يفعله أحد من قبلي.\" وأفادت تقارير بأن هذا البرنامج السري كلّف وزراة الخارجية الأمريكية أكثر من 20 مليار دولار قبل أن يُغلق لترشيد النفقات. وعلى الرغم من أن تمويل البرنامج انتهى عام 2012، قالت تقارير إن مسؤولين واصلوا التحقيق في مشاهدات لبعض الظواهر الجوية غير المعتادة والأجسام المجهولة خلال مهامهم اليومية. وقال عضو سابق في الكونغرس، لصحيفة \"بوليتيكو\"، إن البرنامج ربما وُضع لمراقبة التقدم التكنولوجي للقوى الأجنبية المنافسة. وأضاف: \"فهل (مثلا) تحاول الصين أو روسيا اختراع شيء ما أو نظام دفع معين لا نعرف عنه شيئا؟\" وفي أوائل هذا العام، نشرت وكالة الاستخبارات المركزية الأمريكية (سي آي إيه) على الإنترنت ملايين السجلات السرية. واحتوت السجلات على وثائق تتعلق بالبرنامج السري ومجموعة من التقارير التي تتحدث عن الأطباق الطائرة.", "doc2": "Həmin proqram çərçivəsində Pentaqon havada asılıb qalan və ya qeyri-adi dərəcədə yüksək sürətlə uçan obyektlərin görüntülərini və videoyazısını toplayıb, ABŞ mediası xəbər verib. \"Aerokosmik təhlükələrin tanınması proqramı\" adlı layihəyə 2007-ci ildə start verilmişdi və ABŞ mətbuatında qeyd olunduğu kimi, həmin proqram 2012-ci ildə bağlanmışdı. Bu layihənin təşəbbüskarı o dövrdə ABŞ Senatında Demokratlar partiyası çoxluğunun lideri Harry Reid olub. Bu proqrama Pentaqon 20 milyon dollardan çox xərc qoyub. Büdcə vəsaitlərininə qənaət məqsədi ilə proqram artıq bağlanıb. ABŞ Konqresinin keçmiş əməkdaşlarından biri Politico nəşrinə bildirib ki, bu proqramdan ABŞ ilə rəqabət aparan ölkələrin texnologiya sahəsində fəaliyyətinin izlənilməsi üçün də istifadə oluna bilərdi. \"Ola bilərdi ki, hərəkət edən hansısa bir naməlum obyekt Çinə və ya Rusiyaya məxsus olsun\", - həmin mənbə qeyd edib. Bu il ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi məxfilik müddəti çıxmış sənədlərdən milyonlarla səhifəni dərc edib. Həmin dərc olunmuş materiallarda UNO-lara aid qeyd və raportlara da rast gəlinir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/09/140912_turkey_is_threat_feature", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/09/140913_turkey_id_threat", "doc1": "تركيا واجهت اتهامات سابقة بتجاهل مرور الإمدادات وانتقال المقاتلين عبر حدودها مع سوريا تؤكد تركيا أن حدودها مع سوريا التي تمتد على طول 900 كيلومتر حصينة ضد تنظيم \"الدولة الإسلامية\" والجماعات الجهادية الأخرى التي توسع نفوذها خلال الصراع السوري، لكن سجل أنقرة في هذا الشأن يسرد قصة مختلفة. كانت تركيا خلال معظم فترات الصراع السوري على امتداد الثلاث سنوات والنصف الماضية نقطة دخول أساسية للأسلحة والمعونات والمقاتلين الأجانب إلى سوريا. ولكونها خصم لدود للحكومة السورية، كان ينظر إلى أنقرة على أنها تتبنى سياسة التساهل مع \"أي شخص إلا (الرئيس السوري بشار) الأسد\". وتعرضت لانتقادات واسعة بسبب تغاضيها عن تمدد نفوذ الجماعات المسلحة، وتشجيعها بشكل نشط. لكن هذا الوضع تغير في الأشهر القليلة الماضية، إذ اختطفت الدولة الإسلامية 49 تركيا ودبلوماسيا وعائلاتهم في مدينة الموصل في يونيو/حزيران ولا يزالون محتجزين. مواضيع قد تهمك نهاية ويبدو هذا، بالإضافة إلى توسع نفوذ تنظيم \"الدولة الإسلامية\" في العراق وسوريا، قد جعل تركيا تتنبه إلى هذا التهديد، وبدأت الآن حملة لمواجهته. \"استحالة العبور\" في حادثة نادرة، استطعنا التواصل مع الجيش التركي في محافظة هاتاي الجنوبية حيث زاد الجيش من دورياته على الحدود، ويتمركز خمسة آلاف جندي في هذه المنطقة وحدها، ويريد الجيش أن يظهر سيطرته التامة على الأوضاع. وبينما كان يقدم لي شرحا مقتضبا عن المعدات الجديدة للجيش والرادارات وكاميرات التصوير الحراري، رفض قائد الكتيبة الليفتنانت كولونيل اوميت دورماز الانتقادات بأن تركيا كانت بطيئة جدا في تحركاتها ضد المتشددين. وأكد أنه \"بمجرد أن بدأت الحرب، وضعنا إجراءات لتأمين الحدود، وجرى تعزيز هذه الإجراءات بصورة مطردة خلال الثلاث سنوات الأخيرة\"، معتبرا الاتهامات الموجهة لتركيا \"غير منصفة تماما\". تركيا تستخدم معدات للتصوير الحراري لمرا��بة الحدود وردا على سؤال إذا كان بإمكان الجيش أن يضمن حماية أوروبا من تهديد المسلحين، قال المسؤول العسكري التركي \"من المستحيل عبور الحدود بدون موافقتنا، أريد أن تثق بنا أوروبا وتركيا. لن يكون بإمكان الدولة الإسلامية أو جماعات أخرى مهاجمة حدودنا، وإذا حاولوا، فسنرد عليهم بكل قوتنا\". وبشكل عام، فإن ما يثير قلق القوات التركية هو الأنشطة الإجرامية المحدودة على الحدود. وبعد أن يؤدوا قسمهم اليومي ويكررون التعهد الكامل بحماية \"شرف وسلامة\" الحدود التركية، يصعد بعض الجنود إلى أبراج المراقبة ويرصدون التحركات عبر السهول الشاسعة شمالي سوريا، تلك المناطق الخاضعة لسيطرة جبهة النصرة المتحالفة مع القاعدة. وقال الليفتنانت كولونيل اونسال اكيل \"نكتشف يوميا نحو عشرة إلى خمسة عشر مهربا لسلع مثل الزيوت والسجائر، وفي أغلب الأحيان نضطر لتبادل النار معهم\". وأضاف \"بسبب غياب سلطة شرعية على الجانب الآخر، فإن السلاح يسقط في أيدي أشخاص عاديين\". رصدت القوات بصورة مفاجئة حركة على النهر الموجود بالأسفل حيث يحاول أشخاص العبور إلى تركيا، وبدأت الصعود إلى عربة مصفحة وانطلقوا لأسفل، وأتخذوا جميع الاحتياطات الممكنة. وفي النهاية، تبين أن هؤلاء الذين قدموا من الحدود هم فقط لاجئون، عدد قليل من بين ثلاثة ملايين لاجئ فروا من الصراع في سوريا منذ بداية القتال. كان هؤلاء يجلسون وسط الشمس منهكين من السفر، وأصغر واحد منهم طفل يلعب بورقة نبات. وقالت هايفك نيوس وهم أم لخمسة أولاد \"لقد فررنا (من مناطقنا) لأن نظام الأسد قصف قرانا وقتل أطفالنا، ولا يتمكن جميعنا من عبور الحدود، لقد لقي أحد أشقائي حتفه\". \"عرضة للانتقاد:\" اللاجئة السورية هايفك نيوس إن شقيقها لقي حتفه أثناء محاولته عبور الحدود إلى تركيا وفي هذا العام وحده، تمكن الجيش في هاتاي من القبض على نحو 17 ألف شخص وهم يحاولون عبور الحدود إلى تركيا. وهذا هو ضعف العدد الذي القى القبض عليه العام الماضي، في إشارة ملموسة على تشديد الإجراءات عبر الحدود. والعديد من هؤلاء كانوا لاجئين وضعوا في مخيمات شديدة الازدحام، لكن آخرين كانوا أجانب ألقي القبض عليهم أثناء محاولتهم دخول سوريا أو الخروج منها، ويشتبه في انضمامهم لجماعات جهادية. ومن بين تسعة آلاف شخص تقريبا ضبطوا أثناء محاولتهم العبور من تركيا إلى سوريا مواطنون من 15 دولة بينها الصومال والدنمارك وفرنسا. في الماضي، كانت الرحلات الجوية إلى مطار هاتاي تعج بالمقاتلين الأجانب، الذين ينتقلون بسهولة عبر الحدود المليئة بالثغرات، لكن الأمر تغير الآن. وأكد جمال الدين هاشمي مستشار رئيس الوزراء التركي رجب طيب أردوغان أن \"تركيا تعرضت لاتهامات بصورة غير منصفة كمحاولة للتغطية على سياسة المجتمع الدولي الفاشلة إزاء سوريا\". وقال إن \"تركيا عرضة للانتقاد، لكن يجب علينا التركيز في المقابل على \"دول المصدر\" التي لا تفعل شيئا لمنع مواطنيها من السفر إلى سوريا للقتال\". ويقول خبراء إن الخط الدفاعي يخفي سياسة أكثر شرا. وأوضح محمد علي اديبوغلو من حزب \"الشعب الجمهوري\" المعارض إن \"الحكومة التركية ساعدت الجماعات المسلحة على النمو، واليوم فإن المناطق التي تخضع لسيطرة الدولة الإسلامية أو جبهة النصرة قريبة جدا من الحدود التركية. لم يكن (في السابق) بإمكانها (الجماعات) أن تضع موطئ قدم لها في مناطق أبعد في الجنوب في سوريا، فالمسلحون يأتون إلى هنا ويتوجهون من هنا\". تهديد قريب بشكل عام ما يثير قلق القوات التركية هو الأنشطة الإجرامية المحدودة على الحدود وتعد تركيا أحد اللاعبين الرئيسيين في خطة الولايات المتحدة ضد تنظيم \"الدولة الإسلامية\". فهي ترتبط بحدود مشتركة مع سوريا والعراق، وتضم قواعد أمريكية عدة، وتعتبر ثاني أكبر القوات عددا في حلف الناتو. لكن احتجاز الدولة الإسلامية للدبلوماسيين الأتراك قد يعقد من التحركات القادمة لتركيا خشية الانتقام. وتريد أنقرة وقف تدفق اللاجئين السوريين، وتخشى من إمكانية تمرير الأسلحة من الجماعات الكردية في سوريا إلى مقاتلي حزب العمال الكردستاني في تركيا، الذي ينظر إليه باعتباره يمثل تهديدا إرهابيا. ونظرا للعبء الكبير الذي تفرضه هذه المخاوف، فإن مسؤولي الحكومة يقولون إن تركيا لن تشارك في عمليات قتالية، ولن تسمح باستخدام قواعدها لشن هجمات جوية. لكن تركيا ستلعب دورا إنسانيا مهما، ودعمها للتحالف الذي يقوده الغرب سيكون حيويا. وبينما كنا نتحرك بالسيارة بعيدا عن الحدود، لمحنا بشكل سريع شاحنة على الحدود السورية تقل مقاتلين من جبهة النصرة مدججين بالسلاح، وقمنا بالدوران وعدنا للخلف، لكنهم اختفوا سريعا وسط الغابات، وكان علمهم الأسود يرفرف من أعلى مبنى قريب. هذا فقط يذكر بأنه إلى أي مدى أصبح هذا التهديد قريب، وإلى أي مدى يعتمد الغرب على قدرة تركيا على مواجهته.", "doc2": "Türkiyə israr edir ki, Suriya ilə arasında olan 900 kilometrlik sərhəd cihadçılar qarşısında sipərdir. Türkiyə israr edir ki, Suriya ilə arasında olan 900 kilometrlik sərhəd İslam Dövləti (İD) və Suriya müharibəsinin gedişində yaranmış başqa cihadçı qrupların qarşısında sipərdir. Lakin real hadisələr başqa əhvalatdan xəbər verir. Türkiyə son 3 il yarım ərzində Suriyaya silahların, ehtiyatların və xarici döyüşçülərin gətirilməsi üçün əsas qapı olub. Suriya rejiminin qatı opponenti olan Ankara belə bir siyasət qəbul etmişdi ki, “kim olursa olsun, bircə Əsəd olmasın”. Ankara silahlı qruplaşmaların artmasını görməməzliyə vurduğuna, hələ üstəlik, onları fəal şəkildə həvəsləndirdiyinə görə ciddi tənqid olunurdu. Lakin son bir neçə ayda vəziyyət dəyişib: 49 Türkiyə diplomatı və onların ailələri ötən iyunda İraqın Mosul şəhərində oğurlanıb və indiyədək girov saxlanır. Bu və İD-in İraq və Suriya boyunca sürətli irəliləyişi, deyəsən, Türkiyənin bu təhlükəyə gözlərini açıb. İndi isə Türkiyə hərəkətə keçib. “Keçilməz keçid” Biz ölkənin cənubundakı Hatay regionunda sərhəd boyunca patrul keşiyini gücləndirmiş Türkiyə ordusu ilə yaxından tanışlıq kimi nadir imkan qazanmışıq. Təkcə bu ərazidə 5000 əsgər yerləşdirilib və Türkiyə vəziyyətə nəzarətini nümayiş etdirmək istəyir. Mənə yeni avadanlığı – radarları və termal rəsmləmə kameralarını göstərən batalyon komandiri polkovnik-leytenant Ümit Durmaz Türkiyənin astagəllikdə tənqid olunmasını qəbul etmir. “Müharibə başlanan kimi biz sərhəddə mühafizə tədbirlərinə başladıq və bu tədbirlər son üç ildə daim artırılıb” – deyə o, israr edir – Mən bizə qarşı ittihamları ədalətsiz hesab edirəm”. Türkiyə əsgərləri sərhədə radarlar və termal rəsmləmə kameraları ilə nəzarət edirlər. Mən soruşuran ki, Türkiyə hərbiyyəsi Avropanı yaraqlı təhlükəsindən qorumağa qabildirmi? “Bu sərhədi bizim icazəmiz olmadan keçmək qeyri-mümkündür. Mən çox istərdim ki, Avropa və Türkiyə bizə etibar etsin- deyir hərbçi, - İslam Dövləti və ya hər hansı başqa qrup bizim sərhədimizə hücum edə bilməz. Buna bütün gücümüzlə cavab verərik”. Bütünlükdə, ordu xırda criminal fəaliyyətə qarşı tədbirlərlə məşğuldur. Türkiyə sərhədlərinin şərəf və toxunulmazlığının tam qorunacağına dair gündəlik andiçmə mərasiminin ardınca əsgərlərdən bəziləri keşikçi qüllələrinə qalxırlar. Buradan Suriyanın şimalındakı çöllüklər - əl-Qaedaya bağlı ən-Nüsrə Cəbhəsinin nəzarətində olan ərazi görünür. “Biz gündə 10-15 benzin və siqaret qaçaqmalçısı həbs edirik və çox vaxt onlarla atışmalı oluruq” – detyir polkovnik-leytenant Ünsal Akyel. “O tərəfdə qanuni hökumət olmadığ�� üçün silahlar adi insanların əlinə keçir” – deyir polkovnik. Birdən aşağıda, çay kənarında tərpəniş gözə dəyir. Bunlar Türkiyəyə keçmək istəyənlərdir. Sərhədçilər zirehli maşınlara minir və ehtiyatla hadisə yerinə gedirlər. Məlum olur ki, bunlar sadəcə olaraq qaçqınlardır. Müharibə başlanandan Suriyada 3 milyon insan qaçqın düşüb. Onlar günün altında orturublar, əldən düşüblər, uşaqlar yaxınlıqdakı bir parça otluqda oynayırlar. “Biz ona görə qaçırıq ki, Əsəd rejimi kəndlərimizi bombalayır və uşaqlarımızı öldürür – deyir beş uşaq anası Heyfek Neus – hamımız bura salamat gəlib çıxa bilməmişik. Qardaşlarımızdan biri yolda ölüb”. “Rahat hədəf” \"Hamımız bura salamat gəlib çıxa bilməmişik. Qardaşlarımızdan biri yolda ölüb”- Suriyadan qaçqın düşən Heyfek Neus deyir Təkcə bu il Hatayda hərbçilər sərhədin Türkiyə tərəfinə keçmək istəyən 17 min şəxsi saxlayıblar. Bu, ötən il tutulanlardan iki dəfə çoxdur və sərhədin möhkəmləndirildiyini göstərən inandırıcı faktdır. Tutulanların əksəriyyəti qaçqınlardır. Onları müvəqqəti düşərgələrdə yerləşdirirlər. Elələri də var ki, Suriyaya daxil olan və oranı tərk edən xaricilərdir. Bunların cihada qoşulmasından şübhələr var. Türkiyədən Suriyaya keçməyə cəhd edərkən saxlanmış demək olar ki, 9000 nəfərin arasında Somali, Danimarka və Fransa kimi ölkələr də daxil 15 ölkənin vətəndaşı var. Keçmişlərdə Hataya gələn təyyarələr əcnəbi döyüşçülərlə dolu olardı. Onlar bir vaxtlar dəlmə-deşik olan sərhədi asanlıqla keçərdilər. Lakin indi vəziyyət dəyişib. “Türkiyə, beynəlxalq birliyin Suriyaya münasibətdə yanlış siyasətini ört-basdır etmək məqdsədilə ədalətsiz olaraq tənqid edilir” – deyir baş nazirin müşavirlərindən Cemalettin Haşimi. “Günahlandırmaq üçün Türkiyə rahat hədəfdir. Əksinə, biz gərək diqqətimizi mənbə ölkələrə yönəldək. Onlar isə öz vətəndaşlarının vuruşmaq üçün Suriyaya səfər etmələrinin qarşısının alınması naminə heç bir iş görmürlər” – deyir müşavir. Lakin tənqidçilər deyirlər ki, belə bəhanələr daha çirkin siyasətləri gizlətmək üçün gətirilir. “Türkiyə hökuməti silahlı qruplaşmaların böyüməsinə kömək edib” – deyir müxalif CHP-dən Mehmet Ali Ediboğlu. Bütünlükdə, ordu xırda criminal fəaliyyətə qarşı tədbirlərlə məşğuldur. “Bu gün İslam Dövlətinin və ya ən-Nüsrənin hegemonluq etdikləri ərazi Türkiyə sərhədinə çox yaxındır. Onlar Suriyanın cənub hissələrində özlərinə ayaqyeri edə bilməyiblər. Silahlılar məhz burdan gəlib-gedirlər” – deyir siyasətçi. Yaxın təhlükə Müsəlman Türkiyəsi ABŞ-ın İD-ə qarşı strategiyasında açar amil sayılır. Türkiyə həm Suriya, həm də İraqla həmsərhəddir və burada Amerikanın iri hərbi bazları mənzillənib. Bundan əlavə, Türkiyə NATO-da ikinci ən böyük orduya sahibdir. Lakin İD tərəfindən girov saxlanan diplomatlar Türkiyənin növbəti addımlarını çətin edir. Ankara qaçqın axınını səngitməyə çalışır. Türkiyə narahatdır ki, silahlar Suriyadakı kürdlərdən Türkiyədə terror təhlükəsi sayılan kürd PKK döyüşçülərinin əlinə keçə bilər. Bu narahatlıqları nəzərə alan hökumət rəsmiləri deyirlər ki, Türkiyə döyüş əməliyyatlarında iştirak etməyəcək və öz hərbi bazalarından hava reydləri üçün istifadə olunmasına icazə verməyəcək. Lakin ölkə mühüm humanitar rol oynayacaq və onun Qərbin rəhbərlik etdiyi koalisiyaya dəstəyi həlledici olacaq. Biz sərhəddən uzaqlaşanda birdən Suriya tərəfdə ağır silahlamnmış ən-Nüsrə döyüşçülərini daşıyan yük maşını diqqətmizi cəlb edir. Biz dönüb geri qayıdırıq. Lakin onlar cəld meşəliyə girib qeyb olurlar. Yaxınlıqdakı binadan onların qara bayrağı asılıb. Bu, təhlükənin nə qədər yaxın və Qərbin bu təhlükə ilə Türkiyənin üzləşmək qabiliyyətindən necə asılı olduğunu göstərir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/05/130526_syria_eu", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/05/130527_suria_guns", "doc1": "تبنت بريطانيا وفرنسا الدعوة لرفع الحظرعلى تزويد المعارضة السورية بالسلاح. ومن المفترض أن يطالب وزير الخارجية البريطاني وليام هيغ نظرائه بالتعاون في تصدير الأسلحة للمعارضة السورية حيث ينتهي العمل بالحظر المفروض حاليا بنهاية الأسبوع الجاري. وسيطالب هيغ بضرورة إمداد الفصائل \"المعتدلة\" في المعارضة بالأسلحة وهو الأمر الذي يواجه معارضة من بعض الدول الأوروبية. يذكر أن الحظر المفروض حاليا يحتاج إلى إجماع الدول الأعضاء على جدواه في سبيل تمديده لفترة أخرى وهو ما يبدو مستحيلا في ظل الرغبة البريطانية الفرنسية المشتركة. وتعتقد الدول المعارضة لرفع الحظر أن تصدير السلاح إلى المعارضة السورية سيساهم في تأجيج الحرب الأهلية في سوريا. مواضيع قد تهمك نهاية لكن هيغ يعتقد أن إمداد المسلحين السوريين بأسلحة حديثة سوف يضع مزيدا من الضغط على النظام الحاكم في سوريا كي يلجأ إلى المفاوضات لتسوية النزاع سلميا. وكان هيغ قال أمام مجلس العموم البريطاني أن عملية تصدير الأسلحة ستتم بعد تدقيق كبير وتعهدات صارمة من المعارضة السورية. وأضاف هيغ \"يجب أن نوضح تماما أن النظام السوري إذا لم يدخل مفاوضات جنيف مع المعارضة بصورة جدية فأن جميع الخيارات ستكون متاحة\". ويعتقد بعض المراقبين أن إجتماع وزراء خارجية الدول أعضاء الإتحاد الأوروبي في بروكسل قد يقوم بتمديد الحظر دون تعديلات لفترة وجيزة إنتظارا لنتائج مؤتمر جنيف المنتظر الشهر المقبل بين النظام السوري والمعارضة.", "doc2": "Silah göndərilməməsi barədə təklifi Britaniyanın xarici işlər naziri cənab Hague edib. Brüsseldə keçiriləcək görüşdə Britaniya xarici işlər naziri William Hague hazırki vəziyyətdən narazılıq edəcəyi gözlənilir. O silahların müxalifətin “mülayim” qüvvələrinə göndərilməsini istəyə bilər. Lakin bir neçə AB ölkəri silah embarqosunun bitməsini narazılıqla qarşılayır. Suriya höküməti bundan öncə bildirib ki, o gələn ay Cenevrədə beynəlxalq sülh konfransında iştirak edəcək, bu isə, ABŞ və Rusiyada ümidlər yaradıb. Suriyalı xarici işlər naziri Walid Muallem deyib ki, bu konfliktin “siyasi həlli üçün yaxşı şans” olar bilər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının rəqəmlərinə görə, Suriya konfliktində indiyə kmi 80 min insan həyatını itirib. Suriyalı müxalifətçilər də yeganə şərtləri yerinə yetirilərsə həmin konfransda iştirak etmək istəyir. Bu şərt, prezident Bashar al-Assad-in tədbirə gəlməməsidir. Cənab Hague isə müxalifətin hökümətlə danışıqlara gəlməsi üçün AB ölkələrinin birincilərə silah verməsini istəmədiyini deyib. “Biz insan həyatlarının qorunması üçün bütün yollara açıq olmalıyıq, nəinki hazırki ekstremizm və ölümlər vəziyyətinə yardım etmək” Bazar günü baş tutacaq müzakirələrdə Suriya müxalifəti sayılan “Suriya İnqilabı və müxalif qüvvələri üçün Milli Koalisiya”ya silah göndərib- göndərməməkdən danışılacaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/08/140827_syria_un_is_war_crimes", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2014/08/140827_syria_isis_qar_crimes", "doc1": "قال محققون أمميون إن مسلحي الدولة الإسلامية يشنون حربا في محاولة لبث الخوف. وقالت المنظمة الدولية إن دمشق استخدمت مواد كيمياوية في ثماني حالات منفصلة خلال الصراع السوري المستمر منذ أربعة أعوام. ويعد تنظيم الدولة الإسلامية، الذي يسيطر على مساحة واسعة في سوريا، من أبرز المجموعات المسلحة التي تحارب قوات الرئيس السوري بشار الأسد. وقال محققون أمميون إن مسلحي التنظيم في شمال سوريا يشنون حربا في محاولة لبث الخوف، وينفذوا عمليات بتر أعضاء وإعدام علني وجلد بالسياط. وجاءت الاتهامات في تقرير للأمم المتحدة بعد عمليات بحث استمرت على مدى ستة أشهر تضمنت إجراء مقابلات وجمع أدلة في إطار تحقيق بشأن انتهاكات حقوق الإنسان في سوريا. مواضيع قد تهمك نهاية وحذر باولو بينيرو، رئيس لجنة إعداد التقرير، من تداعيات ذلك على المنطقة برمتها. وقال إن \"عجز المجتمع الدولي عن واجباته الأساسية تجاه حماية المدنيين ووقف ومنع الأعمال الوحشية وتوفير سبل للمحاسبة قابله في الواقع تخلي حتى عن التظاهر بالالتزام بمعايير القانون الدولي.\" تجنيد الأطفال واتهمت الأمم المتحدة مسلحي تنظيم \"الدولة الإسلامية\" بتنفيذ عمليات إعدام علنية أجبر مدنيون - بينهم أطفال - على مشاهدتها. وجاء في التقرير أن \"جثث القتلى تترك معروضة لأيام عدة، وهو ما يبث الرعب بين السكان المحليين. وتعرضت نساء للجلد لعدم التزامها بتعليمات الدولة الإسلامية بخصوص الثياب.\" وأضاف أنه \"يجري تجنيد أطفال بعضهم في العاشرة من أعمارهم ويخضعون لتدريبات في معسكرات الدولة الإسلامية\". وطالب أحد المحققين الأممين القوى العالمية بإحالة جرائم الحرب في سوريا إلى المحكمة الجنائية الدولية، واصفين ذلك بخطوة أولى مهمة مثلما حدث في روندا والبلقان. قالت المنظمة الدولية إن دمشق استخدمت مواد كيمياوية في ثمان حالات منفصلة. استند تقرير للأمم المتحدة إلى مقابلات وعمليات جمع أدلة استمرت على مدار ستة أشهر.", "doc2": "Çəllək bombalarının istifadəsi beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən pislənilib. BMT təhqiqatçıları həmçinin Suriya hökumətini bu il ərzində ayrı-ayrılıqda baş verən 8 halda kimyəvi silahdan istifadədə ittiham ediblər. İslam Dövləti - əvvəlki İŞİD prezident Bəşər Əsədə qarşı vuruşan qruplardan biridir. 2011-ci ildə başlayan münaqişədə 200 minədək adam həlak olub. BMT-nin təqdim etdiyi hesabat insan haqlarının pozulması üzrə yanvar ayından iyul ayınadək aparılan yarım illik araşdırmanın yekunudur. İD nəzarət etdiyi ərazilərdə təhdid kampaniyası həyata keçirir, BMT hesabatında deyilir. Hesabatın əhatə etdiyi müddət Suriyada İslam Dövlətinin təsirinin artmasına təsadüf edir. Bu hərəkatın məqsədi Suriya və İraqda müstəqil İslam Dövlətini yaratmaqdır. Cihadçı qrupun sıralarında yerli döyüçülərlə yanaşı əcnəbi silahlılar da vuruşur. Hesabata əsasən İslam Dövləti Suriyanın şimalında həyata keçirdiyi təhdid kampaniyasında ictimai edamlar, əl-ayaqların kəsilməsi və şallaqlanmadan istifadə edib. \"İslam Dövlətinin geyim qaydalarına riayət etməyən qadınlara şallaq vurulub. Raqqa şəhərində 10 yaşındakı uşaqlara İslam Dövlətinin düşərgələrində təlim keçirilib”, hesabatda deyilir. Çərşənbə günü İslam Dövlətinin tərəfdarları Raqqa şəhərindəki Tabaqa hava bazasını ələ keçirdikdən sonra internetdə şəkillər paylaşıblar. İddia edilir ki, bu şəkillərdə Suriya ordusu əsgərlərinin İD döyüşçüləri tərəfindən edamı göstərilir. BMT müffətişlərinə kimyavi silahın istifadə edildiyi deyilən ərazilərə bir müddət giriş yasaqlanmışdır. Şəkillərin həqiqiliyi təsdiqlənməyib. Müharibə cinayətləri iddiaları arasında Bəşər əl-Əsəd hökumətinin aprel-may aylarında ayrı-ayrılıqda baş verən 8 halda güman edilən xlorin qazının istifadəsi göstərilir. Hesabatda həmçinin Suriya Hava Qüvvələri tərəfindən mülkilərin yaşadığı məhəllələrə çəllək bombalarının atılması ilə bağlı təfsilatlı məlumat verilir. Suriyada baş verənləri təhqiq edən BMT komissiyasının rəhbəri Paulo Pinheiro deyib ki, beynəlxalq ictimaiyyət Suriyada “mülkilərin müdafiəsi və vəhşiliklərin qarşısının alınması” kimi vəzifələri həyata keçirməyin öhdəsindən gələ bilməyib. Təhqiqatçılardan biri Müharibə Cinayətləri üzrə BMT Tribunalının sabiq prokuroru Carla del Ponte dünya qüdrətlərini Suriyanı Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinə verməyə çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/12/131202_syria_un_assad", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/12/131202_syria_un_human_rights_crimes", "doc1": "وهذه هي المرة الأولى التي يشير فيها مكتب حقوق الإنسان إلى ضلوع الأسد مباشرة. وقالت المفوضة نافي بيلاي إن لدى مكتبها قائمة بأشخاص آخرين ضالعين وردت أسماؤهم في التحقيق. وقد رفض نائب وزير الخارجية السوري، فيصل المقداد تصريحات بيلاي. ونقلت وكالة أسوشيتيد برس عنه قوله \"إنها تتكلم هراء منذ فترة طويلة، ونحن لا نسمع لها\". مواضيع قد تهمك نهاية ويقدر عدد ضحايا الصراع في سوريا بأكثر من 100.000 قتيل. \"أدلة كبيرة\" وقالت بيلاي إن اللجنة التي أجرت تحقيق الأمم المتحدة توصلت إلى \"أدلة كبيرة لعدة جرائم خطيرة، وجرائم حرب، وجرائم ضد الإنسانية\". وأضافت بيلاي أن \"مدى فظاعة الانتهاكات التي ارتكبت من الجا��بين تكاد تفوق التصور\". وأشارت الأدلة إلى مسؤولية \"أعلى مستوى في الحكومة، بما في ذلك رأس الدول\"، بحسب ما قالت بيلاي. وكانت لجنة التحقيق قد أشارت من قبل إلى أن في حوزتها أدلة على أن قوات المعارضة المسلحة في سوريا ارتكبت انتهاكات ضد حقوق الإنسان. \"انتهاكات خطيرة\" الأمم المتحدة: استخدام القوات السورية للطائرات في قصف المعارضة يرقى إلى جريمة حرب. وقالت رئيسة مكتب حقوق الإنسان إن لجنة التحقيق جمعت قائمة بمن تعتقد بمسؤوليتهم المباشرة عن انتهاكات خطيرة لحقوق الإنسان. ويفترض أن أسماء شخصيات كبيرة في الجيش السوري والحكومة - كما تقول مراسلة بي بي سي في جنيف، إيموجن فولكس - توجد في تلك القائمة. ولكن الأسماء والأدلة المحددة المتصلة بها لا تزال سرية، انتظارا لمحاكمة محتملة بارتكاب جرائم حرب وجرائم ضد الإنسانية في محكمة الجنايات الدولية. ونظرا لأن سوريا ليست دولة طرفا في المحكمة، فإن أي تحقيق في شأن الصراع سيحتاج إلى تفويض من مجلس الأمن الدولي. ومع تمتع روسيا والصين باستخدام حق النقض (الفيتو) في المجلس، فلا يحتمل تمرير خطوة من هذا القبيل. وقدر المرصد السوري لحقوق الإنسان في لندن، الاثنين، عدد ضحايا الصراع بأنه بلغ 125.835 شخصا، وأن أكثر من ثلثهم من المدنيين. وقدر المرصد عدد قتلى مسلحي المعارضة بـ28.000 شخص، أما عدد القتلى من القوات الحكومية فبلغ أكثر من 50.000 شخص، من بينهم جنود نظاميون، ومليشيات موالية للحكومة. ومن بين القتلى أيضا في الجانب الحكومي، بحسب المرصد، 500 من جماعة حزب الله اللبناني، والمليشيات الشيعية الأخرى. ولكن يعتقد أن تلك الأرقام تقديرية، لتكتم الجانبين على القتلى في صفوفهما.", "doc2": "İlk dəfədir ki, BMT İnsan Haqları ofisi birbaşa və açıq olaraq prezident Əsədin adı Suriyada törədilmiş cinayətlərlə bağlı çəkilir. BMT Komissarı Navi Pillay deyib ki, onun ofisi tərəfindən tərtiblənən cinayət törətmə iddiası əsasında araşdırılmaya cəlb edilən digər şəxslərin də adı hesabata daxil edilib. BMT təxminlərinə görə, Suriya münaqişəsində 100,000-dən çox adam həlak olub. BMT-nin Suriya üzrə komissiyası \"insanlıq əleyhinə cinayətlər, hərbi çinayətlər, olduqca ağır cinayətlərə dair ciddi dəlillər\" təqdim edib. Dəlillər \"dövlət başçısı da daxil olmaqla, hökümətin ən yüksək səviyyələrinin\" məsuliyyətini aşkar edib, məlumatda bildirilir. Araşdırmada eləcə də ilkin qaydada Suriyada üsyançı qüvvələr tərəfindən insan haqlarının pozulmasına dair dəlillərin olduğu qeyd olunub. Güman edildiyinə görə Navi Pillayın qeyd etdiyi siyahıya Suriya hərbiyyəsi və hökümətinin yüksək rütbəli şəxsləri daxil edilib. Lakin, siyahıya daxil olunanların adı və onların iddia edildiyi cinayətləri məfvi olaraq saxlanılmaqdadır. Siyahıya daxil olunanların işinə araşdırmaların yekununda İCC Beynəlxalq Cinayətlər Məhkəməsində baxılacağı güman olunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2015/02/150206_health_pregnancy_advice", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/02/150206_flying_pregnancy", "doc1": "تغيير ضغط الهواء وقلة الرطوبة على متن الطائرة ليس لها تأثير ضار على الحوامل على متن الطائرة وقالت الكلية الملكية لأطباء النساء والتوليد في بريطانيا إن السفر لا يسبب أي ضرر للنساء في حالات الحمل الذي تحيط به مخاطر محدودة، لكن ربما تكون هناك بعض الآثار الجانبية. وينبغي على المرأة الحامل أن تأخذ معها على متن الطائرة الملاحظات الطبية الخاصة بها وخطاب الطبيب الممارس إذا كانت تجاوزت الأسبوع الـ28 على حملها. والعديد من شركات الطيران لديها قواعدها الخاصة بالنسبة لتوقيت سفر الحوامل. وبالرغم من أن كل مسافر يتعرض لزيادة قليلة من الإشعاع، فإنه لا يوجد دليل على أن السفر جوا يسبب الإجهاض أو الولادة المبكرة. مواضيع قد تهمك نهاية لا ضرر ولم يثبت أن التغييرات في ضغط الهواء وقلة الرطوبة على متن الطائرة لديها تأثير ضار على الحمل أيضا. إذا كان الحمل طبيعيا، فإن السفر لا ينطوي على أي ضرر للمرأة أو جنينها، بحسب المنشورات الطبية للكلية الملكية لأطباء النساء والتوليد. وكانت النصائح السابقة للنساء اللائي حملن أكثر من مرة تشير إلى أن الفترة الأكثر أمانا للسفر هي قبل الأسبوع الـ34 من الحمل، لكن ذلك تغير إلى الأسبوع الـ32 ليتماشى مع توصيات الاتحاد الدولي للنقل الجوي (اياتا). وتشمل المنشورات نصائح تتعلق بالآثار الجانبية للسفر أثناء الحمل. وتشمل هذه الآثار انتفاخ القدمين بسبب تراكم السوائل ومشاكل في الأنف والأذن بسبب تغيير ضغط الهواء ودوار السفر، وهو ما يفاقم غثيان الحمل. ويمكن أن تزيد الرحلات لمسافات طويلة لأربع ساعات أو أكثر من خطورة الإصابة بتجلط الأوردة العميقة (DVT)، والذي يتشكل في القدم أو منطة الحوض، وتزيد هذه الاحتمالية لدى الحوامل بصورة أكبر. وتوصي الإرشادات الطبية بضرورة ارتداء النساء ملابس فضفاضة وأحذية مريحة، والمشي بين الحين والآخر في أنحاء الطائرة وإجراء تمارين على مقاعدهن كل 30 دقيقة. ومن المفيد أيضا لهن التقليل من المشروبات الكحولية أو الكافيين وارتداء جوارب ضاغطة مرنة. تناول المياه بصورة منتظمة يمكن أن يفيد في الوقاية من تجلط الأوردي العميقة حالات تجنب السفر لكن في بعض الحالات، يكون من الأفضل للنساء الحوامل عدم السفر. وتشمل هذه الحالات على سبيل المثال، إذا كانت هناك زيادة في احتمال الولادة المبكرة قبل الموعد المحدد أو كانت المرأة تعاني من انيميا حادة (فقر حاد في الدم) أو مرض فقر الدم المنجلي أو تكون عانت مؤخرا من زيادة كبيرة في نزف مهبلي أو تعاني من مشكلة خطيرة في القلب أو الرئة. وقالت فيليبا مارسدن رئيسة لجنة معلومات المرضى في الكلية الملكية لأطباء النساء والتوليد إن هذه المعلومات تخص سفر الحوامل سواء لمسافات قصيرة أو طويلة. وأضافت: \"من المهم مناقشة أي مشاكل صحية أو مضاعفات أثناء الحمل مع القابلة أو الطبيب قبل السفر.\" وقالت كيث برودريك رئيسة شبكة شؤون المرأة في الكلية الملكية لأطباء النساء والتوليد إن هذه الإرشادات تقدم نصائح مفيدة ومهمة. وأوضحت: \"هناك نصائح جديدة (في هذه الإرشادات) تتعلق بالأشياء التي ينبغي أن تأخذها (المرأة الحامل) معها على متن الطائرة مثل الملاحظات الخاصة بالحمل والوثائق التي تؤكد المواعيد المحتملة للولادة، وبطاقة التأمين الصحية البريطانية وأي أدوية تتناولها\" المرأة الحامل.", "doc2": "Kral Mamalar və Ginekoloqlar Kolleci (The Royal College of Obstetricians and Gynaecologists - RCOG) bildirir ki, aşağı riskli hamiləlik zamanı təyyarə üçüşları təhlükəli deyildir, lakin bunun yan fəsadları ola bilər. Əgər hamiləlik 28 həftədən artıqdırsa, səfərə çıxarkən qadın tibb kitabçasını və sahə həkimindən alınmış məktubu özü ilə götürməlidir. Bir çox hava şirkətlərinin hamiləliyin hansı müddətində uçuşa icazə verilməsinə dair öz qaydaları mövcuddur. Uçuş zamanı hamının azacıq radiasiyaya məruz qalmasına baxmayaraq, uçuşların uşaq salınmasına, erkən doğuşa və ya uşaqlıqdan su açılmasına səbəb olduğu barədə dəlillər yoxdur. Uçuş zərərsizdir Uçuş zamanı təyyarə salonunda təzyiqin dəyişməsinin və rütubətin azalmasının hamiləliyə zərərli təsiri barədə də faktlar məlum deyil. RCOG-un buraxdığı məsləhət vərəqəsində deyilir ki, hamiləlik normal gedirsə, uçuş qadın və onun bətnindəki uşaq üçün zərərsizdir. Bundan əvvəl, bətnində birdən artıq uşaq olan qadınlar üçün salamat üçüş müddəti hamiləliyin 34-cü həftəsinədək müəyyən edilmişdi, lakin indi bu müddət, Beynəlxalq Hava Nəqliyyatı Assosiasiyasının (International Air Transport Association-IATA) tövsiyəsi ilə 32 həftəyə endirilib. Hamiləliyin 37 həftəsindən sonra doğuş hər an baş verə bilər. Vərəqədə həmçinin hamiləlik zamanı uçuşların yan fəsadları barədə də məsləhətlər verilir. Bura maye yığılması nəticəsində ayaqların şişməsi, hava təzyiqinin dəyişməsidən burun və qulaqda yarana biləcək problemlər, ürək bulanması kimi hamiləliyi çətinləşdirən hallar daxildir. 4 saatdan daha uzun sürən uzaqmənzilli uçuşlar zamanı dərin damar trombozu riskləri arta bilər. Bu zaman ayaqlarda və qasıqda qanın qatılaşması baş verir ki, bu da hamiləlik zamanı daha risklidir. Vərəqədə deyilir ki, qadın gen paltarlar və rahat ayaqqabı geyinməli, uçuş zamanı salonda vaxtaşırı gəzişməli və yarım saatdan bir öz kreslosunda idman hərəkətləri etməlidir. Uçuş zamanı alkoqollu və kafeinli içkilərin qəbulunu məhdudlaşdırmaq, elastik corablar geyinmək də fayda verə bilər. Uçuş qadağası Lakin bəzi hallarda hamiləlik zamanı uçmamaq daha yaxşıdır. Məsələn, əgər qadının doğuş günündən əvvəl doğa bilməsi riski mövcuddursa, kəskin anemiyası, oraqşəkilli eritrosit xəstəliyi vardırsa, bu yaxınlarda uşaqlığından əhəmiyyətli qanaxma keçirmişdirsə və ya ciddi ürək - ağ ciyər qüsurları vardırsa, uçmamaq daha məsləhətlidir. RCOG-un pasient informasiya komitəsinin sədri Philippa Marsden deyir ki, bu məlumatlar uzaq və yaxın uçuşlara çıxanlar üçün keçərlidir. “Təyyarə ilə uçub-uçmamaq barədə qərar qəbul edərkən, səfər zamanı hamiləliyin neçənci həftəsinin olacağını hesablamaq, mənzil başında doğuş üçün lazımi avadanlıq və müəssisənin olub-olmamasını, tibbi problemlərin kəskinləşməsi riskini nəzərə almaq lazımdır. “Çox mühümdür ki, uçuşdan əvvəl sağlamlığınızla və ya hamiləliyinizlə bağlı bütün narahatlıqlarınızı mamaçanız və ya həkiminizlə müzakirə edəsiniz”. RCOG qadın şəbəkəsinin sədri Cath Broderick deyir ki, təlimatlarda düzgün məsləhətlər verilib. “Yeni məsləhətlərdə deyilir ki, təyyarıə səfərləri zamanı hamiləlik qeydlərinizi, gözlənilən doğum gününü təsdiq edən sənədi, Avropa Səhiyyə Sığortası şəhadətnaməsini və qəbul etdiyiniz dərmanları özünüzlə götürməlisiniz”."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-44481535", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/44482540", "doc1": "قيل إن نسبة ولادة أطفال مختلطي الجنسية زادت في روسيا بعد أولمبياد 1980 وقالت تمارا بليتنيوفا، عضوة البرلمان عن الحزب الشيوعي، لمحطة إذاعة موسكو إنها \"ليست ذات نزعة وطنية\"، لكنها تعتقد أن على الروسيات تجنب ممارسة الجنس مع الرجال \"من جنس مختلف\"، لأن \"أطفالهم سيعانون\". وجاء كلامها في رد على سؤال عن \"أطفال الأولمبياد\"، في إشارة إلى الادعاء بحدوث زيادة كبيرة في المواليد من مختلطي الجنس في روسيا بعد أولمبياد صيف عام 1980. وقالت بليتنيوفا إن هؤلاء الأطفال \"تخلى\" عنهم آباؤهم الأجانب. وأضافت \"ليس أمرا شديد السوء إن كان الآباء من نفس الجنس. ولكن إن كانوا من جنس آخر مختلف، فهناك مشكلة\". وأشارت إلى أن \"الأطفال تخلى عنهم آباؤهم، وظلوا هنا مع أمهاتهم. ويجب أن ننجب نحن أطفالنا\". \"قل لا للعنصرية\" وقد نُدد بالنائبة بليتنيوفا على نطاق واسع على الإنترنت، وربط بعض الناس بين تعليقاتها وحملة الفيفا \"قل لا للعنصرية\". وتساءلت تايانا فيلغينغاور، وهي مذيعة في الراديو، إن كانت النائبة ستقول مثلما قال متزلج سابق مدافعا عن تغريدة عنصرية نشرها إن حسابه على تويتر اخترق. وكتبت تقول في تغريدة \"ترى ماذا ستقول بليتنيوفا عندما يذكرونها بحملة \"قل لا للعنصرية\". وطالب أحد منتقديها بـ\"طردها من الدوما\" (البرلمان الروسي). وتساءل مستخدم آخر إن كانت النائبة الروسية تعتزم \"مراقبة سلوك النساء الروسيات اللواتي في سن الإنجاب\"، وأشار ثالث إلى أن بليتنيوفا كانت في الماضي \"ترأس لجنة الجنسيات\" في البرلمان. ولم تكن التعلقات كلها سلبية. فقد وافق بعض الناس مع بليتنيوفا وقال أحدهم \"يجب أن ننجب ن��ن أطفالنا\". وتساءل شخص آخر \"ما الخطأ فيما قالت؟\". ودافع آخرون عن حقها في التعبير عن وجهة نظرها، وعلق أحدهم قائلا \"أعتقد أن من حق أي شخص أن يعبر عن رأيه بحرية، بمن فيهم النائبة بليتنيوفا\". ---------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Dövlət Dumasında Kommunist Partiyasını təmsil edən Tamara Pletnyova bu barədə fikirlərilə paytaxt radiosuna verdiyi müsahibədə danışıb. \"Qovorit Moskva\" studiyasında millət vəkili ilə söhbət əsnasında \"Olimpiada uşaqları\" ifadəsi səslənib. 1980-ci illərdə yaranan bu ifadə Moskva Olimpiadasından sonra rusiyalı anaların dünyaya gətirdiyi qarışıq irsli uşaqları nəzərdə tutur. \"Olimpiada uşaqları\" Pletnyovanın sözlərinə görə əcnəbilərlə intim əlaqələr bir çox hallarda mənfi nəticə verir və hələ sovet dövrlərindən bəri belə uşaqlar \"əziyyət çəkib\". \"Biz dünyaya öz uşaqlarımızı gətirməliyik. Mən millətçi deyiləm, amma yenə də deməliyəm\", millət vəkili bildirib. Rusiyalı azarkeşlər \"Mən istərdim ki, bizim ölkədə qadınlar, milliyyətindən asılı olmayaraq, Rusiya vətəndaşları ilə, sevgi əsasında evlənsinlər, yaxşı ailə qursunlar, mehriban yaşasınlar, dünyaya uşaq gətirib onlara tərbiyə versinlər\". Virus yayılması barədə Daha bir rusiyalı millət vəkili isə əcnəbi vətəndaşların təhlükəli viruslar yaya biləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıqla çıxış edib. Misir millisinin azarkeşləri Müdafiə Komitəsi sədrinin birinci müavini Aleksandr Şerin deyib ki, xarici qonaqlar bunu qəsddən də edə bilərlər. \"Hər bir cəhətdən qorunmaq lazımdır. Bu qab və şəxsi gigiyena əşyaları ola bilər. Kontrasepsiya vasitələri barədə isə ətraflı danışmağa heş ehtiyac yoxdur. Uşaq deyilik, hamı hər şeyi başa düşür\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-53295956", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53309151", "doc1": "تصيب النيجلرية الدجاجية الناس عندما تدخل المياه التي تحتوي على الأميبا أجسامهم من خلال الأنف وقالت وزارة الصحة في فلوريدا إنّ شخصاً في مقاطعة هيلزبره أصيب بما يُطلق عليه \"النيجلرية الدجاجية\". ويمكن لهذه الأميبا أحادية الخلية، التي لا تُرى بالعين المجردة، أن تسبب عدوى في الدماغ، عادةً ما تكون قاتلة. وتدخل هذه الأميبا، التي توجد عادةً في المياه العذبة الدافئة، الجسم من خلال الأنف. ولم تحدد وزارة الصحة في فلوريدا المنطقة التي حدثت فيها الإصابة أو حالة المريض. ولا يمكن أن تنتقل الأميبا من شخص لآخر. مواضيع قد تهمك نهاية وتظهر العدوى عادةً في الولايات الجنوبية من البلاد. وهي نادرة في فلوريدا، حيث تمّ تسجيل 37 حالة منها فقط منذ عام 1962. ولكن بالنظر إلى العواقب الوخيمة المحتملة للعدوى، أصدرت وزارة الصحة تحذيراً لسكان مقاطعة هيلزبره في 3 يوليو/ تموز. وحثّ مسؤولو الصحة السكان المحليين على تجنب ملامسة الأنف لمياه الصنابير ومصادر أخرى للمياه. وهذا يشمل المسطحات المائية المفتوحة، مثل البحيرات والأنهار والبرك والقنوات، حيث تزيد احتمالات العدوى في أشهر الصيف الأكثر دفئاً في يوليو/ تموز وأغسطس/ آب وسبتمبر/ أيلول. عادة ما تكون عدوى النيجلرية الدجاجية مميتة ويعاني المصابون بالنيجلرية الدجاجية من أعراض تشمل الحمى والغثيان والقيء، بالإضافة إلى تصلب الرقبة والصداع. ويموت معظمهم في غضون أسبوع. وحثّت وزارة الصحة الأشخاص الذين يعانون من هذه الأعراض على \"التماس العناية الطبية على الفور، لأنّ المرض يتقدّم بسرعة\". وقالت وزارة الصحة \"تذكروا أنّ هذا المرض نادر ويمكن لاستراتيجيات الوقاية الفعالة أن تسمح بموسم سباحة صيفي آمن ومريح\". وتعتبر عدوى النيجلرية الدجاجية نادرة في الولايات المتحدة، وفقاً لهيئة \"المراكز الأمريكية لمكافحة الأمراض والوقاية منها\". وبين عامي 2009 و 2018، تمّ الإبلاغ عن 34 إصابة فقط في البلاد.", "doc2": "Florida Səhiyyə İdarəsi (DOH) Hillsborough qraflığında bir nəfərin “Naegleria fowleri”-yə yoluxduğunu bildirib. Mikroskopik tək hüceyrəli amyöb beynin infeksiyasına səbəb ola bilir və adətən ölümcül olur. Bir qayda olaraq, bu amyöb ilıq çay və ya göl suyunda olur və bədənə burun vasitəsilə daxil olur. DOH infeksiyaya yoluxma hadisəsinin harada baş verdiyi və ya xəstənin vəziyyəti barədə məlumatı açıqlamayıb. Amyöb insandan insana keçə bilməz. İnfeksiyaya bir qayda olaraq ABŞ-ın cənub ştatlarında rast gəlinir. Florida ştatı üçün belə hadisələr nadir sayılır, 1962-ci ildən bəri bu ştatda cəmi 37 belə hadisə barədə məlumat verilib. Lakin infeksiyanın ölümcül nəticələrini nəzərə alaraq, DOH 3 iyulda Hillsborough qraflığının sakinlərinə bu infeksiya ilə bağlı xəbərdarlıq edib. Səhiyyə rəsmiləri yerli sakinləri krandan və digər mənbələrdən olan su ilə burunlarını yumaqdan çəkinməyə çağırıb. Potensial olaraq amyöbün ola biləcəyi su mənbələri siyahısına göllər, çaylar, gölməçələr və kanallar kimi açıq su obyektləri də daxildir. Həmin su mənbələrində amyöbün olması ehtimalı iyul, avqust və sentyabr aylarında daha çox olur. Naegleria fowleri infeksiyası ümumiyyətlə ölümcül olur Naegleria fowlerinə yoluxanların qızdırma, ürək bulanması və qusma, boynun quruması və baş ağrısı kimi simptomları olur. Yoluxanların çoxu bir həftə ərzində ölür. DOH bu cür simptomları olan insanları \"xəstəlik sürətlə inkişaf etdiyinə görə dərhal həkimə müraciət etməyə\" çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-45501894", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45502704", "doc1": "اللحوم الحمراء والخضراوات الجوز مصادر يومية جيدة لعنصر الحديد إن حدث معك كل هذا فاعلم أنك ربما تعاني من الأنيميا بسبب نقص عنصر الحديد في الجسم، وهو أكثر الأمراض الشائعة في العالم بسبب سوء التغذية. ويشيع ذلك على وجه الخصوص بين الفتيات. وأشارت دراسة أجرتها اللجنة الاستشارية العلمية للغذاء في بريطانيا، تناولت عنصر الحديد والصحة في عام 2011، إلى أن 21 في المائة من السيدات اللاتي تتراوح أعمارهن بين 19 و 34 عاما يعانين من مستويات أقل من الحد الأدنى الموصى به لبروتين \"الفيريتين\"، (المسؤول عن التحكم في تخزين وإطلاق عنصر الحديد في الجسم). وكنتُ قد اقترحتُ على صديقة تعاني من هذه الأعراض أنها ربما تحتاج لاستشارة طبيبها. وأظهرت تحاليل الدم أنها تعاني من الأنيميا، واندهش الطبيب من أنها مازال تصعد السلم حتى الآن، وكانت بعض أقراص الحديد كفيلة بمعالجة المشكلة. وإن كنت تفكر في تناول الأقراص فينبغي عليك استشارة الطبيب، لأنه ربما لم تكن بحاجة إليها وربما كان سبب الأعراض التي تعاني منها ناتجا عن شيء آخر. من أين تحصل على الحديد اللازم للجسم؟ أجسامنا لا تستطيع أن تنتج الحديد، لذا يتعين عليك أن تحصل عليه من مصدر غذائك، سواء عن طريق الأغذية الذي تحتوي بطبيعتها على الحديد أو عن طريق الأغذية المضاف إليها الحديد مثل الخبز الأبيض و حبوب الإفطار. وتكمن المشكلة في أن كل هذا الحديد ليس في هيئة تسمح بامتصاصه بالفعل. وطلب برنامج \"ثق بي فأنا طبيب\" لبي بي سي من عالم التغذية بول شاريب، من كلية كينغز كوليدج لندن، أن يحدد الأغذية التي ينبغي تناولها لزيادة مستويات الحديد على نحو طبيعي. تناول الملفوف النيء غني بعنصر الحديد وقال إن اللحوم الحمراء غنية على نحو خاص بالحديد الذي يسهل امتصاصه، لكن في هذه الأيام يقلل كثيرون من استهلاكهم للحوم الحمراء أو منع تناولها. كما توجد مصادر جيدة للحديد في الخضراوات ذات الأوراق الخضراء الداكنة، مثل الكرنب والسبانخ والبازلاء والعدس. وتكمن المشكلة في أن الجسم لا يمتص كما كبيرا من الحديد من المصادر النباتية مقارنة باللحوم الحمراء. ويمكن الحصول على الحديد أيضا من الخبز المضاف إليه الحديد أو حبوب الإفطار، على الرغم من أنها أيضا أقل في معدلات الامتصاص. فنجان القهوة كيف تجهز طعامك؟ وما هي المشروبات التي يمكن أن تغير كمية الحديد التي يمتصها الجسم؟ أجرى العالم شاريب بعض التجارب لمحاكاة عملية الهضم عند الإنسان. وكانت التجربة محاكية لتأثير الإنزيمات الموجودة في الغذاء المهضوم والتفاعل الكيميائي الذي يحدث في خلايا الأمعاء في الإنسان لمعرفة كمية الحديد. وأظهر شاريب أنه في حالة تناول عصير برتقال مع حبوب إفطار أضيف إليها الحديد، يمكنك امتصاص كمية كبيرة من الحديد مقارنة بتناول الحبوب بمفردها، لأن عصير البرتقال يحتوي على فيتامين سي، الذي يجعل من السهل امتصاص الحديد في الطعام. بيد أنه للأسف إذا تناولت القهوة مع وجبة حبوب الإفطار صباحا، فذلك يعني أن عملية امتصاص الحديد ستكون أقل بكثير. لماذا؟ يقول شاريب إن ذلك يرجع إلى أن القهوة غنية بالمواد الكيميائية التي يُطلق عليها اسم \"بوليفينول\" وهي تعلق بفعالية شديدة بعنصر الحديد في الجسم وتجعله أقل من حيث معدلات الذوبان. لذا إن كانت حبوب الإفطار هي المفضلة بالنسبة لك، فتناول كوب صغير من عصير البرتقال أو ثمرة برتقالة يساعد في زيادة امتصاص الحديد. وقد ترغب أيضا في تأجيل تناول فنجان القهوة الصباحي لمدة تصل إلى 30 دقيقة على الأقل بعد تناول الإفطار. لكن ماذا إن كنت ترغب في الحصول على الحديد من مصادر طبيعية؟ يعتبر الملفوف النيء مصدرا جيدا للحديد، لكن طهيه على البخار يقلل كمية الحديد المتاحة كما أن الغليان يقلل الحديد أكثر. ويرجع السبب في ذلك إلى أن الملفوف مثل البرتقال غني بفيتامين سي، وعندما يتعرض للغليان، يذوب فيتامين سي في مياه الطهي. لذا إن كنت ترغب في الحصول على أقصى حد من المواد الغذائية من الملفوف، فعليك أن تتناوله نيئا. وينطبق نفس الشيء على الخضراوات الأخرى التي تحتوي على الحديد وفيتامين سي، مثل الكرنب والقنبيط. بيد أن الأمر يختلف كليا بالنسبة للسبانخ. فقد وجدنا أن غلي السبانخ، يفقدها بالفعل 55 في المئة من الحديد \"الحيوي\" مقارنة بتناولها نيئة. وقال شاريب :\"تحتوي السبانخ على مركبات يطلق عليها (أوكزالات) وهي تجذب الحديد أساسا\". وأخيرا ماذا عن الخبز؟ وجدنا أن أفضل خبز يحتوي على عنصر الحديد هو الخبز المصنوع من العجين المتخمر. لأن القمح يحتوي على مادة كيميائية يطلق عليها اسم حمض \"الفيتيك\" الذي يقلل عملية امتصاص الحديد بالجسم. وتؤدي عملية التخمير، في صناعة الخبز، إلى تكسير حمض \"الفيتيك\" بحيث يصبح الحديد المتبقي متاحا للامتصاص. --------------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Qırmızı ət, göyərti və tərəvəz, qoz, fındıq və tum - bu məhsullar dəmirlə zəngindir. Əgər bu belədirsə, deməli, sizdə dəmir çatışmazlığı var. Britaniyada bu sindrom gənc qadınlar arasında xüsusilə yayılıb. 2011-ci ildə ölkədə 19 yaşdan 34 yaşadək qadınların 21 faizi dəmir çatışmazlığı anemiyasından əziyyət çəkib. Hansı məhsullarda dəmir var? İnsan bədəni özü dəmir istehsal etmir, onu ərzaqdan alır. Mədəyə qida ilə daxil olan dəmirin hamısı isə eyni dərəcədə yaxşı həzm olunmur. Yeməkdən dəmir əldə etmək üçün: BBC-nin \"Mənə inanın, mən həkiməm\" adlı televiziya proqramı Londonun King's College institutundan professor Paul Sharp-dan dəmir çatışmazlığına yol verməmək üçün nə yemək lazım olduğunu soruşub. Qırmızı ət bədəndə asanlıqla həzm edilə bilən dəmirlə zəngindir. Ət yemirsinizsə, dəmirlə zəngin yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, məsələn, ispanaq və kələm, eləcə də noxud və mərcimək yemək məsləhətdir. Fermentləşdirilmiş çörək və taxıl da dəmirlə zəngindir, lakin həmin məhsullardakı dəmir heç də həmişə yaxşı həzm olunmur. Kofeni portağal şirəsi ilə əvəz edin Professor Sharp qeyd edib ki, qida məhsullarındakı dəmir vitamin С ilə birlikdə daha yaxşı həzm olunur. Odur ki, professor hesab edir ki, misal üçün, səhər yeməyini yeyərkən kofe əvəzinə portağal şirəsinə üstünlük vermək daha məqsədə uyğundur. Belə ki, portağal şirəsi yeməklərin tərkibində olan dəmirin həzm olunması dərəcəsini artırır. Çiy kələmdə daha çox dəmir var Bəs tərəvəzdən daha çox dəmir almaq istəyirsinizsə, bu zaman nə etməli? Təzə kələm - yaxşı dəmir mənbəyidir, lakin onu bişirsəniz, kələmdən alacağınız dəmirin miqdarı azalac Kələm C vitamini ilə zəngindir, lakin kələm bişəndə, onun tərkibindəki C vitamininin miqdarı azalır. Eyni proseslər digər tərəvəzlərin də bişirilməsi zamanı baş verir. Lakin burada bir istisna da var - ispanaq. Bişirilmiş ispanaqdakı tez həz olunan dəmirin miqdarı çiy ispanaqdakı dəmirdən 55 faiz çoxdur. Çörəyə gələndə isə, onun fermentləşdirilmiş növünə üstünlük vermək daha yaxşıdır. Taxılın tərkibində fitin turşusu olduğundan, bu turşu dəmirin həzm olunmasını əngəlləyir. Çörək fermentləşdiriləndə isə fitin turşusunun təsiri zəifləyir, nəticədə, çörəkdəki dəmiri orqanizm daha yaxşı həzm edir.aq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-39920399", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39920363", "doc1": "الكوليرا تفتك بحياة العشرات في اليمن وازدحمت المستشفيات في المدينة، التي يسيطر عليها متمردو الحركة الحوثية اليمنية، بمرضى الكوليرا. وتقول اللجنة الدولية للصليب الأحمر إن عدد الحالات المشتبه بها في البلاد تضاعف ثلاث مرات خلال أسبوع واحد فبلغ أكثر من 8500 حالة. الأطفال أكثر عرضة من غيرهم للأمراض التي تنشأ في المياه وقد أنهك البلاد الجوع والحرب الأهلية، مما أدى إلى انتشار المرض بسرعة. ولا يستطيع ثلثا السكان الوصول إلى مصدر آمن لمياه الشرب، بحسب ما تقوله الأمم المتحدة. وقال دومينيك ستيلهارت، مدير عمليات اللجنة الدولية للصليب الأحمر، في مؤتمر صحفي في صنعاء الأحد إن 115 شخصا توفوا بسبب الكوليرا في أنحاء البلاد بدءا من 27 أبريل/نيسان وحتى 13 مايو/أيار. وأضاف \"نحن نواجه الآن انتشارا خطيرا للمرض\". وكانت صنعاء أكثر المدن اليمنية سوءا من حيث التعرض للمرض، يعقبها في ذلك منطقة أمانة العاصمة المحيطة بها، بحسب ما تقوله منظمة الصحة العالمية. وينقل مرض الكوليرا، الذي ينشأ في المياه، بواسطة المياه والأغذية الملوثة. ومن بين أعراضه، الإسهال الحاد والقيء. وقد تسوء حالة المصابين بالمرض إلى درجة كبيرة، وقد يتعرضون للوفاة خلال ساعات إن لم يتلقوا علاجا. شح المياه الصالحة للشرب أدى إلى انتشار المرض وهذه هي المرة الثانية التي ينتشر فيها المرض في اليمن خلال عام واحد. وقالت منظمة الصحة العالمية الأسبوع الماضي إن نسبة المنشآت الصحية التي تعمل بالكامل في اليمن أقل من 45 في المئة. وقد تضرر نحو 300 مستشفى وعيادة طبية، أو دمرت، في القتال بين القوات الموالية للرئيس عبد ربه منصور هادي - الذي يدعمه التحالف المتعدد الجنسيات الذي تقوده السعودية، والقوات المتحالفة مع حركة التمرد الحوثي. وقتل في المعارك حتى الآن، بعد تصاعد وتيرتها في مارس/آذار 2015، أكثر من 8010 أشخاص، معظمهم من المدنيين، وجرح نحو 44500 شخص، بحسب تقديرات الأمم المتحدة. كما أدت الحرب الأهلية إلى سوء أحوال نحو 19 مليون يمني تقريبا، بحيث أصبحوا بحاجة إلى مساعدات إنسانية.", "doc2": "Qırmızı Xaç Komitəsinin məlumatına görə, Yəməndə vəbadan 100-dən çox insan vəfat edib Yəmən Səhiyyə Nazirliyi beynəlxalq humanitar təşkilatları vəba epidemiyasi ilə mübarizə aparmaq üçün ölkəyə yardım etməyə çağırıb. Nazirlik hərbi əməliyyatlar ucbatından ciddi ziyan görən ölkənin epidemiya ilə mübarizə aparmaq iqtidarında olmadığını qeyd edib. BMT-nin məlumatına görə son vaxtlar Yəməndə vəbadan 51 nəfər vəfat edib. Qırmızı Xaç Komitəsinin məlumatında isə mayın 14-nə qədər vəbadan vəfat edənlərin sayının 115 olduğu bildirilir. Vəbaya yoluxanların sayının 2700-8500 nəfər olduğu ehtimal olunur. Yəməndə İranın dəstəklədiyi qiyamçı husilərlə hökumət ordusu arasında müharibə davam edir. Yəmənin hökumət ordusunu isə Səudiyyə Ərəbistanın başçılıq etdiyi koalisiya dəstəkləyir. 2014-cü ildən başlayan münaqişədən sonra ölkədəki səhiyyə müəssisələrinin yarıdan çoxu fəaliyyətini dayandırıb. Təqribən 7,6 milyon insan içməli suyun olmadığı ərazilərdə yaşayır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına əsasən Səudiyyə Ərəbistanın 2015-ci ildə Yəməndəki münaqişəyə müdaxiləsindən sonra 8 min insan həlak olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-49461202", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49458669", "doc1": "تحقيقات موسعة حول انتشار مرض تنفسي غامض بسبب السجائر الإلكترونية في 22 ولاية يأتي هذا الإعلان في وقت انتشر فيه مرض غامض في الولايات المتحدة يصيب الرئة ويرتبط بتدخين السجائر الإلكترونية، وبدأ الخبراء تحقيقا موسعا حوله وحول أضرار هذا النوع من التدخين. وأكدت مراكز السيطرة على الأمراض والوقاية منها (CDC) ظهور حوالي 193 \"حالة محتملة\" من هذا المرض في 22 ولاية أمريكية. وقال خبراء متخصصون في هذه المراكز إن هذه الحالات تتضمن تدخين سجائر إلكترونية تحتوي على مركب زيت تي إتش سي THC، وهو المركب الرئيسي النشط في القنب. وتم الإبلاغ عن هذه الإصابات على مدار شهرين في الفترة من 28 يونيو/حزيران وحتى 20 أغسطس/آب. وقالت الدكتورة جينيفر لايدن، كبيرة المسؤولين الطبيين وخبيرة الأوبئة في ولاية إلينوي، إن الشخص الذي توفي \"دخل إلى المستشفى بسبب مرض غير معروف السبب بعد الإبلاغ عن تدخينه سجائر إلكترونية\". وقال مدير مركز السيطرة على الأمراض روبرت ريدفيلد: \"نشعر بالحزن لوفاة أول حالة تتعلق بتفشي مرض الرئة الحاد بين مدخني السجائر الإلكترونية أو أجهزة تبخير التبغ\". وأضاف: \"هذا الموت المأساوي في ولاية إلينوي يعزز المخاطر الخطيرة المرتبطة بمنتجات السجائر الإلكترونية.\" ما هي احتمالات انفجار سيجارتك الإلكترونية؟ السجائر الإلكترونية \"ربما تضر الجهاز التنفسي والمناعي\" السجائر الإلكترونية \"تساعد في الإقلاع عن التدخين\" ما هو المرض الغامض؟ لم يتم تحديد سبب المرض الغامض، ولكن كل الحالات المصابة تقريبا مرتبطة بشكل ما بتدخين السجائر الإلكترونية. \"في كثير من الحالات، أقر المرضى باستخدامهم مؤخرا للمنتج الذي يحتوي على مركب تي اتش سي THC\"، بحسب الدكتورة إيلينا أرياس، مسؤولة مراقبة الأمراض غير المعدية في مركز السيطرة على الأمراض. وظهرت أعراض من بينها السعال وضيق التنفس والإرهاق وكذلك بعض حالات القيء والإسهال على المرضى. ولا يوجد دليل على أن سبب الاصابة ترجع إلى عدوى نتيجة فيروس أو بكتيريا. وما زال الكثير من الغموض يكتنف الموقف حاليا. وقالت الطبيبة إيلينا: \"ليس من الواضح بعد إذا ما كانت هذه أمراض مختلفة بأعراض متشابهة، أم أن أسبابها كلها واحدة\". وسجلت 22 حالة في ولاية إلينوي، وتراوحت أعمار المرضى بين 17 إلى 38 سنة. وظهر المرض في أكثر من 20 ولاية توجد غالبيتها في وسط وشمال شرق الولايات المتحدة، من ولاية مينيسوتا إلى كارولينا الشمالية، رغم أنه تم الإبلاغ عن حالات في كاليفورنيا وتكساس ونيو مكسيكو أيضا. وطلب المسؤولون إجراء تحاليل مخبرية لعينات من السوائل المستخدمة في السجائر الإلكترونية لتحد��د وجود أية مركبات ضارة. ومن المعروف وجود عبوات مركبات السجائر الإلكترونية السائلة التي تحتوي على تي اتش سي في \"السوق السوداء\"، والتي تباع بشكل قانوني من خلال مراكز بيع الماريغوانا الطبية في بعض الولايات. وحذر مستخدمو الإنترنت من مخاطر العبوات المزيفة غير الخاضعة لرقابة الجهات المنظمة. هل السجائر الإلكترونية العادية آمنة؟ لم يتم تحديد أي سبب لهذا المرض الغامض، كما أنه لا توجد علاقة واضحة حتى الأن بينه وبين مركبات تي اتش سي. وقال ميتش زيلر، من إدارة الغذاء والدواء الأمريكية إنه من المهم أن نفهم أننا \" في المراحل الأولى من هذه التحقيقات ونحاول تجميع الحقائق\". وأضاف أن إدارة الأغذية والدواء (FDA) كانت تستكشف إذا ما كانت المنتجات قد استخدمت كما هو محدد لها أم يجري تعديلها بإضافة شيء إليها. وأكد جريجوري كونلي، رئيس جمعية السجائر الإلكترونية الأمريكية في بيان يوم الخميس، على أنه \"واثق\" من أن الأمراض ناجمة عن أجهزة تحتوي على الحشيش أو المخدرات الاصطناعية الأخرى، وليس النيكوتين. لكن الدكتور براين كينغ، من إدارة التدخين والصحة في مركز السيطرة على الأمراض، حذر من التفكير في أن السجائر الإلكترونية آمنة بصورة كاملة. وقال \"نحن نعرف أن السجائر الإلكترونية تتسبب في انبعاثات ضارة\". وأضاف \"هناك مجموعة متنوعة من المكونات الضارة التي تم تحديدها، بما في ذلك أشياء مثل الجسيمات متناهية الصغر، والمعادن الثقيلة مثل الرصاص والمواد الكيميائية المسببة للسرطان\"، إلى جانب ثنائي الأسيتيل - وهي نكهة تستخدم لإعطاء مذاق \"مثل الزبدة\" وهي مرتبطة بمرض \"الجهاز التنفسي الحاد\". كما حذر من احتمال حدوث حالات مماثلة منذ فترة طويلة، ولكن العلاقة بينهما قد اختفت. وقال \"من المحتمل أن تكون الحالات المبلغ عنها قد حدثت قبل بدء هذا التحقيق\". وتوفي شخصان على الأقل في وقت سابق بالولايات المتحدة بعد انفجار سجائر إلكترونية في وجهيهما.", "doc2": "Son vaxtlar ABŞ-da ekspertlər elektron siqaretdən istifadə ilə əlaqəsi olan ağ ciyər xəstəliyini araşdırırdılar. Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının alınması Mərkəzinin (CDC) bildirdiyinə görə, elektron siqaretlə bağlı ABŞ-ın 22 ştatında 193 \"potensial xəstəlik halı\" mövcuddur. Bu hallardan bir çoxuna Tetrahidrokannabinol (THC) - marixuananın tərkibində olan aktiv qatışıq səbəb olub, ekspertlər hesab edirlər. Xəstəlik halları iyun- avqust ayları arasında qeydə alınıb. Vəfat etmiş şəxs \"elektron siqaret çəkdikdən sonra yaranmış müəmmalı xəstəlikdən sonra xəstəxanaya yerləşdirilib\", İllinois ştatında baş tibbi işçi olan Dr Jennifer Layden bildirib. Müəmmalı xəstəliyin dəqiq səbəbi hələ ki, müəyyən edilməyib, lakin bütün xəstələrin elektron siqaret çəkdiyi məlumdur. \"Bir çox hallarda pasientlər tərkibində THC olan məhsullardan istifadə etdiklərini etiraf ediblər\", CDC eksperti Dr İleana Arias deyib. Xəstəliyə tutulanlarda öskürək, nəfəs çatışmazlığı, yorğunluq və bəzi hallarda qusma simptomları müşahidə olunur. Xəstəliyə infeksiyanın səbəb olması ilə bağlı heç bir sübut yoxdur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-38905841", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38905603", "doc1": "تتوقع قطر أن تنتهي ثلثي الإنشاءات خلال الـ 24 شهرا المقبلة وتوقع العمادي استمرار الإنفاق بهذا المستوى خلال السنوات الثلاث أو الأربع المقبلة، بسبب بناء ملاعب وطرق سريعة وسكك حديدية ومستشفيات جديدة. وقد يتجاوز إجمالي ما تنفقه الدولة الغنية بالنفط على هذه المشروعات 200 مليار دولار. لكن العمادي استبعد أن تكون نفقات مونديال 2022 الأعلى بالمقارنة مع البطولات الأخرى. وكانت تقارير قد أشارت إلى أن البرازيل أنفقت 11 مليار دولار على استضافة كأس العا��م 2014، في حين زادت روسيا الإنفاق الحكومي على كأس العالم 2018 بمقدار 321 مليون دولار، لتصل التكلفة الإجمالية إلى 10.7 مليار دولار. وواجهت البرازيل صعوبة كبيرة في تجهيز عدد كبير من ملاعبها في البطولة السابقة. لكن العمادي قال لصحفيين في الدوحة يوم الثلاثاء إن قطر قد وقعت بالفعل 90 في المئة من عقود المنشآت اللازمة لاستضافة البطولة، مشيرا إلى أن ثلثي الإنشاءات ستكون جاهزة خلال الـ 24 شهرا المقبلة. وأضاف: \"نعطي لأنفسنا فرصة جيدة لكي ننتهي من كل شيء في الموعد المحدد. لا نريد أن نكون في وضع يأتي فيه الجمهور إلى بلادنا ونحن لم ننته بعد من الإنشاءات.\" قال العمادي إن المخصصات المالية لمشروعات كأس العالم لم تتأثر بالتخفيضات التي حدثت في الموازنة العامة بسبب انخفاض أسعار النفط. ومن أجل القيام بذلك، تعاقدت الشركات مع مئات الألاف من العمال من بلدان أخرى، معظمهم من جنوب آسيا. وتقول جماعات حقوقية إنهم يتعرضون للاستغلال ويجبرون على العمل في ظروف خطيرة. لكن الحكومة القطرية نفت أن يكون هناك استغلال للعمال، وطبقت إصلاحات تهدف إلى تحسين حقوق العمال الأجانب. وقال العمادي إن المخصصات المالية لمشروعات كأس العالم كانت بعيدة كل البعد عن التخفيضات التي حدثت في الموازنة العامة بسبب انخفاض أسعار النفط. وخلال العام الماضي، وصل عجز الموازنة إلى أكثر من 12.8 مليار دولار، ومن المتوقع أن يصل العجز عام 2017 إلى 7.8 مليار دولار. وتراجع الضغط على ميزانية الدولة بسبب ارتفاع أسعار النفط مرة أخرى، وقال العمادي إن قطر قد لا تحتاج إلى إصدار سندات دولية خلال العام الجاري.", "doc2": "Əl-Bayt stadionu hazırda Dünya Çempionatı üçün tikilir Əli əl-Emadi bildirib ki, yeni stadionların, yolların, dəmir yolu xətlərinin və xəstəxanaların tikintisinin davam etdiyi müddətdə, yəni yaxın üç-dörd il ərzində bu xərcləmələr davam edəcək. Qazla zəngin əmirlik bu işə ümumilikdə 200 milyard dollar xərcləyəcək. Ancaq cənab əl-Emadi bu planların 2022-ci ildə keçiriləcək dünya çempionatını tarixdə ən bahalı çempionata çevirəcəyi barədə deyilənləri rədd edib. 2014-cü ildə Braziliyada keçirilmiş dünya çempionatının 11 milyard dollara başa gəldiyi bildirilir. Rusiya isə 2018-ci ildə keçiriləcək dünya çempionatına xərclərini 321 milyon dollardan 10,7 milyard dollara qaldırıb. Braziliya stadionlarını tam hazır vəziyyətə gətirməyə çətinlik çəkirdi. Ancaq Qətərin maliyyə naziri Dohada jurnalistlərə bildirib ki, onun ölkəsi artıq 2022-ci il üçün kontraktların 90 faizini paylayıb. Onların 2/3-si yaxın 24 ay ərzində başa çatacaq. \"Biz özümüzə hər şeyi vaxtında çatdırmaq fürsəti veririk. Biz adamlar ölkəmizə gəldikləri vaxt divarları rəngləməyə başlamaq istəməzdik\", deyə o əlavə edib. Əli əl-Emadi deyir ki, Dünya Çempionatına xərclənəcək pullar büdcənin xeyrinə kəsintilərdən qorunub Buna nail olmaq üçün kontraktorlar xaricdən yüz minlərlə işçi gətiriblər. Onların çoxu Cənubi Asiya ölkələrindəndir. Hüquq müdafiə təşkilatları bu işçilərin istismara məruz qaldıqlarını və təhlükəli şəraitdə işləməyə məcbur edildiklərini deyir. Qətər hökuməti bu iddiaları rədd edir. Dekabrda hökumət miqrant işçilərin hüquqları ilə bağlı vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün islahatlar keçirib. Cənab Emadi deyir ki, neft və qaz qiymətlərinin aşağı düşməsinə baxmayaraq, Dünya Çempionatına xərclənəcək pullar büdcənin xeyrinə kəsintilərdən qorunub. Ötən il Qətərin dövlət büdcəsində 12,8 milyard dollardan çox kəsir qeydə alınıb. 2017-ci ildə bu göstəricinin 7,8 milyard dollar olacağı gözlənilir. Hazırda dövlət büdcəsinə təzyiqlər azalmaqdadır. Bu, neft qiymətlərinin yenidən bir qədər yüksəlməsi ilə bağlıdır. Cənab Emadi deyir ki, ola bilsin ki, Qətər bu il beynəlxalq aktivlər buraxmalı olmasın."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-45191679", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45196521", "doc1": "عربات الأطفال تجعل الرُضع أقرب إلى الأرض حيث تزداد نسبة التلوث في الهواء وقال الخبراء إن الرُضع يتعرضون لهواء قذر وملوث وهم داخل عربة الأطفال التي يدفعها الآباء لأنهم أقرب إلى الأراض وبالتالي فهم معرضون أكثر لعوادم السيارات التي تلوث الهواء. ووجد الباحثون في المركز العالمي لبحوث الهواء النظيف، في جامعة \"سري\"، أن الأطفال الصغار يتأثرون أيضا بشدة بالهواء الملوث نظرا لأن أجسامهم صغيرة وضعيفة وفي مرحلة التطور. وقال الباحثون إن التلوث على جانب الطريق يحتوي على مستويات عالية من المعادن السامة التي يمكن أن تتسبب في إعاقة نمو المخ عند الرُضع. تلوث الهواء بالأوزون يسبب وفاة مليون شخص سنويا منظمة الصحة العالمية: التلوث مرتبط بـ1.7 مليون حالة وفاة بين الأطفال فيتامين (ب) قد يكون ذو \"تأثير وقائي ضد تلوث الهواء\" ولتجنب هذه المخاطر نصح معدو الدراسة بضرورة تجنب الطرق المزدحمة ووضغ أغطية على عربات الأطفال لتقليل وصول الهواء الملوث إليهم. وأجرى الباحثون مراجعة للأدلة الموجودة، ليجدوا أن الأطفال الرُضع وهم في عرباتهم يتنفسون على مستوى قريب من سطح الأرض يتراوح بين نصف متر و85 سنتيمترا، وهو ما يجعلهم عرضة للتلوث بصورة أكبر. ونظرا لأن مستويات التلوث تكون أكبر في الهواء القريب من سطح الأرض وخاصة على مسافة أقل من المتر، فإن هؤلاء الأطفال يتعرضون لما يصل إلى 60 في المائة من الهواء الملوث بالجسيمات الدقيقة مقارنة بالبالغين، حسب ما كشفته الأدلة. وقال البروفيسور براشانت كومار، أحد المشاركين في الدراسة :\"عندما تفكر أيضا في مدى ضعفهم (الرُضع) بسبب أنسجتهم وأنظمة المناعة وعملية تطور الدماغ في هذه المرحلة المبكرة من حياتهم، فإن تعرضهم لهذه المستويات الخطيرة من التلوث يثير القلق بشدة\". تجنب الوقوف في الإشارات وبالقرب من الطرق المزدحمة بالسيارات يحمي الأطفال من التلوث \"استبدال سيارات البنزين\" ولم تنظر الدراسة، التي نشرت في مجلة البيئة الدولية، في جودة ونوعية عربات الأطفال وما إذا كانت بعض هذه العربات أفضل من غيرها او توفر حماية أكبر من التلوث. ودعا الباحثون إلى ضرورة بذل جهود أكبر للحد من تلوث الهواء أو الحد من آثاره السلبية، مثل خفض انبعاثات مركبات الطرق وتشجيع استخدام وسائل النقل العام بشكل أكبر لتقليل عدد المركبات التي تسير في الشوارع. ولتوضيح هذا قال كومار إنه يمكن للوالدين تقليل المخاطر على أطفالهم الرضع والأطفال الصغار باستخدام أغطية عربات الأطفال وتجنب المناطق ذات الكثافة العالية من الملوثات مثل الطرق المزدحمة، وإشارات المرور ومحطات الحافلات. وأضاف :\"مع وجود العديد من الأدلة التي حددناها في هذه المراجعة، يجب البدء في مناقشات صريحة حول التلوث وتأثيره على أكثر الفئات ضعفا، يشارك فيها الآباء ومنظمات مجتمعية ومسؤولو الحكومة والصناعة\". وقال البروفيسور جوناثان غريغ، من الكلية الملكية لطب وصحة الأطفال، الذي لم يشارك في البحث، إن النتائج كانت \"مصدر قلق كبيرا\". وأضاف :\"من أجل المساعدة في حماية صحة الأطفال يجب أن نشجع على استخدام بدائل للسيارات التي تعمل بالبنزين والديزل.\"", "doc2": "Ekspertlərin qeyd etdiyinə görə, uşaq arabalarında körpələr yerə və avtomobildə işlənmiş qazın çıxdığı boruların səviyyəsinə nisbətən yaxın yerləşdiklərindən çirkli havanın təsirinə daha çox məruz qalırlar. Onların inkişaf etdiyi və bədən kütləsinin daha kiçik olmasına görə çirkli hava uşaqlara daha böyük sağlamlıq riski yaradır. Tədqiqat müəllifləri hesab edir ki, nəqliyyatın gur işlədiyi küçələrdən uzaq durmaq və uşaq arabalarını örtüklə bağlamaq körpələrin ��irkli hava məruz qalması dərəcəsini azalda bilər. Tədqiqatı aparan İngiltərənin Surrey Universitetinin əməkdaşları uşaq arabalarında körpələrin yerdən 0.55 -0.85 metr hündürlük diapazonunda nəfəs aldıqlarını müəyyən ediblər. Yerdən 1 metr hündürlüyə qədər isə havanın çirklənmə dərəcəsi daha yüksək olduğundan körpələrə havanı çirkləndirən toz və hissəciklər böyüklərə nisbətən 60 faiz çox təsir göstərir. Avtomobil yolları boyu havanı çirkləndirən maddələr arasında zəhərli metal hissəcikləri əsas yer tutur. Ekspertlər havanın işıqforların yaxınlığında daha çox çirkləndiyinmi qeyd edirlər. Körpələrə həmin hissəciklərin təsiri uşaqların əqli inkişafına mənfi təsir göstərmək gücündədir. Tədqiqat müəlliflərindən biri, professor Prashant Kumar qeyd edir ki, körpələrin immun sistemi, bədəni və beyin inkişafının nə dərəcədə kövrək olduğu və erkən inkişaf mərhələsində olduğu nəzərə alınanda isə, onların çirkli havaya məruz qalmalarının nə dərəcədə təhlükəli olduğu təşviş doğurur. Tədqiqatın nəticələri Environment International dərgisində dərc olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-44035688", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-44039156", "doc1": "ترى ديكينا أن التركيز في الكتب هو الهدف من الوجود في المكتبة، وعلى الطلاب عدم النظر إلى أرجل الطالبات وعُلقت ملصقات بالقرب من المكتبة في جامعة زامبيا في العاصمة لوساكا تشجع الطالبات على ارتداء ملابس أكثر احتشاما. ورغم أن زامبيا تعتبر دولة محافظة، تستهوي الموضة الحديثة طلبة الجامعات، وفقا لمراسل بي بي سي في لوساكا كينيدي غوندوي. وعُلق تنويه داخل المكتبة الجامعية جاء فيه: \"استرعى انتباهنا أن بعض الطالبات يترددن على المكتبة وهن شبه عاريات، وهو ما يتسبب في تشتيت الطلاب الذكور\". وأضاف: \"لذلك ننصح الطالبات بارتداء أزياء أكثر احتشاما أثناء الوجود في مرافق الجامعة، فالحشمة هي الطريقة الأفضل\". \"النظر في الكتب، لا إلى الأرجل\" واعترضت بعض الطالبات على ذلك. وقالت ديكينا ميوزيا، وهي طالبة في السنة الثالثة بجامعة زامبيا، لبي بي سي: \"إذا كان الغرض من الذهاب إلى المكتبة هو مطالعة الكتب، فلماذا ينصرف الاهتمام إلى أشياء أخرى مثل أرجل الطلبات\". وأضافت: \"كل ما عليكم هو التركيز في كتبكم، هذا كل ما في الأمر\". في المقابل، يؤيد الطالب الجامعي كيلليون فيري موقف الجامعة، وقال لبي بي سي: \"تعلم كم هي جذابة أجساد النساء\". وأضاف: \"كيف يمكن التركيز في الكتب أثناء مرور طالبة ترتدي تنورة قصيرة أو زيا ضيقا. ساعتها سوف تبدأ التفكير في أشياء أخرى ولن تركز\".", "doc2": "Dikina Muzeya deyir ki, onun kişi tələbə yoldaşları diqqətini oxumağa yönəltməlidir Müvafiq müraciətlər paytaxt Lusakadakı \"University of Zambia\" kitabxanasında yerləşdirilib. Qadın tələbələrə bildirişdə daha \"sadə\" geyimdə gəlmək tövsiyə olunur. Həmçinin oxuyun: Afrikanın cənubunda yerləşən Zambiyada cəmiyyət ümumilikdə mühafizəkar olsa da tələbələr daha dəbli geyimlərə meyllidir, BBC müxbiri Kennedy Gondwe-nin xəbərində deyilir. \"Ayaqlara yox, kitabına bax\" Bəzi xanımlar tövsiyəni qəbul etməyib. Onlardan biri Dikina Muzeya-dır. \"Məqsədiniz kitabxanaya gedib oxumaqdırsa, buna aidiyyəti olmayan qadınların ayaqları kimi kənar şeylərə niyə baxmalısan ki?\", - üçüncü kursun tələbəsi BBC-ə bildirib. \"Diqqətini kitablarına yönəlt, vəssalam\". Qadın tələbələrə bildirişdə daha \"sadə\" geyimdə gəlmək tövsiyə olunur. Kişi tələbələrdən biri isə kitabxananın təşəbbüsünü dəstəkləyib. \"Qadın bədəninin nə qədər cazibədar olduğu məlumdur\", - Killion Phiri deyir. \"Axı, kimsə dar don və yaxud da qısa ətəkdə keçirsə diqqətini oxumağa yönəltmək necə mümkün ola bilər ki?\" Həmçinin oxuyun:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-45128237", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-37421247", "doc1": "نجما هوليوود عاشا سويا منذ 2005 لكنهما لم يتزوجا إلا في عام 2014 وقال الفريق القانوني للنجم الأمريكي، في مستندات قُدّمت إلى المحكمة الأربعاء، إنه دفع نفقات بأك��ر من 1.3 مليون دولار، وأقرض جولي ثمانية ملايين دولار لمساعدتها في شراء منزل. لكن محامي جولي قال الثلاثاء إن بيت \"لا يدفع نفقة كافية لأطفاله\" منذ أن تقدمت الممثلة الأمريكية بدعوى الطلاق في 2016. وعاش الزوجان معا منذ عام 2005، لكنها لم يتزوجا إلا في عام 2014. ووفقا لمستندات القضية، قال محامي بيت إن مزاعم جولي الخاصة بنفقة الأطفال \"محاولة واهية للتلاعب بالتغطية الإعلامية\". ولم يرد رد فوري من ممثلي جولي. وقال محامي جولي الثلاثاء إن \"(بيت) عليه واجب قانوني بدفع نفقة الأطفال. حتى الآن، لم يدفع (بيت) نفقة أطفال كافية منذ الانفصال\". وذكرت مستندات القضية أنه \"نظرا لأن الترتيبات غير الرسمية الخاصة بدفع مصاريف الأطفال لم تستمر بشكل منتظم... على مدار عام ونصف، تعتزم (جولي) رفع دعوى قضائية... لاستصدار قرار لنفقة الأطفال بأثر رجعي\". واستشهدت جولي بـ\"خلافات لا يمكن تسويتها\" عندما تقدمت بدعوى لإنهاء الزواج. ودخل الزوجان في نزاع مرير على حضانة الأطفال في الأشهر التالية لإعلان الانفصال. وخضع بيت للتحقيق في تهم بالإساءة إلى الأطفال عندما فقد السيطرة على أعصابه أمام بعضهم، لكنه بُرّأ من الاتهامات في وقت لاحق. واشتهر الزوجان، اللذان التقيا في فيلم \"السيد والسيدة سميث\" في عام 2005، باسم \"برانجلينا\" بين الجماهير. وكان هذا الزواج الثاني لبيت بعدما ارتبط سابقا بنجمة مسلسل \"فريندز\" جينيفر أنيستون، والثالث لجولي بعد زواجها من الممثلين بيلي بوب ثورنتون وجوني لي ميلير. ---------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Cütlük 2004-cü ildən bir yerdədir Robert Offer deyib ki, xanım Jolie bazar ertəsi \"evliliyin ləğvi\" üçün müraciət edib. Bu qərar \"ailənin rifahı üçün\" verilib, vəkil əlavə edib. \"O, [məsələni] şərh etməyəcək və xahiş edir ki, belə bir vaxtda ailənin şəxsi həyatına hörmətlə yanaşılsın\", cənab Offerin bəyanatında əlavə olunur. Cütlüyün 2004-cü ildən bir yerdə olmasına baxmayaraq yalnız 2014-cü ildə evləniblər. Onların birlikdə 6 uşağı var - Maddox, Pax, Zahara, Shiloh, və ekizlər Knox və Vivienne. Pərəstişkarların \"Brangelina\" adlandırdığı Jolie və Pitt, Hollywood-un ən məşhur cütlüklərindən biridir. Onların birlikdə 6 uşağı var - Maddox, Pax, Zahara, Shiloh, və ekizlər Knox və Vivienne."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/01/140108_turkey_police_fired", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2013/12/131220_turkey_arrests", "doc1": "أكبر حركة تسريح بين قيادات الشرطة التركية وكان رئيس الوزراء التركي رجب طيب إردوغان قد تعهد قبل أسابيع بالتحقيق في الاتهامات التى طالت قيادات في الشرطة ووزراء في الحكومة. وبين المقالين حسب قرار صادر من وزارة الداخلية قادة الشرطة في كل من أنقرة وإزمير وأنطاليا ودياربكر. وكانت السلطات التركية قد أنهت عمل نحو350 من أفراد الشرطة في العاصمة أنقرة على خلفية القضية ذاتها. وتعتبر هذه أكبر عملية تغيير في جهاز الشرطة منذ الحملات الأمنية التي قادها الجهاز في ديسمبر/ كانون أول الماضي، والتي أسفرت عن استقالة 3 وزراء في الحكومة إثر القبض على ثلاثة من أبنائهم بتهم الفساد. مواضيع قد تهمك نهاية وقد أتهم رئيس الوزراء رجب طيب اردوغان الشرطة والقضاء بتدبير \"مؤامرة قذرة\" ضد حكومته. تحقيقات وتعتزم أعلى هيئة قضائية في تركيا التحقيق مع كبار المسؤولين المشرفين على التحقيق في قضية الفساد للاشتباه في اساءة استخدام السلطة. حيث سيقوم المجلس الأعلى للقضاة ونواب العموم، والذي يعين كبار أعضاء الهيئة القضائية، بالتحقيق مع المدعى العام ز��ريا أوز، والمدعي العام توران كولقاضي، ورئيس الشرطة المعين حديثا سيلامي ألتينوك، حسبما أفادت التقارير الاخبارية. وقد فصل مئات من ضباط الشرطة عبر أنحاء البلاد أو أسندت لهم أعمال أخرى في أعقاب التحقيق في مزاعم الفساد التي أشرف عليها جهاز الشرطة. ففي 17 ديسمبر/ كانون الأول داهمت الشرطة مكاتب ومنازل واعتقلت رجال أعمال كبارا مقربين من الحكومة وأبناء ثلاثة وزراء. وشملت الاعتقالات أكثر من 50 مسؤولا عاما ورجل أعمال- كلهم من حلفاء رئيس الوزراء. وتحتوي القضية، التي تعتبر أكبر تحد لاردوغان منذ توليه السلطة، ادعاءات بالفساد شابت تحويلات بنكية ضخمة إلى إيران واتهامات أخرى بتلقي رشاوى في مشروعات عمرانية تنفذها الحكومة. \"مؤامرة\" ويعتقد كثيرون أن أعمال الاعتقالات والفصل من الخدمة تعكس صراعا داخل حزب العدالة والتنمية الحاكم في تركيا بين أنصار رئيس الوزراء ارد وغان والداعمين لرجل الدين التركي فتح الله غولن الذي يتمتع بنفوذ واسع في صفوف الشرطة والقضاء والمقيم حاليا في الولايات المتحدة. ويتهم أنصار ارد وغان غولن بالإيعاز بالتحقيق في قضية الفساد، وهو الأمر الذي ينفيه غولن. وقال اردوغان مطلع الشهر الجاري \"الدوائر التي لا ترتاح لنجاح تركيا ونموها الاقتصادي وسياستها الخارجية النشطة ومشاريعها ذات النطاق العالمي نفذت مؤامرة جديدة ضد تركيا\".", "doc2": "Cümə axşamı İstanbulun polis rəisi Huseyin Çapkın vəzifəsindən azad olunub. Çərşənbə günü İstanbulun polis rəisi Huseyin Çapkın işdən çıxarılıb. Bu arada çərşənbə axşamı saxlanılmış 50 nəfərdən 8 məhkəmə qərarı ilə rəsmi şəkildə həbsə alınıb. İş üzrə məhkəmə dinləmələri davam etməkdədir. İndiyədək saxlanılan şəxslər arasında baş nazir Recep Tayyip Erdoğana yaxın adamlar olub. Əməliyyatın ilk günündə 3 nazirin oğlu saxlanılıb. Cənab Erdoğan istintaqı hökumətinə qarşı “kirli əməliyyat” adlandırıb. Cümə axşamı məhkəmə Türkiyədən Azərbaycana qayıdarkən saxlanılmış Sədərək gömrük rəisi Mirməhəmməd Seyidova dair həbs qərarı çıxarıb. Mirməhəmməd Seyidovun saxlanılmasında məqsəd Türkiyədə korrupsiya ilə bağlı “həbs olunanlarla əlaqədar bəzi məlumatların dəqiqləşdirilməsi” olub, Dövlət Gömrük Komitəsi bildirib. ."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140228_mein_kampf_hitler_auction", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40291173", "doc1": "وقع هتلر كتابه كفاحي، وضمنه تمنياته لصديقه بمناسبة أعياد الميلاد ونظم القائمون على المزاد 11 عرض بيع لنسختين من كتاب كفاحي صادرتين عامي 1925 و 1926 من القرن الماضي، وقد وقعهما هتلر شخصيا. وقالت مسؤولة في المزاد إن أمريكيا مجهولا اقتنى الكتابين. وأضافت دار المزاد أن هلتر كان قد أهدى الكتابين إلى يوسف بوير الذي كان آنذاك من أتباعه الأوائل وقد شارك هذا الأخير في محاولة الانقلاب التي شهدتها مدينة ميونيخ عام 1923. ويذكر أن نسخا من طبعات الثلاثينيات من القرن العشرين متوفرة لكن العثور على نسخة وقعها هتلر أمر نادر. مواضيع قد تهمك نهاية ويظهر الكتابان توقيع هتلر وتمنياته لصديقه بمناسبة أعياد الميلاد. ويشمل سعر البيع 25 في المئة عمولة تدفع لدار المزاد.", "doc2": "Hitler çox nadir hallarda sənəd imzalayardı Mavi parçalı üzlüklü kitab 1935-ci ildə nəşr edilib. Hitlerin imzası isə kitabın əvvəlindəki səhifədə qeyd olunub. Kitab Lancashire qraflığının Clitheroe şəhərindəki Silverwoods hərrac evinin satışına çıxarılacaq. Kitabın min funt sterlinqə (1275 dollara) satılacağı gözlənilir. Hərracçı James Thompson bəzi insanların hətta nasizmlə əlaqəsi olan hansısa əşyaya belə toxuna bilmədiklərini söyləyib. Lakin onun fikrincə, Hitler hakimiyyətinin dəhşətlərinə baxmayaraq kitabın saxlanılmasını düşünənlər də tapılacaq. \"Bu hardasa qulyabanıya toxunmağın bir yoludur \", - deyə Thompson bildirib. \"Mein Kampf\" (Mənim mübarizəm) ilk dəfə 1925-ci ildə nəşr edilib. Kitabda Hitlerin siyasi ideologiyası və onun Almaniyaya dair gələcək planları öz əksini tapıb. Hitler hansısa sənədi imzalamamağı xoşlamadığı üçün bu kitab nadir nüsxə hesab olunur. Hitler bu kitabı BBC-nin keçmiş jurnalisti Peter Cadogan üçün imzalayıb. Cadogan Hitlerin yaxın dostlarından olan Unity Mitford-la tanış olub. Xanım Mitford Hitlerdən kitabı Cadogan üçün imzalamasını xahiş edib. Kitab Cadogan ailəsinin xahişi ilə satışa çıxarılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140331_russia_crimea_pm_visit", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140331_ukraine_medvedev_in_crimea", "doc1": "ويزور ميدفيديف مدينة سيمفروبول، وهي المدينة الرئيسية في القرم، على رأس وفد وزاري روسي. وأوضح رئيس الوزراء عبر حسابه على موقع التواصل الاجتماعي \"تويتر\" أن الهدف من الزيارة مناقشة التطورات في القرم. وكان إعلان روسيا انضمام القرم إليها قد أثار موجة من الانتقادات الدولية. ولم تسفر أربع ساعات من مباحثات \"صريحة\" أجريت الأحد بين وزير الخارجية الأمريكي جون كيري ونظيره الروسي سيرغي لافروف عن حدوث أي تقدم فيما يتعلق بحل للأزمة الأوكرانية. مواضيع قد تهمك نهاية وقال كيري لصحفيين في باريس إن الولايات المتحدة لا تزال تعتبر \"سيطرة\" روسيا على منطقة القرم \"الأوكرانية\" خطوة \"غير قانونية وغير شرعية\". وأكد أنه لا يمكن اتخاذ قرار بشأن مستقبل أوكرانيا دون مشاركة كييف. ميدفيديف (يمين) يزرو مستشفى في مدينة سيمفروبول بالقرم. وجاءت نتيجة استفتاء أجري في القرم في 16 مارس/آذار الحالي لصالح الانضمام إلى روسيا. وأجري الاستفتاء بعدما أطاحت احتجاجات واسعة بالرئيس الأوكراني الموالي لموسكو فيكتور يانوكوفيتش. وتعتبر الحكومة المؤقتة في كييف والجمعية العامة للأمم المتحدة الاستفتاء \"غير قانوني\". وتفرض الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي عقوبات على مسؤولين روس ومقربين من الرئيس فلاديمير بوتين. وردت روسيا بفرض عقوبات على أعضاء في الكونغرس الأمريكي. وتقول الولايات المتحدة إن روسيا تحشد قواتها على الحدود شرق أوكرانيا، وتحذر من احتمالية سعي موسكو للسيطرة على المزيد من الأراضي الأوكرانية.", "doc2": "Krımın inkişafı müxtəlif idarələrin səylərini səfərbər etməsini tələb edər Krımın Rusiyaya birləşdirilməsindən sonra Kreml dünya birliyinin tənqidlərinə məruz qalıb. Dmitri Medvedev Krım işləri üzrə nazirlik yaradıldığını, yeni idarəyə Oleq Savelyevin rəhbərlik edəcəyini bildirib. Bu vəzifəyə təyin olunmazdan əvvəl Savelyev Rusiya iqtisadi inkişaf nazirinin müavini olub. “Krım Respublikası və Sevastopolun inkişafı bizim üçün dövlət prioriteti olub. Gizlətmək istəmirəm, belə bir məsələnin həlli müxtəlif idarələrin səylərinin səfərbər edilməsini və sahələrarası məsələlərin həllini tələb edir”, - cənab Medvedyev bazar ertəsi Krımda keçirilən hökumət toplantısında deyib. Baş nazir bunun Uzaq Şərqin inkişafı üzrə nazirlik kimi bir orqan olacağını bildirib. Simferopolda Dmitri Medvedyev yarımadanın Rusiyaya qatılmasından heç kəsin heç nə itirməyəcəyini, yerli maaş və pensiyaların artırılacağını bəyan edib. Bundan başqa, sentyabrdan məktəblilər Krımda Rusiya standartları üzrə təhsil alacaq, 2015-ci ildən sonra isə ali məktəblərə qəbul olunmaq üçün Krım orta məktəblərini bitirənlər Vahid Dövlət İmtahanı verməli olacaqlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2012/05/120520_italy_earthquake", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37172991", "doc1": "ووقع الزلزال الذي بلغت شدته ست درجات منتصف ليلة السبت في المناطق المحيطة بمدينة بولونيا شمالي ايطاليا، حيث كان مركزه على مسافة 35 كيلومترا الى الشمال من المدينة وعلى عمق 10 كيلومترات. وفي وقت لاحق الاحد وقعت هزة ارتدادية بقوة 5.1 درجة متسببة بوقوع اضرار اكبر في المباني في المنطقة. وقالت السلطات إن الزلزال سبب \"دما��ا كبيرا للارث الحضاري\" في منطقة اميليا رومانيا، بينما قالت وزارة الثقافة الايطالية إن رجال الاطفاء وفرق الدفاع المدني يقومون بفحص المباني التاريخية في منطقة الزلزال للتأكد من سلامتها. وتسببت الهزة الجديدة في انهيار برج الساعة المعروف وسط موقع فينالي اميليا التاريخي قرب مركز الزلزال الاول. مواضيع قد تهمك نهاية هزات ارتدادية قالت السلطات إن الزلزال سبب \"دمارا كبيرا للارث الحضاري\" في منطقة اميليا رومانيا واستمرت الهزة الارضية القوية نحو عشرين ثانية تبعتها هزات ارتدادية عدة وشعر السكان في كل شمال شرق ايطاليا بها وحتى في لومبرديا او في توسكانا. وكانت هزة أولى وقعت في وقت سابق لم تتسبب باضرار واعقبتها هزتان اقل قوة. وبحسب خبراء تراجع قوة الهزات الارتدادية يشير الى ان الاسوأ قد مضى. وعدت هزة يوم الاحد الاسوأ في ايطاليا منذ زلزال عام 2009 الذي تسبب في مقتل 300 شخص تقريبا في بلدة لاكويلا. وتسبب الزلزال في نزول السكان المرعوبين الى الشوارع خوفا من هزات ارتدادية اخرى. تعرضت المناطق لزلزال مماثل في يناير الماضي وتم اجلاء أكثر من 3 الاف شخص من منازلهم لاحقا خشية تجدد الزلزال. وقال فرانكي تومبسون وهو صحفي بريطاني كان في رحلة الى بولونيا لبي بي سي \"استيقظت حوالي الساعة الرابعة فجرا بسبب الهزة، كانت قوية جدا وبقيت نحو دقيقة وربما اكثر\". واضاف \" دقت اجراس الكنائس بشكل تلقائي... تلاها صمت غريب. ثم استمرت هزات ارتدادية خفيفة تأتي وتذهب حتى الساعة 05:50 عندما هزنا زلزال اقوى مرة ثانية ولم يكن بطول او بتأثير الاول\". اصابات ونقلت وكالة انباء (انسا) الايطالية عن احد السكان المحليين قوله \"سمعت صوت انفجار قوي وركضت الى الشرفة كنت خائفا من السقوط\". واظهرت لقطات تلفزيونية لاحقا الناس وهم يتفحصون ركام المنازل، والمؤسسات والمباني التاريخية ، ومن بينها جزء من قصر فينالي اميليا الذي انهار بسبب الزلزال. وطلب من المستشفيات اخلاء مرضاها كاجراء احتياطي لاستيعاب ضحايا الزلزال. ونقلت الوكالة الايطالية عن خدمات الطوارئ قولها إن الزلزال تسبب في مقتل شخصين في مدينة سانت اغوستينو دي فيرارا عندما انهار مصنع للسيراميك، وقتل شخص ثالث - يعتقد انه مغربي - في بلدة بونتي رودوني دو بوندينو. كما قتل شخص رابع في بلدة تيكوبريس دي دوسو عندما انهار سقف مصنع صغير. وقال الاعلام الايطالي المحلي إن سيدة توفيت قرب بولونيا متأثرة بنوبة قلبية. كما توفيت امراة اخرى مسنة في سانت اوغستينو. وتقول التقارير إن الزلزال تسبب ايضا في اصابة 50 شخصا تقريبا، ولكن اصاباتهم لم تكن خطرة. ويقول مراسل بي بي سي في روما الان جونستون إن شمالي ايطاليا يتعرض باستمرار إلى هزات ارضية صغيرة، ولكن البلاد تبدو مستعدة جيدا للتعامل معها. وكانت المناطق الشمالية من ايطاليا قد تعرضت في يناير / كانون الثاني الماضي الى زلزال شدته 5,4 درجات اخليت اثره مبان عدة في مدينة ميلانو الشمالية.", "doc2": "Amatriçe meri ciddi dağıntıların baş verdiyini bildirir. 100-dən çox nəfərinsə itkin düşdüyü bildirilir. Xilasedicilər işlərini davam etdirirlər. Yeraltı təkanlar Romada hiss olunub. Zəlzələ yerli vaxtla çərşənbə günü saat 3:36-da (Bakıda 05:36) baş verib. Amatriçe şəhərinin meri Sergio Pirozzi yerli radiostansiyaya müsahibəsində şəhər mərkəzindəki dağıntılar altında adamaların ola biləcəyini deyib. Onun sözlərinə görə, şəhərin elektrik enerjisilə təchizatı pozulub. \"Şəhərə aparan yollar dağılıb. Dağıntılar altında qalanlar var. Torpaq sürüşməsi də baş verib və körpü çökə bilər\", - Sergio Pirozzi RAİ radiostansiyasının efirində bildirib. Dağıntılar altında adamların olduğu bildirilir. La Repubblica qəzeti Romada 20 saniyə ərzində binaların silkələndiyini xəbər verir. Akkumoli şəhərində dağıntalar altından 7 ailə üzvü çıxarılıb, şəhərin meri bildirib. Polisə əsasən Akkumoli yaxınlıqda yerləşən Peskara-del-Tronto kəndində iki nəfər həlak olub. Bir çoxları evlərinə qayıtmaqdan qorxurlar \"Təkanlar çox güclü idi! Altımızdakı yataq hərəkətə gəlmişdi\", - Reuters agentliyinə danışan Umbriya sakini bildirir. İtaliyanın mülki müdafiə xidməti zəlzələnin dağıdıcı təsirini qeyd edir. Amatrice şəhərinin əsas yolu zəlzələdən əvvəl və sonra Amatriçedə bəzi evlər yerlə yeksan olunub 2009-cu ildə İtaliyanın Akuila bölgəsində baş verən 6,3 bal gücündə zəlzələ 300-dən artıq adamın ölümünə bais olmuşdu."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-38993795", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-38991537", "doc1": "عُرض جزء من عملية الولادة في مقطع فيديو نشرته المستشفى وأُجريت الولادة في قسم العمليات القيصرية في مستشفى ريكوليتاس، إذ أن الولادة القيصرية هي الطريقة المتبعة في مثل هذه الحالات النادرة. وأفادت وسائل إعلام إسبانية بأن الأم خضعت لعلاج لتعزيز الخصوبة في الولايات المتحدة، ونشرت المستشفى مقطع فيديو لعملية الولادة. وكانت المرأة قد ولدت بنتا عام 2012، وأُخذت الوليدة إلى دار للرعاية الاجتماعية بسبب الظروف الاقتصادية للأسرة. وقال أخصائيون اجتماعيون لصحيفة \"إلباييس\" اليومية الإسبانية إن البنت نشأت في عزلة، وكانت ترتدي ملابس متواضعة، وتعاني من سوء نظافتها الشخصية. ولم يُتخذ قرار بعد بشأن مستقبل التوأم. وقالت المستشفى إن الأم ووليديها بصحة جيدة، ولا يزالون بالمستشفى. ويزن الولد 2.4 كيلوغرام وتزن البنت 2.2 كيلوغرام. قالت المستشفى إن الأم ووليديها بصحة جيدة وجرت عملية الولادة بدون مضاعفات. وذكرت صحيفة إلباييس الإسبانية أن امرأتين إسبانيتين أخريين، في الستينيات من عمرهما، قد ولدتا أطفالا أصحاء خلال السنوات الأخيرة. وفي أبريل/ نيسان من عام 2016، ولدت امرأة هندية في السبعينيات من عمرها، تدعى دالجيندر كور، ولدا بصحة جيدة، في ولاية هاريانا، بعد خضوعها لعلاج لتعزيز الخصوبة.", "doc2": "Xəstəxana doğuşun video klipini paylaşıb Doğuş Recoletas xəstəxanasında bu cür nadir hallarda istifadə edilən qeysəriyyə əməliyyatı ilə reallaşıb. Adı çəkilməyən qadın ABŞ-da sonsuzluğa qarşı müalicə edilib, İspaniya mediası yazır. Xəstəxana doğuşun video klipi yerləşdirib. Bu qadın 2012-ci ildə qız uşağı dünyaya gətirib, hərçənd ki uşaq sonradan rifah problemləri fonunda sosial xidmətlər tərəfindən götürülüb. Sosial işçilər uşağın təcrid olunmuş, pis geyimli və pis gigiyenik qaydalar şəraitində böyüdüldüyünü bildiriblər. Əkizlərlə bağlı heç bir qərar veriləməyib. Xəstəxana ana və uşaqların sağlamlıq durumlarını yaxşı kimi qiymətləndirib. Oğlan çəkisi 2.4 kq, qızınkı isə 2.2 kq-dır. Əkizlərdəm biri doğulduqdan sonra videoya çəkilib"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-47952465", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-47953808", "doc1": "وقد عمل فريق بحثي من جامعة نيويورك على تمشيط الإنترنت للعثور على أكثر النصائح شيوعا التي تدعي النجاعة بشأن الحصول على نوم هانئ. وقارنوا في دراسة بحثية نشرت في دورية \"سليب هيلث\" بين تلك الادعاءات أو النصائح وأفضل الأدلة العلمية. وهم يأملون أن يسهم تبديد خرافات النوم في تحسين رفاه الأشخاص وصحتهم الجسدية والعقلية. وهنا يبرز سؤال، من منا مذنب بتصديق واتباع تلك الخرافات؟ الخرافة الأولى: يمكنك التعايش مع أقل من خمس ساعات من النوم يبدو أن هذه هي الخرافة التي لن تتبدد ولن تنتهي. فقد اشتهرت رئيسة الوزراء البريطانية السابقة مارغريت تاتشر بأنها تنام لأربع ساعات في الليلة، وقالت المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل إنها هي الأخرى تنام العدد نفسه من الساعات. ساعة إضافية من النوم قد تمدك بمزيد من الصحة والنشاط وفي الواقع فإن التخلي عن ساعات النوم لقضاء وقت إضافي في المكتب شائعة في حكايات النجاح في دنيا الأعمال وريادة الأعمال. ومع ذلك، قال الباحثون إن الاعتقاد بأن النوم لمدة تقل عن خمس ساعات أمر صحي، هو من أكثر الخرافات ضررا بالصحة. وقالت الدكتورة الباحثة ريبيكا روبنز: \"لدينا أدلة مستفيضة تظهر أن النوم لخمس ساعات أو أقل بشكل دائم، تزيد من احتمالات حدوث عواقب وخيمة على الصحة\". ومن ضمن هذه المخاطر المحتملة، الإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية، مثل النوبات القلبية والسكتات الدماغية. وتوصي روبنز بدلا من ذلك بأن يسعى الشخص للحصول على نوم متواصل من سبع إلى ثماني ساعات في الليلة. الخرافة الثانية: شرب الكحول قبل الذهاب للسرير يعزز نومك يقول فريق الباحثين، إن فكرة أن الكحول يساعد على الاسترخاء هي محض خرافة، سواء أكانت كأسا من النبيذ، أو جرعة من الويسكي أو زجاجة من البيرة. وقالت الدكتورة روبنز: \"قد يساعدك ذلك على النوم، ولكنه يقلل بشكل كبير من جودة راحتك في تلك الليلة\". إنه يعطل بشكل خاص مرحلة \"حركة العين السريعة \"، وهي مرحلة مهمة للغاية خاصة لتعزيز الذاكرة والتعلم. دراسة: النوم وصفة سحرية للتغلب على مصاعب الحياة إذن، نعم، سوف تنام وقد تغفو بسهولة، لكنك تضيع بعض فوائد النوم الأساسية. كما أن الكحول يعد مدرا للبول، لذا فقد تجد نفسك مضطرا لاستخدام المرحاض في منتصف الليل بسبب امتلاء المثانة. الخرافة الثالثة: مشاهدة التلفزيون في السرير تساعدك على الاسترخاء هل فكرت يوما كالتالي: \"أريد أن استرخي قليلا قبل النوم، سأشاهد التلفاز لبعض الوقت\"؟ تقول الدكتورة روبنز: \"في كثير من الأحيان إذا كنا نشاهد التلفاز، وخاصة الأخبار المسائية، سوف يتسبب ذلك لنا بالأرق أو التوتر قبل النوم مباشرة في حين أننا نحاول الاسترخاء\". والمشكلة الأخرى المتعلقة بمشاهدة التلفاز، إلى جانب الهواتف الذكية والأجهزة اللوحية، هي أنها تنتج الضوء الأزرق، مما قد يؤخر إنتاج الجسم لهرمون النوم \"الميلاتونين\". الخرافة الرابعة: إذا كنت تحاول جاهدا أن تغفو، فابق في السرير لقد قضيت وقتا طويلا تحاول أن تغفو وتنام، لدرجة أنك تمكنت من عد كل الخراف في نيوزيلندا (حوالي 28 مليون خروف). إذن ما الذي يجب عليك فعله بعد ذلك؟ الجواب هو عدم الاستمرار في المحاولة. تقول الدكتورة روبنز: \"بقاؤنا في السرير يجعل منه مرتبطا بالأرق\". وتضيف: \"نستغرق نحو 15 دقيقة كي نغفو، لذا إذا استغرق الأمر فترة أطول من ذلك بكثير، عليك النهوض من السرير وتغيير المحيط وتنفيذ عمل لا يحتاج لمجهود ذهني على الإطلاق\". وتنصح \"طي بعض الجوارب قد يكون عملا مثاليا\". الخرافة الخامسة: إرجاء المنبه من منا لا يضغط خيار إرجاء المنبه على هاتفه النقال، ظنا أن ست دقائق إضافية في السرير ستحدث الفرق؟ يقول فريق البحث إنه عندما ينطلق جرس المنبه، علينا أن ننهض. وقالت الدكتورة روبنز: \"أدرك أنك ستكون مترنحا قليلا لكن ينبغي أن تقاوم رغبتك في العودة للنوم، لأنه في حال عودتك للنوم ستكون نوعية وجودة النوم منخفضة جدا\". وتنصح روبنز بفتح الستائر بدلا من العودة للنوم وتعريض نفسك لأكبر قدر ممكن من الضوء الساطع. الخرافة السادسة: الشخير ليس ضارا دوما وأبدا قد يكون الشخير غير مؤذ، لكنه قد يكون علامة على اضطراب توقف التنفس أثناء ��لنوم. وهو يتسبب في استرخاء جدران الحلق وتضييقه أثناء النوم، ويمكن أن يؤدي لتوقف التنفس لفترة وجيزة. والأشخاص المصابون بهذه الحالة هم أكثر عرضة للإصابة بارتفاع ضغط الدم ونبض القلب غير المنتظم والإصابة بنوبة قلبية أو سكتة دماغية، وأحد المؤشرات للإصابة بهذا الاضطراب هو الشخير بصوت عال. وتخلص الدكتورة روبيز للقول: \"النوم هو أحد أهم الأشياء التي يمكننا جميعا فعلها لتحسين صحتنا ومزاجنا ورفاهنا\".", "doc2": "Nyu-York Universitetinin ekspertlər qrupu keyfiyyətli gecə yuxusuyla bağlı internetdə dərc edilmiş tövsiyələri toplayaraq \"Yuxu sağlamlığı\" adlı elmi verilişdə bu tövsiyələrlə elmi həqiqətləri müqayisə ediblər. Ekspertlər hesab edirlər ki, yuxu mövzusunda doğru məlumatlandırma bizim fiziki və ruhi vəziyyətimizi yaxşılaşdırar. Beləliklə, yuxuyla bağlı 6 yanlış fikir: Beş saatdan az yatmaq kifayətdir Bu, tezliklə dəyişməyəcək fikrə bənzəyir. İngiltərənin keçmiş baş naziri Margaret Thatcher-in hər gecə sadəcə 4 saat yatdığı deyilirdi. Almaniyanın baş naziri Angela Merkel də buna bənzər bir fikir söyləmiş, yuxuda keçən zamanın işə sərf edilməsini uğur qazanmağın əsas şərtlərindən biri olaraq göstərmişdi. Amma araşdırmaçılar deyirlər ki, 5 saatdan az yuxunun yetərli olduğu iddiası yanlışdır və bu rejim orqanizmə ciddi zərər vurur. Araşdırmacı Dr. Rebecca Robbins qeyd edir ki, gecə 5 saat və daha az yatmaq sağlamlıq problemlərini ciddi səviyyədə artırır. Məsələn, ürək tutmaları və infarkt kimi ürək-damar xəstəliklərinin yaranması riskini artırır, ömrü qısaldır. Dr. Robbins hər gecə 7 və ya 8 saat yatmağın vacib olduğunu vurğulayır. Yatmazdan əvvəl spirtli içki içmək yuxunun keyfiyyətini yaxşılaşdırır Yatmazdan əvvəl bir qədəh şərab, viski və ya bir şüşə pivə içməyin yuxunun keyfiyyətinə yaxşı təsiri barədə deyilənlər də doğru deyil, araşdırmaçılar bildirir. \"O, yuxuya getməyi asanlaşdıra bilər, amma (spirtli içki) həmin gecə dincəlmək keyfiyyətini əhəmiyyətli şəkildə azaltmış olacaq\" - dr. Robbins belə deyir. Spirtli içkilər xüsusilə də yaddaş və qavrama üçün vacib olan REM yuxusuna zərər verir. Yəni spirtli içki içəndə daha rahat yuxuya getsəniz də, yuxunun bəzi faydalarından məhrum olursunuz. Spirtli içkilər həm də sidikqovucu xüsusiyyətə malikdir. Yataqda TV izləmək rahatlıq verir \"Yatmazdan əvvəl rahatlanmaq istəyirəm, bir az televizora baxacam\" dediyiniz olubmu? Halbuki xəbərləri izləmək və son baş verənləri öyrənmək yuxunuzu qaçıra bilər. Dr. Robbins qeyd edir ki, yatmazdan əvvəl xəbərlərə baxmaq rahatlıq əvəzinə yuxusuzluq və stress yaradır. Televizorlar, ağıllı telefonlar və planşetlərlə bağlı daha bir problem ondadır ki, bu cihazların ekranlarındakı mavi işıq yuxu hormonu olan melatoninin ifrazını geçikdirir. Yuxuya gedənə qədər yataqda qalın Yuxuya getmək üçün o qədər əlləşdiniz ki, ölkədəki bütün qoyunları saydınız. Bəs, bu da kömək etmədisə? Qoyunları rahat buraxın və yataqdan qalxın. Dr. Robbins: \"Yataqda çox eşələnmək olmaz, çünki beynimiz yatağı və yuxusuzluğumuzu eyni çərçivəyə salır. Normal halda yuxuya getmək 15 dəqiqədən artıq zaman almamalıdır. Bu baş verməyəndə, yataqdan qalxın, başqa otağa keçin, beyninizi çox da yormayacaq məşğuliyyət tapın. Məsələn, corablarınızı qatlayın\". Zəngli saatın ertələmə düyməsinə basmaq Çoxumuz yataqda daha uzun müddət qalmağa çalışaraq hər səhər telefondakı oyanma saatının vaxtını dəyişirik. Amma araşdırmaçılar bunun da yanlış olduğunu, zəng çalan kimi yataqdan durmaq lazım gəldiyini bildirirlər. Dr Robbins: \"Bəli, nəticədə daha yuxusuz oluruq, amma yenidən yatmağımızın da bir faydası yoxdur. Çünki bu, dərin olmayan və çox aşağı keyfiyyətli yuxudur\". Ən doğrusu dərhal qalxıb pərdələri açın ki otağa mümkün qədər çox işıq düşsün. Xoruldamağın heç bir zərəri yoxdur Xoruldamaq orqanizmə zərər vurmaya bilər, amma unutmaq olmaz ki, o, həm də yuxu təngnəfəsliyi xəstəliyinin əlamətidir. Bu xəstəlik yuxu zamanı boğaz divarlarının yumşalıb daralmasına yol açır və qısa müddətə də olsa, nəfəs kəsintisi yarana bilir. Yuxu təngnəfəsliyi olan şəxslərdə yüksək təzyiq, ürək ritmində nizamsızlıq, ürək tutması və infarkt riskləri artır. Yüksək səslə xoruldamaq da xəstəliyin əlamətlərindən biridir. Dr. Robbins son olaraq qeyd edir ki, \"səhhətimizi, ovqatımızı yaxşılaşdırmaq, ömrümüzü uzatmaq üçün elə bu gecə edə biləcəyimiz ən vacib şey yuxudur\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/01/140105_turkey_erdogan_military", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/01/140106_turkey_coup_retrial_erdogan", "doc1": "يأتي إعلان أردوغان عن تأييده لمحاكمة الضباط الأتراك قبيل جولته الآسيوية وقال اردوغان للصحافيين في اسطنبول قبيل بدء جولته الى آسيا \"لدينا موقف مؤيد بشأن اعادة المحاكمة\"، مضيفاً \"ينبغي اولا وضع اساس قضائي لمحاكمات جديدة، تحظى بدعم المعارضة في البرلمان\". وتأتي تصريحات أردوغان بعد لقائه خلال عطلة نهاية الأسبوع مع رئيس اتحاد نقابات المحامين ميتين فايز حيث قدم الأخير سلسلة مقترحات قضائية لمصلحة العسكريين المدانين. وكانت هيئة اركان القوات المسلحة التركية قد تقدمت بشكوى تطلب فيها اعادة النظر بمحاكمتين مدويتين اسفرتا في 2012 و2013 عن وضع مئات الضباط الكبار وراء القضبان، وذلك لان الادلة التي استخدمت ضدهم مفبركة. وتواجه الحكومة التركية منذ اكثر من اسبوعين فضيحة فساد هزت البلاد تأتي قبيل الانتخابات التركية في مارس/آذار المقبل. مواضيع قد تهمك نهاية ويرى المحلل السياسي رسين ساكير أنه \"ليس من المعروف إن كانت إعادة هذه المحاكامت ستكون حقيقة،إلا أن العديد من الأتراك يعتقدون أنهم لم يقدموا على ارتكاب أي عمل سيء\".", "doc2": "\"Məhkəmə işinə yenidən baxılmasına baxışımız müsbətdir\", Baş nazir Erdoğan bazar günü deyib. Bundan əvvəl onun əsas məsləhətçilərindən biri demişdi ki, polis və məhkəmə, faktları zabitlərə qarşı qəsdən təhrif edib. 2012 və 2013-cü illərdə yüzlərlə adam Ergenekon və Çəkic adlı məhkəmə işlərinə görə həbs olunub. Müxbirlər deyirlər ki, bu şərhlər siyasətdə dəyişikliyin baş verməsini göstərir. Gərginlik \"Məhkəmə işinə yenidən baxılmasına baxışımız müsbətdir\", cənab Erdoğan bazar günü İstanbulda jurnalistlərə deyib. \"Əvvəla yeni məhkəmə üçün qanuni əsasları təsis etməliyik.\" Eyni zamanda korrupsiya barədə ittihamlara görə Türkiyə hakimiyyətində yüksək siyasi gərginlik var. Cənab Erdoğan polis və məhkəməni onun nazirlərinin istefa verməsində nəticələnən istintaqı təşkil etməkdə ittiham edib. Siyasi islama əsaslanan hakim AK Partiyası Türkiyə ordusunun səlahiyyətlərini məhdudlaşdırmağa qərar verib. Ordu isə özünü Mustafa Kemal Atatürkün qurduğu müasir dünyəvi dövlətin qoruyucusu kimi görür. Görünür ki, Baş nazir daha əvvəl əleyhinə olduğu ordunun tərəfini tutub, BBC-nin İstanbuldakı müxbiri James Reynolds deyir. Son günlər ərzində ordu məhkəmə işinə yenidən baxılması üçün şikayət ərizəsi təqdim edib. Türkiyə məhkəməsi 2012-ci ildə 2007-ci ilə aid olan və mətbuatda \"Çəkic\" və \"Ergenekon\" adları almış dövlət çevrilişi planlarının hazırlanması ittihamı əsasında 300-dən çox hərbi zabitə, o cümlədən yüksək rütbəli generala həbs cəzası kəsmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/07/130723_us_syria_military_options", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/07/130723_us_syria_intervention", "doc1": "الجنرال مارتن ديمسي قال إن التدخل في سوريا ليس سهلا. وعرض رئيس هيئة الأركان المشتركة الجنرال مارتن ديمسي خمسة خيارات عسكرية، بما في ذلك ضربات جوية محدودة، وتأسيس منطقة حظر للطيران. لكنه قال إن استخدام القوة في سوريا لن يكون \"سوى حرب\"، وأنه قد يكلف الولايات المتحدة مليارات الدولارات. ولم تستبعد واشنطن حتى الآن التدخل العسكري في سوريا. ويقتصر دورها الآن على توصيل إمدادات المساعدة الإنسانية للاجئين السوريين في الدول المجاورة، وتوفير المساعدات غير الفتاكة للمعارضة السورية. مواضيع قد تهمك نهاية \"حرب\" وحلل الجنرال ديمسي، في خطاب بعث به إلى أعضاء مجلس الشيوخ الأمريكي، خمسة خيارات عسكرية يمكن للجيش الأمريكي فيما بعد تطبيقها في سوريا: وقدّر الجنرال ديمسي تكاليف الخيار الأول بنحو 500 مليون دولار في العام، بينما قدر تكاليف الخيارات الأربعة الأخرى بنحو مليار دولار في الشهر. وكتب في الخطاب \"إن قرار استخدام القوة لا يمكن اتخاذه بسهولة. إنه لا يقل عن الحرب\". وأقر الجنرال ديمسي بأن الخيارات المحددة التي طرحها ستدعم المعارضة، وتضع مزيدا من الضغط على الرئيس السوري بشار الأسد، لكنه حذر بأن الولايات المتحدة يجب أن تتعلم من دروس تدخلها في السابق، كما حدث في أفغانستان والعراق. وقال \"لقد تعلمنا من السنوات العشر الماضية، لكن ذلك ليس وحده كافيا للإقدام ببساطة على تغيير توازن القوى العسكرية، دون أن نأخذ في الاعتبار بعناية ما ينبغي فعله من أجل الحفاظ على قدرتنا على التصرف\". المعارضة السورية تسعى للحصول على أسلحة خفيفة. وجاء خطاب الجنرال ديمسي ردا على أسئلة طرحها عضوان في لجنة الخدمات العسكرية في مجلس الشيوخ الأمريكي، التي تنظر في إعادة تعيينه لفترة ثانية مدتها عامان رئيسا للأركان المشتركة. وقد قتل في الصراع في سوريا - طبقا لتقديرات الأمم المتحدة - أكثر من 90.000 منذ بدء الانتفاضة على الرئيس بشار الأسد في عام 2011. واضطر نحو مليون و700 ألف سوري إلى اللجوء للدول المجاورة. انحسار المخاوف وفي مجلس النواب قال مايك روجرز رئيس لجنة المخابرات الاثنين إن الرئيس باراك أوباما يمكنه المضي قدما في تنفيذ خطة لتسليح المعارضة السورية بعدما انحسرت المخاوف لدى بعض أعضاء الكونغرس. وقال روجرز عضو مجلس النواب عن الحزب الجمهوري لرويترز \"نعتقد أننا في وضع يمكن فيه للحكومة (الأمريكية) أن تمضي قدما\". وكان البيت الأبيض قد أعلن في يونيو/حزيران أنه سيقدم مساعدات عسكرية لجماعات من المعارضة السورية تختار بعناية بعد إحجامه لعامين عن تزويد المعارضة بالأسلحة بشكل مباشر. وكان أعضاء جمهوريون وديمقراطيون في لجنتي المخابرات بمجلسي النواب والشيوخ قد عبروا عن مخاوفهم بشأن خطة الحكومة لإرسال أسلحة للمعارضة السورية قائلين إنها قد لا ترجح كفة معارضي الرئيس بشار الأسد، وإن الأسلحة قد ينتهي بها الأمر في أيدي متشددين إسلاميين مثل جبهة النصرة. وقال روجرز \"من المهم الإشارة إلى أنه لا تزال هناك تحفظات قوية. توصلنا إلى توافق على أنه يمكننا المضي قدما في خطط الحكومة الأمريكية ونواياها في سوريا بما يتفق مع تحفظات اللجنة\". ولم يتضح الإطار الزمني لتنفيذ هذه الخطة لكن مؤيدي المعارضة السورية يأملون في أن يبدأ تسليم الأسلحة التي ستقدمها الولايات المتحدة في أغسطس/آب. حل سياسي وقال لؤي السقا أحد مؤسسي جماعة الدعم السورية التي تساند الجيش السوري الحر انهم يأملون في الحصول على \"عدد كبير من الأسلحة الخفيفة\" مثل البنادق والاسلحة الأساسية المضادة للدبابات. لكن الأخضر الإبراهيمي مبعوث الأمم المتحدة والجامعة العربية للسلام في سوريا عبر عن موقف مخالف حينما قال إن \"الأسلحة لا تصنع السلام\". وأضاف متحدثا للصحفيين في واشنطن \"نود أن يتوقف إرسال الأسلحة إلى جميع الأطراف\". وقال الإبراهيمي إن الولايات المتحدة وروسيا كلتيهما اتفقتا على أنه لا يمكن حل الصراع السوري بالسبل العسكرية \"حتى إذا كانتا تقومان بإرسال أسلحة أملا في أن ينتصر الجانب الذي يسانده كل منهما\". وأضاف الإبراهيمي قوله إنه من الممكن إيجاد حل سياسي من خلال الجهود التي تهدف إلى جمع الأطراف المتحاربة في مؤتمر للسلام في جنيف، لكنه أوضح أن ذلك سيستغرق بعض الوقت.", "doc2": "Senatorlara açıq məktubunda general Martin Dempsey 5 mümkün müdaxilə variantı arasında güc işlədilməsini nəzərdə tutan addımların müharibə və çoxmilyardlıq məsrəflər tələb edəcəyini vurğulayıb. General Dempsey-ə görə ABŞ Suriyada aşağıdakı variantlara malikdir: Hərbçinin məlumatına əsasən ilk variant ildə yarım milyard dollara başa gələcəksə, yerdə qalan 4 variantın məsrəfləri təqribən 1 milyard dollar təşkil edəcək. \"Bu müharibədir\" \"Biz mümkün güc tətbiqi variantına tam ciddiliklə yanaşırıq. Bu, müharibə aktından başqa bir şey deyil”, - generalın məktbununda deyilir. Baş Qərargah Rəislərinin Birləşmiş Komitəsinin sədri Əfqanıstan və İraq müharibəsindəki ABŞ təcrübəsinin nəzərə alınmasının əhəmiyyətini vurğulayır. \"Son 10 il ərzində biz hərbi qüvvələr nisbətinin dəyişdirilməsinin kifayət etmədiyini gördük: işlək dövlətin ayaqda qalması üçün tələb edilən addımlar hərtərəfli öyrənilməlidir”, - yazır general. Martin Dempsey öz məktubunu Silahlı Qüvvələr üzrə Senat komitəsinin iki üzvünün sorğusuna cavab olaraq yazıb. Hazırda komitə Demspey-nin ikinci müddətə yenidən təyin olunması məsələsini nəzərdən keçirir. Britaniyadan baxış Ötən həftə istefaya çıxmağa hazırlaşan Britaniya Silahlı Qüvvələrinin başçısı general David Richards deyib ki, siyasətçilər Suriya müdaxiləsinin nəticələri barədə yaxşı təsəvvürə malik olmalıdır. Daily Telegraph qəzetinə müsahibəsində general yerdəki hədəflərə zərbələrin endirilməsinin müharibə anlamına gəldiyini deyib. David Richards-ın sözlərinə görə uçuşlar üçün yasaqlanmış zonanın yaradılması havadan müdafiə sisteminin mövcudluğu təqdirində qeyri-effektiv olacaq. “Suriya rejiminə əhəmiyyətli təsir göstərmək istəyirsinizsə - uçuşlarsız zona özü-özlüyündə kifayət etmir”. Bundan əlavə general ağır texnikanın və o cümlədən üsyançılara qarşı istifadə edilən tankların məhv edilməsində təkidlidir. Bu isə onun sözlərinə görə müharibə deməkdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatına əsasən Suriyada münaqişənin 2011-ci ilin martında başlanmasından bu yana ən azı 93 min ölüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/09/130920_cyber_blackmail_childeren", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43810136", "doc1": "استخدمت العصابة أكثر من 40 شخصية وهمية على الإنترنت ويتظاهر هؤلاء المبتزون على الإنترنت بأنهم أطفال، ويحاولون إقناع الأطفال بالقيام بأعمال جنسية أو تبادل الصور معهم، ثم يهددون بإرسال الصور إلى عائلة الطفل وأصدقائه. وقال مركز مكافحة استغلال الأطفال وحمايتهم على الإنترنت إنه من خلال 12 قضية ظهرت على مدى عامين، تعرض 424 طفلا للابتزاز بهذه الطريقة، وكان من بينهم 184 طفلا في بريطانيا. وقال نائب المدير التنفيذي للمركز أندي بيكر إن هذه الانتهاكات \"تصاعدت بشكل سريع حقا\"، وأضاف لراديو بي بي سي أن الأمر يمكن أن يستغرق أربع دقائق فقط ليتحول الحوار من مجرد التحية وسؤال الطفل إذا كان يرغب بالتعري إلى إيذاء الطفل لنفسه. وقتل سبعة من الضحايا أنفسهم من بينهم صبي في السابعة عشرة من عمره في بريطانيا. وألحق سبعة آخرون الإيذاء بأنفسهم بشكل خطير، وكان من بينهم ستة من بريطانيا. مواضيع قد تهمك نهاية وقال بيكر: \"نحن نتحدث عن نسبة صغيرة جدا على الإنترنت، وهذا ما نريد أن تراقبه الشرطة.\" وقتل دانيال بيري من بلدة دينفرلاين، بفايف باسكتلندا، نفسه في الصيف بعد أن طالبه المبتزون بدفع آلاف الجنيهات بعد إيهامه بأنه يتحدث إلى فتاة أمريكية على الإنترنت. \"ممارسات كالعبيد\" وتم تهديد بيري بأن محادثات الفيديو التي أجريت معه سوف تنشر على الإنترنت بين أصدقائه وأفراد عائلته إذا لم يدفع لهم الأموال نقدا. وقيل لضحايا آخرين أن أنشطتهم الجنسية ستنشر ما لم يوافقوا على القيام بأعمال أخرى أشد قسوة. وفي الحالات الـ 12 التي أشار إليها مركز مكافحة استغلال الأطفال وحمايتهم، جاء المنتهكون من أربع قارات، وفي خمس حالات منها، كان مرتكبو هذه الجرائم من المملكة المتحدة. وقال بيكر إن أطفالا لا تتجاوز أعمارهم ثمان سنوات أجبروا على القيام بأعما�� \"تشبه أعمال العبيد\"، وبالإضافة إلى القيام بممارسات جنسية، كانت الانتهاكات أحيانا تشمل إجبار الطفل على إيذاء نفسه، وكانت هناك محاولات قليلة للحصول على أموال بالإكراه. ويشير خبراء إلى عوامل مثل سهولة استخدام اللغة الإنجليزية ومعرفة منتهكي الأطفال من الأجانب بالطبيعة المتحررة للمجتمع البريطاني كأسباب لاستهداف الأطفال البريطانيين. وقال بيكر إنه من الممكن أن يكون قد جرى التواصل مع الآلاف من الأطفال البريطانيين في محاولات لتحريضهم على المشاركة في مثل هذه الانتهاكات. وأضاف أنه رغم أن بضعة أطفال فقط يستجيبون لذلك، هناك آلاف آخرون معرضون لمثل هذه المخاطر. وقالت ستيفاني ماكورت ‎مدير العمليات بالمركز: \"أولا، إنها اللغة الإنجليزية، فهم قادرون على تهديد الأطفال إذا استطاعوا أن يتواصلوا معهم، واللغة الإنجليزية هي بالفعل لغة عالمية شهيرة.\" وأضافت: \"ثانيا، قال مرتكبو هذه الجرائم بالفعل إنه بسبب تصورهم للمملكة المتحدة كمجتمع منفتح ومتحرر جدا، فهم يعتقدون أنهم سيحققون مزيدا من النجاح من خلال استهداف أطفال بريطانيين.\" وفي أكبر عملية استغلال للأطفال، المعروفة باسم \"العملية كيه\" والتي شملت 322 طفلا من جميع أنحاء العالم ممن تعرضوا لابتزاز، كان من بينهم 96 طفلا من بريطانيا. وكان الضحايا في أغلب الحالات صبية تتراوح أعمارهم بين 11 و15 عاما، استهدفتهم عصابة من دولة غير أوروبية. ومن المتوقع أن يمثل المتهمون في هذه القضية أمام المحكمة خلال الأسابيع المقبلة. شخصيات وهمية واستخدمت هذه العصابة أكثر من 40 شخصية وهمية على الإنترنت، وأكثر من 40 عنوان بريد إلكتروني للقيام بمثل هذه الانتهاكات. واكتشفت هذه الشبكة بعدما لاحظ موقع للتواصل الاجتماعي وجود نشاط مريب، وبعد أن أخبر طفل بريطاني والديه بالأمر. ومركز مكافحة استغلال الأطفال وحمايتهم على الإنترنت، الذي تأسس عام 2006 بالتعاون مع وكالة مكافحة الجرائم المنظمة الخطيرة في بريطانيا، هو مركز تابع لجهاز الشرطة يكرس جهده لحماية الأطفال من الاعتداء الجنسي. وقال المركز إن العلامات التحذيرية التي تشير إلى أن الطفل يتعرض لاعتداء على الإنترنت قد تشمل تحولهم للسلوك العدواني والانعزال بالإضافة إلى إيذاء النفس. ولكن في حالة دانيال بيري، يبدو أنه لم تكن هناك علامات تحذيرية. وقالت والدته للصحفيين بعد وفاته: \"كان فتى سعيدا، ولم يكن مكتئبا، وكان آخر نوع من الأشخاص الذين يمكن أن تعتقد أنهم قد يقتلون أنفسهم. نحن عائلة مترابطة جدا، وكنت فقط أتمنى لو أتى إلي وقال لي شيئا.\" وكان بيري يجري محادثات على الإنترنت مع شخص ما كان يظن أنها فتاة في مثل عمره تقريبا. وقبل وفاته بفترة وجيزة، حذره مقترفو الجريمة من أنه من الأفضل له أن يكون ميتا إذا لم يحول لهم المبلغ المطلوب نقدا. وبعد أقل من ساعة من رده على تلك الرسالة، سقط بيري من أعلى جسر فورث رود.", "doc2": "İllik hesabatını dərc edən təşkilat 2016-ci ildə 57 min saytda bu cür təsvirlərin dərc edildiyi halda keçən il belə saytların 78 minə çatdığını bildirib. Daim olaraq belə təsvirlərə qarşı mübarizə aparan, onları axtarıb tapan IWF 80 minədək belə hadisəni sənədləşdirib. Hesabata əsasən, internetdə yer alan belə fotoların üçdə biri selfie-lərdən hazırlanıb. 2017-ci ildə porno saytlara qadınlar \"daha çox girib\" Sosial şəbəkələr gənclər arasında “narahatlıq yaradır” Porno zərərlidirmi? Dəlillər, miflər və bilinməyənlər IWF xüsusilə 11-15 yaşında olanlar arasında selfie paylaşımı hallarının kəskin artdəğını qeyd edib. Təşkilat bu tendensiyanı gənclərin pərəstiş etdikləri ulduzların internetdə çılpaq təsvirlərini yayması ilə, gənclərin isə onları təqlid etməyə çalışdıqları ilə əlaqələndirir. \"Bu məşhurlar gənclərin böyüyəndə olmaq istədikləri adamlardır. Onlara \"qəhramanlarınızın\" davrandığı kimi davranmayın demək çox çətindir\", - IWF vitse-prezidenti Fred Langford deyib. Təşkilat zahirən normal görünən, lakin oxucuya uşaq pornosu saytlarına keçid təklif edən saytların da sayında artımın olduğunu qeyd edib. Ümumilikdə, belə saytların sayı ötən müddət ərzində 572-dən 2909-a qalxıb. IWF bildirib ki, təkbaşına qeyd edilən saytların öhdəsindən gəlmək gücündə deyil və bu problemlə mübarizə hərtərəfli və kompleks tədbirlərin görülməsi yolu ilə aparılmalıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-50486422", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-50498990", "doc1": "كشفت الصحفية عن قضايا الفساد في مالطا واعتقل فينيتش بعد أن اعترض ضباط يخته وقاموا بتفتيشه. وكانت كاروانا غاليزيا، وهي مدونة كشفت عن قضايا الفساد، قتلت بتفجير سيارة مفخخة بالقرب من منزلها في أكتوبر/تشرين أول عام 2017. وتعرضت مالطا لانتقادات دولية بسبب طريقة تعاملها مع القضية. وقال رئيس الوزراء جوزيف مسكات إن حكومته وضعت تحت تصرف السلطات المعنية كل الإمكانيات اللازمة لمنع مغادرة المشتبه بهم البلاد، مضيفا \"هذا يظهر أننا مصرون على الوصول للمتهمين مهما كلف الأمر\". مواضيع قد تهمك نهاية ونسبت صحيفة \"تايمز أوف مالطا\" إلى شهود عيان القول إن دورية مسلحة اعترضت يخت فينيتش الفاخر بينما كان يغادر ميناء بورتوماسو في ساعة مبكرة من صباح الأربعاء. يورغيني فينيتش رجل أعمال معروف في مالطا من هو يورغين فينيتش؟ يترأس فينيتش \"توماس غروب\"، وهو مدير شركة لإنتاج الطاقة. وقد توصلت وحدة \"التحليل الاستخباراتي الاقتصادي\" إلى أنه يملك شركة تُدعى \"17 بلاك\"، ومسجلة في دبي. وألقت قوات الأمن القبض على ثلاثة أشخاص يشتبه بهم، ووجهت لهم تهمة تفجير سيارة بالقرب من منزل الصحفية في شهر أكتوبر/تشرين أول عام 2017. وألقي القبض على الثلاثة في شهر ديسمبر/كانون أول عام 2017. من هي دافني كاروانا غاليزيا؟ عملت صحفية استقصائية في صحيفة صنداي تايمز المحلية، وكذلك صحيفة إندبندنت مالطا. وحين قتلت كانت معروفة بمدونتها التي تناولت مواضيع الفساد منذ عام 2008. وبعد نشر مقال عن \"أوراق بنما\"، التي سربت معلومات عن حسابات بنكية مشبوهة، وصفها موقع \"بوليتيكو\" بأنها \"امرأة تحارب وحدها غياب الشفافية والفساد في مالطا\". وقد تعرضت للتهديد أكثر من مرة، وشوهت سمعتها وكانت تفكر في مغادرة مالطا خوفا على حياتها، لكنها رفضت حماية دائمة من الشرطة، وقالت إن ذلك سوف يمنعها من أداء عملها. وقد نشرت آخر جزء من مدونتها قبل مقتلها بنصف ساعة، وكتبت فيها \"هناك محتالون أينما وليت وجهك، الوضع يدعو لليأس\".", "doc2": "Yorgen Fenech yaxtasında aparılmış axtarışlar nəticəsində silahlı zabitlər tərəfindən ələ keçirilib. Bu, Maltanın Baş nazir Joseph Muscatın bu işdə vasitəçi olacaq şəxsi bağışlayacağına söz verdikdən sonra baş verib. Korrupsiyaya qarşı mübarizə aparan jurnalist, blogger Caruana Galizia 2017-ci ilin oktyabrında evinin yaxınlığında bomba vasitəsilə öldürülüb. Malta hökumətinin bu işə yanaşması beynəlxalq tənqidlərə səbəb olub. Çərşənbə günü Valetta şəhərində bir neçə yüz adam baş nazirin istefasını tələb edərək parlament qarşısında etiraz edib. Nümayişçilər geri çəkilməmək üçün polislərlə mübarizə apararkən bir naziri avtomobilində qalmağa məcbur ediblər. Cənab Muscat yerli mediaya cənab Fenech-i bu işdə \"maraqlı tərəflərdən biri olan insan\" kimi xarakterizə edib. Daha sonra bir hökumət rəsmisi BBC-yə cənab Fenechin davam edən istintaqla əlaqədar həbs olunduğunu təsdiqləyib. \"Fakt odur ki, ölkənin aidiyyatı qurumlarına bu əməliyyatı aparmaq üçün yetərli imkanlar yaradılıb. Əsas əməliyyat isə ölkədən indiyədək heç kimin qaçmadığına və ya buna cəhd göstərmədiyinə əmin olmaqdır - bu, hökumətin və mənim qətiyyətimin göstəricisidir\", - Baş nazir deyib. \"Biz hər daşın altına baxırıq\", - o əlavə edib. Times of Malta qəzetinin verdiyi məlumata görə, çərşənbə günü Valletta-nın şimalındakı Portomaso limanından çıxan zaman cənab Fenechin dəbdəbəli yaxtası silahlı patrul gəmisi tərəfindən saxlanıb. Yorgen Fenech Maltada yaxşı tanınan iş adamıdır. Çərşənbə axşamı cənab Muscat vasitəçi olmaqda şübhəli bilinən \"pul yuyan\" şəxsə əfv verilməsi üçün onun məhkəmədə dəlil gətirməli olduğunu söyləyib. \"Baş prokurora əvvəllər görünməmiş bir addım atması - şəxsin vəkilləri ilə danışıqlar aparmaq üçün bir səlahiyyət verdim\", - Baş nazirin belə dediyi bildirilir. \"Əgər şəxs əməkdaşlıq edərsə və verdiyi məlumat bu cinayətin ustasını mühakimə etmək üçün kifayət olarsa, həmin şəxs prezident əfvini alacaq\". Yorgen Fenech kimdir? Cənab Fenech \"Tumas\" Qrupunun rəhbəri və \"Electrogas\" enerji istehsal edən şirkətin direktoru olub, lakin çərşənbə günü açıqlanan sənədlərə görə, bu yaxınlarda hər iki vəzifəsindən istefa verib. Onun həmçinin Maltanın Maliyyə Kəşfiyyatının Təhlili Birliyi (FIAU) tərəfindən Dubayda qeydiyyata alınan \"17 Black\" adlı şirkətə sahib olması aşkarlanıb. Bu, sonradan BBC-yə təsdiqlənib. Yorgen Fenechin yaxtası Portomaso limanına qaytarılaraq polis tərəfindən axtarış aparılıb. Hesabatda \"17 Black\"in Maltanın yüksək vəzifəli məmurlarına məxsus gizli Panama şirkətlərinə böyük aylıq ödəmələr edəcəyi və eyni zamanda bir azərbaycanlıdan da külli miqdarda pul alacağı gözlənilir. \"Electrogas\"ın səhmdarı olan Alman sənaye qrupu \"Siemens\", çərşənbə günü verdiyi açıqlamada cənab Fenech-ə qarşı korrupsiya iddialarından sonra hesabatlarla üzləşdiyini söyləyib. \"Cənab Fenech-in fəaliyyətinə dair ictimaiyyətdəki şübhələrə görə \"Siemens\" onun İdarə Heyətindəki üzvlüyündən çıxarılmasını istədi\" deyib. Daha kim həbs edilib? Şübhəli vasitəçi kimi adı açıqlanmayan digər şübhəlilər də jurnalistin qətlinə görə həbsdədirlər. Həmin üç nəfər - qardaşlar Alfred-George Degiorgio və onların 50 yaşlarında olan dostu Vincent Muscat - 2017-ci ilin oktyabrında evinin yaxınlığında jurnalist Caruana Galizianı öldürən bomba yüklü avtomobilin partlamasında ittiham ediliblər. Onlar 2017-ci ilin dekabrında həbs olunublar və istintaqda günahsız olduqlarını iddia ediblər. Vinsent Muskatın Baş nazirlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Qaçan Şərhlər adlı bloqu ilə tanınan Caruana Galizianın ölümündən bir neçə ay öncəki görüntüsü Daphne Caruana Galizia kim idi? Daphne Caurana Galizia 30 illik karyerasında yerli Sunday Times və Malta Müstəqil qəzetlərində çalışan araşdırmaçı jurnalist olub. Öldürüldüyü anda isə, o, 2008-ci ildən bəri tərtib etdiyi antikorrupsiya əleyhinə işləyən \"Running Commentary\" bloqu ilə tanınırdı. \"Panama Sənədləri\"nin sızmasının Maltadakı təsirlərindən sonra, Politico xəbər saytı onu \"Həm qeyri-şəffaflıq, həm də korrupsiya ilə məşhur olan Maltada bu iki məsələyə qarşı mübarizə aparan bir qadın-WikiLeaks\" olaraq xarakterizə etmişdi. Dağhne əməllərini üzə çıxardığı güclü şəxslər tərəfindən müntəzəm təhdid edilib. O, ölümü ərəfəsində hədə-qorxu və həyatına təhdidlərin son həddində olub. Ölümündən əvvəl isə Caruana Galizia öz təhlükəsizliyi üçün Maltadan getməyi düşünürdü. Ancaq işinə mane olacağı üçün daimi polis himayəsinə alınmaqdan imtina etmişdi. Son blog postunu öldürülməzdən yarım saat əvvəl yayımlayan Caruana Galizia \"indi baxdığınız hər yerdə fırıldaqçılar var\", - yazmış, - \"Vəziyyət çıxılmazdır\", - deyə vurğulamışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/04/140411_ukraine_russia_usa_gas_reaction", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/04/140411_usa_blaming_russia_ukrain_gas", "doc1": "روسيا هي مصدر نحو ثلث الغاز الطبيعي المستخدم في الاتحاد الأوروبي جاء هذا بعدما حذرت روسيا دول الاتحاد الأوروبي من احتمال انقطاع إمدادات الغاز بسبب ديون أوكرانيا في مجال الطاقة. وقالت المتحدثة باسم الخارجية الأمريكية، جين ساكي، إن أسعار الغاز التي كانت أوكرانيا مضطرة لدفعها إلى موسكو لم تحددها قوى السوق. وأضافت ساكي أن واشنطن تعمل مع كييف لتوفير التمويل ومساعدتها في الحصول على ما يكفي من الغاز. وأدانت المتحدثة الأمريكية \"جهود روسيا لاستخدام الطاقة كأداة إكراه\". مواضيع قد تهمك نهاية وتسود مخاوف من أن يؤدي التوتر الأخير بين روسيا وأوكرانيا إلى حالات من النقص في الغاز داخل أوروبا، حيث أن أنابيب الغاز التي تمر عبر أوكرانيا توفر الغاز لعدة دول بالاتحاد الأوروبي. وتقول شركة الغاز الروسية \"غازبروم\" إن أوكرانيا مدينة بـ 2.2 مليار دولار، وأن الشركة ضاعفت السعر الذي ينبغي أن تدفعه كييف. وبعث الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، إلى 18 دولة أوروبية الخميس محذرا من أن تأخر اوكرانيا في السداد خلق \"وضعا حرجا\". وبحسب الخطاب، فإنه إذا لم تتحرك أوكرانيا لتسوية فاتورة الطاقة الخاصة بها، فإن غازبروم ستنتقل إلى نظام الدفع مقدما. وإذا لم يتم دفع المستحقات، فإن الشركة سوف \"توقف شحنات الغاز كليا أو جزئيا\". وكانت خلافات سابقة بين روسيا وأوكرانيا بشأن الغاز أدت إلى حالات من العجز في دول عدة بالاتحاد الأوروبي. ويقول الاتحاد إن بحوزته مخزون إضافي من الغاز للتعامل مع مثل هذا الاضطراب في الإمداد. \"مزاعم كاذبة\" دافع حلف الأطلسي عن دقة الصور وتعهد بالكشف عن المزيد وفي تطور منفصل، دافع حلف شمال الأطلسي (ناتو) عن دقة صور أقمار صناعية تظهر قوات روسية محتشدة على الحدود الأوكرانية خلال الأسابيع القليلة الماضية. وفي وقت سابق، قال مسؤول روسي إن الصور لتدريبات عسكرية جرت في أغسطس/ آب العام الماضي. ويقول الناتو إن صور الأقمار الصناعية تظهر نحو 40 ألف جندي روسي بالقرب من الحدود نهاية مارس/ آذار وبداية أبريل/ نيسان. كما تظهر الصور مقاتلات متطورة وطائرات هليكوبتر. وأعلن الحلف في بيان أنه سيكشف النقاب عن صور أخرى ليظهر أن المزاعم الروسية بأن الصور قديمة \"كاذبة على نحو قاطع\". في غضون هذا، بحث الرئيس الأمريكي، باراك اوباما، مع المستشارة الألمانية، انغيلا ميركل، في محادثة هاتفية الأزمة المتصاعدة شرقي أوكرانيا، حيث يتحصن نشطاء مؤيدون للانفصال داخل مبان حكومية في دونيتسك ولوهانسك. وأبلغ اوباما المستشارة الألمانية أن الولايات المتحدة وحلفاءها يجب أن يكونوا مستعدين لفرض عقوبات جديدة على روسيا إذا تصاعدت حدة الأزمة. ويطالب الانفصاليون في الشرق بإجراء استفتاء على الحكم الذاتي في المنطقة التي تسكنها غالبية ناطقة بالروسية ولها روابط وثيقة مع روسيا. وفي دونيتسك، أعلن هؤلاء \"جمهورية الشعب\"، فيما شوهد مسلحون بين المحتجين في لوهانسك. وتخشى الحكومة الأوكرانية من أن تكون التحركات الانفصالية بمثابة استفزاز مشابه للاحتجاجات التي عصفت بشبه جزيرة القرم في الأيام التي سبقت ضم روسيا لها الشهر الماضي. وقد ناقش اوباما وميركل كذلك قضايا متصلة بالمحادثات المزمع عقدها في جنيف الأسبوع المقبل بين روسيا وأوكرانيا والولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي في محاولة لإنهاء الأزمة.", "doc2": "\"Biz Rusiyanın enerji resurslarından Ukraynanı məcbur etmək vasitəsi kimi istifadə etməyə yönəlik cəhdlərini qınayırıq\", Dövlət Departamentinin sözçüsü Jen Psaki Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Ukraynanın qaz borcları haqqında Avropanın dövlət başçılarına göndərdiyi müraciəti şərh edərkən deyib. Onun sözlərinə görə, Ukrayna hazırda bir kubmetr Rusiya təbii qazına 485 dollar ödəyir, bu isə bazar qiyməti deyil, Avropa İttifaqı ölkələri ödədiyi məbləğdən və orta qiymətdən yuxarıdır. Aprelin əvvəlindən Rusiya Ukrayna üçün qazın qiymətini iki dəfə artırıb: min kub metrə görə qiymət 268,5 dollardan 485 dollardək qalxıb. Kiyevdə yeni qiyməti siyasi təzyiq vasitəsi hesab edirlər. Jen Psaki deyib ki, ABŞ \"lazım olduğu halda Ukrayna və müttəfiqləri ilə ehtiyat qaz yatağına giriş əldə etmək üçün Kiyev tərəfindən ölkənin qərb sərhədlərində boru vasitəsilə qazın təchizatının geri qaytarılmasa yardım üçün hazırlıq üzərində işləyir\". Məktub Rusiya prezidenti Vladimir Putin daha öncə Avropa İttifaqının bir sıra dövlət rəhbərlərinə Ukrayna iqtisadiyyatının tənəzzülə yaxınlaşdığı qeyd olunan məktub göndərib və Ukraynanın Rusiya qazına görə borcu məsələsinin həlli səbəbilə birgə məsləhətləşmələr aparmağı təklif edib. Məktub çoxusu Ukrayna ərazisindən Rusiyadan boru vasitəsilə qaz alan 18 ölkənin başçısına göndərilib. Cənab Putinin göndərişində qeyd edilir ki, Rusiya Ukrayna müstəqil dövlətinin yarandığı ilk gündən və 2013-cü ilin sonuna qədər \"aşağı qiymətlərlə qaz çatdırmaqda Ukrayna iqtisadiyyatının dayanıqlılığına dəstək olub\". \"Rusiya artıq təklikdə Ukrayna iqtisadiyyatının yükünü endirimlə qaz çatdırmaqla və borcları bağışlamaqla çəkə bilməz və çəkməli deyil. Faktiki olaraq, öz subsidiyaları ilə Ukrayna və Aİ üzv ölkələrlə ticarətinin defisitini ödəməklə\", məktubda deyilir. Prezident Putin Aİ ölkələrinin bu məsələ ətrafında məsləhətləşmələr aparmaq əvəzinə Rusiyanı Ukrayna üçün qazın qiymətinin salmasına çağırmasına əsaslanaraq bunun siyasi xarakter daşıdığını iddia edib. \"Elə təəssürat yaranır ki, avropalı müttəfiqlər birtərəfli qaydada Ukrayna iqtisadi böhranının nəticələrini Rusiyanın boynuna qoymaq istəyirlər\", göndərişin mətnində qeyd olunur. Hərbi hissələrin qatılığı Bu arada NATO-nun hərbi rəhbərliyi öz saytında iddia edildiyi kimi ukrayna sərhəddinin yaxınlığında rus hərbi birləşmələrinin təsvir olunduğu peyk şəkilləri yayımlanıb. Alyans rəhbərliyi Ukrayna ilə sərhəddə yerləşən rusiya qoşunlarının sayını 35-40 min dəyərləndirir. Özünün Twitter hesabında NATO birləşmiş qüvvələri komandanı ABŞ generalı Philip Breedlove yazıb ki, Ukrayna yaxınlığındakı rus qoşunları təchiz olunub və müdaxiləyə qadirdir. Eyni zamanda Rusiya ordusunun Baş Qərargahının yüksək vəzifəli nümayəndəsi RİA Novosti agentliyinə deyib ki, bu şəkillərdə \"ötən ilin yayında müxtəlif hərbi təlimlər keçirən Cənub hərbi rayonunun rusiya qoşunlarının bölmələri təsvir olunub\". Bundan öncə Rusiya Ukraynanın sərhəddində hər hansı qeyri-adi hərəkət etmədiyini açıqlayıb və bu regionda qoşunların qruplaşmasının yaradılması ittiham etmək cəhdlərini əsassız hesab edir. Müdafiə nazirinin müavini Anatoliy Antonov Ukrayna sərhəddi yaxınlığında rus qoşunlarının gücləndirilməsi haqda söhbətləri istehza ilə \"dəhşət qorxulu\" adlandırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-40891295", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40902701", "doc1": "باحثون يصفون الدراسة بأنها طفرة كبيرة لكن خبيرة في علم الأجنة تقول أنه لا يمكن ترجمة نتائجها إلى توصيات للحوامل ووصف الباحثون من معهد فيكتور تشانغ في سيدني باستراليا الدراسة بأنها \"طفرة كبيرة\"، بعد أن توصلوا إلى السبب والحل الوقائي في دراسة واحدة. ويأمل الباحثون في أن يستفيد من نتائج دراستهم قطاع عريض، لاسيما وأن 7.9 مليون طفل يولدون سنويا بتشوهات خلقية. بيد أن خبيرة في علم الأجنة قالت إن نتائج الدراسة \"لا يمكن ترجمتها إلى توصيات\" للحوامل. وحلل الباحثون الحمض النووي لأربع أسر عانت الأم فيها من إجهاض متكرر أو ولادة أطفال بتشوهات خلقية، مثل مشكلات في القلب والكلى والفقرات والشفاه الأرنبية. وتوصل العلماء إلى وجود طفرات في اثنين من الجينات الوراثية التي تسبب نقصا في جزئ حيوي عند الطفل يعرف باسم \"ثنائي نوكليوتيد الأدنين وأميد النيكوتين\" الذي يسمح للخلايا بتوليد طاقة ويجعل الأعضاء تنمو بطريقة طبيعية. وأدخلت المشرفة على الدراسة، سالي دانوودي، طفرات مماثلة في الفئران لكنها توصلت إلى إمكانية تصحيح النتائج إذا تناولت الأم الحامل النياسين (فيتامين بي 3). وقالت \"يمكن زيادة مستويات مركب ثنائي نوكليوتيد الأدنين وأميد النيكوتين ومنع حدوث الإجهاض والتشوهات الخلقية تماما. إنه طريق جانبي لتفادي المشكلة الوراثية. ونادرا ما يتوصل باحثون إلى سبب وحل في نفس الدراسة. والوقاية بسيطة، عبارة عن تناو�� فيتامين\". وقالت كاتي موريس، خبيرة طب الأجنة بجامعة برمنغهام :\"على الرغم من أن النتائج مثيرة، فإن هذا الكشف لا يمكن ترجمته إلى توصيات للحوامل اللاتي قد يعاني معظمهن من نقص فيتامين بي 3\". وأضافت :\"تعادل الجرعات المستخدمة في هذه الدراسة 10 أضعاف الجرعات اليومية الموصى بها كمكملات للمرأة\". وقالت إن الآثار الجانبية لهذه الجرعات العالية غير معروفة، كما تحدث مشكلات في الحمل عادة بسبب تفاعلات مركبة من عدة عوامل. ووصف جان غولدينغ، من جامعة بريستول، الدراسة بأنها \"عمل قوي\" لكنه حذر من استقراء الكثير من النتائج، نظرا لأنها تعتمد على معلومات وراثية مستمدة من أربع أسر وفئران تجارب. وأوصت دانوودي الحوامل بتناول فيتامينات خاصة بفترة الحمل تتضمن جرعات موصى بها تعادل 18 ميلليغرامات من النياسين. وقالت :\"لسنا جميعا متماثلين في امتصاص العناصر الغذائية\"، مضيفة أن مؤشر كتلة الجسم والسكري يمكن أن يؤثر على كيفية إنتاج المرأة لمركب ثنائي نوكليوتيد الأدنين وأميد النيكوتين. وقالت :\"نحن لا نعرف من هن أولئك النساء اللاتي ينتجن مستويات كافية (من المركب)، لذا سيكون ذلك خطوة تالية في الدراسة\".", "doc2": "Yeni tapıntı dünya miqyasında ana olmağa hazırlaşan milyonlarla qadının sağlam bir körpə doğmasına köməklik edəcək. Sydney-in Victor Chang İnstitutu tərəfindən aparılan və New England Journal of Medicine jurnalında dərc edilmiş araşdırmanın yeni inkişaf istiqaməti olduğu bildirilir. 12 il davam edən araşdırma hamiləlik zamanı B3 vitami çatışmazlığının ana bətnindəki körpənin inkişafına mənfi təsir göstərdiyini müəyyən edib. Professor Sally Dunwoodie bu araşdırma ilə ilk dəfə NAD (nikotinamid adenin dinukleotid) çatışmazlığının düşmə və qüsurlu doğuşlarla əlaqəsi olduğuna diqqəti yönəldib. Hüceyrələr NAD koenzimini B3 vitaminin bir törəməsi olan nikotinamindən sintez edilir. B3 vitamini hansı qidalarda mövcuddur? Yumurta, pendir, balıq, hind toyuğu, sərt qabıqlı çərəzlər və sağlam bir pəhriz bədənin NAD-a olan ehtiyacını qarşılaya bilər. Vücudda NAD çatışmazlığının qarşısını B3 vitaminin dəstəyi ilə də almaq olar. Araşdırmanı aparan qrupun başçısı professor Bob Graham bu tapıntının dünyada milyonlarla qadına kömək edəcəyini söyləyib. Avstraliya səhiyyə naziri Greg Hunt da ölkədə hər dörd qadından birinin uşaqsaldığını bildir. Dünya miqyasında hər il 7,9 milyon körpə bətndə orqan inkişafının tamamlanması ucbatından müxtəlif qüsurlarla doğulur. Lakin bəzi mütəxəssislər siçanlar üzərində aparılan araşdırmanın insanlar üzərində aparılmasının lazım olduğunu deyirlər. Onlar bunun nəticələri məlum olanadək aşırı ümidverici rəylərdən çəkinməyə səsləyirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42993409", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42988323", "doc1": "فقد أظهرت بحوث علمية أجريت على الحيوانات، ونشرت في مجلة \"الطبيعة\"، أن أورام الثدي لا تقوى على البقاء والانتشار دون مكون الأسبارجين الغذائي. والأسباراجين هو حمض أميني، وهو مركب أساسي من مركبات البروتين، ويأخذ اسمه من نبات الهليون. ولهذا المكون مصادر حيوانية مثل الألبان ولحوم البقر والدواجن والبيض والأسماك و المأكولات البحرية ومصادر نباتية مثل الهليون، وهو نوع من أنواع الخضر الربيعية يتبع الفصيلة الزنبقية، أما في بعض البلدان العربيية والبطاطس والبقول والمكسرات والبذور وفول الصويا والحبوب الكاملة والمأكولات البحرية والعديد من الأطعمة الأخرى. ويأمل العلماء في المستقبل، في الاستفادة من \"إدمان الأطعمة\" هذا لدى السرطان لتحسين طرق العلاج. \"القدرة على الانتشار\" طُبقت الدراسة، التي أجريت في معهد كامبريدج لأبحاث السرطان في المملكة المتحدة، على فئران مصابة بنوع خبيث من سرطان الثدي، الذي يتسبب عادة في موتهم في غضون بضعة أسابيع، بعد انتشاره في جميع أنحاء الجسم. ولكن عندما أخضعت الفئران المصابة لنظام غذائي يحتوي على كميات ضئيلة من الأسباراجين، أو أعطيت عقاقير لمنع امتصاص أجسامها الأسباراجين، لم يتمكن الورم من الانتشار. في العام الماضي، نشرت جامعة غلاسكو الاستكتلندية، بحثا يبين أن منع الأحماض الأمينية \"سيرين وغلايسين\"، يبطئ تطور سرطان الغدد الليمفاوية وسرطان الأمعاء. وقال البروفيسور غريغ هانون، رئيس المجموعة البحثية في جامعة كامبريدج لبي بي سي \"هناك أدلة متزايدة على أن أنواعا من السرطان معينة مدمنة على مكونات محددة من نظامنا الغذائي\". وأضاف \"نأمل في المستقبل أن نتمكن من تحسين نتائج العلاج، عن طريق تعديل النظام الغذائي للمريض أو باستخدام الأدوية التي تغير الطريقة التي تتمكن من خلالها الخلايا السرطانية من الوصول إلى هذه العناصر الغذائية\". \"السرطان القاتل\" على عكس الفهم السائد، فإنه من النادر أن يكون الورم الأولي مميتا. فقط عندما ينتشر السرطان في جميع أنحاء الجسم أو يتطور ويصبح قادرا على النمو، حينها يمكن أن يصبح قاتلا. وعلى الخلايا السرطانية أن تمر بتغيرات هائلة قبل أن تتمكن من الانتشار، إذ يجب أن تتعلم كيفية الانشطار عن الورم الرئيسي، والبقاء على قيد الحياة في مجرى الدم والتطور في أماكن أخرى من الجسم. ويعتقد العلماء أن حمض الأسباراجين الأميني مهم وضروري للخلايا السرطانية من أجل حدوث هذه التغييرات . لكن على الرغم من ذلك، يقول العلماء لمحبي نبتة الهليون، أنه لا مبرر للقلق، فهذه النتائج لا تزال بحاجة إلى تأكيد بالنسبة للبشر، خاصة مع صعوبة تجنب الأسباراجين في النظام الغذائي لاحتواء الكثير من الأطعمة عليه. ويرى العلماء أن الحل قد يكون، في المستقبل، في أن يُخضع المرضى لنظام غذائي قائم على سوائل خاصة تكون متوازنة من حيث القيمة الغذائية،مع تأكيد افتقارها إلى الأسباراجين. وقالت البارونة ديلايث مورغن، المديرة التنفيذية في مؤسسة سرطان الثدي، \"إنه من غير المجدي أن يغير المرضى الآن نظامهم الغذائي اعتمادا على هذه الدراسة\". وأضافت \"نحن لا ننصح المرضى باستبعاد أي مجموعة غذائية محددة من نظامهم الغذائي قبل استشارة الأطباء، كما نشجع جميع المرضى على اتباع نظام غذائي صحي يقوم على التوازن والتنوع\".", "doc2": "\"Nature\" jurnalında heyvanlar üzərində keçirilmiş tədqiqatın nəticələri dərc olunub. Həmin nəticələrə əsasən, asparaqin adlı qidalı maddənin çatışmazlığı süd vəzi şişlərinin inkişafını zəiflədir. Asparaqin qulançar, toyuq, dəniz məmulatları və bir sıra digər yeməklərin tərkibində var. Alimlər ümid edir ki, xərçəngə \"əlverişli şərait yaradan pəhrizin\" nəzərə alınması bu xəstəliyin müalicəsinin yaxşılaşdırılmasına kömək edə bilər. Asparaqin amin turşusudu, bu maddə isə zülal əmələ gətirən maddələrdən biri sayılır. Cambridge Xərçəng Araşdırmaları Institutunda xərçəngin aqresiv formasına tutulmuş siçanlar üzərində aparılmış tədqiqatın nəticələri göstərib ki, asparaqin az olan pəhriz siçanlarda xərçəngin inkişafını çətinləşdirib. Ötən il Glasgow universitetində əldə olunan nəticəyə əsasən, serin və qlisin adlı amin turşularının pəhrizdə kəsilməsi, limfoma və bağırsaq xərçənginin inkişafını zəiflədib. Alimlər belə nəticəyə gəliblər ki, xərçəngin müxtəlif növü fərqli pəhrizlərə qarşı həssasdır. \"Gələcəkdə, pasiyentlərin pəhrizini dəyişməklə və ya dərman vasitəsilə şiş hüceyrələrinin müəyən qidalı maddələrə çıxışını bloklamaqla xəstələrin müalicəsini yaxşılaşdırmaq olar\", - professor Hannon BBC-yə bildirirb. Eyni zamanda ekspertlər qeyd edir ki, bu məsələyə dair aparılmış tədqiqatların nəticələri yoxlanmalıdır, xəstələrə isə öz pəhrizindən hansısa ərzaq növünu tamamilə xaric etmək məsləhət görülmür. Alimlər xərçəng xəstələrinə pəhrizi müalicə həkiminin məsləhəti ilə seçməyi tövsiyə edirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140627_ukraine_un_displaced", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2014/06/140627_ukraine_displaced", "doc1": "تقارير عن اندلاع معارك على الحدود مع روسيا. وغادر أوكرانيا إلى روسيا العام الجاري حوالي 110 ألف شخص معظمهم من المناطق الشرقية المضطربة في البلاد. ومن بين هؤلاء طلب فقط 9500 تسجيل أنفسهم بشكل رسمي كلاجئين. والهدنة التي أعلنت من جانب الحكومة الأوكرانية لمدة أسبوع شرقي البلاد توشك على الانتهاء قريبا. واستمرت المواجهات العسكرية بين القوات الحكومية والانفصاليين المواليين لروسيا خلال فترة الهدنة. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت قيادة الانفصاليين في منطقة دونتسك إن 800 من قواتها و250 مدنيا قد قتلوا في المواجهات في منطقتي دونتسك ولوهانسك. مشاهدات مراسلنا وشاهد مراسل بي بي سي في موسكو ستيف روزنبيرغ في إحدى المعابر الحدودية، خياما أقامتها وزارة الطوارئ الروسية للنازحين من أوكرانيا. ومن خلال الحوارات التي أجراها روزنبيرغ مع النازحين، قال بعضهم إنهم سيواصلون السفر إلى مناطق في روسيا للإقامة مع اقربائهم. البعض الآخر كانوا في حاجة إلى اقامة عاجلة في فنادق ونزل ومعسكرات صيفية. وساد انطباع بالذهول في اوساط النازحين من تحول شرقي أوكرانيا المعروف والذي كان يتميز بالهدوء إلى ساحة قتال. وتتهم كييف روسيا بالمساهمة في هذا من خلال دعمها للانفصاليين المواليين لموسكو. وانتقد كثير من الناس الذين تحدث معهم مراسلنا قيام القوات الحكومية الأوكرانية بقصف المدن والقرى. إلا أنهم لم يؤيدوا فكرة انفصال منطقتي دونتسك ولوهانسك عن أوكرانيا. وقدرت الأمم المتحدة الاسبوع الماضي أن 356 شخصا، من بينهم 257، قتلوا شرقي أوكرانيا منذ السابع من مايو/ أيار الماضي. \"ارتفاع حاد\" وتشمل أرقام النازحين التي أعلنتها الأمم المتحدة كل من نزحوا بسبب ضم روسيا لشبه جزيرة القرم والذي سالت فيه بعض الدماء في مارس/ أذار، وبسبب أعمال القتال شرقي البلاد. وقالت ميلسيا فليمنغ الناطقة باسم وكالة غوث اللاجئين بالأمم المتحدة \"نجن نرى ارتفاعا حادا في النزوح في أوكرانيا\". وتتهم السلطات الأوكرانية روسيا بدعم الحركة الانفصالية شرقي البلاد عن طريق السماح للمقاتلين الانفصاليين والامدادات العسكرية بالعبور حدودها إلى دونتسك ولوهانسك، وهي تهمة تنكرها موسكو. وقال الرئيس الروسي فلاديمير بوتين إن \"مأساة انسانية حقيقة\" تتكشف فصولها في شرقي أوكرانيا. واتهم السلطات الأوكرانية بتقسيم البلاد بقرارها توقيع اتفاقية شراكة تاريخية مع الاتحاد الأوروبي.", "doc2": "Bir ailə üsyançıların idarə etdiyi Slovyanskda bombadan sığınacaqda oturur Daha 110,000 insan isə bu il ərzində Ukraynanı tərk edərək Rusiyaya gedib. Onlardan əksəriyyəti Ukraynanın şərq bölgəsindəndir. Rəsmi qaçqın statusu isə cəmi 9,500 nəfər alıb. Ukrayna tərəfindən elan edilmiş atəşkəs dövründə belə rusiyapərəst separatçılarla hökumət qüvvələri arasında gərgin döyüşlər davam edib. Aprelin ortalarından bəri yüzlərlə dinc sakin və döyüşçü həlak olub. \"Ukraynada məcburi köçkünlərin sayında kəskin artım müşahidə edirik\", BMT-nin qaçqınlar üzrə agentliyinin sözçüsü Melissa Fleming Cenevrədə deyib. Donetskdəki separatçı hakimiyyətin bildirdiyinə görə, bölgədə və qonşu Luhansk regionunda təxminən 800 döyüşçüsü və 250 mülki şəxs öldürülüb. BMT-nin ötən həftə buraxdığı bəyanatda isə təxmin edilir ki, Ukraynada mayın 7-dən bəri öldürülənlərin sayı 356-dır, onlardan 257-si mülki şəxs olmaqla. Tanınmamış Donetsk Xalq Respublikasının qərargahında oynayan uşaqlar. Onlar regionu tərk etmək üçün icazə gözləyirlər"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-50738387", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-50739443", "doc1": "معرفة حجم المجهود الرياضي المطلوب لحرق السعرات الحرارية سيقلل من الشراهة في تناول الطعام ويقول الباحثون البريطانيون إن تقديم نصائح للمستهلك بضرورة المشي لمدة أربع ساعات لحرق السعرات الحرارية الناتجة عن تناول البيتزا، أو المشي 22 دقيقة للتخلص من سعرات قطعة شوكولاتة، سيخلق وعيا بالتكلفة المطلوبة للحصول على الطاقة من الطعام. وتشير الدراسة الاستكشافية إلى أن وجود هذه الملصقات التحذيرية بحجم المجهود اللازم للاستفادة من الأطعمة سيساعد في الحد من الشراهة في تناول الأطعمة والاعتدال في التعامل مع الغذاء. والهدف الرئيسي من هذا الاقتراح هو التشجيع على عادات الأكل الصحية لمحاربة السمنة وزيادة الوزن. ويؤكد الباحثون في جامعة لوبورو البريطانية، الذين راجعوا 14 دراسة، على أن هذا النوع من الملصقات يمكن أن يقلل حوالي 200 سعر حراري من متوسط استهلاك الفرد اليومي. مواضيع قد تهمك نهاية وقد لا يبدو هذا العدد كبيرا، لكنهم يقولون، في تقرير نُشر في مجلة علم الأوبئة وصحة المجتمع، إن هذا المعدل سيؤثر على مستويات السمنة في جميع أنحاء البلاد. ويعاني أكثر من ثلثي الأفراد البالغين في بريطانيا من زيادة الوزن أو السمنة. \"أمضيت عشرين عاماً خائفة من البدانة لإرضاء الآخرين\" السمنة قد تسبب \"أكثر من 4 أنواع شائعة من السرطان\" كيف تتحكم في شهيتك وتتجنب التهام كميات كبيرة من الطعام؟ وقالت البروفيسورة أماندا دالي، الباحثة الرئيسية المشاركة في إجراء الدراسة: \"نحن مهتمون بالبحث عن طرق مختلفة لجعل الجمهور يتخذ قرارات جيدة بشأن ما يأكل كما نحاول أيضا جعل الجمهور أكثر نشاطا بدنيا\". ووضع ملصقات \"التمرينات الرياضية المطلوبة لعدد السعرات الحرارية\" ستسهل فهم الناس لتأثير ما يأكلونه ودفعهم إلى اتخاذ خيارات أفضل، حسب دالي. وأوضحت البروفيسورة دالي أن الكثير من الناس سيصابون بالصدمة لإدراك مقدار التمرينات البدنية اللازمة لحرق السعرات الحرارية من بعض الوجبات الخفيفة والمشروبات. وقالت \"نعلم أن الجمهور يخطئ دوما في تقدير عدد السعرات الحرارية الموجودة في الأطعمة\". الكثيرون يقللون من حجم السعرات الحرارية في الأطعمة ويتناولون كميات كبيرة من الطعام \"لذلك إذا تناولت فطيرة شوكولاتة بها 500 سعر حراري، فهذا يعني الحاجة إلى 50 دقيقة من الركض\". وأكدت أن الأمر لا يتعلق بالنظام الغذائي. وقالت إن الأمر يتعلق \"بتثقيف الجمهور بأنه عندما تستهلك الأطعمة، هناك تكلفة طاقة، وعندها سيفكرون ويسألون، هل أرغب حقا في قضاء ساعتين في حرق تلك الشوكولاتة؟ هل كعكة الشوكولاتة تستحق ذلك فعلا؟ \" وأيدت الجمعية الملكية للصحة العامة الفكرة وأكدت رغبتها في الإسراع بوضع الملصقات على الأغذية، لأنها خطوة محل ترحيب من المستهلكين. وتقول: \"هذا النوع من الملصقات يضع فعليا استهلاك الفرد للسعرات الحرارية في سياق توازن الطاقة المطلوب في الجسم\". وأضافت :\"التغييرات الصغيرة يمكن أن تُحدث فرقا كبيرا في استهلاك السعرات الحرارية، وفي النهاية زيادة الوزن\". وتأمل البروفيسورة دالي في وجود سلسلة أو شركة غذائية كبيرة على استعداد لتجربة الملصقات الجديدة على منتجاتها حتى يمكن منح النظام تجربة \"حياة حقيقية\".", "doc2": "Onlar deyir ki, bir pizzadan alınan kalorini əritmək üçün dörd saat yerimək və ya bir kiçik qutu şokoladın kalorisini əritmək ü��ün 22 dəqiqə qaçmaq lazım gəldiyi nəzərə alınarsa, bu, qidaların enerji dəyəri haqqında maariflənməyə səbəb olar. Kəşfiyyat tədqiqatları göstərir ki, qidaların üzərindəki etiketlər insanlara daha az həzz verəcək. Məqsəd isə piylənmə ilə mübarizə aparmaq üçün sağlam yemək vərdişlərini təşfiq etməkdir. 14 araşdırmaya əsaslanan Loughborough Universitetinin tədqiqatçıları qidaların üzərindəki etiketlərin insanın günlük qida qəbulunu təxminən 200 kalori azaldacağını düşünürlər. Tədqiqatçılar Epidemiologiya və İcma Sağlamlığı jurnalında deyirlər ki, bu, çox görünməyə bilər, lakin ölkədə boyu piylənmə səviyyəsinə təsir göstərəcək. Aparıcı tədqiqatçı professor Amanda Daley deyir: \"Biz cəmiyyətin nə yediyi ilə bağlı yaxşı qərar verməsinin müxtəlif yolları ilə maraqlanırıq, eləcə də, onların daha çox fiziki aktivliyininə çalışırıq\". Kalori haqqında: Professor Daley deyir ki, bir çox insanlar konkret qidalardan alınan kaloriləri əritmək üçün nə qədər fiziki hərəkət lazım olduğunu biləndə təəccüblənəcəklər. \"Biz bilirik ki, insanlar müntəzəm olaraq qidaların kalorilərini daha aşağı qiymətləndirirlər. Əgər sən şokoladlı maffin keksini alırsansa, bu, 500 kaloridir və onu əritmək üçün 50 dəqiqə qaçmaq lazımdır\". Professor deyir ki, bu üsul pəhriz saxlamaq üçün yox, insanları maarifləndirmək üçündür. \"Bu, insanları qəbul etdikləri qidaların enerji dəyəri haqqında maarifləndirmək üçündür. İnsanlar özlərinə \"Mən həqiqətən də bu şokoladlı keksi əritmək üçün iki saat xərcləmək istəyirəmmi? Şokoladlı keks buna dəyərmi\" suallarını verə bilərlər\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-53653426", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-53659732", "doc1": "تقول إن الناس حولها تصرفوا وكأنه كان \"أمرا عاديا أن يضرب الرجل زوجته. ليس هناك قانون ولا دور حماية.. وحتى رجال الشرطة لا يفعلون الكثير. بعض العائلات تقول: هذا شأن شخصي\". من النادر سماع مثل هذه القصص في إيران، ولكن منذ إطلاق برنامج البودكاست الجديد، فإن نساء كثيرات مثل مريم تجرأن على تقديم شهادات جريئة عن تجاربهن مع العنف المنزلي. لقد شجعتهن مريم (وهذا ليس اسمها الحقيقي) للجوء إلى هذه الوسيلة لتكون منصتهن لكسر الصمت، متحديات بذلك المحرمات الاجتماعية التقليدية في البلاد. \"جريمة شرف\" في إيران تشعل مواقع التواصل الاجتماعي مواضيع قد تهمك نهاية سعوديات يلجأن لأسلوب جديد للمطالبة بحقوقهن \"كن شهرزاد\"، تقول لهن مريم، في إشارة إلى الملكة الفارسية الأسطورية، شهرزاد، التي أوقفت قتلها على يد الملك شهريار بفضل موهبتها في القص، كما يروي كتاب \"ألف ليلة وليلة\". لكن قصص النساء هذه المرة عن العنف المنزلي بعيد عن عالم الفلكلور المنمّق - إنها قادمة من صميم المجتمع الذي يحض النساء على الصمت. \"شأن عائلي\" التقت مريم (34 عاما) زوجها أثناء فترة الجامعة التي كانت تدرس فيها الصحة النفسية لدى الأطفال. تحدت أهلها في طهران لتتزوج الرجل الذي أحبته، والذي ظنته في البداية متحررا بفكره ومناديا بحقوق العمال. لكن بعد أيام قليلة على زواجهما، أدركت أن هناك شيئا ما غير صحيح. في البودكاست تصف كيف أن \"كبرياءها وترددها في الاعتراف بالخسارة\" منعاها من طلب المساعدة من أمها وأبيها. تعرضت لعنف نفسي وجسدي طوال فترة زواجها، وليزيد الوضع سوءا، جعلها زوجها تعتقد أن كل شيء كان خطأها هي. ففي نهاية الأمر، وكمعظم النساء في إيران، تربت مريم على الحكمة المعروفة: \"تدخل المرأة بيت زوجها بفستان الزفاف ولا تغادره إلا بكفن أبيض\". وتقول مريم إن أعرافا اجتماعية مقبولة على نحو واسع هي ما منعها من إنهاء الزواج في وقت مبكر. معروف أن الإيرانيين يحرصون على الحفاظ على خصوصياتهم على نحو كبير، وغالبا ما تبقى الأمور العائلية حبيسة وراء الأبواب. ولهذا، يتحول العنف المنزلي إلى داء مزمن وتشجع النساء ��لى الصبر والوفاء بعهد الزواج. لكن مريم قررت في النهاية أن تنهي كل شيء بعد أن تعرضت لضرب أوصلها إلى المستشفى. وعندما كانت شبه غائبة عن الوعي، غير قادرة على التحرك بسبب جراحها، سألت نفسها: \"لماذا أنا هنا؟ ولماذا حدث هذا لي؟\". وبعدها بأسابيع، خرجت من المستشفى وطلبت الطلاق. ولحسن حظها فإنها حصلت على دعم والديها - لكن ليس كل الضحايا محظوظات مثلها. في كل حلقة من البودكاست، تنضم إلى مريم امرأة أخرى تشارك تجربتها الخاصة المتعلقة بالاعتداء على أيدي ذكور العائلة. قانون جديد؟ إلى جانب القصص الشخصية، يناقش البرنامج المشاكل المتعلقة بغياب الحماية للنساء اللاتي يعانين من العنف وتحديدا العنف الأسري. وكان هناك إحصاء وحيد أجري بهذا الخصوص قبل 16 عاما، وتوصل إلى أن ثلثي النساء الإيرانيات قد مررن بعنف منزلي مرة على الأقل في حياتهن. وقالت منظمة العفو الدولية، ومقرها لندن، في تقرير صدر عام 2013، إن نساء إيران \"يواجهن التمييز في القانون والعرف في ما يتعلق بقضايا الزواج والطلاق والميراث وحضانة الطفل والجنسية والسفر خارج البلاد\". وكان القتل المأساوي لمراهقة على يد أبيها تحت ذريعة ما يسمى \"جرائم الشرف\" قد دفع رئيس البلاد، حسن روحاني، للمطالبة بتسريع مراجعة مسودة قانون حماية النساء من العنف. وجاء هذا بعد نحو عقد كامل على صدور مشروع القانون. ولا تزال مسودة القانون بحاجة لموافقة البرلمان، الذي يغلب عليه الطابع المحافظ، قبل أن تقر وتصبح قانونا. وتطرح المسودة ما قد يكون أكبر تغيير يتعلق بحقوق المرأة منذ ثورة 1979. إذ أنها تصف العنف الجسدي ضد النساء بأنه جريمة، ولأول مرة، فإنها تحدد عقوبة للتحرش في الأماكن العامة وعلى وسائل التواصل الاجتماعي. بعد مرور خمس سنوات على طلاقها، تقول مريم إنها لم تكن بمثل هذه السعادة من قبل. وإلى جانب عملها في البودكاست، تقدم مريم جلسات دعم نفسي لضحايا الاعتداء، وأغلبهم نساء. تتمنى مريم أن تساعد الحرية الممنوحة للنساء للكلام والتعبير عما يعشن من ظروف، على إنهاء ثقافة السرية التي تبغضها، \"فهي لا تزيد المعتدي إلا جرأة\" كما تقول.", "doc2": "İrandakı qadınlara \"loyal\" olmağa və zorakılıq barədə danışmaqdan çəkinmək təlqin edilir \"Kişinin arvadını döyməsinə insanlar kənardan elə baxırdılar ki, sanki normal hadisə baş verir\". Qanun yoxdur, təhlükəsiz evlər yoxdur, hətta polis də çox şey edə bilmir. Bəzi ailələr də müasir olduqları kimi davranaraq bunun şəxsi bir məsələ olduğunu deyirlər\". Onun hekayəsi vətəni İranda nadir hallarda eşidilən bir hadisədir, amma yeni bir podkastın yaradılmasından bəri onun kimi bir çox qadın məişət zorakılığı ilə bağlı təcrübələrini bölüşmək arzusundadır. Məryəm (əsl adı deyil) onları ənənəvi cəmiyyət tabularını qıraraq, bu imkandan istifadə edərək sükutu pozmağa təşviq edib. Məryəm onlara deyir: \"Şəhrizad olun\". Bununla o, \"Min bir gecə\" dastanının əsas qəhrəmanlarından biri olan, nağıllar danışmaqla özünü ölümdən qurtaran əfsanəvi fars kraliçasına eyham edir. Bu hekayələr qədim folklor tələlərindən uzaq bir dünya olmaqla qadınları səs çıxarmamağa kökləyən bir cəmiyyətdən bəhs edir. \"Ailə vacibdir\" 34 yaşlı Məryəm əri ilə uşaq psixologiyası üzrə təhsil aldığı universitetdə tanış olub. İlk əvvəl liberal düşüncəli və işçi hüquqlarının müdafiəçisi hesab etdiyi sevgilisi ilə evlənmək üçün Tehrandakı valideynlərinin istəyinin əksinə gedib. Lakin evliliyinin elə ilk günlərindən yanıldığını anlayıb. Podkastda o, \"qüruruna görə və məğlubiyyəti etiraf etməmək üçün\" problemi anasına və atasına danışmadığını bildirib. Evliliyi boyunca o, fiziki və mənəvi təhqirlərə məruz qalıb və bütün bunlara görə günahı özündə görüb. Axı, İrandakı bir çox qadın kim Məryəm də tanış ənənə çərçivəsində böyüyüb: \"Bir qadın ağ gəlin paltarında bir kişinin evinə girib yalnız ağ kəfəndə oranı tərk etməlidir\". Məryəm deyir ki, cəmiyyətin qəbul etdiyi qayda-qanunlara görə, o, dərhal boşana bilməyib. İranlılar ənənəvi olaraq ailə həyatı ilə bağlı məsələləri özəl sayıb bunu bağlı qapılar arxasından bayıra çıxarmırlar. Buna görə də məişət zorakılığı endemik hal alır və qadınlara sədaqətli və səbirli olmaq təlqin edilir. Məryəm davamlı olaraq döyüldükdən və xəstəxanaya düşdükdən sonra, nəhayət, ayrılmaq qərarına gəlib. Aldığı zədələr səbəbindən hərəkət edə bilməyəndə yarı huşsuz halda özünü sorğu-sual edib: \"Niyə bura düşmüşəm, niyə bu başıma gəlib?\" Bir neçə həftədən sonra o, xəstəxanadan çıxır və boşanma ərizəsini yazır. Xoşbəxtlikdən valideynləri onun qərarını dəstəkləyiblər - lakin digər qurbanların bəxti bu dərəcədə gətirmir. Hər podcastda Məryəmə ailənin kişi üzvləri tərəfindən incidilən qadınlar qoşularaq yaşadıqları təcrübələrini paylaşırlar. Yeni qanun? Şəxsi hekayələr ilə yanaşı podcast formatında zorakılığa, xüsusən də məişət zorakılığına məruz qalan qadınlar üçün sistematik müdafiənin olmaması məsələsi də araşdırılır. Mövzuyla əlaqədar İranda bu günə qədər yeganə rəsmi statistik məlumat mövcuddur. 16 il bundan əvvəl toplanmış həmin statistikaya görə, İran qadınlarının üçdə ikisi ən azı bir dəfə məişət zorakılığına məruz qalıb. Londonda yerləşən Amnesty İnternational təşkilatının İranla bağlı 2013-cü il tarixli hesabatına görə, İranda qadınlar \"evlilik və boşanma, vərəsəlik, uşaq qəyyumluğu, milliyyəti və beynəlxalq səyahət kimi məsələlərlə əlaqədar qanun və praktikada diskriminasiya ilə üzləşirlər\". Atasının \"namus üstündə ödürdüyü\" yeniyetmə qızın faciəli hadisəsindən sonra İran prezidenti Həsən Ruhani qadınların zorakılıqdan qorunması ilə bağlı qanun layihəsinin tez bir zamanda nəzərdən keçirilməsini tələb edib. Mühafizəkarların çoxluq təşkil etdiyi parlamentin təsdiqindən hələ keçməmiş həmin qanun 1979-cu il inqilabından bəri qadın hüquqlarında ən böyük dəyişiklərin edilməsini nəzərdə tutur. Qanun layihəsində qadınlara qarşı fiziki zorakılıq cinayət kimi qiymətləndirilir və ilk dəfə olaraq ictimai və sosial mediada təhqirlərə görə cəza təyin edilir. Evliliyinə son verdikdən beş il sonra Məryəm heç zaman bu qədər xoşbəxt olmadığını söyləyir. Podcast hazırlamaqla yanaşı, o, əksəriyyəti qadınlar olan zorakılıq qurbanları üçün də məşğələlər keçir. Məryəm ümid edir ki, insanlara danışmaq azadlığının verilməsi sirr saxlamaq ənənəsinə son qoymağa kömək edəcək. Onun qənaətinə görə, həmin ənənə \"təhqir etməyə vərdiş edənləri yalnız daha da ürəkli edir\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-42066797", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42065211", "doc1": "قالت شيماء إنها لم تكن تتوقع رد الفعل القوي على الفيديو وكانت الشرطة المصرية قد ألقت القبض على شيماء أحمد (25 عاما) المعروفة إعلاميا باسم \"شيما\" يوم السبت الماضي بتهمة \"التحريض على الفجور\". جاء ذلك بعدما أثارت أغنيتها المصورة، والتي تحمل اسم \"عندي ظروف\"، غضبا في مصر. وقد اعتذرت للأشخاص الذين رأوا أن الفيديو يحتوي على \"مناظر غير لائقة\". وقالت: \"لم أكن أتخيل أن كل هذا سيحدث، وأنني سأتعرض لمثل هذا الهجوم القوي من الجميع\". وتظهر المغنية في مقطع الفيديو وهي في فصل دراسي مع العديد من الشبان. وتقف أمام سبورة عليها عبارة \"فصل رقم 69\"، وتتناول التفاح والموز وبعض رقائق البطاطس بطريقة بها إيحاءات جنسية. ويتخلل المشهد صور لها بملابس داخلية. وقالت صحيفة اليوم السابع المصرية بعد تداول مقطع الفيديو إن \"شيما تقدم للشباب درسا في الرذيلة\". ويوم الاثنين، بعد يومين من اعتقالها، أمر مكتب النائب العام بتمديد احتجازها لمدة أسبوع، وفقا لما ذكرته صحيفة اليوم السابع. كما صدر أمر باعتقال القائمين على إخراج الفيديو. وخلال العام الماضي، أصدرت إحدى المحاكم المصرية حكما بالسجن لمدة ستة أشهر على ثلاث راقصات بعد إدانتهن بالتحريض على الفجور في مقاطع فيديو. وتواجه المغنية شيرين عبد الوهاب المحاكمة بتهمة \"نشر دعاية استفزازية\" بعدما ظهرت في مقطع فيديو لحفل موسيقي العام الماضي وهي تقول إن الشرب من نهر النيل قد يصيب بمرض البلهارسيا.", "doc2": "\"Videonun belə reaksiya doğuracağını gözləmirdim\", -Şimə öz Facebook səhifəsində yazıb. 25 yaşlı Şimə (Şəimə Əhməd) Misir polisi tərəfindən \"əxlaqsızlığa təhrik\" maddəsi ilə şübhəli qismində şənbə günü saxlanılıb. Buna səbəb onun \"Problemlərim var\" adlı musiqli videoklipdə çəkilməsi olub. Misir cəmiyyətinin əxlaq cərçivələrini aşan həmin video cəmiyyətdə etirazla qarşılanıb. Müğənni, videosu tamaşaçıların hisslərinə toxunduğuna görə onlardan üzr istəyib. \"Videonun belə reaksiya doğuracağını gözləmirdim\", -Şimə özünün Facebook səhifəsində yazıb. Videoda müğənni sinif otağında bir neçə gənc oğlanın əhatəsində və \"Sinif#69\" yazısı yazılmış məktəb lövhəsi qarşısında duraraq şəhvətli tərzdə alma, banan və çips kartof ləpələri yeyir. Bu videoya eləcə də onun alt paltar geyinməsi kadrları əlavə olunub. \"Şimə gənclərmizə əxlaqsızlıq dərsi verir\", - Yum əs-Səbə qəzeti video nümayiş olunduqdan sonra yazıb. Müğənninin bazar ertəsi günü həbsindən sonra dövlət prokuroru Şimənin həbsdə saxlanması müddətinin bir həftəyədək uzadılmasına göstəriş verib, Yum əs-Səbə qəzeti yazıb. Videonu çəkən rejissorun da həbs edilməsi barədə qərar çıxarılıb. Ötən il Misir məhkəməsi üç qadın rəqqasəni əxlaqsızlığı təşviq edən musiqi videosuna çəkildiklərinə görə, hərəsinə 6 aylıq həbs cəzası kəsib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39196046", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39207039", "doc1": "سي أي أي رفضت التعليق على إعلان ويكليكس. وقال الموقع في بيان له إن هذه المجموعة من الوثائق التي أطلق عليها إسم \"القبو 7\"، تعتبر أكبر مجموعة وثائق سرية تنشر حول وكالة الاستخبارات المركزية الأمريكية \"على الإطلاق\". وتتكون المجموعة الأولى، المسماة \"السنة صفر\"، 8,761 وثيقة تم الحصول عليها من قاعدة بيانات عالية الأمان في مركز الاستخبارات عبر الفضاء الإلكتروني بمقر الوكالة في لانغلي، ولاية فرجينيا. وأضاف بيان موقع ويكيليكس أن هذه الكمية الضخمة من المعلومات \"كانت على ما يبدو متوفرة لدى مجموعة من المتعاملين مع الإدارة الأمريكية سابقا ولدى مخترقين لشبكتها\" وأن أحد هؤلاء \"أمد ويكيليكس بجزء من هذا الأرشيف\". وتكشف الوثائق المسربة تفاصيل دقيقة حول طريقة عمل وكالة الاستخبارات الأمريكية في مجال مكافحة القرصنة الإلكترونية. وتشمل الوثائق المنشورة على موقع ويكيليكس تفاصيل حول الوسائل المتعددة التي تستخدمها وكالة الاستخبارات الأمريكية في ما يزعم الموقع أنها أسلحة إلكترونية، منها ما يستهدف الأجهزة والحواسيب المشغلة بأنظمة \"ويندوز\" و \"أندرويد\" و \"آي أو أس\" و \"أو أس أكس\" و \"لينكس\" وأخرى تستهدف موزعات الإنترنت. وقال جايك ويليامز، مؤسس شركة رانديشن إنفوسك، المتخصصة في مجال الأمان الإلكتروني، لوكالة أسوشييتد برس للأنباء، إن الوثائق المنشورة \"تبدو حقيقية\". وفي رد فعل أولي من وكالة الاستخبارات الأمريكية، قال المتحدث باسمها، جوناثان ليو، لبي بي سي \"نحن لا نعلق حول صحة أو محتوى وثائق استخباراتية مزعومة\". ويعتبر تسريب هذه الوثائق، إن تأكدت صحتها، اختراقا كارثيا جديدا لوكالات الاستخبارات الأمريكية، من طرف ويكيليكس والمتعاونين معه، الذين تمكنوا مرارا من الكشف عن كميات ضخمة من وثائقها ومعلوماتها السرية. مؤسس موقع ويكيليكس، جوليان أسانج، يقيم في مقر السفارة الإكوادورية في لندن منذ 18 يونيو/حزيران 2012 وقال مؤسس موقع ويكيليكس، جوليان أسانج، من مقر السفارة الإكوادورية في لندن، إن هناك \" خطرا انتشار كبير لتطوير الأسلحة الإلكترونية\" مضيفا أن نشر هذه التسريبات استثنائي من عدة أوجه، سياسية وقانونية وجنائية\" وأعلن موقع ويكيليكس أنه اضطر إلى تغيير موعد مؤتمر صحفي لأسانج بسبب تعرض بث الفيديو على الانترنت إلى \"هجمة\". وقال ويكيليكس إن غرضه من نشر هذه المعلومات هو فتح نقاش حول ما إذا كانت وكالة الاستخبارات الأمريكية قد تجاوزت الصلاحيات المخولة لها.", "doc2": "MKİ iddiaları təsdiq və ya təkzib etməyib İddia edilən kiber-silahlara, Windows, Android, iOS, OSX və Linux kompüterləri və internet yönləndiricilərə təsir edən zərərli proqramlar daxildir. Bəzi proqram təminatlarının daxildə inkişaf etdirildiyi deyilsə də, Böyük Britaniynın MI5 agentliyinin Samsung TV üçün bir casus proqramının hazırlanmasına kömək edib. MKİ-n sözçüsü detalları təsdiq etməyib. \"Biz güman edilən kəşfiyyat sənədlərinin həqiqiliyi və ya məzmunu ilə bağlı şərh vermirik,\" o deyib. Edward Snowden məlumat sızmasının həqiqiliyi haqqında tvit paylaşıb: Hələ də çap üzərində işləyirəm, lakin Wikileaks-n əldə etdiyi məlumatlar adi bir şey deyil. Həqiqətə bənzəyir. Böyük Britaniya Daxili İşlər Nazirliyinin sözçüsü şərh verə bilməyib. Wikileaks bildirib ki, detalları yayan mənbə, MKİ-n izləmə imkanlarını səlahiyyətindən daha artıq istifadə edib-etmədiyi müzakirə mövzusudur. Televizordan izləmə 2014-cü il iyun tarixli sənədlərə əsasən, Samsung-n F8000 seriyalı ağıllı televizorlarına, Weeping Angel kod adı verilib. Onlar \"saxta-söndürülmə\" rejimi qurublar ki, bu da istifadəçiləri ekranlarını söndürdüklərinə inandırır. Sənədlərdə göstərilib ki, təsirə məruz qalan televizorlar, gizli səs yazma funksiyasına malikdirlər. Belə ki, televizor yenidən qoşulduqda WI-Fİ əlaqəsi bərpa olunur və MKİ səsyazmanı internet vasitəsilə əldə edə bilir. \"Gələcək iş\" hissəsi altında, video görüntülərin çəkilməsi də mümkünlük kimi göstərilib. MKİ-n Samsung televizorları yaxınlığında baş verən danışıqlara qulaq asa bildiyi iddia olunur Samsung iddialara şərh verməyib. Apple hücumları Wikileaks həmçinin iddia edir ki, MKİ ötən ildən bəri, 24 Andorid \"sıfır-günləri\" - kodda əvvəldən bilinməyən təhlükəsizlik qüsurlarına verilən termin - arsenalı təsis edib. Onlardan bəzilərinin MKİ tərəfindən aşkarlandığı bildirilsə də, qalanlarını Britaniyanın GCHQ agentliyi və NSA və adı göstərilməyən üçün tərəflər ortaya çıxarıb. Samsung, HTC və Sony tərəfindən istehsal olunan qurğular, MKİ-ə Whatsapp, Signal, Telegram və Weibo və digər yazışma xidmətlərində yazılan mesajları oxumaq imkanı verib. Məlumatda, iPhone və iPad-ları hədəfləyən xüsusi MKİ qrupu haqqında da yazılıb. Bu, hədəfin yerini müəyyənləşdirmə, onların qurğusunun kamera və mikrofonun aktivləşdirmə və mesajları oxuma imkanları yaradacaq. Qrupa, GCHQ, NSA və FBI-dan əldə olunan iOS \"sıfır-günləri\" məlumatlarından istifadə icazəsi verilib. Digər iddialarda deyilir: Wikileaks bunun, MKİ-n kiber hücumları barəsində planlaşdırılan sızmalardan ilki kimi qələmə verib. Təhlil: Mark Ward, Texnologiya müxbiri Wikileaks təsisçisi Julian Assange, kiber-hücumun yayılma riskinin olduğunu deyib MKİ məlumatlar bazasında böyük informasiya kütləsi mövcuddur, ona görə də ağıllı televizorlar -barəsində çıxan xəbər təəccüblü olmadı. Adi tədqiqatçıların bənzəri hücumları bacardığını nəzərə alsaq, bu cür ağıllı dövlət orqanının daha artığını etmək iqtidarı adi haldır. Maraqlı olan isə bunun iPhone və Android mobil telefonlarında baş tutduğudur. Apple, iOS-in təhlükəsiz olması üçün dayanmadan işlədiyini bildirir və bu yaxınlarda Google da idarəetmə sistemini təhlükəsiz etmə üzərində işlədiyini elan etmişdi. Xəfiyyə agentlikləri üçün bu alətlərə giriş əldə etmək çox mühümdür. Çünki insanlar telefonlarını hər yerə aparırlar. MKİ-nə ən pis təsir edən şeyin, sıfır günlərinin ortaya çıxması və ziyanlı proqramların detallarının aşkarlanması ola bilər. Sıfır günləri artıq MKİ üçün bir müddət mümkün olmayacaq, lakin, heç şübhəsiz ki, onların, istifadəsiz və tətbiqə hazır başqa vasitələri var. Potensial olaraq ən çox narahatedici məqam odur ki, detalların yayılması, onları bədniyyətli insanlar üçün əlverişli edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39363775", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39378150", "doc1": "ما تطورات هجوم لندن؟ وولد مسعود البالغ من العمر 52 عاما باسم ادريان راسل في مقاطعة كنت جنوب لندن. ولم يخضع مسعود لأي تحقيقات من قبل الشرطة، لكن له تاريخا ج��ائيا في سجلاتها. وقتل في الهجوم الذي وقع الأربعاء الشرطي كيث بالمر (48 عاما) وعائشة فرادي وأمريكي يدعى كيرت كوكرن ثم توفي مسن يبلغ من العمر 75 عاما الخميس متأثرا بجراحه. وقد أعلن تنظيم الدولة الإسلامية مسؤوليته عن الهجوم. واعتقلت الشرطة البريطانية 8 أشخاص في لندن وبرمنغهام من بينهم 3 سيدات للاشتباه في تخطيطهم لشن اعتداءات إرهابية. وقالت الشرطة إن عمليات البحث والمداهمة مستمرة في مناطق عدة في انجلترا. ماي: العقيدة الإسلامية كانت مصدر إلهام منفذ هجوم لندن ووجهت وزيرة الداخلية البريطانية امبر رود رسالة إلى الحشد الذي اجتمع في ميدان الطرف الأغر بوسط لندن مساء الخميس قائلة \"نحن سننتصر\". وأضافت \"أثبتنا أننا مربطون ببعضنا، واليوم أظهرنا بالحضور هنا، والذهاب لأماكن عملنا واستعادة حياتنا الطبيعة أننا سنهزم الإرهابيين\". سير الأحداث وكان مسعود قد قاد سيارة على جسر ويستمنستر واقتحم الرصيف وأطاح بالمارة، مما أدى إلى إصابة العشرات. ثم طعن شرطيا فقتله، وتمكنت الشرطة من إطلاق النار عليه وقتله على الأرض داخل البرلمان. وقالت الشرطة البريطانية إنها لم تحصل على أي معلومات بشأن نية مسعود في تنفيذ الهجوم. ولكنه كان معروفا لدى السلطات بسبب سجله الإجرامي الذي يتضمن حوادث اعتداء وملكية سلاح. وكان حكمه القضائي الأول عام 1983 حين أدين بالتسبب بأضرار عامة، أما حكمه الأخير فكان عام 2003 بسبب ملكيته لسكين. ولم يحاكم مسعود بتهم مرتبطة بالإرهاب. واتضح أن السيارة المستخدمة في الهجوم استؤجرت من فرع شركة \"انتر برايز\" في مدينة برمنغهام. وعلمت بي بي سي أن مسعود أبلغ مسؤولي الشركة أنه يعمل مدرسا عندما استأجر السيارة ولكن وزارة التعليم قالت إن لا معلومات تثبت تسجيل مسعود كمدرس معتمد في أي من مدارس انجلترا. كيث بالمر، ضابط الشرطة الذي قتل، وعائشة فرادي لقيت حتفها في الهجوم وكان وزير الدفاع، سير مايكل فالون، صرح لبي بي سي في وقت سابق بأن \"الافتراض الذي نأخذ به هو أن الهجوم مرتبط بالإرهاب الإسلامي بشكل ما\". وأثنى على ضابط الشرطة، بالمر، الذي قتل في الهجوم، وهو زوج وأب يبلغ من العمر 48 عاما، وأحد أفراد الشرطة غير المسلحين، وقد عمل في فرقة حماية البرلمان والدبلوماسيين لمدة 15 عاما. وقد أوقف بالمر المهاجم ومنعه من دخول البرلمان، و\"ضحى بحياته من أجل الديمقراطية التي نعتز بها\"، بحسب ما ذكره سير مايكل لبي بي سي. وأضاف سير مايكل - عندما سئل عن حالة مدينة لندن - \"لندن بدأت تعود إلى نهجها الطبيعي. وقد رأي سكانها إرهابا مثل هذا من قبل، ولن يدعوه ينتصر\". الشرطة أغلقت المنطقة بعد وقوع الهجوم", "doc2": "Khalid Masood bıçaqla parlamentin binasına girməyə cəhd edərkən öldürülüb Hücum nəticəsində bir polis də daxil olmaqla 4 nəfər həlak olub. Masood özü isə parlament binasında polislər tərəfindən öldürülüb. Scotland Yard Metropoliten polisinin məlumatına görə, Londonun cənub-şərqində yerləşən Kent qraflığında doğulan Khalid Masood-un uşaqlıqda adı Adrian Elms olub. Son vaxtlar Masood Birmingham şəhərində yaşayıb. BBC-nin məlumatılna görə, son illər Luton şəhərində iki ünvanda yaşadığı ehtimal olunan Khalid Masood-un bir neçə adı olub. Martın 22-də Londonun Westminster körpüsündə avtomobillə səkidəki adamları vuran Masood yoldan keçənləri sıxışdırmağa başlayıb. Daha sonra əlində bıçaq olan Masood yaxınlıqdakı Parlament binasına doğru üz tutub. Westminster sarayı binası ərazisində polisə xəsarət yetirən Masood hadisə yerində polis atəşilə öldürülüb. İnsidentə görə məsuliyyəti özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma öz üzərinə götürüb. Masood-un icarə etdiyi avtomobil parlamentin yanında Mülkiyyətə ziyan və bıçaqdan istifadə BBC-nin əldə etdiyi məlumata görə, Masood hücum zamanı istifadə etdiyi avtomobili həftənin əvvəlində Birmingham şəhərinin şimalında yerləşən Enterprise şirkətindən icarəyə götürüb. Sənədləri doldurarkən peşə qrafasındakı boşluğa o, \"müəllim\" sözünü yazıb. Lakin BBC onun Britaniya dövlət məktəblərində heç vaxt müəllim işləmədiyini aydınlaşdırıb. \"Hyundai\" avtomobilini icarəyə götürən Masood bir saat sonra şirkətə zəng vuraraq artıq maşına ehtiyacı olmadığını bildirib. Westminester körpüsündə baş verən insidentə qədər nələrin baş verdiyi qaranlıq olaraq qalır. Polis Khalid Masood-un hücum baş verdiyi zaman araşdırılma altında olmadığını və onun hücum törətmək niyyətində olması barədə məlumatın olmadığını bildirib. \"Lakin buna baxmayaraq, Masood keçmişdə fiziki hücum, fiziki xəsarət törətmək, silah daşımaq və ictimai intizamı pozduğuna görə cəza alıb \"-deyə polisin məlumatında bildirilir. İlk dəfə Masood 1983-cü ildə mülkiyyətə qəsdən ziyan yetirdiyinə görə həbs cəzası alıb. O zaman onun 19 yaşı olub. Sonuncu dəfə isə, 2003-cü ildə bıçaqla hücuma görə məhkum olunub. Masood terrola bağlı cinayətlərdə heç vaxt ittiham olunmayıb. Böyük Britaniyanın baş naziri Theresa May parlament deputatlarına müraciətində hücum edənin Britaniyada doğulduğunu və \"bir müddət əvvəl təhlükəli terrorla bağlı istintaq obyekti\" olduğunu bildirib. \"O kənarda olan fiqurlardan idi. Bu istintaq çoxdan başa çatıb, hazırda o xüsisi xidmət orqanlaını maraqlandırmırdı. Onun hansısa niyyəti və sui-qəsdi hazırlaması barədə ilkin məlumatlar yoxdur\". Cavabsız əsas sual Theresa May hazırkı mərhələdə istintaqın təfərrüatı barədə məlumatsız olduqlarını və Masood-un hansı rol oynadığını bilmədiklərini qeyd edib. Lakin mümkün ssenarilər bunlardır: Ən böyüyü isə - o həmin əməliyyat zamanı həbs oluna bilərdi, amma sonradan ittiham qaldırılmadan buraxılıb. Sonuncu dəfə Khalid Masood 38-39 yaşında məhkum olunub. Bu isə gənc yaşlarından xırda cinayətlər edən insan üçün kifayət qədər gecdir. Bıçaqdan istifadə isə soyğunçuluqdan tutmuş, bəzilərinin iddia etdiyi kimi \"özünümüdafiə\"qədər bir çox cinayət niyyətindən xəbər verir. Bütün bunlar bizi başlıca suala doğru aparır, hansı ki cavabı hələ ki yoxdur: onun sonuncu hücumuna təkan verən nə olub?"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140513_ukraine_germany_fm_visit", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140513_steinmeier_ukraine", "doc1": "أحد النشطاء المسلحين في لوهانسك خلال دورية له. وكان النشطاء الموالون لروسيا في شرق أوكرانيا قد أعلنوا الاثنين منطقتهم دولة منفصلة، وعبروا عن رغبتهم في الانضمام إلى روسيا عقب الاستفتاء على الحكم الذاتي الأحد. ودعا قائد للانفصاليين في وقت سابق روسيا إلى \"ضم\" دونيتسك الواقعة في شرق أوكرانيا. أما السلطات في كييف، والولايات المتحدة، والاتحاد الأوروبي، فتقول إن الاستفتاء في دونيتسك، ولوهانسك غير قانوني. وكانت موسكو قد ضمت شبه جزيرة القرم في مارس/آذار عقب استفتاء هناك أثار الجدل. مواضيع قد تهمك نهاية وتخشى الحكومة الأوكرانية في كييف من النتيجة نفسها في دونيتسك، ولوهانسك، وأجزاء أخرى من جنوب البلاد. ودعت روسيا إلى \"تطبيق\" نتائج استفتاء الأحد. ولا يزال الانفصاليون المسلحون مسيطرين على كثير من مباني المكاتب الرسمية عبر شرق أوكرانيا. وأكد شتاينماير، الذي حضر اجتماع وزراء خارجية دول الاتحاد الأوروبي في بروكسل الاثنين، على اعتباره الاستفتاء غير قانوني، مضيفا \"لا يمكننا، ولا ينبغي، أن نأخذه على محمل الجد\". وقال المتحدث باسمه، مارتن شائفير، إن رحلة الثلاثاء تهدف إلى دعم إجراء حوار وطني تحت رعاية منظمة الأمن والتعاون في أوروبا. وقد أصدرت المنظمة لاحقا بيانا قالت فيه إن الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، يؤيد خطتها للطريق من أجل نزع فتيل الأزمة في أوكرانيا. وكان شتاينماير قد شارك في جهود دبلوماسية على مدى شهور بشأن الأزمة، بينما أجرت المستشارة الألمانية أنغيلا ميركل عدة محادثات هاتفية مع الرئيس بوتين. وأضاف وزراء الاتحاد الأوروبي 13 اسما جديدا وشركتين أخريين إلى قائمة عقوباتهم بسبب \"عرقلتهم أو تهديدهم\" لسيادة أوكرانيا. ومن بين من ذكرت أسماؤهم نائب أول كبير موظفي بوتين، وعمدة سلوفيانسك، التي أعلنت حكما ذاتيا من جانب واحد، وشركتان من شركات القرم. ويواجه أكثر من 60 شخصا حظرا للسفر من جانب الاتحاد الأوروبي، وتجميد حساباتهم المصرفية. واقترحت ألمانيا، وفرنسا، وبريطانيا مزيدا من العقوبات على روسيا، إذا عرقلت الانتخابات الرئاسية الأوكرانية المزمع إجراؤها في 25 مايو/أيار. شتاينماير يبذل جهودا دبلوماسية لحل الأزمة على مدى شهور. وجاء في بيان مشترك أن الاتحاد الأوروبي \"سيبدي اهتماما أكثر باتجاهات جميع الأطراف وسلوكهم إزاء إجراء انتخابات رئاسية نزيهة وحرة، عند تقرير الإجراءات المحتملة مستقبلا\". وكان الانفصاليون في دونيتسك، ولوهانسك قد قالوا إن 89 في المئة و96 في المئة، على التوالي، صوتوا لصالح \"حكم ذاتي\" في الاستفتاء. وأعلن النشطاء الموالون لروسيا في لوهانسك الاستقلال عقب انتهاء الاستفتاء هناك. وحث دينس بوشيلين، قائد جمهورية الشعب في دونيتسك، التي أعلنت لنفسها حكما ذاتيا من جانب واحد، موسكو على الاستماع إلى \"إرادة الشعب\". وقال إنه لا يدعو إلى تدخل روسيا عسكريا، لكن البلاد قد تحتاج قوات \"لحفظ السلام\". ولم ترد موسكو بعد على تعليقاته. ويعتقد حلف شمال الأطلسي أن نحو 40.000 جندي روسي موجودون قرب حدود أوكرانيا، وإن كانت موسكو قد قالت إنهم انسحبوا. الانفصاليون في لوهانسك أعلنوا \"جمهورية ذات سيادة\" عقب الاستفتاء. الجيش الأوكراني أنشأ نقاط تفتيش في لوهانسك، ومناطق أخرى من شرق البلاد.", "doc2": "Almaniya XİN rəhbəri Kiyevin Ukraynanın şərq regionları ilə dialoqunun qurulmasına səy göstərmək niyyətindədir. Almaniya diplomatiyasının başçısı ötən gün Avropa İttifaqı Xarici İşlər nazirlərinin Brüsseldə keçən görüşündə iştirak edərkən Ukraynanın şərqində keçirilmiş referendumların qeyri-qanuniliyini bir daha qeyd edib. “Biz bunu ciddi qəbul edə bimərik və etməməliyik”, Frank-Walter Steinmeier deyib. Onun sözçüsü, Martin Schaefer bu arada bildirib ki, Almaniya XİN rəhbərinin Kiyevə səfərinin məqsədi Ukraynada ATƏT-in dəstəyilə \"milli dəyirmi masaların\" keçirilməsinə yardım göstərməkdir. Bu təşəbbüsün məqsədi Kiyev rəsmiləri və Ukraynanın şərq regionlarının təmsilçiləri arasında dialoqun başlanmasına nail olmaqdır. Almaniya kansleri Angela Merkel ilə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında Ukrayna böhranı ilə bağlı aparılan mütəmadi telefon danışıqları ilə bağlı Almaniyanın Xarici İşlər naziri Frank-Walter Steinmeier Ukrayna böhranının diplomatik yollarla tənzimlənməsi istiqamətində son dövrlərdə fəallıq göstərməkdədir. Ötən həftə ATƏT Ukraynada böhranın tənzimlənməsini nəzərdə tutan \"yol xəritəsi\" təşəbbüsünü irəli sürmüşdü. Bazar ertəsi günü, mayın 12-də, ATƏT həmin xəritənin Ukraynanın şərqində keçirilmiş referendumlardan sonra yenilənmiş və gərginliyin azaldılması məqsədini daşıyan son variantının Rusiya prezidenti Vladimir Putin tərəfindən dəstəkləndiyini bildirmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41487616", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41489349", "doc1": "منظمو المسابقة هم الذين ألغوا اللقب وقد وضعت شوي إين سي المقطع على الإنترنت الأسبوع الماضي، متهمة فيه متشددي الروهينجا بالعمل على استمرار الاضطرابات. وفقدت ملكة جمال ميانمار - البالغة من العمر 19 عاما - لقبها الأحد عندما أعلن المنظمون أنهم ألغوا اللقب. وقالوا إنها انتهكت قواعد العقد، ولم تتصرف كنموذج يحتذى. ولكنهم لم يذكروا مقطع الفيديو الذي نشرته. لكن شوي إين سي ربطت الثلاثاء بين تجريدها من اللقب والفيديو. وقالت في بيان على صفحتها على موقع التواصل ا��اجتماعي فيسبوك، في إشارة إلى جيش إنقاذ رهينجا أركان \"نعم، أعدت شوي إين سي مقطع فيديو عن الإرهاب الذي جلبه المتشددون في جيش إنقاذ الروهينجا في ولاية راخين، لكن ذلك لم يكن سببا أبدا لحرمانها من الصورة اللائقة لها كمتسابقة\". وأضاف البيان أنها \"مضطرة باعتبارها مواطنة تنتمي لهذا البلد لاستخدام شهرتها في قول الحق علنا أمام الأمة\". وتقول ملكة الجمال في الفيديو المصور، الذي وضعته على صفحتها على فيسبوك الأسبوع الماضي، إن جيش إنقاذ الروهينجا \"يماثل أسلوب الخلافة\" في هجماته وأنها \"تجاوزت الحدود\". وتتهم شوي إين سي - التي كانت تتحدث بالإنجليزية - المتشددين ومؤيديهم بشن حملة إعلامية \"حتى يبدو مدبرو العنف والإرهاب - أنفسهم - وكأنهم هم المضطهدون\". ولم يتعرض الفيديو، الذي نشرته، للفظائع المنتشرة التي قيل إن الجيش الميانماري ارتكبها ضد أقلية مسلمي الروهينجا. وقال الجيش - الذي اتهم بارتكاب تطهير عرقي - إنه فقط يستهدف المتشددين. أكثر من 500 ألف روهينجي فروا إلى بنغلاديش وقد فر أكثر من 500 ألف روهينجي إلى بنغلاديش منذ أغسطس/آب. وقد اندلعت أحداث العنف في راخين في 25 أغسطس/آب عندما هاجم متشددون من جيش إنقاذ الروهينجا مراكز أمنية، وأدى هذا إلى شن الجيش حملة لملاحقتهم. وطال العنف القرويين في راخين والأقليات الأخرى، مثل الهندوس. ولكن المراسلين يقولون إن أكبر موجة من مهاجري الروهينجا وما يقولونه عن الانتهاكات التي ارتكبها الجيش تشير إلى أنهم تعرضوا أكثر من غيرهم للعنف.", "doc2": "Shwe Eain Si bu ilin əvvəlində \"Miss Grand Myanmar\" gözəllik kraliçası adına layiq görülmüşdü. Shwe Eain Si ötən həftə video dərc edərək, Rohinca silahlılarını iğtişaş törətməkdə ittiham edib. Təşkilatçıların elan etdiyinə görə, 19 yaşlı \"Miss Grand Myanmar\" titulundan bazar günü məhrum edilib. Onlar bildirib ki, Shwe Eain Si kontraktın şərtlərini pozaraq özünü rol modeli kimi aparmayıb. Təşkilatçılar onun video dərc etdiyini qeyd etməyib. Lakin çərşənbə axşamı Shwe Eain Si, video dərc etməsi ilə ondan adın alınması arasında bir bağlılığın oluğunu iddia edib. Onun Facebook səhifəsində dərc edilmiş məlumatda deyilir ki, \"Shwe Eain Si video hazırlayıb\" və həmin video Arakan Rohinca Qurtuluş Ordusu (ARQO) silahlılarının \"Rakxayn ştatına gətirdikləri terrordan bəhs edir\". \"Amma bu video, rol modeli adına xələl gətirən bir hərəkət kimi qiymətləndirilməməlidir\", - Shwe Eain Si-nin Facebook səhifəsində deyilib. Həmin yazıda eləcə də qeyd olunub ki, bir vətəndaş kimi, Shwe Eain Si nüfuzundan istifadə edərək \"ölkəsi barədə həqiqəti bəyan etməlidir\". Facebook səhifəsində ötən həftə dərc olunmuş videoda, gözəllik kraliçası \"xilafətvari hərəkat\" olan ARQO-nun hücumlarından bəhs edib. Onun videosunda Myanma ordusunun Rohinca müsəlmanları ilə qəddar davranması məsələsinə toxunulmayıb. Etnik təmizləmələr aparmaqda ittiham olunan Myanma ordusu yalnız silahlılara qarşı hücumlar keçirdiyini iddia edir. Avqust ayından bəri yarım milyonadək rohincalar Banqladeşə pənah gətirib. Facebook səhifəsində ötən həftə dərc olunmuş videoda, gözəllik kraliçası \"xilafətvari hərəkat\" olan ARQO-nin hücumlarından bəhs edib. Onun videosunda, Myanma ordusunun Rohinca müsəlmanları ilə qəddar davranması məsələsinə toxunulmayıb. Etnik təmizləmələr aparmaqda ittiham olunan Myanma ordusu yalnız silahlılara qarşı hücumlar keçirdiyini iddia edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-45186441", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-45185361", "doc1": "اتهم أردوغان الولايات المتحدة بأنها تسعى \"لطعن تركيا من الخلف\" وقال أردوغان \"إذا كان لديها (الولايات المتحدة) آيفون، فيوجد سامسونغ على الجانب الآخر\"، وذلك في إشارة إلى شركة أبل ومنافستها في كوريا الجنوبية. وفي الأسبوع الماضي، ضاعفت الولايات المتحدة الرسوم الجمركية على أنقرة بعدما رفضت تسليم قس أمريكي في السجون التركية. وتراجعت الليرة التركي��، التي تواجه بالفعل صعوبات، بنسبة 20 في المئة جراء الخطوة الأمريكية. وقال أردوغان إن تركيا تتخذ تدابير لتحقيق الاستقرار في الاقتصاد، وينبغي لها \"ألا تستسلم للعدو\" من خلال الاستثمار في العملات الأجنبية. ووصف وزير الخارجي الروسي، سيرغي لافروف، الذي يزور أنقرة حاليا خلال مؤتمر صحفي يوم الثلاثاء، العقوبات الأمريكية بأنها سياسة غير شرعية. واتهم الولايات المتحدة بالسعي إلى تحقيق ميزة تنافسية غير عادلة في التجارة العالمية. ماذا حدث للعملة التركية؟ خسرت الليرة التركية منذ يناير/ كانون الثاني أكثر من 34 في المئة من قيمتها أمام الدولار الأمريكية، الأمر الذي يدفع أسعار السلع اليومية نحو الارتفاع. ويشرف أردوغان على تدابير مواجهة مستويات زيادة التضخم والاقتراض، لكنه يصر على أن أزمة الليرة التركية هي نتاج \"حملة\" تقودها قوى غربية. ودعا من خلال كلمة بثها التلفزيون يوم الجمعة المواطنين الأتراك إلى استبدال ما لديهم من عملات أجنبية وذهب وشراء الليرة، ووصف ما يحدث بأنه \"حرب اقتصادية\". وتعهد البنك المركزي التركي بإمداد المصارف بسيولة نقدية. ويسعى وزير المالية التركي، وهو صهر أردوغان، إلى طمأنة نحو ألف مستثمر دولي من خلال مؤتمر عبر دائرة تلفزيونية مغلقة يوم الخميس. وقال مراسل بي بي سي للشؤون التركية، مارك لاوين، إن مقاطعة أردوغان قد تثير توترات أكبر مع الولايات المتحدة، وأن الأتراك سينتظرون بقلق رد فعل الرئيس الأمريكي دونالد ترامب. وصف الرئيس الأمريكي دونالد ترامب القس برونسون بأنه \"مؤمن بريء\" لماذا كل هذا التوتر بسبب قس؟ اتهم أردوغان الولايات المتحدة بالسعي إلى \"إخضاع تركيا من خلال التهديد بسبب قس\". وتصر الولايات المتحدة على أن القس أندرو برونسون، الذي يرعى كنيسة \"القيامة\" الصغيرة في مدينة إزمير، \"ضحية اعتقال مجحف\". ويقبع القس الإنجيلي، وهو من ولاية نورث كارولاينا، قيد الاحتجاز في تركيا منذ نحو عامين لاتهامه بالارتباط بحزب العمال الكردستاني المحظور وحركة جماعة كولن، التي تتهمها تركيا بتنظيم انقلاب فاشل في عام 2016. وقالت المتحدثة باسم البيت الأبيض، سارة ساندرز، إن الولايات المتحدة \"لا تجد دليلا على أن القس برونسون قد ارتكب خطأ\". ونفى برونسون تهم التجسس المنسوبة إليه، لكنه يواجه عقوبة قد تصل إلى حد السجن 35 عاما على الأقل إذا أدين بالتهم. ما هو التأثير عالميا؟ أثر الصراع بين تركيا والولايات المتحدة على عملات دول أخرى، من بينها الروبية الهندية، فيما يخشى مستثمرون من أن ينتقل اضطراب الليرة إلى دول نامية. وحثت الحكومة الهندية يوم الثلاثاء المواطنين على التحلي بالهدوء بعد تراجع الروبية إلى أدنى مستوياتها على الإطلاق أمام الدولار الأمريكي. وقد شهدت روسيا والبرازيل والأرجنتين وجنوب أفريقيا والمكسيك كذلك تراجع عملاتها الأسبوع الماضي. --------------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Prezident Erdoğan deyib ki, ABŞ \"Türkiyəni kürəyindən vurmağa\" çalışır. \"ABŞ-da iPhone varsa, o biri tərəfdə də Samsung var\", - Erdoğan deyib. Türkiyə ABŞ keşişini həbsxanadan buraxmağa imtina etdikdən sonra, ABŞ ötən həftə Türkiyənin polad və alüminium məhsullarına gömrük rüsumunu ikiqat artırıb. Türkiyənin zəifləmiş valyutası, lirə, sanksiyalardan sonra dəyərinin 20 faizini itirib. Prezident Erdoğan deyib ki, Türkiyə, öz iqtisadiyyatını sabitləşdirmək məqsədi ilə tədbirlər görür və xarici valyutaları almaqla \"düşmənə təslim olunmaq olmaz\". Ankarada səfərdə olan Rusiyanın Xarici İşlər naziri Sergey Lavrov çərşənbə axşamı mətbuat konfransında ABŞ sanksiyalarının qanunsuz olduğunu bildirib. O, ABŞ-ı özü üçün beynəlxalq ticarətdə qeyri-ədalətli rəqabət şəraiti yaratmaqda ittiham edib. Türkiyə lirəsinə nə olub? Yanvar ayından bəri Türk lirəsi dollara qarşı 34 faiz ucuzlaşıb, Türkiyədə gündəlik tələbat mallarının qiyməti isə bahalaşıb. Erdoğan bildirib ki, lirənin kəskin düşməsi xarici dövlətlərin apardığı \"kampaniyanın\" nəticəsidir. Cümə günü televiziya çıxışında o, Türkiyə vətəndaşlarını pul və qızıllarını Türk lirəsinə dəyişməyə çağıraraq deyib ki, Türkiyəyə qarşı \"iqtisadi müharibə\" aparılır. Son günlər ərzində dramatik tərzdə dəyər itirən Türk lirəsinin enişi hazırda səngiyib. Türkiyənin Mərkəzi Bankı bankları likvidliliklə təmin edəcəyini vəd edib. Erdoğanın kürəkəni - ölkənin Maliyyə naziri cümə axşamına təyin olunan telekonfransda 1000 xarici investoru sakitləşdirmək üçün təminatlar verməyə çalışacaq. BBC-nin Türkiyə üzrə müxbiri Mark Lowen qeyd edir ki, Erdoğanın boykot qərarı ABŞ ilə münasibətləri daha da gərginləşdirə bilər - türklər hazırda Trump-ın buna necə cavab verəcəyini gözləyirlər. Keşiş ətrafında bu mərəkə nədir? Prezident Erdoğan ABŞ-ı Türkiyəni \"keşişə görə hədələyib diz çökdürmək istədiyini\" bildirib. ABŞ təkid edir ki, Türkiyədə uzun müddət yaşayan İzmir kilsəsinin keşişi Andrew Brunson \"ədalətsiz və qərəzli olaraq həbs olunub\". Prezident Donald Trump keşiş Andrew Brunson-u \"təqsirsiz bir dindar adam\" adlandırır Şimali Karolina ştatından olan amerikalı keşiş PKK və 2016-cı ilin çevriliş cəhdində təqsirləndirilən Gülen hərəkatı ilə iddia edilən əlaqələrə görə 2 ilə yaxındır ki, Türkiyədə həbsdə saxlanılır. Ağ Evin mətbuat katibi Sarah Sanders deyib ki, ABŞ \"keşiş Brunson-un hərəkətlərində yanlışlıq görməyib\". Brunson casusluq ittihamını rədd edir, lakin təqsirli bilinərsə, 35 il müddətinədək azadlıqdan məhrum oluna bilər. Beynəlxalq əks-səda Türkiyə ilə ABŞ arasında gərginlik, Hindistan rupisi də daxil, digər ölkələrin valyutalarına da təsir göstərib. Ehtiyat edilir ki, Türk lirəsinin qeyri-sabitliyi inkişaf edən ölkələrin milli valyutalarına da təsir göstərə bilər. Çərşənbə axşamı rupinin dollara qarşı məzənnəsi bütün dövrlərin ən aşağı nöqtəsinə düşəndən sonra, Hindistan höküməti insanları təlaşa düşməməyə çağırıb, Ötən həftə ərzində Rusiya, Braziliya, Argentina, Cənubi Afrika və Meksikada da yerli valyutalar ucuzlaşıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/42136308", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42137707", "doc1": "الأمير هاري يعلن خطبته بممثلة أميركية وقال البيان \"يسر الأمير هاري الاعلان عن خطوبته\" وقد حصل على موافقة والدي ماركل. وسوف يتزوج الأمير هاري ماركل الربيع المقبل، ومن المقرر أن يعيشا في قصر كنسينغتون في لندن. وفي البداية لم يعلم بالخطوبة، التي حدثت في لندن، إلا الملكة و\"أعضاء مقربين آخرين من عائلته\". وأفاد بيان كلارنس هاوس بأن تفاصيل يوم الزفاف ستعلن \"فى الوقت المناسب\". وقالت المتحدثة باسم قصر باكنغهام إن الملكة ودوق إدنبرة أعربا عن \"سعادتهما بالخطيبين وتمنياتهما لهما بكل السعادة\". وقال الأمير وليام وكاثرين، دوقة كامبريدج، إنهما \"متحمسان جدا لهاري وميغان\" وأضافا: \"إنه لشيء رائع أن نتعرف على ميغان ونرى مدى سعادتها وهاري معا\". وقال والدا ماركل، توماس ماركل ودوريا راغلاند، إنهما \"سعداء بشكل كبير جداً\" لميغان والأمير هاري. وقالا \"إن رؤية ارتباطها بهاري، الذى يتسم بنفس الصفات، هو مصدر فرح عظيم لنا كوالدين\". ومن بين المهنئين أسقف كانتربري، جستين ويلبي الذي تمنى للثنائي \"سنوات طويلة معاً مفعمة بالسعادة والرضا\". كما هنأت رئيسة الوزراء تيريزا ماي، الأمير هاري وخطيبته وأعربت عن أمانيها لهما بسمتقبل سعيد. وكان الأمير هاري وماركل قد ظهرا بشكل علني للمرة الأولى كثنائي في سبتمبر/أيلول الماضي. وأثيرت ضجة إعلامية حينما كشفت وسائل الإعلام أن الأمير هاري يواعد النج��ة الأمريكية، وأن الاثنين التقيا ببعضهما البعض في يوليو/ تموز العام الماضي. ودفع الاهتمام الإعلامي الكبير بهذه العلاقة الأمير هاري لإصدار بيان هاجم فيه الصحافة لأنها عرّضت ماركل إلى \"موجة من الانتهاكات والمضايقات\". وقد شوهدا معا في حفل افتتاح ألعاب إنفيكتوس، وهو حدث رياضي دولي أقامه الأمير للجنود المصابين. وفي وقت سابق من ذلك الشهر، تحدثت الممثلة عن حبها لهاري للمرة الأولى، وقالت لمجلة \"فانيتي فير\" \"نحن سعداء حقا ونحب بعضنا البعض\". الأمير هاري ينتقد \"انتهاك\" الصحافة لخصوصية صديقته خطوبة الأمير هاري وميغان ماركل \"تكسر\" التقاليد الملكية البريطانية 'هذا وقتنا' وقالت ماركل إنهما يستمتعان بوقت \"خاص\" معا، مضيفة: \"أنا متأكدة من أنه سيكون هناك وقت سيتعين علينا فيه أن نقدم أنفسنا ونحكي قصصنا، لكن آمل أن يفهم الناس أن هذا هو وقتنا.\" ولم تكن ماركل، 36 عاما، اسما مألوفا في بريطانيا حتى وقت قريب، لكنها مشهورة في الولايات المتحدة بدور راتشيل زين الذي جسدته في المسلسل التليفزيوني الدرامي \"سوتس\" أو \"دعاوى قضائية\". ولدت ماركل في مدينة لوس أنجليس الأمريكية لوالد يعمل مديرا للإضاءة وأما تعمل أخصائية اجتماعية ومدربة لليوغا. التحقت ماركل بمدرسة ابتدائية خاصة قبل أن تدرس في الكلية الكاثوليكية للبنات، ثم تخرجت في وقت لاحق من كلية الاتصالات بجامعة نورثويسترن في عام 2003، وبعد ذلك اتجهت لمجال التمثيل.", "doc2": "WATCH: Harry and Meghan hold hands Taxt növbəsində beşinci yerdə olan şahzadə Harry xanım Markle-la gələn yaz aylarında evlənəcək və cütlük Kensington sarayında yerləşən Nottingham Cottage-də yaşayacaq. \"Bu sadə krallıq evliliyi deyil. Meghan Markle Britaniyanın Krallıq Ailəsinə fərqli ənənələr gətirir\", BBC-nin Krallıq müxbiri Daniela Relph yazır. \"O, amerikalıdır, aktrisadır, qarışıq irqdəndir və boşanıb. O, həmçinin müxtəlif insan haqları üzrə kampaniyaçıdır və evliliyinin onun ictimaiyət qarşısında çıxışlarını, xüsusilə cinsi bərabərlik üzrə apardığı işlərini məhdudlaşdırmasını istəmir.\" 2016-cı ildən bəri tanış olan cütlük bu ayın əvvəlində nişanlanıb. Rəsmi bəyanatda şahzadə Harry nişanını \"elan etməkdən çox şad\" olduğunu və xanım Markle-ın valideynlərinin razılığını aldığını deyib. Londonda keçirilən nişan barədə yalnız kraliça II Elizabeth və \"digər yaxın qohumların\" xəbəri olub. Şahzadə Charles-ın iqamətgahı Clarence House-un yaydığı bəyanatda, həmçinin bildirilir ki, toy barədə əlavə məlumat \"tezliklə bəyan ediləcək\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-44479015", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-44482542", "doc1": "وكُتبت هذه المذكرات بين شهر تشرين الأول/أكتوبر عان 1922 ومارس/آذار عام 1933 وتضم تأملاته في أسفاره في كل من آسيا والشرق الأوسط. . وتتضمن هذه المذكرات تعميمات جماعية سلبية ويصف أينشتاين فيها الشعب الصيني بأنه \"كادح لكنه قذر ومنبوذ\". وأضحى أينشتاين لاحقاً مدافعاً عن الحقوق المدنية في الولايات المتحدة واصفاً العنصرية بأنها \"مرض متفش لدى البيض\". وهذه هي المرة الأولى التي تنشر فيها هذه المذكرات كمجلد مستقل باللغة الإنجليزية. نظرية اينشتاين \"للسعادة\" تباع في مزاد بالقدس بـ 1.5 مليون دولار كشف فضائح و أسرار في حياة أينشتاين وقد نشرت دار نشر جامعة برينستون مذكرات أينشتاين التي جاءت تحت عنوان \"مذكرات أينشتاين عن رحلاته إلى آسيا وفلسطين وإسبانيا بين عامي 1922-1923. وسافر أينشتاين من إسبانيا إلى الشرق الأوسط عبر سيرلانكا التي كانت تدعى حينها سيلان ومنها إلى الصين واليابان. ووصف العالم الفيزيائي في مذكراته \"ميناء بور سعيد في مصر ورؤيته المشرقيين من كل صنف وكأنهم تدفقوا جميعاً م�� جهنم\"، بحسب ما وصفه المقال المنشور في صحيفة الغارديان. وأشار أينشتاين إلى رحلته في كولومبو في سيلان، واصفاً طريقة عيش \"السكان المحليين وسط قذارة وروائح كريهة منبعثة على أرض الواقع\"، مضيفاً أنهم \"لا يعملون كثيراً واحتياجتهم قليلة\". ووفقاً للغارديان، وصف الفيزيائي الشهير الأطفال الصينين بأنهم بـ \"فاقدي الإحساس ومتبلدين \"،مشيراً إلى أنه من المؤسف أن يحل الصينيون محل جميع الأجناس الأخرى. وأضاف أينشتاين في مذكراته أن الصين \"أمة شبيهة بالقطيع\" قبل أن يضيف أن هناك اختلافاً بسيطاً بين الرجال والنساء الصينين، متسائلاً إذا كان بإمكان الرجال الصينين الدفاع عن أنفسهم من جاذبية النساء القاتلة\". ---------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Albert Eynşteyn yeni çap olunmuş gündəliklərini ötən əsrin 20-ci illərində yazıb Gündəlik 1922-ci ilin oktyabr və 1923-cü mart aylarında Asiya və Yaxın Şərqə səyahət vaxtı yazılıb. Alim öz qeydlərində geniş və mənfi ümumiləşdirmələrə yol verir. Onlardan birində, çinliləri \"zəhmətkeş, çirkli və küt insanlar\" adlandırır. Həyatının sondakı illərində insan hüquqlarının müdafiəsinə səsləyən alim irqçiliyi \"ağdərili insanların xəstəliyi\" kimi təsvir etmişidi. Gündəliklər ingilis dilində ayrıca bir toplum kimi ilk dəfədir ki, çap olunur. Eynşteyn İspaniyadan Yaxın Şərqə, Şri Lanka, Çin və Yaponiyaya səfər edib. Misirin Port-Səid şəhərinə gələn alim mallarını satmaq üçün gəminin göyərtəsinə qalxan levantin satıcıları \"cəhənnəmdən çıxmışlar\" kimi təsvir edir. O, həmçinin Şri Lankada yaşadığı təəssüratları ilə də bölüşür. \"Onlar inanılmaz üfunət və çox çirkab içində yaşayır, az işləyir, ehtiyacları da azdır\". Eynşteyn səyahətə xanım Elsa ilə birlikdə çıxmışdı Guardian qəzetindəki məqalədə deyilir ki, məşhur fizikin ən sərt ifadələri çinlilələ aiddir. O, çinlilərin uşaqlarının \"ruhsuz və küt\" olduğunu yazır. Alimin sözlərinə görə çinlillər \"bütün başqa irqləri sıxışdırıb onların yeriniə tutarsa\" bu üzücü olacaq. Çinliləri \"insanlardan daha çox avtomatlara\" bənzədən alim onları \" qəribə və sürüsayağı millət\" olduğunu yazır. Necə olur ki, onların \"kişiləri qadınların ölümcül cazibəsindən\" \"qorumaq iqtidarında\" deyillər, Eynşteyn sual deyir. Elm və humanizm sahəsində tanınmış alim, 1933-cü ildə Adolf Hitler və Nasist Partiyasının hakimiyyət başına gəlməsindən sonra doğma Almaniyanı tərk edərək ABŞ-da mənzillənmişdir. 1946-cı ildə Pennsylvania Universtitetində çıxış edən yəhudi alim, irqçiliyi \"ağdərili insanların xəstəliyi\" kimi səciyyələndirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40392801", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40379700", "doc1": "تخضع قطر منذ أكثر من أسبوعين لمقاطعة دبلوماسية وحصار وعقوبات اقتصادية غير مسبوقة في منطقة الخليج وقال مدير مكتب الاتصال الحكومي في قطر، سيف بن أحمد آل ثاني، في تصريح نقلته وكالة الأنباء القطرية(قنا) إن المطالب \"غير واقعية و \"تهدف للحد من سيادة قطر\". وكانت المملكة العربية السعودية والإمارات العربية المتحدة ومصر والبحرين فرضت حصارا وعقوبات اقتصادية شديدة على قطر متهمة إياها بدعم الإرهاب. ومن بين مطالب هذه الدول إغلاق شبكة الجزيرة الإعلامية والقنوات التابعة لها التي تمولها الحكومة القطرية. ووصفت الجزيرة المطالبة بإغلاقها بأنها محاولة \"يائسة لإسكات الإعلام الحر والموضوعي في المنطقة\". وتخضع قطر منذ أكثر من أسبوعين لمقاطعة دبلوماسية وحصار وعقوبات اقتصادية غير مسبوقة في منطقة الخليج، ما دفع تركيا وإيران إلى تقديم المزيد من شحنات المواد الغذائية والبضائع الأخرى لمساعدة قطر في تجاوز تأثيرات المقاطعة. وتنفي قطر الاتهامات الموجهة إليها بدعم وتمويل الإرهاب وزعزعة السلم والاستقرار الإقليمي. تتهم الدول الأربع شبكة الجزيرة بتوفير منصة للحركات الإسلامية وطالبت الدول الأربع قطر أيضا بتقليص علاقاتها مع إيران وإغلاق قاعدة عسكرية تركية في قطر وأمهلتها عشرة أيام لتلبية هذه المطالب تنتهي يوم الجمعة المقبل. وقال وزير الدولة الإماراتي للشؤون الخارجية، أنور قرقاش، السبت إذا لم تقبل قطر بمطالب الدول المقاطعة فإن \"البديل لن يكون التصعيد بل الفراق\". وشدد قرقاش في حديث للصحفيين في دبي على أنه لا تزال للدبلوماسية الأولوية في حل النزاع، مضيفا أن قدرات الوسطاء قد قوضت بسبب تسريب المطالب. وتتبنى الكويت، التي سلمت المطالب إلى قطر، مبادرة وساطة بين أطراف النزاع في الأزمة الخليجية، وقد عبرت الخارجية القطرية في بيان عن شكرها \"لمساعي دولة الكويت الشقيقة الهادفة إلى تجاوز الأزمة الراهنة\". وعلى الرغم من العلاقات المتوترة مع السعودية، عبر كل من قطر وإيران في بيانات منفصلة عن دعمهما لها بعد \"التفجير الانتحاري\" الذي وقع في منطقة قريبة من الحرم المكي. وقال بيان الخارجية القطرية إنها تعبر عن \"تضامنها مع الشقيقة المملكة العربية السعودية\". ماذا قالت الحكومة القطرية؟ وقال متحدث باسم الحكومة القطرية إن حكومة بلادة تدرس قائمة المطالب للرد عليها. وقد دعا وزير الخارجية الأمريكي، ريكس تيلرسون، الأربعاء الماضي إلى أن تكون مطالب جارات قطر \"معقولة وقابلة للتنفيذ\". وأشار مدير مكتب الاتصال الحكومي القطري في تصريحاته إلى دعوة تيلرسون التي \"طالب فيها دول الحصار بأن تقدم مطالب منطقية وقابلة للتنفيذ، وكذلك تصريح وزير الخارجية البريطاني بوريس جونسون الذي اكد على ضرورة ان تكون طلبات دول الحصار واقعية ومتوازنة\" مشددا على أن الطلبات \"التي نقلتها وسائل الإعلام لا تتسق مع تلك المعايير\". ما هي أبرز المطالب الخليجية لحل الأزمة مع قطر؟ واضاف أن هذه المطالب تؤكد أن \"الحصار ليس لمحاربة الإرهاب بل للحد من سيادة دولة قطر والتدخل في سياستها الخارجية\". وقالت قناة الجزيرة في بيان \"نؤكد على حقنا في ممارسة صحافتنا المهنية من دون الرضوخ لأي ضغط من أي حكومة أو سلطة\". ما تأثيرات الحصار على قطر؟ تأثرت منافذ واردات قطر الرئيسية - البرية مع المملكة العربية السعودية والبحرية مع الامارات العربية المتحدة التي تمر بموانئها شحنات البضائع المتوجهة الى قطر- بالحصار المفروض عليها من هذه الدول التي أغلقت أيضا مجلاتها الجوية بوجه حركة الطيران القادمة من قطر والمتوجهة اليها. وقد تمكنت هذه الدول الخليجية الصغيرة والغنية حتى الآن من تجنب الانهيار الاقتصادي بإيجاد طرق بديلة. وتقول وكالة رويترز للأنباء إن المواطنين القطريين الذين يعيشون في دول الجوار وعائلاتهم قد تضرروا كثيرا بسبب الانذارات التي وجهت اليهم لمغادرة هذه الدول. من يساعد قطر؟ تُجهز تركيا قطر بالمواد الغذائية وبضائع أخرى جوا منذ بدء الحصار عليها، وقد أرسلت أول شحنة من هذه المواد هذا الأسبوع. وقد تضاعفت الصادرات التركية إلى قطر ثلاث مرات عن مستوياتها السابقة لتصل إلى 32.5 مليون دولار منذ بدء العقوبات، بحسب تصريح وزير التجارة والجمارك التركي، بلند توفنكجي، الخميس. وصول نحو 20 عسكريا تركيا وخمس عربات مدرعة إلى قطر الخميس ونُقل عن وزير الاقتصاد التركي، نهاد زيبكجي، قوله إن 105 طائرات محملة بالتجهيزات قد ارسلت إلى قطر، بيد أن التجهيزات المحمولة جوا لن تكون أمرا ��ستداما على المدى الطويل. وقد أُنشئت القاعدة العسكرية التركية في قطر بموجب الاتفاقية الموقعة بين البلدين في عام 2014. وقد وصل نحو 20 عسكريا تركيا وخمس عربات مدرعة إلى قطر الخميس، بحسب صحيفة حريت التركية لينضموا إلى نحو 90 عسكريا آخرين في القاعدة التركية. ونقلت وكالة رويترز عن وزير الدفاع التركي، فكري إشيق، قوله إن أي مطلب بإغلاق القاعدة سيمثل تدخلا في العلاقات بين تركيا وقطر. وتسلمت قطر ايضا بضائع وتجهيزات من إيران التي ترسل 1100 طن من الفواكه والخضروات يوميا عبر البحر، بحسب وكالة فارس الإيرانية للأنباء. كما فتحت إيران مجالها الجوي للرحلات القادمة من قطر. بعد منعها من استخدام المجالات الجوية للسعودية والبلدان الأخرى المقاطعة لها. أين تقف الولايات المتحدة من كل ذلك؟ وزير الخارجية الأمريكي، ريكس تيلرسون، يدعو إلى أن تكون مطالب جارات قطر \"معقولة وقابلة للتنفيذ\" يقول مراسلون إن واشنطن، التي تحاول حل الخلاف الخليجي، تشعر بالإحباط بسبب المدة التي استغرقتها السعودية والدول المقاطعة لقطر لتسليم قائمة رسمية بشأن مطالبها. وقالت المتحدثة باسم وزارة الخارجية الأمريكية، هيثر ناورت، على حسابها الرسمي بتويتر إن وزير الخارجية يدعم الوساطة الكويتية لإنهاء \"الخلاف المستمر\" داخل مجلس التعاون الخليجي، كما أنه يأمل في إيجاد حل سريع للأزمة. وقد وصف المتحدث باسم البيت الأبيض، شون سبايسر، الجمعة الأزمة بين قطر وبعض الدول العربية بأنها قضية عائلية. قال سبايسر متحدثا للصحفيين في واشنطن : \"نعتقد أن هذه قضية عائلية، وعلى الدول المعنية حل الأزمة بينها. إذا أرادوا منا تسهيل المحادثات بينهم سنفعل، وإلا فإنهم سيحلون الأزمة لوحدهم\". وقد اتخذ الرئيس الأمريكي دونالد ترامب موقفا متشددا ازاء قطر، متهما إياها بأنها ممول للإرهاب \"على مستوى عال\". وتمتلك الولايات المتحدة أكبر قاعدة عسكرية لها في الشرق الأوسط في قطر، كما أن جميع الدول المقاطعة لقطر تعد من الحلفاء المقربين لها.", "doc2": "Qətər böhranı Körfəz bölgəsində son onilliklərin ən kəskin böhranı sayılır Səudiyyə Ərəbistanı, Misir, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Bəhreyn Al Jazeera dövlət yayım şirkətinin bağlanmasını tələb edirlər. Qətərdən, həmçinin İranla əlaqələrin azaldılması və Türkiyə hərbi bazasının bağlanılması istənilir. Buna 10 gün möhlət verilib. Qətər terrorçuluq və regionda qeyri-sabitlik yaratmaqla bağlı ittihamları rədd edir. Ölkə iki həftədən artıqdır ki, misli görünməmiş diplomatik və iqtisadi təzyiqlərə məruz qalır. Bu Körfəz bölgəsində son onilliklərin ən kəskin böhranı sayılır. Qətərdən bu tələblərə dərhal cavab gəlməyib, lakin Xarici İşlər Naziri Şeyx Mohammed bin Abdulrahman al-Thani bundan əvvəl bildirib ki, cəza tədbirləri ləğv edilənə qədər danışıqlar aparılmayacaq. O, həmçinin ölkəsinin \"hər hansı terror təşkilatını\" dəstəkləməsi iddialarını təkzib edib. Al Jazeera ən böyük beynəlxalq televiziya və radio yayımçılarındandır Digər tələblər nədir? Siyahının surətini əldə edən olan Associated Press informasiya agentliyinin yaydığı məlumata görə, Qətər həm də bunları etməlidir: Dörd ölkənin birindən olan anonim rəsmi Reuters xəbər agentliyinə bildirib ki, Qətərdən özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma, əl-Qaidə və Livanın Şiə yaraqlı qrupu Hizbullah ilə əlaqələrin kəsilməyi də istənilib. AP tərəfindən görülmüş sənədə əsasən, Qətərdən İranda diplomatik vəzifələri bağlamaq, İranın elitar İnqilab Qvardiyasının üzvlərini xaric etmək və İranla ticarəti yalnız ABŞ sanksiyalarına uyğun olaraq həyata keçirmək də istənilib. Ərəb ölkələrində çox izlənilən Al Jazeera-nın bağlanılmasının tələb edilməsi Fars körfəzi ölkələri və Səudiyyə Ərəbistanının yaxın müttəfiqi olan Misirlə əlaqələndirmək olar. Misir televiziya və radio yayımları şirkətini İslamçı hərəkatlar üçün platforma təmin etməkdə və yadfikirliliyə dəstək olmaqda günahlandırıb. Al Jazeera bu ittihamları rədd edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43462353", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43456882", "doc1": "وتسهم هذه الأجهزة في جذب انتباه الطفل على نحو يراه الأباء المشغولون بأداء المهام إيجابيا، فضلا عن كونها تعد مصدرا جذابا للمحفزات الحسية لدى الأطفال، لكن هل يعني ذلك أن الأطفال لا يطورون المهارات الحركية الدقيقة التي يحتاجون إليها لأداء عملية الكتابة بخط اليد؟ رصدت سالي باين، مديرة في مجال العلاج الوظيفي بطب الأطفال بمؤسسة \"قلب إنجلترا\"، أدلة على ذلك. وقالت لصحيفة \"الغورديان\" البريطانية إن :\"أطفال المدارس لا يستطيعون الإمساك بالقلم الرصاص لأنهم يفتقدون إلى مهارات الحركة الرئيسية\". وأضافت :\"حتى تكون قادرا على الإمساك بالقلم وتحريكه، تحتاج إلى تحكم قوي في عضلات الأصابع\". وقالت :\"يحتاج الأطفال إلى فرص كثير لتطوير هذه المهارات\". تحتاج تنمية المهارات الحركية اللازمة للكتابة إلى اللعب في عالم الواقع وأنحت باين باللائمة على تسلل الحاسبات اللوحية والهواتف الذكية إلى حياة الأطفال وهو ما أسهم في إعاقة قدرة الأطفال على الإمساك بالقلم. وقالت :\"ما أسهل أن تعطي طفلا آي باد بدلا من تشجيعه على أداء لعبة تبني العضلات مثل بناء أشكال بالمكعبات أو القص واللصق أو تكوين أشكال دمى بالحبال\". وتشير إحصاءات من هيئة تنظيم وسائل الإعلام والاتصالات في بريطانيا \"أوفكوم\" إلى أن أكثر من نصف الأسر في بريطانيا تمتلك حاسبات لوحية، وتزداد النسبة إلى 76 في المئة فيما يتعلق بالهواتف الذكية. وقالت جين ميدويل، طبيبة مشاركة في حملة \"أكتب مستقبلك\" التي تدعم أهمية الكتابة بخط اليد، إن تسلل الأجهزة إلى المنازل يعني \"حرمان بعض الأطفال من اللعب بالقلم كما اعتادوا\"، كما تتغير عادات الآباء أيضا. لكنها لا تعتقد في وجود صلة بين الحاسب اللوحي وافتقاد المهارات الحركية. وقالت :\"ليست لدينا دراسات تقول إن استخدام حاسب لوحي يعني إمكانية استخدام الشاشة وليس استخدام القلم للكتابة بخط اليد، ولا نعلم إن كان يوجد نقص في الأقلام في المنازل أم لا\". وتتعامل ميليسا برونتي، محاضرة في مجال العلاج الوظيفي ونائبة رئيس الجمعية الوطنية للكتابة بخط اليد، بحرص شديد عند الربط بين استخدام الحاسب اللوحي والهاتف الذكي ومهارات الكتابة باليد. وتقول :\"توجد عوامل أخرى مثل الهجاء وتطوير اللغة، وأيضا قدر مشاركة الأطفال في الكتابة بخط اليد في الحضانة أو مرحلة قبل المدرسة وكيفية الكتابة في المدرسة\".", "doc2": "Bəzi valideynlər üçün bu cür müasir cihazların uşaqların diqqətini cəlb etməsi xoş bir üsul kimi görünür və hesab edirlər ki, bu, uşaqların zehni inkişafında müsbət rol oynayır. Amma bu cihazlar uşaqların qələmlə yazmağı tələb edən həssas hərəkətlərə malik olmalarının qarşını almırmı? Milli Səhiyyə Xidmətinin İngiltərənin Ürəyi Trestinin baş pediatrik terapevti Sally Payne bunun həqiqət olduğunu göstərən dəlilləri gördüyünü deyib. Həmçinin oxuyun: Guardian qəzetinə müsahibəsində o deyib ki: \"Məktəbə başlayan uşaqlara qələm verilir, lakin onlar qələmi tutmaq üçün lazım olan fundamental hərəkətlərə malik olmurlar.\" \"Qələmi tutub onu tərpətmək üçün barmaqlardaki incə əzələlərin həssas hərəkətini bacarmaq lazımdır.\" \"Bu qabiliyyətə malik olmaq üçün uşaqlara çoxlu imkanlar lazımdır\", o əlavə edib. Xanım Payne uşaqların qələmdən istifadə etmə bacarığının itməsində smartfonlarla planşetləri təqsirləndirib. \"Uşaqlara oyuncaqlarla oynamaq, kağız kəsib yapışdırmaq, ip və digər oyuncaqları dartmaq kimi əzələləri inkişaf etdirən oyunlarla məşğul olmaq əvəzinə onlara iPad vermək daha asandır\", o deyib. Bir neçə il əvvəl bir yaşlı qızın bir jurnaldan planşet kimi istifadə etmə sosial şəbəkələrdə yayılaraq məşhurlaşmış və uşaqların təbii şəkildə rəqəmsal dövrə alışdığı kimi şərh edilmişdi. Qələmlə yazmaq barmaqlardaki incə əzələlərin həssas idarəsini tələb edir Britaniyanın yayım nizamlayıcı təşkilatı ölkədə evlərin yarısından çoxunda bir planşet, evlərin 76 faizində isə smartfonların olduğunu deyib. Dr Jane Medwell əlyazmanın təşviqi ilə məşğul olan Write Your Future Campaign-in (Gələcəyini Yaz Kampaniyasının) üzvüdür. O deyib ki, evlərdə bu cür cihazların yayılmasının nəticəsi odur ki, \"uşaqların qələmlərdən istifadə edərək oynamağa əvvəlki qədər imkanları olmur\". Hətta valideynlərdən öyrənilən vərdişlər də dəyişir. \"Uşaqların ilk gördüyü valideynin smartfonla ismarıc yazmasıdır. Keçmişdə uşaqlar görürdülər ki, valdieynlər, məsələn, alınacaq ərzaqların siyahısını qələmlə yazırlar. Bu səbəbdən uşaqların erkən yazı və oxuma təcrübəsi dəyişib\", Dr Medwell izah edib. Lakin o hələ planşetdən istifadənin əllə hərəkətlərə böyük təsir göstərməsinə dair iddiaları əsaslandırmaq üçün kifayət qədər dəlil olmadığını düşünür. \"Bizdə planşetdən istifadə etməyin qələmi tutmaq bacarığının inkişafına mane olduğunu göstərən araşdırma yoxdur. Biz hətta evlərdə əvvəlki dövrlə müqayisədə daha az qələmlərin olub-olmadığını bilmirik\", o deyib. Lakin əlyazısının mühüm olduğunu göstərən dəlillər mövcuddur. 2005-ci ildə Aix-Marseille universitetində bir nevroelm laboratoriyası üç və beş yaş arasında olan 76 uşağı iki qrupa bölüb - bir qrup qələmlə yazıb, digəri isə kompüterlə. Sınaq nəticələri göstərib ki, qələmlə məktub yazan uşaqlar hərfləri kompüterdən istifadə edən uşaqlardan daha tez və dəqiq öyrənib-tanıya biliblər. 2016-cı ildə Psychogical Science (Psixoloji Elm) jurnalında dərc olunan bir araşdırma göstərib ki, TED tədbirlərində qələmlə qeydlər aparan tələbələr qeydlərini seçərək, kompüterlə qeyd aparan tələbələr isə daha çox deyilənləri tam şəkildə yazmağı üstün tutublar. Hər iki qrup tarixlər kimi faktları yadda saxlasa da, qələmlə qeyd aparan tələbələr ideyalara dair sualları daha dəqiqliklə yadda saxlayıblar. Daha gənc uşaqlar üçün isə qələmlə yazmağın böyük xeyri var. \"Planşet və smartfonlarda çoxlu faydalı şeylər var, lakin uşaqlara adi savadı inkişaf etdirən dünya da lazımdır\", Dr Medwell deyib. \"Məktubu necə hazırlamaq lazımdır, mürəkkəb hərəkətləri necə etmək lazımdır. Bunun üçün məşq etmək lazımdır və bu, uşaqlara oxumağı və yazmağı öyrətməkdə kömək edir\", o əlavə edib. Terapiya müəllimi və Britaniyanın Milli Əlyazma Assosiasiyasının sədr müavini Dr Mellissa Prunty planşet və smartfon istifadəsilə əlyazısı bacarığı arasında əlaqənin olub-olmaması sualına ehtiyatla yanaşır. \"Yazılış qaydaları və dilin inkişafı kimi digər faktorlar da var, lakin bununla yanaşı uşaqların baxça və məktəbdə nə qədər əlyazma ilə məşğul olmaları üçün ayırdıqları vaxtın da təsiri var\", Dr Prunty deyib. Onun klinikasına gələn əlyazma çətinlikləri olan uşaqların, adətən hansısa başqa bir problemi olur. Bunlardan biri koordinasiya inkişafı pozuntusu (Developmental Coordination Disorder) və ya dyspraxia xəstəliyidir. \"Terapevtlərin indi rastlaşdıqları hallarda, uşaqların çoxunda əlyazma ilə çətinliklərə səbəb olan digər problemlər aşkar olunmur\", o deyib. \"Bu maraqlı bir müşahidə olsa da, araşdırma baxımından texnologiyanın ümumiyyətlə həssas əzələ hərəkətlərinə mane olub-olmadığını və bunun əlyazma qabiliyyətinə təsiri olub-olmadığını bilmirik.\" Bəzi ölkələrdə rəqəmsal cihazlarla yazmaq ənənəvi əlyazma formalarından üstün tutulmağa başlayıb 2015-ci ildə Finlandıya əlyazma dərslərini məcburi dərs kateqoriyalarından çıxaran ilk ölkələrdən biri oldu. Buna səbəb rəqəmsal dövrdə klaviaturadan istifadənin indiki nəslə daha faydalı olmasının tanınması idi. Hindistanda da məktəblər bitişik əl yazı dərslərini tərk edib, daha sadə və aydın yazı formasını qəbul ediblər. Bunun tam əks nümünəsi olaraq, 2017-ci ildə ABŞ-ın Illinois ştatı şagirdlərə bitişik əlyazma öyrənməyi məcbur edən qanun qəbul edib. Biz həqiqətən də, əvvəlki qədər qələmlə yazmırıq. 2014-ci ildə keçirilən bir araşdırma böyüklərin üçdə brinin altı ay müddətinə qələmlə heç nə yazmadıqlarını göstərib. Lakin təhsilə gəldikdə əlyazma qabiliyyəti hələ də dəyərlidir. \"Hazırda əlyazma məktəbdən universitetə qədər yazılışın əsas tətbiq olunan üsuludur və uşaqların malik olmağa məcbur olduqları bacarıqdır\", Dr Prunty deyib. \"Əgər əlyazmada çətinliklər varsa, bu yazılış forması, qrammatik qaydalar və ideyaların yaradılması kimi digər sahələrədə mənfi təsir göstərə bilər\", o əlavə edib. Lakin nənə babalarımızın istifadə etdikləri mürəkkəb bitişik əlyazma formasına gəldikdə, Dr Medwell bu yazı formasının faydaları barədə o qədər də əmin deyil. \"Uşaqlara səmərəli yazı forması lazımdır. Bu o deməkdir ki, hərflərin \"düzgün\" hərəkətlərlə yazılması vacibdir ki, bunu düşünmədən edə bilsinlər\", o izah edib. Lakin o əlavə edib ki, mürəkkəb bitişik əlyazma formalarının əlyazma qabiliyyətini inkişaf etdirməsinə dair heç bir dəlil mövcud deyil. Əksinə, o qeyd edib ki, bəzi hallarda texniki baxımdan bu əlyazı forması ilə çətinlik çəkən uşaqları belə yazmağa məcbur etmək onların inkişafına \"əks təsir\" göstərə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports/2015/06/150617_fifa_corruption_swiss_banks", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43061664", "doc1": "لم يستبعد لوبر المحامي العام التحقيق مع رئيس فيفا سيب بلاتر. وقال مايكل لوبر إن البنوك سجلت 53 حادثة لغسيل أموال محتملة خلال التحقيقات التي جرت لاستضافة منافسات كأس العالم لعامي 2018 و2022. وأضاف أنه أبلغ عن \"العلاقات المصرفية المشتبه بها\"، طبقا للقواعد المعمول بها في مكافحة غسيل الأموال. ويقول لوبر إن تحقيقاته بشأن فساد فيفا، التي قد تفضي إلى إعادة فتح عملية التنافس على تنظيم كأس العالم لعامي 2018 في روسيا، و2022 في قطر، \"معقدة\"، وستستغرق وقتا. وأضاف - خلال حديثه في بيرن لأول مرة علنا عن التحقيق - أنه لا يستبعد التحقيق مع رئيس فيفا، سيب بلاتر، والأمين العام، جيروم فالكي، كجزء من القضية. مواضيع قد تهمك نهاية وقال لوبر إن الملاحقة القضائية مستمرة، وستستغرق وقتا، وسيكون لها تبعات دولية، وإن على عالم كرة القدم أن يتحلى بالصبر، إذ إن التحقيق - بطبيعته - سيستغرق أكثر من الـ\"90 دقيقة\" المعروفة في عالم الكرة. وتواجه فيفا ادعاءات بفساد مستشر عقب دهم الشرطة السويسرية لفندق في زيورخ - حيث يقيم مسؤولو الاتحاد الدولي - وقبضت على سبعة من أعضاء اللجنة التنفيذية الشهر الماضي. واحتجز السبعة بناء على طلب من وزارة العدل الأمريكية، التي اتهمت 14 مسؤولا حاليا وسابقا في فيفا بتهم \"فساد متفش ومنتظم ومتجذر\". هذه أول مرة يتحدث فيها المحامي العام السويسري أمام الصحفيين عن القضية. وجاءت التهم بعد تحقيق كبير أجراه مكتب التحقيقات الفيدرالي الأمريكي. وحتى الآن لم يكشف الكثير عن التحقيقات السويسرية. ورفض لوبر مناقشة أي جدول زمني محدد للقضية التي تستهدف ما ارتكب جنائيا من \"سوء إدارة، وغسيل أموال\" في ملفي كأس العالم لعامي 2018 و2022. وإذا أثبت المحققون السويسريون تبادل رشا في المنافسة على البطولتين، فربما تفقد روسيا وقطر حق استضافتهما لهما.", "doc2": "Kirsan İlyumjinovun adı sanksiyalar siyahısına 2015-ci ildə salınıb. 2015-ci ildə Suriya prezidenti Bəşər Əsədlə iddia edilən sövdələşmələrə görə Rusiyalı milyonçu Kirsan İlyumjinovun adı ABŞ-ın sanksiyalar siyahısına salınıb. O, qanun pozuntusuna yol vermədiyini bildirir. \"Ciddi problem\" FIDE UBS bankındakı hesab bağlanmasını öz prezidentinin sanksiyalar siyahısında olması ilə əlaqələndirir. Lozannada mənzillənən federasiyanın xəzinədarı Adrian Siegel \"ciddi problemin\" biznes işlərinə \"xələl yetirdiyini\" etiraf edib. \"Kirsan İlyumjinovun adının iki ildən artıqdır ki, siyahıda qalmasının ardınca... UBS, hesablarımızın dərhal bağlandığını bildirib\", - Adrian Siegel-in açıqlamasında bildirilir. \"Bu ciddi problemin ortaya çıxması yalnız zaman məsələsi idi\". \"Biz yeni bank axtarmalıyıq. Bu proses gedişatında müəyyən problemlərin yaranacağını gözləyirik\", o əlavə edib. Cənab İlyumjinov FİDE-nin məktubunu şərh etməyib. \"Amerikanın əli\" 2017-ci ilin mart ayında İlyumjinov demişdi ki, FİDE saytında onun istefaya getdiyi barədə xəbər çap olunduqdan sonra təşkilat onu \"kənarlaşdırmağa\" c��hd edib. \"Zənnimcə, burada Amerikanın əli var və bunun qurama oyun olduğunu hesab edirəm\". Siyasətçi və sahibkar olmuş cənab İlyumjinov, uzun müddətdir ki, eksentrik şəxs kimi tanınır. O, 17 il ərzində Rusiyanın cənubundakı Kalmıkiya Respublikasının prezidenti olub. Televiziya verilişlərinin birində Kirsan İlyumjinov fəza gəmisində yadplanetlilərlə görüşdüyünü deyib. O, 1995-ci ildə Dünya Şahmat Federasiyasının rəhbəri olub. 2015-ci ildə ABŞ \"Suriya hökumətinə maddi dəstək\"də ittiham etdiyi İlyumjinovun adını sanksiya sıyahısına əlavə edib. Dünya Şahmat Federasiyası bildirir ki, cənab İlyumjinovun adını siyahıdan çıxarmaq cəhdi heç bir nəticə verməyib. UBS bankı \"fərdlərin və ya təşkilatların bank müştərisi olub-olmamasına dair\" açıqlama vermədiyini və \"bütün qanun və hüquqi qaydalara əməl\" etdiyini vurğulayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-41931203", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41940396", "doc1": "يقال إن الذين أوقفوا في حملة مكافحة الفساد محتجزون في فندق ريتز كارلتون بالرياض وقال الشيخ سعود المعجب إن 199 شخصا احتجزوا للاستجواب في إطار حملة شاملة لمكافحة الفساد بدأت مساء السبت الماضي. ولم يذكر المعجب أسماء أي من هؤلاء الأشخاص، لكن تقارير تشير إلى أن من بينهم أمراء ووزراء بارزين ورجال أعمال من ذوي النفوذ. وقال المعجب: \"الدليل على هذه المخالفات قوي للغاية\". كما أكد أن النشاط التجاري العادي في المملكة لم يتأثر بهذه الحملة، مشيرا إلى أنه قد جرى تجميد الحسابات المصرفية الشخصية فقط.. وقال المعجب إن التحقيقات التي تجريها اللجنة العليا لمكافحة الفساد التي تشكلت بموجب مرسوم ملكي برئاسة ولي العهد محمد بن سلمان (32 عاما) \"تحقق تقدما سريعا\". وأعلن أن 208 شخصا قد استدعوا للاستجواب حتى الآن، وأن سبعة منهم قد أفرج عنهم دون توجيه أي اتهامات. وقال النائب العام إن \"حجم ممارسات الفساد التي كُشف عنها كبير جدا\". وأضاف: \"استنادا إلى تحقيقاتنا على مدى السنوات الثلاث الماضية، فإننا نقدر أن 100 مليار دولار على الأقل قد أسيء استخدامها من خلال الفساد المنظم والاختلاس على مدى عدة عقود\". وقال المعجب إن اللجنة لديها تفويض قانوني واضح للانتقال إلى المرحلة التالية من التحقيقات وأنها علقت الحسابات المصرفية لـ \"الأشخاص المعنيين\" يوم الثلاثاء. وأضاف: \"هناك كثير من التكهنات حول العالم فيما يتعلق بهويات الأفراد المعنيين وتفاصيل التهم الموجهة إليهم\". وتابع: \"من أجل ضمان استمرار تمتع الأفراد بالحقوق القانونية الكاملة التي تمنح لهم بموجب القانون السعودي، فإننا لن نكشف عن أي تفاصيل شخصية أكثر في هذا الوقت. ونحن نطالب باحترام خصوصياتهم في الوقت الذي يخضعون فيه للإجراءات القضائية من جانبنا\". وتشير تقارير إلى أن من بين المعتقلين الملياردير الأمير الوليد بن طلال والأمير متعب بن عبد الله، الذي أعفى من منصبه كوزير للحرس الوطني.", "doc2": "Anti-korrupsiya əməliyyatyı çərçivəsində həbs edilən şəxslər ər-Riyadda yerləşən Ritz-Carlton-da saxlanılır Baş prokuror Şeyx Saud əl-Moceb, ötən şənbə günü başladılan anti-korrupsiya əməliyyatı çərçivəsində 201. Onların heç birinin adı çəkilməsə də, içərilərinə şahzadələr, nazirlər və nüfuzlu biznesmenlər daxildir. \"Qanun pozuntusu haqqında dəlillər çox əsaslıdır,\" Şeyx Moceb deyib. O vurğulayıb ki, bu pozuntu krallıqdakı normal kommersiya fəaliyyətinə təsir göstərməyib və yalnız şəxsi bank hesabları dondurulub. Həmçinin oxuyun: Şeyx Saud əl-Macub istintaqın ali anti-korrupsiya komitəsi tərəfindən aparıldığını deyib. Komitə, 32 yaşlı vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salman tərəfindən təsis edilib və prokurorun sözlərinə görə, \"istintaq sürətlə inkişaf edir\". O bildirib ki, istintaqa cəlb olunan 208 nəfərdən 7-si sərbəst buraxılıb. \"Aşkar olunan korrupsiyaya bulaşmış fərd və qurumların potensial miqyası çox böyükdür,\" baş prokuror deyib. \"Ötən üç il ərzində apardığımız istintaqa əsasən, ən azı 100 milyard dollar sistematik korrupsiya və mənimsəmə yolu ilə sui-istifadə olunub.\" Şeyx Moceb deyib ki, komitə istintaqın növbəti mərhələsinə keçmək üçün tam hüquqi mandata sahibdir və istintaqa cəlb olunan şəxslərin bank hesabları çərşənbə axşamı günü dondurulub. \"Şübhəli bilinən fərdlərin şəxsiyyəti və onlara qarşı ittihamlar barədə dünyada böyük fərziyyələr dolaşır,\" o əlavə edib. \"Səudiyyə qanunvericiliyinə uyğun olaraq onların hüquqlarından yararlanmasını təmin edəcəyik və indiki halda barələrində heç bir şəxsi məlumat verməyəcəyik. Hər kəsdən istintaq prosesi əsnasında cəlb olunan fərdlərin şəxsiyyət məxfiliyinə qarşı hörmətli olmağı xahiş edirik.\" Saxlanılanlar arasında milyardçı investor şahzadə Alvalid bin Talal, keçmiş kralın oğlu və Milli Qvardiyanın keçmiç rəhbəri şahzadə Miteb bin Abdullah və onun qardaşı, ər-Riyad vilayətinin keçmiş icra hakimi Turki bin Abdullahın da olduğu deyilir. \"Heç bir müqavimət yoxdur\" Frank Gardner, BBC-nin təhlükəsizlik müxbiri Artıq Səudiyyə Ərəbistanınıda həftəsonudur və ölkə hələ də baş verən dərin dəyişiklikləri həzm etməyə çalışır. Şahzadə və onun tərəfdarları üçün hələlik hər şey yaxşıdır. Baş prokurorun \"birinci mərhələ\" adlandırdığı proses bitib. Təxminən 200 Kral ailəsi üzvləri və nüfuzlu iş adamları \"dindirilməyə\" çağırılıb və hələlik heç bir müqavimət yoxdur. Hərbi qüvvələr vəliəhdə sadiqdir və sosial mediada heç çevriliş çağırışı yoxdur. Əslində, insanların mövqeyi tam əksinədir. Səudiyyə Ərəbistanının əksəriyyəti gənc olan əhalisi pulu düşünmədən xərcləyən elitaların \"təmizlənməsini\" yaxşı qarşılayırlar. Hətta vəliəhd şahzadənin digər dinlərə qarşı daha çox tolerantlıq nümayiş etməyin lazım olduğunu bəyan edən çıxışından məyus qalan vəhhabi din xadimləri də anti-korrupsiya əməliyyatına müsbət yanaşırlar. Lakin hər kəsin verdiyi sual hələ də cavabsızdır - bu hara gedib çatacaq, və növbədə kimdir? Çərşənbə axşamı günü, ABŞ Səudiyyə Ərəbistanının hökümətinə istintaqı \"ədalətli və şəffaf\" şəkildə keçirməyə çağırıb. Human Rights Watch təşkilatı isə səudiyyəli rəsmiləri saxlanılan şəxslərə dair qanuni əsasları açıqlamağa və saxlanılan şəxsləri onların haqqı olan qanuni hüquqlarla təmin etməyə çağırıb. Bu həbslərdən əvvəl, bir çox din xadimi, insan hüquqları fəalları və ziyalılar da xüsusi bir izah verilmədən həbs edilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/sports-40460342", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-40461276", "doc1": "ليونيل ميسي مع أنتونيلا روكوتشو وابنيهما في الملعب ويعود لاعب برشلونه إلى مدينة روساريو للزواج من أنتونيلا روكوتشو، التي تعرف عليها في طفولته عندما كان في هذه المدينة قبل انتقاله إلى اسبانيا بعمر 13 عاما. ووصفت صحيفة كلارين الأرجنتينية زواج ميسي بأنه \"زواج العام\" بل \"زواج القرن\". وسيكون زملاء ميسي في فريقه من أمثال لويس سواريز ونيمار من بين أكثر 260 من الضيوف في حفل الزواج. وسيصل عدد من ضيوف الحفل الى المدينة في طائرات خاصة. وقد نشر عدد اضافي من عناصر الشرطة لضمان الحفاظ على الأمن في المنطقة حول الفندق الذي سيقام فيه الحفل، كما ستتولى شركة أمنية خاصة حفظ الأمن داخل الفندق وقاعة الحفل وإبعاد المتطفلين عنه. جيرالد بيكيه وزوجته نجمة موسيقى البوب شاكيرا لحظة وصولهما إلى مدينة روساريو لحضور الحفل وتلقى نحو 150 صحفيا تصريحات خاصة للحضور في المنطقة المخصصة للصحفيين أثناء الحفل، ولكن لن يسمح لهم بالدخول الكامل في كل فعالياته، بحسب منظمي الحفل. أين التقى ميسي بخطيبته؟ التقى ميسي، 30 عاما، بالفتاة التي ستصبح زوجته المستقبلية عندما كان بعمر خمس سنوات. وهي ابنة عم أقرب أصدقائه، لوكاس سكاغليا، الذي أصبح بدوره لاعب كرة قدم محترفا أيضا. ووافق ميسي على عرض للعب في نادي برشلونة عندما كان بعمر 13 عاما، شريطة أن يدفع النادي تكاليف علاج نقص هرمون النمو عنده. الفنان ليساندرو اورتيغا رسم لوحة لميسي على جدار قبيل حفل زواجه وسبق أن تحدث ميسي عن الصعوبات التي واجهها بعد أن ترك حبيبته وناديه السابق وانتقل إلى إسبانيا. ويعيش الزوجان حاليا في مدينة برشلونة ولهما ابنان. وفي مايو/أيار، رفضت محكمة طلب استئناف من ميسي ضد حكم بسجنه 21 شهرا بتهمة التهرب من الضرائب. وليس من المرجح أن يدخل ميسي السجن، إذ يمكن للحكم أن يكون مع وقف التنفيذ، أو من المحتمل أن يتجنب السجن بدفع مبلغ الغرامة. ما الذي سيجري خلال حفل الزواج؟ سيُنظم الحفل في فندق في مركز مدينة روساريو ،يضم أيضا صالة كازينو مجاورة. الصالة التي يقام في الحفل في الفندق وسط مدينة روساريو ومن المتوقع أن ترتدي روكوتشو ، 29 عاما، فستانا من تصميم روزا كلارا، المصصمة المقيمة في برشلونة التي صممت ملابس ارتدتها ملكة إسبانيا والممثلة إيفا لونغوريا. وستكون قائمة المأكولات في الحفل متنوعة جدا، لتضم أطباقا من السوتشي الياباني إلى اطباق الأكلات الأرجنتينية الخاصة. من هم ضيوف الحفل؟ أفيد أن ميسي قد دعا زملائه في فريق برشلونه وبضمنهم جيرالد بيكيه وزوجته نجمة موسيقى البوب شاكيرا. كما دعا أيضا لاعبين من فريق الأرجنتين الوطني، ومن بينهم سيرجيو أغويرو . سيحضر اللاعب لويس سواريز حفل زفاف زميله ميسي وتقول صحيفة كلارين إن ميسي لم يدع أيا من مدربيه في السنوات الأخيرة، ومن بينهم بيب غوارديولا الذي يتولى تدريب نادي مانشستر ستي. وأفادت وسائل إعلام محلية أن لاعب الأرجنتين الأسطوري الآخر، دييغو مارادونا سيكون أيضا في قائمة المدعوين. أين تقع روساريو؟ تقع مدينة وميناء روساريو على ساحل بارانا، على بعد 300 كيلومتر شمالي غرب مدينة بوينس آيرس الواقعة وسط البلاد. ومن الشخصيات الأرجنتينية الشهيرة التي قضت بعضا من حياتها المبكرة هناك: ارنستو (تشي) جيفارا. ويعرف ميسي محليا باسم مختصر هو ليو. وكان في بداية حياته بطلا محليا في لعبة كرة القدم، إذ أصبح في تلك الأيام نجم فريق نادي \"نيويلز أولد بوي\". يعد تشي جيفارا أيضا من الشخصيات الشهيرة التي عاشت جزءا من حياتها في مدينة روساريو وهو نادي كرة قدم يلعب في دوري الدرجة الأولىفي الارجنتين ويرجع تأسيسه إلى عام 1903 . ومنذ انتقاله إلى اسبانيا، حقق ميسي رقما قياسيا في الفوز بجوائز الكرة الذهبية التي يمنحها الاتحاد الدولي لكرة القدم (فيفا)، إذ توج بها خمس مرات.", "doc2": "Superulduzun toyu cümə günü baş tutacaq Messi harada evlənəcək? Barselonanın oyunçusu Rosario şəhərinə qayıdır - o burada Antenolla Rocuzzo ilə evlənəcək. Antonella Lionelin uşaqlıq eşqidir - onunla hələ 13 yaşında ikən, İspaniyaya köçməzdən öncə tanış olub. Argentina qəzeti Clarin bu günü \"ilin toyu\" və hətta daha da irəli gedərək \"əsrin toyu\" adlandırıb. Gəlin kimdir? Lionel Messi və Antonella Roccuzzo-nun iki oğlu var Gəlin Messinin uşaqlıq sevgisidir - onunla hələ 5 yaşı olanda tanış olub. Antenolla, Messinin yaxın dostu, professional futbolçu Lucas Scaglia-nın qohumudur. 30 yaşlı Messi hələ 13 yaşında ikən Barselona ilə oynamaq üçün təklif almışdı - əvəzində futbol klubu onun inkişaf hormonu çatışmazlığının müalicəsinə pul ödəyəcəkdi. Barselonada yaşayan cütlüyün iki oğlu var. Toya kim gəlir? Uruqvaylı futbolçu Luis Suárez də komanda yoldaşının toyu üçün Rosario-ya gəlib Toya 260 qonaq gələcək. Messinin komanda yoldaşları, o cümlədən Luis Suárez və Neymar da onların arasındadır Onların çoxu özəl təyyarəsində gəlib. 150 jurnalist xüsusilə mətbuat üçün nəzərdə tutulan əraziyə girişə akkreditasiya alıb, amma onlar toyun keçirildiyi otelə daxil ola bilməyəcəklər. Otelin ətrafına əlavə polis qüvvələri gətirilib. Təhlükəsizlik firması isə toya dəvətsiz gələnlərin qarşısını almaq üçün işçilərini hazır vəziyyətdə saxlayır. Toya Barselona ulduzu Gerald Piqué və pop-ulduz Şakira da gələcək. Messinin Argentina milli komandasından da yoldaşları, o cümlədən Sergio Agüero da gələcək. Clarín qəzeti yazır ki, Messi öz son məşqçilərindən heç kimi, o cümlədən indi Manchester City-də menecer olan Pep Guardiola-nı da dəvət etməyib. Yerli mətbuat yazır ki, Argentinanın digər futbol əfsanəsi - Diego Maradona da qonaqlar siyahısında deyil. Toyda nə olacaq? Rosario otelində toy günləri belə bəzənir Toy barədə bunları bilirik: Toy Rosario şəhərinin City Center otel kompleksində keçiriləcək - otelin kazinosu da var. 29 yaşlı Antanello Roccuzzo Barselona dizayneri Rosa Clara-dan gəlin paltarı geyinəcək. Bu dizaynerin tikdiyi gəlinlikləri aktrisa Eva Longoria və İspaniya Kraliçası Letizia da geyib. Menyuda suşidən başqa demək olar ki, bütün yeməklər Argentina mətbəxindən olacaq - ənənəvi empanada kətəsi, çoxlu inək əti və qanlı sosis. Rosario şəhəri nə ilə məhşurdur? Rosarioda bir müddət yaşamış daha bir məhşur argentinalı Ernesto \"Che\" Guevara-dır Rosario liman şəhəridir, Parana ştatının dəniz kənarlarında və Buenos Aires-dən 300 km şimal-qərbdə yerləşir. Burada həyatının erkən illərini yaşamış daha bir məhşur argentinalı Ernesto \"Che\" Guevara-dır. Messini burada yerlilər sadəcə Lio deyə tanıyır. O, İspaniyaya köçəndən sonra Fifa-nın Ballon d'Or mükafatını beş dəfə alsa belə, Rosario-da yerliləri üçün hələ uşaqlığından bəri ulduz qəhrəmandır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-48846133", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48854252", "doc1": "دأب الزوجان على الظهور في سباق الخيول في بريطانيا وكان الشيخ محمد، البالغ من العمر 69 عاما والذي يعد أحد كبار الأثرياء عالمياً، لم يظهر مع زوجته خلال سباق أسكوت للخيول في بريطانيا الشهر الماضي، وهي مناسبة دأبا على الظهور فيها معا. وكان قد كتب قصيدة غاضبة نشرها عبر صفحته في موقع انستغرام بعنوان: \"عشتِ ومتِ\" يتهم فيها إمرأة مجهولة بالـ \"غدر وخيانة\". وكانت الأميرة هيا، البالغة من العمر 45 عاما، وهي أردنية تلقت تعليمها في بريطانيا، قد تزوجت الشيخ محمد، صاحب إسطبلات خيول السباق \"غودولفين\"، في عام 2004، وهي زوجته السادسة و\"الأصغر سنا\". ويقال إن الشيخ محمد تزوج ست مرات وله 23 ابنا وبنتا من زوجات أخريات. وهربت الأميرة هيا في البداية إلى ألمانيا طلبا للجوء هذا العام، ويقال إنها تسكن حالياً في منزلها بالقرب من قصر كينسنغتون في وسط لندن، وتستعد لخوض معركة قضائية أمام المحكمة العليا في بريطانيا. ما الذي دفعها إلى الفرار من حياة البذخ في دبي ولماذا يقال إنها \"تخشى على حياتها\"؟ قالت مصادر قريبة من الأميرة إنها اكتشفت مؤخرا حقائق مقلقة وراء العودة الغامضة للشيخة لطيفة، إحدى بنات حاكم دبي، العام الماضي، والتي هربت من الإمارات بحرا بمساعدة فرنسي، لكن تم اعتراضها من قبل مسلحين قبالة سواحل الهند وعادت إلى دبي. ودافعت الأميرة هيا في ذلك الوقت، مع ماري روبنسون، المفوضة السامية السابقة لحقوق الإنسان، ورئيسة جمهورية أيرلندا السابقة، عن سمعة دبي في الحادثة. \"هيا\" خريجة أُكسفورد وسليلة الأسرة الهاشمية والزوجة السادسة لحاكم دبي وقالت سلطات دبي إن الشيخة لطيفة كانت \"عرضة للاستغلال\" وأصبحت \"آمنة الآن في دبي\"، لكن المدافعين عن حقوق الإنسان قالوا إنها اختطفت قسرا ضد إرادتها. ومنذ ذلك الحين، يُزعم أن الأميرة هيا علمت حقائق جديدة بشأن القضية، وبالتالي تعرضت لعداء متزايد وضغوط من أفراد عائلة زوجها حتى أصبحت لا تشعر بالأمان هناك. وقال مصدر قريب منها إنها تخشى تعرضها للاختطاف الآن و\"إعادتها\" إلى دبي. كما رفضت سفارة الإمارات في لندن التعليق على ما تقول إنها مسألة شخصية بين شخصين. ومع ذلك يوجد عنصر دولي أوسع نطاقا لهذه القصة. يُعتقد أن الأميرة هيا، التي تلقت تعليمها في مدرسة براينستون في دورست ثم في جامعة أوكسفورد، ترغب على الأرجح في البقاء في بريطانيا. وإذا طلب زوجها عودتها، فهذا قد يشكل صداعًا دبلوماسيًا لبريطانيا التي تربطها علاقة وثيقة بالإمارات. كما أن القضية تشكل حرجا بالنسبة للأردن، لأن الأميرة هيا هي الأخت غير الشقيقة للعاهل الأردني الملك عبد الله، كما أن نحو ربع مليون أردني يعملون في الإمارات، ويرسلون تحويلات مالية، والأردن لا تستطيع تحمل خلافا مع دبي.", "doc2": "Dubay əmiri Şeyx Məhəmməd bin Rəşid əl Maktum və arvadı şahzadə Haya hər il İngiltərədə kraliyyət ailəsinin şərəfinə keçirilən \"Royal Ascot\" yarışlarına baxmaq üçün tez-tez bu ölkəyə gəlirdilər (20 iyun 2012) Şahzadə Haya Dubaydan bir neçə ay əvvəl qaçaraq Almaniyaya getmiş və bu ölkədən sığınacaq istəmişdi. Hazırda şahzadə Hayanın Londonun mərkəzindəki Kensington Palace Gardens rayonunda, təxminən 107 milyon dollarlıq bir evdə yaşadığı bildirilir. \"Guardian\" qəzeti yazır ki, cütlüyün ayrıldığı barədə təxminlər var, şahzadə Haya Dubayı tərk edəndən sonra Yüksək Məhkəmədə bununla bağlı iş açılıb. İordaniyada anadan olmuş, İngiltərədə təhsil almış 45 yaşlı şahzadə Haya şeyx Məhəmməd bin Əl Maktumun 6-cı arvadıdır, onlar 2004-cü ildə nikaha giriblər. 69 yaşlı Dubay əmiri Şeyx Məhəmmədin bütün arvadlarından 23 üç uşağı var. Dubay Birləşmiş Ərəb Əmirliklərini (BƏƏ) təşkil edən yeddi əmirliyin ən böyüyüdür. Şahzadə niyə qaçıb? BBC-nin təhlükəsizlik məsələləri üzrə əməkdaşı Frank Gardner-in şahzadəyə yaxın mənbələrdən əldə etdiyi məlumata görə, o, Şeyx Məhəmmədin evdən qaçmış qızı şahzadə Şeyha Lətifənin geri qaytarılmasıyla bağlı \"narahatlıq doğuran informasiyalar\" eşidəndən sonra Dubaydan gedib. Şahzadə Lətifə keçən il Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən qaçaraq Ammandan dəniz yolçuluğuna çıxmış, ancaq Hindistan yaxınlığında gəmiyə silahlı adamlar basqın edərək onu Dubaya qaytarmışdılar. O günlərdə şahzadə Haya Dubayı təmizə çıxaran açıqlamalar vermis, dubaylı məmurlar şahzadə Lətifənin qaçmasının \"sui-istifadə hallarını yol açdığını\" və onun \"Dubayda təhlükəsizlikdə\" olduğunu bildirmişdilər. Ancaq insan haqları müdafiəşiləri Lətifənin öz iradəsinə zidd olaraq qaçırıldığını deyirlər. Şahzadə Hayanın yaxınları onun da qaçırılmaqdan və Dubaya qaytarılmaqdan qorxduğunu bildirirlər. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Londondakı səfirliyi mövzunun \"iki şəxs arasındaklı şəxsi məsələ\" olduğunu əsas gətirərək açıqlama verməkdən imtina edib. Şahzadə Haya (sağda) şahzadə CHarles və arvadı Camilla ilə Londonda (5 sentyabr 2018) Bəzi ehtimallara görə, bu hadisə İngiltərə və BƏƏ arasında diplomatik problem yarada bilər. Təxmin edilir ki, Oxford Universitetinin məzunu şahzadə Haya İngiltərədə qalmaq istəyəcək. Amma əmir Məhəmməd bin Rəşid əl Maktum arvadının geri qaytarılmasını tələb edərsə, BƏƏ ilə yaxın münasibətləri olan Böyük Britaniya çətin vəziyyətdə qalacaq. Yeri gəlmişkən, İngiltərədə yarış atları və at ferması olan Şeyx Məhəmməd bu ölkədəki məşhur at yarışlarında tez-tez kraliça II Yelizavetayla birlikdə görünür. Hadisənin başqa bir beynəlxalq ünvanı İordaniyadır. Şahzadə Haya İordaniya kralı Abdullanın ögey bacısıdır. Bundan başqa, BƏƏ-də təqribən 250 min iordaniyalı işçi var. Onlar bu ölkədə qazandıqları pulları vətənlərinə göndərirlər. BBC-nin təhlükəsizlik məsələləri üzrə əməkdaşı Frank Gardner hesab edir ki, bu məqam İordaniyanı da BƏƏ ilə münasibətləri korlamaqdan çəkindirə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-42333948", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42340990", "doc1": "حكم مصري بحبس المطربة شيما صاحبة أغنية \"عندي ظروف\" وظهرت المغنية شيماء أحمد (الشهيرة باسم شيما)، 25 عاما، في أغنية مصورة بعنوان \"عندي ظروف\"، وكانت ترتدي ملابس داخلية وتقوم بحركات بها إيحاءات جنسية. وبعدها، ألقت الشرطة بتهمة \"التحريض على الفجور\". كما قضت المحكمة غيابيا بنفس العقوبة على مخرج الأغنية، والذي مازال هاربا. وسوف تعاد إجراءات محاكمته عند القبض عليه. كما يمكن للمغنية الطعن على الحكم الصادر بحقها. وقدمت المغنية شيما اعتذارا قبل القبض عليها، وألقت باللوم على المخرج. وقالت على صفحتها على فيسبوك \"لم أتوقع كل هذا الهجوم ولم أقصد مضايقة الجماهير بمشاهد الكليب غير اللائقة\". وتجري محاكمة المغنية شيرين عبدالوهاب، بتهمة الإساءة للشعب المصري، وذلك بعد حديثها عن نهر النيل في إحدى حفلاتها وقولها إنه \"يتسبب في الإصابة بمرض البلهارسيا\". وكانت شيرين تغني في إحدى الحفلات بالخليج وطلب منها الجمهور تأدية أغنيتها الشهيرة \"ماشربتش من نيلها؟\" فردت المغنية على الجمهور \"الشرب من ماء النيل يصيب بمرض البلهارسيا\". وأعلنت نقابة المهن الموسيقية المصرية يوم الاثنين عن منع شيرين من الغناء في أية حفلات بمصر لمدة شهرين. وكانت محكمة مصرية قد عاقبت، العام الماضي، ثلاث راقصات بالسجن ستة أشهر لكل منهما بعد ادانتهم بالتحريض على الفسوق في مقاطع فيديو غنائية.", "doc2": "Qalmaqallı videoklip mühafizəkar misirlilərin qəzəbinə səbəb olandan sonra, 25 yaşlı Şimə (Şəimə Əhməd) Misir polisi tərəfindən \"əxlaqsızlığa təhrik\" maddəsi ilə şübhəli qismində noyabr ayında polis tərəfindən saxlanılmışdı. Misir mediasının məlumatına əsasən, məhkəmənin qərarı ilə müğənni ədəbsiz videoklip yaymaqda və əxlaqsızlığa təhrik etməkdə təqsirli bilinib. Klipin rejissoru da qiyabi olaraq eyni müddətə həbs cəzasına məhkum olunub. Həbs olunmazdan əvvəl videosu ilə tamaşaçıların \"hisslərinə toxunduğuna görə\" müğənni auditoriyasından üzr istəyib. \"Videonun belə reaksiya doğuracağını gözləmirdim\", - Şimə özünün Facebook səhifəsində saxlandıqdan əvvəl yazıb. Ötən il Misir məhkəməsi üç qadın rəqqasəni əxlaqsızlığı təşviq edən musiqi videosuna çəkildiklərinə görə eyni ittiham əsasında 6 aylıq həbs cəzasına məhkum etmişdi. Bu arada Şirin Əbdül Vahab adlı daha bir misirli qadın müğənninin də məhkəməsi gözlənilir. Konsertlərindən birində, tamaşaçıların Nil haqında mahnı oxumaq xahişinə müğənni belə cavab vermişdi: \"Nildən su içmək yoluxucu xəstəliyə səbəb ola bilər\". Bundan sonra, müğənni \"təxribatçı məlumat yaymaqda\" ittiham olunub. Bazar ertəsi Misir musiqiçilərinin həmkarlar ittifaqı Şirin Əbdül Vahabın çıxışlarına iki ay müddətinə qadağa qoyulduğunu elan edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/04/150412_pope_armenia_genocide", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/04/150412_pope_francis_armenian_genocide", "doc1": "منذ عامين، أثار استخدام البابا لمصطلح \"الابادة الجماعية\" على مذابح الأرمن خلال الحرب العالمية الأولى احتجاجات واسعة في تركيا جاء ذلك التصريح خلال قداس أقيم في في كاتدرائية القديس بطرس بالفاتيكان صباح الأحد بحضور الرئيس الأرميني سيرغ سركيسيان . وأدانت الخارجية التركية تصريحات البابا التي وصفتها بأنها \"بلا أساس\". وقال شاويش أوغلو وزير الخارجية التركي في بيان نشر على تويتر إن \"تصريحات البابا غير مقبولة فهي بلا أساس وبعيدة عن الحقائق التاريخي\". وقال البابا فرانسيس \"من الضروري بل من الواجب أن نحيي ذكراهم فكلما خفتت الذكرى يدفع الشر الجراح للتقيح. إن إخفاء أو إنكار (وقوع)الشر يجعل الجراح تستمر في النزيف من دون تضميدها.\" مواضيع قد تهمك نهاية ومنذ عامين، أثار استخدام البابا لمصطلح \"الابادة الجماعية\" على مذابح الأرمن خلال الحرب العالمية الأولى احتجاجات واسعة في تركيا. ويقول ديفيد ويلي مراسل بي بي سي إن البابا فرانسيس واعي تماما أن استخدام مصطلح \"ابادة\" سيثير حنق تركيا التي تعترف بمقتل أعداد كبيرة من الأرمن في معارك بدأت عام 1915 لكنها تنفي مقتل مئات الآلاف ووصف هذه العملية \"بالإبادة الجماعية\". وأضاف أنه خرج من ادانة المذابح في أرمينيا إلى ادانة القتل الجماعي الذي حدث فيما بعد في دول أخرى مثل كمبوديا ورواندا وبوروندي والبوسنة ووصولا إلى تلك التي يرتكبها تنظيم الدولة الإسلامية في الشرق الأوسط حاليا. وتصف أرمينيا وعدد من المؤرخين الغربيين والبرلمانات الأجنبية عمليات القتل الجماعي للأرمن قبل قرن بأنها \"إبادة جماعية\" غير أن الولايات المتحدة وغيرها من حلفاء تركيا يمتنعون عن استخدام هذه الكلمة كي لا تسوء علاقتهم مع أنقرة وهي حليف استراتيجي لهم في الشرق الأوسط. يذكر أن تركيا وأرمينيا وقعتا اتفاق تاريخي لتطبيع العلاقات بينهما بعد قرن من العداء. وتسعى أرمينيا إلى أن تقر تركيا بأن مقتل الأرمن إبادة جماعية لكن الحكومات التركية المتتالية رفضت ذلك. وتعترف أنقرة بحدوث فظائع لكنها تعللها بكونها وقعت في سياق الحرب، موضحة بأنها لم تصدر عن نية مبيتة لإبادة المسيحيين الأرمنيين. وقد لقي مئات الآلاف من الأرمن حتفهم عام 1915 عندما هُجروا جماعيا من شرقي الأناضول. ومنهم من قتل على يد الجنود العثمانيين، ومنهم من قضى جوعا أو مرضا. ويقوم الأرمن بحملة دولية لكي يطلق على ما حدث وصف إبادة جماعية. وقد أقرت 20 دولة بذلك.", "doc2": "Papanın Vatikanda çıxış etdiyi mərasimdə Ermənistan prezidenti iştirak edib. Vatikanın Türkiyədəki elçisi isə ölkənin Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb. Məlumatlara görə, Türkiyə XİN-i Vatikan səfirinə Papanın şərhlərindən \"məyusluq olduğunu\" çatdırıb. Səfirə eləcə də bildirilib ki, həmin şərhlər Türkiyə ilə Vatikan arasında \"inamsızlıq probleminin\" yaranmasına səbəb olub. Türkiyənin Xarici İşlər naziri Mevlut Çavuşoglu tevitter səhifəsində qeyd edib ki, \"tarixi və hüquqi gerçəkliklərdən uzaq olan Papanın bəyanatı qəbuledilməzdir\". \"Dini rəsmilər əsasssız bəyanatlarla hiddət və nifrət yaratmamalıdılar\", o, əlavə edib. Roma Papası Vatikanda etdiyi çıxışında 100 il bundan əvvəl, Osmanlı hakimiyyəti dövründə, I Dünua Müharibəsi illərində baş vermiş ermənilərin qətliamından danışarkən \"soyqırım\" sözündən istifadə edib. Ermənistanın və bir çox tarixçilərin iddiasına görə, 1915-ci ildə Osmanlı qüvvələri tərəfindən sistematik olaraq 1.5 milyon adam öldürülüb. Roma Papasının çıxışı faciənin 100 illiyi münasibətilə müqəddəs Petr kilsəsində keçirilən tədbirdə edilib. Papanın bəyanatı, güman edildiyinə görə, Türkiyəni qəzəbləndirə bilər, Türkiyə soyqırımın baş verdiyini mütəmadi olaraq təkzib edir. Qarabağ münaqişəsi Roma Papasının qatıldığı mərasimdə Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyan iştirak edib. Papa Francis həmçinin Ermənistanla Azərbaycan arasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsində barışmaya səsləyib. Erməni qətliamı ətrafında mübahisə Türkiyə ilə Ermənistan arasında münasibətləri gərginləşdirən amillərdəndir. Qətliamla bağlı \"soyqırım\" sözünü Papa Francis ilk dəfə olaraq iki il bundan əvvəl işlədib. O zaman Türkiyədə Papanın sözləri şiddətli etirazlara səbəb olmuşdu. Bazar günü Vatikanda keçirilmiş mərasimdə Roma Papası bəşəriyyətin \"ötən əsrdə üç böyük və bərabəri olmayan faciələr yaşadığını\" deyib. Papa Francis 2001-ci ildə Roma Papası II John Paul-un bəyanatındakı sözləri işlədərək deyib: \"'20-ci əsrin birinci soyqırımı' sayılan ilk faciəni erməni xalqı yaşayıb\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/56691159", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39805930", "doc1": "الأمير فيليب: وفاة دوق أدنبره وزوج الملكة إليزابيث الثانية عن عمر يناهز 99 عاما وقد تزوج الأمير من الأميرة إليزابيث في عام 1947، قبل خمس سنوات من اعتلائها العرش، وكانت أطول زيجة ملكية في التاريخ البريطاني. وجاء في بيان صادر عن قصر باكنغهام: \"ببالغ الأسى، تُعلن جلالة الملكة وفاة زوجها المحبوب، صاحب السمو الملكي الأمير فيليب، دوق أدنبرة\". وأضاف البيان: \"توفي صاحب السمو الملكي بسلام هذا الصباح في قلعة وندسور\". وقال بوريس جونسون، رئيس الوزراء البريطاني، إن الأمير الراحل \"كان مُلهما لعدد لا يحصى من الشباب\". وأضاف رئيس الوزراء، الذي تحدث من داونينغ ستريت، قائلا:\"لقد ساعد في توجيه العائلة المالكة والنظام الملكي كي يبقى مؤسسة حيوية بلا منازع لتوازن حياتنا الوطنية وسعادتها\". وقال إن�� \"استقبل هذه الأخبار بحزن شديد\". ونُكست الأعلام في قصر باكنغهام واُعلن عن النبأ الحزين على بوابات القصر عقب وفاة الدوق. وقال قصر باكنغهام إنه سيعلن عن المزيد \"في الوقت المناسب\". ووضع الناس باقات من أزهار النرجس البري والزنبق والورود وبطاقات عزاء خارج القصر، بينما بدأت الحشود تتجمع في قلعة وندسور. وكتب على إحدى البطاقات \"لترقد بسلام أيها الأمير فيليب\". وقال مراسل بي بي سي للشؤون الملكية، نيكولاس ويتشل، إنها كانت \"لحظة حزن وطني حقيقي\" و \"لحظة حزن بالأخص لفقدان الملكة زوجها بعد 73 عاما من الزواج\". وأضاف أن الأمير فيليب \"ساهم بشكل كبير في نجاح عهد الملكة\"، واصفا الدوق بأنه \"مخلص تماما لإيمانه بأهمية الدور الذي تؤديه الملكة - وواجبه في دعمها\". تجمع المعزون خارج قصر باكنغهام بعد الإعلان واصطف عدد كبير من المصورين حول العدد المتزايد من الناس الذين تجمعوا في محيط قصر باكنغهام بعد ظهر اليوم، وفقا لمراسلة بي بي سي نيوز ماري جاكسون. وأعربت الوزيرة الأولى في اسكتلندا، نيكولا ستيرجن، عن \"حزنها\" لوفاة الدوق. وغردت على تويتر قائلة: \"أتقدم بالتعازي الشخصية الحارة - وتعازي اسكتلندا وشعبها - إلى صاحبة الجلالة الملكة وعائلتها\". وقال الوزير الأول في ويلز، مارك دراكفورد، إن الدوق \"خدم التاج بإخلاص وكرم الروح\". وقال كير ستارمر زعيم حزب العمال، زعيم المعارضة في بريطانيا، إن المملكة المتحدة فقدت رجل دولة استثنائيا، مضيفا \"معظمنا سيتذكره لالتزامه الكبير وإخلاصه للملكة\". أما جستين ولبي، كبير أساقفة كنتبري، فقال إن الأمير وضع دائماً مصالح الآخرين قبل مصالحه، وبذلك قدم مثالاً بارزاً للخدمة المسيحية\". المعزون يضغون باقات من الزهور خارج قلعة وندسور وقالت كلية الأسلحة في بيان إن جنازة الأمير فيليب ستقام في كنيسة سانت جورج بوندسور، لكن ترتيبات الجنازة عُدّلت بما يتوافق وإجراءات جائحة فيروس كورونا. وأضافت الكلية أن الجنازة لن تكون جنازة رسمية ولن يكون جثمان الدوق حاضرا. وأوضح البيان أن الجثمان سيبقى في قلعة وندسور قبل البدء بمراسم الجنازة، \"تماشيا مع التقاليد ورغبات صاحب السمو الملكي\". وقال البيان إن \"ترتيبات الجنازة روجعت في ضوء الظروف السائدة الناشئة عن جائحة كوفيد - 19، ويؤسفنا أن نطلب من الناس عدم الحضور أو المشاركة في أي من مراسم الجنازة التي ستقام\". وأضاف البيان أن قصر باكنغهام سيؤكد الترتيبات التفصيلية للجنازة على الموقع الملكي. كما طُلب من جميع المباني الحكومية في المملكة المتحدة تنكيس الأعلام تكريما للدوق حتى الساعة 08:00 بتوقيت غرينتش في اليوم التالي للجنازة. وسيكرم البرلمان اسم الدوق الاثنين المقبل، مع انعقاد مجلس العموم الساعة 14:30 بتوقيت غرينتش. كما علقت الأحزاب حملاتها الانتخابية في 6 مايو/ آيار، والتي ستشهد توجه الناخبين إلى صناديق الاقتراع لاختيار أعضاء المجالس المحلية وعمدة لندن وأعضاء البرلمانين في اسكتلندا وويلز. وتوحد السياسيون في جميع أنحاء المملكة المتحدة في الحداد بعد الإعلان عن وفاة الدوق. وفي غضون ذلك، أعرب قادة الكومنولث عن تعازيهم لوفاة زوج الملكة. فقد غرد رئيس الوزراء الأسترالي، سكوت موريسون، على تويتر قائلا إن الدوق \"جسّد جيلا لن نراه مرة أخرى أبدا\"، بينما وصف رئيس الوزراء الكندي، جاستن ترودو\" الأمير فيليب بأنه \"رجل ذو هدف وقناعة عظيمين\". واستذكر رئيس الوزراء الهندي، ناريندرا مودي، \"المسيرة المتميزة للأمير فيليب في الجيش\" وعمله \"في طليعة العديد من مبادرات خدمة المجتمع\". كان دوق أدنبره بجوار الملكة لأكثر من ستة عقود من حكمها، ليصبح أطول رفيق خدمة في التاريخ البريطاني عام 2009 وفي مارس/آذار الماضي، غادر دوق أدنبره المستشفى بعد شهر من تلقيه العلاج، إذ خضع لعملية جراحية في القلب من قبل في مستشفى آخر في لندن هو مستشفى سانت بارثولوميو. وللزوجين فيليب وإليزابيث أربعة أبناء وثمانية أحفاد وعشرة من أبناء الأحفاد. وقد وُلد ابنهما الأول، أمير ويلز، تشارلز، في عام 1948، وتبعته شقيقته الأميرة آن، في عام 1950، ودوق يورك، الأمير أندرو، في عام 1960، وإيرل ويزكس، الأمير إدوارد، في عام 1964. وولد الأمير فيليب في جزيرة كورفو اليونانية في 10 يونيو/ حزيران 1921. كان والده الأمير أندرو أمير اليونان والدنمارك، وهو الابن الأصغر للملك جورج الأول. وكانت والدته، الأميرة أليس، ابنة الأمير لويس من باتنبرغ وحفيدة الملكة فيكتوريا.", "doc2": "\"Edinburgh hersoqu, kral həzrətləri payızdan rəsmi mərasimlərdə iştirak etməmək barədə qərar qəbul edib. Onun bu qərarı kraliça tərəfindən tam dəstəklənib\",-deyə kral sarayından verilən rəsmi məlumatda bildirlir. \"Şahzadə Phillip avqust ayına qədər nəzərdə tutulan bütün tədbirlərdə - həm tək, həm də kraliçanı müşayiət etməklə iştirak edəcək. Bundan sonra o, heç bir yeni dəvəti qəbul etməyəcək. Lakin o bəzi hallarda bəzi tədbirlərdə iştirak edə bilər \", Buckingham saray iqamətgahı bəyan edib. Bir qədər əvvəl məlum olub ki, Buckingham sarayında kral ailəsinin yüksək xidməti heyətinin görüşü keçirilib. Saray nümayəndələri, görüşün mövzusunu açıqlamayıblar. Lakin BBC-nin məlumatına görə, bu görüş II Elizabeth-in və ya şahzadə Phillip-in səhhəti ilə bağlı olmayıb. Bu yaxınlarda kraliça və Edinburgh hersoqu nəzərdə tutulan bütün tədbirlərdə iştirak ediblər. Aprelin 21-də 91 yaşı tamam olan II Elizabeth Buckingham iqamətgahında ümumi seçkilərdən əvvəl parlamentin buraxılmasını təsdiqləmək üçün Böyük Britaniyanın Baş naziri Theresa May-lə görüşüb. Ötən il rəsmi tədbirlərdə iştirak etməklə 110 gün keçirən şahzadə Phillip kral ailəsinin ictimai fəaliyyətlə məşğul olan 5-ci üzvü olub. O, 780 təşkilatın prezidenti, üzvü və ya lideri olaraq qalır. Bu ilin noyabr ayında II Elizabeth və Edinburgh hersoqu evliliklərinin 70 illiyini qeyd edəcəklər. Şahzadə Phillip yumor hissi olan, siyasi baxımdan düzgün olmayan çoxsaylı ictimai zarafatlarıyla məşhurdur. Çərşənbə günü Londonun \"Lordlar\" kriket stadionunda tribunanın açılışında iştirak edən şahzadə Phillip \"Mən memorial lövhələrin açılışında dünyanın ən təcrübəli insanıyam\" deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/01/150115_iran_rezaian_trial", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/01/150115_washington_post_iran", "doc1": "واشنطن بوست تأمل أن يفرج عن مراسلها بعد المحاكمة وقال المدعي العام، عباس جعفري دولة أبادي، لوكالة الأنباء الرسمية، إيرنا، إن قضية جيسون رضائيان أحيلت إلى المحكمة الثورية. وعبرت صحيفة واشنطن بوست عن أملها في أن تكون إحالة القضية إلى المحكمة \"خطوة نحو الإفراج عن جيسون\". وكانت أجهزة الأمن الإيرانية اعتقلت رضائيان في يوليو/ تموز، رفقة زوجته واثنين من زملائه. وأفرج عن زميله بعد أسابيع من الاعتقال، أما زوجته، ياغنه صالحي، فأخلي سبيلها بكفالة في أكتوبر/ تشرين الأول. مواضيع قد تهمك نهاية \"كابوس\" ومثل رضائيان، في ديسمبر/ كانون، الأول أمام قاض في العاصمة طهران، لسماع التهم الموجهة له رسميا، ورفض القاضي الإفراج عنه بكفالة. ولم تعلن التهم في المحكمة، كما لم تنقلها وسائل الإعلام الحكومية. ونقلت تقارير عن جعفري دولة أبادي قوله إن قضية الصحفي أحيلت إلى المحكمة الثورية \"للنظر فيها\". وقالت واشنطن بوست إن العبارة التي استخدمها المدعي العام توحي بأن المحكمة قد تدرس التهم المنسوبة لرضائيان، قبل أن تقرر محاكمته، أو التحفظ على القضية. وتختص المحاكم الثورية عادة في قضايا الأمن. وقال المدير التنفيذي في واشنطن بوست، مارتن بارون، في بيان: \"لا نعرف التهم التي وجهتتها السلطات الإيرانية لمراسلنا، جيسون رضائيان، ولكننا نأمل أن تكون إحالة القضية على المحكمة خطوة نحو الإفراج عنه، وإنهاء كابوس دام ستة أشهر\" وقال جعفري إن أم رضائيان تمكنت من رؤيته مرتين في نهاية ديسمبر/ كانون الأول. وقالت ماري بريمي رضائيان، لواشنطن بوست الشهر الماضي، إن ابنها بدا \"مختلفا تماما\"، وفقد 18 كلغ من وزنه. ويعاني من متاعب صحية، بما فيها التهاب في العين وآلام في الظهر. وأثارت وزارة الخارجية الأمريكية قضية رضائيان مع المسؤولين الإيرانيين، خلال المحادثات بشأن ملف إيران النووي. وعبر وزير خارجية إيران، محمد جواد ظريف، قبل حضوره المحادثات مع نظيره الأمريكي، جون كيري، في جنيف، عن أمله في تجد القضية طريقها إلى الحل. وقال: \"علينا أن ننتظر تحرك القضاء، ولكننا سنوفر له الرعاية الإنسانية الممكنة\".", "doc2": "Jason Rezaianın işi İnqilab Məhkəməsinə göndərilib, Tehran Baş Prokuroru Abbas Cəfəri Dolatabadi rəsmi İrna xəbər agentliyinə bildirib. Washington Post qəzeti deyib ki, işin İnqilab Məhkəməsinə göndərilməsinin \"Jason-un tezliklə azadlığa buraxılmasına doğru addım\" olacağına ümid edir. Həm ABŞ, həm də İran vətəndaşı olan cənab Rezaian iyulda həyat yoldaşı və iki əməkdaşı ilə birlikdə həbs edilmişdi. Onun əməkdaşları bir neçə həftə ərzində buraxıldı, həyat yoldaşı Yeganeh Salehi isə oktyabrda zaminə buraxılıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-40814674", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40815096", "doc1": "سونيتا ديفي تقول إن الهجوم أصابها بحالة ذعر وتقول سونيتا ديفي، البالغة من العمر 53 عاما وهي ربة منزل من منطقة بيمغار خيري في هاريانا: \" تعرضت لضوء قوي ثم لم أشعر بشيء، وبعد نحو ساعة استيقظت لأجد أنه تم قص شعري\". وأصيبت ديفي بالذعر الشديد بعد الهجوم وقالت: \" لم أعد قادرة على النوم أو التركيز في شيء، وكنت قد قرأت عن مثل هذه الحوادث في راجاستان ولكن لم أتخيل أبدا إمكانية حدوثها لي.\" الأشباح وكانت أنباء \"الحلاقون الأشباح\" قد ظهرت في البداية في راجاستان ولكن وقعت حوادث مماثلة أيضا في هاريانا وحتى في العاصمة دلهي. وتقول سونيتا إن مهاجمها كان رجلا عجوزا \"يرتدي ملابس زاهية الأوان\". وعلى بعد خطوات من سونيتا تعيش ربة منزل أخرى هي آشا ديفي التي فقدت شعرها في هجوم مماثل بعد أيام من حادث سونيتا، ولكن المهاجم كان هذه المرة امرأة. وقال سوراج بال، حمو آشا، إنه أرسلها ونساء الأسرة الأخريات إلى بيت أحد الأقرباء في ولاية أوتار براديش. بعض الحوادث وقعت في العاصمة دلهي ومن جانبها، أعلنت الشرطة في المنطقة أن هذه الحوادث وغيرها قيد التحقيق. وقال متحدث باسم الشرطة إنه لم يتم العثور على أية أدلة في موقع الجرائم كما أن التحاليل الطبية التي خضع لها الضحايا لم تكشف شيئا غير طبيعي. نظريات وسرعان ما خرجت نظريات عديدة لتفسير تلك الحوادث. ففي إحدى القرى أكد عجوز أن عصابة وراء الأمر، فيما شدد آخر على تورط ما يطلق عليهم السحرة الأطباء بينما أشارت سيدة إلى أن قوى غيبية خارقة مسؤولة عما يحدث، في الوقت الذي اتهم فيه البعض الضحايا بقص شعرهن للفت الانتباه، غير أن البعض الآخر أكد أن ما يحدث خير مثال على ما يمكن أن يطلق عليه \"الهستيريا الجماعية\". ولكن إحدى الضحايا وتدعى رينا ديفي لا توافق على تلك الأطروحات وتقول: \" قضيت أعواما أربي شعري وكنت سعيدة بذلك، والآن فقدته، فليس بوسعكم تخيل الألم الذي أعانيه، وإنه لأمر سخيف القول بأن نساء قصصن شعرهن بأنفسهن\".", "doc2": "Sunita Devi deyir ki, hücumdan sonra hələ də özünə gələ bilməyib Qadınlar vahimə içində, polis bu təəccüblü hadisələrdən baş çıxarmağa çalışır, BBC-dən Vikas Pandey deyib. \"Güclü bir işıq parıltısı yadımdadır və mən huşumu itirdim. Bir saatdan sonra anladım kı, kimsə saçlarımı kəsib,\" - Haryananın Gurgaon dairəsindən olan Sunita Devi, 53-yaşlı evdar qadın deyir. O, hələ də cümə günü baş vermiş \"hücumun\" təsirindən özünə gələ bilməyib. \"Yata bilmirəm, diqqətimi cəmləşdirə bilmirəm. Oxumuşam ki, belə hadisələr Racastanda da baş verib, lakin belə bir hadisənin mənim də başıma gələcəyini təsəvvürümə belə gətirə bilməzdim\", - Sunita deyir. \"Kabus bərbərlər\" haqqında xəbərlər ilk olaraq iyul ayının əvvəlində yayılmağa başlayıb. Buna bənzər hadisələrin sonradan Racastanda, Haryanada və hətta paytaxt Dehlidə də baş verdiyi barədə xəbərlər gəlib. Heç kim heç nə görməyib Sunita Devi bir böyük ailə kimi olan fermer və tacirlərin icmasında yaşayır. Qonşulardan bəziləri Sunita şokdan özünə gələnədək, növbə ilə onun yanında olur, ona baxır. Sunitanın təbirincə, ona hücum edən, \"əyninə əl-əlvan paltar geymiş\" yaşlı kişi olub, \"Mən evin aşağı mərtəbəsində tək idim, gəlinim və nəvəm isə hücum baş verəndə yuxarıda idilər. Hücum 21:30 radələrində baş vermişdi\", - o deyir. Gəlini və nəvəsi heç nə eşitməyiblər və görməyiblər. Muniş Devi bildirib ki, hücum edəni qonşular görə bilməyib Sunita Devinin qonşusu Muniş Devi deyir ki, 20-dək evin yerləşdi dar döngə adətən 21:00-dən 22:00-dək qonşularla dolu olur. \"Camaat nahardan sonra bir araya gəlib söhbətləşir, dincəlir. Cümə günü də həmişəki kimi olub. Lakin bizlərdən heç kim heç nə görməyib, Sunitanın mənzilinə özgə kimsə gələn və ya oradan çıxan gözə dəyməyib\", - Muniş deyir. Əhvalatın davamı Səhərisi gün buradan cəmi bir neçə metr aralıda, evdar qadın Aşa Devi bənzər hadisə nəticəsində saçlarının kəsilməsinə məruz qalır. Bu dəfə, deyildiyinə görə, hücum edən qadın olur. Aşa Devinin qayınatası Surac Pal deyir ki, bu insidentdən sonra o, Aşanı və ailədəki digər qadınları Uttar Pradeş ştatındakı qohumlarının evinə göndərir. \"Qadınlar vahimə içində idi, onları başqa yerə bir neçə həftəlik göndərdim\", - o deyir. Surac Pal deyir ki, Aşa Devi ev işlərini bitirmək üçün bayıra çıxanda saat 22:00 radələri idi. \"Artıq 30 dəqiqə keçmişdi, gəlb çıxmırdı, ona görə, getdim baxım haradadır. Biz onu hamamda huşsuz vəziyyətdə tapdıq. Kəsilmiş saçları döşəməyə səpələnmişdi\", - Surac Pal deyir. Hücumların Dehli şəhərində də baş verdiyi deyilir Onun sözlərinə görə, Aşa bir saatdan sonra özünə gəlib və deyib ki, üstünə hücum edən qadın olub. \"Onun dediyinə görə, hər şey 10 saniyənin içində baş verib,\" - o bildirib. Gurgaon-dan təxminən 70 km məsafədə yerləşən Revari bölgəsinin kənd ərazilərində mənə buna bənzər hadisələrin baş verdiyini danışdılar: \"Kütləvi isteriya\" Gurgaon polisinin sözçüsü Ravinder Kumar deyir ki, şikayətlər araşdırılır. \"Bu hadisələr təəccüb doğurur. Hadisə yerlərində şübhəli bir şey aşkar olunmayıb, hücuma məruz qaldıqlarını deyənlərin tibbi müayinəsi anormallıq sayıla biləcək nə isə aşkar etməyiblər,\" - o deyib, Sözçü əlavə edib ki, iddia edilən hücumçuları görən olmayıb. Ravinder Kumarın sözlərinə görə, nəyin baş verdiyini anlamaq məqsədilə müxtəlif dairələrin polis qurumları bu istiqamətdə səylərini əlaqələndirirlər. \"Yalnız hücuma məruz qaldıqlarını iddia edənlər hücum edəni gördüklərini deyirlər. Biz bu məsələni axıradək araşdırıb, həqiqəti üzə çıxarmaq niyyətindəyik. Lakin ona qədər hamını şayiələrə uymamağa çağırırıq\", - o qeyd edib. Sundar Devi hadisədən sonra yatağından qalxmadığını deyir Dehlidə bəzi qadınlar saçlarını qorumaq üçün tanrı şəkli təsvir olunmuş sancaqlar taxırlar Şayiələr isə kəsilmək bilmir. Bir kənddən o birisinə gedərkən, baş verənlərin fərqli izahatını eşidirdim. Kəndlərdən birində, ağsaqqal bir kişi mənə dedi ki, bu işdə mütəşəkkil dəstələrin barmağı var. Digər birisi isə dedi ki, onun qənaətincə, bu hücumların arxasında falçılar, cadugərlər və ya türkəçarə üsullarla camaata təbiblik edənlər durur, çünki belə hadisələrdən sonra camaat məhz onlara müraciət edir. Bir qadın təkid edirdi ki, məsələyə\"fövqəltəbii\" qüvvələr qarışıb. Digərləri isə, \"qurbanları\" özlərinə diqqəti cəlb etmək üçün saçlarını kəsməkdə ittiham edirdi. Yazıçı-rasionalist Sanal Edamaruku BBC-ə bildirib ki, onun fikrincə, bütün bu hallar \"kütləvi isteriyanın\" klassik nümunəsi sayıla bilər. \"Heç bir möcüzədən söhbət gedə bilməz. Hücuma məruz qaldıqlarını iddia edən qadınlar, görünür, hansısa daxili psixoloji ixtilafdan əziyyət çəkirlər, - o deyir. - Onlar belə əhvalatları eşidəndə, özlərinin də xəbəri olmadan həmin situasiyaları təkrarlamağa çalışırlar\". Lakin Rina Devi məsələnin belə qoyuluşu ilə razılaşmır. \"İllərlə saç uzatmışam, saçlarımdan zövq alırdım. İndi isə. Saçlarım kəsildikdən sonra, nə çəkdiyimi heç təsəvvür belə etmək mümkün deyil. Qadınların, saçlarını özləri kəsdiyini demək cəfəngiyyatdan başqa bir şey deyil\", - o deyir. Hindistanda digər kütləvi isteriya halları"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-51168185", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51085698", "doc1": "وأمام هذه التطورات كان هناك الكثير من التساؤلات المثارة حول حياة هاري وميغان وما سيفعلانه مستقبلا ووضعهما في العائلة المالكة ومصدر الدخل، وسنحاول الإجابة على بعض أسئلة القراء حول مستقبل دوق ودوقة ساسكس. ماذا سوف يكون لقب هاري وميغان؟-إيل قال الأمير هاري وميغان إنهما لن يستخدما لقب صاحب وصاحبة السمو الملكي بعد الآن. لكن ابتداء من هذا الربيع سيصبح لقبهما دوق ودوقة ساسكس فقط، لكن هاري سيحتفظ بلقب أمير لأنه مولود حاملا هذا اللقب، لأن والده الأمير تشارلز ولي عهد بريطانيا. مستقبل الأمير هاري وميغان في سؤال وجواب مواضيع قد تهمك نهاية محطات في رحلة الأمير هاري وزوجته ميغان المباحثات بشأن مستقبل هاري وميغان في العائلة الملكية \"تسير بشكل جيد\" هل سيحتفظ هاري بترتيبه بين المرشحين لعرش بريطانيا؟ - مارغريت وايت نعم، ما زال موقعه موجودا كسادس المرشحين لتولي عرش بريطانيا ولن يتم استبعاده. ما هي مشروعات الرعاية الملكية التي سيحتفظ هاري وميغان بالعمل فيها؟- ستيف أولتمانز قال بيان قصر باكنغهام إن الدوق والدوقة سيواصلان الاحتفاظ بمهام الرعاية الملكية الخاصة لمنشآت أو منظمات أو جمعيات \"بمباركة من الملكة\". وحصل هاري على مهام رعاية 16 مؤسسة، وفقا لموقع رويال ساسكس، من بينها اتحاد كرة الرجي، واستضاف هاري قرعة كأس العالم 2021 في الرجبي يوم الخميس. كما أكد اتحاد الرجبي استمرار الأمير هاري في رعاية أنشطته. بينما تتولى ميغان رعاية أربع مؤسسات: المسرح الوطني، ورابطة جامعات الكومنولث، ومؤسسة مايو الخيرية للحيوانات التي تتخذ من لندن مقراً لها، ومؤسسة سمارت ووركس الخيرية النسائية. هل سيترك هاري منصبه العسكري كنقيب عام في مشاة البحرية الملكية؟ - شون أوكلاغان يعد الرئيس الشرفي لمشاة البحرية الملكية منصبا هاما للغاية، لكن هاري سيكون مضطرا للتخلي عنه. خسارة هذا المنصب ربما يكون لحظة حزينة للدوق، الذي حافظ على علاقة قوية مع الجيش منذ تقاعده رسميا عام 2015. بالإضافة إلى الركوع والانحناء أمام الملكة، هل سيتعين على هاري وميغان الانحناء أمام أفراد العائلة المالكة الآخرين؟ - ليزا تاونسلي لا. وبعيدا عن وجوب هذا أمام الملكة، فإن أفراد العائلة المالكة لا يميلون إلى الركوع والانحناء لبعضهم البعض في كثير من الأحيان. هل كل هذه الإجراءات ستتوقف ويعود هاري إلى وضعه السابق إذا غير رأيه؟ - أندرو سي باركين من الناحية النظرية، فإن لقب صاحب السمو لا يزال قائما، وسيظل بإمكانه الإقامة في منزل فروغمور كوتاج Frogmore Cottage، وسيكون هناك الكثير من العمل الخاص به. ولكن سيتم إغلاق بعض الأبواب. فمن المرجح أن تبحث مشاة البحرية الملكية عن رئيس شرفي آخر ونقيب عام جديد، وكذلك الحال بالنسبة لحميع مناصبه العسكرية الأخرى. الجواب يعتمد أيضا على ما سيفعله هاري بعد ذلك. قال الزوجان إنهما \"سيستمران في التمسك بقيم جلالة الملكة\" في عملهما المستقبلي، لكنهما قد يقرران الإنخراط في مناطق خارج نطاق صلاحيات العائلة المالكة الأخرى. ستكون العودة ممكنة، لكن يبدو أنه من غير المرجح أن يكون لهما نفس الدور. ماذا سيفعل هاري لتوفير مصدر دخل؟ - بام قال هاري وميغان إنهما يرغبان في \"الاستقلال المالي\"، وأكد قصر باكنغهام أنهما لن يتقاضيا أموالا عامة مقابل الواجبات الملكية. ويعني هذا أنه من غير الواضح حاليا ماذا سيكون عملهما مستقبلا، لكن سيكون هناك استقلالا ماديا، ووفقا لمراسل بي بي سي الملكي جوني دايموند، لن يقوم القصر بمراقبتهما. هل سيدفعان إيجارا مقابل الإقامة في منزل فروغمور كوتاج الملكي؟ - غاري أوبراين نعم، أكد مسؤولو القصر أنهما سيدفعان الإيجار للمنزل، الذي سيظل منزل عائلة هاري في بريطانيا، على الرغم من أننا لا نعرف قيمة الإيجار. ويعتزمان سداد 2.4 مليون جنيه استرليني من أموال دافعي الضرائب التي تم إنفاقها على تجديد المنزل. هل يحصلان حاليا على أموال من الأمير تشارلز؟ - لوسي بالدوين نعم. هناك اعتقاد أنهما حصلا على أكثر من 2.5 مليون جنيه إسترليني سنويا من الأمير تشارلز، لكن لم يتم تأكيد هذا. وتأتي هذه الأموال من الدخل الذي يحصل عليه أمير ويلز من مزرعته، دوقية كورنوال. ليس من الواضح ما إذا كان سيستمر في منحهما نفس المبلغ. هل سيدفعان مقابل إجراءات الحماية الأمنية؟ - جوديث أسلتون ديلاني نحن لا نعرف. ولم يعلق قصر باكنغهام على تفاصيل الترتيبات الأمنية، لكنه قال إن هناك عمليات مستقلة لتحديد ما هو مطلوب أمنيا. وقال مسؤول كبير سابق في القصر لجوني ديموند إن النقاش حول تكلفة أمن الزوجين ربما هو أمر غير مناسب. من سيتولى الأعمال العامة التي سبق أن نفذتها ميغان وهاري؟ - وليام رانسفورد سيكون هناك عمل إضافي لبقية أفراد العائلة المالكة، وخاصة دوق ودوقة كامبريدج وليام وكيت. وفقا للبيانات الرسمية فقد حضر هاري 201 مشاركة في العام الماضي، في حين كان من نصيب ميغان 83 مشاركة. يقوم الأمير تشارلز بالفعل بالكثير من واجبات سابقة للملكة، خاصة بعد أن تنحى زوج الملكة دوق أدنبره وأمير يورك عن الحياة العامة. قام أفراد من العائلة المالكة بأكثر من 3500 مشاركة في العام الماضي. سيحتاج أفراد العائلة المالكة إلى تقييم عدد من مشاركات ومواعيد دوق ودوقة ساسكس التي يمكنهم التعامل معها.", "doc2": "Bu o deməkdir ki, elan edilən yeni qaydalar bu ilin yazından başlayaraq qüvvəyə minəndən sonra artıq onların ünvanına \"kral həzrətləri\" müraciətini işlətmək mümkün olmayacaq. Lakin Harry və Meghan Sussex hersoqu və hersoginyası titullarını saxlayacaqlar, Harry isə, əlavə olaraq, şahzadə titulunu da qoruyacaq. Harry və Meghan, həmçinin Windsor-dakı evlərinin təmiri üçün Britaniya büdcəsindən xərclənmiş £2,4 milyon məbləğndə pulu da qaytarmaq niyyətində olduqlarını açıqlayıblar. Bundan əlavə, şahzadə Harry və Meghan kraliçanın rəsmi nümayəndələri səlahiyyətləriylə də vidalaşmalı olacaqlar. \"Son zamanlarda baş verən danışıq və müzakirələrdən sonra şadam ki, birlikdə nəvəm və onun ailəsinin növbəti addımlarına konstruktiv və dəstəkləyici bir yanaşma tapdıq. Harry, Megan və Archie həmişə ailəmin sevimli üzvləri olaraq qalacaqlar\", - Britaniya kraliçası II Elizabeth-in bəyanatında deyilib. Sussex hersoqu və hersoginyası Britaniya və Kanadada yaşamağı planlaşdırdıqlarını bildiriblər. Buckingham sarayı şənbə günü Harry və Meqanın mühafizəsiylə bağlı işlərin necə təşkil olunacağı barədə məlumatın açıqlanmayacağını qeyd edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-37914623", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37912398", "doc1": "وقال البيان إن الصديقين \"ارتبطا في علاقة بينهما\" وأنه \"ليس من الصواب\" أن تكون ماركل مادة لمثل هذا التعامل (الإعلامي). وأضاف البيان أن الأمير من النادر أن يتخذ إجراء رسميا يتعلق \"بقصص إخبارية من محض الخيال\". وقال البيان :\"لكن الأسبوع الماضي شهد انحرافا عن المسار\". وكانت عدد من الصحف قد نشرت مؤخرا قصصا إخبارية على صفحاتها الرئيسية تتعلق بالممثلة البالغة من العمر 35 عاما والمعرفة بدور راشيل زين في سلسلة حلقات تلفزيونية بعنوان \"سوت\". وقال البيان الصادر من جانب السكرتير الإعلامي للأمير : \"كانت صديقته، ميغان ماركل، مادة لمواجة من الانتهاكات والمضايقات\". وأضاف البيان : \"كان بعضها على المستوى العام جدا، وتشويه على الصفحة الرئيسية لصحيفة وطنية ومادة عنصرية لتعليقات، وتمييز على أساس الجنس وعنصرية إعلامية وتعليقات على مقالات على الإنترنت\". وقال البيان : \"وكان بعضها على مستوى غير معلن بعيدا عن المستوى العام، ومعارك قانونية لإزالة محتوى قصص تشهيرية من الصحف، كما بدأت والدتها تكافح بغية الابتعاد عن المصورين، فضلا عن مساعي المراسلين والمصورين من أجل فرصة لدخول غير مشروع لمنزلها والاتصال بالشرطة بعد ذلك، كما عرضت صحف تقديم رشا باهظة على صديقها السابق، فضلا عن الاتصال بكل صديق أو شخص شاركها في عمل أو محبوب في حياتها\". ولطالما كانت علاقة الأمير البالغ من العمر 32 عاما بالصحافة علاقة مضطربة، إذا نشأ مستوعبا أثر التدخل الإعلامي السافر على حياة أمه الراحلة الأميرة ديانا، أميرة ويلز. فعندما كان في العشرين من عمره اشتبك مع مصور صحفي للمشاهير خارج ملهى ليلي في لندن. وفي عام 2012 نشرت صور له على الإنترنت وعلى الصفحة الرئيسية لبعض الصحف وهو متجرد من ثيابه في غرفة في فندق في لاس فيغاس، مما أدى إلى تقديمه شكوى للجنة الشكاوى الصحفية. لكنه كان محل اهتمام إيجابي أيضا بفضل تغطية صحفية تتعلق باهتماماته الخيرية وخدمته العسكرية. الممثلة ميغان ماركل اشتهرت بدور راشيل زين في سلسلة حلقات تلفزيونية بعنوان \"سوت\" وقال نيكولاس ويتشيل، مراسل بي بي سي للشؤون الملكية، إن المحررين في بريطانيا قد يلتزمون بمطالب الأمير، لكنه ليس من المرجح أن يلقى نفس الصدى المؤثر من جانب الصحافة الأجنبية نظرا لوجود اهتمامات مالية كبيرة تجنى من وراء تتبع قصص العلاقة. وأضاف مراسلنا أن البيان يمثل \"صرخة من القلب\" ويبرز بوضوح إلى أي قدر يعتزم الأمير هاري حماية علاقته بعدما عانت علاقات سابقة مع صديقاته جراء اهتمام إعلامي مشابه. وفي عام 2014 تلقت لجنة الشكاوى الصحفية من الأمير هاري وصديقته في ذلك الوقت كريسيدا بوناس شكوى من صحيفة نشرت صورتين لهما في قاعة ألبرت هول الملكية على نحو متطفل على خصوصيتهما. \"بيان غير مسبوق\" وقال البيان إن الأمير هاري قلق بشأن سلامة ماركل وأنه \"يشعر بخيبة أمل شديدة جراء عدم قدرته على حمايتها\". وأضاف : \"ليس من الصواب أن تمر بضعة أشهر على علاقتها معه وتصبح مادة لمثل هذه العاصفة\". وقال البيان : \"إنه يعلم أن المعلقين سيقولون إن ذلك (ثمنا لابد أن تدفعه) وأن (ذلك جزءا كاملا من اللعبة). وهو يعترض على ذلك بشدة. ذلك ليس لعبة- إنها حياتها وحياته\". واختتم البيان بمناشدة الأمير هاري \"هؤلاء العاملين في الحقل الصحفي ممن يحركون مثل هذه القصة بالتوقف والتفكير قبل حدوث أي خسارة إضافية\". وقال كاميليا توميني، محررة الشؤون الملكية في صحيفة \"صنداي إكسبريس\" إن بيان الأمير هاري \"غير مسبوق\" ويبدوا أنه ناتج من تغطية إعلامية على الإنترنت والصحف. وقالت لبي بي سي : \"إنه فليت ستريت (شارع الصحافة في لندن) ثم الإنترنت\". وأضافت : \"لا يحاسب أي محرر، فهم ينشرون ما يرغبون ثم تحصل على تعليق، ليس فقط من جانب الصحفيين بل أفراد من المجتمع يتعرضون لهذه الفتاة ويكتبون بعض الأشياء المسيئة.\"", "doc2": "Şahzadə nadir hallarda \"uydurma hekayələrlə\" bağlı rəsmi tədbir gördüyünü, anacq ötən həftə \"həddin aşıldığını\" bildirib. Son günlər qəzetlər 35 yaşlı aktrisa, \"Suits\" televiziya dramındakı Rachel Zane rolu ilə tanınan Meghan Markle barədə xəbərləri ön səhifələrinə çıxarıblar. Şahzadənin kommunikasiya katibinin yaydığı açıqlamada deyilir ki, məsələ ilə bağlı şərhlərdə irqçilik və seksizm çalarları sezilib. \"Onun anası öz giriş qapısına yaxınlaşa bilmək üçün fotoqraflarla mübarizə aparmalı olub. Reportyorlar və fotoqraflar qanunsuz olaraq onun evinə girməyə cəhd ediblər. Polisə zəng vurulub. Qəzetlər xanımın keçmiş sevgilisinə iri həcmdə rüşvət təklif ediblər. Onun az qala bütün dostlarını, iş yoldaşlarını, yaxınlarını narahat ediblər,\" - açıqlamada deyilir. Meghan Markle 2011-ci ildə çəkilmiş Mənfur Rəhbərlər filmində də rol alıb Medianın onun anası, Uels şahzadəsi Diananın da həyatına müdaxilə etdiyini bilən 32 yaşlı şahzadənin mətbuatla münasibətləri əvvəldən yaxşı olmayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-46494851", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46500436", "doc1": "واستدعى نائب وزير الخارجية الصيني، لي يوتشينغ، السفير الكندي في بكين لإبلاغه \"احتجاج الصين الشديد\" على حادثة الاعتقال، بحسب بيان للخارجية الصينية. ووصفت الخارجية اعتقال منغ بأنه فعل \"بغيض تماما\". وتُتهم منغ، وهي ابنة مؤسس شركة هواوي، بخرق العقوبات الأمريكية المفروضة على إيران. وقُبض عليها السبت في مطار فانكوفر، وتواجه احتمال ترحيلها إلى الولايات المتحدة، حيث يمكن أن تسجن نحو 30 عاما إذا أدانتها المحكمة هناك. وتصر الصين على أن منغ \"لم تخالف القوانين\". ومثلت منغ أمام محكمة كندية الجمعة، أرجأت البت في أمر السماح لها بالخروج بكفالة حتى يوم الاثنين. ماذا تقول الصين؟ قالت وزارة الخارجية الصينية إن اعتقال منغ أثناء تبديل طائرتها في مطار فانكوفر السبت الماضي يعد تجاوزا على حقوقها، بحسب ما نقلته وكالة رويترز عن بيان الوزارة. ووصفت الوزارة الاعتقال بأنه \"غير منطقي\" و\"تجاهل للقانون\". وأضاف البيان أن \"الصين تحض بشدة الجانب الصيني على إطلاق سراح المعتقلة فورا ... وإلا يجب على كندا أن تتحمل كامل المسؤولية عن العواقب الوخيمة الناجمة عن ذلك\". ما الذي حدث في المحكمة الجمعة؟ تخطيط للمحكمة يظهر منغ وانزو خلال جلسة الاستماع الجمعة خلال جلسة استماع بالمحكمة العليا في بريتش كولومبيا، اتهمت منغ باستعمال فرع لشركة هواوي اسمه \"سكاي كوم\" للالتفاف على العقوبات المفروضة على إيران منذ 2009 إلى 2014. كما اتهمت منغ بالتحايل وإخفاء حقيقة أن \"سكاي كوم\" فرع تابع لشركة هواوي. وقال محام يمثل الحكومة الكندية إن منغ متهمة \"بالتآمر للتحايل على العديد من المؤسسات المالية\". وأضاف أنها نفت للبنوك الأمريكية وجود أي صلات مباشرة بين هواوي وسكاي كوم، بينما في الواقع \"سكاي كوم هي هواوي نفسها\". واستبعد أن تفرج عنها المحكمة بكفالة لأنها قد تغادر البلاد. لماذا يعد الاعتقال حدثا مهما؟ وضع اعتقال منغ ضغطا آخر على العلاقات الأمريكية الصينية، حيث يخوض البلدان سلسلة خلافات تجارية مستحكمة، على الرغم من فترة هدنة التسعين يوما التي اُتفق عليها السبت، قبيل انتشار خبر الاعتقال الأربعاء. وسائل الإعلام أمام مبنى المحكمة في جلسة الاستماع لمنغ وتعد شركة هواوي من أكبر شركات تكنولوجيا الاتصالات في العالم، ومؤخرا تقدمت على أبل وأصبحت ثاني أكبر شركة لصناعة الهواتف الذكية بعد سامسونغ. وقالت وزيرة الخارجية الكندية، كريستيا فريلاند، الجمعة إن الصين أكدت على أنها ستلتزم بمسار الإجراءات القانونية المتبعة وإن منغ ستحظى بخدمات استشارية قنصلية خلال فترة طرح قضيتها أمام المحاكم الكندية. وكررت فريلاند قول رئيس الوزراء جاستن ترودو إن اعتقال منغ \"ليس له صلة بالسياسة\". من هي منغ وانزو قسم المتابعة الاعلامية في بي بي سي التحقت مينغ وانزو، 46 عاما، بشركة هواوي بعمر مبكر منذ عام 1993 عندما بدأت حياتها المهنية في شركة والدها كموظفة استقبال. وبعد نيلها شهادة الماجستير في المحاسبة من جامعة هواتشونغ للعلوم والتكنولوجيا في عام 1999، التحقت بقسم الخدمات المالية في الشركة. وأصبحت المديرة المالية للشركة في عام 2011، ورقيت إلى منصب نائب رئيس الشركة قبل أشهر قليلة من اعتقالها. ولم تكن صلات منغ بوالدها، رن تشينغفي، معروفة بشكل علني إلى ما قبل سنوات قليلة. إذ استخدمت منغ، في ممارسة نادرة في الصين، لقبا لها ليس اسم عائلة والدها بل اسم عائلة أمها،منغ جون، وهي زوجة رن الأولى.", "doc2": "46 yaşlı Meng Wanzhouis Huawei şirkətinin maliyyə direktoru və şirkət təsisçisinin qızıdır. Çin Xarici İşlər nazirinin müavini Le Yucheng Kanada səfirini nazirliyiə dəvət edərək ona \"kəskin etiraz\" bildirib. Çin XİN-i Meng Wanzhou-nun həbsini \"olduqca iyrənc\" hərəkət adlandırıb. Huawei şirkətinin maliyyə direktoru və şirkət təsisçisinin qızı olan 46 yaşlı Meng Wanzhou İrana qarşı ABŞ sanksiyalarını pozmaqda ittiham olunur. Meng Wanzhou dekabrın 1-də Kanadadın Vancouver şəhərində həbs olunub və indi ABŞ-a ekstradisiya oluna bilər. ABŞ məhkəməsi Huawei maliyyə direktorunu təqsirkar sayarsa, ona 30 illik həbs cəzası kəsilə bilər. Cümə günü Meng Wanzhou-nun saxlanhması məsələsinə Kanada məhkəməsində baxılıb, onun zaminə buraxılıb-buraxılmaması barədə qəraın çıxarılması bazar ertəsi gününüədək təxirə salınıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-56483392", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-56491424", "doc1": "ويُنسب إلى سياسات أغبال الفضل في تعافي الليرة من انخفاضات تاريخية سابقة. وجاء قرار الرئيس رجب طيب أردوغان إقالة أغبال مفاجئا. وكان أغبال قد رفع سعر الفائدة في محاولة للتصدي لمعدلات تضخم تجاوزت 15 في المئة. وتولى أغبال منصب محافظ البنك المركزي التركي في نوفمبر/تشرين الثاني، ويعدّ الثالث في هذا المنصب في أقل من عامين. مواضيع قد تهمك نهاية وصدم قرار إقالة أغبال المستثمرين المحليين والأجانب على السواء ممن أثنوا على سياسات أغبال النقدية. وكانت الليرة تعد من بين أفضل العملات أداءً في الأسواق الناشئة لعام 2021، مسجلة تعافيا بلغ مقداره الخُمس مقابل الدولار الأمريكي. وسجلت الليرة الأسبوع الماضي ارتفاعا ملحوظا إثر قرار أغبال رفع سعر الفائدة بنسبة اثنين في المئة. ويدعو المستثمرون إلى انتهاج سياسة نقدية أكثر تشددا في تركيا في محاولة لترويض معدلات التضخم الجامحة، وسط ارتفاع الأسعار بوتيرة متسارعة في البلاد. واستبدل أردوغان بـأغبال محافظا جديدا للبنك المركزي هو شهاب قافجي أوغلو. ويخشى مراقبون من أن يودي هذا القرار بمكاسب تحققت إبان الفترة القصيرة التي تولى فيها أغبال مهام المنصب. ولا يتمتع قافجي أوغلو بشهرة واسعة، وهو أستاذ للمعاملات المصرفية وبرلماني سابق من حزب العدالة والتنمية الحاكم. ويُعرف عن قافجي أوغلو معارضته سياسة رفع أسعار الفائدة كوسيلة لمواجهة ارتفاع معدلات التضخم. ويبلغ سعر الفائدة في تركيا 19 في المئة وهو ما يغري المستثمرين الأجانب على التداول بالليرة التركية. وأعلن البنك المركزي، في بيان يوم أمس الأحد، الاستمرار في تفعيل أدوات السياسة النقدية سعيًا وراء هدف رئيسيّ هو هبوط دائم لمعدل التضخم. \"نظام أردوغان الاقتصادي\" ويرى جيفري هالي، كبير محللي الأسواق لدى شركة اواندا لتداول العملات أن للرئيس التركي أردوغان نظاما خاصا في السياسات الاقتصادية، أطلق عليه جيفري اسم \"اردونوميكس\". يقول جيفري لبي بي سي: \"الفرضية الأساسية في نظام أردوغان الاقتصادي هي أن أسعار الفائدة المرتفعة تستتبع معدلات تضخم مرتفعة، وهي نظرية تناقض مبادئ الاقتصاد في أي مكان.\" ويؤدي ارتفاع أسعار الفائدة إلى ارتفاع في تكلفة الاقتراض بما يمسك المستهلكين عن الإنفاق الزائد، ويشجع في المقابل على الادخار. أما انخفاض أسعار الفائدة فيؤدي في العادة إلى تباطؤ معدلات النمو الاقتصادي. وبحسب جيفري هالي، فإن سياسات أغبال النقدية كانت محلّ تقدير واسع لأنها كانت تستهدف الوصول إلى حالة استقرار في معدلات التضخم.", "doc2": "İşdən çıxarılan Naci Abğal ekspertlər tərəfindən Türkiyə milli valyutasının məzənnəsini tarixi minimumlardan qaldırmağa kömək edən aparıcı mütəxəssis hesab edilirdi. Onun işdən çıxarılması həm yerli, həm də xarici investorlar üçün gözlənilməz olub. Naci Abğalın istefası İstanbul Fond Birjasında indekslərin kəskin enməsi ilə müşayiət olunub. Ötən həftə Mərkəzi Bankın artıq keçmiş rəhbəri Naci Ağbal əsas uçot dərəcəsini 2 pillə və ya 19 faziədək qaldırdıqdan sonra türk lirəsinin məzənnəsi nəzərəçarpan dərəcədə artmışdı. Prezident Erdoğanın fikrincə, uçot stavkasının bu dərəcədə böyüməsi inflyasiyanın artmasına yol açır. Türkiyədə hazırda inflyasiya 15 faiz təşkil edir. Türkiyə Mərkəzi Bankının yeni rəhbəri Şahap Kavcıoğlu təyin olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2015/10/151012_iran_us_reporter_convicted", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/10/141006_iran_salehi_freed", "doc1": "وقال غلام حسين إجئي، المتحدث باسم القضاء، إن رضائيان \"أدين، لكن ليس لدي تفاصيل الحكم\". وأضاف أن من حق رضائيان - المولود في كاليفورنيا - ومحاميه استئناف الحكم خلال 20 يوما. وقالت ليلى أحسن، محامية رضائيان لوكالة أسوشيتيدبرس الأحد \"ليس هناك تطورات جديدة\"، مضيفة أنها لم تتسلم الحكم. وقد اتهم رضائيان، الذي يرأس مكتب واشنطن بوست في طهران، بتهم من بينها التجسس، في محاكمة تمت وراء أبواب مغلقة، وتعرضت لانتقادات واسعة من قبل حكومة الولايات المتحدة، ومنظمات حرية الصحافة. وقد يواجه رضائيان حكما بالسجن ما بين 10 و20 سنة. مواضيع قد تهمك نهاية ووصف دوغلاس جيل، محرر الشؤون الخارجية في واشنطن بوست، الحكم بالغموض، قائلا إنه \"ليس من الواضح إن كان قد أدين فعلا\". وأضاف جيل في مقابلة مع بي بي سي أن \"الشيء الوحيد الواضح هو براءة جيسون، وأن أي شيء آخر لا يزال تخيم عليه ظلال من الظلمة.\" وتفيد تقارير بأن الغموض الذي يحيط بالحكم ربما يكون بسبب سعي السلطات الإيرانية إلى حل سياسي للقضية.", "doc2": "Yeganeh Salehinin və Jason Rezaianın saxlanılmasının səbəbi hələ də aydın deyil ABŞ və İran vətəndaşlığına malik olan cənab Rezaian hələ də həbsdədir, amma həyat yoldaşı ona baş çəkə bilib, Washington Post yazır. İranlı Yeganeh Salehi Abu Dhabi-də yerləşən \"National\" (\"Milli\") adlı qəzetdə fəaliyyət göstərir. Onların saxlanılmasının səbəbi hələ də aydın deyil və ABŞ cənab Rezaianın azadlığa buraxılmasını tələb edib. Xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zarif ötən ay ABŞ mediasına demişdi ki, Jason Rezaian \"İran vətəndaşı olaraq etdikləri\" ilə bağlı dindirilib. İki ay əvvəl isə İran rəsmisi demişdi ki, məsələ təhlükəsizliklə bağlıdır. Cənab Rezaian və xanımı Yeganeh Salehi evlərində, iyulun 22-də saxlanılıb. \"O, azadlığa buraxılıb\", mədəniyyət naziri Məhəmməd Kouşeş AFP agentliyinə deyib. O həmçinin cənab Rezaianın qısa bir müddətdə azadlığa buraxılacağını ümid etdiyini desə də, əlavə edib ki, bu, onun nazirliyinin əlində deyil, baxmayaraq ki nazirlik \"əlindən gələni edib\". 30 yaşlı Yeganeh Salehi ötən həftə azadlığa buraxılsa da, bu barədə məlumat ancaq indi yayılıb. ABŞ Dövlət Departamenti 38 yaşlı cənab Rezaianın azadlığa buraxılmasını tələb etsə də, bu tələblər rədd edilib. İran ikili vətəndaşlığı tanımır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-49848678", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-49848861", "doc1": "القصر الفريد بمدائن صالح مدرج بقائمة التراث العالمي لليونيسكو وأعلنت السلطات بدء نظام إصدار تأشيرات سياحية لمواطني 49 دولة، مع تخفيف القيود على ملابس النساء اللاتي يرغبن في زيارة البلاد. ووصف رئيس مجلس إدارة الهيئة العامة للسياحة والتراث الوطني، أحمد الخطيب، هذه الخطوة بأنها \"لحظة تاريخية\". وتريد السعودية جذب الاستثمارات الأجنبية في قطاع السياحة، إذ ترغب في أن ترتفع عوائد القطاع إلى 10 في المئة من إجمالي الناتج المحلي بحلول عام 2030، مقارنة مع نسبة 3 في المئة في الوقت الحالي. وقال الخطيب: \"لدينا ثقافة، ونعتقد أن أصدقاءنا وضيوفنا سيحترمون ثقافتنا\". وأعرب الخطيب عن اعتقاده بأن الهجوم الأخير الذي استهدف منشآت نفطية مهمة لن يثني السياح عن زيارة المملكة. وقال: \"مدننا من بين المدن الأكثر أمنا في العالم، ولذا لا نعتقد أنه سيؤثر على خططنا. هناك مغتربون يعيشون في السعودية، ويستمتعون بها، نعيش جميعا في أمان\". ولن يُسمح لغير المسلمين بزيارة مكة والمدينة، كما سيظل الحظر ساريا على المشروبات الكحولية. ويأتي الاهتمام بقطاع السياحة ضمن برنامج ولي العهد محمد بن سلمان الذي يهدف إلى تقليل اعتماد المملكة على إيرادات النفط. وتتوقع الحكومة أن تؤدي الاستثمارات في السياحة إلى توفير مليون وظيفة. وخلال الفترة الأخيرة، تأثرت سمعة المملكة دوليا بسب الانتقادات لسجلها في مجال حقوق الإنسان، ولاسيما بعد مقتل الصحفي جمال خاشقجي في قنصلية بلاده بإسطنبول.", "doc2": "Madain Salehdəki Əl-Fərid qəsri Uneskonun Dünya Mədəniyyəti İrsinə daxildir. Cümə günü krallıq 49 ölkəyə viza rejiminin tətbiqinə başlayır və qadın turistlərə qapalı geyim şərtini yüngülləşdirir. Turizm naziri Ahmad al-Khateb bu hadisəni ölkəsi üçün \"tarixi məqam\" kimi dəyərləndirib. Vizanl indiyədək yalnız zəvvarlar, biznes adamları və köçəri işçilər ala bilirdi. Səudiyyə Ərəbistanı indi turizmdə xarici investisiya qoyuluşuna da ümidlidir. Bu ölkə 2030-cu ilədək daxili turizmin ÜDM-dəki faizinin 3-dən 10 faizədək artmasını istəyir. \"Ziyarətçilər bizim paylaşacağımız xəzinələr - 5 Dünya Mədəniyyəti İrsinə daxil edilmiş yerli mədəniyyət və nəfəs kəsən təbii gözəllik qarşısında təəccüblənəcəklər\", -cənab al-Khateeb deyib. Qadın əcnəbi turistlərə Səudiyyəli qadınların ictimai yerlərdə geyməyə məcbur olduqları və bədəni tam şəkildə örtən abaya adlanan geyimdən istifadə məcburiyyəti götürülür. Lakin onlardan təvazökar və ya mühafizəkar geyimlər geymək tələb olunacaq. Ölkəyə ziyarətə gəlmiş qadınları kiminsə müşaiyət etməli olduğu qərarı da aradan qaldırılır. \"Bizim mədəniyyətimiz var. Biz inanırıq ki, dostlarımız və qonaqlarımız bizim mədəniyyətimizə hörmətlə yanaşacaq\", cənab al-Khateeb deyib. Müsəlman olmayanlar yenə də müqəddəs hesab olunan Məkkə və Mədinəni ziyarət etməyə buraxılmayacaqlar, həmçinin alkoqollu içkilərə qoyulmuş qadağa qüvvəsində qalacaq. Bu məsələ ilə bağlı detallar, Səudiyyə Ərəbistanını hansı ölkələrin vətəndaşları ziyarət edə biləcəkləri isə cümə gününün sonlarında məlum olacaq. Cənab al-Khateeb Səudiyyə Ərəbistanının neft sənayesinə edilmiş hücumun bu ölkəyə turist axınının qarşısını alacağına inanmadığını da qeyd edib. \"Bizim şəhərlərimiz dünyanın ən təhlükəsiz şəhərləri sırasındadır. Biz hücumun planlarımıza təsir edəcəyinə inanmırıq. Bizim Səudiyyə Ərəbistanında yaşamaqdan həzz alan xarici işçilərimiz var. Biz təhlükəsizlikdəyik\", - turizm naziri əlavə edib. Turizmə ümidlər Bu addım vəliəhd şahzadə Məhəmməd ibn Salmanın neftdən asılılıqdan qurtulmağı hədəfləyən geniş iqtisadi islahatları çərçivəsində atılıb. Plana əsasən, Səudiyyə Ərəbistanı 2030-cu ilə qədər beynəlxalq və daxili ziyarətləri il ərzində 100 milyona çatdırmaq istəyir. Hökumət turizmin inkişafı ilə bağlı olaraq bir milyon iş yerinin açılmasını proqnozlaşdırır. Ötən il jurnalist Camal Kaşıkçının (Jamal Khashoggi) öldürülməsi və bu yaxınlarda qadın hüquqları fəallarına qarşı edilən təzyiqlə bu ölkənin beynəlxalq imici zərər görüb və hələ də ölkədə insan hüquqları ilə bağlı mövcud vəziyyət tənqid olunur. 2017-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanı Qırmızı dənizdəki 50 ada və digər əraziləri lüks kurortlara çevirəcək geniş bir turizm inkişafı layihəsini elan edib. Ötən il Ər-Riyad yaxınlığındakı Qiddiya \"əyləncə şəhəri\" üzərində yüksək səviyyəli əyləncə parkları, motorlu idman obyektləri və safari sahəsi də daxil olmaqla tikinti işləri başlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/12/131203_transparency_report_corruption", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-51232893", "doc1": "شمل تقرير منظمة الشفافية الدولية 177 دولة في العالم وشمل التقرير 177 بلدا بناء على مصادر بيانات مستمدة من مؤسسات مستقلة متخصصة في الحكم الرشيد وتحليل المناخ الذي تقام فيه الأعمال. وقالت منظمة الشفافية الدولية إن الدول التي تشهد عنفا أكثر من غيرها في منطقة الشرق الأوسط هي الدول التي يتفشى فيها الفساد، وتزداد الأوضاع فيها سوءا بسبب غياب الاستقرار السياسي، ما يسمح بانتشار الانتهاكات. وأضافت المنظمة الدولية أن أربعة أخماس البلدان في الشرق الأوسط يقل تصنيفها عن درجة خمسين علما بأن مقياس صفر لتصنيف البلدان من حيث الفساد يعني أن البلد موغل في الفساد في حين أن مقياس 100 يعني أن البلد يخلو من الفساد بشكل تام. واستندت المنظمة إلى آراء خبراء محليين وعالميين بشأن الفساد في القطاع العام. مواضيع قد تهمك نهاية وجاء متوسط تصنيف بعض بلدان المنطقة في الدرجة 37 بما يقل عن المتوسط العالمي وهو الدرجة 43 أي أقل من درجة 50 من أصل 100. وانخفض تصنيف ثلاثة بلدان في الشرق الأوسط شهدت اضطرابات مستمرة انخفاضا كبيرا خلال السنة الماضية إذ انخفض تصنيف اليمن بخمس نقاط ليستقر عند الدرجة 18 في حين انخفض تصنيف سوريا بتسع نقاط ليستقر عند الدرجة 17 وانخفض تصنيف ليبيا بست نقاط ليستقر عند الدرجة 15. أما العراق، فتراجع تصنيفه من 18 إلى 16. وقال مدير الشفافية الدولية لشؤون الشرق الأوسط وشمال أفريقيا، كريستوف ويلكي، \"تصوروا ما الذي يحتاجه بلد ما لاجتثاث الفساد. يتطلب الأمر دائما وجود مؤسسات يديرها أشخاص يتحلون بمستويات من النزاهة ونظام إشراف مستقل\". وأضاف مدير الشفافية الدولية لشؤون الشرق الأوسط \"كل هذه الأمور تختفي مباشرة عندما ينتشر الصراع\". ويمضي ويلكر قائلا إن هناك إحساسا عاما بتفشي الفساد في منطقة الشرق الأوسط بما في ذلك أجهزة الشرطة والقضاء والإدارات الحكومية المعنية بالمشتريات العامة. وجاءت الدنمارك ونيوزيلاندا في المرتبة الأولى بحيث حصلا على الدرجة 91 في حين جاءت فنلندا والسويد والنرويج بعدهما وذلك بفضل توافر حرية التعبير واتباع إجراءات شفافة عند وضع الميزانيات وتوافر آليات قوية للمساءلة. أما أفغانستان وكوريا الشمالية والصومال، فجاءت في المرتبة الأخيرة من تصنيف منظمة الشفافية الدولية إذ لم تحصل سوى على الدرجة 8. ونشر أول تقرير لمنظمة الشفافية الدولية في عام 1995 بناء على عدة مؤشرات منها تقييم البنك الدولي للدول وتقييم المنتدى الاقتصادي العالمي وتصنيفات البنك الأفريقي للتنمية بشأن مدى توافر الحكم الرشيد في البلدان الأفريقية وتقييم منظمة الشفافية الدولية بشأن تقديم الرشوة.", "doc2": "Hesabat rəqəmlərinə görə, Azərbaycan Cənubi Qafqazda \"ən korrupsiyalaşmış\" ölkədir. Azərbaycan hakimiyyəti ölkədə korrupsiya ilə mübarizə apardığını və bir çox sahədə artıq şəffaflığa nail olduğunu bildirir. İlham Əliyev ötən ilin sonunda keçirdiyi iqtisadi müşavirədə demişdi ki, o, bütün qurumlar qarşısında vəzifə qoyub ki, \"maksimum şəffaflıq, dürüstlük olmalıdır, rüşvətxorluğa, korrupsiyaya son qoyulmalıdır\". O, bu mübarizədə ictimai nəzarətin \"daha güclü\" olmalı olduğunu qeyd edib. \"Transparency International\" beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatının hesabatında ekspertlər və sahibkarlar yüksək bal toplamış ölkələri müsbət qiymətləndirirlər. Keçən il olduğu kimi, \"Korrupsiyanın qavranılması indeksi\"nə (KQİ) görə, Rusiya yenə 100 baldan 28-ni toplayıb. Buna baxmayaraq, bir pillə yuxarı qalxıb və 180 yerdən 137-ni tutub. Bu reytinq siyahısında Rusiyanın qonşuları Dominikan Respublikası, Keniya, Liberiya, Livan, Mavritaniya, Papua-Yeni Qvineya, Paraqvay və Uqandadır. Hesabatda bildirilir ki, son illərdə KQİ göstəricisinə görə, Rusiyanın vəziyyəti stabitdir. \"Həqiqi dəyişikliklər üçün siyasi iradə olmadıqda, korrupsiyaya qarşı mübarizə karqo-kult olaraq qalır. Bu mübarizəyə cavabdeh orqanların ayrı-ayrı tədbirləri, o cümlədən, qanunvericiliyə lokal dəyişikliklər ölkəmizdəki vəziyyəti köklü olaraq dəyişməyə kifayət etmir. Bunun üçün hakimiyyətin dar bir qrupun maraqlarına uyğun qərarlar qəbul etməsinə imkan verməyən, ictimai faktorların maraqlarını əlaqələndirən inklüziv bir sistem qurulmalıdır\"- \"Transparency International - R\" Mərkəzinin direktoru Anton Pominov belə deyir. \"Hüquq sisteminin sağlamlaşdırılması\" 2019-cu ildə liderlər qrupunda kiçik dəyişiklik baş verib: birinci yeri Yeni Zelandiya və Danimarka tutub (hər biri 87 bal), onların ardınca Finlandiya (86) gəlir. Son illərdə ilk üç yeri məhz bu ölkələr qazanır. Britaniya 12-ci yerdədir (77 bal). 2018-ci illə müqayisədə (80 bal) ölkənin göstəricisi bir qədər pisləşib. MDB ölkələri və Rusiyanın coğrafi qonşuları arasında il ərzində ən böyük nailiyyətə Ermənistan imza atıb - 35 baldan 42 bala sıçrayış edib. Azərbaycanın göstəriciləri də yaxşılaşıb - 25 baldan 30 bala yüksəlib. Siyahını Suriya (13 bal), Cənubi Sudan (12 bal) və Somali (9 bal) tamamlayır. \"Transparency International - R\" Mərkəzinin ekspertləri hesab edirlər ki, reytinq siyahısında bu qədər aşağı düşməmək üçün Rusiya hakimiyyətdəki nəzarət və tarazılıq sistemini gücləndirməlidir. Onlar siyasi partiyaların maliyyələşməsinə nəzarəti gücləndirməyi, biznesmənlərin öz sahələri üzrə məmurlara, məmurlarınsa biznesmənə çevrildiyi lobbiçilik fəaliyyətini və \"dönən qapılar\" praktikasını tənzimləməyi təklif edirlər. Bundan başqa, ekspertlər vətəndaşlara daha çox azadlıqlar verilməsini, aktivistləri, jurnalistləri və korrupsiya halları haqqında məlumat verənləri müdafiə etməyi tövsiyə edirlər. Yanvarın 22-də Rusiyanın yeni Baş prokuroru İqor Krasnov Federasiya Şurasındakı çıxışında bəyan edib ki, əsas işi \"hüquqi mühitin sağlamlışdırılması\" hesabına korrupsiyanı maksimum zəiflətmək olacaq. O, \"korrupsiya təzahürlərinə\" qarşı \"dözümsüzlük atmosferi\" yaratmağı təklif edib. Hesabatla bağlı şərh verən YAP-ın Siyasi Şurasının üzvü, millət vəkili Aydın Mirzəzadə deyib ki, \"ölkənin korrupsiya vəziyyəti onun hansısa hesabatda neçənci yer tutması ilə bağlı deyil, bu ölkədəki real vəziyyətlə, ölkə rəhbərliyinin siyasi iradəsinin ortada olması ilə bağlıdır\". \"Azərbaycanda korrupsiyanın aradan qalxması üçün maksimum tədbirlər görülür. Bu, Azərbaycan iqtidarının fəaliyyətinin əsas istiqamətlərindən biridir və biri olaraq da qalacaq\", - o bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42821567", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-42864101", "doc1": "وقالت الدراسة، التي نُشرت في المجلة الطبية البريطانية، إن الأشخاص الذين يدخنون سيجارة واحدة يوميا لا يزالون أكثر عرضة للإصابة بأمراض القلب بنسبة 50 في المئة، وأكثر عرضة للإصابة بالسكتة الدماغية بنسبة 30 في المئة، وذلك بالمقارنة مع غير المدخنين. وأكد الباحثون على أنه لا يوجد مستوى آمن من التدخين فيما يتعلق بهذه الأمراض. لكن أحد الخبراء قال إن الأشخاص الذين يقللون عدد السجائر لديهم فرصة أكبر للإقلاع عن التدخين تماما في نهاية المطاف. 'التوقف تماما' وتعد أمرض القلب والأوعية الدموية، وليس السرطان، هو أكبر سبب في الوفيات الناجمة عن التدخين، إذ يتسبب في نحو 48 بالمئة من الوفيات المبكرة المتعلقة بالتدخين. وقال الباحثون إن نسبة المدخنين البالغين في المملكة المتحدة قد انخفضت، لكن نسبة الأشخاص الذين يدخنون ما يترواح بين سيجارة واحدة وخمس سجائر يوميا قد ارتفعت بشكل مطرد. ويشير التحليل الذي أجراه الباحثون والذي شمل 141 دراسة إلى أن تدخين 20 سيجارة يوميا سوف يسبب سبعة نوبات قلبية أو سكتات دماغية في مجموعة مكونة من 100 شخص في منتصف العمر. وأضاف التحليل أنه إذا ما جرى تخفيض عدد السجائر إلى سيجارة واحدة يوميا فإنه سيظل يتسبب في ثلاث نوبات قلبية. وقال الباحثون إن الرجال الذين يدخنون سيجارة واحدة يوميا لديهم خطر أعلى بنسبة 48 في المئة للإصابة بأمراض القلب التاجية، وخطر أعلى بنسبة 25 في المئة للإصابة بالسكتة الدماغية من أولئك الذين لم يدخنوا أبدا. وبالنسبة للنساء، ارتفعت النسبة إلى 57 في المئة لأمراض القلب و31 بالمئة للسكتة الدماغية. وقال ألان هاكشاو، من معهد السرطان بجامعة لندن والذي أشرف على الدراسة، لبي بي سي: \"هناك اتجاه في عدد من البلدان لأن يقلل المدخنون الشرهون من عدد السجائر التي يدخنونها، معتقدين بذلك أن الأمر سيكون على ما يرام، وقد يكون الأمر كذلك مع أمراض مثل السرطان\". وأضاف: \"وفيما يتعلق بهذين المرضين الشائعين (القلب والسكتة الدماغية)، اللذين يكون المدخنون أكثر عرضة للإصابة بهما مقارنة بالسرطان، فإن الأمر ليس كذلك، ويتعين على المدخنين الإقلاع نهائيا عنه\". وقال الباحثون إنه من المتوقع أن يؤدي تدخين عدد أقل من السجائر إلى تقليل الضرر بطريقة متناسبة، كما أظهرت بعض الدراسات مع سرطان الرئة. تقليل التدخين ليس 'عديم الفائدة' وقال بول آفيارد، أستاذ الطب السلوكي في جامعة أكسفورد، إن الدراسة التي \"أجريت بشكل جيد\" أكدت ما يشتبه فيه علماء الأوبئة - أن التدخين الخفيف يسبب \"خطرا كبيرا فيما يتعلق بأمراض القلب والسكتة الدماغية\". لكنه قال إنه من الخطأ الاعتقاد بأن تقليل التدخين ليس مجديا. وأضاف: \"الذين يحاولون الحد من التدخين، سواء عن طريق تلقي علاج بديل للنيكوتين أو السجائر الإلكترونية، تكون لديهم فرصة أكبر للإقلاع عن التدخين فى نهاية الأمر، ومن ثم التقليل من مخاطر التدخين\".", "doc2": "Araşdırmanı aparan təhqiqatçılar deyirlər ki, gündə bir dənə siqaret çəkənlərdə siqarət çəkməyənlərlə müqayisədə ürək xəstəliyi riski 50 faiz, insult riski isə 30 faiz daha yüksəkdir. Bir ekspert deyir ki, çəkdiyi siqaretlərin miqdarını azaltmağa nail olanların siqareti tamamilə tərgitmə ehtimalı daha böyükdür. Həmçinin oxuyun: \"Tamamilə buraxmalıdırlar\" Siqaret çəkməyin ən riskli ölümcül nəticəsi xərcəng yox, ürək-damar xəstəlikləridir. Bu, siqaret çəkməkdən nəticələnən erkən ölümlərin 48 faizini təşkil edir. Araşdırmanı həyata keçirən britaniyalı alimlər deyirlər ki, Britaniyada siqaret çəkənlərin faizi azalsa da, gündə bir və beş ədəd arası siqaret çəkənlərin sayı artmaqdadır. Alimlər 141 ayrı elmi araşdırmaları nəzərdən keçirərək əldə etdikləri nəticələri BMJ-da dərc ediblər. Onların araşdırması göstərib ki, gündə 20 ədəd siqaret çəkən 100 orta yaşlıdan ibarət bir qrupun yeddi üzvü ürək xəstəliyi və ya insult keçirəcək. Lakin bu qrupun üzvləri çəkdikləri siqareti günə bir dənəyə endirsələr, nəticədə 100 nəfərdən 3-də xəstəlik əmələ gələcək. Alimlər deyirlər ki, gündə bir ədəd siqaret çəkən kişilərdə ürək-damar xəstəliklərinin yaranması riski siqaret çəkməyən kişilərlə müqayisədə 48 faiz daha yüksəkdir, insult keçirməyin riski isə 25 faiz daha yüksəkdir. Qadınlar üçün isə eyni halda ürək-damar xəstəliklərinin yaranma riski 57 faiz, insult riskinin isə 31 faiz daha yüksək olduğu qeyd edilir. Araşdırmaya rəhbərlik edən University Collete London (UCL) Cancer Institute (Xərçəng İnstitutu) professoru Allan Hackshaw BBC-yə deyib: \"Bir çox ölkələrdə çoxlu siqaret çəkənlərin siqareti azaltdıqları müşahidə olunur, çünki onlar bunun kifayət olduğunu düşünürlər və xərçəngə gəldikdə, onlar haqlıdırlar.\" Təhqiqatçılar bildirirlər ki, ağ ciyər xərçəngində olduğu kimi digər xəstəliklərin riskinin də çəkilən siqaretlərin miqdarına uyğun olaraq proporsional şəkildə azalması gözlənilsə də, nəticələr bunun doğru olmadığını göstərir. Araşdırma göstərir ki, kişilər arasında gündə bir ədəd siqaret çəkənlər gündə 20 ədəd siqaret çəkənlərin ürək-damar xəstəliyi riskinin 46 faizinə və insultda gəldikdə isə riskin 41 faizinə məruzdurlar. Qadınlarda isə bu göstərici ürək-damar xəstəliklərində 31 faiz, insult üçün isə 34 faizdir. Professor Hackshaw deyir ki, sadəcə bir neçə il siqaret çəkmək ömür boyu ürək-damar xəstəliklərinin yaranması riskini kəskin şəkildə artıra bilər. Lakin o həmçinin vurğulayıb ki, siqareti tamamilə buraxanlar tezliklə sağlamlıqlarını bərpa edib ürək xəstəlikləri riskini azalda bilərlər. Çəkilən siqaretin miqdarını azaltmaq Oxford universitetindən tibbi professor Paul Aveyard araşdırmanın \"yaxşı aparıldığını\" deyib və az siqaret çəkməyin ürək-damar xəstəlikləri və insult riskini \"əhəmiyyətli şəkildə artırdığını\" göstərdiyini qeyd edib. Lakin o həmçinin vurğulayıb ki, çəkilən siqaretin sayını azaltmağın mənasız olduğu qənaətinə gəlmək səhvdir. \"Nikotinin köməyilə - və ya nikotin yapışqan və ya elektron siqaret vasitəsilə - çəkdikləri siqaretin miqdarını azaltmağa cəhd edənlər üçün uzunmüddətli baxımdan siqareti tamamilə buraxmaq ehtimalı artır və bununla siqaret çəkməyin yaratdığı riskləri azaltmağa imkanlar yaranır\", o deyib. Səhiyyə xeyriyyə təşkilatı ASH-nin baş idarəçi direktoru Deborah Arnott isə deyib: \"Nikotinə asılılıq insanları siqaret çəkməyə davam etdirir, lakin əsas ziyanı vuran siqaret tüstüsündəki qətrandır\". \"Elektron siqaretlər daha az ziyanlıdır, ancaq siqareti tamamilə buraxdığınız halda\". Lakin siqaret çəkənlər qrupu Forest-in direktoru Simon Clark deyib ki, insanları siqaret çəkməkdən çəkindirmək \"əks-nəticə verə bilər\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39639976", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39638463", "doc1": "مجموعة السفن الحربية كارل فينسون لم تكن في المنطقة وقالت البحرية الأمريكية في 8 أبريل/نيسان إن السرب البحري الذي تقوده حاملة الطائرات كارل فينسون، كان متوجها إلى شبه الجزيرة الكورية وسط التوتر بين البلدين بشأن طموحات بيونغيانغ النووية. وقال الرئيس الامريكي دونالد ترامب الأسبوع الماضي إن \"أسطولا حربيا\" أرسل إلى المنطقة. لكن تبين أن المجموعة الحربية كانت في منطقة بعيدة خلال نهاية الأسبوع، مبحرة عبر مضيق سوندا إلى المحيط الهندي. وقالت قيادة الجيش الأمريكي في المحيط الهادئ الثلاثاء إنها ألغت زيارة إلى ميناء بيرث في أستراليا، لكنها أتمت تدريبات كانت مقررة سابقا مع أستراليا، قبالة سواحلها الشمالية الغربية بعد مغادرتها سنغافورة في 8 أبريل. مواضيع قد تهمك نهاية وتبحر المجموعة الحربية الآن \"قدما نحو المحيط الهادئ الغربي بحسب الأوامر\". مايك بنس نائب الرئيس الأمريكي تحدث بلا تحفظ خلال جولته في المنطقة ولم يتضح بعد إن كان عدم وصول الأسطول الحربي إلى شبه جزيرة كوريا خدعة متعمدة، حيكت لتخويف زعيم كوريا الشمالية، كيم جونغ-أون - بحسب ما يقوله مراسل بي بي سي في كوريا، ستيفين إيفانز - أو تغييرا في الخطة، أو ببساطة خطأ في الاتصالات. ولم يكن نائب الرئيس الأمريكي، مايك بنس، بالرغم من ذلك، متحفظا عندما تعهد من فوق حاملة الطائرات، رونالد ريغان، التي كانت راسية في اليابان، خلال جولته في المنطقة، بـ\"رد أي هجوم ومواجهة أي استخدام لأسلحة تقليدية أو نووية ردا أمريكيا ساحقا وفعالا\". وكانت كوريا الشمالية والولايات المتحدة قد ألهبا حدة التوتر بينهما في الأسابيع الأخيرة، كما أن تحرك الأسطول الحربي أثار تساؤلا حول احتمال إقدام أمريكا على ضربة وقائية. ووصف بنس كوريا الشمالية الأربعاء بأنها \"أكثر البلدان خطرا وأنها تهديد للسلام والأمن\" في منطقة آسيا - المحيط الهادئ. وجاءت كلماته في أعقاب العرض العسكري الذي أجرته كوريا الشمالية خلال نهاية الأسبوع، واختبارها صاروخا باليستيا الأحد، انفجر في الجو بعد إطلاقه مباشرة، بحسب ما ذكرته وزارة الدفاع الأمريكية.", "doc2": "Carl Vinson təyyarədaşıyanı Ötən həftə Тrump Şimali Koreyaya hərbi gəmilər göndərdiyini elan edib. Lakin indi ABŞ silahlı qüvvələrinin Sakit okean komandanlığı bəyan edib ki, başda Carl Vinson gəmisi olmaqla həmləçi qrup öncə avstraliyalı hərbçilər ilə birgə təlimləri başa çatdırmalıdır. Yəni, Trump gəmilərin göndərilməsi barədə elanını verən zaman onlar Şimali Koreyadan Avstraliya doğru hərəkət ediblər. Bunun düşünülmüş yalan, planların dəyişməsi və ya anlaşılmazlıq olub-olmaması hələlik bəlli deyil. KXDR və ABŞ-ın son günlər bir-birinin ünvanına bir sıra kəskin bəyanatlar veriblər. Şimali Koreya xəbərdarlıq edib ki, ABŞ tərəfdən mümkün zərbəyə nüvə zərbəsilə cavab verəcək. ABŞ prezidenti Donald Trump da öz tərəfindən KXDR \"problemini həll edəcəyinə\" söz verib. Martın əvvəllərində KXDR dörd ballistik raket buraxaraq, bunu ABŞ-ın Yaponiyadakı hava bazasına zərbələrin sınağı adlandırıb. Hadisə beynəlxalq ictimaiyyətin qınağına səbəb olub, ABŞ və Yaponiya BMT Təhlükəsizlik Şurasının çağırılmasını tələb ediblər. Həmin raketlərdən üçü Yaponiyanın müstəsna iqtisadi zonasında dənizə düşüb. Donald Trump bildirib ki, bölgədə \"yeni səviyyədə təhlükə\" yaranıb. KXDR lideri Kim Jong-un həmçinin bildirib ki, ölkə qitələrarası ballistik raketi də sınaqdan çıxaracaq, ekspertlər bunu ABŞ üçün potensial təhlükə hesab edirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-45316154", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-45280293", "doc1": "يذهب بعض الخبراء الأمريكيين إلى ما هو أبعد من ذلك، ويطرحون سؤالا عما إذا كان ينبغي وصف تركيا بأنها حقا حليف استراتيجي للولايات المتحدة. تركيا عضو بارز في حلف شمال الأطلسي \"ناتو\"، كما تعد قواعدها العسكرية مهمة للعمليات الجوية الحالية للولايات المتحدة في الشرق الأوسط. وتمتد تركيا لمساحة شاسعة على الجانب الشرقي لحلف الناتو، في وقت يعني ظهور روسيا مجددا على الساحة زيادة الأهمية الاستراتيجية لمنطقة البحر الأسود. كما تعد تركيا واحدة من بين أهم دول الجوار للاتحاد الأوروبي، على الرغم من تعثر خطواتها كي تنضم إلى الاتحاد، ربما بسبب الاستبداد المتزايد من جانب الرئيس رجب طيب أردوغان. بيد أن أنقرة تظل بمثابة الشريك الفعال لأوروبا، حيث تنهض بدور بالغ الأهمية في مساعدتها في التصدي لتدفق المهاجرين نحو الغرب، إذ تستضيف تركيا وحدها ما يزيد على 3.5 مليون لاجئ من سوريا المجاورة التي تشهد صراعا. مخيم نيزيب للاجئين السوريين في تركيا ويواجه أردوغان أزمات اقتصادية ودبلوماسية متزامنة قد تضر بأسس علاقته مع واشنطن، ومن ثم الناتو. وقد تكون المشاكل الاقتصادية التي تواجه البلاد بسببه إلى حد كبير، وذلك مع الاندفاع نحو تحقيق النمو، اعتمادا على مشروعات بناء كبرى، جميعها بتمويل من قروض. غير أن الخلاف مع الولايات المتحدة، الذي يركز جانب منه على سجن رجل الدين الأمريكي أندرو برونسون الذي تتهمه تركيا بممارسة أنشطة معادية للدولة، أصبح معركة إرادة بين الرئيس أردوغان من ناحية والرئيس الأمريكي دونالد ترامب من ناحية أخرى. كما تفاقم العقوبات الاقتصادية الأمريكية الضرر اللاحق بالاقتصاد التركي الهش. فإلى أي حد يمكن أن يسوء الوضع؟ وهل تتأثر عضوية تركيا في الناتو؟ لا يملك الناتو بالفعل آلية لطرد عضو راهن، فأنقرة وحدها تملك اتخاذ قرار ترك الحلف. خلال الحرب الباردة، ظلت تركيا وقواتها العسكرية الكبيرة نقطة ارتكاز على الجانب الشرقي للناتو. وفي السنوات الأخيرة، كانت هي أبرز مساهم لمهام الحلف في أفغانستان. تراجعت الليرة التركية بشدة أمام الدولار الأمريكي لكن تركيا كانت في كثير من الأوقات حليفا مثيرا للمشاكل. فقد أدت مناوشاتها المتكررة مع عدوها التاريخي، اليونان، في بحر إيجة إلى حدوث توترات، لكن غالبا ما جرى احتواء الأمر عبر عضويتهما المشتركة في الناتو. ولطالما شعرت تركيا بقلة قيمتها مقارنة بشركائها، الذين وافقوا فقط على نشر طائرات أقل قدرة في تركيا خلال عملية عاصفة الصحراء عامي 1990 و1991، عندما دعت أنقرة إلى دعمها لتوفير حماية من أي انتقام من جانب نظام حكم صدام حسين في ذلك الوقت. وعلى النقيض، دعت تركيا الناتو مرة أخرى مع بداية الحرب الأهلية السورية إلى إمدادها بوحدات دفاع مضادة للصواريخ من الحلفاء خوفا من احتمال استهدافها من قوات حكومة الرئيس السوري بشار الأسد. وقد حصلت تركيا بالفعل على هذه الوحدات. بيد أن الحرب السورية تسلط الضوء على التحول في موقف تركيا. فقد سعت أنقرة إلى أن تصبح قوة إقليمية رئيسية، حيث دعمت المعارضة بشدة، وأحيانا الإسلاميين على الأرض، حرصا على الإطاحة بنظام حكم الأسد. ومع تعثر هذه السياسة الآن، تسعى تركيا إلى ضمان مصالحها من خلال تعزيز التعاون الوثيق مع موسكو. وكانت علاقتها قد تعقدت مع الولايات المتحدة بعد أن عارضت أنقرة بشدة دعم الولايات المتحدة للمقاتلين الأكراد في سوريا. تبني تركيا علاقات مع روسيا وجاء قرار تركيا بشأن شراء نظام دفاع جوي روسي، فيما تسعى لاستلام 100 طائرة من طراز إف-35، أحدث طائرة حربية في ترسانة واشنطن، مرة أخرى ليؤكد نهج تركيا غير العادي تجاه شؤون التحالف. ومهما كان التوتر التركي الراهن مع واشنطن، والذي امتد إلى توتر مع الناتو، من الصعب أن نشهد توفير العلاقة الروسية نفس المستوى من المكانة أو الضمانات الأمنية أو الخبرة الفنية. إذن ما هي الروابط بين أنقرة والاتحاد الأوروبي؟ وهل يمكن أن تمثل التوترات الأمريكية والتركية فرصة للأوروبيين؟ تنتقد كثير من دول الاتحاد الأوروبي بشدة الاستبداد وانتهاكات حقوق الإنسان في تركيا، غير أن الاتحاد يرتبط ارتباطا وثيقا بالاقتصاد التركي. وتشير علامات واضحة، مثل إطلاق سراح جنديين يونانيين والمدير المحلي لمنظمة العفو الدولية، إلى أن الرئيس أردوغان لا يرغب في نشوب أزمة كاملة مع الاتحاد الأوروبي في ذات الوقت الذي يختلف مع الرئيس ترامب. وإن كانت تركيا قد حُرمت بالفعل من عضوية الاتحاد الأوروبي في المستقبل المنظور، فمازال في جعبة أردوغان بطاقة الهجرة. تسعى تركيا إلى شراء طائرات حربية أمريكية من طراز إف-35 ومع شن الحكومة السورية هجوم في محافظة إدلب التي تقع على الحدود مع تركيا، قد يكون الكثير من الاجئين في طريقهم إلى البلاد. والاتحاد الأوروبي يدرك جيدا أن اتفاق الهجرة مع أنقرة كان فعالا في الحد من تدفق اللاجئين إلى الاتحاد منذ عام 2016. وكانت تركيا قد حصلت على مساعدات اقتصادية كبيرة في مقابل ��لاتفاق، ومن غير المرجح أن ترغب في تعطيل هذه العلاقة في وقت تتفاقم الأزمات في الداخل. وقد تتحسن العلاقات بين الاتحاد الأوروبي وتركيا في الأجل القصير، عندما يزداد توتر علاقتها مع واشنطن. لكن الاتجاه الراهن الذي تسلكه تركيا يبعد إلى حد ما عن الغرب في الأجل الطويل. وقد يكون ذلك حتميا في عالم متعدد الأقطاب، حيث لم يعد لدى واشنطن المكانة الإقليمية التي كانت لها ذات يوم. وقد يسعى الأوروبيون إلى الحصول على ميزة مؤقتة مغتنمين، فرصة المشاكل مع واشنطن. من ناحية أخرى، تمتلك أنقرة بعض البطاقات القوية التي يمكن أن تستخدمها عندما تواجه بروكسل. لكن أردوغان يأخذ تركيا بشكل أساسي إلى مسار بعيد عن القيم الأوروبية والديمقراطية الليبرالية. وهذا سيحدد علاقته مع الاتحاد الأوروبي في نهاية الأمر. --------------------------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "ABŞ-dan olan bəzi təhlilçilər məsələni bir az daha sərt qoyaraq, Türkiyəni ABŞ-ın strateji tərəfdarı kimi xarakterizə etməyin doğru olub-olmamasını sual edirlər. Türkiyə NATO-nun vacib üzvüdür, türk hərbi bazaları ABŞ-ın Yaxın Şərqdə davam edən hava əməliyyatları üçün vacibdir. Rusiyanın canlanması nəticəsində Qaradəniz ətrafının strateji əhəmiyyətinin artdığı vaxtda Türkiyə NATO-nun şərq qanadında çox vacib bir zolaqdır. Türkiyə ABŞ üçün də Şərqdəki ən vacib qonşu dövlətlərdən biridir. Avropa İttifaqına üzvlük məsələsi Türkiyə prezidenti Recep Tayyip Erdoğanın getdikcə artan avtoritar idarəetməsinə görə dayandırılıb. Lakin Qərbə qaçqın axınının qarşısını almaqda vacib rolu ilə Ankara hələ də Avropa üçün həyati əhəmiyyətli ortaqdır. Türkiyə hazırda Suriyadan qaçmış 3,5 milyon suriyalıya ev sahibliyi edir. Digər tərəfdən, prezident Erdoğan Vaşinqtonla və son nəticədə NATO ilə münasibətləri korlayacaq bir çox iqtisadi və diplomatik böhranla qarşı-qarşıyadır. İqtisadi problemlərin böyük hissəsi Erdoğanın tamamilə borclarla maliyyələşdirilmiş nəhəng inşaat layihələrinə əsaslanan sürətli böyümə arzusundan da irəli gəlir. Lakin Ankaranın Vaşinqtonla, ələlxüsus da ABŞ-dan olan keşiş Andrew Brunsonun azad edilməməsi ilə əlaqələndirilən gərginliyi, bir tərəfdə Erdoğan, digər tərəfdə isə ABŞ prezidenti Donald Trump arasında bir iradə döyüşünə çevrilib. ABŞ-ın iqtisadi sanksiyaları da Türkiyənin onsuz da zəif iqtisadiyyatına bir az da zərər vurur. NATO Türkiyədən imtina edəcəkmi? Vəziyyət nə qədər ağırlaşa bilər? Türkiyənin NATO üzvlüyündən çıxarılma ehtimalı varmı? Əslində NATO-da hansısa dövlətin üzvlükdən çıxarılma mexanizmi yoxdur. Belə olan halda, üzvlükdən imtinası üçün yalnız Ankaranın seçim etməsi lazımdır. Soyuq Müharibə ərəfəsində Türkiyə nəhəng hərbi gücü ilə NATO-nun şərq qanadında hər zaman vacib nöqtə oldu. Ölkənin yaxın tarixdə Əfqanıstana qarşı keçirilən hərbi əməliyyatlarda da böyük əməyi var. Lakin bir çox hallarda Türkiyə problemli müttəfiq olub. Ege bölgəsindəki tarixi düşməni Yunanıstanla yaşanan mübahisələr gərginliyə gətirib çıxarsa da, ümumiyyətlə hər iki ölkənin NATO üzvü olması bu gərginliklərin elə gərginlik olaraq qalmasına səbəb oldu. Türkiyə zaman-zaman müttəfiqlərinin onu vacib ortaq kimi görmədiyini də hiss etdi. 1990-1991-ci illər arasında Çöl Fırtınası Hərəkatı kimi adlandırılan Körfəz müharibəsi zamanı Ankara Səddam Hüseyn rejiminin gözlənilməz hücum ehtimalına qarşı kömək istəsə də, müttəfiqləri sadəcə ikinci xətt hərbi təyyarə göndərmişdilər. Buna baxmayaraq, Türkiyə Suriyadakı vətəndaş müharibəsinin ilk illərində Əsəd hökumətinə bağlı qüvvələr tərəfindən hədəfə alınacağı narahatlığı ilə NATO-dan yenidən kömək istədi və bu dəfə müttəfiqləri sərhədə raketdən müdafiə sistemi göndərdi. Suriya müharibəsi Türkiyənin bölgədə vəziyyətinin dəyişməsinin bir göstəricisi oldu. Türkiyə bölgənin ən böyük oyunçularından biri ikən, bəzən Əsəd rejimini dəyişmək arzusuyla Suriyadakı islamçı qruplara dəstək də verdi. İndi bu siyasətin işləmədiyi bir vaxtda Türkiyə Moskva ilə yaxınlaşmaqla, öz maraqlarını qorumağa çalışır. Ankaranın Suriyadakı ABŞ-dan dəstək alan kürd qruplaşmalarına qarşı olmağı da Vaşinqtonla münasibətləri gərginləşdirir. Zaman-zaman Türkiyə ilə ABŞ-ın ortaq dəstəklədiyi qrupların üz-üzə gəlməsi, daha pisi isə ABŞ və Türkiyə ordularının bir-birinin atəşinə məruz qalması da gərginliyə real ehtimallar oldu. Ankaranın ABŞ-dan 100 ədəd F-35 qırıcı təyyarəsi almasının gözləndiyi vaxtda, Rusiyadan müdafiə sistemi almaq qərarı Türkiyənin müttəfiqləri ilə münasibətlərində həddən artıq yaxınlaşmasına işarə idi. Digər tərəfdən Türkiyənin Vaşinqtonla və bilavasitə NATO ilə yaşadığı indiki gərginliyi hansı həddə olursa olsun, Rusiya ilə quracağı bağın eyni şəkildə etibarlı olacağını düşünmək çətindir. Bəs Ankara və Avropa İttifaqı arasındakı münasibətlər necədir? ABŞ-Türkiyə gərginliyi, Avropa İttifaqı ölkələri üçün bir fürsətdirmi? Bir tərəfdən Aİ dövlətləri Türkiyədə avtoritarizm və insan haqları pozuntularını sərt şəkildə tənqid edir, digər tərəfdən isə bu ölkələr Türkiyə iqtisadiyyatı ilə əlaqəlidirlər. Bir çox Avropa bankı Türkiyədəki risklərdən narahatdır və türk lirəsi çöksə, bu onlara da təsir edəcək. Bu məqamda konkret məsələlər var, məsələn, iki yunan əsgərinin və Amnesty Internationalın Türkiyə üzrə direktorunun bu yaxınlarda azad edilməsi də Erdoğanın Trumpla qanlı-bıçaq ikən, bir də Avropa İttifaqı ilə böhran yaşamaq istəmədiyini göstərir. Türkiyənin AB-nə üzvlüyü indilik rədd edilsə də, Erdoğan üçün xüsusilə də Türkiyə sərhədi yaxınlığında İdlib əməliyyatı və yeni qaçqın axını ehtimalı varkən \"köç kartı\" hələ də vacib amildir. AB Türkiyə ilə imzaladığı qaçqın anlaşmasının 2016-cı ildən bu yana Avropa şəhərlərinə köçün nə qədər azaltdığının fərqindədir. Türkiyə də bunun qarşılığında önəmli iqtisadi dəstək aldı və iqtisadi böhran ehtimalı varkən, bu münasibətləri axsatmaq istəməyəcək. Qısa müddətdə Vaşinqtonla gərginlik davam edərsə də AB-Türkiyə münasibətləri inkişaf edə bilər. Vaşinqton çoxqütblü dünyada keçmiş hörmətini itirə bilər və AB bu keçici problemlərdən yaranmış fürsəti dəyərləndirəcək. Lakin əlindəki kartlar nə qədər güclü olursa olsun, Türkiyənin tutduğu yol Qərbdən, Avropa dəyərlərindən və liberal demokratiyadan uzaqdır, bu da ölkənin ABŞ-la münasibətlərini aydınlaşdıracaq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40241210", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40240533", "doc1": "إيران ترسل خمس طائرات إلى قطر محملة بالغذاء وقال المتحدث باسم الخطوط الجوية الإيرانية، شاهروخ نوشابادي، لوكالة الأنباء الفرنسية الأحد إن \"خمس طائرات محملة بالأغذية الطازجة مثل الفواكه والخضروات وصلت إلى قطر، تصل حمولة كل منها إلى تسعين طنا. وهناك المزيد من الشحنات في طريقها إلى الدوحة.\" وأغلقت السعودية حدودها أمام قطر التي تستورد حوالي 40 في المئة من إمدادات الغذاء منها. وأصدرت السلطات في الدول التي أعلنت مقاطعة قطر تعليمات للقطريين المقيمين بها بمغادرة البلاد خلال أسبوعين، لكن الدوحة أكدت أنها لن تسلك المسلك نفسه مع المقيمين بها من مواطني تلك الدول. ويقدر عدد المقيمين في قطر من الدول الثلاثة بحوالي 11 ألف شخص. إيران مستمرة في شحن المواد الغذائية لقطر بعد فرض الحصار زيادة التوترات ولم يتضح حتى الآن إذا كان إرسال هذه الأطنان من المواد الغذائية على سبيل المساعدات، أم أنه يأتي في إطار تعاملات تجارية. ودونت الخطوط الجوية الإيرانية تغريدة على حسابها الرسمي على موقع التواصل الاجتماعي تويتر تتضمن صورة للطائرات أثناء شحن المواد الغذائية في مطار شيراز. وأكد أن نوشابادي أن \"تسليم الشحنات سوف يستمر طالما استمر الطلب\". وقالت وكالة أنباء تسنيم الإيرانية إن 350 طنا من المواد الغذائية في طريقها إلى الشحن إلى قطر. كما فتحت إيران مجالها الجوي أمام الطائرات القطرية بعد غلق المجال الجوي السعودي، والبحريني، والإماراتي أمامها. أعربت الخارجية القطرية عن أسفها لسماع قرار قطع العلاقات معها ويرى محللون أن العلاقات الجيدة بين قطر وإيران، المنافسة الأولى للسعودية على النفوذ في منطقة الشرق الأوسط، هي السبب الرئيسي وراء الصدع الأخير في العلاقات بين قطر والدول التي أعلنت مقاطعتها، وأن هذه الشحنات من شأنها أن تزيد التوترات. تطورات أخرى خصصت السعودية والإمارات والبحرين خطوطا ساخنة لمساعدة الأسر التي يقيم بعض أفرادها في قطر في إطار أول تحرك للتخفيف من حدة الآثار الإنسانية للحصار. ووكلت قطر المحامي العام الأمريكي السابق جون أشكروف للدفاع عنها أمام الجهات الدولية. وقال غياني إنفانتينو، رئيس الاتحاد الدولي لكرة القدم (فيفا)، إنه على يقين من أن \"المنطقة ستعود إلى طبيعتها\"، وأن الأزمة الحالية لن تؤثر على إقامة بطولة نهائيات كأس العالم لكرة القدم في قطر عام 2022. ونفت هيئة الأعمال الخيرية القطرية ضلوعها في تمويل جماعات مسلحة، معربة عن أسفها لسماع اتهامات وجهت إلى هذه المنظمة الإنسانية القطرية بدعم \"الإرهاب\".", "doc2": "Qətərin paytaxtı Dohada bir market Keçən həftə İranın regional rəqibi Səudiyyə Ərəbistanı daxil olmaqla bir çox ölkə Qətəri terroru maliyyələşdirməkdə ittiham edərək ölkə ilə əlaqələrini kəsiblər. Qətər ərzağın 40 faizini Səudiyyə Ərəbistanla quru sərhədindən alır. Lakin Səudiyyə Ərəbistanı artıq sərhədi bağlayıb. Eyni zamanda Qətər və qonşuları arasında vasitəçi olan Küveyt Qətərin digər ölkələrin narahatlıqlarını dinləməyə hazır olduğunu deyib. Həmçinin oxuyun: İran Air aviaşirkətinin sözçüsü Şahrox Nuşəbədi AFP xəbər agentliyinə bazar günü bildirib ki, \"İndiyədək Qətərə meyvə və tərəvəz kimi qida mallarını daşıyan 5 təyyarə göndərilib. Hər təyyarə təxminən 90 ton mal daşıyıb və bu gün başqa bir təyyarə də göndəriləcək\". Ərzağın sadəcə ticarətlə əldə edildiyi və ya yardım kimi göndərildiyi hələ ki, bilinmir. Cənab Nuşəbədi qida mallarının göndərilməsinin \"nə qədər ki, tələb var\" davam edəcəyini deyib. Təsnim xəbər agentliyin həmçinin 350 ton qida malları daşıyan gəmilərin tezliklə İrandan Qətərə ərzaq daşıyacağını bildirib. Digər körfəz ölkələri Qətərə hava məkanlarını bağladıqdan sonra, İran blokada edilən ölkəyə öz hava məkanını açıb. Siyasi ekspertlər bu addımların Qətərin şiə İranla müsbət əlaqələrinin Səudiyyə Ərəbistanla yaratdığı gərginliyi daha da alovlandırcağını deyirlər. Vasitəçi olaraq Küveyt əmiri keçən həftə Səudiyyə Ərəbistanına gedib. Küveytin xarici işlər naziri Şeyx Sabah əl-Xalid Qətərin \"təhlükəsizlik və sabitliyi gücləndirmək\" üçün \"qardaşlarının narahatlıqlarının reallığını anlamağa\" hazır olduğunu deyib. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) xarici işlər üzrə dövlət naziri Ənvər Qarqaş tvitində yazıb: \"Bu hikmətin və məntiqli düşüncənin başlanğıcıdır? Mən buna ümid edirəm.\" Eyni zamanda Qətər ona qarşı tətbiq edilən blokada tədbirlərini Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ və Bəhreynə qarşı cavab olaraq tətbiq etməyəcəyini bildirib. Hazırda Qətərdə bu üç ölkənin 11 min vətəndaşı var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/magazine-38201533", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/magazine-38228323", "doc1": "وتحصل تشوران تشينغ، منظمة حفلات، على أجازة طمث دورية، وتقول إنه خيار ضروري للمرأة، وتضيف: أعاني من الآم شديدة خلال فترة الطمث وأنشر كل شهر صورة على حساباتي على مواقع التواصل الاجتماعية تظهر إمرأة مكبلة بصليب غير مرئي تتلقى سهاما في بطنها. وتحظى تلك الصورة دائما على الكثير من \"إعجاب\" القراء لكونها تجسد ما تعانيه الكثير من النساء من آلام خلال فترة الطمث. أشعر بثقل والآم في المعدة خلال الليلة التي تسبق بداية الحيض. وعندما أستيقظ تكون الآلام المصاحبة لا يمكن تحملها وأتصور نفسي دائما اجتذب أمعائي وأمزقها خارج أحشائي أو أقطعها بالمقص. كما أشعر بغثيان. منذ أن تخرجت في الجامعة وبدأت العمل دأبت شهريا على تناول العقاقير المسكنة للآلام، غير أن هذه الأدوية تزيد الإحساس بالتعب والرغبة في النوم. كما أحتاج إل�� زجاجات مياه ساخنةلتسكين الألم. تنشر تشوران صورة كل شهر على مواقع التواصل الإجتماعي تمثل قدر ما تعانيه المرأة من آلام خلال فترة الطمث وأضافت : \"يصعب عليّ خلال هذه الفترة التركيز في عملي الذي يجعلني ملعونة بحكم النوع\". ولحسن الحظ أن الشركة التي أعمل لديها، \"برايد بلانينغ\" التي تعمل في مجال حملات حقوق المرأة، تتيح لفريق العمل النسائي أجازة لمدة يوم كل شهر. ولا تحتاج الموظفات إلى توصية طبية أو حتى القلق بشأن استقطاع جزء من الراتب مقابل التغيب عن العمل في هذا اليوم. وفي حالتي، إذا لم يكن هنالك رحلة عمل مقررة أو عمل مهم لابد من إنجازه، أحصل عادة على نصف يوم أو يوم كامل كأجازة، وأبقى في المنزل وأنام بعد أن أتناول مسكنات الآلام أو أجري بعض الأعمال في السرير. وتقول إن بعض الناس يعتقدون أن السماح للسيدات بالحصول على أجازة طمث يكلف الشركة أموالا، لذا يثار جدل بشأن عدم تشجيع الشركات على الاستعانة بالنساء في العمل. بيد أن شركتي، بحسب علمي، تمثل نسبة عمل المرأة بها أغلبية، ولا تعاني من خسائر مالية جسيمة على الرغم من حقيقة أن جميع النساء العاملات بها يحصلن على أجازة طمث كل شهر. وتخطط جميع النساء في الشركة مسبقا قبل الحصول على الأجازة، على أن يتابعن عملهن بعد العودة. ولا يبدو أن الزملاء من الذكور يشعرون بمعاملة غير عادلة جراء ذلك، ففي واقع الأمر منذ تطبيق الشركة لهذه السياسة أصبحت بيئة العمل أكثر إيجابية وحميمية. وتضيف أن آخرين يعتقدون أن مثل هذه السياسات تمثل حماية للمرأة وأنه يمكن أن تثمر عن اعتبار النساء العاملات ضعفاء أو يتسمن بالكسل. بيد أن النساء اللاتي لا يعانين من تجربة آلام الطمث لا يحصلن على مثل هذا النوع من الأجازة على حسب علمي. وبعيدا عن أي شئ آخر فإن العاملات في شركات تتسم ببيئة عمل تنافسية شديدة لا يرغبن في الظهور بمظهر \"الضعف\" أو \"التفاهة\". وكما قلت لابد من الموظفات اللاتي يحصلن على أجازة في شركتي أن يرتبن أعمالهن جيدا بمجرد العودة، وهو ما يمثل ضغطا عليهن. وتقول تشينغ إنه من الغريب أن تذكي قضية منح أجازة مدفوعة الراتب لمدة يوم للمرأة جدلا محتدما كهذا وموجات من النقد في هذه الأيام. وإن كانت الطبيعة لا تعفي المرأة من آلام الطمث، ألا يمكن للمجتمع أن يفعل شيئا؟ أتصور أنه لو كان لدى الرجال \"فترات طمث\"، لربما طرحت أجازة الطمث في الدساتير الوطنية منذ البداية.", "doc2": "Mən, möhkəm menstrual ağrıdan əziyyət çəkirəm və hər ay sosial media hesablarımda gözəgörünməz çarmıxa bağlanmış və qarnına oxlar batan qadın şəkli paylaşıram. Şəkil həmişə çoxlu \"bəyənmə\" yığır. Çünki, bu, bir çox qadının aybaşı zamanı nələr yaşadığını təsvir edir. Həmişə aybaşıdan bir gün öncə özümü narahat hiss edir və qarın sancıları yaşayıram. Səhər durarkən ağrı ilə yanaşı gələn menstruasiya o qədər dözülməz olur ki, bağırsaqlarımdan yapışıb qoparmaq və ya onları qayçı illə kəsmək istəyirəm. Ürəkbulanmam da son dərəcə güclü olur. Universiteti bitirər-bitirməz işləməyə başlamışam və demək olar ki, hər ay ağrıkəsici qəbul edirdim. Dərmanlar isə məni yorğun və yuxulu edirdi. Ağrı ilə mübarizə aparmaq üçün isidicilərdən də istifadə etməli olurdum. Təbii ki, bu halda işləmək də çətin olurdu. Aybaşı ağrısını göstərmək üçün Churan, hər ay sosial mediada şəkil paylaşır Xoşbəxtlikdən işlədiyim şirkət - Pride Planning, qadın haqları kampaniyalari üzrə işləyir - qadın işçilərinə ayda bir gün ödənişli məzuniyyət təklif edir. İşçilər, həkimdən arayış əldə etmək məcburiyyətində deyillər və işləmədiyi günə görə maaşları da azalmır. Əgər biznes xarakterli səfərim və ya tamamlamalı olduğum vacib bir iş yoxdursa, mən adətən yarım və ya bir gün olaraq məzuniyyət haqqımdan istifadə edirəm. Bu zaman evdə qalıram və ya ağrıkəsici qəbul edib yatıram, ya da yataqdan işləyirəm. Bəzi adamlar qadınların menstrual məzuniyyət götürməsinin bizneslər üçün pul itkisi hesab edirlər. Şirkətlərin qadın işçilər barəsində həvəsinin aşağı düşməsi, bu səbəbdən, hazırda müzakirə mövzusudur. Lakin, mənim bildiyim qədəri ilə, bizim şirkətimiz - qadın işçilər üstünlük təşkil edir - maliyyə itkisi yaşamır. Baxmayaraq ki, hər bir qadın, hər ay və ya bir aydan bir menstrual məzuniyyət götürür. Aybaşı ağrısı nədir? Qadınların bir çoxu, aylıq menstrual siklində ağrı yaşayırlar. Bu, adətən bel və ombaya da yayıla bilən qarın sancıları ilə müşayiət olunur. Aybaşı ağrısı, küt ağrı və ya sancılı spazma kimi də olur. Aybaşı ağrısının elmi adı dysmenorrhoeadır. Uşaqlıq divarı hüceyrələrinin yaratdığı hormon prostaglandin səviyyəsi ağrıya səbəb olur. Səviyyə yuxarı olduqca ağrı da çox hiss olunur. Bəzi qadınlar bu səbəbdən, aybaşı olmasalar belə, çanaq ağrısı yaşayırlar. Biz məzuniyyəti qabaqcadan planlamağa çalışırıq və sonra, ən tez zamanda yarımçıq qalan işləri tamamlayırıq. Kişi iş yoldaşlarımız, bunu özlərinə qarşı haqsızlıq kimi qəbul etmirlər. Əksinə, bu qayda tətbiq olunduqdan sonra, iş yerimiz daha pozitiv və mehriban olub. Bəzi adamlar bu növ qaydaların qadınlara qarşı son dərəcə himayəedici olduğunu düşünür və nəticədə qadın işçiləri zəif və ya tənbəl görünə bilərlər. Halbuki, mən bildiyim qədər, aybaşı ağrısı hiss etməyən qadınlar bu məzuniyyəti götürmürlər. Hər şeydən əlavə, güclü rəqabət mədəniyyətinə malik şirkətlərdə işləyənlər \"aciz\" və ya \"qərarsız\" görünmək istəmirlər. Dediyim kimi, mənim işlədiyim şirkətdə məzuniyyət götürən qadınlar işə qayıtdıqdan dərhal sonra, işləri qaydasına salmalıdırlar və bu da əlavə təzyiq gətirir. Churan, cinsi təcavüzə qarşı keçən il təşkil olunan planlı etirazda saxlanılan beş feministdən biri olub Qəribədir ki, bu gün qadınların ödənişli məzuniyyətlə təmin olunması bu cür müzakirə və tənqidə səbəb olur. Mənfəət və effektivlik hər şeydən yuxarı qiymətləndirilir. Aybaşı ağrısı təbii bir şeydir və bundan qurtulmaq mümkün deyil, amma, cəmiyyətimiz buna görə qadınlar üçün nə isə edə bilməzmi? Mənə elə gəlir ki, əgər kişilərin aybaşı ağrıları olsaydı, yəqin ki, menstrual məzuniyyət qədimdən milli konstitusiyalara daxil edilərdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140327_ukraine_yulia_tymoshenko_candiday", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140327_timoshenko_presidency", "doc1": "قضت يوليا تيموشينكو ثلاث سنوات في السجن من مجموع سبع سنوات وتولت تيموشينكو رئاسة الوزراء مرتين كما سبق أن ترشحت للانتخابات الرئاسية في بلدها في عام 2010. وكانت تيموشينكو شخصية محورية في \"الثورة البرتقالية\" لعام 2004 التي أطاحت بالرئيس يانوكوفتيش خلال ولايته الرئاسية الأولى. وقالت تيموشينكو إنها ستكون \"مرشحة الوحدة الأوكرانية\"، مضيفة أنها اكتسبت الحق لتكون مرشحة ضد الفساد. وفقدت تيموشينكو الانتخابات الرئاسية في عام 2010 لصالح المرشح الموالي لروسيا يانوكوفتيش الذي فاز بأغلبية ضئيلة. مواضيع قد تهمك نهاية وقضت تيموشينكو ثلاث سنوات في السجن حتى الإفراج عنها في أواخر شهر فبراير/شباط الماضي. واتهمت تيموشينكو بالتورط في الفساد على خلفية صفقات غاز توسطت فيها مع روسيا عندما كانت رئيسة للوزراء في عام 2009. لكن أنصارها يقولون إن القضية أملتها دواع سياسية وجاءت على خلفية منافستها في الانتخابات الرئاسية السابقة ليانوكوفتيش. ونفت الاثنين الماضي صحة تسجيل صوتي نسب إليها \"دعت فيه إلى جعل روسيا أرضا محروقة وقتل الروس الذين يعيشون في أوكرانيا.\" وأضافت تيموشينكو أن التسجيل الذي أذيع على نطاق واسع في الإعلام الروسي فبركته المصالح الأمنية الروسية. ومن المتوقع أن يترشح أيضا الملاكم السابق، فيتالي كليتشكو ورجل الأعمال والسياسي، بيترو بوروشينكو، للانتخابات الرئاسية. وتشير استطلاعات رأي إلى أن بوروشينكو هو الأوفر حظا حتى الآن. ومن المتوقع أن تجري الانتخابات الرئاسية يوم 25 مايو/ ايار.", "doc2": "Timoşenko Rusiya prezidenti Vladimir Putini \"Ukraynanın bir nömrəli düşməni\" adlandırıb. Siyasətçi belə bir bəyanatla cümə axşamı Kiyevdə keçirdiyi mətbuat konfransında çıxış edib. Yuliya Timoşenkonun sözlərinə görə, o şənbə günü mənsub olduğu “Batkivşina” partiyasının qurultayında namizədliyinin irəli sürülməsini istəyəcək. Prezident seçkiləri mayın 25-də keçiriləcək. Jurnalistlər qarşısında çıxış edən xanım Timoşenko Rusiya prezidenti Vladimir Putini \"Ukraynanın bir nömrəli düşməni\" adlandırıb. 2011-ci ildə Ukrayna məhkəməsi Rusiya ilə qaz sazişlərini imzalayarkən səlahiyyətlərinin aşmasında təqsirləndirilən Timoşenkonu 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. İttihamları rədd edən \"Batkivşina\" partiyasının lideri fevralın 22-də Ukrayna parlamentinin qərarı əsasında azad olunub. \"Sotsis\" sosiologiya mərkəzinin sorğusuna əsasən 8,2 faizin rəğbətinə malik olan Yuliya Timoşenko, reytinq sıralamasında \"Udar\" partiyasının lideri Vitali Kliçkodan sonra 3-yerdə gəlir. Ən yüksək reytinqə sabiq hökumət üzvü və nüfuzlu sahibkar Petro Poroşenko (24,9 faiz ) malikdir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-52797222", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52801297", "doc1": "وكان الدكتور سعد الجبري، الذي ساعد في إحباط مؤامرة تفجير قنبلة لتنظم القاعدة ضد الغرب، قد فر من السعودية ليعيش في الخارج منذ ثلاث سنوات، قبل حملة تطهير نفذها ولي العهد السعودي محمد بن سلمان. وتحتجز السلطات ابنه وابنته الآن \"رهائن\"، بحسب ما ذكره نجله الأكبر خالد. ويقول خالد الجبري: \"اختطف عمر وسارة عند الفجر في 16 مارس/آذار من سريرهما على أيدي حوالي 50 ضابطا أمنيا جاؤوا إلى المكان في 20 سيارة\". ثم فتش منزل الأسرة في الرياض، واستولى رجال الأمن على بطاقات الذاكرة الخاصة بكاميرات المراقبة، وخطفوا الشقيقين عمر (21 عاما) وسارة (20 عاما)، واقتادوهما إلى مركز اعتقال بمعزل عن العالم الخارجي. ولم توجه أي تهم إليهما، ولا تعرف الأسرة سبب اعتقالهما، بحسب ما قاله خالد لي في مكالمة هاتفية من كندا، حيث يعيش هو والده في منفى اختياري. مواضيع قد تهمك نهاية وأضاف: \"لا نعرف حتى إن كانا ميتين أو مازالا على قيد الحياة\". ويعتقد خالد أنهما يحتجزان لاستخدامهما في المساومة مع والده من أجل إجباره على العودة إلى السعودية، حيث يخشى أن يقبض عليه فور وصوله إليها ويسجن. ويقول إنهم: \"يستطيعون تلفيق أي أكاذيب يريدونها بشأنه، لكنه بريء\". الأمير محمد بن سلمان يعد الحاكم الفعلي في السعودية الآن ولم تستجب السلطات السعودية لطلب بي بي سي منها التعليق على ادعاءات أسرة الدكتور سعد الجبري ومن عمل معه. من هو سعد الجبري؟ كان الجبري لسنوات ذراع الأمير محمد بن نايف الأيمن، وحافظ أسراره، وكان له الفضل في هزيمة تمرد تنظيم القاعدة في عقد الـ2000 الأول. كما كان ضابط الاتصال الرئيسي للسعودية مع وكالات الاستخبارات المعروفة بـ\"الأعين الخمس\"، وهي الولايات المتحدة، وبريطانيا، وكندا، وأستراليا، ونيوزيلندا. وساعدت تلك الصلات في عام 2010 \"في إنقاذ حياة المئات\"، بحسب ما ذكره مسؤول استخبارات غربي سابق عمل معه. وكان تنظيم القاعدة في اليمن قد تمكن من سرقة قنبلة شديدة القوة ونقلها على طائرة شحن متجهة إلى شيكاغو، بعد تخبئتها في خرطوشة حبر طابعة كمبيوتر. وكان للاستخبارات السعودية مخبر داخل تنظيم القاعدة أبلغ جهاز الاستخبارات الخارجية البريطانية، إم آي 6 بتلك المعلومات، التي كان من بينها الرقم المتسلسل للخرطوشة التي خبئت بها العبوة. وتمكنت شرطة مكافحة الإرهاب البريطانية بعد ذلك من تحديد مكان العبوة ونزع فتيلها داخل الطائرة في مطار إيست ميدلاند. وقال ضابط الاستخبارات الغربي السابق: \"إذا كانت تلك القنبلة قد انفجرت كما خطط لها فوق شيكاغو لقتلت مئات الأشخاص\". سارة بنت سعد الجبري خطفت مع شقيقها عمر بحسب ما قاله شقيقهما خالد ويقول ضابط استخبارات سابق آخر: \"غيّر الدكتور الجبري جهود مكافحة الإرهاب السعودية\". وأضاف: \"لقد حولها من نظام بسيط يتسم بالعنف، ويعتمد على طريقة الاعتراف، إلى نظام حديث يستخدم الطب الشرعي والكمبيوتر في استخراج البيانات\". \"كان أذكى رجل تعاملنا معه، بين عدد كبير ممن كانوا مقصرين في وظائفهم\". وترقى الدكتور الجبري، الحاصل على درجة الدكتوراه في الذكاء الصناعي من جامعة إدنبره البريطانية، والذي عرف بهدوء حديثه، حتى بلغ درجة وزير في مجلس الوزراء، ورتبة لواء في وزارة الداخلية. لكن كل شيء تغير في 2015. فقد توفي الملك عبد الله، واعتلى أخوه غير الشقيق سلمان العرش، وعين ابنه الأصغر، الذي لم يختبر في منصب من قبل، محمد بن سلمان وزيرا للدفاع. ثم أمر محمد بن سلمان قوات بلاده بالتدخل في الحرب الأهلية في اليمن، وهي خطوة عارضها الدكتور الجبري، الذي أشار إلى عدم وجود استراتيجية خروج من تلك الحرب. ولا تزال السعودية بعد خمس سنوات من ذلك الوقت تبحث عن مخرج من هذا الجمود المكلف للوضع في اليمن. وفي عام 2017 نفذ محمد بن سلمان انقلابا سلميا في القصر بمباركة من والده، استلب فيه ولاية العهد من محمد بن نايف، الذي كان وليا للعهد. ولا يزال بن نايف قيد الاعتقال، كما وضعت ممتلكاته تحت الحجز، وأزيح من كان يعمل معه من مناصبهم. وهرب الدكتور الجبري إلى كندا، التي اختارها منفى له. ولكن مسؤولي الاستخبارات الغربيين السابقين يعتقدون أن محمد بن سلمان لا يزال يرى فيه تهديدا لشرعيته. ويقول أحد هؤلاء المسؤولين: \"لا يستطيع الأمير تحمل بقاء الجبري طليقا، وكقوة استقطاب للآخرين في مواجهته\". وتقول أسرة الجبري إنها حاولت مقابلة السلطات السعودية \"في مكان محايد\" بلا جدوى، ولذلك قررت الآن الخروج إلى العلن. ويقول نجله خالد: \"هناك مؤشرات إلى استهداف دكتور سعد بواسطة عدد من التهديدات، والسلطات الكندية تتعامل مع الموضوع بجدية\". وأضاف: \"لقد دفعنا إلى هذا دفعا. نحن وطنيون، ونحب بلدنا، ولا نريد إحراج السعودية، لكن خطف عمر وسارة بهذه الطريقة، في وضح النهار، كان عملا من أعمال بلطجة الدولة\".", "doc2": "Vəliəhd şahzadə Məhəmməd ibn Salman Qərb ölkələrinin keçmiş kəşfiyyat işçilərinin dediyinə görə, məqsəd Saad El Jabri-yə \"əzab verərək\" geri qaytarmaqdır. Bir neçə il əvvəl El Jabri \"Əl-Qaidə\"nin terror aksiyasının aşkar olunmasına yardım edib. Üç il sonra vəliəhd şahzadə Məhəmməd ibn Salmanın mövqeləri güclənəndə onunla bağlı təsviyə planı hazırlayıb və ardınca da Kanadaya qaçıb. O, ölkəni tərk etdikdən 3 ay sonra böyük oğlu Xalid \"El Jabri-nin oğullarının əsir götürüldüyünü\" deyib: \"Martın 16-da, şəfəq söküləndə 50 təhlükəsizlik xidməti işçisi 20 avtomobillə evimizə gedib, Ömər və Sarahı yataqlarından qaldıraraq qaçırıb aparıb\". Xidmətin əməkdaşları ailənin Ər-Riyaddakı mənzilində axtarış aparıblar, müşahidə kameralarının yaddaş kartlarını götürüblər. 21 yaşlı Ömər və 20 yaşlı Sarah həmin gündən həbs həyatı yaşayır və heç kimlə görüşmələrinə icazə verilmir. Bu günə qədər onlara qarşı hər hansı ittiham irəli sürülməyib, həbsin səbəbi barədə ailəyə heç bir açıqlama verilməyib. \"Qardaşlarımın hələ sağ olub-olmadıqlarını da bilmirik\", - atasıyla birlikdə yaşayan Xalid bunu bizimlə telefon söhbətində dedi. Xalid hesab edir ki, qardaşlarını atasına təzyiq məqsədilə - onu Səudiyyə Ərəbistanına qayıtmağa məcbur etmək üçün tutublar. Atası isə qayıdan kimi həbs olunacağına əmindir: \"Onun haqqında hər şey uydura bilərlər, ancaq atam günahsızdır\". Saad El Jabri-nin ailə üzvlərinin və iş yoldaşlarının iddialarına münasibətlərini öyrənmək istədiyimiz Səudiyyə rəsmiləri BBC-nin suallarına cavab vermədilər. Xalid El Jabri (solda) qardaşı Ömərin (sağda) dövlət tərəfindən əsir alındığını düşünür Saad El Jabri kimdir? 2000-ci illərdə \"Əl-Qaidə\"nin Səudiyyə Ərəbistanındakı qruplaşmalarının böyük əksəriyyətini məhv etdiyi bildirilən şahzadə Məhəmməd ibn Nayefin sağ əli və mühafizəçisi olan Saad El Jabri Britaniya, ABŞ, Kanada, Avstraliya və Yeni Zelandiyanın birgə yaratdığı \"5 göz\" kəşfiyyat xidmətinin agentləriylə əlaqələrə də cavabdeh olub. El Jabriylə birliktə çalışmış keçmiş Qərb kəşfiyyatçısı deyir ki, 2010-cu ildə, o, bir terror planını aşkara çıxarmaqla \"yüzlərlə insanı ölümdən qurtarıb\". Həmin hadisəylə bağlı məlumatda bildirilir ki, o vaxt \"Əl-Qaidə\"nin Yəməndəki üzvləri ABŞ-ın Çikaqo şəhərinə uçan bir karqo təyyarəsinə çox güclü partlayıcı qurğu yerləşdiriblər. Ancaq təşkilatın Səudiyyə kəşfiyyatıyla əməkdaşlıq edən üzvlərindən biri bombanın seriya nömrəsinə qədər bir çox informasiyanı MI6 xidmətinə sızdırıb. Britaniyanın terrorla mübarizə polisi East Midlands adına hava limanında bombanı zərərsizləşdirib. Keçmiş kəşfiyyatçı deyir ki, \"Əgər bomba planlaşdırıldığı kimi Çikaqoda partlasaydı, yüzlərlə insan ölə bilərdi\". Başqa bir keşmiş kəşfiyyatçının sözlərinə görə, \"El Jabri Səudiyyə Ərəbistanının terrorla mübarizə fəailiyyətini gücləndirən şəxs\" olub: \"Səudiyyə Ərəbistanında əməkdaşlıq etməyə çalışdığımız bir çox qabiliyyətsiz adam arasında El Jabri ən ağıllısıydı\". 2015-ci ildəki London səfərində Saad El Jabri-ni (sarı rənglə işarələnib) o dövrün baş naziri Theresa May qəbul edib Edinburg Universitetində süni intellekt mövzusunda doktorluq işi müdafiə edən El Jabri nazir vəzifəsinə qədər yüksəlib, Daxili İşlər Nazirliyində ona general-mayor rütbəsi veriblər. Ancaq 2015-ci ildə vəziyyət dəyişib. Kral Abdulla vəfat edib, onun yerinə keçən qardaşı Salman o vaxta qədər hər hansı ciddi vəzifədə çalışmamış oğlu Məhəmməd ibn Salmanı müdafiə naziri təyin edib. Ardınca Məhəmməd Səudiyyə hərbi qüvvələrini Yəməndəki müharibədə iştiraka yönəldib. El Jabri qərarda \"geri çəkilmə strategiyasının aydın olmadığını\" deyərək buna etiraz edib. O vaxtdan 5 il keçməsin baxmayaraq Səudiyyə Ərəbistanı ölkəyə çox baha başa gələn müharibədən çıxmaq üçün hələ də strategiya müəyyənləşdirə bilməyib. 2017-ci ildə Məhəmməd ibn Salman atasının razılığıyla sarayda qansız çevriliş həyata keçirərək \"vəliəhd şahzadə\" titulunu şahzadə Məhəmməd ibn Nayefin əlindən alıb. 2015-ci ildəki London səfərində Saad El Jabri-ni (sarı rənglə işarələnib) o dövrün baş naziri Theresa May qəbul edib Hazırda İbn Nayef həbsdədir, bütün varidatı müsadirə olunub, komandasının bütün üzvləri vəzifələrindən kənarlaşdırılıb. El Jabri elə o vaxtdan Kanadada yaşayır. Ancaq keçmiş Qərb kəşfiyyatçılarından biri deyir ki, Məhəmməd ibn Salman onu hələ də öz avtoritetinə təhlükə olaraq görür: \"El Jabri hər an hərəkətə keçməyə hazır olan bir gücdür, İbn Salman onun sərbəst gəzib-dolaşmasına göz yuma bilməz\". Xalid deyir ki, ailəsi Səudiyyə rəsmiləriylə neytral bir bölgədə görüşməyə cəhd edib, ancaq heç bir nəticə əldə edə bilmədiyi üçün baş verənləri ictimaiyyətə açıqlamaq qərarına gəlib: \"Atama qarşı böyük təhdidlər hazırlanmasıyla bağlı məlumatlar var və Kanada hökuməti buna çox ciddi yanaşır. Bizi buna məcbur etdilər. Biz vətənpərvər insanlarıq, ölkəmizi sevirik. Səudiyyə Ərəbistanını utandırmaq istəmirik. Ancaq Ömər və Sarahın bu şəkildə qaçırılması dövlətin günün günorta çağı quldurluq etməsi deməkdir\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2016/10/161020_tesla_self_driving_hardware_car", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-37714034", "doc1": "السيارة تيسلا 3 هو الأرخص حتى الآن، وسيُزود بالأجهزة الخاصة بالقيادة الذاتية ورغم تزويد السيارات بالتقنيات اللازمة، من كاميرات ومجسات وأجهزة مسح، إلا أن السيارات ستحتاج إلى سنوات قبل أن تكون ذاتية القيادة بالكامل. وقدمت تيسلا نظام القيادة الذاتية العام الماضي، أدرجت فيه ببعض الخواص مثل المكابح الأوتوماتيكية. لكن الشركة أوقفت نظام القيادة الذاتية مؤقتا في السيارات الجديدة، بهدف إجراء اختبارات \"أكثر صعوبة\" على الأن��مة الجديدة. جمع البيانات وقال مؤسس شركة تيسلا، إلون موسك، إن أجزاء القيادة الذاتية هي بالأساس \"كمبيوتر هائل في سيارة\"، وأضاف أن قرار استخدام خاصية القيادة الذاتية على الطرق متروك تماما لهيئات الضبط وعموم الناس. وفي الوقت الحالي، ستعمل أجهزة القيادة الذاتية في الظل، لجمع المعلومات عن الأوقات التي تساعد فيها التكنولوجيا الحديثة في تجنب الحوادث أو تسببها، حال توليها قيادة السيارة. مواضيع قد تهمك نهاية وقال موسك إنه يأمل أن تساهم هذه العملية في جمع معلومات تُثبت هيئات الضبط أن تكنولوجيا القيادة الذاتية أكثر أمانا من قيادة البشر للسيارة. وتحتوي السيارة تيسلا على خاصية القيادة الذاتية في طرازي \"إس\" و\"إكس\"، يسمح لها بتغيير خط السير آليا ومواكبة السيارات. إلا أن السيارة شهدت تراجعا بعد مقتل شخص في مايو/ آيار الماضي، وهو يستخدم خاصية القيادة الذاتية في السيارة تيسلا إس. ونشر المجلس الوطني الأمريكي لسلامة النقل تقريرا أوليا عن الحادث، ورد فيه أن السيارة كانت تزيد من سرعتها لحظات قبل الاصطدام بشاحنة. وقالت الشركة في حصيلتها المالية إنها لم تحقق أهدافها الإنتاجية، كما تراجعت المبيعات إلى مستويات أقل من المتوقع، وسجلت خسارة لربع العام الثالث عشر على التوالي. وكشفت تيسلا في أبريل/نيسان الماضي عن خططها لإنتاج السيارة تيسلا 3، وهي السيارة الأقل تكلفة حتى الآن، ومن المقرر إطلاقها العام القادم. وتشير التقارير إلى تسجيل 400 ألف طلب مسبق عليها حتى الآن. وستحتوي هذه السيارة أيضا على أجهزة القيادة الذاتية الجديدة. ويبدأ سعر الطرازالأساسي من 35 ألف دولار، ويمكنها السير مسافة 346 كيلومتر للشحنة الواحدة. ويقول المحللون إن سعر ومدى سير السيارة يعتبران عاملي جذب للزبائن الجدد، وقد يزيد من رواج السيارات الكهربائية الأخرى. وتواجه الشركة منافسات من سيارات كهربائية أخرى أسعارها متقاربة، وستُطرح في الأسواق مبكرا، من بينها السيارة شيفي بولت من جنرال موتورز، وكين إي في 300 من بي واي دي.", "doc2": "Tesla özünün avtopilot sistemini ötən il təqdim edib Əlavə olunan kameralar, sensorlar və radarlara baxmayaraq ehtimal ki, maşınların tamamilə sürücüsüz idarə olunmasına hələ illər var. Tesla özünün avtopilot sistemini ötən il təqdim edib. Bu sistemlə avto-tormoz kimi bəzi sürücüsüz funksiyalar işləyib. Lakin indi şirkət bütün yeni avtomobillərdə avtopilotun fəaliyyətini müvəqqəti olaraq dayandırır ki, yeni sistemləri \"hərtərəfli\" yoxlamaq mümkün olsun. Tesla-nın təsisçisi Elon Musk deyib ki, yeni sistem \"demək olar ki, maşının içində yerləşən super-kompüterdir\". Həmçinin oxuyun: Lakin sürücüsüz maşınların yolda istifadə oluna biləcəyi barədə qərarı ictimaiyyət və nizamlayıcı qurumlar verməlidir, o əlavə edib. Hələlik texnika \"kölgə rejimində\" işləyəcək ki, sistemin maşını idarə etdiyi təqdirdə hər hansı bədbəxt hadisənin qarşısını ala biləcəyi barədə məlumat toplasın. Cənab Musk deyib ki, sürücüsüz maşınların insan sürücülərdən daha təhlükəsiz olmasını sübut etmək istəyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43809492", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43810901", "doc1": "في عام 2016، كان نصف سكان العالم تقريبا عرضة للإصابة بالملاريا وحثّ خبراء، وكذلك مؤسسة \"بيل غيتس\" الخيرية، قادة الدول المجتمعين في قمة الكومنولث بلندن على التعهد بتخصيص المزيد من الأموال لمكافحة المرض. وفي عام 2016، كان نصف سكان العالم تقريبا عرضة للإصابة بالملاريا. وأصيب نحو 216 مليون شخص بالمرض في 91 دولة، بزيادة خمسة ملايين مقارنة بعام 2015. حالات متزايدة ويحذر خبراء من أنه دون ضخ مزيد من الأموال والتحرك لمكافحة المرض، قد يشهد العالم مزيدا من حالات الإصابة بالملاريا، ومن ثم ارتفاعا في حالات الوفاة. وتشهد معدلات الإصابة بالمرض زيادة مطردة في بعض الأجزاء من الأمريكتين، وجنوب آسيا وشرقها، ومنطقتي غرب المحيط الهادي وأفريقيا، على الرغم من اسقرار نسب الإصابة أو انخفاضها في مناطق أخرى. ويشكل البعوض جزءا من المشكلة، إلى جانب الطفيليات المسببة للمرض وانتشاره، التي ساهمت بدورها في تطوير مقاومة للأسلحة المستخدمة في مكافحة المرض، مثل المبيدات الحشرية والعقاقير المضادة للملاريا. وتلوح في الأفق مجموعة جديدة من وسائل العلاج. ويُستخدم في الوقت الحالي عقار تجريبي، اسمه \"موسكيركس\"، لتحصين الأطفال الصغار في بعض مناطق أفريقيا؛ موطن 90 في المئة من حالات الملاريا، و91 في المئة من حالات الوفاة. ويقول خبراء إن ثمة تعهدا دوليا جديدا في إمكانه إنقاذ 650 ألف شخص في أنحاء متفرقة من مناطق الكومنولث. البعوض يشكل جزءا من المشكلة، إلى جانب الطفيليات المسببة للمرض وانتشاره القضاء على الملاريا وقالت الحكومة البريطانية إنها ستستثمر 500 مليون جنيه استرليني سنويا على مدار ثلاثة أعوام لمكافحة المرض. وستزيد مؤسسة بيل ومليندا غيتس الإنسانية من استثماراتها في مكافحة الملاريا بإضافة مليار دولار حتى عام 2023. كما قالت رئيسة الوزراء البريطانية، تيريزا ماي: \"المهمة لم تُنجز بعد. الملايين معرضون اليوم للخطر، واقتصادات الدول تتراجع، وتحصد الملاريات حياة طفل كل دقيقتين. هذا هو السبب التي دفعني للدعوة إلى تعهد جديد لتقليل الملاريا إلى النصف في أنحاء دول الكومنولث بحلول 2023\". وقال جيمس وايتنج، من جمعية \"لا ملاريا في بريطانيا: \"الملاريا في مفترق طرق الآن... الملاريا مرض ربما قتل البشر أكثر من أي مرض آخر في التاريخ\".", "doc2": "Mütəxəssislər və xeyriyyəçi Bill Gates Londonda keçirilən Britaniya Birliyi sammiti ərəfəsində dövlət liderlərini malyariya ilə mübarizəyə daha çox vəsait ayırmağa səsləyiblər. 2016-cı ildə dünya əhalisinin az qala yarısı malyariya riski ilə üzləşib, 91 ölkədə 216 milyon insan isə bu xəstəliyə düçar olub. 2016-ci ildə əvvəlki illə müqayisədə xəstəlik hallarının sayı 5 milyonadək artıb. Mütəxəssislər hesab edir ki, malyariyaya qarşı daha çox resurs və önləyici addımlar tələb olunur. Əks halda onun yayılması nəticəsində ölümlərin sayı arta bilər. Malyariya hallarının sayı Cənubi və Şərqi Asiya, Sakit Okean regionu, Amerikanın müxtəlif bölgələri və Afrikada artmaqdadır. Bu arada bir çox başqa regionlarda malyariyanın yayılması ilə bağlı vəziyyət ya sabit qalır yada ki, xəstəlik hallarının sayı aşağı düşməkdədir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/scienceandtech/2014/12/141211_facebook_drunken_posts", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-39259068", "doc1": "بعض تطبيقات فيسبوك المستقبلية ستكون مثيرة للجدل وسيتمكن النظام الذي سيجري تطبيقه، والذي يجمع ما بين التعرف على الصور والذكاء الصناعي من التفريق بين صور الأشخاص المخمورين والذين بكامل وعيهم. وسيطرح فيسبوك على المستخدم السؤال التالي \"هل أنت متأكد أنك لا تمانع من رؤية مديرك أو أمك لهذه الصورة؟\" وقد كشف النقاب عن هذا النظام الجديد مدير مختبر الذكاء الصناعي في فيسبوك يان ليكون، الذي قال إنه يريد أن ينشئ \"مساعدا رقميا\" لفيسبوك. وقد يتمكن هذا المساعد في المستقبل من التعرف على من ينشر صورا لآخرين بدون إذنهم. مواضيع قد تهمك نهاية ويستخدم فيسبوك حاليا تقنيات للتعرف على الصور. مثير للجدل ويستخدم فيسبوك بشكل متزايد التكنولوجيا جنبا إلى جنب مع الذكاء الصناعي. وستكون الخطوة الأولى استخدام تكنولوجيا قادرة على تحليل مضمون المنشورات واقت��اح هاشتاغ. وتحدث ليكون عن إمكانية أن يتوسط المساعد الرقمي بتفاعل المستخدم مع أصدقائه. وسيكون الوضع المستقبلي مثيرا للجدل، حيث سيطالب المستخدمون وحماة الخصوصية أن تكون خدمات كهذه اختيارية. يذكر ان الكثير من الشركات التكنولوجية تجري تجارب على الذكاء الصناعي، وأن شركة غوغل مثلا تمتلك مختبرات ذكاء صناعي خاص بها.", "doc2": "Facebook bildirir ki, yenilik şəxsi məlumatlara dair siyasətini birmənalı etməlidir Şirkətin bəyanatına görə, bu yolla o özünün mövcud siyasətini dəqiqiləşdirir. \"Proqram yazanlar nəzarət etmək üçün toplanan məlumatlardan istifadə edə bilməzlər\". Ötən il Amerika Vətəndaş Azadlıqları İttifaqı Facebook və İnstagram-ın istifadəçilər barədə məlumatları hüquq-mühafizə orqanları üçün müşahidə proqramları hazırlayan Geofeedia şirkətinə verdiyini aşkar edib. Beləliklə, bunun nəticəsində hüquq-mühafizə orqanları mitinqlərdə və aksiyalarda iştirak edənlərə, o cümlədən Ferguson şəhərindəki etiraz nümayişlərinə nəzarət edə bilib. Bundan sonra şirkət Geofeedia-nın məlumatlara girişini dayandırıb. Facebook şirkəti əmin edir ki, müşahidə üçün proqramlar yaradanlara və hazırlayanlara qarşı tədbirlər görülüb. \"Bizim məqsədimiz siyasətimizi birmənalı etməkdir\", - deyə şirkətin təhlükəsizlik məsələləri üzrə direktor müavinu Rob Sherman bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140818_assange_ecuador_embassy", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140818_assange_ecuador_exit", "doc1": "ولم يحدد اسانج متى سيغادر السفارة، ولكنه قال إن مغادرته \"قد لا تكون\" للاسباب التي نقلتها الصحف البريطانية. وتناقلت الصحف أنه معتل الصحة ويحتاج رعاية طبية في المستشفى. وقال وزير خارجية الاكوادور ريكاردو باتينو إن بلاده ستستمر \"في منح الحماية\" لاسانج، المطلوب للاستجواب بشأن اعتداءات جنسية مزعومة في السويد. وينفي اسانج، الذي يواجه الترحيل الى السويد، المزاعم ولجأ الى سفارة الاكوادور في لندن في يونيو/ حزيران 2012. مواضيع قد تهمك نهاية ويقول إنه يخشى ان يتم تسليمه في نهاية المطاف الى الولايات المتحدة لأن موقع ويكيليكس نشر وثائق عسكرية امريكية سرية عن حربي العراق وافغانستان. ويقيم اسانج في مقر السفارة منذ ذلك الحين بعد ان منحته الاكوادور اللجوء الدبلوماسي في اغسطس/اب 2012. وقالت تقارير في الصحف البريطانية ان اسانج اصيب باعتلال في القلب وحالة مزمنة في الرئة اثناء اقامته في السفارة. وقال اسانج في مؤتمر صحفي عقد في السفارة إن صحته تضررت اثناء اقامته في السفارة.", "doc2": "Julian Assange Londondakı Ekvador səfirliyində keçirilən mətbuat konfransında danışıb Mətbuat konfransında danışan cənab Assange səfirliyi nə vaxt tərk edəcəyini açıqlamasa da deyib ki, getməsi \"çox güman ki\" Britaniya mətbuatında verilən səbəblərə görə deyil. Bəzi məlumatlarda deyilib ki, o, xəstələnib və müalicə olunmalıdır. Ekvadorun xarici işlər naziri Ricardo Patino deyib ki, Ekvador \"ona sığınacaq verməyə davam etməyə hazırdır\". 43 yaşlı Julian Assange cinsi təcavüz üzrə dindirilmə üçün İsveçə qaytarıla bilər. O, ittihamları rədd edir və 2012-ci ilin iyun ayında Ekvador səfirliyində sığınacaq alıb. Wikileaks saytının təsisçisi 2012-ci ilin avqust ayında diplomatik sığınacaq alandan bəri səfirliyin binasında yaşayıb. Britaniya mətbuatındakı bəzi məlumatlarda deyilib ki, cənab Assange orada qalarkən ürək çatışmazlığından və xroniki ağciyər problemindən əziyyət çəkməyə başlayıb. Səfirlikdə keçirilən mətbuat konfransında Julian Assange deyib ki, son iki il ərzində səhhəti pisləşib. O, mətbuatdakı məlumatların onun getməsinə səbəb olmadığını bildirsə də, ətraflı detallar verməyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47020319", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47021664", "doc1": "وزير الصحة البريطاني دعا شركات التواصل الاجتماعي لتطهير المحتوى من المواد المحرضة على الانتحار وقال الوزير مات هانكوك، لبي بي سي \"إذا كنا نعتقد بضرورة القيام بشيء ما وهم (شركات التواصل الاجتماعي) يرفضون، إذا يجب علينا أن نصدر تشريعا بهذا\". لكنه أوضح أنه لا يرغب \"في الوصول إلى هذه النتيجة في النهاية\". وكان وزير الصحة البريطاني قد دعا مواقع التواصل الاجتماعي الكبرى، في وقت سابق، إلى \"إزالة\" المواد التي تحرض على إيذاء النفس والانتحار، تعليقا على ارتباطها بانتحار فتاة مراهقة. وانتحرت مولي راسل، 14 عاما، عام 2017، بعد مشاهدة محتوى عن الانتحار انتشر على مواقع التواصل الاجتماعي. وقال والدها لبي بي سي إنه مقتنع بأن موقع انستاغرام \"ساعد في قتل ابنتي\". وعلقت شركة فيسبوك، التي تمتلك موقع انستاغرام، بأنها \"تأسف بشدة\" لهذا الحادث. بريطانيا تعين وزيرة لمكافحة الانتحار بريطاني ينتحر أثناء دردشة على موقع \"بال توك\" والد فتاة كندية انتحرت بعد نشر صور فاضحة لها يكشف ملابسات وفاتها كيف يمكن تجنيب الأطفال والمراهقين مخاطر ألعاب الفيديو؟ وقالت الشركة المالكة لكبرى مواقع التواصل الاجتماعي عالميا، إن المحتوى الضار (العنيف)، الذي يدفع الإنسان لإيذاء نفسه \"ليس له مكان على منصتنا\". انتحرت مولي راسل، 14 عاما، عام 2017، بعد مشاهدة محتوى عن الانتحار انتشر على مواقع التواصل الاجتماعي وقالت جمعية بابيروس الخيرية، التي تعمل على منع انتحار الشباب، إن حوالي 30 عائلة تواصلت معها، خلال الأسابيع الماضية، لتؤكد أن مواقع التواصل الاجتماعي لعبت دورا في انتحار أطفالها. وقالت متحدثة باسم الجمعية \"لقد تلقينا عددا كبيرا من المكالمات عبر خط المساعدة الخاص بالجمعية في بريطانيا، منذ أعلنت بي بي سي عنه قبل ستة أيام، والجميع يتحدث عن الفكرة نفسها\". وقال الوزير هانكوك إنه أصيب \"برعب\" بعد موت الشابة مولي، وشعر \"بقلق بالغ بشأن توفير الحماية للشباب\". وأرسل الوزير خطابا إلى شركات التواصل الاجتماعي، أبدى فيه \"ترحيبا\" بالخطوات التي اتخذتها بالفعل، لكنه قال \"هناك حاجة ملحة لمزيد من التحرك\". وكتب هانكوك: \"أمر صادم استمرار الوصول إلى هذا المحتوى بسهولة عبر الإنترنت، ولا يوجد لدى أدنى شك في حجم الضرر الذي يمكن أن تسببه هذه المواد، خاصة بالنسبة للشباب الصغار\". وتابع \"حان الوقت ليتحرك مقدمو خدمة الإنترنت والتواصل الاجتماعي ويطهروا هذا المحتوى إلى الأبد\". وكشف الوزير عن أن الحكومة تعد تقرير يعالج \"أضرار الإنترنت\"، وقال إن التقرير سيبحث في محتوى الانتحار وإيذاء النفس. والد مولي اتهم موقع انستاغرام بالمساعدة على قتلها وأوضح أن \"الكثير من الآباء يشعرون بالضعف في مواجهة التواصل الاجتماعي. لكننا (الحكومة) لسنا ضعفاء. فالحكومة وشركات التواصل الاجتماعي يجب أن تقوم بواجبها\". وأضاف: \"أريد جعل بريطانيا مكانا آمنا لاستخدام الإنترنت لكل شخص، والإطمئنان إلى عدم شعور أسرة أخرى بالألم الذي مر به والدا الفتاة مولي\". وعُثر على مولي ميتة في غرفة نومها، في نوفمبر/تشرين الثاني 2017، ولم تظهر عليها \"أية أعراض واضحة\" للإصابة بمشكلة نفسية خطيرة. واكتشفت أسرتها فيما بعد أنها كانت تشاهد موادا على التواصل الاجتماعي تتعلق بإيذاء النفس والانتحار والاكتئاب والتوتر. وقال والدها لبي بي سي: \"بعض هذا المحتوى صادم حيث أنه يشجع على إيذاء النفس، ويربط إيذاء النفس بالانتحار لذلك ليس لدى أدنى شك في أن انستاغرام ساعد في قتل ابنتي\".", "doc2": "14 yaşlı Molly Russell 2017-ci ildə sosial mediada intihar haqqında məzmunla rastlaşandan sonra intihar edib. BBC-nin Andrew Marr proqramına danışan nazir Matt Hancock deyib: \"Görəndə ki, onlar atmalı olduqları addımı atmırlar, onda qanunvericilik tətbiq olunmalıdır.\" \"Amma mən buna gətirib çıxmasını istəməzdim\", - nazir əlav edib. Bundan əvvəl nazir yeniyetmələr arasında intihar hallarına görə sosial media nəhənglərini intihar və özünə xəsarətyetirməni təqlid edən materialları səhifələrindən \"yığışdırmağa\" çağırmışdı. 2017-ci ildə 14 yaşlı Molly Russell sosial mediada intihar haqqında məzmunla rastlaşandan sonra intihar edib. BBC-yə danışan Molly-nin atası deyib ki, Instagram onun \"qızını öldürməyə kömək edib\". Instagram-ın sahibi olan Facebook bu hadisə ilə bağlı \"dərin təəssüf hissi\" keçirdiyini bildirib və üzr istəyib. İnternet nəhəngi bildirib ki, özünə xəsarətyetirmə və intiharı təqlid edən məzmuna \"platformasında yer yoxdur\". Gənclər arasında intihar hallarının qarşısını almağa çalışan Papyrus xeyriyyə təşkilatı ötən həftə, uşaqlarının intiharında sosial medianın rol oynadığında əmin olan 30-a yaxın ailə ilə ünsiyyətdə olub. Britaniyanın Səhiyyə naziri Matt Hancock Matt Hancock deyib ki, Molly-nin ölümü barədə xəbər onu \"dəhşətə \" gətirib və \"gənclərin qorunması ilə bağlı\" addımların atılması barədə düşündürür. Twitter, Snapchat, Pinterest, Apple, Google və Instagram-ın sahibi olan Facebook-a göndərdiyi məktubunda nazir bu şirkətlər tərəfindən artıq atılan addımları \"alqışlaıyaraq\", qeyd edib ki, \"təcili olaraq daha çox işlər görülməlidir \"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-51478010", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-51492224", "doc1": "سام راولي قضى خمس ليال مستلقيا على رصيف في محطة لمترو الأنفاق في لندن لالتقاط هذه الصورة وكان المصوّر سام راولي مأخوذا بحياة هذه القوارض التي تعيش تحت الأرض، ومن ثمّ قرر أن يقضي أسبوعا في محطة للمترو في محاولة لتصوير هذه القوارض. وذات ليلة، التقط صورة لفأرين يتشاجران على بقايا طعام سقطت من يد مسافر. وقد أسفرت هذه المثابرة لالتقاط الصورة عن حصول سام على جائزة \"اختيار الجمهور\" التي تعقب عن جوائز مسابقة \"مصور الحياة البرية\" لهذا العام. وكان محبو المسابقة السنوية الشهيرة قد طُلب منهم ترتيب بعض الصور التي لم يُكتب لها الفوز بجوائزها الكبرى في أكتوبر/تشرين الأول الماضي، رغم أنها كانت لقطات رائعة. مواضيع قد تهمك نهاية اثنان من النمور الرقطاء يفترسان أفعى - تصوير ميشال زغزوغ وصوّت نحو 28 ألفا من محبي المسابقة لصالح لقطة سام \"شجار المحطة\" باعتبارها أفضل تلك الصور. وقد قضى سام ليالٍ لأوقات متأخرة في محطة للمترو في وسط لندن، مستلقيا على بطنه في محاولة لاتخاذ الزاوية الأفضل لالتقاط الصورة. وكان كل فأر يبحث بمفرده عن طعامه، حتى ظهرت أمامهما بقايا طعام سقطت من أحد المسافرين، ولجزء من الثانية تفاوضا على مَن له الحق فيها، قبل أن ينخرطا في عراك. ويعمل سام حاليا في بريستول كباحث في وحدة صناعة الأفلام لدى قسم التاريخ الطبيعي بهيئة الإذاعة البريطانية بي بي سي. ويقول سام إنه شغوف بالتصوير الفوتوغرافي للحياة البرية في الحضر، ويعتقد أن الناس باتت تربطهم رابطة بالحيوانات التي تتعايش معهم في المدن وضواحيها. ويظهر سام إعجابا بمثابرة تلك الحيوانات وبإصرارها على البقاء في مثل هذه البيئة بالغة الصعوبة. ويقول سام: \"هذه الفئران التي تعيش في شبكة المترو، على سبيل المثال، تولد وتقضي كل حياتها دون أن ترى الشمس، ودون أن تلمس العشب. إنها حياة بائسة، تقضيها تلك الفئران وهي تتنقل خلال دهاليز مظلمة لبضعة أشهر ربما امتدت لعام أو اثنين على الأكثر قبل أن تَنفُق. ولما كانت أعدادها كبيرة في مقابل ندرة الموارد، فإن عليها أن تتصارع من أجل كِسرة خبز أو فضلة طعام\". قردة من نوع السعلاة تتعرض للاستغلال من أجل عروض فنية - تصوير آرون جيكوسكي ويضطلع مُتحف لندن للتاريخ الطبيعي بتنظيم مسابقة \"مصوِّر الحياة البرية\" لهذا العام. يقول السير مايكل ديكسون، مدير المتحف، عن الصورة:\"إن سام يقدم عبرها لمحة عن دينامية الحياة البرية في بيئة يسيطر الإنسان على مجرياتها. وهكذا فإن سلوك الفئران يرسم مساره الروتين الإنساني اليومي، عبر وسائل النقل التي نستخدمها، والطعام الذي يفيض عن حاجتنا أو يتساقط من أيدينا. هذه الصورة، التي نمرّ بها بشكل عابر يوميا، تذكّرنا كيف تتشابك حياة البشر مع الطبيعة التي على أعتاب منازلنا - وآمل أن تكون الصورة مصدر إلهام لكثيرين حتى يتفكروا في تلك العلاقة ويعيدوا تقييمها\". بورتريه رائع لحارس محمية طبيعية يداعب حيوان الكركدن، من تصوير مارتن بوزورا واحتلت أربع صور مراتب متقدمة في استفتاء \"لوميكس\" الخاص باختيار الجمهور للصور. ومن بين هذه الصور واحدة لقردة من نوع السعلاة (أو إنسان الغاب) تتعرض للاستغلال في عروض فنية، وهي من تصوير آرون جيكوسكي. والصورة الثانية لنمرة رقطاء وابنها بينما كانا يفترسان إحدى الأفاعي الضخمة، وهي من تصوير ميشال زغزوغي. والصورة الثالثة هي لحارس محمية طبيعية برفقة كركدن أسود صغير يعتني به، وقد التقطها مارتن بوزورا. مجموعة من أيائل الرنة القطبية البيضاء من تصوير فرانسيس دي أندريه أما الصورة الرابعة فهي لمجموعة من أيائل الرنة القطبية البيضاء ترقد في الثلج، وقد التقطها فرانسيس دي أندريه. وتخضع مسابقة مصور الحياة البرية لهذا العام، في نسختها السادسة والخمسين، لتحكيم لجنة من الخبراء، وسيتم إعلان الفائزين بجوائزها الكبرى في أكتوبر/تشرين الأول المقبل.", "doc2": "Sam Rowley bu fotoşəkli çəkmək üçün 5 gecəni metro stansiyasında keçirməli olub Bu kiçicik gəmiricilər fotoqraf Sam Rowley-ni o qədər valeh edib ki, o, siçanların şəklini çəkmək üçün bir həftəni yeraltı stansiyada keçirmək qərarına gəlib. Gecələrdən birində onun bəxti gətirib. Fotoqraf sərnişinin əlindən düşmüş yemək uğrunda vuruşan iki sıçanın şəklini çəkməyə nail olub. Sam Rowley-nin əməyi əbəs yerə olmayıb - \"Stansiyada mübahisə\" görüntüsü \"İlin Canlı Təbiət Fotoqrafı\" müsabiqəsinin \"LUMİX -Xalqın Seçimi\" mükafatını qazanıb. Michel Zoghzhogi anakonda ilə vuruşan yaquarları çəkib Ötən il müsabiqə qaliblərinin adları məlum olandan sonra, yarışın pərəstişkarları arasında əlavə sorğu keçirilib. Onun iştirakçıları əsas mükafatları qazanmayan, ən yaxşı görüntüləri seçiblər. Sam-in \"Stansiyada mübahisə\" görüntüsü 28 minə yaxın səs yığaraq kateqoriyanın qalibi olub. London metrosunun stansiyasında yer alan səhnəni çəkməyə çalışan fotoqraf əlverişli rakurs üçün bir neçə gecəni yerə uzanmış halda keçirməli olub. Ətrafı dolaşan sıçanlar yerə düşən yeməyi görərkən vuruşmağa başlayıblar. Yeməyin sahibi müəyyən olandan sonra isə, onlardan biri səhnəni tərk edib. \"Mən adətən silsilə şəkillər çəkirəm və burada bəxtim gətirdi. Amma unutmayın ki, platformada artıq beş gün keçirmişdim və bu, müəyyən bir məqamda baş verməli idi\", - Sam deyib. Sam hazırda Bristol şəhərindəki BBC-nin təbii tarix filmləri bölməsində tədqiqatçı kimi çalışır. O, şəhərdə baş verən təbiət səhnələrini çəkməyə həvəslidir. İstismara məruz qalan oranqutan şəklinin müəllifi Aaron Gekoski-dir Sam insanlarla canlılalar arasında daxili bağlılığın olduğuna inanır. O, çətin mühitdə yaşamalı olan heyvanların dayanıqlığına heyran olduğunu deyir: \"Metrodakı siçanlar, məsələn, günəş işığını görmədən, ot yarpağına toxunmadan dünyaya gəlir və bütün həyatını burada keçirir\". İlin Canlı Təbiət Fotoqrafı yarışmasının təşkilatçısı Londonda yerləşən Təbiət Tarixi Muzeyidir. Onun direktoru hesab edir ki, \"Xalqın Seçimi\" kateqoriyasında qalib gəlmiş görüntü insanlarla təbiətin bir-birilə bağlı olduğunu göstərir. \"Ümid edirəm ki, bu, insanları daha çox düşünməyə və bu bağlılığı dəyərləndirməyə həvəsləndirir \", - Sir Michael Dixon belə deyir. Müsabiqənin \"Təqdirə layiq\" görüntülər kateqoriyasının mükafatı uğrunda dörd rəqib yarışıb: Aaron Gekoski istismara məruz qalan oranqutan şəklini təqdim edib; Michel Zoghzhogi anakonda ilə vuruşan yaquarların fotoşəklini çəkib; Qara kərgədan balasının görüntüsü Martin Buzoraya məxsusdur; Francis De Andres təbii mühitdə ağ qütb maralları müşahidə edib. Ilin Canlı Təbiət Fotoqrafı müsabiqəsi 56-cı dəfədir ki, keçirilir. Münsiflər heyəti tərəfindən seçilən qaliblərın adları oktyabr ayında elan olunacaq. Ağ maralları Francis De Andres müşahidə edib Qara kərgədan balasını Martin Buzora çəkib Görünütlər müəlliflik hüququ ilə qorunur. Jonathan.Amos-INTERNET@bbc.co.ukvə Twitter izləyə bilərsiniz @BBCAmos"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/11/131122_ukrania_thymoshenko", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140222_timoshenko_maydan", "doc1": "يرفض المتظاهرون تباعد بلادهم عن أوروبا وكانت تيموشينكو قد دعت المواطنين في خطاب قرأه محاميها إلى النزول إلى الشوارع والتعامل مع قرار الحكومة الأوكرانية عدم توقيع اتفاق الشراكة التجارية مع الاتحاد الأوروبي كتعاملهم مع انقلاب عسكري. وكان الاتحاد الأوروبي قد ربط توقيع اتفاق الشراكة التجارية مع أوكرانيا بالإفراج عن تيموشينكو البالغة من العمر 52 عاما. وقررت الحكومة الأوكرانية عدم توقيع الاتفاق مع الاتحاد الأوروبي والتقارب التجاري بشكل أوسع مع روسيا. وكانت تيموشينكو قد رفضت الاعتراف بنتائج الانتخابات الرئاسية الأخيرة في أوكرانيا التى فاز بها فيكتور يانوكوفيتش عام 2010. مواضيع قد تهمك نهاية وبمجرد فوز يانوكوفيتش بالانتخابات التى شابها التلاعب حسب جهات دولية قدم منافسته تيموشينكو للمحاكمة متهما إياها باستغلال السلطة وتمت إدانتها عام 2011 وسجنت 7 أعوام في محاكمة وصفها الغرب بالمسيسة.", "doc2": "Yuliya Timoşenko həbsdən azad olunduqdan sonra izdihama xəstəxana arabasından müraciət edib O, həbsdən azad olunduqdan sonra izdihama təkərli arabasından müraciət edib. “Siz qəhrəmansınız, siz Ukraynanın ən yaxşılarısınız”, o izdihama müraciətlə deyilib və göz yaşlarına qərq olub. Prezident Viktor Yanukoviç paytaxt Kiyevi tərk edib və millət vəkilləri onun impiçmentinə səs verib. Timoşenko nümayişçilərə deyib ki, onlar işini bitmiş hesab etməməlidirlər. “İşiniz bitməyincə və biz bu yolu başa çatdırmayınca, buradan getməyə heç kəsin haqqı yoxdur”. Xanım Timoşenko cümə günü parlament onun azad olunmasına səs verdikdən sonra azad olunub. Timoşenkonu Kiyevdə silahdaşları qarşılayıb İzdiham həbsxanadan azad olmuş sabiq baş nazir, xanım Timoşenkonu alqışlarla qarşılayıb Onun barəsində, baş nazir olduğu zaman yol verdiyi “cinayətlərə görə” 2011-ci ildə 7 illik həbs cəzası kəsilmişdi. Şənbə günü o, Xarkov şəhərində gözətşilərin nəzarətində saxlandığı xəstəxanadan çıxıb. Xanım Timoşenko Kiyev aeroportunda jurnalistlərə deyib ki, zorakılığı törədənlərin arxasında duranlar cəzalandırılmalıdır, İnterfax agentliyi xəbər verir. Cümə axşamı günü 21 etirazçı və bir polis işçisi öldürülüb. Ukrayna parlamenti şənbə günü Prezident Viktor Yanukoviçin vəzifədən azad olunmasına səs verib və mayın 25-ə seçkilər təyin edib. Səsvermədən öncə isə, polis prezident administrasiyası ofislərindən çıxıb və nümayişçilərin içəri daxil olmasına imkan yaranıb. Cənab Yanukoviç bunu “dövlət çevrilişi” adlandırıb və vəzifədən getməyəcəyini bildirib. Müxalifət hazırda paytaxt Kiyevi tam nəzarətə götürüb. Cənab Yanukoviç Rusiya ilə sərhəd Xarkovdadır və ora cümə gecəsi gedib. İnterfaks agentliyi xəbər verir ki, parlament spikeri Oleksandr Turçinov cənab Yanukoviçin Rusiyaya qaçmağa çalışarkən sərhəddə saxlandığını bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42757073", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-42747082", "doc1": "دورية علمية جديدة تطرح تساؤلات حول سن الطفولة والبلوغ والشباب ودفع استمرار الشباب في التعليم لفترة أطول، إضافة إلى تأخر الزواج والإنجاب، إلى تغيير المفاهيم حول بداية مرحلة النضوج. وفي مقالة رأي نشرت في دورية \"لانسيت\" لصحة الأطفال والمراهقين، يقول فريق من العلماء إن تغير تعريف المراهقة أمرٌ حيوي للتأكد من أن القوانين لا تزال ملائمة لأصحاب هذه المرحلة العمرية. لكن خبيرا حذّر من أن هذا التوسع \"يزيد من مخاطر معاملة الشباب كأطفال\". متى يبدأ سن البلوغ؟ وتبدأ مرحلة البلوغ عندما يبدأ جزء من الدماغ، معروف باسم غدد تحت المهاد، في إفراز هرمون مسؤول عن تنشيط الغدد النخامية والتناسلية. وعادة ما تبدأ هذه المرحلة عند حوالي سن 14 عاما لكنها تراجعت مع تحسن الحالة الصحية والغذائية بدرجة كبيرة لا سيما في الدول المتقدمة لتبدأ من سن 10 أعوام تقريبا. ونتيجة لهذا، انخفض متوسط نزول الطمث لأول مرة لدى الفتيات في الدولة الصناعية، مثل بريطانيا، بواقع أربع سنوات في 150 عاما الماضية. ويبدأ نزول الطمث لدى نصف الفتيات في الفترة من 12 إلى 13 عاما. متى يتوقف الجسم عن النمو؟ وثمة آراء بيولوجية أخرى تشير إلى ضرورة توسيع مفهوم المراهقة، بما في ذلك مرحلة استمرار نمو الجسم. فمثلا، تواصل الدماغ النضج حتى بعد بلوغ سن 20 عاما، وتعمل بسرعة أكبر وكفاءة أفضل. ولا يظهر ضروس العقل لدى كثيرين حتى بلوغ عمر 25 عاما. كما لا يتزوج معظم الشباب أو ينجب إلا في وقت متأخر. ووفقا لمكتب الإحصاء الوطني، بلغ متوسط عمر الرجل الذي يتزوج لأول مرة خلال عام 2013 نحو 32.5 عاما بينما بلغ متوسط عمر النساء 30.6 عاما في أنحاء إنجلترا وويلز. ويمثل هذا الرقم زيادة بنحو ثمانية سنوات منذ عام 1973. وتقول سوزان ساوير، كبيرة الباحثين في الفريق ومديرة مركز صحة المراهقين في مستشفى الأطفال الملكي بملبورن: \"على الرغم من أن كثيرا من الامتيازات القانونية للبالغين تبدأ في سن 18 عاما، إلا أن فهم البالغين لأدوارهم ومسؤولياتهم يبدأ عادة في سن متأخر.\" وتضيف أن تأخر الزواج والإنجاب والاستقلال الاقتصادي يعني أن \"شبه التبعية\" في مرحلة المراهقة قد اتسع. السياسة الاجتماعية وتشير ساوير إلى إن هذا التغير الاجتماعي في حاجة إلى تغيير السياسة الاجتماعية، مثل التوسع في خدمات دعم الشباب حتى سن 25 عاما. وتضيف أن \"الفترة من 10 إلى 24 عاما تتناسب بدرجة أفضل مع نمو المراهقين في الوقت الحالي.\" وتقول راسل فينر، الرئيس المنتخب للكلية الملكية لطب الأطفال وصحة الطفل: \"في بريطانيا يبلغ متوسط عمر مغادرة الشباب والفتيات المنزل 25 عاما تقريبا.\" ويؤيد فينر التوسع في مفهوم المراهقة ليصل إلى سن 24 عاما، ويقول إن عددا من الخدمات في بريطانيا قد اتخذ قرار بشأنها بالفعل. \"معاملة الأطفال\" لكن جان ماكفاريش، الخبيرة الاجتماعية في شؤون الأبوة والأمومة في جامعة كينت، تقول إن هناك خطرا من التوسع في تحديد مفهومنا للمراهقة. وتضيف أن \"الأطفال الأكبر سنا والشباب يتشكلون بدرجة كبيرة من خلال توقعات المجتمع أكثر من نموهم البيولوجي الطبيعي.\" وتمضي قائلة إن \"المجتمع عليه أن يحافظ على أعلى مستوى من التوقعات الممكنة للجيل القادم.\"", "doc2": "Gənclərin təhsil alma dövrünün uzanması, habelə evlilik və valideynlik illərinin daha gec başlaması, yetkinlik mərhələsi ilə bağlı qəbul olunmuş baxışlara təsir göstərib. Lancet Child & Adolescent Health jurnalında dərc edilən məqalədə yeniliklə qanunvericiliyin uzlaşmasının vacibliyi vurğulanılır. Hesab olunur ki, yetkinlik yaşı beynin hipotalamus kimi tanınan hissəsində hipofiz və cinsiyyət vəzlərini aktivləşdirən hormonların ifrazı ilə başlayır. Bu dəyişiklik 14 yaşında başlayardı. Lakin inkişaf etmiş ölkələrin çoxunda sağlamlıq və qidalanmanın yaxşılaşması nəticəsində bu hədd azalaraq 10 yaşa çatıb. Digər tərəfdən bir çox insanlarda ağıl dişi 25 yaşınadək çıxmır və beyinin inkişafı 20 yaşından sonra davam etməkdədir. Britaniyadakı Kent Universitetindən Dr. Jan Macvarish deyir ki, fərdlərin cəmiyyətin gözləntiləri ilə bioloji inkişafından daha əvvəl formalaşdığını vurğulayaraq, 20 yaşlılara \"uşaq kimi\" davranmamağı məsləhət görüb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47893354", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37688690", "doc1": "جوليان أسانج: القبض على مؤسس ويكيليكس في لندن ولجأ أسانج إلى سفارة الإكوادور منذ سبعة أعوام لتجنب الترحيل إلى السويد بشأن قضية اعتداء جنسي تم إسقاطها. وقالت شرطة العاصمة البريطانية إنه اعتقل لعدم تسليم نفسه للمحكمة. وقال لينين مورينو، رئيس الإكوادور، إن بلاده سحبت اللجوء من أسانج بعد انتهاكاته المتكررة للأعراف الدولية. ولكن ويكيليكس قالت في تغريدة إن الإكوادور اتخذت إجراء غير قانوني بإلغاء اللجوء السياسي لأسانج \"فيما يعد خرقا للقانون الدولي\". وقال وزير الداخلية البريطاني ساجد جاويد في تغريدة \"أؤكد أن جوليان أسانج تتحفظ عليه الشرطة ويواجه العدالة في بريطانيا\". ورفض أسانج، 47 عاما، مغادرة السفارة، قائلا إنه إذا غادرها، سيتم ترحيله إلى الولايات المتحدة للاستجواب بشأن أنشطة ويكيليكس. وقالت سكوتلاند يارد إن سفير الإكوادور دعاها إلى دخول السفارة، بعد سحب اللجوء من أسانج. ويوجد خلاف طول المدى بين سلطات الإكوادور وأسانج بشأن الممنوع والمسموح له في السفارة. وسيبقى اسانج رهن الاحتجاز في مركز للشرطة وسط لندن، قبل المثول أمام محكمة ويستمنستر \"في أسرع فرصة ممكنة\"، حسبما قالت شرطة سكوتلاند يارد في تصريحها.", "doc2": "Assange-ın internetini kəsiblər WikiLeaks iddia edir ki, Ekvador bu addımı Assange-ın həssas informasiyaları yaydığına görə ABŞ və Britaniyanın təzyiqi altında atıb. Bununla yanaşı WikiLeaks bildirir ki, Ekvador Assange-ın internetini kəssə də, onun özünü himayə etməkdə davam edəcəyini təsdiqləyib. Bazar ertəsi səhər saatlarında yayılmış tvitdə Assange-ın intrenet xəttinin kəsilməsinə görə adı çəkilməyən \"dövlət\" ittiham olunurdu. Assange artıq 4 ildir ki, Ekvadorun London səfirlyində sığınacaq tapıb. Bir çox şərhçi güman edirlər ki, Assange-ın internetinin kəsilməsi WikiLeaks-in ABŞ prezidentliyinə namizəd Hillary Clinton-a aid emailləri sızdırması ilə bağlıdır. Sözü gedən tvitdə deyilirdi ki, WikiLeaks \"özünün ehtiyat planını işə salmalı olub\". WikiLeaks bu tvitin ardınca heç bir təfərrüatlı məlumat vermədiyindən sosial mediada dünya boyunca \"şərh qasırğası\" baş verib. Şərhlərin bəzilərində avstraliyalının sağlıq durumundan narahatlıq ifadə edilirdi. Bir çox şərhçilər güman edirlər ki, Assange-ın internetinin kəsilməsi WikiLeaks-in ABŞ prezidentliyinə namizəd Hillary Clinton-a aid emailləri sızdırması ilə bağlıdır. Sızdırılan emaillərin Clintonun seçki kampaniyasını mənfi təsirləndirəcəyi gözlənilirdi. E-maillərdən bəzilərindən Hillary Clinton-un Wall Street-lə çox isti münasibətlərdə olduğu təəssüratı yaranır ki, liberal demokratlar bundan narahatlıq keçiridiklərini bildiriblər. \"The Guardian\" yazır ki, Hillary Clinton-un seçki düşərgəsi emaillərin xalisliyini nə təkzib, nə də təsdiq edib. Məqalədə deyilir ki, Assange-ın internet xəttinin kəsilməsində nə Clinton, nə də onun Demokrat Partiyasının rolu olmadığı təsdiqlənib. Assange hazırda İsveç tərəfindən dindirilmə üçün tələb olunur. Ona qarşı seksual təcavüz ittihamı irəli sürülüb. Assange bu ittihamları rədd edir və inanır ki, Ekvador səfirlyini tərk edən kimi həbs edilib Birləşmiş Ştatlara ekstradisiya oluna bilər. \"The Guardian\" yazır ki, Ekvador Assange-ın Wi-Fi rabitəsini kəsməsinin səbəbi barədə açıqlama verməyib. Ekvador hökumətinin bir rəsmisi Press Association agentliyinə deyib ki, hökumət Twitterdə dolaşan dedi-qodular barədə şərh vermir. O əlavə edib ki, Ekvador Assange-a sığınacaq verilməsi barədə 2012-ci ildə qəbul etdiyi qərarını dəyişməyib. Hitlerin evini niyə bir də yıxırlar? \"The Telegraph\" yazır ki, Avstriya Hitlerin doğulduğu evi tamamilə yenidən qurmaq və ya bəlkə də tamamilə yerlə yeksan etməyi planlaşdırır. Buna səbəb hakimiyyət orqanlarının buranın neonasistlərin ziyarətgahına çevrilməsinin qarşısını almaq istəyidir. Bu barədə məlumatı ölkənin Daxili İşlər Nazirliyi yayıb. Avstriya hökuməti artıq sözü gedən evin, sahibindən icbari qaydada satın alınması barədə qərar çıxarıb. Ev Almaniya ilə sərhəd bölgəsindəki Branau am İnn şəhərində yerlərşir. Adolf Hirtler 1889-cu ilin 20 aprelində məhz bu şəhərdəki binada doğulub. İndi tarixçilərdən, rəsmilərdən və Avstriyanın əsas yəhudi təşkilatının rəhbərindən ibarət ekspertlər qrupu \"binanın görünüşünün arxitektura baxımından tamamilə dəyişdirilməsi\" barədə qərar çıxarıb. Daxili işlər naziri Wolfgang Sobotka qrupun təklifini icra etməyə hazır olduğunu bildirib. Lakin bu xəbəri ilk olaraq yaymış Avstriya qəzeti Die Presse xəbər verir ki, sözü gedən bina söküləcək. Die Press nazir Sobotkaya istinadən yazır ki, \"burada yeni bina tikiləcək və bundan sonra yerli icma binadan ya xeyriyyə, ya da inzibati tikili kimi istifadə edəcək\". Sobotkanın sözçüsü deyib ki, lazım gələrsə, bina tamamilə uçurula bilər. \"Binanın sökülməsi variantlardan biridir, - deyib sözçü, - Başqa bir variant onun taninmaz şəklə salınmasıdır. Binada həmçinin boş yerlər qalmamalıdır\". Hitler Almaniyası tərəfindən 1938-ci ildə anşlüs və ya ilhaq edilmiş Avstriya özünün nasist keçmişinə daha böyük qonşusundan fərqli olaraq bir o qədər də sərt tənqidlə yanaşmayıb. Ölkənin rəsmi xətti belə olub ki, Avstriyanın özü nasizmin qurbanı olub. Avstriya Hitlerin doğulduğu evi tamamilə yenidən qurmaq və ya bəlkə də tamamilə yerlə yeksan etməyi planlaşdırır, \"The Telegraph\" yazır. Lakin indi bu yanaşmanın dəyişməsini tənqid edənlər iddia edəcəklər ki, ölkə öz tarixinin xoşaglməz tarixi epizodunu heç bir iz qoymadan silmək istəyir. \"Bizim yaşayan tarixi yaddaş mədəniyyətimiz var. Məsələn Mauthausen ölüm düşərgəsi kimi\" - deyib Sobotka. O həmçinin Vyanada və yaxınlıqda yerləşən Sent Poelten şəhərindəki muzeyləri xatırladıb. Yuxusuzluq marafonu \"The İndependent\" yazır ki, 1959-cu ildə populyar New York DJ-i Peter Tripp xeyriyyəçilik naminə 200 saat yuxusuz qalacağını vəd etmişdi. Həm də yuxusuz saatları ərzində o özünün radio proqramını davam etdirəcəkdi. Məqalədə deyilir ki, həmin dövrdə yuxudan məhrum olmanın nəticələri az öyrənilmişdi və buna görə də hadisə təkcə Tripp-in milyonlarla dinləyicisi üçün deyil, həm də elm üçün böyük hadisəyə çevrilmişdi. \"The İndependent\" yazır ki, DJ-in yuxusuzluq marafonu onun düşüncəsi üçün hər kəsin gözlədiyindən daha dramatik təsirə malik olmuşdu. Artıq üçüncü gün radio aparıcısı həddən artıq həssas və tez qıcıqlanan olmuşdu, o hətta özünün ən yaxın dostlarını təhqir etməkdən belə çəkinmirdi. Marafonun sonlarına yaxın isə o artıq həyulələr görür və divanələr kimi davranırdı. Həkimlər onu yatması üçün dilə tuturdular, amma o yalnız 201-ci saatda yatağa uzanmışdı. \"The İndependent\" yazır ki, yuxusuzluğun Tripp-də yaratdığı davranışlar indi artıq müasir laboratoriyalarda öyrənilib. Artıq elmə dəqiq məlumdur ki, uzun müddətdə yuxudan məhrum olmaq insanlarda qıcıqlanma, ruh düşkünlüyü, hirs və nigarançılıq yaradır. Beynin müasir təsvirləmə metodları yuxusuzluqdan məhrum olmanın niyə irrasional və emosional reaksiyalara səbəb olduğunu nümayiş etdirib. Təcrübələr zamanı yuxudan məhrum edilmiş könüllülər qrupuna daxil insanlara emosional baxımdan mənfi təsvirlər göstəriləndə onların beynindəki badamvari cismlərində yuxusunu almış adamlarla müqayisədə 60 faiz daha yüksək aktivlik qeydə alınıb. Alimlər həm də müşahidə ediblər ki, yuxusuz qalan insanlarda beynin ayrı-ayrı nahiyələri arasında əlaqələr üzülmüş olur. Yuxudan məhrum edilmiş insanlarda badamvari cismlə beynin prefrontal qabıq qatı ilə rabitə kəsilir. Bu tapıntı həm də ona görə əhəmiyyətli idi ki, badamvari cismin fəaliyyətini məhz prefrontal nahiyə nizamlayır. Badamvari cismin nəzarətdən çıxması nəticəsində insan adətən adi şeylər kimi baxdığı qızıcıqlandırıcılara ifrat reaksiya verir. Yuxusuz qumarbazlar \"The İndependent\" yazır ki, 2011-ci ildə Duke Universiteti yuxusuzluğun riskli qərarlar qəbulu ilə əlaqəsini araşdırmaq üçün kazino həvəskarlarını müayinə edib. Kazino sahibləri yorğun oyunçuların daha riskli gedişlər etdiyini əslində çoxdan bilirdilər. Buna görə də kazinolardakı gur işıq, hay-küy və pəncərəsizlik diqqətin vaxtın keçməsindən yayındırılmasına hesablanıb. Duke Unicversitetinin alimləri araşdırma nəticəsində öyrəniblər ki, cəmi bir gecə yuxudan məhrum edilmiş oyunçular məğlubiyyətdən yayındıran gedişləri daha az, daha çox uduş gətirəcək gedişləri isə daha çox etməyə başlayıblar. Bu isə yuxusuzuğun daha böyük risklərə səbəb olduğunu göstərib. Yuxusuzluğun dramatik ziyan vurduğu başqa bir beyin nahiyəsi hippokampdır. Hippokamp yeni informasiyanın \"anbarlaşdırılmasında\" - yəni yaddaşda əvəziedilməz rol oynayır. Alimlər aşkar ediblər ki, uzun müddət yuxudan məhrum olanlarda beynin bu hissəsi ziyan çəkir və yeni informasiyanın yadda saxlanması çətinləşir. Başqa sözlərlə bu o deməkdir ki, hippokampus yeni informasiyanı yaddaşa yazmaq üçün mütləq yuxu alıb dincəlməlidir. Tripp-in kədərli sonluğu \"The İndependent\" yazır ki, radio aparıcısı Tripp-in yuxusuzluq marafonu onun üçün bədbəxtliklə nəticələnib. Bu eksperimentdən sonra onun ailəsi dağılıb, sonra isə işini itirib və radio karyerasına son qoyulub. Məqalədə deyilir ki, bir çox insanlar işləməyin xətrinə özlərini gecə saatlarında yuxudan məhrum edirlər. Bu zaman onlar çox vaxt da mavi işıq buraxan cihazların qarşısında olurlar. Bu işıq yuxuya getməni daha da çətinləşdirir, yuxunu keyfiyyətsiz edir. \"The İndependent\" yazır ki, biz yuxunun qədrini bilməli və onun beynimizə xeyrini lazımınca qiymətləndirməliyik. \"Əslində yatmaq bizim daha ağıllı olmaq, daha yaxşı qərarlar qəbul etmək və həyatda daha xoşbəxt olmaq üçün beynimizə yatırdığımız investisiyadır. Odur ki, sizə mürgü arzulayırıq."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51252874", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51255352", "doc1": "وتوفي 56 شخصا حتى الآن بسبب هذا الفيروس الذي تتزايد قدرته على الانتشار، وفقا لوزير الصحة الصيني ما خياووي. وفرضت عدة مدن صينية قيودا صارمة على السفر، وأُقفلت مدينة ووهان تماما - فهي البؤرة الرئيسية لانتشار الفيروس. وتعهد المسؤولون بتكثيف جهودهم لاحتواء الفيروس، وأعلنوا أنه سيحظر بيع جميع الحيوانات البرية في الصين بدءا من يوم الأحد. وساد اعتقاد في البداية أن نشأة الفيروس كانت بين الحيوانات، لكنه انتشر بسرعة منذ أن انتقل إلى البشر. مواضيع قد تهمك نهاية ويعتقد المسؤولون أن فترة حضانة المرض، والتي يحمل خلالها الشخص الفيروس ولكن دون ظهور أعراضه، بين يوم واحد و14 يوما. وقد لا يعرف الشخص أنه مصاب بالعدوى لعدم ظهور الأعراض، لكنه مع ذلك يكون قادرا على نشر المرض. وظهر عدد قليل من الإصابات بهذا الفيروس في دول أخرى هي اليابان وتايوان ونيبال وتايلاند وفيتنام وسنغافورة وأستراليا والولايات المتحدة وفرنسا. ما هي أعراض فيروس كورونا وكيف تحمي نفسك؟ وهذه مشاهد من مقاطعة هوباي الصينية، وعاصمتها ووهان، التي زارها مراسل بي بي سي، ستيفين مكدونيل، لينقل ما يحدث هناك: تحليل: جيمس غالاغر، مراسل بي بي سي لشؤون الصحة والعلوم هذا تطور هام في فهمنا للفيروس وإدراك الوقت الذي تحتاجه الصين لوقف انتشاره، فالمصابون بفيروس سارس القاتل الذي ضرب الصين، أو فيروس إيبولا ينقلون المرض بعد ظهور أعراضه، لذا فمن السهل الحد من تلك الأوبئة من خلال تحديد المصابين وعزلهم ومراقبة كل من احتك بهم. أما الإنفلونزا فهي أشهر مثال على انتشار الفيروس قبل أن يعرف الشخص أنه مريض به. ومع ذلك، فإننا لم نصل بعد إلى المرحلة التي يقول فيها الناس إن هناك وباء عالميا كما كان الحال عند انتشار أنفلونزا الخنازير. لكن إيقاف \"ناشري المرض الذين لا تظهر الأعراض عليهم\" سيكون مهمة السلطات الصينية الأكثر صعوبة. ولا تزال هناك أسئلة جوهرية تحتاج أجوبة مثل مدى قابلية الناس لنشر العدوى أثناء فترة الحضانة، وما إذا كان أي مريض خارج الصين قد نشر المرض في بلدان أخرى قبل تشخيص إصابته بالمرض، ولماذا قالت لجنة الصحة الوطنية الصينية إن قدرة هذا الفيروس على الانتقال تزداد قوة؟. احتواء الانتشار قد يكون مستحيلا وكان علماء قد حذروا من أنه ربما يكون من المستحيل احتواء انتشار فيروس كورونا داخل حدود الصين. وقال مركز إم آر سي للأمراض المعدية عالميا - ومقره لندن - إن انتقال المرض من الإنسان للإن��ان هو التفسير الوحيد المعقول لمستوى انتشار العدوى، مقدرا أن كل شخص مصاب يمكن أن ينقل العدوى لشخصين آخرين على الأقل. وقد امتدح العلماء جهود الصين في احتواء الفيروس، لكنهم قالوا إن هناك حاجة لخفض معدل انتقاله بنسبة ستين في المئة من أجل السيطرة عليه. جاء هذا بعدما حذر الرئيس الصيني شي جين بينغ، من \"تسارع\" انتشار الفيروس وأن البلاد تواجه \"وضعا خطيرا\"، وذلك أثناء اجتماع حكومي خاص تزامنا مع احتفالات رأس السنة الصينية الجديدة. ويكافح مسؤولو الصحة من أجل احتواء انتشار الفيروس، بينما يسافر ملايين الصينيين ليحتفلوا بالعام الصيني الجديد. واتخذت السلطات إجراءات وقائية لمنع انتشار المرض وفرضت قيود السفر على العديد من المدن المتأثرة بالفيروس. وقررت السلطات حظر دخول السيارات الخاصة إلى مدينة ووهان في المنطقة الوسطى من الصين. وذكرت صحيفة الشعب اليومية الحكومية أنه سيتم بناء مستشفى طوارئ ثانٍ في غضون أسابيع لمعالجة 1300 مريض جديد، وسيتم الانتهاء منه في غضون أسبوعين. ويعد هذا ثاني مستشفى يتم إنشاؤه لعلاج ضحايا الفيروس، بعد أن بدأ العمل بالفعل في مستشفى آخر يضم 1000 سرير. كما استعانت السلطات بالجيش لمواجهة الموقف وانتقلت فرق طبية عسكرية متخصصة إلى مقاطعة هوبى، حيث تقع مدينة ووهان. وتعكس هذه الإجراءات حالة القلق داخل الصين وخارجها بشأن انتشار الفيروس الذي ظهر لأول مرة في ديسمبر/كانون الأول. وألغيت احتفالات العام القمري الجديد لسنة الفأر، التي بدأت يوم السبت في العديد من المدن الصينية. وتفحص درجات حرارة المسافرين في جميع أنحاء الصين بحثا عن علامات ظهور الحمى، كما أغلقت محطات القطارات في العديد من المدن. وأعلنت السلطات في هونغ كونغ حالة الطوارئ القصوى ومددت عطلات المدارس.", "doc2": "Çin: Nankin şəhərinə yollanan həkimlər ailə üzvləriylə sağollaşırlar Bu virusdan ölənlərin sayı 56 nəfərə çatıb. Səhiyyə naziri Ma Xiaowei-nin jurnalistlərə bildirdiyinə görə, virusun yayılma qabiliyyəti, görünür, güclənir. Bəzi Çin şəhərləri səyahət etmək istəyənlər üçün ciddi məhdudiyyətlər tətbiq edib. Epidemiyanın ilkin mənbəyi olan Hubey bölgəsinin Uhan şəhəri faktiki olaraq qapalı rejim vəziyyətinə keçirilib. Ma Xiaowei infeksiyaların \"qarçısının alınması prosesinin həlledici mərhələdə\" olduğunu söyləyib Rəsmilər virusun qarşısının alınması üçün səylərin gücləndiriləcəyinə söz verərək Çində bazar günündən başlayaraq bütün vəhşi heyvanların satışının qadağan ediləcəyini açıqlayıblar. Virusun əvvəlcə heyvanlarda əmələ gəldiyi düşünülsə də, insanlara keçdikdən sonra sürətlə yayılmışdır. İnsan bu virusa yoluxduqda, bir gündən 14 günədək çəkə bilən inkubasiya dövrü zamanı xəstəlik özünü bildirmir, lakin həmin insandan ətrafdakılar da bu xəstəliyə yoluxa bilərlər, rəsmilər hesab edir. Virusun inkubasiya dövrü zamanı insan infeksiyaya yoluxduğunu anlamaya bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/12/141202_russia_recession_2015", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/12/141202_russia_2015_recession", "doc1": "شهد الروبل الروسي تراجعا كبيرا في قيمته وتفرض الدول الغربية عقوبات على روسيا لما تقول إنه دور لروسيا في الأزمة الأوكرانية. وتقدر وزارة التنمية الاقتصادية الروسية أن ينكمش الاقتصاد بنسبة 0,8 في المئة. وكانت الوزارة قد توقعت أن ينمو الاقتصاد بمعدل 1,2 في المئة في 2015. وتعتمد روسيا بشكل أساسي على ضرائب صناعات النفط ما يجعل عوائدها تتأثر بشكل كبير بحركة الأسعار. مواضيع قد تهمك نهاية ومن المتوقع ايضا انخفاض ما يعرف باسم الدخل القابل للتصرف، وهي المبالغ التي تنقفها الاسر على اغراض غير اساسية، بمعدل 2,8 في المئة، بينما كان من المتوقع أن يرتفع هذا ��لدخل بمعدل 0,04 في المئة. وتعد هذه المراجعة الحادة لحركة الاقتصاد هي الاعتراف الأول من الحكومة الروسية بانكماش الاقتصاد. وقال نائب رئيس الوزراء اليكسي فيديف \"التوقعات الحالية تشير إلى انخفاض اجمالي الناتج المحلي بمقدار 2,8 في المئة بينما كانت التوقعات السابقة أن يرتفع بمعدل 1,2 في المئة.\" الموازنة العامة وشهدت العملة الروسية الروبل انخفاضا حادا يوم الاثنين هو الأكبر في يوم واحد منذ عام 1998. وفقد الروبل 9 في المئة من قيمته أمام الدولار قبل أن يسترد جزءا مما فقده بسبب ما يعتقد إنه كان تدخلا من البنك المركزي. وكان الروبل قد فقد 40 في المائة من قيمته خلال العام الحالي. ولم يستبعد وزير المالية الروسي انفاق أكثر من 500 مليار روبل من صندوق احتياطي الموازنة العام القادم. وتسمح ميزانية الفترة من 2015 – 2017 بإنفاق ما يصل إلى 500 مليار روبل (5,9 مليار جنية استرليني) العام المقبل من صندوق احتياطي الموازنة. إلا أن ماكسيم اورشكن، رئيس قسم التخطيط الاستراتيجي طويل المدى في وزارة المالية قال إنه من الممكن للحكومة انفاق اكثر من ذلك لدعم الاقتصاد. واضاف اورشكن قوله إنه اذا كان متوسط سعر برميل النفط 80 دولارا عام 2015، فان توقعات وزارة المالية بانخفاض اجمالي الناتج المحلي تتفق مع توقعات وزارة المالية بانكماش الاقتصاد بمعدل 0,8 في المئة. وقال إن التوقعات بانخفاض اسعار النفط إلى متوسط 60 دولارا للبرميل متشائمة، واذا حدث ذلك سينكمش الاقتصاد الروسي إلى ما يعرف بسيناريو الأزمة طبقا لتعريف البنك المركزي. الضرر نشر البنك المركزي سيناريو للأزمة الشهر الماضي قائلا إن سعر 60 دولارا للبرميل يعني إن ينخفض اجمالي الناتج المحلي بمعدل 3,5 إلى 4 في المئة. ويقول كرس ويفر وهو أحد الشركاء الرئيسيين في شركة ماكرو اديفسري ومقرها موسكو \"الضرر الحقيقي من انهيار الروبل و اسعار النفط سيكون في الاستثمار والنمو.\" وقد انخفض سعر النفط بمعدل 40 في المئة منذ الصيف بسبب زيادة المعروض بعد زيادة الانتاج الأمريكي. كما انخفض ايضا الطلب خاصة في الصين، ثاني أكبر مستهلك للنفط في العالم، بعد تباطؤ الانتاج الصناعي في الأشهر الماضية. واجتمع وزراء اوبك الاسبوع الماضي لمناقشة امكانية خفض انتاج النفط للعمل على استقرار الاسعار، الا أن الاجتماع انفض دون التوصل إلى اتفاق. وقال الأمين العام للأوبك عبد الله سالم البدري \"هناك انخفاض في الأسعار ولكن هذا لا يعني أن نندفع للقيام بعمل ما.\" ويسبب انخفاض سعر النفط متاعبا للعديد من الدول المنتجة له، حيث تحتاج معظم هذه الدول أن يستقر سعر البرميل فوق 80 دولارا حتى تتمكن من الوفاء بشكل معقول بالتزامات موازناتها العامة بينما تحتاج دول أخرى أن يكون السعر اكثر من 100 دولار للبرميل.", "doc2": "Rusiyanın iqtisadi inkişaf nazirliyi təxmin edir ki, iqtisadiyyat 0,8 faiz daralacaq. Daha əvvəl nazirlik hesablamışdı ki, 2015-ci ildə iqtisadiyyat 1,2 faiz inkişaf edəcək. Rusiya neft sənayesindəki vergilərdən əldə etdiyi gəlirlərə çox arxalanır deyə qiymətlərdə hər hansı dəyişiklik iqtisadiyyatına böyük təsir göstərir. Ailəvi təmiz gəlirlərin həmçinin 2,8 faizədək azalacağı proqnozlaşdırılır. Nazirliyin əvvəlki hesablamalarında bu gəlirlərin 0,4 faiz artacağı gözlənilirdi. Rusiya iqtisadi proqnozundakı kəskin dəyişmə, hökumət tərəfindən iqtisadiyyatın tənəzzül edəcəyi barədə ilk etiraf olduğuna görə daha böyük əhəmiyyət kəsb edir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140711_ukraine_report_on_violence", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140711_ukraine_violence_report", "doc1": "الجيش الأوكراني حقق تقدما كبيرا على ا��أرض في شرق أوكرانيا خلال الأيام الأخيرة. وقالت المنظمة إنه جرى استهداف المحتجين والصحفيين خلال الأشهر الثلاثة الأخيرة. وذكر تقرير صادر عن المنظمة تحت اسم \"عمليات الاختطاف والتعذيب في شرقي أوكرانيا\" أن المئات تعرضوا للاختطاف، مشيرا إلى أن القوات الموالية للحكومة ارتكبت أيضا عددا من الانتهاكات إلا أنها أقل مما ارتكبه المسلحون الانفصاليون. وكان الجيش الأوكراني قد حقق مكاسب كبيرة على الأرض شرقي البلاد خلال الأيام الأخيرة. وقال دينيس كريفوشيف، نائب مدير برنامج أوروبا وآسيا الوسطى بالمنظمة، إن \"معظم عمليات الاختطاف يرتكبها مسلحون انفصاليون، وغالبا ما يتعرض فيها الضحية لعمليات ضرب وتعذيب وحشي\". مواضيع قد تهمك نهاية يُتهم الانفصاليون الموالون لروسيا بارتكاب معظم أعمال العنف. وأضاف كريفوشيف: \"إلا أن هناك دلائل تشير أيضا إلى ضلوع قوات موالية للنظام الأوكراني في عدد أقل من تلك الانتهاكات.\" وتابع قائلا: \"حان الوقت لتقييم ما حدث، ومن ثم وقف تلك الممارسات التي تثير الاشمئزاز.\" شهادات الضحايا وقالت منظمة العفو إنه ومع عدم وجود أرقام محددة حول عدد حوادث الاختطاف، تحدث وزير الداخلية الأوكراني عما يقرب من 500 حالة ما بين شهري مايو/ أيار ويونيو/ حزيران هذا العام. وأضافت أن بعثة الأمم المتحدة لمراقبة حقوق الإنسان في أوكرانيا سجلت 222 حالة اختطاف خلال الأشهر الثلاثة الأخيرة. كما تقول المنظمة إن فريقا لتقصي الحقائق عاد من شرقي أوكرانيا بعد أن استمع هناك إلى شهادات ضحايا التعذيب من الجانبين. وأشارت إلى أن الفريق حصل على قائمة تضم أكثر من 100 مدني ممن جرى احتجازهم، وأن أغلب الضحايا تحدثو عن تعرضهم للتعذيب. وأكدت المنظمة على أن \"عمليات الاختطاف تلك وقعت شرقي أوكرانيا، في منطقتي دونيتسك ولوهانسك\". وعلقت المنظمة: \"لم تقتصر حالات الاختطاف تلك على رجال الشرطة والجيش والمسؤولين المحليين، بل شملت أيضا الصحفيين والسياسيين والناشطين وأعضاء اللجان الانتخابية ورجال الأعمال.\" وتابعت المنظمة قائلة إن القوات الموالية للحكومة الأوكرانية بدأت تستعيد سيطرتها على مناطق في شرقي البلاد، حيث \"يجري إطلاق سراح المحتجزين بشكل يومي تقريبا مع تزايد ظهور حالات اختطاف جديدة.\" ومع أن الدوافع وراء أغلب حالات الاختطاف تلك تبدو سياسية، تقول منظمة العفو إن \"هناك مؤشرا واضحا يشير إلى أن الجماعات المسلحة تلجأ إلى عمليات الاختطاف والتعذيب لترويع السكان المحليين وفرض السيطرة عليهم\".", "doc2": "İnsan haqları təşkilatı son üç ay ərzində etirazçıların və jurnalistlərin hədəfə alındığını bildirir. Amnesty Internationalın \"Şərqi Ukraynada Oğurlanmalar və İşgəncələr\" adlı hesabatında deyilir ki, yüzlərlə adam oğurlanıb. Hökumətpərəst qüvvələr həmçinin pozuntular törədib, amma onların sayı daha az olub, Amnesty deyir. Son günlərdə Ukrayna ordusu bir çox yerdə torpaqları geri ala bilib. \"Oğurlanmaların əksəriyyəti silahlı separatçılar tərəfindən törədilir, qurbanlar isə iyrənc döyülmələr və işgəncələrə məruz qalır. Eyni zamanda kiyevpərəst güclər tərəfindən törədilən pozuntular barədə də dəlillər var\", təşkilatın Avropa və Orta Asiya üzrə direktorun müavini Denis Krivosheev deyib. \"Baş verənləri qiymətləndirməyin və bu iyrənc əmələ son qoymağın vaxtı gəlib\". Amnesty deyir ki, oğurlanmaların sayı barədə qəti rəqəm olmasa da, aprel-iyun ayları arasında Ukraynanın Daxili İşlər Nazirliyi 500-ə yaxın oğurlanma halı barədə məlumat verib. Təşkilata görə, BMT-nin Ukrayna üzrə İnsan Haqları Monitorinq Missiyası son üç ay ərzində 222 oğurlanma halını qeydə alıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-51692957", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51702039", "doc1": "أكّدت أكثر من 50 دولة حتى الآن وجود إصابات على أراضيها ولكن ذلك يعتمد على مجموعة من العوامل: فئتك العمرية وجنسك والحالة العامة لصحتك والنظام الصحي حيث توجد. ما مدى صعوبة تحديد معدل الوفاة؟ الأمر يصل في صعوبته إلى درجة صعوبة الحصول على الدكتوراة. حتى إحصاء الحالات أمر صعب. لا يتم رصد معظم حالات الإصابة بغالبية الفيروسات، لأنّ المصابين بأعراض طفيفة لا يميلون إلى استشارة الطبيب. مواضيع قد تهمك نهاية ومن غير المرجّح أن يكون تباين معدلات الوفاة التي نشهدها في أنحاء متفرقة من العالم ناتجا عن وجود نسخ مختلفة من الفيروس. السبب في هذا هو تباين قدرة البلدان على اكتشاف الحالات الأكثر اعتدالاً والتي تعدّ أصعب في الرصد والتوثيق، بحسب بحث أجرته جامعة \"إمبريال كوليدج لندن\". وبالتالي، فإن تسجيل عدد حالات أقل من الواقع يجعل من السهل المبالغة في تقدير معدلات الوفاة. ولكن يمكنك أيضاً أن تخطئ في الاتجاه الآخر. وذلك لأنّ الأمر يستغرق وقتاً قبل أن تنتهي الإصابة بالشفاء أو الموت. إذا أدرجت جميع المرضى الذين لم يُتح الوقت للوقوف على كيفية تطور إصابتهم، فإنك تقلّل بهذا من المعدلات الفعلية للوفاة، وذلك بسبب غياب حالات الإصابة التي ستنتهي بالوفاة لاحقاً. يجمع العلماء قطعا فردية من الأدلة عن كل سؤال من هذه الأسئلة، وذلك لبناء صورة عن معدل الوفاة. ويقوم العلماء، على سبيل المثال، بتقدير نسبة الحالات التي تعاني من أعراض طفيفة من مجموعات صغيرة ومحددة من الأشخاص الذين تتم مراقبتهم عن قرب، مثل الأشخاص الذين يعودون إلى أوطانهم من الخارج. إلا أنّ وجود اختلاف بسيط في الإجابات من هذه الأجزاء الفردية من الأدلة سيؤدي إلى تغييرات كبيرة في الصورة العامة الأشمل. إذا اقتصر استخدامك للبيانات على مقاطعة هوبي الصينية، حيث كان معدل الوفاة أعلى بكثير من أي مكان آخر في الصين، فإنّ المعدل الأشمل سيبدو أسوأ بكثير. لذلك يعطي العلماء معدّلاً يتراوح بين نسبتين كأفضل طريقة لتقدير عدد حالات الوفاة. ولكن حتى ذلك لا يتضمّن النسب الكاملة لأنه لا يوجد معدل وفاة واحد. ما هو احتمال الوفاة لشخص مثلي؟ أصيب ما لا يقل عن 621 شخصاً على متن السفينة \"دايموند برنسيس\" السياحية في اليابان يزيد احتمال الوفاة جراء الإصابة بفيروس كورونا بين بعض الفئات من الناس، وهم: كبار السن، المرصى بأمراض أخرى، وربما الرجال. في أول تحليل كبير لأكثر من 44000 إصابة في الصين، كان معدل الوفاة أعلى بعشرة أمثال بين الطاعنين في السن مقارنةً بمن هم في منتصف العمر. وجاءت أدنى معدلات الوفاة بين الأشخاص الذين تقل أعمارهم عن 30 عاماً، إذ كان هناك 8 حالات وفاة بين كل 4500 حالة إصابة. وكانت حالات الوفاة أكثر شيوعاً بخمسة أمثال على الأقل بين المصابين بداء السكري أو الارتفاع في ضغط الدم أو من يعانون من مشاكل في القلب أو التنفس. وفاق عدد حالات الوفاة بين الرجال نظيره بين النساء. وتتشابك جميع هذه العوامل مع بعضها البعض، وحتى الآن ليس لدينا صورة كاملة لاحتمال الوفاة الذي تواجهه كل فئة من الأشخاص في كل مكان. وهذه خريطة لعدد حالات الإصابة والوفيات في الشرق الأوسط وشمال إفريقيا حتى تاريخ 13 أبريل-نيسان 2020. ما هي احتمالات الوفاة حيث أعيش؟ ربما تختلف الاحتمالات لمجموعة من الرجال في الصين، يبلغون من العمر 80 عاماً، جداً عن ما قد يواجهه الرجال من نفس الفئة العمرية في أوروبا أو إفريقيا. وتعتمد النتيجة المستقبلية لحالة المريض أيضاً على العلاج الذي يحصل عليه. وهذا بدوره يعتمد على ما نوعية العلاج المتاح ومرحلة الوباء. إذا انطلق الوباء بشكل سريع، يمكن أن تكتظ أنظمة الرعاية الصحية بالمصابين. ولا يوجد الكثير من وحدات العناية المركزة أو أجهزة التنفس الصناعي في كل مكان. هل الأمر أشد خطورة من الأنفلونزا؟ لا يمكننا مقارنة معدلات الوفاة لأنّ العديد من الأشخاص الذين يعانون من أعراض طفيفة للأنفلونزا لا يختارون استشارة الطبيب مطلقاً. ولذلك، لا نعرف عدد حالات الإصابة بالأنفلونزا أو أي فيروس جديد كلّ عام. إلا أنّ الأنفلونزا تستمر في قتل الناس، كما تفعل في كل شتاء. ومع تطور البيانات، سيتمكن العلماء من رسم صورة أوضح عن الفئات الأكثر عرضة للخطر في حال تفشي فيروس كورونا على نطاق واسع. وبحسب النصائح الأساسية من منظمة الصحة العالمية، يمكنك حماية نفسك من جميع فيروسات الجهاز التنفسي عن طريق غسل يديك، وتجنب الأشخاص الذين يعانون من السعال والعطس، مع محاولة الامتناع عن لمس عينيك وأنفك وفمك.", "doc2": "Dünyada 90 minə yaxın koronavirusa yoluxma halı təsdiq olunub. Bazar günü Böyük Britaniyanın səhiyyə katibi Matt Hancock hökumətin \"ən yaxşı dəyərləndirməsinin\" ölüm nisbətinin 2 faiz və ya daha az olduğunu deyib. Lakin bu, bir sıra amillərdən asılıdır: sizin yaşınız, cinsiniz və ümumi sağlamlığınız və aid olduğunuz səhiyyə sistemi. Ölüm nisbətini tapmaq nə dərəcədə çətindir? Bu, fəlsəfə doktorluğu qədər çətindir. Hətta yoluxma hallarının sayılması belə çətin məsələdir. Bir çox viruslara yoluxma hallarının əsas hissəsi hesablanmalarda yer almayacaq, çünki insanlar yüngül əlamətlərlə həkimə müraciət etmirlər. Dünyada bildirdiyimiz fərqli ölüm nisbətlərinin, virusun fərqli versiyalarına görə olma ehtimalı azdır. Dünyada bildirililən fərqli ölüm nisbətlərinin virusun fərqli versiyalarına görə olma ehtimalı azdır. Londondakı İmperial Kollecin araşdırmalarına görə, bəzi ölkələrin yüngül əlamətləri müəyyən etmədə daha yaxşı, bəzilərinin isə daha pis olmasına görə, yoluxma hallarını hesablamaq çətindir. Beləliklə, bildirilməmiş yoluxma halları ölüm səviyyəsini həddən artıq yüksək qiymətləndirilməsini asanlaşdırır. Ancaq başqa bir istiqamətdə səhv edə bilərsiniz. Bir infeksiyanın sağalma və ya ölümlə nəticələnməsinə vaxt lazımdır. Alimlər bu sualların hər biri ilə bağlı fərdi sübutlar toplamaqla ölüm nisbəti haqqında təsəvvür irəli sürürlər. Mənim kimilər üçün risk nədən ibarətdir? Bəzi insanların koronavirusa yoluxma hallarında ölüm nisbəti daha yüksəkdir: yaxşı insanlar, xəstələr və ola bilər ki, kişilər. Çində araşdırılan 44 mindən çox yoluxma halında çox yaşlı insanlarda ölüm nisbəti orta yaşlılara nisbətən 10 dəfə yüksək idi. Ən yüksək ölüm nisbəti 80 yaşdan yuxarı insanlara təsadüf edib. 30 yaşından aşağı insanlar üçün ölüm nisbəti daha aşağı idi - 4500 yoluxma halından cəmi 8-i. Diabet, yüksək qan təzyiqi, ürək və ya nəfəs problemləri olanlar arasında ölüm riski azı 5 dəfə yüksək idi. Kişilərin ölüm nisbəti qadınlarla müqayisədə azca yüksək idi. Yaşadığım yerdə risk nədən ibarətdir? Çində yaşayan bir qrup 80 yaşlı kişinin Avropada və ya Afrikada yaşayan eyni yaşda kişilərlə müqayisədə fərqli riskləri ola bilər. Sizin proqnozlarınız həm də aldığınız müalicədən asılıdır. Öz növbəsində, bu, əlçatımlıqdan və epidemiyanın mərhələsindən asılıdır. Dünyada koronavirusdan ölüm halları 3000-i keçib. Bu ölümlərin 90 faizindən çoxu virusun yayıldığı Hubei bölgəsində baş verib. Lakin bundan başqa, İranda 50-dən çox, İtaliyada 30-dan çox olmaqla 10 fərqli ölkədə də ölüm halları qeydə alınıb. Dünyada 90 minə yaxın koronavirusa yoluxma halı təsdiq olunub. Bundan əvvəl Azərbaycanda 224 nəfərin koronavirus şübhəsilə həkim nəzarəti altında olduğu deyilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42051712", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-42108404", "doc1": "وأكدت الدراسة، التي أجريت على أكثر من ألف امرأة، أن الخطر يتضاعف في حال نوم الحوامل على ظهورهن في الأشهر الثلاثة الأخيرة من الح��ل. وتناولت الدراسة 291 حالة حمل انتهت بوضع الجنين ميتا، و735 حالة انتهت بوضع الجنين حيا. ويقول الباحثون إن وضع المرأة الحامل في النوم مهم للغاية، وأشاروا إلى أنه لا يجب على الحوامل أن يشعرن بالقلق إذا استلقين على ظهورهن أثناء اليقظة. وتنتهي حالة من بين كل 225 حالة حمل في المملكة المتحدة بوضع الجنين ميتا. ويقول مؤلفو الدراسة إنه يمكن إنقاذ حياة نحو 130 طفل كل عام إذا نامت الحوامل على جانبهن. وتعد الدراسة، التي أجريت في ميدلاند وشمال انجلترا ونشرت في المجلة البريطانية لأمراض النساء والتوليد، هي الأكبر من نوعها، وتؤكد النتائج التي توصلت إليها دراسات أصغر في نيوزيلندا وأستراليا. هل الاستيقاظ على ظهرك يسبب مشكلة؟ ينصح ألكسندر هيزيل، مدير مركز تومي للأبحاث المتعلقة بولادة الأجنة أمواتا بمستشفى سانت ماري في مانشستر والذي أشرف على البحث، النساء في الأشهر الثلاثة الأخيرة من الحمل بالنوم على جانبهن في أي وقت، بما في ذلك القيلولة أثناء النهار. يقول هيزيل: \"ما لا أريده هو أن تستيقظ النساء وهن على ظهورهن ثم يقلن: يا إلهي، لقد فعلت شيئا مروعا لطفلي\". ويضيف: \"السؤال الذي طرحناه كان يتعلق على وجه التحديد بالوضع الذي ينام عليه الناس، وهذا مهم لأنك تقضي وقتا أطول في هذا الوضع أكثر من غيره من الأوضاع الأخرى.\" ويتابع: \"وأيضا لا يمكنك أن تفعل أي شيء فيما يتعق بالوضع الذي تستيقظ عليه، لكن يمكنك أن تتحكم في الوضع الذي تنام عليه\". تعيش ميشيل كوتل، 36 عاما، في لندن وهي طبيبة علم نفس وتكتب في مدونة \"عزيزتي أورلا\" الحائزة على عدة جوائز ولا يمكن للباحثين أن يقولوا على وجه التحديد لماذا يزداد خطر وضع الجنين ميتا- لكن هناك الكثير من البيانات التي تشير إلى أنه عندما تكون المرأة مستلقية على ظهرها، فإن الوزن المشترك للطفل والرحم يضغط على الأوعية الدموية التي يمكن بعد ذلك أن تحد من تدفق الدم والأكسجين للطفل. يقول إدوارد موريس، من المجلة البريطانية لأمراض النساء والتوليد، إن البحث الجديد \"موضع ترحيب كبير\". ويضيف: \"هذه دراسة هامة تضيف إلى مجموعة متزايدة من الأدلة على أن وضع النوم في الفترات الأخيرة من الحمل يعد أحد عوامل الخطورة لولادة الجنين ميتا، ويمكن التحكم في هذا العامل.\" وقد بدأ مركز تومي الخيري للأبحاث حملة لزيادة الوعي بالدراسة وتشجيع النساء على النوم على جانبهن. وضعت ميشيل كوتل طفلتها، أورلا، ميتة بعد 37 أسبوعا من الحمل في عام 2016، بعد حمل صحي لم تكن به أية علامات على أن هناك أي شيء خطأ. وتكتب كوتل في مدونة باسم \"عزيزتي أورلا\" وتتواصل مع النساء اللائي يواجهن التجربة نفسها. تقول كوتل، التي وضعت ابنتها الثانية بعد عام، إن النصائح العملية من هذا القبيل للأمهات تكون مهمة للغاية. وأضافت: \"أعتقد حقا أن مثل هذه النصائح تساعد على تمكين الناس، لأنها تجعل المرء يشعر بأنها شيء يمكن الالتزام به على أمل أن يكون الحمل صحي بشكل أكبر ويسهم في التوصل إلى نتائج أفضل\". وتابعت: \"عندما أنظر إلى الوراء الآن كنت أشعر فعلا بالصدمة الشديدة في الحمل الثاني لأن الأمر كان يشبه أن تعيش أسوأ كابوس كل يوم.\" تقول كوتل: \"في كل لحظة يكون الجنين فيها مستقرا فإنك لا تعرف ما إذا كان على قيد الحياة أم لا، وهو أمر مرعب تماما.\" وتضيف: \"يكون الليل هو أسوأ فترة، لأن كثيرا من الناس يقولون إنهم يعتقدون أن طفلهم قد مات عندما يكونوا نائمين. أعتقد أن هذا أمر مخيف حقا لأنه يتعين عليك أن تنام.\" وتتابع: \"لذلك أعتقد أن وجود أشياء واضحة يمكن أن تساعدك على الشعور بأنك على ما يرام هي مهمة للغاية بالنسبة للنساء\". نصائح للذهاب إلى النوم على جانبك -ضعي وسادة أو عدة وسائد وراء ظهرك لتشجعي نفسك على النوم على جانبك -إذا كنت تستيقظين أثناء الليل، تحققي من وضعك وعودي إلى النوم على جانبك -اهتمي بوضع النوم خلال النهار كما تهتمين به تماما أثناء الليل -إذا استيقظت ووجدت نفسك على ظهرك خلال الليل، لا تقلقي وغيري وضعك للنوم على جانبك مرة أخرى -لم تجد الدراسة فرقا في المخاطر بين النوم على الجانب الأيمن أو الأيسر", "doc2": "1000 qadın üzərində aparılan araşdırmanın nəticələrinə görə, hamiləliyin son 3 ayında kürəyi üstə yatmaq uşaqsalma ehtimalını iki dəfə artırır. British Journal of Obstetrics and Gynaecology jurnalında dərc edilən araşdırmada 735 doğum keçirən və 291 uşaqsalan qadın üzərində müşahidə aparılıb. Bir qədər əvvəl Yeni Zelandiya və Avstraliyada keçirilən kiçik miqyaslı araşdırma zamanı da belə bir nəticə əldə edilmişdi. Alimlərin fikrincə, ən mühüm amil, qadının yuxuya getdiyi vəziyyətdir. Buna görə də, kürəyi üstə oyanan qadınların narahat olmasına ehtiyac yoxdur. \"Yuxuya getdikləri ilk vəziyyət əhəmiyyətlidir\" Araşdırma heyətinin başçısı Manchester St. Mary Xəstəxanasının Ölü Doğulmalar Araşdırma Mərkəzinin professoru Alexander Heazell gün ərzindəki qısa müddətli yuxu zamanı belə hamilə qadınlara yan üstə yatmağı tövsiyə edir: \"Qadınlar yan üstə yuxuya getdikdən sonra kürəyi üstə oyanırsa \"Aman, körpəmə çox pis bir şey etdim\" deyə narahat olmalarına ehtiyac yoxdur\". \"Araşdırmada iştirak edən qadınların gecə boyu hansı vəziyyətdə yatdıqlarını deyil, hansı vəziyyətdə yuxuya getdiklərini nəzərdən keçirdik. Yuxu zamanı ən çox vaxt ilk vəziyyətdə keçirildiyi üçün ən əhəmiyyətli vəziyyət də odur\". \"Hansı vəziyyətdə oyandığınızı dəyişdirə bilməzsiniz, amma hansı vəziyyətdə yuxuya getdiyinizi dəyişdirə bilərsiniz.\" Hamilə qadınlara gün ərzində də yan üstə yatmaq tövsiyyə edilir Britaniyada hər 225 hamiləlikdən biri uşaqsalma ilə nəticələnir. Alimlərin fikrincə, bu məsləhətlərə əməl etməklə ümumilikdə ölkədə 130 körpənin həyatını xilas etmək olar. Yan üstə yatmaq üçün məsləhətlər Alimlər kürəyi üstə yatmağın niyə uşaqsalma riskini artırdığı barədə dəqiq məlumatlar əldə etməyib. Lakin kürəyi üstə yatan zaman körpələrin ağırlığını ananın bədəninə salması səbəbiylə damarlardakı qan dövranının və dolayısı ilə körpəyə oksigenin axınının azaldığını göstərən çoxlu sayda məlumatlar var. Araşdırmanı dərc etmiş jurnalın nümayəndəsi Edward Morris bunun çox faydalı bir tədqiqat olduğunu hesab edir. \"Bu çox əhəmiyyətli araşdırmadır. Çünki qadınların uşaqsalma ehtimalının azalmasına imkan verir\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2015/07/150728_vw_overtakes_toyota", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38797059", "doc1": "باعت فولكسفاغون 5,04 مليون سيارة في الفترة بين كانون الثاني / يناير وحزيران / يونيو فقد باعت فولكسفاغن 5,04 مليون سيارة في الفترة بين كانون الثاني / يناير وحزيران / يونيو، فيما باعت تويوتا 5,02 مليون سيارة. وقالت الشركة اليابانية يوم الثلاثاء إن مبيعاتها انخفضت بنسبة 1,5 بالمئة مقارنة بالعام الماضي بسبب ضعف النمو في الأسواق الصاعدة. وكان هدف التفوق على تويوتا نصب عيني فولكسفاغن منذ مدة طويلة، وبالفعل تمكنت من تحقيق هذا الهدف قبل الموعد الذي عينته لنفسها وهو عام 2018. ومن المقرر أن تعلن تويوتا عن نتائجها للنصف الأول من العام الحالي في الاسبوع المقبل، فيما ستنشر فولكسفاغن ارقامها للفترة ذاتها يوم غد الاربعاء. مواضيع قد تهمك نهاية وقال ستيفان براتزيل، مدير مركز ادارة صناعة السيارات الالماني \"تمكنت فولكسفاغن من اقتناص تاج المبيعات تحت ظروف صعبة شهدت تراجع اسواق السيارات الرئيسية في العالم، وعليها التعامل مع تباطؤ السوق الصينية اذا كانت تريد ان تحتفظ بالمركز الأول.\" وكانت المبيعات الكبيرة في الصين قد عزز اداء فولكسفاغن، إذ تمثل السوق الصينية ثلث مبيعاتها العالمية. وتقول الشركة الالمانية، التي تمتلك ايضا علامتي آودي وبورشه، إنها تهدف هذا العام الى تجاوز \"بشكل جزئي\" المبيعات التي حققتها عام 2014 والتي بلغت 10,1 مليون سيارة. أما تويوتا التي باعت في العام الماضي 10,23 مليون سيارة، فتقول إنها تتوقع تتراجع مبيعاتها هذا العام الى 10,15 مليون سيارة. وكانت جنرال موتورز الامريكية قد احتكرت تاج مبيعات السيارات لاكثر من 7 عقود قبل ان تزيحها تويوتا عن عرشها في عام 2008.", "doc2": "Son 4 ildə ən çox avtomobil satan titulunu əlində saxlayan Toyota, 2016-cı ildə dünya üzrə 10 milyon 175 min maşın, Volkswagen isə 10 milyon 310 min maşın satıb. Alman avtomobil nəhəngi tullantı sınaq testlərində hiylə işlətdiyinə görə göstərilən reaksiyalara və buna görə ona qarşı qaldırılan bir çox iddialara baxmayaraq bu satış rəqəmini əldə etməyə nail olub. Audi, Porche və Skoda markalarının istehsalçısı olan Volkswagen Çindən gələn təlabat sayəsində satışlarını 3,8 faiz artırıb. Şirkət digər bazarlarda da üstünlüyü ələ keçirməyə başlayıb. Belə ki, Volkswagen-in Golf modeli İsveçdə ən məhşur avtomobil seçilib. 50 ildən sonra ilk dəfədir ki, Volvo ölkənin ən çox avtomobil satan şirkəti titulunu qazana bilməyib. ABŞ avtomobil sənayesində yavaşlamadan təsirlənən Toyota satışını 0,2 faiz artırıb. General Motors ötən ilin satışlarını gələn həftə açıqlayacaq. Lakin satışların həm Volkswagendən, həm də Toyotadan geri qalacağı gözlənilir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/09/140901_ukraine_us_arms_russia", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/09/140901_senators_ukraine", "doc1": "قال النواب الأمريكيون الداعمون لتسليح أوكرانيا إن تدخل روسيا أصبح عدوانا يجب مواجهته وقال روبرت مينينديز، رئيس لجنة العلاقات الخاريجة بالمجلس، إن الرئيس الروسي، فلاديمير بوتين، لابد أن يواجه تبعات \"عدوانه\". وقال السيناتور جون ماكين: \"هذا ليس تدخلا. هذا اجتياح\". وكان بوتين قد دعا إلى محادثات بشأن \"تأسيس دولة\" شرق أوكرانيا. واندلع الصراع في شرق أوكرانيا في أبريل/نيسان الماضي، بعد ضم روسيا لشبه جزيرة القرم قبل ذلك بشهر. وقتل حوالي 2,600 شخص منذ بدء الصراع. مواضيع قد تهمك نهاية وسيطر الانفصاليون الموالون لروسيا على الكثير من الأراضي في الأيام الأخيرة في منطقتي لوهانسك ودونيتسك، بعد انتزاعها من القوات الأوكرانية. \"أمر مطروح\" وقال مينينديز، في حديث لقناة سي إن إن الأمريكية: \"يجب أن ندعم أوكرانيا بالأسلحة الدفاعية التي تفرض على بوتين دفع فاتورة المزيد من العدوان، فالأمر لم يعد مجرد بعض الانفصاليين، بل اجتياح روسي مباشر. يجب أن ندرك ذلك.\" وأضاف أن الأمر \"قد يكون مطروحا الآن\" أمام الرئيس باراك أوباما. كما قال ماكين لقناة سي بي إس الأمريكية، إن بوتين \"ضابط مخابرات قديم يريد استعادة الإمبراطورية الروسية\". ودعا إلى فرض \"عقوبات صارمة\" قبل تزويد أوكرانيا بالأسلحة. وأطلق الانفصاليون الموالون لروسيا قذائف المدفعية باتجاه مركب دورية أوكرانية في بحر آزوف، وقال الجيش الأوكراني إنه تجري عمليات الإنقاذ. وتتقدم قوات الانفصاليين في الجنوب الشرقي باتجاه مدينة ماريوبل، حيث تزيد القوات الأوكرانية والسكان المحليين من تحصيناتهم. لكن الكثيرين غادروا المدينة التي كان تعدادها 500 ألف شخص. وتقول أوكرانيا والغرب إن الدعم العسكري الروسي هو سبب تقدم الانفصاليين، وإن مجموعة من المدرعات عبرت الحدود إلى أوكرانيا. في حين تنكر روسيا تدخلها عسكريا. وكان بوتين قد قال إن \"تأسيس دولة\" شرق أوكرانيا أمر يحتاج إلى المناقشة لضمان مصالح السكان المحليين. وقال بوتين إن روسيا \"لا يمكن أن تدير ظهرها والناس يقتلون في كل مكان\". وقال إن ما يفعله الانفصاليون \"رد فعل طبيعي من أشخاص يدافعون عن حقوقهم\". وأضاف أن الغرب كان لابد أن يتنبأ برد فعل روسيا تجاه الموقف، وقال إنه كان من المستحيل تخيل بالطريقة التي تنتهي بها الأزمة. وقال المتحدث باسم بوتين، دميتري بيسكوف، إن ذكر الرئيس لكلمة \"تأسيس دولة\" لا يجب أن يؤخذ بمعنى الانفصال الفعلي، وإن الأزمة الأوكرانية \"شأن محلي\". وتأتي تعليقات بوتين بعد إعلان الاتحاد الأوروبي منح روسيا مهلة لمدة أسبوع لتغيير طريقة تعاملها مع الأزمة الأوكرانية أو مواجهة المزيد من العقوبات. ورفض بوتين تعليقات الاتحاد الأوروبي، وقال إنها \"تدعم انقلابا عسكريا\" في أوكرانيا. وفرض الاتحاد الأوروبي والولايات المتحدة تجميد أصول ومنع من السفر على كبار المسؤولين الروسيين وقادة الانفصاليين شرقي أوكرانيا. وكان الرئيس الروسي، بيترو بوروشينكو، قد قال \"أعتقد اقتربنا كثيرا من نقطة اللاعودة، وهي حرب مكتملة الأركان\".", "doc2": "Xarici münasibətlər üzrə senatorlar komitəsinin rəhbəri Robert Menendes bildirib ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin \"aqressiyası üçün cavab verməlidir\". Senator John McCain deyib ki, söhbət \"müdaxilədən\" gedir, \"işğaldan\" yox. Bundan əvvəl, cənab Putin \"cənub-şərqi Ukraynanın dövlətçiliyi\"nə dair müzakirələrə çağırıb. \"Biz Ukraynanı elə müdafiə sistemləri ilə təmin etməliyik ki, Putin arqessiyası üçün cavab versin\", cənab Menendes CNN kanalına deyib. \"Məsələ üsyançı separatçılardan getmir, Rusiyanın birbaşa işğalından gedir. Bunu anlamalıyıq\", senator əlavə edib. Onun sözlərinə görə, Ukraynaya silah göndərmək planı prezident Obamanın \"böyük ehtimalla stolunun üstündədir\". Senator McCain CBS kanalına deyib ki, cənab Putin \"keçmiş DTK polkovniki kimi Rusiya imperiyasını bərpa etmək istəyir\". O əlavə edib ki, söhbət \"müdaxilədən\" gedir, \"işğaldan\" yox. Senator Rusiyaya qarşı ciddi sanksiyalara çağırıb. Daha sonra əlavə edib ki, Ukraynaya silah verilməlidir. \"Onlara lazımi silah verin, alət verin, döyüşmək şansı verin\". Ukraynada isə dənizdə ilk qarşıdurmalar barədə məlumat yayılıb. Ukrayna hərbisi bildirib ki, Azov dənizində hərbi-dəniz kateri sahildən artilleriya hücumuna məruz qalıb. Şahidlərin sözlərinə görə, sonradan daha bir tüstülənmə görünüb- bəzi məlumatlara görə, daha bir gəmi vurulub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2014/11/141105_iran_gays_feature", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/11/141105_iran_gay_people", "doc1": "دنيا تلقت علاجا باستخدام الهرمونات على مدى سبع سنوات لكن رجال الدين يقبلون فكرة وجود شخص يعاني من اضطراب الهوية الجنسية، ولذا من الممكن أن يضطر المثليون إلى إجراء عملية جراحية لتغيير الجنس، ولتجنب هذه العملية فإن كثيرين يفرون من البلاد. نشأت دنيا في إيران وكانت تحرص على قص شعرها أو تقصيره، وكانت تحرص على ارتداء أغطية للرأس بدلا من الحجاب. وتوجهت إلى طبيب لمساعدتها في وقف دورتها الشهرية. تقول دنيا \"كنت صغيرة جدا، ولم أفهم بالفعل حقيقة نفسي (ذكرا أم أنثى). اعتقدت أنه إذا استطعت إيقاف دورتي الشهرية، فإنني سأتمتع بخصائص أكثر ذكورة\". وأوضحت أنه إذا سألها ضباط شرطة بالصدفة عن هويتها ولاحظوا أنها فتاة، فإنها تقول إنهم \"سيقتربون مني ويسألونني \"لماذا أنت على هذه الهيئة؟ اذهبي وغيري نوع جنسك\". مواضيع قد تهمك نهاية تلقت دنيا علاجا باستخدام الهرمونات على مدى سبع سنوات، وأصبح صوتها أجش، ونما لديها شعر الوجه. لكن حينما اقترح الأطباء إجراء جراحة لها، تحدثت إلى أصدقاء لها خضعوا لنفس الجراحة من قبل لكنهم عانوا \"الكثير من المشاكل\". وبدأت تتساءل إذا كان ذلك مناسبا بالنسبة لها. وقالت \"لم يكن لدي فرصة للدخول إلى الإنترنت، فالكثير من المواقع محجوب، بدأت البحث بمساعدة بعض الأصدقاء الذين كانوا في السويد والنرويج\". وأضافت \"بدأت أتعرف على نفسي بصورة أفضل، وقبلت بأنني كنت سحاقية، وكنت سعيدة بذلك\". لكن العيش في إيران كرجل مثلي أو امرأة مثلية هو أمر مستحيل. فرت دنيا - التي تبلغ من العمر حاليا 33 عاما - إلى تركيا مع نجلها من زواج استمر لفترة وجيزة ومن ثم إلى كندا حيث منحت اللجوء. لا يمثل إجبار المثليين من الجنسين على إجراء عملية تحول جنسي سياسة حكومية رسمية، لكن الضغوط قد تكون مكثفة. في الثمانينيات من القرن الماضي، أصدر مؤسس الثورة الإيرانية آية الله خميني فتوى تسمح بإجراء عملية التحول الجنسي، وهذا على ما يبدو بعد أن تأثر بمقابلة مع امرأة قالت إنها تعاني من اضطرابات الهوية الجنسية والميول إلى الذكورة. دنيا فرت إلى تركيا مع نجلها الذي أنجبته من زواج استمر لفترة وجيزة لينتهي بها المطاف في كندا وتقول طبيبة نفسية تعمل في عيادة تديرها الحكومة في إيران وعرفت نفسها \"بشابنام\"، وهذا ليس اسمها الحقيقي، إن بعض المثليين ينتهي بهم الحال حاليا بإجراء جراحة. وأوضحت أن الأطباء يتلقون تعليمات بأن يخبروا المثليين والمثليات جنسيا بأنهم \"مرضى\" ويحتاجون إلى علاج. وفي الغالب يحيلونهم إلى رجال دين يؤكدون لهم ضرورة تعزيز إيمانهم بأداء صلواتهم اليومية جيدا. لكن يتوفر أيضا علاج طبي. وتقول شابنام إنه نظرا لأن السلطات \"لا تعرف الاختلاف بين الهوية والميول الجنسية\"، فإن الأطباء يبلغون المرضى بضرورة إجراء عملية تحول جنسي. وفي العديد من البلدان، فإن هذا الإجراء يشمل العلاج النفسي، والعلاج بالهرمونات، وأحيانا عمليات لتغيير الحياة، وهي عملية معقدة تستغرق سنوات عديدة. وهذه ليست دائما الحالة في إيران. وقالت شابنام \"إنهم يظهرون مدى سهولة هذا الأمر (إجراء الجراحة)، إنهم يعدون بمنحك الوثائق القانوينة، وحتى قبل إجراء الجراحة يقدمون تصريحا بالسير في الشارع بارتداء ما تريد، ويعدون بمنحك قرضا لدفع مصاريف الجراحة\". ويؤكد مؤيدو سياسة الحكومة أن الإيرانيين المتحولين جنسيا يحصلون على مساعدة ليعيشوا حياة جيدة، ويتمتعون بقدر أكبر من الحرية دون غيرهم في العديد من البلدان الأخرى. لكن المخاوف تتمثل في أن جراحة تغيير نوع الجنس تقدم إلى الأشخاص الذين هم ليسوا متحولين جنسيا، بل مثليين، وقد لا يعرفون الفرق بين كل منهما. وتقول شابنام إن \"هناك انتهاكا يحدث لحقوق الإنسان، ما يحزنني أن الهيئات التي يفترض أن يكون لها هدف إنساني وعلاجي يمكن أن تنحاز إلى الحكومة، بدلا من رعاية الناس\". واقترح أطباء نفسيون إجراء عملية تحول جنسي لشاب مثلي إيراني يدعى سهيل ويبلغ من العمر 21 عاما. وواجه سهيل ضغطا من عائلته لإجراء العملية. وقال سهيل \"جاء والدي لزيارتي في طهران ومعه اثنان من الأقارب، وكانوا اجتمعوا معا لتحديد إن كان يمكنهم فعله إزاء حالتي، وقالوا لي \"أنت تحتاج إما إلى تغيير نوع الجنس وإما سنقتلك، ولن نسمح لك بأن تعيش في هذه العائلة\". وأجبرته العائلة على التزام المنزل في مدينة \"بندر عباس\" الساحلية ومراقبته. وكان مقررا أن يخضع لعملية في اليوم السابق، لكنه تمكن من الهروب بمساعدة بعض الأصدقاء، واشتروا له تذكرة طيران وسافر إلى تركيا\". واجه سهيل خيار بين خضوعه لعملية تغيير جنسه أو القتل وأضاف \"إذا كنت توجهت للشرطة وأبلغتهم بأنني م��لي الجنس، كانت حياتي ستتعرض لخطر حتى أكبر من الخطر الذي تمثله عائلتي\". ولا تتوفر معلومات موثوق بها حول عدد عمليات التغيير الجنسي التي تجرى في إيران. وذكرت وكالة \"خبر اون لاين\" المقربة من الحكومة أن أعداد هذه العمليات ارتفع من 170 في عام 2006 إلى 370 في عام 2010، لكن طبيبا من أحد مستشفيات إيران قال لبي بي سي إنه يجرى بمفرده أكثر من 200 من هذه العمليات كل عام. لقد فر كثيرون من أمثال دنيا وسهيل من إيران. وفي الغالب يتوجهون إلى تركيا، حيث لا يحتاج الإيرانيون إلى تأشيرات دخول، ومن هناك يمكنهم تقديم طلب لجوء إلى بلد ثالث في أوروبا أو أمريكا الشمالية. وخلال فترة انتظارهم، التي تبلغ أحيانا سنوات، قد ينتهي بهم الحال إلى الإقامة في مدن إقليمية تتبنى مواقف محافظة من الناحية الاجتماعية، وينتشر فيها التمييز ضد المثليين. ويقول ارشام بارسي، الذي توجه من إيران إلى تركيا بالقطار عام 2005 إنه خلال إقامته في مدينة \"قيصري\" بوسط تركيا، تعرض للضرب وحرم من تلقي العلاج في المستشفى من جراء إصابته بخلع في الكتف، هذا فقط بسبب أنه مثلي الجنس، وبعدها لم يغادر منزله لمدة شهرين. وانتقل ارشام بعد ذلك إلى كندا وأنشأ منظمة لدعم اللاجئين المثليين الإيرانيين، وأوضح أنه يتلقى مئات الطلبات كل أسبوع، وساعد نحو ألف شخص على مغادرة إيران خلال السنوات العشر الماضية. ويغادر البعض إيران لتفادي الخضوع لجراحة تغيير الجنس، لكن آخرين خضعوا للعلاج، لكنهم وجدوا أنهم لا يزالون يتعرضون للتمييز. ويقول بارسي إن ما يقدر بـ45 في المئة من هؤلاء الذين خضعوا للجراحة ليسوا متحولين جنسيا، بل مثليين. وحينما اتصلت به امرأة من إيران مؤخرا لتسأله عن الجراحة، سألها بارسي إذا كانت متحولة جنسية أم سحاقية، لكنها لم تجب على الفور، لأن أحدا لم يخبرها ما هي \"السحاقية\". وتقيم ماري، التي تبلغ من العمر حاليا 37 عاما، في قيصري بعد أن غادرت إيران قبل خمسة أشهر. نشأت كولد يدعى \"إيمان\"، لكنها عانت من اضطرابات بشأن ميولها الجنسية، وأكد لها طبيب إيراني أنها أنثى بنسبة 98 في المئة. وتقول ماري إن \"الطبيب أبلغني أنه من خلال الجراحة يمكنه أن يغير خصائص الذكورة التي تصل نسبتها إلى اثنين في المئة إلى خصائص أنثوية، لكنه لم يستطع تغيير الخصائص الأنثوية التي تصل نسبتها إلى 98 في المئة لأكون ذكرا\". أرشام بارسي على خط السكك الحديدية الذي نقله إلى تركيا من إيران بعد ذلك، رأت ماري أنها بحاجة إلى تغيير جنسها. وتسبب العلاج بالهرمونات في تغييرات إيجابية على ما يبدو، فأصبح لها ثديان، وأصبح شعرها أكثر نعومة. وقالت \"هذا جعلني أشعر بأنني في حالة أفضل، شعرت بأنني جميلة، شعرت بأنني أكثر جاذبية لأنواع الشركاء الذين اعتدت عليهم\". لكنها خضعت بعد ذلك للعملية، وبدأت تشعر بعدها \"بأضرار بدنية\". تزوجت لفترة وجيزة من رجل، لكن الزواج فشل، ولم يدم طويلا أي أمل كان لديها بأن الحياة ستكون أفضل بالنسبة لها كامرأة. وقالت ماري \"قبل العملية، كان الناس الذين شاهدوني يقولون لي \"إني أتمتع بمواصفات الفتاة تماما، إني أنثوية للغاية\". وأضافت \"لكن بعد العملية حينما أردت أن أشعر بأنني امرأة، أو أتصرف مثل المرأة، كان الجميع يقولون \"إنك تبدين كرجل، إنك تتمتعين بمواصفات ذكورية، وصفات الرجل\". وهذا لم يساعد في تخفيف مشاكل، بل على العكس فاقم من مشاكلي\". وتابعت \"أعتقد الآن أنه إذا كنت أعيش في مجتمع حر، فإنني أتساءل إذا ما كن�� سأكون على هيئتي الحالية، وإذا كنت سأغير من نوع جنسي، لست متأكدة\". وبعدها انهمرت في البكاء. واختتمت حديثها قائلة \"لقد تعبت، سئمت الحياة بأسرها، وسئمت من كل شيء\".", "doc2": "Bununla belə, dindarlar şəxsin özünü daxilən hansı cinsə aid etməsilə onun bədənindəki zahiri cinsiyyət fərqlərinin bəzən üst-üstə düşmədiyini etiraf edir. Nəticədə homoseksuallar cinsi cərrahi yolla dəyişmək məcburiyyəti qarşısında qala bilərlər - bundan qurtulmaq üçün isə çoxları ölkəni tərk etməyə üstünlük verir. İranda böyüyən Donya başını həmişə qısa və dibindən qırxdırıb, başına yaylıq əvəzinə papaq taxıb. Menstruasiya başlayanda isə həkimə gedib aybaşını kəsmək üçün bir çarə tapmağı xahiş edib. \"Mən hələ uşaq idim, daxilimi anlaya bilmirdim\", o, deyir. \"Düşünürdüm ki, aybaşıları kəsə bilsəm, daha çox kişiləşə bilərəm\". Polis nəfərləri onun sənədini yoxlayarkən qız olduğunu aşkar etsəydilər, çox ehtimal kı onu qınayacaqdılar: \"Nə gündəsən? Get cinsini dəyiş\". Cərrahiyə əməliyyatından keçmək artıq onun yeganə arzusuna çevrilmişdi. \"Vəziyyət o həddə çatmışdı kı, mümkün qədər tez əməliyyat olunmağı arzulayırdım\", o deyir. Donya 7 il ərzində hormon preparatları qəbul etdi - səsi yoğunlaşdı, üzü tükləndi. Həkimlər cərrahiyə əməliyyatından keçməyi təklif edəndə, o, bənzər əməliyyatdan keçmiş dostlarından söz-soraq tutdu - onlar əməliyyata görə \"çoxlu sayda problem\" yaşadıqlarını bildirdilər. Donya əməliyyat olunmağın məqsədəuyğunluğu ilə bağlı tərəddüd etməyə başladı. \"İnternetə çıxışım yox idi, İsveç və Norvecdəki dostlarımın köməyilə araşdırma aparıb, özümü daha yaxşı anlaya bildim...Lezbian olduğumu başa düşdüm və bununla barışdım\", o, deyir. Lakin İranda kişinin və ya qadının açıq olaraq gey kimi yaşaması mümkünsüzdür. 33 yaşlı Donya qısa sürən nigahdan olmuş oğlu ilə əvvəlcə Türkiyəyə, sonra isə Kanadaya gələrək, orada sığınacaq almağa müvəffəq olur. İranda gey kişi və qadınları cinsin dəyişdirilməsi əməliyyatından keçməyə dövlət məcbur etməsə də, onlar təzyiqin təsirini hiss edir. 1980-ci illərdə İslam Respublikasının banisi Ayətullah Xomeyni cərrahi yolla cinsin dəyişdirilməsinə iicazə verən qərar çıxarmışdı. Deyilənə görə, həmin fətvanı İran dövlətinin rəhbəri özünü \"kişi bədənində həbsdəki kimi\" hiss etdiyini deyən qadınla söhbətdən sonra imzalamışdı. Şərti olaraq adı Şəbnəm kimi çəkilən İran dövlət klinikasının psixoloqu geylərin bəzən əməliyyat olunmaq məcburiyyəti qarşısında qaldığını qeyd edir. Onun təbirincə, həkimlərə bildirilir ki, gey kişi və qadınlara \"xəstə olduqlarını\" deyərək onları müalicəyə ehtiyacı oldudqlarına inandırmağa çalışsınlar. Həkimlər adətən belə pasiyentləri problemlərini ruhanilərlə bölüşməyə göndərirlər, dini xadimlər isə belələrinə ruhlarını gündəlik dualarla möhkəmlətməyi məsləhət görür Lakin eyni zamanda tibbi müalicə də təklif olunur. Şəbnəmin sözlərinə görə, \"fərdin öz seksuallığını fərqli hiss edə bilməsindən anlayışı olmayan\" rəsmilərə görə, həkimlər pasiyentlərinə cinsin dəyişdirilməsi əməliyyatından keçməyi məsləhət görürlər. \"Onlar bunun çox asan iş olduğunu, sənədlərin qaydaya salınacağını, əməliyyatın xərcini ödəmək üçün kreditin veriləcəyini deyirlər\", Şəbnəm bildirir. Hökümət siyasətini dəstəkləyənlər iddia edirlər ki, əksinə, bu yolla iranlı transgenderlərə, digər ölkələrdən fərqli olaraq, daha dolğun həyat yaşamaq, özlərini daha azad hiss etmək imkanı verilir. Lakin hökümət opponentləri bucür cərrahiyyənin transgenderlərlə yanaşı homoseksuallara da təklif olunduğuna diqqəti çəkərək, sonuncuların bu iki məfhum arasında fərqdən bixəbər ola bilməmələrini qeyd edirlər. Şəbnəmin qənaətincə, bu halda insan haqqları pozulur:\"Humanitar və tibbi yardım göstərməli olan qurumların bu məsələdə hökümətin tərəfini tutması məyusedicidir\", o, deyir. Soheil adlı 21 yaşlı iranlı geyə də psixoloqlar cinsin dəyişdirilməsi əməliyyatından keçməyi məsləhət görmüşdülər. Ailəsi tərəfindən də ona təzyiq göstərilirdi. Onun sözlərinə görə, atası və daha iki qohumu Tehrana gələrək ona \"ya əməliyyatdan keç, ya da öldürüləksən\" dedilər: \"Bu vəziyyətdə ailəmizdə qala bilməzsən\". O deyir ki, Bəndər Abbasdakı evində dustaq kimi saxlanılırdı, lakin cərrahiyyə əməliyyatına bir gün qalmış evdən qaça bilib. Dostları ona təyyarəyə bilet alaraq Türkiyəyə yola salıblar. \"Polisə şikayət edib, homoseksual oluğumu bildirsəydim, daha acınacaqlı vəziyyətə düşəcəkdim\", Soheil deyir. Hökümətpərəst Khabaronline xəbər agentliyinə görə, cərrahiyə yolu ilə cinsini dəyişdirənlərin sayı 2006-cı ildə 170-dən 2010-cu ildə 370-ə çatıb. Lakin həkimlərdən biri BBC-ə deyib ki, təkcə o, özü hər il 200-dək belə əməliyyat keçirir. Donya və Soheil kimi çoxları ölkəni tərk edib. Adətən onlar Türkiyəyə yollanır, oradan isə Avropa və Şimali Amerikaya sığınacaq almaq üçün yollarına davam edirlər. 2005-ci ildə İrandan Türkiyəyə qatarda gəlmiş Arşam Parsi deyir ki, Kayseri şəhərində qalarkən gey olduğuna görə döyülüb, yerli xəstəxana isə onu qəbul etməkdən imtina edib. Bundan sonra o, evindən 2 ay ərzində kənara çıxmayıb. Arşam Parsi Türkiyəyə İrandan qatarda gəlib Sonradan o, Kanadaya gələrək iranlı qeylərin müdafisəilə məşqul olan dəstək qrupu təsis edib. Onun dediyinə görə, hər həftə qrupun ünvanına yüzlərlə müraciət gəlir, son 10 ərzində isə 1,000 insana İranı tərk etməyə kömək edib. Bəziləri cərrahiyə əməliyyatından qurtulmaq üçün qaçır, bəziləri isə hətta əməliyyat olunduqdan sonra da təyiqlərə məruz qalmalarından bezdiklərinə görə ölkəni tərk edir. Parsinin təxminlərinə görə, əməliyyatdan keçənlərin təxminən 45 faizi transgender yox, geydir. Onun təbirincə, bu yaxınlarda İrandan bir qadın ona zəng edərək cərrahiyyə əməliyyatı ilə bağlı suallar verib. Parsinin \"siz transseksualsız, yoxsa lezbian\" sualına isə həmin qadın cavab verməyə çətinlik çəkib, çünki kimə \"lezbian\" deyildiyindən bixəbərdir. Kyseridə hazırda qalan 37 yaşlı Marie İrandan 5 ay bundan əvvəl çıxıb. O, oğlan kimi böyüyüb, lakin iranlı həkimlərin onun 98 faiz qadın olduğunu bildirməsi onun üçün gözlənilməz olub. \"Həkim bildirdi ki, cərrahiyə yolu ilə 2 faizlik kişi əlamətlərini qadın əlamətlərinə çevirə bilər, lakin 98 faiz qadın əlamətlərini kişi əlamətlərinə çevirmək mümkün deyil\", o, deyir. Bundan sonra o, cinsini dəyişmək qərarına gəldi. Hormonlarla müalicə müsbət nəticə verdi, döş vəzləri şişdi, bədəndəki tüklər nazildi. \"Mən özümü cazibədar qadın kimi hiss etməyə başladım\", o, deyir. Lakin cərrahiyə əməliyyatından sonra özünü \"fiziki cəhətdən zədələnmiş\" kimi hiss etdi. Onun bir kişilə evliliyi qısa müddətli oldu, və qadın kimi həyatının normallaşacağını ümidləri əriməyə başladı. \"Cərrahiyyə əməliyyatına qədər kənar adamlar mənə baxanda qadın olduğumu deyirdi\", Marie qeyd edir. Onun təbirincə, cərrahiyyə əməliyyatından sonra, ətradakılar onu daha çox kişiyə bənzətməyə başladılar: \"Cərrahiyyə əməliyyatı məni dərdə saldı\". \"Mən indi düşünürəm, görəsən, azad cəmiyyətdə yaşasaydım, cərrahiyə əməliyyatına razılaşardımmı? Əmin deyiləm\", Marie deyir. Bu anda onun gözlərindən yaş axmağa başlayır. \"Yorulmuşam,\" o deyir. \"Bütün həyatımdan bezmişəm. Hər şeydən bezmişəm\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/05/140430_imf_ukraine_bailout", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/05/140501_imf_ukraine_loan", "doc1": "أعضاء مجلس إدارة صندوق النقد الدولي بما فيهم روسيا وافقوا على منح أوكرانيا المساعدات المالية ويأتي القرض في وقت دقيق للغاية، خاصة في ظل التصعيد العسكري والسياسي بين أوكرانيا وجارتها روسيا. وجاءت موافقة النقد الدولي على هذا القرض، استنادا إلى إجراء كييف إصلاحات اقتصادية صارمة، من بينها زيادة الضرائب، ورفع أسعار الطاقة. وسوف تحصل الحكومة الأوكرانية على الحصة الأولى من حزمة الإنقاذ فورا، وتبلغ قيمتها 3.2 مليار دولار، وبقية القرض ستحصل عليه على مدار العامين القادمين. وأوضحت كريستن لاغارد، رئيسة صندوق النقد الدولي، أن الصندوق سيقوم بمراجعة منتظمة للتأكد من أن الحكومة الأوكرانية تلتزم بتعهداتها. مواضيع قد تهمك نهاية وكانت الحكومة قد رفعت أسعار الغاز بنسبة 50 في المائة، مارس/آذار الماضي، لضمان الحصول على المساعدات. كما وافقت أيضا على تجميد الحد الأدني للاجور. النقد الدولي حذؤر من ان الأزمة الأوكرانية ستدفع اقتصاد روسيا للركود وجاء إقرار أموال الإنقاذ لأوكرانيا، بموافقة جميع أعضاء مجلس إدارة الصندوق، البالغ عددهم 24 عضوا، بما فيهم ممثل روسيا. ولن يؤثر قرض النقد الدولي على التمويل، الذي ستحصل عليه أوكرانيا من مانحين آخرين، وتبلغ قيمته 15 مليار دولار، من البنك الدولي، والاتحاد الأوروبي، وكندا واليابان. الركود الاقتصادي الروسي وكانت أوكرانيا قد وافقت في ديسمبر / كانون أول من العام الماضي، على الحصول على مساعدات إنقاذ من روسيا بقيمة 15 مليار دولار. لكن تم إلغاء هذا الاتفاق، عقب الاحتجاجات التي عمت البلاد، وأجبرت الرئيس فيكتور يانكوفيتش، الموالي لروسيا على ترك الحكم. وحذر صندوق النقد الدولي، الأربعاء الماضي، من أن روسيا تواجه ركودا اقتصاديا، بسبب الأضرار التي تسببت بها الأزمة في أوكرانيا. وقال :\"حوالي 100 مليار دولار قد تخرج من روسيا هذا العام، وتساهم العقوبات الأمريكية الأوروبية المفروضة على موسكو، جزئيا في حدوث هذا.\" وفرضت الولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي عقوبات على روسيا، بعد إعلان موسكو ضم شبة جزيرة القرم من أوكرانيا الشهر الماضي. وكان ناشطون موالون لروسيا قد استولوا على مباني حكومية، في عدة بلدات ومدن في شرق أوكرانيا، على الرغم من نفي الكرملين تورط قواته في هذه العمليات. واختطف الناشطون الموالون لروسيا أيضا رهائن، من بينهم مراقبين دوليين. وتتمركز عشرات الآلاف من القوات الروسية بالقرب من أوكرانيا، وحذرت موسكو من أن قواتها ستتحرك إذا ما تعرضت المصالح الروسية في شرق أوكرانيا، التي يسكنها أغلبية تتحدث الروسية، إلى تهديد. واتهمت واشنطن وأوروبا موسكو بالفشل في تنفيذ بنود اتفاق جنيف، والتي تهدف إلى نزع أسلحة الميليشيات غير الشرعية. بينما تلقي موسكو باللوم على كييف في إثارة الاضطرابات، وأدانت العقوبات المفروضة عليها، والتي تستهدف أفرادا وشركات، تواجه تجميد الأصول والمنع للسفر إلى الغرب. المزيد من التمويل وستتيح حزمة إنقاذ صندوق النقد الدولي، ضمانات لقرض بقيمة مليار دولار من الولايات المتحدة، وافق عليه الكونجرس مؤخرا. وقال جاكوب ليو، وزير الخزانة الأمريكي :\"موافقة صندوق النقد الدولي علىحزمة مساعدات بقيمة 17 مليار دولار، يمثل علامة بارزة بالنسبة لأوكرانيا.\" وأضاف ان حزمة الإنقاذ سوق تمكن أوكرانيا من بناء التقدم الذي بدأ فعلا، للتغلب على التحديات الاقتصادية العميقة الجذور، ومساعدة البلاد للعودة إلى طريق الاستقرار والنمو الاقتصادي.", "doc2": "BVF rəhbəri Christine Lagarde deyib ki, Fond müntəzəm olaraq Ukrayna hökümətinin öhdəliklərini yerinə yetirib yetirməməsini yoxlayacaq. Yardım, Ukrayna və Rusiya arasında siyasi və hərbi gərginliyin hökm sürdüyü və artdığı dönəmdə edilir. Bu, Ukraynanı vergilərin və enerji qiymətlərinin qaldırılması kimi ciddi iqtisadi islahatlara gətirib. Məbləğ iki il ərzində təqdim ediləcək. İlk ödəniş dərhal 3.2 mlyd dollar həcmində olacaq. BVF rəhbəri Christine Lagarde deyib ki, Fond müntəzəm olaraq Ukrayna hökümətinin öhdəliklərini yerinə yetirib - yetirməməsini yoxlayacaq. Mart ayında yardımı dəstəkləmək üçün Ukraynada qaz qiymətləri 50 faiz qaldırılıb. Hökümət həmçinin, minimum məvacibi saxlamağa razılaşıb. Yardım, Rusiyanın da nümayəndəsi olmaqla, Fondun 24 üzvü tərəfindən təsdiqlənib. Fond, həmçinin, digər donorlardan - Dünya Bankı, Aİ, Kanada və Yaponiyadan gələcək yardımlara, 15 mlyd dollara yol açacaq. Ötən dekabrda Ukrayna Rusiyadan 15 mlyd dollar həcmində yardım almağa razılaşsa da, prezident Viktor Yanukoviçin devrilməsi ilə anlaşma ləğv edilib. Çərşənbə günü BVF bildirib ki, Rusiya Ukraynadakı böhrana görə \"tənəzzül\" yaşayır və bu il ABŞ və Aİ-nin sanksiyalarına görə ölkə 100 mlyd dollar itirəcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140225_erdogan_son_fake", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140225_erdogan_phone_tapping", "doc1": "التحقيق في تلك المزاعم يمثل تحديا كبيرا لاردوغان وقال في كلمة أمام أعضاء حزبه الحاكم العدالة والتنمية في البرلمان إن التسجيلات التي ظهرت على موقع يوتيوب في وقت متأخر من مساء الإثنين \"مونتاج وقح\" لتجميع مزيف لتسجيلات له ولابنه بلال. وقال مكتب اردوغان إن التسجيل الصوتي الذي انتشر على مواقع التواصل الاجتماعي مجرد \"مؤامرة قذرة\". ويشير التسجيل المزعوم إلى أن اردوغان طلب من ابنه التخلص من أموال سائلة تقدر بملايين من اليوروهات خارج المنزل. وتفيد التقارير بأن التحقيق في تلك المزاعم يمثل تحديا كبيرا لولاية اردوغان التي استمرت 11 عاما في السلطة ودليلا على صراع جديد تشهده الساحة السياسية التركية. مواضيع قد تهمك نهاية واتهم اردوغان حليفه السابق فتح الله غولن، وهو أكاديمي إسلامي بارز يعيش في منفى اختياري بالولايات المتحدة وكان يدعم في السابق حزب العدالة والتنمية الحاكم، بالتورط في تنظيم تلك المزاعم ومحاولة انشاء \"دولة موازية\" . ويُقال إن مؤيدي غولن، الذي يعيش في الولايات المتحدة منذ 1999، يشغلون مناصب مؤثرة في مؤسسات مثل الشرطة والقضاء. ويواجه غولن اتهامات في تركيا بالتآمر ضد الدولة العلمانية. وكانت الحكومة التركية أعلنت إنهاء خدمة 16 من القيادات في الشرطة بعد تحقيقات موسعة قامت بها بخصوص اتهامات بالفساد. واتهم اردوغان الشرطة والقضاء بتدبير \"مؤامرة قذرة\" ضد حكومته.", "doc2": "Cənab Erdoğan çərşənbə axşamı AK Partiyasının deputatları qarşısında bəyan edib ki, səs yazısı \"utanmaz montaj\" və ona qarşı şəxsi hücumdur. O deyib ki, guya lentə alınan və sosial mediada yayılan telefon danışığı \"xain hücumu\" idi. Audio yazıdan belə çıxır ki, cənab Erdoğan oğlu Bilaldan milyonlarla avro nəğd pulu yerbəyer etməsini xahiş edir. Müxalifət bu iddialardan sonra Baş nazirin istefasını tələb edib. Telefon yazılarının gerçəkliyini təsdiq etmək mümkün olmayıb. Deyilənə görə, yazılar 17 dekabr tarixindəndir. Həmin gün Baş nazirin üç nazir və biznes müttəfiqinin oğulları korrupsiya ittihamlarına görə saxlanılmışdı. Müxbirlər deyirlər ki, martda keçiriləcək bələdiyyə seçkiləri ərəfəsinə təsadüf edən təhqiqat cənab Erdoğanın 11 illik hakimiyyətinə böyük zərbədir. BBC Türkce müxbiri Cagil Kasapoglunun sözlərinə görə, maraqlıdır ki, nə Baş nazir, nə də partiyasının sözçüləri yazıdakı səslərin Erdoğanla oğluna məxsus olduğunu inkar ediblər. İndiyə qədər onlar ancaq onu bəyan ediblər ki, səslər onları təqsirli göstərmək üçün \"montaj\" edilib. \"Utanmaz montaj\" Söhbət zamanı səslərdən biri pulları \"sıfıra\" endirmək üçün onları bir neçə biznesmen arasında bölüşdürmək üçün yolları müzakirə edir. Bir məqamda ikinci səs deyir ki, hələ yerbəyer edilməyən 30 milyon avro qalıb. Cənab Erdoğanın ofisinin bazar ertəsi gecə saatlarında yaydığı bəyanatda deyilir ki, səs yazısının yayılması, onu vəzifədən çıxarmaq üçün həyata keçirilən kampaniyanın bir hissəsidir. \"Türkiyə Respublikasının Baş nazirini hədəfə alan bu çirkli konspirasiyanı yaradanlar qanun qarşısında məsuliyyətə cəlb ediləcəklər\", bəyanatda deyilir. Cənab Erdoğan gecə saatlarında ölkənin kəşfiyyat başçısı ilə keçirdiyi görüşdən sonra çərşənbə axşamı AK Partiyasının deputatları qarşısında bəyan edib ki, səs yazısı \"utanmaz montaj\" və ona qarşı şəxsi hücumdur. \"Biz bu (dinləmə) fəaliyyətlərinə qarşı qanuni tədbirlər görəcəyik. Buna davam etməyə imkan versək bu ölkədə nə ailələr üçün, nə də dövlət üçün məxfilik olmayacaq\", o deyib. Çərşənbə axşamı günortaya qədər, yəni səs yazısının YouTube video paylaşma saytında yerləşdirilməsindən 24 saat keçməmiş ona 1.5 milyon dəfə baxılmışdı. Çərşənbə axşamı hökümətin istefasını tələb edən yüzlərlə nümayişçi Ankarada etiraz edib, Reuters xəbər agentliyi məlumat verir. Çevik polis alayı onları gözyaşardıcı qaz və su şırnağı vasitəsilə dağıdıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51417730", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-51257643", "doc1": "وأقيم الحفل في مركز تشونغشيم للسلام العالمي في غابيونغ بالقر�� من العاصمة سول على الرغم من المخاوف من أن هذا الحدث قد يساعد في تفشي فيروس كورونا الذي انطلق من مدينة ووهان في الصين. وأكدت كوريا الجنوبية وجود 24 حالة كورونا على أراضيها كان آخرها مواطن كوري جنوبي تمّ إجلاؤه من ووهان الأسبوع الماضي. بعض الأزواج ارتدوا الأقنعة خلال الحفل، لكن لم يرَ جميعهم ضرورة ارتداء قناع كإجراء وقائي. حوالى 6 آلاف شخص من أكثر من 60 دولة تزوّجوا خلال هذا الحفل. وتقوم كنيسة التوحيد منذ ستينيات القرن الماضي بهذا النوع من الحفلات. مواضيع قد تهمك نهاية وتمّ فحص المشاركين لاكتشاف أي أعراض ممكنة لفيروس كورونا. وتمّ إلغاء حفلات كبيرة أخرى في كوريا الجنوبية. ومنعت الكنيسة أزواج من الصين من المشاركة. وقامت كنيسة التوحيد بتوزيع أقنعة الوجه على الحشد الذي بلغ عدده 30 ألف شخص، ولكن لم يقم الجميع بارتدائهم.", "doc2": "Mərasim koronavirusun yayılması ilə bağlı qorxulara baxmayaraq paytaxt Seul yaxınlığındakı Kapyeongin şəhərində, Çeonqşim Dünya Sülh Mərkəzində keçirilib. Bəzi cütlüklər mərasim üçün maskalar taxıblar, lakin tədbirdə maska taxmağı lazımsız hesab edənlər də olub. Tədbirdə 60-dan çox ölkədən olan təxminən 6000 insan evlənib. Bu cür mərasimlər Unifikasiya Kilsəsi tərəfindən 1960-cı illərdən başlayaraq keçirilir. İştirakçılar əvvəlcə koronavirusa görə yoxlamadan keçiblər. Cənubi Koreyadakı digər geniş miqyaslı tədbirlər ləğv edilib. Lakin kilsə Çindən olan cütlüklərin toyda iştirak etməsini qadağan edib. Unifikasiya kilsəsi 30 min nəfərlik iştirakçıya üz maskaları hədiyyə edib - lakin tədbirdə maska taxmayan cütlər də olub. Bütün fotoların müəlliflik hüququ qorunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47775202", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-47766072", "doc1": "\"كوميدي بلا خبرة سياسية\" في طريقه لرئاسة أوكرانيا وتبين بعد فرز نصف الأصوات حصول زيلينسكي على 30 في المئة من الأصوات، يليه بوروشينكو بـ 16 في المئة، ثم حلت رئيسة الوزراء السابقة، يوليا تيموشينكو، في المركز الثالث بحوالي 13 في المئة من الأصوات. ويرى مراقبون أن تقدم زيلينسكي، البالغ من العمر 41 عاما، يعكس سخط الأوكرانيين على الساسة والمسؤولين، وعدم رضاهم عن مؤسسات الدولة. ويشتهر زيلينسكي بتقديمه شخصية رئيس الجمهورية في المسلسل التليفزيوني الكوميدي \"خادم الشعب\"، إذ يقوم بدور مدرس تاريخ قادته الصدفة ليصبح رئيسا للجمهورية، ويعمل هذا الرئيس على محاربة الفساد وهدم مراكز البيروقراطية ورموز السلطة الفاسدة. عروض كوميدية واستغل زيلينسكي هذا القالب في حملته الانتخابية ليعوض غياب الخبرة السياسية، إذ أتت الحملة مشابهة للعروض الكوميدية التي يقدمها إلى حد كبير. وبدلاً من إقامة مؤتمرات انتخابية ومناقشة القضايا السياسية الهامة، قدم زيلينسكي عروضا كوميدية مجانية سخر فيها من منافسيه. كما تجنب أية حوارات تليفزيونية سياسية، أو أي نقاشات سياسية مع المنافسين. ولجأت الحملة إلى الدعاية عبر مواقع التواصل الاجتماعي بشكل أساسي. وتركز حملة زيلينسكي على الحاجة إلى مرشح من خارج النظام السياسي الحالي، يقود ثورة ضد مؤسسات الدولة والنظام القضائي في البلاد. تعهدات ثورية ويكرر زيلينسكي في عروضه الكوميدية جملة ساخرة من منافسه الأبرز بوروشينكو، فيقول \"لماذا يترشح بوروشينكو لفترة رئاسية ثانية؟ حتى لا يقضي هذه الفترة في السجن\". وتقوم حملة زيلينسكي على تعهدات مستمدة من مطالب احتجاجات عام 2014، على رأسها محاسبة المسؤولين الفاسدين. وفي هذا الشأن، وعد بتجريد المشرعين والقضاة والعاملين في الرئاسة من حصانتهم. ولا يختلف زيلينسكي عن منافسيه فيما يخص المي��ل السياسية نحو أوروبا، إذ طالب الغرب بتكثيف الجهود الدبلوماسية لإنهاء الصراع مع روسيا. وتعهد برعاية جيل شاب من الساسة الأوكرانيين، والاستمرار في سياسات الاندماج مع الغرب. لكن هل يمكن حقا اعتبار زيلينسكي مرشحاً ثورياً من خارج النظام السياسي؟ يشير مراقبون إلى العلاقة الوثيقة بين زيلينسكي ورجل الأعمال إيغور كولومويسكي، الذي يمتلك قناة 1+1 التليفزيونية التي تعرض مسلسل \"خادم الشعب\". كما أنهم شركاء في عدد من المشروعات التجارية. ويخشى البعض أنه في غياب أي خبرة سياسية لـ زيلينسكي، سيكون كولومويسكي هو المتحكم الفعلي في قراراته السياسية. وأنكر كولومويسكي تدخله في الانتخابات بأي شكل، أو تمويله لـ زيلينسكي أو تيموشينكو، وإن كان عبر صراحة عن رغبته في خسارة بوروشينكو. ولد زيلينسكي في بلدة كريفي ريه، قرب مدينة دنيبرو، في وسط أوكرانيا. وينحدر من أسرة يهودية، يعمل أغلب أفرادها في البحث العلمي. لكنه يتجنب التركيز على هذا الأمر في أي حوارات تليفزيونية أو خلال الحملة الانتخابية. وينتهي المسلسل التليفزيوني \"خادم الشعب\"، الذي بدأ عرضه في مارس/آذار الماضي، بسجن شخصية الرئيس التي يقدمها زيلينسكي، وسيطرة القوميين المتشددين ورموز النظام القديم على الدولة، التي تنقسم لاحقا إلى 28 ولاية. وهي الخاتمة التي يأمل الكثيرون ألا تصل إليها أوكرانيا.", "doc2": "Bu nəticələri səsvermənin başa çatmasına 2 saat qalmış toplanmış məlumatlar əsasında Ukraynanın \"Milli exit-poll 2019\" adlı rəy sorğusu konsorsiumu açıqlayıb. Keçirilmiş exit-poll nəticələrinə əsasən, Vladimir Zelenski respondentlərin 30,4 faizinin dəstəyini qazana bilib, Petro Poroşenko 17,8 faiz toplayıb, Yuliya Timoşenko isə 14,2 faiz nəticə ilə üçüncü yerdədir. Ukraynanın milli exit-poll konsorsimu bu göstəriciləri 400 seçki məntəqəsində ümumilikdə 17 956 respondentin rəyini öyrənərək əldə edib. Donbas və Luhansk vilayətlərində rəy sorğusu telefon vasitəsiylə keçirilib. Nəticələri açıqlanmış exit-poll ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID) maliyyə dəstəyi və Avropa İittifaqı, eləcə də Kanadanın Ukraynadakı diplomatik nümayəndəliklərinin iştirakı ilə keçirilib. Beləliklə, exit-poll nəticələrinə əsasən, namizədlərdən heç biri seçkinin ilk turunda qələbəni təmin etmək üçün səslərin 50 faizini toplaya bilməyib. Ukraynada prezident seçkilərinin ikinci turu aprelin 21-də keçirilməlidir. Yeni seçilmiş Ukrayna prezidentinin andiçmə mərasimi bu il iyulun 3-dən gec olmayaraq keçirilməlidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-39597522", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-39599122", "doc1": "أوكرانيا منعت سامويلوفا من المشاركة في \"يوروفيجن\" بسبب زيارتها لشبه جزيرة القرم. وقال الاتحاد الإذاعي الأوروبي ان القرار يجهض فرص روسيا في المنافسة هذا العام. ورفضت أوكرانيا السماح لسامويلوفا بالمشاركة في \"يوروفيجن\" بسبب زيارتها لشبه جزيرة القرم التي استولت عليها روسيا في عام 2014. وقد أدان الاتحاد الإذاعي الأوروبي، وهو المسؤول عن إنتاج المسابقة، هذا الحظر، مؤكدا أن \"أوكرانيا قوضت بذلك الطبيعة غير السياسية للمسابقة\". وقال إنه عرض حلين أمام قناة \"وان تشانل\" ، وهو أن تشارك سامويلوفا عبر الأقمار الصناعية من روسيا أو يُسمح لمتسابقة أخرى بتعويضها. وهو ما رفضته روسيا لينتهي المطاف بإلغاء مشاركتها. وقال الاتحاد: \"لسوء الحظ، هذا يعني أن روسيا لن تكون قادرة على المشاركة في مسابقة هذا العام\". وأضاف \" كنا نتمنى أن تستطيع الدول الثلاث والأربعون جميعها المشاركة، وقد بذلنا كل ما في وسعنا لتحقيق ذلك\". بدأت الاستعدادات لإجراء المسابقة الشهر المقبل دون مشاركة روسية. وقال فرانك ديتر فريلينغ رئيس اللجنة التوجيهية في يوروفيجن : \"إن منع أوكرانيا للفنانة الروسية من السفر يقوض نزاهة المسابقة، ويسيء لمهمتها المتمثلة في توحيد الشعوب في مسابقة ودية\". إلا أنه أضاف: \"ستظل أولويتنا القصوى هي إنتاج أروع مسابقة في أيار / مايو المقبل\". تجدر الاشارة إلى أن روسيا وأوكرانيا كانتا على وشك الصدام منذ ضم شبه جزيرة القرم واندلاع نزاع انفصالي في شرقي اوكرانيا اتُهمت موسكو بتأجيجه. وتستضيف أوكرانيا مسابقة \"يوروفيجن\" لأن مغنيتها، جمالا، فازت باللقب في السويد العام الماضي، بعد أغنية لها عن الترحيل الجماعي الذي قام به جوزيف ستالين لتتار القرم خلال الحرب العالمية الثانية. وقد أثارت الصبغة السياسية للأغنية كثيرا من الروس. من هي جوليا سامويلوفا؟ اختيرj سامويلوفا قبل يوم واحد فقط من الموعد النهائي لتقديم الترشيحات في 13 آذار / مارس * من مواليد أبريل/نيسان 1989 في أوختا، روسيا. * تتنقل على كرسي متحرك منذ طفولتها، إذ تعاني من اضطراب عصبي عضلي. * وصلت للقائمة النهائية في مسابقة إكس فاكتور في روسيا في عام 2013، وغنت في حفل افتتاح دورة الألعاب الأولمبية الشتوية في 2014.", "doc2": "Yuliya Samoylova 2015-də Krımda konsert proqramı ilə çıxış edib Avropa Yayım Birlyi (EBU) bundan sonra Rusiyanın müsabiqədə iştirak etmək şansının qalmadığını açıqlayıb. Ukrayna Rusiyanın işğal etdiyi Krıma getdiyi üçün xanım Samoylovaya viza verməkdən imtina edib. EBU Ukraynanın bu addımını qınayaraq müsabiqəni siyasiləşdirməməyə çağırıb. Rusiya alternativ təklifləri qəbul etmədi Ukraynanın bu qadağasından sonra EBU Rusiyaya bəzi alternetivlər təqdim etmişdi. EBU Samoylovanın müsabiqəyə Rusiyadakı bir studiyadan qatılmağını və ya Rusiyanın başqa bir nümayəndə göndərməsini təklif etmişdi. Lakin Rusiya teleşirkəti hər iki təklifi rədd edərək müsabiqəni yayınlamamağa qərar verib. Onurğa əzələsi atrofiyasından əziyyət çəkən və uşaqlığından bu yana əlil arabasıyla hərəkət edən Yuliya Samoylova 2014-ci ildə Rusiyada keçirilən Soçi Qış Paraolimpiya Oyunlarının açılış mərasimində çıxış edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/02/140225_ukraine_latest", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140225_ukraine_new_government", "doc1": "وأشار تيرتشينوف أمام البرلمان إلى انه يعتزم الاجتماع بجهات قانونية لتناول مخاطر انفصال المناطق التي تقطنها عرقيات روسية. وقال إن النزعة الانفصالية تشكل \"تهديدا خطيرا\" على البلاد. وأجل البرلمان التصويت على تشكيل حكومة وحدة وطنية إلى الخميس. وتعارض عدة مناطق تتحدث الروسية في أوكرانيا عزل الرئيس الموالي لموسكو واحلال ادارة تميل الى الاتحاد الأوروبي مكانه. مواضيع قد تهمك نهاية وبالرغم من الغضب الروسي من خطوة عزل يانكوفيتش الا أن وزير الخارجية الروسي سيرغي لافروف أكد أن بلاده لن تتدخل في الأمر. وقال الاتحاد الأوروبي انه مستعد لتوفير مساعدات مالية كبيرة لأوكرانيا بمجرد تشكيل حكومة ديمقراطية. ويقول مراسل بي بي سي في العاصمة الأوكرانية إن الاحتجاجات التي استمرت لمدة ثلاثة أشهر شلت الحياة في أوكرانيا وجعلت اقتصادها على حافة الهاوية. ولا تزال منسقة الشؤون الخارجية في الاتحاد الأوروبي كاثرين آشتون موجودة في العاصمة الأوكرانية كييف لإجراء محادثات حول تقديم الدعم المالي والسياسي للقادة الجدد في أوكرانيا. الاحتجاجات التي استمرت لمدة ثلاثة أشهر جعلت اقتصاد البلاد على حافة الهاوية وأكد رئيس الاتحاد الأوروبي هيرمان فان رومبي كذلك استعداد أوروبا لتقديم الدعم إلى كييف. وقال وزير الخزانة البريطاني جورج اوزبورن إن بريطانيا على استعداد لتقديم المساعادات المالية لأوكرانيا عبر مؤسسات دولية مثل صندوق النقد الد��لي. وأصدرت أوكرانيا مذكرة توقيف للرئيس السابق الذي يكتنف الغموض مكان وجوده بعد أن غادر المقر الرئاسي في كييف منذ أيام. وقالت الولايات المتحدة الأمريكية إن يانكوفيتش \"لم يعد رئيسا للبلاد\". ومن المزمع أن يلتقي وزير الخارجية البريطاني وليم هيغ مع نظيره الأمريكي جون كيري في واشنطن في وقت لاحق اليوم لبحث تقديم دعم مالي طارئ لأوكرانيا. وكان هيغ قد حذر من أن أوكرانيا تواجه انهياراً اقتصادياً وشيكاً من دون مساعدة من المجتمع الدولي. وسيصل المسؤول الثاني في الدبلوماسية الاميركية وليام بيرنز الى كييف الثلاثاء دعما للسلطات الجديدة وللدعوة الى نهوض سياسي واقتصادي بحسب الخارجية الأمريكية. واعتبرت روسيا الاطاحة بيانوكوفيتش تهديدا للمواطنين الروس والمصالح الروسية. تحقيق وفتحت السلطات الأوكرانية تحقيقا حول قتل عشرات المتظاهرين في العاصمة كييف بنيران قناصة على الأرجح. وقال محقق بريطاني لبي بي سي إن مجموعة من رجال الشرطة والمختصون الجنائيون قاموا بمعاينة ميدان الاستقلال في مركز العاصمة حيث وقعت المواجهات لجمع الأدلة. واعتبرت المتحدثة باسم الخارجية الاميركية جنيفر بساكي ان يانوكوفيتش \"خسر شرعيته\". وشكك رئيس الوزراء الروسي ديميتري ميدفيديف في شرعية السلطات الجديدة في أوكرانيا. وفي أقوى رد فعل روسي حتى الآن على التقلبات السياسية في كييف، قال ميدفيديف إن الذين يمسكون بزمام السلطة الآن في اوكرانيا قاموا بـ \"تمرد مسلح\". وبدأ التوتر في أوكرانيا في أواخر نوفمبر/تشرين الثاني عندما رفض يانكوفيتش اتفاقا رئيسيا للتجارة مع الاتحاد الاوروبي من أجل توثيق العلاقات مع روسيا.", "doc2": "Turçınov yeni \"xalq\" höküməti yaratmaq istəyir Bu arada Ukraynanın rusdilli regionları Kiyevdəki yeni administrasiyaya qarşı çıxmağa davam edir. Ölkədə milli birlik höküməti formalaşdırılması cümə axşamınadək təxirə salınıb. Eyni zamanda cənab Yanukoviçin keçmiş köməkçilərindən biri olan Andriy Kliuyevin güllələnməsi və yaralanması barədə məlumatlar yayılıb. Məlumata görə, cənab Kliuyev keçmiş prezidentə istefa ərizəsini verəndən sonra Krımdan Kiyevə qayıdarkən onun maşını hücuma məruz qalıb. Sözçüyə istinadən məlumat verilir ki, onun həyatı təhlükə altında deyil. Parlamentə müraciətində cənab Turçınov deyib ki, böyük rus icmaları olan regionlarda separatçılıq təhlükəsini müzakirə etmək üçün hüquq-mühafizə orqanları ilə görüş keçirəcək. Separatçılıq \"ciddi təhlükədir\", o deyib. Milli birlik höküməti barədə elan əlavə müzakirələrə imkan yaratmaq üçün təxirə salınıb, cənab Turçınov deyib və əlavə edib ki, \"milli inam koalisiyası seçilməlidir\". Ali Rada, Yanukoviç və Haaqa məhkəməsi Bundan əvvəl Ali Rada Haaqa Beynəlxalq Məhkəməsindən Viktor Yanukoviç və Ukraynanın digər yüksək rütbəli rəsmilərini insanlığa qarşı cinayət törətdiklərinə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb etməyi xahiş edib. Söhbət noyabrın 21-dən fevralın 22-dək Ukrayna vətəndaşlarının dinc etiraz aksiyaları zamanı öldürülməsindən gedir. Haaqa Məhkəməsinə ünvanlanmış müraciətin lehinə 324 deptat səs verib. Ukrayna parlamenti Beynəlxalq Haaqa Məhkəməsinin səlahiyyətini tanıyıb və məhkəməyə müraciət edərək Viktor Yanukoviçin, sabiq DİN başçısı Vitali Zaxarçenkonun, keçmiş Baş prokuror Viktor Pşonkanın cinayət məsuliyyətinə cəlb edilmələrini xahiş edib. Rada adı çəkilən şəxlərlə yanaşı cinayətkar əmrlər verən və yerinə yetirən rəsmiləri də məsuliyyətə cəlb etməyi xahiş edib. Bu arada Ukraynanın müvəqqəti prezidenti Aleksandr Turçinov koalisiya hökümətinin cümə günü təsdiq olunacağını bəyan edib. Qüvvəyə yenidən minmiş 2004-cü ilin Konstitusiyasına əsasən Ali Radada parlament koalisiyası formalaşdırılmalıdır. Parlament koalisiyası prezident səlahiyyətlərini icra edən Oleksandr Turçinova yeni Baş nazirin namizədliyini təklif edəcək. Həmin namizədi dövlət başçısı Ali Radanın təsdiqinə təqdim etməlidir. Turçınov milli birlik höküməti yaradır Ukraynanın yeni müvəqqəti lideri Oleksandr Turçinov milli birlik höküməti formalaşdırılması məqsədilə məsləhətləşmələr aparır. Cənab Turçinov yeni koalisiya hökümətinin \"xalq höküməti\" olacağını vəd edib. Ukraynada yeni, \"xalq\" hökümətinin formalaşdırılmasına prezident Yanukoviçin devrilməsindən cəmi bir neçə gün keçdikdən sonra başlanılıb, amma hökümət barədə elan cümə axşamına qədər təxirə salınıb. Ötən gün Rusiya Yanukoviçin devrilməsinə indiyədək ən sərt reaksiyasını verərək, Qərbyönlü yeni Ukrayna rəhbərliyinin legitimliyini sual altına alıb. Rusiya Baş naziri Dmitri Medvedev Ukraynada \"silahlı qiyamın\" baş verdiyini deyib. Bu arada yüksək rütbəli Qərb diplomatları Kiyevdə Ukraynanın yeni müvəqqəti rəhbərlərlərilə danışıqları davam etdirirlər. Bu danışıqların məqsədi Ukrayanaya Qərbin dəstəyinin göstərilməsi yollarını müzakirə etməkdən ibarətdir. Aİ Xarici Siyasət rəhbəri Catherine Ashton Kiyevdə Ukraynanın yeni liderlərinə Qərbin siyasi və maliyə dəstəyilə bağlı məsələləri müzakirə edir. Ötən gün Catherine Ashton Kiyevdə müvəqqəti prezident Turçınovla danışıqlar aparıb və Kiyevin Müstəqillik Meydanına baş çəkib. Qərb yardım edəcək Yüksək rütbəli ABŞ rəsmiləri, o cümlədən, Dövlət Katibinin müavini William Burns Kiyevdə Aİ rəsmilərinə qoşularaq siyasi, biznes və vətəndaş cəmiyyəti liderlərilə 2 gün davam edəcək məslətləşmələrdə iştirak edəcəklər. Kiyevin mərkəzində Müstəqillik meydanında - Maydanda - minlərlə insan qalmaqdadır. ABŞ Ukraynanın yeni müvəqqəti rəhbərliyini hələ tanımasa da, eyni zamanda ABŞ Dövlət Departamenti rəsmisi Yanukoviçin daha ölkəyə \"fəal rəhbərlik etmədiyini\" bildirib. Bu arada Ukraynanın yeni rəhbərləri yoxa çıxmış Viktor Yanukoviç haqqında həbs qərarı veriblər. Daxili işlər naziri səlahiyyətlərini icra edən Arsen Avakov deyib ki, devrilmiş prezidentə qarşı \"dinc vətəndaşların kütləvi qətli\" ittihamı əsasında cinayət işi açılıb. Viktor Yanukoviç son dəfə əhalisinin əksəriyyəti ruslardan ibarət olan Krımda, Balaklava məntəqəsində görünüb. Bu arada Kiyevdə istintaq əməliyyatlarında iştirak edən Britaniyalı müstəntiqlər BBC-ə bildirirblər ki, onlar Kiyevdə ötən cümə axşamı günü baş verən qanlı hadisələrə görə kimin məsuliyyət daşımasının müəyyən edilməsinə kömək göstərirlər. Onların sözlərinə görə, toplanan dəlil və faktlardan məhkəmədə istifadə olunacaq. Britaniyalı müstəntiqlər kimin göstərişilə Ukraynaya gəldiklərini açıqlamaqdan imtina edərək, bunun \"həssas siyasi məsələ\" olduğunu vurğulayıblar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/07/140722_malaysia_plane_bodies", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/07/140722_mh17_black_boxes", "doc1": "ستنقل جثامين الضحايا الهولنديين جوا من خلال مركز تنسيق في خاركييف إلى هولندا للتعرف على هوية أصحابها ويأتي نقل جثامين الرحلة (ام اتش 17) عقب ضغوط دولية على الانفصاليين الموالين لروسيا وسط اتهامات بإسقاط الطائرة. وسلم الانفصاليون الصندوقين الأسودين للطائرة المنكوبة إلي خبراء ماليزيين. وتحطمت الطائرة وهي من طراز بوينغ 777 يوم الخميس الماضي ما أسفر عن مقتل جميع من كانوا على متنها والبالغ عددهم 298 شخصا. وسقطت الطائرة في منطقة خاضعة لسيطرة المتمردين الأوكرانيين بالقرب من قرية غاربوف. مواضيع قد تهمك نهاية ومعظم الضحايا كانوا هولنديين، وستنقل الجثامين جوا من خلال مركز تنسيق في خاركييف إلى هولندا للتعرف على هوية أصحابها. وأكدت الحكومة الأوكرانية أنها ستبذل \"قصارى جهدها\" لإرسال جثامين الضحايا إلى هولندا الثلاثاء. وكان هناك قلق دولي من عدم غلاق موقع تحطم الطائرة بشكل جيد، وهو ما يهدد بفقدان أدلة قيمة. وتقول دول غربية إن هناك أدلة متزايدة على أن الطائرة الماليزية أصيبت بصاروخ أطلقه المتمردون كانوا قد حصلوا عليه من روسيا، في حين أنحت روسيا باللائمة في الحادث على السلطات الأوكرانية. أدلة يؤمل أن يقدم الصندوقان الأسودان معلومات بشأن ما جرى خلال رحلة الطائرة حتى سقوطها وسلم ألكسندر بورداي، القيادي البارز لدى مؤيدي انفصال شرق أوكرانيا، في وقت متأخر ��ن الاثنين أجهزة تسجيل الرحلة أو ما يعرف \"بالصندوق الأسود\" إلى مسؤولين ماليزيين في اجتماع بمدينة دونيتسك. ويؤمل بأن تقدم أجهزة التسجيل، التي وصفت بأنها في حالة جيدة، أدلة مهمة بشأن ما حدث للطائرة. وجاء تسليم \"الصندوقين الأسودين\" ونقل جثامين الضحايا عقب محادثات جرت بين بورداي ورئيس الوزراء الماليزي نجيب رزاق، حسبما أعلن رزاق في بيان له. وقال \"خلال الأيام الأخيرة، كانت هناك أوقات أردت بأن أعبر بشكل أقوى عن الغضب والحزن العميق الذي يشعر به الشعب الماليزي وأشعر به أنا\". وأضاف \"لكن أحيانا، يجب علينا العمل في هدوء بهدف تحقيق نتائج أفضل\". عقوبات ويلتقي وزراء خارجية الاتحاد الأوروبي لدراسة فرض المزيد من العقوبات على روسيا بسبب دعمها المزعوم للمتمردين في شرق أوكرانيا، والذي تنفيه موسكو أحيانا. ويعتقد أن اجتماع بروكسل على الأرجح سيناقش توسيع قائمة المسؤولين الروس الذين ستستهدفهم عقوبات، لكن الاتحاد الأوروبي نأى بنفسه حتى الآن عن استهداف قطاعات كاملة للاقتصاد الروسي. وفرض كل من الاتحاد الأوروبي والولايات المتحدة عقوبات على روسيا عقب ضمها لجزيرة القرم واندلاع الاشتباكات في شرقي أوكرانيا. صورة جديدة التقطت بالأقمار الصناعية تظهر موقع تحطم الطائرة وسط قرية غاربوف شرق أوكرانيا وأصدرت الأمم المتحدة قرارا، باقتراح من أستراليا، يطالب بتحقيق \"دولي وشامل ومستقل\" في حادث إسقاط الطائرة الماليزية في 17 يوليو/تموز. كما طالبت \"بإدانة المسؤول عن الحادث، وأن تتكاتف كل الدول لإعلان هذه المسؤولية\". وصوت كل أعضاء مجلس الأمن، بما فيهم روسيا، لصالح القرار. وكانت هناك حالة من الغضب الدولي بخصوص طريقة تعامل المتمردين مع الحادث، إذ تركوا جثث الضحايا في العراء في حرارة الصيف، وسمحوا بدخول متطوعين غير مدربين لتمشيط موقع الحادث. وقال رئيس الوزراء البريطاني، ديفيد كاميرون، إن هناك أدلة قوية على أن الانفصاليين الموالين لروسيا هم من أسقطوا الطائرة الماليزية بنظام سلاح مضاد للطائرات يعرف باسم \"باك\". في حين جددت روسيا الاثنين نفيها لهذه الاتهامات وتزويد المتمردين بهذا السلاح \"أو أي نوع آخر من الأسلحة\". وقالت وزارة الدفاع الروسية إن طائرة حربية أوكرانية حلقت فوق نفس الموقع قبيل سقوط الطائرة الماليزية، لكن أوكرانيا نفت هذه الادعاءات.", "doc2": "Cəsədlər rusiyapərəst üsyançılara beynəlxalq təzyiq ediləndən sonra MH17 reysli təyyarədən çıxarılıb. Bəzi ittihamlara görə təyyarə raketlə vurulub. Daha əvvəl üsyançılar təyyarənin \"qara qutularını\", yəni pilot kabinəsindəki danışıqları yazan aparatları Malayziya rəsmilərinə təhvil vermişdi. Cümə axşamı şərqi Ukraynada yerə düşən Boeing-777 təyyarəsinin göyərtəsində olan 298 adamın hamısı həlak olub. Qutuların verilməsi gecə yarısı - jurnalistlərin gözü qarşısında baş verib, hərçənd ki, separatçılar bir neçə dəfə qutuları verməkdən boyun qaçırıb. Bundan başqa, özünü \"Donetsk Xalq Respublikasının baş naziri\" adlandıran Aleksandr Boroday təyyarənin vurulmasına görə Ukrayna hökümətini təqsirli çıxaran nitq söyləyib. MH17 təyyarəsində ölənlərin cəsədlərini daşıyan qatar Ukrayna hökümətinin idarə etdiyi Xarkova çatıb MH17 reysli təyyarədən çıxarılan \"qara qutular\" Malayziya nümayəndələri isə bu nitqi sakitcə izləyib, hadisə yerindən jurnalistlər deyir. 17 iyulda Amsterdamdan Kuala-Lumpura uçan MH17 reysi Donetsk vilayətinin Hrabove qəsəbəsi yaxınlığında qəza keçirib. Ukrayna höküməti və Qərb ölkələri təyyarənin separatçıların nəzarətdə saxladığı ərazidən raketlə vurulduğunu iddia edir. Separatçılar hadisəyə görə məsuliyyətli olmadıqlarını deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47432919", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-47434445", "doc1": "زوج عروس تنظيم الدولة: لم أر غضاضة في الزواج من فتاة عمرها 15 عاما وتزوج ياغو ريديك من شميمة بيغوم بعد وصولها إلى سوريا للانضمام إلى تنظيم الدولة عام 2015. واعترف ريديك، 27 سنة، لبي بي سي بأنه قاتل في صفوف تنظيم الدولة الإسلامية، لكنه أكد أنه الآن يرد العودة إلى بلاده مع زوجته لتربية طفلهم هناك. ويُحتجز الشاب الهولندي في الوقت الراهن في مركز احتجاز كردي شمال شرقي سوريا. ويواجه ريديك تهما قد تصل عقوبتها إلى السجن لست سنوات للانضمام إلى جماعة إرهابية حال عودته إلى هولندا. وأكد زوج بيغوم لمراسلة شؤون الشرق الأوسط في بي بي سي، كوينتين سومرفيل، إنه رفض الاستمرار في صفوف التنظيم وحاول الخروج منه. وأضاف أنه كان مسجونا في الرقة في سوريا وتعرض للتعذيب بعد اتهام التنظيم له بأنه جاسوس هولندي. غادرت شميمة بريطانيا وهي في الخامسة عشرة من عمرها وانضمت إلى تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا واعتقلت شميمة وزوجها في مدينة باغوز في دير الزور، آخر معاقل تنظيم الدولة الإسلامية في سوريا. واستسلم ريديك لجماعة من المقاتلين السوريين بينما انتهى المآل بشميمة ووليدها إلى مخيم الهول للاجئين في شمال سوريا، لكن تقارير تشير إلى نقلها إلى مكان آخر. وأخبر الزوج بي بي سي إنه لم يخطئ عندما تزوج من بيجوم، 19 سنة، لأن الزواج كان \"باختيارها\". واستطرد في حكاية ما حدث بينه وبين شميمة، إذ قال إنه لم يهتم في البداية بفتاة مراهقة جاءت من شرق لندن وانضمت إلى مركز النساء التابع للتنظيم، ذلك لأنها كانت صغيرة السن جدا. وأضاف: \"عندما أخبرني صديق بأن هناك فتاة تريد الزواج، لم أبد اهتماما بسبب سنها. لكني وافقت على العرض فيما بعد\". وأشار إلى أنه عندما التقى شميمة كانت \"بحالة عقلية جيدة\"، مؤكدا على أن الزواج كان \"اختيارها، وأنها كانت تبحث عن شريك لها\"، وأنه دُعي لأن يكون هذا الشريك. لكنه اعترف \"بأنها كانت صغيرة جدا، وربما كان من الأفضل أن تنتظر لبعض الوقت. لكنها اختارت أن تتزوج في هذه السن المبكرة، وكذلك أنا اخترت أن أتزوجها\". وسحبت السلطات البريطانية الجنسية من بيغوم بسبب حملها جنسية دولة أخرى هي بنغلاديش عبر أمها التي تحمل نفس الجنسية. أكد ريديك أنه تزوج شميمة باختيارها بعد انضمامهما لتنظيم الدولة الإسلامية لكن وزارة الخارجية في بنغلاديش قالت إن الفتاة لا تحمل الجنسية البنغالية وأنه لن يُسمح لها بدخول البلاد. وأبلغت أسرة شميمة الشهر الماضي وزارة الداخلية البريطانية بأنها سوف تعارض القرار بسحب الجنسية من الابنة التي لا تزال عالقة في سوريا. وجاء في رسالة أرسلتها الأسرة إلى وزير الداخلية البريطانية، ساجد جافيد، القول إنهم لن \"يتخلوا عن ابنتهم\"، مطالبين بالمساعدة من أجل إعادة طفل شميمة الصغير إلى بريطانيا. وقال جيريمي كوربين، زعيم حزب العمال المعارض، إن لبيغوم \"الحق في العودة إلى بريطانيا\"، واصفا قرار سحب الجنسة منها بأنه \"متطرف\". ولم تُسحب الجنسية الهولندية من ريديك، على الرغم من وجوده في قائمة انتظار الإرهابيين في هولندا. وقد ولد ريديك في هولندا وعاش في أحد الضواحي هناك ، قبل أن يهجر كل ذلك في 2014 ويسافر إلى سوريا للانضمام إلى تنظيم الدولة الإسلامية.", "doc2": "Yago Riedijk 23 yaşında Suriyada 15 yaşlı Shamima Begum-la evlənib Yago Riedijk və Shamima Begum, özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qrupun nəzarət etdiyi ərazidə, Shamima ora gələndən bir neçə gün sonra evləniblər. BBC-yə danışan Yago Riedijk İD tərəfində döyüşdüyünü etiraf edib və deyib ki, indi arvadı və yeni doğulmuş oğlu ilə evə qayıtmaq istəyir. 27 yaşlı Yago Riedijk Suriyanın şimal-şərqində, kürdlərin nəzarət etdiyi əsir düşərgəsində saxlanılır. Hollandiyaya qayıdacağı təqdirdə, ona 6 illik həbs cəzası kəsilə bilər. BBC-yə müsahibəsində Riedijk deyib ki, o, İD-dən üz döndərib və bu qrupu tərk etməyə cəhd göstərib. Onun sözlərinə görə, o, Raqqa-da həbsdə saxlanılıb və ekstremistlər onu Hollandiya casusu olmaqda ittiham ediblər. Yago Riedijk-in və Shamima Begum-un körpə qızı, onlar İD-nin nəzarət etdiyi ərazidə yaşaqıları dövrdə acından ölüb. \"Ona deyin ki, mən onu sevirəm\" BBC-nin Yaxın Şərq müxbiri Quentin Sommerville O, kürdlərin nəzarət etdiyi əsir düşərgəsinin soyuq bir otağında qarşımda oturub. Nəzarətçilər onun buxovlanmış əllərini qandaldan təzəcə azad ediblər. O, məndən xahiş edir ki, Shamima-nı görsəm, ona deyim ki, əri onu sevir və gözləyir. \"Ümid edirəm ki, tezliklə yenidən bir yerdə olacağıq və hər şey qaydasına düşəcək\", - o deyir. Lakin bunun yaxın gələcəkdə baş verəcəyinə inanmaq çətindir. Hazırda 19 yaşı olan Şamima Begum yeni doğulmuş oğlu və İD döyüşçüsü olan ərilə Suriyanın şərqində İD \"xilafəti\" dağıldıqdan sonra bir qrup Suriya döyüşçüsünə təslim olublar. Yago Riedijk eləcə də BBC-yə deyib ki, 23 yaşında 15 yaşlı Shamima Begum-la evlənməkdə bir qəbahət görmür, çünki bu Shamimanın \"özünün seçimi olub\". Shamima Begum Londonun Gatwick aeroportunda - fevral 2015 Shamima Begum Britaniyanı 2015-ci ilin fevralında 15 yaşlı Amira Abase və 16 yaşlı Kadiza Sultana ilə birgə tərk edib. Güman olunduğuna görə, Kadiza Sultana 2018-cı ildə hava zərbəsi nəticəsində həlak olub. Britaniya höküməti Shamima Begum-u vətəndaşlıqdan məhrum edib. Britaniya DİN-i bildirb ki, Shamima Begum-un anası Banqladeş vətəndaşı olduğundan, ona Banqladeşdən vətəndaşlığı düşür. Lakin Banqladeş XİN-i bu iddianı sual altına alaraq vurğulayıb ki, Shamima Begum Banqladeş vətəndaşı deyil və ona Banqladeşə giriş üçün icazə verilməyəcək. Ötən ay Shamima Begum-un ailəsi Britaniya Daxili İşlər nazirinə bildirib ki, Shamima-nı vətəndaşlıqdan məhrum etmək qərarından məhkəməyə şikayət etmək niyyətindədirlər. BBC-nin gördüyü məktubda Shamima Begum-un bacısı Renu qeyd edib ki, ailəsi Shamimanı \"ata bilməz\" və onun təzəcə doğulmuş körpəsinin Britaniyaya gətirlməsinə kömək göstərmək xahiş olunub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/media-41877545", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41876313", "doc1": "جاءت الحملة بعد ساعات على تشكيل العاهل السعودي الملك سلمان بن عبد العزيز لجنة لمكافحة الفساد أسند رئاستها إلى نجله ولي العهد الأمير محمد بن سلمان. كانت البورصة المحلية السعودية كانت قد هبطت في التعاملات المبكرة اليوم بعد التعديل الوزاري، لتعاود انتعاشها لاحقا. قالت وزارة المالية السعودية إن قرارات لجنة محاربة الفساد الأخيرة تحافظ على بيئة الاستثمار. فكيف سيتحقق لها هذا على أرض الواقع ؟", "doc2": "Saxlanılmalar, kral fərmanına uyğun olaraq vəliəhd Məhəmməd bin Salman başda olmaqla yeni komitə təsis olunduqdan bir neçə saat sonra keçirlib. Twitter və Apple şirkətlərinə investisiyalar yatırmış şahzadə Əl-Valid bin Talal saxlanılanlar arasındadır. Kral Salman milli qvardiya və donanmanın rəhbərlərini də dəyişdirib. Yeni antikorrupsiya komitəsinin həbslər keçirmək və ölkədən çıxmağı qadağan etmək səlahiyyəti var. Səudiyyənin yayım şirkəti Al-Arabiya bildirib ki, 2009-cu ildə Ciddə daşqını və 2012-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanında Mers adlı virus epidemiyası ilə bağlı arşadırmalar aparılır. Lakin təhlilçilər son gedişləri vəliəhdin öz hakimiyyətini möhkəmlətmək niyyəti kimi yozurlar."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2015/08/150824_korea_tension", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2015/08/150824_south_north_korea", "doc1": "تستعد قوات الكوريتين العسكرية لأي تطورات محتملة وكانت كوريا الشمالية قد هددت باستخدام القوة لوقف مكبرات الصوت التي تسبب زيادة التوتر في شبه الجزيرة الكورية. واستمرت المحادثات لحل الأزمة لليلة ثانية يوم الأحد. ولا تزال القوات العسكرية للبلدين في حالة استنفار بعد تبادل محدود لإطلاق النار عبر الحدود يوم الخميس. تطلب كوريا الشمالية بوقف مكبرات الصوت التي تستخدمها كوريا الجنوبية \"خطوات ملائمة\" مواضيع قد تهمك نهاية وتنفي كوريا الشمالية زرعها للألغام التي أدت إلى اصابة جنديين من كوريا الجنوبية بعاهات مستديمة بعد انفجارها فيهم اثناء قيامهم بدورية في المنطقة الحدودية منزوعة السلاح شديدة التحصين بين البلدين. كما تنفي كوريا الشمالية قيامها بقصف كوريا الجنوبية يوم الخميس، وهو ما أدى إلى قيام مدفعية كوريا الجنوبية بالرد. وقال بيان صادر عن مكتب رئيسة كوريا الجنوبية \"نريد اعتذارا واضحا واجراءات تحول دون تكرر تلك الاستفزازات والتوتر. وإلا فان الحكومة ستتخذ الخطوات الملائمة وتستمر في بث موادها الاعلامية عبر مكبرات الصوت.\" واستأنفت كوريا الجنوبية بث مواد دعائية في المنطقة منزوعة السلاح في وقت مبكر من الشهر الحالي بعد توقفها لـ 11 عاما، كرد، فيما يبدو، على الهجوم بألغام أرضية. وساعدت المفاوضات الجارية بين البلدين على تهدئة الأجواء بينهما. تقول كوريا الجنوبية إن كوريا الشمالية تستعد للحرب إلا أن العسكريين في كوريا الجنوبية قالوا إن معظم غواصات كوريا الشمالية ليست في قواعدها وإن المركبات البرمائية قد انتشرت على الحدود. وطلبت كوريا الشمالية من قواتها يوم الجمعة \"الاستعداد للحرب\". وقامت كوريا الجنوبية بإجلاء 4000 من سكان المنطقة الحدودية، وهددت \"بالرد بعنف\" على أي أعمال عدائية. وكانت الكوريتان قد توصلتا إلى اتفاق عام 2004 يقضي بأن تزيل كوريا الجنوبية مكبرات الصوت التي تبث مواد دعائية يمكن لجنود وسكان المنطقة الحدودية سماعها.", "doc2": "Şimali Koreya ona tərəf yönəldilmiş səsgücləndiricilərdən aparılan təbliğat yayımlarının dayandırılması üçün güc tətbiq edəcəyini açıqlayıb, bu isə Koreya yarımadasında vəziyyəti gərginləşdirib. Eyni zamanda, ikinci gecədir ki rəsmilərin münaqişənin həlli istiqamətində görüşləri davam edir. Hər iki ölkənin hərbçiləri cümə axşamı baş verən qısa atışmalardan sonra hazır vəziyyətdədir. Avqustun əvvəlində iki Cənubi Koreya əsgəri neytral zonaya qoyulmuş minaların partlaması nəticəsində ayağını itirib. Şimali Koreya minaları yerləşdirmədiyini deyir. O, həmçinin cümə axşamı sərhəddə atəşə başladığını da etiraf etmir və ilk hücumun Cənubi Koreya tərəfindən edildiyini deyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42384632", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42385352", "doc1": "ترامب يدعو إلى العمل مع روسيا بطريقة بناءة وقد شكر فلاديمير بوتين نظيره الأمريكي، دونالد ترامب، على المعلومات الاستخباراتية في مكالمة بينهما، حسب البيت الأبيض. وكشفت السلطات الروسية أنه خطط لتنفيذ الهجوم يوم السبت. وجاء في بيان البيت الأبيض أن \"إرهابيين\" اعتقلوا قبل هجوم \"ربما أسفر عن مقتل عدد كبير من الناس\". وقالت وكالة الاستخبارات الروسية (أف سي بي) الجمعة في بيان إنها اعتقلت 7 أعضاء في خلية تدعم تنظيم الدولة الإسلامية، وصادرت كمية كبيرة من المتفجرات والأسلحة والمنشورات المتطرفة. وقال الكرملين إن الجماعة كانت تخطط لتفجير كاتدرائية وأماكن عامة أخرى وقتل الناس في ثاني أكبر مدن روسيا. وأخبر بوتين ترامب أن وكالة الاستخبارات الروسية ستقدم معلومات عن التهديدات الإرهابية للولايات المتحدة، حسب بيان الكرملين. وتعتقد وكالات استخباراتية أمريكية، من بينها سي آي أيه، أن روسيا حاولت التأثير في نتيجة الانتخابات الرئاسية الأمريكية الأخيرة، لصالح ترامب، ولكن الرئيس الأمريكي ينفي ذلك. وتحقق لجنة أمريكية خاصة في احتمال تعامل مسؤولين في حملة ترامب مع موسكو. وعلى الرغم من نفي ترامب أي تعامل مع روسيا، فإنه يؤكد ��لى أهمية العمل معها بطريقة \"بناءة\". وتحدث الرئيسان الخميس بشأن ملف كوريا الشمالية. وشكر ترامب نظيره الروسي لأنه \"اعترف بأداء الولايات المتحدة الاقتصادي\"، في ندوته السنوية، حسب البيت الأبيض. وقال البيت الأبيض إن الرئيسين اتفقا في مكالمة الأحد على أن هذا التعاون \"مثال عن الأشياء الإيجابية التي يمكن أن تحدث عندما يعمل بلدانا معا\". وكان تفجير قطار الأنفاق في سانت بطرسبرغ في أبريل/ نيسان قد أسفر عن مقتل 13 شخصا، ويعتقد أنه من تنفيذ إسلاميين متشددين. ونقلت وكالة إيتر تاس عن مدير وكالة الاستخبارات الروسية قوله إن المتطرفين العائدين من سوريا يشكلون تهديدا حقيقيا لروسيا. وأضاف، ألكسندر بورتنيكوف، أن الأجهزة الأمنية أحبطت 18 هجوما إرهابيا في عام 2017.", "doc2": "İddia edildiyinə görə, hücum Sankt-Peterburq şəhərində törədilməli idi. Kreml rəsmilərinin bildirdiyinə görə, hücum şənbə gününə planlaşdırılmışdı. Prezident Vladimir Putin, MKİ-nin işə qarışmasına görə, ABŞ prezidenti Donald Trump ilə telefon söhbəti zamanı, ona təşəkkürünü bildirib. Putin, öz növbəsində, Trump-a deyib ki, Rusiya xüsusi xidmət orqanları ABŞ-a qarşı terror təhlükəsi barədə məlumat əldə edərsə, amerikalı həmkarlarını bu barədə xəbərdar edəcək. Cümə günü verdiyi bəyanatında Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidməti (FSB), özünü İslam Dövləti (İD) adlandıran qruplaşma tərəfdarları dəstəsinin 7 üzvünün həbs edildiyini və xeyli sayda partlayıcı maddə, silah və ekstremist ədəbiyyat müsadirə olunduğunu bildirib. FSB-nin məlumatında deyilib ki, həmin dəstə dini obyektə qarşı intiharçı hücumu keçirmək və vətəndaşları öldürmək planını hazırlayırdı. Bəyanatda qeyd olunub ki, kilsə və digər ictimai yerlərə hücumun keçirilməsi Rusiyanın ikinci şəhəri olan Sankt-Peterburqda baş tutmalı idi. Vladimir Putin telefon danışığı zamanı Donald Trump-dan MKİ əməkdaşlarına təşəkkürünü çatdırmağı xahiş edib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-43206916", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43224239", "doc1": "عاملة إغاثة تكشف تعرض السوريات للاستغلال الجنسي مقابل المساعدات وأفاد عمال في مجال الإغاثة الإنسانية بأن العملية كانت تتم بطريق مقايضة المساعدات أو التنقل بمزايا جنسية. وقد نبهت منظمتان عاملتان فى مجال الإغاثة الإنسانية إلى تلك الانتهاكات منذ نحو ثلاث سنوات، غير أن تقريرا - أُعد لصالح صندوق الأمم المتحدة للسكان العام الماضى - كشف النقاب عن أن عمليات مقايضة المساعدات بالجنس لا تزال مستمرة فى جنوب سوريا. وقالت الأمم المتحدة ووكالات الإغاثة إنها لا تتسامح مطلقا مع الاستغلال، ولم تكن على دراية بأي حالات إساءة معاملة من قِبل المنظمات الشريكة في المنطقة. وقال عمال الإغاثة لـ بى بى سى إن الاستغلال واسع الانتشار لدرجة أن بعض النساء السوريات يرفضن الذهاب إلى مراكز التوزيع لأن الناس سوف يفترضون أنهم عرضوا أجسادهم مقابل المساعدات التى جلبوها إلى ديارهم. وقال أحد العمال إن بعض الوكالات الإنسانية تغض الطرف عن الاستغلال لإن استخدام أطراف ثالثة ومسؤولين محليين هو الطريقة الوحيدة لتوصيل المساعدات في الأجزاء الأكثر خطورة من سوريا التي لم يتمكن الموظفون الدوليون من الوصول إليها. وأجرى صندوق الأمم المتحدة للسكان تقييما للعنف القائم على نوع الجنس في المنطقة في العام الماضي وخلص إلى أن المساعدات الإنسانية يجري تبادلها مقابل الجنس في مختلف المحافظات في سوريا. وسلط التقرير الذي جاء تحت عنوان \"أصوات من سوريا 2018\" على أمثلة من النساء والفتيات اللواتي تزوجن مسؤولين لفترة قصيرة من الزمن لتقديم \"الخدمات الجنسية\" مقابل الحصول على الطعام، موضحاً أن الكثير من موزعي المساعدات الإنسانية يطلبون أرقام هواتف النساء والفتيات، ويعرضون إيصالهن لمنازلهن بسيارتهم مقابل الحصول على شي في المقابل أو يعرضن الحصول على معونات غذائية مقابل زيارتهن في منازلهن وقضاء ليلة معهن. وأضافت أن \"النساء والفتيات اللواتي ليس لهن من يحميهن\" مثل الأرامل والمطلقات، والنازحات داخليا يعتبرن معرضين بشكل خاص للاستغلال الجنسي \". ومع ذلك فقد تم الإبلاغ عن هذا الاستغلال لأول مرة منذ ثلاث سنوات. وقالت دانييل سبنسر، وهي مستشارة إنسانية تعمل لصالح جمعية خيرية، إنها سمعت عن تلك المزاعم من مجموعة من النساء السوريات في مخيم للاجئين في الأردن في مارس/آذار 2015. وقد أجرت مجموعة مركزة مع بعض من هؤلاء النسوة اللاتي أخبرنها كيف أن أفرادا من المجالس المحلية في مناطق مثل درعا والقنيطرة قد عرضوا عليهن المساعدات مقابل ممارسة الجنس. وقالت سبنسر: \"كانوا يحجبون المساعدات التي تم تسليمها ثم يستخدمون هؤلاء النساء لممارسة الجنس\". وقد تم الإبلاغ عن هذا الاستغلال الجنسي في سوريا لأول مرة في 2015. وقالت سبنسر: \"أتذكر امرأة كانت تبكي في الغرفة، وكانت تشعر بضيق شديد لما تعرضت له. ويجب حماية النساء والفتيات عندما يحاولن الحصول على الغذاء والصابون والمواد الأساسية للعيش. آخر شيء تحتاج إليه هو رجل، من المفترض أن تثقِ به ويُفترض أنك ستحصلين على المساعدات منه، ثم يطلب منك ممارسة الجنس معه ويحجب عنك المعونة.\" وأضافت: \"كان الأمر منتشرا لدرجة أنه لا يمكن للنساء أن يذهبن دون أن يلحق بهن العار. وأصبح هناك افتراض بأنه إذا ذهبت أي امرأة إلى أماكن توزيع المساعدات، فإنها قد قدمت تنازلا جنسيا مقابل المساعدة\". وبعد بضعة أشهر، وبالتحديد في يونيو/حزيران 2015، أجرت لجنة الإنقاذ الدولية مسحا شمل 190 امرأة وفتاة في درعا والقنيطرة. وأشارت اللجنة إلى أن 40 بالمئة قلن إنهن تعرضن لعنف جنسي أثناء الحصول على الخدمات، بما في ذلك المساعدات الإنسانية. وقال متحدث باسم اللجنة: \"خلص المسح إلى أن العنف الجنسي كان مصدر قلق على نطاق واسع، بما في ذلك عند محاولة الوصول إلى مختلف أنواع الخدمات في جنوب سوريا، وتشمل هذه الخدمات توزيع المساعدات الإنسانية\". وقد عُرضت هذه التقارير في اجتماع لوكالات الأمم المتحدة والجمعيات الخيرية الدولية، استضافه صندوق الأمم المتحدة للسكان في العاصمة الأردنية عمان في 15 يوليو/تموز 2015. ونتيجة لهذا الاجتماع، شددت بعض وكالات الإغاثة إجراءاتها. وقالت لجنة الإنقاذ الدولية: \"ضمن عملياتنا الخاصة، أطلقنا برامج وأنظمة جديدة لحماية النساء والفتيات في جنوب سوريا بشكل أفضل. ولا تزال هذه البرامج تتلقى التمويل من قِبل مجموعة من الجهات المانحة، بما في ذلك وزارة التنمية الدولية في المملكة المتحدة\". قالت دانييل سبنسر إن \"الاستغلال والاعتداء الجنسي على النساء والفتيات قد جرى تجاهله. لقد كان معروفا وجرى تجاهله لمدة سبع سنوات\" تجاهل هذه الإساءة منذ سنوات وقد وسعت جمعية \"كير\" الخيرية فريق الرصد التابع لها في سوريا، وأنشأت آلية لتقديم الشكاوى، ولم تعد تسلم المساعدات إلى المجالس المحلية. كما طلبت من مختلف وكالات الأمم المتحدة، بما فيها مكتب الأمم المتحدة لتنسيق الشؤون الإنسانية والمفوضية السامية للأمم المتحدة لشؤون اللاجئين، إجراء مزيد من التحقيقات وإنشاء آليات جديدة للإبلاغ. لكن جمعية \"كير\" رفضت إجراء دراسات في مخيمات اللاجئين الأردنية. وتزعم سبنسر أن قطاع المساعدات يغض الطرف عن ضمان وصول المساعدات إلى جنوب سوريا. وقالت: \"الاستغلال والاعتداء الجنسي على النساء والفتيات قد جرى تجاهله. لقد كان معروفا وجرى تجاهله لمدة سبع سنوات\". وأضافت: \"الأمم المتحدة والنظام القائم حاليا قد اختارا التضحية بأجساد النساء.\" وتابعت: \"في مكان ما اتخذ قرار بالموافقة على أن تتعرض أجساد النساء للاستخدام والإيذاء والانتهاك من أجل تقديم المساعدات لمجموعة أكبر من الناس\". وقال مصدر آخر حضر اجتماع يوليو/تموز 2015 نيابة عن إحدى وكالات الأمم المتحدة، لبي بي سي: \"كانت هناك تقارير موثوقة عن وجود استغلال وانتهاك جنسي أثناء تقديم المساعدات عبر الحدود، ولم تتخذ الأمم المتحدة أية خطوات جدية للتعامل معها أو إنهائها.\" وقال متحدث باسم صندوق الأمم المتحدة للسكان إنه سمع عن حالات محتملة لاستغلال النساء السوريات في جنوب سوريا من جمعية \"كير\". وأشار المتحدث إلى أنه لم يتلق أي ادعاءات بوقوع انتهاكات أو استغلال من قِبل المنظمتين غير الحكوميتين اللتين يعمل معهما في جنوب سوريا. وأوضح المتحدث أيضا أن صندوق الأمم المتحدة للسكان لا يعمل مع المجالس المحلية كشركاء منفذين. وأكد متحدث باسم منظمة الأمم المتحدة للطفولة (اليونيسيف) إنه كان حاضرا في اجتماع يوليو/تموز 2015. وقالت المنظمة إنها أجرت مراجعة لشركائها المحليين في جنوب سوريا ولم تكن على علم بأي ادعاءات ضدهم في هذه المرحلة. لكنها قالت إن الاستغلال الجنسي يشكل خطرا كبيرا في سوريا، وأشارت إلى أنها بصدد إنشاء آلية مجتمعية للشكاوى وتقديم مزيدا من التدريب لشركائها. وقال متحدث باسم وزارة التنمية الدولية البريطانية إن الوزارة لم تكن على علم بأية حالات من هذا القبيل تتعلق بالمساعدات البريطانية. وقالت الوزارة: \"هناك آليات قائمة بالفعل للتعامل مع قضايا الاعتداء والاستغلال. ويستخدم شركاء وزارة التنمية الدولية في سوريا مراقبين من طرف ثالث للتأكد من توزيع المساعدات البريطانية في سوريا\". لا تسامح على الإطلاق وقالت متحدثة باسم منظمة أوكسفام إن المنظمة لا تعمل مع المجالس المحلية التي تقدم المساعدات في جنوب سوريا حتى عام 2015، ولا تفعل ذلك اليوم أيضا. وأضافت: \"عملنا داخل سوريا يركز إلى حد كبير على توفير أجهزة كبيرة لتوريد المياه للمجتمعات السورية، وليس تقديم المساعدات لأفراد أو أسر معينة\". وتابعت: \"لم نتلق تقارير عن وجود استغلال جنسي أثناء تسليم المساعدات في عام 2015، لكن لدينا سياسة لا تتسامح إطلاقا مع مثل هذا الاستغلال\". وقال متحدث باسم مفوضية شؤون اللاجئين إنه كان على علم بالادعاءات فى ذلك الوقت، لكن لم تكن هناك معلومات كافية لتحديد المتورطين في ذلك واتخاذ إجراءات ضدهم. لكنه قال إن المفوضية طلبت إجراء بحوث جديدة لمعرفة المزيد من المعلومات، كما بذلت جهودا إضافية لتعزيز إجراءات الوقاية، وعمليات الإبلاغ، وتقديم التدريب اللازم للشركاء المحليين.", "doc2": "Milyonlarla suriyalı vətəndaş müharibəsi nəticəsində məcburi köçkünə çevrilib və beynəlxalq yardıma ehtiyacları var Yardım işçiləri, kişilərin qida və daşınma üçüm cinsi zəmində tələblər irəli sürüdüklərini deyiblər. Sui-istifadəyə görə verilən üç il əvvəlki xəbərdarlıqlara rəğmən, yeni əldə olunan məlumatlar ölkənin cənubunda bənzəri halların davam etdiyini göstərir. Kimdir? Nədir? Suriya Suriya düyünü: Rus, türk, kürd və amerikalılar Suriya: Münaqişənin tarixçəsi BMT agentlikləri və xeyriyyə təşkilatları bildiriblər ki, istismara qarşı sıfır dözümlülük siyasəti yürüdürlər və regiondakı partnyor təşkilatlarda yaşanan hər hansı zorakılıq halı haqqında məlumatları yoxdur. Yardım işçiləri BBC-yə, istismarın geniş yayıldığını deyiblər. O dərəcədə ki, suriyalı bəzi qadınlar paylama mərkəzlərinə getmirlər. Əks halda insanların onların bədənini sataraq yardım aldığı qınağına tuş gələcəklər. Bir işçi iddia edib ki, bəzi humanitar yardım təşkilatları istismara göz yumurlar. Çünki onlar yardımı Suriyanın təhlükəli ərazilərinə məhz üçüncü tərəflər və yerli rəsmilər vasitəsilə çatdıra bilirlər. Birləşmiş Millətlər Əhali Fondu (BMƏF) regiondakı cinsi zəmində zorakılıq barədə ötən il qiymətləndirmə aparıb və nəticəyə gəlib ki, Suriyanın müxtəlif ərazilərində humanitar yardımlar seks qarşılığında verilir. \"Suriyadan Səslər 2018\" adlandırılan məruzədə deyilib: \"qadın və qızların qida qarşılığında rəsmilərlə 'seksual xidmətlər' etmək üçün qısamüddətli nikaha girməsi; yardımları paylayanların qadın və qızlardan telefon nömrəsi istəməsi; qadınların 'nəyinsə qarşılığında' evlərinə aparılması və ya pay qarşılığında 'onların evində görüş', yaxud 'onlarla bir gecə müqabilində xidmətlər' kimi misallar çəkilib.\" Əlavə olunub: \"Xüsusilə də 'kişi müdafiəçiləri' olmayan dul və ya boşanmış, eləcə də məcburi köçkün qadınlar və qızlar cinsi istismara məruz qalırlar.\" Bu cür istismar halı ilk dəfə üç il əvvəl qeydə alınıb. Bir xeyriyyə təşkilatı üçün humanitar məsləhətçi işləyən Danielle Spencer, iddiaları 2015-ci ilin martında İordaniyadakı qaçqın düşərgələrindən birində suriyalı qadınlardan eşitmişdi. O, Daraya və Quneytra kimi bəzi regionlarda yerli bələdiyyə işçiləri tərəfindən yardım qarşılığında seks təklifi alan bəzi qadınlarla fokus qrupu yaradıb. \"Onlar yardımı uzadırlar... sonra isə qadınlardan seks məqsədilə istifadə edirlər,\" xanım Spencer deyib. Yardım işçisi Danielle Spencer: \"Onlar yardımı uzadırlar... sonra isə qadınlardan seks məqsədilə istifadə edirlər\" \"Bəziləri bu təcrübəni yaşamış, bəziləri isə qorxu içində idilər. \"Yadımdadır ki, bir qadın otağında oturub ağlayır və yaşadıqlarına görə özünü çox pis hiss edirdi. Qida və sabun və yaşamaq üçün gərəkli adi məhsulları əldə etməyə çalışan qadınlar və qızları qorumağa ehtiyac var. Etibar etməli olduğun və yardım aldığın bir kişidən bunların müqabilində seks təklifi almaq adamın həyatda arzu edəcəyi son şeydir.\" \"Hər şey yerli müstəvidə cərəyan etdiyinə görə qınaq hədəfi olmamaq mümkün deyil. Yardım paylanan yerlərə gedib yardım ala bilmək, bunun müqabilində cinsi əlaqədə olmaq demək hesab olunur,\" o əlavə edib. Bir neçə ay sonra, 2015-ci ilin iyununda Beynəlxalq Xilas Komitəsi (IRC) Daraya və Qüneytrədəki 190 qadın və qız arasında sorğu aparıb. Məruzədə isə göstərilib ki, onların 40%-i humanitar yardım da daxil olmaqla xidmətlərdən istifadə üçün cinsi şiddətə məruz qalıb. IRC sözçüsü deyib: \"Qiymətləndirilmədə müəyyənləşib ki, cənubi Suriya boyunca müxtəlif xidmətlərdən yararlanmağa çalışanlar arasında cinsi şiddət geniş yayılmış bir narahatçılıqdır. Bu xidmətlərə humanitar yardımın paylanılması da daxildir.\" Məruzələr - hər ikisi BBC tərəfindən görülüb - BMƏF-in təşkilatçılığı ilə 2015-ci il iyulun 15-i İordaniyanın paytaxtı Əmmanda baş tutan BMT agentlikləri və beynəlxalq xeyriyyə təşkilatları görüşündə təqdim olunub. Görüşün nəticəsi olaraq bəzi agentliklər proseduralarını daha da gücləndiriblər. IRC deyib: \"Öz əməliyyatlarımız çərçivəsində biz, cənubi Suriyadakı qadın və qızları daha yaxşı qorumaq məqsədilə yeni proqramlar və sistemlər təkmilləşdirdik. Bu proqramlar DfID (Birləşmiş Krallıq Beynəlxalq İnkişaf Departamenti) də daxil olmaqla bir sıra donorlar tərəfindən hələ də maliyyələşdirilir.\" Sui-istifadəyə qarşı 'illərlə göz yumulub' Care xeyriyyə təşkilatı Suriyadakı monitorinq komandasını genişləndirərək şikayət mexanizmi təşkil edib və artıq yardım yerli bələdiyyələrə etibar etmir. Təşkilat eləcə də, BMT-nin Humanitar İşləri Koordinasiya Ofisi (HİKO) və BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarı (QAK) kimi müxtəlif BMT agentliklərindən daha geniş araşdırılma aparılması və yeni məruzə mexanizmləri qurulmasını istəyib. Lakin Care-yə İordaniyadakı qaçqın düşərgələrində tədqiqat aparmaq icazəsi verilməyib. Xanım Spencer iddia edir ki, yardım sektoru yardımın cənubi Suriyaya çatmasına göz yumub. \"Cinsi istismar və qadın və qızlara qarşı şiddətə göz yumulub, bu haqda yeddi il qabaq məlumatlar gəlməsinə baxmayaraq, məhəl qoyulmayıb,\" o deyib. \"BMT və onun əsasını təşkil ed��n sistem, qadınların bədənini qurban verməyi seçib. \"Yardımın geniş insan kütlələrinə çatması üçün qadınların bədənlərinin istifadəsi, şiddət və zorlanmaya məruz qalmasının məqbul olduğu ilə bağlı haradasa qərar verilib.\" BMT agentliklərindən biri adına 2015-ci ilin iyul görüşündə iştirak edən başqa bir mənbə BBC-yə deyib: \"Sərhəddən kənardan gələn yardımın çatdırılması zamanı cinsi istismar və zorlanma halları barədə əsaslı məruzələr təqdim olunsa da, BMT onunla bağlı və ya onu dayandırmaqla bağlı heç bir ciddi addım atmadı.\" İllərlə davam edən münaqişə Suriya cəmiyyətini alt-üst edib BMƏF-in sözçüsü isə, cənubi Suriyada suriyalı qadınlara qarşı istismar və zorakılıqla bağlı mümkün hallar haqqında Care-dən eşitdiyini deyib. Lakin cənubi Suriyada işləyən iki QHT-dən zorakılıq və ya istismar iddiası ilə bağlı heç bir məlumatı almayıb. Sözçü, BMƏF-in icraedici partnyor kimi yerli bələdiyyələr ilə işləmədiyini də bildirib. Uşaqların xeyriyyə fondu Unicef-in sözçüsü, 2015-ci ilin iyulunda baş tutan görüşdə iştirakını təsdiqləyib. Xeyriyyə fondu, cənubi Suriyadakı yerli tərəf müqabilləri və podratçılarını nəzarətdən keçirdiyini və bu ana qədər onlara qarşı heç bir iddia eşitmədiyini bildirib. Lakin qəbul edib ki, Suriyada cinsi istismar ciddi riskdir. Onlar, icma-əsaslı şikayət mexanizmi təqdim etdiklərini və partnyorları üçün əlavə təlimlər keçirdiklərini deyiblər. DfID sözçüsü isə Birləşmiş Krallıqdan (BK) gedən yardım zamanı bənzəri hallar yaşandığı barədə xəbərsiz olduğunu söyləyib. \"Zorakılıq və istismar məsələlərini qaldırmaq üçün mexanizmlər mövcuddur,\" departamentdən bildirilib. \"DfID-nin Suriyadakı partnyorları BK-dan gedən yardımın Suriyada paylanılmasını təsdiq etmək üçün monitorinqi həyata keçirən üçüncü tərəflərdən istifadə edir. Sıfır tolerantlıq Sözçü əlavə edib ki, sistematik zorakılıq monitorlar tərəfindən aşkarlanıb DfID-yə bildirilməlidir. Oxfam sözçüsü, yardımın cənubi Suriyaya çatdırılmasında təşkilatın yerli bələdiyyələrin köməyindən 2015-ci ildən əvvəl də, sonra da istifadə etmədiyini deyib. \"Suriyadakı işimiz şəxslər və ya müəyyən evlərə yardım çatdırmaq yox, əsasən Suriyadakı icmaları su ilə təmin etmək üçün genişhəcmli materialların təmininə köklənib,\" o deyib. \"Biz, 2015-ci ildə yardım çatdırılması zamanı cinsi istismar barədə məlumatlar almamışıq, lakin bənzəri zorakılığa qarşı sıfır tolerantlıq siyasətinə malikik.\" BMTQAK-ın sözçüsü Andrej Mahecic deyib ki, \"təcili yardım əsnasında cinsi zorakılıq və cinsi istismar riskini anlamaq çox vacibdir, köməyə ehtiyac duyan bir kəsə qarşı zorakılıq isə nifrətəlayiqdir.\" O, 2015-ci ildəki iddiaların \"natamam, parçalanmış və əsassız\" olduğunu və belə məlumatlar üzə çıxar-çıxmaz BMT-nin addım atdığını əlavə edib. Sözçü, BMT-nin qaçqınlar üzrə agentliyinin cənubi Suriyada iddiaların baş qaldırdığı həmin əraziyə girişi olmadığını, lakin agentliyin təlim üçün İordaniyaya gələcək yerli partnyrolar axtardığını deyib. O davam edib: \"BMT-nin müharibə zonasında vəziyyəti idarə etməsi ilə bağlı təsəvvürlər çox sadə və rabitəsizdir. Açıq və qızğın mübarizə fonunda yardım paylamaq əməliyyatları tamamilə fərqlidir.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/05/140528_ukraine_chechen_kadyrov", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/05/140528_kadyrov_denies_sending_troops", "doc1": "فشل الانفصاليون في السيطرة على مطار دونيتسك شرقي أوكرانيا وقال قاديروف في بيان له إن الشيشان، باعتبارها جزء من الاتحاد الروسي، لا تمتلك قوات مسلحة وإن الشيشانيين الذين يعملون في أوكرانيا يعملون بصفة شخصية. وشهد الاثنين الماضي واحدة من أعنف الاشتباكات منذ أن سيطر الانفصاليون على معظم شرقي أوكرانيا. وقال الانفصاليون إنهم فقدوا نحو 100 مقاتل خلال محاولتهم السيطرة على مطار دونيتسك من قبضة القوات الأوكرانية. من جانبها، قالت وزارة الداخلية الأوكرانية إن الجيش يسيطر الآن بشكل كامل على المطار، على الرغم من ورود أنباء عن وقوع اشتباكات في دونيتسك نفسها الأربعاء. مواضيع قد تهمك نهاية وشوهدت طائرة مقاتلة تابعة للحكومة تحلق في سماء المدينة. وتعهد الرئيس الأوكراني الجديد بيترو بوروشينكو، خلال مقابلة لصحيفة \"بيلد\" ال��لمانية نشرت الأربعاء، بالتعامل مع الانتفاضة في شرقي البلاد قائلا \"لن نترك هؤلاء الإرهابيين بعد الآن يختطفون الناس ويقتلونهم\". فقدان المراقبين وأشارت التقارير إلى أن العديد من الانفصاليين الذين شاركوا في الاشتباكات التي دارت في المطار ينتمون لوحدة عسكرية تسمى كتيبة فوستوك \"الشرق\"، التي يقال إنها تشمل مقاتلين من شمال القوقاز. وفي بيان نشر الأربعاء قال قاديروف: \"تروج مصادر أوكرانية تقارير بشأن قيام وحدات شيشانية من روسيا بغزو دونيتسك. أنا أنفي ذلك رسميا\" حلقت مقاتلة حكومية في سماء مدينة دونيتسك وأضاف: \"هناك نحو ثلاثة ملايين شيشاني يعيش نحو ثلثيهم خارج جمهورية الشيشان بما في ذلك الغرب. نحن لا نستطيع أن نعرف وليس من المفترض أن نعرف أين يذهب كل واحد منهم\". في غضون ذلك، قالت منظمة الأمن والتعاون في أوروبا إنها فقدت الاتصال مع فريق مراقبين. وكان أربعة من مراقبيها في مهمة اعتيادية شرقي دونيتسك حينما تم إيقافهم عند نقطة تفتيش في وقت متأخر الاثنين الماضي. وقال متحدث باسم المنظمة لبي بي سي إن الرجال الأربعة هم: تركي، سويسري، إستوني ودانماركي. من جانبه، قال وزير التجارة الدانماركي موجينس جينسن إنه من المرجح أن يكون فريق المراقبين محتجزا لدى مسلحين انفصاليين. كما أعلنت وزارة الخارجية البولندية أن قسا بولنديا ينتمي إلى الطائفة الرومانية الكاثوليكية، والذي كان قد اختطف في دونيتسك الثلاثاء، قد تم إطلاق سراحه. وكان بوروشينكو قد فاز بأغلبية كبيرة في الانتخابات الرئاسية الأوكرانية الأحد الماضي. وتمت الدعوة لتلك الانتخابات عقب الإطاحة بالرئيس فيكتور يانوكوفيتش في فبراير/ شباط الماضي، وسط احتجاجات واسعة على سياساته الموالية لروسيا. وأعلن الانفصاليون في دونيتسك ولوهانسك الاستقلال عن أوكرانيا بعد استفتاءين أجريا في الحادي عشر من الشهر الجاري، في خطوة لم تعترف بها كييف ولا حلفاؤها الغربيون. وسارت المنطقتان على خطى الاستفتاء المثير للجدل الذي أجري في شبه جزيرة القرم، وأدى إلى انضمامها إلى روسيا. وتتهم أوكرانيا والغرب روسيا بإذكاء النعرة الانفصالية في شرقي أوكرانيا، الأمر الذي ينفيه الرئيس الروسي فلاديمير بوتين. وأكد يوري أوشاكوف مستشار بوتين لشؤون السياسة الخارجية مجددا أن موسكو \"تحترم\" إرادة الناخبين الأوكرانيين، لكنها ترفض في الوقت ذاته \"الأعمال العسكرية الاستفزازية\" التي يقوم بها الجيش الأوكراني.", "doc2": "Ramzan Kadırov Donetskdə çeçen döyüşçülərinin vuduşduğunu təkzib edib. Ramzan Kadırov bildirib ki, Çeçenistan Rusiyanın tərkib hissəsidir və öz qoşunlarına malik deyil. Çeçenistan rəhbəri qeyd edib ki, Ukraynada fəaliyyət göstərən çeçen, bir fərd kimi yalnız özünü təmsil edir. Bazar ertəsi günü Ukraynanın şərqində ağır döyüşlər gedib. Separatçıların sözlərinə görə, onlar Donetsk aeroportunu rəsmi Kiyevin qüvvələrindən təmizləməyə çəh etdikləri zaman 100-dək döyüşçü itkisi veriblər. Ukrayna DİN rəhbəri Donetsk aeroportunun indi Ukrayna silahlı qüvvələrinin nəzarəti altında olduğunu bildirib. Yeni president Petr Poroşenko ölkənin şərqində üsyanı yatıracağını bəyan etmişdi. Ruspərəst separatçılar Donetsk aeroportunda nəzarəti ələ ala bilməyiblər. Donetsk şaxtaçıları çərşənbə günü Kiyevdən ayrılmağa dəstək göstəriblər. Almaniyanın Bild qəzetinə müsahibəsində Poroşenko vurğulayıb kı, Kiyev “terrorçulara insanları girov götürüb öldürməyə bir daha imkan verməyəcək”. Yoxa çıxmış müşahidəçilər Deyilənə görə, aeroport uğrunda gedən döyüşlərdə separatçılar tərəfində Vostok batalyonundan olan Şimali Qafqaz əsgərləri vuruşub. Çərşənbə günü verdiyi bəyanatda Ramzan Kadırov deyib: “ Ukrayna mənbələri Donetskə Rusiyadan gəlmiş çeçenlərin daxil olduğu barədə məlumatlar yayır. Mən rəsmi sürətdə bunun yalan olduğunu bildirirəm”. O, əlavə edib ki, “Çeçenistanda 3 milyonluq çeçen xalqının yalnız üçdə ikisi respublika ərazisinin xaricində yaşayır. Onlardan kimin hara getdiyini bilmək bizim səlahiyyətimiz xaricindədir”. Bu arada ATƏT Donetskə göndərilmiş müşahidəçilərdən ibarət heyətlə əlaqənin kəsildiyini bəyan edib. Həmin heyətə Türkiyə, İsveçrə, Estoniya və Danimarka nümayəndələri daxil olublar. Danimarka rəsmiləri ATƏT təmsilçilərinin separatçılar tərəfindən tutulmasının ehtimal olunduğunu bildiriblər. Bu arada Polşa XİN-i Donetskdə Polşa Katolik kilsəsi keşişinin oğurlandığını xəbər verib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-41191977", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-41198997", "doc1": "وقالوا إن الجهاز يستطيع إجراء جراحة استئصال للورم بطريقة أسرع وأكثر أمانا ودقة. ويأمل العلماء في أن يسهم ذلك في القضاء على الورم بالكامل. وأشارت نتائج الاختبارات، التي نشرتها دورية علوم الطب الانتقالي، إلى أن نسبة دقة التكنولوجيا المستخدمة في الجهاز بلغت 96 في المئة من الوقت. ويستفيد الجهاز، وهو عبارة عن قلم يطلق عليه \"ماسبيك بين\"، من عملية التمثيل الغذائي الفريدة لخلايا السرطان. كيف يعمل \"القلم\" يوضع القلم بطريقة تلامس الجزء المشتبه إصابته بالسرطان، ثم يطلق قطرة مياه صغيرة. تنتقل مواد كيميائية موجودة في الخلايا الحية إلى القطرة التي يمتصها القلم ثانيا لإجراء الفحص. يوصّل القلم بمطياف كتلة يمكنه قياس كمية هائلة من آلاف المواد الكيميائية كل ثانية، ثم ينتج بصمة كيميائية تخبر الطبيب بما إذا كان النسيج الذي يفحصه طبيعيا أم مصابا بالسرطان. ويواجه الجرّاحون تحديا يكمن في إيجاد حدود فاصلة بين النسيج المصاب بالسرطان والنسيج الطبيعي. وقد يظهر ذلك بوضوح في بعض الأورام، غير أن الأمر يختلف في أورام أخرى تتلاشى فيها الحدود بين النسيج الطبيعي والنسيج المصاب. ومن شأن القلم أن يساعد الأطباء في التأكد من زوال الورم بالكامل. وقالت ليفيا إيبرلين، أستاذ الكيمياء المساعدة بجامعة تكساس، لبي بي سي \"المثير في هذه التكنولوجيا هو تلبيتها الحاجات الطبية بوضوح\". وأضافت \"الأداة رائعة وبسيطة ويمكن أن تكون متاحة لاستخدام الجراحين في وقت قصير\". خلايا سرطانية في قولون مريض تجارب أجريت التجارب على التكنولوجيا الجديدة بالاستعانة بـ253 عينة كجزء من الدراسة. وتهدف الخطة إلى مواصلة إجراء الاختبارات الرامية لفحص الجهاز قبل اختباره خلال العمليات الجراحية العام المقبل. وعلى الرغم من انخفاض سعر القلم، إلا أن مطياف الكتلة باهظ التكلفة. وقالت إيبرلين \"بالتأكيد تتمثل العقبة في مطياف الكتلة، ونحلم بوجود مطياف كتلة أصغر حجما وأرخص سعرا ومصمم لهذا التطبيق ويمكن نقله بين الغرف\". ومن جهته، قال جيمس سوليبورك أحد الباحثين ورئيس جراحة الغدد الصماء في كلية طب بايلور \"نطمح أن يأتي وقت نجري فيه للمريض جراحة أكثر دقة وسرعة وتتسم بالأمان\". ويعد قلم \"ماسبيك بين\" أحدث مساعي العلماء لتحسين الدقة خلال العمليات الجراحية. واستطاع فريق تابع لجامعة امبيريال كوليدج لندن تطوير سكين \"يشم\" النسيج الذي يقطعه لتحديد ما إذا كان يزيل سرطانا أم لا. كما يستخدم فريق تابع لجامعة هارفارد أشعة الليزر لتحديد حجم السرطان الذي يجب استئصاله من المخ. وقالت إين ماكارثي، من المركز البريطاني لبحوث السرطان في بريطانيا، إنه \"يمكن لهذه الأبحاث المثيرة أن تعزز قدرة الأطباء على تحديد أي الأورام سرطانية وأيها غير مصاب بسرعة فضلا عن التعرف على خصائصها\". وأضافت \"جمع مثل هذه المعلومات يساعد الأطباء خلال الجراحة على تحديد أفضل الخيارات العلاجية للمرضى في أسرع وقت\".", "doc2": "Onlar deyirlər ki, bu cihaz şişi daha sürətli, təhlükəsiz və daha dəqiqliklə çıxarmaq üçün cərrahiyə əməliyyatı edə bilər. Ümid edilir ki, cihaz müalicədən sonra hər hansı bir xərçəng hüceyrəsinin geridə qalmasının \"təəssüfünü\" yaşatmayacaq. MasSpec Pen qələmi xərçəng hüceyrələrinin unikal metabolizmindən faydalanır. Science Translational Medicine-də dərc olunan testlər, texnologiyanın 96 faiz hallarda dəqiq olduğunu göstərir. Onların aqressiv şəkildə böyüyərək yayılması, daxildəki kimyəvi proseslərin sağlam toxumadan fərqləndiyi göstərir. Bəs o necə işləyir? Qələm şübhəli xərçəngə toxunur və kiçik bir damcı su buraxır. Canlı hüceyrələrin içərisindəki kimyəvi maddələr, daha sonra həmin damcıya keçir və təhlil üçün yenidən qələmə sovrulur. Qələm, hər saniyə minlərlə kimyəvi maddələri ölçə bilən kütlə spektrometrinin içərisinə daxil edilir. O, həkimlərə sağlam toxumaya və ya xərçəngə baxıb-baxmadıqlarını göstərə bilən xüsusi kimyəvi iz hazırlayr. Cərrahların vəzifəsi isə, xərçəng və normal toxuma arasındakı sərhəddi tapmaqdır. Bəzi şişlərdə bu aydın görünür, bəzilərində isə, sağlam və xəstə toxuma arasında sərhəd aşkar olmaya bilər. Qələm həkimlərə geriyə heç bir xərçəngin qalmadığına zəmanət verməyə kömək etməlidir. Çox az toxuma çıxarılsa, yerdə qalan xərçəng hüceyrələri başqa bir şişə çevriləcək. Ancaq çox çıxarılsa, xüsusilə beyin kimi orqanlara zərər vura bilər. Ostin Texas Universitetinin kimya kafedrasının dosenti Livia Eberlin-in BBC-ə dediyinə görə, bu texnologiya ilə bağlı ən həyəcanverici şey, onun klinik ehtiyaclara necə cavab verəcəyidir. \"Cihaz sadə və zərifdir, onu qısa vaxt ərzində cərrahların əlində görə bilərik\". Sınaqlar Texnologiya, tədqiqatın bir parçası olaraq, 253 nümunə üzərindən test edilib. Plan, növbəti il əməliyyat zamanı sınaqdan keçirmədən əvvəl, cihazı dəqiqləşdirmək üçün testlərə davam etməkdir. Qələm hazırda 1,5 mm ölçülü bir toxuma sahəsini analiz edə bilir. Lakin tədqiqatçılar qələmi inkişaf etdiriblər, və o, artıq 0,6mm ölçülü toxuma sahəsini tədqiq etməyə qadir olmalıdır. Qələmin ucuz olmasına baxmayaraq, kütlə spektrometri bahalı və iriölçülüdür. Həkim Eberlin deyir ki, maneə sözsüz ki, kütlə spektrometridir. \"Biz daha kiçik, ucuz və otaqların daxilində və kənarında təkərlə hərəkət üçün nəzərə alınan bir kütlə spektrometri yaratmaq qabiliyyətinə malikik\". \"Bizim etmək istədiyimiz tək şey, xəstəyə daha dəqiq, daha çevik və daha təhlükəsiz bir cərrahiyə təklif etməkdir. Bu texnologiya bizi bu üç şeylə təmin edir\", - Baylor Tibb Kollecinin endokrin cərrahiyə baş həkimi və tədqiqatçılardan biri olan James Suliburk deyir. MasSpec Pen qələmi cərrahiyyənindəqiqliyinin təkmilləşdirilməsinə yönələn son cəhdlərdən biridir. Londondakı İmperial Kollecindən olan bir qrup, xərçəngin çıxarılıb-çıxarılmadığını müəyyənlşdirmək üçün, kəsdiyi toxumanı \"qoxuyan\" bir bıçaq yaradıblar. Harvarddan olan başqa bir komanda isə, yığışdırılması lazım olan beyin xərçənginin həcmini müəyyən etmək üçün lazerdən istifadə edir. Böyük Britaniyadakı Xərçəng Araşdırmaları Mərkəzinin həkimi Aine McCarthy isə deyib ki, bu cür həyəcanverici tədqiqatlar, şişin xərçəng olub-olmadığını müəyyənləşdirməklə yanaşı onun xüsusiyyətlərinin öyrənilməsini sürətləndirir. \"Cərrahiyyə zamanı bu cür məlumatların sürətli şəkildə toplanması, həkimlərə imkan verir ki, xəstələrə ən yaxşı müalicə üsullarını tətbiq eləsinlər\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-53042039", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53070420", "doc1": "وصدرت الدراسة في وقت سابق من هذا الشهر، إلا أنه تم رفضها من قبل الصين وتحدى علماء مستقلون منهجيتها. ماذا جاء في الدراسة؟ يعتمد البحث على صور تم التقاطها عبر الأقمار الصناعية لحركات مرور السيارات حول المستشفيات في مدينة ووهان – بؤرة انتشار فيروس كورونا -، كما يتتبع عمليات البحث عبر الإنترنت عن أعراض طبية محددة. وبحسب هذه الدراسة ، هناك ارتفاع ملحوظ في عدد السيارات الموجودة بمواقف السيارات خارج ستة مستشفيات في مدينة ووهان منذ أواخر أغسطس/ آب وحتى 1 ديسمبر/ كانون الأول 2019. ��تشير الدراسة إلى أنه بالتزامن مع هذا الارتفاع فى أعداد السيارات ، لوحظت زيادة في عمليات البحث عن أعراض محتملة متربطة بالإصابة بفيروس كورونا مثل \"السعال\" و \"الإسهال\". مواضيع قد تهمك نهاية وتعد نتائج هذه الدراسة اكتشافا مهما لأن أول حالة إصابة بفيروس كورونا في مدينة ووهان تم الإبلاغ عنها في بداية ديسمبر / كانون الأول. وأشار أكاديميون إلى أنه \"في حينأننا لا نستطيع تأكيد ما إذا كان تزايد الحركة حول المستشفيات و البحث عن أعراض كورونا عبر الإنترنت مرتبطا بشكل مباشر بانتشار فيروس كورونا ، فإن أدلتنا تدعم أبحاثا أخرى حديثة أشارت إلى أن ظهور فيروس كورونا كان سابقا على الظهور المعلن عنه في سوق هوانان للمأكولات البحرية\". ولقيت دراسة هارفارد الكثير من الزخم في وسائل الإعلام، حيث قام الرئيس الأمريكي دونالد ترامب، الذي انتقد بشدة تعامل الصين مع الوباء، بنشر تغريده تحتوي مقالا منشورا على موقع فوكس نيوز يسلط الضوء على نتائج تلك الدراسة. وتمت قراءة التغريدة أكثر من ثلاثة ملايين مرة. إلى أى مدى تعد هذه الأدلة قوية؟ تشير الدراسة إلى أن هناك زيادة في البحث عبر الإنترنت عن أعراض مرتبطة بالإصابة بفيروس كورونا، وخاصة \"الإسهال\" ، وذلك على محرك البحث الصيني الشهير \"بايدو\". وفي المقابل أكد مسؤولو شركة \"بايدو\" أنه كان هناك انخفاض في عمليات البحث عن \"الإسهال\" خلال تلك الفترة. إذن أين الحقيقة؟ إن المصطلح المستخدم في بحث جامعة هارفارد يُترجم حرفيا من اللغة الصينية على أنه \"من أعراض الإسهال\" وتحققت بي بي سي باستخدام أدوات البحث فى موقع بايدو، والتي تسمح للمستخدمين بتحليل شعبية كلمات البحث تماما كغوغل تريندز. وبحسب فحص بي بي سي ، بالفعل زاد البحث عن عبارة \"أعراض الإسهال\" منذ أغسطس/ آب 2019 إلا أن كلمة \"الإسهال\" ، وهى الأكثر شيوعا في البحث في مدينة ووهان، انخفض معدل البحث عنها اعتبارا من أغسطس/ آب 2019 وحتى بدء تفشي الفيروس. وقال الباحث الرئيسي فى الدراسة الصادرة عن هارفارد بنيامين رادر لبي بي سي إن \" كلمة البحث التى اخترناها للتعبير عن الإسهال، تم اختيارها لأنها كانت الاختيار الأقرب لحالات الإصابة المؤكدة بمرض كوفيد 19 الذي يسببه فيروس كورونا وتم اقتراحها باعتبارها كلمة البحث الأكثر ارتباطا بفيروس كورونا\". كما فحص فريق بي بي سي أيضا معدلات البحث عن كلمتي \"الحمى\" و \"صعوبة التنفس\" ، وهما من الأعراض الشائعة الأخرى المرتبطة بالإصابة بفيروس كورونا. وتبين أن معدلات البحث عن كلمة \"الحمى\" زادت بمقدار ضئيل بعد أغسطس/ آب، وتقريبا بنفس المعدل زاد البحث عن كلمة \"السعال\" ، كما انخفضت معدلات البحث عن كلمة \"صعوبة في التنفس\" خلال نفس الفترة، الأمر الذى يثير أسئلة حول الاعتماد على معدلات البحث عن كلمة الإسهال تحديدا كمؤشر على انتشار الفيروس. وكانت دراسة قد أجريت في المملكة المتحدة على ما يقرب من 17 ألف مريض بفيروس كورونا قد أشارت إلى أن الإسهال هو سابع أكثر الأعراض شيوعا عند الإصابة بفيروس كورونا، وهو أقل بكثير من الأعراض الثلاثة الأولى: السعال والحمى وضيق التنفس. ماذا عن تزايد أعداد السيارات فى محيط المشافي؟ ذكرت دراسة جامعة هارفارد ارتفاعا في أعداد السيارات في مواقف السيارات في ستة مستشفيات خلال الفترة من أغسطس/ آب إلى ديسمبر/ كانون الأول 2019. ومع ذلك وجد فريق بي بي سي عيوبا خطيرة في هذا التحليل. فدراسة هارفارد أشارت إلى أ��ه تم استبعاد الصور التى غطت فيها الأشجار وظلال المباني السيارات، لتجنب المبالغة بالزيادة أو النقصان في عدد السيارات. وتظهر صور الأقمار الصناعية التي تم نشرها عبر وسائل الإعلام مساحات كبيرة من مواقف السيارات في المستشفيات تغطيها مبان عالية مما يعني أنه من غير الممكن تقييم عدد السيارات الموجودة بدقة. وهناك أيضا موقف سيارات تحت الأرض في مستشفى \"تيانيو\"، لكن المدخل فقط هو ما يمكان التقاطه عبر صور الأقمار الصناعية وليس السيارات الموجودة تحت الأرض. وقال الباحث الرئيسي لدراسة هارفارد، بنيامين رادر، \"بالتأكيد لا يمكننا حساب عدد السيارات في مواقف السيارات تحت الأرض في أي فترة زمنية من الدراسة ، وهذه هي محدودية هذا النوع من الدراسات\". وهناك أيضا شكوك بشأن اختيار المستشفيات التى أجريت عليها الدراسة، إذ أن مستشفى هوبي للنساء والأطفال هو أحد المواقع المدرجة ضمن دراسة جامعة هارفارد، ولكن، كما هو معروف، نادرا ما يحتاج الأطفال إلى علاج في المستشفى عند الإصابة بفيروس كورونا. ورداً على ذلك، يقول الباحثون إن نتائجهم تظل تظهر زيادة استخدام مواقف السيارات بشكل عام حتى إذا تم استبعاد هذا المستشفى. وكان بإمكان الباحثين أيضا مقارنة بياناتهم بالمستشفيات في مدن صينية أخرى، لمعرفة ما إذا كانت الزيادات في حركة المرور وكلمات البحث مرتبطة بمدينة ووهان ، حيث ظهر الفيروس لأول مرة، أم لا. وبدون هذه المقارنة ، بالإضافة إلى الأسئلة التي طرحناها حول عمليات البحث عبر الإنترنت عن الأعراض الطبية المرتبطة بالفيروس، فإن الدليل على تلقي سكان ووهان للعلاج من فيروس كورونا في أغسطس/ آب من العام الماضي لا تزال موضع جدل كبير. كما أنه، لا يزال هناك الكثير مما لا نعرفه عن الانتشار المبكر لفيروس كورونا في مدينة ووهان الصينية.", "doc2": "Koronavirus epidemiyası ilk olaraq Uhanda qeydə alınıb, amma görəsən, bu xəstəlik bundan əvvəl də olubmu? Harvard Universitetinin bu ayın əvvəlində dərc olunmuş tədqiqatı Çin tərəfindən rədd edilmiş və müstəqil alimlər tərəfindən şübhə altına alınmışdı. Tədqiqatlın nəticələri nədən xəbər verir? Tədqiqat Uhan xəstəxanaları ətrafında nəqliyyatın hərəkətinin peyk təsvirlərinə və spesifik tibbi simptomların onlayn axtarışlarının izlənməsinə əsaslanır. Araşdırmada bildirilir ki, 2019-cu ilin avqustun sonlarından dekabrın 1-dək şəhərdə altı xəstəxananın ətrafında parklanan avtomobillərin sayında nəzərəçarpacaq artım müşahidə olunub. Harvard hesabatında qeyd olunur ki, bu, həm də \"öskürək\" və \"ishal\" kimi mümkün koronavirus simptomları üçün internetdə axtarışların sayının artmasına təsadüf edib. Tədqiqatçılar Uhanda yol hərəkətinin təsvirlərini izləyiblər Bu, əhəmiyyətli bir kəşf olar bilərdi, çünki Uhanda xəstəliyin ən erkən hadisəsinin məruzə edilməsi yalnız dekabr ayının əvvəlində qeydə alınıb. Alimlər yazırlar: \"Artmış həcmin yeni virusa birbaşa aid olub-olmadığını təsdiq edə bilməsək də, bizim məlumatlarımız xəstəliyin dəniz məhsulları bazarında qeydə alındığından daha əvvəl meydana gəldiyini göstərən digər son dövrün araşdırmalarını dəstəkləyir\". Harvard araşdırması kütləvi informasiya vasitələrində böyük marağa səbəb olub və pandemiyaya Çinin reaksiyasından çox narazı olan prezident Trump da, Fox News tvitterində tədqiqatçıların nəticələrinə diqqət çəkən bir tvit yazıb. Həmin tvıtə üç milyondan çox dəfə baxılıb. Onların sübutları dayanaqlıdırmı? Tədqiqat digər alimlər tərəfindən nəzərdən keçirilməyib. Tədqiqatda deyilir ki, Çin internetinin Baidu adlı məşhur axtarış resursunda koronavirus simptomları, xüsusilə də \"ishal\" haqqında onlayn axtarışlarn sayında artım olub. Lakin, Baidu şirkətinin rəsmiləri tədqiqatdakı nəticələri şübhə altına alaraq bildiriblər ki, əslində, qeyd olunmuş müddət ərzində \"ishal\" üçün axtarışların sayında azalma baş verib. Beləliklə, nə baş verir? Harvard Universitetinin araşdırmasında istifadə olunan termin əslində Çin dilindən \"ishal simptomu\" kimi tərcümə olunur. Biz Baidu saytında bu məsələni Google Trends-ə bənzər axtarış sorğularının populyarlığını təhlil edən system vasitəsilə yoxladıq. Həqiqətən də \"ishal simptomu\" axtarış termini 2019-cu ilin avqustundan pandemiya başlayanadək say artımı göstərib. Ancaq Uhanda daha çox yayılmış axtarış termini olan \"ishal\" termininin internet statistikasında, eyni dövr ərzində azalma müşahidə olunub. Harvard araşdırmasının aparıcı müəllifi Benjamin Rader BBC-yə deyib ki, \"ishal\" axtarış termini təsdiq olunmuş Covid-19 hallarına ən uyğun gələn və koronavirusla əlaqəli olduğuna görə seçilib. Biz həmçinin, koronavirusla əlaqələndirilən \"qızdırma\" və \"nəfəs çatışmazlığı\" axtarış terminlərinin də populyarlığını yoxladıq. Avqust ayından sonra \"qızdırma\" axtarışı \"öskürək\" axtarışına bənzər sürətlə azacıq artıb, \"tənəffüs çatışmazlığı\" axtarışı isə eyni dövrdə azalıb. Həmçinin xəstəlik göstəricisi qismində ishaldan istifadə olunması ilə bağlı suallar qaldırılmışdır. Koronavirus ilə bağlı Britaniyada keçirilmiş və 17000 xəstəni əhatə edən böyük miqyaslı tədqiqat göstərib ki, koronavirusun simptomları arasında ishal yeddinci yerdədir, ilk üç yeri isə öskürək, qızıdrma və nəfəs darlığı kimi simptomlar tutu Maşınların sayı Harvard araşdırmasında qeyd olunub ki, altı xəstəxana ərazisindəki dayanacaqlarda avtomobillərin sayı 2019-cu ilin avqust-dekabr ayları arasında artıb. Lakin onların təhlilində bəzi ciddi çatışmazlıqlar aşkar olunub. Hesabatda deyilir ki, ağac örtüyü və bina kölgələri olan şəkillər nəqliyyat vasitələrinin sayılmasında qeyri-dəqiqliyə yol verilməmək üçün nəzərə alınmayıb.. Lakin mediada dərc olunan peyk şəkilləri yüksək binalarla bloklanmış xəstəxanaala aid avtomobil dayanacaqlarını göstərir, bu da o deməkdir ki, mövcud avtomobillərin sayını dəqiq qiymətləndirmək mümkün deyil. Bunu göstərmək üçün Hubei Qadın və Uşaq xəstəxanasında müxtəlif vaxtlarda edilən aşağıdakı şəkillərdən ikisini seçdik. 2018-ci ilin oktyabr ayında tibb mərkəzində edilmiş birinci şəkildə ərazidəki binaların avtomobil dayanacağı parkının bir hissəsini necə örtdüyü göstərilib. Həmin ərazinin fərqli bucaq altında fotosu isə 2019-cu ilin oktyabrında çəkilib. Bu təsvirdə binaların əvvəlki şəkildə örtdüyü ərazi aydın görünür. Harvard hesabatında istifadə olunan digər peyk görüntülərini araşdırarkən, qalan xəstəxanalarda da avtomobil parklarının bir hissəsinin eyni tərzdə və eyni səbəbdən görünmədiyini aşkar etdik. Beidu vebsaytının küçə görünüşü funksiyasında Tien Xəstəxanası ərazisində yeraltı avtomobil parkının olduğu görünür. Peyk şəkillərində isə həmin parka yalnız girişi seçmək mümkündür, yeraltı dayanacaqdakı avtomobillər isə görünmür. \"Biz bu araşdırmanın gedişində yeraltı dayanacaqlarda avtomobillərin sayını nəzərə ala bilmirik və bu məqam tədqiqatın məhdudiyyətlərindən biridir”, - hesabatın müəllifi Benjamin Rader qeyd edib. Tədqiqatçılar Uhandakı xəstəxanalar ətrafında avtomobil hərəkətinin və axtarış sorgularının intensivliyinin spesifik olub-olmadığını yoxlamaq üçün həmin parametrləri Çinin başqa bölgələrindəki oxşar nümunələrlə müqayisə edə bilərdilər. Peyk şəkillərində aşkar etdiyimiz çatışmazlıqları və internetdə tibbi simptomlar axtarışı ilə bağlı qaldırdığımız məsələlərə əlavə edilərkən, Harvard tədqiqatının nəticələriylə bağlı ciddi şübhələr yaradır. Bununla belə, Uhanda virusun erkən yayılması ilə bağlı bizim bimədiyimiz hələ çox şey var."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/01/140127_ukraine_state_of_emergency_warning", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/01/140127_kiev_protests_justice_ministry", "doc1": "وقالت أولينا لوكاش لوسائل الإعلام المحلية، إنها ستطلب من مجلس الأمن والدفاع الوطني فرض هذا الإجراء. وكان المحتجون قد استولوا على المبنى الموجود في العاصمة كييف في وقت متأخر الأحد، ووضعوا متاريس خارجه، وأكياسا مملوءة بالثلج. ولا تزال الاضطرابات آخذة في الانتشار في أوكرانيا، مع استيلاء المحتجين على مباني المجالس البلدية في نحو 10 مدن. وتعرضت للهجوم كذلك المباني الموجودة في المناطق الشرقية التي لديها تقليديا روابط مع روسيا، والتي يتمتع فيها الرئيس يانوكوفيتش بتأييد قوي. مواضيع قد تهمك نهاية ��مل رمزي وكانت شرارة الأزمة قد اشتعلت عندما قرر الرئيس عدم التوقيع على اتفاق مع الاتحاد الأوروبي، ثم تصاعدت بمقتل أربعة نشطاء خلال الأيام الماضية. ويقول المراسلون إن المحتجين اقتحموا مبنى وزارة العدل دون مقاومة. وقال أحد المحتجين للصحفيين \"الاستيلاء على مبنى وزارة العدل عمل رمزي من قبل المشاركين في الانتفاضة. فالآن سلبت العدالة من السلطة\". وقال أحد منظمي احتلال المبنى، الذي قال إن اسمه أوليغ، إن المبنى يستخدم لإيواء من يعانون من ظروف البرد الشديد في الشوارع القريبة من المحتجين. سد المحتجون المنطقة الواقعة خارج مبنى وزارة العدل بالمتاريس وأكياس الثلج. وأضاف في حديث لوكالة أسوشيتيدبرس \"لن نقوم بأعمال تخريبية، ولن نؤذي أحدا. نحن أناس سلميون، نريد العدالة\". لكن وزيرة العدل قالت لإحدى محطات التليفزيون المحلية \"إن لم يترك المحتجون مبنى وزارة العدل .. فسوف أطلب من مجلس الأمن والدفاع الوطني في أوكرانيا فرض حالة الطوارئ\". وقالت إن المياه رشت داخل المبنى، فتحول إلى حلبة تزلج فعلية\". وتشارك الوزيرة في المفاوضات الجارية بين الحكومة وزعماء المحتجين، لكنها أشارت إلى أنها قد \"تجبر على تقديم طلب للرئيس الأوكراني بوقف المفاوضات إن لم يخل مبنى وزارة العدل بدون تأخير، وحينئذ يعطى المفاوضون الفرصة لإيجاد حل سلمي للنزاع\". وكان برلمان شبه جزيرة القرم التي تتمتع بالحكم الذاتي داخل أوكرانيا، وتعد مؤيدا قويا ليانوكوفيتش، قد حثت الرئيس على إعلان حالة الطوارئ. رفض العرض وكانت الاحتجاجات قد بدأت في شوارع العاصمة كييف في نوفمبر/تشرين الثاني، عقب إعلان الرئيس يانوكوفيتش أنه لن يوقع على اتفاق التجارة الحرة الذي طال انتظاره مع الاتحاد الأوروبي. وزاد غضب المحتجين أكثر إقرار عدد من القوانين الجديدة الأسبوع الماضي تهدف إلى القضاء على الاضطرابات بمنع استخدام الخيام في الأماكن العامة، ومنع لبس الخوذات والأقنعة. وتطالب المعارضة بتوقيع الاتفاق مع الاتحاد الأوروبي، وإطلاق سراح السجناء السياسيين، ومن بينهم رئيسة الوزراء السابقة يوليا تيموشينكو، وإلغاء القوانين الجديدة. وقد تجددت الاضطرابات بعد رفض زعيم المعارضة أرسيني ياتسينيوك عرض يانوكوفيتش تعيينه رئيسا للوزراء، قائلا إنه يجب تلبية المطالب الرئيسية أولا.", "doc2": "Hakimiyyətlə müxalifət görüşü 3 saatdan artıq davam edib. Etirazçıların sözçüsü deyib ki, onlar hakimiyyəti qızışdırmaq istəməyiblər. BBC müxbiri təxminən 30 etirazçının hələ də binanın qarşısında olduğunu və heç kimi içəri buraxmadığını bildirib. Ukraynada aylarla davam edən böhran kəskinləşdikcə təhlükəsizlik işçilərilə etirazçılar arasında qarşıdurmalar çoxalır. Daha əvvəl fövqəladə vəziyyət elan edəcəyi barədə xəbərdarlıq edən ədliyyə naziri Olena Lukash yerli mediaya demişdi ki, Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasından tədbirlər həyata keçirməyi xahiş edəcək. Etirazçılar Kiyevdə nazirliyin binasını bazar günü tutmuşdular və bayırda qarla dolu kisələrdən barrikada qurmuşdular. Üsyanlar Ukrayna boyunca yayılmaqdadır və fəallar bəzi şəhər və rayonlarda bələdiyyə binalarını ələ keçirirlər. Ədliyyə Nazirliyinin binası Bazar günü mərkəzi Ukraynanın bir çox regionlarında, bir sıra şəhərlərdə yerli icra hakimiyyətinin inzibati binalarının ələ keçirilməsi ilə müşayət olunan kütləvi etirazlar keçirilib. \"Spilna sprava\" Hərəkatının üzvləri bazar günü axşam Kiyevin mərkəzində olan Ukraynanın Ədliyyə Nazirliyinin binasını ələ keçirib, təşkiların lideri Aleksandr Danilyuk məlumat verib. \"Spilna sprava\" fəalları tərəfindən Ədliyyə Nazirliyinin Qorodets 13 ünvanında yerləşən binası tutulub”-özünün Facebook səhifəsində yazıb. “Udar” partiyasının lideri Vitaliy Kliçko nazirliyin binasını ələ keçirən fəallarla söhbətləşsə də, onlar binanı tərk etməkdən imtina etmişdilər. “Mən binanı ələ keçirənlərdən onu boşaltmağı xahiş etdim. Təəssüf ki, onlar bundan imtina etdilər”, nazirliyin binasından çıxan Kliçko demişdi. Ukraynanın ədliyyə naziri Olena Lukaş isə binanı dərhal boşaltmağı tələb edib. Bundan öncə \"Spilna sprava\" fəalları aqrar siyasət və istehsal, energetika və kömür sənayesi nazirliklərinin binasını ələ keçiriblər. Bazar günü Ukraynanın bir çox şəhərlərində, o cümlədən Sumı, Dnepropetrovsk və Zaparojyedə “Avromaydan” hərəkatını dəstəkləyənlərin kütləvi aksiyaları keçirilib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-41470495", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41525820", "doc1": "العلماء الثلاثة جيفري هول ومايكل روسباش ومايكل يونغ كشفوا كيف أن حركة التغذية المرتدة للجزيئات في ذباب الفاكهة تراعي الوقت وتتكيف معه تساعدنا ساعة الجسم، أو إيقاع الساعة البيولوجية، في التكيف مع حركة الأرض وتُحدث تغييرات كبيرة في السلوك وطريقة عمل أجسامنا. وسيتقاسم الجائزة العلماء الثلاثة جيفري هول ومايكل روسباش ومايكل يونغ. وقالت لجنة جائزة نوبل إن نتائج العلماء الثلاثة لها \"تأثيرات كبيرة على صحتنا ورفاهيتنا.\" وساعة الجسم هي السبب الذي يدفعنا للنوم في الليل، لكنها تؤثر أيضا على مزاجنا العام ومستويات الهرمون ودرجة حرارة الجسم والتمثيل الغذائي في إيقاع يومي. مواضيع قد تهمك نهاية وتتحكم الساعة البيولوجية بشكل دقيق في جسمنا من أجل التكيف مع ساعات الليل والنهار، وقد يؤدي تعطيلها إلى تداعيات عميقة. وتأتي التجربة المُزعجة لاضطراب الرحلات الجوية الطويلة جراء عدم تناغم الجسم مع العالم من حوله. ويؤثر تعطيل الساعة البيولوجية على المدى القصير في تشكيل الذاكرة وعلى المدى الطويل يزيد من مخاطر الإصابة بالأمراض من بينها السكري من النوع الثاني والسرطان وأمراض القلب. اقرأ أيضا: التخييم في عطلة نهاية الأسبوع \"يعيد ضبط الساعة البيولوجية\" اقرأ أيضا: الولع بالأجهزة الإلكترونية \"يؤثر على راحتنا ليلا\" ساعة الجسم هي السبب الذي يدفعنا للنوم في الليل، لكنها تؤثر أيضا على مزاجنا العام ومستويات الهرمون ودرجة حرارة الجسم والتمثيل الغذائي وقال البروفيسور راسل فوستر، الخبير المتخصص في الساعة البيولوجية في جامعة أوكسفورد، :\"إذا أفسدنا هذا النظام، فإنه سيكون لذلك تأثير كبير على التمثيل الغذائي في أجسامنا.\" وأعرب فوستر لبي بي سي عن \"سعادته البالغة\" بفوز العلماء الأمريكيين الثلاثة بجائزة نوبل، مشيرا إلى أنهم يستحقون الجائزة لكونهم أول من أوضح كيف يعمل هذا النظام في الجسم. وأضاف: \"لقد أوضحوا لنا (العلماء الثلاثة) كيف تتكون الساعات الجزيئية على مستوى جميع مملكة الحيوان.\" وكشف البحث الذي أجراه العلماء الثلاثة على ذباب الفاكهة كيف أن حركة التغذية المرتدة للجزيئات كانت تراعي الوقت وتتكيف معه. وعزل جيفري هول ومايكل روسباش جزءا من الحمض النووي يُسمى جين \"الفترة\" (Period Gene) والذي يلعب دورا في إيقاع الساعة البيولوجية. ويحتوي جين \"الفترة\" على تعليمات لتكوين بروتين يسمي \"بي إي أر\"، وتؤدي زيادة مستويات هذا البروتين إلى تعطيل التعليمات الجينية الخاصة به. ونتيجة لذلك، فإن بروتين \"بي إي أر\" يتذبذب على مدى 24 ساعة ليزيد خلال الليل ويقل خلال ساعات النهار. واكتشف مايكل يونغ جينا آخر يسمى \"الوقت المزدوج\" (double-time) والذي ساعد في تكيف مستويات دوران جين \"بي إي أر\" مع دورة يوم كامل لمدة 24 ساعة. ونجح الاثنان معا في كشف النقاب عن طريقة عمل الساعة الجزيئية داخل خلايا الذب��ب.", "doc2": "Bədən saatı - və ya sirkadian ritmi - gecə yatmaq istəyimizin səbəbkarıdır. Amma bu, həm də davranışımız və bədənimizin fəaliyyətində də böyük rol oynayır. Mükafatı ABŞ alimləri Jeffrey Hall, Michael Rosbash və Michael Young bölüşəcəklər. Nobel mükafatı komitəsi bildirib ki, onların əldə etdiyi nəticələrin \"sağlamlığımız və rifahımıza böyük təsiri var\". Saat, insan bədəninin demək olar ki, bütün hüceyrələrində, eləcə də bitkilər, heyvanlar və hətta, göbələklərdə işləyir. Bizim əhvalımız, hormon səviyyəsi, bədən temperaturu və metabolizmimiz də daxil olmaqlar hər şey gündəlik ritmə uyğun dəyişir. Hətta hər səhər bədənimiz mühərrikini işə saldıqda, ürək tutması riski də artır. Bədən saatı, orqanizmimiz gündüz və gecə ilə üst-üstə düşsün deyə bədənimizi son dərəcə dəqiq şəkildə idarə edir. Bir neçə saat qurşağı keçərək tamamlanan səyahətin sonunda hiss etdiyimiz yorğunluğa səbəb, bədənimizin ətraf ilə uzlaşa bilməməsidir. Qısa müddətlik belə olsa, bədən saatının korlanması yaddaşın yaranmasına təsir göstərir. Bununla yanaşı, diabetin iki növü, xərçəng və ürək xəstəlikləri daxil olmaqla daha pis nəticələrə yol aça bilər. \"Həmin sistemi korlamaqla, metabolizmimizə böyük ziyan vermiş oluruq,\" Oxford Universitetindən bədən saatı alimi professor Russel Foster deyir. O, BBC-ə söyləyib ki, ABŞ-lı üçlüyün mükafatı qazanmasına görə \"şaddır,\" çünki sistemin necə işlədiyini ilk onlar aşkar edə biliblər. \"Onlar bizə, heyvanlar aləmində molekul saatlarının quruluşunu göstəriblər,\" o əlavə edib. Jeffrey Hall, Michael Rosbash və Michael Young ən yüksək elmi mükafatı əldə ediblər Üçlük meyvə milçəkləri üzərində araşdırmadan sonra, bu mühüm nəticəni əldə ediblər. Lakin onların əldə etdiyi nəticə \"molekulyar bildiriş siklinin\" bütün heyvanlarda eyni işlədiyini izah edir. Jeffrey Hall və Michael Rosbash, DNT-dən dövr geni adlanan hissəni ayıraraq sirkadian ritmini pozublar. Dövr geninin tərkibində PER adlı protein yaradan təlimatlar var. PER səviyyəsi artdıqca o, öz genetik təlimatlarını söndürür. Nəticədə, 24 saatlıq sikl ərzində PER proteinin səviyyəsi oynayır - gecə ərzində qalxır və gündüz ərzində düşür. Michael Young isə zamansız və ikiqat zaman adlı genləri aşkarlayıb. Onların hər ikisi PER-in sabitliliyinə təsir göstərir. Əgər PER sabitdirsə, saat daha asta işləyir. Yox əgər sabit deyilsə, sürətlə işləyir. PER-in stabilliyindən asılı olaraq bəzilərimiz sübh xoruzu, bəzilərimiz isə gecəquşuyuq. Onlar birlikdə milçəyin hüceyrələrinin içindəki molekulyar saatın işini aşkar ediblər. Molekulyar Biologiyanın MRC Laboratoriyasında sirkadian zamanı tədqiq edən doktor Michael Hastings BBC-ə deyib: \"Meyvə milçəyi üzərindəki işdən öncə genetik mexanizmdən agah deyildik. Bədən saatlarına astrologiya ilə paralel bir qara qutu kimi yanaşılırdı.\" O bildirib ki, mükafat \"mükəmməl\" qərardır. \"Bizim bir neçə saat qurşağı boyu səyahət etdikdən sonra, qısa müddət hiss etdiyimiz narahatçılıq, ictimai səhiyyə problemi kimi dövri növbəli işlərdə özünü büruzə verir,\" doktor Hastings əlavə edib. Əvvəlki qaliblər 2016 - Yoshinori Ohsumi, tullantıların təkrar emalının hüceyrələri sağlam saxladığını aşkar etdiyinə görə 2015 - William C Campbell, Satoshi Omura və Youyou Yu, anti-parazit dərman kəşf etdiklərinə görə 2014 - John O'Keefe, May-Britt Moser və Edvard Moser, beyinin naviqasiya sistemini aşkarladıqlarına görə 2013 - James Rothman, Randy Schekman və Thomas Sudhof, hüceyrələrin materialı dəqiqliklə nəql etmə funksiyasını aşkar etdiklərinə görə 2012 - Kök hüceyrələri tədqiqatının iki pioneri - John Gurdon və Shinya Yamanaka, yetkinlik hüceyrələrini kök hüceyrələrinə dəyişdiklərinə görə 2011 - Bruce Beutler, Jules Hoffman və Ralph Steinman, bədənin infeksiya ilə mübarizəsi anlayışını üzə çıxradıqlarına görə 2010 - Robert Edwards, IVF fertizilasiya müalicəsini tətbiq etdiyinə görə. O, 1978-ci ildə \"ilk boru körpəsinin\" dünyaya gəlməsinə səbəb olub 2009 - Elizabeth Blackburn, Carol Greider və Jack Szostak, xromosomların ucunda yerləşən telomerləri aşkar etdiklərinə görə"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-49109657", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-50807892", "doc1": "مارتشين (يسار الصورة) يحب الألعاب، وهو هنا مع صديق له وهذا الأسبوع نتحدث مع مارتشين كليتشينيسكي، المدير التنفيذي وأحد مؤسسي شركة \"مالويربايتس\" الأمريكية التي تعمل في مجال برامج مكافحة فيروسات الكمبيوتر. لحظة مهمة في حياة ��ثير من رواد الأعمال \"لحظة\"، يدركون فيها أنهم مقبلون على عمل شيء كبير. وجاءت تلك اللحظة، بالنسبة إلى مارتشين كليتشينيسكي، بينما كان يعمل في تكتم في مجال برمجة مكافحة فيروسات الكمبيوتر في غرفته وهو طالب. وكانت شركته، \"مالويربايتس\" في أول عهدها، ولم يكن قد مضى على إنشائها أكثر من عام في 2008، لكن صيته بدأ ينتشر في مجال الأمن الإلكتروني. كان مارتشين حينئذ في الـ18 من عمره، وكان على وشك التوفيق بين إدارة أعمال شركته الناشئة ومشاركة حياة الطلاب في جامعة إلينوي، حينما واجهته عقبة. ويقول: \"كنت أواجه مصاعب في تحليل أحدث فيروسات الكمبيوتر، وفجأة رأيت صفحة بيضاء على شاشة حاسوبي، تقول إنني منعت من الوصول إلى شبكة الكلية الإلكترونية، بسبب أنشطة فيروسية خبيثة وضارة على جهاز الحاسوب\". \"لقد عرفوا أن لدي فيروسا على جهازي، ولكنهم لم يدركوا أن هذا كان أمرا متعمدا. ولذلك تكلمت مع قسم المساعدة في تكنولوجيا المعلومات في الجامعة، فأرسلوا لي شابا، في سني تقريبا. وجلس الشاب أمام حاسوبي وأخذ ينظر إليه ويقول \"أيها الشاب، لقد خربت كل شيء\". \"ثم فتح، أمام عيني، موقع شركة \"مالويربايتس\" على الإنترنت. ولم أنطق أنا بكلمة، بل وقفت خلفه وشاهدته وهو يصلح حاسوبي باستخدام برنامجي أنا لمكافحة الفيروسات. وترك الغرفة وهو لم يعرف من أنا، ولكني لا أنسى تلك اللحظة\". وعند تخرج مارتشين وحصوله على درجة جامعية في علوم الكمبيوتر في 2012، كانت \"مالويربايتس\" قد تحولت بالفعل إلى شركة تربح عدة ملايين في العام. وحدث كل ذلك دون أن يعرف أحد من محاضريه شيئا عما يقضي مارتشين وقته فيه، وأدى إلى انخفاض درجاته. واليوم تبلغ عوائد الشركة السنوية أكثر من 126 مليون دولار، ولديها ملايين من العملاء في جميع أنحاء العالم. من هو مارتشين؟ انتقل مارتشين، المولود في بولندا في 1989، إلى الولايات المتحدة مع أسرته حينما كان في الثالثة من عمره، واستقر في شيكاغو. مارتشين بدأ كتابة برامج مكافحة الفيروسات في الـ14 من عمره وكان صبيا مولعا بألعاب الكمبيوتر، وأصاب حاسوبه، وهو في الـ14، فيروس، وتعلم كل ما كان يحتاج إلى معرفته عن الكمبيوتر، وعن ثغرات الكمبيوتر، من منتديات الإنترنت، ومن كتاب عن الموضوع في سلسلة معروفة بعنوان \"فور داميز\". وبدأت شركة مالويربايتس رسميا في يناير/كانون الثاني 2008، ثم نمت بسرعة، ورأى مارتشين أن بدء دراسته الجامعية في سبتمبر/أيلول من ذاك العام، سوف يؤدي إلى إبطاء العمل. لكن أمه كان لديها رأي آخر. ويقول مارتشين: \"أصبح العمل أمرا واقعيا، ولذلك توجهت إلى أمي في خجل وقلت لها: \"لا أظن أني سألتحق بالكلية\"، وبعد 15 ثانية فقط كنا نعد أمتعتي للذهاب إلى الكلية\". وما جعل أمه تقلق هو أن صبيها قد دشن عملا هو ورجل آخر في سن الـ30، يدعى بروس هاريسون. وأخذ مارتشين وبروس يكتبان برامج إلكترونية لفترة زادت على العام، بعد أن كانا يتحدثان عن مكافحة فيروسات الكمبيوتر في المنتديات. ولم يلتق مارتشين وبروس شخصيا في ذلك الوقت. كان بروس يعمل في إصلاح أجهزة الكمبيوتر في ماساتشوسيتس، وكان مارتشين في بيته في شيكاغو. وظلا يعملان معا دون أن يرى أحدهما الآخر، حتى بلغ عمر الشركة 12 شهرا. ويقول مارتشين: \"لم نتقابل إلا بعد أن حققنا أول مليون دولار، بعد عام من بدء الشركة. وكان لقاء عابرا، حييت فيه بروس وصافحته، ثم مضى كل منا إلى عمله\". شركة مالويربايتيس ولايزال بروس، الذي يرأس قسم البحو�� في الشركة، يعيش ويعمل في الساحل الشرقي من الولايات المتحدة، بينما يوجد مارتشين في مقر الشركة الرئيسي في سيليكون فالي. يوجد في الشركة 750 موظفا ويعمل في الشركة اليوم أكثر من 750 موظفا، ولها مكاتب في أيرلندا، وسنغافورة، واستونيا. وحققت استثمارات قيمتها 80 مليون دولار، منذ عام 2014. وتقول الشركة إن برامجها لمكافحة فيروسات الكمبيوتر تستخدم في 187 مليون جهاز للأفراد والشركات كل شهر، وتُحمل أكثر من 247000 مرة يوميا. وتعمل الشركة، مثل غيرها من شركات برامج مكافحة فيروسات الكمبيوتر، بنظام \"الخدمة المجانية\"، في نسخة أساسية من برامجها، لكن على العميل أن يدفع مقابلا ماليا إذا أراد حماية متقدمة لجهازه. وبينما تستمر الشركة في النمو باطراد، يتواصل في الوقت نفسه تعلم مارتشين من دروس الرحلة الصعبة. وكان أصعب وقت بالنسبة إليه هو المرور بالشركة عبر فترة خطيرة في 2014، حينما أصاب منتجها خلل كبير. ويقول مارتشين: \"تعرضنا لجزء من برنامج فيروس شرير، لم يكن في الحقيقة شريرا أو خبيثا بالمرة. وبالطبع حاولنا التعامل معه، وانتهى بنا المطاف بأن برنامجنا لمكافحة فيروسات الكمبيوتر عطل، بالخطأ، مئات الآلاف من أجهزة الكمبيوتر. وأدى ذلك إلى تعطل مراكز خطوط الطوارئ 911، وتعطل مستشفيات. كان أمرا سيئا\". \"وقد حدث هذا لكل شركة من شركات مكافحة فيروسات الكمبيوتر، وأحيانا ما يكون في مثل تلك الأخطاء مقتل الشركة، لأنك تفقد ثقة العملاء. ولكننا أصلحنا الخطأ. والنظام الذي أسسناه لمنع تكرار مثل هذه الأخطاء مرة أخرى سميناه \"نظام مالويربايتس للحيلولة ضد الانقراض\"، تندرا على ما حدث\". ويقول مارتشين، الذي لا يزال في الـ29 من عمره، إن سنه الصغير كان ميزة. وقد شجع شبابا آخرين في سنه في مجال العمل على بدء أعمالهم. مارتشين التقى بزوجته في المستقبل في الجامعة وأضاف: \"سمعتم حكايتي، بدأت تأسيس شركتي بينما كنت أعيش مع والدي. وبعد ذلك عندما كنت في الكلية، ودفعت كل ذلك من قرض مالي يمنح للطلاب. فإذا كنت تدرس في كلية الآن، أنصحك بأنه بدلا من الخروج ليلا، وشرب الخمر حتى السكر مع أصدقائك، خصص ليلة واحدة في الأسبوع لترى إن كان هناك شيء ما تحب شخصيا أن تعمل فيه\". وأقر مارتشين بأن سنوات دراسته في الكلية كانت صعبة بالنسبة إليه أكثر من زملائه، وأنه بالكاد نجح في الحصول على الدرجة الجامعية، وتأثرت حياته الاجتماعية بالطبع بذلك. ولكنه، مع ذلك سعيد لأن أمه أجبرته على الذهاب إلى الكلية. ويقول: \"ترجع سعادتي بذلك إلى شيء واحد، وهو أني قابلت زوجتي هناك، في الكلية\".", "doc2": "Mathias bu dolabda 12 həftə ərzində yaşayıb Həmin öçerklərdən birində söhbət Memory adlı Norveç texnoloji şirkətin qurucusu Mathias Mikkelsen haqqındadır. Mathias Mikkelsen biznesini qurmağa o qədər can atırdı ki, üç ay dolabda yatıb. 2013-cü ilin sonlarında, o zaman 23 yaşlı sahibkar öz startup ideyası üçün dəstək tapmaq məqsədiylə Norveçdən Kaliforniyadakı Silikon Vadisinə köçdü. Həmin startup ideyası Timely adlı bir onlayn layihəsi və vaxtı təşkiletmə sxemi idi. Norveçli üçün yalnız bir böyük problem var idi - o, San Francisco Bay bölgəsində bir nəfər belə tanımırdı. \"O vaxt Norveçdə həqiqətən texnoloji startup üçün bir mühit yox idi. Buna görə qərara gəldim ki, dünyanın texnoloji paytaxtı olan Silikon Vadisinə yollanmaq mənim üçün ən yaxşı qərar olar,\" - Matias deyir. \"Ancaq mən orada heç kimi tanımırdım. Odur ki, ora çatanda insani instinktim işə düşdü və qarşıma qoyduğum ilk məqsəd dost tapmaq oldu. Sonra anladım ki, insanların çoxu iş və ya universitet vasitəsiylə dost tapır, mən isə işə girmək və ya tələbə olmaq niyyətində deyildim\". Üç ay dolabda yaşadıqdan sonra Mathias haker evini bir nəfər tərk etdiyinə görə, nəhayət, çarpayı əldə edə bildi Buna görə də çox qısa bir zamanda tənha qalmaq perspektivi ilə qarşılaşan Mathias bic bir plan hazırladı. \"Mən qərara gəldim ki, Airbnb vasitəsiylə şərikli kirayə əsasında evlərdə otaq tutum və hər həftə yeni bir yerə köçüm, - o deyir. - Bu yolla, orta ehtimal qaydası ilə dostlar tapmağa başlayardım.\" Mathias-ın planı özünü doğrultdu: növbəti aylar ərzində yavaş-yavaş yoldaşlar çevrəsi yaranmağa başladı. Lakin o özünə yeni bir məqsəd seçdi - \"haker evinə\" düşmək. Haker evi texnologiyalar sahəsində biznes qurmağa, biznes təşəbbüslərini həyata keçirməyə çalışan bir qrup gənc sahibkarın şərikli olaraq qaldıqları evə deyilirdi. Bu cür şərikli sxem iştirakçılar arasında ideya, məsləhət və əlaqələrin mübadiləsinə şərait yaradır. 2014-cü ilin ortalarında o, nəhayət Silikon Vadisində belə bir evə köçməyə nail ola bildi, amma orada bir problemlə üzləşdi; yataqların hamısı tutulmuşdu. Odur ki, həmin evdə qalmaq istəyirdisə, bunun üçün yalnız bir imkan var idi: pəncərəsiz bir dolabda, hava doldurulan döşəkdə yatmaq. İndi 29 yaşında olan Mathias deyir ki, o, bu şansı əldən buraxmadı. \"Mən üç ay bu dolabda yatdım. Özümü axmaq birisi kimi hiss edirdimmi, utanırdımmı? Əsla, yox, - o deyir. - Haker evində qaldığım dövrü də özüm üçün çox qiymətli sayıram. Bir sahibkar kimi bunun mənə çox böyük xeyri oldu. Düşünürəm ki, həmin təcrübə olmadan bu günədək əldə etdiklərimə nail ola bilməzdim\". Mathias-ın Memory adlı şirkətində indi 45 işçi işləyir Hazırda Mathias-ın Timely adlı zaman menecmenti tətbiqi 160 ölkədə 5000-dən çox şirkətdə işlədilir. Norveçin uzaq şimalında doğulmuş Mathias paytaxt Oslonun ətrafında yerləşən bir şəhərdə böyüyüb. O deyir ki, uşaqlıqda peşəkar futbolçu olmaq, İngiltərənin Manchester United futbol klubunda oynamağı arzulayıb, lakin sonradan yeniyetmə yaşlarında kompüter proqramları yazmağı daha çox meylli olduğunu anlayıb. Hələ orta məktəbdə oxuyarkən o, əlavə məşğulluq kimi şirkətlər üçün vebsayt dizaynı işini görürdü və bundan qazancı da olurdu. Mathias deyir ki, \"ilk ödəniş gələnə qədər\" valideynləri onun bu cür işlərini alqışlamırdı. 18 yaşında məktəbi bitirdikdən sonra o, Osloda bir sıra rəqəmsal dizayn şirkətlərində işləmişdir. Həmin dövrdə o, o cümlədən, Norwegian Air hava yolları şirkəti üçün uçuş zamanı işlədilən əyləncə proqramı yaratmışdı, UNİCEF xeyriyyəçiliyi üçün isə bir Facebook kampaniyası təşkil etmişdi. Lakin özü özünün patronu olmaq və öz biznesini qurmaq ideyasını gerçəkləşdirmək üçün o, Timely layihəsi üzərində işləməyə başladı. Mathias ilk iterasiyasını 2013-cü ilin mayında, hələ Osloda yaşayarkən yaratdı, lakin bu ona \"heç nə vermədi\". \"Facebook-da bəziləri layk etdi, dostlarımdan \"əla\" işarələri gəldi, lakin real müştərilərdən sifariş gəlmədi, - o deyir. - O iş tamamilə cəhənnəmə getdi. Mən həmin layihəyə var gücümü sərf etmişdim, gecə-gündüz onun üzərində işləmişdim, sonra onu təqdim etdim və nəticəsi də milçək vızıltısı oldu. Bu, məyusedici idi, nəfəskəsici idi\". 2015-ci ildə Mathias biznesini yenidən Oslo şəhərinə köçürdü Mathias deyir ki, pulu bitmək üzrə olanda, o, anladı ki, yalnız sonuncu bir şansı qalıb - Timely tətbiqi layihəsində mütləq uğur qazanmaq. Odur ki, o, böyük riskə getmək qərarına gəldi - Oslodakı mənzilini satdı və pul yığaraq Silikon Vadisinə yollandı. Haker evindəki keçirdiyi dövrdən və Hindistanda bir proqramçı ilə işlədikdən sonra Mathias 2014-cü ilin sonunda Timely tətbiqinin ikinci iterasiyasını təqdim etdi. Bir il sonra Mathias, Memory adlandırdığı biznesini yenidən Osloya qaytarmaq qərarına gəldi. \"Mən şəhəri tərk etdiyim zaman orada heç bir texnoloji startup platforması yox idi, sonradan isə onlar sürətlə yaranmağa başladı. Oslo indi texnologiya sahəsi üzrə peşəkar işçi tapmaq üçün əla yerdi\". ABŞ, İngiltərə və Norveçdəki investisiya firmalarından $6 milyon dollar investisiya almış Memory şirkətində indi 45 işçi işləyir, şirkətin illik satdığı məhsulunun dəyəri isə $2 milyondan çoxdur. Mathias öz biznesini $6 milyon dollarlıq xarici sərmayə ilə təmin edib Mathias kimi sahibkarlar \"orta statistik insanlardan fərqli olaraq müəyyən anadangəlmə xüsusiyyətlərə malikdirlər, - Cardiff Metropolitan Universitetinin sahibkarlıq üzrə professoru Brian Morgan deyir. - Bu, o deməkdir ki, onlar risk altına girməyə və açılan fürsətdən istifadə etməyə daha meyillidirlər\". \"Məhsulun inkişafının ilk illərində davamlılıq məsələsi həmişə mühüm olur - bu, gələcək ürəkaçan görünməyəndə işi davam etdirmək bacarığı və həmçinin özünəgüvən xüsusiyyətini - yəni problemi həll etmək üçün yeni yollar tapa bilmək qabiliyyətini və yalnız özünə arxalanmaq üçün kifayət qədər inamlı olmağı nəzərdə tutur\". \"Silikon Vadisində yeni startup biznesinə başlamaq üçün dolab kirayələmək də uğurlu bir sahibkar olmaq üçün lazım olan əzmkarlıq və ehtirasın mükəmməl bir nümunəsi kimi mənə görünür\". Üç ay ərzində dolabda yaşadığı dövrü yada salan Mathias deyir ki, \"bu, bir fanatizm dövrü idi, amma eyni zamanda çox əla bir dövr idi\". Və o, əlavə edir: \"Mən hər gün, hər dəqiqə işləyirdim, odur ki, açığı, harada yatdığıma heç əhəmiyyət də vermirdim\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-45330610", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-45317196", "doc1": "أسرة تعاني من الهواء الملوث في مدينة دلهي الهندية ويعتقد الباحثون أن التأثير السلبي يزداد مع التقدم في العمر، ويكون التأثير أسوأ في الرجال الأقل تعليما. وعلى مدى أربع سنوات، رصدت الدراسة الأمريكية الصينية المهارات الحسابية والكلامية لنحو 20 ألف شخص في الصين. ويعتقد الباحثون أن النتائج مهمة على المستوى العالمي أيضا، إذ أن أكثر من 80 بالمئة من سكان المدن في العالم يستنشقون مستويات غير آمنة من الهواء الملوث. واستندت الدراسة،التي أجراها باحثون في جامعة بيكنغ الصينية وجامعة يال الأمريكية، إلى قياسات ثاني أكسيد الكبريت وثاني أكسيد النيتروجين والجسيمات التي يقل قطرها عن 10 ميكرومتر في الأماكن التي يعيش بها المشاركون في الدراسة. ولم تشر الدراسة إلى النسبة التي يساهم بها كل من هذه الملوثات الثلاثة في هذه الأضرار. ولم تتضمن الدراسة أول أكسيد الكربون والأوزون والجسيمات الأكبر حجما. ويتسبب تلوث الهواء، الذي يوصف بأنه \"قاتل غير مرئي\"، في نحو سبعة ملايين حالة وفاة مبكرة سنوياً في جميع أنحاء العالم، وفقاً لمنظمة الصحة العالمية. وقالت الدراسة التي نشرت في دورية الأكاديمية الوطنية للعلوم: \"نحن نقدم دليلا على أن تأثير تلوث الهواء على الاختبارات الكلامية يصبح أكثر وضوحا مع تقدم الناس في العمر، خاصة بالنسبة للرجال والأقل تعليما.\" وتشير الدراسة إلى أن التلوث يزيد أيضا من مخاطر الأمراض التنكسية مثل مرض الزهايمر وأشكال أخرى من الخرف. وقال شى تشن، أحد معدي الدراسة ومن كلية ييل للصحة العامة، لصحيفة الغارديان إن التعرض لمستويات عالية من الهواء الملوث \"يمكن أن يقلل مستوى إدراك أي شخص لمدة عام، وهو أمر جديد جداً.\" ووجدت دراسات سابقة أن تلوث الهواء له تأثير سلبي على القدرات الإدراكية لدى الطلاب. وفي هذه الدراسة، أجرى الباحثون اختبارات لأشخاص من الجنسين في عمر 10 سنوات أو أكثر خلال الفترة بين عامي 2010 و2014، من خلال طرح 24 سؤالًا موحداً في الرياضيات و34 سؤالًا للتعرف على كلمات. وظائف في الهواء الطلق ويُعتقد أن العديد من الملوثات تؤثر مباشرة على كيمياء المخ بطرق مختلفة - فعلى سبيل المثال يمكن للجسيمات أن تحمل السموم عبر ممرات صغيرة وتنقلها مباشرة إلى الدماغ. ويمكن لبعض الملوثات أيضا أن يكون لها تأثير نفسي، ما يزيد مخاطر الإصابة بالاكتئاب. ويعود أحد الأسباب ،التي تجعل الباحثين يشيرون إلى أن كبار السن من الرجال الذين لديهم قدر أقل من التعليم هم الأكثر تضررا من التعرض المزمن لتلوث الهواء، إلى أن هؤلاء الأشخاص غالبا ما يعملون في وظائف في الهواء الطلق. وخلصت الدراسة إلى أن \"النتائج التي توصلنا إليها بشأن التأثير المدمر لتلوث الهواء على الإدراك، وخاصة على المخ في سن الشيخوخة، تشير إلى أن التأثير غير المباشر على الرعاية الاجتماعية قد يكون أكب�� بكثير مما كان يعتقد من قبل.\" تلوث الهواء في أندونيسيا وتشير الدراسة إلى أنه على الرغم من أن نتائج الدراسة خاصة بالصين، إلا أنها يمكن أن تلقي الضوء على الدول النامية الأخرى التي تعاني من ارتفاع معدلات التلوث. علماء يرصدون تلوث الأوزون بتقنية \"استنشاق الهواء\" عربات الأطفال تُعرض الرُضع للهواء الملوث بالمعادن السامة ويشير مؤلفو الدراسة إلى الـ 98 في المئة من المدن التي يوجد بها أكثر من 100 ألف شخص في البلدان منخفضة ومتوسطة الدخل والتي تفشل في تلبية إرشادات منظمة الصحة العالمية الخاصة بجودة الهواء.", "doc2": "Dehli şəhərində ailə çirkli havadan qorunmağa səy göstərən zaman. Tədqiqatçılar hesab edir ki, havanın çirklənməsinin mənfi təsiri yaş artdıqca güclənir, təhsil və maariflənmə səviyyəsi aşağı olan yaşlı kişilərə çirkli havanın mənfi təsiri daha güclü ola bilər. Alimlərə görə, məhz bu kateqoriyaya aid insanlar ev xaricində, açıq havada aparılan işlərdə daha çox iştirak edirlər. ABŞ və Çinin qarışıq elmi qrupu 4 il ərzində 20 min adamın riyazi və danışıq qabiliyyətinin havanın təsiri altında necə dəyişdiyini izləyib. Tədqiqatçılar əldə etdikləri nəticələrin qlobal miqyasda faydalı ola biləcəyinə ümid edirlər. Alimlərin qeyd etdiyinə görə, indi bütün dünyada şəhər sakinlərinin təxminən 80 faizi çirkli hava ilə nəfəs alır. Tədqiqat Pekin Universiteti ilə ABŞ-ın Yale Universiteti arasında əməkdaşlıq əsasında aparılıb - tədqiqat zamanı kükürd dioksidi, azot dioksidi və ölçüsü 10 mikrometrdən az olan hissəciklərin insanın beyninə təsiri araşdırılıb. Dəm qazı, ozon və daha iri hissəciklər tədqiqatda nəzərə alınmayıb. \"Görünməz qatil\" adlanan çirkli hava təxminlərə görə, hər il dünyada 7 milyon insanın ölümünə səbəb olur, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) xəbər verir. Milli Elmlər Akademiyasının bülletenində bazar ertəsi dərc olunmuş tədqiqatın nəticələrində qeyd olunub ki, \"havanın çirklənməsinin yaşlı kişilərə daha çox mənfi təsir göstərdəyinə dair sübutlar gətirilib\". Çirkli hava eləcə də Alzheimer və əqli zəiflik və ya demensiya kimi xəstəliklərə də səbəb ola bilər. Əvvəlki tədqiqatlarda havanın çirklənməsinin tələbələrin dərketmə qabiliyyətinə təsiri araşdırılmışdı. Alimlərə görə, havanı çirkləndirən maddələr insanın beyninə müxtəlif yollarala təsir edə bilər - zəhərləyici maddə beyin nahiyəsinə sızaraq birbaşa təsir göstərrə bildiyi halda, digər maddələr psixoloji təsir göstərərək depressiya riskini artırmış olur. Dünya miqyasında havanın çirklənməsi statistikası Mənbə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı Qeyd edilir ki, araşdırmanın nəticələri Çinə aid olsa da, inkişafda olan digər ölkələrdə də havanın çirklənməsi ilə bağlı vəziyyətə işıq sala bilər. Müəlliflər qeyd ediblər ki, yoxsul ölkələrdə əhalisi 100,000-dən çox olan şəhərlərin 98 faizində havanın təmizliyi Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının müəyyən etdiyi sanitar normalara cavab vermir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38743412", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38737800", "doc1": "نحو 100 وحدة سكنية ستبنى في بيت إيل قرب رام الله وقال متحدث باسم الأمم المتحدة إن \"الأعمال الأحادية الجانب\" عقبة للسلام المبني على حل الدولتين. وكان رئيس الوزراء الإسرائيلي، بنيامين نتنياهو، قد قال الثلاثاء إن إسرائيل ستبني 2500 وحدة سكنية جديدة في المستوطنات اليهودية \"تلبية للحاجة إلى المساكن\". وهذا هو ثاني إعلان تصدره السلطات الإسرائيلية منذ تولي الرئيس الأمريكي، دونالد ترامب، مهام منصبه. وقال مسؤولون فلسطينيون إن الخطط الإسرائيلية تضعف الآمال في السلام، بالبناء على الأراضي التي يريدون تأسيس دولتهم عليها في المستقبل. وقال ستيفان دوجاريك، المتحدث باسم الأمين العام للأمم المتحدة، أنطونيو غوتيريش \"لا يوجد بالنسبة إلى الأمين العام خطة بديلة لحل الدولتين. وأي قرار من جانب واحد - في هذا الصدد - يمكن أن يكون عقبة في سبيل تحقيق هدف الدولتين، ومثيرا لقلق الأمين العام الشديد. وهن��ك حاجة للطرفين إلى الانخراط في التفاوض بحسن نية لتحقيق هدف الدولتين إسرائيل وفلسطين، دولتين لشعبين.\" نتنياهو وليبرمان يقولان إن خطط البناء تأتي تلبية لحاجات السكان وكان الرئيس الامريكي الجديد دونالد ترامب قد أشار إلى أنه سيكون أكثر تعاطفا مع البناء في المستوطنات من سلفه، باراك أوباما، وعين مؤيدا قويا للاستيطان سفيرا له في إسرائيل. وانتقد ترامب الشهر الماضي، أوباما بسبب امتناعه عن التصويت على قرار مجلس الأمن الدولي الذي طالب إسرائيل بالوقف الفوري لجميع الأنشطة الاستيطانية وحذر من أنها \"تعرض حل الدولتين للخطر\". ويعيش نحو 500.000 مستوطن يهودي في نحو 140 مستوطنة بنيت بعد احتلال إسرائيل للضفة الغربية والقدس الشرقية في 1967. وتعد المستوطنات من وجهة نظر القانون الدولي غير قانونية. ونالت معظم الوحدات السكنية الجديدة الموافقة عليها الثلاثاء، وهي سوف تبنى في مستوطنات بالضفة الغربية المحتلة، من أهمها 902 وحدة في مستوطنة أريئيل، و652 وحدة في غيفات زيئيف. وستبنى 100 وحدة في بيت إيل، وهي مستوطنة قرب رام الله، تسلمت - بحسب ما أفادت به تقارير - تمويلا من مؤسسة تديرها أسرة صهر ترامب، ومستشاره جاريد كوشنر. وقال نتنياهو عقب صدور الإعلان في حسابه على تويتر \"نحن نبني وسنظل نبني.\" ويقول نتنياهو إنه لا يزال يؤيد حل الدولتين، لكنه قال لوزرائه - بحسب تقارير - إنه يرفع القيود على البناء في الضفة الغربية والقدس الشرقية، بعد موافقة سلطات المدينة البلدية على التصريح ببناء 566 وحدة سكنية في مستوطنات بيسغات زيئيف، ورامات شلومو، وراموت. الرئيس ترامب يرحب بحركة الاستيطان أكثر من سلفه أوباما وناقش رئيس الوزراء أيضا عملية السلام مع الفلسطينيين خلال محادثة هاتفية له مع ترامب، دعاه ترامب فيها إلى اجتماع معه في واشنطن في أوائل فبراير/شباط. وقال البيت الأبيض \"أكد الرئيس على أن السلام بين إسرائيل والفلسطينيين لا يتم إلا بالتفاوض المباشر بين الجانبين، وأن الولايات المتحدة ستعمل مع إسرائيل لإحراز تقدم نحو هذا الهدف.\" وشجبت حنان عشراوي، عضوة اللجنة التنفيذية لمنظمة التحرير الفلسطينية، بشدة إعلان الثلاثاء. وقالت في بيان \"مرة أخرى، تثبت الحكومة الإسرائيلية التزامها أكثر بسرقة الأرض، والاحتلال من حل الدولتين، ومتطلبات السلام والاستقرار. ومثل هذا التصعيد المتعمد في الاستيطان غير القانوني يعد جريمة حرب، وانتهاكا صارخا للقانون والأعراف الدولية، خاصة قرار مجلس الأمن الدولي رقم 2334.\" ودعت حنان عشراوي الولايات المتحدة، وبقية المجتمع الدولي إلى \"اتخاذ إجراءات جادة وملموسة لوقف الأنشطة الاستطانية بالكامل، ومحاسبة إسرائيل بسبب خططها الفادحة، ومعاقبتها قبل أن تدمر التواصل الجغرافي والسكاني في الضفة الغربية.\"", "doc2": "Rammallaha yaxınlıqda Beit El qəsəbəsində 100 yeni ev tikiləcək. BMT-nin sözçüsü \"birtərəfli hərəkətlərin\" sülh prosesinə maneə törətdiyini deyib. İsrail Qərb Sahilində yerləşən yəhudi məskənlərində 2500 yeni evin tikilməsi barədə planları bəyan edib. Müdafiə naziri Avigdor Lieberman və baş nazir Benyamin Netanyahu qərarın \"yaşayış ehtiyacına\" cavab olduğunu deyiblər. Fələstinli rəsmilər planları bölgədə sülh yaratmağa yönələn cəhdlərə yeni zərbə adlandırıblar. BMT baş katibi Antonio Guterres-in sözçüsü Stephane Dujarric deyib: \"Baş katib üçün hər iki dövlət həllində B planı yoxdur.\" \"Bu baxımdan hər iki dövlət məqsədinə maneə ola biləcək istənilən birtərəfli qərar baş katibi üçün ciddi narahatlıq doğurur.\" \"İsrail və Fələstinin \"iki xalq üçün iki dövlət\" məqsədinə çatmağa dair danışıqlarda iştirak etmək ehtiyacı var\", sözçü qeyd edibş. İsrail hakimiyyətinin bəyanatı ABŞ prezidenti Donald Trump vəzifəsinə başladıqdan sonra ikinci bənzər bəyənatdır. Cənab Trump İsraildə yəhudi məskənlərinin tikilməsinə sələfi Barack Obamadan daha rəğbətli olacağını bəyan edib və yəhudi məskənlərinin açıq dəstəkçisini ABŞ-ın İsrailə yeni səfiri təyin edib. Yəhudi məskənləri 1967-ci ildə Qərb Sahili və Şərqi Qüdsün İsrail tərəfindən işğalından sonra salınmağa başlayıb. Hazırda 140-dan çox yaşayış məntəqəsində təxminən yarım milyon israilli yaşayır. Bəyan edilən yeni evlərin əksəriyyəti hazırda mövcud olan məskənlərin ərazisində tikiləcək - 902 ev Ariel məskənində, 652 ev isə Givat Zeev məskənində. Evlərdən 100-ü cənab Trump-ın kürəkəni və baş müşaviri Jared Kushnerin ailəsi tərəfindən idarə olunan təşkilat tərəfindən maliyyələşdiyi iddia edilən Beit El qəsəbəsində tikiləcək. Avigdor Lieberman (solda) və Benyamin Netanyahu (sağda) Bəyanatın buraxılışından sonra, cənab Netanyahu Twitterdə \"biz tikirik və tikməyə davam edirik\" yazıb. Bazar günü baş nazir həmçinin telefonla ABŞ prezidenti Trumpla İsrailin fələstinlilərlə sülh prosesini müzakirə edib və cənab Trump tərəfindən fevral ayında Washington-a dəvət edilib. \"Prezident İsrail və fələstinlilər arasında sülhün yalnız iki təfərin razılığı ilə əldə edilə biləcəyini və bu hədəfə irəliləmək üçün Amerika Birləşmiş Ştatlarının İsraillə sıx əladəqə olacağını vurğulayıb\", Ağ Ev deyib. Məsklunlaşma hərəkatı Donald Trumpın seçki qələbəsini sevinclə qarşılayıb Fələstin Azadlıq Təşkilatının icraedici kömitə üzvü Hanan Aşravi çərşənbə axşamı günü dərc edilən bəyanatı tənqid edib. \"İsrail hökuməti özünün iki-dövlətli həll, sülh və sabitliyin tələblərindən çox torpaq oğurluğuna və müstəmləkəçiliyə sadiq olduğunu bir daha sübut edib\", xanım Aşravi deyib. Xanım Aşravi ABŞ və beynəlxalq ictimaiyyəti məskənlərin tikintisinin qarşısını almağa və İsraili məsuliyyətə cəlb etmək üçün \"ciddi və müəyyən addımlar\" atmağa çağırıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-38993799", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-38998615", "doc1": "فوائد فيتامين \"دي\" ويلعب الفيتامين، الذي يسمى أيضا فيتامين أشعة الشمس، دورا حيويا في صحة العظام، لكنه أيضا يلعب دورا في تعزيز النظام المناعي للجسم. وحثت الدراسة، التي نشرت في الدورية الطبية البريطانية، على أن تتضمن وجبات الطعام فيتامين دي. لكن هيئة الصحة العامة في انجلترا \"بي إتش إي\" تقول إن بيانات حالات الإصابة ليست قاطعة، لكنها رغم ذلك توصي بتناول هذه الاقراص. وتقول إن جرعات الفيتامين يجب أن تؤخذ، من أجل تحسين صحة العظام والعضلات. ويستخدم النظام المناعي للجسم فيتامين دي، في تكوين أسلحة مضادة للميكروبات، تصنع ثقوبا في البكتيريا والفيروسات. ولأن فيتامين دي يتكون في الجلد، حينما يتعرض الإنسان لأشعة الشمس، فإن كثير من الأشخاص يعانون من نقص مستوياته خلال فصل الشتاء. هناك دعوات لإدخال فيتامين دي مباشرة في الطعام. وأسفرت تجارب استخدام جرعات فيتامين دي إضافية للوقاية من الإصابة بنزلات البرد والإنفلونزا عن نتائج متضاربة، لذلك استخدم باحثون بيانات عن 11321 شخصا، خضعوا لنحو 25 تجربة في محاولة للحصول على إجابة شافية. ودرس فريق البحث، وهو من كلية الملكة ماري بجامعة لندن، أمراض الجهاز التنفسي، التي تغطي مدى واسعا من الأمراض، بدءا من الشخير مرورا بالإنفلونزا وحتى الالتهاب الرئوي. وعموما، توصلت الدراسة إلى أن شخصا واحدا من بين كل 33 شخصا يتناولون اقراص فيتامين دي سينجو من الإصابة بالبرد أو الإنفلونزا. ورأت الدراسة أن هذا أكثر فائدة من تناول لقاح الإنفلونزا، حيث يسفر الأخير عن نجاة شخص واحد من بين كل 40 شخصا تناولوه من الإصابة، على الرغم من أن الإنفلونزا أشد وطأة من نزلات البرد العادية. وكانت هناك فوائد أكبر، لدى الأشخاص الذين يتناولون أقراص فيتامين دي بش��ل يومي أو إسبوعي، مقارنة بالذين يتناولون جرعات كبيرة بشكل شهري، وكذلك لدى الأشخاص الذين يعانون من نقصه من ذي قبل. ويقول البروفيسور \"أدريانو مارتينيو\"، أحد المشاركين في الدراسة: \"لنفترض أن عدد سكان بريطانيا 65 مليون نسمة، وأن 70 في المئة منهم يصابون بإصابة حادة في الجهاز التنفسي مرة واحدة على الأقل سنويا، فإن تناول جرعات فيتامين دي يوميا أو إسبوعيا سيعني تجنيب 3.25 مليون شخص هذه الإصابة سنويا\". وتوصي هيئة الصحة العامة في انجلترا بالفعل جميع الأشخاص بتناول اقراص فيتامين دي، خلال فصلي الخريف والشتاء، من أجل تحسين صحة العظام والعضلات. كما يوصى بتناولها طيلة العام، بالنسبة للأشخاص الذين يتعرض جلدهم لقدر أقل من أشعة الشمس. يصنع جسم الإنسان فيتامين دي بشكل طبيعي، إذا ما تعرض الشخص لقدر كبير من أشعة الشمس. لكن يثور جدل كبير بشأن أهمية هذه الدراسة. ويقول البروفيسور \"لويس ليفي\" رئيس قسم علوم التغذية في هيئة الصحة العامة بانجلترا: \"الأدلة على الربط بين تناول فيتامين دي والإصابة غير متناسقة، ولا تقدم الدراسة دليلا قويا لدعم التوصية بتناول فيتامين دي، بهدف تخفيض خطر الإصابة بأمراض الجهاز التنفسي\". لكن البروفيسور مارتن هيوسن، من جامعة برمنغهام وجمعية الغدد الصماء، يرى أن نتائج الدراسة \"مدهشة\". ويضيف: \"اتفق مع مُعدِّي الدراسة على أنها تقدم مؤشرا جديدا على فائدة فيتامين دي، أبعد من فوائده المؤكدة في تكوين عظام صحيحة\". وقال المعهد الوطني للبحوث الصحية، الذي موَّل الدراسة إن النتائج \"تستحق مزيدا من النقاش الجاد\". وأخيرا، يرغب فريق الدراسة بكلية الملكة ماري في جامعة لندن في أن يضاف فيتامين دي إلى الطعام، مثلما يحدث في الولايات المتحدة، حيث يعزز به الحليب. ويقول البروفيسور مارتينيو: \"مع ظهور هذه الفائدة لفيتامين دي، فإن دراستنا تقوي وجهة النظر الداعية إلى البدء في تعزيز الأطعمة بهذا الفيتامين، بهدف تحسين مستوياته في بلاد مثل بريطانيا، حيث يشيع النقص القوي لفيتامين دي لدى كثير من الأشخاص\".", "doc2": "Bu günəş vitamini, sağlam sümüklər üçün vacib olduğu qədər, immun sistemi üçün də böyük rol oynayır. British Medical Journal-da (Britaniya Tibb Jurnalı) dərc olunan tədqiqat, qidaların vitaminlə zənginləşdirilməsinin vacibliyini iddia edir. İngiltərə İctimai Sağlamlığı Təşkilatının (Public Health England - PHE), infeksiya ilə bağlı məlumatın hələ dəqiq olmamasını bildirməsinə baxmayaraq, qida əlavələrini də məsləhət görür. Orada deyilir ki, vitaminin qəbulu, sümük və əzələ sağlamlığı üçün nəzərdə tutulmalıdır. İmmun sistem vitamin D-dən, bakteriya və viruslarda deşik açan antimikrob silahların yaranmasında istifadə edir. Lakin, dərimiz günəş altında vitamin D yaradır və buna görə də bir çox insanlarda qışda vitamin səviyyəsi aşağı olur. Vitamin D-in qidaya birbaşa yeridilməsi ilə bağlı fikirlər mövcuddur Qida əlavələrinin istifadəsi ilə bağlı tədqiqatlar qarışıq nəticələr verdiyindən, tədqiqatçılar dəqiq cavab almaq üçün 11,321 adam üzərində 25 fərqli sınaq aparıblar. London Queen Mary Universitetindən (QMUL) olan komanda, burun axma, qrip və pnevmoniya kimi xəstəliklərə səbəb olan tənəffüs yolu infeksiyalarını analiz ediblər. Ümumi olaraq, tədqiqat göstərib ki, vitamin D əlavəsi qəbul edən 33 nəfərdən biri infeksiyaya yoluxmur. Həblər, aylıq yüksək dozadansa, gündəlik və ya həftəlik qəbul edənlər və hər şeydən əvvəl vitamini çatışmayanlar üçün yaxşı nəticələr göstərib. Vitamin D nə üçün vacibdir? Onun əsas funksiyası, bədəndəki kalsium və fosfatı nizamlamaqdır. Bu, sağlam sümüklər, dişlər və əzələlərin inkişafı və qorunması üçün çox mühümdür. Ən pis halda, uşaqlarda sümüklərin yumşaq və zəif olduğu, böyüdükcə əyri inkişaf etdiyi raxitliyə yol açır. Böyüklərdə isə vitamin D çatışmazlığı, kəskin sümük sızıltıları və əzələ ağrıları ilə müşayiət olunan osteomalyasiya əmələ gətirir. Lakin, balans qorunmalıdır, çünki, artıq vitamin D kalsiumun yüksəlməsinə və bu da, ürək və böyrək üçün problemlərə səbəb olur. Xronik vəziyyəti olan və ya dərman qəbul edənlər, mütləq həkimdən məsləhət almalıdırlar. Tədqiqatçılardan biri professor Adrian Martineau deyib: \" Britaniya əhalisi sayının 65 milyon olduğunu və onun ən az 70%-nin hər il tənəffüs yolu ilə keçən infeksiyalara yoluxduğunu nəzərə alsaq, bu, gündəlik və ya həftəlik vitamin D əlavələri qəbul edən 3.25 milyon insanın ildə yalnız bir dəfə yoluxacağı anlamına gəlir.\" PHE sağlam sümük və əzələlər üçün hər kəsin payız və qış aylarında vitamin D qəbul etməsini məsləhət görür. Onlar, qocalar evində yaşayan və ya qalın geyinən insanların daha az günəş şüası ilə təmasda olduqları səbəbi ilə, ilboyu vitamin qəbulunu tövsiyə edirlər. Çoxlu günəş işığı alan insanların bədənləri təbii olaraq vitamin D yaradır Fəqət, son araşdırmanın vacibliyi haqqında geniş müzakirələr gedir. PHE-in qidalanma elmi üzrə professoru Louis Levy deyib: \"Vitamin D və infeksiya üzrə dəlil, ziddiyyətlidir və tədqiqat, vitamin D-in tənəffüs yolları ilə yoluxan infeksiyalar riskini azaltdığını sübut etmir.\" Lakin, Birmingham Universiteti və Endikrinologiya Cəmiyyətindən professor Martin Hewison nəticələri, \"fövqəladə\" adlandırıb. \"Mən, müəlliflərin vitamin D-in sümük sağlığından əlavə şeylər üçün xeyirli olduğu fikri ilə razıyam ,\" o əlavə edib. Tədqiqatı maliyyələşdirən NHS-in araşdırma orqanı Milli Sağlamlıq Tədqiqatı Institutu, nəticələri \"gələcək müzakirələrə dəyən\" kimi qiymətləndirib. QMUL tədqiqatçıları, vitamin D-in ABŞ-da südlərə əlavə edildiyi kimi, qidaya yeridilməsinin tərəfdarıdırlar. Professor Martineau söyləyib: \" Qidaların vitamin D ilə zənginləşdirilməsi, vitamin D çatışmazlığından əziyyət çəkən bəzi ölkələr üçün davamlı mənbə ola bilər.\" \"Vitmain D-in bu yeni xeyrini göstərməklə, Britaniya kimi vitamin D çatışmazlığının ümumi hal olduğu ölkələrdə qidaya yerdilməsi, onun artmasına kömək olacaq.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-38281737", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-37646136", "doc1": "كان بوب ديلان قد رشح لنيل جائزة نوبل للآداب في أكتوبر/تشرين الأول وقال ديلان، الذي لم يحضر حفل تسليم جوائز نوبل، في كلمة قرأتها نيابة عنه السفيرة الأمريكية لدى السويد إنه كان يعتقد أن فرص فوزه بنوبل أشبه \"بالوقوف على القمر\". وقال ديلان إنه موجود \"بروحه\" معربا عن شكره لاعتبار الأكاديمية أغنياته بمثابة عمل أدبي. وأدت المغنية باتي سميث خلال الحفل أغنية لديلان. وكانت المغنية، وهي صديقة لديلان، قد اعتذرت خلال الحفل بعد إصابتها بحالة توتر أدت إلى نسيانها كلمات الأغنية. وقالت سميث للجمهور الذي بدأ يصفق لها : \"آسفة، هل من الممكن أن نوقف هذا القسم. أعتذر، أنا عصبية جدا\". قالت المغنية باتي سميث أثناء أداء أغنية من أعمال ديلان إنها \"تشعر بعصبية\" وخلال الخطاب الذي قرأته السفيرة أزيتا راغي، قال ديلان إنه انضم \"لمجموعة نادرة\" من كتاّب فائزين بجائزة نوبل. وقال إنه منذ سن صغيرة كان يقرأ ويستوعب أعمال الفائزين بجائزة نوبل في الماضي إلى جانب عمالقة الأدب مثل كيبلينغ وتشاو وتوماس مان وبيرل باك وإرنست هيمنغواي. لكنه قال إنه شعور \"لا يمكن لكلمات وصفه\" بأن ينضم إلى هذه الأسماء على قائمة الفائزين. وكتب :\"لو كان أحدهم قال لي من قبل إن ثمة بصيصا من الأمل للفوز بجائزة نوبل، كنت سأعتقد أن الوقوف على سطح القمر أقرب من الفوز بها\". وأضاف أن فوزه كان مفاجأة لأنه كاتب أغنيات وليس كاتب كتب وأشعار \"يدرس في المدارس وتستضيفه المكتبات في شتى أرجاء العالم\". وقال :\"لم تتح لي فرصة من قبل كي اسأل نفسي هل أغنياتي تعد أدبا؟\" وشرح ديلان قائلا إن شكسبير، الشخصية الأدبية العظيمة\" ربما كان يعتبر نفسه كاتبا مسرحيا. وقال :\"اعتقاد أن ما يكتبه أدبا ربما لم يدر في خلده. كلماته كتبها للمسرح، فهي للحديث وليست للقراءة\". دعا الرئيس الكولومبي خوان مانويل سانتوس العالم إلى \"إعادة التفكير\" في مكافحة المخدرات أثناء تسلمه جائزة نوبل للسلام وتنبأ قلة بفوز ديلان بالجائزة أثناء الإعلان عنها في أكتوبر/تشرين الأول. وانتظر المغني البالغ من العمر 75 عاما مدة أسبوعين كي يقبل الجائزة وقال بعد ذلك إنه لن يسافر إلى السويد نتيجة \"التزامات\". واعتبر بير واستبيرغ من الأكاديمية السويدية، الجهة المنوطة بمنح الجائزة، أن التأجيل \"غير مهذب وصلف\". وخلال كلمته قال ديلان إنه كان \"في الخارج\" عندما علم الأخبار التي استغرقت \"أكثر من بضع دقائق لاستيعابها\". ودافعت الأكاديمية السويدية عن قراراها كي تمنح الجائزة لنوع موسيقي مثل الموسيقى الشعبية.", "doc2": "Dylan təxəllüsünü şair Dylan Thomas-dan götürüb Rok musiqisinin 75 yaşlı əfsanəsi mükafatı \"Amerika musiqisində yeni poetik ifadələr\" yaratdığına görə qazanıb. İfaçı, rəssam və aktyor olan Bob Dylan bu mükafatı qazanmış ilk bəstəkardır. Təxəllüsünü şair Dylan Thomas-dan götürmüş ifaçı 1993-cü ildə yazıçı Toni Morrison-dan sonra Nobel mükafatını qazanmış ilk amerikalıdır. İsveç Akademiyasının daimi katibi Sara Danius deyib ki, Dylan \"ingilis dilli dünyada böyük şair\" olduğu üçün bu mükafata layiq görülüb. \"54 ildir ki, o, özünü yenidən kəşf edir, davamlı olaraq yeni kimlik yaradır\", o, Stokholmda jurnalistlərə bildirib. Dylan uzun zamandır ki, mükafatı qazanmağa potensila namizəd sayılsa da, çox az sayda ekspert akademiyanın folk-rok musiqisi janrını əhatə edəcəyinə inanırdı. İfaçı çox kəsərli və eyni zamanda ziddiyyətli şəxs olub 1941-ci ildə Robert Allen Zimmerman kimi doğulmuş Dylan musiqi karyerasına 1959-cu ildə, Minnesota-da qəhvəxanalarda çıxışla başlayıb. Onun ən çox tanınan əsərləri 1960-cı illərə aiddir. Dylan-ın bir sıra mahnıları müharibə əleyhinə hərəkatın himnlərinə çevrilib. Onun ənənəvi folk musiqisi bəstəkarlığından uzaqlaşaraq \"elektrikdirləşmək\" qərarı mübahisəli, lakin kəsərli olub. Dylan-ın bir sıra musiqi albomları arasında \"Highway 61 Revisited\" (1965), \"Blonde on Blonde\" (1966) və \"Blood on the Tracks\" (1975) var. 1980-ci illərdən bəri o daim turlarda iştirak edib və \"Heç vaxt bitməyən Tur\" ləqəbini qazanıb. Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatının son qalibləri:"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/03/140327_ukraine_imf_loan", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140327_ukraine_imf_aid", "doc1": "تحتاج الحكومة الأوكرانية إلى هذا المبلغ حتى لا تعجز عن أداء ديونها المستحقة وأضاف الصندوق في بيان في أعقاب مباحثات في كييف الخميس إن قيمة المبلغ ستحدد عندما تقدم السلطات الأوكرانية تقييما دقيقا بشأن حاجاتها وطبيعة المساعدات التي ستتلقاها للنهوض بالاقتصاد. ومضى صندوق النقد للقول إن \"البعثة توصلت إلى اتفاق مع السلطات في أوكرانيا من أجل تنفيذ برنامج اصلاح اقتصادي\". وقال نيكولا جورجييف، ممثل بعثة الصندوق إلى أوكرانيا، للصحفيين إن حزمة الإنقاذ ستكون جزءا مهما من حزمة أكبر ستمنحها حكومات وهيئات أخرى لأوكرانيا وتصل قيمتها إلى 27 مليار دولار خلال السنتين المقبلتين. وواجهت أوكرانيا احتجاجات على مدى ثلاثة أشهر بعدما رفض رئيسها المعزول، فيكتور يانوكوفتيش، التوقيع على معاهدة شراكة مع الاتحاد الأوروبي. مواضيع قد تهمك نهاية وفر يانوكوفتيش من البلد في أواخر فبراير/شباط الماضي. وتكافح الحكومة الجديدة جاهدة من أجل إبقاء عجلة الاقتصاد الوطني تدور، وتجنب شبح إفلاس البلد وعجزه عن أداء ديونه المستحقة في ظل المواجهة مع روسيا. وفاقم ضم روسيا شبه جزيرة القرم إلى أراضيها في أعقاب استفتاء مثير للجدل المشكلة الاقتصادية التي تعاني منها أوكرانيا.", "doc2": "Ukraynanın Baş naziri bürokratik apparatın həcminin 10 faiz ixtisar olunacağını bəyan edib. Yekun qərar təşkilatın direktorlar şurasının tam tərkibi tərəfindən nəzərdən keçirildikdən sonra təsdiqlənməlidir. \"Son aylar şiddətli siyasi və iqtisadi təlatümlər ardınca Ukrayna müəyyən sabitlik əldə edib, lakin çətinliklərlə üzləşir”, BVF bəyanatında deyilir. Qərarın təsdiqi Avropa İttifaqı və ABŞ tərəfindən 27 milyard dollar həcmində kredit xəttinin açılmasını təmin edə bilər. Razılaşma Ukraynaya səfər edən BVF rəsmilərilə yeni hökumət arasında üç həftəlik müzakirələrdən sonra əldə olunub. Nəzərdə tutulur ki, yardım paketinin ayrılması iqtisadi islahatlarla ahəng keçiriləcək. Çərşənbə günü Ukrayna hökuməti əhali üçün qaz qiymətlərinin 50 faiz artırılacağını bildirib. Bununla yanaşı qərar verilib ki, dövlət büdcəsinin yükünü azaltmaq üçün bır sıra sahədə qənaət tədbirləri keçiriləcək. Ukraynanın Baş naziri bürokratik apparatın həcminin 10 faiz ixtisar olunacağını bəyan edib. Arseniy Yatsenyukun sözlərinə görə Rada böhran əleyhinə tədbirləri təsdiqləməsə defolt astanasında olan büdcə çökə bilər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-51601753", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-51606602", "doc1": "تزعم الادعاءات المنتشرة على الإنترنت أن الفيروس محاولة لشن \"حرب اقتصادية على الصين\" وقال مسؤولون أمريكيون إن حسابات مرتبطة بروسيا اختلقت مزاعم لا أساس لها من الصحة بأن واشنطن بدأت نشر المرض. ونشرت هذه النظرية على آلاف الحسابات على تويتر، فيسبوك وانستغرام، وفق المسؤولين. وردت وزارة الخارجية الروسية على تلك المزاعم، السبت، ووصفتها بأنه \"زائفة\". وقالت المتحدثة باسم الوزارة، ماريا زاخاروفا، لوكالة أنباء \"تاس\" الروسية \"هذه قصة كاذبة ومتعمدة\". مواضيع قد تهمك نهاية وتوفي أكثر من 2400 شخص، أغلبيتهم الكاسحة في الصين، بسبب الفيروس الذي أصيب به أكثر من 76 ألف شخص، 70 ألفا منهم على الأقل في أراضي الصين الرئيسية. ويتسبب الفيروس، الذي نشأ في العام الماضي في مقاطعة هوبي وسط الصين، بمرض في الجهاز التنفسي يسمى \"Covid-19\". نفت ماريا زاخاروفا مزاعم المسؤولين الأمريكيين ووصفتها بأنها \"زائفة\" وفي وقت سابق، قال المسؤول الرفيع في وزارة الخارجية الأمريكية، فيليب ريكر، إن الجهات الفاعلة الروسية \"الخبيثة\" كانت تحاول زرع معلومات مضللة عن أصل فيروس كورونا. وتزعم إحدى نظريات المؤامرة - التي يتم نشرها عبر الإنترنت بعدة لغات - أن الفيروس هو محاولة لشن \"حرب اقتصادية على الصين\". \"من خلال نشر معلومات مضللة عن فيروس كورونا، تختار الجهات الفاعلة الروسية الخبيثة مرة أخرى، تهديد السلامة العامة من خلال صرف الانتباه عن الاستجابة الصحية العالمية\"، حسب ريكر، القائم بأعمال مساعد وزير الخارجية لشؤون أوروبا وأوراسيا، لوكالة فرانس برس. كما اتهمت المنشورات، بيل غيتس، أحد مؤسسي شركة \"مايكروسوفت\"، بالضلوع في نشر الوباء. توفي أكثر من 2400 شخص بفيروس كورونا الغالبية الكاسحة منهم في الصين ووفق وكالة فرانس برس، تم تحديد حملة التضليل عبر مراقبين أمريكيين، منتصف يناير/كانون ثاني الماضي، بعد وقت قصير على إعلان موت الحالة الثالثة بفيروس كورونا الجديد. \"في هذه الحالة، تمكنا من رؤية نظام المعلومات البيئية المضللة الخاص بهم، بما في ذلك التلفزيون الحكومي ومواقع الوكلاء الإلكترونية، والآلاف من الشخصيات المزيفة على وسائل التواصل الاجتماعي، التي تدفع باتجاه نشر هذه الأفكار \"، حسبما قالت ليا غبريال، رئيسة مركز التواصل العالمي بوزارة الخارجية. وحدّدت الحسابات مسبقاً لنشر الرسائل المدعومة من روسيا بشأن أحداث مثل المظاهرات في تشيلي والحرب في سوريا. ويزعم أن الحسابات تدار من قبل أشخاص. وقالت وزارة الخارجية الأمريكية إن هذه المزاعم تجعل بعض الدول في إفريقيا وآسيا تشك في رد الفعل الغربي. كما أعلن التلفزيون الروسي أن النخب الغربية وخاصة الولايات المتحدة، هي المسؤولة. وأطلقت واحدة من شبكات التلفزيون الرئيسية في البلاد، القناة الأولى، نافذة دائمة مخصصة لنظريات مؤامرة حول فيروس كورونا، في برنامجها الإخباري المسائي الرئيسي. وظهرت نظريات المؤامرة أيضاً بشكل كبير على برنامج الحوار السياسي الرئيسي للقناة الأولى. وتتحدث عن أن مختلف الجهات الفاعلة الغربية - شركات الأدوية، الولايات المتحدة أو وكالاتها - تشارك بطريقة أو بأخرى في المساعدة في خلق الفيروس أو نشره، أو على الأقل في نشر الذعر بشأنه.", "doc2": "İnternetdə nəzəriyyələrindən birinə görə, bu virus \"Çinə qarşı iqtisadi müharibə\" aparmaq məqsədilə yaydırılıb ABŞ rəsmilərinin bildirdiyinə görə, Rusiya ilə əlaqəli olan sosial media hesablarında epidemiyanın ABŞ tərəfindən yayıldığı barədə əsassız bəyanatlar edilib. Rəsmilərin bildirdiyinə görə, Twitter, Facebook və Instagram-da bu nəzəriyyə minlərlə profil vasitəsilə yayılıb. Şənbə günü ittihamlara cavab verən Rusiya XİN-i onların \"saxta\" olduğunu deyərək rədd edib. \"Bu, məqsədli yalandır\", - Rusiya XİN-in rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova TASS agentliyinə bildirib. Əksər hallar Çinə təsadüf etməklə, bu xəstəlikdən 2000-dən çox insan ölüb və 76000 nəfərdən çox insanda yeni koronavirus aşkarlandığı təsdiq olunub. Mariya Zaxarova ABŞ ittihamlarını yalan adlandırıb Bundan əvvəl ABŞ Dövlət Departamentinin yüksək rütbəli məmuru Philip Reeker, bildirib ki, \"qərəzli\" rusiyalı fəallar koronavirusun mənşəyi ilə bağlı yalan məlumat yaymağa çalışıblar. İnternetdə bir neçə dildə dolaşan konspirasiya nəzəriyyələrindən birinə görə, bu virus \"Çinə qarşı iqtisadi müharibə\" aparmaq məqsədi daşıyır. \"Koronavirus haqqında dezinformasiya yaymaqla rusiyalı qərəzli fəallar ictimai təhlükəsizliyi yenidən təhdid etməyə başlayır, diqqəti səhiyyə sahəsində qlobal cavab tədbirlərindən yayındırır\", - ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya üzrə köməkçisi vəzifəsini icra edən Philip Reeker AFP agentliyinə bildirib. Bundan əlavə, sosial media postlarında Microsoft-un həmtəsisçisi Bill Gates xəstəliyin yayılmasında əli olduğuna görə ittihamlanıb. AFP agentliyinin məlumatına görə, dezinformasiya kampaniyası yanvarın ortalarında amerikalı müşahidəçilər tərəfindən yeni koronavirusdan üçüncü ölüm elan edildikdən qısa müddət sonra aşkarlanıb. Çində koronavirusdan 2000-dən çox adam ölüb"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business-41265926", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41279421", "doc1": "تقدر مودي أن 30 مليار دولار خرجت من النظام المصرفي لقطر وتتوقع تدفق المزيد من الأموال خارجها وقالت الوكالة إن قطاعات التجارة والسياحة والمصارف هي الأكثر تضررا بسبب العقوبات والقيود التي فرضتها السعودية والإمارات ومصر والبحرين على الدوحة منذ يونيو/حزيران الماضي. وتقدر موديز أن 30 مليار دولار خرجت من النظام المصرفي لقطر، وتتوقع تدفق المزيد من الأموال خارجها. وتقول دول جوار قطر إنها قاطعتها بسبب دعمها \"للإرهاب\". لكن قطر تنفي دعم الجماعات المتطرفة وتقول إن الأزمة ذات دافع سياسي. وأعلنت الدول المقاطعة لقطر بزعامة السعودية في الخامس من يونيو/حزيران أنها قطعت العلاقات مع الدوحة. وأُغلقت الحدود البرية الوحيدة لقطر. كما حظرت السفن التي ترفع علم قطر أو التي تخدم قطر من الرسو في الكثير من الموانئ. كما اغلقت الكثير من مناطق المجال الجوي للمنطقة أمام الطيران القطري وشركات الطيران الأجنبية التي تطير من وإلى الدوحة. وأكدت الحكومة القطرية أن لديها موارد كافية لحماية اقتصادها خلال الأزمة، لكن المستثمرين الأجانب بدأوا يفرون مع عدم حدوث تقدم في التوصل لحل. وخسرت البورصة في قطر 15 في المئة من قيمتها في مئة يوم، وبلغت أكثر معدلاتها انخفاضا في 52 أسبوعا هذا الأسبوع. كما تواجه مصارف قطر أيضا تكاليف تمويل أكثر ارتفاعا، وقرر بعض المقرضين في الخليج عدم تمديد إيداعاتهم. وفقا لتقديرات موديز، فإن قطر استخدمت 38.5 مليار دولار، أو ما يعادل 23 في المئة من إجمالي الناتج المحلي، لدعم الاقتصاد في أول شهرين من الأزمة. وحذرت الوكالة أيضا من أن الأزمة الدبلوماسية خلقت حالة من عدم اليقين في الخليج وقد تؤثر سلبا على المنظور الائتماني للدول المعنية.", "doc2": "Qətər birjası 100 gün ərzində 15 faiz dəyər itirib Moody's-ə görə, bu ümumi daxili məhsulun 23 faizini təşkil edir. Şirkətin verdiyi məlumata görə, Səudiyyə Ərəbistanı, Misir, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Bəhreyn tərəfindən qoyulan məhdudiyyətlərdən ən çox təsirlənən turizm, bank və ticarət sektorları olub. Şirkət ehtimal edir ki, Qətər banklarından təxminən 30 milyon dollar xərclənib. 2017-ci ilin ortasında Qətərlə qonşu olan ölkələr, \"terrorizmə dəstək vermək\" səbəbi ilə onunla əlaqələrini kəsib. Qətər, radikal dəstələrə yardım etməsinə dair iddiaları rədd edib və böhranın siyasi səbəblərdən qaldırıldığını bildirib. Səudiyyə Ərəbistanı başda olmaqla, Ərəb ölkələri 5 iyun tarixində Qətərlə olan əlaqələrini kəsib. Qətərin quru ilə olan tək sərhəd qapısı bağlanıb, Qətər bayraqlı gəmilərin bəzi limanlara yaxınlaşması qadağan edilib və bölgədəki uçuş sahəsinin böyük hissəsi Qətər təyyarələrinə və Qətərdən və ya Qətərə uçan təyyarələrə qadağan edilib. Qətər birjası 100 gün ərzində 15 faiz dəyər itirib. Şirkət xəbərdarlıq edir ki, diplomatik böhran bütün Körfəz ölkələrində qeyri-müəyyənlik yaradıb və bu, böhrana daxil olan bütün ölkələrin kredit perspektivinə təsir göstərə bilər. Körfəz ölkələri arasında olan diplomatik qalmaqalın böyüklüyü misilsiz səviyyədədir, belə ki, bu da Körfəz Əməkdaşlıq Şurası ölkələrindəki iqtisadi, maliyyə və sosial təsirlər barəsində qeyri-müəyyənliyi artırır\", - Moody's şirkətinin sədr müavini Steffen Dyck bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2013/12/131227_turkey_army_politics", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2013/12/131227_turkey_arrest_army_statement", "doc1": "وأجبرت قضية فساد كبرى رئيس الوزراء التركي رجب طيب إردوغان على القيام بتعديلات وزراية بعدما قدم ثلاثة وزراء استقالاتهم على أثرها. وكان أبناء الوزراء الثلاثة قد حبسوا على ذمة تحقيقات تجرى في قضية فساد مالي ورشوة كبرى. وقد أثرت الفضيحة أيضًا على الليرة التركية إذ شهدت انخفاضًا جديدًا أمام الدولار الأمريكي. مؤامرة وجاء بيان الجيش، الذي نشر على الموقع الإلكتروني الرسمي الخاص به، ردًا على تصريحات أحد حلفاء إردوغان في الإعلام بأن فضيحة الفساد قد تكون مؤامرة لدفع الجيش القيام بإنقلاب عسكري. مواضيع قد تهمك نهاية لدى تركيا تاريخ من الإنقلابات العسكرية، ولكن إردوغان حجم قوة الجيش منذ أن تولى رئاسة وزراء تركيا عام 2003. وقال البيان: \"إن القوات المسلحة التركية لا تريد التدخل في سجالات سياسية، ولكنها في نفس الوقت ستراقب عن كثب التطورات بشأن هويتها المؤسسية والأوضاع القانونية الخاصة بأعضائها.\" وشهد تاريخ تركيا العديد من الإنقلابات العسكرية، لكن إردوغان حجم قوة الجيش منذ أن تولى رئاسة وزراء البلاد عام 2003. وتجري الشرطة التركية التحقيقات في التهم الخاصة بتحويلات غير شرعية للأموال إلى إيران ورشاوى في مشاريع إنشائية. وقد أعلن إردوغان عن عشرة وزراء جدد في حكومته بعد مشاورات مع الرئيس عبد الله غول على خلفية الأزمة. وكان وزير البيئة إردوغان بايراكتار، أحد الوزراء الثلاثة الذين قدموا استقالاتهم في بادئ الأمر، دعا إردوغان للاستقالة في وقت سابق. وتزعم تقارير في جريدة المعارضة \"جمهوريت\" أن التحقيقات قد طالت منظمة خيرية تابعة لابن إردوغان. يعتقد أن فضيحة الفساد سببها صراع بين حكومة إردوغان والاسلامي المعارض فتح الله غولن الذي له مؤيدين في الشرطة والقضاء. وقد عُزل العديد من مسئولي الشرطة والقضاء من مناصبهم عندما بدأت أولى عمليات القبض على المتهمين منذ نحو عشرة أيام. وفي السياق نفسه قال معمر أكاش، مدع عام، إنه قد منع من التحقيق في قضية الفساد وعزل تمامًا من العمل في القضية، إذ صرح أكاش في بيان له إن الشرطة عرقلت التحقيقات حيث امتنعت عن تنفيذ أوامر بالضبط كان قد أصدرها. لكن النائب العام التركي تورهان جولاقاضي قال إن عزل أكاش أتى بعدما قام بتسريب معلومات لوسائل الإعلام. \"صراع على السلطة\" ويعتقد معلقون في تركيا أن جذور فضيحة الفساد جاءت جراء صراع على السلطة بين حكومة إردوغان و فتح الله غولن، وهو قائد إسلامي يعيش في الولايات المتحدة وله الكثير من المؤيدين في مؤسستي الشرطة والقضاء التركيتين. ويرى المؤيدون إن هذه الحركة، وتدعى \"حزمت\" (أي \"خدمة\")، هي الوجه الأكثر تسامحًا وحداثة للإسلام، لكن منتقديها يشككون في حقيقة دوافعها. وكان غولن، الذي أنكر أي تدخل في التحقيقات، قد ترك تركيا عام 1999 بعدما اتهمته الحكومة آنذاك بالتخطيط لإقامة دولة إسلامية، وعلى الرغم من سقوط التهمة عنه إلا أنه لم يعد لتركيا ويعيش حاليًا في ولاية بنسلفينيا الأمريكية.", "doc2": "Baş nazir Recep Tayyip Erdoğanı üç nazirin istefasından sonra kabinetində dəyişikliklər etməyə məcbur olub. Genişmiqyaslı korrupsiya yoxlamaları nəticəsində onlarla həbs olunanlar arasında nazirlərin övladları da olub. Qalmaqal foununda Türkiyə lirasının məzənnəsi dollara qarşı bir qədər də enib. SQ-nin saytında dərc olunan bəyanatdan öncə korrupsiya qalmaqalının hərbi çevrilişə təkan verəcək olay kimi düşünüldüyü barədə mülahizələr izhar olunub. “Türkiyə SQ siyasi mübahisələrə qarışmaq istəmir. Digər tərəfdən, SQ baş verən hadisələri diqqətlə izləyir”, - bayantada deyilir. Türkiyənin tarixində hərbi çevrilişlər nadir hal deyil, lakin cənab Erdoğan on illik hakimiyyəti ərzində hərbiyyə üzərində nəzarəti gücləndirməyə nail olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-43848846", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43819815", "doc1": "بيعت تذاكر الفيلم الأمريكي \" النمر الاسود\"، الذي يصور بطولات أمير خيالي، عبر الانترنت في غضون دقائق وقد جاء العرض بعد رفع الحظر عن العروض السينمائية كجزء من جملة اصلاحات كشف عنها ولي العهد الامير محمد بن سلمان العام الماضي، وثمة خطط لفتح المئات من دور عرض السينما في البلاد بحلول عام 2030. وقد بيعت تذاكر الفيلم الأمريكي \" النمر الاسود\"، الذي يصور بطولات أمير خيالي، عبر الانترنت في غضون دقائق. كما تضمن العرض اعلانا لأحد المشروبات الغازية تظهر فيه امرأة وهي تقود سيارة وهو ما يشير الى اصلاح آخر مرتقب في شهر يونيو حزيران المقبل، حيث سيسمح حينها للنساء بقيادة السيارات في السعودية لأول مرة في تاريخ البلاد. وشهد العام الماضي بداية مساع حثيثة لجلب الترفيه للسعودية، ويأتي ذلك ضمن خطة طموح للإصلاح السياسي والاجتماعي وضعها ولي العهد الأمير محمد بن سلمان تحت عنوان \"رؤية 2030\"، والتي تهدف إلى إصلاح الاقتصاد السعودي بحيث لا يعتمد على النفط بحلول 2030. ويهدف برنامج الإصلاح الاقتصادي لولي العهد السعودي إلى تحويل الاقتصاد السعودي من الاعتماد على النفط وتوفير فرص عمل جديدة وفتح فرص للسعوديين لإنفاق أموالهم داخل البلاد وليس خارجها. وكانت هناك العديد من صالات السينما في السعودية خلال سبعينيات القرن الماضي، لكن رجال الدين أقنعوا السلطات بحظرها. ويقبل السعوديون على الإعلام الغربي والثقافة الغربية، ولكنهم كانوا يشاهدون الأفلام الغ��بية بصورة خاصة في منازلهم عبر القنوات الفضائية أو الهواتف المحمولة. وتعتقد السلطات السعودية وسلاسل دور العرض أن هناك سوقا ضخمة جديدة لدور العرض في السعودية وقد تصل عائداتها إلى مليار دولار في العام من مبيعات التذاكر عبر 350 دار عرض بحلول 2030. وقال المصدر لوكالة رويترز للأنباء إنه لن يتم الفصل بين الجنسين في دور العرض، ولكن لم يتضح بعد نوعية الأفلام التي سيسمح بعرضها، ومن المحتمل أن تقوم الرقابة بقطع بعض مشاهد من الأفلام. وقاد ولي العهد الشاب برنامجا للإصلاح تم البدء فيه العام الماضي. ويهدف إلى زيادة الإنفاق المنزلي على أنشطة الثقافة والترفيه من 2.9 في المئة إلى 6 في المئة عام 2030. وكان ولي العهد السعودي قد أعلن السماح للنساء بقيادة السيارة لأول مرة على الإطلاق بدءا من يونيو/حزيران 2018، وهي خطوة كان يعارضها رجال الدين المحافظون. وشن الأمير ايضا حملة على الفساد في المملكة أدت إلى احتجاز المئات ومن بينهم أعداد من كبار الأعضاء في الأسرة المالكة وكبار رجال الأعمال، ثم حصولهم على عفو مقابل تسويات مالية مع الدولة. ولكن منتقديه يقولون إن الاجراءات التي اتخذها تهدف لإخضاع بعض معارضيه السياسيين، ويقولون إن الإصلاحات الاقتصادية والاجتماعية لا يتقابلها إصلاحات سياسية.", "doc2": "Səudiyyəlilər xarici filmlərə onlayn baxıblar Bəs görəsən onilliklərdir ki, kinoteatrların fəaliyyəti qadağa altında olan ölkədə kinoya getməyə niyə izn verilir? Bu, Səudiyyə cəmiyyətində dərin dəyişiklərin təzahürüdür, Chatham House Kral Araşdırmalar İnstitutundan Jane Kinninmont-un BBC-nin sifarişi ilə hazırladığı təhlildə qeyd olunur. Başqa Yaxın Şərq ölkələrində olduğu kimi 32 milyonluq monarxiya əhalisinin çoxu 30 yaşına çatmamış gənclərdir. 32 yaşlı şahzadə Məhəmməd bin Salmanın vəliəhd təyin olunması məhz cəmiyyətin gənc qisminin maraqlarını təmin edilməsilə bağlıdır. Lakin onun qarşısında çətin vəzifə durur, BBC-nin sifarişi ilə yazılan məqalədə deyilir. Vəliəhd iqtisadiyyatın neftdən asılılığını azaltmalıdır. Bunun nəticəsində gənclərin həyat səviyyəsi onların valideynlərinə nisbətdə daha aşağı ola bilər. Jane Kinninmont yazır ki, evlə təminatın dəyərinə görə tez-tez şikayətlərə rast gəlmək olar. Bu arada səhiyyə və təhsil sahəsində artıq özəlləşmə başlayıb. Bəzi qərbli təhlilçilərə görə, müəyyən mərhələdə Səudiyyə hakimiyyəti əhaliyə göstərilən iqtisadi yardımı məhdudlaşdırmalı olacaq. Bu isə daha geniş siyasi hüquqların verilməsinə dair təzyiqləri artıra bilər. Lakin belə görünür ki, Məhəmməd bin Salmanın təklif etdiyi model bir qədər fərqlidir, Jane Kinninmont-un təhlilində deyilir. İyun ayından qadınlar avtomobil idarə edə biləcəklər Onun fikrini belə təsvir etmək olar: \"Daha çox işlə, sistemi tənqid etmə və daha çox əylən\". Dubayda olduğu kimi o, geniş siyasi azadlıqlardansa müəyyən dərəcəli sosial azadlıqları təklif edir. Bəs görəsən səudiyyəlilər daha liberal cəmiyyət arzulayırmı? İllər boyu rəsmilər cəmiyyətin mühafizəkar olduğunu deyib; hazırda belə bir təəssürat yaranır ki, onlar açıq, dinamik və texnologiya meyillidir. Geniş ərazi boyunca yayılan əhali həm təcrübə, həm də ki, gəlir səviyyəsinə görə çox fərqlənir. Bir milyonadək insan xaricdə təhsil alıb, əhalinin qalan hissəsi isə olduqca ənənəvi həyat tərzi ilə yaşamaqdadır. Qadınların həyatına gəlincə, fərqlər daha qabarıq şəkildə nəzərə çarpır. Çünki onların oxumağı, işləməyi və səyahət etməsinə dair qərar himayəçi kişi qohumu tərəfindən verilir. Jane Kinninmont-un fikrincə, texnologiya dövründə kinoteatrlara qadağa xüsusilə cəfəng görünür, çünki insanların çoxu filmləri internetdə seyir edir. Həmçinin ucuz reyslərlə qonşu Bəhreyn və Dubaya baş çəkənlər orada kinoya gedə bilər. Saudi Airways şirkətinə məxsus təyyarələrin göyərtəsində filmlər göstərilir, hərçənd, açıq qol və yaxud da şərab kimi bəzi \"qeyri-mütənasib görüntülər\" toran görsədilir. Kinoteatrlara qadağa yalnız ictimai fikrə əsasən qəbul olunmamışdı, o, nüfuzlu ruhaniləri də sakitləşdirməli idi. Səudiyyə qadınları qısametrajlı film festivalında Hakimiyy��tlə ruhanilər arasında qeyri-rəsmi sövdələşməyə görə dini xadimlər əhalini itaətə çağırıblar. Hazırda isə vaizlərin siyasi və ictimai rolu da dəyişməkdədir. Dövlət tərəfindən təyin olunmuş ruhanilər vəzifələrində qalıb mühafizəkar baxışları izhar etsə də, siyasi liderlərin qərarlarına hörmətlə yanaşır. 2017-ci ildə baş müfti deyib ki, kinoteatrlar cinsləri bir araya gətirməyə həvəsləndirə, \"biədəb və əxlaqsız\" filmlər nümayiş etdirə bilər. Hazırkı ölkə rəhbərliyi hesab edir ki, nüfuzlu ruhanilər siyasi cəhətdən təhlükə təşkil edə bilər. Hökumət vaizlərin qüdrət və nüfuzunun keçmişə nisbətdə azalacağına dair işarələr verir. Rəsmi dəyərləndirmələrə görə, Yaxın Şərq bölgəsinə yollanan səudiyyə vətəndaşları ötən il ərzində əyləncə və qonaqlığa təqribən 30 mlrd. dollar xərcləyiblər ki, bu da ölkə ÜDM-nin 5 faizinə yaxındır. Belə bir fikir səslənir ki, neft gəlirlərinin məhdudlaşdığı bir şəraitdə həmin vəsaitləri ölkəyə cəlb etməklə yeni iş yerlərini qurmaq olar. Yeri gəlmişkən, ilk kinoteatrların sahibi də dövlət qurumu ilə beynəlxalq AMC şəbəkəsidir. Yəni hakimiyyət kinoteatrlara izn verməklə kifayətlənmir, o, həmçinin oradan gəlir də əldə etmək niyyətindədir. \"Bəs niyə indi?\" sualı əvəzinə sual belə səslənə bilər: \"Bu, niyə belə uzun çəkdi?\", - BBC-nin sifarişilə hazırlanan Jane Kinninmont-un təhlilində qeyd olunur."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-52733739", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-52712441", "doc1": "التجارب أثبتت أن الماء والصابون يقضيان علي فيروس كورونا المستجد ودقق الباحثون البريطانيون في البيانات من 2006 وحتى 2009، المتعلقة بالفيروسات التي تشبه إلى حد كبير السلالة الحالية التي تسبب الوباء القاتل المنتشر الآن. و تنتمي فيروسات كورونا إلن سلالة تسبب عادة مرضا خفيفا مثل نزلات البرد. ويمكن القضاء على جميع هذه الفيروسات ومنها كوفيد19، المتسبب في الجائحة الحالية، باستخدام الماء والصابون. في كل شتاء، يسأل مجلس البحوث الطبية سكان إنجلترا عما إذا كانوا يعانون من أعراض تنفسية تشبه الإنفلونزا، ويُجري اختبارات للذين يعانون من عدوى البرد الشائعة بسبب فيروسات كورونا. مواضيع قد تهمك نهاية فيروس كورونا: فقدان حاستي الشم والتذوق من بين أعراض المرض منظمة الصحة العالمية تقر التحقيق في دورها في مواجهة وباء كورونا بحث جديد قد يغير موقفنا من ارتداء الكمامات للوقاية من فيروس كورونا ووجدت الدراسة، التي نُشرت في موقع Wellcome Open Research أن ألفا و663 مشاركا فيها كانوا أقل عرضة للإصابة لأنهم غسلوا أيديهم ست مرات في اليوم على الأقل بالماء والصابون. لكن مع هذا لم يظهر أن غسل اليدين أكثر من 10 مرات في اليوم يقلل من خطر الإصابة بالعدوى. وقالت الدكتورة سارة بيل من جامعة يونيفيرسيتي كوليدج لندن: \"ينبغي ممارسة عملية غسل اليدين جيدا في جميع الأوقات بغض النظر عما إذا كانت تظهر عليك أعراض أم لا\". وأضافت: \"سيساعد ذلك في حمايتك ومنع انتشار الفيروس عن غير قصد إلى الآخرين حولك\". وقال أحد مسؤولي الصحة العامة في إنجلترا: \"إن غسل اليدين بانتظام لمدة 20 ثانية على الأقل من أفضل الطرق لوقف انتشار فيروس كورونا المستجد، خاصة في اعقاب تنظيف الأنف أو العطس أو السعال، وكذلك قبل الأكل أو الطهي\". وأوضح أنها أيضا فكرة جيدة أن \"تعتاد على هذه العادة بعد أن تكون بالخارج في الأماكن العامة أو في وسائل النقل\".", "doc2": "Araşdırma zamanı 2006-2009-cu illərdəki bu gün yayılmış ölümcül pandemiya gərginliyinə bənzər viruslara dair məlumatlara baxılıb. Koronaviruslar, ümumiyyətlə ümumi soyuqdəymə kimi yüngül xəstəliklərə səbəb olan bir virus ailəsidir. Pandemiya da daxil olmaqla onların hamısı sabun və su ilə öldürülə bilər. Hər qışda Tibbi Araşdırma Şurası İngiltərədəki insanlardan qripə bənzər tənəffüs xəstəlikləri əlamətlərinin olub olmadığını soruşur və bu problemi olanları ümumi soyuqd��ymə koronavirus infeksiyasına görə test edir. \"Wellcome Open Research\"-də yayımlanan və həmrəy baxışı gözləyən araşdırma 1663 iştirakçının gündə ən az altı dəfə əllərini yuduğu təqdirdə yoluxma ehtimalının daha az olduğunu göstərib. Əlləri gündə 10 dəfədən çox yumağın infeksiya riskini daha da azaltdığı qeydə alınmayıb. London Universitet olan araşdırma müəllifi Dr Sarah Beale, \"Yaxşı əl gigiyenası simptomlarınızın olub-olmamasından asılı olmayaraq hər zaman tətbiq olunmalıdır\" deyib. \"Bu, özünüzü qorumağa kömək edəcək və virusun ətrafınızdakı insanlara təsadüfən yayılmasının qarşısını alacaq.\" İngiltərə Səhiyyə İdarəsi rəsmisi bildirib: \"Əlləri Ən azı 20 saniyə olmaqla mütəmadi yumaq, xüsusilə də burnunuzu sildikdən, hapşırdıqdan və ya öskürdükdən, habelə yeməkdən yeməzdən və ya yeməkdən bişirməzdən əvvəl yumaq koronavirusun yayılmasının qarşısını almağın ən yaxşı yollarından biridir\". \"Həmçinin, ictimai yerlərdə və ya nəqliyyatda olduqdan sonra da əl yumağı vərdiş halına gətirmək yaxşı fikirdir.\""}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-52740742", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-53213366", "doc1": "يقول رامي مخلوف إنه عرض دفع الضرائب المتأخرة وبدت لحيته أكثر بياضا من الأبهة التي كانت عليها في الصور، حينما كان يتمتع بالثروة والسلطة، ويعد ملياراته، ليس باعتباره من أثرياء النظام فقط، بل أغنياء أسرته أيضا. ولم يفقد مخلوف بريق الثروة. فهو رجل من الصعب أن يصبح فقيرا، فهذا نادر في سوريا، التي تقول عنها الأمم المتحدة إن 80 في المئة من سكانها يعانون من الفقر، وهناك حوالي 10 ملايين شخص ليس لديهم ما يكفي من الطعام، وفقد نصفهم منازلهم بسبب الحرب. ويعيش مخلوف في واد محبب إلى شديدي الثراء في سوريا، ويقع خارج العاصمة دمشق على الطريق المفضي إلى بيروت. وظهر رامي في سترة (جاكت) يبدو أنها إيطالية الصنع غالية الثمن، وكان يجلس في ركن في بيته أمام كومة من خشب شجر الزيتون المرتبة بطريقة فنية استعدادا للشتاء المقبل. مواضيع قد تهمك نهاية وإذا كان ما يقوله رامي في الفيديو صحيحا، وأنه قدم للعالم ثلث ثروته، فإن هذا يعني زوال سلطته. واشتهر رامي بتقاضيه عمولة عن كل صفقة مهمة في سوريا، ولهذا لقبه البعض بـ\"السيد خمسة في المئة\". توبيخ نادر ورامي مخلوف هو ابن خال الرئيس بشار الأسد. وهو والرئيس في نفس العمر تقريبا، في أوائل الخمسينيات، وهما صديقان منذ الطفولة. ويعرف مخلوف بأنه داعم قوي للنظام، وهو لا يتكلم علانية عن أسرته ولا عن السياسة ولا عن أعماله. وقال في مقابلة مع صحيفة نيويورك تايمز في عام 2011، حينما بدأت تشتد الحرب في سوريا، إن الصفوة الحاكمة في البلاد، الأسد ومخلوف، وبعض المقربين الآخرين، ستقاتل حتى النهاية: \"يجب أن يعلموا أننا عندما نعاني، فلن نعاني وحدنا\". وتبين أن كل هذا حقيقي، فيما عدا وعده الآخر بأنهم سيبقون متحدين. إذ إن مقاطع الفيديو التي نشرها تبين أن هذا لم يحدث. ونشر مخلوف على مواقع التواصل الاجتماعي دعاء لله بأن يرفع عنه الظلم الذي يعانيه، كما بث ثلاثة مقاطع فيديو تتضمن انتقادات للنظام. وقد تفضي هذه الفيديوهات بمعظم السوريين إلى السجن، إن وجدت في حوزتهم. وقال في 3 مايو/أيار: \"السيد الرئيس: الأجهزة الأمنية بدأت في التعدي على حرية الناس. هؤلاء شعبك، وأنصارك\". حياة باذخة ينخرط مخلوف في أعمال النفط، والتعمير، لكن مصدر ثروته يأتي من سيطرته على أكبر شبكات الهواتف المحمولة في سوريا. وتتهم شركاته بأنها مدينة بمبلغ 180 مليون دولار، قيمة ضرائب متأخرة. وليس هذا مبلغا كبيرا بالنسبة إلى رجل في ثروته. وحتى ابنه محمد، الذي يعيش في دبي، يوصف بأنه ملياردير، كما يوحي مظهره على الإنترنت. وبعد حذف أبنائه صور الحياة الباذخة من موقع انستغرام، نشر مخلوف منشورا على فيسبوك يدعي فيه تقديم عرض بدفع ما هو مدين به. ولكن يبدو أن ابن عمته بشار لا تهمه مبالغ الضرائب المتأخرة القليلة نسبيا، ولكن عينه على إمبراطورية مخلوف في مجال الأعمال. وأصبحت خزائن سوريا خاوية بعد ما يقارب عقدا من الحرب التي دمرت معظم أنحاء البلاد. أيادي روسيا؟ اعتذر مخلوف في آخر فيديو له لموظفيه. فقد قبضت الأجهزة الأمنية في سوريا على 28 منهم على الأقل خلال الأسبوع الماضي. وقال: \"لا تزال الأمور القضائية معلقة دون تقدم، خاصة فيما يتعلق بمن قبض عليهم أشخاص مجهولون\". مصدر ثروة مخلوف شبكة الهواتف المحمولة في سوريا وهم في الحقيقة ليسوا مجهولين بالنسبة إلى مخلوف. إذ إن أخاه حافظ كان يرأس مديرية المخابرات العامة، أكثر جهاز أهمية من حيث التعامل مع التهديدات الداخلية للنظام. وهو يعرف تماما ما يمكن أن يفعله رجال الأمن والمخابرات. وهناك عدة نظريات متداولة بشأن سقوط مخلوف. ويقول البعض إنه أصبح أكبر وأغنى مما يجب. وقد ظهرت بوادر الضغط عليه الصيف الماضي، عندما أجبر على إغلاق شبكة البستان الخيرية، التي تولدت عنها مليشيا يقدر عدد أفرادها بـ20.000 رجل. وتركز النظرية على زوجة الرئيس، أسماء الأسد، التي شبت في لندن، ويعدها السوريون مركز قوة في النظام، وهي تدير عددا من المنظمات الخيرية الكبيرة. وهناك نظرية أخرى تتركز على العلاقات مع الكرملين. فقد ظهرت انتقادات على وسائل الإعلام الروسية المرتبطة بالرئيس فلاديمير بوتين، أهم حليف وحام للرئيس الأسد، للفساد في سوريا. وكان قرار تدخل بوتين في سوريا في 2015 هو ما أدى إلى فوز نظام الأسد في الحرب. وتقول النظرية إن الأسد لا يريد أن يفقد حماية بوتين، ورامي مخلوف ليس سوى ضحية واضحة لأنه يعد في نظر كثير من السوريين رمزا للفساد، الذي تنتشر جذوره وفروعه في أنحاء البلاد. ولا بد أن أعين رجال الأعمال المقربين من بوتين تتركز على عقود تعمير سوريا، التي ربما يعتبرها مخلوف له. لعائلة الأسد تاريخ من الانشقاقات تاريخ من الانشقاق لا يعرف أحد خارج الأسرة الحاكمة حقيقة ما الذي يحدث وراء أبواب النظام. فقد جعل والد بشار، الرئيس حافظ الأسد، سوريا شركة عائلية بعد أن انفرد بالسلطة فيها في عام 1970. وتنحدر زوجته، أنيسة مخلوف، من أسرة أغنى من أسرة حافظ، الذي نهض من الفقر بعد التحاقه بالقوات الجوية وحزب البعث. وكان حافظ شخصا مرتابا بشدة، وكان عازما على أن يكون الضابط السوري الوحيد الطموح، الذي سيستولي على الرئاسة. وأحاط نفسه برجال من طائفته العلوية، لكن أسرته كانت في قلب النظام الذي أسسه. ويتسم تاريخ الأسرة بانشقاقات ملحوظة. فقد كان شقيق حافظ، رفعت، ذراعه الأيمن، وتولى مهام كبيرة، مثل سحق انتفاضة أنصار جماعة الإخوان المسلمين في حماة في عام 1982، التي قتل فيها آلاف الأشخاص. ولكن بعد عام، وعندما كان حافظ مريضا ويعاني من مشكلات في القلب، أرسل رفعت الأسد دبابات من القوات التي تقع تحت إمرته إلى الشوارع من أجل الاستيلاء على السلطة. ولكن المحاولة فشلت. ولم يكن مصير رفعت السجن أو القتل، بل النفي، وفي حوزته ملايين الدولارات. وربما يكون هذا هو أفضل خيار لرامي مخلوف. لقد كان سقوطا كبيرا. تعرض رامي مخلوف لضغط شديد من النظام، الذي كان يوما ما ملكا له. ولجأ رامي إلى العلن، ونشر مقاطع فيديو ووثائق على فيسبوك للقتال في معركة تبدو شيئا فشيئا خاسرة.", "doc2": "Rami Mahluf bir ay ərzində internetə üç video yerləşdirib Milyardlarla pula sahib bir adam olaraq o, yalnız rejimin deyil, eyni zamanda ailəsinin də (amma bunlar demək olar ki, eyni şeydir) zəngin adamı sayılır. Mahlufun zəngin olduğu nəzərə çarpır. O, heç vaxt kasıb olmayacaq bir insandır. Bu arada BMT rəqəmlərinə görə, Suriyada əhalinin 80 faizi yoxsulluqda yaşayır, az qala 10 milyon insan ərzaq çatışmazlığından əziyyət çəkir, müharibəyə görə əhalinin yarısı ev-eşiyindən didərgin düşüb. Mahluf Suriyadan Beyruta gedən yolun üzərində yerləşən və superzənginlərin məskəni sayılan vadidə yaşayıb. Kamera qarşısında bahalı görünən italyansayağı pencəkdə oturmuş Mahlufun qarşısında qış üçün bir-birinin üstünə yığılmış odunları görmək olar. Mahlufun videolarda dedikləri doğrudursa (bu həftə üçüncü lent yazısı təqdim olunub) o öz mövqelərini artıq əldən verib. Vaxtilə o, Suriyada hər bir əhəmiyyətli biznes sövdələşməsinə görə faiz almaqla ad çıxarıb və buna görə bəziləri onu hətta “Cənab beş faiz” adlandırır. Nadir məzəmmət Rami Mahluf prezident Bəşər Əsədin dayısı oğludur. Hər ikisi 50 yaşlarındadır və uşaqlıqda dostluq ediblər. Rejimin sadiq tərəfdarı hesab olunan Mahluf öz ailəsi, siyasət və ya biznesi haqqında çox nadir hallarda açıq danışıb. 2011-ci ildə Avropa İttifaqı Bəşər Əsədi \"maliyyələşdirən\" Rami Mahlufa qarşı sanksiyalar elan etdi 2011-ci ildə, Suriyada müharibənin qızışdığı zaman, o, New York Times qəzetinə verdiyi müsahibədə demişdi ki, Suriya elitası - Əsəd, Mahluf və onların bir sıra yaxın silahdaşları sona qədər mübarizə edəcəklər. \"Onlara məlum olmalıdır ki, əziyyət çəkməli olsaq, onu tək biz çəkməyəcəyik”. Belə görünür, aralarında birlik barədə vədindən başqa onun dedikləri düz çıxıb və bunun təsdiqini sonuncu videolarda da görmək olar. Sosial mediada o, başına gələn ədalətsizliklərə son qoymağı istəyir və rejimi tənqid edir. Belə sözlərə görə, suriyalıların çoxu həbs oluna bilərdi. \"Cənab Prezident, təhlükəsizlik orqanları insanların azadlığına hücum etməyə başlayıb. Bunlar sizin xalqınız, tərəfdarlarınızdır,\" - mayın 3-də yayılan videoda deyilir. Təmtəraqlı həyat tərzi Mahluf neft və inşaat biznesi ilə də məşğul olub, lakin onun əsas gəlir mənbəyi Suriyanın ən iri mobil şəbəkələrinə nəzarətlə bağlıdır. Sahibkarın şirkətləri 180 milyon dollar (306 mln AZN) həcmində vergidən yayınmaqda ittiham olunur. Onun kimi imkanlı insan üçün bu, böyük məbləğ sayılmır. Mahlufun Dubayda yaşayan oğlu da milyarder hesab olunur. Onun oğlu İnstagramda təmtəraqlı həyat tərzini nümayiş etdirərkən, Mahluf Facebook-da ödəmədiyi deyilən borcları ilə bağlı yazışmanı paylaşıb. Lakin getdikcə daha çox aydın olur ki, Bəşər Əsədi nisbətən əhəmiyyətsiz vergidən daha çox dayısı oğlunun çoxmilyardlıq biznes imperiyası maraqlandırır. Az qala on il çəkən və ölkənin çoxunu məhv edən müharibədən sonra Suriyanın dövlət xəzinəsi demək olar ki, tam boşalıb. Rusiyanın əli? Bazar günü yayımlanan ən axırıncı videosunda Mahluf öz işçilərindən üzr istəyir. Son həftələr ərzində onun şirkətlərində işləyən ən azı 28 nəfər Suriyanın təhlükəsizlik orqanları tərəfindən həbs olunub. \"Xüsusilə, müəmmalı insanlar tərəfindən həbs olunanlarla bağlı əksər hüquqi məsələlər hələlik öz həllini tapmayıb\". Əslində bu insanlar Mahluf üçün “müəmmalı” olmamalıdır. Çünki onun qardaşı Hafiz rejim əleyhinə daxildən gələn hədələrlə mübarizə üzrə ən güdrətli qurumun - Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri olub. Buna görə, o, Suriyanın kəşfiyyat və təhlükəsizlik əməkdaşlarının nəyə qadir olduğunu yaxşı bilir. Syriatel 11 milyon abunəçisi olan Suriyanın ən böyük telekommunikasiya şirkətidir Mahlufun süqutu ilə bağlı bir sıra nəzəriyyələr dolaşır. Bəziləri deyir ki, o, həddən ziyadə nüfuzlu və zəngin oldu. Təzyiqin ilk əlamətləri keçən yay üzə çıxdı. O vaxt Mahluf təxminən 20 min nəfərlik silahlı qruplaşma arxasında duran Bustan xeyriyyə şəbəkəsini bağlamağa məcbur oldu. Bu, Londonda böyüyən və iri xeyriyyə təşkilatını idarə edən prezidentin xanımı Əsma Əsədlə əlaqələndirilirdi. Daha bir nəzəriyyə də Kremllə bağlıdır. İddia olunur ki, Suriyadakı korrupsiya halları Bəşər Əsədin ən mühüm müttəfiqi və müdafiəçisi olan prezident Vladimir Putinlə əlaqəli Rusiya KİV-lərində tənqid olunub. Rusiyanın 2015-ci ildə Suriyaya müdaxiləsi hərbi qarşıdurmanı Əsəd rejiminin xeyrinə çevirdi. Nəzəriyyə əsasən, Bəşər Əsəd Putinin rəğbətini itirməmək naminə - geniş kütlə arasında ölkəni bürüyən korrupsiyanın rəmzi sayılan - Rami Mahlufu qurban verir. Güman ki, Putinə yaxın olan rusiyalı sahibkarlar, həmçinin Mahlufun nəzarətində olan müqavilələrə də diqqət yetirirlər. Parçalanmalar tarixçəsi Fakt budur ki, hakim ailədən başqa, bağlı qapılar arxasında nəyin baş verdiyini heç kim dəqiq bilmir. Ölkənin ilk prezidenti və Bəşər Əsədin atası Hafiz Əsəd 1970-ci ildə hakimiyyəti tam əlinə alandan sonra Suriyanı öz ailə biznesinə çevirdi. Hərbi Hava Qüvvələri və Bəəs Partiyasının sayəsində yoxsulluqdan yüksəlmiş Hafiz Əsədin xanımı Anisa Mahluf daha zəngin təbəqəyə aid ailənin övladı idi. Suriya prezidenti Hafiz Əsəd və onun xanımı Anisa Mahluf (övladları ilə), 1985-ci il Prezidentliyi ələ keçirməyə müvəffəq olan iddialı zabit Hafiz Əsəd hamıya son dərəcə şübhə ilə yanaşırdı və özünü mənsub olduğu aləvi məzhəbinin üzvləri ilə əhatə etmişdi. Lakin onun yaratdığı sistemin mərkəzində sırf ailəsi dururdu. Hakim ailə indiyədək dərin parçalanmaların şahidi olub. Hafiz Əsədin sağ əli olan qardaşı Rifat ən mühüm tapşırıqları yerinə yetirirdi. O, 1982-ci ildə, minlərlə insanın ölümü ilə nəticələnən Müsəlman qardaşları tərəfdarlarının Həma bölgəsindəki qiyamını yatırdı. Bundan bir il sonra isə Hafizin ürəklə bağlı problemi yarananda hakimiyyəti ələ keçirməyə çalışan Rifat Dəməşqin küçələrinə tanklar yeritdi. Lakin onun cəhdi baş tutmadı. Rifatın həyatı ölüm və həbsxana ilə nəticələnmədi. O, öz milyonları ilə birlikdə sürgünə göndərildi. Belə görünür ki, bu, Rami Mahluf üçün də ən əlverişli seçim ola bilər. Rami Mahluf vaxtilə mərkəzində durduğu rejim tərəfindən güclü təzyiqə məruz qaldığını iddia edir. O,öz işini ictimailəşdirmək üçün Facebook-da video və sənədlər paylaşır. Lakin bu, getdikcə daha çox məğlubiyyətə uğrayan döyüşə bənzəyir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42913313", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39781601", "doc1": "مبيعات هاتف آي فون X تخطت توقعات الشركة ويبدأ سعره من 1000 دولار وأعلنت الشركة عن تحقيق أرباح قياسية بلغت 20 مليار دولار أمريكي، بفضل النمو القوي الذي حققته في اليابان وأوروبا. وكشفت النتائج، التي صدرت يوم الخميس، عن أولى مؤشرات ارتفاع مبيعات هاتف آي فون X باهظ الثمن. وقال رئيس أبل تيم كوك، إن مبيعات هذا الهاتف تخطت توقعات الشركة ويبدأ سعره من 1000 دولار. وقال كوك إن هذا الهدف الذي أطلقته الشركة في نوفمبر/ تشرين ثاني الماضي في الاحتفال بالذكرى العاشرة لإطلاق هواتف آى فون، تربع على قيمة مبيعات الهواتف كل أسبوع. أبل \"تطرد\" مهندسا \"سربت ابنته معلومات عن آيفون 10\" أبل تكشف عن هاتفها المتطور الجديد ايفون إكس كما انخفضت أيضا أعداد هواتف آى فون المباعة في الربع الأخير من العام الماضي بنسبة 1 في المائة على أساس سنوي لتسجل 77.3 مليون هاتف. لكن مدراء الشركة قالوا إنه من المهم أن نتذكر أن الربع الأخير كان قصيرا بأسبوع مقارنة بنفس الفترة من 2016. يأتي هذا فيما ارتفعت الإيرادات الفصلية 13 في المائة مقارنة بنفس الفترة من العام الماضي، لتبلغ 88.3 مليار دولار أمريكي. أبل حققت أرباحا قياسية بلغت 20 مليار دولار أمريكي، بفضل النمو القوي الذي حققته في اليابان وأوروبا. وقال كوك في مكالمة مع محللين ماليين :\"لقد اعتقدت طويلا إن حساب مبيعات أبل على أساس ربع سنوي خلال 90 يوما فقط طريقة سطحية للنظر إلى الشركة\". تنامي أعمال الخدمات وقال كوك إنه يراقب أرقاما مثل أجهزة أبل النشطة حول العالم والبالغ عددها 1.3 مليار جهاز، والتي توفر قاعدة عملاء قوية لأعمال الخدمات المتنامية في الشركة، والتي تشمل خمة دفع النقود \"أبل باي\" وغيرها من مصادر الإيرادات. أبل تطرح تحديثا لهواتف آيفون يبطل خاصية إبطاء الجهاز وعلقت المحللة كارولينا ميلانيسي، من مؤسسة الاستراتيجيات الإبداعية في كاليفورنيا، أن \"1.3 مليار مستخدم معظمهم يستخدمون أجهزتهم بقوة هو السبب في أن أرقام الخدمات ستكون أكثر وأكثر إثارة للاهتمام\". كانت شركة أبل تعرضت لانتقادات بعد أن كشفت عن تعمدها إيطاء البطاريات في الهواتف القديمة، مما دفع لإجراء تحقيقات في العديد من البلدان. واعتذرت الشركة عما فعلته وقدمت للعملاء بطاريات أرخص وتعديلات أخرى. ويقول ديف لي، مراسل بي بي سي للتكنولوجيا في أمريكا الشمالية من سان فرانسيسكو :\"في العام الماضي أطلقت شركة أبل ثلاثة أجهزة آى فون جديدة، ولكن لم يكن واحدا منها مثل الآخرين\". ويوضح أن آي فون X كان الحدث الرئيسي ومثار اهتمام الجميع. في المقابل، فإن آي فون 8 و 8 بلس كانت مهملة حتى قبل تيم كوك حتى انتهى عرضه. عزوف المستهلكين عن الشراء وكان المستثمرون قلقون من أن وجود آي فون X سوف يدفع الناس لعدم شراء هاتف آي فون أرخص. لكن مع طرح الهاتف بسعر ألف دولار كان هناك خوف من عزوف الناس عن شراء الهاتف وأي هواتف آى فون اخرى. ويبدو أن هذا هو ما حدث أساسا. باعت شركة آبل عددا أقل نسبيا من أجهزة آى فون مقارنة مع هذا الوقت من العام الماضي (على الرغم من أن الشركة ألقت باللوم على فترة محاسبة أقصر بحوالي أسبوع مقارنة مع نفس الوقت في عام 2016). لكن مع ارتفاع متوسط سعر البيع بنحو 100 دولار، إلى 796 دولارا، فهذا يعني أن أبل قد تبيع أجهزة أقل، ولكنها تحقق عائدات أكبر. وسوف ينظر المستثمرون في أبل للأمو رعلى هذا النحو: بيع عدد هواتف أقل ولكن مع زيادة كبيرة في السعر وسيلة فعالة للتخلص من مشكلات سلسلة التوريد، وهو ما يعني عدم وجود مشكلة.", "doc2": "ABŞ-ın California ştatında mənzillənən şirkət bu ilin sonunadək iPhone-nun yeni modelini bazara cıxarmalıdır. Şirkətin bildirdiyinə görə, bu ilin ilk rübündə 50.8 milyon ədəd iPhone satılıb. Bu isə, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə satılmış smartfonların sayı baxımından 1 faizlik geriləmənin baş verməsi deməkdir. Apple şirkətinin rəhbəri Tim Cook geriləmənin səbəbini istehlakçıların yeni iPhone mödelinin bazara çıxacağı anı gözləmələrı ilə və bu səbəbdən yaranmış \"fasilə ilə\" izah edib. Rüb göstəriciləri elan olunduqdan sonra, son zamanlar artmaqda olmuş Apple-in səhm indeksi təxminən 2% enib. Bununla belə, Apple bildirib ki, ümumilikdə bütün bölümlər üzrə şirkətin gəlirləri 4.6% artaraq 52.9 milyard dollar təşkil edib. Bu rəqəm proqnozlaşdırılan göstəricidən bir qədər aşağı çıxıb. Apple iPhone-larının satışında geriləməni Apple Pay, iCloud və App Store xidmətləri sayəsində kompensasiya etmək mümkün olub - həmin tətbiqlərin satışı 18 faiz artaraq 7 milyard dollar təşkil edib. Tim Cook eyni zamanda, Apple Watch, AirPods cihazları və Beats qulaqçıqlarının satışında da artımın olduğunu qeyd edib. Satılmış smartfonların sayında geriləməyə baxmayaraq, iPhone satışından ümumi gəlir 1 faiz artaraq 33.2 milyard dollar təşkil edib. Qeyd olunduğuna görə, bu, daha həcmli və daha bahalı iPhone 7 Plus cihazlarının satışı hesabına əldə olunub. Təhlil: iPhone-nun 10 illiyi ərəfəsindəki ümidlər Dave Lee, BBC Şimali Amerika, texnologiya üzrə müxbir Bayramlardan sonraya təsadüf edən ilin 1-ci rübü Apple üçün maliyyə baxımından həmişə çətin dövr sayılıb. Amma gözlənildiyindən daha zəif nəticənin alınması investorları biraz qayğılandırıb. Rüb nəticələri elan edilməzdən əvvəl Tim Cook investorlara deyib ki, o, Apple Music, Apple TV, iTunes və bu kimi digər xidmətlərin nümayiş etdirdiyi artımdan razılıq hissi keçirsə də, Apple şirkətinin sağlam durumunu bildirən əsas göstərici smartfonların satış rəqəmləridir. Bu baxımdan, ilin qalan hissəsinin təhlilçilər üçün maraqlı keçəcəyi gözlənilir. İlk iPhone-ların bazara çıxışının 10-cu ildönümü yaxınlaşdığı ərəfədə gözləntilər yüksəkdir - sərmayəçilər ümid edirlər ki, növbəti iPhone sadəcə növbəti yeni model yox, heyrətamiz bir cihaz olacaq. Ötən il Apple üçün problemli olmuş Çin bazarının bu il də şirkət üçün çətin olacağı ehtimal olunur. Çin bazarında Apple-ın gəlirləri 14% düşüb, Tim Cook bunu qismən vayuta bazarının qeyri-sabitliyi ilə izah edib. Canalys şirkətindən təhlilçi Tim Coulling deyir ki, Çin smartfonları yüksək dərəcədə rəqabətlidir, çünki onlar Apple smartfonlarının xüsusiyyətlərini təkrarlamaqla yanaşı eyni zamanda ucuzdurlar. Onun təbirincə, hazırda yeni, \"nəsə bir inqilabi cihaz icad etmək çətindir\". Təhlilçinin proqnozuna görə, yeni iPhone-nun ekranı daha böyük olacaq. Apple isə bildirib ki, bütün dünya üzrə rüblük gəlir 11 milyard dollar təşkil edib, bu isə keçən ilin eyni dövrünün rəqəmindən 4.9 faiz yuxarıdır. Şirkət eləcə də bildirib ki, Apple səhmlərini saxlayanlara gəlir qismində əlavə olaraq 50 milyard dollar ödəniləcək."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-40724142", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40726158", "doc1": "عباس : لا تغييرات على المواقف الفلسطينية الرافضة لما يحدث في القدس وكانت إسرائيل زودت مداخل المسجد الأقصى ببوابات إلإلكترونية كاشفة للمعادن، وهي الإجراءات التي أدت إلى وقوع اشتباكات مميتة واحتجاجات من جانب الفلسطينيين الذين اعتبروها محاولة إسرائيلية لتأكيد سيطرتهم على المسجد الأقصى. وأكدت إسرائيل أن هذه الخطوة ضرورية لمنع تهريب السلاح، لكنها أوضحت أن لديها الآن خططا لاستبدال البوابات الإلكترونية الكاشفة للمعادن بوسائل رقابة أخرى أقل تطفلا. ودعا مبعوث الأمم المتحدة للشرق الأوسط نيكولاي ملادينوف إلى تخفيف التوترات قبيل صلاة الجمعة المقبلة والتي يتوقع أن يشارك فيها آلاف المصلين الفلسطينيين، وإلا فإن هناك مخاطر لاتساع رقعة التوترات إلى \"خارج البلدة القديمة\" في القدس. واشتدت حدة التوتر عقب مقتل الشرطيين الإسرائيليين في 14 يوليو/ تموز الجاري، مما دفع السلطات الإسرائيلية إلى تزويد مداخل المسجد الأقصى ببوابات إلإلكترونية كاشفة للمعادن، الأمر الذي أثار احتجاجات واسعة في القدس. وفي الأيام التي تلت تركيب البوابات الإلكترونية قتل أربعة فلسطينيين في اشتباكات مع قوات الأمن الإسرائيلية في القدس الشرقية والضفة الغربية المحتلة، بينما قتل فلسطيني ثلاثة مدنيين إسرائيليين طعنا ردا على الإجراءات الأمنية الإسرائيلية الجديدة. وقد أمرت إسرائيل بإزالة البوابات بعد أسبوع من احتجاجات الفلسطينيين بشأن ما رأوه تقييدا غير مقبول لحقوقهم في دخول المسجد الأقصى. اقرأ أيضا: إسرائيل تزيل البوابات الإلكترونية على مداخل المسجد الأقصى اقرأ أيضا: اردوغان: اسرائيل تحاول الاستحواذ على الأقصى بحجة الارهاب وقال رئيس الوزراء الإسرائيلي بنيامين نتنياهو إن \"الحكومة المصغرة وافقت على توصية كل الاجهزة الامنية باستبدال إجراءات التفتيش بواسطة أجهزة كشف المعادن باجراءات امنية تستند إلى تكنولوجيات متطورة ووسائل أخرى\". وأوضح أنه ستُطبق إجراءات جديدة خلال الستة أشهر المقبلة مع نشر قوات إضافية من الشرطة حتى ذلك الحين. وذكرت وكالة رويترز أن عناصر أمنية إسرائيلية شوهدت في وقت مبكر من الثلاثاء وهي تزيل البوابات الإلكترونية والكاميرات التي وضعت مؤخرا عند مداخل المسجد الأقصى. لكن الرئيس محمود عباس ودائرة الأوقاف الإسلامية فى القدس رفضا هذه التغييرات، وطالبا بإعادة الوضع إلى ما كان عليه قبل الهجوم الذي وقع قبل أكثر من عشرة أيام. أوقاف القدس: المصلون الفلسطينيون سيواصلون مقاطعة الصلاة في المسجد الأقصى حتى ترفع إسرائيل قيودها الأمنية إسرائيل تقول إنها ستنشر المزيد من قوات الشرطة حول المسجد الأقصى خلال الستة أشهر المقبلة وأكد عباس أن \"كل ما استجد من إجراءات إسرائيلية على أرض الواقع منذ ذلك التاريخ (14 يوليو الماضي) إلى يومنا هذا يفترض أن تزول وأن تنتهي، عند ذلك تعود الأمور إلى طبيعتها في القدس، ثم نستكمل عملنا بعد ذلك فيما يتعلق بالعلاقات الثنائية بيننا وبينهم.\" وشدد على أنه سيستمر في تجميد التنسيق مع إسرائيل من بينها القضايا الأمنية بسبب الإجراءات الأمنية في القدس. وقالت دائرة الأوقاف فى القدس إن المصلين سيستمرون في مقاطعتهم وسيصلون في الشوارع خارج المسجد الأقصى.", "doc2": "Müsəlmanlar Şərqi Yerusəlimdəki məscidin kənarında namaz qılırlar Fələstinlilər hesab edirlər ki, metal detektorlarının quraşdırılması ilə İsrail ərazini nəzarət altına almağa cəhd edib. İsrail isə təhlükəsizlik tədbirlərini silah keçirilməsinin qarşısını almaq istəyilə izah edir. Metal detektorları iyulun 14-də fələstinli gəncin İsrailin təhlükəsizlik qüvvələrinə hücumundan sonra quraşdırılıb. Nəticədə iki israilli polis öldürülüb, daha bir nəfər isə xəsarət alıb. Bir çox fələstinli metal detektorlarından keçməkdən imtina edib. Hadisələrdən sonra fələstinlilərin keçirdiyi nümayişin dağıdılması vaxtı 4 fələstinli həlak olub, yüzlərlə etirazçı xəsarət alıb. İsrail metal detektorlarının daha müasir təhlükəsizlik avadanlığı ilə əvəzlənəcəyini bildirir. BMT cümə namazından əvvəl gərginliyin azalmasına səsləyir. Şərqi Yerusəlimdə yerləşən Məbəd dağı - yəhudilər və müsəlmanlar üçün müqəddəs yer sayılır. Fələstinlilər Şərqi Yerusəlimi öz gələcək dövlətlərinin paytaxtı sayır, İsrail isə təkid edir ki, şəhər İsrailin vahid və bölünməz paytaxtıdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-48324742", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-48299957", "doc1": "وحصدت هولندا 492 نقطة لتحل في المركز الأول بأغنية \"اركاد\". وقال لورانس \"هذا هو الحلم الكبير، الموسيقى تأتي أولاً ودائماً\". وكانت هولندا فازت آخر مرة بمسابقة يوروفيجن في عام 1975، واحتفى الجمهور بلورانس نهاية الحفل وشاركوه بغناء أغنيته الفائزة. واحتلت إيطاليا المركز الثاني برصيد 465 نقطة، فيما احتلت روسيا المركز الثالث بـ 369 نقطة. وجاءت بريطانيا في المرتبة الأخيرة بعد حصولها على 3 نقاط من الجمهور بإجمالي 16 نقطة. وشاركت المطربة مادونا في إحياء الحفل بتقديم مجموعة من أغانيها قبيل إعلان النتائج. وقال المنظمون إن \"ثمة فقرة في اللوحات الاستعراضية لمادونا لم يخطط لها مسبقا\". وقالت يوروفيجن إنه \"خلال البث المباشر للحفل النهائي لمسابقة يوروفيجن ظهر اثنان من الراقصين وقد طبعت أعلام إسرائيلية وفلسطينية على ثيابهما\". وأضافت \"لم يكن ذلك جزءاً من التدريبات، ومسابقة الأغنية الأوروبية ليست حدثاً سياسياً، وقد تم إعلام مادونا بالأمر\". مناقشة \"عقوبات\" وقال المنظمون إن أيسلندا قد تواجه عقوبة بعد رفعها الأعلام الفلسطينية خلال البث المباشر للحفل. وأضافوا أنه خلال الحفل النهائي، رفع أعضاء من الفرقة الأيسلندية الأعلام الفلسطينية خلال الإعلان عن نتائج تصويت الجمهور لهم. وفي في بيان ، قالت يوروفيجن إن \"عواقب هذا الإجراء\" سيبحثها المجلس التنفيذي للمسابقة.", "doc2": "Sayca 64-cü olan builki beynəlxalq yarışmanın finalında onun \"Arcade\" mahnısı 492 bal qazanıb. İkinci yerdə İtaliya, üçüncü yerdə isə Rusiya qərarlaşıb. Azərbaycanı yarışmada Çingiz Mustafayev təmsil edib. Azərbaycan təmsilçisi Eurovision 2019 mahnı müsabiqəsində yeddinci yeri tutub. İsrail sonuncu dəfə mahnı yarışmasını 1999-cu ildə qəbul edib. Azərbaycan yarışmaya 2012-ci ildə ev sahibliyi edib. Yarım-final Yarım finalda Çingiz Mustafayev \"Truth\" mahnısı ilə 18-ci sırada çıxış edib və o, finala seçilən 10 ölkədən biri olub. Azərbaycanla yanaşı, bu yarım-finalda onun qonşuları Ermənistan və Rusiya da çıxış edib və Rusiya da finala keçib. İlk yarım-finalda iştirak edən Gürcüstan finala çıxa bilməyib. Azərbaycan Eurovision-2019-a Çingiz və Truth mahnısı ilə gedir - Video Bu yarım-finalda 10 ölkə, səsvermə nəticələrinə əsasən mayın 18-də baş tutacaq finala çıxacaq. Mahnı təqdim edildikdən sonra təxminən 15 dəqiqə səsvermə üçün zaman ayrılır. Telefon, SMS və ya Eurovision-ın rəsmi tətbiqi ilə səs vermək mümkündür. Qaydalara görə, izləyicilər yalnız ölkəsinin iştirak etdiyi yarımfinalda, öz ölkəsi istisna olmaqla, səs verə bilərlər. Bir nəfər 20 dəfə səs verə bilər, amma öz ölkəsinə yox. Telesəslər nəticələrin 50 faizini təşkil edir. Digər 50 faizi hər ölkədən olan jüri tərəfindən verilmiş səslər nəticəsində bəlli olur. İlk yarım-final mayın 14-də keçirilib. Ötən il İsrailin təmsilçisi Netta \"Toy\" mahnısı ilə qalib gəldikdən sonra tədbirə sahiblik Təl-Əvivə keçib. İsrailin 2018-ci il təmsilçisi Netta Lakin ölkənin insan haqlarının pozulması reytinqinə görə müğənnilər və media təşkilatçıları tədbiri boykot etməyə çağrılıb. Yanvar ayında Britaniyanın məşhurları Xanım Vivienne Westwood, Peter Gabriel, Roger Waters, Mike Leigh, Maxine Peake və Wolf Alice qrupu BBC-ə məktub yazaraq tədbiri işıqlandırmamağa çağrılıb. Sənədi imzalayanlar İsraili Qərb sahili, şərqi Qüds və Qolan yüksəkliyinin işğalına görə tənqid ediblər. \"Eurovision ola bilər ki, yüngül əyləncədir, amma bu, insan haqlarını gözardı etmək üçün istisna deyil və biz İsrailin fələstinlilərin insan haqlarını sistemli pozmasına etinasız yanaşa bilmərik\". Başqaları isə təklif edilən boykota qarşı çıxıb. Onlar deyiblər ki, Eurovision-ın \"birlik ruhu hücum altındadır\". Müğənni Madonna da insan haqlarına görə İsraili boykot etməyə çağrılanlar arasında olub. Bu səbəbdən müsabiqənin fasiləsi zamanı iki mahnı ifa etməli olduğu iddia edilən müğənninin çıxışı sual altında qalıb. Yarışma təşkilatçıları həmin vaxt bildirib ki, hələ müğənni ilə şou arasında müqavilə imzalanmayıb. Lakin mayın 16-da Madonna-nın final günü tədbirdə çıxış edəcəyi təsdiqlənib, Franse 24 kanalı İsrailin ictimai televiziyasına istinadən yazıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-39299964", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39303587", "doc1": "وتُستخدم هذه التقنية المتطورة من التلقيح الصناعي لتجنب موت الأطفال جراء الإصابة بأمراض جينية. ووصف فريق الأطباء في مركز نيوكاسل للخصوبة الموافقة بأنها \"نبأ سار\" و\"يوم هام\" للمرضى. ومن ناحية واقعية، فإن من المتوقع ميلاد أول طفل بريطاني من ثلاثة أفراد في 2018. وتهدف هذه التقنية إلى التغلب على حالات الإصابة بأمراض الميتوكوندريا، التي تجردهم من الطاقة الكافية للحفاظ على استمرار عمل القلب. وتسبب هذا المرض في فقدان بعض العائلات أكثر من طفل. وينتقل المرض من الأم فقط إلى الطفل، لذلك جرى تطوير تقنية تخصيب تعتمد على استخدام بويضة من متبرعة بالإضافة إلى بويضة من الأم وحيوانات منوية من الأب. ويحمل الطفل نسبة قليلة من الحمض النووي من المتبرعة، ومع هذا فإن العملية قانونية كما تقول مراجعات إنها أخلاقية وجاهزة علميا. ولإتمام العملية، يجب حصول كل عيادة وكل مريض على موافقة الجهات المنظمة للتلقيح في بريطانيا، والمتمثلة في هيئة الإخصاب البشري وعلم الأجنة. ويتوقع الفريق الطبي في نيوكاسل مساعدة 25 زوجا كل عام. وقال الأستاذ الجامعي دوغ تورنبول مدير مركز ويلكوم لبحوث الميتوكوندريا في جامعة نيوكاسل \"أنا سعيد من أجل المرضى لأن هذا سيسمح للنساء اللاتي تعاني من طفرات الحمض النووي للميتوكوندريا الفرصة لخيارات إنجابية أكثر\". وأضاف \"يمكن أن تكون أمراض الميتوكوندريا مدمرة للأسر، لذلك فإن هذا يوم هام للمرضى الذين عملوا بلا كلل من أجل صدور هذا القرار\". ويُسمح فقط بإنجاب طفل من ثلاثة أفراد في حالة زيادة احتمال إصابة الطفل بمرض الميتوكوندريا. كيف يحدث الأمر؟ يحدث مرض الميتوكوندوريا نتيجة خلل في الهياكل الصغيرة الموجودة في كل خلية تقريبا والتي تحول الغذاء إلى طاقة صالحة للاستخدام. ويتسبب هذا المرض في إصابة الأطفال بضعف العضلات، والعمى، والصمم، وقصور التعلم، والسكري، وفشل القلب والكبد. وغالبا ما يكون المرض قاتلا. والهدف من التقنية الإنجابية الجديدة هو الحصول على الميتوكوندري�� السليمة من امرأة أخرى تتبرع بالبويضة. ولكن الميتوكوندريا لها الحمض النووي الخاص بها، وهذا هو السبب في أن الطفل المولود سيحمل الحمض النووي من ثلاثة أشخاص. ومع ذلك، فإن كل السمات الجسدية والشخصية المعروفة سيكتسبها من الأب والأم فقط.. ولن تكون بريطانيا أول دولة في العالم يولد فيها طفل من ثلاثة أفراد. فقد أجرى زوجان أردنيان العملية في المكسيك من قبل بمساعدة أطباء من نيويورك. ويُقال إن المولود يتمتع بصحة جيدة.", "doc2": "İki qadının yumurtaları və bir kişinin spermalarının istifadə olunacağı üsulun əsas məqsədi ölümcül mitokondriya (hüceyrə) xəstəliklərinin qarşısını almaqdır. Belə ki, hər bir 6500 körpədən biri ciddi mitokondriyalı xəstəliklə doğulur. Bu cür xəstəliklə doğulanlarda enerji çatışmazlığı üzündən vücud funksiyalarını yerinə yetirə bilmir. Bu da əzələ gücsüzlüyünə, ürək çatışmazlığına və hətta ölümə yol aça bilər. Xəstəlik hüceyrələrdə hərəkəti təmin edən qisimlərin zərər görməsiylə ortaya çıxır. Mitokondriya yalnızca analardan körpələrə keçir və özünə xas bir DNT-si var. 'İlk körpə 2018-də' Bu üsulla anaların yumurtalığındakı yararsız genlər çıxardılaraq onun yerinə başqa bir qadından alınan sağlam genlər yerləşdirləcək. Beləliklə, yeni üsulla doğulacaq körpə hər üç nəfərin DNT-nı (Dezoksiribonuklein turşusu) daşımış olacaq. Newcastle-dakı klinika bu əməliyyat üçün yetərli olduğuna dair lisenziyanı əldə edib. Bundan sonra bu əməliyyatın tətbiq ediləcəyi xəstələrin də lisenziya alması lazımdır. Həkimlər bu üsulla ilk körpənin 2018-ci ildə doğulacağını gözləyirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-42035651", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/other-news-42052419", "doc1": "وحلل فريق طبي بيانات السجلات الوطنية في السويد لأشخاص تراوحت أعمارهم بين 40 و80 عاما، وقارنوها ببيانات سجلات مقتني الكلاب. وتوصل العلماء إلى أن ثمة انخفاضا في احتمال الإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية لدى مقتني الكلاب، خاصة الأنواع المرباة بهدف الصيد. وبينما قد يساعد اقتناء كلب في زيادة النشاط الجسدي، قال الباحثون إن الأشخاص النشطين ربما هم الذين قد يختارون اقتناء الكلاب. وأشار الباحثون إلى أن اقتناء كلب قد يقي الأشخاص من الإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية عبر زيادة درجة تواصلهم الاجتماعي ورفاهيتهم، أو من خلال تغيير الميكروبيوم البكتيري لهم. والميكروبيوم هو مجموعة من الكائنات الميكروبية التي تعيش في الأمعاء. وهناك اعتقاد بأن الكلب قد يؤثر في ميكروبيوم صاحبه، إذ إن بإمكان الكلاب تغيير نمط الأوساخ في البيئات المنزلية، من خلال تعريض الإنسان إلى نوع من البكتيريا ربما لا يتعرض له في بيئات أخرى. وقال الباحثون إن للكلاب تأثيرا وقائيا خاصا بالنسبة لأولئك الذين يعيشون وحدهم. وقال الباحث الرئيسي بالدراسة، موينيا موبنغا، وهو من جامعة أوبسالا \"النتائج أظهرت أن الذين يقتنون كلبا واحدا أقل عرضة بنسبة 33 في المئة لخطر الوفاة، وأقل عرضة بنسبة 11 في المئة للإصابة بالسكتات القلبية\". وأظهرت دراسات سابقة أن الأشخاص الذين يعيشون وحدهم أكثر عرضة للوفاة نتيجة الإصابة بأمراض القلب والأوعية الدموية. وأضاف موبنغا \"ربما يمثل الكلب عضوا مهما في الأسرة لا سيما في الأسر الوحيدة\". وحلل الباحثون، الذين نشروا نتائج دراستهم في دورية \"ساينتفيك ريبورتس\"، بيانات السجلات الوطنية في الفترة من عام 2001 وحتى 2012. وتُسجل في السويد جميع الزيارات إلى الطبيب في قاعدة بيانات وطنية، لكن التسجيل الإجباري لاقتناء الكلاب بدأ منذ عام 2001. وأظهرت النتائج أن اقتناء كلب من الأنواع التي تُربى في الأصل للصيد، مثل \"الترير\" و\"الريتريفر\" و\"السينت هاوند\"، مرتبط بانخفاض احتمال الإصابة باضطرابات القلب والأوعية الدموية. وأشار توف فال، أحد معدي الدراسة البارزين، إلى وجود بعض القيود، قائلا \"ذلك النوع من الدراسات الوبائية يبحث في الروابط في عدد كبير للغاية من السكان، لكنه لم يقدم إجابات عن كيفية إمكانية قدرة الكلاب على الوقاية من أمراض القلب والأوعية الدموية\".", "doc2": "İsveçdə bütün it sahibləri mütləq qeydiyyatdan keçməlidir. Bu məlumatlar alimlərin apardığı tədqiqatın əsasını təşkil edib Tədqiqatçılar 40-80 yaş arası sakinlərin tibbi qeydiyyatı və it sahiblərinin məlumatları arasında müqayisəli təhlil aparıblar. Məlum olub ki, it sahibləri arasında ürək-damar xəstəliklərindən əziyyət çəkənləri sayı daha azdır. Bu, xüsusilə, teriyer, retriver, tazılar və digər ov cinsləri sahiblərinə aiddir. İsveçdə həkimin hər qəbulu xüsusi ümumilli qeydiyyata daxil edilir. Bundan başqa 2001-ci ildən başlayaraq bütün it sahibləri də mütləq qeydiyyatdan keçməlidirlər. Bu vəziyyət İsveç alimlərinə Scientific Reports jurnalında dərc edilən tədqiqatı keçirməyə imkan verib. Tədqiqat 2001-2012-ci illərin məlumatlarını əhatə edib. Alimlərin versiyasına görə, itlərin sayəsində sahibləri daha çox ünsiyyət qurur və daha fəal həyat tərzi keçirirlər. Bundan başqa, onlarda mikrobiomar - yəni insan bədənindəki, xüsusilə bağırsaqdakı bütün mikro hüceyrələrin ümumi miqdarı dəyişir. Alimlərin fikrincə, itlər mikrobiomaya təsir göstərə bilərlər. Çünki onlar evə yeni mikroblar gətirir ki, insanlar başqa vəziyyətdə bu mikrobla qarşılaşa bilməzlər. Alimlərin fikrincə, itlər insanları yeni mikrobiomalardan qorumağa kömək edir və imunitetiu gücləndirir Tədqiqatın nəticələri göstərib ki, itlər ən yaxşı tənha yaşayanları \"qoruya bilirlər\". \"Nəticələr göstərir ki, tənha it sahiblərinin iti olmayan tənha adamlarla müqayisədə ölüm riski 33%-dən aşağı, ürək-damar xəstəliyi riski isə 11%-dir\", - deyə tədqiqat qrupunun başçısı Uppsala universitetinin nümayəndəsi Mven Mubanga bildirib. Bundan əvvəlki araşdırmalar göstərib ki, tənha insanların ürək-damar xəstəliklərinə daha çox məruz qalmaq təhlükəsi var. \"Mümkündür ki, tənha insanlar üçün it ailə üzvünü əvəz edir \", -deyə professor Mubanga davam edir. Buna baxmayaraq, baş tədqiqatçı Tow Phal qeyd edib ki, araşdırma zamanı alimlər birmənalı cvavab tapa bilmədikləri sualla qarşılsaşıblar. \"Bu cür epidemoloji tədqiqatlar qanunauyğunluqlar barədə təsvir yaradır, amma məhz itlərin ürək sağlamlığına necə təsir göstərməsi və ya ümumiyyətlə təsir göstərə biləcəyi barədə izahat vermir \", - Phal deyir. \"İt sahibləri ilə iti olmayanlar arasında fiziki vəziyyət fərqinin başlanğıcda mövcud olması tamamilə mümkündür. Yəqin ki, it saxlamaq ideyası daha aktiv və daha sağlam həyat tərzi keçirən insanlarda daha çox yaranır. Bu halda bu bizim nəticələrə güclü təsir göstərir \", - deyə o davam edir. İtlər daha aktiv həyat tərzi keçirməyə köməklik edir, bu da ürək xəstəlikləri riskini azaldır \"İtin olması ölüm hallarının və ürək problemlərinin azalmasıyla əlaqəlidir. Əvvəlki tədqiqatlar buna bənzər nəticələr nümayiş etdirib, lakin bu qədər inandırıcı olmayıb. Buna səbəb isə tədqiqat iştirkasçılarının məhdud sayda olması olub \", - deyə Britaniya Ürək Xəstəlikləri ilə Mübarizə Fondunun (British Heart Foundation) həkimi Mike Knapton bildirib. \"İt sahiblərinin daha çox üstünlükləri var, ürək xəstəlikləri riskinin aşağı olmasını da bu üstünlüklərdən biri kimi qəbul etmək olar. Bununla yanaşı, əksər it sahibləri razılaşarlar ki, itə sahib olmağın əsas səbəbi sevincdir. Sizin itinizin olum-olmaması əhəmiyyətli deyil, aktiv həyat tərzi səhhətinizlə bağlı problemlərdən yayınmağın ən düzgün yoludur\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2012/04/120421_ukraine_tomeshinko", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/02/140222_ukraine_timoshenko", "doc1": "تيموشينكو تطعن أمام القضاء في حكم سابق ادانها بتهمة باستغلال السلطة ويقول محامو وأسرة تيموشينكو، 51 عاما والتي تحاكم حاليا في اتهامات بالكسب غير المشروع، إنها تعاني من آلام في الظهر منذ شهور وترفض حضور الجلسات الجديدة. وذكرت هيئة السجون في بيان الجمعة أن \"تيموشينكو ستخضع لسلسلة من الإجراءات التي أوصى بها أطباء ألمان وأوكرانيون.\" وكان إيداع تيموشينكو السجن العام الماضي قد أدى إلى توتر العلاقات بين الجمهورية السوفيتية السابقة والغرب. وأصبح سجنها قضية رئيسية في علاقات اوكرانيا مع الاتحاد الاوروبي الذي اعتبر محاكمتها مثالا على الكيل بمكيالين في سير العدالة. وكانت محكمة حقوق الإنسان الاوروبية قد دعت أوكرانيا إلى ضمان حصول تيموشينكو على علاج طبي مناسب. وتنظر هذه المحكمة في طعن تقدمت به تيموشينكو - وهي معارضة قوية للرئيس فيكتور يانكوفيتش- ضد الحكم بإدانتها العام الماضي بتهم تتعلق بإساءة استغلال السلطة. وسبق أن رفضت تيموشينكو نقلها إلى المستشفى التابع لهيئة السكك الحديدية والقريب من السجن المحتجزة فيه بمدينة خاركيف. وكانت تيموشينكو قد أدينت في أكتوبر/ تشرين الأول بإساءة استغلال السلطة عندما كانت رئيسة للوزراء حين توسطت عام 2009 في اتفاق غاز مع روسيا تقول حكومة يانكوفيتش إنه كان يتعارض مع المصالح الوطنية ورفع قيمة واردات الطاقة على نحو مبالغ فيه. وتواجه تيموشينكو، في المحاكمة الجديدة، اتهامات بالتهريب الضريبي ومحاولة الكسب غير المشروع ، وهي اتهامات تصل عقوبتها القصوى إلى السجن 12 عاما. وتنفي تيموشينكو ارتكاب أي مخالفات في القضيتين وتصفهما بأنهما جزء مما تسميه حملة قمع تمارسها حكومة يانكوفيتش ضد المعارضة. وحذر الاتحاد الأوروبي أوكرانيا من أن أعضاءه لن يقروا اتفاقات سياسية وتجارية رئيسية معها إذا ظلت تيموشينكو في السجن. وكانت تيموشينكو إحدى قيادات الثورة البرتقالية عام 2004 والتي قضت على محاولة يانكوفيتش الأولى لشغل الرئاسة. وعملت تيموشينكو رئيسة للوزراء لفترتين قبل أن تخسر انتخابات الرئاسة في 2010 في مواجهة يانكوفيتش.", "doc2": "BBC Rus xidməti müxbirinin sözlərinə görə, keçmiş Baş nazir xəstəxana ərazisini tərk edərkən onu maşın karvanı müşayət edib. Azadlığa çıxarkən Y.Timoşenko nitq söyləmədən, yalnız tərəfdarları qarşısında əlini yelləyərək avtomobilə əyləşib və ərazini tərk edib. Bundan əvvəl Ukrayna parlamenti sabiq Baş nazir Yuliya Timoşenkonun həbsdən azad edilməsini prezidentin imzası olmadan da mümkün edən qərar qəbul edib. Ötən gün Ali Rada Yuliya Timoşenkonun azad olunmasını mümkün etmək üçün ölkə qanunvericiliyinə dəyişiklik əlavə edib, lakin müvafiq qanun prezident tərəfindən imzalanmamışdı. Parlament spikeri Aleksandr Turçinovun sözlərinə görə, Timoşenkonun həyatına təhlükə yarandığından təcili qərar qəbul etmək lazım gəlib. Yuliya Timoşenko Rusiya ilə qaz sövdələşmələrinin imzalanması zamanı səlahiyyətlərini aşdığına görə 2011-ci ildə 7 il həbs müddətinə məhkum edilmişdi."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-39749371", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-39745625", "doc1": "جمع المؤتمر قيادات نسائية من هيئة علماء اندونيسيا ورغم أنها غير ملزمة قانونيا إلا أنها ستكون مؤثرة، وقد جاءت بعد مؤتمر دام ثلاثة أيام وجمع ثلة من رجال الدين في البلاد وانعقد في سيريبون في جزيرة جاوا. ورغم أن معظم الحاضرين كانوا من اندونيسيا إلا أنه قد سُجل حضور لعلماء من باكستان والمملكة العربية السعودية ودول أخرى. وقد حثوا الحكومة على رفع الحد الادنى للسن القانونية للزواج من السادسة عشرة إلى الثامنة عشرة. وتعد اندونيسيا، وهي دولة ذات أغلبية مسلمة، من أكثر البلدان التي تسجل فيها نسب مرتفعة للزواج المبكر، إذ تشير أرقام صادرة عن منظمة الأمم المتحدة للطفولة \"اليونيسيف\" إلى زواج امرأة بين كل أربع نساء في إندونيسيا قبل سن الثامنة عشرة. ومن المعتاد أن تصدر الفتاوى بانتظام في إندونيسيا من لدن مجلس العلماء الإندونيسي، الذي يعد أعلى سلطة إسلامية في البلاد ويتشكل تقريبا من الرجال فقط. وقد وصفت هذه الفتوى زواج الصغار بالأمر السيء، قائلة إن منعه إلزامي. وقال نينيك راهايو، منظم المؤتمر، لرويترز: \"إن عالمات الدين يعرفن المشاكل والعقبات التي تواجهها النساء، ويمكننا أن نتحرك في هذا الاطار دون انتظار من الحكومة كي تبادر وتحمي هؤلاء الأطفال\". وقد استدل رجال الدين الاندونيسيون بدراسات تؤكد أن العديد من الزوجات صغيرات السن لا يُسمح لهن بمواصلة تعليمهن، كما أن حوالي نصف الزيجات تنتهي بالطلاق. وبالإضافة لهذه الفتوى تحدث المؤتمر عن ضرورة اصدار قوانين جدية تحد من الايذاء الجنسي للنساء.", "doc2": "Yava adasında keçirilən qurultay qadın İslam xadimlərinin ilk irimiqyaslı tədbiri olub Belə bir fitvanın verilməsi İndoneziya üçün görünməmiş bir hadisə kimi səciyyələndirilir, baxmayaraq ki, bu ölkədə fitva vermək adəti adi hala çevrilib. Hüquqi qüvvəsi olmasa da, müsəlmanlara böyük mənəvi təsirə malik olan fitva ölkənin qadın dini xadimlərinin üç günlük qurultayından sonra verilib. Din xadimləri, qadınlara nikah bağlamaq üçün aşağı yaş həddini hazırkı 16-dan 18-ə qaldırmağı hökümətə tövsiyə ediblər. İndoneziyada müsəlmanlar əhali arasında çoxluq təşkil edirlər. Eyni zamanda ölkə, nikaha girən uşaqların sayına görə də dünyada irəlidə gedənlər sırasındadır. BMT-nin uşaqlara aid qurumu olan Unicef bildirir ki, İndoneziyada hər dörd qadından biri nikaha 18 yaşına qədər girir. İndoneziyanın Yava adasında keçirilən qurultay qadın din xadimlərinin bu qəbildən olan ilk irimiqyaslı tədbiri kimi yadda qalıb. Toplantı iştirakçılarının əksəriyyəti indoneziyalı olub, lakin eyni zamanda Pakistan, Səudiyyə Ərəbistanı və digər ölkələrdən də nümayəndələr tədbirə qatılıblar. İndoneziyada fitvalar mütəmadi qaydada ölkənin ali islami qurumu sayılan Üləmalar Şurası tərəfindən verilir. Üləmalar Şurasının tərkibi demək olar ki, tamamilə kişilərdən ibarətdir. Fitva, azyaşlılarla nikah bağlamağı \"ziyanlı\" adlandıraraq belə halların qarşısının alınmasının icbari olduğunu vurğulayıb. \"Qadın din xadimləri qadınların üzləşdiyi problemlərdən agahdırlar, biz hökumətin bu yolda atacağı addımları gözləmədən, özümüz hərəkətə keçməliyik\",- toplantının təşkilatçısı Ninik Rahayu Reuters agentliyinə bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/features-43618492", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43689178", "doc1": "ما يحدث في المنزل يؤثر بشكل كبير وطويل الأمد على الصحة العقلية والتطور لدى الطفل. وليست العلاقة بين الأهل وأطفالهم هي وحدها المؤثرة، فالعلاقة بين الوالدين فيما بينهما لها كبير الأثر على كافة الجوانب في نشأة الطفل، بدءا من الصحة النفسية وحتى النجاح الأكاديمي والعلاقات المستقبلية. ولا يكون للجدل غير العنيف بين الأهل، في معظم الحالات، أية آثار سلبية على الأطفال. لماذا تحجم العائلات المسلمة عن رعاية الأطفال وتبنيهم؟ هل تسهم الأجهزة الرقمية في تراجع استخدام الأطفال للأقلام؟ ولكن عندما يصرخ الوالدان ويغضبا من بعضهما البعض، أو عندما يتجاهل أحدهما الآخر ولا يكلمه لمدة طويلة، فهنا يمكن أن تبرز بعض المشاكل. وتشير أبحاث بريطانية ودولية أجريت على مدى عدة عقود من خلال مراقبة بعض الأسر في منازلهم، ومتابعتهم لفترات طويلة، إلى أن الأطفال الذين كانوا عرضة لمشاهدة الخلافات بين أهلهم، قد تكون لديهم زيادة في معدلات ضربات القلب وإفراز لهرمون التوتر. كما بينت الأبحاث أنه قد تظهر على الرضع والأطفال والمراهقين علامات تعطل تطور الدماغ، واضطرابات النوم، والقلق، والاكتئاب، واضطراب السلوك وغيرها من المشاكل الخطيرة نتيجة للعيش في أسرة تشوبها خلافات حادة ومزمنة بين الوالدين. وقد تظهر هذه الآثار أيضا عند الأطفال في الأسر التي يختلف فيها الوالدان بشكل مستمر ولكن بصورة أقل حدة، مقارنة بالأطفال الذين يلجأ أهلهم للنقاش البناء في حل م��اكلهم ونزاعاتهم. الطبيعة أم التنشئة؟ وترى الدراسة أن هنالك بعض المفاهيم غير الدقيقة حول ما يؤثر على الأطفال. فعلى سبيل المثال، غالباً ما كان ينظر إلى الطلاق أو الانفصال على أنهما لهما تأثير سلبي على العديد من الأطفال. لكن في بعض الحالات، يمكن أن تكون الجدالات التي تحدث بين الوالدين قبل وأثناء وبعد الانفصال هي المسؤولة عن ترك هذا الأثر السلبي لدى الأطفال، وليس الانفصال بحد ذاته. وبالمقابل، لطالما اعتقدنا أن الوراثة، في كثير من الأحيان، تلعب دورًا في تحديد كيفية استجابة الأطفال للخلافات بين أهلهم، وأن \"الطبيعة\" لها دور مركزي في الصحة العقلية للطفل، إذ تلعب دوراً في مشاكل مثل القلق والاكتئاب والذهان. تدليل الأجداد لأحفادهم \"يضر بصحة الأطفال\" مرحلة المراهقة \"تبدأ من سن 10 حتى 24 عاما\" لكن البيئة المنزلية و \"التنشئة\" التي يتلقاها الأطفال هي في الواقع الأكثر أهمية. ويتنامى حاليا، الاعتقاد بأن المخاطر الجينية الكامنة وراء الصحة العقلية السيئة يمكن أن تصبح أسوأ أو أفضل، اعتمادا على الحياة الأسرية. كما يبدو أن نوعية العلاقة بين الوالدين أمر شديد الأهمية، سواء كانا يعيشان معا أم لا، أو إذا كان الأطفال مرتبطين جينياً بالوالدين أم لا(كما في حالة التبني). خلافات حول الأطفال ومن المهم أن ندرك أنه من الطبيعي تماما للآباء والأمهات أن يتجادلوا أو يختلفوا مع بعضهم البعض. لكن عندما ينخرطوا في نزاعات متكررة ومكثفة ولا يعملوا على حلها، يكون وضع الأطفال أسوأ. بل وأكثر من ذلك، إذا كانت تلك الخلافات حول الأطفال، قد يدفعهم ذلك للوم أنفسهم وتحميل أنفسهم المسؤولية عن الخلاف بين أهلهم. وقد يكون لذلك آثار سلبية على الأطفال، قد تشمل اضطراب النوم وتعطّل تطور الدماغ في وقت مبكر للرضع، والقلق ومشاكل السلوك للأطفال في مرحلة الدراسة الابتدائية، والاكتئاب والمشاكل الأكاديمية وغيرها من القضايا الخطيرة، مثل إيذاء النفس، للأطفال الأكبر سنا والمراهقين. و تظهر الأبحاث أن الضرر لا يقتصر على الأطفال الذين يعيشون في أسرة تسودها الخلافات بين الأهل، فالعلاقات السيئة يمكن أن تنتقل من جيل إلى جيل. ولذلك فإنها بمثابة حلقة مفرغة يجب كسرها إذا أردنا ضمان حياة إيجابية وسعيدة لجيل اليوم من الأطفال، والجيل القادم من الآباء والعائلات. ومن الطبيعي أن يشعر الأهل بالقلق حيال التأثير الذي قد تحدثه المشاكل والخلافات فيما بينهم لأطفالهم. ومن الطبيعي أيضا أن يحدث خلاف أو جدل بين الوالدين. لكن في الواقع، يستجيب الأطفال بشكل جيد عندما يشرح الوالدين، أو يحلا خلافاتهما بطريقة ملائمة. بل و أكثر من ذلك، فإنه حين يتمكن الوالدان من حل خلافاتهما بنجاح، يمكن للأطفال تعلم دروس إيجابية مهمة من شأنها أن تساعدهم في التعامل مع عواطفهم وإنجاح علاقاتهم خارج دائرة الأسرة.", "doc2": "Uşaqlara ən böyük zərəri ailədaxili zorakılıq vurur Evdə baş verənlər həqiqətən uşağın inkişafına və onun psixi sağlamlığına uzun müddətli təsir göstərir. Və burada vacib olan yalnız uşaqla valideyn arasındakı qarşılıqlı münasibət deyil. Valideynlərin bir-birilə necə ünsiyyət qurması həmçinin uşağın həyatında əhəmiyyətli rol oynayır və onun həyatının bütün sahələrinə - psixi sağılamlığından tutmuş dərslərindəki uğurlara və gələcəkdə münasibətlərin qurulmasına da təsir göstərə bilər. Evdəki münaqişələr uşağa təsir göstərməyə də bilər. Lakin əgər vadileynlər tez-tez qışqırırlarsa, bir-birinə əsəbləşirlərsə, bir-birindən uzaqlaşırlarsa və danışmırlarsa o zaman uşağın problemləri yarana bilər. Böyük Britaniyada və digər ökələrdə uzun illər ərzində ailədə və inkişaf dövründə uşaqların davranışlarının uzunmüddətli müşahidələrinə əsaslanan tədqiqatlar onu göstərir ki, artıq 6 aylıq körpədə evdəki münaqişəli vəziyyət nəticəsində ürək döyüntüsü arta və kortizol stress hormonu inkişaf edə bilər. Ailədəki münaqişələr uşaqların təhsilinə də təsir göstərir Müxtəlif yaşlı uşaqlarda dərin və xroniki ailə münaqişəsinin nəticəsi olaraq beynin inkişafı pozuntularının, yuxu pozğunluğu, narahatlıq, depressiya, davranış və digər ciddi problemlərin əlamətləri meydana çıxa bilər. Buna bənzər problemlər mütəmadi olaraq münaqişə mühitində yaşayan uşaqlarda müşahidə olunur. Öz aralarında razılığa gələn və mübahisəli məsələləri həll edən valideynlərin uşaqlarında isə bu hallara az rast gəlinir və ya ümumiyyətlə yoxdur. Təbiət və ya tərbiyə? Lakin ailə mübahisləri uşaqlara müxtəlif cür təsir göstərir. Məsələn, həmişə belə hesab edilib ki, valideynlərin boşanması və ya ayrı yaşamaq barədə qərarı uşaqların əksəriyyətinə xüsusi zərər vurur. Amma indi psixoloqlar hesab edirlər ki, bəzi hallarda uşaqlara valideynlərin dərhal ayrılması deyil, məhz boşanmaya qədər, boşanma vaxtı və boşanmadan sonrakı müddətdə onların arasındakı mübahisələr zərər vurur. Daha əvvəllər həmçinin hesab edilirdi ki, uşaqların münaqişəyə münasibətində irsiyyət əsas rol oynayır. Və bu doğrudur. Təbii amil uşağın psixi sağlamlığında başlıca məsələdir. İrsilik narahatlıq, depressiya və psixoz kimi cavab reaksiyalarının meydana çıxmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Valideynlər arasındakı pis münasibət təkçə uşaqlara öz təsirini göstərmir, həm də tədqiqatların göstərdiyi kimi mənfi təcrübə digər nəsillərə də ötürülə bilər Lakin ev mühiti və tərbiyə həmçinin çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Uşaq psixoloqları ailədəki mühitdən asılı olaraq anadangəlmə psixi pozğunluqlara meylli olan uşaqların vəziyyətinin daha da pisləşəcəyinə və ya əksinə, yaxşılacağı fikrinə daha çox inanırlar. Və burada valideynlər arasındakı münasibətlərin keyfiyyəti - onların bir yerdə və ya ayrı yaşamasından, uşaqlarla qan bağı olub-olmamasından asılı olmayaraq əsas rol oynayır. Uşaqlara görə mübahisə Bütün bunlar valideynlər üçün nə məna kəsb edir? İlk növbədə valideynlərin və qəyyumların mübahisə etməsini və ya bir-birinə narazılığını bildirməsini tamamilə normal hal kimi başa düşmək çox əhəmiyyətlidir. Lakin əgər valideynlər tez-tez mübahisə edirlərsə, əgər bu kəskin formada baş verirsə və münaqişə öz həllini tez tapmırsa o zaman bu uşaqlara təsir göstərir. Ən əsası isə əgər bu mübahisələr uşaqların ucbatından baş verirsə. O zaman uşaqlar özlərini günahkar hesab edir və valideynərin mübahisəsində özlərini cavabdeh kimi hiss etməyə başlayırlar. Mənfi təsir özünü körpələrdə yuxu pozğunluğu və əqli inkişaf pozğunluğu formasında, kiçik yaşlı məktəblilərdə narahatlıq və davranış problemi formasında, böyük yaşlı məktəblilərdə və yeniyetmələrdə deprssiya, dərslərdə çətinlik və digər ciddi pozğunluqlar formasında biruzə verə bilər. Uşaqlar valideynlərinin mübahisələrinə görə, digər uşaqlarla ünsiyyət qurmaqda tez-tez çətinlik çəkirlər Çoxdan məlumdur ki, uşaqlara ən böyük zərəri ailədaxili zorakılıq vurur. Lakin indi alimlər belə qənaətə gəiblər ki, uşaqlara zərər dəyməsi üçün valideynlərin hətta bir-birinin ünvanına aqressiya və hirs nümayiş etdirməsi zəruri deyil. Uşaqların mənəvi, davranış və sosial inkişafı valideynlər özlərinə qapanan zaman və bir-birinə daha az isti münasibət göstərən zaman da əziyyət çəkir. Lakin bu heç də hamısı deyil. Valideynlər arasındakı pis münasibət təkçə uşaqlara öz təsirini göstərmir, həm də tədqiqatların göstərdiyi kimi mənfi təcrübə digər nəsillərə də ötürülə bilər. Alimlər qeyd edirlər ki, əgər uşaqlarımızın və gələcək nəslin normal, xoşbəxt həyatı olmasını istəyiriksə bu sikli kəsmək vacibdir. \"Gizlin\" mübahisələr Ailə mübahisələrinin uşaq sağlamlığına vurduğu zərərləri azaldan amillər də mövcuddur. Tədqiqat göstərir ki, təqribən iki yaşından və daha erkən olması da mümkündür, uşaqlar valideynlərinin davranışlarını diqqətlə müşahidə etməyə başlayırlar. Hətta valideynlər onlar \"sakit\" mübahisə edirlər, onların uşaqları heç nə görmür və heç nə eşitmir belə düşünən zaman uşaqlar tez-tez baş verən münaqişəni görürlər. Burada vacib olan uşaqların mübahisənin səbəblərini necə anlaması, özləri üçün necə aydınlaşdırması və onun potensial olaraq gətirib cıxaracağı nəticələrdir. Əvvəlki təcrübələrə əsaslanan uşaqlar onların da iştirakçısı olacağı mümkün olan növbəti mübahisənin uzanan münaqişəyə çevriləcəyi və ya ailə sabitliyi üçün təhlükə yaradacağı barədə düşünürlər. Bu isə bəzi uşaqları xüsusilə narahat edir. Oğlanlar və qızlar ailə münaqişələrinə müxtəlif cür qarşılıq verirlər Uşaqlar həmçinin buna görə onların valideynləri ilə şəxsi münasibətlərinin pisləşib-pisləşməyəcəyindən narahat olurlar. Tədqiqat həmçinin oğlanlar və qızların ailə münaqişəsinə fərqli qarşılıq verdiyini göstərir. Qızlarda ailə münaqişəsi nəticəsində mənəvi, oğlanlarda isə davranış problemləri yarana bilər. Uşaqların mənəvi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün görülən tədbirlər çox vaxt bilavasitə uşaqların özünə və yalnız dolayı yolla ailədəki tərbiyə prossesinə köməyi özündə birləşdirir. Lakin valideynlərin dəstəyi və onların qarşılıqlı münasibəti qısa müddətdə uşaqlar üçün ən əhəmiyyətli və ən zəruri olar bilər. Uzun müddətdə isə onları ən yaxşısı şəxsi həyatlarında sağlam münasibətlərə hazırlamaqdır. Uzunmüddətli normal inkişaf üçün uşaqlara yaxınlarından birindən - valideynlərdən, qardaş və bacıdan, dostlar və digər böyüklərdəm, məsələn, müəllimindən dəstək alması çox vacibdir. Ailədə baş verənlər bü münasibətlərə həm yaxşı, həm də pis istiqamətdə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər. Valideynlər üçün onların mübahisəsinin uşaqlara necə təsir etməsi barədə narahatlığı təbii haldır. Mübahisə etmək bu normaldır və uşaqlara fikir ayrılığının səbəbini izah edən zaman uşaqlar buna çox yaxşı qarşılıq verirlər. Əslində valideynlər söz \"müharibəsini\" müsbət həll edərkən uşaqlar çox vacib dərs ala bilərlər. Bu onlara öz hisslərini və münasibətlərini ailədən kənarda daha yaxşı idarə etməyi öyrədə bilər. Valideynlərə münasibətlərinin uşaqların inkişafına necə təsir göstərməsini başa düşmələrinə kömək göstərmək onların bu gün sağlam olmaları və gələcəkdə sağlam ailəsi olması üçün zəmin yaratmaqdır. Bu material BBC-nin sifarişi ilə professor, Sussex Universitetinin nəzdindəki Andrew və Virginia Rudd adına elmi-tədqiqat və təcrübə mərkəzinin direktoru və aparıcı psixoloqu Gordon Harold-un iştirakı ilə hazırlanıb. Harold bu yaxınlarda uşaq psixologiyası və psixiatriyası üzrə The Journal of Child Psychology and Psychiatry jurnalında bu problem üzrə dərc edilən hərtərəfli təhlilin müəllifidir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2013/05/130519_iran_us_israel_spying", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2013/05/130520_iran_hangs_spy_us_israel", "doc1": "لم يتضح متى جرت محاكمة حيدري وأحمدي وأدين أحدهما، ويدعى محمد حيدري، بإفشاء معلومات عن \"قضايا أمنية وأسرار قومية\" إلى عملاء جهاز المخابرات الإسرائيلي (الموساد) مقابل الحصول على أموال. أما الآخر، ويدعى كوروش أحمدي، فأدين بتقديم معلومات استخباراتية إلى وكالة المخابرات الأمريكية (سي اي ايه)، حسبما أعلن مكتب المدعي العام في طهران. وذكرت وكالة أنباء (فارس) الرسمية أن المحكمة الثورية في طهران أصدرت حكم الإعدام على الاثنين، وأن المحكمة العليا أيّدت الحكم. لكن من غير الواضح متى اعتقلت السلطات حيدري وأحمدي، ومتى جرت محاكمتهما. مواضيع قد تهمك نهاية وأفادت (فارس) بأنه تم تنفيذ حكم الإعدام فجر الأحد. وعلى نحو متكرر، توجه إيران اتهامات لإسرائيل والولايات المتحدة بتنفيذ عمليات استخبارات سرية. وفي وقت سابق من العام، ألغت المحكمة العليا حكما بالإعدام على أمير ميرزاي حكمتي، وهو يحمل الجنسيتين الأمريكية والإيرانية وكان متهما بالتجسس لمصلحة الولايات المتحدة. ورأى قاضي المحكمة العليا حينها أن الحكم \"غير مكتمل\" وأمر بإعادة المحاكمة. ونفى حكمتي والولايات المتحدة الاتهامات بالتجسس. ويأتي إعلان تنفيذ أحكام الإعدام وسط التوتر المستمر بشأن البرنامج النووي لإيران، الذي تقول طهران إنه للاستخدام السلمي بينما تشك حكومات غربية في أنه يستخدم لصنع أسلحة نووية.", "doc2": "Məhəmməd Heydəri \"təhlükəsizlik və dövlət sirrinin\" İsrailin Mossad kəşfiyyyatına ötürülməsində ittiham edilib. Tehran prokurorluğunun məlumatına görə, Kuroş Əhmədi ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə kəşfiyyat xarakterli materialların ötürülməsində ittiham olunub. İran dəfələrlə İsraili və ABŞ-ı ona qarşı məxvi kəşfiyyat əməliyyatlarının aparılmasında ittiham edib. Heydəri və Əhmədinin nə vaxt həbs olunduqları və məhkəmələrinin nə vaxt keçirildiyi barədə bir məlumat yoxdur. Bu arada İranın nüvə proqramı ilə bağlı gərginlik davam etməkdədir. Tehran proqramının dinc məramlı olmasında təkidlidir. Lakin Qərb ölkələri güman edir ki, bu proqram atom silahının hazırlanması üçün istifadə oluna bilər. İranın Fars xəbər agentliyinin məlumatına görə, qeyd olunan 2 şəxsin edamı Tehran İnqilab Məhkəməsi tərəfindən həyata keçirilib və Ali Məhkəmə tərəfrindən təsdiqlənib. Agentlik iki nəfərin dar ağaçından səhər tezdən asıldıqlarını bildirib. Bu ilin əvvəlində, İranın Ali Məhkəməsi MKİ-ə casusluqda ittiham olunmuş İran əsilli ABŞ vətəndaşı Əmir Mirzəyi Hikmətiyə kəsilən ölüm hökmünü dəyişib. Hakim ittihamı natamam sayaraq məhkəmə işinə yenidən baxılması barədə qərar çıxarıb. Həm Hikməti, həm də ABŞ İran tərəfindən irəli sürülən casusluq ittihamını rədd edirlər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/vert-fut-42346923", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-fut-43241556", "doc1": "لكن هناك دراسات تشير إلى أن 18-52 في المئة من الناس لا يشعرون بالرضا عن لون أسنانهم. وفي بلدان مثل الولايات المتحدة، تعد عملية تبيض الأسنان واحدة من الإجراءات الطبية الأكثر طلبا في البلاد، بينما يشار للبريطانيين في الغالب عند تبادل النكات، بأنهم \"أصحاب أسنان صفراء\". وعلى ضوء الصور التي تعرض أسنانا بيضاء متراصة بإحكام في المجلات وعلى شاشات السينما حول العالم، لا يستغرب افتراض أن الأسنان البيضاء ليست جذابة وحسب، بل هي صحية أيضا. ويعتمد شكل أسناننا على اللون الأساسي الطبيعي لها، والذي يتأثر جزئيا بما لدينا من جينات، وبأعمارنا، وبما تكتسبه أيضا من صبغات بسبب عوامل أخرى خارجية، مثل التدخين، والأكل، والشراب، وتناول أدوية معينة. وكلما تقدم الإنسان في العمر، تحولت أسنانه في الأغلب إلى اللون الأصفر، لأن المادة التي تعرف باسم مينا الأسنان تبدأ في التآكل، لتكشف عن مادة العاج التي تحتها. وتكسو بقع صبغية الأسنان التي تأثرت بأطعمة مثل صلصة الطماطم، والقهوة، اللتين تخلفان مكونات ملونة تسمى \"كروموجين\"، بينما يمكن للبكتريا أو الفطريات أن تخلف بقعا صبغية ذات لون قاتم. وقد أجريت العديد من الاختبارات بشأن لون الأسنان. وفي الغالب تستخدم أسنان الأبقار لإجراء الاختبارات عليها، لأنها توفر للباحثين مساحة أوسع لمنطقة سطح الأسنان. وتجرى اختبارات في بعض الأحيان على أسنان بشرية تم خلعها. وفي دراسة أجراها مارك ولف بجامعة نيويورك، نقعت مجموعات من أسنان البقر لمدة ساعة كاملة إما في شاي أسود، أو نبيذ أحمر، أو نبيذ أبيض، بعد أن وزعت في مجموعات مختلفة. يمكن للقهوة والشاي أن يتركا بقعا صبغية على الأسنان بنفس الدرجة التي تتركها بقايا هذين المشروبين داخل الأكواب ولم يكن من المستغرب أن النبيذ الأحمر هو الذي خلف أقوى البقع الصبغية على الأسنان. لكن المثير للدهشة هو أن الشاي الأسود لم يترك بقعا على الأسنان، إلا إذا كان قد سبقه تناول نبيذ أبيض. ويبدو أن المحتوى الحمضي للنبيذ كان يجعل مادة مينا الأسنان أكثر مسامية، مما يسمح للشاي أن يترك بصمته على الأسنان. وبالطبع يمكن لهذه البقع الصبغية التي يخلفها الطعام والشراب أن تغير لون أسناننا، لكن ذلك أيضا لا يدل على أن أسناننا ليست صحية. فيمكن أن تكون لديك أسنان بيضاء ناصعة لكن لا تزال تعاني من التهابات اللثة، أو تجاويف الأسنان. وبالمثل، يمكنك أن تمتلك أسنانا صحية تماما لكنها تحمل صبغات صفراء، أو حتى بنية. البقع السوداء هناك أيضا نوع من الصبغات التي يعتقد بعض الباحثين أنها تحمي الأسنان من التسوس. ويتمثل ذلك في اللون القاتم الذي تراه في بعض الأحيان عند حواف اللثة، ويعرف باسم \"الصبغة السوداء\". وبالرغم من الجدل الدائر منذ أكثر من قرن من الزمان حول سبب ظهور هذه الصبغة السوداء، فإن أحدث الفرضيات تشير إلى أنها جزء مما يعرف بـ\"لويحة الأسنان\"، والتي تشمل مكونات الكالسيوم، والفوسفات، ومركبات عديدة من البكتريا، وبعض أشكال الحديد أو النحاس، وهي المكونات التي تسهم في تشكل ذلك اللون الأسود. ومن المثير للفضول أن بعض الدراسات توصلت إلى أن الأطفال الذين لديهم مثل هذه الصبغة السوداء أقل عرضة لتسوس الأسنان. ويعتقد أن ميكروبات توجد في هذا الصبغة السوداء يمكن أن تمثل نوعا من الحماية. وبالطبع، قد يشير تغير لون الأسنان في بعض الحالات إلى وجود تسوس أو أمراض أخرى. لذا، يفضل أن نذهب للطبيب لفحص هذه الصبغات اللونية المختلفة. هناك طرق طبية لتبيض الأسنان تكون في الغالب أكثر قوة من تلك المستخدمة في المنزل ومن المهم الإشارة إلى أن الأسنان غير البيضاء ليست بالضرورة في حالة سيئة. لكن ماذا لو كنت لا تزال تريد أن تحصل على أسنان بيضاء لامعة، بغض النظر عما يقوله الآخرون عن صحتك؟ هناك العديد من الإجراءات التي تشمل استخدام معجون الأسنان، أو خيوط الأسنان الصحية، أو بعض أنواع الجل لتنظيف الأسنان، أو أطقم الأسنان التي يرتديها البعض أثناء الليل بهدف حماية أسنانهم. وأغلب هذه الطرق تشتمل على استخدام مواد تزيل البقع الصبغية من الأسنان أو تزيل اللون الأبيض نفسه، أو كلاهما معا. وبعض هذه الطرق أيضا يشمل استخدام مادة تضفي مسحة زرقاء على الأسنان، لمقاومة المادة الصفراء، مما يؤدي إلى ظهور الأسنان بلون أبيض أكثر بريقا. ويميل خبراء الأسنان إلى تقديم علاجات تستخدم عناصر تبييض أكثر قوة من تلك التي يمكنك أن تجدها في منزلك. لكن مراجعة طبية لكثير من هذه العلاجات تظهر أن فعاليتها تختلف من حالة لأخرى بشكل كبير. ويمكن أيضا لعمليات تبييض الأسنان أن تؤدي إلى الشعور بحساسية مؤقتة في أسنان بعض الناس، أو في منطقة اللثة. لكن ما لم تستمر في إجراء عمليات التبييض، فإن بياض الأسنان سيدوم فقط بقدر تجنبك للأطعمة والمشروبات التي تسبب تلك الصبغات اللونية. وعلى الأقل، أنت تعرف أن غياب الابتسامة البيضاء التي نراها في وجوه نجوم هوليوود، لا يعني أن أسنانك ليست صحية. يمكنك قراءة الموضوع الأصلي على موقع BBC Future .", "doc2": "ABŞ kimi bir çox ölkələrdə diş ağardılması ən çox istənilən diş müalicələrindən biridir. İnci kimi düzülən bəyaz dişlər gözlərimizi jurnal və kinoteatr ekranlarından qamaşdırırlar. Buna görə də ağ dişlərin cəlbedici olduğu qədər, sağlam olduğunu düşünmək heç təəccüblü gəlmir. Dişlərimizin rəng tonu onların daxili rəngindən asılıdır. Bunun bir hissəsi genlərimiz və yaşımızdan asılı olduğu halda, qalanı siqaret, qida, içki və müəyyən dərmanların yaratdığı ləkələrinə görədir. Yaşlandıqca mina qatı yeyilərək altdakı dentini üzə çıxarır və dişlər saralır. Yaşıl ləkə Daha sonra ləkələr saralan dişin üzərində öz izini qoymağa başlayırlar. Məsələn pomidor əsaslı souslar və qəhvə xromogenlər adlı rəngli tərkib izi buraxır, bakteriya və ya kif yaşıl, bozumtula çalan ləkələr qoyurlar. Diş rəngi ilə bağlı eksperimentlərin bir çoxu canlı insanların dişləri yox, laboratoriya sınaq borularında aparılıb. Adətən tədqiqatçılara işləmək üçün geniş səth imkanı verən inək dişlərindən istifadə olunur. Bəzən isə çıxarılmış insan dişlərinin üzərində də araşdırma aparılır. New York Universitetindən Mark Wolff tərəfindən aparılan bir tədqiqatda inəyin dişləri 60 dəqiqə qara çayda, qırımızı və ya müxtəlif konfiqurasiyalı ağ şərabda saxlanılıb. Qırmızı şərabın daha çox ləkə saxladığı heç kəsi təəccübləndirməyib. Qara çay isə çox maraqlıdır ki, ləkə buraxmayıb. Yalnız qara çaydan əvvəl ağ şəraba batırılan dişlərdə qara çay iz qoyub. Görünür ki, şərabın turşu tərkibi minanı daha məsaməli etdiyinə görə çayın izi qalıb. Çay və qəhvə fincanın içində ləkə qoyduğu qədər, dişləri də ləkələyir Bu qida və içki əsaslı ləkələr dişlərin rəngini dəyişə bilər, amma bu dişlərin sağlam olmadığı mənasına gəlmir. Sədəf kimi ağ dişlərə sahib olub, diş əti infeksiyası və ya deşiklərdən əziyyət çəkmək mümkündür. Eləcə də, sarımtıl və ya qəhvəyi tonlu, lakin mükəmməl dərəcədə sağlam dişləriniz ola bilər. Qara ləkə Bir ləkə növü də var ki, tədqiqatçılar onun dişləri çürüməkdən qoruduğuna inanırlar. Bu, diş əti ilə dişlərin bitişdiyi sıra boyunca görünən qara xətdir. Qara nöqtələr sırası kimi də görünə bilər. Buna \"qara ləkə\" deyirlər. Qara ləkənin səbəbləri yarım əsrdən çoxdur dəqiqləşməsə də, onun kalsium, fosfat, müxtəlif bakteriyalar və müəyyən növ dəmir yaxud mis tərkibinin birləşərək qara çalar yaratması ilə formalaşdığı düşünülür. Bəzi araşdırmalarda isə qara ləkəli dişi olan uşaqlarda diş çürüməsi şansının aşağı olduğu müəyyənləşib. Ləkədəki mikrobların müdafiə əhəmiyyəti daşıdığı zənn edilir. Əlbəttə ki, bəzi hallarda rəng dəyişməsi çürümə və ya başqa xəstəliyə işarə olur. Buna görə də diş həkimində ləkəni yoxlatdırmağa dəyər. Lakin ağ, amma sağlam olmayan dişlərə malik olduğumuz qədər, ağ olmayan sağlam dişlərə malik olmaq da mümkündür. Bəs dişlərinizin sağlamlığından asılı olmayaraq, parlaq ağ təbəssümə malik olmaq istəsəniz necə? Diş məcunu, iplər, gellər və dişin ətrafına örtük taxmaq kimi diş ağardılması üsulları mövcuddur. Onların əksəriyyətinin tərkibində ləkləri silən, yaxud ağardan aşındırıcı maddələr və ya hər ikisi olur. Bəzilərində isə mavi çalar var ki, dişin sarımtıl rəngi ilə birləşib daha ağ rəng əmələ gətirir. Peşəkar diş ağartma müalicələri adətən evdə tətbiq edilən üsullardan daha güclü olurlar Professional diş ağartma müalicələri adətən evdə tətbiq edilən üsullardan daha güclü olurlar Professional müalicələrdə ev üsulu ağartmadan fərqli olaraq, daha güclü ağardıcılardan istifadə olunur. Amma effektivliyin dəyişdiyi də görünür. Ağartma bəzi insanların diş və diş ətlərində müvəqqəti həssaslıq yarada bilər. Və əlbəttə ki, müalicəni dayandırdığımız təqdirdə ağlıq ancaq ləkə yaradan qida və içkiləri qəbul edənə qədər qalacaq. Amma ən azından indi bildik ki, bəmbəyaz Hollywood təbəssümünə malik olmamaq sağlam olmayan dişlər mənasına gəlmir."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2016/09/160914_uselection_clinton_healthy_and_fit", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-37371292", "doc1": "يقول مسؤولو الحملة إن كلينتون ستستأنف نشاطها الانتخابي يوم الخميس وجاء في تصريح اصدرته الطبيبة ليزا بارداك ان صحة كلينتون \"تتحسن باستمرار\" عقب تشخيصها بالاصابة بمرض ذات الرئة. وقالت حملة كلينتون إن طبيبتها توصلت الى ان نتيجة الفحص الطبي الذي خضعت له كانت \"طبيعية\" وان المرشحة تتمتع \"بحالة ذهنية ممتازة.\" ويقول مسؤولو الحملة إن كلينتون ستستأنف نشاطها الانتخابي يوم الخميس. وقالت الطبيبة بارداك إن كلينتون البالغة من العمر 68 عاما \"تتماثل بشكل جيد بالراحة وتناول المضادات الحيوية\"، وذلك عقب شعورها بدوار اثناء حضورها حفلا تذكاريا اقيم بمناسبة حلول ذكرى هجمات 11 سبتمبر في نيويورك يوم الاحد الماضي. مواضيع قد تهمك نهاية وقالت الحملة إن مسحا طبيا اجرته كلينتون يوم الجمعة الماضي اظهر اصابتها \"بالتهاب رئوي بكتيري خفيف وغير معد.\" وعولجت كلينتون، التي تتماثل للشفاء في مسكنها في احد ضواحي نيويورك، بالمضاد الحيوي ليفاكوين الذي اوصاها الاطباء بتناوله لمدة 10 ايام. وقالت الطبيبة بارداك في تصريحها إن كلينتون \"تتمتع بصحة ولياقة تؤهلانها لتبوء منصب الرئاسة.\" من جانبه، قال منافس كلينتون الجمهوري دونالد ترامب إنه ينوي هذا الاسبوع نشر تفاصيل فحص طبي اجري له مؤخرا.", "doc2": "Hillary Clintonun köməkçiləri deyib ki, o kampaniyasını cümə axşamı günündən davam etdirəcək Clinton-un kampaniyasının yaydığı məlumatda deyilir ki, Demokratlar partiyasından prezidentliyə namizəd pnevmoniya diaqnozundan sonra \"sağalmaqdadır\". Bundan əvvəl isə onun respublikaçı rəqibi Donald Trump sağlam olması barədə həkim rəyini açıqlayıb. Clintonun köməkçiləri deyib ki, o kampaniyasını cümə axşamı günündən davam etdirəcək. Donald Trump The Dr Oz Show proqramında öz səhhəti ilə bağlı məsələləri müzakirə edib Ötən həftə sonu 68 yaşlı Hillary Clinton 11 sentyabr hadisələrinə həsr olunmuş mərasimdə iştirakını yarımçıq qoymalı olub. Səhhətilə bağlı problemlər noyabrda keçiriləcək prezident seçkiləri öncəsi Clinton-un apardığı kampaniyada ona mane olub."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/06/140627_ukraine_putin", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/06/140627_eu_agreement_ukraine_georgia_moldova", "doc1": "الرئيس الاوكراني وقع الاتفاقية في بروكسل وتقرب الاتفاقية بين الدول الثلاث من جهة والاتحاد الاوروبي من جهة اخرى. واكد الرئيس الاوكراني بيترو بوروشينكو انه يرى هذا التوقيع بداية للاعداد للانضمام الى الاتحاد الاوروبي. اما هيرمان فان رومبي رئيس المجلس الأوروبي فقال إن \"اليوم هو يوم عظيم لاوروبا\". وأضاف رومبي موجها كلامه لزعماء الدول الثلاث \"أوروبا تقف إلى جانبكم اليوم اكثر من اي يوم مضى\" مضيفا أن الاتفاقية لا تحتوى ما يضر روسيا. مواضيع قد تهمك نهاية في الوقت نفسه انتقد احد مستشاري الرئيس الروسي فلاديمير بوتين الرئيس الاوكراني قبيل تصديقه على اتفاقية الشراكة مع الاتحاد الاورووبي. وقال سيرغي غلازيف إن الرئيس الاوكراني بيترو بوروشينكو كان \"نازيا\" مؤكدا ان تصديقه على الاتفاقية غير قانوني. واكد غلازيف ان اوروبا تدفع اوكرانيا لتوقيع الاتفاقية بشكل اجباري. وأضاف \"لقد جهزوا للانقلاب في اوكرانيا ثم ساعدوا النازيين على الوصول الى سدة الحكم وهاهي الحكومة النازية تقصف اكبر اقليم في اوكرانيا\" وكانت أوكرانيا وقعت في ابريل / نيسان الشق السياسي من اتفاقية الشراكة، أما الجانب الاقتصادي وهو الشق الاكبر من الاتفاقية فتم توقيعه الجمعة. وتنص الاتفاقية على استحداث منطقة تجارة حرة بين أوكرانيا والاتحاد الأوروبي، كما تسهل دخول المنتجات الاوروبية إلى الاسواق الأوكرانية. في هذه الاثناء ينتهي العمل باتفاق وقف اطلاق النار بين القوات الحكومية الاوكرانية وفصائل المنشقين المسلحين في شرقي اوكرانيا. ومن جانبهم أطلق الانفصاليون سراح 4 مراقبين دوليين اعتقلوهم قبل نحو شهر في اقليم دونتسك. وقال الكسندر بوروداي الذي عينه المسلحون رئيسا لما يطلقون عليه \"جمهورية دونتسك المستقلة\" إن المراقبين الاربعة التابعين لمنظمة الامن والتعاون الاوروبي تم اطلاق سراحهم للتاكيد على النوايا الحسنة. وقال بوروداي \"لا ننتظر شيئا في المقابل، لقد اطلقنا سراحهم دون اي شروط\". أما منظمة الامن والتعاون الاوروبي فأكدت انها ما زالت قلقة على مصير 4 من مراقبيها تم اعتقالهم في الوقت نفسه. وكانت ثورة شعبية قد اطاحت الرئيس الاوكراني السابق فيكتور يانوكوفيتش على خلفية رفضه توقيع الاتفاقية التى تضم اوكرانيا للاتحاد الاوروبي تجاريا. ويؤكد قطاع كبير من الساسة الاوكرانيين ان رفض يانوكوفيتش التصديق على الاتفاقية جاء بعد ضغط شديد من روسيا. وكان يانوكوفيتش قد فر الى روسيا بعد فشل محاولة قوات الشرطة الاوكرانية فض اعتصام لمعارضيه في كييف.", "doc2": "Bu üç ölkəni həm iqtisadi, həm də siyasi baxımdan Qərbə daha da yaxınlaşdıracaq saziş, Ukraynadakı böhranın ən gərgin vaxtında imzalanıb. Ukrayna prezidenti Petro Poroshenko bildirib ki, o, bu sazişi Aİ üzvlüyünə hazırlığın başlanğıcı kimi görür. Ölkənin şərqindəki rusiyapərəst üsyançılarla atəşkəs cümə günü başa çatır. Cənab Poroşenko vurğulayıb ki, sazişin imzalanması 1991-ci il ölkənin müstəqilliyindən bəri Ukraynanın tarixində baş vermiş ən əhəmiyyətli hadisədir və bu, \"inamın və qırılmaz iradənin rəmzidir\". Eyni zamanda, Avropa Zirvəsi prezidenti Herman van Rompuy sazişin imzalanmasını \"Avropa üçün böyük gün\" kimi qiymətləndirib. Cənab Poroshenko vurğulayıb ki, sazişin imzalanması “inamın və qırılmaz iradənin rəmzidir” \"Avropa indi həmişəkindən daha çox sizin yanınızda olacaq\", o, üç ölkənin rəhbərlərinə deyib və əlavə edib ki, sazişdə Rusiyaya zərər yetirəcək heç bir şey yoxdur. Cənab Poroşenkonun sələfi Viktor Yanukoviç Rusiyanın təzyiqləri altında sazişi imzalamaqdan imtina etmişdi və nəticədə baş vermiş etirazlar onun devrilməsinə gətirib çıxarmışdı. Bundan sonra Rusiya Ukraynanın Krım bölgəsini ilhaq edib və rusiyapərəst separatçılar ölkənin şərqini müstəqil dövlət elan edib. Onların iddia etdiyinə görə, Kiyivedə hakimiyyət radikal qüvvələrin əlinə keçib. BMT-nin hesablamalarına görə, bu ilin aprelindən Ukraynanın şərqində rusiyapərəst üsyançılarla hökumət qüvvələri arasında baş vermiş döyüşlər nəticəsində 420-dən çox insan dünyasını dəyişib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-44187081", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44207491", "doc1": "هل ينبغي علينا تناول طعامنا مبكرا للحفاظ على حالتنا الصحية؟ إفطار كالملوك؟ ماذا أكلت هذا الصباح على الإفطار أو في الغداء؟ يعتقد بعض العلماء بأن تناول مزيد من السعرات الحرارية اليومية في وقت مبكر من اليوم، وتغيير أوقات الوجبات لتكون في الصباح الباكر، قد يكون مفيدًا لصحتنا. وتوصلت إحدى الدراسات إلى أن النساء اللواتي يحاولن إنقاص وزنهن فقدن قدرا أكبر من الوزن عندما يتناولن الغداء في وقت مبكر من اليوم، في حين ارتفع مؤشر كتلة الجسم لدى هؤلاء اللاتي يتناولن وجبات الإفطار في وقت متأخر. وتقول جيردا بوت، المحاضرة الزائرة المتخصصة في علوم التغذية بكلية كينجز كوليدج لندن: \"هناك مقولة قديمة قيمة، تقول تناول فطورك كملك، وغذاءك كأمير، لكن لتكن وجبة العشاء كفقير، وأعتقد بأن هناك بعضا من الحقيقة في تلك المقولة\". ويعكف العلماء الآن على محاولات اكتشاف مزيد حول الأسباب التي تؤدي لتلك النتائج، فهم يبحثون في العلاقة بين تناول الطعام وساعات جسمنا، وهو ما أطلق عليها بعض العلماء \"إعادة تأهيل النظام الغذائي\" (Chrononutrition) للتوصل للإجابات المناسبة. متى تأكل؟ قد تعتقد بأن ساعة الجسم شيء يحدد وقت خلودنا للنوم. لكن في الواقع، ثمة ساعات بيولوجية في كل خلية من خلايا الجسم تقريبا. وهذه الساعات تساعدنا في المقام الأول على إنجاز مهام يومنا، مثل الاستيقاظ في الصباح، وذلك عبر تنظيم ضغط الدم، ودرجة حرارة الجسم ومستويات الهرمونات في الدم، وغيرها. ويعكف الخبراء الآن على البحث في ما إذا كانت عاداتنا الغذائية، من بينها الأوقات غير المنتظمة في تناول الوجبات والأكل المتأخر، لا تشكل خيارات مثالية لإيقاعاتنا الداخلية. وقالت بوت، التي تدرس إعادة تأهيل النظام الغذائي: \"لدينا ساعة بيولوجية للجسم، فمثلا تناول وجبة كبيرة في المساء هو في الواقع، وفيما يتعلق بالتمثيل الغذائي، خيار ليس مناسبا، لأن جسمك بدأ يتأهب لليل\". وقال جوناثان جونستون، الباحث في علم البيولوجيا الزمنية وعلم وظائف الأعضاء التكاملي في جامعة سري البريطانية، إنه على الرغم من أن الدراسات تشير إلى أن أجسادنا هي أقل جودة أثناء معالجة الطعام ليلا لم يتضح حتى الآن لماذا يحدث هذا. لكن إحدى النظريات تقول إن ذلك مرتبط بقدرة الجسم على استهلاك الطاقة. وتابع: \"هناك أدلة أولية قليلة تشير إلى حجم الطاقة التي تستهلكها لمعالجة وجبة من الوجبات، لكنك ستسهلك مزيدا من هذه الطاقة في الصباح مقارنة إذا كنت تأكل في المساء\". ويقول جونستون إن الفهم الصحيح للعلاقة بين متى نأكل وحالتنا الصحية أمر مهم، لأن ذلك يمكن أن يكون له تأثير بالغ في المساعدة على مواجهة مرض السمنة\". ويضيف: \"إذا أمكننا القول إنه لا يتعين عليك بالضرورة تغيير كثير مما تأكله، ولكن إذا تمكنت فقط من تغيير أوقات تناول الطعام، فإن هذا التغيير الطفيف في حد ذاته يمكن أن يشكل عنصرا مهما في طرق تحسين وضعنا الصحي\". البحث ينظر كذلك في ما إذا كان تغيير وقت تناول الوجبات يمكن أن يساعد الناس الذين يعانون من اضطراب الساعة البيولوجية ويقول جونستون أنه، علاوة على ذلك، فإن توقيت وجبات طعامنا يمكن أن يكون له تأثير على الذين يعانون من اضطراب الساعات البيولوجية، مثل الموطفين الذين يعملون بنظام النوبات، الذين يشكلون نحو 20 في المئة من القوى العاملة. وأظهرت دراسات أجريت على الحيوانات أن تناول الطعام في أوقات بعينها يمكن أن يساعد في إعادة ضبط إيقاع أجسانا اليومي، وينظر بحثنا الحالي في ما إذا كان هذا ينطبق على الأشخاص أيضا أم لا. وفي دراسة أجريت على 10 رجال، توصل جونستون إلى أن تأخير مواعيد وجبات الطعام بواقع خمس ساعات أدى بكل وضوح إلى تحويل المؤشر البيولوجي لساعات الجسم الخاصة بهم. وقال جونستون إن الدراسة أشارت إلى أن تناول الطعام في أوقات بعينها يمكن أن يشكل جزءا من استراتيجية لمساعدة الأشخاص على التأقلم مع ساعاتهم غير المنتظمة، وهو أمر ثبت ضرره على الصحة بشكل خاص. مزيد من الأسئلة والسؤال الأبرز هنا، هل يتعين علينا جميعا بدء تناول الطعام في وقت مبكر؟ ويقول الخبراء إن ثمة تساؤلات كثيرة تحتاج إلى إجابات، من بينها: ما هي الأوقات المثلى لتناول الطعام؟ وهل هناك أطعمة تشكل ضررا واضحا عند تناولها في أوقات معينة؟ يقول جونستون وبوت إن الأدلة تشير إلى أنه يتعين علينا استهلاك مزيد من السعرات الحرارية في وقت مبكر من اليوم.", "doc2": "Daha tez yemək bizi sağlam edirmi? \"'Krallar və kraliçalar kimi səhər yeməyi ye\" Bu gün səhər yeməyində, daha sonra naharda nə yediniz? Yəqin ki, gündüz saatlarında, şorbadan qənnadı məmulatlarına uzanan təmtəraqlı bir şam yeməyindən çox daha yüngül bir şeylər yeyirsiniz. Bəzi mütəxəssislər gündəlik kalorilərimizin çoxunu günün daha erkən saatlarında yeyib, axşam daha yüngül yeməyin bizi daha çox sağlam edəcəyi fikrindədir. Arıqlamağa çalışan qadınlar arasında aparılan bir araşdırma nahar yeməyini daha erkən yeyən qadınların daha çox çəkidən azad olduğunu, bir başqa araşdırma da səhər yeməyini gec yeməyin vücud kütlə indeksi, yəni vücuddakı piylənmə ilə bağlı olduğunu ortaya qoyub. Londondakı King's College universitetinin qidalanma elmi kafedrasından olan Dr. Gerda Pot qədim bir ingilis atalar sözünü xatırladaraq \"Səhər yeməyini krallar kimi, nahar yeməyini şahzadələr kimi, şam yeməyini isə yoxsullar kimi ye\" sözündə bir həqiqət olduğunu deyir. İndi mütəxəssislər yemək yemə vərdişlərimizlə bədən saatı arasındakı əlaqəyə diqqəti yönəldiblər. Nə vaxt yemək lazımdır? Bədən saatı dedikdə ümumi olaraq nə zaman yatdığımızı müəyyənləşdirən fiziki müddət başa düşülür. Amma əslində saatlar vücudumuzun rəsmən hər bir hüceyrəsində mövcuddur. Bu saatlar gündəlik həyatımızı davam etdirməyimizə imkan verir. Misal üçün, qan təzyiqimizi, bədən hərarətimizi, hormonlarımızı bircə-bircə nizamlayır. Səhərləri oyanmağımızı bu saatlara borcluyuq. Mütəxəssislər indi yemə vərdişlərimizi araşdırır. Məsələn, vaxtsız saatlarda, ya da axşam çox gec saatda yemək yeməyin v��cudumuzun ritmləriylə uyğun gəlib-gəlmədiyini yoxlayırlar. Xrono-qidalanma, yəni yemək vərdişləri ilə bədən saatı əlaqəsini araşdıran Dr. Pot deyir ki: \"Axşamları böyük bir pay yemək doğru deyil. Çünki o saatlarda vücud gecə istirahət etməyə hazırlıq mərhələsinə doğru yavaşlayır\". Britaniyadakı Surrey Universitetinin xronobiologiya və interqativ fiziologiya mütəxəssisi Dr. Jonathan Johnston isə vücudumuzun axşam saatlarında yeməyi daha çətin həzm etdiyinin aydın olduğunu, amma tədqiqatçıların hələki bunun səbəbini tam olaraq ortaya qoya bilmədiklərini söyləyir. Bir nəzəriyyəyə görə, bu, bədənin eneji istifadəsi ilə bağlıdır. Yeməyi nə vaxt yediyimizin sağlamlığımızla əlaqəsi dünyada, xüsusilə də inkişaf etmiş ölkələrdə ən mühüm sağlamlıq problemlərindən birinə çevrilib. Bu, ağır çəkilik ilə mübarizə baxımından da böyük əhəmiyyət daşıyır. \"Əgər \"Nə yediyinizi çox dəyişdirmədən sadəcə yediyiniz saatları dəyişdirməklə belə arıqlaya bilərsiniz\" deyə biliriksə, ictimai sağlamlıqda çox mühüm bir inkişafın yolunu açmaq mümkün ola bilər\", - Dr Johnston deyir. Araşdırmlar günün fərqli saatlarında çalışan tibb bacıları, həkimlər kimi peşə qruplarının sağlamlıq problemləri baxımından yemək saatlarını dəyişdirmənin faydalı olub-olmadığını da nəzarət altına alır. Bundan başqa yemək saatlarının vaxtı, məsələn gündüz saatları xaricində dəyişən saatlarda əlavə işləyən tibb bacıları, həkimlər kimi peşə qrupları baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu peşə qrupları Britaniyada işçi qüvvəsinin 20%-ni təşkil edir. Heyvanlar üzərində aparılan araşdırmalar müəyyən vaxtlarda yemək yeməyin bədən saatını yenidən nizamlaya bilməsinə kömək edəcəyini müəyyən edib. Mütəxəssislər indi bunun insanlarda da eyni nəticə verib-vermədiyini araşdırır. 10 nəfər üzərində aparılan bir araşdırmada Dr Johnston yemək saatlarını beş saat gecikdirmənin bədən saaatında da dəyişikliyə yol açdığını aşkar edib. Bu kiçik miqyaslı bir araşdırma idi. Amma Dr Johnston yemək vaxtlarının nizamlanmasının , fərqli iş saatları ucbatından tarazlığı pozulan bədən saatlarını yenidən nizamlamaqda bir strategiya olaraq istifadə edilə biləcəyini və buna misal olaraq gecə işlərinin yol açdığı sağlamlıq problemlərini zəiflədə biləcəyi fikrindədir. Cavabsız suallar Onda gündüzləri yeməklərimizi daha tez yeməliyik? Mütəxəssislər bu mövzuda dəqiq bir şey söyləmədən əvvəl cavab verilməsi lazım olan bir çox sual olduğunu düşünürlər. Məsələn, yemək üçün ideal vaxtlar, ya da yeməkdən yayınmaq üçün lazım olan saatlar hansılardır? Bəzilərimiz səhər tezdən, bəzilərimiz axşamlar daha enerjili biri olduğumuz üçün hər kəs üçün bu saatlar eyni ola bilərmi? Müəyyən vaxtlarda yeyilməsi, xüsusilə zərərli qida növləri varmı? İstər Dr Johnston, istərsə də Dr Pot, böyük pay yeməkləri daha erkən vaxtlarda, məsələn nahar yeməyi zamanı yemənin daha yaxşı olduğuna dair kifayət qədər tapıntıların olduğunu düşünür. Xrono-qidalanma üzrə mütəxəssis, professor Alexandra Johnstone bu mövzuda bir az daha təmkinlidir. Professor böyük pay yeməklərin daha tez yeyilməsinin sağlamlığımıza müsbət təsir etməsinə dair tapıntılar olduğunu deyir. O, bunun səbəblərinin daha yaxşı izah edilməsinin vacibliyini vurğulayır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43226047", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-43223035", "doc1": "كان كوشنر، وهو أحد المستشارين الكبار لترامب، يحضر بصورة دورية الإفادات الأمنية والاستخباراتية التي تقدم إلى الرئيس. لكن قرار البيت الأبيض بتخفيض مستوى اطلاع مستشار الرئيس على المعلومات كان مؤقتا لعدم الانتهاء من التحريات بشأن خلفياته. ولن يتمكن كوشنر ومساعدون آخرون لترامب، ممن لم يحصلوا على تصريح دائم حتى الآن، من حضور الإفادات الرفيعة المستوى. كان كوشنر، المتزوج من إيفانكا ابنة ترامب، يحضر الإحاطة اليومية للرئيس، وهو تقرير سري للاستخبارات الأمريكية. وأكد محامي كوشنر، في تعليق لصحيفة \"بوليتيكو\"، إجراء البيت الأبيض، إلى جانب مسؤولَيْن آخرين لرويترز لم تكشف الوكالة عن هويتهما. وأفات الصحيفة بأن صهر الرئيس البالغ 37 عاما أُبلغ بالقرار الجمعة. ونقلت عن محاميه، آبي لويل، أن القرار \"لن يؤثر في قدرة كوشنر على مواصلة أداء عم��ه المهم للغاية الذي كلفه به الرئيس\". وفي وقت سابق هذا الشهر، قال كبير موظفي البيت الأبيض، جون كيلي، إنه سيعكف على الحد من عدد الأشخاص الذي يمتلكون تصاريح أمنية رفيعة المستوى. \"استغلال كوشنر\" وتبين أن سكرتير موظفي البيت الأبيض، روب بورتر، كان يباشر عمله بتصريح أمني مؤقت على الرغم من مزاعم بممارسته عنفا ضد عائلته. وجاءت التقارير حول وضع كوشنر بعد ساعات من الإعلان عن استعداد المتحدث باسم كوشنر، جوش رافيل، لمغادرة البيت الأبيض. كان كوشنر، المتزوج من إيفانكا ابنة ترامب، يحضر الإحاطة اليومية للرئيس، وهو تقرير سري للاستخبارات الأمريكية وذكرت صحيفة واشنطن بوست أن اتصالات كوشنر مع مسؤولي عدة حكومات أجنبية معينة أثارت المخاوف داخل البيت الأبيض. وأضافت، نقلا عن مسؤولين أمريكيين حاليين وسابقين على اطلاع بالتقارير الاستخباراتية بشأن القضية، أن مسؤولين في الإمارات العربية المتحدة والصين وإسرائيل والمكسيك ناقشوا سرا كيفية استغلال كوشنر وترتيباته التجارية. وتلقى كوشنر إحاطة واسعة بشأن دوره كمستشار في البيت الأبيض رغم افتقاره إلى الخبرة السياسية. وكلف صهر الرئيس بإدارة ملف مفاوضات السلام في الشرق الأوسط والتنسيق مع المكسيك. وواجه كوشنر مشاكل بشأن التحريات عن خليفاته مع حصوله على تصريح أمني دائم في البيت الأبيض. واضطر المطور العقاري الثري في نيويورك إلى أن يتقدم من جديد بطلب لإجراء استبيان خاص بالأمن القومي يجريه جميع الموظفين المحتملين في البيت الأبيض بعد حذف عدد من بنوده. وفي أكتوبر/ تشرين أول الماضي، قال مدير مكتب تحقيقات الخلفيات الأمنية أمام الكونغرس إنه \"لم ير ذلك المستوى من الأخطاء\" في أي من طلبات التصاريح الأمنية. وفي الأسبوع الماضي، قالت تقارير إن مسؤولا كبيرا في وزارة العدل أبلغ البيت الأبيض أن تحقيقات الوزارة ستزيد من تأخر إصدار التصريح الأمني لكوشنر. وقبل أسبوعين، قال مدير الاستخبارات الوطنية، دان كوتس، إن المساعدين الرئاسيين الذين لديهم تصاريح أمنية مؤقتة يجب ألا يتمتعوا إلا بـ\"إمكانية محدودة\" للاطلاع على المعلومات السرية.", "doc2": "Trump-ın kürəkəni Kushner-ə Ağ Evdəki gizli təhlükəsizlik iclaslarına qatılmağa icazə verilmir Təhlükəsizlik orqanları səbəb kimi Kushner haqqında araşdırmanın hələ başa çatmadığını göstərib. Kushner-ə Ağ Evdəki məxfi təhlükəsizlik iclaslarına qatılması və məxfi sənədləri əldə etməsi üçün bir illik müvəqqəti müddət verilmişdi. Kushner və barəsindəki təhlükəsizlik araşdırması hələ də başa çatmayan digər müşavirlər yüksək səviyyəli iclaslarda iştirak edə bilməyəcək. Donald Trump prezident seçiləndən sonra qızı İvanka Trump ilə evli olan Kushner-i ticarət siyasəti və Orta Şərq məsələlərindən məsul müşaviri təyin etmişdi. Kushner vəzifəyə təyin olunmasından bu yana kəşfiyyat xidmətlərində prezident Trump üçün olan gündəlik iclaslarda da iştirak edirdi. Kushner vəzifəyə təyin olunandan qayınatası, prezident Trump-la bərabər Ağ Evdəki kəşfiyyat xidmətlərinin verdiyi brifinqlərə də qatılırdı Kushner-in vəkilləri xəbəri təsdiqləyib. Politico jurnalı 37 yaşında olan Kushner-in cümə günü bu qərar haqqında məlumatlandırıldığını yazıb. Kushner-in vəkili Abbe Lowell jurnala verdiyi açıqlamada \"Bu vəziyyət Kushner-in prezidentin vacib tapşırıqlarını yerinə yetirməsinə mane olmur\" deyib. Kushner-ə ötən sentyabrda ölkə idarəçiliyi ilə əlaqəli yazışmalarını şəxsi elektron poçtundan etməsi səbəbiylə də istintaq başladılmışdı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/middleeast-38421700", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-38426629", "doc1": "الولايات المتحدة تمتنع عن استخدام الفيتو ضد قرار مجلس الأمن المطالب بوقف النشاط الاستيطاني الاسرائيلي وصوت 14 عضوا لصالح القرار بينما امتنع عضو واحد هو الولايات المتحدة الأمريكية. ويطالب القرار الذي قدمت مشروعه أربع دول أعضاء، هي نيوزيلندا وماليزيا وفنزويلا والسنغال، إسرائيل على الوقف الفوري والكامل لجميع النشاطات الاستيطانية في الأراضي الفلسطينية المحتلة، والتراجع عن الخطوات التي من شأنها تهديد حل الدولتين. مجلس الأمن يصوت بأغلبية 14 عضوا لصالح قرار حظر المستوطنات الاسرائيلية وامتناع الولايات المتحدة يأتي هذا القرار بعد جدل كبير عقب سحب مصر لمشروع قرار مماثل كان من المقرر التصويت عليه أمس الخميس. ولجأت إسرائيل إلى الرئيس الأمريكي المنتخب، دونالد ترامب، الذي اتصل بالرئيس المصري عبد الفتاح السيسي وأقنعه بسحب المشروع، وهو ما قام به السيسي. وقال مسؤولون إسرائيليون إنهم لجأوا إلى ترامب بعد تيقنهم أن أوباما ينوي عدم استخدام الفيتو ضد مشروع القرار، على عكس عادة الولايات المتحدة. إلا أن الدول الأربع، نيوزيلندا وماليزيا وفنزويلا والسنغال، أصرت على تحضير مسودة جديدة وتقديمها للتصويت اليوم الجمعة. تلى ذلك اتهامات صادرة عن مسؤولين إسرائيليين تجاه الرئيس الأمريكي باراك أوباما بالتآمر مع الفلسطينيين ضد إسرائيل، وبأن أوباما وإدارته وراء تحرك الدول الأربع، إلا أن البيت الأبيض نفى ذلك نفيا قاطعا. وفي تغريدة له على موقع تويتر بعد تصويت مجلس الأمن، قال الرئيس الأمريكي المنتخب، دونالد ترامب: \"بالنسبة للأمم المتحدة، ستكون الأمور مختلفة بعد 20 يناير/كانون الثاني\".", "doc2": "Yəhudi məskənləri İsrail və fələstinlilər arasında əsas mübahisə mənbələrindəndir. Benyamin Netanyahu 15 üzvdən ibarət BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnaməsinə əməl etməyəcəyini bildirir. \"İsrail BMT-nin İsrail əleyhinə qətnaməsini rədd edir və onun tələblərinə əməl etməyəcək\", - İsrail hökumət başçısının ofisinin yaydığı bəyanatda deyilir. BMT Fələstin ərazilərində yaşayış məskənlərinin salınmasına dair qətnaməni cümə günü qəbul edib. İsrailin baş naziri BMT qətnaməsinə əməl etməyəcəyini bildirib. Sənəddə deyilir ki, İsrail \"Şərqi Yerusəlim də (Qüds) daxil olmaqla işğal olunmuş Fələstin ərazilərində yaşayış məskənlərinin salınması ilə bağlı fəaliyyətini təcili və tam şəkildə\" dayandırmalıdır. Qətnamə səsverməyə 22 dekabrda çıxarılmalı idi. Lakin sənəd layihəsini təqdim edən Misir nümayəndə heyətinin təşəbbüsü ilə səsvermə təxirə salındı. BMT qətnaməsi 14 səslə dəstəklənib. ABŞ nümayəndəsi bitərəf qalıb. Washington bundan əvvəl bənzər qətnamələrə veto qoyurdu. Oktyabr ayında ABŞ İsrailin məskunlaşma siyasətini sülh prosesinə hədə adlandırıb. Fələstin lideri Mahmud Abbas deyib ki, qətnamə \"İsrail siyasətinə dağıdıcı zərbə olub\". Yəhudi məskənləri İsrail və fələstinlilər arasında əsas mübahisə mənbələrindəndir. Yəhudi məskənləri 1967-ci ildə Qərb Sahili və Şərqi Yerusəlimin (Qüdsün) İsrail tərəfindən işğalından sonra salınmağa başlayıb. Hazırda 140-dan çox yaşayış məntəqəsində təxminən yarım milyon israilli yaşayır. Beynəlxalq qanunlara görə bu yaşayış məntəqələri qanunsuzdur, lakin İsrail bu fikirlə razı deyil. Fələstinlilər Qərb Sahili və Qəzzada paytaxtı Yerusəlim (Qüds) olan müstəqil dövlət qurmaq istəyirlər və salınmış yaşayış məntəqələrinin buna imkan vermədiyini bildirirlər. BMT qətnaməsi 14 səslə dəstəklənib. ABŞ nümayəndəsi bitərəf qaldı."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-41992440", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-41963053", "doc1": "بعض الجرار التي تعود للعصر الحجري الحديث كان يحمل زخرفات للعنب وعُثر على الجرار الخزفية والتي تحتوي على بقايا من مكونات النبيذ في موقعين جنوبي تبليسي عاصمة جورجيا، حسبما أفاد الباحثون. وكان بعض هذه الجرار يحمل صورا لعناقيد من العنب وأخرى لرجل يرقص. وكان أقدم دليل على صناعة النبيذ اكتشف سابقا في أوان فخارية يعود تاريخها إلى نحو 7000 ��ام وعُثر عليها شمال غربي إيران. ونُشر الاكتشاف الأحدث في دورية وقائع الأكاديمية الوطنية للعلوم (PNAS). مواضيع قد تهمك نهاية وقال البروفيسور ستيفن باتيوك، كبير الباحثين في جامعة تورنتو والذي شارك في إعداد البحث الأحدث: \"نعتقد أن هذا هو أقدم دليل على تمركز الزراعة الواسعة للعنب في منطقة أوراسيا خصيصا لإنتاج النبيذ.\" وأضاف: \"النبيذ هو محور الحضارة كما نعرفها في الغرب، كدواء ووسيلة لتشجيع التفاعل الاجتماعي ومادة لتغيير المزاج وسلعة ذات قيمة عالية، وقد أصبح النبيذ محور اهتمام المعتقدات الدينية، والأدوية الصيدلانية والمأكولات والاقتصادات والمجتمع (ككل) في الشرق الأدنى القديم.\" اقرأ أيضا: كندي يقاضي شركة طيران \"خالفت وعدها\" بتقديم الشامبانيا اقرأ أيضا: تراجع مبيعات المشروبات الكحولية في أنحاء العالم طرق تقليدية ويقول الباحثون إن الجرار الفخارية اكتشفت في قريتي \" غاداكريلي غورا\" و\"شولافيريس غورا\" اللتين يعود تاريخهما إلى العصر الحجري الحديث ويقعان على بعد نحو 50 كيلومترا جنوبي تبليسي. واكتشفت بقايا المواد الكيميائية الدالة على النبيذ في ثمان من هذه الجرار أقدمها يعود تاريخه إلى نحو عام 5980 قبل الميلاد. ويقول ديفيد لوردكيبانيدز، مدير المتحف الوطني في جورجيا والذي ساعد في الإشراف على البحث، إن جرارا ضخمة تُعرف باسم \"يوفيسري\" وتشبه الجرار القديمة لا تزال تُستخدم في جورجيا في صناعة النبيذ. وقال البروفيسور باتيوك إن النبيذ على الأرجح كان يُصنع بنفس طريقة جرار \"يوفيسري\" التقليدية \"حيث يُطحن العنب، وتُخمر الفاكهة والجذور والبذور معا.\" وكان أقدم دليل في السابق لصناعة النبيذ من العنب قد اكتشف في جبال \"زاغروس\" في إيرن ويعود تاريخه إلى ما بين 5400 إلى 5000 عام قبل الميلاد. وعثر داخل كهف في أرمينيا عام 2011 على جرار لعصر وتخمير النبيذ يعود تاريخها إلى نحو 6000 عام. ويُعتقد أن أقدم نبيذ في العالم من غير العنب كان عبارة عن شراب كحولي مُخمر مصنوع من الأرز والعسل والفاكهة واكتشف في الصين ويعود تاريخه إلى نحو 7000 عام قبل الميلاد.", "doc2": "Küpələrdən bəzilərinin üzərində üzüm salxımı və rəqs edən kişi təsvirləri var. Tbilisi yaxınlığında aparılmış arxeoloji qazıntılar nəticəsində şərab komponentlərinin izi qalmış saxsı küpələr aşkar olunub, alimlər bildirib. Küpələrdən bəzilərinin üzərində üzüm salxımı və rəqs edən kişi təsvirləri var. Bu tapıntıya qədər ən qədim şərabçılıq izləri 7000 il bundan əvvələ aid olan saxsı qablarda aşkar olunmuşdu. Həmin artefaktları arxeoloqlar İranın şimal-qərbində tapmışdı. Son tapıntılar barədə xəbər ABŞ-ın Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) elmi jurnalında dərc olunub. \"Biz hesab edirik ki, bu, Avrasiya üzümünün şərab hazırlamaq məqsədi üçün becərilməsinin ən qədim nümunəsidir\", - məqalənin həmmüəlifi, Toronto Universitetinin əməkdaşı Stephen Batiuk deyib. \"Şərab Qərb mədəniyyəti üçün mərkəzi əhəmiyyətə malik olub. Dərman kimi, insanlararası münasibətləri həlimləşdirən amil kimi, düşüncəyə təsir göstərən maddə və çox qiymətli mal kimi şərabın Yaxın Şərqdə dindarlıq, əczaçılıq, cəmiyyət üçün əhəmiyyəti böyük olub.\" Saxsı küpələr neolit dövrünə aid olan və Tbilisidən 50 km cənubda yerləşən Qadaçrili Qora və Şulaveris Qora adlı qədim məskənlərdə aşkar edilib. Şərabın kimyəvi əlamətləri 8 küpədə aşkar edilib, onlardan ən qədimi eramızdan əvvəl 5980 ilə aiddir. Qədim küpələrə bənzəyən kvevri adlı şərab küpəsindən Gürcüstanda şərab istehsalçıları indiyədək istifadə edir, Gürcüstan Milli Muzeyinin direktoru David Lordkipanidze deyib. Bu tapıntıya qədər, İranın şimal-qərbində, Zaqros Dağlarında aşkar olunmuş ən qədim şərabçılıq izləri eramızdan əvvəl 5400-5000 illərə aid edilmişdi. 2011-ci ildə Ermənistandakı bir mağarada 6000 il bundan əvvələ aid olan şərab məngənəsi və küpəsi aşkar olunmuşdu. Dünyanın ən qədim şərabı isə, güman edildiyinə görə, fermentasiya üsulu ilə düyü, bal və meyvələrdən Çində eramızdan 7000 il əvvəl hazırlanıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-56134760", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2015/04/150408_kardashian_yerevan", "doc1": "وتزوج النجمان منذ نحو سبع سنوات، ولهما أربعة أبناء. وكان موقع \"تي إم زد\" لأخبار المشاهير أول من أورد خبر الطلاق، وذلك بعد أشهر انتشرت خلالها شائعات عن صعوبات يواجهها الاثنان في حياتهما الزوجية. وأشارت تقارير إلى أن كيم (40 سنة) طلبت حضانة قانونية ومادية مشتركة لأطفالهما. ولم يعلق أي من الزوجين على ما نُشر بشأن الطلاق. ويعد الزوجان من أشهر النجوم في العالم، وحقق كل منهما نجاحا كبيرا في مجاله. مواضيع قد تهمك نهاية ووجدت كيم طريقها إلى الشهرة في 2007 كبطلة لمسلسل من فئة تلفزيون الواقع عن عائلتها بقناة \"إي\" E!. ومنذ ذلك الحين، يتمتع المسلسل بشعبية واسعة. ويترقب جمهور المسلسل الموسم الحادي والعشرين والأخير منه العام المقبل. كما حققت نجمة تلفزيون الواقع نجاحا في قطاعات أعمال أخرى، من تطبيقات الهواتف الذكية وحتى مستحضرات التجميل. وتقدر مجلة فوربس ثروتها بحوالي 780 مليون دولار. واشتهر ويست بعدد كبير من الأغنيات التي حققت نجاحا كبيرا حول العالم، مثل \"غولد ديغر\". كما أنه من أكبر الأسماء في عالم موسيقى الراب منذ حوالي 15 سنة. كما حقق المطرب، الحاصل على جائزة غرامي، نجاحا في مجال تصميم الأزياء. وجمعت الاثنين علاقة صداقة امتدت لسنوات قبل الزواج. وقد ظهر ويست في مسلسل تلفزيون الواقع الخاص بعائلة كارداشيان للمرة الأولى في عام 2010. وأنجب الزوجان أول أطفالهما، التي تُدعى نورث، في 2013. وفي العام نفسه، أجّر ويست ملعب سان فرانسيسكو جيانتس وأوركسترا، حيث طلب الزواج من كارداشيان أمام أسرتها وكاميرات مسلسل تلفزيون الواقع. وتزوج النجمان في إيطاليا في مايو/ أيار 2014. وحينها أصبحت صورتهما وهما يتبادلان قبلة في الزفاف الصورة الأكثر تلقيا لإعجاب المستخدمين بموقع إنستغرام على الإطلاق. وبحلول ذلك الوقت، حولت كارداشيان وشقيقاتها وسائل التواصل الاجتماعي إلى نوع من الفن، إذ دفعت قاعدة متابعيهم العريضة أعمالهن لتحقيق المزيد من النجاح والشهرة. ورزق الزوجان بأول ذكر من أبنائهما، وهو ساينت ويست، في العام التالي للزواج. وبعدها أنجب الزوجان طفلين آخرين، هما شيكاغو وسالم، عبر أم بديلة بعد أن عانت كيم من مشكلات صحية خطيرة أثناء الحملين السابقين. ولا يغيب الزوجان كثيرا عن عناوين أخبار الصحف منذ ذلك الحين، خاصة منذ أن تعرضت كارداشيان للسرقة تحت تهديد السلاح في باريس عام 2016. وأعلن ويست ترشحه لرئاسة الولايات المتحدة العام الماضي، لكن لم يحالفه التوفيق. وأثناء حملته الانتخابية، صدرت عنه تصرفات غريبة، وهو ما دفع كارداشيان إلى التحدث عن الأمر. وقالت نجمة تلفزيون الواقع في ذلك الوقت إن زوجها يعاني من الاضطراب ثنائي القطب، ودعت جمهوره ووسائل الإعلام للتعاطف معه. وانتشرت شائعات عن طلاق النجمين على مدار الأشهر القليلة الماضية وسط تكهنات بلجوء كارداشيان إلى المحامية المعروفة لورا واسر. ونشر موقع بايدج سيكس أن كيم كانت على وشك التقدم بطلب الطلاق في يناير/ كانون الثاني الماضي، زاعمة أن ويست قضى موسم عطلة أعياد الميلاد بعيدا عن الأسرة.", "doc2": "Onlarla Kim Kardashian-ın bacısı Kendall da Ermənistana uçur. Daha əvvəl Us Magazine yazmışdı ki, \"Kim Kardashian qohumları ilə erməni soyqırımının 100 illiyinə həsr olunmuş tədbirlər çərçivəsində əcdadlarının vətəni – Ermənistana\" baş çəkəcək. Kardashian-ın bacıları Khloe, Kourtney, qardaşı Rob və \"Keeping Up With the Kardashians\" realiti-şounun çəkiliş qrupu bazar ertəsindən Ermənistan paytaxtındadır. Ermənistanda səkkiz gün ərzində bu şounun yeni epizodunun çəkilişi keçirilməlidir. Kardashian-lar üçün Yerevanın mərkəzində yerləşən hoteldə iki mərtəbədə nömrələr tutulub. Kris Jenner-dən doğulmuş Kim, Khloe, Kourtney və Rob Kardashian-ların atası, erməni əsilli amerikalı vəkil Robert Kardashian əcdadları ABŞ-a Türkiyənin Kars vilayətindən mühacirət ediblər."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-44699508", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-44711554", "doc1": "وغالبا ما يعطي الأشخاص، الذين يربطون حساباتهم مع تطبيقات طرف ثالث، تصريحا بغير قصد لمطوري برامج خارجيين بقراءة رسائلهم. وصرحت إحدى الشركات، لصحيفة وول ستريت جورنال، بأن تلك الممارسة \"شائعة\"، وأنها \"سر قذر\". وأشارت شركة غوغل إلى أن تلك الممارسة لا تتعارض مع سياساتها. وقال أحد الخبراء الأمنيين إنه من \"المدهش\" أن تسمح غوغل بذلك. وتعد خدمة بريد جي ميل الأوسع انتشارا في العالم، ويشترك فيها نحو 1.4 مليار مستخدم. وتسمح غوغل للمستخدمين، بربط حساباتهم مع أدوات لإدارة البريد الإلكتروني تابعة لطرف ثالث، أو خدمات مثل تخطيط الرحلات أو مقارنة الأسعار. وحين يربط المستخدمون حساباتهم بخدمات خارجية، يطلب منهم منح تصاريح بعينها، وغالبا ما تتضمن القدرة على \"قراءة وإرسال وحذف وإدارة بريدك الإلكتروني\". ووفقا لصحيفة وول ستريت جورنال، فإن هذه التصاريح تسمح في بعض الأحيان لموظفي الطرف الثالث بقراءة مراسلات المستخدمين. فيسبوك وغوغل \"يضللان\" مستخدميهما شكاوى من \"انتهاك\" غوغل وفيسبوك قوانين حماية معلومات المستخدمين \"لم نطلب تصريحا\" وبينما يجري عادة معالجة الرسائل من جانب أنظمة حسابية، إلا أن الصحيفة تحدثت إلى العديد من الشركات، حيث قرأ موظفوها \"آلاف\" الرسائل الإلكترونية. يمكن للتطبيقات أن تطلب تصريحا لقراءة رسائل جي ميل وصرحت شركة إديسون سوفتوير للصحيفة بأنها راجعت رسائل مئات المستخدمين، من أجل تطوير خاصية برمجية جديدة. وقالت شركة أخرى، وهي شركة إي داتا سورس إنك، إن مهندسين قرأوا في وقت سابق مراسلات مستخدمين، من أجل تطوير أنظمة حسابية. وقالت الشركات إنها لم تطلب من المستخدمين تصريحا محددا، من أجل قراءة رسائلهم على بريد جي ميل، لأن هذه الممارسة تغطيها اتفاقيات المستخدمين الخاصة بتلك الشركات. ويقول البروفيسور ألان وودوارد من جامعة سُري البريطانية: \"يمكنك أن تمضي أسابيع من حياتك في قراءة الشروط والبنود\". ويضيف: \"ربما يكون هناك إشارة واضحة إلى تلك الممارسة، لكن الشخص لن يعتقد أبدا أنه من المنطقي السماح لشركة طرف ثالث بقراءة رسائله\". وقالت شركة غوغل إن الشركات، التي جرى فحصها فقط، هي التي يمكنها الوصول لرسائل المستخدمين، وفي حالة أخرى فقط، حينما \"يعطي المستخدمون تصريحا واضحا بالوصول لرسائلهم\". وأكدت شركة غوغل، في تصريحات لبي بي سي، على سياساتها المتعلقة بمطوري البرامج التي تقول: \"لا يجب أن يصادف مستخدمو غوغل أي مفاجآت، مثل خصائص أو خدمات مخفية أو خطوات تتعارض مع الأغراض المعلنة لتطبيقك، ما قد يدفع غوغل لتعليق قدرتك على الوصول إلى خدمات واجهة برمجة التطبيقات الخاصة بها\". وقالت الشركة إن مستخدمي جي ميل يمكنهم زيارة صفحة التدقيق الأمني، لكي يروا التطبيقات التي ربطوها بحساباتهم، وإلغاء أي تطبيق يرغبون في عدم مشاركة بياناتهم معه. ----------------------------------------------------- يمكنكم استلام إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Öz hesablarına müxtəlif tətbiqlər yükləyən insanlar, özləri də bilmədən elektron məktublarının oxunmasına yol aça bilərlər. Belə şirkətlərdən biri Wall Street Journal-a bildirib ki, bu adi təcrübədir və bu sahənin \"çirkli sirridir\". Google şirkəti bildirib ki, bu təcrübə şirkətin qaydalarına zidd deyil. Gmail dünyanın ən böyük elektron poçt xidmətidir. Onun 1.4 milyard istifadəçisi var. Google istifadəçilərinə üçüncü tərəfə məxsus tədbiqlərə qoşulmağa imkan yaradır - misal üçün, bilet alışında kömək edən və ya məhsulların və xidmətlərin qiymətlərini müqayisə edən proqramlara. Belə olduğu halda istifadəçiyə xəbərdarlıq edilir ki, üçüncü tərəf onların poçt qutusuna daxil ola bilər və bununla razıdırlarmı. İcazə Belə halarda elektron poçt kompüter alqoritmləri tərəfindən skan edilir. Bir sıra şirkətlər Wall Street Journal-a bildiriblər ki, onların əməkdaşları minlərlə email-i oxuyurlar. Edison Software Ltd qəzetə bildirib ki, yeni tətbiq hazırlamaq üçün minlərlə adamın şəxsi elektron məktublarını oxuyublar. Digər bir şirkət eDataSource Inc bildirir ki, öz alqoritmlərinin işini yaxşılaşdırmaq üçün istifadəçilərin şəxsi email-lərini oxuyublar. Şirkət bunun üçün istifadəçilərdən xüsusi icazə almadığını və istifadəçilərin buna avtomatik razılaşdığını bildirib. Google bildirir ki, şəxsi email-lərə girişi yalnız etibarlı şirkətlər əldə edib və bu, yalnız istifadəçilərin icazəsilə mümkündür."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/08/140823_ukraine_crisis_merkel_", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international/2014/08/140823_ukraine_merkel", "doc1": "تنتزامن زيارة ميركل مع احتفالات أوكرانيا بعيدها الوطني. وكان أكثر من 100 شاحنة روسية دخلت إلى شرقي أوكرانيا الجمعة دون موافقة من الحكومة الأوكرانية. وقد بدأ بعض هذه الشاحنات الآن بالعودة ثانية عبر الحدود إلى روسيا. وتخشى كييف والدول الغربية من أن تكون القافلة جزءا من تدخل عسكري روسي أوسع في أوكرانيا. بيد أن مسؤولين في الكرملين يقولون إن القافلة تحمل مولدات كهربائية وأغذية ومشروبات. مواضيع قد تهمك نهاية وظلت شاحنات المساعدات تنتظر على الحدود الأوكرانية نحو أسبوع. وقال الروس إنهم لا يستطيعون الانتظار أطول من ذلك، نظرا لسوء الأوضاع الإنسانية في شرقي أوكرانيا، الواقعة تحت سيطرة الانفصاليين الموالين لروسيا. وقد وصلت أولى الشاحنات إلى مناطق المتمردين المحاصرة في مدينة لوهانسك. وصفت ميركل ادخال قافلة المساعدات الروسية غير المرخصة الى أوكرانيا بأنه \"تصعيد خطير\". وقد خلف القتال الدائر في المنطقة أكثر من 2000 قتيل كما تسبب في نزوح 330 ألف شخص بعيدا عن ديارهم.", "doc2": "Cümə günü Rusiya Ukrayna tərəfindən məsələnin yubandırıldığını deyərək Ukraynanın şərqinə yardım çatdırmaq barədə birtərəfli qaydada qərar qəbul etdiyini bildirib. Avqustun 22-də rusiyapərəst separatçılarının müşayiətilə Luhansk şəhərinə yolanan 100-dən artıq yük maşınından bəziləri artıq geri qayıdaraq Rusiya tərəfinə keçiblər. Bu arada Kiyev karvanın Ukraynadan hərbi avadanlıq aparmaq üçün istifadə edildiyini bildirib. \"Rusiyalılar Ukrayna ərazisinə humanitar yardım adı ilə daxil olan yük maşınlarına \"Kolçuqa\" tipli müasir radiolokasiya stansiyaları istehsal edən \"Topaz\" şirkətindəki avadanlığı və güllə istehsalı üzrə Luhansk zavodunun avadanlığını yükləyirlər\", - Ukrayna Milli Təhlükəsizlik Şurasının spikeri Andrey Lysenko \"operativ məlumatlara\" əsaslanaraq deyib. Qərb humanitar yardımın hərbi müdaxilənin bir hissəsi ola biləcəyindən ehtiyat edir. Lakin Kreml Ukraynanın şərqinə yalnız ərzaq, su və elektrik gerenatorları kimi sırf humanitar təyinatlı malların aparıldığını bildirib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-47380188", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-38972963", "doc1": "تتذكر والدة تيزيانا ابنتها التي وصفتها بالجميلة والضعيفة كانت السيدة البالغة من العمر 31 عاما، من مونيانو الواقع�� على مشارف مدينة نابولي، قد أرسلت في أبريل/نيسان 2015 مقاطع فيديو جنسية إلى خمسة أشخاص عبر تطبيق واتس آب، وكان من بين هؤلاء صديقها سيرغيو دي بالو، الذي كانت تربطه علاقة غير مستقرة معها. وأظهرت مقاطع الفيديو ممارستها الجنس مع عدد من الرجال المجهولين. وتقول تيريزا بيتروسينو متذكرة صديقتها على مدار 15 عاما : \"كانت جميلة ولكنها هشة، كانت مع الناس الخطأ في الوقت الخطأ\". وسرعان ما انتشرت مقاطع الفيديو على عدد من مواقع المحتويات الجنسية للبالغين. وأظهرت المقاطع تحدث كانتوني قائلة جملة واحدة. سألت رجلا يحمل الكاميرا : \"هل تصور فيديو؟\"، ثم قالت بعدها \" هذا جيد!\". وتشير الكلمات إلى شابة منطلقة تستمتع بتصويرها أثناء ممارسة الجنس. كما توحي هذه العبارة التي قالتها بالإذن لمشاهدة الفيديو دون تحفظات، فإن كانت سعيدة جدا بتصويرها، فلن تمانع من مشاهدتها. بيد أن الإيطاليين فعلوا أكثر من مشاهدة المقاطع، إذ سرعان ما سخر المستخدمون من تعليقها وجعلوه \"مزحة\" وظهرت صورتها على قمصان ومواقع إثارة الضحك والسخرية. ولم يظهر أي شيء يقلق فكرها، لأنها بدت سعيدة جدا بهذا الأمر، لكنه سوء فهم عميق. وتقول المعلقة في الشؤون الاجتماعية سيلفاجيا لوكاريللي: \"يخلط الناس بين الشخص المنطلق والشخص الراغب في الانتشار على نطاق واسع\". وتضيف: \"يمكنك تصوير مقطع فيديو ومشاركته مع بعض الأشخاص، لكن يوجد اتفاق ضمني على عدم مشاركته أكثر من ذلك\". معركة قانونية كانت تيزيانا كانتوني، امرأة هشة، تشعر بالرعب. وتقول صديقتها تيريزا: \"لم نتحدث معا عن تفاصيل مقاطع الفيديو، لم أشاهدها على الإطلاق، ولم أرد مشاهدتها. يمكن القول بأنها كانت تعاني الكثير. لكنها كانت قوية\". قررت كانتوني الصمود، لكن لم تكن هناك طريقة مباشرة لإزالة مقاطع الفيديو. ماريا تيريزا جيليو بجانب صورة لابنتها رفعت كانتوني القضية أمام المحكمة، وقالت إن الفيديوهات نُشرت على المواقع العامة دون موافقتها. لكنها أصبحت في ذلك الوقت غير قادرة على العيش بحياة طبيعية. وتشرح تيريزا: \"رفضت الخروج لأن الناس سيتعرفون عليها. كما أدركت أن العالم الافتراضي والعالم الحقيقي هما الشيء نفسه\". وأضافت : \" أدركت (كانتوني) في مرحلة ما أن الوضع لا حل له على الإطلاق، وأن زوجها المفترض، وأطفالها المحتملين يمكنهم العثور على مقاطع الفيديو تلك التي لن تختفي أبدا\". رجعت كانتوني إلى منزل عائلتها الكائن في شارع هادئ في مونيانو، وهي ضاحية تسكنها طبقة العمال في مدينة نابولي. وقررت والدتها، ماريا تيريزا جيليو، بعد أسابيع من استجماع القوة أن تستعين بصحفيين للحديث عن حياة ابنتها. وقالت لبي بي سي: \"كانت ابنتي فتاة جيدة لكنها كانت ضعيفة أيضا، كانت تفتقر منذ ولادتها إلى شخصية الأب. لم تقابل والدها على الإطلاق، وأثّر ذلك على حياتها بالكامل\". كانت الأم وابنتها يعيشان معا، وكانت تيزيانا، في الأوقات السعيدة، تستمع إلى مغنيين إيطاليين، وتقرأ الروايات وتعزف البيانو، لكنها انسحبت من الحياة بعد نشر مقاطع الفيديو الحميمة عبر الإنترنت. وتقول والدتها: \"دُمرت حياتها أمام الجميع، سخر الناس منها، وانتهى الأمر إلى حد السخرية على المواقع الإباحية. وأُطلقت عليها أسماء مشينة\". وأصدرت محكمة في نابولي حكما في سبتمبر/أيلول يقضي بإزالة مقاطع الفيديو الفاضحة من عدة مواقع إنترنت ومحركات بحث. كما أمرتها المحكمة بدفع 20 ألف يورو تكاليف قضائية. وفي 13 سبتمبر/أيلول 2016، ذهبت ماريا تيريزا جيليو للعمل في مجلس البلدية المحلية، وبقت ابنتها في المنزل. وتلقت جيليو مكالمة هاتفية في العمل. وتقول وهي تبكي : \"اتصلت بي شقيقة زوجي، وطلبت مني بصوت هادئ أن أعود إلى المنزل، وعندما وصلت إلى هناك رأيت الشرطة وسيارة الإسعاف وفهمت ما حدث بسرعة\". فوجئ إيطاليون بوفاة تيزيانا وتناول وسائل الأعلام جنازتها على نطاق واسع وتضيف :\"حاولت شقيقة زوجي أن تنقذها، ولم يسمح لي جيراني بالخروج من سيارتي. أغمي عليّ تقريبا. لم يسمحوا لي بالدخول إلى هذا المنزل. حتى لم استطع رؤيتها للمرة الأخيرة\". وتقول : \"انتهت حياتي في ذلك اليوم الذي ماتت فيه\". دفنت ماريا تيريزا جيليو ابنتها في تابوت أبيض، ووصفها إعلان الجنازة بأنها \"ملاك حلو وجميل وهش\". من نشر مقاطع الفيديو؟ توجد مفارقة محزنة في قصة وفاة تيزيانا كانتوني، إذ لفتت المزيد من الانتباه، بعد انتحارها، إلى مقاطع الفيديو التي كانت تأمل أن ينساها الجميع. اضطرت والدتها أن تشاهد مقاطع الفيديو. وتقول والدتها، المقتنعة بأن ابنتها كانت واقعة تحت تأثير المخدرات : \"لا يمكنك أن تتخيل الأمر. كنت أرغب في رؤية التفاصيل التي تسمح لي أن أفهم الحقيقة. لم تكن هذه تيزيانا التي أعرفها\". وتعتقد والدتها أن توزيع مقاطع الفيديو لم يكن وليد الصدفة. وتقول :\"يبدو الأمر كما لو كان خطة إجرامية متعمدة، أرادوا فقط إظهار وجه هذه الفتاة المسكينة، بهدف كشف هويتها على الإنترنت\". وتريد جيليو من صديق ابنتها السابق، دي بالو، على وجه الخصوص أن يكشف الدور الذي قام به بالضبط في نشر مقاطع الفيديو. وتقول : \"لم يساعدني على إنقاذ حياتها. لكن ربما يستطيع مساعدتي في الوصول إلى الحقيقة. أنا يائسة\". استجوب ممثلو الإدعاء دي بالو في نوفمبر/تشرين الثاني لمدة 10 ساعات، رغبة منهم في معرفة ما إذا كان أي شخص متهم بالتحريض على انتحار تيزيانا. ورفض السيد دي بالو طلبنا لإجراء مقابلة. ويقول برونو لاروزا، محامي دي بالو: \"نحن نمتنع عن الإدلاء بتعليقات احتراما لتيزيانا المسكينة التي عانت الكثير بسبب الدعاية الهائلة التي سلطتها قضيتها\". وأضاف: \" نثق بالمحاكم مع ملاحظة أن موكلي ليس متهما بأي شيء\". إرث وفاة تيزيانا تغيرت نبرة النقاش في المجتمع الإيطالي بشأن قضية الإباحية والخصوصية بعد انتحار تيزيانا كانتوني. وتقول لوكاريلي: \"أعتقد أن هذه القضية أحدثت فرقا كبيرا إلى حد جعل الصحفيين الإيطاليين يتحدثون بشأن قضايا الانتقام الإباحي\". ترغب والدة تيزيانا أن تساعد قضية ابنتها أخريات في المستقبل وتضيف : \"اعتاد الصحفيون اتباع نهج غير مكترث للغاية، وغيرت وفاتها هذا النهج. وكانوا أكثر حذرا في حالات لاحقة، من بينها حالة لشخصية شهيرة\". وتنطوي القضية أيضا على درس يتعلمه كل من يختار مشاركة مقاطع فيديو حميمة على الإنترنت. وحذرت لوكاريلي قائلة : \"يعتقد الناس أن حياتهم الافتراضية وحياتهم الحقيقية واقعان متوازيان، الأمر ليس كذلك، فهما يتصادفان، والإنترنت حياتنا، لذا لا تفعل شيئا لا تفعله في حياتك الواقعية على الإنترنت\". لم يعد بالإمكان العثور على مقاطع فيديو تيزيانا على محركات البحث الرئيسية، لكنها لا تزال موجودة. وتريد والدتها من إيطاليا وبقية دول الاتحاد الأوروبي أن يتفقوا بسرعة على طريقة تتيح إزالة المواد الخاصة من على الإنترنت، وأن تتصرف شركات الإنترنت الكبيرة بمسؤولية. وتقول: \"أتحدث نيابة عن أمهات أخريات يعانين مثلي\". ويوافق أنتونيللو سورو، خبير في قضايا الخصوصية في إيطاليا، على ضرورة أن تتغير الأمور، دون أن يحدد ما يمكن أن تفعله الحكومة. وقال في بيان : \"نحتاج إلى آلية استجابة أسرع تنطلق من منصات مختلفة على الإنترنت، لكن يلزم أيضا تعزيز الاحترام على الإنترنت، ونحتاج إلى استثمار قوي في التعليم الرقمي بغية تعزيز ثقافة وحساسية تلائم عالم الإنترنت الجديد\". أصبحت الحياة بالنسبة لوالدة تيزيانا معركة للدفاع عن اسم ابنتها، وحماية الآخرين من المعاناة من نفس المصير. وتقول : \"أتمنى أن يصبح اسم تيزيانا كانتوني، بدلا من أن يكون رمزا للسخرية، أن يكون وسيلة لإنقاذ حياة أخريات. أود أن يحدث ذلك، أن ينقذ آخرين\".", "doc2": "Tiziana-nın anası onun gözəl və həssas olduğunu deyir Neapolun kənarında yerləşən Mugnano-dan olan 31 yaşlı Tiziana, bir neçə seks videosunu Whatsapp mesajlaşma proqramı vasitəsilə beş dostuna yollayır. Bunların içində, münasibəti qarışıq olan sevgilisi Sergio Di Palo da olub. Videolar onun bir neçə kişi ilə seksual hərəkətlərini göstərir. \"O, gözəl və həssas idi,\" 15 illik rəfiqəsi Teresa Petrosino deyir. \"O, yanlış zamanda yanlış insanlara olub.\" Videolar tezliklə paylaşılır və bir neçə internet səhifəsinə yüklənir. Fiziki hərəktlərdənsə, Tiziana Cantone-in bir cümləsi daha çox yaddaşlara həkk olur: \"Video çəkirsən?\" o, kameranı tutan kişidən soruşur. \"Bravo!\" Sözlər, sərbəst gənc qadının seks zamanı videoya çəkilməkdən həzz aldığını göstərir. Təsadüfən ifadə, insanlara videonu izləyə bilmək lisenziyası təqdim edir: əgər o, videoya çəkilməsinə etiraz etməyibsə, baxmaqda heç bir qəbahət yoxdur. Lakin italyanlar təkcə baxmaqla kifayətlənmirlər. İstifadəçilər tezliklə onun ifadəsini mimlərə çevirirlər. Tiziana-nın şəkili gödəkcə və parodiya səhifələrində yer alır. Heç kəs onun nə hiss etdiyini düşünmək istəmirdi, çünki hamı Tiziana-nın bundan razı qaldığına inanırdı. Lakin bu yanlış anlaşılıb. \"İnsanlar, sərbəst bir adam ilə internetdə yayılmanı səhv salırlar,\" sosial şərhçi Selvaggia Lucarelli deyir. \"Video hazırlayıb insanlarla paylaşa bilərsən, amma bundan daha artıq paylaşmaq üçün bir razılıq olmalıdır.\" Qanuni savaş Həssas Tiziana Cantone bundan dəhşətə gəlir. \"Biz onunla heç vaxt videonun detalları haqqında danışmamışdıq,\" rəfiqəsi Teresa söyləyir. \"Heç vaxt onları görməmişdim və görmək belə istəmirəm. Onun bundan əzab çəkdiyini görürdüm. Lakin çox güclü idi.\" Xanım Cantone mübarizə aparmaq qərarına gəlir. Lakin videoların dərhal silinməsi üçün bir yol yox idi. O məhkəməyə müraciət edir və videoların icazəsi olmadan internet səhifələrinə yerləşdirildiyini iddia edir. \"İnsanlar onu tanıyacaq deyə küçəyə çıxmaq istəmirdi. O, virtual dünya ilə real dünyanın eyni olduğunu anlamışdı,\" Teresa izah edir. \"O vəziyyətin dəyişməyəcəyini başa düşmüşdü. Yəni potensial həyat yoldaşı, potensial övladları nə zamansa videonu görə bilərdilər, heç zaman videolardan yaxasını qurtara bilməyəcəkdi.\" Tiziana-nın anası qalan ömrünü qızını müdafiəyə həsr edəcək. Anası Maria Teresa Giglio yalnız həftələr sonra qızı haqqında məlumat vermək cəsarəti toplayıb. \"Qızım çox yaxşı qız idi, həm də çox həssas idi,\" o, BBC-ə deyib. \"Doğulandan ata qayğısı görməyib. Heç zaman atasını tanımayıb. Bu onun bütün həyatına təsir etmişdi.\" Ana ilə qızı bir yerdə yaşayırmışlar. Xoşbəxt vaxtlarında Tiziana italiyalı müğənnilərə qulaq asar, əsərlər oxuyar və pianoda ifa edərmiş. İntim videolar yayıldıqdan sonra, o hər şeydən əlini üzür. \"Onun həyatı, hər kəsin gözü önündə məhv oldu,\" anası söyləyir. \"İnsanlar ona lağ edir, təqlidləri pornoqrafik səhifələrə yerləşdirilirdi. Ona tərbiyəsiz adlarla müraciət edilirdi.\" Sentyabr ayında Neapol məhkəməsi intim videoların bəzi internet səhifələri və axtarış proqramlarında silinməsi qərarını verir. Lakin məhkəmə həmçinin, qanuni xərclər üçün Tiziana-dan 20 000 avro pul istəyir. Hər şey üst-üstə gəlirdi. 2016-cı il sentyabrın 13-ü Maria Teresa Giglio şəhərdəki işinə gedir. Qızı evdə qalır. Xanım Giglio-ya işdə telefon zəngi gəlir. \"Qardaşımın arvadı mənə zəng vurdu və sakit səslə evə gəlməyimi istədi. Evə çatdıqda polis və təcili tibbi yardım maşınlarını gördüm və hər şeyi başa düşdüm\", o ağlayaraq deyir. \"Qardaşım arvadı onu xilas etməyə çalışır. Qonşularım məni maşınımdan çıxmağa qoymadılar. Az qala ürəyim gedəcəkdi. Mənim evə girməyimi istəmirdilər. Son dəfə ona baxa bilmədim.\" \"O ölən gün mənim həyatım bitdi\". Tiziana Cantone Neapolun kənarında yerləşən işçi sinfin yaşadığı Mugnano-dakı ailə evində qalırdı. İtalyanlar Tiziana-nın ölümündən təsirləniblər və dəfni İtaliya mediasında geniş yayımlanıb. Bir gün sonra, Maria Teresa Giglio qızını ağ tabutda torpağa tapşırır. Dəfn mərasimində belə bir qeyd asılmışdı: \"şirin, gözəl, həssas mələk!\" Videoları kim paylaşıb? Tiziana Cantone-nin ölümündə bir kədərli paradoks gizlənib. Həyatına qəsd etməklə o, bütün bunların unudulacağına ümid etsə də, əksi baş verib. Anası da məcbur şəkildə video yazıları izləyib. \"Bunun nə demək olduğunu təsəvvür edə bilməzsiniz. Mən həqiqəti anlamaq üçün detalları görmək istəyirdim. Bu mənim Tizianam deyildi,\" deyən Maria Teresa, qızının narkotik maddə təsirində olduğuna inanır. O, videoların təsadüfən lentə alınmadığına da inanır. \"Sanki bu, qabaqcan düşünülmüş kriminal plan idi. Onlar sadəcə bu yazıq qızın üzünü göstərərək internetə yaymaq istəyiblər.\" Xüsusilə də Xanım Giglio, qızının keçmiş sevgilisi Cənab Di Palo-un bu iş ilə bir əlaqəsi olub-olmamasını bilmək istəyir. \"O, qızımı xilas etməyim üçün mənə kömək etmədi. Bəlkə həqiqəti tapmaqda mənə kömək olar.\" 2016-cı ilin noyabrında prokurorlar Cənab Di Palo-nu 10 saat dindiriblər. Onlar, Tiziana-nın intiharında kiminsə əlinin olub-olmamasını öyrənmək istəyirdilər. Cənab Di Palo bizim müsahibə təklifimizi rədd etdi. \"Biz, ictimai münasibətdən əziyyət çəkən Tiziana-ya hörmətimizdən şərh verməkdən boyun qaçırırıq\", cənab Di Palo-nun vəkili Bruno Larosa deyib. \"Biz məhkəməyə etibar edirik və nəzərinizə çatdırım ki, mənim müştərim ittiham olunmur.\" Tiziana-nın ölümündən qalanlar Tiziana Cantone-nin intihar etdiyi gün, İtaliyanın pornoqrafiya və şəxsilik haqqında müzakirə tonu dəyişir. \"Düşünürəm ki, hadisə, fərq yaratdı, həm də italiyalı jurnalistlərin pornoqrafiya ilə bənzəri münasibətində kəskin bir fərq\", sosial şərhçi Selvaggia Lucarelli deyir. \"Onlar qayğısız yanaşmaya öyrəşmişdilər və Tiziana-nın ölümü bunu dəyişdi. Bu cür hallarda tərəflərdən biri tanınmış şəxs olarsa, medianın münasibəti daha tədbirli olur.\" Həmçinin, intim görüntülərini internetdə yaymaq istəyənlər üçün də ibrətamiz bir dərs oldu. \"İnsanlar, virtual həyatları ilə real həyatlarını paralel reallıq kimi görürlər,\" Xanım Lucarelli xəbərdarlıq edir. \"Amma belə deyil. Onlar üst-üstə düşürlər. İnternet, bizim həyatımızdır. Real həyatda etmədiyiniz şeyləri internetdə də etməməliyik.\" Tiziana-nın anası, onun ölümünün gələcəkdə başqa qadınlara kömək etməsini istəyir Tiziana-nın videoları əsas axtarış sistemlərində tapılmasa da, hələ də mövcuddurlar. Onun anası İtaliya və Avropanın qalan hissələrinin şəxsi materialların internetdən silinməsi üçün daha sürətli bir yol tapmasını və böyük internet şirkətlərinin məsuliyyətlə davranmasını istəyir. \"Mən, özüm kimi əziyyət çəkən bütün anaların adından danışıram\", o deyir. İtaliyanın şəxsi məlumatların qorunması üzrə sədri Antonello Sorro, dəyişiklərə ehtiyacla razılaşsa da, hökumətin nə edəcəyi haqqında söz açmır. \"Bizim müxtəlif internet platformaları üzrə daha sürətli cavab mexanizminə ehtiyacımız var, lakin internetdə hörməti artırmaq da vacibdir\", o çıxışında bildirib. \"Yeni internet dünyası üçün adekvat olan mədəniyyət və həssaslıqla bağlı rəqəmsal təhsil üçün güclü investisiyaya ehtiyac duyuruq\". Tiziana-nın anası üçün isə artıq həyat, qızının adını müdafiə etmək və başqalarının eyni taleyi yaşamaması üçün mübarizə aparmaqdan ibarətdir. \"Ümid edirəm ki, Tiziana Cantone-nin adı istehza kimi yox, digər qadınların xilas olması üçün dilə gətiriləcək. Bunun baş verməsini istəyirəm. Başqa insanları xilas etmək üçün\"."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-43935129", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-40948608", "doc1": "وقد يعني ذلك الإفصاح عن عنوان البريد الإلكتروني أو كشف تفاصيل بطاقة الائتمان. وستطلب الحكومة البريطانية من كافة المواقع الإباحية إضافة برنامج للتحقق من سن المستخدم. وتقول إن الهدف من ذلك هو حماية الأطفال. ولكن هناك غموضا بشأن سبل فرض تلك القواعد التي قد تهدد خصوصية المستخدم. ��يف أثبت عمري؟ هناك العديد من الشركات طورت برامح للتحقق من العمر. وقد يشمل ذلك إدخال رقم الهاتف والبريد الإلكتروني وتفاصيل بطاقة الائتمان كما يشمل ذلك الذهاب لمتجر وتسليم بطاقة الهوية والحصول على كود من 16 رقما لاستخدامه في المواقع الإباحية. وقد طورت شركة مايندغيك، صاحبة عدد من أكبر المواقع الإباحية في العالم، برنامجها للتحقق من السن حيث أنتجت بطاقة هوية للعمر من المتوقع أن يسجل بها ما يتراوح بين 20 و25 مليون مستخدم في بريطانيا. ولم يكشف الموقع تفاصيل هذه الهوية التي من المتوقع أن تشمل عدة طرق كبطاقة الائتمان ورسالة نصية وجواز السفر ورخصة القيادة. هل ستكون بيانات المستخدم آمنة؟ يعتمد ذلك على من يسأل. يشعر البعض أن السماح لشركة واحدة بتسجيل 25 مستخدم للمواقع الإباحية من بريطانيا حدثا ينتظر حدوثه. وفي عام 2016 تم الكشف عن 800 ألف اسم مسجل في مايندغيك في عملية قرصنة تعرضت لها الشركة. ولكن تقول الشركة إنها لن تخزن بيانات التحقق من العمر ولن تراقب ما يشاهده المستخدم. لماذا يحدث ذلك؟ يمكن رصد بداية التغيير في خطاب لرئيس الوزراء البريطاني السابق ديفيد كاميرون عام 2013 عندما قال إن هدفه هو حماية الأطفال من المواد الإباحية على الانترنت بعد أن أشارت دراسات إلى أن ثلثي المراهقين شاهدوا أفلاما إباحية. وقد خضع الأطفال خلال الثلاثة أعوام الأخيرة لنحو ألفي جلسة استشارية حول المواد الإباحية على الإنترنت. متى سيحدث ذلك؟ من المقرر أن يبدأ ذلك فعلا. كانت الخطة قد أعلنت في يوليو/ تموز عام 2017 وكان من المقرر بدء الحظر في أبريل / نيسان الجاري ولكن أعلن في مارس / آذار الماضي عن تغيير الموعد لوقت لاحق من العام الجاري. من الذي سيغلق المواقع الإباحية؟ هذه هي مسؤولية الهيئة البريطانية لتصنيف الأفلام. فهي تقوم حاليا بتحديد الفئات العمرية لمشاهدة الأفلام وسوف تطلب من الشركات التي توفر خدمة الإنترنت وشركات المحمول بإغلاق المواقع التي لا ترضخ للقواعد الجديدة. هل سينجح المنع؟ دون شك هناك وسائل لتجاوزه. فخدمات \"في بي إن\" تسمح للمستخدمين بالظهور وكأنهم في دول أخرى ذات رقابة أقل ولا يوجد ما يحول بين من هم دون الثامنة عشر وهذه الوسائل. كما يمكن للأطفال الحصول على تفاصيل الهوية الخاصة بالكبار. فهذه الخطوة لا تمثل الرصاصة الفضية ولكنها خطوة مهمة. هل يؤدي ذلك لظهور مواد إباحية أكثر على وسائل التواصل الاجتماعي؟ ممكن. فإغلاق حسابات على مواقع التواصل بسبب مواد إباحية أقل من المواقع. وربما يساعد ذلك منتجو المواد الإباحية على الإعلان أكثر على مواقع التواصل. القواعد الجديدة ويعمل الكثير من مطوري الإنترنت على وسائل تساعد صناعة المحتوى الإباحي على تلبية متطلبات القواعد الجديدة. وقال وارنر راسل من شركة دبليو 2 غلوبال \"نعمل جميعا في الخفاء تقريبا ونبذل قصارى جهدنا لتخمين ما قد يكون مقبولا وما قد لا يكون كذلك\". وتطور دبليو 2 غلوبال أداة للتحقق، وتقدم بالفعل خدمات لقطاع الخدمات المالية وقطاع القمار. وأبدى أليستر غراهام، من شركة \"أيدج تشيكد\" للتحقق من السن، دهشته من عدم طرح القواعد الجديدة للحوار المجتمعي، مشيرا إلى أن القواعد الجديدة \"سوف يتأثر بها ما يتراوح بين 20 و34 مليون شخص في بريطانيا\". وأضاف أنه \"حتى وقت قريب كان من المفترض أن تفعل هذه القواعد في نهاية أبريل/نيسان\". وقال إنه رغم معارضة البعض لتلك القواعد، فإنها سوف تكون مفيدة في ح��اية الأطفال، مؤكدا أنها \"إجراءات تريح الآباء والأمهات من الرقابة المستمرة للأطفال أثناء الدخول على مواقع الإنترنت\".", "doc2": "Aprel ayına qədər porno saytların yaş təsdiqləmə nəzarətlərini saytlara yerləşdiməsi lazımdır. Beləliklə, bu yolla internetin uşaqlar üçün daha etibarlı vəziyyətə gətirilməsi nəzərdə tutulub. İstifadəçilərdən qumar saytlarında olduğu kimi, kredit kartının xırdalıqlarına kimi məlumatlar da tələb olunacaq. Britaniyanın Rəqəmsal İqtisadi Qanununa riayət etməyən şirkətlərin saytlarına giriş bloklanacaq. Hökumətin planına görə, porno saytlarına ödəniş və digər sahədə xidmət göstərən şirkətlər də pozuntulardan xəbərdar ediləcək. Yeni qanuna əməl olunub-olunmadığı isə bir təşkilat tərəfindən yoxlanılacaq. Bu vəzifənin icrasının hələ də filmlər və kompüter oyunları üçün yaş həddini təyin edən Britaniya Film Standartlaşdırma Təşkilatına veriləcəyi gözlənilir. Rəqəmsal və Mədəniyyət dövlət naziri Matt Hancock bu gün İcmalar Palatasında yazılı bir bildirşlə bu işi başladacaq. Hancock açıqlamasında deyib: \"Bu göstərir ki, Britaniya internetdəki müstəqillikdən faydalanarkən dünyadakı ən güclü uşaqların internetdə müdafiə tədbirlərinə sahib olacaq.\" \"Uşaqların yarıdan çoxu porno seyr edir\" Britaniyadakı Childnet uşaqları müdafiə qrupunun nümayəndəsi Will Gardner isə \"Valideynlərin nəzarəti ilə yanaşı bır sıra girişləri məhdudlaşdıran bu cür addımlar çox əhəmiyyətlidir\" deyib. Britaniyadakı NSPCC uşaqları müdafiə təşkilatının 2016-cı ildəkı hesabatı internetdəki pornoqrafiyanın uşaq inkişafına və qərar alma mexanizminə mənfi təsir etdiyini ortaya qoymuşdu. Hesabata görə, 15-16 yaşlarında gənclərin 65 faizi, 11-16 yaşlarındakı uşaqların 48 faizi porno izləyib. Hesabatda həmçinin bildirilir ki, uşaqların 28 faizi internetdə olarkən pornoqrafiya ilə rastlaşdığını, 19 faizi isə qəsdən pornoqrafiya axtardığını deyib."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/business/2014/01/140128_turkish_central_bank_rate", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/01/140129_turkey_credit_rates", "doc1": "تتوقع الحكومة التركية إزدياد معدل النمو الاقتصادي في البلاد من 3.5 في المئة إلى 4 في المئة هذا العام وتأتي هذه الخطوة لوقف التدهور المستمر لليرة التركية، مما أدى إلى إرتفاع قيمتها إلى 2.2 مقابل الدولار الأمريكي بعدما كانت قيمتها تعادل 2.253 . وتردد البنك المركزي التركي بإتخاذ قرار زيادة نسبة الفائدة خوفاً من أن يتسبب بإلحاق الأذى بالاقتصاد التركي. ويأمل البنك المركزي التركي بأن يؤدي قرار رفع سعر الفائدة إلى جذب المستثمرين الأجانب لإيداع أموالهم في البنوك التركية، مما يؤدي إلى رفع قيمة الليرة. وتتوقع الحكومة التركية إزدياد معدل النمو الاقتصادي في البلاد من 3.5 في المئة إلى 4 في المئة هذا العام. مواضيع قد تهمك نهاية ولا تعتبر تركيا الدولة الوحيدة التي يعاني اقتصادها في الآونة الأخيرة بسبب القلق المتواصل من الركود الاقتصادي العالمي، إذ أن الأرجنتين وأوكرانيا تعملان على تثبيت سعر عملتهما لتشجيع المستثمرين. وفي الولايات المتحدة، من المتوقع إلغاء بعض تدابير التحفيز الاستثنائية الاربعاء بعد اجتماع استمر ليومين، مما سيسبب بعض القلق في الأسواق العالمية. وتعد سياسة تعرف باسم \"التيسير الكمي\" إحدى هذه الوسائل، إذ يقوم البنك المركزي الأمريكي بشراء مليارات الدولارات بصورة ديون طويلة الأجل في محاولة لإبقاء أسعار الفائدة منخفضة وتحفيز الاقتصاد الأمريكي. ويتخوف العديد من المستثمرين من إلغاء هذه البرنامج، لأنه سيؤدي إلى ارتفاع أسعار الفائدة ليس في الولايات المتحدة فحسب بل سيكون له تأثيرات سلبية على اقتصادات الدول الناشئة.", "doc2": "Bankın fövqəladə toplantısında həmçinin gecəlik (overnayt) stavkası da bahalaşaraq 3.5-dən 8 faizə çatdırılıb. Türkiyə milli valyutasının sabitləşməsinə xidmət edəcək qərar son günlərdə inkişaf edən ölkələrin bazarlarındakı qeyri-sabiltlik mühiti fonunda qəbul olunub. ABŞ-dakı Federal Reserv bankı daxili kredit stavkalarının bahalaşmasını önləmək məqsədilə dünya boyu dollar ehtiyatlarını almağa başlayıb. Bir çox investor hesab edir ki, bu siyasət inkişafda olan iqtisadiyyatlara təsir göstərək dolların bahalaşmasında əks olunacaq. İflyasiya Mərkəzi Bank öz qərarını dekabr ayında 7.4 faizə çatan inflyasiyaya qarşı mübarizə ilə izah edib. Türkiyə hökuməti ötən illə müqayisədə inkişaf tempinin 3.6 faizdən 4 faizə qalxacağına ümid edir. 2010-2011-ci illərdə iqtisadiyyatın illik artım tempi 8 faizə yaxın olub. Türkiyənin yaşadığı problemlər dollara tələbatın qalxması ilə əlaqədar qlobal səciyyə daşıyaraq bir neçə ölkənin iqtisadiyyatına təsir göstərib. Stavkaların qaldırılması barədə bəyanat ardınca dəyərini itirməkdə olan liranın məzənnəsi ABŞ dollarına nisbətdə bir qədər bahalaşıb. Bəzi investorlar Türkiyədəki korrupsiya qalmaqalının qeyri-sabitlik yarada biləcəyindən narahatdır."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-42630538", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-42639535", "doc1": "كاترين دينوف من بين 100 سيدة فرنسية طالبن بعدم فضح المتحرشين وتأجيج كراهية الرجال وكانت دينوف من بين 100 إمرأة فرنسية كتبن رسالة مفتوحة، حذرن فيها من نزعة \"التزمّت\" التي اندلعت شرارتها بسبب فضائح التحرش الجنسي الأخيرة. وحملت الرسالة استياءً من موجة \"الإدانة\"، بعد مزاعم تورط المنتج الأمريكي الشهير هارفي واينستين، في اغتصاب أو اعتداء جنسي على عشرات النساء. #أنا_ أيضا.. حكاية هاشتاغ 2017 الذي فجر ثورة ضد التحرش الجنسي أكاديمية الأوسكار تضع قواعد لسلوك أعضائها لمواجهة التحرش الجنسي ممثلة أمريكية تتهم المنتج هارفي واينستين بـ\"اغتصابها مرتين\" ميريل ستريب ترد على اتهامات لها بـ\"الصمت\" حيال هارفي واينستين ونفى واينستين كل الاتهامات بممارسة الجنس بدون موافقة النساء، لكنه مع هذا اعترف بأن سلوكه \"سبب الكثير من الألم\". ماذا تقول الرسالة؟ كتبت الرسالة ممثلات وأكاديميات وكاتبات فرنسيات ونشرت في صحيفة لوموند الفرنسية، يوم الثلاثاء. وجاء فيها :\"عوقب رجال بدون محاكمة وأجبروا على ترك وظائفهم ولم يفعلوا شيئا سوى لمس ركبة شخص ما أو محاولة اختلاس قبلة\". واوضحت الرسالة أن \"الاغتصاب جريمة، لكن محاولة إغواء شخص ما حتى بشكل مستمر أو علني، ليس جريمة، ولا يجب أن يتعرض الرجال لهجوم شوفيني متعصب\". ودفعت كاتبات الرسالة بأن هناك حالة جديدة من \"التزمّت\" أو ما يشبه \"النزعة التطهرية\" تنتشر على قدم وساق في العالم. يواجه المنتج الأمريكي الشهير هارفي واينستين، مزاعم اغتصاب أو اعتداء جنسي على عشرات النساء وقلن :\"إنه في الوقت الذي يكون فيه من الضروري والقانوني فضح إساءة استخدام السلطة من جانب أي شخص، إلا أن الإتهامات المستمرة خرجت عن نطاق السيطرة\". وأجمعن على أن هذا يخلق شعورا عاما بأن النساء قليلات الحيلة وعاجزات وضحايا دائمات. وأضفن في الرسالة :\"كنساء لا نعد أنفسنا ضمن هذه الحركة النسوية، التي تتعدى إدانة إساءة استخدام السلطة إلى تبني كراهية الرجال والحياة الجنسية\". وقد انتقدت النجمة الفرنسية دينوف، 74 عاما، بشكل علني مؤخرا الحملات على مواقع التواصل الاجتماعي، والتي قالت إنها تسم بالعار الرجال المتهمين بالتحرش بالنساء. وتحدث رجال ونساء من جميع أنحاء العالم عن مضايقات جنسية تعرضوا لها، من خلال هاشتاغ \"#أنا أيضا\" #MeToo، والذي انتشر على مواقع التواصل الاجتماعي. وفي فرنسا دشن مستخدمو تويتر هاشتاغ #Balancetonporc، والذي يعني (افضح (الرجل القذر لديك)، لتشجيع النساء على كشف حقيقة من اعتدوا عليهن جنسيا.", "doc2": "Bir neçə onilliyi əhatə edən karyerası boyu Catherine Deneuve 100-dən çox filmdə çəkilib O, son cinsi təcavüz qalmaqalları əsasında artan \"puritanlıq\" barədə xəbərdarlıq xarakterli açıq məktub yazan 100 fransalı qadından biridir. Amerikalı kino nəhəngi Harvey Weinstein-ə qarşı təcavüz iddialarından sonra belə bir tendensiya yaranıb. Bir qrup fransalı feminist, seksual təcavüzçüləri ittiham edənlərə qarşı məktub hazırlayıb. Cənab Weinstein bütün iddiaları rədd etsə də, davranışının \"böyük problem yaratdığını\" boynuna alıb. Açıq məktubda nə deyilir? Fransalı qadın yazıçılar, aktrisalar və alimlərin hazırladığı məktub, çərşənbə axşamı günü Fransanın Le Monde qəzetində dərc olunub. \"Kişilər, kiminsə dizinə toxunmaq və ya öpüş oğurlamaq istəklərinə görə cəzalandırılır və işdən qovulurlar,\" məktubda yazılıb. \"Təcavüz cinayətdir, amma kimisə istər israrla, istərsə də yöndəmsiz şəkildə cəzb etməyə çalışmaq cinayət deyil. Və kişilərin centlmencəsinə davranması şovinist addım sayıla bilməz.\" Müəlliflər dünyada ayaq açan yeni \"puritanlıq\" haqqında xəbərdarlıq ediblər. Onlar, güclərindən istifadə edən bəzi kişilərin təcavüz niyyətinə qarşı səs ucaltmağın qanuni olduğunu, daim mətbuata sızan iddiaların isə artıq nəzarətdən çıxdığını söyləyiblər. Yazarlara əsasən, bu hadisələr qadınları zəif və qurban qismində göstərərək, onlar haqqında ictimai əhval formalaşdırır. \"Qadın olaraq biz özümüzü bu feminizmin tərkibi saymırıq. Bu təkcə gücdən sui-istifadəni yox, kişilərə və seksuallığa qarşı nifrəti də təbliğ edir.\" İmza atanlar kimlərdir? Harvey Weinstein, Oscar mərasimini təşkil edən Academy of Motion Picture and Sciences-dən (Kino və Elmlər Akademiyası) uzaqlaşdırılıb Deneuve hələ ki, imza atanlar arasında ən məşhur simadır. Qalan 99 nəfərə isə aktrisa Christine Boisson, mühafizəkar jurnalist Elisabeth Levy, 1970-ci illərin porno ulduzu və hazırda tok-şou aparıcısı Brigitte Lahaie, yazıçı və jurnal redaktoru Catherine Millet kimi tanınmış adlar da daxildir. Eləcə də əyləncə, incəsənət, media və akademiya dünyalarının daha az tanınan üzvləri burada yer alıblar. Lakin imza atanların əksəriyyəti Fransa ictimaiyyətinin tanımadığı professionallardan ibarətdir. Reaksiya necə olub? Məktub Fransada müzakirələrə yol açıb. Çərşənbə günü 30 nəfər feministdən ibarət bir qrup, Deneuve və məktuba imza atan digər şəxsləri ittiham edib. Onlar bildiriblər ki, məktub Weinstein məsələsi kimi qalmaqalların \"qapağını bağlayır\" və seksual təcavüz qurbanlarına qarşı \"nifrəti daha da alovlandırır\". Sosial mediada da bir çoxu açıq məktuba qarşı qəzəb və kədərini dilə gətirib. Bir Twitter istifadəçisi (fransızca) qadınların yumruq kimi birləşə bilməməsi və \"yekdil olmamaqlarından\" təəssüfləndiyini deyib. Bununla belə, məktuba qarşı reaksiya mətbuatda əsas yeri tutmayıb və Fransa Twitterində trend olmayıb. Bəlkə də buna səbəb, Fransada cinsi zərərvericilərin ifşasına qarşı hərəkatın güclənməsidir. Müzakirə daha çox #MeToo və oxşar kampaniyaları 1960-cı illərdə əldə olunan cinsi azadlığa qarşı hədə kimi görən yaşlı nəsil arasında yayılıb. Deneuve bu cür məsələlərin qabardılmasının tərəfdarıdırmı? O, ictimai fəal kimi tanınmır. Lakin ötən il 74 yaşlı aktrisa, qadınlara qarşı təcavüzdə ittiham olunan kişilər əleyhinə sosial media kampaniyalarını tənqid etmişdi. Dünyanın dörd bir yanından təcavüzə məruz qalan qadın və kişilər hekayələrini #MeToo həştəqi altında sosial mediada paylaşırlar. Fransada isə Twitter istifadəçiləri #Balancetonporc (\"iyrənc qoca kişin üzərinə siçan\") həştəqi ilə zərəçəkmişləri təcavüzçülərinin adını dilə gətirməyə ürəkləndirirlər. Oscar nominasiyalı aktrisa xanım Deneuve, 1957-ci ildə debütündən sonra, 100-dən çox filmdə rol alıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/worldnews/2014/03/140310_ukraine_border_nato_monotoring", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region/2014/03/140310_nato_planes_ukraine_monitor", "doc1": "قال الناتو إن طائرات الأواكس التابعة له ستحلق فوق الأراضي التابعة له وقال ناطق باسم الناتو للصحفيين إن الحلف أعطى إشارة الانطلاق الاثنين للطائرات المذكورة لتبدأ طلعاتها في أوكرانيا. وأضاف الناطق أن \"طائرات الأواكس ستحلق فوق الأراضي التابعة للحلف فقط\". وقال الناتو إن طلعات المراقبة من شأنها \"تعزيز معرفة الحلف بالوضع الميداني (في أوكرانيا)\". وتأتي هذه التطورات في الوقت الذي تعمل روسيا على تعزيز قبضتها على شبه جزيرة القرم قبيل الاستفتاء الم��رر إجراؤه الأحد المقبل بشأن انضام القرم إلى روسيا أو بقائها تحت سيادة أوكرانيا. مواضيع قد تهمك نهاية لكن أوكرانيا والغرب يقولان إن الاستفتاء غير قانوني. مستشفى عسكري وفي إطار التطورات الميدانية في القرم، استولت قوات روسية وميليشيات محلية تابعة لها على مستشفى عسكري في القرم. وسيطرت القوات الروسية والميليشيات الموالية لها على مبنى المستشفى الواقع في عاصمة المنطقة، سيمفيروبول بعدما هددت موظفيه ونحو 30 مريضا كانوا فيه. ويذكر أن المستشفى يتبع للقوات الأوكرانية كما أن المرضى الذين يعالجون فيه هم جنود أوكرانيون ومحاربون قدامى علما بأن بعض المرضى مصابون إصابات خطيرة. وقال مدير المستشفى إنه أرغم على ركوب حافلة وترك هناك لأكثر من نصف ساعة. وتقوم القوات الموالية لروسيا أيضا بمحاصرة القوات الأوكرانية في القرم. وتنفي القوات الروسية المشاركة في الحصار، واصفة الميليشيات المسلحة التي لا تحمل أي شارة مميزة بأنها تتشكل من قوات \"الدفاع الذاتي\" عن القرم. وحاولت القوات الموالية لروسيا السيطرة على قاعدة تابعة للقوات الأوكرانية في القرم لكن القوات الأوكرانية أطلقت طلقات تحذيرية في الهواء لصد المهاجمين. ولا تزال المفاوضات جارية بين الطرفين. وتقول مراسلة بي بي سي في القرم، كريستيان فرايزر، إن القوات الموالية لروسيا تحاول تدريجيا إبطال قدرة القوات الأوكرانية على المقاومة في القرم. وتتهم حكومة كييف والولايات المتحدة والاتحاد الأوروبي روسيا بغزو الأراضي الأوكرانية على نحو ينتهك بنود القانون الدولي. وكان الناتو قال الأسبوع الماضي إنه بصدد مراجعة فرص تعاونه مع روسيا وتعزيز التزامه مع حكومة كييف.", "doc2": "“AWACS [radiomüəyyənetmə və tuşlama aviasiya kompleksi] təyyarələrinin bütün kəşfiyyat uçuşları müttəfiqlərin hava məkanında yerinə yetiriləcək”, - o deyib. NATO-nun bildirdiyinə görə, AWACS təyyarələrinin uçuşları “alyansın baş verən vəziyyətdən daha geniş məlumatlanmağa” imkan verər. Martın 16-da əslində tamamilə Rusiya hərbi qüvvələrinin nəzarəti altında olan Krımda Rusiyaya birləşmək haqqında referendum keçiriləcək. Ukrayna və Qərb ölkələri onu qeyri-qanuni hesab edirlər. Bazar günü məlum olub ki, Rusiya hərbçiləri və yerli özünümüdafiə qüvvələri hərbi hospitalı tutublar. Hücum edənlər, xəstələri və personalı silahla hədələyərək, Simferopolda hərbi tibb müəssisəsinin ərazisinə daxil olublar. Hospitalın rəisinin sözlərinə görə, orada olanların hamısını avtobusa doldurub, orada yarım saat saxlayıblar. Pasiyentlər arasında ağır xəstələr də olub. “İnterfaks-Ukrayna” agentliyinin məlumatına görə, hücum edənlər, guya yeni rəhbərliyi təqdim etmək üçün, həmçinin bütün personalı qeyd şöbəsinin yanına yığıblar. Hücum dəf edilib Bağçasarayda rusiyameyyli hərbçilər hərbi bazanı ələ keçirməyə cəhd ediblər. Hücum edənlər havaya xəbərdaredici atəş açıb, lakin Ukrayna hərbçiləri hücumu dəf etməyə müvəffəq olublar. Krım ərazisində həmçinin Ukrayna hərbi obyektlərinin blokadası davam edir. Moskva bunda Rusiya hərbçilərinin iştirakını rəsmən təkzib edir. Hərbi geyimlərinin üstündə fərqlənmə nişanları olmayan hərbçiləri Rusiya hakimiyyəti yerli özünümüdafiə dəstələrinin döyüşçüləri adlandırır. Rusiyameyyli qüvvələr, az da olsa ciddi müqavimətlə qarşılaşmayaraq, yavaş-yavaş Ukraynanı qoruyub saxlamaq qabiliyyətindən məhrum edirlər, BBC müxbiri Christian Fraser qeyd edir. Rusiya prezidenti Vladimir Putin Krımda martın 16-da Rusiyanın tərkibinə daxil olmaq haqqında keçiriləcək referendumu dəstəkləyib. O, Krımın qanuni hakimiyyətinin beynəlxalq hüquq normalarına uyğun təşəbbüs etdiyini bəyan edib. Daha geniş məlumatlanmaq Krımda martın 16-da Rusiyaya birləşmək haqqında referendum keçirməyə hazırlaşırlar Ukrayna hökuməti ABŞ və Avropa ölkələri birlikdə Rusiyanı beynəlxalq hüquq normalarını pozaraq, Ukrayna ərazisinə müdaxilə etməkdə ittiham edirlər. Keçən həftə NATO Rusiya ilə əməkdaşlığa yenidən baxıldığını və Ukrayna hökuməti ilə əlaqələrin möhkəmləndirildiyini bəyan edib. Avropa və ABŞ liderləri bəyan ediblər ki, Rusiya qoşunları Krımdan öz bazalarına qayıtmasalar, qərb dövlətləri Rusiyaya qarşı daha güclü sanksiyalar tətbiq edilməsi ehtimalını nəzərdən keçirərlər. Cümə günü əvvəlcə ABŞ və Rusiya prezidentlərinin gecəyarısı telefon söhbəti zamanı, sonra isə ABŞ dövlət katibi John Kerry tərəfindən irəli sürülən təkliflər Rusiyanı qane etməyib. Lavrovun sözlərinə görə, sənəd XİN-i çox da qane etməyən konsepsiyalar ehtiva edir: “Hər şey guya Rusiya ilə Ukrayna arasında münaqişə mövcud olması məcrada ifadə olunur”, - nazir bazar ertəsi Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüş zamanı bəyan edib. Lavrov eyni zamanda bəyan edib ki, Rusiya ABŞ üçün Ukraynada vəziyyətin tənzimlənməsi üzrə cavab təkliflər hazırlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-43242047", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/vert-fut-43244024", "doc1": "وحصلت وكالة رويترز للأنباء على نسخ فوتوغرافية لهذه الوثائق التي قُدم فيها الشاب كيم جونغ-أون باسم \"جوزيف بواغ\" (ابن ريكاردو ومارسيلا) ووالده باسم \"إيجونغ تشوي\". وقال مصدر أمني برازيلي لرويترز إن الوثائق، التي أصدرتها السفارة البرازيلية في العاصمة التشيكية براغ، عام 1996، تبدو حقيقية. وذكرت مصادر أمنية أخرى أن هذه الوثائق قد استخدمت لتقديم طلب للحصول على تأشيرات لزيارة بلدان غربية، لكنها لم تؤكد ما إذا كانت التأشيرات قد صدرت أو استخدمت بالفعل. ولكن لماذا تحتاج الأسرة الحاكمة في كوريا الشمالية إلى وثائق مزورة؟ ولماذا البرازيل بالتحديد؟ هل حدث هذا حقا؟ قد لا تشكل هذه النسخ دليلا قاطعا، لكنها ليست المرة الأولى التي يتم فيها ربط جوازات السفر البرازيلية بأسرة كيم. وفي عام 2011 نقلت وسائل إعلام يابانية عن مسؤولين قولهم إن كيم جونغ-أون وشقيقه جونغ تشول دخلا البلاد لزيارة طوكيو ديزني لاند بوثائق برازيلية منذ عام 1991. ويقال إن كيم جونغ-نام، الأخ غير الشقيق لجونغ-أون، قد دخل في شقاق مع والده فى عام 2001 بعد أن ألقى القبض عليه أثناء محاولة التسلل إلى اليابان باستخدام جواز سفر دومينيكانى مزور - وكان على ما يبدو فى طريقه إلى ديزني لاند أيضا. ولا يبدو أن الحصول على جوازات سفر مزورة يمثل مشكلة كبيرة بالنسبة لأسرة كيم. تقول تقارير يابانية إن هذه ليست المرة الأولى التي يحصل فيها كيم جونغ-أون على جواز سفر برازيلي مزيف لكن لماذا يحتاجون إلى جوازات السفر هذه؟ شهدت فترة التسعينيات انهيار الاتحاد السوفيتي، الذي كان المؤيد الرئيسي لكوريا الشمالية وأصبح جزءً من الماضي. وعلى الصعيد الداخلي، كانت البلاد تعاني من مجاعة، كما كانت منبوذة على الصعيد الدولي، وعليها ديون خارجية بقيمة مليارات الدولارات. وفي عالم الدبلوماسية خلال فترة ما بعد الحرب الباردة، قل عدد أصدقاء كوريا الشمالية بشكل كبير، وهو ما جعل جواز سفرها محدود الاستخدام. ويرى جون نيلسون رايت، خبير كوري شمالي في مركز \"شاثام هاوس\" البريطاني للأبحاث الأمنية، أنه من المستغرب أن يفكر كيم جونغ-إيل - الذي كان قد تولى البلاد منذ عامين في ذلك الحين - في السفر إلى الخارج باستخدام جواز سفر مزور. وقال رايت لبي بي سي: \"لماذا كان يريد أن يفعل ذلك؟ كان يُنظر إلى كيم جونغ-إيل على أنه دائما ما يتجنب المخاطر - نحن نعلم أنه زار موسكو وبكين في عدد من المناسبات، لكن ربما لم يكن بحاجة إلى جواز سفر\". وأضاف: \"لذلك، ربما كان ذلك بمثابة محاولة من قبل كيم جونغ-إيل ونجله للتفكير في احتمال وجود طريق للهروب من كوريا الشمالية\". ويقول رايت إن هذا يشير إلى أن \"هناك درجة من عدم اليقين - وأن البلاد كانت أقل أمنا مما ك��ا نعتقد\". لكن لماذا جواز سفر برازيلي - هل صحيح أن نقول إنها الجنسية المفضلة للمحتالين؟ يمكن القول بإن هذا مفهوم شائع تماما، بسبب تنوع سكان البرازيل، وهو ما يُمكن أي شخص تقريبا على هذا الكوكب أن يدعي بأنه برازيلي. وقد أكد مسؤول برازيلي على مثل هذا الادعاء أثناء حديثه إلى صحفي في قناة الجزيرة في عام 2011. في الواقع، لا توجد بيانات كثيرة تشير إلى أن هذا التأكيد صالح حاليا. ووجدت دراسة استقصائية أجراها موقع \"فوكاتيف\" في عام 2015 أن البرازيل ليست موجودة في قائمة أغلى جوازات السفر - وبالتالي أكثر جوازات السفر المرغوب فيها - المتاحة على \"شبكة الإنترنت المظلمة\". لكن في التسعينيات من القرن الماضي، كانت القصة مختلفة. وقد اعترفت الحكومة البرازيلية نفسها بأنه قبل أن تقدم مجموعة من إجراءات الأمان في عام 2006 \"كان جواز السفر البرازيلي واحدا من أكثر جوازات السفر المزورة شيوعا\". وكان يمكن أن تمر أسرة كيم بسهولة بدعوى أنها من السكان البرازيليين من أصول شرق آسيوية. ومن المثير للاهتمام أيضا أن نلاحظ أن جواز السفر قد صدر في سفارة البرازيل في جمهورية التشيك. وكانت الروابط - الاقتصادية والتعاونية - بين كوريا الشمالية وتشيكوسلوفاكيا قوية خلال فترة النمو المحموم وإعادة البناء في كوريا الشمالية في أعقاب الحرب الكورية المدمرة خلال الفترة بين عامي 1950 و1953.", "doc2": "Kim Jong-un adına verilən pasport Qərb kəşfiyyatından olan mənbələr agentliyə bildirib ki, Şimali Koreya liderləri bu sənədləri xarici səfərləri üçün istifadə edirdilər. Buna qədər Koreya Xalq Demokratik Respublikasının (KXDR) hakim ailəsinin başqa şəxslərin adına olan pasportlarla səyahət etdikləri məlum olsa da, bu səyahətlərin detalları məlum olmayıb. Reuters agentliyinin jurnalistləri Braziliya vətəndaşlarının adına olan və üzərində Şimali Koreya lideri Kim Jong-un-ın və atası Kim Jong-il-in şəkillərinin olduğu, pasportun əsas səhifəsinin nüsxəsinə bənzər sənədlər görüblər. Onlar bu sənədlərin həqiqiliyini təsdiq edə bilmirlər. Bu nüsxələr indiyədək heç bir yerdə yayılmayıb. \"Onlar açıq-aydın Kim Jong-un -ın və atası Kim Jong-il-in şəkillərinin yapışdırıldığı Braziliya pasportlarını xarici səfirliklərdən viza almaq üçün istifadə edirdilər\", agentliyin mənbələrindən biri deyir. \"Bu, hakim ailənin üzvlərinin səyahət etmə istəyindən xəbər verir, həm də bunu göstərir ki, hakim ailə ölkədən qaçmaq üçün ehtiyat yollar hazırlamağa çalışıb\", mənbə deyir. KXDR-in Braziliyadakı səfirliyi bu haqda açıqlama verməkdən imtina edib. Şəkildə Cənubi Koreya Olimpiadası vaxtı Kim Jong-un və Trump roluna girən aktyorlar Braziliyanın Xarici İşlər Nazirliyi Braziliya pasportlarının alınması zamanı fırıldaqçılıq məsələsini araşdırdığını bildirir. Reuters agentliyinə danışan gizli mənbə deyir ki, pasport nüsxələrinin çap olunduğu blanklar həqiqidir: onlar xarici ölkə vətəndaşlarının sənədlərinin rəsmiləşdirilməsi üçün Braziliyanın xaricdəki konsulluqlarına göndərilir. Həmçinin oxuyun: Agentliyin Qərbi Avropadakı dörd mənbəsi Josef Pwag və Ijong Thoi adına olan Braziliya pasportları ilə viza rəsmiləşdirilməsi üçün ən azı iki Qərb ölkəsinə müraciət edildiyini təsdiqləyib. Bu pasportlarla viza verilib-verilmədiyi məlum deyil. Bununla yanaşı, saxta Braziliya pasportlar Kim Jong-un-ın və atası Kim Jong-il tərəfindən Braziliya, Yaponiya və Honkonqa səfərlər üçün istifadə olunmuş ola bilər, mənbə deyir. Yaponiyanın Yomiuri qəzeti 2011-ci ildə Kim Jong-un-ın hələ uşaqlıqda Yaponiyaya səfər etdiyini yazıb. Bu səfər, 1991-ci ildə, yəni saxta Braziliya pasportlarının rəsmiləşdirilməsindən əvvəl baş tutub. Cənubi Koreya lideri Kim Jong-il-ə verildiyi güman edilən pasportun fotokopiyası Hər iki pasportun istifadə müddəti on ildir; pasportlarda Braziliyanın Praqadakı səfirliyinin möhürü və 26 fevral 1996-cı ildə verilməsi öz əksini tapır. Kim Jong-un-ın şəkli olan pasport 1 fevral 1983-cü il təvəllüdlü Josef Pwag adına verilib. Şimali Koreya liderinin yaşı haqqında dəqiq məlumat yoxdur; pasportun verildiyi dövrdə onun 12-14 yaşında olduğu ehtimal olunur. Kim Jong-un-ın məktəbi İsveçrənin paytaxtı Bern şəhərində oxuduğu və özünü səfirlik sürücüsünün oğlu kimi qələmə verdiyi bilinir. Kim Jong-il-ə bənzər şəkil olan pasport isə 4 aprel 1941-ci il təvəllüdlü Ijong Thoi adına verilib. Kim Jong-un-ın atasının 1941-ci ildə anadan olduğu bilinir. “55 ildir ki, ailəmin üzünə həsrətəm” - koreyalı Kim Yoon-Jong hekayəti"}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/world-53319745", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/region-53319220", "doc1": "اثار الدمار في منشأة نطنز تقول الجماعة إنها استهدفت موقعاً نووياً إيرانياً مهماً في منشأة نطنز قبل نحو ساعتين، أي في الساعة الثانية صباحاً بالتوقيت المحلي. وفي رسالتها المفصلة، زعمت الجماعة أنها فجرت المنشأة وإن النظام الإيراني لن يتمكن من إخفاء ذلك. تقول الجماعة إنها تتألف من منشقين عن قوى الجيش والامن في إيران وإنها تقف وراء هجمات عدة قامت السلطات الإيرانية بإخفائها عن الشعب. توجهت لشبكة الإنترنت للتحقق من خلال وكالات الأنباء والحسابات الموثوق بها على مواقع وسائل التواصل الاجتماعي، غير أنني لم أجد ذكراً لهجوم كهذا في أي مكان. بعد ساعات، أعلنت وكالة الطاقة الذرية الإيرانية عن وقوع حادث في مفاعل نطنز النووي، لكنها استبعدت أن يكون نتيجة عمل تخريبي. مواضيع قد تهمك نهاية في اليوم التالي، أعلن المجلس الأعلى للأمن القومي الإيراني أنه على علم بالسبب وراء \"الحادث\" الذي وقع في نطنز لكنه لن يكشف عنه في الوقت الحالي \"لأسباب أمنية\". وأظهرت صور بالأقمار الاصطناعية لوكالة الفضاء الأمريكية \"ناسا\" وقوع حريق في نطنز في الساعة 02:06 صباحاً. ويتطابق الدمار الذي تظهره الصور مع التفاصيل التي تضمنتها رسالة البريد الإلكتروني من \"فهود الوطن\". تمت صياغة رسالة الجماعة بعناية وتضمنت تسجيل فيديو لهجمات على مواقع استراتيجية قالت إنها نفذتها داخل إيران. يحتاج إعداد بيان وتسجيل فيديو بهذه الطريقة إلى ساعات من التخطيط إن لم يكن بحاجة إلى أيام. وأياً كان الشخص الذي قام بتحرير هذا المحتوى فقد كان على علم مسبق بانفجار ناتانز، وهو ما يدعم فرضية كونه عملاً تخريبيا. إيران \"تمنع\" دخول مفتشين دوليين إلى مواقع نووية مشتبه بها حريق ناتانز لكن يظل قائماً أيضاً احتمال أن تكون رسالة البريد الإلكتروني محاولة مدروسة للتضليل بشأن من يقف وراء الهجوم. وقد يكون ذلك من تنفيذ عملاء أجانب يشكلون خصوماً للنظام في إيران. \"إحباط\" هجوم يتشابه اسم جماعة \"فهود الوطن\" مع أسماء أخرى لجماعات إلكترونية \"إيرانية\" مثل \"القط الفارسي\" أو \"القط الساحر\" والتي تتألف من قراصنة يعتقد أنهم جزء من الجيش الإلكتروني التابع للحرس الثوري الإيراني. ومن المحتمل أن تكون \"فهود الوطن\" قد تشكلت لمواجهة \"القط الفارسي\". في أواخر مايو/ أيار أعلن جهاز الأمن الإلكتروني الوطني الإسرائيلي عن إحباط هجوم إلكتروني ضخم ضد منظومة المياه في إسرائيل، وكان يعتقد على نطاق واسع وقوف إيران وراءه. وبعد أيام، استهدف هجوم إلكتروني ميناء \"الشهيد رجائي\"، وهو مركز مهم للاقتصاد والشحن جنوب إيران، إذ يمر أكثر من 50 بالمئة من واردات وصادرات البلاد عبر البحر من خلاله. وقد أسفر الهجوم عن وقوع انسداد هائل في القنوات وغمر الطرق المؤدية للميناء بالمياه. وأرجع المسئولون الإيرانيون ما حدث إلى نقص في الطاقة، بينما تعتقد مصادر استخباراتية غربية أنه رد انتقامي من إسرائيل ضد إيران. حرائق وانفجارات على مدى الأشهر الثلاثة الماضية شهدت إيران عدداً متزايداً في الهجمات الغامضة التي ألحقت دماراً بمواقع حساسة. فق�� اندلعت حرائق عدة في منشآت نووية، ومصافي تكرير النفط، ومحطات طاقة، ومصانع وشركات كبرى في أنحاء البلاد. موقع الحريق في منشأة نطنز منذ 26 يونيو /حزيران فقط وقعت عدة حوادث من هذا النوع: يقول سعيد آغانجي -وهو صحفي إيراني مقيم في فنلندا ويتابع التطورات الأخيرة- إن تلك الحوادث غير معتادة وربما تكون متعمدة. \" الغرض من استهداف المواقع الاستراتيجية والاقتصادية الإيرانية هو إضعاف الاقتصاد الإيراني وإجبار النظام على وقف تمويل الجماعات المسلحة وتغيير نهجه في الشرق الأوسط\". ويعتقد أن بارشين وخوجير موقعان عسكريان يضمان منشآت نووية وصاروخية في أقصى الشرق الإيراني. ولا تسمح إيران لمفتشي الوكالة الدولية للطاقة الذرية بدخول موقع بارشين والذي يشتبه في أنه يشهد إجراء تجارب تفجير شديدة على صلة بتصنيع أسلحة نووية. كشفت ايران عن اجهزة طرد جديدة مؤخراً تحذير إيراني وفي إقرار نادر، قالت وكالة الأنباء الإيرانية الرسمية إيرنا إن الحريق الذي نشب في نطنز وقع نتيجة عمل تخريبي من قبل \"دول معادية، خاصة النظام الصهيوني والولايات المتحدة\". وتعهد رئيس الدفاع المدني الإيراني \"بالرد\" إذا ما تبين أن إيران كانت ضحية هجوم إلكتروني. وقال مسؤول استخباراتي شرق أوسطي لم يذكر اسمه لصحيفة نيويورك تايمز يوم الأحد إن إسرائيل تقف وراء الانفجار في نطنز. وعندما سئل وزير الخارجية الإسرائيلي في اليوم السابق عما إذا كانت إسرائيل تقف وراء الحادث أجاب بصورة غير مباشرة قائلا \"من الأفضل أن تبقى تصرفاتنا في إيران دون تصريح\". ولا تتبنى إسرائيل عادة المسئولية عن مثل هذا النوع من \"الهجمات\" كما يتجنب المسؤولون الإيرانيون توجيه اللوم لإسرائيل بشكل مباشر. لكن يبدو أن الحرب الإلكترونية بين البلدين قد بدأت بالفعل.", "doc2": "Məlumatlara görə, Nətənzdə yanğın İranın nüvə proqramını geri salıb. Qrup elektron məktubunda İranın Nətənzdəki böyük bir nüvə obyektinə təxminən iki saat əvvəl, yerli vaxtla 02:00-da hücum etdiyini bildirib. Məktubda iddia edilirdi ki, həmin obyekt partladılıb və İran rejimi bu hadisəni gizlədə bilməyəcək. Qrup, İran ordusu və təhlükəsizlik qüvvələrindəki dissidentlərdən təşkil olunduğunu və İran hökumətinin hələ də ictimaiyyətdən gizlətdiyi çoxsaylı hücumların arxasında durduğunu qeyd edib. İran İnformasiya agentlikləri və sosial şəbəkələrini yoxlamaq üçün internetə axtarış etdim, amma heç bir yerdə belə bir hücum haqqında bir qeyd tapmadım. Bir neçə saatdan sonra İran Atom Enerjisi Təşkilatı Nətənzin nüvə obyektində insidentin baş verdiyini bəyan etsə də, bunun təxribatın nəticəsi olduğunu istisna edib. Ertəsi gün, İranın ali təhlükəsizlik orqanı olan Ali Milli Təhlükəsizlik Şurası Nətənzdə insidentin nə səbəbdən baş verdiyini bildiyini açıqladı, lakin \"təhlükəsizlik səbəbləri üzündən\" bunun üstünü açmaq vaxtının hələ yetişmədiyini qeyd etdi. NASA-nın peyk şəkilləri Nətənzdə yanğının 02:06-da baş verdiyini göstərib. Obyektə dəyən zərər Vətən Pələnglərinin elektron məktubunda olan detallarla üst-üstə düşüb. İranın daxilində strateji obyektlərə həyata keçirilən hücumlara dair təbliğat videoçarxı daxil edilmiş məktubu bu qrupun diqqətlə hazırladığı aydın idi. Bu cür bəyanatın və videonun hazırlanması saatlarla, bəlkə də günlərlə vaxt tələb edir. Onu yazanlar, Nətənzdə partlayış barədə əvvəlcədən biliblər, bu isə sabotaj aktı olduğunu təsdiqləyən nəzəriyyəni təsdiqləyir. Lakin bu məktub hücumun arxasında duranlardan diqqəti yayındırmaq cəhdi də ola bilər və onun, özlərini İrandakı rejimin opponentləri kimi qələmə verən xarici agentlər tərəfindən hazırlandığı ehtimalı da nəzərə alınmalıdır. Hücumun \"qarşısı alınıb\" Qrupun adı – Vətən Pələngləri – İran İnqilabı Keşikçiləri Qvardiyasının kiber ordusuna məxsus olduğu güman edilən “Fars Pişiyi” və ya 'Füsunkar Pişik” kimi xaker quplarının adlarına bənzəyirdi. Mümkündür ki, Vətən Pələnglərinin yaradılmasının məqsədi Fars Pişiyi qrupuna bir cavab idi. İsrail deyir ki, onun su sisteminə qarşı təxribat cəhdinin qarşısını alıb. Mayın sonunda İranın düşməni olan İsrailin milli kiber təhlükəsizlik qurumu bildirib ki, ölkə öz su sisteminə nəhəng kiberhücumun qarşısını alıb. İsrail düşünür ki, bu hücumun arxasında İran durur. Bir neçə gündən sonra İranın cənubundakı mühüm iqtisadi və gəmiçilik qovşağı olan Şəhid Rəcai limanına kiberhücum həyata keçirilib. İranın idxal-ixrac əməliyyatlarının 50%-dən çoxu bu liman vasitəsilə həyata keçirilir. Hücum nəticəsində limanın su kanallarının işi pozuldu, ətraf avtomobil yolları daşqın nəticəsində suyun altında qaldı. İran rəsmiləri bu texnogen qəzanın səbəbinin elektrik enerjisi sistemində nasazlıqla bağlı olduğunu bildirsələr də, Qərb kəşfiyyat mənbələri hesab edirlər ki, həmin hadisə İsrailin İrana cavab idi. Yanğınlar və partlayışlar Son üç ay ərzində İranda ölkə üçün mühüm obyektlərdə baş verən müəmmalı insidentlərin sayı artıb. Nüvə obyektlərində, neftayırma zavodlarında, elektrik stansiyalarında, iri zavod və müəssisələrdə çoxsaylı yanğınlar baş verib. İyun ayında müasir xəstəxanalardan birində partlayış baş verib Təkcə iyunun 26-dan başlayaraq bir neçə belə hadisə baş verib: · 26 İyun: Tehrana yaxın olan Pərçinin qonşuluğunda yerləşən Xocirdə ballistik raketlər üçün maye yanacaq istehsal edən zavodda partlayış; Şirazdakı elektrik stansiyasında yanğın; · 30 iyun: Tehran tibb klinikasında partlayış nəticəsində 19 nəfər həlak olub · 2 iyul: Nətənz nüvə obyektində partlayış və yanğın · 3 iyul: Şirazda böyük yanğın · 4 iyul: Əhvazdakı elektrik stansiyasında partlayış və yanğın; Məşəhrdə Karun neft-kimya zavodunda xlor qazının sızması Hadisələri izləyən, Finlandiyada mənzillənən iranlı jurnalist Səid Ağanji bu insidentlərin qəribə olduğunu qeyd edir və qəsdən törədildiyini istisna etmir. \"Məqsəd İranın strateji və iqtisadi obyektlərini hədəfə almaqla İran iqtisadiyyatını diz çökdürmək, rejimi silahlı qrupların maliyyələşdirilməsini dayandırmağa və Yaxın Şərqdəki kursu dəyişməyə məcbur etməkdir.\" Tehranın şərq kənarında yerləşən iki hərbi obyekt olan Pərçin və Xocirdə, güman edildiyinə görə, İranın nüvə və raket istehsalı yerləşir. Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyin (IAEA) müfəttişlərinə uzun müddətdir ki, Pərçinə girişə icazə verilmir. Şübhələrə görə, İranın bu obyektində nüvə silahı istehsalı ilə bağlı sınaqlar keçirilir. İranın xəbərdarlığı Nadir bir hal olaraq, İranın İrna dövlət informasiya agentliyi etiraf edib ki, Nətənzdə baş verən yanğın \"düşmən ölkələr tərəfindən, xüsusilə də sionist rejim [İsrail] və ABŞ tərəfindən\" edilən təxribatın nəticəsi ola bilər. İranın mülki müdafiə rəhbəri söz verib ki, İranın kiberhücumun qurbanı olduğu üzə çıxacağı təqdirdə bu hərəkətə \"cavab verəcək\". İran nüvə silahını inkişaf etdirməyə çalışdığı barədə ittihamları rədd edir Bazar günü adı açıqlanmayan \"Yaxın Şərq kəşfiyyatının əməkdaşı\" New-York Times qəzetinə bildirib ki, Nətənzdə baş vermis partlayışın arxasında İsrail durur. Bundan bir gün əvvəl İsrailin xarici işlər naziri İsrailin bu insidentin arxasında olub-olmaması ilə bağlı suala qeyri-müəyyən cavab verərək deyib ki, \"bizim İrandakı aksiyalarımızdan danışmasaq yaxşıdır\". İsrail adətən bu cür \"hücumlara\" görə məsuliyyəti üzərinə götürmür, İran rəsmiləri isə İsraili birbaşa ittiham etməkdən çəkinirlər. Lakin görünür, iki ölkə arasında kibermüharibə artıq başlayıb."}
+{"doc1_url": "https://www.bbc.com/arabic/science-and-tech-46751994", "doc2_url": "https://www.bbc.com/azeri/international-46688212", "doc1": "وحسب غوغل فإن نحو 70 في المئة من مستخدمي أنظمة آندرويد يرغبون في \"تحقيق توازن أفضل\" في استخدامهم التكنولوجي. ولكن هذا يضع قطاع التكنولوجيا في موقف غريب إذ كيف له أن يساعد مستهلكيه على الانفصال عن هواتفهم المحمولة في الوقت الذي يعتمد فيه النموذج التجاري للعديد من الشركات على عمل العكس تماماً؟ وقد أطلقت كل من آبل وغوغل هذا العام أدوات رقمية تسمى \"وقت الشاشة\" و\"الصحة الرقمية\" على الترتيب وهي تسمح لمستخدمي آيفون وآندرويد بمعرفة كم من الوقت يمضون في استخدام التطبيقات المختلفة وعدد المرات التي يستخدمون فيها أجهزتهم لكن الأداة الرقمية التي أطلقها غوغل ليست متاحة بعد لبعض مستخدمي آندرويد لأنها جزء من نظام التشغيل \"آندرويد باي\" الذي أطلقه عدد قليل من شركات الهواتف حتى الآن. أما أولئك الذين استخدموها فقد تكون النتائج صادمة لهم بعض الشيء. في يومي الأول مع متتبع الصحة الرقمية لأندرويد، أظهرت النتائج أني قمت بفتح هاتفي النقال 200 مرة وقضيت أكثر من ثلاث ساعات في استخدامه. وكان هذا إلى جانب عملي لساعات طويلة في غرفة أخبار بي بي سي وممارسة دوري كأم. أنا متأكدة أن استخدامي لم يكن كله مزاح على الواتس آب أو متابعة حسابات القطط على انستغرام ولكني، مع ذلك،أُصبت بالفزع. روز لا برايري، هي مهندسة في غوغل تعمل من لندن وقد كانت من ضمن فريق المهندسين والتقنيين الذين طوروا أداة الرصد هذه. وقد أخبرتني أن عملاق التكنولوجيا كان على تمام الوعي بأن الناس قد يشعرون \"بالذنب أو العار\" عندما يُجابهون بالنتيجة للمرة الأولى، ولذا فقد كان من الضروري تصميم الأداة دون أن تكون \"مطلقة للأحكام\". روز لا برايري مهندسة ضمن فريق التقنيين الذين طوروا أداة الرصد كما قالت:\" جزء منه كان التأكد من أننا لا نقوم بأشياء من قبيل أسهم حمراء كبيرة أو أسهم خضراء كبيرة أو محاولة إطلاق أحكام أو تقييمات لما هو جيد أو سيء\". وأضافت:\" عندما نتحدث للناس ندرك أن الأمر يتعلق إلى حدٍ كبير بالفرد؛ فما هو جيد بالنسبة لي قد لا يكون جيدا لشخص آخر\". وتعتقد روز أن معظم الناس لابد وأن لديهم القدرة على وضع القواعد لأنفسهم من خلال استخدام المنتج وتضيف: \"بالنسبة لبعض الناس ستكون رؤية البيانات كافية. إنها تذكير بالطريقة التي تقضي بها وقتك وما الذي تفعله بهاتفك النقال. وهناك بعض الناس الذين سيكونون في حاجة إلى تذكير إضافي وأنا أعتبر نفسي إحدى هؤلاء\". بالنسبة لهؤلاء الناس، يمكن ضبط لوحة البيانات بحيث تكون الإشعارات على وضعية الصمت، أو جعل شاشة النقال تتغير ما بين الأسود والأبيض في أوقات معينة مثل وقت النوم، أو وضع منبه بعد قدر محدد من استخدام تطبيق ما. ولكن الحقيقة هي أنه ليس من مصلحة غوغل ألا تستخدم هاتفك، أليس كذلك؟ تجربة جيدة على خلاف النموذج التجاري لآبل الذي يركز على تطوير المنتجات الصلبة (هاردووير)، يعتمد غوغل على الإعلانات التي تتطلب إلى حدٍ كبير جذب الانتباه إلى الشاشات. تقول روز : \"أعتقد أن أكثر ما يهمنا هو التأكد من أن يختبر المستخدمون تجربة جيدة\"، وتضيف:\" يحتاج الناس إلى معرفة السبيل لاستخدام أجهزتهم بطريقة مختلفة ونحن نرغب في مساعدتهم في ذلك\". من الجدير بالملاحظة هنا أنها لم تقل:\"أغلقوا هواتفكم النقالة\". واستجابة قطاع صناعة الهواتف النقالة مثيرة للاهتمام فبعض الشركات تعتقد أنها يمكن أن تفطمنا عن استخدام الهواتف الذكية ذات الشاشات الكبيرة بمساعدة هواتف ذكية بشاشات أصغر. فأجهزة مثل هواتف نوكيا التي تنتجها شركة اتش.إم.دي غلوبال وأجهزة بالم الصغيرة يتم ترويجها كأجهزة مرافقة (صديقة) (حيث تقوم أجهزة نوكيا بوظائف أقل أما أجهزة بالم فهي أصغر حجماً) لإعطائنا استراحة من أجهزتنا الأساسية. يقول المحلل التقني في موقع سي سي إس إنسايت، بين وود: \"من الواضح جداً أن قطاع تصنيع الهواتف النقالة ما يزال يرغب في بيعنا هواتف\". ويضيف: \"من دواعي السخرية أنهم يحاولون بيعك هاتف نقال صغير للقيام بنفس الأمور التي يقوم بها هاتفك الكبير\". وقطعاً يؤمن وود بأن الأمر رهن بقوة الإرادة ويقول: \"من الممكن أن يكون لديك كل الأنواع المختلفة من الأجهزة ولكن الأمر يعتمد عليك كفرد إذ يمكنك أن تحدد كم من الوقت ترغب في تمضيته مستخدماً هاتفك\". كاثرين برايس ألّفت كتاباً بعنوان : \"كيف تنفصل عن هاتفك النقال\" وذلك بعد أن أنجبت طفلة وأدركت في أحد الأيام أن طفلتها تراقبها فيما هي تراقب هاتفها. تقول كاثرين برايس إنها باتت أسعد بعد أن قللت من استخدام هاتفها المحمول تقول كاثرين:\" أدركت أنني لا أريد لها أن تأخذ هذا الانطباع عن العلاقة الإنسانية ولكني أيضاً لم أكن أرغب أن يكون الأمر على الطريقة التي عشت بها حياتي\". وتوضح: \"الانفصال عن هاتفك لا يعني إهماله أو إلقائه تحت عجلات الباص. الأمر يعني فقط أن تأخذ خطوة للوراء لتخلق علاقة هي في الواقع لصالحك: أن تصبح صديقاً مع هاتفك\". وفي كتابها، تدرج كاثرين نصائح على مدار ثلاثين يوماً لاستعادة علاقة \"الصداقة\" مع هاتفك. هذه هي أبرز النصائح: بالنسبة لي، أعتقد انني تجاوزت صدمة معرفة عدد المرات التي ألتقط فيها هاتفي ولكن هل تغيرت؟ الشعور بالذنب ما أزال مدمنة على جهازي، ألتقطه مثلاً للاطلاع على التوقعات الجوية لأفاجأ بعدها بنفسي وقد أمضيت عشر دقائق على مواقع التواصل الاجتماعي وما أزال دون أدنى فكرة عن الطقس وما إذا كنت سأحتاج مظلة أم لا. وبعد الإقرار بذلك، أعتقد أنني حقيقةً أستخدم هاتفي لغرض العمل كثيراً، وكي أجد طريقي للأماكن التي أزورها أو لمواكبة المراسلات التي لا تنتهي من مدرسة أطفالي. أخبرت المهندسة روز لابريري أنني أرغب في أن أكون قادرة على التفريق بين الوقت الذي أُحسن قضاءه على هاتفي الذكي والوقت المهدر. يبدو أنني لست الوحيدة التي تواجه هذه المعضلة وقد أجابتني قائلة: \"نحن نفكر في طريقة استخدامنا للهاتف على أنها مقصودة أو غير مقصودة والناس حقيقةً يولون اهتماماً لما هو غير مقصود لأنه يجعلهم يشعرون بالذنب\". ومضت قائلة: \"ستكون خطوة كبيرة لو أمكننا معرفة كيف لنا أن نكسر الجوزة ونفرق بين ما هو مقصود وما هو غير مقصود\". لذا هل سيكون عام 2019 عام الانفصال عن هواتفنا الذكية؟ لا يبدو المحلل بين وود مقتنعاً بالفكرة فقد أجاب قائلاً: \"بالنسبة لي سنة 2019 ستكون سنة يزداد فيها وعي الناس بالوقت الذي يقضونه في استخدام هواتفهم أما الانفصال عنها فهذا مطلبٌ كبير جدا\". ---------------------- يمكنكم تسلم إشعارات بأهم الموضوعات بعد تحميل أحدث نسخة من تطبيق بي بي سي عربي على هاتفكم المحمول.", "doc2": "Google bildirib ki, Android əməliyyat sistemi istifadəçilərinin 70 faizi telefon və planşetlərinə çox vaxt sərf etdiklərinə görə narahatdırlar. Bu tendensiya texnologiya sektorunu qəribə bir vəziyyətə salır. Öz platformalarına daha çox istifadəçi cəlb etməyə çalışan şirkətlər, insanların mobil telefonlarından uzaq durmasına necə kömək edə bilərlər? Həm Apple, həm də Google, \"Screen Time\" (Ekran Vaxtı) və \"Digital Welbeing\" (Rəqəmsal Sağlamlıq) adlı iki rəqəmsal alət yaradaraq, onların vasitəsilə iPhone və Android istifadəçilərinə cihazlara nə qədər vaxt sərf edildiyini göstərə bilər. Google-un Londondakı proqram mühəndisi Rose La Prairie yeni tətbiqin inkişaf etdirənlərdən biridir. \"Bu cür məlumatı nəzərdən keçirmək bəzi istifadəçilərə kifayət edir ki, telefona xərclədikləri vaxtın həcmindən şoka düşsünlər,\" - Google-un Londondakı proqram mühəndisi, yeni tətbiqin müəlliflərindən biri - Rose La Prairie deyir. \"Yaxşı bir təcrübə\" Apple-dan fərqli olaraq, Google-un əsas qazancı reklamlardan çıxır, odur ki, Google istifadəçinin gözünün ekranda olmasında maraqlıdır. La Prairie-in sözlərinə görə, onun şirkətini maraqlandıran əsas məqsəd \"istifadəçilərinin yaxşı bir təcrübə qazanmasıdır\" Bəzi şirkətlər isə böyük ekranlı smartfonlardan uzaqlaşmanın yolunu daha kiçik ekranlı smartfonlara keçməkdə görür. Texnologiya eksperti Ben Wood şirkətlərin kiçik ekranlı smartfonlar satmaq cəhdlərinin \"istehza doğurduğunu\" qeyd edir. Wood hər şeyin iradədən asılı olduğunu vurğulayır. \"Nə qədər telefon alırsınızsa - alın, telefona sərf etdiyiniz vaxt sizin özünüzdən asılıdır.\" \"Telefonunuzdan necə ayrılmalısınız?\" adlı kitabın müəllifi Catherine Price deyir ki, körpəsinin gözünün - onda, onun özünün gözünün isə telefonunda olduğunu anladıqdan sonra kitab yazmaq qərarına gəlib. Catherine Price deyir ki, telefonundan daha az istifadə etməyə başlayandan sonra özünü daha xoşbəxt hiss edir. Price deyir ki, telefondan xilas olmaq ondan \"ayrılmaq, tullamaq və ya bir avtobusun altına atmaq deyil, telefonunuza yoldaş olmaqdır.\" Qiymət, kitabında telefonla \"dostluq\" qurmaq üçün 30 günlük hərəkət planını təsvir edir. Onun əsas təklifləri aşağıdakılardır: Telefonla \"dostlaşmaq\" üçün Price kitabında 30 günlük bir hərəkət planına əməl etməyi təklif edir."}