{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54453030", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53645416", "doc1": "সীমান্তে উত্তেজনার পর ভারতে চীন বিরোধী বিক্ষোভ শুরু হয়। এই উত্তেজনা কমানো এবং সংঘাত এড়ানোর জন্য দুই দেশ এখন আলোচনা চালিয়ে যাচ্ছে। কিন্তু দুদিক থেকেই সোশ্যাল মিডিয়ায় এই উত্তেজনা এবং সংঘাত সম্পর্কে অনেক মিথ্যে এবং বিভ্রান্তিকর তথ্য ছড়ানো হচ্ছে। এরকম কিছু মিথ্যে তথ্য এবং দাবি যাচাই করে দেখেছেন বিবিসির 'রিয়েলিটি চেকের' শ্রুতি মেনন এবং উপাসানা ভাট। দাবি: চীনের সেনাদের সীমান্তে পাঠানোর পর তারা কাঁদছে রায়: বিভ্রান্তিকর এই ভিডিওটিকে অপ্রাসঙ্গিকভাবে উপস্থাপন করা হয়েছে। এই ভিডিওটি টুইটারে শেয়ার করেছেন কিছু মানুষ। এরপর গত সেপ্টেম্বরে তাইওয়ানের কিছু গণমাধ্যমের নজরে পড়ে ভিডিওটি। তারা এটি প্রচার করে। এরপর ভিডিওটি ভাইরাল হয় ভারতে। সেখানে লোকজন এই বলে চীনা সৈন্যদের উপহাস করতে থাকে যে সীমান্তে পাঠানো হয়েছে বলেই তারা কাঁদছে। ভিডিওটি এপর্যন্ত তিন লাখ বারের বেশি দেখা হয়েছে অনলাইনে। ভারতে 'জি নিউজ' থেকে শুরু করে বড় বড় গণমাধ্যমে এটি প্রচারিত হয়েছে। বিভ্রান্তিকর: ভুলভাবে উপস্থাপন করা হয়েছে এই ছবি এই ভিডিওতে দেখা যায় চীনা সৈন্যরা একটি মিনিবাসে চড়ে যাচ্ছে। তারা ম্যান্ডারিন ভাষার একটি জনপ্রিয় সামরিক গান গাইছে। মূলত বাড়ির জন্য মন কাঁদছে এরকম একটি বিষয়ে এই গান। লাল এবং হলুদ রঙের যে উত্তরীয় সৈন্যরা পড়ে আছে, তাতে লেখা, 'সামরিক বাহিনীতে যোগ দাও মর্যাদার সঙ্গে।' কিন্তু বিবিসির রিয়েলিটি চেক এমন কোন প্রমাণ পায়নি, যা দেখে বলা যাবে এই সৈন্যদের ভারত সীমান্তে পাঠানো হচ্ছিল। চীনের গণমাধ্যমে বলা হচ্ছে, এই সৈনিকরা সেনাবাহিনিতে নতুন যোগ দিয়েছে। এরা আনহুই প্রদেশের ইয়াংযু জেলার ফাইয়াং শহরের লোক। পরিবারের সদস্যদের বিদায় দেয়ার পর তারা একটু আবেগপ্রবণ হয়ে পড়েছিল। চীনা মেসেজিং অ্যাপ উইচ্যাটে একটি স্থানীয় সংবাদ মাধ্যম গত ১৫ই সেপ্টেম্বর ভিডিওটি নিয়ে একটি বার্তা পোস্ট করে। সেখানে তারা বলছে, এই সৈনিকরা তাদের ব্যারাকে ফিরছিল। এদের মধ্যে পাঁচজন তিব্বত অঞ্চলে দায়িত্ব পালনে স্বেচ্ছায় আগ্রহ দেখিয়েছে। কিন্তু এই বার্তায় এমন কথা নেই যে এদেরকে সীমান্তে নিয়োজিত করা হয়েছে। কিংবা ভারতের সঙ্গে সাম্প্রতিক সীমান্ত উত্তেজনার কথাও এতে নেই। গত ২২শে সেপ্টেম্বর রাষ্ট্রীয় সংবাদপত্র গ্লোবাল টাইমসের চীনা ভাষার সংস্করণে এই ভিডিওর খবরটি প্রকাশিত হয়। এতে তাইওয়ানের গণমাধ্যমের বিরুদ্ধে অভিযোগ তোলা হয় যে তারা এটি নিয়ে মিথ্যে তথ্য প্রচার করছে। পিতা-মাতাকে অশ্রুসজল চোখে বিদায় জানানোর ঘটনার এই ভিডিওকে তারা চীন-ভারত সীমান্তের পরিস্থিতির সঙ্গে সম্পর্কিত বলে দেখিয়েছে। দাবি: ভারতীয় সৈন্যরা চীনা লাউডস্পীকার থেকে আসা সঙ্গীতের তালে নাচছে রায়: এটি পুরোনা ভিডিও, সীমান্তে লাউডস্পীকার বসানোর কথা জানার বহু আগের। গত ১৬ই সেপ্টেম্বর ভারত এবং চীন উভয় দেশের গণমাধ্যমে এরকম একটি খবর প্রচারিত হয়। এতে বলা হয়, ভারতীয় সৈন্যদের মনোযোগ অন্যদিকে ফেরানোর জন্য চীনের পিপলস লিবারেশন আর্মি সীমান্ত বরাবার লাউডস্পীকার বসাচ্ছে এবং সেগুলো থেকে পাঞ্জাবী গান বাজাচ্ছে। গণমাধ্যামের রিপোর্টে আরও বলা হয়, চীনা সেনাবাহিনী এমন এক জায়গায় এসব লাউডস্পীকার বসিয়েছে যেটি ভারতীয় সেনাদের ২৪ ঘন্টার নজরদারিতে আছে। ভারত এবং চীন, উভয় দেশের গণমাধ্যমে এই খবরটি প্রচার করা হয় 'সেনাবাহিনীর সূত্র' উদ্ধৃত করে। পুরোনো ভিডিও: সীমান্তে লাউডস্পীকার আসার আগের ছবি এটি কিন্তু এই রিপোর্টের সঙ্গে কোন ছবি ছিল না, কোন ভিডিও চিত্রও শেয়ার করা হয়নি। এরকম ঘটনা যে ঘটেছে, তার ভারতীয় সেনাবাহিনির তরফ থেকেও নিশ্চিত করা হয়নি। কিন্তু তারপরও ভারতে সোশ্যাল মিডিয়া প্রচুর মানুষ এই পুরোনো ভিডিও শেয়ার করেছে। যাতে দেখা যাচ্ছে ভারতীয় সৈন্যরা পাঞ্জাবী গানের তালে তালে নাচছে। বিবিসির রিয়েলিটি চেক দেখেছে, সীমান্তে লাউডস্পীকার বসানোর অনেক আগের ভিডিও এটি। আরও পড়ুন: সেপ্টেম্বরে শেয়ার করা একটি ভিডিও রীতিমত ভাইরাল হয়েছিল। এটিতে দেখা যাচ্ছিল, পাঞ্জাবী সঙ্গীতের তালে তালে পাঁচ জন সৈনিক নাচছে। ৮৮,০০০ মানুষ ভিডিওটি দেখেছে। যারা এটি শেয়ার করেছেন, তারা দাবি করছিলেন, লাদাখে ভারত-চীন সীমান্তে ঘটেছে এই ঘটনা। কিন্তু 'রিভার্স-ইমেজ সার্চ' করে দেখা যাচ্ছে এই ভিডিওটি আসলে এবছরের জুলাই মাসের। যদিও ভিডিওটি আসলে ঠিক কোন জায়গায় রেকর্ড করা হয়েছে তা পরিস্কার নয়, ঐ সময়ের বিভিন্ন খবর দেখে বোঝা যায় এটি আসলে ভারত-পাকিস্তান সীমান্তের ঘটনা। চীন-ভারত সীমান্তে এটি ধারণ করা হয় বলে যে দাবি করা হচ্ছে তা ঠিক নয়। দাবি: চীনের একটি বিশাল স্পীকার আছে, যা থেকে খুব জোরে সঙ্গীত বাজিয়ে ভারতীয় সৈন্যদের আহত করা হয়েছে রায়: এই যন্ত্রটি দিয়ে যে সীমান্তে গান বাজানো হয় এরকম কোন প্রমাণ নেই। এটি আসলে লাউড স্পীকার সম্পর্কিত আগের দাবিরই একটি ভিন্ন রূপ। একজন চীনা টুইটার ব্যবহারকারী একটি বিরাট যন্ত্রের এই ভিডিওটি শেয়ার করেন। তিনি দাবি করেন যে, এটি ব্যবহার করা হচ্ছে খুব উচ্চ শব্দে গান বাজিয়ে ভারতীয় সেনাদের অসুস্থ এবং আহত করার জন্য। এটি লাউডস্পীকার নয়, একটি মোবাইল সাইরেন। দুই লাখ বারের বেশি এই ভিডিওটি অনলাইনে দেখেছেন মানুষ। একটি ভারতীয় নিউজ চ্যানেলে পর্যন্ত এই ভিডিওটি দেখানো হয়েছে একই দাবি করে। আসলে ভাইরাল হওয়া এই ভিডিও ক্লিপটি ২০১৬ সালের মার্চ মাসের। ইউটিউবে ভিডিওটি ছাড়া হয়েছিল। যন্ত্রটি বানিয়েছে একটি চীনা কোম্পানি, তারা নিরাপত্তা সংক্রান্ত যন্ত্রপাতি তৈরি করে। ভিডিওটি তাদেরই করা। যে যন্ত্রটির ছবি শেয়ার করা হয়েছে, সেটি আসলে একটি 'মোবাইল ওয়ার্নিং সাইরেন'। এটি বেশ বড়, ওজন প্রায় ৪ দশমিক ৬ টন। প্রাকৃতিক দুর্যোগ বা অন্য কোন জরুরি অবস্থার সময় বেসামরিক জনগণকে সতর্ক করতে এই সাইরেন ব্যবহার করা হয়। কোম্পানির ওয়েবসাইটে এই যন্ত্রের ব্যবহার সম্পর্কে এরকম বিবরণই দেয়া আছে। এটি গান বাজানোর কোন লাউডস্পীকার নয়। আর এই সাইরেন চীনা সেনবাহিনী সীমান্তের কাছে ব্যবহার করছে কীনা, সেটাও ঠিক পরিস্কার নয়। আর অন্যদিকে, ভারতের কোন সৈন্যের কানের পর্দা ফেটে গেছে, এরকম খবরও কিন্তু কেউ নিশ্চিত করতে পারেনি। দাবি: ভারতীয় নিরাপত্তা বাহিনীর সদস্যদের বহনকারী একটি বাস দুর্ঘটনার শিকার হওয়ার পর সীমান্তে উত্তেজনা শুরু হয়। রায়: বিভ্রান্তিকর, কারণ এই দুর্ঘটনা সীমান্তের কাছে ঘটেনি। এটি ভারত-চীন সীমান্তে নয়, ছত্তিশগড়ের ছবি চীন থেকে একজন টুইটারে ২১শে সেপ্টেম্বর একটি ভিডিও পোস্ট করে, যাতে দাবি করা হয়, সীমান্ত নিয়ে আলোচনার জন্য ভারতীয়রা মাঝামাঝি জায়গা পর্যন্ত আসতে পারছে না, কারণ 'ভারতীয় সৈন্যরা নিজেরাই মারা পড়ছে, তাদের বাঁচাতেই তারা ব্যতিব্যস্ত।' ভিডিওতে দেখা যায়, একটি সামরিক বাস নদীতে ডুবে যাচ্ছে, কাছে দাঁড়িয়ে আছে ভারতীয় সৈন্যরা। আর নীচের লেখায় দাবি করা হচ্ছে, \"লাদাখে ভারতীয় সেনাবাহিনীর আত্মহত্যার ভয়ংকর চেষ্টা।\" এই ভিডিওটি দেখা হয়েছে ৫,০০০ বার। এই ভিডিওটি আসল, ভুয়া নয়। কিন্তু এই দুর্ঘটনা ভারত-চীন সীমান্তের কাছে নয়। এটি ভারতের মধ্যমাঞ্চলীয় প্রদেশ ছত্তিশগড়ে ঘটেছে। গত সেপ্টেম্বরে বিজাপুর জেলায় ভারতীয় নিরাপত্তা বাহিনীর সদস্যদের বহনকারী এই বাস বন্যায় একাকার হয়ে যাওয়া নদীর পানিতে পড়ে যায়। তখন ভারতীয় গণমাধ্যমে এই দুর্ঘটনার খবর বেরিয়েছে। উল্টে যাওয়া বাসটার ছবিও দেখানো হয়েছিল। তবে সেখানে কেউ মারা যায়নি।", "doc2": "တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ရဲ့ အားပြိုင်မှုဟာ ၂၁ ရာစုအတွင်းမှာ အရေးအပါဆုံး အားပြိုင်မှု ဖြစ်လာမလား တရုတ်ဘက်မှာ ကျင်းပတဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ပြောဆိုခဲ့တာတွေကို တရားဝင် ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိခဲ့ပေမယ့် India Today နဲ့ Hindustan Times သတင်းစာ အပါအဝင် အိန္ဒိယမီဒီယာတွေကတော့ နှစ်ဖက် ထိပ်တိုက် မတွေ့ကြခင်ကအတိုင်း တပ်တွေ အသီးသီး ပြန်ဆုတ်ဖို့ အိန္ဒိယဘက်က ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နှစ်ဖက် ပဋိပက္ခဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဂယ်ဝမ် တောင်ကြားဒေသက တရုတ်တပ်တွေ ပြန်ဆုတ်ပေးလိုက်ပြီဆိုပေမယ့် ပန်ဂွန်းရေကန် တဝိုက်မှာရှိတဲ့ တရုတ်တပ်တွေကတော့ ပြန်လည် မဆုတ်ခွာသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အိန္ဒိယ အနေနဲ့ တရုတ်ကို ပြိုင်ချင်ရင် လက်တွေ့ကျဖို့လည်း လိုမယ် ဆိုတဲ့ သုံးသပ်မှုတွေ ရှိနေ ၂၁ ရာစုရဲ့ အရေးအပါဆုံး အားပြိုင်မှုလား တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ နယ်စပ်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က နှစ်ဖက်စစ်သားတွေ ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ် နောက်ကွယ်မှာ နှစ်ဖက် ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒနဲ့ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံသားတွေ ဂုဏ်ယူနိုင်တဲ့ ခေါင်းဆောင်ဆိုတာမျိုး ပုံဖော်ချင်တာမျိုးလည်း ရှိနေတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီတို့ နှစ်ဦးစလုံးဟာ ပြတ်ပြတ်သားသား တင်းတင်းမာမာ လုပ်ကိုင်တတ်တဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်ကြောင်း ပြနေသူတွေ ဖြစ်ပြီး သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံအသီးသီးကိုလည်း ခေတ်သစ်တခုဆီကို ခေါ်ဆောင်သွားပေးနိုင်တဲ့ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ပုံဖော်နေသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ်နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးအင်အားဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ အတွင်းမှာမှ ကွာဟသွားခဲ့တာဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်မှာ တရုတ်က ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအင်အား အကြီးဆုံး အမေရိကန်နဲ့ အပြိုင်အဆိုင်ရှိလာချိန်မှာ အိန္ဒိယကတော့ ပဉ္စမ နေရာလောက်မှာ ရှိနေပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အိန္ဒိယ အနေနဲ့ တရုတ်ကို ပြိုင်ချင်ရင် လက်တွေ့ကျဖို့လည်း လိုမယ် ဆိုတဲ့ သုံးသပ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒီနှစ်နိုင်ငံရဲ့ နယ်စပ်ဒေသ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုမှာ နှစ်ဖက်စစ်သားတွေက ကျောက်ခဲတွေ၊ သံတွေ စိုက်ထားတဲ့ တုတ်ချောင်းတွေနဲ့ လက်သီးတွေ သုံးခဲ့ကြတယ် ဆိုတဲ့အတွက် နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲက ဥရောပက အလယ်ခေတ် တိုက်ပွဲဆန်နေပါတယ်။ ဥရောပက အလယ်ခေတ် ဆိုတာကတော့ ရောမအင်ပါယာ ကျဆုံးတဲ့ ၄၇၆ ခုနှစ်ကနေ ဥရောပမှာ အသိပညာ၊ အတတ်ပညာ ပြန်လည် ဆန်းသစ်လာတဲ့ ၁၅ ရာစု မတိုင်ခင်အထိ ကာလကို အကြမ်းဖျင်း ခေါ်ဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ရောမအင်ပါယာလက်အောက်မှာ ဥရောပက ဖွံ့ဖြိုးခဲ့သလောက် ဒီအင်ပါယာ ကျဆုံးသွားပြီးနောက်ပိုင်း ယေဘုယျ လူနေမှု အဆင့်အတန်း နိမ့်ကျသွားတဲ့ သာဓကတွေရှိထားတဲ့ ကာလလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ဖက်စစ်သားတွေက ကျောက်ခဲတွေ၊ သံတွေ စိုက်ထားတဲ့ တုတ်ချောင်းတွေနဲ့ လက်သီးတွေ သုံးခဲ့ကြတယ် ဆိုတော့ နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲက ဥရောပက အလယ်ခေတ် တိုက်ပွဲဆန်နေ အခုလို တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ အလယ်ခေတ် ဆန်ဆန် နယ်စပ်မှာ ထိပ်တိုက်တွေ့ကြတဲ့ နေရာဟာ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းတနေရာက ပင်လယ်ရေ မျက်နှာပြင်အထက် မီတာ ၄၀၀၀ (ပေ ၁၀,၀၀၀ ကျော်) အမြင့်လောက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် သေဆုံးသူတွေဟာ ရေခဲလုအောင် အေးတဲ့ ရာသီဥတုမှာ ဒဏ်ရာကြောင့် သေဆုံးတာနဲ့ တချို့ကတော့ အနီးနားက မြစ်ထဲကျပြီး သေဆုံးတာတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အလယ်ခေတ် ဆန်ဆန် ကျောက်ခဲတွေ၊ တုတ်ချောင်းတွေ၊ လက်သီးတွေနဲ့ တိုက်ခဲ့ကြတယ် ဆိုပေမယ့် တိုက်ကြတဲ့ နှစ်ဖက်က ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နှစ်နိုင်ငံရဲ့ ၂၀၂၀ နှစ်ဝက်လောက် ရောက်ချိန်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့တာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီတိုက်ပွဲမှာ နှစ်ဖက်စလုံးက သေနတ်မသုံးကြဖို့ ကြိုတင်သဘောတူတာတွေ ရှိခဲ့တယ်ဆိုပေမယ့် လူ သေဆုံးမှုကတော့ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီတိုက်ပွဲမှာ အိန္ဒိယဘက်က သေဆုံးသူ ၂၀ ရှိတယ်ဆိုပြီး တရားဝင် ထုတ်ပြန်မှု ရှိခဲ့ပေမယ့် တရုတ်ဘက်ကတော့ တိတိကျကျ အတည်ပြု ထုတ်ပြန်တာ မရှိသေးပါဘူး။ ဒီလို ဖြစ်ခဲ့ကြအပြီးမှာ တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်ဘက်က တိုက်ပွဲအခြေအနေကို လျှော့ပေါ့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီကတော့ အိန္ဒိယဘက်က ငြိမ်းချမ်းရေး လိုလားတယ် ဆိုပေမယ့် လာပြီးဆွမယ်ဆိုရင်တော့ ဘယ်လို အခြေအနေမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ် သင့်လျော်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ် ဆိုပြီး ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုသူပြောအပြီးမှာပဲ တရုတ်နိုင်ငံကို စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုတချို့လည်း လုပ်လိုက်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက အိန္ဒိယထက် စီးပွားရေးအင်အား သာလွန်တယ်ဆိုပေမယ့် နှစ်ဖက်စလုံးက နျူးကလီးယားလက်နက်ရှိကြတဲ့ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံ စာရင်းဝင်တဲ့အပြင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ အထူထပ်ဆုံး နှစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ရဲ့ အားပြိုင်မှုဟာ ၂၁ ရာစုအတွင်းမှာ အရေးအပါဆုံး အားပြိုင်မှု ဖြစ်လာမလား ဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ တရုတ်စစ်တပ် နှစ်စဥ်ရန်ပုံငွေက အိန္ဒိယထက် သုံးဆရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံဟာ သူ့စစ်တပ်ကို တိကျတဲ့ ဒုံးကျည်စနစ်နဲ့ နည်းပညာမြင့် တင့်ကားတွေ သုံးပြီး အဆင့်မြှင့်ထား စစ်ရေးအရ ထိပ်တိုက်တွေ့မှု ခရစ်စ် ဒိုဟာတီရဲ့ သုံးသပ်ချက် (ခရစ်စ် ဒိုဟာတီဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံ အခြေစိုက် ခေတ်သစ် အမေရိက လုံခြုံရေးရာ (CNAS) ဆိုတဲ့ မူဝါဒနဲ့ သုတေသန ဖော်ဆောင်ရေး အဖွဲ့(think tank) က ကာကွယ်ရေးဌာနမှာ လုပ်ကိုင်တဲ့ ဝါရင့်အဖွဲ့ဝင် တဦးဖြစ်ပါတယ်။) တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့ ထိစပ်နေတဲ့ နယ်စပ်တလျှောက် အကွာအဝေးဟာ ကီလိုမီတာ ၃၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး ဟိမဝန္တာတောင်တန်းကိုလည်း ဖြတ်သွားတဲ့ အကွာအဝေး ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လက တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယစစ်တပ်တို့ ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့ကြတဲ့ နေရာဟာ ဂယ်ဝမ်မြစ်ရှိတဲ့ တောင်ကြားဒေသမှာ တည်ရှိပြီး မီတာ ၄၀၀၀ (ပေ ၁၀,၀၀၀ ကျော်) အမြင့်မှာ ရှိနေရာဖြစ်ပြီး လူလည်း နေထိုင်လို့ မရတဲ့ ဒေသဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဒေသကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ပြောဆိုထားပေမယ့် တကယ်တမ်း တရုတ်က ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ဒေသဟာ လူတွေအတွက် မြေပြင်အနေအထားအရ သွားလာရေး ခက်ခဲတဲ့ ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အလွန်မြင့်တဲ့ဒေသ ဖြစ်တာကြောင့် လူတွေအတွက် အသက်ရှူစရာ အောက်စီဂျင်နည်းတဲ့ ပြဿနာအပြင် လူတွေ အသုံးပြုတဲ့ ယာဥ်တွေ မောင်းနှင်ရာမှာလည်း အောက်စီဂျင်နည်းမှုကြောင့် အခက်အခဲတွေရှိပြီး ထောက်ပံ့ရေးလမ်းကြောင်းတွေကလည်း အလွန်ရှည်လျား ခက်ခဲ ကြမ်းတမ်းတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါတင်မကသေးပဲ ပုံမှန်သွားနေကျ လမ်းကြောင်းတွေပေါ်ကို မြေပြိုနိုင်ခြေနဲ့ ရေခဲတောင်ပြိုနိုင်ခြေတွေလည်း ရှိသေးတဲ့အတွက် သွားလာလှုပ်ရှားဖို့ အလွန် ခက်ခဲကြမ်းတမ်းတဲ့ ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုနေရာမျိုးမှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေထဲက တခုကလည်း နှစ်ဖက်စလုံးက ကင်းလှည့်ရလွယ်အောင် လမ်းဖောက်နေကြရင်း ထိပ်တိုက်တွေ့ကြတာ ဆိုတဲ့ သုံးသပ်မှုတွေလည်း ရှိထားပါတယ်။ နှစ်ဖက်စလုံးက ကင်းလှည့်ရလွယ်အောင် လမ်းဖောက်နေကြရင်း ထိပ်တိုက်တွေ့ကြတာ ဆိုတဲ့ သုံးသပ်မှုတွေလည်း ရှိထား တိဘက်ဒေသနဲ့ ကပ်နေတဲ့ ရှင်ကျန်ပြည်နယ်ဒေသလို နေရာတွေမှာ တရုတ်အစိုးရက လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေအတွင်း လမ်းတံတားအပါအဝင် အခြေခံအဆောက်အဦတွေကို ဆောက်လုပ်နေခဲ့ပြီး ဒီလို ဆောက်လုပ်မှုတွေကြောင့် တရုတ်စစ်တပ်နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ဖြတ်သန်း သွားလာ နေနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လုံခြုံရေးအရ ဘက်တဖက်မှာ အားကောင်းလာတယ်ဆိုတာက ကျန်တဖက်ကို အားနည်းစေတယ် အယူအဆ ရှိထားရာမှာ အိန္ဒိယကလည်း သူတို့ ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ နယ်စပ်ဘက်ခြမ်းမှာ အလားတူ လုပ်လာရင်း နှစ်ဖက် ထိပ်တိုက်တွေ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ထိပ်တိုက်တွေ့ကြမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ ဆိုတဲ့အပေါ် တရုတ်စစ်သားတွေကို အထက်က ညွှန်ကြားထားပြီးသား ဖြစ်နိုင်ပြီး ဒေသတွင်း ဗိုလ်ချုပ်အဆင့်လောက်က ကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ် နဂိုထိန်းချုပ်ထားပြီးသား နယ်မြေရဲ့ အပြင်ဘက်ကို ရှေ့တိုးဖို့လုပ်တာမျိုးတော့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဖြစ်သွားခဲ့တဲ့ အခြေအနေဟာ ဒေသတွင်း မြေပြင်အနေထား အခြေအနေကို ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲသွားဖို့ ကြိုးစားမှုတခုလို့ ပြောလို့ရတဲ့အတွက် ဒီလို လုပ်ဖို့ ညွှန်ကြားမှုက တရုတ်စစ်တပ် (တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်) ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေက ခွင့်ပြုချက်ပေးမှ လုပ်လို့ ရတာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်စစ်တပ်ရော အိန္ဒိယစစ်တပ်ပါ အင်အားကြီးတွေ ဖြစ်ကြပေမယ့် တရုတ်စစ်တပ် နှစ်စဥ်ရန်ပုံငွေက အိန္ဒိယထက် သုံးဆရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံဟာ သူ့စစ်တပ်ကို တိကျတဲ့ ဒုံးကျည်စနစ်နဲ့ နည်းပညာမြင့် တင့်ကားတွေ သုံးပြီး အဆင့်မြှင့်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကြမ်းတမ်းခက်ခဲတဲ့ မြေပြင်အနေအထားရှိတဲ့ နေရာမှာတော့ ကီလိုမီတာ ရာချီ၊ မိုင်ပေါင်းရာချီ ပစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အဆင့်မြင့်လက်နက်တွေက အသုံးမဝင်လှပဲ လက်နက်ကြီးတွေ မပါတဲ့ ပေါ့ပါးတဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေက ဒီလိုမြေပြင်အနေအထားမှာ အသာရ နိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုနေရာမျိုးမှာ အိန္ဒိယဘက်က လျော်ကန်တဲ့ နည်းဗျူဟာ သုံးမယ်ဆိုရင် ယေဘုယျ ယူဆထားသလို တရုတ်က သာတယ်လို့ မဆိုနိုင်တော့ပါဘူး။ အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက် ရှည်လျားလှတဲ့ နယ်စပ်နယ်နိမိတ်တခုလုံးကို အမြဲတမ်း တောက်လျှောက် ကာကွယ်ထားနိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်လောက်ဘူး ဆိုပေမယ့် တရုတ်ကို အများကြီး ရှေ့တိုးလာလို့မရအောင်နဲ့ အိန္ဒိယဘက်ကလည်း ပင်မတပ်တွေနဲ့ အဆက်ပြတ်ပြီး အဝိုင်းမခံရအောင် လုပ်ဖို့က အိန္ဒိယအတွက် အရေးပါ ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမှာ တရုတ်ကို အိန္ဒိယဘက်က နည်းနည်းတော့ ရှေ့တိုးဝင်လာခွင့်ပေးပြီး ဝင်လာတော့မှ ပင်မတပ်နဲ့ အဆက်အသွယ်ပြတ်သွားအောင် တန်ပြန်တိုက်ခိုက်တာမျိုးလည်း အိန္ဒိယက လုပ်နိုင်ပါတယ်။ နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲဖြစ်ရင် တရုတ်ဘက်က နည်းဗျူဟာအရ အရေးပါတဲ့ နယ်မြေကိုတောင် သိမ်းနိုင်ခြေ ရှိကောင်းရှိပေမယ့် အိန္ဒိယဘက်ကလည်း နည်းဗျူဟာမှန်မှန်နဲ့ တုန့်ပြန်မယ်ဆိုရင် တရုတ်ဘက်ကလည်း အတိုင်းအတာတခုအထိ ဆုံးရှုံးရပြီးမှ သူတို့လိုချင်တာကို ရပါလိမ့်မယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ဒီလိုတိုက်ပွဲမှာ အိန္ဒိယဘက်ကလည်း အကျအဆုံး အတော်အတန် ရှိမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အခြေအနေပိုဆိုးလာရင် ဘယ်သူမှ တဖက်သတ် မနိုင်ဘဲ နှစ်ဖက်လုံး ဆုံးရှုံးကြမယ့် တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းနဲ့တကွ တရုတ်ဘက်က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို လုံးဝပိတ်ပင်မယ်ဆိုရင် လက်တွေ့လည်း မကျသလို တကယ်တမ်းလည်း မဖြစ်နိုင် စီးပွားရေးအရ ထိပ်တိုက်တွေ့မှု အနတ်(သ်) ခရစ်ရှနန်ရဲ့ သုံးသပ်ချက် (အနတ်(သ်) ခရစ်ရှနန်ဟာ the Hindu သတင်းစာမှာ တရုတ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့အပိုင်းကို တာဝန်ယူ ရေးသားနေသူဖြစ်ပြီး တရုတ်ရဲ့ တိုးတက်လာမှုက အိန္ဒိယကို စီးပွားရေးအရ ဘယ်လို သက်ရောက်မှုရှိသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာထားတဲ့ အိန္ဒိယရင်ဆိုင်ရတဲ့ တရုတ်စိန်ခေါ်မှု ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကို ရေးသားသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။) တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့ဟာ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် အစောပိုင်းကာလတွေ မတိုင်ခင်အထိ ကုန်သွယ်ရေး အချိတ်အဆက် သိပ်မရှိခဲ့ပေမယ့် လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၂၀ အတွင်းမှာ အိန္ဒိယဘက်က တရုတ်ထုတ်ကုန်တွေကို ဝယ်လိုအား တက်လာတာကြောင့် နှစ်ဖက် ကုန်သွယ်ရေးက လျင်လျင်မြန်မြန် ကြီးထွားလာခဲ့ပြီး တရုတ်ဟာ အိန္ဒိယအတွက် အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ဖက် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ နှစ်ဖက် ကုန်သွယ်မှု နှစ်စဥ်တန်ဖိုးက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉၄ ဘီလျံ ရှိရာမှာ အဲဒီအထဲက ၇၅ ဘီလီယံက အိန္ဒိယဘက်က ဝယ်နေတဲ့ တန်ဖိုးဖြစ်ပြီး တရုတ်ဘက်က ပြန်ဝယ်တဲ့ တန်ဖိုးက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉ ဘီလီယံသာ ရှိတဲ့အတွက် အိန္ဒိယက တရုတ်ဘက်ကို မှီခိုနေရသလို ဖြစ်နေပါတယ်။ အိန္ဒိယဘက်က သတ္ထုကုန်ကြမ်းတွေ၊ ဓာတုဗေဒ ကုန်ကြမ်းတွေ တရုတ်ကိုရောင်းပြီး တရုတ်ဘက်က တန်ဖိုးမြင့် ကုန်ချောတွေကို ပြန်ဝယ်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အလွန်ဘက်မမျှတဲ့ နှစ်ဖက် ကုန်သွယ်မှု ဖြစ်နေတာကြောင့် အိန္ဒိယအစိုးရဘက်က စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်စရာ တခုဖြစ်နေပေမယ့် ဒီလို အခြေအနေကနေ ဖောက်ထွက်ဖို့လည်း အိန္ဒိယအတွက် အလွန်ခက်ခဲနေပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ အခုလို ထိပ်တိုက်တွေ့ကြတာကို အိန္ဒိယဘက်က တုန့်ပြန်တဲ့ အနေနဲ့ တရုတ်နဲ့ ပူးတွဲ လုပ်ကိုင်ဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ စီမံကိန်းတွေကို ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ဖို့ နှိုးဆော်မှုတွေ ရှိထားပြီး လောလောဆယ်မှာ ကမ္ဘာ့လူငယ်တွေအကြား နာမည်ကြီးတဲ့ တစ်တော့ အက်ပ် အပါအဝင် တရုတ် အက်ပ် ၅၉ ခုကို အိန္ဒိယက ပိတ်ပင်လိုက်ပါတယ်။ တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းနဲ့တကွ တရုတ်ဘက်က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို လုံးဝပိတ်ပင်မယ်ဆိုရင် လက်တွေ့လည်း မကျသလို တကယ်တမ်းလည်း မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ တော်တော်များများ သွင်းကုန် အမျိုးအစားလိုက်ကို တရုတ်နိုင်ငံကို မှီခိုနေရတာ ဖြစ်တဲ့အပြင် တရုတ်ရောင်းတဲ့ ဈေးနဲ့ ရောင်းတဲ့ နိုင်ငံကလည်း များများ မရှိတဲ့ အခြေအနေရှိပါတယ်။ အိန္ဒိယဟာ မူလပထမ အမှတ်တံဆိပ်နဲ့ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ဆေးအများစုနဲ့ အာနိသင်တူတဲ့ ဆေးတွေကို ကမ္ဘာမှာ အများဆုံး ထုတ်လုပ်ရောင်းချနေပြီး တရုတ်ကတော့ ကမ္ဘာမှာ ဆေးဝါးလုပ်ငန်းအတွက် အဓိက ဓာတုကုန်ကြမ်းတွေကို ထုတ်နေတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီသွင်းကုန် အမျိုးအစားမှာလည်း အိန္ဒိယက တရုတ်ကို အားထားနေရပါတယ်။ အခုလို အိန္ဒိယအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါး ဓာတုကုန်ကြမ်းတွေထဲက ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို တရုတ်နိုင်ငံက တင်သွင်းနေရပြီး တရုတ်က မသွင်းတော့ဘူးဆိုရင် အိန္ဒိယရဲ့ ဆေးဝါးလုပ်ငန်းကြီး တခုလုံး ရပ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တရုတ်နိုင်ငံက တင်သွင်းတဲ့ သံနဲ့ သံမဏိ ပစ္စည်းတွေ၊ ကားပစ္စည်း အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့ လယ်ယာသုံး ပိုးသတ်ဆေးတွေကိုလည်း အိန္ဒိယက မှီခိုနေရပါသေးတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက တင်သွင်းတဲ့ သံနဲ့ သံမဏိ ပစ္စည်းတွေ၊ ကားပစ္စည်း အစိတ်အပိုင်းတွေ အပေါ် အိန္ဒိယက မှီခိုနေရ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာလည်း တရုတ်က အကြီးဆုံးတွေထဲက တနိုင်ငံဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် နည်းပညာနယ်ပယ်က အိန္ဒိယ တက်သစ်စ ကုမ္ပဏီလေးတွေကို တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားတဲ့ တန်ဖိုးကတင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅-၆ ဘီလျံ လောက် ရှိတဲ့အပြင် အိန္ဒိယရဲ့ အကြီးဆုံး နည်းပညာကုမ္ပဏီတချို့မှာလည်း တရုတ်က အဓိကကျတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေအဖြစ် ပါဝင်နေပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမှာ အိန္ဒိယအနေနဲ့ တရုတ်ကို လုပ်နိုင်တဲ့ ကန့်သတ်မှု ပုံစံတွေကတော့ ပြည်တွင်း ဆက်သွယ်ရေး ကွန်ရက်နဲ့ စတုတ္ထ မျိုးဆက်နဲ့ပဉ္စမ မျိုးဆက် ဖုန်းကွန်ရက်တွေမှာ တရုတ် လွှမ်းမိုးမှု လျှော့ချတာမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ်။ တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေက အိန္ဒိယကိုလာပြီး စက်ရုံဆောက်တဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုမျိုးကိုတော့ အလုပ်လက်မဲ့ ပြဿနာတွေရှိနေတဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ အစိုးရက လက်ခံကြိုဆိုမှာ ဖြစ်ပေမယ့် အိန္ဒိယရဲ့ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍတွေ အပါအဝင် အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီတွေမှာ တရုတ်က ရှယ်ယာဝယ်တာ၊ ဆက်သွယ်ရေးစနစ်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာတွေကို ကန့်သတ်လို့ ရပါတယ်။ အိန္ဒိယအစိုးရဟာ နိုင်ငံတကာကုမ္ပဏီကြီးတွေက တရုတ်နိုင်ငံကို မသွားဘဲ အိန္ဒိယနိုင်ငံကိုလာပြီး လုပ်ကိုင်ကြဖို့ ကြိုးစားနေတာ အတော်ကြာပြီဖြစ်ပေမယ့် အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ အောင်မြင်မှု ရပါသေးတယ်။ အိန္ဒိယအစိုးရဟာ နိုင်ငံကို ကုန်ထုတ်လုပ်မှု အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်လာအောင် ထူထောင်နေတာလည်း နှစ်အတော်အတန် ကြာလာပြီ ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီ တက်လာတဲ့ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တုန်းကဆိုရင် \"အိန္ဒိယမှာ လာရောက် ထုတ်လုပ်ပါ\" (Make in India) ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်နဲ့ စလုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပေမယ့် ၆ နှစ်အကြာ အခုအချိန်မှာတော့ အိန္ဒိယရဲ့ တရုတ်အပေါ် မှီခိုမှုက ပိုတောင် များလာပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံက တရုတ်နောက်မှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကတော့ အစိုးရဘက်က လုပ်ပေးရတဲ့အပိုင်းဖြစ်တဲ့ လမ်းတံတားနဲ့ အခြေခံ အဆောက်အဦပိုင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ပြည်တွင်းမှာ အလုပ်သမားလခတွေ တက်လာတောင် အခြေခံအဆောက်အဦ စနစ်တွေ ကောင်းတာကြောင့် လာရောက်လုပ်ကိုင်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက တခြားနိုင်ငံကို ရွှေ့မသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ် တရုတ်ဘက်က အားသာတာတခုကတော့ အလွန်ကျွမ်းကျင်တဲ့ အလုပ်သမားထုကြီး ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယအနေနဲ့ တော့ အခြေခံ အဆောက်အဦပိုင်းရော၊ ကျွမ်းကျင်အလုပ်သမား မွေးထုတ်တဲ့ အပိုင်းမှာပါ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေ လုပ်ဖို့ လိုနေပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း လက်တွေ့မှာ အိန္ဒိယအတွက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လုပ်ဖို့ အခွင့်အလမ်းက ဘောင်ကျဥ်းလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယက ထုတ်ကုန်အသားပေး စီးပွားရေး လုပ်ချင်တယ် ဆိုပေမယ့် လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၂၀ ကစပြီး တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ထုတ်ကုန်စီးပွားရေး အောင်မြင်ခဲ့တုန်းကလို လာဝယ်မယ့် နိုင်ငံတွေက လက်တွေ့မှာ သိပ်မရှိတော့ဘူး ဆိုတဲ့အတွက် တရုတ်နေရာကို အစားထိုးနိုင်တဲ့ ထုတ်ကုန်ပို့ နိုင်ငံ ဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားတယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စကို အိန္ဒိယက လက်တွေ့ကျကျ ပြန်စဥ်းစားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ အားသားချက်ကတော့ တရုတ်ကို ယှဥ်နိုင်တဲ့ သန်းထောင်ချီရှိတဲ့ လူဦးရေရှိတဲ့ ဈေးကွက်ပဲ ဖြစ်ပြီး ဒါ့ကြောင့်လည်း အိန္ဒိယကို တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေ အများကြီး ရောက်လာကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံတို့ရဲ့ အသားပေး အလေးထားမှုတွေက ပိုပြီး ထိပ်တိုက် တွေ့လာပြီဆိုတော့ အိန္ဒိယဘက်က ကုန်သွယ်ရေးမှာ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးဖို့ ကြိုးစားတာက ရေတိုမှာ အခက်အခဲတွေ တွေ့ရမယ်ဆိုရင်တောင် ရေရှည်အတွက်တော့ ကောင်းနိုင်တဲ့ ကြိုးစားမှု ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယကို အဓိက လက်နက်တင်သွင်းနေတဲ့ ရုရှားဟာ တရုတ်နဲ့ ဆက်ဆံရေး ကောင်းနေပြီး တဖက်မှာ တရုတ်၊ ရုရှား နှစ်နိုင်ငံ စလုံးနဲ့ အမေရိကန်က ဆက်ဆံရေး တင်းမာနေတဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ မဟာမိတ် ချိတ်ဆက်မှု ရှိနေ မဟာမိတ် (သို့) ပြိုင်ဘက်ဖြစ်နေကြတဲ့ နိုင်ငံတွေအကြားမှာ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ ထိပ်တိုက်တွေ့မှု တန်ဗီ မေဒန်ရဲ့ သုံးသပ်ချက် (မစ္စ တန်ဗီ မေဒန်ဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံ ဝါရှင်တန်မြို့ အခြေစိုက် ဘရွတ်ကင်း အဖွဲ့ ဆိုတဲ့ မူဝါဒနဲ့ သုတေသန ဖော်ဆောင်ရေး အဖွဲ့ (think tank) တခုက နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒဌာန အကြီးတန်း အဖွဲ့ဝင် တဦး ဖြစ်ပြီး \"ကြမ္မာငင်သော သုံးပွင့်ဆိုင်။ ။စစ်အေးတိုက်ပွဲကာလမှာ တရုတ်က အိန္ဒိယ-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေးကို ပုံဖော်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေ\" ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကို မကြာခင်ကပဲ ရေးသားထားသူ ဖြစ်ပါတယ်။) အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်တို့ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေ တိုးလာရာမှာ စီးပွားရေး ဆက်နွှယ်မှု တိုးလာတာကြောင့် နိုင်ငံရေး တင်းမာမှုတွေ လျော့မသွားနိုင်ဘူးဆိုတာကို သက်သေပြနေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိ တရုတ်-အိန္ဒိယ ဆက်ဆံရေးဟာ အလှည့်အပြောင်းဖြစ်တဲ့ အချိန်ကိုရောက်လာပြီ ဖြစ်ပြီး အနာဂါတ် တရုတ်-အိန္ဒိယ ဆက်ဆံရေးကိုသာမက ကမ္ဘာနဲ့ချီပြီး မပြောင်းလဲရင်တောင် အနည်းဆုံး အာရှဒေသ ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေကို သက်ရောက်မှု ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ ထိပ်တိုက်တွေ့ကြ အပြီးမှာ တောင်တရုတ်ပင်လယ်၊ ထိုင်ဝမ်နဲ့တကွ ဟောင်ကောင်အရေးတို့ဘက်မှာ ပိုပြီး အာရုံစိုက်နေရတဲ့ တရုတ်အစိုးရက အိန္ဒိယနဲ့ ကိစ္စကို လျှော့ပေါ့ ပြောဆိုခဲ့ပေမယ့် အိန္ဒိယဘက်ကတော့ အလျှော့မပေဘဲ တင်းခံတဲ့ ပုံစံနဲ့ ရပ်တည် ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုအပေါ် တရုတ်ရဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာ အိန္ဒိယကို အပြစ်တင်ထားပေမယ့် အရင်ရှိနေတဲ့ ဆက်ဆံရေးအတိုင်း ဆက်သွားပြီး စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာတွေ လုပ်ရဖို့လိုတယ် ဆိုတဲ့ ပြောဆိုမှု ပါဝင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဘက်ကတော့ ဒီအဖြစ်အပျက်ဟာ တရုတ်-အိန္ဒိယ အနာဂတ်ဆက်ဆံရေးကိုပါ ပြင်းထန်တဲ့ ရိုက်ခတ်မှုတွေ ရှိနိုင်တဲ့ မကြုံစဖူး ဖြစ်လာတဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်တယ်ဆိုပြီး တင်းတင်းမာမာ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ တကယ်တမ်း ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်တို့ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ နှစ်ဦးသဘောတူမှု မရှိတဲ့ နယ်စပ်မျဉ်း အရှည်ဆုံး ရှိကြတဲ့ နိုင်ငံတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ဖက် အခြေခံကစပြီး မတူဘဲ ကွဲလွဲမှုတွေ ရှိနေတဲ့ အင်အားကြီးလာတဲ့ နှစ်နိုင်ငံ အနေနဲ့ ဒီလို စိန်ခေါ်မှုတွေ ဖြစ်လာဖို့ တာစူနေပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ဖက်စလုံးက ခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတို့ပြည်တွင်းမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်အတွင်း လွှမ်းမိုးမှု အရှိဆုံး ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်ပြီး တရုတ်ဘက်က ရှီကျင့်ဖျင်က \"တရုတ်နိုင်ငံ ကြီးပွားသာယာရေး အိပ်မက်မက်ပြီး အလုပ်လုပ်ကြဖို့\" ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်ကို စပြောခဲ့သူ ဖြစ်သူလို အိန္ဒိယဘက်က နရန်ဒရာ မိုဒီကလည်း \"အိန္ဒိယ နိုင်ငံကြီး ပြန်လည်ကြီးပွား တိုးတက်စေရမယ်\" ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ လွှမ်းမိုး လှုံ့ဆော်နေသူ တဦးဖြစ်ပါတယ်။ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ နရန်ဒရာမိုဒီတို့ဟာ ယခင် နှစ်ဖက်ခေါင်းဆောင် အချင်းချင်းထက် တွေ့ဆုံထားတဲ့ အကြိမ်ရေ ပိုများ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနှစ်ဖက် ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်တဲ့ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ နရန်ဒရာမိုဒီတို့ဟာ ယခင် နှစ်ဖက်ခေါင်းဆောင် အချင်းချင်းထက် တွေ့ဆုံထားတဲ့ အကြိမ်ရေ ပိုများပြီး တွေ့တဲ့အခါတိုင်းလည်း ရင်းရင်းနှီးနှီး ရှိကြတာကို စာနယ်ဇင်းသမားတွေက တွေ့ရလေ့ ရှိပါတယ်။ အာရှ ဒေသတွင်း အနေနဲ့ ဘယ်လို ရှေ့ဆက်ရမလဲ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာတော့ နှစ်ဖက် အပြိုင်အဆိုင်ဖြစ်နေတဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေ ရှိနေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ အာရှဒေသတွင်းမှာ ဦးဆောင်သူ ဖြစ်ချင်ပြီး အိန္ဒိယကတော့ ဂျပန်နဲ့တကွ သြစတြေးလျလို အာရှ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံအပါအဝင် ဒေသတွင်း စီးပွားရေး အင်အားကြီး နိုင်ငံတွေက အာရှဒေသရဲ့ ရှေ့ခရီးကို ပူးတွဲ ဦးဆောင်ကြတဲ့ ပုံစံကို သွားချင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အိန္ဒိယ အနေနဲ့ တရုတ်နဲ့သာမက အမေရိကန်နဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေမှာ အလယ်အလတ်လမ်းကို သွားလို့ မရတော့ကြောင်း ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့ တရုတ်-အိန္ဒိယ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုက သက်သေပြနေပါတယ်။ လက်ရှိမှာ အိန္ဒိယရဲ့ သံတမန် ဆက်ဆံရေးအရ ရပ်တည်ချက်က ဘက်သတ်မှတ်ဖို့ ရှုပ်ထွေးနေပြီး အိန္ဒိယကို အဓိက လက်နက်တင်သွင်းနေတဲ့ ရုရှားဟာ တရုတ်နဲ့ ဆက်ဆံရေး ကောင်းတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်နေပြီး တဖက်မှာ တရုတ်နဲ့ ရုရှား နှစ်နိုင်ငံ စလုံးနဲ့ အမေရိကန်က ဆက်ဆံရေး တင်းမာနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ တဖက်မှာ အမေရိကန်ရဲ့ မဟာမိတ် ပါကစ္စတန်က အိန္ဒိယရဲ့ ပြိုင်ဘက် ဖြစ်နေပြန်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ပါကစ္စတန်နဲ့လည်း ပိုပြီး စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်ဖို့ လိုလားနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တရုတ်နိုင်ငံဟာ အိန္ဒိယနဲ့ ကပ်လျက် နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ နီပေါ၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ မော်လ်ဒိဗ်စ် နိုင်ငံတွေမှာ သွားရောက် လုပ်ကိုင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ လုပ်ရုံသာမက လွှမ်းမိုးမှု ရဖို့ပါ ကြိုးစားနေတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဒါကို တုံ့ပြန်မယ့် အိန္ဒိယအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေးကို သာမက စစ်ရေးအင်အားကို တည်ဆောက်ရာမှာပါ အကူအညီပေးနိုင်တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်သာမက သြစတြေးလျ၊ ဂျပန်၊ ဗီယက်နမ်နဲ့ အင်ဒိုနီးရှားတို့သာမက ဥရောပက နိုင်ငံတွေနဲ့လည်း ဆထက်တပိုး တိုးပြီး ဆက်ဆံရေး ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်လာနိုင်ပါတယ်။ တင်းတင်းမာမာ ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောဆိုတတ်တဲ့ တရုတ်သံအမတ်တွေဟာ မြေခွေး သူရဲကောင်း သံတမန် မူဝါဒ ကျင့်သုံးနေတယ်လို့ စာနယ်ဇင်းသမားတွေက ပြောဆိုကြ (ဘီဘီစီရဲ့ မေးမြန်းမှုကို ဖြေကြားနေတဲ့ ယူကေဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ် လျူရှောင်မင်း) သံတမန်ရေးအရ ထိပ်တိုက်တွေ့မှု ယုကြည်ရဲ့ သုံးသပ်ချက် (မစ္စ ယုကြည်ဟာ ယူကေနိုင်ငံအခြေစိုက် ချက်တမ်ဟောက်စ် ဆိုတဲ့ မူဝါဒနဲ့ သုတေသန ဖော်ဆောင်ရေး အဖွဲ့တခုက အကြီးတန်း သုတေသန အဖွဲ့ဝင် တဦး ဖြစ်ပါတယ်။) တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ လတ်တလော အခုလို ထိပ်တိုက် မတွေ့ကြခင်မှာ အိန္ဒိယအစိုးရက ပိုပိုပြီး အမျိုးသားရေးဝါဒ ဆန်လာတဲ့ မူဝါဒ ချမှတ်မှုတွေ လုပ်နေခဲ့တာ တွေ့ရပြီး ဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီဟာ ဂျမူး-ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်ရဲ့ အထူးကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို မနှစ်က ရုပ်သိမ်းခဲ့ပြီး အာသံ ပြည်နယ်မှာလည်း နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့် ဥပဒေ ပြင်ဆင်မှုတွေ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ လုပ်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ တဖက်မှာ တရုတ်ဘက်ကလည်း နိုင်ငံတကာနဲ့ ဆက်ဆံရေးမှာ အလျှော့အတင်း သိပ်မလုပ်တော့ဘဲ တင်းမာတဲ့ ရပ်တည်မှုတွေ လုပ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလို ဖြစ်လာတဲ့ အပြောင်းအလဲကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ တရုတ်ပြည်တွင်း ကျော်ကြားခဲ့တဲ့ ရုပ်ရှင်တခုရဲ့ နာမည် ဖြစ်တဲ့ မြေခွေး သူရဲကောင်း ကို အစွဲပြုပြီး မြေခွေး သူရဲကောင်း မူဝါဒလို့ စာနယ်ဇင်း သမားတွေက အမည်ပေးထားပါတယ်။ အဲဒီ မြေခွေးသူရဲကောင်း ရုပ်ရှင်ထဲမှာ တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ် (PLA)ရဲ့ အထူးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက အာရှနဲ့ အာဖရိကတိုက် အတွင်းက အမေရိကန် ကြေးစား စစ်သားတွေကို အနိုင်ယူခဲ့ပုံတွေကို ရိုက်ပြထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရုပ်ရှင်ကားဟာ PLA က တရုတ်နိုင်ငံကို ကယ်တင်ပေးနိုင်ရုံတင်မကဘဲ နိုင်ငံခြားသားတွေကိုလည်း တင်းတင်းမာမာ တုံ့ပြန်ပြတဲ့ ရုပ်ရှင်ကားမျိုးလည်း ဖြစ်တဲ့အတွက် လူကြိုက်များခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီရုပ်ရှင်ကားကြောင့်ပဲ တင်းတင်းမာမာ ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောဆိုတတ်တဲ့ တရုတ်သံအမတ်တွေဟာ မြေခွေး သူရဲကောင်း သံတမန် မူဝါဒ ကျင့်သုံးနေတယ်လို့ စာနယ်ဇင်းသမားတွေက ပြောဆိုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၆၀ နဲ့ ၁၉၇၀ ပြည့်လွန် ကာလတွေမှာ မွေးဖွားလာတဲ့ တရုတ်သံအမတ် အများစု အနေနဲ့ တရုတ်စီးပွားရေး အားကောင်းလာချိန်မှာ လူလားမြောက်ခဲ့သူတွေ ဖြစ်တာကြောင့် အဲဒီကာလ မတိုင်ခင်မွေးတဲ့ တရုတ်သံအမတ် မျိုးဆက်ထက် နိုင်ငံတကာမှာ ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောဆိုနိုင်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ကိုဗစ်-၁၉ အကူအညီ ပစ္စည်းတွေ နိုင်ငံတကာကို လှူဒါန်းပြီး အတွေ့အကြုံမျှဝေတာကို ဒေသတွင်း လွှမ်းမိုးဖို့ ကြိုးစားတာလို့ အိန္ဒိယဘက်က စွပ်စွဲခဲ့ (ဓါတ်ပုံ - ယူကေနိုင်ငံက တရုတ်ဆီက ဝယ်ယူခဲ့တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ဖြေရှင်းရေး ကျန်းမာရေး ပစ္စည်းများ) လတ်တလော ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ အခြေအနေအတွင်းမှာ တရုတ်အစိုးရက သူတို့ရဲ့ပြည်တွင်း အခြေအနေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆပြီး နိုင်ငံတကာကို တကိုယ်ရေ ကာကွယ်ရေး ပစ္စည်းတွေ ပေးပို့ လှူဒါန်းမှုနဲ့ အတွေ့အကြုံမျှဝေမှုတွေ လုပ်နေရာမှာ တရုတ်အစိုးရက ဒီအခြေအနေကို အသုံးချပြီး ဒေသတွင်း လွှမ်းမိုးဖို့ ကြိုးစားနေတယ်လို့လည်း အိန္ဒိယဘက်က စွပ်စွဲမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို အိန္ဒိယဘက်က စွပ်စွဲခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းမှာတော့ တရုတ်ဘက်က ပြန်လည်တင်းမာဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်လို့ ယုကြည်က ယူဆပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံတကာနဲ့ ဆက်ဆံရေးတခုလုံးကို ခြုံကြည့်မယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာကြီးဟာ ယေဘုယျအားဖြင့် ဟန်ချက်ညီညီနဲ့ ရပ်တည် ရှင်သန်နေကြတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကြီး ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အမြင်ကို ပြောဆိုလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလို ယူဆပုံက အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပက ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အမြင်နဲ့ အံကိုက်မဖြစ်ပဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် တရုတ်အစိုးရရဲ့ ပြဿနာဖြေရှင်းတဲ့ပုံစံက နိုင်ငံအများ စုပေါင်း ဖြေရှင်းတာထက် ဖြစ်တဲ့နိုင်ငံနဲ့ပဲ ပူးပေါင်းဖြေရှင်းတဲ့ ပုံစံဟာ အများနဲ့ ပူးပေါင်း ဖြေရှင်းရတဲ့ ပြဿနာတွေမှာ အံမဝင်ဘူးလို့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ယူဆကြပါတယ်။ အခုလို အခြေအနေကြောင့် အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး မပြေမလည် ဖြစ်လာတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အနေအထားကို အိန္ဒိယက အသုံးချပြီး တရုတ်ကို ရင်ဆိုင်လို့ရပြီး လက်တွေ့မှာလည်း တရုတ်ကို ရင်ဆိုင်ပြမှုကြောင့် အိန္ဒိယပြည်တွင်းမှာ အမျိုးသားရေးဝါဒ တိုးလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ လက်တွေ့မှာ စီးပွားရေးနဲ့ နယ်နိမိတ်အရ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ဆက်စပ်နေတဲ့ ဒီနှစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ နောက်ထပ် စစ်ရေး ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေ ဖြစ်လာမှာကို မလိုလားကြဘူးလို့ ယူဆရပါတယ်။ တရုတ်-အိန္ဒိယ ဆက်ဆံရေးဟာ ရေရှည်မှာတော့ စီးပွားရေးနဲ့ လူဦးရေ တိုးတက်လာတဲ့ အပြိုင်အဆိုင် အခြေအနေကြောင့် မကျေလည်မှုတွေ ရှိလာဦးမှာ ဖြစ်ပြီး ဒီအခြေအနေက အာရှဒေသတွင်းသာမက တကမ္ဘာလုံးကိုပါ ရိုက်ခတ်မှုတွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51747824", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-51899025", "doc1": "করোনাভাইরাস নিয়ে বিশ্বজুড়ে উদ্বেগ বাড়ছেই। মানুষ থেকে মানুষের দেহে এই ভাইরাস কিভাবে ছড়ায় সে বিষয়ে এখনো পুরোপুরি নিশ্চিত হতে পারেননি বিশেষজ্ঞরা। তবে সাধারণ কিছু সাবধানতা অবলম্বনের পরামর্শ দিচ্ছেন তারা। এসব সতর্কতা অবলম্বন করলে করোনাভাইরাসে সংক্রমিত হবার সম্ভাবনা কিছুটা হলেও কমে আসবে বলে বিশেষজ্ঞরা মনে করেন। এ সতর্কতাগুলো কী? সেগুলো তুলে ধরা হলো। ১. গণপরিবহন গণপরিবহন এড়িয়ে চলা কিংবা সতর্কতার বিষয়টি বেশ গুরুত্বপূর্ণ। বাস, ট্রেন কিংবা অন্য যে কোন ধরণের পরিবহনের হাতল কিংবা আসনে করোনাভাইরাস থাকতে পারে। সেজন্য যে কোন পরিবহনে চলাফেরার ক্ষেত্রে অবশ্যই মাস্ক ব্যবহার করা এবং সেখান থেকে নেমে ভালোভাবে হাত পরিষ্কার করার উপর গুরুত্ব দিচ্ছেন বিশেষজ্ঞরা। ২. কর্মক্ষেত্র অফিসে একই ডেস্ক এবং কম্পিউটার ব্যবহার করলেও ভাইরাস সংক্রমণের ঝুঁকি থাকে। বিশেষজ্ঞরা বলছেন, হাঁচি-কাশি থেকে করোনাভাইরাস ছড়ায়। যে কোন জায়গায় করোনাভাইরাস কয়েক ঘন্টা এমনকি কয়েকদিন পর্যন্ত সক্রিয় থাকতে পারে। অফিসের ডেস্কে বসার আগে কম্পিউটার, কিবোর্ড এবং মাউস পরিষ্কার করে নিন। ৩. জনসমাগমস্থল যেসব জায়গায় মানুষ বেশি জড়ো হয় সেসব স্থান এড়িয়ে চলা কিংবা বাড়তি সতর্কতার পরামর্শ দিচ্ছেন বিশেষজ্ঞরা। এর মধ্যে খেলাধুলার স্থান, সিনেমা হল থেকে শুরু করে ধর্মীয় স্থানও রয়েছে। বাংলাদেশের মতো মুসলিম সংখ্যাগরিষ্ঠ দেশগুলোতে জুমার নামাজের সময় বাড়ি সতর্কতা অবলম্বনের পরামর্শ দেয়া হচ্ছে। সৌদি আরব ইতোমধ্যেই ওমরাহ বন্ধ করেছে। ৪. ব্যাংক ও আর্থিক প্রতিষ্ঠান বাংলাদেশে বিভিন্ন ব্যাংক এবং আর্থিক প্রতিষ্ঠানে যখন গ্রাহকরা যায় তখন অনেকেই একটি কলম ব্যবহার করেন। করোনাভাইরাসে আক্রান্ত কোন ব্যক্তি যদি সে কলম ব্যবহার করে তাহলে পরবর্তী ব্যবহারকারীদেরও করোনা সংক্রমণের ঝুঁকি থাকে। সেজন্য নিজের কলম আলাদা করে রাখতে পারেন। এতে সংক্রমণের ঝুঁকি কমবে। এছাড়া টাকা উত্তোলনের জন্য যে এটিএম বুথ ব্যবহার করা হয়, সেখান থেকেও সংক্রমণ হতে পারে। কারণ এটিএম বুথের বাটন অনেকে ব্যবহার করে। ৫. লিফট ভাইরাস সংক্রমণের ক্ষেত্রে আরেকটি জায়গা হতে পারে বাড়ি কিংবা অফিসের লিফট। লিফট ব্যবহারের সময় নির্ধারিত ফ্লোরে যাবার জন্য লিফটের বাটন অনেকে ব্যবহার করছেন। বিভিন্ন অফিস ভবনে প্রতিদিন শত-শত মানুষ লিফট ব্যবহার করছেন। এদের মধ্যে কেউ যদি করোনাভাইরাসে আক্রান্ত রোগী থাকেন এবং সে লিফটের বাটনে অন্যদের আঙ্গুল গেলেও সংক্রমণের সম্ভাবনা থাকে। বিশেষজ্ঞরা, ব্যাংক নোট এড়িয়ে স্পর্শবিহীন মাধ্যম বা প্রযুক্তি ব্যবহার করে কেনাকাটা বা লেনদেন করার পরামর্শ দিয়েছেন। ৬. টাকা-পয়সা ব্যাংক নোট বা টাকায় নানা ধরণের জীবাণুর উপস্থিতি শনাক্ত করার ঘটনা নতুন নয়। এমনকি ব্যাংক নোটের মাধ্যমে সংক্রামক নানা রোগ ছড়িয়ে পড়ার কথাও বলেন বিশেষজ্ঞরা। বাংলাদেশের একদল গবেষক গত বছরের অগাস্ট মাসে বলেছিলেন, তারা বাংলাদেশি কাগুজে নোট ও ধাতব মুদ্রায় এমন ধরণের ব্যাকটেরিয়ার উপস্থিতি পেয়েছেন, যা সাধারণত মল-মূত্রের মধ্যে থাকে। গতমাসে ভাইরাসের উপস্থিতি নিয়ে টাকা বা ব্যাংক নোট জীবাণুমুক্ত করার একটি উদ্যোগ দেখা যায় চীনে। দেশটিতে সম্প্রতি করোনাভাইরাসের প্রাদুর্ভাব শুরু হওয়ার পর সেখানে ভাইরাসটির বিস্তার ঠেকাতে বাজার থেকে ব্যাংক নোট সরিয়ে নিয়ে তা আবার জীবাণুমুক্ত করে বাজারে ছাড়ে দেশটি। ৭. শুভেচ্ছা বিনিময় করমর্দন এবং কোলাকুলির মাধ্যমেও করোনাভাইরাস ছড়াতে পারে। আপনি যে ব্যক্তির সাথে কোলাকুলি এবং করমর্দন করছেন, তিনি যদি করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হন তাহলে সেটি অন্যের দেহে সংক্রমিত হতে পারে। এজন্য করমর্দন এবং কোলাকুলির না করার জন্য পরামর্শ দিচ্ছেন বিশেষজ্ঞরা। বিশেষজ্ঞরা বলছেন সবকিছুর মূল কথা হচ্ছে নিজেকে পরিচ্ছন্ন রাখা। হাত না ধুয়ে নিজের মুখমণ্ডল স্পর্শ করবেন না। এটি হলে ভাইরাস সংক্রমণের ঝুঁকি থাকে। সংক্রমণ ঠেকানোর জন্য নিয়মিত ভালোভাবে হাত পরিষ্কার করা খুবই গুরুত্বপূর্ণ বলে উল্লেখ করছেন বিশেষজ্ঞরা।", "doc2": "မြန်မာမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်သူမရှိသေးပါဘူး။ မတ်လ ၁၆ ရက်အထိ ပြန်ကောင်းလာသူက ၇၇,၀၀၀ ကျော်ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်က သေဆုံးသူ ၃,၂၀၀ ကျော်၊ ကူးစက်ခံရသူ ၈၀,၀၀၀ ကျော်နဲ့ အများဆုံးဖြစ်ပြီး အီတလီက သေဆုံးသူ ၁,၈၀၀ ကျော်၊ ကူးစက်ခံရသူ ၂၄,၀၀၀ ကျော်နဲ့ ဒုတိယအများဆုံး၊ အီရန်က သေဆုံးသူ ၇၀၀ ကျော်၊ ကူးစက်ခံရသူ ၁၃,၀၀၀ ကျော်နဲ့ တတိယအများဆုံးဖြစ်ပြီး တောင်ကိုရီးယားက သေဆုံးသူ ၇၅ ဦးနဲ့ ကူးစက်ခံရသူ ၈,၂၀၀ ကျော်နဲ့ စတုထ္တအများဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နောက်မှာတော့ ကူးစက်သေဆုံးနှုန်းတွေက စပိန်၊ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်၊ အမေရိကန်၊ ဆွစ်ဇာလန်နဲ့ ဗြိတိန်တို့ အစဉ်လိုက် ရှိနေပါတယ်။ မြန်မာမှာ ဘာတွေ ကန့်သတ်လိုက်ပြီလဲ မြန်မာမှာ မတ်လ ၁၅ ရက် ညပိုင်း အစိုးရထုတ်ပြန်ချက်အရ ဗိုင်းရပ်စ် စောင့်ကြည့်နဲ့ သံသယလူနာ စုစုပေါင်း ၁၃၀ ဦး ရှိပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမှု မရှိသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်ဖို့ မနေ့က မတ်လ ၁၅ ရက်က စပြီး ပြည်ပနိုင်ငံတချို့ကို မြန်မာအစိုးရက ပြည်ဝင်ခွင့် စတင်ကန့်သတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ ကြေညာချက်အရ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်းများနေတဲ့ နိုင်ငံတွေက လာတဲ့ ခရီးသွားတွေက တစ်ဆင့် မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် ကူးစက်နိုင်တဲ့အန္တရာယ်ကို ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်နိုင်ဖို့ အခုလို ကန့်သတ်ရတာဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက မတ်လ ၁၅ ရက် ညပိုင်းမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။ တရုတ်၊ ကိုးရီးယား၊ အီတလီ၊ အီရန်၊ ပြင်သစ်၊ စပိန်နဲ့ ဂျာမနီ စတဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်းမြင့်တက်နေတဲ့ ၇ နိုင်ငံက လာသူတွေကို ပြည်ဝင်ခွင့် ကန့်သတ်ချက်တချို့ ထုတ်ပြန်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဟူပေပြည်နယ်နဲ့ ကိုရီးယားနိုင်ငံ ဒယ်ဂူးနဲ့ ဂျောင်ဘွတ်ပြည်နယ်တွေကို နှစ်ပတ်အတွင်းသွားထားသူတွေကို မြန်မာနိုင်ငံကို ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီကို သွားထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေလည်း မြန်မာနိုင်ငံကိုရောက်လာရင် သတ်မှတ်ထား တဲ့နေရာတွေမှာ နှစ်ပတ်ထားရှိစောင့်ကြည့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရီးယားရဲ့ အဲဒီပြည်နယ်တွေကမဟုတ်ဘဲ တခြားဒေသက လာသူတွေဆိုရင်တော့ မြန်မာရော နိုင်ငံခြားသားတွေကိုပါ သက်ဆိုင်ရာနေအိမ်တွေမှာ ၁၄ ရက်ကြာ သီးသန့်နေထိုင်ဖို့ ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ဥရောပမှာ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်းမြင့်နေတဲ့ အီတလီ၊ အီရန်၊ ပြင်သစ်၊ စပိန်နဲ့ ဂျာမနီတို့ကို နှစ်ပတ်အတွင်း သွားထားတဲ့ မြန်မာအပါအဝင် ခရီးသည် အားလုံးဟာ အစိုးရက သီးသန့်သတ်မှတ်ထားတဲ့နေရာမှာ ထားရှိစောင့်ကြည့်မှုခံယူရမယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီကလာမယ့် သံတမန်တွေကတော့ သူတို့နေအိမ်တွေမှာ ၁၄ ရက် သီးသန့်နေထိုင်ဖို့ အစိုးရက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သံတမန်နဲ့ ကုလသမဂ္ဂလက်အောက်ခံအဖွဲ့အစည်းတွေက ဝန်ထမ်းတွေ၊ နိုင်ငံခြားသားတွေအနေနဲ့ အရေးပေါ် ကိစ္စနဲ့ မြန်မာကို လာဖို့ရှိတယ်ဆိုရင် အနီးစပ်ဆုံးမြန်မာသံရုံးတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်နိုင်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အဲဒီမတိုင်ခင် မတ်လဆန်းတည်းက တပ်မတော်က ၇၅ နှစ်မြောက် စိန်ရတု စစ်ရေးပြအခမ်းအနားကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရွှေ့ဆိုင်းထားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ သင်္ကြန်အပါအဝင် လူစုလူဝေးနဲ့ ပွဲလမ်းဘသင်တွေ၊ အခမ်းအနားတွေကို ဧပြီလကုန်ထိ ရပ်ဆိုင်းထားဖို့ အစိုးရက မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တည်းက ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ ဒီကနေ့ မတ်လ ၁၆ ရက်ကစလို့ ရုပ်ရှင်ရုံတွေကို ဧပြီလကုန်ထိ ပိတ်လိုက်ပြီဖြစ်ပြီး လိုအပ်ရင်လိုအပ်သလို ပိတ်တဲ့ကာလ ထပ်တိုးနိုင်တယ်လို့ ရုပ်ရှင်ရုံ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ \"ဧပြီ လကုန်ထိ ပိတ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ဒါ အဆင်မပြေဘူးဆိုရင် နောက်ထပ်ထပ်ပြီးတော့ ကျန်းမာရေးအရ လိုအပ်တယ်ဆိုရင် ထပ်ပြီး ပိတ်တဲ့ကာလ ကို တိုးဖို့ရှိပါတယ်\" လို့ သမ္မတရုပ်ရှင်ရုံတာဝန်ရှိသူက ဘီဘီစီကိုပြောပါတယ်။ အမေရိကန် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ နယူးယောက်မှာတော့ ဒီကနေ့ကစလို့ ကျောင်းတွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ ရုပ်ရှင်ရုံတွေ၊ ကဇာတ်ရုံတွေ ပိတ်လိုက်ပါပြီ။ နယူးယောက်မှာ စားသောက်ဆိုင်ပေါင်း ၂၇,၀၀၀ ကျော်ရှိပါတယ်။ နယူးယောက်မြို့တော်ဝန်က သူတို့ဟာ တစ်ခါမှမကြုံစဖူး ခြိမ်းခြောက်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာဖြစ်ပြီး ဒါကို စစ်ဆင်ရေးစိတ်ဓာတ်အပြည့်နဲ့ တုံ့ပြန်ဖို့လို တယ်လို့ ပြောကြားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ဒီကနေ့ မတ်လ ၁၆ ရက်ထိ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူပေါင်း ၃၇၀၀ ကျော်နဲ့ သေဆုံးသူ ၆၉ ဦး ရှိနေပါတယ်။ နယူးယောက်မှာ လူရှစ်သန်းကျော်နေထိုင်ပြီး ဗိုင်းရပ်နဲ့ ငါးဦး သေဆုံးထားပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေဟာ အသက် ၅၀ ကျော်ကနေ ၈၀ ကျော်တွေဖြစ်ပြီး သူတို့မှာ နဂိုကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့အခြေအနေတွေရှိခဲ့တယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေက ပြောပါတယ်။ အခုတော့ အမေရိကန်က ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် ၂၆ နိုင်ငံအပြင် ဗြိတိန်၊ အိုင်ယာလန်၊ တရုတ်နဲ့ အီရန် စတဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ က လာသူတွေကို ပြည်ဝင်ခွင့်ကန့်သတ်မှုတွေ စတင်လိုက်ပါပြီ။ အခုလို ပြည်ဝင်ခွင့်ကန့်သတ်တာတွေကြောင့် အမေရိကန်ကို အပြေးအလွှားပြန်လာကြသူတွေနဲ့ လေဆိပ်တွေမှာ ပြည့်ကြပ်နေခဲ့ပါတယ်။ စစ်ဆေးခံဖို့ တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေတဲ့လူတန်းရှည်တွေနဲ့ ဖရိုဖရဲဖြစ်ကုန်ကြတာပါ။ အမေရိကန်လေဆိပ်တွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကင်းစင်မှုရှိမရှိ စောင့်ကြည့် စစ်ဆေးမှုတွေကြောင့် မနေ့က စလို့ လေဆိပ်တွေမှာ ခရီးသည်တွေနဲ့ ပြည့်ကြပ်ပြီး ဖရိုဖရဲအခြေအနေတွေ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဥရောပ ဥရောပမှာတော့ ကပ်ရောဂါ ဆိုးဆိုးရွားရွား ကူးစက်ခံနေရတဲ့ အီတလီ၊ စပိန်နဲ့ ပြင်သစ်တို့မှာ မနေ့က တစ်ရက်တည်းနဲ့ သေဆုံးမှု အမြင့်ဆုံး စံချိန် တင်ခဲ့ပါတယ်။ အီတလီမှာ တစ်ရက်တည်း သေဆုံးသူ ၃၆၈ ဦး၊ စပိန်မှာ ၉၇ ဦးနဲ့ ပြင်သစ်မှာ ၂၉ ဦးတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အဲဒီသုံးနိုင်ငံအပါအဝင် ဥရောပတလွှား နိုင်ငံတွေဟာ သူတို့နိုင်ငံသားတွေကို ရောဂါမကူးစက်စေဖို့ ကန့်သတ်ပိတ်ပင်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ရပါ တယ်။ အမြဲစည်းကားနေတဲ့ ပြင်သစ်က Arc de Triomphe အနီးတစ်ဝိုက်မှာ တနင်္ဂနွေနေ့မျိုးမှာတောင် လူသွားလူလာပြတ်ပြီး တိတ်ဆိတ်နေပါတယ်။ ဂျာမနီဟာ ပြင်သစ်၊ ဆွစ်ဇာလန်၊ သြစတီးယား၊ ဒိန်းမတ်၊ လူဇင်ဘတ်နိုင်ငံတွေနဲ့ နယ်စပ်ဒေသတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ အစီအစဉ်တွေ စတင်လိုက်ပါပြီ။ ပေါ်တူဂီကလည်း စပိန်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ နယ်စပ်တွေကို ပိတ်ဖို့ ပြင်နေပါတယ်။ ချက်သမ္မတနိုင်ငံကတော့ တင်းကျပ်တဲ့ပိတ်ပင်မှုတွေ စတင်လုပ်ဆောင်နေပါပြီ။ ပြည်သူတွေကို အလုပ်သွားအလုပ်ပြန်နဲ့ ဆေးနဲ့ အစားအစာဝယ်ဖို့နဲ့ မိသားစုအရေးပေါ်ကိစ္စ ခရီးသွားလာခွင့်တွေကိုပဲ ခွင့်ပြုထားတာဖြစ်ပါတယ်။ သြစတီးယားနိုင်ငံကတော့ တနင်္လာနေ့ကစပြီး လူငါးဦးထက် ပိုပြီးစုဝေးတာတွေကို ပိတ်ပင်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိုင်ယာလန်မှာတော့ လူစည်းကားရာ အဖျော်ယမကာဆိုင်တွေကို မတ်လ ၂၉ ရက်ထိပိတ်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥရောပဒေသတလွှားနိုင်ငံတော်တော်များများက ကျောင်းတွေလည်း ပိတ်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး WHO က ဥရောပဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရာ ဗဟိုချက်ဖြစ်လာနေတယ်လို့ ပြောကြားထားပါတယ်။ ရောဂါဗဟိုချက်မဖြစ်ခဲ့တဲ့ တရုတ်မှာတော့ ကူးစက်မှုနှုန်းတဖြည်းဖြည်းကျဆင်းလာပြီး သေဆုံးနှုန်းလည်း ကျလာနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news/2015/08/150819_sa_hasina_modi_shuvra_pranab_delhi_funeral", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/06/150606_india_bangla", "doc1": "দিল্লিতে তার বাসভবনে শেখ হাসিনাকে অভ্যর্থনা জানাচ্ছেন নরেন্দ্র মোদী। দিল্লির লোধি রোডের শ্বশানে শেষকৃত্যের পর প্রধানমন্ত্রীর রেসকোর্স রোডের বাসভবনে আধ ঘণ্টার সংক্ষিপ্ত ঐ বৈঠককে কর্মকর্তারা সৌজন্য সাক্ষাৎ বলে বর্ণনা করেছেন। তবে ভারতীয় কর্মকর্তারা জানিয়েছেন, বৈঠকে সীমান্ত চুক্তি বাস্তবায়নের প্রক্রিয়া নিয়ে সন্তোষ প্রকাশ করেছেন দুই প্রধানমন্ত্রী। একইসাথে, দুর্যোগ মোকাবিলায় দক্ষিণ এশিয়ায় একটি যৌথ মহড়ার প্রস্তাব দিয়েছেন নরেন্দ্র মোদী। এছাড়া, প্রস্তাবিত ভারত-বাংলাদেশ-নেপাল-ভুটান বাণিজ্য করিডোর দ্রুত বাস্তবায়ন নিয়ে কথা বলেন দুই সরকার প্রধান। ভারতীয় কর্মকর্তাদের উদ্ধৃত করে দিল্লি থেকে সংবাদদাতা শুভেজ্যাতি ঘোষ জানাচ্ছেন, তিস্তার পানিবন্টন নিয়ে প্রস্তাবিত চুক্তি নিয়ে বৈঠকে কোন কথা হয়নি। প্রধানমন্ত্রী হাসিনার সাথে ছিলেন তার বোন শেখ রেহানা, মেয়ে সায়মা ওয়াজেদ এবং পররাষ্ট্রমন্ত্রী এএইচ মাহমুদ আলী। বাংলাদেশের নড়াইলে জন্ম হওয়া শুভ্রা মুখার্জি ৭৪ বছর বয়সে মঙ্গলবার দিল্লির এক হাসপাতালে মারা যান। বেশ কিছুদিন ধরে তিনি শ্বাস প্রশ্বাসের সমস্যায় ভুগছিলেন। মৃত্যুর খবর শোনার পরপরই দিল্লি যাওয়ার সিদ্ধান্ত নেন শেখ হাসিনা। প্রণব মুখার্জির সাথে শেখ হাসিনার পারিবারিক পর্যায়ে ঘনিষ্ঠতা রয়েছে। ১৯৭৫ সালের পর শেখ হাসিনা যখন বছর কয়েক দিল্লিতে ছিলেন, প্রণব মুখার্জি কার্যত তার স্থানীয় অভিভাবকের ভূমিকা পালন করতেন।", "doc2": "သမိုင်း၀င် သဘောတူချက်လို့ နှစ်ဖက်လုံးက ဆို အဲဒီစာချုပ် အရ တဖက်နိုင်ငံ နယ်နိမိတ် အတွင်းမှာ ကျရောက် နေတဲ့ ကိုယ့်နိုင်ငံ ပိုင်နက် နယ်မြေငယ် အချို့ကို အပြန်အလှန် လဲလှယ်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနယ်မြေ တွေမှာ နေထိုင်သူ လူငါးသောင်း အနေနဲ့ ကိုယ် ဘယ်နိုင်ငံသား ဖြစ်ချင် တယ်ဆိုတာကို ရွေးချယ်ခွင့် ရှိမှာ ဖြစ်ပြီး ကြိုက်တဲ့ နိုင်ငံ ဖက်မှာ နေ ထိုင်ခွင့်လည်း ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စနေ နေ့မှာလက်မှတ် ရေးထိုးလိုက် တဲ့ ဒီသဘောတူ စာချုပ် ဟာ ကိုလိုနီ ခေတ် ကတည်းက ဖြစ်ပွားလာခဲ့တဲ့ နယ်စပ် ပဋိပက္ခတွေ ဖြေရှင်းဖို့ တိုးတက်မှုတရပ် အဖြစ်ရှုမြင်ရ ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52064490", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52065279", "doc1": "বরিস জনসন: ডাউনিং স্ট্রিটে 'সেলফ আইসোলেশনে' আছেন বলে জানানো হয়েছে। লন্ডনে প্রধানমন্ত্রীর সরকারি বাসভবন ডাউনিং স্ট্রিট থেকে বলা হয়েছে, মি. জনসনের দেহে জ্বর এবং কাশিসহ করোনাভাইরাস সংক্রমণের 'মৃদু উপসর্গ ' দেখা দিয়েছে, এবং তিনি ডাউনিং স্ট্রিটেই আইসোলেশনে অর্থাৎ সবার থেকে আলাদা হয়ে থাকবেন। তবে করোনাইরাস সংকট মোকাবিলায় ব্রিটেনের সরকারের প্রয়াসের নেতৃত্ব তিনিই দেবেন বলে বিবৃতিতে বলা হয়। তবে বিবিসির সংবাদদাতা নিক ইয়ার্ডলি জানাচ্ছেন, মি. জনসন দায়িত্ব পালনে অক্ষম হবার মতো অসুস্থ হলে পররাষ্ট্রমন্ত্রী ডমিনিক র‍্যাব দায়িত্ব পালন করবেন বলে জানানো হয়েছে। তবে মি. জনসনের কাছাকাছি দেখা গেছে সরকারের এমন আরো কতজনকে এখন আইসোলেশনে যেতে হবে তা এখনও স্পষ্ট নয়। এক টুইট বার্তায় মি. জনসন বলেন, \"গত ২৪ ঘন্টায় আমার দেহে মৃদু উপসর্গ দেখা দিয়েছে এবং পরীক্ষায় করোনাভাইরাস পজিটিভ ধরা পড়েছে।\" এক বিবৃতিতে বলা হয়, ইংল্যান্ডের প্রধান চিকিৎসা কর্মকর্তা ক্রিস হুইটির ব্যক্তিগত পরামর্শে ৫৫ বছর বয়স্ক মি. জনসন করোনাভাইরাস সংক্রমণের পরীক্ষা করান। ব্রিটেনের স্বাস্থ্য সেবা প্রতিষ্ঠান এনএইচএসের কর্মীরা ১০ নং ডাউনিং স্ট্রিটেই এই টেস্ট করানো হয়। বৃহস্পতিবার রাতেই মি. জনসনকে সবশেষ প্রকাশ্যে দেখা যায়। বিশ্বের নেতৃস্থানীয় দেশগুলোর নেতাদের মধ্যে তিনিই প্রথম করোনাভাইরাসে সংক্রমণের কথা জানালেন। তবে তার করোনাভাইরাস সংক্রমণ ধরা পড়ার পর তার সরকারের কতজন সদস্যকে আইসোলেশনে যেতে হতে পারে তা স্পষ্ট করা হয় নি। বুধবার পার্লামেন্টে মি. জনসনের পাশে বসা স্বাস্থ্যমন্ত্রী ম্যাট হ্যানকক স্বাস্থ্যমন্ত্রীও সংক্রমিত মি. জনসনের ঘোষণার কিছু পরই ব্রিটেনের স্বাস্থ্য মন্ত্রী ম্যাট হ্যানকক এক বার্তায় জানান, তিনিও কোনাভাইরাস সংক্রমণে আক্রান্ত হয়েছেন বলে পরীক্ষায় ধরা পড়েছে। তিনি জানান, তার দেহেও মৃদু উপসর্গ দেখা যাচ্ছে। তিনি স্বেচ্ছা-আইসোলেশনে আছেন, এবং বাড়ি থেকে কাজ করবেন। ব্রিটেনে এ পর্যন্ত ১১ হাজার ৬শরও বেশি করোনাভাইরাস সংক্রমণ ধরা পড়েছে এবং ৫৭৮ জন মারা গেছেন। ব্রিটেনের যেসব বিজ্ঞানী করোনাভাইরাস মহামারি নিয়ে গবেষণা করছেন তারা সরকারগুলোকে হুঁশিয়ার করে বলছেন, লক্ষ লক্ষ মানুষের মৃত্যু ঠেকাতে হলে তাদের অতি দ্রুত পদক্ষেপ নিতে হবে। বিবিসি বাংলায় আরো পড়তে পারেন: করোনাভাইরাসের বিস্তার বেড়েছে, তাই নমুনা সংগ্রহের আওতা বাড়ছে বাংলাদেশে আরো ৪ জন করোনাভাইরাস আক্রান্ত বাংলাদেশে, দু'জন চিকিৎসক বিশ্বে সবচেয়ে বেশি করোনাভাইরাস আক্রান্ত এখন যুক্তরাষ্ট্রে লন্ডনের ইম্পেরিয়াল কলেজের এই গবেষণায় বলা হয়েছে, রোগীদের পরীক্ষা করা, তাদের আলাদা করে ফেলা এবং সামাজিকভাবে মানুষকে কিছুদিন বিচ্ছিন্ন করে রাখতে না পারলে ব্যাপক হারে প্রাণহানি ঘটবে। তারা সতর্ক করছেন যে উন্নয়নশীল দেশে, যেখানে পরিবারের আকার বড় এবং তাতে বয়োবৃদ্ধ সদস্য রয়েছেন, সেখানে এই মহামারির ফল হবে বিরাট এক বিপর্যয়। করোনাভাইরাস সংকট সামাল দিতে ব্রিটিশ সরকার অবসরে যাওয়া পুলিশ সদস্যদের নতুন করে কাজে যোগ দিতে বলছে। তাদের বলা হচ্ছে, তারা পূর্ণকালীন অথবা চাইলে স্বল্প মেয়াদে চাকরিতে ফিরতে পারেন। যারা অবসরে যাওয়ার মুখে রয়েছেন, তাদেরকে চাকরিতে থেকে যাওয়ার প্রস্তাব দেওয়া হয়েছে। এর আগেই এ সপ্তাহে প্রকাশিত এক খবরে বরা হযেছে, করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে অথবা আক্রান্ত হয়েছে সন্দেহে লন্ডন পুলিশের ২০ শতাংশ সদস্য ঘরে কোয়ারেন্টিনে রয়েছেন।", "doc2": "ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရလို့ သီးခြား ခွဲနေထိုင်လျက် ရှိတယ်လို့ ဘောရစ်ဂျွန်ဆင် ပြော အမျိုးသား ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှု ဌာန NHS က ၀န်ထမ်းတွေက ဝန်ကြီးချုပ် နေအိမ်မှာ လာရောက် စစ်ဆေးပေးခဲ့ပြီးနောက် အခုအခါ သူဟာ ဒေါင်းနင်းလမ်း နေအိမ်မှာ သီးခြား ခွဲနေထိုင်ကာ သူ့ဆီမှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လက္ခဏာ အနည်းငယ်သာ တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အင်္ဂလန် ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ ထိပ်တန်း အရာရှိ ပါမောက္ခ ခရစ်စ် ဝစ်တီ ရဲ့ အကြံပေးချက် အရ စစ်ဆေးကြည့်တဲ့ အခါ သူ့မှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရကြောင်း စစ်ဆေး တွေ့ရှိတာ ဖြစ်ပြီး အခုတော့ သူဟာ အစိုးရ အဖွဲ့နဲ့ အတူ လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ် နေတဲ့ အရေးကိစ္စတွေကို ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်း ပေးလျက် ရှိတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၄ နာရီ အတွင်း ရောဂါ လက္ခဏာ အနည်းငယ်ပြလို့ စမ်းသပ် စစ်ဆေး ကြည့်တဲ့ အခါ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ခံထားရတယ် ဆိုတာ သိခဲ့ရပါတယ် ၊ အခုတော့ တယောက်တည်း သီးခြား ခွဲနေထိုင်လျက် ရှိပေမယ့် ဗီဒီယို ကွန်ဖရန့် ကတဆင့် အစိုးရ အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ကာ ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ဆောင်လျက် ရှိတယ်လို့ မစ္စတာ ဂျွန်ဆင်က သူ့ရဲ့ တွတ်တာ စာမျက်နှာကနေ သတင်းစကား ပါးထားပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ အတူတကွ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်ကြရင် အောင်မြင်မှာပါလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ကိုယ်အပူချိန် ပုံမှန်ထက်မြင့်ကာ ဆက်တိုက် ချောင်းဆိုး တာဘဲ ရှိတယ်လို့ မစ္စတာ ဂျွန်ဆင်က တွတ်တာ လူမှုကွန်ယက် ပေါ်ကနေ ပြောကြား ထားပါတယ်။ မတ်လ ၂၆ရက်နေ့ ညတုန်းကတော့ NHS ၀န်ထမ်းတွေကို ကျေးဇူးတင်တဲ့ အနေနဲ့ မစ္စတာ ဂျွန်ဆင်ဟာ သူနေထိုင်ရာ အမှတ် ၁၀ ဝန်ကြီးချုပ် နေအိမ်အပြင်ထွက်ကာ လက်ခုပ်တီး ဂုဏ်ပြုခဲ့ကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ကျန်းမာရေး ၀န်ထမ်းတွေကို လက်ခုပ်တီး ဂုဏ်ပြုပြီးနောက် ဗြိတိန် ဝန်ကြီးချုပ်ကို မြင်တွေ့ရစဉ် အလားတူ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီး မက်ထ် ဟန်းကော့ခ် ကလည်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် လက္ခဏာ အနည်းငယ် ပြလာတာကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ရက် အနည်းငယ် ကတည်းက စလို့ လာမယ့် ကြာသပတေး နေ့အထိ အိမ်ကနေ အလုပ်လုပ် နေပါတယ်လို့ မတ်လ ၂၇ ရက် သောကြာနေ့မှာ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဗြိတိသျှ ဝန်ကြီးချုပ် ရဲ့ ဘရစ်ဇစ် ညှိနှိုင်းရေးမှူး ဒေးဗစ် ဖရော့စ် လည်း ရုံးတက်တာ မတွေ့ရဘဲ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပြီလား ဆိုတဲ့ သံသယတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ အတူ လတ်တလော တွေ့ရတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ ထိပ်တန်း အကြံပေး ဒေါမနစ် ကမ်နင်း နဲ့ ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီး ရီရှီ ဆွန်နွတ်ခ် တို့မှာလည်း ရောဂါ လက္ခဏာတွေ့ရပြီး သူတို့ကတော့ စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှု မလုပ်ရသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင် နဲ့ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တုန်းက နောက်ဆုံး တွေ့ခဲ့တဲ့ အသက် ၉၃နှစ် အရွယ်ရှိ ဗြိတိသျှ ဘုရင်မကြီးဟာ ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်လျက် ရှိပါတယ်လို့ ဘာကင်ဟမ် နန်းတော် ပြောခွင့်ရသူက အတည်ပြုပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ဘုရင်မကြီး တို့ဟာ အပတ်စဉ် တွေ့လေ့ရှိပေမယ့် အခု နောက်ဆုံး သီတင်းပတ် တုန်းကတော့ ဖုန်းပေါ်ကနေဘဲ စကားပြော ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီး မတ်ထ် ဟန်းကော့ခ် လည်း ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပြီ ယူကေမှာ အခုအခါ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူ ၁၁၆၀၀ ကျော် ရှိပြီး သေဆုံးသူ ၅၇၈ ယောက် ရှိပါတယ်။ အခု သီတင်းပတ် အစောပိုင်းတုန်းကလည်း ဗြိတိသျှ အိမ်ရှေ့စံ ချားလ်စ် မင်းသား ဟာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ခံထားရတယ်လို့ နန်းတော်က ထုတ်ပြန် ထားပါတယ်။ အသက် ၇၁ နှစ် ရှိပြီ ဖြစ်တဲ့ ဝေလမင်းသား ချားလ်စ် ဆီမှာ ရောဂါ လက္ခဏာ အနည်းငယ် တွေ့ရတာကလွဲလို့ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်လျက် ရှိတယ်လို့ နန်းတွင်း အရေး ဆိုင်ရာ ပြောခွင့်ရသူက ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-57063899", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-57070922", "doc1": "কাযানের এই স্কুলটিতেই বন্দুকধারীর আক্রমণের ঘটনা ঘটেছে স্কুলের ওপর এই হামলার কারণ সম্পর্কে এখনও পরিষ্কার কোর ধারণা পাওয়া যাচ্ছে না। মস্কো থেকে ৮২০ কিলোমিটার দূরের শহর কাযান রুশ প্রজাতন্ত্র তাতারস্থানের রাজধানী। মুসলমান প্রধান এই শহরের স্কুলে হামলা পর সোশাল মিডিয়ায় যেসব ছবি ও ভিডিও ফুটেজ শেয়ার করা হয়েছে তাতে দেখা যাচ্ছে, হামলার মুখে স্কুল শিক্ষার্থীরা দোতলা থেকে মই বেয়ে নীচে নামার চেষ্টা করছে। দোতলা থেকে ঝাঁপ দিয়ে পালানোর সময় মারা গেছে অন্তত দুটি শিশু। কর্তৃপক্ষ বলছে, যে সন্দেহভাজনকে আটক করা হয়েছে সে ঐ স্কুলেরই একজন প্রাক্তন ছাত্র। অন্য হামলাকারীকে, কর্তৃপক্ষের ভাষায় নিরাপত্তা বাহিনী 'নিষ্ক্রিয় করেছে', যার অর্থ সম্ভবত তাকে হত্যা করা হয়েছে। বিবিসি বাংলায় আরো পড়তে পারেন: স্কুল প্রাঙ্গণে নিরাপত্তা বাহিনী তাতারস্থানের প্রেসিডেন্ট রুস্তম মিন্নিখানভ ঘটনাস্থল পরিদর্শন করেছেন এবং এ হামলাকে এক 'বিপর্যয়' বলে বর্ণনা করেছেন। তিনি জানান, যে হামলাকারীকে জীবিত আটক করা হয়েছে তার বয়স ১৯, এবং তার কাছে অস্ত্রের লাইসেন্স রয়েছে। বিবিসির মস্কো সংবাদদাতা বলছেন, এই হামলার পর রাশিয়ায় অস্ত্রের মালিকানা নিয়ে বিতর্ক আবার মাথাচাড়া দিয়েছে। জনগণের কাছে রাখা অস্ত্রের সংখ্যা কমিয়ে আনারও ডাক উঠেছে বলে তিনি জানান। এ আক্রমণের ঘটনায় প্রতিক্রিয়া জানিয়ে রুশ প্রেসিডেন্ট ভ্লাদিমির পুতিন বলেছেন, তিনি রাশিয়ার বন্দুক নিয়ন্ত্রণ সংক্রান্ত আইন পুনর্বিবেচনা করবেন। বিবিসি বাংলায় আরো খবর:", "doc2": "ကဇန်မြို့ အမှတ် ၁၇၅ ကျောင်းမှာ ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွား သေဆုံးသူ အရေအတွက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ သတင်းတွေ အမျိုးမျိုး ထွက်နေပေမဲ့ အနည်းဆုံး ကလေး ၇ ဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အစိုးရတာ၀န်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ နောက်ထပ် အတော်များများလည်း ဒဏ်ရာရခဲ့ကြပြီး ဆေးရုံတင်ပို့ထားရပါတယ်။ ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားအပြီး ဆယ်ကျော်သက် လူငယ်တစ်ဦးကို ထိန်းသိမ်းလိုက်ပါတယ်။ မော်စကိုမြို့ရဲ့ အရှေ့ဘက် ကီလိုမီတာ ၈၂၀ အကွာမှာ ရှိတဲ့ ကဇန်မြို့ဟာ တာတာစတန် ဒေသက မွတ်ဆလင်တွေ အများစုနေထိုင်တဲ့ နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပစ်ခတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရဲက စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ စလုပ်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့် ခုလို ပစ်ခတ်ရသလဲ ဆိုတာကိုတော့ မသိရသေးပါဘူး။ ဒီပစ်ခတ်မှုဟာ ကြေကွဲစရာ ဖြစ်ရပ်ဆိုးကြီးတစ်ခု ဖြစ်တယ်လို့ တာတာစတန် သမ္မတ ရပ်စတမ် မင်နီခန်နော့ဗ် က ပြောပါတယ်။ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင်က ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ သေနတ်ထိန်းချုပ်မှု ဥပဒေကို သူပြန်သုံးသပ်မယ်လို့ ဒီပစ်ခတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြန်လည် ဖြေကြားစဉ်မှာ ပြောသွားပါတယ်။ ဒီပစ်ခတ်မှုအကြောင်း ဘာတွေ သိထားလဲ ဒီပစ်ခတ်မှုဟာ အမှတ် ၁၇၅ စာသင်ကျောင်းမှာ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာကို လက်နက်တွေ အပြည့်ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ ရဲတွေနဲ့ အရေးပေါ် မော်တော်ယာဉ်တွေ ရောက်နေပါတယ်။ ကလေးငယ်တချို့ ပြတင်းပေါက်ပေါ်ကနေ ခုန်ချထွက်ပြေးနေပုံ၊ ဒဏ်ရာရထားသူတွေကို ကယ်ထုတ်နေပုံ မြင်ကွင်းတွေ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ စာသင်ဆောင် ဒုတိယထပ် ပြတင်းပေါက်ကနေ ခုန်ချခဲ့တဲ့ ကလေးငယ် နှစ်ဦး သေဆုံးသွားခဲ့တယ် လို့ ရုရှား ရုပ်မြင်သံကြားမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ အခင်းဖြစ်ပွားရာ စာသင်ကျောင်းကို လက်နက်ကိုင်ရဲတွေ ရောက်လာပြီး စတုတ္ထထပ် စာသင်ဆောင်ကို ဝိုင်းထားခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေကဆို ကနဦးသတင်းတွေမှာ သေနတ်သမား နှစ်ဦး လို့ ဖော်ပြခဲ့ပြီး တစ်ဦး သေဆုံးသွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သေနတ်သမားက တစ်ဦးပဲလို့ နောက်ပိုင်းမှာ အစိုးရတာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေက ပြောပါတယ်။ သေဆုံးသူ ၈ ဦး ရှိတယ်လို့ အစိုးရ တာဝန်ရှိသူတွေက တရားဝင် အတည်ပြု ပြောပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေထဲမှာ ၈ တန်း ကျောင်းသား ၄ ဦးနဲ့ ကျောင်းသူ ၃ ဦး ပါတယ်လို့ တာတာစတန် သမ္မတ ရပ်စတမ် မင်နီခန်နော့ဗ် က ပြောပါတယ်။ ကျောင်းဆရာတစ်ဦးလည်း သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ သမ္မတရဲ့ သတင်းပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က နောက်ပိုင်းမှာ ဖြည့်စွက်ပြောပါတယ်။ သေဆုံးသွားသူတွေအပြင် နောက်ထပ် ကလေး ၁၂ ဦးနဲ့ လူကြီး ၄ ဦးကို ဆေးရုံတင်ထားရတယ်လို့ သမ္မတ မင်နီခန်နော့ဗ် က ကျောင်းအပြင်ဘက်မှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောပြပါတယ်။ \"အဲဒီအကြမ်းဖက်သမားတွေကို ဖမ်းမိထားပါပြီ။ သူက အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ်ပါ။ လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်ထားသူလည်း ဖြစ်တယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကျောင်းအပြင်ဘက်မှာ အဖမ်းခံထားရပုံ ရတဲ့ ဆယ်ကျော်သက် လူငယ်တစ်ဦး မြေပြင်မှာ လဲနေပုံကို ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်က ဗီဒီယိုတစ်ခုမှာ တွေ့ရပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55433956", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-55427630", "doc1": "যুক্তরাজ্যে দুই ব্যক্তির মধ্যে নতুন ধরণের আরেকটি করোনাভাইরাস শনাক্ত করা হয়েছে। লন্ডন এবং উত্তর-পশ্চিম ইংল্যান্ডের আক্রান্ত ওই দুই ব্যক্তি দক্ষিণ আফ্রিকা সফর করে এসেছে এমন ব্যক্তিদের সংস্পর্শে এসেছিলেন। ভাইরাসটির নতুন বৈশিষ্ট্য দক্ষিণ আফ্রিকায় আবিষ্কৃত হয়। এ ঘটনার পর দক্ষিণ আফ্রিকার সাথে ভ্রমণ নিষেধাজ্ঞা জারি করা হয়েছে। গত ১৪ দিনে যারা দক্ষিণ আফ্রিকায় ভ্রমণ করেছেন কিংবা তাদের সংস্পর্শে এসেছেন, তাদের অতি সত্ত্বর কোয়ারেন্টিনে যাওয়ার নির্দেশ দেয়া হয়েছে। দক্ষিণ আফ্রিকায় এরইমধ্যে এই ভাইরাসটি নিয়ে ব্যাপক উদ্বেগ তৈরি হয়েছে। দেশটির স্বাস্থ্যমন্ত্রী জোয়াইলি ম্যাখিজে সতর্ক করে বলেন, \"তরুণ, আগে সুস্বাস্থ্যের অধিকারী ছিলেন এমন ব্যক্তিরাও ভীষণ অসুস্থ হয়ে পড়ছেন।\" তিনি বলেন, \"এইডস মহামারির শুরুর দিকে যে অবস্থা পার করেছি, সেই একই অবস্থা আবার পার করতে পারবো না।\" দক্ষিণ আফ্রিকার বিজ্ঞানীরা বলছেন, ভাইরাসের এই বৈশিষ্ট্য বা ভ্যারিয়ান্টটি \"দ্রুত ছড়ায়\" এবং দেশটির অনেক এলাকায় এর সংক্রমণও বেশি দেখা যাচ্ছে। এই ভ্যারিয়ান্টটি নিয়ে এখনো বিশ্লেষণ চলছে। তবে এখনো পর্যন্ত যে তথ্য পাওয়া গেছে, তাতে দেখা যাচ্ছে যে এটি অতি দ্রুত ছড়িয়ে পড়ে। মঙ্গলবারই প্রথমবারের মতো এটি যুক্তরাজ্যে শনাক্ত করা হয়। 'বিস্ফোরক প্রাদুর্ভাব' নতুন এই ভ্যারিয়ান্টটির সাথে এর আগে যুক্তরাজ্যে শনাক্ত হওয়া নতুন বৈশিষ্ট্যের আরেকটি ভাইরাসের সাথে কিছুটা মিল রয়েছে। যদিও ভাইরাসটি দুটি আলাদা ভাবে বিবর্তিত হয়েছে। দুটি ভাইরাসেরই একটি নির্দিষ্ট অংশে এন ফাইভ জিরো ওয়ান ওয়াই (N501Y) নামে একটি পরিবর্তন হয়েছে। ওই অংশটি দিয়ে মানুষের দেহের কোষকে আক্রান্ত করে ভাইরাসগুলো। ইম্পেরিয়াল কলেজ লন্ডনের অধ্যাপক নিল ফার্গুসন বলেন: \"আমার মনে হয় এই মুহূর্তে আমাদের সবচেয়ে বেশি যে ভাইরাসটি নিয়ে উদ্বেগ থাকা উচিত সেটি হচ্ছে দক্ষিণ আফ্রিকার ভাইরাসটি।\" আরো পড়ুন: \"এই ভাইরাসটির বিস্ফোরকের মতো সংক্রমণের বিস্ময়কর রিপোর্ট রয়েছে এবং এর সংক্রমণের সংখ্যা বৃদ্ধি হারও অত্যধিক।\" ডাউনিং স্ট্রিটে এক সংবাদ সম্মেলনে মি. হ্যানকক বলেন, নতুন ভ্যারিয়ান্টটি \"খুবই উদ্বেগজনক\" এবং যাদের কোয়ারেন্টিনে যাওয়ার নির্দেশ দেয়া হয়েছে তাদের \"অন্য যেকোন ব্যক্তির সাথে সংস্পর্শ এড়িয়ে চলা উচিত।\" একই সংবাদ সম্মেলনে তিনি ঘোষণা করেন যে, ভাইরাসটি নিয়ন্ত্রণে আনার পদক্ষেপ হিসেবে লাখ লাখ মানুষকে ক্রিসমাসের পরের দিন বা বক্সিং ডে থেকেই চতুর্থ পর্যায় বা সর্বোচ্চ পর্যায়ের বিধি-নিষেধের আওতায় আনা হবে। ইংল্যান্ডের জনস্বাস্থ্য বিভাগের ডা. সুসান হপকিন্স বলেন, \"দুটি ভাইরাসই মনে হচ্ছে যে তারা অত্যন্ত সংক্রমণশীল।\" কিন্তু তিনি বলেন যে, তারা এখনো দক্ষিণ আফ্রিকার থেকে আসা ভাইরাসটির ভ্যারিয়ান্ট সম্পর্কে জানার চেষ্টা করছেন। তিনি বলেন, তিনি \"বেশ নিশ্চিত\" যে কোয়ারেন্টিন এবং ভ্রমণে বিধি-নিষেধ আরোপের মাধ্যমে নতুন ভ্যারিয়ান্টটির ছড়িয়ে পড়া ঠেকানো সম্ভব। ওয়ারউইক মেডিকেল স্কুলের অধ্যাপক লরেন্স ইয়াং বলেন: \"সংক্রমণ ছড়ানো ঠেকাতে যে বিধি-নিষেধ (হাত, মুখ, অন্যান্য স্থান বিষয়ক) রয়েছে তা নতুন ভ্যারিয়ান্ট ছড়িয়ে পড়াও ঠেকাবে।\" \"দেশ জুড়ে বিধি নিষেধ আরো কঠোর করা অনিবার্য হয়ে পড়েছে।\" দক্ষিণ আফ্রিকায় কী ব্যবস্থা নেয়া হচ্ছে? বিবিসি নিউজের ফারুক চোথিয়া তার ব্যাখ্যায় বলেন, উৎসবের মৌসুমেও সরকার বিধি-নিষেধ কঠোর করেছে। এর মধ্যে ওয়েস্টার্ন কেপ প্রদেশের বিখ্যাত গার্ডেন রুট সৈকত বন্ধ ঘোষণা করা হয়েছে। তবে এই সিদ্ধান্তের বিরোধিতা করেছে ডেমোক্রেটিক অ্যালায়েন্স নামে একটি বিরোধীদল এবং কয়েকটি লবি গ্রুপ। তারা আদালতে এই সিদ্ধান্তকে চ্যালেঞ্জ করে দাবি করেছেন যে, সৈকত বন্ধ করে দেয়া হলে স্থানীয় ক্ষুদ্র ব্যবসায়ীদের উপর এর মারাত্মক প্রভাব পড়বে। কিন্তু বিচারকরা সরকারি সিদ্ধান্তই বহাল রেখেছেন এবং বলেছেন যে, জনস্বাস্থ্য রক্ষার দায়িত্ব রয়েছে সরকারের। ওয়েস্টার্ন কেপের প্রিমিয়ার অ্যালান উইন্ডি বলেন, প্রদেশের হাসপাতালগুলো এরইমধ্যে \"মারাত্মক ধকলে\" পড়েছে। প্রথম ঢেউয়ের তুলনায়ও প্রদেশটিতে বর্তমানে বেশি কোভিড-১৯ রোগী রয়েছে। দক্ষিণ আফ্রিকায় এখনো পর্যন্ত ৯৫ লাখ মানুষ কোভিড আক্রান্ত হয়েছেন এবং মারা গেছেন ২৫ হাজারের বেশি মানুষ- যা আফ্রিকায় সর্বোচ্চ।", "doc2": "အဲဒီကူးစက်ခံရသူ နှစ်ဦးလုံးဟာ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံကို ခရီးသွားခဲ့ကြသူတွေ ဖြစ်ပြီး အဲဒီနိုင်ငံမှာက ကူးစက်မှု ရုတ်တရက် မြင့်တက်စေတဲ့ ဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ်ကို တွေ့ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတော့ တောင်အာဖရိကနဲ့ ခရီးသွားလာမှုတွေ တားမြစ်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်ထားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ပတ်အတွင်း တောင်အာဖရိကကို ခရီးသွားခဲ့သူတွေနဲ့၊ သူတို့နဲ့ ထိစပ်ခဲ့သူတွေဟာ ချက်ချင်းသီးခြားခွဲနေ ကွာရန်တင်းဝင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တောင်အာဖရိကက ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ်တွေ့ရှိတာကို ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိရှိလုပ်ဆောင်နေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း ယူကေ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးက အားရကျေနပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ယူကေနဲ့ တောင်အာဖရိကက ဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ် နှစ်မျိုးလုံးမှာ ဗီဇပြောင်းလဲတာတချို့တူညီပေမဲ့ သီးခြားစီ ပေါ်ထွက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ခုလုံးမှာ လူတွေရဲ့ ဆဲလ်တွေမှာ ကူးစက်စေတဲ့ အဓိက အပိုင်းဖြစ်တဲ့ N501Y ဆိုတဲ့ ဗီဇပြောင်းလဲမှု ရှိပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ်တမျိုးကြောင့် ဗြိတိန်က လာသူတွေကို ကမ္ဘာ့တဝန်း နိုင်ငံတွေ ကန့်သတ်"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-48581148", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-45422131", "doc1": "ভারত জুড়ে ক্ষোভ এবং ধিক্কার তৈরি করেছিল এই ঘটনা ঘটনার শিকার আট বছরের মুসলিম শিশুটি একটি যাযাবর উপজাতির। ২০১৮ সালের জানুয়ারিতে কাঠুয়া শহরের কাছে জঙ্গলে তার মৃতদেহ পাওয়া গিয়েছিল। এই ঘটনায় যে আটজন হিন্দু পুরুষের বিরুদ্ধে অভিযোগ আনা হয়েছিল, কট্টর ডানপন্থী হিন্দুগোষ্ঠীগুলো তাদের মুক্তি দাবি করার পর এ নিয়ে ব্যাপক হৈচৈ শুরু হয়েছিল। অভিযুক্ত আটজনই তাদের বিরুদ্ধে আনা অভিযোগ অস্বীকার করে। এদের মধ্যে ছিল একজন অবসরপ্রাপ্ত সরকারী কর্মকর্তা, চারজন পুলিশ কর্মকর্তা এবং একজন বালক। ঘটনার শিকার শিশুটির মা দুজন আসামীকে সর্বোচ্চ সাজা ফাঁসি দেয়ার দাবি জানিয়েছেন। এই দুজন হচ্ছেন অবসরপ্রাপ্ত সরকারি কর্মকর্তা সানজি রাম এবং পুলিশ কর্মকর্তা দীপক খাজুরিয়া। এই দুজনকেই ঘটনার মূল পরিকল্পনাকারী বলে বর্ণনা করেছেন তিনি। গুজ্জার মুসলিম উপজাতিকে ভয় দেখিয়ে তাড়িয়ে দেয়ার জন্য এই ঘটনা ঘটানো হয়েছিল বলে অভিযোগ করা হয়। বিবিসিকে দেয়া এক সাক্ষাৎকারে তিনি বলেন, \"আমার মেয়ের মুখ এখনো আমাকে তাড়া করছে। এই বেদনা থেকে আমি কোনদিন মুক্তি পাব না। আমি যখন আমার মেয়ের বয়সী অন্য শিশুদের খেলতে দেখি, তখন আমার মন ভেঙ্গে যায়।\" বাদী পক্ষের আইনজীবী আদালতের রায়কে দেশের সাংবিধানিক মর্মের বিজয় বলে উল্লেখ করেন। তিনি বলেন, \"ধর্ম নির্বিশেষে পুরো দেশ এই মামলার জন্য লড়েছে।\" আরও পড়ুন: মুসলমান হঠাতেই জম্মুতে ধর্ষণ ও খুন ৮ বছরের শিশুকে? কাশ্মীরে আট বছরের মেয়েকে ধর্ষণের প্রতিবাদে বিক্ষোভ কাশ্মীরের ধর্ষণ ও হত্যা নিয়ে সরব হতে এত দেরী কেন? কাঠুয়া ধর্ষণ এবং হত্যার ঘটনা ভারতের সবচেয়ে আলোচিত একটি মামলা। এই ঘটনা নিয়ে ভারতে যে শোরগোল শুরু হয়, তার জের ধরে দেশটিতে এক নতুন আইন করা হয় যাতে বারো বছরের কম বয়সী শিশু ধর্ষণের ঘটনায় দোষীদের মৃত্যুদণ্ডের সাজার ব্যবস্থা রাখা হয়েছে। কাঠুয়ায় আট বছরের মেয়েটিকে যেরকম নৃশংসতার শিকার হতে হয়েছিল, তার বিরুদ্ধে তীব্র ধিক্কার উঠে ভারতে। ঘটনার বিবরণ প্রকাশিত হওয়ার পর শিউরে উঠেছিল মানুষ। কিন্তু ভারতের হিন্দু জাতীয়তাবাদী দল বিজেপির দুজন মন্ত্রী যখন এই ঘটনায় গ্রেফতার হওয়ার আসামীদের সমর্থনে সমাবেশে যোগ দেন, তখন বিষয়টি নিয়ে তীব্র ক্ষোভ সৃষ্টি হয়। অভিযুক্তদের সঙ্গে যাযাবর মুসলিম উপজাতির জমি নিয়ে দ্বন্দ্ব ছিল। তদন্তকারীরা তখন বলেছিলেন, গুজ্জার সম্প্রদায়কে ভয় দেখানোর জন্যই আট বছরের মেয়েটিকে টার্গেট করেছিল অভিযুক্তরা।", "doc2": "၂ဝ၁၂ ကစပြီး အိန္ဒိယမှာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အနိုင်အထက်ပြုမှုတွေကို ပိုနှိပ်ကွပ်လာ မိန်းကလေးကို မတရား ပြုကျင့်ဖို့ မိန်းကလေးရဲ့ မိထွေးဖြစ်သူက ၁၄ နှစ် အရွယ် သူ့သားနဲ့ တခြားလူ ၃ ယောက် ကို ညွှန်ကြားခဲ့တယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေက ဆိုပါတယ်။ သူ့ရှေ့မှာတင် ပြုကျင့်ခိုင်းတာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဘာရာမြူလာ ခရိုင်က တောအုပ်တခုထဲမှာ မိန်းကလေး အလောင်းကို တနင်္ဂနွေနေ့က ရှာတွေ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ထားတဲ့ လက္ခဏာတွေ တွေ့ရပြီး အက်ဆစ်နဲ့ ရှို့ထားတာလည်း တွေ့ရတယ် လို့ ပြောပါတယ်။ မိန်းကလေးကို သူ့ဖခင်က အချစ်သည်းတာကို မိထွေးက မကျေနပ်ဘူးလို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။ အလောင်းမတွေ့ခင် ၁ဝ ရက်လောက်ကတည်းက ဒီမိန်းကလေး ပျောက်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမိန်းကလေးရဲ့ အမေနဲ့ ကလေးတွေကို မိထွေးက မကျေလည်တာ ကြာပြီလို့လည်း ရဲအရာရှိ မီရာ ဟူစိန်က သတင်းဌာနတခုကို ပြောကြားပါတယ်။ ကလေးမလေးကို အုပ်စုဖွဲ့ မတရားကျင့်ပြီးနောက် ပုဆိန်နဲ့ ခုတ်သတ်တာလို့လည်း ဟူစိန်က ဆိုပါတယ်။ သတ်တဲ့သူတွေထဲမှာ ပါတဲ့ ၁၉ နှစ်သားက မိန်းကလေး ခန္ဓာကိုယ်ကို ဖြတ်တောက်ပစ်ခဲ့တယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ ကက်ရှ်မီးယားမှာ လပိုင်းအတွင်း မုဒိမ်းကျင့် သတ်ဖြတ်မှု ဒုတိယ တကြိမ် ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ဧပြီလကလည်း ၈ နှစ်သမီးကို အုပ်စုနဲ့ ပြုကျင့်ပြီး သတ်တာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မုဒိမ်းမှုနဲ့ မသင်္ကာသူတွေကို ထောက်ခံပွဲကို ဟိန္ဒူ ဘီဂျေပီ ပါတီက ဝန်ကြီး ၂ ယောက် တက်ခဲ့ပြီးနောက် တနိုင်ငံလုံး ဒေါသထွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ မုဒိမ်းမှု ကျူးလွန်သူတွေကို သေဒဏ်ပေးဖို့ တောင်းဆို ၂ဝ၁၂ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း အိန္ဒိယမှာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အနိုင်အထက်ပြုမှုတွေကို ပိုပြီး ဖိဖိစီးစီး အရေးယူလာ ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနှစ်က ဒေလီမှာ ၂၃ နှစ် အရွယ် ကျောင်းသူတယောက်ကို ဘတ်စ်ကားပေါ်မှာ အုပ်စုဖွဲ့ ပြုကျင့်ပြီး သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုကြောင့် တနိုင်ငံလုံး တုန်လှုပ်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ရက်တွေနဲ့ချီ ဖြစ်ခဲ့ပြီး မုဒိမ်းမှု ကျူးလွန်သူတွေကို သေဒဏ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုတာတွေ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးတွေကို ကျူးလွန် စော်ကားတာတွေ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနှံ့ ဆက်ဖြစ်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-46587303", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-46552203", "doc1": "মিসেস বি , যখন তাকে বিক্রি করে দেয়া হয় তখন তার বয়স ৩৬ বছর। এরপর তিনিই হয়ে উঠেছিলেন একজন নারী পাচারকারী। কথাগুলো বলছিলেন 'মিসেস বি'। ২০০৩ সালে তাকে যখন চীনের কিছু লোকের কাছে বিক্রি করে দেয়া হয় তখন তার বয়স ছিল ৩৬ বছর। উত্তর কোরিয়া থেকে পলায়ন ওই নারী উত্তর কোরিয়ার সীমান্ত পার হয়ে চীনে পৌঁছান। ভেবেছিলেন কোনও বাড়িতে বয়স্কদের দেখাশোনার লোক হিসেবে কাজ জুটবে তার। তাকে একজন দালাল অন্তত তেমনটাই বলেছিল। কিন্তু পরে দেখা গেল ডাহা মিথ্যা কথা। আরও পড়তে পারেন: বন্দী আনাকে দিয়ে যৌন ব্যবসা করানোর কাহিনী রোহিঙ্গা চলচ্চিত্র: থাই জেলের সবকিছু দখল করে যে রোহিঙ্গা 'রোহিঙ্গাদের আসা-যাওয়ায় বাড়ছে ইয়াবা পাচার' মিসেস বি'র জীবন নিয়ে তৈরি হয়েছে চলচ্চিত্র মিসেস বি'র পরিকল্পনা ছিল তিনি এক বছর সেখানে কাজ করে টাকা জমাবেন এবং তারপর উত্তর কোরিয়াতে ফিরে যাবেন। সেই টাকা-পয়সা দিয়ে দেশে থাকা তার স্বামী এবং দুই সন্তানের খাওয়া-পড়া চলে যাবে। নতুন করে বিয়ে বা স্বামী পাওয়ার কোন ধরনের চিন্তাই ছিলনা তার মাথায়। চীনাদের কাছে বিক্রি চীনের জিলিন প্রদেশের চাংচুনে তাকে এবং উত্তর কোরিয়ান আরেকজন পাঁচজন নারীকে এক চীনা পুরুষের কাছে \"তুলে দেয়া\" হয়। দালালটি তাকে তখন বলে \"একজন চীনা লোকের সাথে কেবল এক বছর থাকো তারপর পালিয়ে যেও।\" মিসেস বি'র জীবনের নানান কাহিনীকে উপজীব্য করে পরিচালক জিরো ইউন একটি চলচ্চিত্র নির্মাণ করেছেন। নাম 'মিসেস বি, এ নর্থ কোরিয়ান উম্যান' অর্থাৎ 'মিসেস বি, একজন উত্তর কোরীয় নারী' । যে লোকটির কাছে বিক্রি করা হয়েছিল তার প্রতি একসময় মায়া অনুভব করতে শুরু করেন মিসেস বি। সিনেমাটিতে তার জীবনের বিপরীত অনেক বিষয় উঠে এসেছে। সিনেমাতে যেমন দেখানো হয়েছে- ওই নারীকে যার কাছে তাকে বিক্রি করে দেয়া হয়েছিল কিভাবে সেই চীনা লোকের প্রতি তার ভেতরে অনুভূতি তৈরি হয়েছিল। দশবছর ধরে ওই লোকটির সাথে একসাথে থাকেন এই নারী। কীভাবে হয়ে উঠলেন একজন মানব পাচারকারী যদিও এই‌ নারী নিজেই পাচারের শিকার হওয়া একজন ভুক্তভোগী, তবু একটা সময় তিনি নিজেই হয়ে উঠলেন মানব পাচারকারী এবং উত্তর কোরিয়ার মেয়েদের তিনি চীনা পুরুষদের কাছে বিক্রি করতে শুরু করেন। বিবিসি কোরিয়ান সার্ভিসকে দেয়া সাম্প্রতিক এক সাক্ষাতকারে তিনি বলেছেন, তিনি অর্ধশত নারীকে বিক্রি করেছেন। চীন-উত্তর কোরিয়া সীমান্ত পেরিয়ে গিয়ে পরে চীন-লাওস সীমান্ত পেরিয়ে তিনি দক্ষিণ কোরিয়াতে পৌঁছাতেন। এই নারী জানান এসব তিনি করেন তার উত্তর কোরিয়ান পরিবারকে একত্রিত রাখার জন্য। কিন্তু তার স্বামীর সাথে তার সম্পর্কের ফাটল ধরতে থাকে। মুক্ত অবাধ দেশ হওয়া সত্ত্বেও দক্ষিণ কোরিয়া তাকে সুখী করার চেয়েও বেশি 'বিতৃষ্ণা' দিয়েছে। বাস্তব জীবন থেকে সিনেমা দুর্ভাগ্যবশত তার জীবনের ঘটনা খুব বিচিত্র কিছু নয়। কমিউনিস্ট দেশ উত্তর কোরিয়া ছেড়ে পালাতে গেলে দেশটির অনেক নারীকেই পাচারের অভিজ্ঞতার মুখে পড়তে হয়। অনেক নারী চীনা লোকদের কাছে বিক্রি হওয়ার পর তাদের দ্বারা গর্ভবতী হয়ে সন্তান জন্ম দিয়ে শেষপর্যন্ত সেখানেই স্থায়ী হয়ে যায়। অনেক উত্তর কোরীয় পরে দক্ষিণ কোরিয়াতে পালিয়ে এলেও পরে এই দক্ষিণ কোরিয়াতে আসার জন্য তারা আক্ষেপ প্রকাশ করে এবং তাদের মধ্যে আবার কেউ কেউ অন্য কোন দেশে পাড়ি জমায়। অপ্রত্যাশিত রোমান্স তাকে যার কাছে বিক্রি করা হয়েছিল সেই চীনা লোকটির সাথে তার সম্পর্কের ধরণ কি ছিল? সেটি কি \"ভালবাসা\"? এমন প্রশ্ন করা হলে 'মিসেস বি' বলেন, \"আমি মনে করি এটা মায়া, দুজন মানুষের একে অপরের প্রতি মায়া। আমার কখনোই মনে হয়নি এটা 'ভালবাসা' ছিল।\" তিনি জানান তাকে কিনে নেয়া লোকটি ছিলেন অত্যন্ত সমঝদার এবং চমৎকার মানুষ। তিনি লোকটির সাথে চীনের প্রত্যন্ত যে এলাকায় বাস করতেন সেখানে খুব অল্প মানুষই ভালোবাসা নিয়ে কথাবার্তা বলতেন। ভালোবাসা বিষয়ক আলোচনা উত্তর কোরিয়াতেও সমানভাবে অনুপস্থিত ছিল। যে সিনেমাটি তৈরি করা হয়েছে সেখানে মূলত চীনা লোকটির সাথে এই নারীটির সম্পর্ককে ফোকাস করা হয়েছে। তার কাছে বিক্রিত হলেও তকে একজন প্রেমময় স্বামী বলে বর্ণনা করেছেন তিনি। সিনেমায় দেখা যায় নারীটি যখন রেগে যায় তখন তাকে হাসানোর জন্য লোকটি নানারকম চেষ্টা চালাতো। মিসেস বি, চীন-লাওস সীমান্ত পেরুনোর প্রচেষ্টা শুরু করলে ওই ব্যক্তিও তাকে সাহায্য করেন এবং বিশ্বাস করেন যে দক্ষিণ কোরিয়ায় মিসেস বি একটু সেটেল হলে তাকেও সেখানে নেয়ার ব্যবস্থা করবেন তিনি। দক্ষিণ কোরিয়াতে ভালো থাকার আশায় এলেও তা সুখ দিতে পারেনি তাকে। মানব পাচারের ঘটনার দ্বারা অপ্রত্যাশিত রোমান্সের ঘটনা দেখে দর্শকরাও বিরক্তি প্রকাশ করেছে। মিসেস বি বলেন,\"আমি তাকে বলেছিলাম যে আমি সন্তান ধারণে সক্ষম কিন্তু যেহেতু আমার সন্তানদের কাছে উত্তর কোরিয়াতে আমার ফিরে যাওয়ার পরিকল্পনা তাই আমি আবার বাচ্চা নিতে চাইলাম না। এটা শুনে সে(চীনা নাগরিক) বলেছিল 'ঠিক আছে'। এজন্য তার প্রতি আমি খুবই কৃতজ্ঞ বোধ করছিলাম।\" যেহেতু আমার জন্য সে সন্তানের মুখ দেখতে পেলো না, তাই দায়িত্ববোধ থেকে আমি সিদ্ধান্ত নিলাম যে তার মৃত্যু পর্যন্ত তার পাশে থাকবো আমি।\" দুই দেশের দুই স্বামী এবং সন্তানকে নিয়ে একই কক্ষে রাত কাটাতে হয়েছে মিসেস বি'কে। চলচ্চিত্রে যা উঠে আসেনি মিসেস বি প্রকৃতপক্ষে তার সন্তানদের এবং উত্তর কোরীয় স্বামীকে চীনে নিয়ে গিয়েছিলেন। যদিও সিনেমা থেকে সেইসব অংশ বাদ দেয়া হয়েছে। মিসেস বি তার বড় ছেলেকে ২০০৯ সালে চীনে আনার পর সে মা ও সৎ বাবার সাথে তিন বছর কাটানোর পর খাপ খাওয়াতে পারছিলনা। তখন তার মা তাকে দক্ষিণ কোরিয়াতে চলে যেতে সহায়তা করেন। ২০১৩ সালে মিসেস বি তার ছোট ছেলে এবং উত্তর কোরীয় স্বামীকে দক্ষিণ কোরিয়াতে চলে যেতে সাহায্য করেন, তবে তারা সেখানে যাওয়ার আগে চীনে আসেন এবং তাদের সাথে এক মাসের বেশি থাকেন। \"আমরা সবাই একই কক্ষের ভেতর ঘুমাতাম, আমি, আমার চীনা স্বামী, আমার উত্তর কোরিয়ান স্বামী এবং আমার ছোট ছেলেটি\" -বলেন মিসেস বি। \"আরও অনেকের মধ্যে একজন\" মিসেস বি বলেন, উত্তর কোরিয়া থেকৈ পালানোর সময় ৮০% নারী পাচারের অভিজ্ঞতার স্বীকার হয় এবং তিনি কেবল সেইসব নারীদের মধ্যে একজন\"। যদিও এ বিষয়ে কোন অফিশিয়াল পরিসংখ্যান দুই কোরিয়া কিংবা চীনের কাছ থেকে পাওয়া যায়নি। মিসেস বি রাতারাতি একজন পাচারকারী হয়ে উঠেছিলেন-বিষয়টি তেমন নয়। প্রাথমিকভাবে একটি গরুর খামারে চাকরি করতেন তিনি। মাসে নয় মার্কিন ডলারের সমপরিমাণ রোজগার করতেন। তিনি ওই ফার্মে কাজ করার সময় একজন দালালের সহায়তায় নিজের সন্তান আর উত্তর কোরিয়ান স্বামীকে একবার দেখার সুযোগ পান চীন-উত্তর কোরিয়া সীমান্তে। সেখানে স্বামীকে অসহায় ও দরিদ্র অবস্থায় দেখে হতবাক হয়ে যান তিনি। এরপরই অর্থের জন্য তিনি অবতীর্ণ হন পাচারকারীর ভূমিকায়। \"পরিবারের জন্য কিছু একটা করতে হবে -এটাই তখন আমার মাথার ভেতর ছিল। আমাকে প্রচুর টাকা-পয়সা রোজগার করতে হবে। কিন্তু আমার কোন জাতীয়তা ছিলনা, পরিচয় ছিল না সেসময় , এবং ভালো কিছু রোজগারের মত অনেক কাজই আমি কখনো করতে পারতাম না।\" এরপর ২০০৫ থেকে ২০১০ সাল পর্যন্ত প্রায় ৫০ জন উত্তর কোরীয় নারীকে চীনা পুরুষদের কাছে বিক্রি করেছেন তিনি। তিনি স্বীকার করেন এটা মানব-পাচার ছিল কিন্তু জোর দিয়ে বলেন তিনি তাদের সাথে প্রতারণা করেননি যেটা তার সাথে করা হয়েছিল। কিন্তু এইসব মহিলাদের চুক্তি করেই আনা হতো\" জানান মিসেস বি। এক অর্থে এইসব নারীদের নিজেদের পথ খুঁজে নিতে তিনি সাহায্য করেছেন বলে উল্লেখ করেন। তিনি জানান, একজন নারীকে বিক্রি করে যে টাকা পেতেনে সেটা ওই বিক্রিত নারীর সাথে ভাগাভাগি করে নিতেন তিনি। কিন্তু তার ভেতর কি অপরাধ-বোধ কাজ করে? আমার কাছে মনে হতো মানব-পাচারের বিষয়টি এমন কিছু যার মধ্য দিয়ে উত্তর কোরিয়ার নারীদের যাওয়া দরকার। আমি প্রতারিত হয়েছিলাম ঠিকই কিন্তু এইসব মহিলারা জানতো তারা কি চাইছে। তাই তাদের হয়তো মনে যন্ত্রণা থাকলেও সেটি আমার মতো ছিল না ।\" উত্তর কোরিয়ার নারীদের চীনা নাগরিকদের কাছে বিক্রি ছাড়াও মিসেস বি দালাল হিসেবে উত্তর কোরীয়দের দক্ষিণ কোরিয়াতে পাঠানোর কাজও করতো। এমন প্রায় ৫০ জনকে তিনি পাঠিয়েছেন। চলচ্চিত্র নির্মাতা জেরো ইয়ুন বলেন, এই সিনেমাটি নির্মাণের যে যাত্রা, তা ছিল খুবই চ্যালেঞ্জিং। এটা তাকে সারাজীবনের জন্য বিশাল অভিজ্ঞতা দিয়েছে। শেষটা সবসময়ই মধুর নয় মিসেস বি তার চীনা স্বামীকে কথা দিয়েছিলেন যে একবার দক্ষিণ কোরিয়াতে জায়গা করে নিতে পারলেই তার কাছে আবার ফিরে আসবেন। কিন্তু সেটা আর ঘটেনি। ২০১৪ সালে তিনি দক্ষিণ কোরিয়া পৌঁছান এবং সেদেশের গোয়েন্দাদের দ্বারা জেরার মুখে পড়েন। তাকে সন্দেহ করা হয় গুপ্তচরবৃত্তির অভিযোগে। এই সন্দেহের কারণ তিনি একটা সময় চীনে আইস নামে একটি মাদক বিক্রি করতেন। দক্ষিণ কোরীয় গোয়েন্দাদের ভাষ্য ছিল যেহেতু সেই অর্থ উত্তর কোরিয়াতে গিয়েছে সেহেতু তার স্পাই হওয়ার সম্ভাবনা রয়েছে। যদিও এ অভিযোগ অস্বীকার করেন মিসেস বি। তবে তাকে এবং তার স্বামীকে 'নন-প্রটেক্টেড' স্ট্যাটাস দেয়া হয় যার মানে তারা নানা ধরনের রাষ্ট্রীয় সুবিধা পাবেন না। মানে হল যাদের অতীতের অপরাধের রেকর্ড আছে, যারা অন্তত ১০ বছর চীনে বসবাস করেছে এমন ব্যক্তিদের এই স্ট্যাটাস দেয়া হয়। দক্ষিণ কোরীয় সরকারের বিরুদ্ধে মামলাও করেন তিনি। আর এতকিছু যখন ঘটছে তার মধ্যে মিসেস বি'র চীনা স্বামী আরেকজন নারীকে বিয়ে করে ফেলেছেন। যদিও এরপরও দুজনের মধ্যে যোগাযোগ ছিল, যাকে তারা বলেন \"কেবলই বন্ধুত্ব\"। এখনো মেসেজ আদান-প্রদান হয় তাদের মধ্যে। তবে চীনা সেই লোকটি তার সঙ্গে প্রতারণার জন্য অনুতাপ প্রকাশ করেন বলে জানান মিসেস বি। সিউলে এখন তার সময় কাটে কফি বিক্রি করে। \"একটা সময় টাকা-পয়সাই ছিল আমার জন্য সবকিছু। কিন্তু এখন আর তেমন মনে হয়না। আমার বাচ্চাদের জন্য আমি সব ত্যাগ করেছি। এখন আমার ৫০ বছর বয়স। এবার আমি নিজের জন্য বাঁচতে চাই। নিজের খুশির জন্য।\" এখন পাচার কিংবা চোরাচালান কোনটির সাথেই আর আমার কোনও সম্পর্ক নেই বলে জানান মিসেস বি।", "doc2": "တရုတ် မြောက်ကိုရီးယား နယ်စပ်၊ တရုတ် လာအို နယ်စပ်တွေကို မစ္စစ်ဘီ မဖြတ်ခင် မြောက်ကိုရီးယားခင်ပွန်းသည်နဲ့ တရုတ် ခင်ပွန်းသည်တွေကို ကတိတွေ ပေးခဲ့ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းက တရုတ် အမျိုးသား တယောက်ဆီ အရောင်းခံရချိန်မှာ မစ္စစ် ဘီ ဟာ အသက် ၃၆ နှစ်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေကို ပြုစုတဲ့ အိမ်အကူ အလုပ် လုပ်ဖို့ စဉ်းစားပြီး မြောက်ကိုရီးယားကနေ နယ်စပ်ကနေတဆင့် တရုတ်နိုင်ငံထဲ ဝင်လာခဲ့ပါတယ်။ ပွဲစားကလည်း ဒီလိုပဲ ပြောခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် ဒါဟာ အလိမ်အညာ စကားတွေပါပဲ။ မစ္စစ် ဘီ စိတ်ကူးထားတာက တနှစ်လောက် ပိုက်ဆံရှာပြီးရင် မြောက်ကိုရီးယား နိုင်ငံကို ပြန်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနည်းနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားမှာ ရှိတဲ့ သူ့ခင်ပွန်းနဲ့ သားနှစ်ယောက်အတွက် ငွေကူရှာပေးနိုင်ဖို့ပါ။ နောက်ယောက်ျား ယူဖို့ဆိုတာ တွေးတောင် မတွေးမိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် တရုတ်နိုင်ငံ ချင်လင်းပြည်နယ် ချန်ချွန်မြို့ ရောက်တော့ သူနဲ့ နောက် မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီး တယောက်ကို တရုတ်အမျိုးသား ၅ ဦးနဲ့ ပွဲစားက ပေးတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်တစ်ယောက်နဲ့ တနှစ်လောက် နေပြီးရင် ထွက်ပြေးပေတော့ ဆိုပြီး ပွဲစားက ပြောပါတယ်။ ရုပ်ရှင် ဒါရိုက်တာ ဂျီရို ယွန် ရိုက်ကူးတဲ့ \"မစ္စစ်ဘီ ဆိုတဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတစ်ဦး\" ရုပ်ရှင်ကားဟာ မစ္စစ်ဘီရဲ့ ဘဝ အလှည့်အပြောင်းတွေကို ပီပီပြင်ပြင် ပုံဖော်ထားပါတယ်။ \"မစ္စစ်ဘီ ဆိုတဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတစ်ဦး\" ရုပ်ရှင်ကားဟာ မစ္စစ်ဘီရဲ့ ဘဝ အလှည့်အပြောင်းတွေကို ပီပီပြင်ပြင် ပုံဖော်ထား အဲဒီရုပ်ရှင်ထဲက အလှည့်အပြောင်းတခုကတော့ အရောင်းစားခံခဲ့ရတဲ့ တရုတ်အမျိုးသားအပေါ် သူ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ချစ်ကြင်နာစိတ် ဝင်လာတာပါပဲ။ သူတို့နှစ်ဦး ၁၀ နှစ်ကြာ အတူ နေခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဇာတ်လမ်းက ဒီမှာတင် မပြီးသေးပါဘူး။ သူကိုယ်တိုင်က လူကုန်ကူးခံခဲ့ရပေမယ့် တခြား မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေကို တရုတ်အမျိုးသားတွေဆီ ပြန်ရောင်းတဲ့ လူမှောင်ခို တဦး သူပြန်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူရောင်းခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးပေါင်း ၅၀ လောက် ရှိတယ်လို့ မစ္စစ် ဘီက မကြာသေးခင်က ဘီဘီစီ ကိုရီးယား ဌာနနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတခုမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ခင်ပွန်းသည်ဟောင်းနဲ့ ပြန်တွေ့နိုင်ဖို့ ကြိုးစား မြောက်ကိုရီးယားမှာ ရှိတဲ့ သူ့ရဲ့ အရင် မိသားစုနဲ့ ပြန် ဆုံစည်းဖို့ အတွက် မစ္စစ် ဘီဟာ နောက်ပိုင်းမှာ တရုတ် လာအို နယ်စပ်ကို ဖြတ်ပြီးတောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံထဲ ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူနဲ့ သူ့ရဲ့ မြောက်ကိုရီးယား ခင်ပွန်းသည်အကြား ချစ်ခြင်းက ပြိုကွဲသွားတာ နှစ်နဲ့ ချီ ရှိနေပါပြီ။ လွတ်လပ်တဲ့ နိုင်ငံတခု ဖြစ်တဲ့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ သူ့ကို ပျော်ရွှင်စေမယ့်အစား အော့နှလုံးနာစရာ ဖြစ်လာစေခဲ့တယ်လို့ သူက ပြောပြပါတယ်။ ဒါဟာ ကံကြမ္မာ အဆန်းတကြယ်ဖန်တီးပေးလိုက်တဲ့ ပုံပြင်တခု မဟုတ်ပါဘူး။ လူမှောင်ခို ကူးခံရတာဟာ ကွန်မြူနစ် အစိုးရ လက်အောက်ကနေ ထွက်ပြေးခဲ့ကြတဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီး အများအပြား ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အတွေ့အကြုံပါ။ အတော်များများဟာ တရုတ်အမျိုးသားတွေနဲ့ သားသမီးတွေ မွေးပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှာပဲ အခြေချလေ့ ရှိကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံကို ရောက်လာတဲ့ မြောက်ကိုရီးယားတွေက သူတို့ လာတာ မှားတယ်လို့ ယူဆကြပြီး တချို့ဆိုရင် တတိယ နိုင်ငံ တခုခုကို ပြောင်းရွှေ့သွားကြပါတယ်။ ဒီတော့ ရုပ်ရှင်ထဲမှာ မဖေါ်ပြခဲ့တဲ့ မစ္စစ်ဘီရဲ့ ဘဝဇာတ်ကြောင်း တချို့က ဘာတွေပါလဲ။ မစ္စစ်ဘီ အနေနဲ့ ကမ္ဘာကို ဘာပြောပြချင်ခဲ့ပါလဲ။ တရုတ်ခင်ပွန်းကို ချစ်တာလား ဆိုတော့ အချစ်လို့ သူမတွေးမိပါဘူး၊ သူ့အပေါ် ကြင်နာသနား၊ ကျေးဇူးတင်တဲ့ ခံစားမှုပါလို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပါတယ်။ မျှော်လင့် မထားတဲ့ အချစ်ဇာတ်လမ်း အဲဒါကတော့ ချစ်ခင်ကြင်နာမှု လို့ ကျွန်မ ထင်ပါတယ်။ လူတစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးအကြား ချင်ခင်ကြင်နာမှုပေါ့ ဆိုပြီး မစ္စစ် ဘီက တရုတ် ခင်ပွန်းသည် အပေါ် ထားတဲ့ သူ့ရဲ့ ခံစားချက်ကို ဖေါ်ညွှန်းပြောပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အချစ်လို့ ထင်သလားလို့ မေးတဲ့အခါ မစ္စစ်ဘီက ဒါကို အချစ်လို့ သူတခါမှ မတွေးမိပါဘူးတဲ့။ သူ့ခင်ပွန်းဟာ သိပ်ကို နားလည်တတ်သူ၊ စိတ်သဘောထား ကောင်းမွန်သူ တဦး ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူ့တရုတ်ခင်ပွန်းနဲ့ အတူနေခဲ့တဲ့ ကျေးလက် ဒေသမှာ အချစ် အကြောင်း ပြောတဲ့သူ မရှိသလောက်ပါပဲတဲ့။ မြောက်ကိုရီးယားမှာ ဆိုရင်လည်း အချစ်အကြောင်း ဘယ်သူမှ မပြောကြပါဘူး။ အခု ဒီရုပ်ရှင်ဟာ သူနဲ့ သူ့ တရုတ်ခင်ပွန်းသည်အကြား ဆက်ဆံရေး ကို အဓိကထား အာရုံစိုက် ရိုက်ပြထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောင်းစားခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပေမယ့် တရုတ် ခင်ပွန်းသည်ဟာ ကြင်နာစိတ် ရှိတဲ့ ခင်ပွန်းကောင်း တယောက် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူ ဒေါသထွက်ပြီး မျက်နှာကြီး နီရဲနေရင်တောင် ခင်ပွန်းသည်က အပြုံးနဲ့ သူ ဒေါသပြေသွားအောင် လုပ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တာကို ရုပ်ရှင်ထဲမှာ တွေ့ရပါတယ်။ တရုတ် လာအို နယ်စပ်ကို ဖြတ်ပြီး သွားဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ သူ့ကို ခင်ပွန်းသည်က ကူလုပ်ပေးခဲ့ပြီး သူ တောင်ကိုရီးယား ရောက်သွားလို့ အခြေကျသွားရင် ခင်ပွန်းသည်ကို တောင်ကိုရီးယားကို ခေါ်ပါ့မယ် ဆိုတဲ့ သူ့ရဲ့ကတိကိုလည်း ယုံစားခဲ့ပါတယ်။ လူမှောင်ခို ကူးမှုကနေ မမျှော်လင့်တဲ့ အချစ်ဇာတ်လမ်းတပုဒ်ကို ဦးတည်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အယူအဆအပေါ်မှာတော့ ရုပ်ရှင်ကြည့် ပရိသတ်တွေ သိပ်ဘဝင်မကျ ကြပါဘူး။ \"ကျွန်မ ကလေးယူလို့ ရတယ်။ ဒါပေမယ့် မြောက်ကိုရီးယားမှာ ကျွန်မ ကလေးတွေ ရှိနေတော့ နောက်ထပ် ကလေး မယူချင်ဘူးလို့ ပြောတော့ တရုတ် ခင်ပွန်းသည်က ရပါတယ်တဲ့။ ကျွန်မ သူ့ကို သိပ်ကျေးဇူးတင်မိပါတယ်။ ဘယ်သူ ကျေးဇူး မတင်ဘဲ နေမလဲနော်။ ကျွန်မကြောင့် သူ့မှာ ကလေးမရှိခဲ့ကတည်းက သူ့ကို ကျွန်မ တာဝန် ယူရမယ်ဆိုတဲ့ စိတ် ရှိခဲ့တယ်။ သူဘ၀တပါး ပြောင်းတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်မ ကလေးတွေနဲ့ ကျွန်မ သူ့ဘေးမှာ ရှိနေမှာပါ။\" ရုပ်ရှင်ထဲမှာ ဒီအပိုင်းကို ထည့်မထားပေမယ့် မစ္စစ်ဘီက သူနဲ့ အတူတူ နေဖို့ သူ့ရဲ့ မြောက်ကိုရီးယား ကလေးတွေကိုရော၊ သူ့ မြောက်ကိုရီးယား ခင်ပွန်းသည်ကိုပါ တရုတ်နိုင်ငံကို ခေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှာ သူ့ရဲ့ အကြီးဆုံး သားကို တရုတ်နိုင်ငံကို ခေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ သားအကြီးဆုံးက သူနဲ့ သူ့ တရုတ် ခင်ပွန်းနဲ့ အတူ ၃ နှစ်ကြာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နေရတာ အထာ မကျခဲ့ပါဘူး။ နောက်ပိုင်းမှာ သားအကြီးဆုံးကို တောင်ကိုရီးယားမှာ ခိုလှုံခွင့် ရဖို့ မစ္စစ် ဘီက ကူညီခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှာ အငယ်ဆုံးသားနဲ့ သူ့ရဲ့ မြောက်ကိုရီးယား ခင်ပွန်းသည်ကိုလည်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ ခိုလှုံခွင့် ရဖို့ကို မစ္စစ်ဘီကပဲ ကူညီခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တောင်ကိုရီးယားကို သူတို့ မသွားခင် တရုတ်နိုင်ငံကို လာပြီး သူနဲ့ သူ့တရုတ် ခင်ပွန်းသည်နဲ့အတူ ရက်ပေါင်း ၄၀ လောက် နေခဲ့ပါတယ်။ \"ပြောရမယ် ဆိုရင် ကျွန်မရယ်၊ ကျွန်မရဲ့ တရုတ်ခင်ပွန်းသည်ရယ်၊ ကျွန်မရဲ့ မြောက်ကိုရီးယား ခင်ပွန်းသည်ရယ်၊ အငယ်ဆုံးသားရယ် အခန်းတခန်းထဲ အတူ အိပ်ခဲ့ကြတာပါ\" လို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပါတယ်။ ဘယ်လောက် ရိုမန်တစ် ဖြစ်သလဲနော် လို့ အရွှန်းဖောက်လိုက်ပါသေးတယ်။ ဘီဘီစီကိုးရီးယားဌာနနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းနေစဉ်၊ တရုတ်ခင်ပွန်းဆီက ပို့လိုက်တဲ့ မက်ဆေ့ဂျ်တွေ မစ္စစ်ဘီ ထုတ်ပြ အဲဒီထဲက တစ်ယောက် မြောက်ကိုရီးယားကနေ ထွက်ပြေးတဲ့ အမျိုးသမီး ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ လူမှောင်ခိုကူး ခံခဲ့ရတယ်လို့ မစ္စစ်ဘီ က ပြောပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ သူက တစ်ယောက်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မစ္စစ် ဘီဟာ တခြား မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေကို တရုတ်နိုင်ငံမှာ ရောင်းစားတဲ့ လူမှောင်ခို တဦး ချက်ချင်း ဖြစ်လာတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အစပိုင်းမှာ နွားမွေးမြူရေးခြံမှာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ပြီး တလကို တောင်ကိုရီးယား ဝမ်ငွေ တသောင်း ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒီမှာ ၂ နှစ်လောက် အလုပ်လုပ်ပြီးတဲ့အခါ သူငွေလွှဲတဲ့ ပွဲစားရဲ့ အကူအညီနဲ့ တရုတ် မြောက်ကိုရီးယား နယ်စပ်မှာ သူ့ရဲ့ မြောက်ကိုရီးယား မိသားစုနဲ့ ပြန်တွေ့ခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။ ပိန်ချုံး စုတ်ပြတ်နေတဲ့ သူ့မြောက်ကိုရီးယား ခင်ပွန်းသည်ကို တွေ့လိုက်ရချိန်မှာ အတော်လေးကို တုန်လှုပ် သွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကစလို့ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေကို ရောင်းစားတဲ့ လူမှောင်ခို အလုပ်ကို စလုပ်ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။ \"ကျွန်မ မိသားစုကို ကျွန်မကယ်ဖို့ တခုခု လုပ်မှ ဖြစ်တော့မယ်၊ ဝင်ငွေထပ်ရဖို့ လိုတယ် ဒါပေမယ့် ကျွန်မမှာ အဲဒီအချိန်က နိုင်ငံသား လက်မှတ်၊ သက်သေခံ ကတ်ပြား ဆိုလို့ ပြစရာ မရှိတော့ ပိုက်ဆံ များများ ရှာနိုင်ဖို့ လုပ်စရာ အလုပ် များများစားစား မရှိဘူး\"လို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပြပါတယ်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၁၀ ခုနှစ်အထိ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီး ၅၀ လောက်ကို တရုတ်အမျိုးသားတွေဆီ ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ လူမှောင်ခို ကူးမှု ဆိုတာကို မစ္စစ်ဘီက ထုတ်ဖော် ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းက သူ့ကို ပွဲစားက လိမ်ညာရောင်းခဲ့သလိုတော့ သူမလုပ်ခဲ့ပါဘူးတဲ့။ အဲဒီ အမျိုးသမီးတွေ သဘောတူမှသာ ရောင်းခဲ့တာပါ။ တနည်းပြောရရင် သူတို့ ဘဝ ရှင်သန်ဖို့ နည်းလမ်းတခုအတွက် သူအကူအညီ ပေးခဲ့တာလို့ မစ္စစ် ဘီက ပြောပါတယ်။ အာဏာရှင် စစ်အစိုးရ လက်အောက်ကနေ ထွက်ပြေးလာတဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေအတွက် အားကိုးစရာ နေရာ မရှိပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ \"ဒါပေမယ့် သူတို့ကို ကျွန်မက အမျိုးသားတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပေးတယ်။ သူတို့ အိမ်ထောင်ရက်သားကျပြီး လုံခြုံ စိတ်ချစွာ နေနိုင်တယ်။ တကယ်လို့ သူတို့ လမ်းပေါ်မှာသာ နေရမယ် ဆိုရင် အဖမ်းခံထိပြီး မြောက်ကိုရီးယား အကျဉ်းထောင်ထဲ အပို့ခံရမှာပါ။ အမျိုးသမီးတွေကလည်း ဒီလို မဖြစ်ချင်ကြပါဘူး။ ရောင်းရငွေကို အရောင်းစားခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကျွန်မ တဝက်စီ ခွဲယူကြပါတယ်\" လို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အိမ်ထောင် စည်းမျဉ်းလိုမျိုး မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေ လိုချင်တဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေကို မစ္စစ်ဘီက တရုတ်လို ဘာသာပြန်ပေးတာမျိုး၊ အဲဒီအမျိုးသမီးတွေရဲ့ မြောက်ကိုရီးယားက မိသားစုတွေဆီ လစဉ် ငွေလွှဲပေးတာမျိုးတွေလည်း လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ တချိန်မှာ လူမှောင်ခို ကူးခံရပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ကိုယ်တိုင် လူမှောင်ခို ဖြစ်လာတော့ ဘယ်လို ခံစားရသလဲ၊ အပြစ်မကင်းဘူးလို့ ခံစားမိသလားလို့ မေးကြည့်တဲ့အခါ မစ္စစ်ဘီက \"လူမှောင်ခိုကူးခံရတဲ့ အတွေ့အကြုံဟာ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေ အားလုံး မဖြစ်မနေ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အတွေ့အကြုံလို့ ကျွန်မ ထင်ပါတယ်။ ကျွန်မတုန်းက လိမ်ညာ လှည့်စားခံခဲ့ရတယ်။ အခု ကျွန်မ ရောင်းစားခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးတွေကတော့ သူတို့ ဘယ်လမ်း သွားမယ် ဆိုတာကို သိနေကြတယ်။ သူတို့ ဒေါသထွက်ချင် ထွက်ကြမှာ ဖြစ်ပေမယ့် ကျွန်မလောက်တော့ ဆိုးမှာ မဟုတ်ပါဘူး\"လို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပါတယ်။ သူကိုယ်တိုင် တောင်ကိုရီးယားကို ထွက်မပြေးခင် မြောက်ကိုရီးယား ၅၀ လောက်ကို တောင်ကိုရီးယားဆီ မစ္စစ်ဘီ ခိုးသွင်းခဲ့ လူမှောင်ခိုကူးခံရသူ အဖြစ်ကနေ ကိုယ်တိုင် လူမှောင်ခို ဖြစ်ခဲ့တာ ဘာ့ကြောင့်လဲ သူတို့နေရာမှာ ခံစားကြည့်ရင် ၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းက တရုတ်နိုင်ငံထဲသွားဖို့ မြောက်ကိုရီးယား နယ်စပ်ကို မဖြတ်ခင် မစ္စစ်ဘီက မြောက်ကိုရီးယား ခင်ပွန်းသည်ကို ကတိ တခုပေးခဲ့ပါတယ်။ တနှစ် အလုပ်လုပ်ပြီးလို့ ပိုက်ဆံရှာပြီးရင် ပြန်လာခဲ့မယ်ပေါ့။ ၁၀ နှစ်အကြာ ၂၀၁၃ ခုနှစ် မေလ မှာတော့ အန္တရာယ် များတဲ့ ခရီးတခုကို နောက်ထပ် သွားခဲ့ရပြန်ပါတယ်။ ဒီတခါမှာတော့ တရုတ် လာအို နယ်စပ်ကို ဖြတ်ရတာ ဖြစ်ပြီး တရုတ်ခင်ပွန်းသည်ကို ကတိ ပေးရပြန်ပါတယ်။ အဲဒါကတော့ တောင်ကိုရီးယားမှာ အခြေကျရင် တရုတ်ခင်ပွန်းသည်ကို ခေါ်မယ်။ မင်္ဂလာဆောင်ကြမယ် ဆိုတဲ့ ကတိပါ။ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေကို တရုတ်အမျိုးသားတွေဆီ ရောင်းစားတဲ့ အလုပ်အပြင် မြောက်ကိုရီးယားတွေကို တောင်ကိုရီးယားဆီ ပို့တဲ့ ပွဲစား အလုပ်ကိုလည်း မစ္စစ်ဘီ လုပ်ခဲ့ပါသေးတယ်။ အနည်းဆုံး မြောက်ကိုရီးယား ၅၀ လောက်ကို တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဆီ ပို့ခဲ့တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒီအခါမှာတော့ သူတို့ နေရာမှာ သူဝင်ခံစားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ \"လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ လလောက်က ကျွန်မ အငယ်ဆုံးသားလေး သွားတဲ့ လမ်းကြောင်းအတိုင်း ကျွန်မသွားခဲ့ပါတယ်။ သားက ကျွန်မကို ပြောတယ်။ လမ်းက သိပ်ကြမ်းတယ်။ ကျောပိုးအိတ်ထဲမှာ ပန်းသီးတွေ သယ်နိုင်သလောက် သယ်သွားလို့ ပြောတယ်။ ဘယ်လောက်တောင် ခရီးကြမ်းသလဲ ဆိုတာ ပြောမပြတတ်အောင်ပဲ။ ကျွန်မ အကြီးအကျယ် ကြေကွဲမိတယ်။ ဘာ့ကြောင့် ငါတို့ မြောက်ကိုရီးယားတွေ ရှင်သန်ဖို့ ဒီလို ခရီးကြမ်းကြီးကို ဖြတ်ရသလဲပေါ့\" တရုတ်နိုင်ငံကနေ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသဆီကို အလုံပိတ်ကား၊ လယ်ထွန်စက်နဲ့တမျိုး၊ ခြေလျင်နဲ့ တဖုံ မစ္စစ်ဘီ ထွက်ပြေးခဲ့စဉ်တုန်းက ကင်မရာတလုံးနဲ့ အတူ တကိုယ်တည်း လိုက်ပါခဲ့တဲ့ ရုပ်ရှင် ဒါရိုက်တာ ဂျီရို ယွန် က ကြမ်းတမ်းတဲ့ ဒီ ခရီးစဉ် အသေးစိတ်ကို ပုံဖေါ်နိုင်ဖို့ သူ့အတွက် ကိုယ်ခန္ဓာပိုင်းဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ အကြီးအကျယ် ကြုံခဲ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ \"ခရီးစဉ်အတွင်း အများကြီး မရိုက်ကူးနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ဒီခရီးစဉ်ကနေ သူ့ဘဝတခုလုံးအတွက် အကြီးမားဆုံး သင်ခန်းစာ ရခဲ့တယ်\"လို့ ဆိုပါတယ်။ မှတ်တမ်း ရုပ်ရှင်ထဲမှာ ခိုလှုံခွင့် တောင်းဖို့ ထွက်ပြေးလာတဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အုပ်စုတစု တရုတ် လာအို နယ်စပ်ကို ခြေလျင် ဖြတ်နေတုန်း အုပ်စုထဲ ပါလာတဲ့ နို့စို့အရွယ် ကလေးလေး တဦး အော်ငိုတော့ အားလုံး အလန့်တကြား ဖြစ်သွားခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ရုပ်ရှင်ထဲမှာ မပါပေမယ့် နောက်ဆုံးမှာ အဲဒီကလေးလေးကို အိပ်ဆေးတိုက်ပြီး အသံမထွက်အောင် လုပ်ခဲ့ရတယ်လို့ မစ္စစ်ဘီက ဘီဘီစီ ကိုရီးယားဌာနကို ပြန်ပြောပြပါတယ်။ မဟုတ်ရင် သူတို့ တအုပ်စုလုံး ဖမ်းမိသွားမှာမို့ တခြား ရွေးစရာ နည်း မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ အဖမ်းမခံရအောင် လာအိုကနေ ဘန်ကောက် အထိ လယ်ထွန်စက်တစင်းရဲ့ အနောက်မှာ လှဲပြီး သူတို့ လိုက်လာခဲ့ကြရပါတယ်။ မှတ်တမ်း ရုပ်ရှင်ထဲမှာ ဒါရိုက်တာ ဂျီယို ယွန်ကို မှောက်ရက်လှဲပြီး ကောင်းကင်ပြာကြီးကို ဗီဒီယို ရိုက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဇာတ်သိမ်း မလှခဲ့ပုံ မစ္စစ် ဘီဟာ သူ့တရုတ်ခင်ပွန်းသည်ကို ပေးထားတဲ့ ကတိကို မတည်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ မမျှော်လင့်တဲ့ အချစ်ဇာတ်လမ်းမှာ ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်နဲ့ ဇာတ်မသိမ်းနိုင်ခဲ့တာ ဘာ့ကြောင့်ပါလဲ။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဇန္နဝါရီလမှာ မစ္စစ်ဘီ တောင်ကိုရီးယားကို ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယား ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိတွေရဲ့ စစ်ကြော မေးမြန်းမှုအတွင်း သူ့ကို သူလျှိုမှုနဲ့ မသင်္ကာ ဖြစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ သင်္ကာ မကင်းဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းက အိုက်စ် လို့ ခေါ်တဲ့ မြောက်ကိုရီးယား မူးယစ်ဆေးကို တရုတ်နိုင်ငံမှာ သူ ရောင်းခဲ့ဖူးတယ် ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။ ငွေရဖို့ သူတကြိမ် လုပ်ခဲ့ဖူးတယ် ဆိုတာကို မစ္စစ်ဘီက ထုတ်ဖော် ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ မူးယစ်ဆေး ရောင်းလို့ ရတဲ့ အမြတ်ငွေက မြောက်ကိုရီးယား အစိုးရဆီ ရောက်သွားတယ်၊ ဒါ့ကြောင့် မစ္စစ်ဘီဟာ သူလျှို ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ တောင်ကိုရီးယား ထောက်လှမ်းရေးတွေက စွပ်စွဲခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီစွပ်စွဲချက်ကို မစ္စစ်ဘီက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ငြင်းဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း တောင်ကိုရီးယား အစိုးရက မစ္စစ်ဘီနဲ့ သူ့ ခင်ပွန်းသည်ကို ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ဖို့ မသင့်တဲ့ မြောက်ကိုရီးယားတွေ စာရင်းထဲမှာ ထည့်သွင်း သတ်မှတ်လိုက်ပါတယ်။ အဓိပ္ပါယ်က မစ္စစ်ဘီနဲ့ သူ့ခင်ပွန်းသည် တို့အနေနဲ့ ပြန်လည်နေရာ ချထားရေး ငွေကြေး၊ အိုးအိမ်အတွက် အမတော်ကြေး၊ သက်မွေးဝမ်းကြောင်း သင်တန်းတက်ခွင့် စတာတွေ အပါအဝင် အကျိုးခံစားခွင့်တွေကို ခံစားခွင့် မရှိတော့ပါဘူး။ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အနည်းဆုံး ၁၀နှစ် နေခဲ့ပြီး ရာဇဝတ်မှု ရာဇဝင် ရှိသူ မြောက်ကိုရီးယား ခိုလှုံခွင့် တောင်းသူတွေ ဒါမှမဟုတ် တောင်ကိုရီးယားကို ရောက်ပြီးပြီးချင်း တနှစ်အတွင်း ခိုလှုံခွင့် တောင်းဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့သူ မြောက်ကိုရီးယားတွေကို တောင်ကိုရီးယား အစိုးရက ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့ မသင့်သူတွေ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ မစ္စစ်ဘီရဲ့ အမှုမှာတော့ သူနဲ့ သူ့ခင်ပွန်းတို့က တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးတွေ ရောင်းခဲ့တဲ့အတွက် ဒီအဆင့် သတ်မှတ်ခဲ့တာလို့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရဲ့ တောင်နဲ့မြောက် ကိုးရီးယား ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး ဝန်ကြီးဌာနက တောင်ကိုရီးယား သတင်းမီဒီယာ တခုကို ပြောပါတယ်။ လွတ်လပ်တဲ့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ မစ္စစ်ဘီ မပျော်ပိုက်၊ တောင်ကိုရီးယားကို အော့နှလုံးနာတယ်လို့ ဆို မစ္စစ်ဘီကတော့ သူ့ခင်ပွန်းဟာ မူးယစ်ဆေးကို လုံးဝ မတို့ခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မူးယစ်ဆေး ရောင်းလို့ ရတဲ့ ငွေအားလုံးကို သူ့ဟာသူ သုံးပစ်လိုက်တာမို့ သူ့ကို သူလျှိုမှုနဲ့ တောင်ကိုရီးယား ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိတွေ သံသယ ဖြစ်စရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပါတယ်။ သူတို့ ဇနီးမောင်နှံက တောင်ကိုရီးယား အစိုးရကို ပြန်တရားစွဲခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီလို ဖြစ်ပျက်နေစဉ် အတွင်းမှာပဲ မစ္စစ် ဘီရဲ့ တရုတ် ခင်ပွန်းသည်က နောက်မိန်းမ ထပ်ယူလိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့နှစ်ဦးကတော့ သူငယ်ချင်းတွေအဖြစ် ဆက်ပြီး အဆက်အသွယ် ရှိနေဆဲပါလို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပြီး အဲဒီ မနက်ကပဲ သူ့ခင်ပွန်းသည် ပို့လိုက်တဲ့ မက်ဆေ့ဂျ် တခုကို ပြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မစ္စစ်ဘီက ဒီမှတ်တမ်း ရုပ်ရှင်ဓါတ်ပုံတွေကို ခင်ပွန်းသည်ဆီ ပို့ခဲ့ပါတယ်။ မက်ဆေ့ဂျ် အများစုက သူသစ္စာဖောက်မိလို့ စိတ်မကောင်း ဖြစ်မိတဲ့ အကြောင်းတွေ ရေးထားတာလို့ မစ္စစ်ဘီက ပြန်ပြောပြပါတယ်။ အခုအခါ မစ္စစ်ဘီဟာ ဆိုးလ်မြို့ အရှေ့ပိုင်းက ယန်ပြုံယောင်းမြို့က ကဖေးဆိုင်တခုမှာ ကော်ဖီ ရောင်းပြီး အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းနေပါတယ်။ ဒီမှတ်တမ်း ရုပ်ရှင် ရိုက်ဖြစ်တာကလည်း အဓိက ငွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေကို တရုတ်ဆီ မှောင်ခို ရောင်းစားခဲ့တာ၊ မြောက်ကိုရီးယားတွေကို တောင်ကိုရီးယားကို ပို့ဖို့ ပွဲစား လုပ်ခဲ့တာတွေဟာ ငွေကြောင့်ပဲလို့ မစ္စစ်ဘီက ပြောပြပါတယ်။ \"အဲဒီ အချိန်တုန်းက ကျွန်မအတွက် ငွေက အဓိက ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အခုတော့ ဒီလို မတွေးတော့ပါဘူး။ ကျွန်မကလေးတွေအတွက် ကျွန်မ စွန့်လွှတ် အနစ်နာခံခဲ့တယ်။ တကယ်လို့ တရုတ်ခင်ပွန်းသည်နဲ့ ကလေးရခဲ့မယ်၊ သူ့နဲ့ ကျွန်မ အတူနေမယ် ဆိုရင်တော့ ကျွန်မ ပျော်မှာပါ။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မ အသက်လည်း ၅၀ ကျော်ပါပြီ။ အခု ကျွန်မရဲ့ ဆန္ဒက တကိုယ်တည်း နေပြီး ပျော်ပျော်နေဖို့ပါ။ လူမှောင်ခိုကူးတာမျိုးလည်း လုံးဝ မလုပ်ချင်တော့ပါဘူး\" တချိန်မှာ မစ္စစ်ဘီ၊ သူ့တရုတ်ခင်ပွန်း၊ သူ့မြောက်ကိုရီးယား ခင်ပွန်းနဲ့ သားအငယ်ဆုံးတို့ တရုတ်နိုင်ငံက အခန်းတခန်းထဲမှာ ရက် ၄၀ နေခဲ့ကြ"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53656903", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53658715", "doc1": "বিস্ফোরণে বহু মানুষ হতাহত এবং বড়ধরণের ক্ষয়ক্ষতি হয়েছে বলে আশঙ্কা করা হচ্ছে বিস্ফোরণের পর এখন পর্যন্ত ১০০ জনেরও বেশি মানুষ নিখোঁজ রয়েছেন। ধ্বংসস্তূপের মধ্যে নিখোঁজ ব্যক্তিদের সন্ধানে অভিযান চালিয়ে যাচ্ছেন উদ্ধারকর্মীরা। লেবাননের অভ্যন্তরীন নিরাপত্তা বিষয়ক প্রধান বলেছেন অত্যন্ত বিস্ফোরক রাসায়নিক পদার্থের গুদামে এই বিস্ফোরণ ঘটেছে। কর্মকর্তারা বলছেন এই বিস্ফোরণ দুর্ঘটনা। পরিকল্পিতভাবে এই বিস্ফোরণ ঘটানো হয়নি। তারা বলছেন গুদামে ছয় বছর ধরে মজুত রাখা অত্যন্ত বিপদজনক বিস্ফোরক থেকে এই দুর্ঘটনা ঘটেছে। প্রধানমন্ত্রী হাসান দিয়াব এই ঘটনাকে বিপর্যয় বলে বর্ণনা করেছেন এবং দায়ী ব্যক্তিদের বিরুদ্ধে ব্যবস্থা গ্রহণের কথা বলেছেন। প্রেসিডেন্ট মিশেল আউন এক টু্‌ইট বার্তায় বলেছেন কোন গুদামে ২,৭৫০ টন অ্যামোনিয়াম নাইট্রেটের মত বিস্ফোরক অনিরাপদভাবে মজুত রাখার বিষয়টি \"অগ্রহণযোগ্য\"। বুধবার মন্ত্রিসভার বিশেষ একটি বৈঠক ডেকেছেন প্রেসিডেন্ট আউন। বুধবার থেকে তিনদিনের জন্য লেবাননে আনুষ্ঠানিকভাবে শোক পালন করা হবে। উদ্ধারকর্মীরা এখনো ধ্বংসস্তূপের মধ্যে থেকে ভুক্তভোগীদের উদ্ধারের চেষ্টা করছেন। নিহতের সংখ্যা বাড়তে পারে বলে আশঙ্কা করা হচ্ছে। মঙ্গলবার কর্তৃপক্ষ জানিয়েছিল যে ঘটনাটি কীভাবে ঘটেছে, তা নিশ্চিতভাবে জানার উদ্দেশ্যে তদন্ত চলছে। বিস্ফোরণ স্থলের ম্যাপ কী হয়েছিল? মঙ্গলবার বৈরুত স্থানীয় সময় সন্ধ্যা ৬টার ঠিক পরই বিস্ফোরণটি ঘটে। স্থানীয় সংবাদমাধ্যমের খবরে ধ্বংসস্তুপের নিচে মানুষকে আটকা পড়ে থাকতে দেখা গেছে। একজন প্রত্যক্ষদর্শী বলেছেন বিস্ফোরণের আওয়াজ ছিল তীব্র ও কান ফাটানো। ভিডিও ফুটেজে অনেক গাড়ি এবং ভবন বিধ্বস্ত হয়েছে বলে দেখা গেছে। বন্দর এলাকা থেকে পাওয়া ভিডিওতে প্রথম বিস্ফোরণ স্থল থেকে ধোঁয়ার কুন্ডলি উঠতে দেখা যায়। টুইটারে অনেকে মোবাইল ফোনে তোলা প্রচণ্ড বিস্ফোরণের ভিডিও শেয়ার করেন। টুইটারে পোস্ট করা এই ভিডিওর সাথে বলা হয় তারা বিস্ফোরণ স্থল থেকে ১০ কিমি দূরে থাকেন এবং বিস্ফোরণে তাদের ভবনের কাঁচ ভেঙে গেছে। বিস্ফোরণের প্রভাব ২৪০ কিলোমিটার দূরের পূর্ব ভূমধ্যসাগরের দ্বীপ সাইপ্রাসেও অনুভূত হয়েছে। সেখানকার মানুষ মনে করেছিল যে আশেপাশে ভূমিকম্প হয়েছে। বিস্ফোরণের পর কুণ্ডলি পাকিয়ে ধোঁয়া উঠতে দেখা যায় প্রথম বিস্ফোরণের পর আরেকটি আরও বড় বিস্ফোরণের ধোঁয়ায় আশপাশের ভবনগুলো ঢেকে যেতে দেখা যায়। একজন প্রত্যক্ষদর্শী বিবিসিকে বলেন বিস্ফোরণ এত শক্তিশালী ছিল যে তার মনে হয়েছিল তিনি মারা যাবেন। হাসপাতাল আহতদের ভিড়ে উপচে পড়েছে বলে বলা হচ্ছে। বিস্ফেরণে আহতদের একজন বিবিসির একজন সংবাদদাতা জানিয়েছেন নিকটবর্তী হাসপাতালে এত আহত মানুষকে আনা হয়েছে যে সেখানে স্থান সঙ্কুলান হচ্ছে না। দমকল কর্মীরা অনেকগুলো আগুন নেভাতে হিমশিম খেয়েছে। প্রেসিডেন্ট মিশেল আউনের সভাপতিত্বে সুপ্রিম ডিফেন্স কাউন্সিলের জরুরি বৈঠক হয়েছে এবং সরকারকে রাজধানী বৈরুতে দু সপ্তাহের জন্য জরুরি অবস্থা জারির সুপারিশ করা হয়েছে। বুধবার জাতীয় শোক দিবস ঘোষণা করা হয়েছে। রাসয়নিক পদার্থের গুদামে এই বিস্ফোরণ হয়েছে বলে বলা হচ্ছে এই বিস্ফোরণ ঘটেছে একটা স্পর্শকাতর সময়ে। দেশটির সাবেক প্রধানমন্ত্রী রাফিক হারিরিকে ২০০৫ সালে হত্যা মামলার রায় ঘোষণার কথা রয়েছে এ সপ্তাহেই। গাড়ি বোমা বিস্ফোরণে মি. হারিরির হত্যায় চারজন সন্দেহভাজনের মামলার রায় জাতিসংঘের একটি ট্রাইব্যুনালের দেবার কথা শুক্রবার। অ্যামোনিয়াম নাইট্রেট কী? অ্যামোনিয়াম নাইট্রেট বিভিন্ন কাজে ব্যবহৃত হয়, তবে এর সবচেয়ে বেশি ব্যবহার হয় কৃষিকাজে সার এবং বিস্ফোরক হিসেবে। আগুনের সংস্পর্শে এলে এটি অত্যন্ত সক্রিয় বিস্ফোরক হিসেবে কাজ করে। আর বিস্ফোরিত হলে অ্যামোনিয়াম নাইট্রেট থেকে নাইট্রোজেন অক্সাইড এবং অ্যামোনিয়ার মত বিষাক্ত গ্যাসও নির্গত হতে পারে। যেহেতু এটি অত্যন্ত দাহ্য পদার্থ, অ্যামোনিয়াম নাইট্রেট মজুদ করে রাথার জন্য কঠোর নিয়ম মেনে চলতে হয় - বিশেষ করে মজুদ করার জায়গাকে এমনভাবে নিরাপদ করতে হয় যেন আগুন না লাগে। এছাড়া লক্ষ্য রাখতে হয় যেন কোনো নালা বা ড্রেইনে অ্যামোনিয়াম নাইট্রেট জমা হয়ে বিস্ফোরণের ঝুঁকি তৈরি না করতে পারে।", "doc2": "The moment a huge explosion rocked Beirut has been captured from many angles ဆိပ်ကမ်းဧရိယာမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဒီပေါက်ကွဲမှုကြီး ဘာကြောင့် ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။ အွန်လိုင်းမှာတက်လာတဲ့ ဗီဒီယိုမှာတော့ မီးခိုးတန်းကြီးတက်လာပြီးနောက် မှိုပွင့်ပုံ အခိုးအငွေ့လုံးကြီး ဖြစ်လာတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဆေးရုံတွေမှာ လူနာတွေ ပြည့်လျှံကုန်ပြီး အဆောက်အအုံ အတော်များများလည်း ပျက်စီးကုန်ပါတယ်။ မီးခိုးလုံးတွေတက်လာခဲ့ ပေါက်ကွဲမှုအားကောင်းတဲ့ ပစ္စည်းတွေသိုလှောင်ထားတဲ့ နေရာမှာ ဒီပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ခဲ့တာလို့ လက်ဘနွန် ပြည်တွင်းလုံခြုံရေး အကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။ အဲဒီနေရာကို ရောက်နေတဲ့ ဘီဘီစီ သတင်းထောက်က ပြောရာမှာတော့ အလောင်းတွေနဲ့ ဆိုးဆိုးရွားရွား အပျက်အစီးတွေကြောင့် ဆိပ်ကမ်းလည်ပတ်မှုတွေ ရပ်ဆိုင်းသွားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီပေါက်ကွဲမှုက စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းကြောင့် ပြဿနာဟောင်းတွေ ပြန်ပေါ်လာပြီး လက်ဘနွန် နိုင်ငံရေး အကဲဆတ်နေချိန်မှာ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ဒါ့အပြင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရာဖစ် ဟာရီရီကို ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှာ သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သောကြာနေ့မှာ တရားစီရင်ဖို့ရှိတာကြောင့်လည်း တင်းမာမှုတွေ မြင့်တက်နေပါတယ်။ ဘေရွတ်က ပေါက်ကွဲတဲ့နေရာ တချို့ သတင်းတွေကတော့ အခုပေါက်ကွဲမှုဟာ မတော်တဆဖြစ်ရပ်တစ်ခုလို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ဘနွန်ရဲ့ နိုင်ငံတော်သတင်းအေဂျင်စီကတော့ အခုပေါက်ကွဲမှုကြီး မဖြစ်ခင်ကလေးမှာပဲ ဆိပ်ကမ်းမှာရှိတဲ့ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်း သိုလှောင်ရုံတစ်ခုလို့ သူတို့ရည်ညွှန်းတဲ့ နေရာမှာ မီးလောင်မှုဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ သတင်းထုတ်ပါတယ်။ ဒေသခံ မီဒီယာတချို့မှာလည်း အပျက်အစီးပုံတွေကြား လူတွေ ပိတ်မိနေတဲ့ ပုံတွေကို ပြသခဲ့ပါတယ်။ မျက်မြင်သက်သေတစ်ယောက်ကတော့ ပထမဆုံးပေါက်ကွဲမှုဟာ နားကွဲလုမတတ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပြပါတယ်။ အွန်လိုင်းပေါ်တက်လာတဲ့ ဗီဒီယိုတွေမှာလည်း ကားတွေပျက်စီးနေတာနဲ့ ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် အဆောက်အအုံတွေ ထိခိုက်ပျက်စီးနေတာတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ သမ္မတမီရှဲအာဝန်က ထိပ်တန်းစစ်ကောင်စီ အစည်းအဝေးခေါ်ယူကျင်းပခဲ့တယ်လို့ သမ္မတရုံးရဲ့ တွစ်တာစာမျက်နှာမှာ ရေးထားပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်ကလည်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကို တစ်နိုင်ငံလုံးဝမ်းနည်းခြင်း အထိမ်းအမှတ်နေ့အဖြစ် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ယူကေ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါမနစ်ရပ်ဘ်က သူတို့အစိုးရအနေနဲ့ ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေ ပေးဖို့ အသင့်ပဲလို့ ပြောခဲ့သလို ပြင်သစ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကလည်း ပြင်သစ်ဘက်က အကူအညီပေးဖို့ အသင့်ပါလို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပေါက်ကွဲမှုအပြီး မြင်ကွင်း"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56876755", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-56873427", "doc1": "এসময় ডুবোজাহাজটিতে ৫৩ জন ক্রু ছিল। জাহাজটির সন্ধানে যারা উদ্ধার তৎপরতা পরিচালনা করছিল তারা ওই জাহাজের কিছু জিনিসপত্র পেয়েছে এবং তা থেকেই ধারণা করা হচ্ছে যে সাবমেরিনটি ডুবে গেছে। স্ক্যান থেকে পাওয়া তথ্যে জানা গেছে, সাবমেরিনটি সমুদ্রের সাড়ে আটশ মিটার গভীরে নিমজ্জিত অবস্থায় রয়েছে, সচল অবস্থায় এত গভীরে যাওয়ার সক্ষমতা এই সাবমেরিনের নেই। একটি টর্পেডো মহড়ার অংশ হিসেবে ডুব দেয়ার অনুমতি চাওয়ার পর থেকেই নিখোঁজ সাবমেরিনটি। এটিতে শনিবার সকাল পর্যন্ত চলার মত অক্সিজেনের মজুদ ছিল।", "doc2": "လေ့လာချက်အရ အပျက်အစီး အပိုင်းအစတွေဟာ တော်ပီဒို ဒါမှမဟုတ် ပြင်ပ ဖိအား မရှိပဲ ပျက်စီးသွားနိုင်တဲ့ အပိုင်းတွေ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း အင်ဒို ကမ်းတက်တပ် အကြီးအကဲ ယူဒို မာဂိုနိုက ပြော အဲဒီ ရေငုပ်သင်္ဘောရဲ့ အပျက်အစီး အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့တကွ ရေငုပ်သင်္ဘောအတွင်းမှာ ပါလာခဲ့ဖွယ်ရှိတဲ့ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်များ ဝတ်ပြုတဲ့ ကော်ဇောငယ်တချပ်ကိုပါ သင်္ဘောနစ်မြုပ်သွားတဲ့နေရာအနီးမှာ တွေ့ရတယ်လို့လည်း အင်ဒိုကမ်းတက်တပ်ဖွဲ့ အကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။ အခုလို နစ်မြုပ်သွားတဲ့ သင်္ဘောဟာ ရေအနက် မီတာ ၈၅၀ (ပေ ၂၈၀ဝ)မှာ ရောက်ရှိနေကြောင်း စက်နဲ့ ဖမ်းယူမိခဲ့ပြီး ဒီသင်္ဘောရဲ့ ခံနိုင်ရည်ကို အများကြီးကျော်လွန်နေတဲ့ ရေအနက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဲဒီသင်္ဘောပေါ်မှာ ပါလာသူတွေအတွက် သုံးရက်စာသာ အောက်စီဂျင် ပါလာတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အရှည် ပေ ၁၈၀၊ အလေးချိန် တန် ၁၄၀ဝ နီးပါးရှိပြီး လျှပ်စစ်နဲ့ ဒီဇယ် တွဲဖက်ပြီး လောင်စာအနေနဲ့ အသုံးပြုရတဲ့ KRI Nanggala KRI Nanggala လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ အဲဒီ သင်္ဘောဟာ ရေအောက်ပစ် ဒုံးကျည် တော်ပီဒို ပစ်ခတ် လေ့ကျင့်နေစဉ်မှာ ရေအောက်ငုပ်သွားဖို့ အမိန့်တောင်းခံအပြီး အဆက်အသွယ် ပြတ်တောက်သွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီသင်္ဘောဟာ ဂျာမနီနိုင်ငံမှာ ဆောက်လုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး သက်တမ်း အနှစ် ၄၀ ကျော်နေပြီ ဖြစ်ပေမယ့် ၂၀၁၂ မှာတော့ ပြန်လည် ပြုပြင် ပြင်ဆင်ထားခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အခုလို သင်္ဘောပျောက်ဆုံးသွားကာစမှာ ဒီသင်္ဘောရဲ့ ကြံ့ခိုင်မှု ကောင်းနေခဲ့ပါတယ်လို့ အင်ဒိုကမ်းတက်တပ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့ နေရာ ရေပြင်တဝိုက်မှာ လောင်စာဆီ အကွက်တွေ တွေ့ခဲ့ရတဲ့အတွက် သင်္ဘောရဲ့ လောင်စာသိုလှောင်တဲ့ တိုင်ကီ ထိခိုက်သွားတာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆခဲ့ကြပါတယ်။ အပျက်အစီးတွေ အားလုံးကို တခြားသင်္ဘောတွေ ဖြတ်သွားခဲ့ခြင်းမရှိတဲ့ ဆယ်မိုင်ပတ်လည် ပင်လယ်ရေ မျက်နှာပြင်အတွင်း တွေ့ခဲ့ရ တွေ့ရှိထားတဲ့ ဒီသင်္ဘောရဲ့ အပျက်အစီး အပိုင်းအစတွေကို လေ့လာချက်အရ ဒီအပိုင်းအစတွေဟာ တော်ပီဒို ဒါမှမဟုတ် ပြင်ပ ဖိအား မရှိဘဲ ပျက်စီးသွားနိုင်တဲ့ အပိုင်းတွေ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း အင်ဒို ကမ်းတက်တပ် အကြီးအကဲ ယူဒို မာဂိုနိုက ပြောပါတယ်။ ဒီလို တွေ့ရှိရတဲ့ အပျက်အစီး အပိုင်းအစတွေထဲမှာ ရေငုပ်သင်္ဘောရဲ့ ရေမျက်နှာပြင် အထက်ကြည့် မှန်ပြောင်းကို ဆီထည့်တဲ့ ပုလင်းတလုံးကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ပြီး အဲဒီအပိုင်းအစတွေ အားလုံးကို တခြားသင်္ဘောတွေ ဖြတ်သွားခဲ့ခြင်းမရှိတဲ့ ဆယ်မိုင်ပတ်လည် ပင်လယ်ရေ မျက်နှာပြင်အတွင်း တွေ့ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို ပင်လယ်ကြမ်းပြင် ရောက်သွားပြီ ဖြစ်တဲ့ ရေငုပ်သင်္ဘောကို အကောင်အထည်အလိုက် ရှာဖွေတွေ့ရှိဖို့ နိုင်ငံတကာရဲ့ ကြိုးစားအားထုတ်မှုတွေလည်း ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51894435", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51896916", "doc1": "প্যারিসের আইফেল টাওয়ার বন্ধ স্পেনে জরুরী কেনাকাটা, ঔষধ ক্রয় কিংবা কাজ ছাড়া মানুষজনের ঘরের বাইরে বের হওয়ার উপর নিষেধাজ্ঞা দেয়া হয়েছে। ইটালির পর ইউরোপের মধ্যে স্পেনেই সবচেয়ে বেশি মৃত্যুর ঘটনা ঘটেছে। দেশটিতে মৃতের সংখ্যা ১৯১ জন। ফ্রান্সে মারা গেছে ৯১ জন। সেখানে ক্যাফে, রেস্তোরাঁ, সিনেমা হল এবং বেশিরভাগ দোকানপাটই এখন বন্ধ। সবচেয়ে বেশি মৃত্যুর ঘটনা ঘটা ইতালিতে গত সোমবার থেকে লকডাউন চলছে। দেশটিতে মৃতের সংখ্যা ১৪৪০ জন। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে, ইউরোপই এখন করোনাভাইরাস সংক্রমণের কেন্দ্রে রয়েছে। করোনাভাইরাস গাইড: আপনার প্রশ্নের উত্তর করোনাভাইরাস থেকে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন যে পরীক্ষার মাধ্যমে শনাক্ত করা যাবে করোনাভাইরাস স্পেনে যে ব্যবস্থা নেয়া হয়েছে: ৪ কোটি ৬৭ লাখ জনসংখ্যার দেশ স্পেনে ৬,৩০০ জন করোনাভাইরাস আক্রান্ত রয়েছে। প্রধানমন্ত্রী পেদ্রো স্যানচেজ এবং তার স্ত্রী বেগোনা গোমেজ শনিবার রাতে প্রধানমন্ত্রী পেদ্রো স্যানচেজের স্ত্রী বেগোনা গোমেজকে করোনাভাইরাস আক্রান্ত হিসেবে শনাক্ত করা হয়। শুক্রবার সন্ধ্যার পর থেকেই ১৮০০ জন আক্রান্তকে শনাক্ত করা হয়েছে দেশটিতে। বেশিরভাগই রাজধানী মাদ্রিদে। দেশটিতে জরুরি অবস্থা জারি করা হয়েছে। মি. স্যানচেজ দেশটির অধিবাসীদের অতি জরুরি কাজ ছাড়া ঘরের বাইরে বের হতে নিষেধাজ্ঞা দিয়েছেন। সব জাদুঘর, সাংস্কৃতিক কেন্দ্র এবং ক্রীড়াঙ্গন বন্ধ থাকবে। রেস্তোরা এবং ক্যাফে শুধুমাত্র হোম ডেলিভারি করতে পারবে। তবে ব্যাংক ও পেট্রোল স্টেশনের মতো জরুরি সেবা সংস্থা খোলা থাকবে। দেশজুড়ে স্কুলগুলো আগেই বন্ধ করা হয়েছে। জরুরি অবস্থা দুই সপ্তাহ জারি থাকবে। তবে প্রয়োজন হলে এবং পার্লামেন্ট অনুমোদন করলে বাড়বে। ফ্রান্স যা করছে: ৬ কোটি ৩৫ লাখ মানুষের দেশ ফ্রান্সে ৪,৪০০ রোগী শনাক্ত করা হয়েছে। শনিবার গ্রিনিচ মান সময় রাত এগারোটায় শুরু হওয়া নিষেধাজ্ঞার আওতায় থাকছে রেস্তোরাঁ, ক্যাফে, সিনেমা হল এবং নাইট ক্লাব। কম জরুরি সব ব্যবসা প্রতিষ্ঠানও রয়েছে বন্ধের আওতায়। খাবারের দোকান, ঔষধের দোকান, ব্যাংক, তামাকের দোকান ও পেট্রোল স্টেশন থাকবে নিষেধাজ্ঞার বাইরে, বলেন প্রধানমন্ত্রী এদুয়ার্দ ফিলিপ্পে। রবিবারের স্থানীয় নির্বাচন বাতিল হয়েছে। ধর্মীয় ভবনগুলো খোলা থাকবে, তবে সমাগম এবং অনুষ্ঠানসমূহ বাতিল। পরবর্তী নির্দেশ পর্যন্ত স্কুল বন্ধ থাকবে। আরো খবর: করোনাভাইারাস আপনার শরীরে কী ঘটায়? আরো দু'জন করোনা রোগী শনাক্ত, ইউরোপ থেকে বাংলাদেশে প্রবেশ স্থগিত বিবিসি বাংলার জরিপে শ্রেষ্ঠ বাঙালি: ৩- কাজী নজরুল ইসলাম মধ্যরাতে সাংবাদিককে বাড়ি থেকে ধরে নিয়ে জেল, সংবাদ প্রকাশের জের?", "doc2": "ပြင်သစ်မှာ အီဖယ်မျှော်စင်၊ လု(ဗ်ဟ်)ပြတိုက်နဲ့ ဗာဆိုင်းနန်းတော် အပါအဝင် ကော်ဖီဆိုင်၊ စားသောက်ဆိုင်၊ ရုပ်ရှင်ရုံတွေနဲ့ ဆိုင်အတော်များများကို ပိတ် စပိန်နိုင်ငံမှာ ဆိုရင် နိုင်ငံသားတွေ အနေနဲ့ မရှိမဖြစ် လိုအပ်တဲ့ အစားအစာနဲ့ ဆေးဝယ်ဖို့၊ အလုပ်သွားဖို့တွေကလွဲလို့ အိမ်ပြင် မထွက်ဖို့ အစိုးရက ကန့်သတ်လိုက်တာ ဖြစ်ပြီး ပြင်သစ်မှာဆိုရင် အီဖယ်မျှော်စင်၊ လု(ဗ်ဟ်)ပြတိုက်နဲ့ ဗာဆိုင်းနန်းတော် အပါအဝင် ကော်ဖီဆိုင်၊ စားသောက်ဆိုင်၊ ရုပ်ရှင်ရုံတွေနဲ့ ဆိုင်အတော်များများကို ပိတ်လိုက်ပါတယ်။ စပိန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၉၁ ယောက် ရှိသွားပြီဖြစ်ပြီး အီတလီ ပြီးရင် ဥရောပမှာ သေဆုံးသူ အများဆုံး ရှိနေသလို ပြင်သစ်မှာ အလားတူ ၉၁ ယောက် သေဆုံးမှုကလည်း စပိန်ပြီးရင် အများဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ အီတလီမှာတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၄၄၀ ကျော်သွားပြီ ဖြစ်ပြီး မတ်လ ၁၆ ရက်နေ့ကစပြီး အီတလီတနိုင်ငံလုံး အသွားအလာကန့်သတ်မှုတွေ လုပ်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO ကတော့ ဥရောပဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အဓိကပြန့်ပွားရာ နေရာဖြစ်လာတဲ့အတွက် လူ့အသက်တွေကို ကယ်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံအသီးသီးရဲ့ အစိုးရတွေက လူ့အဖွဲ့အစည်းတခုလုံးခြုံပြီး ဆက်စပ် လှုပ်ရှားစေပြီး အများပြည်သူ စုဝေးနီးစပ်မှုတွေကို ပြတ်ပြတ်သားသား ကန့်သတ်သင့်ပြီး တယ်လို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ အီတလီမှာ တနိုင်ငံလုံး ကန့်သတ်မှုတွေ ချမှတ် စပိန် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အခြေအနေနဲ့ အရေးပေါ် ကန့်သတ်မှုများ စပိန်မှာ လူဦးရေ ၄၆.၇ သန်းရှိရာမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေတယ်လို့ အတည်ပြုနိုင်သူ ၆၃၀ဝ ကျော် ရှိနေပါတယ်။ အခုလို ကူးစက်နေသူတွေထဲမှာ စပိန်ဝန်ကြီးချုပ် ပက်ဒရို ဆန်းချက်ဇ် ရဲ့ ဇနီး ဘေဂိုညာ ဂိုးမက်ဇ်ပါ ပါဝင်လာကြောင်း မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းက တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ လောလောဆယ်မှာ ဝန်ကြီးချုပ်ရော သူ့ရဲ့ဇနီးပါ ဝန်ကြီးချုပ် အိမ်တော် မွန်ကလိုအာ နန်းတော်မှာ ရှိနေကြပြီး ကျန်းမာရေးအခြေအနေ မစိုးရိမ်ရဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းလောက်ကစပြီး မတ်လ ၁၅ ရက် မနက်ပိုင်းအထိ စပိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးနေသူ ၁၈၀ဝ ကျော် ထပ်တွေ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး အများစုက မြို့တော် မက်ဒရစ်က ဖြစ်ပါတယ်။ စပိန် နိုင်ငံတော် အရေးပေါ် အခြေအနေအရ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးဝယ်ဖို့နဲ့ အလုပ်သွားဖို့မှအပ အပြင်ထွက်တာကို တားမြစ် စပိန် နိုင်ငံတော် အရေးပေါ် အခြေအနေအရ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးဝယ်ဖို့နဲ့ အလုပ်သွားဖို့မှအပ အပြင်ထွက်တာကို မစ္စတာ ဆန်းချက်ဇ်က တားမြစ်လိုက်ပြီး ပြတိုက်၊ ယဉ်ကျေးမှုစင်တာနဲ့ အားကစားခန်းမတွေကို ပိတ်လိုက်တဲ့အပြင် စားသောက်ဆိုင်နဲ့ ကော်ဖီဆိုင်တွေကိုလည်း အိမ်ကို ပို့ပေးတဲ့ စနစ်နဲ့ပဲ ဖွင့်ဖို့ ကန့်သတ်လိုက်ပါတယ်။ ဘဏ်နဲ့ လောင်စာဆီဆိုင်လို မရှိမဖြစ် ဝန်ဆောင်မှုတွေကိုတော့ ဖွင့်ထားပြီး ကျောင်းတွေကတော့ တနိုင်ငံလုံးမှာ ပိတ်ထားပါတယ်။ အခုလို အရေးပေါ် အခြေအနေ ကန့်သတ်ချက်တွေကို မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က စလို့ ၂ ပတ် သတ်မှတ်ထားပြီး လိုအပ်ရင် ပါလီမန် အတည်ပြုချက်နဲ့ ထပ်တိုးနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါဟာ ၁၉၇၅ မှာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်လာတဲ့ စပိန်အတွက် ၂၀၁၀ လေကြောင်းထိန်းသိမ်းရေး အလုပ်သမားတွေ သပိတ်မှောက်မှုကြောင့် နိုင်ငံတော် အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာမှု ပြီးရင် ဒုတိယ အကြိမ်မြောက် အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးပေါ် အခြေအနေ ကန့်သတ်ချက်တွေကို မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က စလို့ ၂ ပတ် သတ်မှတ်ထားပြီး လိုအပ်ရင် ပါလီမန် အတည်ပြုချက်နဲ့ ထပ်တိုးနိုင် ပြင်သစ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အခြေအနေနဲ့ အရေးပေါ် ကန့်သတ်မှုများ ပြင်သစ်မှာ လူဦးရေ ၆၃.၅ သန်း ရှိရာမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နေတယ်လို့ အတည်ပြုနိုင်သူ ၄၄၀ဝ ကျော် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြင်သစ်မှာ အစောပိုင်း အများပြည်သူ လိုက်နာဖို့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေကို ဂရုမစိုက်ကြတာတွေ ရှိခဲ့ပြီး အရေးပေါ် ကုသပေးနေရသူတွေလည်း တိုးလာခဲ့တယ်လို့ ပြင်သစ် ဝန်ကြီးချုပ် အေဒွာ့ ဖီလိ က ပြောပါတယ်။ ပြင်သစ်မှာ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့စပြီး ပိတ်ထားရမယ့် နေရာတွေကတော့ ရုပ်ရှင်ရုံ၊ ညကလပ်၊ စားသောက်ဆိုင်၊ ကော်ဖီဆိုင်နဲ့ တခြား မရှိမဖြစ် မဟုတ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဖြစ်ပြီး ဆေးဆိုင်၊ ဘဏ်၊ လောင်စာဆီဆိုင်နဲ့ အစားအသောက် အရောင်းဆိုင်တွေကိုတော့ ဖွင့်ထားမယ်လို့ မစ္စတာ ဖီလိက ပြောပါတယ်။ ပြင်သစ်ကျောင်းတွေကတော့ မတ်လ ၁၆ ရက်နေ့က စပြီး လောလောဆယ် ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ထား ကျောင်းတွေကတော့ မတ်လ ၁၆ ရက်နေ့က စပြီး လောလောဆယ် ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံတွေကိုလည်း ဖွင့်ထားမှာ ဖြစ်ပေမယ့် စုဝေးမှုနဲ့ အခမ်းအနားလုပ်တာတွေကို ရွှေ့ဆိုင်းထားဖို့ အစိုးရက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တမြို့နဲ့တမြို့ ခရီးသွားတာကို လျှော့သင့်ပြီး ရောဂါပြန့်ပွားမှုကို နှေးအောင် အလုပ်နိုင်ဆုံးက အများပြည်သူ စုဝေး နီးစပ်မှုတွေကို ရှောင်ရှားတဲ့ နည်းလမ်းပဲလို့လဲ မစ္စတာ ဖီလိက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့ ဒေသန္တရရွေးကောက်ပွဲတွေကိုတော့ မဖျက်သိမ်းပဲ ဆက်လက်ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာ မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေသူ တွေ့ရှိမှုက ၃၆၆၁ ယောက်ကနေ ၄၄၉၉ အထိ ခုန်တက်သွားတာ ဖြစ်ပြီး သေဆုံးသူလည်း ၁၂ ယောက် ထပ်တိုးလာတဲ့အတွက် စုစုပေါင်း ၇၉ ယောက် ရှိလာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့ ဒေသန္တရရွေးကောက်ပွဲတွေကိုတော့ မဖျက်သိမ်းပဲ ဆက်လက်ကျင်းပမှာ ဖြစ် မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့ ကမ္ဘာတလွှား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အခြေအနေ နယူးဇီလန်မှာလိုပဲ သြစတြေးလျနိုင်ငံကို မတ်လ ၁၆ ရက်ကစပြီး ဝင်ရောက်လာသူတိုင်းဟာ ၁၄ ရက် သီးခြားခွဲနေရမယ် ဆိုပြီး အစိုးရက သတ်မှတ်လိုက်ပါတယ်။ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ အခမ်းအနားတခုမှာ တခြားတက်ရောက်လာသူ တချို့က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေကြောင်း နောက်ပိုင်းမှာ တွေ့ရတဲ့အတွက် သမ္မတကိုလည်း စစ်ဆေးခဲ့ရာမှာ ကူးစက်မှု မရှိဘူးလို့ အမေရိကန် အိမ်ဖြူတော်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ယူကေနဲ့ အိုင်ယာလန်တို့ကိုလည်း အမေရိကန်က ခရီးသွားကန့်သတ်လိုက်တဲ့ ကာလဟာ မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့ ယူကေစံတော်ချိန် မနက် ၄ နာရီကနေ စတင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူကေနိုင်ငံမှာ လတ်တလော ၂၄ နာရီအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၂ ဆ တိုးပြီး ၂၁ ယောက် အထိ ဖြစ်လာတဲ့အတွက် ယူကေအစိုးရက တင်းကြပ်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ထပ်ထုတ်ပေးဖို့ သိပ္ပံပညာရှင် ၂၀ဝ ကျော်က စာရေးတောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ယူကေနိုင်ငံသားတွေ အနေနဲ့ မသွားမဖြစ်ကလွဲလို့ စပိန်ကို ခရီးမထွက်ဖို့လည်း အစိုးရက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ တလလောက် အတွင်းမှာ နေ့စဉ် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နေသူ တွေ့ရှိမှု အနည်းဆုံး ဖြစ်လာ ကနေဒါနိုင်ငံကတော့ ပြည်ပရောက် နိုင်ငံသားတွေ ဖြစ်နိုင်ရင် ပြန်လာကြဖို့ တိုက်တွန်းချက် ထုတ်ထားပါတယ်။ ချီလီနိုင်ငံရဲ့ ပင်လယ်ပြင်မှာ ရပ်ထားတဲ့ အပျော်စီး ပင်လယ်ကူးသင်္ဘော ၂ စင်းထဲက တစင်းပေါ်က သက်ကြီးရွယ်အို ယူကေနိုင်ငံသားတဦး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေကြောင်း တွေ့ရှိအပြီးမှာ အဲဒီ ၂ စင်းလုံးပေါ်က လူ၁၃၀ဝ ကို ချီလီ အစိုးရက သီခြား ခွဲထားလိုက်ပါတယ်။ အစ္စရေးနိုင်ငံက စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က စလို့ တစိတ်တပိုင်း ပိတ်ထားမယ်လို့ ကြေညာလိုက်ပြီး ကုန်တိုက်တွေနဲ့ စားသောက်ဆိုင်လို နေရာတွေကို ပိတ်ထားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာတော့ လတ်တလော ၂၄ နာရီအတွင်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နေသူ ၇၆ ယောက် တွေ့ခဲ့ပြီး တလလောက် အတွင်းမှာ နေ့စဉ် အလားတူ တွေ့ရှိမှု အနည်းဆုံး ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မနှစ်က နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာတော့ ပထမဆုံး အနေနဲ့ ပြည်တွင်းကူးစက်မှုကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးသွားသူ အရေအတွက်က ပြည်ပက ကူးလာသူ အရေအတွက်ထက် နည်းသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝူဟန်မြို့ ပိတ်ထားချိန်က ဘယ်လိုဖြတ်သန်းခဲ့ကြသလဲ"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53088162", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53097047", "doc1": "ডোনাল্ড ট্রাম্প যুক্তরাষ্ট্রে শীঘ্রই প্রকাশিতব্য বইটিতে মি. বোল্টন দাবি করেছেন, ট্রাম্প চেয়েছিলেন চীন মার্কিন কৃষকদের উৎপাদিত পণ্য কিনুক। 'দ্য রুম হোয়্যার ইট হ্যাপেনড' নামে বইটি ২৩শে জুন প্রকাশ হবার কথা রয়েছে। জানুয়ারিতে হোয়াইট হাউজ বলেছিল বইটিতে 'টপ সিক্রেট' তথ্য এবং বর্ণনা রয়েছে, যা অবশ্যই বাদ দিতে হবে। তবে মি. বোল্টন সেসময় তা নাকচ করে দিয়েছিলেন। মি. ট্রাম্পের অভিশংসন বিচারের ক্ষেত্রে যেসব প্রশ্ন উঠেছিল, তা মি. বোল্টনের বইটিতে স্থান পেয়েছে। শি জিনপিংকে নিয়ে কী রয়েছে বইটিতে? অভিযোগটি উঠেছে মূলতঃ জাপানের ওসাকায় গত বছরের জুনে জি-২০ সম্মেলনের ফাঁকে মি. ট্রাম্প এবং মি. শির মধ্যে হওয়া এক বৈঠক নিয়ে। নিউ ইয়র্ক টাইমসে প্রকাশিত নতুন বইটির সারসংক্ষেপে মি. বোল্টন দাবি করেছেন, চীনের প্রেসিডেন্ট অভিযোগ করেছিলেন, কিছু মার্কিন সমালোচক চান চীনের সঙ্গে যাতে নতুন করে স্নায়ুযুদ্ধ শুরু হয়। যুক্তরাষ্ট্রের সাবেক জাতীয় নিরাপত্তা উপদেষ্টা জন বোল্টন মি. ট্রাম্প ভেবেছিলেন মি. শি হয়তো তার ডেমোক্রেটিক প্রতিপক্ষের কথা বলছেন। মি. বোল্টন বলেছেন, \"এরপর বিস্ময়করভাবেই মি. ট্রাম্প আলোচনা ২০২০ সালে অনুষ্ঠিতব্য প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের দিকে ঘুরিয়ে দেন। চীনের অর্থনৈতিক সামর্থ্যের কথা উল্লেখ করে মি. ট্রাম্প নির্বাচনে জেতার জন্য মি. শি'র সাহায্য চান।\" \"তিনি কৃষকদের গুরুত্বের ওপর এবং দেশটি থেকে চীনের সয়াবিন ও গম ক্রয়ের বর্ধিত হারের ওপর বারবার জোর দিচ্ছিলেন,\" মি. বোল্টন বলেন। এরপর মি. শি যখন বাণিজ্য আলোচনায় কৃষি উৎপাদনের ওপর জোর দেয়া হবে বলে মন্তব্য করেন, মি. ট্রাম্প তখন তাকে 'চীনের ইতিহাসে শ্রেষ্ঠ নেতা' বলে মন্তব্য করেন। বই বিতর্ক সংবাদদাতারা বলছেন, নতুন বইয়ের তথ্য মি. ট্রাম্পের ইমপিচমেন্টের ঘটনা মনে করিয়ে দেয়। ট্রাম্প প্রশাসন ইতিমধ্যেই বইটির প্রকাশনা আটকে দেবার চেষ্টা করছে। ডিপার্টমেন্ট অব জাস্টিসের অভিযোগ বইটিতে 'ক্লাসিফায়েড' অর্থাৎ 'রাষ্ট্রীয়' গোপনীয় তথ্য রয়েছে। এদিকে, বইটি নিয়ে ইতিমধ্যেই নানা ধরণের বিতর্ক তৈরি হয়েছে। মার্কিন ট্রেড রিপ্রেজেন্টেটিভ রবার্ট লাইথিজার মি. বোল্টনের বক্তব্যকে নাকচ করে দিয়েছেন, তিনি বলেছেন, \"চীনের প্রেসিডেন্টের সঙ্গে ঐ আলোচনায় দ্বিতীয় দফা নির্বাচনে জেতার ব্যাপারে কোন আলোচনা হয়নি।\" জানুয়ারিতে ডেমোক্রেটিক দলের সম্ভাব্য প্রেসিডেন্ট প্রার্থী জো বাইডেন ও তার ছেলে হান্টারের বিরুদ্ধে দুর্নীতির তদন্ত শুরু করার জন্য ইউক্রেনের প্রেসিডেন্টকে চাপে ফেলার জন্য সামরিক সহায়তা প্রত্যাহারের অভিযোগে ইমপিচমেন্টের মুখোমুখি হন মি. ট্রাম্প। মার্কিন প্রেসিডেন্ট সব অভিযোগ অস্বীকার করেন, এবং রিপাবলিকান নিয়ন্ত্রিত সেনেটে কোন সাক্ষীর বক্তব্য ছাড়াই দুই সপ্তাহব্যাপী ট্রায়ালের পর নিষ্কৃতি পান মি. ট্রাম্প। ২০১৮ সালের এপ্রিলে হোয়াইট হাউজে যোগ দেন মি. বোল্টন, একই বছরের সেপ্টেম্বরে তিনি জানান যে তিনি জাতীয় নিরাপত্তা উপদেষ্টার পদ ছেড়ে দেবার সিদ্ধান্ত নিয়েছেন। কিন্তু মি. ট্রাম্প বলেছিলেন, প্রেসিডেন্টের সাথে মতানৈক্য হবার কারণে তাকে চাকরীচ্যুত করা হয়েছে।", "doc2": "သူ့စာအုပ်ထဲမှာ အစိုးရရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်တွေပါတယ်ဆိုတာ မမှန်ကြောင်း ဂျွန်ဘိုတန်က ငြင်းဆို အမေရိကန်လယ်သမားတွေရဲ့ လယ်ယာထွက်ကုန်တွေကို တရုတ်က ဝယ်ဖို့ သမ္မတထရမ့် လိုလားခဲ့တယ်လို့ ဂျွန်ဘိုတန်ရဲ့ အသစ်ဖြန့်ချိမယ့် စာအုပ်ထဲမှာ ရေးသားထားပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ဟာ \"အိမ်ဖြူတော် ဘယ်လို လည်ပတ်နေတယ်ဆိုတာကို အံ့အားသင့်လောက်အောင် မပြောမဆိုဘဲ ဖုံးထားခဲ့တယ်\"လို့လည်း အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာ ရေးသားထားကြောင်း စာအုပ်မထွက်မီ မီဒီယာတွေရဲ့ အကြိုသုံးသပ်ချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားကြပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့က အဲဒီစာအုပ်ကို စင်ပေါ်ရောက်မလာအောင် ပိတ်ပင်ဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ \"ဂျွန်ဘိုတန်ဟာ ဥပဒေချိုးဖောက်တာပဲ။ ဒါဟာ အဆင်မြင့်လျှို့ဝှက်သိမ်းဆည်းထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေမို့ ခွင့်ပြုချက်မရဘဲ သူထုတ်ပြောလို့ မရဘူး\"လို့ ဖောက်စ် သတင်းဌာနနဲ့ ပြောကြားရာမှာ သမ္မတထရမ့်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ \"သူ့ကို ကျုပ်အခွင့်အရေးပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူဟာကျဆုံးသွားတဲ့လူတယောက်ဖြစ်သွားပါပြီ\"လို့ လည်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဂျွန်ဘိုတန်ဟာ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ အိမ်ဖြူတော် စီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့ထဲ ပါဝင်လာခဲ့ပြီး နောက်နှစ် စက်တင်ဘာလမှာ နုတ်ထွက်သွားခဲ့ပါတယ်။ သူက သူ့သဘောနဲ့သူ နုတ်ထွက်တယ်လို့ ဆိုပေမယ့် သမ္မတထရမ့်ကတော့ ကြီးကြီးမားမား သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေကြောင့် အလုပ်ဖြုတ်ပစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူဟာ သမ္မတ ဂျော့ဒဗလျူဘုရှ် လက်ထက်ကလည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးပြီး နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီနဲ့ပတ်သက်ရင် သဘောထား တင်းမာသူတယောက်အဖြစ် လူသိများပါတယ်။ အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကြံပေး အရာရှိ အဖြစ်နဲ့ တာဝန်ထမ်း ဆောင်စဥ်မှာ သူဟာ အမေရိကန်သမ္မတရဲ့ ပြည်တွင်း ပြည်ပ လုံခြုံရေး ကိစ္စများ ဆိုင်ရာ ထိပ်ဆုံး အကြံပေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူအခုရေးတဲ့ စာအုပ်ကို \"The Room Where It Happened\" လို့ နာမည်ပေးထားပြီး စာမျက်နှာ ၅၇၇ မျက်နှာရှိပါတယ်။ ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့မှာ စာအုပ်ထွက်မှာပါ။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တရားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဒီစာအုပ်ထုတ်ဝေခွင့် ပိတ်ပင်တဲ့ အရေးပေါ်အမိန့်တရပ်ထုတ်ပေးဖို့ တရားသူကြီးတယောက်ကို ပြီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးညက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ \"အစိုးရရဲ့ အခုည လုပ်ဆောင်ချက်ဟာ အချည်းနှီးပါပဲ။ နိုင်ငံရေး လုပ်ဆောင်ချက်သာ ဖြစ်ပြီး ဘာမှ အကျိုးသက်ရောက်မှု ဖြစ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး\"လို့ စာအုပ်ထုတ်ဝေသူ ဆိုင်မွန်နဲ့ ရှက်စတား ကုမ္ပဏီက ဆိုပါတယ်။ တကမ္ဘာလုံးမှာ စာအုပ်ပေါင်း သိန်းနဲ့ချီဖြန့်ဝေပြီးပြီဖြစ်လို့ စာအုပ်ထုတ်ဝေခွင့်ပိတ်လည်း ဘာမှ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်တော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ \"ဒီစာအုပ်ထဲမှာ ရေးထားတာတွေသာ မှန်ခဲ့ရင်ဒါဟာ ကိုယ်ကျင့်သိက္ခာအရ စက်ဆုပ်ရွံရှာစရာ ကောင်းရုံသာမကဘဲ အမေရိကန်ပြည်သူတွေ အတွက် သမ္မတ တယောက်ထမ်းဆောင်ရမယ့် မြင့်မြတ်တဲ့ အလုပ်တာဝန်ကို သွေဖည်တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်\"လို့ နိုဝင်ဘာလမှာ သမ္မတထရမ့်ရဲ့ ဒီမိုကရက်ပါတီပြိုင်ဘက် သမ္မတလောင်း ဖြစ်လာမယ့် ဂျိုးဘိုင်ဒင်ကလည်း ဆိုပါတယ်။ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စွပ်စွဲချက် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဇွန်လက ဂျပန်နိုင်ငံ အိုဆာကာမြို့ ဂျီ ၂၀ ထိပ်သီး အစည်းအဝေးမှာ သမ္မတထရမ့်နဲ့ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျွန်ဘိုတန်က သူ့စာအုပ်ထဲမှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ဟာ နောက်လာမယ့် အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲဆီကို စကားလမ်းကြောင်း ပြောင်းယူသွားပြီး တရုတ်ရဲ့ စီးပွားရေး အင်အားကို သွယ်ဝိုက်ပြောဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရွေးကောက်ပွဲမှာသူနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ သမ္မတရှီကို အံ့အားသင့်ဖွယ် ပန်ကြားခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်လို့ ဂျွန်ဘိုတန်က ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ လယ်သမားတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ အရေးပါပုံကို သူက အလေးအနက်ထားပြောဆိုခဲ့ပြီး တရုတ်က ပဲပိစပ်နဲ့ ဂျုံတွေ ဝယ်ယူခဲ့မယ်ဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲ အတွက် အရေးပါတဲ့ ရလဒ်တွေ ထွက်ပေါ်လာလိမ့်မယ်လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့နှစ် ဂျပန်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ G20 ထိပ်သီး အစည်းအဝေးမှာ အမေရိန်ကသမ္မတနဲ့ တရုတ်သမ္မတ တွေ့ဆုံခဲ့ လယ်သမားတွေဟာ အဓိက မဲဆန္ဒရှင် အင်အားစုဖြစ်ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ သမ္မတထရမ့်ကို ကြီးကြီးမားမား ထောက်ခံမှု ပေးခဲ့ကြသူတွေပါ။ အမေရိကန် ကုန်သွယ်ရေး ကိုယ်စားလှယ် ရောဘတ်လိုက်ဟိုက်ဇာကတော့ သမ္မတ ထရမ့်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲ အတွက် အကူအညီတောင်းတာမျိုး လုံးဝ မလုပ်ခဲ့ပါဘူးလို့ ဗုဒ္ဓဟူးညနေပိုင်းက ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံ ရှင်ကျန်းဒေသမှာ ဆောက်လုပ်တဲ့ လေ့ကျင့်ရေး စခန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထိပ်သီး အစည်းအဝေး ဖွင့်ပွဲ ညစာစားပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့တာကိုလည်း မစ္စတာ ဘိုတန်က သူ့စာအုပ်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ လေ့ကျင့်ရေးစခန်းတွေ ဆောက်လုပ်မှုဟာ လုံးဝမှန်ကန်တဲ့လုပ်ရပ်ပဲလို့ ပြောဆိုပြီး ဆက်ဆောက်လုပ်သင့်ကြောင်း မစ္စတာထရမ့်က ပြောခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဂျွန်ဘိုတန်စာအုပ်ပါ အခြားရေးသားချက်များ တကယ်လို့သာ သမ္မတထရမ့်ကို အပြစ်တင်အရေးယူဖို့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုဟာ ယူကရိန်းနဲ့ တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်ပြောကြားမှု သက်သက်သာမကပဲ တခြား အစွပ်စွဲခံ နိုင်ငံရေး စွက်ဖက်မှုတွေကိုပါ ချဲ့ထွင် စုံစမ်းခဲ့မယ်ဆိုရင် အဖြေဟာ တမျိုးဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့ ဂျွန်ဘိုတန်က ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန် ဒီမိုကရေစီကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း စစ်ကြေညာတာလို့ သမ္မတ ထရမ့် စွပ်စွဲ သူ့သမ္မတပြိုင်ဘက်လောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒင်နဲ့ သားဖြစ်သူ ရောဘတ် ဟန့်တားတို့အကြောင်းကို စုံစမ်းပေးဖို့ ယူကရိန်းသမ္မတကို သမ္မတထရမ့်က ဖိအားပေးတောင်းဆိုခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်နဲ့ သမ္မတထရမ့်ကို အပြစ်တင် အရေးယူဖို့ ဇန်နဝါရီလတုန်းက ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်က အဲဒီစွဲချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ရီပတ်ဘလစ်ကန် အမတ်တွေ ကြီးစိုးထားတဲ့ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်မှာ သက်သေမပါဘဲ ဖေဖေါ်ဝါရီလအတွင်း ကြားနာခဲ့ရာမှာ နှစ်ပတ်ကြာ ကြားနာပြီးနောက် အပြစ်မရှိဘူးလို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကြားနာပွဲမှာ သက်သေမထွက်ဆိုခဲ့လို့ ဒီမိုကရက် အမတ်တွေရဲ့ ဝေဖန်ခံခဲ့ရတဲ့ ဂျွန်ဘိုတန်က ယူကရိန်းကိစ္စဟာ သမ္မတကို အရေးယူသင့်တဲ့ ကိစ္စအဖြစ် သူထင်မထင်ကိုတော့ အတိအလင်း ဖော်ပြမထားပါဘူး။ အခုထုတ်မယ့် စာအုပ်ထဲမှာ တခြားသော အပျက်သဘော ဆောင်တဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ ဗြိတိန်နျူးကလီးယားပါဝါဆိုတာ ထရမ့်မသိဘူးလို့ဆို ဗြိတိန်ဟာ နျူးကလီးယားပါဝါနိုင်ငံတနိုင်ငံဆိုတာ သမ္မတထရမ့် မသိဘူးလို့ စွပ်စွဲထားပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တုန်းက ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ထရီဆာမေ နဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ဗြိတိန်ရဲ့ နျူးကလီးပါဝါအကြောင်း ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်က ပြောတော့ သမ္မတထရမ့်က \"ဗျာ ဗြိတိန်က နျူးကလီးယားပါဝါလားလို့ မေးခဲ့ပါတယ်၊ အဲဒါ ဟာသလုပ်တာ မဟုတ်ပါဘူး\" လို့ဂျွန်ဘိုတန်ရဲ့ စာအုပ်မှာ ရေးသားထားပါတယ်။ ဖင်လန်ဟာ အရင်က ရုရှားထဲကလားလို့လည်း သမ္မတထရမ့်က အိမ်ဖြူတော် အကြီးအကဲဟောင်း ဂျွန်ကယ်လီကို မေးခဲ့ဖူးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်နဲ့ ဂျွန်ဘိုတန် ဗင်နီဇွဲလားကို ဝင်တိုက်လိုက်ရရင် သိပ်ကောင်းမယ် ဗင်နီဇွဲလားကို ဝင်ကျူးကျော်လိုက်ရရင် သိပ်ကောင်းမယ်လို့ သမ္မတထရမ့်က ပြောကြောင်းလည်း အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ တကယ်တော့ အဲဒီတောင်အမေရိကန်နိုင်ငံဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းပဲလို့လည်း ပြောခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့ လက်ရှိကျူးကျော်မှုတွေကိုတော့ သူက သိပ်စိတ်မပါပါဘူး။ အာဖဂန်နစ္စတန် စစ်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဲဒါဟာ \"ဂျော့ဘုရှ်ဆိုတဲ့ငတုံး ကလုပ်သွားခဲ့တာ\"လို့ သမ္မတထရမ့်က ပြောကြောင်းရေးသားထားပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်း သမ္မတထရမ့်နဲ့ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင်တို့ ဖုန်းပြောကြားရာမှာ သမ္မတပူတင်က ဆိုဗီယက်ပုံစံ ဝါဒဖြန့်ချိရေး လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဂျွန်ဘိုတန်ရဲ့ စာအုပ်မှာ ရေးသားထားပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ဗင်နီဇွဲလား အတိုက်အခံ ဟွမ်ဂိုင်ဒိုဟာ ၂၀၁၆ ခု ဒီမိုကရက်သမ္မတလောင်း ဟီလာရီကလင်တန်နဲ့ တူတယ်လို့ ပြောသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီပြောကြားချက်ဟာ သမ္မတထရမ့်ကို အများကြီး ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ရေးထားပါတယ်။ သမ္မတပူတင်က သူ့မဟာမိတ် ဗင်နီဇွဲလား သမ္မတ နီကိုလတ် မဒူရိုကို အကာအကွယ်ပေးချင်လို့ အဲသလို ပြောတာဖြစ်ကြောင်း ဂျွန်ဘိုတန်က ရေးထားပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တုန်းက သမ္မတထရမ့်ဟာ လက်ဝဲသမ္မတ နီကိုလတ် မဒူရိုကိုအာဏာရှင်တယောက်၊ အာဏာကို လက်မလွှတ်နိုင်တဲ့သူလို့ တံဆိပ်ကပ်ပြီး ပိတ်ဆို့ အရေးယူခဲ့ပါတယ်။ \"သမ္မတပူတင်ဟာ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို သူလိုသလို ကစားနေနိုင်တယ်\"လို့ ထင်နေပုံရပါတယ်လို့ ဂျွန်ဘိုတန်က အေဘီစီ သတင်းဌာနနဲ့အင်တာဗျူးမှာ ပြောထားပါတယ်။ အဲဒီအင်တာဗျူး အပြည့်အစုံကို တနင်္ဂနွေနေ့မှာ ထုတ်လွှင့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတနဲ့သူ့လူများအကြောင်း ထရမ့် ကင် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ သဘောတူညီမှု ဘာမှမရ သမ္မတထရမ့်ရဲ့ အနီးဆုံး အကြံပေးတွေဟာ သူ့ကို အထင်မကြီးကြဘူးလို့လည်း ဂျွန်ဘိုတန်က ရေးသားထားပါတယ်။ အိမ်ဖြူတော်ကို သူစရောက်တော့ အိမ်ဖြူတော် ဝန်ထမ်းအကြီးအကဲ ဂျွန်ကယ်လီက \"ဒီနေရာကနေ ကျုပ်ဘယ်လောက်တောင် ထွက်သွားချင်နေသလဲဆိုတာ ခင်ဗျား စဥ်းစားတတ်မှာတောင်မဟုတ်ဘူး။ ဒီနေရာမှာ အလုပ်လုပ်ရတာ သိပ်ဆိုးတယ်ဆိုတာ ခင်ဗျားတွေ့လာပါလိမ့်မယ်\" လို့ပြောခဲ့ကြောင်းလည်း ဂျွန်ဘိုတန်က စာအုပ်ထဲမှာ ရေးထားပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ် သမ္မတထရမ့်နဲ မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင်တို့ တွေ့ကြတော့လည်း နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုက စာတိုလေးတကြောင်းရေးပြီး သူ့လက်ထဲ ထည့်ပေးခဲ့တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဲဒီစာတိုလေးကတော့ သမ္မတထရမ့်အပေါ် သူ့အမြင်ကို ရေးထားတာဖြစ်ပြီး \"သူ အဓိပ္ပာယ်မရှိ လျှောက်ပြောနေတာပဲကွာ\" လို့ ရေးထားတာဖြစ်ကြောင်း ဂျွန်ဘိုတန်က စာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ရဲ့ သစ္စာရှိလူယုံတော်လို့ အသတ်မှတ်ခံရလေ့ရှိတဲ့ မိုက်ပွန်ပီယိုဟာလည်း သမ္မတထရမ့်နဲ့ အလုပ်လုပ်ရတာကို စိတ်ပျက်ရွံရှာနေလို့ နုတ်ထွက်ဖို့ စဥ်းစားနေသူတွေထဲက တယောက်ပဲလို့ သူက ရေးသားထားပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ဟာ သံသယကြီးတတ်လွန်းသူဖြစ်ပြီး အိမ်ဖြူတော်ရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အံ့သြလောက်အောင် လျှို့ဝှက်ထားတတ်သူ၊ အမေရိကန် အစိုးရကို အထီးကျန်ဖြစ်စေသူလို့လည်း ဂျွန်ဘိုတန်က ရေးသားထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54735303", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54730433", "doc1": "নিস শহরে ছুরি নিয়ে চালানো হামলায় নিহত একজনের আত্মীয় গির্জার সামনে আহাজারি করছেন। নিস শহরের মেয়র ক্রিশ্চিয়ান এসট্রসি বলেছেন ''নত্রে ডেম গির্জার মধ্যে এই সন্ত্রাসী হামলা হয়েছে।'' একজন নিহত ব্যক্তি যিনি গির্জায় প্রার্থনা করতে এসেছিলেন তার ''প্রায় শিরশ্ছেদ'' করা হয়েছে। হামলার পরপরই সন্দেহভাজন এক ব্যক্তিকে গুলি করা হয়েছে এবং তাকে গ্রেফতার করা হয়েছে। মি. এসট্রসি এটাকে ''ইসলামী- ফ্যাসিবাদ'' বলেছেন এবং বলেছেন সন্দেহভাজন ব্যক্তি \" বারবার আল্লাহু আকবর\" ধ্বনি দিচ্ছিল। এমানুয়েল ম্যাক্রঁ ঘটনাস্থলে গেছেন। ফ্রান্সের জাতীয় সন্ত্রাস দমন বিষয়ক কৌঁসুলি খুনের তদন্ত শুরু করেছেন। মি. এসট্রসি এই হত্যাকাণ্ডকে শিক্ষক স্যামুয়েল প্যাটির সাম্প্রতিক হত্যার সাথে তুলনা করেছেন। এ মাসে গোড়ার দিকে প্যারিসের উপকণ্ঠে একটি স্কুলের ক্লাসরুমে ইসলামের নবীর কার্টুন দেখানোর সূত্রে ঐ স্কুল শিক্ষককে স্কুলের কাছে শিরশ্ছেদ করা হয়। তবে নিস শহরের হামলার ঘটনার উদ্দেশ্য সম্পর্কে পুলিশ এখনও পর্যন্ত কিছু বলেনি। তবে ইসলামের নবীর কার্টুন প্রকাশের পক্ষ সমর্থন করে প্রেসিডেন্ট ম্যাক্রঁর সাম্প্রতিক মন্তব্যে মুসলিম বিশ্বে প্রতিবাদের ঝড় উঠেছে এবং কয়েকদিন ধরেই কিছু দেশে বিক্ষোভ হয়েছে। কোন কোন দেশে ফরাসি পণ্য বর্জনেরও ডাক দেয়া হয়েছে। ইতোমধ্যে আজ বৃহস্পতিবার আরও দুটি হামলার ঘটনা ঘটেছে। একটি ফ্রান্সে এবং অন্যটি সৌদি আরবে। ফ্রান্সে আভিন্ন্যুয়ার কাছে মঁফাভেত শহরে পুলিশকে হ্যান্ডগান নিয়ে হুমকি দেয়ার পর এক ব্যক্তিকে গুলি করে হত্যা করা হয়েছে। আর জেদ্দাতে ফরাসি দূতাবাসের বাইরে একজন রক্ষীর ওপর হামলা চালানো হয়েছে। সন্দেহভাজন এক ব্যক্তিকে গ্রেপ্তার করা হয়েছে এবং ঐ রক্ষীকে হাসপাতালে নেয়া হয়েছে। আরও পড়তে পারেন: গির্জায় হামলার কয়েক মিনিট পর সন্দেহভাজন ব্যক্তিকে আটক করা হয় নিস শহরের ঘটনা সম্পর্কে কি জানা যাচ্ছে? নিহত তিনজনের মধ্যে দুজন গির্জার ভেতর মারা গেছে। একজন বৃদ্ধা নারী এবং একজন পুরুষ। খবরে বলা হচ্ছে ওই পুরুষকে গলা কাটা অবস্থায় পাওয়া গেছে। আরেকজন নারী ছুরিকাহত অবস্থায় কাছের একটি কফির দোকানে পালিয়ে যেতে পেরেছিলেন। তিনি পরে মারা গেছেন। পরে খবরে জানা গেছে, একজন প্রত্যক্ষদর্শী শহরে যে বিশেষ সুরক্ষা ব্যবস্থা মোতায়েন করা হয়েছে তার মাধ্যমে সতর্কসঙ্কেত দিতে সমর্থ হন। গির্জার কাছে থাকেন শ্লো নামে এক বাসিন্দা বিবিসিকে বলেছেন: \"আমরা রাস্তায় অনেক লোকের চেঁচামেচি শুনতে পাই। জানলা দিয়ে দেখি প্রচুর, প্রচুর সংখ্যায় পুলিশ আসছে। বন্দুকের গুলির আওয়াজ শুনতে পাই। অনেক গুলির আওয়াজ।\" পুলিশ বলছে স্থানীয় সময় সকাল নয়টার কিছু পর হামলার ঘটনা ঘটে সাংবাদিকতার ছাত্র টম ভ্যানিয়ার হামলার কিছুক্ষণের মধ্যেই ঘটনাস্থলে পৌঁছন। তিনি বিবিসিকে বলেন রাস্তায় লোকজন কান্নাকাটি করছিল। চার বছর আগে নিস শহরে একটি সন্ত্রাসী হামলার ঘটনা ঘটেছিল। এক ব্যক্তি সমুদ্র সৈকতে জনতার ভিড়ের ওপর দিয়ে ট্রাক চালিয়ে দিয়েছিল। ওই ঘটনায় মারা গিয়েছিল ৮৬ জন মানুষ। কী ধরনের প্রতিক্রিয়া হয়েছে? ফ্রান্সের স্বরাষ্ট্র মন্ত্রী ফ্রান্সের সৈকত শহর নিস-এর কেন্দ্রীয় এলাকায় মানুষজনকে না যাবার পরামর্শ দিয়েছেন। জেরাল্ড দারমানিন বলেছেন প্যারিসে মন্ত্রণালয়ের একটি জরুরি বৈঠক তিনি ডাকছেন। আরও দেখতে পারেন: ফ্রান্সের বিরুদ্ধে এরদোয়ান, ইমরান খানসহ মুসলিম দেশগুলোর ক্ষোভের কারণ কী? প্যারিসের জাতীয় পরিষদের অধিবেশনের মাঝখানে এক মিনিটের নীরবতা পালন করা হয়েছে। ফ্রান্সের প্রধানমন্ত্রী এসময় কোভিড-১৯এর যে লকডাউন আজ রাত থেকে কার্যকর হতে যাচ্ছে সে বিষয়ে বিস্তারিত ঘোষণা দিচ্ছিলেন। \"দেশের সামনে এটা খুবই গুরুতর মাপের নতুন একটা চ্যালেঞ্জ সে বিষয়ে সন্দেহ নেই,\" তিনি বলেন। তিনি সবাইকে ঐক্যবদ্ধ থাকার আহ্বান জানান। মুসলিম সংগঠন, ফ্রেঞ্চ কাউন্সিল অফ দ্য মুসলিম ফেইথ নিস শহরে ছুরি নিয়ে চালানো হামলার নিন্দা করেছে। এবং হতাহত ও তাদের পরিবারের প্রতি একাত্মতা প্রকাশ করেছে।", "doc2": "ဒီတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သံသယရှိသူတစ်ဦးကို ဖမ်းထားပါတယ် \"နော်ထရာဒမ်း ကျောင်းတော်ကြီးမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု တစ်ခု ဖြစ်တယ် ဆိုတာကို ဖော်ပြနေတယ်\"လို့ နိစ်မြို့အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ခရစ်စ်ရှန် အက်စတရိုဆီ က ပြောပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ရဲ့ လည်ပင်းကို ဖြတ်ထားတာ တွေ့ရတယ်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောသလို မစ္စတာ အက်စတရိုဆီက ဒါဟာ \"အစ္စလာမစ် ဖက်ဆစ်ဝါဒ (islamofascism) \" ပဲလို့ ပြောပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှု လုပ်ခဲ့တယ်လို့ သံသယရှိသူကို အခင်းဖြစ်ပြီး ခဏအကြာမှာပဲ ဖမ်းဆီးလိုက်ပါတယ်။ ပြင်သစ် အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ အရာရှိတွေက ဒီလူသတ်မှုအတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးတာတွေ စလုပ်နေပါပြီ။ မသင်္ကာဖွယ် အဲဒီလူဟာ သူ့ကို ဖမ်းဖို့ ကြိုးစားစဉ်မှာ အလ္လာဟူ အက္ကဘာ (ဘုရားဟာ အကြီးမြတ်ဆုံး)လို့ အကြိမ်များစွာ အော်ဟစ်ခဲ့တယ်လို့ နိစ်မြို့အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြောပါတယ်။ အသတ်ခံရသူတွေထဲက တစ်ဦးဟာ နော်ထရာဒမ်း ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကြီးကို စောင့်ရှောက်နေသူ ဖြစ်တယ်လို့ မစ္စတာ အက်စတရိုဆီက ပြောပါတယ်။ နောက်ပိုင်း ထွက်ပေါ်လာတဲ့ သတင်းတွေအရ အခင်းဖြစ်ချိန်မှာ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကြီးအတွင်း ဝတ်ပြုသူတွေ ရှိနေတယ်လို့ သိရပြီး မျက်မြင်သက်သေတစ်ယောက်က အဲဒီမြို့က အရေးပေါ် အထူးကာကွယ်ရေးဌာနကို အမြန် အသိပေးအကြောင်းကြားလိုက်တယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ ပင်လယ်ကမ်းစပ် နိစ်မြို့က မြို့လယ်ခေါင်နေရာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ ပြင်သစ် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဂျာရယ် ဒါမင်နင် က ပြည်သူတွေကို ပန်ကြားထားပါတယ်။ ပဲရစ်မြို့တော်မှာ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ခုကိုလည်း သူက ခေါ်ယူကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတ အီမန်နျူရယ် မက်ခရွန်းဟာ အခင်းဖြစ်တဲ့နေရာကို မကြာခင် သွားရောက်ကြည့်ရှုဖို့ ရှိပါတယ်။ သေဆုံးခဲ့သူတွေအတွက် ပြင်သစ် လွှတ်တော်မှာ တစ်မိနစ်တာ ငြိမ်သက်ပြီး အလေးထား ဂုဏ်ပြုတာကို လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ပြင်သစ် မွတ်ဆလင်များ ကောင်စီကလည်း နိစ်မြို့ တိုက်ခိုက်မှုကို ရှုတ်ချလိုက်ပြီး သူတို့ဟာ တိုက်ခိုက်ခံရသူတွေ၊ ကျန်ရစ်သူ မိသားစုဝင်တွေနဲ့ တစည်းတလုံးတည်း ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ နိစ်မြို့ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ပြင်သစ်မှာ လူတွေသေဆုံးတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ရာ အရပ်တွေထဲက တစ်မြို့ပါ။ ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်က ဗာစတီးအောင်ပွဲ နှစ်ပတ်လည် အခမ်းအနား လူစုဝေး လမ်းလျှောက်ပွဲတွေ နိစ်မြို့က လမ်းတွေပေါ်မှာ ကျင်းပနေစဉ်မှာ အသက် ၃၁ နှစ်အရွယ် တူနီးရှား တစ်ယောက်က ကုန်တင် ထရပ်ကားကြီးနဲ့ လူတွေကို လိုက်တိုက်ပြီး သတ်ဖြတ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ နောက်ရက်ပိုင်း အတော်ကြာမှာ ရွန်းမြို့က ဘုရားရှိခိုးကျောင်းတစ်ခုမှာ လူအများ ဝတ်ပြုနေချိန် အတွင်း ဘုန်းတော်ကြီး ဖာသာ ယက်ခ် ဟမဲလ်ရဲ့ လည်ပင်းကို ဓားနဲ့ဖြတ် တိုက်ခိုက်တာကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ အခု နိစ်မြို့က တိုက်ခိုက်မှုဟာ ပဲရစ်မြို့ အနောက်မြောက်အရပ်က စာသင်ကျောင်းတစ်ခုနားမှာ ဒီလ အစောပိုင်းလောက်က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှု နောက်ဆက်တွဲ ဆက်ဖြစ်လာခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုပါ။ အဲဒီ ကွန်ဖလွန် စဲန်တန်း နာရင်း (Conflans-Sainte-Honorine) အရပ်မှာ တမန်တော် မိုဟာမက် ကာတွန်းပုံကို ပြရင်း စာသင်ခဲ့တဲ့ ကျောင်းဆရာ ဆမ်မြူရယ် ပါတေဟာ အဲဒီလို သင်ကြားအပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ ခေါင်းဖြတ် အသတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပြင်သစ်မှာ တင်းမာမှုတွေ မြင့်မားလာခဲ့ပြီး အစိုးရရဲ့ အစွန်းရောက် အစ္စလာမစ် ဝါဒီတွေကို နှိပ်ကွပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကြောင့် တူရကီနဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေကို ဒေါသထွက်စေခဲ့ပါတယ်။ တူရကီ သမ္မတ ရာဂျစ် တယ်ရစ် အာဒိုဝမ်က ပြင်သစ်ထုတ် ကုန်ပစ္စည်းတွေကို သပိတ်မှောက်ဖို့ လှုံ့ဆော်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ပြင်သစ်ရဲ့ သရော်ကာတွန်းမဂ္ဂဇင်းတိုက် ချာလီ အက်ဘ်ဒိုက မစ္စတာ အာဒိုဝမ်ကာတွန်း ထွက်လာခဲ့တဲ့နောက် အခြေအနေတွေက ပိုဆိုးလာခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56748117", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/05/140527_obama_afghan_troops", "doc1": "নতুন সিদ্ধান্ত অনুসারে, সৈন্য প্রত্যাহার আরো কয়েক মাস বিলম্বিত হচ্ছে। এর আগে ট্রাম্প প্রশাসনের সঙ্গে তালেবানের চুক্তি হয়েছিল যে মে মাসের মধ্যে সব সৈন্য প্রত্যাহার করে নেওয়া হবে। এখন নতুন যে সময়সীমার কথা বলা হচ্ছে তার ঠিক ২০ বছর আগে ২০০১ সালে যুক্তরাষ্ট্রের বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্র এবং পেন্টাগনের ওপর সন্ত্রাসী হামলা চালানো হয়েছিল। এর আগে প্রেসিডেন্ট বাইডেন বলেছিলেন ১লা মে তারিখের মধ্যে সব সৈন্য প্রত্যাহার করে নেওয়ার কাজ কঠিন হবে। যুক্তরাষ্ট্রে নেটোর নেতৃত্বে প্রায় ১০ হাজার বিদেশি সৈন্য অবস্থান করছে। তাদের মধ্যে মার্কিন সৈন্যের সংখ্যা আড়াই হাজার। গত দুই দশকের যুদ্ধে প্রাণ হারিয়েছে দুই হাজারের মতো মার্কিন সৈন্য। যুক্তরাষ্ট্র এবং নেটোর কর্মকর্তারা বলছেন, সহিংসতা কমানোর ব্যাপারে তালেবান যে প্রতিশ্রুতি দিয়েছিল সেটা তারা পূরণ করতে পারেনি। এই খবরটি জানাতে গিয়ে যুক্তরাষ্ট্রের ঊর্ধ্বতন এক কর্মকর্তা সাংবাদিকদের বলেছেন, তালেবানকে সতর্ক করে দেওয়া হয়েছে যে সৈন্য প্রত্যাহারের এই সময়কালে মার্কিন সেনাদের ওপর হামলা চালানো হলে \"শক্তি প্রয়োগের মাধ্যমে তার জবাব দেওয়া হবে।\" তিনি বলেছেন, তাড়াহুড়ো করে সৈন্য প্রত্যাহার করা হলে সেটা একটা ঝুঁকি তৈরি করবে বলে প্রেসিডেন্ট বাইডেন এই সিদ্ধান্ত নিয়েছেন। এছাড়াও তিনি বলেছেন, পর্যালোচনা করে দেখা গেছে আফগানিস্তানে ২০ বছর ধরে চলা \"সংঘাতের এই বইটি (অধ্যায়) এখনই বন্ধ করে দেওয়ার সময়।\" প্রেসিডেন্ট বাইডেন বুধবার নিজে এই ঘোষণা দেবেন বলে কথা রয়েছে। সন্দেহ নেই কুড়ি বছর আগে তালেবানকে ক্ষমতা থেকে হটানোর পর এখনকার আফগানিস্তান একেবারেই ভিন্ন এক দেশ। কিন্তু অনেকেই যেমন বলছেন যে সৈন্য প্রত্যাহারের পর দেশটি শান্তির পথে অগ্রসর হতে পারে, তেমনি অনেকে আশঙ্কা করছেন যে এর ফলে আফগানিস্তান আবারও সহিংসতায় নিপতিত হতে পারে। আরো পড়তে পারেন: তালেবান হঠাৎ আক্রমণাত্মক হয়ে উঠতে পারে, মার্কিন সতর্কতা একাধিক বিয়ে করে অর্থ নষ্ট করছে তালেবানরা, নড়েচড়ে বসছে শীর্ষ নেতা আফগান নারী সাংবাদিক যখন তালেবানের মুখোমুখি যুক্তরাষ্ট্র ও নেটোর সৈন্যরা তালেবানের হামলার লক্ষ্য। কাবুলে ইন্সটিটিউট অফ ওয়ার এন্ড পিস স্টাডিজের নির্বাহী সভাপতি তামিম আসে সতর্ক করে দিয়েছেন, \"আশা করা যেতে পারে সৈন্য প্রত্যাহারের এই সময়সীমা ঘোষণার ফলে একটা রাজনৈতিক সমঝোতায় পৌঁছানোর লক্ষ্যে আফগান দলগুলোর ওপর চাপ তৈরি হবে অথবা সিরিয়ার মতো রক্তাক্ত গৃহযুদ্ধও শুরু হয়ে যেতে পারে।\" আফগানিস্তানে বিবিসির সংবাদদাতা সেকান্দার কেরমানি বলছেন, সেখানে অনেকেই মনে করেন যে এই সিদ্ধান্ত তালেবানকে চাঙ্গা করবে, যদিও এটি তালেবানের সঙ্গে হওয়া সমঝোতার লঙ্ঘন। তিনি বলছেন, তারা যে মার্কিন সৈন্যদের ওপর এই অল্প সময়ের মধ্যে হামলা শুরু করবে সেই সম্ভাবনা কম। তার পরেও তালেবান যুক্তরাষ্ট্রের নতুন এই সিদ্ধান্তকে ভালভাবে গ্রহণ করেনি। \"আফগান সরকারের কেউ কেউ আশা করেছিলেন যে নতুন বাইডেন প্রশাসন শান্তি প্রক্রিয়ায় আরো কিছু শর্ত বেঁধে দেবে। কিন্তু সেরকম কিছু করা হয়নি।\" তিনি বলছেন, \"আফগান সরকার ও তালেবানের মধ্যে যে ধীর গতিতে শান্তি আলোচনা চলছে তাতে মনে হচ্ছে মার্কিন সৈন্য প্রত্যাহারের আগে তাদের পক্ষে ক্ষমতা ভাগাভাগির কোনো সমঝোতায় পৌঁছানো কঠিন হবে।\" \"তবে অনেকেই আশঙ্কা করছেন তালেবান হয়তো সৈন্য প্রত্যাহার করে নেওয়া পর্যন্ত অপেক্ষা করবে এবং তার পরেই বিজয় অর্জন কিম্বা অন্তত আধিপত্য বিস্তারের চেষ্টা চালাবে।\" সেকান্দার কেরমানি বলেন, তালেবানকে প্রতিহত করতে আফগান সরকার এখনও পর্যন্ত যুক্তরাষ্ট্রের বিমান হামলার ওপর নির্ভরশীল। রাজধানী কাবুলে এরকম বহু হামলা চালিয়েছে তালেবান। এমাসের শেষের দিকে আফগানিস্তানের ভবিষ্যতের বিষয়ে তুরস্কে যে সম্মেলন হওয়ার কথা রয়েছে, তালেবান তাতে যোগ দেবে না বলে তারা জানিয়ে দিয়েছে। তালেবানের একজন মুখপাত্র মোহাম্মদ নাঈম টুইট করে বলছেন, \"সব বিদেশি সৈন্য আফগানিস্তান ছেড়ে না যাওয়া পর্যন্ত আফগানিস্তানের ভবিষ্যৎ নির্ধারণী কোনো সম্মেলনে আমরা অংশগ্রহণ করব না।\" যুক্তরাষ্ট্রের পররাষ্ট্রমন্ত্রী অ্যান্টনি ব্লিনকেন এবং প্রতিরক্ষামন্ত্রী লয়েড অস্টিন বুধবার বেলজিয়ামের রাজধানী ব্রাসেলসে তাদের সিদ্ধান্তের বিষয়ে নেটোর মিত্র দেশগুলোকে অবহিত করবেন বলে ধারণা করা হচ্ছে। আফগানিস্তান যুদ্ধ যুক্তরাষ্ট্রের দীর্ঘতম যুদ্ধ এবং এই যুদ্ধে তারা হাজার হাজার কোটি ডলার খরচ করেছে। গত ২০ বছরের এই সংঘাতে যুক্তরাষ্ট্রের দুই হাজারেরও বেশি সৈন্য ও কর্মকর্তা নিহত হয়েছে। গত বছরের ফেব্রুয়ারি মাসে যে চুক্তি সই হয়েছিল তাতে বলা হয়েছে যুক্তরাষ্ট্র ও নেটো ১৪ মাসের মধ্যে তাদের সব সৈন্য প্রত্যাহার করে নেবে যদি তালেবান হামলা না করার ব্যাপারে তাদের দেওয়া প্রতিশ্রুতি বজায় রাখে। একই সাথে তালেবানের পক্ষ থেকে তাদের হাজার হাজার বন্দীকে মুক্তি দেওয়ার দাবি জানানো হয়েছিল। এরপর ২০২০ সালের সেপ্টেম্বর মাসে দোহায় সরাসরি শান্তি আলোচনা শুরু হয়, কিন্তু এখনও কোন সিদ্ধান্ত গৃহীত হয়নি। সমঝোতার পর তালেবান আন্তর্জাতিক সৈন্যদের ওপর হামলা বন্ধ রাখলেও তারা আফগান সরকারের ওপর আক্রমণ অব্যাহত রেখেছে। অবশ্য তালেবান গত মাসে হুমকি দিয়েছে যে ১লা মে থেকে যেসব বিদেশি সৈন্য আফগানিস্তানে অবস্থান করবে তাদের ওপর হামলা চালানো শুরু হবে। এই আশঙ্কাও আছে যে কার্যকর কোনো সমঝোতায় পৌঁছানোর আগে বিদেশি সৈন্য প্রত্যাহার করা হলে তালেবান ক্ষমতা দখল করে নিতে পারে। আফগানিস্তানে প্রায় ১০ হাজার বিদেশি সৈন্য মোতায়েন রয়েছে। আফগানিস্তানে মার্কিন সামরিক উপস্থিতি অক্টোবর ২০০১: যুক্তরাষ্ট্রের ওপর ১১ই সেপ্টেম্বরের হামলার পর যুক্তরাষ্ট্রের নেতৃত্বে আফগানিস্তানে আক্রমণ শুরু হয়। ফেব্রুয়ারি ২০০৯: নেটোর সদস্য দেশগুলো আফগানিস্তানে সামরিক শক্তি বৃদ্ধির অঙ্গীকার করে। যুক্তরাষ্ট্র আরো ১৭ হাজার সৈন্য পাঠানোর কথা ঘোষণা করে। ডিসেম্বর ২০০৯: মার্কিন প্রেসিডেন্ট বারাক ওবামা মার্কিন সৈন্য সংখ্যা আরো ৩০ হাজার বাড়ানোর কথা ঘোষণা করেন। এর ফলে মোট সৈন্য সংখ্যা দাঁড়াবে এক লাখ। তিনি বলেন ২০১১ সালের মধ্যে সৈন্য প্রত্যাহার শুরু হবে। অক্টোবর ২০১৪: যুক্তরাষ্ট্র এবং ব্রিটেন আফগানিস্তানে তাদের সরাসরি যুদ্ধ অবসানের কথা ঘোষণা করে। মার্চ ২০১৫: আফগান প্রেসিডেন্ট আশরাফ ঘানির অনুরোধের পর প্রেসিডেন্ট ওবামা সৈন্য প্রত্যাহার বিলম্বিত করার কথা ঘোষণা করেন। অক্টোবর ২০১৫: প্রেসিডেন্ট ওবামা ঘোষণা করেন ২০১৬ সালের শেষ পর্যন্ত ৯,৮০০ মার্কিন সৈন্য আফগানিস্তানে অবস্থান করবে। এর আগে তিনি এক হাজার সৈন্য রেখে বাকি সব সৈন্য প্রত্যাহারের কথা ঘোষণা করেছিলেন। জুলাই ২০১৬: প্রেসিডেন্ট ওবামা বলেন, নিরাপত্তা-জনিত কারণে ২০১৭ সাল পর্যন্ত ৮,৪০০ মার্কিন সৈন্য আফগানিস্তানে থাকবে। নেটোও সৈন্য মোতায়েন রাখার বিষয়ে সম্মত হয়। অগাস্ট ২০১৭: তালেবানের সাথে যুদ্ধ করার জন্য প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প আরো সৈন্য পাঠানোর কথা ঘোষণা করেন। সেপ্টেম্বর ২০১৯: তালেবান ও যুক্তরাষ্ট্রের মধ্যে শান্তি আলোচনা ভেঙে যায়। ফেব্রুয়ারি ২০২০: কয়েক মাস ধরে আলোচনার পর দোহায় তালেবানের সাথে সমঝোতা সই হয় যাতে আফগানিস্তান থেকে সৈন্য প্রত্যাহারে করে নেওয়ার কথা বলা হয়েছে।", "doc2": "သမ္မတအိုဘားမား အာဖဂန် စစ်စခန်းရောက်ခိုက် ကျန်ရစ်တဲ့ တပ်အင်အား ဟာ အယ်လ်ကိုင်အီဒါ အဖွဲ့ရဲ့ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှု တွေ ကို နှိမ်နင်းရေး နဲ့ အာဖဂန် တပ်တွေ ကို စစ်သင်တန်း ပို့ချရေး အတွက် ထားခဲ့မှာပါ။ ဒီကြေညာချက် ကို ထုတ်ပြန်ဖို့ ကလည်း ကြာလှပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ သမ္မတ ကာဇိုင်း က အဆိုပါ သဘောတူညီချက် ကို လက်မှတ်ရေးထိုးဖို့ နှောင့်နှေး ခဲ့တဲ့ အတွက် ကြန့်ကြာ ခဲ့တာပါ။ အခုတော့ မကြာခင် မှာ အာဖဂန် သမ္မတ အသစ် အဖြစ် သမ္မတ လောင်း ၂ ယောက်ထဲ က၊ တယောက် အရွေးခံရရင်၊ ဒီ သဘောတူ စာချုပ် အကောင်အထည် ပေါ်လိမ့် မယ် လို့ သမ္မတ အိုဘားမား က ယုံကြည်နေပါတယ်။ အမေရိကန် အနေနဲ့ စောစော ပိုင်း က ညှိနှိုင်းထားတဲ့ အတိုင်း၊ ၂၀၁၄ ခု နောက်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်တပ် တချို့တဝက် ချန်ထားခဲ့ရေး ကို အစိုးရ သစ် ဘက်ကနေ သဘော တူမှ သာ၊ ထားခဲ့မဲ့ အကြောင်း၊ ဒီ သဘောတူညီမှု ကလည်း အရေးကြီးတဲ့ အကြောင်း၊ အမေရိကန်တပ် အနေနဲ့ သူတို့ ယူထားတဲ့တာဝန် ကို အပြည့်အဝ ကျေပြွန် ချင် သလို၊ တဖက်မှာလည်း အာဖဂန် ရဲ့ အချုပ်အချာ အာဏာ ကိုလည်း လေးစားတဲ့ အကြောင်း၊ ဒါကြောင့်မို့ တက်လာမဲ့ သမ္မတ သစ် အနေနဲ့၊ ရာထူး လက်ခံပြီးတာနဲ့ ဒီသဘောတူညီချက် ကို လက်မှတ်ထိုးမယ် လို့ မျှော်လင့်ထား တာပါ လို့ သမ္မတ အိုဘားမား က ပြောတာပါ။ တခါ ၂၀၁၅ နှစ်ကုန်ပိုင်း အရောက်မှာတော့ တပ်အင်အား ၉၈၀၀ ကနေ ၅ဝဝဝ အထိ လျှော့ချ ဖို့ရှိပါတယ်။ ဒီ တပ်တွေ ကလည်း ကာဘူးလ် နဲ့ ဘာဂရမ် လေတပ် အခြေစိုက် စခန်းတွေမှာ တပ်စွဲထားမှာပါ။ နောက်တနှစ် အကြာ ၂၀၁၆ ခု နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာတော့၊ အမေရိကန်တပ် တွေ အာဖဂန် ကနေ အပြီး ရုပ်သိမ်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗြိတိသျှ တပ်တွေ ကတော့ ဒီနှစ် ကုန်မှာ ဘက်စတီရန် တပ်စခန်းကနေ၊ တပ်ရုပ်ပြီး၊ တပ်အင်အား ၂ဝဝ ဘဲ ချန်ခဲ့မှာပါ။ သူတို့ယူမဲ့ တာဝန် ကလည်း ကာဘူးလ် အနောက်မြောက် အရပ်မှာ စစ်သင်တန်းပေးဖို့ပါပဲ။ သမ္မတ အိုဘားမား အနေနဲ့ လည်း၊ ဒီရက်ပိုင်း အတွင်းမှာ အရေးကြီးတဲ့၊ နိုင်ငံခြားရေးရာ မူဝါဒ မိန့်ခွန်း ခြွေရတော့ မှာ ဖြစ်တဲ့ အတွက်၊ အီရပ် နဲ့ အာဖဂန် စစ်ပွဲတွေ အပြီးမှာ အမေရိကန် ရဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဉီးဆောင်မှု အပိုင်း၊ ကျန်သေးတယ် ဆိုတာ ကို ချပြလို တဲ့ အကြောင်း ဘီဘီစီ မြောက်အမေရိက ဆိုင်ရာ အယ်ဒီတာ က သုံးသပ် တင်ပြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55527616", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55533747", "doc1": "ডোনাল্ড ট্রাম্প: \"আমি কেবল ১১,৭৮০টি ভোট পেতে চাই\" ওয়াশিংটন পোস্টে প্রকাশিত ওই রেকর্ডিংয়ে মি. ট্রাম্প রিপাবলিকান ব্র্যাড রাফেনস্পারগারকে বলেন, \"আমি কেবল ১১,৭৮০টি ভোট পেতে চাই। তবে মি. রাফেনস্পারগার উত্তরে বলেছেন যে জর্জিয়ার ফলাফল সঠিক ছিল। প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে জো বাইডেন জর্জিয়াসহ অন্যান্য দোদুল্যমান রাজ্যে জয়লাভ করেন। যুক্তরাষ্ট্রের ৫৩৮টি ইলেকটোরাল কলেজের মধ্যে মি. বাইডেন ৩০৬টি এবং মি. ট্রাম্প ২৩২টি ভোট পান। তেসরা নভেম্বর ভোটের পরে, মি. ট্রাম্প কোন প্রমাণ ছাড়াই নির্বাচনে ব্যাপক জালিয়াতির অভিযোগ তোলেন। কয়েকটি রাজ্যের ভোট পুনর্গননা এবং আইনি আপিল শেষে যুক্তরাষ্ট্রের মোট ৫০টি রাজ্য নির্বাচনের ফলাফলের অনুমোদন দেয়। এখন পর্যন্ত মার্কিন আদালত মি. বাইডেনের জয়ের বিরুদ্ধে ৬টি চ্যালেঞ্জ প্রত্যাখ্যান করেছে। ৬ই জানুয়ারি কংগ্রেস আনুষ্ঠানিকভাবে এই নির্বাচনের ফলাফলকে অনুমোদন দেবে বলে কথা রয়েছে। ডেমোক্র্যাট নেতা মি. বাইডেন ২০শে জানুয়ারি আনুষ্ঠানিকভাবে তার প্রেসিডেন্ট পদ গ্রহণ করবেন। জর্জিয়ায় আরও দুই জন সেনেটরকে নির্বাচিত করতে মঙ্গলবার ওই রাজ্যের ভোটারদের আবার ভোট দেওয়ার কথা রয়েছে। এই ফলাফল সেনেটে ক্ষমতার ভারসাম্য নির্ধারণ করতে পারে। যদি দুই ডেমোক্র্যাট প্রার্থী বিজয়ী হন, তবে রিপাবলিকান এবং ডেমোক্র্যাটিক সেনেটরের সংখ্যা সমান সমান হবে। এমন অবস্থায় নির্বাচিত ডেমোক্র্যাটিক ভাইস-প্রেসিডেন্ট কমলা হ্যারিস ভোট দেয়ার মাধ্যমে সিদ্ধান্ত জানাবেন। মি. বাইডেনের ডেমোক্র্যাট পার্টি ইতিমধ্যে নিম্নকক্ষ প্রতিনিধি পরিষদের নিয়ন্ত্রণে আছে। ব্র্যাড রাফেনস্পারগার এর আগে সতর্ক করে বলেছিলেন যে ভোট জালিয়াতির বিষয়ে বিতর্কিত দাবিগুলো \"আমাদের রাষ্ট্রকে ক্ষতিগ্রস্ত করছে\" ট্রাম্পের ফোন কলে কী কথা হয়েছিল? ওয়াশিংটন পোস্ট যে উদ্ধৃতি প্রকাশ করেছিল, সেখানে জর্জিয়ার সেক্রেটারি অফ স্টেটকে মি. ট্রাম্প নানা কথায় ভুলিয়ে পর্যায়ক্রমে চাপ দিয়েছিলেন বলে শোনা যায়। এবং তিনি জোর দিয়ে বলেন যে তিনি জর্জিয়ার নির্বাচনে জয়ী হয়েছেন এবং মি. রাফেনস্পারগারকে ট্রাম্প বলেন \"পুনরায় ভোট গণনা করা হয়েছে এই কথাটি বলার মধ্যে তো কোন ভুল নেই।\" মিঃ রাফেনস্পারগার তার প্রতিক্রিয়ায় মি. ট্রাম্পকে বলেন: \"মি. প্রেসিডেন্ট আপনার কাছে থাকা তথ্যটি ভুল।\" পরে ওই ফোনালাপে মি. ট্রাম্প বলেন যে, এমন গুজব রয়েছে যে রাজ্যের ফুলটন কাউন্টি থেকে ভোটের সরঞ্জাম সরিয়ে নেয়ার পাশাপাশি ব্যালট ভেঙে ফেলা হয়েছে - মি. রাফেনস্পারগারের আইনজীবী বলেছেন যে এমন কিছুই হয়নি। প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প তখন সম্ভাব্য আইনি পরিণতির জন্য ওই কর্মকর্তাকে হুমকি দেন। মি. ট্রাম্প হুমকি দিয়ে বলেন, \"আপনি জানেন যে তারা কী করেছে এবং আপনি এই বিষয়টি উত্থাপন করছেন না। এটি একটি ফৌজদারি অপরাধ। আপনি এমনটা হতে দিতে পারেন না। এটি আপনার এবং আপনার আইনজীবী রায়ানের জন্য অনেক ঝুঁকির হবে\"। তারপরে তিনি অতিরিক্ত ১১,৭৮০ ভোট খুঁজে দেয়ার আহ্বান জানান - এর ফলে ওই রাজ্যটিতে ট্রাম্পের মোট ভোটের সংখ্যা হবে ২৪,৭৩,৬৩৪টি । যা বাইডেনের প্রাপ্ত ভোটের চাইতে একটি ভোট বেশি। জর্জিয়া রাজ্যে বাইডেন মোট ২৪,৭৩,৬৩৩টি ভোট পেয়েছিলেন। বাইডেনের বিজয়কে উল্টে দিতে ট্রাম্প সব ধরণের চেষ্টা চালিয়ে যাচ্ছেন। ট্রাম্প মি. রাফেনস্পারগারকে বলেন যে এই রাজ্যের ফলাফল পুনরায় যাচাই করা উচিৎ। \"আপনি এটি পুনরায় যাচাই করতে পারেন, তবে রাজ্যটিতে এই ফল যাচাইয়ের কাজ এমন লোকদের নিয়ে করাতে হবে যারা উত্তর খুঁজে পেতে চান। এমন লোকদের নেয়া যাবে না, যারা উত্তর খুঁজতে চান না\" তিনি বলেন। জবাবে মি. রাফেনস্পারগার বলেন, \"মি. প্রেসিডেন্ট, আপনার কাছে তথ্য জমা দেওয়ার মতো লোক রয়েছে এবং আমাদেরও এমন লোক আছে যারা তথ্য জমা দেয়। এবং তারপরে এটি আদালতের সামনে আসে এবং আদালত একটি সিদ্ধান্ত নেয়\" । তিনি আরও বলেন \"আমাদেরকে আমাদের এই সংখ্যার পক্ষে দাঁড়াতে হবে, কারণ আমরা বিশ্বাস করি যে আমাদের সংখ্যা সঠিক\" রোববার মি. ট্রাম্প টুইটে অভিযোগ করেন যে মি. রাফেনস্পারগার ভোট জালিয়াতির বিবরণ দেয়নি। তার কোনও সূত্রই নেই!\" প্রেসিডেন্ট টুইটে বলেন। মি. রাফেনস্পারগার পাল্টা টুইট করে বলেন: \" শ্রদ্ধার সাথে বলছি প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প, আপনি যা বলছেন তা সত্য নয়। সত্য প্রকাশিত হবে।\" হোয়াইট হাউস অডিও ফাঁসের বিষয়ে কোন মন্তব্য করেনি। শীর্ষ ডেমোক্র্যাট নেতা অ্যাডাম শিফ বলেছেন: \"এই টেপ ফাঁসের মাধ্যমে ট্রাম্পের গণতন্ত্রের প্রতি অবজ্ঞা আরও একবার সামনে এসেছে।\" মধ্যপন্থী রিপাবলিকান অ্যাডাম কিনজিংগার টুইট করে বলেন: \"নির্বাচনী ফলের বিরুদ্ধে এমন কথাবার্তা কংগ্রেসের প্রতিটি সদস্যের জন্য অনেক সাংঘাতিক বিষয়। আপনি সেটা করতে পারেন না যদি করতেই হয় তাহলে পরিষ্কার নীতিবোধ থেকে করতে হবে।\" ডোনাল্ড ট্রাম্প, তার প্রেসিডেন্টের ক্ষমতায় থাকা শেষ সপ্তাহগুলোয়, ক্ষমতায় টিকে থাকার জন্য লড়াই করে যাচ্ছেন। ট্রাম্পের অনেক ভক্তই এখনো তার নির্বাচনী পরাজয়ের কথা বিশ্বাস করেন না তিনি সবশেষ জর্জিয়ার সেক্রেটারি অফ স্টেটকে নানা কথায় ভুলিয়ে, কাকুতি মিনতি করে এমনকি হুমকি দিয়ে জর্জিয়ায় জয় পেতে প্রয়োজনীয় ভোটগুলো খুঁজে দেয়ার কথা বলেছেন। তবে জর্জিয়ায় ভোট জালিয়াতির কোনও বিশ্বাসযোগ্য প্রমাণ পাওয়া যায়নি। জর্জিয়া পর পর তিন বার এসব ভোট গণনা করেছে। কিন্তু বড় কোন পার্থক্য খুঁজে পাওয়া যায়নি। রিপাবলিকান-নিয়ন্ত্রিত রাষ্ট্র তার নির্বাচনের ফলাফলকে অনুমোদন দিয়েছে এবং জর্জিয়া উল্টে গেলেও ট্রাম্পকে পুনর্নির্বাচিত করার পক্ষে সেটা যথেষ্ট হবে না। ট্রাম্পের এই ফোনালাপে একটি বিষয় স্পষ্ট যে তিনি কেবল প্রেসিডেন্ট-পরবর্তী ক্ষমতায় টিকে থাকার জন্য কৌশল চালাচ্ছেন বা চেষ্টা করছেন তার তহবিলের সংগ্রহ বাড়াতে। তবে ট্রাম্প দৃঢ়ভাবে বিশ্বাস করেন যে, তিনি জয়ী হয়েছেন এবং এজন্য তিনি যেকোনো প্রক্রিয়ার মধ্যে দিয়ে যেতে রাজী। নির্বাচনের ফল তার পক্ষে আনার জন্য রাষ্ট্রের কর্মকর্তাদেরকে চাপ দেওয়ার পাশাপাশি, বৈধতা নিয়েও তিনি প্রশ্ন তুলছেন। ট্রাম্পের ফাঁস হওয়া এই ফোনালাপটি আরেকটি ঘটনার কথা মনে করিয়ে দেয়। ইউক্রেনের প্রেসিডেন্ট ভ্লাদিমির জেলেনস্কির সাথে কথা বলার সময় ট্রাম্প বলেছিলেন, \"আমি চাই আপনি আমাদের প্রতি অনুগ্রহ করুন,\", যেখানে তিনি রাজনৈতিক সহায়তার জন্য বিদেশী নেতাকে মিষ্টি কথায় ভুলিয়ে চাপ দিয়েছিলেন। সেই যোগাযোগের কারণে ট্রাম্প অভিশংসনের মুখে পড়েন। এই ফোনালাপ ফাঁসের কারণে তার পক্ষে রাজনৈতিক সমর্থন আদায় আরও কঠিন হয়ে যাবে।", "doc2": "''ကျွန်တော်ကတော့ မဲ ၁၁,၇၈၀ ရဖို့ပဲ ရှာချင်တယ်'' လို့ သမ္မတထရမ့်က ရီပတ်ဘလီကန် ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲအရာရှိ ဘရက် ရက်ဖင်စပါဂျာကို ပြောထားတဲ့အသံဖိုင်ကို ဝါရှင်တန်ပို့စ်သတင်းစာက ထုတ်ဖော်ခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာကတော့ ဂျော်ဂျီယာရဲ့ မဲရလဒ်က မှန်ကန်ကြောင်း သမ္မတကို တုံ့ပြန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ဟာ ဂျော်ဂျီယာအပြင် တခြားအကြိတ်အနယ် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပြည်နယ်တွေကိုပါ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က သမ္မတရွေးချယ်ရေးအဖွဲ့ ကိုယ်စားလှယ်မဲ ၃၀၆ မဲရပြီး သမ္မတထရမ့်ကတော့ ၂၃၂ မဲ ရခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပတဲ့ နို၀င်ဘာ ၃ ရက်ကစလို့ သမ္မတထရမ့်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသမာမှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိတယ်လို့ စွပ်စွဲမှုတွေ လုပ်ခဲ့ပေမဲ့ အထောက်အထားတော့ မပြနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ အမေရိကန်က ပြည်နယ် ၅၀ စလုံးကနေ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေ အတည်ပြုခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ကလည်း ဒီမဲရလဒ်တွေကို ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့ကျရင် တရားဝင်အတည်ပြုပေးဖို့ ရှိနေပါတယ်။ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက မစ္စတာဘိုင်ဒန်ကလည်း ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်မှာ သမ္မတအဖြစ် စတင်တာ၀န်ယူဖို့ ရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိ သက်ရှိထင်ရှားရှိနေသေးတဲ့ အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ၁၀ ဦးစလုံးကလည်း ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို မေးခွန်းမထုတ်ဖို့ ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်းစာထဲမှာ ဆောင်းပါးအဖြစ်ရေးပြီး သမ္မတထရမ့်ကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ မဲရလဒ် အငြင်းပွားမှုမှာ စစ်တပ်ပါဝင်လာဖို့ကို သမ္မတထရမ့် ထောက်ခံသူတချို့က ပြောကြားလာပြီးနောက် အဲဒီလို တိုက်တွန်းလွှာ ထွက်ပေါ်လာတာပါ။ ဖုန်းပေါ်ကနေ သမ္မတထရမ့် ဘာတွေ ပြောခဲ့လဲ။ ဝါရှင်တန်ပို့စ်က ထုတ်ပြန်တဲ့ အပိုင်းထဲမှာတော့ သမ္မတထရမ့်ဟာ ဂျော်ဂျီယာရွေးကောက်ပွဲအရာရှိကို စည်းရုံးတာ၊ ဖိအားပေးတာမျိုးတွေ ပါဝင်နေပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်က မစ္စတာရက်ဖင်စပါဂျာကိုပြောပြားချက်ထဲမှာ သူဟာ ဂျော်ဂျီယာမှာ အနိုင်ရထားကြောင်း၊ ဒါကြောင့် ''မဲတွေ ပြန်တွက်ချက်တယ်လို့ ပြောရင် ဘာမှ အမှားမရှိကြောင်း'' ပြောထားတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာကတော့ ''သမ္မတကြီး ကန့်ကွက်မှုမှာပါတဲ့ အချက်အလက်တွေက မှားနေပါတယ်'' လို့ ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ဟာ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်မှာ သမ္မတတာဝန် စထမ်းဆောင်ဖို့ရှိ အသံဖိုင် နောက်ပိုင်းမှာတော မစ္စတာထရမ့်က မဲစာရွက်တွေ ဖျက်ဆီးခံထားရတယ်၊ ဖူလ်တန်ခရိုင်ကနေ မဲပေးတဲ့စက်တွေ ဖယ်ရှားခံထားရတယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလတွေ ဖြစ်နေကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီကောလာဟလတွေ မမှန်ဘူးလို့ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာရဲ့ ရှေ့နေက ငြင်းဆိုထားပါတယ်။ အဲဒီနောက် သမ္မတထရမ့်က ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ''သူတို့ လုပ်ခဲ့တာတွေ၊ ခင်ဗျား သတင်းမပို့တာတွေကို ခင်ဗျား သိလား။ ဒါက ရာဇဝတ်မှုပဲ။ ဒီလို မဖြစ်စေရဘူး။ ဒါက ခင်ဗျားနဲ့ ခင်ဗျားရဲ့ရှေ့နေ ရိုင်ယန်အတွက် အန္တရာယ်ကြီးပါပဲ'' လို့ သမ္မတထရမ့်က ပြောပါတယ်။ အဲဒီနောက် သမ္မတက မဲနောက်ထပ် ၁၁,၇၈၀ မဲရဖို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမဲကတော့ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ရတဲ့ မဲထက် တစ်မဲသာမယ့် မဲအရေအတွက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က ၂,၄၇၃,၆၃၃ မဲရခဲ့ပြီး သမ္မတထရမ့် ရှာခိုင်းတဲ့ မဲသာရခဲ့ရင် သမ္မတထရမ့်ဟာ မဲစုစုပေါင်း ၂,၄၇၃,၆၃၄ မဲ ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ် အတွင်း၀န် နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအရာရှိ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာ သမ္မတထရမ့်က ''ခင်ဗျားအနေနဲ့ ဒါကို ပြန်လည်စစ်ဆေးနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် အဖြေကို ရှာနေတဲ့သူတွေနဲ့ ပြန်စစ်ဆေးနိုင်တယ်။ အဖြေမလိုချင်တဲ့သူတွေနဲ့တော့ မဟုတ်ဘူး'' လို့ သမ္မတထရမ့်က ပြောပါတယ်။ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာကလည်း သူ့မှာရှိတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေက မှန်ကန်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း ပြန်လည် တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီသတင်းထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် သမ္မတထရမ့်ကတော့ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာဟာ မဲမသမာမှုအကြောင်း အသေးစိတ်ကို ထုတ်မပေးခဲ့သလို ဘာတွေဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာ မသိဘူးလို့ တွစ်တာကနေ ရေးခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ရက်ဖင်စပါဂျာကလည်း တွစ်တာကနေ ပြန်ရေးရာမှာ သမ္မတထရမ့် ပြောတာတွေက မှားနေသလို အမှန်တရားက ထွက်ပေါ်လာမှာပါ လို့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အိမ်ဖြူတော်ကတော့ ဒီအသံဖိုင်ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး မှတ်ချက်ပေး ပြောတာတွေ မရှိသေးပါဘူး။ ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် အရွေးခံရတဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက ကာမလာ ဟဲရစ်ကတော့ သမ္မတထရမ့်ဟာ အာဏာအလွဲသုံးမှုကို လက်ရဲဇက်ရဲ လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်လို့ ဂျော်ဂျီယာက ဆီးနိတ်လွှတ်တော်အမတ်မဲဆွယ်ပွဲမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဂျော်ဂျီယာမှာလည်း ဆီးနိတ်အမတ် ၂ ဦး ရွေးချယ်ပွဲရှိပြီး ဒီရလဒ်က ဆီးနိတ်ထဲမှာ ဘယ်ပါတီလွှမ်းမိုးမလဲဆိုတဲ့ အာဏာချိန်ခွင်လျှာကို အပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဘီဘီစီ မြောက်အမေရိကဆိုင်ရာ သတင်းထောက် အန်တိုနီ ဇာခါရဲ့ သုံးသပ်ချက် သမ္မတထရမ့်ဟာ သူ့ရဲ့သမ္မတသက်တမ်း နောက်ဆုံးသီတင်းပတ်တွေမှာ အာဏာကို ဆက်ရယူနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ အခုနောက်ဆုံးကြိုးပမ်းမှုက ဂျော်ဂျီယာက ရွေးကောက်ပွဲအရာရှိကို အနိုင်မဲတွေ ရှာပေးဖို့အတွက် တောင်းဆိုမှုတွေ၊ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေနဲ့အတူ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ မဲမသမာမှု စွပ်စွဲချက်မှာ ခိုင်မာတဲ့ သက်သေမပြနိုင်ပေမယ့် သူက ဂရုမစိုက်ခဲ့ပါဘူး။ ဂျော်ဂျီယာမှာ မဲတွေ ရေတွက်တာတွေ၊ ပြန်ရေတွက်တာတွေ လုပ်ခဲ့ပြီး ထူးထူးခြားခြား ကွဲလွဲမှုတွေ မတွေ့ခဲ့ရပေမယ့် သူက ဂရုမစိုက်ခဲ့ပါဘူ။ တကယ်တော့ ဂျော်ဂျီယာမှာ သမ္မတထရမ့် အနိုင်ရခဲ့ရင်တောင် သူ သမ္မတဖြစ်ဖို့ မဲက မလုံလောက်သေးပါဘူး။ သမ္မတထရမ့်ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ သူ သမ္မတအာဏာ စွန့်လွှတ်ပြီးနောက်ပိုင်း အခြေအနေအတွက် လုပ်ဆောင်တာဖြစ်နိုင်သလို သူ့ရဲ့ ရန်ပုံငွေရှာဖွေမှုတွေကို မြှင့်တင်နိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူအနိုင်ရတယ်လို့ ယုံကြည်နေပုံလည်း ရသလို ဒီအတွက် နည်းလမ်းပေါင်းစုံ သုံးဖို့လည်း ဝန်မလေးတဲ့ပုံ တွေ့ရတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ဘယ်လို အတည်ပြုမလဲ။ ဆီးနိတ်ထဲမှာလည်း ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီထဲမှာ မစ္စတာဘိုင်ဒန်အနိုင်ရတဲ့ ရလဒ်ကို အတည်ပြုမပြုဆိုတာ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ရှိပါတယ်။ အမတ် ၁၂ ဦးက ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့ကျရင် မစ္စတာဘိုင်ဒန်ကို အတည်ပြုမပေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ တက်ဒ် ခရုဇ် ဦးဆောင်တဲ့ အမတ် ၁၂ ဦးဟာ မဲမသမာမှုတွေကို စာရင်းစစ် လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် ရလဒ်အတည်ပြုပွဲကို ၁၀ ရက် နောက်ဆုတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ မစ္စတာ တက်ဒ်ခရုဇ်ကတော့ စာရင်းစစ်ဆေးမှုကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ယုံကြည်မှုမြင့်တက်လာမယ်လို့ ဆီးနိတ်ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်တဲ့ ဒုတိယသမ္မတ မိုက်ပန့်စ်ကည်း ဒီပန်ကြားမှုကို ကြိုဆိုခဲ့ပါတယ် ဒါပေမယ့် မစ် ရွမ်နေအပါအဝင် ရီပတ်ဘလီကန်အမတ် လေးဦးကတော့ သူတို့ဟာ မစ္စတာဘိုင်ဒန် အနိုင်ရမှုကို အတည်ပြုပေးမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဆီးနီတ်ထဲက ရီပတ်ဘလီကန် အမတ်အများစုခေါင်းဆောင် မစ်ချ် မက်ကောနယ်လ်ကလည်း မစ္စတာဘိုင်ဒန်ရဲ့ အနိုင်ရလဒ်ကို အသိအမှတ်ပြုထားပြီး ဒါကို မကန့်ကွက်ကြဖို့ တခြားရီပတ်ဘလီကန်တွေကိုလည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ အောက်လွှတ်တော်မှာလည်း မစ္စတာဘိုင်ဒန်ရဲ့ မဲရလဒ်တွေကို ကန့်ကွက်မယ့် ရီပတ်ဘလီကန်အမတ်တချို့ ရှိပါတယ်။ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့မှာ ဘာတွေ ဖြစ်မလဲ။ အောက်လွှတ်တော်နဲ့ အထက်ဆီးနိတ်လွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးဦးက ထောက်ခံမှုရထားတဲ့ ကန့်ကွက်မှုတွေကို ၂ နာရီကြာ ဆွေးနွေးငြင်းခုံဖို့ရှိပြီး အဲဒီနောက်မှာတော့ မဲခွဲ ဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကန့်ကွက်မှုတစ်ခုခုကို အတည်ဖြစ်ဖို့ကတော့ လွှတ်တော် နှစ်ရပ်စလုံးက အမတ်အများစုက ထောက်ခံအတည်ပြုဖို့ လိုပါတယ်။ ဆီးနိတ်မှာ ရီပတ်ဘလီကန်တွေက အများစုဖြစ်ပေမယ့် တချို့အမတ်တွေက ကန့်ကွက်ဖို့မရှိဘူးလို့ ပြောထားပါတယ်။ အောက်လွှတ်တော်မှာတော့ ဒီမိုကရက်တွေက အများစုဖြစ်ပါတယ်။ ။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-45166150", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/45167083", "doc1": "জে৩৫ নামের তিমি মাছটিকে দেখা যায় তার শাবককে বহন করতে কানাডার ভ্যাঙ্কুভারের তিমি গবেষণা কেন্দ্রের গবেষকরা বলছেন, \"তিমিটির বিষাদ ভ্রমণ শেষ হয়েছে এবং তার আচরণ উল্লেখযোগ্যভাবে বিচিত্র।\" এই ধরণের তিমি মাছ সাধারণত সপ্তাহখানেক ধরে মৃত সন্তান বহন করে থাকে, কিন্তু বিজ্ঞানীরা মনে করছেন এই তিমিটি এক্ষেত্রে রেকর্ড করেছে। মা তিমিটি গত কয়েকদিনেই সারাবিশ্বের মনোযোগ আকর্ষণ করেছে। তিমি গবেষণা কেন্দ্র শনিবার এক বিবৃতিতে বলে, \"সমুদ্রতট থেকে নেয়া টেলিফটো ডিজিটাল চিত্র থেকে ধারণা করা যায় যে মা তিমিটি শারীরিকভাবে সুস্থ অবস্থাতেই রয়েছে।\" \"মৃত তিমিটির দেহ যুক্তরাষ্ট্র ও কানাডার মধ্যবর্তী স্যালিশ সাগরে ডুবে যাওয়ার সম্ভাবনা রয়েছে। সেক্ষেত্রে তিমির দেহের 'নেক্রপসি' (পশুর ময়নাতদন্ত) করার সুযোগ হয়তো পাবেন না গবেষকরা।\" ভ্যাঙ্কুভার উপকূলে মা তিমিটিকে মৃত শাবক বহন করে নিয়ে যেতে দেখা যায় ২৪শে জুলাই। ঐদিনই শাবকটি মারা যায় বলে ধারণা করা হয়। তবে তার মৃত্যুর কারণ সম্পর্কে নিশ্চিত হওয়া যায়নি। কানাডা ও যুক্তরাষ্ট্র দুই দেশই এই ধরণের তিমিকে বিলুপ্তপ্রায় প্রজাতি হিসেবে চিহ্নিত করেছে। এই ধরণের তিমির প্রধান খাবার চিনুক স্যামন মাছ, যার সংখ্যা সাম্প্রতিক বছরগুলোতে অনেক কমে গেছে। আরো পড়তে পারেন: চীন ১০ লাখ উইগুর মুসলিমকে আটকে রেখেছে? ভারতে অ্যাডল্ফ হিটলার কেন ঘৃণিত নন? পঁচিশ বছর ধরে পেঁচার খোঁজে গুপ্তধন সন্ধানীরা", "doc2": "ဝေလငါးမ ဂျေ ၃၅ ကို အစောပိုင်းတုန်းက သူ့ရဲ့ ဝေလငါးသားပေါက် အသေကောင်နဲ့အတူ တွေ့မြင်ခဲ့ရ ကနေဒါက ဗန်ကူးဗားကျွန်းရဲ့ ဟာရိုးရေလက်ကြားမှာ ဒီဝေလငါးမဟာ သူ့ အဖော်တွေနဲ့အတူ အတူ ဆယ်လမွန်ငါးတွေကို အစာအတွက်လိုက်ဖမ်းနေတာကို တွေ့ရတယ်လို့ ဝေလငါးသုတေသန ဌာနက ဆိုပါတယ်။ \"သူ့ရဲ့ ပူဆွေးသောကရောက်ခဲ့ရတဲ့ ခရီးစဉ်က ပြီးဆုံးခဲ့ပါပြီ၊ အခု သူ့ရဲ့ အပြုအမူတွေက တက်ကြွ လှုပ်ရှားနေပါတယ်။ \" Killer whale ငါးမျိုးတွေဟာ သူတို့ရဲ့သေသွားတဲ့ သားငယ်ပေါက်လေးတွေကို အရင်က တပတ်အထိပဲ အများဆုံး သူတို့နဲ့ အတူ သယ်ဆောင်လေ့ရှိပေမယ့် အခု ဝေလငါး မေမေကတော့ စံချိန် အသစ် တင်ခဲ့တာလို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ယုံကြည်ထားပါတယ်။ ဝေလ ငါးမန်းတွေကို ကယ်တင်သူ ဂျေ ၃၅ လို့လည်း ခေါ်တဲ့ Killer whale လူသတ်ဝေလငါးမျိုး မေမေ ငါးမကြီးဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ ကမ္ဘာတလွှားက လူတွေရဲ့ အာရုံစိုက်တာ ခံခဲ့ရပါတယ်။ ကမ်းခြေကနေ အဝေးရိုက် ဒစ်ဂျစ်တဲလ် ကင်မရာတွေနဲ့ ရိုက်ယူထားတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေအရ ဒီဝေလငါးမေမေရဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေက ကောင်းနေတယ်လို့ စနေနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ ဝေလငါးသုတေသန ဌာနရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဆိုထားပါတယ်။ \"ဝေလငါးသားပေါက် အသေကောင်ကတော့ ကနေဒါနဲ့ အမေရိကန်ကြားက ဆေလာပင်လယ်ရဲ့ ကုန်တွင်းပိုင်း ရေအောက် ကြမ်းပြင်မှာ နစ်မြုပ်သွားပြီး သုတေသီတွေက ခွဲစိတ်စစ်ဆေးဖို့တော့ မဖြစ်နိုင်တော့ပါဘူး။\" မိခင် ဝေလငါးမကြီးဟာ သားပေါက် အသေကောင်ကို ၁၇ ရက် ကြာ အတူ သယ်ဆောင်ခဲ့ ငါးသားပေါက် အသေကောင်ကို သယ်ဆောင်ထားတဲ့ မိခင် ဝေးလငါးမကြီးကို ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင် ၂၄ ရက်နေ့တုန်းက ဗန်ကူဗာကျွန်း ကမ်းခြေ တလျှောက်မှာ စ တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ သားငယ်ဟာ အဲဒီနေ့မှာပဲ သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့အကြောင်းရင်းကိုတော့ မသိခဲ့ရပါဘူး။ ကနေဒါနဲ့ အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံလုံးမှာ တောင်ပိုင်းအခြေချနေထိုင်တဲ့ လူသတ် ဝေလငါးမျိုးတွေကို မျိုးတုံးလု အခြေအနေ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒီဝေလငါးမျိုးတွေက အစားအစာအတွက် ချနုဆယ်လမွန်ငါးတွေကို မှီခိုစားသောက်ရပါတယ်။ အဲဒီဆယ်လမွန်ငါးမျိုး အရေအတွက် ကလည်း အခု နှစ်ပိုင်းတွေ အတွင်းမှာ သိသိသာသာ ကျဆင်းနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51310398", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51337934", "doc1": "৩১শে জানুয়ারি ব্রেক্সিট কার্যকর হচ্ছে তবে আগামী এগার মাস পরিবর্তনকালীণ সময় বা ট্রানজিশনাল পিরিয়ড হিসেবে বিবেচিত হবে। আর এই সময়ের মধ্যে যুক্তরাজ্য ইইউ আইনের প্রতি শ্রদ্ধাশীল থাকবে এবং ইইউকে অর্থ প্রদান করবে। এই বিচ্ছেদের কারণে যেসব পরিবর্তন আসবে: ১. ইউরোপীয় পার্লামেন্টের সদস্যপদ হারাবেন যুক্তরাজ্যের এমপিরা নাইজেল ফারাজ এবং অ্যান উইড্ডেকমবের মতো পরিচিত মুখগুলোসহ যুক্তরাজ্য থেকে ৭৩ জন সদস্য ছিলেন ইউরোপীয় পার্লামেন্টে। ব্রেক্সিট কার্যকর হওয়ার ফলে তারা তাদের সদস্যপদ হারাবেন। কারণ যুক্তরাজ্য একই সাথে ইইউ'র রাজনৈতিক প্রতিষ্ঠান ও এজেন্সিগুলোও ছেড়ে যাচ্ছে। তবে যেহেতু যুক্তরাজ্য অন্তর্বর্তী সময়ে ইইউ'র আইন কানুনের প্রতি শ্রদ্ধাশীল থাকতে সেহেতু ইউরোপিয়ান কোর্ট অফ জাস্টিস আইনি সমস্যাগুলোর বিষয়ে চূড়ান্ত মতামত দেয়া অব্যাহত রাখবে। বিবিসি বাংলায় আরও পড়ুন: ব্রেক্সিট নিয়ে পাঁচটি প্রশ্ন ও তার উত্তর ইইউর সঙ্গে ব্রিটেনের বিচ্ছেদ ৩১শে জানুয়ারি ব্রেক্সিট ভোট: এরপর কী ঘটতে পারে? স্কটল্যান্ড ও ব্রেক্সিট: এরপর কী হবে? ইউরোপীয় পার্লামেন্টের সদস্যপদ হারাবেন যুক্তরাজ্যের এমপিরা ২. ইইউ সামিটে আর নয় ভবিষ্যতে যদি ইউরোপীয় ইউনিয়ন কাউন্সিল সামিটে যুক্তরাজ্যের প্রধানমন্ত্রী বরিস জনসন অংশ নিতে চান তাহলে তার জন্য দরকার হবে বিশেষ আমন্ত্রণ। ব্রিটিশ মন্ত্রীরাও এখন থেকে আর ইউরোপীয় ইউনিয়নের নিয়মিত বৈঠকগুলোতে অংশ নিতে পারবেন না। ৩. বাণিজ্য বিষয়ে অনেক কিছু শোনা যাবে যুক্তরাজ্য তাদের পণ্য ও সেবা বিক্রি বা এসব কেনার জন্য নতুন নিয়ম ঠিক করতে বিশ্বের যে কোনো দেশের সাথে আলোচনা শুরু করতে পারবে। ইউরোপীয় ইউনিয়নের সদস্য থাকার সময়ে যুক্তরাজ্য, যুক্তরাষ্ট্র বা অস্ট্রেলিয়ার মতো দেশগুলোর সাথে আনুষ্ঠানিক বাণিজ্য আলোচনা করতে পারতো না। এখন ব্রেক্সিট সমর্থকরা বলছেন নিজের বাণিজ্য নীতি ঠিক করার স্বাধীনতা যুক্তরাজ্যের অর্থনীতিকে শক্তিশালী করবে। ৪. যুক্তরাজ্যের পাসপোর্টের রং পরিবর্তন হবে নীল রংয়ের পাসপোর্ট আবার ফিরে আসবে ত্রিশ বছর পর। ২০১৭ সালে এ পরিবর্তনের কথা ঘোষণা দিয়ে তখন অভিবাসনমন্ত্রী ব্রান্ডন লুইস দেশটির ঐতিহ্যবাহী নীল ও সোনালী ডিজাইনের পাসপোর্ট আবার ফিরিয়ে আনার কথা বলেছিলেন। এ পাসপোর্ট প্রথম ব্যবহার শুরু হয়েছিলো ১৯২১ সালে। তবে বর্তমান যে পাসপোর্ট আছে সেটিও বৈধ থাকবে। পাসপোর্ট পরিবর্তন হবে ব্রিটিশ নাগরিকদের ৫. ব্রেক্সিট কয়েন প্রায় ত্রিশ লাখ বিশেষ কয়েন আসবে যেখানে ৩১শে জানুয়ারি এবং লেখা থাকবে 'পিস, প্রসপারিটি অ্যান্ড ফ্রেন্ডশিপ উইথ অল নেশনস'। তবে এ কয়েনকে ঘিরে মিশ্র প্রতিক্রিয়া তৈরি হয়েছে। এক পক্ষ ইতোমধ্যেই ঘোষণা দিয়েছে তারা এ কয়েন বর্জন করবে। তবে সরকার একই ধরণের আরেকটি কয়েন আনার পরিকল্পনা করছে যেখানে উল্লেখ থাকবে ৩১শে অক্টোবর, যে তারিখে প্রকৃতপক্ষে ব্রেক্সিট কার্যকরের কথা ছিলো। ৬. বন্ধ হবে যুক্তরাজ্যের ব্রেক্সিট ডিপার্টমেন্ট ইউরোপীয় ইউনিয়নের সাথে যুক্তরাজ্যের যে বিভাগ আলোচনা চালিয়েছিলো সেই বিভাগটি বন্ধ হয়ে যাবে। সাবেক প্রধানমন্ত্রী টেরেজা মে'র সময়ে ওই বিভাগটি চালু করা হয়েছিলো ২০১৬ সালে। সামনের দিনগুলোতে যুক্তরাজ্যের নেগোসিয়েশন টিম হবে ডাউনিং স্ট্রীট অর্থাৎ প্রধানমন্ত্রীর অফিস ভিত্তিক। ৩১শে জানুয়ারি ছাড়া হবে এই কয়েন ৭. জার্মানি কাউকে যুক্তরাজ্যে প্রত্যর্পণ করবে না সন্দেহভাজন অপরাধী যদি কেউ যুক্তরাজ্য থেকে পালিয়ে গিয়ে জার্মানিতে আশ্রয় নেয় তাহলে তাকে ফেরত পাবে না যুক্তরাজ্য। কারণ ইউরোপীয় ইউনিয়নভুক্ত দেশ ছাড়া অন্য কোনো দেশের নাগরিককে প্রত্যর্পণের সুযোগ নেই, জার্মান সংবিধান অনুযায়ী। যুক্তরাজ্যের হোম অফিস বলছে ইউরোপিয়ান অ্যারেস্ট ওয়ারেন্ট বা গ্রেফতারি পরোয়ানা প্রয়োগ অব্যাহত থাকবে অন্তর্বর্তী সময় পর্যন্ত। ভ্রমণে কোনো পরিবর্তন আসছেনা আর যেসব বিষয়ে কোনো পরিবর্তন আসবেনা ১. ভ্রমণ অন্তর্বর্তী সময়ে যুক্তরাজ্যের নাগরিকরা ভ্রমণের সময় ইউরোপীয় ইউনিয়নের লাইনেই দাড়াতে পারবেন। ২. ড্রাইভিং লাইসেন্স ও পেট পাসপোর্ট এগুলোর বৈধতা অব্যাহত থাকবে। ৩. ইউরোপিয়ান স্বাস্থ্য বীমা কার্ড এ কার্ড দিয়েই যুক্তরাজ্যের নাগরিকরা রাষ্ট্রের স্বাস্থ্যসেবা পেয়ে থাকেন অসুস্থতা কিংবা দুর্ঘটনায় চিকিৎসার ক্ষেত্রে। ইউরোপিয়ান হেলথ ইনস্যুরেন্স কার্ড থাকছে ৪. ইউরোপীয় ইউনিয়নে বসবাস ও কাজ অন্তর্বর্তী সময়ে চলাচলের স্বাধীনতা অব্যাহত থাকবে। তাই যুক্তরাজ্যের নাগরিকরা ইইউভুক্ত দেশে বসবাস ও কাজ চালিয়ে যেতে পারবেন। ইইউভুক্ত অন্য দেশের নাগরিকরাও একই সুবিধা পাবে যুক্তরাজ্যে। ৫. পেনশন ইউরোপীয় ইউনিয়নভুক্ত অন্য দেশে বসবাসরত যুক্তরাজ্যের নাগরিকরা রাষ্ট্রের পেনশন সুবিধা পাবেন। ৬.বাজেটে অবদান ইউরোপীয় ইউনিয়নের বাজেটে অন্তর্বর্তী সময়েও অবদান রেখে যাবে যুক্তরাজ্য। ৭. বাণিজ্য যুক্তরাজ্যের সাথে ইইউ'র বাণিজ্য অব্যাহত থাকবে নতুন কোন চার্জ আরোপ ছাড়াই।", "doc2": "ဘရက်ဆဲလ် မြို့က ရုံးခန်းမှာ ဗြိတိန် နိုင်ငံ အလံ ကိုလည်း ဖယ်ရှား ၄၇ နှစ် ကြာ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ အဖြစ် ရှိနေခဲ့ရာက လွန်ခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်တုန်းက ကျင်းပ ခဲ့တဲ့ ဆန္ဒခံယူပွဲမှာ EU အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ မဲပေးခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်နေ့ ည ၁၁ နာရီ အချိန် အီးယူ အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ကနေ နုတ်ထွက်တဲ့ အခါမှာတော့ ဘရက်ဇစ်လိုလားတဲ့ သူတွေက အောင်ပွဲ ခံခဲ့ကြသလို၊ ဥရောပ သမဂ္ဂ ထဲမှာ ဆက်ရှိလိုသူတွေကလည်း ဆန္ဒပြမှု လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ ရှေ့တန်း နိုင်ငံ တစ်ခု အဖြစ် မြင်တွေ့ နိုင်အောင် လုပ်ဆောင်သွားမယ်ဆိုပြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင် က ပြောဆို အီးယူ အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ဆက်ရှိဖို့ မဲ အများစု ပေးခဲ့ကြတဲ့ စကော့တလန် ပြည်နယ်မှာ ဆိုရင် ဖယောင်းတိုင် မီးတွေကိုင်ဆောင်ပြီး ဆန္ဒပြမှု တွေ ရှိခဲ့ပြီး။ မြို့တော် လန်ဒန် မှာတော့ ခွဲထွက်ရေး လိုလားသူတွေက ပျော်ပွဲတွေ ကျင်းပ တာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ တရားဝင် ခွဲထွက်တဲ့ နေ့မှာပဲ နိုင်ငံ ကို ကမ္ဘာမှာ ရှေ့တန်း နိုင်ငံ တစ်ခု အဖြစ် မြင်တွေ့ နိုင်အောင် လုပ်ဆောင်သွားမယ်ဆိုပြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင် က ပြောဆို ခဲ့ပါတယ်။ အီးယူ ကနေ ခွဲထွက် တဲ့ နေ့မှာပဲ ဘရက်ဇစ် နိုင်ငံရေး ပါတီ ခေါင်းဆောင် နိုင်ဂျဲလ် ဖာရာ က သူတို့ ရဲ့ အောင်မြင်မှု အတွက် အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနား ကျင်းပ ရာမှာ ပါဝင် ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ဗြိတိန် ဥရောပ သမဂ္ဂ အဖွဲ့ နိုင်ငံ အြဖစ် ကနေ ခွဲထွက်ရေး ကို အဓိက ကြိုးပမ်း လှုံ့ဆော် ခဲ့သူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရက်ဇစ်လိုလားတဲ့ သူတွေက အောင်ပွဲ ခံခဲ့ကြ ဥရောပ သမဂ္ဂ ထဲမှာ ဆက်ရှိလိုသူတွေကလည်း ဆန္ဒပြမှု လုပ်ခဲ့ကြ ဥရောပ သမဂ္ဂ ထဲမှာ ဆက်ရှိလိုသူတွေကလည်း ဆန္ဒပြမှု လုပ်ခဲ့ကြ ဥရောပ သမဂ္ဂ အဖွဲ့ ရုံးစိုက် ရာ ဘယ်လ်ဂျီယံ နိုင်ငံ ဘရက်ဆဲလ် မြို့က ရုံးခန်းမှာ ဗြိတိန် နိုင်ငံ အလံ ကိုလည်း ဖယ်ရှား လိုက်ကြ ပြီလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဗြိတိန် တဝန်းမှာ ဘရက်ဇစ် ကို အသိအမှတ် ပြုတဲ့ အနေနဲ့ စတာလင် ပေါင် ပြား၅၀ တန် ငွေ အကြွေစေ့ တွေကိုလည်း ထုတ်ဝေ သွားဖို့လည်း ရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိ အချိန်မှာတော့ ဥရောပ သမဂ္ဂ ရဲ့ သတ်မှတ်ချက် အချို့ကို ဗြိတိန် အနေနဲ့ လိုက်နာ ရ ဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်နေ့မှာ တော့ အကူးအပြောင်းကာလ ပြီးဆုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ကာလမှာပဲ ဥရောပ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ ဗြိတိန် နိုင်ငံ အတွင်း ဗီဇာ မလိုဘဲ လွတ်လပ်စွာ ခရီးသွားလာခွင့် ဟာလည်း ကုန်ဆုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ Brexit: How did we get here?"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-37892979", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2016/07/160705_fbi_clinton_email_obama_trump", "doc1": "মার্কিন নির্বাচনে প্রেসিডেন্ট পদপ্রার্থী হিলারি ক্লিনটন এফবিআই-এর পরিচালক বলেছেন, পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের দায়িত্বে থাকার সময় ইমেইল ব্যাবহার করা নিয়ে যে প্রশ্ন দেখা দিয়েছিল, এই নিয়ে তদন্তের পর দেখা যাচ্ছে যে, মিজ ক্লিনটনের বিরুদ্ধে কোনো অভিযোগ করাটা উচিত হবে না। মার্কিন নির্বাচনের আর যখন বাকি মাত্র কয়েকঘন্টা, তখনো আলোচনায় উঠে এসেছে প্রেসিডেন্ট পদপ্রার্থী হিলারি ক্লিনটনের ইমেইল কেলেঙ্কারি প্রসঙ্গ। কংগ্রসেম্যানকে পাঠানো এক চিঠিতে এফবিআই-এর পরিচালক জেমস কোমি বলেছেন, ঘটনার পর্যালোচনা শেষ করেছে এফবিআই। তবে, সেখানে এমন কিছুই পাওয়া যায়নি। ফলে, এই ঘটনা নিয়ে মি. কোমি'র আগের বক্তব্যই অপরিবর্তনীয় রয়েছে। গত জুলাই মাসে মি. কোমি বলেছিলেন যে, পররাষ্ট্রমন্ত্রী থাকার সময় ব্যক্তিগত সার্ভার ব্যাবহার করে সংবেদনশীল তথ্যাদি ব্যাবহারের ক্ষেত্রে মিসেস ক্লিনটন অসাবধান ছিলেন কিন্তু অপরাধী নয়। এফবিআই-এর পরিচালক মি. কোমি এফবিআই প্রধানের এই বক্তব্যকে স্বাগত জানিয়েছে মিসেস ক্লিনটনের নির্বাচনী প্রচারণার যোগাযোগ শাখার প্রধান ডেনিফার পালমিয়েরি। ডেনিফার পালমিয়েরি বলছেন, \"হিলের কাছে পাঠানো ডিরেক্টর কোমির চিঠিটা আমরা দেখেছি। আমরা আনন্দিত যে, গত জুলাইয়ে তিনি যে উপসংহারে পৌঁছেছিলেন সেটিই পাওয়া গেছে। আমরা অবশ্য আত্মবিশ্বাসী ছিলাম যে তিনি এটাই পাবেন। আমরা অত্যন্ত আনন্দিত যে, এই ব্যাপারটার একটা সমাধান হলো\"। ব্যক্তিগত সার্ভার থেকে রাষ্ট্রীয় গোপন তথ্যসমৃদ্ধ ইমেইল ব্যাবহার করা নিয়ে নির্বাচনের কিছু দিন আগে হঠাত করে বিতর্ক দেখা দেয়। আর এ কারণে হিলারির নির্বাচনী প্রচারণাও একটা টালমাটাল অবস্থায় পড়ে গিয়েছিল। তবে, এখন শেষ মুহূর্তে দেয়া মি. কোমির এই বক্তব্যকেও রাজনৈতিকভাবে ব্যাখ্যা করেছেন রিপাবলিকান প্রেসিডেন্ট প্রার্থী ডোনাল্ড ট্রাম্প শিবির। রিপাবলিকান প্রার্থীর এডভাইজার নেট গিংগ্রিচ এক টুইটে বলেছেন, 'কোমি নিশ্চয়ই অনেক রাজনৈতিক চাপে ছিলেন।' আর বিবিসির ওয়াশিংটন বিশ্লেষক এন্টনি জুরখার বলেছেন, এই নির্বাচনে যদি মি. ট্রাম্প জেতে তাহলে মি. কোমিকে বহু মানুষই দোষ দেবে। আর যদি মিসেস ক্লিনটন জিতে তাহলে তিনি নিশ্চয়ই এই বিষয়ে মনের মধ্যে একটা রাগ বা ক্ষোভ পুষে রাখবেন।", "doc2": "လာရီ ကလင်တန် ရဲ့ အပြုအမူဟာ အင်မတန် ပေါ့လျော့တယ်လို့ ပြောနိုင် ဟီလာရီ ကလင်တန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး အဖြစ် တာဝန်ယူ ခဲ့စဉ် တုန်းက အစိုးရ ရုံး ကိစ္စတွေကို ကိုယ်ပိုင် အီးမေးလ် အသုံးပြုပြီး စာပေး စာယူ လုပ်ခဲ့တဲ့ အပေါ် FBI အဖွဲ့က လူတွေ့ မေးမြန်း တာတွေ လုပ်ခဲ့ အပြီးမှာ အခုလို ပြောလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟီလာရီ ကလင်တန် ရဲ့ အပြုအမူဟာ အင်မတန် ပေါ့လျော့တယ်လို့ ပြောနိုင်ပေမယ့် ကြံရွယ်ချက် ရှိရှိ ကျူးလွန်တဲ့ လက္ခဏာ မျိုးတော့ မတွေ့ ရှိရဘူး ဆိုပြီး FBI ညွှန်ကြားရေးမှုး ဂျိမ်းစ် ကိုမီက ပြောပါတယ်။ မစ္စစ် ကလင်တန် အနေနဲ့ သူ့ ပြုမူခဲ့တာ မှားယွင်းတယ် ဆိုတဲ့ အချက် အပေါ် အသိအမှတ် ပြုပြီး၊ အခု အချိန်မှာတော့ ဒီ ကိစ္စချင်းရာ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အားလုံး ပြေလည် သွားပြီလို့ ယူဆ ထားကြောင်း ဟီလာရီ ကလင်တန်ရဲ့ မဲဆွယ်ပွဲ တာဝန်ခံ တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ အခုလို မစ္စစ် ကလင်တန် အပေါ် FBI ရဲ့ စုံစမ်း စစ်ဆေးခဲ့မှု အပေါ် သမ္မတ အိုဘားမား အနေနဲ့ မှတ်ချက် တစုံတရာ ပေးတာမျိုး ပြုလုပ်မှာ မဟုတ်တဲ့ အပြင်၊ ကြားဝင် ဟန့်တားတဲ့ ပုံမျိုး မပေါက်အောင်ကို ဂရုတစိုက် ပြုမူ ခဲ့တယ်လို့ အိမ်ဖြူတော်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြောက်ကာရိုလိုင်းနား မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ဟီလာရီ ကလင်တန်ရဲ့ မဲဆွယ်ပွဲမှာ သမ္မတ အိုဘားမားလည်း ပထမဆုံး အကြိမ် မစ္စစ် ကလင်တန်ရဲ့ နံဘေး ယှဉ်တွဲပြီး ပါဝင် ခဲ့ပါတယ်။ ဒေးဗစ်ကြယ်လို့ ခေါ်တဲ့ ခြောက်ထောင့်ကြယ်ဟာ ဂျူး ဘာသာဝင်တို့ရဲ့ သင်္ကတ။ တခါ၊ သမ္မတအဖြစ် အပြိုင် အရွေးခံလာ တော့မယ့် ဒေါ်နယ် ထရမ့်က ဟီလာရီ ကလင်တန် ရဲ့ မျက်နှာပုံ ကို ပိုက်ဆံ အပုံလိုက် နောက်ခံ ထားပြီး၊ အကျင့်အပျက်ဆုံး သမ္မတလောင်း ဆိုပြီး ရေးထားတဲ့ ခြောက်ထောင့် ကြယ်ပုံ တစ်ခုလည်း ပါဝင်နေတဲ့ ပုံကိုအင်တာနက် လူမှု ကွန်ရက် စာမျက်နှာ ဖြစ်တဲ့ တွစ်တာပေါ် တင်ခဲ့တဲ့ လုပ်ရပ် ဟာ ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး လုပ်ရပ် အဖြစ် အဝေဖန် ခံနေရပါတယ်။ ဒေးဗစ်ကြယ်လို့ ခေါ်တဲ့ ခြောက်ထောင့်ကြယ်ဟာ ဂျူး ဘာသာဝင်တို့ရဲ့ သင်္ကတ တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော် ဥက္ကဌ ပေါလ်ရိုင်ယန် က သူ့ရဲ့ ရီပတ်ဘလစ်ကင် ပါတီကို ကိုယ်စားပြုပြီး သမ္မတလောင်း ဖြစ်လာမယ့် ဒေါ်နယ်ထရမ့် ရဲ့ လုပ်ရပ်ကို ပြင်းပြင်းထန် ဝေဖန်ပြီး၊ သမ္မတ မဲဆွယ်ပွဲမှာ ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး ပုံရိပ်တွေ အတွက် နေရာ မရှိဘူး လို့ ပြောပါတယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က တွစ်တာပေါ်က ပုံမှာ ကြယ် နေရာကို စက်ဝိုင်းပုံနဲ့ နောက်ပိုင်း ပြန် အစားထိုး ခဲ့ပေမယ့်၊ ခြောက်ထောင့်ကြယ် ဆိုတာ အမေရိကန် ဒေသန္တရ ရဲတွေ ရင်ဘတ်မှာ ထိုးထားတဲ့ တံဆိပ်လည်း ဖြစ်နိုင်တာပဲ လို့ ပြောခဲ့ ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51939972", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51944323", "doc1": "বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার তালিকাভুক্ত দক্ষিণ পূর্ব এশিয়ার ১১টি দেশের আটটিতে কোভিড-১৯ নিশ্চিতভাবে শনাক্ত হয়েছে মঙ্গলবার প্রকাশিত এক প্রতিবেদনে বিশ্ব স্বাস্থ্য জানায় দক্ষিণ পূর্ব এশিয়ায় প্রায় ৫০০ জনের মধ্যে করোনাভাইরাস শনাক্ত হয়েছে এবং প্রাদুর্ভাব ঠেকাতে এখনই কঠোর পদক্ষেপ নিতে হবে। সংস্থাটির আঞ্চলিক পরিচালক ডক্টর পুনম ক্ষেত্রপাল সিং বলেন, \"পরিস্থিতি দ্রুত পরিবর্তন হচ্ছে। ভাইরাস যেন আরো মানুষের মধ্যে সংক্রমিত হতে না পারে তা নিশ্চিত করতে আমাদের অতিস্বত্ত্বর কার্যক্রম জোরদার করতে হবে।\" তিনি বলেন, \"বেশি সংখ্যক মানুষের মধ্যে ভাইরাস সংক্রমণের খবর পাওয়া যাচ্ছে। এটি যদিও একটি ইঙ্গিত যে ভাইরাস সংক্রমণ বিষয়ক নজরদারি কার্যকরভাবে হচ্ছে, তবে কোভিড-১৯ প্রতিহত করতে যে আমাদের আরো জরুরি ভিত্তিতে পদক্ষেপ নিতে হবে সেটিও স্পষ্ট।\" বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বিশেষ গুরুত্ব দিচ্ছে শনাক্তকরণ, পরীক্ষা, চিকিৎসা, আইসোলেশন ও রোগীর সাথে কারা মেলামেশা করেছিলেন তাদের শনাক্তের ওপর। ডক্টর ক্ষেত্রপাল সিং হাত ধোয়া, হাঁচি ও কাশি নিয়ন্ত্রণ এবং সামাজিকভাবে মানুষ থেকে দূরে থাকার ওপর অতিরিক্ত গুরুত্ব আরোপ করেন। তিনি বলেন, \"শুধু এগুলো মেনে চলার মাধ্যমে সংক্রমণ কমানোর সম্ভাবনা তৈরি হয়।\" তবে বিশেষ সম্প্রদায়ের মধ্যে যদি ভাইরাস ছড়িয়েই পড়ে, সেক্ষেত্রে সংক্রমণের হার নিয়ন্ত্রণ করতে দেশগুলোকে আরো শক্ত পদক্ষেপ নিতে হবে। করোনাভাইরাস গাইড: আপনার প্রশ্নের উত্তর করোনাভাইরাস ঠেকানোর সুযোগ কতটা কাজে লাগিয়েছে বাংলাদেশ করোনাভাইরাস: লক্ষণ দেখা দিলে আলাদা থাকতে হবে কীভাবে করোনাভাইরাস থেকে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন যে পরীক্ষার মাধ্যমে শনাক্ত করা যাবে করোনাভাইরাস তখন জরুরি অবস্থায় নেয়া পদক্ষেপের পরিধি এবং গুরুত্ব আরো বাড়াতে হবে। জনসমাগম নিয়ন্ত্রণ করতে স্বাস্থ্য সেবা এবং হাসপাতালের নেটওয়ার্ক তৈরি করা প্রয়োজন হবে। স্বাস্থ্য ব্যবস্থার ওপর চাপ কমাতে এবং ভাইরাস সংক্রমণ নিয়ন্ত্রণ করতে সামান্য আক্রান্তদের স্বেচ্ছা প্রণোদিত আইসোলেশন সবচেয়ে গুরুত্বপূর্ন পদক্ষেপ হিসেবে উল্লেখ করা হয় বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার প্রতিবেদনে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার তালিকাভুক্ত দক্ষিণ পূর্ব এশিয়ার ১১টি দেশের আটটিতে কোভিড-১৯ নিশ্চিতভাবে শনাক্ত হয়েছে। দক্ষিণ পূর্ব এশিয়ার দেশগুলোতে করোনাভাইরাস সংক্রমণ পরিস্থিতি:", "doc2": "စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာ သွားအလုပ်လုပ်နေကြသူတွေ သတ်မှတ်ထားတဲ့ နောက်ဆုံးနေ့မတိုင်ခင် မလေးရှားနိုင်ငံထဲ ဝင်ဖို့ တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေကြ နယ်စပ်အသွားအလာတွေကို ကန့်သတ်လိုက်တဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ မလေးရှား၊ သီရိလင်္ကာနဲ့ ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံတို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ တောင်အာရှဒေသမှာတော့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုက ၅၀၀ အောက်မှာပဲ ရှိနေသေးပေမယ့် အဲဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး စနစ်အတွက် မနိုင်မနင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ လောလောဆယ် တကမ္ဘာလုံးမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုပေါင်း ၁၈၅၀၀၀ ခု ရှိနေပြီး လူပေါင်း ၇၆၀၀ သေဆုံးခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အာရှဒေသတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်တက်လာနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် စီးပွားရေး ထိခိုက်မှုတွေ လျော့ကျသွားစေဖို့ စီမံကိန်းတွေ ချမှတ် ဆောင်ရွက်နေချိန်မှာပဲ အာရှ စတော့ခ်ရှယ်ယာ စျေးကွက်မှာ ရှယ်ယာစျေးတွေ ဆက်ကျဆင်းနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးရဲ့ သတိပေးချက် အင်ဒိုနီးရှား၊ သီရိလင်္ကာ၊ ထိုင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၁ နိုင်ငံမှာ ရောဂါ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက် ဖြစ်ပွားနေတာ ဖြစ်ပေမဲ့ ဒီသတိပေးချက်ဟာ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသတစ်ခုလုံးအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက ထုတ်ပြန်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်မှုတွေ နောက်ထပ် ပြန့်ကျဲ ဖြစ်ပွားနေတယ် ဆိုတာ အတည်ပြု သိထားရပါတယ် လို့ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးရဲ့ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာ ပူးနမ် ခက်ထရာပါလ် ဆင်း က ပြောပါတယ်။ ဘန်ကောက်လေဆိပ်မှာ ခရီးသည်တွေကို ထိုင်းတာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေက စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးနေ \"နောက်ထပ် လူတွေ ရောဂါ ထပ်မကူးစက်အောင် အမြန်ဆုံး တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုပါတယ်\"လို့ ဒေါက်တာ ခက်တရာပါလ် ဆင်း က ပြောပါတယ်။ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသမှာ ရောဂါကူးစက် ဖြစ်ပွားတဲ့ အရေအတွက်အရ တချို့နိုင်ငံတွေဟာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအလိုက် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်တဲ့ပုံမျိုးကို အထင်အရှား ဦးတည်လာနေတယ်လို့ WHO အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ စမ်းသပ်၊ စစ်ဆေး၊ ကုသ၊ သီးသန့်ခွဲထား၊ အဆက်အသွယ်ကို ခြေရာခံ ရှာတဲ့ ဆောင်ရွက်မှုမျိုးကို ဆက်လုပ်ဆောင်သွားဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ လူတွေကြားထဲ မသွားဘဲ နေတာက သိပ်ကို အရေးပါပါတယ်။ ဒီလို လုပ်တာနဲ့တင် လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ရောဂါ ကူးစက်တာကို အကြီးအကျယ် လျော့ကျစေနိုင်ပါတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ဘယ်နေရာမှာ ပိုတိုးလာနေသလဲ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုက နိုင်ငံအားလုံးနီးပါးမှာ တိုးလာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နှုန်းတွေကတော့ တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ ကွာပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ လာအိုနိုင်ငံ တို့ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါဖြစ်တဲ့သူ လုံးဝ မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ တကယ် ဟုတ်မဟုတ် ဆိုတာကိုတော့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အတော်ကြီးကို သံသယ ဖြစ်နေကြပါတယ်။ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ နေထိုင်ပုံနဲ့ စားသောက်ပုံတွေက ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနေတာလို့ မြန်မာအစိုးရ ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံထဲ ကို ဝင်ရောက်လာသူတွေအပေါ် အစိုးရက ကန့်သတ်မှုတွေ ချမှတ်ထားပြီး ယူကေ အစိုးရကလည်း မြန်မာနိုင်ငံထဲ မသွားမဖြစ် လိုအပ်မှသာ သွားကြဖို့ အခုအခါ အကြံပေးထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တီမော လက်စတေနိုင်ငံမှာလည်း ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်တာမျိုး မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားမှာ ရောဂါထပ်ဖြစ်ပွားမှုတွေ နေရာကွက်ကြား ရှိလာနေ တရုတ်နိုင်ငံမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားမှု အများဆုံး ဖြစ်ပြီး ၈၀၀၀ ကျော် ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အသစ် ဖြစ်ပွားတဲ့ ကူးစက်မှုတွေဟာ ပြည်ပကနေ လာတဲ့သူတွေမှာပဲ အများစု နီးပါး ဖြစ်တာ တွေ့ရပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားအားထုတ်မှုတွေကြောင့် ချီးကျူးခံနေရပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားမှာ လူထောင်ပေါင်းများစွာကို စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ အလျင်အမြန် လုပ်နေသလို ကားမောင်းလာသူတွေကို စစ်ဆေးမှုတွေ အပါအဝင် ဆန်းသစ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါကို တားဆီးဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားမှာ ရောဂါကူးစက်မှု အသစ်တွေ ကျဆင်းသွားပေမဲ့ အခုအခါ နိုင်ငံတဝန်း ကြိုကြားကြိုကြား ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တွေ့နေရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၄ နာရီအတွင်း ရောဂါကူးစက်မှုသစ် ၉၃ ခု ထပ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေဂူးမြို့ ဆေးရုံတစ်ခုက နာမကျန်းသူတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို လူနာတွေ အတော်များများ ရောဂါ ကူးစက် ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်မှာလည်း တစ်ရက်အတွင်း ရောဂါကူးစက်မှုအသစ် ၂၃ ခုထပ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး အခုအခါ ရောဂါ ဖြစ်သူ စုစုပေါင်း ၁၀၀ အထိ ရှိသွားပါပြီ။ ပါကစ္စတန်မှာလည်း ရောဂါဖြစ်သူပေါင်း ၂၄၅ ဦးအထိ တိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ နောက်ထပ် လူ ၃၅ ဦး ရောဂါကူးစက်ခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း ၂၁၂ ဦး ရှိသွားပြီလို့ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေက ပြောပါတယ်။ အဲဒီထဲက ၄ ဦးဟာ ဘန်ကောက်မြို့က ဖျော်ဖြေပွဲတစ်ခုမှာ ရောဂါကူးစက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး ၁၃ ဦးကတော့ လက်ဝှေ့ပွဲတစ်ခုမှာ ရောဂါကူးစက်ခဲ့တာလို့ သိရပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှာလည်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က တစ်ရက်အတွင်း စံချိန်အမြင့်ဆုံး ၅၅ ဦး ရောဂါကူးစက်ခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း ၂၂၇ ဦး ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ သေဆုံးသူကတော့ ၁၉ ဦး ရှိပါတယ်။ မလေးရှားနိုင်ငံမှာလည်း ရောဂါကူးစက်မှု အသစ်တွေ ထပ်ဖြစ်လာနေပြီး လူတစ်ဦးကနေ နောက်တစ်ဦးကို ဆက်တိုက် ရောဂါကူးစက် လာနေမှုကို တားဆီးနိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း သိပ်နည်းတယ်လို့ အစိုးရက သတိပေးထားပါတယ်။ အခု ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုသစ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ လတုန်းက မွတ်ဆလင်တွေရဲ့ လူထု ဝတ်ပြုပွဲကြီးကို တက်ရောက်ခဲ့သူ ၃ ပုံ ၂ ပုံ နီးပါးလောက်နဲ့ ဆက်နွယ်နေပြီး ဝတ်ပြုပွဲ တက်ခဲ့သူ ထောင်ပေါင်းများစွာကို စမ်းသပ်စစ်ဆေးရဖို့ ရှိနေပါတယ်။ ကွာလာလမ်ပူမြို့က သောကြာနေ့ မွတ်ဆလင်ဝတ်ပြုပွဲ အာရှနိုင်ငံတွေက ဘာတွေ ဆောင်ရွက်နေကြသလဲ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကစလို့ မလေးရှားနိုင်ငံဟာ ပြည်ပကို သွားနေတဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံသားတွေနဲ့ နိုင်ငံခြားသား ဧည့်သည်တွေကို အနည်းဆုံး လာမယ့် မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ မလေးရှားနိုင်ငံထဲ ဝင်ခွင့် ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။ စင်္ကာပူမှာ အလုပ်လုပ်ဖို့ သွားနေတဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံသား အတော်များများဟာ နောက်ဆုံးရက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အင်္ဂါနေ့ ညသန်းခေါင် မတိုင်ခင် မလေးရှားနိုင်ငံထဲ ပြန်လာနိုင်ဖို့ နယ်စပ်မှာ တန်းစီ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ကြရပြီး တချို့ကတော့ အဲဒီမှာပဲ နေကြရမယ့် ပုံ ရှိနေပါတယ်။ ကွာလာလမ်ပူမြို့က လမ်းတွေမှာ လူတွေ မရှိသလောက် ရှင်းနေပြီး စူပါမားကက်တွေလည်း အခြေခံစားသောက်ကုန်တွေကို အကန့်အသတ်နဲ့သာ ရောင်းချပေးနေပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ စာသင်ကျောင်းတွေ၊ ဘားတွေ၊ ရုပ်ရှင်ရုံတွေနဲ့ တခြား ဖျော်ဖြေရေးပွဲတွေ ပိတ်ထားလိုက်ပါပြီ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုပေါင်း ၂၀၂ ခု ရှိခဲ့ပြီး သေဆုံးသူ ၁၇ ဦး ရှိခဲ့တဲ့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံမှာတော့ လူဦးရေ ၁၀၇ သန်းရဲ့ တစ်ဝက်လောက်ကို ထိထိရောက်ရောက် သီးသန့်ခွဲထားပြီး အတင်းကြပ်ဆုံး ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်မှုတွေ ချမှတ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းခရီးစဉ်တွေ ပိတ်ပင်ထားဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုတော့ ဖိလစ်ပိုင်အစိုးရက ပြန်ရုတ်သိမ်းလိုက်တဲ့အတွက် အခုအခါ နိုင်ငံခြားသားတွေ နိုင်ငံထဲကနေ ထွက်ခွာခွင့် ရလာနိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံထဲ ဝင်လာသူတွေကတော့ သီးသန့်ခွဲခံထားရဖို့ ရှိတဲ့ တင်းကြပ်တဲ့ စည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်မှာလည်း မတ်လ ၁၉ ရက် ကြာသပတေးနေ့က စလို့ နိုင်ငံခြားသားတွေကို ပြည်ဝင်ခွင့် ပိတ်ပင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်သားတွေ အပါအဝင် ဘယ်သူမဆို ၁၄ ရက်ကြာ သီးသန့် ခွဲခံထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှာတော့ ပြည်သူတွေ စိတ်အေးအေး ထားကြဖို့ ဝန်ကြီးချုပ် အင်မရန် ခန်းက ရုပ်မြင်သံကြားပေါ်ကနေ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ \"ဘာမှ စိတ်ပူဖို့ မလိုပါဘူး။ နိုင်ငံတစ်ခုလုံး အတူ တိုက်ပွဲဝင်ကြမယ်။ ဘုရားအလိုတော်ရှိရင် ဒီရောဂါဆိုးကြီးကို တိုက်ဖျက်နိုင်မှာပါ\"လို့ သူက ပြောသွားပါတယ်။ အခုလာမယ့် သီတင်းပတ်ကုန် ရက်ပိုင်းကစလို့ ပြည်ပကနေ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံကို ပြည်ပကနေ ရောက်လာမယ့် လေကြောင်း ခရီးသည်တွေအားလုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ကင်းရှင်းကြောင်း အထောက်အထား လက်မှတ် ပြဖို့ လိုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာလည်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကစလို့ သီတင်းနှစ်ပတ်ကြာ လေယာဉ်တွေခရီးစဉ်တွေအားလုံး ဆိုက်ရောက်ခွင့် တားမြစ်ထားပြီး အခြေခံ စားသောက်ကုန်တွေအပေါ် စျေးနှုန်း ထိန်းချုပ် ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုပေါင်း ၁၄၂ ခု ရှိခဲ့တဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာတော့ ခရီးရှည် ရထားခရီးစဉ် ၃၀ နီးပါးလောက်ကို ဆိုင်းငံ့ထားလိုက်ပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှာ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်း မြှင့်တင်ဖို့အတွက် အခွန်နှုန်း လျှော့ချမှု အပါအဝင် ဒေါ်လာ ၈ ဘီလျံဘိုး စီမံကိန်းကြီးတစ်ခုကို ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ လူတွေ ထိတ်လန့်တကြားနဲ့ အစားအသောက်ပစ္စည်းတွေ အလုအယက် ဝယ်နေကြတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေချိန်မှာပဲ အခြေခံ စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို အချိုးကျ အကန့်အသတ်နဲ့ ရောင်းချဖို့ စျေးဆိုင်တွေကို ရဲတွေက ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ဂျိုကို ဝီဒိုဒို က လူတွေ အထိတ်တလန့် ဖြစ်ကုန်မှာ စိုးတဲ့အတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက်မှုအကြောင်း သတင်းအချက်အလက်တွေကို သူတမင်တကာ ထိန်ချန်ထားတယ်လို့ မကြာသေးခင်ကပဲ ထုတ်ဖော် ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ရှိနေတယ် ဆိုတာကို စမ်းသပ်တွေ့ရှိခဲ့အပြီး သူ့ရောဂါပိုးတွေကို လျှောက်ဖြန့်ပစ်မယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သူ အသက် ၅၇ နှစ်အရွယ် အမျိုးသား တစ်ဦး သေဆုံးသွားပြီလို့ သတင်းတွေက ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53685000", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53768485", "doc1": "নির্বাচনী লড়াইয়ে মুখোমুখি ডোনাল্ড ট্রাম্প এবং জো বাইডেন নির্বাচনে রিপাবলিকান প্রেসিডেন্টকে চ্যালেঞ্জ জানাবেন ডেমোক্র্যাটিক প্রার্থী জো বাইডেন, যিনি বারাক ওবামার ভাইস প্রেসিডেন্ট হিসেবে অনেক বেশি পরিচিত, যদিও তিনি গত শতাব্দীর ৭০-এর দশক থেকে যুক্তরাষ্ট্রের রাজনীতির সঙ্গে যুক্ত আছেন। নির্বাচনের সময় যতোই ঘনিয়ে আসছে জনমত যাচাইকারী কোম্পানিগুলো সারা দেশে লোকজনের পছন্দ অপছন্দ জানতে ততোই ব্যস্ত হয়ে পড়ছে। ভোটারদের তারা প্রশ্ন করছে তারা কোন প্রার্থীকে প্রেসিডেন্ট হিসেবে দেখতে আগ্রহী। প্রার্থীরা জাতীয়ভাবে কে কেমন করছেন? সারা দেশে জনপ্রিয়তার দৌড়ে কোন প্রার্থী কতোটা এগিয়ে আছেন সে বিষয়ে জাতীয় পর্যায়ে পরিচালিত জরিপ বা সমীক্ষা থেকে কিছুটা ধারণা পাওয়া যায়। তবে এসব জরিপ থেকে নির্বাচনের ফলাফল সম্পর্কে আগে থেকে আন্দাজ করা কঠিন। উদাহরণ হিসেবে ২০১৬ সালের প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের কথা উল্লেখ করা যেতে পারে। ওই নির্বাচনের আগে জাতীয় পর্যায়ে পরিচালিত জনমত জরিপে এগিয়ে ছিলেন ডেমোক্র্যাট প্রার্থী হিলারি ক্লিনটন। নির্বাচনে প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের চেয়ে তিনি ৩০ লাখ ভোট বেশি পেয়েছিলেন কিন্তু শেষ পর্যন্ত তিনি হেরে যান এবং ডোনাল্ড ট্রাম্পই প্রেসিডেন্ট নির্বাচিত হন। যুক্তরাষ্ট্রের বিশেষ নির্বাচনী ব্যবস্থা ইলেকটোরাল কলেজ পদ্ধতির কারণে এরকম হয়েছে। ফলে বেশি ভোট পেলেই নির্বাচনে জয়ী হবেন সেটা সবসময় নিশ্চিত করে বলা যায় না। এবছর জাতীয় পর্যায়ে যতো জরিপ হয়েছে তার বেশিরভাগ ফলাফলেই জো বাইডেন ডোনাল্ড ট্রাম্প থেকে এগিয়ে আছেন। গত কয়েক সপ্তাহে যেসব জরিপ হয়েছে তাতে দেখা যাচ্ছে মি. বাইডেনের প্রতি সমর্থন ৫০% এর কাছাকছি। কোন কোন ক্ষেত্রে তিনি ডোনাল্ড ট্রাম্প থেকে এগিয়ে আছেন ১০ পয়েন্টে। তবে প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প গত কয়েকদিনে এই দূরত্ব কিছুটা কমিয়ে আনতে সক্ষম হয়েছেন। চৌঠা আগস্টের জরিপে দেখা যচ্ছে জো বাইডেনের প্রতি সমর্থন যেখানে ৪৯%, সেখানে ডোনাল্ড ট্রাম্পের পেছনে সমর্থন ৪৫%। গত নির্বাচনের আগে হিলারি ক্লিনটন ও ডোনাল্ড ট্রাম্প কার অবস্থান কোথায় এই চিত্রটা ততোটা পরিষ্কার ছিলো না। এবার দুই প্রার্থী জো বাইডেন ও ডোনাল্ড ট্রাম্পের মধ্যে ব্যবধান অনেক বেশি, কোথাও কোথাও ৫% থেকে ১০%। অথচ ২০১৬ সালের জনমত জরিপগুলোতে ডোনাল্ড ট্রাম্প ও হিলারি ক্লিনটনের মধ্যে ব্যবধান ছিলো সামান্য কিছু পয়েন্ট। ফলাফল নির্ভর করবে কোন কোন রাজ্যের ওপর? গত নির্বাচনে হিলারি ক্লিনটনের পরাজয় থেকে এটা স্পষ্ট হয়েছে যে কোন প্রার্থী কতো বেশি ভোট পেয়েছেন তার চেয়েও বেশি গুরুত্বপূর্ণ হচ্ছে কোন রাজ্যে কোন প্রার্থী বেশি ভোট পেয়েছেন। সাধারণত বেশিরভাগ রাজ্যেই সবসময় একই রকমের ভোট পড়ে। কিছু ‍কিছু রাজ্য আছে যেখানে দুজন প্রার্থীর যে কেউ বিজয়ী হতে পারেন। এসব রাজ্যেই নির্ধারিত হবে কে নির্বাচনে জয়ী আর কে পরাজিত হবেন। জয় পরাজয়ের যুদ্ধটা হয় সেখানেই আর তাই এসব রাজ্যকে বলা হয় ব্যাটেলগ্রাউন্ড স্টেটস। ইলেকটোরাল কলেজ পদ্ধতিতে প্রেসিডেন্ট নির্বাচিত হয় যুক্তরাষ্ট্রে। এই পদ্ধতিতে প্রত্যেকটি রাজ্যের হাতে থাকে কিছু ভোট। কোন রাজ্যের কতো ভোট সেটা নির্ভর করে ওই রাজ্যের জনসংখ্যার ওপর। ২০২০র প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে যে রাজ্যগুলোকে ব্যাটলগ্রাউন্ড স্টেট হিসাবে বিবেচনা করা হচ্ছে সেগুলোর মধ্যে সবচেয়ে বেশি ভোট রয়েছে টেক্সাস রাজ্যের- ৩৮। ইলেকটোরাল কলেজে মোট ভোটের সংখ্যা ৫৩৮। কোনো প্রার্থীকে বিজয়ী হতে হলে তাকে ২৭০টি ভোট পেতে হবে। তাই প্রত্যেক নির্বাচনের সময় দেখা গেছে যেসব রাজ্যের ভোট বেশি, প্রার্থীরা সেসব রাজ্যে নির্বাচনী প্রচারণার পেছনে অনেক বেশি সময় ব্যয় করে থাকেন। ব্যাটলগ্রাউন্ড অঙ্গরাজ্যে কে এগিয়ে বর্তমান জরিপের ফলাফল জো বাইডেনের পক্ষে। কিন্তু নির্বাচনের এখনও অনেক সময় বাকি। যে কোন সময় এই ফলাফল দ্রুত বদলে যেতে পারে। জনমত জরিপের ফলাফলে দেখা যাচ্ছে, মি. বাইডেন মিশিগান, পেনসালভেনিয়া এবং উইসকন্সিন রাজ্যে এগিয়ে আছেন। এই তিনটি শিল্প এলাকা। এসব রাজ্যে ২০১৬ সালের নির্বাচনে তার প্রতিদ্বন্দ্বী রিপাবলিকান প্রার্থী ১% এরও কম ভোটের ব্যবধানে বিজয়ী হয়েছিলেন। এখনকার জরিপে ডোনাল্ড ট্রাম্প যেসব রাজ্যে এগিয়ে আছেন সেগুলো হচ্ছে – জর্জিয়া, আইওয়া এবং টেক্সাস। কিন্তু এখানে ব্যবধান খুব সামান্য। গত নির্বাচনেও এসব রাজ্যে ডোনাল্ড ট্রাম্প জয়ী হয়েছিলেন। কিন্তু ভোটের ব্যবধান ছিল আরো অনেক বেশি। জো বাইডেন এগিয়ে আছেন যেসব রাজ্যে: অ্যারিজোনা, ফ্লোরিডা, মিশিগান, মিনেসোটা, নেভাদা, নিউ হ্যাম্পশায়ার, নর্থ ক্যারোলাইনা, ওহাইও, পেনসালভেনিয়া, ভার্জিনিয়া এবং উইসকন্সিন। জো বাইডেনের জন্যে ভালো খবর হচ্ছে এসব রাজ্যে তিনি বড় রকমের ব্যবধানে এগিয়ে রয়েছেন। শুধু তাই নয়, ২০১৬ সালের নির্বাচনে এসব রাজ্যের অধিকাংশগুলোতেই ব্যপক ভোটে জয়ী হয়েছিলেন মি. ট্রাম্প। কিন্তু এসব রাজ্যে এখন এগিয়ে গেছেন জো বাইডেন। ডোনাল্ড ট্রাম্পের জন্য এখন এটাই দুশ্চিন্তার কারণ। করোনাভাইরাস মোকাবেলায় ডোনাল্ড ট্রাম্পের পদক্ষেপ নিয়ে রয়েছে প্রবল বিতর্ক। ২০১৬ সালের নির্বাচনে আইওয়া, ওহাইও এবং টেক্সাসে তিনি ৮% থেকে ১০% ভোট বেশি পেয়ে জয়ী হয়েছিলেন। কিন্তু এখন জো বাইডেনের সাথে তার অবস্থান প্রায় সমান সমান। এসব পরিসংখ্যান থেকে বোঝা যায় ডোনাল্ড ট্রাম্প কেন গত জুলাই মাসে তার নির্বাচনী প্রচারণার দলের ম্যানেজার বদলের সিদ্ধান্ত নিয়েছেন। এছাড়াও মি. ট্রাম্প এসব জনমত জরিপকে প্রায়শই ‘ভুয়া’ বলে উল্লেখ করে থাকেন। বেটিং কোম্পানিগুলো অবশ্য এখনই ডোনাল্ড ট্রাম্পকে বাতিল করে দিচ্ছেন না। কেউ কেউ বলছে, তার জয়ী হওয়ার সম্ভাবনা এখনও এক তৃতীয়াংশ। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: মার্কিন প্রেসিডেন্ট নির্বাচন সম্পর্কে কিছু তথ্য ২০২০ নির্বাচনে ট্রাম্পের অভিশংসন প্রভাব ফেলবে? স্বাস্থ্যসেবায় যুক্তরাষ্ট্রকে কী দিতে চান ডেমোক্র্যাটিক দলের প্রার্থীরা? করোনাভাইরাসের কারণে ট্রাম্পের জনপ্রিয়তা কমেছে? এ বছরের শুরু থেকেই যুক্তরাষ্ট্রের সংবাদ মাধ্যমে শিরোনাম দখল করে আছে করোনাভাইরাস। মহামারির পরিস্থিতি মোকাবেলায় প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের ভূমিকা নিয়ে তার পক্ষে বিপক্ষে কথা হচ্ছে। প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প যেসব ব্যবস্থা নিয়েছেন তার পক্ষে সমর্থন তুঙ্গে ওঠে মার্চ মাসের মাঝামাঝি সময়ে। তখন তিনি সারা দেশে জরুরি অবস্থা জারি করেছিলেন এবং ভাইরাসের বিস্তার ঠেকাতে রাজ্যগুলোর জন্য ঘোষণা করেছিলেন পাঁচ হাজার কোটি ডলার। শীর্ষস্থানীয় একটি জরিপ কোম্পানি ইপসসের হিসেব অনুসারে সেসময় ৫৫% আমেরিকান তার গৃহীত পদক্ষেপের প্রতি সমর্থন জানিয়েছিলেন। ডেমোক্র্যাট দলের যারা তাকে সমর্থন দিয়েছিলেন পরে তারা সমর্থন প্রত্যাহার করে নিতে শুরু করেন। কিন্তু রিপাবলিকানরা তাদের সমর্থন অব্যাহত রাখেন। তবে অধিকাংশ মানুষই বর্তমানে তার গৃহীত পদক্ষেপের সমালোচনা করছে। সর্বসাম্প্রতিক জরিপে দেখা যাচ্ছে, প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের সমর্থকরাও এখন তার নেওয়া পদক্ষেপ নিয়ে প্রশ্ন তুলছে। বিশেষ করে দক্ষিণ ও পশ্চিমাঞ্চলীয় রাজ্যগুলোর পরিস্থিতি খারাপ হওয়ার পর ট্রাম্প প্রশাসনের ভূমিকা নিয়ে তারা সমালোচনায় সরব হয়েছে। জুলাই মাসের শুরুতে তার প্রতি রিপাবলিকানদের সমর্থন কমে ৭৮%-এ নেমে এসেছে। অনেকেই বলছেন, প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প হয়তো একারণে করোনাভাইরাস সম্পর্কে তার বক্তব্য পরিবর্তন করছেন। শুরুতে তিনি বলেছিলেন এই ভাইরাস একসময় “আপনা আপনি চলে যাবে” কিন্তু এখন তিনি সতর্ক করে দিয়ে বলছেন, “পরিস্থিতি ভালো হওয়ার আগে মহামারি আরো খারাপ রূপ” নিতে পারে। শুধু তাই নয়, এর আগে তিনি মাস্ক পরার সমালোচনা করতেন কিন্তু এখন তিনি নিজেই মাস্ক পরছেন। এবং আমেরিকানদের প্রতি মাস্ক পরার আহবান জানিয়ে “দেশপ্রেমের” পরিচয় দেওয়ার কথা বলছেন। ৩রা নভেম্বর ভোটাররা তাদের সিদ্ধান্তের কথা জানাবেন যে তারা হোয়াইট হাউসে মি. ট্রাম্পকে আরো চার বছরের জন্য দেখতে চান কিনা। ওয়াশিংটন বিশ্ববিদ্যালয়ের একটি মডেল অনুসারে যুক্তরাষ্ট্রে নির্বাচনের মাত্র দু’দিন আগে অর্থাৎ ১লা নভেম্বরের মধ্যে করোনাভাইরাসে দুই লাখ ৩০ হাজার মানুষের মৃত্যু হতে পারে। এসব জরিপ কি আমরা বিশ্বাস করতে পারি? আগের নির্বাচনের জনমত জরিপ ভুল প্রমাণ হয়েছিল- এটা বলে আমরা খুব সহজেই এসব সমীক্ষা বাতিল করে দিতে পারি। প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পও প্রায়শ একাজটা করে থাকেন। কিন্তু এটা পুরোপুরি সত্য নয়। বেশিরভাগ জাতীয় জরিপে হিলারি ক্লিনটনকে সামান্য পয়েন্টে এগিয়ে রাখা হয়েছিল ঠিকই, কিন্তু তার অর্থ এই নয় যে তারা ভুল করেছে। এটাতো ঠিক যে তিনি তার প্রতিদ্বন্দ্বী ডোনাল্ড ট্রাম্পের চেয়ে ৩০ লাখ ভোট বেশি পেয়েছিলেন। আগের নির্বাচনের জনমত জরিপগুলোতে কিছু সমস্যা ছিলো। সেসব জরিপ ইলেকটোরাল কলেজ পদ্ধতির গুরুত্ব তুলে ধরতে ব্যর্থ হয়েছে। জরিপ পরিচালনাকারী প্রতিষ্ঠানগুলো এবার তাদের সেই ত্রুটি কাটিয়ে উঠেছে। কিন্তু তারপরেও এবারের পরিস্থিতি আরো কঠিন, আরো অনিশ্চিত। এর কারণ করোনাভাইরাস। যুক্তরাষ্ট্রের অর্থনীতি এবং নভেম্বরে মানুষের ভোটের ওপর এই মহামারি কী ধরনের প্রভাব ফেলবে সেটা এখনও পরিষ্কার নয়। কেননা নির্বাচনের এখনও আরো কয়েক মাস বাকি।", "doc2": "ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရီပတ်ဘလီကန်သမ္မတ ထရမ့်နဲ့အပြိုင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက သမ္မတလောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒန် က ဝင်အရွေးခံမှာပါ။ မစ္စတာဘိုင်ဒန်ကို ဘားရက်ခ် အိုဘားမားရဲ့ ဒုတိယသမ္မတအဖြစ် လူသိများကြပေမဲ့ သူဟာ အမေရိကန် နိုင်ငံရေးလောကထဲ ရောက်နေတာ ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်နှစ်ပိုင်းတွေ ကတည်းကပါ။ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ ရက်တွေ နီးလာတာနဲ့အမျှ ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာတဲ့ အဖွဲ့တွေကလည်း မဲဆန္ဒရှင်တွေ ဘယ်သမ္မတလောင်းကို မဲပေးဖို့ ဆန္ဒရှိကြသလဲဆိုတာကို သိရဖို့ လေ့လာ စစ်တမ်း ကောက်နေကြပါတယ်။ ဒီတော့ ဒီအဖွဲ့တွေဆီကနေ ခြေရာခံပြီး စစ်တမ်းတွေက ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘယ်သူ နိုင်ခြေရှိသလဲဆိုတာ အတိအကျခန့်မှန်း ပေးနိုင်ကြသလားဆိုတာ ဘီဘီစီက တင်ပြသွားမှာပါ။ နိုင်ငံတဝန်းလုံးအနေနဲ့ သမ္မတလောင်းတွေရဲ့ အခြေအနေ နိုင်ငံတဝန်း ကောက်ယူတဲ့ စစ်တမ်းတွေက သမ္မတလောင်းတစ်ဦးအပေါ် တစ်နိုင်ငံလုံးက ဘယ်လောက် ထောက်ခံသလဲဆိုတာ ကောင်းကောင်း ဖော်ပြနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီစစ်တမ်းတွေအရတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို ခန့်မှန်းတွက်ချက်နိုင်စွမ်းမရှိပါဘူး။ ဥပမာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တုန်းက လူထုစစ်တမ်းတွေမှာ ဟီလာရီ ကလင်တန်က ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ဒေါ်နယ်ထရမ့်ထက် ထောက်ခံမဲ ၃ သန်းနီးပါး ပိုရခဲ့ပေမဲ့ တကယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ သမ္မတကို လူထုက တိုက်ရိုက်မရွေးချယ်ဘဲ သမ္မတရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့ကတဆင့် ရွေးတဲ့စနစ်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူထုမဲ အများစုရပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ နိုင်ချင်မှ နိုင်လေ့ ရှိတာပါ။ ဒီအချက်ကို ခဏ ဘေးဖယ်ထားပြီး ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဂျိုးဘိုင်ဒန်ဟာ နိုင်ငံတဝန်း စစ်တမ်းတွေမှာ ဒေါ်နယ် ထရမ့်ထက် အခုနှစ် အချိန်အများစုမှာ ရှေ့က ဦးဆောင်နေခဲ့ပါတယ်။ အခု သီတင်းပတ်တွေအတွင်း ထောက်ခံမဲ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆက်ရှိနေပြီး တချို့အချိန်တွေမှာ ၁၀ မှတ် အသာနဲ့ ဦးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတဝန်းစစ်တမ်းတွေမှာ ဘယ်သူရှေ့ကလဲ။ ဒီမိုကရက်များ ဘိုင်ဒန် 52% ရီပတ်ဘလီကန်များ ထရမ့် 44% စစ်တမ်းတစ်ခုချင်းစီကို ပျမ်းမျှ အခြေခံပြီး ဖြစ်လာတဲ့ပုံစံကို ဖော်ပြထား စစ်တမ်းတစ်ခုချင်းစီ စစ်တမ်းတစ်ခုချင်းအရ လူများမဲပေးရန် ရည်ရွယ်ချက် 30 days until ရွေးကောက်ပွဲနေ့ စစ်တမ်းများကို ဘီဘီစီကထပ်ဆင့်စစ်တမ်းလုပ်ထားရာတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက်လုပ်သော စစ်တမ်းများမှ နောက်ဆုံး ၇ရက်ကိုကြည့်ပြီး ပျမ်းမျှရလဒ်ကို တွက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ နှိုင်းယှဉ်သဘောကြည့်ရင် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တုန်းကတော့ စစ်တမ်းတွေက ရှင်းလင်း ကွာခြားမှု သိပ်မရှိခဲ့ဘဲ ရွေးကောက်ပွဲ နီးလာတာနဲ့အမျှ မစ္စတာထရမ့်နဲ့ သူ့ပြိုင်ဘက် ဟီလာရီ ကလင်တန် အကြား ထောက်ခံမဲ ရာခိုင်နှုန်း တစ်ခု၊ နှစ်ခုလောက်ပဲ ကွာတာမျိုး ခဏခဏ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘယ်ပြည်နယ်တွေက အဆုံးအဖြတ်ပေးမလဲ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က မစ္စစ်ကလင်တန် ကြုံခဲ့ရတဲ့အတိုင်း ကိုယ်ရတဲ့ ထောက်ခံမဲ အရေအတွက်ဟာ ဘယ်ပြည်နယ် ဘယ်နေရာမှာ အနိုင်ရသလဲ ဆိုတာလောက် အရေးမပါလှပါဘူး။ ပြည်နယ်အများစုမှာ ထောက်ခံမဲပေးမှုက အရင်ပေးခဲ့တဲ့ ပုံစံအတိုင်းနီးပါး ပြန်ပေးတတ်ကြတတ်တဲ့အတွက် တကယ့်လက်တွေ့မှာ သမ္မတလောင်း နှစ်ဦးစလုံးအတွက် နိုင်ကို နိုင်ရမယ့် ပြည်နယ်က အနည်းအပါးလောက်ပဲ ရှိပါတယ်။ အဲဒီပြည်နယ်တွေကသာ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်အရှုံးကို အဆုံးအဖြတ်ပေးမှာ ဖြစ်ပြီး အကြိတ်အနယ် ပြိုင်ရမယ့် ပြည်နယ်တွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြပါတယ်။ ၂၀၂၀ မှာအကြိတ်အနယ်ပြိုင်ရမယ့် ပြည်နယ်တွေ၊ ဒီထဲမှာ တက္ကဆက်က ၃၈ မဲရှိပြီး နယူးဟမ့်ရှိုင်းယားကတော့ ၄ မဲပဲ ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ သမ္မတ ရွေးချယ်ရေးအဖွဲ့နဲ့ ရွေးကောက်ပုံ မဲစနစ်အရ ပြည်နယ်တစ်ခုစီမှာရတဲ့ မဲအရေအတွက်ဟာ အဲဒီပြည်နယ်ရဲ့ လူဦးရေပေါ် မူတည်ပါတယ်။ တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် သမ္မတရွေးချယ်ရေး ကိုယ်စားလှယ် မဲပေါင်း ၅၃၈ မဲ ရှိတဲ့အတွက် ထောက်ခံမဲ ၂၇၀ ရမှ သမ္မတလောင်းက အနိုင်ရမှာပါ။ အပေါ်က မြေပုံမှာ ပြထားသလို အကြိတ်အနယ် ပြိုင်ရမယ့် တချို့ပြည်နယ်တွေဟာ တခြားပြည်နယ်တွေထက် ကိုယ်စားလှယ်မဲပေးမယ့် အရေအတွက် အများကြီး ပိုများတဲ့အတွက် သမ္မတလောင်းတွေအနေနဲ့ အဲဒီပြည်နယ်တွေမှာ အချိန်အများကြီး ပိုပေးပြီး မဲဆွယ်ကြရလေ့ ရှိပါတယ်။ အဆုံးအဖြတ်ပေးမယ့်ပြည်နယ်တွေမှာ ဘယ်သူက ဦးဆောင်နေသလဲ လောလောဆယ်မှာတော့ ဒီပြည်နယ်တွေမှာ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က အခြေအနေ ကောင်းနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ထပ် ရှေ့ဆက် လျှောက်ရဖို့ အဝေးကြီး လိုသေးပြီး အခြေအနေတွေ တမဟုတ်ချင်း ပြောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒေါ်နယ် ထရမ့်လို လူမျိုးနဲ့ ပြိုင်ရတဲ့အခါမျိုးမှာပါ။ စစ်တမ်းတွေအရတော့ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ဟာ မစ်ရှီဂန်၊ ပန်ဆေလ်ဗေးနီးယားနဲ့ ဝစ်စ်ကွန်ဆင် ပြည်နယ်တွေမှာ ရှေ့က တော်တော်ပြေးနေပါတယ်။ ဒီစက်မှု အခြေခံစီးပွားရေးရှိတဲ့ ပြည်နယ် ၃ ခုဟာ ၂၀၁၆ ခုနှစ် တုန်းက သူ့ရဲ့ ပြိုင်ဘက် ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီ သမ္မတလောင်း ထရမ့်က ၁ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးအသာလောက်နဲ့ ပွတ်ကာသီကာ နိုင်ခဲ့တာပါ။ အကြိတ်အနယ်ပြိုင်ရတဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ ကောက်ယူခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံးစစ်တမ်း တုံ့ပြန်မှုအပြည့်အဝ မြင်နိုင်ရန် ဘရောက်ဇာကို အဆင့်မြှင့်တင်ပါ။ သတင်းရင်းမြစ်: US Census အချက်အလက်များ နောက်ဆုံးဖြည့်စွက်ထားချိန် 03/11 နောက်ဆုံး စစ်တမ်းတွေအရ အကြိတ်အနယ်ပြည်နယ်တွေမှာ သူမသာကိုယ်မသာ အခြေအနေတွေ့ရ ဒါပေမဲ့ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က မစ္စတာထရမ့် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရခဲ့တဲ့ အကြိတ်အနယ် ပြည်နယ်တွေမှာ ရှုံးမှာကို သူ့ရဲ့ မဲဆွယ်အဖွဲ့ အစိုးရိမ်ဆုံး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ မစ္စတာ ထရမ့်ဟာ အိုင်အိုဝါ၊ အိုဟိုင်ယိုနဲ့ တက္ကဆက်စ် ပြည်နယ်တွေမှာ ၈ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအကြားနဲ့ အနိုင်ရခဲ့ပြီး လောလောဆယ်မှာတော့ အဲဒီပြည်နယ် ၃ ခုစလုံးမှာ မစ္စတာဘိုင်ဒန်နဲ့ သူမသာ ကိုယ်မသာ အခြေအနေ ရှိနေပါတယ်။ ဒီ စစ်တမ်းရလဒ် ထောက်ခံမဲ အရေအတွက်ကို ကြည့်ရင် ဇူလိုင်လတုန်းက သမ္မတထရမ့်က သူ့မဲဆွယ်အဖွဲ့ မန်နေဂျာနေရာမှာ နောက်တစ်ယောက်ကို ဘာ့ကြောင့် လူစားထိုး ခန့်ခဲ့တာလဲဆိုတာနဲ့ စစ်တမ်းတွေက အတုတွေလို့ သူပုံမှန်ပြောနေတာကို သိနိုင်ပါတယ်။ လောင်းကြေး ဈေးကွက်မှာတော့ ဒေါ်နယ်ထရမ့် သမ္မတ မဖြစ်လာနိုင်ဘူးလို့ မခန့်မှန်းကြသေးပါဘူး။ လာမယ့် နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မစ္စတာ ထရမ့် အနိုင်ရဖို့ လောင်းကြေး ၃ လေး ၁လေး ပေးထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ထရမ့်အပေါ် ထောက်ခံမှုတွေမှာ ထိခိုက်ခဲ့သလား အခုနှစ်အစပိုင်းကတည်းက အမေရိကန်က ခေါင်းကြီးပိုင်းသတင်းတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါအကြောင်းက ကြီးစိုးနေခဲ့ပြီး သမ္မထရမ့်ရဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ပုံတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပါတီနှစ်ခုရဲ့ မူဝါဒတွေအရ သဘောထားအမြင်တွေ ကွဲခဲ့ကြပါတယ်။ နိုင်ငံတဝန်း အရေးပေါ် ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု တားဆီးဖို့ ပြည်နယ်တွေအတွက် ဒေါ်လာ ဘီလျံ ၅၀ ထုတ်ပေးခဲ့တဲ့ မတ်လလယ်ပိုင်းမှာ သမ္မတထရမ့်ရဲ့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပုံကို ထောက်ခံမှု အမြင့်ဆုံး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ အမေရိကန်ပြည်သူ ၅၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော်က သူ့လုပ်ရပ်ကို ထောက်ခံခဲ့ကြတယ်လို့ Ipsos အဖွဲ့က ကောက်ယူခဲ့တဲ့ စစ်တမ်း အချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီနောက်မှာတော့ ဒီမိုကရက်တွေဆီက ရထားတဲ့ ထောက်ခံမှုတွေ ဆုံးရှုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ ရီပတ်ဘလီကန်တွေကတော့ သူတို့ရဲ့သမ္မတကို ဆက်အားပေး ထောက်ခံခဲ့ကြပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပုံ အများစုက မကြိုက်ကြ ဒါပေမဲ့လည်း အခုနောက်ဆုံး လုပ်ခဲ့တဲ့ စစ်တမ်းတွေအရ နိုင်ငံတောင်ပိုင်းနဲ့ အနောက်ပိုင်း ပြည်နယ်တွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ် တစ်ကျော့ပြန် ဖြစ်လာချိန်မှာ သမ္မတထရမ့်ရဲ့ ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်ပုံတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူ့ကို ထောက်ခံအားပေးသူတွေ ကိုယ်တိုင်တောင် မေးခွန်းထုတ်လာခဲ့ကြပါတယ်။ ဇူလိုင်လဆန်းပိုင်းလောက်မှာ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီဝင်တွေထဲကတောင် ထောက်ခံသူ ၇၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်လည်း လတ်တလောမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ သမ္မတထရမ့်က အကောင်းမမြင်နိုင်သေးတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အခြေအနေတွေ ပြန်ကောင်းမလာခင်မှာ ပိုဆိုးလာဖို့ ရှိတယ်လို့ သူက သတိပေးထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မကြာသေးခင်က သမ္မတထရမ့် ပထမဆုံး အကြိမ်အဖြစ် နှာခေါင်းစည်း တပ်ပြခဲ့ပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်းတပ်တာက ထိရောက်မှု ရှိတယ်၊ မျိုးချစ်စိတ်ကို ပြတယ် လို့ သူက ပြောခဲ့ပြီး အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို နှာခေါင်းစည်းတပ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ဝါရှင်တန်တက္ကသိုလ်က ကျွမ်းကျင်သူတွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ထိပ်တန်း လေ့လာချက်တစ်ခုထဲမှာ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် အမေရိကန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက် ၂ သိန်းခွဲ ကျော်သွားလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒီစစ်တမ်းတွေကို ယုံကြည်နိုင်သလား ၂၀၁၆ ခုနှစ်တုန်းက မှားခဲ့တာပဲ ဆိုပြီး ဒီစစ်တမ်းတွေကို လွယ်လွယ်နဲ့ ပယ်ချနိုင်ပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ကလည်း ခဏဏ ဒီလို ပြောလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါက လုံးဝတော့ အမှန်မဟုတ်ပါဘူး။ နိုင်ငံတဝန်း စစ်တမ်းအများစုမှာ ဟီလာရီ ကလင်တန်က ရာခိုင်နှုန်းအနည်းအပါးနဲ့ ဦးဆောင်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဟီလာရီ ကလင်တန်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထောက်ခံမဲ သုံးသန်းကျော် ပိုရခဲ့တဲ့အတွက် ဒီစစ်တမ်းတွေက မှားတယ်လို့ မဆိုနိုင်ပါဘူး။ ၂၀၁၆ခုနှစ်မှာတုန်းက စစ်တမ်းတွေမှာ ပြဿနာ တချို့ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အကြိတ်အနယ် ပြိုင်ရတဲ့ပြည်နယ်တချို့မှာ မစ္စတာထရမ့် အသာရနေတာကို ရွေးကောက်ပွဲ အနားကပ်တဲ့အချိန်အထိ သတိမပြုမိခဲ့တာပါ။ ဒီတခါမှာတော့ စစ်တမ်းအဖွဲ့အများစုက ဒါကို သတိထား ပြင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုနှစ်မှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပုံမှန်ထက် မရေမရာမှုတွေ ပိုဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ နိုဝင်ဘာလမှာ ဖြစ်လာမယ့် စီးပွားရေးအခြေအနေနဲ့ လူဘယ်လောက် မဲပေးမလဲ ဆိုတာပေါ်မှာလည်း မူတည်ပြီး ရိုက်ခတ်မှုတွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ အချိန်အများကြီး လိုနေသေးတဲ့ အခုလို အချိန်မျိုးမှာ စစ်တမ်းအားလုံးကို သံသယနဲ့ စောင့်ကြည့် လေ့လာသင့်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-45660659", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-45668442", "doc1": "ল্যারি পেজ এবং সের্গেই ব্রিন যখন স্ট্যানফোর্ড ইউনিভার্সিটিতে একটি গবেষণা প্রকল্প শুরু করেন, কেউ ভাবেনি সেটা একদিন গুগলে পরিণত হবে যা কিছুই আপনি খোঁজেন না কেন- হয়তো একটি শব্দের সঠিক বানান, একটি রেস্তোরার ঠিকানা, বিশেষ কোন দোকান, অথবা পাহাড়ি কোন হৃদের নাম, সব কিছুর জন্যই হয়তো আপনি এখন গুগল করেন। গুগল প্রতি সেকেন্ডে গড়ে ৪০ হাজার অনুসন্ধানের জবাব বের করে- প্রতিদিন যার মানে সাড়ে তিন বিলিয়ন অনুসন্ধান (ফোর্বসের হিসাব)। এতসব কিছুর মাঝে বিশ্বের সবচেয়ে জনপ্রিয় এই সার্চ ইঞ্জিন শুধুমাত্র কোন সার্চ ইঞ্জিনের চেয়েও বেশি কিছু হয়ে দাঁড়িয়েছে। এটা একটা বিজ্ঞাপনী মাধ্যম, একটি ব্যবসা মডেল আর ব্যক্তিগত তথ্যের এক নিরলস সংগ্রাহক। ঠিক তাই, প্রত্যেকবার যখন আমরা গুগলে কোন অনুসন্ধান করি, গুগল আমাদের ব্যক্তিগত পছন্দ-অপছন্দ এবং অভ্যাস সম্পর্কে খানিকটা জেনে ফেলে- কিন্তু আপনি গুগল সম্পর্কে কতটা জানেন? এখানে গুগল সম্পর্কে বেশ কিছু তথ্য রয়েছে, যা হয়তো আপনাকে অবাক করে দিতে পারে। ১. নাম বানান ভুল থেকেই গুগলের নামের উৎপত্তি? গুগল নামের মানে কি, আপনি জানতে চাইতে পারে। আসলে এর কোন মানেই নেই। গুগল নামটি আসলে এসেছে গাণিতিক হিসাবের গোগল (googol) ভুল করে লেখার মাধ্যমে-যার হলো ১ এর পর একশোটি শূন্য। এ নিয়ে এখন অনেক গল্প প্রচলিত আছে যে, একজন প্রকৌশলী বা ছাত্র আসল নামের বদলে এই ভুল বানানটি লিখেছিলেন। সেই ভুল নামই পুরো দুনিয়ার সামনে চলে আসে। এর পরের ঘটনা তো ইতিহাস। ২. 'ব্যাকরাব' গুগলের প্রতিষ্ঠাতা ল্যারি পেজ এবং সের্গেই ব্রিন এই প্রতিষ্ঠানের প্রথম নাম দিয়েছিলেন ব্যাকরাব। যে পদ্ধতিতে একটি ওয়েবসাইট আরেকটি ওয়েবসাইটকে খুঁজে বের করে এবং সেগুলোর অতীত লিংকের ওপর নির্ভর করে ওয়েবপেইজে র‍্যাংকিং নির্ধারণ করে, তাকেই বলা হয় ব্যাকরাব। ৩. সব কিছুই হিসাব নিকাশ নয় গুগলের সব কিছুই ব্যবসা নয়। সেখানে অনেক মজার ব্যাপারসাপারও আছে গুগলের সব কিছুই ব্যবসা নয়। সেখানে অনেক মজার ব্যাপারসাপারও আছে। যেমন \"askew\" এই শব্দটি গুগলে লিখে দেখতে পারেন। ৪.গুগলের ছাগল গুগলের এলাকায় ঘাস একটু বেশি সবুজ গুগল সবসময়েই বলে, তারা সবুজ উদ্যোগ সমর্থন করে। এরই একটি হলো ছাগলের মাধ্যমে লনের ঘাসকাটা। ক্যালিফোর্নিয়ায় গুগল সদর দপ্তরের লনের ঘাসগুলো নিয়মিতভাবে কেটেছেটে ঠিকঠাক রাখতে হয়। সুতরাং আপনি যদি কখনো সেখানে যান, দেখতে পাবেন প্রায় ২০০ ছাগল সেখানে ঘুরে বেড়াচ্ছে আর ঘাস খেয়ে লনের ঘাস ঠিকঠাক রাখছে। ৫. ক্রমবর্ধমান ব্যবসা আপনি কি জানেন, আপনার সামাজিক মাধ্যমটির মালিক আসলে কে? জিমেইল, গুগল ম্যাপস, গুগল ড্রাইভ, গুগল ক্রোম...এসবের বাইরে ২০১০ সাল থেকে গুগল প্রায় প্রতি সপ্তাহেই একটি করে কোম্পানির মালিক হচ্ছে। আপনি হয়তো টের পাবেন না, কিন্তু অ্যান্ড্রুয়েড,ইউটিউব, ওয়ায, অ্যাডসেন্স-এসব প্রতিষ্ঠানের মালিক গুগল, এরকম আরো সত্তুরটি কোম্পানি রয়েছে। ৬. ডুডল বিশেষ বিশেষ দিন বা ব্যক্তিত্বের উপলক্ষে বিশেষভাবে করা শিল্প গুগলের চেহারায় ভেসে ওঠে অফিসের বাইরে বার্তা যোগাযোগের মাধ্যমে প্রথম গুগল ডুডল চালু হয় ১৯৯৮ সালের ৩০ অগাস্ট। যখন ল্যারি আর সের্গেই একটি উৎসবে নেভাদা গিয়েছিলেন, তখনি প্রথম এই আইডিয়াটি আসে। এরপর থেকেই ডুডল গুগলের একটি ঐতিহ্যে পরিণত হয়। বিশেষ বিশেষ দিন বা ব্যক্তিত্বের উপলক্ষে বিশেষভাবে করা শিল্প গুগলের চেহারায় ভেসে ওঠে। ৭. অনেকের জন্য সুযোগের হাতছাড়া, কিন্তু গুগলের জন্য নয় প্রযুক্তি বাজারের বড় একটি অংশ গুগলের দখলে ১৯৯৯ সালে ল্যারি এবং সের্গেই গুগলকে ১ মিলিয়ন ডলারে বিক্রির চেষ্টা করেছিলেন.....কিন্তু সেটা কেনার মতো কোন গ্রাহক ছিল না। এমনকি দাম কমিয়ে দেয়ার পরেও কোন গ্রাহক মেলেনি। এখন গুগলের মোট সম্পদের পরিমাণ ৩০০ বিলিয়ন ডলার। হয়তো কেউ কেউ সেই সুযোগ হাতছাড়া করার জন্য এখন আফসোস করতে পারে। ৮.গুগলের আদর্শ 'বাচ্চারা ঠিকঠাক মতো খেলা করো' গুগলের মৌলিক আদর্শগুলোর একটি ''কখনো দুষ্টতে পরিণত হয়ো না''। কিন্তু এই কোম্পানি এখনো সেই আদর্শে আছে কিনা, সেই সিদ্ধান্ত আপনার। ৯. খাবার খুবই গুরুত্বপূর্ণ একটা ব্যাপার গুগল কার্যালয়ে সবসময়েই সবার খাবার জন্য কিছু না কিছু রয়েছে ফোবর্সের তথ্য অনুযায়ী, গুগলের পিতা সের্গেই ব্রিন প্রথম দিকেই সিদ্ধান্ত নিয়েছিলেন যে, গুগলের অফিস কখনোই খাবার প্রাপ্তির স্থান থেকে ৬০ মিটারের বেশি দূরত্বে হবে না। গুজব আছে যে, তখন কোম্পানির সবচেয়ে জনপ্রিয় খাবার ছিল 'সুইডিশ ফিশ', একটি চিবানোর মতো মিষ্টি। কিন্তু এখন গুগলের লোকজনের জন্য নানা ধরণের মাংস আর ভালো মানের কফির ব্যবস্থা রয়েছে। ১০. গুগলের সবচেয়ে ভালো বন্ধু গুগলের অফিসে নিজের কুকুর নিয়ে আসতে পারেন কর্মীরা গুগলে যারা কাজ করেন, এমনকি যারা নতুন কাজ করতে এসেছেন, তারা সবাই নিজের কুকুর সঙ্গে করে নিয়ে আসতে পারে। তবে এটা প্রমাণ করতে হবে যে, তারা অফিসের ধরণের ক্ষেত্রে প্রশিক্ষিত, যেখানে সেখানে হাগুমুগু করে নোংরা করবে না। আরো কয়েকটি বোনাস পয়েন্ট.... নিউইয়র্কের গুগলের অফিসে লেগোর জন্য আলাদা একটি বিভাগ রয়েছে যদিও গুগলের ইনডেক্স সেই ১৯৯৯ সালের তুলনায় এখন ১০০গুণ বড়, কিন্তু এটি ১০ হাজার গুণ বেশি গতিতে আপডেট করছে। প্লাস্টিক নির্মাণ খেলনা লেগোর ভক্ত গুগল, এ কারণে প্রথম গুগল কম্পিউটারের স্টোরেজ ইউনিট লেগো ইট দিয়ে তৈরি করা হয়েছিল। আরো পড়ুন: পাকিস্তানকে হারিয়ে ফাইনালে বাংলাদেশ 'কথা বলতে না পারলে বিশ্ববিদ্যালয়ের দরকার নেই' 'আমরা প্রধানমন্ত্রীর লোক, আমার বাবা এমপি'", "doc2": "အနှစ် ၂၀ မွေးနေ့မှသည် အခုတော့ စာလုံးပေါင်း သိချင်လို့ပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ စားသောက်ဆိုင်တစ်ခုအကြောင်း၊ အဲဒီ စားသောက်ဆိုင်ကို ဘယ်လိုသွားရ မလဲဆိုတာမျိုး၊ လူ သိပ်မသိ မထင်ရှားဘူးလို့ ဆိုရမယ့် ရေကန်လေးတစ်ခုရဲ့ အမည်ကို သိချင်တာမျိုး အထိ ဂူဂဲလ်ဆီ သွားမိကြမှာပါ။ ဒါကြောင့် ရှာတာဖွေတာကိုတောင် အင်္ဂ်လိပ်လို ဂူဂဲလ်လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးက တွင်ကျယ်လာခဲ့ပါပြီ။ တစ်စက္ကန့်တိုင်းမှာ ဂူဂဲလ်က ရှာဖွေမှုပေါင်း ၄၀,၀၀၀ ကျော်ကို လုပ်ပေးနေပါတယ်။ ဒါ တစ်နေ့လုံးဆို ရှာဖွေမှုပေါင်း သန်းပေါင်း ၃၅၀၀ ရှာပေးနေတာလို့ Forbes မဂ္ဂဇင်းရဲ့ လေ့လာ သုတေသနပြုချက်တစ်ခုက ဆိုပါတယ်။ ဂူဂဲလ်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူ အသုံးအများဆုံး အင်တာနက်ရှာဖွေရေး အင်ဂျင်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတော့ ဂူဂဲလ်ဟာ ရှာဖွေရေးအင်ဂျင်သက်သက်မဟုတ်တော့ပါဘူး၊ ကြော်ငြာတွေတင်တဲ့နေရာ၊ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းကြီးတစ်ခုနဲ့ လူတွေရဲ့ ပုဂ္ဂလိက ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေကို မပြတ်တန်း ကောက်ယူသိုမှီးနေတဲ့ နေရာကြီး တစ်ခု ဖြစ်လို့လာနေပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်။ ကိုယ်က ဂူဂဲလ်မှာ တစ်ခုခုရှာလိုက်တာနဲ့ သူက ကိုယ် ဘာကြိုက်တယ်၊ ဘာသိချင်တယ်၊ ဘာကို ရှာတတ် တယ်ဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေ ရသွားပါတယ်။ ဆိုချင်တာက သူက ကိုယ့်အကြောင်း နည်းနည်း ပိုသိသွားပါပြီ။ ကိုယ်ကရော သူ့ကြောင်း ဘယ်လောက် သိထားပါသလဲ။ ကဲ အံ့အားသင့်သွားလောက်စရာ အချက်လေးတွေအကြောင်း ဆက်ဖတ်ကြည့်လိုက်ပါဦး။ ၁။ အမည် စာလုံးပေါင်း မှားတာက စတာလား ဂူဂဲလ်ဆိုတာ ဘာလဲ၊ ဘာကို ဆိုလိုတာလဲလို့ မေးချင်ပါလိမ့်မယ်။ တကယ်တော့ ဂူဂဲလ်ဆိုတဲ့အမည်က ဘာမှတော့ အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုချက် မရှိပါဘူး။ Google ဂူဂဲလ်လို့ ဖြစ်လာတဲ့ အင်္ဂလိပ်စကားလုံးက တကယ်တော့ google ဆိုတဲ့ သင်္ချာ စကားလုံးကို လွဲပြီး ပေါင်းမိရာက ဖြစ်လာတာပါ။ Google ဆိုတာက တစ်နောက်က သုည အလုံးတစ်ရာ လိုက်တယ် ဆိုတဲ့ သင်္ချာအခေါ်အဝေါ်ပါ။ အဲဒီလို ဘယ်သူက လွဲပြီး စာလုံးပေါင်းခဲ့တာလဲ၊ အင်ဂျင်နီယာတစ်ယောက်ယောက်လား၊ ကျောင်းသား တစ်ဦးဦးလား ဆိုတာလည်း မဆုံးနိုင်တဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ဘယ်သူကပဲ လုပ်ခဲ့ခဲ့၊ အခုတော့ ဂူဂဲလ်ဆိုတဲ့ စာလုံးက တွင်ကျယ် ပြီး အဘိဓာန်ထဲတောင် ဝင်သွားခဲ့ပါပြီ။ မယုံရင် အဘိဓာန်ဆိုပြီး ဂူဂဲလ်လုပ်ကြည့်လိုက်ပါလေ။ ၂။ ကျောပွတ်ပေးသူ ထင်သလို မဟုတ်ပါဘူး။ အမှန်ကတော့ ဂူဂဲလ်ကို စ ထွင်ခဲ့သူ လယ်ရီပိတ်ချ်နဲ့ ဆာဂေဘရင် တို့က သူတို့ရဲ့ ရှာဖွေရေး အင်ဂျင်ကို အင်္ဂလိပ်လို Backrub လို့ မူလက အမည်ပေးခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ရိုက် အဓိပ္ပာယ် ဆိုရင်တော့ ကျောကုန်းကို ပွတ်ပေးတဲ့အရာလို့ ပြန်ဆိုနိုင်မှာပါ။ တကယ်တမ်း အဲဒါက နှိပ်နယ် ပွတ်သပ် ပေးတဲ့ ဆိုလိုရင်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကွန်ပျူတာ သင်္ချာနည်း အရ ဝက် စာမျက်နှာ တစ်ခုရဲ့ နောက်ကွယ်က လင့်တွေ အပေါ် တွက်ချက်ပြီး စာမျက်နှာတွေရဲ့ အရေးပါမှု အဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ပေးတဲ့ စနစ်ကို ခေါ်တဲ့ ခေါ်တာပါ။ ၃။ ခပ်ဆန်းဆန်းလေးတွေလည်း ပေးတတ်သူ စိတ်မပူပါနဲ့။ ကိုယ့်မျက်လုံးတွေ စောင်းနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဂူဂဲလ်မှာတော့ စီးပွားရေးဆန်ဆန် လုပ်နေတာတွေချည်း ရှိတာမဟုတ်ပါဘူး။ ဆော့ကစားတတ်တဲ့ သဘော သဘာ ဝလေးတွေ၊ နောက်တောက်တောက် အပြုအမူလေးတွေလည်း တွေ့ရပါမယ်။ဒီတော့ \"askew\" ဆိုတဲ့ စကားလုံး ကို ဂူဂဲလ်မှာ ရှာကြည့်လိုက်ပါ။ ဘာတွေ့ရသလဲ ကိုယ့်ဟာကိုယ် သိလာပါမယ်။ ဒီစကားလုံးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က တပြေးညီ မဟုတ် သော၊ စောင်းသောလို့ ဆိုတဲ့ အတွက် ဂူဂဲလ်က ရှာပေးတဲ့ အဖြေမှာလည်း ခပ်စောင်းစောင်းလေး ပြထားတာ တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၄။ ဆိတ်များ ဂူဂဲလ်ဘက်ခြမ်းမှာတော့ မြက်တွေက ပိုစိမ်းစို ဂူဂဲလ်က စိမ်းလန်း စိုပြေဖို့ကို အားပေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြက်ရိတ်စက်ကို ဆိတ်နဲ့ လဲမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားက ဂူဂဲလ် ဌာနချုပ် က ကျယ်ပြန့်လှတဲ့ မြက်ခင်းတွေ ကို ပုံမှန် ဂရုစိုက် ထိန်းသိမ်းဖို့ လိုတယ်။ အဲဒီလို လုပ်နိုင်ဖို့ အကောင် ၂၀၀ လောက်ပါတဲ့ ဆိတ်အုပ်စုဟာ မကြာခဏ ဆိုသလို ဂူဂဲလ် ခြံ၀င်းထဲမှာ မြက်တွေ စားနေတာကို တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ၅။ ကြီးထွားလာနေတဲ့ လုပ်ငန်း ဆိုရှယ် မီဒီယာကို ဘယ်သူ ပိုင်လဲ သိပါသလား ဂျီမေးလ်၊ ဂူဂဲလ် မြေပုံ၊ ဂူဂဲလ် ဒရိုက်၊ ဂူဂဲလ် ခရုန်း စတာတွေကို ထပ်လောင်း ဖန်တီး ပေးခဲ့တာ ကြောင့် ဂူဂဲလ်ဟာ ၂၀၁၀ နောက်ပိုင်း အပတ်စဉ် ကုမ္ပဏီ တခုကို ဝယ်ယူနေ ပါတယ်။ ဒါကို လူတွေ သတိထားမိချင်မှ ထားမိမှာပါ။ ဒါပေမယ့် Android၊ Youtube၊ Waze နဲ့ AdSense တို့ကို ဂူဂဲလ်က ပဲ ပိုင်ဆိုင်တာ ဖြစ်ပြီး၊ အဲလို မျိုး တခြား ၇၀ လောက်ရှိပါသေးတယ်။ ၆။ အထိမ်းအမှတ် ဒီဇိုင်း ဂူဂဲလ် လိုဂို အတွက် ကျောင်းသားတွေကို ပြိုင်ပွဲ ကျင်းပပေးပါတယ် ဂူဂဲလ်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်က အထိမ်းအမှတ်နေ့တွေ၊ အခမ်း အနားနေ့တွေ သမိုင်းဆိုင်ရာ နေ့တွေ အတွက် လိုဂိုမှာ ရုပ်ပုံ လေးတွေ ပုံဖော်ပေးပါတယ်။ ပထမဆုံး ပုံဖော်ထားတဲ့ ဒီဇိုင်းကတော့ ၁၉၉၈ ခုနှစ် သြဂုတ် လ ၃၀ ရက်ကပါ။ Burning Man အထိမ်း အမှတ် အတွက် ဂူဂဲလ် အင်္ဂလိပ် စာလုံး ဒုတိယ အို စာလုံးနောက်မှာ အမျိုးသားပုံလေး စတင် ထည့်ပေး တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အရေးပါတဲ့ နေ့တွေ အတွက် အခုလို လိုဂို ပြောင်းတာဟာ ဂူဂဲလ်ရဲ့ အထိမ်းအမှတ် တခုလို ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ၇။ တချို့အတွက် အခွင့်အရေး ဝယ်ဖို့စဉ်းစားခဲ့ သူတွေ နောင်တ ရနိုင် ၁၉၉၉ ခုနှစ်တုန်းက ဂူဂဲလ်ကို ဒေါ်လာ တစ်သန်းနဲ့ ပြန်ရောင်းဖို့ လုပ်ခဲ့ဖူး ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီစျေးကို ထပ်ပြီး လျှော့ ပေမယ့် ဝယ်မယ့်သူ မရှိခဲ့ပါ။ အခုတော့ ဂူဂဲလ် တန်ဖိုးဟာ ဒေါ်လာ သန်း သုံးထောင် ရှိနေပါပြီ။ ၈။ ဆောင်ပုဒ် Play nice, kids မမိုက်မဲပါနဲ့ ဆိုတာဟာ ဂူဂဲလ်ရဲ့ မူလ ပထမ ကတည်းက ဆောင်ပုဒ် တခု ဖြစ်ပါတယ်။ ၉။ အစားအသောက်က အလျှံအပယ် There's always something to eat at Google's HQ ဂူဂဲလ်ကို တွဲဖက်တည်ထောင်သူ တဦးဖြစ်တဲ့ Sergey Brin က ဂူဂဲလ်ရုံး တွေဟာ အစားအသောက်နဲ့ မီတာ ၆၀ အတွင်း ရှိသင့်တယ်လို့ ဟိုး ကနဦး တုန်းက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အစောပိုင်း အချိန်တွေ တုန်းက ဂူဂဲလ်ရဲ့ အကောင်းဆုံး မုန့်ကတော့ ဆွီဒင်ငါး ဆိုတဲ့ ငါးပုံ သကြားလုံးလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခု ခေတ်မှာတော့ ဂူဂဲလ် ဝန်ထမ်း တွေဟာ အစားအသောက် ကောင်းကောင်း အမျိုးစုံစွာနဲ့ အကောင်းစား ကော်ဖီ တို့ကို ရုံးမှာ ရနိုင်နေပါပြီ။ ၁၀။ ဂူဂဲလ်ရဲ့ အကောင်းဆုံး မိတ်ဆွေ ခွေးယူလာရင် ကိုယ့်ရုံးခန်းမှာပဲ ထားရမယ် ဂူဂဲလ် သုံးသူတွေ၊ ဂူဂဲလ်မှာ အလုပ်လုပ်သူတွေ အနေနဲ့ ဂူဂဲလ် အလုပ်နေရာကို လာရင် ခွေးတွေကို ယူလာခွင့် ပြုထား ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အသေအချာ သင်ကြား ပေးထားတာမျိုး ဖြစ်ရပါ့မယ်။ ရုံးမှာ ညစ်ပတ် ပေကျံတာမျိုး မဖြစ်စေရပါ။ ၁၁။ ဆုကြေးအမှတ် ပေးတာရော သိပါသလား ဂူဂဲလ် နဲ့ LEGO ကို မကြာခဏဆိုသလို တွဲဖက် မြင် ဂူဂဲလ် ညွှန်းကိန်းဟာ အခုဆိုရင် ၁၉၉၉ ခုနှစ်ကထက် အဆ ၁၀၀ တက်သွားပါတယ်။ ဒီအတွက် တက်နှုန်းက အဆ တသောင်း ပိုမြန် လာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဂူဂဲလ်ဟာ ပလတ်စတစ် တုံးလေးတွေနဲ့ ပုံဖော်တည်ဆောက်ရတဲ့ LEGO ဆိုတဲ့ ကလေးကစား စရာ ကုမ္ပဏီကို အင်မတန်မှ နှစ်သက်ပါတယ်။ ဒီအတွက် ပထမဆုံး ဂူဂဲလ် ကွန်ပျူတာ ကို ထည့်ဖို့ အတွက် LEGO အတုံးလေးတွေနဲ့ တည်ဆောက် ခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55101295", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55104144", "doc1": "তেহরানের কাছে দামাভান্দে যেখানে হামলার ঘটনাস্থল তেহরানের কাছে দামাভান্দ কাউন্টির আবসার্ড এলাকায় এই হামলার ঘটনা ঘটে। ইরানের বার্তা সংস্থাগুলো বলছে আততায়ীরা প্রথমে তার গাড়ি লক্ষ্য করে বোমা ছোঁড়ে এবং তার পর তাকে গুলি করে। পশ্চিমা গোয়েন্দা সংস্থাগুলো তাকে ইরানের গোপন পরমাণু কর্মসূচির পেছনে প্রধান মাথা বলে মনে করে। এবং মনে করে দেশটির গোপন পারমাণবিক অস্ত্র কর্মসূচিতে মি ফখরিযাদে মূল ভূমিকা রাখছেন। কূটনীতিকরা তাকে \"ইরানে বোমার জনক\" বলে বর্ণনা করতেন। ইরানের পররাষ্ট্র মন্ত্রী মোহাম্মদ জাভাদ যারিফ এই ঘটনাকে \"সন্ত্রাসী কাজ\" বলে বর্ণনা করে ইসরায়েল জড়িত থাকার দিকে ইঙ্গিত দিয়েছেন। 'এই কাপুরুষোচিত কাজ - যেখানে ইসরায়েলি ভূমিকার গভীর ইঙ্গিত আছে - প্রমাণ করছে আততায়ীরা যুদ্ধবাজে মরিয়া,'' মি. যারিফ এক টুইট বার্তায় বলেন। ইরান সমৃদ্ধ ইউরেনিয়াম উৎপাদনের পরিমাণ বাড়িয়ে দিয়েছে বলে নতুন করে উদ্বেগ বেড়েছে। এরই মধ্যে এই হত্যার ঘটনা ঘটল। বেসামরিক খাতে পারমাণবিক জ্বালানি তৈরির জন্য এবং একইসঙ্গে সামরিক কাজে ব্যবহারযোগ্য পারমাণবিক অস্ত্র উৎপাদনের জন্য সমৃদ্ধ ইউরেনিয়াম একটি আবশ্যিক উপাদান। ইরান সবসমেয়েই বলে এসেছে তারা শান্তিপূর্ণ কাজে ব্যবহারের জন্যই একমাত্র তাদের পরমাণু কর্মসূচি ব্যবহার করে। ২০১৮ সালের মে মাসে ইসরায়েলের প্রধানমন্ত্রী বিনিয়ামিন নেতানিয়াহু ইরানের পরমাণু কর্মসূচি নিয়ে একটি বক্তৃতার সময় মি. ফখিরাযাদের নাম বিশেষভাবে উল্লখ করে বলেছিলেন তিনিই ইরানের গোপন কর্মসূচির নেতৃত্ব দিচ্ছেন। কী ঘটেছে? ইরানের প্রতিরক্ষা মন্ত্রণালয় আজ শুক্রবার এক বিবৃতিতে জানিয়েছে: \"মন্ত্রণালয়ের গবেষণা ও উদ্ভাবনী সংস্থার প্রধান মোহসিন ফখরিযাদেকে নিয়ে যে গাড়িটি যাচ্ছিল সশস্ত্র সন্ত্রাসীরা সেই গাড়ি লক্ষ্য করে বোমা হামলা চালায়। \"তার দেহরক্ষী ও সন্ত্রাসীদের মধ্যে এরপর সংঘর্ষ হয়। এতে মি. ফখরিযাদে গুরুতরভাবে আহত হন এবং দ্রুত তাকে হাসপাতালে নিয়ে যাওয়া হয়। \"চিকিৎসা কর্মীরা তাকে বাঁচানোর সবরকম চেষ্টা করলেও দুর্ভাগ্যজনকভাবে তারা ব্যর্থ হন এবং তিনি মারা গেছেন।\" আরও পড়তে পারেন: ইরানের পরমাণু স্থাপনায় ‘রহস্যময়’ হামলার পেছনে কারা? কত দ্রুত ইরান পরমাণু বোমা তৈরি করতে পারবে? ইসরায়েল আর ইরানের মধ্যে কি যুদ্ধ লেগে যেতে পারে? কেন ইসরায়েল ও ইরান একে অপরের শত্রু? কোন দেশের কত পরমাণু অস্ত্র আছে, কোথায় আছে? হামলার ঘটনায় মি. ফখরিযাদে গুরুতর আহত হন, পরে হাসপাতালে নেয়া হলে তিনি মারা যান বলে ইরান জানাচ্ছে ইরানের সংবাদ মাধ্যমগুলোতে বলা হচ্ছে হামলাকারীরা বিজ্ঞানীর গড়ির ওপর গুলি চালিয়েছে। ফার্স সংবাদসংস্থা তাদের একটি খবরে গাড়ি বোমা বিস্ফোরণের খবর দিয়েছিল। প্রত্যক্ষদর্শীদের বরাত দিয়ে তারা বলেছিল সেখানে তিন থেকে চারজন হামলাকারী ছিল। যাদের সন্ত্রাসী বলে বলা হয়েছে এবং ফার্সের খবর অনুযায়ী তাদের হত্যা করা হয়েছে। প্রতিক্রিয়া ইরানের পররাষ্ট্র মন্ত্রী মোহাম্মদ জাভেদ যারিফ এই ঘটনাকে \"সন্ত্রাসী কাজ\" বলে বর্ণনা করেছেন। এক টুইট বার্তায় ইসরায়েলের জড়িত থাকার দিকে তিনি ইঙ্গিত করেছেন। তিনি আন্তজার্তিক সম্প্রদায়ের প্রতি আহ্বান জানিয়েছেন তারা যেন এই ঘটনাকে সন্ত্রাসী কাজ বলে নিন্দা করে। ইরানের রেভরল্যুশনারি গার্ডের কমান্ডার বলেছেন এই হত্যাকান্ডের প্রতিশোধ নেওয়া হবে। ২০১৫ সালে বিশ্ব পরমাণু চুক্তির অধীনে ইরানকে একমাত্র নাতাঞ্জে তাদের ইউরেনিয়াম সমৃদ্ধিকরণ কেন্দ্রটি চালু রাখার অনুমতি দেয়া হয় ২০১০ থেকে ২০১২ সালের মধ্যে ইরানের চারজন পরমাণু বিজ্ঞানী আততায়ীর হাতে প্রাণ হারিয়েছেন এবং এইসব হত্যার ঘটনায় ইসরায়েল জড়িত বলে ইরান অভিযোগ করেছে। কে ছিলেন মোহসিন ফখরিযাদে? মোহসিন ফখরিযাদে ইরানের সবচেয়ে বিশিষ্ট পরমাণু বিজ্ঞানী, প্রতিরক্ষা মন্ত্রণালয়ের গবেষণা ও উদ্ভাবনী সংস্থার প্রধান। তিনি ইরানের রেভরল্যুশনারি গার্ডের একজন ঊর্ধ্বতন কর্মকর্তাও ছিলেন। তাকে কূটনীতিকরা \"ইরানে বোমার জনক\" বলে বর্ণনা করতেন। ইসরায়েল এবং পশ্চিমা গোয়েন্দা সংস্থাগুলো দীর্ঘদিন ধরে বলে আসছে তিনি ইরানের খুবই ক্ষমতাশালী ব্যক্তি এবং ইরানের পরমাণু কর্মসূচির প্রধান স্তম্ভ। ২০১৮ সালে ইসরায়েল বলেছিল তাদের হাতে যেসব গোপন নথিপত্র এসেছে সেগুলো অনুয়ায়ী ইরানের পরমাণু কর্মসূচির তিনি প্রধান রূপকার। মি. ফখরিযাদের নেতৃত্বেই ইরানের পরমাণু কর্মসূচি গড়ে উঠেছে। প্রধানমন্ত্রী বিনিয়ামিন নেতানিয়াহু সেসময় বলেছিলেন \"ওই নামটা মনে রাখবেন\"- তিনি বলেছিলেন ইরানের পরমাণু কর্মসূচির তিনিই প্রধান বিজ্ঞানী। ২০১৫ সালে নিউ ইয়র্ক টাইমস তার তুলনা করেছিল জে রবার্ট ওপেনহাইমারের সাথে। মি. ওপেনহাইমার দ্বিতীয় বিশ্ব যুদ্ধের সময় ম্যানহাটান প্রকল্পের নেতৃত্ব দিয়েছিলেন যে প্রকল্পের অধীনে প্রথম আণবিক বোমা তৈরি করা হয়। মি. ফখরিযাদের হত্যার ঘটনা নিয়ে ইসরায়েল এখনও কোন মন্তব্য করেনি।", "doc2": "လုပ်ကြံတိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်တဲ့နေရာ ဒါမာဗန်းခရိုင်မှာ တိုက်ခိုက်ခံရပြီးနောက် ဖာခရီဇာဒက်ဟာ ဆေးရုံမှာ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်သူတွေက သူ့ကို မပစ်ခင် သူ့ကားကို ဗုံးနဲ့ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ အီရန် သတင်းအေဂျင်စီတွေက ပြောပါတယ်။ အကြမ်းဖက်သမားတွေနဲ့ သူ့ရဲ့ အစောင့်အရှောက်တွေ အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း မစ္စတာ ဖာခရီဇာဒက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဒဏ်ရာရသွားလို့ ဆေးရုံကို အမြန်ပို့ခဲ့ရပြီးနောက် သေဆုံးခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ လုပ်ကြံတိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်တဲ့နေရာ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သုတေသနနဲ့ တီထွင်ဖန်တီးမှု ဌာန အကြီးအကဲရဲ့ ကားကို အကြမ်းဖက်သမားတွေက ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူဟာ အီရန် လျှို့ဝှက် နျူလက်နက် အစီအစဥ်ရဲ့ အဓိက ကြိုးကိုင်သူလို့ အနောက်နိုင်ငံ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့တွေက ယူဆထားကြတာပါ။ သူ့ကို \"အီရန်ဗုံး ကနဦးတီထွင်သူကြီး\"လို့ သံတမန်တွေက ပြောကြတယ်လို့ သတင်းတွေက ဆိုပါတယ်။ အီရန်က သန့်စင်ပြီး ယူရေနီယမ်တွေ တိုးထုတ်နေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထပ်ထွက်လာချိန်မှာပဲ ဒီလုပ်ကြံမှု သတင်းထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားသန့်စင် စက်ရုံ Natanz သန့်စင်ပြီး ယူရေနီယမ်ဟာ အရပ်ဘက်သုံး စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ရေးရော စစ်သုံး နျူကလီးယား လက်နက် တွေအတွက်ပါ အရေးကြီးတဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အီရန်ကတော့ သူတို့ရဲ့ နျူအစီအစဥ်က အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေအတွက် သီးသန့် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၂၀၁၀ နဲ့ ၂၀၁၂ ကြားမှာ အီရန် နျူသိပ္ပံပညာရှင် လေးယောက် လုပ်ကြံခံခဲ့ရပြီး ဒါတွေမှာ အစ္စရေးနိုင်ငံ ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်လို့ အီရန်က စွပ်စွဲထားပါတယ်။ အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမန် နက်တန်ယာဟု ၂၀၁၈ မေလမှာ ရှင်းလင်းပြောကြားတဲ့ အီရန် နျူအစီအစဥ်အကြောင်းမှာ ဖာခရီဇာဒက်ရဲ့နာမည်ကို သေချာ ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ခံရမှု သတင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစ္စရေးဘက်က မှတ်ချက် တစ်စုံတစ်ရာ ထုတ်ဖော်ပြောကြားတာ မရှိသေးပါဘူး။ အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားသန့်စင် စက်ရုံ Natanz နေရာ"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51702230", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51704479", "doc1": "করোনাভাইরাসের সংক্রমণের কোন ঝুঁকি না নিয়ে চলতি সপ্তাহে রেয়াল মাদ্রিদের ম্যাচেও মাস্ক পরে খেলা দেখতে এসেছিলেন ফুটবল ভক্তরা। শতকরা ৯০ ভাগ মৃত্যুই হয়েছে চীনের হুবেই প্রদেশে যেখানে ভাইরাসটির গত প্রথম আবির্ভাব ঘটেছিল। এছাড়া আরো ১০টি দেশেও প্রাণহানি হয়েছে। যার মধ্যে ইরানে ৫০ জন এবং ইতালিতে ৩০ জন মারা গেছে। বিশ্বজুড়ে আক্রান্ত হয়েছে ৯০ হাজারের বেশি মানুষ। বর্তমানে চীনের অভ্যন্তরের তুলনায় চীনের বাইরের দেশগুলোতে সংক্রমণ দ্রুত হারে বেড়ে চলেছে। বিশ্ব পরিস্থিতি কী? সারাবিশ্বে সংক্রমণের সংখ্যা বেশ বেড়েছে, তবে চীনে এই হার কমেছে। ইউরোপের হটস্পট বা সবচেয়ে বেশি সংক্রমণের মুখে থাকা ইতালিতে গত ৪৮ ঘণ্টায় আক্রান্তের সংখ্যা দ্বিগুণ হয়েছে। রোববার এ খবর জানিয়েছেন দেশটির বেসামরিক সুরক্ষা বিভাগের প্রধান। দেশটিতে অন্তত ৩৪ জন মারা গেছে এবং ১৬৯৪ জন আক্রান্ত হয়েছে। আমাজন জানিয়েছে, ইতালিতে থাকা তাদের দুই কর্মী ভাইরাসটিতে আক্রান্ত হয়েছে এবং তাদেরকে কোয়ারেন্টিনে রাখা হয়েছে। ইতালিতে এ পর্যন্ত করোনাভাইরাসে অন্তত ৩৪ জন মারা গেছে এবং ১৬৯৪ জন আক্রান্ত হয়েছে। যুক্তরাজ্যে জরুরি কোবরা বৈঠক ডাকা হয়েছে যেটি সোমবার অনুষ্ঠিত হওয়ার কথা রয়েছে। প্রধানমন্ত্রী বরিস জনসন বলেছেন, ভাইরাসের সংক্রমণ ঠেকাতে \"কোন কিছুর পরোয়া করবে না\" কর্তৃপক্ষ। ভাইরাসে দেশটিতে এখনো পর্যন্ত ১৩ জন আক্রান্ত হয়েছে। চীনের বাইরে সবচেয়ে বেশি করোনাভাইরাস সংক্রমণ থাকা দেশ দক্ষিণ কোরিয়া সোমবার জানিয়েছে যে, ৪৭৬ জন নতুন করে আক্রান্ত হয়েছে। এনিয়ে দেশটিতে আক্রান্তের সংখ্যা দাঁড়ালো ৪২১২ জনে। এর মধ্যে ৩০৮১ জন দক্ষিণ কোরিয়ার দায়েগু শহরে আক্রান্ত হয়েছে- এর মধ্যে ৭৩% আক্রান্তের ঘটনার সাথে শিনচিওঞ্জি গির্জার যোগসূত্র রয়েছে। ধারণা করা হচ্ছে যে, ওই খ্রিস্টান সম্প্রদায়ের সদস্যরা একে অন্যকে আক্রান্ত করেছে এবং পরে তারা প্রায় অ-শনাক্ত অবস্থাতেই দেশটির বিভিন্ন জায়গায় ছড়িয়ে পড়েছে। রাজধানী সোলের শহরটির এক কোটি বাসিন্দাকে বাড়িতে থেকেই কাজ করার আহ্বান জানিয়েছেন এবং জনসমাগমপূর্ণ স্থান এড়িয়ে চলার পরামর্শ দিয়েছেন। করোনাভাইরাস আক্রান্ত বিশ্বের অন্যতম দেশ ইরান বলেছে যে, দেশটিতে ৯৭৮ জন আক্রান্ত হয়েছে এবং ৫৪ জন মারা গেছে। চলতি সপ্তাহেই কাতার, ইকুয়েডর, লুক্সেমবার্গ এবং আয়ারল্যান্ড তাদের দেশে প্রথম করোনাভাইরাস আক্রান্ত রোগী থাকার কথা নিশ্চিত করেছে। চলতি সপ্তাহেই কাতার, ইকুয়েডর, লুক্সেমবার্গ এবং আয়ারল্যান্ডেও করোনাভাইরাস আক্রান্তের খবর এসেছে। যুক্তরাষ্ট্রের নিউ ইয়র্কেও একজন আক্রান্ত হওয়ার কথা নিশ্চিত করা হয়েছে। সম্প্রতি ইরান সফরের পর ৩০ এর কোটায় থাকা ওই নারী আক্রান্ত হয়েছে বলে জানানো হয়। যুক্তরাষ্ট্রের ওয়াশিংটনে করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে ৫০ এর কোটায় থাকা একজন মারা গেছেন। তবে তার অন্য আরো স্বাস্থ্য সমস্যা ছিল বলে জানা যায়। চীনের অবস্থা কী? সোমবার চীন জানিয়েছে যে দেশটিতে আরো ৪২ জন মারা গেছে যারা সবাই হুবেই প্রদেশের বাসিন্দা ছিল। নতুন করে আরো ২০২ জন আক্রান্ত হয়েছে যাদের মধ্যে মাত্র ৬ জন হুবেই এর বাইরের বাসিন্দা। চীনের অভ্যন্তরে এ নিয়ে ২৯১২ জন মারা গেলো এবং ভাইরাসটিতে আক্রান্ত হয়েছে ৮০ হাজারের বেশি মানুষ। চীনের জাতীয় স্বাস্থ্য কমিশনের মুখপাত্র বলেন, পরবর্তী পদক্ষেপের মূল লক্ষ্য হবে \"আবারো কাজ শুরু হওয়ার পর আক্রান্তের যে ঝুঁকি বাড়বে\" তা নিয়ন্ত্রণে রাখা। সোমবার চীন জানিয়েছে যে দেশটিতে আরো ৪২ জন মারা গেছে যারা সবাই হুবেই প্রদেশের বাসিন্দা ছিল। চীনের অর্থনীতি বেশ ভালোভাবেই ধাক্কা খেয়েছে- রেকর্ড হারে কারখানার কাজকর্ম ও উৎপাদন বন্ধ রয়েছে। যুক্তরাষ্ট্রের মহাকাশ সংস্থা নাসা বলেছে, ভাইরাসের কারণে চীনে অর্থনৈতিক কর্মকাণ্ডে যে স্থিরতা এসেছে তার কারণে চলতি বছর দূষণের হার নাটকীয়ভাবে কমেছে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা কী বলছে? রোববার বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলেছে, ভাইরাসটি মূলত তাদেরকেই বেশি আক্রান্ত করছে যাদের বয়স ৬০ বছরের বেশি এবং যারা ইতিমধ্যেই অসুস্থ। বেশিরভাগ রোগীর উপসর্গই মৃদু এবং মৃত্যুহার ২% থেকে ৫% এর মাঝামাঝি। চীনের ৪৪ হাজার মানুষের তথ্য বিশ্লেষণ করে প্রথম বড় আকারে যে পরিসংখ্যান পাওয়া গেছে তাতে দেখা যাচ্ছে, মধ্য বয়সীদের তুলনায় বয়ো-বৃদ্ধদের মধ্যে মৃত্যুহার ১০ গুণ বেশি। মৌসুমী ফ্লু-তে আক্রান্ত হয়ে মৃত্যুহার মাত্র ০.১% হলেও তা ব্যাপক মাত্রায় সংক্রামক। বিশ্বে প্রতিবছর প্রায় চার লাখ মানুষ ফ্লু-তে আক্রান্ত হয়ে মারা যায়। করোনাভাইরাসের অন্য দুটি সংক্রমণ যেমন সিভিয়ার অ্যাকিউট রেসপিরেটরি সিনড্রোম-সার্স এবং মিডল ইস্ট রেসপিরেটরি সিনড্রোম-মার্স এ মৃত্যুহার এর চেয়ে বেশি।", "doc2": "ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လက်ရှိ တရုတ်ပြည်တွင်း ပြန့်ပွားနှုန်းထက် တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ပြန့်ပွားနှုန်းက ပိုများလာ အဲဒီ သေဆုံးသူတွေရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် စတင် တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ နေရာဖြစ်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ ဟူဘေပြည်နယ်က ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ၁၀ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးကတော့ တခြား ၁၀ နိုင်ငံလောက်ကဖြစ်ပြီး အာရှဘက်က အီရန်၊ တောင်ကိုရီးယားနဲ့ ဂျပန်တို့အပြင် ဥရောပဘက်မှာလည်း အီတလီနဲ့ ပြင်သစ်မှာ သေဆုံးသူတွေ ရှိလာပြီး အမေရိကန်မှာလည်း သေဆုံးသူတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ကြောင်း တွေ့ရှိမှုကတော့ ကမ္ဘာတဝန်း ၉၀ဝ၀ဝ နီးပါးရှိပြီး လက်ရှိ တရုတ်ပြည်တွင်း ပြန့်ပွားနှုန်းထက် တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ပြန့်ပွားနှုန်းကလည်း ပိုများလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကမ္ဘာတဝန်းကို ကူးစက်လာမှာ စိုးရိမ်နေကြ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ လတ်တလော သတင်းထုတ်ပြန်မှု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ အများစုဟာ သိပ်မပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေသာ ခံစားရပြီး ပိုးရှိသူတွေအားလုံးထဲက ၂% ကနေ ၅%သာ သေဆုံးမှု ရှိတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က မတ်လ ၁ ရက်နေ့က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ WHOရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ အဓိကအားဖြင့် အသက် ၆၀ ကျော်သူ ဒါမှမဟုတ် တခြား ရောဂါအခံရှိသူတွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ဆိုးဝါးစေပြီး ရောဂါပြင်းထန်သူတွေကို အောက်စီဂျင်ပေးပြီး ကုသတဲ့နည်းက အဓိကနည်းလမ်းဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီ အောက်စီဂျင်ပေးတဲ့ အသက်ရှူစက်တွေကို နိုင်ငံအသီးသီးက စုဆောင်းထားကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်သေဆုံးသူ ၄၄၀ဝ၀ ကျော်ကို လေ့လာချက်အရ သက်ကြီးရွယ်အို သေဆုံးနှုန်းက သက်လတ်ပိုင်း သေဆုံးနှုန်းထက် ၁၀ ဆ များနေတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ရှင်ချွန်ဂျီအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် အသက် ၈၈ နှစ် အရွယ် လီမန်ဟီးက အစိုးရနဲ့ ပြည်သူကို သတင်းစာရှင်လင်းပွဲတခုမှာ ဒူးထောက် တောင်းပန် တရုတ်ပြည်ပြင်ပ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အခြေအနေ တောင်ကိုရီးယား တရုတ်ပြည်ပြင်ပ ကူးစက်မှုတွေထဲမှာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံက အများဆုံးဖြစ်ပြီး မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်သူ ၄၇၆ ယောက် ထပ်တွေ့တဲ့အတွက် တောင်ကိုရီးယားမှာ စုစုပေါင်း ဒီပိုးကူးနေကြောင်း တွေ့ရှိရသူ ၄၂၁၂ ယောက်နဲ့ သေဆုံးသူ ၂၆ယောက် ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ တောင်ကိုရီးယားမှာ တွေ့ရှိမှုတွေထဲက ၃၀၈၁ ဦးဟာ ဒေဂူးမြို့ကဖြစ်ပြီး ၇၃%က ရှင်ချွန်ဂျီ ခရစ်ယာန်အုပ်စုနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ ခရစ်ယာန်အုပ်စုရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တချို့ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင်ပြန့်ပွားတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ ဟူဘေပြည်နယ် ဝူဟန်မြို့ကို သွားရောက်ခဲ့ပြီး အဲဒီကတဆင့် နောက်ပိုင်းမှာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတဝန်း ဒီပိုးကူးစက်မှုတွေ ပျံ့နှံ့သွားပုံရတယ်လို့ သုံးသပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ရှင်ချွန်ဂျီအဖွဲ့ဟာ အဖွဲ့ဝင် လူစာရင်းကို လျှို့ဝှက်ထားတဲ့အတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန်နှံ့မှုကို လမ်းစရှာဖို့ ခက်ခဲစေခဲ့တယ် ဆိုပြီး စွပ်စွဲခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ အဖွဲ့ဝင်တဦးဖြစ်တဲ့ ကင်ရှင်ချန်ကတော့ အဖွဲ့ဝင်စာရင်းသာမက ကျောင်းသားတွေနဲ့ အဆောက်အအုံ စာရင်းကိုပါ အာဏာပိုင်တွေကို ပေးခဲ့တယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ အဖွဲ့ဝင်တွေ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ ရှိတဲ့အတွက် သူတို့လုံခြုံရေးကြောင့် လူစာရင်းထုတ်ပေးရမှာ စိုးရိမ်ခဲ့တယ်လို့လည်း သူက ဆက်ပြောပါတယ်။ မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာတော့ အဲဒီ ရှင်ချွန်ဂျီအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် အသက် ၈၈ နှစ် အရွယ် လီမန်ဟီးက အစိုးရနဲ့ ပြည်သူကို သတင်းစာရှင်လင်းပွဲတခုမှာ ဒူးထောက် တောင်းပန်ခဲ့ပြီး တမင်လုပ်တာ မဟုတ်ရကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ လောလောဆယ်မှာ တောင်ကိုရီးယားမြို့တော် ဆိုးလ်မှာ နေထိုင်သူ ၁၀သန်း အနေနဲ့ အိမ်ကနေပဲ အလုပ်လုပ်ကြပြီး လူထူထပ်တဲ့ နေရာတွေကို ရှောင်ကြဖို့ မြို့တော်ဝန်က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားပြီးရင် အီတလီနိုင်ငံက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ တွေ့ရှိမှု အများဆုံး ဖြစ်လာ အီတလီ တောင်ကိုရီးယားပြီးရင် အီတလီနိုင်ငံက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ တွေ့ရှိမှု အများဆုံး ဖြစ်လာပြီး ၄၈ နာရီအတွင်းမှာ ကူးစက်ကြောင်း တွေ့ရှိရမှု ၂ ဆ တိုးလာခဲ့တယ်လို့ မတ်လ ၁ ရက်နေ့မှာ အီတလီအစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ မတ်လ ၁ ရက်နေ့ စာရင်းဇယားအရ အီတလီမှာ ကူးစက်ခံရကြောင်း အတည်ပြုနိုင်သူ ၁၆၉၄ ယောက်ရှိပြီး သေဆုံးသူ ၃၄ ယောက် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အီတလီနိုင်ငံက အမေဇွန်ကုမ္ပဏီ အလုပ်သမား ၂ ဦး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရကြောင်း တွေ့ရှိရတဲ့အတွက် သီးခြားခွဲထား ကုသနေတယ်လို့လည်း အမေဇွန်ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ အခြားနိုင်ငံတွေမှာ လတ်တလော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးသူ တွေ့ရှိမှု အီရန်နိုင်ငံကလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ့ရှိမှု တရုတ်ပြည်ပြင်ပမှာ စတုတ္ထအများဆုံး ဖြစ်လာပြီး ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အစိုးရထုတ်ပြန်ချက်အရ ဒီပိုးကူးစက်သူ ၉၇၈ ယောက်နဲ့ သေဆုံးသူ ၅၄ ယောက်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ မတ်လ ၁ ရက်နေ့မှာပဲ ကာတာ၊ အက်ကွေဒေါ၊ လတ်ဇင်ဘတ်ဂ်နဲ့ အိုင်ယာလန်နိုင်ငံတို့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူတွေ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာတော့ အင်ဒိုနီးရှား၊ အိုက်စလန်နဲ့ အင်ဒိုရာနိုင်ငံတွေမှာ ပထမဆုံး စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်တွင်းမှာတော့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၉ ရက်နေ့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပထမဆုံး သေဆုံးသူ ရှိလာပြီး ဝါရှင်တန်က တခြားရောဂါတွေ အခံရှိတဲ့ အသက် ၅၀ ပတ်ဝန်းကျင် အမျိုးသားတဦးဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မတ်လ ၁ ရက်နေ့မှာတော့ နယူယောက်မှာ အီရန်က လတ်တလော ပြန်လာသူ အသက် ၃၀ ပတ်ဝန်းကျင် အမေရိကန် အမျိုးသမီးတဦး ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံနေရကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ အရေအတွက်ကတော့ ၂ ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ယူကေနိုင်ငံမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရကြောင်း အတည်ပြုနိုင်သူ အရေအတွက် ၃၆ ဦးရှိထားပြီး ဒီရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးအတွက် ယူကေဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင်က မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာ ကော်ဘရာလို့ခေါ်တဲ့ အရေးပေါ် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေး လုပ်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာ တရုတ်ပြည်တွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ ၂၀၂ ဦး ထပ်တွေ့ခဲ့ပြီး ၆ ဦးကသာ စတင်ပြန့်ပွားတဲ့ ဟူဘေပြည်နယ် အပြင်ဘက်ကဖြစ် တရုတ်ပြည်တွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အခြေအနေ မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာ တရုတ်ပြည်တွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ နောက်ထပ် ၂၀၂ ဦး တွေ့ခဲ့ပြီး ၆ ဦးကသာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် စတင်ပြန့်ပွားတဲ့ ဟူဘေပြည်နယ် အပြင်ဘက်က ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်ပြည်တွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် စုစုပေါင်း သေဆုံးသူ ၂၉၁၂ ယောက်ရှိပြီး ကူးစက်ခံရကြောင်း အတည်ပြုနိုင်သူ ၈၀ဝ၀ဝ ကျော် ရှိခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး နောက်တဆင့်ကတော့ လူတွေ အလုပ်ပြန်လာလုပ်တဲ့အချိန်မှာ နောက်ထပ်ကူးစက်ခံရသူတွေ ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ တရုတ်နိုင်ငံတော် ကျန်းမာရေးကော်မရှင် ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ်က ပြောဆိုထားပါတယ်။ china economy တရုတ်ပြည်တွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူတွေထဲမှာ အသက် ၈၀ ကျော်သူ အရေအတွက်က အများဆုံးဖြစ်ပြီး အသက် ၅၀ မပြည့်ခင် ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့ သေဆုံးမှုနှုန်းကတော့ အနည်းဆုံးဖြစ်တာကို တရုတ်ကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ထိန်းချုပ်ရေးဌာန ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အခုလို သေဆုံးသူတွေထဲမှာ ရောဂါအခံမရှိပဲ သေဆုံးသူအရေအတွက်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် နှလုံးနဲ့ ဆက်စပ်ရောဂါ အခံရှိလို့ သေဆုံးသူ အရေအတွက်က အများဆုံးဖြစ်နေပြီး ဆီးချို၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါနဲ့ သွေတိုးရောဂါ အခံရှိသူတွေလည်း သေဆုံးမှုများတာကို တွေ့ရပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51732024", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51730862", "doc1": "কোভিড-১৯ এর প্রাদুর্ভাবে ইরানে দুই সপ্তাহেরও কম সময়ে ৭৭ জন মারা গেছে। বিচার বিভাগীয় মুখপাত্র গোলামাহোসেইন এসমাইলি বলেন, কোভিড-১৯ আক্রান্ত নয়, এটা নিশ্চিত হওয়ার পরই এদের মুক্তি দেয়া হয়। তবে পাঁচ বছরের বেশি দণ্ডপ্রাপ্তদের এই সুযোগ দেয়া হচ্ছে না। একজন ব্রিটিশ এমপির দেয়া তথ্যমতে, ইরানে কারাবন্দী ব্রিটিশ-ইরানিয়ান দাতব্য কর্মী নাজানিন জাঘারি-র‍্যাটক্লিফ সম্ভবত শীঘ্রই মুক্তি পেতে যাচ্ছেন। যুক্তরাজ্যে ইরানের রাষ্ট্রদূতকে উদ্ধৃত করে এমপি টিউলিপ সিদ্দিক বলেন, 'আজ অথবা কালকের মধ্যে তাকে ছেড়ে দেয়া হবে'। মিজ জাঘারি-র‍্যাটক্লিফের স্বামী শনিবার বলেন, তেহরানের এভিন কারাগারে বন্দী থাকা তার স্ত্রীর কোভিড-১৯ হয়েছে বলে তিনি বিশ্বাস করেন। কিন্তু কর্তৃপক্ষ তার স্বাস্থ্য পরীক্ষা করতে অস্বীকৃতি জানিয়েছে। কিন্তু মিস্টার এসমাইলি সোমবার জোর দিয়ে বলেছিলেন, মিজ জাঘারি-র‍্যাটক্লিফ নিয়মিতভাবেই তার পরিবারের সাথে যোগাযোগ করছেন এবং 'তাদেরকে জানিয়েছেন যে তিনি সুস্থ আছেন'। গুপ্তচরবৃত্তির অভিযোগে ২০১৬ সালে মিজ জাঘারি-র‍্যাটক্লিফকে পাঁচ বছরের কারাদণ্ড দেয়া হয়। যদিও অভিযোগ অস্বীকার করেন তিনি। যুক্তরাজ্যও বলে আসছে তিনি নির্দোষ। তেহরানের এভিন কারাগারে বন্দী রয়েছেন নাজানিন জাঘারি-র‍্যাটক্লিফ। বিশ্বজুড়ে ৯০ হাজারেরও বেশি মানুষ কোভিড-১৯ আক্রান্ত হয়েছে। গত বছর অসুখটি ছড়িয়ে পড়ার পর মারা গেছে ৩,১১০ জন। বেশিরভাগ মৃত্যুই হয়েছে চীনে। এই সংক্রমণে ইরানে ২ সপ্তাহেরও কম সময়ে ৭৭ জনের মৃত্যু হয়েছে। মঙ্গলবার দেশটির স্বাস্থ্য মন্ত্রণালয় জানায়, নিশ্চিত আক্রান্তের সংখ্যা টানা দ্বিতীয় দিনের মতো ৫০% বৃদ্ধি পেয়েছে। এ পর্যন্ত মোট আক্রান্তের সংখ্যা দাঁড়ালো ২,৩৩৬ জনে। যদিও প্রকৃত সংখ্যা আরো বেশি বলে ধারণা করা হচ্ছে। ইরানের সাথে সম্পৃক্ত করোনাভাইরাসে আক্রান্তের ঘটনার উল্লেখ পাওয়া গেছে আফগানিস্তান, কানাডা, লেবানন, পাকিস্তান, কুয়েত, বাহরাইন, ইরাক, ওমান, কাতার এবং সংযুক্ত আরব আমিরাত। মঙ্গলবার নতুন করে করোনাভাইরাসে ৮৩৫ জন আক্রান্ত হওয়ার কথা জানিয়েছে ইরান। ইরানের উচ্চ পদস্থ অনেক কর্মকর্তাও ভাইরাস সংক্রমণের শিকার হয়েছেন। সম্প্রতি দেশটির জরুরী চিকিৎসা সেবা বিভাগের প্রধান পিরহোসেইন কোলিভান্দ আক্রান্ত হয়েছেন। পার্লামেন্টের ২৯০ জনের মধ্যে করোনাভাইরাস পরীক্ষা করে ২৩ জন আক্রান্তের খবর পাওয়া গেছে। সোমবার দেশটির সর্বোচ্চ নেতা আয়াতোল্লাহ আলী খামেনির উপদেষ্টা কাউন্সিলের এক সদস্য কোভিড-১৯ এ আক্রান্ত হয়ে মারা গেছে বলে জানানো হয়। রাষ্ট্রীয় সংবাদ মাধ্যমে বলা হয়, মোহাম্মদ মীরমোহাম্মদী নামে ৭১ বছর বয়সী ওই সদস্যের আয়াতোল্লাহ খামেনির সাথে ঘনিষ্ঠ সম্পর্ক ছিল। বৃক্ষ রোপন কর্মসূচীতে হাতে প্লাস্টিকের গ্লাভস পরেন সর্বোচ্চ নেতা আয়াতোল্লাহ আলি খামেনি। বিশ্ব বন্যপ্রাণী দিবস উপলক্ষে একটি বৃক্ষ রোপণ কর্মসূচীতে সর্বোচ্চ নেতা খামেনি দেশটির জনগণকে স্বাস্থ্য মন্ত্রণালয়ের দেয়া সব পরামর্শ মেনে চলার আহ্বান জানিয়েছেন। সাথে সরকারের অন্য সব বিভাগকে নির্দেশ দেয়া হয়েছে যে তারা যাতে স্বাস্থ্য মন্ত্রণালয়কে সহায়তা করে। আয়াতোল্লাহ খামেনি জোর দিয়ে বলেন যে, ইরানের কর্তৃপক্ষ প্রাদুর্ভাবের মাত্রা সম্পর্কিত কোন তথ্য গোপন করেনি। তিনি বলেন: \"আমাদের কর্মকর্তারা প্রথম দিন থেকেই নিষ্ঠা আর স্বচ্ছতার সাথে সব তথ্য প্রকাশ করছে। যাই হোক, যেসব দেশে এই প্রাদুর্ভাব আরো বেশি জটিল আকার ধারণ করেছে তারা তথ্য লুকানোর চেষ্টা করেছে।\" তিনি বলেন যে ইরানের প্রাদুর্ভাব \"বেশিদিন থাকবে না এবং বন্ধ হয়ে যাবে।\" এদিকে, স্বাস্থ্যমন্ত্রী সাইদ নামাকি জানিয়েছেন, বুধবার থেকে দেশজুড়ে ভাইরাস পরীক্ষা বা স্ক্রিনিং শুরু হবে। যাদের কোভিড-১৯ হয়েছে বলে সন্দেহ করা হচ্ছে এবং যারা স্বাস্থ্য সেবার সুযোগ পাচ্ছেন না তাদের কাছে চিকিৎসা সেবাদানকারী দল পৌঁছে যাবে বলে জানানো হয়। সোমবার তেহরানে পৌঁছায় বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার একটি বিশেষজ্ঞ দল। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার একদল বিশেষজ্ঞ যারা সোমবার ইরানে পৌঁছেছেন, তারা দেশটির স্থানীয় কর্তৃপক্ষকে সহায়তা করছে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে যে তারা \"প্রস্তুতি ও তৎপরতা কার্যক্রম পুনর্মূল্যায়ন করে দেখবে, বিশেষ স্বাস্থ্যসেবা কেন্দ্র, পরীক্ষাগার এবং প্রবেশ পয়েন্টগুলো পরিদর্শন করবে এবং সেখানে কারিগরি সহায়তা দেবে।\" যে বিমানটিতে করে ওই বিশেষজ্ঞ দলটি গিয়েছে সেখানে চিকিৎসা সরঞ্জাম, সুরক্ষামূলক যন্ত্রপাতি রয়েছে যা দেশটির ১৫ হাজার স্বাস্থ্যসেবা কর্মীকে সহায়তা দেবে। এছাড়া এক লাখ মানুষকে সেবা দেয়ার ও ভাইরাস পরীক্ষা করার কিটও বহন করা হয়েছে ওই বিমানটিতে। আরো খবর: করোনাভাইরাস: শিশুকে যেভাবে রোগটি সম্পর্কে বোঝাবেন ‘আমি আমার মাকে যে কারণে বিয়ে করলাম’ দিল্লিতে যেভাবে মুসলমানদের বাড়িঘর টার্গেট করা হয় বিয়ের মঞ্চ থেকে সরাসরি ক্রিকেট মাঠে গেলেন যে বর বিবিসি জরিপে শ্রেষ্ঠ বাঙালি: ১৪- অমর্ত্য সেন", "doc2": "အီရန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သီတင်းနှစ်ပတ်သာသာ ကာလအတွင်း အနည်းဆုံး လူ ၇၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မရှိကြောင်း စမ်းသပ် တွေ့ရတဲ့ အကျဉ်းသားတွေကို အာမခံပေးပြီး ယာယီ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့တာလို့ တရားရေးဌာန ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဂိုလမ်ဟော့ဆိန် အက်စ်မိုင်လီ က သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။ ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ်ကျော် ချမှတ်ခံထားရတဲ့ လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကျဉ်းသားတွေကိုတော့ လွှတ်ပေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ အီရန်မှာ အကျဉ်းကျနေတဲ့ ဗြိတိန်နိုင်ငံသူ အီရန်အမျိုးသမီး ပရဟိတ ဝန်ထမ်း နာဇာနင် ဇက်ဂါရီ ရက်ကလစ်ဖ် လည်း မကြာခင် ပြန်လွတ်လာနိုင်ဘွယ် ရှိတယ်လို့ ဗြိတိသျှ လွှတ်တော် အမတ်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ မစ်စ် ဇက်ဂါရီ ရက်ကလစ်ဖ် ကို ဒီကနေ့ ဒါမှမဟုတ် မနက်ဖန်မှာ အိမ်ပြန်ခွင့် ပြုကောင်း ပြုနိုင်တယ်လို့ ယူကေနိုင်ငံဆိုင်ရာ အီရန် သံအမတ်က ပြောခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ခင်ပွန်းကတော့ မစ်စ် ဇက်ဂါရီ ရက်ကလစ်ဖ် ဟာ တီဟီရန်မြို့ အက်ဗင်အကျဉ်းထောင်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ ယူဆနေပြီး သူ့ကို စမ်းသပ်ပေးဖို့ အာဏာပိုင်တွေက ငြင်းဆန်နေတယ်လို့ စနေနေ့တုန်းက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အီရန် တရားရေးဌာန ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် အက်စ်မိုင်လီ ကတော့ မစ်စ် ဇက်ဂါရီ ရက်ကလစ်ဖ် ဟာ သူ့မိသားစုနဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ အဆက်အသွယ် ရှိနေခဲ့ပြီး သူ့ကျန်းမာရေး ကောင်းတယ် ဆိုတာကို ပြောပြခဲ့တယ်လို့ တနင်္လာနေ့က အခိုင်အမာ ပြောသွားခဲ့ပါတယ်။ မစ်စ် ဇက်ဂါရီ ရက်ကလစ်ဖ် ကို တီဟီရန်မြို့ အက်ဗင်အကျဉ်းထောင်မှာ ထိန်းသိမ်းထား မစ်စ် ဇက်ဂါရီ ရက်ကလစ်ဖ် ဟာ သူလျှို လုပ်မှု စွဲချက်တွေနဲ့ ပြစ်မှုထင်ရှားခဲ့အပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူကတော့ ဒီစွဲချက်တွေကို ငြင်းဆိုထားပါတယ်။ သူ့မှာ ဘာအပြစ်မှ မရှိဘူးလို့ ယူကေ အစိုးရကလည်း အခိုင်အမာ ပြောထားခဲ့ပါတယ်။ အက်ဗင် အကျဉ်းထောင်မှာ ရှိတဲ့ ဗြိတိန်နဲ့ အီရန် နိုင်ငံကူး လက်မှတ် ပူးတွဲကိုင်ဆောင်ထားသူ အကျဉ်းသားတွေရဲ့ အခြေအနေကို စစ်ဆေးဖို့ အဲဒီကို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်တွေ အမြန်ဆုံး သွားရောက်ခွင့်ပြုဖို့ အီရန် အစိုးရကို တောင်းဆိုထားတယ်လို့ ဗြိတိသျှ နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ စဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကုန်ကစလို့ ကမ္ဘာတဝန်းမှာ ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေသူပေါင်း ၉၀၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီး ၃၁၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အများစုဟာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အီရန်မှာ သီတင်းနှစ်ပတ် သာသာ ကာလအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကြောင့် အနည်းဆုံး လူ ၇၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံပြင်ပက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ နိုင်ငံတွေ အီရန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေသူ အရေအတွက်ဟာ နှစ်ရက်ဆက်တိုက် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာခဲ့တယ်လို့ အင်္ဂါနေ့တုန်းက အီရန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ အခုအခါ ရောဂါကူးစက် ခံထားရသူပေါင်း ၂၃၃၆ ဦး ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တကယ်တမ်းမှာ အရေအတွက် ဒါ့ထက် ပိုများမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံကနေတဆင့် အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ကနေဒါ၊ လက်ဘနွန်၊ ပါကစ္စတန်၊ ကူဝိတ်၊ ဘာရိန်း၊ အီရတ်၊ အိုမန်၊ ကာတာ နဲ့ ယူအေအီး စတဲ့နိုင်ငံတွေဆီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ ရှိခဲ့တယ် လို့လည်း သိရပါတယ်။ အီရန်မှာ အင်္ဂါနေ့က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ ၈၃၅ ဦး ထပ်ရှိလာတယ်လို့ဆို အီရန်အစိုးရ ထိပ်တန်းတာဝန်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ် အတော်များများလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက်ခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ အခုနောက်ဆုံး ရောဂါကူးစက်ခံခဲ့ရသူဟာ အရေးပေါ် ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုဌာန အကြီးအကဲ ပီယာဟော့စိန် ကိုလီဗန် ဖြစ်ပါတယ်။ လွှတ်တော်အမတ် ၂၉၀ ထဲက ၂၃ ဦးလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ရှိနေကြောင်း စစ်ဆေး တွေ့ရပါတယ်။ အီရန် ဘာသာရေးအကြီးအကဲ အယာတိုလာ အာလီ ခါမေနီရဲ့ အကြံပေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကြောင့် တီဟီရန်မြို့မှာ တနင်္လာနေ့တုန်းက ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၇၁ နှစ်အရွယ် မိုဟာမက် မီယာမိုဟာမက်ဒီ ဟာ အယာတိုလာ ခါမေနီနဲ့ ရင်းနှီးသူ ဖြစ်ပါတယ်။ သစ်ပင်စိုက် အခမ်းအနားတစ်ခုမှာ အီရန်ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် အယာတိုလာ အာလီ ခါမေနီကို ရာဘာလက်အိတ် ဝတ်ထားတာ တွေ့ရ အင်္ဂါနေ့တုန်းက ကမ္ဘာ့ သဘာဝတောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များနေ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် သစ်ပင်စိုက်တဲ့ အခမ်းအနားတစ်ခုမှာ အယာတိုလာ ခိုမေနီက ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို လိုက်နာကြဖို့ လူထုကို တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေ အားလုံး ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအတွက် လိုအပ်တဲ့ အကူအညီတွေ ဖြည့်ဆည်း ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ ညွှန်ကြားခဲ့ပါတယ်။ အီရန် အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြဿနာ ပမာဏအကြောင်း သတင်းအချက်အလက်တွေကို ဖုံးကွယ်ထားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း အယာတိုလာ ခါမေနီက အခိုင်အမာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ \"အီရန် တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ပြဿနာ စဖြစ်တဲ့ နေ့ကတည်းကစပြီး ရိုးသားပွင့်လင်းစွာ ထုတ်ဖော် သတင်းပို့ခဲ့ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ရောဂါပို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဖြစ်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတချို့ကတော့ ဖုံးကွယ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုဟာ အချိန်ကြာမှာ မဟုတ်ဘဲ အချိန်တိုအတွင်း ပြီးဆုံးသွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအတောအတွင်းမှာပဲ အီရန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဆာအိဒ် နာမာကီ က နိုင်ငံတဝန်း ရောဂါ စစ်ဆေးတဲ့ လှုပ်ရှားမှုကို ဒီကနေ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ စတင် လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက် ခံထားရတယ်လို့ သံသယ ရှိသူ လူနာတွေနဲ့ ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှု စနစ် မရနိုင်တဲ့ သူတွေဆီ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေ အိမ်တိုင်ရာရောက် သွားရောက် ကြည့်ရှုမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့က ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ တီဟီရန်မြို့ကို တနင်္လာနေ့က ရောက်ရှိလာ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့က ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ တီဟီရန်မြို့ကို တနင်္လာနေ့က ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး အီရန် ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေကို အကူအညီတွေ ပေးနေပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့အနေနဲ့ အီရန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ တုံ့ပြန်ကာကွယ်မှုဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သုံးသပ်မှာဖြစ်ပြီး ကျန်းမာရေး အဆောက်အအုံတွေ၊ ဓါတ်ခွဲခန်းတွေ ကို သွားရောက်ကြည့်ရှု စစ်ဆေးမှာ ဖြစ်သလို နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်မှုတွေ လုပ်မယ်လို့ WHO အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ WHO ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့ကို သယ်ဆောင်လာတဲ့ လေယာဉ်ပေါ်မှာ ဆေးဝါး အထောက်အပံ့တွေနဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ဝန်ထမ်း တစ်သောင်း ငါးထောင်ကျော်အတွက် အကာအကွယ်ပစ္စည်း ကိရိယာတွေ တင်ဆောင်လာသလို လူ တစ်သိန်းနီးပါးကို စမ်းသပ် ရောဂါ ရှာဖွေပေးနိုင်တဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းသုံး ပစ္စည်းတွေလည်း ပါလာပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52046168", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52043916", "doc1": "বাংলাদেশে করোনাভাইরাস ধরা পড়ার পর মাস্কের ব্যবহার অনেক বেড়েছে করোনাভাইরাস সংক্রমণের শুরু থেকেই এটা হয়ে আসছে - এমনকি মাস্ক না পরা একজন ব্যক্তিকে অনেকেই সামাজিকভাবে দূরে ঠেলে দিচ্ছে। কিন্তু এমন পরিস্থিতি সবখানে হচ্ছে না। যুক্তরাজ্য, যুক্তরাষ্ট্র, সিডনি কিংবা সিঙ্গাপুরে আপনি চাইলেই মাস্ক না পরে খোলামুখে কোন সংকোচ ছাড়া ঘুরে বেড়াতে পারেন। এখন যখন করোনাভাইরাস একটা ভয়ংকর রূপ নিচ্ছে, তখন মাস্ক নিয়ে মানুষের দৃষ্টিভঙ্গি কি বদলাচ্ছে? ব্যাপারটা যে সরকারি আদেশ কিংবা উপদেশ থেকে এসেছে তা নয়, এটা সম্পূর্ণ সংস্কৃতির ব্যাপার। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা কী বলছে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ যখন থেকে শুরু হয় তখন থেকেই বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা এই বিষয়ে স্পষ্ট করে বলে দিয়েছে যে শুধু মাত্র দুই ধরণের মানুষের জন্য মাস্ক পরা আবশ্যক। এক, যারা অসুস্থ এবং যাদের মধ্যে উপসর্গ দেখা দিয়েছে। দুই, যারা করোনাভাইরাসে আক্রান্ত রোগীদের দেখাশোনা করছেন। এর বাইরে কারো জন্য মাস্ক পরার খুব বেশী প্রয়োজনীয় নয় বলে জানিয়েছে ডব্লিউএইচও। মাস্ক পরার চেয়ে হাত ধোয়া বেশি কার্যকরী বলছেন বিশেষজ্ঞরা মাস্ক সুরক্ষা দেয় এমন একটা ধারণা মানুষের মধ্যে থাকলেও ব্যাপারটা ততটা সরল নয় বলে মনে করে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা। প্রথমত, কোভিড-১৯ রোগের ভাইরাসটি ড্রপলেটের মাধ্যমে ছড়ায়। দ্বিতীয়ত, এটা বাতাসে ভাসে না। মাস্ক সুরক্ষার ক্ষেত্রে একটা মিথ্যা বিশ্বাসও তৈরি করে। তবুও এশিয়ার একটা বড় অংশ মাস্ককে এক রকম শরীরের অংশ করে নিয়েছে। মনে করা হচ্ছে মাস্ক ব্যবহার করাটাই একটা নিয়ম। চীনের মূল ভূখন্ডে, হংকং, জাপান, থাইল্যান্ড এবং তাইওয়ানে একটা ধারণা আছে যেকেউ এই ভাইরাস বহন করতে পারে। এমনকি যিনি সুস্থ, তিনিও। তাই মাস্ক পরাটা সবার দায়িত্ব - এতে করে আপনি ভাইরাসের বিরুদ্ধে এই লড়াইয়ে একাত্মতা পোষণ করছেন। কোনো কোনো দেশের সরকার তার মানুষকে মাস্ক পরতে বলছে। এমনকি চীনের কোথাও কোথাও মাস্ক না পরলে আপনি গ্রেফতারও হতে পারেন। ইন্দোনেশিয়া ও ফিলিপিন্সে অনেকের মধ্যেই এই সন্দেহ দানা বেঁধেছে যে করোনাভাইরাসে সংক্রমিত যথেষ্ট সংখ্যক মানুষকে পরীক্ষা করা হয়নি, অর্থাৎ তারা আক্রান্ত মানুষের সঠিক সংখ্যাটি জানেন না। এজন্য অন্যদের থেকে বাঁচতে এসব দেশের অনেকেই মাস্ক ব্যবহার করেন। আবার হংকং এমন একটি দেশ যেখানে মাস্কের ব্যবহার তাদের সংস্কৃতিরই অংশ। করোনাভাইরাস সংক্রমণের বহু আগে থেকে তারা এটা ব্যবহার করে আসছে এবং এটা তাদের ফ্যাশনের অংশ। হংকংয়ের রাস্তার পাশের দোকানে আপনি দেখতে পাবেন 'হ্যালো কিটি' মাস্ক। পূর্ব এশিয়ার অনেক মানুষ আগে থেকেই অসুস্থ হলে মাস্ক পরতেন। সেখানে উন্মুক্ত স্থানে কফ ফেলা বা হাচি দেয়াকে এক ধরণের অভদ্রতা মনে করা হয়। ২০০৩ সালে সার্স ভাইরাস যখন ছড়িয়ে পড়ে, তখন এই জীবাণু যেসব দেশে আঘাত হানে তার অন্যতম হলো হংকং। ওই অঞ্চলে তখন থেকেই মাস্ক পরাটা সংস্কৃতির একটা অংশ হয়ে গেছে। তখন হংকংয়ে বহু মানুষ মারা গিয়েছিল। হংকং-য়ে বিভিন্ন ডিজাইনের মাস্ক পাবেন আপনি এক্ষেত্রে পশ্চিমা বিশ্বের সাথে তাদের একটা বড় পার্থক্য হলো, এই অঞ্চলের মানুষ সংক্রমণের অভিজ্ঞতা রয়েছে এবং তাদের স্মৃতি এখনো তাজা। তারা এই কষ্ট অনুভব করেছেন বলেই বাড়তি সতর্ক থাকেন। মানুষের ঘনবসতি দক্ষিণ পূর্ব এশিয়াতে স্বাভাবিকের চেয়ে অনেক বেশি, ফলে অনেকে কেবল দূষণ থেকে বাঁচতেই মাস্ক পরে ঘুরে বেড়ান। কিন্তু এশিয়ার সব জায়গায় যে মাস্ক পরতে দেখা যায়, ব্যাপারটা মোটেও এমন নয়। সিঙ্গাপুরে এখন সরকারের পক্ষ থেকে বলে দেয়া হয়েছে সবাইকে মাস্ক না পরতে, যাতে করে স্বাস্থ্যকর্মীরা যথেষ্ট পরিমাণে মাস্ক পান। সিঙ্গাপুরে জনগণ সরকারের ওপর ভরসা করে এবং উপদেশ মেনে চলে। বাংলাদেশে 'কম্যুনিটি সংক্রমণ' শুরু, পঞ্চম ব্যক্তির মৃত্যু ভারতে টোটাল লকডাউনের প্রথম কয়েকটা ঘণ্টা যেমন কাটলো লকডাউন করা হল বান্দরবানের তিন উপজেলা করোনাভাইরাসের চিকিৎসায় কেন ম্যালেরিয়ার ওষুধ ব্যবহার করতে চান ট্রাম্প? করোনাভাইরাস: সামাজিক দূরত্ব কেন ও কীভাবে বজায় রাখবেন? আতঙ্ক ছড়িয়ে পড়ছে জেলখানায়, বহু দেশ বন্দী ছেড়ে দিচেছ করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে মৃতদের দাফন নিয়ে জটিলতা ব্রিটিশ যুবরাজ চার্লস করোনাভাইরাস-এ আক্রান্ত মাস্ক এখন সামাজিক নিয়ম হয়ে দাঁড়াচ্ছে এখানে দুটো বিষয় কাজ করে। এই যে সর্বব্যাপী মাস্ক পরার একটা হিড়িক, সেটি তৈরি হয়েছে মূলত ভাইরাস থেকে বাঁচতেই। এটা অনেকটা 'ঠেলার পর কাজ করা' ধরণের। আবার অনেকে ব্যক্তিগত 'হাইজিন' অর্থাৎ পরিচ্ছন্নতা বজায় রাখতে মাস্ক ব্যবহার করে থাকেন। হংকং বিজ্ঞান ও প্রযুক্তি বিশ্ববিদ্যালয়ের অধ্যাপক ডোনাল্ড লো বলেন, \"মাস্ক পরাটা এখন প্রথায় পরিণত হয়েছে। এটা একটা উর্দি মতো। কিন্তু মূল বিষয়টি হচ্ছে মুখে হাত না দেওয়া, ভীড়ের মধ্যে না যাওয়া এবং সামাজিক দূরত্ব বজায় রাখা।\" তবে এখন এমন একটা অবস্থা যার কারণে মানুষ নিজের সুরক্ষায় কোন ফাঁক রাখতে চাইছে না। হংকং বিশ্ববিদ্যালয়ের একজন মহামারি বিশেষজ্ঞ বেঞ্জামিন কওলিনং বলেন, \"আমরা এমন বলতে পারছি না যে মাস্কের কোনো কাজ নেই। কিছু না কিছু সাহায্য তো করেই। এজন্যই তো আমরা এটা স্বাস্থ্যকর্মীদের দিচ্ছি।\" যদি সবাই মাস্ক পরে, তাহলে তা একটু হলেও সাহায্য করে বলে মনে করছেন তিনি। তবে এর নেতিবাচক দিক হচ্ছে, যাদের প্রয়োজন তারাই হয়তো এগুলো পাবেন না, অন্যদিকে সুস্থ মানুষ এটা পরে বসে থাকবে। যেমন জাপান, ইন্দোনেশিয়া ও থাইল্যান্ডে মাস্কের ভয়াবহ ঘাটতি আছে। এমনও সময় আসতে পারে যখন মানুষ একই মাস্ক পুনরায় ব্যবহার করবে, যে বিষয়টি প্রচন্ড অস্বাস্থ্যকর। আবার অনেকে ঘরে মাস্ক বানাবে, যা আসলে কোনো কাজের না।", "doc2": "ဝူဟန်နဲ့ ကွမ်ကျိုးမှာ နှာခေါင်းစည်း မတပ်ရင် ဖမ်းမယ်လို့ ရဲကပြော ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု စတင် ကတည်းက တချို့ နိုင်ငံတွေမှာ နှာခေါင်းစည်းကို သုံးဖို့ အပြည့်အဝ တိုက်တွန်းကြပြီး နှာခေါင်းစည်း မတပ်သူဟာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းက အပယ်ခံရတော့မယ့်သဖွယ် ဆက်ဆံခံရမှာပါ။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန်၊ ယူကေ နဲ့ သြစတြေးလျက ဆစ်ဒနီ လို မြို့ကြီးတွေ အပြင် စင်္ကာပူ လို ကမ္ဘာ့နေရာ တချို့မှာတော့ ဒီလို နှာခေါင်းစည်း မပါဘဲ အပြင်ထွက် သွားလာတာကို လက်ခံကြပါတယ်။ အခုလို တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကျတော့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဖို့ ကြိုဆိုပြီး တချို့မှာ ဆန့်ကျင် ကြတာဟာ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရတွေနဲ့ ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ အကြံပေးမှုတွေကြောင့်သာ မဟုတ်ဘဲ လူမှုသဘာ၀ တွေးတော ကျင့်ကြံတဲ့ ပုံစံနဲ့ နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းတွေလည်း ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်လို့ ဘီဘီစီ သတင်းထောက် Tessa Wong က ရေးသားထားပါတယ်။ ကမ္ဘာကျန်းမာရေး အဖွဲ့က ဘယ်လို အကြံပေးလဲ နှာခေါင်းစည်းတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသူတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါ လက္ခဏာ ပြနေသူတွေနဲ့ သံသယ လူနာတွေကို ပြုစုစောင့်ရှောက် ပေးနေတဲ့ ကျန်းမာရေး ၀န်ထမ်းတွေသာ တပ်ဆင်သင့်တယ်လို့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် စတင်ကူးစက် ပျံ့ပွား ကတည်းက ကမ္ဘာ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ကြီးက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီ နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားသူ တယောက်ဟာ သူ့မျက်နှာ နားတဝိုက်မှာ ရောဂါပိုး ရှိသူက လာပြီး နှာမွှန် ချောင်းဆိုးတာမျိုး ကြုံရတဲ့ အခါမှ သူ့အတွက် အကာအကွယ် ဖြစ်တာလို့ ဆိုပါတယ်။ တကယ်တော့ ဗိုင်းရပ်စ် ပိုးဟာ လူ့ခန္ဓာကိုယ်က ထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေနဲ့ ရောဂါပိုး ခိုအောင်းနေရာ ပစ္စည်းတွေ၊ မျက်နှာပြင်တွေကို ထိတို့ ကိုင်တွယ် မိရာကနေ ကူးစက် ပျံ့ပွားတာလို့ လတ်တလော ထွက်ပေါ်လာတဲ့ သုတေသန စစ်တမ်းတွေမှာ ဖော်ပြထားတာကြောင့် ဒီနှာခေါင်းစည်း တပ်ရုံလောက်နဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုကို လုံလောက်တဲ့ အကာအကွယ် ပေးပုံ မရဘူးလို့ ကမ္ဘာကျန်းမာရေး အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် လက်ကို မကြာခဏ ဆပ်ပြာနဲ့ ရေနဲ့ဆေးတာက ပိုပြီး ထိရောက်တယ်လို့ ကျန်းမာရေး ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ မသန့့်ရှင်းတဲ့ လက်နဲ့ မျက်နှာပေါ်က နှာခေါင်းစည်းကို ဖြုတ်လိုက် တပ်လိုက် လုပ်ခြင်းအားဖြင့်လည်း ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရနိုင်ချေ ရှိသလို ဒီလို နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားလိုက်တာနဲ့ ကူးစက်မှုက ကာကွယ်နိုင်ပြီ ဆိုတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ တွေးခေါ် စဉ်းစားမှုတွေ ဖြစ်စေနိုင်လို့ ဆိုပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်းတပ်တာက တရုတ် အပါအဝင် အာရှမှာ တွေ့နေကျ မြင်ကွင်းလို ဖြစ်လာနေ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်းတွေဟာ လုံခြုံ စိတ်ချရတယ် ဆိုတဲ့ အတွေးနဲ့ အာရှ နေရာ တချို့မှာ အခုအခါ လူတိုင်း တပ်ဆင် သုံးစွဲ နေကြပါတယ်။ တရုတ် ပြည်မကြီး၊ ဟောင်ကောင်၊ ဂျပန် ထိုင်း၊ တိုင်ဝမ် တို့မှာ ဘယ်သူမဆို ကျန်းမာရေး ကောင်းတဲ့ လူတွေမှာတောင် ရောဂါပိုး ရှိနိုင်တာကြောင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ဖို့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ရမယ်လို့ မှတ်ယူထားကြပါတယ်။ တချို့ အစိုးရတွေ ဆိုရင် လူတိုင်း နှာခေါင်းစည်း တပ်ဖို့ တိုက်တွန်းနေပြီး တရုတ် နိုင်ငံက တချို့ နေရာတွေမှာ ဆိုရင် နှာခေါင်းစည်း မပါသူကို ဖမ်းဆီး အပြစ်ပေး တာတွေ ရှိပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင် တို့မှာတော့ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံထားရပေမယ့် စစ်ဆေး အတည်ပြုမှု မရှိသေးတဲ့ အရေအတွက် အများအပြား ရှိနိုင်တယ် ဆိုတဲ့ သံသယ နဲ့ မြို့ကြီးပြကြီးတွေမှာ လူတွေက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ဖို့ နှာခေါင်းစည်းတွေ စတင် တပ်ဆင်လာကြပါတယ်။ အရှေ့အာရှမှာ နေမကောင်းဖြစ်ရင် ဒါမဟုတ် ပန်း၀တ်မှုန်ကြောင့် မျက်ရည်ယို နှာစေးဖြစ်တဲ့ ရာသီတွေမှာ နှာခေါင်း ပါးစပ်တွေ မအုပ်ဘဲ ချောင်းဆိုး နှာချေတာမျိုးဟာ မသင့်တော်ဘူးလို့ ယူဆတာကြောင့် လူတွေက နှာခေါင်းစည်း တပ်ကြပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ နှာခေါင်းစည်း ပုံစံ မျိုးစုံ အရောင်အသွေး မျိုးစုံ ၀ယ်ယူနိုင် ၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းက ဟောင်ကောင်မှာ SARS ဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါကြောင့် လူအများအပြား သေဆုံးခဲ့ရပြီး ဒေသတွင်းက တခြား နိုင်ငံ အတော်များများမှာလည်း ဒီရောဂါပိုး ကူးစက် ပျံ့ပွားကာ အဲဒီတုန်းက နှာခေါင်းစည်းတပ်တာဟာ အရေးပါတဲ့ ကိစ္စ တခုလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို အတွေ့အကြုံတွေ ရှိခဲ့တာကြောင့် အတိတ်က ခံစားခဲ့တာကို ပြန်လည် အမှတ်ရကာ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ကြတာ ဖြစ်ပြီး ဒီအချက်က အာရှ နဲ့ ဥရောပ က လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကြား မတူညီတဲ့ အချက်တခုသဖွယ် ဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အရှေ့တောင်အာရှက လူနေ ထူထပ်တဲ့ တိုင်းပြည်တွေမှာ လေထု ညစ်ညမ်းမှုကြောင့် လမ်းထွက်ရင် ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အာရှ နိုင်ငံတခုဖြစ်တဲ့ စင်္ကာပူမှာတော့ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေ အတွက် လုံလောက်မှု ရှိစေဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး နှာခေါင်းစည်းတွေကို မသုံးကြဖို့ အစိုးရက လူထုကို ပန်ကြားထားသလို လမ်းပေါ်မှာ လူအများစုဟာ နှာခေါင်းစည်းတပ်ထားတာ မရှိပါဘူး။ လူထုကလည်း အစိုးရ အပေါ် အထိုက်အလျောက် ယုံကြည်မှု ရှိတာကြောင့် အခုလို လိုက်နာ ကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်း တပ်တာက ကျန်းမာရေး သတိပေးမှု ဖြစ်စေသလား နေရာအနှံ့မှာ နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားသူတွေ မြင်ရခြင်း အားဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို သတိပေးသလို ဖြစ်စေပြီး ကိုယ်ကိုယ်တိုင် သာမက တခြားသူတွေရဲ့ တကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး ကိစ္စ မှန်သမျှကို အမူအရာနဲ့ နှိုးဆော်သလို ဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ တချို့က စောဒကတက် ပြောဆိုမှုတွေ ရှိပါတယ်။ ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေကို ကျတော့ အကာအကွယ် ဖြစ်စေတယ် ဆိုပြီး နှာခေါင်းစည်းတွေပေး တပ်ခိုင်းတာ ဆိုတော့ ဒီ နှာခေါင်းစည်း တွေဟာ အသုံးမဝင်ဘူးလို့ မဆိုနိုင်တဲ့ အကြောင်း ဟောင်ကောင် တက္ကသိုလ် ကူးစက်ရောဂါ ပျံ့ပွား ကာကွယ်ရေး ဆိုင်ရာ ပညာရှင် Benjamin Cowling က ပြောပါတယ်။ လူစုလူဝေး နေရာတွေမှာ နှာခေါင်းစည်းတွေ သုံးရင် လူထုကြား ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်သလို ထပ်တိုး ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ကူးစက်မှုတွေကို လျော့ပါးသွားစေတာပေါ့လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုအခါ ဂျပန်၊ အင်ဒိုနီးရှား နဲ့ ထိုင်း တို့မှာ နှာခေါင်းစည်းတွေ ပြတ်လပ်မှုနဲ့ ကြုံနေရပြီး တောင်ကိုရီးယားမှာ ဆိုရင်လည်း နှာခေါင်းစည်းတွေကို အကန့်အသတ်နဲ့ ဝေငှ ပေးနေရပါပြီ။ သုံးပြီးသား မသန့်တဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေကို ပြန်လည် အသုံးပြုတာ၊ မှောင်ခိုစျေးကွက်မှာ ရောင်းတဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ သုံးတာ၊ တချို့ ကိုယ့်ဖာသာ လက်ဖြစ် ထုတ်တဲ့ နှာခေါင်းစည်း သုံးတာဟာ ဒီပစ္စည်းတွေရဲ့ အရည်အသွေးကို စိုးရိမ်မှု ဖြစ်စေသလို ၊ ဒီလို လုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ လုံး၀ အချည်းနှီးဘဲ ဆိုပြီး ပူပန်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ လူတိုင်း နှာခေါင်းစွပ် တပ်ထားခြင်းဖြင့် ကူးစက်မှု ကျန်းမာရေး အသိပေးသလို ဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုမှုတွေ ရှိနေ ဟောင်ကောင်မှာ သတင်းစာ ဂျာနယ်နဲ့ စာစောင် တချို့ရဲ့ မျက်နှာဖုံး စာမျက်နှာမှာ အနောက်နိုင်ငံသားတွေ နှာခေါင်းစည်း မတပ်တဲ့ ဓါတ်ပုံတွေကို မလှမပ ဖြစ်အောင် ချယ်မှုန်း ပြသထားပြီး ပြည်ပက လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်တဲ့ ပညာရှင်တွေနဲ့ ခရီးသွားတွေဟာ ကြိုတင်ကာကွယ်မှု အပြည့်အဝ မလုပ်ဆောင်ဘူးလို့ ဝေဖန်နေကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နှာခေါင်းစည်းတပ်ဖို့ မလိုအပ်ဘူးလို့ ယူဆတဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာတော့ နှာခေါင်းစည်း တပ်သူတွေ့ရင် ရှုတ်ချကြသလို တချို့နေရာတွေမှာ ဆိုရင် နှာခေါင်းစည်း တပ်သူတွေဟာ အာရှ တိုက်သားတွေ ဆိုပြီး တိုက်ခိုက်တာတွေတောင် ရှိပါတယ်။ မမြင်နိုင်တဲ့ ပုစ္ဆာ အခုအခါ အရင်က ထင်မထားတဲ့ ကူးစက်မှုတွေအပြင် ကျန်းမာရေး ကောင်းတဲ့ လူတွေမှာတောင် လက္ခဏာ အနည်းအကျဉ်း ဒါမှမဟုတ် မပြသလောက်ရှိပြီး ကူးစက် ခံရတယ် ဆိုတဲ့ အထောက်အထား တချို့ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ တရုတ်မှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူ သုံးပုံတပုံမှာ လက္ခဏာပြတာ မရှိဘူးလို့ တရုတ် အစိုးရရဲ့ လျှို့ဝှက် အချက်အလက်တွေကို အခြေခံပြီး South China Morning Post သတင်းစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဂျပန် ယိုကိုဟားမား ဆိပ်ကမ်းက စိန်မင်းသမီး ဇိမ်ခံ သင်္ဘောပေါ်ပါ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ ခြောက်ရာကျော်မှာ တဝက်လောက်က ရောဂါ လက္ခဏာ မပြဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အလားတူ ရောဂါ လက္ခဏာပြသူ အရေအတွက်မများလှတဲ့ အိုက်စလန်မှာ တခြား ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေထက် သူနိုင်ငံသားတော်တော်များများကို စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခုလို လက္ခဏာ မပြဘူး ဆိုတာနဲ့ သူတို့မှာ ကူးစက်ရောဂါပိုး အများကြီး မရှိဘူးလို့ ယူဆထားမှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါ ကူးစက်ခံထားရတာကို မသိဘဲ နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားသူတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြန့်သူ ဖြစ်နိုင်ပါ့မလား လို့ မေးခွန်းထုတ်မှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ အင်္ကျီနဲ့ နှာခေါင်းစည်း ဆင်တူ ၀တ်ထားတဲ့ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ကျန်အိုချာ တရုတ်မှာ လတ်တလော ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ လေ့လာချက် အရ စာရင်းမှတ်တမ်းထဲ မပါတဲ့ ကူးစက်ခံရသူတွေ ၊ ရောဂါ လက္ခဏာ လုံး၀ ဒါမှမဟုတ် အနည်းအကျဉ်းသာ ပြတဲ့ သူတွေကနေ အကြီးအကျယ် ကူးစက်ခဲ့ပြီး ၊ ကူးစက်မှုရဲ့ ရှစ်ဆယ် ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးလောက်ဟာ သူတို့တွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကတော့ လေ့လာ ဆန်းစစ်ချက် တခုသာ ဖြစ်ပြီး နောက်မှာ သုတေသန စာတမ်းတွေ အများအပြား ထွက်ပေါ်ကာ အားလုံးကို ခြုံကြည့်နိုင်မယ် အခြေအနေ ဆိုက်ရောက်လာလိမ့်မယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းစည်း ဆိုတာဟာ ခေတ်သစ် သမိုင်းမှာ ကူးစက်မှု အကာအကွယ်ယူနိုင်တဲ့ ပစ္စည်းတခုအဖြစ် လက်ခံ ယူဆချက်သာ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဒီကပ်ဘေး ရောဂါဆိုးရွားလာတာနဲ့ အမျှ အထောက်အထား သုတေသန စစ်တမ်းတွေ ပိုမို ထွက်ပေါ်ကာ လူတွေရဲ့ ပြုမူ ကျင့်ကြံတာတွေလည်း ထပ်မံ ပြောင်းလဲကောင်းပြောင်းလာနိုင်တယ်လို့ ဘီဘီစီ သတင်းထောက် Tessa Wong က ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56953975", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53715879", "doc1": "অগ্নিকাণ্ডের সময় হাসপাতালের বাইরে উদ্বিগ্ন স্বজনদের আহাজারি (ফাইল ফটো) বিবিসি হিন্দি সার্ভিসের খবরে বলা হচ্ছে, প্যাটেল ওয়েলফেয়ার হাসপাতালের চার তলা ভবনটিতে যখন আগুন লাগে, সেখানে অন্তত ৫০ জন রোগী ছিল। বার্তা সংস্থা পিটিআইয়ের সংবাদ অনুযায়ী, শুক্রবার হাসপাতালে আগুন লাগার এই ঘটনা ঘটে। স্থানীয় মানুষজন এবং দমকল কর্মীদের সহায়তায় অন্য রোগীদের বের করে নেয়া সম্ভব হয়। আরও পড়ুন: ভারতে কোভিড সুনামি: বাংলাদেশ ও বাকি বিশ্বের জন্য অর্থ কী? ভারতে কোভিড হাসপাতালে আগুন লেগে আট জনের মৃত্যু ইউনাইটেডে কোভিড-১৯ রোগীদের ঝুঁকিপূর্ণ অবস্থায় রাখার অভিযোগ ভারতে বহু হাসপাতালে শয্য খালি নেই, প্রাণ রক্ষার লড়াই বাড়িতেই শ্মশানে কোভিড মৃত মানুষের চিতার সারি পুলিশের একজন কর্মকর্তা বার্তা সংস্থা পিটিআইকে জানান, শনিবার ভোর সাড়ে ৬টা পর্যন্ত ১৮ জনের মৃত্যুর খবর নিশ্চিত হয়েছে। এর আগে ১২ জনের মৃত্যুর খবর জানানো হয়েছিল। বারুচের পুলিশ সুপার রাজেন্দ্রাসিন চৌদাসামা জানিয়েছিলেন যে, আগুনে দমবন্ধ হয়ে অন্তত ১২ জন রোগীর মৃত্যু হয়েছে। তিনি বলেছিলেন, বাকি ছয়জন রোগী কি মারা গেছেন নাকি অন্য হাসপাতালে নিয়ে যাওয়া হয়েছে, তা নিশ্চিত নয়। কেন কীভাবে এই আগ্নিকাণ্ড হয়েছে, তা এখনো পরীক্ষা করে দেখা হচ্ছে। এই ঘটনায় নিহতদের প্রতি শোক ও সমবেদনা জানিয়েছেন ভারতের প্রধানমন্ত্রী নরেন্দ্র মোদী। ভারতে এক সপ্তাহের মধ্যে কোভিড হাসপাতালে এটি তৃতীয় আগুন লাগার ঘটনা ঘটল। এর আগের দুইটি অগ্নিকাণ্ডের ঘটনা ঘটেছে প্রতিবেশী রাজ্য মহারাষ্ট্রে, সেখানে ১৭ জনের মৃত্যু হয়েছে। ভারতে করোনাভাইরাসের দ্বিতীয় দফার সংক্রমণে এই দুইটি রাজ্য সবচেয়ে বেশি ক্ষতির শিকার হয়েছে। অক্সিজেনের অভাবে আবার দিল্লির হাসপাতালে মৃত্যু ভারতের রাজধানী দিল্লির একটি হাসপাতালে অক্সিজেন শেষ হয়ে যাওয়ার ফলে ৮জন কোভিড রোগীর মৃত্যু হয়েছে। এদের মধ্যে একজন ওই হাসপাতালেরই সিনিয়র চিকিৎসকও আছেন। মৃতদের মধ্যে ৬জন ছিলেন আইসিইউতে আর দুজন ওয়ার্ডে। বাত্রা হাসপাতাল কর্তৃপক্ষ বলছে শনিবার সকাল থেকেই তারা আশঙ্কা করছিলেন যে দুপুরের মধ্যেই অক্সিজেন হয়ত শেষ হয়ে যাবে। বারে বারে তারা সরকারের নোডাল অফিসারদের জানাতে থাকেন, কিন্তু অক্সিজেন ট্যাংকার পৌঁছায়নি। দিল্লি হাইকোর্টে হাসপাতালগুলিতে অক্সিজেন সরবরাহ নিয়ে একটি মামলার শুনানি চলছে। সেখানেই হাসপাতাল কর্তৃপক্ষ তাদের জরুরি পরিস্থিতির কথা জানান। হাসপাতালের আশঙ্কা মতোই দুপুরেই অক্সিজেন সম্পূর্ণ শেষ হয়ে যায়। প্রায় ৮০ মিনিট ধরে আইসিইউ এবং ভেন্টিলেটরে থাকা রোগীরা বিনা অক্সিজেনে ছিলেন। একে একে যখন ৮ জন মারা যান, তার পরে বেলা দেড়টা নাগাদ অক্সিজেন ট্যাংকার পৌঁছায় হাসপাতালে। এর আগে দিল্লিরই আরেকটি হাসপাতালে অক্সিজেনের অভাবে ২৫ জন রোগীর মৃত্যু হয়। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: ভারত থেকে অস্ট্রেলিয়ায় ফিরলে ভোগ করতে হতে পারে কারাদণ্ড হেফাজতে ইসলাম আসলে কারা? এর উৎস কোথায়? বাংলাদেশ এবার ইউরোপ আমেরিকা থেকে অ্যাস্ট্রাজেনেকার টিকা আনতে চাইছে অক্সিজেনের অভাব মেটাতে যেসব ঝুঁকিপূর্ণ পরামর্শ ছড়ানো হচ্ছে", "doc2": "ကိုဗစ်လူနာဆောင်အဖြစ် ယာယီ အသုံးပြုနေတဲ့ ဟိုတယ်တစ်ခုမှာ မီးစွဲလောင်ခဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေကို ယာယီထားဖို့ အသုံးပြုနေတဲ့ ဆွာနာ နန်းတော် ဟိုတယ်မှာ တနင်္ဂနွေနေ့ မနက်က မီးစွဲလောင်ခဲ့တာပါ။ နာရီဝက်အတွင်း မီးငြှိမ်းသတ်နိုင်ခဲ့ပြီး မီးဘေးက လွတ်ခဲ့တဲ့ လူနာတွေ အားလုံးကို အဲဒီမြို့က တခြားဆေးရုံတစ်ခုဆီ ပြောင်းရွှေ့ထားတယ်လို့ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေက ပြောပါတယ်။ အခုရက်ပိုင်းအတွင်း ဒုတိယမြောက် ကိုဗစ်လူနာဆောင်တစ်ခု မီးထပ်လောင်ခဲ့တဲ့အတွက် အကြီးအကျယ် စိတ်မကောင်း ဖြစ်ရတယ်လို့ ဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီက ပြောပါတယ်။ တနင်္ဂနွေနေ့ မနက်လင်းအားကြီး ၅ နာရီကျော်လောက်မှာ မီးစတင် လောင်ကျွမ်းခဲ့တာပါ။ လူ ၂၀ကျော်လောက် ဒဏ်ရာရခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့ကို မြို့ထဲက နောက်ဆေးရုံတစ်ခုကို ခေါ်သွားပြီး ဆေးကုသပေးနေပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့် မီးလောင်ခဲ့တာလဲ ဆိုတာကိုတော့ မသိရသေးပါဘူး။ ဒီကိစ္စကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ စလုပ်နေပါပြီ။ သေဆုံး ဒဏ်ရာရခဲ့သူတွေအတွက် ထပ်တူ ဝမ်းနည်းမိကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီက သူ့ရဲ့ တွစ်တာလူမှုကွန်ရက်မှာ ရေးထားပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေရဲ့ မိသားစုတွေကို လျော်ကြေးငွေ ရူပီးငါးသန်း (ပေါင်စတာလင် ၅၁၀၀၀) ပေးမယ်လို့ အန်ဒရာ ပရာဒက်ရှ် ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဝိုင်အက်စ် ဂျာဂန် မိုဟန် ရက်ဒီက ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ကြာသပတေးနေ့တုန်းကလည်း အာမက်ဒါဘာ့ဒ် မြို့က ကိုဗစ်ဆေးရုံ အထူးကြပ်မတ်ဆောင်တစ်ခုရဲ့ အပြင်ဘက်မှာ မီးလောင်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူနာ ၈ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ လျှပ်စစ်ကြိုး အပြစ်ဖြစ်တဲ့မီးက ဆေးရုံဝန်ထမ်းတစ်ဦးရဲ့ PPE အကာအကွယ် ဝတ်စုံကို မီးစွဲခဲ့ရာကနေ မီးလောင်မှု ဖြစ်ခဲ့တာလို့ မီးသတ်ဌာန ထိပ်တန်း တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက ဘီဘီစီ ဂူဂျာရက်သီ ဌာနကို ပြောပြပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကူးစက်ခံထားရသူပေါင်း ၂ ဒဿမ ၁ သန်းကျော် ရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု တတိယအများဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျွန် ဟော့ပ်ကင်စ် တက္ကသိုလ်ရဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေအရ အိန္ဒိယမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်း ၄၃၀၀၀ ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ တနင်္ဂနွေနေ့က အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ တစ်ရက်တည်း ရောဂါကူးစက်သူပေါင်း ၆၄၀၀၀ စံချိန်တင် ရှိခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-46582112", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/in-depth-46594111", "doc1": "রুবা ও ইনারা এখন আইভিএফ পদ্ধতির সাহায্য সন্তান নিতে চান রুবা, যার মাধ্যমে তাদের মিলবে স্বাস্থ্যকর একটি ভ্রূণ । যদিও সাকিব ভরসা রাখতে চাইছেন সৃষ্টিকর্তার ওপর। তবে অনেক আত্মীয়-স্বজন চান এই দুজন আলাদা হয়ে যাক এবং পুনরায় বিয়ে করুক। ব্রিটেনের ব্র্যাডফোর্ডে জন্ম এবং বেড়ে ওঠা রুবা বিয়ের আগে কেবল দুইবার পাকিস্তানে বেড়াতে গিয়েছিলেন। প্রথমবার তার বয়স ছিল চার বছর এবং এরপর যখন যায় তখন তার বয়স ছিল বারো বছর। এখন যে মানুষটির সাথে তিনি আবদ্ধ সেই মানুষটির কথাও তিনি সেভাবে স্মরণ করতে পারেনা। তার সাথে কখনো একসাথে সময় কাটাতে পারেননি রুবা। রুবার বয়স যখন ১৭ তখন ছেলেটির বয়স ছিল ২৭ । ছেলেটি চালক হিসেবে কাজ করতেন। আরও পড়তে পারেন: সীমা ও হৃদয়ের জীবন বদলে দিয়েছেন যে ফটোগ্রাফার বিশ্বজুড়ে নারীদের সন্তান জন্ম দেয়া কমে যাচ্ছে? আপনার সন্তান কেবল দুরন্ত নাকি মানসিক সমস্যাগ্রস্থ? এত অল্পবয়সে বিয়ে করার মোটেই ইচ্ছা ছিল না রুবা বিবির। তার ইচ্ছা ছিল এ লেভেল শেষ করে বিশ্ববিদ্যালয়ে যাওয়ার। কিন্তু তিনি তার স্কুল সার্টিফিকেট শেষ করার আগেই পাকিস্তানে তার বাবা মা তার বিয়ে দিয়ে দেন কাজিন সাকিব মেহমুদের সাথে।। \"আমি খুবই নার্ভাস ছিলাম কারণ তাকে আমি একটুও চিনতাম না। আমি ছিলাম খুবই লাজুক প্রকৃতির এবং বেশি কথা বলতাম না। ছেলেদের প্রতি আমার কোনও আগ্রহ ছিলনা। আমি শুধু বাবা-মাকে বলেছিলাম আমার স্কুল শেষ হওয়ার আগ পর্যন্ত এসব না করতে। \" পাকিস্তানে তিন মাসের মাথায় রুবা গর্ভবতী হয়ে পড়লে, দুমাস পর তিনি ব্রাডফোর্ডে ফিরে আসেন। এত দ্রুত সন্তান ধারনের বিষয়টি তাকে বিচলিত করে তোলে, কিন্তু বিষয়টি আবার আনন্দিতও করে তাকে। ২০০৭ সালে যখন তাদের পুত্র হাসানের জন্ম হয় তিনি আনন্দে উদ্বেলিত হয়ে স্বামী সাকিবকে জানান যে সবকিছু ঠিকঠাক আছে। যদিও বাচ্চাটি প্রচুর ঘুমচ্ছিল এবং তাকে খাওয়াতে বেশ সমস্যা হচ্ছিল। রুবা ভেবেছিলেন \"বিষয়টি স্বাভাবিক\"। কয়েক সপ্তাহ পরে হাসানকে চেক আপের জন্য হাসপাতালে নিয়ে যান রুবা এবং চিকিৎসক তাকে দেখে নোট করলেন যে হাসানের নিতম্ব অসাড় হয়ে আছে। \"তিনি বাচ্চাটিকে রেফার করতে চাইলেন কিন্তু আমি ভেবেছিলাম বিষয়টি মামুলি। তারা কিছু টেস্ট দেন এবং তারপর আমাকে ফোনে বলা হয় পরীক্ষা নিরীক্ষার ফলাফলের জন্য শিশু-বিভাগে যেতে\"। রুবা বলেন, \"টেস্টের রিপোর্ট দেখার পর চিকিৎসক জানান খুব খারাপ খবর আছে। তিনি আমার হাতে একটি লিফলেট দিয়ে বললেন আমার ছেলের এই সমস্যা রয়েছে এবং এটা খুবই বিরল।\" \"আমার জন্য এটি সহ্য করা ছিল ভয়াবহ ব্যাপার, আমি কেবল কাঁদছিলাম। আমি বাড়িতে ফিরে স্বামীকে পাকিস্তানে ফোন দিলাম, সে আমাকে শান্ত করার চেষ্টা করছিল। বলছিল, সবাইকেই সমস্যার মধ্য দিয়ে যেতে হয় এবং আমরাও আমাদের সমস্যা একসাথে মোকাবিলা করবো।\" রুবার কোনো ধারণা ছিলনা যে তিনি এবং তার স্বামী(কাজিন) দুজনের শরীর আই-সেল বা রিসিসিভ জিন (প্রচ্ছন্ন জিন) বহন করছে যা একটি শিশুর সঠিক বৃদ্ধি ও বিকাশকে বাধাগ্রস্ত করে। এই ঘটনার সাতমাস পরে সাকিব যুক্তরাজ্যে যাওয়ার ভিসা পান এবং প্রথমবার নিজের ছেলেকে কোলে তুলে নেয়ার সুযোগ হয় তার। \"সে বলে বাচ্চাকে দেখে মনে হচ্ছিল স্বাভাবিক একটি শিশু। সে বসতো না বা হামাগুড়ি দিতো না কিন্তু আমার স্বামী বলে, কোন কোন শিশু এসব ক্ষেত্রে দেরিতে করে থাকে।\" জানান রুবা। ইনারা মারা যায় দুই বছর বয়সে। কিন্তু সমবয়সী অন্যান্য শিশুদের সাথে মেলালে নিজের বাচ্চার মধ্যে অনেক পার্থক্য দেখত পেতেন রুবা। হাসানের বৃদ্ধি হচ্ছিল খুব ধীরে ধীরে এবং বুকে ইনফেকশন নিয়ে হাসপাতালে যাওয়া-আসার মধ্যেই ছিল। এরপর ২০১০ সালে যখন তাদের পরবর্তী শিশুর জন্ম হয় তখন বিভিন্ন পরীক্ষায় নিশ্চিত হওয়া যায় যে তিনিও বিরল আই-সেল রোগে আক্রান্ত। তৃতীয়বারের মত সন্তান ধারণের আগে রুবা লিডসের একজন মুসলিম পীর মুফতি যুবায়ের বাটের কাছে জান পরামর্শ নিতে। জানতে চান , ধর্মীয়ভাবে এমন কি করা যেতে পারে যাতে করে তার গর্ভাবস্থায় আই-সেল সমস্যা থাকলেও তা থেকে রক্ষা করবে তাকে? তিনি তাকে বলেন এমন ব্যবস্থা নেয়া যেতে পারে কিন্তু তাকে(রুবা) আরও সতর্ক হতে হবে। ওই ব্যক্তি তাকে বলেন, \"আপনার যদি যেকোনো অবস্থাতেই বাচ্চা মারা যায় অথবা সে যদি দ্রুত মারা না-ও যায়, তবু সে অসুস্থ থাকবে। যথেষ্ট কারণ আছে তার ভেতরে আত্মা প্রবেশের আগে তাকে শেষ করে দিতে হবে।\" রুবা সিদ্ধান্ত নেয় যে সে গর্ভপাত ঘটাবে না। ২০১৫ সালে সে যখন তৃতীয় সন্তানে ইনারাকে গর্ভে ধারণ করে, তখন সে মেডিকেল স্ক্যান নিতে অস্বীকৃতি জানায় এবং পরীক্ষা নিরীক্ষার জন্য চিকিৎসকদের অনুরোধ উপেক্ষা করে। \"আমি স্বাভাবিক গর্ভাবস্থার মতো করে বিষয়টিকে দেখাতে চেয়েছি। আমার মাথার ভেতর কোনো সন্দেহ ঢুকতে দিতে চাইনি। আমি অ্যাবরশন করাতে চাইছিলাম না, তাই আমি প্রেগন্যান্সিকে এনজয় করতে চাইছিলাম।\" \"আমি আমার স্বামীকে বলেছিলাম এই শিশুটিও অসুস্থ হওয়ার ঝুঁকি আছে। সে বলে, \" বেশ। আমার মনে হয় সে বিষয়ে সন্দেহ আছে- আমি জানতাম খারাপ যা কিছু ঘটবে তা আমাদের দুজনের জন্যই সমান।\" রুবা ও সাকিব দম্পতির প্রথম সন্তান হাসাম কিন্তু ইনারাও জন্ম নিল আইসেল ডিজঅর্ডার নিয়ে। \"আমি সত্যিই খুশি হয়েছিলাম যে আমি একটি সন্তান পেয়েছি কিন্তু যখন তাকে দেখলাম আমরা যেন কিছুটা বুঝতে পারি। আমি দুঃখিত এবং হতাশ হয়ে গেলাম, আমরা একটা সুস্থ বাচ্চা আশা করেছিলাম। আমি জানতাম না কতটা কষ্টের মধ্য দিয়ে তাকে যেতে হবে, কিন্তু আমার স্বামী খুশি ছিল। প্রায় এক বছর আগে ইনারা মারা গেল, দু বছর বয়সে। গত ডিসেম্বরে চেস্ট ইনফেকশনের কারণে সে অসুস্থ হয়ে পড়ে দ্রুত তার অবস্থা খারাপ হতে থাকে। \"ইয়র্কের চিকিৎসকরা তাকে বাঁচাতে শতভাগ চেষ্টা করেছেন। আমি আশা নিয়ে থাকলো দেখতে পাচ্ছিলাম তার কত কষ্ট। মৃত্যুর আগ পর্যন্ত তাকে ঘুমের ওষুধ দিয়ে অচেতন রাখা হয়েছিল। বেশিরভাগ সময় আমি তাকে আমার হাতে ধরে রাখতাম।, তারপর তার পাশে শুয়ে থাকতাম। আমার স্বামী বুঝে গিয়েছিল যে সে তার জীবনের শেষ নি:শ্বাসটুকু নিচ্ছিল।\" এই দম্পতির দ্বিতীয় সন্তান আলীসাবাহ ছয়টি মিসক্যারেজ এবং তিনটি শিশু মৃত্যুর শোকে হতবিহবল রুবা, ইনারার মৃত্যুর শেষদিকে আবারও গর্ভবতী ছিলেন কিন্তু সেটাও তিনি বুঝতে পারেননি। তিনি জানান ইনারার মৃত্যুর পর তার বাচ্চাদের দুর্ভাগ্য এবং কাজিনকে বিয়ের বিষয়টির মধ্যে একটা যোগসূত্র খুঁজে পান রুবা। কাজিনদের মধ্যে বিয়ে ২০১৩ সালে চিকিৎসা বিষয়ক জার্নাল ল্যাঞ্চেট একটি গবেষণা প্রতিবেদন প্রকাশ করে যেখানে বলা হয়, ব্র্যাডফোর্ডে জন্ম নেয়া ৬৩% পাকিস্তানি মায়েদের কাজিন অর্থাৎ চাচাতো-মামাতো-খালাতো ভাইদের মত নিকটাত্মীয়দের সাথে বিয়ের সম্পর্কে আবদ্ধ হতে দেখা যায় এবং তাদের জন্মগত বৈকল্য নিয়ে শিশু জন্মদানের ঝুঁকি দ্বিগুণ। জন্মগত ত্রুটি নিয়ে জন্ম নেয়া শিশু বিশেষ করে হার্টের কিংবা নার্ভের সমস্যা নিয়ে জন্ম হার রক্ত সম্পর্কের আত্মীয়দের মধ্যে এখনো অল্প কিন্তু তা ৩% থেকে বেড়ে ৬% হয়েছে। বাবার সাথে ইনারা ইনারার মৃত্যুর পর ব্রিটেনে নিজেদের আত্মীয়রা রুবা এবং সাকিবকে সুস্থ সন্তান পাওয়ার জন্য একে অপরের কাছ থেকে স্বেচ্ছায় বিচ্ছেদের পথ বেছে নেয়ার উপদেশ দিতে থাকেন। এর মাধ্যমে দুজনের পুনরায় বিয়ে করার এবং অন্য কারো সাথে সংসার করে সুস্থ শিশু জন্মদানের সুযোগ হবে -তাদের যুক্তি। \"আমরা বলেছি না\" রুবা বলেন, \"আমার স্বামীর বক্তব্য হল 'সৃষ্টিকর্তা যদি সন্তান দিতে চান তাহলে তোমার মাধ্যমেই দিতে পারবেন। তিনি তোমার মাধ্যমে আমাকে বাচ্চা দিয়েছিলেন, তিনিই তোমার মাধ্যমে সুস্থ বাচ্চা দিতে পারবেন। না আমি আবার বিয়ে করছি, না তুমি।\" যদিও ২০০৭ সালে রুবা বিয়ে করতে অনিচ্ছুক থাকলেও সেই বিয়ের ১০ বছর পরে এসে তিনি বিচ্ছিন্ন হতে চান না। \"বাচ্চার জন্য স্বজনরা আমাদের আপোষে বিচ্ছিন্ন করতে চায়। কিন্তু তার সাথে সুস্থ সন্তান হলে সেই অনুভূতি আর অন্য আরেকজনের সাথে বিয়ে করে বাচ্চা হলে কি একই অনুভূতি হবে? সন্তান হয়তো পাবো কিন্তু সুখী বিবাহিত জীবন নয়।\" এখন তাদের সামনে একটাই সম্ভাবনা-আইভিএফ। এটার মাধ্যমে চিকিৎসকরা ভ্রূণের অবস্থা পরীক্ষ করতে পারবেন, এতে তারা আই-সেল ডিজিজকে রিজেক্ট করে রুবার পেটে স্বাস্থ্যকর ভ্রূণ স্থাপন করতে পারবেন। রুবা যদিও বলেন, তার স্বামী সাকিব এই বিষয়টিতে বিশ্বাসী নন। তিনি ভরসা রাখতে চান সৃষ্টিকর্তার ওপরে। তবে অপেক্ষা করে সময় নষ্ট করতে চাননা রুবা। রুবা জানেন না সামনে কী ঘটতে যাচ্ছে। এই দম্পতির করুন কাহিনী পরিবারের মধ্যে অন্য অনেকের কাজিন ম্যারিজ বা রক্তের সম্পর্কের নিকটাত্মীয়র মাঝে বিয়ের বিষয়ে অনীহা তৈরি করেছে এমনকি রুবার নিজের ভাই এ ধরনের বিয়েকে অস্বীকৃতি জানিয়েছে।", "doc2": "ရူဘာဘီဘီက ငယ်ငယ်လေးနဲ့ အိမ်ထောင်ပြုချင်သူ မဟုတ်ပါဘူး။ ဗြိတိသျှ အထက်တန်း စာမေးပွဲကို ပြီးအောင် ဖြေပြီး တက္ကသိုလ် သွားချင်သူပါ။ ဒါပေမဲ့ သူ အထက်တန်းကျောင်းမပြီးခင်မှာပဲ သူ့မိဘတွေက ဆာကိမာမွတ်နဲ့ လက်ထပ်ဖို့ စီစဉ်ပါတယ်။ ပါကစ္စတန်က သူ့အစ်ကိုဝမ်းကွဲပါ။ ဘရက်ဖို့ဒ်မှာ မွေးပြီး ကြီးပြင်းလာတဲ့ ရူဘာဟာ ပါကစ္စတန်ကို မင်္ဂလာမဆောင်ခင်မှာ နှစ်ခါပဲ ရောက်ဖူးပါတယ်။ လေးနှစ်နဲ့ ၁၂ နှစ်သမီးအရွယ်ကပါ။ သူနဲ့စေ့စပ်ထားတဲ့ အမျိုးသားကို သူသေချာမမှတ်မိသလို တခါမှလည်း ကောင်းကောင်း စကားမပြောဖူးပါဘူး။ အဲဒီလူက ၂၇ နှစ်ရှိပြီး ကားမောင်းပါတယ်။ သူကတော့ ၁၇ နှစ်သမီးပါ။ \"ကျွန်မ တအားရှက်တတ်တယ်၊ ယောက်ျားလေးတွေကိုလည်း စိတ်မကစားဖူးဘူး၊ စကားလည်း အများကြီး ပြောတတ်တာ မဟုတ်ဘူး။ အမေတို့ကို ကျွန်မ ကျောင်းပြီးအောင် တက်ပါရစေ၊ စောင့်ပါအုံးလို့ ပြောသေးတယ်၊ သူတို့ကလည်း မရဘူး\"လို့ ရူဘာက ဆိုပါတယ်။ ပါကစ္စတန်မှာ မင်္ဂလာဆောင်ပြီး သုံးလနေတော့ သူကိုယ်ဝန်ရပါတယ်။ နောက်နှစ်လအကြာမှာ ဘရက်ဖို့ဒ်ကို ပြန်လာပြီး မွေးပါတယ်။ ကလေး အစောကြီးရတာကို ကြောက်ပေမယ့် ပျော်ပါတယ်။ သူတို့သား ဟာဆမ်ကို ၂ဝဝ၇ မှာ မွေးတော့ အားလုံးအဆင်ပြေကြောင်း ယောက်ျားကို ဖုန်းဆက်ပြောမိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးက တအားအိပ်ပါတယ်။ အစားကျွေးရတာလည်း ခက်ပါတယ်။ \"ကျွန်မက ဒါကို ပုံမှန်လို့ ထင်မိတာ\" လို့ ရူဘာ ဆိုပါတယ်။ ထပ်တွေ့တာတွေက နောက်ရက်တော်တော်ကြာတော့ ကလေးသွားပြတဲ့အခါ ကလေးတင်ပါးက တောင့်နေတယ်လို့ ဆရာဝန်မက ပြောပါတယ်။ \"ဒါကို နောက်ဆရာဝန်နဲ့ ထပ်လွှဲပေးမယ် ပြောတော့ ကျွန်မက အသေးအမွှားပဲ ထင်မိတာ ၊ သူတို့ဆေးစစ်တာတွေ လုပ်ပြီးတော့ ကလေးဆောင်မှာ ရလဒ်လာယူဖို့ ခေါ်ပါတယ် \" လို့ ရူဘာက ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မသွားတော့ ဆရာဝန်က သတင်းဆိုးကို ပြောပြပါတယ်။ ကလေးဖြစ်တဲ့အခြေအနေက သိပ်ရှားတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ကျွန်မတော့ ငိုပဲ နေမိပါတယ်။ ပါကစ္စတန်က ယောက်ျားဆီ ဆက်တော့ သူက စိတ်အေးအေးထားဖို့ ချော့ပါတယ်။ လူတိုင်းမှာ ပြဿနာတွေ ရှိတာမို့ ကျွန်မတို့လည်း အတူတူဖြတ်ကျော်ဖို့ပဲလို့ သူကဆိုပါတယ်\" ရူဘာဟာ သူတို့လင်မယားနှစ်ယောက်စလုံးမှာ အိုင်ဆဲလ်ကို ဖိနှိပ်တဲ့မျိုးဗီဇပါလာတာကို မသိရှာပါဘူး။ ဒီရောဂါကြောင့် ကလေး ကြီးထွားဖို့ ခက်တာကိုလည်း မစဉ်းစားနိုင်ပါဘူး။ နောက် ခုနစ်လနေမှ ဆာကိ ဗီဇာရပြီး ဗြိတိန်ကို လိုက်လာနိုင်ပါတယ်။ ကလေးကိုလည်း ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ရပါတယ်။ \"ကလေးက ပုံမှန်လိုပါပဲလို့ သူကပြောတယ်၊ ကလေးက ထိုင်လည်းမထိုင်နိုင်သလို ဝမ်းလျားလည်း မမှောက်နိုင်ဘူး၊ ဒါပေမဲ့ တချို့ကလေးတွေက နှေးတတ်တယ်လို့ ကျွန်မယောက်ျားက ပြောတယ် \" လို့ ရူဘာက ဆိုတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့သားနဲ့ တခြားရွယ်တူကလေးတွေ မတူတာကို ရူဘာ မြင်နိုင်ပါတယ်။ ကလေးက အဆုတ်အအေးမိပြီး ဆေးရုံတက်လိုက်ဆင်းလိုက် ဖြစ်နေတာပါ။ သူ့ခေါင်းကလည်း အရွယ်နဲ့မလိုက်အောင် ကြီးလာပါတယ်။ နောက်ကလေး အလီရှဘာကို ၂ဝ၁ဝ မှာ မွေးတော့ ဒီကလေးမှာလည်း အိုင်ဆဲလ် ရောဂါ ပါလာတယ်ဆိုတာကို ချက်ချင်း သိရပါတယ်။ ဒီသမီးလေးကတော့ သုံးနှစ်မှာ သေသွားပါတယ်။ သူ့အစ်ကိုသေပြီး နောက်တနှစ်မှာပါ။ နောက်တတိယ ကိုယ်ဝန် မရခင်မှာ ရူဘာက လိဒ်ဆေးရုံက မွတ်ဆလင်တရားဟောဆရာနဲ့ တွေ့ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ စစ်ဆေးတာတွေလုပ်ပြီး အိုင်ဆဲလ်ရောဂါရှိတာတွေ့လို့ ကလေးကို ဖျက်ချရင် ဘာသာရေးအရ အပြစ်ရှိမရှိ သိချင်တာပါ။ ဒါကို လက်ခံနိုင်စရာရှိတယ်လို့ ဘာသာရေးဆရာက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သေချာ ထပ်စဉ်းစားဖို့လည်း သူ့ကို ပြောပါတယ်။ \"ကလေးက ချက်ချင်းမသေတောင် နောက်မှာ သေမယ်ဆိုရင်တော့ ဒါပဲ ရှိတော့တာပေါ့၊ ဒါကြောင့် တမန်တော်ရဲ့ ဆုံးမချက်တွေနဲ့အညီ ဒီဝိညာဉ် ဒီခန္ဓာထဲ ဝင်မလာခင်မှာ ဖျက်ချလိုက်ဖို့ အကြောင်းပြချက် ခိုင်လုံသွားတာပေါ့\" လို့ ဘာသာရေးဆရာက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုလုပ်ဖို့ အချက်ပြလို့တော့ မလုပ်သင့်ဘူးလို့လည်း ဆရာက သတိပေးပါတယ်။ မဟုတ်ရင် ရူဘာတသက်လုံး ဒီလိုသတ်မိတာကို တွေးနေမိမှာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ နောက်ပြီး သူတို့မွတ်ဆလင်အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ဒါကို လက်မခံမယ့်သူတွေလည်း ရှိမှာမို့ ထည့်စဉ်းစားဖို့လည်း ရူဘာကို အကြံပြုပါတယ်။ ဘရတ်ဖို့ဒ်မွေးသူများ ရူဘာက ဒီကလေးကို သတ်မပစ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ တတိယကလေး အင်နရာကို ၂ဝ၁၅ မှာမွေးတော့ ဆရာဝန်တွေ အခါခါပြောတဲ့ကြားက ဆေးစစ်ဖို့ ရူဘာ ငြင်းပါတယ်။ \"ဒါကို ရိုးရိုးကိုယ်ဝန်လိုပဲ သဘောထားစေချင်တယ်၊ ခေါင်းထဲမှာ ဘာသံသယမှ မထားချင်ဘူး၊ ကလေးကို ဖျက်ချမှာလည်း မဟုတ်ဘူး \" လို့ ရူဘာက ဆိုပါတယ်။ \"ဒီကလေးလည်း နေမကောင်းတာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ပြောတော့ ကျွန်မယောက်ျားက ကိစ္စမရှိဘူးလို့ ပြောတယ်၊ ကျွန်မစိတ်ထဲ သံသယတွေ တအားများနေတယ် ထင်မိတယ် \" ဒါပေမဲ့ ဒီကလေးလည်းပဲ အိုင်ဆဲလ်ပုံမမှန်တဲ့ ရောဂါနဲ့ မွေးလာပါတယ်။ \"ကလေးကို တွေ့တော့ သိလိုက်ပြီ \" လို့ ရူဘာ ဆိုတယ်။ \" ကျန်းမာတဲ့ ကလေးတကယ်လိုချင်လို့ ကလေးတွေ ယူခဲ့ရတာပါ။ ဒါကြောင့် စိတ်ဆင်းရဲမိတယ်၊ ဒီသမီးလေးလည်း ဘယ်လိုဝေဒနာတွေ ခံစားရအုံးမယ်မသိဘူး၊ ယောက်ျားကတော့ ပျော်နေတယ်\" ဒီကလေးလည်း နှစ်နှစ်သမီးမှာဆုံးပါတယ်။ အဆုတ်အအေးမိပြီး တအားဆိုးလာလို့ ဘရတ်ဖို့ဒ်ကနေ ယော့ဆေးရုံကို ခေါ်သွားရပါတယ်။ \"ယော့က ဆရာဝန်တွေ ကြိုးစားပေမယ့် ကလေးက ကောင်းမလာဘူး၊ နောက်ဆုံးသေတဲ့အထိ အိပ်ဆေးတွေ ပေးထားရတယ်၊ တချိန်လုံး သူ့ကို ကျွန်မလက်ထဲ ပွေ့ထားရတာ\" ကလေးသုံးယောက်သေပြီး ကလေးခြောက်ခါပျက်ကျတဲ့ ဒုက္ခကို ဘယ်လိုစဉ်းစားရမှန်း မသိဘူးလို့ ရူဘာပြောပါတယ်။ နောက်ဆုံးတခါ ပျက်ကျတာက အငယ်ဆုံးကလေး သေပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပါ။ ဒီတခါသေမှပဲ သူတို့ဝမ်းကွဲချင်း ယူတာနဲ့ ကလေးတွေသေတာ ဆက်စပ်မှု ရှိတယ် ဆိုတာ ရူဘာ လက်ခံလာပါတယ်။ ဆေးရုံမှာ တခြားကလေးတွေ နေမကောင်းတာတွေ့ခဲ့ပေမယ့် ဒီကလေးတွေ အားလုံးက ဝမ်းကွဲချင်း ယူပြီး မွေးတာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ရှင်းတယ်လေ။ တချို့ဆို လူဖြူကလေးတွေပါ။ ဒါကြောင့် သူတို့ဝမ်းကွဲချင်းယူတာနဲ့ ကလေး နေမကောင်းတာ ဆက်စပ်တယ် ဆိုတာ အစက လက်မခံခဲ့တာပါ။ \"ယောက်ျားက ခုထိ မယုံသေးဘူး\" လို့ ရူဘာက ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မကတော့ သုံးခါဖြစ်တာမို့ ဆရာဝန်တွေပြောတာ မှန်ရမယ် ဆိုပြီး လက်ခံလာတယ်\" ဆွေမျိုးချင်းလက်ထပ် နောက်ဆုံးသမီးလေး သေပြီးတဲ့နောက် နှစ်ဘက်ဆွေမျိုးတွေက သူတို့ကလေး ကျန်းကျန်းမာမာရဖို့ မလွယ်ဘူးလို့ စဉ်းစားမိကြပြီး အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ ကွဲကြဖို့ ကောင်းပြီလို့ ပြောကြပါတယ်။ ဒါမှ နှစ်ယောက်လုံး ပြန်လက်ထပ်ပြီး ကလေးယူနိုင်မှာလို့ ဆိုကြပါတယ်။ \"ကျွန်မတို့ နှစ်ယောက်လုံးက လက်မခံပါဘူး\" လို့ ရူဘာ ဆိုပါတယ်။ \"ဘုရားက ကလေးတွေ ပေးမယ်ဆိုရင် ပေးမှာပါ လို့ ကျွန်မ ယောက်ျားက ပြောပါတယ်။ ဘုရားက သူ့အတွက် ကျန်းမာတဲ့ ကလေးတွေလည်း ပေးနိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ အိမ်ထောင်ထပ်ပြုမှာ မဟုတ်ဘဲ ထပ်ကြိုးစားကြမှာပါ\" အစပိုင်းက လက်မထပ်ခဲ့ချင်ပေမယ့် ၁ဝနှစ်ကြာလာတော့ ကွဲဖို့လည်း ရူဘာမှာ စိတ်ကူးမရှိပါဘူး။ \"တခြားယောက်ျားတယောက်နဲ့ ကလေးရတော့ကော သူနဲ့ရတာနဲ့ တူမလား၊ ကလေးရပေမယ့် အိမ်ထောင်ရေးက မပျော်ရရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ ကျွန်မ ကလေးတွေကိုလည်း အဖေမစုံဘဲ မကြီးစေချင်ဘူး\" သူတို့အတွက် အခုဘာများ လုပ်စရာ ကျန်သေးသလဲ။ သန္ဓေသားကို ရောဂါမပါအောင် စစ်ဆေးပြီး ဖန်ပြွန်နည်းနဲ့ ကလေးယူတာကတော့ ဖြစ်နိုင်ခြေ တခုပါ။ ဒါကို သူ့ယောက်ျားက သိပ်စိတ်မပါပါဘူး။ \"အလ္လာပေးမှာကို ယူရမှာပဲလို့ ဆာကိက ဆိုတယ်၊ ဒီလို နေမကောင်းတဲ့ကလေးပဲ ရမယ်ဆိုရင်လည်း ယူရမှာပဲ\" လို့ ရူဘာက ပြောတယ်။ ရူဘာက ဖန်ပြွန်နည်းကို စမ်းချင်ပေမယ့် စောင့်ရမယ့်အချိန်က ကြာပါတယ်။ ဒီလိုကြာနေရင် သဘာဝနည်းနဲ့ပဲ မြန်မြန်ယူဖို့ စဉ်းစားမိလိမ့်မယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ယောက်ျား လုပ်နေတဲ့ ပေါင်မုန့်ဆိုင်ကနေ ခွင့်ယူပြီး ဆရာဝန်နဲ့တွေ့ဖို့ကလည်း ခက်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ဆာကိက အင်္ဂလိပ်လို သိပ်မပြောတတ်ပါဘူး။ \"သူက ဘာမှနားမလည်ဘဲ ထိုင်နေရတာ၊ ကျွန်မ ကြိုက်သလို ဆုံးဖြတ်လို့ပဲ သူက ပြောတယ် \"လို့ ရူဘာက ဆိုပါတယ်။ \"ပထမတခါ ကလေးမှာ ရောဂါရှိတာကို သိတော့ စိတ်က မခံစားနိုင်ပေမယ့် သုံးခါဆိုတော့ မပြောတတ်တော့ဘူး၊ ကလေး ခံစားရတာတွေ တွေ့တော့လည်း မတရားဘူး ထင်တယ်လေ\" သူတို့ ဇနီးမောင်နှံ ဖြစ်တာတွေကြောင့် ရူဘာ့မောင် အလှည့်ကျတော့ ဝမ်းကွဲချင်း လက်ထပ်ဖို့ ကိစ္စကို ပယ်ချပါတယ်။ \"ဒီဒုက္ခတွေကို တခါမှ မစဉ်းစားမိခဲ့ဘူး၊ ဒီလို မိသားစုထဲမှာ ပြန်ယူတာကို မှားတယ်လည်း မထင်ခဲ့မိဘူး၊ အခု ကျွန်မဖြစ်တာတွေ မြင်ပြီး အမျိုးတွေလည်း စဉ်းစားလာကြပြီ\" လို့ ရူဘာက ဆိုပါတယ်။ \"အရင်ဆယ်နှစ်တုန်းက မိဘတွေ ပြောတာကို လုပ်ခဲ့တာ၊ အခုကျတော့ ကျွန်မ ဝမ်းကွဲတွေ ရွေးခွင့်ရလာပြီ၊ ငြင်းလာကြပြီ၊ လူငယ်တွေခေတ်မှာ မကြိုက်ရင် ပြောရဲလာပြီ\" အခု သူ့မှာ အားပေးမယ့် မိဘတွေအပြင် ဘာသာရေးအရလည်း အားကိုးရှိပါတယ်။ \" ဘုရားက လူတယောက် ဒုက္ခခံနိုင်သလောက်သာ ပေးတာပါ။ တချို့လူတွေမှာ ကျန်းမာတဲ့ကလေးတွေ မွေးပေမယ့် ကြီးလာရင် ဒုက္ခပေးတာတွေ ရှိတယ်လေ၊ ဒီတော့ ဘုရားရဲ့ စမ်းသပ်နည်းတွေက မတူဘူးပေါ့ \" လို့ ရူဘာက ဆိုတယ်။ \"ဒီဘဝမှာတော့ ကျွန်မက ကံမကောင်းဆုံးပဲ၊ နောက်ဘဝကျရင်တော့ ကံအကောင်းဆုံး ဖြစ်မှာပါ။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ ဒီအပြစ်ကင်းတဲ့ ကလေးတွေက ကျွန်မကို ကူကြမှာလေ၊ ကျွန်မ သူတို့နဲ့အတူ နေမှာပေါ့\""}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52689965", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52754673", "doc1": "ইউক্রেনের এক পুরুষ বলছেন তার নারী সঙ্গীর দ্বারা মানসিক, শারীরিক নির্যাতনের পাশাপাশি তিনি যৌন নির্যাতনের শিকারও হয়েছেন। সেই তুলনায় পরিবারের পুরুষ সদস্যের ওপর সহিংসতার বিষয়টি যেমন অনেক কম আলোচনায় আসে, তেমনি এ ধরণের ঘটনা খুব বেশি ঘটেও না। অনেক সমাজেই পুরুষদের জন্য পারিবারিক সহিংসতার বিষয়টি নিয়ে আলোচনা করার চল নেই, এবং অনেকক্ষেত্রে ভুক্তভোগীদের একাই লড়াইটা চালিয়ে যেতে হয়। পরিচয় গোপন রাখার শর্তে ইউক্রেনের এক তরুণ বিবিসি'র কাছে তার জীবনের ঘটনা বলেন। তার জবানিতেই তার সাথে ঘটে যাওয়া ঘটনার বর্ণনা তুলে ধরা হলো এখানে। আমার প্রথমবার আমার বন্ধুরা কিছু সন্দেহ করেছিল কিনা জানি না। কিন্তু বাইরে থেকে দেখতে সবকিছু চমৎকার মনে হচ্ছিল। আমরা বন্ধুদের সাথে হাসিখুশিভাবেই দিনযাপন করছিলাম, আমাদের কোনো আর্থিক সমস্যাও ছিল না। এর মধ্যে পৃথিবীর অনেকগুলো দেশও ঘুরে আসি আমরা দু'জন। আমরা যখন অন্য কোথাও ভ্রমণ করতাম, তখন তাকে ভয় পেতাম না। সে মানুষের সামনে আমাকে নির্যাতন করে না। তবে ও যেন আমাকে একা না পায়, সেই বিষয়টা নিশ্চিত করা ছিল গুরুত্বপূর্ণ। পরিবারের পুরুষ সদস্যের ওপর সহিংসতার বিষয়টি যেমন অনেক কম আলোচনায় আসে, তেমনি এ ধরণের ঘটনা খুব বেশি ঘটেও না। মাত্র কিছুদিন আগে আমি বুঝতে পারি যে, আমার সাবেক স্ত্রী দশ বছর ধরে আমাকে ধর্ষণ করছে। ইরা আমার জীবনের প্রথম নারী ছিল। আমাদের বয়স যখন বিশের কোঠায়, তখন আমাদের পরিচয়। সেই আমাকে প্রেমের প্রস্তাব দেয়। আমার বাবা-মা আমাকে বলে রেখেছিল যে কাউকে ডেট করা শুরু করলেই আমার ঘর থেকে বের হয়ে নিজের মত থাকতে হবে। অর্থাৎ সম্পর্কে জড়ালে আমার মাথার ওপর ছাদ থাকবে না। আত্মসম্মানবোধের ঘাটতি আমার মা সবসময় আমার চেহারা নিয়ে বিব্রত ছিল। তিনি মনে করতেন আমি দেখতে ভাল নই। এই কারণে আমার তীব্র আত্মসম্মানবোধ সঙ্কট ছিল। ইরার সাথে শুরুর দিকে যখন যৌনমিলন হতো, সেসময় আমার আগ্রহ ছিল যৌনসঙ্গমের। কিন্তু স্বেচ্ছায় হলেও আমাদের যৌনমিলন ঠিক স্বাভাবিক ছিল না। তা ছিল কষ্টকর এবং আগ্রাসী। প্রথমবার যখন আমরা মিলিত হই, সেটি পাঁচ ঘণ্টা স্থায়ী ছিল এবং শেষ হওয়ার পর আমার সারা শরীর ব্যাথা করছিল। তার একটা বাতিক ছিল যে যৌনসঙ্গমের শেষে আমার বীর্যপাত করতেই হবে। বীর্যপাত না হওয়া পর্যন্ত আমি সঙ্গম চালিয়ে যেতে হতো এবং গড়ে তা এক থেকে দুই ঘণ্টা স্থায়ী হতো। সেক্স উপভোগ্য হওয়ার কথা, কিন্তু আমার জন্য বিষয়টি সেরকম ছিল না। আমার কোনো পূর্ব অভিজ্ঞতা ছিল না এবং আমি ভাবতাম এটাই স্বাভাবিক, আর তাই যৌনমিলনে রাজী হতাম। কিন্তু কিছুদিন পরই আমি যখন তাকে 'না' বলা শুরু করলাম, তখনই আমি ধর্ষিত হওয়া শুরু করি। আরো পড়তে পারেন: পুরুষ নির্যাতন: কতটা ? সমাজ কি এড়িয়ে যাচ্ছে ? 'পুরুষ অধিকার' রক্ষায় আন্দোলনে নেমেছেন যারা ধর্ষণ: ছেলেশিশুরা কি মেয়েশিশুদের চেয়ে নিরাপদ সঙ্গীর দ্বারা নির্যাতনের ফলে হীনমন্যতায় ভুগতে শুরু করেন ইউক্রেনের ঐ তরুণ যেভাবে ফাঁদে পড়লাম একবার ব্যবসার কাজে আমার দীর্ঘদিনের জন্য বিদেশ যেতে হয়। আমার ভয় হয় যে কাজ শেষে দেশে ফিরে আমি হয়তো ইরাকে আর ফিরে পাবো না। তাই আমি তাকে আমার সাথে যাওয়ার প্রস্তাব দেই। এমনকি সফরে যাওয়ার আগে তাকে বিয়ে করার প্রস্তাবও দেই আমি। সে বিয়ে না করলেও আমার সাথে সফরে যেতে রাজি হয়। আর সেখান থেকেই শুরু হয় মূল ঘটনা। সারাদিন কাজ শেষে আমি পরিশ্রান্ত থাকতাম, আর সে যৌনমিলন করতে চাইতো। প্রথমে কয়েকদিন রাজি হলেও পরে আমি যখন রাজি হতাম না, সে তখন বলতো, \"এটা আমার চাহিদা, সুতরাং তোমার আমাকে দিতেই হবে। আমি বহুক্ষণ ধরে অপেক্ষা করছি।\" তখন আমি বলতাম, \"আমি ক্লান্ত। আমি বিশ্রাম নিতে চাই।\" তখন সে আমাকে আক্রমণ করতো। নখ দিয়ে আমাকে আঘাত করতে থাকতো যতক্ষণ না পর্যন্ত আমি রক্তাক্ত হতাম। সে কখনও আমার মুখে আঘাত করতো না। এমন জায়গায় করতো যা পোশাকের নীচে থাকবে: যেমন বুকে, পিঠে বা হাতে। আমি কখনও প্রতিবাদ করতাম না কারণ আমি মনে করতাম একজন নারীকে আঘাত করা ঠিক কাজ নয়। আমি হীনমন্যতায় ভুগছিলাম এবং নিজেকে ক্ষুদ্র মনে হচ্ছিল। যৌনসঙ্গমের সময় সাধারণত সে আমার ওপরে থাকতো। হোটেলে একবার নিজের জন্য আলাদা রুমও নিতে চেয়েছিলাম আমি। কিন্তু আমি তাদের ভাষা বুঝতাম না, তাই শেষপর্যন্ত রুম নিতে পারিনি। কাজ শেষে হোটেলে ফিরে যেতে ভয় লাগতো আমার। তাই রুমে ফিরে না গিয়ে বিভিন্ন শপিংমলে ঘুরে বেড়াতাম। শপিংমল বন্ধ হওয়ার পর ঘুরতাম শহরের অলিগলিতে। শরৎকালের ঠান্ডা ও আর্দ্র আবহাওয়ায় এরকম ঘোরাঘুরির ফলে আমার ইউরিন ইনফেকশন, প্রোস্টেইটিস ও জ্বর হয়। কিন্তু এসব কিছুই ইরাকে দমিয়ে রাখতে পারেনি। সে যা চাইতো, তা আমার করতে হতো। সবচেয়ে খারাপ ছিল ছুটির দিনগুলো: শনিবার সকালে আর রবিবার রাতে হতো এটি। আমি ইউক্রেনে ফিরে যাওয়ার দিন গুনছিলাম। আমি ভেবেছিলাম ইউক্রেনে ফিরে যাওয়ার পর আমার আর ইরার সম্পর্ক শেষ হয়ে যাবে। কিন্তু আমার ধারণা ভুল ছিল। দশ বছর সঙ্গীর কাছ থেকে বিচ্ছেদের চেষ্টা করে নির্যাতনের শিকার হওয়া ব্যক্তি বিচ্ছেদের বিফল চেষ্টা ইউক্রেনে ফিরে যাওয়ার পর আমি আমার বাবা-মা'র সাথে থাকতে শুরু করি, ইরার সাথে যোগাযোগ করাও বন্ধ করে দেই। কিন্তু তার সাথে বিচ্ছেদের প্রচেষ্টা দীর্ঘায়িত হয় দশ বছর পর্যন্ত। আমি তার সাথে ঝগড়া করে সবকিছু থেকে তাকে ব্লক করে দিতাম, সে এলে ঘরের দরজা বন্ধ করে রাখতাম। কিন্তু সে বন্ধ দরজার ওপারে বসে আমাকে স্বান্তনা দেয়ার চেষ্টা করতো, বলতো যে সব ঠিক হয়ে যাবে। আর প্রতিবারই আমি শেষপর্যন্ত তার কাছে ফিরে যেতাম। একা থাকাকে ভীষণ ভয় পেতাম আমি। শুরুর দিকে আমি তার সাথে ছাড়াছাড়ির অনেক চেষ্টা করলেও সময়ের সাথে সাথে আমার চেষ্টাও কমতে শুরু করে। পরে একপর্যায়ে আমি চেষ্টাই ছেড়ে দেই। সে আমাকে বিয়ে করতে চায়, এবং আমরা বিয়ে করিও। যদিও আমার বিয়ে করার কোনো আগ্রহ অবশিষ্ট ছিল না। ইরা সবার ব্যাপারে ঈর্ষান্বিত ছিল। আমার বন্ধু, পরিবার সবার ব্যাপারে। আমি যেখানেই যেতাম, আমার সবসময় তাকে ফোন করতে থাকতে হতো। সে সবসময় আমাকে প্রশ্ন করতো যে 'কেন কনফারেন্সে যেতে হবে আমার?' বা 'কেন আমি বন্ধুদের সাথে দেখা করি?' আমাকে ছাড়া সে কোথাও যেতে পারতো না - আমি যেন সব জায়গায় তার মনোরঞ্জন করার খেলনা ছিলাম। ইরার কোনো চাকরি ছিল না। আমার আয়েই আমাদের খরচ চলতো। দুই বেডরুমের একটা বড় অ্যাপার্টমেন্ট ভাড়া নেই আমরা। বাসার বড় বাথরুম ব্যবহারের অনুমতি ছিল না আমার। আমার সবসময় 'গেস্ট' বাথরুম ব্যবহার করতে হতো। প্রতিদিন সকালে সে ঘুম থেকে ওঠার আগে আমার অপেক্ষা করতে হতো, যেন আমি তার ঘুমের 'ব্যাঘাত' না ঘটাই। আমরা ঘুমাতামও ভিন্ন রুমে এবং আমার রুম বন্ধ করার ব্যবস্থা ছিল না। আমি এক মুহুর্তের জন্যও একা থাকতে পারতাম না। আমি যদি 'ভুল' কিছু করতাম, তখন সে আমার সাথে চিৎকার করতো এবং আমাকে মারতো। প্রায় প্রতিদিনই এরকম ঘটনা ঘটতো। যে কোনো বিষয়ে সে আমার দোষ দিতো। আমি সবসময় শুনে এসেছি যে তার কোন ধরণের পুরুষ পছন্দ এবং তার জন্য সেই পুরুষ কী কী করবে। সে যা করতে বলতো, শুধু তার রাগ থেকে বাঁচার জন্য আমি তাই করতাম। আমি দাবি করছি না যে আমি ত্রুটিমুক্ত। এসব থেকে দূরে থাকতে আমি দিনে ১০, ১২, ১৪ ঘণ্টা করে কাজ করতাম - এমনকি ছুটির দিনেও। এটা এমন কিছু না, এ ধরণের পরিস্থিতিতে কিছু মানুষ মদ্যপান করে - অন্যরা কাজ করে। যেভাবে বেরিয়ে আসার শুরু আপনি যখন ওরকম একটা পরিস্থিতিতে থাকবেন, তখন আপনার সাথে কী হচ্ছে তা ঠিক বুঝে উঠতে পারবেন না আপনি। এই অবস্থা থেকে পরিত্রাণের পথও আপনি দেখতে পাবেন না, আবার কারো সাহায্যো চাইতে পারবেন না। আপনার মনে হতে থাকবে এই অবস্থা থেকে আপনার মুক্তির পথ নেই। হতাশায় ডুবে যাওয়ার মত একটা পরিস্থিতি তৈরি হবে। আমার ধারণা ছিল যে সম্পর্কের জন্য সবকিছু ত্যাগ করতে হয়। তাই আমি নিজেকে এবং নিজের ইচ্ছাগুলোকে ত্যাগ করেছিলাম। সেসময় এই ত্যাগকে স্বাভাবিকই মনে হয়েছিল। সম্পর্কের শুরুর দিকে সেক্স ভালো লাগলেো পরে একটা লম্বা সময় আমার আর সেক্স ভালো লাগতো না। কিন্তু শেষ তিন চার বছর সেক্সের কথা চিন্তা করলেই আমার প্যানিক অ্যাটাক হতো, আমি আতঙ্কিত হয়ে পড়তাম। যখনই ইরা আমার ইচ্ছার বিরুদ্ধে আমাকে ধরে আমার সাথে যৌনমিলনে উদ্যত হতো, তখনই এরকম হতো। আমার মধ্যে যখন আতঙ্ক তৈরি হতো, আমি তাকে ধাক্কা দিয়ে সরিয়ে ঘর থেকে, কখনো বাড়ি থেকে দৌড়ে পালিয়ে যেতাম। ইরার বিশ্বাস ছিল আমার জন্যই আমাদের যৌনজীবনে সমস্যা তৈরি হচ্ছে। তাই কয়েক বছর পরপর আমাকে সেক্সোলজিস্টের কাছে নিয়ে যেতো সে। যখনই আমি বলতাম যে সেক্সের সময় আমার কিছু একটা পছন্দ হচ্ছে না, অথবা আমার সেক্স পছন্দ না - সে আমাকে বলতো যে আমিই আসল সমস্যা। আমাকে নির্যাতন ও ধর্ষণের ব্যাপারে আমি সাধারণত নীরব থাকতাম। আর চিকিৎসকের সাথে দেখা করার ঘটনাগুলোর মাধ্যমে ইরা নিজের যুক্তি প্রতিষ্ঠার একটা সুযোগ পেয়েছিল। ডিভোর্সের কিছুদিন আগে থেকে আমি যৌন সহিংসতার কথা মানুষকে বলা শুরু করি। আর বলা শুরু করার পর আমি আর থামিনি। যেভাবে সাহায্য পেলাম এক শরতে প্রায় দুই সপ্তাহ ধরে আমার টানা জ্বর ছিল। ঐ পুরোটা সময় কেউ আমার খোঁজ খবর নেয়নি। তখনই আমার মাথায় আসে যে আমার জীবন আসলে অর্থহীন। আমি মারা গেলেো কেউ খেয়ালই করবে না। সেই মুহুর্তটায় একসাথে আতঙ্ক, দুঃখ আর নিজের উপর ধিক্কারের একটা মিশ্র অনুভূতি বোধ হয় আমার। আমার কারো সাথে এনিয়ে কথা বলতে ইচ্ছা করছিল - কিন্তু অমার কোনো ধারণা ছিল না কার সাথে কথা বলা যায়। এর কিছুদিন পর আমি আমার বাবা-মা'র বাসায় যাই কয়েকদিন একা থাকার জন্য। সেসময় তারা বাসায় ছিলেন না। সেসময় ইন্টারনেটে একটি ওয়েবসাইটে পরিচয় প্রকাশ না করে আমার সাথে ঘটে যাওয়া ঘটনাগুলো জানাই আমি একজনকে। সেবারই প্রথম আমি কারো সাথে সেসব ঘটনা নিয়ে খোলামেলা আলোচনা করি। সেখান থেকে আমি সাহস পাই এবং ধীরে ধীরে নির্যাতনের বিরুদ্ধে সোচ্চার হয়ে উঠি। আগে সেক্স করতে না চাইলে আমি চুপ করে থাকতাম এবং নির্যাতন সহ্য করতাম। কিন্তু ধীরে ধীরে আমি 'না' বলা শুরু করলাম। একপর্যায়ে আমি পারিবারিক একজন চিকিৎসকের সাহায্যও পাই। সেসময় আমি ও ইরা দু'জনই ঐ চিকিৎসকের সাথে একসাথে আলোচনা করতাম। ঐ সময়ই আমি প্রথমবার কোনো চিকিৎসকের সামনে যৌন নির্যাতনের অভিযোগ তুলতে সক্ষম হই। আর সেগুলো বলার পর ইরা ভীষণ ক্ষিপ্ত হয়ে ওঠে। সে বলতে থাকে যে আমার অভিযোগ মিথ্যা। তবে ঐ ঘটনার পরপরই সে ডিভোর্সের পরামর্শ দেয়। আমিও সুযোগ হাতছাড়া করিনি। একমাস পর যেদিন ডিভোর্সের কাগজ হাতে পাই, সেটি ছিল আমার জীবনের শ্রেষ্ঠ দিন। ডিভোর্সের পর একদিন আমি চিৎকার করে তাকে বলি, \"তুমি আমাকে ধর্ষণ করছিলে?\" সে উত্তর দিয়েছিল, \"ধর্ষণ করছিলাম? তো কি হয়েছে!!\" সেদিন তার কথার উত্তর দিতে পারিনি আমি, এখনও সেই উত্তর জানা নেই। তবে সে অন্তত স্বীকার করেছে অভিযোগ, যদিও এ নিয়ে হাসাহাসিই বেশি করেছে। পারিবারিক ও যৌন সহিংসতা বিষয়ক সাপোর্ট গ্রুপের সাহায্য পেলে ও তাদের সাথে কথা বলতে পারলে আমি হয়তো আগেই এই বিপদ থেকে উদ্ধার পেতে পারতাম, কিন্তু ইউক্রেনে এরকম সাপোর্ট গ্রুপ রয়েছে শুধু নারীদের জন্য। এমনকি ইউক্রেনে আমি প্রথম যেই সাইকোথেরাপিস্টের কাছে নিজের সমস্যার কথা বলি, তিনি হেসে দিয়ে বলেছিলেন, \"তোমার স্ত্রী নারী আর তুমি পুরুষ। সে তোমাকে ধর্ষণ করতে পারে না।\" ছয়বার সাইকোথেরাপিস্ট পরিবর্তন করার পর এখন আমি কিছুটা সাহায্য পাচ্ছি। আমার মানসিক ক্ষতি হয়তো কখনোই পুরোপুরি পুষিয়ে নেয়া যাবে না। কিন্তু আমি মনে করি আমি যেমন বছরের বছর চুপ ছিলাম, আমার গল্প পড়ে আমার মত অভিজ্ঞাতার অন্য একজন ব্যক্তি হয়তো সাহস করে সাহায্য চাইবে, কারো সাথে কথা বলবে।", "doc2": "လူတစ်ယောက်ချောင်ပိတ်မိနေပုံ သရုပ်ဖော်ပုံ ဒါပေမဲ့ မိသားစုထဲက ယောက်ျားလေးတွေနဲ့ လက်တွဲဖော် အမျိုးသားတွေ အနိုင်ကျင့် စော်ကားခံရတဲ့ သတင်းတွေကိုတော့ ဖော်ပြဝေဖန်ကြတာ သိပ်ကိုနည်းပါတယ်။ အမျိုးသားတွေ အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်ခံရတဲ့ကိစ္စကို လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း အတော်များများမှာ ထုတ်ပြောလေ့ မရှိကြပါဘူး။ ခံရတဲ့သူ ကိုယ်တိုင်ကလည်း တစ်ယောက်တည်း ကြိတ်ခံလေ့ ရှိပါတယ်။ ယူကရိန်းက လူငယ်တစ်ယောက်ကတော့ သူ့အတွေ့အကြုံကို ဘီဘီစီကို မျှဝေခဲ့ပါတယ်။ အမည်တော့ မဖော်ပြပါရစေနဲ့လို့ ဆိုပါတယ်။ သူပြောပြခဲ့တာတွေနဲ့အတူ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု လက္ခဏာတွေကဘာတွေလဲ၊ ဒါကို ဘယ်လို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းမလဲဆိုတဲ့ ပညာရှင်တချို့ရဲ့ အကြံပေးချက်တွေကို တင်ပြပေးမှာပါ။ ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံ ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်းတွေကတော့ ရိပ်မိခဲ့ကြသလား မသိဘူး။ အပြင်ပန်း ကြည့်လိုက်ရင် ပြုံးပျော်နေတဲ့မျက်နှာတွေ၊ မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းတွေ၊ ငွေတွေအများကြီး ရှိပြီး ယုံကြည်မှုအပြည့်နဲ့ အားလုံးအဆင်ပြေနေတဲ့ ပုံမျိုး ကျွန်တော်တို့ စုံတွဲကို တွေ့ရမှာပါ။ ကျွန်တော်တို့ နှစ်ယောက် ကမ္ဘာတဝက်လောက်ကို အတူတူ ခရီးထွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီလို ခရီးထွက်နေတဲ့အချိန်မျိုးတွေမှာဆို ကျွန်တော် သူ့ကို ကြောက်စရာမလိုပါဘူး။ တခြားလူတွေရှေ့မှာ သူကျွန်တော့်ကို နာကျင်အောင် မလုပ်လို့ပါ။ အရေးကြီးဆုံးအချက်က သူနဲ့ နှစ်ယောက်တည်း ထိပ်တိုက်မတွေ့အောင် ရှောင်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်း သိပ်မကြာသေးခင်ကမှ သဘောပေါက်လိုက်တာက ကျွန်တော့်ဇနီးဟောင်းက ကျွန်တော့်ကို ၁ဝနှစ်လောက် မုဒိမ်းကျင့်ခဲ့တယ်ဆိုတာပါ။ အီရာက ကျွန်တော့်ရဲ့ အချစ်ဦးပါ။ အသက်၂၀ ဝန်းကျင်မှာ ကျွန်တော်တို့ စတွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ တွဲကြဖို့လည်း သူကပဲ စခဲ့တာပါ။ ရည်းစားရပြီ ဆိုတာနဲ့ အိမ်ကနေ ဆင်းရမယ်လို့ ကျွန်တော့် မိဘတွေက ပြောထားပါတယ်။ မိသားစုနဲ့ လက်ရှိနေနေတဲ့အိမ်ကို စွန့်လွှတ်ပြီး ကိုယ့်တာဝန်ကိုယ်ယူတော့ ဆိုတဲ့သဘောပါ။ ဒါက ကြောက်စရာတော့ကောင်းပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ဘာသာခွဲနေဖို့ ပိုက်ဆံ လုံလုံလုံလောက် စုမိတဲ့ အချိန်ကျမှ ချစ်သူထားနိုင်ခဲ့တာပါ။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်စိတ်နည်း ကျွန်တော့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်စိတ် အတော်လေး နည်းခဲ့တဲ့ထဲမှာ အဆိုးဆုံးက အမေ ကျွန်တော့်ကို စိတ်တိုင်းမကျတာနဲ့ ကျွန်တော် ရုပ်ဆိုးလို့ ဆိုပြီး အမေက အတော်လေး ရှက်ခဲ့တာလည်း ပါပါတယ်။ ကျွန်တော်ရဲ့ ပထမဆုံး လိင်အတွေ့အကြုံက အီရာနဲ့ပါ။ အဲဒီတုန်းကတော့ ကျွန်တော် ကိုယ်တိုင်လည်း စမ်းကြည့်ချင်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါက ပုံမှန်တော့ မဟုတ်ခဲ့ပါဘူး။ အရမ်းကြမ်းတမ်းပြီး အတော်လေး နာကျင်ခဲ့ရပါတယ်။ အချိန် ၅ နာရီလောက်ကုန်ခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်တော်လည်း တစ်ကိုယ်လုံး နာပြီး ကျန်ခဲ့ပါတယ်။ အီရာက လိင်ခံစားမှုကို အရူးအမူး စွဲလမ်းနေတဲ့သူပါ။ ဒါ့ကြောင့် သူ့အလိုမကျမချင်း ဖြည့်ဆည်းပေးရပါတယ်။ သူ့ကို ပုံမှန် အချိန် တစ်နာရီ နှစ်နာရီလောက် ပေးရပါတယ်။ ဒါက ကျွန်တော့်အတွက်ကတော့ နှစ်လိုပျော်ရွှင်စရာ မဖြစ်ပါဘူး။ အတွေ့အကြုံလည်း မရှိခဲ့တဲ့သူ ဆိုတော့ ဒါက ဒီလိုပဲ နေမှာ ဆိုပြီး လက်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်း သူ့ကို ငြင်းထုတ်ရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဘယ်လိုငြင်းငြင်း မရခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီကစလို့ အတင်းအဓမ္မ မုဒိမ်းကျင့်ခံရတဲ့ အခြေအနေ ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ ချောင်ပိတ်မိသွား အလုပ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နိုင်ငံခြားခရီးရှည်ကြီးတစ်ခု ကျွန်တော် ထွက်ခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီမှာ အီရာ့ကို ဆုံးရှုံးရမှာကြောက်လို့ ကျွန်တော်နဲ့ လိုက်ခဲ့ဖို့ ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ထပ်ခွင့်တောင် အရင်တောင်းခဲ့ပါသေးတယ်။ မလိုက်နိုင်ဘူးလို့ သူက ငြင်းခဲ့ပေမဲ့ နောက်တော့ ကျွန်တော်နဲ့ အတူလိုက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ ပြဿနာ စခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော်က အလုပ်တွေပိပြီး အနားယူချင်နေချိန်မှာ တောင်းဆိုတဲ့အခါ တစ်ခါ၊နှစ်ခါ လိုက်လျောနိုင်ပေမဲ့ နောက်ပိုင်း အရမ်းပင်ပန်းလို့ နားပါရစေလို့ ပြောရပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျွန်တော့်ကို သူရိုက်ပါတယ်။ ကျွန်တော် ဘာမှ ပြန်မလုပ်နိုင်ပါဘူး။ သွေးထွက်တဲ့အထိ ကျွန်တော့်ကို ကုတ်ဖဲ့ပါတယ်။ လက်သီးနဲ့ ထိုးတာလည်း ခံရပါတယ်။ ဒဏ်ရာမြင်ရမယ့် မျက်နှာပေါ်မှာတော့ ဘယ်တော့မှ မလုပ်ပါဘူး။ လူမမြင်နိုင်မယ့် ရင်ဘတ်၊ ကျောကုန်းနဲ့ လက်တွေကိုပဲ လုပ်တာပါ။ ဒါတွေကို ဘယ်လိုမှ မခံနိုင်ပေမဲ့ မိန်းကလေးကို ရိုက်တာ မှားယွင်းရက်စက်တာပဲလို့ ယူဆထားတဲ့အတွက် ကျွန်‌တော်သူ့ကို ဘာမှ ပြန်မလုပ်ခဲ့ပါဘူး။ ကျွန်တော့်မိဘတွေက ဒီလိုပဲ သင်ထားခဲ့တာလေ။ ဒါနဲ့ ကျွန်တော့်စိတ်ထဲမှာ သိမ်ငယ်လာပြီး ထွက်ပေါက်မရှိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူကတော့ သူဖြစ်ချင်တာ ဖြစ်အောင် လုပ်ပြီး အမြဲ အပေါ်စီးကပဲ နေပါတယ်။ တစ်ခါမှာတော့ ဟိုတယ်မှာ အခန်းခွဲ ငှားနေဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်ပြောတာကို ဘာသာစကား မတူတဲ့ ဟိုတယ် ဧည့်ကြိုတွေက နားမလည်ကြတော့ ချောင်ပိတ်မိတဲ့ အခြေအနေကိုပဲ ဆက်ကြုံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ပဲ အလုပ်ပြီးရင် ဟိုတယ်ကို ပြန်ရမှာ ကြောက်လာပါတယ်။ ဒါနဲ့ ကုန်တိုက်ကြီးတွေထဲမှာ ဆိုင်ပိတ်ချိန်အထိ လျှောက်ပတ်နေခဲ့ပါတယ်။ ကုန်တိုက်တွေ ပိတ်ရင် မြို့ထဲမှာ ပတ်နေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်က ဆောင်းဦးပေါက်ရာသီ ဆိုတော့ အေးစက်စိုရွှဲနေပါတယ်။ အနွေးထည်လည်း ယူမသွားခဲ့မိပါဘူး။ နောက်ဆုံး ဆီးလမ်းကြောင်း ပိုးဝင်ပြီး ဆီးကျိတ်ရောင် အဖျားဝင်လာပါတယ်။ ဒီလို ဖြစ်နေတာတောင် သူလိုချင်တာ ရဖို့ အီရာက ကျွန်တော့်ကို အလျှော့မပေးခဲ့ပါဘူး။ သီတင်းပတ်ကုန်ရက်တွေက အဆိုးဆုံးပါပဲ။ ယူကရိန်းကို ပြန်ရမယ့်ရက်ကိုပဲ ကျွန်တော် တွက်နေမိပါတော့တယ်။ ယူကရိန်း ပြန်ရောက်ရင် ကျွန်တော်တို့နှစ်ယောက် အပြတ်ပဲလို့ ထင်ခဲ့မိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော် ထင်သလို ဖြစ်မလာခဲ့ပါဘူး။ \"ဖြတ်ဖို့ ကြိုးစားပေမဲ့ မအောင်မြင်ခဲ့\" ယူကရိန်း ပြန်ရောက်တော့ ကျွန်တော် မိဘတွေအိမ်မှာ ပြန်သွားနေခဲ့ပါတယ်။ အီရာနဲ့ အတူတူ နေဖို့ နေနေသာသာ အဆက်အသွယ်တောင် မလုပ်တော့ပဲ ထားလိုက်တော့ မလို့ပါ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို အဆက်ဖြတ်ဖို့ ကြိုးစားရင်းနဲ့ပဲ နှစ်တွေ ကြာသွားခဲ့ပါတယ်။ သူနဲ့ရန်ဖြစ်တဲ့အခါမျိုးမှာ ကျွန်တော် ဖုန်းကိုပိတ်၊ သူ့နဲ့ အဆက်အသွယ် အကုန်လုံး ဘလော့ခ် လုပ်ပြီး ရှောင်ပုန်းနေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက ကျွန်တော်ဆီ မရောက်ရောက်အောင်လာ၊ တံခါးအပြင်ဘက်ကနေ လာထိုင်စောင့်နေတတ်ပါတယ်။ နောက်ဆို ဒါမျိုးမဖြစ်စေရပါဘူးလို့လည်း ကတိတွေ ပေးတတ်ပါတယ်။ အဲ့လိုနဲ့ပဲ ကျွန်တော်လည်း သူနဲ့ ပြန်ပေါင်းထုပ်မိ သွားပြန်ပါတယ်။ တစ်ယာက်တည်း အထီးကျန်နေရမှာကို ကြောက်တာလည်း ပါပါတယ်။ အစပိုင်းမှာ သူနဲ့ လမ်းခွဲဖို့ အကြိမ်ကြိမ် ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျွန်တော်လက်လျှော့ခဲ့ပါတယ်။ သူက လက်ထပ်ဖို့ အတင်းအကြပ် ပြောလို့ လက်ထပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကျွန်တော့်ဘက်ကတော့ လက်ထပ်ချင်စိတ် မရှိတော့ပါဘူး။ အီရာက ကျွန်တော့်ကို လူတိုင်းနဲ့ သဝန်တိုပါတယ်။ ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်း၊ ကျွန်တော့်မိသားစု ဘယ်သူနဲ့ မဆိုပါ။ ကျွန်တော် ဘယ်သွားသွား သူ့ဆီဖုန်းဆက်ရပါတယ်။ အဲဒီ့ အစည်းအဝေးတွေ ဘာကြောင့်တက်ရတာလဲ၊ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ဘာ့ကြောင့် တွေ့ရတာလဲ ဆိုတာ သူ့ကို ပြောပြရပါတယ်။ ကျွန်တော့်ကို သူ့မျက်စိအောက်မှာပဲ နေစေချင်တာပါ။ သူလည်း ကျွန်တော် မပါဘဲနဲ့ ဘယ်မှ မသွားပါဘူး။ ကျွန်တော်က သူ့ရဲ့ အချိန်ပြည့် ပျော်တော်ဆက်သဘောမျိုး ဖြစ်နေတာပေါ့ဗျာ။ ပြီးတော့ အီရာက အလုပ် ထွက်မလုပ်ဘူး။ ကျွန်တော်ပဲ ပိုက်ဆံရှာ၊ ချက်ပြုတ်၊ အိမ်သန့်ရှင်းရေး လုပ်တယ်။ ရေချိုးခန်း ၂ ခုပါတဲ့ တိုက်ခန်းကျယ်ကြီးမှာ ကျွန်တော်တို့ ငှားနေကြတယ်။ ရေချိုးခန်းအကြီးကို ကျွန်တော် သုံးခွင့်မရှိပါဘူး။ ဧည့်သည်တွေ သုံးဖို့ ထားတဲ့ ရေချိုးခန်းအသေးကိုပဲ သုံးရပါ တယ်။ မနက်တိုင်း သူက ၉ နာရီ၊ ၁ဝ နာရီလောက်မှ အိပ်ရာထလေ့ ရှိတော့ သူ့ကို အနှောင့်အယှက် မဖြစ်အောင် သူနိုးတဲ့အထိ မထဘဲ စောင့်နေရပါတယ်။ နောက် အခန်းခွဲအိပ်ကြဖို့ သူကပဲ ဆုံးဖြတ်တယ်။ ကျွန်တော့်အခန်းတံခါးမှာ သော့မရှိတော့ တစ်ယောက်တည်း အေးအေးနေရတယ် ဆိုတာ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ကျွန်တော် အမှားတစ်ခုခု လုပ်မိလိုက်ရင် အော်ဟစ်ဆဲဆိုပြီး ရိုက်ပါတယ်။ အဲ့လိုမျိုးက တစ်ရက်တစ်ခါ ဒါမှမဟုတ် နှစ်ရက်တစ်ခါလောက် ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ ဘာပြဿနာပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကျွန်တော့်ကိုပဲ အပြစ်ပုံချတတ်ပါတယ်။ သူလိုချင်တာက ဘယ်လို ယောက်ျားမျိုး၊ အဲ့ဒီလူက ဘာတွေ ဘယ်လို လုပ်ပေးမှာ ဆိုတဲ့ စကားတွေလည်း အမြဲ ကြားရတတ်ပါတယ်။ ကျွန်တော့်မှာ ဘာလုပ်ပိုင်ခွင့်မှ မရှိပါဘူး။ သူစိတ်ဆိုးရင် နောက်ဆက်တွဲ ပေါက်ကွဲမှုတွေ ဆက်ဖြစ်လာတတ်တာ ဆိုတော့ သူစိတ်မဆိုးအောင် သူတောင်းဆိုတာတွေကိုပဲ သူ့အကြိုက် လိုက်လုပ်ပေးခဲ့ရပါတယ်။ ကျွန်တော် မှတ်မိပါသေးတယ်။ အိမ်ပေါ်ကနေ အောက်ကိုဆင်းသွားပြီး ကားထဲမှာ သွားထိုင်ငိုခဲ့မိတာကိုပါ။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ သူဖြတ်လျှောက်သွားပြီး ကျွန်တော့်ကို သတိထားမိသွားတယ်။ ကျွန်တော် အိမ်ထဲ ပြန်ဝင်လာတော့ ကျွန်တော့်ကို သနားတယ်လို့ ပြောခဲ့ပေမဲ့ သူလုပ်နေတာတွေကိုတော့ မရပ်ခဲ့ပါဘူး။ နောက်နေ့မှာ ဒုံရင်းအတိုင်း ပြန်ဖြစ်တာပါပဲ။ ကျွန်တော် ဘာလုပ်လုပ်၊ ဘယ်လောက်ပဲ ဆိုးဆိုးရွားရွား ခံစားရပါစေ၊ အခြေအနေက ဘာမှ ပြောင်းမသွားခဲ့ပါဘူး။ ကျွန်တော်လည်း ခြောက်ပြစ်ကင်း သဲလဲစင် လူတစ်ယောက်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအခြေအနေတွေအားလုံးကို ရှောင်လွှဲဖို့ စနေ၊ တနင်္ဂနွေနဲ့ အားလပ်ရက်တွေမှာ တစ်ရက်ကို ၁ဝ နာရီ၊ ၁၂ နာရီ၊ ၁၄ နာရီ ကျွန်တော် အလုပ်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အားလပ်ချိန်မှာ တချို့က အရက်သောက်တယ်။ ကျွန်တော်ကတော့ အလုပ်လုပ်တာပေါ့။ အနိုင်ကျင့်သူတွေနဲ့ ဘာလို့ ဆက်နေတာလဲ •အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်တဲ့ မိသားစုကနေ ကြီးပြင်းလာပြီး မိဘရဲ့ အကျင့်စရိုက်အတိုင်း ပြန်လုပ်တတ်သူတွေ • အထီးကျန်မှုကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းနဲ့ ပုံသေမှတ်ယူမှုများ : \"အိမ်နီးချင်းတွေက ဘာပြောကြမလဲ\" \"ကလေးတိုင်း မိဘအစုံအလင်နဲ့ ကြီးပြင်းသင့်တယ်\" • ပထမအဆင့်က အနိုင်ကျင့်ခံနေရတာကို သိဖို့ ခက်ခဲတာ။ ဒါကြောင့် အနိုင်ကျင့်ခံရတာကို အသားကျလာပြီး အခြေအနေကို သုံးသပ်ဖို့နဲ့ ဖြေရှင်း လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ပျောက်ဆုံးလာတာ • ကိုယ့်ကို အနိုင်ကျင့်စော်ကားတဲ့သူဆီက ငွေကြေးမှီခိုနေရလို့ ဒါမှမဟုတ် ဘာမှလုပ်နိုင်တဲ့ အနေအထားမရှိလို့ ( ဥပမာ ကိုယ်ဝန်ရှိနေတာ၊ ကလေးတွေက ငယ်နေသေးတာ) စတာတွေကြောင့် ဘယ်မှ သွားစရာမရှိ ဖြစ်နေရသူ • အာဏာပိုင်တွေကို အကူအညီတောင်းတဲ့ အခါမျိုးမှာ \"ဒါတွေဟာ မိသားစုပြဿနာတွေပါ\" လို့ ပြန်ပြောတတ်ကြလို့ လက်လျှော့သွားကြလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒီအချက်တွေနဲ့အတူ တခြားအကြောင်းရင်းတွေကို လာစတာဒါ ယူကရိန်း အမျိုးသား အရေးပေါ် ဖုန်းလိုင်းဌာနရဲ့ အကြီးအကဲ အာလီယိုနာ ကရိုင်ဗျုလစ်ခ်နဲ့ လိင်အကြမ်းဖက်မှု ကာကွယ်ရေးနဲ့ တိုက်ဖျက်ရေး ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ လူဦးရေ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ အကြံပေး အိုလီနာ ကိုချီမီရိုဗာစ်ကာ တို့က ကောက်နုတ် ပြောပြခဲ့ကြတာပါ။ ဖွင့်ပြောမိတဲ့နောက် ဒီလိုအခြေအနေမျိုးထဲ ရောက်နေရင် ကိုယ် ဘာဖြစ်နေသလဲဆိုတာ သတိထားမိမှာ မဟုတ်ဘူး။ ထွက်ပေါက် ရှာမတွေ့သလို တခြားသူတွေဆီကလည်း ဘာမှ ကြားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ရုန်းထွက်နိုင်မယ့် အခွင့်အရေး ရှိတယ်ဆိုတာကိုတောင် တွေးမိမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ လုံးဝ မျှော်လင့်ချက်မဲ့သူတစ်ယောက်လို ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ကျင့်သားရလာတဲ့အတွက် မလုပ်ချင်တာတွေကိုလည်း လုပ်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ လူတိုင်းကို တစ်ခုခု လုပ်ပေးဖို့ တာဝန်ရှိတယ်လို့ အမြဲတမ်း တွေးမိပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်မပိုင်ဘူးလို့ ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ ကိုယ့်ကို အဘွား၊ မိဘတွေက ပိုင်တယ်။ ကိုယ်နဲ့ ပတ်သက်နေသူတွေအတွက် အနစ်နာခံ ပေးဆပ်ရမယ်လို့ စိတ်ထဲမှာ မှတ်ယူထားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုယ့်အတွက်ကိုယ် မတွေးဘဲ ပေးဆပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းကတော့ ဒါတွေက ပုံမှန်ပဲလို့ ထင်ခဲ့တာပါ။ ဆိုတော့ အခြေအနေက ပိုပို ဆိုးလာခဲ့တာပေါ့။ အစပိုင်းမှာဆိုရင် အဲဒါကို မနှစ်မြို့တာလောက်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အိမ်ထောင်သက် နောက်ဆုံး ၃ နှစ်၊ ၄ နှစ် လောက်မှာ လိင်ကိစ္စက ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်စရာ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ အဲဒီလို ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်တဲ့အခါမျိုးမှာ အီရာကို တွန်းထုတ်ပြီး အိမ်နဲ့ဝေးရာ၊ အနည်းဆုံးတော့ အခန်းထဲကနေ ထွက်ပြေးတာတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ အဆင်မပြေတဲ့ လိင်ဆက်ဆံမှုဟာ ကျွန်တော့်ကြောင့်လို့ အီရာက ထင်ပါတယ်။ ဒီတော့ နှစ်တိုင်းနီးပါး လိင်မှုကိစ္စ ကျွမ်းကျင်သူတယောက်ဆီ ကျွန်တော့်ကို ခေါ်သွားပြပါတယ်။ အဲဒီ့အချိန်မှာ ကျွန်တော် တစ်ခုခု မကြိုက်တဲ့အကြောင်း ပြောမိတဲ့အခါတိုင်း၊ ကျွန်တော့်ဆန္ဒမပါဘူး ပြောတဲ့အခါတိုင်း ကျွန်တော်ကပဲ မှားနေတဲ့သူ အဖြစ် အပြောခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီတော့ ကျွန်တော် မုဒိမ်းကျင့်ခံနေရတာ၊ အနိုင်ကျင့် စော်ကားခံနေရတာတွေကို ဘာမှမပြောတော့ဘဲ ရေငုံနှုတ်ပိတ် နေခဲ့ပါတော့တယ်။ အဲဒီ့ဆရာတွေနဲ့ သွားပြခဲ့တာတွေက အီရာ့အတွက်ကတော့ အထောက်အထား ဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။ အနိုင်ကျင့် စော်ကားခံရတဲ့အကြောင်းကို လင်မယား မကွာရှင်းခင်အချိန်လေးမှာ ကျွန်တော် ထုတ်ပြောခဲ့တာပါ။ အဲဒီ့လို ထုတ်ပြောပြီးနောက်ပိုင်းမှာတော့ မရပ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ထွက်ပေါက် ဘယ်လိုရှာတွေ့ခဲ့လဲ ဆောင်းဦးပေါက်မှာပေါ့။ ကျွန်တော် ချောင်းဆိုးရင်ကျပ်ဖြစ်ပြီး ကိုယ်အပူချိန် ၃၉ - ၄ဝ ဒီဂရီနဲ့ အဖျားတက် အိပ်ရာထဲ လဲနေတာ နှစ်ပတ်လောက်တောင် ကြာပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်နေတဲ့အချိန်တလျှောက်လုံး ကျွန်တော့်ကို ဘယ်သူမှ လာမကြည့်ကြပါဘူး။ အဲဒီမှာ ကျွန်တော့်ကိုယ် ကျွန်တော် သဘောပေါက်လိုက်တာက ငါ့ဘဝက ဘာမှ တန်ဖိုးမရှိဘူး။ အခုချိန် ငါသေသွားရင်တောင် ဘယ်သူမှ သိကြမှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာပါ။ အဲဒီအချိန်ဟာ ကြောက်တာရော၊ ရွံရှာတာရော၊ ကိုယ့်ကိုကိုယ် အရမ်းသနားမိတာရော ရောထွေး ခံစားမိတဲ့အချိန်ပေါ့။ တစ်ယောက်ယောက်ကို ပြောပြချင်ပေမယ့် ဘယ်သူ့ကို ဘယ်လို ပြောပြရမှန်း မသိခဲ့ပါဘူး။ တစ်ခါမှာတော့ တစ်ယောက်တည်း နေချင်လို့ ကျွန်တော့်မိဘတွေအိမ်ကို သူတို့မရှိတဲ့အချိန် ရွေးပြီး သွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ အင်တာနက် ကြည့်နေတုန်း ကြော်ငြာဆိုက်ကနေ ပေါ်လာတဲ့ ချက်တင် တချို့ထဲ ဝင်မိပါတယ်။ အဲဒီမှာ ချက်တင် ပြောတဲ့အခါ ဘယ်သူဘယ်ဝါဆိုတာ နာမည်ထုတ်ပြောစရာ မလိုလို့ ကိုယ့်ကိုလည်း ဘယ်သူမှ မသိနိုင်ပါဘူး။ ကျွန်တော့်မှာ ဘာတွေဖြစ်နေသလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းကို အဲဒီမှာပထမဆုံး ဖွင့်ပြောဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော် အနိုင်ကျင့် စော်ကားခံနေရတယ်လို့ အရင်က သဘောမပေါက်ခဲ့ဘူး။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီ့အချိန်ကစပြီးနောက်ပိုင်း \"No\" ဆိုတဲ့ ငြင်းပယ်တဲ့ စကားလုံးကို ပိုပို သုံးဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ပထမတော့ အသေးအဖွဲကိစ္စလေးတွေမှာပါ။ ငြိမ်ခံနေတာထက် \"No\" လို့ပြောပြီး ငြင်းပယ်လိုက်ဖို့က ကျွန်တော့်အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီလိုပြောဖို့ ခွန်အားတွေ လိုအပ်လာရင် ကျွန်တော် ဖျားခဲ့တုန်းက အချိန်ကို ပြန်စဉ်းစားလိုက်ပါတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ မိသားစု စိတ်ကုထုံး ဆရာဝန် တယောက်ကို ရှာတွေ့ခဲ့ပြီး အဲဒီဆရာဝန်က ကျွန်တော့်ကို ကူညီခဲ့ပါတယ်။ ကုထုံး လုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ အီရာရော ကျွန်တော်ပါ စကားပြော ဆွေးနွေးလို့ ရပေမဲ့ ကျွန်တော် အနိုင်ကျင့်စော်ကား ခံရတဲ့အကြောင်း ပြောပြနေတဲ့ အချိန်မှာတော့ သူ့ကို ကြားဖြတ် ဝင်ပြောခွင့်မပြုခဲ့ပါဘူး။ အီရာ အကြီးအကျယ် ဒေါသထွက်ပြီး ကျွန်တော့်ကို အော်ဟစ် ကြိမ်းမောင်းပါတော့တယ်။ ကျွန်တော်ပြောနေတာတွေ တစ်ခုမှ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီနောက် သိပ်မကြာခင်မှာပဲ ကွာရှင်းကြဖို့ သူ့ဘက်က စပြောလာပါတယ်။ သူတကယ် ကွာချင်တာလို့တော့ ကျွန်တော် မထင်ပါဘူး။ကျွန်တော့်ကို နှုတ်ပိတ်ဖို့ ကြိုးစားတာလို့ပဲ မြင်ပါတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီလိုအခွင့်အရေးမျိုး နောက်မရနိုင်ဘူးဆိုတာ သိနေတော့ ကွာရှင်းဖို့ ကျွန်တော် သဘောတူလိုက်ပါတယ်။ ကွာရှင်းဖို့ ရုံးကို သွားတော့ လူတွေ တန်းစီနေလို့ နောက်ရုံးတစ်ခုကို ထပ်သွားရပါတယ်။ အဲဒီ့အချိန်မှာ ကိုယ့်ဘာသာတွေးပြီး ပြောနေမိတာက ဒီအခွင့်အရေးကို ရတုန်း ယူရမယ်ဆိုတာပါပဲ။ အဲဒီနောက် ကျွန်တော်တို့ ကွာရှင်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ တစ်လအကြာမှာတော့ ကွာရှင်းစာချုပ်တွေ သွားယူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနေ့ဟာ ကျွန်တော့်ဘဝရဲ့ အပျော်ဆုံးနေ့ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ကွာရှင်းပြီး နောက်တစ်နေ့မှာ \"နင်ငါ့ကို မုဒိမ်းကျင့်နေခဲ့တာ\" လို့ သူ့ကို အော်ပြောပစ်လိုက်တယ်။ သူက \"ဘာ၊ ငါနင့်ကို မုဒိမ်းကျင့်ခဲ့တာ၊ ဟုတ်လား\" ၊ \"အဲ့ဒါ ဘာဖြစ်လဲ\" လို့ ပြန်ပြောပါတယ်။ ကျွန်တော် ဘာပြန်ပြောရမှန်း မသိခဲ့သလို အခုထိလည်း မသိသေးပါဘူး။ တနည်းအားဖြင့် သူလုပ်ခဲ့တာကို ဝန်ခံခဲ့တာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ သူက ဟာသလုပ်ပြီး ပြောသွားခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော် မိဘအိမ်မှာ ပြန်နေပြီး အလုပ်လည်း ထွက်လိုက်ပါတယ်။ သီတင်းပတ် အတော်ကြာ အိမ်တွင်းအောင်းနေခဲ့ပါတယ်။ သူတစ်နေရာရာကနေ ကျွန်တော့်ကို စောင့်ကြည့်နေမှာကို ကြောက်နေမိလို့ပါ။ တစ်နေ့တော့ အိမ်ကို သူရောက်လာပြီး တံခါးခေါက်၊ ကန်ကျောက်ပြီး အော်ဟစ်ပါတယ်။ ဒါကိုတွေ့တော့ အမေက အရမ်းကြောက်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကျွန်တော်က အမေ ဒါမျိုး ထင်မထားဘူး မဟုတ်လား လို့ ပြောပြီး ကိုယ့်ဘာသာ ပြုံးနေမိတယ်။ ဇာတ်သိမ်းသွားမှာကို သိဖို့လို ကိုယ်ကြုံခဲ့ရတာတွေကို အထောက်အထားတွေ သိမ်းမထားခဲ့သလို ဘယ်သူ့ကိုမှလည်း ထုတ်မပြောခဲ့ပါဘူး။ ကျွန်တော့် မိဘတွေကို ရင်ဖွင့်နိုင်ပေမဲ့ သူတို့ နှုတ်မလုံဘူး ဆိုတာကို ကျွန်တော် ကလေးကတည်းက သိထားခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော့်အကြောင်းတွေကို သူငယ်ချင်းတွေကို ဘယ်လို ပြောပြရမလဲဆိုတာလည်း မသိခဲ့ပါဘူး။ အကူအညီပေးနိုင်မယ့် အဖွဲ့တွေကို လိုက်ရှာခဲ့ပေမဲ့ ယူကရိန်းမှာက အမျိုးသမီးတွေကို အကူအညီပေးတဲ့ အဖွဲ့တွေပဲ ရှိပါတယ်။ အဆုံးမတော့ အမျိုးသားတွေအတွက် အွန်လိုင်းပေါ်ကနေ အကူအညီပေးနေတဲ့ ဆန်ဖရန်စ္စကိုက အုပ်စုတစုကို တွေ့မိလိုက်ပါတယ်။ ယူကရိန်းက စိတ်ကုထုံး ဆရာဝန်တစ်ယောက်ကို ပထမဆုံး သွားတွေ့ခဲ့တုန်းက အဲဒီဆရာဝန်က \"ဒီလို ဘယ်ဖြစ်နိုင်မလဲ။ သူက မိန်းကလေး၊ ခင်ဗျားက ယောက်ျားလေးလေ\" ဆိုပြီး ကျွန်တော့်ကို လှောင်ပြောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ ဆရာဝန် ၆ ယောက်လောက် ပြောင်းခဲ့ရပါတယ်။ ကိုယ့်ကို ကူညီပေးမယ့်သူ တွေ့ရဖို့ ၈ လလောက် အချိန်ယူခဲ့ရပါတယ်။ အမျိုးသားတွေ အကူအညီ ဘယ်လိုရနိုင်မလဲ အမျိုးသားတွေအတွက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကူအညီပေးတဲ့ အဖွဲ့တွေကို ယူကရိန်းက ဖခင်များကလပ်မှာ ဖွဲ့ခဲ့ပေမဲ့ တာရှည်မခံဘဲ ပျက်သွားခဲ့တယ်လို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ မက်စ်လီဗင်က ပြောပြပါတယ်။ သူ့အပြောအရ အမျိုးသားတွေက စိတ်ပညာရှင်နဲ့ သွားတွေ့ဖို့ သိပ်စိတ်မပါကြသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။ အရေးပေါ် ဖုန်းဆက် အကူအညီ တောင်းနိုင်တဲ့ လာစတာဒါ အရေးပေါ်ဖုန်းလိုင်း ၂၄ နာရီ စဖွင့်တဲ့ အချိန်မှာ အမျိုးသားတွေ အကူအညီတောင်းဖို့ စ ဖုန်းဆက်ခေါ်လာကြတယ်လို့ လာစတာဒါ ယူကရိန်းအဖွဲ့က အာလီယိုနာ ကရိုင်ဗျုလစ်ခ် က ပြောပြပါတယ်။ ပုံမှန် အလုပ်ချိန်မျိုးမှာ အမျိုးသားတွေက ဖုန်းမခေါ်နိုင်ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အခုချိန်တောင်မှ အမျိုးသားတွေက အစပိုင်းမှာ သူတို့နာမည်ကို သိသွားမှာ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ သူတို့ရပိုင်ခွင့်တွေကို တရားရုံး ဒါမှမဟုတ် ဥပဒေ အဖွဲ့တွေလို လူထုအခြေပြု အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ တင်ပြတောင်းဆိုဖို့ အဆင်သင့် မဖြစ်ကြသေးပါဘူး။ အနိုင်ကျင့်စော်ကားခံရတဲ့ အမျိုးသားတွေ စိတ်ဒဏ်ရာကနေ ပြန်သက်သာဖို့က အချိန်အတော်ယူနိုင်တယ်လို့ စိတ်ကုထုံးပညာရှင်လည်းဖြစ် လိင်မှုဗေဒပညာရှင်လည်းဖြစ်တဲ့ ယူလီယာ ကလီမန်ကို က ရှင်းပြပါတယ်။ ဒါ့ထက်ဆိုးတာက လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ပြောလေ့ရှိတဲ့ \"ယောက်ျားလေးဆိုတာ မငိုရဘူး\" တို့ \"ယောက်ျားတွေက ခန္ဓာကိုယ် ပိုကြံ့ခိုင်ကြတယ်\" ဆိုတဲ့စကားတွေက အသုံးမဝင်ပါဘူး။ လိင်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်း ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ထိလက်ရောက် အနိုင်ကျင့် စော်ကားခံခဲ့ရသူကို လူ့အသိုင်းအဝိုင်းက ပုံမှန်လူတစ်ယောက်လို့ မြင်ချင်မှ မြင်မှာပါ။ ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ အနိုင်ကျင့် စော်ကားခံခဲ့ရပြီး အကြီးအကျယ် စိတ်ဒဏ်ရာရနေသူတွေဟာ ယောက်ျား၊ မိန်းမ၊ အသက်အရွယ် ကြီးတာ ငယ်တာနဲ့မဆိုင်ဘဲ ပုံမှန်အခြေအနေ ပြန်ဖြစ်လာဖို့ အချိန်အများကြီး လိုတယ်လို့ မစ်စ် ကလီမန်ကိုက ပြောပါတယ်။ သူ့ကို တရားစွဲဖို့ ကျွန်တော် စဉ်းစားခဲ့ဖူးပါတယ်။ တရားရုံးက တစ်ခုခုတော့ ဆုံးဖြတ်ပေးမှာပေါ့လို့ ရှေ့နေတွေကလည်း ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလို လုပ်ဖို့ အခု မလိုတော့ပါဘူး။ ဟိုးကတည်းက ကျွန်တော်လိုချင်တာက သူလုပ်ခဲ့တာကို သူဝန်ခံပြီး တောင်းပန်ဖို့ပါ။ အခုထိ ကျွန်တော် အလုပ်ပြန်မလုပ်သေးပါဘူး။ မနက်တိုင်း အိပ်ရာက ထဖို့ ကျွန်တော့်အတွက် အရမ်းပင်ပန်းပါတယ်။ ကျွန်တော် ဘာအတွက် အသက်ရှင်နေရတာလဲ။ တစ်နှစ်လုံး ဘာတွေလုပ်နေလဲဆိုတာတောင် မသိတော့ပါဘူး။ ကျွန်တော်သိတာက ကျွန်တော် နောက်ထပ် ဘယ်တော့မှ ကြင်ယာ ရှာတော့မှာ မဟုတ်သလို သားသမီးတွေလည်း ရတော့မှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာပါ။ ကျွန်တော့်ကိုယ်ကျွန်တော် လက်လျှော့ထားလိုက်ပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ပဲ ဆဲချင်ပါတယ်။ ကျွန်တော် အကြာကြီး ရေငုံနှုတ်ပိတ် နေခဲ့မိတဲ့အတွက် အခုလောက်ထိ ဖြစ်လာခဲ့ရတာပါ။ အခုချိန်မှာ ကျွန်တော့်လို အလားတူ အခြေအနေမျိုး ကြုံနေရတဲ့ အမျိုးသားတစ်ယောက် ရှိကောင်း ရှိမှာဖြစ်ပြီး ကျွန်တော့်ရဲ့ဇာတ်လမ်းကို ဖတ်မိပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီလူ နားလည်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီဇာတ်လမ်းမျိုးက ပြီးသွားမှာ မဟုတ်သလို ဘာမှပြန်ပြင်လို့လည်း ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘယ်တော့မှ ပျောက်ကွယ်မသွားမယ့် ဇာတ်ရှုပ်ကြီးဖြစ်ပြီး ဘဝသေသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကို နားလည်မယ်ဆိုရင် အနည်းဆုံး အခွင့်အလမ်း တစ်ခုတော့ ရှိပါလိမ့်မယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53060775", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53064551", "doc1": "পার্বত্য অঞ্চলে চীনা সৈন্যদ্রে প্রহরা এর আগে জানা গিয়েছিল তিন জন ভারতীয় সেনা নিহত হয়েছেন। দু'পক্ষ থেকেই মধ্যে হতাহতের দাবি করা হচ্ছিল। কিন্তু মঙ্গলবার দিনের আরো পরের দিকে ভারতীয় কর্মকর্তারা জানিয়েছেন, সংঘর্ষে আহত বেশ ক'জন সেনা প্রাণত্যাগ করেছে। চীনের তরফ থেকে এ ব্যাপারে এখনও কোন তথ্য জানা যায়নি। ভারতীয় সেনাবাহিনীর আনুষ্ঠানিক বিবৃতিতে বলা হয়, ১৭ জন ভারতীয় সৈন্য প্রচন্ড ঠান্ডার মধ্যে ঘটা ওই সংঘর্ষে গুরুতর আহত হয়, এবং পরে মৃত্যুবরণ করে। স্থানীয় সংবাদ মাধ্যমে বলা হয়, ভারতীয় সৈন্যদের পিটিয়ে হত্যা করা হয়, কিন্তু সামরিক বাহিনী এখবর নিশ্চিত করেনি। 'অস্ত্র ব্যবহৃত হয়নি' গালওয়ান ভ্যালি, ভারত ও চীনের মধ্যে সংঘর্ষের অকুস্থল। তবে দু পক্ষই বলছে, এই সংঘর্ষে কোন আগ্নেয়াস্ত্র ব্যহার করা হয়নি। ভারতের বার্তা সংস্থা এএনআই বলছে, ভারতীয়দের পাওয়া তথ্যে চীনের দিকে ৪৩ জন হতাহত হবার খবর জানা গেছে। ভারতের প্রথম বিবৃতিতে চীনের দিকেও হতাহত হবার কথা বলা হয়েছিল তবে চীন এখন পর্যন্ত এরকম কিছু নিশ্চিত করেনি। এএনআই বলছে, তাদের কিছু সূত্র জানিয়েছে যে হতাহতের সংখ্যা বাড়তে পারে। অভিযোগের আঙ্গুল পরষ্পরের দিকে ভারতীয় পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয় অভিযোগ করছে, গালওয়ান উপত্যকায় প্রকৃত নিয়ন্ত্রণ রেখা (এলএসি) মেনে চলার জন্য গত সপ্তাহে দু‌'পক্ষের মধ্যে যে ঐকমত্য হয়েছিল চীন তা ভঙ্গ করেছে। ভারতীয় বিবৃতিকে উদ্ধৃত করে বিবিসি জানাচ্ছে, চীনা পক্ষ একতরফাভাবে স্থিতাবস্থা পরিবর্তন করার চেষ্টা করলে এক সহিংস সংঘাত ঘটে। চীন তাদের দিক থেকে কেউ হতাহত হবার কথা না বললেও ভারতের বিরুদ্ধে সীমান্ত পার হয়ে চীনা অংশে ঢুকে পড়ার অভিযোগ আনে। চীনা পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের মুখপাত্র ঝাও লিজিয়ান বলেন, ভারত সোমবার দু'দফায় সীমান্ত লংঘন করে, উস্কানি দেয় এবং চীনের সৈন্যদের আক্রমণ করে। এর ফলে দুদেশের সীমান্ত রক্ষীদের মধ্যে হাতাহাতি হয়। দু'দেশের সমারিক বাহিনীর মধ্যে সর্বশেষ প্রাণঘাতী সংঘাত হয়েছিল ১৯৭৫ সালে। সে সময় অরুণাচল প্রদেশে ভারত-চীন সীমান্তের খুব কাছে চীনা বাহিনীর চালানো এক হামলায় ভারতের আসাম রাইফেলসের চারজন জওয়ান নিহত হয়। মঙ্গলবার আগের দিকে একজন কর্নেল পদমর্যাদার কর্মকর্তা ও দু'জন সেনা জওয়ান নিহত হন বলে ভারতীয় সেনাবাহিনীর এক বিবৃতিতে জানানো হয়েছিল। অন্যদিকে আন্তর্জাতিক সংবাদ সংস্থা এএফপি টুইট করেছে, বেইজিং অভিযোগ করেছে যে ভারত সীমান্ত অতিক্রম করে চীনা বাহিনীর সদস্যদের ওপর আক্রমণ চালিয়েছে। চীনের পররাষ্ট্র মন্ত্রনালয়ের মুখপাত্র ঝাও লিজিয়ানকে উদ্ধৃত করে জানানো হয়েছে, চীনের অভিযোগ সোমবার ভারত দুই দফা সীমান্ত অতিক্রম করে \"চীনের সৈন্যদের উস্কানি দিয়েছে এবং তাদের ওপর হামলা চালিয়েছে, যার ফলস্বরুপ এই প্রাণঘাতী সংঘর্ষ ঘটেছে।\" সম্পর্কিত খবর: ভারতকে নিয়ে কেন অসহিষ্ণু হয়ে পড়ছে চীন ভারত কেন '৬২-র যুদ্ধে চীনের কাছে হেরে গিয়েছিল? এখন ঘটনাস্থলে (গালওয়ান ভ্যালি) পারমানবিক শক্তিধর দুটি দেশের উর্ধতন সেনা কর্মকর্তারা পরিস্থিতি শান্ত করার চেষ্টায় আলোচনা চালাচ্ছেন বলেও জানানো হয়েছে। যার অর্থ, গত রাতের সংঘর্ষের পর এখন আলোচনার মাধ্যমে একটা মিটমাটের চেষ্টা চলছে। গত প্রায় দেড় মাস ধরেই লাদাখের ভারত ও চীনের মধ্যে প্রকৃত নিয়ন্ত্রণরেখায় (লাইন অব অ্যাকচুয়াল কন্ট্রোল বা এলএসি) দু‌'পক্ষের মধ্যে তীব্র উত্তেজনা চলছে, দুই দেশের সেনাবাহিনীও মুখোমুখি অবস্থান নিয়েছে। কোনও কোনও সামরিক বিশ্লেষক জানিয়েছেন, একটা পর্যায়ে চীনা সৈন্যরা এলএসি অতিক্রম করে ভারতীয় ভূখন্ডের ভেতর প্রায় ৪০ থেকে ৬০ কিলোমিটার ঢুকে পড়েছিল - যদিও আনুষ্ঠানিক পর্যায়ে ভারত এ ব্যাপারে এখনও কোনও মন্তব্য করেনি। আরো পড়তে পারেন: ‘লাদাখে প্রায় ষাট কিলোমিটার ভেতরে ঢুকে পড়েছে চীন, তবু মোদী কেন চুপ?’ চীনা সৈন্যরা ঢুকে পড়েছে, বলার পরও অস্বীকার ভারতীয় প্রতিরক্ষামন্ত্রীর লাদাখে সীমান্ত বিরোধ নিয়ে ভারত ও চীনের মধ্যে সামরিক বৈঠকে যা ঘটল লাদাখে চীন ও ভারতের সৈন্যরা মুখোমুখি, তীব্র উত্তেজনা ১৯৬২ সালে চীন এবং ভারতের মধ্যে একমাত্র যুদ্ধটি হয়েছিল, আর ভারত তাতে পরাজিত হয়েছিল। ভারতের অভিযোগ, চীন দেশটির ৩৮,০০০ বর্গকিলোমিটার ভূখণ্ড দখল করে রেখেছে। গত তিন দশকে বিরোধপূর্ণ ভূখণ্ড এবং সীমান্ত সংকট নিয়ে কয়েক দফা আলোচনা হয়েছে। গত মে মাসে, করোনাভাইরাস মহামারির মধ্যেই উত্তর-পূর্বাঞ্চলীয় সিকিম সীমান্তে চীনের বাড়তি সেনা মোতায়েনকে কেন্দ্র করে দুই দেশের মধ্যে তীব্র উত্তেজনা সৃষ্টি হয়, যা পরবর্তীতে সরাসরি সংঘর্ষেও গড়ায়। ২০১৭ সালে, বিতর্কিত মালভূমিতে চীন তার সীমান্ত সড়ক বাড়ানোর চেষ্টা করলে দুই দেশের মধ্যে সংঘর্ষ হয়। চীন এবং ভারত দুটি দেশই সামরিক শক্তিতে বিশ্বের অন্যতম বৃহত্তর, এর আগে বেশ কয়েকবারই তারা সীমান্তে মুখোমুখি সংঘর্ষে জড়িয়ে পড়ে। দুই দেশের মধ্যকার যে প্রকৃত নিয়ন্ত্রণরেখা অর্থাৎ লাইন অব অ্যাকচুয়াল কন্ট্রোল বা এলএসি সেটিও অত্যন্ত দুর্বল। দুই দেশের মধ্যে বেশ কয়েকটি নদী, হ্রদ এবং শৈলপ্রবাহ প্রবাহিত হয়েছে, যার মানে হচ্ছে সীমানা যেকোনো সময় বদলে যেতে পারে, যা ভবিষ্যতে আরো সংঘর্ষের উস্কানি হিসেবে কাজ করবে। সীমান্তে উত্তেজনার কারণ সাম্প্রতিক সময়ে দুই দেশের মধ্যে উত্তেজনা বাড়ার কয়েকটি কারণ রয়েছে। ভারত সম্প্রতি লাদাখের একেবারে প্রত্যন্ত এলাকায় একটি নতুন রাস্তা বানিয়েছে, যাতে কোন সংঘর্ষ হলে ওই রাস্তা দিয়ে দিল্লি সহজেই সীমান্ত এলাকায় সৈন্য এবং মালামাল পাঠাতে পারবে। বিশ্লেষকেরা মনে করেন ওই এলাকার অবকাঠামো যে ভারত নতুন করে ঢেলে সাজাতে চাইছে, তার ফলেই ক্ষিপ্ত হয়ে উঠেছে চীন।", "doc2": "၂၀၀၈ ခုနှစ် နယ်ခြားဒေသက တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ စစ်သားတွေ ဒီတင်းမာမှုကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ နှစ်ဖက် စစ်တပ် အဆင့်မြင့်အရာရှိတွေ တွေ့ဆုံနေတယ်လို့ အိန္ဒိယ စစ်တပ်က ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီတိုက်ခိုက်မှုမှာ နှစ်ဖက် ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အိန္ဒိယဘက်က အရာရှိတစ်ဦးနဲ့ တပ်သားနှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အိန္ဒိယစစ်တပ်ပြောခွင့်ရသူက ဆိုပါတယ်။ တရုတ်ဘက်ကတော့ ထိခိုက်သေဆုံးမှုကို အတည်မပြုပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဂယ်ဝမ်တောင်ကြားမှာ အိန္ဒိယက နယ်စပ် ကျော်ဝင်လာတယ်လို့ တရုတ်က စွပ်စွဲပါတယ်။ နှစ်ဖက်သဘောတူလုပ်ဆောင်ချက်တွေကို မလုပ်ဘဲ အခြေအနေတွေ ရှုပ်ထွေးအောင် အိန္ဒိယက လုပ်တယ်လို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရသူက ပြောပါတယ်။ တနင်္လာနေ့မှာ အိန္ဒိယက နယ်ခြားကို နှစ်ခါ ကျော်လာခဲ့ပြီး တရုတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို ရန်စတိုက်ခိုက်ခဲ့တာကြောင့် နှစ်ဖက် တပ်ဖွဲ့တွေ ပြင်းထန်တဲ့ ကိုယ်ထိလက်ရောက် ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုဖြစ်ခဲ့တာလို့ တရုတ်ပြောခွင့်ရ ကျောက်လီကျန်းက ပြောပါတယ်။ နျူကလီးယားလက်နက်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ နှစ်နိုင်ငံကြား အခြေအနေတွေတင်းမာနေချိန်မှာ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ခဲ့တာပါ။ အခု အိန္ဒိယစစ်သားတွေ သေဆုံးမှုဟာ နှစ်ဖက်တင်းမာမှုတွေကြား အခုဆယ်စုနှစ်တွေအတွင်း ပထမဆုံး သေဆုံးမှုလို့ ယူဆရပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယဟာ ၁၉၆၂ မှာ တစ်ကြိမ်ပဲ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီး အဲဒီတုန်းက အိန္ဒိယဘက်က အရေးမလှ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှစ်ပေါင်း ၄၀ အတွင်း နှစ်ဖက်စလုံးက သေနတ်မဖောက်ဘဲ နေခဲ့ကြပါတယ်။ အခုဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေမှာလည်း သေနတ်ပစ်ခတ်မှုတွေ မရှိခဲ့ဘူးလို့ အိန္ဒိယ စစ်တပ်က အင်္ဂါနေ့မှာ ပြောပါတယ်။ ဒေသတွင်းမီဒီယာတွေမှာ အိန္ဒိယ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ရိုက်နှက်ခံရပြီး သေဆုံးခဲ့တာလို့ ဆိုပြီး စစ်တပ်ဘက်ကတော့ အတည်မပြုသေးပါဘူး။ လာဒါ့ခ်ဒေသ ဂယ်၀မ်တောင်ကြားကို တရုတ်ဘက်က တပ်ဖွဲ့၀င် ထောင်ချီ လွှတ်ထားပြီး အိန္ဒိယ နယ်မြေ စတုရန်းကီလိုမီတာ သုံသောင်းရှစ်ထောင်လောက်ကို တရုတ်က ယူထားတယ်လို့ အိန္ဒိယဘက်က စွပ်စွဲပါတယ်။ ဒီနယ်စပ်အရေးတင်းမာမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် သုံးစုမှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု တွေ လုပ်ခဲ့ပေမဲ့ မပြေလည်ခဲ့ပါဘူး။ လာဒါ့ခ်မှာ အိန္ဒိယက လမ်းတိုးချဲ့ ဖောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်းမာမှု မြင့်တက်ခဲ့ မေလတုန်းက အိန္ဒိယအရှေ့မြောက်ပိုင်း စစ်ကင်းပြည်နယ် နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုမှာ နှစ်ဖက်စလုံးက ဆယ်ဂဏန်းချီတဲ့ စစ်သားတွေ ကိုယ်ထိလက်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ၂၀၁၇ တုန်းကလည်း အငြင်းပွားနေတဲ့ ကုန်းမြင့်ကို ဖြတ်ပြီး တရုတ်က နယ်ခြားလမ်းတိုးချဲ့ဖို့လုပ်လို့ နှစ်နိုင်ငံ ပြဿနာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်ထဲမှာ နှစ်ဖက်တပ်တွေ သူတို့နေရာယူထားတဲ့နေရာတွေကနေ ဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်ဆုတ်သွားကြပြီလို့ အိန္ဒိယ မီဒီယာတွေက ဖော်ပြခဲ့ကြရာက အခုလို အိန္ဒိယ စစ်သားတွေ သေဆုံးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကြောင့် အံအားသင့်စေခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စစ်တပ်တွေထဲမှာ အပါအဝင် ဖြစ်တဲ့ စစ်တပ်တွေကို ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ ဒီနှစ်နိုင်ငံဟာ အရေးကိစ္စ တော်တော်များများအတွက် ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံကို Line of Actual Control (LAC) နယ်ခြားမျဥ်းနဲ့ ပိုင်းခြားထားပါတယ်။ မြစ်တွေ၊ ကန်တွေနဲ့ နှင်းဖုံးတောင်တွေကြောင့် ဒီလိုင်းက ရွေ့လျားပြောင်းလဲသွားနိုင်တဲ့အတွက် ထိပ်တိုက်တွေ့တာတွေ ဖြစ်စေပါတယ်။ မဟာဗျူဟာပြိုင်ဆိုင်မှုက အဓိက ဖြစ်ပြီး အခု တင်းမာမှုတွေ ဖြစ်လာစေတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေကလည်း အများအပြား ရှိပေမဲ့ နှစ်ဘက်စလုံးက အပြန်အလှန် အပြစ်တင်ကြပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူတွေအဆိုအရ လာဒါ့ခ်က အစွန်အဖျားဆုံးနဲ့ နယ်ခြားမျဥ်းတစ်လျှောက် ပြဿနာဖြစ်လွယ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ နေရာမှာ အိန္ဒိယဘက်က လမ်းအသစ်တစ်ခု ဖောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို အိန္ဒိယရဲ့ အခြေခံအဆောက်အဦတွေ တိုးချဲ့တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် တရုတ်အစိုးရကို ဒေါသထွက်စေခဲ့ပုံရပါတယ်။ တကယ်လို့ ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပြီဆိုရင် အိန္ဒိယ အစိုးရက လူနဲ့ ပစ္စည်းတွေ အရွှေ့အပြောင်း လုပ်ရာမှာ ဒီလမ်းကြောင့် လွယ်ကူလျင်မြန်သွားစေနိုင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဟာ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းက လူမျိုး မျိုးစုံနေထိုင်ကြတဲ့ စတုရန်း ကီလိုမီတာ တစ်သိန်းခွဲနီးပါးရှိတဲ့ ကက်ရှမီးယားနယ်မြေတချို့မှာ ပါကစ္စတန်နဲ့လည်း အငြင်းပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-49945651", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma/2016/08/160829_india_myanmar", "doc1": "হায়দ্রাবাদ হাউজে দুই দেশের প্রধানমন্ত্রী হায়দ্রাবাদ হাউজে শনিবার সকালে দুই দেশের মধ্যে দ্বিপাক্ষিক আলোচনার আগে দুই প্রধানমন্ত্রী কিছুক্ষণ একান্তে কথা বলেন। বৈঠকে দু'দেশের মধ্যে সাতটি সমঝোতা স্মারক সই হয়েছে। এছাড়া ভিডিও কনফারেন্সের মাধ্যমে দুই দেশের নেতারা তিনটি প্রকল্পের উদ্বোধন করেছেন। টানা তৃতীয় মেয়াদে সরকার গঠনের পর এটাই শেখ হাসিনার প্রথম দিল্লী সফর। এর আগে ২০১৭ সালে তিনি সর্বশেষ দিল্লি সফর করেন। কিন্তু যেসব ইস্যুকে বাংলাদেশের নেতারা এর আগে গুরুত্বপূর্ণ বলে বর্ণনা করেছেন, সেগুলো নিয়ে বৈঠকে কী কথাবার্তা হয়েছে? তিস্তা নদীর পানিবন্টন প্রত্যাশিতভাবেই তিস্তা নিয়ে আলাদা কোনও সমঝোতা বা চুক্তি এই সফরে স্বাক্ষরিত হয়নি। তবে প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা প্রধানমন্ত্রী মোদীকে মনে করিয়ে দিয়েছেন, \"তিস্তার পানিবন্টন নিয়ে ২০১১ সালে দুই দেশের সরকার যে অন্তর্বর্তী চুক্তির কাঠামোয় একমত হয়েছিল, কবে তার বাস্তবায়ন হবে বাংলাদেশের জনগণ কিন্তু অধীর আগ্রহে সেই অপেক্ষায় আছে।\" বৈঠক শেষে দুই দেশের প্রধানমন্ত্রী সংবাদমাধ্যমের সামন সংক্ষিপ্ত বক্তব্য রাখেন। যৌথ বিবৃতিতে আরও জানানো হয়েছে, প্রধানমন্ত্রী মোদী জবাবে বলেছেন, তার সরকার তিস্তায় সংশ্লিষ্ট সব পক্ষের (স্টেকহোল্ডার) সঙ্গে নিরন্তর কাজ করে চলেছে যাতে যত দ্রুত সম্ভব একটি তিস্তা চুক্তি সম্পাদন করা যায়। এগুলো অবশ্য বিশেষ নতুন কোনও কথা নয়। আগেও বহুবার এই ধরনের কথাবার্তা দু'দেশের পক্ষ থেকে শোনা গেছে। নতুন যেটা তা হল, তিস্তা ছাড়াও আরও ছয়টি অভিন্ন নদীর (মনু, মুহুরি, খোয়াই, গোমতী, ধরলা, দুধকুমার) জল কীভাবে ভাগাভাগি করা যায়, অবিলম্বে তার একটি খসড়া কাঠামো প্রস্তুত করতে দুই নেতা যৌথ নদী কমিশনকে নির্দেশ দিয়েছেন। এ ছাড়াও ফেনী নদীর পানি ভাগাভাগি নিয়েও অন্তর্বর্তী চুক্তির কাঠামো তৈরি করতে কমিশনকে বলা হয়েছে। প্রসঙ্গত, এই ফেনি নদী থেকেই ১.৮২ কিউসেক পানি নিয়ে ত্রিপুরার সাব্রুম শহরে পানীয় জল সরবরাহেও বাংলাদেশ রাজি হয়েছে। ভারত ও বাংলাদেশের কর্মকর্তারা দাবি করছেন, এই সাতটি অভিন্ন নদীর পানি ভাগাভাগি নিয়ে যে দ্বিপাক্ষিক ফ্রেমওয়ার্ক তৈরি করা হচ্ছে - সেই একই ফর্মুলা ভবিষ্যতে তিস্তার ক্ষেত্রেও কাজে লাগানো যেতে পারে। তিস্তা চুক্তির প্রশ্নে এই সফরে আদৌ যদি কোনও অগ্রগতি হয়ে থাকে, তা এটুকুই। রোহিঙ্গা প্রত্যাবাসন বোতাম টিপে শেখ হাসিনা এবং নরেন্দ্র মোদী তিনটি প্রকল্পের উদ্বোধন করছেন। সম্পর্কিত খবর: ভারতের কাছ থেকে বাংলাদেশের প্রাপ্তি কী? শেখ হাসিনার দিল্লি সফরে তিস্তার জট খুলবে? যৌথ বিবৃতিতে রোহিঙ্গা শব্দটি অবশ্য ব্যবহার করা হয়নি, বলা হয়েছে 'মিয়ানমারের রাখাইন প্রদেশ থেকে আশ্রয়চ্যুত মানুষজন'। এই রোহিঙ্গাদের মিয়ানমারে ফেরত পাঠানোর ক্ষেত্রে ভারত আরও সক্রিয় ভূমিকা নিক, মিয়ানমারের ওপর আরও বেশি করে তাদের প্রভাব খাটাক - বাংলাদেশ এই অনুরোধ জানিয়ে আসছে বহু দিন ধরে। শনিবার দুই প্রধানমন্ত্রীর বৈঠকের পর যৌথ বিবৃতিতে বলা হয়েছে, \"রোহিঙ্গাদের দ্রুত ও নিরাপদ প্রত্যাবাসনের পথ প্রশস্ত করতে যে অধিকতর প্রয়াস দরকার, তারা সে ব্যাপারে একমত হয়েছেন।\" \"মিয়ানমারের রাখাইন প্রদেশের নিরাপত্তা পরিবেশ ও আর্থ-সামাজিক পরিস্থিতির উন্নতি ঘটিয়েই\" যে সেটা করতে হবে, সে কথাও বিবৃতিতে উল্লেখ করা হয়েছে। ভারত যে রাখাইন প্রদেশে ইতোমধ্যেই ২৫০ বাড়ি বানিয়ে ফেলেছে এবং ফিরতে ইচ্ছুক রোহিঙ্গাদের জন্য সেখানে আরও বাড়ি নির্মিত হচ্ছে সেটাও উল্লেখ করা হয়েছে। রোহিঙ্গাদের জন্য গত দু'বছর ধরে ভারত যে মানবিক ত্রাণ পাঠিয়ে আসছে, তার জন্য ধন্যবাদও জানিয়েছে বাংলাদেশ। কিন্তু এগুলোও কোনটাই বিশেষ নতুন কোনও কথা নয়। পালাম বিমানবন্দরে বৃহস্পতিবার শেখ হাসিনাকে স্বাগত জানানো হচ্ছে। বরং রোহিঙ্গা ইস্যুতে মিয়ানমারকে চাপ দেওয়ার প্রশ্নে ভারতের কাছ থেকে যে আরও বলিষ্ঠ ভূমিকা বাংলাদেশ আশা করছিল, তা তেমন পূর্ণ হয়েছে বলে মনে হচ্ছে না। ভারত এক্ষেত্রে তার দুই বন্ধু দেশ, মিয়ানমার ও বাংলাদেশের মধ্যে একটা ভারসাম্যের নীতি নিয়েই এতকাল চলেছে - শেখ হাসিনার এই সফরেও দিল্লির সেই মনোভাবেরই প্রতিফলন দেখা গেছে। এনআরসি বিতর্ক ভারত ও বাংলাদেশ এদিন যে যৌথ বিবৃতিটি জারি করেছে, সেই সুদীর্ঘ বয়ানের কোথাও এনআরসি শব্দটির উল্লেখ পর্যন্ত নেই। ভারতীয় কর্মকর্তারা বলছেন, \"আমরা তো বরাবরই বলে আসছি জাতীয় নাগরিকপঞ্জী বা এনআরসি ভারতের অভ্যন্তরীণ বিষয়। তাহলে আন্তর্জাতিক স্তরের একটি যৌথ বিবৃতিতে কেন তার উল্লেখ থাকতে যাবে?\" কূটনৈতিক যুক্তি হিসেবে হয়তো ঠিকই আছে, কিন্তু ঘটনা হল প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা চেয়েছিলেন এনআরসি নিয়ে বাংলাদেশের দুশ্চিন্তার কিছু নেই - এই আশ্বাসটা সরাসরি প্রধানমন্ত্রী মোদীর মুখ থেকে আসুক। সপ্তাহখানেক আগে নিউ ইয়র্কে দুজনের বৈঠকের পর নরেন্দ্র মোদীকে উদ্ধৃত করে বাংলাদেশের পররাষ্ট্রমন্ত্রী সংবাদমাধ্যমকে জানিয়েছিলেন, তিনি শেখ হাসিনাকে আশ্বস্ত করে বলেছেন এতে বাংলাদেশের উদ্বিগ্ন হওয়ার মতো কিছু নেই। এই কথাটাই দিল্লিতে প্রধানমন্ত্রী নরেন্দ্র মোদী নিজে বলুন, বা ভারত সরকার অন্য কোনোভাবে প্রকাশ্যে জানাক - এটাই ছিল বাংলাদেশের প্রত্যাশা। ভারতের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী অমিত শাহ বা অন্যান্য বিজেপি নেতারা যেভাবে ক্রমাগত হুমকি দিয়ে চলেছেন এনআরসি-বাতিলদের বাংলাদেশেই ডিপোর্ট করা হবে, সেই পটভূমিতে এটা ছিল বাংলাদেশের জন্য জরুরি। বিষয়টি নিয়ে দুই প্রধানমন্ত্রীর একান্তে কথাও হয়েছে বলে জানা যাচ্ছে। কিন্তু শেষ পর্যন্ত যৌথ বিবৃতিতে প্রসঙ্গটির কোনও উল্লেখ না-থাকায় এনআরসি প্রশ্নে বাংলাদেশের অস্বস্তি কাটল, এটাও কিন্তু বলা যাচ্ছে না। আরও পড়তে পারেন: খালেদা জিয়া: জামিন আর প্যারোল নিয়ে টানাহেঁচড়া আগরতলা-ঢাকা ফ্লাইট চেয়েছেন ত্রিপুরার মুখ্যমন্ত্রী কলকাতার যে দুর্গাপূজা আয়োজনের উদ্যোক্তা মুসলমানেরাও", "doc2": "နယ်စပ် လုံခြုံရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ဆွေးနွေး ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ကုန်သွယ်ရေး၊ နယ်စပ် လုံခြုံရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိစ္စတွေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒိနောက် ၃ နိုင်ငံ အဝေးပြေးလမ်းမကြီးပေါ်က တမူး- ကလေးဝ လမ်း တည်ဆောက်ရေးနဲ့ ပလက်ဝ- ယာကြီး လမ်းပိုင်း တည်ဆောက်ရေး နားလည်မှု စာချွန်လွှာတွေ လက်မှတ် ထိုးခဲ့ကြပါတယ်။ ပုဂံ ဘုရား ပြုပြင်ရေး ကိစ္စတွေ အိန္ဒိယ က ကူညီသွားမယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51528823", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51531615", "doc1": "শিশুদের করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার সংখ্যা খুবই কম। আর তাই এর কারণ খুঁজে বের করার চেষ্টা করছেন বিশেষজ্ঞরা। প্রাদুর্ভাব শুরু হওয়ার পর এটি সবচেয়ে কম বয়সে আক্রান্ত হওয়ার ঘটনা। ভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে এ পর্যন্ত হাজারের বেশি মানুষ মারা গেছে এবং ৪০ হাজারের বেশি মানুষ আক্রান্ত হয়েছে। এদের মধ্যে বেশিরভাগ চীনে আক্রান্ত হলেও আরো ৩০টি দেশে আক্রান্তের খবর পাওয়া গেছে। তবে আক্রান্তদের মধ্যে শিশুদের সংখ্যা খুবই কম। প্রাদুর্ভাব সংক্রান্ত সর্বশেষ গবেষণা যেটি আমেরিকান মেডিকেল অ্যাসোসিয়েশনের জার্নালে প্রকাশিত হয়েছে সেখানে প্রাদুর্ভাবের কেন্দ্রস্থল উহানের জিনইনতান হাসপাতালের রোগীদের বিষয়ে বিশ্লেষণ তুলে ধরা হয়েছে। এতে দেখা গেছে যে, ভাইরাসে আক্রান্তদের মধ্যে অর্ধেকেরই বয়স ৪০ থেকে ৫৯ বছরের মধ্যে। মাত্র ১০ শতাংশ রোগী ৩৯ বছরের কম বয়সী। \"শিশুদের মধ্যে সংক্রমণের ঘটনা বিরল,\" গবেষকরা বলেন। কিন্তু এমনটা হওয়ার কারণ কী? শিশুরা কি এমনিতেই করোনাভাইরাসের প্রতি বেশি প্রতিরোধী? শিশুদের মধ্যে সংক্রমণের সংখ্যা কম এনিয়ে অনেক তত্ত্ব রয়েছে কিন্তু শিশুরা কেন আক্রান্ত হচ্ছে না এ বিষয়ে স্বাস্থ্য বিশেষজ্ঞদের কাছে কোন সুনির্দিষ্ট জবাব নেই। \"কারণ আসলে পুরোপুরি স্পষ্ট নয়, হয় শিশুরা সংক্রমণ এড়িয়ে যাচ্ছে, নয়তো তারা মারাত্মক সংক্রমণের শিকার হচ্ছে না,\" বিবিসিকে একথা বলেন ইউনিভার্সিটি অব রিডিংয়ের ভাইরাস সম্পর্কিত বিজ্ঞান বা ভাইরোলজির অধ্যাপক ইয়ান জোনস। এর অর্থ হচ্ছে শিশুরা রোগটিতে খুব মৃদুভাবে আক্রান্ত হচ্ছে, যার কারণে তাদের মধ্যে উপসর্গ দেখা যাচ্ছে না। আর এ কারণেই তারা চিকিৎসকের কাছে যায় না এবং তাদের হাসপাতালে ভর্তি করারও দরকার হয়না। এবিষয়ে সহমত জানিয়েছেন ইউনিভার্সিটি কলেজ লন্ডনের ক্লিনিক্যাল প্রভাষক নাথালি ম্যাকডারমট। \"পাঁচ বছরের বেশি বয়সী এবং কিশোরদের রোগ প্রতিরোধ ক্ষমতা ভাইরাস মোকাবেলায় বিশেষ ভাবে কাজ করে,\" তিনি বলেন। \"তারা হয়তো আক্রান্ত কিন্তু তাদের সংক্রমণটা বেশ মৃদু বা তাদের মধ্যে সংক্রমণের কোন উপসর্গ থাকে না।\" শিশুদের মধ্যে সংক্রমণের এই নিম্নহার এর আগেও দেখা গেছে। সম্প্রতি ২০০৩ সালে চীনে সার্স ভাইরাস প্রাদুর্ভাবের সময় ৮০০ মানুষ মারা গেলেও তখনও শিশুদের সংক্রমণের সংখ্যা উল্লেখযোগ্য হারে কম ছিল। ২০০৭ সালে যুক্তরাষ্ট্রের সরকারি স্বাস্থ্য সংস্থা সেন্টার ফর ডিজিস কন্ট্রোল(সিডিসি) এর বিশেষজ্ঞরা ১৩৫ জন শিশু আক্রান্ত হওয়ার ঘটনা খুঁজে পান। কিন্তু তখন \"শিশু ও কিশোরদের মধ্যে একজনও মারা যায়নি\" বলে জানান তারা। নতুন চন্দ্র বর্ষ উদযাপন উপলক্ষ্যে স্কুল বন্ধ থাকার কারণেই কি শিশুরা ভাইরাসে তেমন আক্রান্ত হয়নি? নববর্ষের ছুটি কি শিশুদের রক্ষা করেছে? ম্যাকডারমট আরো মনে করেন যে, প্রাপ্তবয়স্করা যেভাবে ভাইরাসের সংস্পর্শে এসেছে শিশুরা হয়তো সেভাবে ততটা সংস্পর্শে আসেনি। কারণ প্রাদুর্ভাব শুরু হয় চীনের নতুন বছরের ছুটির সময় যখন স্কুলগুলো বন্ধ ছিল। চীনের প্রায় সবগুলো প্রদেশেই স্কুল বন্ধ রাখার সিদ্ধান্ত নেয়া হয়েছে এবং অনেক স্কুল পুরো ফেব্রুয়ারি মাস বন্ধ থাকবে। \"প্রাপ্তবয়স্করা বাড়িতে যদি কেউ আক্রান্ত হয় তাহলে তাদের কাছ থেকে শিশুদের দূরে রাখে।\" তিনি মনে করেন যে এই চিত্র পাল্টে যেতে পারে কারণ \"রোগ বেশি মাত্রায় ছড়িয়ে পড়ছে এবং এতে করে নির্দিষ্ট সম্প্রদায়ের মধ্যে ভাইরাসের সংস্পর্শে আশার আশঙ্কাও বেড়ে যাচ্ছে।\" যাইহোক, কিন্তু সংক্রমণের সংখ্যা ব্যাপক হারে বাড়লেও সেই হারে শিশুদের আক্রান্তের ঘটনা বাড়েনি। এখানেও সার্সের প্রাদুর্ভাবের উদাহরণ টানা যায়: সিডিসির গবেষকরা যারা শিশুদের আক্রান্ত হওয়ার ঘটনা খতিয়ে দেখছেন তারা বলছেন যে, ১২ বছরের কম বয়সীদের হাসপাতালে চিকিৎসা নেয়ার প্রয়োজন কম হয়। করোনাভাইরাসের সংক্রমণের শিকার অর্ধেকের বেশি মানুষের বয়স ৪০ থেকে ৫৯ বছরের মধ্যে। শিশুদের তুলনায় কি প্রাপ্তবয়স্কদের মধ্যে এই ভাইরাসের সংক্রমণ মারাত্মক হয়? যদিও কম সংখ্যক শিশু আক্রান্ত হওয়ার তথ্য নিশ্চিত হওয়া গেছে, স্বাস্থ্য বিশেষজ্ঞরা মনে করেন না যে, তারা আসলে আক্রান্ত হচ্ছে না। এ বিষয়ে আরো সম্ভাব্য বিশ্লেষণটি হলো, এই প্রাদুর্ভাব হয়তো সেই রোগগুলোর মধ্যে একটি যা শিশুদের তুলনায় প্রাপ্তবয়স্কদের মারাত্মকভাবে সংক্রমিত করে, যেমন জলবসন্ত। \"শিশুদের হয়তো কোনভাবে করোনাভাইরাস প্রতিরোধী সুরক্ষা ব্যবস্থা রয়েছে-এমন ধারণার তুলনায় এটা হওয়ার সম্ভাবনাই বেশি,\" বিবিসিকে একথা বলেন অ্যান্ড্রু ফ্রিডম্যান যিনি কার্ডিফ ইউনিভার্সিটির একজন সংক্রামক রোগ বিশেষজ্ঞ। তিনি বলেন, \"এটা এ কারণেও হতে পারে যে, কর্তৃপক্ষ হয়তো যাদের উপসর্গ নেই বা মৃদু উপসর্গ রয়েছে এমন কাউকে পরীক্ষাই করছে না।\" হংকংয়ে সার্স প্রাদুর্ভাবের বিষয়টি উল্লেখ করে এ বিষয়ে একমত হওয়ার কথা জানান অক্সফোর্ড ইউনিভার্সিটি এবং ইম্পেরিয়াল কলেজ লন্ডনের স্ট্যাটিস্টিকাল এপিডেমিওলজির বিশেষজ্ঞ ক্রিসেল ডনেলি। \"আমার সহকর্মীরা যে বিষয়ে একমত হয়েছি তা হলো কম বয়সী শিশুদের মধ্যে এই রোগের প্রভাব তেমন আগ্রাসী হয়না- যার কারণে তারা মারাত্মকভাবে সংক্রমিত হচ্ছে না।\" করোনাভাইরাসে আক্রান্তদের মধ্যে বেশিরভাগই চীনের মূল ভূ-খণ্ডের বাসিন্দা। আগে থেকেই অন্য রোগে আক্রান্ত যেসব প্রাপ্তবয়স্করা আগে থেকেই অন্য রোগে আক্রান্ত তাদের রোগ প্রতিরোধ ক্ষমতা এমনিতেই দুর্বল- যেমন ডায়াবেটিস বা হৃদরোগে আক্রান্তরা এই প্রাদুর্ভাবের সময় বেশি ঝুঁকিতে থাকে। \"নিউমোনিয়া(করোনাভাইরাসের উপসর্গগুলোর মধ্যে একটি) তাদেরকেই বেশি আক্রান্ত করে যাদের রোগ-প্রতিরোধ ক্ষমতা দুর্বল কারণ তাদের স্বাস্থ্য এমনিতেই খারাপ কিংবা তারা হয়তো তাদের জীবনের শেষ দিনগুলো পার করছে,\" ইয়ান জোনস বলেন। \"ইনফ্লুয়েঞ্জা এবং শ্বাসযন্ত্রের অন্য রোগগুলোর ক্ষেত্রেও একই ঘটনা ঘটে।\" জিনইনতান হাসপাতালে যেসব রোগীদের উপর গবেষণা চালানো হয় তাদের অর্ধেকই আগে থেকেই নিরাময়যোগ্য নয় এমন অন্য কোন রোগে আক্রান্ত ছিল। ভাইরাসের মৃদু সংক্রমণের শিকার শিশুরা ভাইরাস ছড়াচ্ছে এমন কোন প্রমাণ এখনো মেলেনি। কিন্তু শিশুরা কি ভাইরাস ছড়ানোর জন্য পরিচিত নয়? \"শিশুরা সাধারণত নিজেরাই বেশি পরিমাণে ভাইরাসে আক্রান্ত হয় এবং তা ছড়িয়েও দিয়ে থাকে- আর তাদেরকে বেশিরভাগ ক্ষেত্রেই প্রধান সংক্রামক বা 'সুপার স্প্রেডার' হিসেবে পরিচিত,\" বলেন ইয়ান জোনস। \"তারা খুব সহজেই শ্বাসযন্ত্রের সংক্রমণ ছড়ায় এবং নার্সারির বাচ্চাদের সাথে যারা থাকেন তারা এটি ভালভাবেই জানেন,\" তিনি বলেন। তাই নতুন করোনাভাইরাসে আক্রান্ত এবং মৃতদের তালিকায় বড় সংখ্যায় শিশুদের থাকার কথা ছিল- কিন্তু বাস্তবে তা হচ্ছে না। এর কারণ হতে পারে যে, ভাইরাসে বিরুদ্ধে প্রতিরোধের ক্ষেত্রে শিশুদের রোগ প্রতিরোধ ব্যবস্থা বেশি শক্তিশালী হয়ে থাকে, অথবা রোগটি হয়তো প্রাপ্তবয়স্কদের তুলনায় শিশুদের প্রতি তেমন আগ্রাসী হয় না, আর তাই শিশুরা চিকিৎসা সেবা নেয় না এবং পরীক্ষাও নথিবদ্ধ করা হয়না। তবে চলতি প্রাদুর্ভাব নিয়ে আরো বেশি গবেষণার পর হয়তো এ বিষয়ে একটি স্পষ্ট চিত্র পাওয়া যাবে। আবার এটাও হতে পারে যে, সচেতন বাবা-মা এবং স্কুল বন্ধ থাকার কারণে শিশুরা হয়তো সংক্রমণের সংস্পর্শে আসছে না। এক্ষেত্রে চীনে স্কুল খোলার পর যখন শিশুরা স্কুলে যাবে তখন এ বিষয়ে জানা যাবে।", "doc2": "ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကလေးတွေကို မကူးစက်တာ ဘာ့ကြောင့်လဲ ဆိုတာ လေ့လာစစ်ဆေးနေ ဒါဟာ လောလောဆယ် လူ ၉၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး လူ ၄ သောင်းကျော် ရောဂါကူးစက်ခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြစ်ပွားမှုမှာ အသက်အငယ်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အဓိက ဖြစ်ပွားခဲ့တာ ဖြစ်ပေမဲ့ နိုင်ငံ ၃၀ ကျော်မှာလည်း ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားနေသူတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးငယ်တွေထဲမှာတော့ ရောဂါ ကူးစက်ခံရတာ သိပ်ကို နည်းပါးတာ တွေ့ရပါတယ်။ အမေရိကန် ဆေးပညာအဖွဲ့ရဲ့ ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရောဂါကူးစက် ဖြစ်ပွားမှုအကြောင်း အခုနောက်ဆုံး လေ့လာချက်အသစ်ထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဝူဟန်မြို့က ဂျင်ယင်တန်ဆေးရုံမှာ ဆေးကုသခံနေသူ လူနာတွေကို စမ်းသပ်လေ့လာထားချက်တွေကို ညွှန်းဆိုဖော်ပြထားပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရသူ အားလုံးရဲ့ တစ်ဝက်ကျော်ဟာ အသက် ၄၀ နဲ့ ၅၉ နှစ်အကြား အရွယ်တွေ ဖြစ်ပြီး လူနာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ အသက် ၃၉ နှစ်အောက် အရွယ်တွေ ဖြစ်တာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ကလေးငယ်လေးတွေမှာ ရောဂါကူးစက်တာကတော့ အတော်လေး ရှားတယ်လို့ လေ့လာသူတွေက ဆိုပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့် ဒီလို ဖြစ်ရတာပါလဲ။ ကလေးတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဒဏ်ကို ပိုခံနိုင်လို့လား ကလေးတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်မှုနည်းပါး ထင်မြင်ယူဆချက်တွေ အများကြီး ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြစ်ပွားမှု နည်းပါးတာ ဘာ့ကြောင့်လဲ ဆိုတာကို ကျွမ်းကျင်သူ သိပ္ပံပညာရှင်တွေအနေနဲ့ တိကျတဲ့ အဖြေတစ်ခုကို အတည်မပြုနိုင်သေးပါဘူး။ \"ကလေးတွေ ရောဂါကူးစက်ခံရမှုကနေ ရှောင်ရှားနိုင်တာ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ဆိုးဆိုးဝါးဝါး မဖြစ်ကြတာဟာ ဘယ်လိုအကြောင်းကြောင့်လဲ ဆိုတာ အတိအကျ မသိရဘူး\" လို့ ရယ်ဒင်း တက္ကသိုလ်က ရောဂါပိုးမွှားဗေဒ ပါမောက္ခ အီယန်ဂျုန်းစ် က ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ ကလေးတွေအနေနဲ့ ဒီရောဂါပိုး အပျော့စားမျိုး ကူးစက်ခံရတာ ဖြစ်နိုင်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားတဲ့အဆင့်အထိ မရောက်ခဲ့ဘဲ ဆရာဝန်တွေဆီ သွားပြရလောက်အောင်၊ ဆေးရုံတက်ရလောက်အောင် အထိ မဖြစ်ခဲ့တာကြောင့်လို့ ယူဆရပါတယ်။ လန်ဒန်ကောလိပ် တက္ကသိုလ်က ဆေးပညာဆိုင်ရာကထိက နက်သာလီ မက်ဒါမော့က ဒီအချက်ကို လက်ခံပါတယ်။ \"အသက် ၅ နှစ် အထက် ကလေးတွေနဲ့ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်တွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေကို တွန်းလှန်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ် ရှိကြပါတယ်၊ သူတို့ ရောဂါကူးစက်ခံရကောင်း ခံရရင်တောင် သိပ်မပြင်းတဲ့ ရောဂါအမျိုးအစား ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ လက္ခဏာ မပြတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေမှာ ဒီလို ရောဂါကူးစက်ခံရမှုနည်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခု အရင်က ဖြစ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်က တရုတ်နိုင်ငံမှာပဲ စခဲ့တဲ့ ဆားစ်လိုမျိုး ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူ ၈၀၀ လောက် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းကလည်း ကလေးငယ်တွေ ရောဂါ ကူးစက်ခံရမှု သိသိသာသာ နည်းခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ ကလေးသူငယ်တွေမှာ ဆားစ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု ၁၃၅ ခု ရှိခဲ့တယ်ဆိုတာကို အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဌာန (CDC) က ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဖော်ထုတ်တွေ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သေဆုံးမှု တစ်ခုမှ မဖြစ်ခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်နှစ်သစ်ကူးကာလမှာ ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားတာကြောင့်လည်း ကလေးတွေ ရောဂါပိုး မကူးစက်ဖို့ တားဆီးပေးသလို ဖြစ်ခဲ့သလား။ တရုတ်နှစ်သစ်ကူး ကျောင်းပိတ်ရက်ကြောင့် ကလေးတွေ ခံသာသွားခဲ့တာလား ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စဖြစ်ပွားခဲ့ချိန်ဟာ ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားချိန် ဖြစ်တာမို့ ကလေးတွေဟာ လူကြီးတွေလောက် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးနဲ့ သိပ်မထိတွေ့ရတာကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မက်ဒါမော့က ယူဆပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ပြည်နယ် အားလုံးနီးပါးလောက်မှာ စာသင်ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး တချို့ကျောင်းတွေဆို ဖေဖော်ဝါရီလ တစ်လလုံး ပိတ်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိမ်တစ်အိမ်မှာ တစ်ယောက်ယောက် ရောဂါ ဖြစ်ပြီ ဆိုတာနဲ့ လူကြီးတွေက အဲဒီလူနာကို ပြုစု စောင့်ရှောက်လေ့ရှိပြီး ကလေးတွေကို တခြားတစ်နေရာ ပို့ထားလေ့ ရှိတတ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ရောဂါပိုးနောက်ထပ် ပြန့်ပွားပြီး လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းမှာ ရောဂါပိုးနဲ့ ထိတွေ့ရမယ့် အန္တရာယ် ပိုများလာရင်တော့ အခြေအနေ ပြောင်းသွားနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး တစ်ဟုန်ထိုး ပြန့်ပွားလာနေတဲ့ လောလောဆယ် အချိန်မှာတော့ ကလေးသူငယ်တွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်းကတော့ နည်းနေဆဲပါ။ ဆားစ် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတုန်းကလည်း အသက် ၁၂ နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေ ဆေးရုံတက် ဆေးကုသခံရမှုက နည်းပါးခဲ့တယ်ဆိုတာကို CDC လေ့လာသူတွေ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အသစ် တရားဝင်အမည်ရပြီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အကြောင်း သိသင့်တဲ့ ၅ ချက် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံခဲ့ရသူ အားလုံးထဲက တစ်ဝက်ကျော်ဟာ အသက် ၄၀ နဲ့ ၅၉ အကြား အရွယ်တွေ ဖြစ် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက ကလေးတွေထက် လူကြီးတွေအပေါ် ပိုဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက်သလား။ ကလေး အနည်းအပါးမှာသာ ရောဂါဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ အတည်ပြုထားပေမဲ့လည်း ဒါဟာ ကလေးတွေဆီ ရောဂါမရောက်ခဲ့တာကြောင့် မဟုတ်ဘူးလို့ ဆေးပညာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ပိုဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိတာက ကလေးတွေထက် လူကြီးတွေမှာ ပိုဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက်လေ့ ရှိတဲ့ ရေကျောက်လို ရောဂါ အမျိုးအစား အတော်များများမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါလည်း ပါဝင်လာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးတွေက ဒီလို ရောဂါမျိုးတွေလိုပဲ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုးကို ခံနိုင်ရည် ရှိတာကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ကားဒစ်ဖ် တက္ကသိုလ်က ကူးစက်ရောဂါ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ အင်ဒရူး ဖရီးဒ်မန် က ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ ကလေးတွေ၊ ရောဂါ အခြေအနေ သိပ်မပြင်းတဲ့ ကလေးတွေကို အာဏာပိုင်တွေက မစမ်းသပ်တဲ့အတွက် ကလေးတွေမှာ ဒီရောဂါ မဖြစ်ဘူးဆိုပြီး ပြောတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အောက်စဖို့ဒ်တက္ကသိုလ် နဲ့ အင်ပီးရီးယဲလ် ကောလိပ် လန်ဒန်တက္ကသိုလ်က ကပ်ရောဂါဆိုးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ခရစ္စတဲလ် ဒေါ်နယ်လီ ကလည်း \"ဟောင်ကောင်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဆားစ်ရောဂါ အထောက်အထားတွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် အဲဒီတုန်းက ကလေးငယ်တွေမှာ ရောဂါပိုး ဝင်ရောက်မှု နည်းတဲ့အတွက် ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ရောဂါဖြစ်ပွားမှု မရှိတာ ဖြစ်တယ်လို့ သူ့ရဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေက ကောက်ချက်ချခဲ့ကြကြောင်း\" ပြောပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံမှာ လောလောဆယ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုပေါင်း သောင်းနဲ့ချီ ရှိနေ အရင် ရောဂါအခံ ရှိနေမှု ဥပမာ ဆီးချို၊ နှလုံး စတဲ့ ရောဂါမျိုးတွေ အရင်ကတည်းက ရှိထားနှင့်ပြီးသား လူကြီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ခံအား စနစ်မှာ အားနည်းချို့ယွင်း နေတာကြောင့် ဒီလို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမျိုးကို ခံနိုင်ရည် ပိုနည်းသွားနိုင်ပါတယ်။ \"ကျန်းမာရေး ချို့ယွင်းနေပြီးသား ဒါမှမဟုတ် သက်ဆိုး မရှည်တော့မယ့် သူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါရဲ့ ရလဒ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ အဆုတ်အအေးမိ ရောဂါကြောင့် ကိုယ်ခံအားစနစ် အားနည်းသွားနိုင်ပါတယ်\" လို့ အီယန် ဂျုန်းစ်က ရှင်းပြပါတယ်။ \"ဒါဟာ တုတ်ကွေးနဲ့ တခြား အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေနဲ့လည်း ဆိုင်တယ်\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဂျင်ယင်တန် ဆေးရုံမှာ စမ်းသပ်လေ့လာခဲ့တဲ့ လူနာ တစ်ဝက်လောက်ဟာ နဂို နာတာရှည် ရောဂါ ရှိထားပြီးသား လူတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ ကလေးတွေ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါသိပ်မပြင်းတဲ့ ကလေးတွေကနေတဆင့် ရောဂါပိုး ပြန့်ပွား ကူးစက်ခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ အထောက်အထားမျိုး လောလောဆယ် မတွေ့ရသေး ဒါပေမဲ့ ကလေးတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြန့်ဖြူးတတ်ကြသူတွေလို့ သိထားကြတယ် မဟုတ်ပါလား။ ဟုတ်ပါတယ်။ တကယ်တမ်းမှာ ကလေးတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုး ကူးလွယ်သူတွေ၊ ပြန်ဖြန့်တတ်သူတွေ ဖြစ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး လျှောက်ဖြန့်တတ်တဲ့ မဟာပုဂ္ဂိုလ်တွေ လို့တောင် သတ်မှတ်ခံရတတ်တယ်လို့ အီယန် ဂျုန်းစ်က ပြောပါတယ်။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေကို အလွယ်တကူ ဖြန့်တတ်တယ် ဆိုတာကို ကလေးထိန်းကျောင်းမှာ နေတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ မိဘတိုင်း သိကြမှာပါ လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒီတော့ ရောဂါကူးစက် ဖြစ်ပွားနေတဲ့ လူနာစာရင်းမှာ ကလေးအတော်များများ တွေ့ရမယ်၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ်နဲ့ဆို သေတဲ့ ကလေးတွေတောင် ရှိမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားကြမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ လက်ရှိအခြေအနေမှာ ဒီလို မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို တွန်းလှန်ဖို့ ကလေးမှာ ပိုအားကောင်းတဲ့ ကိုယ်ခံအား စနစ် ရှိနေလို့ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီ ရောဂါပိုးကိုယ်တိုင်ကိုက လူကြီးတွေထက်စာရင် ကလေးတွေမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့အရှိန် အားနည်းလို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကလေးတွေအနေနဲ့ ကျန်းမာရေး ကုသခံဖို့ မလိုဘဲ စမ်းသပ်မှုခံရတာမျိုး လူနာစာရင်းထဲ ထည့်သွင်းခံရတာမျိုး မရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိ ရောဂါဖြစ်ပွားနေမှုကို နားလည်သဘောပေါက်လာအောင် ပိုမိုဆောင်ရွက်နေပြီမို့ ပိုရှင်းလင်း ပြတ်သားတဲ့ အဖြေတစ်ခု ပေါ်ထွက်လာဖို့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ကျောင်းတွေကို ပိတ်ထားတာမျိုး၊ မိဘတွေက အကာအကွယ်ပေး ပြုစု စောင့်ရှောက်တာမျိုး လုပ်ခြင်းအားဖြင့် ရောဂါပိုး ကူးစက်မခံရအောင် ကလေးတွေကို ထိထိရောက် သီးသန့်ခွဲထားဖို့လည်း လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင်တော့ တရုတ်နိုင်ငံတဝန်းလုံးမှာ ကလေးငယ်တွေ ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်တဲ့ အချိန်ရောက်လာတဲ့အခါ ကျရင်တော့ ကလေးတွေမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်မှု ဘာ့ကြောင့် နည်းသလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပိုမို သိလာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55729266", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55708511", "doc1": "জো বাইডেন ও কমালা হ্যারিস অভিষেকের এই দিনটি সম্পর্কে আপনার যা যা জানা প্রয়োজন, সেসব নিয়েই সাজানো হয়েছে এই প্রতিবেদনটি: অভিষেক কী? অভিষেক হলো সেই আনুষ্ঠানিকতা যেখান থেকে নতুন প্রেসিডেন্টের দায়িত্ব পালন শুরু হয়। অনুষ্ঠানটি হচ্ছে রাজধানী ওয়াশিংটন ডিসিতে, মার্কিন আইনসভা ক্যাপিটল ভবনের প্রাঙ্গনে। এই অনুষ্ঠানের একমাত্র অবশ্য পালনীয় অনুষঙ্গ হচ্ছে প্রেসিডেন্ট-ইলেক্টের শপথ গ্রহণ - যেখানে তিনি বলেন: \"আমি একনিষ্ঠভাবে শপথ গ্রহণ করছি যে, আমি বিশ্বস্ততার সাথে যুক্তরাষ্ট্রের প্রেসিডেন্টের কার্যালয়ের দায়িত্ব সম্পাদন করব, এবং আমি আমার সামর্থের সবটুকু দিয়ে যুক্তরাষ্ট্রের সংবিধানের সুরক্ষা, সংরক্ষণ ও প্রতিপালন করবো\"। এই শব্দগুলো উচ্চারণ করার সঙ্গে সঙ্গেই মি. বাইডেন আমেরিকার ৪৬তম প্রেসিডেন্টে পরিণত হবেন এবং তার অভিষেক অনুষ্ঠান সম্পূর্ণ হবে। অবশ্যই এখানেই আনুষ্ঠানিকতা শেষ হবে না, এর পরেই থাকবে উদযাপন। কমালা হ্যারিসও শপথ নেয়ার সঙ্গে সঙ্গে ভাইস প্রেসিডেন্টে পরিণত হবেন এবং প্রথা অনুযায়ী এটি ঘটে প্রেসিডেন্ট শপথ নেবার ঠিক আগে। বাইডেনের অভিষেক কখন? আইন অনুযায়ী, অভিষেকের দিনটি হলো ২০শে জানুয়ারি। সাধারণত উদ্বোধনী বক্তব্যটি দেয়া হয় যুক্তরাষ্ট্রের পূর্বাঞ্চলীয় সময় সকাল সাড়ে এগারোটায় (বাংলাদেশ সময় রাত সাড়ে দশটা), আর তার ঠিক আধঘণ্টা পর মধ্যাহ্নের সময় জো বাইডেন এবং কমালা হ্যারিস শপথ নেবেন। তারপর হোয়াইট হাউজে চলে যাবেন জো বাইডেন, যেটা হতে যাচ্ছে তার আগামী চার বছরের কর্মস্থল ও বাসস্থান। নিরাপত্তা ব্যবস্থা কী? প্রেসিডেন্টের অভিষেকে প্রথাগতভাবেই সবিস্তার নিরাপত্তা পরিকল্পনা থাকে। আর ৬ই জানুয়ারি ট্রাম্প সমর্থকরা ক্যাপিটল ভবনে তাণ্ডব চালানোর কারণে এবার নিরাপত্তা থাকছে অনেক বেশি। ৬ই জানুয়ারি ক্যাপিটল হিলে ঢুকে পড়া তাণ্ডবকারীদের সাথে পুলিশের সংঘাত মার্কিন কর্মকর্তারা কঠোর নিরাপত্তা ব্যবস্থা নিয়েছেন, শহরের বেশিরভাগ অংশেই চলাচল আটকে দেয়া হয়েছে। নিরাপত্তা পরিকল্পনার নেতৃত্বে আছে সিক্রেট সার্ভিস, যাদের সাথে যোগ হয়েছে ১৫ হাজার ন্যাশনাল গার্ড সদস্য। আর অতিরিক্ত হিসেবে হাজার হাজার পুলিশ অফিসারতো থাকছেনই। ওয়াশিংটন ডিসিতে আগে থেকেই জরুরি অবস্থা জারি রয়েছে, যা বলবৎ থাকবে অভিষেক শেষ হওয়া পর্যন্ত। সিক্রেট সার্ভিসের পক্ষে নিরাপত্তা ব্যবস্থার নেতৃত্বে রয়েছেন এজেন্ট ম্যাট মিলার। তিনি সাংবাদিকদের গত শুক্রবার বলেছিলেন যে প্রায় এক বছরের বেশি সময় ধরে এই অনুষ্ঠানটির পরিকল্পনা করা হয়েছে। যুক্তরাষ্ট্রের ইতিহাসের প্রথম নারী, অশ্বেতাঙ্গ ভাইস প্রেসিডেন্ট- কে এই কমালা হ্যারিস ট্রাম্প কি অভিষেকে থাকবেন? বিদায়ী প্রেসিডেন্ট নতুন প্রেসিডেন্টের শপথ গ্রহণের সময় সশরীরে উপস্থিত থাকবেন, এটা যুক্তরাষ্ট্রে একটা প্রথায় পরিণত হয়েছিল। যদিও এই প্রথা কখনো কখনো অপ্রস্তুত ও অনাকাঙ্খিত পরিস্থিতি তৈরি করে। কিন্তু এই বছর সেই অনাকাঙ্খিত পরিস্থিতিতে যোগ হচ্ছে ভিন্ন মাত্রা - অভিষেক অনুষ্ঠানে বিদায়ী প্রেসিডেন্ট হাজিরই হচ্ছেন না। ৮ই জানুয়ারিতেই একটি টুইট করে সেটি জানিয়ে দিয়েছেন প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প। তিনি লিখেছেন: \"যারা যারা জানতে চেয়েছেন তাদের সবার উদ্দেশ্যে, ২০শে জানুয়ারির অভিষেকে আমি যাচ্ছি না\"। দিনটিতে তিনি ফ্লোরিডায় তার ঠিকানা মার-আ-লাগোর উদ্দেশ্যে যাত্রা করবেন বলে এখন পর্যন্ত ঠিক হয়ে আছে। মি. ট্রাম্পের কিছু সমর্থক বলছেন, মি. বাইডেন যে সময়ে শপথ নেবেন, ঠিক সেই একই সময়ে তারা একটা ভার্চুয়াল \"দ্বিতীয় অভিষেক\"-এর পরিকল্পনা করছেন ডোনাল্ড ট্রাম্পের জন্য। ফেসবুকে ৬৮ হাজারের বেশি মানুষ বলেছেন, তারা মি. ট্রাম্পের প্রতি সমর্থন দেখাতে এই অনলাইন ইভেন্টে যোগ দেবেন। ডোনাল্ড ট্রাম্পের শপথ অনুষ্ঠানে ছিলেন তার পূর্বসূরী বারাক ওবামা মি. ট্রাম্প যখন শপথ নিয়েছিলেন, তখন তার প্রতিদ্বন্দ্বী হিলারি ক্লিনটন তার স্বামী ও সাবেক প্রেসিডেন্ট বিল ক্লিনটনকে নিয়ে সেখানে উপস্থিত ছিলেন। অথচ তার মাত্র দু'মাস আগেই মিসেস ক্লিনটন মি. ট্রাম্পের কাছে নির্বাচনে পরাজিত হয়েছিলেন এক তিক্ত প্রচারণা পর্ব শেষে। যুক্তরাষ্ট্রের ইতিহাসে মাত্র তিনজন প্রেসিডেন্ট তাদের উত্তরাধিকারীর অভিষেকে উপস্থিত না থাকার সিদ্ধান্ত নিয়েছিলেন - জন অ্যাডামস, জন কুইন্সি এবং অ্যান্ড্রু জনসন। গত শতাব্দীতে অবশ্য একজন প্রেসিডেন্টও এই কাজ করেননি। অবশ্য ভাইস প্রেসিডেন্ট মাইক পেন্স জানিয়েছেন যে তিনি আজকের অভিষেক অনুষ্ঠানে উপস্থিত থাকবেন। কোভিড-১৯ এই বছরের অভিষেককে কীভাবে বদলে দেবে? সাধারণ পরিস্থিতিতে, অভিষেক অনুষ্ঠানে যোগ দিতে লাখ লাখ মানুষ ওয়াশিংটন ডিসিতে এসে জড়ো হন। অভিষেকের সময় ক্যাপিটল হিলের সামনের ন্যাশনাল মল মানুষে গিজগিজ করে। ২০০৯ সালে প্রেসিডেন্ট বারাক ওবামার প্রথমবারের অভিষেকে কুড়ি লাখের মতো মানুষ এসেছিল। কিন্তু এ বছরের উদযাপনে \"চরম কাটছাঁট\" করা হয়েছে বলে জানিয়েছে বাইডেন টিম। তারা আমেরিকানদের প্রতি আহ্বান জানিয়েছে রাজধানীতে না আসার জন্য। ক্যাপিটল হিলে তাণ্ডবের পর একই আহ্বান জানিয়েছে ডিসি কর্তৃপক্ষও। অভিষেক এলাকায় যে দর্শক গ্যালারি তৈরি করা হয়েছিল, তাও ভেঙ্গে ফেলা হয়েছে। তবে যে প্রথাটা ভাঙ্গা হচ্ছে না এবার তা হলো, ক্যাপিটল হিলের সামনে দাঁড়িয়ে মলের দিকে মুখ করেই শপথ নেবেন মি. বাইডেন এবং কমালা হ্যারিস। ১৯৮১ সালে প্রেসিডেন্ট রোনাল্ড রেগ্যানের থেকেই এই প্রথা চলে আসছে। ওয়াশিংটন পোস্টের রিপোর্ট অনুযায়ী, এবার মঞ্চে যে শ'দুয়েক মানুষ বসবেন, তাদের আসন সাজানো হবে সামাজিক দূরত্ব মেনে। মঞ্চে যারা থাকবেন তাদের প্রত্যেকের মুখই থাকবে মাস্কে ঢাকা - অনুষ্ঠানের কয়েকদিন আগে সবারই কোভিড-১৯ আছে কি-না, তা পরীক্ষা করে দেখার কথা। অবশ্য গত জুনে মি. বাইডেন বলেছিলেন, নির্বাচিত হলে তিনি শপথ গ্রহণের মুহূর্তটিতে মাস্ক পরে থাকবেন না। ইউএস ক্যাপিটলের সামনে অভিষেক মঞ্চ অতীতে আনুষ্ঠানিকতায় যোগ দিতে দুই লাখ পর্যন্ত টিকেট ছাড়া হতো, এবার মহামারির কারণে পাওয়া যাবে মোটে এক হাজারের মতো। অতীতের মতো এবারও শান্তিপূর্ণ ক্ষমতা হস্তান্তরের রীতি অনুযায়ী সেনাবাহিনী পরিদর্শন করবেন কমাণ্ডার-ইন-চিফ। তবে পেনসিলভানিয়া অ্যাভিনিউ থেকে হোয়াইট হাউজ পর্যন্ত সেই প্রথাগত প্যারেডের বদলে এবার হবে পুরো যুক্তরাষ্ট্র জুড়ে ভার্চুয়াল প্যারেড। পরে সস্ত্রীক মি. বাইডেন এবং স্বামীসহ মিজ হ্যারিসকে হোয়াইটে হাউজে নিয়ে যাবে সেনাবাহিনী, যাদের সাথে থাকবে ব্যান্ড দলও। কোন কোন তারকা থাকবেন? সাম্প্রতিক বছরগুলোতে নতুন প্রেসিডেন্টরা অভিষেকের দিনে দেশের সবচাইতে জনপ্রিয় তারকাদের হাজির করেছেন। মহামারি সত্বেও এ বছরও ব্যতিক্রম হবে না। জো বাইডেনের সক্রিয় সমর্থক লেডি গাগা উপস্থিত থাকবেন এবারের অভিষেকে। তিনি জাতীয় সঙ্গীত গাইবেন। পরে মঞ্চে গান গাইবেন জেনিফার লোপেজ। মি. বাইডেনের শপথ গ্রহণের পর অভিনেতা টম হ্যাংকসের উপস্থাপনায় ৯০ মিনিটের একটি টেলিভিশন শো হবে, সরাসরি অনুষ্ঠানের বদলে টিভি শোয়ের কারণ ওই একই - কোভিড মহামারি। এই অনুষ্ঠানে যোগ দেবেন জন বন জোভি, ডেমি লোভ্যাটো এবং জাসটিন টিম্বারলেক। অনুষ্ঠানটি যুক্তরাষ্ট্রের সবগুলো গুরুত্বপূর্ণ টিভি নেটওয়ার্ক এবং স্ট্রিমিং প্লাটফর্মগুলোতে সম্প্রচারিত হবে। শুধু রক্ষনশীল নেটওয়ার্ক ফক্স চ্যানেলে এটা দেখানো হবে না - প্রচারণার সময় চ্যানেলটি প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পকে সমর্থন দিয়েছিলো। ওবামার দু'বারের অভিষেকেই মঞ্চ মাতিয়েছিলেন বিয়ন্স নোয়েলস", "doc2": "ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်နဲ့ ရွေးကောက်ခံ ဒုတိယ သမ္မတ ဟဲရစ် ကိုဗစ် ၁၉ စည်းမျဉ်းကန့်သတ်ချက်တွေ၊ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုတွေ လွှမ်းခြုံနေတာကအစ လေဒီဂါဂါ လာရောက် ဖျော်ဖြေဖို့ ရှိတာက အဆုံး ဒီကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲနေ့ကြီးအကြောင်း သိထားသင့်သမျှ အချက်တွေကို တင်ပြပေးမှာပါ။ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ ဆိုတာ ဘာလဲ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲဟာ သမ္မတသစ်တစ်ဦးရဲ့ ရာထူးစတင် လွှဲပြောင်းယူတဲ့ အထိမ်းအမှတ် တရားဝင် အခမ်းအနား ဖြစ်ပြီး ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့မှာ ကျင်းပလေ့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအခမ်းအနားမှာ အဓိက လုပ်ဖို့ လိုတာက ရွေးကောက်ခံ သမ္မတက \"အမေရိကန်သမ္မတရာထူးတာဝန်ကို ကျွန်ုပ် သစ္စာ စောင့်သိစွာ အမှုထမ်းရွက်သွားပါ့မယ်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ကျွန်ုပ်ရဲ့ စွမ်းရည်သတ္တိနဲ့ အကောင်းဆုံး ထိန်းသိမ်း ကာကွယ် စောင့်ရှောက်သွားမယ် ဆိုတာကို ကျွန်ုပ် အလေးအနက် သစ္စာပြုပါတယ်\" လို့ ကျိန်ဆိုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီးပြီ ဆိုတာနဲ့ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ဟာ ၄၆ ကြိမ်မြောက် သမ္မတ ရာထူးကို ဆက်ခံလိုက်နိုင်ပြီ ဖြစ်ပြီး ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုမှု ပြီးဆုံးပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်း ဆင်နွှဲစရာ အခမ်းအနားတွေတော့ ရှိပါသေးတယ်။ ကမလာ ဟဲရစ်ဟာလည်း ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီးတာနဲ့ ဒုတိယ သမ္မတ ဖြစ်လာမှာပါ။ ပုံမှန်အားဖြင့် သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ မကျိန်ဆိုခင်ကလေးမှာ ဒုတိယ သမ္မတက အရင် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုရလေ့ ရှိပါတယ်။ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲက ဘယ်တော့လဲ ဥပဒေ သတ်မှတ်ထားချက်အတိုင်း ဆိုရင် အမေရိကန် သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပလေ့ ရှိပါတယ်။ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားကို ဒေသစံတော်ချိန် နေ့လယ် ၁၁ နာရီခွဲလောက်မှာ ကျင်းပလေ့ ရှိပြီး သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတတို့ မွန်းလွဲ ၁၂ နာရီမှာ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုကြပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ဟာ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုတဲ့နေ့ နှောင်းပိုင်းလောက်မှာ သမ္မတအိမ်တော်မှာ ပြောင်းရွှေ့ နေထိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ သမ္မတ သက်တမ်း ၄ နှစ်အတွင်း အဲဒီမှာ သူနေထိုင်ပါလိမ့်မယ်။ လုံခြုံရေးအခြေအနေ ဘယ်လိုရှိမလဲ ထုံးစံအရ သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲနေ့မှာ လုံခြုံရေးကို အထူး အသေးစိတ် ချမှတ် ဆောင်ရွက်လေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်က Capitol လွှတ်တော် အဆောက်အအုံကို ထရမ့် ထောက်ခံသူ လူအုပ်ကြီး စီးနင်း ဝင်ရောက်ခဲ့အပြီးမှာတော့ လုံခြုံရေးအစောင့်အကြပ်တွေ ဒါ့ထက် ပိုတင်းကျပ် ချထားဖို့ ရှိနေပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က Capitol Hill လွှတ်တော် အဆောက်အအုံထဲ စီးနင်း ဝင်ရောက်လာတဲ့ ထရမ့်ထောက်ခံသူတွေကု ရဲက တားဆီးဖို့ ကြိုးစား ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့မှာ လုံခြုံရေး တိုးမြှင့်ချထားလိုက်ပြီး နေရာ အတော်များများကို အာဏာပိုင်တွေက ပိတ်ဆို့ တားဆီးထားလိုက်ပါတယ်။ လုံခြုံရေး အစီအစဉ်တွေကို ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့က ကြီးကြပ် တာဝန်ယူထားပြီး လုံခြုံရေး အစောင့် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၅၀၀၀ နဲ့အတူ ရဲအရာရှိ ထောင်ပေါင်းများစွာကို အကူ ခေါ်ယူထားပါတယ်။ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့မှာ အရေးပေါ်အမိန့် ထုတ်ပြန်ထားပြီး ဖြစ်ပြီး ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲနေ့ တစ်လျှောက်လုံးမှာ ဆက်ချထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနား ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်မှုတွေကို တစ်နှစ်လုံးလုံး လုပ်နေခဲ့တာလို့ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ ကိုယ်စား လုံခြုံရေးကို ဦးဆောင် တာဝန်ယူထားတဲ့ မက် မေလာ က သောကြာနေ့တုန်းက သတင်းထောက်တွေကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားကို ခါတိုင်းကျင်းပနေကျ ပုံစံအတိုင်း အဆောက်အအုံ ပြင်ပမှာပဲ ကျင်းပသွားမယ်လို့ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်က အခိုင်အမာ ပြောထားတာပါ။ တက်ရောက်သူ ဦးရေကိုတော့ လျှော့ချမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားကို ထရမ့် တက်မှာလား သမ္မတသစ်ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားကို ရာထူးသက်တမ်း ကုန်ဆုံးမယ့် သမ္မတက တက်ရောက် ချီးမြှင့်တာဟာ ထုံးစံ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ တခါတလေတော့ အနေခက်စရာ အဖြစ်တွေ ရှိတတ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ ဒီပွဲကို ဒေါ်နယ်ထရမ့် တက်မှာ မဟုတ်တဲ့ အတွက် တစ်မျိုး ကသိကအောက် ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ \"လူတွေမေးထားကြတာကို ပြန်ဖြေရရင် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို ကျွန်တော် တက်မှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာ ပြောပါရစေ\" လို့ မစ္စတာ ထရမ့်က ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က တွစ်တာပေါ်ကနေ ထုတ်ဖော် ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနေ့မှာ ဖလော်ရီဒါမြို့မှာ ရှိတဲ့ သူ့ရဲ့ Mar-a-Lago စံအိမ်ကြီးမှာ သူသွားနေမယ်လို့ အများက ယူဆနေကြပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုတဲ့ တစ်နေ့တည်း၊ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ မစ္စတာထရမ့်အတွက် ဒုတိယ သမ္မတသက်တမ်း ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲကို အွန်လိုင်းပေါ်ကနေ ကျင်းပပေးဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့ ထရမ့် ထောက်ခံသူတစ်ချို့က ပြောနေပါတယ်။ လူ ၆ သိန်း ၈ သောင်းကျော်က မစ္စတာ ထရမ့်ကို ထောက်ခံအားပေးတဲ့ အနေနဲ့ အဲဒီ အွန်လိုင်း အခမ်းအနားကို တက်မယ်လို့ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာ ရေးနေကြပါတယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ့ကို ဘားရက် အိုဘားမား တက်ရောက်ခဲ့ မစ္စတာ ထရမ့် သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုခဲ့တဲ့ အချိန်တုန်းက ရွေးကောက်ပွဲမှာ အကြိတ်အနယ် မဲဆွယ်စည်းရုံးခဲ့ပြီး မစ္စတာ ထရမ့်ကို ရှုံးနိမ့်သွားခဲ့ရတဲ့ ဟီလာရီ ကလင်တန်က သူ့ခင်ပွန်း သမ္မတဟောင်း ဘေလ် ကလင်တန်နဲ့အတူ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို တက်ရောက် ချီးမြှင့်ခဲ့ပါတယ်။ ရာထူးလွှဲပြောင်းယူမယ့် သမ္မတသစ်ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို မတက်ရောက်တဲ့ အမေရိကန် သမ္မတ ၃ ဦးသာ ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။ သူတို့တွေက ဂျွန် အဒမ်စ်၊ ဂျွန် ကွင်ဆီ အဒမ်စ်နဲ့ အင်ဒရူး ဂျွန်ဆင် တို့ ဖြစ်ပြီး သူတို့အားလုံးဟာ ၁၉ ရာစု မတိုင်ခင်က သမ္မတတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒုတိယ သမ္မတ မိုက်ပန့်စ် ကတော့ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို သူတက်မယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ ကိုဗစ်က ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲကို ဘယ်လောက် ပြောင်းသွားစေမလဲ ပုံမှန် အခြေအနေမျိုးမှာဆိုရင် သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို ကြည့်ရှုအားပေးဖို့ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့ကို လူ သိန်းနဲ့ချီ ရောက်လာကြလေ့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီနေ့မှာ National Mall ပန်းခြံကြီးမှာ လူတွေ ပြည့်နှက် နေတတ်ပြီး ဟိုတယ်၊ တည်းခိုခန်းတွေလည်း အခန်းလွတ် မရှိသလောက် ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် သမ္မတ အိုဘာမား သမ္မတသက်တမ်း ပထမအကြိမ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုခဲ့ချိန်မှာ လူ နှစ်သန်းလောက် လာရောက် အားပေးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီနှစ်မှာတော့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနား အရွယ်အစားကို အကြီးအကျယ် လျှော့ချမယ်လို့ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ အဖွဲ့က ပြောထားပါတယ်။ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့ကို မလာကြဖို့ကိုလည်း အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကွန်ဂရက်စ် လွှတ်တော် အဆောက်အအုံ စီးနင်း ဝင်ရောက်ခံခဲ့ရအပြီး မှာ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့ အာဏာပိုင်တွေကလည်း အလားတူ ပြောထားပါတယ်။ National Mall ပန်းခြံကြီးကို မျက်နှာမူပြီး ကွန်ဂရက်စ် လွှတ်တော် အဆောက်အအုံ အရှေ့မှာ သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုလေ့ ရှိတဲ့ ထုံးစံအစဉ်အလာ အတိုင်း မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်နဲ့ မစ်စ်ဟဲရစ် တို့ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆို ကြမှာပါ။ ဒီထုံးစံကို သမ္မတ ရော်နယ် ရီဂင်က ၁၉၈၁ ခုနှစ်မှာ စတင် လုပ်ခဲ့တာပါ။ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုတဲ့ စင်မြင့်ပေါ်မှာ သူတို့နှစ်ဦးနဲ့အတူ လူ ၂၀၀ လောက် လူချင်း ခပ်ခွာခွာ ထိုင်ကြမယ်လို့ ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်းစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ စင်မြင့်ပေါ်က လူတွေ အားလုံး နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ကြမှာ ဖြစ်ပြီး ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ မတိုင်ခင် နှစ်ရက်လောက်အတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိမရှိ ဆေးစစ် ထားကြရမယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန် ကိုယ်တိုင်ကတော့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုနေချိန်မှာ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ထားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဇွန်လတုန်းက ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲအတွက် ကြိုတင် ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်နေ အရင်တုန်းက ဒီအခမ်းအနားကို တက်ဖို့ လက်မှတ် ၂ သိန်းလောက် ထုတ်ပေးလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံတဝန်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ ပိုတိုးလာနေဆဲ ဖြစ်တာမို့ လက်မှတ် တစ်ထောင်လောက်ပဲ ထုတ်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းစွာ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးတဲ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ခါတိုင်းနှစ်တွေမှာ လုပ်နေကျ ထုံးစံအတိုင်း ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်သစ်က စစ်ရေးပြ ကြည့်ရှု စစ်ဆေးတာကို အခုနှစ်မှာလည်း လုပ်ဖို့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပန်ဆေလ်ဗေးနီးယား အဲဗင်းန်ယူးကနေ အိမ်ဖြူတော်ကို ချီတက်တဲ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားအစား အွန်လိုင်း စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားတစ်ခုကို အွန်လိုင်းကနေပဲ ကျင်းပမယ်လို့ ပွဲစီစဉ်သူတွေက ပြောပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ ဇနီးနဲ့ မစ်စ် ဟဲရစ်ရဲ့ ခင်ပွန်းတို့ကိုလည်း ဘင်ခရာ တီးဝိုင်းအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ အပါအဝင် စစ်သည်တော်တွေ စောင့်ကြပ်လိုက်ပါပြီး အိမ်ဖြူတော်ကို ပို့ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနား လက်မှတ်ကို ဘယ်လို ရနိုင်မလဲ စင်မြင့်နားမှာ ထိုင်ကြည့်ဖို့ နေရာ၊ မတ်တပ်ရပ် ကြည့်ဖို့ နေရာတွေနဲ့ စစ်ရေးပြ ချီတက်တဲ့ လမ်းတလျှောက်မှာ ထိုင်ကြည့်ဖို့ နေရာတွေအတွက် လက်မှတ်တွေ ယူဖို့ လိုပါတယ်။ ထုံးစံအရဆိုရင် National Mall ပန်းခြံက ကျန်တဲ့ နေရာတွေကိုတော့ လူထုအတွက် ဖွင့်ထားပေးပါတယ်။ ဒီတော့ ဒီကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ ကျင်းပဖို့ အချိန် နီးကပ်လာတာနဲ့အမျှ အခမ်းအနား လက်မှတ် ရနိုင်ဖို့ ကိုယ့်မြို့နယ်က ဒေသန္တရ ကိုယ်စားလှယ်တွေကို အရင် မေးကြည့်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲအပြီး ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့နားတဝိုက်မှာ ကျင်းပမယ့် ကပွဲတွေနဲ့ တခြား သက်ဆိုင်တဲ့ ပွဲတွေအတွက်လည်း သီးခြား လက်မှတ်တွေ လိုပါတယ်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တုန်းက ဘာရက်ခ် အိုဘားမားရဲ့ သမ္မတ ပထမသက်တမ်း ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲမှာ လူ ၂ သန်းလောက် လာရောက် အားပေးခဲ့ကြ အခမ်းအနားပွဲ လက်မှတ်တွေ တောင်းယူနိုင်တဲ့ အဓိကလူတွေက ဆီးနိတ် အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေနဲ့ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အမတ်တွေပါ။ အခမဲ့လက်မှတ်တွေ ဝေပေးဖို့ သူတို့ကို အချိုးကျ အရေအတွက်နဲ့ ခွဲထားပေးပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ ကပ်ရောဂါဘေးကြောင့် လွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးကို ဧည့်သည်တစ်ဦးပဲ ခေါ်လာခွင့် ကန့်သတ် ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲပြီးရင် မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေအတွက် ဒီအခမ်းအနား အမှတ်တရ အဖြစ် အထိမ်းအမှတ်လက်မှတ်တွေ ရနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အထိမ်းအမှတ် ဖျော်ဖြေပွဲမှာ ဘယ်သူတွေ ဖျော်ဖြေကြမလဲ လတ်တလောနှစ်ပိုင်းတွေမှာ အသစ်တက်တဲ့ သမ္မတတွေက ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနား ဖျော်ဖြေပွဲတွေမှာ အမေရိကန်ပြည်သူတွေ အကြိုက်ဆုံး အနုပညာရှင်တချို့ကို ထည့်သွင်း ဖျော်ဖြေစေခဲ့ပါတယ်။ အခုနှစ်မှာ ကပ်ရောဂါဆိုးကြီး ဖြစ်နေပေမဲ့လည်း ခါတိုင်းနှစ်တွေနဲ့ မခြား ဖျော်ဖြေ ကျင်းပမှာပါ။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်နဲ့ မစ်စ် ဟဲရစ် တို့ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားမှာ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ကို တက်တက်ကြွကြွ ထောက်ခံအားပေးခဲ့သူ ပေါ့ပ် အဆိုတော် လေဒီ ဂါဂါ က နိုင်ငံတော် သီချင်းနဲ့ သီဆို ဖျော်ဖြေမှာ ဖြစ်သလို ဂျနီဖာ လိုပက်ဇ် လည်း ပါဝင် ဖျော်ဖြေဖို့ ရှိပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီးတဲ့အခါ ရုပ်ရှင်မင်းသား တွမ် ဟန့်ခ်စ် က ရုပ်မြင်သံကြား ပေါ်ကနေ မိနစ် ၉၀ ကြာ ပြသမယ့် အစီအစဉ်ကို တင်ဆက်ပေးမှာပါ။ ခါတိုင်း လူကိုယ်တိုင် ပါဝင် တင်ဆက်ကြတဲ့ အစီအစဉ် နေရာမှာ ကိုဗစ်ကြောင့် အခုလို ရုပ်မြင်သံကြားပေါ်ကနေ အစားထိုး တင်ဆက်မှာပါ။ အဲဒီအစီအစဉ်မှာ ဂျွန်ဘွန် ဂျိုဗီ၊ ဒမီ လော့ဗာတို နဲ့ ဂျပ်စတင် တင်ဘာလိတ်ခ် တို့လည်း ပါမှာ ဖြစ်ပြီး သမ္မတထရမ့်ကို သူ့ရဲ့ သမ္မတ သက်တမ်းအတွင်း ထောက်ခံအားပေးခဲ့တဲ့ Fox News အသံလွှင့်ဌာနကလွဲလို့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ အဓိက ရုပ်သံကွန်ရက်တွေ အားလုံးကနေ လွှင့်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဘားရက်ခ် အိုဘားမားရဲ့ သမ္မတ ဒုတိယသက်တမ်းအတွက် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲမှာ ဘီယွန်ဆေးက နိုင်ငံတော်သီချင်းနဲ့ သီဆိုဖျော်ဖြေခဲ့ ၂၀၀၉ခုနှစ်တုန်းက ဘာရက် အိုဘားမားရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲမှာ နာမည်ကျော် အဆိုတော်ကြီး အရီသာ ဖရန်ခ်လင် က My Country 'Tis of Thee ဆိုတဲ့ သီချင်းနဲ့ ဖျော်ဖြေ ခဲ့သလို ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲအပြီး သမ္မတအသစ်ချပ်ချွတ် ဇနီးမောင်နှံရဲ့ ကပွဲမှာ ဘီယွန်ဆေး ကလည်း At Last ဆိုတဲ့ သီချင်းကို သီဆို ဖျော်ဖြေသွားခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်က သူ့ရဲ့ သမ္မတ ဒုတိယသက်တမ်းအတွက် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲမှာ သမ္မတ အိုဘားမားက အဆိုတော် ကယ်လီ ကလာ့ခ်ဆန်နဲ့ ဂျနီဖာ ဟဒ်ဆန် တို့ကို လာရောက် ဖျော်ဖြေပေးဖို့ ပန်ကြားခဲ့ပါတယ်။ ဘီယွန်းဆေးက ဒီတစ်ခေါက်ပွဲမှာတော့ နိုင်ငံတော်သီချင်းနဲ့ ဖျော်ဖြေခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကတော့ သူ့ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲမှာ အနုပညာရှင်တွေကို လာဖျော်ဖြေဖို့ ခေါ်တဲ့အခါ ပြဿနာ တွေ့ခဲ့ပါတယ်။ အယ်လ်တန် ဂျွန်က လာဖျော်ဖြေဖို့ ငြင်းခဲ့သလို ဆီလင်း ဒီယွန်၊ ကစ်စ် နဲ့ ဂါ့သ် ဘရွတ်ခ်စ် တို့လည်း ငြင်းခဲ့ကြတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ the Rockettes အဖွဲ့၊ ကျေးလက်ဂီတ အဆိုတော် လီး ဂရီးန်ဝတ်ဒ်နဲ့ 3 Doors Down အဖွဲ့တွေကပဲ မစ္စတာ ထရမ့်ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားမှာ လာရောက် ဖျော်ဖြေသွားခဲ့ကြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-39511346", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma/2013/10/131024_dassk_bbc", "doc1": "এ বছর প্রথম কোনো আন্তর্জাতিক গণমাধ্যমের মুখোমুখি হলেন অং সান সুচি বিবিসি-কে দেয়া সাক্ষাতকারে দেশটির রাখাইন রাজ্যে চলমান সমস্যার কথা স্বীকার করে মিজ সুচি বলেন, \"রাখাইন প্রদেশে যথেষ্ট বৈরিতা রয়েছে, মুসলমানরাই মুসলমানদের হত্যা করেছে\"। তবে তার মতে, একটি জাতিকে 'নিধন' করা হচ্ছে শব্দটি সেখানকার পরিস্থিতির জন্য বেশি কঠিন। এ বছর প্রথম কোনো আন্তর্জাতিক গণমাধ্যমের মুখোমুখি হলেন শান্তিতে নোবেল জয়ী মিয়ানমারের নেতা মিজ সুচি। বাংলাদেশের শরণার্থী শিবিরে রোহিঙ্গা বালিকাকে কাঁদতে দেখা যাচ্ছে তাকে যখন প্রশ্ন করা হয় যে, মানবাধিকার রক্ষার দূত এবং শান্তিতে নোবেল জয়ী হয়েও সূচী ব্যর্থ হয়েছেন নিজের দেশে রোহিঙ্গাদের নির্মূলে বাধা দিতে- তখন তিনি এই অভিযোগ এড়িয়ে যান। সাক্ষাৎকারে তিনি বলেছেন, সেখানে নানা বিভক্তি রয়েছে মানুষের মাঝে এবং আমরা সেটাই কমানোর চেষ্টা করছি। দীর্ঘ সাক্ষাতকারে সুচি এই বিষয় নিয়ে তার মতামত তুলে ধরে বলেন, সেখানে অক্টোবরে পুলিশের ওপর হামলা থেকেই সবকিছুর সূত্রপাত। এরপর সামরিক বাহিনী বিষয়টি সুরাহার চেষ্টা করে। মিয়ানমারে রোহিঙ্গা মুসলমানদের নাগরিকত্ব দেবার পরিকল্পনার প্রতিবাদে বিক্ষোভ এক প্রশ্নের জবাবে মিজ সুচি বলেছেন, পার্শ্ববর্তী বাংলাদেশে শরণার্থী হিসেবে চলে যাওয়া রোহিঙ্গাদের কেউ ফিরে আসতে চাইলে তাদের সাদরে গ্রহণ করা হবে। এর আগে রাখাইন রাজ্যে মুসলমানদের ওপর দেশটির সেনাবাহিনীর হত্যা, ধর্ষণের মতো মানবাধিকার লঙ্ঘনের অভিযোগের বিরুদ্ধে মুখ না খোলায় বিশ্বব্যাপী সমালোচিত হয়েছেন মিজ সুচি। সে প্রসঙ্গে তার জবাব, তিনি মার্গারেট থ্যাচার কিংবা মাদার টেরিজা নন। তিনি শুধুই একজন রাজনীতিবিদ। তবে, সবকিছু পর্যবেক্ষণে জাতিসংঘের সাবেক প্রধান কফি আনানকে আবারো রাখাইন রাজ্যে আমন্ত্রণ জানান। আরও পড়ুন: র‍্যাব নিয়ে স্পর্শকাতর গোপন রেকর্ডিং যাচাই হচ্ছে সিগারেট খেয়ে দশজনে মারা যাচ্ছে একজন", "doc2": "ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေလည်း နိုင်ငံကနေ ထွက်ပြေးခဲ့ရတယ်လို့ ဒေါ်စု ပြော ဘီဘီစီကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောကြားရာမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေလည်း အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခံရ တာပဲ၊ နှစ်ဖက်စလုံးမှာ ကြောက်ရွံ ထိတ်လန့်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူမျိုးရေး ဘာသာရေး အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ တစ်သိန်းလေးသောင်းလောက် အိုးအိမ်မဲ့ ဖြစ်နေတယ်လို့ ဒုက္ခသည် စောင့်ရှောက်ရေး အဖွဲ့တွေက ခန့်မှန်း ပြောဆိုကြပါတယ်။ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခံရတာ မွတ်ဆလင်တွေက အများစု ဆိုတာကို အသိအမှတ်ပြုလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က တုန့်ပြန် ဖြေကြားရာမှာတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အများအပြားလည်း နိုင်ငံကနေ ထွက်ခွာ ပြေးခဲ့ရတာပါပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ နိုဗယ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ ရိုဟင်ဂျာ အရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ထုတ်ဖော် ပြောကြားဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တယ် ဆိုပြီး အရင်တုန်းက အကဲခတ်တွေက စွပ်စွဲ ပြောတာတွေ ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55808732", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55811081", "doc1": "লাল কেল্লার প্রাঙ্গণে বিক্ষোভকারী কৃষক। এনিয়ে শহরের বিভিন্ন জায়গায় পুলিশের সাথে বিক্ষোভকারীদের সংঘর্ষ হয়েছে এবং এতে এক ব্যক্তি নিহত হয়েছে বলে জানা যাচ্ছে। ভারতের প্রজাতন্ত্র দিবসে হাজার হাজার কৃষক পায়ে হেঁটে এবং ট্রাক্টর চালিয়ে শহরে প্রবেশ করে। কয়েকটি জায়গায় কৃষকরা পুলিশের ব্যারিকেড ভেঙ্গে ফেলে এবং তাদের জন্য নির্ধারিত রুটে না গিয়ে অন্য দিকে এগিয়ে যায়। ভিডিও: লাল কেল্লায় ওড়ে শিখ নিশান বিবিসি বাংলায় আরও পড়ুন: নতুন কৃষি বিলের বিরুদ্ধে ভারতে কেন আগুন জ্বলছে? ভারতে হাজার হাজার কৃষকের আন্দোলনে কার্যত অবরুদ্ধ রাজধানী দিল্লি পেঁয়াজের বীজ চাষ করে কোটি টাকার ব্যবসা পঙ্খীরাজ-জামাইভোগ-লক্ষ্মীজটা - যে হাজারো ধান হারিয়েছে বাংলাদেশ নরেন্দ্র মোদি সরকারের 'নতুন বাজার বান্ধব' সংস্কারের বিরুদ্ধে ভারতের ইতিহাসে অন্যতম দীর্ঘ এই কৃষক আন্দোলন চলছে প্রায় দুই মাস ধরে। সরকার প্রস্তাবিত আইনটি আপাতত স্থগিত রাখার কথা জানিয়েছে কিন্তু কৃষকরা বলছে তারা আইনটির বাতিল চায়। কয়েক দফা আলোচনার পর পুলিশ মঙ্গলবারের সমাবেশের অনুমতি দিয়েছিলো এই শর্তে যে তারা কোনোভাবেই প্রজাতন্ত্র দিবসের অনুষ্ঠানের বিঘ্ন ঘটাবে না। দিল্লির ছয়টি প্রবেশপথ থেকে কর্মসূচি শুরুর কথা ছিলো কৃষকদের। পুলিশ এর সবগুলোই অবরোধ করে রেখে কর্মসূচি পালনের জন্য একটি সুনির্দিষ্ট রুট ঠিক করে দেয়। কিন্তু সিংঘু, টিকরি ও গাজিপুর -এই তিনটি জায়গায় কৃষকরা ব্যারিকেড ভেঙ্গে, পায়ে হেঁটে ও ট্রাক্টরে করে মিছিল শুরু করে। এক পর্যায়ে একদল কৃষক মুঘল শাসকদের তৈরি লাল কেল্লা কমপ্লেক্সে পৌঁছে যায় এবং স্তম্ভ বেয়ে উঠে খালসা পতাকা উড়িয়ে দেয়। তবে ভারতের জাতীয় পতাকাটিতে তারা হাত দেয়নি বলে স্থানীয় সংবাদমাধ্যমগুলো জানাচ্ছে। সর্বশেষ পরিস্থিতি নিয়ে আলোচনা করতে স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী অমিত শাহ এক জরুরি বৈঠকে বসেছেন বলে স্থানীয় সংবাদমদ্যমগুলো খবর দিচ্ছে। লাল কেল্লার গুম্বুজে খালসা পতাকা ওড়ানো হচ্ছে। যে আইন নিয়ে কৃষকরা এতো বিক্ষোভ দেখাচ্ছেন তাতে কৃষিকে উন্মুক্ত বাজার ব্যবস্থার আওতায় নেয়া হয়েছে আর এটিই কৃষকদের ক্ষুব্ধ করেছে। যদিও প্রধানমন্ত্রী নরেন্দ্র মোদী এবং তার বিজেপি নেতৃত্বাধীন সরকার সংস্কারের পক্ষে। \"মি. মোদীকে অবশ্যই এই কালো আইন ফিরিয়ে নিতে হবে,\" গাজিপুর সীমান্তে একজন কৃষক বলছিলেন বিবিসিকে। কয়েকদিন ধরে কৃষকরা ট্রাক্টর চালিয়ে এসে দিল্লি সীমান্তে সমবেত হচ্ছিলো সরকার প্রস্তাবিত আইনটি আপাতত স্থগিত রাখার কথা জানিয়েছে কিন্তু কৃষকরা বলছে তারা আইনটির বাতিল চায়। এর আগে দিল্লির সীমান্তে প্রায় দু মাস অবস্থান ধর্মঘট করেছিলো কৃষকরা। অনেক ট্রাক্টরে ভারতের জাতীয় পতাকা রাখা হয়েছে ধারণা করা হচ্ছে দিল্লিতে প্রজাতন্ত্র দিবসের অনুষ্ঠান চলায় পুলিশের সাথে কৃষকদের আরও সংঘর্ষ হতে পারে। বার্ষিক প্যারেডে সশস্ত্র বাহিনী তাদের সর্বশেষ যুদ্ধ উপকরণ প্রদর্শনের পাশাপাশি বিভিন্ন রাজ্য তাদের নিজস্ব সংস্কৃতিকে তুলে ধরছে। তবে করোনা মহামারির কারণে এবারের আয়োজনকে সংক্ষিপ্ত করা হয়েছে। দিল্লির প্রাণকেন্দ্রে প্রবেশ করছে কৃষকরা।", "doc2": "ခံတပ်နီအမိုးခုံးပေါ်ကို လယ်သမားတချို့ အလံတက်ထောင်ကြ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားနေ့နဲ့ ချိန်ကိုက်ပြီး စုဝေးဆန္ဒပြကြဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်း လယ်သမားတွေ တချို့က ခြေလျင်၊ တချို့က လယ်ထွန်စက်တွေနဲ့ ချီတက်လာခဲ့ကြပါတယ်။ ဆန္ဒပြသူအတော်များများဟာ အစိုးရက သဘောတူ ခွင့်ပြုထားတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေကနေ သွေဖည်ချီတက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြတဲ့အတွက် ရဲတွေနဲ့ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ရာမှာ ဆန္ဒပြသူတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒီပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေဟာ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ ပိုလွတ်လပ်မှု ရှိလာအောင် လုပ်တာလို့ အစိုးရက ပြောနေပေမဲ့ လယ်သမားတွေကတော့ သူတို့ရဲ့ ဝင်ငွေတွေ ဆုံးရှုံးဖို့ ရှိတယ် ဆိုပြီး ကန့်ကွက်နေကြတာပါ။ ဆန္ဒပြလယ်သမားတွေထဲက ထောင်သောင်းပေါင်းများစွာဟာ ဒီဥပဒေ ပြင်ဆင်မှုတွေကို ဖျက်သိမ်းပေးဖို့ နိုဝင်ဘာလကတည်းက ဒေလီမြို့ပြင်မှာ ကန့်ကွက် တောင်းဆိုနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တုန်းက အစိုးရက ဒီဥပဒေတွေကို ယာယီ ဆိုင်းငံ့ပေးပါ့မယ် ဆိုပြီး ကမ်းလှမ်းချက်လာတာကို သူတို့က လက်မခံဘဲ ပယ်ချခဲ့ကြပါတယ်။ ဒေလီမြို့ရဲ့ သမိုင်းဝင် ခံတပ်နီဝင်းကြီးထဲ ဆန္ဒပြ လယ်သမားတွေ ချီတက် ဝင်ရောက်လာကြ အစိုးရနဲ့ လယ်သမားတွေအကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ လုပ်ခဲ့အပြီးမှာ ဒေလီမြို့လယ်မှာ နှစ်စဉ် ပြုလုပ်နေကျ အမျိုးသားနေ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားကို မထိခိုက်စေရဘူး ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်နဲ့ အင်္ဂါနေ့မှာ လယ်သမားတွေကို ချီတက်ဆန္ဒပြဖို့ ရဲတွေက သဘောတူခဲ့ပြီး မြို့ပြင် ဆင်ခြေဖုံးက သတ်မှတ်ထားတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေမှာ ဆန္ဒပြကြဖို့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လယ်သမားတွေက ခွင့်ပြုထားတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေကို သွေဖည်ပြီး သမိုင်းဝင် ၁၆ ရာစု ခံတပ်နီဝင်းကြီးထဲ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြပါတယ်။ လယ်သမားတွေက လုံခြုံရေး အတားအဆီးတွေကို ချိုးဖောက်ပြီး ခံတပ်ဝန်း တံတိုင်းတွေ၊ အမိုးတွေပေါ် ကျော်တက်ခဲ့ကြသလို သူတို့ရဲ့ အလံတွေကိုတောင် နိုင်ငံတော်အလံနဲ့အတူ ဘေးချင်းတိုက် လွှင့်ထူခဲ့ကြပါတယ်။ ဒေလီမြို့ အဝင် ဂိတ်စခန်း အတော်များများကနေ ဝင်လာကြတဲ့ ဆန္ဒပြ လယ်သမားတွေဟာ ခွင့်ပြုထားတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေအတိုင်း စည်းကမ်းတကျ ချီတက်လာခဲ့ကြပေမဲ့ အဓိက ဂိတ်စခန်းကြီး ၆ ခုထဲက ၃ ခု ဖြစ်တဲ့ ဂါဇီပူရ်၊ ဆင်းဂူ နဲ့ တစ်ကရီ နယ်စပ် ဂိတ်စခန်းတွေကနေ ဝင်လာတဲ့ ဆန္ဒပြ လယ်သမားတွေကတော့ မနက်ပိုင်းမှာ ရဲတွေရဲ့ အတားအဆီးကို ချိုးဖောက် ဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဂါဇီပူရ် ဂိတ်စခန်းက ဝင်လာတဲ့ ဆန္ဒပြ လယ်သမားတွေဟာ အိန္ဒိယ ပါလီမန် အဆောက်အအုံ ရှိရာ ဒေလီမြို့လယ်ဆီကို စဦးတည် ချီတက်လာခဲ့ကြပါတယ်။ ဆန္ဒပြ လယ်သမားတွေကို လူစုခွဲဖို့ ရဲတွေက တချို့နေရာတွေမှာ မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေ သုံးခဲ့ \"မစ္စတာ မိုဒီအနေနဲ့ ညစ်ထေးတဲ့ ဒီဥပဒေတွေကို ပြန်ပြင်ကို ပြင်ရလိမ့်မယ်\"လို့ ဆန္ဒပြသူတစ်ဦးက ဘီဘီစီ သတင်းထောက် ဆာလ်မန် ရာဗီ ကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒေလီမြို့လယ်ကို သွားတဲ့ လမ်းကြောင်းပေါ်က ITO မီးရထား လမ်းဆုံနေရာမှာ ဆန္ဒပြ လယ်သမားတွေနဲ့ ရဲတွေအကြား ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်မှုတွေ ဖြစ်ပွားနေပြီး ရဲတွေက မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေ၊ လက်ကိုင်တုတ်တွေနဲ့ လူစုခွဲနေတဲ့ပုံတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ လယ်ထွန်စက်တွေနဲ့ ချီတက်လာတဲ့ လယ်သမားတွေကလည်း ရဲဝန်ထမ်းတွေကို တမင် ဝင်တိုက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြပုံတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ နှစ်ဖက်စလုံး ထိခိုက် ဒဏ်ရာရမှုတွေ ရှိတယ်လို့ အဲဒီက လာတဲ့ သတင်းတွေအရ သိရပါတယ်။ အဲဒီ မီးရထားလမ်းဆုံနေရာမှာ ရဲတွေက မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေနဲ့ လူစုခွဲဖို့ ကြိုးစားစဉ် လယ်ထွန်စက် တိမ်းမှောက်သွားပြီး အဲဒီ လယ်ထွန်စက် မောင်းလာတဲ့ ဆန္ဒပြသူ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ITO မီးရထားလမ်းဆုံမှာ ဆန္ဒပြ လယ်သမားတွေက ရဲတွေထက် ပိုများနေပြီး လူအုပ်ကြီးကို ထိန်းနိုင်ဖို့ ရဲတွေ မနည်း ကြိုးစားနေရတယ်လို့ ဘီဘီစီ သတင်းထောက်တွေက ပြောပါတယ်။ ပါလီမန်အဆောက်အဦဆီ ဦးတည် ချီတက်မယ်လို့ လယ်သမားတွေက ပြော နှစ်စဉ် ကျင်းပလေ့ ရှိတဲ့ အမျိုးသားနေ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားမှာ အိန္ဒိယ စစ်တပ်က သူတို့ရဲ့ နောက်ဆုံးထုတ် ခေတ်မီ လက်နက်တွေကို ထုတ်ပြလေ့ ရှိသလို ပြည်နယ် အများအပြားက ရိုးရာ ယဉ်ကျေးမှု အလှပြ ဖော်ဖြေမှုတွေ လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် ဒီအခမ်းအနားကို တိုတိုပဲ အကျဉ်းရုံး ကျင်းပဖို့ စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။ နှစ်စဉ်ကျင်းပတဲ့ စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားမှာ အိန္ဒိယစစ်တပ်က သူတို့ရဲ့ နောက်ဆုံးထုတ် ခေတ်မီစစ်လက်နက်တွေ ထုတ်ပြလေ့ ရှိ စိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍမှာ လွတ်လပ်တဲ့ စျေးကွက်တွေ နောက်ထပ် ပိုဖွင့်ပေးဖို့ဆိုပြီး ပြင်ဆင် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်တဲ့ ဒီဥပဒေတွေကြောင့် ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ရာမှာ စက်တင်ဘာလတုန်းက ပါလီမန်အထိ ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ သူ့ရဲ့ BJP ပါတီ ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရအဖွဲ့က ဒီပြင်ဆင်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကာကွယ် ပြောခဲ့ကြပေမဲ့ လယ်သမားတွေကတော့ ဒီဥပဒေတွေဟာ ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတွေကို ပိုမျက်နှာသာ ပေးနေပြီး လယ်သမားတွေအတွက် ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေ ဖြစ်လာစေမယ့် သေဒဏ် တစ်ခုအဖြစ် ဖော်ညွှန်း ပြောနေကြပါတယ်။ နိုဝင်ဘာလကုန်ပိုင်းက ဒေလီမြို့ကို ချီတက် လာခဲ့ကြတဲ့ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ပန်ဂျပ်နဲ့ ဟာယာနာ ပြည်နယ်တွေက လယ်သမား သောင်းပေါင်းများစွာဟာ မြို့ထဲကို ဝင်ခွင့် မရခဲ့တဲ့အတွက် ရှေ့မတိုး နောက်မဆုတ်သာ အခြေအနေနဲ့ ထိုင် ဆန္ဒပြနေကြပြီး အတော်များများက ခုချိန်ထိ ဆက် ထိုင်ဆန္ဒပြနေကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အခြေအတင် အငြင်းပွားစရာ ဥပဒေ ပြင်ဆင်မှုတွေကို ပြန်ပယ်ဖျက်ပေးဖို့ အစိုးရကို လယ်သမားတွေက တောင်းဆိုနေကြ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းတွေအတွင်း ဒေလီမြို့ အဝင် ဂိတ်တွေကို လယ်သမားတွေ ရောက်လာခဲ့ကြ အခုပြင်ဆင်လိုက်တဲ့ ဥပဒေတွေက ဘာအတွက်လဲ စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်တွေ ရောင်းဝယ်ခွင့်၊ စျေးနှုန်းသတ်မှတ်ခွင့်၊ သိုလှောင်ခွင့်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အိန္ဒိယ လယ်သမားတွေကို ဆယ်စုနှစ်ပေါင်း များစွာ အကာအကွယ်ပေးခဲ့တဲ့ ဥပဒေတွေကို အစိုးရက ပြင်ဆင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအကြီးမားဆုံး ပြင်ဆင်မှုတွေထဲက တစ်ခုကတော့ လယ်သမားတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ ထွက်ကုန်တွေကို ပေါက်စျေးအတိုင်း ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတွေဖြစ်တဲ့ စိုက်ပျိုးရေး ကုမ္ပဏီတွေ၊ ဆူပါမားကက် ဆိုင်ခွဲတွေနဲ့ အွန်လိုင်း ရောင်းဝယ်သူတွေထံ တိုက်ရိုက် ရောင်းချခွင့် ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံက လယ်သမား စုစုပေါင်းရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ သူတို့ရဲ့ ထွက်ကုန်တွေကို စျေးကွက်မှာ ရောင်းချကြတာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီထဲက ၆ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကသာ အစိုးရ သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ စျေးနှုန်းကို ရကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လယ်သမားအတော်များများဟာ သူတို့ရဲ့ ထွက်ကုန်တွေကို မန်ဒစ်စ် လို့ ခေါ်တဲ့ လက်ကားစျေးကြီးတွေမှာ ရောင်းချလေ့ ရှိ ဒါပေမဲ့ လယ်သမားတွေ အဓိက စိုးရိမ်နေကြတာက ဒီဥပဒေတွေ ပြင်ဆင်လိုက်တဲ့အတွက် လက်ကားစျေးကြီးတွေမှာ အစိုးရက စျေးနှုန်း သတ်မှတ် ထိန်းချုပ်ပေးနေမှုတွေ အဆုံးသတ်သွားပြီး သူတို့မှာ ရွေးစရာ လမ်း မရှိတော့မှာကို ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတွေ ပေးတဲ့ စျေးကို သူတို့ မကြိုက်ရင် အဲဒီ လက်ကားစျေးကြီးတွေမှာ သွားရောင်းဖို့ စျေးညှိလို့ မရတော့မယ့် သဘော ဖြစ်ပါတယ်။ ဆန္ဒပြနေကြတဲ့ လယ်သမား အများစုဟာ ဆန်စပါး၊ ဂျုံပြောင်း အထွက်များတဲ့ ပြည်နယ်ကြီး နှစ်ခု ဖြစ်တဲ့ ပန်ဂျပ်နဲ့ ဟာယာနာ ပြည်နယ်တွေက ဖြစ်ပြီး သူတို့ရဲ့ ထွက်ကုန်တွေကို မန်ဒစ်စ် လက်ကားစျေးကြီးတွေမှာ ခုချိန်ထိ ရောင်းချနေကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပဒေ ပြင်ဆင်ဖို့ မလုပ်မဖြစ် လိုအပ်သလား အိန္ဒိယ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ဖို့ အရေးတကြီး လိုအပ်နေတယ် ဆိုတာကို စီးပွားရေးပညာရှင်တွေနဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက သဘောတူ လက်ခံထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစိုးရအနေနဲ့ ညှိနှိုင်းပြီး လုပ်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီး ဥပဒေပြင်ဆင် အတည်မပြုခင် လယ်သမား သမဂ္ဂတွေ ယုံကြည်စိတ်ချမှု ရှိအောင် ရှင်းပြတာမျိုးတွေ မလုပ်ခဲ့ဘူးလို့ ဝေဖန်သူတွေက ပြောနေကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီဥပဒေတွေကို ပါလီမန်မှာ တက်သုတ်ရိုက် တင်ပြခဲ့ပြီး အချေအတင် ဆွေးနွေးဖို့ အချိန် မပေးခဲ့တာကြောင့် အတိုက်အခံတွေဘက်က အကြီးအကျယ် ဒေါသထွက်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီလို ဥပဒေမျိုးကို အတည်ပြုရာမှာ အရေးပါတဲ့ ကဏ္ဍက ပါတဲ့ ပြည်နယ်အစိုးရတွေကိုလည်း တိုင်ပင် ဆွေးနွေးတာမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ အမျိုးသမီး လယ်သမားတွေလည်း ဆန္ဒပြမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53335755", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53334584", "doc1": "ভারতে প্রতিবছর সবচেয়ে বেশি মানুষ মারা যায় কোবরার দংশনে গবেষণার জরিপে বলা হয়েছে সাপের কামড়ে মৃতের প্রায় অর্ধেকের বয়স ৩০ থেকে ৬৯এর মধ্যে, এবংএক চতুর্থাংশ শিশু। ভারতে সর্পদংশনে বেশির ভাগ মানুষ মারা যায় কোবরা (ভারতীয় গোখরা) , রাসেলস ভাইপার এবং ক্রেইৎস (কালাচ) প্রজাতির সাপের কামড়ে। বাদবাকি মৃত্যুর ঘটনা ঘটে অন্যান্য অন্তত ১২টি বিভিন্ন প্রজাতির সাপের কামড়ে। বেশিরভাগ ক্ষেত্রেই সাপের কামড়ে মৃত্যু হয় যেসব এলাকায় দ্রুত চিকিৎসা সেবা পাওয়া যায় না। বর্ষাকালে জুন থেকে সেপ্টেম্বর মাসের মধ্যে সবচেয়ে বেশি মৃত্যুর ঘটনা ঘটে। এই সময় সাপ বাইরে বেরিয়ে আসে বেশি। আর সাপ বেশিরভাগ ক্ষেত্রেই কামড় দেয় পায়ে। ই-লাইফ নামেএকটি জার্নালে প্রকাশিত এই গবেষণাটি চালিয়েছিলেন যৌথভাবে ভারতীয় ও আন্তর্জাতিক বিশেষজ্ঞরা। ভারতে অসময়ে মৃত্যুর ওপর চালানো মিলিয়ন ডেথ টাডি নামে বিশালএক জরিপ থেকেও তথ্য নেয়া হয়েছে এই গবেষণার কাজে। রাসেলস ভাইপার ভারত ও দক্ষিণ এশিয়ায় খুবই বিষধর প্রজাতির সাপ। এই অঞ্চলে এই সাপ দেখা যায় খুবই বেশি। এরা সাধারণত ইঁদুর জাতীয় প্রাণী খায়। কাজেই শহরাঞ্চলে এবং গ্রামেও মানুষের বাসার আশেপাশেই তাদের ঘোরাফেরা বেশি। ভারতীয় ক্রেইৎ প্রজাতির সাপ আছে নানাধরনের। ক্রেইৎ ভারতীয় উপমহাদেশে খুবই বিষধর প্রজাতির সাপ ভারতীয় ক্রেইৎ সাপ সাধারণত দিনের বেলা কামড়ায় না। কিন্তু রাতের বেলা তারা হিংস্র হয়ে ওঠে। এই সাপ দৈর্ঘে প্রায় পাঁচ ফুট ৯ইঞ্চি পর্যন্ত হয়। ভারতীয় কোবরা বা গোখরা সাপ সাধারণত কামড়ায় অন্ধকারের পর। গোখরার কামড়ে শরীরের ভেতর রক্তক্ষরণ হয়। ফলে এই সাপ কামড়ালে সাথে সাথে জরুরি চিকিৎসার প্রয়োজন। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: সাপের কামড়: কত ভয়ানক হুমকি? স্বেচ্ছায় ২০০ বিষধর সাপের কামড় খেয়েছেন যিনি অস্ট্রেলিয়ায় পাওয়া গেল তিন-চোখওয়ালা সাপ এই জরিপে আরও দেখা গেছে ২০০১ সালে থেকে ২০১৪ পর্যন্ত, সাপের কামড়ে মারা যাবার ৭০% ঘটনা ঘটেছে ভারতের আটটি রাজ্যে- বিহার, ঝাড়খণ্ড, মধ্য প্রদেশ, ওড়িশা,উত্তর প্রদেশ, অন্ধ্র প্রদেশ, রাজস্থান এবং গুজরাটে। বলা হয় ভারতে মানুষের ৭০ বছর বয়স পুরো হবার আগে সাপের কামড়ে মৃত্যুর ঝুঁকি প্রতি ২৫০ জনে প্রায় একজনের। কিন্তু নতুন এই জরিপে বলা হচ্ছে কোন কোন এলাকায় এই ঝুঁকি এখন বেড়ে প্রতি ১০০জনে একজন হয়েছে। গবেষকরা বলছেন সবচেয়ে বেশি ঝুঁকিতে আছেন গ্রামে কৃষক সম্প্রদায়ের মানুষ। তারা বর্ষা মরশুমে সর্প দংশনের বড় ঝুঁকিতে থাকেন। বিশ্বে সাপ কামড়ানোর খতিয়ান ৫৪ লাখ মানুষ আনুমানিক হিসাবে প্রতিবছর সাপের কামড়ের শিকার হয় ১ লাখ মানুষ প্রতি বছর সাপের কামড়ে মারা যায় ৪ লাখ মানুষ সাপের কামড়ে পঙ্গু বা অঙ্গবিকৃতির শিকার হয় কী করা সম্ভব? তারা বলছেন এসব এলাকায় \"সচেতনতা বাড়ানো, শিক্ষা এবং কিছু সহজ পদ্ধতি শেখানোর\" কর্মসূচি নেয়া উচিত। তাদের \"সাপ থেকে নিরাপদ\" থেকে কৃষিকাজ করার সহজ কিছু পদ্ধতি শেখানো সম্ভব, যেখানে তারা রবারের তৈরি বুট পরে মাঠে যেতে পারেন, হাতে গ্লাভস পরতে পারেন কৃষিকাজের সময় এবং ঝুঁকি কমাতে হাতে টর্চ রাখতে পারেন। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে সাপের কামড়ের বিষয়টিকে এখন তারা \"বিশ্ব স্বাস্থ্য সমস্যাগুলোর ক্ষেত্রে অগ্রাধিকার\" দিচ্ছে। সংস্থাটি বলছে সাপের দংশন থেকে যেসব জটিলতা তৈরি হয়, তা বিচার করলে দেখা যায় সাপে কামড়ানোর বিষয়টি ট্রপিকাল এলাকার রোগগুলোর মধ্যে সবচেয়ে উপেক্ষিত একটি স্বাস্থ্য ঝুঁকি। প্রতি বছর পৃথিবীতে ৮১ হাজার থেকে ১ লাখ ৩৮ হাজার মানুষ সাপের কামড়ে মারা যায়। প্রায় তিনগুণ মানুষ প্রাণে বেঁচে যান কিন্তু সাপের কামড় থেকে স্থায়ীভাবে তারা নানা কারণে পঙ্গু হয়ে যান। সাপের পেট থেকে গিলে খাওয়া তোয়ালে যেভাবে বের করলেন ডাক্তাররা", "doc2": "လူတွေအသေအများဆုံး မြွေကိုက်ခံရမှုတွေကို ကြည့်ရင် မြွေဟောက်ကိုက်ခံရတာတွေ ပါဝင် အဲဒီထဲက တဝက်လောက်ဟာ အသက် ၃၀ ကနေ ၆၉ နှစ်အရွယ်ကြားရှိတဲ့လူတွေဖြစ်ပြီး အဲဒီစုစုပေါင်း သေဆုံးခဲ့သူရဲ့ လေးပုံ တပုံဟာ ကလေးတွေလို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ မြွေပွေး၊ မြွေဟောက်၊ ငန်းတော်ကြား စတဲ့မြွေတွေကိုက်ခံရတာကနေ သေရတာ အများဆုံးပဲလို့ဆိုပါတယ်။ တခြား မြွေမျိုးနွယ် ၁၂ မျိုး အကိုက်ခံရတာကြောင့်လည်း သေဆုံးတာတွေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မြွေကိုက်ခံရပြီးပြီးချင်း ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု မြန်မြန်ဆန်ဆန် မရနိုင်တဲ့နေရာတွေမှာ သေတာတွေ ပိုများပါတယ်။ ဇွန်လနဲ့ စက်တင်ဘာလကြား မိုးရာသီတွေမှာ မြွေတွေ အထွက်များတတ်ပြီး မြွေကိုက်လို့ သေဆုံးတာတွေရဲ့ ထက်ဝက်လောက်က အဲဒီကာလတွေအတွင်းဖြစ်တာပါ။ အများဆုံး အကိုက်ခံရတဲ့နေရာကတော့ ခြေထောက်ပိုင်းတွေမှာပါ။ လူတိုင်းကြည့်နိုင်တဲ့ eLife အွန်လိုင်း ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ ဒီလေ့လာချက်ကို အိန္ဒိယနဲ့ နိုင်ငံတကာက ထိပ်တန်း ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြတာပါ။ မြွေပွေး (Russell's viper) ဟာ ရန်လိုတဲ့ မြွေဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယနဲ့ တောင်အာရှဒေသတွေမှာ အများအပြားတွေ့ရပါတယ်။ ကြွက်တွေကို စားသုံးတဲ့ ဒီမြွေကို မြို့မှာရော တောမှာပါ လူတွေနေထိုင်ရာနဲ့ အနီးအနားတွေမှာ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ငန်းတော်ကြားက မျိုးကွဲအမျိုးမျိုးရှိပြီး အဆိပ်ရှိတဲ့ မြွေဖြစ် အိန္ဒိယ ငန်းတော်ကြားမြွေဟာ နေ့ဘက်တွေမှာ ငြိမ်ခွေနေလေ့ရှိပြီး ညဘက်မှာဆိုရင်တော့ ရန်လိုတတ်တဲ့ မြွေမျိုးပါ။ အဲဒီ အကောင်က ၅ ပေ ၉ လက်မ လောက်ထိ ရှည်တတ်ပါတယ်။ မြွေဟောက်ဆိုရင် ညမှောင်ချိန်ရောက်လာတဲ့အချိန်မှာ (ကိုက်) ပေါက်တတ်လေ့ရှိပါတယ်။ မြွေဟောက်အကိုက်ခံရပြီဆိုရင် လူမှာ ကိုယ်တွင်းသွေးယိုစီးတာတွေ ဖြစ်လာပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အလျင်အမြန်ရဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ မိုးတွင်းကာလ ရွာတွေမှာ ဒီမြွေကိုက်ခံရတဲ့ ပြဿနာကို ကြီးကြီးမားမား ကြုံရတယ်ဆိုတာကို ဒီလေ့လာချက်က တွေ့ရှိထားပါတယ်။ သူတို့က မြွေကိုက်လို့ သေတာအများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ အိန္ဒိယက ပြည်နယ် ၈ ခုကိုလည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၁၉ အထိ စိစစ်ပြင်ဆင်ထားတာဖြစ် ရိုးရှင်းတဲ့ နည်းလမ်းတွေသုံးဖို့ ပညာပေးတာတွေကို အဲဒီ ဒေသတွေမှာ အာရုံစိုက် ပစ်မှတ်ထား လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုတယ်လို့ အဲဒီ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ ဥပမာ - ရာဘာ ဘွတ်ဖိနပ်ရှည်၊ ရာဘာ လက်အိတ်၊ ဓာတ်မီး စတာတွေ သုံးစွဲတာက မြွေကိုက်ခံရမယ့် အန္တရာယ်ကို လျှော့ချနိုင်မယ်လို့ သူတို့ ထောက်ပြပါတယ်။ မြွေကိုက်တာဟာ အခု \"ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး ဦးစားပေး\" တခုဖြစ်လာပြီလို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဆိုပါတယ်။ လျစ်လျူရှုထားတာခံရတဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေထဲမှာ ဒီမြွေကိုက်ခံရတာကြောင့်ဖြစ်လာတဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေ ပါဝင်တယ်လို့ လည်း WHO က ပြောပါတယ်။ ကမ္ဘာတဝန်းမှာ နှစ်စဉ် လူပေါင်း ၈၁, ၀၀၀ ကနေ ၁၃၈, ၀၀၀ ယောက်အထိ မြွေကိုက်ခံရတာကြောင့် သေဆုံးနေကြပြီး အဲဒီအရေအတွက်ထက် ၃ ဆ များတဲ့သူတွေဟာ မြွေကိုက်ခံရတာကြောင့် မသေဆုံးပေမဲ့ တသက်လုံး မသန်စွမ်းဖြစ်တဲ့အထိ ကိုယ်အင်္ဂါထိခိုက်ခံရတာတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-50914134", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-50918704", "doc1": "ভারত নিয়ন্ত্রিত কাশ্মীরে কড়াকড়ির বিরুদ্ধে প্রতিবাদ করছে কাশ্মীরের শিশুরা সেই উত্তেজনা শিখরে ওঠে অগাস্ট মাসে, যখন ভারত নিয়ন্ত্রিত কাশ্মীরের আইনে পরিবর্তন আনে ভারত সরকার, যার ফলে হতবাক হয়ে যায় পুরো বিশ্ব। তবে কাশ্মীর এমন একটি অঞ্চল যা বরাবরই উত্তেজনার কারণ। ১৯৪৭ সালে ভারতে ব্রিটিশ উপনিবেশিক শাসন অবসানের পর থেকে কাশ্মীর নিয়ে তিন দফা যুদ্ধ করেছে ভারত ও পাকিস্তান। আশির দশকের পর থেকে দফায় দফায় পাকিস্তানের সমর্থনপুষ্ট ইসলামপন্থী আন্দোলনের ঘটনা ঘটেছে, যাতে নিহত হয়েছে অন্তত ৭০হাজার মানুষ। কেন ২০১৯ সাল অঞ্চলটির জন্য এতো অস্থিরতার? পাকিস্তান ভিত্তিক জইশ-ই-মুহাম্মদ জঙ্গি গ্রুপ সংশ্লিষ্ট একটি হামলার মধ্য দিয়ে বছরটি শুরু হয়েছিল। ভারত নিয়ন্ত্রিত কাশ্মীরের পুলওয়ামার ২২ বছর বয়সী এক তরুণ সেনাবাহিনীর একটি কনভয়ে বিস্ফোরক নিয়ে আত্মঘাতী হামলা চালায়, যাতে নিহত হয়েছিল অন্তত ৪০জন সেনা সদস্য। এক বছর আগে থেকে নিখোঁজ ছিল ওই তরুণ। হামলার পরপরই তরুণের ভিডিও পোস্ট করে হামলার কৃতিত্ব দাবি করে জইশ-ই-মোহাম্মদ। এই হামলার পরে ১৯৭১ সালের পর আবার সীমান্ত অতিক্রম করে পাকিস্তান ভূখণ্ডে অভিযান পরিচালনা করে ভারত। ২৬শে ফেব্রুয়ারি ভারতীয় জেট বিমান বালাকোট অঞ্চলে উড়ে গিয়ে, তাদের ভাষায়, জইশ-ই-মোহাম্মদের প্রশিক্ষণ শিবিরে বোমা ফেলে। এই হামলায় ভারতের অন্ততপক্ষে দুইটি বিমান বিধ্বস্ত হয় এবং একজন ভারতীয় পাইলটকে আটক করে পাকিস্তান। এটা পাকিস্তানকে বিশেষ সুবিধা এনে দেয়। আন্তর্জাতিক বিশ্লেষকদের মতে, এর ফলে বালাকোট সংঘর্ষের সময় ভারতীয় পাইলটকে আটক করতে পারা পাকিস্তানকে বেশ সুবিধাজনক অবস্থান এনে দেয়। পাকিস্তানের অভ্যন্তরে ভারতীয় বিমান হামলার সময় একটি যুদ্ধবিমান ভূপাতিত হয় তা সত্ত্বেও, 'শুভেচ্ছার নিদর্শন' হিসাবে আটক পাইলটকে দ্রুত ভারতে ফেরত পাঠিয়ে দেয় পাকিস্তান। এই পদক্ষেপকে বিদেশের কিছু মহল প্রশংসা করলেও, অনেকে একে দেখেছেন উত্তেজনা বৃদ্ধি হওয়া ঠেকাতে পাকিস্তানের প্রচেষ্টার অংশ হিসাবে, যে জন্য দেশটির সামরিক বাহিনী প্রস্তুত নয়। পাকিস্তান আরো একধাপ এগিয়ে পাকিস্তান নিয়ন্ত্রিত কাশ্মীরে জঙ্গি গ্রুপগুলোর দপ্তর বন্ধ করে দেয়। স্পষ্টতই ভারতের হুমকির মুখে আন্তর্জাতিক মতামত সন্তুষ্ট করার জন্য এই পদক্ষেপ নেয় দেশটি। এর মধ্যে ভারতের প্রধানমন্ত্রী নরেন্দ্র মোদী - ডানপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী একজন নেতা - পুলওয়ামা এবং বালাকোট অভিযান, উভয় ঘটনাকে দেশে তার নির্বাচনী প্রচারণায় সমর্থন আদায়ের জন্য ব্যবহার করেন এবং তিনমাস পরের সাধারণ নির্বাচনে বিশাল জয় লাভ করেন। তার এই বিজয়ের ডানায় ভর করেই গত অগাস্ট মাসে তিনি কাশ্মীরকে একীভূত করার পদক্ষেপ নেন, যা তাকে পার্লামেন্টে অপ্রতিদ্বন্দ্বীর ক্ষমতা এনে দেয়। আরো পড়ুন: কাশ্মীর নিয়ে ভারত আর পাকিস্তানের লড়াইয়ের কারণ কী? 'আসুন নতুন জম্মু-কাশ্মীর, নতুন লাদাখ' গড়ি: মোদী কাশ্মীর: সর্বনাশের ঝুঁকি, তবুও বাকি বিশ্বের অনীহা পাকিস্তানের বিরুদ্ধে যেভাবে হুমকি হতে পারে ভারত কিন্তু আবারো পাকিস্তানের পক্ষ থেকে একই ধরণের কোন পাল্টা জবাব আসে না। পাকিস্তানের প্রধানমন্ত্রী ইমরান খান বরং মিছিল আর কাশ্মীরের সমর্থনে বিবৃতি দেয়ার মধ্যে নিজেকে আবদ্ধ রাখেন। পাকিস্তানের সামরিক মুখপাত্র এর মধ্যে ঘোষণা দেন যে, সীমান্ত এলাকায় পাকিস্তানে সেনারা জাগ্রত অবস্থায় রয়েছে এবং শীর্ষ সেনা কর্মকর্তাদের লাইন অব কন্ট্রোলে পাকিস্তানি সেনা চৌকিগুলোয় সফর করার ছবি প্রকাশ করেন। তবে পাকিস্তানের যেসব জাতীয়তাবাদী গ্রুপগুলো ভারতীয় পদক্ষেপের বিরুদ্ধে জনসমর্থন তৈরির চেষ্টা করছিল, তাদের নিরুৎসাহিত করার পদক্ষেপ গ্রহণ করে পাকিস্তান কর্তৃপক্ষ। জাতীয়তাবাদী বিক্ষোভকারীরা যখন অক্টোবর মাসে পাকিস্তান শাসিত কাশ্মীর থেকে ভারত শাসিত কাশ্মীরে প্রবেশের চেষ্টা করে, তাদের ঠেকিয়ে দেয় পাকিস্তানের সেনারা। বিক্ষোভকারীরা দাবি করছিলেন যে, জাতিসংঘের সিদ্ধান্ত অনুযায়ী কাশ্মীরের যেকোন স্থানে যাতায়াত করার অধিকার তাদের রয়েছে। সাবেক সাংবাদিক এবং কাশ্মীরের অধিকার আন্দোলন কর্মী জুলফিকার আলী বলছেন, ''আমরা কঠোর একটি স্থানে আটকে গেছি। ভারত সবসময়েই কাশ্মীরের জনগণের শত্রু, কিন্তু পাকিস্তানও তাদের সাথে ঠিক আচরণ করেনি।'' পাকিস্তানের প্রধানমন্ত্রী ইমরান খান বলছেন, কাশ্মীর ইস্যুতে তিনি ভারতের সঙ্গে আলোচনা করতে চান দশকের পর দশক ধরে কীভাবে বিরোধ তৈরি হয়েছে? ১৯৪৭ সালে ভারতের স্বাধীনতার আগে কাশ্মীর ছিল একটি মুসলমান সংখ্যাগরিষ্ঠ রাজ্য, যার শাসক ছিলেন একজন হিন্দু রাজা। কিন্তু যখন ভারত ভাগ হয়ে মুসলিম রাষ্ট্র পাকিস্তানের জন্ম হলো, তখন কোন পক্ষেই যোগ না দিয়ে কাশ্মীরের রাজা স্বাধীন থাকতে চেয়েছিলেন। কিন্তু কিছুদিন পরেই যখন পাকিস্তান দেশটির উত্তর পশ্চিম এলাকা থেকে রাজার শাসন উচ্ছেদ করতে সশস্ত্র আদিবাসী যোদ্ধাদের পাঠায়, তখন প্রথম এখানে সহিংসতার শুরু হয়। বাধ্য হয়ে কাশ্মীরের রাজা ভারতের সঙ্গে যোগ দেয়ার সিদ্ধান্ত নেন। সংঘর্ষের ফলে ভারত ও পাকিস্তানের মধ্যে দুই ভাগ হয়ে যায় কাশ্মীর। পাকিস্তান পরবর্তীতে এর একটি ছোট অংশ চীনকে দিয়েছিল। ভারতের তখন ক্ষমতায় ছিল কিছুটা উদার নীতির কংগ্রেস পার্টি, যারা কাশ্মীরের রাজাকে একীভূত হতে বাধ্য না করে বরং ১৯৪৮ সালের জুন মাসে পুরো কাশ্মীর জুড়ে একটি গণভোট আয়োজনের অনুরোধ নিয়ে জাতিসংঘে যায় - যাতে দেশটির জনগণ ভোটের মাধ্যমে সিদ্ধান্ত জানাতে পারে যে, কোন দেশের সঙ্গে তারা যেতে চায়। তবে দেশভাগের পর উত্তর ভারত ও পাকিস্তানের মধ্যে বৈরিতার কারণে এরকম কোন গণভোট আয়োজন করতে দুই পক্ষ একমত হতে পারেনি। এর মধ্যে ভারতে সংসদীয় গণতন্ত্র অব্যাহত থাকে, কিন্তু পাকিস্তানের রাজনৈতিক সিদ্ধান্ত নেয়ার ক্ষমতা চলে যায় সামরিক বাহিনীর হাতে, যা কাশ্মীরের বিরুদ্ধে বিশেষ ভূমিকা রাখে। ১৯৬৫ সালে ভারত বিরোধী এক আন্দোলনের সময় কাশ্মীরের গ্রামবাসীদের পোশাকে হাজার হাজার নিয়মিত সেনা সদস্যকে পাঠায় পাকিস্তান। ফলে দ্বিতীয়বারের মতো ভারত-পাকিস্তান যুদ্ধ হয়, যাতে পাকিস্তান পরাজিত হয়। উনিশশো আশির দশকে হাজার হাজার প্রশিক্ষিত ইসলামপন্থী জঙ্গি সদস্যদের ভারত নিয়ন্ত্রিত কাশ্মীরের ভেতরে পাঠায় পাকিস্তান, যারা সেখানে দশকের পর দশক জুড়ে সন্ত্রাস কায়েম করে রাখে। তবে যুক্তরাষ্ট্রে নাইন ইলেভেন হামলার পরে তাতে লাগাম পড়াতে বাধ্য হয় পাকিস্তান। কাশ্মীরে এখনো যে কোনো ধরণের প্রতিবাদ বিক্ষোভ নিষিদ্ধ নতুন ধরণের জাতীয়তাবাদ কি শুরু হতে পারে? ক্ষুদ্র আকারে এবং চোখের আড়ালে হলেও কাশ্মীরে জঙ্গি কর্মকাণ্ড অব্যাহতই থাকে। যুক্তরাজ্য ভিত্তিক একটি অ্যাডভোকেসি গ্রুপের প্রধান এবং কাশ্মীরের একজন আইনজীবী ড. নাজির জিলানী এজন্য পাকিস্তানের নেতৃত্বকে দায়ী করেন, যারা কাশ্মীর ইস্যুতে জাতিসংঘে একটি প্রস্তাবনাও আনতে পারে নি। তবে অন্য অনেকে বলছেন, পাকিস্তানের নেতৃত্ব অনেক আগেই সিদ্ধান্ত নিয়ে ফেলেছে যে, কাশ্মীর ইস্যুতে একমাত্র সমাধান হতে পারে পাকিস্তানের সঙ্গে রাজ্যটির একীভূত করা। উদার জাতীয়তাবাদে বিশ্বাসী একটি স্বাধীন কাশ্মীরের ধারণাকে গ্রহণ করতে পারবে না ইসলামী জাতীয়তাবাদে বিশ্বাসী পাকিস্তান। ''যখন উনিশশো সত্তরের দশকে কাশ্মীরের একাংশে প্রাপ্তবয়স্কদের ভোটাধিকার চালু করে পাকিস্তান, তখন সেখানে অংশ নেয়া প্রার্থীদের একটি প্রতিশ্রুতিতে স্বাক্ষর করতে হতো যে, তারা পাকিস্তানের প্রতি অনুগত থাকবে, যা এখনো অব্যাহত রয়েছে,'' বলছেন আফ্রাসিয়াব খাত্তাক, পাকিস্তানের স্বাধীন মানবাধিকার কমিশনের সাবেক প্রধান ও একজন আইনজীবী ও রাজনীতিক। এর ফলে পাকিস্তান শাসিত কাশ্মীরে জাতীয়তাবাদীদের জন্য রাজনৈতিক কর্মকাণ্ডের দরজা বন্ধ করে দিয়েছে, যারা পাকিস্তান ও ভারত, উভয় দেশ থেকেই মুক্ত স্বাধীন কাশ্মীর চান। তিনি বলছেন, ''আশির দশকে কাশ্মীরে জম্মু-কাশ্মীর লিবারেশন ফ্রন্ট (জেকেএলএফ) নামের একটি উদার জাতীয়তাবাদী গ্রুপকে প্রথমদিকে সমর্থন দিয়েছিল পাকিস্তান, যেন তারা ভারতের বিরুদ্ধে একটি আন্দোলন শুরু করতে পারে। কিন্তু সেটা ছিল একটি হিসাবি পদক্ষেপ। ১৯৬৫ সালে তারা লক্ষ্য অর্জন করতে ব্যর্থ হয়।\" ''কিন্তু যখন জনআন্দোলন ছড়িয়ে পড়ে, ইসলামাবাদ দ্বিতীয় চিন্তা করতে শুরু করে এবং তাদের ইসলামপন্থী বাহিনীগুলোকে ভারত ও জেকেএলএফ, উভয় লক্ষ্যবস্তুতে আঘাত করার জন্য পাঠায়।'' কাশ্মীরের বিভিন্ন অঞ্চল নিয়ন্ত্রণ করছে পাকিস্তান, ভারত ও চীন তাহলে নতুন বছরে ভারত, পাকিস্তান ও কাশ্মীরের জন্য কী অপেক্ষা করছে? যেভাবে কাশ্মীরে ক্ষোভ ছড়িয়ে পড়েছে এবং গত চারমাস ধরেই অব্যাহত রয়েছে, তা বিশেষভাবে লক্ষ্য করার মতো। মি. খাত্তাক বিশ্বাস করেন, কাশ্মীরকে একীভূত করে নেয়ার ফলে নতুন করে কাশ্মীরের জাতীয়তাবাদের উত্থান হতে পারে। তার সফলতা নির্ভর করবে যে কারা তাদের জিহাদি পরিচয়ের বাইরে গিয়ে আন্দোলনটি করতে পারে। জুলফিকার আলী একমত পোষণ করে বলছেন, ''কাশ্মীরের বাসিন্দারা উপলব্ধি করতে পারছে যে, স্বাধীনতা অর্জনের জন্য তারা বাইরের শক্তির ওপর নির্ভর করে থাকলে চলবে না। তারা এটাও বুঝতে পারছে যে, তাদের এই আন্দোলন হতে হবে পুরোপুরি নিজস্ব এবং অহিংস।'' ''যেহেতু বেশিরভাগ জাতীয়তাবাদী নেতা হয় ভারতের কারাগারে অথবা বিদেশে, তরুণদের মধ্যে থেকে নতুন এক নেতৃত্ব বেরিয়ে আসতে পারে।''", "doc2": "မြန်မာနိုင်ငံကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးမှာ တရားစွဲခံရသလို ပြည်တွင်းမှာလည်း ရခိုင်ဒေသမှာ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်ခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဘက်မှာဆိုရင် ရာသီတုပ်ကွေး H1N1 ဟာ၂၀၁၇ နောက်ပိုင်း လူအသေအပျောက် အများဆုံးအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သလို မွန်ပြည်နယ်မှာ လူအသေပျောက်များတဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေလည်း ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ ပညာရေးဘက်မှာဆိုရင်လည်း တက္ကသိုလ် ဆရာဆရာမတွေရဲ့ သုတေသန စာတမ်းအတု ပြဿနာတွေပေါ်လာပြီး အစိုးရက အဖွဲ့ဖွဲ့ စစ်ဆေးရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပုဂံဒေသကို ယူနက်စကို အသိအမှတ်ပြု သတ်မှတ်ခြင်းခံရလို့ မြန်မာတွေ ဂုဏ်ယူခဲ့ကြရတာရှိခဲ့သလို၊မြန်မာနှစ်ဦး ဆိုင်ကယ် နဲ့ ရန်ကုန်ကနေ လန်ဒန်ကို ဦးတည်ပြီး ကမ္ဘာပတ်နိုင်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဘီဘီစီက ဒီနှစ်ထဲ ထူးထူးခြားခြားဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းဖြစ်ရပ် ၁၅ ခု ကို စာဖတ်ပရိတ်သတ် ပြန်လည်ဖတ်ရှုနိုင်ဖို့ အတွက် ကောက်နုတ်ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာက တရားစွဲမှု ကို ပယ်ဖျက်ပြီး ကြားဖြတ်စီရင်ခွင့် မပေးဖို့ မြန်မာဘက်က ချေပ အိုင်စီဂျေမှာ ကိုယ်တိုင်ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းခဲ့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိတ်ဂ် မြို့က အိုင်စီဂျေ တရားရုံးမှာ မြန်မာကို ဂမ်ဘီယာက လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ဂျီနိုဆိုက် ကွန်ဗင်းရှင်း ချိုးဖောက်တယ်ဆိုပြီး တရားစွဲထားတာပြီး ကြားဖြတ်အစီအမံ ချမှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုတာကို ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ၃ ရက်တာ ကြားနာခဲ့ရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်ပြီး သွားရောက် ဖြေရှင်းခဲ့ပါတယ်။ တပ်မတော် ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေကို အရပ်သား အစိုးရ ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က တာဝန်ယူ ဖြေရှင်းခဲ့တာက မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနဲ့ ရင်ကြားစေ့ရေးအတွက် သက်ရောက်မှုတွေရှိနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်ဝေဖန်မှုတွေ ရှိပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က မြန်မာ့ တပ်မတော်ဟာ ရာဇဝတ်မှုတွေ မကျူးလွန်ဘူးလို့ပြောတဲ့ အထိတော့ မရောက်ပေမယ့် ဒါဟာ ဂျီနိုဆိုက် မဟုတ်ဘူး အထူးသဖြင့် မျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ရည်ရွယ်ချက် မရှိဘူးဆိုတာ ပြောသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အိုင်စီဂျေခရီးကို ထောက်ခံပွဲတွေ မြန်မာနိုင်ငံ မြို့ကြီးတွေမှာ ကျင်းပကြပေမယ့် နိုင်ငံတကာကတော့ စစ်ရာဇဝတ်မှု အတွက် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အကာကွယ်ပေးတယ်ဆိုပြီး ဝေဖန်ကြပါတယ်။ အတိုက်အခံ ကြံခိုင်ရေးပါတီ က အိုင်စီဂျေ အရေးမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောက်ခံခဲ့တဲ့ အပေါ် မှာ မဟာမိတ်ပါတီတွေက ဝေဖန်မှုတွေရှိပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောက်ခံပွဲတွေ အများကြီးဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဒီလိုမျိုး နိုင်ငံရေး အကျိုးအမြတ် ထွက်နိုင်တယ် ယူဆလို့ ဦးဆောင်မှုကို ယူသွားတယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲမှုတွေရှိပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ အခုလို အိုင်စီဂျေ အရေးကို ဦဆောင်တာဟာ ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေး သြဇာပိုကြီးလာတယ်လို့ မြန်မာ့ အရေးလေ့လာသူ စာရေးဆရာကျော်ဝင်းက ပြောခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်တယ်ဆိုတဲ့ ဂျီနိုဆိုက်စွပ်စွဲချက်နဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး အိုင်စီဂျေမှာ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက နိုဝင်ဘာလအတွင်း အမှုဖွင့်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အိုင်စီဂျေသမိုင်းမှာ ဂျီနိုဆိုက် စွပ်စွဲချက်နဲ့ ၃ ခုမြောက် အမှုဖွင့်ခံရတဲ့နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ၃၈၀၀ သော ဘုရားအဆူဆူ ရှိပြီး အမွေအနှစ်တွေရှိတယ်လို့ ဖော်ပြပြီး လျှောက်ခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာ့ အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်လာတဲ့ ပုဂံ မြန်မာ့ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှု နယ်မြေက ပုဂံဒေသဟာ ယူနက်စကိုရဲ့ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်း အဖြစ်၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၆ရက်က သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် ကော်မတီ အစည်းအဝေးမှာ ပုဂံဒေသကို အခုလို သတ်မှတ်ခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၄ တုန်းက ဟန်လင်း၊ ဗိဿနိုး၊ သရေခေတ္တရာ ပျူမြို့ဟောင်းသုံးမြို့ ယူနက်စကို စာရင်းဝင်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ပုဂံဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒုတိယမြောက် ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဇူလိုင်လမှာ နိုင်ငံတကာ အထိမ်းအမှတ် အဆောက်အအုံနှင့် နေရာဒေသများကောင်စီက ပုဂံကို အချိန်ယူ လေ့လာ စစ်ဆေးပြီး အတည်ပြုခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့ ယဉ်ကျေးမှု ကော်မတီဝင် ၂၁ နိုင်ငံက ပုဂံကို ကမ္ဘာအမွေအနှစ်စာရင်း ထည့်သွင်းဖို့ အတွက် ကန့်ကွက်မှု မရှိဘဲ အတည်ပြုလိုက်တာလည်း ဖြစ်ပါတယ် ။ ကမ္ဘာ့ အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်ဖြစ်ဖို့ ပုဂံဒေသ တစ်ခုလုံးကို လျှောက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဘုရားတစ်ဆူချင်းစီ ခွဲလျှောက်တာ မဟုတ်ဘူးလို့ ရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ သုတေသန ဦးစီးဌာန အမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းသူ နိုင်ငံတကာ ညှိနှိုင်းရေးမှူး ဒေါ်ဥမ္မာမျိုးက ပြောပါတယ်။ \"ဘုရားတွေအကုန်ပေါင်းပြီး ဒီနေရာမှာ ၃၈၀၀ သော ဘုရား အဆူဆူရှိပြီး အမွေအနှစ်တွေရှိတယ်လို့ ဖော်ပြပြီး လျှောက်ခဲ့တာပါ\"လို့ သူက ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ သဲဖြူကုန်း မြေပြိုမှုဖြစ်စဉ် ဟာ လူ ၇၂ ဦး သေဆုံး မလတ်တောင်မြေပြိုမှု မွန်ပြည်နယ် ပေါင်မြို့နယ် သဲဖြူကုန်းကျေးရွာက မလတ်တောင် မြေပြိုမှုဟာ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်း သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြောင့် အသေအပျောက်များတဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော် အစည်းအဝေးမှာတော့ ပေါင်မြို့နယ် အမတ် မိကွန်ချမ်းက သဲဖြူကုန်း မြေပြိုမှုဖြစ်စေခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရင်း ဖော်ထုတ်ဖို့ မေးခွန်းမေးခဲ့ပါတယ်။ ဩဂုတ် ၉ ရက် မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ သဲဖြူကုန်း မြေပြိုမှုဖြစ်စဉ်ဟာ လူ ၇၂ ဦး သေဆုံးပြီး ၂၈ ဦး ပြင်းထန်စွာ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တာပါ။ လူ့ပယောဂကြောင့် ပါဝင်ပတ်သက်မှု အနည်းငယ်သာရှိတယ်လို့ သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်း သိမ်းရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုဝန်ကြီး ဒေါက်တာရဲမြင့်ဆွေက လွှတ်တော်မှာ ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ မုဒုံမြိုခံတစ်ဦးကတော့ မလတ်တောင်မြေပြိုမှုဟာ လူလုပ်တဲ့ ပယောဂဖြစ်ပြီး တောင်ကို အောက်ခြေကဝိုက် ပြီး အဆောက်အအုံတွေ ဆောက်တာနဲ့ ဆက်စပ်တယ်လို့ သူ့အမြင်ကို ပြောပါတယ် ။ လွှတ်တော်မှာ ဒုဝန်ကြီးဖြေကြားချက်ကို မွန်ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်သူတွေက အားမရဘဲ လူ့ပယောဂမပါဝင်ဘဲ တောင်က အလိုလိုမပြိုနိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်ပြောဆိုမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဂုတ်တွင်းတံတားကို မိုင်းနဲ့ ဖောက်ခွဲခဲ့ တပ်မတော်နည်း ပညာတက္ကသိုလ်အပါအဝင် ရှမ်းမြောက်ပိုင်းမြို့တွေတိုက်ခိုက်ခံရမှု မန္တလေးတိုင်း၊ ပြင်ဦးလွင်က တပ်မတော်နည်း ပညာတက္ကသိုလ်အပါအဝင် နေရာ ၂နေရာ၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ နောင်ချိုမြို့နယ်အတွင်းက နေရာ ၃နေရာနဲ့ စုစုပေါင်း ၅နေရာကို သြဂုတ်လ ၁၅ရက် မနက် ၅နာရီက မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်တွေက တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ပြင်ဦးလွင်က တပ်မတော် နည်းပညာတက္ကသိုလ်ကို ရှော့ခ်တိုက် ဒုံးနဲ့ တိုက်ခံရတာပါ။ နောင်ချိုမြို့နယ်ထဲက လော့ပန်ရွာ၊ တိုးဂိတ်နဲ့ တိုးဂိတ်တံတားအထက်နေရာတွေနဲ့ ဂုတ်တွင်းတံတားပါ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီနေရာတွေကို မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်တွေဖြစ်တဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA)၊ မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက် တစ်မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့ (MNDAA) နဲ့ ပလောင်လွတ်လပ်ရေးတပ် (TNLA) တို့ကပူးပေါင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့တာလို့လည်း သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်၊ တပ်မတော်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ရာမှာတော့ အဲဒီတိုက်ခိုက်မှုတွေမှာ တပ်မတော်အရာရှိ၊စစ်သည် ကိုးဦး၊ ရဲတပ်ဖွဲဝင် သုံးဦး၊ အရပ်သား နှစ်ဦး စုစုပေါင်း ၁၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း၊ တပ်မတော်သား တစ်ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်းနဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် လေးဦး ပျောက်ဆုံးနေကြောင်း ပါရှိပါတယ်။ ဂုတ်တွင်းတံတား မိုင်းထောင် ဖျက်ဆီးခံရတာကြောင့် မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းကြီး ၅ ရက်လောက် ပြတ်တောက်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို နည်းပညာတ္ကသိုလ် အပါအဝင် ပြင်ဦးလွင် နဲ့ ရှမ်းမြောက်က မြို့တချို့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် အဖွဲ့တွေ တိုက်ခိုက်ခံရတာဟာ လုံခြုံရေးစနစ် ကျိုးပေါက်တာကြောင့်ဖြစ်ပြီး အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနကို အစိုးရက ပြည်ထဲရေးလက်အောက်ကနေ လွှဲယူခဲ့တာ အပါအဝင်၊ ဧည့်စာရင်းတိုင်တဲ့စနစ်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တာတွေဟာ လုံခြုံရေး စနစ်ကျိုးပေါက်တာကို ဖြစ်စေတယ်လို့ မြန်မာအရေးလေ့လာသူ ဒေါက်တာအောင်မျိုးက ပြောပါတယ်။ ရှမ်းမြောက်တိုက်ပွဲတွေ နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ ပြန်လည်ငြိမ်သက်သွားပေမယ့် ကျောက်မဲ နဲ့ နောင်ချိုမြို့ အနီးတစ်ဝိုက်တွေကို ဒီဇင်ဘာလထဲမှာ ဝင်ရောက်ပစ်ခတ်မှုတွေရှိပြီး လူသေဆုံးမှုတွေရှိတယ်လို့ နောင်ချိုမြို့ခံ တစ်ဦးက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ သုတေသနစာတမ်းစစ်ဆေးမှု အဖွဲ့ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ်တွေက စာတမ်းအတုပြဿနာ မြန်မာနိုင်ငံ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ်တွေက ဆရာ၊ ဆရာမ တွေ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ထဲမှာ တင်သွင်းခဲ့တဲ့ သုတေသန စာတမ်း ၂၀,၀၀၀ နီးပါး ကို နေပြည်တော် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန မှာ ဘာသာရပ်အသီးသီးက ဆရာ၊ ဆရာမ အင်အား ၅၀၀ ကျော်နဲ့ အောက်တိုဘာလအတွင်းက စစ်ဆေးခဲ့ရာမှာ စာတမ်းအတု ၁၀၀၀ ကျော် စိစစ်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ တစ်ဦးတည်းကို သုတေသန စာတမ်း အတု ၂၀ ကျော်အထိ တင်ထားတာတွေ တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့လည်း သုတေသနစာတမ်း စစ်ဆေးမှု အဖွဲ့ဝင်တွေက ပြောပါတယ်။ နေပြည်တော် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ တက္ကသိုလ် ဘာသာရပ်အသီးသီးက ဆရာ၊ ဆရာမ အင်အား ၅၀၀ ကျော်နဲ့ရာထူးတိုးပြောင်းမှုအတွက် သုတေသနစာတမ်းစစ်ဆေးမှုတွေကို အောက်တိုဘာ၂၄ ရက်မှာ စတင် စစ်ဆေးခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ စာတမ်းအတုတွေ အများဆုံးတွေ့ရတဲ့ ဘာသာရပ်ကတော့ သိပ္ပံ ဘာသာရပ်တွေ ဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယဘက်က ဝယ်တာတွေ အများဆုံး တွေ့ရတယ်လို့လည်း သုတေသနစာတမ်း စစ်ဆေးမှု အဖွဲ့ဝင် ဒေါက်တာထွန်းထွန်းနိုင်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ သုတေသနစာတမ်းတွေ တချို့ဟာ ဖြတ်ညှပ် ကပ် လုပ်ထားတာ၊ ပြန်ကူးထားတာတွေပါပြီး သက်ဆိုင်ရာ ဝက်ဆိုဒ်တွေမှာ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ စစ်ဆေးပြီးတွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း သုတေသနစာတမ်း စစ်ဆေးမှု အဖွဲ့ ဝင်တွေက ပြောပါတယ် ။ တချို့ဟာတွေက အတုတော့ မဟုတ်ဘူး ပိုက်ဆံပေးရင် နိုင်ငံတကာ သုတေသနဂျာနယ်မှာ ထည့်ပေးတာမျိုး လုပ်တာလည်းရှိတယ်လို့ ပြည်တက္ကသိုလ်က ကထိက ဆရာမ တစ်ဦးက ပြောပါတယ် ။ နိုင်ငံခြား သုတေသနစာတမ်း အတုတစ်စောင်ကို ၂၅ ဒေါ်လာ ကနေ ဒေါ်လာ ၅၀ ထိ ဝယ်ယူပြီး ရာထူးတိုးလျှောက်လွှာနဲ့အတူ တင်ကြတာကို စိစစ်ရေးအဖွဲ့က စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တက္ကသိုလ်ဆရာ၊ ဆရာမတွေရဲ့ ရာထူးတိုးဖို့အတွက်ကို လုပ်သက်ရယ်၊ သုတေသနစာတမ်း ရယ် ပေါင်းပြီး ကြီးစဉ်ငယ်လိုက်စီပြီးတော့ ရာထူးတိုးပေးတာကို ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၁၈ က စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး စာတမ်းအတုတွေကို အခုလို စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို စာတမ်းအတုပြဿနာတွေ စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့ပေမယ့် စာတမ်းတွေနဲ့ ရာထူးတိုးခဲ့သူတွေကို တစ်စုံတစ်ရာ အရေးယူတာမျိုးမတွေ့ရဘူးလို့ ရန်ကုန်အနောက်ပိုင်းတက္ကသိုလ်က ဆရာမ တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ လွတ်မြောက်လာတဲ့ သတင်းထောက် ၂ ဦးကို အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်ရှေ့မှာ မြင်ရစဉ် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နဲ့ လွတ်မြောက်လာကြတဲ့ထဲမှာ ရိုက်တာသတင်းထောက် နှစ်ဦး နိုင်ငံတော်သမ္မတရဲ့ အမိန့်နဲ့ အကျဉ်းသား ခြောက်ထောင့်ငါးရာကျော် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နဲ့ လွတ်မြောက်လာကြတဲ့ထဲမှာ ရိုက်တာ သတင်းထောက် ကိုဝလုံးနဲ့ ကိုကျော်စိုးဦးတို့လည်း ပါလာခဲ့ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ် အင်းဒင်ရွာမှာ မြန်မာလုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့တွေက ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ လူသတ်မှု သတင်းကို ဖော်ထုတ်ရေးသားဖို့ ကြိုးစားရင်းသူတို့ အဖမ်းခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ နှစ်ဦးကို နိုင်ငံတော် လျှို့ဝှက်ချက် ပေါက်ကြားမှုနဲ့ တရားရုံးက ထောင်ဒဏ် ခုနစ်နှစ် ချမှတ်ခဲ့တာပါ။ အင်းစိန်ထောင်က လွတ်မြောက်လာတဲ့ ကိုကျော်စိုးဦးက သတင်းသမားအလုပ်ကို ဆက်လုပ်သွားမယ်လို့ ဘီဘီစီကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့သတင်းတွေ ပြန်လည်ရေးသားတာနဲ့ ပြည်တွင်းမှာသတင်းယူတဲ့အခါမှာ သူတို့ကို မတွေ့ရကြောင်း ရန်ကုန် အခြေစိုက် နိုင်ငံခြား သတင်းထောက်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ သတင်းထောက် နှစ်ဦးလုံးဟာ ရခိုင်ပြည်မြောက်ပိုင်း အင်းဒင်လူသတ်မှုအကြောင်း စုံစမ်းဖော်ထုတ်ရေးသားဖို့ ကြိုးစားနေစဉ် ၂၀၁၇ ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့က မင်္ဂလာဒုံမြို့နယ်မှာ အဖမ်းခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေကို နိုင်ငံတော် လျှို့ဝှက်အက်ဥပဒေနဲ့ မြောက်ပိုင်းခရိုင် တရားရုံးမှာ ကြားနာစစ်ဆေးခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ပြစ်မှုထင်ရှားတယ်ဆိုပြီးတော့ ၂၀၁၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၃ ရက်နေ့မှာ နှစ်ဦးလုံးကို ထောင်ဒဏ် ၇ နှစ်စီ ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီသတင်းထောက် နှစ်ဦးလုံးဟာ သတင်းစာလောကမှာ အထင်ရှားဆုံးဆုတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ပူလစ်ဇာဆု ချီးမြင့်ခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။ မြန်မာ့တပ်မတော်က ရေငုပ်သင်္ဘော မကြာမီ အချိန်အတွင်းမှာပဲ တပ်တော်ဝင်ဖို့ ရှိပါတယ်။ မြန်မာ့ပထမဆုံးရေငုပ်သင်္ဘော အိန္ဒိယက မြန်မာနိုင်ငံကို လက်လွှဲပေးတဲ့ ရေငုပ်သင်္ဘောကို တပ်တော်ဝင်ဖို့ပြင်နေပြီလို့ တပ်မတော် သတင်းမှန် ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက်တော့ ပထမဆုံး ရေငုပ်သင်္ဘော ဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို မြန်မာက ရေငုပ်သင်္ဘောပိုင်ဆိုင်တာဟာ ဒေသတွင်း အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတို့နောက်မှ ပိုင်ဆိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို ပိုင်ဆိုင်ဖို့အတွက်ကို တပ်မတော်က ၁၀စုနှစ်တစ်ခုလောက် ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာလို့လည်း တပ်မတော် သတင်းမှန် ပြန် ကြားရေးအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြောပါတယ်။ ဒီရေငုပ်သင်္ဘော အမည်ကို အောင်ဆန်းလို့ အမည်ပေးထားတယ် ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ တပ်တော်ဝင်မှပဲ ထုတ်ပြောဖို့ ရှိတယ်လို့လည်း သူပ ပြောပါတယ်။ ရေငုပ်သင်္ဘောအတွက် လေ့ကျင့်ရေးကို အိန္ဒိယကနေပဲရယူထားတာ ဖြစ်ပေမယ့် ဝယ်ယူတဲ့ အမျိုးအစားက ရုရှားထုတ် အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက ဝယ်ယူခဲ့တဲ့ ရေငုပ်သင်္ဘောတန်ဖိုး အတိအကျကို တပ်မတော်က ထုတ်ပြန်မပြောဆိုနိုင်ပေမယ့် မူလရုရှားထုတ် 877EKM Kilo Class ဒီဇယ် - လျှပ်စစ် သုံးတိုက်ခိုက်ရေး ရေငုပ်သင်္ဘောတွေက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၃၈ သန်းဝန်းကျင်မှာရှိတယ်လို့ သေနင်္ဂဗျူဟာအဖွဲ့ထံက သိရပါတယ်။ မန္တလေးလေဆိပ်မှာ အရေးပေါ်ဆင်းသက်ခဲ့ ရှေ့ဘီးမကျလို့ အရေးပေါ် ရှပ်ပြေး ဆင်းသက်ခဲ့ရတဲ့ မြန်မာအမျိုးသား လေကြောင်းလိုင်း MNA ပိုင် လေယာဉ် ရန်ကုန်ကနေ ပျံသန်းလာတဲ့ မြန်မာအမျိုးသား လေကြောင်းလိုင်း MNA ပိုင် လေယာဉ် တစ်စင်း မေလ ၁၂ ရက်နေ့ မနက် မန္တလေး တံတားဦး အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်ကို အဆင်းမှာ ရှေ့ဘီးမကျလို့ လေကြောင်းထိန်းမျှော်စင်နဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး ဝမ်းဗိုက်နဲ့ အရေးပေါ် ရှပ်ပြေး ဆင်းသက်ခဲ့ရပါတယ်။ လေယာဉ်မှူး အပါအဝင် လေယာဉ် ဝန်ထမ်း ၇ ယောက်နဲ့ ခရီးသည် ၈၂ ယောက်တို့ လိုက်ပါလာကြပြီး တချို့ အနည်းပါး ထိခိုက်မိတာကလွဲလို့ အားလုံး အန္တရာယ် ကင်းခဲ့ကြပါတယ်။ မန္တလေး လေဆိပ်ကိုလေယာဉ် ဆင်းသက်ချိန် လေယာဉ်ဘီးချရာမှာ Nose Landing Gear မကျတဲ့ အတွက် ဆီကုန်ခါနီးတဲ့အထိ လေယာဉ်ကို ၂ ကြိမ် ပတ် ပျံသန်းပြီးမှ လေကြောင်းထိန်း မျှော်စင်နဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး အရေးပေါ် ရှပ်ပြေး ဆင်းသက်ခဲ့ရတယ်လို့ MNA လေကြောင်းလိုင်းက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ လေယာဉ်ရပ်တန့်တဲ့ အခါမှာလည်း ဦးစိုက်အနေအထားနဲ့ ရပ်တန့်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လေယာဉ် အရေးပေါ် ဆင်းသက်ချိန်မှာ လေယာဉ်ဝမ်းဗိုက်နဲ့ ပွတ်တိုက်ပြီး မီးတောက် ထွက်ရာကနေ မီးလောင်မှု မဖြစ်အောင် မီးသတ်ကားတွေနဲ့ အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေး အဖွဲ့က စောင့်ဆိုင်းပြီး အခြားလေယာဉ်တွေ အဆင်းအတက်ကို ခေတ္တ ပိတ်ထား ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီလေယာဉ် ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့မှုမှာ လေယာဉ်မှူး မြတ်မိုးအောင်ကို နိုင်ငံတကာကပါ ချီးကျူးခဲ့ကြပါတယ်။ ဇူလိုင်၁၉မှာ ပိုလန် နယ်စပ် ရောက် ဆိုင်ကယ်စီး စွန့်စား ကမ္ဘာလှည့်သူမြန်မာ ၂ဦး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၄၅ နိုင်ငံကို ဆိုင်ကယ်နဲ့ ၆ လကြာ ခရီးနှင်ထွက်ခွာသွားခဲ့ကြတဲ့ မြန်မာ နှစ်ဦး ဖြစ်ကြတဲ့ စိုင်းဇွမ်ဖ နဲ့ ကိုအောင်ကျော်ဝင်းတို့ နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ ည ၇ နာရီမှာ သူတို့ စတင်ထွက်ခွာခဲ့တဲ့ ရွှေတိဂုံဘုရား အနောက်ဘက်မုခ် ပြည်သူ့ရင်ပြင် ရှေ့ကို ပြန်လည် ရောက်ရှိ ခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့ နှစ်ဦးက Motourlogue အဖွဲ့ရဲ့ ဆိုင်ကယ်စီး စွန့်စား ကမ္ဘာ လှည့်ခရီးကို ရန်ကုန်ကနေပြီး မေ လ ၂၆ ရက်နေ့က ထွက်ခွာသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘီအမ်ဒဘလျု ဆိုင်ကယ်တွေနဲ့ ကမ္ဘာပတ်မယ့်ဒီလူငယ်တွေခရီးဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၆၀ ကျော်က ဆိုင်ကယ်စီးပြီး ကမ္ဘာပတ်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာလှည့် ဒေါ်တင်တင်စိန် အပြီးမှာ တကျော့ပြန် ကြိုးစားတဲ့ ခရီးလို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ အသွားခရီးကို ထိုင်း၊လာအိုဘက် ကနေထွက်တာ ဖြစ်ပြီးတော့ အပြန်ကို အိန္ဒိယဘက် ကနေ တမူး၊ကလေး ဘက်ကနေ ပြန်ဝင် လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ သားနှစ်ယောက် ဆိုင်ကယ်နဲ့ အာရှ ဥရောပနိုင်ငံတွေ ကတစ်ဆင့် ကမ္ဘာပတ်တဲ့ ခရီးစဉ် ဟာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကျော် အတွင်းပထမဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးငယ်နာမည်ကို ထုတ်ပြောခဲ့လို့ တာဝန်ရှိတဲ့ ရဲအရာရှိတွေ နုတ်ထွက်ပေးဖို့ လူထောင်ချီ ဆန္ဒပြခဲ့ လူတွေဝေဖန်တာခံရတဲ့ ဗစ်တိုးရီးယားအမှုရဲတပ်ဖွဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ နေပြည်တော် Wisdom Hill မူကြိုကျောင်းက အသက်သုံးနှစ် မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အဓမ္မပြုကျင့်ခံရတဲ့ ဗစ်တိုးရီးယားအမှု ရဲတပ်ဖွဲ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ နှစ်ခု လုပ်ခဲ့ပြီး နှစ်ခုစလုံးဟာ အကြီးအကျယ် ဝေဖန်ခံခဲ့ရပါတယ်။ စွပ်စွဲခံရသူ ကိုအောင်ကြီးကို တရားရုံးက တရားရှင် ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်ပြီးနောက် ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ရက်မှာ ရဲတပ်ဖွဲ့က သတင်းစာ ရှင်းလင်းစဉ် ကလေးငယ် နာမည်ကို ထုတ်ပြောခဲ့လို့ တာဝန်ရှိတဲ့ ရဲအရာရှိတွေ နုတ်ထွက်ပေးဖို့ ရန်ကုန်မှာ လူထောင်ချီ ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ် ။ ဗစ်တိုးရီးယားအမှု ရုံးချိန်း မစမီ ဇူလိုင်၅ ရက် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာလည်း ဒုရဲချုပ် အောင်နိုင်သူက အောင်ကြီးဟာ သူ့လက်ကိုယ်သူ နမ်းနေတာကို စီစီတီဗီ ကင်မရာထဲမှာ တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒုရဲချုပ် အောင်နိုင်သူက သူ့ရဲ့ မှန်းဆတွေးတောချက်ကိုလည်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ \"ကလေးက ပြောနေတာ သူလက်နဲ့ လုပ်ပါတယ်လို့ ပြောနေတာ။ အဲသလိုဆိုရင် ဘာပြုလို့ sperm (သုက်ပိုး) ရှိနေတာလဲလို့ ခင်ဗျားတို့ မေးမှာပေါ့။ သူလည်း ဒီလိုစိတ်များရှိနေခဲ့ရင် ဒီထဲမှာ နှိုက်ထားမယ်လို့ (ပေါင်ကြားကို ညွှန်ပြရင်းပြော)ကျွန်တော်တို့ သုံးသပ်ရပါတယ်။ နှိုက်ထားပြီးတော့မှ ကလေးကို နှိုက်လိုက်ရင်တော့ ဒီ sperm ဟာ ပါသွားနိုင်ပါတယ် \"လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီစကားဟာ လူတွေ ကြားမှာ လက်ကနေ သုတ်ထွက်တယ်ဆိုပြီး ပြောဆို ဝေဖန်စရာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ် ။ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုနဲ့ ရှင်းလင်းမှုတွေ အပေါ်မှာ လူတွေက အားမလို အားမရ ဖြစ်ပြီးဝေဖန်မှုတွေရှိပါတယ် ။ ရဲတပ်ဖွဲ့ကို ဖခင်ဖြစ်သူက တရားစွဲမယ်လို့လည်း ပြောထားပါတယ်။ အိုင်စီဂျေသွားတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောက်ခံပွဲ လုပ်ဖို့စီစဉ်လို့ ဦးရဲသိန်းကို ဖမ်းတာလို့ အေအေက ပြော ရက္ခိုင့်တပ်တော် အေအေ အဖွဲ့ ဖမ်းဆီးမှုများ ရက္ခိုင့်တပ်တော်လို့ခေါ်တဲ့ အေအေအဖွဲ့ဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်း အစိုးရဝန်ထမ်း၊ အရပ်သား၊ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် နဲ့ အမျိုးသားဒီမို ကရေစီအဖွဲ့ချုပ် မြို့နယ်ပါတီဥက္ကဋ္ဌ တို့ကို ဖမ်းဆီးတာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘူးသီးတောင် နဲ့ စစ်တွေ ပြေးဆွဲတဲ့ရွှေနဒီ အမြန်ရေယာဉ် ကို အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်က စတင်ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့ပြီး ဖမ်းဆီးသွားသူတွေကို ကယ်တင်ဖို့ တပ်မတော်ဘက်က လိုက်လံတိုက်ခိုက်စဉ်မှာ ဓားစာခံ တချို့သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ပလက်ဝက လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဦးဝှေ့တင်းကို တော့ တပ်မတော် သတင်းပေးလို့ ဖမ်းထားတာလို့ လည်း အေအေက ပြောပါတယ်။ ဦးဝှေ့တင်းကို ဖမ်းဆီးတုန်းက ပလက်ဝစီမံကိန်းကို လာတဲ့အိန္ဒိယနိုင်ငံ သားတချို့ကိုပါ ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး အဲဒီထဲကတစ်ဦးဟာ နှလုံးရောဂါနဲ့ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အေအေအဖွဲ့ဟာ ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့နယ်က လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဝှေ့တင်း အပါအဝင် ဒေသခံ ၁၃ ဦးကို ဖမ်းဆီးထိမ်းသိမ်းထားတယ်လို့ ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ CHRO က ပြောပါတယ်။ ချင်းပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့ကတော့ အေအေ အဖွဲ့ကဖမ်းဆီးထားတဲ့ ချင်းပြည်သူ ၈၂ ဦး ရှိနေကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆို ထားပါတယ်။ ဘူးသီးတောင် အန်အယ်လ်ဒီပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးရဲသိန်းဟာလည်း အေအေဖမ်းဆီးထားစဉ် တပ်မတော်က ပစ်တဲ့ လက်နက်ကြီးထိမှန်လို့ သေဆုံးသွားတယ်ဆိုပြီး ဒီဇင်ဘာ၂၅ရက်မှာ အေအေက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ် ။ ဘူးသီးတောင်မြို့ကနေ တောင်ဘဇာကို ခရီးသည်တင် စက်လှေနဲ့ သွားတဲ့ လဝက အရာရှိတွေကို ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်မှာ အေအေက ဖမ်းသွားတယ်လို့ အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အေအေနဲ့ပတ်သက်တယ်ဆိုပြီး မတရားဖမ်းထားသူတွေနဲ့ သုံ့ပန်း လဲလှယ်ဖို့ အေအေက အစိုးရကို ကမ်းလှမ်းတာရှိပေမယ့် အစိုးရက တော့ လက်မခံခဲ့ပါဘူး။ မြန်မာအစိုးရဘက်ကလည်း အေအေ နဲ့ပတ်သက်သူတွေဆိုပြီး အေအေ စစ်ဦးစီးချုပ်ဆွေမျိုးတွေကို ဖမ်းဆီး တရားစွဲဆိုတာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ လူနေထူထပ်တဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းမှာ သေဆုံးသူ အများဆုံးဖြစ်ပြီး ၆၈ ဦးအထိ ရှိခဲ့ ၂၀၁၉မှာ သေဆုံးမှုစံချိန်တင်တဲ့ ရာသီတုပ်ကွေး H1N1 ရာသီတုပ်ကွေး H1N1 ရောဂါကြောင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ် အစောပိုင်းကစလို့ အောက်တိုဘာလအထိ သေဆုံးသူ ၁၁၈ ဦးရှိတယ်လို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေဟာ ရန်ကုန်တိုင်းထဲက အများဆုံးဖြစ်ပြီး ၆၈ ဦးအထိ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဧရာဝတီ၊ ပဲခူး၊ မကွေး၊ စစ်ကိုင်း၊ မွန်၊ ကချင်၊ ရခိုင် စတဲ့ တိုင်းနယ်ပြည်နယ်တွေထဲမှာလည်း သေဆုံးသူတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ H1N1 ကြောင့် သေဆုံးမှုတွေ ဆက်ရှိနေတဲ့အပေါ် ကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာနခွဲ ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးကတော့ \"ရောဂါပိုးကြောင့် သေဆုံးသူ အရေအတွက်က ဒီလောက်မများပါဘူး။ နာတာရှည်ရောဂါလို ရောဂါအခံရှိနေတဲ့ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်သူနဲ့ ကလေးငယ်တွေ သေဆုံးတာ များနေတာပါ။ ဒါဟာ ကပ်ရောဂါအနေနဲ့ ကြေညာရမယ့် အနေအထား မရောက်သေးပါဘူး\" လို့ ဘီဘီစီကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပွားတဲ့ ၈ လကျော်ကြာကာလအတွင်း သံသယလူနာ ၁၂၅၄ ဦးကို ဆေးစစ်ခဲ့ရာမှာ လူနာ ၇၂၃ ဦးမှာ H1N1 ပိုးတွေ့ခဲ့ရတယ်လို့လည်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ဇူလိုင်လအတွင်း အများဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ပိုးကြောင့် ၅၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ H1N1ရောဂါကြောင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ သေဆုံးသူ ၃၈ ဦးရှိခဲ့ပြီး၂၀၁၈ခုနှစ်မှာ ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ ၁၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပေမဲ့ လူသေဆုံးမှု မရှိခဲ့ဘူးလို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စာရင်းတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ မြန်မာ ယူနီကုဒ် စံစနစ် ကူးပြောင်း အသုံးပြုတဲ့ အခမ်းအနားကို နေပြည်တော်မှာကျင်းပ မြန်မာ ယူနီကုဒ်စနစ်ပြောင်းလဲမှု အောက်တိုဘာ ၁ ရက် ကနေစပြီး နိုင်ငံတဝန်းလုံး မြန်မာ ယူနီကုဒ်စနစ်ကို ပြောင်းသုံးဖို့ အစိုးရက တိုက်တွန်းပြီး မိုဘိုင်းဖုန်းနဲ့ ကွန်ပျူတာတွေ သုံးစွဲရာမှာ နိုင်ငံတကာ စံချိန် စံညွှန်း တွေနဲ့ ကိုက်ညီပြီး မြန်မာစာရေးထုံး ရေးနည်းနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ ယူနီကုဒ်စနစ်ကို ပြောင်းသုံးစွဲဖို့ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကိုယ်တိုင် ရုပ်သံကနေတဆင့် ပြည်သူတွေကို နှိုးဆော်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ပြောင်းလဲနိုင်ဖို့ ထင်ပေါ်ကျော်ကြား လူသိများတဲ့သူတွေကို သံတမန်အဖြစ် ခန့်အပ်ပြီး ယူနီကုဒ်စနစ်ကို အသုံးပြုဖို့ လှုပ်ရှားမှုတွေရှိခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာ အသင်းချုပ်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဂီတ အစည်းအရုံး(ဗဟို)ကလည်း သီချင်းတွေနဲ့ ယူနီကုဒ်စနစ်ပြောင်းလဲ အသုံးပြုဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီအတွက် တချို့သတင်းဌာနတွေ၊ မြန်မာနိုင်ငံ အခြေစိုက် တချို့ သံရုံးတချို့ ကလည်း သူတို့ရဲ့ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာမှာ မြန်မာစာရေးသားရာမှာ ယူနီကုဒ် စနစ်ကို အခြေခံတဲ့ ဖောင့်တွေကို ပြောင်းလဲ အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ အရင်ကတည်းက မြန်မာအစိုးရနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာတွေမှာ ယူနီကုဒ်စနစ်ကို အခြေခံထားတဲ့ ဖောင့်တွေ အသုံးပြုခဲ့ပေမယ့် အခုချိန်မှာ ပြည်သူတွေကိုပါ ယူနီကုဒ်စနစ်ကို အခြေခံတဲ့ ဖောင့်တွေ အသုံးပြုဖို့ တိုက်တွန်းလာတာကလည်း ထူးခြားချက်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ E-government အဖြစ် ပြောင်းလဲရာမှာ ဌာန အချင်းချင်းနဲ့ အရပ်ဘက် ပြည်သူတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ရာမှာ ဘုံအသုံးပြုတဲ့ စနစ် တစ်ခု မရှိတာကြောင့် အခက်အခဲ ရှိနေပြီး ဒီအခက်အခဲကို ပြေလည်ဖို့ ယူနီကုဒ်စံ စနစ်ကို ပြောင်းလဲ အသုံးပြုရတာ ဖြစ်တယ်လို့ နည်းပညာရှင်တွေက ရှင်းပြပါတယ်။ ဇော်ဂျီဖောင့်ကတော့ အင်တာနက်ပေါ်မှာ မြန်မာစာသုံးမရသေးတဲ့ ၂ဝဝ၅ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းက စတင် ပေါ်လာပြီး အင်တာနက်မှာ မြန်မာစာသုံးလို့ရတဲ့ ခေတ်ကို ဦးဆောင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူနီကုဒ် (ယူနီကုဒ်စံစနစ်ကို လိုက်နာထားတဲ့ ဖောင့်တွေ)ကတော့ တီထွင်တဲ့ အချိန်ကြာမြင့်ပြီး နောက်ပိုင်းမှ အသုံးပြုသူတွေ လက်ထဲ ရောက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူနီကုဒ် စနစ်ကို အခြေခံထားတဲ့ မြန်မာဖောင့် ၁ဝဝ ကျော် လောက် ရှိပြီး အစိုးရက Myanmar 3 ကို အသုံးများတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကျားဖောင်လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ဖို့ လူကုန်ကူးခံခဲ့ရသူ ကိုမြတ်သူရထွန်း ဒဂုံတက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ကျားဖောင်ပေါ်မှာ လူကုန်ကူးပြီးရောင်းစားခံရမှု ငါးဖမ်းကျားဖောင်လုပ်ငန်းတွေမှာ လုပ်ကိုင်ဖို့ လူကုန်ကူးခံခဲ့ရတဲ့ ဒဂုံတက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ကိုမြတ်သူရထွန်းအမှုမှာ သူ့ကိုနှိပ်စက်တယ်ဆိုတဲ့ ကျားဖောင်ဦးစီးနဲ့အတူ ပွဲစားတစ်ဦးကို ဖျာပုံရဲစခန်းမှာ ဖမ်းဆီးပြီးစစ်ဆေး ခဲ့ပါတယ်။ ဒဂုံတက္ကသိုလ် သမိုင်းဘာသာ နောက်ဆုံးနှစ်ကျောင်းသား ကိုမြတ်သူရထွန်းဟာ အမျိုးသမီး ၂ဦးရဲ့ ခေါ်ဆောင်မှုနဲ့ ပင်လယ်ပြင်က ကျားဖောင်လို့ခေါ်တဲ့ ရေလုပ်ငန်းခွင်ထဲမှာ လုပ်ကိုင်ဖို့ ရောင်းစားခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကို မိသားစုဝင်တွေက လုပ်ငန်းရှင်ဆီကနေ ငွေပေးပြီး ပြန်ရွေးယူခဲ့ရပါတယ်။ ကျားဖောင်လုပ်ငန်းခွင်ထဲမှာ တစ်လခွဲကြာ နေထိုင်ပြီး ပြန်လွတ်လာတဲ့ ကိုမြတ်သူရထွန်းဟာ ဒဏ်ရာအများစုနဲ့ ပြန်ရောက်လာခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျားဖောင်အများစုဟာ ငါး၊ပုစွန်တွေကို ကမ်းခြေကနေ စက်လှေနဲ့ ၁၀ နာရီကျော်ကြာ မောင်းပြီးသွားမှရောက်တဲ့ ရေမိုင် ၅၀ ကျော်အကွာလောက်မှာ သွားရောက်ပြီး ဖမ်းဆီးလုပ်ကိုင်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျားဖောင်လုပ်ငန်းခွင်တွေထဲ လုပ်ကိုင်နေတဲ့သူတွေထဲမှာ ကိုမြတ်သူရထွန်းအပြင် အခြားသော ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ လူကုန်ကူးခံပြီး လုပ်အားခေါင်းပုံဖြတ်ခံရသူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင်ဟာ ဖျာပုံမြို့နယ်အနီးတစ်ဝိုက်က ငါးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ကျားဖောင်တွေမှာ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ လုပ်သားတွေရဲ့ အခြေအနေကို ကွင်းဆင်း စစ်ဆေးမယ်လို့လည်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပါမောက္ခချုပ် ဆရာတော် ပါမောက္ခချုပ်ဆရာတော် ဆေးကုသမှု အတွက် အနားယူ ရန်ကုန် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ထေရဝါဒ သာသနာပြု တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ ဆရာတော် ဒေါက်တာနန္ဒမာလာ ဘိဝံသဟာ အသည်းမှာဖြစ်နေတဲ့ အကြိတ်အတွက် ဆေးကုမှု ခံယူဖို့ ရာထူးကနေ အနားယူလိုက်တယ်လို့ သာသနာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ် ။ နိဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းကစပြီး ရာထူးက အနားယူလိုက်တာလို့ သာသနာရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ ပါမောက္ခချုပ်ဆရာတော် အသစ် ခန့်အပ်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ ဘယ်လိုခန့်အပ်မယ်၊ ဘယ်သူ့ကို ခန့်အပ်မယ် ဆိုတာတော့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ မပါရှိခဲ့ပါဘူး။ ပါမောက္ခချုပ် ဆရာတော်လို့ လူသိများတဲ့ ဆရာတော် ဒေါက်တာ ဘဒ္ဒန္တ နန္ဒမာလာဘိဝံသ ဟာ ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရဝါဒသာသနာပြု တက္ကသိုလ်မှာ ၁၉၉၉ ကနေ ၂၀၀၅ခုနှစ် အထိ ဧည့်ပါမောက္ခနဲ့ ဒုတိယ ပါမောက္ခချုပ် တာဝန်တွေ ယူခဲ့ပြီးတော့ ၂၀၀၅ နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက် ကနေ နိုဝင်ဘာလ၁၃ ရက် ၂၀၁၉ ရက် အထိ ပါမောက္ခချုပ်အဖြစ် ၁၄နှစ်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ပါမောက္ခချုပ် ဆရာတော်ဟာ မတ်လ ၂၂ ရက်က သက်တော် ၇၉ နှစ်ပြည့် ခဲ့ပါတယ်။ ဆရာတော်ဟာ သီတဂူ ကမ္ဘာ့ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ် ပါမောက္ခချုပ်နဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဘိဓမ္မာ မဟာသိပ္ပံ ပါမောက္ခချုပ် အဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ ဆရာတော်ကြီးရဲ့ လက်ရှိ ကျန်းမာရေး အခြေအနေအရ စင်ကာပူနိုင်ငံကို မကြာခဏ ကြွရောက်ပြီး ဆေးကုသမှုခံယူနေရသလို ဆေးစစ်ချက် မှတ်တမ်းအရလည်း အသည်းအကြိတ်ကို Radio Frequency Ablation(RFA)နည်းစနစ်နဲ့ ဆေးကုသမှု ခံယူနေရတယ်လို့လည်း သာသနာရေးဘက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့က ဦးစီးပြီး နှစ်စဉ် နှစ်သစ်ကူးတရားပွဲ ကျင်းပရာမှာတော့ ဒီနှစ်၂၀၁၉ နှစ်ကုန်မှာ ပါမောက္ခချုပ် ဆရာတော် တရားဟောဖို့ရှိနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55053805", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-55060373", "doc1": "জো বাইডেন তিনি বলেছেন হস্তান্তর প্রক্রিয়া দেখভালের দায়িত্বে থাকা সংস্থার 'যা করার প্রয়োজন করুক'। দি জেনারেল সার্ভিস এডমিনিস্ট্রেশন বা জিএসএ বলছে তারা মিস্টার বাইডেনকে 'আপাত বিজয়ী' হিসেবে স্বীকৃতি দিচ্ছে। মূলত মিশিগানে নির্বাচনের ফল আনুষ্ঠানিকভাবে সার্টিফায়েড হওয়ার পরপরই মিস্টার বাইডেনের জয় চূড়ান্ত স্বীকৃতি লাভ করে। বাইডেন টিম ক্ষমতা হস্তান্তর প্রক্রিয়া শুরু করার সিদ্ধান্তকে স্বাগত জানিয়েছে। এক বিবৃতিতে তারা বলেছে, \"মহামারি নিয়ন্ত্রণ ও অর্থনীতিতে গতি আনাসহ জাতির সামনে চ্যালেঞ্জগুলো মোকাবেলায় আজকের এই সিদ্ধান্তটি ছিলো প্রয়োজনীয় পদক্ষেপ\"। বিবিসি বাংলায় আরও পড়ুন: প্রেসিডেন্ট হবার পর সবার আগে যেসব পদক্ষেপ নেবেন জো বাইডেন যে পাঁচটি কারণে নির্বাচনে জিতেছেন জো বাইডেন জো বাইডেন: আমেরিকার নব নির্বাচিত প্রেসিডেন্টের রাজনৈতিক জীবন ডোনাল্ড ট্রাম্প ট্রাম্প কী বলেছেন মিস্টার ট্রাম্প এক টুইট বার্তায় বলেছেন ক্ষমতা হস্তান্তরের আনুষ্ঠানিক প্রক্রিয়ায় থাকা জিএসএ বাইডেন শিবিরকে জানিয়েছেন যে তারা প্রক্রিয়া শুরু করতে যাচ্ছে। প্রশাসক এমিলি মারফি বলেছেন তিনি নতুন প্রেসিডেন্টের জন্য ৬৩ লাখ ডলার অবমুক্ত করেছেন। তবে 'ভালো লড়াই' চালিয়ে যাওয়ার প্রত্যয় ব্যক্ত করেছেন ডোনাল্ড ট্রাম্প। তিনি বলেছেন, \"জাতির বৃহত্তর স্বার্থে এমিলি ও তার টিমের করনীয় কাজটাই করা উচিৎ। এবং আমার টিমকেও তাই বলেছি। মিস মারফিকে মিস্টার ট্রাম্পই জিএসএ প্রধান হিসেবে মনোনয়ন দিয়েছিলেন। তিনি নির্বাচনের ফল সার্টিফিকেশন ও আইনি চ্যালেঞ্জসহ সাম্প্রতিক ঘটনাপ্রবাহকে তার সিদ্ধান্তের ভিত্তি হিসেবে উল্লেখ করেছেন তবে হোয়াইট হাউজের দিক থেকে কোনো চাপের বিষয়টি তিনি প্রত্যাখ্যান করেছেন। জো বাইডেন ও কমলা হ্যারিস \"আমি পরিষ্কার করতে চাই যে আমি প্রক্রিয়াটি বিলম্বিত করতে কোনো নির্দেশনা পাইনি,\" তিনি মিস্টার বাইডেনকে দেয়া তার চিঠিতে উল্লেখ করেছেন। \"তবে আমি অনলাইনে, ফোনে এবং ই-মেইলে হুমকি পেয়েছি যাতে আমার নিরাপত্তা, আমার পরিবার, কর্মকর্তা এমনকি আমার পোষা প্রাণীটিকে জড়ানো হয়েছে যাতে সময়ের আগেই আমি সিদ্ধান্ত নেই\"। \"এমনকি হাজার হাজার হুমকির মুখেও আমি আইনকে সর্বাগ্রে রাখতে অঙ্গীকারাবদ্ধ ছিলাম\"। নির্বাচনের পর রুটিন কাজ হিসেবে ক্ষমতা হস্তান্তর প্রক্রিয়া শুরু করতে না পারায় যুক্তরাষ্ট্রের দুই রাজনৈতিক শিবির থেকেই এমিলি মারফির তুমুল সমালোচনা হচ্ছিলো। ডেমোক্র্যাটরা এটি শুরু করতে তাকে গত সোমবার পর্যন্ত সময় বেঁধে দিয়েছিলো।", "doc2": "ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ တစ်ဖက်မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ သူရှုံးနိမ့်တယ်ဆိုတာ တရားဝင်ဝန်ခံဖို့ ငြင်းဆန်နေဆဲဖြစ်ပေမဲ့ ရာထူးလွှဲပြောင်းဖို့ လိုအပ်တာတွေကိုတော့ ပြီးအောင်လုပ်ပါလို့ ဖက်ဒရယ်အေဂျင်စီကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီလို ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပြောလိုက်တာဟာ မစ္စတာဘိုင်ဒန်ကို သိသာတဲ့ တရားဝင်အနိုင်ရတဲ့သူအဖြစ် ဝန်ခံအသိအမှတ်ပြုလိုက်တာပဲလို့ အမေရိကန်အစိုးရလွှဲပြောင်းတဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေ အကူအညီပေးနေတဲ့ The General Services Administration (GSA)ကလည်း ပြောပါတယ်။ နောက်ဆုံးမဲပြန်ရေတဲ့ မစ်ရှီဂန်ပြည်နယ်မှာ မစ္စတာဘိုင်ဒန် အနိုင်ရတယ်လို့ တရားဝင် သတင်းထုတ်ပြန်ပြီးနောက်ပိုင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အခုလို ထုတ်ပြောလိုက်တာပါ။ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဘိုင်ဒန်ဟာ လာမယ့်နှစ် ဇန်နဝါရီ၂၀ရက်နေ့မှာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီး သမ္မတရာထူးလွှဲပြောင်းရယူဖို့ လိုအပ်တဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွေ လုပ်နေပြီး၊ အစိုးရအဖွဲ့မှာ ရာထူးခန့်ဖို့သူတွေအတွက်လည်း ပြင်ဆင်နေပြီလို့ GSAရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ရေးထားပါတယ်။ GSAအကြီးအကဲ အမ်မလီ မာဖီက ရာထူးလွှဲဖို့ကိစ္စတွေ စလုပ်နေ ဒါကြောင့် ဂျိုးဘိုင်ဒန်ဟာ သူ့အစိုးရအဖွဲ့မှာ ခန့်ထားမယ့် ထိပ်တန်းအဆင့် ရာထူးရယူမယ့် သူတွေစာရင်းကို အင်္ဂါနေ့မှာကြေညာဖို့ရှိပါတယ်။ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ တုံ့ပြန်ချက် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ရက်နေ့မှာ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီရဲ့ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုဖို့ရှိလို့ အခုချိန်ကစပြီး ရာထူးအလွှဲအပြောင်းလုပ်ငန်းတွေ စတင်လုပ်နိုင်တော့မှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကြိုဆိုတယ်လို့ ဘိုင်ဒန်အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ \"ကပ်ရောဂါကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့၊ ကျွန်တော်တို့စီးပွားရေး ပြန်တည့်မတ်နိုင်ဖို့ဆိုတာတွေပါဝင်တဲ့ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ဖို့ ဒီနေ့ ဆုံးဖြတ်ချက်က လိုအပ်တဲ့အရေးကြီးတဲ့ အဆင့်တစ်ခုပါ\"လို့ အဖွဲ့ရဲ့ကြေညာချက်ထဲမှာ ဖေါ်ပြခဲ့ပါတယ်။ အစောပိုင်းရက်တွေတုန်းကလည်း သူ့ရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ ပါဝင်လာမယ့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအဖွဲ့က လူတွေစာရင်းကို ဂျိုးဘိုင်ဒန် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီသူတွေထဲမှာ သူနဲ့အတူ အိုဘားမားအစိုးရအဖွဲ့မှာ လက်တွဲခဲ့တဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ဟောင်းအများစု ပါဝင်နေပါတယ်။ သူ ရာထူးခန့်အပ်မယ့်သူတွေထဲမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးရာထူးကို အရင် ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း အန်တိုနီဘလင်ကင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး‌‌‌‌‌‌‌ဟောင်း ဂျွန်ကယ်ရီကို ရာသီဥတုဆိုင်ရာ အထူးသံတမန်၊ ပြီးတော့ ဂျယ်နက်ယဲလန်ကို ပထမဆုံး အမျိုးသမီးဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ခန့်အပ်ဖို့ဆိုတာ ပါဝင်ပါတယ်။ ရာထူးခန့်အပ်မယ့် တရားဝင်အမည်စာရင်းကိုတော့ ဒီနေ့ အင်္ဂါနေ့မှာ ထုတ်ပြန်ဖို့ရှိပါတယ်။ ခန့်အပ်မယ့် လူအများစု အတည်ဖြစ်ဖို့ကလည်း ဆီးနိတ်လွှတ်တော်ရဲ့ အတည်ပြုလက်ခံမှုလိုပါတယ်။ ထရမ့်က ဘယ်လို လက်ခံလိုက်တာလဲ သမ္မတရာထူးလွှဲပြောင်းဖို့ကိစ္စတွေ တရားဝင်စတင်လုပ်ဆောင်ဖို့ GSAအဖွဲ့က ဘိုင်ဒန်အဖွဲ့ကို သတင်းပို့ခဲ့သလို သမ္မတထရမ့်ကလည်း တွစ်တာမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ပြီးတော့ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ အသုံးပြုနိုင်ဖို့ ရန်ပုံငွေ ‌ဒေါ်လာ၆.၃သန်းကိုလည်း စီစဥ်ပေးထားတယ်လို့ GSA အုပ်ချုပ်ရေးမှူး အယ်မလီမာဖီကလည်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ \"ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ အကောင်းဆုံးအကျိုးစီးပွားအတွက် အမ်မလီနဲ့ သူ့အဖွဲ့က လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေနဲ့ အညီလုပ်နေတာကို သဘောတူပါတယ်။ ပြီးတော့ ကျွန်တော့်အဖွဲ့ကို အဲ့လိုပဲလုပ်ဖို့ ပြောထားပါတယ်\" လို့ ထရမ့်ကပြောပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်ထိတော့ သူရှုံးတယ်လို့ ထရမ့်က ဝန်မခံသေးသလို ရွေးကောက်ပွဲ မဲမသမာမှုတွေ ရှိတယ်ဆိုပြီးတော့လည်း အထောက်အထားအထားမခိုင်တဲ့ စွပ်စွဲမှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံးအခြေအနေအရ ထရမ့်ကသူရှုံးတယ်လို့ ဝန်ခံ လက်မခံသည်ဖြစ်စေ၊ မစ္စတာဘိုင်ဒန်အတွက် ၄၆ယောက်မြောက် အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ်တရားဝင်လက်ခံဖို့ ကျမ်းကျိန်တဲ့ ကိစ္စကတော့ မကြာခင်ဖြစ်လာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51457526", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51463707", "doc1": "চীন কর্তৃপক্ষ যেভাবে সামাল দিচ্ছে তা নিয়ে সমালোচনা হচ্ছে হুবেই স্বাস্থ্য কমিশনের পার্টি সেক্রেটারি এবং কমিশনের প্রধান চাকরি হারানোদের মধ্যে রয়েছে। যাদের এ পর্যন্ত অপসারণ করা হয়েছে তাদের মধ্যে এরাই সবচেয়ে জ্যেষ্ঠ কর্মকর্তা। স্থানীয় রেড ক্রসের উপপরিচালককে অপসারণ করা হয়েছে 'অনুদান পরিচালনার' ক্ষেত্রে 'দায়িত্ব পালনে অবহেলা'র কারণে। অপসারিত এই দুই পার্টি অফিসিয়ালের জায়গায় ওয়াং হেসেংকে বসানো হবে। তিনি চায়না ন্যাশনাল হেলথ কমিশনের উপ পরিচালক। মৃত ও আক্রান্তের সংখ্যা সোমবার শুধুমাত্র হুবেই প্রদেশেই ১০৩ জন মারা গেছে। যেটা একদিনে এত মানুষ মারা যাওয়ার একটা রেকর্ড। দেশটিতে করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে মারা যাওয়ার সংখ্যা এখন ১০১৬জন। তবে রবিবারের তুলনায় নতুন করে আক্রান্ত হওয়ার সংখ্যা ২০ শতাংশ কমেছে। সংখ্যায় সেটা আগে ছিল ৩০৬২ জন এখন ২৪৭৮ জন। হুবেই প্রদেশের স্বাস্থ্য কমিশন নিশ্চিত করেছে যে, সোমবার ২০৯৭ জন নতুন করে আক্রান্ত হয়েছে যেটা আগের দিনের তুলনায় কম। সংকট মোকাবেলা না করতে পারায় অপসারণ রাষ্ট্রীয় গণমাধ্যমের বরাতে জানা যাচ্ছে, হুবেই এবং অন্যান্য প্রদেশে শত শত মানুষকে চাকরিচ্যুত করা হচ্ছে, তদন্ত করা হচ্ছে, সতর্ক করা হচ্ছে। কিন্তু নির্দিষ্ট পদ থেকে সরিয়ে নেয়া মানে এই নয় যে তাকে বরখাস্ত করা হবে। এটার আরেকটা অর্থ দাড়ায় তার 'পদাবনতি'। চীনের প্রেসিডেন্ট সি জিংপিং স্বাস্থ্য কর্মীদের দেখতে যান সোমবার পদ থেকে সরিয়ে নেয়ার পাশাপাশি কর্মকর্তারা ক্ষমতাসীন কমিউনিস্ট পার্টির পক্ষ থেকে শাস্তি পেতে পারেন। যেমন রেড ক্রসের উপপরিচালক ঝাং কুইন-কে পার্টির পক্ষ থেকে সতর্ক করা এবং প্রশাসনিক মারাত্মক ত্রুটি হিসেবে ধরা হবে। এই মাসের শুরুতে উহান ব্যুরো অব স্ট্যাটিসটিকস এর উপপরিচালককে \"পার্টির পক্ষ থেকে গুরুতরভাবে সতর্ক করা হয়েছে এবং তার ব্যর্থতাকে মারাত্মক প্রশাসনিক ত্রুটি হিসেবে বিবেচনা করা হচ্ছে, কারণ ফেস মাস্ক সরবরাহ সংক্রান্ত নীতিমালা ভঙ্গ করার অভিযোগ রয়েছে তার বিরুদ্ধে\"। হুয়াংগ্যাং-এর স্বাস্থ্য কমিশনের প্রধানকেও সরিয়ে নেয়া হয়েছে। হুবেই প্রদেশে উহানের পরে এটিই সবচেয়ে বেশি করোনাভাইরাস আক্রান্ত হওয়া শহর। সম্প্রতি এই সংকট মোকাবেলা করতে না পারার কারণে চীনের কর্তৃপক্ষের বিরুদ্ধে মানুষ ক্রমেই ক্ষুব্ধ হয়ে উঠছে। বিশেষ করে একজন চিকিৎসকের মৃত্যুর পর ব্যাপক জনরোষ তৈরি হয় যার সতর্কবার্তা ধামাচাপা দেয়ার চেষ্টা করা হয়েছিল। আরো পড়ুন: রোহিঙ্গা বোঝাই ট্রলারডুবি, বহু হতাহতের আশঙ্কা নিষেধাজ্ঞায় বিশ্বকাপজয়ী বাংলাদেশের তিন ক্রিকেটার পুরুষের জন্য প্রশ্ন, দাঁড়িয়ে না বসে? প্যারাসাইট: যাদের জীবন উঠে এসেছে অস্কারজয়ী ছবিতে", "doc2": "ဘေဂျင်းက ဆေးရုံကို သွားစဉ် ကိုယ်အပူချိန် အတိုင်းခံနေတဲ့ တရုတ်သမ္မ ရှီကျင့်ဖျင် အဲဒီလို ဖယ်ရှားခံရသူတွေထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ် အဓိက ပြန့်ပွားနေတဲ့ ဟူဘေးပြည်နယ်က ကျန်းမာရေး ကော်မရှင် အတွင်းရေးမှူးနဲ့ ကော်မရှင် ခေါင်းဆောင်တို့လည်း ပါပါတယ်။ အခုချိန်ထိ ရာထူးလျှော့ချ ခံရသူတွေထဲမှာ သူတို့ နှစ်ယောက်က ရာထူးအမြင့်ဆုံးသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသခံ ကြက်ခြေနီ အဖွဲ့ လက်ထောက် ညွှန်ကြားရေးမှူးကိုလည်း လှူဒါန်းမှုတွေအပေါ် စီမံခန့်ခွဲရာမှာ တာဝန်လစ်ဟင်းမှုနဲ့ ရာထူးက ဖယ်ရှားလိုက်ပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်းတပ်ပြီး တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ တရုတ်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ဟူဘေး ပြည်နယ် ပါတီ အရာရှိ နှစ်ယောက်နေရာကို ဗဟို အစိုးရအဆင့် အရာရှိ တစ်ယောက်နဲ့ အစားထိုးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နေရာကို တရုတ် နိုင်ငံ ဗဟိုအဆင့် ကျန်းမာရေး ကော်မရှင်က ညွှန်ကြားရေးမှူး ရောက်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တနင်္လာနေ့မှာ ဟူဘေးပြည်နယ် တစ်ခုတည်းမှာ သေဆုံးသူ ၁၀၃ ယောက် ရှိခဲ့ပြီး အဲဒါက ဒီဗိုင်းရပ်စ် စကူးစက်ခဲ့ကတည်းက တစ်နေ့တာအတွင်း သေဆုံးသူ အမြင့်ဆုံး စံချိန်တင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်တစ်နိုင်ငံလုံး စုစုပေါင်း သေဆုံးသူက ၁၀၁၆ ယောက် ရှိလာပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ တစ်နိုင်ငံလုံးအနေနဲ့ ကူးစက်မှု အသစ် တွေ့တာကတော့ အရင်နေ့ကထက်၂၀ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးကျသွားပါပြီ၊ ၃၀၆၂ ကနေ ၂၄၇၈ ယောက်ကို ကျသွားတာပါ။ ပန်းခြံထဲဝင်မယ့် အမျိုးသမီးကို ကိုယ်အပူချိန်တိုင်း တနင်္လာနေ့မှာ ဟူဘေးပြည်နယ်မှာ ကူးစက်မှု အသစ်တွေ့တာ ၂၀၉၇ ခု ရှိတယ်လို့ ပြည်နယ် ကျန်းမာရေးကော်မရှင်က ပြောပါတယ်။ အဲဒါမတိုင် အရင်တစ်ရက်မှာ ကူးစက်မှု အသစ်က ၂၆၁၈ ခုထိ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီလ အစပိုင်းမှာလည်း ဝူဟန်မြို့ စာရင်းအင်းဌာနက ဒုတိယ အကြီးအကဲကို ရာထူးက ဖယ်ရှားပြီးပါပြီ။ သူ့ကိုတော့ နှာခေါင်းစည်းတွေ ဖြန့်ဖြူးတဲ့လုပ်ငန်းတွေမှာ သတ်မှတ်စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို ဖောက်ဖျက်တယ် ဆိုပြီး ဖယ်ရှားခဲ့တာပါ။ အခုရက်ပိုင်းတွေမှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ဘေး ကိုင်တွယ်ပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်အာဏာပိုင်တွေကို ဝေဖန်မှုတွေ တိုးလာနေပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအကြောင်း စောစောစီးစီး သတိပေးခဲ့တဲ့ ဒေါက်တာ လီကို အာဏာပိုင်တွေက ဖိနှိပ်ခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူတွေက အတော်လေး ဒေါသထွက်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဒေါက်တာလီကို ရဲတွေက ဆက်ဆံခဲ့ပုံတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ အကျင့်ပျက် ခြစားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဌာနက အမြင့်ဆုံး အဖွဲ့တစ်ခုကို ဗဟိုအစိုးရက စေလွှတ်လိုက်ပါပြီ။ တရုတ်ရဲ့ နောက်ဆုံး အခြေအနေ တရုတ်မှာ ကူးစက်မှုအသစ်တွေ့တာ ဖေဖော်ဝါရီ ၅ ရက်မှာ အမြင့်ဆုံး ဖြစ်ခဲ့ရာက ကျလာ တရုတ် တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ကူးစက်မှု အားလုံး ၄၂,၂၀၀ အထိ ရှိနေပါပြီ။ သေဆုံးသူကလည်း ၂၀၀၃ ခုနှစ် ဆားစ် ကူးစက်မှုက သေဆုံးသူ အရေအတွက်ကို ကျော်သွားပါပြီ။ သေဆုံးသူတွေရဲ့ လေးပုံသုံးပုံမကက ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ဗဟိုချက်ဖြစ်တဲ့ ဟူပေးပြည်နယ် မြို့တော် ဝူဟန်က ဖြစ်ပါတယ်။ လူ ၁၁ သန်းရှိတဲ့ မြို့ကိုလည်း အစိုးရ အဝင်အထွက် ဖြတ်တောက် ပိတ်ဆို့ထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဝူဟန်ကို ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အများကြီး အစိုးရက ထပ်ပို့ထားပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရ မီဒီယာ အေဂျင်စီ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဆင်ဟွာမှာတော့ တနင်္လာနေ့က အဲဒီကို သွားမယ့် ဆရာဝန်နဲ့ သူနာပြုတွေ ကတုံးတွေတုံးပစ်ပြီး အကာအကွယ်ဝတ်စုံတွေ ဝတ်ဖို့ ပြင်နေကြတဲ့ပုံတွေ တွစ်တာမှာ တင်နေပါတယ်။ ဝူဟန်တက္ကသိုလ် ရန်မင်းဆေးရုံက အသက် ၃၀ အရွယ် သူနာပြု တစ်ယောက်ကတော့ သူ့ရဲ့ ဆံပင်အရှည်ကြီးကို ဖြတ်ပြီး ကတုံး တုံးပစ်ခဲ့တာပါ။ သူက အဲဒီလို ကတုံးပစ်လိုက်တာဟာ ရောဂါပိုးကူးစက်တာကို ကာကွယ်ဖို့နဲ့ ကျန်းမာရေး အကာအကွယ် ဝတ်စုံ ဝတ်တာနဲ့ ချွတ်တဲ့အခါမှာလည်း အချိန်ကုန်သက်သာစေဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောတဲ့အကြောင်း တရုတ်အစိုးရ မီဒီယာတစ်ခုမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေ့တဲ့ အိမ်ရာတစ်ခုက အိမ်ထောင်စု ၂၃ စုကို တနင်္လာနေ့ ညမှာ သူတို့အိမ်နေကနေ ဖယ်ရှားပြီး သီးသန့်ခွဲထားလိုက်ပါတယ်။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်မှုနဲ့တုံ့ပြန်မှု တရုတ်ပြင်ပနိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်မှုအခြေအနေပြ မြေပုံ ဂျပန် - အစိုးရက အထူးလေယာဉ်နဲ့ သွားခေါ်ယူခဲ့တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံသားတွေထဲက အစပိုင်းမှာ ပိုးမတွေ့ဘူးလို့ အဖြေထွက်ခဲ့သူထဲက အမျိုးသား နှစ်ယောက်မှာ အခု ပိုးရှိကြောင်းစစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ဟာ အစပိုင်း စစ်ဆေးစဉ်က ကူးစက်မှု မတွေ့ခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်း ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ပြလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယိုကိုဟားမား ဆိပ်ကမ်းမှာ ရပ်နား သီးသန့်ခွဲထားခံရတဲ့ Diamond Princess ခရီးသည်တင်သင်္ဘောကို ဆက်ပြီး သီးသန့်ခွဲထားရပ်နားခိုင်းပါတယ်။ ခရီးသည်နဲ့ ဝန်ထမ်း ၃၇၀၀ ပါတဲ့ သင်္ဘောကနေ လူ ၁၃၅ ယောက်မှာ ကူးစက်မှု တွေ့ထားပါတယ်။ ထိုင်း - ခရီးသည်တင် သင်္ဘော နောက်ထပ် တစ်စင်းက ခရီးသည်တွေကို ထိုင်းက ဝင်ခွင့်မပေးခဲ့ပါဘူး။ သူတို့တွေမှာ ပိုးရှိတယ်လို့ မတွေ့ပေမဲ့ ဆင်းခွင့်မပေးတာပါ။ မြောက်ကိုရီးယား - တရုတ်နဲ့ မြောက်ကိုရီးယားနယ်စပ်ကို ကင်းလှည့်စစ်ဆေးဖို့ ရာချီတဲ့အင်အားကို လွှတ်ထားပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ ကား၊ရထားနဲ့ လေကြောင်း အဆက်အသွယ်အားလုံးလည်း ဖြတ်ထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အခုထိတော့ ကူးစက်မှု တွေ့တယ်လို့ မကြေညာသေးပေမဲ့ ကူးစက်မှုတွေ ရှိနေပြီလို့ တောင်ကိုရီးယား မီဒီယာတွေက ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52272731", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52250183", "doc1": "সিঙ্গাপুরে অভিবাসী শ্রমিকদের একটি ডরমিটরি। গাদাগাদি করে এসব জায়গায় শ্রমিকরা থাকেন বলে এগুলোর কয়েকটি করোনাভাইরাসের ক্লাস্টারে পরিণত হয়েছে এমনকী এই রোগের যখন নামকরণও করা হয়নি, সিঙ্গাপুরে চলাচলের ওপর বিধিনিষেধ জারি করা হয়। প্রযুক্তি ব্যবহার করে করোনা ভাইরাসের উপসর্গ বহনকারীদের ব্যাপারে অন্যদের সাবধান করার কাজ শুরু হয়। কিন্তু সাম্প্রতিক সময়ে হুহু করে সংক্রমিত মানুষের সংখ্যা বাড়ছে সে দেশে। বৃহস্পতিবারে একদিনে সে দেশে নতুন ২৮৭ জন করোনারোগী শনাক্ত করা হয়, যেখানে তার আগের দিনের সংখ্যা ছিল মাত্র ১৪২। নতুন এই সংক্রমণ প্রধানত হচ্ছে অভিবাসীদের কলোনিগুলোতে যেখানে অল্প জায়গার মধ্যে অনেক মানুষ বলতে গেলে গাদাগাদি করে থাকে। ফলে এতদিন লকডাউনের পথ পরিহার করলেও, সিঙ্গাপুরকে এখন বাধ্য হয়ে আংশিক লকডাউন করতে হচ্ছে। স্কুল বন্ধ করা হয়েছে, এবং জরুরি নয় এমন সব ব্যবসা প্রতিষ্টান বন্ধ করা হয়েছে। মানুষজনকে ঘরে থাকার নির্দেশ দেওয়া হচ্ছে। করোনাভাইরান সংক্রমণ ঠেকাতে বিশ্বের অন্যতম ধনী এই দেশটি যা করছিল, তাকে এতদিন পর্যন্ত আদর্শ মনে করা হচ্ছিল। কিন্তু গত কয়েকদিনের পরিস্থতি দেখে এখন বিশেষজ্ঞরা বলছেন, সিঙ্গাপুরের অভিজ্ঞতা বিশ্বের দরিদ্র দেশগুলোর জন্য একটি গুরুত্বপূর্ণ শিক্ষা হতে পারে। ভালো কী হচ্ছিলো সিঙ্গাপুরে? সিঙ্গাপুরে প্রথম করোনাভাইরাস রোগী শনাক্ত হয় একেবারে গোড়ার দিকে। ২৩শে জানুয়ারি চীনের উহান থেকে একজন চীনা পর্যটক এই ভাইরাস বয়ে নিয়ে আসেন। ঐ দিনেই উহানে পুরো লকডাউন করা হয়েছিল। সিঙ্গাপুর এখন আংশিক লকডাউনে। জরুরী কাজ ছাড়া বাইরে বের হলে জেল-জরিমানা রোগটি কোভিড-১৯ নাম পাওয়ার আগেই তা সিঙ্গাপুরে ছড়িয়ে পড়তে শুরু করে। কিন্তু প্রায় সাথে সাথেই তা ঠেকানোর জন্য নানামুখি ব্যবস্থা শুরু হয়। বিমানবন্দরে স্বাস্থ্য পরীক্ষা শুরু হয়। এছাড়া, যার শরীরেরই কোনো উপসর্গ দেখা গেছে, সাথে সাথে তাকে পরীক্ষা করা হয়। পরীক্ষায় যারা পজিটিভি হয়েছে, তাদের সংস্পর্ষে আসা লোকজন খুঁজে বের করে কোয়ারেন্টিন করা হয়। সে সময় বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার প্রধান এমন মন্তব্যও করেছিলেন যে সিঙ্গাপুর বিশ্বের অন্যান্য সরকারগুলোর জন্য পথপ্রদর্শক হতে পারে। কয়েক সপ্তাহ ধরে সিঙ্গাপুর নতুন সংক্রমণের সংখ্যা ছিল খুবই কম। সহজে নতুন রোগী শনাক্ত করে তাদেরকে বিচ্ছিন্ন করতে পারছিল তারা। ফলে স্বাভাবিক জীবনযাপনকে ততটা বিঘ্নিত করার প্রয়োজন হয়নি। কিন্তু বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার মহামারি সতর্কীকরণ নেটওয়ার্কের প্রধান এবং সিঙ্গাপুর ন্যাশনাল ইউনিভার্সিটির অধ্যাপক ডেল ফিশার বিবিসিকে বলেন, মানুষজন যখন বলছিল সিঙ্গাপুর খুব ভালো কাজ করছে, আমার উত্তর ছিল, “এখন অবধি।“ “এই রোগ নিয়ন্ত্রণ করা অত্যন্ত কঠিন,“ তিনি বলেন। পরিস্থিতি কখন খারাপ হতে শুরু করে? মার্চের মাঝামাঝি পর্যন্ত সিঙ্গাপুরে পরিস্থিতি আয়ত্বের মধ্যে ছিল, বলছেন সিঙ্গাপুরের স্য সুই হক স্কুল অব পাবলিক হেলথের ডিন অধ্যাপক ইক ইন টিও। এ মাসের শুরু থেকেই সিঙ্গাপুরে মানুষজন রেস্তোরাগুলোতে যাওয়া বন্ধ করতে শুরু করে ততদিনে বিশ্বেজুড়ে এই রোগ কতটা ভয়াবহ রূপ ধারণ করেছে তা পরিষ্কার হতে শুরু করে। দেশে দেশে জনসাধারনকে ঘরের মধ্যে ঢুকিয়ে দেওয়ার তোড়জোড় পড়ে যায়।সিঙ্গাপুরের অনেক নাগরিক যারা অন্যান্য দেশে ছিলেন তারা ভয়ে হাজারে হাজারে দেশে ফিরতে শুরু করেন। তাদের মধ্যে শ পাঁচেকেরও বেশি মানুষ শরীরে বয়ে নিয়ে আসেন করেনাভাইরাস। তখনই বিদেশ ফেরতদের জন্য ১৫ দিন ঘরে কোয়ারেন্টিনে থাকা বাধ্যতামুলক করা হয়। কিন্তু পরিবারের অন্যদের ওপর কোনো বিধিনিষেধ জারি করা হয়নি। বাড়তে থাকে সংক্রমণের মাত্রা। মার্চের মাঝামাঝিতে নতুন সংক্রমণ হতে থাকে প্রতিদিন কয়েক ডজন করে। অধিকাংশই বিদেশ ফেরত অথবা তাদের সাথে সম্পর্কিত। তখনই প্রথম সংক্রমণের ওপর নজরদারী করা কঠিন হয়ে পড়তে শুরু করে। অধ্যাপক টিও বলেন এমন সমালোচনা করা সহজ যে বিদেশ ফেরত নাগরিকদের মেলামেশার ওপর যথেষ্টা বিধিনিষেধ আরোপ করা হয়নি, “কিন্তু এটা সত্য যে এখন আমরা এই রোগ সম্পর্কে যতটা জানতে পারছি, মার্চ মাসে সেই তথ্য ততটা ছিলনা।“ “এখন আমরা জানি যে উপসর্গ না থাকলেও কোনো ব্যাক্তি এই ভাইরাস ছড়াতে পারে। এবং সম্ভবত এ কারণেই রোগটি এতটা দ্রুত ছড়িয়ে পড়ছে,“ বলেন প্রফেসর টিও। ঐ বিশেষজ্ঞ সাবধান করেন, এখন পর্যন্ত যে সব তথ্য মানুষের কাছে আছে তার ওপর একশ ভাগ নির্ভর করা ঠিক হবেনা। যেমন, তিনি বলেন, যাদের একবার কোভিড-১৯ হয়েছে তাদের আর কখনো হবেনা - এই ধারণা সত্যি নাও হতে পারে। সিঙ্গাপুরের বাস স্টপে অপেক্ষায় থাকা যাত্রীরা। সিঙ্গাপুরে কোথায় কোথায় ভাইরাস ছড়িয়েছে? বিদেশ থেকে ভাইরাস শরীরে বয়ে এনে ছড়ানো ঠেকাতে, বিদেশ ফেরত সমস্ত লোকজনকে এখন পরিবারে না রেখে সরকারি কোয়ারেন্টিন কেন্দ্রে রাখা হচ্ছে। এখন অবশ্য খুব কম মানুষই সিঙ্গাপুরে ঢুকছে, ফলে সরাসরি তাদের মাধ্যমে সংক্রমণের সংখ্যাও এখন দ্রুত পড়ে গেছে। মঙ্গলবার সিঙ্গাপুরে নতুন একটি আইন জারি করা হয়েছে যার অর্থ, মুখে না বললেও, দেশব্যাপী আংশিক লকডাউন। জরুরি কাজ ছাড়া কেউ বাড়ির বাইরে গেলে ১০,০০০ সিঙ্গাপুর ডলার পর্যন্ত জরিমানা বা ছয় মাসের জেল হতে পারে। অধ্যাপক টিও এই ব্যবস্থাকে সমর্থন করেন, এবং বলেন তারপরও সামনের দিনগুলোতে হয়ত সংক্রমণের সংখ্যা বেশি হতে পারে, কিন্তু এটা কাজে দেবে। কিন্তু গত সপ্তাহে যে হারে সংক্রমণ সিঙ্গাপুরে বেড়েছে তার সিংহভাগ শিকার হয়েছে সেখান অভিবাসী শ্রমিকরা। লাখ লাখ এসব শ্রমিক সেখানকার নির্মাণ শিল্প, শিপিং এবং রক্ষনাবেক্ষণে কাজ করে। অর্থনীতি সচল রাখতে সিঙ্গাপুরকে এদের ওপর নির্ভর করতেই হবে। কিন্তু যেসব জায়গায় এই অভিবাসী শ্রমিকরা কাজ করে বা থাকে, তাদের পক্ষে সামাজিক দূরত্ব বজায় রাখা প্রায় অসম্ভব।আইন অনুয়ায়ী এই শ্রমিকদের সুনির্দিষ্ট কিছু হস্টেল বা ডরমিটরিতে থাকতে হয়। বেসরকারিভাবে পরিচালিত এসব অনেক ডরমিটরিতে এক ঘরে ১২ জন পর্যন্ত শ্রমিক থাকে। এরা বাথরুম, রান্নাঘর এবং আরো অনেক কিছু শেয়ার করে। ফলে, এসব শ্রমিক ডরমিটরি যে করেনাভাইরাসের ক্লাস্টারে পরিণত হবে, তা বলাই বাহুল্য, এবং হয়েছেও তাই।প্রায় পাঁচশ কোভিড-১৯ কেস পাওয়া গেছে এরকম কয়েকটি শ্রমিক ডরমিটরিতে। সিঙ্গাপুরে এখন পর্যন্ত যত রোগী শনাক্ত হয়েছে তার ১৫ শতাংশই এসেছে এরকম একটি মাত্র ডরমিটরি থেকে।অনেক শ্রমিক উপসর্গ নিয়েও কাজ করতে গেছে।আর এ কারণে আশঙ্কা করা হচ্ছে আগামি সপ্তাহে বা তারপর সিঙ্গাপুরে সংক্রমণের সংখ্যা অনেক বাড়বে, অনেক নতুন রোগী তৈরি হবে। অন্যান্য দেশের জন্য শিক্ষা প্রফেসর টিও বলেন, “সিঙ্গাপুরে শ্রমিক ডরমিটরিতে যা হয়েছে, সেটা অন্যান্য অনেক দেশেও ঘটতে পারে।, বিশেষ করে স্বল্পোন্নত বা মধ্যমাপের অর্থনীতির দেশগুলোতে। “দক্ষিণ ও দক্ষিণ-পূর্ব এশিয়া এবং আফ্রিকার কিছু অঞ্চলে এমন সব জনগোষ্ঠী রয়েছে যারা ডরমিটরির জীবনের মতো গাদাগাদি করে বসবাস করে।“ তিনি বলেন, গাদাগাদি করে বসবাস করার কারণে নিয়ন্ত্রণহীন সংক্রমণ ঠেকাতে কী করা যেতে পারে সে ব্যাপারে সরকারগুলোকে দ্রুত স্বচ্ছতার সাথে ব্যবস্থা নিতে হবে। প্রফেসর টিও‘র সহকর্মী প্রফেসর লি ওয়াং সু বলেন, সিঙ্গাপুরের ঘটনা সামজিক এবং শ্রেনী বৈষম্যের বাস্তবতাকে নগ্ন করে দিয়েছে যেটা সরকারগুলোর জন্য আরেকটি শিক্ষা হতে পারে। “এই ভাইরাস আমাদের সমাজের দুর্বল দিকগুলো খুব পরিষ্কার করে চোখে আঙ্গুল দিয়ে দেখিয়ে দিয়েছে - অভিবাসী শ্রমিকদের পরিস্থিতি তারই একটি জ্বলজ্যান্ত উদাহরণ।“ প্রফেসর সু বলেন, সিঙ্গাপুর আন্তর্জাতিক মান অনুসরণ করেই এইসব ডরমিটরি তৈরি করেছে, কিন্তু করোনাভাইরাস মহামারি প্রমাণ করেছে সেসব মান যথেষ্ট নয়। সিঙ্গাপুরের শ্রমশক্তি বিষয়ক মন্ত্রী জোসেফিন টিও এসব শ্রমিক ডরমিটরির মান বাড়ানোর অঙ্গিকার করেছেন। তিনি বলেন, “এটি করা সঠিক।“ সিঙ্গাপুর কি প্রমাণ করছে যে এই ভাইরাস আটকানো সম্ভব নয়? যদিও এখন সমালোচনা হচ্ছে যে সিঙ্গাপুর এমনকী আংশিক লকডাউন জারি করতেও সময় নিয়েছে, কিন্তু প্রফেসর ফিশার বলছেন, অন্য দেশগুলোর তুলনায় সিঙ্গাপুর অনেক আগেই ব্যবস্থা নিয়েছে। যখন প্রতিদিন নতুন সংক্রমণের সংখ্যা একশরও নীচে, তখনই তারা আংশিক লকডাউনের পথে গেছে। কিন্তু ঐ বিশেষজ্ঞ বলেন, লকডাউন কার্যকরি করতে হলে তিনটি বিষয় ঘটতে হবে - প্রথমত, সংক্রমণ বন্ধ করতে সব মানুষকে ঘরে থাকতে হবে। দ্বিতীয়ত: স্বাস্থ্য ব্যবস্থাকে সচল রাখতে তাদেরকে সময় দিতে হবে, নতুন রোগীদের জন্য বেড প্রস্তুত করতে এবং ডাক্তার-নার্সদের বিশ্রাম নেওয়ার সময় দিতে হবে। এবং তৃতীয়ত সমস্ত প্রয়োজনীয় ব্যবস্থা প্রস্তুত রাখতে হবে - আইসোলেশনের স্থান, আইন, সংক্রমিত লোকদের শনাক্ত করার প্রক্রিয়া। “আপনি যদি একটি বা দুটি কাজ নিশ্চিত করেন আর অন্যটি অবজ্ঞা করেন, দুর্যোগ নতুন করে ফরে আসবে।“ তবে ব্রিটেন বা যুক্তরাষ্ট্রের তুলনায় সিঙ্গাপুরের পরিস্থিতি অনেক ভালো। তাদের স্বাস্থ্য ব্যবস্থা রোগীর চাপে ভেঙ্গে পড়ছে না। সরকারের ওপর রাজনৈতিক চাপ নেই, মিডিয়ারও চাপ নেই। কিন্তু প্রফেসর ডেল বলেন, যদিও সেখানে সরকারের ওপর মানুষের আস্থা রয়েছে এবং সরকার যথেষ্ট তথ্য মানুষকে দিচ্ছে, তারপরও “সাধারণ জনগণের সবাই তাদের নিজস্ব ভূমিকা এবং দায়িত্ববোধ নিয়ে সমানভাবে সচেতন নয়।“ “তারা হয়ত ভাবছে - হ্যাঁ সিঙ্গাপুরের এটা করা উচিৎ, কিন্তু আমি আমার মাকে দেখতে যাবো।“ একারণে লকডাউন জারির পর প্রথম দুই দিনেই সিঙ্গাপুরে নির্দেশ লঙ্ঘনের জন্য ১০ হাজার মানুষকে হুঁশিয়ার করা হয়েছে। সিঙ্গাপুরের মত এত ছোট, স্থিতিশীল এবং উন্নত দেশের পরিস্থিতিও যেখানে এমন, সেখানে বড় এবং অনেক জটিল দেশগুলোর পক্ষে পরিস্থিতি সামাল দেওয়া অনেক কঠিণ হবে। ফল পেতে তাদের কয়েক সপ্তাহ বা কয়েক মাস লেগে যেতে পারে। অনেক দেশই আশাবাদী হওয়ার লক্ষণ দেখছে. কিন্তু সিঙ্গাপুরের অভিজ্ঞতা পরিষ্কার বলে দিচ্ছে - আত্মপ্রসাদের বিন্দুমাত্র জায়গা এখনও নেই। বরঞ্চ করোনাভাইরাসের দ্বিতীয়, তৃতীয়, এমনকী চতুর্থ দফার সংক্রমনের জন্য প্রতিটি দেশের প্রস্তুত থাকা উচিৎ।", "doc2": "ဒီရောဂါကို နာမည်မတပ်နိုင်သေးခင်ကတည်းကိုက စင်္ကာပူမှာ အသွားအလာတွေ တင်းတင်းကြပ်ကြပ်ကန့်သတ်လိုက်သလို ရောဂါပိုး ဘယ်ကနေ ကူးစက်ခဲ့သလဲဆိုတာကို ခြေရာခံ တားဆီးဆောင်ရွက်မှုတွေကို ထိထိရောက်ရောက် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပြီး ရောဂါ ကူးစက်မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခုရက်ပိုင်းမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုတွေ တရှိန်ထိုးမြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသပတေးနေ့မှာ ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ ၂၈၇ ဦး အထိ အများဆုံး ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမတိုင်တစ်ရက်က တော့ ၁၄၂ ဦး ရှိပါတယ်။ အများစုဟာ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေ စုပြုံနေထိုင်နေတဲ့ နေရာတွေက ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မဖြစ်အောင် လနဲ့ချီ ရှောင်ရှားနိုင်ခဲ့အပြီး အခုအခါ စင်္ကာပူမှာကျောင်းတွေနဲ့ အရေးမကြီးတဲ့ စီပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ပိတ်ထားသလို လူတွေကိုလည်း အိမ်ထဲမှာပဲ နေကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးနိုင်ငံတွေထဲက တစ်ခု ဖြစ်တဲ့ စင်္ကာပူနိုင်ငံဟာ သင့်လျော်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကိုဆောင်ရွက်နေပုံရကြောင်းနဲ့ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေအတွက် အရေးပါတဲ့ သင်ခန်းစာတွေ ပေးနိုင်ပြီး ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ဖို့ အချိန်မီသေးတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ စင်္ကာပူမှာ ဘယ်လိုကြောင့် အခြေအနေ ကောင်းခဲ့တာလဲ စင်္ကာပူမှာ ပထမဆုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားတာက အရမ်းကိုစောပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့မှာ ဝူဟန်မြို့ကနေ ရောက်လာတဲ့ တရုတ်ခရီးသည်တစ်ဦးမှာ စဖြစ်တာပါ။ အဲဒီနေ့တစ်ရက်တည်းမှာပဲ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးစတွေ့တဲ့ အချက်အချာနေရာကို ပိတ်ထားလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ ရောဂါကို ကိုဗစ်-၁၉ လို့ တရားဝင်အမည် ပေးလိုက်ချိန်မှာတော့ စင်္ကာပူက လူထုအကြား ရောဂါပိုး ပြန့်နှံ့ ကူးစက်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အသေအချာ လေ့ကျင့် ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ စင်္ကာပူအစိုးရက တုံ့ပြန်လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လေဆိပ်တွေမှာ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်တာအပြင် ရောဂါသံသယရှိသူတိုင်းကို ထိထိရောက်ရောက် စစ်ဆေးတာမျိုးတွေ၊ ရောဂါရှိတယ်လို့ အတည်ပြုထားသူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့သူအယောက်တိုင်းကို ခြေရာခံရှာဖွေပြီး အဲဒီလူတွေကို ရောဂါ ကင်းစင်ကြောင်း သေချာတဲ့အထိ အိမ်ထဲမှာ နေခိုင်းတာမျိုးတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ အကြီးအကဲ တက်ဒရော့စ် အက်ဒါနောမ် ဂက်ဘရက်ဆပ်စ် က \"ဒါဟာအစိုးရတွေအားလုံး လုပ်သင့်တဲ့ နမူနာကောင်းတရပ်ဖြစ်တယ်\" လို့ ပြောပါတယ်။ စင်ကာပူကိုရောက်လာသူဘယ်သူမဆို အစိုးရက သီးခြားထားတဲ့ နေရာမှာ ၁၄ ရက် နေရမယ် စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာ လူတွေရဲ့နေ့စဉ်ဘဝ လှုပ်ရှားသွားလာမှုတွေအပေါ် ကန့်သတ်မှုတွေ ကြီးကြီးမားမားမလုပ်ဘဲနဲ့ သီတင်းပတ်နဲ့ချီ ရောဂါဖြစ်သူတွေ နည်းအောင်၊ ရောဂါသည်တွေကို ခြေရာခံရှာတာတွေ လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ ကမ္ဘာတဝန်း ရောဂါဖြစ်ပွားမှု သတိပေး တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးကွန်ရက်အဖွဲ့ဥက္ကဌ စင်္ကာပူအမျိုးသားတက္ကသိုလ်ပါမောက္ခ ဒေးလ် ဖစ်ရှာကတော့ စင်္ကာပူအစိုးရ ဆောင်ရွက်နေတာတွေ ကောင်းတယ်လို့ လူတွေ ပြောလာကြတိုင်း လောလောဆယ်အချိန်မှာတော့ ဟုတ်ပါတယ်လို့ သူက ပြန်ပြောခဲ့ကြောင်း ဘီဘီစီကိုပြောပြပါတယ်။ \"ဒီရောဂါဟာ ထိန်းချုပ်ဖို့ တကယ့်ကိုခက်တဲ့ ရောဂါဖြစ်တယ်\"လို့ ဆိုပါတယ်။ ဘယ်အချိန်မှာ အခြေအနေတွေ စဆိုးလာတာလဲ စင်္ကာပူအစိုးရရဲ့စနစ်က မတ်လလယ်လောက်အထိ အလုပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို စင်္ကာပူနိုင်ငံ ဆောဆွီးဟော့ခ်လူထုကျန်းမာရေးတက္ကသိုလ် ဌာနမှူး ပါမောက္ခ ယစ်ယင်း တီယို က ပြောပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ဟာ ကမ္ဘာတဝန်းမှာ အခြေအနေတွေ ဆိုးလာနေတဲ့အချိန်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံအတော်များများက ပြည်ပရောက်နေတဲ့ သူတို့ရဲ့နိုင်ငံသားတွေကို အိမ်ပြန်လာကြဖို့ စတိုက်တွန်းခဲ့ချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ စင်္ကာပူနိုင်ငံကိုလည်း လူထောင်နဲ့ချီ ပြန်လာခဲ့ပြီး အဲဒီထဲက လူ ၅၀၀ ကျော်လောက်ဟာ သူတို့ကိုယ်တိုင် မသိဘဲ ရောဂါပိုးတွေ သယ်လာခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီအချိန်လောက်မှာတော့ ပြည်ပကပြန်လာသူတွေကို ကိုယ့်အိမ်ထဲမှာ သီတင်းနှစ်ပတ် မဖြစ်မနေ နေရမယ်လို့ စင်္ကာပူအစိုးရက ညွှန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တခြားသူတွေကိုတော့ ရောဂါလက္ခဏာ မတွေ့ရင် ပုံမှန်သွားလာခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုသစ်တွေ တဟုန်ထိုး တိုးလာချိန် မတ်လလယ်လောက်မှာတော့ တစ်နေ့ကို ရောဂါဖြစ်သူပေါင်း လေးငါးဆယ် ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အများစုဟာ ပြည်ပက လာသူတွေ ဒါမှမဟုတ် သူတို့နဲ့ဆက်စပ်နေသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြည်တွင်းမှာ ဖြစ်တဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုအားလုံးကို ပထမဆုံးကြိမ်အဖြစ် အလွယ်တကူ ခြေရာခံလို့ မရ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ အဆိုးဘက်ကို ကြည့်ရင် ပြည်ပက ပြန်ဝင်လာသူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေကို မကန့်သတ်ခဲ့တာဟာ အမှားတစ်ရပ်ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ တီယို ကပြောပါတယ်။ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့အရတော့ မတ်လတုန်းကနဲ့စာရင် အခုအချိန်မှာ ဒီရောဂါအကြောင်းကို ထဲထဲဝင်ဝင် ပိုသိထားပြီ လို့ သူက ပြောပါတယ်။ \"ရောဂါလက္ခဏာမပြတဲ့သူတွေဆီကနေ ရောဂါကူးစက်တာမျိုး လုံးဝဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ အခုသိရပါတယ်။ လက်ရှိမှာလည်း ဒါမျိုးဖြစ်နေပြီး ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို အဓိက ဖြန့်တဲ့ အကြောင်းရင်း ဖြစ်နိုင်တယ်\" လို့ ပါမောက္ခ တီယို ကပြောပါတယ်။ စင်္ကာပူအစိုးရဟာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုအားလုံးရဲ့အသေးစိတ်မှတ်တမ်းတွေကို သိမ်းထားတာမို့ ပြည်တွင်းရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုတွေကနေ လေ့လာသုံးသပ်မှုတွေ လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဘယ်ကနေ ရောဂါစဖြစ်လာသလဲဆိုတာကို နားလည်သဘောပေါက်ရာကနေ အဆင့်ဆင့် ဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြတာလို့ ပါမောက္ခ တီယို ကပြောပါတယ်။ \"အဲဒီအတွက် နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ အခု ရထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေအပေါ် အရမ်းကြီး ယုံကြည်စိတ်ချတာမျိုး မလုပ်ကြဖို့ လိုပါတယ်။ ဥပမာ ပြန်နာလန်ထူလာတဲ့ လူနာတွေဟာ နောက်ထပ်ရောဂါဖြစ်မှာကို ခံနိုင်ရည် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်မှုမျိုး မထားဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါက လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါဘူး\" ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပြန့်နှံ့တာနဲ့ပတ်သက်လို့ စင်္ကာပူအစိုးရက ဘာပြောသလဲ ပြည်ပကနေ ရောဂါပိုး သယ်လာတဲ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာမှာ စင်္ကာပူနိုင်ငံထဲ ထပ်ဝင်လာသူတွေအားလုံးကို အစိုးရရဲ့ သီးသန့်ဆောင်တွေကို တိုက်ရိုက် ပို့ပြီး တခြားသူတွေနဲ့ ခွဲခြားထားတဲ့နည်းနဲ့ ဖြေရှင်းနေပါတယ်။ အခုအခါ နိုင်ငံထဲ ဝင်လာသူကလည်းအနည်းအပါးပဲ ရှိတော့ပြီး ပြည်ပက ဝင်လာသူတွေ ရောဂါဖြစ်မှု အရေအတွက်ကလည်း အခုရက်ပိုင်းအတွင်း ဆယ်ဂဏန်းအောက် ထိုးကျသွားခဲ့ပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့ညနေတုန်းကတော့ စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာ နေရာတချို့တဝက်ကို အသွားအလာ လုံးဝ ပိတ်လိုက်တဲ့ စည်းမျဉ်းသစ်တစ်ခု အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒီစည်းမျဉ်းကို ဥပဒေ လို့တော့ တရားဝင်မသုံးခဲ့ပါဘူး။ ပါဆယ်ထုတ်နဲ့ပဲ ရောင်းခွင့်ပြုထား အခုအခါ စင်္ကာပူနိုင်ငံရဲ့ နာမည်ကြီး အစားအသောက်စင်တာတွေ အားလုံး ပိတ်ထားလိုက်ပြီဖြစ်ပြီး ပါဆယ်ထုတ်နဲ့ပဲ ရောင်းခွင့်ပြုထားပါတယ်။ မလုပ်မဖြစ် လုပ်ရမဲ့ကိစ္စတွေနဲ့ ကိုယ်လက် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ဖို့ကလွဲလို့ ဘယ်သူမှ အိမ်ပြင်မထွက်ကြဖို့ တားမြစ်ထားပါတယ်။ ကျူးလွန်သူတွေကို စင်္ကာပူဒေါ်လာ တစ်သောင်း ဒါမှမဟုတ် ထောင်ဒဏ် ၆လ ချမှတ်ခံရနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို လုပ်တာက ထိရောက်မှု ရှိလာလိမ့်မယ်လို့ ပါမောက္ခ တီယို ကပြောပါတယ်။ လောလောဆယ် ရေတိုကာလမှာ ရောဂါဖြစ်သူအရေအတွက် တိုးကောင်း တိုးနေအုံးမှာ ဖြစ်ပေမဲ့ ဒီလုပ်ဆောင်မှုတွေက ရေရှည်မှာ ထိရောက်မှု ရှိလာမှာဖြစ်တယ်လို့ သူက အလေးအနက် ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်က ကြောက်စရာကောင်းလောက်အောင် မြင့်တက်သွားခဲ့တဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေဟာ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေကနေ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊ သင်္ဘောလုပ်ငန်းနဲ့ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ လာအလုပ်လုပ်ကြတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအကြားမှာ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ စင်္ကာပူနိုင်ငံဟာ သူ့ရဲ့စီးပွားရေးလည်ပတ်နေဖို့ ဒီ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအပေါ် မှီခိုအားထားနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့တွေရဲ့ အလုပ်တွေက တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ခပ်ခွာခွာ နေဖို့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အလုပ်တွေပါ။ ဒါ့အပြင် စင်္ကာပူမှာ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ဥပဒေအရ အလုပ်သမားဆောင်တွေမှာ နေကြရပါတယ်။ အဲဒီအဆောင်တွေဟာ ပုဂ္ဂလိကပိုင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခန်းကို လူ ၁၂ ယောက်လောက်အထိ နေကြရပြီး ရေချိုးခန်း၊ မီးဖိုချောင်၊ ဧည့်ခန်းတို့ကို အတူတူ မျှသုံးကြရပါတယ်။ ဒီလို အလုပ်သမားဆောင်မျိုးတွေမှာ စုပြုံနေကြသူတွေမှာ ရောဂါကူးစက်ခံရမယ့်အန္တရာယ်ကို ရှောင်လွှဲလို့ရမယ့်ပုံမျိုးမရှိသလို တကယ်လည်း သူတို့အကြား ရောဂါ ကူးစက် ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ လူတွေ စုပြုံနေထိုင်နေတဲ့ အလုပ်သမားဆောင် အတော်များများမှာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ၅၀၀ နီးပါးလောက်အထိ ရှိတယ်လို့ အတည်ပြု ထားပါတယ်။ အလုပ်သမားဆောင် တစ်ခုတည်းမှာတင် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုဟာ တနိုင်ငံလုံးဖြစ်ပွားမှုစုစုပေါင်းရဲ့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ စင်္ကာပူနိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး လောရင့်စ် ဝေါင်း က \"တကယ်လို့များ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဒီလောက် မြန်မြန် ကူးစက်ပြန့်ပွားမယ်မှန်း အစောပိုင်းက သိခဲ့ရင် ကျွန်တော် တခြားနည်းနဲ့ ဖြေရှင်းခဲ့မှာပါ\"လို့ ကြာသပတေးနေ့က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အလုပ်သမားအတော်များများကတော့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြနေတဲ့ကြားက ဆက်အလုပ်ဆင်းခဲ့ကြပါတယ်။ ကြောက်စရာကောင်းတာက လာမယ့် သီတင်းပတ်တွေကျရင် ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ အရေအတွက်ဟာ ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ အခြေအနေမျိုးရောက်သွားနိုင်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51956260", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51968754", "doc1": "দেশের ভেতরে সংক্রমণ পরিস্থিতি নিয়ন্ত্রণ করতে পারলেও বিদেশফেরতদের মাধ্যমে এসব দেশে বাড়ছে আক্রান্তের সংখ্যা প্রথম প্রাদুর্ভাব শুরু হওয়া চীনে জানুয়ারির পর থেকে মঙ্গলবার প্রথমবারের মত অভ্যন্তরীনভাবে করোনাভাইরাস শনাক্ত হওয়ার ঘটনা ঘটেনি। তবে সম্প্রতি চীনে ফিরে এসেছেন এমন মানুষদের মধ্যে ৩৪ জনের দেহে করোনাভাইরাস শনাক্ত করার তথ্য জানিয়েছে চীন। দক্ষিণ কোরিয়ায় মঙ্গলবার নতুন সংক্রমণের সংখ্যা বেড়ে দাঁড়িয়েছে ১৫২ জনে। তবে এদের মধ্যে কতজন ভাইরাস বিদেশ থেকে বহন করে নিয়ে এসেছেন, তা পরিস্কার নয়। দেগু'র একটি নার্সিং হোমে ৭৪ জন রোগীর মধ্যে ভাইরাস শনাক্ত করা গেছে। বুধবার সিঙ্গাপুর নতুন ৪৭ জনের মধ্যে সংক্রমণের তথ্য জানায় - যাদের মধ্যে ৩৩ জনের দেহে বাইরে থেকে ভাইরাস এসেছে। ওই ৩৩ জনের মধ্যে ৩০ জনই বিদেশে সংক্রমিত হওয়ার পর দক্ষিণ কোরিয়ায় প্রবেশ করেন। চীনে আরো আটজনের মৃত্যু হয়েছে যার সবগুলোই হুবেই প্রদেশে এবং অধিকাংশই উহান শহরে। করোনাভাইরাস গাইড: আপনার প্রশ্নের উত্তর করোনাভাইরাস: শিশুদের কি বন্ধুদের সাথে খেলতে দেওয়া উচিৎ? করোনাভাইরাস থেকে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন যে পরীক্ষার মাধ্যমে শনাক্ত করা যাবে করোনাভাইরাস এই তিনটি দেশই অভ্যন্তরীন সংক্রমণের ক্ষেত্রে সাফল্য দেখিয়েছে। তবে বিশ্বের অন্য জায়গায় ভাইরাস প্রাদুর্ভাব বৃদ্ধির সাথে সাথে তাদের দেশেও প্রাদুর্ভাব বাড়তে পারে, এমন আশঙ্কা করছে তারা। বর্তমানে প্রাদুর্ভাবের কেন্দ্র ইউরোপ ও যুক্তরাষ্ট্রের পরিস্থিতি নিয়ে মূল আশঙ্কা তৈরি হলেও এশিয়ার দেশগুলোতে করোনাভাইরাস শনাক্ত হওয়ার ঘটনায় বোঝা যায় যে এখানে প্রাদুর্ভাব পরিস্থিতি এখনও নিয়ন্ত্রণে আসেনি। মালয়েশিয়ার সিনিয়র স্বাস্থ্য কর্মকর্তা বুধবার মানুষকে অনুরোধ করেনযেন তারা 'ঘরে থাকেন এবং নিজের ও নিজের পরিবারের সুরক্ষা' নিশ্চিত করেন। মালয়েশিয়া ৭১০ জনের মধ্যে ভাইরাস শনাক্ত হয়েছে, যাদের অনেকেই ফেব্রুয়ারিতে রাজধানী কুয়ালালামপুরে একটি তাবলিগের একটি আন্তর্জাতিক জমায়েত থেকে সংক্রমিত হয়েছেন। মালয়েশিয়ার স্বাস্থ্য অধিদপ্তরের মহাসচিব নূর হিশাম আবদুল্লাহ ফেসবুকে পোস্ট করেছেন, \"আমরা যদি 'কি আসে যায়' মানসিকতা পোষণ করি এবং তৃতীয় দফায় ভাইরাস প্রাদুর্ভাব শুরু হয়, তাহলে সুনামির চেয়ে বড় দুর্যোগ শুরু হতে পারে।\" সারাবিশ্বে এখন পর্যন্ত দুই লাখের বেশি মানুষের মধ্যে করোনাভাইরাস শনাক্ত করা গেছে, যার মধ্যে ৮০% এর বেশিই ইউরোপে ও পশ্চিম প্রশান্ত মহাসাগরীয় অঞ্চলে - বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে যার অনেকাংশই এশিয়ার মধ্যে পড়ে। বিবিসি দক্ষিণ কোরিয়া সংবাদদাতা লরা বিকারের বিশ্লেষণ: এখন পর্যন্ত দক্ষিণ কোরিয়া যেভাবে মহামারি নিয়ন্ত্রণের চেষ্টা করেছে তা যথেষ্ট প্রশংসিত হয়েছে। সংক্রমণের উৎস খুঁজে বের করা, বহু মানুষকে একসাথে পরীক্ষা করা এবং আক্রান্তদের দ্রুত আলাদা করার মত পদক্ষেপ নিয়েছে তারা। এ মাসের শুরুতে প্রাদুর্ভাব পরিস্থিতি চূড়ান্ত খারাপ অবস্থায় ছিল, সেই অবস্থার তুলনায় দৈনিক সংক্রমণের সংখ্যা কমছিল। বুধবার এই সংখ্যা বাড়ার আগের চারদিন নতুন আক্রান্তের সংখ্যা কমছিল। স্বাস্থ্য কর্মকর্তারা সতর্ক করেছেন যে পরিস্থিতির কিছুটা উন্নতি হলেও সন্তুষ্টির কোনো সুযোগ নেই। মানুষের কাছে তারা অনুরোধ করছেন যেন গির্জা, নার্সিং হোম বা ইন্টারনেট ক্যাফের মত জমায়েতে যাওয়া থেকে বিরত থাকেন। হাঙ্গেরিতে এক ফেন্সিং প্রতিযোগিতা থেকে ফেরার পর তিনজনের মধ্যে করোনাভাইরাস শনাক্ত করা গেছে। ঐ ফেন্সিং টিমের ২৬ জন অ্যাথলিট এবং কোচকে পরীক্ষা করা হচ্ছে।", "doc2": "ကိုယ့်ပြည်တွင်းမှာဖြစ်တဲ့ ကပ်ရောဂါကို အောင်အောင်မြင်မြင်ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ပြန်ဖြစ်လာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် စတင်တွေ့ခဲ့တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ပြည်တွင်းကနေ အစပြုဖြစ်တဲ့ ရောဂါဖြစ်သူအသစ် မတွေ့ရဘူးလို့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကြေညာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ဒီရောဂါပိုး စတင်ပေါ်ပေါက်ပြန့်ပွား တဲ့အချိန်ကတည်းက ပထမဆုံး မှတ်ကျောက်တင်နိုင်တဲ့ အဖြစ်ပါ။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကို အပြင်ကနေ လောလောလတ်လတ် ပြန်လာတဲ့လူတွေထဲမှာ ရောဂါဖြစ်သူ အသစ် ၃၄ ယောက် ရှိကြောင်းလည်း အစိုးရက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ စင်ကာပူမှာဆိုရင်လည်း လူနာအသစ် ၄၇ ယောက်ရှိပြီး အဲဒီထဲက ၃၃ ယောက်က အပြင်ကနေဝင်ရောက်လာတဲ့ လူတွေဖြစ်ကာ၊ အဲဒီ ၃၃ ယောက်ထဲမှာ အယောက် ၃၀ က နိုင်ငံခြားကနေပြန်ရောက်လာတဲ့ စင်ကာပူ နိုင်ငံသားတွေပါ။ တောင်ကိုရီးယားမှာလည်း ကြာသပတေးနေ့တုန်းက လူနာအသစ် ၁၅၂ ယောက် အထိ တက်သွားပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအထဲက ဘယ်နှယောက်က နိုင်ငံအပြင်ကနေ ရောက်လာသူလဲဆိုတာတော့ မစိစစ်ရသေးပါဘူး။ ဒီနိုင်ငံတွေအပြင် ဂျပန်မှာလည်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တုန်းက ရောဂါဖြစ်သူအသစ် ၃ ယောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အထိခိုက်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ကူးစက်ခံရသူ ၁၅၄ ယောက် ရှိခဲ့တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်တာ ရပ်သွား တဲ့အတွက် အာဏာပိုင်တွေက အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာတာကို ရုပ်သိမ်းလိုက်ပါပြီ။ နိုင်ငံထဲကိုပြန်ဝင်လာတဲ့ ရောဂါပိုးတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် တရုတ်အစိုးရက ဘေဂျင်းမှာ ဟိုးအရင် ဆားစ် ဗိုင်းရပ်စ်လူနာတွေကို ကုသပေးဖူးခဲ့တဲ့ ဆေးရုံတရုံကို ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာတော့ သူတို့ဆီကို ဝင်လာတဲ့သူတွေကို လျှပ်စစ် လက်ပတ်ဝတ်ဆင်ထားစေပြီး သူတို့အပြင်မထွက်အောင် ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ဝူဟန်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်ပွားတာကို ထိန်းချုပ်တဲ့အနေနဲ့ လူတွေအသွားအလာကန့်သတ်နိုင်ဖို့ စည်းရိုးတွေ ခတ်ခဲ့ကြ ဒီအာရှ နိုင်ငံ ၄ နိုင်ငံလုံးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ထိန်းချုပ်ရေးမှာ အောင်မြင်ခဲ့ပေမဲ့ အခုတကျော့ပြန်ဖြစ်လာတဲ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်စရာတွေက ရှိနေဆဲပါ။ ရောဂါပြန့်ပွားလာတဲ့အချိန်က ကူးစက်သူတွေကို သိရှိအောင်လိုက်ပြီး စစ်ဆေးပေးတာ၊ လူအများအပြားကို ဗိုင်းရပ်စ်ရှိမရှိ မြန်မြန်စမ်းသပ် စစ်ဆေးနိုင်တာ၊ ဖြစ်တဲ့လူနာကို သီးခြားခွဲကုသပေးမှုကို မြန်မြန်စီစဉ်နိုင်တာ တွေကြောင့် တောင်ကိုရီးယားက ချီးကျူးခံခဲ့ရပါတယ်။ အခုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းတွေမှာ ရောဂါဖြစ်သူ ပြန်တက်လာတဲ့အရေးက လုပ်ဆောင်စရာတွေကို အားသွန်ပြန်လုပ်ကြရဦးမှာပါ။ လျော့ပေါ့တွက်ပြီး ကိုယ့်အခြေအနေကို ကျေနပ်နေလို့ မရဘူးလို့ ကျန်းမာရေးဌာနတာဝန်ရှိသူတွေက သတိပေးကြပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ ဂျွန်ဟော့ကင်း တက္ကသိုလ်က ထုတ်ပြန်တဲ့စာရင်းတွေ အရ ကမ္ဘာတလွှားမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ ၂၁၅ ၉၅၅ ယောက်ရှိနေပြီး လူပေါင်း ၈၇၄၉ ယောက် သေဆုံးခဲ့ပါပြီ။ ဖြစ်နေတဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းက ဥရောပတိုက်နဲ့ အာရှဒေသအများအပြားပါဝင်တဲ့ ပိစိဖိတ်အနောက်ရပ်ဝန်းဒေသတွေမှာလို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52438593", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52446975", "doc1": "করোনাভাইরাস প্রাদুর্ভাব শুরুর পরই কঠোর লকডাউন আরোপ করে নিউজিল্যান্ড গত কয়েকদিন ধরে নতুন আক্রান্তের সংখ্যা এক অঙ্কে নেমে আসে দেশটিতে, রোববার নতুন করে মাত্র একজন আক্রান্ত হয়েছেন। প্রধানমন্ত্রী জেসিন্ডা আর্ডান বলেছেন, তার দেশ এখনকার মত 'এ যুদ্ধে জিতেছে'। করোনাভাইরাসের সংক্রমণ ঠেকাতে নিউজিল্যান্ডে সামাজিক মেলামেশার ক্ষেত্রে নেয়া কঠোরতম বিধিনিষেধ শিথিল করার কয়েক ঘণ্টা আগে এ খবর পাওয়া গেল। মঙ্গলবার থেকে দেশটিতে অত্যাবশ্যক নয় এমন কিছু ব্যবসায়িক খাক, স্বাস্থ্যসেবা এবং শিক্ষা ব্যবস্থা চালু হবে। তবে করোভাইরাস ঠেকাতে পাওয়া সাফল্য নিয়ে 'আত্মপ্রসাদে' যেন কেউ না ভোগেন, সে বিষয়ে কর্মকর্তারা সতর্ক করেছেন। কোয়ারেন্টিন ও আইসোলেশনের যে ব্যাখ্যা দেয়া হচ্ছে বাংলাদেশে টাকার মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়াতে পারে কি? নতুন করোনাভাইরাস কত দ্রুত ছড়ায়? কতটা উদ্বেগের? করোনাভাইরাস কীভাবে শরীরের ক্ষতি করে? সংক্রমণ রোধে দেশে দেশে নেয়া পদক্ষেপের তুলনা কি সম্ভব? লকডাউন তুলে নেয়া হলেও বেশিরভাগ মানুষকেই এখনো সারাক্ষণ বাড়িতেই থাকতে হবে এবং সব ধরণের সামাজিক মেলামেশা বন্ধ রাখতে হবে। প্রধানমন্ত্রী জেসিন্ডা আর্ডান এক সরকারি ব্রিফিং এ বলেছেন, \"আমরা অর্থনৈতিক কর্মকাণ্ড চালু করছি, কিন্তু মানুষের সামাজিক জীবন এখনি আবার চালু করা হচ্ছে না।\" নিউজিল্যান্ডে এ পর্যন্ত করোনাভাইরাসে ১৫০০ চেয়ে কম মানুষ আক্রান্ত হয়েছেন এবং ১৯ জন মারা গেছেন। 'ভয়াবহ অবস্থা এড়ানো গেছে' নিউজিল্যান্ডের স্বাস্থ্য অধিদফতরের মহাপরিচালক অ্যাশলি ব্লুমফিল্ড বলেছেন, গত কয়েক দিনে নতুন আক্রান্তের সংখ্যা অনেক কমে আসায় \"করোনাভাইরাস দূর করার জন্য সরকার যে লক্ষ্য ঠিক করেছে, তা আমরা অর্জন করতে পেরেছি বলে আমাদের বিশ্বাস।\" তবে মিস আর্ডান এবং স্বাস্থ্য অধিদফতরের মহাপরিচালক দুজনই সতর্ক করেছেন যে ভাইরাস নির্মূল হবার ঘোষণা দেয়ার মানে এই নয় যে দেশে করোনাভাইরাস আক্রান্ত কেউ আর নতুন করে শনাক্ত হবেন না। নিউজিল্যান্ডের প্রধানমন্ত্রী জেসিন্ডা আর্ডান কিন্তু সে সংখ্যা হবে খুবই কম এবং সহজে সামালযোগ্য। মিস আর্ডান বলেন, \"নিউজিল্যান্ডে ব্যাপক হারে অ-শনাক্তকৃত কোন কম্যুনিটি সংক্রমণ নেই। সে যুদ্ধে আমরা জিতেছি। কিন্তু আমাদের যেন অবস্থাটা এমনই রাখতে পারি সে ব্যাপারে আমাদের সজাগ থাকতে হবে।\" কড়া ব্যবস্থা করোনাভাইরাসের প্রাদুর্ভাব শুরু হলে নিউজিল্যান্ডে যখন মাত্র ডজনখানেক রোগী শনাক্ত হন, তখনি দেশটি স্বাভাবিক কাজকর্ম এবং ভ্রমণে কঠোর বিধিনিষেধ আরোপ করে। দেশটির সব সীমান্ত বন্ধ করে দেয়া হয়, এবং দেশটিতে প্রবেশ করা সকল মানুষকে বাধ্যতামূলক কোয়ারেন্টিনে পাঠানো হয়। এছাড়া কঠোর লকডাউন আরোপ করা হয়, এবং নমুনা পরীক্ষার হার বহুগুণ বাড়িয়ে দেয়া হয়। সেই সঙ্গে জোরদার করা হয় কন্ট্যাক্ট ট্রেসিং এর ব্যবস্থাও। প্রধানমন্ত্রী মিস আর্ডান বলেন, করোনাভাইরাস প্রাদুর্ভাব শুরুর পর পরই যদি দ্রুত লকডাউন না দেয়া হত, তাহলে দিনে এক হাজারের ওপর নতুন রোগী শনাক্ত হত। তিনি বলেছেন, পরিস্থিতি কত খারাপ হতে পারত কেউ জানে না, কিন্তু \"আমাদের আগাম পরিকল্পনায় আমরা সবচেয়ে ভয়ানক পরিস্থিতি এড়াতে পেরেছি।\" সোমবার মধ্যরাত থেকে দেশটিতে লেভেল ফোর পর্যায়ের লকডাউন থেকে লেভেল থ্রিতে নামিয়ে আনা হবে। এর মানে হচ্ছে, টেকঅ্যাওয়ে সরবারহের জন্য রেস্তোরাঁ খোলা রাখাসহ বেশিরভাগ ব্যবসা প্রতিষ্ঠানই কাজকর্ম শুরু করতে পারবে। কিন্তু মুখোমুখি দেখাসাক্ষাৎ হয়, এমন কোন কর্মকাণ্ডের অনুমোদন দেয়া হবে না। বাসিন্দাদের আগের মতই পরিবারের সদস্য ও ঘনিষ্ঠ বন্ধুদের সংস্পর্শে থাকা এবং যেকোন মানুষের সাথে দুই মিটার দূরত্বে থাকার পরামর্শ দেয়া হয়েছে। গণজমায়েত এখনো আগের মত নিষিদ্ধ থাকবে, শপিং সেন্টার বন্ধ থাকবে এবং অধিকাংশ শিশু স্কুলে যাবে না। নিউজিল্যান্ড সীমান্তও বন্ধ থাকবে।", "doc2": "ကမ္ဘာ့ကပ် အစောပိုင်းအချိန်ကတည်းက နယူးဇီလန်မှာ ခရီးသွားတာ၊ လူတွေစုစေတဲ့ လူမှုရေးကိစ္စတွေကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ်တားမြစ်ခဲ့ တနင်္ဂနွေနေ့က ရောဂါဖြစ်သူ အသစ် တစ် ယောက်သာရှိခဲ့ပြီး ရက်ပေါင်းများစွာ ရောဂါအသစ်ဖြစ်သူ အရေအတွက်က ကိန်းဂဏန်း တလုံးပဲ ရှိခဲ့တဲ့ နယူးဇီလန်နိုင်ငံရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ဂျက်စင်ဒါ အာဒန်က ဗိုင်းရပ်စ်ကို “လောလောဆယ်မှာတော့ အောင်နိုင်ထားပြီ” လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါဟာကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါဖြစ်သူအသစ် ရှိလာမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုလိုတာမဟုတ်တဲ့အတွက် ပေါ့ပေါ့လျော့လျော့သဘောမထားကြဖို့တော့ အစိုးရပိုင်းက သတိပေးပါတယ်။ လူတွေခပ်ခွာခွာနေကြစေဖို့ ချမှတ်ထားတဲ့ အတင်းကျပ်ဆုံးစည်းမျဉ်းတွေ လျှော့ချဖို့ မလုပ်ခင် နာရီပိုင်းတွေမှာ ဒီသတင်းထွက်လာခဲ့တာပါ။ အင်္ဂါနေ့က စလို့ မရှိမဖြစ်မဟုတ်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ ပညာရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းတွေ ကို ပြန်ဖွင့်ခွင့် ပေးတော့မှာပါ။ လူအများစုအတွက်တော့ အိမ်မှာပဲ နေကြရဦးမှာဖြစ်ပြီး လူမှုရေးအရ ဆက်ဆံထိတွေ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေ ကိုလည်း ရှောင်ကြရဦးမှာပါ။ ဝန်ကြီးချုပ်က ပိတ်ဆို့ချတာတွေမလုပ်ခဲ့ရင် အခြေအနေကဘယ်လောက်ဆိုးမလဲ ဆိုတာ မသိနိုင်ကြောင်း ပြော \"ကျမတို့ စီးပွားရေးကိုပဲ ဖွင့်တာပါ၊ ဒါပေမဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ လူမှုဘဝသွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ ကိုတော့ ပြန်မဖွင့်သေးပါဘူး\" လို့ မစ္စ အာဒန်က နေ့စဉ် အစိုးရအဖွဲ့ကို စကားပြောတဲ့ပွဲမှာ ပြောပါတယ်။ နယူးဇီလန်မှာ အတည်ပြုထားတဲ့ (ဒါမှမဟုတ်) ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိလို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် လူနာအရေအတွက် က ၁၅၀၀ နီးပါးသာရှိပြီးလူ ၁၉ ယောက်သာ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ နယူးဇီလန်နိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အက်ရှလေ ဘလွန်းဖီးလ်က ဒီရက်ပိုင်းတွေအတွင်း ရောဂါဖြစ်သူ အသစ် အရေအတွက် နည်းပါးတယ်ဆိုတဲ့အချက်က\"ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်တဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် အောင်နိုင်ရေး ဆိုတဲ့ ရည်မှန်းချက်ကိုရောက်ဖို့ ယုံကြည်မှုဖြစ်စေတယ်\" လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ဒါဟာ ရောဂါအသစ်ဖြစ်သူတွေ ရှိလာမှာမဟုတ်လို့ ဆိုလိုတာမဟုတ်ပဲ ကျွန်တော်တို့ တွေ့ရတဲ့ ရောဂါဖြစ်သူတွေ ဘယ်ကကူးစက်လာတာ ဆိုတဲ့ ကွင်းဆက်ကောက်ကြောင်းကိုပဲ ရတာဖြစ်ကြောင်းလည်း သူက ပြောပါတယ်။ မစ္စ အာဒန်က \"ကွင်းဆက်လိုက်ရှာမရပဲ ကူးစက်နေတာမျိုး အကျယ်အပြန့်မဖြစ်ခဲ့တဲ့ အတွက် ကျမတို့ ဒီစစ်ပွဲကို နိုင်ထားတယ်\" လို့ ပြောပါတယ် ဒါပေမဲ့\"ဒီအတိုင်းထိန်းထားနိုင်အောင် အမြဲသတိထားဖို့လိုတယ်လို့\" သူ့ပြည်သူတွေကိုပြောပါတယ်။ ဘားတွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေကို ပိတ်ချစေခဲ့ နယူးဇီလန်က ဗိုင်းရပ်စ်ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ဘယ်လိုဆောင်ရွက်ခဲ့လဲကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဆိုက်ချိန်အစောပိုင်းကာလ သူတို့နိုင်ငံမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ဒါဇင်အနည်းငယ်ပဲ ရှိသေးတဲ့အချိန်မှာပဲ ခရီးသွားလာမှုတွေ၊ လူတွေလှုပ်ရှားသွားလာမှု တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အတင်းကျပ်ဆုံးစည်းမျဉ်း တချို့ကိုချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံနယ်စပ်အားလုံးကို ပိတ်ချလိုက်ခဲ့တယ်၊ နိုင်ငံထဲကို ဝင်လာသူမှန်သမျှကို သီးသန့်ခွဲနေစေဖို့ စည်းမျဉ်းတွေ ချလိုက်ပါတယ်၊ အင်မတန်တင်းကျပ်တဲ့ ပိတ်ဆို့ချတာတွေ လုပ်တယ်၊ ဆေးစစ်တာကိုလည်း အကျယ်အပြန့်လုပ်သလို၊ ရောဂါဖြစ်သူနဲ့ ထိတွေ့မှုရှိတဲ့ သူတွေနောက်ကိုလည်း ကွင်းဆက် ဆက်လိုက်တာကိုလည်း အသေအချာလုပ်ခဲ့တာပါ။ ကမ်းခြေတွေ၊ ကမ်းနားပိုင်းတွေ၊ ကစားကွင်းတွေကို မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့က စပိတ်ခဲ့သလို၊ အလုပ်တွေ၊ ကျောင်းတွေကိုလည်း အဲဒီနေ့မှာပဲ ပိတ်လိုက်ပါတယ်။ ဘားတွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေပိတ်တဲ့နေရာမှာ ပါဆယ်ထုပ်ပြီးရောင်းတဲ့ဆိုင်တွေရော၊ အစားအစာပို့ပေးတဲ့ လုပ်ငန်းတွေရော ပိတ်ချလိုက်တာပါ။ တကယ်လို့သာပိတ်ဆို့ချတာကို အဲသလို စောလျင်စွာမလုပ်ခဲ့ဘူး ဆိုရင် နယူးဇီလန် ဟာ တနေ့ကို ရောဂါဖြစ်သူအသစ် ၁၀၀၀ ကျော်ရှိလာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ တွက်ချက်တာမျိုးတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ မစ္စ အာဒန်က ပြောပါတယ်။ တင်းကျပ်တာတွေမလုပ်ခဲ့ရင် နိုင်ငံအခြေအနေက ဘယ်လောက်ထိခိုက်ဆိုးရွားသွားမလဲ ဆိုတာ မသိနိုင် ကြောင်းနဲ့ အခုတော့\"ကျမတို့ရဲ့ စုပေါင်း အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေကြောင့်အဆိုးဆုံးကို ကျမတို့ ရှောင်ရှားနိုင်ခဲ့ပြီ\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေကတော့ နယူးဇီလန်က အပြင်ကလာသူသိပ်မများတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တာရယ်၊ နယ်စပ်က ပိတ်လို့လွယ်တဲ့နိုင်ငံလည်းဖြစ်တာကြောင့် အခုလို ဗိုင်းရပ်စ်အရေး ထိန်းချုပ်ရပိုလွယ်တာလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အကျပ်အတည်းကာလအတွင်း လူထုကို ပေးတဲ့ သတင်းစကားတွေက ရှင်းလင်းတိကျ တဲ့အပေါ်မှာ အစိုးရကို ချီးကျူးကြပါတယ်။ ဒေသစံတော်ချိန် တနင်္လာနေ့ည သန်းခေါင်ကျော်ကစလို့ အဆင့် ၄ ပိတ်ဆို့ချထားမှုကနေ၊ အဆင့် ၃ အထိ နယူးဇီလန်မှာ လျှော့ချသွားတော့မှာပါ။ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအများစု ပြန်ဖွင့်နိုင်မှာပါ၊ ဒါပေမဲ့ လူတွေ နီးနီးကပ်ကပ် ထိတွေ့လို့ မရတဲ့ လုပ်ငန်းမျိုးတွေ ပြန်ဖွင့်တာပါ၊ ဒီအထဲမှာ အစားအစာကို ပါဆယ်ထုပ် ဝယ်ယူသွားနိုင်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ ပါပါတယ်။ နယူးဇီလန်န်နိုင်ငံသားတွေ အနေနဲ့ လူစုစု စုစု ခဏနေချင်ရင် သူတို့မိသားစု၊ သူတို့အရင်းနှီးဆုံး သူငယ်ချင်းတွေအနည်းအကျဉ်းနဲ့သာ လုပ်ဖို့၊ လူတွေ တယောက်နဲ့တယောက် ၆ ပေ အနည်းဆုံးခွာနေဖို့ အစိုးရက ပြောထားပါတယ်။ ကုန်တိုက်ကြီးတွေ၊ လူစုလူဝေးလုပ်တာတွေ ဆက်ပြီး ပိတ်ထားသလို၊ ကလေးတွေ အများစု ကလည်း ကျောင်းသွားရဦးမှာ မဟုတ်ပါဘူး၊ နိုင်ငံရဲ့ နယ်စပ်တွေကိုလည် ဆက်ပိတ်ထားဦးမှာပါ။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-49589346", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-49592670", "doc1": "ষাটের দশকে 'ব্রা বার্নিং ফেমিনিস্ট' বাক্যটির জন্ম হয় দেশটির জনপ্রিয় অভিনেত্রী ও গায়িকা সিওলি ইনস্টাগ্রামে এমন একটি ছবি পোস্ট করার পর এই বক্ষবন্ধনী মুক্ত আন্দোলন বা ব্রালেস মুভমেন্ট দেশজুড়ে ছড়িয়ে পড়ে। ইনস্টাগ্রামে সিওলির রয়েছে মিলিয়ন মিলিয়ন অনুসারী। এরপর থেকে সিওলি বক্ষবন্ধনীর বিরুদ্ধে আন্দোলনের একটি প্রতীকে পরিণত হয়েছেন তিনি, যার মাধ্যমে নারীরা একটি বার্তা ছড়িয়ে দিতে চান যে, ব্রা বা বক্ষবন্ধনী পরা না পরা একজন নারীর ব্যক্তিগত স্বাধীনতার বিষয়। বক্ষবন্ধনী মুক্ত আন্দোলন তবে অনেকের সমর্থন পাওয়া সত্ত্বেও অনেক নারী ও পুরুষের কাছ থেকে সামাজিক মাধ্যমে সমালোচনার শিকারও হয়েছেন সিওলি। সমালোচনাকারীরা তাকে 'মনোযোগ আকর্ষণের চেষ্টাকারী' এবং উসকানিদাতা বলে অভিযোগ করেন। অনেকে মনে করেন, তিনি নিজের নামডাক কামানোর উদ্দেশ্যে নারী আন্দোলনকে ব্যবহার করছেন। ''আমি বুঝতে পারি যে, ব্রা পরা না পরার ব্যাপারটা আপনার ইচ্ছার ব্যাপার, কিন্তু তিনি সবসময়েই আটোসাঁটো জামা পরে ছবি তোলেন, সবসময়ে তিনি এটা না করলেও পারেন,'' একজন সামাজিক মাধ্যম ব্যবহারকারী ইন্সটাগ্রামে লিখেছেন। একজন লিখেছেন, ''ধিক্কার তোমাকে। তুমি কি এভাবে গির্জায় যেতে পারবে? তুমি কি তোমার বোনের স্বামী বা তোমার শ্বশুর-শাশুড়ির সামনে যেতে পারবে? এতে শুধু পুরুষরাই নয়, নারীরাও স্বাচ্ছন্দ্য বোধ করে না।'' একজন মন্তব্য করেছেন। সম্প্রতি হাওয়াসা নামের আরেকজন বিখ্যাত গায়িকার ছবি এই হ্যাশট্যাগ নো ব্রা আন্দোলনকে আবার আলোচনায় তুলে এনেছে। আরো পড়ুন: 'শাড়ি' নিয়ে লেখা, সামাজিক মাধ্যমে তুলকালাম এ্যান লিস্টার: আধুনিক যুগের 'প্রথম লেসবিয়ান নারী' 'প্রত্যেক পুরুষ আপনার সাথে যৌন সম্পর্ক স্থাপন করতে চায়' সুইমিং পুলে বুরকিনি পরে নিষেধাজ্ঞা ভাঙ্গলেন নারীরা প্রসাধনী ছাড়া বাইরে বের হবার পর দক্ষিণ কোরিয়ার ইউটিউব স্টার লিনা বেই হত্যার হুমকিও পেয়েছেন ইচ্ছার স্বাধীনতা হংকংয়ের একটি কনসার্ট থেকে সোলে ফেরার পথে বক্ষবন্ধনী ছাড়া সাদা টি-শার্ট পরা অবস্থায় তার ছবি ও ভিডিও ভাইরাল হয়। এরপর থেকে দক্ষিণ কোরিয়ার সাধারণ নারীদের মধ্যেও এই আন্দোলনটি ব্যাপক মাত্রায় ছড়িয়ে পড়ে। তবে দেশটির নারীদের মধ্যে ইচ্ছার স্বাধীনতাকে গুরুত্ব দেয়ার ঘটনা এটাই প্রথম নয়। ২০১৮ সালে 'এস্কেপ দি কর্সেট' নামের আন্দোলন হয়েছিল দেশটিতে, যখন অনেক নারী তাদের লম্বা চুল কেটে ফেলেন এবং প্রসাধনী ছাড়া বাইরে বের হতে শুরু করেন। সেসব ছবিও তারা সামাজিক মাধ্যমে পোস্ট করেন। এই আন্দোলনের মূল শ্লোগানটি এসেছিল নারীদের অবাস্তব সৌন্দর্য চর্চার বিরুদ্ধে, যে চর্চ্চা করতে গিয়ে নারীরা মেকআপের পেছনে ঘণ্টার পর ঘণ্টা সময় ব্যয় করেন। অনেক নারী বিবিসিকে বলেছেন যে, তারা মনে করে, এই দুইটি আন্দোলনের মধ্যে অবশ্যই যোগসূত্র আছে এবং যেভাবে এই দুইটি সামাজিক মাধ্যমে ছড়িয়েছে, সেটা নতুন ধরণের আন্দোলনের সূচনা করছে। গেজ রেপ বা চোখ দিয়ে ধর্ষণ সাম্প্রতিক বছরগুলোতে দক্ষিণ কোরিয়ার নারীরা পুরুষ আধিপত্যের সংস্কৃতি, যৌন সহিংসতা এবং বিশ্রামকক্ষ ও জনসমাগমের স্থানে গোপন ক্যামেরার ব্যবহারের বিরুদ্ধে প্রতিবাদ করেছে। ২০১৮ সালে দেশটিতে নারীদের সবচেয়ে বড় বিক্ষোভ ঘটে, যেখানে হাজার হাজার নারী সোলের রাস্তায় নেমে বিক্ষোভ করেন এবং গোপন ক্যামেরায় ধারণ করা পর্নোগ্রাফির বিরুদ্ধে অভিযান চালানোর দাবি জানান। তবে দক্ষিণ কোরিয়ার কোন কোন নারী বিবিসিকে বলেছেন,তারা এখন বিষয়টি নিয়ে অনেকটা দ্বিধান্বিত। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: ব্রিটিশ পার্লামেন্টে বরিস জনসনের দফায় দফায় পরাজয় পৃথিবীর বাইরে অন্যান্য গ্রহে আবহাওয়া কেমন? রাতে ইন্টারনেট বন্ধ রোহিঙ্গা শিবিরে, বিদেশি এনজিও বন্ধ ব্রিটেনের ওলট-পালট রাজনীতি নিয়ে পাঁচটি প্রশ্ন দক্ষিণ কোরিয়ার সামাজিক মাধ্যমে # নো ব্রা আন্দোলন ছড়িয়ে পড়েছে কারণ তারা বক্ষবন্ধনী মুক্ত আন্দোলনকে সমর্থন করছেন, কিন্তু জনসম্মুখে নিজেরা বক্ষবন্ধনী ছাড়া যেতে সাহস পাচ্ছেন না। তাদের আশংকা মানুষজন হয়তো তাদের দিকে একদৃষ্টিতে তাকিয়ে থাকবে। ২৮ বছর বয়সী জিয়ঙ সিয়ঙ-ইয়ুন 'নো ব্রাব্লেম' নামে একটি তথ্যচিত্রের নির্মাণ দলের সদস্য ছিলেন। তথ্যচিত্রটি বক্ষবন্ধনী ছাড়া বাইরে যাওয়া নারীদের অভিজ্ঞতা নিয়ে তৈরি করা হয়েছিল। মিজ সিয়ঙ-ইয়ুন বলছেন, বিশ্ববিদ্যালয়ে পড়ার সময় তিনি এই প্রকল্পটি শুরু করেন, যেটি করার সময় তারা নারীদের প্রশ্ন করেছিলেন, ''কেন আমরা মনে করি যে, ব্রা পড়া স্বাভাবিক একটা ব্যাপার?\" পছন্দ করার অধিকার যদিও তিনি মনে করেন, নারীদের এই বিষয়টি নিয়ে জনসমক্ষে আলোচনা করার বিষয়টি ভালো। তবে তিনি এটাও বিশ্বাস করেন যে, বেশিরভাগ নারী এখনো এটা ভেবে লজ্জাবোধ করে যে জামার উপর দিয়ে তাদের স্তনবৃন্ত ফুটে উঠবে। ''তারা জানে যে, এখনো দক্ষিণ কোরিয়ায় ব্রা ব্যবহার করাটা একটি স্বাভাবিক ব্যাপার বলে মনে করা হয় এবং এ কারণেই তারা ব্রা পড়তে চায়।'' তিনি বলছেন। ২৪ বছর বয়সী পার্ক আই-সেউল দক্ষিণ কোরিয়ার একজন মডেল যিনি ইতিবাচক শারীরিক আন্দোলনের সঙ্গে জড়িত রয়েছেন। গত বছর তিনি একটি তথ্যচিত্র তৈরি করেন, যেখানে তাকে কোন বক্ষবন্ধনী ছাড়া রাজধানী সোলে তিনদিন ধরে চলাফেরার করতে দেখা যায়। ওই ভিডিওটি ব্যাপক জনপ্রিয়তা পায়, ২৬ হাজার মানুষ সেটি দেখেছেন। তিনি বলছেন, তার অনেক অনুসারী এখন মধ্যবর্তী পন্থা হিসাবে ফিতা যুক্ত ব্রার পরিবর্তে নরম কাপ ব্রালেট ব্যবহার শুরু করেছেন। ''আমার একটি ভুল ধারণা ছিল যে, যদি আমরা ফিতা যুক্ত বক্ষবন্ধনী না পরি, তাহলে আমাদের স্তন ঝুলে যাবে এবং খারাপ দেখাবে। কিন্তু আমি ওই ভিডিওটি তৈরি করার পর থেকে আমি আর সেগুলো পরি না। এখন আমি গরমের দিনগুলোয় ব্রালেট পড়ি, আর শীতের দিনগুলোয় কোন বক্ষবন্ধনীই পরি না।'' তবে আন্দোলন শুধু মাত্র রাজধানীতেই সীমাবদ্ধ নয়। অনেক নারী এখন বক্ষবন্ধনীর পরিবর্তে স্তনবৃন্ত ঢেকে রাখার প্যাচ ব্যবহার করছেন এই আন্দোলন অনুপ্রাণিত করেছে ডেইগুর ২২ বছর বয়সী উদ্যোক্তা এবং ভিজুয়াল ডিজাইনার নাহয়ুন লিকেও । তিনি কেইমইয়াং বিশ্ববিদ্যালয়ের মাস্টার্স প্রজেক্টের অংশ হিসেবে ইয়াপ্পি নামের একটি পপ-আপ ব্রান্ড শুরু করেছিলেন। গত মে মাস থেকে তিনি এই ব্রান্ডের নামে স্তনবৃন্ত ঢেকে রাখার প্যাচ বিক্রি করতে শুরু করেছেন। জেওল্লানাম-ডু প্রদেশের ২৮ বছর বয়সী ডা-কিয়ুং বলছেন, তিনি গায়িকা ও অভিনেত্রী সিওলির ছবি দেখে অনুপ্রাণিত হয়েছেন এবং শুধুমাত্র অফিসে যাবার সময় তিনি বক্ষবন্ধনী পরে যান, যখন বস সামনে থাকে। কিন্তু ছেলে বন্ধুর সামনে যাবার সময় আর সেটি পরেন না। ''আমার বয়ফ্রেন্ড বলেছে, যদি আমি বক্ষবন্ধনী পড়ে স্বস্তি বোধ না করি, তাহলে আর সেটি পরার দরকার নেই,'' তিনি বলছেন। তাদের বক্তব্য হলো, নারীরা কি পরবেন আর পরবেন না, সেটা বাছাই করার স্বাধীনতা তাদেরই। কিন্তু বক্ষবন্ধনী পরার ব্যাপারে গবেষণা কি বলছে? বক্ষবন্ধনী ব্যবহার না করলে কি স্বাস্থ্যের সমস্যা হয়? ড. ডেইড্রে ম্যাক গি একজন ফিজিওথেরাপিস্ট এবং ইউনিভার্সিটি অফ উলনগোং-এর ব্রেস্ট রিসার্চ অস্ট্রেলিয়ার সহ-পরিচালক। '' আমি বিশ্বাস করি, নারীরা কি পরবেন, সেটা ঠিক করার অধিকার তাদের আছে। কিন্তু আপনার স্তন যদি অনেক ভারী হয়ে থাকে এবং সেজন্য শরীরে যদি যথেষ্ট সাপোর্ট না থাকে, তাহলে শরীরের অঙ্গপ্রত্যঙ্গে সেটার প্রভাব পড়তে পারে, যার মধ্যে রয়েছে গলা এবং শরীরের পেছনের অংশ।'' তিনি বলছেন। ''বয়স বাড়ার সঙ্গে সঙ্গে নারীদের শারীরিক গঠনের পরিবর্তন হয়, চামড়ায় পরিবর্তন আসে এবং এ ধরণের প্রাকৃতিক সাপোর্টও কমে আসে।'' '' যখন নারীরা এ জাতীয় সাপোর্ট ছাড়া ব্যায়াম করেন, তখন স্তন নড়াচড়া করে। তখন স্পোর্টস ব্রা ব্যবহার করলে স্তনের ব্যথা কমাতে পারে, সেই সঙ্গে তাদের পেছনে ও গলায় ব্যথা হওয়া ঠেকাতে পারে।'' তিনি বলছেন। ''একইভাবে, আপনার স্তন দেখতে কেমন দেখাচ্ছে বা নড়াচড়া করছে, এ নিয়ে যদি বিব্রত হন বা আত্মসচেতন হন, তাহলে আপনিও অসহায় আচরণের ভেতর দিয়ে যাবেন। যে নারীদের স্তন কেটে ফেলতে হয়েছে, তাদের অনেককে আমি পরামর্শ দেবো বক্ষবন্ধনী ব্যবহার করার জন্য, যাতে তাদের আচরণ আর আত্মবিশ্বাসে সমস্যা না হয়।'' ''আমাদের গবেষণায় দেখা গেছে যে, এমনকি যে নারীদের স্তন থাকে না, যেমন ধরুন অপারেশন করে স্তন কেটে ফেলার মতো ঘটনার পরেও, অনেক নারী ওই জায়গাটি ঘিরে রাখতে চান, যেহেতু স্তন আমাদের লিঙ্গ পরিচয়েরও অন্যতম অংশ।'' ইউনিভার্সিটি অফ পোর্টসমাউথের জ্যেষ্ঠ প্রভাষক ড. জেনি বারবেজ বলছেন, বক্ষবন্ধনী ব্যবহার করে যে নারীরা অস্বস্তি বোধ করেন বা ব্যথা বোধ করেন, তার কারণ আসলে 'ঠিক মাপের বক্ষবন্ধনী' ব্যবহার না করা। ''আমাদের গবেষণা দল যতটা জানে, কোন গ্রহণযোগ্য বিজ্ঞানসম্মত গবেষণায় পাওয়া যায়নি যে, বক্ষবন্ধনী ব্যবহারের সঙ্গে স্তন ক্যান্সারের সম্পর্ক আছে।'' তিনি বলছেন। তবে এটাই প্রথম ঘটনা নয় যে, নারীরা বক্ষবন্ধনীর বিপক্ষে আন্দোলন করেছেন। ১৯৬৮ সালে মিস আমেরিকা সুন্দরী প্রতিযোগিতার বিরুদ্ধে একটি বিক্ষোভের পর 'ব্রা বার্নিং ফেমিনিস্ট' বাক্যটির জন্ম হয়, যার মানে বক্ষবন্ধনী পোড়ানো নারীবাদীরা। সেই আন্দোলনের সময় নারীরা যেসব জিনিস আবর্জনার বাক্সে ছুড়ে ফেলেন, তার মধ্যে ছিল বক্ষবন্ধনীও, যেটিকে তারা নারীদের দমন করার একটি প্রতীক বলে মনে করতেন। যদিও তারা আসলে কখনোই বক্ষবন্ধনী পোড়ান নি। এরপর থেকে 'বক্ষবন্ধনী পোড়ানো' শব্দ দুইটি নারী স্বাধীনতা আন্দোলনের সঙ্গে জড়িয়ে যায়। এ বছর জুন মাসে, সুইজারল্যান্ডের কয়েক হাজার নারী বেতনের সমতা, যৌন হয়রানি আর সহিংসতার প্রতিবাদে আন্দোলনের অংশ হিসাবে তাদের অফিস থেকে বেরিয়ে আসেন, বক্ষবন্ধনী পোড়ান আর সড়ক অবরোধ করেন। বিশ্বজুড়ে ব্রেস্ট ক্যান্সারের ব্যাপারে সচেতনতা তৈরিতে ১৩ই অক্টোবর তারিখটিকে 'নো ব্রা' বা বক্ষবন্ধনীহীন দিবস বলে পালন করা হয়। কিন্তু গত বছর ফিলিপিন্সের নারীরা ওই দিনটিকে বৃহত্তর লিঙ্গ সমতার দিন হিসাবে পালনের আহবান জানান। সাংবাদিক ভেনেসা আলমেদা বলছেন, 'নো ব্রা ডে' হচ্ছে আমাদের নারীত্ব এবং একজন নারী হিসাবে স্বীকৃতির দিবস। ''বক্ষবন্ধনী তুলে ধরছে কিভাবে নারীকে দাসত্বের মধ্যে আটকে রাখা হচ্ছে'' তিনি বলছেন। আন্দোলনকারীরা এ বছর আরো একধাপ এগিয়ে স্তনবৃন্ত নিয়ে রাখঢাকের ব্যাপারে নারী ও পুরুষের মধ্যে দ্বিমুখী আচরণের বিষয়টি সামনে তুলে এনেছেন। ২০১৪ সালে নেটফ্লিক্স একটি তথ্যচিত্র প্রকাশ করে যার শিরোনাম ছিল 'ফ্রি দ্যা নিপল'। সেখানে দেখানো হয় নিউইয়র্কের একদল তরুণী নারীদের স্তন নিয়ে অপরাধ এবং রাখঢাকের ব্যাপারে আন্দোলন করছেন। সেটা থেকেই বিশ্ব জুড়ে 'ফ্রি দ্যা নিপল' আন্দোলনটি ছড়িয়ে পড়ে। মেয়েদের শরীর নিয়ে বিশ্বজুড়ে যে বিধিনিষেধের কথা শোনা যায়। দক্ষিণ কোরিয়ার সাম্প্রতিক 'নো ব্রা' আন্দোলন সেই বিষয়টিকে গুরুত্ব দিয়ে সামনে নিয়ে এসেছে। যে নারীরা এই আন্দোলনে অংশ নিয়েছেন, তাদের ব্যাপারে প্রতিক্রিয়ার বিষয়টি প্রমাণ করছে যে, দক্ষিণ কোরিয়ায় এখনো সাংস্কৃতিক দৃষ্টিভঙ্গির ক্ষেত্রে অনেক চ্যালেঞ্জ রয়েছে। দেশটির অনেক নারীর কাছে 'ব্যক্তি স্বাধীনতার' ব্যাপারটি এখন জরুরি একটা ব্যাপার। দক্ষিণ কোরিয়ার নারীদের মধ্যে যেভাবে আন্দোলনটির বিস্তৃতি হচ্ছে, তাতে এই হ্যাশট্যাগের ব্যবহার হয়তো ততদিন পর্যন্ত কমবে না যতদিন পর্যন্ত 'নো ব্রা' বা বক্ষবন্ধনী ব্যবহার না করার ব্যাপারটি স্বাভাবিক একটি ঘটনায় পরিণত হবে।", "doc2": "ဘရာစီယာ မဝတ်ကြဖို့ လှုံ့ဆော်တဲ့ လှုပ်ရှားမှု တောင်ကိုရီးယား လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာတွေပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့ #NoBra ဆိုတဲ့ ဟက်ရှ်တက်ဂ်ကို သုံးပြီး လုပ်တဲ့ ဒီလှုပ်ရှားမှုဟာ လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ အကြီးအကျယ် ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပါတယ်။ အားပေးသူ သန်းနဲ့ချီ ရှိတဲ့ တောင်ကိုရီးယား ရုပ်ရှင်မင်းသမီး အဆိုတော် ဆူလီက သူ့ရဲ့ အင်စတာဂရမ် ကနေ ဘရာစီယာ မဝတ်ထားတဲ့ ပုံတွေကို တင်လိုက်ရာကနေ တောင်ကိုရီးယား အမျိုးသမီးတွေ လိုက်လုပ် လာကြတာပါ။ အဲဒီကစလို့ ဆူလီဟာ တောင်ကိုရီးယားရဲ့ ဘရာစီယာ မဝတ်ရေး လှုပ်ရှားမှုရဲ့ ပုံရိပ်တံဆိပ် တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ဘရာစီယာ ဝတ်ဖို့ မဝတ်ဖို့ ဆိုတာ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် လွတ်လပ်ခွင့် ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ သတင်းစကားကို ဆူလီက ဖြန့်ဝေခဲ့ပါတယ်။ ဘရာစီယာ မဝတ်ရေး လှုပ်ရှားမှု ဒီလှုပ်ရှားမှုအပေါ် ထောက်ခံအားပေးတဲ့ တုံ့ပြန်မှု အတော်များများ ရှိခဲ့ပေမဲ့ လူစိတ်ဝင်စားအောင် တမင် စတန့်ထွင်တာလို့ တချို့ အမျိုးသမီးတွေ၊ အမျိုးသားတွေက သူ့ကို လူမှုကွန်ရက်ပေါ်ကနေ စွပ်စွဲခဲ့ပြီး တမင် ဖော်ချွတ်ပြချင်လို့ လုပ်တာလို့ တုံ့ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။ တချို့ကလည်း ဆူလီဟာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုကို အသုံးချပြီး နာမည်ကြီးအောင် လုပ်တာလို့ ယူဆနေကြပါတယ်။ \"ဘရာစီယာ ဝတ်တာဟာ ကိုယ့်ရွေးချယ်ချက် လို့ နားလည်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူက သူ့ရင်သား မပေါ်ပေါ်အောင် အင်္ကျီကျပ်ကျပ်တွေ ဝတ်ပြပြီး ဓာတ်ပုံတင်လေ့ရှိတယ်၊ ဒီလို လုပ်ဖို့ မလိုပါဘူး\" လို့ အင်စတာဂရမ်ပေါ်မှာ တစ်ယောက်က ဝေဖန်ထားပါတယ်။ နောက်တစ်ယောက်ကလည်း \"ဘရာစီယာ မဝတ်တဲ့အတွက် အပြစ်မတင်ပါဘူး၊ ဒါပေမယ့် ရင်သားတော့ မဖော်သင့်ဘူးလို့ ပြောနေတာပါ\" လို့ ရေးထားပါတယ်။ \"အရှက် မရှိလိုက်တာ၊ ဘုရားကျောင်းကို ဘရာစီယာ မဝတ်ဘဲ အဲဒီလို သွားနိုင်မလား၊ ကိုယ့်ညီမရဲ့ ခင်ပွန်း ဒါမှမဟုတ် ယောက္ခမတွေကို ဒီလို သွားတွေ့နိုင်မလား၊ ယောက်ျားတွေတင်မက မိန်းမတွေပါ အနေရ ခက်ပါတယ်\"လို့ တချို့က ဝေဖန်ရေးသားခဲ့ကြပါတယ်။ မကြာသေးခင်က ဟွာဆာ ဆိုတဲ့ နာမည်ကြီး အဆိုတော်တစ်ယောက်ကလည်း ဘရာစီယာ မဝတ်ထားတဲ့ သူ့ပုံကို လူမှုကွန်ရက်ပေါ် တင်ခဲ့တဲ့အတွက် #NoBra လှုပ်ရှားမှုကို လူတွေ ပြန် အာရုံစိုက်လာခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင် ရွေးချယ်ခွင့် ဟောင်ကောင်က ဂီတဖျော်ဖြေပွဲ တစ်ခုကနေ ဆိုးလ်မြို့ကို ပြန်အလာမှာ ဘရာစီယာ မပါဘဲ တီရှပ်အဖြူ ဝတ်ထားတဲ့ သူ့ရဲ့ ဓာတ်ပုံတွေ၊ ဗီဒီယိုတွေက လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်ကစလို့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ #NoBra လှုပ်ရှားမှုက ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်ခွင့် လှုပ်ရှား တောင်းဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ သက်သက်အတွက်ပဲ မဟုတ်တော့ဘဲ သာမန် အမျိုးသမီးတွေအကြား အရှိန်တိုးမြင့်လာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာတော့ \"ကော့ဆက် ကိုယ်ကျပ်အတွင်းခံကို ရှောင်ကြဖို့\" လှုံ့ဆော်တဲ့ 'Escape the Corset' လှုပ်ရှားမှု ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ လှုပ်ရှားမှုမှာ အမျိုးသမီးတွေက ဆံပင်ရှည်တွေဖြတ်၊ မိတ်ကပ်တွေ မလိမ်းဘဲ ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ပုံတွေကိုလည်း လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ တင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ယူကျူဘ်ပေါ်မှာ နာမည်ကြီးတဲ့ တောင်ကိုရီးယား အမျိုးသမီး လီနာ ဘေး မိတ်ကပ်မလိမ်းတဲ့ပုံကို လူမှုကွန်ရက်ပေါ် တင်ခဲ့လို့ အသက်အန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်ခံခဲ့ရ ဒီ 'Escape the Corset' လှုပ်ရှားမှုဟာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီးတွေ နာရီပေါင်းများစွာ မိတ်ကပ်တွေ ခြယ်သ၊ အသားအရေ လှအောင် ပြုမူနေထိုင်ခိုင်းတဲ့ လက်တွေ့ မကျတဲ့ အလှအပရေးရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေကို ကန့်ကွက်တဲ့ အနေနဲ့ လုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလှုပ်ရှားမှု နှစ်ခုဟာ သိသိသာသာ ဆက်နွယ်နေပြီး သတင်းစကား ပျံ့နှံ့ဖို့ လူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်ကနေ လှုံ့ဆော်နည်းဟာ လှုပ်ရှားမှုသစ် တရပ် ဖြစ်လာနေတယ်လို့ ဘီဘီစီက တွေ့ဆုံ စကားပြောခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီး အတော်များများက ပြောပါတယ်။ အကြည့်နဲ့ စော်ကားမှု တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ အမျိုးသားတွေ ဦးစီးတဲ့ ဓလေ့၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု၊ အများသုံး ရေချိုးခန်း အိမ်သာတွေမှာ လျှို့ဝှက် ကင်မရာတွေနဲ့ ခိုးရိုက်တဲ့ အပြုအမူတွေ ခေတ်စားလာနေတာ၊ စတာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အခုနှစ်ပိုင်းတွေအတွင်း အမျိုးသမီးတွေ ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြလာခဲ့ကြပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာတော့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ အကြီးမားဆုံး အမျိုးသမီး သီးသန့် ဆန္ဒပြမှုကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသမီး ထောင်ပေါင်းများစွာ ဆိုးလ်မြို့ လမ်းမတွေပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပြီး လျှို့ဝှက် ကင်မရာတွေနဲ့ ခိုးရိုက်တာတွေကို အရေးယူ နှိမ်နင်းပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ #NoBra ဆောင်ပုဒ် လှုပ်ရှားမှုဟာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရဲ့ လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့ခဲ့ အမျိုးသမီးတချို့ကတော့ အခု သူတို့ ကျဉ်းထဲ ကြပ်ထဲ ရောက်ကုန်ကြတယ်လို့ ဘီဘီစီကို ပြောပြပါတယ်။ ဘရာစီယာ မဝတ်တာကို သူတို့ ထောက်ခံပေမဲ့ ဘရာစီယာ မဝတ်ဘဲ လူမြင်ကွင်းထဲ ထွက်ဖို့ကိုတော့ သူတို့ သတ္တိမရှိဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ အကြောင်းရင်းတစ်ခုကတော့ အနေရခက်အောင် အကြည့်ရဲရဲတွေနဲ့ စူးစိုက် ကြည့်ခံရမှာကို ကြောက်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အသက် ၂၈ နှစ်အရွယ် ဂျုန် ဆုန်အောင်း ဟာ အမျိုးသမီးတွေ ဘရာစီယာ မဝတ်ဘဲ နေတဲ့ အတွေ့အကြုံအကြောင်း ၂၀၁၄ ခုနှစ်တုန်းက မှတ်တမ်းဗီဒီယို ရိုက်ကူး ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ အဖွဲ့ထဲမှာ ပါခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက တက္ကသိုလ်ကျောင်းသူ တစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ ဂျုန် ဆုန်အောင်း က \"ဘရာစီယာ ဝတ်တာဟာ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ် သဘာဝ လုပ်ရပ်လို့ ဘာလို့ ထင်တာလဲ\" ဆိုတဲ့ မေးခွန်းနဲ့ အစပြုပြီး ဒီမှတ်တမ်းဗီဒီယိုကို သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ စရိုက်ကူးခဲ့တာပါ။ ရွေးချယ်ပိုင်ခွင့် ဒီကိစ္စကို လူကြားထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုဆွေးနွေးလာကြတာ ကောင်းတယ်လို့ သူက ယူဆပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တီရှပ်အောက်ကနေ သူတို့ရဲ့ ရင်သားကို မြင်နေရတာဟာ ရှက်စရာပဲလို့ အမျိုးသမီးအများစုက ခုချိန်ထိ မြင်နေဆဲပဲလို့လည်း သူက ယုံကြည်ထားပါတယ်။ \"ဘရာစီယာ ဝတ်တာဟာ ပုံမှန်လုပ်ရိုးလုပ်စဉ် အလုပ်လို့ ခုချိန်ထိ တောင်ကိုရီးယားမှာ ယူဆနေကြဆဲ ဆိုတာ အမျိုးသမီးတွေက သိနေပါတယ်၊ ဒါ့ကြောင့် ဘရာစီယာ ဝတ်ကြတာပါ\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အသက် ၂ ၄ နှစ်အရွယ် တောင်ကိုရီးယား မော်ဒယ် ပါ့က် အီဆိုးလ် ကတော့ ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်ကို အပြုသဘော မြင်တတ်ဖို့ လှုံ့ဆော်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ မနှစ်တုန်းက ဆိုးလ်မြို့မှာ သူ ၃ ရက် ဘရာစီယာ မဝတ်ဘဲ နေနေတဲ့ပုံကို ဗီဒီယို မှတ်တမ်းတင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဗီဒီယိုက အရမ်း ရေပန်းစားသွားခဲ့ပြီး ကြည့်တဲ့သူပေါင်း ၂၆၀၀၀ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အွန်လိုင်းပေါ်ကနေ သူ့ကို အားပေးသူတချို့ကတော့ ကြား အနေအထားအနေနဲ့ ဖော့ပြားအခုအခံ ပါတဲ့ ဝိုင်ယာသံကွင်းတပ် ဘရာစီယာအစား အပါးစား ဘရာစီယာကို အခုအခါ ရွေးဝတ်လာကြပါတယ်။ \"ဝိုင်ယာသံကွင်းတပ် ဘရာစီယာ မဝတ်ရင် ရင်သားတွဲကျပြီး အရုပ်ဆိုးမယ်လို့ တလွဲ ယူဆမိခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဗီဒီယိုလည်း ရိုက်ပြီးရော၊ ဝိုင်ယာသံကွင်းတပ် ဘရာစီယာတွေ မဝတ်တော့ပါဘူး။ အခုဆို နွေမှာ အပါးစား ဘရာစီယာပဲ ဝတ်ပြီး ဆောင်းတွင်းဆို ဘရာစီယာ လုံးဝ မဝတ်တော့ဘူး\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ တချို့အမျိုးသမီးတွေက ဘရာစီယာ ဝတ်မဲ့အစား နို့သီးဖုံးတဲ့ အပြားလေးတွေပဲ ကပ်ကြ ဒီလှုပ်ရှားမှုက ဆိုးလ်မြို့တော်မှာတင် ရပ်သွားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒေဂူးမြို့က စွန့်ဦးတီထွင်လုပ်ငန်းရှင်လည်းဖြစ် ဒီဇိုင်းကျောင်းသူလည်း ဖြစ်တဲ့ အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ် နာယွန်း လီ ဟာလည်း ဒီလှုပ်ရှားမှုကနေ အကြံဉာဏ်သစ်တွေ ရလာခဲ့ပါတယ်။ သူက ကေမြောင်း တက္ကသိုလ်မှာ သူ့ရဲ့ မဟာဘွဲ့အတွက် စီမံကိန်းလုပ်ရင်း ယစ်ပီ ဆိုတဲ့ တံဆိပ်နဲ့ နို့သီးဖုံး အပြားလေးတွေ ထုတ်လုပ် ရောင်းချ ခဲ့ပါတယ်။ \"ဘရာစီယာ-မဝတ်ရင်လည်း ဘာမှ မဖြစ်ဘူး\" ဆိုတဲ့ စာတမ်းနဲ့ အဲဒီ ယစ်ပီ တံဆိပ် နို့သီးဖုံး အပြားလေးတွေကို အခုနှစ် မေလကစလို့ စရောင်းခဲ့တာပါ။ ဂျယ်လာနမ်ဒို ပြည်နယ်က အသက် ၂၈ နှစ်အရွယ် ဒါကျွန်း ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးကတော့ အဆိုတော် ရုပ်ရှင်မင်းသမီး ဆူလီရဲ့ ဓါတ်ပုံတွေကို အားကျခဲ့ပြီး သူ့အလုပ်ထဲမှာ အလုပ်ရှင်အနားမှာ ရှိနေချိန်ပဲ ဘရာစီယာ ဝတ်ပြီး သူ့ရည်းစားနဲ့ အပြင်ထွက်တဲ့အချိန်တွေမှာတော့ ဘရာစီယာ မဝတ်တော့ပါဘူး။ \"ကျွန်မ ဘရာစီယာ ဝတ်ရတာ သက်သောင့်သက်တာ မဖြစ်ဘူးဆိုရင် မဝတ်သင့်ဘူးလို့ ကျွန်မ ရည်းစားက ပြောတယ်\"လို့ ဆိုပါတယ်။ သူတို့ပါးချင်တဲ့ သတင်းစကားက \"အမျိုးသမီးတွေမှာ ရွေးချယ်ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်\" ဆိုတာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဘရာစီယာ မဝတ်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ သုတေသီ လေ့လာသူတွေက ဘယ်လို ယူဆကြပါလဲ။ ဘရာစီယာ မဝတ်ဘဲ နေရင် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်နိုင်သလား သြစတြေလျနိုင်ငံ ဝိုလောင်ဂေါင်း တက္ကသိုလ်က ရင်သား လေ့လာသုတေသနအဖွဲ့က တွဲဖက် ညွှန်ကြားရေးမှူးလည်းဖြစ် အရိုးအကြောအဆစ် ပညာရှင်လည်းဖြစ်သူ ဒေါက်တာ ဒေဒရာ မက်ဂီးက \"အမျိုးသမီးတွေမှာ ရွေးချယ်ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်လို့ ကျွန်မ ယုံကြည်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်ရင်သားက ကြီးနေမယ်၊ ဒါကို ခုထား၊ ပင့်ထားတာမျိုး မလုပ်ဘူးဆိုရင် လည်ပင်းနဲ့ ကျောရိုး အပါအဝင် ခန္ဓာကိုယ်အနေအထားကို ထိခိုက်လာနိုင်မယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ \"အမျိုးသမီးတွေ အသက်အရွယ် ရလာတဲ့အခါ သူတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် တည်ဆောက်ပုံကလည်း ပြောင်းလာပါတယ်။ အရေပြားကလည်း ပြောင်းလာပြီး ထောက်ပံ့နိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာကလည်း ကျဆင်းလာပါတယ်\" \"အမျိုးသမီးတွေ အခုအခံ အထောက်အပံ့ မဝတ်ဘဲ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား လေ့ကျင့်ရင် ရင်သားက တွဲကျလာပါတယ်။ အထောက်အပံ့ပေးတဲ့ အားကစား ဘရာစီယာ ဝတ်ထားရင်တော့ ရင်သားနာကျင်မှုကို သက်သာစေပြီး ခါးနောက်ကျောနဲ့ လည်ပင်း နာကျင်မှုကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်\" \"ကျွန်မတို့ လေ့လာချက်အရ ဥပမာ ရောဂါကြောင့် ရင်သား လှီးထုတ်ထားရလို့ ရင်သားမရှိရင်တောင်မှ အမျိုးသမီးအတော်များများအနေနဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခန္ဓာကိုယ်အစိပ်အပိုင်း ဖြစ်တဲ့ ရင်သား တဝိုက်နဲ့ ပုခုံးတဝိုက် နေရာကို လုံလုံခြုံခြုံ ထားတတ်ကြတာ တွေ့ရပါတယ်\" \"အလားတူပဲ တကယ်လို့ ကိုယ့်ရင်သားရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန် ဒါမှမဟုတ် ရင်သားတွဲကျနေတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကသိကအောက် ဖြစ်တတ်တယ် ဆိုရင် ကိုယ်နေဟန်ထားကလည်း ကောင်းမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် ရင်သား လှီးထုတ်ထားတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်နေဟန်ထား ကောင်းအောင်နဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်မှု ရှိလာအောင် ဘရာစီယာ ဝတ်ပါလို့ ပြောချင်ပါတယ်\" \"ဘရာစီယာ မီးရှို့ဖျက်ဆီးတဲ့ အမျိုးသမီးဝါဒီတွေ\" ဆိုတဲ့ စာသားဟာ ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှောင်းပိုင်းမှာ အစပြုခဲ့ ဗြိတိန်နိုင်ငံ ပို့စ်မောက် တက္ကသိုလ်က ဇီဝနည်းပညာ အကြီးတန်း ကထိက ဒေါက်တာ ဂျန်နီ ဘာဘေ့ဂျ်က ဘရာစီယာ ဝတ်လို့ ကသိကအောင့်ဖြစ်တာ၊ နာကျင်တာဟာ ချုပ်ပုံမမှန်တဲ့ ဘရာစီယာ ဝတ်တာနဲ့ ဆက်နွယ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဘရာစီယာ ဝတ်တဲ့အတွက် ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ ခိုင်လုံတဲ့ သိပ္ပံနည်းကျ တွေ့ရှိချက်မျိုး လုံးဝ မရှိသေးဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ ဘရာစီယာ မဝတ်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေ ပထမဆုံး အကြိမ် ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြကြတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘရာစီယာ မီးရှို့ဖျက်ဆီးတဲ့ အမျိုးသမီးဝါဒီတွေ ဆိုတဲ့ စာသားဟာ ၁၉၆၈ ခုနှစ်တုန်းက အမေရိကန် အလှမယ်ရွေးပွဲ အပြင်ဘက်မှာ လုပ်ခဲ့တဲ့ ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြပွဲတစ်ခုကနေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီတုန်းက ဆန္ဒပြ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ဖိနှိပ်ထားတယ် ဆိုတဲ့ သင်္ကေတ အဖြစ် ယူဆထားတဲ့ ဘရာဇီယာတွေကို အမှိုက်ပုံးတွေထဲ စွန့်ပစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ တကယ်တမ်း မီးရှို့ဖျက်ဆီးတာတော့ မလုပ်ခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်ကစလို့ ဘရာစီယာ မီးရှို့ဖျက်ဆီးမှုနဲ့ အမျိုးသမီး လွတ်လပ်ခွင့် လှုပ်ရှားမှုတွေကို တွဲမြင်လာခဲ့ကြပါတယ်။ အခုနှစ် ဇွန်လမှာတော့ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံတဝန်းမှာ လခ တန်းတူရရေး၊ ညီတူညီမျှမှု ရှိရေး၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မဖွယ်မရာမှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပပျောက်ရေး စတာတွေကို တောင်းဆိုတဲ့အနေနဲ့ ထောင်နဲ့ချီတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အလုပ်ခွင်ထဲကနေ ထွက်ခွာခဲ့ပြီး ဘရာစီယာတွေ မီးရှို့၊ လမ်းတွေကို ပိတ်ဆို့တဲ့ တရက်ကြာ ဆန္ဒပြမှု တစ်ခု လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အခုအခါ ကမ္ဘာတဝန်း ရင်သားကင်ဆာ အသိပညာပေးတဲ့နေ့တစ်နေ့အဖြစ် အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ကို ဘရာစီယာ မဝတ်တဲ့နေ့ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မနှစ်တုန်းက ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံက အမျိုးသမီးတွေက အဲဒီနေ့မှာ ကျားမ တန်းတူပိုညီမျှရေး တောင်းဆို ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ရင်သားကို ဆင်ဆာလုပ်တာကို ဆန့်ကျင်တဲ့ 'Free the Nipple' ရင်သားထိပ်ပိုင်း လွတ်လပ်ခွင့်ပေး ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်နဲ့ ဆန္ဒပြ \"ဘရာစီယာ မဝတ်တဲ့နေ့ လှုပ်ရှားမှုက မိန်းမဆန်မှုနဲ့ အမျိုးသမီး ဖြစ်ရတာအပေါ် ကျေနပ်ကြောင်း မီးမောင်းထိုး ဖော်ပြနေတယ်လို့ သတင်းထောက် ဗနက်ဆာ အယ်လမီဒါ က ပြောပါတယ်။ ဘရာစီယာဆိုတာ အမျိုးသမီးတွေ ပတ်တီးနဲ့ စည်းနှောင်ခံထားရတယ် ဆိုတဲ့ သင်္ကေတ လက္ခဏာ ပါပဲ လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အခုနှစ်ပိုင်းတွေအတွင်းမှာ ဆန္ဒပြ ဦးဆောင်လှုပ်ရှားသူတွေက အမျိုးသားတွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ရင်ဘတ် ဖော်တာအပေါ် ဆင်ဆာ ဖြတ်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ စည်းကမ်းချက် စံနှစ်မျိုး ခွဲခြား သတ်မှတ်ထားတာကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်းအားဖြင့် သူတို့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို နောက်တဆင့် ထပ်တိုးမြှင့်လာခဲ့ကြပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ရင်သားဖော်တာကို ရာဇဝတ်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်တာ၊ ဆင်ဆာဖြတ်တာတွေအပေါ် ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု စလုပ်ခဲ့တဲ့ နယူးယောက် စီတီးမြို့က အမျိုးသမီးငယ်အုပ်စုတစ်စု အကြောင်း ရိုက်ကူးပြထားတဲ့ Free the Nipple အမည်နဲ့ ဒရာမာ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကား တစ်ကားကို Netflix က ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီရုပ်ရှင်ကားကြောင့် Free the Nipple ရင်သားထိပ်ပိုင်း လွတ်လပ်ခွင့်ပေး ဆိုတဲ့ လှုပ်ရှားမှုဟာ ကမ္ဘာတဝန်း ဟိုးလေးတကြော် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ အခုလတ်တလော လုပ်ခဲ့တဲ့ 'No Bra' လှုပ်ရှားမှုဟာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာအပေါ် ကန့်သတ်မှုတွေ လုပ်နေတာကို ကမ္ဘာက ပိုအာရုံစိုက်လာတယ်ဆိုတာ ပြနေပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားမှာ ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးစံတွေအပေါ် စိန်ခေါ်မှုတွေကို လက်မခံဘဲ ဆန့်ကျင်နေကြဆဲပဲ ဆိုတာ အဲဒီလှုပ်ရှားမှုမှာ ပါခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် မကောင်းမြင်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေက ဖော်ပြနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီမှာရှိတဲ့ အမျိုးသမီး အတော်များများက ဒါဟာ ကိုယ်ပိုင် လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ ဆိုင်တဲ့ အခြေခံကိစ္စတစ်ခု အဖြစ် ယူဆထားကြပါတယ်။ ဒီလှုပ်ရှားမှု ပိုသိသာ ထင်ရှားလာတာကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် တောင်ကိုရီးယား အမျိုးသမီး အတော်များများအတွက် ဘရာစီယာ မဝတ်တာဟာ ဘာပြဿနာမှ မရှိဘူး ဆိုတဲ့ အချိန်ရောက်တဲ့အထိ အဲဒီ #NoBra လှုပ်ရှားမှုကို လျှော့ချမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ဖော်ပြနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-46045044", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-46048454", "doc1": "আসিয়া বিবি: অবশেষে নির্দোষ প্রমানিত হলেন। এই মামলাকে ঘিরে পাকিস্তান কার্যত বিভক্ত হয়ে পড়েছিল। ইসলামের নবী মোহাম্মদকে অবমাননার অভিযোগে আসিয়া বিবিকে ২০১০ সালে ফাঁসির দন্ড দেয়া হয়। প্রতিবেশিদের সঙ্গে ঝগড়ার সময় তিনি নবীর অবমাননা করেন বলে অভিযোগ করা হয়। আসিয়া বিবি সব সময় নিজেকে নির্দোষ দাবি করে এসেছেন। কিন্তু গত আট বছর ধরে তাকে কারাগারে নিঃসঙ্গ অবস্থায় রাখা হয়েছে। পাকিস্তানের সুপ্রিম কোর্টের আজকের রায়কে যুগান্তকারী বলে মনে করা হচ্ছে। তবে এই রায়ের বিরুদ্ধে পাকিস্তানের কট্টরপন্থীরা এরই মধ্যে তীব্র বিক্ষোভ শুরু করেছে। পাকিস্তানের কট্টরপন্থী ইসলামী গোষ্ঠীগুলো ব্লাসফেমি বা ধর্ম অবমাননার অভিযোগের জন্য কঠোর সাজার পক্ষে। রায়ের বিরুদ্ধে প্রতিবাদের জন্য পাকিস্তানের করাচী, লাহোর এবং পেশাওয়ার শহরে কট্টরপন্থীরা জড়ো হচ্ছে বলে খবর পাওয়া যাচ্ছে। পাকিস্তানের প্রধান বিচারপতি সাকিব নিসার্ম আসিয়া বিবির মামলার রায় ঘোষণা করে তাকে মুক্তির নির্দেশ দেন। আসিয়া বিবি লাহোরের কাছে শেখুপুরা কারাগারে বন্দী আছেন। বিচারকরা তাদের রায়ে বলেন, \"বাদী পক্ষ তাদের অভিযোগ সন্দেহাতীতভাবে প্রমানে একেবারেই ব্যর্থ হয়েছেন\"। ব্লাসফেমির জন্য ফাঁসির দাবিতে কট্টরপন্থীদের বিক্ষোভ তারা আরও বলেছেন, ঠুনকো প্রমাণের ওপর ভিত্তি করে এই মামলা করা হয়েছে। এতে যথাযথ প্রক্রিয়া অনুসরণ করা হয়নি। আর আসিয়া বিবিকে যখন উন্মত্ত জনতা হত্যার হুমকি দিচ্ছিল, সেই অবস্থায় তার কাছ থেকে কথিত ধর্ম অবমাননার স্বীকৃতি আদায় করা হয়। বিচারকরা তাদের রায়টিতে কোরান এবং ইসলামের ইতিহাস থেকে প্রচুর উদ্ধৃতি দিয়েছেন। রায়টি শেষ হয়েছে নবী মোহাম্মদের একটি হাদিসের উদ্ধৃতি দিয়ে, যাতে অমুসলিমদের সঙ্গে ভালো ব্যবহারের কথা বলা হয়েছে। আদালতে যখন রায় ঘোষণা করা হয়, তখন আসিয়া বিবি সেখানে ছিলেন না। কারাগারে যখন তার কাছে এই খবর এসে পৌঁছায়, তিনি তা বিশ্বাস করতে পারছিলেন না। টেলিফোনে তিনি এএফপি বার্তা সংস্থাকে বলেন, \"যা শুনছি তা আমি বিশ্বাস করতে পারছি না। এখন কি আমি বাইরে যেতে পারবো? ওরা কি আমাকে বাইরে যেতে দেবে?\" আরও পড়ুন: পাকিস্তানে বোরকাধারী তিন মহিলার হত্যা মিশন পাকিস্তানে সহিংসতা ঠেকাতে সেনাবাহিনী তলব পাকিস্তানে সাবেক এক পপশিল্পীর বিরুদ্ধে ব্লাসফেমি মামলা আসিয়া বিবির বিরুদ্ধে অভিযোগ কী? আসিয়া বিবির পুরো নাম আসিয়া নরিন। ২০০৯ সালে তিনি নিজের গ্রামের প্রতিবেশী কয়েকজন মহিলার সঙ্গে ঝগড়ায় জড়িয়েছিলেন। সেখান থেকে এই মামলার শুরু। আসিয়া এবং তার প্রতিবেশিরা গাছ থেকে ফল পাড়ছিলেন। তখন এক বালতি পানি নিয়ে ঝগড়া শুরু হয়। আসিয়া একটি কাপে করে ঐ বালতির পানি খেয়েছিলেন। তখন অন্য মহিলারা বলেন, যেহেতু আসিয়া অমুসলিম, তার স্পর্শ করা ঐ পানি তারা খেতে পারবেন না, কারণ ঐ পানি এখন নোংরা হয়ে গেছে। মামলায় বাদীপক্ষ অভিযোগ করেছিল, এ নিয়ে ঝগড়া শুরু হওয়ার পর গ্রামের মহিলারা আসিয়াকে ধর্মান্তরিত হয়ে মুসলমান হতে বলেন। কিন্তু তখন আসিয়া নবী মুহাম্মদ সম্পর্কে অবমাননাকর মন্তব্য করেন। সালমান তাসির: আসিয়ার পক্ষ নেয়ায় হত্যা করা হয় তাকে আসিয়ার বিরুদ্ধে যারা ধর্ম অবমাননার অভিযোগ করেছিল, তারা পরে আসিয়াকে তার বাড়িতে গিয়ে মারধোর করে। তারা দাবি করছে, এই মারধোরের সময় আসিয়া নাকি ইসলাম অবমাননার দোষ স্বীকার করেন। এরপর আসিয়াকে গ্রেফতার করা হয়। তার বিরুদ্ধে পুলিশ তদন্ত শুরু করে। ব্লাসফেমি নিয়ে কেন এত বিভক্ত পাকিস্তান আসিয়া বিবির মামলা নিয়ে পাকিস্তান এতটাই বিভক্ত হয়ে পড়ে যে সেখানে এই বিতর্কে পাঞ্জাব রাজ্যের গভর্ণর সালমান তাসিরকেও প্রাণ দিতে হয়। তিনি ব্লাসফেমি আইনের বিরুদ্ধে কথা বলায় তাকে গুলি করে হত্যা করে তারই দেহরক্ষী। শুধু তাই নয়, হত্যাকারী দেহরক্ষী মুমতাজ কাদিরকে যদিও এই হত্যার দায়ে ফাঁসি দেয়া হয়, তাকে পাকিস্তানের কট্টরপন্থী ইসলামী দলগুলো তাদের নায়কে পরিণত করে। ইসলামাবাদের উপকন্ঠে মুমতাজ কাদরির সমাধি সৌধ তাদের জন্য রীতিমত তীর্থস্থানে পরিণত হয়। এমনকি মুমতাজ কাদরির সমর্থকরা একটি রাজনৈতিক দল পর্যন্ত গঠন করে। এরা ব্লাসফেমি আইন রদ করার বিপক্ষে । গত নির্বাচনে এই দল প্রায় বিশ লাখ ভোট পেয়েছে। ইসলাম হচ্ছে পাকিস্তানের রাষ্ট্রধর্ম। সেখানে ব্লাসফেমি আইনে ইসলামের অবমাননার সর্বোচ্চ সাজা হচ্ছে মৃত্যুদন্ড। কিন্তু এই আইন অনেক ক্ষেত্রেই ব্যক্তিগত শত্রুতা চরিতার্থ করার কাজে ব্যবহৃত হচ্ছে বলে অভিযোগ করেন অনেকে। তারা এই আইন বাতিলের পক্ষে। আসিয়া বিবির কন্যা এবং স্বামী। পাকিস্তানে তাদের নিরাপত্তা নিয়ে শংকিত তারা। পাকিস্তানে এই আইনে প্রথম মৃত্যুদন্ডের সাজা পাওয়া মহিলা হচ্ছেন আসিয়া। পাকিস্তানে ব্লাসফেমি আইনে সবচেয়ে বেশি সাজা পেয়েছেন সংখ্যালঘু আহমদীয়া মুসলিম সম্প্রদায়ের মানুষ। বহু খ্রীস্টানও এই আইনে সাজা ভোগ করেছেন। যদিও পাকিস্তানের জনসংখ্যার মাত্র এক দশমিক ছয় শতাংশ হচ্ছেন খ্রীস্টান। ব্লাসফেমি আইনে পাকিস্তানে আজ পর্যন্ত কারও ফাঁসি হয়নি। কিন্তু ব্লাসফেমির অভিযোগ যাদের বিরুদ্ধে আনা হয়েছে, তাদের অনেককে খুন করা হয়েছে। আসিয়া বিবির জন্ম ১৯৭১ সালে। তিনি চার সন্তানের মা। তাকে ব্লাসফেমি আইনে মৃত্যুদন্ড দেয়ার ঘটনার আন্তর্জাতিকভাবে নিন্দিত হয়। সুপ্রিম কোর্টের এই রায়ের পর এখন আসিয়া বিবিকে মুক্তি দেয়া হলে তার বিরুদ্ধে পাকিস্তানে সহিংস বিক্ষোভের আশংকা করা হচ্ছে। তার পরিবারও নিরাপত্তা নিয়ে শংকিত। বেশ কয়েকটি দেশ আসিয়া বিবিকে আশ্রয় দিতে চেয়েছে। মুক্তির পর আসিয়া বিবি এবং তার পরিবার দেশত্যাগ করতে পারেন বলে মনে করা হচ্ছে।", "doc2": "အိုင်ရှာ ဘီဘီရဲ့ အမှုကြောင့် ရှေးရိုးစွဲ ဘာသာရေးစိတ် ပြင်းထန်တဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှာ သဘောထား ကွဲလွဲမှုတွေ အကြီးအကျယ် ဖြစ်ခဲ့ အိုင်ရှာ ဘီဘီ ဆိုတဲ့ အဲဒီ ခရစ်ယာန် အမျိုးသမီးဟာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တုန်းက အမျိုးသမီး အုပ်စုတစုနဲ့ သစ်သီးခူး ထွက်ရင်း ရေခွက် လုရာကနေ စကားများခဲ့ကြတာပါ။ ခရစ်ယာန် အမျိုးသမီး သောက်ထားတဲ့ ရေခွက်က မသန့်တော့ဘူး။ ဒါ့ကြောင့် သူ့နဲ့ ရေခွက် အတူမသုံးနိုင်ဘူး ဆိုပြီး မွတ်ဆလင် အမျိုးသမီးတွေက ပြောခဲ့တဲ့အတွက် အပြန်အလှန် စကားများရာကနေ တမန်တော် မိုဟာမက် ကို စော်ကားတဲ့ စကားတွေကို အိုင်ရှာ ဘီဘီက ၃ ခါလောက် ပြောခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက် သူ့အိမ်မှာ သူ့ကို ဝိုင်းရိုက်နှက်ကြတဲ့အခါ အိုင်ရှာ ဘီဘီက အစ္စလာမ် ဘာသာကို သူစော်ကားခဲ့ပါတယ် ဆိုပြီး ဝန်ခံခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲသူ အမျိုးသမီးတွေက ပြောပါတယ်။ အိုင်ရှာ ဘီဘီ ကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ တရားရုံးက သေဒဏ် ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဘာသာရေး စော်ကားမှု ဥပဒေနဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူတာကို ပါကစ္စတန်မှာ လူအများအပြားက ထောက်ခံအားပေး အထင်ကရ နိုင်ငံရေးသမား ပန်ဂျပ်ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဆာလ်မန် တဆီယာ က အိုင်ရှာ ဘီဘီ ဘက်က ထောက်ခံတယ်လို့ ထုတ်ဖော်ပြောခဲ့ပြီး ဘာသာရေး စော်ကားမှု ဥပဒေတွေကို ပြန်ပြင်သင့်တယ်လို့ တောင်းဆိုခဲ့တဲ့ အတွက် လုပ်ကြံခံခဲ့ရပါတယ်။ လုပ်ကြံသူ လူသတ်သမားကို ကွပ်မျက် စီရင်ခဲ့ပေမယ့် အဲဒီလူကို ထောက်ခံသူတွေက သူ့ကို ဘာသာရေး သူရဲကောင်းကြီး အဖြစ် အစ္စလာမာဘာ့ဒ်မြို့ ဆင်ခြေဖုံးမှာ ဗိမာန်ကြီးတခု ဆောက်ခဲ့ကြပြီး ဘာသာရေး စော်ကားမှု ဥပဒေတွေ ဆက်ထားရေး စည်းရုံးဖို့ နိုင်ငံရေး ပါတီတခု ဖွဲ့ခဲ့ရာမှာ အခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထောက်ခံမဲ ၂ သန်း ရခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ တရားရုံးချုပ်က ဒီအမှုဟာ ဖြစ်ကတတ်ဆန်း အထောက်အထား အချက်အလက်တွေပေါ်မှာ အခြေခံထားပြီး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတိုင်း စစ်ဆေးအရေးယူတာမျိုး မရှိခဲ့ဘူးလို့ ဆိုခဲ့ပြီး ကိုရ်ရမ် ကျမ်းစာနဲ့ တမန်တော် မိုဟာမက်ရဲ့ ဆုံးမစကားထဲမှာ မွတ်ဆလင် မဟုတ်သူတွေကို တန်းတူ ဆက်ဆံရမယ် ဆိုတဲ့ အချက်ကို ကိုးကားပြီး ပြစ်ဒဏ်ကနေ ပြန်ရုတ်သိမ်းလိုက်တာပါ။ အိုင်ရှာ ဘီဘီ ရဲ့ အမှုဟာ ထိလွယ် ရှလွယ်ပြီး အကြမ်းဖက် တုံ့ပြန်မှုတွေ ပေါ်လာနိုင်တယ် ဆိုတာကို သဘောပေါက်ထားတဲ့ တရားရုံးချုပ်က ပြစ်ဒဏ် ကင်းလွတ်ကြောင်းကို မြန်မြန်ဆန်ဆန်ပဲ စီရင်ချက်ချခဲ့ပါတယ်။ အစ္စလာမ် ဘာသာဟာ ပါကစ္စတန်ရဲ့ နိုင်ငံတော် ဘာသာဖြစ်ပြီး ဘာသာရေး စော်ကားမှု ဥပဒေတွေ တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ပြဌာန်းထားတာကို လူထုက ထောက်ခံအားပေးကြပါတယ်။ အယူစွဲ ကြီးတဲ့ နိုင်ငံရေး သမားတွေကလည်း လူထု ထောက်ခံ အားပေးမှု ရအောင် စည်းရုံးတဲ့အနေနဲ့ ဒီဥပဒေတွေအရ ပြင်းပြင်းထန်ထန် အပြစ်ပေးတာကို ထောက်ခံလေ့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အငြင်းပွားတဲ့အခါ ဒီဥပဒေတွေကို သုံးပြီး ကလဲ့စား ချေတာမျိုးတွေလည်း ရှိနေတယ်လို့ ဝေဖန်သူတွေက ပြောနေပါတယ်။ လူဦးရေရဲ့ တစ်ရာခိုင်နှုန်း ကျော်ကျော် ရှိတဲ့ ခရစ်ယာန် ဘာသာဝင်တွေအပေါ်မှာလည်း ဘာသာရေး စော်ကားမှု ဥပဒေတွေနဲ့ လတ်တလော နှစ်ပိုင်းအတွင်း ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခံ လာနေရပါတယ်။ ပါကစ္စတန်မှာ နေရတာ အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်ရတယ်လို့ အိုင်ရှာ ဘီဘီရဲ့ ခင်ပွန်းနဲ့ သမီးက ပြော အခု အိုင်ရှာ ဘီဘီ ဟာ ဒီဘာသာရေး စော်ကားမှု ဥပဒေတွေနဲ့ သေဒဏ် အပြစ်ပေးခံရတဲ့ ပထမဆုံးအမျိုးသမီး ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကို ပြစ်ဒဏ်ကနေ ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးလိုက်တဲ့ နေ့မှာပဲ ဒီစီရင်ချက်ကို ကန့်ကွက်တဲ့အနေနဲ့ လမ်းမပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြမှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး အစ္စလာမာဘာ့ဒ်မြို့မှာ အသွားအလာတွေ ရပ်ဆိုင်းသွားခဲ့ရပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-44822801", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/01/140122_pakistan_blast", "doc1": "গত এক বছরে এতো বড়ো হামলা হয়নি। বালুচিস্তান প্রদেশে কোয়েটার কাছে মাসতুং শহরে চালানো এই হামলায় প্রাদেশিক নির্বাচনের একজন প্রার্থীও প্রাণ হারিয়েছেন। এতে আহত হয়েছেন আরো বহু মানুষ। শুক্রবার দিনের আরো আগের দিকে উত্তরাঞ্চলীয় বান্নু শহরে আরেকটি নির্বাচনী সমাবেশে বোমা হামলায় চারজন নিহত হয়। আাগামী ২৫শে জুলাই পাকিস্তানে সাধারণ নির্বাচন অনুষ্ঠিত হওয়ার কথা রয়েছে। আশঙ্কা করা হচ্ছে, নির্বাচনের আগে আরো সহিংসতার ঘটনা ঘটতে পারে। গত মঙ্গলবার উত্তরাঞ্চলীয় পেশাওয়ার শহরে একটি নির্বাচনী সমাবেশে আত্মঘাতী বোমা হামলায় ২২ জন নিহত হয়। পাকিস্তানি তালেবান সবশেষ এই হামলার কৃতিত্ব দাবি করেছে। মাসতুং-এ শুক্রবারের হামলায় যতো মানুষের প্রাণহানি হয়েছে, পাকিস্তানে গত এক বছরেরও বেশি সময়েও, একক কোন হামলায় এতো ব্যাপক সংখ্যক মানুষের হতাহত হওয়ার ঘটনা আর ঘটেনি। নিহতদের মধ্যে রয়েছেন বালুচিস্তান প্রাদেশিক পরিষদ নির্বাচনের একজন প্রার্থী সিরাজ রাইসানি। তিনি বালুচিস্তান আওয়ামী পার্টির একজন প্রার্থী ছিলেন। ইসলামাবাদ থেকে বিবিসির সাংবাদিক এম ইলিয়াস খান বলছেন, সবশেষ এই হামলার ঘটনাটি পাকিস্তানে একেবারেই অপ্রত্যাশিত ছিল। তিনি বলেন, সোনাবাহিনী একদিকে যেমন দাবি করছে যে তারা জঙ্গিদের তাড়িয়ে দিয়েছে, তেমনি এরকম একটি হামলার ব্যাপারে কাছ থেকে কোন হুমকিও ছিল না। এর আগে, ২০১৩ সালের নির্বাচনের আগে জঙ্গিরা আগাম হুমকি দিয়েছিল। ফলে তখন কিছু কিছু রাজনৈতিক দল খুব কমই প্রচারণা চালিয়েছিল। তিনি বলছেন, ওই দলগুলোই আবার আক্রমণের লক্ষ্য হয়ে উঠেছে। আর আক্রমণকারীদের উদ্দেশ্য হচ্ছে, এসব দল যাতে নির্বাচনী প্রচারণা চালাতে না পারে। মি. খান বলছেন, সবশেষ এই হামলার পর নির্বাচনের আগে নতুন করে উত্তেজনার সৃষ্টি হতে পারে। নওয়াজ শরীফ আটক এসব হামলার ঘটনাই ঘটেছে দুর্নীতির দায়ে সাবেক প্রধানমন্ত্রী নওয়াজ শরীফের সাজা হওয়ার পর। শুক্রবারের সব শেষ হামলাও হয়েছে লন্ডন থেকে মি. শরীফের লাহোরে ফিরে যাওয়ার কয়েক ঘণ্টা আগে। সাবেক প্রধানমন্ত্রী নওয়াজ শরীফ। আরো পড়তে পারেন: ক্রোয়েশিয়া: যে পাঁচটি তথ্য হয়তো জানা নেই লন্ডনে কেন প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পবিরোধী বিক্ষোভ বিশ্বকাপ ২০১৮: কেন কানটে ফ্রান্সের নেপথ্য নায়ক তিনবারের প্রধানমন্ত্রী নওয়াজ শরীফের দেশে ফেরা নিয়েও সৃষ্টি হয়েছে আরেক উত্তেজনা। তাকে স্বাগত জানাতে গিয়ে বিক্ষোভ করলে তার বহু সমর্থককে পুলিশ গ্রেফতার করেছে। শহরে নামার পর গ্রেফতার করা হয়েছে নওয়াজ শরীফকেও। তার আগে আবুধাবীতে মি. শরীফ বিবিসিকে বলেন, আগামী নির্বাচনের কোন গ্রহণযোগ্যতা নেই। কারণ সরকার বিরোধীদের উপর দমনপীড়ন চালাচ্ছে। তার সাথে ছিলেন কন্যা মরিয়মও। তাকেও পুলিশ আটক করেছে। তিনিও কারাদণ্ডে দণ্ডিত। আদালত যখন তাদেরকে সাজা দেয়, তারা দুজনেই তখন লন্ডনে ছিলেন। লন্ডনে মি. শরীফের স্ত্রীর চিকিৎসা চলছে।", "doc2": "သေဆုံးသူ ရဲအရာရှိ တစ်ဦးရဲ့ ဆွေမျိုးအချို့ ဒါဟာ အဲဒီမှာ ပိုလီယို ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကို ကာကွယ်ပေးနေတဲ့ လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ကို ပစ်မှတ် ထားပြီး တိုက်ခိုက်ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။ စျေးမြို့ တခု ဖြစ်တဲ့ ချာဆာဒါမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၆ ဦးနဲ့ ကလေး တဦးတို့ သေဆုံး ခဲ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံရဲ့ တောင်ပိုင်းက ကရာချိမြို့မှာ ပိုလီယို တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်သား ၃ ယောက် သတ်ဖြတ် ခံခဲ့ရအပြီးမှာ ဒီစီမံကိန်းကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ပြီး နောက်တနေ့မှာပဲ အခုလို တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ အရင်က လုပ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှု တွေကို တာလီဘန်တွေက လုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး သူတို့က ဒီလုပ်ငန်းတွေဟာ ပိုလီယို တိုက်ဖျက်တာကို အကြောင်းပြပြီး နိုင်ငံတကာက သူလျှို လာလုပ် နေကြတာ လို့ ရှုမြင် နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52634983", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52631972", "doc1": "উহানের জনসংখ্যা এক কোটি দশ লাখ - লন্ডনের মত শহরের জনসংখ্যার থেকেও বেশি রাষ্ট্রীয় সংবাদমাধ্যম এ খবর দিয়ে বলেছে পরিকল্পনা এখনও প্রাথমিক পর্যায়ে আছে। তবে উহানের প্রত্যেকটি এলাকাকে বলা হয়েছে কীভাবে তারা এলাকার প্রতিটি মানুষকে দশদিনের মধ্যে পরীক্ষা করতে পারবে তার বিস্তারিত পরিকল্পনা জানাতে হবে। উহানে এই ভাইরাসের প্রাদুর্ভাব শুরু হয় এবং গত সপ্তাহ শেষে সেখানে আবার নতুন করে ছয়জন পজিটিভ শনাক্ত হয়েছে। এর আগে, তেসরা এপ্রিলের পর থেকে সেখানে কোন নতুন সংক্রমণের ঘটনা ধরা পড়েনি। এগারো সপ্তাহ ধরে কঠোর লকডাউনে থাকার পর ৮ই এপ্রিল থেকে সেখানে লকডাউন তুলে নেওয়া শুরু হয়। কিছু সময় ধরে মনে হচ্ছিল সেখানে জীবনযাত্রা আবার স্বাভাবিক হয়ে আসছে। স্কুল খুলেছিল, দোকানপাট ধীরে ধীরে খুলতে শুরু করেছিল এবং গণপরিবহনও খুলে দেয়া হয়েছিল। কিন্তু একটি আবাসিক ভবন এলাকা থেকে শুরু হয়ে একগুচ্ছ মানুষের মধ্যে আবার নতুন করে সংক্রমণ দেখা দেয়ায় শহরটিতে জনজীবন স্বাভাবিক হয়ে ওঠা এখন আবার নুতন করে ঝুঁকির মুখে পড়েছে। 'দশ দিনের লড়াই' দ্য পেপার নামে সংবাদপত্রের এক রিপোর্টে সেখানকার অভ্যন্তরীন একটি নথিকে উদ্ধৃত করে বলা হয়েছে শহরের প্রতিটি এলাকার প্রত্যেক মানুষকে দশদিনের মধ্যে পরীক্ষা করার পরিকল্পনা তৈরি করে তা মঙ্গলবার দুপুরের মধ্যে পেশ করতে হবে। প্রত্যেক এলাকায় বাসিন্দার সংখ্যা হিসাবে নিয়ে এবং ঐ এলাকায় বর্তমানে সক্রিয়ভাবে সংক্রমণ ছড়ানোর ঘটনা ঘটেছে কি না তা বিবেচনায় নিয়ে তাদের নিজস্ব পরিকল্পনা তৈরি করতে বলা হয়েছে। এই নথিতে এই পরীক্ষা পরিকল্পনার নাম দেয়া হয়েছে 'দশ দিনের লড়াই'। এতে আরও বলা হয়েছে পরীক্ষার সময় বয়স্ক মানুষ এবং যারা গাদাগাদি করে এক আবাসস্থলে থাকে তাদের অগ্রাধিকার দিতে হবে। তবে গ্লোবাল টাইমস নামে এক সংবাদপত্র উর্ধ্বতন স্বাস্থ্য কর্মকর্তাদের বরাত দিয়ে বলছে গোটা শহরের প্রতিটি মানুষকে পরীক্ষা করা অসম্ভব এবং বিশাল ব্যয়সাপেক্ষ ব্যাপার। উহান বিশ্ববিদ্যালয়ের ঝংনান হাসপাতালে নিবিড় পরিচর্যা ইউনিটের পরিচালক পেং ঝিয়ং বলেছেন শহরের গোটা জনগোষ্ঠিকে পরীক্ষা করার বদলে স্বাস্থ্যকর্মী, যারা ঝুঁকির মুখে এবং যারা কোন আক্রান্ত ব্যক্তির সংস্পর্শে এসেছে তাদের লক্ষ্য করে এই পরীক্ষা কার্যক্রম চালানো উচিত। উহান বিশ্ববিদ্যালয়ের আরেকজন পরিচালক বলেছেন যে উহানের জনগোষ্ঠির একটা বড় অংশ - অর্থাৎ ৩০ থেকে ৫০ লাখ মানুষকে ইতোমধ্যেই পরীক্ষা করা হয়ে গেছে। এবং বাকি ৬০ থেকে ৮০ লাখ মানুষকে দশদিনের মধ্যে পরীক্ষা করার \"সক্ষমতা\" উহানের আছে। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: দু'মাস পর আবার খুলেছে করোনাভাইরাসের উৎপত্তিস্থল উহান করোনাভাইরাস: স্বাস্থ্য ব্যবস্থায় দুর্বলতার কথা স্বীকার করলো চীন চীন এবং সেই ভাইরাস, যা সবকিছুকেই হুমকিতে ফেলছে কিছু সময় ধরে মনে হয়েছে উহানে স্বাভাবিক জীবন ফিরতে শুরু করেছে চীনের সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যম ওয়েবো-তে মানুষ প্রশ্ন তুলছে মাত্র দশদিনের মধ্যে এত বিপুল সংখ্যক মানুষকে পরীক্ষা করা সম্ভব কি না। \"এত লোককে পরীক্ষা করা অসম্ভব,\" বলছেন এক ব্যক্তি। তিনি আরও প্রশ্ন করেছেন এর জন্য খরচ হবে কত? আরেকজন বলছেন চীনের অন্যান্য অংশের সঙ্গে যোগাযোগ আবার খুলে দেবার আগে উহানের এই পরীক্ষা কার্যক্রম চালানো উচিত ছিল। কোন ঝুঁকি নেয়া নয় বেজিং থেকে বিবিসির সংবাদদাতা স্টিফেন ম্যাকডোনেল বলছেন উহানে এই মড়কের সূত্রপাত হয়েছিল। এই উহান যখন ভাইরাস নিয়ন্ত্রণে এনে লকডাউন তুলল, তখন মানুষ কিছুটা স্বস্তিবোধ করেছিল যে তারাও এই ত্রাস থেকে একদিন মুক্তি পাবে। ফলে প্রথম লকডাউনে যাওয়া ওই শহরে আবার ভাইরাস ফিরে আসার খবরটা মানুষকে হতাশ করবে। চীনা সরকারের লক্ষ্য ছিল দ্বিতীয় দফা সংক্রমণের ঝুঁকি ঠেকানোকে অগ্রাধিকার দেয়া। ফলে উহানে তিন দিন আগে নতুন সংক্রমণের ঘটনা ধরা পড়ায় ১০০০ কিলোমিটার দূরে বেজিংয়ে কর্তৃপক্ষ যে নতুন করে উদ্বেগে পড়বে সেটাই স্বাভাবিক। এখন যে আবাসিক এলাকায় ৮৯ বছর বয়স্ক এক বৃদ্ধের থেকে পাঁচজন সংক্রমিত হয়েছে, আগে বলা হয়েছিল তিনি পজিটিভ নন, কিন্তু তিনি জীবাণুবাহক হতে পারেন। ঐ আবাসিক ভবনের ম্যানেজারকে সরিয়ে দেয়া হয়েছে। বিবিসির সংবাদদাতা বলছেন এভাবে স্থানীয় কর্মকর্তাদের বরখাস্ত করার একটা উল্টো বিপদও আছে। এধরনের পদক্ষেপ নিলে তারা হয়ত ভবিষ্যতে সংক্রমণের খবর চেপে যাবে। সমস্যা ঢাকা না রেখে তা মোকাবেলার দিকে নজর দেয়াটা যেহেতু এখন খুবই গুরুত্বপূর্ণ তাই স্টিফেন ম্যাকডোনেল মনে করেন খারাপ খবর কেউ দিলে তাকে শাস্তি দেয়ার সংস্কৃতি থেকে বেরিয়ে আসার বিষয়টিও চীনা কর্তৃপক্ষকে এখন বিবেচনা করে দেখতে হবে। চীনের পলিটব্যুরো স্ট্যান্ডিং কমিটির সাতজন সবচেয়ে ক্ষমতাশালী ব্যক্তি গত সপ্তাহেই একটা বৈঠক করেছেন এধরনের প্রাদুর্ভাব সম্পর্কে আগাম সতর্ক সংকেত ব্যবস্থা কীভাবে আরও উন্নত করা যায় তা নিয়ে আলোচনা করতে। চীনে সোমবার মাত্র একজনের আক্রান্ত হবার খবর দেয়া হয়েছে যার ফলে মোট আক্রান্তের সংখ্যা সেখানে দাঁড়িয়েছে ৮২,৯১৯ এবং মৃতের সংখ্যা বলা হয়েছে ৪,৬৩৩। উহান স্বাস্থ্য কর্তৃপক্ষ বলছে সেখানে কয়েকশ মানুষ উপসর্গ না দেখালেও জীবাণু বহন করছে বলে তাদের ধারণা এবং তাদের ওপর তারা নজর রাখছে। কোয়ারেন্টিন ও আইসোলেশনের যে ব্যাখ্যা দেয়া হচ্ছে বাংলাদেশে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে নতুন করোনাভাইরাস কত দ্রুত ছড়ায়? কতটা উদ্বেগের? করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন টাকার মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়াতে পারে কি? বিশ্ব মহামারি শেষ হতে কতদিন লাগবে? কোথায় কতোক্ষণ বেঁচে থাকে কোভিড-১৯ এর জীবাণু, নির্মূলের উপায় করোনাভাইরাস নিয়ে আপনার যা জানা প্রয়োজন", "doc2": "မေလ ၁၁ ရက်မှာ ဝူဟန်မြို့ထဲ သွားလာနေကြသူတွေ ဒီအစီအစဥ်က အစပိုင်း အဆင့်မှာပဲ ရှိသေးပြီး ဝူဟန်က သက်ဆိုင်ရာ ဒေသအပိုင်းအလိုက် စစ်ဆေးမယ့် အစီအစဥ် အသေးစိတ်တွေကို တင်ပြကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ မတိုင်ခင်တုန်းက ဧပြီ ၃ ရက် က စပြီး ကူးစက်မှု အသစ်မတွေ့ခဲ့ပါဘူး။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကြောင့် တင်းကြပ်တဲ့ ပိတ်ဆို့မှုတွေ ဝူဟန်မှာ သီတင်း ၁၁ ပတ် လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်တော့ ဧပြီ ၈ ရက်မှာ မြို့ကို ပြန်ဖွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်အတွင်း ပုံမှန် အခြေအနေ ပြန်ဖြစ်လာပုံ တွေ့ရပါတယ်။ ကျောင်းတွေ ပုံမှန်ပြန်ဖွင့်တာ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်စလာကြတာ၊ ကား၊ရထားတွေ ပြန်စဆွဲတာတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလို အစုလိုက်ကူးစက်မှု တွေ့လာရလို့ ပုံမှန် ပြန်ရောက်မယ့်အရေးကို အတားအဆီး ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီကူးစက်မှုတွေက အိမ်ရာတစ်ခုတည်းမှာ တွေ့ခဲ့တာပါ။ ၁၀ ရက် တိုက်ပွဲ ဝူဟန်က ဒေသအပိုင်းလိုက်တိုင်းဟာ ၁၀ ရက်အတွင်း ပိုးစစ်မယ့် အစီအစဥ်တွေကို အင်္ဂါနေ့ နေ့လယ် အပြီးဆွဲဖို့ ညွှန်ကြားထားတဲ့စာ ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ ကူးစက်မှု အသစ်ကြောင့် ပုံမှန်အခြေအနေ ပြန်ရောက်ရေး အဟန့်အတား ဖြစ်လာ ဒေသအပိုင်းတိုင်းဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ပိုင် အစီအစဥ်ကို ဒေသ လူဦးရေနဲ့ ကူးစက်မှု အခြေအနေအလိုက် ကိုယ့်ဘာသာ ရေးဆွဲရမှာပါ။ ဒီအစဥ်ကို ညွှန်ကြားချက်ထဲမှာ ၁၀ ရက် တိုက်ပွဲလို့ သုံးထားပြီး အသက်ကြီးသူတွေနဲ့ လူထူထပ်တဲ့နေရာတွေကို ဦးစားပေး စစ်ဖို့ လည်း ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို တမြို့လုံး စစ်ဖို့ဆိုတာ လက်တွေ့ လုပ်ဖို့ မလွယ်ဘဲ အကုန်အကျလည်း များမယ်လို့ အကြီးတန်း ကျန်းမာရေး အရာရှိတွေကို ကိုးကားပြီး Global Times သတင်းစာက ပြောပါတယ်။ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေ၊ ကူးစက်နိုင်ခြေ မြင့်တဲ့သူတွေနဲ့ ကူးစက်သူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဖူးသူတွေကို စစ်ဆေးတာ ပိုဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်လို့ ဝူဟန်တက္ကသိုလ် ကျုံးနန်ဆေးရုံက အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင် ညွှန်ကြားရေးမှူး ဖုန့်ကြည်ယုံးက ပြောပါတယ်။ တခြား ညွှန်ကြားရေးမှူး တစ်ယောက်ကတော့ ဝူဟန်က လူ သုံးသန်းက နေ ငါးသန်းလောက်က စစ်ထားပြီးသား ဖြစ်လို့ ကျန်တဲ့ လူ ခြောက်သန်းကနေ ၁၀ သန်းလောက်ကို ၁၀ ရက်အတွင်း စစ်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-57038903", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-57332349", "doc1": "লাখ লাখ মানুষকে সিনোফার্ম টিকা দেওয়া হয়েছে এটি পশ্চিমা দেশগুলোর বাইরে প্রথম কোন দেশের উদ্ভাবিত টিকা যা বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার অনুমোদন পেল। চীনে এবং অন্যান্য দেশে লক্ষ লক্ষ মানুষকে ইতোমধ্যেই এই টিকা দেয়া হয়েছে। এ যাবত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা শুধু ফাইজার, অ্যাস্ট্রাজেনেকা, জনসন অ্যান্ড জনসন এবং মর্ডানার ভ্যাক্সিনের অনুমোদন দিয়েছে। তবে বিশেষ করে আফ্রিকা, এশিয়া এবং লাতিন আমেরিকার অপেক্ষাকৃত দরিদ্র দেশগুলোর নিজস্ব স্বাস্থ্য নিয়ন্ত্রক কর্তৃপক্ষ ইতোমধ্যেই জরুরি ভিত্তিতে ব্যবহারের তাগিদে চীনা ভ্যাক্সিন অনুমোদন করেছে। প্রথম দিকে, চীন তাদের কোভিড টিকাগুলো সম্পর্কে আন্তর্জাতিকভাবে খুবই কম তথ্য প্রকাশ করায় চীনা ভ্যাক্সিনগুলোর কার্যকারিতা সম্পর্কে অনেকদিন থেকেই নিশ্চয়তার অভাব থেকে গেছে। কিন্তু শুক্রবার বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা জানিয়েছে যে সিনোফার্মের ভ্যাক্সিনের \"নিরাপত্তা, কার্যকারিতা এবং মান\" যাচাইয়ের পর তা তারা অনুমোদন করেছে। এই টিকা উদ্ভাবন করেছে বেইজিং ইনস্টিটিউট অফ বায়োলজিকাল প্রডাক্টস্। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে অন্যান্য অনুমোদিত ভ্যাক্সিনের তালিকায় এখন সিনোফার্ম যুক্ত হবার পর \"যেসব দেশ স্বাস্থ্য কর্মী এবং ঝুঁকিতে থাকা জনগোষ্ঠীকে সুরক্ষা দিতে কোভিড-১৯এর টিকা পেতে চাইছে, তাদের জন্য ভ্যাক্সিন কর্মসূচি দ্রুত গতিশীল করার সম্ভাবনা তৈরি হল।\" সংস্থাটি ১৮ ও তার বেশি বয়সীদের দুই ডোজে এই ভ্যাক্সিন দেবার সুপারিশ করেছে। আগামী কয়েকদিনের মধ্যে চীনের তৈরি আরেকটি কোভিড ভ্যাক্সিন সিনোভ্যাককেও অনুমোদন দেয়া হবে বলে ধারণা করা হচ্ছে। তবে রাশিয়ার তৈরি 'স্পুটনিক ভি' টিকা এখনও মূল্যায়নের পর্যায়ে রয়েছে। আরও পড়তে পারেন: বেইজিংয়ে সিনোফার্মের টিকা দেখাচ্ছেন একজন স্বাস্থ্যকর্মী বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার সমর্থন কেন গুরুত্বপূর্ণ? বিশ্বে স্বাস্থ্য বিষয়ক শীর্ষ এই সংস্থার ছাড়পত্র জাতীয় নিয়ন্ত্রক সংস্থাগুলোর জন্য ভ্যাক্সিনের নিরাপত্তা ও কার্যকারিতা বিষয়ে একটা সবুজ সঙ্কেত হিসাবে কাজ করে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার মহাপরিচালক টেড্রোস আধানম ঘেব্রেইয়েসুস বলেছেন এতে করে বিভিন্ন দেশের \"নিজস্ব নিয়ন্ত্রক সংস্থাগুলো জাতীয় পর্যায়ে তাদের অনুমোদন প্রক্রিয়া ত্বরান্বিত করার ব্যাপারে আস্থা পাবে।\" এর আরেকটি ইতিবাচক দিক হল বৈশ্বিক কোভ্যাক্স কর্মসূচিতে এখন এই ভ্যাক্সিনকে অন্তর্ভুক্ত করা যাবে। ধনী ও দরিদ্র দেশগুলো যাতে ভ্যাক্সিন পাবার ব্যাপারে বৈষম্যের শিকার না হয় তা নিশ্চিত করতে গত বছর এই প্রকল্প হাতে নেয়া হয়। চীনা ভ্যাক্সিনকে জরুরি ভিত্তিতে অনুমোদন দেবার এই সিদ্ধান্ত কোভ্যাক্স প্রকল্পকে আরও সুসংহত করবে বলে আশা করা হচ্ছে। ভ্যাক্সিন সরবরাহের ব্যাপারে এই প্রকল্প হিমশিম খাচ্ছিল। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার অনুমোদন পাবার আগে সিনোফার্মের টিকা বেশ ব্যাপকভাবেই ব্যবহার শুরু হয়ে গিয়েছিল। আনুমানিক হিসাব অনুযায়ী ইতোমধ্যেই ৬কোটি ৫০ লাখ ডোজ সিনোফার্ম টিকা মানুষের শরীরে দেয়া হয়ে গেছে। চীন ছাড়া আর যেসব দেশে এই টিকা ব্যবহার করেছে তাদের মধ্যে রয়েছে সংযুক্ত আরব আমিরাত, পাকিস্তান এবং হাঙ্গেরি। জরুরি ব্যবহারের জন্য সিনোফার্মের অনুমোদন দেয়ার সিদ্ধান্ত নেয় শুক্রবার বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার কারিগরি উপদেষ্টা দল। তারা এই টিকার ক্লিনিক্যাল তথ্য-উপাত্ত এবং এটি তৈরির পদ্ধতিগত খুঁটিনাটি বিশ্লেষণ করে এই সিদ্ধান্ত নেয়। তারা জানায় কোভিড-১৯ এর উপসর্গ এবং হাসপাতালে ভর্তি হবার মত পরিস্থিতি ঠেকানোর ক্ষেত্রে এই ভ্যাক্সিনের কার্যকারিতা ৭৯%। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে তারা লক্ষ্য করেছে যে ক্লিনিকাল পরীক্ষায় ষাটোর্ধ্ব অল্প কয়েকজন প্রাপ্তবয়স্ককে অন্তর্ভুক্ত করা হয়েছিল।ফলে ষাটোর্ধ্ব জনগোষ্ঠীর জন্য টিকার কার্যকারিতা পুরোপুরি নিরূপণ করা সম্ভব হয়নি। তবে তারা বলেছে এই ভ্যাক্সিন বয়স্ক মানুষদের ওপরও কেন সমানভাবে কার্যকর হবে না তার কোন কারণ তারা খুঁজে পাননি। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা এখন চীনের অন্য ভ্যাক্সিন সিনোভ্যাক সম্পর্কে সিদ্ধান্ত নেবে। সংস্থার বিশেষজ্ঞরা শুক্রবার জানান এই টিকা সম্পর্কে তাদের মতামত জানানোর আগে তারা বাড়তি কিছু তথ্যের জন্য অপেক্ষায় রয়েছেন। এই ভ্যাক্সিনটিরও লাখ লাখ ডোজ ইতোমধ্যেই সেইসব বেশ কিছু দেশে পাঠানো হয়েছে যেসব দেশ জরুরি ভিত্তিতে এই টিকা ব্যবহারের অনুমতি দিয়েছে। টিকা নিতে আগ্রহী হলে যেসব বিষয় আপনার জানা থাকা জরুরি চীনা টিকার বিশেষত্ব কী? চীনা ভ্যাক্সিনের একটা প্রধান বিশেষত্ব হল এটি সাধারণ রেফ্রিজেটারে ২-৮ ডিগ্রি সেলসিয়াস তাপমাত্রায় সংরক্ষণ করা যায়- অ্যাস্ট্রাজেনেকার টিকার মতই। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে \"মজুত রাখার এই সুবিধার\" কারণে সিনোফার্ম ভ্যাক্সিন \"যেসব দেশে সম্পদের অভাব রয়েছে সেসব দেশের জন্য খুবই উপযুক্ত হবে\"। চীনের দুটি টিকাই বর্তমানে যেসব কোভিড টিকা ব্যবহার করা হচ্ছে বিশেষ করে ফাইজার ও মর্ডানার টিকার থেকে খুবই ভিন্নভাবে কাজ করে। চীনের ভ্যাক্সিন তৈরি করা হয়েছে চিরাচরিত টিকা পদ্ধতি অনুযায়ী। যেখানে জীবাণুকে নিষ্ক্রিয় করে টিকা তৈরি করা হয়। এতে ভাইরাসের মৃত অংশ ব্যবহার করে তৈরি ভ্যাক্সিন শরীরে প্রবেশ করানো হয়, যাতে শরীরের রোগ প্রতিরোধ ব্যবস্থা এই ভাইরাসকে চিনতে পারে। এতে জীবাণু শরীরের প্রবেশ করলে রোগ প্রতিরোধ ক্ষমতা সক্রিয় হয়ে উঠে রোগের গুরুতর সংক্রমণ ঠেকাতে পারে।", "doc2": "တရုတ်ရဲ့ ဆိုင်နိုဗက် ကာကွယ်ဆေးကို ဖိလစ်ပိုင်အပါအဝင် နိုင်ငံအတော်များများမှာ အသုံးပြုနေပြီဖြစ် ဒီကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးရင် ကိုဗစ်ရောဂါရမှုနဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာရမှုတွေရဲ့ ၅၁% ကို ကာကွယ်နိုင်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာ အပြင်းအထန်ခံစားရတာ၊ ဆေးရုံတက်ရတဲ့ အထိဖြစ်တာမျိုးကို ၁၀၀% အထိ အကာအကွယ်ပေးနိုင်တယ်လို့ WHO က ပြောပါတယ်။ WHO က ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေရဲ့ အဆိုအရ တချို့ အထောက်အထားတွေနဲ့ အချက်အလက်တွေ ကွာခြားမှုတွေရှိနေတာမျိုးကတော့ တွေ့ရဆဲပဲလို့ သိရပါတယ်။ အရင်တုန်းက တရုတ်ရဲ့ ဆိုင်နိုဖမ်း (Sinopharm) ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကို WHO က မီးစိမ်းပြပြီးတဲ့နောက် အခုနောက် ဆေးတမျိုး ခွင့်ပြုချက် ရလာတာပါ။ ဆင်းရဲ ချမ်းသာနိုင်ငံမရွေး ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးရဖို့ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ Covax အစီအစဉ် မှာ သုံးစွဲဖို့အတွက် ဆိုင်နိုဖမ်း (Sinopharm) ကာကွယ်ဆေးကို အသိအမှတ်ပြုမှုက အတော် အထောက် အကူပေးခဲ့ပါတယ်။ အခု ဒီ ဆိုင်နိုဗက် ကာကွယ်ဆေးဟာ နိုင်ငံအတော်များများမှာ သုံးနေကြတဲ့ကာကွယ်ဆေးပါ၊ အသက် ၁၈ နှစ် အထက် လူတွေထိုးနှံနိုင်ကြောင်း အာမခံထားပြီး ဒုတိယအကြိမ်ထိုးတာကို ပထမအကြိမ်ထိုးပြီး ရက်သတ္တပတ် ၂ ပတ် ကနေ ၄ ပတ် အကြာမှာ ထိုးရမှာပါ။ အရေးပေါ်သုံးအတွက် အတည်ပြုတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ “ဘေးကင်းလုံခြုံစိတ်ချရမှု၊ ထိရောက်တဲ့ အာနိသင်ရှိမှု၊ ထုတ်လုပ်နိုင်ခွင့် စတာတွေအတွက် ချမှတ်ထားတဲ့ နိုင်ငံတကာ စံချိန်စံညွှန်းတွေနဲ့ ကိုက်ညီ”ဆိုတဲ့ သဘောပါလို့ WHO က ပြောပါတယ်။ ဆိုင်နိုဗက် ကာကွယ်ဆေးကို ဘရာဇီးက မြို့တမြို့မှာ အရွယ်ရောက်ပြီးသားသူအားလုံးနီးပါးကို ထိုးနှံပေးပြီးတဲ့နောက်မှာ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးနှုန်း ၉၅%ကျဆင်းသွားတယ်ဆိုတာကို လေ့လာချက် တခုအရ သိရပါတယ်။ ဘရာဇီးနိုင်ငံ၊ ဆော်ပေါ်လို ခရိုင်အတွင်းက ဆာရာနာမြို့မှာ လူဦးရေ ၄ သောင်း ၅ ထောင်လောက်ရှိပြီး လူဦးရေရဲ့ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းကို အဲဒီကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ အခါမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုလည်းကျဆင်းခဲ့သလို၊ ဆေးရုံတက်ရတာတွေလည်း ကျဆင်းခဲ့ကြောင်းအဲဒီ လေ့လာမှုကနေ တွေ့ရှိရပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ ကိုဗစ်ကြောင့် ဘရာဇီးက လူသေဆုံးမှု ဒုတိယ အများဆုံးဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ဆိုင်နိုဖမ်းရဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကို တရုတ်ပြည်တွင်းမှာ သန်းနဲ့ချီ ထိုးနှံပေးထားပြီးဖြစ်ပြီး အာဖရိက၊ လက်တင်အမေရိကနဲ့ အာရှနိုင်ငံတချို့ရဲ့ ဆေးဝါးကြီးကြပ်ရေးဌာနတွေကလည်း သုံးစွဲရေး အတည်ပြုထား အခု တရုတ်ရဲ့ ဒုတိယ ကာကွယ်ဆေးကို အတည်ပြုမှုက ဆေးလိုအပ်မှု အတွက် ရုန်းကန် နေရတဲ့ Covax အစီအစဉ် အတွက် အင်အားဖြည့်ပေးနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ WHO ရဲ့ ကျန်းမာရေးထုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေ လက်လှမ်းမီနိုင်ရေးဆိုင်ရာဌာနက လက်ထောက် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး မာရီယန်ဂျယ်လာ ဆီမော်က “ကမ္ဘာတလွှားမှာ ဆေးဝါးရရှိနိုင်မှု အကြီးအမား ကွာဟချက်တွေ ရှိနေတာကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် ကိုဗစ် ၁၉ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးမျိုးကို ကမ္ဘာကြီးက အရေးတကြီးလိုအပ်နေပါတယ်”လို့ ပြောပါတယ်။ သူက “ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကို ထိန်းချုပ်နိုင်အောင် Covax အစီအစဉ်မှာ ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်သူတွေ ပါဝင်ကြဖို့၊ နည်းပညာတွေ အချက်အလက်တွေကို မျှဝေကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်”လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ Covax အစီအစဉ်အတွက် သူတို့ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေး အလုံးပေါင်း ၁၀ သန်း ထုတ်လုပ် ထားပြီးပြီလို့ တရုတ်ကပြောပြီး၊ ဒီနှစ်ကုန်မတိုင်မီ ကာကွယ်ဆေး အလုံးပေါင်း သန်း ၃၀၀၀ ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ ရည်မှန်းထားတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံမှာလည်း ဒီဆိုင်နိုဗက် ကာကွယ်ဆေးက ထိုးနေကြပြီဖြစ်သလို ချီလီ၊ ဘရာဇီး၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မက္ကဆီကို၊ ထိုင်းနဲ့ တူရကီနိုင်ငံတွေ မှာလည်း ဒီဆေးကို သုံးစွဲနေကြတာပါ။ ဆိုင်နိုဗက် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အားကောင်းချက်တွေထဲက တခုကတော့ ဒီဆေးကို ရေခဲသေတ္တာ တွင်း အပူချိန်ဖြစ်တဲ့ ၂ ကနေ ၈ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အကြားမှာ သိုလှောင်သိမ်းဆည်း ထားနိုင် တာပါ။ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး သိုလှောင်တဲ့နေရာမှာ အေးခဲတဲ့ ရေခဲမှတ်အောက် အတော်များများအထိ ရောက်အောင် ထားဖို့အခြေအနေတွေ သိပ်မရှိတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာ ဒီ ဆိုင်နိုဗက် ကာကွယ်ဆေးက ပိုပြီး အသုံးတည့်ပါတယ်။ အခုဒီဆေးကို WHO က အတည်ပြုပေးလိုက်တဲ့အချိန်ဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ကို အဆုံးသတ်နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့နဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်တို့က အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၀ ဘီလျံ ရင်းနှီးထည့်ဝင်ကြဖို့ WHO အကြီးအကဲတွေအနေနဲ့ ပန်ကြားနေကြတဲ့ အချိန်နဲ့လည်း တိုက်ဆိုင်နေပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကို နိုင်ငံတွေအကြား မညီမမျှရနေကြရင် ကမ္ဘာ့ကပ်က ပိုရှည်ကြာသွားနိုင်ပြီး လူတွေလည်း ပိုသေကြရလိမ့်မယ်လို့ သူတို့က ထုတ်ပြန် ပန်ကြားထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်တာတွေ၊ အောက်စီဂျင် ထောက်ပံ့တာတွေ၊ ကိုဗစ် ရောဂါ ကုသမှု တွေအတွက် ငွေကြေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံရာမှာ မျှတစွာရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြဖို့လည်း သူတို့က တောင်းဆို ပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေအတွက် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေ လှူဒါန်းကြဖို့ကိုလည်း သူတို့က ချမ်းသာတဲ့ နိုင်ငံတွေကို တိုက်တွန်းပါနေတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-37631782", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/news/2011/08/110817_biden_china_visit", "doc1": "বাংলাদেশের বাজারে বাচ্চাদের খেলনার একটা বড় অংশই আসে চীন থেকে। বাংলাদেশ ও চীনের ব্যবসায়িক বিনিয়োগের মোট পরিমাণ ছিল গত বছর ৮ দশমিক ৩ বিলিয়ন ডলার। যেখানে বাংলাদেশে চীনের পণ্য রপ্তানির মোট পরিমাণ প্রায় ১১ বিলিয়ন ডলার, সেখানে বাংলাদেশ থেকে চীনে পন্য রপ্তানির হার এক বিলিয়নেরও কম। অর্থাৎ বাংলাদেশের বাজারে চীনা পণ্যের ব্যবসা এতটাই রমরমা যে তাকে মোটামুটিভাবে চীনের দখলে বললেও ভুল হবে না। বাংলাদেশ চীনের বাজারতো ধরতে পারছেই না নিজেদের দেশেও তারা চীনা পণ্যের তুলনায় বহু অংশে পিছিয়ে আছে, কিন্তু কেন? মোবাইল ফোনসেট ও এ সংক্রান্ত আনুষঙ্গিক জিনিসপত্র বিক্রি হয় যেসব দোকানে ছুটির দিনের দুপুরে সেখানে ছিল বেশ ব্যস্ততা। সেখানে মোবাইল ফোনসেট ও সেটের কাভার কিনতে এসেছেন কেউ। কেউ কিনছেন পেন ড্রাইভ। এমনই একজন মোবাইল সেটের গ্লাস প্রটেক্টর কিনলেন। দোকানিরা জানান, এখানকার প্রডাক্ট বেশিরভাগই চীনের তৈরি। একজন বিক্রেতা জানান, \"ক্রেতারা এ ধরনের জিনিসের পেছনে খুব একটা অর্থ ব্যয় করতে চান না। তাই চীনের পণ্যই চলে বেশি\"। শুধু তাই নয়। আসবাবপত্রের বাজারের একটি বড় অংশই চীনের পণ্যের দখলে। ঢাকার পান্থপথ এলাকার আসবাবপত্রের দোকানগুলোতে ঘুরে দেখা গেল একই চিত্র। চীনে তৈরি সস্তা দামের ব্যাগ বাংলাদেশে ভালো চলে। এস আর ফরেন ফার্নিচারের বিক্রয়কর্মী সৈয়দ নুর বলেন, \"এখানে আমাদের যা কিছু আছে অফিস ফার্নিচার, ডাইনিং টেবিল, সেন্টার টেবিল, টিভি ট্রলি, কাউন্টার টেবিল এসব আসবাবই চীনের তৈরি\"। বাংলাদেশে এসব আসবাব তৈরি করা যায় কি না? জানতে চাইলে তিনি বলেন, \"বাংলাদেশে কিছু কিছু হয় কিন্তু ফিনিশিং ভালো হয় না\"। বাংলাদেশে যে পরিমান পণ্য আমদানি করে আনা হয় তার তুলনায় খুব সামান্যই রপ্তানি হয় চীনে। সর্বশেষ পরিসংখ্যান অনুসারে, আমদানি প্রায় ১১ বিলিয়ন ডলার বিপরীতে রপ্তানি এক বিলিয়নও নয়। অথচ বাংলাদেশের বাজার চীনের পন্যে সয়লাব বললে ভুল হবে না। আসবাব থেকে প্রযুক্তি পণ্য, পোশাক থেকে গহনা, শিশুদের খেলনা থেকে জুতা সবকিছুই চীনের বাজার থেকে চলে আসছে বাংলাদেশের বাজারে। পোশাকের বাজারেও যেসব বিদেশী কাপড়ের পোশাক বেশি বিক্রি হয তার মধ্য্য চীনের পোশাকেরও রয়েছে আদিপত্য। মূলত চাকচিক্যময় ও নকশাদার হওয়ায় এগুলোর কদর বেশি। কোনও কোনও বিক্রেতা জানান, এসব পোশাকের ফেব্রিক্সও তুলনামূলক ভাল। একটি খেলনার দোকান, এখানে বেশিরভাগ পণ্যই চীনের। এছাড়া মেয়েদের ব্যাগ, বিভিন্ন ধরনার জুয়েলারিও আসছে চীন থেকে। থাইল্যান্ড ও ভারতের সাথেই চীনের এসব পণ্যের প্রতিযোগিতা । সেখানে দেশীয় পণ্য এগোতে পারছে না খুব একটা। কেন? গবেষণা প্রতিষ্ঠান সেন্টার ফর পলিসি ডায়ালগ সিপিডির নির্বাহী পরিচালক ড: মুস্তাফিজুর রহমান বলেন, বাংলাদেশের মূল সমস্যা দক্ষ জনশক্তি ও প্রযুক্তিগত দক্ষতার অভাব। সেইসাথে অবকাঠামোগত অসুবিধার কথাও উল্লেখ করেন তিনি । যার কারণে ‌এই বিশাল ভারসাম্যহীনতা। তিনি বলেন, \"চীনে এখন শ্রমের মূল্য বাড়ছে। ফলে তারা বিনিয়োগের প্রস্তাব নিয়ে এগিয়ে আসছে বাংলাদেশের মত দেশগুলোতে। বাংলাদেশের এই সুযোগটি কাজে লাগানো দরকার\"। নিজ দেশের সাধারণ মানুষের জন্য তৈরি পোশাক পণ্য উৎপাদন থেকে সরে আসছে আসছে চীন। সেখানেও বাংলাদেশের সামনে সুযোগ রয়েছে বলে মনে করেন মুস্তাফিজুর রহমান। আর যেহেতু বাংলাদেশের মোটামুটি সব পণ্যেই চীন শুন্য শুল্ক সুবিধা দিয়ে আসছে, তাই চামড়াজাত শিল্প এবং জুতার বাজার হতে পারে ভবিষ্যতে বাংলাদেশের জন্য চীনে একটি লাভজনক ক্ষেত্র।", "doc2": "အမေရိကန်ရဲ့စီးပွားရေးကို ထိန်းချုပ် ထားနိုင်တယ် ဆိုတာ တရုတ်ကို ပြဖို့ဖြစ်တယ် ဒီခရီးစဉ်ရဲ့ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်တခုကတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေး မူဝါဒကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ် ထားနိုင်တယ် ဆိုတာကို အဓိက အကြွေးရှင် တရုတ်နိုင်ငံ အနေနဲ့ စိတ်ချရစေဖို့ အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ဘီဘီစီ သတင်းထောက်က ပြောပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြနေတာကို လျော့ချဖို့ အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ စိတ်ချရ အောင် ပိုမိုလုပ်ဆောင်ပြဖို့ တရုတ်နိုင်ငံက တောင်းဆိုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Standard and Poor's credit အေဂျင်စီက အမေရိကန်ရဲ့ credit အဆင့်ကို ဒီလ အစောပိုင်း က လျှော့ချလိုက်တာကြောင့် ဘဏ္ဍာရေး စျေးကွက် မတည်မငြိမ် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ကတော့ ငွေတန်ဖိုး အများကြီးလျှော့ချထားတဲ့ တရုတ်ငွေကြေးအပေါ် စိုးရိမ် မှုတွေ ရှိနေတာကို တင်ပြဆွေးနွေးမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55384329", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54176176", "doc1": "গত ২৪ ঘণ্টায় এই ভাইরাসের নতুন করে আক্রান্ত হয়েছেন ১,১৫৩ জন। ফলে দেশটিতে গত নয় মাস জুড়ে মোট শনাক্ত রোগীর সংখ্যা দাঁড়ালো ৫ লাখ ৭১৩ জনে। বাংলাদেশে এই ভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে মোট মৃত্যু হয়েছে ৭,২৮০ জনের। গত ২৪ ঘণ্টায় মৃত্যু হয়েছে ৩৮ জনের। বাংলাদেশের স্বাস্থ্য অধিদপ্তর এসব তথ্য জানিয়েছে। অধিদপ্তরের তথ্য অনুযায়ী, বাংলাদেশে পাঁচ লাখের বেশি মানুষ আক্রান্ত হলেও তাদের বেশিরভাগ সুস্থ হয়ে গেছেন। এ পর্যন্ত সুস্থ হয়েছেন ৪ লাখ ৩৭ হাজার ৫২৭ জন। বাংলাদেশে প্রতিদিন গড়ে প্রায় সাড়ে ১২ হাজার নমুনা পরীক্ষা করা হচ্ছে। গত ২৪ ঘণ্টায় পরীক্ষা করা হয়েছে ১৩ হাজার ৩১৬ নমুনা। বাংলাদেশের জনসংখ্যার হিসাবে করোনাভাইরাস রোগী শনাক্তের হার ১৬.৩১ শতাংশ। নতুন রূপ নিয়েছে করোনাভাইরাস: টিকায় কি আর কাজ হবে? করোনাভাইরাস: মহামারির শুরু কি চীনে নাকি অন্য কোন দেশে হাসপাতালগুলো ফিরিয়ে দিল, মানুষ দুটি শেষ পর্যন্ত মরেই গেল দ্বিতীয় দফা সংক্রমণ মোকাবেলায় রোডম্যাপ করুন - পরামর্শক কমিটি করোনার সেকেন্ড ওয়েভ কী এবং সেরকম কিছু কি আসতে যাচ্ছে? করোনাভাইরাস: বাংলাদেশে শনাক্তের প্রায় ৮০ ভাগই সুস্থ হয়েছেন শীতকালের সঙ্গে করোনাভাইরাসের কী সম্পর্ক? বাংলাদেশে প্রথম কোভিড-১৯ রোগী শনাক্ত হয় ৮ মার্চ। তবে এই ভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে বাংলাদেশে প্রথম কারো মৃত্যু হয় ১৮ মার্চ। এরমধ্যেই করোনাভাইরাস প্রতিরোধে কার্যকর কয়েকটি টিকা আবিষ্কারের ঘোষণা দিয়েছে কয়েকটি প্রতিষ্ঠান। বাংলাদেশের সরকার জানিয়েছে, জানুয়ারির মাঝামাঝি নাগাদ দেশটিতে করোনাভাইরাসের টিকা দেয়া শুরু হতে পারে। বিশ্বে এখন পর্যন্ত করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়েছে ৭ কোটি ৬৩ লাখ ৬ হাজার ৪৯৮ জন। আর বিশ্বে মৃত্যু হয়েছে ১৬ লাখ ৮৫ হাজার ৮৩৪ জনের। সবচেয়ে বেশি আক্রান্ত ও মৃত্যুর ঘটনা ঘটেছে যুক্তরাষ্ট্রে।", "doc2": "ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဟာ ဒေသခံတွေရဲ့ အောက်ဆီဂျင် level ကို တိုင်းတာနေကြ ဒါဟာ အမေရိကန် ပြီးတဲ့နောက် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရသူ ကမ္ဘာမှာ ဒုတိယအများဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ တခြားနိုင်ငံတွေထက်စာရင် အိန္ဒိယမှာ ပိုင်းရပ်စ်ပိုး ပျံ့နှံ့မှု ပိုမိုမြန်ဆန်တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့ မတိုင်ခင်ထိ ငါးရက်ဆက်တိုက် နေ့စဉ် ပိုးကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၉၀,၀၀၀ ကျော်ခဲ့ပါတယ်။ ဆေးရုံ အထူးကြပ်မတ်ဆောင်မှာ ကုတင်တွေ မလုံလောက်၊ အောက်ဆီဂျင်တွေ ပြတ်လပ်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်နေပြီး သေဆုံးသူဦးရေကလည်း အခုတော့ ၈၀,၀၀၀ ကျော် သွားပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ သေဆုံးမှု နှုန်းထားဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး အများဆုံး ကူးစက်ခံခဲ့ရတဲ့ တခြားနိုင်ငံ အများစုထက်တော့ နည်းနေပါသေးတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စတင် ပျံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ မတ်လနောက်ပိုင်း အလုပ်အကိုင် သန်းနဲ့ချီ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ တိုင်းပြည် စီးပွားရေးကို ပြန်လည် မြှင့်တင်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့အနေနဲ့ နိုင်ငံတဝန်း ကန့်သတ်တားမြစ်ချက်တွေကိ အိန္ဒိယက အစိုးရက ဆက်လက်ဖြေလျှော့ခဲ့တာကြောင့် ပိုးတွေ့ရှိသူ ဦးရေကလည်း များလာခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းတွေ၊ ကောလိပ်တွေနဲ့ ရုပ်ရှင်ရုံတွေကို ဆက်လက် ပိတ်ထားဆဲ ဖြစ်ပေမယ့် အခုနောက်ဆုံးတော့ အားကစားခန်းမတွေကို ပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်ပါပြီ။ အလုပ်ဌာန အများစုနဲ့ ဈေးတွေလည်း ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည်လည်ပတ်နေပါတယ်။ မြို့ကြီး အများအပြားမှာလည်း အဖျော်ယမကာ ဘားတွေနဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေကို အရက် ပြန်လည်ရောင်းချခွင့် ပြုထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီနေရာတွေမှာ လူပိုစည်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေထိ ဘယ်လို ရောက်သွားခဲ့တာလဲ ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စတင် ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အစောပိုင်း ကာလတွေမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ တင်းကြပ်တဲ့ လော့ခ်ဒေါင်းချ ကန့်သတ်မှုတွေကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အတိုင်းအတာတခုထိ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြို့ငယ်လေးတွေနဲ့ ကျေးလက်ဒေသတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်မှု မမြင့်တက်ခင်မှာ ဒေလီမြို့တော်နဲ့ မွန်ဘိုင်းမြို့လို လူဦးရေ အင်မတန် ထူထပ်တဲ့ မြို့ ကြီးတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပျံ့နှံ့ခဲ့ပါတယ်။ ပိုးကူးစက်ရသူဦးရေ မြင့်တက်နေပေမယ့်လည်း မတ်လနဲ့ ဇွန်လကြားမှာ စောစီးစွာ လော့ခ်ဒေါင်းချ ကန့်သတ်မှုတွေကြောင့် အထိနာခဲ့ရတဲ့ စီးပွားရေး ပြန်လည် ဦးမော့လာစေဖို့အတွက် အစိုးရက ကန့်သတ်တားမြစ်ချက်တွေကို ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပါတယ်။ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေလည်း ပြန်လည် လည်ပတ်ခဲ့သလို ဒေသခံတွေလည်း အလုပ်ခွင်ထဲ ပြန်ဝင်ခဲ့ကြတာကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ ပိုးတွေ့ရှိသူ ဦးရေက ထိုးတက်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ် တစ်ပတ်ထဲမှာတင် ပိုးတွေ့ရှိသူပေါင်း ၆၀၀,၀၀၀ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၄ နာရီအတွင်း ပိုးတွေ့ရှိသူပေါင်း ၉၀,၁၂၃ ဦးကို ထည့်ပေါင်းလိုက်ရင် အိန္ဒိယမှာ ကိုဗစ် လူနာပေါင်း ၅,၀၂၀,၃၅၉ ဦးထိ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတဝန်း နေရာစုံမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပျံ့နှံ့နေတယ်ဆိုပေမယ့် ပိုးတွေ့ လူနာအများစုက ပြည်နယ် ငါးပြည်နယ်က ဖြစ်ပါတယ်။ အန်ဒရာ ပရာဒက်ရှ် ၊ တာမီ နာဒူ ၊ ကာနာတကာ၊ မဟာရက်ရှ်တာ ပြည်နယ်နဲ့ လူဦးရေ အထူထပ်ဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်တဲ့ အူတာ ပရာဒက်ရှ် ပြည်နယ်တွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြစ်ပွားသူ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိပါတယ်။ အခုလို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး တွေ့ရှိသူဦးရေ များလာတာကလည်း ပိုးရှိမရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ တိုးချဲ့လုပ်ဆောင်ခဲ့တာကြောင့်လည်း တစိတ်တပိုင်း ပါပါတယ်။ အိန္ဒိယမှာ နေ့စဉ် လူ ၁ သန်းကျော်ကို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိမရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးပေးနေခဲ့တာပါ။ အောက်ဆီဂျင်တွေ ပြတ်လပ်မှု ပိုးတွေ့ရှိသူ ဦးရေ များလာတာနဲ့အတူ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ လိုအပ်မှုကလည်း ပိုတိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဆေးရုံတွေနဲ့ စောင့်ရှောက်ရေး စင်တာတွေမှာ ဒီလအတွင်း နေ့စဉ် အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့တန်ချိန်ပေါင်း ၂,၇၀၀ အထိ အသုံးပြုခဲ့တယ်လို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတဝန်း စက်ရုံသုံး ဓာတ်ငွေ့တွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်း ရဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဆေးရုံကြီးတွေဟာ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့တွေအပေါ် မှီခိုနေရ ဒါပေမဲ့ ဧပြီလအတွင်းမှာတော့ အောက်ဆီဂျင် ဓာတ်ငွေ့ ၇၅၀ တန်ချိန်သာ အသုံးပြုခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စက်ရုပ် အလုပ်ရုံ အများအပြားလည်း ပြန်လည် လည်ပတ်လာနေတာကြောင့် စက်ရုံသုံး အောက်ဆီဂျင် ဓာတ်ငွေ့ ဝယ်လိုအားကလည်း ထိုးတက်လာခဲ့တယ်လို့ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် စက်ရုံတွေ ပြန်လည် လည်ပတ်ဖို့သာမက လူနာတွေ ဝေဒနာ မခံစားစေရဖို့အတွက်လည်း အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်မှုကို အိန္ဒိယမှာ တိုးချဲ့ လုပ်ကိုင်ဖို့ လိုနေပြီလို့ အိန္ဒိယ အခြေစိုက် ဘီဘီစီ သတင်းထောက်က ပြောပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံအများစုဟာ မြို့ကြီးတွေနဲ့ လူဦးရေ ထူထပ်တဲ့ မြို့တွေ အနီးတဝိုက်မှာပါ။ ဒါကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ လူနာတွေ ပြည့်နေတဲ့ ဝေလံခေါင်ဖျားတဲ့ နေရာတွေဆီကို အောက်ဆီဂျင် ဓာတ်ငွေ့တွေ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ဖို့အတွက် အေးခဲထားတဲ့ ဓာတ်ငွေ့သိုလှောင်ကန်တွေ ပါတဲ့ အထူး ကုန်တင်ယာဉ်တွေကို အသုံးပြုရပါတယ်။ အိန္ဒိယမှာ အဲဒီလို အထူးကုန်တင်ယာဉ် ၁,၅၀၀ သာ ရှိပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ဒေလီမြို့တော်နဲ့ နေရာအတော်များများမှာ အောက်ဆီဂျင် ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေ မရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဓာတ်ငွေ့အထောက်အပံ့တွေ အားလုံးကို အနီးဝန်းကျင်က ဒေသတွေကနေ ပို့ပေးခဲ့ကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ သေဆုံးသူ နှုန်းထား ဘာကြောင့် နည်းနေတာလဲ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ လက်ရှိအချိန်ထိ ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် သေဆုံးသူ ဦးရေ ၈၂,၀၆၆ ယောက် ရှိခဲ့သလို ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တွေအတွင်း နေ့စဉ် သေဆုံးသူ အရေအတွက် ၁,၀၀၀ ဝန်းကျင် ရှိပါတယ်။ လူဦးရေနဲ့ တွက်ကြည့်ရင်တော့ ဒီအရေအတွက်ဟာ ကမ္ဘာမှာ ပဉ္စမမြောက် အများဆုံး ဖြစ်ပြီး လူဦးရေ ၁ သန်းမှာ လူ ၆၀ လောက် သေဆုံးခဲ့တာပါ။ နောက်ပြီး အိန္ဒိယမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ လူနာတွေထဲမှာ ဒီပိုးကြောင့် သေဆုံးသွားသူ အရေအတွက် ၁.၆ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်မှာတော့ ၃ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိပြီး ဗြိတိန်မှာတော့ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်း ဝန်းကျင် ရှိပါတယ်။ အခုလို သေဆုံးသူများတာဟာ လူငယ်လူဦးရေ များတာကြောင့်လို့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ထိန်းချုပ် ကာကွယ်တားဆီးရေးတွေ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ပညာရှင်အများစုက သုံးသပ်ကြပါတယ်။ လူငယ် လူဦးရေ များပြားတဲ့ တခြား တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် အိန္ဒိယနိုင်ငံထက်တောင် သေဆုံးသူ ဦးရေ နည်းပါးတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ တချို့ပြည်နယ်တွေမှာတော့ သေဆုံးသူဦးရေကို လျှော့ပြောနေကြတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တချို့က သုံးသပ်ကြပါတယ်။ တချို့လက်တဆုပ်စာ ပြည်နယ်တွေမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် သေဆုံးသွားသူတွေကို နဂိုရှိပြီးသား ရောဂါအခံကြောင့် သေဆုံးသွားကြတာလို့ ယူဆမှုတွေ ရှိနေတဲ့အကြောင်း သူတို့က ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေနဲ့ သေဆုံးသူဦးရေ ပိုမိုတွက်ဆထားတာ မရှိဘဲ သေဆုံးသူနှုန်းထား လျှော့တွက်နေကြတယ်ဆိုတာကို တိုင်းတာဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာကြောင့် အိန္ဒိယ စိန်လုပ်ငန်း ထိခိုက်"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-40490446", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/02/140227_north_korea_missiles", "doc1": "চলতি বছর ১১টি ব্যালাস্টিক ক্ষেপণাস্ত্র নিক্ষেপ করেছে উত্তর কোরিয়া। দক্ষিণ কোরিয়ার সেনাবাহিনীর বরাত দিয়ে বার্তা সংস্থা ইউহাপ নিউজ এজেন্সি জানায়, স্থানীয় সময় ৯টা ৪০ মিনিটে উত্তর পিয়ংগান প্রদেশ থেকে এই মিসাইল ছোঁড়া হয়। টোকিও বলছে, জাপান সাগরের অর্থনৈতিক অঞ্চলে ক্ষেপণাস্ত্রটি আঘাত হেনেছে। সাম্প্রতিক সময়ে উত্তর কোরিয়ার পরমাণু ও ক্ষেপণাস্ত্র কর্মসূচির কারণে ওই অঞ্চলে এক ধরনের উত্তেজনা বিরাজ করছে। জাপান ও দক্ষিণ কোরিয়ার কর্মকর্তারা বলছেন ক্ষেপণাস্ত্রটি প্রায় প্রায়৪০ মিনিট উড়ে ৯৩০ কিলোমিটার পথ পাড়ি দেয়ার পর জাপান সাগরে পতিত হয়েছে। যদিও একদিন আগেই উত্তর কোরিয়ার পারমাণবিক পরীক্ষা বন্ধে জাপানের প্রধানমন্ত্রী শিনজো আবে ও চীনা প্রেসিডেন্ট শি জিনপিংয়ের সঙ্গে কথা বলেছেন মার্কিন প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প। সোল থেকে বিবিসির সংবাদদাতা জানাচ্ছেন, চলতি বছর উত্তর কোরিয়া যে কয়টি ব্যালাস্টিক ক্ষেপণাস্ত্র নিক্ষেপ করেছে আজকেরটি ১১তম। গত মে মাসে ব্যালাস্টিক ক্ষেপণাস্ত্র পরীক্ষা চালিয়েছিল উত্তর কোরিয়া। আরো পড়তে পারেন: আরবদের হটিয়ে যেভাবে ইসরায়েল রাষ্ট্রের জন্ম হয়েছিল জলবায়ু পরিবর্তন নিয়ে ট্রাম্পের অবস্থান পৃথিবীর ক্ষতি করবে: স্টিফেন হকিং ফরহাদ মজহার 'স্বেচ্ছায়' বাড়ি ছেড়েছেন: পুলিশ মাথার খুলি দিয়ে নির্মিত ভবনের সন্ধান মিললো মেক্সিকোতে", "doc2": "မြောက်ကိုရီးယား စစ်ရေးပြပွဲက ဒုံးကျည်တွေ ကိုရီးယား ကျွမ်းဆွယ်ကို တောင်မြောက် ပိုင်းခြားထားတဲ့ စစ်ရေးမျဉ်းလိုင်းရဲ့ မြောက်ဘက် သိပ်မဝေးတဲ့ တောင်ကုန်းတစ်ခုပေါ်ကနေ ဒီဒုံးကျည်တွေ ပစ်လွှတ်တာလို့ ထုတ်ပြန်တဲ့အထဲမှာ ဆိုထားပါတယ်။ နိုင်ငံတကာက တာဝေးပစ် ထိပ်ဖူးတပ် ဒုံးတွေ ပစ်လွှတ်ဖို့ တားမြစ်ထားပေမယ့် ဒီတာတိုပစ် ဒုံးတွေအပေါ်မှာတော့ ကန့်သတ်ထားခြင်း မရှိပါဘူး။ ဒီလို ပစ်လွှတ်မှုဟာ ပုံမှန် ပြုလုပ်တဲ့ စစ်ရေး လေ့ကျင့်မှု ဖြစ်ပေမယ့် ဒီသီတင်းပတ်ထဲမှာ စတင်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ တောင်ကိုရီးယားတို့ရဲ့ နှစ်စဉ် ပူးတွဲ စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုနဲ့ တိုက်ဆိုင်နေပါတယ်။ ဒီစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုကို စစ်ရေးပြင်ဆင်မှု အနေနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားက ရှုတ်ချထားခဲ့ပြီး နျူကလီယား စစ်ပွဲတွေ အဖြစ်ထိ ကူးပြောင်းသွားနိုင်တယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54767255", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-54769463", "doc1": "ঘটনাটি ঘটেছে পার্লামেন্ট হিল এলাকায়, যেখানে রয়েছে কুইবেকের পার্লামেন্ট ভবন। এ হামলায় আরো কমপক্ষে পাঁচজন আহতও হয়েছে। পুলিশ এ ঘটনার পরে মধ্য কুড়ির এক ব্যক্তিকে গ্রেপ্তার করেছে। পুলিশ এলাকাবাসীকে ঘরে থাকবার অনুরোধ জানিয়েছে। ঘটনাটি ঘটে ওল্ড কিবেক এলাকায়। স্থানীয় সময় রাত সাড়ে দশটার কিছু পরে পার্লামেন্ট হিল এলাকায় প্রথম হামলার খবর আসে। গ্রেফতারকৃত ব্যক্তিকে হাসপাতালে নিয়ে যাওয়া হয়েছে। এ ঘটনার পর সংবাদদাতারা টুইটারে ছবি প্রকাশ করে বলছেন, কিবেকের পার্লামেন্ট ভবনের সামনে পুলিশের চেকপোস্ট বসানো হয়। আরো পড়ুন: ফ্রান্সে নবীর কার্টুন ও 'অবমাননা': ঢাকায় ইসলামপন্থীদের ব্যাপক বিক্ষোভ ফ্রান্স হামলা: হামলাকারী কয়েক দিন আগে তিউনিসিয়া থেকে এসেছিল ফ্রান্সে 'সন্ত্রাসী হামলা', তিনজন ছুরিকাঘাতে নিহত", "doc2": "ကွေဘက်မြို့က ပါလီမန်အနီးမှာ တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားခဲ့တာဖြစ် ဒါ့အပြင် အခြားလူငါးဦးလည်း ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီအမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အသက် ၂၀ အရွယ်ရှိအမျိုးသားတစ်ဦးကို ဒေသစံတော်ချိန် ၁နာရီခန့်မှာ ဖမ်းဆီးခဲ့တယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေကပြောကြားခဲ့ပါတယ်၊ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်နေဆဲဖြစ်ပြီး ရဲတွေက ကွေဘက်မြို့ခံတွေကို တံခါးတွေ သော့ခတ်ထားပြီး အိမ်တွင်းမှာပဲနေကြဖို့ အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ သမိုင်း၀င်ကွေဘက် ရပ်ကွက်အနီးမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ကွေဘက် ပါလီမန်ကုန်းမြင့်အနီးမှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဒီအဖြစ်အပျက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဒေသစံတော်ချိန် ည ၁၀ နာရီခွဲ မတိုင်မီမှာ ဒီသတင်းစပြီး ကြားခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကွေဘက် Espace 400e စီးပွားရေးဥယျာဉ်မြို့တော်အနီးမှာ ဓားနဲ့ထိုးတဲ့သူလို့ ယူဆရသူ အဖမ်းခံရပြီးနောက် အဲ့ဒီသူကို ဆေးရုံကို ခေါ်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဒဏ်ရာရခဲ့သူငါး ဦးဟာလည်းဆေးရုံ မှာဆေးကုသမှုတွေခံယူနေရပါတယ် ။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-39203536", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2013/12/131212_bangladesh_islamist", "doc1": "সেন্টার ফর পলিসি ডায়ালগের নির্বাহী পরিচালক ড. ফাহমিদা খাতুন প্রেমের প্রস্তাব দিয়ে প্রত্যাখ্যাত হওয়ার পর গত বছরের অক্টোবর মাসে সিলেটে কলেজ ছাত্রী খাদিজা বেগমকে চাপাতি দিয়ে কুপিয়ে গুরুতর আহত করেন শাহজালাল বিজ্ঞান ও প্রযুক্তি বিশ্ববিদ্যালয়ের এক ছাত্র এবং ছাত্রলীগের স্থানীয় এক নেতা বদরুল আলম। এই হামলার একটি ভিডিও সোশ্যাল মিডিয়ায় ছড়িয়ে পড়ে এবং এ নিয়ে সারাদেশে তীব্র ক্ষোভের সৃষ্টি হয়েছিলো। কিন্তু এটা বাংলাদেশে একেবারে নতুন কোন ঘটনা তো না। আমাদের সমাজের দৃষ্টিভঙ্গির কারণেই পুরুষকে শক্তিশালী আর নারীকে দুর্বল হিসাবে দেখা হয়। এটা স্বল্পশিক্ষিত থেকে শুরু করে উচ্চশিক্ষিত, সব শ্রেণির মধ্যেই দেখা যায়। সমাজ ব্যবস্থা বা পরিবারের কারণে অনেকেই এমন মানসিকতায় বড় হয় যে, নারীরা দুর্বল, তাদের উপর অত্যাচার করা যায়। এমন অত্যাচার সমাজেও যেন গৃহীত হয়ে আসছে। যেহেতু আইনের শাসন শক্তিশালীভাবে প্রয়োগ হয় না, এ ধরণের অপরাধে দায়ীদের শাস্তি হয় না, তাই ধারাবাহিকভাবে এটি চলে আসছে। প্রভাবশালীদের বিরুদ্ধে অভিযোগ থাকলে বেশিরভাগ সময় ভুক্তভোগীরা সুবিচার পান না। আবার অনেক সময় শাস্তি দেয়া হলেও, সেটা নামমাত্র, যেন টোকেন হিসাবে একটি শাস্তি দেয়া হয়। ফলে দৃষ্টান্তমূলক শাস্তির অভাবেও তাদের মধ্যে এ ধরনের কাজ করতে ভয় হয় না। আসলে মূল্যবোধের ক্ষেত্রে একটি সামাজিক এবং সাংস্কৃতিক দূরত্ব রয়েছে। নারীদের প্রতি মূল্যবোধের অভাবের যে পরিবেশ থেকে সে বড় হয়, সেই কারণেই কিন্তু এ ধরণের নির্যাতনের ঘটনাগুলো ঘটে থাকে। হামলার পর খাদিজাকে ঢাকার হাসপাতালে দীর্ঘ চিকিৎসা নিতে হয় একটি পরিবারে মেয়েদের সাথে কিরকম ব্যবহার করা হচ্ছে, আচার আচরণ সে পরিবার থেকেই শেখে। আবার আমাদের যে পাঠ্যপুস্তকগুলো রয়েছে, সেখানেও মেয়েদের প্রতি দৃষ্টিভঙ্গি বা সামাজিক মূল্যবোধগুলো সেভাবে শেখানো হয় না। কিছুদিন আগেই একটি জরিপে দেখা গেছে, প্রায় ৮০ শতাংশ নারী কোন না কোন সহিংসতার শিকার হয়। এদের ৭২ শতাংশই সেটি প্রকাশ করে না। অনেক সময় সেটি সামাজিকভাবে গ্রহণযোগ্য হয় না। হয়তো এসব বলার সেই সংস্কৃতি বা অভ্যাস নেই। তাই এটা অব্যাহতভাবে চলছে। সামাজিক ও সাংস্কৃতিক দুর্বলতা বা মূল্যবোধের অভাবের কারণেই আসলে এ ধরণের ঘটনা ঘটে। বিশেষ করে পরিবার থেকে যে দুর্বলতা বা মূল্যবোধ ধারণ করে বড় হয়, সেটা সবসময়েই রয়ে যায়। এবং সেজন্যই একজন অত্যাচারী, ধনী বা গরীব, সমাজের যে কোনো স্তর থেকেই আসতে পারে।", "doc2": "အယူခံရှုံးသွားသည့်တိုင် အပြစ် ဝန်မခံသေးတဲ့ မူလာ။ အက်ဘ်ဒူ ခါဒါ မူလာဟာ အတိုက်အခံ ဂျမတ် အီ အစ္စလာမ်မီ ပါတီရဲ့ ထိပ်တန်း ခေါင်းဆောင် တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့အယူခံကို ကြားနား စစ်ဆေးနေ တုန်းကတော့ သူ့ ပြစ်ဒဏ်ကို ဆိုင်းငံ့ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ရှေ့နေချုပ် က ဘီဘီစီကို ပြောကြားရာမှာတော့ ဥပဒေကြောင်းအရ လုပ်ဆောင်နိုင်မှုက ပြီးသွားပြီ ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ နောက်ထပ် လုပ်နိုင်စရာ ဆိုလို့ သမ္မတထံ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် တင်ဖို့ပဲ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စစ်ရာဇဝတ်မှု တရားရုံးကနေ အစ္စလာမ်မစ် ခေါင်းဆောင်တွေကို ဒီနှစ်ထဲ စီရင်ချက် အများအပြား ချနေရာမှာ အခု အမှုဟာ ပထမဆုံး စီရင်မယ့် သေဒဏ်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ လုံခြုံရေးတွေကိုတော့ မြို့တော် ဒါကာနဲ့ နိုင်ငံတဝန်းမှာ တိုးမြှင့်ချထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52987489", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53034823", "doc1": "বিজ্ঞানীরা আশংকা করেন করোনাভাইরাসের মত মহামারি আগামীতে আরো হবে প্রাকৃতিক জগতে মানুষের অনুপ্রবেশ সেই প্রক্রিয়াকে দ্রুততর করছে। এ কথা বলছেন সারা বিশ্বের স্বাস্থ্য বিশেষজ্ঞরা - যারা কোথায় এবং কীভাবে নতুন রোগের বিস্তার ঘটে তা নিয়ে গবেষণা করেন। তাদের এই প্রয়াসের অংশ হিসেবে তারা একটি পদ্ধতি তৈরি করেছেন যাতে এসব রোগ বিস্তারে প্রক্রিয়ায় কী কী সাদৃশ্য দেখা যায় –তা চিহ্নিত করা সম্ভব, যাকে বলে প্যাটার্ন রিকগনিশন। এ পদ্ধতির ফলে পূর্বাভাস দেয়া সম্ভব যে কোন কোন বন্যপ্রাণী মানুষের জন্য সবচেযে বেশি ঝুঁকিপূর্ণ। যুক্তরাজ্যের লিভারপুল বিশ্ববিদ্যালয়ের বিজ্ঞানীরা এই গবেষণার নেতৃত্ব দিচ্ছেন। তবে এটি ভবিষ্যতের কোন রোগবিস্তারের জন্য প্রস্তুত থাকার যে বৈশ্বিক প্রয়াস, তার অংশ। রেমডেসিভির ওষুধের প্রচারণা নিয়ে সতর্ক হবার আহ্বান বিশেষজ্ঞদের ব্যবহৃত মাস্ক-গ্লাভস যত্রতত্র ফেলে যে ক্ষতি করছেন বাড়িতে বসে কোভিড-১৯ চিকিৎসা: যে ছয়টি বিষয় মনে রাখবেন যেসব ভুয়া স্বাস্থ্য পরামর্শ এড়িয়ে চলবেন নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে বাদুড় থেকে একাধিক ভাইরাসজনিত রোগ মানুষের মধ্যে ছড়িয়েছে “আমরা পাঁচটি বুলেট থেকে বেঁচে গেছি” \"গত ২০ বছরে আমরা ৬টি বড় বড় হুমকির সম্মুখীন হয়েছি – সার্স, মার্স, ইবোলা, এভিয়ান ইনফ্লুয়েঞ্জা, এবং সোয়াইন ফ্লু\" - বলছিলেন লিভারপুল বিশ্ববিদ্যালয়ের অধ্যাপক ম্যাথিউ বেলিস। “আমরা পাঁচটি বুলেট এড়াতে পেরেছি, কিন্তু ছয় নম্বরটার হাত থেকে বাঁচতে পারিনি” – বিবিসিকে বলেন অধ্যাপক বেলিস। সবচেয়ে বড় কথা, তিনি বলছেন - এটাই যে আমাদের সম্মুখীন হওয়া শেষ মহামারি, তা মোটেও নয়। ‍“আমাদের বন্যপ্রাণী থেকে মানবদেহে আসা রোগগুলোর দিকে আরো গভীরভাবে নজর দিতে হবে”, বলেন অধ্যাপক বেলিস। এ পরীক্ষারই অংশ হিসেবে তিনি এবং তার সহযোগীরা এমন একটি প্যাটার্ন-রিকগনিশন পদ্ধতি তৈরি করেছেন, যার সাহায্যে আমরা বন্যপ্রাণী থেকে আসা যত রোগের কথা জানি তার সবগুলোর উপাত্ত অনুসন্ধান করে দেখা যাবে। এ পর্যন্ত বিজ্ঞানীরা হাজার হাজার ব্যাকটেরিয়া, প্যারাসাইট বা পরজীবী এবং ভাইরাস সম্পর্কে জানতে পেরেছেন। অধ্যাপক বেলিসের পদ্ধতি দিয়ে এই অণুজীবগুলো যেসব প্রজাতির প্রাণীকে সংক্রমিত করতে পারে - তার মধ্যে লুকিয়ে থাকা সূত্রগুলো চিহ্নিত করা যাবে। এই সূত্রগুলো দিয়ে আবার এটাও বোঝা যাবে যে কোন কোন অণুজীব মানুষের জন্য বড় হুমকি হয়ে উঠতে পারে। যদি এভাবে কোন প্যাথোজেন, অর্থাৎ রোগ-সৃষ্টিকারী অণুজীব চিহ্নিত হয় – তাহলে বিজ্ঞানীরা কোন রোগের প্রাদুর্ভাব হবার আগেই তা ঠেকানোর উপায় উদ্ভাবনের গবেষণা চালাতে পারবেন। অধ্যাপক বেলিস বলছেন, ঠিক কোন রোগ মহামারির চেহারা নিতে পারে তার গবেষণা সম্পূর্ণ অন্য ব্যাপার - কিন্তু আমরা এই প্রথম পদক্ষেপটির ব্যাপারে অগ্রগতি ঘটাতে পেরেছি। বনভূমির পাশে পশুপালনের খামার হতে পারে নতুন রোগের উৎস লকডাউনের শিক্ষা বিজ্ঞানীরা একমত যে বন ধ্বংস এবং বন্যপ্রাণীর আবাসসভূমিতে মানুষের ঢুকে পড়ার ফলে এখন ঘন ঘন এবং সহজেই প্রাণী থেকে মানুষে রোগ ছড়িয়ে পড়ছে। ইউনিভার্সিটি কলেজ লন্ডনের অধ্যাপক কেট জোনস বলছেন, মানুষ যেভাবে ইকোসিস্টেমকে বদলে দিয়ে কৃষি বা বৃক্ষরোপণ করছে, তাতে জীববৈচিত্র কমে যাচ্ছে এবং মানুষের নানা সংক্রমণে আক্রান্ত হবার ঝুঁকি বাড়ছে বলেই তারা তথ্যপ্রমাণ পাচ্ছেন। তিনি বলছেন, অবশ্য সব রোগের ক্ষেত্রেই এমন হচ্ছে তা নয়। \"কিন্তু কিছু বন্যপ্রাণী যারা মানুষের উৎপাতের ব্যাপারে সবচেয়ে সহিষ্ণু – যেমন কিছু প্রজাতির ইঁদুর – তারা অনেক সময় রোগ সৃষ্টিকারী অণুজীব ছড়ানোর ক্ষেত্রে বড় ভুমিকা রাখছে।\" “ফলে জীববৈচিত্র হারানোর ফলে এমন পরিবেশ তৈরি হচ্ছে যাতে মানুষ ও বন্যপ্রাণীর ঝুঁকিপূর্ণ সংস্পর্শ বেড়ে যাচ্ছে। তাতে কিছু কিছু ভাইরাস, ব্যকটেরিয়া বা প্যারাসাইটের মানুষের মধ্যে ছড়িয়ে পড়ার সম্ভাবনা বেড়ে যাচ্ছে।‍“ এ ক্ষেত্রে কিছু রোগ বিস্তারের কথা বলা যায় - যেখানে মানুষ এবং বন্যপ্রাণীর ‘মধ্যবর্তী পর্ব’ বা ইন্টারফেসের এই যে ঝুঁকি - তা স্পষ্টভাবে ফুটে উঠেছে। মানুষ আর বন্যপ্রাণীর মাঝখানের 'ইন্টারফেস' মালয়েশিয়ায় ১৯৯৯ সালে নিপাহ ভাইরাসের এক প্রাদুর্ভাব ঘটেছিল। এটি একটি ভাইরাসজনিত সংক্রমণ যা এক ধরণের বাদুড়ের মধ্যে দিয়ে বাহিত হয়। এই সংক্রমণ ছড়িয়েছিল বনভূমির প্রান্তে থাকার একটি শূকরের খামারে। ফলের গাছে এসে জঙ্গলের বাদুড় ফল খেতো। তাদের আধা-খাওয়া ফল মাটিতে পড়লে তা খেতো শূকর। ওই ফলে লেগে থাকতো বাদুড়ের মুখের লালা – যা থেকে শূকরের দেহে সংক্রমণ হয়। এই সংক্রমিত শূকরের দেখাশোনা করতো খামারের ২৫০ জনেরও বেশি কর্মী। ফলে তাদের দেহেও দেখা দিল ভাইরাস সংক্রমণ। তাদের মধ্যে ১০০ জনেরও বেশি লোকের মৃত্যু হয়। কোভিড-১৯ ভাইরাসে মৃত্যুর হার সম্পর্কে এখনো গবেষণা চলছে। তবে অনুমান করা হয়, যত লোক করোনাভাইরাসে সংক্রমিত হয় তার প্রায় ১ শতাংশ মারা যায়। নিপাহ ভাইরাসের ক্ষেত্রে মারা যায় সংক্রমিতদের ৪০ থেকে ৭৫ শতাংশ। লিভারপুল বিশ্ববিদ্যালয় ও কেনিয়ার আন্তর্জাতিক গবাদিপশু গবেষণা কেন্দ্রের অধ্যাপক এরিক ফেভরে বলছেন, যে সব এলাকায় রোগের প্রাদুর্ভাবের উচ্চ ঝুঁকি সেসব জায়গায় গবেষকদের সার্বক্ষণিক নজর রাখতে হবে। বন্যপ্রাণীর আবাসস্থল এবং ফার্মের মতো মানুষের কর্মকান্ড – এ দুয়ের মধ্যে যদি এরকম কোন ইন্টারফেসের অস্তিত্ব থাকে, তাহলে সেটা হয়ে উঠতে পারে নতুন রোগ ছড়ানোর হটস্পট। যেমন বনভূমির কাছে একটি পশুপালনের ফার্ম, বা যেসব বাজারে প্রাণী বেচাকেনা হয় – এগেুলোই হচ্ছে এমন জায়গা, যেখানে মানুষ আর বন্যপ্রাণীর আবাসস্থলের পার্থক্য ঝাপসা হয়ে যায়। এগুলো থেকেই রোগ ছড়ানোর সম্ভাবনা বেশি। অধ্যাপক ফেভরে বলছেন, “আমাদের এরকম ইন্টারফেস কোথাও তৈরি হচ্ছে কিনা তার ওপর সার্বক্ষণিক নজর রাখতে হবে, এবং অস্বাভাবিক কোন কিছু দেখলেই তার বাপারে পদক্ষেপ নেবার ব্যবস্থা থাকতে হবে।“ মানব বসতি আছে এমন জায়গায় প্রতি বছর তিন থেকে চার বার নতুন রোগের উদ্ভব হয়। শুধু এশিয়া বা আফ্রিকা নয়, ইউরোপ বা মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রেও এটা হচ্ছে।“ “নতুন রোগের ব্যাপারে নজরদারির গুরুত্ব এখন আরো বেড়ে যাচ্ছে। আমরা এখন পৃথিবীতে মহামারি ছড়ানোর জন্য প্রায় আদর্শ পরিবেশ সৃষ্টি করে ফেলেছি” – বলছেন অধ্যাপক বেলিস। অধ্যাপক ফেভরেও এ ব্যাপারে একমত। তার কথা – করোনাভাইরাসের মতো ঘটনা আগামীতে বার বার ঘটতে পারে। তিনি বলছেন, এ থেকে আমাদের শিক্ষা নেবার আছে যে কীভাবে মানুয়ের কর্মকান্ড প্রাকৃতিক জগতের ওপর প্রভাব ফেলছে ।", "doc2": "အီဘိုလာရောဂါ သုတေသနအတွက် လင်းနို့တွေဆီက ဓာတ်ခွဲနမူနာယူ သဘာဝတောရိုင်းလောကကို လူတွေ ချိုးဖောက်ဝင်ရောက်ခဲ့တာကြောင့်လည်း ဒီဖြစ်စဉ်ကို ပိုမြန်စေခဲ့ပါတယ်။ အခု ဒီဆောင်းပါးဟာ ရောဂါသစ်တွေ ဘယ်ကနေ ဘယ်လို ပေါ်ပေါက်လာသလဲဆိုတာကို လေ့လာခဲ့ကြတဲ့ ကမ္ဘာတဝန်းက ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေကို စုစည်းဖော်ပြထားတာပါ။ ဘယ်လို တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ရောဂါတွေက လူတွေအတွက် ပိုအန္တရာယ်ရှိနိုင်သလဲဆိုတာကို ခန့်မှန်းနိုင်တဲ့ ပုံစံပြစနစ်တစ်ခုကို အခုအခါ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဖန်တီးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီစနစ်ကို ယူကေနိုင်ငံ လစ်ဗာပူးလ်တက္ကသိုလ်က သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဦးဆောင် လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ နောင်မှာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေ ဖြစ်လာရင် ပိုကောင်းကောင်း ပြင်ဆင်ထားနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေ ရှာနေကြတဲ့ ကမ္ဘာတဝန်းကသိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ အားထုတ်မှု တစိတ်တစ်ပိုင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါဆိုးကြီး ၅ ခုကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ မျိုးစိတ်တွေ အချင်းချင်းကြား ကူးစက်မှုပြ မျဥ်းတွေ။ လိုင်းတစ်လိုင်းချင်းစီဟာ မျိုးစိတ်တစ်ခုထက်မက ကူးစက်တဲ့ ရောဂါတွေကို ကိုယ်စားပြုပါတယ်။ \"လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ အတွင်း ကပ်ရောဂါကြီး ၆ ခုနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကြုံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီထဲက SARS ဆားစ် ပြင်းထန်အဆုတ်ရောင်ရောဂါ၊ MERS မားစ် အရှေ့အလယ်ပိုင်း အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ၊ Ebola အီဘိုလာရောဂါ၊ avian influenza ကြက်ငှက်တုပ်ကွေး ရောဂါနဲ့ swine flu ဝက်တုပ်ကွေးရောဂါတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ အခုကြုံနေရတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကလည်း နောက်ဆုံး ကပ်ရောဂါကြီးမဟုတ်ပါဘူး။ နောက်ထပ် လာစရာတွေ ရှိပါသေးတယ်။ ဒီတော့ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ရောဂါတွေကို ဒါ့ထက် ပိုအနီးကပ် လေ့လာဖို့ လိုပါတယ်\" လို့ လစ်ဗာပူးလ်တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ မက်သျူးဘေးလစ်စ် က ပြောပါတယ်။ ဒီလို အနီးကပ် လေ့လာရာမှာ သိထားပြီးသမျှ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်ရောဂါတွေရဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို အသေအချာ ဖော်ထုတ်နိုင်တဲ့ ပုံစံပြ ခန့်မှန်းမှုစနစ်တစ်ခုကို သူနဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက် သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဖန်တီးခဲ့ကြပါတယ်။ အရင် သိထားပြီးသမျှ ဘက်တီးရီးယား၊ ကပ်ပါးပိုး၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ထောင်ပေါင်းများစွာထဲကနေ သူတို့ကူးစက်ခဲ့တဲ့ မျိုးစု အရေအတွက်နဲ့ အမျိုးအစားတွေအောက်က သဲလွန်စတွေကို ဒီစနစ်က ဖော်ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒီသဲလွန်စ အချက်အလက်တွေကနေ ဘယ်ရောဂါပိုးက လူတွေအတွက် အန္တရာယ်အများဆုံးလဲ ဆိုတာကို ရှာဖွေလေ့လာရတာပါ။ တကယ်လို့ အဓိက ဦးစားပေးကြည့်ရမယ့် ရောဂါပိုးတစ်ခု တွေ့လာရင် ရောဂါ မဖြစ်ပွားခင် ကာကွယ်နည်း၊ ကုသနည်းတွေ ရှာဖို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေအနေနဲ့ သုတေသနကြိုးပမ်းမှုတွေကို ဦးတည် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်။ MERS မားစ် ရောဂါ ဖြစ်စေတဲ့ နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကုလားအုတ်တွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။ \"ဘယ်ရောဂါက ကပ်ရောဂါဆိုးကြီး ဖြစ်လာနိုင်သလဲဆိုတာကို ဖော်ထုတ်ဖို့က နောက်တစ်ဆင့် ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု ပထမအဆင့်မှာတင် တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုတွေ ရှိနေပါတယ်\" လို့ ပါမောက္ခ ဘေးလစ်စ်က ပြောပြပါတယ်။ လော့ခ်ဒေါင်းကနေ ရတဲ့ သင်ခန်းစာတွေ လူတွေရဲ အမူအကျင့် အထူးသဖြင့် သစ်တောခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းတာ၊ သဘာဝတောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ နေထိုင်မှုဘဝထဲ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်တာတွေဟာ တိရစ္ဆာန်တွေဆီက ရောဂါပိုးတွေလူတွေဆီ ပိုကူးစက်ဖို့ အထောက်အကူ ဖြစ်စေတယ်ဆိုတာကို သိပ္ပံပညာရှင် အတော်များများက လက်ခံထားကြပါတယ်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးမှုတွေ၊ သီးနှံစိုက်ပျိုးမှုတွေလို လူတွေ ပြောင်းလဲ ဖန်တီးတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်စနစ်ကြောင့် ဇီဝဂေဟစနစ်ကို လျော့ကျသွားစေပြီး လူတွေမှာ ရောဂါ ကူးစက်မယ့်အန္တရာယ်တွေ ပိုကြုံလာရတယ် ဆိုတာ အထောက်အထားတွေက ဖော်ပြနေတယ်လို့ လန်ဒန်ကောလိပ်တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ကိတ်ဂျုန်းစ်က ပြောပါတယ်။ \"ရောဂါအားလုံးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပေမဲ့ ကြွက်၊ရှဉ့်တို့လို လူတွေရဲ့ နှောင့်ယှက်မှုကို အခံရဆုံး တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် မျိုးစုတွေကတော့ ရောဂါဖြစ်ဖို့နဲ့ ရောဂါ ဖြန့်ဖြူးပေးဖို့ ပို အစွမ်းထက်ပါတယ်\" \"ဇီဝဂေဟစနစ် ဆုံးရှုံးသွားရင် လူနဲ့ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်အကြား ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ပိုများလာပြီး တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ရှိတတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်၊ ဘက်တီးရီးယား၊ ကပ်ပါးပိုးတွေက လူတွေဆီ ရောက်လာဖို့ အန္တရာယ် ပိုများလာပါတယ်\" လူတွေကနေလည်း တိရစ္ဆာန်တွေဆီကို ကူးစက်သွားစေနိုင်ပါတယ် လူတွေရဲ့လုပ်ရပ်နဲ့ သဘာဝတောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေအကြား ကြားခံနေရာတွေဆီကနေ ဆိုးရွားတဲ့အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာကို အခု ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေက ဖော်ပြနေပါတယ်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်က အသီးစား လင်းနို့ရိုင်းတစ်မျိုးကနေ ကူးစက်တဲ့ နီပါဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ မလေးရှားနိုင်ငံမှာ စဖြစ်ပွားခဲ့တုန်းက တောအုပ်တစ်ခုနားမှာ ရှိတဲ့ ဝက်မွေးမြူရေးခြံကြီးထဲ ရောဂါ ကူးစက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလင်းနို့တွေ တစ်ဝက်တစ်ပျက် ကိုက်ထားပြီး လင်းနို့ရဲ့ တံတွေးတွေ ဖုံးနေတဲ့ အသီးတွေကို ဝက်တွေ စားခဲ့ကြပါတယ်။ လင်းနို့တွေဆီကနေ ရောဂါ ရထားကြတဲ့ ဝက်တွေကနေတဆင့် အဲဒီမှာ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ အလုပ်သမား ၂၅၀ ကျော်ကို ရောဂါ ကူးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထဲက တစ်ရာကျော် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ခုလက်ရှိ ဖြစ်နေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက်က တိုးလာနေဆဲပါ။ ဒါပေမဲ့ လောလောဆယ် ခန့်မှန်းချက်တွေအရ သေဆုံးသူက ၁ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိပါတယ်။ နီပါဗိုင်းရပ်စ်ကတော့ ရောဂါဖြစ်သူရဲ့ ၄၀ ကနေ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် သေဆုံးခဲ့တာပါ။ သုတေသီတွေအနေနဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားဖို့ အန္တရာယ် ပိုများနိုင်တဲ့ နေရာတွေကို မပြတ်စောင့်ကြည့်နေဖို့ လိုတယ်လို့ လစ်ဗာပူးလ်တက္ကသိုလ်နဲ့ နိုင်ရိုဘီမြို့ နိုင်ငံတကာ ခြံမွေးတိရစ္ဆာန် လေ့လာရေးဌာနက ပါမောက္ခ အဲရစ် ဖက်ဗရေက ပြောပါတယ်။ လူတွေနဲ့တောရိုင်းကောင်တွေကို ကြားခံအထိအတွေ့ရှိစေတာတွေက ရောဂါသစ်တွေ ထွက်ပေါ်လာစေနိုင်တဲ့နေရာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တောအုပ်တွေအနားမှာ ရှိတဲ့ မွေးမြူရေးခြံတွေ၊ တိရစ္ဆာန်ရောင်းဝယ်တဲ့ ဈေးတွေဟာ လူနဲ့ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေအကြား အကာအရံ အတားအဆီး မရှိသလောက် ဖြစ်ပြီး အဲဒီနေရာတွေဟာ ရောဂါ စပေါ်ပေါက်တဲ့နေရာတွေ ဖြစ်ဖို့ များပါတယ်။ \"ဒီလို ကြားခံဆက်သွယ်တဲ့နေရာမျိုးတွေကို မပြတ် စောင့်ကြည့်နေဖို့နဲ့ တစ်နေရာရာမှာ ရောဂါတစ်ခုခုဖြစ်ပြီ၊ တစ်ခုခု ထူးပြီ ဆိုတာနဲ့ ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့စနစ်တွေ ချမှတ်ထားဖို့ လိုပါတယ်\" လို့ ပါမောက္ခ အဲရစ် ဖက်ဗရေက ပြောပါတယ်။ \"တစ်နှစ်တစ်နှစ်ကို လူတွေအကြား ရောဂါအသစ်အဆန်း သုံးလေးကြိမ်လောက် ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ အာရှ၊ ဒါမှမဟုတ် အာဖရိက ဒေသတွေမှ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဥရောပနဲ့ အမေရိကန်မှာလည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ရောဂါသစ်ကို မပြတ်စောင့်ကြည့်ဖို့က သိပ်ကို အရေးကြီးလာနေပြီလို့ ပါမောက္ခ ဘေးလစ်စ်က ဖြည့်စွက်ပြောခဲ့ပါတယ်။ ကပ်ရောဂါဆိုးကြီး အမြန်ပေါ်လာစေမယ့် အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေကြီးကို လူတွေက ဖန်တီးခဲ့ကြတာပါ လို့ သူက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ပါမောက္ခ ဖက်ဗရေကလည်း \"ဒီလိုအဖြစ်မျိုး ထပ်ခါ ထပ်ခါ ပြန်ဖြစ်မယ့်ပုံ ရှိပါတယ်\"လို့ ဆိုပါတယ်။\" မုတ်သုံတောထဲကဖြတ်ဖောက်ထားတဲ့လမ်း သဘာဝတောရိုင်းပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ထိတွေ့ ဆက်ဆံတဲ့ကာလတလျှောက်လုံး ဒီလို ဖြစ်နေခဲ့တာပါ။ အခုချိန်မှာ အရေးကြီးတာက ဒါကို နားလည်အောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ၊ ဘယ်လိုတုံ့ပြန် ဖြေရှင်းမလဲ ဆိုတာပါ\" လူသားတွေကြောင့် သဘာဝတောရိုင်းပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် ရိုက်ခတ်မှု အကျိုးဆက်အကြောင်း လက်ရှိ အကျပ်အတည်းကြီးကနေ သင်ခန်းစာတစ်ခုကို ရခဲ့ကြပါတယ် လို့ ပါမောက္ခ ဖက်ဗရေက ပြောပါတယ်။ \"လူတွေက သူတို့ သုံးနေတဲ့အရာတွေအားလုံးကို လွယ်လွယ် ရနေတယ်လို့ သဘောထားနေကြပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ စားတဲ့အစာတွေ၊ ဖုန်းတွေမှာ သုံးနေတဲ့ သတ္တုပစ္စည်းတွေ စသဖြင့် ဒါတွေကို များများသုံးလေ မသမာသူတွေက ကမ္ဘာတဝန်းက သဘာဝသယံဇာတတွေကို အသုံးချ အမြတ်ထုတ်လေလုပ်ကြမှာပါ။ ဒီတော့ကာ ကျွန်တော်တို့ သုံးနေတဲ့ ဒီသယံဇာတအရင်းအမြစ်တွေ အကြောင်းနဲ့ ရိုက်ခတ်မှုအကျိုးဆက်တွေအကြောင်းကို မဖြစ်မနေ တွေးတော ဆင်ခြင်ကြရဖို့ အချိန်ရောက်လာပါတော့မယ်\""}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53788641", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54252422", "doc1": "যুক্তরাষ্ট্রের প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের দুই প্রার্থী জো বাইডেন ও ডোনাল্ড ট্রাম্প এ কারণেই প্রতি চার বছর পরপর যখন মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রে প্রেসিডেন্ট নির্বাচন ঘনিয়ে আসে, তখন এর ফলাফল কী হবে তা নিয়ে সারা পৃথিবীতেই তৈরি হয় ব্যাপক আগ্রহ। তবে এটাও ঠিক যে এই নির্বাচনের প্রক্রিয়াটা ঠিক কীভাবে কাজ করে তা অনেকেই হয়তো পুরোপুরি বুঝতে পারেননা। এমনকি বিবিসির সংবাদ বিভাগে আমরা যারা কাজ করি - তাদেরও সবসময় মাথায় রাখতে হয়, ইলেকটোরাল কলেজ কীভাবে কাজ করে বা 'ব্যাটলগ্রাউন্ড স্টেট' কাকে বলে - এসব বিষয়গুলো। এ কারণেই আমরা তৈরি করেছি মার্কিন প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের জন্য এই সরল গাইড - যাতে যিনি প্রথমবার ব্যাপারটা বোঝার চেষ্টা করছেন তার একটু সুবিধে হয়। আর যারা অভিজ্ঞ, তারাও এই সুযোগে তাদের জানা বিষয়গুলোকে নতুন করে একবার ঝালিয়ে নিতে পারেন। নির্বাচন কবে হবে? প্রার্থী কারা? আমেরিকায় নির্বাচন হয়ে থাকে প্রতি চার বছর পরপর, এবং সেই বছরের নভেম্বর মাসের প্রথম সোমবারের পর যে মঙ্গলবার পড়ে - সেদিনই হয় ভোটগ্রহণ। এবারের নির্বাচনে মি. ট্রাম্পের প্রতিদ্বন্দ্বী ডেমোক্র্যাট জো বাইডেনের রানিং মেট হলেন কামালা হ্যারিস সবসময়ই এভাবেই নির্বাচনের তারিখ নির্ধারিত হয়ে আসছে এবং সেই হিসেবে এবছর মার্কিন প্রেসিডেন্ট নির্বাচন হতে যাচ্ছে ৩রা নভেম্বর। মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রের রাজনীতি অন্য অনেক দেশের চাইতে বেশ আলাদা। এখানে রাজনৈতিক ব্যবস্থায় সবচেয়ে প্রভাবশালী দল মাত্র দুটি। কাজেই প্রেসিডেন্ট প্রায় সব সময়ই এই দুটি দলের কোন একটি থেকে আসেন। অবশ্য ছোট ছোট কিছু রাজনৈতিক দল - যেমন লিবার্টারিয়ান, গ্রীন, ইন্ডিপেনডেন্ট পার্টি - তারাও কখনো কখনো প্রেসিডেন্ট পদে প্রার্থী মনোনয়ন ঘোষণা করে। রিপাবলিকান পার্টি বর্তমান প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প হচ্ছেন রিপাবলিকান পার্টির প্রার্থী - যা একটি রক্ষণশীল রাজনৈতিক দল। মি. ট্রাম্প ২০১৬ সালের নির্বাচনে জিতে ক্ষমতাসীন হয়েছেন এবং তিনি এবার আরো চার বছরের জন্য পুননির্বাচিত হবার লড়াইয়ে নেমেছেন। বিবিসি বাংলায় আরো পড়ুন: ডোনাল্ড ট্রাম্প: টিভি তারকা থেকে আমেরিকান প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প এবং তার ভাইস প্রেসিডেন্ট মাইক পেন্স রিপাবলিকান পার্টি 'গ্র্যান্ড ওল্ড পার্টি' নামেও পরিচিত। সাম্প্রতিককালে রিপাবলিকান পার্টির নীতি ছিল করের হার কমানো, বন্দুক রাখার অধিকার এবং অভিবাসনের ওপর কঠোর বিধিনিষেধ আরোপের পক্ষে। সাধারণভাবে দেখা যায়, আমেরিকার অপেক্ষাকৃত গ্রামীণ এলাকাগুলোতে রিপাবলিকান পার্টির সমর্থন বেশি জোরালো। রিপাবলিকান পার্টির পূর্বতন প্রেসিডেন্টদের মধ্যে আছেন জর্জ ডব্লিউ বুশ, রোনাল্ড রেগান এবং রিচার্ড নিক্সন। ডেমোক্র্যাটিক পার্টি যুক্তরাষ্ট্রের রাজনীতিতে ডেমোক্র্যাটিক পার্টি হচ্ছে উদারনৈতিক রাজৗনৈতিক দল। এবারের প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে তাদের প্রার্থী জো বাইডেন। তিনি একজন অভিজ্ঞ রাজনীতিবিদ এবং বারাক ওবামা যখন আট বছর যুক্তরাষ্ট্রের প্রেসিডেন্ট ছিলেন, তখন মি. বাইডেনই ছিলেন তার ভাইস প্রেসিডেন্ট। ডেমোক্র্যাটিক পার্টি পরিচিত নাগরিক অধিকার, অভিবাসন, এবং জলবায়ু পরিবর্তনের মতো বিষয়ে তার উদারনৈতিক অবস্থানের জন্য। তারা মনে করে, স্বাস্থ্য বীমার সুযোগ দেবার মতো জনগণের জীবনের বিভিন্ন ক্ষেত্রে সরকারের আরো বড় ভূমিকা পালন করা উচিত। আমেরিকার শহর অঞ্চলগুলোতে ডেমোক্যাটিক পার্টির সমর্থন জোরালো বলে দেখা যায়। সাবেক ডেমোক্র্যাটিক প্রেসিডেন্টদের মধ্যে আছেন জন এফ কেনেডি, বিল ক্লিনটন এবং বারাক ওবামা। বিবিসি বাংলায় আরো পড়ুন: জো বাইডেন: এবারের দৌড় হোয়াইট হাউসের জন্য জো বাইডেন একজন অভিজ্ঞ রাজনীতিবিদ এবং সাবেক ভাইস প্রেসিডেন্ট এবারের নির্বাচনে দুই প্রার্থীরই বয়স ৭০এর বেশি। যদি মি. ট্রাম্প পুননির্বাচিত হন, তাহলে দ্বিতীয় মেয়াদের শুরুতে তার বয়স হবে ৭৪,। আর যদি মি. বাইডেন বিজয়ী হন - তাহলে যুক্তরাষ্ট্রের ইতিহাসে তিনিই হবেন প্রথম মেয়াদে নির্বাচিতদের মধ্যে সবচেয়ে বয়স্ক প্রেসিডেন্ট। কীভাবে জয়পরাজয় নির্ধারিত হয়? অন্য অনেক দেশের নির্বাচনেই দেখা যায় - যে প্রার্থী বেশি ভোট পান তিনিই প্রেসিডেন্ট হন। কিন্তু মার্কিন প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে সব সময় তা নাও হতে পারে। কারণ মার্কিন নির্বাচনী পদ্ধতিকে বলা যায় 'পরোক্ষ' ভোট ব্যবস্থা - যা অনেকের কাছে একটু জটিল মনে হতে পারে। এখানে একজন ভোটার যখন তার পছন্দের প্রেসিডেন্ট প্রার্থীকে ভোট দিচ্ছেন, তখন তিনি আসলে ভোট দিচ্ছেন তার অঙ্গরাজ্য-ভিত্তিক নির্বাচনী লড়াইয়ে। আমেরিকান প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে আসল লড়াই হয় যে রাজ্যগুলোতে কোন দলেরই সুস্পষ্ট প্রাধান্য নেই মার্কিন প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে বিজয়ী হতে হলে প্রার্থীকে আসলে দু'ধরণের ভোট জিততে হয়। একটি হচ্ছে 'পপুলার' ভোট বা সাধারণ ভোটারদের ভোট। আরেকটি হচ্ছে 'ইলেকটোরাল কলেজ' নামে এক ধরণের নির্বাচকমন্ডলীর ভোট। নির্বাচনের প্রার্থীরা আসলে এই ইলেকটোরাল ভোট জেতার জন্যই লড়াই করেন। কোনো নির্বাচন ব্যবস্থাই সম্পূর্ণ নিখুঁত নয় - এই ইলেকটোরাল কলেজ পদ্ধতিরও দোষ-গুণ দুটোই আছে। কিন্তু যুক্তরাষ্ট্রে এই পদ্ধতিকে ব্যাপক সম্মানের চোখে দেখা হয়, কারণ এর সাথে দেশটির প্রতিষ্ঠার ইতিহাসের সংযোগ আছে। তাছাড়া সাধারণত: এতে জনগণের ইচ্ছারই প্রতিফলন ঘটে থাকে। যদিও গত পাঁচটি নির্বাচনের দুটিতেই এ পদ্ধতি ঠিক কাজ করেনি। এর সর্বসাম্প্রতিক দৃষ্টান্ত হচ্ছেন হিলারি ক্লিনটন - যিনি ২০১৬ সালের নির্বাচনে মি. ট্রাম্পের চাইতে প্রায় ৩০ লক্ষ পপুলার ভোট বেশি পেলেও প্রেসিডেন্ট হতে পারেননি। এ সম্পর্কে বিস্তারিত পড়তে পারেন এখানে: যুক্তরাষ্ট্র নির্বাচন ২০২০: ইলেকটোরাল কলেজ পদ্ধতি কী ও কীভাবে কাজ করে কোন্ অঙ্গরাজ্যের কতগুলো ইলেকটোরাল ভোট? যুক্তরাষ্ট্রের অঙ্গরাজ্যগুলোর জনসংখ্যার ভিত্তিতে নির্ধারিত হয়ে থাকে এই ইলেকটোরাল কলেজ ভোটের সংখ্যা। যে অঙ্গরাজ্যে জনসংখ্যা বেশি, তার ইলেকটোরাল ভোটের সংখ্যাও বেশি। মোট ইলেকটোরাল ভোটের সংখ্যা হচ্ছে ৫৩৮। যুক্তরাষ্ট্রের কোন রাজ্যের কতগুলো ইলেকটোরাল ভোট - তা দেখা যাচ্ছে এই মানচিত্রে প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে বিজয়ী হতে গেলে একজন প্রার্থীকে অন্তত: ২৭০টি ইলেকটোরাল ভোট পেতে হবে। একেকটি অঙ্গরাজ্যের ইলেকটোরাল কলেজ সেই রাজ্যের সংখ্যাগরিষ্ঠ ভোটারদের রায় অনুযায়ী ভোট দিয়ে থাকে। একটি রাজ্যে যে প্রার্থী সবচেয়ে বেশি পপুলার ভোট পান - তিনি ওই রাজ্যের সবগুলো ইলেকটোরাল ভোট পেয়ে যান। অবশ্য দুটি রাজ্যের ক্ষেত্রে এর ব্যতিক্রম আছে। এভাবে একেকটি রাজ্যের ইলেকটোরাল ভোট যোগ হতে হতে যে প্রার্থী ২৭০ পার হন - তিনিই হন পরবর্তী মার্কিন প্রেসিডেন্ট। হিলারি ক্লিনটনের ক্ষেত্রে ২০১৬ সালে যা হয়েছিল তা হলো - তিনি নিউইয়র্ক এবং ক্যালিফোর্নিয়ার মতো ডেমোক্র্যাটিক-প্রধান অঙ্গরাজ্যগুলোতে সংখ্যাগরিষ্ঠ ভোট পেয়েছিলেন। কিন্তু ডোনাল্ড ট্রাম্প অন্য কয়েকটি তীব্র প্রতিদ্বন্দ্বিতাপূর্ণ রাজ্যে জয়ী হন, যার ফলে তিনি মোট ৩০৪টি ইলেকটোরাল কলেজ ভোট পান - যা ছিল হিলারি ক্লিনটনের পাওয়া ২২৭টি ইলেকটোরাল ভোটের চেয়ে অনেক বেশি। যুক্তরাষ্ট্রের বেশিরভাগ রাজ্যই চিরাচরিতভাবে 'রিপাবলিকান' বা 'ডেমোক্র্যাট' বলে চিহ্নিত হয়ে গেছে। তাই প্রার্থীরা প্রচারণার সময় এমন ১০-১২টি রাজ্যের দিকে মনোযোগ দিয়ে থাকেন - যেগুলো ঠিক নির্দিষ্ট কোন দলের সমর্থক হিসেবে পরিচিত নয় এবং যে কোন দলই জিতে যেতে পারে। এগুলোকেই বলে 'ব্যাটলগ্রাউন্ড' স্টেট - অর্থাৎ আমেরিকান প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের আসল লড়াই হয় এ রাজ্যগুলোতেই। এ সম্পর্কে আরো জানতে হলে পড়ুন: যুক্তরাষ্ট্রে প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে জেতার চাবিকাঠি কোন রাজ্যগুলোতে কে ভোট দিতে পারেন, এবং কীভাবে? আপনি যদি একজন মার্কিন নাগরিক হন এবং আপনার বয়স ১৮ বা তার বেশি হয়, তাহলে আপনি প্রেসিডেন্ট নির্বাচনে ভোট দিতে পারেন। তবে অনেক রাজ্যেই আইন করা হয়েছে যে শুধু উপযুক্ত হলেই হবে না, ভোট দেবার আগে তাদের পরিচয়পত্র দেখাতে হবে। প্রায় ক্ষেত্রেই এসমস্ত আইন করেছে রিপাবলিকানরা, এবং তাদের যুক্তি হলো, ভোট জালিয়াতি ঠেকাতে এসব আইন দরকার। জনমত জরিপে জো বাইডেন এগিয়ে, তবে মার্কিন নির্বাচনের ফল নির্ধারিত হয় ইলেকটোরাল ভোটে কিন্তু ডেমোক্র্যাটরা অভিযোগ করেছে যে ভোটারদের দমনের জন্য এসব আইন ব্যবহার করা হয়, কারণ প্রায়ই দরিদ্র বা সংখ্যালঘুরা ড্রাইভিং লাইসেন্সের মতো পরিচয়পত্র দেখাতে ব্যর্থ হয়। কারাবন্দীদের ভোট দেবার ক্ষেত্রেও রাজ্যগুলোতে ভিন্ন ভিন্ন আইন আছে। বেশিরভাগ ক্ষেত্রেই কেউ দোষী সাব্যস্ত হলে ভোট দেবার অধিকার হারায়, কিন্তু সাজা ভোগ করার পর তারা আবার ভোটাধিকার ফেরত পায়। ভোটাররা সাধারণত: নির্বাচনের দিন কোন ভোটকেন্দ্রে গিয়ে ভোট দিয়ে থাকে। তবে সাম্প্রতিককালে বিকল্প পন্থায় ভোট দেবার সংখ্যা বাড়ছে। যেমন, ২০১৬ সালে মোট ভোটের ২১ শতাংশই দেয়া হয়েছিল ডাকযোগে। হোয়াইট হাউসে নতুন প্রেসিডেন্টের মেয়াদ শুরু হবে ২০২১ সালের জানুয়ারি থেকে ২০১৬ সালে ২৪ কোটি ৫০ লাখ লোক ভোটদানের উপযুক্ত ছিলেন, কিন্তু আসলে ভোট পড়েছিল ১৪ কোটিরও কম। পরিসংখ্যান অনুযায়ী, যারা নিবন্ধিত হননি তারা বলেছিলেন তারা রাজনীতিতে আগ্রহী নন। আর যারা নিবন্ধিত হয়েও ভোট দেননি তারা বলেছিলেন, কোন প্রার্থীকেই তাদের পছন্দ হয়নি। করোনাভাইরাস সংক্রমণের কারণে কীভাবে লোক ভোট দেবে তা আমেরিকায় এক বিতর্কিত ইস্যুতে পরিণত হয়েছে। কিছু রাজনীতিবিদ ডাকযোগে ভোটদান পদ্ধতিকে ব্যাপকভাবে ব্যবহার করার আহ্বান জানিয়েছেন। কিন্তু প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প বলছেন, এর ফলে ভোটার জালিয়াতি বেড়ে যেতে পারে, যদিও এর পক্ষে প্রমাণ খুবই সামান্য। এ সম্পর্কে আরো পড়তে পারেন এখানে: পোস্টাল ভোট: দুই শিবিরেই কারচুপির আশংকা? এ নির্বাচন কি শুধু কে প্রেসিডেন্ট হবেন তা ঠিক করার জন্যই? না। যদিও সংবাদ মাধ্যমের বেশি মনোযোগ ট্রাম্প-বাইডেন লড়াইয়ের দিকেই, কিন্তু একই সাথে ভোটাররা মার্কিন কংগ্রেসের নতুন সদস্য নির্বাচনের জন্যও ভোট দেবেন। মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রের আইনসভাকে বলে কংগ্রেস। এটি দুই কক্ষবিশিষ্ট - নিম্নকক্ষকে বলে হাউস অব রিপ্রেজেন্টেটিভ বা প্রতিনিধি পরিষদ, আর উচ্চকক্ষকে বলে সেনেট। প্রতিনিধি পরিষদের সদস্যরা নির্বাচিত হন দুই বছরের জন্য। অন্যদিকে সেনেট সদস্যদের মেয়াদ ছয় বছরের, এবং তারা তিন ভাগে বিভক্ত। ফলে দু'বছর পরপর সেনেটের এক-তৃতীয়াংশ আসনে ভোট হয়। এবছর প্রতিনিধি পরিষদের ৪৩৫টি আসনের সবগুলোতেই নির্বাচন হচ্ছে, আর সেনেট নির্বাচন হচ্ছে ৩৩টি আসনে। যুক্তরাষ্ট্রে প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের সঙ্গে সঙ্গে কংগ্রেসের নির্বাচনও হবে বর্তমানে প্রতিনিধি পরিষদে সংখ্যাগরিষ্ঠ হচ্ছে ডেমোক্র্যাটরা, আর সেনেটে সংখ্যাগরিষ্ঠ হলেন রিপাবলিকানরা। ডেমোক্র্যাটরা এবার চাইছেন নিম্নকক্ষে তাদের সংখ্যাগরিষ্ঠতা ধরে রাখতে, পাশাপাশি সেনেটেরও নিয়ন্ত্রণ নিতে। যদি তারা উভয় কক্ষেই এবার সংখ্যাগরিষ্ঠতা পেয়ে যান, তাহলে তারা প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প পুননির্বাচিত হলেও তার পরিকল্পনাগুলো আটকে দিতে বা বিলম্বিত করতে সক্ষম হবেন। প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের ফলাফল কবে জানা যাবে? ভোট গণনা শেষ হতে কয়েক দিন লেগে যেতে পারে, তবে সাধারণত ভোটের পরদিন ভোর হতে হতেই কে বিজয়ী হতে যাচ্ছেন তা স্পষ্ট হয়ে যায়। যেমন, ২০১৬ সালের ভোটের পর ডোনাল্ড ট্রাম্প নিউইয়র্কে তার বিজয়ীর ভাষণ দিয়েছিলেন ভোররাত তিনটের দিকে, উল্লসিত সমর্থকদের সামনে একটি মঞ্চে দাঁড়িয়ে। তবে এটা জেনে আপনি আবার আগেভাগেই ঘড়িতে এ্যালার্ম দিয়ে রাখবেন না যেন। মার্কিন কর্মকর্তারা ইতোমধ্যেই হুঁশিয়ার করে দিয়েছেন যে এবার প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের ফলাফল জানতে হয়তো কয়েক দিন বা সপ্তাহ পর্যন্ত অপেক্ষা করতে হতে পারে। এর কারণ - এবার ডাকযোগে দেয়া ভোটের সংখ্যা অনেক বেশি হবে বলে ধারণা করা হচ্ছে। ডাকযোগে ভোট দিতে হলে অনেক রাজ্যেই ভোটারদের একটা কারণ দেখাতে হয়। কিছু কিছু অঙ্গরাজ্য করোনাভাইরাস সংক্রমণকে একটা গ্রহণযোগ্য কারণ হিসেবে মেনে নিয়েছে - তবে সবাই নয়। সবশেষ যে নির্বাচনে ফলাফল পেতে দেরি হয়েছিল তা হলো ২০০০ সালের প্রেসিডেন্ট নির্বাচন। ডোনাল্ড ট্রাম্প ও জো বাইডেন সেবার রিপাবলিকান প্রার্থী জর্জ বুশ ও ডেমোক্র্যাট অ্যাল গোরের মধ্যে এত তীব্র প্রতিদ্বন্দ্বিতা হয়েছিল যে তা শেষ পর্যন্ত গিয়ে ঠেকেছিল ফ্লোরিডা অঙ্গরাজ্যের ভোট গণনায়। দুই প্রার্থীর মধ্যে মাত্র কয়েকশ' ভোটের ফারাক ছিল। এ নিয়ে শুরু হয় কয়েক সপ্তাহব্যাপী আইনী যুদ্ধ, যার পরিণামে ভোট পুনর্গণনা করতে হয়। শেষ পর্যন্ত ব্যাপারটা সুপ্রিম কোর্টে গড়ায়। অবশেষে মি. বুশকে বিজয়ী ঘোষণা করা হয়, ফলে তিনি ফ্লোরিডা রাজ্যের ২৫টি ইলেকটোরাল ভোটের সবগুলো পেয়ে যান। তাতে তার মোট ইলেকটোরাল ভোট দাঁড়ায় ২৭১ এবং বিজয় নিশ্চিত হয়। মি. গোর পপুলার ভোট বেশি পেলেও পরাজয় স্বীকার করে নেন। বিজয়ী প্রেসিডেন্ট ক্ষমতায় অভিষিক্ত হবেন কবে? যদি জো বাইডেন বিজয়ী হন - তাহলেও তিনি সঙ্গে সঙ্গে প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের স্থলাভিষিক্ত হতে পারবেন না। এর কারণ: যুক্তরাষ্ট্রের নতুন নেতার ক্ষমতাসীন হবার আগে একটা নির্দিষ্ট অন্তর্বতীকালীন সময়সূচী আছে। নতুন প্রেসিডেন্ট দায়িত্বভার গ্রহণ করবেন ২০২১ সালের জানুয়ারির ২০ তারিখে এর লক্ষ্য হলো নতুন প্রেসিডেন্টকে তার পরিকল্পনা তৈরি করা এবং মন্ত্রিসভা নিয়োগ করার জন্য সময় দেয়া। নতুন প্রেসিডেন্ট আনুষ্ঠানিকভাবে শপথ গ্রহণ করেন ২০শে জানুয়ারি। রাজধানী ওয়াশিংটন ডিসির ক্যাপিটল ভবনের সামনে আয়োজিত এক অনুষ্ঠানের মধ্যে দিয়ে নতুন প্রেসিডেন্টে অভিষেক হয়। এ অনুষ্ঠানের পরই নতুন প্রেসিডেন্ট হোয়াইট হাউসে যান তার চার বছরব্যাপি মেয়াদ শুরু করার জন্য। এই রিপোর্টটি তৈরি করেছেন মাইক হিলস, এভিসা তেরজিউ ও প্রিনা শাহ। বিবিসি বাংলায় আরো পড়তে পারেন: প্রেসিডেন্ট নির্বাচনের গুরুত্বপূর্ণ ইস্যুতে ট্রাম্প ও বাইডেনের অবস্থান কী যুক্তরাষ্ট্র নির্বাচন ২০২০: কে এগিয়ে- ট্রাম্প না বাইডেন? মার্কিন প্রেসিডেন্ট নির্বাচন নিয়ে যা কিছু জেনে রাখা প্রয়োজন", "doc2": "အမေရိကန်သမ္မတဖြစ်လာသူဟာ နိုင်ငံတကာ အကျပ်အတည်းတွေကို တကမ္ဘာလုံးက ပြန်လည် တုံ့ပြန်ရာမှာ ကြီးကြီးမားမား လွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်မယ် ဒါ့ကြောင့် အမေရိကန် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲဟာ တကမ္ဘာလုံးက စောင့်ကြည့်ရမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအနေနဲ့ အရေးပါပြီး တပြည်နယ်ချင်းမှာ ရွေးကောက်တဲ့ပုံစံနဲ့ ဘယ်ပြည်နယ်တွေမှာ အကြိတ်အနယ်ပိုဖြစ်သလဲ ဆိုတာတွေက အခြေခံ သိရမယ့် အချက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်အချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲစပြီး သမ္မတလောင်းတွေက ဘယ်သူတွေလဲ အမေရိကန် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပမယ့်နှစ်ရဲ့ နိုဝင်ဘာလအတွင်း ပထမဆုံးကျရောက်တဲ့ အင်္ဂါနေ့မှာ ပြုလုပ်လေ့ရှိတဲ့အတွက် လာမယ့် ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာလရဲ့ ပထမဆုံးကျရောက်မယ့် ၃ ရက်နေ့မှာ စတင် ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးစနစ်မှာ ရီပတ်ဘလီကန်နဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီကြီး နှစ်ခုကသာ လွှမ်းမိုးထားပြီး သမ္မတဖြစ်လာသူက ဒီပါတီနှစ်ခုထဲကပဲ ထွက်ပေါ်လာလေ့ရှိပါတယ်။ လက်ရှိသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ ရှေးရိုးစွဲဝါဒီ (conservative) ဆန်တဲ့ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီကဖြစ်ပြီး လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ သမ္မတလောင်းအဖြစ် ယှဉ်ပြိုင်အနိုင်ရခြင်းအားဖြင့် နောက်ထပ် ၄ နှစ် သက်တမ်းတခု ထပ်မံ အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဖို့ သူက မျှော်လင့်နေပါတယ်။ ထရမ့် အနိုင်ရတဲ့အပေါ် ကွဲပြားတဲ့ အမြင်တွေ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီကို GOP မဟာပါတီဟောင်းကြီးလို့လည်း ခေါ်ဝေါ်ကြပြီး ဒီပါတီဟာ လတ်တလော ကာလအတွင်းမှာ အခွန်လျှော့ ဖို့၊ သေနတ်ကိုင်ဆောင်ခွင့် ဥပဒေ ဖြေလျှော့ပေးဖို့နဲ့ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ဥပဒေတင်းကျပ်ဖို့ဘက်တွေကနေ ရပ်တည်နေတဲ့ ပါတီလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီကို ထောက်ခံမှုဟာ နယ်ဘက်တွေမှာ ပိုများလေ့ရှိပြီး ယခင် သမ္မတဟောင်းတွေဖြစ်တဲ့ ဂျော့ ဒဘလျူ ဘုရှ်၊ ရော်နယ် ရေဂင်နဲ့၊ ရစ်ချတ် နစ်ဆင်တို့ဟာ ရီပတ်ဘလီကန် ပါတီဝင် သမ္မတတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အတွေးအခေါ်သစ် လက်ခံတဲ့ဝါဒ (liberal) ရှိတဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဘက်က လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် သမ္မတလောင်းကတော့ ဂျိုးဘိုင်ဒန် ဖြစ်ပြီး အမေရိကန် သမ္မတဟောင်း ဘရတ် အိုဘားမား လက်အောက်မှာ ဒုသမ္မတအနေနဲ့ ၈ နှစ်ကြာ သက်တမ်းနှစ်ခု ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံရင့် နိုင်ငံရေးသမား အဖြစ် လူသိများပါတယ်။ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဟာ နိုင်ငံသား အခွင့်အရေး၊ လူဝင်မှု ကြီးကြပ်ရေးနဲ့ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်တဲ့ကိစ္စတွေမှာ လွတ်လပ်ပြီး အတွေးအခေါ်သစ် လက်ခံတဲ့ အယူအဆရှိတဲ့ ပါတီဖြစ်ပြီး အစိုးရအနေနဲ့ လူတွေကို ကျန်းမာရေး အာမခံ တာဝန်ယူခြင်း အစရှိတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေပေးခြင်းအားဖြင့် အများပြည်သူရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝတွေမှာ အစိုးရက တာဝန်ကြီးကြီးယူပေးရမယ်လို့ ယူဆတဲ့ ပါတီလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီကို မြို့နေလူထုက ထောက်ခံမှုများလေ့ရှိပြီး ယခင် သမ္မတဟောင်းတွေဖြစ်တဲ့ ဂျွန် အက်(ဖ်) ကနေဒီနဲ့ ဘရတ် အိုဘားမားတို့ဟာ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဝင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိ ၂၀၂၀ အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ယှဉ်ပြိုင်မယ့် နှစ်ဖက် သမ္မတ နှစ်ဦးစလုံးဟာ အသက် ၇၀ ကျော်တွေ ဖြစ်ကြရာမှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့်သာ အနိုင်ရခဲ့ရင် အသက် ၇၄ နှစ်အရွယ် သမ္မတ ဖြစ်လာမှာ ဖြစ်ပြီး ဂျိုးဘိုင်ဒန်သာ သမ္မတဖြစ်လာရင်တော့ အသက် ၇၈ နှစ်နဲ့ သမိုင်းတလျှောက် အသက်အကြီးဆုံး အမေရိကန်သမ္မတ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ပြည်နယ်အသီးသီးရဲ့ လူဦးရေအလိုက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့ electoral college အဖွဲ့ဝင် စုစုပေါင်း ၅၃၈ ယောက်ရွေးချယ် သမ္မတအဖြစ် အနိုင်ရမှုကို ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်သလဲ အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ရာမှာ တနိုင်ငံလုံးအနေနဲ့ လူထုမဲအများဆုံးရတိုင်း အနိုင်ရဖို့ မသေချာပါဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ရွေးကောက်ပွဲမှာဆိုရင် ဒီမိုကရက်ဘက်က သမ္မတလောင်း ဟီလာရီ ကလင်တန်က ဒေါ်နယ်ထရမ့်ထက် လူထု မဲအရေအတွက် များပေမယ့်လည်း ရှုံးနိမ့်ခဲ့တာကို တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟီလာရီ ကလင်တန်ဟာ အဓိကအားဖြင့် ဒီမိုကရက်တွေ အားကောင်းတဲ့ နယူးယောက်နဲ့ ကယ်လဖိုးနီးယားပြည်နယ်တွေမှာ မဲအရေအတွက် များများနဲ့ အနိုင်ရခဲ့တဲ့အတွက် တနိုင်ငံလုံး အနေအထားနဲ့ မစ္စတာ ထရမ့်ထက် မဲပေါင်း သုံးသန်းနီးပါး အသာရခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ပြည်နယ်အသီးသီးရဲ့ လူဦးရေအလိုက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့ electoral college အဖွဲ့ဝင် ၅၃၈ ယောက်မှာ ၃၀၄ ယောက်က ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို ရွေးချယ်ပြီး ၂၂၇ ယောက်ကသာ ဟီလာရီ ကလင်တန်ကို ရွေးချယ်ခဲ့တာကြောင့် ဒေါ်နယ်ထရမ့် အနိုင်ရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့် အနေနဲ့ တကယ်တမ်းနောက်ဆုံး အဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့ သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတ ရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့ electoral college အတွက် အကြိတ်အနယ် ယှဉ်ပြိုင်ရတဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ အနိုင်ရခဲ့တာကြောင့် အခုလို နိုင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲကို ဆိုရှယ်မီဒီယာက ဘယ်လို သက်ရောက်ခဲ့သလဲ အခုလို သမ္မတ ရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့ electoral college ကို အခြေခံပြီး သမ္မတရွေးချယ်တဲ့စနစ်မှာ အားနည်းချက်တွေရှိသလို၊ အားသာချက်တွေလည်း ရှိတယ်ဆိုပေမယ့် အမေရိကန်နိုင်ငံ စတင်ထူထောင်ကာစ ကတည်းက အသုံးပြုလာတဲ့ သမိုင်းဝင်စနစ် ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒါကို အများစုက လေးစားလက်ခံ ထားကြပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ သမ္မတရွေးချယ်ရာမှာ ဒီစနစ်အပေါ် အခြေခံတာကြောင့် မဲပေးသူတဦးက ပေးလိုက်တဲ့မဲဟာ တနိုင်ငံလုံးအတွက် ခြုံပြီး သမ္မတလောင်း ရွေးချယ်ဖို့အတွက် မဲပေးလိုက်တာထက် သူနေတဲ့ ပြည်နယ်အဆင့်အတွက် သမ္မတလောင်းရွေးချယ်ရာမှာပဲ အကျုံးဝင်သွားပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ ကျင်းပလာခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ အများအားဖြင့် သမ္မတလောင်းအတွက် ရတဲ့ မဲအရေအတွက် ပိုရသူနဲ့ electoral college က ရွေးချယ်တဲ့ သမ္မတတို့ တူလေ့ရှိပေမယ့် ပြီးခဲ့တဲ့ လတ်တလော အမေရိကန် အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ငါးခုထဲက နှစ်ခုမှာတော့ ဒီလို မတူညီခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ နောက်ထပ် အဲဒီလို တပြေးညီ မဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကတော့ ၂၀ဝ၀ ပြည့်နှစ် အမေရိကန် အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ပြီး ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဘက်က သမ္မတလောင်း အယ်လ် ဂေါ ဟာ သမ္မတလောင်း အဖြစ် တိုက်ရိုက်ရတဲ့ မဲမှာ ဂျော့ ဒဘလျူဘုရှ် ထက်များခဲ့ပေမယ့် ဘုရှ်က electoral college အဖွဲ့ရဲ့ ရွေးချယ်မှုမှာ အသာရလို့ သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ပါတီနှစ်ခု အကြိတ်အနယ် ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ (battleground states) တွေမှာ သမ္မတလောင်း အသီးသီးက ပိုပြီး အာရုံစိုက် ယှဉ်ပြိုင်ကြလေ့ရှိ ပြည်နယ်တခုချင်းမှာ သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတလောင်းရွေးမယ့် ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဘယ်လိုရွေးသလဲ မိန်းပြည်နယ်နဲ့ နဘရက်စကာ ပြည်နယ် နှစ်ခုကလွဲလို့ ကျန်တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံက ပြည်နယ် ၄၈ ခု တခုချင်းစီမှာ မဲအများဆုံးရတဲ့ သမ္မတလောင်းက သက်ဆိုင်တဲ့ electoral college မဲတွေရတဲ့ စနစ်ကို ကျင့်သုံးပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအတွင်းက ပြည်နယ်အများစုမှာ ပါတီတခုခုဘက်ကို သိသိသာသာ ပိုပြီးထောက်ခံတာက များတဲ့အတွက် ပါတီနှစ်ခု အကြိတ်အနယ် ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ (battleground states) တွေမှာ သမ္မတလောင်း အသီးသီးက ပိုပြီး အာရုံစိုက် ယှဉ်ပြိုင်ကြလေ့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီ အကြိတ်အနယ်ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ ပြည်နယ်တွေကို swing states တွေလို့လည်း ခေါ်ဝေါ်ပြီး ဒီပြည်နယ်တွေမှာ ရီပတ်ဘလီကန်နဲ့ ဒီမိုကရက် မဲပေးသူ အရေအတွက် မတိမ်းမယိမ်း ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ အစဉ်အလာအားဖြင့် ဖလော်ရီဒါနဲ့ အိုဟိုင်းယိုး ပြည်နယ်တွေမှာ အခုလို အကြိတ်အနယ်ဖြစ်လေ့ရှိပြီး လက်ရှိ ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ယခင် ရီပတ်ဘလီကန် ထောက်ခံမှုများတဲ့ အရီဇိုးနားနဲ့ တက္ကဆက်ပြည်နယ်တွေမှာ ဒီမိုကရက်ထောက်ခံမှု တက်လာတဲ့အတွက် နှစ်ဖက် အကြိတ်အနယ်ရှိတဲ့ ပြည်နယ်တွေ ဖြစ်လာမယ်လို့ ယူဆမှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ပြစ်မှုထင်ရှားကြောင်း အမိန့်ချခံရသူတွေ မဲပေးခွင့် ဆုံးရှုံးလေ့ရှိပြီး ထောင်ဒဏ်သက်တမ်း ကျခံပြီးရင်တော့ မဲပေးခွင့်ပြန်ရ အမေရိကန်မှာ ဘယ်သူတွေ မဲပေးခွင့်ရှိသလဲ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ပုံမှန်အားဖြင့် အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံသားတိုင်း သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခွင့်ရပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်နယ် အတော်များများမှာတော့ အခုလို ၁၈ နှစ်ပြည့်လို့ မဲပေးချင်သူတွေအနေနဲ့ မဲမပေးခင်မှာ မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း သက်သေခံ အထောက်အထား ပြဖို့လိုအပ်ကြောင်း ဥပဒေ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒီလို ဥပဒေသတ်မှတ်ချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ရီပတ်ဘလီကန်နဲ့ ဒီမိုကရက်တွေ သဘောထားကွဲလွဲမှု ရှိနေပါတယ်။ ဒီလို ဥပဒေသတ်မှတ်ရတာဟာ မဲလိမ်ပေးတာကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ရီပတ်ဘလီကန်တွေဘက်က ပြောဆိုကြပေမယ့် ဒီမိုကရက်တွေကတော့ ဒီဥပဒေတွေကြောင့် ယာဉ်မောင်းလိုင်စင်လို အခြေခံအထောက်အထား မပြနိုင်တဲ့ ဆင်းရဲချို့တဲ့သူတွေနဲ့ လူနည်းစုတွေ မဲမပေးနိုင်အောင် ဖိနှိပ်ထားသလို ဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ အကျဉ်းသားတွေ မဲပေးခွင့်ရှိမရှိ ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်ကတော့ ပြည်နယ်နဲ့အလိုက် ကွဲပြားမှုရှိနေပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် ပြစ်မှုထင်ရှားကြောင်း အမိန့်ချခံရသူတွေ မဲပေးခွင့် ဆုံးရှုံးလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျခံရတဲ့ ထောင်ဒဏ် သက်တမ်းပြည့်ရင်တော့ မဲပေးခွင့် ပြန်ရလေ့ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံက ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ မဲပေးကြသူအများစုက မဲရုံတွေကို လူကိုယ်တိုင်လာပြီး မဲပေးကြတာများပေမယ့် လတ်တလောကာလအတွင်းမှာ တခြားနည်းလမ်းနဲ့ မဲပေးသူတွေလည်း များလာခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ အမေရိကန် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ ဆိုရင် စာတိုက်ကတဆင့် မဲပေးသူ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အခုလာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ လက်ရှိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါ အခြေအနေကြောင့် လူတွေ ဘယ်လို မဲပေးမလဲ ဆိုတဲ့ကိစ္စက အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ရောဂါ အခြေအနေကြောင့် စာတိုက်က တဆင့် မဲပေးမှု ပိုလုပ်ဖို့ ပြောတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေနဲ့ ဒီလိုလုပ်ရင် မဲလိမ်မှုတွေ ရှိလာနိုင်တယ်လို့ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် က ဆိုရင် စာတိုက်က မဲပေးမှုတွေကြောင့် မဲလိမ်မှု ပိုများလာနိုင်တယ်ဆိုပြီး သက်သေအထောက်အထား ပြခြင်းမရှိဘဲ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ စာတိုက်က မဲပေးမှုကြောင့် မဲလိမ်လို့ ရနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ ပြောဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေး ဝေဖန်သူတွေ ရှိခဲ့ပြီး အခုလို မဲလိမ်မှုတွေ ရီပတ်ဘလီကန် ထောက်ခံသူတွေဘက်ကရော၊ ဒီမိုကရက်ထောက်ခံသူတွေဘက်မှာပါ ရှိခဲ့ပေမယ့် တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ လေ့လာမှုတွေမှာတော့ စာတိုက်ကတဆင့် မဲလိမ်မှု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပွားတာမျိုး မရှိခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ အမေရိကန် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခွင့်ရှိသူ ၂၄၅ သန်းရှိခဲ့ပေမယ့် တကယ်တမ်း မဲပေးခဲ့သူက သန်း ၁၄၀ မပြည့်ခဲ့ပါဘူး။ အမေရိကန်နိုင်ငံ သန်းခေါင်စာရင်းအဖွဲ့ရဲ့ အချက်အလက်တွေအရ မဲပေးခွင့်ရှိပေမယ့် မဲပေးဖို့ စာရင်းမသွင်းသူ အများစုဟာ နိုင်ငံရေးကို စိတ်မဝင်စားလို့ မသွင်းတာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုကြပြီး မဲပေးဖို့ စာရင်းသွင်းသူတွေထဲမှာဆိုရင်လည်း သမ္မတလောင်းတွေကို မကြိုက်လို့ မဲမပေးကြသူတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ကို မဲဆန္ဒနယ် ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော် (the House of Representatives) နဲ့ ပြည်နယ်ကိုယ်စားပြု အမတ်များ လွှတ်တော် ဆီးနိတ် (the Senates) ဆိုပြီး လွှတ်တော် နှစ်ရပ် ခွဲထား သမ္မတ ဘယ်သူဖြစ်မလဲဆိုတာပဲ အရေးပါတာလား အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထရမ့်နဲ့ ဘိုင်ဒန် နှစ်ယောက်ပဲ အဓိက အာရုံစိုက်ခံရတယ် ဆိုပေမယ့် ဒီရွေးကောက်ပွဲက အမေရိကန် လွှတ်တော် ကွန်ဂရက် အမတ်တွေကိုလည်း ရွေးမယ့် ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအတွက် ဥပဒေတွေ ပြဋ္ဌာန်း အတည်ပြုပေးတဲ့ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ကို မဲဆန္ဒနယ် ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော် (the House of Representatives) နဲ့ ပြည်နယ်ကိုယ်စားပြု အမတ်များ လွှတ်တော် ဆီးနိတ် (the Senates) ဆိုပြီး လွှတ်တော် နှစ်ရပ် ခွဲထားပါတယ်။ မဲဆန္ဒနယ် ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော် အမတ်တွေရဲ့ သက်တမ်းက ၂ နှစ် ဖြစ်ပြီး ဆီးနိတ် လွှတ်တော် အမတ်က သက်တမ်းကတော့ ၆ နှစ် ဖြစ်ပါတယ်။ သက်တမ်း ၆ နှစ်ရှိတဲ့ ဆီးနိတ် လွှတ်တော်အမတ်တွေကို အသုတ် သုံးသုတ် ခွဲထားပြီး အဲဒီအထဲက တသုတ်ကို ၂ နှစ် တကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ပြီး ရွေးချယ်တဲ့ စနစ်ကို ကျင့်သုံးနေပါတယ်။ လက်ရှိ မဲဆန္ဒနယ် ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်ကို ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဝင် အမတ်တွေက လွှမ်းမိုးထားပြီး ဆီးနိတ်လွှတ်တော်ကိုတော့ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီဝင်အမတ်တွေက လွှမ်းမိုးထားပါတယ်။ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲဆန္ဒနယ် ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော် တရပ်လုံးဖြစ်တဲ့ အမတ်နေရာ ၄၃၅ နေရာစလုံးကို နှစ်နှစ်တကြိမ် ထုံးစံအတိုင်း ရွေးချယ်နေကျအတိုင်း ရွေးချယ်မှာဖြစ်ပြီး ဆီးနိတ်လွှတ်တော် အတွက်ကိုတော့ အမတ် ၃၃ နေရာပဲ ထုံးစံအတိုင်း ရွေးချယ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက လွှတ်တော် နှစ်ရပ်စလုံးကို လွှမ်းမိုးနိုင်မယ်ဆိုရင် လက်ရှိ အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့် ပြန်လည် အရွေးခံခဲ့ရရင်တောင်မှ သူရဲ့ အဆိုတင်သွင်းမှုတွေကို ဒီမိုကရက်တွေက တားဆီးတာ၊ နှောင့်နှေးအောင် လုပ်လာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လောလောဆယ် မဲဆန္ဒနယ် ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်မှာ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီအမတ် ၂၃၂ ဦး နဲ့ ရီပတ်ဘလီကန်ဘက်က ၁၉၈ ဦး ရှိနေပြီး ဆီးနိတ်လွှတ်တော်မှာတော့ ရီပတ်ဘလီကန်ဘက်က အမတ် ၅၃ ဦး နဲ့ ဒီမိုကရက်ဘက်က အမတ် ၄၅ ဦး ရှိနေကြပါတယ်။ ဘယ်အချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ် ထွက်လာမလဲ လက်ရှိသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (ဝဲ) ဟာ ရှေးရိုးစွဲဝါဒီ (conservative) ဆန်တဲ့ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီကဖြစ်ပြီး အတွေးအခေါ်သစ် လက်ခံတဲ့ဝါဒ (liberal) ရှိတဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဘက်က သမ္မတလောင်းကတော့ ဂျိုးဘိုင်ဒန်(ယာ) ဖြစ် အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပေးကြတဲ့ မဲအရေအတွက်တိုင်းကို ရေတွက်မှု ပြီးစီးဖို့ ရက်ပေါင်းများစွာ ကြာနိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် စတင်ကျင်းပပြီး နောက်တနေ့မနက်ပိုင်းလောက်မှာတင် ဘယ်သူနိုင်မလဲဆိုတာ တွက်လို့ရတဲ့ အဖြေထွက်လေ့ရှိပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ရွေးကောက်ပွဲမှာဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး နောက်တရက် မနက်သုံးနာရီမှာတင်ပဲ လက်ရှိ အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့်က သူ့ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အောင်နိုင်မှု မိန့်ခွန်းကို နယူးယောက်မြို့က အောင်ပွဲခံနေကြတဲ့ ထောက်ခံသူတွေရှေ့မှာ မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လာမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ စာတိုက်ကတဆင့် မဲပေးမှု တက်လာနိုင်တာကြောင့် ဘယ်သူနိုင်မလဲဆိုတာ တွက်လို့ရတဲ့ အဖြေထွက်ဖို့အတွက် ရက် ဒါမှမဟုတ် ရက်သတ္တပတ်နဲ့ချီပြီး ကြာနိုင်တယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေက သတိပေးထားပါတယ်။ စာတိုက်က မဲပေးမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြည်နယ်နဲ့လိုက်ပြီး စည်းကမ်းကွဲပြားမှု ရှိနေပြီး အများအားဖြင့် ဘာ့ကြောင့် လူကိုယ်တိုင် မဲရုံကို လာရောက် မဲမပေးနိုင်သလဲဆိုတာကို အကြောင်းပြချက်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ လက်ရှိအနေအထားအရ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အခြေအနေကို လူကိုယ်တိုင် မဲလာမပေးရတဲ့ အကြောင်းအရင်းအဖြစ် လက်ခံတဲ့ ပြည်နယ်တချို့ရှိပေမယ့် ပြည်နယ်အားလုံးမှာတော့ အခုလို လက်ခံမှု မရှိသေးပါဘူး။ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ကျင်းပပြီး နောက်တရက်မှာ အဖြေမထွက်ခဲ့တဲ့ လတ်တလော ရွေးကောက်ပွဲကတော့ ၂၀ဝ၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ပြီး တလအကြာ တရားရုံးချုပ်ဆုံးဖြတ်ချက်ကျတော့မှ ရွေးကောက်ပွဲနိုင်တဲ့ သမ္မတ ဘယ်သူလဲဆိုတဲ့ အဖြေထွက်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀ဝ၀ ပြည့်နှစ် အမေရိကန် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ အယ်လ်ဂေါက တနိုင်ငံလုံး အနေနဲ့ ဘုရှ်ထက် မဲငါးသိန်းလောက်အထိ မဲပိုရခဲ့ပေမယ့် electoral college မဲမှာ ၅၃၈ မဲထဲက ၂၆၇ သာ ရပြီး ရှုံးနိမ့်ခဲ့ အဲဒီ ၂၀ဝ၀ ပြည့်နှစ် အမေရိကန် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ ဂျော့ ဒဘလျူ ဘုရှ် နဲ့ အယ်လ်ဂေါ တို့ရတဲ့ မဲအရေအတွက် မတိမ်းမယိမ်း ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတွက် ဖလော်ရီဒါပြည်နယ် မဲရလဒ်က သူတို့ နှစ်ဦးအကြားမှာ အဆုံးအဖြတ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး နှစ်ဖက် မဲကွာခြားချက်က ရာဂဏန်းသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတွက် ရက်သတ္တပတ်နဲ့ချီပြီး တရားရုံးတက် အငြင်းပွားရတာတွေ ဖြစ်ခဲ့ရာမှာ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်အတွင်း ပေးခဲ့တဲ့ မဲတွေကိုလည်း ပြန်လည် ရေတွက်ခဲ့ရပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ တရားရုံးချုပ်က မစ္စတာ ဘုရှ်ကို အနိုင်ရသူအဖြစ် ကြေညာခဲ့ရာမှာ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ် လူဦးရေအရ သတ်မှတ်ထားတဲ့ သမ္မတနဲ့ ဒုသမ္မတ ရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့ electoral college ၂၅ ဦးစာ မဲတွေကို မစ္စတာ ဘုရှ်ရဲ့ ရီပတ်ဘလီကန်ဘက်က ရရှိကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့အတွက် electoral college ၅၃၈ မဲထဲက ဘုရှ်က ၂၇၁ မဲ ရပြီး အနိုင်ရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ဆုံးဖြတ်ခံရတာကြောင့် အယ်လ်ဂေါက တနိုင်ငံလုံး အနေနဲ့ ဘုရှ်ထက် မဲငါးသိန်းလောက်အထိ မဲပိုရခဲ့ပေမယ့် electoral college မဲမှာ ၂၆၇ သာ ရပြီး ရှုံးနိမ့်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို ဝါရှင်တန်မြို့က ကက်ပီတော အဆောက်အအုံရှေ့ လှေကားထစ်တွေမှာ ပြုလုပ်တဲ့ ထုံးစံရှိ အနိုင်ရသူက ဘယ်အချိန်မှာ စပြီး ရာထူးယူသလဲ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒီမိုကရက်ဘက်က ဂျိုးဘိုင်ဒန်သာ အနိုင်ရခဲ့မယ့်ဆိုရင် ခေါင်းဆောင်အပြောင်းအလဲကာလမှာ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးတွေ ရွေးချယ်ဖို့နဲ့ စီမံချက်တွေ ရေးဆွဲဖို့အတွက် ချက်ချင်း သမ္မတ ဖြစ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရားဝင် သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကိုတော့ ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ပြုလုပ်လေ့ရှိပြီး ဝါရှင်တန်မြို့က ကက်ပီတော အဆောက်အအုံရှေ့ လှေကားထစ်တွေမှာ ပြုလုပ်တဲ့ ထုံးစံရှိပါတယ်။ ဒီအခမ်းအနား ပြီးခဲ့အချိန်ကျမှ သမ္မတသစ်က အိမ်ဖြူတော်မှာ ဝင်ရောက် ရုံးထိုင်ပြီး လေးနှစ်ကြာမယ့် သမ္မတ တာဝန်သက်တမ်းကို စတင် တာဝန်ယူတာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53064712", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53064554", "doc1": "ডাক্তার ওষুধের পরীক্ষা করছেন জাতিসংঘের বিশেষজ্ঞরা বলছেন প্রাণঘাতী এই ভাইরাসের বিরুদ্ধে লড়াইয়ে এই স্বল্প মাত্রার স্টেরয়েড চিকিৎসা একটা যুগান্তকারী আবিষ্কার। এই ওষুধ ব্যবহার করলে ভেন্টিলেটারে থাকা রোগীদের মৃত্যুর ঝুঁকি এক তৃতীয়াংশ কমানো যাবে। আর যাদের অক্সিজেন দিয়ে চিকিৎসা করা হচ্ছে তাদের ক্ষেত্রে মৃত্যুর হার এক পঞ্চমাংশ কমানো যাবে। বিশ্বে এই ওষুধ নিয়ে সর্ববৃহৎ যে ট্রায়াল বা পরীক্ষা চালানো হচ্ছিল তার অংশ হিসাবে দেখা হচ্ছিল এই ওষুধ করোনাভাইরাসের চিকিৎসায়ও কাজ করবে কিনা। গবেষকরা অনুমান করছেন ব্রিটেনে যখন করোনা মহামারি শুরু হয়েছে তার প্রথম থেকেই যদি এই ওষুধ ব্যবহার করা সম্ভব হতো তাহলে পাঁচ হাজার পর্যন্ত জীবন বাঁচানো যেত। কারণ এই ওষুধ সস্তা। তারা বলছেন বিশ্বের দরিদ্র দেশগুলোতে কোভিড ১৯ রোগীদের চিকিৎসায় এই ওষুধ বিশালভাবে কাজে লাগতে পারে। এবং যেসব দেশ রোগীদের সামলাতে হিমশিম খাচ্ছে এটা তাদের জন্য বিশাল সুখবর। জীবন রক্ষাকারী যেসব রোগী ভেন্টিলেটারে ছিলেন তাদের মধ্যে মৃত্যুর ঝুঁকি এই ওষুধ নেবার ফলে ৪০% থেকে কমে ২৮%এ দাঁড়ায়। প্রতি বিশজন করোনা আক্রান্তের মধ্যে প্রায় ১৯ জনই সুস্থ হয়ে ওঠেন যাদের হাসপাতালে ভর্তি করার প্রয়োজনই হয় না। যাদের হাসপাতালে ভর্তি করতে হয়, তাদের মধ্যেও অধিকাংশই সুস্থ হয়ে ওঠে। কিন্তু কিছু কিছু রোগীর প্রয়োজন হয় অক্সিজেন চিকিৎসা অথবা কৃত্রিমভাবে শ্বাস নেবার জন্য ভেন্টিলেটার লাগাতে হয় কারো কারোর। এই উচ্চ ঝুঁকির রোগীদের জন্যই ডেক্সামেথাসোন সাহায্য করতে পারবে বলে মনে করা হচ্ছে। এই ওষুধ ইতোমধ্যেই বেশ কিছু রোগের ক্ষেত্রে প্রদাহ কমানোর জন্য ব্যবহার করা হয়ে থাকে। গবেষকরা বলছেন করোনাভাইরাসের বিরুদ্ধে লড়াইয়ের চেষ্টায় মানুষের শরীরের প্রতিরোধ ব্যবস্থা যখন অতি সক্রিয় হয়ে ওঠে তখন শরীরের ভেতর যে ক্ষতিগুলো হয়, এই ওষুধ ডেক্সামেথাসোন সেই ক্ষতি কিছুটা প্রশমন করতে পারবে বলে তারা পরীক্ষায় দেখেছেন। শরীরের প্রতিরোধ ব্যবস্থা যখন অতিমাত্রায় সক্রিয় হয়ে ওঠে তখন সেই প্রতিক্রিয়াকে বলা হয় সাইটোকিন স্টর্ম যেটা প্রাণঘাতী হতে পারে। এই সাইটোকিন স্টর্ম শরীরের ভেতর ইমিউন ব্যবস্থায় এমন একটা ঝড়, যেখানে প্রতিরোধী কোষগুলো বাইরের সংক্রমণ ধ্বংস করার বদলে শরীরের সুস্থ কোষগুলোও ধ্বংস করতে শুরু করে। যার ফলে বিভিন্ন অঙ্গ অকেজো হয়ে যেতে শুরু করে। ব্রিটেনে অক্সফোর্ড বিশ্ববিদ্যালয়ের একদল গবেষক তাদের তত্ত্বাবধানে প্রায় দুই হাজার হাসপাতাল রোগীর ওপর পরীক্ষা চালায়। তাদের ডেক্সামেথাসোন দিয়ে চিকিৎসা করা হয়। এদের সঙ্গে তুলনা করা হয় চার হাজারের বেশি রোগীর যাদের চিকিৎসায় এই ওষুধ ব্যবহার করা হয়নি। গবেষকরা বলছেন এরকম যেসব রোগী ভেন্টিলেটারে আছেন বা যারা অক্সিজেন চিকিৎসা নিচ্ছেন তাদের জীবন বাঁচাতে এই নতুন ওষুধ সাহায্য করবে দেখা গেছে যেসব রোগী ভেন্টিলেটারে ছিলেন তাদের মধ্যে মৃত্যুর ঝুঁকি এই ওষুধ নেবার ফলে ৪০% থেকে কমে ২৮%এ দাঁড়ায়। আর যাদের অক্সিজেন দিয়ে চিকিৎসা দেয়া হচ্ছে তাদের ক্ষেত্রে মৃত্যুর ঝুঁকি ২৫% থেকে কমে আসে ২০%। অনুসন্ধান দলের প্রধান অধ্যাপক পিটার হরবি বলেছেন: \"এখনও পর্যন্ত এটাই একমাত্র ওষুধ যা মৃত্যুর ঝুঁকি কমাতে পারে বলে দেখা যাচ্ছে। এবং এই ওষুধ প্রয়োগে মৃত্যু ঝুঁকি উল্লেখযোগ্যভাবে কমে। এটা একটা গুরুত্বপূর্ণ অগ্রগতি।\" প্রধান গবেষক অধ্যাপক মার্টিন ল্যানড্রে বলছেন এই পরীক্ষার ফলাফল থেকে দেখা যাচ্ছে যে, ভেন্টিলেটারে চিকিৎসা দেয়া হচ্ছে এমন প্রতি আট জন রোগীর মধ্যে একজনের প্রাণ এই ওষুধ দিয়ে বাঁচানো সম্ভব। আর যেসব রোগীকে অক্সিজেন দিয়ে চিকিৎসা করা হচ্ছে তাদের প্রতি ২০ থেকে ২৫ জনের মধ্যে একজনের জীবন এই ওষুধে বাঁচবে। \"এই ওষুধের সুস্পষ্ট, সুস্পষ্ট সুফল আছে। এই চিকিৎসায় রোগীকে ডেক্সামেথাসোন দিতে হবে ১০দিনের জন্য। এর জন্য খরচ হবে রোগী প্রতি প্রায় ৫ পাউন্ড। আর এই ওষুধ পৃথিবীর সব দেশে পাওয়া যায়।\" অধ্যাপক ল্যানড্রে বলছেন, হাসপাতালে রোগীকে প্রয়োজন হলে এখন দেরি না করে এই ওষুধ দেয়া উচিত। তবে তিনি সতর্ক করে দিয়েছেন যে, কেউ যেন এই ওষুধ বাজার থেকে কিনে ঘরে মজুত করে না রাখেন। যাদের করোনাভাইরাসের হালকা উপসর্গ দেখা দেবে, অর্থাৎ যাদের শ্বাসপ্রশ্বাস নিতে চিকিৎসকের সাহায্যের প্রয়োজন হবে না, তাদের ক্ষেত্রে ডেক্সামেথাসোন কাজ করবে না। মার্চ মাস থেকে করোনাভাইরাসের চিকিৎসার জন্য ওষুধ নিয়ে ট্রায়াল চালানো হচ্ছিল। যেসব ওষুধ নিয়ে পরীক্ষা চালানো হচ্ছিল তার মধ্যে ছিল হাইড্রক্সিক্লোরোকুইনও।এই ওষুধটির ওপর পরীক্ষা পরে বাতিল করে দেয়া হয়, কারণ এই ওষুধের প্রতিক্রিয়ায় হার্টের সমস্যা এবং অন্য প্রাণনাশক প্রতিক্রিয়ার ঝুঁকি নিয়ে উদ্বেগ সৃষ্টি হয়। আরেকটি ওষুধ রেমডেসিভির, যেটি অ্যান্টিভাইরাল চিকিৎসায় ব্যবহৃত হয় সেটি সেরে ওঠার সময় কিছুটা তরান্বিত করতে পারে বলে দেখা যাবার পর করোনাভাইরাসের চিকিৎসায় এই ওষুধের ব্যবহার ইতোমধ্যেই শুরু হয়েছে। নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে নতুন করোনাভাইরাস কত দ্রুত ছড়ায়? কতটা উদ্বেগের? করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন টাকার মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়াতে পারে কি? কোথায় কতোক্ষণ বেঁচে থাকে কোভিড-১৯ এর জীবাণু, নির্মূলের উপায় করোনাভাইরাস নিয়ে আপনার যা জানা প্রয়োজন", "doc2": "လူ့အသက်တွေကို ဒုက္ခပေးနေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ပွဲမှာ ဒီစတီးရွိုက်ဆေး အနည်းငယ်ပေးတဲ့ ကုထုံးဟာ တကယ့်ကို အောင်မြင်မှု အချိုးအကွေ့ အပြောင်းအလဲကြီးတခုပဲလို့ ယူကေက ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ အသက်ရှုစက်တပ်ဆင်ထားရတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ သေဆုံးဖို့ အန္တရာယ်ရှိနှုန်းကို သုံးပုံ တပုံ အထိ ဖြစ်လာအောင် ဒီဆေးက လျှော့ချပေးနိုင်သလို၊ အောက်စီဂျင်ပေးထားရတဲ့ လူနာတွေရဲ့ သေဆုံးဖို့ အန္တရာယ်ရှိနှုန်းကို ငါးပုံ တပုံ အထိလျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။ ယူကေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စဖြစ်ကတည်းက ဒီဆေးကို စသုံးခဲ့ရင် လူ့အသက်ပေါင်း ၅၀၀၀ ရဲ့ အသက်ကို ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့လိမ့်မယ်လို့ သုတေသီတွေက ခန့်မှန်းပါတယ်။ ဒီဆေးဟာ ဈေးသက်သာတဲ့အတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါသည်တွေ အများအပြားရှိနေတဲ့ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေမှာလည်း အကျိုးအလွန်ထူးနိုင်ပါတယ်။ အသက်ကယ်ဆေး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ ကူးစက်ခံရတဲ့ လူ ၂၀ မှာ ၁၉ ယောက်က ဆေးရုံတင်စရာမလိုဘဲ ပြန်နာလန်ထူလာနိုင်ပါတယ်။ ဆေးရုံတင်ရသူ အများစုလည်း ပြန်ကောင်းလာပေမယ့် အချို့ လူနာတွေကို အောက်စီဂျင်ပေးရတာ၊ ပိုဆိုးရင် အသက်ရှူစက်တပ်ဆင်ပေးရတာတွေ လုပ်ရပါတယ်။ အဲဒီလို အသည်းအသန်ဖြစ်နေတဲ့ လူနာတွေကို ဒက်ဆာမီသာဇုန်းဆေးက ကူညီနိုင်မယ့်ပုံပါ။ ဒီဆေးကို ရောင်ရမ်းတာလျော့ဖို့အတွက် သုံးနေခဲ့ကြတာပါ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါမှာတော့ ရောဂါပိုးကို ကိုယ်ခံအားစနစ်ကတိုက်ဖျက်ရာမှာ ကိုယ်ခံအားစနစ် အသုံးပြုတာများရင်ဖြစ်လာမယ့် အပျက်အစီးတွေမဖြစ်အောင် ဒီ ဆေးက တားဆီးပေးပုံရပါတယ်။ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို လွန်လွန်လွန်ကဲကဲ အသုံးပြုသွားတဲ့အခြေအနေကို cytokine storm လို့ခေါ်ပြီး အဲဒါက လူ့အသက်ကိုသေစေနိုင်ပါတယ်။ အောက်စဖို့ တက္ကသိုလ်က ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့က ဆေးရုံတင်လူနာ ၂၀၀၀ လောက်ကို ဒက်ဆာမီသာဇုန်းပေးပြီး၊ ဒီဆေးမပေးထားတဲ့ နောက်ထပ် လူနာ ၄၀၀၀ လောက်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ကာ ဒီစမ်းသပ်ကုထုံးကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆေးက အသက်ရှူစက်တင်ထားရတဲ့ လူနာတွေရဲ့ သေဆုံးဖို့ အန္တရာယ်ရှိနှုန်း ၄၀% ကနေ ၂၈% အထိ ကျဆင်းစေခဲ့သလို၊ အောက်စီဂျင်ပေးထားရတဲ့ လူနာတွေရဲ့ သေဆုံးဖို့ အန္တရာယ်ရှိနှုန်း ၂၅% ကနေ ၂၀% ထိ ကျဆင်းစေခဲ့ပါတယ်။ စစ်ဆေးရေးမှူးချုပ် ပါမောက္ခ ပီတာ ဟော်ဘီက \"အခုလက်ရှိအချိန်အထိ သေဆုံးမှုနှုန်းကို လျှော့ချနိုင်တဲ့ တခုတည်းသောဆေးက ဒီဆေးပါပဲ၊ သိသိသာသာကို လျှော့ချနိုင်တာပါ၊ ဒါဟာ တကယ့်ကြီးမားတဲ့ အောင်မြင်မှုပါ\" လို့ဆိုပါတယ်။ ဦးဆောင်သုတေသီ ပါမောက္ခ မာတင် လန်ဒရေက ဒီတွေ့ရှိမှုက ဘာကိုပြောသလဲဆိုရင် အသက်ရှူစက်နဲ့ကုသနေရတဲ့ လူနာ ၈ ယောက်မှာ ဒီဆေးက ၁ ယောက်ကို အသက်ကယ်တင်နိုင်တာဖြစ်တယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ဖြစ်စေတဲ့ ရောဂါပိုးရဲ့ အစဟာ ဘယ်ကလဲ၊ ဘယ်လောက် သိထားပြီလဲ အောက်စီဂျင်ပေးကုသနေရတဲ့ လူနာ ၂၀ နဲ့ ၂၅ ယောက်လောက် လူနာတွေမှာ ဒီဆေးက ၁ ယောက်ကို အသက်ကယ်ပေးနိုင်တာပါလို့ ဆိုပါတယ်။ \"ဒါဟာ သိပ်ကိုအကျိုးများတာ ထင်ရှားတယ်၊ ဒက်ဆာမီသာဇုန်းဆေး ကို လူနာကို ၁၀ ရက်ပေးရရင်၊ လူနာ တယောက်ကို ၅ ပေါင်လောက်ပဲ ကုန်ကျပါတယ်၊ အသက်တချောင်းကို ကယ်တင်ဖို့ အလွန်ဆုံး ၃၅ ပေါင်ပဲ ကုန်ကျမှာပါ၊ ဒီဆေးက နိုင်ငံတကာမှာလည်း ရလွယ်ပါတယ်\" လို့ လည်းသူက ပြောပါတယ်။ ပါမောက္ခ လန်ဒရေက ဘာမှအချိန်မဆွဲဘဲ ဆေးရုံမှာရှိတဲ့လူနာတွေ ဒီဆေးကို ပေးသင့်တယ်၊ ဒါပေမဲ့ သာမန်လူတွေအနေနဲ့ ဒီဆေးကို ဆိုင်မှာသွားဝယ်ပြီး အိမ်မှာကိုယ့်ဘာသာကိုယ်ကုနေတာမျိုး မလုပ်သင့်ဘူးလို့ လည်းပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါလက္ခဏာ အပျော့စားတွေသာ ပြနေတဲ့ လူနာမျိုးတွေ (အသက်ရှူရခက်တဲ့အထိ မဖြစ်တဲ့လူနာမျိုးတွေ) မှာ ဒီ ဒက်ဆာမီသာဇုန်းဆေးက အသုံးတည့်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကုသဖို့ မတ်လကတည်းက စမ်းသပ်ကုသတာတွေ လုပ်နေခဲ့ကြပြီး ငှက်ဖျားဆေး ဟိုက်ဒြောက်ဆီ ကလိုရိုကွင်း (hydroxychloroquine)ကို သုံးခဲ့ကြပါသေးတယ်၊။ နောက်ပိုင်းမှာ ဒီဆေးကြောင့် သေဆုံးတာ၊ နှလုံးထိခိုက်တဲ့ ပြဿနာတွေဖြစ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် အဲဒီဆေး သုံးစွဲပြီး ကုသတာကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပါတယ်။ တခါ ဗိုင်းရပ်စ်ကုသဆေးတမျိုးဖြစ်တဲ့ ရမ်ဒဲစ်စီဗီယာ (remdesivir) ဆေးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပြီး ပြန်မြန်မြန်နာလန်ထူနိုင်ရေးအတွက် သုံးခဲ့ကြပြီး ဒီဆေးကိုတော့ ယူကေက ဆေးရုံတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေအတွက် သုံးစွဲကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-46271351", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-46277518", "doc1": "নেনি শুশাইদাহ, মালয়েশিয়ার শরিয়া আদালতের নারী বিচারক। বিচারক নেনি শুশাইদাহ দিনে পাঁচটির বেশি মামলার বিচারিক কাজ পরিচালনা করেন এবং সপ্তাহে প্রায় ৮০টি মামলার শুনানি করে থাকেন। মালয়েশিয়ায় শরিয়া আইনের ব্যবহার দিন দিন বাড়ছে। দুই ধারা বিশিষ্ট আইনি ব্যবস্থায় পারিবারিক ও নৈতিক বিষয়ের বিচার চাওয়ার ক্ষেত্রে মালয়েশিয়ার অনেক মুসলিমই শরিয়া আইনের দ্বারস্থ হয়ে থাকেন। মালয়েশিয়ায় শরিয়া আইনের জনপ্রিয়তা মালয়েশিয়া অনেকটা মধ্যমপন্থী ইসলামিক আইন অনুশীলন করলেও সেখানে কট্টরপন্থী মতবাদের জনপ্রিয়তা বাড়ছে। বিচারক শুশাইদাহ অর্থনৈতিক দ্বন্দ্বের মামলা থেকে শুরু করে শরিয়া আইনে নারী-পুরুষ সম্পর্কে নৈতিকতার দ্বন্দ্বসহ বিভিন্ন ধরণের মামলার বিচার করে থাকেন। আরো পড়ুন: অনলাইনে হয়রানির শিকার মালয়েশিয়ার মুসলিম নারীরা 'প্রতিবন্ধী বলে সবাই বলেছিল আমাকে মেরে ফেলতে' বাংলাদেশের যে নারী বিবিসির ১০০ নারীর তালিকায় যুবরাজ মোহাম্মদ বিন সালমানের পরিণতি কী হতে পারে? হাসিনাকে নিয়ে ছবির নামে বানান ভুল, উকিল নোটিশ মালয়েশিয়া একটি মুসলিম অধ্যুষিত দেশ। তবে পারিবারিক দ্বন্দ্বের ক্ষেত্রে সন্তানের ভরণপোষণ বিষয়ক মামলা এবং বহুগামিতা বিষয়ে বিচার করার ক্ষেত্রে বিশেষজ্ঞ তিনি। বিচারক শুশাইদাহ বলেন, \"প্রতিটি ঘটনাই জটিল এবং অন্যটির চেয়ে ভিন্ন। ইসলামী আইনের অধীনে গৎবাঁধা কোনো সমাধান আপনি দিতে পারবেন না।\" মুসলিম ধারণা অনুযায়ী, একজন পুরুষ চারটি বিয়ে করতে পারেন, যা মালয়েশিয়ায় আইনত বৈধ। বিচারক শুশাইদাহর আদালতে বহুবিবাহের অনুরোধ নিয়ে আসা ব্যক্তিসহ তার পরিবারের বাকিদেরও উপস্থিত থাকা বাধ্যতামূলক। শুশাইদাহ বলেন, \"আমি সবার বক্তব্য নিতে চাই, শুধু পুরুষদেরটা নয়।\" \"নারীদের সাথে কথা বলে আমি নিশ্চিত হতে চাই যে তারাও বিষয়টি নিয়ে সম্পূর্ণ ওয়াকিবহাল। তারা যদি সব বিষয়ে পুরোপুরি না জেনে থাকেন তাহলে আমি তাদের অনুমতি দেই না।\" বিচারক শুশাইদাহ জানান, মালয়েশিয়ার অধিকাংশ নারীই এ ধরণের নিয়ম পছন্দ করেন না। \"কিন্তু ইসলাম অনুযায়ী এটি বৈধ এবং মালয়েশিয়ার আদালত এই আইন বাস্তবায়ন করতে বেশ কঠোর নির্দেশনা রয়েছে।\" একজন পুরুষের দ্বিতীয়বার বিয়ে করতে চাওয়ার পেছনে অত্যন্ত শক্ত যুক্তি থাকতে হয় বলে মন্তব্য করেন বিচারক শুশাইদাহ। এই দ্বিতীয় বিয়ের ক্ষেত্রে প্রথম স্ত্রী'র স্বতঃস্ফূর্ত অনুমতি বাধ্যতামূলক বলেও নিশ্চিত করেন বিচারক শুশাইদাহ। বৈষম্যমূলক আচরণের অভিযোগে সমালোচকরা এবং মানবাধিকার সংগঠনগুলো প্রায়ই শরিয়া আইনের বিরোধিতা করে থাকেন। শরিয়া আসলে কী? ইসলামের ধর্মগ্রন্থ কোরানে বর্ণিত মতাদর্শ অনুযায়ী তৈরি আইনি অবকাঠামোকে শরিয়া বলা হয়। একই সাথে নবী মুহাম্মদের বক্তব্য আর জীবনধারণের আদর্শ বা 'হাদিস' এবং ইসলামী পণ্ডিতদের দ্বারা নির্ধারিত আইন বা 'ফতোয়া'ও অন্তর্ভুক্ত শরিয়া আইনে। মালয়েশিয়ার বিভিন্ন রাজ্যে বিভিন্ন পরিসরে ব্যবহৃত হয়ে থাকে শরিয়া আইন। শরিয়া আইন অধিকাংশ ক্ষেত্রে \"ভুল, অতি কঠোর এবং অমানবিক\" বলে মানবাধিকার কর্মীরা এর সমালোচনা করে আসছেন। তবে অনেকসময় কঠিন শাস্তি দিলেও বিচারক শুশাইদাহ মনে করেন, সুবিচার নিশ্চিত করতেই শরিয়া আইন কখনো কখনো কঠোর অবস্থান নিয়ে থাকে। শরিয়া আইনেরে বিরোধিতা করে হিউম্যান রাইটস ওয়াচের এশিয়া শাখার উপ-পরিচালক ফিল রবার্টসন বিবিসিকে বলেন, \"যেই শরিয়া আইন নারী, সমকামী বা সংখ্যালঘুদের সাথে বৈষম্যমূলক আচরণ করে না, সেই শরিয়া আইনে আমার কোনো আপত্তি নেই।\" \"কিন্তু মালয়েশিয়ায় শরিয়া আইনের সমস্যা হলো তারা প্রায়ই এ ধরণের কাজ করে থাকে।\" তবে বিচারক শুদাইদাহ মনে করেন শরিয়া আইন সবসময় পুরুষদের পক্ষে রায় দেয়, এমন ধারণা সত্য নয়। \"নারীদের অধিকার রক্ষার জন্য তৈরি হয়েছে আমাদের আইন। নারীদের নিরাপত্তা নিশ্চিত করতে এবং তাদের কল্যাণ নিশ্চিত করা হয়েছে এই আইনে।\" নেনি শুশাইদাহ। মালয়েশিয়ার আইনে নারীর অবস্থান বিচারক শুশাইদাহ সবচেয়ে বড় চিন্তা, শক্ত শরিয়া আইনের ফাঁক গলে বিদেশে গিয়ে বিয়ে করছে মালয়েশিয়ার পুরুষরা। \"মালয়েশিয়ার পুরুষ বিদেশে গিয়ে বিয়ে করলে মালয়েশিয়ার আইন অনুযায়ী তাকে শাস্তির অধীনে আনা যায় না।\" মালয়েশিয়ার নারী অধিকার নিয়ে কাজ করে এমন একটি সংঘ 'সিস্টারস ইন ইসলাম'এর মতে, মালয়েশিয়ার আদালতে 'নারী প্রতিনিধিত্বের ভয়াবহ ঘাটতি' এবং পুরো বিচার বিভাগে 'পুরুষত্ববাদের তীব্র ছায়া' বিদ্যমান রয়েছে। ঐ সংস্থার একজন মুখপাত্র মাজিদাহ হাশিম বলেন, \"মালয়েশিয়ার শরিয়া আইনের প্রেক্ষাপট বিবেচনা করলে দেখা যায় তা উদ্দেশ্যমূলক ভাবে নারীদের বিরুদ্ধে বৈষম্যবাদী আচরণ করে থাকে। এমনকি সামাজিকভাবে নৈতিকতার অবক্ষয়ের কারণ হিসেবে নারীদের দোষারোপও করা হয়ে থাকে।\" মিজ. হাশিম মনে করেন, সরকারি ইসলামিক প্রতিষ্ঠানগুলো নারীদের প্রাপ্য বিচার নিশ্চিত করার জন্য কার্যকর পদক্ষেপ নিতে পারেনি। যে কারণে বিচারক শুশাইদাহর নিয়োগ ছিল মালয়েশিয়ার জন্য একটি গুরুত্বপূর্ণ ঘটনা। \"একসময় শরিয়া আইনের অধিকাংশ বিচারকই ছিলেন পুরুষ, যারা বিচারিক প্রক্রিয়ায় নারীর অন্তর্ভুক্তি নিয়ে প্রশ্ন তুলতেন।\" তবে আদালত পরিচালনায় বিচারক শুশাইদাহর বলিষ্ঠ ভূমিকার মাধ্যমে ঐ ধারা পরিবর্তিত হবে বলে আশাবাদ ব্যক্ত করতেই পারেন মালয়েশিয়ার মুসলিমরা। বিবিসি বাংলায় আরো পড়তে পারেন: মালয়েশিয়ার রাজনীতি: ব্যাগ ও স্যান্ডেলের গল্প মালয়েশিয়ার রাজনীতি যেন শেক্সপিয়ারের নাটক লেসবিয়ান সেক্সের অভিযোগে দুই নারীকে বেত্রাঘাত", "doc2": "တရားသူကြီး နန်နီ ရှူရှိုင်ဒါ ဟာ တရက်ကို ရုံးချိန်း ငါးခုနှုန်းနဲ့ တပတ်ကို အမှု ၈ဝ ထိ ကြားနာနိုင်တဲ့သူပါ။ မလေးရှားဟာ အလယ်အလတ်ကျတဲ့ အစ္စလာမ်ဘာသာရေးကို ကျင့်သုံးတဲ့ နိုင်ငံ ဖြစ်ပေမယ့် ရှေးရိုးဆန်တဲ့ အယူဝါဒတွေ ခေါင်းထောင်လာနေပြီး ရှရီယာ ဥပဒေကို သုံးစွဲတာတွေလည်း တိုးမြင့်လာနေပါတယ်။ တရားရေး စနစ် နှစ်ခု ကျင့်သုံးတဲ့ နိုင်ငံမှာ ထောင်ချီတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေက အစ္စလာမ် ဥပဒေနဲ့ မိသားစု ကိစ္စ၊ ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာတွေကို ဖြေရှင်းကြပါတယ်။ မွတ်ဆလင် မဟုတ်သူတွေကတော့ ဒီလိုကိစ္စတွေမှာ ဘာသာရေး နဲ့မဆိုင်တဲ့ တခြားဥပဒေတွေ သုံးကြပါတယ်။ နန်နီက ငွေရေးကြေးရေးကိစ္စကနေ ခါလွပ်လို့ခေါ်တဲ့ ကိစ္စတွေထိ တရားစီရင်ပါတယ်။ ခါလွပ်ဆိုတာက လက်ထပ်မထားတဲ့ မွတ်ဆလင် စုံတွဲတွေကို ဖမ်းမိတဲ့ ကိစ္စတွေကို ပြောတာပါ။ မွတ်ဆလင်အများစု နေတဲ့ မလေးရှား ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့ အဓိက ကျွမ်းကျင်မှုကတော့ မယားပြိုင်ထားတဲ့ ကိစ္စတွေနဲ့ ကလေး စောင့်ရှောက်ခွင့် တွေပါ။ မွတ်ဆလင်လောကမှာ အမျိုးသားတွေကို မိန်းမ လေးယောက်ထိ ယူခွင့်ပြုထားပြီး ဒါဟာ မလေးရှားမှာ တရားဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ မယားပြိုင် ယူခွင့် မပေးခင်မှာ စဉ်းစားစရာ ကိစ္စတွေ အများကြီး ရှိတယ်လို့လည်း တရားသူကြီး နန်နီက ပြောပါတယ်။ \"အမှုတိုင်းက ရှုပ်ထွေးပြီး ကွာခြားမှုတွေ ရှိတယ်\" လို့လည်း သူက ရှင်းပြပါတယ်။ \"အစ္စလာမ် ဥပဒေ ကို လုံးပြောလို့ မရဘူး၊ ယောက်ျားတွေ မျက်နှာသာပေးပြီး မိန်းမတွေကို မတရားဆက်ဆံတယ်လို့လည်း ပြောလို့မရဘူး။ ဒီလို အထင်မှားတာတွေကို ပြင်ပေးချင်တယ်\" လို့ ဆိုပါတယ်။ ရှာရီယာ တရားသူကြီးအနေနဲ့ တာဝန်ကြီးတယ်ဆိုသူ ဒီလို မယားပြိုင် ယူဖို့ လျှောက်ထားတဲ့ ကိစ္စမှာ သက်ဆိုင်သူတွေအားလုံး တရားသူကြီး နန်နီရဲ့ ရုံးကို ကိုယ်တိုင်လာကြရပါတယ်။ \"ကျွန်မက အားလုံးဆီက ကြားနာချင်တာ၊ ယောက်ျားတွေဘက်ကချည်း မဟုတ်ဘူး\" လို့ သူကပြောတယ်။\"မိန်းမတွေကိုယ်တိုင် ဒီကိစ္စမှာ တသဘောတည်း ရှိသလား ဆိုတာ သေချာအောင် စကားပြောကြည့်တယ်၊ သူတို့ ဆန္ဒပါဖို့ အရေးကြီးတယ်၊ ဒီလို မပါတဲ့ အရိပ်အယောင်ကို တွေ့ရင်တော့ ကျွန်မ ခွင့်ပြုမိန့် မပေးဘူး\" \"ကျွန်မလည်း မိန်းမဆိုတော့ မိန်းမအများစု က ဒီလို အတွေးအခေါ်ကို မကြိုက်တာကို နားလည်နိုင်တယ်၊ ဒါပေမဲ့ အစ္စလာမ် ဘာသာရေးမှာ ဒါကို ခွင့်ပြုထားတာ၊ ကျွန်မတို့ မလေးရှား တရားရုံးတွေကလည်း ဒါကို ကိုင်တွယ်ဖို့ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ဥပဒေတွေ ပြဋ္ဌာန်းထားတယ်\" \"ယောက်ျားတယောက် နောက်အိမ်ထောင်ပြုဖို့မှာ အင်မတန် ခိုင်မာတဲ့ သက်သေ ရှိရတယ်\" လို့ ဆိုပါတယ်။ \"အမျိုးသားက သူ့ရဲ့ ပထမဇနီးရော၊ နောက်လက်ထပ်မယ့်သူကိုပါ သာယာဝပြောမှုအတွက် စောင့်ရှောက်ရတယ်၊ ဘယ်သူ့လိုအပ်ချက်ကိုမှ လျစ်လျူရှုလို့ မရဘူး\" တချို့ ဇနီးတွေက ဒီလိုစဉ်းစားတာကို လက်ခံတယ်လို့လည်း တရားသူကြီး နန်နီက ဆိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးက နေမကောင်းလို့ ကလေးမရနိုင်တဲ့ ကိစ္စတခုကို သူက ပြန်ပြောပြပါတယ်။ \"သူ့ယောက်ျားကို သူချစ်တယ်၊ ဒါကြောင့်နောက်မိန်းမ ယူခွင့်ပေးဖို့ ကျွန်မက ခွင့်ပြုစေချင်တယ်။ ဒါကြောင့် ပြုပေးလိုက်တယ်\" ရှာရီယာဥပဒေနဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံနေတယ်ဆိုပြီး ဝေဖန်မှုတွေရှိ ရှရီယာ ဆိုတာ ဘာလဲ တင်းကျပ်တဲ့ ဥပဒေတွေ ထားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒါဟာ မျှမျှတတ ဖြစ်နိုင်အောင်လုပ်တာလို့ နန်နီ က သူ့ဘာသာဘက်က ကာကွယ်ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရှရီယာဥပဒေကို တလွဲသုံးတာတွေ မကြာခဏ ဖြစ်နေတယ်လို့ ဝေဖန်သူတွေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အုပ်စုတွေက ငြင်းချက်ထုတ်ကြပါတယ်။ \"မိန်းမတွေ၊ လိင်တူချစ်သူတွေ၊ လူမှုရေးနဲ့ ဘာသရေးအရ လူနည်းစုတွေကို မခွဲခြားတဲ့ ရှရီယာ ဥပဒေကို မကန့်ကွက်ပါဘူး\" လို့ လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ရဲ့ အာရှရုံး ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဖီလ် ရောဘတ်ဆန်က ဘီဘီစီ အမျိုးသမီး ၁ဝဝ အစီအစဉ်ကို ပြောပါတယ်။ \"ဒါပေမဲ့ မလေးရှားမှာ ရှရီယာ ဥပဒေကို ဒီလို ချိုးဖောက်တဲ့ ကိစ္စတွေမှာ ခဏခဏ သုံးနေတာက ပြဿနာပါ\" \"ဘာသာရေးအကြောင်းပြချက်နဲ့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးအရ ညီတူညီမျှ ရှိရမယ့် စံချိန်တွေကို ဝင်စွက်ဖက်တာကတော့ ဘယ်တော့မှ လက်ခံနိုင်စရာ မရှိဘူးလေ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံတာတွေလည်း မရှိသင့်ဘူး\" မလေးရှား အမျိုးသမီးနှစ်ယောက် မကြာခင်က လိင်တူ ဆက်ဆံလို့ ဆိုပြီး ကြိမ်ဒဏ်ပေးခံရတဲ့ ကိစ္စကြောင့် လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေက အင်မတန် ဒေါသထွက်ကြပါတယ်။ ဒီကိစ္စမှာ ရှရီယာ ဥပဒေကို မလျော်မကန် ကျင့်သုံးတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ တရားသူကြီး နန်နီ ကတော့ ဒီကိစ္စကို ထုတ်မပြောပေမယ့် ဒီလိုဆိုပါတယ်။ \"ရှရီယာ ဥပဒေနဲ့ ကြိမ်ဒဏ်ပေးတာဟာ ကျူးလွန်သူတွေကို ပညာပေးဖို့ပါ၊ ဒါမှ ဒီအပြစ်ကို ထပ်ပြီး မကျူးလွန်မှာလေ\" ရှရီယာ ဥပဒေက ယောက်ျားတွေကို ဘက်လိုက်ပြီး အမြဲတမ်း ဆုံးဖြတ်တာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း တရားသူကြီး နန်နီက စောဒက တက်ပါတယ်။ \"ကျွန်မတို့ ဥပဒေက အမျိုးသမီးတွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့ ထားတာ။ သူတို့ ဘဝ သာယာမှုနဲ့ လုံခြုံမှုကို ကြည့်ရတယ်\" လို့လည်း ဆိုတယ်။ \"အစ္စလာမ်မှာ အမျိုးသမီးတွေကို တန်ဖိုးထားတယ်၊ တရားသူကြီးတွေအနေနဲ့ ကျွန်မတို့က ဥပဒေကျင့်သုံးတာကို တန်ဖိုးရှိအောင် ထိန်းသိမ်းရမယ် \" လို့ ပြောပါတယ်။ သူ အဓိက စိုးရိမ်တာကတော့ မွတ်ဆလင် အမျိုးသားတွေ ပြည်ပမှာ လက်ထပ်ပြီး ရှရီယာရုံးတွေရဲ့ တင်းကျပ်တဲ့ စည်းကမ်းကို ရှောင်ကြတာပါ။ \"နိုင်ငံခြားမှာ လက်ထပ်ရင် မလေးရှား ဥပဒေနဲ့ ထိန်းလို့မရဘူး။ တချို့ အမျိုးသမီးတွေကလည်း သူတို့ယောက်ျားတွေကို ကာကွယ်ပေးချင်တော့ ခွင့်ပြုချက် ပေးကြတယ်။ သူတို့မသိတာက သူတို့ ဒုက္ခရောက်မှာကိုပါ\" လို့ ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မတို့ ရှာရီယာ ဥပဒေတွေက အမျိုးသမီးတွေကို ကာကွယ်နိုင်အောင် ထားတာပါ၊ ဒါမှ သူတို့ ယောက်ျားတွေ မဟုတ်တာ မလုပ်နိုင်မှာ\" လို့လည်း ပြောတယ်။ အစ္စလာမ် ညီအစ်မများလို အမျိုးသမီး အုပ်စုတွေကတော့ တရားရုံးတွေမှာ အမျိုးသမီး ခန့်ထားမှု မမျှတတာ၊ နည်းလွန်းတာကို ထောက်ပြကြပါတယ်။ နောက်ပြီး စနစ်တခုလုံးမှာ ယောက်ျားကြီးစိုးမှုက သိသာတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ \"မလေးရှားရဲ့ ရှရီယာ ဥပဒေမှာ အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားရုံတင် မဟုတ်ဘူး၊ လူမှုရေး ဖောက်ပြန်တာတွေရဲ့ အကြောင်းရင်းလို ဖြစ်အောင် ပုံဖျက်တယ်\" လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောခွင့်ရ မဂျစ်ဒါ ဟာရှင်က ဆိုပါတယ်။ \"အစိုးရရဲ့ အစ္စလာမ် အဖွဲ့အစည်းတွေက အမျိုးသမီးတွေ တရားမျှတမှု ရဖို့ အနည်းအကျဉ်းပဲ လုပ်ပါတယ်။ အခု ရှရီယာ ဥပဒေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို စစ်ဆေးနေတာတွေမှာ သူတို့လိုလားချက်တွေကို မဖော်ပြနိုင်ဘဲ တရားမျှတမှု ရှိဖို့လည်း လက်လှမ်းမမီ ဖြစ်နေပါတယ်\" ဒါကြောင့် တရားသူကြီး နန်နီကို ခန့်အပ်မှုက အရေးကြီးတယ်လို့ ရှုမြင်ကြပါတယ်။ \"ကျွန်မတို့ခေတ်တုန်းက ရှရီယာ တရားသူကြီး အများစုက အမျိုးသားတွေပါ။ သူတို့က အမျိုးသမီးတွေ လိုအပ်ချက်ကို မေးရမြန်းရတာ \" လို့ တရားသူကြီး နန်နီက ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မ တခါမှ တရားသူကြီး ဖြစ်ဖို့ စိတ်မကူးခဲ့မိဘူး\" လို့လည်း ဝန်ခံတယ်။ \"ရှေ့နေ တယောက်အနေနဲ့ ဒီလို ရှုပ်ထွေးတဲ့ ကိစ္စတွေကို ကိုင်တွယ်ရတဲ့ အဆင့်မြင့်ရာထူးကို တာဝန်ယူနိုင်ပါ့မလား မသိခဲ့ဘူး။ ကျွန်မက မိန်းမဆိုတော့ ကြောက်လည်းကြောက်တယ်၊ သံသယလည်းများတယ် \" \"တခါတခါကျတော့လည်း စိတ်ထဲ မသက်မသာပဲ။ မိန်းမတယောက် အနေနဲ့ ဘာမှ ခံစားချက် မရှိဘူး ပြောရင်လည်း လိမ်ရာကျတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရားသူကြီး တယောက် အနေနဲ့ သမာသမတ်ကျဖို့ စိတ်ရှင်းဖို့တော့ လိုတယ်။ ဒါကို ကျွန်မ တရားစီရင်ချက်မှာလည်း ပေါ်အောင် ကြိုးစားတယ်။ ရုံးတော်မှာ အကောင်းဆုံးရတဲ့ သက်သေတွေနဲ့ စီရင်ချက်ချနိုင်အောင် လုပ်တယ်\""}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-48331749", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/05/140516_india_elections_bjp_win", "doc1": "এই নির্বাচনকে নরেন্দ্র মোদীর জন্য গণভোট হিসেবে দেখা হচ্ছিল। নির্বাচনে ভারতীয় জনতা পার্টি এবং প্রধান বিরোধী দল কংগ্রেসের মধ্যেই লড়াই হয়েছে। সাথে ছিল উভয় দলের মিত্র শক্তিশালী আঞ্চলিক রাজনৈতিক দলগুলো। পুরো দেশ জুড়ে সাতটি ধাপে ভোট গ্রহণ অনুষ্ঠিত হয়েছে। আগামী ২৩ শে মে নির্বাচনের ফল ঘোষণা করা হবে। তবে বিশ্লেষকরা সতর্ক করে দিয়েছেন যে বুথ ফেরত জরিপের ফলাফল অতীতে ভুল প্রমাণিত হয়েছে। এই নির্বাচনটিকে অনেকেই নরেন্দ্র মোদীর প্রশ্নে গণভোট হিসেবে দেখছেন। সরকার গঠনের জন্য একটি একটি রাজনৈতিক দল বা জোটকে নির্বাচনে ২৭২টি আসনে জয়লাভ করতে হবে। বুথ ফেরত জরিপ কী বলছে? চারটি বুথ ফেরত জরিপে দেখা যাচ্ছে, বিজেপির নেতৃত্বে ন্যাশনাল ডেমোক্রেটিক অ্যালায়েন্স (এনডিএ) বড় ধরণের বিজয়ের দিকে অগ্রসর হচ্ছে বলে আঁচ পাওয়া যাচ্ছে। এসব জরিপে অনুমান করা হচ্ছে, বিজেপির নেতৃত্বে জোট ২৮০ থেকে ৩১৫ টি আসনে জয়লাভ করবে। বিরোধী দল কংগ্রেসের তুলনায় বিজেপি জোট অনেকে এগিয়ে আছে বলে বুথ ফেরত জরিপে বলা হচ্ছে। তবে নেলসন-এবিপি নিউজ-এর যৌথ জরিপে বলা হচ্ছে, বিজেপি জোট ২৬৭ টি আসনে জয়লাভ করবে, যেটি সংখ্যাগরিষ্ঠতার চেয়ে কম। উত্তর প্রদেশে বিজেপি জোট ব্যাপকভাবে পরাজিত হবে বলে এই জরিপে আভাস মিলছে। এই প্রদেশে ৮০টি সংসদীয় আসন রয়েছে। ভারতের অন্য যে কোন চেয়ে উত্তর প্রদেশে আসন সংখ্যা সবচেয়ে বেশি। ২০১৪ সালের নির্বাচনে বিজেপি উত্তর প্রদেশে ৭১টি আসনে জয়লাভ করেছিল। এবার বুথ ফেরত জরিপে আভাস মিলছে, আঞ্চলিক রাজনৈতিক দলের কাছে ৫১ টির মতো আসন হারাতে পারে বিজেপি। আরো পড়ুন: লোকসভা নির্বাচন: যে ১১টি তথ্য জানা দরকার মোদী সরকারের আমলে আতঙ্কে কেন মুসলমানরা? ২৪ বার নির্বাচনে হেরেও হাল ছাড়েননি যে ব্যক্তি বুথ ফেরত জরিপ নিয়ে প্রতিক্রিয়া নির্বাচন কমিশনের সমালোচনা করলেন রাহুল গান্ধী। বিজেপি তাদের টুইটার অ্যাকাউন্টে একটি কার্টুন পোস্ট করেছে। সেখানে দেখা যাচ্ছে, নরেন্দ্র মোদী ছোট রাজনৈতিক দলগুলোকে পিষে দিচ্ছেন এবং দুপাশ থেকে মানুষ সে দৃশ্য দেখছে। পশ্চিমবঙ্গের মুখ্যমন্ত্রী মমতা ব্যানার্জি বলেছেন, তিনি এসব বুথ ফেরত জরিপের গল্প বিশ্বাস করেন না। মমতা ব্যানার্জি বলেন, বুথ ফেরত জরিপ 'গুজবের মাধ্যমে নির্বাচনের ফলাফল নিয়ে কারসাজি করার পরিকল্পনা করা হচ্ছে'। অন্যদিকে কংগ্রেস নেতা রাহুল গান্ধি টুইটার বার্তায় নির্বাচন কমিশনের কড়া সমালোচনা করেছেন। তিনি বলেন, নির্বাচন কমিশন নরেন্দ্র মোদীর সাথে আপোষ করেছে। লোকসভা নির্বাচন ২০১৯: ভারতে সরকার গঠনের প্রক্রিয়াটা কীরকম?", "doc2": "သမိုင်းစာမျက်နှာသစ် ဖွင့်လိုက်ပြီလို့ BJP ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဆို အခုချိန်အထိ ရေတွက်ခဲ့ပြီးသမျှ မဲတွေ အရ နှစ်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း ဘယ်ပါတီမှ မနိုင်ဖူးသေးတဲ့ မဲကွာခြားချက်နဲ့ အပြတ်အသတ် နိုင်နေတာ တွေ့ရပြီး လက်ရှိ အာဏာရ ကွန်ဂရက် ပါတီက မရှုမလှ ရှုံးနေပါတယ်။ BJP ပါတီက စီးပွားရေး ပြန်လည် အားကောင်းလာအောင် လုပ်ဆောင်မယ် ဆိုတဲ့ ကတိစကား တွေကြောင့် အစုရှယ်ယာ စျေးတွေလည်း စံချိန်တင် ပြန်တက်လာပါတယ်။ BJP ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ Rajnath Singh ကတော့ အိန္ဒိယဟာ သမိုင်း စာမျက်နှာသစ် ဖွင့်လိုက်ပြီလို့ ပြောပါတယ်။ BJP ပါတီဟာ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး လုပ်ဆောင်ဖို့ အခွင့်အာဏာ ရလာပါပြီ၊ လူ့ဘောင် အသိုင်းအဝိုင်းက ကဏ္ဍတိုင်း အတွက် လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်မယ်လို့ ကတိပေးပါတယ် လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အိန္ဒိယရဲ့ အတော့်ကို နည်းပါးတဲ့ လူနည်းစု တွေကတော့ အလွန့်အလွန် စိုးရိမ်နေကြတယ်လို့ ဘီဘီစီ သတင်းထောက်က ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56826380", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-56830741", "doc1": "ইউরোপিয়ান সুপার লিগ থেকে সরে দাঁড়ালো ইংল্যান্ডের 'বিগ সিক্স' ম্যানচেস্টার সিটি প্রথম ক্লাব হিসেবে আনুষ্ঠানিকভাবে ইউরোপিয়ান সুপার লিগের খাতা থেকে নিজেদের নাম সরিয়ে ফেলার উদ্যাগ নেয়। এই ক্লাবটিকে অনুসরণ করে চেলসিও কাগজপত্র প্রস্তুত করে এই নতুন লিগ থেকে নাম সরিয়ে নেয়ার। এরপর একে একে আর্সেনাল, লিভারপুল, ম্যানচেস্টার ইউনাইটেড, টটেনহ্যাম হটসপারও ইউরোপিয়ান সুপার লিগ থেকে নাম সরিয়ে নেয়। গত রবিবার ইউরোপের ১২ ক্লাব মিলে ইউরোপিয়ান সুপার লিগ তৈরির ঘোষণা দেয়, যা বিশ্বব্যাপী ফুটবল কোচ, খেলোয়াড়, ভক্ত ও বিশ্লেষকদের সমালোচনার মুখে পড়ে। ম্যানচেস্টার সিটি নিশ্চিত করেছে একটি আনুষ্ঠানিক প্রক্রিয়ার মাধ্যমে তারা সুপার লিগ থেকে সরে এসেছে। লিভারপুল বিবৃতিতে জানিয়েছে সুপার লিগের সাথে তাদের যাত্রা এ পর্যন্তই। স্ট্যামফোর্ড ব্রিজের কাছে চেলসি ভক্তদের বিক্ষোভ আর্সেনাল একটি খোলা চিঠি লিখেছে ভক্তদের উদ্দেশ্যে, যেখানে তারা বলেছে একটি ভুল হয়ে গেছে তাদের এবং বৃহত্তর ফুটবল কমিউনিটির কথা শুনেই তারা নাম সরিয়েছে সুপার লিগ থেকে। টটেনহ্যাম হটসপারের চেয়ারম্যান ডেনিয়েল লেভি দুঃখ প্রকাশ করে বলেছেন এই প্রস্তাবের ফলে যে শঙ্কা তৈরি হয়েছে তা ক্লাবের জন্য হতাশাজনক। ইউরোপিয়ান ফুটবল নিয়ন্ত্রক সংস্থা ইউয়েফার প্রেসিডেন্ট আলেকজান্ডার কেফেরিন সবগুলো ক্লাবকে স্বাগত জানিয়ে বলেন, ইউরোপিয়ান ফুটবলকে এখনো অনেক দেয়ার আছে এই ক্লাবগুলোর। তিনি বলেন, \"এখন আমাদের এগিয়ে যাওয়ার পালা।\" ইংল্যান্ডের এই 'বিগ সিক্স' ছাড়াও সুপার লিগে যুক্ত হয় স্প্যানিশ ক্লাব বার্সেলোনা, রেয়াল মাদ্রিদ, আতলেটিকো মাদ্রিদ, ইতালির এসি মিলান, ইন্টার মিলা ও জুভেন্টাস। ফুটবল ভক্তরা, ফুটবল সংশ্লিষ্টরা, যুক্তরাজ্যের মন্ত্রীরা পর্যন্ত এই সুপার লিগের বিরুদ্ধে আওয়াজ তোলেন। ব্রাইটনের বিপক্ষে চেলসির ম্যাচের আগে কমপক্ষে এক হাজার ভক্ত জমায়েত হয়ে বিক্ষোভ করে। চেলসির কিংবদন্তী গোলরক্ষক পিতর চেক নিজে এসে ভক্তদের বোঝান যাতে তারা সরে যায়। চেলসির কিংবদন্তী গোলরক্ষক পিতর চেক নিজে এসে ভক্তদের বোঝান যাতে তারা সরে যায়। ওদিকে এই ঘটনার পর ম্যানচেস্টার ইউনাইডের নির্বাহী ভাইস চেয়ারম্যান এড উডওয়ার্ড ২০২১ সালের শেষে নিজের পদ থেকে সরে দাঁড়ানোর ঘোষণা দিয়েছেন। তবে এই ঘটনায় বেশ কয়েকটি ক্লাবের কোচ ও শীর্ষ ফুটবলাররা নিজেদের অসন্তোষ প্রকাশ করেছেন। লিভারপুল কোচ য়ুর্গেন ক্লপ সরাসরি বলেছেন এই সুপার লিগ ফুটবলের জন্যই হতাশাজনক, ক্লাবটির অধিনায়ক জর্ডান হেন্ডারসন লিখেছেন সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যমে, যে সমষ্ঠিগতভাবেই লিভারপুলের ফুটবলাররা চান না যে সুপার লিগ হোক। ম্যানচেস্টার সিটি আনুষ্ঠানিক ঘোষণা দেয়ার পরে ক্লাবটির ফুটবলার রাহিম স্টারলিং, \"ওকে বাই\" লিখে একটি টুইট করেন। ওদিকে রেয়াল মাদ্রিদ প্রেসিডেন্ট ফ্লোরেন্তিনো পেরেজ গতকাল বলেন ফুটবল বাঁচাতেই নিয়ে আসা হয়েছে এই সুপার লিগ। পেরেজ এই সুপার লিগের চেয়ারম্যান। তবে ইংলিশ ক্লাবগুলো সরে দাঁড়ানোর পরে স্প্যানিশ বা ইতালিয়ান ক্লাবগুলো কোন বিবৃতি দেয়নি। কী আছে এই সুপার লিগে? এই লিগে থাকবে ২০টি দল। ১২টি ক্লাব প্রতিষ্ঠাতা সদস্য এবং আরো তিনটি ক্লাব নাম দিতে যাচ্ছে এখানে। আরো পাঁচটি ক্লাব এখানে খেলবে ঘরোয়া ফুটবলে সাফল্যের ভিত্তিতে। প্রতি বছরই অগাস্টে ইউরোপিয়ান সুপার লিগ শুরু হবে সপ্তাহের মাঝে খেলাগুলো হবে। ১০ টি দল করে দুই ভাগে ভাগ হয়ে ঘরের মাঠ ও প্রতিপক্ষের মাঠে খেলবে। সেরা তিনটি করে দল কেয়ার্টার ফাইনালে সরাসরি যাবে এবং চতুর্থ ও পঞ্চম ক্লাবটি নিজেদের মধ্যে প্লে অফ খেলবে। চ্যাম্পিয়ন্স লিগের মতো করে দুই লেগের নকআউট পর্ব শেষে প্রতি বছর মে মাসে একটি নিরপেক্ষ স্টেডিয়ামে ফাইনাল খেলা হবে। ইএসএল চ্যাম্পিয়ন্স লিগের চেয়ে বেশি অর্থ জোগান দেবে বলে আশাবাদি ক্লাবগুলো। কেন সুপার লিগ নিয়ে এত আপত্তি? সুপার লিগের ঘোষণা আসার সাথে সাথে এটি ফুটবলের বিভিন্ন সংগঠন ও সংস্থার তুমুল সমালোচনার মুখে পড়ে। প্রিমিয়ার লিগের ছয়টি বড় ক্লাব এই সুপার লিগের অংশ, সেই প্রিমিয়ার লিগ বলেছে, এই সুপার লিগ যে কোনো ভক্তের কাছে স্বপ্নভঙ্গের মতো। যে প্রক্রিয়ায় একটি ক্লাব চ্যাম্পিয়নশিপ লিগ থেকে প্রিমিয়ার লিগে উঠে আসে এবং সেরা ক্লাবগুলোর সাথে খেলে সেই প্রক্রিয়া এবং কাঠামোই ভেঙ্গে দেবে এই সুপার লিগ। বুন্দেসলিগা অর্থাৎ জার্মান লিগে কোনো ক্লাব চাইলেই নিজের ইচ্ছামতো সিদ্ধান্ত নিতে পারবে না। কারণ জার্মান ফুটবল মডেল অনুযায়ী অর্থনৈতিক পৃষ্ঠপোষক ক্লাবের ৪৯ শতাংশ মালিকানা রাখতে পারবে। যে কোনো সিদ্ধান্ত নিতে ভক্তদের ভোটের প্রয়োজন হয় জার্মানিতে। ম্যানচেস্টার ইউনাইটেডের সাবেক ডিফেন্ডার গ্যারি নেভিল এই পরিকল্পনার ওপর 'পুরোপুরি বীতশ্রদ্ধ' ছিলেন। \"আমি চল্লিশ বছর ধরে ম্যানচেস্টার ইউনাইটেড ভক্ত এবং আমি এটা নিয়ে প্রচন্ড নাখোশ।\" নেভিল এই ক্লাবগুলোর মালিকদের 'বেইমান' বলে অভিহিত করে বলেন, \"এটা কেবলই লোভ।\" এই সুপার লিগ ক্লাবগুলোর যে সমর্থকগোষ্ঠী তারাও সুপার লিগের বিপক্ষেই মত দিয়েছেন। লিভারপুল, চেলসি, আর্সেনাল, ম্যানচেস্টার সিটি, ম্যানচেস্টার ইউনাইটেড, টটেন্যাম- সবগুলো ক্লাবের ভক্তরাই আপত্তি জানিয়েছে এই পরিকল্পনার। 'ঘোরতর বেইমানি' বলছেন তারা।", "doc2": "ဥရောပဆူပါလိဂ်မှာ ပါတဲ့အတွက် ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ချယ်လီအသင်း အားပေးသူတွေ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြခဲ့ကြ ဥရောပ ဆူပါလိဂ်ထဲကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ စာရွက်စာတမ်းတွေ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းက အရိပ်အမြွက် ပြောခဲ့အပြီး မန်ချက်စတာ စီတီး အသင်းက ပထမဆုံး တရားဝင် နုတ်ထွက်သွားခဲ့တာပါ။ တခြားအသင်း ၄ သင်း ဖြစ်တဲ့ အာဆင်နယ်၊ လစ်ဗာပူးလ်၊ မန်ချက်စတာ ယူနိုက်တစ်နဲ့ တော့တနမ် အသင်းတွေလည်း အခုအခါ နုတ်ထွက်သွားကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အီတလီအသင်းဖြစ်တဲ့ အင်တာ မီလန်အသင်းကလည်း ဥရောပ ဆူပါလိဂ် စီမံကိန်းမှာ သူတို့ ပါဝင်ဖို့ စိတ်ဆန္ဒမရှိတော့တဲ့အတွက် နုတ်ထွက်တော့မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့ညက အပြောင်းအလဲတွေ အကြီးအကျယ် ဖြစ်ခဲ့အပြီးမှာ စီးရီး အေ ကလပ်က ဘောလုံးအသင်းတွေလည်း ဥရောပ ဆူပါလိဂ်ထဲကနေ ထွက်ဖို့ ပြင်နေကြပြီလို့ ဘီဘီစီက သိရပါတယ်။ အခုပြောခဲ့တဲ့ ဘောလုံးအသင်း ၇ သင်းနဲ့ အတူ စပိန် အသင်းတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ အက်လက်တီကို မဒရစ်၊ ဘာစလိုးနား၊ ရီးယဲလ် မဒရစ်နဲ့ အီတလီ အသင်းတွေ ဖြစ်တဲ့ အေစီ မီလန်း၊ ဂျူဗန်းတပ်စ် တို့က အပြင်းအထန် ဝေဖန်ပြောဆိုမှုတွေရှိနေတဲ့ကြားက အသင်း ၁၂ သင်းပါ ဥရောပ ဆူပါလိဂ်ကို ပြီးခဲ့တဲ့ တနင်္ဂနွေနေ့က ဖွဲ့ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မန်ချက်စတာ ယူနိုက်တက် အိုးထရက်ဖို့ဒ်ကွင်း အပြင်ဖက်က ဆူပါလိဂ် ဆန့်ကျင်ရေး ပိုစတာတစ်ခု မန်ချက်စတာ စီတီးအသင်းက ဥရောပ ဆူပါလိဂ် ကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေကို သူတို့ တရားဝင်လုပ်ဆောင်နေပြီ ဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြု ပြောပါတယ်။ လစ်ဗာပူးလ် အသင်းကလည်း ဥရောပ ဆူပါလိဂ်ထဲမှာ သူတို့ပါဝင်ပတ်သက်မှုတွေ ရပ်ဆိုင်းလိုက်ပြီလို့ ပြောပါတယ်။ မန်ချက်စတာ ယူနိုက်တက်က မန်ယူပရိသတ်၊ ယူကေ အစိုးရနဲ့ မန်ယူအသင်းမှာ ရှယ်ယာထည့်ဝင်ထားတဲ့ တခြား အရေးပါသူတွေရဲ့ တုံ့ပြန်ချက်ကို သူတို့ အသေအချာ နားထောင်ခဲ့ပြီး အခုလို နုတ်ထွက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တာလို့ ပြောပါတယ်။ အာဆင်နယ်အသင်းက သူတို့ အမှားလုပ်ခဲ့မိကြောင်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာတစ်စောင်နဲ့ အာဆင်နယ် ပရိသတ်ကို တောင်းပန်ခဲ့ပြီး ပရိသတ်နဲ့ ဘောလုံးအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ စကားကို ကြားခဲ့အပြီး အခုလို နုတ်ထွက်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ ရေးထားပါတယ်။ တော့တနမ် အသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဒန်နီယယ် လက်ဗီက ဒီဥရောပ ဆူပါလိဂ် ဖွဲ့ဖို့ အဆိုပြုချက်ကြောင့် တော့တနမ် ပရိသတ်တွေ စိုးရိမ်ပူပန် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ခဲ့ရတဲ့အတွက် တော့တနမ်အသင်းအနေနဲ့ ဝမ်းနည်းရပါကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောခဲ့ပါတယ်။ ချယ်လ်ဆီးအသင်းက ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်နှောင်းပိုင်းကမှ သူတို့ ဝင်ခဲ့တဲ့ ဒီဥရောပ ဆူပါလိဂ်ထဲကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ တရားဝင်နုတ်ထွက်ဖို့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေအတိုင်း စလုပ်နေပြီလို့ အတည်ပြု ပြောပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘောလုံးအသင်းတွေ ဥရောပ ဆူပါလိဂ်ထဲမှာ မပါဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ယူကေ ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင်က ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52337100", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52348160", "doc1": "সুস্থ হয়ে ওঠার বিষয়টি নির্ভর করবে আপনি কতটা অসুস্থ হয়ে পড়েছিলেন তার ওপরে। অনেক মানুষ সামান্য কিছু উপসর্গ নিয়েই দ্রুত সুস্থ হয়ে ওঠেন, কিন্তু অন্যদের জন্য এটা দীর্ঘমেয়াদী সমস্যা হয়ে দাঁড়ায়। কোভিড-১৯ এর ক্ষেত্রে বয়স, লিঙ্গ এবং অন্যান্য শারীরিক বিষয়ও গুরুতর অসুস্থতার কারণ হয়ে ওঠে। যত গভীর চিকিৎসা আপনাকে নিতে হয়েছে, যত বেশি সময় লেগেছে, আপনার সুস্থ হয়ে ওঠার ক্ষেত্রেও ততটাই সময় লাগবে। আমার যদি সামান্য কয়েকটি উপসর্গ থাকে, তাহলে কী হবে? যারা কোভিড-১৯ আক্রান্ত হয়েছে, তাদের বেশিরভাগের ক্ষেত্রে কাশি বা জ্বরের মতো প্রধান উপসর্গগুলো দেখা গেছে। তবে তারা শরীরের ব্যথা, ক্লান্তি, গলা ব্যথা এবং মাথা ব্যথা অনুভব করতে পারেন। প্রথমদিকে শুষ্ক ধরণের কাশি হতে পারে। কিন্তু কিছু মানুষের ক্ষেত্রে ভাইরাসের খেয়ে ফেলা ফুসফুসের মৃত কোষমুক্ত শ্লেষ্মা কাশি শুরু হতে পারে। মূলত বিশ্রাম, বেশি করে তরল পান এবং প্যারাসিটামলের মতো ব্যথানাশক ব্যবহার এসব ক্ষেত্রে চিকিৎসা দেয়া হয়ে থাকে। হালকা লক্ষণ যাদের থাকে, তারা দ্রুত সুস্থ হয়ে ওঠেন। এক সপ্তাহের কম সময়ের মধ্যে জ্বর চলে যায়, তবে কাশি আরও কিছুদিন থাকতে পারে। চীনের তথ্য-উপাত্ত বিশ্লেষণ করে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার একটি প্রতিবেদনে বলা হয়েছে, এসব ক্ষেত্রে সুস্থ হয়ে উঠতে গড়পড়তা দুই সপ্তাহ সময় লাগে। কোয়ারেন্টিন ও আইসোলেশনের যে ব্যাখ্যা দেয়া হচ্ছে বাংলাদেশে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে নতুন করোনাভাইরাস কত দ্রুত ছড়ায়? কতটা উদ্বেগের? করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন টাকার মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়াতে পারে কি? বিশ্ব মহামারি শেষ হতে কতদিন লাগবে? কোথায় কতোক্ষণ বেঁচে থাকে কোভিড-১৯ এর জীবাণু, নির্মূলের উপায় করোনাভাইরাস নিয়ে আপনার যা জানা প্রয়োজন আমার যদি গুরুতর লক্ষণ-উপসর্গ থাকে, তাহলে কী হবে? এই রোগটি অনেকের জন্য গুরুতর হয়ে উঠতে পারে। এটি সংক্রমণের সাত থেকে দশ দিনের মধ্যে ঘটে থাকে। এই পরিবর্তন অনেক সময় হঠাৎ হয়ে থাকে। শ্বাস নিতে কষ্ট হয় এবং ফুসফুস ফুলে যায়। এর কারণ হলো, শরীরের ভেতরের রোগপ্রতিরোধ ক্ষমতা ভাইরাসের সঙ্গে লড়াই করার চেষ্টা করে। এটা আসলে শরীরের প্রতিক্রিয়া তৈরির চেষ্টা, যার ফলে শরীরের ভেতরের অনেক ক্ষতি হয়ে যায়। এই সময়ে অনেক মানুষকে অক্সিজেন সহায়তা দেয়ার জন্য হাসপাতালে ভর্তি করতে হয়। চিকিৎসক সারাহ জার্ভিস বলছেন, ''শ্বাসকষ্টের এই ব্যাপারটি ভালো হয়ে উঠতে অনেক সময় লেগে যায়... শরীর তার ভেতরের কষ্টের ব্যাপারগুলো কাটানোর চেষ্টা চালিয়ে যায়।'' তিনি বলছেন, সুস্থ হয়ে উঠতে দুই থেকে আট সপ্তাহ সময় লেগে যেতে পারে, যদিও আরও কিছুদিন ক্লান্তি ভাব থেকে যাবে। আমার যদি নিবিড় পরিচর্যা দরকার হয়, তাহলে কী হবে? বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা ধারণা করছে, প্রতি ২০ জন রোগীর ভেতরে একজনের নিবিড় পরিচর্যার দরকার হয়ে থাকে, যার মধ্যে রয়েছে ঘুম পাড়িয়ে রাখা এবং ভেন্টিলেটর দেয়ার মতো ব্যবস্থাগুলো। যেকোনো ধরণের অসুস্থতাই হোক না কেন, নিবিড় পরিচর্যা ইউনিট থেকে ফিরে সুস্থ হয়ে ওঠার ক্ষেত্রে বেশ সময় লাগে। বাড়ি যাবার আগে রোগীদের নিয়মিত ওয়ার্ডে পাঠানো হয়ে থাকে। ইনটেনসিভ কেয়ার মেডিসিন ফ্যাকাল্টির ডিন অ্যালিসন পিটার্ড বলছেন, ক্রিটিক্যাল কেয়ার বা ইনটেনসিভ কেয়ার ইউনিট (আইসিইউ) থেকে বেরিয়ে পুরোপুরি স্বাভাবিক হতে ১২ থেকে ১৮ মাস লেগে যেতে পারে। ''পুরোপুরি সুস্থ হয়ে ওঠার জন্য মানুষের মানসিক স্বাস্থ্য সহায়তারও দরকার।'' হাসপাতালের বিছানায় দীর্ঘদিন শুয়ে থাকলে শরীরের পেশির ক্ষয় হয়ে যায়। রোগীরা দুর্বল হয়ে পড়েন এবং পেশী পুনরায় তৈরি হতে সময় লেগে যায়। অনেকের এজন্য ফিজিওথেরাপির সহায়তাও দরকার হয়। আইসিইউতে থাকার সময় শরীর যেসব পর্যায়ের ভেতর দিয়ে যায়, সে কারণে অনেকের মধ্যে প্রলাপ বকা এবং মানসিক সমস্যা হওয়ারও সম্ভাবনা দেখা দেয়। চীন ও ইতালির রোগীদের ক্ষেত্রে পুরো শরীরের দুর্বলতা, সামান্য শারীরিক পরিশ্রমের পরেও শ্বাসকষ্ট হওয়া, ক্রমাগত কাশি এবং অনিয়মিত শ্বাসপ্রশ্বাসের খবর পাওয়া গেছে। সেই সঙ্গে অনেক ঘুমেরও দরকার হয়। কার্ডিফ এন্ড ভেল ইউনিভার্সিটি হেলথ বোর্ডের ক্রিটিক্যাল কেয়ার ফিজিওথেরাপিস্ট পল টুজ বলছেন, ''আমরা জানি, পুরোপুরি সুস্থ হয়ে উঠতে রোগীরা অনেক সময় নেন, অনেক সময় সেটা কয়েক মাস হয়ে যায়।'' কিন্তু সবার ক্ষেত্রে সাধারণভাবে এটা বলাও কঠিন। অনেক মানুষ ক্রিটিক্যাল কেয়ারে তুলনামূলকভাবে অল্প সময় থাকেন। আবার অনেককে দীর্ঘদিন ভেন্টিলেটরের সহায়তাও দিতে হয়। করোনাভাইরাস কি আমার স্বাস্থ্যের জন্য দীর্ঘমেয়াদী প্রভাব ফেলবে? যেহেতু এই বিষয়ে এখনো দীর্ঘমেয়াদী কোন তথ্য উপাত্ত নেই, তাই এ বিষয়ে নিশ্চিতভাবে কারো জানা নেই। কিন্তু অন্যান্য অবস্থার কথা বিবেচনা করে দেখা যেতে পারে। অ্যাকুইট রেসপিরেটরি ডিসট্রেস সিনড্রোম (যাকে আরডস বলা হয়ে থাকে) এমন সব রোগীদের মধ্যে তৈরি হয় যাদের রোগ প্রতিরোধ ক্ষমতার বিষয়টি অতিরিক্ত চাপের ভেতর দিয়ে যায়, যা তাদের ফুসফুসের ক্ষতি করে দেয়। মি. টুজে বলছেন, ''এক্ষেত্রে আমরা দেখেছি যে, মানুষজন পাঁচ বছর পরেও শারীরিক ও মানসিক জটিলতার মুখোমুখি হয়েছেন।'' সুস্থ হতে অনেকের ফিজিওথেরাপির সহায়তাও দরকার হয়। ওয়ারউইক মেডিকেল স্কুলের প্রভাষক ডক্টর জেমস গিল বলছেন, ''পুরোপুরি সুস্থ হয়ে ওঠার জন্য মানুষের মানসিক স্বাস্থ্য সহায়তারও দরকার।'' ''আপনার যদি শ্বাসকষ্ট হয়, তখন হয়তো চিকিৎসক বলছেন, আমরা তোমাকে এখন ভেন্টিলেটরে নিয়ে যাবো। আমরা তোমাকে ঘুম পাড়িয়ে রাখবো। আপনি কি আপনার পরিবারকে বিদায় জানাতে চান?'' এই গুরুতর রোগীদের মধ্যে পিটিএসডি [পোস্ট-ট্রোমাটিক স্ট্রেস ডিসঅর্ডার] দেখা দেয়া আশ্চর্যজনক নয়। অনেকের উল্লেখযোগ্য মনস্তাত্ত্বিক ক্ষত তৈরি হতে পারে।'' অনেক সময় হালকাভাবে আক্রান্ত হলেও সেটা দীর্ঘমেয়াদী স্বাস্থ্য সমস্যার কারণ হয়ে দাঁড়ানোর সম্ভাবনাও রয়েছে। কতো মানুষ সুস্থ হয়ে উঠেছেন? এ বিষয়ে সঠিক পরিসংখ্যান পাওয়া দুষ্কর। ১৮ এপ্রিল পর্যন্ত জন্স হপকিন্স বিশ্ববিদ্যালয়ের তথ্য অনুযায়ী, আক্রান্ত হওয়ার পর সুস্থ হয়েছে পাঁচ লাখ ৬৮ হাজার ৩৮৮ জন। যদিও আক্রান্ত হয়েছেন ২২ লাখের বেশি মানুষ। তবে অনেক দেশে এই হিসাব রাখার পদ্ধতি আলাদা। অনেক দেশ সুস্থ হয়ে ওঠা মানুষের তথ্য প্রকাশ করে না। অনেক ক্ষেত্রে সামান্য বা হালকা আক্রান্ত ব্যক্তিদের তথ্য হিসাবের বাইরে থেকে যায়। গণিত মডেলের হিসাবে বলা যায়, ৯৯-৯৯.৫ শতাংশ মানুষ সুস্থ হয়ে ওঠেন। মরক্কোয় হাসপাতাল ছাড়ার সময় একজন কোভিড-১৯ আরোগ্য হওয়া ব্যক্তি হাসপাতালের মেঝেতে চুমু খাচ্ছেন আমার কি আবার কোভিড-১৯ হতে পারে? আবারো রোগটি হওয়ার বিষয়ে প্রতিরোধ ক্ষমতা নিয়ে অনেক জল্পনা কল্পনা আছে, কিন্তু নির্ভরযোগ্য তথ্যপ্রমাণ রয়েছে খুব কম। রোগীরা যদি ভাইরাসের বিরুদ্ধে সফলভাবে লড়াই করে জয়ী হতে পারে, তারা হয়তো শরীরের ভেতর একটি প্রতিরোধ ক্ষমতার জন্ম দেয়। করোনাভাইরাসের টিকা কতটা কার্যকর বা সফল হতে পারে, সেটি বোঝার ক্ষেত্রে পুনরায় ভাইরাসে আক্রান্ত হওয়া থেকে প্রতিরোধ করতে পারার এই ক্ষমতার বিষয়টি বেশ গুরুত্বপূর্ণ।", "doc2": "တူရကီဆေးရုံမှာ ပြန်ကောင်းလာတဲ့ လူနာနဲ့ ဆေးဝန်ထမ်းတွေ ပြန်ကောင်းဖို့ ဘယ်လောက် အချိန်ယူရမလဲဆိုတာကတော့ ကိုယ်စဖျားချိန် ရောဂါက ဘယ်လောက် ပြင်းထန်သလဲဆိုတဲ့အပေါ်လည်း မူတည်ပါတယ်။ တချို့အတွက်တော့ သာမန် ဖျားနာတာလောက်ပဲ ဖြစ်ပြီး ပြန်ကောင်းသွားတတ်ပါတယ်။ တချို့ကျတော့လည်း ဒီရောဂါရဲ့ ဒဏ်ကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါးကြီးကို ခံလိုက်ရပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေကျန်ခဲ့လို့ ကာလတာရှည် ဝေဒနာခံရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အသက်၊ ကျား၊မနဲ့ တခြား ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေအားလုံးက ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့် ဘယ်လောက် နာမကျန်းဖြစ်သွားနိုင်သလဲဆိုတဲ့ အပေါ် သက်ရောက်မှုတွေ ရှိကြပါတယ်။ ကုသမှု ခံယူရချိန်မှာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းထဲထိ အကြိမ်များများနဲ့ အချိန်ကြာကြာ ကုသမှုခံယူခဲ့ရရင် ပြန် ကောင်းဖို့ အချိန် ပိုယူရတတ်တယ်လို့ ဆိုရပါမယ်။ ကိုယ့်မှာ ရောဂါလက္ခဏာ နည်းနည်းပဲပြခဲ့ရင်ရော ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ရောဂါရခဲ့သူအများစုမှာ ချောင်းဆိုးတာနဲ့ ဖျားတာလို အဓိက ရောဂါလက္ခဏာတွေလောက်ပဲ ပြတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့မှာ ခန္ဓာကိုယ်ကိုက်ခဲတာ၊ ပင်ပန်းနွယ်နယ်တာ၊ လည်ချောင်းနာ၊ ခေါင်းကိုက်တာမျိုးလည်း ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ချောင်းဆိုးရင် အစမှာတော့ ချောင်းခြောက်ပဲ ဆိုးတတ်ပြီး တချို့လူတွေမှာတော့ အချိန်နည်းနည်းကြာလာရင် သလိပ်တွေပါ ပါလာတတ်ပါတယ်။ အဲဒီသလိပ်ထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်က သတ်လိုက်တဲ့ အဆုတ်ထဲက ပျက်စီးသွားတဲ့ ဆဲလ်တွေပါလာတတ်ပါတယ်။ ဒီရောဂါတွေလောက်ကိုတော့ အိပ်ရာထဲမှာ နားနားနေနေနေရင်၊ အရည်အများကြီးသောက်ရင်၊ နောက် ပါရာစီတမောလို အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး သောက်ရင် သက်သာသွားတတ်ပါတယ်။ တချို့မှာတော့ ပြင်းထန်တဲ့ ဝေဒနာတွေ ခံစားရတတ်ပါတယ်။ ဒီလို ရောဂါလက္ခဏာ သိပ်မပြင်းထန်တဲ့သူတွေက မကြာခင်မှာပဲ အပြည့်အဝပြန်ကောင်းသွားတတ်ပါတယ်။ အဖျားက တစ်ပတ်လောက်အတွင်း ပြန်ကျသွားနိုင်ပြီး ချောင်းဆိုးတာကတော့ နည်းနည်း ပိုကြာတတ်ပါတယ်။ တရုတ်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေကို အချက်အလက်ရယူပြီး လေ့လာထားတဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးကတော့ ပုံမှန်အား နှစ်ပတ်လောက်ဆို ရောဂါသက်သာသွားတတ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာက ပိုပိုဆိုးလာနေရင်ရော ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါရဲ့ လက္ခဏာက တချို့အတွက်တော့ ဆိုးနေတတ်ပါတယ်။ ဒါကလည်း ပိုးစကူးခံရလို့ ၇ ရက်က ၁၀ ရက်အတွင်းမှာ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ရောဂါပြင်းထန်လာတာက ရုတ်တရက်ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ အသက်ရှုရခက်လာပြီး အဆုတ်ကလည်း ရောင်ရမ်းလာမယ်။ ဒါကလည်း ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံအားစနစ်က အသစ်ဝင်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖို့ အပြင်းအထန် ကြိုးစားတဲ့အချိန် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက တခြားအစိတ်အပိုင်းတွေကိုပါ လိုက်ပြီး ထိခိုက်သွားတာမျိုးပါ။ အဲဒီအချိန်မျိုးဆိုရင် တချို့အတွက် ဆေးရုံတက်ပြီး အောက်စီဂျင်ပေးရတဲ့ ကုသမှုမျိုး လိုတတ်ပါတယ်။ အသက်ရှုကြပ်တဲ့ မဝတဲ့ ရောဂါက ပြန်ကောင်းဖို့ အချိန်အတော်ယူရတတ်တယ်လို့ ယူကေက အထွေထွေကုဆရာဝန် ဒေါက်တာ ဆာရာဂျာဗစ်က ပြောပါတယ်။ ကိုယ့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အစိတ်အပိုင်းတွေမှာ ဒဏ်ရာရတာ ရောင်ရမ်းတာမျိုးကို ခန္ဓာကိုယ်က ပြန်ကုစားဖို့ ကြိုးစားရတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ပြန်ကောင်းဖို့ဆို နှစ်ပတ်က နှစ်လအထိ ကြာနိုင်ပြီး ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုက ဆက်ရှိနေ ကျန်နေနိုင်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ အရေးပေါ်ခန်းထဲဝင်ပြီး အထူးကြပ်မတ်ကုသမှု ခံယူရတဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်မလား ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးရဲ့ ခန့်မှန်းချက်အရ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အယောက် ၂၀ မှာ တစ်ယောက်က အရေးပေါ်ကြပ်မတ်ကုသမှု ခံရသူတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို ကုသမှုခံယူသူတွေဟာ မေ့ဆေးပေးထားပြီး သူတို့ကိုလည်း အသက်ရှူစက်တပ်ပြီး အသက်ရှုနေစေရပါတယ်။ အိုင်စီယူလို့ အတိုကောက်ခေါ်တဲ့ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်ထဲသွင်းရပြီဆိုရင်တော့ ဘယ်လို ရောဂါဝေဒနာမျိုးပဲ ဖြစ်ဖြစ် ပြန် နာလန်ထူဖို့ အချိန်ယူရတာချည်းပါပဲ။ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်ထဲက ထွက်နိုင်ပြီဆိုရင်တောင် အိမ်မပြန်ရသေးဘဲ ဆေးရုံမှာ ဆက်နေ ဆက်ကုသမှု ခံယူကြရတတ်ပါတယ်။ အထူးကြပ်မတ်ကုသမှု ဆေးပညာဆိုင်ရာဌာနက ပါမောက္ခချုပ် ဒေါက်တာ အလီဆင်ပစ်တာ့ဒ်ကတော့ အထူးကြပ်မတ်ကုသခန်းထဲ သွင်းပြီး ကုခဲ့ရတဲ့ လူနာတစ်ယောက် လူကောင်းတစ်ယောက်လို ပြန်ဖြစ်လာဖို့က အချိန် တစ်နှစ်က တစ်နှစ်ခွဲအထိ ယူရနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဆေးရုံက လူနာကုတင်ပေါ် အကြာကြီးနေရပြီဆိုရင်လည်း ကြွက်သားတွေပျော့ပြီး လာတတ်ပါတယ်။ လူနာက အားနည်းနေပြီး ကြွက်သားတွေကလည်း ပြန်ကြံ့ခိုင်လာဖို့ အချိန်ယူရပါတယ်။ တချို့ဆို ပြန်လမ်းလျှောက်နိုင်ဖို့ ထူထူထောင်ထောင်ဖြစ်လာဖို့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့ ကုထုံး ဖီဆီယိုသာရပီ ယူရပါတယ်။ ပြင်သစ်က ကိုရိုနာ နာလန်ထလူနာတွေ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဌာန အိုင်စီယူထဲမှာ ကုသမှုခံယူခဲ့ရတဲ့ အဆင့်တွေကြောင့် လူနာဟာ စိတ်တွေမငြိမ်တာ၊ စိတ်ဂယောက်ဂယက် ဖြစ်တာမျိုးတွေလည်း ကြုံရတတ်ပါတယ်။ အခု ကိုဗစ်- ၁၉ ကတော့ ပိုပြီးဆိုးတဲ့ ဝေဒနာတစ်ခုကို ထပ်ဆောင်းပေးတတ်တယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက လူကို တအား နုံးသွားစေတတ်တယ်လို့ ကားဒစ်နဲ့ ဗေးလ်တက္ကသိုလ်ဆေးကုသရေးဌာနက အသည်းအသန်လူနာပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ပညာရှင် ပေါလ်တို့စ်က ဆိုပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အီတလီက လူနာတွေ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံအရ တစ်ကိုယ်လုံးအားပျော့ နုံးချိတာ၊ နည်းနည်းလေး လှုပ်ရှားတာနဲ့ အသက်ရှုမဝတာ၊ တောက်လျှောက် ချောင်းဆိုးနေတာနဲ့ အသက်ရှုနှုန်းမမှန်တာတွေ ခံစားရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တချိန်လုံးလည်း အိပ်ချင်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လူနာတွေဟာ ပြန်ကောင်းလာဖို့ အချိန်အကြာကြီး လိုတယ်၊ လနဲ့ချီပြီးတောင် ကြာနိုင်တယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သိထားပါတယ်လို့ ဒေါက်တာတို့စ်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အားလုံးကို ယေဘုယျသဘော ခြုံပြီး ပြောဖို့ကတော့ ခက်ပါတယ်။ တချို့က အရေးပေါ်ကုသခန်းထဲ ခဏပဲ နေလိုက်ရပြီး တချို့ကျတော့ ရက်သတ္တပတ်တော်တော်ကြာအောင် အသက်ရှူစက်တပ်ထားရတာမျိုး ရှိပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကျန်းမာရေးကို ရေရှည် ထိခိုက်သွားနိုင်မှာလား အခုအထိတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို စတွေ့ရတာ သိပ်မကြာသေးလို့ ပိုးကူးခံရသူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ရေရှည်ထိခိုက်သွားနိုင်မှာလား ဆိုတာ အသေအချာ မပြောနိုင်ပါဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံအားစနစ်က ဗိုင်းရပ်စ်ကို တစ်မဟုတ်ချင်းတိုက်ထုတ်ဖို့ ကြိုးစားတာမျိုး ဖြစ်တဲ့ လူတွေမှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းထိခိုက်ပြီး အဆုတ်တွေလည်း ပျက်စီးသွားတတ်ပါတယ်။ ရထားသမျှ အချက်အလက်တွေကို ကြည့်ရင် ပိုးကူးခံရတဲ့ လူတွေဟာ နောက်ငါးနှစ်လောက်အထိ ကိုယ်ခန္ဓာရော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပါ ထိခိုက်ခံစားရတာတွေ၊ အခက်အခဲတွေ ဆက်တွေ့ရနိုင်ပါသေးတယ်လို့ ဒေါက်တာ တို့စ်က ဆိုပါတယ်။ ဝါးရစ်ဆေးတက္ကသိုလ်က ဆရာလည်းဖြစ် ကိုယ်တိုင်လည်း အထွေထွေကုဆရာဝန်ဖြစ်သူ ဒေါက်တာ ဂျိမ်းစ်ဂင်းလ်ကတော့ လူနာတွေ ပြန်နာလန်ထူဖို့ဆိုရင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအတွက် အကူအညီတွေလည်း လိုတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ \"ကိုယ်က အသက်ရှူရတာ အခက်တွေ့နေတယ်၊ ဆရာဝန်က ခင်ဗျားကို အသက်ရှူစက်ပေါ်တင်ရမယ်လို့ ပြောလာတယ်၊ ခင်ဗျား အိပ်ပျော်သွားအောင် လုပ်ရမယ်၊ ခင်ဗျား မိသားစုကို နှုတ်ဆက်ချင်သေးလား၊ ဒါမျိုး ပြောလာမယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ကြုံခဲ့ရတဲ့ အခြေအနေဆိုးတဲ့ လူနာတွေမှာ စိတ်ဒဏ်ရာ ကြီးကြီးမားမား ရသွားတာ မဆန်းပါဘူး။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူနာအများကြီးမှာ စိတ်ဒဏ်ရာတွေ ရသွားခဲ့နိုင်ပါတယ်။\" တချို့ ရောဂါကြောင့် ဝေဒနာ သိပ်ပြင်းပြင်းထန်ထန် မခံလိုက်ရသူတွေမှာတောင် ရေရှည်မှာ လွယ်လွယ် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တတ်၊ နုံးနေတတ်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာမျိုးတွေ အချိန်အကြာကြီး ခံစားသွားရတတ်ပါတယ်။ ပြန်ကောင်းလာသူ ဘယ်နှယောက်ရှိပြီလဲ အတိအကျတော့ ပြောဖို့ခက်ပါတယ်။ အခု ဗိုင်းရပ်စ်စဖြစ်ကတည်းက သုတေသနပြု မှတ်တမ်းတင်တာတွေ လုပ်နေခဲ့တဲ့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ဂျွန်ဟော့ပ်ကင်းစ်တက္ကသိုလ်ကတော့ ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ သူတို့ ပြုစုထားတဲ့ စာရင်းအရ ကူးစက်ခံရသူ နှစ်သန်းကျော်ထဲမှာ ပြန်ကောင်းလာသူက ငါးသိန်းလောက်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကူးစက်၊ သေဆုံး၊ ပြန်ကောင်းသူ စာရင်းတွေကို မှတ်တမ်းတင်ရာမှာ နိုင်ငံအလိုက် သုံးကြတဲ့ နည်းစနစ်တွေက မတူကြပါဘူး။ တချို့နိုင်ငံတွေက ပြန်ကောင်းသူ စာရင်းကို မထုတ်ပြန်သလို ကူးစက်ခံရပြီး သာမာန်လောက်ပဲ ဖျားနာသူတွေဆိုရင်လည်း စာရင်းထဲ မပါကြပြန်ပါဘူး။ သင်္ချာနည်းနဲ့ ပုံစံထုတ်တွက်ချက်ကြတဲ့ စာရင်းတွေမှာတော့ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိက ပြန်ကောင်းလာကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မော်ရိုကို ဆေးရုံတစ်ခုမှာ တွေ့ရတဲ့ ပြန်ကောင်းလာသူတစ်ယောက် ကိုဗစ်က ကူးမိခံရပြီးရင် နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်ကူးခံရနိုင်လား ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံစွမ်းအားနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမျိုးမျိုးတွက်ဆကြ လေ့လာကြတာတွေ ရှိပေမယ့် ဘယ်လောက်ခံနိုင်ရည်ရှိသလဲဆိုတာကို အတိအကျပြောနိုင်ဖို့ ခက်ပါတယ်။ ပိုးကူးခံခဲ့ရပြီးပိုးကိုလည်း အောင်အောင်မြင်မြင် တိုက်ထုတ်နိုင်လိုက်ပြီဆိုရင် အဲဒီလူနာရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပိုးကို ခုခံနိုင်တဲ့ အင်အားတစ်ခုတော့ ရသွားပါပြီ။ ပိုးကို သိသွား၊ ဘယ်လိုတိုက်ထုတ်ရမယ်ဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံနိုင်မှု စနစ်က နားလည်သွားပြီ လို့လည်း ဆိုနိုင်ပါတယ်။ လူနာတစ်ယောက် ပိုး ဒုတိယအကြိမ် ထပ်ကူးခံရတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေကလည်း သူ့ကို စစ်တုန်း ပထမအခေါက်က သူ့မှာ ပိုးမရှိတော့ဘူးလို့ မှားပြီး အဖြေထွက်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတစ်ယောက်ကို ပိုးနှစ်ကြိမ် ကူးနိုင်သလားဆိုတာကို မှန်မှန်ကန်ကန်သိဖို့ဆိုရင် ဒီကိုဗစ်- ၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံစွမ်းအားစနစ်က ဘယ်လို တိုက်ထုတ်နိုင်သလဲဆိုတာသိရဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှလည်း ဒီပိုးကို တားဆီးနိုင်မယ့် ထိရောက်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ဖော်ထုတ်လို့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51956259", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51954758", "doc1": "পুরো ইটালি গত দুই সপ্তাহ ধরে অবরুদ্ধ রয়েছে এনিয়ে দেশটিতে প্রায় ৩ হাজার মানুষের মৃত্যু হলো করোনাভাইরাসের কারণে। ইতালিতে ৩৫ হাচার ৭১৩ জনের মধ্যে করোনাভাইরাস শনাক্ত হয়েছে, যাদের মধ্যে ৪ হাজারের বেশি মানুষ সুস্থ হয়ে বাড়ি ফিরেছেন। প্রাদুর্ভাব সবচেয়ে ভয়াবহভাবে ছড়িয়ে পড়া লোমবার্ডি অঞ্চলে একদিনে সর্বোচ্চ ৩১৯ জন মারা গেছে। করোনাভাইরাসে চীনের পরে পৃথিবীর সবচেয়ে ক্ষতিগ্রস্থ দেশ ইতলি। এই ভাইরাসের প্রাদুর্ভাব শুরু হওয়ার পর থেকে অন্তত ৮ হাজার ৭৫৮ জন মারা গেছেন, যাদের অধিকাংশই ছিলেন চীনে। সারাবিশ্বে এখন পর্যন্ত দুই লাখের বেশি মানুষের মধ্যে করোনাভাইরাস শনাক্ত করা গেছে, যার মধ্যে ৮০% এর বেশিই ইউরোপে ও পশ্চিম প্রশান্ত মহাসাগরীয় অঞ্চলে - বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে যার অনেকাংশই এশিয়ার মধ্যে পড়ে। করোনাভাইরাস গাইড: আপনার প্রশ্নের উত্তর করোনাভাইরাস ঠেকানোর সুযোগ কতটা কাজে লাগিয়েছে বাংলাদেশ করোনাভাইরাস: লক্ষণ দেখা দিলে আলাদা থাকতে হবে কীভাবে করোনাভাইরাস থেকে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন যে পরীক্ষার মাধ্যমে শনাক্ত করা যাবে করোনাভাইরাস অনেক দেশেই মানুষের মধ্যে সামাজিকভাবে দূরত্ব বজায় রাখার জন্য কঠিন পদক্ষেপ নেয়া হয়েছে। প্রধান প্রধান অনুষ্ঠানগুলো বাতিল করা হয়েছে যেন সংক্রমণের হার কমে এবং স্বাস্থ্য ব্যবস্থার ওপর চাপ না পড়ে। বুধবার বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার প্রধান টেড্রোস ঘেব্রেয়েসাস বলেন, \"মহামারি নিয়ন্ত্রণে দেশগুলোকে অবশ্যই মানুষকে পরীক্ষা, চিকিৎসা এবং ভাইরাস আক্রান্ত ব্যক্তির সংস্পর্শে আসা মানুষ খুঁজে বের করার পাশাপাশি মানুষকে আলাদা (আইসোলেট) করতে হবে।\" প্রায় দুই সপ্তাহ ধরে ইতলি অবরুদ্ধ পরিস্থিতিতে রয়েছে। সেখানকার সরকার ভাইরাস পরিস্থিতি নিয়ন্ত্রণের চেষ্ট করছে। সেখানকার মানুষকে ঘরে থাকার নির্দেশ দেয়া হলেও মৃত্যুর সংখ্যা উত্তরোত্তর বৃদ্ধি পাচ্ছে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার ইমার্জেন্সির পরিচালক মাইক রায়ান ধারণা করেছেন, ইতলির এই পরিস্থিতির কারণ স্বাস্থ্য ব্যবস্থার মধ্যে সংখ্যায় 'আশ্চর্য রকম' বেশি মানুষের মধ্যে সংক্রমণ হওয়া এবং জনসংখ্যায় বয়োবৃদ্ধ নাগরিকের সংখ্যা বেশি হওয়া। যুক্তরাষ্ট্রের কাইজার পারমানেন্টে গবেষণা কেন্দ্রে এরই মধ্যে মানুষের ওপর করোনাভাইরাসের প্রতিষেধকের প্রথম পরীক্ষা চালানো হয়েছে, তবে বিশেষজ্ঞরা বলছেন এটি নিশ্চিতভাবে কাজ করবে কিনা তা জানতে বেশ কয়েক মাস সময় লাগতে পারে। জনশূন্য হয়ে পড়েছে ইটালির শহর, সড়ক, পর্যটন কেন্দ্রগুলো ইউরোপের অন্যান্য জায়গার পরিস্তিতি কী? স্পেনে এর মধ্যে ৫৯৮ জন মারা গেছে এবং ১৩ হাজার ৭১৬ জন সংক্রমিত হয়েছে। ফ্রান্সে সংক্রমিত হার অন্তত ১৬% বৃদ্ধি পেয়েছে মঙ্গলবার, দাঁড়িয়েছে ৭ হাজার ৭৩০ জনে। মৃত্যু হয়েছে ১৭৫ জনের, যাদের মধ্যে ৭% এর বয়স ছিল ৬৫ বছরের নিচে। যুক্তরাজ্যে মৃতের সংখ্যা বেড়ে দাঁড়িয়েছে ১০৪'এ। জার্মানিতে এখন পর্যন্ত মারা গেছে ১২ জন এবং ভাইরাস শনাক্ত হয়েছে ৮ হাজার ১৯৮ জনের মধ্যে। টেলিভিশনে দেয়া এক বক্তব্যে জার্মান চ্যান্সেলর অ্যাঙ্গেলা মের্কেল জার্মানদের অনুরোধ করেছেন যেন তারা নিষেধাজ্ঞা মেনে চলেন এবং মহামারি পরিস্থিতি সামাল দিতে সরকারকে সহায়তা করে। বেলজিয়ামে এখন পর্যন্ত ১৪ জন মারা গেছে এবং ১ হাজার ৪৮৬ জনের মধ্যে শনাক্ত করা গেছে রোগ।", "doc2": "အီတလီတလွှားကမြို့တော်တော်များများမှာ မြို့တွေကိုပိတ်ချထားတာ သီတင်းပတ် ၂ ပတ်နီးပါးရှိသွားပါပြီ နိုင်ငံတလွှား ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူပေါင်း ၃၅၇၁၃ ယောက်ရှိနေပြီး အဲဒီထဲက လူပေါင်း ၄၀၀၀ ကျော်ပြန်ပြီး ကျန်းမာလာခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာတရုတ်နိုင်ငံပြီးရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး အထိခိုက်ဆုံး နိုင်ငံက အီတလီပါ။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာတလွှားက လူပေါင်း ၈၇၅၈ ယောက်သေဆုံးခဲ့ရပြီဖြစ်ပြီး အများစုက တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဆုံးပါးခဲ့တာပါ။ အခုအချိန်မှာ ရောဂါကူးစက်ခံထားရတယ်လို့ အတည်ပြုနိုင်တဲ့လူနာပေါင်း ၂သိန်းကျော်ရှိလာနေပြီး ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းက ဥရောပတိုက် နဲ့ အာရှဒေသအများစုပါဝင်တဲ့ ပိစိဖိတ်အနောက်ပိုင်း ရပ်ဝန်းဒေသ တို့မှာ ရှိနေတာပါ။ ကမ္ဘာတလွှားက နိုင်ငံအများအပြားမှာလည်း လူတွေ လူစုလူဝေးတွေကိုရှောင်ဖို့၊ ပွဲလမ်းသဘင်တွေ မလုပ်ဖို့ တင်းကျပ်တာတွေအပါအဝင် ကန့်သတ်တာတွေကို အကျယ်အပြန့်လုပ်နေကြကာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မပြန့်ပွားရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ အကြီးအကဲ ဒေါက်တာ တက်ဒရိုစ် ဂီဘယာရက်စ်ဆို က \" ရောဂါပြန့်ပွားမှုကို လျော့ချဖို့၊ ထိန်းချုပ်ဖို့ဆိုရင် နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ လူတွေကို မစုဝေးစေပဲ သီးခြားခွဲနေစေတာ၊ စမ်းသပ်စစ်ဆေးတာ၊ ကုသပေးတာ၊ ကူးစက်သွားနိုင်သူတွေဆီကို လိုက်လံစစ်ဆေးတာတွေ လုပ်ဖို့လိုတယ်\" လို့ သတိပေးနေပါတယ်။ အီတလီမှာ မြို့တွေကို သီတင်းပတ် ၂ ပတ်လောက်ပိတ်ချထားခဲ့ပါတယ်၊ လူတွေလည်း အိမ်ထဲမှာနေကြဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ကြပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုလုပ်နေတဲ့ကြားက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးမှု က ထိုးတက် လာခဲ့တာပါ။ အမေရိကန်နိုင်ငံ ဆီယက်တဲလ်မြို့ က Kaiser Permanente သုတေသနဌာနမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လူသားနဲ့ စမ်းသပ်မှု ဒီသီတင်းပတ်အတွင်းမှာ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေါက်တာ တက်ဒရိုစ်က ပထမဆုံးသော ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်မှုအတွက် အရေးကြီးတဲ့ အောင်မြင်မှုဖြစ်တယ်လို့ ချီးမွမ်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-44049786", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/11/141119_north_korea_un_icc", "doc1": "পালিয়ে আসা একটি রোহিঙ্গা পরিবার সম্প্রতি জাতিসংঘের নিরাপত্তা পরিষদের ১৫ সদস্যের প্রতিনিধি দল বাংলাদেশের কক্সবাজারে রোহিঙ্গাদের ক্যাম্প পরিদর্শন করে। মঙ্গলবার হিউম্যান রাইটস ওয়াচের এক বিবৃতিতে বলা হয়, ২০১৭ সালের অগাস্ট মাসের পর থেকে মিয়ানমারের সামরিক বাহিনীর নির্যাতনের হাত থেকে বাঁচতে পালিয়ে বাংলাদেশে আসা সাত লাখের বেশি রোহিঙ্গা এবং এর আগে আসা আরও দুই লাখ রোহিঙ্গা শরণার্থীর অবস্থা সরাসরি দেখে গেছেন জাতিসংঘ প্রতিনিধি দলে সদস্যরা। তারা নিউইয়র্কে ফিরে গিয়ে কার্যকর পদক্ষেপ নেয়ার কথা বলে গেছেন। যুক্তরাজ্যের অ্যাম্বাসেডর কারেন পিয়ের্স বলেছেন, পরিষদের সকল সকল সদস্যই মনে করেন, \"রোহিঙ্গা ইস্যুটি গত দশকের মধ্যে দেখা সবচেয়ে গুরুত্বপূর্ণ মানবাধিকার বিষয়ক ইস্যুগুলোর একটি এবং অবশ্যই সেখানে কোনও ব্যবস্থা নেয়া প্রয়োজন। হিউম্যান রাইটস ওয়াচের সহযোগী ইন্টারন্যাশনাল জাস্টিস ডিরেক্টর পরম প্রীত সিং বলেছেন, এবার সিকিউরিটি কাউন্সিল সদস্যরা সরাসরি রোহিঙ্গা শরণার্থীদের কাছ থেকে মিয়ানমার সেনাবাহিনীর দ্বারা সংঘটিত ভয়াবহ নির্যাতনের বিষয়ে শুনেছেন। যারা দায়ী তাদের অবশ্যই শাস্তি নিশ্চিত করতে হবে। \"নির্যাতনের বিষয়ে মিয়ানমারের অব্যাহত-ভাবে এবং অকল্পনীয়-ভাবে অস্বীকার করে আসা এবং দায়মুক্তির সংস্কৃতি প্রমাণ করে এখন কেবল আন্তর্জাতিক অপরাধ আদালতই নির্যাতিত রোহিঙ্গা জনগোষ্ঠীর কাছে ন্যায়বিচারের একমাত্র ভরসা,\" বলেন তিনি। আরো পড়ুন: রোহিঙ্গা সমস্যা সমাধানে জাতিসংঘ কি করতে পারে? রোহিঙ্গা বিতাড়ন নিয়ে রুল চেয়েছেন আইসিসি কৌঁসুলি রাখাইনে যৌন সহিংসতার কথা আইসিসিতে তোলা হচ্ছে বাংলাদেশ ও মিয়ানমারে চারদিনের সফরে নিরাপত্তা পরিষদ সদস্যরা বাংলাদেশের প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা, মিয়ানমারের নেত্রী অং সাং সু চি সহ, দুই দেশের সরকারি বেসরকারি পর্যায়ের গুরুত্বপূর্ণ কর্মকর্তা, বিভিন্ন মানবাধিকার সংস্থার সাথে আলাপ করেন। মিয়ানমার থেকে পালিয়ে বাংলাদেশে আশ্রয় নিয়েছে ৭ লাখ রোহিঙ্গা মুসলিম আইসিসিতে উত্থাপনের সম্ভাবনার বিষয়ে ব্রিটিশ অ্যাম্বাসেডর পিয়ের্স সাংবাদিকদের বলেন যে, অং সাং সু চি কাউন্সিল সদস্যদের আশ্বস্ত করেছেন মানবাধিকার লঙ্ঘনের উপযুক্ত প্রমাণ পেলে মিয়ানমার কর্তৃপক্ষ \"যথাযথ তদন্ত\" করবে। যদিও রোহিঙ্গাদের ওপর সর্বোচ্চ মাত্রায় নির্যাতনের বিষয়ে হিউম্যান রাইটস ওয়াচ এবং অন্যান্য মানবাধিকার সংস্থার দ্বারা মিয়ানমারের কর্তৃপক্ষকে বিভিন্ন তথ্য-প্রমাণ উপস্থাপনের পরও তারা নিরপেক্ষ তদন্তের ব্যাপারে কার্যকর ব্যবস্থা নেয়নি । একবছরের বেশি সময় দরে দেশটির সরকার সেখানে ইউএন ফ্যাক্ট-ফাইন্ডিং মিশনকে প্রবেশে অনুমতি দিচ্ছেনা। হত্যা, ধর্ষণ এবং ঘর-বাড়ি জ্বালিয়ে দেয়ার ঘটনায় জাতিসংঘ, মানবাধিকার সংস্থা এবং সংবাদ মাধ্যমের রিপোর্টও দেশটির সরকার সেনাবাহিনী নাকচ করে দিয়ে আসছে। বাংলাদেশ ছাড়ার আগে বিমানবন্দরে নিরাপত্তা পরিষদের প্রতিনিধি দলের সংবাদ সম্মেলন। গত বছরের নভেম্বরে সেনাবাহিনীর একটি তদন্ত দল জানায়, অন্তত ৩৭৬ \"সন্ত্রাসী\" সংঘাতের সময় নিহত হয়েছে কিন্তু কোনও নিরপরাধ মানুষের প্রাণহানি হয়নি\"। যেখানে ২০১৭ সালের অগাস্টের সহিংসতার পর কোন বেসামরিক তদন্ত হয়নি, সেখানে রাখাইন রাজ্যের ন্যাশনাল ইনভেস্টিগেশন কমিশন (২০১৬ সালে অক্টোবর ও নভেম্বরে সংঘটিত সহিংসতার তদন্তে গঠিত) তাদের তদন্ত শেষে জানিয়ে দেয় ,\"মানবতা-বিরোধী কোন অপরাধ, জাতিগত নিধনের মত কোন ঘটনা ঘটে নি\"। রাখাইন স্টেটে কেবল একটি ঘটনায় মিয়ানমার সেনাদের দোষী সাব্যস্ত করা হয়েছে। অগাস্টের ২৫ তারিখের পরে ইন ডিন গ্রামে ১০ রোহিঙ্গাকে হত্যার ঘটনায় সাতজন সেনাকে ১০ বছর করে কারাদণ্ড দেয়া হয়েছে। যে দুজন রয়টার্স সাংবাদিক ঘটনার অনুসন্ধান করেছিলেন তাদের আটক করা হয় এবং ১৪ বছরের কারাদন্ডাদেশ দেয়া হয়। হিউম্যান রাইটও ওয়াচ কর্মকর্তা সিং বলেন, নির্যাতনের বিস্তারিত তথ্য প্রমাণের পরও তা নাকচ করে মিয়ানমারের সরকার রোহিঙ্গাদের ওপর ভয়ানক নির্যাতনের বিষয়ে তাদের শূন্য পর্যায়ের মনোযোগেরই পরিচয় দিচ্ছে। রাখাইন প্রদেশের রোহিঙ্গা গ্রামগুলো জ্বালিয়ে দেয়া হয়েছে। নিরাপত্তা পরষিদের উচিত নয় সরকারের নির্যাতনর তদন্ত করার বিষয়ে এই ফাঁকা আশ্বাসে নির্ভর করা। বিষয়টি আইসিসিতে পাঠানোর 'টেক্সটবুক কেস' হিসেবে অভিহিত করেছে মানবাধিকার সংস্থাটি। আইসিসির রোম স্ট্যাচু অনুসারে কোনও দেশ ভয়াবহ অপরাধের ঘটনায় আন্তর্জাতিক আইন অমান্য করে তদন্ত বা বিচার কাচে অনিচ্ছুক বা অপারগ হলে কেবলমাত্র তখন আদালত ব্যবস্থা নিতে পারে। কারণ মিয়ানমার যেহেুত আইসিসির অংশীদার নয় কিংবা এর জুরিসডিকশন গ্রহণ করছে না সেক্ষেত্রে সিকিউরিটি কাউন্সিলের বিষয়টি আইসিসিতে রেফার করা প্রয়োজন। এপ্রিল মাসে আইসিসিসি কৌসুলি মিয়ানমার থেকে রোহিঙ্গাদের মিয়ানমার থেকে বাংলাদেশে তাড়িয়ে দেয়ার বিষয়ে নির্দেশনার চেয়ে আপিল করেছিলেন। হিউম্যান রাইটস ওয়াচ বলছে, নিরাপত্তা পরিষদের উচিত কোর্টের রুলিং এর অপেক্ষায় না থেকে নিরাপত্তা পরিসদের উচিত দ্রুত মিয়ানমারের পরিস্থিতি এই আদালতের কাছে তুলে ধরা। বুনো হাতির হামলায় ১২ জন শরণার্থী মারা গেছে বিবিসি বাংলায় আরো পড়ুন: বাংলাদেশে আলিবাবা: ই-কমার্সের নিয়ন্ত্রণ চীনের হাতে? ইরানের সাথে পরমাণু চুক্তিতে কী আছে? অপরাধ আদালতে কি নেয়া যাবে মিয়ানমারকে? ‘রোহিঙ্গা সঙ্কটের যাদুকরী সমাধান নেই’- রুশ প্রতিনিধি 'রোহিঙ্গা সঙ্কট সমাধানে প্রত্যাশা বাড়াতে চাই না' কুতুপালং ক্যাম্পে মিয়ানমারের মন্ত্রী, রোহিঙ্গাদের ক্ষোভ", "doc2": "အကျဉ်းသားတွေကို နှိပ်စက် ညှဉ်းပမ်းမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကုလ အစီရင်ခံစာ ထွက်ခဲ့ မြောက်ကိုးရီးယားက အကျဉ်းစခန်း တွေမှာ အကျဉ်းသားတွေကို နှိပ်စက် ညှဉ်းပမ်းတာ၊ မုဒိန်းကျင့်တာ၊ ကိုယ်ဝန် ဖျက်ချခိုင်းတာ၊ မတရား ခိုင်းစေတာတွေ ရှိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အစီရင်ခံစာ တစ်စောင်က အခုနှစ် အစောပိုင်းက ထောက်ပြခဲ့ အပြီး အခုလို တရားစွဲဖို့ တိုက်တွန်း လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြောက်ကိုးရီးယား ဘက်ကတော့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာပါ အချက်အလက် တွေကို ချေဖျက် နိုင်ဖို့ ကြိုးစား နေတာ တွေ့ရပြီး တကယ်လို့ တရားစွဲ ခံရတဲ့ အထိ ဖြစ်လာရင်တော့ မြောက်ကိုးရီးယား ခေါင်းဆောင် ကင်မ် ဂျုံအန်း အနေနဲ့ အမှု ရင်ဆိုင်ရဖွယ် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီမှာ ဒီကိစ္စကို ရှေ့ဆက် မတိုးနိုင်အောင် တရုတ်နဲ့ ရုရှား တို့က ပိတ်ဆို့ ကန့်ကွက်ဖွယ်လည်း ရှိနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-47577454", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-47579933", "doc1": "আহত একজনকে স্ট্রেচারে করে নিয়ে যাচ্ছেন জরুরি দায়িত্বে নিয়োজত কর্মীরা এর আগে দেশটির প্রধানমন্ত্রী জাসিন্ডা আরডার্ন নিশ্চিত করেছিলেন যে ৪০ জন নিহত হয়েছেন। এসব ঘটনায় অন্তত ২০ জন গুরুতরভাবে আহত হয়েছেন। প্রধানমন্ত্রী আরডার্ন একে সন্ত্রাসী হামলা হিসেবে বর্ণনা করেছেন এবং বলেছেন যে এটি দেশটির ইতিহাসের \"কালো দিনগুলোর\" একটি। পুলিশ কমিশনার মাইক বুশ এক সংবাদ সম্মেলনে জানান, তিনজন পুরুষ এবং একজন নারীকে আটক করা হয়েছে। তবে তিনি সতর্ক করে বলেছেন যে আরও হামলাকারী পালিয়ে গিয়ে থাকতে পারে। অস্ট্রেলিয়ার প্রধানমন্ত্রী স্কট মরিসন জানিয়েছেন আটককৃতদের একজন অস্ট্রেলিয়ার নাগরিক। তিনি সন্দেহভাজন হামলাকারীকে একজন \"মৌলবাদী, অতি-ডানপন্থী সহিংস সন্ত্রাসী\" হিসেবে বর্ণনা করেছেন। এর আগে স্থানীয় সংবাদ মাধ্যম জানায়, নিউজিল্যান্ডের অন্যতম বড় এই শহরটির পরিস্থিতিকে পুলিশ \"সংকটময় ঘটনা\" হিসেবে উল্লেখ করে সবাইকে সতর্ক করেছে। আল নূর মসজিদ ভবনের ভেতরে বেশ কয়েকজনকে আহত অবস্থায় দেখা গেছে বলে প্রত্যক্ষদর্শীরা ঘটনার পর স্থানীয় সংবাদ মাধ্যমকে জানিয়েছিলেন। বাংলাদেশী নিহত বন্দুকধারীর হামলায় অন্তত তিনজন বাংলাদেশী নিহত হয়েছেন বলে সেখানে বাংলাদেশী দূতাবাসের কর্মকর্তারা জানিয়েছেন। দূতাবাসের অনারারী কনসাল শফিকুর রহমার ভুইয়া বিবিসি বাংলাকে জানিয়েছেন, তিনজন বাংলাদেশীর পরিচয় সম্পর্কেই তাঁরা নিশ্চিত হয়েছেন। এছাড়া মসজিদে হামলার ঘটনায় অন্তত পাঁচজন বাংলাদেশী আহত হয়েছেন বলে বাংলাদেশের দূতাবাস এখন পর্যন্ত খবর পেয়েছে। এদের মধ্যে দু'জনের অবস্থা গুরুতর বলে জানান মি. ভুইয়া। এছাড়া, হামলার ঘটনার পর দু'জন বাংলাদেশী নিখোঁজ ছিলেন, তবে এদের মধ্যে একজন মারা গেছেন বলে দূতাবাস নিশ্চিত হয়েছে। আল নূর মসজিদে জুমার নামাজ পড়তে অনেক মুসলমান জড়ো হয়েছিলেন। এমন সময়ে সেখানে বন্দুকধারীর হামলার ঘটনা ঘটে। বাংলাদেশ ক্রিকেট দল আল নূর নামের ওই মসজিদটি ডিন অ্যাভিনিউতে অবস্থিত এবং এটি হ্যাগলি পার্কের মুখোমুখি। এই মসজিদেই জুম্মার নামাজ পড়তে পাওয়ার কথা ছিল নিউজিল্যান্ড সফররত বাংলাদেশ জাতীয় ক্রিকেট দলের সদস্যদের। তবে বাংলাদেশের ক্রিকেটাররা নিরাপদে রয়েছেন বলে খবরে বলা হয়েছে। হ্যাগলি পার্কেই অনুশীলন করছিল বাংলাদেশ জাতীয় ক্রিকেট দল। সেখানেই বাংলাদেশ ও নিউজিল্যান্ড দলের মধ্যকার তৃতীয় টেস্ট ম্যাচটি অনুষ্ঠিত হওয়ার কথা ছিল। তবে নিউজিল্যান্ড ক্রিকেট বোর্ডের টুইটার পেইজে দেয়া এক পোস্টে জানানো হয় দুই দলের সম্মতিতে ১৬ই মার্চ থেকে শুরু হতে যাওয়া সিরিজের তৃতীয় টেস্টটি বাতিল করা হয়েছে। সামাজিক মাধ্যমে বাংলাদেশ দলে ক্রিকেটাররাও লিখেছেন এই হামলার ঘটনার পর। সাবেক টেস্ট অধিনায়ক মুশফিকুর রহিম লিখেছেন, \"ক্রাইস্টচার্চ মসজিদে হামলার সময় আল্লাহ আজ আমাদের রক্ষা করেছেন...আমরা অত্যন্ত ভাগ্যবান।\" বিবিসি নিউজ অনলাইনের খবরে বলা হয়েছে, বাংলাদেশের ক্রিকেট দলের সদস্যরা খুব অল্পের জন্য ওই গোলাগুলির ঘটনা এড়াতে পেরেছেন বলে মনে হচ্ছে। তামিম ইকবাল বাংলাদেশের ক্রিকেট দলের ওপেনার তামিম ইকবাল ফেসবুকে লিখেছেন \"পুরো দল বন্দুকধারীদের হামলা থেকে রক্ষা পেয়েছে!!! ভয়াবহ অভিজ্ঞতা হলো, এবং সবাই আমাদের জন্য দোয়া করবেন।\" বাংলাদেশ ক্রিকেট বোর্ডের মুখপাত্র জালাল ইউনুস বলেছেন, বাসে করে দলের বেশিরভাগ সদস্যই মসজিদে গিয়েছিল এবং ঠিক যখন হামলার ঘটনাটি ঘটে তারা মসজিদের ভেতর প্রবেশ করতে যাচ্ছিল। তিনি সংবাদ সংস্থা এএফপিকে বলেন,\"তারা নিরাপদে আছেন, কিন্তু মানসিকভাবে তারা ধাক্কা খেয়েছেন। আমরা তাদেরকে হোটেল থেকে বের না হওয়ার জন্য নির্দেশনা দিয়েছি।\" ঘটনার পর বাংলাদেশ ক্রিকেট দলের সব খেলোয়াড়রা নিরাপদ আছেন জানিয়ে দলের টুইটার পেজ থেকে পোস্ট দেয়া হয়। ঘটনার পর বাংলাদেশ ক্রিকেট টিমের খবর সংগ্রহের দায়িত্বে থাকা সাংবাদিক মোহাম্মদ ইসাম টুইটারে লিখেছেন, \"তারা (ক্রিকেট দল) হ্যাগলি পার্কের কাছে একটি মসজিদে বন্দুকধারীর হামলার ঘটনা থেকে বাঁচতে পেরেছেন।\" শহরের পরিস্থিতি ক্রাইস্টচার্চের সব স্কুল বন্ধ করে দেয়া হয়েছে বলে জানিয়েছেন পুলিশ কমিশনার মাইক বুশ। প্রত্যক্ষদর্শীরা একজন বন্দুকধারীর হাত থেকে নিজেদের জীবন বাঁচার জন্য প্রাণভয়ে দৌড়াচ্ছিলেন বলে খবরে উল্লেখ করা হয়েছে। মোহন ইব্রাহীম নামে একজন নিউজিল্যান্ড হেরাল্ড সংবাদপত্রকে বলেছেন, \"শুরুতে আমরা ভেবেছিলাম এটা হয়তো বৈদ্যুতিক শকের কোনও ব্যাপার, কিন্তু একটু পরেই সবাই দৌড়াতে শুরু করলো\"। বন্দুকধারীর হামলার পর পুলিশ একে \"সংকটময় ঘটনা\" বলে সতর্ক করেছে। \"এখনো ভেতরে আমার বন্ধুরা রয়েছে\" এ কথা জানিয়ে তিনি আরও বলেন, \"আমি আমার বন্ধুদের ডাকতে থাকি কিন্তু সেখানে অনেকেই আছে, কারও কথা শুনতে পারিনি। আমার বন্ধু বেঁচে আছে কি-না সেটা নিয়ে আমি আমি ভীত।\" শহরতলীর লিনউড এলাকার আরও একটি মসজিদ থেকে লোকজনকে সরিয়ে নেয়া হয়েছে বলে খবর পাওয়া গেছে। ক্যাথেড্রাল স্কয়ারে হাজার খানেক শিশুর জলবায় পরিবর্তন মোকাবেলায় পদক্ষেপ নেয়ার দাবিতে শোভাযাত্রা হওয়ার কথা ছিল, সেখান থেকে লোকজনকে সরিয়ে নেয়া হয়েছে। পুলিশ বলছে, পরিস্থিতি নিয়ন্ত্রণের জন্য তারা সর্বশক্তি নিয়ে কাজ করছেন। পরবর্তী নোটিশ না দেয়া পর্যন্ত স্থানীয় বাসিন্দাদের বাড়ি থেকে বের হতে এবং রাস্তায় নামতে নিষেধ করা হয়েছে। পরবর্তী ঘোষণা না আসা পর্যন্ত স্কুলও বন্ধ থাকবে বলে পুলিশ কমিশনার জানিয়েছেন।", "doc2": "ထိခိုက် သေဆုံးရသူ အများအပြား ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ရဲက သတင်း ထုတ်ပြန်ထား သေဆုံးရသူ အရေအတွက်ကို တော့ အတိအကျ မထုတ်ပြန်သေးပေမယ့် ဒီ ဖြစ်ရပ်အတွက် လူ ၄ ဦးကို လက်ရ ဖမ်းဆီးထားပြီး အမျိုးသား ၃ ဦး၊ အမျိုးသမီး ၁ ဦး လို့ ရဲမင်းကြီး မိုက်ဘုရှ်က ပြောပါတယ်။ သေနတ်ပစ်ခတ်မှုမှာ ပါဝင်ခဲ့သူတွေ ထဲက လွတ်ကျန်ရစ်သူတွေ ရှိနေသေးတယ်လို့ မယူဆဘူးလို့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ရဲမင်းကြီးက ဆိုပါတယ်။ ၄၉ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့တဲ့ နယူးဇီလန်က ဗလီနှစ်ခု ပစ်ခတ်ခံရမှု ဒီ တိုက်ခိုက်မှုဟာ လက်နက် အပြည့်အစုံနဲ့ စနစ်တကျ ကြိုတင် ပြင်ဆင် တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီ တိုက်ခိုက်မှုကို အကြမ်းဖမ်မှု အဖြစ် ရဲတပ်ဖွဲ့ဘက်က အရေးယူ ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းနေသလား ဆိုတာတော့ ရဲမင်းကြီး က အခု အချိန် အထိ ထုတ်ဖော် အတည်ပြုတာမျိုး မရှိသေးပါဘူး။ \"ဒါဟာ ဆိုးရွား ပြင်းထန်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှု တစ်ခု ဖြစ်တယ်\" လို့ ရဲမင်းကြီးက ဆိုပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ နေရာ ၂ ခု ပြ မြေပုံ အယ်လ်နိုအာ ဗလီကျောင်းရဲ့ အပြင်ဘက် မြေပြင်ပေါ်မှာ သွေးတွေ ထွက်နေတဲ့ လူတွေကို တွေ့ရပြီး လူအများဟာ အသက်လုပြီး ထွက်ပြေးနေကြရတယ်လို့ မျက်မြင်သက်သေတွေက နယူးဇီလန် ပြည်တွင်း မီဒီယာတွေကို ပြောပါတယ်။ ဗလီ ကျောင်းတွေ အားလုံးကိုလည်း နောက်ထပ် ကြေညာချက် မထုတ်မချင်း ပိတ်ထားဖို့ တာဝန်ရှိသူတွေ ညွန်ကြားထားပါတယ်။ ခရိုက်စ်ချာ့ချ်က စာသင်ကျောင်းတွေ အားလုံးကိုလည်း လုံခြုံရေး ယူပြီး ပိတ်ထားပါတယ်။ အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေကို မသိရသေးပေမယ့် \"အခုလောလောဆယ် ပြောနိုင်တာကတော့ ဒီနေ့ဟာ နယူဇီးလန် သမိုင်းမှာ အမှောင်မိုက်ဆုံး နေ့ရက် ဖြစ်ခဲ့ရပါပြီ\" လို့ တိုင်းပြည်ကို ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်မှာ နယူးဇီလန် ဝန်ကြီးချုပ် ဂျက်စင်ဒါ အာဒန်က ပြောပါတယ်။ New Zealand PM Jacinda Ardern: 'This can only be described as a terrorist attack' \"ပထမ လျှပ်စစ်ဓာတ်လိုက်တယ်လို့ ထင်မိခဲ့တာ၊ နောက်မှ လူအားလုံး ထွက်ပြေးကြရတယ်\" လို့ အယ်လ်နိုအာ ဗလီ ရှိတဲ့ အရပ်မှာ နေထိုင်တဲ့ မိုဟင် အီဗရာဟမ်က နယူးဇီလန် ဟာရယ်လ် သတင်းစာကို ပြောပါတယ်။ \"ဗလီထဲမှာ ကျွန်တော့် သူငယ်ချင်းတွေ ကျန်ရစ်နေသေးတယ်။\" \"မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ ကြိုးစားနေတယ်၊ ဒါပေမယ့် သတင်းမကြားရသေးတဲ့ သူငယ်ချင်းတွေ ကျန်သေးတယ်၊ သူတို့ရဲ့ အသက်အန္တရာယ် အတွက် စိုးရိမ်မိတယ်။ \" သေနတ်သမား တစ်ဦးကတော့ သြစတြေးလျ အမျိုးသား ဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို ကြေညာစာတမ်း ရေး သား ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်လို့ ဟာရဲလ် သတင်းစာက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ ကြေညာချက်မှာ လယ်ယာစွန်း ဝါဒနဲ့ ရွှေ့ပြောင်း အခြေချသူတွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို ထောက်ခံ ရေးသားထားပါတယ်။ လူတွေကို သေနတ်နဲ့ ပစ်ခတ်နေတုန်း သေနတ်သမားကိုယ်တိုင် ရိုက်ကူးထားတယ်လို့ ယူဆရတဲ့ အတည်မပြုနိုင်သေးတဲ့ ဗီဒီယိုလည်း ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆယ်ကျော်သက်အဆုံးစီရင်မှု များတဲ့ နယူးဇီလန်"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-49896039", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-49894169", "doc1": "অত্যন্ত দরিদ্র দেশ চীন গত ৭০ বছরে বিশ্বের অন্যতম বৃহৎ অর্থনৈতিক শক্তিতে পরিণত হয়েছে। কমিউনিস্ট শাসনের ৭০ বছর পূর্তি চীনে নানা অনুষ্ঠানের মধ্য দিয়ে উদযাপিত হচ্ছে। জাতীয়তাবাদী শক্তির সাথে গৃহযুদ্ধের পর ১৯৪৯ সালের ১লা অক্টোবর কমিউনিস্ট নেতা চেয়ারম্যান মাও জেদং গণপ্রজাতন্ত্রী চীন প্রতিষ্ঠার ঘোষণা দিয়েছিলেন। তার পর থেকে গত সাত দশকে দেশটিতে বড় ধরনের রূপান্তর ঘটেছে। নজিরবিহীন সম্পদ অর্জন করেছে অত্যন্ত দ্রুতগতিতে। চীন আজ শুধু এশিয়া মহাদেশেই নয়, সারা বিশ্বেও পরাক্রমশালী এক রাষ্ট্র। একজন গবেষক ও চীনা অর্থনীতিবিদ ক্রিস লিয়ং বলেছেন, \"কমিউনিস্ট পার্টি যখন চীনের নিয়ন্ত্রণ গ্রহণ করে তখন দেশটি খুবই গরিব একটি দেশ ছিল। ব্যবসা করার জন্যে তাদের কোন অংশীদার ছিল না, কারো সাথে ছিল না কূটনৈতিক সম্পর্ক, তারা শুধু তাদের নিজেদের উপরেই নির্ভরশীল ছিল।\" গত ৪০ বছরেও বেশি সময় ধরে চীন তাদের বাজার অর্থনীতিতে একের পর এক যুগান্তকারী সংস্কার ঘটিয়েছে, ব্যবসা বাণিজ্য ও বিনিয়োগের জন্যে নতুন নতুন রাস্তা খুলে দিয়েছে এবং শেষ পর্যন্ত কোটি কোটি মানুষকে দারিদ্রের কবল থেকে বের করে এনেছে। বিংশ শতাব্দীতে মানবিক বিপর্যয়ের ভয়াবহ যতো ঘটনা ঘটেছে তার মধ্যে ১৯৫০-এর দশককেও বিবেচনা করা হয়। মাও জেদং সেসময় খুব দ্রুত চীনের কৃষি অর্থনীতিকে একটি শিল্প হিসেবে গড়ে তুলতে উদ্যোগ নিয়েছিলেন। তার এই কর্মসূচি গ্রেট লিপ ফরোয়ার্ড নামে পরিচিত। মাও জেদং-এর এই উদ্যোগ ব্যর্থ হয় এবং ১৯৫৯ সাল থেকে ১৯৬১ সালের মধ্যে মানব ইতিহাসের সবচেয়ে ভয়াবহ দুর্ভিক্ষে প্রাণ হারায় এক থেকে চার কোটি মানুষ। এর পর ৬০-এর দশকে সাংস্কৃতিক বিপ্লবের কারণে চীনের অর্থনীতিতে বিশৃঙ্খলার সৃষ্টি হয়। প্রতিদ্বন্দ্বীদের হাত থেকে কমিউনিস্ট পার্টিকে মুক্ত করতে তিনি এই বিপ্লবের সূচনা করেন। কিন্তু এর ফলে সমাজের অনেক বিষয় মারাত্মকভাবে ক্ষতিগ্রস্ত হয়। সারা বিশ্বের কারখানা ১৯৭৬ সালে মাও জেদং এর মৃত্যুর পর দেং শিয়াওপিং-এর শাসনামলে চীনের বিভিন্ন খাকে সংস্কারের কাজ আরো বিস্তৃত হতে শুরু করে। নতুন করে গড়ে উঠতে শুরু করে দেশটির অর্থনীতি। কৃষকদেরকে তাদের নিজেদের জমি চাষাবাদের অধিকার দেওয়া হয়। এর ফলে তাদের জীবন-মানের উন্নয়ন ঘটতে ও খাদ্যের ঘাটতিও কমে আসতে শুরু করে। বিদেশি বিনিয়োগের জন্যে চীনের দ্বার উন্মুক্ত করে দেওয়া হয়। ১৯৭৯ সালে চীন ও যুক্তরাষ্ট্রের মধ্যে নতুন করে গড়ে কূটনৈতিক সম্পর্ক। সস্তা শ্রম ও অল্প খরচের কথা মাথায় রেখেই যুক্তরাষ্ট্র সেখানে অর্থ ঢালতে শুরু করে। \"১৯৭০-এর দশকের শেষ দিক থেকে তার পরের সময়ে আমরা দেখি যে বিশ্বের অর্থনৈতিক ইতিহাসে চীনের অর্থনীতি এক অলৌকিক বিষয়ে পরিণত হয়েছে,\" বলেন ডেভিড মান, স্ট্যান্ডার্ড চার্টার্ড ব্যাংকের আন্তর্জাতিক প্রধান অর্থনীতিবিদ। এর পরে ১৯৯০-এর পুরো দশক ধরেই চীনে খুব দ্রুত অর্থনৈতিক প্রবৃদ্ধির হার বৃদ্ধি পেতে শুরু করে। দেশটি বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থায় যোগ দেয় ২০০১ সালে। চীনের জন্যে এটিও এক ঐতিহাসিক ঘটনা। অন্যান্য দেশের সাথে চীনের বাণিজ্যের ক্ষেত্রে যেসব বাধা ও শুল্ক ছিল সেগুলোও ক্রমশ হ্রাস পেতে শুরু করে এবং অল্প সময়ের মধ্যেই দেখা যায় যে বিশ্বের সর্বত্র চীনের পণ্য ছড়িয়ে পড়েছে। মি. মান বলেন, \"চীন যেন সারা বিশ্বের জন্যে একটি ওয়ার্কশপ বা কারখানায় পরিণত হয়।\" লন্ডন স্কুল অফ ইকোনমিক্সের এক হিসেবে দেখা যাচ্ছে ১৯৭৮ সালে চীনের মোট রপ্তানির পরিমাণ ছিল এক হাজার কোটি মার্কিন ডলার যা ছিল বিশ্ব বাণিজ্য থেকে মাত্র এক শতাংশ কম। এর পর থেকে চীনের রপ্তানি আরো দ্রুত হারে বাড়তে থাকে। ১৯৮৫ সালের মধ্যে দেশটির রপ্তানির পরিমাণ আড়াই হাজার কোটি ডলারে পৌঁছে যায় এবং তার দুই দশকেরও কম সময় পর এর পরিমাণ দাঁড়ায় ৪ দশমিক ৩ ট্রিলিয়ন ডলার। পণ্য রপ্তানির বিচারে চীন পরিণত হয় বিশ্বের বৃহত্তম দেশ হিসেবে। দারিদ্র হ্রাস অর্থনৈতিক সংস্কারের কারণে চীনে কোটি কোটি মানুষের সম্পদও বৃদ্ধি পেতে শুরু করে। বিশ্বব্যাংক বলছে, এই সময়কালের মধ্যে চীনে ৮৫ কোটিরও বেশি মানুষকে দারিদ্রের কবল থেকে মুক্ত করা হয় এবং ধারণা করা হচ্ছে, ২০২০ সালের মধ্যে দেশটিতে চরম দারিদ্র বলে কিছু থাকবে না। একই সাথে শিক্ষার হারও বৃদ্ধি পেয়েছে। স্ট্যান্ডার্ড চার্টার্ড বলছে, চীনে যে কর্মশক্তি আছে, ২০৩০ সালের মধ্যে তাদের ২৭ শতাংশ বিশ্ববিদ্যালয় থেকে শিক্ষা অর্জন করবে, যা হবে আজকের জার্মানির সমান। অসাম্য বাড়ছে তারপরেও অর্থনৈতিক এই সাফল্যের সুফল ১৩০ কোটি জনসংখ্যার দেশ চীনে সব মানুষের কাছে সমানভাবে পৌঁছায় নি। আরো পড়তে পারেন: বিদেশী ফুটবলাররা চীনের নাগরিক হচ্ছে যে কারণে মাত্র চার দশক আগে যেমন ছিল চীন চীন-মার্কিন বাণিজ্য যুদ্ধ: জুতার দাম যেভাবে বাড়বে চীন আর আমেরিকার মধ্যে কি যুদ্ধ বেধে যাবে? ধনকুবেরের সংখ্যা যেমন বাড়ছে তেমনি বাড়ছে মধ্যবিত্ত শ্রেণি ও তার পাশাপাশি দরিদ্র গ্রামীণ জনগোষ্ঠীর সংখ্যাও। বয়স্ক মানুষের সংখ্যা বাড়ছে, বাড়ছে খুব বেশি দক্ষতা নেই এমন মানুষের হিসেবও। ফলে সামাজিক ও অর্থনৈতিক বৈষম্য আরো গভীরে চলে গেছে। বিশেষ করে শহর ও গ্রামাঞ্চলের মধ্যে এই বৈষম্য অত্যন্ত প্রকট। \"গোটা অর্থনীতি খুব একটা অগ্রসর হয়নি, বিভিন্ন অংশের মধ্যে এখনও বড় ধরনের পার্থক্য রয়ে গেছে,\" বলেন মি. মান। বিশ্ব ব্যাংক বলছে, মাথাপিছু আয়ের হিসেবে চীন এখনও উন্নয়নশীল দেশগুলোর কাতারেই রয়ে গেছে। উন্নত দেশগুলোর তুলনায় চীনাদের এই আয় এক চতুর্থাংশেরও কম। ডিবিএস নামের আরেকটি প্রতিষ্ঠানের পরিসংখ্যান বলছে, চীনের গড় বার্ষিক আয় মাত্র ১০,০০০ ডলার যেখানে যুক্তরাষ্ট্রের বার্ষিক আয় ৬২,০০০। শ্লথ প্রবৃদ্ধি বর্তমানে চীন শ্লথ অর্থনৈতিক প্রবৃদ্ধির যুগে প্রবেশ করতে চলেছে। বহু বছর ধরেই চীন চেষ্টা করছে রপ্তানি-নির্ভর অর্থনীতি থেকে সরে এসে ভোক্তা-নির্ভর প্রবৃদ্ধির দিকে জোর দিতে। ফলে দেশটির সামনে অনেক চ্যালেঞ্জ তৈরি হয়েছে যার মধ্যে রয়েছে চীনা পণ্যের ব্যাপারে সারা বিশ্বের চাহিদা এবং যুক্তরাষ্ট্রের সাথে বাণিজ্য-যুদ্ধ। অর্থনীতিবিদরা বলছেন, চীনে প্রবৃদ্ধির হার যদি ৫ থেকে ৬ শতাংশেও এসে দাঁড়ায়, তারপরেও বিশ্বের অর্থনৈতিক বিকাশের জন্যে দেশটি সবচেয়ে শক্তিশালী ইঞ্জিন হিসেবে কাজ করবে। চীনে ধনী ও দরিদ্রের বৈষম্যও প্রকট। ভবিষ্যৎ চ্যালেঞ্জ বিশ্ব অর্থনৈতিক উন্নয়নে চীনের সামনে নতুন চ্যালেঞ্জ হচ্ছে বিভিন্ন বৈশ্বিক প্রকল্পে তাদের বিনিয়োগ। এরকম একটি প্রকল্প হচ্ছে 'বেল্ট এন্ড রোড ইনিশিয়েটিভ' যা এ যুগের সিল্ক রোড নামেও পরিচিত। এই প্রকল্পের উদ্দেশ্য হচ্ছে বিশ্বের অর্ধেক জনগণকে একসাথে যুক্ত করা। ধারণা করা হচ্ছে, এর ফলে সারা বিশ্বে বাণিজ্য বিনিয়োগের পরিমাণ অভাবনীয় আকারে বৃদ্ধি পাবে। আরো পড়তে পারেন: 'এখন এমন কোন অপরাধ নেই যেটাতে পুলিশ জড়িয়ে পড়ছে না' খুলনায় একটি বিষ্ফোরণের দায় স্বীকার করলো আইএস শেখ হাসিনাঃ ওয়ান ইলেভেন হবে না, আমরাই ব্যবস্থা নেব", "doc2": "တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ တည်ထောင်တဲ့ နှစ်ပတ်လည်ကာလမှာ သူတို့ပြောင်းလဲမှုက မမှန်းဆနိုင်တဲ့ ဓနတွေလည်း ပွားများခံစားလာနိုင်သလို၊ မညီမျှမှုတွေကလည်း နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းဖြစ်လာတာမို့ အဲဒီအကြောင်း တွေကို ပြန်လည်ပြီး ကြည့်ကြရအောင်ပါ။ DBS အကြီးအကဲ တရုတ်စီးပွားရေးပညာရှင် ခရစ် လန်းက \"ကွန်မြူနစ်ပါတီ တရုတ်ကို စပြီးထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့အချိန်မှာ တရုတ်ဟာ အရမ်း ဆင်းရဲပါတယ်\" လို့ ပြောပါတယ်။ \"ကုန်သွယ်ဘက် နိုင်ငံတနိုင်ငံမှမရှိဘူး၊ သံတမန်ဆက်ဆံစရာ နိုင်ငံမရှိဘူး၊ ရပ်တည်နိုင်အောင် သူတို့ဘာသာ သူတို့ လုပ်ကြရတာပါ\" တဲ့။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် ၄၀ အတွင်းမှာ တရုတ်ဟာ ကုန်သွယ်လမ်းကြောင်းတွေ ပွင့်လာအောင်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ စီးဝင်လာအောင် ထင်ရှားတဲ့ စျေးကွက်စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေကို တခုပြီးတခု လုပ်ခဲ့တဲ့နောက် သူ့ ပြည်သူ သန်းရာပေါင်းများစွာကို ဆင်းရဲတွင်းကနေ ထုတ်ယူနိုင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၅၀ နှစ်တွေမှာ ၂၀ရာစုအတွင်း လူတွေ အကျပ်အတည်းအဆိုက်ဆုံး အထိခိုက်ရဆုံးအဖြစ်တွေကို တရုတ်နိုင်ငံ ကြုံခဲ့ရပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံတဲ့ စီးပွားရေး ကို မော်စီတုန်းရဲ့ မဟာခုန်ပျံကျော်လွှားရေး အစီအစဉ် Great Leap Forward နဲ့ စက်မှုနိုင်ငံအဖြစ် အလျင်အမြန်ရောက်အောင် ကြိုးစားမှုက လူပေါင်း ၁၀ သန်းကနေ သန်း ၄၀ လောက် ၁၉၅၉ နဲ့ ၁၉၆၁ ကြားမှာ အငတ်ဘေးဆိုက်ပြီး သေကြေ ခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒါရဲ့နောက် ၁၉၆၀ နှစ်တွေမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ မော်က သူ့ယှဉ်ပြိုင်ဖက်တွေကို ဖယ်ချရှင်းလင်းတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေး Cultural Revolution ကြောင့် စီးပွားရေးထိခိုက်တာတွေ အပြင် တရုတ်လူမှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့ စည်းနှောင်မှုတွေကိုလည်း ပျက်သုန်းစေခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ရဲ့အလုပ်ရုံ မော် သေဆုံးတဲ့ ၁၉၇၆ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းမှာတော့၊ တိန်ရှောင့်ဖိန်ရဲ့ စီးပွားရေးပြောင်းလဲမှုတွေ စခဲ့ပါတယ်။ လယ်သမားတွေက သူတို့ပိုင်လယ်ကွက်တွေမှာ စိုက်ပျိုးခွင့်ရလာသလို၊ လူနေမှုအဆင့်တွေမြင့်တက်လာတယ်၊ အစာရေစာ ပြတ်လပ်တာတွေလည်း လျော့ကျလာပါတော့တယ်။ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်အကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေး ၁၉၇၉ ခုနှစ်မှာ ပြန်ထူထောင်လာခဲ့သလို နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေအတွက် တံခါးဖွင့်ပေးခဲ့တယ်။ အကျိုးဆက်အားဖြင့် စျေးပေါတဲ့လုပ်အားနဲ့ ငှားရမ်းတဲ့ ကုန်ကျ စရိတ်နည်းတာကို လိုချင်ကြတဲ့အတွက် ပြည်တွင်းကို ငွေတွေစီးဝင်လာခဲ့ပါတယ်။ \"၁၉၇၀နှစ်တွေ အကုန်ပိုင်းကစပြီး သမိုင်းတခုလုံးမှာ ဘယ်တုန်းကမှ မတွေ့ရဖူးတဲ့ စီးပွားရေးတိုးတက်မှု အကောင်းဆုံးအခြေအနေကို မြင်ခဲ့ကြရပါတယ်\" လို့ စတန်းဒတ် ချာတာ ဘဏ်က စီးပွားရေးပညာရှင်အကြီးအကဲ ဒေးဗစ် မန်းက ပြောပါတယ်။ ၁၉၉၀နှစ်တွေ တလျောက်လုံး တရုတ်က အလျင်အမြန်တိုးတက်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ကို ဝင်နိုင်တဲ့ ၂၀၀၁ မှာ ပိုအဆင့်တက်လာပါတယ်။ တခြားကုန်သွယ်ဘက်နိုင်ငံတွေက ကုန်သွယ်ရေးအတားအဆီးတွေ လျှော့ချတာ၊ တင်သွင်းခွန်တွေ လျှော့ချပေးတဲ့အခြေအနေတွေကြောင့် တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေက ကမ္ဘာတလွှားမှာပါ။ မစ္စတာမန်း က \"တရုတ်ဟာ ကမ္ဘာ့ရဲ့အလုပ်ရုံဖြစ်လာတယ်\" လို့ဆိုပါတယ်။ London School of Economics က ကိန်းဂဏန်းတွေအရ ၁၉၇၈ မှာ တရုတ်ရဲ့ တင်ပို့ကုန် က အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံ တန်ဖိုးပမာဏပဲ ရှိပြီး ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးမှာ ၁ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိခဲ့ရာကနေ၊ ၁၉၈၅ မှာ တရုတ်ရဲ့ တင်ပို့မှု ပမာဏက ဒေါ်လာ ၂၅ ဘီလီယံ ဖြစ်လာပါပြီ၊ ကမ္ဘာမှာ တင်ပို့မှုအမြင့်ဆုံးနိုင်ငံလည်းဖြစ်လာပါတယ်။ ဆင်းရဲသူအရေအတွက် ထိုးကျဆင်း စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေက တရုတ်ပြည်သူ သန်းရာပေါင်းများစွာရဲ့ ဘဝအခြေအနေကို တိုးတက်စေခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံဟာ လူပေါင်း သန်း ၈၅၀ ကျော်ကို ဆင်းရဲတွင်းက ဆွဲထုတ်နိုင်ခဲ့တယ်၊ ၂၀၂၀ ကျရင် တရုတ်ဟာ ဆင်းရဲသူ ကင်းစင်အောင်လုပ်နိုင်မယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ပြောပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ပညာတတ်မြောက်မှုနှုန်းက ထိုးတက်လာခဲ့ပါတယ်။ စတန်းဒတ် ချာတာဘဏ် က ၂၀၃၀ ဆိုရင် တရုတ်အလုပ်သမား ၂၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က တက္ကသိုလ်ပညာရေးရထားသူတွေ ဖြစ်မယ်လို့ မှန်းဆနေပြီး ဒါဟာ ဂျာမနီက ဒီနေ့ကာလ အခြေအနေနဲ့တူပါတယ်။ မမျှတမှု ကြီးမားလာ စီးပွားရေး အောင်မြင်မှုအသီးအပွင့်တွေက တရုတ်ပြည်သူ သန်းပေါင်း ၁၃၀၀ ဆီကို မျှမျှတတ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိသွားတာ ဒီနေ့အထိမရှိသေးပါဘူး။ အလွန်အကျွံချမ်းသာလာသူတွေ၊ လူလတ်တန်းစား များလာတာတွေနဲ့အတူ တောနယ်ပိုင်းမှာ ဆင်းရဲနေတာတွေလည်းရှိနေပါတယ်၊ အတတ်ပညာပိုင်းကျွမ်းကျင်မှုနည်းတဲ့ အလုပ်သမားတွေ၊ အသက်ကြီးနေပေမဲ့ အလုပ်လုပ်နေရဆဲလူတွေ အများကြီးပါ၊ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟလွန်းတာက ပိုနက်ရှိုင်းလာသလို၊ တောနဲ့ မြို့ကွာခြားမှုတွေကလည်း များများလာနေပါတယ်။ တဦးချင်းဝင်ငွေက ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေလိုပဲဖြစ်နေတယ်၊ ခေတ်မီ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေက ပုံမှန်တဦးချင်းဝင်ငွေရဲ့ လေးပုံတပုံ လောက်ပဲရှိနေသေးတယ်လို့လည်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ဆိုပါတယ်။ ပျမ်းမျှတဦးချင်းဝင်ငွေက တရုတ်မှာ ဒေါ်လာ ၁၀၀၀၀ လောက်သာရှိပြီး၊ အမေရိကန်မှာ ဒေါ်လာ ၆၂၀၀၀ ခန့်ရှိပါတယ်။ တိုးတက်မှုနှုန်း နှေးလာ အခုအချိန်မှာ တရုတ်က စီးပွားရေးတိုးတက်နှုန်းကို သိပ်မြန်မြန်မသွားစေတော့ပါဘူး။ တင်ပို့တာကို မှီခိုတဲ့စီးပွားရေးပုံစံကနေ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုကို အလေးထားတဲ့ စီးပွားရေးပုံစံကို တရုတ်ကတွန်းလာတာ နှစ်အတော်ရှိလာပါပြီ၊ တချိန်တည်းမှာပဲ သူ့ရဲ့ကုန်တွေကို ကမ္ဘာက ဝယ်လိုအားလျော့လာသလို၊ အမေရိကန်နဲ့ လည်း ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲဖြစ်လာတာ ကြာလာပါပြီ။ နိုင်ငံမှာ အသက်ကြီးတဲ့လူတွေများလာတဲ့အရေးကလည်း သူ့စီးပွားရေးကို သက်ရောက်လာပါတယ်။ အခုနှုန်းနဲ့တောင် တရုတ်စီးပွားရေးတိုးတက်နှုန်းက ၅ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၆ ရာခိုင်နှုန်းကြားရှိနေပါသေးတယ်၊ တရုတ်ဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုအတွက် အားအကောင်းဆုံး အင်ဂျင်အဖြစ်ရှိနေပါသေးတယ်။ \"ဒီနှုန်းနဲ့ဆိုရင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှု ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို တရုတ်စီးပွားရေးက လုပ်ပေးနေတာဖြစ်ပြီး၊ ဒီပမာဏဟာ အမေရိကန်ထက် ၃ ဆ လောက် တရုတ်က ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတိုးတက်မှုမှာ ပိုအရေးပါနေပါတယ်\" လို့ စီးပွားရေးပညာရှင် မစ္စတာမန်း က ဆိုပါတယ်။ နောက်ဖြစ်လာမယ့် စီးပွားရေးနယ်သစ် တရုတ်က ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် နောက်ထပ် နယ်သစ်တခုကို ထုဆစ်နေပါပြီ၊ ရပ်ဝန်းတခု လမ်းတကြောင်း အစီအစဉ်အရ ကမ္ဘာအနှံ့မှာ အခြေခံအဆောက်ဦတွေကို အကြီးအကျယ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ နေပါတယ်။ ခေတ်သစ် ပိုးလမ်းမကြီးလို့ တင်စားခေါ်နေတဲ့ ဒီစီမံကိန်းကြီးဟာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ တဝက်လောက်ကို ဆက်သွယ်မယ်၊ ကမ္ဘာတဝန်း ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ယှက်နွယ်မယ်၊ တကမ္ဘာလုံး ဂျီဒီပီ ရဲ့ ငါးပုံ တပုံအထိ ကြီးအောင် ပေါင်းစုစေမယ့် စီးပွားရေးအထိ ရည်မှန်းချက်ကို ချနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-45369333", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-45367450", "doc1": "উইগুর স্বায়িত্তশাসিত অঞ্চলের শহর ইনিং-এর একটি মসজিদ। পাশে রেস্টুরেন্ট। সন্ত্রাসবাদ দমনের দোহাই দিয়ে যাদের আটক রাখা হয়েছে জাতিসংঘ অবিলম্বে তাদের মুক্তি দাবি করেছে। চীনের পশ্চিমাঞ্চলীয় শিনজিয়াং প্রদেশে উইগুর সম্প্রদায়ের প্রায় ১০ লক্ষ মুসলমানকে বিভিন্ন বন্দীশিবিরে আটক রাখা হয়েছে বলে এক প্রতিবেদনে প্রকাশিত হওয়ার পর জাতিসংঘ এই আহ্বান জানায়। বেইজিং কর্তৃপক্ষ এই অভিযোগ অস্বীকার করেছে। তবে তারা স্বীকার করেছে যে কিছু 'ধর্মীয় উগ্রপন্থীকে', তাদের ভাষায়, 'নতুন করে শিক্ষা' দেয়ার জন্য আটক রাখা হয়েছে। ঐ প্রদেশে যে গোলযোগ চলছে তার জন্য চীন সরকার ইসলামপন্থী জঙ্গি এবং বিচ্ছিন্নতাবাদীদের দায়ী করে থাকে। শিনজিয়াং প্রদেশের রাজধানী উরুমচির একটি দোকান। আরো পড়তে পারেন: বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা থেকে প্রত্যাহারের হুমকি ট্রাম্পের 'আমি তো সেদিন পুলিশের হাতে জিম্মি ছিলাম' বিড়াল পালন নিষিদ্ধ করার উদ্যোগ যে গ্রামে এ মাসের গোড়াতে বর্ণবাদ বিলোপের ওপর জাতিসংঘের এক কমিটি বলেছে, তাদের হাতে একটি বিশ্বাসযোগ্য রিপোর্ট রয়েছে যাতে বলা হয়েছে, \"চীনা কর্তৃপক্ষ পুরো উইগুর স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চলকে একটি বিশাল আকৃতির কারাগারে পরিণত করেছে।\" এর জবাবে চীন বলেছে, উইগুররা পূর্ণ স্বাধীনতা ভোগ করছে। তবে তারা সাধারণত যেটা করে না, এবারই তারা স্বীকার করেছে যে: \"ধর্মীয় উগ্রপন্থায় যারা প্রতারিত হয়েছে, তাদের জন্য সরকার পুনর্বাসন এবং নতুন করে শিক্ষার ব্যবস্থা করছে।\" অ্যামনেস্টি ইন্টারন্যাশনাল এবং হিউম্যান রাইটস ওয়াচসহ মানবাধিকার সংস্থাগুলো জাতিসংঘের কাছে তাদের প্রমাণ জমা দিয়ে বলেছে যে, বিপুল সংখ্যক মুসলমানকে বন্দীশিবিরগুলিতে আটক রাখা হচ্ছে এবং চীনা প্রেসিডেন্ট শি জিনপিং-এর প্রতি আনুগত্য প্রকাশে বাধ্য করা হচ্ছে। ওয়ার্ল্ড উইগুর কংগ্রেস তার রিপোর্টে বলছে, লোকজনকে অনির্দিষ্টকালের জন্য আটক রাখা হচ্ছে এবং তারা ব্যাপকভাবে মারধরের শিকার হচ্ছে। বেশিরভাগ বন্দীর বিরুদ্ধে কী অভিযোগ তা জানা যাচ্ছে না। তাদের পক্ষে কোন আইনজীবীও নেই বলে রিপোর্টে বলা হয়েছে। উইগুরদের মুক্তির দাবিতে তুরস্কে বিক্ষোভ।", "doc2": "တရုတ်အစိုးရကတော့ ဘာသာရေးအစွန်းရောက်တချို့ကို ပြန်လည် ပြုပြင်ရေးစခန်းမှာ ရှိတယ်ဆိုတာ ဝန်ခံထားပါတယ် တရုတ်အစိုးရကတော့ စွပ်စွဲချက်တွေကို ငြင်းဆိုပြီး ဘာသာရေး အစွန်းရောက် တချို့ကို ပြန်လည် ပြုပြင်ရေး စခန်းမှာ ထားရှိတယ် ဆိုတာကို ဝန်ခံပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရကတော့ ဒေသအတွင်း မတည်ငြိမ်မှုတွေ ဆူပူမှုတွေဟာ အစ္စလမ်မစ် စစ်သွေးကြွများနဲ့ ခွဲထွက်သူများကြောင့်လို့ အပြစ်တင်ထားပါတယ်။ ဝီဂါမွတ်ဆလင်တွေ အုပ်ချုပ်တဲ့ ဒေသဟာ အကျဉ်းစခန်းတွေအဖြစ် ပြောင်းလဲနေပြီဆိုတာကို ပြောဆိုထားတဲ့ ခိုင်မာတိကျတဲ့ သတင်းပေးပို့ချက်တွေရှိခဲ့ကြောင်း ဒီလ အစောပိုင်းက လုပ်ခဲ့တဲ့ သုံးသပ်ချက် တခုမှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ လူမျိုးရေး ခွဲခြားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ကော်မတီဝင်တွေက ပြောခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရဘက်ကတော့ ဝီဂါ လူမျိုးတွေဟာ ရပိုင်ခွင့်အပြည့်အဝရရှိပြီး စိတ်ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့စွာရှိနေတယ်လို့ ပြောဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာသာရေး အစွန်းရောက် ဝါဒရဲ့ လှည့်ဖျားသွေးဆောင်ခံရသူတွေကို ပြန်လည်နေရာချထားရေးနဲ့ ပြန်လည် ပညာပေးရေး ဆောင်ရွက်ပေးမယ်လို့ ဘေဂျင်းအစိုးရက ရှားရှားပါးပါး ဝန်ခံချက် ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-43754667", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/10/151002_obama_syria_russia", "doc1": "ডোনাল্ড ট্রাম্প যুক্তরাষ্ট্র যে ধরনের আক্রমণের পরিকল্পনা করছে তাতে ব্রিটেন ও ফ্রান্সের সহযোগিতা নেওয়া হবে বলে ইঙ্গিত পাওয়া যাচ্ছে। তাতে যেসব সমরাস্ত্র ব্যবহার করা হবে সেগুলো যুদ্ধজাহাজ, জঙ্গিবিমান ও ডুবোজাহাজ থেকে নিক্ষেপ করা হবে বলে ধারণা করা হচ্ছে। যেসব যুদ্ধবিমান থেকে অস্ত্র নিক্ষেপ করা হবে সেগুলো সিরিয়ার বিমান প্রতিরক্ষা ব্যবস্থার বাইরে অবস্থান করবে এবং সেখান থেকেই হামলা চালাবে। অথবা ড্রোন দিয়ে আক্রমণ করা হবে যা নিয়ন্ত্রণ করা হবে রিমোট কন্ট্রোলের সাহায্যে। রুশ কর্মকর্তারা সতর্ক করে দিয়েছেন, এসব ক্ষেপণাস্ত্রকে গুলি করে মাটিতে নামিয়ে আনার পাশাপাশি যেসব জায়গা থেকে এসব নিক্ষেপ করা হবে সেগুলোকেও তারা ধ্বংস করে দেবে। কিন্তু এই যুদ্ধে যেসব শক্তিধর দেশ অংশ নেবে বলে এখনও পর্যন্ত ধারণা করা হচ্ছে তাদের কাছে কি ধরনের অস্ত্র আছে? রাশিয়া এবং সিরিয়া এর জবাব দিতে পারে কিভাবে? যুক্তরাষ্ট্র: প্রতিরক্ষা বাজেট- ৬০,০০০ কোটি ডলার যুক্তরাষ্ট্রের ক্ষেপণাস্ত্র-বিধ্বংসী ডেস্ট্রয়ার ইউএসএস ডোনাল্ড কুক ইতোমধ্যেই ভূমধ্যসাগরে অবস্থান করছে। ধারণা করা হচ্ছে, এখান থেকে সিরিয়ার রাসায়নিক স্থাপনাগুলোতে ক্রুজ মিসাইল দিয়ে আঘাত করা হবে। এর ফলে যুদ্ধবিমান ভূপাতিত হওয়ার ঝুঁকি কমে আসবে। যুক্তরাষ্ট্রের ক্ষমতা এক বছর আগে, যুক্তরাষ্ট্র পূর্ব ভূমধ্যসাগরে মার্কিন নৌবাহিনির দুটো ডেস্ট্রয়ার থেকে ৫৯টি টমাহক ক্ষেপণাস্ত্র হামলা চালিয়েছিলো। সেটা চালানো হয়েছিলো সিরিয়ার হম্স প্রদেশের শায়রাত বিমানঘাঁটিতে। ওয়াশিংটন বলেছে, এই বিমানঘাঁটি রাসায়নিক অস্ত্র মজুদ করে রাখার জন্যে ব্যবহার করা হচ্ছিলো। যুক্তরাষ্ট্রের এই সামরিক আক্রমণের মাত্র ৭২ ঘণ্টা আগে এসব রাসায়নিক অস্ত্র ব্যবহার করা হয়েছিলো বিদ্রোহীদের নিয়ন্ত্রিত একটি শহরের উপরে। এই টমাহক ক্ষেপণাস্ত্রের কিছু দিক আছে- এটি খুব নিচ দিয়ে উড়ে যায় এবং এটিকে শনাক্ত করা কঠিন। এই ক্ষেপণাস্ত্রটি থেকে অল্প তাপ নির্গত হয় যার ফলে ইনফ্রারেড ডিটেকশনের মাধ্যমে এটি ধরা সম্ভব হয় না। টমাহক ক্রুজ মিসাইল যুদ্ধবিমান বহনকারী বেশ কিছু যুদ্ধজাহাজও পারস্য উপসাগরে মোতায়েন করছে মার্কিন নৌবাহিনি। তবে সেগুলোর এখনই সিরিয়ার আকাশসীমার ভেতরে ঢুকে হামলা চালানোর সম্ভাবনা নেই। মধ্যপ্রাচ্যের সবচেয়ে বড় সামরিক ঘাঁটি হচ্ছে কাতারে। সেখানে আছে এফ-১৬ জঙ্গিবিমান, যা ওয়ার্টহগ নামেও পরিচিত। তুলনামূলকভাবে এগুলো খুব দ্রুত পরিচালনা করা সম্ভব। এফ- ১৬ খুব নিখুঁতভাবে হামলা চালাতে পারে বলে এর সুখ্যাতি আছে। সারা বিশ্বে যতো সামরিক বিমান আছে তার মধ্যে এটিকে সবচেয়ে কার্যকর উপায়ে ব্যবহার করা যায়। এর পাল্লা প্রায় ২,০০০ মাইল। এর ফলে অন্য যেকোন যুদ্ধবিমানের চেয়ে এটি বেশি সময় ধরে রণাঙ্গনে অবস্থান করতে পারে। আমেরিকার এছাড়াও আছে সাবসনিক বি-৫২ বোমারু বিমান। এই যুদ্ধবিমানটিকে ওয়াশিংটন এই অঞ্চলে এর আগেও ব্যবহার করেছে। যুক্তরাষ্ট্র এর আগে উত্তর সিরিয়ার সাথে তুরস্কের সীমান্তে কুর্দীদের ছোট্ট একটি শহর কোবানেকে তাদের বিমানঘাঁটি হিসেবে ব্যবহার করেছে। সেখানে সামরিক ট্রান্সপোর্ট বিমান সি ১৩০ এবং সি ১৭ পরিচালনা করা হয়েছে, যাতে করে সৈন্য এবং যুদ্ধাস্ত্র সরবরাহ করা হয়েছে। যুক্তরাষ্ট্রের সি ১৭ সামরিক পরিবহন বিমান রাশিয়া: প্রতিরক্ষা বাজেট -৬,৯০০ কোটি ডলার রাশিয়া যে যুক্তরাষ্ট্রের যেকোন আক্রমণ প্রতিহত করার হুমকি দিয়েছে তাতে প্রশ্ন উঠেছে যে রাশিয়া কি তাদের উন্নত এস-৪০০ বিমান প্রতিরক্ষা ব্যবস্থা কার্যকর করবে? এটি এখনও পরীক্ষা করে দেখা হয়নি। রাশিয়ার একটি জেট বিমান ভূপাতিত হওয়ার পর তারা বহুস্তরের এই বিমানবিধ্বংসী ব্যবস্থা মোতায়েন করা হয়েছে। এখনও পর্যন্ত সেটি কাজ করেছে নিরোধক হিসেবে কিন্তু কখনো ব্যবহৃত হয়নি। রাশিয়ার ক্ষমতা এটি তিন ধরনের ক্ষেপণাস্ত্র নিক্ষেপ করতে পারে। করতে পারে খুব দ্রুত গতিতে ও নিখুঁতভাবে। ২৫০ মাইলের মধ্যে বিমান কিম্বা ক্ষেপণাস্ত্রকেও লক্ষ্য করতে পারে। এর সাহায্যে সিরিয়ার বেশিরভাগ এলাকাকেই হামলার হাত থেকে রক্ষা করার জন্যে কভারেজ দেওয়া সম্ভব। রাশিয়া বলছে, এই ব্যবস্থার সাহায্যে এর সাহায্যে তারা যেকোন যুদ্ধবিমানকে ধ্বংস করতে সক্ষম। কিভাবে কাজ করে এস-৪০০ প্রতিরক্ষা ব্যবস্থা উপরের ছবিতে দেখা যাচ্ছে এস ৪০০ প্রতিরোধী ব্যবস্থা থেকে কিভাবে কোন বস্তুকে চিহ্নিত করে, সম্ভাব্য ঝুঁকি যাচাই এর পর সেটিকে লক্ষ্য করে ক্ষেপণাস্ত্র ছোঁড়া হয়। এটি একসাথে ১২টি ক্ষেপণাস্ত্রকে নিয়ন্ত্রণ করতে পারে। একসাথে হামলা চালাতে পারে ৬টি বস্তুকে লক্ষ্য করেও। কিংস কলেজ লন্ডনে ওয়ার স্টাডিজ বিভাগের ড. মার্টিন এস নাভিয়াস বলেছেন, এস-৪০০ প্রতিরক্ষা ব্যবস্থার কারণে যুদ্ধের কৌশল জটিল হয়ে পড়েছে। সাধারণত বিমান হামলা চালিয়ে কোন একটি দেশের ভূমি থেকে আকাশে ক্ষেপণাস্ত্র নিক্ষেপের ক্ষমতা ধ্বংস করে দেওয়া হয় কিন্তু সিরিয়ার ভেতরে রাশিয়ার এই প্রতিরক্ষা ক্ষমতা বাধা হয়ে উঠতে পারে। এর পাল্লা সিরিয়ার আকাশসীমার বাইরেও বিস্তৃত। এর অর্থ হলো সিরিয়াকে লক্ষ্য করে কিছু নিক্ষেপ করা হলে সেটি সিরিয়ার ভেতরে আসার আগেই ধ্বংস করে ফেলা সম্ভব। অনেক বিশ্লেষক এস-৪০০ প্রতিরোধী ব্যবস্থার ক্ষমতা নিয়ে সন্দেহ প্রকাশ করেছেন। সিরিয়াতে রাশিয়ার আরো কয়েক ধরনের যুদ্ধবিমান মোতায়েন রয়েছে। সেগুলোর মধ্যে রয়েছে সুখয় -২৪ বোমারু বিমান, সুখয়-২৫ যুদ্ধবিমান, বহু ভূমিকা পালন করতে পারে এরকম জঙ্গি বিমান, পরিবহন বিমান, গোয়েন্দা বিমান এবং হেলিকপ্টার গানশিপ। এসবের অনেকগুলোই আছে হেমেইমিম বিমানঘাঁটিতে। বিদ্রোহীদের উপর বিমান হামলার জন্যে এটিই রাশিয়ার প্রধান ঘাঁটি হিসেবে ব্যবহৃত হচ্ছে। রাশিয়ার সামরিক বাহিনী শায়রাত ঘাঁটিও ব্যবহার করছে বলে খবরে বলা হচ্ছে। সেখান থেকে মিগ ২৪ এবং মিগ ৩৫ অ্যাটাক হেলিকপ্টার পরিচালনা করা হচ্ছে। রাশিয়ার হেলিকপ্টার গানশিপ ক্রেমলিন বলেছে, ভূমধ্যসাগরে রস্তভ-অন-ডন ডুবোজাহাজ থেকে তারা সিরিয়ায় বিভিন্ন স্থাপনা লক্ষ্য করে এর আগে কালিবর ক্রুজ মিসাইল নিক্ষেপ করেছে। কাসপিয়ান সাগরের যুদ্ধজাহাজ থেকেও তারা রকেট ছুঁড়েছে যা কিনা সিরিয়াতে আই এসের উপর আঘাত হেনেছে বলে রাশিয়া দাবি করেছে। রাশিয়া সম্প্রতি সিরিয়ার বন্দর শহর তারতুস থেকে তাদের রণতরী প্রত্যাহার করে নিয়েছে বলে বিভিন্ন খবরে জানা গেছে। ব্রিটেন: প্রতিরক্ষা বাজেট - ৫,০০০ কোটি ডলার বিবিসির সংবাদদাতা বলছেন, সিরিয়ার যুদ্ধে সামরিক বিমান মোতায়েন করতে ব্রিটেন প্রস্তুত। এসবের মধ্যে রয়েছে, যুদ্ধবিমান যা সাইপ্রাসে রাফ এক্রোতিরি ঘাঁটিতে অবস্থান করছে। এবং যেকোন সময় এসব বিমানকে যুদ্ধের জন্যে কাজে লাগানো যেতে পারে। ওই ঘাটিতে আছে ব্রিটেনের আটটি সুপারসনিক টর্নেডো যুদ্ধবিমান। ব্রিটেনের ক্ষমতা এগুলো নামানো হয়েছিলো ১৯৮২ সালে। সম্প্রতি এগুলোর সাথে আধুনিক ক্ষেপণাস্ত্র যুক্ত করা হয়েছে। ওই অঞ্চলে সক্রিয় আছে রাফ টাইফুন যুদ্ধিবিমানও। গত কয়েক বছরের এসবের সাহায্যে ইরাকে বেশ কয়েকটি হামলা চালানো হয়েছে। এর সাহায্যে লেজার নিয়ন্ত্রিত পেভওয়ে বোমা এবং ব্রিমস্টোন ক্ষেপণাস্ত্র নিক্ষেপ করা হয়েছে। বিমান থেকে মাটিতে আঘাত হানার ব্রিমস্টোন ক্ষেপণাস্ত্র রাডার দিয়ে নিয়ন্ত্রণ করা হয়। এগুলোর একটির ওজন ৪৯কেজি। ১ দশমিক ৮ মিটার লম্বা এবং একটি ক্ষেপণাস্ত্র তৈরিতে খরচ হয় প্রায় ১ লাখ ৪২ হাজার ডলার। মধ্যপ্রাচ্যে ব্রিটেনের মনুষ্যবিহীন বিমান আছে, আছে ১০টি রিপার ড্রোন। ইরাক ও সিরিয়ার যুদ্ধে এগুলো ব্যবহার করা হয়েছে। রিপার ড্রোন ৫০,০০০ ফুট উপরে যেতে পারে এবং এর পাল্লা ১,১৫০ মাইল। এটি হেলফায়ার ক্ষেপণাস্ত্র বহন করে। এছাড়াও যুক্তরাজ্যের আছে নজরদারি বিমান রিভেট। যেকোন ধরনের আবহাওয়ার মধ্যে এটি কাজ করতে পারে। ইরাকে যুক্তরাষ্ট্রের নেতৃত্বে পরিচালিত অভিযানে এটি ব্যবহার করা হয়েছে। রিপার ড্রোন এমকিউ-৯ রিমোট দিয়ে ভূমি থেকে নিয়ন্ত্রণ করা হয় ভূমধ্যসাগরে ব্রিটেনের বর্তমানে কোন ডুবোজাহাজ নেই। এবং সেখানে এরকম সাবমেরিন পাঠাতে হলে সময়ও লাগবে। ফ্রান্স: প্রতিরক্ষা বাজেট - ৩৪০০ কোটি ডলার ফরাসী নৌবাহিনীর পরমাণু শক্তি পরিচালিত শার্ল দ্য গল এয়ারক্রাফ্ট কেরিয়ার ওই অঞ্চলে ইসলামিক স্টেটের বিরুদ্ধে ব্যবহার করা হয়েছে। তবে বর্তমানে সেটিতে বড় ধরনের মেরামতের কাজ চলছে। এই জাহাজের ওজন ৩৮,০০০ টন। এরকম জাহাজ ফ্রান্সের একটিই আছে। এটি বহু ক্ষেপণাস্ত্র ও বোমা বহন করতে পারে। বহন করতে পারে ১,৯০০ সৈন্যও। বর্তমানে ফ্রান্স যুক্তরাষ্ট্রের এয়ারক্রাফ্ট কেরিয়ার ইউএসএস জর্জ এইচ ডাব্লিউ বুশে তাদের সৈন্য মোতায়েন করেছে প্রশিক্ষণ ও যৌথ অভিযানে অংশ নেওয়ার জন্যে। ফ্রান্সের শার্ল দ্য গল রণতরী এছাড়াও ফ্রান্স জর্ডান ও সংযুক্ত আরব আমীরাতে তাদের বেশ কিছু মিরাজ ও রাফাল বিমান মোতায়েন করেছেন। সিরিয়া ও ইরাকে ইসলামিক স্টেটের যোদ্ধাদের বিরুদ্ধে অভিযান চালাতে গিয়ে তারা এটি ব্যবহার করেছে। এক একটি যুদ্ধবিমান ২৫০কেজি ওজনের লেজার নিয়ন্ত্রিত চারটি বোমা বহন করতে পারে। ফরাসী প্রেসিডেন্ট ইমানুয়েল ম্যাক্রঁ বলেছেন, সাম্প্রতিক রাসায়নিক হামলার জেরে যদি সিরিয়ার বিরুদ্ধে অভিযান চালানো হয় তাহলে তাতে সিরিয়ার সরকারের মিত্রদের উপর কোন হামলা পরিচালিত হবে না। হবে সিরিয়ার সরকারের রাসায়নিক ক্ষমতার উপর। তবে কি ধরনের ব্যবস্থা নেওয়া হবে সেটা তিনি বলেন নি। সিরিয়া: প্রতিরক্ষা বাজেট- ২০০ কোটি ডলার ইসরায়েলের সাম্প্রতিক হামলায় সিরিয়ার বিমান প্রতিরক্ষা ব্যবস্থা মারাত্মকভাবে ক্ষতিগ্রস্ত হয়েছে।। তবে তারপরেও এটি যেকোন যুদ্ধবিমানের জন্যে হুমকি। কারণ এর ছোঁড়া ক্ষেপণাস্ত্র খুব দ্রুত যেকোন যুদ্ধবিমানকে আঘাত করে মাটিতে নামিয়ে আনতে পারে। এই ব্যবস্থা একসময় ছিলো খুবই ক্ষমতাসম্পন্ন। এটি থেকে এস-২০০ ক্ষেপণাস্ত্র নিক্ষেপ করা হয়। নেটো এটির নাম দিয়েছে এসএ-৫ গামন। তবে এটি সম্প্রতি আরো উন্নত করা হয়েছে। তাতে রাশিয়ার এসএ-২২ এবং এসএ-১৭ ধরনের অস্ত্র যুক্ত করা হয়েছে। সিরিয়ার কাছে রয়েছে রাশিয়ার এসএ-২২ ধরনের ক্ষেপণাস্ত্র একটি রাডার দিয়ে এস-২০০ ক্ষেপণাস্ত্র নিয়ন্ত্রণ করা হয়। এটি ২১৭কেজি ওজনের বিস্ফোরক বহন করতে পারে। সিরিয়ার আছে চীনের সরবরাহ করা স্পর্শকাতর কিছু রাডার ব্যবস্থা। এরই মধ্যে সিরিয়ার সামরিক বাহিনী শায়রাত বিমানঘাঁটি পুনর্দখল করে নিয়েছে। এর আগে যুক্তরাষ্ট্র এই ঘাঁটিতে হামলা চালিয়েছিলো। এর আছে তিন কিলোমিটার দীর্ঘ দুটো রানওয়ে। এক ডজনেরও বেশি হ্যাঙ্গার, ভবন ও মজুদ রাখার ব্যবস্থা। সিরিয়ান এয়ার ফোর্স সু ২২ এবং মিগ ২৩ এই ঘাঁটি থেকে উড্ডয়ন করে। তবে বেশিরভাগ বিমানই পুরনো। এগুলো ব্যবহার করতে হলে বড়ো ধরনের মেরামত-কাজের প্রয়োজন।", "doc2": "ရုရှား ရဲ့ တိုက်ခိုက် မှု တွေ ဟာ ဆီးရီးယား အတွင်း အစ္စလာမ်မစ် နိုင်ငံ အဖွဲ့ IS တွေ ကို အင်အား ပိုကောင်း လာစေ လိမ့်မယ်။ ရုရှား ရဲ့ တိုက်ခိုက် မှု တွေ ဟာ ဆီးရီးယား အတွင်း အစ္စလာမ်မစ် နိုင်ငံ အဖွဲ့ IS တွေ ကို အင်အား ပိုကောင်း လာစေ လိမ့်မယ် လို့ သမ္မတ အိုဘားမား က ဝေဖန် ပါတယ်။ အခု သီတင်းပတ် အစောပိုင်းတုန်း က ရုရှား သမ္မတ ပူတင် နဲ့ ပြုလုပ် ခဲ့တဲ့ စကားပြောဆို မှု တွေ မှာ သဘောထား မတင်းမာတဲ့ ဆီးရီးယား သူပုန် အုပ်စု တွေ နဲ့ IS အဖွဲ့ အကြား ရုရှား က ခွဲခြားပြီး မမြင် ထား တာ ကို သိခဲ့ရတယ် လို့ မစ္စတာ အိုဘားမား က ဆိုပါတယ်။ ဆီးရီးယား နိုင်ငံထဲ မှာ အကြမ်းဖက်ဝါဒ ကို မျက်နှာချင်းဆိုင် ရင်ဆိုင် တိုက်ခိုက် နေတဲ့ တစ်ခုတည်း သော တပ် ဖြစ်တဲ့ ဆီးရီးယား အစိုးရ စစ်တပ် နဲ့သာ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်တာမျိုး မပြုလုပ်ရင် လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု တွေဟာ အလကားပဲ လို့ ဆီးရီးယား နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Walid Moallem က အစောပိုင်း တုန်းက ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ ညီလာခံ မှာ ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသာပတေးနေ့ ညနေခင်း က စလို့ ရုရှား အနေနဲ့ ဆီးရီးယား ထဲမှာ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု ၁၈ ကြိမ် ပြုလုပ် ခဲ့ပြီးပြီ လို့ ရုရှား က အတည်ပြု ပြောထား ပါတယ်။ ဆီးရီးယား အစိုးရတပ် ကို ဆန့်ကျင် နေတဲ့ အမေရိကန် ကျောထောက် နောက်ခံ ပြု သူပုန် တွေ ရဲ့ အလက်ပို မြို့လယ်က ပင်မ ကွပ်ကဲရေး စခန်း ကို ရုရှား ဂျက်လေယာဉ် တွေ တိုက်ခိုက် ခဲ့တယ် လို့ ဆီးရီးယား အစိုးရ ကို ဆန့်ကျင် လှုပ်ရှား နေသူ တွေ က ပြောပါတယ်။ အစ္စလာမ်မစ် နိုင်ငံ အဖွဲ့ IS တွေ ရဲ့ အဓိက ခြေကုပ်မြို့ ဖြစ်တဲ့ ရက်ခါ ကိုလည်း ရုရှား က ပထမဆုံး အကြိမ် ပစ်မှတ် ထား တိုက်ခိုက် လာတယ် လို့လည်း အဲဒီ့သူ တွေ ကပဲ ဆိုပါတယ်။ ဆီးရီးယား ထဲ ပြုလုပ်နေတဲ့ ရုရှား ရဲ့ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု တွေ အပေါ် ဗြိတိန် ရဲ့ သဘောထား နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဒေးဗစ် ကင်မရွန် က ဘီဘီစီ ကို ပြောကြား ခဲ့တာ မှာတော့ အစ္စလာမ်မစ် နိုင်ငံ အဖွဲ့ IS တွေကို ပစ်မှတ်ထား တယ် ဆိုရင်တော့ ထောက်ခံ နိုင်ပေမယ့် ၊ ဆီးရီးယား အစိုးရ ကို ဆန့်ကျင် နေတဲ့ တခြား အဖွဲ့တွေ ကို ပစ်မှတ် ထားတာ မျိုး ကို တော့ လက်မခံ နိုင်ဘူး လို့ ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-40093792", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54355828", "doc1": "বাবরি মসজিদের ছাদে গেরুয়া পতাকা উড়াচ্ছে একদল উগ্রপন্থী হিন্দু। অভিযুক্তদের মধ্যে রয়েছেন বিজেপির সাবেক প্রধান লাল কৃষ্ণ আদভানি এবং অন্য দু'জন নেতা মুরলী মনোহর যোশি ও উমা ভারতী। তাদের বিরুদ্ধে অভিযোগে বলা হয়েছে, ১৯৯২ সালে বাবরি মসজিদ ধ্বংসের জন্য এরা উগ্রপন্থী হিন্দুদের প্রতি উস্কানিমূলক বক্তব্য দিয়েছিলেন। এরা সবাই অভিযোগ অস্বীকার করেছেন। ঐ ঘটনার পর ভারত জুড়ে যে দাঙ্গা বাধে তাতে প্রায় ২০০০ মানুষ মারা যায়। হিন্দুরা দাবি করে বাবরি মসজিদ যে জায়গাটিতে অবস্থিত সেখানে হিন্দুদের অন্যতম দেবতা রামের জন্ম হয়েছিল। কিন্তু ১৬শ শতকে ঐ এলাকায় মুসলিম আগ্রাসনের পরে হিন্দু মন্দিরটি ভেঙ্গে সেই জায়গায় মসজিদ নির্মাণ করা হয়। আরো দেখুন: ঘূর্ণিঝড় 'মোরা' সম্পর্কে কী জানা যাচ্ছে? বাবরি মসজিদ ধ্বংস: বিচার হবে বিজেপি নেতাদের বাবরি মসজিদ: হিন্দু-মুসলিম সমঝোতা চায় আদালত ভারতের কেন্দ্রীয় তদন্ত ব্যুরো সিবিআই বরাবরই বলে আসছে যে রীতিমত পরিকল্পনা করেই মসজিদটি ভাঙা হয়েছিল। গত এপ্রিল মাসে সুপ্রিম কোর্টের এক আদেশের পর এই বিশেষ আদালত গঠন করা হয়। আদালত তার রায়ে বলেছে, এই মসজিদটি ধ্বংসের দায়দায়িত্ব বিজেপির এই তিনজন শীর্ষ নেতাকে গ্রহণ করতেই হবে। লাল কৃষ্ণ আদভানি এবং উমা ভারতী।", "doc2": "လာလ် ခရစ်ရှ်နာ အက်ဒ်ဗာနီ (ဝဲဘက်) နဲ့ အူမာ ဘာတီ(ညာဘက်) တို့က သူတို့ အပြစ်မရှိကြောင်း တရားရုံးမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ခုခံလျှောက်လဲခဲ့ အယုဒ္ဓယမြို့မှာ ၁၆ ရာစုခေတ်က တည်ခဲ့တဲ့ ဘာဘရီ ဗလီကို ဖြိုချဖျက်ဆီးဖို့ ဟိန္ဒူ လူအုပ်ကြီးကို လှုံ့ဆော်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေကို ဒု ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း လာလ် ခရစ်ရှ်နာ အက်ဒ်ဗာနီ နဲ့ BJP ပါတီခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်တဲ့ အမ်အမ် ဂျိုရှီနဲ့ အူမာ ဘာတီတို့က ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဗလီဖြိုချဖျက်ဆီးမှုကနေ အနည်းဆုံး လူ ၂၀၀၀ လောက် သေခဲ့ရတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒီအဖြစ်ဟာ ဟိန္ဒူ လက်ျာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အားကောင်းမြင့်တက်လာတဲ့အချိန်မှာ အထင်ကရဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်လည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု အဆင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးတာတွေ၊ လွတ်လပ်တဲ့ ကော်မရှင်က စုံစမ်းစစ်ဆေးတာတွေ လုပ်ခဲ့ပြီး သူတို့ရဲ့ တွေ့ရှိမှုတွေက ၂၀၁၈ တုန်းက ကွယ်လွန်ခဲ့တဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းအတဲလ် ဘီဟာရီ ဗာ့ဂျ်ပါယီး အပါအဝင် BJPပါတီ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တွေ ဒီအမှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို ညွှန်ပြခဲ့ပါတယ်။ နောက်ဆုံးတော့ ၁၉၉၃ ခုနှစ်အတွင်းမှာ မစ္စတာ အက်ဒ်ဗာနီ ၊ မစ္စတာ ဂျိုရှီ နဲ့ မစ္စ ဘာတီတို့အပါအဝင် လူ ၄၉ ယောက်ကို အမှုစွဲတင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထဲက ၁၇ ယောက်ကတော့ အခုအချိန်မှာ ကွယ်လွန်သွားပါပြီ။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ချမှတ်ခဲ့တဲ့ တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်အရ အဲဒီ စွပ်စွဲခံရသူ အားလုံး တရားသေ လွတ်မြောက်သွားပါပြီ။ ဒီဖြိုချဖျက်ဆီးမှုကို စီစဉ် လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထား လုံလုံလောက်လောက် မရှိဘူးလို့ တရားရုံးက ဆိုပါတယ်။ အခု တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ကို အယူခံ တင်ပြသွားမယ်လို့ All India Muslim Personal Law Board တရားရေး ဘုတ်အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ တရားရုံးထဲမှာ ဘီဂျေပီပါတီ ခေါင်းဆောင် ၃ ယောက် ရှိမနေခဲ့ကြပါဘူး၊ သူတို့က ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဗီဒီယို ကွန်ဖရင့် က တစ်ဆင့် ကြားနာခဲ့ကြတာပါ။ တရားရုံးထဲကို ဘယ် မီဒီယာကိုမျှ ဝင်ခွင့်မပေးခဲ့ပါဘူး။ ဒီတရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ သမိုင်းတွင်မယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်သလို၊ အငြင်းပွားစရာတွေဖြစ်လာမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတွေက ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် သန်း ၂၀၀ အရေအတွက်ရှိတဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ လူနည်းစု မွတ်ဆလင်တွေ အတွက် မကျေနပ်စရာဖြစ်လာနိုင်သလို၊ သူတို့ကို ဘေးဖယ်ထားတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်တွေကိုလည်း တိုးပွားလာနိုင်ကြောင်း ပြောကြပါတယ်။ လပ်နောင်းမြို့ကမှာ ရှိတဲ့ အဲဒီ တရားရုံး အနီးတစ်ဝိုက်မှာ တိတ်ဆိတ် ငြိမ်သက်နေ ဒီဗလီရဲ့ မြေနေရာနဲ့ပတ်သက်ပြီး သမိုင်းဝင်တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ထွက်ခဲ့ပြီးနောက် တစ်နှစ်အကြာမှာ အခု စီရင်ချက်ထွက်လာခဲ့တာပါ။ မနှစ်တုန်းက အိန္ဒိယရဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံး တရားရုံးချုပ်က ဆယ်စုနှစ် ပေါင်းများစွာ အငြင်းပွားနေကြတဲ့ အဲဒီမြေနေရာပိုင်ဆိုင်မှုကို ဟိန္ဒူတွေပိုင်ဆိုင်စေလို့ ဆုံးဖြတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဗလီကို ဖြိုချဖျက်ဆီးတာဟာ \"တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို ကမ်းကုန်အောင် ချိုးဖောက်တဲ့ လုပ်ရပ်\" လို့ တရားရုံးချုပ်က ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး မွတ်ဆလင်တွေအတွက် အယုဒ္ဓယ မြို့အတွင်း နောက်ထပ် ဗလီဆောက်ဖို့အတွက် မြေနေရာတစ်ခုကို ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဗလီကို ဖြိုချဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့ ဟိန္ဒူတွေက အယုဒ္ဓယ မြို့မှာ မွေးဖွားခဲ့တယ်လို့ သူတို့ယုံကြည်ကြတဲ့ ရာမ နတ်ဘုရား အတွက် ရည်စူးဆောက်လုပ်ထားခဲ့ရာ ကျောင်းတော် အပျက်အစီးနေရာပေါ်မှာ ဗလီကို ဆောက်ခဲ့ကြတာလို့ ပြောပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ် နာရန်ဒရာ မိုဒီက အဲဒီမြေနေရာမှာတည်ဆောက်မယ့် ဟိန္ဒူ ဘုရားကျောင်းတော် အတွက် ဩဂုတ်လအတွင်းမှာ အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ သူ့ ဘီဂျေပီပါတီက ပေးထားတဲ့ ကတိအတိုင်း လုပ်ဆောင်ပေးတာဖြစ်သလို၊ ဒီအဖြစ်က ဟိန္ဒူအမျိုးသားရေးဝါဒီတွေရဲ့ အခြေခံစခန်းကို ထောက်ခံပြလိုက်တဲ့ သင်္ကေတအထိမ်းအမှတ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၉၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့က ဘာတွေဖြစ်ပျက်ခဲ့သလဲ အဲဒီအချိန်က အဓိကအတိုက်အခံပါတီ ဘီဂျေပီအပါအဝင် ဟိန္ဒူလက်ျာ အဖွဲ့အစည်း ၃ ခုက ဘာသာရေး အခမ်းအနားတစ်ခုကိုလုပ်ဖို့ အဲဒီ ဗလီနေရာမှာ လူတွေကိုစုရုံးခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီမြေနေရာအတွင်းမှာ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်း တစ်ကျောင်း စတင်တည်ဆောက်ဖို့ ဒီအဖွဲ့တွေက ကတိပေးခဲ့ကြပါတယ်။ ထို့အတူ အဲဒီအချိန်က အစိုးရနဲ့ တရားရုံးတွေကို သူတို့ ကတိပေးခဲ့တာကတော့ ဒါဟာ ဘာသာရေးအခမ်းအနားလုပ်တာသာဖြစ်တယ်၊ ဗလီကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေတာမျိုး ဘာမှ လုပ်မှာမဟုတ်ဘူး ဆိုတာပါ။ အဲဒီ ဗလီ ဖျက်ဆီးခံရနေတာကို မျက်မြင်ကိုယ်တိုင်ကြုံခဲ့ရတဲ့ ဘီဘီစီ သတင်းထောက် မာ့ခ် တာလီ က \"လူစုလူဝေးကြီး တစ်စု၊ အရေအတွက် တစ်သိန်းခွဲလောက်ရှိမယ့် လူတွေလာစုဝေးခဲ့ကြတယ်၊ ဘီဂျေပီ နဲ့ လက်ျာဝါဒီ Vishwa Hindu Parishad - VHP ပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ မိန့်ခွန်းတွေကို နားထောင်ခဲ့ကြတယ်\" လို့ သတင်းထဲမှာ ထည့်ရေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက အဲဒီနေရာမှာ ရှိနေတဲ့သူတွေထဲ အခု အသက် ၉၂ နှစ်အရွယ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ အက်ဒ်ဗာနီနဲ့ နဲ့ အခု အသက် ၈၆ နှစ်ရှိပြီ ဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ ဂျိုရှီ တို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ သူတို့ ၂ ယောက်စလုံး နောက်ပိုင်း ဘီဂျေပီ ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရမှာ ထင်ရှားတဲ့သူတွေ ဖြစ်လာခဲ့ကြပါတယ်။ ၁၉၉၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်တုန်းက ရိုက်ထားတဲ့ ဒီဓာတ်ပုံကိုကြည့်ရင် ၁၆ ရာစု ဘာဘရီ ဗလီကို ရာပေါင်းများစွာသော ဟိန္ဒူအခြေခံဝါဒီ လှုပ်ရှားသူတွေ ဖြိုမချလိုက်ခင် ၅ နာရီကြာ အချိန်လောက်က ဒီ ဗလီရဲ့ အမိုးပေါ်မှာ ဟိန္ဒူလူငယ်တွေ တက်ရပ်နေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ၁၉၉၂ မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟိန္ဒူလူစူလူဝေးကြီးက ဗလီကို ဖြိုချခဲ့တဲ့ အဖြစ်က အငြင်းပွားမှု အထွတ်အထိပ်ကို ရောက်သွားစေခဲ့ ဗလီကို အကာအကွယ်ပေးထားတဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ စည်းတားထားတဲ့နေရာဆီကို ထောင်ပေါင်းများစွာသော လူငယ်တွေဟာ ဂေါ်ပြားတွေ၊ တူတွေ၊ သံတုတ်တွေ၊ ပုဆိန်တွေ ကိုင်စွဲပြီးလာခဲ့ကြပြီးတဲ့နောက် သူတို့ဟာ ဗလီရဲ့ အလယ်အမိုးခုံးပေါ်ကို တက်ကာ ထုနှက်ဖြိုဖျက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီအချိန်က အဲဒီနေရာမှာ ရှိနေခဲ့တဲ့ ဓာတ်ပုံ သတင်းထောက် ပရာဗီးန် ဂျိန်း Praveen Jain က အကြမ်းဖက်ဆူပူနေကြတဲ့ လူအုပ်ကြီးက \"ဖြိုချနေတဲ့အထောက်အထားတွေကို ဘယ်သူမှ မတွေ့ရအောင် အစဖျောက်တဲ့အနေနဲ့ သတင်းထောက်တွေကို တိုက်ခိုက်ကြတယ်၊ ဓာတ်ပုံ သတင်းသမားတွေရဲ့ ကင်မရာတွေကို ဖျက်ဆီးကြတယ်\" လို့ ပြောပါတယ်။ နာရီပိုင်းအတွင်းမှာပဲ ဗလီဟာ မြေမှာ ပြားပြားဝပ်သွားပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနှံ့အပြားမှာ နာရီပိုင်းအတွင်း ဟိန္ဒူ - မွတ်ဆလင် အဓိကရုဏ်းတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဆိုးဆုံးက မွမ်ဘိုင်းမှာ ဖြစ်ပြီး လူ ၉၀၀ လောက် သေကြေခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီ ဗလီ ဖြိုချမှုဖြစ်စေခဲ့တဲ့ အဖြစ်တွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီး အမ်အက်စ် လီဘာဟန် ဦးဆောင်တဲ့ ကော်မရှင်တစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့ပါတယ်။ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုက ၁၇ နှစ်ကြာမှ ပြီးဆုံးခဲ့ပြီး စာမျက်နှာ ၉၀၀ ပါ သူတို့ရဲ့ အစီရင်ခံစာကို အစိုးရထံ ၂၀၀၉ ခုနှစ်က တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ အရင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အတဲလ် ဘီဟာရီ ဗာ့ဂျ်ပါယီးနဲ့ မစ္စတာ အက်ဒ်ဗာနီတို့အပါအဝင် ဘီဂျေပီ ထိပ်တန်း ခေါင်းဆောင်တွေကို အစီရင်ခံစာထဲမှာ အပြစ်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီဗလီ ဖြိုချမှု ဖြစ်အောင် ကြိုတင်ပြီး သေသေချာချာ ကြံစည်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြတာဖြစ်ကြောင်း၊ ဘီဂျေပီ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ \"အလယ်အလတ်အမြင်ရှိတဲ့ပုံ ဟန်ဆောင်နေသူများသာ\" ဖြစ်ကြောင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်ရဲ့ ပြောကြားချက်ကို အိန္ဒိယ မီဒီယာတွေက ရေးခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး သိပ္ပံပါရဂူ ဇိုယာ ဟာဆန် က ဒီ ဖြိုချဖျက်ဆီးမှုဟာ \"ခေတ်သစ် အိန္ဒိယမှာ ဥပဒေကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် အချိုးဖောက်ဆုံးအဖြစ်ပဲ\" လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်ခဲ့လဲ အိန္ဒိယ ဗဟိုစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဌာန (Central Bureau of Investigation - CBI) က မျက်မြင်သက်သေပေါင်း ၈၅၀ ကို မေးမြန်းခဲ့သလို၊ အထောက်အထားပေါင်း ၇၀၀၀ ခန့်၊ သတင်းထောက်တွေမှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ သတင်းတွေ၊ ဓာတ်ပုံတွေ၊ ဗီဒီယို တိတ်ခွေစတဲ့ အထောက်အထားပေါင်း ၁၀၀ လောက်ကိုလည်း လေ့လာခဲ့ကြတယ်လို့ ရှေ့နေတစ်ယောက်လည်းဖြစ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ယောက်လည်းဖြစ်တဲ့ အဂျီ နူရာနီ က သူ့ရဲ့ Destruction of the Babri Masjid: A National Dishonour စာအုပ်မှာ ရေးပါတယ်။ ဒီဖြိုချ ဖျက်ဆီးမှုဟာ ကြိုတင်စီမံဆောင်ရွက်ခဲ့တာလို့ ဗဟိုစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဌာနအနေနဲ့ လက်ခံမှတ်ယူထားပါတယ်။ ဘီဂျေပီ ခေါင်းဆောင်တွေ၊ သဘောထားတင်းမာတဲ့ ဟိန္ဒူ အဖွဲ့တွေ၊ ဗလီ ဖြိုချသူတွေ၊ သတင်းထောက်တွေကို တိုက်ခိုက်သူတွေကို ရဲ အမှုပေါင်း ၅၀ နီးပါးခန့် စွဲတင်ခဲ့ပါတယ်။ တရားခွင်ကို သက်သေ ၃၅၀ ယောက်ကိုလည်း တင်သွင်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ မိုဒီ ဩဂုတ်လအတွင်းက ဟိန္ဒူ ဘုရားကျောင်းအတွက် အုတ်မြစ်ချနေစဥ် ဘီဂျေပီပါတီက သူတို့ ပါဝင်ပတ်သက်မှုမရှိဘူးလို့ ငြင်းကြပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်က အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် နေရာမှာ ရှိနေတဲ့ မစ္စတာ အက်ဒ်ဗာနီ က ဗလီဖြိုမှုမှာ အကွက်ချစီစဉ်ခဲ့တာ ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ တခြားခေါင်းဆောင်တွေက သူတို့ အလုပ်သမားတွေကို ဗလီဖြိုဖို့ ပြောခဲ့ကြတာဖြစ်ကြောင်း မွတ်ဆလင် ခေါင်းဆောင်တွေက စွပ်စွဲကြပါတယ်။ ၂၀၀၃ မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ဒေသဆိုင်ရာ တရားရုံးမှာ မစ္စတာ အက်ဒ်ဗာနီ ကို တရားသေလွှတ်ခဲ့ပြီး၊ မစ္စတာ ဂျိုရှီ အပါအဝင် တခြား ၇ ယောက်ကိုတော့ တရားရင်ဆိုင်ဖို့ အမိန့်ချခဲ့ပါတယ်။ နောက် ၂ နှစ်လောက်အကြာမှာတော့ အဲဒီ ဒေသဆိုင်ရာ တရားရုံးက မစ္စတာ အက်ဒ်ဗာနီ ကို တရားသေ လွှတ်ပေးခဲ့တာကို ပြည်နယ် တရားရုံးက ပယ်ချပြီး တရားပြန်စွဲခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၁ မှာတော့ တရားရုံးချုပ်က ဒီအမှုကို လပ်ခ်နောင်းမြို့က က အထူးတရားရုံးမှာ စီရင်ဖို့ လွှဲအပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း စွပ်စွဲခံရသူတွေက သူတို့ကို စွဲတင်တဲ့အမှုတွေကို ငြင်းပယ် လျှောက်လဲခဲ့ပြီး အမှုစီရင်တာက အချိန်ကြာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ဧပြီလအတွင်းမှာတော့ အဲဒီ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင် ၃ ယောက် ဗလီဖျက်ဆီးတဲ့ အမှုကို တရားခွင်မှာ ရင်ဆိုင်ဖို့ တရားရုံးချုပ်က အမိန့်ချခဲ့ပါတယ်။ ဘာသာရေးတင်းမာမှုတွေ ပိုဆိုးလာစေခဲ့ နာရန်ဒရာ မိုဒီ ဦးဆောင်တဲ့ ဟိန္ဒူ အမျိုးသားရေးဝါဒီ ဘီဂျေပီ ပထမဆုံးအကြိမ် ၂၀၁၄ မှာ အာဏာရခဲ့အချိန်ကစပြီး လူမှုရေးအရ၊ ဘာသာရေးအရ ကွဲပြားလာမှုတွေကို အိန္ဒိယဟာ ပိုနက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း တွေ့လာရပါတယ်။ တရားရုံးချုပ်က ဒီ မြေနေရာဟာ ဟိန္ဒူတို့ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ပေးလိုက်တဲ့ မနှစ်က တရားရုံးအမိန့်မချခင်ကာလအထိ အဲဒီ နေရာမှာ ဟိန္ဒူ ဘုရားကျောင်းဆောက်လုပ်ဖို့ တောင်းဆိုသံတွေ ပိုပိုပြီး ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဟိန္ဒူတွေက နွားကို အထွတ်အမြတ်ထားရာ သတ္တဝါအဖြစ်ခံယူကြတာမို့ နွားသတ်တာ၊ အမဲသားရောင်းတာတွေအပေါ် ကန့်သတ်ချက်တွေ ပိုများလာခဲ့ပါတယ်။ နွားသယ်ယူပို့ဆောင်တဲ့ သူတွေကို ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ကင်းအဖွဲ့တွေက သတ်ဖြတ်မှုတွေလည်း ပေါ်လာပါတယ်။ နွားကုန်ကူးသူ အများစုက မွတ်ဆလင်တွေပါ။ မနှစ်ကလည်း အိန္ဒိယမှာ အငြင်းပွားစရာ ဥပဒေတစ်ခုကို ပြဌာန်းလိုက်တဲ့အတွက် ဆန္ဒပြပွဲတွေ များစွာနဲ့ လှုပ်လှုပ်ခါခါဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ဥပဒေက ဘေးပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံ ၃ နိုင်ငံက မွတ်ဆလင် မဟုတ်သူတွေ အိန္ဒိယမှာ နိုင်ငံသားလျှောက်ရင် နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ ဥပဒေပါ။ ဒီဥပဒေဟာ အဲဒီနိုင်ငံတွေထဲ လူနည်းစုဖြစ်နေတဲ့ သူတွေ ဖိနှိပ်ခံနေရတာကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ ရည်ရွယ်တာလို့ ဘီဂျေပီ အစိုးရက ပြောပါတယ်။ ဘိုးစဉ်ဘောင်ဆက်ကတည်းက အိန္ဒိယမှာနေခဲ့ကြတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေကို မပြနိုင်ဘူးဆိုရင် ဘေးပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံက ခိုးဝင်လာတဲ့ သူအဖြစ် သတ်မှတ်တဲ့ အစိုးရရဲ့ သဘောထားကို လည်း မွတ်ဆလင်အများစုက ထိတ်လန့်ကြပါတယ်။ တချိန် သူတို့ကို နိုင်ငံမဲ့ဖြစ်အောင်လုပ်သွားမှာကို သူတို့က စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ မစ္စတာ မိုဒီ ကတော့ ဒီ ဥပဒေဟာ \"ဟိန္ဒူ၊ မွတ်ဆလင်၊ ဆစ်ခ်၊ ဂျိန်းစ်၊ ခရစ်ယာန်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် စတဲ့ သူတွေ အပါအဝင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသားတွေ အားလုံးအတွက် ထိခိုက်စရာ ဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး\" လို့ ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52829563", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53446858", "doc1": "বাংলাদেশে যত রোগী শনাক্ত হচ্ছে তার ১.৩৯ শতাংশ মৃত্যুবরণ করেছে। গত ২৪ ঘণ্টায় ২০২৯ জনের মধ্যে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ চিহ্নিত হয়েছে এবং ১৫ জন মারা গেছেন। ৯৩১০ টি নমুনা পরীক্ষা করে এই তথ্য পাওয়া গেছে। এ নিয়ে বাংলাদেশে মোট কোভিড-১৯ আক্রান্ত রোগী শনাক্ত হয়েছে ৪০,৩২১ জন এবং মোট মৃত্যু হয়েছে ৫৫৯ জনের। স্বাস্থ্য অধিদপ্তরের অতিরিক্ত মহাপরিচালক অধ্যাপক নাসিমা সুলতানা নিয়মিত ব্রিফিংয়ে জানান, ৪৯টি ল্যাবে নমুনা সংগ্রহ এবং পরীক্ষা করা হয়েছে। তিনি জানান, গত ২৪ ঘণ্টায় যতগুলো নমুনা পরীক্ষা করা হয়েছে তার মধ্যে ২১.৭৯ শতাংশের মধ্যে সংক্রমণ চিহ্নিত হয়েছে। গত ২৪ ঘণ্টায় সুস্থ হয়েছেন ৫০০ জন এবং এ পর্যন্ত মোট সুস্থ হয়েছেন ৮৪২৫ জন। শনাক্ত রোগীর বিবেচনায় সুস্থতার হার ২০.৮৯ শতাংশ বলে জানিয়েছেন নাসিমা সুলতানা। বাংলাদেশে যত রোগী শনাক্ত হচ্ছে তার ১.৩৯ শতাংশ মৃত্যুবরণ করেছে। গত ২৪ ঘণ্টায় মারা যাওয়া ব্যক্তিদের মধ্যে পুরুষ ১১ জন এবং নারী চারজন । ঢাকা বিভাগে ৭ জন, চট্টগ্রাম বিভাগে ৮ জন মারা গেছেন। বাংলাদেশে নমুনা পরীক্ষা বৃদ্ধির পাশাপাশি কোভিড-১৯ আক্রান্ত রোগী শনাক্তের সংখ্যাও বেড়েছে। বাংলাদেশে করোনাভাইরাসের সংক্রমন যখন আশংকাজনক হারে বাড়ছে ঠিক তখনই সরকার সাধারণ ছুটি না বাড়ানোর সিদ্ধান্ত জানিয়ে দিয়েছে। করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন খোদেজার দুঃসাহসিক সমুদ্রযাত্রা: ‘রাতে জানাজা পড়ে লাশ ফেলা হতো সাগরে’ ইউনাইটেডে কোভিড-১৯ রোগীদের ঝুঁকিপূর্ণ অবস্থায় রাখার অভিযোগ নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে", "doc2": "အိန္ဒိယမှာ လတ်တလော သီတင်းပတ်တွေအတွင်း ရောဂါပိုး စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ တိုးလုပ်လာခဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အမေရိကန်နဲ့ ဘရာဇီး ပြီးရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု တတိယ အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး ဒီသုံးနိုင်ငံဟာ လောလောဆယ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူ တစ်သန်းကျော် စံချိန်တင်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါကနေ ပြန်နာလန်ထူလာတဲ့နှုန်းကများပြီး သေဆုံးသူနှုန်းက နည်းပါးလို့ လောလောဆယ် ရောဂါဖြစ်ပွားနေဆဲသူ အရေအတွက်က ကူးစက်သူ စုစုပေါင်းရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တကယ်တမ်းမှာ သေဆုံးသူ အရေအတွက်က မြင့်တက်လာနေတာပါ။ အိန္ဒိယမှာ သေဆုံးသူ စုစုပေါင်း ၂၅၆၀၂ ဦး ရှိနေပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူသေဆုံးမှု အများဆုံး အဆင့်ရှင့်မှာရှိနေပါတယ်။ နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း မဟာရက်ရှ်ထရာပြည်နယ်ဟာ ရောဂါကူးစက်သူပေါင်း ၂၈၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီး ပြည်နယ်အားလုံးထဲမှာ ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုအများဆုံး ပြည်နယ်အဖြစ် ဆက်ရှိနေဆဲပါ။ ဒါပေမယ့် ရောဂါကူးစက်မှု များတဲ့နေရာသစ်တွေ ထပ်ပေါ်လာနေပြီး နိုင်ငံ တောင်ပိုင်းက ကာနာတာကာပြည်နယ်၊ အန်ဒရာပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ်၊ အရှေ့ပိုင်းက ဘီဟာ၊ အနောက်ဘင်္ဂလား ပြည်နယ်တွေမှာ နေ့စဉ် ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်းတွေ တဟုန်ထိုးတိုးလာနေပါတယ်။ အိန္ဒိယမှာ ပထမဆုံး ကိုဗစ်-၁၉ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာကို ဇန်နဝါရီလကုန်လောက်မှာမှ တွေ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပေမဲ့လည်း ကပ်ရောဂါက တဖြည်းဖြည်းချင်း နေရာယူလာခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါဒဏ်ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အချိန်မီ ကာကွယ်ခဲ့နိုင်တာဟာ မတ်လမှာ နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းခရီးစဉ်တွေ အားလုံး ရပ်ဆိုင်းပစ်ဖို့နဲ့ နှစ်လနီးပါး ကြာခဲ့တဲ့ လော့ခ်ဒေါင်း ကန့်သတ်မှုတွေချမှတ်ဖို့ အစိုးရက စောစောစီးစီး ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ယူဆနေကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီကန့်သတ်မှုတွေကြောင့် စီးပွားရေး ထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဇွန်လကုန်ပိုင်းမှာ လော့ခ်ဒေါင်းတွေ ပြန်ဖွင့်တဲ့အခါမှာတော့ ရောဂါ စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုတွေ တိုးလုပ်လာခဲ့ရာမှာ ရောဂါပိုးတွေ့သူ အရေအတွက်လည်း အလျင်အမြန် များလာခဲ့ပါတယ်။ မြို့ကြီးတချို့မှာ လော့ခ်ဒေါင်းတွေ ပြန်လုပ်နေရ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှု အရေအတွက်အကြောင်း ဘီဘီစီ သတင်းထောက် အပါနာ အလူရီ နဲ့ ရှာဒက် နက်ဇ်မီ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ဒုတိယအများဆုံး ဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ လူအတော်များများဟာ မြို့ကြီးတွေမှာ စုပြုံပြွတ်သိပ် နေထိုင်နေတဲ့အတွက် ရောဂါကူးစက်မှုများတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ခြေများတာပါ။ လူဦးရေများတဲ့ နေရာတွေက ရောဂါကူးစက်မှု တကယ့် အတိုင်းအတာကို အသေအချာ မသိရပေမဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာတော့ လတ်တလော သီတင်းပတ်တွေအတွင်း ရောဂါ စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုတွေ တိုးလုပ်လာခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ ရောဂါကူးစက်မှု ထိထိရောက်ရောက် ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့အတွက် လူတွေကို ရောဂါ စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုတွေ အလုံအလောက်နဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ ဒီအတောအတွင်းမှာပဲ အထူးသဖြင့် ရောဂါဒဏ် အဆိုးဆုံး ခံရတဲ့ နိုင်ငံတချို့နဲ့ ယှဉ်ကြည့်ရင် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ရောဂါကနေ ပြန်နာလန်ထူလာမှုနှုန်း မြင့်တက်နေပြီး သေဆုံးမှုနှုန်းက နည်းပါးနေပါတယ်။ ဒါဟာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို စဉ်းစားမရ ဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အထူးသဖြင့် ပြည်နယ်တွေ တစ်ဝန်းမှာ ရောဂါစစ်ဆေးစမ်းသပ်မှု အချက်အလက်တွေ ရှေ့နောက်မညီတဲ့အတွက် တခြား ကိန်းဂဏန်းအရေအတွက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မေးခွန်း ထုတ်စရာ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ ဒါက အရမ်းအဆိုးတွေချည်း မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51470639", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51463692", "doc1": "করোনাভাইরাসের প্রাদুর্ভাবের খবর সঠিকভাবে প্রকাশ না করায় চীনের কর্তৃপক্ষের সমালোচনা হচ্ছে জেনেভায় বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার প্রধান টেড্রোস অ্যাঢানম গেব্রেইসাস সাংবাদিকদের বলেছেন, \"এখন রোগটির একটি নতুন নাম রয়েছে আমাদের কাছে। সেটি হলো কোভিড-১৯।\" এটি 'করোনাভাইরাস ডিজিজ ২০১৯-এর সংক্ষিপ্ত রূপ। এই ভাইরাসে মৃত্যুর সংখ্যা এক হাজার ছাড়ানোর পর এই ঘোষণা এলো। ডাক্তার গেব্রেইসাস বিশ্বের প্রতি আহ্বান জানিয়েছেন আগ্রাসীভাবে এই নতুন ভাইরাসের মোকাবেলা করার জন্য। করোনাভাইরাস শব্দটি রোগ সৃষ্টিকারী নতুন ভাইরাসটিকে উল্লেখ না করে ঐ গ্রুপের সব ভাইরাসকে ইঙ্গিত করে। ভাইরাসের নাম প্রদানকারী আন্তর্জাতিক সংস্থা ইন্টারন্যাশনাল কমিটি অব ট্যাক্সনমি অব ভাইরাসেস এই ভাইরাসটিকে সার্স-সিওভি-২ হিসেবে পরিচিতি দিয়েছে। কোনো বিশেষ গ্রুপ অথবা দেশকে কেন্দ্র করে যেন ভীতি না ছড়ায়, তা নিশ্চিত করতে ভাইরাসটির আনুষ্ঠানিক একটি নাম দেয়ার জন্য আহ্বান জানিয়ে আসছিলেন গবেষকরা। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার প্রধান বলেন, \"আমাদের এমন একটি নাম খুঁজতে হয়েছে যেটি কোনো বিশেষ ভৌগলিক অঞ্চল, কোনো প্রাণী, ব্যক্তি বা গোষ্ঠীর দিকে ইঙ্গিত করে না, পাশাপাশি যা সহজে উচ্চারণযোগ্য এবং নতুন ভাইরাসটির সাথেও যার সম্পর্ক আছে।\" \"একটি নির্দিষ্ট নাম থাকলে ভুল বা অপবাদসূচক কোনো নাম ব্যবহার করা থেকে বিরত থাকা সম্ভব। ভবিষ্যতে করোনাভাইরাস ছড়িয়ে পড়ার ঘটনা ঘটলেও একটি নাম থাকলে সেটিকে নির্দিষ্টভাবে ব্যবহার করা সম্ভব।\" নতুন নামটি তৈরি করা হয়েছে 'করোনা', 'ভাইরাস' ও 'রোগ' শব্দগুলো থেকে। ২০১৯ দ্বারা রোগটির ছড়িয়ে পড়ার বছর বোঝানো হয়েছে। চীনে বর্তমানে ৪২ হাজারের বেশি করোনাভাইরাসে আক্রান্ত রোগী রয়েছে বলে জানা গেছে। মৃত্যুর সংখ্যাও ২০০২-২০০৩ সালে সার্স মহামারীতে হওয়া মৃত্যুর সংখ্যাকে ছাড়িয়েছে। আরো পড়তে পারেন: করোনাভাইরাস: 'অযথা আতঙ্ক ছড়াবেন না' করোনাভাইরাস: লক্ষণ, প্রতিরোধ ও আরো দশটি তথ্য করোনাভাইরাস নিরাপত্তায় যে সতর্কতা প্রয়োজন শুধু হুবেই প্রদেশেই সোমবার ১০৩ জন মারা গেছে, যা একদিনে হওয়া মৃত্যুর হিসেবে রেকর্ড। চীন সবমিলিয়ে মৃত্যুর সংখ্যা এখন ১ হাজার ১৬ জন। তবে নতুন করে সংক্রমণের হার আগের দিনের চেয়ে প্রায় ২০% নেমে ৩ হাজার ৬২ জন থেকে হয়েছে ২ হাজার ৪৭৮ জন। রোগটি যখন প্রথম ছড়িয়ে পড়ে, তখন এটি সম্পর্কে যথাযথ ব্যবস্থা নেয়া হয়নি - এমন অভিযোগে বলে চীনের কর্তৃপক্ষের সমালোচনা হচ্ছে। শুরুর দিকে করোনাভাইরাস সম্পর্কে সতর্ক করেছিলেন এক ডাক্তার, যার সতর্কবার্তা গোপন করার চেষ্টা করেছিল চীনের কর্তৃপক্ষ। সম্প্রতি ঐ ডাক্তারের মৃত্যু হওয়ার পর চীনে ব্যাপক জনরোষ তৈরি হয়। রোগ নিয়ন্ত্রণে রাখতে না পারায় এরই মধ্যে বেশ কয়েকজন সিনিয়র কর্মকর্তাকে 'অপসারণ' করেছে বেইজিং। যাদের মধ্যরে রয়েছে হুবেই স্বাস্থ্য কমিশনের দলীয় সম্পাদক ও কমিশনের প্রধান। এখন পর্যন্ত পদ থেকে অপসারিত হওয়া সবচেয়ে সিনিয়র কর্মকর্তা তারাই। করোনাভাইরাসের প্রাদুর্ভাব মোকাবেলা নিয়ে আলোচনা করতে সারাবিশ্বের বিজ্ঞানীরা জেনেভায় বৈঠক করছেন। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার প্রধান ডাক্তার ঘেব্রেয়েসাস মন্তব্য করেছেন যে এখনো যথেষ্ট পরিমাণ ব্যবস্থা নেয়া হলে এই রোগের প্রাদুর্ভাব নিয়ণ্ত্রণ করা সম্ভব। চীনের নেয়া পদক্ষেপ এই রোগকে 'বিশ্বের অন্যান্য জায়গায় দ্রুত ছড়িয়ে পড়া থেকে বিরত রেখেছে' বলে মন্তব্য করে তাদের পদক্ষেপের প্রশংসা করেন তিনি। মার্কিন ফেডারেল রিজার্ভ সতর্ক করেছে যে চীনের অর্থনীতিতে টানাপোড়েনের প্রভাব সারাবিশ্বের অর্থনীতিতে প্রভাব ফেলতে পারে।", "doc2": "ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်ပွားမှု ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး အာဏာပိုင်တွေ ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ပုံနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဝေဖန်တာတွေ တိုးလာနေ \"ရောဂါအတွက် ကျွန်တော်တို့ အမည်ရပါပြီ၊ အဲဒါကတော့ Covid-19\" လို့ WHO အကြီးအကဲ တက်ဒရိုစ် စန်ဒါနွန် ဂီဘရေရက်ဆို က ဂျနီဗာမှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။ အခုခေါ်နေကြတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရဟာ အခုဗိုင်းရပ်စ်မျိုးသစ်နဲ့ သိပ်မဆိုင်ပဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အုပ်စုတခုလုံးနဲ့ ဆိုင်တဲ့ အမည်သတ်မှတ်ချက်ပါ။ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ၊ အမည်နဲ့အပြစ်ပုံတာတွေ မဖြစ်ရအောင် တရားဝင်အမည်သစ်တခုပေးဖို့ သုတေသီတွေက တောင်းဆိုနေခဲ့ကြတာပါ။ \"နေရာဒေသတခုခု၊ တိရစ္ဆာန် တကောင်ကောင်၊ လူတယောက်ယောက် ဒါမှမဟုတ် လူအုပ်စု တစုစု စတာတွေကို ရည်ညွှန်းတဲ့ ဟာ မဖြစ်ရအောင်ရယ်၊ အသံထွက်ရ လွယ်အောင်ရယ် စတာတွေကို စဉ်းစားပြီး အမည်ကို ရှာခဲ့တယ်\" လို့ WHO အကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံတလွှားမှာ ရောဂါကူးစက်ခံရပြီလို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ လူနာပေါင်း ၄၂၂၀၀ ယောက် ရှိနေပြီး၊ သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ၂၀၀၃ ခုနှစ် ဆားစ် Sars ရောဂါပြန့်ပွားစဉ်ကထက် ပိုများလာနေပါပြီ။ တနင်္လာနေ့က ဟူဘေးပြည်နယ်တခုတည်းတင် လူပေါင်း ၁၀၃ ယောက် သေဆုံးခဲ့ရပြီး၊ တရုတ်နိုင်ငံတလွှားမှာ သေဆုံးသူပေါင်း ၁၀၁၆ ယောက် ရှိသွားပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်းကတော့ အရင်နေ့ကထက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းကာ၊ ရောဂါကူးသူ အရင်တနေ့က ၃၀၆၃ ယောက်ရှိခဲ့ရာက တနင်္လာနေ့မှာတော့ ၂၄၇၈ ယောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-41874923", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/04/140423_obama_aisa_trip", "doc1": "জাপানের ইয়োকোতো বিমান ঘাটিতে মি. ট্রাম্পকে স্বাগত জানাতে জড়ো হওয়া মানুষ মি. ট্রাম্পের সফর এমন এক সময়ে হচ্ছে, যখন উত্তর কোরিয়ার পারমানবিক কর্মসূচী নিয়ে উত্তেজনা চরমে রয়েছে। যে পাঁচটি দেশে মি. ট্রাম্প যাবেন, তার প্রতিটি দেশের ভিন্ন ভিন্ন প্রত্যাশা রয়েছে তাঁর কাছে। শুরুতেই দক্ষিণ কোরিয়ার প্রত্যাশা উত্তর কোরিয়ার সঙ্গে উত্তেজনাকর পরিস্থিতিতে দেশটির পাশে থাকবে যুক্তরাষ্ট্র। সংবাদদাতা মার্ক লোয়েন বলছেন, উত্তর কোরিয়ার সাথে মি. ট্রাম্পের গরম সব মন্তব্য এবং দক্ষিণ কোরিয়ার সাথে বাণিজ্যিক সম্পর্কের বিষয়টি নিয়ে দেশটি কিছুটা স্বস্তিকর অবস্থায় রয়েছে। জাপানি প্রধানমন্ত্রী শিনজো আবে এশিয়ায় মি. ট্রাম্পের প্রধান বন্ধু দেশটির সরকারের প্রত্যাশা সফরের সময় মি. ট্রাম্প দক্ষিণ কোরিয়ার সাথে যুক্তরাষ্ট্রের মৈত্রীর সম্পর্কের বিষয়টি পুনর্ব্যক্ত করবেন। আর দেশটির সঙ্গে মুক্ত বাণিজ্য অঞ্চল গঠনের ব্যপারটিকে সমর্থন দেবেন। সবচাইতে জরুরী যে আশ্বাস দক্ষিণ কোরিয়া চায় সেটি হলো পিয়ংইয়ং এর সাথে কূটনৈতিক আলাপ আলোচনার রাস্তা যেন অবারিত রাখে যুক্তরাষ্ট্র। এর ফলে তার আঞ্চলিক স্থিতিশীলতা অনেকটা নিরাপদ হতে পারে, ফলে তাকে বড় হুমকির মুখে পড়তে হবে না। সফর তালিকার আরেকটি দেশ জাপান, দুই দেশের মধ্যে বন্ধুত্বপূর্ণ সম্পর্কের পুন:র্আশ্বাস যার প্রধান প্রত্যাশা এ সফরে। ডোনাল্ড ট্রাম্প এবং শি জিনপিং যদিও দেশটির প্রধানমন্ত্রী শিনজো আবে ইতিমধ্যেই নিজেকে এশিয়ায় প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের সবচেয়ে বড় বন্ধু বলে প্রমাণ করেছেন। কিন্তু যেহেতু মি. ট্রাম্পের স্লোগান হচ্ছে, \"অ্যামেরিকা ফার্স্ট\", আর তা যেকোনো বন্ধুর মনেও অস্বস্তি তৈরি করে। মি. আবে এর বাইরে নন বলে জানাচ্ছেন সংবাদদাতারা। চীনের সঙ্গে যুক্তরাষ্ট্রের সম্পর্কের ক্ষেত্রে মি. ট্রাম্পের এই সফর কতটা কাজে আসবে? আরো পড়ুন: এবার গ্লাসগোর ‘ফ্রিডম অব সিটি’ খেতাব হারাচ্ছেন সুচি দুর্নীতি দমন অভিযানে সৌদি রাজপুত্র-মন্ত্রী আটক আরব-ইসরায়েল সংঘাত শুরু যে ৬৭ শব্দের অনুচ্ছেদে বিশ্লেষকেরা বলছেন, মূল গুরুত্ব দেয়া হবে বাণিজ্য বাড়ানোর দিকে। আর সেজন্য মি. ট্রাম্প ইতিমধ্যেই শি জিনপিংকে চীনের রাজা বলে অভিহিত করেছেন। অবশ্যই আলোচনায় প্রধান বিষয় হিসেবে আসবে উত্তর কোরিয়ার বিষয়টি। কম্যুনিস্ট দেশ ভিয়েতনামের প্রত্যাশা যুক্তরাষ্ট্রের সঙ্গে সামরিক সহায়তা বাড়ানো। একদা শত্রুর সঙ্গে এই মৈত্রীর একমাত্র কারণ চীনের খবরদারি ঠেকাতে ভিয়েতনাম আগে থেকেই এ অঞ্চলে মার্কিন সেনাদের উপস্থিতি বাড়াতে চাইছে। আর যুক্তরাষ্ট্র চায় ভিয়েতনাম বেশি করে মার্কিন পণ্য আমদানি করবে। সবশেষে ফিলিপাইনের দাবী পুরনো বন্ধু যুক্তরাষ্ট্র তাদের সঙ্গে বন্ধুত্ব আরো নিবিড় করবে। বহুদিনের পুরনো মিত্র যুক্তরাষ্ট্রের সঙ্গে দেশটির নতুন সরকারের মাদকের বিরুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণার পর থেকে সম্পর্কের কিছুটা অবনতি হয়। কাছাকাছি সময়ে 'বাক-আক্রমণে' মি. ট্রাম্প এবং ফিলিপাইনের প্রেসিডেন্ট রদ্রিগো দুতের্তে কেউ কাউকে ছাড় দেননি। কিন্তু সম্পর্কের মোড় ঘোরাতে নতুন চমক দিতে মি. ট্রাম্পের জুড়ি নেই। সেই আশায় আছে ফিলিপাইন।", "doc2": "သမ္မတ အိုဘားမားရဲ့ အာရှခရီး ဒီခရီးစဉ်အတွင်း၊ စီးပွားရေးနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အကြောင်းခြင်းရာတွေ အပေါ်မှာပဲ၊ အာရုံစိုက်လိမ့်မယ်လို့၊ အိမ်ဖြူတော်က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်၊ မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ နြူကလီယား စမ်းသပ်ကွင်းမှာ၊ လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ တိုးမြင့်နေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ၊ ထွက်ပေါ်နေချိန် ဖြစ်တာမို့၊ ဒေသတွင်း လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေဟာလည်း၊ ဒီခရီးစဉ်အတွင်း ဆွေးနွေးမယ့် အကြောင်းအရာတွေ ထဲ အတော် လွှမ်းမိုး နေနိုင်ပါတယ် ဆိုပြီး၊ ဘီဘီစီ သတင်းထောက်က ပြောပါတယ်။ မစ္စတာ အိုဘားမားဟာ၊ အမေရိကန် သမ္မတ လက်ရှိရာထူးနဲ့၊ အနှစ် ၅၀ အတွင်း၊ မလေးရှားကို သွားရောက်တဲ့၊ ပထမဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဖြစ်လာမှာပါ။ ဂျပန်နိုင်ငံကိုလည်း၊ ၁၉၉၆ ခုနှစ်က၊ သမ္မတ ကလင်တန် သွားခဲ့အပြီး၊ အခုတခါ ပထမဆုံး အနေနဲ့ အမေရိကန် သမ္မတက၊ သွားရောက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-45341025", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/in-depth-45350276", "doc1": "কক্সবাজারের একটি শরণার্থী ক্যাম্পে পালিয়ে আসা এক রোহিঙ্গা সাবিকুল নাহার। মিয়ানমারে সরকারের একজন মুখপাত্র জ তে বলেছেন, 'জাতিসংঘের মানবাধিকার পরিষদ যে প্রতিবেদন তৈরি করেছে', সেটি তাদের কাছে গ্রহণযোগ্য নয়। চীনও এই প্রতিবেদন বাতিল করে দিয়ে বলেছে, মিয়ানমারের উপর চাপ প্রয়োগ করা হলে সেটি সঙ্কট সমাধানে 'সহায়ক হবে না।' সরকারি মুখপাত্র জ তে এক বিবৃতিতে বলেছেন, মিয়ানমারের সরকার মানবাধিকার লঙ্ঘনের ঘটনা কখনোই সহ্য করে না। গত সোমবার জাতিসংঘের প্রতিবেদনটি প্রকাশ করা হয়। তার দু'দিন পর মিয়ানমার সরকারের পক্ষ থেকে এভাবেই তার জবাব দেওয়া হলো। \"জাতিসংঘের ফ্যাক্ট ফাইন্ডিং মিশনের কর্মকর্তাদেরকে আমরা মিয়ানমারে আসতে দেই নি। আর সেকারণে মানবাধিকার পরিষদের তৈরি যে কোন প্রস্তাবের সাথে আমরা একমত হতে পারছি না,\" রাষ্ট্রীয় সংবাদ মাধ্যম গ্লোবাল নিউ লাইট অফ মিয়ানমারকে একথা বলেছেন জ তে। তিনি বলেছেন, \"জাতিসংঘের সংস্থা এবং অন্যান্য আন্তর্জাতিক সম্প্রদায় যেসব মিথ্যা অভিযোগ এনেছে\" সেগুলো তদন্ত করে দেখার জন্যে তাদের নিজেদেরই একটি স্বাধীন কমিশন রয়েছে। এর আগেও মিয়ানমারের সেনাবাহিনী তাদের বিরুদ্ধে আনা এসব অভিযোগ অস্বীকার করে বলেছে, তারা শুধু জঙ্গি সন্ত্রাসী ও বিদ্রোহীদের ওপর অভিযান পরিচালনা করছে। মিয়ানমারের সাথে যে দেশটির ঘনিষ্ঠ অর্থনৈতিক ও কূটনৈতিক সম্পর্ক আছে সেই চীনও বলেছে, \"ঐতিহাসিক, ধর্মীয় এবং জাতিগতভাবে রাখাইন রাজ্যের পরিস্থিতি খুবই জটিল।\" \"শুধুমাত্র মিয়ানমারের সমালোচনা করলে কিম্বা এবিষয়ে দেশটির উপর চাপ প্রয়োগ করলে সমস্যা সমাধানের ব্যাপারে তা সহায়ক হবে না,\" বলেছেন চীনা পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের একজন মুখপাত্র হুয়া চুনিং। ১১ লাখের মতো রোহিঙ্গা শরণার্থী বর্তমানে বাংলাদেশের বিভিন্ন ক্যাম্পে বসবাস করছেন। আরো পড়তে পারেন: কেন বর্মী সেনা প্রধানকে নিষিদ্ধ করলো ফেসবুক? বিমান দুর্ঘটনার তদন্তে আসলে কী দেখা হয়? ভারত জুড়ে বামপন্থী বুদ্ধিজীবী-লেখকদের ধরপাকড় গত বছরের অগাস্ট মাসে মিয়ানমারে পুলিশের কয়েকটি চৌকিতে জঙ্গি হামলার পর সামরিক বাহিনী রাখাইন রাজ্যে অভিযান চালাতে শুরু করে এবং তারপর থেকে বাংলাদেশে সাত লাখেরও বেশি রোহিঙ্গা পালিয়ে এসেছে। নিহত হয়েছে কয়েক হাজার মানুষ। এই অভিযানের সময় ব্যাপক মানবাধিকার লঙ্ঘনেরও অভিযোগ উঠেছে যার মধ্যে রয়েছে হত্যা, ধর্ষণ, গণধর্ষণ এবং বাড়িঘর ও জমিজমায় অগ্নিসংযোগ। মিয়ানমার সরকারের বক্তব্য হচ্ছে, রোহিঙ্গা মুসলিম জনগোষ্ঠী মিয়ানমারে অবৈধ অভিবাসী যারা দেশটির নিরাপত্তা এবং বৌদ্ধদের আত্মপরিচয়ের জন্যে বড় ধরনের হুমকি। জাতিসংঘের তদন্ত প্রতিবেদনে সামরিক বাহিনীর ছ'জন শীর্ষস্থানীয় কর্মকর্তার নাম উল্লেখ করা হয়েছে যার মধ্যে রয়েছেন সেনাপ্রধান মিন অং লাইংও। জেনারেলদের বিরুদ্ধে গণহত্যার অভিযোগ এনে আন্তর্জাতিক অপরাধ আদালতে তাদের বিচারেরও দাবি জানিয়েছে জাতিসংঘ। 'ফেসবুকই ইন্টারনেট' সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যম ফেসবুকেরও কড়া সমালোচনা করেছেন মিয়ানমার সরকারের মুখপাত্র। কারণ জাতিসংঘের রিপোর্টটি যেদিন প্রকাশ করা হয় সেদিনই ফেসবুক কর্তৃপক্ষ মিয়ানমারে সামরিক কর্মকর্তা ও বিভিন্ন সংস্থার ২০টি অ্যাকাউন্ট বন্ধ করে দেয়। মুছে দেওয়া হয় ৫২টি ফেসবুক পেজ। মিথ্যা তথ্য দিয়ে ঘৃণা ছড়ানোর অভিযোগে এসব অ্যাকউন্ট ও পেজ বন্ধ করে দেয় ফেসবুক কর্তৃপক্ষ। তবে তারা এটাও স্বীকার করেছে যে এই কাজ করতে তাদের খুব দেরি হয়ে গেছে। ফেসবুকে কোন দেশের সামরিক কর্মকর্তা কিম্বা রাজনীতিকের অ্যাকাউন্ট বন্ধ করার ঘটনা এটাই প্রথম। কিন্তু সরকারি মুখপাত্র জ তে বলছেন, ফেসবুকের এসব পরিকল্পনার ব্যাপারে তাদের সরকার অবহিত নয়। বন্ধ করা হয়েছে সেনাপ্রধান মিন অং লাইং এর ফেসবুক অ্যাকাউন্ট। \"ফেসবুকের অ্যাকাউন্ট বন্ধ করা নিয়ে আমাদের অনেক প্রশ্ন আছে। কেন তারা এসব নিষিদ্ধ করেছে এবং সেগুলো আমরা কিভাবে পুনরুদ্ধার করতে পারি?\" জানতে চান তিনি। তবে তিনি জাতিসংঘের এই বক্তব্যের সাথে একমত যে \"বেশিরভাগ ব্যবহারকারীর কাছে ফেসবুকই হচ্ছে ইন্টারনেট।\" জ তে আরো জানিয়েছেন, ফেসবুকের সিদ্ধান্ত নিয়ে মিয়ানমার সরকার ফেসবুকের কাছে জানতে চেয়েছে। তিনি এও বলেন যে এবিষয়ে সরকার ও ফেসবুকের মধ্যে একটি সমঝোতার কাজ চলছে। মিয়ানমারে সবচেয়ে বৃহৎ সামাজিক যোগাযোগের মাধ্যম এই ফেসবুক। পৌনে দু'কোটিরও মানুষ ফেসবুক ব্যবহার করেন। নিরাপত্তা পরিষদেও আলোচনা জাতিসংঘের তদন্ত প্রতিবেদনটির প্রকাশিত হওয়ার দু'দিন পর সেটি নিয়ে আলোচনা হয়েছে জাতিসংঘের নিরাপত্তা পরিষদেও। জাতিসংঘে যুক্তরাষ্ট্রের দূত নিকি হেলি বলেছেন, সঙ্কটের এক বছর পর জাতিসংঘ কী ধরনের উদ্যোগ নেয় সেটা দেখতে সারা বিশ্ব জাতিসংঘের দিকে তাকিয়ে রয়েছে। মিয়ানমারের দূত বলেছেন, সমস্যা সমাধানের লক্ষ্যে একটি ইতিবাচক ও গঠনমূলক দৃষ্টিভঙ্গির প্রয়োজন। আর চীনা দূত সঙ্কট সমাধানে আরো কূটনৈতিক উদ্যোগের উপর জোর দিয়েছেন।", "doc2": "မြန်မာ့တပ်မတော် စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် \"မြန်မာအစိုးရဟာ ကုလသမဂ္ဂအချက်လက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ကို မြန်မာနိုင်ငံထဲ လာခွင့်မပြုခဲ့ဘူး၊ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက ထုတ်ပြန်တဲ့ ဘယ်ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုမှလည်း သဘောမတူဘူး၊ လက်မခံဘူး\" လို့ အစိုးရပြောခွင့်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ် ဦးဇော်ဌေးကပြောပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရက ထုတ်တဲ့ သြဂုတ်လ ၂၉ ရက် Global New Light of Myanmar သတင်းစာအင်တာဗျူးမှာ ပြောလိုက်တာပါ။ မြန်မာအစိုးရဟာ ဘယ်လိုလူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုကိုမှ လုံးဝသည်းမခံတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တယ်လို့လည်း သူကဆိုပါတယ်။ တနင်္လာနေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ရဲ့ တိုက်တွန်းချက်မှာ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် တပ်မတော်ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် ၆ ယောက်ကို လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု(Genocide)၊ လူအမြောက်အမြားအပေါ် ရက်စက်စွာ ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု(Crimes against humanity)၊ စစ်ရာဇဝတ်မှု (War crimes) တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့တာကို အခုလို တုံ့ပြန်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဟာလည်း သူ့ရဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့် အာဏာနဲ့ သူ့သြဇာအရှိန်အဝါကို အသုံးပြုပြီး ရာဇဝတ်မှုတွေကို တားဆီးဖို့ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာ မရှိဘူးလို့ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့က အပြစ်တင် ပြောဆိုပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ မြန်မာ့တပ်မတော်ရဲ့ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်နေပြီလို့ လူ့အခွင့်အရေး မဟာမင်းကြီးဝေဖန် အာဆာ ဘာတွေလုပ်နေသလဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာလည်း သူ့သြဇာသုံးကာကွယ်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်လို့ဆို တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိ အမျိုးသမီး ဟွာချူးယင်းကတော့ တဖက်သတ်ဝေဖန်မှုတွေ၊ ဖိအားပေးမှုတွေဟာ ပြဿနာဖြေရှင်းရေးအတွက် ဘာမှ အထောက်အကူပြုမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အပတ်စဉ်ပုံမှန် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲကို အင်္ဂါနေ့က ပြုလုပ်စဉ်မှာ ထည့်သွင်းပြောကြားသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အရေးယူဆောင်ရွက်မှာကို တရုတ်က ပိတ်ဆို့တာလားလို့မေးတဲ့အခါမှာတော့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်က ငြင်းဆိုသွားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရခိုင်ပြဿနာဟာ သမိုင်းရေးဆိုင်ရာ နောက်ခံ၊ ဘာသာရေးနောက်ခံ၊ လူမျိုးရေးနောက်ခံတွေနဲ့ ပတ်သက်နေလို့ အလွန်ရှုပ်ထွေးလှပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံဟာ မြန်မာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကြားမှာ ထွက်ပြေး မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည် ၇ သိန်းကျော်ပြန်ပို့နိုင်ရေး အတွက် ညှိနှိုင်းပေးဖို့လည်း ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်ပို့နိုင်ရင် တိုးတက်မှု ပြနိုင်ပြီး တင်းမာမှုကို လျှော့ချနိုင်မယ်လို့ တရုတ်ကမျှော်လင့်ပါတယ်။ သြဂုတ်လ ၂၈ ရက်နေ့က ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ရဲ့ အစီရင်ခံစာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးခဲ့ရာမှာလည်း တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့က ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကလည်း စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုခုံရုံး ICC တင်ဖို့ကို သိပ်မလိုလားဘဲ ဒုက္ခသည်တွေကို အမြန်ဆုံးပြန်ပို့နိုင်ရေးကိုသာ စိတ်ဝင်စားတယ်လို့ ဘီဘီစီ ဘင်္ဂါလီဌာနရဲ့ ဌာနမှူး ဆဘီယာ မွတ်ဆတာဖာက ဆိုပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဟာ တရုတ်၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယတို့နဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ဆက်ဆံရေးရှိပါတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံတွေအားလုံးက မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အိုင်စီစီ ပို့ရေးမလိုလားကြတဲ့အတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကလည်း အိုင်စီစီတင်ရေးထက် ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်ပို့ရေးကိုသာလိုလားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လူထု၊ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဥပဒေပညာရှင်တွေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူတွေကတော့ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုခုံရုံးတင်ပြီး အရေးယူ တာမျိုးကို လိုလားကြတယ်လို့လည်း ဆဘီယာ မွတ်ဆတာဖာက ပြောပါတယ်။ သြဂုတ်လ ပဋိပက္ခနောက်ပိုင်းမှာ ရိုဟင်ဂျာ ၇ သိန်းကျော် အိုးအိမ်ပစ်ထွက်ပြေးခဲ့ကြ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ရဲ့ တိုက်တွန်းချက် အချက်လက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ (UNFFM) ရဲ့ အဓိကတိုက်တွန်းချက်က မြန်မာ့တပ်မတော်စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်၊ ဒုတိယ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်း၊ စစ်ဆင်ရေး အထူးအဖွဲ့ ၃ က ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အောင်ကျော်ဇော၊ အနောက်ပိုင်းတိုင်း စစ်ဌာနချုပ် က ဗိုလ်ချုပ် မောင်မောင်စိုး၊ တပ်မ ၃၃ တပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်အောင်၊ တပ်မ ၉၉ တပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် သန်းဦး တို့ကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု(Genocide)၊ လူအမြောက်အမြား အပေါ် ရက်စက်စွာ ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု(Crimes against humanity)၊ စစ်ရာဇဝတ်မှု (War crimes) တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲသလို စစ်ဆေးဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (အိုင်စီစီ)သို့မဟုတ် တခြားရာဇဝတ်ခုံရုံးတခုခု ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ဖို့ တောင်းဆိုတိုက်တွန်းပါတယ်။ တခြားရာဇဝတ်ခုံရုံး ဆိုတာမျိုးကို ရဝမ်ဒါမှာ International criminal tribunal for Rwanda ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယားမှာ International criminal tribunal for Yugoslavia တို့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒုတိယ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ ထပ်မံဖွဲ့စည်းဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာအရေးအတွက် မြန်မာအာဏာပိုင်တွေကို အိုင်စီစီပို့ဖို့ တိုက်တွန်း ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် တိုက်ခိုက်မှု စစ်ခေါင်းဆောင်များ တရားဥပဒေ ရင်ဆိုင်ရမယ်လို့ အေအိုင်ပြော ရိုဟင်ဂျာတွေကို သတ်ဖြတ်မှု မုဒိန်းမှုတွေရှိတယ်လို့ ကုလအချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်ကစွပ်စွဲ အိုင်စီစီရဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့် မြန်မာနိုင်ငံဟာ အိုင်စီစီ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံးရဲ့ ကျောရိုးဥပဒေဖြစ်တဲ့ ရောမဥပဒေကို လက်မှတ်ထိုးထားသူ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ မဟုတ်ပါဘူး။ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ် ခုံရုံး အိုင်စီစီဟာ ရောမဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၉ အပိုဒ်ခွဲ ၃ အရ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေဆီကသာ အချက်အလက်တောင်းခံပိုင်ခွင့် ရှိတယ်လို့ မြန်မာအစိုးရရဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံဝန်ကြီးဌာနက သြဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့မှာ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာဟာ အိုင်စီစီ အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်လို့ အိုင်စီစီခုံရုံး တင်ခွင့်မရှိဘူးလို့လည်း စောဒကတက်ထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောမဥပဒေပါ တခြားပြဋ္ဌာန်းချက်တွေအရ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတခုခုက တောင်းဆိုခဲ့ရင် အိုင်စီစီဟာ အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်တဲ့နိုင်ငံက လူတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပိုင်ခွင့် အာဏာရှိတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေ ဦးအောင်ထူးက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က အိုင်စီစီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ အခုရိုဟင်ဂျာပြဿနာဟာ မြန်မာနဲ့သာမက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ပါ ဆက်စပ်သက်ဆိုင်လာတဲ့ အတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က တောင်းဆိုလာရင် အိုင်စီစီက စုံစမ်းစစ်ဆေးပိုင်ခွင့် ရှိပါတယ်။ အိုင်စီစီက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ လအနည်းငယ်တုန်းက စကားပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာတွေပြောဆို ခဲ့ကြတယ် ဆိုတာကိုတော့ နှစ်ဘက်စလုံးက ထုတ်ဖော်မပြောပါဘူး။ ဒါ့အပြင် အိုင်စီစီဟာ သူ့ကိုယ်ပိုင် အမှုလိုက်ရှေ့နေရဲ့ တောင်းဆိုချက် (Proprio Moutu) နဲ့လည်း စုံစမ်းစစ်ဆေးပိုင်ခွင့် အာဏာအပ်နှင်းနိုင်တယ်လို့ ဦးအောင်ထူးကပြောပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ အာဆီယံပါလီမန် အမတ်များအဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ချားလ်စန်တီယာဂို ကလည်း အိုင်စီစီဟာ စုံစမ်းစစ်ဆေးခွင့်အာဏာကို သူ့ဖာသာ အပ်နှင်းနိုင်တယ်လို့ ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ အိုင်စီစီလုပ်ပိုင်ခွင့်ဟာ ၁။ ရောမဥပဒေကို လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်ပြီး စီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ ၂။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတခုခုက တိုင်ကြားရင် စီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ ၃။ အိုင်စီစီအမှုလိုက်ရှေ့နေရဲ့တောင်းဆိုချက်နဲ့ စုံစမ်းစီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုခုံရုံး အိုင်စီစီက အရေးယူဖို့ ဘယ်လောက်ဖြစ်နိုင်လဲ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ရဲ့ အကြံပြုချက် အပိုဒ် ၁၀၃ အပိုဒ်ခွဲ (ဍ) မှာ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေက နိုင်ငံတကာ ဥပဒေတွေကို အသုံးပြုပြီး စစ်ရာဇဝတ်ကောင်တွေအဖြစ် အစွပ်စွဲခံရသူ တွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု၊ တရားစွဲဆိုမှုတွေ လုပ်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒီအချက်ဟာ ကမ္ဘာ့နေရာတိုင်းမှာ တရားစီရင်ခွင့် (Universal Jurisdiction) ကိုအသုံးပြုဖို့ တိုက်တွန်းထားတာ ဖြစ်တဲ့ အတွက် ထူးခြားတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေ ဦးအောင်ထူးကဆိုပါတယ်။ သြစတြေးလျနိုင်ငံမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် လာရောက်စဉ်က သူ့ကို နိုင်ငံတကာ တရားဥပဒေနဲ့အညီ Universal Jurisdiction အသုံးပြု အရေးယူဖို့ တောင်းဆိုတာမျိုးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံအကြီးအကဲ ဆိုင်ရာ ကင်းလွတ်ခွင့်၊ သံတမန်ဆိုင်ရာ ကင်းလွတ်ခွင့်တို့ကို ကိုးကားမှီငြမ်းပြီး သြစတြေးလျရှေ့နေချုပ်က ကင်းလွတ်ခွင့် ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု၊ လူသားအများအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုတို့လိုမျိုး အလွန်ကြီးလေးတဲ့ ပြစ်မှုမျိုးဆိုရင် ကင်းလွတ်ခွင့် မရနိုင်ဘူးလို့ ဦးအောင်ထူးကပြောပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ အိုင်စီစီနဲ့ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု မလုပ်သည့်တိုင်အောင် နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေကို ခရီးထွက်ရင် ဖမ်းဆီးအရေးယူခံရတာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဦးအောင်ထူးက ဆိုပါတယ်။ အိုင်စီစီက တရားခံအဖြစ် သတ်မှတ်သူ အားလုံးနီးပါးကို အရေးယူနိုင်ခဲ့တာချည်းပဲလို့လည်း ဦးအောင်ထူးကပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆူဒန်သမ္မတ အိုမာ အယ်လ် ဘာရှီးယားကိုတော့ အခုထိ မဖမ်းဆီး နိုင်ပါဘူး။ အိုမာ အယ်လ် ဘာရှီးယားဟာ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး အိုင်စီစီက ပထမဆုံးစွဲဆိုတာခံရတဲ့ လက်ရှိအာဏာရ သမ္မတ တဦးပါ။ သူ့ကို အာဖရိကသမဂ္ဂက ထောက်ခံကာကွယ်ထားတဲ့အတွက် သူဟာ အာဖရိကသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကိုသာ ခရီးသွားနိုင်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ နိုင်ငံတွေကို ခရီးသွားလာတာမျိုး မရှိတဲ့အတွက် ဖမ်းဆီးအရေးယူလို့ မရတာပါ။ စွပ်စွဲချက်များ သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နောက်ပိုင်း စစ်ဆင်ရေးတွေမှာ လူ တသောင်းထက်မနည်းသေဆုံးခဲ့တယ်လို့ နယ်စည်းမခြားဆရာဝန်များအဖွဲ့ရဲ့ အစီရင်ခံစာကို ကိုးကားပြီး ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အောက်ပါအချက်တွေကိုလည်း ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့က ရေးသားစွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။ \"မင်းကြီးရွာ၊ မောင်နုရွာ၊ ချပ်ပြင်ရွာ၊ ဂူတာပြင်ရွာနဲ့ ကိုးတန်ကောက်ကျေးရွာ အုပ်စုအတွင်းက ကျေးရွာတွေမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ မင်းကြီးရွာမှာ အမျိုးသမီးကြီး၊ငယ်တွေကို မုဒိမ်းကျင့်ပြီး တချို့ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်။ အိမ်တွေကို သော့ပိတ်ပြီး မီးရှို့တာတွေလုပ်ခဲ့တယ်။ သတ်ဖြတ်မှုတွေကို တပ်မတော်သားတွေက အဓိကပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး ရခိုင်လူမျိုးတွေလည်း တခါတရံ ပါဝင်ကြပါတယ်။ သတ်ဖြတ်ပြီးတဲ့ အလောင်းတွေကို စစ်ကားတွေနဲ့ သယ်ယူပြီး မီးရှိုခဲ့ပါတယ်။ မီးရှို့ပြီးတဲ့အကြွင်းအကျန်တွေကို အစုအပြုံလိုက် မြှုပ်နှံခဲ့ကြတယ်။\" \"တပ်မတော်သားတွေက အစုလိုက်အပြုံလိုက်ဝိုင်းပြီး မုဒိမ်းကျင့်မှုတွေကို အနည်းဆုံး ရွာပေါင်း ၁၀ ရွာမှာ ပြုလုပ်ကျူးလွန်ခဲ့ကြတယ်။ ကိုယ်တိုင်ခံစားခဲ့ရသူ အမျိုးသမီးတယောက်ကတော့ သူဟာ ကံကောင်းလို့ ၃ ယောက်ကပဲ မုဒိမ်းကျင့်တာကို ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။\" ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသမီးတွေကို မုဒိမ်းကျင့်ပြီး ယောက်ျားနဲ့ ကလေးတွေကို သတ်ဖြတ်တယ်လို့ စွပ်စွဲ \"ယောက်ျားကြီး၊ ယောက်ျားငယ်တွေကို စစ်တပ်က တောအုပ်ထဲခေါ်သွားပြီး စစ်ကားတွေပေါ်တင်သွားခဲ့ပါတယ်။ သက်ဆိုင်သူ မိသားစုဝင်တွေကတော့ သူတို့ကို ထောင်ထဲမှာ ဖမ်းထားတယ်လို့ ထင်သူရှိသလို အသတ်ခံလိုက်ကြရပြီ လို့လည်း တချို့ကထင်ကြပါတယ်။\" \"နယ်မြေရှင်းလင်း စစ်ဆင်ရေးကို တပ်မတော်သားတွေက ဦးဆောင်ပြုလုပ်ပြီး ရဲနဲ့ နယ်ခြားစောင့်ရဲတို့လည်း အတူပါဝင်ကြပါတယ်။ ပြစ်မှုတွေကို အဓိက ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ တပ်မတော်သားတွေဟာ ခြေမြန်တပ်မ ၃၃ နဲ့ ခြေမြန်တပ်မ ၉၉ တို့က ဖြစ်ကြပြီး ဒုကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစိုးဝင်း ကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်ကွပ်ကဲ အမိန့်ပေးခဲ့ပါတယ်။\" \"ARSA အာရ်ကန်ရိုဟင်ဂျာကယ်တင်ရေးတပ်ကလည်း သတင်းပေးအဖြစ် သူတို့ သံသယရှိသူတွေကို ဒါဇင်နဲ့ချီသတ်ဖြတ်ခြင်း အပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။ သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာ ရခိုင်လူမျိုးတွေနေတဲ့ အထက်ပြူးမ ကျေးရွာကို မီးရှို့ခဲ့တယ်။ အစိုးရကတော့ ရိုဟင်ဂျာကျေးရွာတွေကိုလည်း ARSA ကမီးရှို့ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲမှုရှိပေမယ့် ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ အနေနဲ့တော့ အဲသလို အထောက်အထားမျိုး မတွေ့ခဲ့ပါဘူး။ ARSA ဟာ ရခိုင်၊ မြိုနဲ့ တခြားလူမျိုးစုတွေအပေါ်မှာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက် တချို့ရှိပါတယ်။ ခမောင်းဆိပ် ကျေးရွာမှာ ဟိန္ဒူဘာသာဝင် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး ၁၀၀ အထိကို သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်လည်း ရှိပါတယ်။ ဒါတွေဟာ ဆက်လက်စုံစမ်းဖို့ လိုအပ်နေဆဲ ကိစ္စတွေ ဖြစ်ပါတယ်။\" \"ကချင်ပြည်နယ်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်မှာလည်း တပ်မတော်ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အရပ်သားတွေကို တိုက်ရိုက် ဦးတည်တိုက်ခိုက်တာ၊ စစ်ဘက်နဲ့ မသက်ဆိုင်ကြောင်းထင်ရှားတဲ့ အရပ်သား လူနေထူထပ်ရာ နေရာတွေမှာ တိုက်ခိုက်တာတွေလည်း လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲသလိုတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် အရပ်သားသေဆုံးမှု ဒဏ်ရာရမှုတွေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ လုယက်တာ၊ ဖျက်ဆီးတာ၊ မီးရှို့တာ၊ မုဒိမ်းကျင့်တာတွေလည်း လုပ်ကြပါတယ်။ တချို့ဖြစ်ရပ်တွေမှာ စစ်သားတွေက ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ပြီးမှ အစုအပြုံလိုက် ဝိုင်းဝန်းမုဒိမ်းကျင့်တာမျိုးတွေ လုပ်ကြတာပါ။ ၂၀၁၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလက မုံးကိုးမှာ လူ ၁၀၀ ကျော်ကိုလည်း ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပါတယ်။\" မြန်မာ့တပ်မတော်နဲ့ ARSA အပေါ်မှာ အဲသလို စွပ်စွဲချက်တွေ ထည့်သွင်းရေးသားခဲ့သလို လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်တွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အများစုကို TNLA တအာင်းပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်နဲ့ ရှမ်းပြည်တပ်မတော် တောင်ပိုင်း RCSS/SSA တို့ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့နေရာတွေမှာ တွေ့ရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ကေအိုင်အေနဲ့ ကိုးကန့်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ တို့ဟာလည်း အရပ်သားတွေကို မထိခိုက်အောင် သတိပြု ရှောင်ရှား ကာကွယ်တာမျိုး လုပ်ဖို့ ပျက်ကွက်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အခုလို ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ (UN fact finding mission) ထူထောင်ပြီး အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့ တောင်းဆိုချက်နဲ့ အိုင်စီစီပို့ဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အမှုတွဲမှာ မြန်မာဟာ ပထမဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် စစ်ဘက်အရာရှိကြီး ၆ ယောက်ဟာလည်း မြန်မာ့သမိုင်းမှာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု(Genocide)၊ လူအမြောက်အမြားအပေါ် ရက်စက်စွာ ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု(Crimes against humanity)၊ စစ်ရာဇဝတ်မှု (War crimes) တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပထမဆုံး အစွပ်စွဲခံရတဲ့ တိုင်းပြည်ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်ကြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56797313", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-56809557", "doc1": "নতুন এই টুর্নামেন্ট নিয়ে ফুটবল ভক্তদের মধ্যে তো বটেই বিশ্ব ফুটবল নিয়ন্ত্রক সংস্থা ফিফা, ইউরোপিয়ান ফুটবল নিয়ন্ত্রক সংস্থান ইউয়েফা এবং বিভিন্ন রাষ্ট্রপ্রধানরা পর্যন্ত চরম নিন্দা জানাচ্ছেন। বাকী ছয়টি ক্লাব হচ্ছে: রেয়াল মাদ্রিদ, বার্সেলোনা, ইন্টার মিলান, জুভেন্টাস, এসি মিলান ও আতলেটিকো মাদ্রিদ। এই ক্লাবগুলো যে নতুন প্রতিযোগিতার ব্যাপারে সম্মত হয়েছে সেটি সপ্তাহের মাঝামাঝি সময়ে আয়োজিত হবে। ইএসএল- ইউরোপিয়ান সুপার লিগ, যত তাড়াতাড়ি সম্ভব তারা চালু করে দেয়ার কথা বলা হয়েছে এবং আরো তিনটি ক্লাব যোগ দেবে বলে ধারণা করা হচ্ছে। পুরুষ ও নারী দুই বিভাগেই ফুটবল টুর্নামেন্টটি আয়োজিত হবে। যুক্তরাজ্যের প্রধানমন্ত্রী বরিস জনসন সরাসরি এই নতুন পরিকল্পনার সমালোচনা করে নিজের টুইটার পাতায় লিখেছেন, এটা ফুটবলের জন্য ক্ষতির কারণ হয়ে দাঁড়াবে। মি. জনসন লেখেন, \"ঘরোয়া লিগের মূলে আঘাত করবে এটা। ভক্তদের শঙ্কায় ফেলবে। এই ক্লাবগুলোর উচিৎ ভক্তদের ও ফুটবল কমিউনিটির কাছে জবাবদিহি করা।\" ফুটবল নিয়ে আরো পড়ুন: লিভারপুল ও ম্যানচেস্টার ইউনাইটেড ইংলিশ ফুটবল ইতিহাসের সবচাইতে সফল দুটি দল। কী আছে এই সুপার লিগে? এই লিগে থাকবে ২০টি দল। ১২টি ক্লাব প্রতিষ্ঠাতা সদস্য এবং আরো তিনটি ক্লাব নাম দিতে যাচ্ছে এখানে। আরো পাঁচটি ক্লাব এখানে খেলবে ঘরোয়া ফুটবলে সাফল্যের ভিত্তিতে। প্রতি বছরই অগাস্টে ইউরোপিয়ান সুপার লিগ শুরু হবে সপ্তাহের মাঝে খেলাগুলো হবে। ১০ টি দল করে দুই ভাগে ভাগ হয়ে ঘরের মাঠ ও প্রতিপক্ষের মাঠে খেলবে। সেরা তিনটি করে দল কেয়ার্টার ফাইনালে সরাসরি যাবে এবং চতুর্থ ও পঞ্চম ক্লাবটি নিজেদের মধ্যে প্লে অফ খেলবে। চ্যাম্পিয়ন্স লিগের মতো করে দুই লেগের নকআউট পর্ব শেষে প্রতি বছর মে মাসে একটি নিরপেক্ষ স্টেডিয়ামে ফাইনাল খেলা হবে। ইএসএল চ্যাম্পিয়ন্স লিগের চেয়ে বেশি অর্থ জোগান দেবে বলে আশাবাদি ক্লাবগুলো। সুপার লিগের ক্লাবগুলো কী বলছে ইউরোপিয়ান ফুটবলের সফলতম দল রেয়াল মাদ্রিদের প্রেসিডেন্ট ফ্লোরেন্তিনো পেরেজ দাবি করছেন, ইএসএল সব স্তরের ফুটবলের জন্যই ভালো। তিনি বলেন, \"চার বিলিয়ন ভক্ত ফুটবলের, এটাই একমাত্র বৈশ্বিক খেলা। আমাদের দায়িত্ব ভক্তদের মনের আশা পূরণ করা।\" নতুন এই লিগের পরিকল্পনায় যুক্ত আছে জুভেন্টাস এবং এসি মিলান জুভেন্টাসের চেয়ারম্যান আন্দ্রেয়া আনেলি ইউয়েফার নির্বাহী কমিটি এবং ইউরোপিয়ান ক্লাব অ্যাসোসিয়েশনের প্রধানের পদ থেকে সরে দাঁড়িয়েছেন। তিনি বলেন, \"একটা সংকটের সময় ১২টি ক্লাব একসাথে হয়েছে। ইউরোপের ফুটবল বদলে দিতে দীর্ঘ পরিকল্পনা আছে আমাদের।\" ম্যানচেস্টার ইউনাইটেডের কো-চেয়ারম্যান জোয়েল গ্ল্যাজার বলেন, \"বিশ্বের সেরা ক্লাবগুলো এবং খেলেয়াড়রা একসাথে হয়ে মৌসুমজুড়ে খেলবে। ইউরোপিয়ান ফুটবলে এটি একটি নতুন অধ্যায়। যেখানে বিশ্বমানের খেলা, সুযোগ সুবিধা ও অর্থনৈতিক সুবিধা পাওয়া যাবে, যার সুফল ফুটবল পিরামিডের সবাই ভোগ করবে।\" নিষিদ্ধ হতে পারে ক্লাবগুলো ইউয়েফা কর্তৃপক্ষ এই প্রকল্পকে 'জঘন্য' আখ্যা দিয়ে বলেছে, তারা সর্বাত্মক ব্যবস্থা নেবে যাতে এটি বাস্তবায়ন না হয়। ইউয়েফার সাথে এক বিবৃতিতে একাত্মতা প্রকাশ করেছে ইংল্যান্ডের ফুটবল অ্যাসোসিয়েশন, প্রিমিয়ার লিগ কর্তৃপক্ষ, রয়্যাল স্প্যানিশ ফুটবল ফেডারেশন, লা লিগা, ইতালিয়ান ফুটবল ফেডারেশন এবং লেগা সিরি আ। যেখানে বলা হয়েছে, যখন বিশ্বে সবার ফুটবলের স্বার্থে এক হওয়াটা প্রয়োজন তখন কিছু ক্লাব নিজেদের স্বার্থে এমন একটি প্রজেক্ট ভাবলো যা জঘন্য। ফিফা ও এর সাথে সংশ্লিষ্ট ছয়টি মহাদেশের ফুটবল সংস্থা, অর্থাৎ কনফেডারেশনগুলো এই সুপার লিগের সাথে জড়িত সবগুলো ক্লাবকে নিষিদ্ধ করার ঘোষণা দিয়েছিল। এই নিষেধাজ্ঞা ঘরোয়া ফুটবল, ইউরোপিয়ান ফুটবল ও আন্তর্জাতিক ফুটবলে বলব থাকবে। এমনকি কোনো ফুটবলার যদি এই সুপার লিগে খেলে তাকে জাতীয় দল থেকেও বাদ দেয়া হতে পারে। \"বিশ্বকাপ খেলতে নাও দেয়া হতে পারে সুপার লিগে খেলা ফুটবলারকে,\"- ফিফা, ফুটবলের সর্বোচ্চ নিয়ন্ত্রক সংস্থা। যেসব ক্লাব এই প্রস্তাবে একমত হয়নি ইউয়েফা তাদের ধন্যবাদ জানিয়েছে বিশেষত ফরাসী ও জার্মান ক্লাবগুলোকে। ইউয়েফার স্টেটমেন্টের শেষ লাইন ছিল, \"যথেষ্ট হয়েছে।\" বরিস জনসন বলেছেন ইউরোপিয়ান সুপার লিগ ফুটবলের জন্য ক্ষতিকর হবে সুপার লিগ ঠেকাতে যা যা হচ্ছে সুপার লিগের আয়োজনের খবরের সাথে সাথে ইউরোপিয়ান ক্লাব অ্যাসোসিয়েশন একটি জরুরি বৈঠক ডাকে। বিবিসি স্পোর্টের ধারণা পাচ্ছে যে, এই বৈঠকে সুপার লিগের সাথে যেসব ক্লাবের নাম এসেছে তারা কেউই কোনো সাড়া দেয়নি। ডাচ ক্লাব আয়াক্সের প্রধান নির্বাহী এডউইন ফন ডার সার এই বৈঠকের সভাপতিত্ব করেন, বায়ার্ন মিউনিখ ও প্যারিস সেইন্ট জার্মেইর মতো ক্লাবগুলোও উপস্থিত ছিল। ইউরোপিয়ান ক্লাব অ্যাসোসিয়েশন এই সুপার লিগ মডেলের তীব্র বিরোধিতা জানিয়েছে। বরং এটা ঠেকাতে ৩৬ দলের চ্যাম্পিয়ন্স লিগ আয়োজনের কথা আছে। সোমবার পরের দিকে এ বিষয়ে আরো সিদ্ধান্ত আসতে পারে। পূর্বের পরিকল্পনা অনুযায়ী ৩৬ দলের চ্যাম্পিয়ন্স লিগ শুরু হওয়ার কথা ২০২৪ সাল থেকেই। ইউয়েফা এই সুপার লিগ ঠেকাতে আইনগত ব্যবস্থা নেয়ার কথাও বলছে। কেন সুপার লিগ নিয়ে এত আপত্তি? প্রিমিয়ার লিগের ছয়টি বড় ক্লাব এই সুপার লিগের অংশ, সেই প্রিমিয়ার লিগ বলছে এই সুপার লিগ যে কোনো ভক্তের কাছে স্বপ্নভঙ্গের মতো। যে প্রক্রিয়ায় একটি ক্লাব চ্যাম্পিয়নশিপ লিগ থেকে প্রিমিয়ার লিগে উঠে আসে এবং সেরা ক্লাবগুলোর সাথে খেলে সেই প্রক্রিয়া এবং কাঠামোই ভেঙ্গে দেবে এই সুপার লিগ। বুন্দেসলিগা অর্থাৎ জার্মান লিগে কোনো ক্লাব চাইলেই নিজের ইচ্ছামতো সিদ্ধান্ত নিতে পারবে না। কারণ জার্মান ফুটবল মডেল অনুযায়ী অর্থনৈতিক পৃষ্ঠপোষক ক্লাবের ৪৯ শতাংশ মালিকানা রাখতে পারবে। যে কোনো সিদ্ধান্ত নিতে ভক্তদের ভোটের প্রয়োজন হয় জার্মানিতে। ম্যানচেস্টার ইউনাইটেডের সাবেক ডিফেন্ডার গ্যারি নেভিল এই পরিকল্পনার ওপর 'পুরোপুরি বীতশ্রদ্ধ'। আমি চল্লিশ বছর ধরে ম্যানচেস্টার ইউনাইটেড ভক্ত এবং আমি এটা নিয়ে প্রচন্ড নাখোশ। নেভিল এই ক্লাবগুলোর মালিকদের 'বেইমান' বলে অভিহিত করে বলেন, \"এটা কেবলই লোভ।\" এই সুপার লিগ ক্লাবগুলোর যে সমর্থকগোষ্ঠী তারাও সুপার লিগের বিপক্ষেই মত দিয়েছেন। লিভারপুল, চেলসি, আর্সেনাল, ম্যানচেস্টার সিটি, ম্যানচেস্টার ইউনাইটেড, টটেন্যাম- সবগুলো ক্লাবের ভক্তরাই অসমর্থন জানিয়েছে এই পরিকল্পনার। 'ঘোরতর বেইমানি' বলছেন তারা।", "doc2": "ဆူပါလိဂ် ဝင်ပြိုင်ဖို့ သဘောတူထားတဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်အသင်း ၆သင်းမှာ လီဗာပူးနဲ့ ချဲလ်ဆီးပါဝင်နေ ဥရောပထိပ်သီး ကလပ်ကြီးတွေပါဝင်ယှဥ်ပြိုင်ကြမယ့် ပြိုင်ပွဲကြီးတစ်ခုဖြစ်လာမယ့် ဒီပြိုင်ပွဲကို အေစီမီလန်၊အက်သလက်တီကို၊ဘာစီလိုနာ၊အင်တာမီလန်၊ဂျုဗင်တပ်စ်နဲ့ ရီးရဲမက်ဒရစ် တို့လည်း သဘောတူထားပြီး နောက်တိုးအနေနဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်ထိပ်သီးကလပ် ၆ သင်းကပါ ဝင်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်ကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဥရောပ နိုင်ငံတွင်းက ပြိုင်ပွဲတွေကို မူလကစားနေတဲ့တိုင်း သီတင်းပတ်ကုန်ရက်တွေမှာ ကစား ကြမှာဖြစ်ပြီး ဥရောပဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲကိုတော့ ရက်သတ္တပတ် အလယ်ရက်တွေမှာကစားဖို့ စီစဥ်ထားတယ်လို့ ESL အဖွဲ့တာဝန်ရှိတဲ့သူတွေကပြောပါတယ်။ ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်မယ့် နောက်ထပ် ကလပ်အသင်း၃သင်း လည်း ပါဝင်လာ ဖို့ရှိသလို ပြင်ဆင်စရာ ရှိတာတွေပြင်ဆင်ပြီး အမြန်ဆုံးကျင်းပသွားမှာဖြစ်ပြီး၊ အမျိုးသားပြိုင်ပွဲ အပြင် အမျိုးသမီးပြိုင်ပွဲတွေ ကိုပါ တတ်နိုင်သလောက် အမြန် ကျင်းပသွားမယ်လို့ ESLအဖွဲ့က အတည်ပြုပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီပြိုင်ပွဲကျင်းပမယ့် ကိစ္စကို ယူကေဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်နဲ့ ဥရောပဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် အပြင် ပရီးမီးယားလိဂ်အဖွဲ့တွေက အကြီးအကျယ် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက် ထားပါတယ်။ ဒီပြိုင်ပွဲဟာ အားကစား ဂုဏ်သိက္ခာတန်ဖိုးကို ထိခိုက်စေသလို၊ ငွေကြေး အကျိုးသက်သက် အတွက် ရည်ရွယ် တာဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်း အမှတ်ပေးပြိုင်ပွဲတွေကိုပါ ထိခိုက်လာမယ်လို့ ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တဲ့ သူတွေက ထောက်ပြနေကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် ဖီဖာကလည်း ဒီပြိုင်ပွဲကို အသိအမှတ်ပြုမှာ မဟုတ်သလို ပြိုင်ပွဲမှာ ဝင်ပြိုင်တဲ့ ဘောလုံးသမားတွေကို ကမ္ဘာ့ဖလား ဝင်ပြိုင်ခွင့် ပိတ်ပင်မယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ ဒီပြိုင်ပွဲဝင်မယ့် ကစားသမားတွေ နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ဝင်ပြိုင်ကြမယ့် ပြည်တွင်း၊ ဥရောပအဆင့်နဲ့ ကမ္ဘာ့အဆင့် ဘယ်ပြိုင်ပွဲမှာမဆို ဝင်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်ခွင့် ပိတ်ပင်သွားမယ်လို့ ဥရောပ ဘောလုံး အဖွဲ့ချုပ် ယူအီးအက်ဖ်‌အေက တနင်္ဂနွေနေ့က ထပ်ပြောထားပါတယ်။ ESLအဖွဲ့က ဥရောဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲသစ် ပြိုင်ပွဲကျင်းပဖို့ ကြေညာလိုက်ပြီးကတည်းက ဒီပြိုင်ပွဲကို လက်ခံကျင်းပခွင့်မပြုနိုင်ဘူးလို့ ဖီဖာက ထုတ်ဖေါ်ပြောကြားခဲ့ပြီး ဘောလုံးလောကအကျိုးအတွက် ပါဝင်တဲ့သူတွေအားလုံး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုတွေ သေသေချာချာ ပြန်လုပ်ကြဖို့ကိုပါ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဖီဖာဥက္ကဋ္ဌ ဂျီယန်နီအင်ဖန်တီနိုနဲ့ ဥရောပဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ အလက်ဇန်းဆက်ဖရင်တို့ကို ESL က ပို့ခဲ့တဲ့ စာတစ်စောင်ထဲမှာ သူတို့ အစီအစဥ်ကို တားဆီးကန့်ကွက်မယ့် ကိစ္စတွေကို ဥရောပ တရားရုံးတွေကနေ တစ်ဆင့် ရင်ဆိုင် ဖြေရှင်းသွားမယ်လို့လည်း ရေးထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပြိုင်ပွဲဝင်အသင်းတွေနဲ့ ယူအီးအက်ဖ်အေ၊ဖီဖာတို့ နဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းအဖြေရှာပြီး ပြိုင်ပွဲ အသစ်ကျင်းပဖို့ ဆွေးနွေးသွားမယ်လို့လည်း ESLရဲ့ ကြောညာချက်ထဲမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ အီတလီက ဂျုဗင်တပ်စ်နဲ့ အေစီမီလန် လည်း ဆူပါလိဂ်မှာဝင်ပြိုင်ဖို့ သဘောတူလက်မှတ်ထိုးထား အခုမှဘာလို့ ဖြစ်လာတာလဲ ဥ‌‌‌ရောပချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို အစားထိုးကျင်းပဖို့ဆိုပြီး ‌ Wall Street ဘဏ် ဂျေပီမော်ဂန်ကနေ စတာလင်ပေါင် ၄.၆ဘီလျံ ငွေကြေးထည့်ဝင်မယ့် ပြိုင်ပွဲတစ်ရပ် ကျင်းပဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာလက ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာရှိပါတယ်။ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ၃၆သင်း ဝင်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်မယ့် ဒီအစီအစဥ်ကို တနင်္လာမှာ အတည်ပြုဖို့စီစဥ်ထားပြီး ဒီပြိုင်ပွဲ ကျင်းပဖြစ်ရင် ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲကျင်းပမယ့် အစီအစဥ်ကို တားဆီးပြီးသားဖြစ်သွားလိမ့်မယ်လို့ ဥရောပ‌ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်က မျှော်လင့်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲဝင်မယ့် အသင်း၁၂သင်း ဘက်ကတော့ လုံလောက်တဲ့ ပြောင်းလဲမှုလို့ သဘောမထားကြပါဘူး။ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုက ဥရောပဘောလုံး စီးပွားရေးကို မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေတယ်လို့ သူတို့က ပြောခဲ့ ပြီး ဥရောပဘောလုံးလောက အနာဂတ်နဲ့ပတ်သက်လို့ ကလပ်အသင်း ရင်းနှီးမြုပ်နှံထားတဲ့သူတွေ အစည်းအဝေးတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့လတွေ အတွင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ပြီးတော့ ယူအီးအက်ဖ်အေက အဆိုတင်သွင်းထားတဲ့ ပြိုင်ပွဲသစ်ကနေ ငွေပိုဝင်လာမယ်၊ လိုအပ်နေတဲ့ အဆင့်မြင့်ပြိုင်ပွဲတွေ ဖြစ်လာမယ်ဆိုတာနဲ့ အခြေခံလိုအပ်ချက်ကိစ္စတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ လည်း ကလပ်အသင်းကြီးတွေက ယုံကြည်နေပါတယ်။ သူတို့ အဆိုပြုထားတဲ့ ပြိုင်ပွဲပုံစံက ဘယ်လိုပုံစံလဲ။ သူတို့ အဆိုပြုထားတဲ့ ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲပုံစံက စဖွဲ့ကတည်းက ပါတဲ့ ကလပ်အသင်းကြီး ၁၂ သင်းအပြင် နောက်တိုးလာမယ့် ၃ သင်းနဲ့အခြေခံထားပြီး သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေက ခြေစစ်ပွဲအောင်လာတဲ့ ကလပ်အသင်း ၅ သင်းကို ပေါင်းပြီး ကလပ်အသင်း၂၀ ပါဝင်ယှဥ်ပြိုင်ကြမယ့် ပြိုင်ပွဲတစ်ခုအဖြစ် ကျင်းပမှာဖြစ်ပါတယ်။ ပွဲကျင်းပမယ့် အချိန်ကတော့ နှစ်စဥ် သြဂုတ်လမှာ စတင်မှာဖြစ်ပြီး ရက်သတ္တပတ် အလယ်နေ့မှာ ကျင်းပသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အသင်း၂၀ ကို ၁၀ သင်းစီ ၂ အုပ်စုခွဲပြီး အိမ်ကွင်းအဝေးကွင်း ကစားသွားမှာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ တစ်အုပ်စုဆီက ထိပ်ဆုံး ၃ သင်းက ကွာတားဖိုင်နယ်တက်မှာဖြစ်သလို လိုနေတဲ့၂ သင်း နေရာကို အဆင့် ၄ နဲ့ အဆင့်၅ အသင်းတွေက ရှုံးထွက် နှစ်ကြော့ ကစားပြီး နိုင်တဲ့အသင်း၂ သင်းက ကွာတားတက်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီကနေ ချန်ပီယံလိဂ်မှာ အရင်ကကျင်းပခဲ့ တဲ့ အိမ်ကွင်းအဝေးကွင်း စနစ်ပုံစံအတိုင်း ဆက်ကစားကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလို ပြိုင်ပွဲကျင်းပတဲ့ပုံစံက ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲထက် ငွေပိုဝင်မှာဖြစ်ပြီး အဲ့ဒီပြိုင်ပွဲကနေ ဝင်ငွေတွေ ပိုတိုး လာမယ်လို့ ESL ကပြောထားပါတယ်။ မန်ယူနိုက်တက် အိုးထရက်ဖို့ဒ်ကွင်း အပြင်ဖက်က ဆူပါလိဂ် ဆန့်ကျင်ရေး ပိုစတာတစ်ခု ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲ ခေါင်းဆောင်တွေက ဘာပြောကြလဲ ESLပြိုင်ပွဲရဲ့ ပထမဆုံး ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာဖြစ်လာမယ့် ရီးရဲလ်မက်ဒရစ် ဥက္ကဋ္ဌ ဖလောရန်တီနို ပီးရက်စ်ကလည်း \"ဒီပြိုင်ပွဲကနေ ဘောလုံးလောကဟာ အဆင့်တိုင်း အကူအညီရသွားမှာဖြစ်ပြီး၊တစ်ကမ္ဘာလုံး အားပေးတဲ့ ပရိသတ် သန်း လေးထောင်ကျော် ရှိတဲ့ အားကစားက ဘောလုံး တစ်ခုတည်း ရှိတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ ကလပ်အသင်းကြီးတွေ အနေနဲ့ သူတို့ဆန္ဒ ကိုဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ တာဝန်ရှိတယ်\" လို့ လည်း သူက ထပ်ဖြည့်ပြောပါတယ်။ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ လုပ်နေတဲ့ ဥရောပကလပ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (ECA) ဥက္ကဋ္ဌရာထူးအပြင် ယူအီးအက်ဖ်အေ အမှုဆောင်ကော်မတီ ကနေ နှုတ်ထွက်ထားတဲ့ ဂျုဗင်တပ်စ် ဥက္ကဋ္ဌ အင်ဒရေ အက်ဂ်နယ်လီကလည်း အခုလိုပြောပါတယ်။ \"ဒီပြိုင်ပွဲဝင် အဓိက ကလပ်အသင်း ၁၂သင်း က ဦးဆောင်ပြီး အကျပ်အတည်းဖြစ်နေတဲ့ ဒီအခြေနေကို အတူတကွ ဖြေရှင်းနိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီက‌နေ ဥရောပဘောလုံး ပြောင်းလဲမှုကို လုပ်ဆောင် နိုင်မှာ ဖြစ်သလို ကျွန်တော်တို့ချစ်တဲ့ ဘောလုံးလောက ရေရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးအတွက်လည်း လုပ်ဆောင် နိုင်မယ်\" လို့ သူကပြောပါတယ်။ ကလပ်အသင်းကြီး ၁၂ သင်းက လူတွေကလည်း သူတို့ကိုယ်စားပြုနေတဲ့ ECAဘုတ် အဖွဲ့ကနေ နှုတ်ထွက်ကြဖို့အစီအစဥ်လည်း ရှိပါတယ်။ ပြီးတော့ မန်ချက်စတာယူနိုက်တက်အသင်း ဒု ဥက္ကဋ္ဌ အက်ဒ်ဝုဒ် ဝက်ဒ် နဲ့ မန်စီတီး အမှုဆောင်အရာရှိ ဖာရန်ဆိုရီယာနို တို့လည်း ယူအီးအက်ဖ်အေမှာ တာဝန်ယူထားတဲ့ သူတို့ရာ ထူးတွေက နှုတ်ထွက်ထားကြပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ မန်ချက်စတာယူနိုက်တက် ပူးတွဲ ဥက္ကဋ္ဌ ဂျိုးဂလေဇာက ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ ဒု ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ \"ကမ္ဘာ့ အကြီးကျယ်ဆုံး ကလပ်အသင်းကြီးတွေ ကစားကြမယ့် ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲဟာ ဥရောပဘောလုံးလောကအတွက် စာမျက်နှာသစ် ဖွင့်လှစ်နိုင်မှာဖြစ်ပြီး၊ ပြီးတော့ ကမ္ဘာအဆင့်ပြိုင်ပွဲရဲ့ အခင်းအကျင်းကိုတွေ့ရမှာဖြစ်သလို ဘောလုံးလောကအတွက် ပိုကျယ်ပြန့်လာဖို့ ငွေအထောက်အပံ့တွေပါ ပိုတိုးလာမှာဖြစ်ပါတယ်။\" တုံ့ပြန်ချက်တွေကကော ဘယ်လိုရှိလဲ ပြိုင်ပွဲကျင်းပတဲ့သူ မသက်ဆိုင်ထဲကနေ သူတွေထဲကနေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကန့်ကွက်တာတွေကိုလည်းတွေ့ရပါတယ်။ ယူကေဝန်ကြီးချုပ်ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်က ဒီပြိုင်ပွဲ အစီအစဥ်ဟာ ဘောလုံးလောကကို အသေအချာ ဖျက်ဆီးနေတာလို့ ပြောထားပါတယ်။ \"ဒီကလပ်တွေဟာ ကြီးကျယ်တဲ့ကမ္ဘာ့ ကလပ်အသင်းတွေတင်မက သူတို့မြို့ သူတို့ ဒေသခံတွေကနေ ဖြစ်တည်လာတဲ့ ကလပ်တွေလည်း ဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကို အခြေခံတဲ့ ပရိသတ်တွေရဲ့ သဘောထားကို ရယူသင့်ပါတယ်။ ဒီကိစ္စက အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စတစ်ခု ဆက်ဖြစ်လာပါမယ်။ သူတို့ရဲ့ ဒီအဆိုပြုချက်တွေကို လက်မခံနိုင်တဲ့အတွက် ကျွန်တော်တို့ ဘာလုပ်လို့ရမလဲဆိုတာကိုလည်း တိုင်ပင်ရပါမယ်။\" လို့ပြောပါတယ်။ ပြင်သစ်ကလပ်တွေ ဒီပြိုင်ပွဲမှာဝင်မပါဖို့ ငြင်းတဲ့အတွက်လည်း ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နျုရယ်မက်ခရွန်းက ကြိုဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲဖြစ်မလာအောင် တတ်နိုင်တဲ့နည်းနဲ့တားဖို့ စီးရီးအေ အီတလီဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်၊ လာလီဂါ စပိန်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်၊ ပရီးမီးယားလိဂ် အင်္ဂလန်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်တို့နဲ့ပူးပေါင်းပြီး ဥရောပဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် ယူအီးအက်ဖ်အေကလည်း ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီကြေညာချက်ထဲမှာ ECAက ဒီပြိုင်ပွဲကျင်းပမယ့်ကိစ္စကို အကြီးအကျယ်ဆန့်ကျင်ထားသလို ဘောလုံးပရိသတ်အဖွဲ့ကလည်း ဘယ်သူမှ စိတ်ဝင်စားမှာမဟုတ်ဘူး၊ငွေလောဘနဲ့ လုပ်တဲ့ပွဲလို့ပြောပါတယ်။ လီဗာပူးနဲ့ တော့တမ်အသင်းတွေမှာ အလယ်တန်းလူအဖြစ် ကစားခဲ့တဲ့ ဒန်နီမာဖီ ကလည်း လူမဆန်သော၊ အသက်မပါ ငြီးငွေ့ဖွယ်ရာ ကောင်းတယ်လို့ ဘီဘီစီကိုပြောခဲ့ပြီး၊မန်ချက်စတာအသင်းခေါင်းဆောင်ဟောင်း ဂယ်ရီနဗီးကလည်း ဒီအစီအစဥ်ကို လုံးဝလက်မခံနိုင်ဘူးလို့ စကိုင်းအားကစား အစီအစဥ်မှာပြောခဲ့သလို၊သူ့ရဲ့ မန်ယူအသင်းဖေါ်ဟောင်း ရီယိုဖာဒီနန်ကလည်း ဒီအစီအစဥ်ဟာ ပရိသတ်တွေကို ပိုထိခိုက်စေမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဆုံးစွန်ထိ သစ္စာဖောက်ဖျက်မှု ပရီးမီးယားလိဂ် ကလပ်အသင်းကြီးတွေကို အားပေးတဲ့ ပရိသတ်စု ပေါင်းတဲ့အဖွဲ့ကလည်း ဆူပါလိဂ် ပြိုင်ပွဲ ကျင်းပမယ့် အစီအစဥ်ကို အကြီးအကျယ်ကန့်ကွက်ထားပါတယ်။ လီဗာပူးပရိသတ်တွေ စုဖွဲ့ထားတဲ့ Spirit of Shankly အဖွဲ့ကလည်း အမေရိကန်အခြေစိုက် သူတို့အသင်းရဲ့ ပိုင်ရှင် Fenway Sports Groupရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုပါ တုန်လှုပ်ချောက်ချားစရာကောင်းတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ \"Fenway Sports Group က သူတို့ ပရိသတ်ရဲ့ ဆန္ဒကို လျစ်လျုရှုပြီး ငွေနောက်လိုက်မယ့် အစီအစဥ် ကိုလက်ခံခဲ့တယ်။ ဘောလုံးအားကစားက ကျွန်တော်တို့ပိုင်တာ၊သူတို့ ပိုင်တာမဟုတ်ဘူး၊ကျွန်တော် တို့အားပေးတဲ့ အသင်းကိုလည်း ကျွန်တော်တို့ပိုင်တယ် သူတို့မပိုင်ဘူး။ \" ချဲလ်ဆီးပရိသတ်စုပေါင်းအဖွဲ့ကလည်း ဒီလုပ်ဆောင်ချက်ဟာ ခွင့်မလွှတ်နိုင်စရာကောင်းသလို တစ်ကမ္ဘာ လုံးက ချဲလ်ဆီးအသင်းကို အားပေးနေတဲ့ ပရိသတ်တွေကို လုံးဝသစ္စာဖေါက်တာလို့ ပြောပါတယ်။ ကလပ်ရဲ့ ပရိတ်သတ်တွေကြားက သဘောတူညီမှုကို ချိုးဖောက်တာလို့ အာဆင်နယ်အသင်း အားပေးသူတွေကလည်း ပြောကြပါတယ်။ မန်ချက်စတာစီတီးကို အားပေးနေတဲ့ သူတွေပေါင်းထားတဲ့ အဖွဲ့ကလည်း ဒီလုပ်ရပ်ဟာ ဘောလုံးပွဲ ရဲ့ သဘာဝနိမ့်ကျသွားအောင် သုညအဆင့် ရောက်သွားသလိုဖြစ်နေပြီး ဆူပါလိဂ်ကျင်းပမယ့် အစီအစဉ်ကိုပါ ဆန့်ကျင်သွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ မန်ချက်စတာယူနိုက် ပရိသတ်အဖွဲ့ကလည်း ဒီအစီအစဥ်ဟာ လုံးဝလက်မခံနိုင်သလို ဘောလုံးလောကကို ဖျက်ဆီးသလို ဖြစ်နေတာကြောင့် မန်ယူအသင်းအနေနဲ့ လက်မခံသင့်ဘူးလို့ အစောပိုင်းတုန်းကတည်းက ပြောထားပါတယ်။ ဒီ ဆူပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲ အစီအစဥ်က ဘောလုံးရဲ့ မူလတန်ဖိုးကို ပျက်ဆီးစေပြီး ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကိုပဲ ဦးစားပေးတဲ့ကိစ္စလို့ တော့တင်ဟမ်ဟော့စပါးပရိသတ်စုပေါင်းအဖွဲ့က လည်း ပြောထားတာရှိပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-40515966", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2013/04/130405_north_korea_latest", "doc1": "জাতিসংঘে যুক্তরাষ্ট্রের দূত নিকি হ্যালি জাতিসংঘে যুক্তরাষ্ট্রের দূত নিকি হ্যালি বলেছেন, জাতিসংঘে পিয়ংইয়ংয়ের বিরুদ্ধে খুব তাড়াতাড়ি নতুন প্রস্তাব তোলা হবে। দেশটির ক্ষেপণাস্ত্র পরীক্ষা একপ্রকার সামরিক উস্কানি বলেও তিনি মন্তব্য করেন। মঙ্গলবার দূরপাল্লার ওই ক্ষেপণাস্ত্র পরীক্ষা করে উত্তর কোরিয়া। বলা হচ্ছে, পারমাণবিক বোমা বহনে সক্ষম এই ক্ষেপণাস্ত্র যুক্তরাষ্ট্রের ভূখণ্ডে আঘাত হানতে সক্ষম। এই পরীক্ষার মাধ্যমে কূটনৈতিক সমাধানের পথ বন্ধ হয়ে যাচ্ছে বলে বলেন মিজ হ্যালি। তবে নিজেদের এবং মিত্রদের রক্ষা করার পুরো সামর্থ্য যুক্তরাষ্ট্রের রয়েছে। তিনি বলছেন, সেই সামর্থ্যের একটি অংশ আমাদের সামরিক শক্তির মধ্যে নিহিত। বাধ্য হলে আমার সেই ক্ষমতা ব্যবহার করবো, তবে সেই পথে আমরা হাটতে চাই না। তার এই বক্তব্যের কয়েক ঘণ্টা পরে যৌথ সামরিক মহড়ার অংশ হিসাবে একাধিক ক্ষেপণাস্ত্র নিক্ষেপ করেছে যুক্তরাষ্ট্র ও দক্ষিণ কোরিয়া। আরো পড়ুন: বনানীতে আবার জন্মদিনের কথা বলে ধর্ষণ 'অনেক মানুষকে গোপনে আটকে রেখেছে নিরাপত্তা বাহিনী' 'মা অসুস্থ, স্ত্রীর সঙ্গে দেখা হয়েছে ৮ বছর আগে, দেশে যেতে চাই' শোবার ঘর থেকে বেরিয়ে এলো ২৭টি গোখরা সাপ", "doc2": "မြောက်ကိုရီးယား ဖက်က စစ်အင်အားပြ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ကလည်း ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာထဲမှာ ရှိတဲ့ ဂွမ် ကျွန်းငယ်ပေါ်မှာ မစ်ဇိုင်း ကာကွယ်ရေး စနစ် ရွှေ့ပြောင်းထားပြီလို့ တုန့်ပြန်ကြေညာ ခဲ့ပါတယ်။ ဂွမ်ကျွန်းဟာ မြောက်ကိုရီးယားက ကြေညာထားတဲ့ ပစ်မှတ်တွေထဲက တခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီး တာဝန်ယူခဲ့ဖူးသူ ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီး John Everard က သူ့အနေနဲ့တော့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပြီး ထင်စရာ အကြောင်းတချို့ကလည်း ပထမအချက်က အရင်တုန်းကလည်း တဘက်နဲ့ တဘက် အပြန်အလှန် ခြိမ်းခြောက်မှုတွေရှိခဲ့ဖူးပေမဲ့ ဒီတခါလောက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်ခဲ့ဖူးဘူး ၊ နောက် ဒုတိယ အချက်က အရင်တုန်းက မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ ခြိမ်းခြောက်တဲ့ ကြေညာချက်တွေဟာ ထိပ်ဆုံး ခေါင်းဆောင်နဲ့ တိုက်ရိုက် ဆက်စပ်မှု မရှိခဲ့ဘူးပဲ အရင်တုန်းက ထိပ်တိုက် တွေ့ဆုံမှုတွေမှာ သူတို့ရဲ့ ကြေညာချက်တွေကို နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီးဌာန အဆင့်ကပဲ လုပ်လေ့ရှိပေမယ့် ခုတခါမှာတော့ မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင်ကိုယ်တိုင်ကလုပ်တာကြောင့် ဒါဟာ မြောက်ကိုရီးယားဘက်က ကြည့်ရင် ထူးခြားတဲ့ အချက် ဖြစ်သလို တရုတ်ရဲ့ ပြုမူပုံဟာလည်း ဒီတခါ ခါတိုင်းနဲ့ မတူဘဲ ထူးခြား နေတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ မနေ့က တရုတ် ရုပ်မြင်သံကြားတွေမှာ သတင်းထုတ်လွှင့်သွား ချက်အရ ၊ တရုတ်တပ်ဖွဲ့တွေကို မြောက်ကိုရီးယား နယ်စပ်မှာ ရွှေ့ပြောင်း နေရာချထားတယ်လို့ ထုတ်ပြန်သွားပါတယ် ၊ ဒါဟာ ဘာကြောင့် ဒီလို ရွှေ့ပြောင်း နေရာချထားတယ်လို့ မပြောပေမဲ့ ဒီအပြုအမူဟာ ထူးခြားတယ်လို့ ဗြိတိန် သံအမတ်ကြီးဟောင်းက ရှင်းပြခဲ့ ပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားက ဘာကို ဒီလောက်တောင် မကျေမနပ် ဖြစ်နေတာပါလဲ ၊ အနောက်နိုင်ငံတွေက ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုတွေ လုပ်တဲ့ အတွက် သူတို့က ဒီလို တုန့်ပြန်မှုဟာ ကျိုးကြောင်း ဆီလျော်ပါရဲ့လားလို့ ဘီဘီစီက မေးတဲ့အခါမှာတော့ ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီးဟောင်းက တခြားလူတွေအတွက် အကြောင်းပြချက် မခိုင်လုံပေမဲ့ သူတို့အတွက်တော့ ခိုင်လုံတယ် ၊ သူတို့အမြင်မှာ သူတို့ဟာ ရန်ရှာခံရသူလို့ ယူဆနေပုံရပြီး သူတို့ကို အမေရိကန် က ခြိမ်းခြောက်နေတယ်လို့ သူတို့မြင်ကြောင်း ၊ တကယ်လို့ သူတို့ အနေနဲ့ ညူကလီးယား လက်နက်ကို စွန့်လွှတ်လိုက်ရင် အမေရိကန်က သူတို့ကို လစ်ဗျားနဲ့ အီရတ်ကို လုပ်သလို လုပ်မှာပဲလို့ သူတို့ စိတ်ထဲမှာ မှတ်ယူထားပါတယ်လို့ သံအမတ်ကြီးက ပြောပါတယ်။ သူတို့မှာ နျူးကလီးယား မရှိရင် အမှန်တကယ် အကျူးကျော်ခံရမှာပဲလို့ သူတို့ အစစ်အမှန် စိုးရွံ့နေတယ်ထင်ပါသလားလို့ ဘီဘီစီက မေးတဲ့အခါမှာ သံအမတ်ကြီးက ကျူးကျော်မှာ ဒါမှ မဟုတ် သူတို့ အစိုးရကို အမေရိကန်က ဖြုတ်ချဖို့ ကြိုးစားမှာကို သူတို့ စိုးရိမ်ပါတာ ဖြစ်တယ် ၊ အခုလုပ်တဲ့ ပိတ်ဆို့မှုတွေဟာ သူတို့အတွက် တကယ် အထိနာနိုင်တာတွေကြောင့် မြောက်ကိုရီးယား အသက်ရှုကြပ်သွားမှာကို သူတို့ စိတ်ပူပါတယ်လို့ သံအမတ်ကြီးက ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ ဒီတကြိမ်မှာ အမှန်တကယ် စစ်ဖြစ်ပွားလာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ သံအမတ်ကြီးအနေနဲ့ ထင်ပါသလားလို့ ဘီဘီစီက နောက်ဆုံးမေးခွန်းအနေနဲ့ မေးတဲ့အခါမှာ ဖြစ်နိုင်ခေျရှိတယ်လို့ သူထင်ကြောင်း သံအမတ်ကြီးက ပြောသွားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51424222", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51390151", "doc1": "শেনঝেন এলাকায় নিরাপত্তা বাড়িয়েছে চীন যেখানে হংকংয়ে প্রবেশের অপেক্ষা করছে হাজার হাজার মানুষ। পর্যটকদেরকে তাদের হোটেলের কক্ষে নিজেদের একাকী করে রাখতে হবে অথবা সরকার পরিচালিত কেন্দ্রগুলোতে যেতে হবে। আর হংকংয়ের বাসিন্দা, যারা চীন থেকে ফিরবে, তাদেরকে এই সময়ের মধ্যে নিজেদের বাড়ি থেকে বের না হওয়ার নির্দেশ দেয়া হয়েছে। যারা এই নিয়ম লঙ্ঘন করবে তাদেরকে জেল এবং জরিমানা গুনতে হবে। মধ্যরাতের ডেডলাইনের আগে চীনের সীমান্ত শহর শেনঝেনয়ে হাজার হাজার পর্যটক হংকংয়ে প্রবেশের জন্য অপেক্ষা করছে। হংকংয়ে এখনো পর্যন্ত ২৬ জন করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার বিষয়ে নিশ্চিত হওয়া গেছে এবং একজন ব্যক্তি মারা গেছেন। আর চীনের মূল ভূ-খণ্ডে আক্রান্তের সংখ্যা ৩১ হাজার ২০০জন এবং মারা গেছে ৭১৭ জন। চীনের বাইরে ২৫টি দেশে ২৭০ জন করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার খবর নিশ্চিত হওয়া গেছে। এর মধ্যে ফিলিপিন্সে এক জন মারা গেছে। এদিকে জাপানের উপকূলে কোয়ারিন্টিনে রাখা একটি প্রমোদ তরীর ৪১ জন আরোহীর করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার খবর পাওয়া গেছে, যা নিয়ে মোট আক্রান্ত আরোহীর সংখ্যা দাঁড়ালো ৬১ জনে। শুক্রবার বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা জানায় যে, চীনে গত দুই দিন ধরে সংক্রমণের সংখ্যা কিছুটা কম নজরে এসেছে। তবে সংস্থাটির মহাপরিচালক টেড্রোস আঢানম ঘেব্রেয়েসাস এমন সংখ্যার প্রতি খুব বেশি মনোযোগী না হওয়ার হুঁশিয়ারি দিয়েছেন। আরো পড়তে পারেন: করোনাভাইরাস নিয়ে সতর্ক করেছিলেন যে চিকিৎসক করোনাভাইরাসের জন্য কী মাশুল দিচ্ছে চীন? করোনাভাইরাস: চীনে কি পর্যাপ্ত মাস্ক আছে করোনাভাইরাস: চীনে বন্যপ্রাণীর ব্যবসা নিষিদ্ধ করার দাবি তিনি সাংবাদিকদের আরো বলেন, এই প্রাদুর্ভাবের কারণে বিশ্বব্যাপী সুরক্ষা জনিত চিকিৎসা সরঞ্জাম যেমন গাউন, মাস্ক এবং গ্লাভসের সংকট দেখা দিয়েছে। \"যখন যোগান কম থাকে এবং চাহিদা বেশি থাকে, তখন সেগুলো চড়া দামে বিক্রির উদ্দেশ্যে মজুদের প্রবণতা তৈরি হয়,\" তিনি হুশিয়ার করে বলেন। ব্যবসায়ীদের প্রতি তিনি আহ্বান জানান তারা যেন মুনাফার প্রতি নজর না দিয়ে 'মানবতার সুরক্ষাকে সমুন্নত রাখেন।' এছাড়াও ডাব্লিউএইচও ১৭ হাজার রোগী সম্পর্কে নতুন তথ্য প্রকাশ করেছে। তাদের তথ্য মতে, এসব রোগীর ৮২ শতাংশের সংক্রমণ খুব হালকা, ১৫ শতাংশের অবস্থা মারাত্মক এবং ৩ শতাংশের অবস্থা গুরুতর। হংকংয়ের অবস্থা কেমন? চীনের আধা-স্বায়ত্তশাসিত এলাকাটি জানায়, মূল ভূ-খণ্ড থেকে আগত যে কারো জন্য কোয়ারিন্টিন বাধ্যতামূলক করা হয়েছে মূলত রোগটির প্রাদুর্ভাব ঠেকানোর উদ্দেশ্যে। প্রতিদিন লাখো মানুষ চীন থেকে হংকংয়ে ভ্রমণ করে। যদিও সম্প্রতি কয়েক সপ্তাহ ধরে হংকং নিজেদের বেশ কিছু সীমান্ত পয়েন্ট বন্ধ করে দেয়ার পর এই সংখ্যা কিছুটা কমেছে। চলতি সপ্তাহে সম্পূর্ণভাবে সীমান্ত বন্ধ করে দেয়ার দাবিতে ধর্মঘট করে হাজার হাজার চিকিৎসাকর্মী। হংকংয়ের কর্তৃপক্ষ জানিয়েছে, বৃহস্পতিবার চীনের মূল ভূ-খণ্ড থেকে ১১ হাজার পর্যটক প্রবেশ করেছে। এক দিন আগে এই সংখ্যা ছিল ৮ হাজার ৭২৬ জন জন। চীনের মূল ভূ-খণ্ডে অবস্থা কেমন? করোনাভাইরাস সম্পর্কে যে চিকিৎসক হুঁশিয়ার করার চেষ্টা করেছিলেন তার মৃত্যুতে চীন জুড়ে ব্যাপক ক্ষোভ ও শোক ছড়িয়ে পড়েছে। ভাইরাসটির প্রাদুর্ভাবের কেন্দ্রস্থল উবেই প্রদেশের উহানে রোগীদের চিকিৎসা দেয়ার সময় ভাইরাসের সংস্পর্শে আসার পর মারা যান লি ওয়েনলিয়াং। গত ডিসেম্বরে তিনি সহ-চিকিৎসকদের সতর্ক করে একটি বার্তা পাঠিয়েছিলেন, যেখানে তিনি বলেছিলেন যে, তিনি মনে করছেন এই ভাইরাসটি সার্স- যা আরেকটি করোনাভাইরাস- জাতীয় একটি ভাইরাস। কিন্তু তাকে পুলিশ এ ধরণের \"ভুল মন্তব্য না করার\" নির্দেশ দিয়েছিল এবং তার বিরুদ্ধে \"গুজব ছড়ানোর\" তদন্তও হয়েছিল। চীনের দুর্নীতি বিরোধী সংস্থা জানিয়েছে, তারা \"ডা. লি সম্পর্কিত বিষয়ে\" তদন্ত করবে। শুক্রবার মারা যাওয়া চীনের চিকিৎসক ডা. লি ওয়েনলিয়াংকে শ্রদ্ধাভরে স্মরণ করা হয়েছে হংকংয়েও। বিশেষজ্ঞরা বলছেন, সম্প্রতি বছর গুলোতে এমন কোন ঘটনার উল্লেখ নেই যা চীনের সরকারের প্রতি অনলাইনে এতো বেশি বিষাদ, ক্ষোভ এবং অবিশ্বাস উস্কে দিয়েছে। ডা. লি'র মৃত্যুর খবর চীনের সামাজিক মাধ্যমে শীর্ষ ট্রেন্ডিং টপিকে পরিণত হয়েছে, যা প্রায় এক দশমিক পাঁচ বিলিয়ন দর্শক দেখেছে। চীনের নেতৃত্বের বিরুদ্ধে ভাইরাসের প্রাদুর্ভাবের তীব্রতাকে কমিয়ে দেখানো এবং প্রাথমিক অবস্থায় এটিকে গোপন করার চেষ্টার অভিযোগ উঠেছে। সরকার স্বীকার করেছে যে ভাইরাসের প্রতি পদক্ষেপ নেয়ার বিষয়ে তাদের \"ত্রুটি ও ঘাটতি\" ছিল যাতে এ পর্যন্ত চীনের মূল ভূ-খণ্ডেই ৬৩৬ মারা গেছে এবং ৩১,১৯৮ জন আক্রান্ত হয়েছে। করোনাভাইরাস সম্পর্কে সর্বশেষ কী জানা যায়? •প্রমোদ তরীর কোম্পানি রয়্যাল ক্যারিবিয়ান ক্রুজ জানিয়েছে যে, তারা চীন, হংকং কিংবা ম্যাকাউয়ের পাসপোর্টধারীদের জাহাজে উঠায় নিষেধাজ্ঞা দিয়েছে। কোম্পানিটি তাদের জাহাজ অ্যান্থেম অব দ্যা সিস নিউ জার্সি থেকে ছাড়তে বিলম্ব করেছে। কারণ এর আগে জাহাজটির চার জন অতিথিকে হাসপাতালে ভর্তি করার পর তাদের মধ্যে করোনাভাইরাসের সংক্রমণের পরীক্ষা করা হয়। কোম্পানিটি জানায়, শনিবার এই পরীক্ষার ফলাফল পাওয়া যাবে। •করোনাভাইরাস ছড়িয়ে পড়ার শঙ্কায় প্রতিরোধ ব্যবস্থার অংশ হিসেবে ১০০ জনকে কোয়ারিন্টিনে রেখেছে উগান্ডার স্বাস্থ্য বিভাগ। •যুক্তরাজ্যে তৃতীয় এক ব্যক্তির মধ্যে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ ধরা পড়েছে এবং ধারণা করা হচ্ছে যে তিনি সিঙ্গাপুর থেকে আক্রান্ত হয়েছেন। •সিঙ্গাপুর তাদের রোগ প্রাদুর্ভাবের প্রতিক্রিয়া ব্যবস্থার বা (ডরসকন) এর সংকেত হলুদ থেকে কমলা রঙ করেছে। এর মানে হচ্ছে রোগের প্রাদুর্ভাব মারাত্মক এবং এটি সহজেই এক ব্যক্তি থেকে আরেক জনের মধ্যে সংক্রমিত হতে পারে, কিন্তু এখনো ব্যাপক হারে ছড়িয়ে পড়েনি এবং নিয়ন্ত্রণে রয়েছে। • তেল সমৃদ্ধ দেশ গিনি জানিয়েছে যে তারা চীনের সহায়তায় ২ মিলিয়ন ডলার দান করবে। যদিও চীন হচ্ছে বিশ্বের দ্বিতীয় বৃহত্তম অর্থনীতি। এদিকে চীনের প্রেসিডেন্ট শি জিন পিং মার্কিন প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্পকে বলেছেন যে, চীন \"প্রাদুর্ভাব মোকাবেলায় যথেষ্ট আত্মবিশ্বাসী এবং সক্ষম।\" ভাইরাসটির সংক্রমণ ঠেকাতে দেশটি বেশ কিছু নিয়ন্ত্রণমূলক ব্যবস্থা নিয়েছে: •জন্মদিনের মতো পার্টিগুলোতে দল বেঁধে খেতে যাওয়ার উপর রাজধানী বেইজিংয়ে নিষেধাজ্ঞা দেয়া হয়েছে। আংঝোউ এবং নানচ্যাংয়ের মতো শহরগুলোতে, এক দিনে একটি পরিবারের কত জন সদস্য বাড়ির বাইরে যেতে পারবে তার উপর নিষেধাজ্ঞা দিয়েছে। •উবেই প্রদেশে বাসিন্দাদের বাইরে যাওয়া ঠেকাতে বহুতল ভবনগুলোতে লিফট সুবিধা বন্ধ করে দেয়া হয়েছে।", "doc2": "တရုတ်ဘက်က ဝင်လာသူတွေကို ဟောင်ကောင်ဘက်မှာ ကိုယ်အပူချိန်စစ်ဆေးနေတဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေ အခု လာမယ့် သီတင်းပတ်ကုန်ရက်တွေက စပြီး ပြည်မကြီးက ဝင်လာသူတွေကို နှစ်ပတ်ခွဲထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကြေညာချက် ထွက်ပေါ်လာတာဟာ ဟောင်ကောင်ဒေသတွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားလာနိုင်ခြေရှိတဲ့ အခြေအနေကို ဟောင်ကောင် အစိုးရရက ပထမဆုံး အသိအမှတ် ပြုလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ တရုတ်ပြည်မကြီးဘက်ကို မသွားဖူးသူ သုံးယောက်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စပ် ကူးစက်မှု ဖေဖော်ဝါရီ ၅ ရက်မှာ ထပ်တွေ့ခဲ့တယ်လို့ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီသုံးယောက်ဟာ တရုတ်ပြည်မကြီးက လာသူတွေနဲ့လည်း နီးနီးကပ်ကပ် မထိတွေ့ခဲ့ဖူးသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို တွေ့ရှိခဲ့တဲ့အတွက် ဟောင်ကောင် လူထုအကြားမှာ ကူးစက်မှုတွေရှိနေပြီဆိုတာ စပြလိုက်တာပဲလို့ ဟောင်ကောင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကယ်ရီလမ်းက ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အခုလာမယ့် စနေနေ့က စပြီး ပြည်မကြီးက လာသူအားလုံးကို နှစ်ပတ်ခွဲထားမှာ ဖြစ်ပြီး အဲလို ခွဲထားမယ့်သူတွေထဲမှာ ဟောင်ကောင်ဒေသခံတွေ ပြည်မကြီးက ပြန်ဝင်လာရင်လည်း သီးသန့်ခွဲထား စောင့်ကြည့်ခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေး သမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းတွေကတော့ ဒီလိုလုပ်ရုံနဲ့ ဖြေရှင်းလို့ရမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ သူတို့က ဟောင်ကောင် နယ်စပ်တွေအားလုံးကို လုံးဝ ပိတ်ပစ်ဖို့ ဆက်ပြီး တောင်းဆိုနေတာပါ။ အဲလိုအချိန်မှာပဲ ခရီးသည်တချို့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နေတဲ့ World Dream ခရီးသည်တင်သင်္ဘောကြီးကိုလည်း ဟောင်ကောင်က ကမ်းကပ်ခိုင်းထားပြီး ခွဲထားစောင့်ကြည့်နေပါတယ်။ နယ်စပ်ဝင်ပေါက်တွေလုံးဝပိတ်ပစ်ဖို့ တောင်းဆို ခရီးသည် ၃၆၀၀ နဲ့ သင်္ဘောဝန်ထမ်းတွေကို ဘယ်အချိန်မှာ သင်္ဘောပေါ်က ဆင်းခွင့်ပေးမယ်ဆိုတာ မသေချာသေးပါဘူး။ အခုဆိုရင် ဟောင်ကောင်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ ၂၁ ယောက် ရှိနေပါပြီ။ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကြောင့် သေဆုံးသူ ၅၀၀ နီးပါးရှိလာချိန်မှာ တရုတ်အစိုးရကတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု တားဆီးရေး အရှိန်မြှင့်လုပ်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကူးစက်မှု အမြင့်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ဝူဟန်မြို့မှာ အားကစားရုံနဲ့ စုဝေးခန်းမလို နေရာကျယ်ဝန်းတဲ့ နေရာ ၁၁ နေရာကို ဆေးရုံတွေအဖြစ် အရေးပေါ် ပြင်ဆင်လိုက်ပြီး နောက်ထပ် လူနာ ကုတင် တစ်သောင်းလောက် လက်ခံကုသနိုင်အောင် ပြင်ဆင်နေပါတယ်။ ဝူဟန်မြို့ရှိရာ ဟူဘေးနဲ့ တချို့ပြည်နယ်တွေမှာ လိုအပ်တဲ့ အစားအသောက် အသုံးအဆောင်တွေကို တစ်အိမ်ထောင်မှာ တစ်ယောက်ပဲ နှစ်ရက်တစ်ခါ ထွက်ဝယ်ကြဖို့ ခွင့်ပြုထားပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကလည်း တာဝန်ရှိသူတွေကို ဒီကူးစက်ရောဂါ တားဆီးရေး ပိုအားစိုက်လုပ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ တရုတ်က ကျန်းမာရေး တာဝန်ရှိသူတွေ အဆိုအရတော့ ရောဂါသံသယရှိသူ တွေ့ရှိနှုန်းက လျော့ကျလာတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခု တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်ထားသူအရေအတွက်က ၂၄၃၀၀ အထိရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-48998639", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-48992661", "doc1": "চন্দ্রাভিযান নানাভাবে আমাদের প্রাত্যহিক জীবনে ভূমিকা রাখছে। ১৯৬৯ সালের ২০শে জুলাই চাঁদের বুকে প্রথম অবতরণের পর এই বিখ্যাত উক্তি করেছিলেন নিল আর্মস্ট্রং, যার মাধ্যমে ৫০ বছর আগের বিজ্ঞান এবং প্রযুক্তিগত বিশাল অর্জনটি তুলে ধরেন। তবে এটা আসলে এমন একটা বিশেষ অভিযান, যা নানাভাবে আমাদের প্রাত্যহিক জীবনকেও প্রভাবিত করছে। বর্তমানের হিসাবে বিচার করলে অ্যাপোলোর ওই কর্মসূচীর খরচ দাঁড়াবে ২০০ বিলিয়ন মার্কিন ডলার। কিন্তু ওই কর্মসূচী এমন অনেক ক্ষেত্রে অগ্রগতিতে ভূমিকা রেখেছে, যা জেনে অনেকেই অবাক হবেন। এখানে তার কয়েকটা উদাহরণ: ১. প্রযুক্তির নতুন আবিষ্কার অ্যাপোলো অভিযানের প্রযুক্তি থেকে ১০ বছর পরে তৈরি হয় ডাস্টবাস্টার ভ্যাকুয়াম ক্লিনারের। অ্যাপোলো অভিযানের আগে থেকেই তারবিহীন শক্তির ব্যাপারটি প্রচলিত ছিল। কিন্তু ওই অভিযান এসব পণ্যের উন্নতিতে ভূমিকা রেখেছিল, যার সুফল এখন আমরা ভোগ করছি। উদাহরণ হিসাবে বলা যায়, আমেরিকান সরঞ্জাম নির্মাতা কোম্পানি ব্লাক এন্ড ডেকার 'স্যানস কেবল' ড্রিলের বা শক্তি প্রয়োগ সরঞ্জামের উদ্ভাবন করে ১৯৬১ সালে। আরো পড়ুন: ভারতকে চাঁদ আর মঙ্গলে পৌঁছে দিয়েছেন যিনি মহাকাশে এবার 'মেইড ইন চায়না' নকল চাঁদ! বোমা মেরে চাঁদ কেন উড়িয়ে দিতে চেয়েছিল নাসা কিন্তু এই একই কোম্পানি নাসাকে এমন বিশেষ একটি শক্তি প্রয়োগের যন্ত্র তৈরি করে দিয়েছিল, যা স্যাটেলাইট থেকে মূল নমুনা সংগ্রহ করতে সহায়তা করে। ইঞ্জিন এবং ব্যাটারির উন্নতি করতে গিয়ে ব্লাক এন্ড ডেকার যেসব প্রযুক্তিগত দক্ষতা অর্জন করে, তার ফলে তারা নতুন বেশ কিছু সরঞ্জাম তৈরি করতে সক্ষম হয়। এর মধ্যে রয়েছে প্রথম কর্ডলেস ভ্যাকুয়াম ক্লিনার। এটি তৈরি করা হয়েছি ১৯৭৯ সালে। পরের ত্রিশ বছরে এই ধূলা-বালি পরিষ্কারক যন্ত্রটি অন্তত ১৫ কোটি পিস বিক্রি হয়েছে। ২. নির্ভুল সময় রক্ষা চাঁদের বুকে দ্বিতীয় মানব হিসাবে নামা বায অলড্রিনের হাতের ঘড়ি। চাঁদে সফলভাবে অবতরণের জন্য নির্ভুলতা বা যথাযথতা খুবই গুরুত্বপূর্ণ ছিল। সেকেন্ডের সামান্য একটি অংশের পার্থক্য হলে সেটি নভোচারীদের জন্য জীবন-মৃত্যুর কারণ হয়ে দাঁড়াতে পারতো। সুতরাং মিশন পরিচালনা করার জন্য নাসার দরকার ছিল বিশ্বের সবচেয়ে নির্ভুল ঘড়ির। ফলে এর সমাধান বের করতে গিয়ে আজকের কোয়ার্টজ ঘড়ির উন্নত সংস্করণ বের হয়ে আসে। তবে মজার ব্যাপার হলো, নিল আর্মস্ট্রং এবং বায অলড্রিন মেকানিক্যাল ঘড়ি পরা থাকায় সেই ধরণের ঘড়িই বেশি জনপ্রিয় হয়ে ওঠে। ৩. পরিষ্কার পানি সুইমিং পুলের পানি পরিষ্কারের জন্যও নাসার অবদান রয়েছে। অ্যাপোলো মহাকাশযানে পানি পরিষ্কার করার প্রযুক্তি ব্যবহার করা হয়েছিল, যা এখন অনেক পানির উৎসে ব্যাকটেরিয়া, ভাইরাস এবং জলজ উদ্ভিদ দমনে ব্যবহার করা হয়। রূপালী আয়ন ব্যবহারের মাধ্যমে ক্লোরিনমুক্ত প্রযুক্তি ব্যবহারের সূচনা হয় তখন থেকেই। এখন এই প্রযুক্তি সুইমিং পুলের পানি আর ঝর্ণার পানি পরিষ্কারের ক্ষেত্রে সারা পৃথিবী জুড়েই ব্যবহৃত হচ্ছে। ৪. দীর্ঘমেয়াদী জুতা মহাকাশ পোশাক তৈরির প্রযুক্তি এখন অনেক স্পোটর্স পোশাক তৈরিতে ব্যবহৃত হয়। চাঁদে হাঁটাহাঁটি করার জন্য ১৯৬৫ সালে যে ধরণের পোশাকের নকশা করা হয়েছিল, এখনো বিশ্বের নভোচারীরা সেই ধরণের পোশাক ব্যবহার করেন। তবে ওই প্রযুক্তি জুতা তৈরিতেও অনেক অবদান রেখেছিল। আরো নমনীয়, টেকসই আর আঘাত শোষক খেলোয়াড় টাইপের জুতা গত কয়েক দশক ধরেই বাজার দখল করে রেখেছে। ৫. আগুন প্রতিরোধী কাপড় নভোচারীদের রক্ষায় যে অগ্নিপ্রতিরোধী পোশাক তৈরি করেছিল নাসা, তা এখন পৃথিবীর অনেক ক্ষেত্রে ব্যবহৃত হয়। ১৯৬৭ সালে একটি প্রশিক্ষণ মহড়া চলার সময় অ্যাপোলো-১ আগুন লেগে তিনজন নভোচারী মারা যান, যা আমেরিকান মহাকাশ কর্মসূচীতে বিপর্যয় ডেকে আনে। তবে এর ফলে নাসা এমন একটি আগুন প্রতিরোধী কাপড় তৈরিতে উদ্যোগী হয়ে ওঠে, যা এখন বিশ্বে ব্যাপক ভাবে ব্যবহার করা হয়। আসলে উৎক্ষেপণের সময় যে পোশাকের যে ঠাণ্ডা করার প্রযুক্তি নভোচারীদের সুস্থ রাখে, সেটি এখন অনেক রোগীসহ মানুষের উপহারে ব্যবহার হয়। এমনকি অনেক স্থানে ঘোড়ার শরীর ঠাণ্ডা রাখার জন্যও এই প্রযুক্তি ব্যবহৃত হচ্ছে। ৬. জীবন বাঁচানো হৃদরোগ প্রযুক্তি নাসার একটি ক্ষুদ্র আকারের সার্কিটের প্রযুক্তি অনুসরণ করে হৃদযন্ত্রের চিকিৎিসায় ইমপ্লান্টেবল ডিফ্রিবিলিটার আবিষ্কৃত হয়। ইমপ্লান্টেবল ডিফ্রিবিলিটার, যা হৃদযন্ত্রের বিপজ্জনক এবং অস্বাভাবিক কম্পনের চিকিৎসায় ব্যবহার করা হয়, সেটি প্রথমে আবিষ্কার করা হয়েছিল নাসার একটি ক্ষুদ্র আকারের সার্কিটের প্রযুক্তি উদ্ভাবন করতে গিয়ে। এখন অনেক জরুরি সেবার ক্ষেত্রে এই প্রযুক্তি ব্যবহার করা হয়। সবচেয়ে ক্ষুদ্রাকৃতির যন্ত্রটি অনেক রোগীর চামড়ার নীচে স্থাপন করা হয়, যা হৃদযন্ত্রের কম্পন নজরদারি করে। বিশেক বৈদ্যুতিক পালস পাঠিয়ে হৃদপিণ্ডের অস্বাভাবিকতা রোধ করে এই যন্ত্রটি। এই যন্ত্রের প্রথম সংস্করণটি ব্যবহার করা হয়েছিল ১৯৮০ সালে। ৭. শুকনো খাবার অ্যাপোলো অভিযানে খাবার সংরক্ষণের প্রযুক্তি এখন ছড়িয়ে পড়েছে বাণিজ্যিকভাবেও। চাঁদে যাবার পরিকল্পনা করতে গিয়ে নাসাকে চিন্তা করতে হয়েছে কিভাবে জায়গার সবচেয়ে ভালো ব্যবহার করা হয় এবং মহাকাশযানটিকে যতটা সম্ভব হালকা রাখা যায়। ফলে অ্যাপোলো মিশনের খাবার নিয়েও গবেষণা করতে শুরু করেন নাসার বিজ্ঞানীরা। এর আগের মার্কারি এবং জেমিনি কর্মসূচীর তুলনায় চাঁদের অভিযানগুলোয় প্রায় ১৩দিন ধরে মহাকাশে কাটাতে হবে। এর ফলে ঠাণ্ডা-শুকনো প্রযুক্তির উদ্ভাবন হয়। তখন সদ্য রান্না করা খাবার খুব সামান্য তাপমাত্রায় রেখে ভেতর থেকে পানি বের করে ফেলা হয়। এই খাবার খাওয়ার সময় শুধুমাত্র গরম পানি দিলেই আবার খাবার উপযোগী হয়ে যায়। এটা নিল আর্মস্ট্রং এর জন্য ভালো হয়েছিল। কিন্তু পরবর্তীতে সেই প্রযুক্তিতে খাবার বহনের সুবিধা পাচ্ছেন অভিযাত্রীরা। এমনকি এরকম খাবার কম দামেও কেনা যায়। ৮. টিকে থাকার কম্বল মহাকাশ কম্বল প্রযুক্তি এখন পৃথিবীর অনেক মানুষের জরুরি সহায়তায় ব্যবহৃত হচ্ছে। মহাকাশের কম্বল হচ্ছে এমন একটা অপরিবাহী জিনিস, যা অ্যাপোলোর লুনার মডিউলকে সূর্যের তাপ থেকে রক্ষায় ব্যবহার করছে মহাকাশ এজেন্সিগুলো। এটার ফলে মহাকাশযানকে দেখে মনে হবে, সেটা যেন খানিকটা টিন ফয়েলে পেঁচানো রয়েছে। এটি থেকেই টিকে থাকার কম্বল তৈরির ধারণা তৈরি হয়, যা আমরা এখন দেখি। প্লাস্টিক, ফিল্ম এবং অ্যালুমিনিয়াম দিয়ে তৈরি করা মহাকাশ কম্বল এখনো নভোচারীদের রক্ষা করে চলছে। নাসার প্রযুক্তি ব্যবহার করে জরুরি থার্মাল কম্বল তৈরি করা হয়েছে, যা এখন অনেক উদ্ধার অভিযান ও মানবিক মিশনে ব্যবহার করা হয়। অনেক সময় এ ধরণের পোশাক ম্যারাথন ইভেন্টে ব্যবহার করা হয়। কারণ প্রতিযোগীদের হাইপোথারমিয়া থেকে রক্ষায় এসব পোশাক সহায়তা করে। অনেক হাসপাতাল রোগী এবং কর্মীদের উন্নতির জন্য নিয়মিতভাবে এই মহাকাশ প্রযুক্তি ব্যবহার করে। অ্যাপোলো ১১: যে 'বাচ্চারা' আমাদের চাঁদে নিয়ে গিয়েছিল", "doc2": "အာကာသယာဉ်မှူး ဘတ်စ် အယ်ဒရင်း လပေါ် ၁၉၆၉ ခုနှစ်မှာ ဆင်းခဲ့စဉ် အဲဒါက လပေါ်ကို ပထမဆုံး ခြေချခဲ့တဲ့ အမေရိကန် အာကာသယာဉ်မှူး နီးလ် အမ်းစထရောင်းရဲ့ ကျော်ကြားတဲ့ ပြောစကားပါ။ လွန်ခဲ့အနှစ် ၅၀၊ ၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်တုန်းက လပေါ်ကို ပထမဆုံး ခြေချနိုင်ခဲ့တုန်းက အောင်မြင်မှုကို ရည်ညွှန်းပြောခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါဟာ လူသားတွေရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝကိုပါ တိုက်ရိုက် ရိုက်ခတ်စေခဲ့တဲ့ မှတ်တိုင် တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အခုချိန် ကုန်ကျစရိတ်နဲ့ တွက်မယ်ဆိုရင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ဘီလျံ သန်း ၂၀၀ ကုန်ကျတဲ့ အပိုလို လသွား စီမံကိန်းဟာ ဘယ်သူမှ မမျှော်မှန်းထားတဲ့ အရာတွေကိုလည်း တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါ ဘာတွေလဲဆိုတာ ကြည့်ကြပါမယ်။ ၁) အမှိုက်သိမ်းဖို့ ပိုလွယ်ကူလာတာ နှစ်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း အလုံးရေ သန်းပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ရောင်းချခဲ့ရတဲ့ ဖုန်စုပ်စက် အပိုလို လသွားယာဉ်တွေ ခေတ်က ကြိုးမဲ့ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေဟာ ခေတ်ဦးကာလပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီ လသွားစီမံကိန်းကြောင့် ဒီနေ့ သုံးနေတဲ့ ကြိုးမဲ့ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ တွင်ကျယ်လာစေခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် လျှပ်စစ်ပစ္စည်း ကုမ္ပဏီ Black & Decker က ၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ လျှပ်စစ်လွန်ဖောက်စက်ကို စတင်ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကုမ္ပဏီကပဲ အမေရိကန် အာကာသအေဂျင်စီ (နာဆာ) ဂြိုဟ်တုကနေ မြေသား နမူနာတွေ ရဖို့ အတွက် အထူးထုတ်လုပ်တဲ့ လွန်စက်တွေကို တီထွင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို တီထွင် ထုတ်လုပ်ပေးခဲ့ရာကနေ ရလာတဲ့ နည်းပညာတွေကို အခြေခံပြီး စက်အင်ဂျင်နဲ့ ဘက်ထရီ ထုတ်လုပ်မှု နည်းပညာတွေ တိုးတက် လာစေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကနေ Black & Decker ကို လုံးဝ ပြောင်းလဲတိုးတက်တဲ့ အိမ်သုံး လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်လာနိုင်စေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကနေ တဆင့် ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ဈေးကွက်ဝင် ကြိုးမဲ့ ဖုန်စုပ်စက်ကို ၁၉၇၉ ခုနှစ်မှာ ထုတ်လုပ်နိုင်စေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ဖုန်စုပ်စက်ဟာ နှစ်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း အလုံးရေ သန်းပေါင်း ၁၅၀ ကျော် ရောင်းချခဲ့ရပါတယ်။ ၂) ပိုကောင်းတဲ့ နာရီ အာကာသယာဉ်မှူး ဘတ်စ် အယ်ဒရင်း အပိုလို ၁၁ ခရီးမှာ ပတ်ခဲ့တဲ့ နာရီ တိတိကျကျ အချိန်ကိုက် ဖြစ်ဖို့ဆိုတာ လပေါ်ဆင်းတာ အောင်မြင်ဖို့အတွက် အင်မတန် အရေးကြီးတဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ စက္ကန့်ပိုင်း အလွဲလေးကြောင့် အာကာသယာဉ်မှူးတွေ အသက်အန္တရာယ် ဖြစ်သွားစေနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် နာဆာအနေနဲ့ လသွား စီမံကိန်းကို ထိန်းချုပ်ဖို့ အတိကျ အမှန်ကန်ဆုံး နာရီတွေ ရဖို့ လိုတာ ထူးဆန်းတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဖြေကတော့ ဓာတ်ခဲနာရီတွေ ( quartz နည်းပညာသုံး အီလက်ထရောနစ် ဆားကစ် နာရီ)ကို ပိုအဆင့်မြင့်မြင့် ထုတ်နိုင်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူသိများကျော်ကြားမှုကိုတော့ အပိုလို ၁၁ ခရီးမှာ အမ်းစထရောင်းနဲ့ လပေါ် အတူဆင်းခဲ့တဲ့ ဘတ်စ် အယ်ဒရင်းတို့ ဝတ်ဆင်ခဲ့တဲ့ ပုံစံဟောင်း သံပတ် လက်ပတ်နာရီတွေက ရယူသွားခဲ့ပါတယ်။ ၃) ပိုသန့်တဲ့ ရေ ရေကူးကန်ထဲမှာ မျက်စိစပ်တာ လျော့လာတာကို သတိထားမိရင် နာဆာကို ကျေးဇူးတင်ပါ အပိုလို လသွားယာဉ်မှာ သုံးတဲ့ ရေသန့်စင်တဲ့ နည်းပညာကို အခုတော့ နေရာ တော်တော်များများမှာ သုံးနေပါပြီ။ ဘက်တီးရီးယားတွေ၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေနဲ့ ရေညှိရေမှော်တွေကို ရှင်းလင်း ဖယ်ရှားဖို့ သုံးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ သန့်စင်နည်းက ကလိုရင်းမပါဝင်တဲ့ ရေသန့်စင်စနစ်ကို စတင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး Silver Ion ဓာတုဓာတ်ကို သုံးပြီး အမှုန်အမွှား ပိုးမွှားတွေကို သန့်စင်ပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခု အဲဒီနည်းပညာကို ရေကူးကန်တွေနဲ့ ရေပန်းတွေလို နေရာတွေမှာ တွင်တွင်ကျယ်ကျယ်သုံးနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၄) တာရှည်အကြမ်းခံတဲ့ ဖိနပ် အပိုလို ၁၄ ခရီးစဉ်က ခေါင်းဆောင် အလန် ရှက်ပတ် ဝတ်ခဲ့တဲ့ အာကာသ ဝတ်စုံ အခုခေတ် အာကာသယာဉ်မှူးတွေဟာ ၁၉၆၅ ခုနှစ်က အပိုလို လဆင်းယာဉ်က အာကာသယာဉ်မှူးတွေအတွက် တီထွင်ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ ဒီဇိုင်းပေါ်မှာ အခြေခံ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ အာကာသ ဝတ်စုံတွေကို ဝတ်ဆင်နေကြဆဲပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာကာသယာဉ်မှူးတွေ အတွက် ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ ဖိနပ်တွေကို အတုယူပြီး ဖိနပ်ထုတ်လုပ်မှုတွေ တိုးတက်လာခဲ့ပါတယ်။ ပိုပြီး ပျော့ပြောင်း၊ ပိုခိုင်ခံ့၊ ပြင်ပဒဏ်ကို ပိုခံနိုင်တဲ့ အားကစား ဖိနပ်တွေ ဈေးကွက်ထဲ ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ ၅) မီးကာ ဝတ်စုံ အာကာသ ခရီးစဉ်တွေကနေ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ မီးကာဝတ်စုံ အပိုလို ၁ စီမံကိန်း လေ့ကျင့်တုန်းက လောင်ကျွမ်းခဲ့တဲ့ မီးကြောင့် ယာဉ်ပေါ်က အာကာသယာဉ်မှူး သုံးယောက် သေဆုံးစေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါက အမေရိကန် အာကာသ စီမံကိန်းကို ဖရိုဖရဲ ဖြစ်သွားစေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီဆုံးရှုံးမှုကြောင့်ပဲ ဒီနေ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးနေကြပြီး ဖြစ်တဲ့ မီးလောင်ဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့ ဝတ်စုံတွေ တီထွင်ဖို့ အကြောင်းဖန် လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို တီထွင်ရာကနေ အခုခေတ် ဝတ်ဆင်နေကြတဲ့ အာကာသယာဉ်မှူးတွေရဲ့ ဝတ်စုံတွေထဲမှာ ပါတဲ့ ဝတ်စုံထဲမှာ အေးမြလန်းဆန်းနေစေတဲ့ စနစ်လည်း ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။ အဲဒီ နည်းပညာကို ကိုယ်လက် မလှုပ်ရှားနိုင်တဲ့ လူနာတွေ အပါအဝင် မြင်းလို တိရစ္ဆာန်တွေအတွက်ပါ အသုံးဝင်နေပါပြီ။ ၆) အသက်ကယ် နှလုံးစက်ကလေးတွေ နှလုံးခုန်နှုန်း ပုံမှန်မဟုတ်သူတွေအတွက် အသက်ကယ် နှလုံးစက်ကလေး နှလုံးခုန်နှုန်း ပုံမှန်မဟုတ်သူတွေ အတွက် အခုခေတ်မှာ နှလုံးစက်ကလေးတွေ ကိုယ်ထဲထည့်သွင်းလာနိုင်တာ နာဆာရဲ့ အဆင့်မြင့်တဲ့ ဆားကစ် သေးသေးမွှားမွှားတွေ တီထွင်လာနိုင်တဲ့ နည်းပညာကြောင့်ပါ။ ဒီစက်ကလေးဟာ လူနာရဲ့ အရေပြားအောက်ကို ထည့်ထားပြီး သူ့ရဲ့ နှလုံးခုန် စည်းချက်ကို စောင့်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန် မဟုတ်တာတွေ ဖြစ်လာရင် စက်ရဲ့ တွန်းအားနဲ့ ပြုပြင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီစက်ကလေးတွေကို ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းမှာ စပြီး သုံးခဲ့ကြပါတယ်။ ၇) ပိုကျစ်လျစ်လာတဲ့ အစားအစာ စီးပွားဖြစ် ထုတ်နိုင်လာတဲ့ အေးခဲ အခြောက်ခံ အစားအစာ လပေါ်ထိသွားမယ့် အာကသယာဉ်ပေါ်မှာ အစားအသောက်တွေကို ဝန်နည်းနည်း ကျစ်ကျစ်လျစ်လျစ် သယ်သွားနိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် အပိုလို ခရီးစဉ်တွေအတွက် အစားအသောက်တွေ သယ်သွားနိုင်ဖို့ သုတေသန လုပ်ဖို့ ဖြစ်လာပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ အရင်တုန်းက အာကာသ ခရီးတိုလေးတွေ အဖြစ် မာကျူရီ နဲ့ ဂျန်မနိုင်း စီမံကိန်းတွေတုန်းကနဲ့ မတူတော့လို့ပါ။ နည်းလမ်းကတော့ အစားအစာတွေကို အေးခဲ အခြောက်ခံတဲ့စနစ်ပါပဲ။ လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် ချက်ပြုတ်ထားတဲ့ အစားအစာတွေကို အပူချိန် နည်းနည်းလေး ပေးပြီး ရေကို ဖယ်ထုတ်လိုက်တာပါ။ စားတော့မယ် ဆိုမှ ရေနွေးထည့်ပြီး စားလို့ရအောင် တီထွင် ဖြေရှင်းလိုက်တာပါ။ အဲဒီနည်းဟာ အာကာသယာဉ်မှူးတွေအတွက်လည်း အဆင်ပြေစေခဲ့ပါတယ်။ နောက် တောင်တက်သမားတွေ၊ တောတွင်းခရီးသွားတွေ အတွက်လည်း အဆင်ပြေစေပြီး ၄ ဒေါ်လာ လောက်နဲ့တောင် ဝယ်လို့ရပါတယ်။ ၈) ဘက်စုံသုံး အသက်ကယ် ခြုံစောင် ဂရိမှာ ဘက်စုံသုံး ခြုံထည် ခြုံထားတဲ့ ဒုက္ခသည် မိန်းကလေး အာကာသ ခြုံထည် ဆိုတာ အပိုလို လဆင်းယာဉ်ကို နေရောင်ခြည်ဒဏ်ကနေ အကာအကွယ်ပေးတဲ့ တောက်တောက်ပပ မီးခံစကို ပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ မီးခံစနဲ့ ပတ်ထားလိုက်ရင် အာကာသယာဉ်ဟာ သံပြားလွှာနဲ့ ပတ်ထားတာနဲ့ တူပါတယ်။ အခုတော့ အဲဒီ အစကို ဘက်စုံသုံး အသက်ကယ်ခြုံထည် အဖြစ် မြင်တွေ့နေရပါပြီ။ ပလတ်စတစ်၊ ဖလင်ပြား၊ အလူမီနီယမ်တွေနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ အာကာသ ခြုံထည်ဟာ ဒီနေ့ခေတ်မှာတော့ အာကာသယာဉ်မှူးတွေသာမက တခြားလူတွေ အတွက်ပါ အသုံးဝင်နေပါပြီ။ အဲဒီ နာဆာရဲ့ နည်းပညာကို အခုခေတ်မှာ အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေးမှာ သုံးတဲ့ အပူအအေးဒဏ်ခံ ခြုံထည် အဖြစ် သုံးနေပါပြီ။ အဲဒါကို ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ အသုံးပြုနေကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကို မာရသွန် အပြေးပြိုင်ပွဲလို နေရာတွေမှာလည်း သုံးနေပါတယ်။ အကွာအဝေး အရှည်ကြီး ပြေးရတဲ့ အပြေးသမားတွေ ကိုယ်အပူချိန် အလွန်အမင်း ကျဆင်းတာကို ကာကွယ်ဖို့ သုံးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးရုံတွေမှာလည်း အဲဒီ အာကာသ နည်းပညာကို လူနာတွေနဲ့ ဆေးရုံဝန်ထမ်းတွေ အတွက် ပုံမှန် အသုံးပြုနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53235778", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53234149", "doc1": "নতুন এই ফ্লু ভাইরাসের সাথে ২০০৯য়ে বিশ্বব্যাপী ছড়িয়ে পড়া সোয়াইন ফ্লু-র সাদৃশ্য আছে তারা বলছেন এটি জানা গেছে সম্প্রতি, এটি পাওয়া গেছে শূকরের দেহে, কিন্তু এই ভাইরাস মানুষের শরীরে সংক্রমিত হতে পারে। গবেষকরা উদ্বিগ্ন এই কারণে যে এই ভাইরাস ছড়িয়ে যেতে পারে এবং এভাবে এই ভাইরাস বিশ্ব ব্যাপী মহামারি আকারে ছড়িয়ে পড়তে পারে। তারা বলছেন, যদিও অবিলম্বে এই ভাইরাসের এভাবে ছড়িয়ে পড়ার আশংকা তারা করছেন না, কিন্তু মানুষকে আক্রমণ করার উপযোগী হয়ে ওঠার \"সব রকম লক্ষণ\" এই ভাইরাসের রয়েছে, যে কারণে এই ভাইরাসকে গভীর পর্যবেক্ষণের মধ্যে রাখা জরুরি বলে তারা মনে করছেন। এই ভাইরাসটিও যেহেতু নতুন, তাই মানুষের এই জীবাণুর বিরুদ্ধে কোন ইমিউনিটিই থাকবে না, থাকলেও তা খুবই অল্পমাত্রায় থাকবে। প্রসিডিংস অফ দ্যা ন্যাশানাল অ্যাকাডেমি অফ সায়েন্সেস সাময়িকীতে এই বিজ্ঞানীরা লিখছেন যে, শূকরের শরীরে এই ভাইরাসকে নিয়ন্ত্রণে আনার জন্য নেয়া পদক্ষেপ এবং শূকর পালন শিল্পের কর্মীদের নজরদারিতে রাখার প্রক্রিয়া দ্রুত চালু করা উচিত। বাদুড় থেকে করোনাভাইরস ছড়িয়েছে বলে ধারণা করা হয় মহামারির হুমকি বিশ্ব যখন এই মুহূর্তে করোনাভাইরাসকে বাগে আনতে হিমশিম খাচ্ছে, তখন বিজ্ঞানীরা খারাপ প্রকৃতির ইনফ্লুয়েঞ্জা ভাইরাস, যা রোগ সংক্রমণের ক্ষেত্রে বড়ধরনের হুমকি হয়ে উঠতে পারে, তার সন্ধানে কাজ চালিয়ে যাচ্ছেন। বিশ্বে সর্বশেষ পর্যায়ে পৌঁছেছিল যে ফ্লু ভাইরাস- সেটি ছিল ২০০৯ সালে সোয়াইন ফ্লুর প্রার্দুভাব। তবে প্রথমে সোয়াইন ফ্লু যতটা মারাত্মক ও প্রাণঘাতী হতে পারে বলে ভাবা হয়েছিল, শেষ পর্যন্ত তা হয়নি। কারণ অনেক বয়স্ক মানুষের ওই ভাইরাসের বিরুদ্ধে কিছুটা ইমিউনিটি ছিল। বিজ্ঞানীরা মনে করেন, সেটার একটা কারণ সম্ভবত এর আগে অন্য যেসব ফ্লু ভাইরাস মানুষকে আক্রান্ত করেছিল তার সাথে সোয়াইন ফ্লু ভাইরাসের মিল ছিল। ওই সোয়াইন ফ্লু ভাইরাস-এর বৈজ্ঞানিক নাম A/H1N1pdm09 (এ/এইচ১এন১পিডিএম০৯)। প্রতি বছর ফ্লু-র বিরুদ্ধে যে প্রতিষেধক ভ্যাকসিন মানুষকে দেয়া হয়, এই ভাইরাসের বিরুদ্ধে প্রতিরোধমূলক ওষুধও তাতে অন্তর্ভূক্ত থাকে। বিজ্ঞানীরা বলছেন এখন চীনে নতুন যে ফ্লু ভাইরাস পাওয়া গেছে তার সাথে ২০০৯-এর সোয়াইন ফ্লু-র মিল আছে। তবে এই নতুন ভাইরাস কিছুটা আলাদা। এই গবেষণার কাজে যুক্ত অধ্যাপক কিন-চোও চ্যাং এবং তার সহকর্মীরা বলছেন, এই ভাইরাস এখনও গুরুতর কোন হুমকি হয়ে ওঠেনি, তবে অবশ্যই এই ভাইরাসকে নজরদারিতে রাখতে হবে। আশংকার কারণ কতটা? নতুন ভাইরাসটির নাম গবেষকরা দিয়েছেন জি৪ ইএ এইচ১এন১ (G4 EA H1N1)। মানুষের শ্বাসনালীতে যে কোষ থাকে সেখানে এই ভাইরাসের বংশবৃদ্ধি করার এবং বেড়ে ওঠার ক্ষমতা আছে। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: করোনাভাইরাসের মত মহামারি আগামীতে আরো হবে অন্য প্রাণী থেকে মানুষের দেহে রোগ ছড়াচ্ছে কেন? করোনাভাইরাস: ভাইরাস ছড়ানো বন্যপ্রাণীর সন্ধান চলছে 'সোয়াইন ফ্লু' নিয়ে কি উদ্বেগের কারণ আছে? ভাইরাস ছড়ানোর জন্য যেসব প্রাণীকে সন্দেহ করা হয়, তার মধ্যে রয়েছে প্যাঙ্গোলিন দুহাজার এগার থেকে ২০১৮ সাল পর্যন্ত যেসব তথ্য আছে সেগুলো পর্যালোচনা করে তারা দেখেছেন, চীনে যারা কসাইখানায় কাজ করে এবং শূকর ব্যবসার সাথে জড়িত, তাদের মধ্যে সাম্প্রতিক সংক্রমণের তথ্যপ্রমাণ পাওয়া যাচ্ছে। বর্তমানে যে ফ্লু ভ্যাকসিন আছে, তা এই ভাইরাসের বিরুদ্ধে সুরক্ষা দেয় না বলে দেখা যাচ্ছে। যদিও তারা বলছেন প্রয়োজন হলে এই ভ্যাকসিনকে উপযোগী করে নেয়া সম্ভব। অধ্যাপক কিন-চোও চ্যাং কাজ করেন ব্রিটেনের নটিংহাম বিশ্ববিদ্যালয়ে। তিনি বিবিসিকে বলেছেন: \"এই মুহূর্তে আমাদের সবার দৃষ্টি করোনাভাইরাসের দিকে এবং সেটাই হওয়া উচিত। কিন্তু নতুন এই ভাইরাসও একটা সম্ভাব্য বিপদজনক ভাইরাস। এটার দিক থেকে দৃষ্টি সরানো আমাদের উচিত হবে না।\" নতুন ভাইরাস এই মুহূর্তে সমস্যার কারণ হয়ে না দাঁড়ালেও, তার বক্তব্য: \"এটাকে উপেক্ষা করা উচিত হবে না।\" তত্ত্বগতভাবে, একটা ফ্লু মহামারি যে কোন সময় আসতে পারে। কিন্তু তার পরেও এধরনের মহামারি বিরল ঘটনা। মহামারি তখনই ঘটে, যখন নতুন ধরনের একটা জীবাণু আত্মপ্রকাশ করে এবং সহজে ও দ্রুত তা একজন মানুষ থেকে আরেকজন মানুষের শরীরে ছড়িয়ে পড়ে। ফ্লু ভাইরাস যেহেতু অনবরত বদলায়, তাই ফ্লু ভ্যাকসিনও ভাইরাসের সাথে পাল্লা দিয়ে নিয়মিত বদলানো জরুরি। সেভাবেই সাধারণত একটা ভাইরাসের মহামারি হয়ে ওঠা ঠেকানো সম্ভব। কেম্ব্রিজ বিশ্ববিদ্যালয়ের পশু চিকিৎসা বিভাগের প্রধান অধ্যাপক জেমস উড বলছেন এই গবেষণার কাজ এটাই আমাদের মনে করিয়ে দিচ্ছে যে আমরা সবসময়ই নতুন জীবাণুর জন্ম নেয়ার ঝুঁকির মধ্যে বাস করছি। খামারের পশুর শরীরেই বেশিরভাগ ক্ষেত্রে এধরনের মহামারি হয়ে ওঠার সম্ভাবনাময় ভাইরাস জন্ম নিচ্ছে। আর মানুষকে যেহেতু পশু খামারে কাজ করতে হয়, যেখানে মানুষকে পশুর খুব কাছাকাছি সংস্পর্শের মধ্যে এসে কাজ করতে হয়, তাই এই ভাইরাসগুলো পশুর শরীর থেকে মানুষের শরীরে ঢোকার আশংকা থেকেই সবসময়ে এধরনের মহামারির একটা বড় ঝুঁকি তৈরি হয়। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: করোনাভাইরাস: চীনে বন্যপ্রাণীর ব্যবসা নিষিদ্ধ করার দাবি করোনাভাইরাসের উৎপত্তি কোথায়, কেন এতো প্রাণঘাতী করোনাভাইরাসের জন্য বাদুড় আসলে কতটা দায়ী?", "doc2": "တုပ်ကွေးပိုးသစ်က ၂၀၀၉ ဝက်တုပ်ကွေးနဲ့ ဆင်တူ ဒီပိုးက အခုတလောမှာမှ ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပြီး ဝက်တွေမှာ ဒီပိုးသယ်ဆောင်ထား ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီပိုးက လူတွေကိုလည်း ကူးစက်လာနိုင်တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ အဲဒီပိုးသစ်ဟာ မျိုးဗီဇ ထပ်ပြောင်းလဲသွားနိုင်လို့ လူချင်း လွယ်လွယ်ကူကူ ကူးစက်ရာက တစ်ကမ္ဘာလုံးကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်သွားမှာကို သုတေသနသမားတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ အဲဒါက ချက်ချင်းဖြစ်လာမယ့် ပြဿနာ မဟုတ်ပေမဲ့ လူတွေကို ကူးစက်နိုင်မယ့် လက္ခဏာအပြည့်ရှိလို့ အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အဲဒီပိုးက အသစ်ဖြစ်လို့ လူတွေက ဒီပိုးကို ခုခံအား နည်းနည်းပဲရှိတာ ဒါမှမဟုတ် လုံးဝ မခုခံနိုင်တာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဝက်တွေမှာတွေ့ရတဲ့ ပိုးကို ထိန်းချုပ်ဖို့နဲ့ ဝက်ထုတ်လုပ်ရေးက လုပ်သားတွေကို သေချာစောင့်ကြည့်တာတွေ မြန်မြန်ဆန်ဆန်လုပ်ဖို့ Proceedings of the National Academy of Sciences ဂျာနယ်မှာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ရေးထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကူးစက်ရောဂါ ခြိမ်းခြောက်မှု လက်ရှိ ကိုရိုနာ ကူးစက်ရောဂါကို တိုက်ဖျက်နေတုန်းမှာပဲ အခု အသစ်တွေ့ရတဲ့ တုပ်ကွေးပိုးသစ်ဟာ ပညာရှင်တွေ ထိပ်ဆုံးက စောင့်ကြည့်ရတဲ့ ရောဂါခြိမ်းခြောက်မှုတွေထဲက တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ အခုကူးစက်မှုမတိုင်ခင် ကမ္ဘာမှာ နောက်ဆုံးကြုံခဲ့ရတဲ့ ကပ်အသွင် တုပ်ကွေးကူးစက်မှုက ၂၀၀၉ ခုနှစ်က ဝက်တုပ်ကွေး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီတုန်းက ထင်ထားထက် လူသေဆုံးမှု နည်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို သေဆုံးမှု နည်းတာက ဒီပိုးကို အသက်ကြီးရင့်သူတွေက ခံနိုင်ရည်ရှိကြတာက အဓိက ဖြစ်တဲ့အပြင် အဲဒီပိုးက အရင်နှစ်တွေက ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ တခြားတုပ်ကွေးပိုးတွေနဲ့ ဆင်တူတာကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဝက်တုပ်ကွေး A/H1N1pdm09 လို့ ခေါ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို အခုအခါမှာ နှစ်စဥ် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ လူတွေကို ကာကွယ်ထားပါတယ်။ အခု တရုတ်မှာ အသစ်တွေ့ရတဲ့ တုပ်ကွေးပိုးဟာ ၂၀၀၉ ဝက်တုပ်ကွေးနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့မှာ အပြောင်းအလဲ အသစ်တချို့တော့ ရှိပါတယ်။ အခုထိတော့ ဒီပိုးသစ်က ခြိမ်းခြောက်မှု ကြီးကြီးမားမား မရှိသေးပေမဲ့ စောင့်ကြည့်ရမယ့် ပိုးဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီပိုးကို လေ့လာနေတဲ့ ပါမောက္ခ ကင်ချောင်ချန်နဲ့ အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ဘယ်လောက်စိုးရိမ်သင့်လဲ G4 EA H1N1 လို့ သုတေသီတွေက နာမည်ပေးထားတဲ့ အဲဒီပိုးသစ်က လူတွေရဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းက ဆဲလ်တွေထဲမှာ ပြန့်ပွားနိုင်ပါတယ်။ တရုတ်က သားသတ်ရုံနဲ့ ဝက်ထုတ်လုပ်ရေးမှာ လုပ်တဲ့ လူတွေရဲ့ ၂၀၁၁ ကနေ ၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း အချက်အလက်တွေအရ ဒီပိုး လူတွေမှာ လတ်တလော ကူးစက်တဲ့ အထောက်အထားကို သုတေသီတွေက တွေ့ခဲ့တာပါ။ လက်ရှိ ရှိနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေက ဒီပိုးကို ကာကွယ်နိုင်ခြေ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ လိုအပ်လာရင် ပြောင်းထုတ်နိုင်ခြေ ရှိကောင်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ အခုတော့ ကျွန်တော်တို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ အလုပ်များနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အန္တရာယ် ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ပိုးသစ်တွေကို မေ့မထားသင့်ဘူးလို့ ယူကေ နော်တင်ဂမ် တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ကင်ချောင်ချန်က ပြောပါတယ်။ သီအိုရီအရ တုပ်ကွေး ကပ်ရောဂါက အချိန်မရွေး ဖြစ်လာနိုင်ပေမဲ့ ဖြစ်တောင့် ဖြစ်ခဲ အခြေအနေပါ။ တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်တွေက မျိုးဗီဇ အမြဲတမ်းပြောင်းလဲနေလို့ တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးတွေကိုလည်း လိုက်ပြောင်းထုတ်နေရပေမဲ့ အများအားဖြင့် ကပ်ရောဂါအသွင်တော့ အမြဲဖြစ်လာလေ့မရှိပါဘူး။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56802208", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-56799443", "doc1": "\"আলেক্সান্ডাার পেট্রভ\" (বাঁয়ে) এবং \"রাসলান বশিরভ\" (ডানে)\" যাদের চেক প্রজাতন্ত্রের বিস্ফোরণের সঙ্গে জড়িত করা হয়েছে A রুশ কূটনীতিকরা ২০১৪ সালে চেক অস্ত্র গুদামে বিস্ফোরণের ঘটনায় গুপ্তচর হিসাবে জড়িত ছিলেন বলে সন্দেহ করা হচ্ছে। ওই বিস্ফোরণের ঘটনায় দু'জন মারা যান। যুক্তরাজ্যে ২০১৮ সালে বিষাক্ত রাসায়নিক নভিচক দিয়ে হামলা যে দুজন রাশিয়ানকে সন্দেহ করা হয় তারা চেক প্রজাতন্ত্রের ওই বিস্ফোরণের ঘটনার সাথেও জড়িত ছিল বলে এখন বলা হচ্ছে। এই অভিযোগ নিয়ে ইউরোপিয়ান ইউনিয়িনের পররাষ্ট্র মন্ত্রীরা বৈঠকে বসতে যাচ্ছেন। মস্কো চেক কূটনীতিকদের এক দিনের মধ্যে দেশ ছেড়ে যেতে বলেছে। চেক প্রজাতন্ত্র রুশ কূটনীতিকদের দেশ ছাড়ার জন্য ৭২ ঘন্টা সময় দিয়েছে। রুশ পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয় চেক সিদ্ধান্তকে \"নজিরবিহীন\" এবং \"বৈরি পদক্ষেপ\" বলে বর্ণনা করেছে। \"রাশিয়ার ওপর সম্প্রতি নিষেধাজ্ঞা জারি করা যুক্তরাষ্ট্রকে খুশি করতে চেক কর্তৃপক্ষ তাদের প্রভুদের পদক্ষেপকেও ছাড়িয়ে গেছে,\" বলা হয়েছে রুশ পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের বিবৃতিতে। দাবিগুলো কী? চেক প্রজাতন্ত্র দাবি করছে এই কূটনীতিকরা গুপ্তচর হিসাবে কাজ করছে। রাশিয়া এই অভিযোগ ভিত্তিহীন এবং অবাস্তব বলে নাকচ করে দিয়েছে। চেক প্রজাতন্ত্রে ভ্রেবেটিস নামে একটি জঙ্গলের ভেতর অস্ত্রের একটি গুদাম ২০১৪-র ১৬ই অক্টোবর এক বড় বিস্ফোরণে উড়ে যায়। আরও পড়তে পারেন: ২০১৪য় চেক প্রজাতন্ত্রের জঙ্গলের প্রত্যন্ত যে স্থানে অস্ত্রের একটি গুদাম বিস্ফোরণে বিধ্বস্ত হয়েছিল বিস্ফোরণের ধাক্কায় আশে-পাশের এলাকার বাড়িঘরও উড়ে যায় এবং স্থানীয় স্কুলগুলো খালি করে সবাইকে নিরাপদ জায়গায় সরিয়ে নেয়া হয়। ঘটনাস্থলে আপদকালীন যানবাহন পাঠানো হয়। প্রায় এক মাস পর সেখানে ৫৬ এবং ৬৯ বছর বয়সী দুই ব্যক্তির মৃতদেহ খুঁজে পাওয়া যায়, যারা ঐ গুদামে কাজ করতেন। বিস্ফোরণটিকে তখন একটি দুর্ঘটনা বলে ধরে নেয়া হয়েছিল। কিন্তু চেক কর্তৃপক্ষ দীর্ঘ দিন ধরে গোয়েন্দা তদন্ত চালিয়ে সন্দেহের আঙুল তোলে রুশ গুপ্তচর সংস্থার ২৯১৫৫ ইউনিটের দিকে। যুক্তরাজ্যের নার্ভ এজেন্ট সন্দেহভাজনরা কীভাবে জড়িত? চেক পুলিশ এই বিস্ফোরণের জন্য যে দুই ব্যক্তিকে চিহ্নিত করেছে - আলেকজান্ডার মিশকিন এবং আনাতোলি চেপিগভ - তাদের বিরুদ্ধে তিন বছর আগে ব্রিটেনের সলসবেরিতে নার্ভ এজেন্ট নভিচক ব্যবহার করে হামলা চালানোর ঘটনায় জড়িত থাকার অভিযোগ আনা হয়েছিল। সের্গেই স্ক্রিপাল - যিনি রুশ ডবল এজেন্ট বা দুই পক্ষেরই সাবেক গুপ্তচর - তাকে এবং তার মেয়ে ইউলিয়াকে বিষপ্রয়োগের ঘটনা ঘটেছিল ২০১৮ সালে। কয়েক মাস পর ডন স্টারজেস নামে স্থানীয় একজন মহিলা একটি পরিত্যক্ত পারফিউমের শিশি ধরার কারণে মারা গিয়েছিলেন - যাতে কিছু নভিচক লেগে ছিল। অনুসন্ধানী ওয়েবসাইট বেলিংক্যাট ঘটনার পরপরই জানায় সলসবেরি হামলার সন্দেহভাজন রাসলান বশিরভের আসল পরিচয় আনাতোলি চেপিগফ এবং আলেকজান্ডার পেট্রভের আসল পরিচয় আলেকজান্ডার মিশকিন এবং এরা দুজনেই আসলে রুশ গুপ্ত সংস্থা জিআরইউ'র অফিসার। চেক প্রজাতন্ত্রের গুদাম স্থলে ঢোকার জন্য তাদের পাসপোর্টের স্ক্যান দেয়া হয় ব্রিটেনের সলসবেরি বিষপ্রয়োগের ঘটনার সাথে জড়িত দুই অভিযুক্তের ছবির সাথে চেক বিস্ফোরণে সন্দেহভাজনদের ছবি মিলিয়ে দেখে চেক পুলিশ। ওই গুদাম পরিচালনা করত আইমেক্স নামে যে সংস্থা তাদের কাছে ইমেলে পাঠানো পাসপোর্টের ছবি থেকে পুলিশ সূত্র খুঁজে পায়। দাবি করা হয় ইমেলটি এসেছে 'ন্যাশানাল গার্ড অফ তাজিকিস্তান'এর কাছ থেকে। এতে ওই দুই ব্যক্তিকে পর্যবেক্ষণের জন্য গুদামের সাইটে ঢোকার অনুমতি দেবার কথা বলা হয়। তাদের পাসপোর্টের স্ক্যান ইমেলের সাথে পাঠানো হয় অ্যাটাচমেন্ট হিসাবে। বলা হয় এদের একজন রাসলান টাবারফ যিনি তাজিকিস্তানের এবং অন্যজন মলডোভার নাগরিক নিকোলাজ পপা। ওই দুই ব্যক্তির পাসপোর্ট ছবির সাথে ব্রিটেনের সলসবেরি হামলায় অভিযুক্ত দুই ব্যক্তির ছবির মিল দেখা যায়। এই দুই ব্যক্তি ১৩ই অক্টোবর ২০১৪য় চেক অস্ত্র গুদামের কাছে অসট্রাভায় একটি বাসায় থাকার জন্য জায়গা বুক করেন। সেখানে তাদের ১৭ই অক্টোবর পর্যন্ত থাকার বুকিং ছিল। বিস্ফোরণ ঘটে ১৬ই অক্টোবর। এবং ঐদিন ওই দুজন ব্যক্তি অস্ট্রিয়া চলে যান। অস্ট্রিয়ার ভিয়েনা বিমানবন্দর থেকে তারা বিমানে মস্কো যান। কর্তৃপক্ষ জানতে পারেনি ঠিক কীভাবে ওই অস্ত্রের গুদাম উড়িয়ে দেয়া হয়েছিল। সাবেক রুশ গুপ্তচর সের্গেই স্ক্রিপাল এবং তার মেয়ে ইউলিয়াকে সলসবেরি শহরে নভিচক প্রয়োগে হত্যার চেষ্টা হয়েছিল ২০১৮ সালে ওই অস্ত্রের গুদামকে কেন টার্গেট করা হয়ে থাকতে পারে? চেক মিডিয়া অজ্ঞাতনামা তদন্তকারীদের বরাত দিয়ে খবরে বলেছে, ওই গুদামে মজুত রাখা অস্ত্রশস্ত্র এবং গোলাবারুদ পাঠানোর লক্ষ্য ছিল হয় রুশ-পন্থী বিদ্রোহীদের সাথে যুদ্ধরত ইউক্রেনিয়ান বাহিনী, নয়ত সিরিয়ার যেসব বিদ্রোহী রুশ সমর্থনপুষ্ট সরকারি সৈন্যদের বিরুদ্ধে লড়াই করছে - তাদের কাছে। অস্ত্রের ওই গুদামে দুটি বিস্ফোরণ হয়। প্রথমটি হয় ১৬ই অক্টোবর যখন গোলাবারুদের মজুতে বিস্ফোরণ ঘটে এবং দ্বিতীয়টি হয় ৩রা ডিসেম্বর। সেটি হয় দেড়শ মিটার (৫০০ফুট) দূরে একটি ভবনে যেখানে কামানের গোলাবারুদ এবং সাবমেশিনগান মজুত ছিল। বিভিন্ন সূত্র থেকে বিবিসি জেনেছে, ওই গুদামে যারা অস্ত্র মজুত করেছিল তাদের একজন বুলগেরিয়ার অস্ত্র ব্যবসায়ী এমিলিয়ান গেবেরেভ। চেক বিস্ফোরণের ছয় মাস পর, ২০১৫র এপ্রিল মাসে মি. গেবেরেভ বুলগেরিয়ার রাজধানী সোফিয়াতে গুরুতর অসুস্থ হয়ে পড়েন। হাসপাতালে এক মাস থাকার পর তাকে ছেড়ে দেয়া হয়। কিন্তু তিনি আবার অসুস্থ হন। তার অসুস্থতা নিয়ে নানাধরনের সন্দেহ প্রকাশ করা হলেও বুলগেরিয়ান কর্তৃপক্ষ এ ব্যাপারে বেশি দূর এগোয়নি। বলা হয়েছিল এটা মামুলি ফুড পয়জনিং-এর ঘটনা। সলসবেরিতে ২০১৮-র ঘটনার পর তার অসুস্থতা নিয়ে কথাবার্তা শুরু হয়। জিআরইউ-র দুজন কর্মকর্তা ছাড়াও সের্গেই ফেডোটভ নামে তৃতীয় আরেক ব্যক্তিকে চিহ্নিত করা হয়েছে, যিনি সলসবেরি নভিচক হামলার ওপর নজরদারির জন্য ব্রিটেনে আসেন। মি. গেবেরেভ যখন বুলগেরিয়াতে অসুস্থ হন, তখন এই মি. ফেডোটভ বুলগেরিয়াতে ছিলেন। প্রাগে চেক পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের বাইরে একটি রুশ কূটনীতিকের গাড়ি এর পরে কী হবে? চেক প্রজাতন্ত্র নেটো এবং ইইউ জোটকে তাদের সন্দেহের কথা জানাবে। সোমবার ইউরোপিয়ান ইউনিয়নের পররাষ্ট্র মন্ত্রীদের বৈঠকে বিষয়টি নিয়ে আলোচনা হবে বলে জানিয়েছেন চেক প্রজাতন্ত্রের অস্থায়ী পররাষ্ট্র মন্ত্রী ইয়ান হামাচেক। আমেরিকার পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয় বলছে \"চেক প্রজাতন্ত্রের মাটিতে রাশিয়ার অন্তর্ঘাতমূলক পদক্ষেপের বিরুদ্ধে কঠোর জবাব দেবার ব্যাপারে\" তারা চেকদের পাশে রয়েছে। এ সপ্তাহের গোড়ার দিকে আমেরিকা ১০জন রুশ কূটনীতিককে বহিষ্কার করেছে এবং রাশিয়ার ওপর নিষেধাজ্ঞা জারি করেছে - গত বছর \"সোলার বিদ্যুত\" ব্যবস্থা হ্যাক করার, ইউক্রেনকে হুমকি দেবার এবং ২০২০ সালের মার্কিন নির্বাচনে হস্তক্ষেপের অভিযোগ এনে।", "doc2": "အလက်ဇန်းဒရား ပက်ထရော့ဗ် (ဝဲဘက်)နဲ့ ရုစလန် ဘိုရှီရော့ဗ်(ယာဘက်) စနေနေ့တုန်းက ချက်အစိုးရက ရုရှား သံတမန် ၁၈ ဦးကို သူ့နိုင်ငံထဲကနေ နှင်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ သံတမန်တွေဟာ ရုရှားထောက်လှမ်းရေးက လွှတ်ထားတဲ့ သူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ချက် ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိတွေက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလူတွေဟာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်က လူ ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ လက်နက်စက်ရုံ ပေါက်ကွဲမှာမှာ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆနေတာပါ။ ဒီစွပ်စွဲချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ အီးယူ ဥရောပသမဂ္ဂ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေ ဒီကနေ့ တနင်္လာနေ့ အစည်းအဝေးမှာ ဆွေးနွေးကြဖို့ ရှိပါတယ်။ ရုရှားအစိုးရက ချက်သံတမန်တွေကို နိုင်ငံထဲက ထွက်ခွာဖို့ အချိန် တစ်ရက် ပေးထားပြီး ချက်အစိုးရကတော့ ရုရှားသံတမန်တွေကို နိုင်ငံထဲက ထွက်ဖို့ အချိန် ၇၂ နာရီ ပေးထားပါတယ်။ ရုရှားသံတမန်တွေကို နှင်ထုတ်ဖို့ ချက်အစိုးရရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ မလုပ်စဖူး ရန်လိုတဲ့ လုပ်ရပ် တစ်ခု ဖြစ်တယ်လို့ ရုရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ \"ရုရှားအပေါ် လတ်တလော ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်ကို မျက်နှာလို မျက်နှာရ လုပ်ချင်လို့ ချက်အစိုးရက အခုလို လုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး ဒီလုပ်ရပ်ဟာ သူတို့ရဲ့ သခင် အမေရိကန် လုပ်ခဲ့တာထက်တောင် ပိုဆိုးလွန်းနေပြီ\"လို့ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ စွပ်စွဲချက်တွေက ဘာတွေလဲ အဲဒီ ရုရှားသံတမန်တွေဟာ ထောက်လှမ်းရေးသမားတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ချက် အာဏာပိုင်တွေက ပြောပါတယ်။ ရုရှားကတော့ ဒီစွပ်စွဲချက်တွေဟာ အခြေအမြစ်မရှိဘဲ မဟုတ်တမ်းတရား စွပ်စွဲချက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တုန်းက ချက်သမ္မတနိုင်ငံ ဗရာဘက်တစ်စ် တောအုပ်တစ်ခုမှာ ရှိတဲ့ လက်နက်သိုလှောင်ရုံတစ်ခုမှာ ပေါက်ကွဲပျက်စီးခဲ့ပါတယ်။ ချက်သမ္မတနိုင်ငံ ဗရာဘက်တစ်စ် တောအုပ်မှာ ရှိတဲ့ လက်နက်သိုလှောင်ရုံမှာ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ခဲ့ ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် အနီးတစ်ဝိုက်က အဆောက်အအုံတွေ ပြိုကျပျက်စီးခဲ့ပြီး အခင်းဖြစ်ပွားရာ နေရာကို အရေးပေါ် မော်တော်ယာဥ်တွေ အမြန်သွားရောက်ခဲ့ရချိန်မှာ အနားက စာသင်ကျောင်းတွေ ကနေ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကို ဘေးကင်းရာ ဖယ်ထုတ်ခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီနေရာမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ အသက် ၅၆ နှစ်နဲ့ ၆၉ နှစ်အရွယ် အမျိုးသား နှစ်ဦးရဲ့ အလောင်းကို တစ်လကျော် အကြာမှာ ပြန်တွေ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒီပေါက်ကွဲမှုကို မတော်တဆ ဖြစ်ရပ်လို့ ယူဆထားခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ချက်အာဏာပိုင်တွေရဲ့ အားသွန်ခွန်စိုက် စုံစမ်းထောက်လှမ်းမှုကနေ မော်စကိုမြို့နဲ့ ရုရှား GRU ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ရဲ့ တပ်ရင်း ၂၉၁၅၅ မှာ သဲလွန်စ ရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ လက်နက်သိုလှောင်ရုံက လက်နက်၊ ခဲယမ်းတွေဟာ ရုရှားထောက်ခံတဲ့ လက်နက်ကိုင် သူပုန်တွေကို တိုက်နေတဲ့ ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့တွေအတွက် ဒါမှမဟုတ် ရုရှားထောက်ခံတဲ့ ဆီးရီးယားအစိုးရကို ဆန့်ကျင်တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ လက်နက်ကိုင် သူပုန်တွေအတွက် ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်လို့ အမည်မဖော်တဲ့ စုံစမ်းထောက်လှမ်းသူတွေရဲ့ အပြောကို ကိုးကားပြီး ချက်သတင်းမီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဘယ်သူတွေက မသင်္ကာဖွယ် တရားခံတွေလဲ အဲဒီပေါက်ကွဲမှုမှာ အလက်ဇန်းဒါး မစ်ရှ်ကင်နဲ့ အနာတိုလီ ချက်ပီဂေါ့ဗ် တို့ ပါဝင် ပတ်သက်နေတယ် လို့ ချက်ရဲက ထုတ်ဖော်ပြောပါတယ်။ သူတို့နှစ်ဦးဟာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်က ယူကေနိုင်ငံ ဆော်လ်စ်ဘရီမြို့မှာ ဓာတုအဆိပ်ခတ်ခဲ့မှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေမှုနဲ့လည်း စွပ်စွဲခံထားရသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက ရုရှားတန်ပြန်သူလျှိုဟောင်း ဆာဂေး စခရီပါလ်နဲ့ သူ့သမီး ယူလီယာတို့ ဓာတုအဆိပ် ခတ်ခံခဲ့ရသလို သူတို့စွန့်ပစ်ခဲ့တဲ့ ရေမွှေးပုလင်းကနေ Novichok အာရုံကြော ဓာတု အဆိပ်သင့်ပြီး ဒေါန်း စတာဂက်စ် ဆိုတဲ့ မြို့ခံအမျိုးသမီးတစ်ဦးလည်း လပေါင်းအတန်ကြာမှာ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ စုံစမ်းထောက်လှမ်း သတင်းဖော်ပြတဲ့ ဘေးလင်းကက် ဝက်ဆိုက်မှာတော့ အနာတိုလီ ချက်ပီဂေါ့ဗ် ဟာ ရုစလန် ဘိုရှီရော့ဗ် ဆိုသူ ဖြစ်ပြီး အလက်ဇန်းဒါး မစ်ရှ်ကင်ဟာ အလက်ဇန်းဒါ ပက်ထရော့ဗ် ဆိုသူ ဖြစ်တယ်လို့ စုံစမ်းသိရကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပြီး သူတို့နှစ်ဦးစလုံးဟာ GRU ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိတွေ ဖြစ်ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလူနှစ်ဦး ချက်နိုင်ငံထဲ ဝင်ခွင့်လျှောက်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် မိတ္တူတွေ လက်နက်သိုလှောင်ရုံ ပေါက်ကွဲမှုက သံသယတရားခံတွေဟာ ဆော်လ်စ်ဘရီမြို့ ဓာတုအဆိပ်ခတ်မှုမှာ ဗြိတိသျှအစိုးရက စွပ်စွဲထားတဲ့ သံသယတရားခံတွေနဲ့ အတူတူပဲ ဆိုတာကို ချက်ရဲတွေက ထုတ်ဖော်တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီလက်နက်သိုလှောင်ရုံကို ကြီးကြပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ Imex Group ကုမ္ပဏီဆီ ပို့ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ဓာတ်ပုံတွေကနေ သူတို့ သဲလွန်စ ရခဲ့ကြတာပါ။ အဲဒီအီးမေးလ်ဟာ တာဂျစ်ကစ္စတန်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကနေ လာတာလို့ ဆိုပါတယ်။ လက်နက်သိုလှောင်ရုံမှာ စစ်ဆေးကြည့်ရှုဖို့ အဲဒီလူနှစ်ဦးကို အဲဒီနေရာကို လာခွင့်ပြုဖို့ အီးမေးလ်ထဲမှာ ပြောထားပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်မိတ္တူတွေကိုလည်း တွဲပို့ထားပါတယ်။ အဲဒီလူတွေဟာ တာဂျစ်ကစ္စတန်က ရုစလန် တဘရော့ဗ်နဲ့ မိုလ်ဒိုဗာ နိုင်ငံသား နီကိုလက်ဂျ် ပိုပါ တို့ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်တွေပါ ဓာတ်ပုံတွေအရ အဲဒီလူနှစ်ဦးဟာ ဗြိတိန်နိုင်ငံ ဆော်လ်စ်ဘရီမြို့ ဓာတုအဆိပ်ခပ်မှုမှာ သံသယတရားခံတွေအဖြစ် စွပ်စွဲခံထားရသူတွေနဲ့ အတူတူ ဆိုတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ သူတို့နှစ်ဦးဟာ အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်နေ့က လက်နက်သိုလှောင်ရုံ ရှိရာ အနီး အော့စ်ထရာဗာမြို့က တည်းခိုခန်းတစ်ခုမှာ တည်းဖို့ ဘွတ်ကင်လုပ်ခဲ့ပြီး အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက်နေ့အထိ တည်းဖို့ လုပ်ထားခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်နေ့မှာ ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနေ့မှာပဲ သူတို့နှစ်ဦး သြစတြီးယားကို ထွက်သွားခဲ့ကြပြီး ဗီယန်နာလေဆိပ်ကနေ မော်စကိုမြို့ကို လေယာဉ်နဲ့ ပြန်သွားခဲ့ကြပါတယ်။ လက်နက်သိုလှောင်ရုံကို ဘယ်လို ဖောက်ခွဲခဲ့သလဲ ဆိုတာကိုတော့ အာဏာပိုင်တွေ အတိအကျ သိပုံမရပါဘူး။ ဘာတွေ ဆက်ဖြစ်လာစရာ ရှိသလဲ ချက်အစိုးရက သူတို့ရဲ့ မသင်္ကာမှုတွေကို နေတိုးနဲ့ အီးယူ ဥရောပသမဂ္ဂ မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေကို အကြောင်းကြား အသိပေးမှာ ဖြစ်ပြီး ဒီကိစ္စကို ဒီကနေ့ တနင်္လာနေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ဥရောပသမဂ္ဂ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးမှာ တင်ပြဆွေးနွေးဖို့ ရှိတယ်လို့ ချက် ခေတ္တနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ယန် ဟက်မက်ဆက် က ပြောပါတယ်။ ချက်နိုင်ငံရဲ့ ပိုင်နက်နယ်မြေပေါ်မှာ ရုရှားရဲ့ ရန်စတဲ့ လုပ်ရပ်အပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ရုရှားအစိုးရနဲ့ အတူ အမေရိကန်နိုင်ငံ ရပ်တည်မယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ပြောပါတယ်။ မနှစ်က ရ SolarWinds လို့ခေါ်တဲ့ အင်တာနက်ပေါ်ကနေ ခိုးဝင်ထောက်လှမ်းမှုတွေ၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံအပေါ် အနိုင်ကျင့်ခဲ့မှုတွေနဲ့ ၂၀၂၀ အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဝင်စွက်ခဲ့မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ် ဆိုပြီး ရုရှားနိုင်ငံကို အမေရိကန်အစိုးရက အခုသီတင်းပတ်အစောပိုင်းတုန်းက ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်ခဲ့ပြီး ရုရှားသံတမန် ၁၀ ဦးကို အမေရိကန်နိုင်ငံထဲကနေ နှင်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-47748210", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-47551588", "doc1": "পার্লামেন্টে প্রধানমন্ত্রী মে'র ব্রেক্সিট চুক্তি এ নিয়ে তিন বার হারলো আজ ব্রিটিশ পার্লামেন্টের নিম্ন কক্ষ হাউজ অব কমন্সে টেরিজা মে'র চুক্তিটির পক্ষে ২৮৬ এবং বিপক্ষে ৩৪৪ ভোট পড়ে। ব্রেক্সিটের জন্য এটিই ছিল একমাত্র চুক্তি যাতে ইউরোপিয়ান ইউনিয়নের নেতাদের সাথে ব্রিটেনের মতৈক্য হয়েছিল। কিন্তু এ চুক্তিটি পার্লামেন্টে এতটাই সমালোচিত হয় যে পর পর তিনবার ভোটে দিয়েও এটি পাস করাতে পারলেন না প্রধানমন্ত্রী মিসেস মে। এর আগে ব্রিটেনের সামনে সময়সীমা দেয়া হয়েছিল যে একটা চুক্তির ভিত্তিতে যদি ইইউ ত্যাগ করতে হয় - তাহলে ২৯শে মে'র মধ্যেই সেটা পার্লামেন্টে পাস করাতে হবে। কিন্তু মিসেস মে'র আনা চুক্তিটিই যে শুধু পার্লামেন্টে পাস হয় নি তা নয়, তার আগে যেসব বিভিন্ন বিকল্প প্রস্তাব পার্লামেন্টে তোলা হয়েছিল সেগুলোর কোনটাই পাস হয় নি। এখন ব্রিটেনকে হয়তো কোন চুক্তি ছাড়াই ১২ই এপ্রিল ইইউ ত্যাগ করতে হবে। বিশেষজ্ঞ এবং ব্রেক্সিট-বিরোধীদের আশংকা, এর ফলে ব্রিটেনের অর্থনীতির গুরুতর ক্ষতি হবে। আরো পড়ুন: ব্রেক্সিট ইস্যু বোঝার সহজ সূত্র কেন ব্রেক্সিট নিয়ে নাকাল ব্রিটেন ব্রিটিশ প্রধানমন্ত্রী টেরিজা মে অন্যদিকে ব্রেক্সিট সমর্থকদের একাংশ বলছেন, মিসেস মে-র চুক্তিতে যে ব্যাকস্টপ পদ্ধতির কথা বলা হয়েছে, তাতে উত্তর আয়ারল্যান্ড এবং ব্রিটেনের বাকি অংশ - এ দুয়ের জন্য দুই নিয়ম চালু হবে। তাদের মতে, এক দেশে দুই নিয়ম থাকতে পারে না এবং এর ফলে উত্তর আয়ারল্যান্ড কার্যত যুক্তরাজ্য থেকে বিচ্ছিন্ন হয়ে যাবে, ব্রিটেন আইনের মারপ্যাঁচে পড়ে কখনোই ইইউ থেকে বেরুতে পারবে না। পার্লামেন্টে মিসেস মে'র প্রস্তাব হেরে যাবার পর বিরোধীদল লেবার পার্টির নেতা জেরেমি করবিন বলছেন, মিসেস মে যদি তার প্রস্তাবে পরিবর্তন আনতে না চান তাহলে তাকে পদত্যাগ করতে হবে। বিশ্লেষকরা বলছেন, মিসেস মে'র প্রস্তাবটি পার্লামেন্টে পাস না হবার পর এখন অনেক কিছুই ঘটতে পারে। এর মধ্যে কোন চুক্তি ছাড়াই ব্রেক্সিট, আদৌ ব্রেক্সিট না হওয়া বা বিলম্বিত হওয়া, নতুন কোন প্রস্তাব চূড়ান্ত হওয়া, নতুন করে ইইউতে থাকা-না-থাকা প্রশ্নে গণভোট, মিসেস মে'র পদত্যাগ ও নতুন কারো প্রধানমন্ত্রী হওয়া, অথবা নতুন নির্বাচন - এরকম অনেক সম্ভাবনার কথা বলা হচ্ছে। ইউরোপিয়ান ইউনিয়নের প্রধান ব্রেক্সিট আলোচক মিশেল বার্নিয়ার বলেছেন, ব্রিটেন এর পর কি করতে চায় - তা ব্রাসেলসকে জানানোর জন্য এপ্রিলের ১২ তারিখ পর্যন্ত সময় আছে। বিবিসি বাংলায় আরো খবর: ঢাকার সব বহুতল ভবন পরিদর্শন করা হবে: মন্ত্রী এই শতাব্দীর পর কি বিশ্বে মানবজাতি টিকে থাকবে ভারতের যে সম্প্রদায়ে পতিতাবৃত্তিকে ঐতিহ্য ভাবা হয় একাত্তরের যুদ্ধকে কোন চোখে দেখেছে বলিউড ?", "doc2": "Theresa May and Jeremy Corbyn address MPs after her Brexit deal is voted down again မတ်လ ၁၂ ရက် (အင်္ဂါနေ့) ညပိုင်းက ဗြိတိန်ပါလီမန်မှာ ဝန်ကြီးချုပ် မေ တင်သွင်းခဲ့တဲ့ သဘောတူညီချက်ဟာ ထောက်ခံမဲ ၂၄၂ မဲ၊ ဆန့်ကျင်မဲ ၃၉၁ မဲနဲ့ ရှုံးနိမ့်ခဲ့တာပါ။ မတ်လ ၁၃ ရက် (ဗုဒ္ဓဟူးနေ့) မှာတော့ သဘာတူညီမှု မပါဘဲ အီးယူကနေ နုတ်ထွက်နိုင်ခြေ အတွက် ဆွေးနွေး ကြမှာ ဖြစ်ပြီး အိုင်ယာလန် နယ်နိမိတ် သတ်မှတ်မှု အဆိုပြုချက်နဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း တွေ အပေါ် သွင်းကုန်ခွန် သတ်မှတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လမ်းညွန်ချက်တွေကို အစိုးရက ထုတ်ပြန်ဖို့ ရှိပါတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ မနက်ပိုင်းမှာ စတင်နေပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ် မေ တင်သွင်းခဲ့တဲ့ သဘောတူညီချက် ဒုတိယအကြိမ် ရှုံးနိမ့်ခဲ့တဲ့ အတွက် သဘောမတူညီမှု မပါဘဲ နုတ်ထွက်ရေး အစီအစဉ်တွေက ပိုပြီး အရေးကြီးလာပြီလို့ ဥရောပ သမဂ္ဂ (အီးယူ) က ပြောပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီလတုန်းက ဝန်ကြီးချုပ်မေ တင်သွင်းတဲ့ သဘောတူညီချက်ကို ဗြိတိန် လွှတ်တော်က ပထမအကြိမ် ပယ်ချခံခဲ့ရလို့ မစ္စမေက အီးယူနဲ့ ထပ်ညှိနှိုင်းပြီး သဘောတူညီချက် အသစ်ကို ပြင်ဆင် တင်ပြခဲ့ပေမယ့် ထပ်မံ ပယ်ချခံခဲ့ရတာပါ။ အခုလို လွှတ်တော်မှာ ဒုတိယအကြိမ် ၁၄၉ မဲ ကွာခြားချက်နဲ့ ရှုံးနိမ့်သွားခဲ့တာ အပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း အီးယူ ခေါင်းဆောင် အများအပြားက ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ မဲရလဒ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိတ်မကောင်းဖြစ်မိကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် မေကလည်း ပါလီမန် မှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဗြိတိန်အနေနဲ့ ဥရောပ သမဂ္ဂ ကနေ သဘောတူညီချက်နဲ့ စနစ်တကျ နုတ်ထွက်နိုင်တာကသာ အကောင်းဆုံး ရလဒ် ဖြစ်မယ်လို့ သူ့အနေနဲ့ ဆက်လက် ယုံကြည်နေပြီး အခု အီးယူ နဲ့ ညှိနှိုင်းထားတဲ့ သဘောတူညီချက်က အကောင်းဆုံး သဘောတူ ညီချက် တစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း မစ္စမေက ဆိုပါတယ်။ ဗြိတိသျှ ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ဘရိတ်စစ် အနာဂတ် ဗြိတိန် အနေနဲ့ သဘောတူညီမှု မယူဘဲ အီးယူကနေ နုတ်ထွက်မလား ဆိုတာကိုတော့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ မှာ လွှတ်တော်က မဲခွဲ ဆုံးဖြတ်ကြမှာပါ။ တကယ်လို့ ဒါကိုလည်း ငြင်းပယ်ခံရရင် လာမယ့် ကြာသပတေး နေ့မှာ ဘရက်ဇစ် (Brexit) လို့ အတို ကောက် ခေါ်တဲ့ ဗြိတိန် အီးယူကနေ နုတ်ထွက်ရေး အစီအစဉ်ကို ယာယီ ရွှေ့ဆိုင်းနိုင်ဖို့ စီစဉ်ရမှာပါ။ ဒီလို ရွှေ့ဆိုင်းနိုင်ဖို့က ဥပဒေ အရ တရားဝင် နုတ်ထွက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်မှာ အဓိက ကျတဲ့ အီးယူကို စတင် ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ လစ္စဘွန်း သဘောတူ စာချုပ်ထဲမှာ ပါတဲ့ အပိုဒ်ခွဲ ၅၀ ကို ထပ်မံသက်တမ်းတိုးဖို့ လိုပါမယ်။ နုတ်ထွက်မယ့် ရက်ကို ရွှေ့ဆိုင်းဖို့က \"ယုံကြည်လက်ခံနိုင်တဲ့ အကျိုးအကြောင်း တင်ပြချက်\" ဖြစ်ဖို့ လိုတယ်လို့ အီးယူဘက်က ပြောထားပါတယ်။ ဗြိတိန် အနေနဲ့ အီးယူကနေ နုတ်ထွက်ရမယ့် နေ့ဟာ တရားဝင် အကြောင်းကြား ပြီးချိန်ကနေ နှစ်နှစ် ဖြစ်တဲ့ အတွက် လာမယ့် မတ်လ ၂၉ ရက် ယူကေ အချိန် ည ၁၁ နာရီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို ရက်ထပ်တိုးချင်ရင်တော့ အီးယူ အဖွဲ့ဝင် ၂၈ နိုင်ငံ စလုံးရဲ့ သဘောတူညီမှုကို ရရှိဖို့ လိုပါတယ်။ နုတ်ထွက်ပြီးတဲ့နောက် ဥရောပရေးရာ အပါအဝင် အပြောင်းအလဲ လုပ်ဆောင်စရာတွေ လုပ်နိုင်ဖို့ ကြားကာလ ကိုတော့ ၂ဝ၂ဝ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာ အထိ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဘရက်ဇစ် သဘောတူညီချက်သစ်ကို မဲခွဲမယ်"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-40717306", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/05/150502_iraq_yazidi", "doc1": "এখলাস ছ'মাস বন্দী ছিলেন আই এস যোদ্ধাদের হাতে যাদের ধরে নিয়ে যায় তাদের বেশিরভাগই নারী ও শিশু। বিশেষ করে অল্পবয়সী নারী। আই এসের জিহাদি যোদ্ধারা এই নারীদের আটকে রেখে তাদেরকে ব্যবহার করে আসছিলো যৌনদাসী হিসেবে। এদেরই একজন ১৭ বছর বয়সী এখলাস। যখন তাকে ধরে নিয়ে যাওয়া হয় তখন তার বয়স ছিলো ১৪। তাকে রাখা হয়েছিলো মাউন্ট সিঞ্জারে। কিশোরী এখলাস ছিলো এক যোদ্ধার তত্ত্বাবধানে। তার সাথেই থাকতে হতো তাকে। আই এসের এই যোদ্ধাটি যেখানে যেখানে যেতো তাকেও তার সাথে সেখানে যেতে হতো। এইচআইভি প্রতিরোধে নতুন এক রিং: নারীদের মধ্যেও পেয়েছে জনপ্রিয়তা ভারতে 'বন্দে মাতরম' নিয়ে নতুন করে বিতর্ক তিনি জানান, ছয় মাস ধরে জিহাদি যোদ্ধারা এই সিঞ্জার পর্বতে তাকে ব্যবহার করেছে যৌন কাজে। সম্প্রতি তিনি আই এসের জিহাদিদের হাত থেকে পালিয়ে আসতে সক্ষম হয়েছেন। পালিয়ে আসার পর বিবিসিকে তিনি বলেছেন যে তাকে এই ছ'মাসের প্রতিদিন ধর্ষণ করা হয়েছে। \"প্রতিদিন, প্রত্যেকটি দিন আমাকে সে ধর্ষণ করতো। টানা ছয় মাস ধরে। এই দুঃসহ যন্ত্রণা থেকে বাঁচার জন্যে আমি আত্মহত্যাও করতে চেয়েছিলাম,\" বলেন তিনি। উত্তর ইরাকে ইয়াজিদি জাতিগোষ্ঠীর উপর হামলা চালিয়ে আই এস যোদ্ধারা যখন নারীদের অপহরণ করে নিয়ে যায় তখন তারা তাদের পুরুষদের হত্যা করে মৃতদেহ পেছনে ফেলে রেখে যায়। পিতা, স্বামী, ভাই ও সন্তানকে হারিয়ে তারা যখন শোকে ভেঙে পড়েছে তখন তাদেরকে ধর্ষণ করা হয় পালাক্রমে। \"আমরা দেড়শো জনের মতো ছিলাম। আমাদের মধ্য থেকে সে আমাকেই বাছাই করে নিলো। লোকটার মাথা ভর্তি ছিলো লম্বা লম্বা চুল। জানোয়ারের মতো দেখতে। খুবই কুৎসিত।\" মাউন্ট সিঞ্জারে পুরুষদের হত্যা করে নারীদের অপহরণ করে নিয়ে যায় আই এস ধর্ষণকারী ওই জিহাদির বর্ণনা দিতে গিয়ে এখলাস জানান, \"তার শরীর থেকে সবসময় বোটকা দুর্গন্ধ আসতো।\" তিনি বলেন, \"আমি ভয়ে কুঁকড়ে থাকতাম। লোকটার দিকে তাকাতেও পারতাম না।\" তিনি জানান, প্রতিদিনই তিনি সেখান থেকে পালিয়ে আসার চেষ্টা করতেন। সবসময় অপেক্ষা করতেন এমন একটা সুযোগের। একদিন যখন ধর্ষণকারী জিহাদি যুদ্ধ করতে একটু দূরে গেলো সেদিনই তিনি সেই সুযোগটা কাজে লাগালেন। এবং পালিয়ে এলেন আই এসের হাত থেকে। পরে তাকে উদ্ধার করে নিয়ে যাওয়া হয় একটি শরণার্থী শিবিরে। তিনি বলেন, \"আপনারা হয়তো অবাক হচ্ছেন যে চোখের পানি না ফেলে আমি কিভাবে আপনাদেরকে এরকম একটি জীবনের বর্ণনা দিচ্ছি! বিশ্বাস করুন আমার চোখের পানি শুকিয়ে গেছে।\" সাংবাদিকদেরকে তিনি যখন তার বন্দী জীবনের বর্ণনা দিচ্ছিলেন তখন হাসছিলেন তিনি। পরিহাসের হাসি। এখলাসকে এখন নিয়ে আসা হয়েছে জার্মানিতে। সেখানকার একটি মানসিক হাসপাতালে থেকে চিকিৎসা নিচ্ছেন। হাসপাতালে থেকে পড়াশোনাও করছেন এখলাস। তার স্বপ্ন বড় হয়ে তিনি একজন আইনজীবী হবেন।", "doc2": "အယူမမှန်သူတွေ အဖြစ် ယာဇီဒီ မျိုးနွယ်စုတွေ ကို IS တွေက ပစ်မှတ် ထားခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီ သတ်ဖြတ်မှု ဟာ ကြောက်မက်ဖွယ် ဖြစ်ပြီး အရိုင်းအစိုင်း တို့ရဲ့ လုပ်ရပ် ဖြစ်တယ် လို့ အီရတ် ဒုသမ္မတ Osama al-Nujifi က ရှုတ်ချ လိုက် ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သောကြာနေ့ က မိုဆိုးလ် မြို့တော် အနောက် ဘက် ခြမ်း ဒေသ မှာ ယာဇီဒီ ၃ ရာ လောက် ထိ အသတ်ခံ ရတယ် ဆိုပြီး ယာဇီဒီ အသိုင်းအဝိုင်း က လာတဲ့ သတင်း တွေ က ဆိုပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်နှစ် အရင် ၊ အီရတ် မြောက်ဘက် တလွှား ကို IS တွေ သိမ်းပိုက် ခဲ့ ကြတုန်းက ထောင် နဲ့ ချီ တဲ့ ယာဇီဒီ မျိုးနွယ် စု ဝင်တွေ အဖမ်းခံ အသတ် ခံခဲ့ ကြရပြီး အမျိုးသမီး တွေ ကိုလည်း လိင် ကျေးကျွန် တွေ အဖြစ် ခိုင်းစေ ခံခဲ့ ရပါတယ်။ IS လက်နက်ကိုင် တွေဟာ ယာဇီဒီ တွေ ကို အယူ မမှန်တဲ့ မိစ္ဆာ ဒိဌိ တွေ အဖြစ် သတ်မှတ် ပြီး အခုလို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက် တာ ဖြစ်ပါတယ်။ တခါ၊ အီရတ်နိုင်ငံ မြို့တော် ဘဂ္ဂ ဒက် မှာ တော့ ကားဗုံးခွဲ တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ခဲ့လို့ အနည်းဆုံး လူ ၁၃ ဦး သေဆုံး ပြီး အယောက် ၃၀ ကျော် ဒဏ်ရာ ရ သွားပါတယ်။ ရှီအာ မွတ်ဆလင်မ် အများစု နေထိုင်ရာ၊ Karrada ရပ်ကွက်ထဲ က နာမည်ကြီး စားသောက်ဆိုင် တစ်ခု အနီး ပေါက်ကွဲ ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-48835559", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma/2014/06/140624_thein_sein_china", "doc1": "বাংলাদেশের প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা এবং চীনের প্রেসিডেন্ট শি জিনপিং (ফাইল ছবি) টানা তৃতীয় মেয়াদে ক্ষমতায় আসার পর চীনে এটাই তার প্রথম সফর। পররাষ্ট্রমন্ত্রী এ কে আব্দুল মোমেন জানিয়েছেন, চীনের কাছে শেখ হাসিনা রোহিঙ্গা সঙ্কটের বিষয়টি তুলে ধরবেন। প্রধানমন্ত্রীর এবারের চীন সফরে রোহিঙ্গা সংকট সমাধানে অগ্রগতির সম্ভাবনা আছে বলে আশা প্রকাশ করেছেন চীনে বাংলাদেশের সাবেক রাষ্ট্রদূত মুনশী ফয়েজ আহমেদ। এ ব্যাপারে বিবিসি বাংলাকে তিনি বলেন, \"আমাদের নিরাশ হওয়ার সুযোগ নেই। যেহেতু চীন এখানে সংযুক্ত হয়েছে তাই তারা অবশ্যই চেষ্টা করবে যে এটা যেন একটি সফল পরিণতির দিকে যায়।\" \"তারা [চীন] চেষ্টা করছে বাংলাদেশ ও মিয়ানমারের মধ্যে মধ্যস্থতার মাধ্যমে বিষয়টাকে একটা সমাধানের দিকে এগিয়ে নিয়ে যেতে।\" বাস্তবে সেই চেষ্টা এখন পর্যন্ত সফল হয়নি। কেননা বাংলাদেশ ও মিয়ানমারের মধ্যে জয়েন্ট ওয়ার্কিং গ্রুপ এবং চুক্তি হলেও আসল যে কাজ অর্থাৎ রোহিঙ্গা প্রত্যাবাসন, সেটা এখনও শুরু করা সম্ভব হয়নি। রোহিঙ্গাদের ফেরত পাঠানোর আগে মিয়ানমার যেন তাদের নিরাপত্তা, সুযোগ-সুবিধা এবং মান-মর্যাদার নিশ্চয়তা দিতে পারে, প্রধানমন্ত্রী সে ব্যাপারে চীনের সঙ্গে আলোচনা করবেন এবং চীনও চেষ্টা করবে সমাধান বের করতে কেননা এর সঙ্গে এখন তাদের ভাবমূর্তি জড়িয়ে পড়েছে, বলেন সাবেক এই রাষ্ট্রদূত। মিস্টার আহমেদ বলেন, \"পৃথিবীর অন্যতম শক্তিধর দেশ এই চীন। এখন রোহিঙ্গা সংকট সমাধানে তাদের প্রচেষ্টা যদি সফল পরিণতির দিকে না যায়, তাহলে তাদেরও তো মুখ রক্ষা হবে না।\" তার মতে, বাংলাদেশে আশ্রিত ১১ লাখ রোহিঙ্গাকে নিজ দেশে ফেরত পাঠানো জন্য বাংলাদেশ সরকার মিয়ানমারের ওপর আরও বেশি চাপ সৃষ্টি করতে চীনের সহায়তা চাইতে পারে। আরও পড়তে পারেন: রোহিঙ্গাদের অপরাধে জড়িয়ে পড়ার প্রবণতা বাড়ছে? রোহিঙ্গা সংকট: 'কিছু বললে দা-বটি নিয়ে তেড়ে আসে' ভাসানচরে রোহিঙ্গাদের জন্য আসলে কী আছে? প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা এবং পররাষ্ট্রমন্ত্রী আবুল হাসান মাহমুদ আলী। চীনের নেতৃত্বে যদি একটা আন্তর্জাতিক দল তৈরি হয়, যারা এই নিশ্চয়তা দেবে, তাহলে দ্রুত সংকটের সমাধান হবে বলে আশা করেন মুনশী ফয়েজ আহমেদ। \"বাংলাদেশ চীনকে জানাতে পারে যে তারা যেন উদ্যোগ নিয়ে একটি আন্তর্জাতিক দল গঠন করে, যারা রোহিঙ্গাদের নিরাপত্তা ও তাদের মান-মর্যাদা নিশ্চিত করার বিষয়গুলো তদারকি করবে,\" বলেছেন মিস্টার আহমেদ। এদিকে বিনিয়োগ, ভৌগলিক ও রাজনীতির কারণে চীনের সঙ্গে মিয়ানমারের আগে থেকেই বেশ সুসম্পর্ক রয়েছে। সেখানে মিয়ানমারের ওপর চাপ তৈরি করার ব্যাপারে চীনের এই ইচ্ছা কতোখানি থাকবে - সেটা নিয়েও প্রশ্ন উঠেছে। এ ব্যাপারে মিস্টার আহমেদ জানান যে, চীন নিজ স্বার্থেই মিয়ানমারের ওপর চাপ সৃষ্টি করতে চাইবে। কেননা তাদের যেসব অংশীদার রয়েছে, তারাও চায় মিয়ানমারের পরিবেশ যেন শান্তিপূর্ণ ও বিনিয়োগবান্ধব হয়। সেই সঙ্গে চীনও চাইছে মিয়ানমারে তাদের যেসব বিনিয়োগ আছে, সেগুলো যেন শঙ্কামুক্ত থাকে, বলছেন সাবেক এই রাষ্ট্রদূত। তাছাড়া আরাকান রাজ্যে তাদের সব কার্যক্রম পরিচালনা করতে লোকবলের প্রয়োজন রয়েছে। যাদের কেউই এখন সেখানে নেই। সবাই পালিয়ে বাংলাদেশে চলে আসায় আরাকান রাজ্যের অর্থনীতি পুরোপুরি ভেঙে পড়েছে। যার অর্থ রোহিঙ্গারা ওই অঞ্চলের একটি গুরুত্বপূর্ণ অর্থনৈতিক শক্তি ছিল। মিস্টার আহমেদ বলেন, \"রোহিঙ্গা প্রত্যাবাসনকে ঘিরে সবার স্বার্থই জড়িত। যারা ওখানে কাজ করবে, বিনিয়োগ করবে, এতে তাদেরই লাভ হবে।\" মিয়ারমারের সঙ্গে বাংলাদেশের দফায় দফায় বৈঠক হলেও রোহিঙ্গা প্রত্যবাসন আজও শুরু করা সম্ভব হয়নি। তবে মিয়ানমারের ওপর চাপ প্রয়োগে চীনের সক্ষমতা থাকা সত্ত্বেও তারা এখন পর্যন্ত পুরোপুরি শক্তি প্রয়োগ বা কঠোর হতে পারছে না। মিয়ানমারের সাধারণ মানুষও এই সংঘাতের অবসান চায়। কেননা এতে চীন ও প্রতিবেশী দেশগুলো মিয়ানমারের মানুষের জন্য নানামুখী সুযোগ সৃষ্টি করবে বলে মনে করেন মিস্টার আহমেদ।", "doc2": "သမ္မတရာထူးတာဝန် ရယူခါစက သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးအကြိမ် ချစ်ကြည်ရေး ခရီးစဉ် ပြီးကတည်းက အခုတစ်ကြိမ်ဟာ ဒုတိယမြောက် တရားဝင် ချစ်ကြည်ရေး ခရီးစဉ် ဖြစ်သလို တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှိကျင်ပင်း တာဝန်ယူပြီးနောက်မှာ ပထမဆုံး နိုင်ငံတော်အဆင့် ခရီးစဉ် ဖြစ်ပါတယ်။ ခရီးစဉ်အတွင်းမှာ ဆွေးနွေးမယ့် အကြောင်းအရာ အသေးစိတ်ကို အတိအကျ မထုတ်ပြန်နိုင်ပေမယ့် နှစ်နိုင်ငံကြားမှာ ရှိပြီးဖြစ်တဲ့ မဟာဗျုဟာ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်အဆင့် ဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုခိုင်မာအောင် ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သမ္မတရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးရဲထွဋ်က ပြောပါတယ်။ ဒီဆက်ဆံရေး ပေါ်လစီအောက်မှာ ချမှတ်ထားတဲ့ ကဏ္ဍအလိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမယ့် အစီအစဉ်တွေကို ဆွေးနွေးသွားဖို့လဲ ရှိတဲ့အပြင် အောက်ခြေအဆင့်တွေမှာ ဆွေးနွေးထားတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကိုလဲ ခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာ အတည်ပြုနိုင်မယ်လို့ ဦးရဲထွဋ်က ဆက်ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-46203196", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55440569", "doc1": "মন্ত্রীসভার সদস্যদের সঙ্গে আলাদা করে বৈঠক করেছেন টেরিজা মে মন্ত্রীসভার একটি সূত্র বিবিসিকে জানিয়েছে যে, খসড়া নিয়ে দুই পক্ষের কারিগরি পর্যায়ে কর্মকর্তারা একমত হয়েছেন। সপ্তাহ জুড়ে এই চুক্তির খসড়া নিয়ে দুই পক্ষের মধ্যে আলোচনা চলছিল। মন্ত্রীসভার সমর্থন চাইতে বুধবার স্থানীয় সময় দুপুর ২টায় বিশেষ বৈঠক আহ্বান করেছেন প্রধানমন্ত্রী টেরিজা মে। আরও পড়তে পারেন: ব্রিটেনে ইইউ নাগরিকদের জন্য টেরিজা মে'র প্রস্তাব ব্রিটেন একক বাজার থেকে বেরিয়ে আসবে: মে সিরিয়ায় হামলার কোন বিকল্প ছিলনা: টেরিজা মে এর আগে ডাউনিং স্ট্রীটে প্রধানমন্ত্রী মন্ত্রীসভার প্রত্যেক সদস্যের সঙ্গে আলাদা করে বৈঠক করেছেন প্রধানমন্ত্রী মে। ব্রেক্সিট চুক্তির খসড়ায় ঐক্যমত হয়েছে এই খবরে ইতিমধ্যেই ডলার ও ইউরোর বিপরীতে পাউন্ডের মূল্য বৃদ্ধি পেয়েছে। যদিও বিশ্লেষকেরা বলছেন, যেহেতু পার্লামেন্ট ও মন্ত্রীসভা এখনো এই খসড়া অনুমোদন করেনি, ফলে মুদ্রার এই ঊর্ধ্বগতি দীর্ঘস্থায়ী নাও হতে পারে। মন্ত্রীসভার বিশেষ বৈঠক হবে আজ এদিকে, ইইউ জানিয়েছে, তারা বুধবারের ঘটনাবলীর দিকে লক্ষ্য রাখবে। কিন্তু আইরিশ সরকার বলছে, আলোচনা এখনো শেষ হয়নি। ব্রেক্সিটের ব্রেক্সিট ইস্যুতে পদত্যাগ করা মন্ত্রী, যেমন বোরিস জনসন এবং জেকব রিস-মগ ইতিমধ্যেই খসড়া চুক্তির সমালোচনা করে বলেছেন, খসড়া মানতে গেলে যুক্তরাজ্য ইইউ এর নিয়ন্ত্রণে থাকবে। বিরোধীরা চুক্তির খসড়া প্রত্যাখ্যান করতে সবার প্রতি আহ্বান জানিয়েছেন। যুক্তরাজ্য এবং ইইউ নভেম্বরের শেষ নাগাদ ইউরোপীয় নেতৃবৃন্দের একটি বিশেষ সম্মেলন করবেন বলে আশা করা হচ্ছে। কোন কোন বিষয়ে একমত দুই পক্ষ? খসড়া চুক্তির বিস্তারিত এখনো প্রকাশ করা হয়নি। তবে ৫০০ পৃষ্ঠার এই দলিলে মোটাদাগে ভবিষ্যতে ইইউ এর সঙ্গে যুক্তরাজ্যের সম্পর্কের ধরণ কেমন হবে সে বিষয়ে আলোকপাত করা হয়েছে। একই সঙ্গে উত্তর আয়ারল্যান্ডের সঙ্গে সীমান্তে কোন রকম তল্লাশি চালানো হবে না এমন নিশ্চয়তার বিধান রাখা হয়েছে। অনেকে মনে করেন, ইইউ এর বাণিজ্য বিষয়ক নিয়মনীতির ফলে যুক্তরাজ্য ক্ষতিগ্রস্ত হবে। চুক্তিতে ব্রেক্সিটের পর ২০১৯ সালের ২৯শে মার্চ যুক্তরাজ্য যখন বেরিয়ে যাবে, তখন দেশটির নাগরিকদের অধিকার সম্পর্কে বিভিন্ন প্রতিশ্রুতি এতে অন্তর্ভুক্ত করা হয়েছে। ইইউ কী বলছে? এখনো পর্যন্ত আনুষ্ঠানিক কোন প্রতিক্রিয়া জানায়নি ইইউ। অনানুষ্ঠানিকভাবে কর্মকর্তারা বিবিসিকে জানিয়েছেন, এখনো পর্যন্ত কোন চুক্তি হয়নি, এটি কেবলই একটি খসড়া যা নিয়ে টেকনিক্যাল বা কারিগরি পর্যায়ের কর্মকর্তা একমত হয়েছে। ব্রিটিশ মন্ত্রীরা যদি আজকের বৈঠকে এতে সম্মতি না দেন, তাহলে তো সেটি আবারো আলোচনার টেবিলেই ফিরে যাবে। তবে, যদি ব্রিটিশ মন্ত্রীসভা এটি অনুমোদন করে, তাহলে ২৭জন ইউরোপীয় রাষ্ট্রদূত আগামী কাল বৈঠক করবেন।", "doc2": "လန်ဒန် ဒေါင်းနင်းလမ်းမှာ လုပ်တဲ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင်က \"ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဥပဒေတွေနဲ့ အနာဂတ်ကံကြမ္မာ ကို ပြန်ယူနိုင်ခဲ့ပြီ\"လို့ ပြောပါတယ်။ ဥရောပကော်မရှင် အကြီးအကဲ အာဆူလာ ဖွန်ဒါလီယန်က ဒီသဘောတူညီချက်က မျှတတဲ့ သဘောတူညီချက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းကဏ္ဍအတွက် ငါးနှစ်ခွဲ အကူးအပြောင်းကာလ ရရှိမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ဂျာမနီ နိုင်ငံမှာလည်း အမျိုးသမီးတစ်ယောက်အနေနဲ့ ပထမဆုံး ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဖြစ်လာခဲ့သူ အာဆူလာ ဖွန်ဒါလိုင်ယန် ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲ၊ စွမ်းအင်၊ လုံခြုံရေးနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ဆက်ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသဘောတူညီချက်ကို ယူကေ ပါလီမန်က မဲခွဲဖို့ ဒီဇင်ဘာ ၃၀ မှာ လွှတ်တော်ခေါ်ယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင်က ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အီးယူပါလီမန်ကလည်း ဒါကို အတည်ပြုဖို့ လိုပါတယ်။ ဥရောပ သမဂ္ဂ ကနေ ဗြိတိန် တရားဝင် နုတ်ထွက် Brexit- အီးယူ ကနေ ဗြိတိန် ဘာကြောင့်ထွက်၊ ဘယ်တော့ထွက် ဒီလွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီ အပြည့်အစုံကိုတော့ လာမယ့် ရက်တွေ အတွင်း ထုတ်ပြန်နိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။ သဘောတူညီချက် မရဘဲ အီးယူက ထွက်ရင် လာမယ့်နှစ်မှာ နိုင်ငံရဲ့ ဝင်ငွေ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ကျုံ့သွားနိုင်ပြီး အဲဒါကနေ အလုပ်လက်မဲ့ ပြဿနာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ အစိုးရရဲ့ စီးပွားရေး စောင့်ကြည့်လေ့လာတဲ့ ဘတ်ဂျက်ရေးရာရုံးက သတိပေးထားခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51058799", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51052318", "doc1": "কানাডা এবং ব্রিটেনের নেতারা এই বিমান বিধ্বস্তের ঘটনায় পুঙ্খানুপুঙ্খ তদন্ত দাবি করেন। সে ঘটনায় ১৭৬ জন যাত্রী এবং ক্রুদের সবাই নিহত হয়েছে। তবে বিমানটিতে মিসাইল আঘাত করার বিষয়টি অস্বীকার করেছে ইরান। ইরাকে অবস্থিত দুটি মার্কিন ঘাঁটিতে ইরানের মিসাইল হামলার কয়েক ঘন্টার মধ্যেই বিমান বিধ্বস্ত হবার খবর আসে। মার্কিন গণমাধ্যম অনুমান করছে, যাত্রীবাহী বিমানটিকে ইরান হয়তো আমেরিকার যুদ্ধ বিমান ভেবে ভুল করতে পারে। কারণ যে সময়টিতে যাত্রীবাহী বিমানটি বিধ্বস্ত হয়েছে তার কিছুক্ষণ আগে ইরান মিসাইল হামলা চালিয়েছে। ফলে আমেরিকার দিক থেকে সম্ভাব্য হামলার আশংকা করেছিল ইরান। আমেরিকার গোয়েন্দা সূত্র উদ্ধৃত করে সিবিএস টেলিভিশন নেটওয়ার্ক বলছে, সে সময় স্যাটেলাইটে দুটি মিসাইলের সংকেত পাওয়া গেছে। এরপরই বিস্ফোরণের আরেকটি সংকেত পাওয়া যায়। এদিকে মার্কিন প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প বৃহস্পতিবার বলেছেন, বিমানটিতে আসলে কী ঘটেছিল সে বিষয়ে তার সন্দেহ রয়েছে। অন্যদিকে ইরান বলছে বিধ্বস্ত হওয়া বিমানটির ব্ল্যাক-বক্স আমেরিকা কিংবা বিমান প্রস্তুতকারী সংস্থা বোয়িং-এর কাছে হস্তান্তর করা হবেনা। যদিও ঘটনার আনুষ্ঠানিক তদন্তে যোগ দেবার জন্য ইরানের পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয় বোয়িংকে আমন্ত্রণ জানিয়েছে। বিমান চলাচলের আন্তর্জাতিক নিয়ম অনুযায়ী তদন্তে নেতৃত্ব দেবার অধিকার রয়েছে ইরানের। তবে বিমান প্রস্তুতকারী সংস্থা সাধারণত তদন্তের সাথে সম্পৃক্ত থাকে। মিসাইল হামলা সম্পর্কে কী বলা হচ্ছে? কানাডার প্রধানমন্ত্রী জাস্টিন ট্রুডো বলেছেন, তিনি বেশ কয়েকটি গোয়েন্দা সূত্র থেকে যে তথ্য পেয়েছেন তাতে মনে হচ্ছে যাত্রীবাহী বিমানটি মিসাইলের আঘাতে বিধ্বস্ত হয়েছে। তবে বিষয়টি অনিচ্ছাকৃত-ভাবে হতে পারে বলে মি: ট্রুডো উল্লেখ করেন। তিনি বলেন, কানাডার মানুষের মনে বিষয়টি নিয়ে প্রশ্ন তৈরি হয়েছে এবং তাদের উত্তর জানা দরকার। তবে বিষয়টি নিয়ে কাউকে দোষারোপের সময় এখনো আসেনি বলে তিনি মন্তব্য করেন। ইউক্রেন এয়ারলাইন্সের সে বিমানটিতে কানাডার ৬৩জন নাগরিক ছিল, যারা ইউক্রেনের রাজধানী কিয়েভ হয়ে টরন্টো যাবার কথা ছিল। ব্রিটিশ প্রধানমন্ত্রী বরিস জনসনও কানাডার প্রধানমন্ত্রী জাস্টিন ট্রুডোর সাথে একমত পোষণ করেছেন। মি: জনসন বলেন, ঘটনাটি নিয়ে কানাডার সাথে ব্রিটেন ঘনিষ্ঠভাবে কাজ করছে। কানাডা সফররত ব্রিটিশ পররাষ্ট্রমন্ত্রী ডমিনিক রাব বলেন, ইরান ভ্রমণ না করার জন্য ব্রিটিশ নাগরিকদের পরামর্শ দেয়া হয়েছে। আমেরিকা এবং ইরাকের কর্মকর্তাদের উদ্ধৃত করে মার্কিন সংবাদমাধ্যম নিউজউইক বলেছে, মার্কিন ঘাঁটিতে হামলার পর ইরানের বিমান-বিধ্বংসী ব্যবস্থা তখন হয়তো কার্যকর ছিল। কিন্তু বিষয়টি নিয়ে পেন্টাগন এখনো আনুষ্ঠানিক কোন মন্তব্য করেনি। বৃহস্পতিবার ইউক্রেনের নিরাপত্তা এবং প্রতিরক্ষা বিষয়ক মন্ত্রী ওলেক্সি ড্যানিলভ ফেসবুক পোস্টে লিখেছেন, বিমানটি বিধ্বস্ত হবার তিনটি কারণ কারণ থাকতে পারে। এগুলো হচ্ছে . . ড্রোন কিংবা অন্য কোন উড়ন্ত বস্তুর সাথে মাঝ আকাশে সংঘর্ষ . কারিগরি ত্রুটির কারণে ইঞ্জিন বিস্ফোরণ . সন্ত্রাসী হামলার অংশ হিসেবে বিমানের ভেতরে কোন বিস্ফোরণ ঘটানো ইরান কী বলছে? ইরানের বেসামরিক বিমান চলাচল সংস্থার প্রধান আলী আবেদজাদেহ বলেন, বিমানটি যখন বিমানবন্দর এলাকা ছেড়ে যাচ্ছিল তখন সেটি পশ্চিমমুখী ছিল। একটি সমস্যার কারণে সেটি ডান দিকে মোড় নিয়ে বিমানবন্দরের দিকে পুনরায় ফিরে আসছিল তখন সেটি বিধ্বস্ত হয়। তিনি বলেন, বিমানটি বিধ্বস্ত হবার আগে আগুন জ্বলতে দেখেছেন প্রত্যক্ষদর্শীরা। ইমাম খোমেনি বিমান বিমানবন্দরে ফিরে আসার আগে বিমানের পাইলট সাহায্য চেয়ে কোন বার্তা পাঠাননি। \"বিমানটিতে মিসাইল আঘাত বিষয়টি বৈজ্ঞানিকভাবে অসম্ভব। এ ধরণের গুজব অযৌক্তিক,\" বলেন মি: আবেদজাহ। ইরান সরকারের একজন মুখপাত্র বলেছেন, বিমান বিধ্বস্ত হবার জন্য ইরানকে দায়ী করা একটি 'মনস্তাত্ত্বিক যুদ্ধ'।", "doc2": "ပျက်ကျသွားတဲ့ ယူကရိန်းလေယာဉ် ယူကရိန်း နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းလိုင်းက ဘိုးအင်း 737-800 လေယာဉ်ဟာ ဒုံးကျည်ထိမှန်ခဲ့တာလို့ ယူဆရတယ်ဆိုပြီး အမေရိကန် တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောတဲ့အကြောင်း CBS သတင်းဌာနက ပြောပါတယ်။ ပထမပိုင်းမှာ ဒီလေယာဉ်ဟာ ဒုံးကျည်နဲ့ ပစ်ချခံရတာလို့ ယူကရိန်းက ပြောပေမဲ့ အီရန်က ဒါကို ငြင်းထားပါတယ်။ အီရန်က အီရတ်ဘက်မှာရှိတဲ့ အမေရိကန် စစ်စခန်းတွေကို ဒုံးကျည်နဲ့ တိုက်ခိုက်အပြီး နာရီပိုင်းအကြာမှာ ဒီလေယာဉ်ပျက်ကျမှု ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ အမေရိကန်ဘက်ကသတင်းတွေကို CBS က ကိုးကားပြောရာမှာ ဒုံးကျည်နှစ်ခု ပစ်လိုက်တဲ့ အနီအောက်ရောင်ခြည် ပုံရိပ် အစက်အပျောက်ကို ဂြိုဟ်တုကနေ တွေ့ရှိခဲ့တယ်၊ အဲဒီနောက်မှာ ပေါက်ကွဲမှုပုံရိပ် အစက်အပျောက်ကို တွေ့ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပျက်ကျတဲ့ ဒီလို လေယာဉ်ကို ဘိုးအင်းဆီက ၂၀၁၆ မှာ ဝယ်ယူခဲ့ Newsweek မဂ္ဂဇင်း ကတော့ အမေရိကန် ပန်တဂွန် စစ်ဌာနချုပ်နဲ့ အမေရိကန် အကြီးတန်း ထောက်လှမ်းရေး တာဝန်ရှိသူတွေကို ကိုးကားပြီး ဒီယူကရိန်းလေယာဉ်ဟာ ရှရှားလုပ် ဒုံးကျည်နဲ့ ပစ်ချခံရတာလို့ အီရတ် အစိုးရဘက်က ယူဆတယ်ဆိုပြီး ပြောပါတယ်။ အမေရိကန် သမ္မထရမ့်ကလည်း ဒီလေယာဉ်ကိစ္စမှာ တစ်ယောက်ယောက်ကတော့ အမှားလုပ်မိပြီလို့ သံသယရှိတဲ့အကြောင်း ကြာသပတေးနေ့က ပြောပါတယ်။ အီရန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကို အမေရိကန်တို့က လေကြောင်းက တိုက်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့လို့ အခြေအနေတွေ တင်းမာနေချိန်မှာပဲ အခု ပျက်ကျတဲ့ လေယာဉ်ရဲ့ ပျံသန်းမှု ဆိုင်ရာမှတ်တမ်းတွေကို ခြေရာခံကြည့်နိုင်မယ့် Black Box ကို လေယာဉ်ထုတ်လုပ်တဲ့ ဘိုးအင်း လေယာဉ်ကုမ္ပဏီ ဖြစ်ဖြစ် အမေရိကန်ဘက်ကို ဖြစ်ဖြစ် ပြန်ပေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အီရန်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ လေကြောင်း စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေအရ လေယာဉ်ပျက်ကျမှုကို အီရန်အနေနဲ့ ဦးဆောင် စုံစမ်းစစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပုံမှန်အားဖြင့် လေယာဉ်ထုတ်လုပ်သူတွေလည်း ဒီစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုမှာ ပါဝင်ကြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55599243", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55601759", "doc1": "বিক্ষোভাকরীদের মিছিল করে ওয়াশিংটনে কংগ্রেসের ভবন ক্যাপিটল-এ যাবার আহ্বান জানিয়েছিলেন প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প। পরে তিনি বিক্ষোভকারীদের উদ্দেশ্যে বলেন আপনারা \"ঘরে ফিরে যান''। টুইটার বলছে \"@realDonaldTrump অ্যাকাউন্ট থেকে টুইট গুলো গভীর পর্যবেক্ষণ এবং সেটাকে ঘিরে যে প্রেক্ষাপট তৈরি\" হয়েছে তার ভিত্তিতে তারা এই সিদ্ধান্তটি নিয়েছে। মি. ট্রাম্পের অ্যাকাউন্টটি টুইটার কর্তৃপক্ষ ১২ ঘণ্টার জন্য অচল করে রেখেছিল এর আগে। টুইটার তখন সতর্ক করে বলেছিল, তারা মি. ট্রাম্পকে চিরস্থায়ীভাবে নিষিদ্ধ করবে যদি তিনি এই প্ল্যাটফর্মের নিয়মনীতি ভঙ্গ করেন। ট্রাম্পের টুইট অ্যাকাউন্ট স্থায়ীভাবে বন্ধ করার প্রতিক্রিয়ায় তার ২০২০ সালের ক্যাম্পেইন উপদেষ্টা জ্যাসন মিলার টুইট করেছেন \"জঘন্য, আপনি যদি ভাবেন তারা পরবর্তীতে আপনার দিকে আসবে না তাহলে আপনি ভুল করছেন\"। শুক্রবারে সার্চ ইঞ্জিন গুগল- সম্পূর্ণ মুক্ত মতামতের প্লাটফর্ম 'পার্লার' স্থগিত করে, যেটা ট্রাম্প সমর্থকদের মধ্যে জনপ্রিয়তা পাচ্ছিল। গুগল বলেছে \"মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রে চলমান সহিংসতা উস্কে দিচ্ছে যেসব পোষ্ট, তেমন কিছু পার্লার অ্যাপ এ অনবরত পোষ্ট করা হচ্ছে সে সম্পর্কে আমরা সতর্ক আছি\"। মি. ট্রাম্পের টুইটার ব্লক করে দেয়া হয় শুক্রবার। ক্যাপিটলের হামলার নিন্দা জানিয়েছেন বিশ্ব নেতারা তিনি বুধবার বেশ কিছু টুইট করেন যেখানে ক্যাপিটল হিলে হামলাকারীদের \"দেশপ্রেমিক\" বলা হয়েছিল। অনলাইন ভিত্তিক বেশ কিছু প্ল্যাটফর্মে নিষিদ্ধ ট্রাম্প বৃহস্পতিবার ফেসবুক বলেছে তারা মি. ট্রাম্পকে অনির্দিষ্ট সময়ের জন্য নিষিদ্ধ করেছে। জনপ্রিয় গেমিং প্ল্যাটফর্ম টুইস্ট ট্রাম্পকে অনির্দিষ্ট কালের জন্য নিষিদ্ধ করেছে। এই চ্যানেল ব্যবহার করে তিনি তার সমাবেশ সম্প্রচার করতেন। টুইটারে সরব ছিলেন ট্রাম্প স্ন্যাপচ্যাট থেকে নিষিদ্ধ তিনি। ট্রাম্পের মেমোরিবিলিয়া বিক্রি করে এমন দুইটি অনলাইন স্টোরকে এ সপ্তাহে নিষিদ্ধ করেছে ই-কর্মাস কোম্পানি শপিফাই। ট্রাম্প টুইটারে তার প্রতিপক্ষদের অপমান করতেন, মিত্রদের উৎসাহিত করতেন, কর্মকর্তাদের চাকরিচ্যুতি করতেন, এবং তার ক্ষোভ প্রকাশ করতেন। তিনি প্রায়ই ইংরেজি ক্যাপিটাল লেটার অর্থাৎ বড় অক্ষর ব্যবহার করতেন। এবং তার তার পয়েন্টটা নজরে আনার জন্য বিস্ময়সূচক চিহ্ন ব্যবহার করতেন। যদিও সমালোচকরা বলেন তার সেইসব পোষ্ট ছিল ভুল-তথ্য প্রবাহ, এই মাধ্যম ব্যবহার করে তিনি মূলধারার গণমাধ্যমকে পাশ কাটিয়ে মুহূর্তের মধ্যে তার ৮৯ মিলিয়ন অনুসারীর সাথে যোগাযোগ করতে পারতেন। তার টুইট ভুল বানানের জন্য পরিচিত ছিল। কী ঘটেছিল? কংগ্রেস ভবন ক্যাপিটলের ভেতরে ট্রাম্প সমর্থক বিক্ষোভকারী আমেরিকার আইন-প্রণেতারা বুধবার যখন নভেম্বরের রাষ্ট্রপতি নির্বাচনে জো বাইডেনের জয় আনুষ্ঠানিকভাবে অনুমোদন করার জন্য অধিবেশনে বসেছিলেন, প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্পের শত শত সমর্থক তখন আমেরিকার আইনসভা কংগ্রেসের ভবন ক্যাপিটল-এ ঢুকে পড়ে। কয়েক ঘণ্টা ভবন কার্যত দখল করে রাখার পর বিক্ষোভকারীরা ধীরে ধীরে ক্যাপিটল প্রাঙ্গণ ছেড়ে বাইরে চলে যেতে থাকে। রাজধানী ওয়াশিংটনে স্থানীয় সময় সন্ধ্যা ৬টা থেকে ১২ ঘণ্টার কারফিউ ঘোষণা করা হয়, কিন্তু সান্ধ্য আইন শুরু হবার পরও শত শত বিক্ষোভকারীকে রাজপথে জটলা পাকাতে দেখা গেছে। দুপুরের পরই আমেরিকার রাজধানীতে নাটকীয় দৃশ্যে দেখা যায় - শত শত বিক্ষোভকারী ভবনটিতে ঢুকে পড়ে আর পুলিশ কংগ্রেস সদস্যদের নিরাপদ জায়গায় সরিয়ে নিচ্ছে। কয়েক ঘণ্টা ভবন কার্যত দখল করে রাখার পর বিক্ষোভকারীরা ধীরে ধীরে ক্যাপিটল প্রাঙ্গণ ছেড়ে বাইরে চলে যেতে থাকে। ওই দিনের ঘটনায় এখন পর্যন্ত ৫জনের মৃত্যুর খবর নিশ্চিত করা হয়েছে। বিবিসি বাংলায় আরো পড়ুন: 'স্কুলছাত্রীকে ধর্ষণের পর হত্যা'র অভিযোগে এক তরুণ কারাগারে দুই প্রেমিকাকে একই সঙ্গে বিয়ে করলেন ছত্তিশগড়ের যুবক আবু বাকার বা'আসিরের মুক্তি কি ইন্দোনেশিয়ায় উগ্রপন্থা আবার উস্কে দেবে?", "doc2": "ဥပဒေပြု အမတ်တွေနဲ့ ထင်ရှားသူတချို့က တွစ်တာကနေ မစ္စတာ ထရမ့်ကို ပိတ်ထားဖို့ ပြောနေတာ နှစ်တွေချီခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့် အပိတ်ခံရတာလဲ ထရမ့်ထောက်ခံသူတွေ လွှတ်တော်ထဲ စီးနင်းဝင်ရောက်မှုဖြစ်ပြီး တွစ်တာက မစ္စတာ ထရမ့်ကို ၁၂ နာရီ ကြာပိတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ဂျိုးဘန်ဒန်ရဲ့ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲရလဒ် လွှတ်တော်မှာ အတည်ပြုဖို့ ဆွေးနွေးနေစဥ် ထရမ့်ထောက်ခံသူတွေ လွှတ်တော်ထဲ အကြမ်းဖက် ဝင်ရောက်မှု ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ဒီအဓိကရုဏ်းကြောင့် ဆန္ဒပြသူ လေးဦးနဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို ၁၂ နာရီကြာ ပိတ်ထားခဲ့စဥ်က မစ္စတာထရမ့် နောက်ထပ် တွစ်တာရဲ့ စည်းမျဥ်းတွေ ချိုးဖောက်ရင် အပြီးပိတ်မယ်လို့ တွစ်တာက သတိပေးထားခဲ့ပါတယ်။ အချိန်ပြည့်ပြီး မစ္စတာထရမ့်ကို ပိတ်ထားတာ ပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်ပြီးနောက် ထရမ့်က သောကြာနေ့မှာ တွိ(ပို့စ် ) နှစ်ခု တင်ခဲ့ပြီး အဲဒီနှစ်ခုက သူ့ကို အပြီးတိုင်ပိတ်လိုက်ဖို့ ဖြစ်လာစေတဲ့ ပို့စ်တွေ ဖြစ်တယ်လို့ တွစ်တာက ပြောပါတယ်။ တစ်ခုမှာ သူက သူ့ကို မဲပေးခဲ့တဲ့ ၇၅ သန်းသော နိုင်ငံချစ်အမေရိကန်တွေရဲ့ သဘောထားတွေကို အနာဂတ်မှာ ကြားကြရမှာ ဖြစ်ပြီး သူတို့တွေကို ဘယ်လို မတရားတဲ့နည်းနဲ့မှ မလေးမစား မလုပ်ခံရစေဘူးလို့ ရေးထားပါတယ်။ နောက်တစ်ခုမှာတော့ သူက ဇန်နဝါရီ ၂၀ မှာ ပြုလုပ်မယ့် သမ္မတသစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲကို သူတက်မှာ မဟုတ်တဲ့အကြောင်း ရေးပါတယ်။ အဲဒါဟာ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ဟာ တရားမဝင်တဲ့ သဘော သူ့ကို ထောက်ခံသူတွေက မှတ်ယူနိုင်စေတယ်လို့ တွစ်တာက ပြောပါတယ်။ အမေရိကန် ကွန်ဂရက် ဝင်ရောက်စီးနင်းမှု အဲဒီတွိနှစ်ခုစလုံးဟာ အကြမ်းဖက်မှုကို အားပေးအားမြှောက်လုပ်တာတားမြစ်တဲ့ မူဝါဒကို ချိုးဖောက်တယ်လို့ တွစ်တာက ပြောပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ကလည်း ကြာသပတေးနေ့မှာ မစ္စတာထရမ့်ကို အချိန်အကန့်အသတ်မရှိပိတ်ထားကြောင်း ပြောပါတယ်။ ထရမ့်ကို ဒီလို ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေ အသုံးပြုခွင့်ပေးထားတာက သူနဲ့သူ့အကောင့်ကို ကြည့်ရှုသူ ၈၉ သန်းကြား အဆက်အသွယ်ရနေစေတယ်လို့ ဝေဖန်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ၂၀၂၀ မေလတုန်းကလည်း စာတိုက်မဲတွေက မဲမသာမှု ဖြစ်စေတယ်ဆိုတဲ့ မစ္စတာ ထရမ့်တင်ထားတဲ့တွိတွေကို အချက်အလက်စစ်ဆေးဖို့ တွစ်တာက သတိပေးသတင်းစကားတွဲတင်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာလည်းထရမ့်ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ တွိတွေကို အဲဒီလို အချက်အလက်မှန်စစ်ဆေးဖို့ သတိပေးစာတွေ တွစ်တာက တွဲတင်ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် အနာဂတ် နိုင်ငံရေး နဲ့ သမ္မတ ထရမ့်"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55085936", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55071380", "doc1": "দিল্লিতে ২০১২ সালে নির্মম গণধর্ষণের ঘটনার পর ভারতে ধর্ষণ মোকাবেলায় আইন আরও কঠোর করা হয়েছে এবং ওই ঘটনার পর থেকে পুলিশের কাছে ধর্ষণের ঘটনা জানানোর সংখ্যাও অনেক বেড়েছে। অনেকে বলছেন এর কারণ নারীদের বিরুদ্ধে সহিংসতার বিষয়টিকে এখন অনেক বেশি গুরুত্ব দেয়া হচ্ছে। আবার কেউ কেউ মনে করেন সরকার আইনে সংস্কার এনে এর সাজা মৃত্যুদণ্ড করায় ধর্ষণের খবর বেশি জানা যাচ্ছে। তবে কোন কোন বিশেষজ্ঞ বলছেন এসব জনপ্রিয় পদক্ষেপ ফাঁকা বুলির মত। সমস্যার শিকড় অনেক গভীরে এবং সেদিকে আসলে নজর দেয়া হচ্ছে না। বিবিসির ১০০ নারী মৌসুমে বিবিসি কথা বলেছে তিনজন নারীর সাথে, যারা বলছেন ভারতের কঠোর আইনও কেন ধর্ষণের শিকার নারীদের জন্য ব্যর্থ হচ্ছে। ছয় বছর আগে এই পিতার কন্যাকে ধর্ষণ করে হত্যা করা হয়েছিল। এখনও তিনি বিচারের অপেক্ষায়। মেয়েদের ঝুলন্ত লাশ আজও মানুষের কাছে এই গ্রামের পরিচয় হল 'সেই গ্রাম যেখানে গাছে মেয়েদের ঝুলন্ত লাশ পাওয়া গিয়েছিল'। ছয় বছর আগে দু্ই কাজিন বোনের মৃতদেহ পাওয়া যায় আম গাছের ডালে ঝুলন্ত অবস্থায়। একজনের বয়স ছিল ১২, অন্যজনের ১৫। পরিবারের পক্ষ থেকে বলা হয়েছিল তাদের ধর্ষণ করে হত্যা করা হয়েছে। দিল্লিতে ২০১২ সালের গণধর্ষণের ঘটনার পর এটাই ছিল প্রথম আরেকটি চাঞ্চল্যকর ধর্ষণের ঘটনা। ছয় বছর পরেও ওই ঘটনার ভয়াবহতা এখনও এলাকার মানুষের কাছে ফিকে হয়ে যায়নি। উত্তর প্রদেশের বাদায়ুন জেলায় পৌঁছে সরু রাস্তা ধরে গাড়ি নিয়ে এগোনর সময় পথচারীদের কাছে গ্রামের নিশানা জানার জন্য থেমেছিলাম। সাথে সাথেই কোন্ গ্রামে যাবার পথ খুঁজছি, তারা বুঝতে পেরে পথ দেখিয়ে দিলেন। বাদায়ুনের ওই পরিবারের বিচারের জন্য লড়াইটা বেশ কঠিনই ছিল। আরও পড়তে পারেন: কিশোরীর বাবার সাথে আমার প্রথম কথা হয় ২০১৪ সালে, যখন দুই কিশোরীর মৃত্যু তুমুল আলোড়ন সৃষ্টি করেছিল 'প্রকাশ্যে ফাঁসিতে ঝোলানো উচিত' পরিবারের সাথে আমার কথা হয় ২০১৪ সালে। একজন কিশোরীর বাবা আমার সাথে কথা বলেন সেই গাছটির নিচে বসে যে গাছে তিনি তার মেয়ে ও তার কাজিন বোনের ঝুলন্ত মৃতদেহ দেখতে পান। তিনি বলেন তিনি তখন ভয় পেয়েছিলেন কারণ স্থানীয় পুলিশ তাকে ব্যঙ্গবিদ্রূপ করেছিল এবং সাহায্য করতে চায়নি। তিনি চেয়েছিলেন প্রতিশোধ। \"আমাদের মেয়েদের ওপর যারা এই কাজ করেছে, তাদের ঠিক এইভাবে প্রকাশ্যে ফাঁসিতে ঝোলানো উচিত- ঠিক যেভাবে তারা আমাদের মেয়েদের ঝুলিয়েছে।\" আইন কঠোর হওয়ার কারণে নারীর জন্য এখন পুলিশের কাছে অভিযোগ নথিভুক্ত করার বিষয়টা এখন সহজ হয়ে যাবার কথা। ধর্ষণের দায়ে এখন মৃত্যুদণ্ডের বিধান আনা হয়েছে, এবং দ্রুত বিচার আদালত গঠন করা হয়েছে। বিচারের আশায় ছয় বছর ধরে চলছে আইনি লড়াই আর নথিপত্র হয়ে উঠেছে পাহাড় প্রমাণ আইনে বলা আছে অপ্রাপ্তবয়স্ক মেয়েদের ওপর ধর্ষণের যে কোন মামলা এক বছরের মধ্য শেষ হতে হবে। কিন্তু তা সত্ত্বেও দেখা যায় ধর্ষণের মামলা গড়াতেই থাকে। ধর্ষণের লক্ষ মামলা অমীমাংসিত দু হাজার তেরো সালের শেষে ৯৫ হাজার ধর্ষণের মামলা অমীমাংসিত ছিল, ২০১৯এর শেষে তা বেড়ে দাঁড়িয়েছে এক লাখ ৪৫ হাজারে। এটা সরকারের সর্বসাম্প্রতিক হিসাব। বাদায়ুনের ধর্ষিতা কিশোরীর বাবা এখনও কঠিন আইনি লড়াই চালিয়ে যাচ্ছেন। তার শরীর ভেঙে গেছে, বয়সের তুলনায় বেশি বৃদ্ধ লাগে তাকে। তিনি জানেন বিচারের এই পথ দীর্ঘ এবং তাকে লড়তে হবে একা- কিন্তু তিনি হাল ছাড়তে রাজি নন। \"আইনে বলা আছে মামলার দ্রুত শুনানি করতে হবে, কিন্তু আদালত কানে তুলো দিয়ে বসে আছে। আবেদনেও ফল হয় না। অনেকবার আদালতে গেছি, গরীব মানুষদের জন্য বিচার নেই,\" তিনি বলেন। তদন্ত কাজ দ্রুত শেষ করে দেয়া হয়েছে। তদন্তকারীরা বলেছে ধর্ষণ ও হত্যার পক্ষে যথেষ্ট সাক্ষ্যপ্রমাণ পাওয়া যায়নি। তাই সন্দেহভাজনদের ছেড়ে দেয়া হয়েছে। পরিবারের পক্ষ থেকে এই তদন্তের ফলাফলকে চ্যালেঞ্জ জানানো হয়েছে। নতুন করে মামলা করা হয়েছে। কিন্তু আদালত বলছে তারা শুধু নির্যাতন ও অপহরণের মামলা নিতে রাজি আছে, যেটা লঘু অপরাধ। কিন্তু পরিবার চাইছে ধর্ষণ ও হত্যার অভিযোগে মামলা দায়ের করতে। মা এখনও আশা করছেন একদিন অপরাধীরা দোষী সাব্যস্ত হবে ভারতের বিচার ব্যবস্থায় অর্থ ও লোকবলের অভাব। বাদায়ুনের মামলা নেয়া হয়েছে দ্রুত বিচার আদালতে, কিন্তু তাদের আইনজীবী জ্ঞান সিং বলছেন সেখানে বিচার প্রক্রিয়ার সুবন্দোবস্ত নেই। \"দ্রুত বিচার আদালতের উদ্দেশ্য হল মামলা দ্রুত সম্পন্ন করা, কিন্তু বেশিরভাগ সময়ই ময়না তদন্তের এবং অন্যান্য রিপোর্ট সময়মত আসে না। ডাক্তার বা তদন্তকারী কর্মকর্তারা বদিলি হয়ে যান। এছাড়াও সাক্ষীদের আদালতে আনতে দীর্ঘ সময় লেগে যায়,\" তিনি বলেন। চারপেয়ে খাটিয়ার ওপর বসে কিশোরীর বাবা বছরের পর বছর ধরে জমে ওঠা পাহাড়প্রমাণ নথিপত্র ও ফাইল আমাকে দেখাচ্ছিলেন। তার স্ত্রী ন্যায়বিচারের আশায় বসে আছেন। বলছিলেন, \"আশা করি আমাদের জীবদ্দশায় দেখে যেতে পারব যে ধর্ষিতারা ন্যায়বিচার পেয়েছে।\" 'বাবা-মা আমার ছেলেবন্ধুকে জেলে পাঠিয়েছে' উষার বয়স যখন ১৭ তার বাবা-মা পাড়ার এক ছেলের সাথে তার প্রেমের কথা জানতে পারেন। পশ্চিম ভারতের গুজরাতে পাঁচমহল জেলার ছোট এক গ্রামে এটা খুব একটা অস্বাভাবিক কোন ঘটনা ছিল না। কিন্তু উষার বাবা-মা এই সম্পর্ক মেনে নিতে চাননি, তাই উষা ও তার প্রেমিক পালিয়ে যায়। উষা বলেন তারা বেশিদিন পালিয়ে থাকতে পারেননি। বাবা ক'দিনের মধ্যেই তাদের খুঁজে বের করেন এবং উষাকে বাড়ি নিয়ে আসেন। আরও পড়তে পারেন: উষা তার বাবামায়ের বিরুদ্ধে মানবপাচারের অভিযোগ এনেছিল \"বাবা আমাকে দড়ি বেঁধে লাঠি দিয়ে পেটান, উপোষ করিয়ে রাখেন এবং এরপর এক লোকের কাছে আমাকে এক লাখ ২৫ হাজার রুপিতে বেচে দেন,\" তিনি বলেন। উষা তার বিয়ের রাতে আবার বাড়ি থেকে পালিয়ে যান। তিনি তার প্রেমিককে বিয়ে করেন এবং গর্ভবতী হন। কিন্তু তার সামনে হাজির হয় আরেকটি প্রতিবন্ধক। আইনি সংস্কারের মাধ্যমে মেয়েদের বিয়ের বয়স বাড়িয়ে আইনগতভাবে ১৬ থেকে ১৮ করা হয়েছে। ধর্ষণের 'মিথ্যা' মামলা কাজেই উষার বিয়েতে সম্মতি দেবার আইনগত বয়স না হওয়ায়, তার বাবা-মা উষার প্রেমিক স্বামীর বিরুদ্ধে ধর্ষণের অভিযোগ করেন এবং তাকে জেলে পাঠান। ছেলেটির পরিবারও পার পায়নি। উষাকে ধর্ষণের পর তাকে অপহরণ করার জন্য ছেলেটির সাথে মিলে চক্রান্ত করার অভিযোগ তারা আনেন ছেলেটির মায়ের বিরুদ্ধে। \"আমি দু সপ্তাহ কারাগারে কাটাই। উষার পরিবার আমাদের বাসা তছনছ করে, আমাদের ঘরের দরোজা ভেঙে আমাদের গরুছাগল নিয়ে গেছে। প্রাণ বাঁচাতে আমাদের গা ঢাকা দিতে হয়,\" বলেন ছেলেটির মা। এটা ছিল ধর্ষণের 'মিথ্যা' মামলা। অল্পবয়সী যে তরুণীকে আইনের রক্ষা করার কথা, সেই আইনের ব্যবহার তার জীবনকে দুঃসহ করে তুলেছিল। এধরনের কত যে 'মিথ্যা' ধর্ষণের মামলা আদালত পর্যন্ত ওঠে, তার হিসাব নেই। স্থানীয় একটি স্বেচ্ছাসেবী সংস্থার সহায়তায় উষা তার স্বামী এবং স্বামীর পরিবারকে মুক্ত করতে সক্ষম হয়। আইনজীবীরা বলছেন এধরনের মিথ্যা মামলাও ইতোমধ্যেই প্রায় ভঙ্গুর আইনি ব্যবস্থার ওপর কীভাবে বাড়তি চাপ তৈরি করছে তার প্রমাণ তারা দেখেছেন। বিশেষজ্ঞরা বলছেন মূল সমস্যা অনেক গভীরে যা আইন বদলে সমাধান করা যাবে না। অপ্রাপ্তবয়স্ক মেয়েদের বাবা-মায়ের মতের বিরুদ্ধে যাওয়া খুবই কঠিন, এক তারা নাবালিকা, দুই তারা আর্থিকভাবে পরিবারের ওপর নির্ভরশীল, বলছেন গরিমা জৈন। মিজ জৈন নেদারল্যান্ডসের টিলবার্গ বিশ্ববিদ্যালয়ের অধীনে আন্তর্জাতিক এক প্রতিষ্ঠানে ধর্ষণের শিকার নারীদের মনস্তত্ত্ব নিয়ে গবেষণা করছেন। \"আমি যখন এসব মেয়েদের কাছে সাক্ষ্যপ্রমাণ সংগ্রহ করেছি, আমি দেখেছি যখন তাদের প্রেমিকদের বিরুদ্ধে ধর্ষণের 'মিথ্যা মামলা' দিয়ে তাদের জেলে পাঠানো হয়, তখন সেটা যে তাদের সম্পর্ক ধ্বংস করে দেয় তাই নয়, এই ঘটনা ওই মেয়ের মনে গভীর একটা ক্ষত তৈরি করে। শুধু তাই নয়, বাবা-মায়ের আরও কঠিন নিয়ন্ত্রণের বেড়াজালে তার জীবন দু:সহ হয়ে ওঠে।\" আনন্দী নামে একটি বেসামরিক সংস্থার সাহায্য নিয়ে উষা তার স্বামী ও স্বামীর পরিবারের সদস্যদের জেল থেকে বের করতে আনতে এবং তার বাবা-মায়ের বিরুদ্ধে রুখে দাঁড়াতে সক্ষম হন। উষার বয়স ১৮ হওয়া মাত্রই তিনি নিজের বাবা-মায়ের বিরুদ্ধে মানবপাচারের অভিযোগ মামলা দায়ের করেন। তিনি বলেন তার উপায় ছিল না। \"তরুণীরা যদি তাদের পছন্দের ছেলেকে বিয়ে করতে পারতো, তাহলে সংসার অনেক সুখের হতো,\" উষা বলেন। সমাজকর্মী সীমা শাহ বলছেন আইনের দুর্ব্যবহার হচ্ছে উষার পরিবার আনন্দী সংগঠনের সমাজকর্মীদের বিরুদ্ধে পাচারের মামলা করার হুমকি দিয়েছিলেন। গ্রামীণ এলাকায় মেয়ের বিয়েতে সম্মতিদানের বয়স নিয়ে আইনের অপব্যবহারের অনেক ঘটনা ঘটছে। পুলিশে দায়ের করা প্রাথমিক অভিযোগ বা এফআইআর-যেগুলো ২০১৩, ২০১৪ এবং ২০১৫য় জমা দেয়া হয়েছে সেগুলোর ওপর একটি জরিপ চালিয়ে সংস্থাটি বলছে তার মধ্যে ৯৫% অভিযোগই বাবা-মায়ের দায়ের করা এধরনের অভিযোগ। আনন্দীর সমাজকর্মী সীমা শাহ বলছেন: \"ধর্ষণের বিচারের জন্য আইন সঠিকভাবে ব্যবহার করা হচ্ছে না। অল্পবয়সী মেয়েরা তাদের কথা বলতে পারছেন না।\" 'দলিত নারীদের হয়ে লড়তে আইন পড়েছি' মায়া বেশ সাহসী মুখ নিয়ে কথা বলতে শুরু করেছিলেন, কিন্তু শক্ত থাকতে পারছিলেন না। তার কাহিনি আমাকে বলতে চাইছিলেন, কিন্তু প্রায়ই মানসিক যন্ত্রণায় ভেঙে পড়ছিলেন। মায়া দলিত সম্প্রদায়ের নারী। হিন্দু জাতপাতের বিচারে দলিতদের নিম্নবর্ণের মানুষ বলে বিবেচনা করা হয়। তিনি প্রথমে গিয়েছিলেন এঞ্জিনিয়ারিং পড়তে। সেসময় উচ্চ বর্ণের এক পুরুষ তাকে অনুসরণ করতে শুরু করে। ওই ব্যক্তি তার প্রেমের প্রমাণ দিতে নিজের হাত কেটে ফেলে এবং মায়ার প্রত্যাখান কিছুতেই মানতে রাজি হয় না। কিন্তু পরে মায়াকে সে ধর্ষণ করে। মায়া আইন পড়ার সিদ্ধান্ত নেন \"সে ছিল লম্বা-চওড়া লোক, আমি চেষ্টা করেও তাকে থামাতে পারিনি,\" মায়া বলছিলেন। মায়ার বাবা-মা তাকে পুলিশে অভিযোগ ডায়রি করাতে সাহায্য করেছিলেন, কিন্তু পরে ঐ ব্যক্তি মায়াকে বিয়ের প্রস্তাব দিলে সম্প্রদায়ের চাপের কাছে তারা মাথা নোয়াতে বাধ্য হন। তারা ভেবেছিলেন একজন ধর্ষিতা নারী হিসাবে সমাজে কলঙ্কিত হবার হাত থেকে তারা তাকে রক্ষা করেছেন। কিন্তু মায়ার বিবাহিত জীবন ছিল অন্য আরেকটি নরক। \"আমার স্বামীর পরিবার বলতো তুমি একজন দলিত, নোংরা গন্ধওয়ালা ড্রেনের মত, তোমার দিকে তাকাতেও আমাদের ঘৃণা হয়,\" কাঁদতে কাঁদতে মায়া বললেন। \"আমার স্বামী মদ খেয়ে ঘরে ফিরত, পুলিশে তার নামে ডায়রি করার জন্য আমাকে গাল দিত, মারত, এবং আমাকে কুরুচিপূর্ণ বিভিন্ন যৌন কাজে বাধ্য করত, আমি না চাইলেও শুনত না।\" মায়া আত্মহত্যা করার কথাও ভেবেছিল। একদিন স্বামী ভুল করে দরোজা খুলে রেখে যাওয়ায় মায়া পালিয়ে বেঁচেছিল। দলিত একজন আইনজীবী ও অধিকার কর্মী মণীষা মাশালের সাথে আলাপ হবার পর মায়া প্রকৃত মুক্তির স্বাদ অনুভব করেন। মণীষা হরিয়ানায় পড়াশোনা করছিলেন ধর্ষিতা দলিত মেয়েদের নিয়ে। মণীষা দেখেছিলেন জাতপাতের বৈষম্য এবং যৌন সহিংসতা বন্ধের জন্য যেসব আইন আছে সেগুলো অকার্যকর। কারণ বহু দলিত নারী জানেই না এসব আইন আদৌ আছে বলে। মণীষার আশা তিনি দলিতদের মধ্যে থেকে আইনজীবীদের একটি গোষ্ঠী গড়ে তুলতে পারবেন অভিযুক্তরা বেশিরভাগ সময়ই অর্থনৈতিক এবং রাজনৈতিকভাবে সুবিধাজনক অবস্থানের মানুষ হন। এছাড়াও পুলিশ, বিচার বিভাগ এবং প্রশাসনে জাতিগত বৈষম্যর ব্যাপারটা প্রকটভাবে কাজ করে। মণীষা চাইছেন দলিত নারীদের ক্ষমতায়নের মাধ্যমে সমস্যার সমাধান করতে। তিনি মায়ার মত ধর্ষিতা দলিত নারীদের আইন পড়ায় উৎসাহ দিচ্ছেন। মায়াও এটাকে জীবনে এগিয়ে যাবার পথে একটা সুযোগ হিসাবে নিয়েছেন। তিনি ধর্ষণের অভিযোগ আবার নতুন করে দায়ের করেছেন এবং নতুন অভিযোগে তাকে দিয়ে জোর করে অস্বাভাবিক যৌনকাজ করানোর বিষয়টি অন্তর্ভুক্ত করেছেন। মণীষার সাথে আলাপ হবার তার আত্মবিশ্বাস বেড়েছে। \"আমি আইন পড়ার সিদ্ধান্ত নিয়েছি যাতে ধর্ষণ ও নির্যাতনের পর মুখ বন্ধ করে রাখা দলিত নারীদের হয়ে আমি লড়তে পারি।\" মায়া ও আরও জনা ছয়েক ধর্ষিতা নারী মণীষার সাথে ছোট একটি বাড়িতে থাকেন। এলাকার দলিত সম্প্রদায়ের নারীরা নিয়মিত বৈঠক করতে আসেন \"উচ্চ বর্ণের মানুষ দলিত মেয়েদের সামগ্রী হিসাবে বিবেচনা করে, তাদের প্রয়োজনমত ব্যবহার করা বা ফেলে দেয়া যায়,\" বলছেন মণীষা। \"তাদের ওপর নির্যাতনের কথা যদি দলিতরা বলার চেষ্টা করেন, তাদের খুন করে ফেলা হয়।\" অভিযুক্তর পরিবারগুলো প্রায়ই মণীষাকে হুমকি ধামকি দেন, কিন্তু তিনি তাতে ভয় পেয়ে পিছু হঠতে নারাজ। তিনি দলিত সম্প্রদায়ের মধ্যে একজন নেত্রী হয়ে গেছেন। তিনি দলিত তরুণী এবং বিচার ব্যবস্থার মধ্যে একটা সেতুবন্ধন। \"আমাদের সম্প্রদায়ে নারীরা সহিংসতার শিকার হন এবং মুখ বুজে মৃত্যু বরণ করেন। আমি সেটা চাই না। আমি ধর্ষণের শিকার নারী হয়ে বাঁচতে চাই না। আমি লড়তে চাই।\" (ভারতীয় আইন মোতাবেক ধর্ষিতা নারীদের নাম এখানে বদলে দেয়া হয়েছে।) প্রতিবেদনে সহযোগিতা করেছেন তেজাস ভৈধ্য।", "doc2": "၂၀၁၂ ခုနှစ်က ဒေလီမြို့မှာ ဂိုဏ်းဖွဲ့ပြီး ရက်ရက်စက်စက် မုဒိမ်းကျင့်ခဲ့မှု တစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက်မှာ စည်းမျဉ်းဥပဒေတွေ တင်းကြပ်ခဲ့ပါတယ်။ ရဲကို လာရောက် တိုင်ကြားတဲ့ မုဒိမ်းမှုတွေလည်း မှန်မှန် ဆက်တိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအမှုကြောင့် အမျိုးသမီးတွေအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ပိုမီးမောင်းထိုးပြသလို ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ပြစ်မှုကျူးလွန်သူတွေကို သေဒဏ် ချမှတ်ဖို့ အစိုးရက ဆုံးဖြတ်လိုက်တာမျိုးလို ဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးဆွဲမှုတွေ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ ပြဿနာရဲ့ မူလဇစ်မြစ်ကို လျစ်လျူရှုထားပြီး လူကြိုက်များအောင်လုပ်နေတဲ့၊ အနှစ်မပါတဲ့ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတချို့က ဝေဖန် ပြောနေကြပါတယ်။ မုဒိမ်းကျင့်ခံရပြီး လွတ်မြောက်လာသူတွေ အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ တင်းကြပ်တဲ့ ဥပဒေတွေက ထိရောက်မှု မရှိတာ ဘာ့ကြောင့်လဲ ဆိုတာကို ဘီဘီစီက နှစ်စဉ် တင်ဆက်နေကျ အမျိုးသမီး ၁၀၀ အထူးကဏ္ဍရဲ့ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် ဘီဘီစီသတင်းထောက် ဒီဗယာ အာယာ က အဖြစ်အပျက် ၃ ခုကို ဥပမာပြု တင်ပြထားပါတယ်။ \"ဥပဒေနဲ့အညီ အရေးယူတာကို ကျွန်မ မသေခင် တွေ့သွားနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်\" မုဒိမ်းကျင့်၊ အသတ်ခံခဲ့ရတဲ့ သမီးအတွက် ၆ နှစ်ကြာလာပေမဲ့ ဥပဒေအတိုင်း အရေးယူနိုင်ဖို့ အဖေဖြစ်သူ ကြိုးစားနေဆဲ \"ကလေးမလေးတွေ ကြိုးဆွဲချ သေခဲ့တဲ့ ရွာ\"အဖြစ် ဒီရွာကို အခုထိ လူတွေက သိနေကြပါတယ်။ အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့ ၁၅ နှစ်အရွယ် ဝမ်းကွဲညီအစ်မ နှစ်ယောက် သရက်ပင်တစ်ပင်ရဲ့ သစ်ကိုင်းမှာ ကြိုးဆွဲချ သေနေတာကို လူတွေ တွေ့ခဲ့ကြတာပါ။ သူတို့ညီအစ်မ အဓမ္မကျင့်ခံရပြီး အသတ်ခံခဲ့ရတာလို့ ကျန်ရစ်သူ မိသားစုက ပြောပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ဟာ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဒေလီမြို့ ဂိုဏ်းဖွဲ့ မုဒိမ်းကျင့်မှုကြီး နောက်ပိုင်း ပထမဆုံး ပေါ်ထွက်ခဲ့တဲ့ အဓမ္မပြုကျင့်မှုကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်နဲ့ချီ ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပေမဲ့ အတော်များများအတွက်တော့ ဒီရာဇဝတ်မှုကြီးက မနေ့တစ်နေ့က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်လိုပါပဲ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း အူတာပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ် ဘာဒါယန်ခရိုင်က အဲဒီရွာထဲ ရောက်ဖို့ လမ်းကြိုလမ်းကြားတွေထဲ ကားနဲ့ ကွေ့ပတ် မောင်းသွားခဲ့ရပါတယ်။ လမ်းမှာတွေ့တဲ့ လူတစ်ယောက်ကို အဲဒီရွာကို ဘယ်လို သွားရသလဲလို့ မေးကြည့်တဲ့အခါ အဲဒီရွာမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်ကြောင့် ချက်ချင်းပဲ တန်းသိပြီး အတိအကျ လမ်းညွှန်ခဲ့လို့ ရွာကို ဖြောင့်ဖြောင့်တန်းတန်း ရောက်သွားခဲ့ပါတယ်။ ကျန်ရစ်သူ ဘာဒါယန် မိသားစုအတွက် ဒီအမှုကို ဥပဒေနဲ့အညီ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရေးကတော့ ဒီလို ဖြောင့်ဖြောင့်ဖြူးဖြူး မဖြစ်ခဲ့ပါဘူး။ ကလေးမလေးတွေ သေဆုံးခဲ့မှုကိစ္စကြောင့် အုတ်အော်သောင်းနင်း ဖြစ်သွားခဲ့ချိန် ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ကလေးမလေးတစ်ဦးရဲ့ အဖေနဲ့ ဒီဗယာ ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ခဲ့ ၂၀၁၄ ခုနှစ် နွေရာသီမှာ ကျန်ရစ်သူ မိသားစုနဲ့ ဘီဘီစီသတင်းထောက် ဒီဗယာ တို့ တွေ့ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ဒီအမှုအတွက် ဒေလီမြို့ကနေ ၈ နာရီ ကားမောင်းပြီး အဲဒီရွာကို အရောက်သွား သတင်းယူခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးသတင်းထောက်တွေထဲက တစ်ဦးပါ။ သေဆုံးသူ ကလေးမလေးတွေထဲက တစ်ဦးရဲ့ ဖခင်က ကလေးမလေးတွေကို ကြိုးဆွဲချ သေဆုံးလျက်သား တွေ့ခဲ့တဲ့ သရက်ပင် အောက်မှာပဲ ဒီဗယာကို လာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ အခင်းဖြစ်ခဲ့ချိန်က ဒေသခံရဲတွေက သူပြောတာတွေ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောပြီး အကူအညီပေးဖို့ ငြင်းခဲ့တဲ့အတွက် သူအရမ်း ကြောက်ခဲ့ရတယ်လို့ ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့မှာ ပြန်လက်တုံ့ပြန်ချင် စိတ်တော့ ရှိခဲ့ပါတယ်။ \"ဒီလူတွေကို လူအများရှေ့မှာ ကြိုးပေး ကွပ်မျက်သင့်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကလေးမလေးတွေကို သူတို့ လုပ်ခဲ့ကြသလိုပေါ့\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ပြင်ဆင် တင်းကြပ်လိုက်တဲ့ ဥပဒေတွေကြောင့် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ မိန်းကလေးငယ်တွေ ရဲကို တိုင်တန်းဖို့ ပိုလွယ်သွားရမှာပါ။ မုဒိမ်းမှု ကျူးလွန်သူတွေကို သေဒဏ်အမိန့် ချမှတ်ဖို့ စလုပ်ခဲ့ပြီး မုဒိမ်းမှုတွေကို အမြန် စစ်ဆေးကြားနာဖို့ အထူးခုံရုံးတွေ ကိုလည်း ဖွဲ့ခဲ့ပါတယ်။ ဥပဒေကြောင်းအရ တရားစွဲနိုင်ဖို့ လုပ်နေရာမှာ ၆ နှစ်ကြာ တရားရင်ဆိုင်နေရဆဲ ဖြစ်ပြီး စာရွက်စာတမ်းတွေသာ စုပုံလာနေ အရွယ်မရောက်သေးသူ မိန်းကလေးငယ်တွေ မုဒိမ်းကျင့်ခံရမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ တရားရုံး စစ်ဆေးကြားနာမှုတွေကို တစ်နှစ်အတွင်း အပြီးသတ် ဆောင်ရွက်ဖို့ ဥပဒေစည်းမျဉ်းတစ်ခုက အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း မုဒိမ်းမှု အမှုတွဲ ကြားနာစစ်ဆေးမှုတွေက မပြီးစီးနိုင်ဘဲ ဆက်ပြီး စုပုံလာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်ကုန်လောက်မှာ မုဒိမ်းမှုပေါင်း ကိုးသောင်း ငါးထောင်လောက် ရှိခဲ့ရာကနေ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကုန်မှာ တစ်သိန်း လေးသောင်း ငါးထောင်အထိ တိုးလာတယ်လို့ အိန္ဒိယအစိုးရ နောက်ဆုံး ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ကိန်းဂဏန်း အချက်အလက်တွေ အရ သိရပါတယ်။ ဘာဒါယန် မှာတော့ ကလေးမလေးတွေ ကြိုးဆွဲချ သေဆုံးခဲ့တဲ့ သရက်ပင်ဘက်ဆီ လျှောက်သွားစဉ်မှာ အဖေဖြစ်သူက အဝေးကို မျက်နှာလွှဲထားပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက အကြောင်းတွေ ပြန်စဉ်းစားရင် ရင်ထဲမှာ နာကျင်နေတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အခုအခါ သူ့ကို ကြည့်ရတာ အရွယ်နဲ့ မလိုက် အိုမင်း ရင့်ရော်နေပါတယ်။ ဒေါသတွေကတော့ မပြယ်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဥပဒေကြောင်းအရ အရေးယူ ဆောင်ရွက်ဖို့က အချိန် ကြာမြင့်နိုင်ပြီး ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုး လုပ်ရမယ့် လုပ်ငန်းစဉ် ဖြစ်တယ် ဆိုတာကိုတော့ သူ ကောင်းကောင်းကြီး သဘောပေါက်ထားပါတယ်။ \"မုဒိမ်းမှု အမှုတွဲတွေကို မြန်မြန် စစ်ဆေး ကြားနာဖို့ ဥပဒေတွေ ထုတ်ထားပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ပန်ကြား ပြောဆိုနေတာတွေကို တရားရုံးတွေက မျက်ကွယ် ပြုထားကြပါတယ်။ တရားရုံးချိန်းတွေတိုင်း ကျွန်တော် သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆင်းရဲသားတွေ အတွက် မျှတတဲ့ တရားစီရင်မှု ဘယ်တော့မှ မရှိသလောက်ပါပဲ\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကလေးမလေးတွေရဲ့ အမှုကိုတော့ ခပ်မြန်မြန် စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး ခပ်မြန်မြန်ပဲ အမှု ပိတ်ခဲ့ပါတယ်။ မုဒိမ်းမှု၊ လူသတ်မှုနဲ့ အမှုဖွင့် ရလောက်အောင် ပြည့်စုံ လုံလောက်တဲ့ အထောက်အထား သူတို့မှာ မရှိဘူးလို့ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒီတော့ သံသယ တရားခံတွေကိုလည်း ပြန်လွတ်သွားပါတယ်။ ကလေးမလေးတွေရဲ့ မိသားစုတွေက ဒါကို ကန့်ကွက် လျှောက်ထားခဲ့ပြီး အမှု ပြန်ဖွင့်ခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရားရုံးက ဒီအမှုကို ထိပါးနှောင့်ယှက်မှု၊ ပြန်ပေးမှု စတဲ့ စွဲချက်ငယ်တွေအဖြစ်ပဲ လျှော့ချ လက်ခံခဲ့ပါတယ်။ အခုအခါ မုဒိမ်းမှု၊ လူသတ်မှု စွဲချက်တွေနဲ့ ပြန်တရားစွဲနိုင်ဖို့ မိသားစုက လုပ်နေပါတယ်။ တစ်နေ့နေ့မှာ ဒီအမှုကျူးလွန်သူတွေ ပြစ်မှုထင်ရှားကြောင်း ပေါ်ထွက်လာမယ်လို့ ကလေးမလေးရဲ့ မိခင်က မျှော်လင့်နေဆဲ အိန္ဒိယ တရားရေးစနစ်ဟာ ငွေကြေးလည်း မပြည့်စုံ၊ ဝန်ထမ်းတွေလည်း အလုံအလောက် မရှိ ဖြစ်နေတာပါ။ ဘာဒါယန် အမှုကို အမြန် အထူးတရားရုံးတစ်ခုမှာ ကြားနာ စစ်ဆေးနေတာ ဖြစ်ပေမဲ့ အဲဒီမှာ အထူးတလည် ဆိုလို့ ဘာဆိုဘာမှ မရှိဘူးလို့ မိသားစုရဲ့ရှေ့နေ ဂျန် ဆင်းက ရှင်းပြပါတယ်။ \"အမြန် အထူးတရားရုံးတွေက ကြားနာ စစ်ဆေးမှုတွေ အမြန်ဆုံး လုပ်ဖို့ ကြိုးစားကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ခါတလေမှာ မှုခင်း အစီရင်ခံစာနဲ့ တခြား အစီရင်ခံစာတွေ ရောက်မလာဘဲ နောက်ကျနေတာမျိုးတွေ၊ ဆရာဝန် ဒါမှမဟုတ် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အရာရှိတွေ လွှဲပြောင်းတာ နောက်ကျတာမျိုးတွေ၊ တရားရုံးမှာ ကျမ်းကျိန် ထွက်ဆိုဖို့ သက်သေတွေရရေး နှောင့်နှေးနေတာမျိုးတွေ ရှိနေတတ်ပါတယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ နှစ်နဲ့ချီ ပုံလာခဲ့တဲ့ စာရွက်စာတမ်း၊ ဖိုင်တွဲတွေ တစ်ထပ်ကြီးကို သူတို့ မိသားစုနဲ့အတူ ဒီဗယာ မွှေနှောက် ကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကလေးမလေးရဲ့ အမေအတွက်ကတော့ သူတို့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အမှုကြီးက မပြီးနိုင်လောက်အောင်ကို ကြာရှည်လွန်းလှပါတယ်။ ဒီဗယာ ပြန်ထွက်လာချိန်မှာ သူပြောခဲ့တဲ့ စကားတွေကို နားထဲမှာ ကြားနေရဆဲပါ။ \"ဥပဒေနဲ့အညီ အရေးယူတာကို ကျွန်မ မသေခင် တွေ့သွားနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်\" \"ကျွန်မကို မုဒိမ်းကျင့်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ ကျွန်မရည်းစားကို ကျွန်မမိဘတွေက ထောင်ထဲ ထည့်ခဲ့တယ်\" လူမှောင်ခိုမှုနဲ့ သူ့မိဘကို ရဲဌာနမှာ အူရှာ အမှုဖွင့်ခဲ့ အူရှာနဲ့ ရွာထဲက ကောင်လေး ရည်းစားဖြစ်နေတာကို အူရှာ့မိဘတွေ သိသွားချိန်မှာ အူရှာ့အသက်က ၁၇ နှစ်ပါ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနောက်ပိုင်း ဂူဂျာရတ်ပြည်နယ် ပန်ချမာဟာလ်စ် ခရိုင်က ရွာငယ်လေးမှာ ဒီလို သမီးရည်းစား ဇာတ်လမ်းမျိုးတွေက အဆန်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အူရှာရဲ့ မိဘတွေက လုံးဝ သဘောမတူခဲ့ကြတဲ့အတွက် သူတို့နှစ်ယောက် ခိုးပြေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါတယ်။ သူ့အဖေက ချက်ချင်း လိုက်ရှာတွေ့ခဲ့ပြီး ပြန်ခေါ်ခဲ့တဲ့အတွက် အတူနေရချိန် သိပ်မကြာခဲ့ပါဘူး။ \"အဖေက ကျွန်မကို ကြိုးနဲ့ရော၊ တုတ်နဲ့ပါရိုက်တယ်။ အငတ်ထားတယ်။ ပြီးတော့ ကျွန်မကို ရူပီးငွေ တစ်သိန်းနှစ်သောင်း ငါးထောင် (တစ်ထောင့်ခြောက်ရာ ရှစ်ဆယ့်ငါး ဒေါ်လာ)နဲ့ လူတစ်ယောက်ကို ရောင်းလိုက်တယ်\" လို့ အူရှာက ပြောပြပါတယ်။ အူရှာဟာ မင်္ဂလာဆောင်တဲ့ ညမှာပဲ ထပ်ထွက်ပြေးခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရည်းစားနဲ့ လက်ထပ်ခဲ့ပြီး ကိုယ်ဝန်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ဒုက္ခတစ်ခုနဲ့ ကြုံလိုက်ရပါတယ်။ အသစ်ပြင်ဆင် ချမှတ်လိုက်တဲ့ ဥပဒေအရ မိန်းကလေးငယ်တွေ ကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ် အိမ်ထောင်ပြုနိုင်တဲ့ အရွယ်ကို ၁၆ နှစ်ကနေ ၁၈ နှစ်ကို တိုးမြှင့်လိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် အူရှာဟာ မိဘ ခွင့်ပြုချက်မပါရင် အိမ်ထောင်ပြုလို့ မရတဲ့ အနေအထား ဖြစ်သွား ခဲ့ရပြီး သူ့မိဘတွေက သူ့ရည်းစားကို မုဒိမ်းမှုနဲ့ တရားစွဲ၊ ထောင်ထဲ သွင်းလိုက်ပါတယ်။ ကောင်လေးရဲ့ မိဘတွေကိုလည်း အလွတ်မပေးခဲ့ပါဘူး။ မုဒိမ်းကျင့်အပြီး အူရှာကို ပြန်ပေးဆွဲဖို့ သားနဲ့အတူ ကြံစည်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး အမေဖြစ်သူကို စွပ်စွဲခဲ့ပါတယ်။ \"ကျွန်မ ထောင်ထဲမှာ နှစ်ပတ် နေခဲ့ရတယ်။ ကောင်မလေးရဲ့ မိသားစုက ကျွန်မတို့အိမ်ထဲ အတင်းဝင် မွှေနှောက်၊ တံခါးတွေ ရိုက်ချိုး၊ အိမ်မှာမွေးထားတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေကိုလည်း သိမ်းသွားတယ်။ ကျွန်မတို့ အသက်ဘေးက လွတ်အောင် မနည်း ပုန်းခဲ့ရတယ်\"လို့ အူရှာ့ ရည်းစားရဲ့ အမေက ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ဒါဟာ မတရား လိမ်လည်စွဲဆိုတဲ့ မုဒိမ်းမှုတစ်မှု ဖြစ်ပြီး မုဒိမ်းမှု ဥပဒေနဲ့ အကာအကွယ်ပေးရမယ့် မိန်းကလေးငယ်ရဲ့ နာမည်ကို သုံးပြီး အမှုဖွင့်ခဲ့တာပါ။ ဒီလို လိမ်လည် စွဲဆိုတဲ့ မုဒိမ်းမှုမျိုး ဘယ်လောက်များများ တရားရုံးကို ရောက်လာသလဲဆိုတာ အရေအတွက် မသိရပါဘူး။ ထောင်ထဲ မတရားသွင်းခံထားရတဲ့ ယောက်ျားနဲ့ သူ့မိသားစုကို ဒေသခံ NGO အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ရဲ့ အကူအညီကြောင့်သာ ထောင်ကလွတ်အောင် အူရှာ လုပ်ပေးနိုင်ခဲ့ ဒီလိုလိမ်လည်စွဲဆိုတဲ့ အမှုတွေကြောင့် နဂိုကတည်းက ယိုင်နဲ့နဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ တရားရေးစနစ်အပေါ် ဖိအားတွေ ပိုများလာနေတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေ တွေ့နေရတယ်လို့ ရှေ့နေတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ ဘယ်လို ဥပဒေမျိုးနဲ့မှ မပြောင်းလဲနိုင်တဲ့ ပိုနက်ရှိုင်းတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုကို မီးမောင်းထိုးပြနေတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ ငွေကြေးအထောက်အပံ့ မှီခိုနေရဆဲ အရွယ်မရောက်သေးသူ မိန်းကလေးငယ်တွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ မိဘတွေကို ဆန့်ကျင်ဖို့က အရမ်းကို ခက်ခဲတယ်လို့ ဂါရီမာ ဂျိုင်းက ပြောပါတယ်။ ဂါရီမာ ဂျိုင်းဟာ နယ်သာလန်နိုင်ငံ Tilburg တက္ကသိုလ်ရဲ့ International Victimology Institute ကျောင်းမှာ သူ့ရဲ့ ဘွဲ့လွန်စာတမ်းအတွက် မုဒိမ်းကျင့်ခံခဲ့ဖူးရသူတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေကို လေ့လာ စာတမ်းပြုစုနေတာပါ။ \"ထွက်ဆိုချက်တွေကို စုဆောင်းရတဲ့ ကျွန်မရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေအရ ကိုယ့်ချစ်သူရည်းစား မုဒိမ်းမှုနဲ့ မတရားအမှုဖွင့် ထောင်ချခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အချစ်ရေး ဖျက်ဆီးခံ ခဲ့ရရုံတင်မက စိတ်ဒဏ်ရာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ရသွား တတ်ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မိဘရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုကိုလည်း ပိုပြီး မခံမရပ်နိုင် ဖြစ်လာစေပါတယ်\" အူရှာ ဟာ အနန်ဒီ လို့ခေါ်တဲ့ NGO အဖွဲ့တဖွဲ့ရဲ့ လမ်းညွှန်မှုကို ရခဲ့ပါတယ်။ သူ့ယောက်ျားရဲ့ မိသားစုကို အာမခံနဲ့ ထောင်ထဲက ပြန်လွတ်လာအောင်နဲ့ သူ့မိဘကို ပြန်ရင်ဆိုင်နိုင်အောင် အဲဒီအဖွဲ့က အူရှာ့ကို ကူညီခဲ့ပါတယ်။ သူ အသက် ၁၈ နှစ် ပြည့်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် အူရှာဟာ မလုပ်ချင်ပေမဲ့ သူ့မိဘတွေကို လူမှောင်ခိုမှုနဲ့ အမှုဖွင့်ခဲ့ပါတယ်။ \"တကယ်လို့ မိန်းကလေးငယ်တွေဟာ သူတို့ကြိုက်တဲ့သူတွေနဲ့ လက်ထပ်ခွင့် ရမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာကြီးဟာ ပိုပျော်စရာကောင်းတဲ့ နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာမှာပါ\"လို့ အူရှာက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မိဘတွေကတော့ သူတို့ထိန်းချုပ်မှုအောက်ကနေ ကိုယ့်သမီး လွတ်ထွက်သွားတဲ့အခါ ရတဲ့နည်းနဲ့ ဆန့်ကျင်တားဆီးဖို့ လုပ်ကြပါတယ်။ ဒီဥပဒေကို တလွဲအသုံးချနေတယ်လို့ လူမှုရေးဝန်ထမ်း ဆီးမားရှားက ယူဆ အူရှာရဲ့ မိသားစုတွေကလည်း အနန်ဒီအဖွဲ့ရဲ့ လူမှုရေးဝန်ထမ်းတွေကို လူမှောင်ခိုမှုနဲ့ အမှုပြန်ဖွင့်မယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကျေးလက် ဒေသဘက်မှာ မိန်းကလေးတွေ ကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ် အိမ်ထောင်ပြုနိုင်ခွင့် အသက် သတ်မှတ်ချက် ဥပဒေကို တလွဲအသုံးချမှုတွေ အနှံ့အပြား ရှိနေပါတယ်။ ရဲရဲ့ ကနဦး အစီရင်ခံစာတွေကို အခြေခံပြီး အနန်ဒီအဖွဲ့က ၂၀၁၃၊ ၂၀၁၄ နဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွေမှာ ပြုစုခဲ့တဲ့ လေ့လာချက်တွေအရ ဒီလို မုဒိမ်းမှုမျိုးတွေရဲ့ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းကို မိဘတွေက အမှုဖွင့်ခဲ့တယ် ဆိုတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ \"တရားလမ်းကြောင်းအတိုင်း အရေးယူဆောင်ရွက်ရာမှာ ဒီဥပဒေကို မှန်မှန်ကန်ကန် အသုံးမပြုကြပါဘူး။ မိန်းကလေးငယ် တွေကို ဝတ္ထုပစ္စည်းတစ်ခုလို ရှုမြင်ပြီး လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် မပြုတာဟာ ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာကြီး တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်\"လို့ အနန်ဒီအဖွဲ့ရဲ့ လူမှုရေးဝန်ထမ်းတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဆီးမားရှား က ပြောပါတယ်။ \"နှုတ်ပိတ်နေခိုင်းခံခဲ့ရတဲ့ တခြားဒါလစ်အမျိုးသမီးတွေအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ပေးဖို့အတွက် ကျွန်မ ဥပဒေပညာ ဆည်းပူးဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ\" မာယာ ဟာ ဥပဒေပညာ သင်ယူဖို့ ကျောင်းမှာ စာရင်းပေးခဲ့ မာယာက ဒီဗယာနဲ့ စကားပြောနေချိန်မှာ သူ့ကိုယ်သူ မနည်းထိန်းပြီး ရဲဆေးတင် ပြုံးပြနေရတာပါ။ နာကျင်စရာ အသေးစိတ် အဖြစ်အပျက် အားလုံးကို ဒီဗယာ ကို သူက အရမ်းပြောပြချင်နေတာပါ။ ဒါပေမဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာက သိပ်မကျက်သေးတော့ ပြောရင်း ပြောရင်း တစ်ချက်တစ်ချက် ချုံးပွဲချ ငိုတတ်ပါတယ်။ မာယာ ဟာ ဟိန္ဒူအသိုင်းအဝိုင်းမှာ ဇာတ်အနိမ့်ဆုံး ဖြစ်တဲ့ ဒါလစ် အသိုင်းအဝိုင်း က ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါလစ် အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြား ဆက်ဆံမှုက နှစ်ဆ များပါတယ်။ သူက အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦး လုပ်ဖို့ စာသင်ကြားနေချိန်မှာပဲ သူ့ထက် ဇာတ်မြင့်တဲ့ အမျိုးသားတစ်ယောက်က သူ့နောက်ကို တကောက်ကောက် စလိုက်ခဲ့ပါတယ်။ မကြိုက်နိုင်ပါဘူးလို့ ပြောနေတာကို လုံးဝ လက်မခံဘဲ သူ့လက်ကောက်ဝတ်က သွေးကြောကို ဓါးနဲ့ လှီးဖြတ်ပြတာတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ သူ့ကို မုဒိမ်းကျင့်ခဲ့ပါတယ်။ \"သူက လူကောင်ကြီးတဲ့ သူပါ။ ကျွန်မ တားဖို့ အတင်းကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့ မရခဲ့ပါဘူး\"လို့ မာယာက ပြောပြပါတယ်။ ရဲဌာနမှာ တိုင်ချက်ဖွင့်ဖို့ သူ့ကို မိဘတွေက ကူညီခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလူက သူ့ကို လက်ထပ်ဖို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့အပြီးမှာ ပတ်ဝန်းကျင် အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ဖိအားကြောင့် လက်လျှော့ပေးခဲ့ရပြီး အမှုကို ပြန်ရုတ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ မာယာရဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းက မာယာ့ကို မုဒိမ်းကျင့်ခံရသူအဖြစ် လူတွေ ဖယ်ကျဉ်ခံထားရမယ့်ဘဝကနေ ကယ်တင်လိုက်နိုင် ခဲ့တယ်လို့ ထင်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ မာယာ့အတွက် အိမ်ထောင်သည်ဘဝက တကယ့် လောကငရဲ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ \"ကျွန်မယောက်ျားရဲ့ မိသားစုက ကျွန်မကို နင်က ဒါလစ်မျိုး၊ မြောင်းပုပ်ရေလို ရွံစရာ ကောင်းတယ်။ နင့်ကို ကြည့်ရတာတောင် မသတီဘူး ဆိုပြီး ပြောခဲ့ကြတယ်\"လို့ မာယာက မျက်ရည်တွေကြားက ပြန်ပြောပြပါတယ်။ \"အိမ်ကို အရက်မူးပြီး အိမ်ပြန်လာတတ်တယ်။ ပြီးရင် သူ့ကို ရဲဆီမှာ တိုင်ချက်ဖွင့်ခဲ့လို့ ဆိုပြီး ကျွန်မကို ဆဲဆို၊ ရိုက်နှက်လေ့ ရှိတယ်။ ပြီးရင် ကျွန်မက မလုပ်ဖို့ ပြောနေတဲ့ကြားက ဓမ္မတာအတိုင်း မဟုတ်တဲ့နည်းတွေနဲ့ ကျွန်မကို အတင်း လိင်ဆက်ဆံခဲ့တယ်\" မာယာက သူ့ကိုယ်သူ သေကြောင်းကြံဖို့တောင် စဉ်းစားခဲ့ပါသေးတယ်။ သူ့ယောက်ျားက မေ့ပြီး သူ့အခန်းတံခါးကို မတော်တဆ ဖွင့်ထားခဲ့ချိန်မှာမှ ထွက်ပြေးဖို့ အခွင့်ကြုံခဲ့ပါတယ်။ ဒါလစ်အမျိုးသမီးတွေရဲ့အရေး လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေတဲ့ ဒါလစ်မျိုးနွယ် ရှေ့နေ တစ်ဦးဖြစ်သူ မနီရှာ မရှားလ်နဲ့ တွေ့ခဲ့ချိန်မှာတော့ မာယာ တစ်ယောက် လွတ်မြောက်မှုရဲ့ တကယ့် အရသာကို ခံစားမိလာပါတော့တယ်။ မနီရှာ ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဟာယာနာပြည်နယ်က ဒါလစ် အမျိုးသမီးတွေ မုဒိမ်းကျင့်ခံခဲ့ရတဲ့ အမှုတွေအကြောင်း လေ့လာနေတာပါ။ ဇာတ်နိမ့် ဇာတ်မြင့် ခွဲခြားမှု၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု တွေကို အမြစ်ဖြုတ်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့ ဥပဒေတွေဟာ တကယ်တမ်းမှာ ထိရောက်မှု မရှိတာကို သူလေ့လာတွေ့ခဲ့ရပြီး ဒါလစ် အမျိုးသမီး အတော်များများကလည်း ဒီဥပဒေတွေ ရှိမှန်းတောင် မသိကြပါဘူး။ ဒါလစ် အမျိုးသမီးရှေ့နေ အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခု တည်ထောင်နိုင်ဖို့ မနီရှာ မျှော်လင့်နေ စွပ်စွဲခံရသူတွေဟာ ဒါလစ်မျိုးနွယ်တွေထက် စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး ကျောထောက်နောက်ခံ အားကောင်းတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းက လူတွေ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အစိုးရပိုင်း၊ ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ တရားစီရင်ရေးဌာနတွေအတွင်း ဇာတ်နိမ့် ဇာတ်မြင့် ခွဲခြားမှုတွေကလည်း အမြစ်တွယ်နေတာ ကာလကြာမြင့်နေပါပြီ။ မနီရှာ အတွက်ကတော့ ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ရေးဟာ ဒါလစ်အမျိုးသမီးတွေ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရရေးပေါ် တစိတ်တပိုင်း မူတည်နေတယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ မာယာတို့လို မုဒိမ်းကျင့်ခံခဲ့ရဖူးသူတွေ ဥပဒေပညာ သင်ယူနိုင်ရေးအတွက် အားပေးကူညီမှုတွေ သူစလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ မာယာ့အတွက်ကတော့ လူ့ဘဝကြီးထဲ မနေချင်တော့လောက်အောင် ဖြစ်ခဲ့ရတဲ့ အခြေအနေကနေ ဘဝသစ် ပြန်စဖို့ အခွင့်အလမ်းသစ် ရခဲ့တာပါ။ ရဲကိုတိုင်ထားတဲ့ မုဒိမ်းမှုကို သူ ပြန်အမှုဖွင့်နိုင်ခဲ့ပြီး အဲဒီအမှုတွဲထဲမှာ ဓမ္မတာအတိုင်း မဟုတ်ဘဲ အတင်းလိင်ဆက်ဆံခိုင်းခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ စွဲချက်တွေကိုလည်း ထပ်ဖြည့်ခဲ့ပါတယ်။ \"မာနီရှာနဲ့ တွေ့ခဲ့အပြီးမှာမှ ကျွန်မအနေနဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောတတ်ဖို့နဲ့ အကောင်းမြင်စိတ်ထားတတ်ဖို့ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ယုံကြည်စိတ် တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့တယ်\"လို့ မာယာက ပြောပြပါတယ်။ \"အဲဒီနောက် ဥပဒေပညာကို သင်ယူဖို့ ကျွန်မဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမှ ရက်စက်ယုတ်မာမှုတွေကို ထုတ်မပြောဖို့ နှုတ်ပိတ်ခံထားရတဲ့ ကျွန်မလို ဒါးလစ် အမျိုးသမီးတွေအတွက် ရင်ဆိုင်တိုက်နိုင်မှာပါ\" မာယာဟာ မုဒိမ်းကျင့်ခံခဲ့ရဖူးသူ တခြားအမျိုးသမီး ၅ ယောက်၊ ၆ ယောက်လောက်နဲ့အတူ မနီရှာနဲ့ အတူနေနေတာပါ။ သူတို့နေနေတဲ့ တိုက်ခန်းငယ်လေးဟာ နွေးထွေးပြီး ခွန်အားအပြည့်၊ သွေးစည်းညီညွတ်မှုအပြည့်နဲ့ နေရာလေးပါ။ တစ်ချိန်က သူတို့ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အခြေအနေနဲ့ဆိုရင် တကမ္ဘာစီ ကွာခြားလွန်းပါတယ်။ ဒါလစ်အသိုင်းအဝိုင်းက အမျိုးသမီးတွေ စုဝေးပြီး အစည်းအဝေးတွေ မှန်မှန်လုပ်လေ့ရှိ \"ဒါလစ် အမျိုးသမီးတွေကို ဇာတ်မြင့်တွေက သူတို့လိုချင်တဲ့အချိန်သုံးပြီး မလိုရင် ပစ်ထားနိုင်တဲ့ ဝတ္ထုပစ္စည်းတွေလို သဘောထား နေကြတာပါ\"လို့ မနီရှာက ပြောပါတယ်။ \"ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံရတာကို ထုတ်ဖော်ပြောဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အမျိုးသမီးမှန်သမျှ အသတ်ခံရတတ်ပါတယ်\" အခုအခါ မနီရှာဟာ ဒါလစ်အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်နေပြီး ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် မိန်းကလေးငယ်လေးတွေနဲ့ တရားရေးစနစ်အကြား ပေါင်းကူးတံတားတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ \"ကျွန်မအသိုင်းအဝိုင်းကလူတွေဟာ အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ကြုံတွေ့ရလေ့ရှိပြီး ဓားစာခံအဖြစ် အသက်ဆုံးတတ်ကြရပါတယ်။ ဒါမျိုးကို ကျွန်မ မလိုလားပါဘူး။ ကျွန်မကတော့ ခံရသူ ဓားစာခံအနေနဲ့မဟုတ်ဘဲ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး အနေနဲ့ ပြန်တိုက်ပွဲဝင်ချင်ပါတယ်\" (အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေအရ မုဒိမ်းကျင့်ခံရဖူးသူတွေရဲ့ အမည်တွေကို ပြောင်းလဲသုံးထားကြောင်း အသိပေးအပ်ပါတယ်) ( ဒီဆောင်းပါးမှာ ဘီဘီစီသတင်းထောက် တီဂျက်စ် ဗိုင်ဒယာ ရဲ့ နောက်ထပ် သတင်းပေးပို့ချက်တွေကို ဖြည့်စွက်ထည့်သွင်းထားပါတယ်) ဘီဘီစီရဲ့ ထူးချွန်ထင်ရှားတဲ့ အမျိုးသမီး ၁၀၀ ဘီဘီစီက နှစ်စဉ် တင်ဆက်လေ့ရှိတဲ့ အမျိုးသမီး ၁၀၀ အထူးကဏ္ဍမှာ သြဇာအရှိန်အဝါ လွှမ်းမိုးတဲ့၊ အားကျစရာကောင်းတဲ့ အမျိုးသမီး ၁၀၀ ရဲ့ အမည်ကို နှစ်စဉ် ဖော်ပြလေ့ရှိပြီး သူတို့ရဲ့အကြောင်းတွေကို ဝေမျှပေးနေတာပါ။ ဒီအကြောင်း ဖတ်ရှုချင်ရင် ဖေ့စ်ဘွတ်၊ အင်စတာဂရမ်နဲ့ တွစ်တာ လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ #BBC100Women လို့ ရိုက်ပြီးရှာဖွေ ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-48131568", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53823248", "doc1": "লাল টাই পড়া পেছনের ব্যক্তিকে জেরি চুন শিং লি বলে সনাক্ত করেছে হংকংয়ের গণমাধ্যম ৫৪ বছরের জেরি চুন শিঙ লি ২০০৭ সালে সিআইএ ছেড়ে হংকংয়ে বসবাস করতে শুরু করেন, যখন তিনি চীনের এজেন্টদের মাধ্যমে নিয়োগপ্রাপ্ত হন। আইনজীবীরা বলছেন, এরপরে তিনি চীনের কাছে যুক্তরাষ্ট্রের গোপন অভিযানের বিষয়ে অনেক তথ্য তুলে দিয়েছেন। এর ফলে ২০১০ সাল থেকে ২০১২ সালের মধ্যে তথ্যদাতাদের একটি নেটওয়ার্ক সনাক্ত করে ভেঙ্গে দেয় চীন। ওই সময়ের মধ্যে অন্তত ২০জন তথ্যদাতাকে হত্যা করা হয়েছে অথবা কারাদণ্ড দেয়া হয়েছে, যাকে সাম্প্রতিক সময়ে যুক্তরাষ্ট্রের গোয়েন্দা কর্মকাণ্ডের সবচেয়ে ভয়াবহ বিপর্যয় বলে বর্ণনা করা হয়। মি. লি কি করেছেন? সিআইএ এজেন্ট হিসাবে ১৯৯৪ সাল থেকে ২০০৭ সাল পর্যন্ত কাজ করেছেন লি। ২০১০ সালে তার সঙ্গে যোগাযোগ করে চীনা গুপ্তচর সংস্থার লোকজন। তারা তাকে প্রস্তাব করে যে, তাকে অনেক অর্থ দেয়া হবে এবং বাকি জীবন 'দেখভাল' করা হবে - যদি তিনি কিছু গোপন তথ্য সরবরাহ করেন। তার হংকং ব্যাংক হিসাবে লাখ লাখ ডলার জমা করা হয়। আরো পড়ুন: চীনে বিদেশি গুপ্তচর ধরিয়ে দিলেই পুরস্কার বিশ্বযুদ্ধের গোপন খবর বয়ে বেড়াচ্ছেন যে নারী গুপ্তচর একজন কূটনীতিক যখন গুপ্তচর হয়ে ওঠেন এরপর মি. লি এমন একটি নথি তৈরি করেন, যেখানে সিআইএ কর্মকাণ্ড এবং মার্কিন এজেন্টদের দায়িত্ব সম্পর্কিত তথ্য ছিল। ২০১২ সালে হাওয়াইতে তার হোটেল কক্ষে তল্লাশি চালিয়ে একটি পেন ড্রাইভ পায় এফবিআই, যেখানে গোপন তথ্য ছিল বলে মনে করা হয়। সেখানে এমন একটি নোট পাওয়া যায়, যেখানে সিআইএ এজেন্টদের তথ্য, তাদের সত্যিকারের পরিচয়, অপারেশন মিটিংয়ের স্থান ও ফোন নম্বর ছিল। তবে গোপন নথি তৈরির কথা স্বীকার করলেও চীনকে সেগুলো সরবরাহ করা হয়নি বলে তিনি জিজ্ঞাসাবাদে দাবী করেন। তদন্ত শেষে ২০১৮ সালে নিউইয়র্ক জেএফকে বিমানবন্দরে মি. লীকে গ্রেপ্তার করা হয়। চীনে সিআইয়ের অপারেশন বিপর্যয় বেইজিংয়ে মার্কিন দূতাবাসের বাইরে পাহারা দিচ্ছে চীনের পুলিশ ২০১০: চীনের সরকারের আমলাদের ভেতর থেকে সিআইএ-র তথ্য আসা কমে যেতে শুরু করে ২০১১: তথ্য দাতা ব্যক্তিরা নিখোঁজ হয়ে যেতে শুরু করেন। ২০১২: এফবিআই তদন্ত শুরু করে মে ২০১৪: ব্যবসায়িক তথ্য চুরি আর মার্কিন কোম্পানির তথ্য চুরির অভিযোগে পাঁচজন চীনা আর্মি অফিসারকে অভিযুক্ত করা হয়। এরপরে চীন অভিযোগ করে, তারা যুক্তরাষ্ট্রের গুপ্তচরের প্রধান লক্ষ্যে পরিণত হয়েছে। ২০১৫: বেইজিং দূতাবাস থেকে কর্মীদের সরিয়ে নিতে শুরু করে সিআইএ, কারণ আশঙ্কা করা হচ্ছিল যে, সরকারি কম্পিউটার থেকে চুরি যাওয়া তথ্যের কারণে এজেন্টদের পরিচয় বের হয়ে যেতে পারে। এপ্রিল ২০১৭: বিদেশী গুপ্তচরদের তথ্য দেয়ার জন্য বিপুল অর্থ পুরস্কার ঘোষণা করে চীন সরকার। মে ২০১৭: চারজন সাবেক সিআইএ এজেন্ট নিউইয়র্ক টাইমসকে বলেছেন যে, ২০১০ থেকে ২০১২ অন্তত ২০জন তথ্যদাতাকে হত্যা করা হয়েছে অথবা কারাদণ্ড দেয়া হয়েছে। জুন ২০১৭: চীনের গোয়েন্দাদের কাছে অত্যন্ত গোপনীয় তথ্য দেয়ার অভিযোগে মার্কিন সাবেক কূটনৈতিক কর্মকর্তা কেভিস মেলোরিকে গ্রেপ্তার ও অভিযুক্ত করা হয়। জানুয়ারি ২০১৮: সাবেক সিআইএ এজেন্ট জেরি চুন শিং লিকে গ্রেপ্তার করা হয়। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: ঘূর্ণিঝড়ের ফণী নামটি কোথা থেকে এলো? ঘূর্ণিঝড়ের কোন সতর্ক সংকেতের কী মানে? দেহরক্ষীকে বিয়ে করে রানি বানালেন থাই রাজা মার্গারেট থ্যাচার: যেভাবে রাজনৈতিক জীবনের ইতি", "doc2": "လျှို့ဝှက်ချက်တွေပေးလို့ မစ္စတာမာ ငွေလက်ခံယူနေတာကို ရိုက်ထားတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်တွေ ရထားတယ်လို့ဆို အသက် ၆၇ နှစ်အရွယ် အလက်ဇန်းဒါး ယွတ်ခ်ချင်းမာ ကို သောကြာနေ့က ဖမ်းဆီးလိုက်ပြီး တရားစွဲထားတယ်လို့ အမေရိကန် တရားရေးဌာနက ပြောပါတယ်။ သက်ဆိုင်သူတွေသာ ဖတ်ခွင့်ရှိတဲ့ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လျှို့ဝှက် သတင်းအချက်အလက်တွေကို တရုတ်ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိတွေဆီ ပေါက်ကြားစေခဲ့မှုနဲ့ သူ့ကို စွပ်စွဲထားပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရနဲ့ တရုတ်အစိုးရအကြား တင်းမာမှုတွေ ဖြစ်နေချိန်မှာ ဒါဟာ သူလျှိုကိစ္စနဲ့ အခုနောက်ဆုံး ဖမ်းဆီးခဲ့မှု ဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့မှာ မစ္စတာမာ ကို တရားရုံးထုတ်ဖို့ ရှိပြီး တကယ်လို့ ပြစ်မှုထင်ရှားရင် ထောင်ဒဏ် တသက်တကျွန်း ကျခံရနိုင်ပါတယ်။ မစ္စတာ မာအကြောင်း ဘာတွေသိထားလဲ ဟောင်ကောင်မှာ မွေးဖွားပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံသား ခံယူခဲ့တဲ့ မစ္စတာမာဟာ ၁၉၈၂ ခုနှစ်မှာ စီအိုင်အေအတွက် အလုပ် စလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ၇ နှစ်အကြာမှာ စီအိုင်အေကနေ ထွက်ပြီး ရှန်ဟိုင်းမှာ သွားအလုပ်လုပ်ခဲ့တယ်၊ ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှာ ဟာဝိုင်ယီကို ပြောင်းလာခဲ့တယ်လို့ တရားလို ရှေ့နေတွေက ပြောပါတယ်။ ၂၀၀၁ ခုနှစ် မတ်လအတွင်း ဟောင်ကောင်မှာ တခြားလူတွေနဲ့ တွေ့ကြရာကစပြီး သူနဲ့ သူ့ဆွေမျိုးဟာ ဆယ်စုနှစ်တခုလောက် တရုတ်အတွက် သူလျှိုလုပ်ခဲ့ကြတယ်လို့ သူတို့က စွပ်စွဲထားပါတယ်။ စီအိုင်အေအရာရှိဟောင်း နှစ်ဦးဖြစ်တဲ့ သူတို့နှစ်ဦးဟာ \"စီအိုင်အေက လူတွေ၊ စစ်ဆင်ရေးတွေ၊ လျှို့ဝှက်ဆက်သွယ်ရေးအတွက် သုံးတဲ့နည်းလမ်းတွေ\" နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို တရုတ်ထောက်လှမ်းရေးဌာနကို ပေးခဲ့တယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲခံထားရပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ လုပ်ခဲ့တဲ့ တွေ့ဆုံမှု တစိတ်တပိုင်းကို ဗီဒီယို ရိုက်ထားတာ ရှိပြီး အဲဒီဗီဒီယိုထဲမှာ မစ္စတာမာက လျှို့ဝှက်သတင်းတွေ ပေးလို့ ရထားတဲ့ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅၀, ၀၀၀ ကို ရေတွက်နေတာ တွေ့ရတယ်လို့လည်း တရားလိုရှေ့နေတွေရဲ့ တရားရုံးကို တင်ပြတဲ့စာထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဟာဝိုင်ယီမှာ နေနေစဉ် အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ လျှို့ဝှက် သတင်းအချက်အလက်တွေကို ရယူပြီး တရုတ်ကို ပေးနိုင်ဖို့အတွက် အက်ဖ်ဘီအိုင် (FBI) နဲ့ အတူ အလုပ်လုပ်ခွင့်ရအောင် မစ္စတာမာ ကြိုးစားခဲ့တယ်လို့လည်း အဲဒီစာထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ အက်ဖ်ဘီအိုင်ရဲ့ ဟိုနိုလူလူ ရုံးခွဲက သူ့ကို ဘာသာစကားကျွမ်းကျင်သူအဖြစ် ကန်ထရိုက်စာချုပ်နဲ့ အလုပ်ခန့်ခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ လျှို့ဝှက်စာရွက်စာတမ်း အထောက်အထားတွေ ခိုးယူခဲ့မှုနဲ့ သူ စွပ်စွဲခံထားရပါတယ်။ မစ္စတာမာ ကို ဖမ်းဖို့ ဘာ့ကြောင့် ဒီလောက်တောင် ကြာခဲ့သလဲ ဆိုတာကိုတော့ သိပ်ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။ မစ္စတာမာ နဲ့ အတူ သူလျှိုလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သူ့အမျိုး (အမည်မဖော်ပြ) ဖြစ်သူဟာ အခုအချိန်မှာ အသက် ၈၅ နှစ် ရှိပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ သူဟာ ရှန်ဟိုင်းမှာမွေးဖွားခဲ့သူ တယောက်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံသား ခံယူထားတာပါ။ အခုချိန်မှာ သူ့ကျန်းမာရေး အခြေအနေကြောင့် သူ့ကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ဖို့ ကြိုးစားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ တရားရုံးကို တင်တဲ့ စာတွေအရ သိရပါတယ်။ တခြား သူလျှိုကိစ္စတွေကကော ဘာတွေပါလဲ ဒီဖြစ်ရပ်ဟာ ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိဟောင်းတွေကို သူလျှိုမှုနဲ့ စွပ်စွဲ အရေးယူခဲ့မှုတွေမှာ အခုနောက်ဆုံး ဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နိုဝင်ဘာလတုန်းကလည်း တရုတ်ကို သူလျှိုလုပ်ပေးမှုနဲ့ စီအိုင်အေ အရာရှိဟောင်း ဂျယ်ရီ ချွန်ရှင် လီကို ထောင်ဒဏ် ၁၉ နှစ် ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာလီ ပေးလိုက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၁၀ နဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်အတွင်းမှာ စီအိုင်အေ သတင်းပေး ကွန်ရက်တခုကို တရုတ်အစိုးရက ဖြိုချပစ်ရာမှာ အထောက်အကူ ဖြစ်စေခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ပိုင်းတွေအတွင်း အမေရိကန် စီအိုင်အေရဲ့ အဆိုးဝါးဆုံး ကျရှုံးမှုတွေထဲက တခုဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီ အဖြစ်ကြောင့် သတင်းပေး အယောက် ၂၀ လောက် အသတ်ခံရတာ၊ ထောင်အချခံရတာတွေ အဲဒီ ကာလအတွင်းမှာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ထပ် စီအိုင်အေ အရာရှိတယောက်ဖြစ်တဲ့ ကက်ဗင် မယ်လိုရီ ကိုလည်း ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလ အတွင်းမှာ ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်တွေကို တရုတ်ကို ပေးရာမှာ ပူးပေါင်းပါဝင်ခဲ့မှုနဲ့ သူအပြစ်ရှိကြောင်း တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိဟောင်း နောက်တယောက်ဖြစ်တဲ့ ရွန် ရော့ခ်ဝဲလ် (Ron Rockwell) လည်း စက်တင်ဘာလအတွင်းက ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ် ချခံရပါတယ်။ တနင်္လာနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ စာထဲမှာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လက်ထောက် ရှေ့နေချုပ် ဂျွန် စီ ဒန်းမား က \"တရုတ်ရဲ့ သူလျှိုလုပ်မှု ခြေရာစွတ်ကြောင်းတွေက အရှည်ကြီးပါ။ ဝမ်းနည်းစွာနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် အာဏာရှင် ကွန်မြူနစ်အစိုးရကို ကူညီဖို့အတွက် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ၊ နိုင်ငံနဲ့ နိုင်ငံကထားတဲ့ လစ်ဘရယ် ဒီမိုကရေစီ တန်ဖိုးတွေကို မျက်ကွယ်ပြု သစ္စာဖောက်တဲ့ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိ (ဟောင်း) တွေနဲ့လည်း ဆက်စပ်နေပါတယ်\" လို့ ထည့်ပြောထားပါတယ်။ \"သူတို့ ဘယ်သူမှ မသိအောင် ဘယ်လောက်ကြာကြာ ဖုံးကွယ်ထားနိုင်သည်ဖြစ်စေ၊ သစ္စာဖောက်တွေကို လိုက်လံရှာဖွေပြီး တရားမျှတမှုရဲ့ ရှေ့ကို အရောက်ပို့မှာပါ\" လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ တင်းမာမှုတွေက အခုကာလမှာ ဘာ့ကြောင့် မြင့်လာနေတာလဲ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်အကြား ဆက်ဆံရေးက ဆယ်စုနှစ်တွေ များစွာအတွင်း အနိမ့်ဆုံးအခြေအနေက ထိုးဆင်းကျနေပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတည်းက ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ခါးခါးသီးသီး ဆင်နွှဲခဲ့ကြပြီးတဲ့နောက် ဒီလအစောပိုင်းမှာပဲ အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့်က လူကြိုက်များကျော်ကြားတဲ့ တရုတ် အက်ပ် တစ်တော့ခ် (TikTok)ကို ပိတ်ပစ်မယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်ထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေးအင်အားအကြီးဆုံး ၂ နိုင်ငံဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့မှု ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ပုံနဲ့ ပတ်သက်လို့ အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်ပြောဆိုတာတွေ ရှိခဲ့သလို ဟောင်ကောင်မှာ တရုတ်အစိုးရ ပြဌာန်းလိုက်တဲ့ လုံခြုံရေး ဥပဒေသစ်နဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း အငြင်းပွားနေကြတာပါ။ ဒစ်ခ်ဆန် ယိုးဟာ တရုတ်ထောက်လှမ်းရေးအတွက် သတင်းစုဆောင်းပေးမှုနဲ့ တရားစွဲခံရ ပြီးခဲ့တဲ့လအတွင်းကလည်း အမေရိကန်မှာ နေနေတဲ့ စင်ကာပူ နိုင်ငံသား တယောက်က တရုတ်အတွက် သူလျှိုလုပ်မှုနဲ့ သူအပြစ်ရှိကြောင်း အမေရိကန်တရားရုံးမှာ ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ တရားရုံးက စာရွက်စာတမ်း အထောက်အထားတွေအရ သူဟာ စင်ကာပူက ထိပ်တန်း တက္ကသိုလ်တခုမှာ ပါရဂူဘွဲ့ယူဖို့ လေ့လာနေစဉ်အတွင်း ဘေဂျင်းမှာ စာတမ်းတခု ဖတ်ခဲ့အပြီး နောက်ပိုင်း ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ တရုတ် ထောက်လှမ်းရေးက သူ့ကို စည်းရုံးသိမ်းသွင်း အလုပ်ပေးခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒစ်ခ်ဆန် ယိုး ခေါ် ဂျွန် ဝေ ယိုး ဟာ တရုတ်ထောက်လှမ်းရေးကို သတင်းပေးဖို့အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးအကြံပေး အလုပ်ကို အယောင်ပြ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံရပါတယ်။ တရုတ်ဟာ စီးပွားရေးဆိုင်ရာတွေမှာလည်း သူလျှိုတွေ မွေးထားတယ်လို့ အမေရိကန်က ဒီနှစ်ပိုင်းတွေအတွင်း စွပ်စွဲ ဖော်ထုတ်တာတွေ လုပ်လာခဲ့ပါတယ်။ တရားရေးဌာနက ကြားနာ စစ်ဆေးခဲ့တဲ့ စီးပွားရေး သူလျှိုမှုတွေထဲက ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ တရုတ်အစိုးရ အကျိုးအတွက် လုပ်ကြတာလို့ စွပ်စွဲထားကြကြောင်း တရားရေးဌာနရဲ့ ဝက်ဆိုက်မှာ ရေးသားထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-49250394", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2013/04/130407_bangladesh", "doc1": "বাংলাদেশের প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা বিবিসি বাংলার সঙ্গে একান্ত সাক্ষাৎকারে তিনি বলেন যে এক শ্রেণীর মানুষ হেফাজতে মৃত্যুর বিষয়ে \"অপপ্রচার\" চালাচ্ছে এবং এরা সেই মানুষ যারা \"সারাক্ষণ খুঁটিনাটি বিষয় নিয়ে আমাদের পেছনে\" লেগেই আছে। প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা বর্তমানে লন্ডন রয়েছে। সেখানে তিনি বিবিসি বাংলার মানসী বড়ুয়াকে দেওয়া দীর্ঘ এক সাক্ষাৎকারে গণতন্ত্র, ডিসেম্বর মাসের নির্বাচন, পুলিশি হেফাজতে নির্যাতন, ডেঙ্গু পরিস্থিতি, পদ্মা সেতুতে কাটা মাথা সংক্রান্ত গুজব, বাংলাদেশের অর্থনীতির অবস্থা - এরকম নানা ইস্যুতে কথা বলেছেন। পুরো সাক্ষাতকারটি দেখুন বিবিসি বাংলার ইউটিউব চ্যানেলে: তাঁকে জিজ্ঞেস করা হয়েছিলো, বাংলাদেশে হেফাজতে নির্যাতনের ইতিহাস দীর্ঘদিনের। যা সকল সরকারের আমলেই দেখা গেছে। আওয়ামী লীগ সরকার এটি বন্ধে কী পদক্ষেপ নিয়েছে? জবাবে শেখ হাসিনা বলেন, \"এমন মানসিকতা আমাদের নেই এবং আমরা সেটি করি না। ঘটনাচক্রে কিছু ঘটতে পারে। বরং আপনি যদি গত দশ বছরে আমাদের অবস্থান দেখেন, আমরা কিন্তু অপরাধ নিয়ন্ত্রণে যথাযথ ব্যবস্থা নিতে পেরেছি।\" তিনি বলেন, \"আপনি আমার নিজের কথাই চিন্তা করেন, যখন আমি আমার বাবা-মা সবাইকে হারালাম, গুলি করে মারা হল। কই আমি তো বিচার পাইনি। খুনিদের বিচার না করে তাদের ইনডেমনিটি দেয়া হল। অর্থাৎ অপরাধকে প্রশ্রয় দিলেন। উল্টো তাদের পুরস্কৃত করা হয়েছে।\" প্রধানমন্ত্রী বলেন,\"যে দেশে অপরাধকে স্বীকৃতি দিয়েই একটা সামাজিক ব্যবস্থা গড়ে তোলা হয়, সেই দেশে অপরাধ নিয়ন্ত্রণ অত্যন্ত কঠিন হয়ে পড়ে। হেফাজতে মানুষ হত্যা করার সবচেয়ে বেশি ভুক্তভোগী আমার দলের নেতা কর্মীরা।\" বিবিসি বাংলায় আরো পড়ুন: ‘থানায় থাকা ছেলে দু চোখ উপড়ানো অবস্থায় হাসপাতালে’ 'থানার বাইরেই ভাইয়ের কান্না শুনতে পাইতেছিলাম' আইন-শৃঙ্খলা রক্ষাকারীর বাহিনীর হেফাজতে নির্যাতন অভিযোগ নাকচ করে দিয়েছেন শেখ হাসিনা কিন্তু নির্যাতনের সংস্কৃতি বন্ধে কি করা হচ্ছে? - এমন প্রশ্নে তিনি বলেন, \"আমরা যথাযথ ব্যবস্থা নিচ্ছি। এখন ঠিক ওইভাবে হেফাজতে মৃত্যু হয় না। নির্যাতনও সেভাবে করা হয় না।\" তবে আন্তর্জাতিকভাবে অপরাধীর কাছ থেকে তথ্য সংগ্রহে কিছু নিয়ম রয়েছে, এ কথা উল্লেখ করে তিনি বলেন যে এর বাইরে কিছু করা হয় না। আওয়ামী সরকারের আমলে আইন-শৃঙ্খলা রক্ষাকারী বাহিনীর সদস্যদের পৃথিবীর বিভিন্ন দেশে পাঠিয়ে প্রশিক্ষণ দেয়া হয় বলে জানিয়েছেন তিনি। শেখ হাসিনা উল্লেখ করেন যে বাংলাদেশের স্বাধীনতার পর মাত্র সাড়ে তিন বছরের মধ্যে দেশের প্রতিষ্ঠাতা রাষ্ট্রপতিকে হত্যার ঘটনার পর থেকে অপরাধকে প্রশ্রয় দেয়ার সংস্কৃতি শুরু হয়েছে। প্রধানমন্ত্রী বলেন যে অসাংবিধানিক সরকারের সময় যারা বেশি সুযোগ ভোগ করেছে বা ক্ষমতাটা যারা উপভোগ করেছে, তারা কখনোই চায়নি বাংলাদেশের গণতান্ত্রিক ধারা অব্যাহত থাকুক। তিনি বলেন, \"একটা শ্রেণী হেফাজতে মৃত্যুর বিষয়ে অপপ্রচার চালাচ্ছে। তাদের মধ্যে কিছু আছে যারা অসাংবিধানিক সরকার, জরুরি অবস্থা অথবা মার্শাল ল' বা মিলিটারি রুলার আসলে তাদের খুব দাম বাড়ে। কাজেই তারা সারাক্ষণ খুঁটিনাটি বিষয় নিয়ে আমাদের পেছনে লেগেই আছে।\" সম্প্রতি পুলিশি হেফাজতে আটক ব্যক্তিদের নির্যাতনের বিষয়ে জাতিসংঘের একটি কমিটির মুখোমুখি হয় বাংলাদেশ। ২০ বছর আগে বাংলাদেশ এই সম্পর্কিত একটি কনভেনশনে সই করে। কিন্তু সে বিষয়ে রাষ্ট্রীয় পর্যায় থেকে একটি প্রতিবেদন দিয়েছে মাত্র ক'দিন আগে। আন্তর্জাতিক মানবাধিকার সংস্থা হিউম্যান রাইটস ওয়াচ এক বিবৃতিতে বাংলাদেশকে জাতিসংঘের সুপারিশ মেনে চলার আহবান জানিয়েছে। বিবিসি বাংলার মানসী বড়ুয়াকে সাক্ষাৎকার দিচ্ছেন শেখ হাসিনা বাংলাদেশের অর্থনীতি নিয়ে বিবিসি বাংলার প্রশ্নের জবাব দিয়েছেন শেখ হাসিনা। তাকে জিজ্ঞেস করা হয়েছিলো, যেসব দেশ দ্রুত প্রবৃদ্ধি অর্জন করেছে বাংলাদেশ তাদের একটি, কিন্তু এর সুফল সব পর্যায়ের মানুষের কাছে পৌঁছচ্ছে কিনা? \"অবশ্যই পৌঁছচ্ছে,\" বলেন প্রধানমন্ত্রী। \"সেই ভাবেই আমরা পরিকল্পনা নিয়েছি। ২০০৫ বা ২০০৬ সালের দিকে আমাদের দারিদ্রের হার ৪১ ভাগের উপরে ছিল। আজকে সেটা ২১.৪ ভাগে নেমে এসেছে। মাত্র ১০ বছরের মধ্যে আমরা সেটা অর্জন করতে পেরেছি। মানুষের মাথাপিছু যেখানে ৪০০/৫০০ মার্কিন ডলার ছিল, আজকে সেখানে প্রায় ২ হাজার মার্কিন ডলারে সেটি উঠে এসেছে। প্রবৃদ্ধি আমরা এখন ৮.১ শতাংশ অর্জন করতে পেরেছি। \" বাংলাদেশের ব্যাংকিং খাত এখন বেশ নাজুক অবস্থায় আছে এবং ঋণ খেলাপিরা হাজার হাজার কোটি টাকা নিয়ে তা আর ফেরত দিচ্ছে না - এ বিষয়ে প্রশ্ন করা হলে তিনি বলেন যে যতটা প্রচার হয় বিষয়টা ততটা না। \"ঋণ নিয়ে সেটা ফেরত না দেয়া - এই কালচারটাও আমাদের এখানে শুরু হয় মিলিটারি ডিক্টেটরদের আমলে। আমরা যখন ক্ষমতায় এসেছি আমরা চেষ্টা করেছি, আমরা অনেক টাকা উদ্ধার করেছি। তারপরেও কিছু মানুষের প্রবণতা থাকে যে টাকা দিলে মনে হয় সেটি আর ফেরত দিতে হবে না\" বাংলাদেশে গণতন্ত্রের মান ও এর চর্চা কিভাবে হচ্ছে সেনিয়ে অনেক প্রশ্ন উঠেছে। বাংলাদেশে গণতন্ত্রের মান ও এর চর্চা কিভাবে হচ্ছে তা নিয়ে আন্তর্জাতিক মহলে অনেক প্রশ্ন রয়েছে। বিষয়টি সম্পর্কে জিজ্ঞাসা করা হলে শেখ হাসিনা বলেন যে দেশে এখন ৪৪টি প্রাইভেট টেলিভিশন আছে এবং তারা স্বাধীনভাবে কাজ করছে। \"স্বাধীনতা না থাকলে তারা আমার বিরুদ্ধে বা সরকারের বিরুদ্ধে এত অপপ্রচার করছে কীভাবে।\" গত ৩০শে ডিসেম্বরের নির্বাচনে অনেক কেন্দ্রে ১০০ শতাংশ ভোট পড়েছে এবং এ নিয়ে যে সমালোচনা রয়েছে, সে বিষয়ে প্রশ্ন করা হলে তিনি বলেন, \"সেটা এখন কোন কেন্দ্রে গোনার দিক থেকে হয়তো পেয়েছে। কোন কেন্দ্রে হয়তো হতে পারে।\" তিনি বলেন, \"কিন্তু আমাদের ট্রাইব্যুনাল আছে সেখানে মামলা করতে পারে, কোর্টে মামলা করতে পারে। নির্বাচন কমিশনও মামলা করতে পারেন। তারা তদন্ত করে দেখছেন।\" প্রধানমন্ত্রী বলেন, \"মানুষ যদি সত্যিই ভোট দিতে না পারতো, তাহলে তাদের ডাকে সাড়া দিয়ে মানুষ আন্দোলনে নামত এবং আমরা ক্ষমতায় থাকতে পারতাম না।\" শেখ হাসিনা মনে করেন অর্থনৈতিক প্রবৃদ্ধি মানুষের কাছে পৌঁছচ্ছে বাংলাদেশে এখন সবচেয়ে আলোচিত বিষয় ডেঙ্গু। ডেঙ্গু রোগের জীবাণুর বাহক এডিস মশার বিস্তার রোধে ঢাকার দুই সিটি কর্পোরেশনের গাফলতির অভিযোগ উঠেছে। তবে সিটি কর্পোরেশনগুলো এডিস মশা সম্পর্কে একেবারেই কোন ব্যবস্থা নেয়নি বা মশা নিয়ন্ত্রণকে আরও গুরুত্বপূর্ণ বিষয় হিসেবে গণ্য করে সময়মত পদক্ষেপ নিতে ব্যর্থ হয়েছে এমন অভিযোগ মানছেন না প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা। সংবাদমাধ্যমে ডেঙ্গু বিষয়ক খবর অনেক বেশি প্রকাশিত হচ্ছে এবং এর ফলে মানুষ আতংকিত হয়ে পড়ছে, আর সেটাই সমস্যা সৃষ্টি করছে বলে তিনি মন্তব্য করেছেন। তিনি বলেন, \"একটু উচ্চবিত্ত যারা, সেইসব জায়গাগুলোতেই এর প্রকোপ বেশি। আমাদের সবসময় লক্ষ্য থাকে বস্তি এলাকা, ড্রেন এসব দিকে। মশা মারা কিন্তু নিয়মিত একটা ব্যাপার।\" শুধু সিটি কর্পোরেশনকে দোষ না দিয়ে সব মানুষকে সতর্কতা অবলম্বন করতে আহবান জানান তিনি। মশার ওষুধ কেনায় দুর্নীতির যে অভিযোগ উঠেছে, তাও তিনি নাকচ করে দিয়েছেন। শেখ হাসিনা বলেন, \"মশার ওষুধ কেনার ব্যাপারে টেন্ডার করা হয়। যারা টেন্ডারে উপযুক্ত হয়, তারা কিনে নিয়ে আসে এবং সেগুলো ব্যবহারও হয়। তবে কোন ওষুধ এডিস মশার উপরে কাজ করে, সেই ব্যাপারে বিভক্তিকরণ করা হয়নি বা সেই ধরনের সতর্কতা ছিল না।।\" তাকে প্রশ্ন করা হয়ে যে সরকারি হিসেবেই বলা হচ্ছে ডেঙ্গুতে আক্রান্তের সংখ্যা ২৫ হাজার ছাড়িয়ে গেছে এবং এর সংখ্যা আরও বড় হবে বলে অনেকে মনে করেন। তাই কিভাবে ভবিষ্যতে মশা নিয়ন্ত্রণ আরও সুষ্ঠুভাবে করা যায়? বাংলাদেশে এখন সবচেয়ে আলোচিত বিষয় ডেঙ্গু। এর জবাবে তিনি জানান যে এ ব্যাপারে ব্যবস্থা নেয়া হয়েছে এবং সরকারের পাশাপাশি তাঁর দল আওয়ামী লীগের নেতাকর্মীদেরকেও পরিচ্ছন্নতা অভিযান চালাতে আহবান করা হয়েছে। \"শুধু ঢাকা নয়, সমস্ত দেশেই একটা পরিচ্ছন্নতা অভিযান দরকার।\" প্রধানমন্ত্রী বলেন, কারো ঘরের কাছে বা ঘরে কোথাও যদি পানি জমা থাকে এবং সেখানে মশার লার্ভা তৈরি হয়, তবে তাদের জরিমানা করা হবে। মানুষ যদি আগামীর জন্য প্রস্তুত থাকে, তবে ভবিষ্যতে এমন পরিস্থিতি হবে না বলে মনে করেন তিনি। পদ্মা সেতুতে মানুষের কাটা মাথা লাগার গুজব এবং এর জেরে ছেলে ধরা সন্দেহে গণপিটুনিতে বেশ কজন মানুষের মৃত্যু বিষয়ে প্রশ্ন করা হলে তিনি গুজবে কান না দেওয়ার জন্য সবার প্রতি আহবান জানান। লন্ডনে প্রধানমন্ত্রী শেখ হাসিনা বিবিসির বাংলার সঙ্গে দীর্ঘ সময় কথা বলেন যারা গুজব ছড়াচ্ছে, এরকম কয়েকজনকে গ্রেফতার করা হয়েছে বলে তিনি জানান। \"পুলিশ ব্যবস্থা নিচ্ছে। আপনিই বলুন আজকের দিনে, পদ্মা সেতুতে কাটা মাথা ও রক্ত লাগবে বলে গুজব ছড়ানো হচ্ছে। রক্ত আর কাটা মাথা দিয়ে কি সেতু তৈরি হয়? এই গুজবটা যারা ছড়াচ্ছে, অপরাধী তো তারা।\" পদ্মা সেতুর ব্যাপারে শুরু থেকেই একটা চক্রান্ত ছিল বলে মন্তব্য করেন তিনি।", "doc2": "ဘာသာရေး စော်ကားမှု တင်းကျပ်စွာ နှိပ်ကွပ်ဖို့ တောင်းဆို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ ဘာသာရေး လွှမ်းမိုးမှု မရှိတဲ့ ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံ ဖြစ်လို့ ဘယ်ဘာသာမဆို လွတ်လပ် စွာ ကိုးကွယ်ခွင့် ရှိသလို ဘာသာရေး စော်ကားပုတ်ခတ်မှုတွေ အတွက်လဲ ရှိရင်းစွဲ ဥပဒေ တွေနဲ့ အပြစ်ပေးဖို့ လုံလောက်ပြီးသား ဖြစ်ကြောင်း ရှိတ်ဟာဆီနာက ဘီဘီစီကို ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ ဘာသာရေး စော်ကား နှောင့်ယှက်မှုတွေ အတွက် ပိုမို တင်းကျပ်တဲ့ ဥပဒေတွေ ပြဋ္ဌာန်းဖို့ ဒက္ကာ မြို့တော်မှာ သိန်းနဲ့ချီတဲ့ လူတွေက ဆန္ဒပြ တောင်းဆိုခဲ့ ကြအပြီး ၂ ရက် အကြာမှာ ဟာဆီနာက ဒီလိုပြောကြား ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ တမန်တော် မိုဟာမက်နဲ့ အစ္စလာမ် ဘာသာကို စော်ကားမှု တွေကို သေဒဏ် အပါအဝင် ပြင်းထန်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေ ချမှတ်ဖို့ အစ္စလာမ် အုပ်စု တွေကတောင်းဆို နေကြပါတယ်။ အမျိုးသား အမျိုးသမီး ရင်းနှီးစွာ ဆက်ဆံ ပြောဆိုမှုလို နိုင်ငံခြား ယဉ်ကျေးမှု အားလုံးကို ပိတ်ပင်ဖို့ လဲ ဒီအဖွဲ့တွေက တောင်းဆို ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီတောင်းဆိုမှုတွေဟာ နိုင်ငံနဲ့ လူမှု အသိုင်းအဝိုင်း အတွက် မဆီလျော်ဘူးဆိုပြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဟာဆီနာက ပယ်ချ ခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54375014", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54492331", "doc1": "এই যুদ্ধে বাইরের শক্তি জড়িয়ে পড়ার আশঙ্কা তৈরি হয়েছে। সাবেক সোভিয়েত ইউনিয়নের এই দুটো দেশের সামরিক বাহিনীর মধ্যে শুরু হওয়া এবারের যুদ্ধ আগের সংঘাতগুলোর তুলনায় ভিন্ন। বর্তমান সংঘর্ষের মাত্রা, ধরণ এবং আন্তর্জাতিক বিশ্বের প্রতিক্রিয়া- এসব কিছুই ওই অঞ্চলের সাম্প্রতিক কালের সব উত্তেজনাকে ছাড়িয়ে গেছে। সাতাশে সেপ্টেম্বর রোববার সকালে হঠাৎ করে শুরু হয়ে যাওয়া এই যুদ্ধে বড়ো বড়ো কামান, ট্যাঙ্ক, ক্ষেপণাস্ত্র এবং ড্রোন ব্যবহার করা হচ্ছে। সংঘর্ষে এখনও পর্যন্ত শতাধিক বেসামরিক নাগরিক এবং আর্মেনিয়ার বেশ কয়েকজন যোদ্ধা নিহত হয়েছে। আজারবাইজানের সামরিক খাতে কতো ক্ষয়ক্ষতি হয়েছে সে বিষয়ে বাকুর পক্ষ থেকে এখনও কিছু বলা হয়নি। তবে ধারণা করা যেতে পারে যে তাদেরও প্রচুর ক্ষতি হয়েছে। যে জায়গাটির দখল নিয়ে দুটো দেশের মধ্যে যুদ্ধ চলছে, সোভিয়েত ইউনিয়ন ভেঙে যাওয়ার পর সেই কারাবাখ অঞ্চল আর্মেনিয়ার সেনাবাহিনী দখল করে নিয়েছিল। আন্তর্জাতিকভাবে এই এলাকাটি আজারবাইজানের, কিন্তু এটি পরিচালনা করে জাতিগত আর্মেনীয়রা। দুটো দেশই এই এলাকাটিকে তাদের নিজেদের অংশ বলে দাবি করে। সাম্প্রতিক এই যুদ্ধ কেন শুরু হলো তার কারণ খুব একটা পরিষ্কার নয়। তবে প্রকাশিত খবরা-খবর থেকে ইঙ্গিত পাওয়া যায় যে আজারবাইজানের বাহিনী বিস্তৃত এই এলাকাটি পুনর্দখল করতে গেলে সবশেষ এই যুদ্ধের সূত্রপাত। আর্মেনিয়া ১৯৯২-৯৪ সালে যখন এই নাগোর্নো-কারাবাখ দখল করে নেয় তখন সেখান থেকে প্রায় দশ লাখ আজেরি উদ্বাস্তু হয়ে পড়েছিল। এর পর থেকে এই অঞ্চলকে কেন্দ্র করে দুটো দেশের মধ্যে গত কয়েক দশকে বারবার কূটনৈতিক অচলাবস্থার সৃষ্টি হয়, হুমকি দেওয়া হয় একে অপরকে আক্রমণের। এই যুদ্ধে বেসামরিক লোকজনও প্রাণ হারাচ্ছেন। ব্রাসেলস-ভিত্তিক একটি আন্তর্জাতিক গবেষণা সংস্থা ইন্টারন্যাশনাল ক্রাইসিস গ্রুপ বা আইসিজি বলছে, ২০১১ সালে নাগোর্নো-কারাবাখ শান্তি আলোচনা থেমে যাওয়ার পর দুটো দেশের মধ্যে অস্ত্র প্রতিযোগিতা বৃদ্ধি পেয়েছে। পাশাপাশি একে অপরকে আক্রমণ করার হুমকিও বেড়েছে। আইসিজি বলছে, এমন পরিস্থিতি তৈরি হয়েছে যে সামরিক বিষয়ে কোন ভুল হলে তার পরিণতি স্থানীয় বিরোধকেও ছাড়িয়ে যেতে পারে কারণ এই অঞ্চলের সাথে বিশ্বের শক্তিধর দেশগুলোর স্বার্থ জড়িত। \"দক্ষিণ ককেশাসে বড় বড় দেশগুলো প্রতিযোগিতায় লিপ্ত। জ্বালানির জন্য এটি গুরুত্বপূর্ণ অঞ্চল। ফলে নাগোর্নো-কারাবাখের বাইরেও আর্মেনিয়া ও আজারবাইজানের সীমান্তে সংঘর্ষ হচ্ছে,\" বলেছে আইসিজি। দীর্ঘদিনের উত্তেজনার জের ধরে ২০২০ সালের জুলাই মাসে আর্মেনিয়া ও আজারবাইজানের আন্তর্জাতিক সীমান্তের উত্তরাঞ্চলে সামরিক সংঘাতের ঘটনাও ঘটে। কিন্তু সেসব উত্তেজনা ও সংঘর্ষ এবারের মতো এতোটা তীব্র ছিলো না। এই যুদ্ধের বিপদ কী এর আগে আর্মেনিয়া ও আজারবাইজানের বাহিনীর মধ্যে যতবারই উত্তেজনা তৈরি হয়েছে, কয়েকদিন পরেই সেগুলোকে নিয়ন্ত্রণে আনা গেছে। কিন্তু লন্ডনে গবেষণা প্রতিষ্ঠান চ্যাটাম হাউজে দক্ষিণ ককেশাস বিশেষজ্ঞ ও গবেষক লরেন্স ব্রোয়ার্স বলছেন, বর্তমান যুদ্ধের যে তীব্রতা সেটা দেখে ধারণা করা যায় যে এবার হয়তো সেরকম সম্ভব হবে না। \"যে অঞ্চলের জন্য লড়াই চলছে সেই নাগোর্নো-কারাবাখের জন-অধ্যুষিত এলাকায় ক্ষেপণাস্ত্র ও বোমা হামলা চালানো হয়েছে। ১৯৯০ এর দশকের পর সেখানে এই প্রথম এধরনের হামলার ঘটনা ঘটলো। আর্মেনিয়া ও আজারবাইজানের বেসামরিক এলাকাতেও হামলা চালানো হয়েছে,\" বলেন তিনি। নব্বই-এর দশকের এই যুদ্ধে ১০ লাখ মানুষ গৃহচ্যুত হয়। গবেষক লরেন্স ব্রোয়ার্স বলছেন, \"অবস্থা দেখে মনে হচ্ছে উভয়পক্ষ দীর্ঘ সময়ের যুদ্ধের জন্য ক্ষেত্র তৈরি করছে। আর্মেনিয়ার সঙ্গে নতুন করে আলোচনার প্রস্তাব প্রত্যাখ্যান করেছে আজারবাইজান। এছাড়াও এবার তুরস্কের পক্ষ থেকে আজারবাইজানকে যেভাবে সমর্থন দেওয়ার কথা বলা হচ্ছে সেরকমও আগে দেখা যায়নি।\" তিনি বলেন, এই যুদ্ধ যদি দীর্ঘ সময় ধরে চলে তাহলে তাতে বাইরের আরো অনেক শক্তি জড়িয়ে পড়বে যার ফলে আরো বৃহত্তর পরিসরে আঞ্চলিক যুদ্ধ শুরু হয়ে যাওয়ার আশঙ্কা তৈরি হতে পারে। তুরস্কের ভূমিকা কী ভৌগলিক কৌশলগত কারণে আজারবাইজান তুরস্কের গুরুত্বপূর্ণ অংশীদার। একারণে তুরস্ক বহু আগে থেকেই আজারবাইজানকে নৈতিক ও কূটনৈতিক সমর্থন দিয়ে আসছে। আর্মেনিয়া ও আজারবাইজানের মধ্যে জুলাই মাসের সংঘর্ষের পর তুরস্কের প্রতিরক্ষা বিষয়ক কর্মকর্তাদের সঙ্গে আজারবাইজানের সামরিক কর্মকর্তাদের যোগাযোগ আরো বৃদ্ধি পেয়েছে। এর পর দুটো দেশ মিলে যৌথ সামরিক মহড়াও চালিয়েছে। এবারের সংঘাত শুরু হওয়ার পর আজারবাইজানের প্রতি নিঃশর্ত সমর্থন প্রকাশ করেছে তুরস্ক। তুর্কী প্রেসিডেন্ট রেচেপ তাইয়েপ এরদোয়ান বলেছেন, আজারবাইজানকে তারা সব ধরনের সহায়তা দেবেন। আরো পড়তে পারেন: সিরিয়ানদের যুদ্ধ করতে আজারবাইজানে পাঠানো হচ্ছে আর্মেনিয়া ও আজারবাইজান: কোন দেশের সামরিক শক্তি কেমন? আজারবাইজান এবং আর্মেনিয়ার মধ্যে যুদ্ধের দামামা আর্মেনিয়ার সৈন্যরা ১৯৯০ এর দশকের যুদ্ধে নাগোর্ন-কারাবাখ থেকে আজারবাইজানের সৈন্যদের হটিয়ে দিয়েছিল। যুদ্ধ শুরু হওয়ার পর তুরস্কের পক্ষ থেকে আজারবাইজানকে বিভিন্ন রকমের সামরিক সহযোগিতাও দেওয়া হয়েছে। বিশেষজ্ঞরা বলছেন, যুদ্ধে যে তুরস্কের অত্যাধুনিক সামরিক প্রযুক্তির ড্রোন ব্যবহার করা হচ্ছে এবিষয়ে তেমন একটা সন্দেহ নেই। আজারবাইজানের প্রতি আঙ্কারার এই অকুণ্ঠ সমর্থনের নিন্দা করেছে আর্মেনিয়া। তারা বলেছে, এর ফলে সংঘাত আরো ছড়িয়ে পড়ার আশঙ্কা তৈরি হতে পারে। আর্মেনিয়ার পক্ষ থেকে আরো অভিযোগ করা হয়েছে যে তুরস্ক তাদের একটি এসইউ-২৫ বিমান ২৯শে সেপ্টেম্বর গুলি করে ধ্বংস করেছে। আঙ্কারা অবশ্য এই অভিযোগ অস্বীকার করেছে। চ্যাটাম হাউজের গবেষক লরেন্স ব্রোয়ার্স বলেছেন, এধরনের অভিযোগ আগেও আনা হয়েছিল এবং পরে দেখা গেছে যে এর কোন সত্যতা নেই। অসমর্থিত সূত্রে আরো বলা হচ্ছে যে, আজারবাইজানের হয়ে যুদ্ধ করার জন্য তুরস্ক সিরিয়া থেকে যোদ্ধাদের সেখানে নিয়ে যাচ্ছে। এরকম এক যোদ্ধা বিবিসির আরবি বিভাগকে বলেছেন যে গত সপ্তাহে তাকে উত্তর সিরিয়া থেকে সংগ্রহ করে তুরস্ক হয়ে সেখানে পাঠানো হয়েছে। তুরস্ক অবশ্য এই খবর অস্বীকার করেছে। রাশিয়ার ভূমিকা কী এই সংঘাতে রাশিয়ার ভূমিকা নানা রকমের- বিচিত্র এবং কখনো কখনো সেসব ভূমিকা পরস্পরবিরোধী। আর্মেনিয়ার সাথে রাশিয়ার দ্বিপাক্ষিক সম্পর্ক রয়েছে। সেদেশে রাশিয়ার সামরিক ঘাঁটিও রয়েছে। এছাড়াও নিরাপত্তাজনিত সংস্থা কালেকটিভ সিকিউরিটি ট্রিটি অর্গানাইজেশনের মাধ্যমে মস্কো আর্মেনিয়াকে নিরাপত্তা সহযোগিতা প্রদান করে থাকে। নাগোর্নো-কারাবাখ নিয়ে বিরোধ দুটো দেশেই বিক্ষোভের জন্ম দেয়। \"কিন্তু এসব সম্পর্ক ও সহযোগিতা রাশিয়াকে নাগোর্নো-কারাবাখের যুদ্ধে জড়ানোর সুযোগ করে দেয়নি। কারণ এই এলাকাটি আন্তর্জাতিকভাবে আজারবাইজানের অংশ হিসেবে স্বীকৃত,\" বলেন চ্যাটাম হাউজের গবেষক লরেন্স ব্রোয়ার্স। আজারবাইজান এবং আর্মেনিয়া- উভয়পক্ষের কাছেই অস্ত্র সরবরাহ করে রাশিয়া। আজারবাইজানের সঙ্গেও রাশিয়ার সম্পর্ক ভালো। গত সপ্তাহে সংঘাত শুরু হওয়ার পর রাশিয়া যুদ্ধবিরতির আহবান জানিয়েছে এবং যুদ্ধ বন্ধ করার লক্ষ্যে উভয়পক্ষের মধ্যে সংলাপ আয়োজনেরও প্রস্তাব দিয়েছে। রুশ পররাষ্ট্রমন্ত্রী সের্গেই লাভরভ আর্মেনিয়া ও আজারবাইজানের সরকারের প্রতি এই সংলাপে বসার আহবান জানিয়েছেন। এবিষয়ে মি. লাভরভ দুটো দেশের পররাষ্ট্রমন্ত্রীর সঙ্গে কথাও বলেছেন। বর্তমান পরিস্থিতি নিয়ে রুশ প্রেসিডেন্ট ভ্লাদিমির পুতিন ও ফরাসী প্রেসিডেন্ট ইমানুয়েল ম্যাক্রোঁর মধ্যেও কথা হয়েছে এবং তারা দুজনেই অনতিবিলম্বে যুদ্ধ বন্ধ করার আহবান জানিয়েছেন। গবেষক লরেন্স ব্রোয়ার্স বলছেন, আর্মেনিয়ার নেতা নিকোল পাশিনিয়ানের সঙ্গে মস্কোর সম্পর্ক খুব একটা সুখকর নয়। একারণে ইয়েরাভান রাশিয়াকে না ডেকে এই উত্তেজনা নিজেরাই সামাল দিতে চেষ্টা করবে। তিনি আরো বলেন, এছাড়াও এই যুদ্ধ যদি শুধুমাত্র নাগোর্নো-কারাবাখ অঞ্চল ও তার আশেপাশের এলাকার মধ্যেই সীমিত রাখা সম্ভব হয় তাহলে এই সংঘাতে রাশিয়ার জড়িয়ে পড়ার সম্ভাবনা কম। কারণ মস্কো দেখাতে চাইবে যে তাদের অবস্থান নিরপেক্ষ। তবে এই যুদ্ধ যদি দীর্ঘায়িত হয় এবং তাতে তুরস্ক আরো বেশি করে জড়িয়ে পড়ে তখন ওই অঞ্চলে রাশিয়ার আধিপত্য খর্ব হওয়ার আশঙ্কার কথা বিবেচনা করে রাশিয়া সেখানে সক্রিয় হয়ে উঠতে পারে। চার দশক ধরে এই দ্বন্দ্ব চলছে। ফ্রান্সের অবস্থান ফ্রান্সে জাতিগত বহু আর্মেনীয় বসবাস করে যেখানে তুরস্ক সবসময়ই আজারবাইজানকে সমর্থন দিচ্ছে। ফলে এই সংঘাতকে কেন্দ্র করে নেটোর এই দুটো মিত্র দেশের মধ্যেও উত্তেজনা তৈরি হয়েছে। টার্কিক এই অঞ্চলে যুদ্ধে জড়ানোর ব্যাপারে তুরস্ককে সতর্ক করে দিয়েছে ফ্রান্স। ফরাসী প্রেসিডেন্ট ইমানুয়েল ম্যাক্রোঁ ''তুরস্কের যুদ্ধস্বরূপ'' কথাবার্তার নিন্দা করেছেন। মি. ম্যাক্রোঁ বলেছেন, নাগোর্নো-কারাবাখ পুনর্দখলে নেওয়ার ব্যাপারে আজারবাইজানের যতোটুকু সঙ্কোচ ছিল, আঙ্কারার সমর্থনের কথা ঘোষণা করার পর সেটাও দূর হয়ে গেছে যা ফ্রান্সের কাছে কিছুতেই গ্রহণযোগ্য নয়। এর জবাবে তুর্কী পররাষ্ট্রমন্ত্রী মেভলুত চাভুসলো ফ্রান্সের বিরুদ্ধে অভিযোগ এনে বলেছেন যে আজারবাইজানে আর্মেনিয়ার দখলদারিত্বকে তারা সমর্থন করছে। নিজেদের স্বাধীনতা ঘোষণার ২০তম বার্ষিকীতে নাগোর্নো -কারাবাখের সামরিক বাহিনীর কুচকাওয়াজ। অন্যান্য দেশের ভূমিকা তুরস্ক ছাড়া বাকি আঞ্চলিক ও বিশ্বনেতারা সংযম প্রদর্শনের আহবান জানিয়ে বলেছেন আলোচনার মাধ্যমে উত্তেজনা প্রশমন করার কথা। ইরান, জর্জিয়া এবং কাতার এতে মধ্যস্থতা করার প্রস্তাব দিয়েছে। সবশেষ প্রস্তাবটি এসেছে রাশিয়ার পক্ষ থেকে। জাতিসংঘের নিরাপত্তা পরিষদে ২৯শে সেপ্টেম্বর সর্বশেষ পরিস্থিতি নিয়ে আলোচনা হয়েছে। সেখানে বলা হয়েছে এবিষয়ে মধ্যস্থতা করবে মিনস্ক গ্রুপ যাতে সভাপতিত্ব করছে ফ্রান্স, রাশিয়া, যুক্তরাষ্ট্র এবং ইউরোপে নিরাপত্তা ও সহযোগিতা বিষয়ক সংস্থা ওএসসিই। তবে গবেষকরা বলছেন, কূটনৈতিক আলোচনার ব্যাপারে বিভিন্ন দেশ কতোটা আন্তরিক হবে সেটা বলা কঠিন। কারণ এই যুদ্ধ এমন এক সময়ে শুরু হয়েছে যখন সারা বিশ্ব করোনাভাইরাস মহামারির সঙ্গে যুদ্ধে লিপ্ত। তার সঙ্গে আছে যুক্তরাষ্ট্রের প্রেসিডেন্ট নির্বাচন। ফলে এই সংঘাত সমাধানে শক্তিধর দেশগুলো কতোটা মনযোগী হবে তার ওপর অনেক কিছু নির্ভর করছে। কী হতে পারে চ্যাটাম হাউজের গবেষক লরেন্স ব্রোয়ার্স বলছেন, আজারবাইজান হয়তো খুব দ্রুত কিছু এলাকা পুনর্দখল করে নিয়ে সামরিক সাফল্য অর্জন করতে পারে। অথবা আর্মেনিয়ার বাহিনী আজারবাইজানের এই চেষ্টা নস্যাৎ করে দিতে পারে। যুদ্ধবিরতিও হতে পারে। তবে এসবের যা কিছুই হোক না কেন বর্তমান এই সংঘাতের কারণে যে অভ্যন্তরীণ স্থিতি বিনষ্ট হবে তা নিয়ে কোন সন্দেহ নেই। কারাবাখ অঞ্চল নিয়ে আজারবাইজান ও আর্মেনিয়ার দ্বন্দ্ব তিনি বলছেন, এই যুদ্ধ যদি বেশি সময় ধরে গড়ায় এবং তাতে একটি পক্ষের পরাজয় ঘটতে থাকে তখন রাশিয়া এবং তুরস্কের পক্ষে পরবর্তী সিদ্ধান্ত নেওয়া খুব একটা সহজ হবে না। নাগোর্নো-কারাবাখকে কেন্দ্র করে দুটো দেশের মধ্যে অমীমাংসিত বিরোধের কারণে যে বিপদ হতে পারে সেবিষয়ে ইন্টারন্যাশনাল ক্রাইসিস গ্রুপ বা আইসিজি বহু বছর ধরেই সতর্ক করে আসছে। সর্বশেষ এই যুদ্ধ শুরু হওয়ার পর তারা বলছে, পরিস্থিতি শান্ত করতে উভয়পক্ষের মধ্যে সমঝোতার জন্য রাশিয়াকে আরো বেশি সক্রিয় হতে হবে। সংস্থাটি বলছে, রাশিয়া যদি ঘোষণা করে যে যুদ্ধ না থামালে আর্মেনিয়া ও আজারবাইজানে তারা অস্ত্র সরবরাহ বন্ধ করে দেবে তাহলে এই কাজটি অনেক বেশি সহজ হয়ে যেতে পারে।", "doc2": "ဒေသခံထောင်ပေါင်းများစွာ အိမ်တွေ စွန့်ခွာခဲ့ ဒါပေမဲ့ အပစ်ရပ် တစ်နာရီ မပြည့်ခင်မှာပဲ အပစ်ရပ်သဘောတူမှုကို ချိုးဖောက်တယ်ဆိုပြီး နှစ်ဖက်စလုံးက အပြန်အလှန် စွပ်စွဲနေကြပါတယ်။ အဲဒါမတိုင်ခင်ကလည်း အရပ်သားတွေ နေထိုင်ရာနေရာတွေကို ဗုံးကြဲတယ်ဆိုပြီး အပြန်အလှန် စွပ်စွဲခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီလို အပစ်ရပ်တာဟာ အကျဥ်းသားတွေချင်း လဲလှယ်ဖို့နဲ့ အလောင်းပြန်ကောက်တာတွေ လုပ်နိုင်ကြဖို့ ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံ မော်စကိုမြို့မှာ ၁၀ နာရီလောက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီးနောက် အခုလို ယာယီ အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားက ကြားဝင်စေ့စပ် ဒီလို ဆွေးနွေးသဘောတူကြဖို့ \"တော်တော်ခက်ခဲတယ်\"လို့ အာမေးနီးယား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဇိုရပ် မန်နတ်ဆက်ကန်ယန်းက ပြောပါတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဆာဂေး လဗ်ရော့ဗ်ကတော့ အခုဆိုရင် နှစ်နိုင်ငံ ခြေခြေမြစ်မြစ် စဆွေးနွေးနိုင်ပြီလို့ ပြောပါတယ်။ ကာလရှည် ရှိနေခဲ့တဲ့ ပဋိပက္ခက စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်မှာ တစ်ကြော့ပြန် စခဲ့တဲ့နောက် တိုက်ခိုက်မှုတွေအတွင်း လူ ၃၀၀ မက သေဆုံးခဲ့ပြီး လူထောင်ပေါင်းများစွာ အိုးအိမ်တွေ စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ကြရပါတယ်။ နဂိုနို-ကရာဘတ်ဒေသဟာ တရားဝင်အားဖြင့် အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် ရှိနေပေမဲ့ ဒီဒေသကို အာမေးနီးယား မျိုးနွယ်တွေက အုပ်ချုပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုထဲက နိုင်ငံတွေဖြစ်ခဲ့ကြဖူးတဲ့ ဒီနှစ်နိုင်ငံဟာ ဆယ်စုနှစ်တွေအတွင်း အဆိုးဆုံး ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အခုတိုက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အချင်းချင်း ပြစ်တင်နေကြပါတယ်။ ရုရှား စစ်အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခု အာမေးနီးယားမှာ ရှိနေပြီး နှစ်နိုင်ငံစလုံးက လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အဖွဲ့ (CSTO) အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေပါ။ ရုရှားဟာ အဇာဘိုင်ဂျန်နဲ့လည်း ဆက်ဆံရေးကောင်း ရှိနေပါတယ်။ မြေပြင်နောက်ဆုံး အခြေအနေ ဘယ်လိုရှိလဲ အပစ်ရပ်စပြီး ငါးမိနစ်မှာပဲ အဇာဘိုင်ဂျန်ဘက်က အဇဲရီမျိုးနွယ်တပ်ဖွဲ့တွေက တိုက်ခိုက်မှုတွေ စခဲ့ပြီး အာမေးနီးယားတပ်တွေက ပြန်တုံ့ပြန်ခဲ့တယ်လို့ အာမေနီးယား ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဇဲရီတပ်ဖွဲ့တွေက မြို့တွေကို ဗုံးတွေနဲ့လည်း ပစ်ခတ်ခဲ့တယ်လို့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဇာဘိုင်ဂျန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက အာမေးနီးယားက အပစ်ရပ်သဘောတူမှုကို ပြောင်ကျကျ ချိုးဖောက်ခဲ့ပြီး အဇဲရီဒေသတွေ ဖြစ်တဲ့ တာတာနဲ့ အာ့ဂ်ဒမ်းဒေသတွေကို ပစ်ခတ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အာမေးနီးယားကတော့ ဒါကို ငြင်းထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-57264490", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-57260424", "doc1": "মার্কিন প্রেসিডেন্ট জো বাইডেন এক বিবৃতিতে মি. বাইডেন গোয়েন্দা সংস্থাগুলোকে তাদের চেষ্টা দ্বিগুণ করার জন্য বলছেন এবং বিষয়টি নিয়ে তার কাছে ৯০ দিনের মধ্যে রিপোর্ট জমা দিতে বলেছেন। ২০১৯ সালের শেষের দিকে চীনের শহর উহানে কোভিড-১৯ প্রথম শনাক্ত হয়েছিল। বিশ্বজুড়ে এখনো পর্যন্ত এই ভাইরাসে আক্রান্ত হয়েছেন প্রায় ১৭ কোটি মানুষ এবং মারা গেছেন অন্তত ৩৫ লাখ। এর আগে করোনাভাইরাসের উৎপত্তির জন্য চীনের একটি বাজারের কথা বলা হয়েছিল। বিজ্ঞানীরা বলছেন, এই ভাইরাস প্রাণী থেকে মানুষের দেহে সংক্রমিত হয়েছে। তবে চীন এর তীব্র প্রতিবাদ জানিয়ে পাল্টা বলেছে, আমেরিকার গবেষণাগার থেকে করোনাভাইরাস ছড়িয়েছে। ব্ল্যাক ফাঙ্গাস সংক্রমণ থেকে সুরক্ষার সাতটি উপায় গুরুতর করোনা রোগীদের যে ১১টি পরীক্ষা করতে বলেন চিকিৎসকেরা গাদ্দাফির যে ছেলে খেলেছেন ইতালির ফুটবল ক্লাবে হোয়াইট হাউজের দেয়া এক বিবৃতিতে মি. বাইডেন বলেছেন, দায়িত্ব গ্রহণের পর করোনাভাইরাসের উৎস সম্পর্কে একটি রিপোর্ট দিতে বলেছেন তিনি। কোন প্রাণীর কাছ থেকে এই ভাইরাস মানবদেহে এসেছে নাকি গবেষণাগারে দুর্ঘটনা থেকে এর উৎপত্তি হয়েছে - সেটি জানতে চান মি. বাইডেন। সে রিপোর্ট পাওয়ার পর প্রেসিডেন্ট বাইডেন আরো বিস্তারিত রিপোর্ট চেয়েছেন। \"এখনো পর্যন্ত মার্কিন গোয়েন্দা সংস্থাগুলো দুটো সম্ভাব্য উৎসের কথা বলেছে। কিন্তু তারা এ বিষয়ে কোন চূড়ান্ত সিদ্ধান্তে উপনীত হওয়া যায়নি,\" বিবৃতিতে বলেছেন মি. বাইডেন। তিনি বলেন, এ বিষয়ে একটি পূণাঙ্গ, স্বচ্ছ এবং প্রমাণ-ভিত্তিক আন্তর্জাতিক তদন্ত করার জন্য চীন যাতে তাদের সব ধরণের ডেটা এবং তথ্য দিয়ে সহায়তা করে সেজন্য যুক্তরাষ্ট্র তাদের সমমনা দেশগুলোর সাথে একত্রিত হয়ে চীনের উপর চাপ প্রয়োগ করবে।", "doc2": "ဝူဟန်ဓာတ်ခွဲခန်းက စပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်သွားတာဆိုတဲ့ ပြောဆိုမှုတွေကို တရုတ်ကငြင်း ဒါနဲ့ ပတ်သက်လို့ တရုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဌာနက အမေရိကန်ဟာ နိုင်ငံရေး ကစားပြီး အပြစ်တွေ ပုံချဖို့ ကြိုးစားနေတာ ဖြစ်တယ်လို့ စွပ်စွဲပါတယ်။ နောက်ပြီး ကိုဗစ် - ၁၉ နဲ့ တရုတ်ပြည် ဝူဟန်မြို့က ဗိုင်းရပ်စ် သုတေသန ဓာတ်ခွဲခန်း ဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတာကိုလည်း ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်- ၁၉ ဟာ ဝူဟန်မြို့မှာ ၂၀၁၉ နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ စတင် ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကစပြီး ကမ္ဘာတဝန်းမှာ လူပေါင်း ၁၆၈ သန်း ကူးစက်ခံခဲ့ရသလို ၃.၅ သန်း အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေက ဝူဟန်မြို့က ပင်လယ်စာ စျေးနဲ့ အစောပိုင်း ကိုဗစ် ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တာလို့ ဆိုခဲ့အပြီး ထိပ်တန်း သိပ္ပံပညာရှင်တွ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တိရစ္ဆာန်တွေကနေ လူတွေဆီကို ကူးစက်လာခဲ့တာ ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆတွေကို တင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက မီဒီယာတွေမှာ မကြာခင်ကစလို့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ တရုတ်ပြည်က ဓာတ်ခွဲခန်းတွေကနေ မတော်တဆမှုကြောင့် ထွက်လာခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အထောက်အထားတွေ ပိုတွေ့လာနေရတယ်ဆိုပြီး ဖော်ပြလာနေကြပါတယ်။ လာရောက်လေ့လာမှုတိုင်းကို လမ်းဖွင့်ပေးထားတယ်လို့ ဝူဟန်ဓာတ်ခွဲခန်းက သုတေသီ တုံ့ပြန် အငြင်းပွားမှုတွေ ဘာကြောင့် ဖြစ်လာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က သူ သမ္မတအဖြစ် စတင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ပြီး နောက်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရဲ့ အစနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အစီရင်ခံစာတွေ တင်ပြဖို့ တောင်းဆိုထားကြောင်းနဲ့ အဲဒီအထဲမှာ လူနဲ့ ကူးစက်ခံထားရတဲ့ တိရစ္ဆာန်ထိတွေ့မှုကြောင့် စခဲ့တာလား၊ ဓာတ်ခွဲခန်းထဲက မတော်တဆမှုကြောင့်လား ဆိုတာလည်း ပါဝင်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ ဒီလထဲမှာ အစီရင်ခံချက်တွေ ရရှိပြီးနောက်မှာတော့ ထပ်ပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်သွားဖို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်က ထောက်လှမ်းရေး အသိုင်းအဝိုင်းက အများစုကတော့ ဖြစ်နိုင်ခြေ ၂ မျိုးကို လေ့လာခဲ့ကြတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဘယ်ဖြစ်နိုင်ခြေကမှ ကျန်တခုထက် ပိုပြီး ဖြစ်နိုင်ခြေ များတယ်ဆိုတာ ပြနိုင်တဲ့ အချက်အလက်တွေ လုံလုံလောက်လောက် မရခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒါကြောင့်ပဲ အခု ထောက်လှမ်းရေး ဌာနတွေကို ပိုမို တိကျတဲ့ အဖြေရနိုင်ဖို့ အရင်ကထက် နှစ်ဆပိုကြိုးစားပြီး အချက်အလက်တွေ စုံစမ်း ရှာဖွေ သုံးသပ်ကြဖို့ ညွှန်ကြားထားကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီကြေညာချက်ကို တရုတ်ဘက်က မကျေမနပ် ဖြစ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ် အစောပိုင်း ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့က ဟူနန် ရေထွက်ကုန်လက်ကားစျေး ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီ လထဲမှာ ဘီဘီစီ သတင်းထောက် ရော်ဘင် ဘရန့် ကိုဗစ် ၁၉ ကို စတင် ခြေရာခံမိခဲ့တဲ့ ဝူဟန် စျေးထဲကို ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု စတင်ခဲ့တာ တနှစ်ပြည့်တဲ့ နေ့မှာပဲ တရုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဌာနရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ကျောက် လိဂျန်းက အမေရိကန်ဟာ အမှန်တရားနဲ့ အချက်အလက်မှန်ကန်မှုကို ဂရုမစိုက်ဘူး၊ သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာမှုတွေကိုလည်း စိတ်မဝင်စားဘူးလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က ကပ်ရောဂါကို အသုံးချပြီး သိက္ခာချ အသရေဖျက်ဖို့၊ နိုင်ငံရေး ကစားဖို့နဲ့ အပြစ်ပုံချဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်။ သိပ္ပံပညာကို မလေးစား၊ လူ့ အသက်တချောင်းအပေါ် တန်ဖိုးမထားတာနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ တိုက်ဖျက်ရေးတွေ လုပ်နေတာကို ဖင့်နှေးစေအောင် လုပ်နေတာပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ နောက်ပြီး ပြောခွင့်ရသူက အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေး ဌာနတွေမှာ သတင်းအချက်အလက် မှားတွေ ဖြန့်တဲ့ မကောင်းတဲ့ သမိုင်းဆိုးတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း ပြောပါတယ်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ ရှိတဲ့ တရုတ်သံရုံးရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာတော့ အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ရဲ့ အမိန့်ကို တိုက်ရိုက် ပြောတာမျိုး မဟုတ်ပေမယ့် အသရေဖျက် အပြစ်ပုံချတဲ့ ကိစ္စတွေ ပြန်စလာပြန်ပြီလို့ ပြောထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-48714691", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/51143229", "doc1": "অনাবৃষ্টি আর মন্দা ফসলের কারণে বড় ধরণের খাদ্য সংকটে পড়েছে উত্তর কোরিয়া চীনের রাষ্ট্রীয় গণমাধ্যম বলছে যে, কোরিয়ান উপদ্বীপের উত্তেজনা নিয়ে উভয়পক্ষ আলাপ আলোচনা করবে। যদিও চীন উত্তর কোরিয়ার প্রধান অর্থনৈতিক সহযোগী দেশ। অনাবৃষ্টি আর মন্দা ফসলের কারণে জরুরি ভিত্তিতে উত্তর কোরিয়ার খাদ্য সহায়তা দরকার। সুতরাং, কারা এখন তাদের সহায়তা করতে যাচ্ছে? আর পিয়ংইয়ংয়ের ওপর থাকা নিষেধাজ্ঞার ওপরে তার কী প্রভাব পড়বে? তীব্র ঘাটতি উত্তর কোরিয়ার রাষ্ট্রীয় গণমাধ্যম বলছে, দেশটি গত কয়েক দশকের ভেতর সবচেয়ে বেশি খরার মধ্যে পড়েছে। জাতিসংঘ ধারণা করছে, প্রায় এক কোটি মানুষ- যা দেশটির মোট জনসংখ্যার অন্তত ৪০ শতাংশ, তারা বড় ধরণের দুর্ভিক্ষের মুখোমুখি হতে চলেছে। জাতিসংঘের একটি হিসাব মতে, উত্তর কোরিয়ার প্রত্যেক নাগরিকের জন্য প্রতিদিন মাত্র ৩০০ গ্রাম খাবার বরাদ্দ থাকে। ১৯৯০ সালের দিকে ভয়াবহ একটি দুর্ভিক্ষে দেশটিতে কয়েক লাখ মানুষ মারা গিয়েছিল বলে ধারণা করা হয়। আরো পড়ুন: 'নিখোঁজ' কিম ইয়ং-চোলকে জীবিত দেখা গেছে পুতিন-কিম শীর্ষ বৈঠক: কার স্বার্থ কোথায় উত্তর কোরিয়ায় উৎপাদিত ফসল দেশটির চাহিদার জন্য যথেষ্ঠ নয় কারা সাহায্য পাঠাচ্ছে? চীন অবশ্যই উত্তর কোরিয়ার সবচেয়ে বড় দাতা দেশ, কিন্তু ঠিক কতটা ব্যাপকভাবে তারা সাহায্য করে, সেটা নির্ণয় করা কঠিন। কারণ জাতিসংঘের বাইরে গিয়েও দুই দেশের পারস্পরিক সম্পর্কের ভিত্তিতে চীন উত্তর কোরিয়াকে সাহায্য করে থাকে। জাতিসংঘের তথ্য অনুযায়ী, ২০১২ সালে চীন ২ লাখ ৪০ হাজার টন খাদ্য সাহায্য পাঠিয়েছিল, যা ইউরোপীয় কমিশনের পাঠানো সাহায্যের প্রায় আশি গুণ বেশি। ২০১৬ সালে বেইজিং ঘোষণা দিয়েছিল, তারা উত্তর কোরিয়ার জন্য তিন মিলিয়ন ডলার মূল্যের মানবিক সহায়তা পাঠাচ্ছে যাচ্ছে। দেশটি বন্যায় আক্রান্ত হওয়ার পর আন্তর্জাতিক সংস্থাগুলো পর্যাপ্ত তহবিল সংগ্রহ করতে না পারায় চীন ওই ঘোষণা দিয়েছিল। মার্কিন কংগ্রেসে ২০১৪ সালের একটি প্রতিবেদনে উল্লেখ করা হয়, ''চীন, যাদের বর্তমানে উত্তর কোরিয়ার সবচেয়ে বড় খাদ্য সহায়তাকারী দেশ বলে মনে করা হয়, কিন্তু তাদের ওপর এ বিষয়ে কোন নজরদারির ব্যবস্থা নেই।'' অন্য দেশগুলো জাতিসংঘের বিভিন্ন সংস্থা, এনজিও এবং আন্তর্জাতিক রেড ক্রসের মাধ্যমে মানবিক সহায়তা করে থাকে। উত্তর কোরিয়ার সর্বশেষ সংকট মোকাবেলায় ১২ কোটি ডলার সহায়তা চেয়ে অনুরোধ জানিয়েছে জাতিসংঘ। এ সপ্তাহে দক্ষিণ কোরিয়া জানিয়েছে যে, জাতিসংঘের খাদ্য কর্মসূচীর মাধ্যমে তারা ৫০ হাজার টন চাল উত্তর কোরিয়ায় পাঠাবে। উত্তর কোরিয়া গত কয়েক দশকের ভেতর সবচেয়ে বেশি খরার মধ্যে পড়েছে। জুনে যে ৮ মিলিয়ন ডলারে সহায়তার ঘোষণা দিয়েছে দক্ষিণ কোরিয়া, এই সাহায্য তার বাইরে। রাশিয়া জানিয়েছে, তারা ৪ মিলিয়ন ডলারের অতিরিক্ত হিসাবে ৪ হাজার টন গম পাঠাবে। জাতিসংঘের অনুরোধে সাড়া দিয়ে সহায়তার ঘোষণা দিয়েছে সুইজারল্যান্ড, সুইডেন, কানাডা, নরওয়ে, ফ্রান্স, জার্মানি, ডেনমার্ক, ফিনল্যান্ড ও আয়ারল্যান্ড। নিষেধাজ্ঞার প্রভাব উত্তর কোরিয়ার ওপর বর্তমানে যে আন্তর্জাতিক নিষেধাজ্ঞা রয়েছে, সেখানে মানবিক সহায়তার ব্যাপারে সুস্পষ্টভাবে কোন নিষেধাজ্ঞা দেয়া হয়নি। তবে নিষেধাজ্ঞার কারণে দেশটির খাদ্য উৎপাদন ব্যাহত হচ্ছে বলে মনে করেন লন্ডনের স্কুল অব ওরিয়েন্টাল এন্ড আফ্রিকান স্টাডিজের অধ্যাপক হ্যাজেল স্মিথ। তিনি বলছেন, ''২০১৬ সালের জাতিসংঘ নিষেধাজ্ঞায় উত্তর কোরিয়ার কাছে তেল বা গ্যাস ভিত্তিক দরকারি কৃষি সরঞ্জাম বিক্রির ওপর নিষেধ রয়েছে, যার ফলে দেশটিতে সার, কীটনাশক বা সেচের মতো কর্মকাণ্ড ব্যাহত হচ্ছে।'' ''তেল নির্ভর সরঞ্জামের অভাবে উৎপাদনের হার কমে যায় এবং অনেক কম খাদ্য উৎপাদিত হয়।'' দাতা সংস্থাগুলো বলছে, নিষেধাজ্ঞার কারণে উত্তর কোরিয়ায় তাদের কর্মকাণ্ড পরিচালনা করতেও বেগ পেতে হচ্ছে। এ মাসেই ফিনিশ একটি দাতব্য সংস্থা তাদের খাদ্য নিরাপত্তা এবং স্বাস্থ্য কর্মসূচী আগেভাগেই বন্ধ করে দিয়েছে। কারণ তারা বলছে, নিষেধাজ্ঞার কারণে তাদের কর্মকাণ্ড পরিচালনা 'অসম্ভব' হয়ে দাঁড়িয়েছে। মার্কিন প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প ও উত্তর কোরিয়ার নেতা কিম জং-আন দুইবার বৈঠকে বসলেও অগ্রগতি সামান্যই হয়েছে সাহায্য কমে যাওয়া গত কয়েক দশক ধরে পিয়ংইয়ংয়ের সঙ্গে বাকি বিশ্বের কূটনৈতিক দূরত্বের কারণে সাহায্যের পরিমাণ অনেক কমে গিয়েছে। ২০১২ সালে জাতিসংঘ জানিয়েছে, উত্তর কোরিয়ার জন্য যতখানি তহবিল দরকার আর যে পরিমাণ অর্থ সাহায্য পাওয়া যাচ্ছে, তার মধ্যে ফারাক বেড়েই চলেছে। সেই সঙ্গে জাতিসংঘের খাদ্য কর্মসূচীর খাবার সরবরাহের সংখ্যাও কমছে। এর আগে দক্ষিণ কোরিয়া থেকে উত্তর কোরিয়ায় সরকারিভাবে বা এনজিওর মাধ্যমে সাহায্য পাঠানোর হার ছিল সামান্য। তবে বর্তমান সংকটের দেশটি থেকে অনেক মানবিক সহায়তার ঘোষণা দেয়া হয়েছে। উত্তর কোরিয়ার জন্য সবচেয়ে বেশি সহায়তাকারী দেশগুলোর মধ্যে রয়েছে যুক্তরাষ্ট্র। ২০১৪ সালে মার্কিন কংগ্রেসে দেয়া একটি প্রতিবেদনে বলা হয়, ১৯৯৫ সাল থেকে ২০০৮ সাল পর্যন্ত উত্তর কোরিয়ার পাওয়া খাদ্য সহায়তার অর্ধেকের বেশি যুক্তরাষ্ট্র থেকে দেয়া হয়েছে। এরপরেও বিক্ষিপ্তভাবে উত্তর কোরিয়াকে সহায়তা করা হয়েছে। কিন্তু দেশটির পারমাণবিক আর মিসাইল পরীক্ষার কারণে সেই সহায়তার হার ক্ষতিগ্রস্ত হয়েছে। ২০১৭ সালে, প্রায় ছয় বছর পর, উত্তর কোরিয়ার ব্যাপক বন্যার সময় দেশটির জন্য সহায়তা হিসাবে যুক্তরাষ্ট্র এক মিলিয়ন ডলার ইউনিসেফকে দিয়েছে। উত্তর কোরিয়া কেন খরার খবর লুকাচ্ছে", "doc2": "အတိုက်အခံပါတီခေါင်းဆောင်အဖြစ်ရှိစဉ်ကလည်း ဘေဂျင်းမှာ ခေါ်တွေ့ခဲ့ဖူး သူလာရောက်ချိန်ဟာ လက်ရှိ မြန်မာအစိုးရရဲ့ သက်တမ်းကုန်ဆုံးမဲ့နှစ်လည်းဖြစ် မြန်မာရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမဲ့နှစ်လည်းဖြစ်လို့ တရုတ်သမ္မတ လာရောက် လည်ပတ်တဲ့အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု မြင့်တက်ခဲ့ကြပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးအဆင့်မြှင့်တာလား တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံကို အခုလို ချစ်ကြည်ရေးခရီး လာရောက်တာဟာ တရုတ်အစိုးရနဲ့လက်ရှိမြန်မာအစိုးရတို့အကြား ဆက်ဆံရေးဟာ နောက်တစ်ဆင့်တက်သွားပြီလို့လည်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။ \"တရုတ်အစိုးရက ဘယ်နိုင်ငံနဲ့ပဲ ဆက်ဆံဆက်ဆံ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်တွေထားတယ်။ NLD အစိုးရ နဲ့ပထမ ဆက်ဆံရေးက bilateral အဆင့်ပဲရှိတယ်။ တရုတ်သမ္မတ လာပြီဆိုတော့ Strategic Partnership သေနင်္ဂဗျူဟာကျ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဆင့်ကိုတက်သွားပြီလို့ပြောနိုင်တယ်\" လို့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ တရုတ်အရေး လေ့လာသူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက ဆိုပါတယ်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း တရုတ်နိုင်ငံနဲ့မြန်မာနိုင်ငံတို့ကြား ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်တာတွေရှိသလို ဆိုးရွားခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု ဦးဆောင်တဲ့ ပါလီမန် ဒီမိုကရေစီခေတ်မှာတော့ တရုတ်-မြန်မာဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိမ်စောင့်အစိုးရလက်ထက် ရန်ကုန်မြို့မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တရုတ်-ဗမာ အဓိကရုဏ်းကြောင့် တရုတ်-မြန်မာ အစိုးရဆက်ဆံရေး ထိခိုက်ခဲ့ပြီး တရုတ်အစိုးရက မြန်မာအစိုးရကို ဆန့်ကျင်နေတဲ့ ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို အကူအညီတွေ ပေးခဲ့တဲ့အတွက် ပြည်တွင်းစစ်မီး တောက်လောင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမီးပွားဟာ အခုချိန်ထိ မငြိမ်းနိုင်သေးပါဘူး။ တရုတ်-မြန်မာ ကုန်သွယ်စီးပွားဘယ်လို အရှိန်မြင့်ခဲ့လဲ ၁၉၈၈ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက်မှာတော့ တရုတ်အစိုးရနဲ့ တပ်မတော်အစိုးရ တို့ကြား ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်လာခဲ့ပြီး တပ်မတော်အစိုးရကို တရုတ်အစိုးရက အကူအညီတွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းတွေလည်း မြန်မာနိုင်ငံထဲ တစိမ့်စိမ့် ဝင်ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်မှာ အခြေစိုက်တဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ တွေနဲ့တပ်မတော်ကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတွေ လုပ်ဆောင်လာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ မူဆယ်-ကျယ်ခေါင် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းကို ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ပြီး အဲဒီနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းဟာ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးရဲ့အဓိကစခန်း ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ မြစ်ဆုံရှော့ခ် ဒါပေမဲ့လည်း သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ တက်လာပြီးနောက်ပိုင်း သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်က သူ့အစိုးရလက်ထက်မှာ မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို ရပ်နားထားမယ်လို့ ကြေညာလိုက်တဲ့အတွက် တရုတ်အစိုးရနဲ့ မြန်မာအစိုးရကြား ဆက်ဆံရေး ရှေ့ရေးမသေမချာ ဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။ တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက်က စခဲ့တဲ့ စီမံကိန်းကို ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက်မှာ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ လက်ပန်းတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းလို တရုတ်ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းတွေကို ဒေသခံတွေရဲ့ ကန့် ကွက်မှုတွေလည်း ကြုံလာခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နဲ့မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ အဆင့်မြင့်ခေါင်းဆောင်တွေ လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ မြစ်ဆုံရေအား လျှပ်စစ်စီမံကိန်း ရပ်ဆိုင်းမယ့်ကိစ္စကို မြန်မာအစိုးရဘက်က တရုတ်အစိုးရကို အသိမပေးဘဲ ရပ်လိုက်တဲ့အပေါ် တရုတ်က မကျေမနပ် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ဘက်က ဆက်ဆံရေးပုံစံပြောင်းခဲ့သလား အဲဒီအတွက်လည်း နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး ပုံစံ ပြောင်းဖို့တရုတ်အစိုးရက ပြင်ဆင်လာခဲ့ပါတယ်။ အရင်က အစိုးရတစ်ခုတည်းနဲ့ ဆက်ဆံရာကနေ အလွှာစုံ ဆက်ဆံရေးဘက်ကို ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာတော့ တရုတ်အစိုးရက သူတို့ရဲ့ မြန်မာနဲ့ဆက်ဆံတဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ပထဆုံးအကြိမ် ချိုးဖောက်ပြီး အဲဒီအချိန်က အာဏာရ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီအစိုးရရဲ့ အတိုက်အခံပါတီခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို တရုတ်နိုင်ငံကို ဖိတ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက် ကော်ဇော်နီခင်းကြိုပြီး သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တရုတ်သမ္မတတို့တွေ့ဆုံတဲ့အခါ နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရေး ခိုင်မြဲဖို့အတွက် People to People ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ဖို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောဆိုခဲ့တယ်လို့ အဲဒီခရီးစဉ်မှာ ပါဝင်ခဲ့သူတချို့က ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရရှိပြီးနောက် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်သလို NLD ပါတီ အစိုးရဖွဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာ သမ္မတနဲ့နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တရုတ်နိုင်ငံကို ချစ်ကြည်ရေးခရီး သွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ရပ်ဝန်းနဲ့လမ်းကြောင်းအစ တရုတ်နိုင်ငံ ဘေကျင်းမြို့မှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မေလမှာ ကျင်းပတဲ့ ရပ်ဝန်းတစ်ခု လမ်းကြောင်းတခု စီမံကိန်းဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲကိုလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး အဲဒီစီမံကိန်းကို မူအရ သဘောတူတယ်ဆိုပြီး MoU လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။ ရပ်ဝန်းတခုလမ်းကြောင်းတခုစီမံကိန်းဟာ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် စီမံကိန်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစီမံကိန်းအတွက် မြန်မာနိုင်ငံဟာ အချက်အချာကျတဲ့ နေရာမှာ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ရပ်ဝန်းတစ်ခု လမ်းကြောင်းတစ်ခု စီမံကိန်းဆွေးနွေးပွဲအပြီး တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ ရပ်ဝန်းတစ်ခု လမ်းကြောင်းတစ်ခုစီမံကိန်းကို မူအရ သဘောတူခဲ့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို တရုတ်သမ္မတက မိတ်ဆွေကောင်းအဖြစ် ချီးကျူးပြီး သူ့အနေနဲ့လည်း ကူညီနိုင်တာ အားလုံး ကူညီပေးမယ်ဆိုတာ ပြောခဲ့တယ်လို့ အဲဒီတွေ့ဆုံပွဲမှာ ပါခဲ့သူတချို့က ဘီဘီစီကို ပြန်ပြောပြပါတယ်။ \" ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ကူညီစေချင်တာ တစ်ခုပြောမယ်၊ မလုပ်စေချင်တာတခုပြောမယ်၊ ကူညီစေချင်တာကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းမှာ ကူညီပေးပါ၊ မလုပ်စေချင်တာကတော့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ဆက်ဆံတဲ့အခါ နယ်စပ်မှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို Buffer( ကြားခံ ) အဖြစ် မသုံးဖို့ပေါ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းကို ပြောခဲ့တာ\" လို့ အဲဒီတွေ့ဆုံပွဲမှာ ပါခဲ့တဲ့ မြန်မာအစိုးရ အဆင့်မြင့် အရာရှိကြီးတစ်ဦးက ဘီဘီစီကို ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ကေအိုင်အေ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ဂွမ်မော်နဲ့ တရုတ် အထူးကိုယ်စားလှယ်တို့ ကချင်ပြည်နယ် မိုင်ဂျာယန်မှာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့စဉ် အဲဒီလိုတွေ့ဆုံပြီးနောက်တစ်နေ့မှာပဲ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်မှာ အခြေစိုက်တဲ့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ NCA အပစ်ရပ် မထိုးရသေးတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယီတို့ ကူမင်းမြို့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ မြောက်ပိုင်းအခြေစိုက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကိုလည်း ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ဖို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ KIA၊ UWSA အပါအဝင် မြောက်ပိုင်းအခြေစိုက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အားလုံး တရုတ်အစိုးရစီစဉ်ပေးတဲ့ လေယာဉ်နဲ့ မြန်မာဘက်ကို ရောက်ရှိလာပြီး ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာ အစည်းအဝေးကို တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း အစိုးရချင်း ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်လာခဲ့ပေမဲ့ ရပ်ဝန်းတစ်ခု လမ်းကြောင်းတစ်ခု စီမံကိန်းတွေ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ညှိနှိုင်းတဲ့အခါမှာတော့ အဖုအထစ်တွေ ရှိလာပြန်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ ရပ်ဝန်းတစ်ခု လမ်းကြောင်းတစ်ခု စီမံကိန်းမှာ ပါတဲ့လုပ်ငန်းတွေကို အမြန်ဆုံး အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပေမဲ့ မြန်မာအစိုးရဘက်ကကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလုပ်မယ့် စီမံကိန်း တွေကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်တာတွေ လုပ်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအတွက်လည်း ကြန့်ကြာတာတွေ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၉ ဇူလိုင်လမှာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ပြုလုပ်တဲ့ နန်နင်းကုန်စည်ပြပွဲမှာတော့ တရုတ်အစိုးရဘက်က စီမံကိန်း ၃ ခုကို အမြန်ဆုံး စတင်နိုင်ဖို့လက်မှတ်ထိုးလိုကြောင်း တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတခရီးစဉ်မှာ ဘာတွေ သဘောတူကြမလဲ တရုတ်အစိုးရဘက်က တောင်းဆိုတဲ့ စီမံကိန်း ၃ ခုက ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဒေသက အထူးစီးပွားရေးဇုန်နဲ့ ရန်ကုန်မြို့သစ်စီမံကိန်းတို့ လက်မှတ်ထိုးဖို့တောင်းဆိုထားတယ်လို့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးတစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို ၂၀၁၉ ဧပြီမှာ မြစ်ကြီးနားဆန္ဒပြတဲ့ ဒေသခံတွေ မြန်မာအစိုးရဘက်ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံကထွက်တဲ့ ဆန်၊ပြောင်းနဲ့ သကြားတို့ကို တရုတ်ဘက်က တရားဝင် ဝယ်ယူဖို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုညှိနှိုင်းနေချိန်မှာပဲ တရုတ်သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်ဖို့ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံ လုပ်ဆောင်မယ့်လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း အားတက်သရော ဆွေးနွေးလာခဲ့ ကြပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရဘက်က တောင်းဆိုထားတဲ့ ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်းရဲ့ ဒုတိယအဆင့်၊ နယ်ခြားဒေသ စီးပွားရေးဇုန်နဲ့ ရန်ကုန်မြို့သစ် စီမံကိန်းတို့ကို တရုတ်သမ္မတ ခရီးစဉ်မှာ လက်မှတ်ထိုးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရပ်ဝန်းတစ်ခု လမ်းကြောင်းတစ်ခု စီမံကိန်းအောက်က တရုတ်-မြန်မာစီးပွား စင်္ကြန်လမ်း စီမံကိန်းထဲမှာပါတဲ့လုပ်ငန်းတချို့ကိုလည်း လက်မှတ်ရေးထိုးဖို့ ရှိပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံနယ်ခြားမှာရှိတဲ့ စီးပွားရေးဇုန်တွေ အမြန်ဆုံး အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ မူဘောင် သဘောတူညီချက် လက်မှတ်ရေးထိုးဖို့ရှိတယ်လို့လည်း စီးပွားရေးနဲ့ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာသန်းမြင့်က ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆန်ကွဲ၊ ဖရဲ၊သခွား၊တစ်သျှူး ငှက်ပျောသီးနဲ့ကျွဲ၊နွား အရှင်တင်ပို့ခွင့်တွေကိုလည်း တရုတ်ဘက်က ခွင့်ပြုပေးဖို့ရှိတယ်လိုလည်း ဝန်ကြီးက ဆိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိက လယ်ယာထွက်ကုန်ဖြစ်တဲ့ ဆန်နဲ့ပြောင်းကို တရုတ်နိုင်ငံက တရားဝင် ဝယ်ယူပေးဖို့မြန်မာဘက်က တောင်းဆိုချက်ကိုတော့ ဒီခရီးစဉ်မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်သေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း ဝန်ကြီးက ဆိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ အိုင်စီဂျေအရေးလို ကိစ္စတွေ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နေချိန် လာရောက်တဲ့ တရုတ်သမ္မတရဲ့ ခရီးစဉ်မှာ တရုတ်က လိုလားတဲ့စီမံကိန်း အတော်တော်များများကို မြန်မာဘက်က လိုက်လျောခဲ့ရပြီး မြန်မာဘက်က တောင်းဆိုတာတွေထဲကတော့ တချို့ကိုသာ သဘောတူနိုင်ခဲ့လို့ ကျန်တာတွေကို ဆက်ဆွေးနွေးရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-42081879", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/in-depth-42633523", "doc1": "ইয়ালু নদীর তীরে উত্তর কোরিয়ার একজন নারী সৈনিক বাহিনীর এক সাবেক নারী সেনা আরও জানাচ্ছেন তাদের অনেকের ক্ষেত্রেই ধর্ষণ ছিল নিত্যনৈমিত্তিক এক ঘটনা! প্রায় দশ বছর ধরে লি সো ইয়নকে শুতে হয়েছিল একটা বাঙ্ক বেডের নিচের তলায়। ঘরটা তাকে শেয়ার করতে হত আরও জনা পঁচিশেক মহিলার সঙ্গে। তাদের প্রত্যেককে নিজস্ব ফৌজি উর্দি রাখার জন্য ছোট একটা ড্রয়ার দেওয়া হত। ড্রয়ারের ওপরে রাখতে হত ফ্রেমে বাঁধানো দুটো করে ফোটোগ্রাফ। তার একটা ছিল উত্তর কোরিয়ার প্রতিষ্ঠাতা কিম ইল-সুংয়ের। দ্বিতীয়টা ছিল তার উত্তরসূরী, এখন প্রয়াত কিম জং-ইলের। এক দশকেরও বেশি হল তিনি উত্তর কোরিয়ার সেনাবাহিনী ছেড়ে চলে এসেছেন, কিন্তু সেই কংক্রিট ব্যারাকের প্রতিটা গন্ধ, প্রতিটা স্মৃতি তার এখনও টাটকা। \"আমরা খুব ঘামতাম। যে গদির ওপর আমরা শুতাম, সেটা ছিল ধানের তূষের তৈরি। ফলে আমাদের গায়ের সব গন্ধ সেই গদিতে আটকে থাকত। তুলোর গদি নয় তো, তাই ঘামের গন্ধ ও অন্য সব গন্ধ চিপকে থাকত সেখানে - একবারেই ভাল লাগত না।\" এই অবস্থার একটা বড় কারণ ছিল সেখানে স্নান করা বা কাপড়চোপড় পরিষ্কার করার ব্যবস্থা ছিল না বললেই চলে। \"একজন নারী হিসেবে আমাদের সবচেয়ে বড় সমস্যা ছিল আমরা ঠিকঠাক স্নানই করতে পারতাম না\", বলছিলেন লি সো ইয়ন। \"গরম জল তো পেতাম না। পাহাড়ের একটা ধর্নার সঙ্গেই হোসপাইপ জুড়ে দেওয়া হত, সেই হোস দিয়েই আমাদের স্নানের জল আসত। তবে তার সঙ্গেই সেই হোস দিয়ে বেরোত সাপ, ব্যাং ইত্যাদি অনেক কিছু!\" স্কার্ট পরিহিত নারী সেনাদের কুচকাওয়াজ উত্তর কোরিয়া সংক্রান্ত আরও খবর: 'নিষিদ্ধ দেশ' উত্তর কোরিয়ায় কেমন আছে মানুষ? উত্তর কোরিয়ার সৈন্যের অন্ত্রে 'বিশালাকৃতি কৃমি' খাদ্য সঙ্কট মোকাবেলা করতে উত্তর কোরিয়ার মানুষ উদ্ভাবন করছে নতুন খাবার উ. কোরিয়ায় কি ধরণের আক্রমণ চালাতে পারে আমেরিকা? এখন ৪১ বছর বয়সী লি সো ইয়নের বাবা ছিলেন বিশ্ববিদ্যালয়ের শিক্ষক। তিনি বড় হয়ে উঠেছেন দেশের উত্তরপ্রান্তে। তার পরিবারের অনেক পুরুষ সদস্যই ছিলেন সেনাবাহিনীতে। ১৯৯০র দশকে যখন উত্তর কোরিয়া ভয়াবহ দুর্ভিক্ষের কবলে পড়ে, তখন সো ইয়ন নিজে থেকেই সেনাবাহিনীতে যোগ দিতে এগিয়ে আসেন। এই সিদ্ধান্তের পেছনে প্রধান যে ভাবনাটা কাজ করেছিল তা হল বাহিনীতে দুবেলা অন্তত খাবারের চিন্তা থাকবে না। দেশের আরও অনেক মেয়ে একই কারণে সে সময় সেনাবাহিনীতে যোগ দিয়েছিলেন। প্রথম দিকে অবশ্য দেশপ্রেমের একটা চেতনাও কাজ করেছিল, এবং ১৭ বছরের লি সো ইয়ন বাহিনীতে তার জীবন মোটামুটি উপভোগও করছিলেন। তার জন্য যেভাবে আলাদা করে একটি হেয়ার ড্রায়ার দেওয়া হয়েছিল, বিশেষ করে সেটা তো তার দারুণ লেগেছিল। কিন্তু যেহেতু প্রায়ই ব্যারাকে বিদ্যুৎ থাকত না, তাই চুল শোকানোর সেই যন্ত্র কাজে লাগত না বললেই চলে। পুরুষ ও নারী সৈনিকদের দৈনন্দিন রুটিন অবশ্য ছিল প্রায় একই ধরনের। তবে নারীদের শারীরিক প্রশিক্ষণের সময়টা ছিল পুরুষদের তুলনায় অল্প কিছুটা কম। কিন্তু তাদের কাপড়চোপড় কাচা, পরিষ্কার করা বা রান্নাবান্নার মতো বেশ কিছু গৃহস্থালির কাজ করতে হত, যা থেকে আবার পুরুষ সৈনিকদের রেহাই ছিল। কিন্তু কঠোর শারীরিক অনুশীলন ও পরিশ্রম, খাবারের রেশনে টান ইত্যাদি নানা কারণে লি সো ইয়ন ও তার সতীর্থ সেনাদের শরীরে প্রভাব পড়তে শুরু করে অল্প দিনের ভেতরেই। \"বাহিনীতে ঢোকার ছমাস থেকে এক বছরের মধ্যে আমাদের আর ঋতুস্রাব হত না। চরম অপুষ্টি আর ভীষণ একটা মানসিক চাপের পরিবেশে থাকতাম বলেই সেরকমটা হয়েছিল।\" \"নারী সৈনিকরা অবশ্য বলত তাদের মাসিক হচ্ছে না বলে তারা খুশি। খুশি, কারণ পরিস্থিতি এতটাই খারাপ ছিল যে তার ওপর আবার মাসিক হলে তাদের আরও শোচনীয় অবস্থার ভেতর পড়তে হত।\" বাহিনীতে বন্দুকধারী নারী সৈনিকরা লি সো ইয়ন আরও জানাচ্ছেন, মাসিক ঋতুস্রাবের দিনগুলো নারী সেনারা কীভাবে পার করবে, তার কোনও ব্যবস্থাই বাহিনীতে ছিল না। এমনও হয়েছে, লি সো ইয়ন ও তার নারী সহকর্মীদের বাধ্য হয়ে অনেক সময় একজনের ব্যবহার করা স্যানিটারি প্যাড আবার অন্য একজনকে ব্যবহার করতে হয়েছে। আরও পড়তে পারেন: দিল্লিতে ১৫ দিন পর ডেঙ্গিতে শিশুর মৃত্যু, হাসপাতাল বিল চাইলো ১৭ লাখ রুপি ওসামা বিন লাদেন তার শেষ সাক্ষাৎকারে কী বলেছিলেন পাকিস্তানি সাংবাদিক হামিদ মীরকে যতদূর চোখ যায়, শুধু রোহিঙ্গা আর রোহিঙ্গা লি সো ইয়ন যদিও স্বেচ্ছাতেই সেনাবাহিনীতে যোগ দিয়েছিলেন, ২০১৫ সালে উত্তর কোরিয়া নিয়ম করেছে যে ১৮ বছর বয়সের পর সে দেশে সব মেয়েকেই বাধ্যতামূলকভাবে সাত বছর সামরিক বাহিনীতে কাজ করতে হবে। একই সঙ্গে সরকার সে সময় এক অস্বাভাবিক পদক্ষেপ নিয়ে ঘোষণা করেছিল যে বাহিনীর বেশির ভাগ নারী ইউনিটেই 'ডেডং' নামে একটি দামী প্রিমিয়ার ব্র্যান্ডের স্যানিটারি ন্যাপকিন বিতরণ করা হবে। ২০১৬ সালে উত্তর কোরিয়ার নেতা কিম জং-উন সে দেশের প্রসাধনী সামগ্রী নির্মাতাদের এমন প্রোডাক্ট তৈরির আহ্বান জানিয়েছিলেন যাতে তারা ল্যানকমে, শ্যানেল বা ক্রিস্টিয়ান ডিওরের মতো গ্লোবাল ব্র্যান্ডের সঙ্গে পাল্লা দিতে পারে। এরপর 'পিয়ংইয়ং প্রোডাক্টস' নামে একটি কসমেটিক কোম্পানি সম্প্রতি বিভিন্ন নারী সেনাদের ইউনিটে তাদের কিছু পণ্য বিলি করেছে। তবে তারপরও দেশের গ্রামীণ এলাকায় মোতায়েন বহু নারী সেনার এখনও আলাদা শৌচাগার ব্যবহারের সুযোগ পর্যন্ত নেই। গবেষকদের তারা কেউ কেউ জানিয়েছেন, অনেক সময় পুরুষ সহকর্মীদের সামনেই তাদের প্রকৃতির ডাকে সাড়া দিতে হয়। এর ফলে তাদের ওপর যৌন হামলার ঝুঁকিও বাড়ে, কিন্তু তাদের কিছু করার থাকে না। উত্তর কোরিয়ার সেনাবাহিনীতে যৌন নির্যাতন ও লাঞ্ছনার ঘটনাও ঘটে ব্যাপক হারে। উত্তর কোরিয়ার বাহিনীতে এক নারী সৈনিক লি সো ইয়ন বলছেন, ১৯৯২ থেকে ২০০১ সালের মধ্যে তিনি যখন সেনাবাহিনীতে ছিলেন তখন তাকে ধর্ষিতা হতে হয়নি ঠিকই, কিন্তু তার অনেক নারী কমরেডকেই সেই অভিজ্ঞতার মধ্যে দিয়ে যেতে হয়েছে। কাজের সময় পেরিয়ে যাওয়ার পরও কোম্পানি কমান্ডার নিজের ঘরে বসে থাকতেন ও নিজের অধীনস্থ নারী সেনাদের মধ্যে কাউকে ডেকে নিয়ে সেখানে ধর্ষণ করতেন। এই জিনিস অবিরামভাবে চলত দিনের পর দিন। উত্তর কোরিয়ার সেনাবাহিনী অবশ্য দাবি করে থাকে তারা যৌন নির্যাতনের ঘটনাকে অত্যন্ত গুরুত্ব দেয়। কোনও পুরুষ সেনা ধর্ষণের অপরাধে দোষী সাব্যস্ত হলে তার সাত বছরের জেল পর্যন্ত হতে পারে। \"কিন্তু বাস্তবে দেখা যায় ধর্ষিতা নারী সেনারা কেউ ভয়ে সাক্ষ্য দিতেই এগিয়ে আসে না। ফলে ধর্ষণকারী পুরুষদেরও কোনও সাজা হয় না কখনওই\", বলছিলেন জুলিয়েট মরিলট নামে এক গবেষক। লি সো ইয়ন সেনাবাহনীর একটি সিগনালস ইউনিটে সার্জেন্ট হিসেবে কর্মরত ছিলেন, যেটি ছিল দক্ষিণ কোরিয়া সীমান্তের খুব কাছেই। শেষ পর্যন্ত তিনি বাহিনীর চাকরি ছেড়ে দেন ২৮ বছর বয়সে। পরিবারের সঙ্গে বেশি সময় কাটানোর সুযোগ পেয়ে তার ভালই লেগেছিল - কিন্তু সেনাবাহিনীর বাইরের জীবনের সঙ্গে মানিয়ে নিতেও তার কষ্ট হয়েছিল, সেই সঙ্গে ছিল আর্থিক টানাটানি। ২০০৮ সালে তিনি শেষ পর্যন্ত দক্ষিণ কোরিয়াতে পালিয়ে যাওয়ার সিদ্ধান্ত নেন। কিন্তু প্রথম প্রচেষ্টার সময় চীনের সীমান্তের কাছে তিনি ধরা পড়ে যান এবং তাকে এক বছরের জন্য একটি বন্দী শিবিরে পাঠানো হয়। সেই জেল থেকে বেরোনোর কয়েকদিন পরেই তিনি দ্বিতীয়বার দেশ থেকে পালানোর চেষ্টা করেন। এবারের চেষ্টায় তিনি তুমেন নদী সাঁতরে পাড় হয়ে চীনের ভেতরে ঢুকে পড়েন। সেখানে সীমান্তে তার দেখা হয় এক দালালের সঙ্গে। সেই দালালই তাকে চীনের ভেতর দিয়ে দক্ষিণ কোরিয়ার ভেতরে ঢোকার ব্যবস্থা করে দেয়। জুলিয়েট মরিয়ট ও অন্য গবেষকরা বলছেন, অন্যান্য সূত্রে তারা উত্তর কোরিয়ার সেনাবাহিনীর ভেতরকার অবস্থার যে বর্ণনা শুনতে পেয়েছেন তার সঙ্গে লি সো ইয়নের এই বিবরণ মিলে যাচ্ছে। তবে উত্তর কোরিয়া ছেড়ে যারা পালিয়ে আসেন, তাদের বর্ণনা অনেক সময়ই অতিরঞ্জিত হয় এটাও তারা মনে করিয়ে দিচ্ছেন। লি সো ইয়ন অবশ্য এই সাক্ষাৎকারের জন্য বিবিসির কাছ থেকে কোনও টাকা পয়সা নেননি। আমাদের পেজে আরও পড়ুন: যুদ্ধাপরাধ ও গণহত্যায় দন্ডিত বসনিয়ান সাবেক সার্ব কমান্ডার রাতকো ম্লাদিচ গ্রেস মুগাবে: স্টেট হাউজের টাইপিস্ট থেকে ফার্স্টলেডি সাভার আর মানিকগঞ্জে মাটির নিচে পানির 'খনি'", "doc2": "ယာလူး မြစ်ကမ်းက မြောက်ကိုရီးယား စစ်သည် စစ်သမီးဟောင်း လီဆိုးယွန်းဟာ အခန်းတခန်းထဲမှာ အမျိုးသမီး ၂ဝ ကျော်နဲ့ ၁ဝ နှစ် လောက် အိပ်ခဲ့ရတာပါ။ အိပ်စင်တွေနဲ့ပါ။ သူတို့ ယူနီဖောင်းတွေ သိမ်းဖို့ အံဆွဲလေးတွေ ပေးပါတယ်။ အံဆွဲပေါ်မှာ စစ်သမီးတိုင်း တင်ထားတဲ့ ပုံ နှစ်ပုံက ခေါင်းဆောင်ကြီး ကင်အီဆွန်းနဲ့ သားဖြစ်သူ ကင်ဂျုံအီးတို့ ပုံပါ။ တပ်က ထွက်လာတာ ၁၀ နှစ်ကျော်ပေမယ့် အဲဒီ ဘားတိုက်ထဲက အနံ့ကို ခုထိ သတိရနေပါတယ်။ \" ကျွန်မတို့ ချွေး တအားထွက်တယ်။ \"မွေ့ရာတွေက စပါးခွံနဲ့ လုပ်တာလေ၊ ဒီတော့ ကျွန်မတို့ ကိုယ်နံ့တွေက ဒီထဲဝင်နေတာ၊ မသတီ စရာကြီး\" နောက်ပြီး သူတို့မှာ လျှော်ဖို့ ဖွပ်ဖို့ အဆင်မပြေဘူး။ \" မိန်းမ တယောက်အဖို့ ရေမှန်မှန် မချိုးရတာ အဆိုးဆုံးပဲ \"လို့ လီဆိုးယွန်း က ပြောတယ်။ \"ဒီမှာ ရေပူလည်း မရဘူး၊ တောင်ကျ ချောင်းရေကို သွယ်ပြီး သုံးရတာ။ ရေထဲမှာ မြွေနဲ့ ဖားတွေတောင် ပါလာသေးတယ်\" တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ တယောက်ရဲ့ သမီးဖြစ်တဲ့ ဆိုးယွန်းဟာ အသက် ၄၁ နှစ် ရှိပါပြီ။ သူတို့ မိသားစုမှာ ယောက်ျားတွေ တပ်ထဲ ဝင်ဖူးကြပါတယ်။ ၁၉၉ဝ ကျော် မြောက်ကိုရီးယားမှာ အငတ်ဘေး ကျတဲ့အချိန်မှာတော့ သူလည်း တနေ့ ထမင်းတနပ် သေချာအောင် တပ်ထဲ ဝင်ခဲ့တာပါ။ သူ့လို ဝင်တဲ့ မိန်းကလေးတွေလည်း ထောင်နဲ့ချီ ရှိပါတယ်။ \"အငတ်ဘေးကြီးကြောင့် မြောက်ကိုရီးယားမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုဒုက္ခရောက်တယ်\" လို့ မြောက်ကိုရီးယားက လျှို့ဝှက် တော်လှန်ရေး စာအုပ်ရေးတဲ့ ဂျီယွန်ဘက်က ဆိုပါတယ်။ \" အမျိုးသမီးတွေ အလုပ်စခန်းတွေဆီ ရောက်လာတော့ ထိပါး စော်ကားမှုတွေ ပိုဆိုးလာတယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အစပိုင်းမှာတော့ မျိုးချစ်စိတ်တို့၊ စုပေါင်းလုပ်အားတို့ ဆိုတာတွေ ယုံပြီး ၁၇ နှစ်သမီး လီဆိုးယွန်း တယောက် တပ်ထဲမှာ ပျော်နေသေးတယ်။ ဆံပင်အခြောက်ခံစက်လေး သူကိုင်ရလို့ သဘောတွေ ကျလို့၊ ဒါပေမဲ့ မီးက မမှန်တော့ သိပ်တော့ သုံးစရာ မရှိပါဘူး။ တပ်ထဲမှာ စစ်သားရော စစ်သမီးရော အတွက် ပုံစံက အတူတူ လောက်ပါပဲ။ အမျိုးသမီးတွေကို ပေးတဲ့ သင်တန်းတွေက အမျိုးသားတွေထက် နည်းနည်းပဲ လျော့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသားတွေ မလုပ်ရတဲ့ ချက်ပြုတ် ဆေးကြောတာတွေပါ လုပ်ရပါတယ်။ \"မြောက်ကိုရီးယားက ယောက်ျား ကြီးစိုးတဲ့ နိုင်ငံလေ\" လို့ မြောက်ကိုရီးယား အကြောင်း မေးခွန်းတရာ စာအုပ်ရေးတဲ့ ဂျူးလီးယက် မိုရီလော့က ဆိုပါတယ်။ မိန်းမတွေကို ထမင်းချက်ဖို့လောက်ပဲ မြင်ကြသေးတာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ နောက် လေ့ကျင့်မှု ပြင်းထန်တာနဲ့ ရာရှင် လျော့လာတာကြောင့် စစ်သမီးတွေ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ချို့ယွင်းလာပါတယ်။ \"ခြောက်လ တနှစ်လောက် ဆိုရင် အာဟာရ ချို့တဲ့ပြီး စိတ်ဖိစီးလို့ ကျွန်မတို့ သွေးမပေါ်တော့ဘူး\" လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ \"ဒီလို သွေးမပေါ်တာဘဲ သူတို့က ပျော်နေကြတာ၊ သွေးများ ဆင်းရင် သူတို့ အခြေအနေက ပိုဆိုးမယ် ဆိုပြီး စစ်သမီးတွေက ဆိုနေကြတာ\" ဘယ်သူတွေ တပ်ကပြေးလဲ မြောက်ကိုရီးယား တပ်မှာ လစဉ်သုံး ပစ္စည်းတောင် လောက်အောင် မပေးနိုင်လို့ အဟောင်းတွေ ပြန်လျှော်သုံးရတယ်လို့ ဆိုးယွန်းက ဆိုပါတယ်။ \"ခုချိန်ထိ အမျိုးသမီးတွေ အရင်လို ဂွမ်းထုပ်အဖြူတွေ သုံးရတုန်း\" လို့ ဂျူးလီးယက် မိုရီလော့က ဆိုပါတယ်။ \"ညတိုင်း ဒါတွေကို ယောက်ျားတွေ မမြင်အောင် လျှော်ရတော့ မိန်းမတွေမှာ အစောကြီး ထကြရတယ်\" စစ်သမီးတွေ မကြာခဏ သွေးမပေါ်တာတွေ ကြုံရတတ်ကြောင်း ပြောတာမျိုးတွေ ရှိတယ် လို့လည်း သူတို့နဲ့ တွေ့လာခဲ့တဲ့ မိုရီလော့က ဆိုပါတယ်။ \" တယောက်ဆို အသက် ၂ဝ ရှိပြီ၊ သူဆင်းရတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေ များလွန်းလို့ နှစ်နှစ်လောက် သွေးမပေါ်တာ ကြုံတယ် လို့ သူက ပြောတယ်\" လီဆိုးယွန်းက တပ်ထဲ ဆန္ဒအလျောက် ဝင်ခဲ့ပေမယ့် ၂ဝ၁၅ က စပြီး မြောက်ကိုရီးယားမှာ မိန်းမတိုင်း ၁၈ နှစ် ပြည့်ပြီးရင် တပ်ထဲ ၇ နှစ် ဝင်ရမယ် ဆိုတဲ့ ဥပဒေ ထွက်လာပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာပဲ မြောက်ကိုရီးယား အစိုးရက ထူးထူးခြားခြား အမျိုးသမီး လစဉ်သုံး ပစ္စည်း အကောင်းစား ကို တပ်တွေဆီ ပို့ပေးမယ် လို့ ဆိုလာပါတယ်။ အရင်က အခြေအနေ ဆိုးတွေကို ဒါနဲ့ ကာတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ် လို့ ဂျီယွန်ဘက်က ဆိုပါတယ်။ \"ဒီလို ကြေညာတာနဲ့ အမျိုးသမီးတွေက သူတို့ကို တကယ် ဂရုစိုက်တော့မယ် ထင်လာအောင် လုပ်တာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်\" ၂ဝ၁၆ မှာ ကင်ဂျုံအွန်းက မြောက်ကိုရီးယား အလှကုန် တွေကို လန်ကုမ်း၊ ရှယ်နယ်နဲ့ ခရစ္စယန် ဒီအော စတဲ့ ကမ္ဘာ့ နာမည်ကြီး တံဆိပ်တွေနဲ့ ပြိုင်ဖို့ ပြောပြီး မကြာမီ မှာပဲ ပြုံယမ်း တံဆိပ် အလှပြင် ပစ္စည်း အကောင်းစား တွေကိုလည်း အမျိုးသမီး လေကြောင်း တပ်စုတွေဆီ ပို့ပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နယ်ရောက်နေတဲ့ တပ်တွေက စစ်သမီးတွေမှာ အိမ်သာ တက်တာတောင် မလုံခြုံ ပါဘူး။ တချို့ဆို စစ်သားတွေရှေ့ အပေါ့အပါး သွားရတယ်လို့ မိုရီလော့ ကို ပြောကြပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားမှာ စစ်မှုထမ်းခြင်း ကျူးလွန် စော်ကားတွေက ဆိုးတယ်လို့ ဘက်ကော မိုရီလော့ကပါ ပြောပါတယ်။ မုဒိမ်းမှု အကြောင်း စကားစပ်မိတဲ့ အခါ ဒါမျိုးတွေ သူများတွေ ဖြစ်တာ ကြုံရတယ်လို့ တပ်ထဲမှာ စစ်မှုထမ်းနေတဲ့ စစ်သမီးတွေက ပြောကြောင်းလည်း မိုရီလော့က ဆိုပါတယ်။ တယောက်မှတော့ သူတို့ကိုယ်တိုင် ကြုံရတယ်လို့ မပြောကြပါဘူး။ ၁၉၉၂ က ၂ဝဝ၁ ထိ တပ်ထဲမှာ ရှိနေတုန်း သူ မုဒိမ်း ကျင့် မခံခဲ့ရဘူးလို့ လီဆိုးယွန်းက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲဘော်မတွေ အများအပြားတော့ ကြုံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ \"တပ်ခွဲမှူးက သူ့အခန်းထဲမှာ နေပြီး သူ့အောက်က စစ်သမီးတွေကို နာရီနဲ့ချီ မုဒိမ်းကျင့်တာတွေ ရှိတတ်တယ်၊ ဒါတွေက မဆုံးတမ်း ဖြစ်နေတာပါ\" မြောက်ကိုရီးယား စစ်ဘက်က ဒီလို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားမှုတွေကို ဖမ်းမိရင် ထောင် ၇ နှစ်ထိ ချပြီး အရေးယူနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ \"များသောအားဖြင့် ဘယ်သူမှ အစစ်မခံ ချင်ကြဘူး၊ ဒီတော့ ယောက်ျားတွေ ဘာအပြစ်မှ မရဘဲ ပြီးသွားတတ်တယ်\"လို့ ဂျူးလီးယက် မိုရီလော့က ပြောပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားမှာ အမြစ်တွယ်နေတဲ့ ယောက်ျား ကြီးစိုးရေး ဝါဒကြောင့် ဒီလို ကျူးလွန် စော်ကားတာတွေ တပ်ထဲမှာ ဖြစ်နေတာ လို့လည်း ဖြည့် ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် တပ်ထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေကို ခိုင်းဖတ်လို သဘောထားပါတယ်။ ဆင်းရဲတဲ့ နောက်ခံကလာတဲ့ မိန်းကလေးတွေက တံတားဆောက်တဲ့ ထဲ ပါရပြီး တဲပုတ်လို မလုံခြုံတဲ့ ဘားတိုက်တွေမှာ နေရပါတယ် လို့လည်း သူက ဆိုတယ်။ \"အိမ်တွင်း တပ်တွင်း အကြမ်းဖက်တာတွေကို လက်ခံကြတုန်းပါပဲ။ ဘယ်သူမှ သတင်းပို့ပြီး တိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ တောင်ကိုရီးယားမှာလည်း ဒါမျိုးတွေ တပ်ထဲမှာ ရှိပါတယ်\" လီဆိုးယွန်းက တောင်ကိုရီးယား နယ်စပ်နားက အချက်ပြ တပ်စု တခုမှာ တပ်ကြပ် အဖြစ် တာဝန်ကျခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၂၈ နှစ်မှာ တပ်က ထွက် ခဲ့ပါတယ်။ မိသားစုနဲ့ ပိုအချိန်ပေးနိုင်လို့ စိတ်ချမ်းသာပေမယ့် တပ်သား လူထွက် အနေနဲ့ ဘဝကို ရုန်းကန်ဖို့ အသင့် မရှိလို့ စိတ်ပူရပြန်ပါတယ်။ ၂ဝဝ၈ မှာပဲ တောင်ကိုရီးယားကို ပြေးဖို့ သူဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ပထမ တခါ တရုတ်နယ်စပ်မှာ မိလို့ ထောင်စခန်းကို တနှစ် အပို့ခံရပါတယ်။ နောက်တခါတော့ တူးမန် မြစ်ကို ဖြတ်ပြီး တရုတ်ပြည်ထဲ ပြေးပါတယ်။ နောက် နယ်စပ်ကနေ ပွဲစားနဲ့ တောင်ကိုရီးယားထဲ ထွက်ပြေးခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54082931", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54086816", "doc1": "অক্সফোর্ডের টিকা নিচ্ছেন একজন স্বেচ্ছাসেবী ব্যাখ্যা করা যায় না, এমন অসুস্থতার কারণে এরকম বিরতিকে 'রুটিন' কাজের অংশ হিসাবে বর্ণনা করেছে অ্যাস্ট্রাজেনেকা। এই টিকার ফলাফলের দিকে সারা বিশ্বই তাকিয়ে রয়েছে। করোনাভাইরাসের টিকা উৎপাদনে বিশ্ব জুড়ে যেসব চেষ্টা চলছে, তার মধ্যে অ্যাস্ট্রাজেনেকা-অক্সফোর্ড বিশ্ববিদ্যালয়ের টিকা সবচেয়ে সম্ভাবনাময় হিসাবে দেখা হচ্ছে। সফলভাবে প্রথম ও দ্বিতীয় ধাপের পরীক্ষা সম্পন্ন হওয়ায় প্রত্যাশা করা হচ্ছে যে, এই টিকাটি সবার আগে বাজারে আসবে। যুক্তরাষ্ট্র, যুক্তরাজ্য, ব্রাজিল এবং দক্ষিণ আফ্রিকা জুড়ে ৩০ হাজার অংশগ্রহণকারীদের ওপর তৃতীয় ধাপের পরীক্ষা চালানো হচ্ছে। তৃতীয় ধাপের পরীক্ষায় হাজার হাজার মানুষের ওপর পরীক্ষা চালানো হয়ে থাকে। অনেক সময় সেটা কয়েক বছর ধরেও চলতে পারে। আরো পড়ুন: করোনাভাইরাসের টিকা বাংলাদেশ কীভাবে পাবে? টিকার মাধ্যমে পৃথিবী থেকে যেসব রোগ নির্মূল করা সম্ভব হয়েছে করোনাভাইরাসের টিকা নিয়ে কেন ছড়াচ্ছে এত গুজব আর ষড়যন্ত্র তত্ত্ব বিশ্বের সাতশ কোটি মানুষের কাছে কীভাবে করোনার টিকা পৌঁছন হবে? বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলেছেন, প্রায় বিশ্ব জুড়ে ১৮০টি টিকা আবিষ্কারের চেষ্টা চলছে। পরীক্ষার বিষয়ে কী বলা হচ্ছে? এই টিকাটির সব ধরণের আন্তর্জাতিক পরীক্ষা স্থগিত থাকবে, যতদিন না স্বতন্ত্র একজন পরীক্ষক এর নিরাপত্তার বিষয়গুলো যাচাই করে দেখবেন। এরপর তদারকি কর্তৃপক্ষ সিদ্ধান্ত নেবেন যে, পুনরায় পরীক্ষা কার্যক্রম শুরু করা হবে কিনা। বিবিসির স্বাস্থ্য বিষয়ক সম্পাদক ফারগাস ওয়ালশ এই তথ্য জানিয়েছেন। ''বড় ধরণের পরীক্ষায় অনেক সময় অসুস্থ হয়ে পড়ার ঘটনা ঘটে। তবে সেটা অবশ্যই স্বতন্ত্র একজন পরীক্ষককে সতর্কভাবে যাচাই করে দেখতে হবে,'' অক্সফোর্ড ইউনিভার্সিটির একজন মুখপাত্র জানিয়েছেন। সংবাদদাতারা বলছেন, অক্সফোর্ডের এই টিকাটির পরীক্ষা এর আগেও একবার স্থগিত করা হয়েছিল। বড় ধরণের পরীক্ষায় এ ধরণের ঘটনা অনেক সময় ঘটে থাকে। যখন কোন অংশগ্রহণকারীর অসুস্থতার কারণ তাৎক্ষনিকভাবে শনাক্ত করা সম্ভব হয়না, তখন অনেক সময় তাদের হাসপাতালেও ভর্তি করা হয়। তবে ধারণা করা হচ্ছে, কয়েকদিনের মধ্যেই আবার পরীক্ষার কার্যক্রম শুরু করা হবে। যে স্বাস্থ্য বিষয়ক সংবাদমাধ্যম প্রথম এই খবরটি প্রকাশ করেছে, সেই স্ট্যাট নিউজ জানিয়েছে, যুক্তরাজ্যের একজন অংশগ্রহণকারীর শরীরে প্রতিক্রিয়া দেখা দেয়, তাৎক্ষণিকভাবে যার কারণ জানা যায়নি। তবে তিনি খুব তাড়াতাড়ি সুস্থ হয়ে উঠবেন বলে আশা করা হচ্ছে। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: বাণিজ্যিক ব্যাংকগুলোর এটিএম সেবা নির্দিষ্ট সময় বন্ধ থাকছে কেন? হত্যার আগে থেকেই কীভাবে হুমকি দেয়া হচ্ছিল খাসোগজিকে মানসিক উৎকন্ঠা থেকে মুক্তি পেতে যা করতে পারেন যে বিষয়গুলো দেখবেন ফেসবুকের বাংলাদেশ বিষয়ক কর্মকর্তা টিকা আবিষ্কারের দৌড়ে এখন কোথায় রয়েছে বিশ্ব? যুক্তরাষ্ট্রের প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প বলেছেন, তেসরা নভেম্বরের নির্বাচনের আগেই তিনি একটি টিকা দেখতে চান। তবে তার এই মন্তব্য আশঙ্কা তৈরি করেছে যে, রাজনীতির কারণে নিরাপত্তার দিকগুলো যাচাই না করেই টিকা উৎপাদনের চেষ্টা হতে পারে। কোভিড-১৯ টিকা উৎপাদনে চেষ্টা করছে, এমন নয়টি প্রতিষ্ঠান গত মঙ্গলবার বিরল এক ঘোষণায় নিশ্চিত করেছে যে, টিকা উৎপাদনে তারা সবরকম বৈজ্ঞানিক এবং গুণগত মান বজায় রাখবে। ওই ঘোষণায় অংশ নেয়া নয়টি প্রতিষ্ঠানের একটি অ্যাস্ট্রাজেনেকা, যারা বলছে, তৃতীয় ধাপের ক্লিনিক্যাল পরীক্ষার পরে যথাযথ কর্তৃপক্ষের কাছে অনুমোদনের আবেদন করা হবে। জনসন এন্ড জনসন, বাইয়োএনটেক, গ্ল্যাক্সোস্মিথক্লেইন, পিফিজের, মের্ক, মর্ডানা, সানোফি এবং নোভাভ্যাক্সও ওই ঘোষণায় স্বাক্ষর করেছে। তারা প্রতিশ্রুতি দিয়েছে, ''তারা সবসময়েই নিরাপত্তা এবং টিকা দেয়া ব্যক্তিদের সুরক্ষার বিষয়টিকে সবচেয়ে বেশি গুরুত্ব দেবে।'' বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলেছেন, প্রায় বিশ্ব জুড়ে ১৮০টি টিকা আবিষ্কারের চেষ্টা চলছে। তবে এর কোনটি এখনো ক্লিনিক্যাল ট্রায়াল বা তৃতীয় ধাপের পরীক্ষার কার্যক্রম শেষ করতে পারেনি। সংস্থাটি বলছে, কার্যকারিতা এবং সুরক্ষার নিয়মনীতি মেনে কোন টিকাই এই বছরের মধ্যে আসতে পারবে বলে তারা মনে করে না। কারণ এসব টিকার নিরাপত্তার দিকগুলো যাচাই করতে সময় লাগে। তা সত্ত্বেও চীন এবং রাশিয়া স্থানীয়ভাবে উৎপাদিত টিকার প্রয়োগ করতে শুরু করেছে। সেসব টিকাও বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার তালিকায় পরীক্ষামূলক হিসাবে রয়েছে। তবে যুক্তরাষ্ট্রের জাতীয় নিয়ন্ত্রণকারী কর্তৃপক্ষ, খাদ্য ও ওষুধ প্রশাসন (এফডিএ) আভাস দিয়ে বলছে, তৃতীয় ধাপের পরীক্ষা শেষ হওয়ার আগেই হয়তো করোনাভাইরাসের টিকার অনুমোদন দেয়া হতে পারে। কোয়ারেন্টিন ও আইসোলেশনের যে ব্যাখ্যা দেয়া হচ্ছে বাংলাদেশে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে নতুন করোনাভাইরাস কত দ্রুত ছড়ায়? কতটা উদ্বেগের? করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন টাকার মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়াতে পারে কি? বিশ্ব মহামারি শেষ হতে কতদিন লাগবে? কোথায় কতোক্ষণ বেঁচে থাকে কোভিড-১৯ এর জীবাণু, নির্মূলের উপায় করোনাভাইরাস নিয়ে আপনার যা জানা প্রয়োজন", "doc2": "စမ်းသပ်ခံရသူမှာ အကြောင်းထင်ထင်ရှားရှားမရှိဘဲ မသက်မသာ ဖြစ်လာတဲ့ အခြေအနေကြောင့် ပုံမှန် လုပ်ငန်းစဥ် တစ်ခုအတိုင်း ရပ်ဆိုင်းထားတာ ဖြစ်တယ်လို့ AstraZeneca အက်စ်ထရာ ဇန်နကာ ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်မှုတွေရဲ့ ရလဒ်ကို တစ်ကမ္ဘာလုံးက သေချာစောင့်ကြည့်နေကြပါတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ထုတ်လုပ်နေကြတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အရေအတွက် ဆယ်ဂဏန်းကျော်ထဲမှာ ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ တော်တော် အလားအလာကောင်းတဲ့ ဆေးအဖြစ် မြင်ထားကြပါတယ်။ စမ်းသပ်မှု ပထမအဆင့်နဲ့ ဒုတိယအဆင့် အောင်မြင်မှုတွေအရ ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ စျေးကွက်ထဲကို ပထမဆုံးရောက်လာမယ့် ဆေးတွေထဲက တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ မျှော်လင့်ချက် ကြီးကြီးထားခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီဆေးကို တတိယအဆင့် စမ်းသပ်မှု အဖြစ် အခု သီတင်းပတ်တွေ အတွင်း စခဲ့ပြီး ပါဝင်စမ်းသပ်ခံသူ လူ သုံးသောင်းကျော် ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီ စမ်းသပ်ခံသူတွေထဲမှာ အမေရိကန်၊ ယူကေ၊ ဘရာဇီးနဲ့ တောင်အာဖရိကက လူတွေ ပါဝင်ပါတယ်။တတိယအဆင့် စမ်းသပ်မှုတွေဟာ အများအားဖြင့် လူထောင်ပေါင်းများစွာပါပြီး နှစ်တွေတော်တော်ကြာ လုပ်ရလေ့ ရှိပါတယ်။ ယူကေက ပါဝင်စမ်းသပ်ခံသူ တစ်ဦးမှာ အာရုံကြောမကြီး ရောင်ရမ်းမှုကို တွေ့ရပြီး အဲဒါက ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမှုကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ နယူးယောက်တိုင်းမ် သတင်းစာက ဖော်ပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကို အတည်မပြုနိုင်သေးပါဘဲ ဒီတုံ့ပြန်မှု ဖြစ်လာတာဟာ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဆက်စပ်မှု ရှိမရှိ သီးသန့် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု လုပ်ဆောင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စမ်းသပ်မှု ပြန်စချိန် မသိနိုင်သေး သုံသပ်ချက် - ဖားဂပ်စ် ဝေါ့ရှ်၊ ဘီဘီစီ ဆေးပညာ ကဏ္ဍ အယ်ဒီတာ ရုတ်တရက် ကြည့်မယ်ဆိုရင် အခုလို ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်မှု ရပ်ထားလိုက်တာ စိုးရိမ်စရာလို့ မြင်ကောင်း မြင်နိုင်ပါတယ်။ သာမန်ကာကွယ်ဆေးတစ်ခု မဟုတ်ဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံးက အများအပြား စောင့်ကြည့်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်မှုကို အစမ်းသပ်ခံသူမှာ ပြင်းထန်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုကြောင့် ရပ်ထားလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ရပ်ထားလိုက်ရတာတွေ မဖြစ်ခဲ့ဖူးတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ တကယ်တော့ အခုလို ရပ်ထားလိုက်တာက ပုံမှန် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ ရပ်ထားလိုက်တာလို့ အောက်စဖို့ဒ် အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ စေတနာ့ဝန်ထမ်းပါဝင်အစမ်းသပ်ခံသူတစ်ယောက် ဆေးရုံတင်ကုသရပြီး သူမကျန်းမမာ ဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကိုလည်း ချက်ချင်းဖော်ထုတ်နိုင်မယ့်ပုံမရသေးရင် လေ့လာစမ်းသပ်မှုကို ရပ်ထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အများပြည်သူတွေရဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရမှု ရလိုတယ်လို့ ဆေးထုတ်လုပ်သူတွေပြော တကယ်ဆိုရင် အခုရပ်ထားရတာက အောက်စဖို့ဒ်-အက်စ်ထရာဇန်နကာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးအတွက် ဧပြီလ ပထမဆုံး စစမ်းသပ်ချိန်ကဆိုရင် ဒုတိယအကြိမ် ဖြစ်ပါတယ်။ \"ပမာဏကြီးကြီးမားမား စမ်းသပ်မှုတွေမှာ မကျန်းမမာ ဖြစ်မှုတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါကို သီးခြား သေချာ ပြန်သုံးသပ်ရမယ်\" လို့ အောက်စဖို့ဒ် တက္ကသိုလ်က ပြောခွင့်ရသူ တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်မှု ပြန်စမယ့်ရက်ကို ယူကေ ဆေးနဲ့ကျန်းမာရေး ကြီးကြပ်ရေးဌာနက ဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်ချဖို့ ရက်ပိုင်းပဲ ကြာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်မတိုင်သေးခင် နိုင်ငံတကာမှာ စမ်းသပ်နေတဲ့ နေရာတွေဖြစ်တဲ့ ယူကေ၊ ဘရာဇီး၊ တောင်အာဖရိကနဲ့ အမေရိကန်တို့မှာ ရပ်ထားရမှာပါ။ ပါဝင်စမ်းသပ်ခံသူတွေရဲ့ လုံခြုံစိတ်ချရရေးကို အလေးထားတယ်ဆိုတာနဲ့ သူတို့ လေ့လာ စမ်းသပ်မှုတွေဟာ စံနှုန်းအမြင့်ဆုံးထားတယ်ဆိုတာကို အခုလို ရပ်ဆိုင်းထားတာက ပြနေတယ်လို့ အောက်စဖို့ဒ် သုတေသနအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်မှုတွေမှာ ရံဖန်ရံခါ ရပ်ထားရတာတွေ ရှိတတ်တယ်လို့ လန်ဒန်အခြေစိုက် Wellcome Trust သုတေသနအဖွဲ့ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး၊ ကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေး ပညာရှင် ဆာ ဂျရမီ ဖာရာက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးစမ်းသပ်ခံသူတွေမှာ တွေ့ရတဲ့ ဆေးအပေါ်ဘယ်လို ပြင်းထန်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုကိုမဆို အလေးထား ဆောင်ရွက်ရမယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ \"အချက်အလက်တွေအားလုံးကို ပွင့်လင်းမြင်သာ ဝေမျှဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေက လုံးဝ စိတ်ချရပြီး အကာအကွယ်ပေးတယ်ဆိုတာကို အများပြည်သူက လုံးဝ စိတ်ချယုံကြည်နေဖို့နဲ့ နောက်ဆုံးမှာတော့ ကပ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်နိုင်ဖို့ပါ\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးရှာတာ ဘယ်အဆင့်ရောက်နေပြီလဲ ရွေးကောက်ပွဲအမီ ကာကွယ်ဆေး ရနိုင်တယ်လို့ အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့် ပြော နိုဝင်ဘာ ၃ ရက် အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ကာကွယ်ဆေး ရချင်တယ်လို့ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို သူရဲ့ ပြောကြားချက်တွေကြောင့် နိုင်ငံရေးကို ကာကွယ်ဆေးရဲ့ စိတ်ချရမှုထက် ဦးစားပေးမှာကို စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်း ကိုးဖွဲ့က ကာကွယ်ဆေး ရှာဖွေရာမှာ သိပ္ပံနဲ့ လူသားကျင့်ဝတ် စံမှုန်းတွေကို ထိန်းသိမ်းမယ့် အကြောင်း အများပြည်သူကို အာမခံတဲ့ အနေနဲ့ \"သမိုင်းတင် ကတိကဝတ်\" ကို အင်္ဂါနေ့မှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အက်စ်ထရာဇန်နကာဟာ အဲဒီကတိကဝတ်မှာ ပါဝင်လက်မှတ်ထိုးတဲ့ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကို လေ့လာစမ်းသပ်မှု အဆင့်သုံးဆင့်လုံးလုပ်ပြီး စည်းကမ်းနည်းလမ်းတကျ အတည်ပြုချက် ရပြီးမှ အသုံးပြုဖို့ လက်မှတ်ထိုးကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေး အင်အားကြီး လုပ်ငန်းကြီးတွေ ဖြစ်တဲ့ Johnson & Johnson၊ BioNTech၊ GlaxoSmithKline၊ Pfizer၊ Merck၊ Moderna၊ Sanofi နဲ့ Novavax တို့လည်း ပါဝင်လက်မှတ်ထိုးခဲ့ကြပါတယ်။ \"ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့် သူတစ်ယောက်ချင်းစီအတွက် လုံခြုံစိတ်ချရမှုနဲ့ အဲဒီလူတွေရဲ့ အကျိုးက ထိပ်တန်း ဦးစားပေး ဖြစ်အောင် အမြဲလုပ်မယ်\" လို့ အဲဒီလုပ်ငန်းကြီးတွေက ကတိပြုကြပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်ခံသူ ၁၈၀ လောက် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ရှိနေပြီး အခုထိတော့ တစ်ယောက်မှ လေ့လာစမ်းသပ်ခံမှု မပြီးဆုံးသေးဘူးလို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး စိတ်ချရမှုအတွက် စမ်းသပ်ဖို့က အချိန်ယူရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဆေးအာနိသင်ရဖို့နဲ့ စိတ်ချရမှု လမ်းညွှန်တွေ ဒီနှစ်ထဲမှာ အတည်ပြုပေးနိုင်ဖို့ မမျှော်လင့်ထားဘူးလို့ WHO က ပြောပါတယ်။ နိုင်ငံတကာဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူများအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် သောမတ်စ်ကီကလည်း အဲဒီလို သဘောထား ရှိပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ချုပ်က ကာကွယ်ဆေး ကတိပြုခဲ့တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ အဖွဲ့ပါ။ ဒီလို အခြေအနေတွေကြားမှာပဲ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့ကတော့ ပြည်တွင်းထုတ် ကာကွယ်ဆေးတွေကို အဓိက လုပ်ငန်းခွင်တွေက ဝန်ထမ်းတွေကို စထိုးပေးနေပါပြီ။ အဲဒီဆေးတွေအကုန်လုံးဟာ လူသားနဲ့ စမ်းသပ်နေဆဲအဆင့်လို့ WHO မှာ စာရင်းသွင်းခံထားရတဲ့ ဆေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ အမေရိကန် အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအဆင့် စမ်းသပ်မှုတွေ မပြီးသေးခင် အတည်ပြုပေးကောင်း အတည်ပြုနိုင်တဲ့သဘောပြောထားပါတယ်။ နိုဝင်ဘာ ၁ ရက် မှာ ကာကွယ်ဆေး ဖြန့်ချိနိုင်ဖို့အတွက် ပြည်နယ်တွေအနေနဲ့လိုအပ်ချက်တချို့ကို လျှော့ပေးရေး စဥ်းစားဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်မှာ အမေရိကန် ရောဂါ ထိန်းချုပ် ဟန့်တားရေး ဌာနက တိုက်တွန်းထားတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းလည်း ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲက နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်မှာ ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ကာကွယ်ဆေး ရနိုင်တယ်လို့ သမ္မတ ထရမ့်က အရိပ်အမြွက် ပြောထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို နားထောင်ဖို့နဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့ လုပ်ငန်းစဥ်တွေအတိုင်း မစ္စတာ ထရမ့် လုပ်မလား ဆိုတာကို သူ့ရဲ့ ပြိုင်ဘက် ဒီမိုကရက် ဂျိုးဘိုင်ဒန်က သံသယရှိပုံ ပြထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-45204538", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/in-depth-45376032", "doc1": "গোপন ক্যামেরায় নারীদের ছবি ধারণের প্রতিবাদে দক্ষিণ কোরিয়ায় বিক্ষোভ। এমনকি পুরুষদের সাথে সম্পর্কে জড়ানোর ক্ষেত্রেও সেখানকার নারীদের অনীহা রয়েছে। পৃথিবীতে সবচেয়ে কম জন্মহার যেসব দেশে তার মধ্যে দক্ষিণ কোরিয়া অন্যতম। বর্তমান অবস্থার কোন পরিবর্তন না হলে দেশটিতে জনসংখ্যা কমার দিকে যাবে। \" আমি কখনোই সন্তান নেব না। আমার সে পরিকল্পনা নেই,\" বলছিলেন ২৪ বছর বয়সী জ্যাং ইয়ান-ওয়া। সন্তান নেবার জন্য যে শারীরিক ধকল সইতে হয় সেজন্য প্রস্তুত নন তিনি। সন্তান জন্ম দিলে পেশাগত ক্ষতি হতে পারে বলেও তিনি মনে করেন। আরো পড়ুন: দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধের 'যৌনদাসী' বিতর্ক কেন আবার সামনে 'স্পাইক্যাম ভিডিও' নিয়ে কেলেঙ্কারি দক্ষিণ কোরিয়ায় দক্ষিণ কোরিয়ার পর্ন সাইটের মালিক গ্রেফতার মাসিক বন্ধ হওয়া আর ধর্ষণই যেখানে নারীদের রুটিন ইয়ান-ওয়া একজন ওয়েব কমিক আর্টিস্ট। পেশাগতভাবে তিনি এখন যে অবস্থানে আছেন সেখানে আসতে তাকে অনেক কষ্ট করতে হয়েছে। তিনি চান না তাঁর এ কষ্টার্জিত পেশাগত অর্জন নষ্ট হয়ে যাক। \"একটি পরিবারের অংশ হওয়ার চেয়ে আমি একা এবং স্বাধীন থাকতেই পছন্দ করি,\" বলেন ইয়ান-ওয়া। ইয়ান-ওয়া'র মতো দক্ষিণ কোরিয়ার অনেক নারী মনে করেন পেশাগত উৎকর্ষতা এবং পরিবার- দুটো একসাথে হয় না। একটি রাখতে হলে আরেকটি ছাড়তে হবে। এটি তাদের ধারণা। চাকরি অবস্থায় কোন নারী গর্ভবতী হলে সে যাতে বৈষম্যের শিকার না হয়, সেজন্য দক্ষিণ কোরিয়ায় আইন রয়েছে। কিন্তু বাস্তবতা ভিন্ন। চোই মুন-জেয়ং-এর গল্পটা সে রকম। তিনি যখন গর্ভবতী হবার বিষয়টি তাঁর অফিসের ঊর্ধ্বতন কর্মকর্তাকে জানালেন, তখন খুব বিরূপ প্রতিক্রিয়া হয়েছিল। ঊর্ধ্বতন কর্মকর্তার আচরণে তিনি রীতিমতো বিস্মিত হন। \"আমার বস বললেন, আপনার সন্তান হলে সেটিই হবে আপনার মনোযোগের জায়গা। তখন কর্মস্থলকে আপনি কম গুরুত্ব দেবেন। তখন আপনি কাজ করতে পারবেন?\" বলছিলেন চোই মুন-জেয়ং। সে সময় তিনি একজন ট্যাক্স অ্যাকাউন্টেন্ট হিসেবে কর্মরত ছিলেন। অফিসের ঊর্ধ্বতন কর্মকর্তা তাঁর উপর কাজের বোঝা চাপাতে থাকেন এবং অভিযোগ করেন যে কাজের প্রতি মুন-জেয়ং-এর কোন মনোযোগ নেই। মানসিক চাপ সইতে না পেরে একদিন অফিসেই অজ্ঞান হয়ে যান তিনি। মুন-জেয়ং যাতে চাকরি ছেড়ে যেতে বাধ্য হয় সে পরিস্থিতি তৈরি করেন তাঁর ঊর্ধ্বতন কর্মকর্তা। \" আমার আশপাশে অনেকেই আছেন যাদের কোন সন্তান নেই এবং সন্তান নেবার কোন পরিকল্পনাও তাদের নেই,\" বলছিলেন মুন-জেয়ং। দক্ষিণ কোরিয়ার অর্থনৈতিক অগ্রগতির পেছনে যেসব কারণ রয়েছে সেগুলো হচ্ছে - মানুষের কঠোর পরিশ্রম, দীর্ঘ সময় ধরে কাজ করা, কাজের প্রতি একাগ্রতা। এসব কারণে দেশটি গত ৫০ বছরে উন্নয়নশীল দেশ থেকে পৃথিবীর অন্যতম বৃহৎ অর্থনীতির দেশ হিসেবে পরিচিতি পেয়েছে। কিন্তু এক্ষেত্রে নারীদের অবদানের বিষয়টি উপেক্ষিত রয়ে গেছে। কিন্তু দেশটিতে ব্যাপক অর্থনৈতিক অগ্রগতি হলেও নারীর প্রতি সামাজিক মনোভাব বদলায়নি। ইয়ান-ওয়া বলেন, পুরুষদের মনোরঞ্জনের বিষয় হিসেবে দেখা হয় নারীদের। কোন মেয়ে চাকুরীজীবী হলেও সন্তান জন্মদানের পর তা লালন-পালনের ভার নারীর উপরেই বর্তায়। ইয়ান-ওয়া বলেন, শুধু বিয়ে নয়, তিনি ছেলে বন্ধুও চাননা। এর একটি কারণ হচ্ছে ছেলে বন্ধুর মাধ্যমে পর্নোগ্রাফির ভিকটিম হবার সম্ভাবনা থাকে। সম্পর্ক ভেঙ্গে যাবার পরে দক্ষিণ কোরিয়ায় অনেক ছেলে তাদের মেয়ে সঙ্গীর অন্তরঙ্গ ছবি ইন্টারনেটে ছড়িয়ে দেয়। দক্ষিণ কোরিয়ায় এখন এটি বড় একটি ইস্যু। তাছাড়া ছেলে বন্ধু কিংবা স্বামীদের দ্বারা শারীরিকভাবে নির্যাতনের আশংকাও রয়েছে। এতে থেকে বোঝা যাচ্ছে যে দক্ষিণ কোরিয়ায় কেন জন্মহার কম। দেশটিতে বিবাহের হার এখন সর্বনিম্ন পর্যায়ে আছে। প্রতি হাজারে ৫.৫ শতাংশ। ১৯৭০ সালে এ হার ছিল ৯.২ শতাংশ। বিয়ে কিংবা সন্তান নিতে অনাগ্রহের আরেকটি বড় কারণ হচ্ছে জীবনযাত্রার ব্যয়। এসব নানা কারণে দক্ষিণ কোরিয়ার সমাজ ব্যবস্থায় একটি বড় ধরণের পরিবর্তন ঘটছে। এর ফলে দেশটিতে তৈরি হয়েছে 'সাম্পা প্রজন্ম' । 'সাম্পা' শব্দের অর্থ হচ্ছে তিনটি জিনিস বাদ দাও - সম্পর্ক, বিয়ে এবং সন্তান।", "doc2": "ဂျန်ယွန်ဟွာ ဒါကို အပြောင်းအလဲ မလုပ်ရင်တော့ ကမ္ဘာမှာ မွေးနှုန်းကျတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ ပါတဲ့ တောင်ကိုရီးယားရဲ့ လူဦးရေဟာလည်း စပြီး လျော့ကျလာနိုင်ပါတယ်။ ဘယ်တော့မှ ကလေးယူဖို့ အစီအစဉ် ရှိမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုးလ်မြို့လယ်က ကော်ဖီဆိုင်တဆိုင်မှာ ထိုင်ရင်း ၂၄ နှစ်အရွယ် ဂျန်ယွန်ဟွာက ပြောပါတယ်။ ယွန်ဟွာက ဝက်ဆိုက် ကာတွန်းဆရာမပါ။ \"ကျွန်မ ကလေးမွေးရတဲ့ ဒုက္ခကို ကြောက်တယ်၊ ဒါ ကျွန်မ ဘဝ လုပ်ငန်းကို ထိခိုက်တယ်\" လို့လည်း သူကပြောပါတယ်။ အပြိုင်အဆိုင်များတဲ့ တောင်ကိုရီးယား အလုပ်စျေးကွက်မှာ ယွန်ဟွာလိုပဲ အိမ်ထောင်ရေးအတွက် အချိန်ကုန်မခံနိုင်တဲ့ လူငယ် တွေ များပါတယ်။ မိသားစု ထူထောင်မယ့်အစား လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ တကိုယ်တည်းနေပြီး အိပ်မက်တွေကို ဖော်ဆောင်ချင်တယ် လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယား စီးပွားရေးလောကမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုများလာ တောင်ကိုရီးယားမှာ ယွန်ဟွာလိုပဲ အလုပ်နဲ့ မိသားစုဘဝကို မသက်ဆိုင်ဘူး ထင်တဲ့ အမျိုးသမီးလေးတွေ ရှိနေပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတာတွေ မဖြစ်အောင် တားမြစ်တဲ့ ဥပဒေတွေ ရှိပေမယ့် ဒါတွေကို တကယ် လက်တွေ့ အကောင်အထည်ဖော်တာ မရှိဘူးလို့လည်း အလုပ်သမား သမဂ္ဂတွေက ဆိုပါတယ်။ ဆိုးလ်မြို့ အနောက်ပိုင်းက ချွိုင်မွန်ဂျန်းရဲ့ အကြောင်းကတော့ ဒီပြဿနာကို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း မီးမောင်းထိုးပြတဲ့ နမူနာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့မှာ ကလေးရှိနေပြီပြောတော့ သူ့အထက်အရာရှိရဲ့ စကားကြောင့် သူတုန်လှုပ်ခဲ့ရပါတယ်။ ကလေးရှိလာရင် ကလေးက အဓိကဦးစားပေး ဖြစ်တော့မယ်၊ ကုမ္ပဏီက နောက်မှ လာမှာ၊ ဒီတော့ ဆက်လုပ်အုံးမှာလားလို့ သူ့ကို အမေးခံရတယ်လို့ မွန်ဂျန်းက ဆိုပါတယ်။ ဒီစကားကိုပဲ ထပ်ခါထပ်ခါ ပြောနေတာတဲ့လေ။ ချွိုင်မွန်ဂျန်း မွန်ဂျန်းက အဲဒီတုန်းက စာရင်းစစ် လုပ်ခဲ့တာ။ အလုပ်ရှုပ်ဆုံး အချိန်ရောက်ခါနီးတော့ သူ့အရာရှိက သူ့ကို အလုပ်တွေ ပိုပေးတယ်။ သူက ဒါကို မကျေနပ်ဘဲ ပြန်ပြောတော့ သူ့မှာ အလုပ်ကို ဦးစားပေးတဲ့ စိတ်မရှိဘူးဆိုပြီး အရာရှိက ဆူတယ်။ နောက်ဆုံးတော့ သူတို့ ထိပ်တိုက် တွေ့ကြတယ်။ \"သူက ကျွန်မကို အော်တယ်၊ ကျွန်မလည်း ခုံမှာ ထိုင်ရင်း ကြောက်လွန်းလို့ တုန်တက်လာပြီး မျက်စိတွေ မဖွင့်နိုင်တော့ဘူး\" လို့ မွန်ဂျန်းက ဆိုတယ်။ အလုပ်ထဲက လူတွေက ဆေးရုံကို ဖုန်းဆက်ခေါ်ရတယ် လို့လည်း ပြောပါတယ်။ ဆေးရုံကျမှ သူ့မှာ စိတ်ဖိစီးလွန်းလို့ ကလေးပျက်ကျချင်တာလို့ ဆရာဝန်တွေက ပြောပါတယ်။ မွန်ဂျန်း ဆေးရုံ တပတ်တက်ပြီး ပြန်လာတဲ့အခါ ကိုယ်ဝန် အဖတ်တင်ကျန်ခဲ့ပေမယ့် သူအလုပ်က ထွက်ရအောင် သူ့အထက်အရာရှိက ကြိုးစားတာ ခံရပါတယ်။ ဒါမျိုးတွေ တောင်ကိုရီးယားမှာ သိပ်မဆန်းဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ပဋိသန္ဓေ ရှိလာရင် ဖွင့်ပြောရခက်တဲ့ ကိစ္စတွေ အများကြီး ရှိပါတယ် လို့လည်း မွန်ဂျန်းက ဆိုပါတယ်။ \"ကျွန်မနားမှာ ကလေးမရှိ၊ ကလေးယူဖို့ အစီအစဉ်လည်း မရှိတဲ့သူတွေ အများကြီးပဲ\" အလုပ်ကို ပင်ပင်ပန်းပန်း နာရီအကြာကြီး လုပ်ရတာနဲ့ အလုပ်ကို ဦးစားပေးရတာဟာ တောင်ကိုရီးယား ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ကာလ အနှစ် ၅ဝ မှာ ချီးကျူးခံခဲ့ရတာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒီပြောင်းလဲရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေ အရေးကို သိပ်မစဉ်းစားခဲ့ကြဘူးလို့ ယွန်ဟွာက ဆိုပါတယ်။ ကိုရီးယား စီးပွားရေး တက်ဖို့က လခနည်းတဲ့ စက်ရုံအလုပ်သမားတွေ အပေါ်လည်း မူတည်ပါတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒီစက်ရုံ အလုပ်သမား အများစုက အမျိုးသမီးတွေပါ။ \"အမျိုးသားတွေ အပြင်ထွက် အလုပ်လုပ်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေက အိမ်ထောင်ကို ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ရပါသေးတယ်\" အရင်က အမျိုးသားတွေပဲ လုပ်တဲ့ အလုပ်တွေကို အခု အမျိုးသမီးတွေ လုပ်တာ ပိုများ လာပါပြီ။ စီမံခန့်ခွဲရေးနဲ့ ပညာရှင် အလုပ်တွေပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို ပြောင်းနေတဲ့ ခေတ်ကြီးမှာတောင် အမျိုးသမီးတွေ အပေါ် မြင်တဲ့ အမြင်က သိပ်မပြောင်းသေးပါဘူး။ ဒီတိုင်းပြည်မှာ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသားတွေရဲ့ အဆောင်အယောင် သဘောပဲ ရှိပါသေးတယ်လို့ ယွန်ဟွာက ဆိုတယ်။ နောက်ပြီး အမျိုးသမီးတွေ အိမ်ထောင်ကျပြီးရင် မိသားစု ကို စောင့်ရှောက်တဲ့ နေရာကပဲ နေစေချင်ကြတယ် လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ \"အလုပ်ရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အိမ်ထောင်ကျ ကလေးတွေ ရရင် ကလေးကို ကြည့်တဲ့ အလုပ်၊ ယောက္ခမတွေ မမာရင် ပြုရတဲ့ အလုပ်တွေက ဒီအမျိုးသမီးတွေ တာဝန် လုံးလုံးပါပဲ\" တောင်ကိုရီးယားမှာ အမျိုးသားတွေက ကလေးထိန်းတာလို အလုပ်မျိုးကို တရက်မှာ ၄၅ မိနစ် လောက်ပဲ လုပ်ပြီး အမျိုးသမီးတွေက ငါးဆ ပိုလုပ်ရတယ်လို့ စစ်တမ်းတွေအရ သိရပါတယ်။ ကျွန်မပုံစံနဲ့ ဒီလို ဘဝနဲ့ မကိုက်ဘူး၊ ကိုယ့်အလုပ်နဲ့ကိုယ် ရှုပ်နေတာ လို့ ယွန်ဟွာက ပြောပါတယ်။ ရည်းစားတောင် မထားချင်တော့ဘူး အမျိုးသမီးတယောက် လက်မထပ်ချင်ဘူး ထား၊ သူတို့ ရည်းစားတောင် မထားချင်တော့ဘူး လို့လည်း သိရပါတယ်။ ဒါကလည်း ရည်းစားနဲ့ ပြတ်သွားရင် လက်စားချေတဲ့ အနေနဲ့ ညစ်ညမ်းဆိုက်တွေမှာ ကိုယ့်ပုံတွေ ဗီဒီယိုတွေ တက်မယ့် ဘဝ မရောက်ချင်ကြလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး အမျိုးသမီး အကြမ်းဖက်မှု အန္တရာယ်ကလည်း ရှိပါတယ်။ ကိုရီးယား ရာဇဝတ်မှုခင်း ဌာနက မနှစ်က မေးခဲ့တဲ့ စစ်တမ်းမှာ မေးခဲ့တဲ့ အမျိုးသား ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းက သူတို့ရည်းစားတွေကို နှိပ်စက်ခဲ့ဖူးတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားမှာ အမျိုးသမီးတွေ ဘဝက ကျွန်လိုပါပဲလို့လည်း ယွန်ဟွာက ဆိုပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားက ဥတုမမှန်တဲ့ စစ်သည်တွေ လွတ်လပ်မှု လိုချင်တဲ့ တောင်ကိုရီးယားသူတွေ ဒါကြောင့် တောင်ကိုရီးယားမှာ ကလေးမွေးနှုန်း ကျလာတာပါ။ လက်ထပ်နှုန်းကလည်း အနိမ့်ဆုံး ရောက်နေပြီး လူတထောင်မှာ ၅ ယောက်ခွဲပဲ ရှိပါတယ်။ ၁၉၇ဝ တုန်းက ၉ ယောက် ရှိပါတယ်။ နောက်ပြီး လက်ထပ်ပြီးနောက် ကလေးယူနှုန်း ကလည်း ကျပါတယ်။ စင်္ကာပူ၊ ဟောင်ကောင်နဲ့ မော်လဒိုဗာ လို နိုင်ငံတွေမှာလည်း တောင်ကိုရီးယားလိုပဲ မွေးနှုန်းကျပါတယ်။ နောက်ပြီး အိမ်ထောင်ပြုဖို့ စရိတ်စက ကြီးတာကလည်း တကြောင်းပါပါတယ်။ ကျောင်းစရိတ်လွတ်ပေမယ့် ကျူရှင်ခက ကြီးပါတယ်။ ဒါတွေကြောင့် တောင်ကိုရီးယားမှာ ဆမ်ပို ဆိုတဲ့ စကားက ခေတ်စားနေပါတယ်။ ရည်းစားမထား၊ လက်မထပ်၊ ကလေးမယူ ၃ ခုစလုံးကို လက်မြှောက်တာကို ပြောတဲ့ စကားပါ။ ရှေးဆန်တဲ့ ကိုရီးယားသူတွေကတော့ ဒီလို မိန်းကလေးတွေကို တကိုယ်ကောင်းဆန်တယ်လို့ ရှုတ်ချကြပါတယ်။ အသက် ၆ဝ ကျော် ကိုရီးယား အမျိုးသမီးကြီးတွေနဲ့ ဆိုးလ်မြို့လယ်က ပန်းခြံထဲမှာ တွေ့တော့ တယောက်က ပြောပါတယ်။ သူ့သမီး ၃ ယောက်စလုံး ၄ဝ ကျော်နေပြီ၊ ကလေး မရသေးဘူးတဲ့။ သူတို့ကို တိုင်းပြည်တာဝန် ကျေပွန်အောင် ကလေးမွေးဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်၊ မျိုးဆက်လည်း မပြတ်ချင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူတို့က ဒီလို မစဉ်းစားဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ မွေးနှုန်းကျနေတာကို သူတို့က စိတ်ပူတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဂလိုဘယ်ခေတ် ကြီးတဲ့ မိန်းကလေးတွေကတော့ ဒီလို စကားတွေကို လက်မခံပါဘူး။ နိုင်ငံမှာ ကလေးတွေ မရှိရင် ယဉ်ကျေးမှု ပျောက်သွားမယ် ဆိုတဲ့ စကားကို သူတို့က လက်မခံပါဘူး။ အမျိုးသား ကြီးစိုးတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ကျဆုံးချိန် တန်ပြီလို့ပဲ သူတို့က ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55781635", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55780017", "doc1": "ল্যারি কিং - ছয় দশকের অনন্য সাংবাদিক জীবনের অবসান ঘটলো। ছয় দশক ধরে বিস্তৃত সাংবাদিকতার কেরিয়ারে ল্যারি কিং প্রায় ৫০,০০০ সাক্ষাৎকার নিয়েছিলেন। এর মধ্যে ২৫ বছর তিনি সিএনএন টিভির জনপ্রিয় ল্যারি কিং লাইভ অনুষ্ঠানটি উপস্থাপনা করেছেন। তিনি লস এঞ্জেলসের সেডার্স-সাইনাই মেডিকেল সেন্টারে চিকিৎসাধীন ছিলেন। তবে এর আগে থেকেই তিনি হৃদরোগসহ বেশ কিছু শারীরিক সমস্যায় ভুগছিলেন। ল্যারি কিং হোয়াইট হাউজে প্রেসিডেন্ট ক্লিনটনের সাক্ষাৎকার নিচ্ছেন। পাশে বসা ভাইস প্রেসিডেন্ট অ্যাল গোর। মি. কিং তার কর্মময় জীবনে বহু বিশ্ববিখ্যাত ব্যক্তির সাক্ষাতকার নিয়েছেন, যাদের মধ্যে ছিলেন লেডি গাগা, ফ্র্যাংক সিনাত্রার মতো জন-নন্দিত গায়ক থেকে শুরু করে দলাই লামা, নেলসন ম্যান্ডেলা ও ভ্লাদিমির পুতিনের মত রাজনৈতিক ব্যক্তিত্বরা। \"৬৩ বছর ধরে রেডিও, টিভি এবং ডিজিটাল মিডিয়ায় ল্যারি যে হাজার হাজার সাক্ষাৎকার নিয়েছেন, যেসব পুরষ্কার পেয়েছেন, বিশ্বব্যাপী স্বীকৃতি পেয়েছেন সেটাই ব্রডকাস্টার হিসেবে তার অন্য মেধার পরিচয় বহন করে, তার নিজের প্রতিষ্ঠিত সংবাদমাধ্যম ওরা মিডিয়ার এক বিবৃতিতে উল্লেখ করা হয়। সিএনএন টিভিতে তার শেষ অনুষ্ঠানে ল্যারি কিং বলেছিলেন, \" দর্শক আপনাদের কী বলবো জানিনা। ধন্যবাদ ছাড়া কী বা বলতে পারি। গুড বাই না বললেও বলছি, আবার দেখা হবে।\" নিউইয়র্কে ২০০০ সালে তিনি রাশিয়ার প্রেসিডেন্ট ভ্লাদিমির পুতিনের সাক্ষাৎকার নেন।", "doc2": "စနေနေ့မှာ လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်မြို့ Cedars-Sinai ဆေးရုံမှာ သူကွယ်လွန်သွားတယ်လို့ သူပူးတွဲ တည်ထောင်တဲ့ Ora Media ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။ အမေရိကန် ရုပ်သံ CNN သတင်းဌာနမှာ ၂၅ ကြာ တင်ဆက်မှု အပါအဝင် သူရဲ့ ဆယ်စုနှစ် ခြောက်ခုကြာ ရုပ်သံတင်ဆက်မှုတွေ အတွင်းမှာ ထိပ်တန်း နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေ၊ ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေနဲ့ အားကစားသမား မြောက်များစွာကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းတင်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ကို ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ အခုလမှာ ဆေးရုံတင် ကုသခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် မီဒီယာတွေက ပြောပါတယ်။ အခုနှစ်ပိုင်းတွေမှာ သူဟာ နှလုံးရောဂါ အပါအဝင် ကျန်းမာရေး ပြဿနာတချို့ ရှိခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ The Larry King Show ဆိုတဲ့ ရေဒီယို အစီအစဥ်နဲ့ ၁၉၇၀ နှစ်တွေ ထင်ရှားကျော်ကြားလာတာပါ။ အဲဒီနောက် ၁၉၈၅ ကနေ ၂၀၁၀ အထိ CNN ရုပ်သံမှာ Larry King Live အစီအစဥ်မှာ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု များစွာကို တင်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ USA Today သတင်းစာမှာလည်း ပင်တိုင်ဆောင်းပါးရှင် အဖြစ် အနှစ် ၂၀ ကျော် ရေးခဲ့ပါတယ်။ အခုနှစ်ပိုင်းတွေမှာတော့ နောက်ထပ် အစီအစဥ် တစ်ခု ဖြစ်တဲ့ Larry King Now ကို Hulu နဲ့ ရုရှား အစိုးရ မီဒီယာ RT တို့မှာ တင်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54661873", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54652464", "doc1": "কমালা হ্যারিস কমালা হ্যারিসের মনোনয়নের বিষয়টা থেকে বেরিয়ে এসেছে কয়েক দশক ধরে আমেরিকায় রাজনীতিতে আসা নারীদের কী ধরনের সমস্যার মুখে পড়তে হয়েছে এবং কীভাবে এক্ষেত্রে অবস্থার পরিবর্তন আসছে। বিষয়য়টি বিশ্লেষণ করেছেন রাটগার্স বিশ্ববিদ্যালয়ের সেন্টার ফর আমেরিকান উইমেন অ্যান্ড পলিটিক্সের পরিচালক ডেবি ওয়ালশ্। রাগ না প্রকাশের কৌশল রাজনীতি করতে আসা নারীদের নিজের দৃঢ়তা প্রকাশ করা আর আগ্রাসী আচরণ করা - এ দুয়ের মধ্যকার সূক্ষ্ম পার্থক্যটা বুঝতে হবে। গবেষণায় দেখা গেছে, মানুষের অবচেতনে নারী আর পুরুষকে বৈষম্যের চোখে দেখার যে সংস্কৃতি রয়েছে, তাতে একজন পুরুষের যে আচরণকে 'আত্মবিশ্বাসী' হিসাবে দেখা হবে, সেখানে একজন নারীর একই আচরণকে 'ক্ষমতার জাহির' হিসাবে গণ্য করা হবে। আবার সেই নারী যদি সংখ্যালঘু সম্প্রদায়ের হন, এই বৈষম্যের ক্ষেত্রে বর্ণের ব্যাপারটাও যোগ হয়। আমেরিকায় \"অ্যাংরি ব্ল্যাক উওম্যান\" বা \"রাগী কৃষ্ণাঙ্গ নারী\" বলে একটা কথা প্রচলিত আছে, যার সাথে একটা বর্ণ সম্প্রদায়ের নারীদের যুক্ত করা হয়েছে। উনবিংশ শতকে এই প্রবচন চালু হয়েছিল, কৃষ্ণাঙ্গ নারীদের অনারীসুলভ, অযৌক্তিক এবং কঠিন হিসাবে তুলে ধরতে। মিস ওয়ালশ্ বলছেন: \"একটা অভিযোগ আছে যে, নারীরা প্রেসিডেন্ট বা ভাইস-প্রেসিডেন্ট হবার মত শক্ত মনের নন, তাদের যথেষ্ট দৃঢ়তা নেই। কিন্তু চরিত্রের দৃঢ়তা বা আপনার কঠিন হবার ক্ষমতা আপনি কীভাবে দেখাবেন, যদি আপনার রাগ আপনি প্রকাশ করতে না পারেন?\" তিনি মনে করেন, ভাইস-প্রেসিডেন্ট টিভি বিতর্কের সময় কমালা হ্যারিস দলের মত তুলে ধরেছেন বেশ সাফল্যের সাথেই। কিন্তু তার মতে, কোন কোন ক্ষেত্রে মনে হয়েছে তিনি যথেষ্ট শক্ত অবস্থান নেননি। যদিও অবশ্য, তিনি মনে করেন, তাকে কথা বলতে বাধা দেয়ার সময় মিস হ্যারিস যেভাবে বিনীত সুরে তার উত্তর দিয়েছেন, তা ছিল \"দুর্দান্ত\"। নারীদের কথা বলতে না দিয়ে তাদের কথার ওপর পুরুষদের কথা চাপিয়ে দেবার অভিজ্ঞতা যেসব নারীর হয়েছে, তারা কমালা হ্যারিসের অনুভূতি পুরোই উপলব্ধি করতে পেরেছেন বলে মিস ওয়ালশের মত। নারী কি নেতৃত্বের যোগ্য? কিছু বিশেষজ্ঞ যুক্তি দেখাবেন, কোন নারী যোগ্য কিনা তা প্রমাণ করতে হলে তাকে প্রচারণার সময় পুরুষের থেকে আরও ভাল করতে হবে। ভোটারদের কাছে প্রার্থীর লিঙ্গ কোন বিবেচ্য বিষয় না হলেও নারী প্রার্থীদের যোগ্যতার বাড়তি প্রমাণ দিতে হবে। একজন পুরুষ প্রার্থী যোগ্য সেটা মানুষ ধরেই নেয়, কিন্তু নারী প্রার্থীকে তার প্রমাণ দেখাতে হয়। অগাস্ট মাসে ইকোনমিস্ট সাময়িকী ও ইউগভ-এর চালানো যৌথ সমীক্ষায় দেখা যায়, বর্তমান ভাইস-প্রেসিডেন্ট মি. পেন্স, মিস হ্যারিসের চেয়ে পছন্দের বিচারে সামান্য ব্যবধানে এগিয়ে আছেন। জরিপে অংশগ্রহণকারীদের এক চতুর্থাংশ আমেরিকান বলেন মিস হ্যারিস সম্পর্কে তাদের ধারণা স্পষ্ট নয়, আর মি. পেন্স সম্পর্কে একই মতামত দেন মাত্র ১৪%। কিন্তু বিতর্কের পর, বেশিরভাগ ভোটার বলেন তাদের মনে হয়েছে মিস হ্যারিস জয়ী হয়েছেন। কিন্তু যখন তাদের প্রশ্ন করা হয়, প্রেসিডেন্ট হিসাবে দায়িত্ব নিতে হলে কে বেশি যোগ্য, তখন জরিপের ফলাফলে বেরিয়ে এসেছে ভিন্ন চিত্র। ইউগভ জরিপে দেখা গেছে, বেশিরভাগ আমেরিকান - ৫৬%- মনে করেন, মি. ট্রাম্প যদি প্রেসিডেন্টের দায়িত্ব পালন করতে না পারেন, তাহলে মি. পেন্স সেই দায়িত্ব পালনে সুযোগ্য হবেন। এ ব্যাপারে মিস হ্যারিসকে যোগ্য মনে করেছেন ৫০% আমেরিকান। নিরপেক্ষ ভোটারদের মধ্যে জরিপ চালিয়ে দেখা গেছে, তাদের মধ্যে ৫৩% মি. পেন্সের সক্ষমতার ওপর আস্থা রাখেন, আর ৪৪% মিস হ্যারিসের যোগ্যতার ওপর আস্থাশীল। জরিপে অংশগ্রহণকারীদের কেউ কেউ হয়ত মনে করতে পারেন যে, বর্তমানে ভাইস-প্রেসিডেন্টের দায়িত্ব পালনকারী ব্যক্তি প্রেসিডেন্টের দায়িত্ব গ্রহণে এমন একজনের থেকে বেশি যোগ্য হবেন, যিনি বর্তমানে প্রথম মেয়াদে একজন সেনেটারের দায়িত্ব পালন করছেন। তবে রাজনীতিতে নারীদের অংশগ্রহণ আরও বাড়ানোর পক্ষে যারা, তারা দীর্ঘদিন ধরেই বলে আসছেন যে, রাজনীতিতে পুরুষের তুলনায় নারীদের আরও বেশি যোগ্যতার পরীক্ষা দিতে হয়। আমেরিকার নির্বাচন নিয়ে আরও পড়তে পারেন: 'মোমালা প্রশ্ন' ডেমোক্রাটিক রানিং মেটের পদ যখন মিস কমালা হ্যারিস গ্রহণ করেন, তখন তিনি বলেছিলেন ভাইস-প্রেসিডেন্ট পদটি পেলে দারুণ হবে, \"কিন্তু 'মোমালা'র পদ তার জন্য খুবই অর্থবহ\"। তার সৎ-ছেলেরা তাকে ডাকে 'মোমালা' বলে। তিনি যখন আমেরিকার জনগণের কাছে নিজের পরিচয় তুলে ধরেছিলেন, তিনি প্রায়ই তার পারিবারিক জীবন ও পারিবারিক মূল্যবোধকে গুরুত্ব দিয়ে কথা বলেছেন। তিনি দুই ছেলের সৎ-মা। তার নিজের মা তাকে বড় করেছেন সিঙ্গল-মা হিসাবে। তার পরিবারও মিশ্র জাতিগোষ্ঠীর পরিবার, আর সেভাবেই নিজেকে প্রার্থী হিসাবে তুলে ধরেন মিস হ্যারিস। মিস ওয়ালশ্ ব্যাখ্যা করছেন, আমেরিকায় রাজনীতিতে জড়িত পুরুষরা সবসময়ই তাদের পরিবারের একটা চিত্র তুলে ধরেন, কারণ সেটা \"সবসময়ই একটা বাড়তি মূল্য যোগ করে\"। রাজনীতিতে আসা নারীরাও খুবই সম্প্রতি তাদের পরিবারের কথা তুলে ধরতে শুরু করেছেন। তারাও তাদের পারিবারিক অভিজ্ঞতাকে যোগ্যতার একটা মাপকাঠি হিসাবে তুলে ধরতে চাইছেন। তিনি বলছেন, এটা \"নারীদের জন্য একটা বিভ্রান্তিকর পরিচিতি\", কারণ কোন নারীর সন্তান না থাকলে, বা তাদের কথা নারীরা উল্লেখ না করলে প্রশ্ন ওঠে \"চুপ কেন?\" \"এরপর তাদের কথা যদি আপনি বলেন, এবং তারা ছোট হলে, তখন প্রশ্ন তোলা হয়- আপনি রাজনীতি করলে কে তাদের দেখাশোনা করবে?\" কিন্তু পুরুষদের বেলায়, তারা যখন পরিবারের কথা বলেন, তখন তাকে \"সুন্দর পারিবারিক জীবনের একজন ব্যক্তি\" হিসাবে দেখা হয়। \"কেউ তাকে জিজ্ঞেস করে না আপনার কাছে রাজনীতি বড় না পরিবার বড়?\" বা কেউ ভাবেন না কে তার সন্তানের দেখাশোনার দায়িত্ব নেবে? যদি আমরা ২০০৮-এর ভাইস-প্রেসিডেন্ট পদে প্রতিদ্বন্দ্বীদের দিকে তাকাই, দেখব - নারী প্রার্থী সারা পেলিনের বেলায় তখনও তার পরিবার নিয়ে কীভাবে বিতর্ক তোলা হয়েছিল। রিপাবলিকান প্রার্থী সারা পেলিন সে সময় ছিলেন আলাস্কার গর্ভনর। তখন মা হিসাবে পরিবারে তার দায়িত্ব নিয়ে শ্যেন দৃষ্টি রেখেছিল এবং ব্যাপক কাটাছেঁড়া করেছিল সংবাদ মাধ্যম এবং কিছু ডেমোক্রাট সদস্য। সেসময় মিসেস পেলিনের পাঁচ সন্তানের মধ্যে এক শিশু সন্তানের ডাউন সিনড্রম নিয়ে ব্যাপক আলোচনা হয়েছিল। জিনগত সমস্যা নিয়ে জন্মানো তার শিশু সন্তানকে অবহেলা করে তিনি রাজনীতিতে নামছেন কিনা তা নিয়ে সমালোচকরা বিস্তর প্রশ্ন তুলেছিলেন। আরও পড়তে ক্লিক করুন ২০০৮ সালে রিপাবলিকান পার্টির ভাইস প্রেসিডেন্ট পদ প্রার্থী সারা পেলিন তবে নারীদের প্রতি এই চিরন্তন ধ্যানধারণার নিশ্চিতভাবে বদল হচ্ছে, যদিও একজন নারী রাজনীতিক মাতৃত্বের সাথে তার যোগাযোগের বিষয়টা থেকে এখনও মুক্তি পাওয়ার অবস্থায় পৌঁছতে পারেননি। সম্প্রতি, সুপ্রিম কোর্টে তার মনোনয়ন বিষয়ক শুনানির সময় এমি কনি ব্যারেট যে সাত বছরের সন্তানের মা, সেটাকে রিপাবলিকানরা ইতিবাচক আলোকে তুলে ধরার চেষ্টা করেছেন। তারা বলেছেন, মা হবার সুবাদে তার যে অভিজ্ঞতা তাতে তিনি তুলনামূলকভাবে একজন আরও ভাল বিচারক হবেন। মিস ওয়ালশ্ বলছেন যে সেই বিচারে মিস হ্যারিস দুজন প্রাপ্ত-বয়স্ক ছেলের মা হিসাবে একটা অনন্য অবস্থান দাবি করতে পারেন। এছাড়াও তিনি বলছেন ভোটাররা সবসময়ই চায় তাদের প্রার্থী তাদের মতই একজন মানুষ হোক- তারও তাদের মতই একটা নিজস্ব জীবন থাকুক। পুরুষরা কমালা হ্যারিসকে নিয়ে (এবং তাকে) কী বলেন? জঘন্য, কট্টর, অসম্মান আচরণের, একজন রাক্ষসী: জো বাইডেনের রানিং মেট হবার পর মিস কমালা হ্যারিসকে এইভাবেই বর্ণনা করেছিলেন মি. ট্রাম্প। মিস হ্যারিসের প্রতিপক্ষ মি. পেন্স অবশ্য এধরনের অপমানজনক শব্দ ব্যবহার করেননি, তবে বিতর্কের সময় মি. পেন্সের মনোভাবের কিছুটা আঁচ পাওয়া গেছে। বিতর্কের সময় একে অপরকে বাধা দেয়া অবশ্যই রাজনৈতিক বিতর্কের একটা অঙ্গ। কিন্তু মিস ওয়ালশ্ বলছেন, মি. পেন্স এই বাধা দেবার কৌশল কাজে লাগিয়ে ভোটারদের বুঝিয়ে দেবার চেষ্টা করেছেন যে তাদের মধ্যে তফাৎ কোথায়- একজন পুরুষ, একজন নারী। \"তিনি এটা যেভাবে করেছেন সেটা হলো - বিনীতভাবে তাকে অগ্রাহ্য করার মধ্যে দিয়ে,\" বলছেন মিস ওয়ালশ্। \"যেমন - বিতর্কের সময় এরকম একটা ধারণা তিনি দেবার চেষ্টা করেছেন যে- মেয়েরা এরকম কথা বলেই থাকে, মেয়েরা মুখ খুললে থামতে জানে না!\" তাহলে বদল হচ্ছে কোথায়? মিস ওয়ালশ্ বলছেন, ২০১৮ সালের পর থেকে দেখা যাচ্ছে, বিভিন্ন রাজনৈতিক পদের জন্য প্রতিদ্বন্দ্বিতা করতে নারীরা এগিয়ে আসছেন আরও বেশি সংখ্যায়। নারীরা তাদের প্রার্থিতা নিয়ে, তাদের যোগত্যা নিয়ে অনেক বেশি আত্মবিশ্বাসী হয়েছেন। \"তারা 'আমাকে কীধরনের আচরণ করতে হবে' এটা নিয়ে অতিরিক্ত চিন্তা করছেন না, তারা নিজেরা যা, সেভাবেই নিজেদের প্রার্থী হিসাবে তুলে ধরছেন,\" তিনি বলছেন। \"২০১৮ সালে আমরা দেখেছি বেশিরভাগ নারী প্রার্থী এমন সব বিষয় নিয়ে কথা বলছেন, যেসব বিষয় নিয়ে আগে তাদের কথা বলতে নিরুৎসাহিত করা হতো।\" যেমন নারী প্রার্থীদের পরামর্শ দেয়া হতো, তার ছোট বাচ্চা আছে একথা না বলতে, অথবা ঘর-ছাড়া অবস্থায় থাকার অভিজ্ঞতা হয়ে থাকলে সে প্রসঙ্গ না তুলতে বলা হতো, অথবা কোন নারী আর্থিক সঙ্কটের মধ্যে দিয়ে গিয়ে থাকলে, সে বিষয়েও তাকে মুখ না খোলার পরামর্শ দেয়া হতো। দু‌হাজার সতের সালে আমেরিকার সাবেক পররাষ্ট্র মন্ত্রী কনডোলিৎসা রাইস নারীদের উদ্দেশ্যে বলেছিলেন, \"অন্য কারও বর্ণবাদ বা লিঙ্গবৈষ্যমের সমস্যাকে নিজের সমস্যা বলে ভাববেন না।\" কনডোলিৎসা রাইস \"নারীদের উদ্দেশ্যে বলতে চাই: একটা ঘরে যখন ঢুকবেন, তখন কেউ যদি আপনাকে ছোট করার চেষ্টা করে, মাথা পেতে তা মেনে নেবেন না, রুখে দাঁড়াবেন। নিজের কথা নিজে বলবেন,\" নেতৃত্ব বিষয়ক এক শীর্ষ সম্মেলনে তিনি একথা বলেন। \"আপনার যদি কখনও মনে হয়, আপনার যেটা প্রাপ্য ছিল, আসলেই আপনাকে তার থেকে বঞ্চিত করা হয়েছে, তাহলে তার প্রতিকারের অনেক পথ আছে। সেইসব পথে আপনার প্রাপ্য বুঝে নিতে হবে।\" মিস ওয়ালশ্ বলছেন, আমেরিকায় সময়ের সিঁড়ি পার হয়ে এসেছেন নির্বাচনী লড়াইয়ে সামিল হওয়া বিভিন্ন নারী প্রার্থী- জেরাল্ডিন ফেরারো থেকে শুরু করে সারা পেলিন এবং হিলারি ক্লিন্টন এবং ২০২০র নির্বাচনে কৃষ্ণাঙ্গ, ভারতীয় নারী কমালা হ্যারিস। নির্বাচনে এবং রাজনীতিতে এটাকে নারীদের অগ্রযাত্রা বলেই তিনি বিশ্বাস করেন।", "doc2": "ဒီမှာ ရပ်ဂါ တက္ကသိုလ် (Rutgers University) အမေရိကန်အမျိုးသမီးနဲ့ နိုင်ငံရေး ဌာန ဒါရိုက်တာ ဒက်ဘီ ဝဲလ်ရှ် ရဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေနဲ့ ဖော်ပြထားတဲ့ ဆောင်းပါးပါ။ သူက ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ ချီပြီး နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်က အမျိုးသမီးတွေ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့အရေးကိစ္စတွေ၊ ဘယ်လို ပြောင်းလဲနေတာတွေ စတာတွေကို အလေးထားပြောထားပါတယ်။ ဒေါသထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းတဲ့ပညာ နိုင်ငံရေးလုပ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်စိတ်ထားပြီး ခိုင်ခိုင်မာမာရပ်တည်တာ နဲ့ ရန်လိုတာ စတဲ့ နှစ်ခုအကြား ခြားထားတဲ့ စည်းပါးပါးလေးအပေါ်မှာ လျှောက်လှမ်းရတာပါ။ လက်ရှိ သတိမမူ ကျင့်သုံးနေကြတဲ့ ကျားမခွဲခြားမြင်တဲ့ အမြင်တွေကို လေ့လာထားတဲ့ သုတေသနတွေအရ ပြုမူလုပ်ဆောင်တာချင်း အတူတူမှာ ယောက်ျားသားတွေအနေနဲ့ ဒါဟာ သူ့အနေနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုနဲ့ လုပ်တာလို့ ကောင်းချီးရပြီး အမျိုးသမီးတွေကတော့ ဒါက သူ့ကိုယ်သူ အများထက်ပိုတော်တယ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး အပေါ်စီးက ဆက်ဆံတာလို့ မှတ်ယူကြတာတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ လူနည်းစု အုပ်စုဝင်အမျိုးသမီးတွေအတွက် ကျားမခွဲတဲ့အမြင်အပြင် လူမျိုးရေးခွဲမြင်တာက ထပ်တိုးလာပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ \"ဒေါသကြီးတဲ့ လူမည်း မိန်းမ (angry black woman)\" ဆိုတဲ့ စကားအသုံးအနှုန်းက သမိုင်းရှည်ကြာကတည်းက ပုံသေကားကျ ဖြစ်နေတာပါ။ အဲဒီအသုံးအနှုန်းက ၁၉ ရာစုအတွင်းကတည်းက ပေါ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး လူမည်းအမျိုးသမီးတွေကို မိန်းမမဆန်တဲ့၊ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှု ရှိမရှိဆိုတာ အလေးမထား မစဉ်းမစားပြုမူတတ်တဲ့၊ ထောင်ထောင် ထောင်ထောင်နဲ့ ချိုကြွတတ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေအဖြစ် ပုံသေသတ်မှတ်လိုက်တာပါ။ \"အမျိုးသမီးတွေဟာ သမ္မတ၊ ဒုတိယ သမ္မတ လုပ်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ခိုင်မာမှုတွေ၊ အနိုင်မခံ အရှုံးမပေးတဲ့ ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်မှုတွေ လုံလုံလောက်လောက်မရှိဘူးလို့ စွပ်စွဲခံနေရတာပါ၊ အဲဒီအချိန်မှာပဲ ကိုယ့်မှာ လုပ်နိုင်စွမ်းအားတွေ ရှိတယ်ဆိုတာကို ပြသရင် ဒေါသထွက်နေပြီလို့ မမြင်စေရအောင် ဘယ်လိုပြသမလဲ\" လို့ မစ္စ ဝဲလ်ရှ်က အမေးထုတ်ရင်း ဒီအကြောင်းကို ရှင်းလင်းထားပြပါတယ်။ ဒုတိယ သမ္မတလောင်းတွေ စကားစစ်ထိုးတဲ့ပွဲမှာ မစ္စ ဟဲရစ်က ဒီစည်းပါးပါးပေါ်မှာ ကောင်းကောင်း လျှောက်ပြနိုင်ခဲ့တယ်လို့ ခံစားရတဲ့အကြောင်း မစ္စ ဝဲလ်ရှ်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မစ္စ ဟဲရစ်အနေနဲ့ သူ့ကို ကြားဖြတ်ပြောတာတွေကို ယဉ်ယဉ်ကျေးကျေးနဲ့ တုံ့ပြန်ခဲ့တာတွေက သိပ်ကောင်းလှပေမဲ့ တစ်ခါတလေမှာ သူဘာမှ မပြောဘဲ ထိန်းထားတာကို တွေ့ရတယ်၊ အဲဒါဟာ သူများနဲ့ တိုင်ပင်ပြီးမှ ပြန်ပြောမယ်ဆိုတဲ့ တခြားအမျိုးသမီးတွေနဲ့ အတူတူလို သတ်မှတ်သွားနိုင်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ဒီအမျိုးသမီး ဦးဆောင်လို့ ဖြစ်ပါ့မလား မဲပေးသူတွေက ကျား၊ မ အဓိကမထားဘူး ဆိုတာတောင်မှာ မဲဆွယ်ပွဲတွေမှာ အမျိုးသားတွေ လုပ်ပြစရာမလိုတာတွေကို အမျိုးသမီးတွေနဲ့ သူတို့လည်း အဲဒါတွေ လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို သက်သေထူပြဖို့ လိုတယ်လို့ တချို့ သုံးသပ်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ အမျိုးသားတွေဟာ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုရှိတယ်လို့ အများကခံယူထားပြီး ဖြစ်တယ်၊ ဒီနေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေကတော့ သူတို့ စွမ်းဆောင်နိုင်မှု ရှိတယ်ဆိုတာကို အများမြင်အောင် ပြသရပါဦးမယ်။ သြဂုတ်လအတွင်းက လုပ်ခဲ့တဲ့ Economist/YouGov လူထုစစ်တမ်းက လက်ရှိ ဒုတိယ သမ္မတဟာ မစ္စ ဟဲရစ်ထက် နည်းနည်း ပိုလူကြိုက်များတာကို တွေ့ရပါတယ်။ စစ်တမ်းထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ အမေရိကန် ၄ ပုံ ၁ ပုံ က သူတို့ မစ္စ ဟဲရစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို ယုံကြည်မှုရှိတယ် မရှိဘူးဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိဘူးလို့ ဖြေကြပါတယ်။ မစ္စတာ ပန့်စ်ကိုတော့ စစ်တမ်းကို သဘောထားပေးသူ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်း က အလားတူ အဖြေမျိုး ပေးပါတယ်။ ရုပ်မြင်သံကြားက တိုက်ရိုက်လွှင့်တဲ့ စကားစစ်ထိုးပွဲအပြီးမှာတော့ မဲဆန္ဒရှင်အများစုက မစ္စ ဟဲရစ် နိုင်တယ်လို့ မြင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သမ္မတ ဘယ်သူဖြစ်ရင် ပိုကောင်းမလဲလို့ စစ်တမ်းကောက်ရာမှာတော့ အဖြေက တစ်မျိုး ဖြစ်လာပါတယ်။ မ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေက တန်းတူ သဘောထားခံရလား YouGov လူထုစစ်တမ်းအရ တကယ်လို့ မစ္စတာ ထရမ့် သမ္မတအဖြစ်တာဝန်မယူနိုင်တဲ့အချိန်မှာ မစ္စတာ ပန့်စ်က သမ္မတ တာဝန်ကိုယူနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်တဲ့သူက ၅၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး အလားတူ အမေးမျိုးမှာ မစ္စ ဟဲရစ် ရတာက ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါ။ မစ္စတာ ပန့်စ်ရဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုတွေကို ယုံကြည်သူ ၅၃ ရာခိုင်နှုန်း ရပေမဲ့ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်း ကပဲ မစ္စ ဟဲရစ်ကို ထောက်ခံပါတယ်။ တချို့ စစ်တမ်းဖြေဆိုသူတွေအဖို့ လက်ရှိ ဒုသမ္မတဟာ အထက်လွှတ်တော်အမတ် တစ်ယောက်ထက် ပိုစွမ်းဆောင်ရည်ရှိတယ်လို့ မှတ်ယူကြနေကြတာပါ။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီး နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ အမျိုးသား နိုင်ငံရေးသမားတွေထက် သူတို့မှာ ပိုပြီး စွမ်းဆောင်ရည်တွေ ရှိတယ်ဆိုတာကို သက်သေပြဖို့ လုပ်နေရပါတယ်။ အဲဒီအကြောင်းကို နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်က အမျိုးသမီးတွေအရေး ထောက်ခံပြောဆိုနေတဲ့သူတွေ တင်ပြလာနေရတာလည်း ကာလအတော်ရှည်ကြာ ရှိနေပါပြီ။ 'Momala - မေမေ' အကောင်းဆုံး ဖြစ်ဖို့ ဒုတိယသမ္မတလောင်းအဖြစ် အရွေးချယ်ခံဖို့ ကမ်းလှမ်းချက်ကို သူလက်ခံတဲ့အချိန်မှာ မစ္စ ဟဲရစ်က ဒုတိယ သမ္မတရာထူးဟာ သိပ်ကို ကောင်းမွန်မှာပါလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ 'Momala -မေမေ' အကောင်းဆုံး ဖြစ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို မိတ်ဆက်စကားပြောတဲ့အခါ မစ္စ ဟဲရစ်က သူ့ရဲ့ မိသားစု ဘဝ ၊ သူ့အိမ်ထောင်ဖက်က ပါလာတဲ့ သားသမီး ၂ ယောက်ရဲ့ မိခင်ဘဝ နဲ့ မိသားစု တန်ဖိုးတွေကို အလေးထားပြောပြပါတယ်။ မစ္စ ဟဲရစ်က ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ယောက်အဖြစ် သူ့အကြောင်းပြောပြရင် သူဟာ လူမျိုးမတူတဲ့ မိဘတွေကနေ မွေးဖွားလာတဲ့သူ၊ တစ်ဦးတည်း အိမ်ထောင်ကို ဦးစီးထိန်းကျောင်းရတဲ့ သူ့မိခင်ရဲ့ လက်မှာ ကြီးပြင်းခဲ့ရသူတဲ့သူ စတဲ့အကြောင်းတွေကို အသားပေးပြောတဲ့ အချက်တွေထဲမှာ ထည့်ပြောပါတယ်။ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်က အမျိုးသားတွေအဖို့ သူတို့မိသားစုအရေးအရာတွေကို ထုတ်ပြောပြတာက သူတို့ ဂုဏ်ရည်ပိုတက်သွားစေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသမီးနိုင်ငံရေးသမားတွေအဖို့တော့ ဒီလို မိသားစုအရေး ထုတ်ပြောတာကို ဂုဏ်ရည်တက်စေတဲ့အရာအဖြစ် သတ်မှတ်ကြတာက သိပ်မကြာသေးဘူးလို့ မစ္စ ဝဲလ်ရှ်က ဆိုပါတယ်။ ဒါက အမျိုးသမီးတွေအဖို့ အတော်ခက်ခဲတဲ့ ကိစ္စပါလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ တကယ်လို့ သူတို့မှာ ကလေးမရှိဘူးဆိုရင်၊ ဒါမှမဟုတ် ကလေးတွေ အကြောင်းကို မပြောဘူးဆိုရင် \"ဘာလို့ ကလေးမရှိတာလဲ၊ ဘာလို့ ကလေးတွေ အကြောင်းမပြောတာလဲ\" ဆိုတာ ဖြစ်လာရော။ တခါ ကလေးတွေ အကြောင်းပြောပြီဆိုပါဦးတော့၊ တကယ်လို့ ကလေးတွေက ငယ်သေးတယ်ဆိုရင် \"ဒီကလေးတွေကို ဘယ်သူက စောင့်ရှောက်မလဲ\" ဆိုတဲ့ အမေးတွေက ပေါ်လာပြန်ရော။ တဖက်မှာတော့ အမျိုးသားတစ်ယောက်က သူ့မိသားစုအကြောင်းပြောရင်၊ အော် သူက \"မိသားစုကို ဂရုစိုက်တတ်သူ\" လို့ အမှတ်ပေးကြပြီး သူ့ကို ကလေးတွေ စောင့်ရှောက်ဖို့ လိုသလားလို့ ဘယ်သူမှ အမေးမထုတ်ကြသလို ဒီနိုင်ငံရေးအလုပ်ကို သူရွေးချယ်တာ၊ သူက ဦးစားပေးလိုက်တဲ့အပေါ် ဘယ်သူမှ စောကြောမနေကြပါဘူး။ ဆာရာ ပေလင်း ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ ဒုတိယ သမ္မတအဖြစ် အရွေးခံရဖို့ မဲဆွယ်စဉ်မှာ မိသားစုအရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အငြင်းအခုံဆွေးနွေးတာတွေကြုံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီ အလာစကား ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးဟာ မိသားစုအရေးကို ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတဲ့အပေါ် မီဒီယာတွေနဲ့ တချို့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီဝင်တွေက စေ့စေ့စပ်စပ် မေးမြန်းစောကြောကြပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ မစ္စ ပေလင်းဟာ ဒေါင်း ဆင်ဒရုမ်း (Down syndrome) ရှိတဲ့ ကလေးငယ်တစ်ယောက်အပါအဝင် ကလေး ၅ ယောက်ရှိပါတယ်။ သူ မိသားစုအရေးကို လျှစ်လျူရှုပြီး ဒုတိယ သမ္မတတာဝန်ကို ယူမှာလားဆိုပြီး ဝေဖန်သူတွေက မေးခဲ့ ပြောခဲ့ကြတာပါ။ ဆာရာ ပေလင်း ၂၀၀၈ ခုနှစ်တုန်းက ရီပတ်ပလီကန် ဒုတိယ သမ္မတလောင်းအဖြစ် မဲဆွယ်စဉ် မိခင်တာဝန်ယူရမှုနဲ့ တွဲချိတ်ထားခံနေရတဲ့ အခြေအနေအောက်က အမျိုးသမီနိုင်ငံရေးသမားတွေ မလွတ်မြောက်နိုင်သေးပေမဲ့ ဒီလိုပုံသေကားကျ သတ်မှတ်ထားမှုတွေက ပြောင်းတော့ ပြောင်းလဲလာပါပြီ။ မကြာခင်အချိန်ကာလအတွင်းမှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီးချုပ်အဖြစ် အမည်တင်သွင်းခြင်းခံရတဲ့ အေမီ ကော်နီ ဘားရက်ဟာ ကလေး ၇ ယောက်ရဲ့ မိခင်ဖြစ်ပြီး၊ ရီပတ်ပလီကန်တွေက ဒီလို မိခင်အတွေ့အကြုံတွေရှိတဲ့သူဟာ တရားမျှတမှုကို ပိုအလေးထားလိမ့်မယ်လို့ ထောက်ခံချီးကျူးကြပါတယ်။ မစ္စ ဟဲရစ်ဟာ အရွယ်ရောက်ပြီးသား ကလေးတွေရဲ့ မိခင်ဖြစ်တဲ့အတွက် သူများနဲ့ မတူ ထူးခြားတဲ့အခြေအနေမှာရှိတယ်၊ မဲပေးသူတွေက သူတို့ရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေအနေနဲ့ ကိုယ်စိတ်သန်ရာကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်လုပ်နိုင်တဲ့သူ ဖြစ်စေလိုကြတယ်လို့ မစ္စ ဝဲလ်ရှ် က ဆိုပါတယ်။ \"ဆိုတော့ သူဟာ ပုံမှန်လမ်းကို လျှောက်တဲ့သူလို့ပဲ မြင်ကြမှာပါ။\" အမျိုးသားတွေက သူ့အကြောင်း ဘာတွေပြောကြလဲ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းတယ်၊ အစွန်းရောက်တယ်၊ မိုက်ရိုင်းတယ်၊ အန္တရာယ်များတဲ့ သတ္တဝါ စတဲ့ စကားလုံးတွေဟာ မစ္စတာ ထရမ့်က မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ လက်ရုံးဖြစ်လာတဲ့ မစ္စ ဟဲရစ်ကို ပုံခိုင်းနှိုင်းပြနေတဲ့ စကားလုံးတွေပါ။ မစ္စ ဟဲရစ်ရဲ့ ပြိုင်ဖက် မစ္စတာ ပန့်စ်ကတော့ အဲဒီလို စော်ကားတဲ အသုံးအနှုန်းတွေ မသုံးနှုန်းပေမဲ့ စကားစစ်ထိုးပွဲမှာတော့ သူလုပ်တဲ့ပုံက တစ်မျိုးပါ။ စကားဖြတ်ပြောဖို့လုပ်တာက စကားစစ်ထိုးပွဲမှာ လုပ်လေ့လုပ်ထ ရှိကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မစ္စ ဝဲလ်ရှ်ထောက်ပြတာကတော့ ကွဲပြားခြားနားတာကို ပြနိုင်တဲ့ နည်းတွေကို မစ္စတာ ပန့်စ်က သုံးခဲ့တယ် ဆိုတာပါ။ \"သူက (ကြားဖြတ်ပြောတာကို) ယဉ်ယဉ်ကျေးကျေး လျစ်လျူရှုလိုက်တဲ့ပုံမျိုးလုပ်ပြီး ဆက်ပြောနေပါတယ်\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ \"တကယ်လို့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်က အလားတူ လျစ်လျူရှုတာမျိုးလုပ်ပြီး ဆက်ပြောနေမယ်ဆိုရင် ဒီအမျိုးသမီးက ပြောနေလိုက်တာ ခဏတောင် ပါးစပ်လေးပိတ်မထားနိုင်အောင်ပါပဲလားဆိုပြီး ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်\" ဘာတွေ ပြောင်းလဲလာခဲ့ပြီလဲ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကစတင်ပြီး အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ကြီးမားတဲ့ နိုင်ငံ့တာဝန်တွေကို ဆောင်ရွက်ရတာ ပိုများလာပြီး အမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေအနေနဲ့လည်း အရွေးချယ်ခံဖို့ လုပ်ဆောင်ရာမှာ ပိုပြီးသက်တောင့်သက်တာဖြစ်လာပါတယ်လို့ မစ္စ ဝဲလ်ရှ်က ပြောပါတယ်။ \"အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ငါတို့ ဘယ်လို လုပ်မှ ကောင်းမလဲ ဆိုတာမျိုးထက် ငါတို့ လုပ်တာက ဒီလိုမျိုးပဲ ဆိုတာမျိုးကို ပိုလုပ်လာပါတယ်\"၊ \" အမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ်လောင်း အတော်များများက သူတို့ကို မပြောနဲ့လို့ ရှောင်စေတဲ့ ကိစ္စတွေ ပြောလာကြတာကို ၂၀၁၈ မှာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။\" အဲဒီ မပြောနဲ့လို့အကြံပေးကြတဲ့ အရေးကိစ္စတွေထဲမှာ ကလေးငယ်တွေရှိတဲ့အကြောင်း ပြောတာ၊ အိုးအိမ်မဲ့ဖူးတာ၊ ကိုယ့်ဘဏ္ဍာရေး အခြေအနေမကောင်းတာ စတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ကို ပြန်ကြည့်ရင်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ကွန်ဒိုလီဇာ ရိုက်စ်က \"သူများတွေက လူမျိုးရေးခွဲတာ၊ ကျားမ ခွဲခြားတာကို ကိုယ့်ပြဿနာလို့ မှတ်ယူလက်မခံပါနဲ့\" လို့ အမျိုးသမီးတွေကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ကွန်ဒိုလီဇာ ရိုက်စ် KPMG ခေါင်းဆောင်မှု ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ မစ္စ ရိုက်စ်က \"အမျိုးသမီးတွေကို ကျွန်မတို့ပြောလိုတာက - ဆိုပါတော့၊ ရှင် နေရာတစ်ခုကိုရောက်တဲ့အခါ၊ တစ်ယောက်ယောက်က ရှုတ်ချပြောဆို စော်ကားနှိမ့်ချတာ လုပ်ပြီဆိုပါတော့၊ အဲဒါကို ဂရုစိုက်မနေပါနဲ့။ ကိုယ့်အမြင်ကိုယ့်အတွေးကိုပဲ ပြောပစ်လိုက်ပါ\"၊ \"ရှင် ရသင့်တယ်လို့ မြင်တာတွေ မရထိုက်ဘူးလို့ အငြင်းပယ်ခံနေရတာကို ကြုံရင်၊ တကယ်မှာ ဒါတွေကို ရအောင်ယူနိုင်မယ့် နည်းတွေရှိတယ်၊ ကူညီမယ့်သူတွေရှိတယ်၊ ရှင် ရအောင်ယူဖို့ လုပ်ရမယ်\" ဂျရယ်ဒင်း ဖာရာရို ကအစ ဆာရာ ပေလင်း အလယ် ဟီလာရီ ကလင်တန် အဆုံး အတိတ်သမိုင်းတွေကို ထုဆစ်လာကြခဲ့ပြီလို့ မစ္စ ဝဲလ်ရှ်က ပြောပါတယ်။ အခုတော့ လူမည်းလည်းဖြစ်၊ အိန္ဒိယသွေးလည်းနှောတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ ဒုတိယ သမ္မတလောင်းဖြစ်လာပါပြီ၊ \"ဒါဟာ ကမ္ဘာမှာ သိပ်ကိုကြီးမားတဲ့ အရွေ့တစ်ခုပါ\" လို့ မစ္စ ဝဲလ်ရှ်က ပြောပါတယ်။ \"ဒုတိယသမ္မတဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ကာမလာ ဟဲရစ် လိုလူကို အမျိုးသမီးတ ွေတွေ့လိုက်ရတဲ့အခါ သူတို့ဘဝမှာ သူတို့ဖြစ်ချင်တဲ့ ဘာမဆို ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို တွေးမိကြမှာပါ။\""}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-45339275", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-45330391", "doc1": "মিয়ানমারের সেনাবাহিনী প্রধানসহ কয়েকজন পদস্থ সেনা কর্মকর্তার অ্যাকাউন্ট বাতিল করেছে ফেসবুক ফেসবুক এসব সেনা কর্মকর্তার অ্যাকাউন্ট বাতিল করে দিয়েছে রাখাইনে 'গণহত্যা' ও রোহিঙ্গাদের ওপর চালানো সহিংসতায় তাদের ভূমিকার বিষয়টি জাতিসংঘের একটি রিপোর্টে উঠে আসার পর। আর এটাই প্রথমবারের মতো ফেসবুক কোনো দেশের সামরিক বা রাজনৈতিক নেতৃত্বকে নিষিদ্ধ করলো। সবমিলিয়ে মিয়ানমারের সাথে সম্পর্কিত আঠারটি অ্যাকাউন্ট ও বায়ান্নটি পেজ সরিয়ে ফেলে ফেসবুক। অথচ এদের অনুসারীর সংখ্যা প্রায় এক কোটি বিশ লাখ। মিয়ানমারে ফেসবুকই সবচেয়ে জনপ্রিয় সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যম যার ব্যবহারকারী রয়েছে প্রায় এক কোটি আশি লাখ। তবে জাতিসংঘের রিপোর্ট বলছ বেশিরভাগ ব্যবহারকারী মনে করেন ফেসবুকই ইন্টারনেট কিন্তু 'এটাই ঘৃণা ছড়ানোর একটি কার্যকর মাধ্যম' হিসেবে ব্যবহৃত হচ্ছে সেখানে। 'গণহত্যায় দায়ী' ছয় জেনারেল, সু চি ছিলেন নিশ্চুপ রোহিঙ্গা সংকট: কূটনীতির সাফল্য-ব্যর্থতার খতিয়ান মিয়ানমারের জেনারেলদের নিষিদ্ধ করলো ফেসবুক রাখাইনে সেনাবাহিনীর নির্যাতনের মুখে বাংলাদেশে গত এক বছরে পালিয়ে এসেছে সাত লাখ রোহিঙ্গা কি ছিলো জাতিসংঘ রিপোর্টে? রোহিঙ্গাদের ওপর সেনা অভিযানের বিষয়ে সম্ভবত এটাই জাতিসংঘের সবচেয়ে কড়া প্রতিবাদ। একটি পুলিশ ফাঁড়িতে হামলার জের ধরে ওই ভয়াবহ অভিযান চালানো হয় রাখাইনে। হাজার হাজার মানুষ নিহত হয় এবং আরও প্রায় সাত লাখ মানুষ প্রাণ বাঁচাতে পালিয়ে যায় প্রতিবেশী বাংলাদেশে। এসময় রাখাইনে ভয়াবহ মানবাধিকার লঙ্ঘনের অভিযোগ ওঠে যার মধ্যে ছিলে হত্যা, ধর্ষণ, নির্যাতন। জাতিসংঘের রিপোর্টে ছয় সামরিক কর্মকর্তার নাম উঠে আসে আর এ ছয়জনের মধ্যে রয়েছেন সেনা প্রধান জেনারেল মিন আং লিয়ান। রিপোর্টে এদের বিরুদ্ধে গণহত্যার অভিযোগ এনে তাদেরকে আন্তর্জাতিক অপরাধ আদালতে বিচারের কথা বলা হয়েছে। রোহিঙ্গাদের সম্পর্কে অনলাইনে কি বলা হচ্ছে? রয়টার্সের একটি রিপোর্টে গত বছর বলা হয়েছে যে তারা অন্তত এক হাজার পোস্ট, কমেন্টস ও ছবি পেয়েছে ফেসবুকে যেখানে রোহিঙ্গা ও মুসলিমদের আক্রমণ করা হয়েছে। এসব কমেন্টে রোহিঙ্গাদের 'কুকুর', 'ধর্ষক' হিসেবে বর্ণনা করা হয়। অনেকের কমেন্টে ইসলাম ধর্ম নিয়ে কটূক্তি পাওয়া যায় এমনকি একটি পেজে 'সব মুসলিমকে মেরে ফেলার' কথাও বলা হয়। এমনকি বিবিসির ফেসবুক পোস্টগুলোতেও অনেকে রোহিঙ্গা বিরোধী আপত্তিকর মন্তব্য লিখেছেন। জাতিসংঘের এই রিপোর্ট নিয়ে প্রকাশিত খবরেও রোহিঙ্গা বিরোধী এমন অনেক মন্তব্য এসেছে। একজন লিখেছেন, \"রোহিঙ্গারা বাঙ্গালি..তারা আগ্রাসনকারী\"। \"তারা বাঙ্গালী খাবার খায়, বাংলায় কথা বলে, বাঙ্গালী পোশাক পড়ে। বার্মার জনগণের উচিত প্রত্যেকটি বাঙ্গালীকে বাংলাদেশে পাঠিয়ে দেয়া\"। মিয়ানমারে সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যম হিসেবে ফেসবুক খুবই জনপ্রিয় সেনাপ্রধান সম্পর্কে কী জানা যাচ্ছে? সেনা প্রধান জেনারেল মিন আং লিয়ানের দুটি অ্যাকাউন্ট ছিলো ফেসবুকে। এএফপি বলছে একটি অ্যাকাউন্টে অনুসারী ছিলো তের লাখ আর অন্যটি অনুসরণ করছিলেন ২৮ লাখ ফেসবুক ব্যবহারকারী। মিয়ানমারের সামাজিক ও রাজনৈতিক বাস্তবতায় সেনাপ্রধান খুবই প্রভাবশালী। একটি ফেসবুক পোস্টে তিনিও রোহিঙ্গাদের 'বাঙ্গালী' হিসেবে চিত্রিত করেন এবং বলেন যে রোহিঙ্গা শব্দটি একটি বানানো শব্দ। ফেসবুক বলছে নিষিদ্ধ অন্য পেজগুলোর মতো সেনাপ্রধানের পেজও জাতিগত ও ধর্মীয় উত্তেজনাকে উস্কে দিয়েছে। মিয়ানমারর নিউজ সাইট মিয়ানমার টাইমসের মতে দেশটির প্রেসিডেন্টের একজন মুখপাত্র বলেছেন ফেসবুক অ্যাকাউন্টগুলো নিষিদ্ধের সিদ্ধান্ত নেয়া হয়েছে সরকারের সাথে কোনো আলোচনা ছাড়াই। অ্যাকাউন্টগুলো পুনরায় চালুর বিষয়ে ফেসবুকের সাথে আলোচনার কথাও জানান তিনি। ফেসবুক আসলে কী করেছে? ২০১৪ সালেই মিয়ানমারে ঘৃণা ছড়ানোর কাজে ফেসবুক ব্যবহৃত হচ্ছে বলে অভিযোগ ওঠে। ওই বছর মার্চেই জাতিসংঘের একজন কর্মকর্তার মুখেও বিষয়টি উঠে আসে। জাতিসংঘ রিপোর্ট বলছে ঘৃণা ছড়ানোর বিরুদ্ধে ফেসবুকের ব্যবস্থা নেয়ার গতি ধীর ও অকার্যকর। এতে বৈষম্য ও সহিংসতায় ফেসবুক পোস্ট ও ম্যাসেজ কিভাবে ভূমিকা রেখেছে তার স্বাধীন ও বিস্তারিত তদন্তের কথাও বলা হয়েছে। শেষ পর্যন্ত ফেসবুক নিজেও তাদের ধীরগতির ব্যবস্থা নেয়ার কথা স্বীকার করেছে। যদিও একই সাথে তারা হেট স্পিচ চিহ্নিত করতে উন্নত প্রযুক্তি ব্যবহারের কথা বলেছে। একই সাথে তারা স্বীকার করেছে যে মিয়ানমারে অনেকেই নিউজের জন্য ফেসবুকের ওপরই নির্ভর করে থাকেন।", "doc2": "မြန်မာပြည်မှာ လူသုံးအများဆုံး လူမှုဝက်ဆိုက် ဖေ့စ်ဘုတ် ရိုဟင်ဂျာနဲ့ တခြား လူနည်းစု တွေ အပေါ် လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ တပ်မတော် ခေါင်းဆောင်တွေကို စစ်ဆေး အရေးယူဖို့ တောင်းဆိုတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ဖေ့စ်ဘုတ်က သူတို့ရဲ့ စာမျက်နှာတွေကို ဖယ်ရှားလိုက်တာပါ။ ဒါဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ တပ် ခေါင်းဆောင်၊ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင် တယောက်ရဲ့ စာမျက်နှာကို ဖေ့စ်ဘုတ်က ပထမဆုံး အကြိမ် ပိတ်ပင်လိုက်တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘုတ်က မြန်မာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပိတ်သိမ်းလိုက်တဲ့ စာမျက်နှာ ၅၂ ခုနဲ့ အကောင့် ၁၈ ခု ရှိပါတယ်။ ဒီထဲမှာ အင်စတာဂရမ် ခေါ် ပုံတင်တဲ့ အကောင့် တခုပါပါတယ်။ ဒီစာမျက်နှာတွေကို လိုက်လံ ဖတ်ရှုနေသူ ၁၂ သန်းလောက် ရှိတယ် လို့လည်း သိရပါတယ်။ မြန်မာ နိုင်ငံမှာ လူသုံးအများဆုံး လူမှု ဝက်ဆိုက် ဖြစ်တဲ့ ဖေ့စ်ဘုတ်ကို သုံးစွဲသူ ၁၈ သန်းကျော် ရှိပါတယ်။ မြန်မာပြည်က အင်တာနက် သုံးစွဲသူ အများစု အတွက် ဖေ့စ်ဘုတ်သည်သာ အင်တာနက် လုံးလုံး ဖြစ်နေပြီး ဒီနေရာကနေ အမုန်းစကားတွေ ဖြန့်ဖို့ အကောင်းဆုံး မီဒီယာ ဖြစ်နေတယ် လို့ ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ အပြင်းထန်ဆုံး ကုလ အစီရင်ခံစာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ဒီတခါ အစီရင်ခံစာမှာ စစ်တပ်ရဲ့ ရိုဟင်ဂျာ စစ်ဆင်ရေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အပြင်းထန်ဆုံး ပြစ်တင် ရှုတ်ချတဲ့ စာသားတွေ ပါပါတယ်။ မနှစ်က အာဆာ အဖွဲ့ တိုက်ခိုက်မှု အပြီး အစိုးရတပ်ရဲ့ နှိမ်နင်းမှုကြောင့် လူထောင်ချီ သေဆုံးပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ရိုဟင်ဂျာ ၇ သိန်းကျော် ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အပါအဝင် ထိပ်တန်း စစ်ခေါင်းဆောင် ၆ ယောက်ကို လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ စုံစမ်းသင့်တယ်၊ ဒီကိစ္စကို နိုင်ငံတကာ ခုံရုံးတင်ပြသင့်တယ် ဆိုပြီး ဒီအစီရင်ခံစာက ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီ နောက်ဆုံးတိုက်ခိုက်မှုတွေ မဖြစ်ခင် ကတည်းက စုံစမ်းရေးတွေ စနေတာ ဖြစ်ပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေ ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ချီပြီး ဒုက္ခရောက်နေခဲ့ကြတာ လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာကို ဘာကြောင့်မုန်း ရိုဟင်ဂျာ မွတ်ဆလင်တွေကို မြန်မာ အစိုးရက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က တရားမဝင် ဝင်လာတဲ့ သူတွေ ဆိုပြီး နိုင်ငံသား ပေးဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒုက္ခသည် စခန်းရောက် ရိုဟင်ဂျာကလေးငယ် ရိုဟင်ဂျာ ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကိုက မြန်မာပြည်မှာ အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်လို့ လူအများအပြားက သုံးဖို့ လက်ရှောင်ပြီး ဘင်္ဂါလီလို့ပဲ ခေါ်ကြပါတယ်။ ဒီလို ခေါ်လိုက်တဲ့အတွက် သူတို့ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က လာတဲ့သူတွေ ဆိုတဲ့ အမြင်ကို ပိုကြီးလာစေပါတယ်။ အစိုးရနဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာတွေကို မွေးစကနေ သေတဲ့အထိ ဆိုးရွားတဲ့ စနစ်တကျ ဖိနှိပ်မှုတွေ ကြုံနေရတယ်လို့လည်း ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာမှာ ပါရှိပါတယ်။ အစိုးရ သတင်းစာ ကိုယ်တိုင်နှိုက်က သူတို့ကို အလှေးအမွှားတွေလို့ သုံးနှုန်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာ တွေကြောင့် မြန်မာပြည် မွတ်ဆလင် တိုင်းပြည် ဖြစ်သွားလိမ့်မယ် ဆိုတဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုကိုလည်း ဗုဒ္ဓဘာသာ မျိုးချစ် အုပ်စုတွေက သွတ်သွင်းနေကြတာပါ။ အင်တာနက်မှာ ရိုဟင်ဂျာအကြောင်း ဘာတွေပြော မနှစ်က ဖေ့စ်ဘုတ်မှာ ရိုဟင်ဂျာနဲ့ မွတ်ဆလင် တွေကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ပို့စ်၊ မှတ်ချက်နဲ့ ရုပ်ပုံ တထောင်ကျော် တွေ့ရတယ်လို့ ရိုက်တာ သတင်းတပုဒ်က ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီမှတ်ချက်တွေမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ခွေးတွေ၊ လောက်တွေ၊ မုဒိမ်းသမားတွေလို့ ရေးသလို ဝက်စာ ကျွေးရမယ်လို့ ရေးတာတွေ ရှိတယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ တချို့ကတော့ အစ္စလာမ် ဘာသာကို တိုက်ရိုက် တိုက်ခိုက် ရှုတ်ချပြီး မွတ်ဆလင် အားလုံးကို မျိုးဖြုတ်ပစ်ဖို့ တောင်းဆိုတဲ့ မြန်မာ ဖေ့စ်ဘုတ် စာမျက်နှာကို ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဘီဘီစီ ဖေ့စ်ဘုတ်တွေမှာ တင်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာ အကြောင်း ပို့စ်တွေမှာလည်း အလားတူ တိုက်ခိုက်မှုတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ နောက်ဆုံး အစီရင်ခံစာအကြောင်း သတင်းအောက်မှာ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ပြစ်တင် ရှုတ်ချတဲ့ မှတ်ချက်တွေ အများကြီး ဝင်ရေးကြပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတာ ဘင်္ဂါလီပဲ၊ ကျူးကျော်သူတွေလို့ ရေးသူ ရှိသလို ဘင်္ဂါလီစာစား၊ ဘင်္ဂါလီ စကားပြောပြီး ဘင်္ဂါလီလို ဝတ်တဲ့သူတွေ၊ နောက်ဆုံး တယောက်မှ မကျန်အောင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို မောင်းထုတ်ပစ်သင့်တယ်လို့ ရေးတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ကာချုပ် ဘာတွေ လုပ်ခဲ့သလဲ မြန်မာပြည်မှာ သြဇာကြီးတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်မှာ ဖေ့စ်ဘုတ် စာမျက်နှာ နှစ်ခု ရှိပါတယ်။ တခုမှာ စောင့်ကြည့်အားပေးနေသူ ၁ သန်း ၃ သိန်းကျော် ရှိပြီး နောက်တခုမှာက ၃ သန်းနီးပါး လောက် ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့ရဲ့ အင်တာနက် သြဇာက တော်တော်ကြီးတယ် ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘုတ် ပို့စ်တခုမှာ သူက ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဘင်္ဂါလီ လို့ သုံးနှုန်း ခေါ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာ ဆိုတာ လုပ်ကြံ ဖန်တီးထားတဲ့ စကားလုံး လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ သူ့စာမျက်နှာရော တခြား အပိတ်ခံရတဲ့ သူတွေရဲ့ စာမျက်နှာ တွေကပါ လူမျိုးရေး ဘာသာရေး တင်းမာမှုတွေကို လှုံ့ဆော်ခဲ့တယ် လို့လည်း ဖေ့စ်ဘုတ်က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးရဲ့ ဖေ့စ်ဘုတ် အစိုးရ ပြောခွင့်ရ ဦးဇော်ဌေးကတော့ ဒီလို အကောင့် ပိတ်တာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူတို့ အစိုးရကို ဘာမှ မတိုင်ပင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကောင့်တွေ ပြန်ရအောင် ဖေ့စ်ဘုတ်နဲ့ ဆွေးနွေးနေတယ် လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘုတ် ဘာတွေ လုပ်သလဲ အခုထိတော့ ဘာမှ မလုပ်သေးပါဘူး။ နောက် ဒီပြဿနာကလည်း အသစ် မဟုတ်ပါဘူး။ ၂ဝ၁၄ ကတည်းက မြန်မာပြည်မှာ အမုန်းတရားတွေ ဖြန့်ဖြူးနေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖေ့စ်ဘုတ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို သတိပေးသူတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ မတ်လ တုန်းကလည်း မြန်မာပြည်မှာ ဖေ့စ်ဘုတ်က သူရဲသဘက် ဖြစ်နေပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂ အရာရှိတယောက်က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ အမုန်းတရားကို နှိမ်နင်းရာမှာ ဖေ့စ်ဘုတ်က နှေးကွေးပြီး အစွမ်းမရှိ ဖြစ်နေတယ် လို့လည်း အဲဒီအစီရင်ခံစာက ဖော်ပြပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘုတ် ပို့စ်တွေ သတင်းစကားတွေကြောင့် အပြင်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေနဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဘယ်လောက် ရှိတယ် ဆိုတာ သေချာ လွတ်လပ်စွာ စုံစမ်းရမယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အရေးယူဖို့ နှေးကွေးတဲ့အကြောင်းကိုတော့ ဖေ့စ်ဘုတ်က သဘောတူပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမုန်းစကားကို သတ်မှတ်တဲ့ နည်းပညာ အဆင့်မြှင့်ဖို့၊ သတင်းပို့ တိုင်ကြားတဲ့ နည်းပညာ တိုးတက်ဖို့နဲ့ ကြည့်ရှု စစ်ဆေးမယ့် လူပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပိုခန့်ထားဖို့ လုပ်နေတယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘုတ်ကို ဗဟုသုတ ဟင်းလေးအိုးကြီးလို မှီခို အားထားသူ အရေအတွက်ဟာ တခြား နိုင်ငံ အားလုံးထက် မြန်မာပြည်မှာ ပိုများတယ်လို့လည်း ဖေ့စ်ဘုတ်ကုမ္ပဏီဘက်က ဝန်ခံ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55530161", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55633321", "doc1": "ওয়াশিংটন ডিসিতে আগামী ২০শে জানুয়ারির আগে কড়া নিরাপত্তা খবর পাওয়া যাচ্ছে যে আগামী ২০ শে জানুয়ারি নতুন প্রেসিডেন্টের অভিষেকের আগেই ওয়াশিংটন ডিসি এবং ৫০টি অঙ্গরাজ্যের সবগুলোর রাজধানীতে সমাবেশ করার পরিকল্পনা করছে বিভিন্ন সশস্ত্র গোষ্ঠী। ওয়াশিংটনে ক্যাপিটল ভবনে ট্রাম্প-সমর্থকদের হামলার পর থেকেই জো বাইডেনের শপথ গ্রহণকে সামনে রেখে নিরাপত্তা জোরদার করা হচ্ছে। ওই ঘটনায় পুলিশ সহ ৫ জন নিহত হয়। নিরাপত্তা কর্মকর্তারা অবশ্য বলছেন, ৬ই জানুযারির মতো নিরাপত্তা বেষ্টনী লঙ্ঘনের ঘটনা আর ঘটতে পারবে না। কি ধরণের সশস্ত্র বিক্ষোভের পরিকল্পনা হচ্ছে? ট্রাম্প-সমর্থক এবং উগ্র-ডানপন্থী অনলাইন নেটওয়ার্কগুলো বিক্ষোভের একাধিক তারিখ ঘোষণা করেছে। এর একটিতে বলা হয়, আগামী ১৭ই জানুয়ারি আমেরিকার বিভিন্ন শহরে \"সশস্ত্র বিক্ষোভের\" ডাক দেয়া হয়েছে। এ ছাড়া নতুন প্রেসিডেন্টের অভিষেকের দিন অর্থাৎ ২০শে জানুয়ারি ওয়াশিংটন ডিসিতে একটি পদযাত্রা হবে। আরো পড়তে পারেন: ক্যাপিটল হিলে হামলার পর কী হবে জো বাইডেনের অভিষেকের দিন ইতিহাস কীভাবে মনে রাখবে ডোনাল্ড ট্রাম্পের এই বিদায়কে? ক্যাপিটল হিলে হামলা: নিরাপত্তা ব্যর্থতা নিয়ে যেসব প্রশ্ন উঠেছে ক্ষমতা হস্তান্তরের প্রতিশ্রুতি দিলেন, 'দুর্দান্ত সমর্থকদের' প্রশংসাও করলেন ট্রাম্প ওয়াশিংটনে ১০ হাজার ন্যাশনাল গার্ড সেনা মোতায়েন করা হচ্ছে এফবিআইয়ের একটি অভ্যন্তরীণ বুলেটিন যুক্তরাষ্ট্রের এবিসি নিউজ সহ কয়েকটি সংবাদমাধ্যমে প্রকাশিত হয়। এতে সতর্কবাণী দেয়া হয়, একটি গোষ্ঠী সারা দেশে ফেডারেল, রাজ্য ও স্থানীয় আদালত ভবনগুলোতে 'স্টর্মিং' বা জোর করে ঢুকে পড়ার আহ্বান জানিয়েছে। এতে বলা হয়, ট্রাম্পকে কোনভাবে মেয়াদ শেষের আগেই সরিয়ে দিলে এটা করা হবে, আর তা না হলে নতুন প্রেসিডেন্টের অভিষেকের দিনে এ ঘটনা ঘটানো হবে। অভিষেক হবে ২০শে জানুয়ারি। ৬ই জানুয়ারি সহিংসতা হয়েছে বহু শহরেই উল্লেখ্য গত ৬ই জানুয়ারি ওয়াশিংটনে ক্যাপিটল ভবনের সহিংসতার ঘটনাই সংবাদ মাধ্যমে বেশি প্রচার পেয়েছিল। কিন্তু প্রকৃতপক্ষে ওই দিন যুক্তরাষ্ট্রের আরো নানা জায়গায় এমন ঘটনা ঘটেছিল তবে তা ছিল ছোট আকারের। যুক্তরাষ্ট্রের সংবাদ মাধ্যম বলছে, ফেডারেল কর্তৃপক্ষ এর মধ্যেই স্থানীয় আইনপ্রয়োগকারী সংস্থাগুলোকে বলে দিয়েছে যেন তারা রাষ্ট্রীয় ভবনগুলোয় নিরাপত্তা জোরদার করে। সোমবার প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প 'বিপর্যয়ের হুমকি এড়ানোর জন্য' ওয়াশিংটন ডিসিতে আগামী ২৪শে জানুয়ারি পর্যন্ত জরুরি অবস্থা জারি করেছেন। রাজধানীতে এর পর ১০ হাজার ন্যাশনাল গার্ড সেনা মোতায়েন করা হচ্ছে এবং আরো ৫ হাজার সেনা প্রয়োজনে মোতায়েনের জন্য তৈরি থাকবে।", "doc2": "ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်က လူသေဆုံးမှုတွေ ရှိခဲ့တဲ့ အကြမ်းဖက် ဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့အပြီး အမေရိကန် Capitol လွှတ်တော်အဆောက်အအုံမှာ လုံခြုံရေးတွေ တိုးမြှင့်ချထား ဂျိုးဘိုင်ဒန် သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲ ကျင်းပမယ့် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက် မတိုင်ခင် ပြည်နယ် ၅၀ စလုံးမှာ ရှိတဲ့ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အဆောက်အအုံတွေနဲ့ ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့က လွှတ်တော် အဆောက်အအုံမှာ လာရောက်စုဝေး ဆန္ဒပြကြဖို့ လက်နက်ကိုင်အုပ်စုတွေက စီစဉ်နေတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အဆောက်အအုံထဲ ထရမ့်ထောက်ခံသူ လူအုပ်ကြီး စီးနင်းဝင်ရောက်ခဲ့အပြီး အခုအခါ သမ္မတကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲ အခမ်းအနားအတွက် လုံခြုံရေးတွေ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ချထားတော့မှာပါ။ သမ္မတထရမ့်ကို စွပ်စွဲပြစ်တင်ပြီး ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ်နိုင်ရေးကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ မဲခွဲဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ရှိတယ်လို့ အောက်လွှတ်တော်က ဒီမိုကရက် အမတ်တွေက ပြောပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ကြောင့် ခြိမ်းခြောက်မှု အန္တရာယ် ကျရောက်လာနိုင်တယ်လို့ အောက်လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီ ပလိုစီ ကပြော သမ္မတထရမ့်ဟာ ဆူပူအုံကြွမှုဖြစ်အောင် သွေးထိုးလှုံ့ဆော်ခဲ့တယ်လို့ သူတို့က စွပ်စွဲနေပြီး သမ္မတထရမ့်ကို ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားနိုင်တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ လုပ်ပိုင်ခွင့်အရ ဒုတိယသမ္မတ မိုက်ခ် ပန့်စ်က မဆောင်ရွက်ပေးဘူး ဆိုရင် ဒီလို မဲခွဲဆုံးဖြတ်ကြဖို့ ရှိပါတယ်။ မစ္စတာ ပန့်စ်ဘက်ကတော့ ဒီလို ဆောင်ရွက်မယ့် အရိပ်အယောင်မျိုး မတွေ့ရပါဘူး။ ရွေးကောက်ခံ သမ္မတ ဂျိုး ဘိုင်ဒန်နဲ့ ရွေးကောက်ခံ ဒု သမ္မတ ကမလာ ဟားရစ်စ် တို့ရဲ့ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို လွှတ်တော်မှာ ကျင်းပမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါကြီးကြောင့် ဝါရှင်တန်မြို့ဆီ မလာကြဖို့ အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို ဂျိုးဘိုင်ဒန်ရဲ့ ပါတီက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ် ဆူပူဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့အပြီးမှာ ဒေသန္တရ အာဏာပိုင်တွေကလည်း အလားတူ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်အမတ်တွေ မဲခွဲ အတည်ပြု ဆုံးဖြတ်နေကြတဲ့ လွှတ်တော် အဆောက်အအုံထဲကို ထရမ့်ထောက်ခံသူတွေ စီးနင်း ဝင်ရောက်ခဲ့ကြတဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က ဖြစ်ရပ်မျိုး ထပ်ဖြစ်လာဖို့ မရှိဘူးလို့ လုံခြုံရေး တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေက ပြောထားပါတယ်။ နိုဝင်ဘာလ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသမာမှုတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ သမ္မတထရမ့်က အထောက်အထား မခိုင်လုံဘဲ အကြိမ်ကြိမ် ပြောနေခဲ့ပြီး သူ့ကိုထောက်ခံသူတွေကို Capitol လွှတ်တော် အဆောက်အအုံဆီ ချီတက် ဆန္ဒပြကြဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့အပြီး ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အဲဒီဆူပူအကြမ်းဖက်မှုအတွင်း လူ ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကစလို့ သမ္မတထရမ့်ကို ရာထူးကနေ ဆင်းပေးဖို့၊ ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ်ပစ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် စွပ်စွဲပြစ်တင်ပြီး ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားပစ်ဖို့ တောင်းဆိုသံတွေ ဒီမိုကရက် အမတ်တွေအကြားနဲ့ ရီပတ်ဘလီကန် အမတ်တချို့ကြားမှာ တိုးပွား ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ထရမ့်ဆီကတော့ တွစ်တာ အပါအဝင် ဆိုရှယ်မီဒီယာ ပလက်ဖောင်း အတော်များများရဲ့ ပိတ်ပင်ခံခဲ့ရတဲ့ သောကြာနေ့ကတည်းက ထုတ်ပြန် ကြေညာချက်တွေ ထွက်မလာတော့ပါဘူး။ သူဟာ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ သူ့ပြိုင်ဘက် သမ္မတကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ယူကရိန်းအစိုးရကို ပြောခဲ့မှုကြောင့် ဥပဒေချိုးဖောက်ခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ စွဲချက်တွေနဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ စွပ်စွဲ ပြစ်တင်ခံခဲ့ရပြီး အမေရိကန်သမ္မတ သမိုင်းမှာ ဒီလိုစွပ်စွဲပြစ်တင်ခံရတဲ့ တတိယမြောက် သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်က သူ့မှာ အပြစ်မရှိကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ စောင့်ကြည့်ရမယ့် အရေးပါတဲ့ နေ့များ ဘယ်လို ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှုမျိုးတွေကို စီစဉ်ထားလဲ အကြမ်းဖက် ဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့အပြီး ရက်ပိုင်းအကြာမှာ ဝါရှင်တန်မြို့က Capitol လွှတ်တော် အဆောက်အအုံနေရာကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ရောက်ရှိလာ ထရမ့် ထောက်ခံသူတွေနဲ့ လက်ယာစွန်းဝါဒီတွေရဲ့ အွန်လိုင်း ကွန်ရက်တွေမှာ တင်ထားတဲ့ ပို့စ်တွေမှာ ဇန်နဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့ကျရင် နိုင်ငံတဝန်းက မြို့တွေမှာ လက်နက်ကိုင် ဆန္ဒပြကြဖို့နဲ့ သမ္မတကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ ကျင်းပတဲ့နေ့မှာ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့ကို ချီတက် ဆန္ဒပြကြဖို့ အပါအဝင် နေ့ရက်အတိအကျတွေနဲ့ ဆန္ဒပြဖို့ ဆော်သြထားတာတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ABC သတင်းဌာနနဲ့ တခြားသတင်းဌာနတွေမှာ ဖော်ပြတဲ့ FBI ဌာနတွင်း သတင်းတပုဒ်အရ တကယ်လို့ သမ္မတထရမ့် အချိန်မတိုင်ခင် ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားခံရမယ်၊ မဟုတ်ရင်လည်း သမ္မတကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုတဲ့နေ့မှာ ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားခံရမယ် ဆိုရင် နိုင်ငံတဝန်းမှာ ရှိတဲ့ ပြည်နယ်၊ မြို့နယ်နဲ့ ဖယ်ဒရယ်အဆင့် တရားရုံးတွေကို ဝင်စီးနင်း ဆန္ဒပြကြဖို့ အုပ်စုတစ်စုက ဆော်သြထားကြောင်း သတိပေးထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်က လွှတ်တော်အဆောက်အအုံကို စီးနင်းဝင်ရောက် ဆန္ဒပြခဲ့မှုက ခေါင်းကြီးပိုင်း သတင်းတွေအဖြစ် ကြီးစိုးခဲ့ပေမဲ့ နိုင်ငံရဲ့ တခြားနေရာတွေမှာလည်း အဲဒီလောက် မကြီးမားပေမဲ့ အလားတူ ဆူပူဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အစိုးရရုံးအဆောက်အအုံတွေမှာ လုံခြုံရေးတွေ တိုးမြှင့် ချထားဖို့ ဒေသန္တရ ရဲတပ်ဖွဲ့တွေကို ဖယ်ဒရယ်အဖွဲ့က ညွှန်ကြားထားတယ်လို့ အမေရိကန် သတင်းမီဒီယာတွေက ဆိုပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၁၆ ရက်ကနေ ၂၀ ရက်နေအထိ ပြည်နယ် မြို့တော်တွေ အားလုံးနဲ့ ဝါရှင်တန်မြို့တော်မှာ သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ မတိုင်ခင် အနည်းဆုံး ၃ ရက်ကြာ လုံခြုံရေးတွေ တင်းကျပ်ထားဖို့ FBI က သတိပေးထားပါတယ်။ အကြမ်းဖက် ဆူပူမှုတွေ လုပ်ဖို့ အားပေးလှုံ့ဆော်နေတယ်လို့ ယူဆရတဲ့ သူတွေနဲ့ ဝက်ဆိုက်တွေကို ဆိုရှယ်မီဒီယာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ကွန်ရက်တွေက ခြေရာခံ လိုက်ရှာပြီး ဖြုတ်ချနေပါတယ်။ အမေဇုံ ကုမ္ပဏီရဲ့ ဖြုတ်ချတာကို ခံခဲ့ရတဲ့ Parler လူမှုကွန်ရက်က အမေဇုံကုမ္ပဏီကို ပြန်တရားစွဲမယ်လို့ ပြောနေပါတယ်။ လက်ယာစွန်း အယူဝါဒ ကျူအန်နန် QAnon သီအိုရီ စွပ်စွဲချက်ကို လူသိများလာအောင် လုပ်နေတဲ့ အကောင့်ပေါင်း ၇ သောင်းကျော်ကို တွစ်တာက ဖြုတ်ချခဲ့သလို ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် ကလည်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသမာမှုတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ ပြောနေတဲ့ သမ္မတ ထရမ့်ရဲ့ ပြောဆိုချက်တွေအတိုင်း လိုက်ဟစ်ကြွေးနေတဲ့ \"မဲမတရားခိုးတာတွေ ရပ်ကြ\"ဆိုတဲ့ စာတမ်းပါတဲ့ ပို့စ်တွေကို ပိတ်ပင်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ တခြားဖြစ်ရပ်တွေကို ကြည့်မယ် ဆိုရင် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲအတွက် ဘယ်လို လုံခြုံရေးတွေ စီစဉ်ထားသလဲ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့တော်မှာ ဇန်နဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့အထိ အရေးပေါ်အခြေအနေ ချမှတ်ကြောင်း သမ္မတ ထရမ့်က တနင်္လာနေ့က ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအမိန့်အရ DHS ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဌာနအနေနဲ့ နိုင်ငံကို ဘေးအန္တရာယ်ဆိုးကနေ ကာကွယ်ဖို့ လုပ်ပိုင်ခွင့် ရလာခဲ့ပါတယ်။ DHS ဌာန ယာယီအကြီးအကဲ ချက်ဒ် ဝို့လ်ဖ် က ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်က ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ လက်ရှိ လုံခြုံရေး အနေအထားအရ သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲ မတိုင်ခင် ၆ ရက် တင်ကြိုပြီး လုံခြုံရေးတင်းကျပ်မှုတွေ စလုပ်ဖို့ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ကို သူညွှန်ကြားထားခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ တနင်္လာနေ့နှောင်းပိုင်းမှာတော့ မစ္စတာ ဝို့လ်ဖ် ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်သွားခဲ့ရပါတယ်။ အကြမ်းဖက် ဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်ပွားပြီးကတည်းက သူ့အရင် နောက်ထပ် ဝန်ကြီး နှစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ ဘက်ဆီ ဒီဗော့စ်နဲ့ အီလိန်း ချောင်တို့ ရာထူးက နုတ်ထွက်သွားခဲ့ရပါတယ်။ သူအခုလို ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့တာဟာ သူ့ကို ဒီရာထူးခန့်အပ်ခဲ့တာဟာ ဥပဒေကြောင်းအရ ခိုင်လုံမှု ရှိမရှိဆိုတာအပေါ် တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖြတ်မှုတွေအပါအဝင် လတ်တလော ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ မစ္စတာ ဝို့လ်ဖ်က ပြောပါတယ်။ အခုသီတင်းပတ်ကုန်ရက်ပိုင်း မတိုင်ခင် ဝါရှင်တန် ဒီစီ မြို့တော်မှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်သောင်းကျော် ချထားမှာ ဖြစ်သလို တကယ်လို့ ထပ်ပန်ကြားလာရင် နောက်ထပ် တပ်ဖွဲ့ဝင် ငါးထောင်လောက် ထပ်ချပေးဖို့ အဆင်သင့် ရှိတယ်လို့ National Guard အဖွဲ့ အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ် ဒန်နီယယ် ဟိုကန်ဆန် က ပြောပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်က မစ္စတာ ထရမ့် သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုစဉ်တုန်းကတော့ လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင် ၈ ထောင်လောက်ပဲ ချထားခဲ့တာပါ။ ဒီအတောအတွင်းမှာပဲ ဝါရှင်တန်မြို့တော်ဝန် မြူရီယယ် ဘောင်ဆာ က ပြီးခဲ့တဲ့လက လွှတ်တော် အဆောက်အအုံမှာ သူ့အဆို မကြုံစဖူး အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့အပြီး လုံခြုံရေးတွေ ပိုတင်းကြပ်ပေးဖို့ ပန်ကြားလိုက်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုအန္တရာယ် ရှိလာနိုင်တဲ့အတွက် Washington Monument အဆောက်အအုံနေရာကို အများပြည်သူ လာရောက်ခွင့် ပိတ်ထားမယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံတော် ဥယျာဉ်ဌာနက ထုတ်ဖော် ကြေညာလိုက်ပြီး National Mallနဲ့ Memorial Parks တွေကိုလည်း ယာယီ ပိတ်ထားကောင်း ပိတ်ထားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခုလို လုံခြုံရေး အခြေအနေ စိုးရိမ်ရပေမဲ့ သမ္မတ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲမှာ ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုဖို့ သူလုံးဝ မကြောက်ပါဘူးလို့ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်က တနင်္လာနေ့က ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေး ဒုတိယအကျော့ အထိုးခံနေစဉ် ပြောသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်နယ် ထရမ့်ကို စွပ်စွဲ ပြစ်တင်နိုင်ဖို့ကိစ္စ ဆီးနိတ်လွှတ်တော်အမတ်တချို့နဲ့ သူစကားပြောခဲ့တဲ့အကြောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒန်က တနင်္လာနေ့က ပြောခဲ့ သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီးတဲ့အခါကျရင် မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ဟာ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ပြတဲ့အနေနဲ့ သမ္မတဟောင်းတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ဘာရက် အိုဘားမား၊ ဂျော့ဂျ် ဘွတ်ရှ်၊ ဘေလ် ကလင်တန် တို့နဲ့အတူ ပန်းခွေချတဲ့ အခမ်းအနားတစ်ခုကို တက်ရောက်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကတော့ သမ္မတကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲကို သူတက်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း ၁၅၀ ကျော်အတွင်းမှာ မစ္စတာထရမ့်ဟာ နောက်တက်မယ့် သမ္မတရဲ့ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲကို မတက်တဲ့ ပထမဆုံး သမ္မတ ဖြစ်လာတော့မှာပါ။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52019325", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52026859", "doc1": "উহানে করোনাভাইরাসে আক্রান্ত এক রোগী। এই উহান শহর থেকেই চীনে করোনাভাইরাস সংক্রমণের সূচনা - যা এখন বিশ্বব্যাপী ছড়িয়ে পড়েছে। কর্মকর্তারা বলছেন, উহান শহরটি যে প্রদেশের অন্তর্গত - সেই হুবেইয়ের সুস্থ বাসিন্দাদের চলাফেরার ওপর যে নিষেধাজ্ঞা ছিল, তা মঙ্গলবার মধ্যরাত থেকে প্রত্যাহার করা হবে। এক সপ্তাহ ধরে উহানে নতুন কোন করোনাভাইরাস রোগী না পাওয়া গেলেও মঙ্গলবার এক ব্যক্তির দেহে নতুন সংক্রমণের খবর পাওয়া গেছে। করোনাভাইরাসের বিস্তার ঠেকাতে বিশ্বের অনেক দেশই এখন পুরোপুরিভাবে বিচ্ছিন্ন হয়ে রয়েছে। গত জানুয়ারি মাসের মাঝামাঝি থেকেই উহানকে সারা বিশ্ব থেকে আলাদা করে রাখা হয়েছিল। কিন্তু এখন কর্মকর্তারা বলছেন, যাদের ফোনের অ্যাপে বিশেষভাবে ইস্যু করা সবুজ কোড রয়েছে, তারা আগামী ৮ই এপ্রিল থেকে উহান ত্যাগ করতে পারবেন। উহানের এক গাড়ি নির্মাণ কারাখানায় দুপুরের খাবার খাচ্ছেন শ্রমিকরা। সরকারি হিসেব মতে, গত ২৪ ঘণ্টায় চীনের মূল ভূখণ্ডে প্রায় ৮০ জনের দেহে নতুন করে করোনাভাইরাস সংক্রমণ হয়েছে। কিন্তু এদের মধ্যে ৭৬ জনই সংক্রমিত হয়েছেন ‘বিদেশ থেকে আসা’ ব্যক্তিদের মাধ্যমে। করোনাভাইরাসের এই ‘দ্বিতীয় ঢেউ’ চীন ছাড়াও দক্ষিণ কোরিয়া এবং সিঙ্গাপুরেও লক্ষ্য করা গেছে। যদিও দুটি দেশই গত কয়েক সপ্তাহে এই ভাইরাসের বিস্তার রোধে বেশ সফল হয়েছে। সাংহাই থেকে বিবিসির সংবাদদাতা রবিন ব্র্যান্ট জানাচ্ছেন, চীন নিজেকে একটি ‘করোনা-উত্তর’ দেশ হিসেবে বিবেচনা করে থাকে। উহানের রেলওয়ে স্টেশনে অল্প কয়েকজন যাত্রী। গত সপ্তাহের উহানের মেডিকেল কর্মীরা ব্রিটেনকে সতর্ক করেছে এই বলে যে তারা যেন তাদের ভুল থেকে শিক্ষা গ্রহণ করেন। বিশেষ করে স্বাস্থ্যসেবা কর্মীদের রক্ষার্থে যেন সংক্রমণ-প্রতিরোধী পোশাক-পরিচ্ছদ সরবরাহ করা হয়। করোনাভাইরাসের ‘দ্বিতীয় ঢেউ' নিয়ে চীনের ভেতরে নতুন করে উদ্বেগ দেখা দিয়েছে বলে তিনি জানাচ্ছেন। এরই মধ্যে চীনের কিছু শীর্ষস্থানীয় কূটনীতিক সোশাল মিডিয়ায় এই তত্ত্ব প্রচার করছেন যে মার্কিন যুক্তরাষ্ট্র করোনাভাইরাসকে যুদ্ধের অস্ত্র হিসেবে ব্যবহার করেছে এবং তারা উহানে এই ভাইরাস ছড়িয়ে দিয়েছে। ইতালিতে উহানের আগে থেকেই কোভিড-১৯ উপস্থিত ছিল বলেও তারা বলার চেষ্টা করছেন। বিবিসির সংবাদদাতা বলছেন, এসব বক্তব্যের মধ্যে দিয়ে চীন তার নিজের ভাবমূর্তি পুনরুদ্ধারের লক্ষ্যে মানুষের মনে সন্দেহ ঢুকিয়ে দেয়ার চেষ্টা করছে এবং প্রতিষ্ঠিত সত্যকে প্রশ্নবিদ্ধ করার চেষ্টা করছে। করোনাভাইরাস চিকিৎসার জন্য কি যথেষ্ট ভেন্টিলেটর আছে করোনাভাইরাস এলো কোত্থেকে, ছড়ালো কিভাবে- যতসব ষড়যন্ত্র তত্ত্ব করোনাভাইরাস: শঙ্কায় আর হয়রানির মুখে দেশে ফেরা প্রবাসীরা সংক্রমণের ঝুঁকি এড়াতে কেন অন্যের থেকে দু'মিটার দূরে থাকবেন করোনাভাইরাস নিয়ে যেসব ভিত্তিহীন পরামর্শে আদৌ কান দেবেন না করোনাভাইরাস গাইড: আপনার প্রশ্নের উত্তর করোনাভাইরাস: বর্তমান অবস্থা শেষ হতে কত সময় লাগবে?", "doc2": "ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဝူဟန်မြို့ကို ပိတ်ထားတာ ဇန္နဝါရီ လလယ် ကတည်းက ဖြစ်ပါတယ် ဝူဟန်မြို့ရှိရာ ဟူဘေး ပြည်နယ်က ကျန်တဲ့ နေရာတွေမှာ ကျန်းမာတဲ့ ဒေသခံတွေကို မတ်လ ၂၄ရက် အင်္ဂါနေ့ ညလယ် က စပြီး အပြင်ထွက် သွားလာခွင့် ပြုလိုက်ပါပြီ။ ဝူဟန်မှာ ရောဂါ ကူးစက်မှု လူနာသစ် သီတင်းတစ်ပတ်ကြာ ထပ်မတွေ့ဘဲ ရှိနေရာက မတ်လ ၂၄ရက် အင်္ဂါနေ့မှာ ဖြစ်ပွားသူ တယောက် ထပ်တွေ့လာတယ်လို့ သတင်းရရှိပါတယ်။ ဥရောပ နဲ့ ကမ္ဘာတလွှား တိုင်းပြည်တွေကို ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဒဏ်ကို လက်ရှိအချိန်မှာ ဆိုးဆိုးရွားရွားခံနေရလျက်ရှိပြီး အဝင်အထွက် ပိတ်ဆို့မှုတွေ ၊ ပြင်းထန်တဲ့ အမိန့်တွေ ထုတ်ပြန်ကာ နိုင်ငံ အသီးသီးမှာ တင်းကျပ်မှုတွေ လုပ်လာချိန်မှာ တရုတ်မှာတော့ ရောဂါ ကူးစက်မှု ထပ်မတွေ့ရတဲ့နီးပါး ဖြစ်လာကာ ကန့်သတ်ချက် အမိန့်တွေ လျှော့ချ လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေး ဝတ်စုံတွေ အကြီးအကျယ် ထုတ်လုပ်ပေးဖို့ စက်မှု အင်အားကြီး နိုင်ငံတွေကို ကမ္ဘာကျန်းမာရေး အဖွဲ့ တိုက်တွန်း ဥရောပတလွှား ကိုရိုနာ ဂယက်များ စပိန်မှာ ကိုဗစ် နိုင်တင်း ရောဂါ ကပ်ဘေးပျံ့ပွားမှု ထိန်းချုပ်ရေး တင်းတင်းကျပ်ကျပ် လုပ်ဆောင်နေပေမယ့် နေ့စဉ် သေဆုံးနှုန်း ဆက်လက် မြင့်တက် လျက်ရှိပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၄ နာရီ အတွင်း ၄၁၄ ယောက်ရှိပြီး ဒါဟာ သေဆုံးမှု အဆိုးရွားဆုံး နေ့ ဖြစ်ပါတယ်။ မဒရစ်မြို့က ရေခဲတိုက်တွေမှာ အလောင်းတွေ ပုံနေတဲ့ အတွက် ရေခဲစကိတ်စီးကွင်းတွေမှာ တချို့အလောင်းတွေကို သွားထားနေရပါတယ်။ ဖူးခက်ကမ်းခြေမြို့လေးရဲ့ လမ်းတွေဟာ လူသူကင်းမဲ့နေပါပြီ တချိန်တည်းမှာ ဗြိတိန်မှာလည်း လူတွေရဲ့ လှုပ်ရှားသွားလာမှုတွေကို ပထမဆုံး အနေနဲ့ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကန့်သတ်လိုက်ပါတယ်။ အခုအခါ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး အလေးအနက်ထား လုပ်ဆောင်ဖို့ အချိန်ရောက်လာပြီး ဗြိတိန်က လူထုကို အိမ်ထဲမှာဘဲ နေကြပါလို့ တိုက်တွန်းချင်ကြောင်း ၊ ဒီရောဂါပိုး ကူးစက်မှု ရပ်တန့်သွားအောင် လူထုနဲ့ အတူ ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်ကြရမှာပါလို့ ဗြိတိသျှ ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ် ဂျွန်ဆင်က ပြောပါတယ်။ ပြင်သစ်မှာတော့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ ၊ စျေးဆိုင်တွေရဲ့ အသားတင် အမြတ် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို လာမယ့် ဗုဒ္ဓဟူးက စတင်ပြီး အစိုးရက ချေးငွေ ထောက်ပံ့ပေးမယ့် အစီအစဉ် စတင်မယ်လို့ စီးပွားရေး ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီး ဘရူနို လမဲရ် က ပြောပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံ ဆိုးလ် မြို့မှာ ပိုးသတ်ဆေး ဖြန်းကာကွယ်နေ ဆိုးရွားလာနေတဲ့ အာရှက ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အခြေအနေ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ လာမယ့် ကြာသပတေးနေ့ကစလို့ တလကြာ အရေးပေါ် အခြေအနေ အဖြစ် သတ်မှတ်မယ်လို့ အစိုးရက ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ အခုလို ကြေညာလိုက်တဲ့ အပေါ် လူထု အနေနဲ့ မစိုးရိမ်ကြဖို့နဲ့ လူတွေ အပြင်ထွက် သွားလာမှု နည်းသွားအောင် စစ်ဆေးရေး ဂိတ်တွေ ထားရှိကာ ညမထွက်ရ အမိန့်တွေလည်း အခု ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ပါဝင်တယ်လို့ ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ကျန်အိုချာရဲ့ ရုပ်မြင်သံကြား မိန့်ခွန်းမှာ ထည့်သွင်း ပြောသွားပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့မှု စတင်တွေ့ရှိပြီး ကတည်းက အစိုးရ အနေနဲ့ ထိုက်သင့်တဲ့ အရေးယူ လုပ်ဆောင်မှု မရှိဘူးလို့ ဝေဖန် ခံနေရပါတယ်။ ထိုင်းမှာ ကိုဗစ်နိုင်တင်း ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ လေးယောက်ရှိပြီး လူကိုးရာနီးပါး ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51988914", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51991210", "doc1": "কোভিড-১৯ এ আকান্ত হয়ে কম সংখ্যক তরুণকে আইসিইউতে নিতে হলেও হাসপাতালে নিতে হয়েছে অনেকেকেই বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার মহাসচিব টেড্রোস ঘেব্রেয়েসাস বলেছেন তরুণদের পদক্ষেপ 'আরেক ব্যক্তির জীবন ও মৃত্যুর পার্থক্য' গড়ে দিতে পারে। ভাইরাসের প্রকোপে বয়স্ক ব্যক্তিদের মৃত্যু ঝুঁকি বেশি হওয়ার কারণে বিশ্বের বিভিন্ন জায়গাতেই তরুণদের মধ্যে এই ভাইরাস সম্পর্কে কম সতর্ক থাকার প্রবণতা দেখা দেয়ার প্রেক্ষিতে এই কথা বলেন বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার প্রধান। সারাবিশ্বে এখন পর্যন্ত ১১ হাজারের বেশি মানুষ এই ভাইরাসের প্রাদুর্ভাবে মারা গেছে। প্রায় ৩ লাখ মানুষের মধ্যে ভাইরাস শনাক্ত হয়েছে। শুরুতে যেরকম ধারণা করা হচ্ছিল যে করোনাভাইরাসের কারণে বয়স্ক ব্যক্তিরাই সবচেয়ে বেশি ঝুঁকিতে রয়েছেন, নতুন কয়েকটি পরিসংখ্যান প্রকাশিত হওয়ার পর সেই ধারণা পাল্টানোর সময় এসেছে বলে মনে করছেন বিজ্ঞানীরা। করোনাভাইরাস এলো কোত্থেকে, ছড়ালো কিভাবে- যতসব ষড়যন্ত্র তত্ত্ব ৎসংক্রমণ রোধে যেভাবে কাজ করেছেন সিঙ্গাপুরের গোয়েন্দারা করোনাভাইরাস: শিশুদের কি বন্ধুদের সাথে খেলতে দেওয়া উচিৎ? করোনাভাইরাস গাইড: আপনার প্রশ্নের উত্তর কোথায় কতোক্ষণ বেঁচে থাকে কোভিড-১৯ এর জীবাণু, নির্মূলের উপায় করোনাভাইরাস ঠেকানোর সুযোগ কতটা কাজে লাগিয়েছে বাংলাদেশ করোনাভাইরাস: লক্ষণ দেখা দিলে আলাদা থাকতে হবে কীভাবে করোনাভাইরাস থেকে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন যে পরীক্ষার মাধ্যমে শনাক্ত করা যাবে করোনাভাইরাস নতুন পরিসংখ্যান যুক্তরাষ্ট্রের করোনাভাইরাস আক্রান্তদের প্রাথমিক তথ্য উপাত্ত নিয়ে করা পরিসংখ্যানে উঠে আসে যে করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হলে তরুণদের ঝুঁকিও কম নয়। যুক্তরাষ্ট্রে এখন পর্যন্ত ঐ পরিমাণ পরীক্ষা করা হচ্ছে না যা থেকে নিশ্চিত হওয়া যাবে যে এই ভাইরাসে আসলে কে সংক্রমিত হচ্ছে এবং কীভাবে এটি তাদের ক্ষতি করছে। আগের পরিসংখ্যান থেকে ধারণা করা হচ্ছিল তরুণদের করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে মারাত্মকভাবে আক্রান্ত হওয়ার সম্ভাবনা অপেক্ষাকৃত কম। কিন্তু যুক্তরাষ্ট্রের সেন্টার ফর ডিজিজ কন্ট্রোলের (সিডিসি) সাম্প্রতিক প্রতিবেদনে উঠে এসেছে তরুণদের মারাত্মকভাবে আক্রান্ত হওয়ার ঝুঁকি যতটুকু মনে করা হচ্ছিল তা তারচেয়ে বেশি হতে পারে। যুক্তরাষ্ট্রের প্রথম ২ হাজার ৫০০ জন করোনাভাইরাস আক্রান্তের তথ্য পর্যালোচনা করা হয় প্রতিবেদনটি তৈরিতে। সেখানে দেখা যায় ভাইরাস আক্রান্ত হয়ে যাদের হাসপাতালে নিতে হয়েছে তাদের ২০% এর বয়স ২০ থেকে ৪৪ এর মধ্যে - আর ৩৮% এর বয়স ২০ থেকে ৫৪ বছরের মধ্যে। এটি সত্যি যে যারা কোভিড-১৯ এর কারণে মারা গেছেন তাদের সিংহভাগই বয়স্ক। বৈশ্বিক হিসেবে ৮৫ বছরের চেয়ে বেশি বয়সী যারা এই ভাইরাসে আক্রান্ত হয়েছেন তাদের প্রায় ১৫% মারা গেছেন। ৪০ বছরের কম বয়সী আক্রান্তদের ক্ষেত্রে এই হার ০.২%। তবে এর মানে এই নয় যে তরুণরা এই ভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে মারাত্মকভাবে অসুস্থ হচ্ছেন না। সিডিসি'র রিপোর্টে ইঙ্গিত পাওয়া যায় যে বিশ এবং ত্রিশের কোঠায় বয়স যাদের, তারা যে হারে মারাত্মকভাবে অসুস্থ হয়ে হাসপাতালে যাচ্ছেন তা ৫০ বা ৬০ এর কোঠায় থাকা মানুষের হাসপাতালে যাওয়ার হারের চেয়ে খুব একটা কম না। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: করোনাভাইরাস: দেশে দেশে বিপর্যয়ের সর্বশেষ নিজের সুরক্ষা নিয়ে শঙ্কিত ডাক্তার-নার্সরা, চীনের সাহায্য চাওয়া হবে বাংলাদেশের পবর্তারোহী ওয়াসফিয়া নাজরীন করোনাভাইরাসে আক্রান্ত সংক্রমণ রোধে যেভাবে কাজ করেছেন সিঙ্গাপুরের গোয়েন্দারা ইরানের একটি হাসপাতালে করোনাভাইরাসে আক্রান্ত রোগীর চিকিৎসা চলছে নিবিড় পরিচর্যা প্রয়োজন হচ্ছে কাদের? সিডিসি'র প্রতিবেদনে উঠে আসে যে তরুণদের মধ্যে বড় একটা অংশকে হাসপাতালে নিতে হলেও তাদের খুব কম সংখ্যককেই নিবিড় পরিচর্যায় বা আইসিইউতে নিতে হয়েছে। কিন্তু ঐ সংখ্যাটা অল্প হলেও তা দেশের স্বাস্থ্য ব্যবস্থার ওপর চাপ ফেলে। গত সপ্তাহে প্রকাশিত ইতালির সরকারি তথ্য থেকে দেখা যায় যে আইসিইউ'তে ভর্তি হওয়া ১২% রোগীর বয়স ১৯ থেকে ৫০ এর মধ্যে। ফ্রান্সের পরিসংখ্যানেও তরুণদের মধ্যে করোনাভাইরাস ছড়ানোর হার বেশি হওয়ার তথ্য পাওয়া গেছে। কিন্তু এই ধরণের তথ্য সম্পর্কে সন্দিহান হওয়ার অবকাশও রয়েছে। অন্য অনেক দেশের মতই যুক্তরাষ্ট্রেও করোনাভাইরাসের পরীক্ষা তিনটি বিশেষ ধরণের ক্ষেত্রে করা হয়েছে - যারা করোনাভাইরাস আক্রান্ত একা থেকে এসেছেন এবং অসুস্থতার লক্ষ্মণ প্রকাশ করেছেন, করোনাভাইরাস শনাক্ত হওয়া কারো সংস্পর্শে আসা ব্যক্তির এবং যাদের মধ্যে উপসর্গগুলো স্পষ্টভাবে ফুটে উঠেছে। এই তথ্য বিভিন্ন পদ্ধতি অবলম্বন করে সংগ্রহ করা হয়েছে, কাজেই এই তথ্য বিভ্রান্তিকর চিত্র প্রকাশ করতে পারে এবং আসলে কোন বয়সের মানুষের ওপর কতটুকু প্রভাব ফেলছে সেসম্পর্কে সঠিক চিত্র নাও প্রকাশ করতে পারে। হার্ভার্ডের টিএইচ চ্যান স্কুল অব পাবলিক হেলথের অধ্যাপক মার্ক লিপসিচ আশঙ্কা প্রকাশ করেন এখন পর্যন্ত তরুণদের মধ্যে ভাইরাসের উপসর্গ সীমিত আকারে দেখা গেলেও এই অবস্থার পরিবর্তন হতে পারে। তবে এখন পর্যন্ত সব দেশ থেকে পাওয়া তথ্য পর্যালোচনা করেই দেখা যায় যে ১৯ বছরের কম বয়সী মানুষ ভাইরাসের কারণে মারাত্মকভাবে ক্ষতিগ্রস্ত হয়নি, যদিও বিজ্ঞানীরা এখনও নিশ্চিতভাবে জানে না এরকম হওয়ার কারণ কী। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা কী বলছে? জেনেভায় বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার সদর সপ্তর থেকে এক অনলাইন নিউজ কনফারেন্সে সংস্থাটির প্রধান টেড্রোস ঘেব্রেয়েসাস বলেন: \"বয়স্করা সবচেয়ে বেশি ক্ষতিগ্রস্ত হলেও তরুণরা যে নিরাপদ, তা নয়।\" \"তরুণদের প্রতি আমার একটি বার্তা রয়েছে। আপনারা সম্পূর্ণ নিরাপদ নন। ভাইরাস আপনাদের কয়েক সপ্তাহের জন্য হাসপাতালে থাকতে বাধ্য করতে পারে, এমনকি এর ফলে মৃত্যুও হতে পারে।\" \"আপনারা যদি অসুস্থ নাও হন, আপনারা কোথায় যাচ্ছেন সেই সিদ্ধান্ত আরেকজনের মৃত্যুর কারণ হতে পারে।\" ইতালিতে কোভিড-১৯ রোগে মারা যাওয়া মানুষের গড় বয়স সাড়ে ৭৮ বছর। নিউ ইয়র্ক টাইমসের তথ্য অনুযায়ী চীনে করোনাভাইরাসের কারণে মারা যাওয়া ৫০ বছরের কম বয়সী মানুষের হার ১% এর চেয়েও কম। করোনাভাইরাস প্রাদুর্ভাব ঠেকাতে এখন সোশ্যাল ডিসট্যান্সিং বা সামাজিক বিচ্ছিন্নতার বদলে 'ফিজিক্যাল ডিসট্যান্সিং' বা শারীরিক দূরত্ব বজায় রাখার বিষয়ে গুরুত্ব দিচ্ছে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার মহামারি বিষয়ক বিশেষজ্ঞ মারিয়া কেরখোভ রয়টার্সকে বলেন, \"আমরা চাই মানুষ যেন যোগাযোগ রক্ষা করে। \"আমরা চাই ইন্টারনেট এবং সোশ্যাল মিডিয়ার মাধ্যমে মানুষ যেন যোগাযোগ রক্ষা করে চলে। কারণ এই মহামারি পরিস্থিতিতে আপনার শারীরিক অবস্থা ঠিক রাখার মত সমান গুরুত্বপূর্ণ আপনার মানসিক অবস্থা ঠিক রাখা।\"", "doc2": "လူငယ်တွေလည်း သတိထားဖို့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက သတိပေး ဒီအကြံပြုချက်တွေကိုမလိုက်နာဘဲ လူငယ်တွေက ကိုယ့်ဆန္ဒအတိုင်း လုပ်ကြမယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ကြောင့် တခြားလူတွေအတွက် အသက် သေဆုံးမှု အထိ သက်ရောက် သွားနိုင်တယ်လို့ WHO အတွင်းရေးမှူးချုပ် တက်ဒရော့စ် အက်ဒန်နွမ် ဂေဘရီယီးဆပ်စ်က ပြောပါတယ်။ မလ ၂၁ ရက် စနေညအထိ ကမ္ဘာတဝန်းမှာ ကိုဗစ် ၁၉ ကူးစက်မြန် အဆုတ်ရောင် ရောဂါကြောင့်သေဆုံးသူ တစ်သောင်းတစ်ထောင် ကျော်သွားပါပြီ။ ကူးစက်ခံထားရသူစုစုပေါင်းလည်း နှစ်သိန်းရှစ်သောင်းအထိ ရှိနေပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အသက်ကြီးသူတွေမှာ ပိုအန္တရာယ်ရှိတာတွေ့ရတာကြောင့် လူတွေ လိုက်နာသင့်တဲ့ ကျန်းမာရေးသတိပေးချက်တွေကို နိုင်ငံအတော်များများက လူငယ်တွေက သိပ်မလိုက်နာကြဘူးဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ပေါ်ထွက်လာအပြီးမှာ အခုလို ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အကြီးအကဲရဲ့ သတိပေးချက် ပေါ်ထွက် လာတာပါ။ ကိုရိုနာရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဒီဇင်ဘာလက စတင် တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ ဥရောပက ရောဂါကူးစက်မှု အများဆုံး အချက်အချာနေရာ ဖြစ်နေပါပြီ။ အီတလီမှာသေဆုံးသူ ဦးရေက တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဒီရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ အရေအတွက်ထက် ကျော်သွားပါပြီ။ သေဆုံးသူ ၄၀၀၀ ကျော်သွားပါပြီ။ သောကြာနေ့ကတော့ သေဆုံးသူ ၆၂၇ ယောက် ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ရောဂါစတင်ဖြစ်ပွားပြီးနာက်ပိုင်း တစ်ရက်တည်း သေဆုံးသူ အများဆုံး စံချိန် ချိုးသွားတာပါ။ ဥရောပက အရေးယူဆောင်ရွက်မှု အသစ်များ အခုရကပိုင်းမှာပဲ ဥရောပဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေက အရေးယူဆောင်ရွက်မှု အသစ်တွေ လုပ်လာကြပါတယ်။ ဗြိတိန်၀န်ကြီးချုပ် ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်က ကော်ဖီဆိုင်၊ အရက်ဘားတွေနဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ အားလုံးကို သောကြာနေ့ညက စပြီး ပိတ်ဖို့ ပြောလိုက်ပါတယ်။ အမေရိကန်ကတော့ မက္ကဆီကိုနဲ့ နယ်စပ်၊ ကနေဒါနဲ့ နယ်စပ် လမ်းတွေ အများစုကိုပိတ်လိုက်ပါတယ်။ နယူးယောက်ပြည်နယ်မှာလည်း မရှိမဖြစ်ဖွင့်ဖို့မလိုတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်ဖို့ ညွှန်ကြားလိုက်ပါတယ်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်မှာ အလားတူ ကြေညာခဲ့ပြီး နောက်တနေ့မှာ အခုလို လုပ်ဆောင်တာပါ။ စပိန်မှာတော့ အကြောင်းပြချက်မခိုင်လုံဘဲ အပြင်ထွက်သူတွေတွေ့ရင် ကင်းလှည့်စစ်သားတွေက ဖမ်းဆီးမယ်လို့ အစိုးရက သတိပေးထားပါတယ်။ ဂျာမနီက လူဦးရေဒုတိယ အထူထပ်ဆုံး ဘာဘေးရီးယားပြည်နယ်ကတော့ ပိတ်ဆို့ကန့်သတ်မှုတွေလုပ်လိုက်တဲ့ ပထမဆုံးပြည်နယ် ဖြစ်လာပါတယ်။ ပြင်သစ်မှာလည်း သီတင်းပတ်ကုန်ရက် ခရီးထွက်သူတွေကို တားဆီးဖို့ မီးရထားဘူတာရုံတွေမှာ ကင်းလှည့်တာတွေ ပိုလုပ်မယ်လို့ ရဲတွေက ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်ဖို့ အကောင်းဆုံး လက်ဆေးနည်း WHO ဘာပြောလဲ အသွားအလာ ရှင်းနေတဲ့ ဟောင်ကောင်ဆိပ်ကမ်း ဂျီနီဗာမြို့က WHO ရုံးချုပ်မှာ အွန်လိုင်းကတဆင့် လုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ မစ္စတာ တက်ဒရော့စ်က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ဟာ အသက်ကြီးသူတွေကို အဆိုးဆုံး ထိခိုက်ပေမဲ့ လူငယ်တွေလည်း ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က လူငယ်တွေကို လည်းဖြစ်နိုင်တယ်၊ သီတင်းပတ်အကြာကြီး ဆေးရုံတက်ကုသခံရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်၊ အသက်တောင်သေဆုံးနိုင်တယ်လို့ WHO အကြီးအကဲက လူငယ်တွေကို သတိပေးပါတယ်။ ကိုယ်က နာဖျားမကျန်းဖြစ်မနေဘူး၊ နေကောင်းတယ်ဆိုပြီး အပြင်ထွက်မယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ကြောင့် တခြားလူတွေရဲ့ အသက်ရှင်မှု ကနေ သေဆုံးမှု အထိ ပြောင်းလဲ သက်ရောက်သွားနိုင်တယ်လို့ လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင်ကူးစက်ရာ တရုတ်နိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ဝူဟန်မြို့မှာ ကြာသတေးနေ့က ကူးစက်သူ အသစ် ထပ်မတွေ့ဘူးဆိုတာကို မစ္စတာ တက်ဒရော့စ်က ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေက အဆိုးရွားဆုံး ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ တခြားကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေ အတွက် အကောင်းဘက်ကို ပြန်ရောက်လာနိုင်တဲ့ မျှော်လင့်ချက်ပေးတာဖြစ်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ဘယ်သူတွေ အဆိုးဆုံး အန္တရာယ်ရှိလဲ လေ့လာမှုတွေအရ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က အသက်အရွယ်မရွေး ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အသက်အရွယ်ကြီးရင့်သူတွေ၊ ရင်ကျပ်၊ သွေးတိုးနဲ့ ဆီးချိုရောဂါတို့လို နာတာရှည်ရောဂါနဲ့ ကိုယ်ခံအား နည်းပါးတဲ့ တခြားရောဂါအခံ ရှိသူတွေမှာတော့ အန္တရာယ် ပိုကြီးပါတယ်။ အီတလီမှာ ကိုဗစ် ၁၉ ကြောင့် သေဆုံးခဲ့တဲ့ ပျမ်းမျှ အသက်က ၇၈ နှစ်ခွဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အသက် ၅၀ အောက် လူနာသေဆုံးမှုက ၁ ရာခိုင်နှုန်းထက် နည်းတယ်လို့ နယူးယောက်တိုင်းမ် သတင်းစာက ဖော်ပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အသက် ၈၀ ကျော် အရွယ်တွေသေဆုံမှုက ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါး ရှိခဲ့ပါတယ်။ သတိထားဖို့ လိုပေမယ့် ဆက်သွယ်ဆက်ဆံမှုတွေလည်း ဆက်ရှိဖို့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက တိုက်တွန်း အခုတော့ ရောဂါမကူးစက် မပျံ့ပွားအောင် လူစုလူဝေးရှောင်ဖို့ social distancing လုပ်မယ့်အစား လူအချင်းချင်း တိုက်ရိုက် ထိတွေ့မှု မလုပ်ဖို့ WHO က အကြံပေး နေတယ်လို့ ရိုက်တာ သတင်းက ဆိုပါတယ်။ WHO ကူးစက်ရောဂါ ပြန့်ပွားမှု ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပညာရှင် ဒေါက်တာ မာရီယာကာ့ခ်ဟော့ဗ် က လူတွေကို အချင်းချင်း ဆက်လက် ဆက်သွယ်နေကြ စေချင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီကပ်ရောဂါကို ရင်ဆိုင် ကျော်လွှားနိုင်ရေးမှာ ခန္ဓာကိုယ် ကျန်းမာရေးလိုပဲ စိတ်ကျန်းမာရေး ကလည်း အရေးကြီးတဲ့ အတွက် အချင်းချင်း အဆက်အသွယ်မပြတ်အောင် လူမှုကွန်ရက် ပလက်ဖောင်း အမျိုးမျိုး နဲ့ အင်တာနက်သုံးပြီး နည်းလမ်းရှာ ဆက်သွယ်နေကြဖို့ သူက တိုက်တွန်း ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-46967924", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-46975170", "doc1": "সামরিক বাহিনীর আধুনিকায়ন চীনকে যুক্তরাষ্ট্র আর রাশিয়ার সমশক্তির কাতারে নিয়ে যাচ্ছে অভ্যন্তরীণ সমস্যা আর সমুদ্র সীমা নিয়ে ভৌগলিক দ্বন্দ্বের কারণে নব্বুই দশকের শুরু থেকেই দেশটির সামরিক বাহিনী, পিপলস'স লিবারেশন আর্মিকে আধুনিক করে তৈরির করতে ব্যাপক বিনিয়োগ করেছে চীন। কিন্তু প্রেসিডেন্ট শী জিনপিংয়ের আমলে প্রতিদ্বন্দ্বী দেশগুলোর সঙ্গে তাদের সামরিক ক্ষমতার পার্থক্য দ্রুত কমে আসছে এবং দেশটি দ্রুত বিশ্বের সবচেয়ে শক্তিশালী দেশগুলোর একটি হয়ে উঠছে। ''চীনের দুই সংখ্যার অর্থনৈতিক প্রবৃদ্ধি সম্প্রতি কমে এসেছে, কিন্তু দেশটি সামরিক শক্তিকে আধুনিকায়ন করার পাঁচ বছরের পরিকল্পনা বাস্তবায়ন করে যেতে তারা এখনো সক্ষম''- যুক্তরাষ্ট্রের প্রতিরক্ষা গোয়েন্দা প্রতিরক্ষা সংস্থার একটি সাম্প্রতিক প্রতিবেদনে এমনটা বলা হয়েছে। '' প্রযুক্তির নানা ধরণের ব্যবহার দেশটির সামরিক বাহিনীকে বিশ্বের সবচেয়ে আধুনিক কিছু অস্ত্র সম্ভারের মালিক করে তুলছে। অনেকগুলো ক্ষেত্রে দেশটি এর মধ্যেই বিশ্বের মধ্যে শীর্ষ অবস্থানে পৌঁছে গেছে।'' আরো পড়ুন: মার্কিন লক্ষ্যবস্তুতে হামলার প্রশিক্ষণ চীনে? দক্ষিণ চীন সাগরে যুক্তরাষ্ট্র-চীন সামরিক সংঘাত? চীন-আমেরিকা বাণিজ্য যুদ্ধ, জিতবে কে? এখানে চীনের সবচেয়ে আধুনিক কিছু অস্ত্রের বিবরণ তুলে ধরা হলো, যেগুলো বর্তমান অস্ত্র প্রতিযোগিতার ক্ষেত্রে বড় ধরণের ভূমিকা রাখতে চলেছে। ১. নৌবাহিনীর সবচেয়ে শক্তিশালী অস্ত্র নিজস্ব যুদ্ধজাহাজগুলোয় নিজেদের তৈরি অস্ত্র সজ্জিত করছে চীন ২০১৮ সালে সামাজিক মাধ্যমে প্রকাশিত কিছু ছবি থেকে ধারণা করা হচ্ছে, চীন হয়তো এমন যুদ্ধজাহাজে স্থাপন করার উপযোগী এমন অস্ত্র তৈরি করেছে যেটি শব্দের পাঁচগুণ গতিতে (হাইপারসনিক স্পিড) গুলি ছুড়তে পারে। অনেকদিন ধরেই বিশ্বের অনেক দেশ এমন অস্ত্র তৈরির চেষ্টা করছে। 'রেলগান' নামের এই অস্ত্রটি সেকেন্ড আড়াই কিলোমিটার গতিতে গুলি ছুড়তে পারে, যেগুলো দুইশও কিলোমিটার দূরের লক্ষবস্তুতে আঘাত হানতে সক্ষম। গত জুন মাসে সিএনবিসির একটি প্রতিবেদন অনুযায়ী, ওই অস্ত্রটি ২০২৫ সালের মধ্যে যুদ্ধের জন্য পুরোপুরি প্রস্তুত হয়ে যাবে। যখন এ ধরণের অস্ত্র তৈরির চেষ্টা করছে যুক্তরাষ্ট্র আর রাশিয়া, এমনকি ইরানেরও এই প্রযুক্তির প্রতি আগ্রহ রয়েছে, তখন হয়তো প্রথম দেশ হিসাবে চীনই তাদের যুদ্ধজাহাজে অস্ত্রটি সংযোজন করবে। ২০১২ সাল থেকেই সাগরে ইলেক্ট্রোম্যাগনেটিক অস্ত্র পরীক্ষা করে যাচ্ছে যুক্তরাষ্ট্র সামাজিক মাধ্যমে প্রকাশিত ওই ছবি-যেটি বিবিসি নিজে যাচাই করে দেখতে পারেনি- দেখা যাচ্ছে যে অস্ত্রটি সাগরে পরীক্ষা করে দেখা হচ্ছে। চীনের রাষ্ট্রীয় পত্রিকা গ্লোবাল টাইমসের তথ্য মতে, চীনে তৈরি প্রথম ১০হাজার টন ক্লাস মিসাইল ডেস্ট্রয়ার ০৫৫-এ ওই অস্ত্রটি প্রথম স্থাপন করা হবে। সামরিক বিশ্লেষক এবং সাবেক পিএলএ সদস্য সঙ জংপিং সাউথ চায়না মনিং পোস্টকে বলেছেন, ''যুক্তরাষ্ট্রের ইলেক্ট্রোম্যাগনেটিক প্রযুক্তির সমকক্ষ হয়ে ওঠার জন্য চীন কোন চেষ্টাই বাদ রাখেনি। বরং ওই ছবি দেখে মনে করা যায়, যে, চীন জাহাজে বসানো রেলগানের ক্ষেত্রে যুক্তরাষ্ট্রকে শুধু যে ধরেই ফেলেছে তা নয়, বরং আগামী পাঁচ দশ বছরের মধ্যে হয়তো ছাড়িয়েও যাবে। এর কারণ, বাজেট অনুমোদন পেতেই যুক্তরাষ্ট্রের অনেক সময় চলে যায়, যখন চীনের রাজনৈতিক ব্যবস্থায় এরকম প্রকল্পে সহজেই অতিরিক্ত অর্থ বরাদ্দ হয়ে যায়।'' ২. হাইপারসনিক অস্ত্র রাশিয়া আর যুক্তরাষ্ট্রের মতো হাইপারসনিক অস্ত্র তৈরি করছে চীনও সাউথ চায়না মনিং পোস্টের খবর অনুযায়ী, ২০১৮ সালের অগাস্টে চীন ঘোষণা দিয়েছে যে, তারা এমন একটি হাইপারসনিক বিমান পরীক্ষা করতে সক্ষম হয়েছে, যেটি বিশ্বের যেকোনো মিসাইল প্রতিরক্ষা ব্যবস্থাকে ভেদ করতে সক্ষম। এটি এমন একটি 'ওয়েভ রাইডার' বিমান যেটি, যেটি নিজের তৈরি করা শব্দের ধাক্কা ব্যবহার করে বায়ুমণ্ডলে দ্রুত গতিতে ভেসে বেড়াতে পারে। পরীক্ষায় জিংকং-২ (আকাশের আতংক-২) নামের চীনের ওয়েভ রাইডার বিমানটি ৩২০ কিলোমিটার উঁচুতে উঠে ঘণ্টায় ৭.৩৪৪ কিলোমিটার গতিতে ভেসে বেড়ায়। তবে এই বিমানটি চীনের প্রথম হাইপারসনিক বিমান নয়-২০১৪ সাল থেকেই দেশটি বায়ুমণ্ডলে ভেসে থাকা বিমান পরীক্ষা করে যাচ্ছে-কিন্তু এই প্রথমবার তারা এমন একটি বিমান তৈরি করেছে যেটি ওয়েভ রাইডার প্রযুক্তি ব্যবহার করে। রাশিয়া আর যুক্তরাষ্ট্র হাইপারসনিক অস্ত্র তৈরির চেষ্টা করে যাচ্ছে। সাউথ চায়না মনিং পোস্টের তথ্য মতে, যখন পুরোপুরি প্রস্তুত হয়ে যাবে, তখন এই ওয়েভ রাইডারগুলো বোমা নিয়ে বর্তমান বিশ্বের যেকোনো মিসাইল প্রতিরক্ষা ব্যবস্থা ভেদ করে যেতে পারবে। তবে বেইজিংয়ের সামরিক বিশ্লেষক যোউ চেনমিং ওই পত্রিকাকে বলেছেন যে, চীনের ওয়েভ রাইডারগুলো সম্ভবত পারমাণবিক অস্ত্রের বদলে প্রচলিত বোমাগুলো বহনে ব্যবহৃত হবে। তিনি বলেছেন, ''আমার মতে, এই প্রযুক্তি বোমা বহনে সক্ষম হয়ে উঠতে এখনো তিন থেকে পাঁচবছর সময় লাগবে।'' হ্যারি হ্যারিস বলছেন, যুক্তরাষ্ট্রের উচিত আধুনিক অস্ত্রের পেছনে আরো বিনিয়োগ করা, যাতে পিছিয়ে থাকতে না হয় যুক্তরাষ্ট্রের প্যাসিফিক কমান্ডের প্রধান অ্যাডমিরাল হ্যারি হ্যারিস মার্কিন কংগ্রেসে বলেছেন, হাইপারসনিক অস্ত্র তৈরির ক্ষেত্রে প্রতিযোগীদের তুলনায় যুক্তরাষ্ট্র পিছিয়ে পড়ছে। তিনি সতর্ক করে দিয়ে বলেছেন যে, এমনটাও হতে পারে যে, চীন মিসাইল ছুড়েছে এবং আমেরিকার রাডার সেগুলো সনাক্ত করার আগেই মার্কিন জাহাজ বা ভূখণ্ডে তা আঘাত করেছে। ''আমাদের উচিত নিজস্ব হাইপারসনিক অস্ত্র তৈরিতে উঠেপড়ে কাজ শুরু করা'' তিনি মন্তব্য করেন। ২০১৭ সালে হাইপারসনিক মিসাইল - ডিএফ-১৭ তৈরির ঘোষণা দেয় চীন, যেটি ১৮০০ থেকে ২০০০ কিলোমিটার দূরের লক্ষ্যবস্তুতে আঘাত করতে সক্ষম। ৩. চীনের ' সব বোমার মা' যুক্তরাষ্ট্রের 'সব বোমার মা'য়ের মতো চীনেরও একই ধরণের বোমা রয়েছে গত মাসে নতুন ধরণের একটি বিশাল বোমার প্রদর্শন করেছে চীন, যাকে বলা হচ্ছে চীনের 'সব বোমার মা'। যুক্তরাষ্ট্রের ম্যাসিভ অর্ডিন্যান্স এয়ার ব্লাস্টের মতো যেটিকে বর্ণনা করা হচ্ছে। প্রচারণা ভিডিওতে চীনের অস্ত্র তৈরির প্রধান কোম্পানি নোরিনকো দেখিয়েছে, এইচ-সিকে বোমারু বিমান থেকে বোমাটি ফেলা হচ্ছে এবং বড় ধরণের বিস্ফোরণ ঘটছে বিস্তারিত আর কিছু জানানো হয়নি। রাষ্ট্রীয় বার্তা সংস্থা শিনহুয়া বলছে, ওই বোমাটি হচ্ছে চীনের পারমাণবিক অস্ত্রের বাইরে সবচেয়ে শক্তিশালী বোমা এবং এটি এতো বড় যে, একটি এইচ-৬কে বোমারু বিমান একেকবারে মাত্র একটি বোমাই বহন করতে পারে। বেইজিংয়ের সামরিক বিশ্লেষক ওয়েই ডংজু গ্লোবাল টাইমসকে বলেছেন, তুলনা করা হলেও, চীনের বোমাটি আমেরিকান এ ধরণের বোমার তুলনায় খানিকটা ছোট। তিনি ধারণা করেন, চীনের বোমাটি প্রায় পাঁচ ছয় মিটার লম্বা- অথচ আমেরিকান বোমাটি প্রায় ১০ মিটার লম্বা এবং হালকা, যার ফলে সেটি বহন করা সহজ। ওয়েই বলছেন, ''এই বিশাল বোমার বিস্ফোরণে বিশাল ভবন, ঘাটি বা প্রতিরক্ষা কেন্দ্রগুলো একেবারে নিশ্চিহ্ন হয়ে যেতে পারে।'' ২০১৭ আফগানিস্তানের ইসলামিক স্টেটের গুহাগুলোর ওপর এ ধরণের একটি বোমা ফেলেছিল যুক্তরাষ্ট্র। রাশিয়ারও এ ধরণের বোমা রয়েছে- যাকে বলা হয় 'সব বোমার বাবা''। এটা আমেরিকান বোমাটি চেয়ে আকারে বড় এবং যখন ফেলা হয়, তখন শক ওয়েভের বদলে আগুনের কুণ্ড তৈরি করে। ।", "doc2": "ခေတ်မီ ဆန်းသစ်တဲ့ လက်နက်တွေ တပ်ဆင်ထားနိုင်တဲ့ တရုတ် တပ်မတော်ဟာ စစ်ရေး အင်အားကြီး အမေရိကန်နဲ့ ရုရှားတို့ကို ရင်ဘောင်တန်းလာ ပြည်တွင်း က အားပြိုင်မှု တွေ၊ ပထဝီ နိုင်ငံရေး ဆိုင်ရာ အားပြိုင်မှုတွေ၊ ရေပြင် ပိုင်နက် အငြင်းပွားမှုတွေ ကြုံတွေ့ နေရတဲ့ တရုတ် အနေနဲ့ သူ့ရဲ့ တပ်မတော် ကို ၁၉၉၀ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှာ စတင်ပြီး ခေတ်မီဆန်းသစ် တဲ့ လက်နက်ဆန်း တပ်ဆင်မှုတွေကို လုပ်လာခဲ့တာပါ။ သမ္မတ ရှီဂျင်ပင်း လက်ထက်မှာ ဆိုရင် တရုတ် နိုင်ငံ ဟာ အလျင် အမြန်ပဲ သူ့ရဲ့ ပြိုင်ဘက် နိုင်ငံတွေ ဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်၊ ရုရှား တို့ နဲ့ တန်းတူ နီးပါး စစ်ရေး အင်အား ကြီး နိုင်ငံ တခု အဖြစ် ရပ်တည် နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ် နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှု ဟာ ဂဏန်း နှစ်လုံးစာ လျော့နည်း နှေးကွေး ခဲ့ပေမယ့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဘဏ္ဍာရေး စီမံကိန်းတွေကို တော့ လျော့ချ ခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။ ခေတ်မီ လက်နက် တွေ တည်ဆောက်မယ့် ကာကွယ်ရေး စီမံချက် ၅ နှစ် အတွက် ရန်ပုံငွေကို သီးသန့်ခွဲ ထားတယ်လို့ အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး အေဂျင်စီ က ပြောပါတယ်။ တရုတ် ရဲ့ စစ်ရေး စီမံချက်၊ စီးပွားရေး စီမံချက်တွေ မှာ ရှေ့တန်း ရောက်နေမှု တွေ၊ ခေတ်ပေါ် နည်းပညာ တွေ ပိုင်ဆိုင် ထားမှုကြောင့် ပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် PLA အနေနဲ့ ခေတ်မီ ဆန်းသစ်တဲ့ လက်နက် တွေကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်ပြီလို့လည်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ တချို့ လက်နက်ဆန်းတီထွင်မှုတွေမှာ ဆိုရင် တရုတ် နိုင်ငံ အနေနဲ့ ယနေ့ခေတ် စစ်ရေး အားပြိုင်မှုတွေထက်ကို ရှေ့တန်း ရောက်နေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ အခုဆိုရင် တရုတ် တပ်မတော် အနေနဲ့ ခေတ်မီ ပြီး နိုင်ငံတကာ နဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရင် အားသာ တဲ့ အချက် ၃ ချက် ကို ရယူ ပိုင်ဆိုင် ထားနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ ရေတပ် ဖျက်သင်္ဘောတွေမှာ ဖျက်အားပြင်း လက်နက်တွေ တပ်ဆင် အသုံးပြုနိုင်ဖို့ တရုတ်က ကြိုးပမ်းနေ ၁။ ရေတပ်စွမ်းအား ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ တုန်း က လူမှုကွန်ရက်မှာ တင်ခဲ့တဲ့ ပုံတွေ အရ ဆိုရင် တရုတ် အနေနဲ့ ဟိုက်ပါဆိုးနစ် အသံထက် မြန်တဲ့ လက်နက်ကြီးတွေ တင်ဆောင် ပစ်ခတ် နိုင်ငံ စစ်သင်္ဘောကြီးတွေကို ပိုင်ဆိုင်နေပါပြီ။ အဲဒီ စစ်သင်္ဘောကြီးကနေ လျှပ်စစ်သံလိုက် စွမ်းအင်ကို အသုံးပြုပြီး အလွန် လျင်မြန်တဲ့ နှုန်းနဲ့ ပစ်ခတ် နိုင်တဲ့ Railgun တွေ တင်ဆောင် ထားနိုင်ပါတယ်။ အဆိုပါ Railgun တွေဟာ လျှပ်စစ် သံလိုက် စွမ်းအင် သုံးထားပြီး ၁၂၄ မိုင် အကွာ က ပစ်မှတ်ကို တစက္ကန့် ကို ၁ မိုင်ခွဲ အမြန်နှုန်း နဲ့ ပစ်ခတ် နိုင်ပါတယ်။ စီအန်ဘီစီ သတင်းဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက် အရ ဆိုရင်တော့ အဲဒီ လက်နက်ဟာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှာ အသင့် အသုံးပြု နိုင်တဲ့ အနေအထား ရောက်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ရုရှား နဲ့ အီရန် နိုင်ငံ တို့ဟာ မြေပြင် ကနေ ပစ်ခတ် နိုင်တဲ့ Railgun တွေကို ထုတ်လုပ်ဖို့ စိတ်ဝင်စား နေချိန်မှာ တရုတ် နိုင်ငံက သင်္ဘောပေါ်မှာ တင်ဆောင် ပစ်ခတ် နိုင်တဲ့ Railgun ကို ပထမ ဆုံး ထုတ်လုပ် ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ လူမှုကွန်ရက်မှာ တင်ခဲ့တဲ့ ဓါတ်ပုံ ကို ဘီဘီစီ အနေနဲ့ သီးခြား အတည်ပြုချက် ရယူ နိုင်ခြင်း မရှိပေမယ့် တရုတ် အနေနဲ့ ဒီလက်နက်ကြီး ကို ပင်လယ်ပြင် တနေရာမှာ စမ်းသပ် ပစ်ခတ် ခဲ့တာကို မြင်တွေ့ရပါတယ်။ အဆိုပါ ခေတ်မီ လက်နက်ကြီး ကို တရုတ် ရဲ့ ပြည်တွင်း ထုတ် တန်ချိန် တစ်သောင်း ကျော် ရှိတဲ့ ဖျက်သင်္ဘော ၀၅၅ မှာ တပ်ဆင် အသုံးပြု နိုင်တယ်လို့ Global time သတင်းစာကြီး က ဖော်ပြပါတယ်။ စစ်ရေး သုံးသပ်သူလည်း ဖြစ် တရုတ် နိုင်ငံက အမြောက်တပ်ရင်း မှာ တာဝန် ထမ်းဆောင် ခဲ့ဖူးသူလည်း ဖြစ်တဲ့ ဆုန် ကျုံပင်း က တရုတ် အနေနဲ့ လျှပ်စစ် သံလိုက် စွမ်းအင်သုံး လက်နက်တွေ ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်း နေတဲ့ အမေရိကန် ကို မျက်ခြေမပျက် စောင့်ကြည့်နေတယ်လို့ တရုတ် သတင်းစာ ဖြစ်တဲ့ South China Morning Post ကို ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ လျှပ်စစ် သံလိုက် စွမ်းအင်သုံး ဖျက်အားပြင်း လက်နက်ကြီးကိုလည်း အမေရိကန် က ၂၀၁၂ ခုနှစ် ကတည်း က စပြီး စမ်းသပ်နေ ၂။ အသံထက် မြန်တဲ့ ဒုံးကျည် လက်နက် ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် လတုန်း က တရုတ်ဟာ ကမ္ဘာပေါ် က ဘယ် မစ်ဆိုင်း ဒုံးကျည် ကာကွယ်ရေး စနစ် ကို မဆို ဖြိုခွင်း နိုင်တဲ့ အသံထက် မြန်တဲ့ လေယာဉ်တွေကို စမ်းသပ် ခဲ့ကြောင်း South China Morning Post သတင်းမှာ ဖော်ပြ ခဲ့ပါတယ်။ ဝေ့ဗ်ရိုက်ဒါ လို့ ခေါ်တဲ့ လေယာဉ် အမျိုးအစား ဟာ လေထဲမှာ ပျံဝဲ နေစဉ် မှာ လျှပ်စစ်လှိုင်း တမျိုး ကို ထုတ်လုပ်ပြီးတော့ လေထဲမှာ အသံတိတ်၊ အသံထက် မြန်တဲ့ နှုန်းနဲ့ ပျံသန်း နိုင်ပါတယ်။ ရှင်းခုန်း ၂ လို့ တရုတ် က အမည်ပေးထားတဲ့ ဝေ့ဗ်ရိုက်ဒါ ဟာ အမြင့် ၃၀ ကီလိုမီတာ ကို အမြန်နှုန်း တစ်နာရီ ကို ၇၃၄၄ ကီလိုမီတာ နှုန်း နဲ့ ပျံသန်း ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဟိုက်ပါဆိုးနစ် အသံထက် လျှင်မြန်တဲ့ နှုန်းနဲ့ ပစ်ခတ် နိုက်တဲ့ ဒုံးကျည်တွေကို တရုတ်၊ ရုရှား နဲ့ အမေရိကန်တို့ စမ်းသပ်နေ ဒီ ရှင်းခုန်း ၂ ဟာ တရုတ် ရဲ့ ပထမဆုံး အသံထက်မြန်တဲ့ နှုန်းနဲ့ ပျံသန်း နိုင်တဲ့ အသံတိတ် လေယာဉ် အမျိုးအစားတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ တရုတ်ဟာ ဒီနည်းပညာ ကို ၂၀၁၄ ခုနှစ် မှာကတည်း က စမ်းသပ် နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ် တနိုင်ငံ တည်း ကပဲ ဒီနည်းပညာ ကို စစ်ရေးမှာ အသုံးချဖို့ ကြိုးပမ်း နေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အမေရိကန် နဲ့ ရုရှား နိုင်ငံ တို့ဟာလည်း ဟိုက်ပါဆိုးနစ် နည်းပညာ အသုံးပြု တဲ့ လက်နက်တွေ ထုတ်လုပ် နိုင်ဖို့ တီထွင် ကြံဆ နေ ပါတယ်။ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ရှင်းခုန်း ၂ ကို တည်ဆောက် နိုင်ခဲ့ပြီ ဆိုရင် ဒုံးကျည် ထိပ်ဖူး တပ်ဆင် နိုင်မယ့် အပြင် မစ်ဆိုင်း ဒုံးကျည် ကာကွယ်ရေး စနစ် ကို ထိုးဖောက်ပြီး တိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်နိုင်မယ်လို့ South China Morning Post တရုတ် သတင်းစာ က ဖော်ပြ ပါတယ်။ ဘေကျင်း အခြေစိုက် စစ်ရေး လေ့လာသူ ကျောက် ချန်မင်း ရဲ့ ပြောကြား ချက် အရ တရုတ် အနေနဲ့ နျူကလီးယား ထိပ်ဖူး တပ်ဆင် အသုံးပြုမှာ မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံတကာ က အသုံးပြုတဲ့ ဒုံးကျည် ထိပ်ဖူး တွေကို တပ်ဆင် မှာ လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီလက်နက်တွေကို အသုံးပြု နိုင်ဖို့ နောက်ထပ် သုံးနှစ် ကနေ ၅ နှစ် အထိ အချိန်ယူ ရနိုင်တယ်လို့ လည်း သူက ထပ်လောင်း ပြောဆို ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ စစ်ရေး စွမ်းအင် ကို လျှော့မတွက်ဖို့နဲ့ စစ်ရေး အသုံးစားရိတ် တိုးမြှင့်ဖို့ အမေရိကန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး က တိုက်တွန်း ဒီလို တရုတ်နိုင်ငံက ခေတ်မီ ဆန်းသစ်တဲ့ ဟိုက်ပါဆိုးနစ် လက်နက်တွေ ထုတ်လုပ် နိုင်ခဲ့တာ ကြောင့် လက်နက် တီထွင်မှု မှာ အမေရိကန် ဟာ နောက်ကျ ကျန်ရစ် ခဲ့ပြီလို့ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာပိုင်း ဆိုင်ရာ အမေရိကန် စစ်တပ် အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဟယ်ရီ ဟားရစ် က အထက် လွှတ်တော် မှာ ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ် နိုင်ငံက ပစ်ခတ် လိုက်တဲ့ ဒုံးကျည် ဟာ အမေရိကန် စစ်သင်္ဘော တစ်စင်းကို ထိခိုက်မိပြီးမှ ရေဒါစနစ် က သိရှိ နိုင်တဲ့ အခြေအနေ မျိုး အထိ ကို ရောက်နေပြီလို့လည်း သူက သတိပေး ပြောဆို ခဲ့ပါတယ်။ ဟိုက်ပါဆိုးနစ် လက်နက် တွေကို အမေရိကန် အနေနဲ့လည်း တက်တက်ကြွကြွ ထုတ်လုပ်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်း သူက တိုက်တွန်း ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တုန်း က DF -17 လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ ဒေါင်ဖန် နွယ်ဝင် ဟိုက်ပါ ဆိုးနစ် ဒုံးကျည် ကို ထုတ်လုပ် နိုင်ခဲ့ကြောင်း တရုတ် က ကြေညာပါတယ်။ အဲဒီ ဒုံးကျည် ဟာ ကီလိုမီတာ ၁၈၀၀ ကနေ ၂၀၀၀ အကွာအဝေး ကို ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက် နိုင်ပါတယ်။ အမေရိကန်တို့ ရဲ့ ဗုံးတကာတို့ရဲ့ မိခင် ၃။ တရုတ်ထုတ် 'ဗုံးတွေအားလုံးရဲ့ မိခင်' အမေရိကန် ရဲ့ MOAB ထုထည်ကြီးမားတဲ့ ဝေဟင် ဗုံးကြီးလိုပဲ တရုတ် ဟာလည်း သူ့ နိုင်ငံထုတ် ဗုံးတကာ တို့ ရဲ့ မိခင်ကြီး ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ တုန်း က စမ်းသပ် ဖောက်ခွဲ ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ် စစ်ရေး ဆိုင်ရာ တွေကို မြှင့်တင်ရေး လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ရုပ်သံ ထဲမှာ စစ်လက်နက် ပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီ NORINCO က ထုတ်တဲ့ ဗုံးကြီး ကို H-6K လေယာဉ် နဲ့ တင်ဆောင်ပြီး ဝေဟင် ကနေ ကြဲချ ဖောက်ခွဲ ပြခဲ့တာပါ။ ဗုံး စမ်းသပ် ဖောက်ခွဲမှု အတွင်းမှာ ပေါက်ကွဲမှု ကြီးကြီးမားမား ဖြစ်ပေါ် ခဲ့တာတွေကို အဲဒီရုပ်သံ ထဲမှာ တွေ့ ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ ဗုံးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေကို ထုတ်ပြန်တာတော့ မရှိပါဘူး။ ဒီဗုံးကြီးက အရွယ်အစား ကြီးမားတဲ့ အတွက် H-6k ဗုံးကြဲ လေယာဉ် တစ်စီး ကို တခု သာ တင်ဆောင် နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီဗုံးကြီးဟာ တရုတ် ရဲ့ နျူကလီးယား လက်နက် မဟုတ်တဲ့ အင်အား အကြီးဆုံး လက်နက် ကြီး ဖြစ်တယ် လို့လည်း ရှင်ဟွာ သတင်းဌာန က ဖော်ပြ ခဲ့ပါတယ်။ ''ဗုံးအားလုံးရဲ့ မိခင်'' လို့ တင်စားခေါ်ကြတဲ့ တရုတ်ရဲ့ ဗုံးကြီးဟာ အမေရိကန် ရဲ့ MOAB နဲ့ နှိုင်းယှဉ် မယ်ဆိုရင် အရွယ်အစား အနည်းငယ် သေးငယ် တယ်လို့ စစ်ရေး လေ့လာသူ ဝေဒေါင်ကျူ က ပြောပါတယ်။ တရုတ်ထုတ် ဗုံးကြီး က ၅ မီတာ ကနေ ၆ မီတာ လောက်ပဲ ရှိမယ်လို့ သူက တွက်ချက် ခန့်မှန်းပါတယ်။ အမေရိကန် တို့ရဲ့ ဗုံး မိခင်ကြီးကတော့ ၁၀ မီတာ (၃၂ ပေ) ရှိပါတယ်။ နောက်ပြီး တရုတ် ထုတ် ဗုံးကြီး က ပိုမို ပေါ့ပါး တယ်လို့လည်း သူက ဝေဒေါင်ကျူ က ပြောပါတယ်။ အရွယ်အစား သေးငယ်ပြီး အနည်းငယ် ပေါ့ပါး တာကြောင့် ဗုံး ကို သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေးမှာ အားသာချက် ရှိနိုင်တယ်လို့လည်း တရုတ် စစ်ရေး လေ့လာသူ က ပြောပါတယ်။ ဖျက်အားပြင်း တဲ့ ဒီဗုံးကြီးဟာ ကွန်ကရစ် အကာအရံတွေ၊ စစ်ရေး အထောက်အကူပြု အဆောက်အဦတွေကို ဦးတည် တိုက်ခိုက် တဲ့ နေရာမှာ အသုံးပြု နိုင် ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် တုန်း က အာဖဂန်နစ္စတန် နိုင်ငံက အစ္စလာမ်မစ် IS အစွန်းရောက် သမားတွေ ပုန်းခို နေထိုင် ခဲ့တဲ့ ဂူလမ်းကြောင်းကြီး ကို ဖောက်ခွဲ ဖျက်ဆီး ရာမှာ အမေရိကန် တို့ဟာ MOAB ဗုံးကြီး ကို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ရုရှား နိုင်ငံဟာလည်း အလားတူ ဖျက်အားပြင်း တဲ့ ဗုံးကြီးကို စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါသေးတယ်။ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန် တို့လိုပဲ ဖျက်အားပြင်းတဲ့ ဗုံးကြီး ကို ''ဗုံးအားလုံး တို့ရဲ့ ဖခင်ကြီး'' အဖြစ် ခေါ်ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရုရှား တို့ ရဲ့ ဗုံး ကြီးက အမေရိကန် တို့ရဲ့ ဗုံးလိုပဲ ပစ်ချ တဲ့ အချိန်မှာ လျှပ်စစ် သံလိုက် ကို ထုတ်လွှတ်တဲ့ အစား မီးတောက်မီးလျှံကြီး ကို ဖြစ်ပေါ် စေပါတယ်။ အနောက်အုပ်စုကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ တရုတ်"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53330837", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53334583", "doc1": "পৃথিবীর বেশিরভাগ দেশে ঘর থেকে বের হলে মাস্ক পরার নির্দেশনা দেয়া হচ্ছে। যেখানে মানুষের ভিড় বেশি, বন্ধ ঘর অথবা যেখানে বাতাস চলাচলের ভালো ব্যবস্থা নেই - সেসব জায়গায় বাতাসের মাধ্যমে করোনাভাইরাস সংক্রমণের বিষয়টি উড়িয়ে দেয়া যায় না। এমন কথা বলেছেন বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার এক কর্মকর্তা। যদি এই পুরোপুরি নিশ্চিত হওয়া যায় তাহলে আবদ্ধ জায়গায় স্বাস্থ্য সংক্রান্ত নিয়মে পরিবর্তন আনার প্রয়োজন হতে পারে। এর আগে বিশ্বের ২০০'র বেশি বিজ্ঞানী এক খোলা চিঠিতে অভিযোগ করেছিল যে করোনাভাইরাস বাতাসের মাধ্যমে সংক্রমিত হবার বিষয়টিকে খাটো করে দেখাচ্ছে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা। এখন পর্যন্ত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলে আসছে যে হাঁচি এবং কাশির মাধ্যমে যেসব ক্ষুদ্র জলীয় কণা বের হয়, সেগুলোর মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়ায়। কিন্তু বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার এই অবস্থানের সাথে একমত হতে পারছেন না ৩২টি দেশের ২৩৯জন বিজ্ঞানী। তারা বলছেন, মানুষের কথা বলা এবং শ্বাসপ্রশ্বাস নেবার পর ক্ষুদ্র কণা কয়েক ঘণ্টা বাতাসে ভেসে থাকে। এর মাধ্যমে করোনাভাইরাস সংক্রমিত হতে পারে বলে তারা উল্লেখ করেছেন। \"আমরা চাই করোনাভাইরাস বাতাসে ছড়ানোর বিষয়টিকে তারা স্বীকার করে নিক,\" বার্তা সংস্থা রয়টার্সকে একথা বলেন যুক্তরাষ্ট্রের কলোরাডো ইউনিভার্সিটির রসায়নবিদ জোসে জিমেনেজ, যিনি খোলা চিঠিতে স্বাক্ষর করেছেন। মি: জিমেনেজ বলেন, যে খোলা চিঠি দেয়া হয়েছে সেটি বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার উপর কোন আক্রমণ নয়। \"এটা একটা বৈজ্ঞানিক বিতর্ক। তথ্য-প্রমাণ নিয়ে তাদের সাথে অনেক বার আলোচনার পরেও তারা এটা প্রত্যাখ্যান করেছে। সেজন্য আমরা মনে করেছি যে বিষয়টি জনসম্মুখে প্রকাশ করা উচিত।\" বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার কর্মকর্তারা সতর্ক করে বলেছেন, বাতাসের মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়ানোর তথ্য-প্রমাণ এখনো প্রাথমিক পর্যায়ে আছে এবং এজন্য আরো পর্যালোচনা দরকার। কোয়ারেন্টিন ও আইসোলেশনের যে ব্যাখ্যা দেয়া হচ্ছে বাংলাদেশে করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন যে পরীক্ষার মাধ্যমে শনাক্ত করা যাবে করোনাভাইরাস টাকা-পয়সা কি ভাইরাস ছড়ানোর মাধ্যম?", "doc2": "လေထဲကတဆင့်ပိုးကပါလာပြီး ကူးနိုင်တယ်ဆိုတာကို WHO က လျှော့တွက်ခဲ့တယ်လို့ ပညာရှင်တွေ စွပ်စွဲနေ လူအုပ်စုဖြစ်နေတဲ့နေရာတွေ၊ လုံတဲ့အခန်းတွေ ဒါမှမဟုတ် လေဝင်လေထွက် မကောင်းတဲ့နေရာတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လေကတဆင့် မကူးစက်နိုင်ဘူးလို့ ပြောလို့မရနိုင်ကြောင်း WHO အရာရှိတယောက်က ပြောပါတယ်။ တကယ်လို့သာ ဒီအထောက်အထားတွေကို အတည်ပြုနိုင်ရင် အခန်းအတွင်း၊ အဆောက်အအုံအတွင်း၊ လေဝင်လေထွက်မကောင်းတဲ့ နေရာတွေအတွင်းမှာ လိုက်နာရမယ့် စည်းမျဉ်းတွေကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်သွားရမှာပါ။ သိပ္ပံပညာရှင် ၂၀၀ ကျော်က လက်မှတ်ထိုးပြီးပေးတဲ့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာမှာ WHO ဟာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် လေထဲကနေ ကူးနိုင်တယ် ဆိုတဲ့အချက်ကို လျှော့တွက်ထားတယ်လို့ စွပ်စွဲထားပါတယ်။ အခုလောလောဆယ်အချိန်အထိ WHO က ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူတွေ နှာချေလို့၊ ချောင်းဆိုးလို့ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်အမှုန်လေးတွေက တဆင့်သာ ကူးနိုင်တာလို့ ပြောထားတာပါ။ အိတ်ဖွင့်ပေးစာကို လက်မှတ်ထိုးခဲ့တဲ့ ပညာရှင်တွေထဲက တယောက်ဖြစ်တဲ့ ကော်လိုရာဒို တက္ကသိုလ်က ဓာတုဗေဒပညာရှင် ဂျိုဆေး ဂျမန်နက်ဇ် က \"ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ဒီအထောက်အထားကို သူတို့ (WHO) က အသိအမှတ်ပြုလက်ခံစေချင်တယ်\" လို့ ရိုက်တာ သတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။ \"ဒါဟာ WHO ကို တိုက်ခိုက်တာ လုံးဝမဟုတ်ပါဘူး၊ ဒါက သိပ္ပံဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုပါ၊ ဒါပေမဲ့ ဒါကို ကျွန်တော်တို့က အများပြည်သူ သိဖို့လိုပြီလို့ထင်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့နဲ့ အများကြီး ပြောပြီးပေမဲ့ သူတို့က အထောက်အထားတွေကို နားထောင်ဖို့ ငြင်းနေကြလို့ပါ\" လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဟောင်ကောင် တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ဘန်ဂျမင် ကောလင်းကလည်း ဒီစာကို လက်မှတ်ထိုးခဲ့တဲ့ ပညာရှင်တယောက်ဖြစ်ပြီး ဒီတွေ့ရှိမှုက အရေးပါပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့ နေရာတွေမှာ အကာအကွယ်က ဘာအကောင်းဆုံးဖြစ်မလဲဆိုတာကို စဉ်းစားသင့်ပြီလို့ ဆိုသလို လူတွေကြားထဲမှာလည်း အလေးဂရုပြုဖို့လိုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ \"ရပ်ရွာအသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာ၊ ဆိုပါတော့ လေထဲကပါလာတဲ့ အလွန်သေးငယ်ပြီး (မျက်စိနဲ့မမြင်နိုင်တဲ့) အမှုန်အမွှားလေးထဲမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ပါလာပြီးကူးစက်နိုင်တယ်လို့ စဉ်းစားရပြီဆိုရင်၊ လူစုလူဝေးလုပ်တဲ့နေရာတွေကနေ မကူးစက်အောင်၊ လူတွေ နီးနီးကပ်ကပ် ကြာကြာနေတာကနေ မကူးစက်အောင်၊ လေဝင်လေထွက်မကောင်းတဲ့ နေရာတွေကနေ မကူးစက်အောင်၊ လူများများကို အလျင်အမြန် ပိုးကူးစက်ပြန့်ပွားသွားတာတွေ မဖြစ်အောင် စတာတွေကို ဘယ်လိုလုပ်ကာကွယ်ကြမလဲ ဆိုတာတွေကို စဉ်းစားရတော့မှာပါ\" လို့ သူက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ သီချင်းဆိုတာ ဗိုင်းရပ်စ် ပိုကူးနိုင်သလား WHO အရာရှိတွေကတော့ အထောက်အထားတွေဟာ အစပျိုးပဏာမအခြေအနေမှာသာ ရှိသေးကြောင်းပြောပြီး နောက်ထပ် ဆန်းစစ်တာတွေ လုပ်ရဦးမယ်လို့ သတိထားပြီး ပြောပါတယ်။ WHO ရောဂါကာကွယ်ရေးနဲ့ထိန်းချုပ်ရေးဆိုင်ရာ နည်းပညာပိုင်း ဦးဆောင် အရာရှိ ဘန်နဒက် အဲလက်ရန်ဇီက အခုထွက်လာတဲ့ အထောက်အထားတွေကပြောနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ \"လူစုလူဝေးနေရာ၊ လေဝင်လေထွက်မကောင်းတဲ့ နေရာတွေမှာကူးစက်နိုင်တယ် ဆိုတာကို စဉ်းစားတဲ့အထဲကနေ ဖယ်ထုတ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး\" လို့ ပြောပါတယ်။ အပြောင်းအလဲဖြစ်ပြီလား အင်မိုဂန် ဖောက် ဘီဘီစီ သတင်း၊ ဂျနီဗာ လပေါင်းများစွာ WHOက အခိုင်အမာ ပြောနေခဲ့တာကတော့ ကိုဗစ် - ၁၉ ဟာ ပိုးရှိတဲ့လူတွေက နှာချေလို့၊ ချောင်းဆိုးလို့ ထွက်လာတဲ့ အရည်စက်လေးတွေမှာ ပါလာပြီး အဲဒီကနေ ကူးစက်ပြန့်ပွားတာလို့ ဆိုနေတာပါ။ အဲဒီအရည်စက်လေးတွေဟာ လေထဲမှာ လွင့်မျောပြီး ပါမသွားနိုင်ပါဘူး။ အနီးအနားနဲ့ အောက်က မျက်နှာပြင်တခုခု ပေါ်ကျမယ်၊ အဲဒါကို (ကိုယ့်လက်နဲ့) ထိတွေ့မိပြီး အဲဒီက တဆင့် ကိုယ့်ရဲ့ မျက်စိ တို့၊ ပါးစပ်တို့၊ နှာခေါင်းတို့ထဲ ရောက်လာရင်ရောဂါကူးမယ်၊ ဆိုတော့ လက်ခဏ ခဏ ဆေးဖို့က အဓိကပဲလို့ ကာကွယ်ရေးနည်းလမ်း အဖြစ် သူတို့ ညွှန်ကြားလာခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၃၂ နိုင်ငံက သိပ္ပံပညာရှင် ၂၃၉ ယောက်က သဘောမတူကြပါဘူး။ သူတို့ပြောတာက ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လေထဲကတဆင့် ပျံ့နိုင်တယ်ဆိုတာပါ၊ ပိုးရှိတဲ့လူတွေ စကားပြောလို့၊ လေရှူထုတ်လိုက်လို့ ထွက်လာတဲ့ပိုးဟာ နာရီပေါင်းများစွာ လေထဲမှာ မျောပါရှိနေနိုင်ပြီး အဲဒီ ကနေ တခြားလူကို ကူးစက်နိုင်တယ်လို့ ပြောနေတာပါ။ ဒီနေ့မှာတော့ အခန်းလုံတဲ့နေရာတွေ၊ လူထူတဲ့နေရာတွေမှာ ဒီလို ကူးစက်တယ်ဆိုတာကဖြစ်နိုင်ကြောင်း ညွှန်းဆိုနေတဲ့ အခုအထောက်အထားတွေရှိတယ် ဆိုတာကို WHO က ဝန်ခံလိုက်တာပါ။ ဒီအထောက်အထားတွေကို သေသေချာချာ သုံးသပ်ဆန်းစစ်ကြရဦးမှာပါ၊ ဒါပေမဲ့ ဒါတွေ တကယ်မှန်တယ်ဆိုရင်တော့ ဗိုင်းရပ်စ်မပြန့်ပွားရေးတားဆီးဖို့ အကြံပြုလမ်းညွှန်ချက်တွေလည်း ပြောင်းသွားမှာဖြစ်သလို၊ နှာခေါင်းစည်းတွေ အကျယ်အပြန့်သုံးရမှာ၊ အထူးသဖြင့် စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ အများပြည်သူသုံးခရီးသွားယာဉ်တွေမှာ လူတွေခပ်ခွာခွာနေဖို့ ပိုပြီးအလေးထားရမှာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51341305", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51341924", "doc1": "হাঁসমুরগির মতো প্রাণী থেকে মানুষের দেহে অতীতে রোগ ছড়িয়েছে সাধারণত নতুন কোন সংক্রামক ভাইরাস একবারই মাত্র ছড়াতে পারে বলে মনে করা হয়। কিন্তু করোনাভাইরাসের এই নতুন প্রজাতি ছড়িয়েছে বন্যপ্রাণী থেকে - এমনটাই ধারণা। প্রাণী থেকে মানুষের দেহে ছড়ানো ভাইরাস কতটা বিপজ্জনক হয়ে উঠতে পারে - তা এই সংকটের মধ্যে দিয়ে বোঝা যাচ্ছে। রয়াল ইনস্টিটিউট অব ইন্টারন্যাশনাল এফেয়ার্স-এর গবেষণা পরিচালক অধ্যাপক টিম বেনটন বলছেন, গত ৫০ বছরে বেশ কয়েকবারই এমন হয়েছে যে - কোনো প্রাণীর দেহ থেকে সংক্রামক রোগের ভাইরাস মানুষের দেহে ঢুকে পড়েছে। ১৯৮০-এর দশকে বানরজাতীয় প্রাণী থেকে এইচআইভি/এইডস ভাইরাসের সূচনা হয়েছিল। ২০০৪ থেকে ২০০৭ পর্যন্ত এভিয়ান ফ্লু ছড়িয়েছিল পাখী থেকে। বাদুড় থেকে করোনাভাইরস ছড়িয়েছে বলে ধারণা করা হয় শূকরের দেহ থেকে ভাইরাস ছড়িয়ে ২০০৯ সালে দেখা দিয়েছিল সোয়াইন ফ্লু। কিছুকাল আগে বাদুড় এবং গন্ধগোকুল থেকে ছড়ায় সিভিয়ার একিউট রেসপিরেটরি সিনড্রোম বা সার্স নামের রোগ। আফ্রিকায় ছড়ানো ইবোলা রোগেরও সূচনা হয়েছিল বাদুড় থেকে। করোনাভাইরাসের ব্যাপারে ধারণা করা হয় উহান শহরের একটি অবৈধ বন্যপ্রাণী বিক্রির বাজার থেকে এ ভাইরাস ছড়িয়েছে। প্রথমে শোনা যায় সাপ থেকে, এবং পরে বাদুড় থেকে এ রোগ ছড়ানোর কথা বলা হয়। সত্যি কথা হলো, মানুষ সব সময়ই প্রাণীর দেহ থেকে আসা নানা রোগে আক্রান্ত হয়েছে। মানবদেহে নতুন নতুন যেসব সংক্রমণ দেখা দেয় - তার বেশিরভাগই আসে প্রাণী, বিশেষত বন্যপ্রাণী থেকে। আরো পড়তে পারেন: করোনাভাইরাস:কারা ঝুঁকিতে, শরীরে কেমন প্রতিক্রিয়া হয় করোনাভাইরাসের প্রতিষেধক তৈরিতে অগ্রগতি কতদূর? করোনাভাইরাস: লক্ষণ, প্রতিরোধ ও আরো দশটি তথ্য করোনাভাইরাসের উৎপত্তি কোথায়, কেন এতো প্রাণঘাতী পৃথিবীর অনেক বড় শহরেই এখন নানা বন্যপ্রাণী ও মানুষ পাশাপাশি বাস করে জলবায়ু পরিবর্তন এবং বিশ্বায়নের জন্য ভবিষ্যতে এরকম সমস্যা আরো হতে পারে, কারণ প্রাণীর সাথে মানুষের যোগাযোগের প্রকৃতিও এসব কারণে বদলে যাচ্ছে। কিভাবে এক প্রজাতি থেকে আরেক প্রজাতিতে রোগ ছড়ায়? বেশির ভাগ প্রাণীর দেহেই বাস করে নানা ধরণের ব্যাকটেরিয়া এবং ভাইরাস - যা রোগ সৃষ্টি করতে পারে। এদের বলা হয় প্যাথোজেন। এই ভাইরাস বা ব্যাকটেরিয়া এক রকম অণুজীব - যাদের বাসস্থান হচ্ছে অন্য প্রাণীর দেহ, আর তার লক্ষ্য হচ্ছে ক্রমাগত বংশবৃদ্ধি করে টিকে থাকা। অন্যদিকে প্রাণীর দেহে যে রোগ প্রতিরোধ ব্যবস্থা বা 'ইমিউন সিস্টেম' থাকে তার কাজ হলো এইসব ব্যাকটেরিয়া-ভাইরাসকে মেরে ফেলা। করোনাভাইরাস তাই এইসব অণুজীবদের টিকে থাকার একটি উপায় হলো নতুন নতুন হোস্ট বা নতুন প্রাণীর দেহে ছড়িয়ে পড়া । অন্যদিকে সেই নতুন হোস্টদের রোগ প্রতিরোধ ব্যবস্থারও কাজ হচ্ছে ক্রমাগত নতুন অনুপ্রবেশকারীর মোকাবিলা করতে থাকা। এই লড়াইয়ে টিকে থাকার জন্য ভাইরাসগুলোও ক্রমাগত নিজেদের মধ্যে মিউটেশন বা পরিবর্তন ঘটাতে থাকে যাতে নতুন হোস্ট প্রাণীর ইমিউন সিস্টেম তাদের ঘায়েল করতে না পারে। সব প্রাণীর দেহেই প্যাথোজেন বনাম ইমিউন সিস্টেমের মধ্যে পরস্পরকে ধ্বংস করার এই নিরন্তর লড়াই চলতে থাকে। এইচআইভি ভাইরাস যেমন, ২০০৩ সালে সার্স মহামারীর সময় আক্রান্ত লোকদের ১০ শতাংশ মারা গিয়েছিল। কিন্তু ২০১৮ সালের একটা সাধারণ ফ্লু মহামারীতে মারা যায় মাত্র শূন্য দশমিক এক শতাংশ লোক। এখন পরিবেশ ও আবহাওয়ার পরিবর্তনে প্রাণীজগতেও পরিবর্তন আসছে অনেক। প্রাণীদের বাসস্থান বদলে যাচ্ছে, তারা কি খাচ্ছে এবং তাদেরকে কে খাচ্ছে - তাও বদলে যাচ্ছে। মানবজাতির ৫৫ শতাংশই এখন শহরে থাকে। এই সব বড় বড় শহরে বাসা করছে বন্যপ্রাণীরা - ইঁদুর, কাঠবিড়ালি, শিয়াল, নানা রকম পাখী, বানরসহ বহু প্রাণীই শহরের পার্কে থাকে, তারা মানুষের ফেলে দেয়া খাবার খায়। এর ফলে শহরগুলো হয়ে উঠছে নানা রকম রোগের বিবর্তনের কেন্দ্র । মিয়ানারে বন্যপ্রাণীর বাজার শহরে বহু মানুষ পরস্পরের খুব কাছাকাছি বাস করে, তারা একই অফিস ভবনে কাজ করছে, এক বাতাসে শ্বাস নিচ্ছে, একই ট্রেন-বাস-বিমানে উঠছে, বহু লোক একই জিনিস স্পর্শ করছে - তাই রোগ ছড়াতেও পারছে খুব সহজে। কোন কোন সংস্কৃতিতে শহরের মানুষ বন্যপ্রাণীর মাংস খায়। এসব বন্যপ্রাণী ধরা হয় শহর থেকেই বা আশপাশের জঙ্গল থেকে। এরকম নানা কারণে অনেক নতুন রোগের ভাইরাস, নতুন নতুন প্রাণীর দেহে ঢুকে আরো বিপজ্জনক চেহারা নিচ্ছে। এই সমস্যা মোকাবিলা করার কাজটা খুবই জটিল। পয়োনিষ্কাশন ব্যবস্থা উন্নত করা, বর্জ্য ব্যবস্থাপনা এবং পোকামাকড় নিয়ন্ত্রণ - এগুলোর মাধ্যমে রোগ বিস্তার ঠেকানো বা নিয়ন্ত্রণ করা সম্ভব। এ জন্য পরিবেশগত পরিবর্তন ঠেকাতে হবে, নতুন প্যাথোজেন চিহ্নিত করতে হবে, জানতে হবে কোন কোন প্রাণী তা বহন করছে।", "doc2": "ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အနည်းဆုံး သေဆုံးသူ ၂၅၀ ကျော်ရှိ။ ဗိုင်းရပ်စ်က ပြန့်ပွားလာသလိုပဲ မှားယွင်းတဲ့သတင်းအချက်အလက်၊ သတင်းမှားတွေကလည်း ကမ္ဘာတဝန်း ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးဌာနက တရားဝင်ထောက်ခံချက်ပေး ထုတ်ပြန်ထားတာမရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကိုလည်း အွန်လိုင်းမှာ တွေ့နေရပါတယ်။ အွန်လိုင်းပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့နေတဲ့ သတင်းမှားတွေ ဘယ်ကလာသလဲ၊ ဒီအထဲက ဘယ်အချက်တွေက မှားနေသလဲ ဆိုတာ ဘီဘီစီ စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့က လေ့လာ စိစစ်ထားပါတယ်။ မှားယွင်းတဲ့ ကျန်းမာရေး အကြံပြုချက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်လို့ သေဆုံးမှုနှုန်း မြင့်တက်လာတာနဲ့အမျှ ဒီရောဂါ ကူးစက်ရင် ဘယ်လို ကုသလို့ရတယ်၊ ဘယ်လို ကာကွယ်လို့ရတယ် ဆိုတဲ့ နည်းလမ်းတွေကို လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာ အသုံးပြုတဲ့သူတွေ ကြားထဲမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မျှဝေနေကြပါတယ်။ ဒီမျှဝေတဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကြံပြုချက်တွေက သက်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး ဌာနတွေက ထောက်ခံထားတာ မဟုတ်သလို တချို့အချက်အလက်တွေက သိသိသာသာ မှားယွင်းနေတာကို စိစစ်တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဒီအထဲက ရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ဆိုပြီး ဖိလစ်ပိုင်က ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် အသုံးပြုသူ ၁၆ဝဝဝ နီးပါး မျှဝေရှယ်ခဲ့ကြတဲ့ အကြောင်းအရာတခုက လည်ခေျာင်း အခြောက်မခံဖို့၊ စပ်တဲ့အစားအစာတွေရှောင်ကြဉ်ဖို့နဲ့ ဗီတာမင်စီကို စားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စတွေ့တဲ့နေရာလို့ ယုံကြည်ရတဲ့ ဝူဟန်မြို့က ငါးစျေးကြီးကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့ ပိတ်ထား ဒါတွေက ဖိလစ်ပိုင်ကျန်းမာရေးဌာနက အကြံပြုထားတယ်ဆိုပြီး ပြောဆိုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖိလစ်ပိုင် ကျန်းမာရေးဌာနရဲ့ ဝက်ဆိုဒ်နဲ့ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက်တွေက ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာ ဝေမျှ၊ ရှယ်နေတဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ ထပ်တူမကျတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒေသခံ တာဝန်ရှိသူတွေဆီက လာတယ်ဆိုပြီး ဒီပိုစ့်နဲ့ စာသားအနည်းငယ်ကွဲပြားပြီး အလားသဏ္ဍာန်တူတဲ့ ပိုစ့်တွေကိုလည်း ကနေဒါ၊ ပါကစ္စတန်နဲ့ အိန္ဒိယက ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်နဲ့ WhatsApp အသုံးပြုသူတွေက ဖြန့်ဝေခဲ့ကြတယ်ဆိုတာ သတင်းထောက်တွေနဲ့ အချက်အလက် စစ်ဆေးတဲ့သူတွေက တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ ဖြန့်ဝေနေတဲ့ အကြောင်းအရာတွေက သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဌာနက တရားဝင်ထုတ်ပြန်ချက်တွေနဲ့ ကွဲလွဲမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရေခဲမုန့်တို့လို အအေးခံထားတဲ့ အစားအသောက်ကို အနည်းဆုံး ရက်ပေါင်း ၉ဝ ရှောင်ကြဉ်ဖို့ဆိုတာကလည်း အွန်လိုင်းမှာပျံ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအကြံပြုချက်ကို ForChangeလို့ခေါ်တဲ့ ဖေ့ဘွတ်ခ် စာမျက်နှာကနေ စဖြန့်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီပို့စ်နဲ့အတူ လူတယောက်ရဲ့ နှုတ်ခမ်းက ကပ်ပါးပိုးကောင်တွေကို ဖယ်ရှားနေတဲ့ ဗီဒီယိုကိုလည်း ဖြန့်ဝေခဲ့ပြီး ဒါက ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဆက်နွယ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Altnews အချက်အလက် စိစစ်သူတွေက ဒီဗီဒီယိုက ၃ လနီးပါး ကြာခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ မဆက်နွှယ်ဘူးဆိုတာ ထောက်ပြခဲ့ ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်တာဝန်ရှိသူတွေက ForChangeအဖွဲ့က တင်တဲ့ ပိုစ့်က မှားယွင်းတဲ့ သတင်းအချက်အလက်ဆိုတာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပေမယ့် အလားသဏ္ဍာန်တူတဲ့ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ ပိုစ့်တွေက ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာ ဆက်ပြန့်နေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့(WHO)က လူထုကို တရားဝင် အကြံပေးထားတာက အသားငါးတွေကို မကျက်တကျက်တွေ စားတာကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ အကြံပြု ထားပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသနိုင်တဲ့ဆေး မပေါ်သေးပေမယ့် ကာကွယ်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကို အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ လက်ကို ပုံမှန် ဆေးကြောဖို့၊ နှာချေ၊ ခေျာင်းဆိုးတဲ့အခါမှာ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းကို တစ်ရှုးနဲ့ အုပ်ဖို့၊ အသား၊ငါးနဲ့ ဥတွေကို ကျက်အောင် ချက်စားဖို့နဲ့ ဖျားနာ၊ ခေျာင်းဆိုးတဲ့သူတွေ၊ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းမှာ ရောဂါ ဖြစ်နေတဲ့သူတွေနဲ့ နီးနီးကပ်ကပ် ထိတွေ့တာကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့တို့ ပါဝင်ပါတယ်။ လင်းနို့ စွပ်ပြုတ်ဟင်းချို ဗီဒီယို ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု စတင်ဖြစ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဘယ်ကနေ မြစ်ဖျားခံသလဲဆိုတာကို လူတွေက ခန့်မှန်းခဲ့ကြပါတယ်။ တရုတ်တွေ လင်းနို့တွေကို စားသောက်နေတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်တွေကို အွန်လိုင်းမှာ ဖြန့်ခဲ့ပြီး ချဲကားပြောဆိုမှုတွေ ရှိလာပါတယ်။ ဒီအထဲက ဗီဒီယိုတခုမှာဆိုရင် ချက်ပြီးသား လင်းနို့ကိုကိုင်ပြီး တရုတ်အမျိုးသမီးတဦးက ကင်မရာဘက်ကို ပြုံးပြပြီး ကြက်သားလို အရသာမျိုးလို့ ပြောခဲ့တဲ့ ဗီဒီယိုကလည်း ပျံ့နှံ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဗီဒီယိုကြောင့် အွန်လိုင်းပေါ်မှာ ဒေါသတကြီး ပြောဆိုမှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး တချို့ဆိုရင် ဒီလို အစားစုံ စားတဲ့အကျင့်ကြောင့် ရောဂါ ဖြစ်ရတယ်ဆိုတဲ့ အထိ စွပ်စွဲမှုတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ တကယ်တော့ ဒီဗီဒီယိုက ဝူဟန်မြို့နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ရိုက်ခဲ့တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီဗီဒီယိုက ၂ဝ၁၆ ခုနှစ်က နာမည်ကြီး ဘလောဂ့်ဂါနဲ့ ခရီးသွားအစီအစဉ် တင်ဆက်သူ မန့်ယွမ်ဝမ်က အနောက် ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာမှာရှိတဲ့ ပါလောင်းကျွန်းနိုင်ငံကို သွားတုန်းက ရိုက်ကူးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့(WHO)က လူထုကို တရားဝင် အကြံပေးထားတာက အသားငါးတွေကို မကျက်တကျက်တွေ စားတာကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ အကြံပြု ထားပါတယ်။ ဝူဟန်မြို့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားတဲ့ အချိန်မှာ ဒီဗီဒီယိုက လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာပေါ်မှာ ပြန်လည် ပျံ့နှံ့လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အွန်လိုင်းပေါ်မှာ ဗီဒီယိုဖိုင်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူတွေရဲ့ ဒေါသတကြီး တုံ့ပြန်မှုကို မစ္စဝမ်က ပြန်လည် တောင်းပန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေသခံလူတွေရဲ့ ဘဝကို လေ့လာခွင့်ရအောင် ကြိုးစားတာ ဖြစ်ပြီး လင်းနို့တွေက ဗိုင်းရပ်စ် သယ်တယ်ဆိုတာ မသိဘူးလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ နောက်တော့ ဒီဗီဒီယိုဖိုင်ကို ပြန်လည် ဖြုတ်ချလိုက်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ်ဟာ ဝူဟန်မြို့က ပင်လယ်စာ ရောင်းချတဲ့ စျေးမှာ သားရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေ တရားမဝင် ရောင်းချရာက စဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး ယူဆထားပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ကို လင်းနို့တွေက သယ်ဆောင်တယ်ဆိုတဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေကို သုတေသန စာတမ်းတခုက ဖော်ပြခဲ့ပေမယ့် ဒီဗိုင်းရပ်စ် ဘယ်ကလာသလဲ ဆိုတာကိုတော့ ဆက်လက် လေ့လလာ စူးစမ်းနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်အောင် ကြိုတင် စီစဉ်ခဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ တပတ်က အမေရိကန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပထမဆုံး ဖြစ်တယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်လာပြီးတဲ့နောက် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အရင်က တွေ့ခဲ့ဖူး တယ်ဆိုတဲ့ မှတ်တမ်းတွေ တွစ်တာနဲ့ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်မှာ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ ဒီလို စွပ်စွဲတဲ့ အထဲမှာ တချို့ လူသိများတဲ့သူတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ ဂျော်ဒန် ဆေသာလည်း တဦးအပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂလန် ဆာရီမှာရှိတဲ့ ပါဘရိုက် အင်စတီကျူက ၂ဝ၁၅ ခုနှစ်က မှတ်တမ်းနဲ့ချိတ်ဆက်ပြီး သူက တွစ်တာပေါ်မှာ ကြိမ်ဖန်များစွာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေကို ကုသဖို့ သိပ်မပြင်းတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို မွေးထားခဲ့တယ်လို့ သူက ရေးသားခဲ့တာပါ။ ဒီဆေးကို ဖော်ဖို့ ပါဘရိုက် အင်စတီကျူကို ဘီလ်နဲ့ မာလင်ဒါဂိတ် ဖောင်ဒေရှင်းကလှူဒါန်းခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို အခြေခံပြီး အခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်တာက ဒီဆေး ဖော်ဖို့အတွက် ရန်ပုံငွေ ပိုရအောင် လုပ်တာလို့ ဆေသာက ရေးသားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအလားသဏ္ဍာန် တူတဲ့ လင့်ခ်ကို ကာကွယ်ဆေးကို ဆန့်ကျင်တဲ့ အုပ်စုတွေ လုပ်ကြံသတင်း ဖန်တီးတဲ့သူတွေက ဖေ့ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာ ဖြန့်ဝေခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်မှာ ရောဂါပြန့်ပွားခဲ့ပုံ။ တကယ်တော့ ပါဘရိုက် အင်စတီကျူက ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် မျိုးစုဝင် ကြက်ငှက် အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက် ဗိုင်းရပ်စ်ကို သုတေသန ပြုနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပါဘရိုက် အင်စတီကျူရဲ့ ပြောခွင့်ရ ထရီဇာ မော့က အသက်ရှုလမ်းကြောင်းမှာ ကူးစက်တတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို သုတေသနပြုနေပြီး ဒီသုတေသနနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘီလ်နဲ့ မာလင်ဒါဂိတ် ဖောင်ဒေရှင်းက လှူဒါန်းတာမရှိဘူးလို့ Buzzfeedသတင်းကို ပြောပါတယ်။ ဇီဝလက်နက်ကြောင့် ဖြစ်ပွား တခါ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဝူဟန်အင်စတီကျူ ပိုးမွှားဗေဒဌာနက တရုတ်ရဲ့ ဇီဝလက်နက် အစီအစဉ်ကနေ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲလာတာ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ ပြောဆိုချက်ကလည်း အွန်လိုင်းပေါ်မှာ ပြန့်နေပါတယ်။ ဒီအကြောင်းကို မျှဝေနတဲ့သူတွေက အစ္စရေး စစ်ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိဟောင်းကို ကိုးကား ရေးသားထားတဲ့ အမေရိကန် ဝါရှင်တန်ပိုစ့် သတင်းစာ ဆောင်းပါးတွေကို ကိုးကား ရေးသားကြပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါး နှစ်ပုဒ်ကို ရာနဲ့ချီတဲ့ ဆိုရှယ် မီဒီယာ အကောင့်တွေကနေ တင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအကြောင်းအရာကို မှန်တယ်ဆိုတာ သက်သေပြဖို့ ခိုင်မာတဲ့ သက်သေမရှိဘူး ဖြစ်နေပါတယ်။ ဘီဘီစီကလည်း ဝါရှင်တန်ပိုစ့်သတင်းစာကို မှတ်ချက်ပေးဖို့ ဆက်သွယ်ခဲ့ပါတယ်။ သူလျှိုအဖွဲ့ကြောင့် နောက်တခါ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ကနေဒါအမျိုးသား မိုက်ခရို ဇီဝဌာန ဓာတ်ခွဲခန်းက ရာထူးကနေ ရပ်ဆိုင်းခံလိုက်ရတဲ့ သုတေသီနဲ့ချိတ်ဆက် နေတယ်ဆိုပြီး ပြောဆိုမှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ပိုးမွှားဗေဒပညာရှင် ဒေါက်တာ Xiangguo Qiu၊ သူ့အမျိုးသားနဲ့ တရုတ်ကျောင်းသားတွေက စည်းကမ်း တချို့ကို ချိုးဖောက်ပြီး ဒီဓာတ်ခွဲခန်းကနေ အထုတ်ခံခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ကနေဒါ စီဘီစီသတင်းတပုဒ်ကို ကိုးကားရေးသားထားပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက လူထု လုံခြုံရေးကို မထိခိုက်ဘူးဆိုပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောခဲ့တာပါ။ ဒေါက်တာ Qiuက တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန် အမျိုးသား ဇီဝလုံခြုံရေး ဓာတ်ခွဲခန်းကို ၂ နှစ်ဆက်တိုက် တနှစ် နှစ်ခါ သွားရောက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တွစ်တာပေါ်မှာ လူပေါင်း ၁၂ဝဝဝ ပြန်လည် မျှဝေခဲ့ပြီး ၁၃ဝဝဝ နီးပါး ကြိုက်နှစ်သက်ခဲ့တဲ့ ဒီရေးသားချက်မှာ ဒေါက်တာ Qiuနဲ့ ခင်ပွန်းက သူလျှို အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့ အမျိုးသားက ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် သုတေသနကို အထူးဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စီဘီစီသတင်းဌာနကတော့ ဒီရေးသားချက်တွေက အခြေအမြစ်မရှိဘူးဆိုပြီး ရေးသားထားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝူဟန်သူနာပြုဗီဒီယို ဟူဘေး ခရိုင်က သူနာပြုတွေ ဆရာဝန်တွေက ရိုက်ကူးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ဗီဒီယိုတွေကလည်း လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာတွေပေါ်မှာ သန်းနဲ့ချီ ကြည့်ရှုခဲ့သလို အွန်လိုင်းပေါ်က သတင်းတွေမှာလည်း ဖော်ပြနေပါတယ်။ ဒီအထဲက လူသိအများဆုံးက ယူကျူပေါ်မှာ ကိုရီးယား နာမည်နဲ့ တင်ထားပြီး အင်္ဂလိပ်နဲ့ ကိုးရီးယား စာတန်းထိုး ဗီဒီယို ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တော့ ဒီဗီဒီယိုကို ယူကျုက ဖြုတ်ချလိုက်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ စာတန်းထိုးထားတဲ့အထဲမှာ သူက အမည်မဖော်လိုတဲ့ သူနာပြုတဦး ဖြစ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်စတင် ဖြစ်တဲ့နေရာမှာ ရောက်နေတယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။ ဒီခရိုင်မှာ ရောဂါကူးစက်တဲ့သူ ၉သောင်းနီးပါးရှိတယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါရှိတဲ့သူကို လူတွေနဲ့ ခွဲမထားဘူးဆိုရင် နောက်ထပ် ၁၄ဦးကို ကူးစက်နိုင်တယ်ဆိုပြီးလည်း ဗီဒီယိုဖိုင်မှာပါရှိပါတယ်။ တရုတ်နှစ်ကူးပြီဖြစ်လို့ မိသားစုတွေနဲ့တွေ့ဖို့ အိမ်ပြန်ချင်ပေမယ့် မပြန်နိုင်တဲ့အကြောင်း ဒီဗီဒီယိုဖိုင်ကို ကြည့်တဲ့လူတွေကလည်း ပါတီတွေ မလုပ်ဖို့နဲ့ အပြင်တွေ မထွက်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒီခရိုင်ကို ပိတ်ထားတဲ့ အတွက် ဒီဗီဒီယို အစစ်မှန်ဟုတ်မဟုတ် အတည်ပြုဖို့က အခက်အခဲဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့ ပြောဆိုချက်တွေအရ သူက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတဦး မဟုတ်တာ ထင်ရှားတယ်လို့ တရုတ် ChinaFileမဂ္ဂဇင်း အယ်ဒီတာက ပြောပါတယ်။ သူရှိတဲ့နေရာကို မသိရပေမယ့် ဟူဘေး ဒေသခံတဦးက သူ့ရဲ့ အတွေ့အကြုံကို ပြန်လည် မျှဝေတာလို့ ယူဆလို့ရတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ သူကိုယ်သူဘယ်သူလဲဆိုတာ နာမည် မပြောပေမယ့် သူဝတ်ထားတဲ့ ဝတ်စုံနဲ့ မျက်နှာဖုံးက ဟူဘေးခရိုင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေ ဝတ်လေ့ရှိတဲ့ ဝတ်စုံမဟုတ်ဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ သူပြောတဲ့အထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်က သန္ဓေပြောင်းပြီး လူ ၁၄ဦး အထိ ကူးစက်နိုင်တယ်လို့ဆိုထားချက်က ကမ္ဘာကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ပြောဆိုထားတဲ့ အချက်နဲ့လည်း ကွဲလွဲနေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-50882612", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/05/150520_pakistan_court_jails_cleric", "doc1": "রায় ঘোষণার পর কারাগারের নিরাপত্তায় কড়াকড়ি আরোপ করা হয় ৩৩ বছর বয়সী জুনাইদ হাফিজকে ২০১৩ সালের মার্চে গ্রেফতার করা হয়। নবী মুহাম্মদকে নিয়ে সামাজিক মাধ্যমে অসম্মানসূচক মন্তব্য করার অভিযোগ আনা হয় তার বিরুদ্ধে। পাকিস্তানে ব্লাসফেমি বা ধর্ম অবমাননার অভিযোগ খুবই গুরুত্বের সাথে দেখা হয়। এই আইনের অধীনে কোনো ব্যক্তিকে কঠোর শাস্তির সম্মুখীন করার জন্য কখনো কখনো শুধু অভিযোগই যথেষ্ট হয়। জুনাইদ হাফিজের পক্ষে তার প্রথম আইনজীবী ২০১৪ সালে এই মামলার দায়িত্ব নেয়ায় সে বছরই তাকে গুলি করে হত্যা করা হয়। কারাগারেও অন্যান্য কয়েদিরা জুনাইদ হাফিজের ওপর বেশ কয়েকবার আক্রমণ চালানোর চেষ্টা করলে বেশ কয়েক বছর তাকে নির্জন কারাবাস ভোগ করতে হয়। মুলতানের যেই কারাগারে মি. হাফিজকে আটক রাখা হয়েছে, সেই কারাগারের আদালতই তাকে মৃত্যুদণ্ডের আদেশ দেয়। মার্কিন সাহিত্য, ফটোগ্রাফি ও থিয়েটার বিষয়ে ফুলব্রাইট স্কলারশিপ নিয়ে যুক্তরাষ্ট্রে মাস্টার্স করেছেন জুনাইদ হাফিজ। আরো পড়তে পারেন: এক বালতি পানি, ব্লাসফেমি এবং আসিয়া বিবির ফাঁসি অবশেষে পাকিস্তান ছাড়লেন আসিয়া বিবি ব্লাসফেমির জন্য পাকিস্তান ছাড়তে হয়েছিল যাদের রায় ঘোষণা হওয়ার পর রাষ্ট্রপক্ষের আইনজীবীরা তাদের সহকর্মীদের মধ্যে মিষ্টি বিতরণ করে পাকিস্তানে ফিরে এসে গ্রেফতার হওয়ার আগ পর্যন্ত তিনি মুলতানের বাহাউদ্দিন জাকারিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ে প্রভাষকের দায়িত্বে ছিলেন। মি. হাফিজের বর্তমান কৌঁসুলিরা মন্তব্য করেছেন যে এই রায় 'অত্যন্ত দুর্ভাগ্যজনক।' রায়ের বিরুদ্ধে অ্যাপিল করবে বলে সংবাদ সংস্থা এএফপি'কে জানিয়েছে তারা। রায় ঘোষণা হওয়ার পর রাষ্ট্রপক্ষের আইনজীবীরা তাদের সহকর্মীদের মধ্যে মিষ্টি বিতরণ করে আনন্দ প্রকাশ করেন। মানবাধিকার সংস্থা অ্যামনেস্টি ইন্টারন্যাশনাল এই রায়কে 'অত্যন্ত হাতাশাজনক ও বিস্ময়কর' বলে উদ্বেগ প্রকাশ করেছে। পাকিস্তানের ব্লাসফেমি আইন কী? পাকিস্তানের ব্লাসফেমি আইনের অধীনে যারা ইসলাম ধর্মকে অবমাননা করে তাদেরকে মৃত্যুদন্ড সহ কঠোর শাস্তি দেয়া হয়। ধর্ম সম্পর্কিত অপরাধের আইন ১৮৬০ সালে ভারতের বৃটিশ শাসকদের দ্বারা প্রথমবার বর্ণিত হয়। পরে ১৯২৭ সালে এটিকে আরো বিস্তৃত করা হয়। ১৯৪৭ সালে ভারত থেকে আলাদা হয়ে যাওয়ার পর পাকিস্তান এই আইনগুলোকে গ্রহণ করে। প্রাচীন আইন অনুযায়ী, কোনো ধর্মীয় সমাবেশে গন্ডগোল করা, অন্য ধর্মের সমাধিস্থানে প্রবেশ করা, ধর্মীয় বিশ্বাস অপমান করা বা ইচ্ছাকৃতভাবে কোনো ধর্মীয় স্থান বা বস্তু ধ্বংস বা তার ক্ষতি করায় সর্বোচ্চ ১০ বছরের কারাদন্ড দেয়া যেতো। কিন্তু ১৯৮০ থেকে ১৯৮৬ সালের মধ্যে সেনাশাসক জিয়াউল হকের সময় এই আইনে আরো বেশ কয়েকটি ধারা সংযুক্ত করা হয়। জেনারেল জিয়াউল হক পুরনো আইনটিকে 'ইসলামিকরণ' করে পাকিস্তানের সুন্নি মুসলিম ও আহমাদিয়া সম্প্রদায়কে আইনিভাবে বিচ্ছিন্ন করতে চেয়েছিলেন। ১৯৭৩ সালে পাকিস্তানে আহমাদিয়াদের অমুসলিম হিসেবে ঘোষণা দেয়া হয়। আইন সংযুক্ত নতুন ধারায় ইসলামের কোনো বিশিষ্ট ব্যক্তির বিরুদ্ধে অবমাননাকর মন্তব্য করাকে অবৈধ করা হয়, 'ইচ্ছাকৃতভাবে' কোরান অপবিত্র করলে যাবজ্জীবন কারাদন্ড শাস্তির বিধান আনা হয় এবং পরে, নবী মুহম্মদকে অবমাননা করলে যাবজ্জীবন কারাদন্ড বা মৃত্যুদন্ডের বিধানের বিষয়গুলো সংযুক্ত করা হয়। ব্লাসফেমির অভিযোগ প্রমাণিত হওয়ায় প্রায় ৪০ জনকে এরই মধ্যে মৃত্যুদন্ড দেয়া হয়েছে পাকিস্তানে- তবে এখন পর্যন্ত কারো দন্ডই কার্যকর করা হয়নি। ব্লাসফেমির অভিযোগে পাকিস্তানের খ্রিস্টান নারী আসিয়া বিবি আট বছর কারাভোগ করার পর গত বছর মুক্তি পেলে আন্তর্জাতিক সম্প্রদায়ে এ নিয়ে ব্যাপক আলোচনা তৈরি হয়। সুপ্রিম কোর্টের রায়ে আসিয়া বিবির দণ্ডাদেশ পরিবর্তিত হয়। আসিয়া বিবিকে কারাগার থেকে ছাড়া হলে তা পাকিস্তানে ব্যাপক সংঘাত তৈরি করে এবং আসিয়া বিবি বাধ্য হন আরেক দেশে আশ্রয় নিতে। কারা এই আইনের ভুক্তভোগী? পাকিস্তানের মানবাধিকার কমিশন নামের একটি স্বেচ্ছাসেবী সংগঠন কয়েক দশক যাবত ব্লাসফেমির মামলাগুলো সম্পর্কে তথ্য উপাত্ত সংগ্রহ করছে। তাদের মতে, ব্লাসফেমি আইনের কারণে ভুক্তভোগীদের সিংহভাগই মুসলিম। সংখ্যায় মুসলিমদের পরেই রয়েছে আহমাদিয়া সম্প্রদায়ের মানুষ। পাকিস্তানের শান্তি ও বিচার বিষয়ক জাতীয় কমিশনের তথ্য অনুযায়ী, ১৯৮৭ থেকে ২০১৮ পর্যন্ত ৭৭৬ জন মুসলিম, ৫০৫ জন আহমাদি, ২২৯ জন খ্রিস্টান এবং ৩০ জন হিন্দুকে ব্লাসফেমি আইনের আওতায় অভিযুক্ত করা হয়েছে। এসব মামলার বড় একটা অংশই কোরান অপবিত্র করার অভিযোগে করা হয়েছে। পাকিস্তানের মানুষের একটা বড় অংশ এই আইনের সমর্থন করেন। কেন সংস্কার করা হয় না এই আইন? বিভিন্ন সময় এই আইনের সংস্কারের বিষয়ে অনেকে চেষ্টা করলেও সেসব প্রচেষ্টা সফল হয়নি। পাঞ্জাবের গভর্নর ও এই আইনের একজন সমালোচক সালমান তাসীরকে ২০১১ সালে তারই দেহরক্ষী গুলি করে হত্যা করে। সেসময় অনেক মানুষ ঐ হত্যাকারীর কাজকে সমর্থন করে। ২০১৬ সালে হত্যাকারী মুমতাজ কাদরির মৃত্যুদণ্ডাদেশ কার্যকর করার পর তার শেষকৃত্যে হাজার হাজার মানুষ শ্রদ্ধা জানাতে আসে। ২০১১ সালে গভর্নর তাসীর হত্যার একমাস পর ধর্মীয় সংখ্যালঘু বিষয়ক মন্ত্রী শাহবাজ ভাট্টিকে গুলি করে হত্যা করা হয়। তিনিও ব্লাসফেমি আইনের সমালোচক ছিলেন। ব্লাসফেমি আইনের প্রতি সাধারণ মানুষের মনোভাবের কারণে কোনো রাজনৈতিক দলই এই আইন পরিবর্তন করার বিষয়ে তেমন জোর দিতে চায় না। পাকিস্তানের প্রধানমন্ত্রী ইমরান খান গত বছর নির্বাচনের আগে প্রতিশ্রুতি দিয়েছিলেন যে ক্ষমতায় আসলে এই আইন রক্ষা করবেন তিনি।", "doc2": "ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်က ပါကစ္စတန်မှာ ရှီးယား မွတ်ဆလင်တွေရဲ့ ဘတ်စ်ကား တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရ။ ပါကစ္စတန် အရှေ့ပိုင်း ပန်ဂျပ် ပြည်နယ်က Qari Abubaker ဆိုသူ အဲဒီ ဘာသာရေး ဆရာဟာ လူနည်းစု ရှီးယား မွတ်ဆလင်တွေကို မိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိတွေလို့ ခေါ်ဆို ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ လ အတွင်းမှာလည်း လာဟိုးမြို့က ဘာသာရေးဆရာ ၆ ယောက်ကို အလားတူ ပြစ်မှုတွေနဲ့ ထောင်ချခဲ့တယ်လို့ ပါကစ္စတန် အရာရှိတွေက ပြောပါတယ်။ ပါကစ္စတန်မှာ ဘာသာရေးအရ အမုန်းပွားစေမယ့် ပြောဆိုမှုတွေကို ဥပဒေအရ တားမြစ် ထားပေမယ့် တိုင်ကြားမှုနဲ့ ပြစ်ဒဏ်ချမှုက ရှားရှားပါးပါး ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာမှာ ပက်ရှ်ဝါမြို့က စာသင်ကျောင်းတစ်ခု တိုက်ခိုက် ခံခဲ့ရလို့ လူ ၁၅၀ ကျော် သေဆုံး ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း အကြမ်းဖက် ဝါဒ တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေတွေကို ပါကစ္စတန် အစိုးရက ပိုမို တင်းကျပ် ပြဋ္ဌာန်း လာခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53524316", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53531757", "doc1": "চেংডুতে যুক্তরাষ্ট্রের কনস্যুলেট-জেনারেল চীন জানিয়েছে যে যুক্তরাষ্ট্রের হিউস্টনে চীনা দূতাবাস বন্ধ করে দেয়ার সিদ্ধান্তের 'অত্যাবশ্যক প্রতিক্রিয়া' ছিল এটি। মার্কিন পররাষ্ট্র মন্ত্রী মাইক পম্পেও বলেছেন, যুক্তরাষ্ট্র হিউস্টনের দূতাবাস বন্ধ করার সিদ্ধান্ত নিয়েছে কারণ চীন বুদ্ধিবৃত্তিক সম্পদ 'চুরি' করছিল। গুরুত্বপূর্ণ বেশ কয়েকটি বিষয় নিয়ে যুক্তরাষ্ট্র ও চীনের মধ্যে অস্থিরতা বাড়ছেই। বাণিজ্য এবং করোনাভাইরাস মহামারি নিয়ে ট্রাম্প প্রশাসন বারবার বেইজিংয়ের সাথে দ্বন্দ্বে জড়িয়েছে। পাশাপাশি হংকংয়ে চীনের বিতর্কিত নিরাপত্তা আইন জারি করা নিয়েও চীনের সমালোচনা করেছে যুক্তরাষ্ট্র। চীনের প্রতিক্রিয়া কী? চীনের পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয় এক বিবৃতিতে জানিয়েছে যে দূতাবাস বন্ধ করার সিদ্ধান্ত 'যুক্তরাষ্ট্রের নেয়া অযৌক্তিক পদক্ষেপের প্রতিক্রিয়ায় যথাযথ এবং জরুরি' পদক্ষেপ। বিবৃতিতে আরো বলা হয়: \"চীন এবং যুক্তরাষ্ট্রের মধ্যকার বর্তমান পরিস্থিতি যেরকম, চীন তা চায় না। আর এর পুরো দায়ভার যুক্তরাষ্ট্রের।\" চেংডুর মার্কিন দূতাবাস ১৯৮৫ সালে স্থাপন করা হয়েছিল এবং বর্তমানে এখানে কর্মকর্তা, স্টাফ মিলিয়ে ২০০'র বেশি মানুষ কাজ করে। বিবিসি প্রতিনিধিদের মতে, স্বায়ত্বশাসিত অঞ্চল তিব্বতের নিকটবর্তী হওয়ায় এই দূতাবাসটি কৌশলগতভাবে গুরুত্বপূর্ণ। যুক্তরাষ্ট্র কেন চীনা দূতাবাস বন্ধ করলো? মঙ্গলবার যুক্তরাষ্ট্রের পক্ষ থেকে চীনকে জানানো হয় যে এই সপ্তাহ শেষ হওয়ার আগে টেক্সাসের হিউস্টনের চীনা দূতাবাস বন্ধ করে দিতে হবে। সেদিন সন্ধ্যায়ই অজ্ঞাত কয়েকজন ব্যক্তিকে হিউস্টনের ঐ ভবনের চত্বরে কাগজ পোড়াতে দেখা যায়। মাইক পম্পেও জানিয়েছেন যে যুক্তরাষ্ট্র দূতাবাস বন্ধ করে দেয়ার সিদ্ধান্ত নিয়েছে, কারণ চীন 'শুধু যে আমেরিকার বুদ্ধিবৃত্তিক সম্পদ চুরি করছিল তাই নয়, ইউরোপের বুদ্ধিবৃত্তিক সম্পদও চুরি করছে যার ফলে লাখ লাখ মানুষ কর্মসংস্থান হারাচ্ছে।' তিনি বলেন, \"আমরা পরিষ্কারভাবে বুঝিয়ে দিতে চাচ্ছি যে চীনা কমিউনিস্ট পার্টির কাছ থেকে কী ধরণের ব্যবহার আমরা আশা করছি। আর যখন তারা তা করবে না, আমরা পদক্ষেপ নেবো।\" আরো পড়তে পারেন: যুক্তরাষ্ট্রের প্রতি হঠাৎ চীনের 'আপোষের বার্তা' কেন সান ফ্রান্সিসকোর চীনা কনস্যুলেটে কেন লুকিয়ে আছেন পলাতক বিজ্ঞানী বিশ্বে কি নতুন আরেকটি স্নায়ুযুদ্ধের সূচনা হলো? থামার আগে যে ক্ষতি করেছে মার্কিন-চীন বাণিজ্য যুদ্ধ বাণিজ্য যুদ্ধের প্রভাব বাংলাদেশের চামড়ার বাজারে? আমার চোখে বিশ্ব: মহামারির হাত ধরে কি আসছে চীন-মার্কিন শীতল যুদ্ধ? বাণিজ্য এবং করোনাভাইরাস মহামারি নিয়ে ট্রাম্প প্রশাসন বারবার বেইজিংয়ের সাথে দ্বন্দ্বে জড়িয়েছে যুক্তরাষ্ট্রে চীনের পাঁচটি দূতাবাসের একটি ছিল টেক্সাসের হিউস্টনের দূতাবাসটি। কেন ঐ একটি দূতাবাসই বন্ধ করার সিদ্ধান্ত দেয়া হলো, তা পরিষ্কার নয়। চীনের পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের মুখপাত্র মার্কিন সিদ্ধান্তের বিরুদ্ধে ক্ষোভ প্রকাশ করে মন্তব্য করেছেন যে দূতাবাস বন্ধ করে দেয়ার পেছনে যুক্তরাষ্ট্রের দেখানো কারণ 'অবিশ্বাস্যরকম হাস্যকর।' চীন আর যুক্তরাষ্ট্রের মধ্যে অস্থিরতা কেন বাড়ছে? সম্প্রতি চীন আর যুক্তরাষ্ট্রের মধ্যে অস্থিরতা বাড়ার পেছনে অনেকগুলো কারণ রয়েছে। প্রথমত, মার্কিন কর্মকর্তারা সারাবিশ্বে কোভিড-১৯ ছড়িয়ে যাওয়ার দায় চাপিয়েছেন চীনের ওপর। প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প এমন অভিযোগ তুলেছেন যে ভাইরাসটি চীনের ল্যাবরেটরি থেকে উদ্ভূত হয়েছে, যদিও তার নিজের গোয়েন্দা সংস্থাগুলোই বলেছেন যে ভাইরাসটি 'মানবসৃষ্ট বা জিনগতভাবে পরিবর্তিত' নয়। চীন আর যুক্তরাষ্ট্র ২০১৮ থেকে এক ধরণের শুল্ক যুদ্ধেও লিপ্ত রয়েছে। প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প চীনের বিরুদ্ধে অনেক আগে থেকেই অন্যায্যভাবে বাণিজ্য পরিচালনা ও বুদ্ধিবৃত্তিক সম্পদ চুরির অভিযোগ তুলেছেন। তবে বেইজিংয়ের একটি ধারণা হলো, অর্থনৈতিক পরাশক্তি হিসেবে চীনের উত্থান ঠেকানোর চেষ্টা করছে যুক্তরাষ্ট্র। আর দুই দেশের মধ্যে সাম্প্রতিক দ্বন্দ্বের কারণ হংকংয়ে চীনের জারি করা নিরাপত্তা আইন। এই আইন বাস্তবায়ন করার পর যুক্তরাষ্ট্র ঐ অঞ্চলের বিশেষ অর্থনৈতিক সুবিধা বাতিল করে। ডোনাল্ড ট্রাম্প আরও একটি আইন প্রয়োগ করেছেন যেটি অনুযায়ী হংকংয়ে মানবাধিকার ক্ষুন্ন করা কর্মকর্তাদের বিরুদ্ধে ব্যবস্থা নিতে পারবে যুক্তরাষ্ট্র। বেইজিং যুক্তরাষ্ট্রের এই পদক্ষেপকে চীনের ঘরোয়া বিষয়ে 'হস্তক্ষেপ' হিসেবে চিহ্নিত করে এবং এর সমুচিত জবাব দেয়ার প্রতিজ্ঞা করে।", "doc2": "တနင်္လာနေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး တိုင်းပြည်ထဲက ထွက်ဖို့ တရုတ်က အမိန့်ပေးထား ဟျူစတန်က တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို အမေရိကန်ကပိတ်လိုက်တာကို လက်တုံ့ပြန်တာလို့ တရုတ်ကဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ချန်ဒုမြို့က အမေရိကန် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးဟာ တရုတ်ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်စွက်ဖက်နေတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုကတော့ တရုတ်ဟာ အမေရိကန်ပိုင်ဥာဏပစ္စည်းတွေကို ခိုးယူလို့ တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို ပိတ်တာလို့ ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်အကြားမှာ သော့ချက်ပြဿနာတချို့ရှိနေပြီး ဆက်ဆံရေးတင်းမာနေပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ရဲ့ အမေရိကန်အစိုးရဟာ ကုန်သွယ်ရေး၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အရေးတို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်ကို ထပ်ကာထပ်ကာ ဝေဖန်ထိုးနှက်နေပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ဟောင်ကောင် လုံခြုံရေး ဥပဒေသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း အလားတူပဲ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်နေတာပါ။ အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ရစ်ချတ်နစ်ဆင် စာကြည့်တိုက်မှာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုက ကြာသပတေးနေ့က စကားပြောကြားရာမှာ ဒီနေ့တရုတ်ပြည်ဟာ ပြည်တွင်းမှာ အာဏာရှင်ဖြစ်လာသလို တကမ္ဘာလုံးက လွတ်လပ်မှုတွေကိုလည်း ရန်လိုတိုက်ခိုက် အန္တရာယ်ပြုနေတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ဘာပြောသလဲ ချန်ဒုမြို့က အမေရိကန်ကောင်စစ်ဝန်ရုံးဝန်ထမ်းတွေဟာ တရုတ်ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေတဲ့ အတွက် တရုတ်လုံခြုံရေး၊ တရုတ်အကျိုးစီးပွားအပေါ် အန္တရာယ်ရှိနေပြီလို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သောကြာနေ့မှာဆိုပါတယ်။ ဟျူစတန်မြို့က တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို ပိတ်တာဟာလည်းတရုတ်ဆန့်ကျင်ရေး မုသားတွေကို ရောမွှေသုံးပြီး စွပ်စွဲတာပဲလို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနပြောရေးဆိုခွင့်ရ ဝမ်းဝမ်ဘင်က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာဆိုပါတယ်။ တရုတ်နဲ့အမေရိကန်အကြား အခုဖြစ်ပွားနေတဲ့ အခြေအနေဟာ တရုတ်က မလိုလားတဲ့အရာတွေဖြစ်ပြီး အားလုံးအတွက် အမေရိကန်မှာ တာဝန်ရှိပါတယ်လို့လည်း သူကဆိုပါတယ်။ ချန်ဒုမြို့ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို တနင်္လာနေ့ နောက်ဆုံးထားထွက်ခွာဖို့ အချိန်ပေးထားတယ်လို့ တရုတ်ပြည်ထုတ် ဂလိုဘယ်တိုင်းသတင်းစာရဲ့ အယ်ဒီတာက ဆိုပါတယ်။ ချန်ဒုကောင်စစ်ဝန်ရုံးဟာ ဝန်ထမ်း ၂၀၀ ကျော်ခန့်ထားပြီး တိဘက် သတင်းအချက်အလက်တွေ ရယူတဲ့နေရာ ချန်ဒုမြို့ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို ဝန်ထမ်း ၂၀၀ ကျော်နဲ့ ၁၉၈၅ ခုနှစ်မှာ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ချန်ဒုကောင်စစ်ဝန်ရုံးဟာ တိဘက်ဒေသနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရယူနေတဲ့ နေရာဖြစ်လို့ ဗျူဟာကျ၊အရေးပါတဲ့ သံရုံးတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ချန်ဒုဟာ တရုတ်ရဲ့ ပြည်ပထုတ်ကုန်တွေ၊ မော်တော်ကား၊ စက်ပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ နေရာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်သံရုံးကို အမေရိကန်က ပိတ်တာ ဘာ့ကြောင့်လဲ တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ရုံး အတွင်းမှာ အမည်မဖော်တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တချို့က စာရွက်တွေကို မီးရှို့နေပုံ ဗွီဒီယို ရိုက်ကူးတွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက် ဖြစ်လာတာပါ။ တရုတ်ဟာ အမေရိကန် ဥာဏပစ္စည်းတွေကိုသာ မက ဥရောပ ဥာဏပစ္စည်း တွေကိုပါ ခိုးယူနေတယ်လို့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုက စွပ်စွဲပါတယ်။ ဥာဏပစ္စည်းဆိုတာ စာပေ၊ သီချင်း၊ နည်းပညာ အစရှိတဲ့ ဦးနှောက်ဥာဏ်ရည် အသုံးပြုဖန်တီးထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ဆိုလိုတာပါ။ ဟျူစတန်က တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ရုံးဟာ အမေရိကန်မှာရှိတဲ့ တရုတ်သံရုံး ၅ ခုအနက် တစ်ခုပါ။ ဘာ့ကြောင့် ဟျူစတန်ကောင်စစ်ဝန်ရုံးကို ရွေးချယ်ပိတ်ရသလဲဆိုတာကတော့ မရှင်းလင်းပါဘူး။ အမေရိကန်က သံရုံးပိတ်ခိုင်းတဲ့ အကြောင်းပြချက်ဟာ ယုတ္တိမရှိဘူးလို့ တရုတ်က ဆိုပါတယ်။ တင်းမာမှုတွေ ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်သလဲ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၊ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင်းဖျင် အကြောင်းအရာ စုံနေပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကမ္ဘာပေါ်ပြန့်ပွားခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်က တရုတ်ကို အပြစ်တင်နေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် သမ္မတထရမ့်ဟာ သက်သေအထောက်အထားမပြနိုင်ဘဲ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဝူဟန်ဓာတ်ခွဲခန်းက စလိုက်တာလို့ စွပ်စွဲနေပါတယ်။ တန်ပြန်တဲ့အနေနဲ့ တရုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မနှစ်ကမတ်လတုန်းကလုပ်တဲ့ အမေရိကန် စစ်ရေးပြပွဲမှာ အမေရိကန်တွေ သယ်လာတာလည်း ဖြစ်နိုင်တာပဲလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတည်းက ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကုန်သွယ်စစ်ပွဲကလည်း ဆက်လက်ရှိနေဆဲပါ။ရှင်ဂျန်းဒေသမှာ ဝိဂါမွတ်ဆလင်တွေကို လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ လုပ်နေတယ်ဆိုပြီး အမေရိကန်က တရုတ်နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တချို့ကို ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ တရုတ်က ထုတ်ပြန်တဲ့ လုံခြုံရေး ဥပဒေကို အမေရိကန်က ကန့်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်က ဆန္ဒပြသူတွေကို ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားသူတွေ အဖြစ်ရှုမြင်ပြီး ထောက်ခံအားပေးခဲ့ပါတယ်။ အကြောင်းအရာမျိုးစုံကြောင့် ဖြစ်ပွားလာတဲ့ တင်းမာမှုတွေ အနက်မှာ အခုဖြစ်စဥ်က နောက်ဆုံးတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53103408", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53107965", "doc1": "সংঘাতে নিহত হওয়া একজন ভারতীয় সৈন্যের শেষকৃত্য অনুষ্ঠিত হয় বৃহস্পতিবার সেনাবাহিনীর কয়েকটি সূত্রের বরাত দিয়ে 'দ্য হিন্দু' পত্রিকা জানিয়েছে যে ছাড়া পাওয়াদের মধ্যে একজন লেফটেন্যান্ট-কর্ণেল এবং তিনজন মেজর পর্যায়ের কর্মকর্তা রয়েছেন। তবে ভারত সরকার এই খবর সম্পর্কে নিশ্চিত করে কিছু জানায়নি। তাদের সেনাবাহিনীর কোন সদস্য যে নিখোঁজ ছিলেন, সেই তথ্যও নিশ্চিত করেনি ভারত। গালওয়ান উপত্যকায় হওয়া সংঘাতে অন্তত ২০ জন ভারতীয় সৈন্য নিহত হয় এবং সংঘাতের পর দুই দেশের মধ্যে এক ধরণের উত্তেজনা তৈরি হয়। ঐ ঘটনায় আরো অন্তত ৭৬ জন ভারতীয় সৈন্য আহত হলেও চীন স্বীকার করেনি যে সংঘাতে তাদের কোনো সৈন্য হতাহতের ঘটনা ঘটেছে। ভারতীয় সেনা বাহিনী বিবিসির কাছে একটি ছবি পাঠিয়ে দাবি করেছে গালওয়ান ভ্যালির সংঘর্ষে চীন এই হাতে তৈরি লোহার রড অস্ত্র হিসাবে ব্যবহার করেছে দুই পক্ষই অপর পক্ষের বিরুদ্ধে অনুপ্রবেশের অভিযোগ তুলেছে। লাদাখ অঞ্চলে দুই দেশের সীমানা যথাযথভাবে নির্দেশিত নয় এবং সেখানে আবহাওয়ায় বড় ধরণের পরিবর্তনের সাথে সাথে সীমান্তরেখাও পরিবর্তিত হতে পারে। এই গালওয়ান উপত্যকার আবহাওয়া অত্যন্ত বৈরি, সেই সাথে এর অবস্থান সমুদ্রপৃষ্ঠ থেকে অনেক ওপরে। এলাকাটি যে কোনরকম ভূ-প্রাকৃতিক পরিবর্তনের ঝুঁকির মুখে থাকে, যা স্পষ্ট সীমানা নির্ধারণ আরও কঠিন করে তোলে। ইন্ডিয়া টুডে পত্রিকার সিনিয়র সম্পাদক শিভ আরুরের মতে, ভারতীয় সৈন্যদের মুক্তি দেয়া দুই দেশের আলোচনা সফল করার ক্ষেত্রে বড় ভূমিকা রাখতে পারে। দুই দেশের সৈন্যদের সংঘাতে যেই লোহার রড ব্যবহার হয়েছে বলে বলা হচ্ছে, সেই পেরেক লাগানো রডের ছবি প্রকাশিত হওয়ার পর ভারতীয় সৈন্যদের মুক্তি দেয়ার খবরটি প্রকাশিত হয়। ইন্দো-চীন সীমান্তের একজন ভারতীয় সেনা কর্মকর্তা বিবিসিকে ঐ পেরেক লাগানো লোহার রডের ছবি পাঠান এবং দাবি করেন যে চীনের সৈন্যরা ঐ অস্ত্র ব্যবহার করেছে। প্রতিরক্ষা বিশ্লেষক অজয় শুক্লা প্রথম এই ছবি টুইটারে দেন এবং এধরনের অস্ত্র ব্যবহারকে \"বর্বরতা\" বলে বর্ণনা করেন। সোশ্যাল মিডিয়ায় এই ছবিটি ছড়িয়ে পড়লে ব্যাপক প্রতিক্রিয়া তৈরি হয়। তবে চীন বা ভারত কোনো দেশের সেনাবাহিনীই এই অস্ত্র ব্যবহার সংক্রান্ত তথ্য আনুষ্ঠানিকভাবে নিশ্চিত করেনি। সংবাদ মাধ্যমের খবরে বলা হয়েছে খাড়া পর্বতের প্রায় ১৪ হাজার ফুট (৪,২৬৭ মিটার) উচ্চতায় দুই দেশের সৈন্যদের মধ্যে সংঘর্ষ হয়েছে এবং কিছু সৈন্য পা পিছলে খরস্রোতা গালওয়ান নদীতে পড়ে গেছেন, যেখানে শৈল প্রবাহের তাপমাত্রা ছিল হিমাঙ্কের নিচে। চার দশকে প্রথম মৃত্যু সাম্প্রতিক সময়ে ভারত ও চীনের মধ্যে বিতর্কিত সীমান্ত এলাকায় ছোটখাট সংঘর্ষের ঘটনা ঘটলেও ৪৫ বছরের মধ্যে এই প্রথম দুই দেশের মধ্যে সংঘর্ষে প্রাণহানির ঘটনা ঘটল। সীমান্তে শেষবার গোলাগুলির ঘটনা ঘটে ১৯৭৫ সালে যখন অরুণাচল প্রদেশের একটি প্রত্যন্ত গিরিপথে চারজন ভারতীয় সৈন্য নিহত হয়েছিল। এরপর দুই দেশের মধ্যে ১৯৯৬ সালে চুক্তি হয় যে, এলএসির দুই কিলোমিটারের মধ্যে কোন পক্ষই গোলাগুলি চালাবে না বা কোন কারণে কোনরকম বিস্ফোরক ব্যবহার করবে না। প্যাংগং সো লেক - এ সপ্তাহের শুরুতে এই এলাকায় দুই দেশের সৈন্যদের মধ্যে হাতাহাতির খবর পাওয়া যায় ভারতীয় সংবাদমাধ্যম এএনআই অসমর্থিত সূত্রের বরাত দিয়ে বলেছে, এই সংঘর্ষে ৪৩জন চীনা সৈন্য হতাহত হয়ে থাকতে পারে, কিন্তু চীন এখনও পর্যন্ত হতাহত নিয়ে কোন তথ্য দেয়নি। কিছু ভারতীয় সৈন্য এখনও নিখোঁজ বলে ধারণা করা হচ্ছে। তবে ভারতীয় সেনা সদস্য নিখোঁজের খবর ছড়িয়ে পড়ার পর ভারতীয় সেনাবাহিনীর পক্ষ থেকে জানানো হয় যে সংঘর্ষে অংশ নেয়া তাদের সব সদস্যেরই হিসাব রয়েছে তাদের কাছে। চীনের পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের মুখপাত্র ঝাও লিজিয়ান বার্তা সংস্থা এএফপিকে দেয়া এক বক্তব্যে অভিযোগ করেছেন যে ভারত দু'বার সীমান্ত অতিক্রম করেছে এবং 'চীনের সেনাদের উস্কানি দিয়েছে এবং আক্রমণ করেছে।' বুধবার চীন 'গালওয়ান উপত্যকা অঞ্চলে আধিপত্য' প্রতিষ্ঠার দাবি করলেও ভারত সেই দাবিকে 'অতিরঞ্জিত ও অসমর্থনযোগ্য' বলে বাতিল করে দিয়েছে। ঐ সংঘাতের পর দুই দেশের পররাষ্ট্রমন্ত্রীর মধ্যে ফোনে কথা হয়েছ বলে জানান ভারতের পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের মুখপাত্র অনুরাগ শ্রীবাস্তব। তিনি জানান যে দুই দেশের পররাষ্ট্র মন্ত্রীই এই পরিস্থিতি 'দায়িত্বশীলভাবে সামাল দেয়ার ব্যাপারে একমত' হয়েছেন। ভারতের পররাষ্ট্র মন্ত্রী সুব্রাহ্মানায়াম জয়শঙ্কর ও চীনের পররাষ্ট্র মন্ত্রী ওয়াং সি'র মধ্যকার আলোচনার পর ভারত এক সরকারি বিবৃতি প্রকাশ করে, যেখানে চীনের সেনাবাহিনীর বিরুদ্ধে লাদাখ সীমান্তের ভারতীয় অংশে একটি স্থাপনা নির্মাণের চেষ্টার অভিযোগ তোলা হয়। ঐ বিবৃতিতে অভিযোগ করা হয় যে চীনা বাহিনীর 'পূর্ব পরিকল্পিত ঐ পদক্ষেপই সহিংসতা ও প্রাণহানির কারণ' এবং চীনের প্রতি আহ্বান জানানো হয় যেন তারা 'ভুল সংশোধন করার পদক্ষেপ' নেয়। ওদিকে পররাষ্ট্র মন্ত্রী ওয়াং সি'র বরাত দিয়ে প্রকাশিত চীনের বিবৃতিতে দাবি করা হয়: \"চীন আবারো ভারতের পদক্ষেপের তীব্র সমালোচনা জানাচ্ছে এবং ভারত যেন পুরোদস্তুর তদন্ত চালায় সেই দাবি জানাচ্ছে...পাশাপাশি সব ধরণের উস্কানিমূলক পদক্ষেপ নেয়া থেকে বিরত থাকার আহ্বান জানাচ্ছে যেন ভবিষ্যতে একই ঘটনার পুনরাবৃত্তি না ঘটে।\"", "doc2": "သေဆုံးခဲ့တဲ့ စစ်သားတစ်ယောက်ရဲ့ အသုဘ ကြာသပတေးနေ့က ပြုလုပ် အိန္ဒိယစစ်သား ၁၀ ယောက်ကို တရုတ်ဘက်က ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တယ်ဆိုပြီး ကြာသပတေးနေ့မှာ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယတပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်ယောက်ကိုမှ ဖမ်းထားတာ မရှိဘူးလို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရသူ ကျောက်လီကျန်းက သောကြာနေ့မှာ ပြောပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ ထိန်းသိမ်းခံရသူတွေထဲမှာ အိန္ဒိယဘက်က ဒုတိယ ဗိုလ်မှူးကြီးတစ်ဦးနဲ့ ဗိုလ်မှူး သုံးဦးပါတယ်ဆိုပြီး အိန္ဒိယ မီဒီယာတွေမှာ သတင်းတွေ ဖော်ပြခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုသတင်းတွေထွက်ပေါ်နေပေမဲ့ အိန္ဒိယ အစိုးရကတော့ စစ်သားတစ်ယောက်မှ ပျောက်မနေဘူးလို့ပဲ ပြောပါတယ်။ ဂယ်ဝမ်တောင်ကြား တနင်္လာနေ့က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ နယ်စပ်ဒေသ ဂယ်ဝမ်တောင်ကြားမှာ နှစ်ဘက်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ရန်စောင်တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေက အမျိုးမျိုးကွဲပြား ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီနယ်စပ် ပဋိပက္ခ ရန်ပွဲမှာ အိန္ဒိယ စစ်သား အနည်းဆုံး ၂၀ သေဆုံးခဲ့ပေမဲ့ ဒီတိုက်ခိုက်မှုတွေမှာ သေနတ်တွေ၊ကျည်တွေမသုံးခဲ့ကြပါဘူး။ သေနတ်တွေ မသုံးခဲ့တာက ၁၉၉၆ နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီချက်ဖြစ်တဲ့ တင်းမာမှုတွေ ပိုမဆိုးအောင် သေနတ်တွေနဲ့ ပေါက်ကွဲတတ်တဲ့လက်နက်တွေ မသုံးရေး သဘောတူချက်အရ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်တပ်ဖွဲ့တွေဘက်က သုံးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သံချောင်းတွေစိုက်ထားတဲ့ သံတုတ်လက်နက်တွေရဲ့ပုံတွေ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ တရုတ်ဘက်ကသုံးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သံချောင်းတွေစိုက်ထားတဲ့ သံတုတ်တွေ ဒီတိုက်ခိုက်မှုမှာ အိန္ဒိယဘက်က စစ်သား အနည်းဆုံး ၇၆ ဦးလည်း ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ဘက်ကတော့ သူ့တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ ထိခိုက်သေဆုံးမှုကို အတည်မပြုပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယကတော့ နှစ်ဖက်စလုံး အထိအခိုက် ရှိတယ်ဆိုပြီး ပြောထားပါတယ်။ အိန္ဒိယဘက်မှာ ထွက်ပေါ်နေတဲ့ အတည်မပြုနိုင်သေးတဲ့ သတင်းတွေအရ တရုတ် စစ်သား အနည်းဆုံး ၄၀ လောက် သေဆုံးတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပြီးတော့ နှစ်ဖက်စလုံးက နယ်မြေကျူးကျော် ဝင်တယ်ဆိုပြီးလည်း အပြန်အလှန် စွပ်စွဲနေကြပါတယ်။ အခုလို နှစ်နိုင်ငံကြား လူသေဆုံးတဲ့ အထိ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတာဟာ ၄၅ နှစ် အတွင်း ပထမဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55607350", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55611142", "doc1": "স্থানীয় জেলেরা সন্দেহভাজন ধ্বংসাবশেষ উদ্ধার করে অনুসন্ধান ও উদ্ধারকারী দলগুলোর হাতে দেয়। পশ্চিম কালিমান্তান প্রদেশের পন্টিয়ানাকের উদ্দেশে যাত্রা শুরুর চার মিনিটের মাথায় রেডার থেকে অদৃশ্য হয়ে যায় বিমানটি। এ সময় শ্রিভিজায়া এয়ারের ওই বিমানটিতে ৬২ জন আরোহী ছিল। রোববার কিছু সংকেত পাওয়া যায়। এসব সংকেত বিমানটির ফ্লাইট রেকর্ডার থেকে আসছে মনে করা হচ্ছে। নৌবাহিনীর ডুবুরি সমেত দশটির মতো জাহাজ এখন দুর্ঘটনাস্থলে মোতায়েন করা হয়েছে। \"আমরা দুটি পয়েন্ট থেকে সংকেত পেয়েছি। সেটা ব্ল্যাক বক্সের হতে পারে।\" দেশটির জাতীয় অনুসন্ধান ও উদ্ধারকারী সংস্থার প্রধান এয়ার মার্শাল বাগুস পুরুহিতো এ কথা বলেন। এরইমধ্যে কিছু সম্ভাব্য ধ্বংসাবশেষ উদ্ধার করা হয়েছে, যেগুলো বিশ্লেষণ করে দেখা হচ্ছে। ধ্বংসাবশেষগুলো বিমানের অংশবিশেষ বলে ধারণা করা হচ্ছে। এরমধ্যে একটি চাকা আছে, যেটা বিমানের ফিউসিলেজ অংশের হতে পারে। জাকার্তা পুলিশের মুখপাত্র ইউস্রি ইউনুস জানিয়েছেন, অনুসন্ধান ও উদ্ধারকারী সংস্থার কাছ থেকে দুটি ব্যাগ পাওয়া গেছে। \"প্রথম ব্যাগে যাত্রীদের জিনিষপত্র ছিল, অন্য একটি ব্যাগে দেহাবশেষ ছিল,\" তিনি সাংবাদিকদের বলেছেন, \"আমরা এসব থেকে কিছু সনাক্ত করার চেষ্টা করছি।\" রাতের বেলায় অনুসন্ধান এবং উদ্ধার প্রচেষ্টা স্থগিত করা হলেও রোববার খুব সকাল সকালে আবার উদ্ধার তৎপরতা শুরু হয়। বিমানটি ৭৩৭ ম্যাক্স মডেলের ছিল না। বোয়িংয়ের ওই মডেলের দুটি বিমান পরপর বিধ্বস্তের ঘটনায় ২০১৯ সালের মার্চ থেকে গত ডিসেম্বর পর্যন্ত বিমানগুলোর উড্ডয়ন বন্ধ রাখা হয়। বিমানটির কী হয়েছিল? শ্রিভিজায়া এয়ার-এর যাত্রীবাহী বিমানটি শনিবার স্থানীয় সময় ২টা ৩৬ মিনিটে জাকার্তা বিমানবন্দর থেকে ছেড়ে যায়। কয়েক মিনিট পরে, ২টা ৪০ মিনিটে বিমানটির সাথে শেষ যোগাযোগের বার্তা রেকর্ড করা হয়েছিল। দেশটির পরিবহন মন্ত্রণালয় বলছে, সবশেষ বার্তা অনুযায়ী বিমানটির কল সাইন ছিল এসজেওয়াই ১৮২। জাকার্তা থেকে বোর্নিও দ্বীপের পশ্চিমে পন্টিয়ানায় যেতে স্বাভাবিক ফ্লাইটের সময় লাগে ৯০ মিনিটের মতো। আরও পড়তে পারেন: কোন কোন দেশে বিমান চলাচল সবচেয়ে বিপদজনক? বোয়িং ম্যাক্স ৭৩৭ বিমান তৈরি আপাতত বন্ধ ঘোষণা ফ্লাইট ট্র্যাকিং ওয়েবসাইট ফ্লাইটরেডার টোয়েন্টিফোর ডটকমের তথ্য অনুসারে, বিমানটি এক মিনিটেরও কম সময়ে ১০ হাজার ফুট উচ্চতা থেকে নেমে এসেছিলো বলে মনে করা হচ্ছে। প্রত্যক্ষদর্শীরা জানিয়েছেন যে, অন্তত একটি বিষ্ফোরণ হয়েছে। সোলিহিন নামে একজন মৎস্যজীবী বিবিসি ইন্দোনেশিয়াকে জানিয়েছেন যে, তিনি বিমান দুর্ঘটনাটি খুব কাছ থেকে দেখেছেন এবং তার নৌকার ক্যাপ্টেন উপকূলে ফিরে যাওয়ার সিদ্ধান্ত নেন। \"বিমানটি বজ্রপাতের মতো সমুদ্রে পড়ে এবং পানিতে বিস্ফোরিত হয়,\" তিনি বলেন। \"বিমানটি আমাদের খুব কাছাকাছি বিধ্বস্ত হয়েছিল। সে সময় এক টুকরো পাতলা কাঠের টুকরো আমাদের নৌকাটিকে প্রায় আঘাত করতে বসেছিল।\" বিমানটি যেখানে নিখোঁজ হয়েছে তার কাছাকাছি অবস্থিত একটি দ্বীপের বেশিরভাগ বাসিন্দা বিবিসিকে জানিয়েছে যে, তারা এমন কিছু জিনিষপত্র পেয়েছে, যেটি ওই বিমানের হতে পারে বলে তাদের ধারণা। ইন্দোনেশিয়ার পন্টিয়ানাক বিমানবন্দরে শ্রিভিজায়া বিমানের আরোহীদের স্বজনরা কান্নায় ভেঙে পড়েন। ফ্লাইটে কারা ছিলেন? বিমানটির ধারণ ক্ষমতা ১৩০ আরোহীর হলেও যাত্রীবাহী বিমানটিতে ১২ জন ক্রু এবং ৫০ জন যাত্রী ছিলেন বলে ধারণা করা হচ্ছে। যাত্রীদের মধ্যে সাতটি শিশু ও তিনটি নবজাতকও ছিল। বিমানে থাকা প্রত্যেকেই ছিলেন ইন্দোনেশিয়ার নাগরিক। দেশটির কর্তৃপক্ষ এসব তথ্য নিশ্চিত করেছে। ফ্লাইটটিতে থাকা আরোহীদের আত্মীয়-স্বজনরা পন্টিয়ানাক বিমানবন্দর, সেইসঙ্গে জাকার্তার সোয়েকার্নো-হাট্টা আন্তর্জাতিক বিমানবন্দরে উদগ্রীব হয়ে অপেক্ষা করছেন। ইয়ামান জাই কান্নার স্বরে সাংবাদিকদের বলেন, \"ফ্লাইটে আমার পরিবারের চার সদস্য ছিলেন - আমার স্ত্রী এবং আমার তিন সন্তান।\" \"আমার স্ত্রী আজ বাচ্চার একটি ছবি আমাকে পাঠিয়েছে। ... আমার বুকটা ভেঙে টুকরো টুকরো হয়ে যাচ্ছে।\" শ্রীভিজায়া এয়ারের একটি বোয়িং (ফাইল ফটো) বিমানটি সম্পর্কে যা জানা যাচ্ছে রেজিস্ট্রেশনের বিবরণ অনুসারে, বিমানটি একটি ২৬ বছরের পুরোনো বোয়িং ৭৩৭-৫০০ ছিল। বিমানটির অবস্থা ছিল। শ্রিভিজায়া এয়ারের প্রধান এক্সিকিউটিভ জেফারসন ইরউইন জয়েনা সাংবাদিকদের জানিয়েছেন, ভারী বৃষ্টিপাতের কারণে বিমানটির উড্ডয়ন ত্রিশ মিনিট বিলম্বিত হয়েছিল। ২০০৩ সালে প্রতিষ্ঠিত শ্রিভিজায়া এয়ার একটি স্বল্প বাজেটের বিমান সংস্থা যা ইন্দোনেশিয়া এবং দক্ষিণ-পূর্ব এশিয়ার কয়েকটি স্থানে চলাচল করে। বিমানটি রাজধানী জাকার্তা থেকে প্রায় ২০ কিলোমিটার উত্তরে নিখোঁজ হয়। এর কাছাকাছি একটি স্থানে ২০১৮ সালের অক্টোবরে আরও একটি ফ্লাইট বিধ্বস্ত হয়েছিল। ইন্দোনেশিয়ান লায়ন এয়ারের একটি বিমান শহর থেকে টেক-অফ করার প্রায় ১২ মিনিট পরে সমুদ্রে আছড়ে পড়ে। ওই দুর্ঘটনায় মোট ১৮৯ জন নিহত হন। এই বিপর্যয়ের পেছনে বিমানের নকশায় বেশ কয়েকটি ত্রুটি, সেইসঙ্গে এয়ারলাইন এবং পাইলটের ভুল ছিল বলে জানা যায়। এই বিমান বিধ্বস্তের পর বোয়িং ৭৩৭ ম্যাক্সটিকে সার্ভিস থেকে সরিয়ে নেয়া হয়। দীর্ঘদিন বন্ধ থাকার পর ডিসেম্বর থেকে এই মডেলের বিমানটি যাত্রীদের নিয়ে ফ্লাইট পরিচালনা শুরু করে।", "doc2": "ပျောက်ဆုံးနေတဲ့ လေယာဉ်ကိုယ်ထည်က အစိတ်အပိုင်းလို့ ယူဆရတဲ့ အရာကို ရှာဖွေတွေ့ထား အဲဒီနေရာတဝိုက်ကို သင်္ဘောတွေနဲ့ ရှာနေပြီး ရေတပ်ရေငုပ်သမားတွေက အဲဒီ သေတ္တာနက် ၂ လုံးကို ပြန်ရဖို့ ကြိုးစားနေတယ်လို့ သူတို့က ဆိုပါတယ်။ လေယာဉ်အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့ လူ့ကိုယ်ခန္ဓာအပိုင်းအစတွေကိုလည်း ရှာတွေ့ထားပါတယ်။ လူပေါင်း ၆၂ ယောက်ကို သယ်ဆောင်ကာ ဘော်နီယိုကျွန်းက ပွန်တီယာနက်မြို့ကို ဦးတည်ပျံသန်းမယ့်လေယာဉ်ဟာ ဝေဟင်ခရီးစလို့ ၄ မိနစ်အတွင်းမှာပဲ ရေဒါကနေ ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပါတယ်။ \"ကျွန်တော်တို့ ဘလက်ဘောက်စ် တွေရဲ့နေရာကို သိပါပြီ၊ ၂ ခုစလုံးရဲ့ နေရာပါ\"လို့ အင်ဒိုနီးရှား သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လုံခြုံရေးကော်မီတီက အကြီးအကဲ ဆိုဂျန်တို ဂျာဂျိုနိုက အေဖက်ဖ်ပီ သတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။ \"ရေငုပ်သမားတွေက အဲဒါတွေကို ရှာနေကြပါပြီ၊ ဒါတွေကို ကျွန်တော်တို့ရဖို့ သိပ်ကြာမယ်မထင်ပါဘူး။\" စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတဲ့သူတွေဟာ ဘီး တစ်လုံးနဲ့ လေယာဉ်ကိုယ်ထည်အပိုင်းအစလို့ သူတို့ယူဆနေတဲ့ အပိုင်းအစတွေအပါအဝင် လေယာဉ်ပျက်ကနေ ထွက်လာတာလို့ သူတို့ယူဆကြတဲ့ အရာတွေကို စစ်ဆေးသုံးသပ်နေကြပါတယ်။ ဘီဘီစီရဲ့ အရှေ့တောင်အာရှဆိုင်ရာ သတင်းထောက် ဂျိုနသန် ဟက်ဒ်က အဲဒီ ဒေသရဲ့ ပင်လယ်က သိပ်မနက်ဘူး၊ ရာသီဥတုဆိုးရွားတာကြောင့် ဆိုင်းငံ့ခဲ့ရတဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကလည်း အခုပြန်ပြီးကောင်းလာပြီ၊ ဒါကြောင့် အရေးကြီးတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေ ပြန်တွေ့ဖို့ ပိုအခြေအနေကောင်းလာပါပြီလို့ ပြောပါတယ်။ ရေတပ်က ရေငုပ်ကျွမ်းကျင်သူတွေ ပါဝင်တဲ့ သင်္ဘော ၁၀ စီး ကျော်ကို အဲဒီနေရာ တဝိုက်မှာ နေရာချထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူတွေတွေ့နိုင်မလားဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်ကတော့ မရှိသလောက်ပါပဲ။ ပျောက်ဆုံးနေတဲ့ Sriwijaya Air လေယာဉ်ကလို့ ယူဆနိုင်တဲ့ အပျက်အစီး အပိုင်းအစတွေ ဂျကာတာ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပြောခွင့်ရ ယူဆရီ ယူနွတ်က ရှာဖွေရေးနဲ့ကယ်ဆယ်ရေးဌာန ဆီကနေ အိတ် ၂ လုံး ရရှိထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ \"ပထမအိတ်ထဲမှာ ခရီးသည်တွေရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု ပစ္စည်းတွေပါပြီး၊ နောက်အိတ်မှာတော့ လူ့ကိုယ်ခန္ဓာအပိုင်းအစတွေပါပါတယ်\" လို့ သူက သတင်းထောက်တွေကို ပြောပြီး \"အဲဒီအရာတွေက ဘာတွေပါလဲ ဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ လေ့လာ နေပါတယ်\"လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့ လေယာဉ်ကလို့ ယူဆနိုင်တဲ့ အရာတွေကို စုံစမ်း စစ်ဆေးရေး အရာရှိတွေက လေ့လာနေ ရှာဖွေရေးနဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို စနေနေ့ညက ရပ်ဆိုင်းခဲ့ရပြီး တနင်္ဂနွေ မနက်မှာ ပြန်စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ရှာဖွေရေးအတွက် ကူညီဖို့ လေယာဉ် ၄ စီးကိုလည်း တာဝန်ပေးထားပါတယ်။ လေယာဉ်ပျက်ကျသွားမယ့် နေရာလို့ ယူဆတဲ့ ဧရိယာတဝိုက်မှာလည်း ရေငုပ်သမားတွေကို ချထားရှာဖွေ ပျက်ကျမှု ၂ ခုဖြစ်ခဲ့တဲ့ နောက် ၂၀၁၉ မတ်လပိုင်းတုန်းက ပျံသန်းခွင့်မပေးဘဲ မြေပြင်မှာ ရပ်နားထားရတဲ့ ဘိုင်းရင်း ၇၃၇ မက်စ် အမျိုးအစားနဲ့ အခုပျက်ကျသွားတဲ့ လေယာဉ် အမျိုးအစားမတူပါဘူး။ လေယာဉ်က ဘာဖြစ်ခဲ့သလဲ ဒီ Sriwijaya Airလေကြောင်းလိုင်းက ခရီးသည်တင်လေယာဉ်ဟာ စနေနေ့ ဒေသစံတော်ချိန် နေ့လယ် ၂ နာရီ ၃၆ မိနစ်မှာ ဂျာကာတာလေဆိပ်က စတင်ပျံသန်းထွက်ခဲ့ပါတယ်။ မိနစ်ပိုင်းအကြာ နေ့လယ် ၂ နာရီ ၄၀ မိနစ်အချိန်မှာ လေယာဉ်နဲ့ နောက်ဆုံး အဆက်အသွယ်ရခဲ့တယ်လို့ မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်၊ လေကြောင်းခရီးစဉ် SJY182 ကနေ အဲဒီအချိန်မှာ နောက်ဆုံး အချက်ပြမှုရှိခဲ့တယ်လို့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ခရီးစဉ် ဦးတည်ရာ ဘောနီယိုကျွန်းအနောက်ပိုင်းက ပွန်တီယာနက်မြို့ကို ပျံသန်းတဲ့ ပုံမှန်ပျံသန်းချိန်က မိနစ် ၉၀ ပါ။ လေယာဉ်ဟာ သူတို့ အန္တရာယ်ကြုံနေရပြီဆိုတဲ့ အချက်ပြဆက်သွယ်ချက်မရှိခဲ့ဘူးလို့ ရှာဖွေရေးနဲ့ ကယ်တင်ရေးဌာန အကြီးအကဲ ဘဂတ်စ် ပုရုဟီတိုက ပြောပါတယ်။ လေကြောင်းခရီးစဉ်ပျံသန်းမှုတွေကို လိုက်လံမှတ်တမ်းတင်တဲ့ Flightradar24.comရဲ့ အဆိုအရ တစ်မိနစ်လောက် မကြာတဲ့အချိန်လေးအတွင်းမှာပဲ လေယာဉ်ဟာ ပေပေါင်း ၁၀,၀၀၀ ကျော်လောက် ထိုးဆင်းကျခဲ့ပုံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မျက်မြင်သက်သေတွေကလည်း သူတို့ ပေါက်ကွဲတာ တစ်ခုကို ကြားခဲ့၊ မြင်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ လေယာဉ်ပေါ်မှာ ဘယ်သူတွေပါလဲ လေယာဉ်က လူပေါင်း ၁၃၀ လောက် တင်ဆောင်နိုင်တဲ့ လေယာဉ်ဖြစ်ပြီး အခု လေယာဉ်ပေါ်မှာ ခရီးသည် အယောက် ၅၀ ပါသွားတယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်၊ အဲဒီထဲမှာ ကလေး ၇ ယောက် နဲ့ ရင်ခွင်ပိုက်အရွယ် မွေးကင်းစ ကလေး ၃ ယောက်ပါပါတယ်။ လေယာဉ် ဝန်ထမ်း စုစုပေါင်း ၁၂ ယောက်လည်းပါဝင်ပါတယ်။ အားလုံးဟာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသားတွေလို့ အာဏာပိုင်တွေက ပြောပါတယ်။ ပွန်တီယာနက်မြို့ကလေဆိပ်နဲ့ ဂျာကာတာ က ဆူကာနို ဟက်တာ နိုင်ငံတကာလေဆိပ်မှာ ခရီးသည်တွေရဲ့ မိသားစု ဆွေမျိုးတွေဟာ စိုးရိမ်ပူပန်စွာနဲ့ ဝင်လာမယ့် သတင်းတွေကို စောင့်ဆိုင်းနေကြပါတယ်။ ပွန်တီယာနက် လေဆိပ်မှာ မိသားစုဝင် ဆွေမျိုးတွေ ရောက်လာမယ့် သတင်းတွေကို စောင့်ဆိုင်းနေကြစဉ် \"ကျွန်တော့်မိသားစု ၄ ယောက် လေယာဉ်ပေါ်မှာပါသွားတယ်၊ ကျွန်တော့ ဇနီးနဲ့ ကျွန်တော့် ကလေး ၃ ယောက်ပါ\" လို့ မျက်ရည်တွေနဲ့ ယာမန် ဇာအီက သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်တော့် ဇနီးက မွေးကင်းစ ကလေးရဲ့ ဓာတ်ပုံကို ပို့ခဲ့ပါတယ်၊ ကျွန်တော့်ရင်ကွဲပက်လက် မဖြစ်ဘဲ နေနိုင်မလားဗျာ။\" လေယာဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေ သိထားလဲ လေယာဉ်မှတ်ပုံတင် စာရင်းတွေအရ ဒီလေယာဉ်ဟာ သက်တမ်း ၂၆ နှစ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ဘိုးအင်း ၇၃၇ - ၅၀၀ အမျိုးအစား လေယာဉ်လို့ သိရပါတယ်။ လေယာဉ်က အခြေအနေကောင်းတဲ့ အနေအထားမှာရှိတယ်လို့ Sriwijaya Airကုမ္ပဏီ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဂျက်ဖာဆန် အာဝင် ဂျုဝီနာက သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။ လေယာဉ် ပျံမတက်ခင်က မိုးကြီးနေတာကြောင့် ခရီးစဉ်ကို မိနစ် ၃၀ ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ရတယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ Sriwijaya Air ကုမ္ပဏီဟာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်က တည်ထောင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံတွင်းနဲ့ အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေကို ပျံသန်းပေးနေတဲ့ စရိတ်နည်းလေကြောင်းလိုင်း တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ပျံတက်ပြီး မိနစ်ပိုင်းအတွင်း ရေဒါကနေ ပျောက်ကွယ်ခဲ့တဲ့ Sriwijaya Air လေယာဉ် (မှတ်တမ်း ဓာတ်ပုံ) အခုလေယာဉ်ပျောက်ဆုံးရာနေရာဟာ မြို့တော် ဂျာကာတာရဲ့ မြောက်ဘက် ၁၂ မိုင်အကွာလောက်မှာ ရှိပြီး ၂၀၁၈ အောက်တိုဘာတုန်းက ဖြစ်ခဲ့တဲ့ လေယာဉ်ပျက်ကျတဲ့ နေရာနဲ့ သိပ်မဝေးပါဘူး။ အဲဒီတုန်းက လူပေါင်း ၁၈၉ ယောက်ကို တင်ဆောင်ထားတဲ့ Indonesian Lion Airလေယာဉ် တစ်စီး ဂျာကာတာမြို့က ပျံတက်ပြီး ၁၂ မိနစ်အကြာလောက်မှာ ပင်လယ်ထဲကို ထိုးကျခဲ့ပြီး လေယာဉ်ပေါ်ပါ လူအားလုံး သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ ရာသီဥတုဆိုးရွားလို့ လေယာဉ်ပျက်ကျရတာလို့ အပြစ်ပုံကြပေမယ့် လေကြောင်းလိုင်းနဲ့ လေယာဉ်မှူးတွေရဲ့ အမှားတွေကြောင့်လည်း လေယာဉ် ပျက်ကျတာတွေရှိပါတယ်။ Lion Air လေကြောင်းလိုင်းက လေယာဉ်ပျက်ကျပြီးနောက်ပိုင်း ဘယ်လေကြောင်းလိုင်းတွေကို စေ့စေ့စပ်စပ် စစ်ဆေးခဲ့ကြသလဲ ဆိုတဲ့ အမေးတွေက အခုအဖြစ်အပျက်နောက်ပိုင်း ပေါ်လာလိမ့်မယ်လို့ ဂျာကာတာက ဘီဘီစီ သတင်းထောက် ဂျရိုမီ ဝိရာဝန်က ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-50316290", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-50274236", "doc1": "ঘন ধোঁয়াশায় ঢেকে গেছে দিল্লির ইন্ডিয়া গেট এসব ঘটছে দূষিত বাতাসের কারণে। দিল্লির বাতাস হচ্ছে বিশ্বের মধ্যে সবচেয়ে দূষিত। দিল্লিকে এখন বর্ণনা করা হয় 'গ্যাস চেম্বার' বলে। কিন্তু উত্তর ভারতে দিল্লিই একমাত্র নগরী নয় যেখানে বায়ু দূষণ এত মারাত্মক আকার নিয়েছে। বিশ্বের সবচেয়ে দূষিত ছয়টি নগরীর পাঁচটিই উত্তর ভারতে। গত বছর গ্রীনপীসের এক সমীক্ষায় বলা হয়েছিল, বিশ্বের সবচেয়ে দূষিত ৩০টি নগরীর ২২টিই ভারতে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা যে মাত্রার দূষণকে গ্রহণযোগ্য বলে মনে করে, ভারতের নগরীগুলোতে দূষণের মাত্র তার চেয়ে অনেকগুণ বেশি। বায়ু দূষণের কারণে বিশ্বে প্রতি বছর ৭০ লাখ মানুষ অপরিণত বয়সে মারা যায়। দিল্লি এখন যে ধোঁয়াশায় ঢেকে আছে তার কারণে সেখানে মানুষের মধ্যে স্ট্রোক, হৃদরোগ, ডায়াবেটিস, ফুসফুসের ক্যান্সার এবং আরও অনেক ধরণের ক্রনিক ফুসফুসের রোগ বেশি হারে হচ্ছে। আগ্রায় তাজমহল দেখতে যাওয়া পর্যটকদের বায়ু দূষণ থেকে রক্ষা পেতে মুখোশ পরতে হয়েছে উত্তর ভারতের এই বায়ু দূষণ, বিশেষ করে গঙ্গার সমতলভূমির এই দূষণের কারণে ভারতের প্রতিবেশি নেপাল এবং বাংলাদেশও ঝুঁকিতে আছে। কারণ পশ্চিম দিক থেকে আসা বাতাসে ভর করে এই ধোঁয়াশা আর ধূলিকণা সেখানে চলে যেতে পারে। কিন্তু ঠিক কী কারণে ভারতের বায়ু দূষণ এতটা মারাত্মক রূপ নিয়েছে। বিশেষ করে অক্টোবর-নভেম্বরে এসে কেন এতটা অবনতি ঘটে পরিস্থিতির? ফসল পোড়ানো দিল্লি আর উত্তর ভারতে বায়ু দূষণের অন্যতম প্রধান কারণ হিসেবে চিহ্ণিত করা হচ্ছে বায়ু দূষণকে। ফসল কাটার পর মাঠে পড়ে থাকে যে ফসলের গোড়া, সেটি পরিস্কার করার সবচেয়ে সহজ উপায় আগুণে পুড়িয়ে দেয়া। কৃষকরা সেই পথই বেছে নেন। আরও পড়ুন: বায়ু দূষণে দিল্লি যেন একটা ‘গ্যাস চেম্বার’ দূষণে বিপর্যস্ত দিল্লিতে মানুষ কীভাবে বেঁচে আছে? বায়ু দূষণ যেভাবে আপনার বুদ্ধি কমাতে পারে ভারতের নির্মাণ শিল্প দ্রুত হারে বাড়ছে পশ্চিমা বাতাসে মাঠে পুড়তে থাকা আগুনের ধোঁয়া দিল্লির দিকে চলে আসে। সেখানে তৈরি করে মারাত্মক দূষণ। সরকার ফসলের ক্ষেতে আগুন দেয়ার এই কাজ বন্ধ করার চেষ্টা করেছে, কিন্তু কোন ফল হয়নি। ভারতের অর্থনীতি এখনো মূলত কৃষি নির্ভর। এই ফসলের গোড়া পোড়ানোর কাজটি চলে এমন ব্যাপক মাত্রায়, বিশেষ করে উত্তর প্রদেশ এবং হরিয়ানায়। দিল্লির খুব কাছে এই দুটি প্রদেশ। যানবাহনের দূষণ যেসব উপায়ে ভারত সরকার এই দূষণ ঠেকানোর চেষ্টা করছে তার একটি হচ্ছে গাড়ির দূষণ কমানো। দিল্লি সরকারের তথ্য অনুযায়ী, প্রতিদিন নগরীর রাস্তায় চলে প্রায় ৩০ লাখ গাড়ি। কাজেই দূষণ কমাতে তারা রাস্তায় গাড়ি চালানোর ওপর নানা বিধিনিষেধ আরোপ করেছে। ভারতে ফসলের মাঠে খড় এবং নাড়া পোড়ানোকেও এই বায়ু দূষণের জন্য দায়ী করা হচ্ছে প্রাইভেট কারের ক্ষেত্রে নিয়ম করা হয়েছে, জোড় নম্বরের গাড়ি রাস্তায় নামবে একদিন, আর বেজোড় নম্বরের গাড়ি আরেকদিন। সরকারের দাবি, এর ফলে রাস্তায় গাড়ির সংখ্যা অর্ধেকে নেমে এসেছে। কিন্তু অন্য কিছু পরিসংখ্যানের দিকে নজর দেয়া যাকঃ ২০১৬ সালে ভারতের রাস্তায় চলতো প্রায় দুই কোটি গাড়ি। সেই সংখ্যা এখন আরও অনেক বেড়েছে। কাজেই গাড়ি থেকে নির্গত ধোঁয়ার কারণে বায়ু দূষণও বেড়েছে। ফসল পোড়ানোর দূষণের চেয়ে এই দূষণ কম নয়। ভারতের গাড়ির জ্বালানি হিসেবে ডিজেল বেশ জনপ্রিয়। সেটা একটা সমস্যা। সরকার আরও বেশি ইলেকট্রিক কার চালু করার চেষ্টা করছে, কিন্তু সে চেষ্টায় তেমন সাড়া পাওয়া যায়নি। ভারত সরকারের হিসেবে দেশটিতে ২০১৫ সালে বাস-ট্রাকের মতো ভারী যানবাহনের সংখ্যা ছিল এক কোটি নয় লাখ। এছাড়া আরও লাখ লাখ ডিজেল চালিত ট্যাক্সি এবং প্রাইভেট কার চলে। দিল্লির রাস্তায় প্রতিদিন চলে লাখ লাখ গাড়ি বিজ্ঞান বিষয়ক সাময়িকী নেচার পরিচালিত সমীক্ষায় বলা হয়েছে, রাস্তায় ডিজেল চালিত যানবাহন থেকেই বিশ্বের বায়ু মণ্ডলে ২০ শতাংশ নাইট্রোজেন অক্সাইড ছড়াচ্ছে। নির্মাণ শিল্প প্রতিবার যখন দিল্লি নগরীতে বায়ু দূষণ নিয়ে হৈ চৈ শুরু হয়, সরকার এবং আদালত দিল্লি এবং এর আশে-পাশে সবধরণের নির্মান কাজের ওপর নিষেধাজ্ঞা জারি করে। অন্যান্য খবর: ভারতের বিপক্ষে সিরিজ জয়ের স্বপ্ন দেখছে বাংলাদেশ জাহাঙ্গীরনগর: ভিসি কেন জামাত শিবির খুঁজছেন 'আমরা লুকিয়ে অন্যের যৌন জীবন দেখার চেষ্টা করছি' এর ফলে হাজার হাজার নির্মাণাধীন অ্যাপার্টমেন্ট ভবন, সরকারি ভবন, রাস্তা, শপিং মল আর ফ্লাই ওভারের নির্মাণ কাজ থমকে যায়। নির্মাণ কাজের ক্ষেত্রে ধুলোবালি নিয়ন্ত্রণের জন্য যেসব নিয়ম-কানুন মানার কথা, সেগুলো মানা হয় না বলেই এটা এত বড় একটা ইস্যু। এই ধুলো-বালির মধ্যে রাসায়নিকও থাকে, বাতাসে ভেসে তা ঢুকে পড়ে মানুষের শ্বাসযন্ত্রে, এবং সেখানে নানা সমস্য তৈরি করে। নির্মাণ খাতে ধূলোবালি কমাতে যেসব নিয়ম মানার কথা, সেগুলো মানা হয়না। ভারতের অর্থনীতি খুব দ্রুত বাড়ছে। চীনের সঙ্গে প্রতিযোগিতায় থাকার জন্য ভারতের মরিয়া চেষ্টায় নির্মাণ খাত বড় ভূমিকা রাখছে। দু'হাজার বাইশ সাল নাগাদ ভারতের নির্মাণ খাতের ব্যবসা দাঁড়াবে প্রায় ৭৩৮ বিলিয়ন ডলারে। ইস্পাত, রঙ এবং কাঁচ শিল্পে ভারত এখন বিশ্বে নেতৃস্থানীয় অবস্থায় আছে। এই মূহুর্তে ভারত জুড়ে কী পরিমাণ নির্মাণ কাজ চলছে তার কোন পরিসংখ্যান নেই। তবে ভারতের যে কোন ছোট শহরে গেলেই দেখা যায় সেখানে সব খাতেই বিরাট নির্মাণ যজ্ঞ চলছে। আবাসিক ভবন, বাণিজ্যিক ভবন থেকে শুরু করে নানা ধরণের অবকাঠামো নির্মাণের কাজ চলছে। কাজেই ভারতের নগরীগুলোতে বায়ু দূষণের ক্ষেত্রে এই নির্মাণ খাতেরও রয়েছে বিরাট ভূমিকা।", "doc2": "ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့က သတ်မှတ်ထားတဲ့ လေထု ညစ်ညမ်းမှု အမြင့်ဆုံးထက် အဲဒီမှာ အဆ ၂၀ လောက် ပိုများနေ ဒေလီမြို့နဲ့ အနီးက ပြည်နယ် နှစ်ခုမှာ လေထု ညစ်ညမ်းမှု အကြီးအကျယ် ဆိုးဝါးလာတဲ့အတွက် တရားရုံးချုပ် အခွင့်အာဏာရ ခုံရုံးအဖွဲ့တစ်ခုကနေ ကန့်သတ်ချက် စည်းမျဉ်းတွေ အများအပြား ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ WHO ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့က သတ်မှတ်ထားတဲ့ လေထု ညစ်ညမ်းမှု အမြင့်ဆုံးထက် အဲဒီမှာ အဆ ၂၀ လောက် ပိုများနေတာပါ။ အခုအခါ ဒေလီမြို့က စာသင်ကျောင်းတွေကို အနည်းဆုံး လာမယ့် အင်္ဂါနေ့အထိ ပိတ်ထားလိုက်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေအားလုံးကို သီတင်းတပတ်ကြာ ရပ်ဆိုင်းထားလိုက်ပြီး မီးရှူးမီးပန်း ဖောက်လွှတ်တာတွေကိုလည်း တားမြစ်ထားပါတယ်။ ယာဉ်အသွားအလာ လေထုညစ်ညမ်းမှုကို လျှော့ချဖို့ ကြိုးစားတဲ့အနေနဲ့ မော်တော်ယာဉ်တွေကို ကားနံပါတ် စုံ မ ဂဏန်းအလိုက် နေ့ခြားပြီး မောင်းနှင်ခွင့်ပြုမယ့် ယာယီ အစီအစဉ်ကို ဒေလီမြို့မှာ လာမယ့် တနင်္လာနေ့မှာ စတင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေလီမြို့ဟာ အဆိပ်ငွေ့ခန်းကြီး တစ်ခုလို ဖြစ်လာနေပြီလို့ ဒေလီမြို့ ဝန်ကြီးချုပ် အာဗင် ကီဂျီရီဝါလ် က ပြောပါတယ်။ မြူခိုးတွေကို မြို့သူမြို့သားတွေက ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီး တွစ်တာလူမှုကွန်ရက်ပေါ်တင် နှာခေါင်းစည်းတွေကို ကျောင်းသားတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ မိဘတွေကို ဝေငှပေးထားပြီး ဒီနှာခေါင်းစည်းတွေကို တတ်နိုင်သလောက် သုံးကြဖို့ သူက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ အဆုပ်ထဲ ထိုးဖောက် ဝင်နိုင်တဲ့ PM2.5 မြူမှုန်ထု ပမာဏဟာ ဒေလီမြို့မှာ တစ်စတုရန်း မီတာကို ၅၃၃ မိုက်ခရိုဂရမ်လောက် ရှိနေပါတယ်။ PM2.5 ပမာဏဟာ ၂၄ နာရီအတွင်း ပျမ်းမျှ တစ်မီတာကို ၂၅ မိုက်ခရိုဂရမ်ထက် မကျော်သင့်ဘူးလို့ WHO ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့က အကြံပြုထားတာပါ။ လေထုညစ်ညမ်းမှုက ဘယ်လောက် ထူထပ်သလဲ ဒေလီမြို့ကို ဖုံးလွှမ်းနေတဲ့ မြူခိုးဖြူတွေကို မြို့သူမြို့သားတွေက ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီး တွစ်တာလူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ တင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဂျာမနီ ဝန်ကြီးချုပ် အန်ဂယ်လာ မာခဲလ်ရဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ခရီးစဉ် ဓာတ်ပုံတွေထဲမှာ သမ္မတ အိမ်တော်မှာ မြူခိုးတွေ ဖုံးနေတာကို အထင်အရှား တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ပုံတွေထဲမှာတော့ ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးက လူထုကို ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ကျန်းမာရေး အရေးပေါ် ကြေညာချက်ကို လျှစ်လျူ ရှူပြီး နှာခေါင်းစည်းတွေ မဝတ်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဂျာမနီနဲ့ အိန္ဒိယခေါင်းဆောင် နှစ်ဦး သမ္မတအိမ်တော်မှာ မီးခိုးမြူတွေအကြား တွေ့ဆုံခဲ့ကြ လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့ အလုပ်သမားတချို့ကို အိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်ဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ ဝန်ထမ်း ထောင်နဲ့ချီ ခန့်ထားတဲ့ Kantar စျေးကွက် သုတေသနကုမ္ပဏီက ဝန်ထမ်းတွေကို တနင်္လာနေ့မှာ ရုံးမလာကြဖို့ ညွှန်ကြားထားတယ်လို့ ကုမ္ပဏီ ငွေစာရင်း ဒါရိုက်တာ တစ်ဦးက ရိုက်တာ သတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။ လေထုညစ်ညမ်းမှု အခြေအနေက တနှစ်ပြီး တနှစ် အမြဲ ဆိုးဝါးနေတဲ့အတွက် မြို့ခံအတော်များများက အကြီးအကျယ် ဒေါသထွက်နေကြပါတယ်။ စည်ပင် ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ခံနိုင်ရည်မရှိသူတွေကို အရည်အသွေးမြင့် N95 နှာခေါင်းစည်း ထောင်ပေါင်းများစွာကို မကြာသေးခင် နှစ်တွေက စလို့ အခမဲ့ ပေးဝေခဲ့ပါတယ်။ အလားတူ လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်က ဂါဂအုန်မြို့မှာ လူနာတွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေ ဝေငှခဲ့ အခြေအနေတွေ ဘယ်လောက်ဆိုးလာမလဲ ဆိုတာ မသိခဲ့ဘူးလို့ မြို့ခံတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ဒီလို ပတ်ဝန်းကျင်မျိုးမှာ ကိုယ့်သားသမီးတွေကို အသက်ရှင် ကြီးပြင်းစေချင်ကြသလားလို့ သူက မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို ဘယ်သူမှ ဂရုမစိုက်ကြဘူး။ အခြေအနေတွေ တိုးတက်လာအောင် ဘယ်သူမှ မလုပ်ချင်ကြဘူး လို့ ဆိုပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှု ဒီလောက် ဆိုးလာရတာလဲ ဒေလီမြို့မှာ နိုဝင်ဘာလနဲ့ ဒီဇင်ဘာလမှာ နှစ်စဉ် လေထုညစ်ညမ်းမှု အခုလို ဆိုးလာရတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းတစ်ခုက ဒေလီမြို့နားက ပန်ဂျပ်ပြည်နယ်နဲ့ ဟာယာနာ ပြည်နယ်တွေမှာ လယ်သမားတွေက လယ်ယာ ရှင်းလင်းဖို့ စိုက်ခင်းဟောင်းတွေကို မီးရှို့လေ့ ရှိတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဝါလီ ဟိန္ဒူပွဲတော်အတွင်း မီးရှူးမီးပန်း ဖောက်လေ့ ရှိတာကလည်း လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ပိုဆိုးသွားစေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေကလာတဲ့ ဖုန်တွေ၊ စက်ရုံနဲ့ မော်တော်ယာဉ်တွေက ထွက်တဲ့ မီးခိုးတွေ အပါအဝင် တခြား အကြောင်းရင်းတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လယ်သမားတွေရဲ့ ယာမြေ မီးရှို့မှုကတော့ အဓိက အကြောင်းရင်း တရားခံ လို့ ဆိုရမှာပါ။ နှစ်စဉ် ဆောင်းရာသီ ရောက်တိုင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းမှာ လယ်သမား နှစ်သန်းလောက်က လယ်မြေ ဧရိယာ စတုရန်း ကီလိုမီတာ ၈ သောင်းလောက်မှာ ရိုးပြတ် တန်ပေါင်း ၂၃ သန်းကို မီးတင်ရှို့လေ့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို မီးရှို့ရာက ထွက်လာတဲ့ မီးခိုးငွေ့တွေထဲမှာ ကာဘွန်မိုနောက်ဆိုဒ် ၊ နိုက်တြိုဂျင် ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်နဲ့ ဆာလ်ဖာ ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ဓာတ်ငွေ့တို့ ရောပြွမ်းနေတဲ့ အဆိပ် မြူတွေ ပါဝင်နေပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံက မီးခိုးမြူတွေ ဘယ်လောက်တောင် ကျယ်ပြန့်သလဲ ဆိုရင် နာဆာကနေ ရိုက်တဲ့ ဂြိုဟ်တု ဓာတ်ပုံတွေမှာတောင် တွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54705738", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/09/150928_mars_water", "doc1": "বিজ্ঞানীরা বলছেন, পৃথিবী থেকে আমরা চাঁদের যে দিকটা দেখতে পাই - তার উপরিতলে পানির অস্তিত্ব আছে। নাসা নিশ্চিত করেছে যে পৃথিবী থেকে আমরা চাঁদের যে দিকটা দেখতে পাই - তার উপরিতলে (সারফেস) পানি অণুর অস্তিত্ব আছে। কোন একদিন চাঁদের মাটিতে একটি ঘাঁটি তৈরির যে আশা তাদের আছে - তাকে অনেকখানি বাড়িয়ে দিল এই আবিষ্কার। \"আমরা আগেই আভাস পেয়েছিলাম যে চাঁদের যে অংশে সূর্যের আলো পড়ে, সেখানে পানি থাকতে পারে, তবে এখন আমরা জানি যে হ্যাঁ, চাঁদের মাটিতে সত্যিই পানি আছে\" - বলেন নাসা'র মহাকাশ-পদার্থবিজ্ঞান বিভাগের পরিচালক পল হার্টজ। নেচার এ্যাস্ট্রনমি নামে একটি বিজ্ঞান সাময়িকীতে এক নিবন্ধে আবিষ্কারটির কথা জানিয়েছে নাসার স্ট্রাটোস্ফেরিক অবজারভেটরি ফর ইনফ্রারেড এ্যাস্ট্রনমি - সংক্ষেপে 'সোফিয়া'। পানির অণুতে দুটি হাইড্রোজেন ও একটি অক্সিজেনের পরমাণু আছে। সোফিয়া বলছে, এর আগেও চন্দ্রপৃষ্ঠে কিছু হাইড্রোজেনের অস্তিত্ব পাওয়া গিয়েছিল, কিন্তু তা পানির আকারে আছে কিনা তা স্পষ্ট হয়নি। তবে এবার চাঁদের দক্ষিণ গোলার্ধে ক্লাভিয়াস নামে একটি জ্বালামুখে পানির অণুর উপস্থিতি পাওয়া গেছে। এই পানির পরিমাণ কতটুকু? নাসার গডার্ড স্পেস ফ্লাইট সেন্টারের ফেলো কেসি হনিবল বলছেন, তাদের উপাত্ত থেকে দেখা যায়, এক ঘনমিটার চাঁদের মাটিতে প্রায় ১২ আউন্সের একটি বোতলের সমান পানি আছে। তুলনা হিসেবে বলা যায়, পৃথিবীতে সাহারা মরুভূমির মাটিতে যতটুকু পানি আছে তার পরিমাণও চাঁদের মাটিতে থাকা পানির ১০০ গুণ। নাসা নিশ্চিত করেছে যে এক ঘনমিটার চাঁদের মাটিতে প্রায় ১২ আউন্সের একটি বোতলের সমান পানি আছে। তাই বলা যায়, চাঁদের মাটিতে পানির পরিমাণ খুবই কম - কিন্তু তা সত্ত্বেও এটি নতুন কিছু প্রশ্ন তুলছে বিজ্ঞানীদের মধ্যে । সেগুলো হলো: পানি কীভাবে সৃষ্টি হয়? কীভাবে তা চাঁদের বাতাসশূন্য পরিবেশে টিকে থাকতে পারে? এই পানিকে কি ভবিষ্যতের মহাকাশচারীদের পক্ষে সম্পদ হিসেবে ব্যবহার করা সম্ভব হবে? এ প্রশ্নগুলোর উত্তর পেতে আরো গবেষণা দরকার - বলছেন নাসার আরেকজন বিজ্ঞানী জ্যাকব ব্লিচার। চাঁদের দুই মেরুর যে অংশগুলোতে কখনোই সূর্যের আলো পড়ে না - সেখানে জ্বালামুখগুলোতে বরফের অস্তিত্ব আগেই নিশ্চিত করেছিলেন বিজ্ঞানীরা । ব্রিটেনের মিল্টন কীন্সের ওপেন ইউনিভার্সিটির বিজ্ঞানী হানা সার্জেন্ট বিবিসিকে বলেন, সবশেষ আবিষ্কার থেকে বোঝা যাচ্ছে যে আমরা আগে যা অনুমান করেছিলাম তার চেয়ে চাঁদে আসলে অনেক বেশি পানি আছে। ফলে চাঁদের পানিকে কাজে লাগানোর সম্ভাবনা অনেক বেড়ে গেল বলে তিনি বলছেন। অনেক কাজে লাগানো যেতে পারে চাঁদের এই পানির মজুত কলোরাডো বিশ্ববিদ্যালয়ের অধ্যাপক পল হেইন বলছেন, হয়তো চাঁদের মাটিতে শত শত কোটি বরফের মজুত আছে। তাই এ আবিষ্কারের ফলে একসময় বিজ্ঞানীদের কাজের জন্য এগুলো অনুসন্ধানের সম্ভাবনা তৈরি হলো। রকেট ফুয়েল তৈরি সহ অনেক কাজে লাগানো যেতে পারে চাঁদের পানি বিশেষজ্ঞরা বলছেন, চাঁদের পানি আহরণ করার উপায় বের করা গেলে সেখানকার বরফ ও পানি একটা 'চান্দ্র অর্থনীতির' ভিত্তি হতে পারে। বিবিসির বিজ্ঞান সংবাদদাতা লরা ফস্টার বলছেন, হয়তো একদিন চাঁদের বুকের এ পানি মানুষের পান করার জন্য, খাদ্য চাষ করার জন্য বা রকেটের জ্বালানি তৈরির জন্য ব্যবহার করা যাবে - যা মহাশূন্যে আরো দূরের কোন অভিযানের সময় কাজে লাগবে। মার্কিন মহাকাশ সংস্থা এর আগেই জানিয়েছে ২০২৪ সালে তারা চাঁদে নারী ও পুরুষ নভোচারী পাঠাবে এবং ২০৩০এর দশকে মঙ্গলগ্রহে অভিযানের প্রস্তুতি হিসেবে একে কাজে লাগানো হবে। তা ছাড়া, রকেটের জ্বালানি তৈরির কাজটাও চাঁদের বুকে করতে পারলে তা পৃথিবীতে উৎপাদন এবং বহন করে নেবার চাইতে অনেক সস্তা হবে। হাইড্রোজেন এবং অক্সিজেন দিয়েই মহাকাশযানের জ্বালানি তৈরি হয় এবং এ কাজে তারা হয়তো চাঁদের পানিই ব্যবহার করতে পারবেন। আরো পড়তে পারেন: চাঁদের বুকে প্রথম নারী পা রাখবেন ২০২৪ সালের মধ্যে চাঁদের অদেখা অংশে চীনের অভিযান বোমা মেরে চাঁদ কেন উড়িয়ে দিতে চেয়েছিল নাসা মঙ্গল গ্রহে কি প্রথম যাওয়া উচিত একজন নারীর? চাঁদে মানুষ নামার ঘটনা সাজানো মনে করেন যারা", "doc2": "အင်္ဂါဂြိုလ် ပေါ်မှာ အစဦး သက်ရှိပုံစံ တွေ ရှိနေနိုင်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေလည်း တိုးတက် လာပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အင်္ဂါဂြိုလ် ပေါ်မှာ အစဦး သက်ရှိပုံစံ တွေ ရှိနေနိုင်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေလည်း တိုးတက် လာပါတယ်။ အင်္ဂါဂြိုလ် ရဲ့ ဂြိုလ်ပတ်လမ်းထဲ NASA က လွှတ်တင် ထားတဲ့ လူမဲ့ အာကာသ ယာဉ်ပျံ ကနေ ပေး ပို့ ခဲ့တဲ့ ဓာတ်ပုံ တွေ ထဲမှာ အင်္ဂါဂြိုလ်ရဲ့ နွေရာသီ လ တွေတုန်းက ဆားပျော်ရည် တွေ စီးဆင်းလို့ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့တဲ့ လမ်းကြောင်း တွေ ကို တွေ့မြင် နေရပါတယ်။ အခုချိန် မတိုင်ခင်အောင်ထိ အင်္ဂါဂြိုလ် ပေါ်မှာ သက်ရှိ နဲ့ အပင်တွေ ရှင်သန် နိုင်စရာ ရေမရှိ ဘူး ဆိုပြီး ယူ ဆ ထားခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-43088323", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/02/140214_bangladesh_rohingya", "doc1": "ঢাকায় বাংলাদেশ-মিয়ানমার স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী পর্যায়ের বৈঠক। ঢাকায় দু'দেশের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী পর্যায়ের বৈঠকে এই তালিকা হস্তান্তর করা হয়। মিয়ানমারের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী লে. জেনারেল চ সোয়ের সাথে বৈঠকের পর বাংলাদেশের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী আসাদুজ্জামান খান বলেছেন, সীমান্তের জিরো-লাইনে যে ৬৫০০-এর মতো রোহিঙ্গা এখনও বাংলাদেশে আসার জন্যে অপেক্ষা করছে তাদের ফিরিয়ে নেওয়ার উপর জোর দেয়া হয়েছে। মিয়ানমারের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রীর সাথে দীর্ঘ সময় বৈঠকের পর সন্ধ্যায় বাংলাদেশের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী আসাদুজ্জামান খান সেখানে অপেক্ষমাণ সাংবাদিকদের সাথে কথা বলেন। বাংলাদেশের পক্ষ থেকে মিয়ানমারের কাছে রোহিঙ্গাদের একটি তালিকা হস্তান্তরের প্রশ্নে মি. খান জানান, বাংলাদেশে আশ্রয় নেয়া নতুন এবং পুরনো মিলিয়ে এপর্যন্ত প্রায় ১১ লাখ রোহিঙ্গার তালিকা করা হয়েছে। এর মধ্যে প্রথম দফায় মিয়ানমারকে দেয়া হলো ১৬৭৩টি পরিবারের ৮০৩২ জন রোহিঙ্গার তালিকা। \"মিয়ানমার পরিবার এলাকা ভিত্তিক তালিকা চেয়েছিল। আমরা সেভাবেই তালিকাটি তৈরি করে তা হস্তান্তর করেছি। তারা বলেছে, এই তালিকা তারা যাচাই করে রোহিঙ্গাদের পরিচয় নিশ্চিত হওয়ার পর তাদের ফেরত নেয়ার ব্যবস্থা করবে।\" রোহিঙ্গা গ্রামে হামলা করে ফিরে আসছেন অজ্ঞাত পরিচয় হামলাকারিরা। দেশে ফেরত যাওয়ার পর রোহিঙ্গাদের নিরাপত্তা নিয়ে উদ্বেগ রয়েছে। এছাড়া সীমান্তের জিরো-লাইনে মিয়ানমার অংশে এখনও যে ৬৫০০ রোহিঙ্গা বাংলাদেশে প্রবেশের অপেক্ষায় আছে, তাদেরও ফেরত নেয়ার কথা বাংলাদেশ বৈঠকে তুলেছে বলে মি. খান জানান। তিনি বলেন, \"সীমান্তের জিরো-লাইনে থাকা রোহিঙ্গাদের ব্যাপারে আমি তাদের বলেছি, এরাতো আমাদের দেশে প্রবেশ করেনি। তোমাদের দেশেই আছে। সেটা তারা স্বীকার করেছেন এবং এদের ফেরত নেয়ার প্রক্রিয়া শুরু করার কথা বলেছেন। মি. খান আরও এলন, জিরো-লাইনে থাকা রোহিঙ্গাদের নিয়ে ২০শে ফেব্রুয়ারি মিয়ানমারের একটি জেলায় দুই দেশের কর্মকর্তাদের একটি বৈঠকের সিদ্ধান্ত হয়েছে। সেই বৈঠকে জিরো-লাইনের ৬৫০০ রোহিঙ্গাকে ফেরত নেয়ার প্রক্রিয়া ঠিক করা হবে। মিয়ানমারে নির্যাতন এবং সহিংসতার প্রেক্ষাপটে গত বছরের ২৫শে অগাস্ট থেকে লাখ লাখ রোহিঙ্গা পালিয়ে বাংলাদেশে এসে যে আশ্রয় নেয়। এই পরিস্থিতিতে আন্তর্জাতিক চাপের মুখে রোহিঙ্গা শরণার্থীদের ফেরত নেয়ার ব্যাপারে মিয়ানমার বাংলাদেশের সাথে আলোচনা করছে। আরও দেখুন: এরশাদ যেভাবে রাজনীতিতে টিকে গেলেন পুরুষ সেজে দুটো বিয়ে করে ভারতে গ্রেপ্তার নারী জলের তলে অবাক জীবন সংখ্যায় কম হলেও এখনও রোহিঙ্গারা বাংলাদেশে পালিয়ে আসছে। কিন্তু এখনও সংখ্যায় কম হলেও রোহিঙ্গাদের বাংলাদেশে পালিয়ে আসা বন্ধ হয়নি। এই বিষয়টিকেও গুরুত্ব দিয়ে বাংলাদেশের উদ্বেগ মিয়ানমারের কাছে তুলে ধরা হয়েছে। স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী আসাদুজ্জামান খান বলেন, রোহিঙ্গাদের আসা বন্ধ করার ব্যাপারে মিয়ানমার আশ্বাস দিয়েছে। রোহিঙ্গাদের ফেরত নেয়ার ক্ষেত্রে তাদের নিরাপত্তা এবং স্থায়ীভাবে বসবাসের ব্যবস্থা করাসহ মৌলিক অধিকারগুলোর ব্যাপারে মিয়ানমার কতটা পদক্ষেপ নিচ্ছে, তা নিয়ে আন্তর্জাতিক সম্প্রদায় উদ্বেগ প্রকাশ করছে। স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী মি. খান বলেছেন, গত অক্টোবরে তিনি যখন মিয়ানমারে গিয়েছিলেন, তখন কফি আনান কমিশনের সুপারিশের ভিত্তিতে দুই দেশ দশটি পয়েন্টে একমত হয়েছিল। সে অনুযায়ীই এখন আলোচনা এগিয়ে নেয়া হয়েছে বলে মি. খান উল্লেখ করেন। \"তারা তিনটি ধাপে প্রক্রিয়া চালানোর কথা বলেছে। প্রথমে তাদের যাওয়ার জন্য পরিবেশ তৈরি করা, দ্বিতীয় তাদের থাকার ব্যবস্থা এবং তৃতীয় তাদের ব্যবসা-বাণিজ্য করার পরিবেশ সৃষ্টি করা, এসব তারা ধাপে ধাপে করছে।আমাদের যেটা নিশ্চিত করেছে।\" রোহিঙ্গা শরণার্থীদের দু:সাধ্য পরিক্রমা। মিয়ানমার আলোচনা অনুযায়ী কার্যকর পদক্ষেপ কতটুকু নিচ্ছে, রোহিঙ্গাদের ফেরত নেয়ার ব্যাপারে তাদের ইচ্ছাই বা কতটা আছে, এসব প্রশ্নও রয়েছে। আসাদুজ্জামান খানের বক্তব্য হচ্ছে, এখন মিয়ানমারের সাথে আলোচনার ওপর তারা বিশ্বাস রাখতে চান। \"আজকের বৈঠকেও তারা যেভাবে ঐকমত্য পোষণ করেছেন। যেভাবে তারা আমাদের সাথে সিদ্ধান্তগুলো নিয়েছেন। যদি এগুলো পর্যালোচনা করেন, তাহলে আস্থা তৈরি হচ্ছে যে হয়তো তারা নিয়ে যাবে।\" দুই স্বরাষ্ট্রমন্ত্রীর নেতৃত্বে বাংলাদেশ এবং মিয়ানমারের মধ্যে বৈঠকের পর সেখানে অপেক্ষমাণ সাংবাদিকদের পাশ দিয়েই মিয়ানমারের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী চ শোয়ে চলে যান। সাংবাদিকরা তাকে প্রশ্নও করেছিলেন। কিন্তু তিনি কোন কথা বলেননি।", "doc2": "ကော့ဆက်ဘဇား ဒေသမှာ မြန်မာနိုင်ငံက ဒုက္ခသည် ၃ သောင်းလောက်ရှိတယ်လို့ ဆို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ဒုက္ခသည် စခန်းထဲမှာ ကုလသမဂ္ဂက ရိုဟင်ဂျာလို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ဒုက္ခသည် ၃ သောင်း ရှိနေပြီး စခန်းအပြင်ဘက် မှာလည်း ဒီလို ဒုက္ခသည်တွေ အများအပြား ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီဒုက္ခသည်တွေကို သူတို့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံက ဟုတ် မဟုတ် ဆိုတာကို အရင် စိစစ်ပြီး စာရင်းကောက်ခံ သွားမယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ အထူးသဖြင့် ကော့ဆက်ဘဇား ဒေသမှာ မြန်မာနိုင်ငံသား ဘယ်လောက်ရှိလဲ၊ သူတို့ဟာ ဘယ်သူတွေလဲ၊ ဘယ်နေရာက လာတာလဲ စတာတွေကို စိစစ်မယ်၊ စာရင်းကောက်ပြီးရင် လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ လူမှုရေးဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ ပေးမယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ နောက်ပြီး စခန်းထဲက လူတွေကိုရော အပြင်မှာရှိနေတဲ့ စာရွက်စာတမ်း မရှိတဲ့ လူတွေကိုပါ မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်ပို့နိုင်ဖို့အတွက် မြန်မာ အစိုးရနဲ့ အပြန်အလှန် ပြောဆို ဆွေးနွေးသွားမယ် လို့လည်း နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-50008805", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-50000454", "doc1": "টেলিভিশন শো দেখে নিনজাদের বিষয়ে আগ্রহী হয়ে ওঠেন আইমি হাগা আইমি হাগা নামের ওই শিক্ষার্থী রচনা লিখতে নিনজাদের পদ্ধতি \"আবুরিদাশি\" অনুসরণ করেন। আর এর জন্য কয়েক ঘণ্টা ব্যয় করে সয়াবিন পানিতে ভিজিয়ে এবং পিষে ওই কালি তৈরি করেন তিনি। তার শিক্ষক যখন ওই কাগজটি বাড়িতে গিয়ে গ্যাসের স্টোভে গরম করেন, তখন কাগজে লেখা ভেসে ওঠে। \"আমি যখন ছোট ছিলাম তখন একটি বই পড়ে এটা শিখি আমি,\" মিস হাগা বিবিসিকে বলেন। \"আমি শুধু চাইছিলাম যে অন্য কেউ যাতে একই ধরণের পদ্ধতি অনুসরণ না করে।\" ছোট বেলায় অ্যানিমেটেড টিভি শো দেখে মধ্যযুগীয় জাপানের নিনজা- গুপ্তচর এবং গুপ্তঘাতক বিষয়ে আগ্রহী হয়ে ওঠেন মিস হাগা। জাপানের মাই ইউনিভার্সিটিতে ভর্তি হওয়ার পর প্রথম বর্ষের এই শিক্ষার্থী নিনজা ইতিহাস বিষয় নিয়ে পড়াশুনা শুরু করেন, এবং তাকে ইগারিউ নিনজা জাদুঘর পরিদর্শন বিষয়ে একটি রচনা লিখতে বলা হয়। আরো পড়ুন: নতুন করে কৃষিকাজে বিপ্লব আনছে জাপান বুয়েটে নির্যাতনের সংস্কৃতি: প্রশাসনের ব্যর্থতা কতটা? অন্ধ নারীরাই শনাক্ত করছেন স্তন ক্যান্সার \"অধ্যাপক যখন ক্লাসে বললেন যে, সৃষ্টিশীলতার জন্য সর্বোচ্চ নম্বর দেবেন তিনি, আমি সিদ্ধান্ত নিলাম যে আমি আমার রচনা অন্যদের থেকে আলাদা করে তৈরি করবো।\" \"আমি কিছুক্ষণ চিন্তা করলাম, তারপর সিদ্ধান্ত নিলাম যে আবুরিদাশি অনুসরণ করবো।\" মিস হাগা, যার বয়স ১৯ বছর, সারা রাত ধরে সয়াবিন পানিতে ভিজিয়ে রাখেন। তারপর সেগুলো পিষে নিয়ে একটি কাপড়ে ছেকে নেন। এরপর এর সাথে পানি মেশান-সঠিক ঘনত্ব পেতে তার প্রায় দুই ঘণ্টা সময় লাগে। আর এর পর ভাল একটি ব্রাশ দিয়ে \"ওয়াশি\"(জাপানের এক ধরণের পাতলা কাগজ)-তে রচনা লেখেন তিনি। শব্দগুলো শুকিয়ে গেলে, সেগুলো অদৃশ্য হয়ে যায়। কিন্তু, তার শিক্ষক যাতে একে খালি কাগজ মনে করে ফেলে না দেন সেজন্য এক কোণায় স্বাভাবিক কালিতে একটি ছোট নোট লেখেন তিনি। যেখানে লেখা ছিল \"কাগজটি গরম করুন।\" নিনজা কী? •এমন একজন ব্যক্তি যিনি নিনজুৎসু- যুদ্ধের এক ধরণের স্বতন্ত্র কৌশল ব্যবহার করেন- তিনিই নিনজা •জাপানের সামন্তবাদী যুগের নিনজা ঐতিহ্য শত শত বছরের পুরনো •গুপ্তচরবৃত্তি এবং কৌশলের দিক থেকে নিনজারা বেশ দক্ষ •এন্টার দ্য নিনজা'র মতো মার্কিন সিনেমার মাধ্যমে নিনজারা জনপ্রিয়তা লাভ করে, কিন্তু হলিউডের চিত্রায়িত এ ধরণের নিনজার ধারণা বিভ্রান্তিকর হতে পারে •উৎস: ইগারিউ এর নিনজা জাদুঘর আইমি হাগার জমা দেয়া রচনাটির গরম করার আগে ও পরের অংশ অধ্যাপক ইউজি ইয়ামাদা বিবিসিকে বলেন, তিনি রচনাটি দেখার পর \"বিস্মিত\" হন। \"আমি এ ধরণের প্রতিবেদন কোড ব্যবহার করে লিখতে দেখেছি, কিন্তু আবুরিদাশি ব্যবহার করে রচিত কোন প্রতিবেদন এর আগে দেখিনি,\" তিনি বলেন। \"সত্যি বলতে গেলে, আমার সন্দেহ ছিল যে শব্দ গুলো পরিষ্কারভাবে ফুটে উঠবে কিনা। কিন্তু যখন আমি আসলেই কাগজটি বাড়িতে এনে গ্যাসের স্টোভে গরম করলাম, শব্দ গুলো খুব পরিষ্কারভাবেই ফুটে উঠলো এবং আমি ভাবলাম \"বেশ ভাল!\" \"আমি প্রতিবেদনটিতে সর্বোচ্চ নম্বর দিতে দ্বিধা করিনি- যদিও আমি এটি সম্পূর্ণ পড়ি নি। কারণ আমি ভাবলাম, কিছু অংশ গরম না করেই রেখে দেয়া উচিত, যাতে গণমাধ্যম এটি পেলে তার একটি ছবি নিতে পারে।\" রচনার বিষয়ে মিস হাগা বলেন যে, এর আধেয়র তুলনায় এর স্টাইলটাই বেশি গুরুত্বপূর্ণ। \"আমি আত্মবিশ্বাসী ছিলাম যে, অধ্যাপক কমপক্ষে সৃষ্টিশীল রচনা তৈরিতে আমার প্রচেষ্টাকে স্বীকৃতি দেবেন,\" তিনি বলেন। \"আর তাই আমার রচনার জন্য খারাপ নম্বর পাওয়ার শঙ্কায় আমি শঙ্কিত ছিলাম না- যদিও এর আধেয় আসলে তেমন গুরুত্বপূর্ণ কিছু ছিল না।\"", "doc2": "ရုပ်မြင်သံကြားအစီအစဉ်တွေကြည့်ရင်း နင်ဂျာတွေကို အီမီ ဟာဂ စိတ်ဝင်စားလာခဲ့ နင်ဂျာတွေရဲ့ \"အဘူရီ ဒါရှိ aburidashi\" လို့ခေါ်တဲ့ နည်းတခုကို သုံးပြီး အက်ဆေးကို ရေးခဲ့တဲ့ အီမီ ဟာဂ ဟာ အဲဒီမင်ကိုရဖို့ ပဲပိစပ် တမျိုးကိုသုံးပြီး နာရီပေါင်းများစွာ လုပ်ခဲ့ရတာပါ။ ပါမောက္ခက သူ့အက်ဆေးစာရွက်ကို မီးဖိုမှာ မီးကင်ပြီးအပူပေးလိုက်မှ စာတွေ ပေါ်လာပါတယ်။ မစ္စ ဟာဂက \"သူ ငယ်ငယ်ကဖတ်ခဲ့တဲ့ စာအုပ်တအုပ်ထဲကနေ ဒီနည်းလမ်းကိုရခဲ့တာ\" လို့ ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ \"ဒီလို အတွေးမျိုး တခြားသူတွေဆီမှာ မရှိနိုင်ဘူးလို့ သူထင်ခဲ့တယ်\" လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အလယ်ခေတ်ကာလ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရှိခဲ့တဲ့ နင်ဂျာတွေရဲ့ ဘဝကို သူက သိပ်စိတ်ဝင်စားပါတယ်၊ နင်ဂျာ အန်နီမေးရှင်း တီဗီဇာတ်လမ်းတွေ ကလေးဘဝမှာကတည်းက သူကြည့်ခဲ့ပြီး အဲဒီအချိန်ကတည်းက စိတ်ဝင်စားလာခဲ့တာပါ။ နင်ဂျာတွေက အသွင်ယူကာ လျှို့ဝှက်ထောက်လှမ်းတာတွေ လုပ်တတ်သလို၊ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်တဲ့ တာဝန်တွေလည်းယူကြတဲ့ စစ်သည်တော်တွေပါ။ ဂျပန်က Mie University မှာ မစ္စဟာဂ ပထမနှစ်စတက်တော့ နင်ဂျာ သမိုင်းကို ယူခဲ့ပြီး Igaryu နင်ဂျာ ပြတိုက်ကို သွားလည်တဲ့အတွေ့အကြုံအက်ဆေးကို သူရေးရပါတယ်။ \"ပါမောက္ခက ဖန်တီးမှုရှိတဲ့သူကို အမှတ်ကောင်းကောင်းပေးမယ်လို့ ပြောတဲ့အခါ ကျွန်မ အက်ဆေးက သူများထက်ထူးပြီး ထွက်နေရမယ်လို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်\" \"ခဏစဉ်းစားပြီး အဘူရီ ဒါရှိ ကို သွားတွေးမိတယ်\" လို့ သူကပြောပြပါတယ်။ အက်ဆေးစာရွက်ကို အပူမပေးခင်က အပိုင်းနဲ့ အပူပေးပြီးနောက်ပိုင်း အပိုင်းကို ယှဉ်ပြထားပုံ အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ် မစ္စဟာဂ ဟာ ပဲပိစပ်ပဲတွေကို ညလုံးပေါက်ရေစိမ်ပြီး ထောင်းတယ်၊ နောက် အဝတ်စထဲမှာ ညှစ်ယူပါတယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ ရတဲ့အရည်တွေ လိုအပ်တဲ့သိပ်သည်းမှုရအောင်လည်း ဂရုစိုက်ရပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အဲဒီမင်ကို သုံးပြီး ဂျပန်လို \"ဝါရှီ washi\" လို့အမည်ရတဲ့ ပါးလွှာတဲ့ စက္ကူပေါ်မှာ အက်ဆေးကို ရေးပါတယ်။ စာလုံးတွေခြောက်သွားတဲ့အခါမှာတော့ ဒီစာတွေကို မမြင်ရတော့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူ့ ပရော်ဖက်ဆာက ဒါစာရွက်လွတ်တခုပဲလို့ ထင်ပြီး အမှိုက်ပုံးထဲ မထည့်ပစ်အောင်တော့ မစ္စ ဟာဂ က အက်ဆေးအဆုံး မှာတော့ \"စာရွက်ကို အပူပေးလိုက်ပါ\" လို့ ရိုးရိုးမင်နဲ့ စာတိုလေးရေးထားပေးခဲ့ပါတယ်။ နင်ဂျာ ဆိုတာက ဘာလဲ ပါမောက္ခ ယူဂျီ ယာမာဒါ က သူ အဲဒီ အက်ဆေးကိုတွေ့တော့ \"အံ့သြ\" သွားတယ်လို့ ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ \"ဝှက်စာတွေနဲ့ ရေးထားတာမျိုး ကျွန်တော်တွေ့ဖူးတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒီလို အဘူရီ ဒါရှိ နဲ့ရေးတာမျိုး တခါမှ မတွေ့ဖူးဘူး\" \"အမှန်ပြောရရင် စာတွေက သေသေချာချာပေါ်လာပါ့မလားလို့ သံသယရှိခဲ့ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အိမ်က မီးဖိုပေါ်မှာ စာရွက်ကို သေချာချာမီးကင်ပြီးဖတ်တော့ စာတွေက ထင်ထင်ရှားရှားမြင်လိုက်ရတယ်၊ 'သိပ်ကောင်းတယ်' လို့ ကျွန်တော် စိတ်ထဲကမှတ်ချက်ချလိုက်တယ်\" \"အက်ဆေးအကုန်လုံးကို ဆုံးအောင် မဖတ်တော့ဘဲ သူ့ကို အမှတ်ပြည့်ပေးဖို့ ဆိုင်းမနေချင်လောက်အောင်ပါပဲ\" လို့လည်း သူက ပြောပြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-57209968", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-52514820", "doc1": "বঙ্গোপসাগর বিশ্বের ঘূর্ণিঝড় প্রবণ এলাকাগুলোর একটি সংস্থাটি একটি সতর্কবার্তায় জানিয়েছে, আজ শনিবারের মধ্যেই উত্তর আন্দামান সাগর এবং আশেপাশের এলাকায় একটি লঘুচাপ তৈরি হতে পারে। এরপর সেটি ঘূর্ণিঝড়ে রূপ নিয়ে আগামী বুধবার নাগাদ উডিষ্যা-পশ্চিমবঙ্গ এবং বাংলাদেশের খুলনা উপকূলের দিকে এগিয়ে আসতে পারে বলে জানানো হয়েছে। আবহাওয়াবিদ মোহাম্মদ আফতাবউদ্দিন শনিবার সকালে বিবিসি বাংলাকে বলেন, ''আমরা (পরিস্থিতির দিকে) নজর রাখছি। আজকের মধ্যেই সেখানে একটি লঘুচাপ তৈরি হবে বলে আমরা ধারণা করছি। এটি ঘূর্ণিঝড়ে রূপান্তরিত হতে পারে বলে ধারণা করা হচ্ছে।'' বিবিসি বাংলায় আরও পড়ুন: যে কারণে ঘন ঘন ঘূর্ণিঝড় হচ্ছে বঙ্গোপসাগরেই কেন বিশ্বে সবচেয়ে বেশি মৌসুমী ঘূর্ণিঝড় হয় ঘূর্ণিঝড়ের কোন সতর্ক সংকেতের কী মানে? 'যখন ওর লাশ পাইছি মেয়েরে জড়ায়ে ধরেই ছিল' আবহাওয়া অধিদপ্তরের মতে, উত্তর আন্দামান সাগর এবং আশেপাশের এলাকায় লঘুচাপ তৈরি হলে পরে তা ঘূর্ণিঝড়ে রূপ নিতে পারে ঘূর্ণিঝড়ে রূপ নিলে এটির নাম হবে 'ইয়াস'। বিশ্ব আবহাওয়া সংস্থার সাইক্লোন সংক্রান্ত আঞ্চলিক সংস্থা এসকাপের তালিকা অনুযায়ী এই নামটি প্রস্তাব করেছে ওমান। এর অর্থ 'হতাশা'। ঘূর্ণিঝড়ের এই সতর্কবার্তা এমন সময়ে এলো, যখন বাংলাদেশের অনেক এলাকায় মৃদু থেকে মাঝারি মাত্রার তাপপ্রবাহ বয়ে যাচ্ছে। আবহাওয়া অফিস জানিয়েছে, গতকাল সবচেয়ে বেশি তাপমাত্রা রেকর্ড করা হয়েছে খুলনায়, ৩৯ ডিগ্রি সেলসিয়াস -আর সবচেয়ে কম সৈয়দপুরে, ২৩ ডিগ্রি সেলসিয়াস। গতকাল ঢাকায় সর্বোচ্চ তাপমাত্রা ছিল ৩৫.৯ ডিগ্রি সেলসিয়াস। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: সাংবাদিক রোজিনা ইসলামের মামলায় সরকারের অবস্থান কী ইসরায়েল ও হামাসের 'বিজয়' দাবির মধ্যে আল-আকসায় আবার উত্তেজনা বাংলাদেশকে অ্যাস্ট্রাজেনেকা টিকা দেবে আমেরিকা: পররাষ্ট্র মন্ত্রী হোয়াইট ফাঙ্গাস বা সাদা ছত্রাক করোনা রোগীদের জন্য নতুন আতঙ্ক", "doc2": "အိန္ဒိယဘက်ကို လမ်းကြောင်း ဦးတည်သွားနိုင်တယ်လို့ ခန်မှန်းထား ဒီမုန်တိုင်းငယ်က မြောက်၊ အနောက်မြောက်ဘက်ကို ရွေ့လျားသွားနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထား ပါတယ်။ ဒီရွေ့လျားမှုဟာ အိန္ဒိယဘက်ကို လမ်းကြောင်း တည်သွားနိုင်တယ်လို့ မိုးလေဝသနဲ့ ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနက ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါ်ခင်ချိုချိုရှိန်က ပြောပါတယ်။ နှစ်ပေါင်းများစွာက အချက်အလက်တွေအရ မြန်မာ့ကမ်းရိုးတန်းကို မုန်တိုင်းတွေ ဒီကာလမှာ ဝင်လေ့ရှိတဲ့အတွက် အခုလို ကြိုထုတ်ပြန်ခဲ့တာလို့ ပြောပါတယ်။ လောလောဆယ်မှာတော့ လေဖိအားနည်းရပ်ဝန်း ဖြစ်နေတဲ့အကြောင်းကို ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်း သွားမယ့် သင်္ဘောတွေ၊ လှေတွေကို နှိုးဆော်ပေးထားတာလို့ ပြောပါတယ်။ များသောအားဖြင့် မုန်တိုင်းတွေက ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းကို ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖြတ်လေ့ရှိတယ်၊ အဲဒီနောက် ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသကို ဖြတ်လေ့ရှိတယ်၊ မွန်နဲ့ တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းကို ဒီကာလမှာ မုန်တိုင်း အနည်းဆုံး ဝင်ရောက်လေ့ရှိပြီး ဒီကာလမှာ ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ဝင်လေ့ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မုန်တိုင်းငယ် အနေအထားက ဗဟိုချက်မှာ အများဆုံး တစ်နာရီ လေတိုက်နှုန်း ၃၅ မိုင်ကနေ မိုင် ၄၀ အထိ ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တခြားနေရာတွေမှာတော့ မုန်တိုင်းအဆောက်အအုံက ပြတ်ထွက်လာတဲ့ တိမ်တိုက်တွေ၊ မိုးတိမ်တောင်တွေ ဖြစ်လာပြီး မိုးတိမ်တောင်အောက်မှာ စိုက်ဆင်းလေပြင်းတွေ၊ လေဆင်နှာမောင်း(Tornado )နဲ့ ရေဆင်နှာမောင်း (Water spout) ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်ရင် အနောက်တောင် မုတ်သုန်မိုးကို ဆွဲခေါ်လို့ အကောင်းဘက်က ကြည့်ရင် မုန်တိုင်းကြောင့် မိုးရပြီး တခြားတစ်ဘက်က ကြည့်ရင် မုန်တိုင်းဝင်ရာ နေရာမှာ မုန်တိုင်းဒဏ်ကို ခံရတာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51345489", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51515702", "doc1": "চীনের বাইরে ফিলিপিন্সে প্রথম কোন ব্যক্তির করোনাভাইরাসে মৃত্যু হয়েছে। ৪৪ বছর বয়সী ওই চীনা ব্যক্তি হুবেই প্রদেশের উহান শহর থেকে ‌এসেছিলেন, যেখানে প্রথম ভাইরাসটি সনাক্ত করা হয়েছিল। ফিলিপিন্সে পৌঁছানোর আগেই তিনি এই ভাইরাসে আক্রান্ত হয়েছিলেন বলে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা জানিয়েছে। এখন পর্যন্ত করোনাভাইরাসের প্রাদুর্ভাবে তিনশ জনেরও বেশি লোক মারা গিয়েছেন, আক্রান্ত হয়েছেন ১৪ হাজার জনেরও বেশি। বেশিরভাগ মৃত্যুর ঘটনা ঘটেছে হুবেই প্রদেশে। যুক্তরাষ্ট্র, অস্ট্রেলিয়াসহ অন্যান্য কয়েকটি দেশ চীন থেকে বিদেশীদের আগমন নিষিদ্ধ করেছে এবং তাদের নিজস্ব নাগরিকদের ফিরিয়ে এনে কিছু সময়ের জন্য তাদের আলাদা করে রাখছে। বিশ্বব্যাপী করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার সংখ্যা সার্সের প্রাদুর্ভাবকে ছাড়িয়ে গেছে, যা ২০০৩ সালে ২৪টিরও বেশি দেশে ছড়িয়ে পড়েছিল। তবে নতুন ভাইরাসের মৃত্যুর হার অনেক কম, ইঙ্গিত করা হচ্ছে যে এটি মারাত্মক নয়। করোনাভাইরাস: লক্ষণ ও বাঁচার উপায় কী? আরও পড়তে পারেন: ছবিতে উহানের ৩১২ বাংলাদেশির স্বদেশযাত্রা চীন থেকে আগতদের জন্য দুই দেশের সীমান্ত বন্ধ বিমানবন্দরগুলোয় জ্বর মাপার মাধ্যমে ভাইরাসে সংক্রমিত ব্যক্তিদের সনাক্ত করা হয়। এই মৃত্যু সম্পর্কে যা জানা গেছে ফিলিপাইনের স্বাস্থ্য অধিদফতর জানিয়েছে, ওই ব্যক্তি উহান থেকে হংকং হয়ে ফিলিপিন্সে গিয়েছিলেন এবং তার সঙ্গে ছিলেন ৩৮ বছর বয়সী এক চীনা নারী। গত সপ্তাহে ওই নারীর স্বাস্থ্য পরীক্ষায় ভাইরাসের উপস্থিতি সনাক্ত করা গেছে বলে ফিলিপিন্সের স্বাস্থ্য অধিদফতর জানিয়েছে। কর্মকর্তারা জানিয়েছেন যে শুরুতে ওই ব্যক্তিকে রাজধানী ম্যানিলার একটি হাসপাতালে ভর্তি করা হয়। সেখানে তার গুরুতর নিউমোনিয়া দেখা দেয়। ফিলিপিন্সে ডব্লিউএইচও প্রতিনিধি রবীন্দ্র আবেসিংহে, সাধারণ মানুষকে শান্ত থাকার জন্য অনুরোধ করেছেন: \"করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়ে চীনের বাইরে এটিই প্রথম কোন মৃত্যুর ঘটনা। তবে, আমাদের মনে রাখা দরকার যে স্থানীয় কারও সাথে এমনটি হয়নি। এই রোগী করোনাভাইরাস প্রাদুর্ভাবের কেন্দ্রস্থল থেকেই এসেছিলেন।\" মিঃ ডিউক বলেছেন, \"এই রোগটি প্রতিরোধে বর্তমানে আমরা চীনা দূতাবাসের সাথে কাজ করছি। আর যে ক'জন এতে আক্রান্ত হয়েছেন তাদের যেন জাতীয় ও আন্তর্জাতিক মান অনুযায়ী যথাযথ ব্যবস্থাপনার আওতায় আনা যায়, সেটাই চেষ্টা করা হচ্ছে।\" ওই ব্যক্তির মরদেহ পুড়িয়ে ফেলা হবে বলেও জানান তিনি। এখন ওই ব্যক্তির সাথে কারা একই ফ্লাইটে ভ্রমণ করেছেন তাদের খুঁজে বের করার চেষ্টা করছে ফিলিপিন্সের স্বাস্থ্য অধিদফতর। যাতে তাদেরকে আলাদা করে রাখা যেতে পারে। ৩১২ জন বাংলাদেশিকে, চীনের উহান থেকে ফিরিয়ে আনা হয়েছে। তাছাড়া, ওই ব্যক্তি পরে অন্য যাদের সংস্পর্শে গিয়েছিলেন যেমন হোটেল কর্মী, তাদের সবাইকে সনাক্ত করার চেষ্টা করা হচ্ছে। চীন থেকে আসা বিদেশী যাত্রীদের প্রবেশ বন্ধ করে দেয়ার ঘোষণার কিছুক্ষণের মধ্যেই এই ব্যক্তির মৃত্যুর বিষয়টি নিশ্চিত করে ফিলিপিন্স। এর আগে কেবল হুবেই প্রবেশ থেকে আসা ভ্রমনকারীদের প্রবেশ সীমাবদ্ধ করা হয়েছিল যা প্রাদুর্ভাবের কেন্দ্রস্থলে রয়েছে।", "doc2": "ပြင်သစ်မှာ ကူးစက်ခံထားရသူ ၁၁ ဦးရှိပြီ သေဆုံးခဲ့သူဟာ တရုတ်နိုင်ငံ ဟူဘေးပြည်နယ်က လာသူ အသက် ၈၀ အမျိုးသားဖြစ်တယ်လို့ ပြင်သစ် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ သူပြင်သစ်ကို ဇန်နဝါရီ ၁၆ မှာ ရောက်လာခဲ့ပြီး ပြင်သစ်က ဆေးရုံမှာ ဇန်နဝါရီ ၂၅ မှာ သီးသန့်ခွဲထားခဲ့တယ်လို့ ဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ အခုသေဆုံးခဲ့သူ အမျိုးသားရဲ့ သမီးလည်း ကူးစက်ခံထားရပြီး သူကတော့ ပြန်ကျန်းမာလာမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ အခု ပြင်သစ်က သေဆုံးသူမတိုင်ခင်က တရုတ်ပြည်မကြီး ပြင်ပမှာ သေဆုံးသူ သုံးယောက်ရှိခဲ့ပြီး ဟောင်ကောင်၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ ဂျပန်တို့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်မှာ ကူးစက်မှု ကာကွယ်ရေး ထပ်တင်းကြပ် နှစ်သစ်ကူး ပိတ်ရက်အပြီး တရုတ်နိုင်ငံ မြို့တော် ဘေဂျင်းကို တခြားနေရာအသီးသီးက ပြန်လာကြတဲ့ မြို့ခံတွေအားလုံး ကိုယ့်အိမ်မှာကိုယ် ၁၄ ရက် သီးသန့်ခွဲနေမယ်လို့ ညွှန်ကြားလိုက်ပြီး မလိုက်နာသူတွေ အပြစ်ပေးခံရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒါက အီဂျစ်မှာ ပထမဆုံး ကူးစက်ခံရသူတွေ့အပြီး အခုလို ပြောလိုက်တာပါ။ ဘေဂျင်းမှာ လူဦးရေ သန်း ၂၀ ကျော် ရှိပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၅၀၀ ကျော်ရှိပြီး အများစုက ရောဂါပိုး စပြန့်ခဲ့တဲ့ တရုတ် နိုင်ငံ ဟူဘေးပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်မှာ ကူးစက်ခံရသူ ၂၆၄၁ ယောက် ထပ်တွေ့ခဲ့လို့ ရောဂါပိုးကူးစက်သူ ၆၆,၄၉၂ ယောက် ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ပြင်ပ တရုတ်နိုင်ငံပြင်ပမှာတော့ ကူးစက်ခံရသူ ၅၀၀ ကျော်ရှိပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၂၄ နိုင်ငံမှာ ကူးစက်ခံထားရပါတယ်။ ပြင်သစ် - ပြင်သစ်မှာတော့ ကူးစက်ခံရသူ ၁၁ ဦး ရှိတယ်လို့ အတည်ပြုထားပြီး ၆ ဦးက ဆေးရုံတက် ကုသနေရပါတယ်။ အမေရိကန်- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ တွေ့ရှိလို့ ဂျပန်မှာ ကမ်းကပ်ထားတဲ့ Diamond Princess ခရီးသည် သင်္ဘောပေါ်က အမေရိကန်တွေကို သွားခေါ်မယ့် လေယာဉ်စေလွှွတ်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ခရီးသည်တွေဟာ အခုချိန်မှာ သင်္ဘောပေါ်မှာ သီးသန့်ခွဲထားခံရပါတယ်။ ခရီးသည်နဲ့ ဝန်ထမ်း ၃၇၀၀ မှာ ၂၁၈ ယောက်မှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပါတယ်။ သြစတြေးလျ - အဲဒီသင်္ဘောပေါ်မှာ ပိတ်မိသူတွေကို ကယ်ထုတ်ဖို့ စဉ်းစားမယ်လို့ သြစတြေးလျကလည်း ပြောပါတယ်။ အီဂျစ် - အီဂျစ်မှာ ပထမဆုံး ကူးစက်သူတွေ့တယ်လို့ အစိုးရက သောကြာနေ့က ထုတ်ပြောပါတယ်။ ကူးစက်ခံထားရသူက နိုင်ငံခြားသားလို့ပြောပြီး ဘယ်နိုင်ငံသားဆိုတာတော့ မသိရသေးပါဘူး။ အဲဒါဟာ အာဖရိကမှာ ပထမဆုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ် ကူးစက်ခံရတာ တွေ့ရှိမှု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသအနေနဲ့ဆိုရင်တော့ ယူအေအီးမှာ ကူးစက်မှု တွေ့ရှိအပြီး ဒုတိယမြောက် ကူးစက်မှု တွေ့ရတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်လာပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51791485", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51790918", "doc1": "রসুন খেলে স্বাস্থ্যের উন্নতি হয়, কিন্তু করোনাভাইরাস মরে না। তবে দুর্ভাগ্যবশত: করোনাভাইরাস ঠেকাতে নানা ধরণের স্বাস্থ্য পরামর্শ দেখা যাচ্ছে - যেগুলো প্রায়ই হয় অপ্রয়োজনীয় নয়তো বিপজ্জনক। কিন্তু অনলাইনে ছড়িয়ে পড়া এসব পরামর্শ সম্পর্কে বিজ্ঞানীরা কী বলছেন? রসুন: ফেসবুকে এমন অসংখ্য পোস্ট দেখা গেছে যেখানে লেখা: যদি রসুন খাওয়া যায় তাহলে সংক্রমণ প্রতিরোধ করা সম্ভব। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে \"যদিও রসুন একটা স্বাস্থ্যকর খাবার এবং এটাতে এন্টিমাইক্রোবিয়াল আছে\" কিন্তু এমন কোন তথ্য প্রমাণ নেই যে রসুন নতুন করোনাভাইরাস থেকে মানুষকে রক্ষা করতে পারে। অনেক ক্ষেত্রেই এধরনের প্রতিকারক ব্যবস্থা মানুষের জন্য ক্ষতিকারক নয়। কিন্তু এর মাধ্যমেও ক্ষতি হতে পারে। সাউথ চায়না মর্নিং পোস্ট সংবাদপত্রে খবর বের হয়েছে যে করোনাভাইরাস থেকে রক্ষা পেতে একজন নারী দেড় কেজি কাঁচা রসুন খেয়েছে। ইরানে কোরানাভাইরাসের 'অষুধ' বিক্রি চলছে। সম্পর্কিত খবর: বাংলাদেশে করোনাভাইরাস শনাক্ত, জনসমাগম এড়িয়ে চলার পরামর্শ করোনাভাইরাস গাইড: আপনার প্রশ্নের উত্তর এতে করে তার গলায় ভয়াবহ প্রদাহ শুরু হয়। পরে ঐ নারীকে হাসপাতালে চিকিৎসা নিতে হয়। আমরা জানি ফল, সবজি, এবং পানি খেলে স্বাস্থ্য ভাল থাকে। কিন্তু নির্দিষ্ট কোন খাদ্য দিয়ে করোনাভাইরাস সংক্রমণ ঠেকানো সম্ভব হবে, এর পক্ষে কোন প্রমাণ এখনও পাওয়া যায়নি। অলৌকিক সমাধান জরডান সাথের হলেন একজন ইউটিউবার, বিভিন্ন প্ল্যাটফর্মে তার রয়েছে হাজার হাজার অনুসারী। তিনি দাবি করছেন যে \"একটা অলৌকিক খনিজ পদার্থ\" যাকে এমএমএস নামে ডাকা হয় সেটা দিয়ে এই করোনাভাইরাস একেবারে দূর করা সম্ভব। এটাতে রয়েছে ক্লোরিন ডাই-অক্সাইড যেটা একটা ব্লিচিং এজেন্ট। মি. সাথের এবং অন্যরা এই পদার্থকে করোনাভাইরাস ছড়িয়ে পড়ার আগেই প্রচার করে আসছে। কিন্তু জানুয়ারি মাসে তিনি টুইট করে বলেন \"ক্লোরিন ডাই-অক্সাইড ক্যান্সারের কোষকেও ধ্বংস করতে পারে এবং এটা করোনাভাইরাসকে ধ্বংস করতে পারে।\" গত বছরে মার্কিন ফুড এন্ড ড্রাগ অ্যাডমিনিস্ট্রিশন সতর্ক করে বলে যে এমএমএস পান করা স্বাস্থ্যের জন্য হানিকর। অন্যান্য দেশের স্বাস্থ্য কর্তৃপক্ষও এই বিষয়ে সতর্কতা জারি করেছে। কলোইডিয়াল সিলভার দিয়ে করোনাভাইরাসের জীবাণু ধ্বংস অসম্ভব, যেমনটা বলছে এই গবেষণা। এফডিএ বলছে, তারা এমন কোন গবেষণা সম্পর্কে জানে না যে এই পদার্থ নিরাপদ অথবা কোন অসুস্থতার জন্য পথ্য হতে পারে। এফডিএ সতর্ক করে বলেছে এটা পান করার ফলে, মাথাব্যথা, বমি, ডায়রিয়া, এবং পানিশূন্যতার লক্ষণ দেখা দিতে পারে। ঘরে তৈরি জীবাণুনাশক করোনাভাইরাস ঠেকানোর একটা কার্যকর উপায় হচ্ছে বার বার করে হাত ধোয়া। হাত ধোয়ার জেল, যেটা দিয়ে তাৎক্ষণিক জীবাণু ধ্বংস করা যায়, সেটা ফুরিয়ে যাওয়ার শঙ্কা তৈরি হয়েছে। ইটালি এখন করোনাভাইরাস আক্রান্ত দেশগুলোর মধ্যে একটি। সে দেশে যখন এই জেল ফুরিয়ে যাওয়ার খবর বের হল তখন এই জেল কীভাবে ঘরে বানানো যায় সেটার রেসিপি দেয়া শুরু হল সোশাল মিডিয়াতে। কিন্তু সেসব রেসিপি ছিল মূলত সেই সব জীবাণুনাশকের - যা ঘরের মেঝে বা টেবিলের উপরিভাগে ব্যবহার করতে হয়। ইতালিতে ঘরে বসে জীবাণুনাশক তৈরির রেসিপি। বলাবাহুল্য, এতে কোন কাজ হয় না। কিন্তু বিজ্ঞানীরা জানিয়ে দেন এটা ত্বকের জন্য মোটেই উপযুক্ত নয়। অ্যালকোহল যুক্ত হ্যান্ড জেলগুলোতে ৬০%-৭০% অ্যালকোহল থাকে তার সাথে থাকে এমোলিয়েন্ট নামে এক ধরণের পদার্থ যেটা ত্বককে নরম রাখে। লন্ডন স্কুল অব হাইজিন এন্ড ট্রপিক্যাল মেডিসিন বিভাগের অধ্যাপক স্যালি ব্লুমফিল্ড বলেছেন, তিনি বিশ্বাস করেন না ঘরে বসে হাতের জন্য উপযুক্ত জীবাণুনাশক তৈরি করা সম্ভব। রূপার জল কলোইডিয়াল সিলভার মূলত এমন জল যেখানে রুপার ক্ষুদ্র কণিকা মেশানো থাকে। মার্কিন টেলি-ইভানজেলিস্ট ধর্মপ্রচারক জিম বেকার এই জল ব্যবহারের পরামর্শ দিয়েছেন। তার অনুষ্ঠানে এক অতিথি দাবি করেন যে এই জল কয়েক ধরণের করোনাভাইরাস মেরে ফেলতে সক্ষম। অবশ্য তিনি স্বীকার করেন যে কোভিড-১৯ এর ওপর এটা পরীক্ষা করে দেখা হয়নি। কলোইডিয়াল সিলভারের সমর্থকরা দাবি করেন যে এটা অ্যান্টিসেপটিক, এবং নানা ধরনের চিকিৎসায় ব্যবহার করা চলে। করোনাভাইরাস ঠেকানোর অন্যতম কার্যকর পথ হচ্ছে বার বার করে হাত ধোয়। কিন্তু মার্কিন স্বাস্থ্য কর্তৃপক্ষ পরিষ্কার ভাষায় বলেছে, এই ধরনের রূপা ব্যবহার করে স্বাস্থ্যের কোন উপকার হয় না। বরং এর ব্যবহারে কিডনির ক্ষতি হতে পারে ও লোকে জ্ঞান হারাতে পারে। তারা বলে, লোহা এবং জিংক যেমন মানব দেহের জন্য উপকারী, রূপা তেমনটা নয়। ১৫ মিনিট অন্তর জলপান ফেসবুকের একটি অ্যাকাউন্ট থেকে এক পোস্টে একজন 'জাপানি ডাক্তার'কে উদ্ধৃত করে বলা হয়েছে, করোনাভাইরাসের জীবাণু মুখের মধ্যে ঢুকে পড়লেও প্রতি ১৫ মিনিট পর পর পানি খেলে তা দেহ থেকে বের হয়ে যায়। এই পোস্টের একটি আরবি ভার্সন ২৫০,০০০ বার শেয়ার হয়েছে। কিন্তু লন্ডন স্কুল অব হাইজিন এন্ড ট্রপিক্যাল মেডিসিন বিভাগের অধ্যাপক স্যালি ব্লুমফিল্ড বলেছেন, এই দাবির পক্ষে সত্যিই কোন প্রমাণ নেই। তাপমাত্রা ও আইসক্রিম পরিহার অনেক দেশের বাজারে হ্যান্ড স্যানিটাইজার ফুরিয়ে গেছে। গরমে এই ভাইরাস মরে যায় বলে সোশাল মিডিয়াতে অনেক ধরনের পরামর্শ দেয়া হচ্ছে। গরম পানি পান করা, গরম জলে গোসল করা, এমনকি হেয়ারড্রায়ার ব্যবহারেরও সুপারিশ করা হচ্ছে। ইউনিসেফের উদ্ধৃতি দিয়ে এমনি একটি পোস্ট নানা দেশে সোশাল মিডিয়ায় শেয়ার করা হচ্ছে। এতে বলা হয়েছে, গরম জলপান করলে এবং রৌদ্রের নীচে দাঁড়ালে করোনাভাইরাসের জীবাণু মরে যাবে। পাশাপাশি আইসক্রিম খেতেও বারণ করা হয়েছে। কিন্তু ইউনিসেফ বলছে, এটা স্রেফ ভুয়া খবর। ফ্লু ভাইরাস মানব দেহের বাইরে বেঁচে থাকতে পারে না। আর দেহের বাইরে এই জীবাণুকে মেরে ফেলতে হলে ন্যূনতম ৬০ ডিগ্রি সেলসিয়াস তাপমাত্রা লাগবে, যেটা গোসলের পানি থেকে অনেক বেশি গরম। বিবিসি বাংলায় অন্যান্য খবর: বিতর্কের পর জি কে শামীমের জামিন বাতিল ইতালি ১ কোটি ৬০ লক্ষ মানুষকে কোয়ারেন্টিন করবে", "doc2": "ကြက်သွန်ဖြူ-ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကိုတော့ မကာကွယ်နိုင် လူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်မှာ အချင်းချင်း ပြန်ဝေမျှနေကြတဲ့ အဲဒီ မှားယွင်းတဲ့ အကြံပေးချက်တွေကို ပြန်ဆန်းစစ် ကြည့်ကြရအောင်ပါ။ ၁။ ကြက်သွန်ဖြူ ကြက်သွန်ဖြူ စားရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ ပို့စ်တွေကို ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာ အတော်များများ တွေ့နေရပါတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူမှာ ကျန်းမာရေး ညီညွတ်စေတဲ့ ဓာတ်သတ္တိတွေ ပါပေမဲ့ ကြက်သွန်ဖြူ စားရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကနေ ကာကွယ်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတော့ လုံးဝ မတွေ့ရဘူးလို့ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူစားတာလို ကုထုံးမျိုးက သိပ်အန္တရာယ် မရှိလှပေမဲ့ တန်ဆေး လွန်ဘေး ဆိုသလို အလွန်အကျွံ ဆိုရင်တော့ ဒုက္ခတွေ့နိုင်ပါတယ်။ The South China Morning Post သတင်းစာထဲမှာ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ကြက်သွန်ဖြူအစိမ်း တစ်ကီလိုခွဲလောက် စားအပြီး လည်ချောင်း အကြီးအကျယ် ယောင်ယမ်းသွားတဲ့အတွက် ဆေးရုံတင်လိုက်ရတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတစ်ပုဒ်ကို တွေ့လိုက်ရပါတယ်။ သစ်သီးဝလံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက် စားတာ၊ ရေသောက်တာဟာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တယ် ဆိုတာ အားလုံး သိကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအစားအသောက်တွေ စားလို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ပျောက်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတော့ လုံးဝ မတွေ့ရပါဘူး။ ၂။ အံ့ဘွယ် တွင်းထွက်ဒြပ်ပေါင်းတွေ YouTube နဲ့ လူမှုကွန်ရက် ပလက်ဖောင်းမျိုးစုံမှာ အားပေးသူ ထောင်သောင်းချီ ရှိတဲ့ ဂျော်ဒန် ဆက်သာ က MMS လို့ခေါ်တဲ့ အံ့ဘွယ် တွင်းထွက်ဒြပ်ပေါင်း အားဖြည့်ဆေးတစ်ခုနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ချေမှုန်းပစ်နိုင်တယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ အဲဒီဆေးထဲမှာ အရောင်ချွတ်ဆေး တစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ကလိုရင်း ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ပါဝင်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ စမဖြစ်ခင်ကတည်းက ဆေသာနဲ့ တခြားသူတွေက ဒီဆေးကို ကြော်ငြာပေးနေတာပါ။ ဇန္နဝါရီလတုန်းကတော့ ဆေသာက MMS လို့ ခေါ်တဲ့ ဒီ ကလိုရင်း ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ဆေးဟာ ကင်ဆာဆဲလ် တွေကို သေစေနိုင်ရုံသာမက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကိုလည်း အမြစ်ဖြုတ်နိုင်တယ်လို့ သူ့ရဲ့ တွစ်တာပေါ်ကနေ ကြော်ငြာထားပါတယ်။ အဲဒီ MMS ဆေးဟာ ကျန်းမာရေးကို အန္တရာယ်ပြုနိုင်တယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံ FDA အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးဌာနက မနှစ်တုန်းက သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ တခြားတိုင်းပြည်တွေက ကျန်းမာရေးဌာနတွေကလည်း ဒီဆေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ သတိပေးစာတွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆေးတွေက စိတ်ချရတယ်၊ ရောဂါတစ်ခုခုကို ထိထိရောက်ရောက် ကုပေးနိုင်တယ် ဆိုတဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက်မျိုး သူတို့ မတွေ့သေးဘူးလို့ FDA က ပြောပါတယ်။ ဒီဆေးသောက်ခြင်းအားဖြင့် မူးမော်၊ အော့အန်၊ ဝမ်းလျှောတာတွေ ဖြစ်နိုင်ပြီး ရေဓာတ် ခမ်းခြောက်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ ဆိုင်တချို့မှာ လက်သန့်စင် ဆေးရည်တွေ လောလောဆယ် ပြတ်သွား ၃။ အိမ်လုပ် လက်သန့်စင် ဆေးရည် လက်ဆေးတာဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မပြန့်ပွားအောင် တားဆီးဖို့ အရေးပါတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်တဲ့အတွက် လက်သန့်စင် ဆေးရည်တွေကို လူတွေ အလုအယက် လိုက်ဝယ်ခဲ့ကြတာမို့ ဆိုင်တွေမှာ ပစ္စည်း ပြတ်လပ်ကုန်တယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်နေပါတယ်။ အီတလီနိုင်ငံမှာလက်သန့်စင် ဆေးရည်တွေ ပြတ်သွားတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်နေသလို လူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်မှာလည်း အိမ်လုပ် လက်သန့်စင် ဆေးရည် ဖော်နည်းတွေကို အချင်းချင်း မျှဝေနေကြပါတယ်။ အဲဒီ အိမ်လုပ် ဆေးရည် ဖော်နည်းတွေဟာ အီတလီနိုင်ငံမှာ လူကြိုက်အများဆုံး လက်သန့်စင် ဆေးရည်တံဆိပ်တစ်ခုရဲ့ ဖော်စပ်နည်းကို အတုခိုး လုပ်ထားတယ်လို့ ပြောနေကြပေမဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေကတော့ ဒါဟာ ဝတ္ထုမျက်နှာပြင်တွေ၊ ကြမ်းပြင်တွေအတွက် ပိုသင့်လျော်တဲ့ သန့်စင်ဆေးရည် တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ပြီး လူ့အရေပြားအတွက် မသင့်လျော်ဘူးလို့ ထောက်ပြကြပါတယ်။ အရက်ပျံ အခြေခံပြီး ဖော်စပ်ထားတဲ့ လက်သန့်စင် ဆေးရည်တွေမှာ အသားအရေကို ပိုချောမွေ့စေတဲ့ ဆေးဖယောင်းချက်တွေလည်း ပါဝင်ပြီး အရက်ပျံက ၆၀ နဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်ပါတယ်။ ထိရောက်တဲ့ လက်သန့်စင် ဆေးရည်တွေကို အိမ်မှာ ထုတ်လုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အပူပိုင်း ဆေးပညာရပ်ဆိုင်ရာ လန်ဒန်တက္ကသိုလ်ရဲ့ ပါမောက္ခ ဆယ်လီ ဘလွန်းဖီးလ်ဒ် က ပြောပါတယ်။ ဝတ္ထုမျက်နှာပြင်တွေအတွက်ကတော့ သာမန် အိမ်သုံး ပိုးသတ်ဆေးရည် အများစုက အစွမ်းထိရောက်တယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ CDC ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးဌာနက ပြောပါတယ်။ ၄။ ငွေမှုန်စ အရည် ကော်လွိုက် ငွေမှုန်စအရည်ကို အမေရိကန် ရုပ်မြင်သံကြား ဧဝံဂေလိ တရားဟောဆရာ ဂျင်မ် ဘက်ကာက သူ့ရဲ့ ရုပ်မြင်သံကြား အစီအစဉ်မှာ ကြော်ငြာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ငွေရည်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး တချို့ကို ၁၂ နာရီအတွင်း သတ်နိုင်တယ်လို့ အစီအစဉ်မှာပါတဲ့ ဧည့်သည်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကိုတော့ မစမ်းသပ်ကြည့်ရသေးဘူးလို့ ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကို ထိထိရောက်ရောက် ကုကောင်းကုနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အဲဒီ ပြောဆိုချက်ကို ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ပေါ်မှာ အကြီးအကျယ် ပြန်ဝေမျှခဲ့ကြပြီး အထူးသဖြင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ဆေးပညာ အကြံပေးချက်တွေကို အကြီးအကျယ် မယုံသင်္ကာ ဖြစ်နေတဲ့ အုပ်စုတွေက ပြန်ဖြန့်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကော်လွိုက် ငွေမှုန်စအရည် သုံးတာကို ထောက်ခံအားပေးတဲ့သူတွေက ဒီအရည်ဟာ အနာမယဉ်းအောင် ရောဂါပိုးမွှားတွေကို ဟန့်တားပေးနိုင်စွမ်း ရှိတယ်၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဝေဒနာမျိုးစုံကို ကုသပေးနိုင်တယ်၊ကိုယ်ခံအားစနစ် ကောင်းအောင်လည်း အထောက်အကူ ပြုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမေရိကန် ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေကတော့ ဒီ ငွေဓာတ်အမျိုးအစားဟာ ဘယ်ဝေဒနာမျိုးအတွက်ကိုမှ ထိထိရောက်ရောက် ကုပေးနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထား မရှိဘူးလို့ ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ပိုအရေးကြီးတာက ဒီငွေသတ္တုရည်ကြောင့် ကျောက်ကပ် ပျက်စီးတာ၊ ရုတ်တရက် သတိလစ် တက်တာ၊ အသားအရေတွေ ညိုမည်းပြီး အရောင်ပျက်သွားတာ စတဲ့ တန်ပြန်ဆိုးကျိုးတွေ ရလာနိုင်ပါတယ်။ ငွေဟာ သံတို့ သွတ်တို့လို လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ လှုပ်ရှားလည်ပတ်နိုင်တဲ့ သတ္တုဓာတ်မျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ တင်ထားတဲ့ ကျန်းမာရေး ဆေးပစ္စည်းကြော်ငြာတချို့မှာ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်ရဲ့ အချက်အလက် ရှာဖွေပြုစုရေးအဖွဲ့ဆီက သတိပေးချက်တစ်ခု အခုအခါ ပေါ်ပေါ်လာတာကို တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် အချက်အလက် ရှာဖွေပြုစုရေးအဖွဲ့ဆီက သတိပေးချက် ၅။ ၁၅ မိနစ်တစ်ခါ ရေသောက်ဖို့ ဖေ့စ်ဘွတ်ပေါ်မှာ အကောင့်ပေါင်းများစွာက ကော်ပီကူးယူပြီး ပြန်ဖြန့်ဝေ တင်ထားတဲ့ ပို့စ်တစ်ခုမှာ ပါးစပ်ထဲကနေတဆင့် ဝင်လာနိုင်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို သန့်စင်ပစ်ဖို့အတွက် ၁၅ မိနစ်တစ်ခါ ရေသောက်ဖို့ ဆိုတဲ့ ဂျပန်ဆရာဝန်တစ်ဦးရဲ့ အကြံပြုချက်ကို ကိုးကား ဖော်ပြထားပါတယ်။ အာရဗီ ဘာသာစကားနဲ့ ဖော်ပြထားတဲ့ အဲဒီပို့စ်ကို အကြိမ်ပေါင်း ၂၅၀၀၀၀ ကျော် ပြန်ဝေမျှခဲ့ကြပါတယ်။ ပါမောက္ခ ဘလွန်းဖီးလ်ဒ် ကတော့ ဒီလို ရေသောက်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး သန့်စင်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အထောက်အထားမျိုး လုံးဝ မတွေ့ရဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ လေကနေ တဆင့် ကူးစက်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေဟာ အသက်ရှူလိုက်တဲ့အခါ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကနေတဆင့် ကိုယ်ခန္ဓာထဲ ဝင်သွားတာပါ။ တချို့ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေက ပါးစပ်ထဲ ဝင်သွားကောင်း ဝင်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရေ အဆက်မပြတ် သောက်နေရင်တောင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မကူးအောင် တားဆီးနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ရေများများသောက်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ရေဓာတ် ရှိနေအောင် ထိန်းထားတာကတော့ ပျှမ်းမျှအားဖြင့် ပြောရရင် ကောင်းမွန်တဲ့ ကျန်းမာရေး အကြံပေးချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ၆။ အပူဒဏ်၊ ရေခဲမုန့် မစားနဲ့ အပူဒဏ်က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို သေစေတယ် ဆိုပြီး ရေနွေးသောက်ဖို့ ကစလို့ ရေနွေးစိမ်ချိုးဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဆံပင်ခြောက်စက် သုံးဖို့ အထိ အကြံပေးထားချက်တွေ အများကြီးကိုလည်း တွေ့ရမှာပါ။ နိုင်ငံပေါင်းအတော်များများက လူမှုကွန်ရက် သုံးသူတွေ ကော်ပီလုပ်၊ ပြန်တင်ထားတဲ့ ပို့စ်တစ်ခုမှာဆိုရင် ယူနီဆက်ဖ် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ကြီးကို မှားယွင်း ကိုးကားထားပြီး ရေနွေးသောက်၊ နေပူစာ လှုံတာဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကို သေစေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ရေခဲမုန့် မစားဖို့ကိုလည်း အကြံပေးထားပါသေးတယ်။ \"ယူနီဆက်ဖ်က ပြောတယ် ဆိုတဲ့ အွန်လိုင်း မက်ဆေ့ဂျ်တစ်ခုမှာ ရေခဲမုန့်နဲ့ အအေးစာတွေ ရှောင်ခြင်းအားဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တားဆီးနိုင်တယ်လို့ မကြာသေးခင်က ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါက လုံးဝမမှန်ပါဘူး\" လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါအကြောင်း သတင်းမှားတွေကို ဖော်ထုတ် ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ယူနီဆက်ဖ် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့က ရှားလက် ဂေါ်နစ်ဇကာ က ပြောပါတယ်။ နွေရာသီမှာ တုတ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပမှာ ကောင်းကောင်း မရှင်သန်နိုင်ဘူး ဆိုတာကို သိထားကြပေမဲ့ ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအပေါ် အပူဒဏ်က ဘယ်လောက် ရိုက်ခတ်နိုင်စွမ်း ရှိသလဲ ဆိုတာကိုတော့ မသိကြသေးပါဘူး။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မနေနိုင်အောင်ဆိုပြီး ခန္ဓာကိုယ်ကို ပူအောင် လုပ်တာ ဒါမှမဟုတ် နေပူစာလှုံတာဟာ လုံးဝ လုံးဝ မထိရောက်ဘူးလို့ ပါမောက္ခ ဘလွန်းဖီးလ်ဒ်က ပြောပါတယ်။ ကိုယ်ခန္ဓာထဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဝင်သွားပြီးပြီ ဆိုရင် အဲဒီပိုးကို သတ်ဖို့ ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ မဖြစ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်ကသာ ပြန်တွန်းလှန်ဖို့ လုပ်ရပါလိမ့်မယ်။ \"ခန္ဓာကိုယ်အပြင်ဘက်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး သတ်ဖို့အတွက် အပူချိန် ၆၀ ဒီဂရီ လောက်လိုပါတယ်၊ ဒီအပူချိန်ဟာ ရေနွေးပူကန် ဒါမှမဟုတ် ချွေးအောင်းခန်း ထဲက အပူချိန်ထက် အများကြီး ပိုပူပါတယ်\" လို့ ပါမောက္ခ ဘလွန်းဘာ့ဂ် က ပြောပါတယ်။ အိပ်ရာခင်းတွေ၊ မျက်နှာသုတ်ပုဝါတွေကို အပူချိန် ၆၀ ဒီဂရီမှာ လျှော်ဖွတ်တာဟာ အဝတ်စတွေပေါ်က ဘယ်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကိုမဆို သေစေတာမို့ ကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အသားအရေကို ဒီအပူချိန်နဲ့ ဆေးကြော သန့်စင်ဖို့တော့ မစဉ်းစားပါနဲ့။ ဒါ့အပြင် ရေနွေးစိမ်ချိုးတာ၊ ရေနွေးပူပူ သောက်တာတွေကြောင့်လည်း ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ တကယ့်အပူချိန်ကို ပြောင်းသွားစေမှာ မဟုတ်ဘဲ ပုံမှန် အပူချိန်အတိုင်းပဲ ရှိနေပါလိမ့်မယ်။ BBC Monitoring ရဲ့ ထပ်ဆောင်းလေ့လာချက်များ"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51306016", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51833008", "doc1": "বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে মহামারী আকারে পুরো পৃথিবীতে ছড়িয়ে পড়তে পারে এই ভাইরাস এর মধ্যে তিব্বতে একজন করোনাভাইরাস আক্রান্ত ব্যক্তির সন্ধান পাওয়া গেছে। চীনের স্বাস্থ্য কর্তৃপক্ষ বলছে দেশটিতে ২৯শে জানুয়ারি পর্যন্ত ৭৭১১জন ব্যক্তি করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়েছেন। এছাড়া আরো অন্তত ১৬টি দেশে ছড়িয়ে পড়েছে এই ভাইরাস। এমন প্রেক্ষাপটে এখন বৈশ্বিক জরুরি অবস্থা জারি করা উচিত কি না, সে নিয়ে আজ বৃহস্পতিবার বৈঠকে বসতে যাচ্ছে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বা ডব্লিউএইচও। সংস্থাটির মহাপরিচালক টেড্রোস অ্যাডানম গ্যাব্রিয়েসুস বুধবার জার্মানি, ভিয়েতনাম এবং জাপানকে উদ্দেশ্য করে বলেছেন, \"গত কয়েক দিনে মানুষে-মানুষে সংস্পর্শের মাধ্যমে এই ভাইরাস যেভাবে কয়েকটি দেশে ছড়িয়ে পড়েছে, তা উদ্বেগের ব্যাপার। যদিও চীনের বাইরে আক্রান্ত মানুষের সংখ্যা এখনো খুবই কম, কিন্তু তা সত্ত্বেও এটি মহামারির মত ছড়িয়ে পড়ার আশঙ্গা রয়েছে।\" করোনাভাইরাস উপদ্রুত এলাকায় গিয়ে যা দেখলো বিবিসি যেহেতু করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হলে কোন নির্দিষ্ট চিকিৎসা বা কোন প্রতিষেধক নেই, ফলে অনেক মানুষ আছে যাদের এই ভাইরাস আক্রমণ করলেও তাদের মধ্যে লক্ষণগুলো হালকা দেখা দিয়ে আবার সেরেও গেছে। তবে শ্বাসতন্ত্রের মাধ্যমে বাহিত হয়ে মারাত্মক সংক্রমণ তৈরি করতে পারে এই ভাইরাস এবং তার ফলে আক্রান্ত ব্যক্তির মৃত্যুও হতে পারে। ধারণা করা হয়, সার্স এবং ইনফ্লুয়েঞ্জা ভাইরাসের মত নতুন এই করোনাভাইরাস বিশেষ করে বয়স্ক এবং আগে থেকে অসুস্থ মানুষকে বেশি আক্রমণ করে। চীনের হুবেই প্রদেশ এবং তার রাজধানী উহানে সবচেয়ে বেশি মানুষের মৃত্যুর ঘটনা ঘটেছে। এজন্য কর্তৃপক্ষ উহান শহরকে কার্যত অন্যান্য শহরের থেকে একেবারে আলাদা বা বিচ্ছিন্ন করে রেখেছে। বাস-ট্রেন এবং বিমান চলাচলসহ বহির্গামী সব ধরণের যানবাহনের চলাচল বন্ধ করে দেয়া হয়েছে অনেক শহরে। উহান শহর থেকে জাপান, যুক্তরাষ্ট্র ও ইউরোপীয় ইউনিয়নভুক্ত দেশগুলোর শত শত নাগরিককে সরিয়ে নেয়া হয়েছে।", "doc2": "ဝူဟန်ကနေ ပြန်လာတဲ့ ဗီယက်နမ် အမျိုးသမီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်မှုတွေလိုပဲ လူမှုရေးပိုင်း ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေက သိသာ ထင်ရှားလှပါတယ်။ အာရှဒေသမှာတော့ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်နစ်နာသူတွေက အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ \"အကျပ်အတည်း ပဋိပက္ခတွေက အမျိုးသမီး အမျိုးသား မညီမျှမှုကို ပိုဆိုးဝါးစေတယ်\" လို့ အာရှနဲ့ ပစိဖိတ်ဒေသ အမျိုးသမီးရေးရာ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ရဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ဘေးအန္တရာယ် ကာကွယ်ရေး အကြံပေး မာရီယာ ဟိုလ်စ်ဘာ့ဂ် က ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အာရှဒေသက အမျိုးသမီးတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲ ၅ မျိုးကို ကြည့်ကြရအောင်ပါ။ ၁။ စာသင်ကျောင်းတွေ ပိတ်တာ \"ကလေးတွေနဲ့ အိမ်မှာ နေနေရတာ အခုဆို သုံးပတ် ကျော်နေပြီ\" လို့ တောင်ကိုရီးယား အမျိုးသမီး သတင်းထောက် ကလေးနှစ်ယောက်မိခင် ဆွန် ဆိုယန်း က ပြောပြပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ စာသင်နှစ်အစ ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်မယ့်ရက်ကို နောက်ထပ် နှစ်ပတ် ရွှေ့ဆိုင်းမယ်လို့ အစိုးရက မကြာသေးခင်က ထုတ်ဖော် ကြေညာထားတာမို့ မတ်လ ၂၃ ရက်နေ့အထိ ကလေးငယ်တွေ ကျောင်းပြန်သွားမှာ မဟုတ်ကြသေးပါဘူး။ အာရှဒေသတွင်းက နိုင်ငံအတော်များများမှာ ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားတာမို့ ကျောင်းသူကျောင်းသား ကလေးငယ် သန်းပေါင်းများစွာ အိမ်ထဲမှာ နေနေကြရ ပုံမှန်အားဖြင့် မတ်လ ၄ ရက်နေ့ ဆိုရင် တောင်ကိုရီးယား၊ တရုတ်၊ ဂျပန် စတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ မူကြိုကနေ အထက်တန်းကျောင်း အထိ ကျောင်းသားကျောင်းသူ ၂၅၃ သန်းကျော်လောက် ကျောင်းပြန်တက်နေကျ ဖြစ်ပေမယ့် အခုတော့ ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားပါတယ်။ အရှေ့အာရှ တိုင်းပြည် အတော်များများမှာ အိမ်တာဝန်တွေကို မိခင်တွေက မတန်တဆ ထမ်းရွက်ကြရတာမို့ ဒီလို ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားတာဟာ မစ္စစ်ဆွန်းတို့လို အမျိုးသမီးတွေအတွက် အထူးသဖြင့် အခက်တွေ့ကြရပါတယ်။ အရမ်းကို စိတ်ဓာတ်ကျမိတယ်လို့ မစ္စစ်ဆွန်းက ပြောပါတယ်။ \"အမှန်အတိုင်း ပြောရရင် အိမ်မှာ ကောင်းကောင်း အာရုံမစိုက်နိုင်လို့ အလုပ်ကို ပြန်သွားချင်လိုက်တာ၊ ဒါပေမဲ့ ကျွန်မယောက်ျားက အဓိက ဝင်ငွေရှာတဲ့ သူဆိုတော့ သူက ခွင့်မယူနိုင်ဘူးလေ\" လို့ မစ္စစ်ဆွန်းက ပြောပါတယ်။ မစ္စစ်ဆွန်းဟာ သူ့ရဲ့ အသက် ၁၁ နှစ်အရွယ်သမီး၊ ၅ နှစ်အရွယ်သားတို့နဲ့အတူ ဂိမ်း ကစား၊ ရုပ်ရှင်ကြည့်ရင်း ကျောင်းပိတ်ရက်တွေကို ကျော်ဖြတ်နေပါတယ်။ ကလေးတွေ အိပ်တဲ့အချိန်မှာမှ အလုပ်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားရပါတယ်။ အာရှနိုင်ငံက အမျိုးသမီးအတော်များများ ကလေးတွေ ထိန်းဖို့ အလုပ်ကနေ ခွင့်ယူကြရပါတယ်။ မစ္စစ်ဆွန်းရဲ့ အခြေအနေက တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ လုပ်ငန်းခွင်ရဲ့ အမျိုးသား အမျိုးသမီး မညီမျှမှုကို ထင်ဟပ်ပြနေပါတယ်။ စီးပွားရေးကဏ္ဍမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင် ဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေးဖိုရမ်ရဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ် စာရင်းမှာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံပေါင်း ၁၅၅ နိုင်ငံမှာ အဆင့် ၁၂၇ မှာ ပါခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းတွေ ပိတ်လိုက်တာကြောင့် ကလေးထိန်းရလို့ အလုပ်မလာနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီး ဝန်ထမ်းတွေကို ကုမ္ပဏီတချို့က လစာတွေ ဖြတ်တာကို ကြားခဲ့ရတယ်လို့ မစ္စစ်ဆွန်းက ပြောပါတယ်။ ကုမ္ပဏီအတော်များများကတော့ ဒီလို ထုတ်မပြောကြပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကလေးအမေ ဝန်ထမ်းတွေဟာ အပြိုင်အဆိုင် အလုပ်လုပ်ချင်စိတ် နည်းတယ် ဆိုပြီး ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးအဖြစ် သူတို့က ယူဆနေကြဆဲပါ။ ဘာပဲပြောပြော ကလေးမရှိဘူး ဆိုရင် အလုပ်ကို ပိုလာနိုင်မှာပေါ့လေ လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားလို့ ကလေးထိန်းဖို့ ခွင့်ယူတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို လစာပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို အစိုးရက တစ်ရက်ကို ဝန်ထမ်းတစ်ယောက် ဒေါ်လာ ၈၀ နှုန်းနဲ့ ပြန်ပေးမယ်လို့ ဂျပန် အစိုးရက အခုသီတင်းပတ်မှာ ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ နေ့ကလေးထိန်းကျောင်းတွေ၊ ကျောင်းဆင်းချိန် နောက်ပိုင်း ကလေးထိန်းတဲ့ နေရာတွေကိုတော့ မိဘတွေကို ကူညီတဲ့အနေနဲ့ ကျောင်းမပိတ်ဘဲ နေခွင့် ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားတာက ဘယ်လောက် ထိရောက်မှု ရှိသလဲ ဆိုတာကို မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ \"ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားတာဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပျံ့နှံ့တာကို လုံးဝ ဥဿုံ မတားဆီးနိုင်ပါဘူး။ ကလေးအမေတွေ အပေါ်မှာပဲ ဝန်ထုပ်တွေ ပိုပိ လာစေပါတယ်\" လို့ အသေးစား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးဖြစ်သူ မစ္စစ်နက်ဆူကို ဖူဂျီမာကီ တာကီယူချီ က ပြောပါတယ်။ \"အထူးသဖြင့် ကျွန်မတို့လို အသေးစား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် အတွက်က စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိလာနေပါတယ်။ စီးပွားရေး ထိခိုက်နစ်နာမှုအတွက် ကုမ္ပဏီ အကြီးတွေကို ပေးတဲ့အကူအညီမျိုး ကျွန်မတို့ မရပါဘူး\" ၂။ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု တရုတ်နိုင်ငံမှာ လူသန်းပေါင်းများစွာ အိမ်ပြင်ထွက်ခွင့်မရဘဲ အိမ်ထဲမှာပဲ နေနေကြရတဲ့အတွက် အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပိုများလာနေတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဝူဟန်မြို့ ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလက ပြောင်းရွှေ့လာတဲ့ အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူ ဂူအောင် ဂျင်း က ဝူဟန်မှာ နေထိုင်နေတဲ့ လူငယ်တွေက မိဘတွေရဲ့ အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေကို မျက်မြင်ကြုံနေရတဲ့အကြောင်း သူ့ကို လှမ်းပြောတာမျိုးတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ ပြောပြပါတယ်။ အဲဒီ ကလေးတွေဟာ ဘယ်သူ့ကို အကူအညီ တောင်းရမလဲ ဆိုတာ မသိကြဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ စိုးရိမ် ထိတ်လန့်နေတဲ့ အမျိုးသမီးငယ် ဟီနန်ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်နေတဲ့ တရုတ် အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူ ရှောင်လီက ဆွေမျိုးနီးစပ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို သူ့ခင်ပွန်းဟောင်းက ရိုက်နှက် ထိုးကျိတ်ခဲ့တဲ့အတွက် စိုးရိမ်မိတဲ့အကြောင်း လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ ရေးသားခဲ့ပြီး အကူအညီ ပေးဖို့ ပန်ကြားထားပါတယ်။ \"အစပိုင်းမှာတော့ သူ့ကို ရွာထဲကနေ ထွက်ခွင့် တောင်းလို့ မရခဲ့ပါဘူး၊ ဒါပေမဲ့ ဇွတ်အတင်း တောင်းဆိုတဲ့အတွက် နောက်ဆုံးမှာ ရဲက ထွက်ခွင့်ပေးလိုက်ပြီး သူနဲ့ သူ့ကလေးတွေကို ကျွန်မအစ်ကို သွားခေါ်ခွင့် ရခဲ့ပါတယ်\"လို့ မစ်စ် လီက ဘီဘီစီကို ပြောပြပါတယ်။ ဒီလို အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုမျိုးတွေ တစ်ဦးချင်းအလိုက် လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ ပေါ်ထွက်လာနေသလို အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုမျိုး ကိုယ့်ရှေ့မှာ တွေ့ခဲ့ရင် ဘေးကနေ ကြည့်မနေဘဲ ဆန့်ကျင်တုံ့ပြန်တာမျိုး လုပ်ကြဖို့ သတိပေးထားတဲ့ ပိုစတာတွေကို အမျိုးသမီးတချို့က လိုက်လံ ချိတ်ဆွဲခဲ့ကြပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေချိန်အတွင်း အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတွေကို ဆန့်ကျင်တားဆီးရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ တရုတ်လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာ ဆီနာ ဝေဘို ပေါ်မှာ ရေးသား ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အိမ်ထဲမှာပဲ နေနေရချိန်မှာ အရင်ကထက် အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်ခံရသူတွေဆီက အကူအညီတောင်းမှု သုံးဆ တိုးလာတယ်လို့ ဘေဂျင်းမြို့ အခြေစိုက် ဝေပင်း အမျိုးသမီးများအခွင့်အရေး ပရဟိတအဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ဖန်ယွန်း က ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ \"ရဲတွေ အနေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အကြောင်းပြပြီး အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတွေကို အသေအချာ အရေးမယူဘဲ မနေသင့်ဘူး\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကျန်းမာရေး ပုံမှန်စစ်ဆေးတာမျိုး ဒါမှမဟုတ် အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေကို စစ်ဆေး အရေးယူတာမျိုးလို အမျိုးသမီးတွေ အားထားနေရတဲ့ အရေးပါတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးနေတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တားဆီး ထိန်းချုပ်ရေးမှာ ပြောင်းလဲ အသုံးပြုကောင်း ပြုနေတာတွေကြောင့် အကြီးအကျယ် စိုးရိမ်မိတယ်လို့ အာရှနဲ့ ပစိဖိတ်ဒေသ အမျိုးသမီးရေးရာ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ရဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ ဘေးအန္တရာယ် ကာကွယ်ရေး အကြံပေး မာရီယာ ဟိုလ်စ်ဘာ့ဂ် က ပြောပါတယ်။ ၃။ အန္တရာယ်များတဲ့ အမျိုးသမီး ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုရေးကဏ္ဍက အလုပ်သမား ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ကြတယ်လို့ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။ သူနာပြုဆရာမတွေလို ရောဂါ ကူးစက်ဖို့ အန္တရာယ်များတဲ့ ကဏ္ဍက အမျိုးသမီးတွေကို သူတော်စင်တွေ၊ စစ်သူကြီးတွေလိုသဘောမျိုး တရုတ်မီဒီယာတွေမှာ အကြီးအကျယ် ချီးကျူး ဖော်ပြနေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တကယ်တမ်းမှာ ဒီအမျိုးသမီး ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေရဲ့ အခြေအနေက ဘယ်လိုရှိနေပါလဲ။ သူနာပြုဆရာမတွေ ရဲရဲရင့်ရင့်နဲ့ မနိုင့်ဝန်ထမ်း လုပ်နေကြရတယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းတွေ တရုတ် လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့နေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ တားဆီး ထိန်းချုပ်ရေးမှာ ကူညီ ဆောင်ရွက်ဖို့ မသွားခင် ဂန်ဆု ပြည်နယ်က အမျိုးသမီး ဆေးဝန်ထမ်းတွေ တစုတဝေးတည်း ခေါင်းတုံး တုံးနေကြပုံ ဗီဒီယို တစ်ခုက အွန်လိုင်းပေါ်မှာ လူတွေ အာရုံစိုက်စရာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ တစ်ခါ ကိုယ်ဝန် ကိုးလ ရှိနေတဲ့ ဆေးဝန်ထမ်း အမျိုးသမီးတစ်ဦး ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျသွားခဲ့ပေမယ့် အလုပ်ခွင် ချက်ချင်း ပြန်သွားခဲ့တဲ့ သတင်းကလည်း ဝါဒဖြန့်ဖို့ လုပ်တာ၊ နောင်ဒါမျိုး လိုက်လုပ်ရင် အန္တရာယ်တွေ့နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ ဝေဖန်သံတွေ ပေါ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့လတုန်းက ဘီဘီစီနဲ့ ဆက်သွယ်မေးခဲ့တဲ့ သူနာပြုဆရာမ တစ်ဦးက ဆေးရုံဝန်ထမ်းတွေဟာ အလုပ်ချိန် ၁၀ နာရီအတွင်း အစာစားခွင့်၊ အနားယူခွင့် ဒါမှမဟုတ် အိမ်သာတက်ခွင့် မရကြဘူးလို့ ပြောပြပါတယ်။ ဒီပိတ်ပင်ချက်ဟာ ဆေးရုံဝန်ထမ်း အားလုံးအပေါ် ချမှတ်ထားတာ ဖြစ်ပေမယ့် အမျိုးသမီး ဆေးရုံဝန်ထမ်းတွေမှာတော့ နောက်ထပ် အပိုဒုက္ခတစ်မျိုးနဲ့ ထပ်ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ လစဉ် ကြုံတွေ့ရတဲ့ ဓမ္မတာ ကိစ္စမျိုးတွေကို ထည့်မတွက်ကြဘူး လို့ ဟူဘေးပြည်နယ်က အမျိုးသမီး ဆေးဝန်ထမ်းတွေအတွက် လစဉ်သုံးပစ္စည်းတွေ သွားရောက် ပို့ဆောင်ပေးခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ညီအစ်မများ လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ရဲ့ ခေါင်းဆောင် ဂျန် ဂျင်ဂျင်း က အွန်လိုင်း မီဒီယာတစ်ခုကို ပြောပြပါတယ်။ အမျိုးသမီး ဆေးဝန်ထမ်း ထောင်သောင်းများစွာအတွက် သင့်လျော်တဲ့ လစဉ်သုံးပစ္စည်းတွေ ထောက်ပံ့ ဖြည့်ဆည်း ပေးဖို့ကို လူအတော်များများက မစဉ်းစားမိကြဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ သူတို့အဖွဲ့ရဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်း လုပ်ရပ်ကို တရုတ်လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ လူအများအပြား ချီးကျူး ထောက်ခံခဲ့အပြီးမှာတော့ တရုတ်အစိုးရ အမျိုးသမီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဖောင်ဒေးရှင်းက အမျိုးသမီး ဆေးဝန်ထမ်းတွေအတွက် လစဉ်သုံး ပစ္စည်းတွေ သူတို့ ထောက်ပံ့ပေးမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ၄။ ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြရတဲ့ အိမ်အကူအမျိုးသမီးတွေ ဟောင်ကောင်မှာ အိမ်အကူတွေအဖြစ် တခြားနိုင်ငံကနေ လာအလုပ်လုပ်ကြသူ အမျိုးသမီးတွေ လေးသိန်းလောက် ရှိနေတယ်လို့ ခန့်မှန်းရပြီး အများစုဟာ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံတွေက ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအမျိုးသမီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အလုပ် အခြေအနေ မရေမရာ ဖြစ်လာမှာတင်မက နှာခေါင်းစည်း၊ လက်သန့်စင်ဆေးရည် စတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေး ပစ္စည်းတွေ ဘယ်လို ရမလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ပါ အကြီးအကျယ် စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင် အမျိုးသမီး အများအပြား ပြည်ပမှာ အလုပ်ထွက်လုပ်ပြီး အိမ်ကို ငွေပြန်ပို့ကြ \"နှာခေါင်းစည်းတွေ အလုအယက် ဝယ်ကုန်ကြတဲ့အတွက် စျေးတွေ တက်ကုန်တာမို့ နိုင်ငံခြားသား အိမ်အကူတွေ မဝယ်နိုင်ကြတော့ဘူး\"လို့ ဟောင်ကောင် အခြေစိုက် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေအတွက် အကူအညီပေးနေတဲ့ ပရဟိတ အဖွဲ့ရဲ့ အထွေထွေမန်နေဂျာ ဆင်သီယာ အက်ဘ်ဒွန် တယ်လက်ဇ် က ပြောပါတယ်။ \"ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတိုင်း သူတို့အလုပ်ရှင်တွေဆီက နှာခေါင်းစည်းတွေ မရကြပါဘူး။ သူတို့ပိုက်ဆံနဲ့ သူတို့ဝယ်ကြရပြီး စျေးလည်း သိပ်ကို ကြီးပါတယ်။ တချို့ကတော့ အလုပ်ရှင်တွေက ပေးပေမယ့် တစ်ပတ်လုံးလုံး နှာခေါင်းစည်း တစ်ခုပဲ သုံးရတာမျိုးလည်း ရှိပါတယ်\" လို့ ဟောင်ကောင်မှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ အင်ဒိုနီးရှား အိမ်အကူအမျိုးသမီး တစ်ဦးက ဘီဘီစီ အင်ဒိုနီးရှားဌာနကို ပြောပြပါတယ်။ အလုပ်ရှင်တွေက မထောက်ပံ့ပေးတဲ့ နေရာတွေမှာ သူ့အဖွဲ့က နှာခေါင်းစည်း ထောက်ပံ့ပေးတာမျိုးတွေ စလုပ်နေတယ်လို့ မစ်စ် အက်ဘ်ဒွန် တယ်လက်ဇ် က ပြောပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှား သံရုံးက နှာခေါင်းစည်းတွေ အခမဲ့ ဝေပေးပေမယ့် မလုံလောက်ပါဘူး။ နှာခေါင်းစည်း ၃ ခု ရဖို့ တစ်နာရီလောက်ကြာအောင် တန်းစီ စောင့်ရပါတယ်။ သီတင်းတစ်ပတ်အတွက် အနည်းဆုံး နှာခေါင်းစည်း ၆ ခု လိုပါတယ်လို့ ဟောင်ကောင်မှာ ရှိတဲ့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများ အဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဆရင်း ဆရင်ဂါတင် က ပြောပါတယ်။ တစ်ခါ နိုင်ငံခြားသား အိမ်အကူ အလုပ်သမားတွေကို ကျန်းမာရေး ကာကွယ်ဖို့နဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ် လျော့ပါးအောင် လုပ်ဆောင်တဲ့အနေနဲ့ သီတင်းတစ်ပတ်မှာ တစ်ရက်ပဲ ရတဲ့ သူတို့ရဲ့ အားလပ်ရက်မှာ အိမ်ထဲမှာပဲ နေကြဖို့ ဟောင်ကောင် အစိုးရရဲ့ အကြံပေးချက်ကြောင့်လည်း စိတ် မသက်မသာ ဖြစ်နေကြပါတယ်။ နိုင်ငံခြားသား အိမ်အကူ အမျိုးသမီးတွေဟာ မိသားစုနဲ့ ဝေးနေချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ အဲဒီ အားလပ်ရက် တစ်ရက်လေးမှာပဲ တခြားမိတ်ဆွေ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ တွေ့ဆုံလေ့ ရှိကြတာ ဖြစ်ပြီး အပြင်မထွက်ဘဲ အိမ်ထဲမှာပဲ နေရတဲ့အတွက် မတရား အခိုင်းခံရမှုတွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ ရှိတဲ့ အင်ဒိုနီးရှား ကောင်စစ်ဝန်ရုံးမှာ အခမဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ အတွက် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသားတွေ တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေကြ အပြင်ထွက်ခွင့် မရလို့ အိမ်ထဲမှာပဲ နေရတဲ့ အိမ်အကူအမျိုးသမီးတွေဟာ အားလပ်ရက်မှာ အိမ်မှာ ရှိနေတဲ့အတွက် အလုပ်လုပ်ပေး နေကြရတယ် လို့ မစ္စစ်ဆရင်ဂါတင် က ပြောပါတယ်။ အလုပ်ရှင်တွေအတွက် ချက်ပြုတ်၊ ကလေးထိန်း ဒါမှမဟုတ် အလုပ်ရှင်တွေရဲ့ မိဘတွေကို ပြုစုစောင့်ရှောက် စတဲ့ ဝေယျာဝစ္စတွေကို အလကား လုပ်ပေးကြရပါတယ်၊ အားလပ်ရက် အိမ်ထဲမှာ နေပေမယ့် အလုပ်မလုပ်ဘူးလို့ တောင်းဆိုတဲ့ သူတွေဟာ အလုပ်ဖြုတ်ပစ်ခံရမယ် ဆိုတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြရပါတယ်။ ဒါဟာ အဲဒီ အိမ်အကူ အမျိုးသမီးတွေတင် ထိခိုက်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွေမှာ သူတို့ရဲ့ ဝင်ငွေတွေကို မှီခိုပြီး ရပ်တည်နေရတဲ့ လူသန်းပေါင်းများစွာ ရှိနေပါတယ်။ ပြည်ပမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ဖိလစ်ပိုင် အလုပ်သမားတွေဆီကနေ မိသားစုတွေဆီ လွှဲပေးတဲ့ ငွေပမာဏဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ဒေါ်လာ ၃၃ သန်းခွဲလောက် အထိ စံချိန်တင် ရှိခဲ့ပါတယ်။ ပြည်ပမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ဖိလစ်ပိုင် အလုပ်သမားတွေဆီက လွှဲပေးနဲ့ ငွေတွေဟာ ပျှမ်းမျှအားဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ တနှစ်လုံး ဝင်ငွေရဲ့ ၉ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကိုလည်း ထိခိုက်လာနိုင် ဖွယ်ရှိတယ်လို့ ING မနီလာဘဏ်ရဲ့ ထိပ်တန်း စီးပွားရေးပညာရှင် နီကိုလက်စ် မာပါ က ပြောပါတယ်။ ၅။ ရေရှည် စီးပွားရေး ရိုက်ခတ်မှု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဟာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်ကတည်းက ဆိုရင် အနှေးဆုံး အဆင့်ကို ရောက်ကောင်းရောက်သွားနိုင်တယ်လို့ စီးပွားရေး ပညာရှင်တွေနဲ့ နိုင်ငံအစိုးရတွေက ခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။ လူတွေ အိမ်ပြင်မထွက်ရင် ဘန်ကောက်မြို့က ပန်းရောင်းသည်လို အသေးစားစီးပွားရေး လုပ်ငန်းလေးတွေ အရင်ဆုံး အထိနာဖို့ ရှိ \"ခြုံပြီး ပြောရရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ခရီးသွားလာမှု၊ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု၊ ကုန်သုံးစွဲမှု စတာတွေအပေါ် ထိခိုက်မှုတွေ အကြီးအကျယ် ရှိနေပါတယ်။ကဏ္ဍအတော်များများ အပေါ် ထိခိုက်တာမို့ အမျိုးသားတွေရော အမျိုးသမီးတွေပါ ထိခိုက် နစ်နာနိုင်ပါတယ်\"လို့လန်ဒန် တက္ကသိုလ် SOAS ကျောင်းက ကထိက ခရစ္စတီနာ မာ့ဂ်စ် က ပြောပါတယ်။ \"ဒါပေမဲ့ ဟိုတယ်တွေ၊ အရောင်းအဝယ် ဆိုင်တွေလို လုပ်ငန်းတွေမှာ အရောင်းအဝယ်တွေ ထိုင်းသွားတဲ့အတွက် အဲဒီမှာ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ ဝင်ငွေနည်း အမျိုးသမီးတွေကို အထူးသဖြင့် ပိုထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်\" \"တရုတ်နိုင်ငံမှာ လာအလုပ်လုပ်ကြတဲ့ အမျိုးသမီး အလုပ်သမား အတော်များများဟာ အလုပ် ကန်ထရိုက်စာချုပ်တွေ မရှိကြတဲ့အတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်လာချိန်မှာ အလုပ်မလုပ်နိုင်ရင် ဝင်ငွေ ရကြမှာ မဟုတ်တော့ပါဘူး\" \"သူတို့မှာ လူမှုဖူလုံရေး ထောက်ပံ့မှုတွေလည်း မရနိုင်တဲ့အတွက် ရောဂါကူးမယ့် အန္တရာယ်ကို သိသိကြီးနဲ့ အရဲစွန့်၊ လုပ်ငန်းခွင်ထဲ ပြန်သွား အလုပ်လုပ်ရင်လုပ် မဟုတ်ရင် အိမ်မှာပဲ နေပြီး ရှိတဲ့ ပိုက်ဆံလေးနဲ့ ချွေတာ သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအမျိုးသမီးတွေအတွက် သိပ်ကို ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေမျိုးပါ\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက စက်ရုံတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ အများအပြား အလုပ်လုပ်ကြ တရုတ်နိုင်ငံက ကုန်ကြမ်းတွေကို အားထားနေရတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတချို့က အထည်ချုပ်စက်ရုံတွေဟာ အခုအခါ ပိတ်ပစ်ရမယ့် အခြေအနေ ရောက်နေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဇန်နဝါရီလကတည်းက စက်ရုံပေါင်း ၁၀ ခုကျော် ပိတ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဆက်နွှယ်မှု မရှိဘူးလို့ အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ စက်ရုံပိတ်လိုက်လို့ အလုပ်ပြုတ်ခဲ့ရတဲ့ မချစ်စုက သူ့ဝင်ငွေနဲ့ မိသားစုကို ထောက်ပံ့နေတာလို့ ဘီဘီစီ မြန်မာပိုင်းဌာနကို ပြောပြပါတယ်။ \"လျော်ကြေး ရရမရရ ဂရုမစိုက်ပါဘူး။ စက်ရုံမှာပဲ အလုပ် ပြန်လိုချင်ပါတယ်\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဒဏ်ကို အများဆုံး ခံရမယ့် သူတွေဟာ တစ်နေ့လုပ်မှ တစ်နေ့စားရတဲ့ သူတွေ၊ အသေးစား စီးပွားရေးသမားတွေနဲ့ ကြုံရာ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူတွေ အပါအဝင် အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ကြတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ အမျိုးသမီး ရေးရာအဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အမျိုးသားတွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေအကြား ရေရှည်နဲ့ ရေတိုကာလ ပြန်နလံထူလာနိုင်ဖို့ လိုအပ်ချက်တွေ ကွာခြားတာကိုလည်း ထည့်သွင်း စဉ်းစားဖို့ လိုတယ်လို့ အာရှ ပစိဖိတ် ဒေသ အမျိုးသမီးရေးရာ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ ဒေသဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး မိုဟာမက်ဒ် နက်ချီရီ က ပြောပါတယ်။ \"ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက် နှိမ်နင်းရာမှာ အမျိုးသမီးတွေဟာ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေ၊ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ၊ သုတေသီတွေ၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း အတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်သူတွေ အဖြစ် အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင် ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်\" \"အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆန္ဒကို ကြားရဖို့ ၊ အသိအမှတ်ပြုဖို့ အရေးကြီးပါတယ်\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54580921", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/54584047", "doc1": "পুলিশ ঘটনাস্থলে তদন্ত চালাচ্ছে বলে জানানো হয়েছে রাজধানী প্যারিসের উত্তর-পশ্চিমের শহরতলীতে শুক্রবারের এই ঘটনার কিছুক্ষণের মধ্যেই পুলিশের গুলিতে নিহত হয় হামলাকারী নিহত ব্যক্তি তার ছাত্রদের ইসলামের নবী সম্পর্কে বিতর্কিত কার্টুন দেখিয়েছিলেন বলে খবর। একটি স্কুলের সামনে হামলার ঘটনা ঘটে স্থানীয় সময় বিকাল ৫টার দিকে। এই ঘটনায় তদন্ত করছে সন্ত্রাস বিরোধী পুলিশ বিভাগ। ফরাসী প্রেসিডেন্ট এমানুয়েল ম্যাক্রঁ ঘটনাস্থল পরিদর্শন করেছেন। মি. ম্যাক্রঁ বলেছেন, ঐ শিক্ষককে হত্যা করা হয়েছে কারণ তিনি 'মত প্রকাশের স্বাধীনতা'র শিক্ষা দিচ্ছিলেন। নিহত ব্যক্তির নাম এখনো প্রকাশ করা হয়নি। আরো পড়তে পারেন: ভারতে ইসলামের নবীকে নিয়ে পোস্টের জেরে সহিংসতা, ৩ জনের মৃত্যু ফেসবুকে ইসলামের নবীকে নিয়ে ‘অবমাননাকর পোষ্ট' দেয়ার দায়ে সাত বছরের দণ্ড শার্লি এব্দো বিতর্কিত কার্টুন আবার ছেপেছে ইসলাম ধর্মকে অবমাননার অভিযোগে ব্লগার গ্রেপ্তার ফরাসী পুলিশের গাড়ি (ফাইল ফটো) হামলার ঘটনার পরপরই হামলাকারীকে গ্রেফতার করার চেষ্টা করার সময় পুলিশের গুলিতে মারা যায়। হামলাকারী সম্পর্কেও বিস্তারিত তথ্য জানায়নি পুলিশ। তিন সপ্তাহ আগে ফরাসী ব্যাঙ্গ রসাত্মক ম্যাগাজিন শার্লি হেবদোর পুরনো অফিসের সামনে দুই ব্যক্তির ওপর হামলা চালিয়ে আহত করার ঘটনা ঘটে। ২০১৫ সালে শার্লি হেবদোর ঐ অফিসে ইসলামপন্থী জঙ্গিদের হামলায় অন্তত ১১ জন নিহত হয়, যেই ঘটনার বিচারকাজ এখনো চলছে। ঘটনা সম্পর্কে কী জানা যাচ্ছে? কনফা-সাঁত-ওনোরিন এলাকায় বড় আকারের একটি ছুরি হাতে নিহত ব্যক্তির ওপর হামলা চালিয়ে তাকে গলা কেটে হত্যা করে হামলাকারী। এরপর আক্রমণকারী পালানোর চেষ্টা করলেও স্থানীয়রা পুলিশকে জানালে তারা দ্রত ঘটনাস্থলে পৌঁছায়। পুলিশ সদস্যরা এর্হানি এলাকায় হামলাকারীকে আটকাতে সক্ষম হয়। সেসময় পুলিশ চিৎকার করে হামলাকারীকে আত্মসমর্পণ করতে বলে, কিন্তু হামলাকারী উল্টো পুলিশকে হুমকি দেয়। ঐ পর্যায়ে পুলিশ হামলাকারীকে লক্ষ্য করে গুলি ছোঁড়ে এবং কিছুক্ষণের মধ্যেই সে মারা যায়। ফ্রান্সের পুলিশ বিভাগের পক্ষ থেকে করা এক টুইটে স্থানীয়দের ঐ অঞ্চল এড়িয়ে চলাচল করতে অনুরোধ করা হয়েছে। কনফা-সাঁত-ওনোরিন এলাকায় তদন্তকাজ চালাচ্ছে পুলিশ নিহত ব্যক্তির পরিচয় কী? লে মঁন্ড পত্রিকার তথ্য অনুযায়ী নিহত ব্যক্তি ইতিহাস ও ভূগোলের শিক্ষক ছিলেন। শার্লি হেবদো ম্যাগাজিন ইসলামের নবীকে নিয়ে ছাপা হওয়া যেসব কার্টুন মুসলিমদের উষ্মার কারণ হয়েছিল, ঐ ধরণের কার্টুন চিত্র প্রকাশের সাথে বাক স্বাধীনতার সম্পৃক্ততা নিয়ে ক্লাসে ছাত্রদের সাথে আলোচনা করেছিলেন। ফরাসী মিডিয়ার রিপোর্ট অনুযায়ী, শার্লি হেবদো ইসলামের নবীর যেসব কার্টুন ছেপেছিল, সেগুলোর একটি বা একাধিক কার্টুন দেখিয়ে ছাত্রদের সাথে আলোচনা করার জন্য এ মাসের শুরুর দিকে কয়েকজন মুসলিম অভিভাবক স্কুল কর্তৃপক্ষের কাছে অভিযোগও করেছিলেন। ২০১৫ সালে শার্লি হেবদোর অফিসে হামলায় প্রখ্যাত কার্টুনিস্টসহ ১২ জন মারা যাওয়ার পর থেকে ফ্রান্সে ইসলামপন্থী জঙ্গিদের একাধিক হামলা হয়েছে। কী প্রতিক্রিয়া হচ্ছে ফ্রান্সে? শুক্রবার ফ্রান্সের জাতীয় সংসদের ডেপুটিরা সংসদে দাঁড়িয়ে নিহতের প্রতি শোক প্রকাশ করেন। এই হামলাকে তারা 'নৃশংস সন্ত্রাসী হামলা' হিসেবে আখ্যায়িত করছেন। ফ্রান্সের স্বরাষ্ট্র মন্ত্রী জেরাল্ড ডারমানিন মরক্কোতে তার সফর সংক্ষিপ্ত করে জরুরি ভিত্তিতে ফ্রান্সে ফিরে যাচ্ছেন। দেশটির শিক্ষামন্ত্রী জ্যঁ-মাইকেল ব্ল্যাঁকোয়ের টুইট করেছেন যে একজন শিক্ষকের ওপর হামলা পুরো ফরাসী প্রজাতন্ত্রের ওপর হামলার শামিল। নিহত ব্যক্তিও তার পরিবারের প্রতি সমবেদনা জানিয়ে তিনি মন্তব্য করেছেন 'ইসলামিক সন্ত্রাসবাদের' বিরুদ্ধে একমাত্র জবাব একতা ও দৃঢ়তা। ভারতে ইসলামের নবী মোহাম্মদকে নিয়ে পোস্টের জেরে সহিংসতা, পুলিশের গুলিতে ৩ জনের মৃত্যু", "doc2": "လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို သင်ကြားပေး' တဲ့ အတွက် အသတ်ခံခဲ့ရတာလို့ သမ္မတ မက်ခရွန်းကပြော တိုက်ခိုက်ခံရသူဟာ ကျောင်းဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး အငြင်းပွားစရာဖြစ်နေတဲ့ တမန်တော်မိုဟာမက် ကာတွန်းပုံတွေကို ကျောင်းသားတွေကိုပြသခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းလည်းထွက်ပါတယ်။ တိုက်ခိုက်သူကိုတော့ ရဲတွေက ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းဆရာရဲ့ အမည်ကို အခုအချိန်ထိ မသိရသေးပါဘူး။ သူဟာ အသတ်မခံရခင်ရက်တွေမှာ ခြိမ်းခြောက်ခံရမှုတွေရှိခဲ့လို့လည်း သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ မစ္စတာ မက်ခရွန်းက သူဟာ \"လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်အကြောင်း သင်ကြားပေး\" တဲ့အတွက် အသတ်ဖြတ်ခံရတာလို့ ပြောပါတယ်။ \"သူတို့ အနိုင်မရစေပါဘူး… ကျွန်တော်တို့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်သွားမယ်\" လို့ သမ္မတက မှုခင်းဖြစ်ပွားတဲ့ နေရာကနေ ပြောပါတယ်။ ကျောင်းတစ်ကျောင်းအနားမှာ သောကြာနေ့ ဒေသစံတော်ချိန် ညနေ ၅ နာရီလောက်က ဒီတိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး လုံခြုံရေးအဖွဲ့ဝင်တွေက ဒီအမှုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပါပြီ။ တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း ဓားရှည်ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ တိုက်ခိုက်သူကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ဖမ်းဆီးဖို့ကြိုးစားစဉ်မှာ ပစ်ခတ်ခံခဲ့ရတာပါ။ ရဲတွေက သူနဲ့ပတ်သက်တဲ့အချက်အလက်တွေကို အသေးစိတ်မထုတ်ပြန်ပေမဲ့ ပြင်သစ် သတင်းဌာနတွေအဆိုအရ အဲဒီလူဟာ အသက် ၁၈ နှစ်အရွယ်ဆိုတာနဲ့ မော်စကိုမှာ မွေးဖွားခဲ့တဲ့ ချေချင်း လူမျိုး တစ်ယောက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သိရပါတယ်။ သရော်ကာတွန်းတွေရေးသားထုတ်ဝေတဲ့ ချာလီ အက်ဘ်ဒို (Charlie Hebdo) မဂ္ဂဇင်းတိုက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွင်းအတိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ အမှုကို ပြင်သစ်မှာ စစ်ဆေးစီရင်နေဆဲပါ။ လွန်ခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ် ၃ ပတ် တုန်းကလဲ မဂ္ဂဇင်းတိုက်နားမှာ လူတစ်ယောက်က တခြားသူတွေကို တိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ လူ ၂ ယောက် ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။ အခုဖြစ်ရပ် ဖြစ်ခဲ့ပုံ ကွန်ဖလွန် စဲန်တန်း နာရင်း အရပ်က လမ်းတစ်ခုပေါ်မှာ အဲဒီ ကျောင်းဆရာကို ဓားရှည်ကြီးကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ လူတစ်ယောက်က တိုက်ခိုက်ပြီး ခေါင်းဖြတ်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီတိုက်ခိုက်သူဟာ \"အလ္လာဟု အက္ကဘာ\" (ဘုရားဟာ အကြီးကျယ်ဆုံး) လို့ အော်ဟစ်ခဲ့တာကို မျက်မြင်သက်သေတွေက ကြားခဲ့ရတယ်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောတာကို ကိုးကားပြီး ရိုက်တာ သတင်းဌာနက သတင်းပို့ပါတယ်။ တိုက်ခိုက်သူ ထွက်ပြေးသွားတယ်လို့ ပတ်ဝန်းကျင်က ပြည်သူတွေက ဒေသခံရဲကို လှမ်းအကြောင်းကြားအသိပေးခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ခိုက်တဲ့ အမှုဖြစ်ပွားတဲ့နေရာကို ရဲတွေရောက်လာစဉ် အဲဒီအမှုဖြစ်တဲ့နေရာနဲ့ အနီးအနားက အဲက်ရပ်နီ အရပ် မှာ ရဲတွေက မသင်္ကာသူကို ရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ကို လက်နက်ချ အဖမ်းခံဖို့ ရဲတွေက ပြောပေမဲ့ အဲဒီသူက ပြန်ပြီး ခြိမ်းခြောက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နောက် ရဲတွေက သူ့ကို ပစ်လိုက်တဲ့နောက် ခဏအကြာ အဲဒီလူသေဆုံးသွား ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနေရာတဝိုက်ကို ရဲတွေက ပိတ်ထားပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးတာတွေ ဆက်လုပ်နေပါတယ်။ ဥပဒေအရ အရွယ်မရောက်သေးတဲ့ လူငယ်တစ်ယောက်အပါအဝင် လူ ၉ ယောက်ကို ဖမ်းထားကြောင်း တရားရေးဌာန သတင်းရင်းမြစ်တွေက ပြင်သစ်မီဒီယာတွေကို ပြောပါတယ်။ အဲဒီလူတွေထဲမှာ တိုက်ခိုက်သူရဲ့ ဆွေမျိုးတွေလည်း ပါသလို၊ အသတ်ခံရတဲ့ ကျောင်းဆရာသင်တဲ့ ကျောင်းမှာ တက်နေတဲ့ ကလေး တစ်ယောက်ရဲ့ မိဘတွေလည်းပါတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အသတ်ခံခဲ့ရသူဟာ ဘယ်သူလဲ အသတ်ခံရသူဟာ သမိုင်းနဲ့ ပထဝီဝင်ဘာသာရပ်တွေကို သင်ကြားပေးတဲ့ ကျောင်းဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး မိုဟာမက် ကာတွန်းနဲ့ ဆက်စပ်ကာ လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်အကြောင်းကို အတန်းထဲမှာ ပြောပြခဲ့ဖူးတယ်လို့ လယ် မွန် (Le Monde) သတင်းစာက ရေးပါတယ်။ ချာလီ အက်ဘ်ဒို မဂ္ဂဇင်းက အဲဒီ ကာတွန်းကို ပုံနှိပ်ဖော်ပြခဲ့တုန်းက မွတ်ဆလင်အသိုင်းအဝိုင်း တချို့ကြားမှာ ဆူဆူညံညံ ဝေဖန်သံတွေ ထွက်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အတန်းထဲက မွတ်ဆလင်ကျောင်းသားတွေ အနေနဲ့ ဒီသင်ခန်းစာက ထိပါးတိုက်ခိုက်တယ်လို့ ယူဆရင် စာသင်ခန်းအပြင်ကို ထွက်သွားနိုင်ပါတယ်လို့ အဲဒီ ဆရာက ပြောကြောင်းလည်း သိရပါတယ်။ ဒီလ အစောပိုင်းတုန်းက တချို့ မွတ်ဆလင် ကျောင်းသားမိဘတွေက ချာလီအက်ဘ်ဒို တရားစီရင်ရေးနဲ့ ဆက်နွှယ်ပြီး အဲဒီကျောင်းဆရာက အဲလို ကာတွန်းပုံတွေ ထုတ်ပြကာ သင်ကြားနေတဲ့အပေါ် သူတို့ သဘောမကျကြောင်း ကျောင်းကို တိုင်တန်းခဲ့ဖူးတယ်လို့ ပြင်သစ် မီဒီယာတွေက ရေးပါတယ်။ ကွန်ဖလွန် စဲန်တန်း နာရင်းက အမှုဖြစ်ပွားရာနေရာကို ရဲတွေ ရောက်လာ \"သား အပြောအရ၊ အဲဒီ ဆရာဟာ သိပ်ကို ဖော်ရွေတယ်၊ သဘောကောင်းတယ်၊ သိပ်ကို ကြင်နာတတ်တဲ့သူလို့ သိရတယ်\" အဲဒီ နော်ဒဲန်း ရှာဝါဒီ ကျောင်းမှာတက်နေတဲ့ ကျောင်းသား တစ်ယောက်ရဲ့ မိဘတစ်ယောက်က ပြောတာကို AFP သတင်းဌာနက ရေးပါတယ်။ သောကြာနေ့ညနေက တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ချာလီ အက်ဘ်ဒို မဂ္ဂဇင်းက \"သူတစ်ပါးကို လွတ်လပ်ခွင့်မပေးတာက နောက်ထပ် စိုးရိမ်မှတ်အသစ်တစ်ခုကို ရောက်လာနေတယ်၊ ကျွန်ုပ်တို့ နိုင်ငံတွင်းမှာ ဖြစ်နေတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ ဘာမှ လုပ်မထားတဲ့ပုံ ဖြစ်နေတယ်\" လို့ တွစ်တာက တဆင့် သတင်းပါးပါတယ်။ သတ်ဖြတ်မှုက အခုဆိုနေကြတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ သတ်ဖြတ်တာဆိုရင် ဒီအမှုက ပြင်သစ် နိုင်ငံတခုလုံးကို ထိတ်လန့်အံ့သြသွားစေမှာပါပဲ၊ သူတို့အနေနဲ့ ဒါကို ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုလို့ မြင်တာတင်မကပဲ ကျောင်းဆရာတစ်ယောက်က သူ့အလုပ်တာဝန် သူလုပ်နေတာကို ရက်ရက်စက်စက် ကြမ်းကြမ်းကြုတ်ကြုတ် တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်တာလို့ မြင်ကြမှာ လို့ ပဲရစ်က ဘီဘီစီ သတင်းထောက် ဟုချ်စကိုဖီးလ်က ပြောပါတယ်။ လူ ၁၂ ယောက် အသတ်ခံခဲ့ရတဲ့ ချာလီ အက်ဘ်ဒို မဂ္ဂဇင်းတိုက် ၂၀၁၅ ခုနှစ် မှာ တိုက်ခိုက်ခံရပြီးကတည်းက ပြင်သစ်မှာ အစ္စလာမ်မစ် တိုက်ခိုက်မှုတွေ အတော်ဖြစ်လာတာကို တွေ့နေရပါတယ်။ ပြင်သစ်မှာ ဘယ်လို တုံ့ပြန်နေကြလဲ ပြင်သစ် သမ္မတ မက်ခရွန်းက ဒီလူသတ်မှုကို အစ္စလာမ်မစ် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု တစ်ခုလို့ အမှုဖြစ်ပွားရာနေရာမှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံသားတစ်ယောက် ဒီနေ့ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်တာခံခဲ့ရပါတယ်၊ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ သူ စာသင်ကြားခဲ့လို့၊ သူက သူ့ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကို လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် အကြောင်းကို သင်ကြားပေးခဲ့လို့။\" ပြင်သစ် အမျိုးသား လွှတ်တော်က အမတ်တွေကလည်း အသတ်ခံရတဲ့ ကျောင်းဆရာကို ဂုဏ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ လွှတ်တော်တွင်းမှာ မတ်တပ်ထရပ်ခဲ့ကြပြီး \"ယုတ်မာရက်စက်တဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု\" ကို ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ ပညာရေး ဝန်ကြီး ယန်းမီရှဲလ် ဘလန်ကာက ကျောင်းဆရာ တစ်ယောက်ကို သတ်ဖြတ်တာဟာ ပြင်သစ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်တာပဲလို့ သူ့တွစ်တာမှာ ရေးတင်ပါတယ်။ သူက အသတ်ခံရသူနဲ့ သူ့မိသားစုအတွက် ကိုယ်ချင်းစာနာမိတယ်လို့ ဆိုပြီး \"အစ္စလာမ်မစ် အကြမ်းဖက်ဝါဒ\" ကို တုံ့ပြန်နိုင်ဖို့ က ညီညွတ်မှုနဲ့ ခိုင်မာမှုရှိကြဖို့ပဲ လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ Charlie Hebdo အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ပတ်သက်သူတွေကို ရုံးထုတ်"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52829561", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52838584", "doc1": "একক দেশ হিসেবে করোনাভাইরাস সংক্রমণে যুক্তরাষ্ট্রে মৃতের সংখ্যা সবচেয়ে বেশি। দেশটিতে আক্রান্তের সংখ্যা এখন প্রায় ১৯ লাখ। পুরো বিশ্বে যত মানুষ করোনাভাইরাসে আক্রান্ত হয়েছে তার মধ্যে যুক্তরাষ্ট্রে রয়েছে ৩০ শতাংশ। যুক্তরাষ্ট্রের জন হপকিন্স বিশ্ববিদ্যালয়ের হিসেবে অনুযায়ী দেশটিতে এখন মৃতের সংখ্যা ১০০২৭৬ জন। গত ২১ জানুয়ারি ওয়াশিংটনে প্রথম করোনাভাইরাসের সংক্রমণ ধরা পড়ে। বিশ্বজুড়ে এখনো পর্যন্ত ৫৬ লাখ মানুষ কোভিড-১৯ এ আক্রান্ত হয়েছে। এদের মধ্যে মারা গেছে প্রায় তিন লক্ষ পঞ্চান্ন হাজার। বিবিসির উত্তর আমেরিকা বিষয়ক সম্পাদক জন সোপেল বলেন, করোনাভাইরাস সংক্রমণে যুক্তরাষ্ট্রে যত মানুষ মারা গেছে, সেটি গত ৪৪ বছর যাবৎ কোরিয়া, ভিয়েতনাম, ইরাক এবং আফগানিস্তান সংঘাতের সময় আমেরিকার নিহত সৈন্যের সমান। আমেরিকার ২০টি অঙ্গরাজ্যে নতুন করে সংক্রমণের সংখ্যা বৃদ্ধির প্রবণতা দেখা যাচ্ছে। এসব অঙ্গরাজ্য হচ্ছে - নর্থ ক্যারোলাইনা, উইসকনসিন এবং আরকানসাস। শিকাগো, লস অ্যাঞ্জেলস এবং ওয়াশিংটনের মতো শহরে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ এখনো বেশি। তবে নিউইয়র্ক শহরে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ সবচেয়ে মারাত্মক আকার ধারণ করেছিল। সেখানে এখন মৃত্যুর হার কমে এসেছে। নিউইয়র্কে এখনো পর্যন্ত মোট মৃত্যুর সংখ্যা দাঁড়িয়েছে প্রায় ২১০০০। নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন নতুন করোনাভাইরাস কত দ্রুত ছড়ায়? কতটা উদ্বেগের? কোথায় কতোক্ষণ বেঁচে থাকে কোভিড-১৯ এর জীবাণু, নির্মূলের উপায় যুক্তরাষ্ট্রে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ ঠেকাতে ব্যর্থ হওয়ায় দেশটির প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প কড়া সমালোচনার মুখে পড়েছেন। কিন্তু মি. ট্রাম্প পাল্টা দাবি করেন, তার প্রশাসন যদি পদক্ষেপ না নিতো তাহলে মৃতের সংখ্যা এখনকার চেয়ে ২৫ গুণ বেশি হতে পারতো। করোনাভাইরাস সংক্রমণের শুরুর দিকে মি: ট্রাম্প বিষয়টিকে খাটো করে দেখানোর চেষ্টা করেন। তিনি একটি মৌসুমি ফ্লু হিসেবে বর্ণনা করেন। যুক্তরাষ্ট্রের কলাম্বিয়া ইউনিভার্সিটির এক গবেষণায় বলা হয়েছে আগে পদক্ষেপ নিলে মৃতের সংখ্যা ৩৬০০০ কম হতে পারতো।", "doc2": "အမှန်တကယ် သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ဒီ့ထက်များလိမ့်မယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကဆို အမေရိကန်မှာ ကူးစက်သူ အရေအတွက်က တသန်းခုနစ်သိန်းဝန်းကျင်ရှိသွားပါပြီ။ အမေရိကန် ကူးစက်သူ အရေအတွက်ဟာ တကမ္ဘာလုံး ကူးစက်သူ စုစုပေါင်းရဲ့ ၃၀ ရာနှုန်းဝန်းကျင်ပါ။ တကမ္ဘာလုံးမှာ ကူးစက်သူအရေအတွက်က ၅ သန်း ၈ သိန်းကျော်၊ သေဆုံးသူစုစုပေါင်းက ၃၅၇၈၀၇ ရှိသွားပါပြီ။ အမေရိကန်မှာ ပထမဆုံး ကူးစက်ခံရသူကို မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့တာက ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့က ဖြစ်ပြီး ဝါရှင်တန်ပြည်နယ်မှာပါ။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ သေဆုံးသူ အရေအတွက် စုစုပေါင်းဟာ မေရီလန်းပြည်နယ်အခြေစိုက် ဂျွန်ဟော့ပ်ကင်း တက္ကသိုလ်ရဲ့ စာရင်းဇယားအရဆိုရင် ၁၀၀၄၄၂ ရှိသွားပါပြီ။ ကိုရီးယားစစ်ပွဲ၊ ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ၊ အီရတ်စစ်ပွဲ၊ အာဖဂန်နစ္စတန်စစ်ပွဲတွေမှာ သေဆုံးခဲ့တဲ့ အမေရိကန်စစ်သား စုစုပေါင်း အရေအတွက်ထက်များပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက စုစုပေါင်း နေထိုင်သူ လူဦးရေကလည်း အရေအတွက်များပါတယ်။ စုစုပေါင်း လူဦးရေ အပေါ်အချိုးချပြီး သေနှုန်းကို တွက်ချက်ကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့ အမေရိကန်ရဲ့ သေဆုံးမှု ရာနှုန်းဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အဆင့် ၉ ဖြစ်သွားပါတယ်။ လူဦးရေစုစုပေါင်းနဲ့ အချိုးချရင် ဘယ်လ်ဂျီယန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်၊ အိုင်ယာလန်တို့က အမေရိကန်ထက် ပိုများပါတယ်။ အမေရိကန်ကသေဆုံးမှုဟာ တက်ရိပ်ပြနေဆဲပါ။ တကယ့်အစစ်အမှန် ကိန်းဂဏန်းဟာ မှတ်တမ်းတင်ထားနိုင်တာထက် ပိုများလိမ့်မယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေက ဆိုကြပါတယ်။ ပြည်နယ်အသီးသီးအခြေအနေ ပြည်နယ် ၂၀ မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်ကုန်ဆုံးချိန်အထိ ရောဂါကူးစက်သူအရေအတွက် တိုးတက်နေတုန်းပဲလို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနား၊ ဝစ္စကွန်ဆင်၊ အာကန်ဆောတို့မှာ ကူးစက်သူအရေအတွက် မှန်မှန်ကြီး တိုးတက်နေပါတယ်။ ချီကာဂို၊ လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်၊ ဝါရှင်တင်ဒီစီ ဆင်ခြေဖုံး စတဲ့ လူနေထူထပ်ရာ ဒေသတွေမှာလည်း ကူးစက်မှုနှုန်းဟာ လျှော့ချလို့ မရဘဲ မြင့်တက်ဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လူပေါင်း ၂၁၀၀၀ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ နယူးယောက်အပါအဝင် အထိနာခဲ့တဲ့ ပြည်နယ်တချို့မှာတော့ သေနှုန်းပြန်ကျနေပါတယ်။ နယူးယောက်ရဲ့ အထွတ်အထိပ်ကာလမှာ နေ့စဥ်သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ရာနဲ့ချီရှိခဲ့ပါတယ်။ ဆေးရုံတွေမှာ လူနာတွေလျှံသွားသလို ဆေးရုံအပြင်ဘက်မှာ ယာယီရင်ခွဲရုံတွေ ဆောက်ခဲ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံရေးဂယက် သမ္မတထရမ့်ကတော့ သူ့အစိုးရရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေသာ မရှိရင် သေဆုံးသူ အရေအတွက်ဟာ ဒီ့ထက် ၂၅ ဆ ပိုများသွားလိမ့်မယ်လို့ ခုခံပြောဆိုပါတယ်။ ဝေဖန်သူတွေကတော့ သူ့ရဲ့ဆောင်ရွက်ချက်တွေဟာ နှေးကွေးတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ ပြည်နယ်အစိုးရတွေဟာလည်း သက်ကြီးဂေဟာတွေ၊ နာမကျန်းဂေဟာတွေမှာ သေဘေးအရိပ်မိုးလာတာကို စောစောစီးစီး အရေး မယူခဲ့ဘူးလို့ အပြစ်တင်ခံရပါတယ်။ စောစောပိုင်းတုန်းကတော့ သမ္မတထရမ့်က ဒီရောဂါကို ရာသီတုပ်ကွေးလောက်ပါပဲလို့ လျှော့တွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ အမေရိကန်ဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်တယ်လို့ ပြောပြီး ဧပြီလမှာတော့ ကပ်ဘေးကြီးဟာ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် လွန်မြောက်သွားပါလိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ၅ သောင်း ၆ သောင်းလောက်လို့ အစကသူခန့်မှန်းထားခဲ့ပြီး ၆ သောင်း ၇ သောင်းကျော်သွားချိန်မှာလည်း သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ တသိန်းတော့ ကျော်မှာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ အခု တသိန်းကျော်ခဲ့ပါပြီ။ အခုတော့ အမေရိကန်မှာ ကူးစက်သူအရေအတွက် အများဆုံးဖြစ်နေတာဟာ ဂုဏ်ထူးဆောင် တံဆိပ်ပဲလို့ သမ္မတထရမ့်က ဆိုပြီး သူ့အလိုအရ ကူးစက်သူ များများတွေ့တာဟာ များများ ဆေးစစ်နိုင်လို့ပါတဲ့။ ရောဂါကူးစက်သူများတာဟာ များများစစ်နိုင်လို့ရတဲ့ ဂုဏ်ထူးဆောင်တံဆိပ်တခုပဲလို့ သမ္မတထရမ့်ကဆို နယူးယောက်မြို့ ကိုလံဘီယာ တက္ကသိုလ်ရဲ့ လေ့လာချက်အရ တကယ်လို့သာ အစိုးရက စောစောအရေးယူခဲ့ရင် သေဆုံးသူ အရေအတွက်ဟာ ဒီ့ထက် ၃၆၀၀၀ နည်းနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲမှာ သမ္မတထရမ့်ကို စိန်ခေါ်သူဖြစ်လာဖွယ်ရှိတဲ့ ဒီမိုကရက်အမတ် ဂျိုးဘိုင်ဒင်ကတော့ သေဆုံးသူတွေရဲ့ မိသားစုတွေထံကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဝမ်းနည်းစကား တိုက်ရိုက်ပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။ “ခင်ဗျားတို့ရဲ့ဆုံးရှုံးမှုအတွက် ကျွန်တော်အထူးဝမ်းနည်းပါတယ်။ တနိုင်ငံလုံးကလည်း ခင်ဗျားတို့နဲ့အတူ ကြေကွဲနေကြပါတယ်”လို့ တွစ်တာကနေ သတင်းပါးခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ရဲ့ ကပ်ဘေးကိုင်တွယ်ပုံကိုလည်း သူကဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။ “ကျွန်တော်တို့ ရှောင်တိမ်းလို့ ရနိုင်လောက်ပါလျက်နဲ့ အရေအတွက် ဒီလောက်အထိ မြင့်တက်ခဲ့ရပြီ” လို့သူကဆိုပါတယ်။ လော့ဒေါင်းဘယ်လိုဖြေလျှော့မလဲ အမေရိကန်မှာ သေဆုံးမှုက တက်မြဲတက်နေပေမယ့် ကပ်ဘေးနောက်ပိုင်း အလုပ်လက်မဲ့ အရေအတွက်ဟာ ၃၉ သန်းအထိရှိလာတာကြောင့် အေးခဲရပ်တန့်သွားတဲ့ စီးပွားရေးကိုပြန်ဖွင့်ဖို့ ပြည်နယ်တခုပြီးတခု ရှေ့တိုးဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ပြည်နယ် ၅၀ လုံးဟာ ကိုဗစ်စည်းမျဥ်းတွေကို သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ လျှော့ချနေကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကလေးပျော်ပွဲကြီးဖြစ်တဲ့ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်က ဒစ္စနေကမ္ဘာဟာ ဇူလိုင် ၄ ရက်မှာပြန်ဖွင့်ဖို့ စိုင်းပြင်းနေပါပြီ။ ဝန်ထမ်းတွေကို ရောဂါပိုးရှိမရှိ မှန်မှန်စစ်သွားမယ်လို့ ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ခုထိမပေါ်သေးပါဘူး။ အတည်ပြုထားတဲ့ ကုထုံးလည်း မရှိသေးပါဘူး။ စမ်းသပ်ဆဲတွေတော့ရှိပါတယ်။ ဒီလမှာလုပ်တဲ့ AP-NORC စစ်တမ်းအရ အမေရိကန် ၄၉ ရာခိုင်နှုန်းက ကာကွယ်ဆေးပေါ်လာရင် ထိုးမယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-49358390", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-49346793", "doc1": "হংকং এখনও মূল চীন ভূখণ্ডের চাপের মুখে রয়েছে চীন সরকার বিক্ষোভকারীদের কড়াভাষায় সমালোচনা করেছে। অনেকের মনেই এখন প্রশ্ন চীন কি শেষ পর্যন্ত ধৈর্য হারাবে এবং সরাসরি পদক্ষেপ নিতে উদ্যোগী হবে? কিন্তু চীনের এক্ষেত্রে হস্তক্ষেপ করার আইনগত কতটা অধিকার আছে? হংকং-এ চীনা সামরিক পদক্ষেপের সম্ভাবনা কতটা? চীন কি সৈন্য পাঠাতে পারে? মূল আইন খুবই পরিষ্কার। ১৯৯৭ সালে ব্রিটেন হংকং-এর প্রশাসন চীনের কাছে ফিরিয়ে দেবার পর হংকংএর একটা ছোটখাট নতুন সংবিধান তৈরি করা হয়েছিল। সে অনুযায়ী যতক্ষণ না হংকং-এ সার্বিকভাবে জরুরি অবস্থা জারি হচ্ছে অথবা হংকং-এ যুদ্ধাবস্থা ঘোষণা করা হচ্ছে, ততক্ষণ চীনের সামরিক হস্তক্ষেপ একমাত্র ঘটতে পারে হংকং সরকার সে অনুরোধ জানালে। এছাড়া ''জন শৃঙ্খলা রক্ষার স্বার্থে এবং দুর্যোগের সময় ত্রাণকাজে''। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: হংকং বিক্ষোভের কেন্দ্রবিন্দু কে এই জোশুয়া ওং? শিল্ড গার্ল':হংকং বিক্ষোভের প্রতিচ্ছবি যে নারী অ্যাপ দিয়ে যেভাবে পরিচালিত হচ্ছে হংকংয়ের বিক্ষোভ হংকং-এ পিএলএর (পিপিলস লিবারেশন আর্মি)কয়েক হাজার সৈন্য রয়েছে। তবে বেশিরভাগ বিশ্লেষক বলছেন এই পর্যায়ে পিএলএ বা পিপলস লিবারেশন আর্মির সৈন্যদের হংকংএর রাস্তায় নামানোর বিষয়টা প্রায় চিন্তার বাইরে। ''এটা কাঠামোগত এবং অর্থনৈতিক পরিবেশে একটা নাটকীয় পরিবর্তন নিয়ে আসবে,'' বলছেন হংকং-এ চীনা বিশ্ববিদ্যালয়ের অধ্যাপক ইভান চয়। ''এধরনের পদক্ষেপের পরিণতি সূদুর-প্রসারী হতে পারে।'' ড: চয় বলছেন হংকং-এর দায়িত্ব হস্তান্তরের পর থেকে যে ''এক দেশ- দুই পদ্ধতি'' মডেলে হংকং এর শাসন ব্যবস্থা চলে এসেছে, এধরনের পদক্ষেপের ফলে তার ওপর আস্থা পুরো ভেঙে যাবে- এতটাই যে তা সম্ভবত সে বিশ্বাস আর পুনরুদ্ধার করা যাবে না। হস্তান্তরের পর থেকে হংকং-এ পিএলএ-র প্রায় ৫০০০ সৈন্য রয়েছে। ম্যাককোয়ারি ইউনিভার্সিটির গবেষক অ্যাডাম নাই বলছেন এটা মূলত ''চীনা সার্বভৌমত্বের একটা প্রতীকি উপস্থিতি''। তবে ৩১শে জুলাই সেনানিবাস তাদের নীরব ও পরোক্ষ ভূমিকা ভঙ্গ করেছে। প্রতিবাদ নিয়ে একটি ভিডিও প্রকাশ পেয়েছে যাতে দেখা যাচ্ছে সৈন্যরা ক্যান্টনিজ ভাষায় চিৎকার করছে, ''এর পরিণতির জন্য আপনারা পুরো দায়ী থাকবেন!'', সৈন্যরা বিক্ষোভকারীদের দিকে এগিয়ে যাচ্ছে এবং ফুটেজের একটি দৃশ্যে দেখা যাচ্ছে পুলিশ একটি ব্যানার ধরে রয়েছে যাতে লেখা ''এগোন বন্ধ কর, নাহলে আমরা শক্তি ব্যবহার করব''। সাধারণত অসন্তোষের সময় হংকং পুলিশ এধরনের ভাষা ব্যবহার করে থাকে। হংকং-এ বির্তকিত প্রত্যর্পণ আইনের বিরোধিতা করে বিক্ষোভ চলছে ৯ই জুন থেকে। ড: চয় বলছেন বেইজিং ক্রমাগত চেষ্টা করছে ''হংকং-এর মানুষকে মনে করিয়ে দিতে এমন (সামরিক শক্তি ব্যবহারের) সম্ভাবনা আছে।'' ''তারা এমন পদক্ষেপের সম্ভাবনা নাকচ করে দিতে চায় না। তাদের আশা এটা একধরনের মনস্তাত্ত্বিক চাপ তৈরি করবে।'' এ যাবৎ চীনের হংকং বিষয়ক সর্বোচ্চ নীতিনির্ধারনী দপ্তর বলে এসেছে যে হংকং পুলিশ অসন্তোষ দমন করতে পারবে সে ব্যাপারে তাদের পূর্ণ আস্থা আছে। তবে তাদের মুখপাত্র ইয়াং গুয়াং এমন হুঁশিয়ারিও দিয়েছেন যে ''যারা আগুন নিয়ে খেলছে, সেই আগুনই তাদের ধ্বংস করবে'' এবং বিক্ষোভকারীরা যেন মনে না করে যে ''সংযমের অর্থ দুর্বলতা''। মি: নাই বিবিসিকে বলেছেন সামরিক হস্তক্ষেপ চীনা সরকারের জন্য মস্ত বড় একটা রাজনৈতিক ঝুঁকি তৈরি করবে, দেশের ভেতর এবং আন্তর্জাতিক অঙ্গনেও। এছাড়াও যে কোনরকম সামরিক হস্তক্ষেপ পরিস্থিতি আরও খারাপ করতে পারে- আরও প্রতিরোধ গড়ে উঠতে পারে। চীন কি রাজনৈতিকভাবে হস্তক্ষেপ করতে পারে? হংকং-এর রাজনৈতিক ব্যবস্থা পুরোপুরি গণতান্ত্রিক নয়। বিক্ষোভকারীদের বিরোধিতার পেছনে সেটা একটা কারণ। তারা গণতান্ত্রিক সংস্কারের আহ্বান জানাচ্ছে। অন্যদিকে, চীন হংকং-এর রাজনীতিতে বেশ কিছু হস্তক্ষেপ করেছে। তার থেকেই সর্বসাম্প্রতিক এই বিক্ষোভের জন্ম। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: ছবিতে হংকং বিক্ষোভকারীদের পার্লামেন্ট দখল হংকংয়ের অর্থনীতি চীনের জন্য এখনো কতটা গুরুত্বপূর্ণ? ক্যারি ল্যামের বিরুদ্ধে অভিযোগ বাস্তবতার সঙ্গে তার কোন যোগ নেই। হংকং-এর সংসদ - আইনপ্রণয়নকারী পরিষদ- চীনপন্থী এবং অংশত গণতান্ত্রিক। এর প্রায় অর্ধেক আসনে প্রার্থী নির্বাচিত হন ভোটারদের প্রত্যক্ষ ভোটে। প্রধান নির্বাহীকে নির্বাচিত করেন প্রধানত বেইজিং-পন্থী একটি নির্বাচনী কমিটি। ভোটারদের মাত্র ৬ শতাংশের ভোটে এই কমিটি নির্বাচিত হয়। সমালোচকরা বলেন ফলে হংকং-এর নেতৃত্বের দায়বদ্ধতা চীনের কাছে - হংকং-এর জনগণের কাছে নয়। ক্যারি ল্যাম নির্বাচিত হন ২০১৭ সালে। বর্তমানে অকার্যকর প্রত্যর্পণ বিলটি তিনিই চালু করেন এবং এই বিক্ষোভে জনরোষের কেন্দ্রবিন্দু হয়ে ওঠেন। হংকং-এ বিজ্ঞান ও প্রকৌশল বিশ্ববিদ্যালয়ের অধ্যাপক ডিক্সন মিং সিং বলছেন চীন ''তার ক্ষমতা প্রদর্শনের লক্ষ্যে অনেক কিছুই করেছে...এছাড়াও ক্যারি ল্যামের পদত্যাগের প্রশ্নে প্রবল আপত্তি বজায় রেখেছে, পাশাপাশি প্রত্যর্পণ বিলটি আনুষ্ঠানিকভাবে প্রত্যাহার করতে অস্বীকৃতি জানিয়েছে। ''বেইজিং যদি ক্যারি ল্যামের পদত্যাগ চায় সেটা কি সম্ভব?'' এ প্রশ্নের উত্তরে তিনি বলছেন, ''অবশ্যই। কিন্তু চীন কর্তৃপক্ষ সেটা চায় না, কারণ তারা দেখাতে চায় যে জনগণের দাবিতে তারা নীতি বদলায় না।'' তবে, মিস ল্যাম তার পদ ছেড়ে দিলেও, তার উত্তরসূরীও আসবেন বেইজিং-এর সমর্থনপুষ্ট হয়েই। চীন কি আন্দোলনকারীদের চিহ্ণিত করে পদক্ষেপ নিতে পারে? হংকং-এ বিক্ষোভের সূত্রপাত হয় প্রত্যর্পণ আইন বিষয়ক বিল নিয়ে। সমালোচকদের আশঙ্কা রাজনৈতিক আন্দোলনকারীদের চীনের মূল ভূখন্ডে নিয়ে যাবার জন্য চীন এই আইন ব্যবহারের পরিকল্পনা নিয়েছিল। সেখানে তাদের দণ্ড দেওয়া প্রায় নিশ্চিত হয়ে যেত। গুই মিনহাই, চীনা সরকারের একজন সমালোচক যিনি চীনা হেফাজতে রয়েছেন কিন্তু তার আগে তিনি নিখোঁজ হয়ে গিয়েছিলেন। ক্যারি ল্যাম বলেছেন এই বিল এখন মৃত। কিন্তু এই বিল না থাকলেও এধরনের আইনের পাশ কাটিয়ে চীনের হংকং-এর নাগরিকদের আটক করার যথেষ্ট দৃষ্টান্ত রয়েছে। যেটা হংকং-এর নাগরিকদের জন্য উদ্বেগের। গুই মিনহাইয়ের হংকংএ একটি বইয়ের দোকান ছিল। তিনি চীনা সরকার বিরোধী বই বিক্রি করতেন। ২০১৫ সালে তিনি থাইল্যান্ডে নিখোঁজ হয়ে যান। এরপর ২০০৩ সালে এক ভয়াবহ গাড়ি দুর্ঘটনাকে কেন্দ্র করে চীনে তিনি ধরা পড়েন। চীনের এক আদালত তাকে দুবছরের কারাদণ্ড দেয়। ২০১৭ সালে তিনি মুক্তি পান, কিন্তু পরের বছরই চীনে একটা রেলগাড়ি থেকে তাকে আবার আটক করা হয়। এরপর থেকে কেউ আর তাকে দেখেনি। হংকং বিক্ষোভকারীরা ভয় পাচ্ছেন তারা নিজেরা ধরা না পড়লেও চীনের মূল ভূখন্ডে তাদের পরিবারের সদস্যরা দমনপীড়নের শিকার হতে পারেন। হংকং-এ এই মুহূর্তে চীনের প্রত্যক্ষ হস্তক্ষেপ নিয়ে আশংকা বিরাজ করছে। পাশাপাশি বিক্ষোভ দমনে চীনের সবচেয়ে কার্যকর অস্ত্র এখন অর্থনৈতিকভাবে হংকংকে শাস্তি দেয়া। হংকং অর্থনীতির একটা মূল কেন্দ্র। হস্তান্তর চুক্তির অংশ হিসাবে যেসব বিশেষ সুবিধা তাদের দেওয়া হয়েছিল তা হংকংকে অর্থনৈতিকভাবে শক্তিশালী করেছে। কিন্তু এরপরেও ১৯৯৭ সালের পর থেকে মূল ভূখন্ডে শেনঝেন আর শাংহাই দ্রুত অর্থনৈতিক সমৃদ্ধির সিঁড়ি বেয়ে উঠে এসেছে। এখন হংকং যদি চীনের কর্তৃত্বকে চ্যালেঞ্জ জানানো অব্যাহত রাখে, তাহলে চীন সরকার বিনিয়োগ ও বাণিজ্যের ক্ষেত্রে মূল ভূখন্ডকেই অগ্রাধিকার দেবে এবং চেষ্টা করবে হংকংএর অর্থনীতিকে চাপে রাখতে। তারা চাইবে এমন পরিস্থিতি তৈরি করতে যাতে হংকং তার অর্থনৈতিক প্রবৃদ্ধির জন্য চীনের মুখাপেক্ষী হতে বাধ্য হয়। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: মোদী সরকার কি কাশ্মীরকে আরও গভীর সংকটে ঠেলে দিচ্ছে মেগা প্রকল্প কি ঢাকার সড়কে বিড়ম্বনার অন্যতম কারণ? গণমাধ্যম থেকে মুজিবের নাম যেভাবে প্রায় অদৃশ্য হলো", "doc2": "ဟောင်ကောင်အစိုးရအနေနဲ့ တရုတ်ပြည်မ အစိုးရရဲ့ ဖိအားတွေနဲ့ ဆက်ရင်ဆိုင်နေရဆဲ ဆန္ဒပြသူတွေကို တရုတ်အစိုးရက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန် ပြောဆိုထားခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တဖြည်းဖြည်း သည်းခံစိတ် လျော့လာပြီး တိုက်ရိုက် အရေးယူတာတွေ လုပ်လာတော့မှာလားလို့ အတော်များများက တွေးနေကြပါတယ်။ ဟောင်ကောင်အရေးမှာ ကြားဝင်ဖို့ တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ ဥပဒေကြောင်းအရ ဘယ်လိုလမ်းကို ရွေးမလဲ၊ ဟောင်ကောင်မှာ တရုတ်က စစ်ရေးအရ အရေးယူတာမျိုး တွေ့ရနိုင်သလားလို့ မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိပါတယ်။ တရုတ်က ဟောင်ကောင်ကို စစ်တပ် စေလွှတ်နိုင်သလား ၁၉၉၇ ခုနှစ်က ဟောင်ကောင်ကို တရုတ်အစိုးရလက်ထဲ ယူကေအစိုးရက လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီးကတည်းက ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ဟောင်ကောင်ရဲ့ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေထဲမှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ တကယ်လို့ တရုတ်က ဟောင်ကောင်မှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ဒါမှမဟုတ် စစ် မကျေညာမချင်း ဟောင်ကောင် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ပန်ကြားချက်နဲ့သာ တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ စစ်ရေးအရ ဝင်ရောက် ဆောင်ရွက်ခွင့် ရှိမှာ ဖြစ်ပြီး ဒါကလည်း လူထု ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး ကိစ္စရပ်နဲ့ ကပ်ဘေးအန္တရာယ် ကယ်ဆယ်ရေး ကိစ္စရပ်တွေအတွက်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်က စစ်တန်းလျားတစ်ခုမှာ PLA တရုတ်ပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ စစ်ရေး လေ့ကျင့်နေကြပုံ ဒါပေမဲ့ အခုအခြေအနေမျိုးမှာ တရုတ်အစိုးရက PLA တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို သုံးပြီး စစ်ရေးအရ ဖြေရှင်းဖို့ ဆိုတာ လုံးဝ မတွေးဝံ့လောက်အောင်ပဲလို့ အကဲခတ် အများစုက ပြောပါတယ်။ \"တရုတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ဖြေရှင်းမယ် ဆိုရင် အခြေခံအဆောက်အအုံနဲ့ စီးပွားရေး အခြေအနေတွေကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းသွားနိုင်တယ်\" လို့ ဟောင်ကောင် တရုတ်တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ အိုင်ဗန် ချွိုင် က ပြောပါတယ်။ အကျိုးဆက်တွေက အတော့်ကို ကျယ်ပြန့်သွားနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီလို လုပ်မယ် ဆိုရင် ဟောင်ကောင်ကို တရုတ်အစိုးရ လွှဲပြောင်းယူခဲ့ပြီးကတည်းက ကျင့်သုံးလာတဲ့ \"နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၊ စနစ်နှစ်မျိုး\"နဲ့ အုပ်ချုပ်နေတဲ့ ပုံစံအပေါ် ယုံကြည်မှုတွေ ပြိုပျက်သွားနိုင်ပြီး ပြန်ပြင်နိုင်ဘွယ် မရှိဘူးလို့ ပါမောက္ခ ချွိုင်က ပြောပါတယ်။ ဟောင်ကောင်ကို တရုတ်အစိုးရ လွှဲပြောင်း ယူခဲ့ပြီးကတည်းက ဟောင်ကောင်မှာ အခြေစိုက် တပ်စွဲထားတဲ့ PLA တရုတ်ပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်ပေါင်း ၅ ထောင်လောက် ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင်မှုကို ဖော်ပြတဲ့ ပြယုဂ် တစ်ခုလောက်သာ ဖြစ်တယ်လို့ မက်ကွိုင်ရီ တက္ကသိုလ်က တရုတ်ရေးရာ သုတေသီ အဒမ် နီ က ပြောပါတယ်။ ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့တုန်းကတော့ ဟောင်ကောင် မြို့စောင့်တပ်ဖွဲ့ဝင် စစ်သားတွေက ဗီဒီယိုတစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြမှုတွေအတွင်း ဟောင်ကောင်ရဲတွေ သုံးလေ့ ရှိတဲ့ သတိပေးစာတန်း ဖြစ်တဲ့ \"တိုက်ခိုက်တာတွေ ရပ်ရင်ရပ်၊ မရပ်ရင် အင်အားသုံးဖြိုခွဲမယ်\"လို့ ရေးထားတဲ့ သတိပေး စာတန်းနဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေကို ရဲက တားဆီးဖို့ ကြိုးပမ်းနေတဲ့ ဆန္ဒပြမှု ဖြစ်ပွားရာ နေရာကို စစ်သားတွေ ရှေ့တိုး ဝင်ရောက်လာခဲ့ပြီး \"ဖြစ်လာမယ့် အကျိုးဆက်တွေကို ခံနိုင်ရင် ဆက်လုပ်ကြ\" လို့ ကန်တုံ ဘာသာစကားနဲ့ အော်ဟစ်ပြောနေပုံကို အဲဒီဗီဒီယိုထဲမှာ တွေ့ရပါတယ်။ စစ်အင်အားသုံး ဖြေရှင်းဖွယ် ရှိတယ် ဆိုတာကို တရုတ်အစိုးရက ဟောင်ကောင်ပြည်သူတွေကို မပြတ် သတိပေးဖို့ ကြိုးစားနေတယ်လို့ ဒေါက်တာ ချွိုင်က ပြောပါတယ်။ အခုချိန်အထိတော့ ဒီဆန္ဒပြမှုတွေကို ဟောင်ကောင်ရဲတွေ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်မယ်လို့ တရုတ်အစိုးရက အပြည့်အဝ ယုံကြည်ထားတယ်လို့ ဟောင်ကောင်မှာ ရှိတဲ့ တရုတ် မူဝါဒရေးရာရုံးက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း မီးနဲ့ ကစားတဲ့သူတွေ မီးဒဏ် ခံရမယ်၊ အစိုးရက ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း ကိုင်တွယ်နေတာကို အားနည်းတယ် ဆိုပြီး အမှတ်မမှားကြနဲ့ လို့ ဆန္ဒပြသူတွေကို ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ယန် ဂွန်းက သတိပေးထားပါတယ်။ ဆန္ဒပြမှုတွေကို စစ်အင်အားသုံး ဖြေရှင်းမယ် ဆိုရင် တရုတ်အစိုးရအတွက် နိုင်ငံရေး အန္တရာယ်က ပြည်တွင်းမှာရော၊ ပြည်ပမှာပါ အတော်လေး ကြီးမားဖို့ ရှိနေပြီး ဒီပဋိပက္ခကို ပိုဆိုးလာနိုင်ဘွယ် ရှိတယ်လို့ မစ္စတာ နီက သုံးသပ်ပါတယ်။ စစ်ရေးနဲ့ တုံ့ပြန်အရေးယူမယ် ဆိုရင် နောက်ထပ် တန်ပြန် ကန့်ကွက်မှုတွေ ထပ်ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သူက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ နိုင်ငံရေးအရရော ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နိုင်သလား ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် တရုတ်အစိုးရဟာ နိုင်ငံရေး အရ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု အတော်များများ လုပ်ခဲ့ပြီးသား ဖြစ်ပြီး ဒါဟာလည်း လတ်တလော ဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်လာရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေထဲမှာ တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဟောင်ကောင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကယ်ရီ လမ်းမ်ဟာ လူထုနဲ့ ကင်းကွာသွားပြီလို့ စွပ်စွဲခံနေရ ဟောင်ကောင် ပါလီမန် ဥပဒေပြုကောင်စီဟာ တရုတ်အစိုးရ လိုလားတဲ့ဘက်ကို ယိမ်းနေခဲ့ပြီး အဲဒီကောင်စီရဲ့ အကြီးအကဲ အမှုဆောင်ချုပ်အဖြစ် ဝင်အရွေးခံမယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေဟာ တရုတ်အစိုးရ ထောက်ခံအားပေးသူ အများစု ပါဝင်တဲ့ ကော်မတီတစ်ရပ်က ကြိုတင် အတည်ပြုထားသူတွေသာ ဖြစ်ရမယ်ဆိုတဲ့ ဥပဒေတစ်ခုကို လူထုက အကြီးအကျယ် ကန့်ကွက်နေတဲ့ ကြားက ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အရွေးခံရသူဟာ တရုတ် ဗဟိုအစိုးရက အတည်ပြုခံရသူလည်း ဖြစ်ဖို့လိုပြီး ဝန်ကြီးတွေကို အဲဒီလူက ရွေးချယ်ခန့်ခွင့် ရှိပါတယ်။ ကယ်ရီ လမ်းမ်ကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ရွေးကောက် တင်မြှောက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြမှုတွေ ပေါ်ပေါက်စေခဲ့တဲ့ တရုတ်ပြည်မကြီးထံ တရားခံ လွှဲပြောင်းပေးရေး ဥပဒေကြမ်းကို သူက အဆိုပြုခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး အခုအခါ လူတွေရဲ့ ဒေါသတွေက သူ့အပေါ် ပုံကျလာနေပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရဟာ သူ့ရဲ့ အာဏာကို အကြီးအကျယ်သုံးပြီး ကယ်ရီ လမ်းမ်ကို ရာထူးကနေ နုတ်ထွက်ခိုင်းဖို့ အခိုင်အမာ ငြင်းဆိုနေသလို ဒီဥပဒေကြမ်းကို တရားဝင် လုံးဝ ပယ်ဖျက်ခိုင်းဖို့ ကိုလည်း ငြင်းဆိုနေတယ်လို့ ဟောင်ကောင် သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာ တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ဒစ်က်ဆင် မင်းဆင်း က ပြောပါတယ်။ \"တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ တကယ်လို့ ကယ်ရီ လမ်းမ်ကို နုတ်ထွက်စေချင်တယ် ဆိုရင် နုတ်ထွက်ခိုင်းလို့ သိပ်ရတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ လူထုက ပုံသွင်းသလို လုပ်ခွင့်ပေးမှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာကို ပြချင်တဲ့အတွက် တရုတ်အစိုးရက ကယ်ရီ လမ်းကို မနုတ်ထွက်စေချင်တာ\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ တကယ်လို့ ကယ်ရီ လမ်းမ်က သူ့သဘောဆန္ဒနဲ့ နုတ်ထွက်သွားမယ် ဆိုရင်လည်း သူ့နေရာမှာ အစားထိုး ခန့်တဲ့ သူဟာ တရုတ်အစိုးရ လိုလား ထောက်ခံသူပဲ ဖြစ်လာရမှာပါ။ ဒါ့အပြင် လတ်တလော နှစ်ပိုင်းတွေအတွင်း ဟောင်ကောင်မှာ အတိုက်အခံ အမတ်တွေ နိုင်ငံတော် သစ္စာခံကျမ်းကျိန်တာမျိုး မလုပ်ရင် အမတ်လုပ်ခွင့် မပြုတာမျိုး၊ တရုတ် နိုင်ငံတော် သီချင်းကို မလေးမစားလုပ်တာကို တားမြစ်ပိတ်ပင်တဲ့ ဥပဒေတစ်ခု အဆိုပြုတာမျိုး အပါအဝင် နိုင်ငံရေး လုပ်ဆောင်မှုတွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဟောင်ကောင် အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ တရုတ်အစိုးရ ဆန့်ကျင်တဲ့ စိတ်ဓာတ်တွေကို တန်ပြန်ချေမှုန်းဖို့ စိတ်အားထက်သန်နေတယ် ဆိုတာကို ဖော်ပြနေပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရက အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားသူ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းအပေါ် ပစ်မှတ်ထားလာနိုင်သလား တရုတ်ပြည်မကြီးထံ တရားခံ လွှဲပြောင်းပေးရေး ဥပဒေကြမ်းတစ်ခုကြောင့် အခုလို ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားသူတွေကို တရုတ်ပြည်မကြီးဆီ ပို့နိုင်ဖို့အတွက် တရုတ်အစိုးရက ဒီဥပဒေကြမ်းကို အသုံးပြုလာနိုင်တယ်လို့ အကဲခတ်တွေက စိုးရိမ်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ပြည်မကြီးကို ရောက်ရင် အဲဒီလူတွေ ပြစ်မှု ထင်ရှားဖို့က သေချာသလောက်ပါပဲ။ တရုတ်အစိုးရကို ဝေဖန်လေ့ ရှိသူ ဂီ မင်ဟိုင် ဟာ တရုတ်အစိုးရက ထိန်းသိမ်းထားစဉ်အတွင်း ပျောက်ချင်းမလှ ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ အခုအခါ ဒီဥပဒေကြမ်းက လုံးဝ အသက်မရှိတော့ဘူးလို့ ကယ်ရီ လမ်းမ်က ပြောထားပေမဲ့လည်း ဒီလို ဥပဒေမျိုးကို ရှောင်ကွင်းပြီး ဟောင်ကောင် ပြည်သူတွေကို ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းမှုတွေ လုပ်နေတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတွေကြောင့် ဆန္ဒပြသူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ တရုတ် အစိုးရကို ဝေဖန် တိုက်ခိုက်တဲ့ စာအုပ်တွေ ရောင်းတဲ့ စာအုပ်ဆိုင်ရှင် ဂွီ မင်ဟိုင်ရဲ့ အမှုက အထင်ရှားဆုံး သာဓကတွေထဲက တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှာ လူအသေအပျောက် ရှိခဲ့တဲ့ မော်တော်ကား မတော်တဆ တိုက်မှု တစ်ခုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ သူ့ကို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဖမ်းဆီးမိခဲ့အပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှာ ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့တာပါ။ တရုတ် တရားရုံးက သူ့ကို ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ် ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ သူ့ကို ထောင်က လွှတ်ပေးလိုက်ပေမယ့် နောက်တနှစ်မှာ တရုတ်နိုင်ငံက ရထားပေါ်မှာ ထပ်ဖမ်းဆီးခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေက ဆိုပြီး အဲဒီကတည်းက သူ့ကို လုံးဝ မတွေ့ရတော့ပါဘူး။ အတိုက်အခံတွေက သူတို့ကိုယ်တိုင် အဖမ်းခံရမှာကို မကြောက်ကြဘူး ဆိုရင်တောင် တရုတ်ပြည်မကြီးမှာ နေထိုင်နေတဲ့ သူတို့ရဲ့ မိသားစု ဆွေမျိုးတွေ အပေါ် ဂယက်ရိုက်ခံရမှာကို တချို့က စိုးရိမ်နေပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ တရုတ်အစိုးရက တိုက်ရိုက် ဝင်ရောက် စွက်ဖက်လာမယ့်အပေါ် စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေပေမဲ့ ဆန္ဒပြမှုတွေ ရပ်တန့်သွားစေဖို့ တရုတ်အစိုးရရဲ့ အထိရောက်ဆုံး လက်နက်ကတော့ စီးပွားရေး လက်နက် ဖြစ်မယ့်ပုံ ရှိပါတယ်။ ဟောင်ကောင်ဟာ စီးပွားရေး အင်အားကြီးနယ်မြေ တစ်ခု ဖြစ်ပြီး ဗြိတိသျှ အစိုးရလက်ကနေ တရုတ်အစိုးရ လွှဲပြောင်း ယူခဲ့စဉ်က သဘောတူချက် တစိပ်တပိုင်းအဖြစ် အထူး အခွင့်အရေး ရခဲ့တဲ့အတွက် အဲဒီလို စီးပွားရေး ဆက်တောင့်တင်း ခိုင်မာနေခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ ရှီဂျန်နဲ့ ရှန်ဟိုင်းတို့လို တရုတ်ပြည်မကြီးမှာ ရှိတဲ့ မြို့တွေဟာ ၁၉၉၇ ခုနှစ်က စလို့ ဟောင်ကောင်နဲ့ အမီလိုက်နိုင်လာခဲ့ပါတယ်။ တကယ်လို့ ဟောင်ကောင်က တရုတ်အစိုးရရဲ့ အခွင့်အာဏာကို ဆက်စိန်ခေါ်ကန့်ကွက်နေမယ် ဆိုရင် ဟောင်ကောင်ရဲ့ စီးပွားရေး ကျုံ့သွားအောင်နဲ့ တရုတ်အစိုးရရဲ့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုအပေါ် နောက်ထပ် ပိုမှီခို အားထားလာဖို့ အတွက် တရုတ်အစိုးရက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးတွေကို ပြည်မကြီးဆီ ပြောင်းလဲ လုပ်ဆောင်လာဘွယ် ရှိနေပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-43403167", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-48396321", "doc1": "কেজিবির সাবেক গুপ্তচর সার্গেই স্ক্রিপাল এবং তার মেয়ে ইউলিয়া। সলসবারি শহরে একজন সাবেক রুশ গুপ্তচর ও তার মেয়ের ওপর নার্ভ এজেন্ট দিয়ে আক্রমণের ঘটনার পর মিসেস মে এই পদক্ষেপের কথা ঘোষণা করেন। তিনি বলেন, ঐ ২৩ জন কূটনীতিক প্রকৃতপক্ষে গোয়েন্দা কর্মকর্তা, এবং তাদের এক সপ্তাহের মধ্যে ব্রিটেন ছেড়ে যেতে হবে। বিবিসির সংবাদদাতারা জানাচ্ছেন, স্নায়ু যুদ্ধ শেষ হওয়ার পর অ্যাংলো-রুশ সম্পর্কের এতটা অবনতি এর আগে কখনও ঘটেনি। ব্রিটেনে কেজিবির সাবেক গুপ্তচর কর্নেল সার্গেই স্ক্রিপাল এবং তার কন্যার ওপর স্নায়ু-বিধ্বংসী কেমিকেল এজেন্ট দিয়ে হামলার নিন্দা করে মিসেস মে যেসব পদক্ষেপ নিয়েছেন তার মধ্যে সবচেয়ে গুরুত্বপূর্ণ হচ্ছে রুশ দূতাবাসের এক তৃতীয়াংশ কর্মকর্তাদের বহিষ্কার করা। ব্রিটিশ প্রধানমন্ত্রী জাতিসংঘ, নেটো এবং ইয়োরোপীয় ইউনিয়নে রাশিয়ার বিরুদ্ধে শক্ত ব্যবস্থা নেয়ার কথা বললেও সেটা কী হবে, সে সম্পর্কে তিনি এখনই কোন ইংগিত দিচ্ছেন না। ইতিমধ্যে নেটো কর্নেল স্ক্রিপালের ওপর ওই আক্রমণকে আন্তর্জাতিক রীতিনীতির গুরুতর লঙ্ঘন বলে আখ্যায়িত করে ব্রিটেনের সাথে সংহতি প্রকাশ করেছে। অন্যদিকে, রুশ পররাষ্ট্রমন্ত্রী সার্গেই লাভরভ অভিযোগ করেছেন, ব্রিটেন এই ঘটনাকে কেন্দ্র করে আন্তর্জাতিক সম্প্রদায়কে বিভ্রান্ত করার চেষ্টা করছে। আরও দেখুন: নেপালে ট্যুর বাতিল করছে আতঙ্কিত যাত্রীরা 'চড়ুইপাখি মরে গেলে ক'দিন খায়নি পৃথুলা' ওয়ানডে ক্রিকেটে ৮ উইকেট পাওয়া প্রথম বাংলাদেশি টেরিজা মে, ব্রিটিশ প্রধানমন্ত্রী।", "doc2": "လန်ဒန် မြို့ ဒေါင်းနင်းလမ်း က ဝန်ကြီးချုပ် အိမ်တော်ရှေ့ကနေ နုတ်ထွက်တဲ့ ကြေညာမှု ကို ထရီဇာ မေ စိတ်ထိခိုက် လှုပ်ရှားမှု အပြည့်နဲ့ ပြောဆို သွားခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် သူ့ အနေနဲ့ ဗြိတိန် အကျိုးစီးပွား အတွက် အကောင်း ဆုံး လုပ်ဆောင် ခဲ့တယ်လို့ သူက ထည့်သွင်း ပြောဆို ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပြီး ဥရောပ သမဂ္ဂ ကနေ နုတ်ထွက်မယ့် သူ့ရဲ့ အစီအမံတွေ မအောင် မမြင် ဖြစ်ရတဲ့ အပေါ်မှာ လည်း နောင်တ ရမိတယ်လို့ ထရီဆာ မေ က ပြော ပါတယ်။ သူရဲ့ ဘရက်ဇစ် လို့ ခေါ်တဲ့ ဗြိတိန် ဥရောပသမဂ္ဂ ကနေ နုတ်ထွက်ရေး အစီအစဉ် တွေ ကို လွှတ်တော် က အတည်ပြု နိုင်အောင် သုံးကြိမ် တိုင်တိုင် ကြိုးစား ခဲ့ပေမယ့် မအောင်မြင်တဲ့ အတွက် ရာထူး ကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ ဆုံးဖြတ် လိုက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ၀န်ကြီးချုပ် ရဲ့ ကြေညာမှု ကို စောင့်ဆိုင်းနေကြတဲ့ သတင်းသမားတွေ ဝန်ကြီးချုပ် ထရီဆာ မေဟာ အစိုးရ အဖွဲ့ဝင်တွေ ရဲ့ နုတ်ထွက်ပေးဖို့ တောင်းဆို ချက် တွေကို လိုက်လျော ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီ လမှာ တုန်း က သူ တင်သွင်း ခဲ့တဲ့ ဥရောပ သမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ အဖြစ် ကနေ နုတ်ထွက်ရေး အစီအစဉ် ကို ဗြိတိန် လွှတ်တော် က ထပ်မံ ပယ်ချ ထား ခဲ့တာပါ။ သူ့ရဲ့ အစီအစဉ်တွေကို ဥရောပ သမဂ္ဂ နဲ့ သုံးကြိမ် တိုင်တိုင် ဆွေးနွေး ညှိနိုင်း ခဲ့ပြီးမှ ဗြိတိန် လွှတ်တော် ကို တင်သွင်း ခဲ့တာ ဖြစ်ပေမယ့် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် တွေရဲ့ ပယ်ချခြင်း ကို ခံခဲ့ရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ဘရက်ဇစ် အရေး အတွက် အတိုက်အခံ လေဘာပါတီ နဲ့ ညှိနှိုင်း ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် သဘောတူညီချက် မရရှိခဲ့ဘဲ လေဘာ ပါတီနဲ့ ဆွေးနွေး မှု ဟာ လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။ မေလ ၂၄ ရက်နေ့ ဒီကနေ့မှာလည်း ဗြိတိန် ဝန်ကြီးချုပ် ထရီဇာ မေ ရဲ့ ဥရောပ သမဂ္ဂ ကနေ နုတ်ထွက်ရေး အစီအမံ တွေ ကို လွှတ်တော် ဆီကို ထပ်မံ တင်သွင်း ဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူ့ ရဲ့ အစီအစဉ် သစ်ဟာလည်း အဟောင်း ကို ပြန်လည် မွမ်းမံ ထား တာ ဖြစ်ပြီး လွှတ်တော် အမတ် တွေက ထပ်မံ ပယ်ချ နိုင်တယ် ဆိုပြီးတော့ နိုင်ငံရေး လေ့လာသူ တွေက သုံးသပ် ထားပါတယ်။ ဗြိတိန် နိုင်ငံရဲ့ အာဏာရ ပါတီ ဖြစ်တဲ့ ကွန်ဆာဗေးတစ် ပါတီ ရဲ့ ခေါင်းဆောင် ရွေးချယ်မှု ကို ဇွန်လ ၁၀ ရက် နေ့ နောက်ပိုင်းမှာ ကျင်းပ သွားဖို့ ရှိပါတယ်။ Theresa May: How the PM fought through Brexit battles"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53666961", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53681919", "doc1": "তাসলিমা ওয়ানি তার ছেলেকে শেষ দেখেছেন এক বছর আগে ৬ই আগস্ট রাতে তাসলিমা ওয়ানি আর তার পরিবার ছিলেন গভীর ঘুমে। হঠাৎ দরোজায় জোরে জোরে ধাক্কার শব্দে তারা জেগে উঠলেন। তার আগের দিন দিল্লিতে ভারত সরকার এমন এক ঘোষণা দিয়েছেন, যা পুরো দেশকে স্তম্ভিত করেছে। যে সাংবিধানিক ধারাবলে জম্মু এবং কাশ্মীরকে বিশেষ মর্যাদা দেয়া হয়েছিল, সেটি সরকার বাতিল করে। জম্মু এবং কাশ্মীর রাজ্যকে দুই ভাগে ভাগ করে দুটি কেন্দ্র শাসিত অঞ্চলে পরিণত করা হয়। পুরো কাশ্মীর উপত্যকা জুড়ে এক অভূতপূর্ব কারফিউ জারি করে বন্ধ করে দেয়া হয় সব ধরণের যোগাযোগ ব্যবস্থা। তাসলিমা ওয়ানির বাড়িতে যারা এসেছিল, তারা সেনাবাহিনী আর পুলিশের এক যৌথ দল। \"ওরা চিৎকার করে আমাদের দরোজা খুলতে বলছিল। আমরা ভীষণ ভয় পেয়েছিলাম\", বলছিলেন তিনি। \"ওরা আমাকে ঘরের ভেতরে পাঠিয়ে দিল। তারপর আমার দুই ছেলেকে ঘরের বাইরে নিয়ে গেল। ওদের ১৫ মিনিট ধরে জিজ্ঞাসাবাদ করলো। তারপর ওরা চলে গেল।\" কিন্তু পরে আবার তারা ফিরে এলো। এবার তারা বড় ছেলে ১৯ বছরের নাদিমকে বললো, এক প্রতিবেশির বাড়ি চিনিয়ে দেয়ার জন্য তাদের সঙ্গে যেতে হবে। সেটাই ছিল ছেলের সঙ্গে তাসলিমা ওয়ানির শেষ দেখা। নাদিমকে একটি পুলিশ স্টেশনে নিয়ে যাওয়া হয়। সেখানে তাকে আটক করা হয়। এরপর পাঠিয়ে দেয়া হয় এক হাজার কিলোমিটারেরও বেশি দূরে উত্তর প্রদেশ রাজ্যের এক জেলখানায়। এক বছর ধরে কাশ্মীরে অবরুদ্ধ অবস্থা চলছে নাদিম ওয়ানি সম্পর্কে ভারতীয় পুলিশের একটি গোপন ফাইল বিবিসি দেখেছে। এটিতে নাদিম ওয়ানিকে একজন 'ওভারগ্রাউন্ড ওয়ার্কার' বা প্রকাশ্য রাজনৈতিক কর্মী বলে বর্ণনা করা হয়েছে। কাশ্মীরের সশস্ত্র বিদ্রোহী গোষ্ঠীগুলোর যেসব সদস্য সরাসরি যুদ্ধে লিপ্ত নয়, কিন্তু অন্যান্য কাজে সাহায্য করে, তারাই হচ্ছে নিরাপত্তা বাহিনীর ভাষায় 'ওভারগ্রাউন্ড ওয়ার্কার।' নাদিম ওয়ানির বিরুদ্ধে আরও যেসব অভিযোগ আনা হয়েছে তার মধ্যে আছে ২০১৪ সালের নির্বাচন বর্জনের ডাক দিয়ে পোস্টার লাগানো। সেসময় নাদিমের বয়স ছিল ১৫। তাসলিমা ওয়ানি বলেন, \"আমি আমার ছেলেকে জানি। ও চরমপন্থী নয়। ও কখনো কোন বেআইনি কাজে অংশ নেয়নি। আমি সরকারের কাছে আবেদন জানাচ্ছি, দয়া করে আমার ছেলেকে মুক্তি দিন।\" মিসেস ওয়ানির স্বামী মোহাম্মদ আশরাফ ওয়ানি গত এক বছরের মধ্যে মাত্র একবার জেলে তার ছেলেকে দেখার সুযোগ পেয়েছেন। নাদিমের মতো আরও হাজার হাজার কাশ্মীরি এভাবে জেলখানায় বন্দী হয়ে আছে। গত বছরের ৫ই আগস্টের আগে শুরু হওয়া এক ব্যাপক নিরাপত্তা অভিযানে তাদের ধরা হয়। এই অভিযান অব্যাহত ছিল কয়েক সপ্তাহ ধরে। রাজনীতিক, ব্যবসায়ী, আইনজীবী, অ্যাক্টিভিস্ট থেকে শুরু করে যাদের বিরুদ্ধেই কোন প্রতিবাদ-বিক্ষোভে যোগ দেয়ার অভিযোগ আছে, বা চরমপন্থীদের সঙ্গে সম্পর্ক আছে বলে সন্দেহ করা হয়, তাদেরকেই ধরা হয়েছে। কাউকে ধরে জেলে পাঠিয়ে দেয়া হয়েছে। অনেককে গৃহবন্দী করা হয়েছে। কাশ্মীরের তিনজন সাবেক মুখ্যমন্ত্রীকেও আটক করা হয়। তাদের একজন এখনো গৃহবন্দী। ভারত সরকারের এই পদক্ষেপ স্বদেশে এবং আন্তর্জাতিক অঙ্গনে ব্যাপকভাবে সমালোচিত হয়। কিন্তু ভারত সরকার দাবি করে, কাশ্মীর অঞ্চলে শান্তি-শৃঙ্খলা বজায় রাখার জন্য এর দরকার আছে। কারণ সেখানে সম্প্রতি চরমপন্থীদের তৎপরতা বেড়েছে। হাজার হাজার কাশ্মীরিকে আটক করে ভারতের বিভিন্ন রাজ্যের জেলখানায় পাঠিয়ে দেয়া হয় নাদিম সহ অনেক কাশ্মীরিকেই আটক করা হয়েছিল বিতর্কিত এক জননিরাপত্তা আইন, পাবলিক সেফটি এ্যাক্টে (পিএসএ)। এই আইনে কোন অভিযোগ না এনেই কাউকে দুবছর পর্যন্ত আটক রাখা যায়। এই ব্যাপক অভিযানে গত কাশ্মীরিকে আটক বা কারাবন্দী করা হয় তা স্পষ্ট নয়। গত বছরের ২০শে নভেম্বর সরকার পার্লামেন্টে জানিয়েছিল, আগস্টের ৪ তারিখ হতে তারা মোট ৫ হাজার ১৬১ জনকে গ্রেফতার করে। এদের কতজনের বিরুদ্ধে পাবলিক সেফটি অ্যাক্টে অভিযোগ আনা হয়েছে বা কতজন এখনো বন্দী তা জানা যায়নি। 'নিখোঁজ' হয়ে যাওয়া কাশ্মীরিদের বাবা-মায়েরা মিলে গড়ে তুলেছেন একটি নাগরিক সংগঠন । আদালতের যেসব নথি তারা সংগ্রহ করেছেন, তাতে দেখা যায়, ২০১৯ সালে পাবলিক সেফটি অ্যাক্টে আটক কাশ্মীরিদের আটকাদেশ চ্যালেঞ্জ করে মোট ৬৬২টি মামলা হয়েছে। এর মধ্যে ৪১২টিই করা হয় ৫ই আগস্টের পর। কাশ্মীর পুলিশের ইন্সপেক্টর জেনারেল বিজয় কুমারের কাছে বিবিসি এধরণের গ্রেফতারের তথ্য জানতে চেয়েছিল। কিন্তু তিনি জানিয়েছেন, 'এরকম স্পর্শকাতর তথ্য' তার পক্ষে দেয়া সম্ভব নয়। কাশ্মীরের স্বায়ত্বশাসন কেড়ে নেয়ার প্রতিবাদে কাশ্মীরিদের বিক্ষোভ কাশ্মীরের মানবাধিকার কর্মীদের ধারণা, এসব গণগ্রেফতার এবং আটক করার ঘটনা সেখানকার মানুষের মধ্যে ভীতি ছড়িয়ে দেয়ার উদ্দেশ্যে করা। শ্রীনগরের একজন মানবাধিকার কর্মী পারভেইজ ইমরোজ বলেন, \"এসব গ্রেফতারের উদ্দেশ্য জনগণকে চুপ করিয়ে দেয়া। অনেককেই ধরা হয়েছে পাবলিক সেফটি অ্যাক্টে। কাউকে কাউকে ছেড়ে দেয়া হয়েছে। কিন্তু তারা ভয় ছড়িয়ে দিতে পেরেছে। সরকার এটা নিশ্চিত করতে চেয়েছিল কেউ যেন তাদের বাড়ি ঘর থেকে বেরিয়ে রাস্তায় নেমে নতুন আইনের প্রতিবাদ না করে।\" একই কথা বললেন শ্রীনগরের সাংবাদিক এবং রাজনৈতিক ভাষ্যকার হারুন রেশি। \"৫ই আগস্ট যা করা হয়েছিল, তা এক বিরাট ঘটনা। ভারত সরকার জানতো এটা কাশ্মীরে গণঅসন্তোষ তৈরি করবে। তারা এর বিরুদ্ধে কোন প্রতিক্রিয়া শোনা যাক, সেটা তারা চায়নি\", বলছেন তিনি। আরও পড়ুন: ভারতশাসিত কাশ্মীর কতটা বদলেছে ৩৭০ ধারা বাতিলের পর? কঠিন এক বাস্তবতার মুখোমুখি কাশ্মীর পাকিস্তানের বিরুদ্ধে যেভাবে হুমকি হতে পারে ভারত কাশ্মীরে কি এখন 'ঝড়ের আগের শান্ত অবস্থা' চলছে? বন্দী দশা থেকে যারা মুক্তি পেয়েছেন, তারা বলছিলেন, আটক থাকার সময় তাদের কী যন্ত্রণার ভেতর দিয়ে যেতে হয়েছে। কাশ্মীরের একটা আঞ্চলিক অনলাইন পত্রিকা 'কাশ্মীরিয়াত।' এটির সম্পাদক কামার জামান কাজি জানান, কয়েকটি 'টুইট‌' করার ব্যাখ্যা চেয়ে তাকে একবার তলব করা হয়। এর কদিন পর তাকে গ্রেফতার করা হয়। জেলখানায় বন্দী থাকার পুরো সময় ধরে এই একটি শার্টই পরে ছিলেন কামার জামান কাজি ৫ই আগস্টের আগে পুরো কাশ্মীর অঞ্চলে ব্যাপক সৈন্য সমাবেশ ঘটানো হচ্ছিল। সরকার তখনো কোন ইঙ্গিত দেয়নি, কী ঘটতে চলেছে। পুরো অভিযানটির প্রস্তুতি চলছিল খুবই গোপনে। ২৬শে জুলাই কামার জামান কাজি একটি টুইট করেন, যাতে তিনি এই সৈন্য চলাচল নিয়ে কথা বলেন। তার টুইটটি স্থানীয় পুলিশের নজরে পড়ে। এরপর তাকে স্থানীয় পুলিশ স্টেশনে ডেকে নিয়ে যাওয়া হয়। পরদিন তাকে আটক করা হয়। ৮ই আগস্ট তাকে পাঠিয়ে দেয়া হয় ভারত শাসিত কাশ্মীরের রাজধানী শ্রীনগরের কেন্দ্রীয় জেলে। \"সেখানে আমাদের উলঙ্গ করে করে রাখা হয়। আমরা বাধা দেয়ার চেষ্টা করি, কিন্তু পারিনি\", বলছিলেন তিনি। মিস্টার কাজি জানান, সেখানেই তাকে বলা হয়েছিল, পাবলিক সেফটি অ্যাক্টে তাকে আটক করা হয়েছে। তাকে এখন উত্তর প্রদেশের বেরিলি জেলে পাঠিয়ে দেয়া হবে। \"ওরা যখন আমাদের সামরিক বিমানে তুলছিল, তখন আমরা উর্দূ কবি ফয়েজ আহমেদ ফয়েজের সেই প্রতিরোধের কবিতা আবৃত্তি করছিলাম, 'হাম দেখেঙ্গে।' মিস্টার কাজির পরিবার জানতেন না, তাকে কোথায় রাখা হয়েছে। তারা কাশ্মীরের চারটি জেলখানায় ঘুরে তার খোঁজ পাওয়ার চেষ্টা করছিলেন। তাদের ৫২দিন লেগেছিল মিস্টার কাজির হদিস পেতে। যখন তারা কামার জামান কাজিকে খুঁজে পেলেন, দেখলেন, তার পরনে তখনো সেই শার্টটি, যেটি পরে তিনি থানায় পুলিশের কাছে গিয়েছিলেন। একজন ডিস্ট্রিক্ট ম্যাজিস্ট্রেট তার বিরুদ্ধে জারি করা আটকাদেশটি প্রত্যাহার করে নেয়ার পর মিস্টার কাজি মুক্তি পেয়েছেন। তিনি আমাকে জেলখানায় পরা সেই টি শার্টটি দেখাছিলেন। সেটির জীর্ণ অবস্থা, ১১৯ টি ছিদ্র সেটিতে। \"সবচেয়ে বাজে ব্যাপার ছিল, আমি বার বার অনুরোধ করার পরও জেলখানায় ওরা আমাকে কোন কাগজ-কলম দেয়নি। নয় মাস ধরে যে যন্ত্রণার ভেতর দিয়ে আমি গিয়েছি, সেগুলো আমি লিখতে চেয়েছিলাম।\" এ সপ্তাহের শুরুতে মিস্টার কাজিকে আবার গ্রেফতার করা হয়েছে একটি রিপোর্ট লেখার জন্য। কর্তৃপক্ষ তার পরিবারকে বলেছে, ৬ই আগস্টের পর যখন কারফিউ তুলে নেয়া হবে, তখন যেন তারা জামিনের আবেদন করে। পুরো কাশ্মীর জুড়ে হাজার হাজার পরিবার তাদের প্রিয়জনের নিরাপত্তা নিয়ে এখনো উদ্বিগ্ন, বিশেষ করে করোনাভাইরাস মহামারির পর। সারা বেগম আশা করছেন তার ছেলেরা করোনাভাইরাসে মারা যাওয়ার আগে অন্তত তিনি তাদের একবার দেখতে পাবেন এরকম একটি পরিবারের মা সারা বেগম। তার ছেলে ওয়াসিম আহমদ শেখ গত বছরের ৮ই আগস্ট হতে জেলে বন্দী। সেদিন তিনি থানায় গিয়েছিলেন পুলিশের সঙ্গে দেখা করতে। তার আগের দিন পুলিশ ওয়াসিমদের বাড়িতে এসেছিল তার সন্ধানে। তার বিরুদ্ধে পুলিশের দিকে ঢিল ছোঁড়া এবং চরমপন্থীদের সাহায্য করার অভিযোগ আনা হয়। আটক করার পর ওয়াসিমকেও বহু দূরে উত্তর প্রদেশের এক জেলখানায় নিয়ে যাওয়া হয়। তারপর থেকে এখনো পর্যন্ত পরিবারের কেউ ওয়াসিমকে দেখেননি। মা সারা বেগমের আশংকা, তিনি বা তার ছেলে দুজনের কেউ একজন হয়তো করোনাভাইরাসে মারা যাবেন, তার আগে মা-ছেলের মধ্যে আর দেখা হবে না। \"আমরা দুজন এক সঙ্গে মরতে চাই। আমার আদরের সন্তানকে আমি গত ১১ মাসে একবারও দেখিনি\", কাঁদতে কাঁদতে বলছিলেন তিনি। \"আমি সরকারের কাছে আবেদন করছি, তারা আমার ছেলেকে যদি মুক্তি দিতে নাও চায়, তাকে যেন অন্তত কাশ্মীরের কোন জেলখানায় নিয়ে আসে।\"", "doc2": "သူ့သားနဲ့ မတွေ့ရတာ တနှစ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ တက်စ်လီမာ ဝါနီ နောက်တနှစ်အကြာမှာတော့ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသူ အများစုကို ကြီးလေးတဲ့ ပြစ်မှုတွေနဲ့ တရားစွဲဆိုခဲ့ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံတဝန်းက အကျဉ်းထောင်တွေထဲမှာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပါတယ်။ ဒီအကြောင်းကို ဘီဘီစီ ဟိန္ဒူဘာသာစကား ဌာနက Majid Jahangir က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။ ဩဂုတ်လ ၆ ရက်နေ့ညက တက်စ်လီမာ ဝါနီ နဲ့ သူ့မိသားစုဝင်တွေ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်နေတုန်းအိမ်ရှေ့တံခါးကို တဒုန်းဒုန်း ထုနေတဲ့ အသံအကျယ်ကြီး ထွက်လာပါတယ်။ ဂျမူးနဲ့ ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်မှာ အထူးနိုင်ငံရေးအာဏာတွေ ပေးဖို့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်ကို ဒေလီမြို့မှာ ရှိတဲ့ အိန္ဒိယ အစိုးရက ရုပ်သိမ်းလိုက်တာကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံး အံအားသင့်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် တရက်အကြာမှာ အဲဒီလို ကြုံခဲ့ရတာပါ။ အဲဒီအငြင်းပွားစရာဖြစ်နေတဲ့ ဒေသတွေမှာ လူထုကြား သဘောထားကွဲပြားတာတွေလည်းဖြစ်လာသလို အရင်က မကြုံရဖူးတဲ့ ညမထွက်ရ အမိန့် ချမှတ်ခံရတာ၊ ဆက်သွယ်ရေးလိုင်းတွေ ဖြတ်တောက်ခံရတာတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။ \"စစ်တပ်နဲ့ ရဲ ပေါင်းထားတဲ့ ပူးတွဲလုံခြုံရေးတပ်တွေ ရောက်လာပြီး တခါးဖွင့်ပေးဖို့ အော်ပြောတယ်။ အင်မတန် ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံဖို့ ကောင်းတယ်\" လို့ မစ္စဝါနီက ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မကို အိမ်ထဲ ဝင်ခိုင်းတယ်။ ကျွန်မ သားနှစ်ယောက်လုံးကို အိမ်ပြင်က မြက်ခင်းပြင်ကို ခေါ်သွားပြီး ၁၅ မိနစ်လောက် စစ်ဆေးတယ်။ ပြီးတော့ သူတို့ထွက်သွားကြတယ်။\" ဒါပေမဲ့ ခဏကြာတော့ သူတို့ပြန်လာကြပြီး ၁၉ နှစ်အရွယ် မစ္စ ဝါနီ သားကြီး နဒီးမ်ကို အိမ်နီးချင်းတယောက်အိမ် လိုက်ပြခိုင်းတယ်။ မစ္စဝါနီတယောက် သူ့သားကို အဲဒီညက နောက်ဆုံးတွေ့လိုက်ရတာပါ။ သူ့ကို ရဲစခန်းခေါ်သွားပြီး ဖမ်းထားလိုက်တယ်။ နောက်တော့ ကီလိုမီတာ ၁,၀၀၀ (၆၂၀ မိုင်) ကျော် ဝေးတဲ့ အူတာ ပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ်က အကျဉ်းထောင်တခုဆီ လွှဲပြောင်းလိုက်ပါတယ်။ ဘီဘီစီက တွေ့မြင်ခဲ့တဲ့ တရားဝင် ရုံးလွှဲစာတစောင်မှာတော့ နဒီးမ် ဝါနီကို လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းကို ကူညီထောက်ပံ့နေသူ \"Over Ground Worker\" တဦး အဖြစ် ရဲတပ်ဖွဲက စွပ်စွဲထားပါတယ်။ အဲဒီလူတွေဟာ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်ရေးမဟုတ်တဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ဖြစ်ပြီး ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး ကဏ္ဍတွေ လုပ်ကိုင်သူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ လုံခြုံရေးတပ်တွေက ယူဆပါတယ်။ ၂၀၁၄ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ပူးပေါင်းမပါဝင်ကြဖို့ လူထုကို လှုံ့ဆော်တဲ့ နံရံကပ် ကြေညာ (ပိုစတာ)တွေ လိုက်ကပ်တာ အပါအဝင် တခြားပုဒ်မတွေနဲ့လည်း သူတရားစွဲဆိုခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီ့အချိန်တုန်းက သူ့အသက် ၁၅ နှစ်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ \"ကျွန်မသားအကြောင်း ကျွန်မ သိတယ်။ သူဟာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဝင် မဟုတ်ဘူး။ တရားမဝင်အလုပ်တွေကို ဘယ်တော့မှ မလုပ်ဘူး။ သူ့ကို လွှတ်ပေးဖို့ အစိုးရကို ကျွန်မ အနူးအညွတ် တောင်းပန်ချင်တယ်\" လို့ မစ္စဝါနီက ပြောပါတယ်။ သူ့ခင်ပွန်း မိုဟာမက် အာရှရွပ်ဖ် ဝါနီ တယောက်ပဲ သားဖြစ်သူ နဒီးမ် ထောင်ကျနေတဲ့ တနှစ်လုံးမှာတကြိမ်သာ တွေ့ခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ဒေသတွင်းမှာ ဩဂုတ်လ ၅ ရက်မတိုင်ခင်နဲ့ ဒီနောက်ပိုင်း သီတင်းပတ်တွေနဲ့ချီ ဆက်ရှိခဲ့တဲ့ စစ်ဆင်ရေးကြီးတခုအတွင်း နဒီးမ်လိုပဲ ကက်ရှ်မီးယားပြည်သူ ထောင်နဲ့ချီ အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဒါမှမဟုတ် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆက်နွှယ်ပတ်သက်နေတယ်လို့ စွပ်စွဲပြီး နိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ စီးပွားရေးသမားတွေ၊ ရှေ့နေတွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ တခြားပြည်သူတွေကို ဖမ်းဆီး ထောင်ချတာတွေ ရှိသလို နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ထားတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို ဖမ်းဆီးခံထားရသူတွေထဲမှာဒေသဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သုံးဦးလည်း ပါပြီး သူတို့ထဲက တဦးကိုတော့ နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ချထားပါတယ်။ ဖမ်းဆီးမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အိန္ဒိယမှာရော ပြည်ပမှာပါ ဝေဖန်မှုတွေ မြင့်တက်ခဲ့ပေမယ့် ဒီဒေသမှာ ဥပဒေနဲ့ အမိန့်အာဏာ စိုးမိုးဖို့အတွက် ဒီလိုဖမ်းဆီးမှုတွေ လုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ အစိုးရက အခိုင်အမာ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပိုင်းတွေအတွင်းမှာလည်း အဲဒီဒေသတွေအတွင်း အစိုးရက စစ်အင်အားတွေ တိုးချထားခဲ့တာပါ။ ကက်ရှ်မီးယားပြည်သူ ထောင်နဲ့ချီ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး နိုင်ငံတဝန်း အကျဉ်းထောင်တွေဆီ လွှဲပြောင်းခဲ့ PSA လို့ခေါ်တဲ့ အငြင်းပွားဖွယ် ပြည်သူလူထု ဘေးကင်းလုံခြုံမှု ဥပဒေနဲ့ နဒီးမ်အပါအဝင် အများအပြား အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီဥပဒေအရ တရားရုံးမှာ တစုံတရာ စွဲချက်တင် စွဲဆိုစရာ မလိုပဲ ၂ နှစ်အထိ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခွင့် ပြုထားပါတယ်။ ဒီစစ်ဆင်ရေးကြီးအတွင်း ကက်ရှ်မီးယား ပြည်သူ ဘယ်လောက်များများ ထိန်းသိမ်းခံထားရတယ် ဒါမှမဟုတ် ထောင်ချခံထားရလဲဆိုတာကို အတိအကျ မသိနိုင်ပါဘူး။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့က လွှတ်တော်မှာ အစိုးရ ပြောသွားတာကတော့ ကာကွယ်တားဆီးတဲ့အနေနဲ့ လူပေါင်း ၅,၁၆၁ ဦးကို ဩဂုတ်လ ၄ ရက် နောက်ပိုင်းကတည်းက ဖမ်းဆီးထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူထုဘေးကင်းလုံခြုံရေး ဥပဒေ (PSA) နဲ့ လူဘယ်နှယောက် တရားစွဲဆိုခံထားရတယ်၊ ဘယ်နှယောက် အခုထိ အကျဉ်းချခံထားရတယ်ဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မပြောပါဘူး။ ပျောက်နေတဲ့ သားသမီးတွေရဲ့ မိဘတွေ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတခုက ရတဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ် တရားရုံးမှတ်တမ်းတွေအရ ပြည်သူလူထု ဘေးကင်းလုံခြုံရေး ဥပဒေ (PSA) နဲ့ ထိန်းသိမ်းထားတာကို လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုလွှာ ၆၆၂ စောင်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ အဲဒီထဲက အများစုဖြစ်တဲ့ ၄၁၂ ဦးကို ဩဂုတ်လ ၅ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်းမှာ အမှုဖွင့်ခဲ့တာပါ။ ဖမ်းဆီးမှု သတင်းအချက်အလက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘီဘီစီက ကက်ရှ်မီးယားရဲအုပ် ဗီဂျေ ကူမာ (Vijay Kumar) ကို မေးခဲ့ပေမယ့် \"ထိလွယ်ရှလွယ်တဲ့ ဒီလိုမျိုး သတင်းအချက်အလက်တွေကို\" မပေးနိုင်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ အိန္ဒိယအစိုးရဲ့ အမိန့်ကို ဆန္ဒပြနေကြတဲ့ ကက်ရှ်မီးယားပြည်သူတွေ ကြောက်စိတ်တွေ ပေါ်လာအောင် ရည်ရွယ်ပြီး ဒီလို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းတာလို့ လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက စွပ်စွဲပါတယ်။ \"ဒီဖမ်းဆီးမှုတွေက ပြည်သူတွေ ပါးစပ်ပိတ်သွာအောင် လုပ်တာပါ။ လူထုဘေးကင်းလုံခြုံရေး ဥပဒေ (PSA) နဲ့ လူအများအပြား အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ တချို့လည်း ပြန်လွတ်လာကြပါပြီ။ ဘယ်သူမှ အိမ်ပြင် ထွက်မလာကြအောင်နဲ့ ဥပဒေသစ်ကို ဆန္ဒမပြအောင် အစိုးရက စနစ်တကျ လုပ်တာ\" လို့ ဆရီနာဂါ အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ပါဗစ်ဇ် အမ်ရော့ဇ် (Parvaiz Imroz) က ပြောပါတယ်။ ဆရီနာဂါ အခြေစိုက် သတင်းထောက်လည်းဖြစ် နိုင်ငံရေး အစီအစဉ်ထုတ်လွှင့်သူလည်းဖြစ်တဲ့ ဟာရွန် ရက်ရှီ (Haroon Reshi) ကလည်း ဒါကိုသဘောတူပါတယ်။ \"ဩဂုတ်လ ၅ ရက်နေ့မှာ လုပ်လိုက်တာက ကြီးမားတဲ့ ဖြစ်ရပ်တခုပါ။ ပြည်သူတွေ မကျေမချမ်းဖြစ်လာနိုင်တယ် အမျက်ဒေါသထွက်လာနိုင်တယ်ဆိုတာကိုလည်း အစိုးရက သိပါတယ်။ သူတို့ကို အာခံတဲ့ အတိုက်အခံလုပ်တဲ့ အသံတွေကိုလည်း အစိုးရက မကြားချင်ပါဘူး\" လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ပြန်လွတ်လာသူတွေကလည်း သူတို့ အဖမ်းခံခဲ့ရတုန်းက ဒုက္ခတွေကို ဖွင့်ဟကြပါတယ်။ ကက်ရှ်မီးယားရက် (Kashmiryat) ဒေသတွင်း အွန်လိုင်း သတင်းစာမျက်နှာရဲ့ အယ်ဒီတာ ကာမာ ဇာမန် ကာဇီ ဆိုရင်လည်း တွစ်တာပေါ်က သူ့ရဲ့ ရေးသားချက်တချို့ကို ရှင်းပြဖို့ ဆင့်ခေါ်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း ရက်ပိုင်းအကြာမှာ အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ထောင်ချခံရစဥ် တလျှောက်လုံး မစ္စတာ ကာဇီ ဝတ်ခဲ့တဲ့ ရှပ်အင်္ကျီ ဩဂုတ်လ ၅ ရက်နေ့ မတိုင်ခင် ရက်ပိုင်းတွေကတည်းက ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ်မှာ စစ်အင်အား အလုံးအရင်း ချထားပါတယ်။အဲဒါ မတိုင်မီအထိ အစိုးရက ဘာလုပ်လာမလဲဆိုတဲ့ အရိပ်အယောင်တခုမှ မပြခဲ့ပါဘူး၊ ဒီ လုပ်ငန်းစဉ်ကြီးတခုလုံးကို လျှို့လျှို့ဝှက်ဝှက် လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။ စစ်အင်အားတိုးချဲ့ချထားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်နေ့က မစ္စတာ ကာဇီရဲ့ တွစ်တာမှာ ရေးသားချက်တွေကို သတိပြုမူခဲ့တဲ့ ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တဦးက သူ့ကို နောက်တရက်မှာ ရဲစခန်းကို ဆင့်ခေါ်ခဲ့ပြီး ဖမ်းဆီးလိုက်ပါတယ်။ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့မှာတော့ အိန္ဒိယအုပ်ချုပ်တဲ့ ကက်ရှ်မီးယားပြည်နယ် မြို့တော်ဆရီနာဂါမြို့ရဲ့ ဗဟိုအကျဉ်းထောင်ကို လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပါတယ်။ \" ကျွန်တော်တို့ကို ဝတ်လစ်စလစ် ချွတ်ထားခိုင်းတယ်။ မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ ငြင်းဆန် ကြိုးစားပေမယ့် မရပါဘူး။\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ သူ့ကို လူထုဘေးကင်းလုံခြုံရေး ဥပဒေ (PSA) နဲ့ စွဲချက်တင်ထားတဲ့အကြောင်း လာပြောတယ်လို့လည်း မစ္စတာ ကာဇီက ဆိုပါတယ်။ သူ့ကို အူတာ ပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ်က ဘရေးလီ ဗဟိုအကျဉ်းထောင်ကို လွှဲပြောင်းခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ထောင်ပြောင်းဖို့ စစ်လေယာဉ်ထဲကို တက်ခိုင်းတော့ ကျွန်တော်တို့ အူရဒူ ကဗျာဆရာ ဖဲဇ် အာမက် ဖဲဇ် (Faiz Ahmad Faiz) ရဲ့ တော်လှန်ရေးကဗျာ \"Hum Dekhenge\" \"ဟမ်ဒေဂေ\"ကို ဟစ်ကြွေးခဲ့ကြတယ်။ သူ့ကို ဘယ်မှာ ဖမ်းထားသလဲဆိုတဲ့ သတင်းအစအန ရှာမရတော့ မစ္စတာ ကာဇီရဲ့ မိသားစုဝင်တွေဟာ သူ့ကို လိုက်ရှာရင်း နိုင်ငံတွင်း အကျဉ်းထောင် ၄ ခုကို ရောက်ခဲ့ကြတယ်။ သူ့ကို ရှာတွေ့ဖို့ ၅၂ ရက်တောင် ကြာခဲ့တယ်။ သူတို့နဲ့ တွေ့တဲ့အချိန်ထိ ရဲစခန်းကို သွားတုန်းက သူဝတ်ခဲ့တဲ့ ရှပ်အင်္ကျီကိုပဲ သူဝတ်ထားဆဲပါ။ သူ့ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတဲ့ အမိန့်ကို ခရိုင်တရားသူကြီးတဦးက ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းပေးလိုက်တဲ့အတွက် သူပြန်လွတ်လာပြီးတဲ့နောက် သူ့အိမ်မှာပဲ အပေါက်ပေါင်း ၁၁၉ ပေါက်နဲ့ စုတ်ပြတ်ဟောင်းနွမ်းနေတဲ့ အဲဒီ တီ ရှပ်အင်္ကျီကို ပြပါတယ်။ \"အကြိမ်ကြိမ် တောင်းဆိုခဲ့ပေမယ့် ထောင်ထဲမှာ စာရွက်နဲ့ ဘောပင် ကျွန်တော့်ကို လုံး၀ မပေးတာက အဆိုးဆုံးပါ။ ၉ လကြာ ထောင်ထဲမှာ ခံစားခဲ့ရတဲ့ နာကျင်မှုတွေ၊ လူရော စိတ်ပါ ထောင်းထောင်းကြေခဲ့ရတဲ့ အခြေအနေတွေကို မှတ်တမ်းတင်ထားချင်တာ\" လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ သူရေးခဲ့တဲ့ သတင်းတခုကြောင့် ဒီသတင်းပတ် အစောပိုင်းမှာ မစ္စတာ ကာဇီ ထပ်အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ဩဂုတ်လ ၆ ရက်နေ့နောက်ပိုင်း အာမခံ လျှောက်ထားဖို့ သူ့မိသားစုကို အာဏာပိုင်တွေက အသိပေးထားပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေချိန်မျိုးမှာ သူတို့ချစ်ခင်ရတဲ့ သွေးသားတွေရဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတဝန်း မိသားစုပေါင်း ထောင်နဲ့ချီ ပူပန်သောကရောက်နေကြတာပါ။ ကိုဗစ် ၁၉ ကြောင့် သူ့သား ဒါမှမဟုတ် သူ တယောက်ယောက် မသေဆုံးခင် သားဖြစ်သူကို တွေ့ချင်နေတဲ့ ဆာရာ ဘီဂမ် အဲဒီလို စိတ်ပူပန်နေသူတွေထဲ ၂၀၁၉ ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့က ရဲစခန်းကိုသွားပြီး ကိုယ်တိုင်အဖမ်းခံခဲ့တဲ့ ဝါဆီးမ် အာမက် ရှိခ်ရဲ့ မိခင်လည်း ပါပါတယ်။ အဲဒီမတိုင်မီရက်က ညနက်သန်းခေါင်ကြီး လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက သူမရှိတုန်းမှာ သူ့အိမ်ကို လာရှာခဲ့ကြပါတယ်။ လက်နက်ကိုင် စစ်သွေးကြွတွေကို ကူညီခဲ့မှု၊ လုံခြုံရေးတပ်တွေကို ကျောက်ခဲနဲ့ပေါက်မှုတွေနဲ့ သူ့ကို စွပ်စွဲထားပါတယ်။ ဝါဆီးမ်ကိုလည်း ဝေးလံတဲ့ အူတာပရာဒက်ရှ် ပြည်နယ်က အကျဉ်းထောင်တခုဆီ လေယာဉ်နဲ့သယ်ပြီးပို့ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်းကတည်းက သူ့မိသားစုဝင်တွေ သူ့ကို သွားမတွေ့နိုင်ကြတော့ပါဘူး။ သူ့မိခင် ဆာရာ ဘီဂမ်ကတော့ သူတို့နှစ်ယောက် ပြန်မဆုံနိုင်သေးခင် ကိုဗစ် ၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် သူဖြစ်ဖြစ် သူ့သားဖြစ်ဖြစ် သေဆုံးသွားမှာကို ကြောက်ရွံနေမိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မတို့ အတူတူပဲ သေချင်တယ်။ ကျွန်မ သိပ်ချစ်ရတဲ့ သားလေးနဲ့ မတွေ့ရတာ ၁၁ လရှိပြီ \" လို့ ငိုယိုရင်း ပြောပါတယ်။ ကျွန်မသားကို ပြန်လွှတ်မပေးသေးဘူးဆိုရင်တောင် အနည်းဆုံးတော့ ကက်ရှ်မီးယားက အကျဉ်းထောင်တခုကို လွှဲပြောင်းပေးဖို့ အစိုးရဆီကို ကျွန်မ အသနားခံစာ တင်ထားပါတယ်။\""}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-50931361", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-50933776", "doc1": "প্রথমবারের মতো রোহিঙ্গা সংখ্যালঘুদের বিরুদ্ধে মিয়ানমারের যুদ্ধাপরাধ তদন্ত করে দেখার জন্য তহবিল বরাদ্দ করেছে জাতিসংঘের সাধারণ পরিষদ। রোহিঙ্গা ও অন্যান্য সংখ্যালঘুদের বিরুদ্ধে উত্তেজনা প্রশমনে ব্যবস্থা নেয়ার জন্য মিয়ানমার সরকারের প্রতি আহবান জানানো হয় প্রস্তাবটিতে। বার্তা সংস্থা এএফপি জানিয়েছে, প্রথমবারের মতো রোহিঙ্গা সংখ্যালঘুদের বিরুদ্ধে মিয়ানমারের যুদ্ধাপরাধ তদন্ত করে দেখার জন্য তহবিল বরাদ্দ করেছে জাতিসংঘের সাধারণ পরিষদ। জাতিসংঘ তিনশো সাত কোটি ডলারের এই তদন্ত তহবিলে প্রথমবারের মতো সিরিয়া ও মিয়ানমারকে অন্তর্ভুক্ত করা হয়েছে। মিয়ানমারের বিরুদ্ধে শুক্রবার আনা নিন্দা প্রস্তাবে জাতিসংঘের ১৯৩টি সদস্য দেশের মধ্যে প্রস্তাবের পক্ষে ভোট দেয় ১৩৪টি দেশ আর বিপক্ষে ভোট পড়ে নয়টি। ভোটদানে বিরত ছিল ২৮টি দেশ। জাতিসংঘের সাধারণ পরিষদে পাশ হওয়া কোন প্রস্তাব দেশটি মানতে বাধ্য না হলেও, বিশ্ব মতামতের ক্ষেত্রে এ ধরণের প্রস্তাব প্রভাব ফেলে থাকে। তবে মিয়ানমারের দাবি, তারা উগ্রবাদীদের দমন করতে তাদের এসব অভিযান। গত নভেম্বর মাসে মিয়ানমারের বিরুদ্ধে গণহত্যার অভিযোগে আন্তর্জাতিক বিচারিক আদালতে মামলা করে গাম্বিয়া, যে শুনানিতে হাজিরা দিয়েছেন দেশটির নেত্রী অং সান সু চি। আরো পড়ুন: রোহিঙ্গা: মিয়ানমারের বিরুদ্ধে গাম্বিয়ার অভিযোগ কেন? রোহিঙ্গা ইস্যুতে শেখ হাসিনার প্রস্তাব কতটা বাস্তবায়ন হয়েছে মিয়ানমারে সরকারি স্থাপনা তৈরির জন্য রোহিঙ্গা গ্রাম ধ্বংস রোহিঙ্গা ক্যাম্প: রাতের আঁধারে নিয়ন্ত্রণ করে কারা নির্যাতনের কারণে মিয়ানমার থেকে পালিয়ে এগারো লাখের বেশি রোহিঙ্গা বাংলাদেশে আশ্রয় নিয়েছে মিয়ানমারে ব্যাপক মানবাধিকার লঙ্ঘন ও মিয়ানমারের নিরাপত্তা বাহিনীর হাতে রোহিঙ্গা মুসলমান ও অন্যান্য সংখ্যালঘুদের নির্যাতনের যেসব তথ্য উপাত্ত তুলে ধরেছিল একটি স্বাধীন তদন্ত দল, সেগুলোও তুলে ধরা হয় নিন্দা প্রস্তাবে। সেসব ঘটনাকে আন্তর্জাতিক আইনে চরম অপরাধ বলে মিশনটি বর্ণনা করেছিল। এই প্রস্তাব অনুমোদনের পর জাতিসংঘে মিয়ানমারের রাষ্ট্রদূত হাও দো সুয়ান একে ''মানবাধিকার লঙ্ঘনের নামে আরেকটি বৈষম্যমূলক ও বিশেষভাবে বাছাই করার দ্বৈত আচরণ'' বলে বর্ণনা করেছেন, যার মাধ্যমে মিয়ানমারের বিরুদ্ধে রাজনৈতিক চাপ দেয়ার চেষ্টা করা হচ্ছে বলে তার অভিযোগ। তিনি বলেছেন, এই প্রস্তাবটি রাখাইন রাজ্যে জটিল পরিস্থিতি সমাধানে কোন ভূমিকা রাখবে না। এই প্রস্তাব সেখানে 'অবিশ্বাসের বীজ বপন' করবে বলে তিনি বলছেন। তার মতে, এটি ওই অঞ্চলে নানা সম্প্রদায়ের মধ্যে আরো মেরুকরণ তৈরি করবে। জাতিসংঘের ওই প্রস্তাবে চার দশক ধরে প্রতিবেশী বাংলাদেশে রোহিঙ্গাদের পালিয়ে আসার ব্যাপারে সতর্কবার্তা তুলে ধরা হয়। এখন পর্যন্ত বাংলাদেশে ১১ লাখ রোহিঙ্গা আশ্রয় নিয়েছে। ২০১৭ সালের অগাস্ট মাসে মিয়ানমার সামরিক বাহিনীর দমন পীড়ন অভিযান চালানোর পর থেকেই এসেছে সাড়ে সাত লাখের বেশি রোহিঙ্গা। বাংলাদেশ থেকে কয়েক বার রোহিঙ্গাদের মিয়ানমারে প্রত্যাবাসনের ব্যাপারে আলাপ আলোচনা হলেও, মিয়ানমারে নিরাপদ পরিবেশের অভাবে ফিরতে রাজি হয়নি রোহিঙ্গারা। মিয়ানমারের বিরুদ্ধে গণহত্যার অভিযোগে গত ১১ই নভেম্বর আন্তর্জাতিক বিচারিক আদালতে মামলা করে পশ্চিম আফ্রিকার দেশ গাম্বিয়া। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: শীত: সারাদেশে তাপমাত্রা আরো কমতে পারে কাবা অবরোধ: সৌদির ইতিহাস পাল্টে দেয়া ঘটনা দল আর সরকার, লাইন টানছে আওয়ামী লীগ? 'মি টু' ক্যাম্পেইন কি বলিউডে পরিবর্তন আনতে পেরেছে?", "doc2": "ရိက္ခာကို အလုအယက်ယူနေရတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ အဲဒီ လူနည်းစုတွေအပေါ် အမုန်းပွားလာအောင် လှုံ့ဆော်မှုတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ တောင်းဆိုတဲ့ အချက်လည်း အဲဒီ ကုလသမဂ္ဂ ဆုံးဖြတ်ချက်ထဲမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ အတွင်း မြန်မာ့တပ်မတော်ရဲ့ လုံခြုံရေး ရှင်းလင်းမှုမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေ ထောင်နဲ့ချီ သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံခဲ့ရပြီး ရိုဟင်ဂျာ ခုနစ်သိန်းကျော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ မြန်မာဘက်ကတော့ အစွန်းရောက် အန္တရာယ်ကို ကိုင်တွယ်နေရတယ် ဆိုပြီး ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်တယ် ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေကို ပယ်ချကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးမှာ ဒီလအစောပိုင်းက ထွက်ဆိုထားပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးရောက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နှစ်ပေါင်း လေးဆယ်ကျော်အတွင်း မြန်မာ လုံခြုံရေးနဲ့ စစ်ဝန်ထမ်းတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရက်စက်မှုတွေကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ရိုဟင်ဂျာတွေ ဆက်ပြီး ထွက်ပြေးနေရတာကိုလည်း ကုလသမဂ္ဂ ဆုံးဖြတ်ချက်က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ တခြား လူနည်းစုတွေအပေါ် မြန်မာအစိုးရ တပ်တွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ကျူးလွန်ချိုးဖောက်မှုတွေဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေကို အကြီးမားဆုံး ချိုးဖောက်ထားတာ ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ လွတ်လပ် တဲ့ နိုင်ငံတကာ စုံစမ်းရေး အဖွဲ့ရဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေကိုလည်း ဒီဆုံးဖြတ်ချက်မှာ အသားပေး ဖော်ပြထားပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရ အနေနဲ့ ဒီလူမျိုးစုတွေ အားလုံးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့နဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေအတွက် တရားမျှတမှုရအောင် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့လည်း ကုလသမဂ္ဂက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို အထွေထွေညီလာခံမှာ ၁၉၃ နိုင်ငံ ရှိတဲ့အထဲက ၁၃၄ နိုင်ငံက ထောက်ခံမဲပေးခဲ့ကြပြီး ကိုးနိုင်ငံက ကန့်ကွက်မဲပေးကာ ၂၈ နိုင်ငံက ကြားနေခဲ့ကြပါတယ်။ အထွေထွေညီလာခံ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေက လိုက်နာဆောင်ရွက်စရာ မလိုပေမယ့် ကမ္ဘာ့ အထင်အမြင်ကို ထင်ဟပ်စေပါတယ်။ မြန်မာ လုံခြုံရေးနဲ့ စစ်ဝန်ထမ်းတွေ ရက်စက်မှု ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆို မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ သံအမတ်ကြီး ဦးဟောက်ဒိုစွမ်းကတော့ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ လူ့အခွင့်အရေး စံနှုန်းတွေကို လိုသလို တဘက်သတ် အသုံးပြုပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို မလိုလားအပ်တဲ့ နိုင်ငံရေး ဖိအား ပေးဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့အပြင် ရှုပ်ထွေးတဲ့ ရခိုင်အရေးအဖြေရှာဖို့ ကြိုးစားမှုလည်း မပါဘူးလို့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းတွေကို ခွဲခြား ရွေးချယ်ပြီး တနေရာမှာ တမျိုးသုံးတဲ့ နမူနာတမျိုးသာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာက ရိုဟင်ဂျာ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တခြား မွတ်ဆလင်နိုင်ငံတွေကိုယ်စား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးမှာ တိုင်ကြားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာအပေါ် စွပ်စွဲမှုတွေက မပြည့်စုံ မမှန်ကန်ဘူးလို့လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သည်ဟိဂ်မြို့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရခိုင်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာတွေက ရာစုနှစ်တွေနဲ့ ချီနေပြီ လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာ စစ်သွေးကြွတွေက အစိုးရ ကင်းစခန်းတွေကို တိုက်ခိုက်ရာကနေ ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောပါတယ်။ မြန်မာ့တပ်မတော် အနေနဲ့ အင်အားအလွန်အကျွံသုံးခဲ့တာတွေ ရှိနိုင်ပေမယ့် စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူတွေ ရှိခဲ့ရင်လည်း တရားစွဲဆို အပြစ်ပေးမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ချေပခဲ့ပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာရဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးမှာ တိုင်ကြားချက်အရ ဒီစစ်ဆင်ရေးတွေ လုပ်ပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတမျိုးလုံး သို့မဟုတ် တစိတ်တပိုင်းအနေနဲ့ ရှင်းလင်းဖျောက်ဖျက်လိုပုံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အစုလိုက် သတ်ဖြတ်မှု၊ မုဒိမ်းမှုနဲ့ လူတွေကို အဆောက်အအုံထဲ ပိတ်ပြီး မီးရှို့မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဒီဒုက္ခသည်ပြဿနာက လူမျိုးသုတ်သင် ရှင်းလင်းရေးလား ဒီစွပ်စွဲမှုတွေကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ကတော့ မငြင်းနိုင်တဲ့ သက်သေတွေ အမြောက်အများ တွေ့ခဲ့ပြီးနောက် ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေအပေါ် လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်ကို စစ်ဆေးရမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ သြဂုတ်လက ထွက်ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာတခုမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ၊ မိန်းကလေးနဲ့ ယောက်ျားလေးတွေ၊ အမျိုးသားနဲ့ လိင်ပြောင်းလဲထားသူတွေအပေါ် မြန်မာ့တပ်မတော်သားတွေက မုဒိမ်းမှု၊ အစုလိုက် မုဒိမ်းကျင့်မှုနဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကား ကျူးလွန်မှု တွေ စနစ်တကျ ကျူးလွန်နေတယ် ဆိုပြီး စွပ်စွဲထားပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ မေလကလည်း ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသားနဲ့ ယောက်ျားလေး ၁ဝ ယောက်ကို သတ်မှုနဲ့ ထောင်ချထားတဲ့ စစ်သား ခုနစ်ယောက်ကို ထောင်ကနေ စောလွှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာ လက်နက်ကိုင်တွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး စစ်ဆင်ရေးတွေ လုပ်တယ်လို့ပဲ မြန်မာအစိုးရက ပြောဆိုခဲ့သလို အမှားအယွင်းလုပ်ခဲ့တာ မရှိဘူးလို့လည်း တပ်မတော်က အရင်က ပြောခဲ့ဖူးပါတယ်။ လက်ရှိ ရိုဟင်ဂျာတွေ အခြေအနေ ၂ဝ၁၉ စက်တင်ဘာလ ၃ဝ အထိ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ကိုးသိန်းကျော် ရှိပါတယ်။ ဒီထဲက ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းက ၂ဝ၁၇ သြဂုတ်နဲ့ ဒီဇင်ဘာလတွေအတွင်း ထွက်ပြေး လာသူတွေနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က နောက်ထပ်လက်မခံတော့ဘူးလို့ ပြောပြီးနောက် ဒီနှစ် မတ်လမှာ နောက်ဆုံး ရောက်လာကြသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂ဝ၁၉ သြဂုတ်လမှာပဲ ဆန္ဒရှိသူတွေ ပြန်နိုင်တဲ့ အစီအစဉ်ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က စတင်ခဲ့ပေမယ့် ရိုဟင်ဂျာတယောက်မှ မရွေးချယ်ခဲ့ကြပါဘူး။ ဒီဒုက္ခသည်တွေထဲက တသိန်းကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ထဲက ဘာဆန်ချာဆိုတဲ့ ကျွန်းကလေးကို ရွှေ့ပစ်ဖို့ စီစဉ်နေပေမယ့် ကူညီရေးအဖွဲ့ ၃၉ ဖွဲ့နဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အုပ်စုတွေက ကန့်ကွက် ထားကြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-57306465", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-57319504", "doc1": "এক দশক পর চালানো আদম শুমারিতে দেখা গেছে চীনের ইতিহাসে জন্মহার সবচেয়ে ধীর গতিতে হয়েছে বহু দশক ধরে কঠোরভাবে 'এক সন্তান নীতি' অনুসরণের পর ২০১৬ সালে চীন তা বাতিল করার সিদ্ধান্ত নিয়ে জানায় সব দম্পতি দুটি সন্তান নিতে পারবেন। কিন্তু এরপরেও চীনে জন্মহার স্থায়ীভাবে বাড়েনি। শহরগুলোতে সন্তান বড় করার ক্রমবর্ধমান খরচ বহু চীনা দম্পতির জন্য একটা বড় অন্তরায় হিসাবে কাজ করেছে। চীনের রাষ্ট্রীয় সংবাদমাধ্যম জানাচ্ছে পলিট ব্যুরোর বৈঠকে সর্বসাম্প্রতিক এই পদক্ষেপ অনুমোদন করেছেন প্রেসিডেন্ট শি জিনপিং। শিনহুয়া বলেছে নতুন এই পদক্ষেপ কার্যকর করতে দেশটির জনসংখ্যা কাঠামো উন্নয়নে সহায়তামূলক পদক্ষেপও নেয়া হবে। জনসাধারণের প্রতিক্রিয়া কী? \"জন্মসংখ্যা বাড়ানোর চাবিকাঠি যদি জন্ম নিয়ন্ত্রণ নীতি শিথিল করার সাথে সম্পর্কিত হতো, তাহলে বর্তমান দুই-সন্তান নীতি চালু করার পর সেটা কাজ করার কথা ছিল,\" রয়টার্স সংবাদ সংস্থাকে বলেছেন হাও ঝৌ, কমার্সব্যাংকের একজন অর্থনীতিবিদ। \"তিনটি সন্তান কে চায়? তরুণ দম্পতিরা বেশি হলেও দুটির বেশি সন্তানে আগ্রহী নয়। মূল বিষয়টা হল জীবনযাপনের খরচ খুবই বেশি এবং বেঁচে থাকার জন্য চাপও বিশাল।\" আরও পড়ুন: চীনে গত বছর জন্মেছে এক কোটি ২০ লাখ শিশু। ২০১৬ সালে এই সংখ্যা ছিল এক কোটি ৮০ লাখ আরেকজন শীর্ষ অর্থনীতিবিদ ঝিওয়েই ঝাং রয়টার্সকে বলেছেন যে শুরুতে \"এর কিছু ইতিবাচক প্রভাব হতে পারে, কিন্তু সেটা বড় কিছু হবে না\"। \"সন্তান মানুষ করার খরচ- বিশেষ করে শিক্ষা এবং আবাসনের খরচ- যদি সরকার সফলভাবে কমাতে পারে, তাহলে দীর্ঘ মেয়াদে এর ফল পড়তে পারে,\" তিনি বলেন। সামাজিক মাধ্যমে নতুন এই পদক্ষেপ নিয়ে চীনাদের মধ্যে তেমন উৎসাহ উদ্দীপনা দেখা যায়নি। \"তিনটি সন্তান! আমি তো একটা সন্তানও চাই না,\" ব্লগিং সাইট ওয়েইবোতে লিখেছেন একজন সামাজিক মাধ্যম ব্যবহারকারী। \"আপনি কি জানেন তরুণ প্রজন্মের বেশির ভাগেরই নিজেদের দেখাশোনা করতে নাভিশ্বাস উঠছে?\" বিবিসিকে বলেছেন বেইজিংয়ের বাসিন্দা এক তরুণী। তার কথায় \"আমি নিজের কথা ভাবতে চাই, সন্তান নেয়া ও তাকে বড় করার অনবরত দুশ্চিন্তার মধ্যে পড়তে চাই না।\" আদমশুমারি কী বলছে? এ মাসের গোড়ায় আদমশুমারির তথ্য প্রকাশ করা হয়েছে, যাতে দেখা যাচ্ছে চীনে গত বছর জন্মেছে এক কোটি ২০ লাখ শিশু। ২০১৬ সালে এই সংখ্যা ছিল এক কোটি ৮০ লাখ- অর্থাৎ জন্মহার উল্লেখযোগ্য ভাবে কমেছে। ১৯৬০এর দশকের পর এটা শিশুজন্মের সর্বনিম্ন হার। এইআদমশুমারির জন্য তথ্য সংগ্রহ করা হয়েছে ২০২০-র শেষ দিকে। ৭০ লাখ তথ্য সংগ্রহকারী চীনে বাড়ি বাড়ি গিয়ে তথ্য সংগ্রহ করেছে। কাজেই যে পরিমাণ মানুষ জরিপের আওতায় এসেছে তা বিশাল এবং চীনের জনসংখ্যার এই হিসাব খুবই ব্যাপক মাত্রায় সংগৃহীত তথ্যের ফসল। ভবিষ্যত পরিকল্পনার জন্যও এই হিসাব খুবই গুরুত্বপূর্ণ বলে বিবেচনা করা হচ্ছে। ব্যাপকভাবে ধারণা করা হচ্ছিল যে শুমারির ফল প্রকাশ হওয়ার পর চীন পরিবার নিয়ন্ত্রণ নীতি শিথিল করবে। চীনে নতুন ঘোষিত তিন সন্তান নীতিতে রাষ্ট্রীয় মাধ্যমে খুবই উদ্দীপনার সাথে তুরে ধরা হচ্ছে, কিন্তু বহু চীনাই বেশি সন্তান নিতে আগ্রহী নন রাষ্ট্রীয় মিডিয়ায় হৈচৈ বনাম জনমত চীনের শীর্ষস্থানীয় মিডিয়াগুলো \"তিন সন্তান নীতি\" নিয়ে তুমুল হৈচৈ ফেলে দিয়েছে বলে জানাচ্ছেন চীনা মিডিয়া বিশ্লেষক কেরি অ্যালেন। সংবাদপত্র পিপলস্ ডেইলি, রাষ্ট্রীয় টিভি চ্যানেল সিসিটিভি এবং সংবাদ সংস্থা শিনহুয়া তাদের সোশ্যাল মিডিয়া পেজে আজ বাচ্চাদের হাসিমুখের নানা কার্টুন ছবি পোস্ট করছে এবং খুব সাড়ম্বরে নতুন নীতির \"আগমন\" ঘোষণা করছে। জনপ্রিয় সামাজিক নেটওয়ার্ক সিনা ওয়েইবোতে শীর্ষ আলোচনার বিষয় এই নতুন নীতি। তারা পোস্টিং দিয়ে বলছে নতুন নীতি নিয়ে হাজার হাজার মানুষ মতামত দিচ্ছে, মন্তব্য করছে লাখ লাখ মানুষ। তবে সব জনমত কিন্তু উদ্দীপনার নয়। শিনহুয়ার ইতিবাচক পোস্ট নিয়ে মন্তব্য করেছেন ১ লাখ ৮০ হাজারের বেশি মানুষ এবং যারা এই নীতির সমালোচনা করে মন্তব্য করেছেন তাদের পোস্টেই লাইক পড়েছে বেশি। অনেকেই বেশি সন্তানের চাপ নিতে রাজি নয় বলে মন্তব্য করেছে \"এমনিতেই চাপের ঠেলায় আমরা হিমশিম\" মন্তব্য করেছেন একজন। অনেকেই \"কর্মক্ষেত্রে সঙ্কটের\" কথা তুলে ধরেছেন। মাতৃত্বকালীন বা পিতৃত্বকালীন ছুটি নেবার পর কাজে ফিরে যাওয়ার সমস্যা, মাতৃত্বকালীন এমনকি সাধারণ সুযোগসুবিধার অভাবের কথাও উঠে আসছে সামজিক মাধ্যমে। চীনে অনেক নারী এখন সন্তান পালনের চেয়ে কেরিয়ার তৈরির দিকে বেশি করে ঝুঁকছেন চীনের শ্রম বাজারও যেভাবে সঙ্কুচিত হয়েছে, তাতে তরুণ চীনাদের এখন অনেক বেশি ঘণ্টা কাজ করতে হচ্ছে। ওভারটাইম এবং বাড়তি সময়ের কাজ এখন তরুণদের জন্য নৈমিত্তিক হয়ে দাঁড়িয়েছে। আর চীনে মেয়েরা এখন উচ্চ শিক্ষা এবং চাকরিবাকরির দিকে ঝুঁকছে আগের তুলনায় অনেক বেশি। তারা অল্প বয়সে বিয়ে করে সন্তান নিতে আগের মত আগ্রহী নন। চীনের আগের নীতি কী ছিল? এমনকি ২০১৬ সালে যখন চীন বিতর্কিত এক সন্তান নীতির অবসান ঘটিয়ে দম্পতিদের দুটি সন্তান নেবার অনুমতি দেয়, তখন নীতি পরিবর্তনের পর দুবছর জনসংখ্যা বাড়লেও তা ধরে রাখা সম্ভব হয়নি। ইকনমিস্ট ইন্টালিজেন্স ইউনিটের প্রধান অর্থনীতিবিদ মিজ ইউয়ে সু বলছেন: \"দুই সন্তান নীতির একটা ইতিবাচক প্রভাব জন্মহারের ওপর পড়েছিল ঠিকই, কিন্তু সেটা ছিল স্বল্প মেয়াদী।\" চীনে জন্মসংখ্যা বৃদ্ধি ঠেকাতে ১৯৭৯ সালে যে এক সন্তান নীতি চালু করা হয়েছিল, দীঘদিন চালু থাকা সেই নীতির প্রভাব দেখা গেছে চীনের জনসংখ্যা কাঠামোয়। কঠোর সেই নীতি না মানলে জরিমানার বিধান ছিল, আইন অমান্যকারীদের শাস্তি হিসাবে চাকরিচ্যুত করা হতো এবং কখনও কখনও বাধ্যতামূলক গর্ভপাতও কের দেয়া হতো। ওই আইনের ফলে চীনে নারী পুরুষের সংখ্যায় ভারসাম্যের বিশাল অভাব তৈরি হয়েছে। দেশটিতে এমনতেই ঐতিহাসিকভাবে পুরুষদের প্রাধান্য নারীদের চেয়ে বেশি। \"বিয়ের বাজারে এটা বড়ধরনের সমস্যা তৈরি করেছে, বিশেষ করে যেসব পুরুষ আর্থসামাজিক ভাবে দুর্বল অবস্থানে রয়েছে তাদের জন্য,\" বলছেন সিঙ্গাপুর বিশ্ববিদ্যালয়ের সমাজবিজ্ঞান বিভাগের অধ্যাপক ড. মু ঝেং। চীনে নারী পুরুষ সংখ্যায় ভারসাম্যের বিশাল অভাব তৈরি হয়েছে। পুরুষের সংখ্যা নারীর তুলনায় কয়েক লাখ বেশি হয়ে গেছে, ফলে পুরুষদের বিয়ের জন্য নারী পাওয়া কঠিন হয়ে দাঁড়িয়েছে চীন কি তার জন্ম নিয়ন্ত্রণ নীতি পুরোপুরি প্রত্যাহার করে নেবে? চীনে সর্বসাম্প্রতিক এই আদমশুমারির আগে বিশেষজ্ঞরা আঁচ অনুমান করছিলেন যে জন্ম নিয়ন্ত্রণ পুরোপুরি তুলে নেয়া হবে। তবে দেখে মনে হচ্ছে চীন এ ব্যাপারে সতর্কতার সাথে এগোতে চাইছে। কোন কোন বিশেষজ্ঞ বলছেন সে ধরনের পদক্ষেপ \"অন্য ধরনের সমস্যার\" জন্ম দিতে পারে। তারা ইঙ্গিত করছেন এ ধরনের পদক্ষেপ শহর ও গ্রামাঞ্চলের বাসিন্দাদের মধ্যে বিশাল ফারাক তৈরি করবে। বেইজিং এবং শাংহাইয়ের মত বড় এবং ব্যয়বহুল জীবনযাত্রার শহরে নারীরা সন্তান নেবার ব্যাপারে তাড়াহুড়ো করবে না বা তেমন উৎসাহ দেখাবে না। কিন্তু জনসংখ্যার লাগাম না টানলে গ্রাম এলাকায় প্রথাগতভাবে নারীদের অনেক সন্তান হবার প্রবণতা বাড়বে। কারণ, বিশেষজ্ঞরা বলছেন, প্রথাগত ভাবে চীনারা বড় পরিবার চায়। সরকারের নীতি নির্ধারণের সাথে যোগাযোগ আছে এমন একজন বিশেষজ্ঞ বলছেন এর ফলে গ্রামীণ পরিবারগুলোর মধ্যে দারিদ্র ও বেকারত্ব বৃদ্ধি পাবে। বিশেষজ্ঞরা আগে এমন হুঁশিয়ারিও দিয়েছিলেন যে চীনের জনসংখ্যা কমে গেলে বিশ্বের অন্যান্য দেশে তার বিশাল প্রভাব পড়তে পারে। উইসকনসিন-ম্যাডিসন বিশ্ববিদ্যালয়ের একজন বিজ্ঞানী ড. ই ফুক্সিয়ান বলছেন: \"চীনের অর্থনৈতিক প্রবৃদ্ধি হয়েছে খুব দ্রুত এবং বিশ্বের বহু শিল্প চীনের ওপর নির্ভরশীল। ফলে চীনের কর্মক্ষম মানুষের সংখ্যা কমে গেলে তার সুদূরপ্রসারী প্রভাব হবে চীনের জন্য খুবই নেতিবাচক।\"", "doc2": "သိပ်နောက်ကျလွန်းတယ်ဆိုပြီး မူသစ်ကို တရုတ်ပြည်မှာ ဝေဖန်နေကြ တရုတ် သန်းခေါင်စာရင်းမှာ မွေးဖွားနှုန်း သိသိသာသာ ကျဆင်းနေချိန်မှာ ဒီလို ကြေညာလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ထောင်ပြည့်လွန်နှစ်တွေမှာ မွေးကြတဲ့ တရုတ် လူများစုအတွက် ဒီကြေညာချက်ဟာ မေလ ၃၁ ရက်က ကြေညာတဲ့ အငြိမ်းစားယူတဲ့အသက်ကို ဆိုင်းငံ့ဖို့ စီစဉ်တာနဲ့ ဘယ်လို ပတ်သက်မလဲ စဉ်းစားနေကြပါတယ်။ အတိတ်မှာ ကလေးများများ ယူချင်ခဲ့ကြတဲ့ မိသားစုတွေ ခံစားခဲ့ရတဲ့ စိတ်သောကတွေအတွက် နစ်နာကြေးပေးဖို့ တောင်းဆိုနေသူတွေလည်း ရှိလာ ပါတယ်။ တင်းကျပ်တဲ့ တအိမ်ထောင် ကလေး တယောက် မူဝါဒကို ၁၉၇၉ က သတ်မှတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအမိန့်ကို ရှောင်လွှဲဖို့ ကြိုးစားတဲ့ မိသားစုတွေ ဒဏ်တပ်ခံရတာ၊ အလုပ်ပြုတ်တာနဲ့ အတင်းအကျပ် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချခံရတာထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မိန်းကလေးမွေးလာရင် သတ်ပစ်တာနဲ့ မိန်းကလေး မွေးဖွားမှုကို စာရင်းလျှော့သွင်းတာ စတဲ့ ပြဿနာတွေ ဖြစ်လာတယ်လို့လည်း တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူတွေက ဆိုပါတယ်။ အခု ပြဋ္ဌာန်းလိုက်တဲ့ မူကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အရင်ခေတ်က မိသားစုတွေ ဘဝကို ထင်ဟပ်တဲ့ အရေးအသားတွေလည်း တရုတ်လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ အခု ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။ ပင်စင်သက်နောက်ကျပြီး ကလေးစရိတ်ပိုကုန်မယ့် ထောင်စုနှစ် တရုတ်မျိုးဆက်တွေ ' လူတိုင်းက ကိန်းဂဏန်းလေးတွေ ဖြစ်လာ ' တရုတ် ဝေဘိုဝက်ဆိုက်မှာ လူတယောက်က သူ့အမေဟာ ဒုတိယမြောက်ရင်သွေးဖြစ်တဲ့ သူ့ကို မွေးပြီးကတည်းက သန္ဓေမတည်အောင် သားအိမ်ထဲ ပစ္စည်းထည့်ခံရတယ်၊ ဒီအတွက် ခုထိ သူ့အမေမှာ ရောဂါတွေ ရနေတုန်းလို့ ရေးပါတယ်။ \"ဒီမူကြောင့် လူတွေ ဘယ်လောက် စိတ်သောကရောက်ရတယ် ဆိုတာ လှည့်မကြည့်ပါဘူး၊ လူတိုင်းက ကိန်းဂဏန်းတွေပဲ ဖြစ်ကုန်တယ်၊ လူလို့လည်း ဂရုစိုက် လေးစားတာ မခံရဘူး\" ဆိုပြီး ငရုတ်ရည် နာမည်ဝှက်နဲ့ လူက ဝေဘိုမှာ ရေးပါတယ်။ ဒုတိယကလေးအတွက် ဒဏ်ကြေးမဆောင်နိုင်လို့ ကိုယ်ဝန် ခုနစ်လမှာ အတင်းဖျက်ချခံရတဲ့ ဖန်ဂျာမိုင်ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးအကြောင်းလည်း လူတွေက ပြန်ပြောကြပါတယ်။ မစ္စဖန်နဲ့ ပျက်ကျသွားတဲ့ သန္ဓေသားပုံတွေကြောင့် အင်တာနက်မှာ အထိတ်တလန့်ဖြစ်သွားခဲ့တဲ့ လူတွေကိုလည်း သူ့မြို့က အာဏာပိုင်တွေ တောင်းပန် ခဲ့ရပါတယ်။ တောပိုင်းမှာ တရားမဝင်ကလေး အဖြစ် ကြီးပြင်းခဲ့တဲ့ ကြားရွှေဆိုသူကတော့ မိသားစု စီမံကိန်းဘက်ကလူတွေ လာစစ်တိုင်း သူရေကန်ထဲ ဆင်းပုန်း ရတယ်လို့ ရေးပါတယ်။ \"ခင်ဗျား ဒဏ်ကြေးမပေးနိုင်ရင်း အာဏာပိုင်တွေ အိမ်လာရှင်းထုတ်ပြီး ခင်ဗျား တိရစ္ဆာန်တွေကို မသွားမယ်၊ ဘယ်လောက် ခြောက်ခြားစရာ ကောင်းလဲ\" လို့ သူက ရေးပါတယ်။ နောက်တယောက်ကတော့ ကြင်နာတတ်တဲ့ ဆရာဝန်နဲ့တွေ့လို့ သူ့ညီမလေး အသက်ရှင် လူဖြစ်ခဲ့ပုံကို ရေးပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ရှစ်လနဲ့ ဆေးရုံ မှာ ဖျက်ချဖို့ လာခိုင်းလို့ ရောက်နေတဲ့ သူတို့အမေကို ဆေးရုံက ထွက်ပြေးနိုင်အောင် ဆရာဝန်က ကူခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နာမည်ကြီး ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာ ကျန်းရီမူနဲ့ ဇနီးကိုတော့ နိုင်ငံရဲ့ တအိမ်ထောင် ကလေးတယောက်မူကို ချိုးဖောက်တယ် ဆိုပြီး ၂ဝ၁၄ တုန်းက ဒေါ်လာ ၁.၂ သန်း ဒဏ်ရိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီမူသစ်ထွက်လာတော့ သူတို့လည်း မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။ ကလေးသုံးယောက်ရှိတဲ့ ဒါရိုက်တာ ကျန်းရီမူကို ၂ဝ၁၄ က ဒေါ်လာ ၁.၂ သန်း ဒဏ်တပ်ခဲ့ \"အချိန်စောပြီး တာဝန်ကျေသွားပြီ\" ဆိုပြီး သူတို့စုံတွဲက ဝေဘိုမှာ ရေးပါတယ်။ လက်မောင်းကြွက်သား ထုတ်ပြတဲ့ အီမိုဂျီ အရုပ်ကလေးလည်း တင်ထား ပါတယ်။ ဒီမူမှာ အရင် မူဟောင်းတွေလိုပဲ လိင်နဲ့ မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးတွေကို ချိုးဖောက်နေတုန်း ဆိုပြီး နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်လို့ အဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။ \"လူတွေ ကလေး ဘယ်လောက် မွေးရမယ် ဆိုတာ အစိုးရ ကန့်သတ်စရာ မလိုပါဘူး။ မွေးနှုန်းကို ထိန်းညှိမယ့်အစား တရုတ်အစိုးရ အနေနဲ့ လူတွေရဲ့ ဘဝ ရွေးချယ်မှုကို လေးစားပြီး သူတို့မိသားစု ဘဝ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို အတင်းအကျပ် ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်တာတွေ ရပ်တန့်သင့်တယ်\" လို့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့ရဲ့ တရုတ်ပြည် ကိုယ်စားလှယ် ဂျိုရှူဝါ ရိုဇန်းစဗိုက်က ပြောပါတယ်။ 'အူကြောင်ကျား မျိုးဆက်' ၂ဝဝဝ ပြည့်လွန်နှစ်တွေမှာ မွေးတဲ့ ထောင်စုနှစ်မျိုးဆက်တွေက သူတို့ဟာ အလယ်မှာ ကြားလပ်နေတဲ့ အူကြောင်ကျား မျိုးဆက် ဖြစ်နေပြီ ဆိုပြီး ဒီကလေးမွေးဖွားတဲ့ မူသစ်ကို ဝေဖန်ကြပါတယ်။ \"၁၉၈ဝ နဲ့ ၁၉၉ဝ ကျော်မှာ မွေးတဲ့သူတွေအတွက် နားချိန်မရကြဘူး။ အစိုးရက ကျွန်တော်တို့ကို ကလေးပိုမွေးခိုင်းနေချိန်မှာ အလုပ်လည်း ပိုကြာကြာ လုပ်ခိုင်းနေတယ်။ ဘယ်လို ဘဝမျိုးလဲ \" ဆိုပြီး တယောက်က မေးပါတယ်။ အမျိုးသားတွေအတွက် အသက် ၆ဝ နဲ့ အမျိုးသမီးတွေအတွက် ၅၅ နှစ်မှာ ပင်စင်ယူရတဲ့ ဥပဒေက တရုတ်ပြည်မှာ အနှစ် ၄ဝ ကျော် မပြောင်းဘဲ နေခဲ့ ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီတပတ်ထဲမှာပဲ ဒီပင်စင်သက်တွေကို ဆိုင်းငံ့ထားမယ်ဆိုပြီး အသေးစိတ် မကြေညာသေးဘဲ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ \"ကျွန်တော်က သုံးယောက်မပြောနဲ့ တယောက်တောင် မလိုချင်ဘူး \" လို့လည်း နောက်တယောက်က ပြောပါတယ်။ မွေးနှုန်း တကယ်တိုးလာအောင် ဒီမူအသစ်က ပြောင်းပေးနိုင်မှာလားဆိုတာကို အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေ ထွက်မလာခင်မှာ သံသယဝင် နေကြ သူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ၂ဝ၁၆ တုန်းက အနှစ် ၄ဝ နီးပါး ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ မိသားတစု ကလေးတယောက် မူကို ဖျက်သိမ်းပြီး ကလေးနှစ်ယောက်ထိ ယူခွင့် ပြုလိုက်ချိန်မှာတော့ မွေးနှုန်း သိသိသာသာ တက်မလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ \"မွေးနှုန်းမူဝါဒကို ဖြေလျှော့ပေးလိုက်တာက ထိရောက်တယ်ဆိုရင် လက်ရှိ ကလေးနှစ်ယောက်မူကလည်း အကျိုးရှိတယ်ဆိုတာ သက်သေပြနိုင်ရမှာပေါ့\" လို့လည်း ကော်မာ့ဇ်ဘဏ်က အကြီးတန်းစီးပွားရေးပညာရှင် ဟောင်ချူးက ရိုက်တာသတင်းကို ပြောပါတယ်။ တရုတ်မှာ မွတ်ဆလင် ကလေးငယ်တွေကို မိသားစုနဲ့ခွဲထား"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-46483938", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-46470522", "doc1": "বিশ্বে মোবাইল টেলিফোন নেটওয়ার্কিং প্রযুক্তিতে সবচেয়ে বড় কোম্পানি এখন হুয়াওয়ে কিন্তু চীন এই অভিযোগ প্রত্যাখ্যান করেছে। চীন বলেছে, হুওয়াওয়ের প্রধান অর্থ কর্মকর্তা মাং ওয়ানজুকে কানাডায় গ্রেফতারের মধ্য দিয়ে ঐ কোম্পানির ওপর চাপ প্রয়োগের চেষ্টা চলছে। মাং ওয়ানঝুউ শুধু হুওয়াওয়ের একজন শীর্ষ নির্বাহীই নন, তিনি একই সঙ্গে কোম্পানির প্রতিষ্ঠাতার কন্যা। তার এই গ্রেফতারের মধ্যে দিয়ে চীন-মার্কিন বাণিজ্য যুদ্ধ এক নতুন মাত্রা পেয়েছে বলে মনে করা হচ্ছে। কিছু পশ্চিমা দেশ এরই মধ্যে হুয়াওয়ের সাজ-সরঞ্জাম তাদের দেশের টেলিকম নেটওয়ার্কে ব্যবহার নিষিদ্ধ করেছে। তারা এর কারণ হিসেবে নিরাপত্তা সংক্রান্ত উদ্বেগের কথা বলছে। চীনা কোম্পানি হুয়াওয়ের সঙ্গে পশ্চিমা দেশগুলোর বিরোধের মূলে আসলে কী? কেন তারা এই কোম্পানি নিয়ে এত সন্দিহান? আসলেই কি এটি পশ্চিমা দেশগুলোর নিরাপত্তার জন্য হুমকি? রেন ঝেংফেই ১৯৮৭ সালে এই কোম্পানি প্রতিষ্ঠা করেন হুয়াওয়ে কী করে হুয়াওয়ে হচ্ছে বিশ্বের সবচেয়ে বড় টেলিকম কোম্পানিগুলোর একটি। মূলত মোবাইল ফোন নেটওয়ার্কের যন্ত্রপাতি তৈরি করে এটি। এক্ষেত্রে তাদের আগে মূলত নকিয়া এবং এরিকসনের মতো কোম্পানিরই একচেটিয়া ব্যবসা ছিল। কিন্তু এরই মধ্যে হুয়াওয়ে তাদের ছাড়িয়ে গেছে। সম্প্রতি নেটওয়ার্কিং যন্ত্রপাতি ছাড়াও হুয়াওয়ে স্মার্টফোনও তৈরি করতে শুরু করেছে। বিশ্বে মোবাইল ফোনের বাজারের ১৫ শতাংশ এরই মধ্যে তাদের দখলে। কেবল মাত্র অ্যাপল এবং স্যামসাং তাদের তুলনায় এগিয়ে আছে। এই কোম্পানি প্রতিষ্ঠা হচ্ছেন রেন ঝেংফেই। তিনি চীনের পিপলস লিবারেশন আর্মির একজন সাবেক অফিসার। ১৯৮৭ সালে তিনি এই ব্যবসা শুরু করেন। হুয়াওয়ের সদর দফতর চীনের শেনজেনে। এক লাখ আশি হাজার মানুষ এই কোম্পানিতে কাজ করেন। এটির মালিকানা ৮০ হাজার কোম্পানি কর্মীর হাতে। হুয়াওয়ে নিয়ে উদ্বেগ কেন স্মার্টফোনের বাজারেও প্রতিদ্বন্দ্বী হয়ে উঠছে হুয়াওয়ে যুক্তরাষ্ট্র মনে করে কোম্পানি প্রতিষ্ঠাতা যেহেতু চীনের সামরিক বাহিনীর লোক ছিল, তাই জাতীয় নিরাপত্তার জন্য একটি হুমকি হতে পারে। বিশেষ করে যেভাবে এটি বিশ্ব পরিসরে একটি বিশাল কোম্পানি হিসেবে দাঁড়াচ্ছে। অনেকে মনে করেন, হুয়াওয়ে যেহেতু গুরুত্বপূর্ণ যোগাযোগ নেটওয়ার্কের সব প্রযুক্তির নিয়ন্ত্রণে, তাই এটিকে তারা ইচ্ছে করলে গুপ্তচরবৃত্তির কাজে বা যোগাযোগ ব্যবস্থা ভেঙ্গে দেয়ার কাজে ব্যবহার করতে পারে। বিশেষ করে যখন কীনা চালকবিহীন গাড়ি থেকে শুরু করে ঘরের ফ্রিজ-টেলিভিশন পর্যন্ত ইন্টারনেটের সঙ্গে সংযুক্ত থাকছে। তবে যুক্তরাষ্ট্র এক্ষেত্রে বিশেষ করে উল্লেখ করছে চীনে গত বছর পাশ হওয়া একটি আইনের কথা। এই আইনে চীনের সব কোম্পানিকে দেশটির জাতীয় ইন্টেলিজেন্স নেটওয়ার্কের সঙ্গে সহযোগিতার কথা বলা হয়েছে। এই আইনের পর যুক্তরাষ্ট্র, অস্ট্রেলিয়া এবং নিউজিল্যান্ড তাদের দেশের স্থানীয় কোম্পানিগুলোর ফাইভ-জি নেটওয়ার্কে হুয়াওয়ের যন্ত্রপাতি ব্যবহার নিষিদ্ধ করেছে। কানাডাও হুয়াওয়ের সঙ্গে তাদের সম্পর্ক পর্যালোচনা করে দেখছে। ব্রিটেন এখনো পর্যন্ত কোন সিদ্ধান্ত নেয়নি। কিন্তু যু্ক্তরাষ্ট্রের দিক থেকে ব্রিটেনের ওপর চাপ রয়েছে হুয়াওয়ের বিরুদ্ধে পদক্ষেপ নেয়ার জন্য। ব্রিটেন কেন ব্যবস্থা নিচ্ছে না মাং ওয়ানঝুউ শুধু হুওয়াওয়ের শীর্ষ নির্বাহীই নন, তিনি একই সঙ্গে কোম্পানির প্রতিষ্ঠাতার কন্যা ব্রিটিশ সরকার স্বীকার করেছে যে হুয়াওয়ের সঙ্গে তাদের সম্পর্কে টানাপোড়েন চলছে। ব্রিটেনের ন্যাশনাল সাইবার সিকিউরিটি সেন্টার সম্প্রতি হুয়াওয়েকে অনুরোধ করেছে ব্রিটেনের টেলিকম নেটওয়ার্কে যেসব সমস্যা ঝুঁকি তৈরি করছে সেগুলো ঠিক করতে। ব্রিটিশ ইন্টেলিজেন্স সংস্থা এমআই-সিক্সের প্রধান আলেক্স ইয়াংগার সামনে অনেক সিদ্ধান্ত নিবে হবে বলে জানিয়েছেন। কারণ যে ফাইভ-জি নেটওয়ার্ক তৈরি করা হচ্ছে, সেখানে নিরাপত্তার বিষয়গুলো মনিটর করা অনেক কঠিন হবে।", "doc2": "ဗန်ကူးဗားမြို့မှာ ခရီးတထောက်နားစဉ် လေယာဉ် အပြောင်းအလဲ လုပ်တုန်း မန်ဝန်ဂျိုး အဖမ်းခံခဲ့ရ ကုမ္ပဏီရဲ့ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌလည်း ဖြစ်တဲ့ မန်ဝန်ဂျိုး ကို ဗန်ကူးဗားမြို့မှာ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့က ဖမ်းဆီးခဲ့တာပါ။ အသေးစိတ်ကို ထုတ်ပြန်တာမျိုး မရှိသေးပေမယ့် အီရန်အပေါ် ချမှတ်ထားတဲ့ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ချိုးဖောက်ခဲ့မှုနဲ့ ဟွာဝေးကုမ္ပဏီကို အမေရိကန်က စုံစမ်း စစ်ဆေးနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ မန်ဝန်ဂျိုးကို ဖမ်းဆီးခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကနေဒါမှာ ရှိတဲ့ တရုတ် သံရုံးက ကန့်ကွက်ထားပြီး သူ့ကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ မန်ဝန်ဂျိုး ကို ဘယ်လို စွဲချက်နဲ့ ဖမ်းဆီးခဲ့တာလဲ ဆိုတာကို ဘာသတင်း အချက်အလက်မှ မသိရသေးကြောင်းနဲ့ မန် ဝန်ဂျိုးအနေနဲ့ ဘာအမှားအယွင်းမှ မလုပ်ခဲ့ကြောင်း ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ် ဆက်ဆံရေး အတိမ်းအစောင်း မခံ ဖြစ်နေတဲ့ အချိန်မျိုးမှာ မန်ဝန်ဂျိုးကို အခုလို ဖမ်းဆီးလိုက်တာပါ။ နှစ်နိုင်ငံအကြား ဒေါ်လာ ဘီလျံပေါင်းများစွာဖိုး အခွန်အကောက်တွေ အပြန်အလှန် ပြဋ္ဌာန်းပြီး ကုန်သွယ်ရေး စစ်ပွဲ ဆင်နွှဲနေချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ တခါ ဟွာဝေး နည်းပညာ အသုံးပြုမှုကို အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံတချို့မှာ ကန့်သတ်လိုက်ချိန်မှာပဲ ဟွာဝေး ဒုဥက္ကဋ္ဌ မန် ဝန်ဂျိုး အဖမ်းဆီး ခံခဲ့ရတာပါ။ အမေရိကန်၊ သြစတြေးလျ၊ နယူးဇီလန် စတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီရဲ့ ပစ္စည်းတွေကို 5G ကွန်ရက်နဲ့ မသုံးဖို့ တားမြစ်ထားပါတယ်။ ဒီဖမ်းဆီးမှုအပေါ် ကနေဒါ အစိုးရက ဘာပြောသလဲ မန်ဝန်ဂျိုးကို ဘယ်နေ့၊ ဘယ်နေရာမှာ ဖမ်းဆီးခဲ့သလဲ ဆိုတာကို ကနေဒါ တရားရေး ဝန်ကြီးဌာနက အတည်ပြုခဲ့ပြီး သူ့ကို ပြန်လွှဲပြောင်းခိုင်းဖို့ အမေရိကန် အစိုးရက ကြိုးစားနေကြောင်းနဲ့ အာမခံ အတွက် ကြားနာ စစ်ဆေးမှုကို သောကြာနေ့မှာ လုပ်ဖို့ စီစဉ်ထားကြောင်း ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း အသေးစိတ် လူသိရှင်ကြား မထုတ်ပြန်ဖို့ မန်ဝန်ဂျိုးက တောင်းခံထားပြီး တရားရုံးကလည်း အမိန့်ထုတ်ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီဖမ်းဆီးမှုရဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာဖြစ်နိုင်သလဲ အမေရိကန် သတင်းမီဒီယာတွေမှာတော့ အီရန်အပေါ် ချမှတ်ထားတဲ့ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဟွာဝေးကုမ္ပဏီက ချိုးဖောက်ခဲ့ဘွယ် ရှိတာအပေါ် စုံစမ်း စစ်ဆေး ခံနေရတယ်လို့ ဖေါ်ပြကြပါတယ်။ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကြီးဆုံး ဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီတွေထဲမှာ တခု အပါအဝင် ဖြစ် အီရန်နဲ့ မြောက်ကိုရီးယား အပေါ် ချမှတ်ထားတဲ့ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ချိုးဖောက်ခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ မသင်္ကာမှုနဲ့ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီကို တရားရုံးကို လာရောက် စစ်ဆေးခံဖို့ အမေရိကန် စီးပွားရေးနဲ့ ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆင့်ခေါ် ထားတယ်လို့ နယူးယောက်တိုင်း သတင်း တပုဒ်က ဆိုပါတယ်။ တရုတ် အစိုးရက သူလျှို ထောက်လှမ်းမှုတွေ လုပ်ဖို့ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီရဲ့ နည်းပညာတွေကို အသုံးပြုနေဖွယ် ရှိတယ်။ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီဟာ အမေရိကန် နိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေတယ် ဆိုပြီး အမေရိကန် ဥပဒေပြု အမတ်တွေက အကြိမ်ကြိမ် စွပ်စွဲထားတာပါ။ တရုတ်အစိုးရဟာ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍ အဖွဲ့အစည်းတွေကို အသုံးချပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံ လုံခြုံရေး ကို ထိပါးအောင် လုပ်ဖို့ အပြင်းအထန် ကြိုးစားနေတယ် လို့ အမေရိကန် ဆီးနိတ် လွှတ်တော်အမတ် ဘန်ဆက်ဆီက ပြောပါတယ်။ မန်ဝန်ဂျိုးကို ကနေဒါ အစိုးရက ဖမ်းဆီးလိုက်တာအပေါ် အမေရိကန် ပြည်သူတွေက သိပ်ကို ကျေးဇူးတင်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရနဲ့ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီက ဘယ်လို တုံ့ပြန်သလဲ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီ တည်ထောင်သူ ရန်ဇန်ဖေးရဲ့ သမီး ဖြစ်သူ မန်ဝန်ဇူးကို လေယာဉ် တထောက်နားချိန် အကူးအပြောင်းမှာ ဖမ်းဆီးလိုက်တာလို့ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီ အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ၊ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပ သမဂ္ဂ တို့ ချမှတ်ထားတဲ့ ထုတ်ကုန် ထိန်းချုပ်မှု နဲ့ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှု ဥပဒေအပါအဝင် ဥပဒေ စည်းမျဉ်းတွေ အားလုံးအတိုင်း လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့ ထုတ်ပြန် ကြေညာချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို ကနေဒါနဲ့ အမေရိကန် တရားရေး စနစ်တွေနဲ့ အညီ တရားမျှတတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တခု ချမှတ်မယ်လို့ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီက ယုံကြည်ထားတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရ ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာတော့ အမေရိကန် ဒါမှမဟုတ် ကနေဒါ နိုင်ငံရဲ့ ဘယ်ဥပဒေကိုမှ မချိုးဖောက်ခဲ့တဲ့ တရုတ် နိုင်ငံသား တဦးကို အမေရိကန် အစိုးရရဲ့ ပန်ကြားချက်နဲ့ ကနေဒါအစိုးရက ဖမ်းဆီးခဲ့တယ် ဆိုပြီး ပို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖော်ပြထားပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ ကနေဒါ ကို တရုတ်ဘက်က ကန့်ကွက်စာ ပို့ထားကြောင်းနဲ့ မမှန်မကန် လုပ်ထားတာကို အမြန်ဆုံး ပြန်ပြင်ပြီး မန်ဝန်ဂျိုးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဟွာဝေးကုမ္ပဏီ ပစ္စည်းတွေကို အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံတွေက ဘာ့ကြောင့် စိုးရိမ်နေတာလဲ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီဟာ ကမ္ဘာမှာ အကြီးဆုံး ဆက်သွယ်ရေး ပစ္စည်းနဲ့ ဝန်ဆောင်လုပ်ငန်း ကုမ္ပဏီတွေထဲမှာ တခုအပါအ၀င် ဖြစ်ပြီး မကြာသေးခင်ကပဲ Apple ကိုကျော်ပြီး ဆမ်ဆောင်းပြီးရင် စမတ်ဖုန်း ထုတ်လုပ်တဲ့ ဒုတိယ အကြီးဆုံး ကုမ္ပဏီ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရဟာ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီထုတ် ပစ္စည်းတွေကနေ တဆင့် 5G မိုဘိုင်းကွန်ရက်နဲ့ တခြား ဆက်သွယ်ရေး ကွန်ရက်တွေထဲ ဝင်လာပြီး သူလျှို ထောက်လှမ်းမှုတွေ ချဲ့ထွင် လုပ်လာမှာကို အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံ တချို့က စိုးရိမ်နေကြတာပါ။ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီကတော့ သူတို့အပေါ် တရုတ်အစိုးရက ထိန်းချုပ်ထားမှု တစုံတရာ မရှိဘူးလို့ အခိုင်အမာ ပြောထားပါတယ်။ နယူးဇီလန်နိုင်ငံမှာ ရှိတဲ့ ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီရုံး ဗြိတိန်မှာ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်မှုတွေကြောင့် မကြာသေးခင်ကပဲ BT ဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီကြီးက ဟွာဝေး ကုမ္ပဏီထုတ် ပစ္စည်းတွေကို 5G မိုဘိုင်းကွန်ရက်မှာ အသုံးပြုခွင့် တားမြစ်လိုက်ပါတယ်။ သြစတြေးလျနိုင်ငံမှာ ဟွာဝေးနဲ့ ZTE ဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ပစ္စည်းတွေကို အလားတူ တားမြစ်ခဲ့အပြီး နယူးဇီလန် နိုင်ငံမှာလည်း နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်မှုကြောင့် ဟွာဝေး ပစ္စည်းတွေကို ပိတ်ပင်လိုက်ပါတယ်။ ဆိုင်ဘာ လုံခြုံရေး ခိုးယူမှု၊ အီရန်အပေါ် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့ထားမှုကို ချိုးဖောက်မှု စတဲ့ စွဲချက်တွေနဲ့ တရုတ် နည်းပညာ ကုမ္ပဏီတွေအပေါ် အမေရိကန်က ဥပဒေကြောင်းအရ တရားစွဲဆိုမှုတွေ အတော်များများ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ZTE ကုမ္ပဏီကို အမေရိကန် ကုမ္ပဏီတွေ ပစ္စည်း တင်ပို့မှုကို အခုနှစ် အစောပိုင်းတုန်းက အမေရိကန် အစိုးရက တားမြစ်ခဲ့တဲ့အတွက် ZTE ကုမ္ပဏီ ပိတ်ပစ်ရတဲ့အထိ ဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အမေရိကန် အစိုးရက အဲဒီ တားမြစ်ချက် နေရာမှာ အစိုးရ ကြီးကြပ်တဲ့ ပိုအနုစိတ်တဲ့ ပြင်ဆင်မှုတွေနဲ့ အစားထိုးခဲ့ပါတယ်။ အီရန် အပေါ် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေက ဘာတွေလဲ ၂ဝ၁၅ နျူကလီယား သဘောတူချက်တခု အရ ပယ်ဖျက်ထားခဲ့တဲ့ အီရန် အပေါ် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ အားလုံးကို အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့်က ပြီးခဲ့တဲ့လတုန်းက ပြန်ပြဌာန်းခဲ့ပါတယ်။ အချေအတင် အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်နေတဲ့ နျူကလီးယား လှုပ်ရှားမှုတွေကို အီရန်က ကန့်သတ်ပေးမယ်ဆိုရင် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြန်ရုတ်ပေးမယ် ဆိုတဲ့ ဒီသဘောတူချက်ကို သမ္မတ ထရမ့်က အကြီးအကျယ် ကန့်ကွက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြန်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တဲ့ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ အရ လောင်စာဆီ တင်ပို့မှုတွေ၊ သင်္ဘောနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်မှုတွေ၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေ အပါအဝင် အီရန်ရဲ့ အဓိက အရေးပါတဲ့ စီးပွားရေး ကဏ္ဍတွေအားလုံးကို ထိခိုက်စေခဲ့ပါတယ်။ သက်ညှာမှု တချို့ ရှိပေမယ့် အမေရိကန်ရဲ့ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ချိုးဖောက်တဲ့ ကုမ္ပဏီ အဖွဲ့အစည်း မှန်သမျှကို အမေရိကန် အစိုးရအနေနဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပစ်မှတ်ထား အရေးယူသွားမယ်လို့ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီး စတိဗ် မနူရှင် က ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54322221", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54322750", "doc1": "নিউ ইয়র্ক টাইমস বলছে, তারা মি. ট্রাম্প ও তার কোম্পানির গত কয়েক দশকের আয়কর বিষয়ক নথিপত্র যোগাড় করেছে। ২০১৬ সালে তিনি তিনি প্রেসিডেন্ট নির্বাচিত হন এবং তার পরের বছর মার্কিন প্রেসিডেন্ট হিসেবে একবছর দায়িত্ব পালনের সময় এই পরিমাণ কর দিয়েছেন তিনি। প্রতিবেদনে যা বলা হচ্ছে নিউ ইয়র্ক টাইমস বলছে, তারা ১৯৯০-এর দশক থেকে থেকে মি. ট্রাম্পের ব্যক্তিগত ও তার কোম্পানির গত কয়েক দশকের আয়কর বিষয়ক নথিপত্র জোগাড় করেছে। তারা লিখছে, ১৫ বছরের মধ্যে ১০ বছরই তিনি কোন আয়কর দেননি। নথিপত্রে 'ধারাবাহিক লোকসান' উল্লেখ করা রয়েছে বলে দেখা যাচ্ছে। প্রতিবেদনে বলা হয়েছে, 'তিনি আয়ের চেয়ে অনেক বেশি লোকসান দেখিয়েছেন'। যদিও মি. ট্রাম্প এটিকে 'ফেক নিউজ' বা ভুয়া খবর বলে আখ্যা দিয়েছেন। প্রতিবেদনটি প্রকাশের পর তিনি সাংবাদিকদের বলেছেন, \"আমি আসলে আয়কর দিয়েছি। আমার ট্যাক্স রিটার্ন শেষ হলেই আপনারা তা দেখতে পাবেন। আমার আয়করের হিসাব-নিকাশ চলছে।\" তিনি আরও বলেছেন, \"আইআরএস (ইন্টারনাল রেভিনিউ সার্ভিস) আমাকে একেবারেই ভাল চোখে দেখে না। ওরা আমার সাথে খুব খারাপ আচরণ করে।\" নিজের ব্যবসা ও সম্পদ সম্পর্কে বিস্তারিত তথ্য দিতে অস্বীকার করায় ডোনাল্ড ট্রাম্প এর আগে মামলার মুখে পড়েছেন। মি. ট্রাম্প আবাসন ব্যবসায়ী হিসেবেই বেশি পরিচিত ছিলেন। ১৯৭০ সালের পর থেকে তিনিই প্রথম মার্কিন প্রেসিডেন্ট যিনি নিজের আয়কর বিষয়ক তথ্য প্রকাশ করেননি। যদিও যুক্তরাষ্ট্রে এ বিষয়ে কোন আইন নেই তবে প্রেসিডেন্ট ও নির্বাচনে প্রার্থীরা সেটি করে আসছেন। এমন সময় এই তথ্য প্রকাশিত হল যার মাত্র কয়েকদিন পরই মি. ট্রাম্প প্রথমবার ৩রা নভেম্বরের নির্বাচনে তার প্রতিপক্ষ জো বাইডেনের সাথে বিতর্কে মুখোমুখি হবেন। প্রতিবেদনে আরো যা বলা হয়েছে ২০১৬ সালে প্রেসিডেন্ট হিসেবে নির্বাচিত হওয়ার আগে রাজনীতি নয় ডোনাল্ড ট্রাম্পের পরিচয় ছিল যুক্তরাষ্ট্রের একজন প্রভাবশালী তারকা ব্যবসায়ী হিসেবে। তিনি একজন 'রিয়েল এস্টেট টাইকুন' হিসেবে পরিচিত। বিলাসবহুল গল্ফ কোর্স ও হোটেলের মালিক তিনি। মি. ট্রাম্প ব্যক্তিগতভাবে তিনশ মিলিয়ন ডলার ঋণ নিয়েছেন। নিউ ইয়র্ক টাইমসের প্রতিবেদনে আরও দাবি করা হয়েছে যে বিভিন্ন ধরনের সুবিধা পাওয়ার জন্য বিদেশি কর্মকর্তা সহ অনেকে ডোনাল্ড ট্রাম্পকে অর্থ দিয়েছেন। আরো পড়তে পারেন: ডোনাল্ড ট্রাম্প: টিভি তারকা থেকে আমেরিকান প্রেসিডেন্ট যুক্তরাষ্ট্র নির্বাচন ২০২০: কে এগিয়ে- ট্রাম্প না বাইডেন? ভোটে হেরে গেলে ট্রাম্প কি ফলাফল মেনে নেবেন? ২০১৮ সালে মি. ট্রাম্প যে তথ্য প্রকাশ করেছিলেন তাতে দেখা গেছে তিনি ৪৩৪ মিলিয়ন ডলার আয় করেছেন। নিউ ইয়র্ক টাইমস দাবি করছে, তার আয়কর বিষয়ক নথিতে দেখানো হয়েছে তিনি ৪৭ মিলিয়ন ডলারের বেশি লোকসান করেছেন। মি. ট্রাম্প দা অ্যাপ্রেন্টিস নামে একটি জনপ্রিয় অনুষ্ঠানের উপস্থাপনা করতেন। হোয়াইট হাউজে প্রথম দুই বছর তিনি ৭৩ মিলিয়ন মার্কিন ডলার আয় করেছেন যার উৎস যুক্তরাষ্ট্রের বাইরের কোন দেশ। এসব দেশের মধ্যে ভারত, তুরস্ক ও ফিলিপাইনের নাম উঠে এসেছে। এমনকি 'দি অ্যাপ্রেন্টিস' নামে একটি অনুষ্ঠানের উপস্থাপনার জন্য তিনি ৪২৭ মিলিয়ন ডলার আয় করেছেন। বিভিন্ন ব্রান্ড তার নাম ব্যবহার করবে সেজন্যেও তিনি ১৭৬ মিলিয়ন ডলার আয় করেছেন। এসব আয়ে তিনি কর প্রদান করেননি বলে নিউ ইয়র্ক টাইমস দাবি করছে। মি. ট্রাম্পের প্রতিপক্ষরা তার কড়া সমালোচনা করছেন। ওয়াশিংটনে সবচেয়ে ক্ষমতাধর ডেমোক্র্যাট হিসেবে পরিচিত, হাউস স্পিকার ন্যান্সি পেলোসি বলেছেন, \"কর ফাঁকি দেয়ার নানা নিয়মাবলী নিয়ে মি. ট্রাম্প বেশ ভালই খেলেছেন। কর ফাঁকি দিতে তিনি অভিনব পন্থা অবলম্বন করেছেন।\" অন্যান্য খবর: দীপিকা পাডুকোন: কেন জিজ্ঞাসাবাদ করা হলো এই বলিউড তারকাকে সরকারের সঙ্গে আহমদ শফীর সখ্যতা বাংলাদেশকে যতটা বদলে দিয়েছে ধর্ম অবমাননার দায়ে দণ্ডপ্রাপ্ত কিশোরের সাজা খাটতে চাইলেন বিদেশী ঐতিহাসিক", "doc2": "နယူးယောက်တိုင်းမ်စ် သတင်းကို \"သတင်းတု\" ဆိုပြီး ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပယ်ချ နယူးယောက်တိုင်းမ်စ် ဟာ မစ္စတာ ထရမ့်ရဲ့ အခွန်မှတ်တမ်းတွေ ရရှိထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ မှတ်တမ်းတွေ အရ မစ္စတာ ထရမ့် ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ကုမ္ပဏီ တွေ ဟာ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခု ကျော် အတွင်း နောက်ဆုံး ၁၅ နှစ်မှာ ၁၀ နှစ် က လုံးဝ ဝင်ငွေခွန် မပေးဆောင်ထားဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ \"နှစ်လကြာရှည် အရှုံးတွေနဲ့ အခွန်မဆောင်ထားတဲ့ နှစ်များစွာ\" ကိုတွေ့ရှိရတယ်လို့ မှတ်တမ်းတွေက ဆိုကြောင်း နယူးယောက်တိုင်းမ်စ် သတင်းစာက ဆိုပါတယ်။ မစ္စတာ ထရမ့်က ဒီ ရေးသားချက်ဟာ \"သတင်းတု၊ သတင်းမှား\" လို့ ခေါ်ဆိုလိုက်ပါတယ်။ \"ကျွန်တော်က အခွန်ဆောင်ပါတယ်၊ အခွန်ပြန်တမ်းတွေ စစ်ဆေးပြီးရင် သိလာရမှာပါ၊ စာရင်းစစ်ဆေးတာက နှစ်အများကြီး ကြာနေလို့ပါ\" လို့ သူ့ရဲ့ အခွန်သတင်း ထွက်လာပြီးပြီးချင်း တနင်္ဂနွေနေ့က သမ္မတ ထရမ့်က သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။ \"ပြည်တွင်းအခွန်ဌာက က သူ့ အပေါ် မျှမျှတတ မရှိဘူး\" လို့လည်း မစ္စတာ ထရမ့်က ပြောပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ သမ္မတကို ဘယ်လိုရွေးကြသလဲ၊ ဘယ်သူတွေက ရွေးပေးရတာလဲ။ မစ္စတာ ထရမ့်သူ့ရဲ့ ကြွယ်ဝမှုနဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ အကြောင်း ဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းတွေကို ထုတ်ဖော်တာ မရှိတဲ့ အတွက် ဥပဒေကြောင်းအရ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ သူဟာ ၁၉၇၀ ခုနှစ်တွေက စပြီး အများပြည်သူကို အခွန်ပြန်တမ်း ထုတ်ဖော်ခြင်း မရှိတဲ့ ပထမဆုံး အမေရိကန် သမ္မတ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ တရားဥပဒေ အရတော့ သမ္မတ တွေဟာ ဒီလို ထုတ်ပြန်ရမယ်လို့ သတ်မှတ်ထားတာတော့ မရှိပါဘူး။ နယူးယောက်တိုင်းမ်စ် သတင်းစာကတော့ သတင်းပါ အချက်အလက်တွေကို \"တရားဥပဒေ ကြောင်း အရ အခွန်ပြန်တမ်းတွေ ကို ကြည့်နိုင်တဲ့ သတင်းရင်းမြစ်တွေက ပံ့ပိုးတာ\" လို့ ဆိုပါတယ်။ နယူးယောက်တိုင်းမ်စ်ရဲ့ သတင်းဟာ လာမယ့် နိုဝင်ဘာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြန် အရွေးခံရဖို့ ပြိုင်ဘက် ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတလောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒန်နဲ့ စကားစစ်ထိုးပွဲ မတိုင်မီ ရက်ပိုင်းအလိုမှာ ထွက်လာတာ ဖြစ်သလို နိုဝင်ဘာ ၃ ရက် ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ရက်သီတင်းပတ် အနည်းငယ် မတိုင်မီ ဒီသတင်း ထွက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထရမ့် လုပ်ငန်းစုကလည်း နယူးယောက်တိုင်းမ်ရဲ့ စွပ်စွဲချက်ကို ပယ်ချထားပြီး အချက်အလက် အများစုက မမှန်ကန်ဘူးလို့ ငြင်း အဓိက စွပ်စွဲချက်တွေက ဘာပါလဲ။ The Times က သမ္မတထရမ့်နဲ့ သူ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းက ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ အခွန်ပေးဆောင်ထားမှုမှတ်တမ်းတွေကို ၁၉၉၀ နှစ်တွေ လောက်အထိ ပြန်ကြည့်ထားပြီး မစ္စတာထရမ့်သမ္မတဖြစ်ပြီးတဲ့နှစ် ၂၀၁၆ နဲ့ ၂၀၁၇ မှာ သူ့ရဲ့ တစ်ကိုယ်ချင်း အခွန် ပေးဆောင်မှုမှတ်တမ်းကိုလည်း လေ့လာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ သမ္မတဟာ ၂၀၁၆ ရော ၂၀၁၇ မှာပါ ဝင်ငွေခွန်အဖြစ် ဒေါ်လာ ၇၅၀ ပဲ ပေးခဲ့တာတွေ့ရပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၅ နှစ်အတွင်း ၁၀ နှစ်က အခွန်လုံးဝ မပေးခဲ့ဘူးလို့ သတင်းစာက ဆိုပါတယ်။ သူဟာ \"ရတဲ့ဝင်ငွေထက် ဆုံးရှုံးရတဲ့ ပမာဏက ပိုများနေတယ်\" ဆိုပြီး အကြောင်းပြချက် ပေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သမ္မတဖြစ်မလာခင်က မစ္စတာထရမ့်ဟာ နာမည်ကြီးစီးပွားရေးသမားနဲ့ အိမ်ခြံမြေလုပ်ငန်းရှင်ကြီး တစ်ယောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အမေရိကန် အခွန်ဌာန IRS ကို တင်ပြချက်တွေမှာတော့ \"သူ့ကိုယ်သူ ပုံဖော်တဲ့နေရာမှာ သူဟာ တစ်နှစ်တစ်နှစ်ကို ဒေါ်လာသန်းရာနဲ့ချီပြီး ဝင်ငွေတွေရခဲ့တယ် ဒါပေမယ့် ဟိုးကတည်းက ဆက်တိုက်ရှိလာတဲ့ အရှုံးတွေကို ကာမိအောင် မလုပ်နိုင်သေးဘူးဆိုပြီး အခွန်မပေးရအောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်\" လို့လည်း သတင်းထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ သမ္မတရဲ့ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ချက်မှာ သူဟာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်အတွင်း အနည်းဆုံး ဝင်ငွေ ဒေါ်လာ ၄၃၄.၉ သန်း ရခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် The New York Times ကတော့ ဒီအချက်ကို ငြင်းချက်ထုတ်ပါတယ်။ သမ္မတရဲ့ အခွန်မှတ်တမ်းကို ကြည့်ရင် သူဟာ ဒေါ်လာ၄၇.၄သန်းတောင် အရှုံးပေါ်ခဲ့တာ တွေ့ရတယ်လို့ ထောက်ပြပါတယ်။ ထရမ့်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ကလည်း သမ္မတလိုပဲ သတင်းစာထဲမှာ ရေးထားတာတွေက မမှန်ဘူးလို့ ငြင်းဆိုပါတယ်။ ကုမ္ပဏီရဲ့ ဥပဒေအရာရှိချုပ် အလန်ဂါတန်က \"သတင်းစာထဲမှာပါတဲ့ အချက်အားလုံး မဟုတ်တောင် အများစုက မတိကျပါဘူး\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။ \"ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်နှစ်အတွင်း သမ္မတထရမ့်ဟာ ဒေါ်လာသန်းဆယ်ချီပြီး ဖက်ဒရယ်အစိုးရကို သူ့ရဲ့ တစ်ဦးချင်းဝင်ငွေခွန်အဖြစ်ပေးခဲ့တယ်၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ သမ္မတအဖြစ်ဝင်အရွေးခံမယ်လို့ ကြေညာချိန်ကစလို့လည်း ဝင်ငွေခွန်ကို သန်းနဲ့ချီပြီပေးခဲ့ပါတယ်\" လို့ သူက ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news/2015/09/150906_mrk_europe_migranbts_germany", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/09/150906_hungary_refugee", "doc1": "জার্মানির মিউনিখে গিয়ে পৌঁছে গেছেন বহু শরণার্থী অস্ট্রিয়ার সাথে সীমান্ত আর বুদাপেস্টের মূল রেল স্টেশন থেকে শত শত মানুষ রেলগাড়িতে উঠে বসছে। শুধু গতকালই অস্ট্রিয়ায় ঢুকেছেন অন্তত ১০ হাজার মানুষ। এসব অভিবাসী, যাদের সিংহভাগই সিরিয়া থেকে আসা, তাদের অনেকে ইতিমধ্যে জার্মানির মিউনিখেও পৌঁছে গেছে। চরম বিপদসংকুল দীর্ঘ এক যাত্রার পর ভিয়েনার রেল স্টেশনে এসব আশ্রয়প্রার্থীদের চোখে মুখে ছিল স্বস্তি। জার্মানির ট্রেনে ওঠার আগে ভিয়েনার রেল স্টেশনে অপেক্ষা করছিলেন আনাউদ, সিরিয়ার রাকা থেকে পালিয়ে এসেছেন তিনি। এই তরুণী বলেছেন, সবাই এখানে খুবই খুশি। এখন আর তারা ভয় পাচ্ছেন না। ভিয়েনাতে নারী,পুরুষ, শিশু সবাই তাদের সাহায্য করতে এগিয়ে এসেছে। তারা তাদের খাবার দিচ্ছে, পানি দিচ্ছে, কফি দিচ্ছে, ব্যাগ দিচ্ছে। ওদিকে গত ৪৮ ঘণ্টায় ১০,০০০ আশ্রয়প্রার্থী হাঙ্গেরি থেকে অস্ট্রিয়াতে ঢুকেছে। অস্ট্রিয়ার সরকার বলছে, কাউকে আটকানোর কোনো পরিকল্পনা তাদের নেই। জার্মানির উদ্দেশ্যে ট্রেনে উঠে বসেছেন অনেকে এদের প্রায় সবাই জার্মানিতে যেতে চাইছে। ভিয়েনা থেকে জার্মানির মিউনিখে নেয়ার জন্য বিশেষ ট্রেনের ব্যবস্থা করেছে অস্ট্রিয়ার কর্তৃপক্ষ। গতকাল প্রায় ৭,০০০ অভিবাসী মিউনিখে পৌঁছে। আজ ভোরের দিকেও কয়েকশ শরণার্থী অস্ট্রিয়া থেকে ট্রেনে করে মিউনিখ স্টেশনে এসে নেমেছে। তাদেরকে সেখানে উষ্ণ অভ্যর্থনা জানানো হচ্ছে। এবং জার্মানির অন্যান্য শহরের ট্রেনে তুলে দেওয়া হচ্ছে। ওদিকে কতো শরণার্থীকে জার্মানির আশ্রয় দেওয়া উচিৎ তা নিয়ে সেদেশে বিতর্ক তীব্রতর হচ্ছে। চ্যান্সেলর আঙ্গেলা মের্কেল বলছেন, সংখ্যা নিয়ে তিনি উদ্বিগ্ন নন। কিন্তু জার্মানির দক্ষিণপন্থী রাজনীতিকরা আপত্তি করছেন। তারা বলছেন, চ্যান্সেলর মের্কেল ভুল বার্তা দিচ্ছেন। অন্যদিকে, অভিবাসীদের আটকে রেখে সেখানেই আশ্রয়ের জন্য আবেদন করার উদ্যোগ নিতে গিয়ে চাপে পড়া হাঙ্গেরি আপাতত তাদের সীমান্ত শিথিল করলেও, তারা বলছে, সংসদ অনুমোদন করলে তারা সীমান্তে সৈন্য পাঠাবে।", "doc2": "သြစတြီးယား က ဒုက္ခသည်တွေ ကို ကြိုဆို ဟန်ဂေရီ ကလည်း ဒီ ဒုက္ခသည်တွေ ကို သြစတြီးယား နယ်စပ် ကိုပို့ဆောင်ပေးနေပြီး ဘူဒါပတ်စ က ထွက်ခွာတဲ့ ရထားတွေကနေ တဆင့်လည်း သူတို့ကို ထွက်ခွာခွင့်ပေးနေပါတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေကို သယ်ဆောင်ဖို့အတွက် သြစတြီးယား အစိုးရက ၂နိုင်ငံနယ်စပ် ကို ဘတ်စ်ကားတွေ ၂ ရက်မြောက် နေ့အဖြစ် စေလွှတ် နေပါတယ်။ သူတို့ကို ကြိုဆိုလက်ခံရေး စခန်းတွေ ကို ပို့ဆောင်မှာပါ။ သြစတြီးယား ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ် ဟဲလ်မတ် မာဘန် က အများအပြား ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ကို လက်ခံထား နိုင်ဖို့အတွက် အန်ဂျီအိုတွေ၊ ကြက်ခြေနီအဖွဲ့တွေ နဲ့အတူ သြစတြီးယား စစ်တပ် ကလည်း အကူအညီ ပေးနိုင်ဖို့ သူတို့ အရင် သီတင်းပတ် တွေ ကတည်းက စီစဉ်ထားကြောင်း ပြောပါတယ်။ စနေနေ့ တရက်တည်းတင် သြစတြီးယားကို ဒုက္ခသည် တသောင်းလောက် ဝင်ရောက်ခဲ့ကြပြီး သူတို့ဟာ ဂျာမဏီ ကို ဆက်လက် ထွက်ခွာကြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56519701", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55550637", "doc1": "কোভ্যাক্স ব্যবহার করা ১৯০টি দেশে ভারতের এই পদক্ষেপের ফলে প্রভাব পড়তে পারে। তারা জানিয়েছে, ভারতে করোনাভাইরাস আক্রান্তের সংখ্যা বাড়তে থাকায় আসন্ন দিনগুলোতে স্থানীয়ভাবে টিকার চাহিদা বাড়বে বলে ধারণা করছে কর্তৃপক্ষ। তাই ভারতের অভ্যন্তরে বেশি পরিমাণ টিকা সরবরাহ করার প্রয়োজন হতে পারে। টিকা রপ্তানিতে, কর্তৃপক্ষের ভাষ্যমতে, 'সাময়িক সঙ্কোচন' এর ফলে এপ্রিলের শেষদিক পর্যন্ত টিকার যোগান প্রভাবিত হতে পারে। কোভ্যাক্স পরিকল্পনার অধীনে থাকা, অর্থাৎ কোভ্যাক্স ব্যবহার করা ১৯০টি দেশে ভারতের এই পদক্ষেপের ফলে প্রভাব পড়তে পারে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার নেতৃত্বে পরিচালিত এই পরিকল্পনার উদ্দেশ্য সব দেশের জন্য ন্যায্যভাবে টিকার যোগান নিশ্চিত করা। ভারতের সবচেয়ে বড় উৎপাদনকারী সিরাম ইনস্টিটিউট অব ইন্ডিয়া সম্প্রতি যুক্তরাজ্য ও ব্রাজিলে টিকার চালান নির্দিষ্ট সময়ে পাঠায়নি। বাংলাদেশেও ফেব্রুয়ারি মাসে প্রতিশ্রুত ৫০ লাখ ডোজের মধ্যে ২০ লাখ ডোজ চালান এসেছে এবং মার্চের টিকার চালান এখনো আসেনি। ভারত এরই মধ্যে ৬ কোটি ডোজ টিকা ৭৬টি দেশে রপ্তানি করেছে, যার অধিকাংশই ছিল অক্সফোর্ড-অ্যাস্ট্রাজেনেকার টিকা। আরো পড়তে পারেন: ইউরোপীয় দেশগুলোতে আবারও অ্যাস্ট্রাজেনেকার টিকা দেয়া হবে টিকা নেওয়ার ব্যক্তিগত অভিজ্ঞতা: পার্শ্ব প্রতিক্রিয়া এবং এসব থেকে কী বোঝা যায় টিকা উৎপাদনে হঠাৎ সমস্যার কারণ কি ভারত না আমেরিকা? ভারতে শনাক্ত হয়েছে নতুন ধরনের 'ডাবল মিউট্যান্ট' কোভিড ভাইরাস পহেলা এপ্রিল থেকে ৪৫ বছরের বেশি বয়সীদের জন্য টিকা কার্যক্রম শুরু করতে যাচ্ছে ভারত ভারত কেন এই পদক্ষেপ নিলো? ভারতের এই সিদ্ধান্তটি এমন সময় এলো যখন ভারতে করোনাভাইরাস আক্রান্তের সংখ্যা বাড়ছে। বুধবার ভারতে নতুন আক্রান্ত শনাক্ত হয়েছে ৪৭ হাজারের বেশি মানুষ, যা এ বছরে দৈনিক আক্রান্তের হিসেবে সর্বোচ্চ। বুধবার ভারতে মৃত্যু হয়েছে ২৭৫ জনের। পহেলা এপ্রিল থেকে ৪৫ বছরের বেশি বয়সীদের জন্য টিকা কার্যক্রম শুরু করতে যাচ্ছে তারা। আর এই কার্যক্রম শুরু হওয়ার পর টিকার চাহিদা বাড়বে বলে ধারণা করছেন বিশেষজ্ঞরা। বিবিসি'র সৌতিক বিশ্বাসকে পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের সূত্র থেকে জানানো হয়, \"(রপ্তানি বন্ধ) এটি সাময়িক পদক্ষেপ। অভ্যন্তরীণ চাহিদাকে প্রাধান্য দিতে হবে।\" তারা জানিয়েছে এপ্রিলের শেষ পর্যন্ত ভ্যাকসিনের যোগান ব্যহত হতে পারে, তবে মে মাসে অন্তত একটি ভ্যাকসিনকে জরুরি অনুমোদন দিলে পরিস্থিতি স্বাভাবিক হয়ে আসবে। অভ্যন্তরীন চাহিদাকে প্রাধান্য দিয়ে টিকা রপ্তানি সাময়িকভাবে স্থগিত করেছে ভারত পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের ওয়েবসাইট থেকে পাওয়া তথ্য অনুযায়ী গত বৃহস্পতিবার থেকে ভারত কোনো টিকা রপ্তানি করেনি। তবে এই সিদ্ধান্ত সম্পর্কে ভারতের সরকার বা সিরাম ইনস্টিটিউট আনুষ্ঠানিকভাবে কিছু জানায়নি। বিশ্বের সবচেয়ে বড় টিকা উৎপাদনকারী সংস্থা সিরাম ইনস্টিটিউট অব ইন্ডিয়া এরই মধ্যে যুক্তরাজ্য, ব্রাজিল, সৌদি আরব ও মরক্কোতে করোনাভাইরাস টিকার চালান পাঠানো স্থগিত করেছে। সিরাম ইনস্টিটিউট অব ইন্ডিয়া জানিয়েছে এ বছর তারা একশো কোটি ডোজ তৈরি করবে নিম্ন ও মধ্যম আয়ের দেশগুলোর জন্য।", "doc2": "ကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးကို အရေးပါ် အသုံးပြုဖို့ ခွင့်ပြုပေးထား ဒေသတွင်း လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ဖို့ အိန္ဒိယ ကာကွယ်ဆေးကို နိုင်ငံရပ်ခြား တင်ပို့မှု တားမြစ်လိမ့်မယ် ဆိုတဲ့ ပြောဆိုချက်တွေကိုလည်း အဆိုပါ အရာရှိက ငြင်းဆို သွားခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ကာကွယ်ဆေး ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို အိန္ဒိယက ထုတ်လုပ်ပေးပြီး နိုင်ငံ တော်တော်များများ က ဒီကာကွယ်ဆေး ပို့ဆောင်မယ့် အချိန်ကို စောင့်မျှော်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ မှာ စတင်ထိုးနှံပေးဖို့ ရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ၂ မျိုးကိုလည်း အရေးပေါ် အသုံးပြုဖို့ အတွက် အတည်ပြုပေးထားခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ လာမယ့် ဇူလိုင်လမှာ လူပေါင်း သန်း၃၀၀ လောက်ကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးဖို့ အိန္ဒိယက မျှော်လင့် ထားပြီး ဒါဟာ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့် အစီအစဉ်တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်စဖို့ဒ် တက္ကသိုလ် နဲ့ အက်စထရာ ဇန်နကာတို့ တွဲထုတ်ထားတဲ့ (ကိုဗစ်ရှီးဒ်) ကာကွယ်ဆေး နဲ့ ပြည်တွင်း ဘာရဒ် ဘိုင်အိုတက်ခ် က ထုတ်တဲ့ (ကိုဗက်ဆင်း) ကာကွယ်ဆေးတွေကို အိန္ဒိယမှာ ထုတ်လုပ်ဖို့ ဆေးဝါး စိစစ် သူတွေက မီးစိမ်းပြထားခဲ့ပြီးသားပါ။ နိုင်ငံရပ်ခြားကို ကာကွယ်ဆေး တင်ပို့မယ့် အစီအစဉ်တွေကိုလည်း အချိန်မီ လုပ်ဆောင် နိုင်မယ်လို့ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ရှိသူက အတည်ပြုပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ကာကွယ်ဆေး ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို အိန္ဒိယက ထုတ်လုပ် ကာကွယ်ဆေး စထိုးပြီး ၂ပတ်ကြာတာနဲ့ တောင် အာရှက အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတွေကို ဆေးတင်ပို့မယ့် အစီအစဉ်ကို ခွင့်ပြုသွားမှာပါ။ တချို့ တင်ပို့တဲ့ အစီအစဉ်က အိန္ဒိယက လက်ဆောင်ပေးတဲ့ သဘောမျိုးဖြစ်ပြီး၊ တခြားနိုင်ငံတွေကိုတော့ အစိုးရက ရရှိထားတဲ့ စျေးနှုန်းအတိုင်း ပြန်လည် ရောင်းချ ပေးသွားမယ်လို့ အမည်မဖော်လိုသူ နိုင်ငံခြားရေး တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ အကြီးဆုံး ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်သူ အနေနဲ့ အိမ်နီးချင် နိုင်ငံတွေနဲ့ ထားရှိတဲ့ ကတိစကားတွေကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ လုပ်ဆောင် နေတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကို အရေးပေါ် အသုံးပြုဖို့ ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်နေ့က အတည်ပြုပေးထားခဲ့ပြီး နောက် ၁၀ ရက်အတွင်းမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံရေး လုပ်ငန်းတွေကို စတင်သွားမယ်လို့ တာဝန်ရှိသူက ဒေလီမြို့မှာ သတင်းသမားတွေကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ အောက်စ်ဖို့ဒ် အန်စထရာ ဇန်နကာ ရဲ့ ဆေးကို အိန္ဒိယမှာ ထုတ်လုပ်တဲ့ ဆီရမ် ကုမ္ပဏီ အမှုဆောင် အရာရှိ ကလည်း ဆေးတင်ပို့ရေးနဲ့ ပတ်သက် လို့ မရှင်းလင်းတဲ့ အချက်တွေကို ပြန်ရှင်း ပြခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယက ထုတ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို နိုင်ငံရပ်ခြားကို အချိန်အတော်ကြာတဲ့ အထိ တင်ပို့ခွင့် ပြုမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သိရှိထားကြောင်း AP သတင်းဌာန ကို ဆီရမ် ကုမ္ပဏီ အမှုဆောင် အရာရှိ အက်ဒါ ပူနာဝါလား က အေပီ သတင်းဌာနကို မနေ့က ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့ အင်္ဂါနေ့မှာတော့ သူတို့ ကုမ္ပဏီ အနေနဲ့ နိုင်ငံခြားကို တင်ပို့ခွင့် ရထားပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဆော်ဒီအာရေးဘီးယား၊ မော်ရိုကို နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆေးတင်ပို့ရေး သဘောတူညီမှု ရဖို့ နီးစပ်နေပြီလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ သူ့ကုမ္ပဏီက ထုတ်တဲ့ ပထမ တစ်သုတ် ကာကွယ်ဆေး အလုံးရေ သန်း တစ်ရာကို အစိုးရကို ရူပီး ၂၀၀ (၂.၇၄ဒေါ်လာ) နဲ့ ရောင်းသွားမှာ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ စျေးတက် နိုင်တယ်လို့ သူက ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ ဒီပြောဆိုမှုကြောင့် အိန္ဒိယရဲ့ အိမ်နီးချင်း ဖြစ်တဲ့ နီပေါ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နဲ့ တခြား နိုင်ငံတွေအကြားမှာ စိုးရိမ်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံတွေဟာ သူတို့ပြည်သူတွေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနိုင်ဖို့ အတွက် အိန္ဒိယ ကာကွယ်ဆေးကို အဓိက အားထားနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံဟာ ပထမ အသုတ် ကာကွယ်ဆေး သန်း ၃၀ ကို မှာယူထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ရိုက်တာ သတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ အဲဒီ ပထမ အသုတ်ကို ဖေဖော်ဝါရီလထဲမှာ ရဖို့ မျှော်လင့် ကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးက ပြည်တွင်း သတင်းဌာနတွေကို ပြောထားပါတယ်။ ဆီရမ် နဲ့ ဘာရဒ် ဘိုင်အိုတက်ခ် တို့ ကုမ္ပဏီ ၂ ခုပေါင်း ရဲ့ ကာကွယ်ဆေး ပမာဏ က လက်ရှိမှာ အလုံးရေ သန်း ၇၀ လောက်ရှိပါတယ်။ တောင်းဆိုမှုတွေ များလာတဲ့ အတွက် တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ သူတို့ ကုမ္ပဏီထုတ် ကိုဗစ် ၁၉ ကာကွယ်ဆေးကို တစ်ကမ္ဘာလုံး ရရှိနိုင်ဖို့အတွက် ထုတ်လုပ် သွားမယ် ဆိုပြီးတော့လည်း ကုမ္ပဏီ နှစ်ခု ပူးပေါင်းပြီး ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့မှာ ပူးတွဲ ကြေငြာချက် ထုတ်ပြန် ထားပါတယ်။ လာမယ့် နှစ်အတွက် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အလားအလာ"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55787476", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55657165", "doc1": "স্বর্ণখনির প্রবেশ-মুখে উদ্ধারকর্মীদের তৎপরতা। রাষ্ট্রীয় সংবাদমাধ্যমে জানানো হয়েছে, এই দলটি এর আগে উদ্ধার-কর্মীদের সাথে যোগাযোগ করতে পেরেছিল এবং তাদের তাদের খাবার ও অন্যান্য রসদপত্র পাঠানো হয়েছিল। টেলিভিশন ফুটেজে দেখা যাচ্ছে, প্রথম খনি শ্রমিককে চোখ বাঁধা অবস্থায় তুলে আনা হচ্ছে। দীর্ঘদিন সূর্যালোক না দেখায় তার চোখকে রক্ষার জন্য এই ব্যবস্থা নেয়া হয়। গত ১০ই জানুয়ারি শানডং প্রদেশের হুসান স্বর্ণখনিতে এক বিস্ফোরণের পর খনির প্রবেশ মুখটি ধসে পড়েছিল। এর ফলে খনিতে কর্মরত ২২ জন শ্রমিক মাটির ২,০০০ ফুট (৬৬০ মিটার) গভীরে আটকা পড়ে যান। তাদের মধ্যে একজন মারা যায়। বাকি ১০ জন এখনও বেঁচে আছেন কিনা, তা এখনও পরিষ্কার না। বিস্ফোরণের কারণ সম্পর্কে এখনও কিছু জানা যায়নি। চীনের স্বর্ণখনি থেকে প্রথম শ্রমিককে তুলে আনার মুহূর্তটি যেভাবে ধরা পড়েছে টেলিভিশন ক্যামেরায়। উদ্ধার হওয়া প্রথম খনি শ্রমিককে রোববার সকালে তুলে আনা হয়। তাকে হাসপাতালে পাঠানো হয়েছে। ডাক্তাররা তার অবস্থা 'খুবই দুর্বল' বলে বর্ণনা করেছেন। তার উদ্ধারের এক ঘণ্টা পর খনির ভিন্ন একটি জায়গা থেকে আরও আটজন শ্রমিককে তুলে আনা হয়। চীনা রাষ্ট্রীয় টেলিভিশন সিসিটিভির খবরে বলা হয়েছে, এই দলের একজন আহত হয়েছেন। অন্যদের দেখা গেছে উদ্ধার-কর্মীদের সাহায্য নিয়ে অ্যাম্বুলেন্সের দিকে হেঁটে যাচ্ছেন। এই ঘটনার পর উদ্ধার তৎপরতার গতি বাড়িয়ে দেয়া হয়েছে। আটকে পড়া বাদবাকি শ্রমিকদের উদ্ধার করতে সুড়ঙ্গ যে খোঁড়া হচ্ছে - তাতে কয়েক সপ্তাহ সময় লেগে যেতে পারে। প্রথম যে ব্যক্তিকে উদ্ধার করা হয় তিনি ১০ জনের দলের মধ্যে ছিলেন না। তাকে উদ্ধার করা হয় স্বর্ণ খনির ভিন্ন একটি এলাকা থেকে। হুসান স্বর্ণখনিতে ড্রিল করে সুড়ঙ্গ খুঁড়তে উদ্ধারকর্মীদের বেগ পেতে হয়। আরও পড়তে পারেন: মিয়ানমারের খনিতে মুত্যুর ঝুঁকি নিয়ে জেড পাথর খুঁজে বেড়ায় যারা খনি দুর্ঘটনায় ইন্দোনেশিয়ায় অন্তত ৬০ জন নিহত ঐ দলটি উদ্ধার কর্মীদের জানিয়েছে যে তাদের আরও ১০০ মিটার নীচে আরেক শ্রমিকের সাথে তাদের একবার যোগাযোগ হয়। কিন্তু এরপর তার কোন সাড়া পাওয়া যায়নি। বাকি নিখোঁজ শ্রমিকদের সাথে খনি কর্তৃপক্ষ এখনও যোগাযোগ করে উঠতে পারেনি। যেভাবে আটকা পড়লেন খনি শ্রমিকরা ঐ বিস্ফোরণে খনির প্রবেশ মুখটি ধসে পড়ে এবং নিচে কর্মরত শ্রমিকদের সাথে যোগাযোগ বিচ্ছিন্ন হয়ে যায়। এক সপ্তাহ সময় ধরে জানাই যাচ্ছিল না যে এরা আদৌ প্রাণে বেঁচে আছেন কিনা। গত রোববার উদ্ধারকর্মীরা ধ্বংসস্তূপের ভেতর দিয়ে যেসব রশি নামিয়ে দিয়েছিলেন সেখানে একটা টান অনুভব করেন। প্রথম যে শ্রমিককে উদ্ধার করা হয় তিনি বাদবাকিদের কাছ থেকে বিচ্ছিন্ন অবস্থায় ছিলেন। এরপর আটকে থাকা শ্রমিকরা রাশিতে বেঁধে এক টুকরো কাগজ উপরে পাঠাতে সক্ষম হন। সেখান থেকেই জানা যায় যে ঐ দলে ১১ জন শ্রমিক জীবিত আছেন, এবং তাদের চেয়ে মাটির আরও একটু নীচে একজন রয়েছেন। চীনে শিল্পখাতে নিরাপত্তা আইনের প্রয়োগ বেশ দুর্বল এবং খনি দুর্ঘটনা কোন বিরল ঘটনা নয়। গত বছর ডিসেম্বর মাসে একটি কয়লাখনিতে কার্বন মনোক্সাইড বিষক্রিয়ায় ২৩ জন শ্রমিক প্রাণ হারান। গত সেপ্টেম্বরে চংকিং শহরের বাইরে আরেকটি খনিতে একই কারণে মারায় যায় ১৬ জন শ্রমিক। চীনের দক্ষিণ-পূর্বাঞ্চলীয় গুইঝাও প্রদেশে এক কয়লাখনিতে বিস্ফোরণে নিহত হন ১৪ জন। যেভাবে এতদিন বেঁচে দিলেন শ্রমিকরা আটক শ্রমিকদের জন্য বাতাস সরবরাহের পাইপ বসানো হচ্ছে। একই ধরনের খবর: এখনও মেঘালয়ে পানির নিচে ১৪ জন খনি শ্রমিক হিলিতে লোহার খনি: বাণিজ্যিক উত্তোলন কতটা সম্ভব? মাটির ২০০০ ফুট নীচে গত ১৪ দিন ধরে এসব শ্রমিক নিশ্ছিদ্র অন্ধকারের মধ্যে আটকা পড়ে ছিলেন। এদের অবস্থান সম্পর্কে জানতে পারার পর উদ্ধার-কর্মীরা তাদের সাথে যোগাযোগের লাইন প্রতিষ্ঠা করেন। অপ্রশস্ত এক গর্ত দিয়ে তাদের জন্য ওষুধপত্র পাঠানো হয়। পাঠানো হয় পরিজ এবং অন্যান্য পুষ্টিকর খাবার। সেগুলোর সদ্ব্যবহার করেই অন্ধকারে বেঁচে থাকার লড়াই চালিয়ে যান এসব শ্রমিক।", "doc2": "မိုင်းတွင်းအဝကနေ ပေ ၂၀၀၀ လောက်မှာ မိုင်းလုပ်သားတွေ ပိတ်မိနေတယ်လို့ ယူဆရ \"ကယ်ဆယ်ရေး ကြိုးပမ်းမှုတွေ ရပ်မပစ်လိုက်ကြပါနဲ့\"ဆိုတဲ့ စာတိုလေးတစ်စောင်ကို ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ခဲ့အပြီး ၇ ရက်အကြာမှာ မိုင်းလုပ်သားတွေက ပို့ပေးခဲ့တယ်လို့ အစိုးရ မီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ခဲ့အပြီး မိုင်းတွင်းထဲမှာ ရှိနေတဲ့ နောက်ထပ် မိုင်းလုပ်သား ၁၀ ဦးရဲ့ ကံကြမ္မာကိုတော့ ခုချိန်ထိ မသိသေးဘဲ ရှိနေဆဲပါ။ တရုတ်နိုင်ငံမှာ မိုင်းတွင်း ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်တာက အဆန်းမဟုတ်ဘဲ မကြာခဏ မိုင်းတွင်း ပေါက်ကွဲလေ့ ရှိတာဟာ ဘေးကင်း လုံခြုံစိတ်ချရမှု စည်းမျဉ်းတွေကို လိုက်နာဖို့ ပျက်ကွက်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ရှန်ဒေါင်းပြည်နယ် ယန်တိုင်းမြို့နားက ဟူရှန် မိုင်းတွင်းမှာ ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့က ပေါက်ကွဲမှု တစ်ခုကြောင့် ထွက်ပေါက် ပိတ်သွားခဲ့ပြီး မိုင်းလုပ်သား ၂၂ ဦး ပိတ်မိနေခဲ့တာပါ။ ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် မိုင်းတွင်းအထဲနဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ စတပ်ဆင်ထားတာ မကြာသေးတဲ့ စကားပြောစနစ်လည်း ပျက်စီးသွားခဲ့ပါတယ်။ မိုင်းတွင်း လမ်းကြောင်းအပေါက် ကျဉ်းကျဉ်းလေး တစ်ခုကနေ မိုင်းလုပ်သားတချို့နဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးသမားတွေ အဆက်အသွယ် လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ အစိုးရ သတင်းမီဒီယာတွေက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ မိုင်းတွင်း အပေါက်ကျဉ်းထဲကို ကြိုးစ ချကြည့်တဲ့အခါ အထဲကနေ ကြိုးစကို ဆွဲတာ သိခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အဲဒီအပေါက်ထဲကို အစားအစာ၊ ဆေးဝါး၊ စက္ကူ၊ ခဲတံတွေ ချပေးခဲ့ပါတယ်။ အများစု အသက်ရှင်နေဆဲပဲလို့ စာတိုလေးကဆို အဲဒီကနေ ပြန်ပို့ပေးတဲ့ စာတိုလေးအရ မိုင်းရဲ့ အလယ်ဆင့်မှာ လူ ၁၂ ဦး အသက်ရှင်နေဆဲ ရှိနေတယ် ဆိုတာကို သိခဲ့ရပါတယ်။ ကျန်တဲ့ လူ ၁၀ ဦးကတော့ သေသလား၊ ရှင်သလား ဆိုတာ အသေအချာ မသိရပါဘူး။ အဲဒီ မိုင်းလုပ်သား ၁၂ ဦးက အကိုက်အခဲ ပျောက်ဆေးနဲ့ အရောင်ကျဆေး အပါအဝင် နောက်ထပ် ဆေးဝါးတွေနဲ့ ဒဏ်ရာရထားသူတွေအတွက် ဆေးပတ်တီးတွေ ချပေးဖို့ တောင်းခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေက ဆိုပါတယ်။ မိုင်းတွင်းထဲမှာ ရေတွေ မြင့်တက်နေတယ်လို့လည်း သူတို့က ပြောပါတယ်။ မိုင်းတွင်း အဝင်ပေါက်ကနေ ပေ ၂၀၀၀ လောက် အောက်မှာ မိုင်းလုပ်သားတွေ ရှိနေတယ်လို့ ယူဆပြီး ကယ်ထုတ်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ နောက်ထပ် ကယ်ဆယ်ရေး လမ်းကြောင်းအပေါက်တွေ အတော်များများကိုလည်း ဖောက်နေတယ်လို့ တရုတ် သတင်းမီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ မိုင်းတွင်း ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ခဲ့အပြီး တစ်ရက်ကျော်အကြာမှာမှ သိခဲ့ရတဲ့အတွက် မိုင်းလုပ်သားတွေကို စကယ်ထုတ်နိုင်ဖို့ ကယ်ဆယ်ရေး သမားတွေအတွက် တန်ဖိုးရှိတဲ့ အချိန်တွေ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်လို့ ကနဦးတုန်းက ယူဆခဲ့ကြတာပါ။ နာရီ ၃၀ လောက် အသိနောက်ကျခဲ့ရတဲ့အတွက် အဲဒီမြို့က ဒေသန္တရ ကွန်မြူနစ်ပါတီ အတွင်းရေးမှူးရော၊ မြို့တော်ဝန်ပါ အလုပ်ထုတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံမှာ မိုင်းတွင်း မတော်တဆ ဖြစ်မှုတွေဟာ ဘေးကင်းလုံခြုံမှု စည်းမျဉ်းတွေကို လိုက်နာဆောင်ရွက်မှု နည်းပါးတာနဲ့ ဆက်နွှယ်နေပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလတုန်းက ကျောက်မီးသွေးတွင်းတစ်ခုမှာ ကာဘွန် မိုနောက်ဆိုဒ် ယိုစိမ့်ခဲ့ပြီး မိုင်းလုပ်သား ၂၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ စက်တင်ဘာလတုန်းက ချုန်ကင်းမြို့ပြင်နားက နောက်မိုင်းတွင်းတစ်ခုမှာ ကွန်ဗေယာ စက်ခါးပတ်ကြိုး မီးစွဲလောင်ပြီး ကာဘွန်ဒိုင် မိုနောက်ဆိုဒ် ဓာတ်ငွေ့ အများအပြား ထွက်ခဲ့ရာကနေ မိုင်းလုပ်သား ၁၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလကလည်း နိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်း ကွေ့ကျိုးပြည်နယ်က ကျောက်မီးသွေးတွင်းတစ်ခုမှာ ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ခဲ့ပြီး အနည်းဆုံး လူ ၁၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52171721", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52184885", "doc1": "ব্রোঙ্কস চিড়িয়াখানায় একটি বাঘ, ছবিটি ২০১৭ সালের এটি একটি মালায়ান বাঘিনী। বাঘিনীর নাম নাদিয়া। এর সাথে আরো ছয়টি বাঘের এই সংক্রমণ হতে পারে বলে ধারণা করা হচ্ছে। নিউইয়র্কের ব্রোঙ্কস চিড়িয়াখানায় থাকে বাঘিনীটি। চিড়িয়াখানার একজন কর্মীর মাধ্যমেই বাঘিনীর মধ্যে করোনাভাইরাসের জীবানু ছড়ায়। গত মাস থেকেই উপসর্গ দেখা যেতে শুরু করে বাঘিনীর মধ্যে। শুষ্ক কাশি দেখা যায় যার আগে সেই কর্মীর সরাসরি সংস্পর্শে এসেছিল বাঘিনীটি। চিড়িয়াখানার প্রধান পশু চিকিৎসক পল ক্যালে বলেন, \"এই প্রথম আমরা পুরো বিশ্বে এমন একটি ঘটনার প্রমান পাই যেখানে একজন ব্যক্তির দ্বারা একটি পশুর মধ্যে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ হয় এবং পশুটি এখন আসলেই অসুস্থ।\" চিকিৎসকরা এই সংক্রমণের সকল আলামত ও দৃষ্টান্ত অন্য সব চিড়িয়াখানা ও সংশ্লিষ্ট প্রতিষ্ঠানের সাথে শেয়ার করছে যাতে অন্যরা সতর্ক হতে পারে। চিড়িয়াখানা কর্তৃপক্ষ বলছে, যে বাঘিনী অসুস্থ তার জন্য আলাদা অ্যাম্বুলেন্সের ব্যবস্থা করা হয়েছে ও চিকিৎসা দেয়া হচ্ছে। আমরা এর দ্বারা যেসব তথ্য ও ধারণা পাবো সেটা ছড়িয়ে দেবো যাতে করে নোভেল করোনাভাইরাস সম্পর্কে বিশ্বও জানতে পারে যে এর আচরণ কিরুপ। বাঘিনী নাদিয়া, তার বোন আজুল এবং আরো দুটি আমুর প্রজাতির বাঘের করোনাভাইরাসের উপসর্গ দেখা গেছে। বাঘগুলোর সাথে তিনটি আফ্রিকান সিংহেরও করোনাভাইরাস উপসর্গ দেখা গেছে। বাঘ ও সিংহ সবগুলোরই খাবারের স্বাদে একটা অসামঞ্জস্য দেখা গেছে। এছাড়া বাকিরা পশুচিকিৎসকদের অধীনে আছে এবং তুলনামূলক ভালো আছে। চিড়িয়াখানা কর্তৃপক্ষ বলছে তারা ঠিক জানে না একটি পশুর দেহে কীভাবে এই ভাইরাসটি কাজ করে। সংক্রমণের ফলে একেক প্রাণি একেকভাবে সাড়া দিতে পারে। সব প্রাণিকেই পর্যবেক্ষণে রাখা হচ্ছে। এই চিড়িয়াখানায় বাঘ বা সিংহ প্রজাতির আরো যেসব প্রাণি আছে তারা স্বাভাবিক অবস্থাতেই আছে। এদের মধ্যে কোনো উপসর্গও নেই। ১৬ই মার্চ থেকে যুক্তরাষ্ট্রে সকল চিড়িয়াখানা দর্শনার্থীদের জন্য বন্ধ আছে। কোয়ারেন্টিন ও আইসোলেশনের যে ব্যাখ্যা দেয়া হচ্ছে বাংলাদেশে নিজেকে যেভাবে নিরাপদ রাখবেন করোনাভাইরাস থেকে নতুন করোনাভাইরাস কত দ্রুত ছড়ায়? কতটা উদ্বেগের? করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন টাকার মাধ্যমে করোনাভাইরাস ছড়াতে পারে কি? করোনাভাইরাসের উৎপত্তি কোথায়, কেন এতো প্রাণঘাতী করোনাভাইরাস: কীভাবে শনাক্ত করছে বাংলাদেশ? করোনাভাইরাসের প্রতিষেধক তৈরিতে অগ্রগতি কতদূর?", "doc2": "ဘရွန့်ဇ်တိရစ္ဆာန်ရုံက မာလာယုကျားတစ်ကောင် နာဒီယာလို့ ခေါ်တဲ့ အဲဒီကျားမဟာ တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ကိုဗစ်၁၉ ကူးစက်တာ အမေရိကန်မှာ ပထမဆုံးတွေ့ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘရွန့်ဇ်တိရစ္ဆာန်ရုံကတော့ ကျားမမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးခံနေရတယ်ဆိုတာ အိုင်အိုဝါမြို့က အမျိုးသားတိရစ္ဆာန်ဆေးကုသရေးဓာတ်ခွဲခန်းက အတည်ပြုချက်ရခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နာဒီယာအပါအဝင် တခြား ကျားနဲ့ ခြင်္သေ့ ခြောက်ကောင်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာပြမနေတဲ့ တိရစ္ဆာန်ရုံအစောင့် တစ်ယောက်ဆီက ကူးစက်ခံရတာလို့ ယူဆရပါတယ်။ အဲဒီဝန်ထမ်းနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့ခဲ့ပြီးတဲ့နောက်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ မတ်လ ကုန်လောက်က စလို့ ကျားတွေ ခြင်္သေ့တွေမှာ ချောင်းခြောက်ဆိုးတာအပါအဝင် ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြလာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါဟာ လူတစ်ယောက်ဆီကနေ တိရစ္ဆာန်ကိုကူးပြီး တိရစ္ဆာန်လည်း ဖျားနာနိုင်တယ်ဆိုတာကို ကမ္ဘာမှာ ပထမဆုံးတွေ့ခဲ့ သိခဲ့ရတာပါပဲလို့ တိရိစ္ဆာန်ရုံက ဆရာဝန် ပေါလ်ကယ်လီက ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။ ကမ္ဘာ့တခြားဒေသတွေမှာလည်း တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရနိုင်တယ်ဆိုတာ တွေ့ခဲ့ရပေမယ့် အဲဒီပိုးကြောင့် နာမကျန်းဖြစ်တာ၊ ပိုးကို ဆက်ဖြန့်နိုင်တာမျိုး အထောက်အထား မတွေ့ရသေးပါဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ ဘရွန့်ဇ်တိရစ္ဆာန်ရုံက သူတို့တွေ့ရှိချက်တွေကို တခြားတိရစ္ဆာန်ရုံတွေ၊ ကိုဗစ် ၁၉ ပျံ့နှံ့မှုကို လေ့လာသုတေသနပြုနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို မျှဝေပေးသွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်ဖို့ အကောင်းဆုံး လက်ဆေးနည်း နာဒီယာနဲ့ သူ့ညီမ အဇူးလ်၊ နောက် ကျားနှစ်ကောင်နဲ့ အာဖရိက ခြင်္သေ့သုံးကောင်တို့မှာ ကိုဗစ်လက္ခဏာတွေ တွေ့ခဲ့ရပေမယ့် အားလုံးပြန် ကျန်းမာလာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရကြောင်း တိရစ္ဆာန်ရုံက ထုတ်ပြန်ကြေညာပါတယ်။ ဒီ တောကောင်ကြီးတွေမှာ အစာစားချင်စိတ်နည်းနေတာ တွေ့ရပေမယ့် ဆေးကုသစောင့်ရှောက်မှုအောက်မှာ နေထိုင်ကောင်းနေကြပြီး သူတို့ကို ထိန်းသူတွေနဲ့လည်း တုံ့ပြန်ဆက်ဆံမှုတွေ ရှိနေပါတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကျားနဲ့ ခြင်္သေ့တွေမှာမှ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဘယ်လိုကူးစက်ပျံ့နှံ့လည်းဆိုတာ မသိရသေးဘဲ တိရစ္ဆာန်တွေဟာ ရောဂါပိုးအသစ်နဲ့တွေ့ရင် တုံ့ပြန်ပုံကွာခြားတတ်ကြတာကြောင့် တခြားတိရစ္ဆာန်တွေကိုလည်း အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေပါတယ်လို့ တိရစ္ဆာန်ရုံက ပြောပါတယ်။ တိရစ္ဆာန်ရုံမှာ ရှိတဲ့ တခြားကျားလေးကောင်၊ နှင်းကျားသစ်၊ ချီးတားကျားသစ်၊ ပျောက်ကြားကျားသစ်၊ ပျူးမားခြင်္သေ့တို့မှာတော့ ရောဂါလက္ခဏာ မပြကြဘူးလို့ သိရပါတယ်။ အခုရောဂါပိုးကူးခံခဲ့ရတဲ့ ကျား၊ ခြင်္သေ့တွေဟာ သူတို့ကို ထိန်းနေတဲ့လူဆီက ကူးခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး၊ အဲဒီလူမှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ပိုးရှိနေချိန်မှာ၊ ဒါမှ မဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ မပြသေးချိန်မှာ ကူးစက်ခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ တိရစ္ဆာန်ရုံက ဆိုပါတယ်။ အခု ရောဂါလက္ခဏာပြတဲ့ တောကောင်တွေအားလုံးဟာ ကျားတောင်ကုန်းလှောင်အိမ်နေရာက ဖြစ်ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။ တခြားကျားတွေကိုရော ရောဂါပိုး စစ်ဆေးတာတွေ လုပ်မလုပ်ဆိုတာကတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။ နယူးယောက်မြို့မှာရှိတဲ့ ဘရွန့်ဇ်တိရစ္ဆာန်ရုံအပါအဝင် တိရစ္ဆာန်ရုံလေးခု စလုံးကို မတ်လ ၁၆ ရက်နေ့ကတည်းက ပိတ်ထားခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတော့ တိရစ္ဆာန်တွေရော သူတို့ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သူတွေကိုပါ ကာကွယ်ပေးနိုင်မယ့် အစီအစဉ်တွေ လုပ်သွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။ တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ဆက်စပ်ပုံ အခုနောက်ဆုံး ကိုဗစ် ၁၉ လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားကို ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကုန်ပိုင်းက တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့မှာ စတွေ့ခဲ့တာပါ။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တိရစ္ဆာန်တွေက စတင်ပြန့်ပွားတာလို့ ယူဆရပြီး ဝူဟန်မှာရှိတဲ့ တိရစ္ဆာန်အရှင်တွေ ရောင်းတဲ့ စျေးကနေ လူတွေဆီကို စတင်ကူးစက်တာလို့ ယူဆထားကြပါတယ်။ အခုလို ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါအဆင့်အထိ ဖြစ်လာတာဟာ လူအချင်းချင်း လျင်လျင်မြန်မြန် ကူးစက်တာကနေ ဖြစ်လာတာပါ။ အခုနောက်ဆုံး လူကနေ ကျားကို ကူးတယ်ဆိုတာတွေ့ရတော့ နောက်ထပ် မေးခွန်းအသစ်တွေ ရှိလာပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ် မျိုးစိတ်အသစ်ရဲ့ ကူးစက်ပုံ၊ ပျံ့နှံ့ပုံတွေကို ပညာရှင်တွေ လေ့လာနေကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေမှာ ကိုဗစ် ကူးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကတော့ အတော်လေး ရှားပါတယ်။ ဟောင်ကောင်မှာ ခွေးနှစ်ကောင် ကူးခံရတယ်ဆိုတဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုတော့ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာတော့ အိမ်မွေး ခွေးတွေ၊ ကြောင်တွေက ဖြစ်ဖြစ် တိရစ္ဆာန်ကနေ လူကို ကူးစက်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထား လုံးဝ မတွေ့ရသေးပါဘူးလို့ ဘရွန့်ဇ်တိရစ္ဆာန်ရုံရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ရေးထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးနဲ့ ကမ္ဘာ့တိရစ္ဆာန်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့တို့ကလည်း အိမ်မွေးခွေးတွေ ကြောင်တွေက တဆင့်လူကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထား မရှိပါဘူးလို့ ပြောထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီက ပညာရှင်တွေကလည်း ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားပုံတွေကို ဆက်လေ့လာနေကြပြီး နေမကောင်းတဲ့ လူတစ်ယောက်ဟာ တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ထိတွေ့တာ ရှောင်ဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53771841", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53765311", "doc1": "মি. ট্রাম্প বলেছেন তার চুলের স্টাইল ''নিখুঁত'' হতে হবে আমেরিকায় ১৯৯২ সালের আইন অনুযায়ী শাওয়ারের মুখ দিয়ে প্রতি মিনিটে ২.৫ গ্যালনের বেশি পানি ছাড়ার নিয়ম নেই। ট্রাম্প প্রশাসন বলছে এই সীমা নির্ধারণ শাওয়ারের পূর্ণাঙ্গ মুখের ক্ষেত্রে প্রযোজ্য যেন না থাকে। তারা চাইছে প্রতি মিনিটে শাওয়ারের ঝাঁঝরির প্রতিটি গর্ত দিয়ে যেন সর্বোচ্চ ২.৫ গ্যালন পানি ছাড়া হয়। ভোক্তা এবং পরিবেশ সংরক্ষণ সংগঠনগুলো বলেছে এটা অপচয় এবং অপ্রয়োজনীয়। গত মাসে মি. ট্রাম্প এই হোয়াইট হাউসে এই অভিযোগ আনার পর গতকাল সরকারের জ্বালানি মন্ত্রণালয় এই পরিবর্তনের প্রস্তাব এনেছে। \"আপনি শাওয়ার করতে ঢুকেছেন- কিন্তু যথেষ্ট পানি আসছে না। আপনি হাত ধোবেন, কিন্তু পানি আসছে না। আপনি কী করবেন? আপনি কি দাঁড়িয়ে থাকবেন শাওয়ারের নিচে আর দীর্ঘক্ষণ ধরে শাওয়ার করবেন? দেখুন আমার চুলের ব্যাপারে- আমি আপনাদের কথা জানি না, কিন্তু আমার চুলের স্টাইল নিখুঁত হতে হবে,\" মি. ট্রাম্প বলেন। সংরক্ষণ গোষ্ঠী অ্যাপ্লায়েন্স স্ট্যান্ডার্ডস অ্যাওয়ারনেস প্রজেক্টের নির্বাহী পরিচালক অ্যান্ড্রু ডিলাস্কি বলেছেন এই প্রস্তাব ''উদ্ভট''। আপনার শাওয়ারের মুখের ঝাঁঝরিতে আরও চারটা বা পাঁচটা গর্ত দিয়ে \"আপনি প্রতি মিনিটে যে আরও ১০ থেকে ১৫ গ্যালন পানি ছাড়বেন, তা আপনার বাথরুম থেকে আপনাকেও ধুয়ে বের করে ফেলতে সক্ষম,\" তিনি এপি বার্তা সংস্থাকে বলেন। \"প্রেসিডেন্টের যদি আরও ভাল ও উন্নত শাওয়ারের সরঞ্জাম দরকার হয়, আমরা তাকে কিছু অনলাইন শাওয়ার দোকানের সন্ধান দিতে পারি। তারা তাকে ভাল শাওয়ারের ঝাঁঝরি মুখ দেবে যা দিয়ে তিনি গা মাথা ভাল করে ধুতে পারবেন, তিনি আরও বলেন। কনজিউমার রিপোর্টস নামে আরেকটি ভোক্তা সংগঠনের ভাইস প্রেসিডেন্ট ডেভিড ফ্রিডম্যান বলছেন, তাদের তথ্য অনুযায়ী আমেরিকায় শাওয়ারের সরঞ্জাম, শাওয়ারের ঝাঁঝরি মুখ নিয়ে মানুষ খুবই সন্তুষ্ট। তারা যে পরিমাণ পানি পান তাতেও তারা খুশি এবং পানির এই সীমা বেঁধে দেয়ার কারণে পানির বিলে তাদের যে সাশ্রয় হয় তাতেও তারা সন্তুষ্ট। রয়টার্স বার্তা সংস্থার খবরে বলা হচ্ছে এই প্রস্তাব নিয়ে ট্রাম্প প্রশাসন এগুলে তা শেষ পর্যন্ত আদালতে গড়াতে পারে।", "doc2": "ရေပန်းက ရေထွက်တာ နှေးတယ်လို့ သမ္မတထရမ့် မကျေမနပ်ပြော ၁၉၉၂ ခုနှစ် ဥပဒေအရ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ရေပန်းတွေကနေ တစ်မိနစ်ကို ရေ နှစ်ဂါလန်ခွဲထက် ပိုပန်းထုတ်ခွင့် ပြုမထားပါဘူး။ အခု ဒီကန့်သတ်ချက်ကို ရေပန်းစနစ်တစ်ခုလုံးကို ခြုံသတ်မှတ်မယ့်အစား ရေပန်းခေါင်းက တစ်ခုစီအတွက်ပဲ ပြင်ဆင် သတ်မှတ်ပေးဖို့ သမ္မတထရမ့် အစိုးရက အဆိုပြုလိုက်တာပါ။ စားသုံးသူများနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး အဖွဲ့တွေကတော့ ဒါဟာ အလဟဿ ဖြုန်းတီးရာ ရောက်ပြီး မလိုအပ်ဘူးလို့ ကန့်ကွက် ပြောဆိုနေပါတယ်။ ခေါင်းလျှော်ရတာ အဆင်မပြေတဲ့အကြောင်း သမ္မတထရမ့်က ပြီးခဲ့တဲ့လတုန်းက အိမ်ဖြူတော်မှာ မကျေမနပ် ထုတ်ပြောခဲ့အပြီး အခု ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာပဲ စွမ်းအင်ဝန်ကြီဌာနက ဥပဒေ ပြင်ဆင်ပေးဖို့ အဆိုပြုခဲ့တာပါ။ \"ရေပန်းခေါင်းတွေအကြောင်း ပြောရရင် ရေပန်းနဲ့ ရေချိုးတဲ့အခါ ရေက ထွက်မလာဘူး။ လက်ဆေးဖို့ လုပ်တယ်၊ ရေက ထွက်မလာဘူး။ ဒီတော့ ဘာလုပ်ရလဲ။ ရေအကြာကြီး ချိုးရတယ်။ ခင်ဗျားတို့တော့ ဘယ်လိုနေလဲ မသိဘူး။ ကျွန်တော်ကတော့ ကျွန်တော့်ဆံပင် ပုံစံကျ ကြည့်ကောင်းဖို့ လိုတယ်\" လို့ သမ္မတထရမ့်က ပြောခဲ့တာပါ။ စွမ်းအင် ထိန်းသိမ်းရေးအုပ်စု တစ်ခု ဖြစ်တဲ့ Appliance Standards Awareness Project စီမံကိန်း အဖွဲ့ရဲ့ အမှုဆောင် ညွှန်ကြားရေးမှူး အင်ဒရူး ဒလက်စ်ကီ ကတော့ ဒီအဆိုပြုချက်ဟာ အဓိပ္ပါယ်မရှိတဲ့ အဆိုပြုချက်တစ်ခုပဲ လို့ ပြောပါတယ်။ \"ရေပန်းပေါက် ၄၊ ၅၊ ၆ ခုလောက် ပိုသုံးလိုက်ရင် တစ်မိနစ်ကို ရေ ၁၀ ဂါလန်၊ ၁၅ ဂါလန် ကုန်နိုင်ပါတယ်။ ပြောရရင် ရေတစ်ခါချိုးရုံနဲ့တင် ရေအဲဒီလောက် ကုန်နိုင်ပါတယ်\" လို့ သူက AP သတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။ \"တကယ်လို့ သမ္မတကြီး ရေပန်းကောင်းကောင်း လိုချင်တယ်ဆိုရင် ရေအားကောင်းတဲ့ ရေပန်းခေါင်းကောင်းကောင်းတွေ ဝယ်နိုင်တဲ့ ဝက်ဆိုက်ကောင်း တချို့ ကျွန်တော်တို့ ညွှန်ပေးနိုင်ပါတယ်\" လို့လည်း သူက ပြောသွားပါတယ်။ စားသုံးသူတွေအရေး ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ Consumer Reports အဖွဲ့ရဲ့ ဒုတိယ ဥက္ကဌ ဒေးဗစ် ဖရီးမန်းကလည်း အမေရိကန်က ရေပန်းခေါင်းတွေဟာ ပိုက်ဆံ သက်သာပြီး သုံးစွဲသူတွေရဲ့ ကျေနပ်မှုကို အပြည့်အဝ ရထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီအဆိုပြုချက်ကို ရှေ့တိုး လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ တရားရုံးမှာ ဥပဒေကြောင်းအရ တရားရင်ဆိုင်ရနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ ရိုက်တာစ် သတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54626002", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54633635", "doc1": "মার্কিন প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প ও চীনা প্রেসিডেন্ট শি জিনপিং ট্রাম্প ইন্টারন্যাশনাল হোটেলস ম্যানেজমেন্ট নামের প্রতিষ্ঠানটি ঐ ব্যাংক অ্যাকাউন্টটি নিয়ন্ত্রণ করে এবং ২০১৩ থেকে ২০১৫ পর্যন্ত স্থানীয়ভাবে করও দিয়েছে। প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের একজন মুখপাত্রের ভাষ্যমতে, 'এশিয়ায় হোটেল ব্যবসার সম্ভাবনা যাচাইয়ের' উদ্দেশ্যে ঐ অ্যাকাউন্টটি খোলা হয়েছিল। যুক্তরাষ্ট্রের যেসব প্রতিষ্ঠানের চীনের সাথে ব্যবসায়িক সম্পর্ক রয়েছে, সেসব প্রতিষ্ঠানের সমালোচনা করার পাশাপাশি দুই দেশের মধ্যে বাণিজ্য যুদ্ধের মত পরিস্থিতি তৈরি করেছিলেন ট্রাম্প। মি. ট্রাম্পের ব্যক্তিগত এবং প্রাতিষ্ঠানিক কর প্রদানের কাগজপত্র হাতে আসার পরই নিউ ইয়র্ক টাইমস খবরটি প্রকাশ করে। পত্রিকাটিতে এর আগে প্রকাশিত এক প্রতিবেদনে উঠে আসে যে ২০১৬ ও ২০১৭ সালে প্রেসিডেন্ট হওয়ার সময় যুক্তরাষ্ট্রে ৭৫০ ডলার কর দেন মি. ট্রাম্প। অন্যদিকে চীনা ব্যাংক অ্যাকাউন্টটি স্থানীয়ভাবে ১ লাখ ৮৮ হাজার ৫৬১ ডলার কর দিয়েছে। অন্যদিকে প্রতিদ্বন্দ্বী প্রেসিডেন্ট প্রার্থী জো বাইডেনের চীন সম্পর্কিত নীতির সমালোচনা করেছেন মি. ট্রাম্প। ট্রাম্প প্রশাসন মি. বাইডেনের ছেলে হান্টারের সাথে চীনের ব্যবসায়িক লেনদেনের বিষয়গুলোর আলাদাভাবে সমালোচনা করেছিল। আরো পড়তে পারেন: চীন আমেরিকা ঠাণ্ডা লড়াই 'বিশ্বের জন্য ভাইরাসের থেকে বড় হুমকি' বিপজ্জনক চেহারা নিচ্ছে চীন-মার্কিন বৈরিতা, পরিণতি কী? ব্রিটেন-চীন সম্পর্ক: সোনালি দশক থেকে শীতল যুদ্ধে? চীন-মার্কিন বাণিজ্য যুদ্ধ: আপনার কি কিছু এসে যায়? চীন-মার্কিন বাণিজ্য যুদ্ধের জাঁতাকলে ত্রস্ত সিঙ্গাপুর থামার আগে যে ক্ষতি করেছে মার্কিন-চীন বাণিজ্য যুদ্ধ চীন-মার্কিন দ্বন্দ্ব কি পরিণতি ডেকে আনতে পারে? কী ব্যাখ্যা দিচ্ছে ট্রাম্পের প্রতিষ্ঠান? ট্রাম্প অর্গানাইজেশনের একজন আইনজীবী অ্যালান গার্টেন নিউ ইয়র্ক টাইমস পত্রিকাকে বলেন যে ট্রাম্প ইন্টারন্যাশনাল হোটেলস অ্যান্ড ম্যানেজমেন্ট 'যুক্তরাষ্ট্রে অফিস থাকলেও চীনা ব্যাংকের সাথে অ্যাকাউন্ট খুলেছে স্থানীয় কর দেয়ার সুবিধার্থে।' মি. গার্টেন বলেন, \"২০১৫ সাল থেকে অফিসটিতে কোনো কাজ হচ্ছে না। কোনো চুক্তি, লেনদেন বা ব্যবসায়িক কার্যক্রম সেখানে সম্পন্ন হয়নি।\" আয়ারল্যান্ড ও স্কটল্যান্ডে গলফ কোর্স, ফাইভ স্টার হোটেলের চেইনসহ যুক্তরাষ্ট্রের ভেতরে এবং বাইরে বহু ব্যবসায়িক উদ্যোগ রয়েছে প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের। চীন ছাড়াও যুক্তরাজ্যে এবং আয়ারল্যান্ডে মি ট্রাম্পের ব্যাংক অ্যাকাউন্ট রয়েছে বলে খবর প্রকাশ করেছে নিউ ইয়র্ক টাইমস। বার্লিনে চীন প্রেসিডেন্ট শি জিন পিং এবং প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পকে নিয়ে ব্যঙ্গাত্মক দেয়াল অঙ্ক 'চীনের ওপর নির্ভরতা বন্ধ কর' অগাস্টে মি. ট্রাম্প বলেছিলেন যে চীন থেকে ফ্যাক্টরি সরিয়ে নিতে মার্কিন প্রতিষ্ঠানগুলোকে কর সুবিধা দেবেন তিনি। এছাড়া যেসব প্রতিষ্ঠান চীনের সাথে কাজ করা অব্যাহত রাখতে চায়, তাদের কাছ থেকে সরকারি কাজ কেড়ে নেয়ার হুমকিও দিয়েছিলেন তিনি। সেসময় এক ভাষণে ১০ মাসের মধ্যে এক কোটি মানুষের কর্মসংস্থান তৈরি করার অঙ্গীকার করে মি. ট্রাম্প বলেছিলেন: \"আমরা চীনের ওপর থেকে নির্ভরতা বন্ধ করবো।\" অন্যদিকে তিনি নিজেই কীভাবে চীনে ব্যবসা প্রতিষ্ঠা করার চেষ্টা করছেন, তা উঠে এসেছে নিউ ইয়র্ক টাইমসের প্রতিবেদনে। ২০১২ সালে সাংহাইয়ে অফিস খোলার পর থেকে চীনে ব্যবসা ছড়ানোর প্রচেষ্টা বৃদ্ধি পায়। তার করের কাগজপত্র থেকে জানা যায় চীনে অন্তত পাঁচটি ছোট ছোট প্রতিষ্ঠানে অন্তত ১ লাখ ৯২ হাজার ডলার বিনিয়োগ রয়েছে তার। তবে চীনে তার পরিকল্পনার কেন্দ্রে রয়েছে ট্রাম্প ইন্টারন্যাশনাল হোটেলস অ্যান্ড ম্যানেজমেন্ট, যেটি টিএইচসি চায়না ডেভেলপমেন্টের সরাসরি মালিকানাধীন বলে খবর প্রকাশ করছে নিউ ইয়র্ক টাইমস।", "doc2": "အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ တရုတ် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် ဒီအကောင့်ကို ထရမ့်နိုင်ငံတကာ ဟိုတယ် စီမံခန့်ခွဲရေးက ကိုင်တွယ်ထားပြီး ၂၀၁၃ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကြားမှာ တရုတ်နိုင်ငံတွင်း အခွန်တွေ ပေးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ \"အာရှဒေသမှာ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်နိုင်မယ့် အလားအလာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ လေ့လာတဲ့သဘောအနေနဲ့ အခုလို လုပ်ခဲ့တာ\" လို့ မစ္စတာ ထရမ့်ရဲ့ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က ဆိုပါတယ်။ မစ္စတာ ထရမ့်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ အမေရိကန် ကုမ္ပဏီတွေကို ဝေဖန်လေ့ရှိပြီး နှစ် နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်ရေး စစ်ပွဲ အစပျိုးခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ထရမ့်ရဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးသာမက ကုမ္ပဏီ ဘဏ္ဍာရေး အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေ ပါဝင်တဲ့ အခွန်ဆောင်မှု မှတ်တမ်းတွေကို ရရှိပြီးနောက်ပိုင်း နယူးယောက်ခ်တိုင်းမ် သတင်းစာက တရုတ်မှာ ဖွင့်ထားတဲ့ ဘဏ်အကောင့်အကြောင်း ထပ်မံရေးသားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ နယူးယောက်ခ်တိုင်းမ် သတင်းစာရဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ တခေါက် သတင်းရေးသားချက်တွေမှာတော့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ သူ သမ္မတ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တို့မှာ အမေရိကန် ဗဟိုအစိုးရ အခွန်အဖြစ် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၇၅၀ သာ ပေးဆောင်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူရဲ့ တရုတ်ဘဏ်အကောင့်မှာတော့ တရုတ်အခွန်ငွေ ဒေါ်လာ ၁၈၈,၅၆၁ ပေးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ ထရမ့်ဟာ သူ့ပြိုင်ဘက် သမ္မတလောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒန်ကို အမြဲ ဝေဖန်လေ့ရှိပြီး နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ရဲ့ မူဝါဒတွေကိုလည်း ဝေဖန်ပြောကြားလေ့ရှိပါတယ်။ သမ္မတ ထရမ့်အစိုးရကလည်း မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ရဲ့ သား ဟန့်တာကို ထောက်ပြခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ မစ္စတာ ဟန့်တာရဲ့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အထောက်အထား ခိုင်ခိုင်လုံလုံ မပြနိုင်ဘဲ ပြောဆိုလေ့ရှိပါတယ်။ မလည်ပတ်တော့တဲ့ ရုံး ထရမ့်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ရှေ့နေ အလန် ဂါတန်ကတော့ နယူးယောက်ခ်တိုင်းမ်ရဲ့ သတင်းဟာ \"ခန့်မှန်းပြောဆိုချက် ဖြစ်ပြီး မမှန်ကန်တဲ့ ယူဆချက်တွေ\" ဖြစ်တယ်လို့ တုံ့ပြန်ပါတယ်။ ထရမ့် နိုင်ငံတကာ ဟိုတယ် စီမံခန့်ခွဲရေးလုပ်ငန်းဟာ တရုတ်နိုင်ငံတွင်း အခွန်တွေ ပေးဆောင်ဖို့အတွက် အမေရိကန်မှာ ရုံးခွဲတွေ ဖွင့်ထားတဲ့ တရုတ်ဘဏ်တခုမှာ အကောင့်တခု ဖွင့်ထားခဲ့တယ်လို့လည်း သူက နယူးယောက်ခ်တိုင်းမ် သတင်းစာမှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။ \"၂၀၁၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း သဘောတူညီမှု၊ အရောင်းအဝယ်လုပ်မှု ဒါမှမဟုတ် တခြား စီးပွားရေး လည်ပတ်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တာ ဘာမှမရှိဘူး။ ဒီရုံးကလည်း ဆက်မလည်ပတ်တော့ဘူး\" လို့ မစ္စတာ ဂါတန်က ဆိုပါတယ်။ \"ဘဏ်အကောင့် ဆက်ဖွင့်ထားတယ်ဆိုပေမယ့် တခြား ရည်ရွယ်တွေနဲ့ အသုံးပြုခဲ့တာ လုံး၀ မရှိပါဘူး\" လို့ နယူးယောက်ခ် သတင်းစာကြီးကို သူ ပြောထားပါတယ်။ အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ အမေရိကန်မှာသာမက နိုင်ငံရပ်ခြားမှာပါ စီးပွားရေး လုပ်ငန်း အစုရှယ်ရာတွေ အများအပြား ပိုင်ဆိုင်ပါတယ်။ သူ့ပိုင်ဆိုင်မှုတွေထဲမှာ စကော့တလန်နဲ့ အိုင်ယာလန်တို့မှာ ဂေါက်ကွင်းတွေနဲ့ တခြား ကြယ်ငါးပွင့် ဇိမ်ခံဟိုတယ်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ မစ္စတာ ထရမ့်ဟာ တရုတ်၊ ဗြိတိန်နဲ့ အိုင်ယာလန်တို့မှာ နိုင်ငံခြားဘဏ်အကောင့်တွေ ဆက်ဖွင့်ထားဆဲဖြစ်တယ်လို့ နယူးယောက်ခ်တိုင်းမ်က ရေးသားထားပါတယ်။ တရုတ်အပေါ် ယုံကြည်အားထားမှု အဆုံးသတ်ပြီ အမေရိကန် ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံပြင်ပမှာ စက်ရုံတွေ ပြောင်းရွှေ့ နိုင်ရေး စည်းရုံးသိမ်းသွင်းနိုင်ဖို့အတွက် သူ့အနေနဲ့ အစိုးရ ထောက်ပံ့ကြေး ထုတ်ပေးချင်နေတယ်လို့ ဩဂုတ်အတွင်းမှာ မစ္စတာ ထရမ့်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ အလုပ်တွေ ဆက်လုပ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို အစိုးရ စာချုပ်စာတမ်းတွေ ဖျက်သိမ်းမယ်လို့လည်း သူက ခြိမ်းခြောက်ထားပါတယ်။ ၁၀ လအတွင်း အလုပ်အကိုင်ပေါင်း ၁၀ သန်းကျော် ဖန်တီးပေးသွားမယ်လို့ မစ္စတာ ထရမ့်က သူ့ရဲ့ မိန့်ခွန်းတခုမှာ ကတိပြုပြောကြားခဲ့ပြီး \"တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ယုံကြည်အားကိုးမှုတွေ အဆုံးသတ်ကြမယ်\" လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အပြောနဲ့ အလုပ် တခြားစီဖြစ်နေတာက မစ္စတာ ထရမ့်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အိမ်ခြံမြေ စီးပွားရေးလုပ်ဖို့ ဘယ်လို ကြံစည်နေသလဲဆိုတဲ့ အသေးစိတ်ကို နယူးယောက်ခ်တိုင်းမ်က ရေးတာပါ။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ တရုတ်နိုင်ငံ ရှန်ဟိုင်းမြို့မှာ ရုံးခွဲတခု ဖွင့်ခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ ကြိုးပမ်းချက်တွေ အရှိန်အဟုန်မြင့်လာခဲ့ပါတယ်။ နယူးယောက်ခ်တိုင်မ်းက ရရှိထားတဲ့ မစ္စတာ ထရမ့်ရဲ့ အခွန်မှတ်တမ်းတွေမှာတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပိုင်းတွေအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံမှာ စီမံကိန်းလုပ်ငန်းတွေ ရရှိဖို့ အဓိကထား ဆောင်ရွက်တဲ့ ကုမ္ပဏီအသေး ၅ ခုမှာ အနည်းဆုံး ဒေါ်လာ ၁၉၂,၀၀၀ မစ္စတာ ထရမ့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီကုမ္ပဏီတွေဟာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း စီးပွားရေး ကုန်ကျစရိတ်တွေမှာ ဒေါ်လာ ၉၇,၄၀၀ ထက်မနည်း အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအသုံးစရိတ်တွေထဲမှာ ကုမ္ပဏီရဲ့ ဝင်ငွေထွက်ငွေ ငွေစာရင်း တွက်ချက်တဲ့ ငွေစာရင်းစစ် ကုန်ကျစရိတ်တွေနဲ့ အခွန်ဆောင်မှုတွေမှာ အနည်းငယ် သုံးထားတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတွင်းမှာ လုပ်ကိုင်ချင်နေတဲ့ အမေရိကန် သမ္မတရဲ့ အစီအစဉ်တွေကို ထရမ့်နိုင်ငံတကာ ဟိုတယ် စီမံခန့်ခွဲမှု လုပ်ငန်းက အဓိက ထား ဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်လို့ နယူးယောက်ခ်တိုင်းမ် သတင်းစာကြီးက ရေးသားထားပါတယ်။ အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲ နောက်ဆုံး အခြေအနေ ၂၀၂၀ အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲ ဘာထူးခြားသလဲ အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ နှစ်ပတ်သာ လိုတော့တဲ့အချိန်မှာ မစ္စတာ ဘိုင်ဒန်ကတော့ ကြာသပတေးနေ့မှာ ကျင်းပမယ့် နောက်ဆုံး သမ္မတလောင်း စကားစစ်ထိုးပွဲအတွက် ပြင်ဆင်နေတာကြောင့် ဒီကနေ့အထိ အသံတိတ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတွင်း လူထုစစ်တမ်းတွေမှာတော့ ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတလောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒန်က ဦးဆောင်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်က ပြည်နယ် အားလုံးနီးပါးမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမှု ဦးရေနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ဆေးရုံတက် ကုသမှု ခံယူနေရသူ ဦးရေ မြင့်တက်နေပေမယ့် ဒီကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးကို အမေရိကန်မှာ ကောင်းကောင်း ကိုင်တွယ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ မစ္စတာ ထရမ့်က ထပ်ပြီး ပြောဆိုခဲ့ပြန်ပါတယ်။ သမ္မတကတော် မလာနီယာ ထရမ့်ကတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရမှု ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ခံစားနေရဆဲဖြစ်တာကြောင့် ပန်ဇယ်ဗေးနီးယားပြည်နယ် အီရီမြို့မှာ လုပ်မယ့် မဲဆွယ် စည်းရုံးရေးမှာ သမ္မတ ထရမ့်နဲ့အတူ တက်ရောက်လာဖို့ စီစဉ်ထားခဲ့ပေမယ့် သူ တက်ရောက်လာနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာတော့ သမ္မတဟောင်း ဘားရက်ခ် အိုဘားမားဟာ ဖိလစ်ဒေးဖီးယားပြည်နယ်မှာ မစ္စတာဘိုင်ဒန်အတွက် ပထမဆုံး ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတ ထရမ်ကတော့ မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနားပြည်နယ် ဂတ်စတုန်းနီးယားမြို့မှာ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ထပ်လုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51695774", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51692987", "doc1": "জানুয়ারি এবং ফেব্রুয়ারিতে কিভাবে নাইট্রোজেন ডাই অক্সাইডের মাত্রা কমে এসেছে তার ছবি প্রকাশ করেছে নাসা। নাসার মানচিত্রে দেখানো হয়েছে, চলতি বছর নাইট্রোজেন ডাই-অক্সাইডের মাত্রা কমেছে। করোনাভাইরাসের সংক্রমণ নিয়ন্ত্রণে রাখতে কর্তৃপক্ষ চীনের কারখানাগুলোর কার্যক্রম ব্যাপকহারে বন্ধ রাখার পর এই খবর আসলো। প্রাদুর্ভাব শুরু হওয়ার পর চীনে এ পর্যন্ত প্রায় ৮০ হাজার মানুষ আক্রান্ত হয়েছে। বিশ্বের ৫০টির বেশি দেশে এই সংক্রমণ ছড়িয়ে পড়লেও বেশিরভাগ সংক্রমণ ও মৃত্যুর ঘটনা ঘটেছে চীনে, যেখানে গত বছরের শেষের দিকে প্রাদুর্ভাবটির উৎপত্তি হয়েছিল। নাসার বিজ্ঞানীরা বলছেন, অস্বাস্থ্যকর নাইট্রোজেন ডাই-অক্সাইড গ্যাস মূলত মোটর যানবাহন এবং শিল্প কারখানা থেকে নির্গত হয়। গ্যাসটির মাত্রা কমে আসার এই প্রবণতা প্রথম দেখা যায় প্রাদুর্ভাব শুরুর স্থান উহান শহরে। কিন্তু পরে পুরো দেশে একই চিত্র উঠে আসে। ২০১৯ সালের প্রথম দুই মাসের চিত্রের সাথে চলতি বছরের প্রথম দুই মাসের চিত্র তুলনা করেছে নাসা। আরো পড়ুন: উহান শহরে দূষণের মাত্রা কিভাবে কমে এসেছে তা আগের বছর একই সময়ের সাথে তুলনা করে চিত্র প্রকাশ করা হয়েছে। মহাকাশ সংস্থাটি লক্ষ্য করেছে যে, বায়ু দূষণের মাত্রা কমে আসার এই চিত্র চীনে পরিবহন চলাচল ও ব্যবসায়িক কর্মকাণ্ডে নিষেধাজ্ঞা দেয়ার বিষয়টির সাথে মিলে যাচ্ছে। এছাড়া ওই সময়ে লাখ লাখ মানুষ কোয়ারেন্টিনে গিয়েছিল। \"প্রথমবারের মতো আমি দেখছি যে, কোন একটি বিশেষ ঘটনাকে কেন্দ্র করে এতো বিশাল এলাকা জুড়ে দূষণ এমন নাটকীয়ভাবে কমে গেছে,\" এক বিবৃতিতে একথা বলেন ফেই লিউ যিনি নাসার গডার্ড স্পেস ফ্লাইট সেন্টারের বাতাসের মান নিয়ে কাজ করেন। তিনি বলেন যে, ২০০৮ সালের অর্থনৈতিক মন্দার সময়ও তিনি নাইট্রোজেন ডাই-অক্সাইড কমে যাওয়ার চিত্র দেখেছিলেন কিন্তু সেটি আরো অনেক ধীর গতিতে হয়েছিল। নাসা জানায়, অতীতেও চীনের চন্দ্রবর্ষ উদযাপনের সময়ে অর্থাৎ জানুয়ারির শেষ এবং ফেব্রুয়ারির শুরুর দিকে দূষণের মাত্রা কমে আসার নজীর রয়েছে। কিন্তু উদযাপন শেষ হওয়ার পর এই মাত্রা আবারো বাড়তে থাকে। \"গত বছরের তুলনায় চলতি বছর কমে যাওয়ার এই মাত্রা বেশ চোখে পড়ার মতো এবং এটা দীর্ঘ সময় ধরে স্থায়ী ছিল,\" মিস লিউ বলেন। \"আমি অবাক হইনি কারণ অনেক শহর ভাইরাসের প্রাদুর্ভাব ঠেকানোর জন্য নানা ধরণের পদক্ষেপ নিয়েছে।\"", "doc2": "၂၀၂ဝ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ရက်ကနေ ၂ဝရက်အထိနဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ဝကနေ ၂၅ရက်အထိ တရုတ်နိုင်ငံကို ဂြိုဟ်တုက ရိုက်ကူးထားတဲ့ ဓာတ်ပုံ နှစ်ပုံ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးတဲ့နောက် စီးပွားရေးတွေနှေးသွားတာက ပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှု လျော့နည်းသွားရတဲ့ ဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ အကြောင်း အရင်း တခုလို့လည်း နာဆာက ဆိုပါတယ်။ တရုတ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးတဲ့နောက် ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်တာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ အတွက် စက်ရုံတွေရဲ့ လည်ပတ်မှုကိုလည်း ရပ်ဆိုင်း ခဲ့တာကြောင့် ပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုက စံချိန်တင် လျော့နည်းလာခဲ့ပါတယ်။ china economy တရုတ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူက ၈ဝဝဝဝ နီးပါး ရှိနေပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၅၉ နိုင်ငံမှာလည်း ဒီရောဂါ ကူးစက်ခံနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နာဆာက ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ဓာတ်ပုံမှာ ၂ဝ၂ဝ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလနဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း နိုက်ထရိုဂျင် အောက်ဆိုဒ် ပမာဏ လျော့နည်းသွားတဲ့ အခြေအနေနဲ့ ၂ဝ၁၉ ခုနှစ် အလားတူအချိန်မှာ ရှိခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေကို နှိုင်းယှဉ်ထားပြထားပါတယ်။ ၂ဝ၂ဝ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလနဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း နိုက်ထရိုဂျင် အောက်ဆိုဒ် ပမာဏ လျော့နည်းသွားတဲ့ အခြေအနေနဲ့ ၂ဝ၁၉ ခုနှစ် အလားတူအချိန်မှာ ရှိခဲ့တဲ့ အခြေအနေ။ နိုက်ထရိုဂျင်ဒိုင် အောက်ဆိုဒ်ကို မော်တော်ကားထုတ်တဲ့ စက်ရုံနဲ့ တခြား စက်မှုလုပ်ငန်းတွေကနေ အဓိက ထုတ်လုပ်ပြီး လေထုကို ညစ်ညမ်းစေ ပါတယ်။ ဒီနိုက်ထရိုဂျင်အောက်ဆိုဒ်က လူတွေရဲ့ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းကို ထိခိုက်စေတယ်လို့ ကျန်းမာရေး ပညာရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဝူဟန်မြို့ အနီးတဝိုက်မှာ နိုက်ထရိုဂျင်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် လျော့ပါးသွားတာကို အရင် သတိထားမိခဲ့တယ်လို့ နာဆာက သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုရှိမရှိ သန်းနဲ့ချီတဲ့ လူတွေကို စောင့်ကြည့်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ တခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်း တွေကို တားမြစ်လိုက်ရာမှာ လေထုညစ်ညမ်းမှု အဆင့်ကျလာတာက သိသာတယ်လို့ နာဆာက ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ \"ဖြစ်ရပ်တခုကြောင့် နေရာ အတော်များများမှာ ပထမဆုံး အံ့သြစရာကောင်းလောက်အောင်ကို သိသိသာသာ ကျသွားတာကို ကျွန်မတွေ့ခဲ့ ရတာ ပါ\"လို့ နာဆာမှာ လေထုရဲ့အရည်အသွေးကို သုတေသနလုပ်တဲ့ သုတေသီ ဖေးလျူက ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောပါတယ်။ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ် စီးပွားရေးကျတဲ့ ကာလတုန်းက နိုက်ထရိုဂျင်အောက်ဆိုဒ်ပမာဏ လျော့ကျသွားတာကို သူက လေ့လာ တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါ တယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်တုန်းက တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လျော့ကျလာတာလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဇန်နဝါရီလ နှောင်းပိုင်းနဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလအစပိုင်း တရုတ်နှစ်ကူးကျင်းပတဲ့ ကာလနဲ့ လေထုညစ်ညမ်းမှု အဆင့် လျော့ကျတာကိုလည်း သတိထားမိတယ်လို့ နာဆာက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီနှစ်ကူး ပြီးသွားရင် လေထုညစ်ညမ်းမှု အဆင့်က ပြန်တက်သွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ \"ဒီနှစ်မှာ ကျသွားတဲ့ ပမာဏက ခါတိုင်းနှစ်တွေထက်စာရင် ပိုသိသာပြီး ပိုကြာပါတယ်၊ နိုင်ငံတဝန်းနဲ့ မြို့အတော်များများမှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေလုပ်ခဲ့တာကြောင့် အခုလို ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျွန်မ မအံ့သြပါဘူး\" လို့ မစ္စလျူက ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-52547886", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-52551119", "doc1": "চীনের উহান নগরীর একটি ল্যাবরেটরি। এরকম একটি ল্যাবেরটরি থেকেই ভাইরাস ছড়িয়েছে বলে জল্পনা আছে। পাল্টা চীনা গণমাধ্যমে এমন কথাও বলা হচ্ছে, এমন সম্ভাবনা আছে যে এই ভাইরাসের উৎপত্তি হয়তো উহান নগরীতে নয়। চীনের গবেষণাগার থেকেই করোনাভাইরাস ছড়িয়েছে বলে মার্কিন পররাষ্টমন্ত্রী মাইক পম্পেও যে মন্তব্য করেছেন, তাকে ‘ডাহা মিথ্যাচার’ বলে তীব্রভাষায় আক্রমণ করেছে চীনের রাষ্ট্রীয় গণমাধ্যম। পররাষ্ট্রমন্ত্রী মাইক পম্পেও গত রোববার বলেছিলেন, করোনাভাইরাস যে চীনের উহান নগরীর একটি গবেষণাগার থেকে ছড়িয়ে পড়েছিল তার বিরাট প্রমাণ তাদের কাছে আছে। তবে এর পক্ষে কোনো সুনির্দিষ্ট প্রমাণ তিনি দেননি। চীনের কট্টরপন্থী রাষ্ট্রীয় সংবাদপত্র গ্লোবাল টাইমস মঙ্গলবার এ নিয়ে একটি সম্পাদকীয় প্রকাশ করেছে যাতে তারা বলেছে মিস্টার পম্পেও আসলে ‘অধপতিত‌‌’ হয়েছেন। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা বলছে, যুক্তরাষ্ট্রের এই দাবি একেবারেই জল্পনা এবং এ বিষয়ে কোনো রকমের সুনির্দিষ্ট প্রমাণ এখনও তারা দেখেনি। চীনা গণমাধ্যম কী বলছে চীনের রাষ্ট্রীয় গণমাধ্যমে যে সমস্ত সম্পাদকীয় প্রকাশিত হয় তা থেকে চীনা সরকারের চিন্তাভাবনার একটা আভাস পাওয়া যায়। তবে এখনো পর্যন্ত মাইক পম্পেওর মন্তব্যের ব্যাপারে চীনের কোন সরকারি জবাব পাওয়া যায়নি। মাইক পম্পেওর তীব্র সমালোচনা চলছে চীনা গণমাধ্যমে গ্লোবাল টাইমস গত সোমবার অভিযোগ করে যে মাইক পম্পেও যা বলেছেন তা ‌আজগুবি তত্ত্ব আর বিকৃত তথ্য ছাড়া আর কিছু নয়। মঙ্গলবার এ বিষয়ে গ্লোবাল টাইমস পম্পেওর বিরুদ্ধে আক্রমণ অব্যাহত রেখেছে। “মাইক পম্পেও আসলে মিথ্যাচারের মাধ্যমে এক ঢিলে দুই পাখি মারার চেষ্টা করছেন”, এক সম্পাদকীয়তে দাবি করেছে গ্লোবাল টাইমস। “প্রথমত, মিস্টার পম্পেও আশা করছেন এর মাধ্যমে আগামী নভেম্বরের নির্বাচনে তারা বিজয়ী হবেন, আর দ্বিতীয়ত, মাইক পম্পেও আসলে সমাজতান্ত্রিক চীনকে ঘৃণা করেন, বিশেষ করে চীনের উত্থানকে তিনি সহ্য করতে পারছেন না।” এই সম্পাদকীয়তে অবশ্য স্বীকার করা হচ্ছে যে শুরুর দিকে চীন যেভাবে করোনাভাইরাসের মহামারির মোকাবেলা করছিল তাতে কিছু ভুল ছিল। কিন্তু এতে একই সঙ্গে দাবি করা হচ্ছে যে চীন সরকার যেভাবে এই মহামারি সামলেছে তা ঐ সমস্ত ক্ষুদ্র ত্রুটি কে ছাড়িয়ে এক উজ্জ্বল দৃষ্টান্ত তৈরি করেছে। গ্লোবাল টাইমস এই সম্পাদকীয়তে আরো বলেছে, এটা খুবই সম্ভব যে এই ভাইরাসের উৎপত্তি হয়তো চীনের উহান নগরী নয়, অন্য কোথাও। মিস্টার পম্পেওর মন্তব্যের বিষয়ে শুধু গ্লোবাল টাইমস নয়, অনান্য রাষ্ট্রীয় গণমাধ্যমেও চলছে একই ধরণের পাল্টা মন্তব্য এবং সমালোচনা। পিপলস ডেইলি বলছে, মাইক পম্পেও যা বলেছেন, সেটার পক্ষে তার হাতে কোন প্রমাণ নেই। করোনাভাইরাস ঠেকাতে যে সাতটি বিষয় মনে রাখবেন করোনাভাইরাস: বাংলাদেশে সংক্রমণ চূড়ায় পৌঁছাবে কবে? করোনাভাইরাসের উৎপত্তি কোথায়, কেন এতো প্রাণঘাতী 'হার্ড ইমিউনিটি' কী, এর জন্য কতটা মূল্য দিতে হবে? অন্যদিকে চীনের রাষ্ট্রীয় টেলিভিশন সিসিটিভির একটি ওয়েবসাইট অভিযোগ করেছে মার্কিন রাজনীতিকরা চীনের বিরুদ্ধে হীন ষড়যন্ত্র চালাচ্ছে। মাইক পম্পেও কী বলেছিলেন গত রোববার যুক্তরাষ্ট্রের এবিসি টেলিভিশনের সঙ্গে এক সাক্ষাৎকারে মিস্টার পম্পেও বলেছিলেন, এই ভাইরাস চীনের উহানে অবস্থিত ইনস্টিটিউট অব ভাইরোলজি থেকেই যে ছড়িয়েছে, এর বিরাট প্রমাণ আছে। “মনে রাখতে হবে যে সারা পৃথিবীতে ভাইরাস সংক্রমণ ছড়িয়ে দেয়ার ইতিহাস চীনের আছে এবং তারা যে সমস্ত গবেষণাগার চালায় সেগুলোর মান অত্যন্ত নিম্ন\"। তবে মাইক পম্পেও একথাও বলেছিলেন, ভাইরাসটি যে মানুষের তৈরি বা এতে কোন জেনেটিক পরিবর্তন করা হয়েছে, এমনটি তিনি মনে করেন না। চীনের উহানে অবস্থিত গবেষণাগারটিতে বাদুড় থেকে পাওয়া করোনাভাইরাসে গবেষণা করা হয়। এই ভাইরাসটি উহানের গবেষণাগারে কর্মরত এক শিক্ষানবিশ এবং তার বয়ফ্রেন্ডের মাধ্যমে ছড়িয়েছে বলে যে কথা প্রচার করা হয়, সে বিষয়ে গত এপ্রিলে প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পকে জিজ্ঞেস করা হয়েছিল। তখন মিস্টার ট্রাম্প এই তত্ত্ব সমর্থন করেননি। তবে তিনি বলেছিলেন “আমরা এই বিষয়ে আরও বেশি করে জানছি।” গত সপ্তাহে তাকে আবার জিজ্ঞেস করা হয় যে তিনি এমন কোন প্রমান দেখেছেন কিনা যার কারণে তার এমন দৃঢ় আত্মবিশ্বাস জন্মেছে যে এই ভাইরাসটি আসলে উহানের ল্যাবরেটরী থেকেই ছড়িয়েছে। জবাবে মিস্টার ট্রাম্প বলেছিলেন, “হ্যাঁ আমি দেখেছি‍।” তবে এ বিষয়ে আর বিস্তারিত কোন সুনির্দিষ্ট তথ্য তিনি দেননি। গত মাসে ওয়াশিংটন পোস্ট পত্রিকা খবর দেয় যে মার্কিন কর্মকর্তারা ২০১৮ সালের জানুয়ারিতে এই গবেষণাগারটি পরিদর্শন করেছিলেন এবং সেখান থেকে ফিরে এসে গবেষণাগারটির নিরাপত্তা বিষয়ে তাদের উদ্বেগের কথা জানিয়েছিলেন। চীনের পত্রপত্রিকায় ভাইরাসের উৎস নিয়ে পাল্টা দাবি করা হচ্ছে। বিশেষজ্ঞরা কি বলছেন গত সোমবার বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থার একজন পরিচালক ডঃ মাইকেল রায়ান বলেন এই ভাইরাস কিভাবে ছড়িয়েছে সে বিষয়ে কোনো সুনির্দিষ্ট তথ্যপ্রমাণ তিনি যুক্তরাষ্ট্রের দিক থেকে এখনো পর্যন্ত পাননি। তিনি আরো বলেছিলেন, পুরো বিষয়টি নিয়ে যা চলছে, তাদের দৃষ্টিকোণ থেকে তা একেবারেই একটি জল্পনা। গত সপ্তাহে যুক্তরাষ্ট্রের গোয়েন্দা সংস্থাগুলো বলেছিল, এই ভাইরাসটি যে মানুষের তৈরী নয় বা এটিতে যে জেনেটিক পরিবর্তন ঘটানো হয়নি, সেই বিষয়ে তারা একমত। তবে একই সঙ্গে তারা বলেছিল, ভাইরাসটি কোন সংক্রমিত পশু থেকে বা দুর্ঘটনাবশত উহানের ল্যাবরেটরী থেকে ছড়িয়ে পড়েছিল, সেটা নিয়ে পরীক্ষা-নিরীক্ষা চালিয়ে যাবে। কীভাবে চীন থেকে করোনাভাইরাস সারা পৃথিবীতে ছড়িয়ে পড়লো, তা নিয়ে আন্তর্জাতিক তদন্তের দাবিতে খুব সোচ্চার অস্ট্রেলিয়ার প্রধানমন্ত্রী স্কট মরিসন। মঙ্গলবার তিনি বলেছেন, এরকম সম্ভাবনা আসলে সবচেয়ে বেশি যে এই ভাইরাসের উৎস হয়তো ছিল উহানের বন্যপ্রাণীর বাজার। তবে স্কট মরিসন একথাও বলেছেন, ভাইরাসটি যে ল্যাবরেটরি থেকেও ছড়াতে পারে সেই ধারণা তিনি নাকচ করে দিচ্ছেন না। মিস্টার মরিসন বলেন, “যেটা সবচেয়ে গুরুত্বপূর্ণ তা হলো যেন পুরো বিষয়টির একটি সঠিক পর্যালোচনা এবং স্বাধীন তদন্ত হয়। যেন কিভাবে এই ভাইরাস কোত্থেকে ছড়িয়েছে সেটা দেখা যায়। এটা বেশ স্বচ্ছতার সঙ্গে করতে হবে যাতে এথেকে ভবিষ্যতের একটা শিক্ষা নেয়া যায়। এদিকে বেশ কিছু পশ্চিমা গোয়েন্দা সূত্র বিভিন্ন সংবাদমাধ্যমকে জানিয়েছে যে গবেষণাগার থেকে এই ভাইরাস ছড়িয়েছে বলে যে কথা বলা হচ্ছে তার কোন প্রমাণ নেই।", "doc2": "ဝူဟန်မှာရှိတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခု မေလ ၃ ရက်နေ့မှာ ဗိုင်းရပ်စ် နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သူ့ရဲ့ မှတ်ချက် စကားကို မစ္စတာ ပွန်ပီယိုဟာ ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ အသေးစိတ် အချက်အလက် တွေကိုတော့ ထည့်သွင်း ပြောဆိုတာ မရှိခဲ့ပါဘူး။ တရုတ် သတင်းဋ္ဌာန တစ်ခု ဖြစ်တဲ့ ဂလိုဘယ်တိုင်းမ် သတင်းစာက အယ်ဒီတာ အာဘော်မှာတော့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဟာ ကိုယ်ကျင့်တရား မရှိသူလို့ ရေးသား ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ ပြောဆိုမှုတွေဟာ ထင်မြင်ချက်တွေသာ ဖြစ်ပြီး၊ တိကျတဲ့ သက်သေတွေ မရှိဘူး လို့လည်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာ‌ရေး အဖွဲ့ကြီး WHO ဘက်က ဆိုပါတယ်။ တရုတ် သတင်း ဌာနဘက် က ဘာပြောလဲ။ တရုတ် သတင်းဋ္ဌာနရဲ့ အယ်ဒီတာ့ အာဘော်ဆိုတာ အမြဲတမ်း တရုတ် အစိုးရရဲ့ အတွေးအမြင် တွေကို ဖော်ပြလေ့ ရှိတာပါ။ လက်တလော အချိန်အထိတော့ မိုက် ပွန်ပီယိုရဲ့ ပြောဆိုမှု ကို တရုတ် အစိုးရ ဘက်က တရားဝင် ပြန်လည် တုံ့ပြန်တာမျိုးတော့ မရှိသေးပါဘူး။ မေလ ၅ရက်နေ့ မတိုင်ခင် မေလ ၄ရက် တနင်္လာနေ့တုန်းကလည်း မစ္စတာ ပွန်ပီယို ရဲ့ သီအိုရီတွေဟာ အဓိပ္ပာယ် မရှိတဲ့ အကြောင်းနဲ့ လုပ်ကြံပြောဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေသာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဂလိုဘယ် တိုင်းမ် သတင်းစာ က ဖော်ပြ ခဲ့ပါသေးတယ်။ မစ္စတာ ပွန်ပီယိုဟာ သမ္မတ ထရမ့် ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လည် အနိုင်ရရေး လုပ်ဆောင်နေပြီး တရုတ် ဆိုရှယ်လစ် စနစ်ကို မုန်းတီးသူ တစ်ယောက် ဖြစ်တာကြောင့် အခုလို ပြောဆိုမှုဟာ ‘’ခဲတစ်လုံး နဲ့ ငှက်နှစ်ကောင်ကို သတ်တဲ့’’ ပြောဆိုမှုလို့ ဂလိုဘယ်တိုင်းမ် က ရေးပါတယ်။ \"The Chinese Communist Party has refused to co-operate with world health experts\" - Mike Pompeo ဒါပေမယ့် တရုတ် ရဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့မှုကို ကနဦး တန်ပြန်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အပြစ်အနာ အဆာ ရှိခဲ့တယ်လို့ ဂလိုဘယ်တိုင်းမ် က ဖော်ပြခဲ့ပေမယ့် ထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ဆောင်ချက် ကောင်းလို့ ဒီကိစ္စကို ပြေလည်စေခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံကနေ စတင်ပြီး လူတွေဆီကို ကူးစက် သွားခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ အချက်ကတော့ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုပြီးတော့လည်း ဂလိုဘယ်တိုင်းမ် ဘက်က ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ အခုလို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဆီကို ဦးတည်ပြီး တုံ့ပြန်ချက်တွေကို ရေးသား ခဲ့တာ ကတော့ ဂလိုဘယ် တိုင်းမ် သတင်းစာ တစ်ခုတည်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြည်သူ့ နေ့စဥ် သတင်းစာ ကလည်း မိုက် ပွန်ပီယိုမှာ သက်သေ မရှိဘဲ ပြောဆိုတဲ့ လုပ်ရပ်လို့ ပြောခဲ့သလို၊ စီစီတီဗီ သတင်းဌာနကလည်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးရဲ့ ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ် ဆိုပြီးဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ မိုက်ပွန်ပီယို ဘာပြောခဲ့တာလဲ။ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဝူဟန်မှာ ရှိတဲ့ ရောဂါ ပိုးမွှား လေ့လာရေး ဋ္ဌာနကနေ ပေါ်ထွက် လာတာ ဆိုတဲ့ ခိုင်မာတဲ့ သက်သေတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း မစ္စတာ ပွန်ပီယို က တနင်္ဂနွေနေ့မှာ အမေရိကန် အေဘီစီ သတင်းဌာနဲ့ မေးမြန်းခန်းမှာ ပြောဆို ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ မေးမြန်းခန်းမှာတော့ ‘’တရုတ်က စံချိန်မမီတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းတွေကြောင့် ကမ္ဘာကြီးဟာ ပိုးမွှား ကူးစက်ခံရတဲ့ သမိုင်းကြောင်းတွေ ရှိတာကို အမှတ်ရပါ။’’ လို့ မစ္စတာ ပွန်ပီယို က ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ဟာ လူလုပ် ဗိုင်းရပ်စ် ဒါမှမဟုတ် မျိုးဗီဇ ပြောင်းလဲ ထားတာ လိုတော့ သူ့အနေနဲ့ မထင်မိကြောင်း စီအိုင်အေ ထောက်လှမ်းရေး အဖွဲ့ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဖြစ်ခဲ့ဖူးသူ မစ္စတာ ပွန်ပီယိုဟာ ပြောခဲ့ပါသေးတယ်။ ဝူဟန် ဓာတ်ခွဲခန်းဟာ လင်းနို့တွေမှာရှိတဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် အကြောင်းကို လေ့လာမှုတွေ လုပ်နေတာပါ။ ဒီဓာတ်ခွဲခန်း က လုံခြုံရေး လျော့ရဲမှုကြောင့် လက်ထောက် တစ်ဦးနဲ့ သူ့ရဲ့ ချစ်သူ အမျိုးသား တို့ ကူးစက်မှု ခံခဲ့ရတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းတွေကို ဧပြီလမှာတုန်းက သမ္မတ ထရမ့် ကမေးခွန်း ထုတ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တုန်းကတော့ ဒီသတင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထရမ့် အနေနဲ့ သက်သေတွေရှိသလား လို့ သတင်းဋ္ဌာနတွေက ဝိုင်းမေးကြပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းတွေကိုတော့ သူက ဟုတ်ပါတယ်။ သူ့မှာ ရှိပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အသေးစိတ်ကို တော့ ထုတ်မပြော နိုင်ပါဘူး လို့ ဆိုခဲ့ပြန်ပါတယ်။ အဆိုပါ ဓာတ်ခွဲခန်းကို အမေရိကန် တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦး သွားလေ့လာခဲ့ဖူးပြီး ဘေးကင်းရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အစိုးရကို တင်ပြခဲ့ဖူးတယ်လို့ ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်းစာ က ပြီးခဲ့တဲ့ လက ရေးခဲ့ဖူးတာ ရှိပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဘာပြောလဲ။ ဗိုင်းရပ်စ် စတင်ခဲ့ရာ နေရာ နဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန် က အချက်အလက် ဒါမှမဟုတ် သက်သေ အထောက်အထား ရရှိထားတာ မရှိဘူးလို့ ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ကြီး WHO ရဲ့ အရေးပေါ် ဋ္ဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး မိုက်ကယ် ရိုင်ယန် က တနင်္လာနေ့မှာ ပြောဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့တို့ဘက်က အမြင်မှာတော့ ဒီလို ပြောဆိုမှုတွေဟာ ထင်မြင်ချက်တွေဟာ ဖြစ်တယ်လို့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ တပတ်တုန်းကလည်း ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူလုပ်ဗိုင်းရပ်စ် သို့မဟုတ် မျိုးဗီဇကို ပြုပြင်ထားတာ မဟုတ်ဘူးလို့ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေး အသိုင်းအဝိုင်းက ထုတ်ပြောထားတာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရိစ္ဆာန်ဆီက တဆင့်ကူးစက်တာလား၊ ဓာတ်ခွဲခန်း မတော်တဆကြောင့် ပျံ့နှံ့သွားတာ လားဆိုတာကိုတော့ ဆက်လက် စုံစမ်း မယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တောရိုင်း တိရစ္ဆာန် ရောင်းချတဲ့ စျေးကနေ ပျံ့နှံ့တာ ဖြစ်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့ အချက်ကိုတော့ သြစတြေးလျ ဝန်ကြီးချုပ် စကော့ မောရစ်က အင်္ဂါနေ့မှာ ထုတ်ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့်သူ့အနေနဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်း ကနေ ပျံ့နှံ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆ ကိုလည်း ဖယ်ထုတ်လိုက်ဖို့ မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီစွပ်စွဲချက်တွေအပေါ်မှာ သေချာတဲ့ လေ့လာမှုတွေ၊ လွတ်လပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်း တွေရဲ့ ပွင့်လင်း မြင်သာတဲ့ သုံးသပ်မှုတွေလုပ်နိုင်မှသာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ သင်ခန်းစာ ယူနိင်မယ်လို့ ထုတ်ပြောပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ထောက်လှမ်းရေး အဖွဲ့ အတော်များများ ကတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဓာတ်ခွဲခန်း ကနေ ပေါ်ထွက်လာတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေ မရှိဘူးလို့ သတင်းဋ္ဌာနတွေကို ပြောဆိုထားကြပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-55152502", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2014/11/141124_sydney_mother_left_baby_in_drain", "doc1": "প্রায় তিন দশক ধরে নিজের ছেলেকে এই মা ফ্ল্যাটটিতে বন্দী করে রেখেছিলেন বলে সন্দেহ করা হচ্ছে। স্টকহোমের উপকণ্ঠে এই ঘটনা ঘটেছে। তবে গ্রেফতার হওয়া মা তার ছেলেকে বন্দী করে রাখা এবং তাকে শারীরিকভাবে আঘাত করার কথা অস্বীকার করেছেন। যে ছেলেকে প্রায় তিরিশ বছর ধরে আটকে রাখা হয়েছিল বলে বলা হচ্ছে, তার বয়স এখন ৪০। তাকে ফ্ল্যাটের মধ্যে খুবই নোংরা পরিবেশে আহত অবস্থায় পাওয়া যায়। লোকটির মা অসুস্থ হয়ে পড়ায় তাকে হাসপাতালে যেতে হয়েছিল। তখন রোববার ঘটনাচক্রে ফ্ল্যাটে যাওয়া একজন আত্মীয়া ছেলেটিকে সেখানে আবিস্কার করে। তাকে এখন হাসপাতালে তার আঘাতের জন্য চিকিৎসা দেয়া হচ্ছে। স্টকহোমের হ্যানিঞ্জ এলাকায় এই ফ্ল্যাটটি এখন পুলিশ তদন্তের স্বার্থে সিল করে দিয়েছে। সেখানে আসলে কী ঘটেছিল তা জানতে পুলিশ সাক্ষ্য-প্রমাণ খুঁজছে। যেভাবে ছেলেকে খুঁজে পাওয়া যায় অজ্ঞাতনামা এক আত্মীয়া এবং তার সঙ্গী রবিবার সন্ধ্যায় এই ফ্ল্যাটে গিয়েছিলেন ঐ মায়ের অসুস্থ হয়ে হাসপাতালে গেছেন এ খবর শুনে। এই আত্মীয়া জানিয়েছেন, তিনি সর্বশেষ এই ফ্ল্যাটে গিয়েছেন ২০ বছর আগে। সেসময় তিনি ঐ ছেলেটির ব্যাপারে উদ্বেগ প্রকাশ করে সবাইকে সতর্ক করে দেয়ার চেষ্টা করেছিলেন। পুলিশ ফ্ল্যাটটিতে তল্লাশি চালাচ্ছে ছেলেটির বয়স যখন ১১ বা ১২ তখন থেকে তাকে স্কুলের খাতা থেকে নাম কেটে ঘরে নিয়ে আসা হয়েছিল। গত রোববার এই নারী ফ্ল্যাটের দরোজা খুলে দেখেন এটি একেবারে অন্ধকার, ধুলায় ঢাকা। এবং সেখান থেকে মুত্র, ময়লা-আবর্জনার পঁচা গন্ধ বেরুচ্ছে। যখন তিনি হ্যালো বলে ডাক দেন, তার জবাবে কোন সাড়া পাওয়া যাচ্ছিল না। এরপর তাকে স্তুপ হয়ে থাকা জিনিসপত্রের মাঝ দিয়ে ঘরে ঢুকতে হয়। রান্নাঘরে শব্দ শুনতে পেয়ে তিনি দেখেন অন্ধকারে এক কোনায় একটা লোক বসা। বাইরে থেকে রাস্তার সড়ক বাতির আলোয় তাকে দেখা যাচ্ছিল। তার পা থেকে হাঁটু পর্যন্ত ঘা হয়ে গেছে। এই নারী সুইডেনের একটি সংবাদপত্রকে জানিয়েছেন, লোকটি যখন তাকে দেখেন, তিনি উঠে দাঁড়ান, এবং তার নাম ধরে বার বার ডাকতে থাকেন। লোকটির প্রায় সব দাঁত পড়ে গেছে এবং তার কথা ছিল অস্পষ্ট। তিনি বলেন, যে কোনভাবেই হোক, এত বছর পরেও লোকটি তাকে চিনতে পেরেছে এবং তাকে দেখে ভয় পাচ্ছিল না। লোকটিকে হাসপাতালে নিয়ে যাওয়ার পর ডাক্তাররা বিষয়টি পুলিশকে জানায় এবং এরপর তার মাকে আটক করা হয়। স্টকহোমের একজন সরকারি কৌসুঁলি রয়টার্স বার্তা সংস্থাকে জানিয়েছে, এটি লোকটির শরীরে অস্ত্রোপচার করতে হয়েছে। তবে এর বেশি বিস্তারিত কিছু তিনি আর জানাননি। পুলিশের একজন মুখপাত্র রয়টার্সকে জানান, \"লোকটিকে কতদিন বন্দী করে রাখা হয়েছিল, সেটি আমরা খতিয়ে দেখছি। তবে আমাদের ধারণা, খুবই দীর্ঘ একটা সময় তাকে বন্দী করে রাখা হয়েছিল।\" যে নারী এই লোকটিকে ফ্ল্যাটে গিয়ে খুঁজে পান, তিনি সুইডেনের পাবলিক টেলিভিশন নেটওয়ার্ককে দেয়া এক সাক্ষাৎকারে জানিয়েছেন, লোকটির মা এর আগে তার আরেকটি সন্তান হারিয়েছিলেন। সেটি নিয়ে তিনি মুষড়ে পড়েছিলেন। দ্বিতীয় সন্তানের জন্মের পর তিনি তার নাম রাখেন আগের সন্তানের নামে। একজন আত্মীয়াকে উদ্ধৃত করে সেখানে আরও জানানো হয়, তিনি তার মৃত সন্তানকে ফিরে পেতে চাইছিলেন এবং নতুন সন্তানকে খুব বেশি আগলে রাখতে চাইতেন। \"লোকটি যে শেষ পর্যন্ত উদ্ধার পেয়েছে এবং বেঁচে গেছে, সেজন্যে আমি কৃতজ্ঞ\", বলছেন এই আত্মীয়া। অন্যান্য খবর: বিনিয়োগের বদলে নাগরিকত্ব: কোন দেশে বেশি যাচ্ছেন বাংলাদেশিরা? ফ্রান্সের ইমাম ও মুসলিমরা ফরাসী মূল্যবোধের সনদ নিয়ে কতটা চাপে যে ১৯টি পাবলিক বিশ্ববিদ্যালয়ে গুচ্ছ পদ্ধতির ভর্তি পরীক্ষা হবে", "doc2": "၈ ပေနက်ထဲ မြောက်ထဲမှာ ၅ ရက်ခန့် အသက်ရှင်ခဲ့ဟု ဆို အဲဒီ စွန့်ပစ် ခံရတဲ့ ကလေးငယ်ကို အသက် မသေဘဲ ပြန်တွေ့ခဲ့ပြီး ရေမြောင်းထဲမှာ ၅ ရက်လောက် နေခဲ့ရဖွယ် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၈ ပေနက်တဲ့ မြောင်းပေါက် ထဲကနေ သူ့ရဲ့ ငိုသံကို ကြားပြီး ဖြတ်သွား ဖြတ်လာ စက်ဘီး သမားတွေက တနင်္ဂနွေနေ့ မနက်ပိုင်းက တွေ့ရှိ ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဟာရ ပြတ်လပ်ပြီး ရေဓာတ် ခြောက်ခန်းနေတဲ့ ကလေးငယ်ကို မြောင်းထဲကနေ အပြင်ကို ထုတ်ယူဖို့ လူ အမြောက်အမြားက ကွန်ကရစ် တုံးတွေကို အားနဲ့ ရွှေ့ခဲ့ကြရပါတယ်။ အခုတော့ သူ့ကို ဆစ်ဒနီမြို့ အနောက်ပိုင်းက ကလေးဆေးရုံမှာ ကုသပေးနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီအဖြစ်အပျက်ဟာ အလွန် စိတ်ပျက်ဖွယ် ကောင်းတဲ့ စွန့်ပစ်မှု သတင်း ဖြစ်သလို မယုံနိုင်စရာ ကောင်းတဲ့ အသက်ရှင် ကျန်ရစ်မှု သတင်းလည်း ဖြစ်ကြောင်း ဆစ်ဒနီမြို့က ဘီဘီစီ သတင်းထောက်က ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51410350", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51402973", "doc1": "লি ওয়েনলিয়াং নামে ওই চিকিৎসক উহান সেন্ট্রাল হাসপাতালে কাজ করার সময় ভাইরাসে আক্রান্ত হন। তিনি যে হাসপাতালে চিকিৎসা নিচ্ছিলেন, সেখান থেকে এই খবর নিশ্চিত করা হয়েছে। লি ওয়েনলিয়াং নামে ওই চিকিৎসক উহান সেন্ট্রাল হাসপাতালে কাজ করার সময় ভাইরাসে আক্রান্ত হন। তিনি ৩০শে ডিসেম্বর সহকর্মীদের কাছে একটি সতর্ক বার্তা পাঠিয়েছিলেন। তবে পুলিশ তাকে \"মিথ্যা মন্তব্য করা\" বন্ধ করতে বলে। তার মৃত্যুর বিষয়ে পরস্পরবিরোধী সংবাদ প্রকাশিত হয়েছিল, কিন্তু পিপলস ডেইলি এখন জানিয়েছে যে শুক্রবার তিনটার দিকে তিনি মারা যান। জাতীয় স্বাস্থ্য কমিশনের সর্বশেষ পরিসংখ্যানে দেখা গেছে, চীনের মূল ভূখণ্ডে ভাইরাসটির প্রকোপে এখন পর্যন্ত ৬৩৬জনের মৃত্যু হয়েছে। ভাইরাসে আক্রান্ত হয়েছে মোট ৩১ হাজার ১৬১জন। বৃহস্পতিবারই ৭৩ জনের মৃত্যুর খবর পাওয়া গেছে। ভাইরাসটিতে আক্রান্ত হলে শ্বাসযন্ত্রে তীব্র সংক্রমণ দেখা দেয় এবং এর লক্ষণগুলো সাধারণত জ্বর দিয়ে শুরু হয় এবং এর পরে হয় শুকনো কাশি। সংক্রামিত বেশিরভাগ মানুষই পুরোপুরি সুস্থ হয়ে উঠতে পারেন - ঠিক যেমন তারা ফ্লু বা জ্বর থেকে সেরে ওঠেন। করোনাভাইরাস: লক্ষণ ও বাঁচার উপায় কী? করোনাভাইরাসের কারণে চাপা আতঙ্কের মধ্যে আছে সাধারণ মানুষ। কীভাবে মৃত্যুর খবর পাওয়া গেল? গ্লোবাল টাইমস, পিপলস ডেইলি এবং অন্যান্য চীনা গণমাধ্যম বৃহস্পতিবার ডা. লি-এর মৃত্যুর খবর জানিয়েছিল। ৩৪ বছর বয়সী ডা. লিকে, স্থানীয় সময় রাত সাড়ে ১১টা নাগাদ প্রাথমিকভাবে মৃত ঘোষণা করা হয়েছিল এবং এই খবরটি চীনা সামাজিক মাধ্যম ওয়েইবোতে ঝড় তুলে দেয়। ওয়েইবো অনেকটা টুইটারের মতো। এই খবরে সেখানে প্রচুর মানুষ তাদের প্রতিক্রিয়া জানায়। পিপলস ডেইলি একটি টুইট করে করে জানিয়েছে যে ডা. লি এর মৃত্যু \"জাতীয় শোক\" ছড়িয়ে দিয়েছে। তবে গ্লোবাল টাইমস তখনও বলেছিল যে ড. লি'কে 'ইসিএমও (এক্সট্রা-কর্পোরাল মেমব্রেন অক্সিজেনেশন)' নামে পরিচিত একটি চিকিৎসা দেওয়া হচ্ছে। যার মাধ্যমে একজন রোগীর হার্টকে পাম্প করে সচল রাখা হয় এবং রক্তে অক্সিজেনের পরিবহন বজায় রাখা হয় যেন তা ফুসফুসের মধ্যে চলে না যায়। গ্লোবাল টাইমস জানিয়েছিল যে তার অবস্থা আশঙ্কাজনক। করোনাভাইরাস নিরাপত্তায় যে সতর্কতা প্রয়োজন ঘটনাস্থলে থাকা সাংবাদিক এবং চিকিৎসকরা, যারা তাদের নাম ব্যবহার করতে চান না, তারা বিবিসি এবং অন্যান্য মিডিয়াকে বলেছেন যে সরকারি কর্মকর্তারা হস্তক্ষেপ করেছেন। সরকারী সংবাদমাধ্যমগুলোকে বলা হয়েছে যেন তারা তাদের প্রতিবেদন পরিবর্তন করে এবং জানায় যে, ডা. লিকে এখনও চিকিৎসা দেয়া হচ্ছে। পরে সংবাদমাধ্যমগুলো ডা. লি'র মৃত্যুর নতুন সময়টি জানায়: চীনের স্বাস্থ্য কর্তৃপক্ষের মতে, করোনাভাইরাস দ্বারা নিহতদের বেশিরভাগের বয়স ৬০ বছরের উপরে। যারা অন্যান্য সমস্যায় ভুগছিলেন। তবে ডা. লি এর মেডিকেল ইতিহাস জানা যায়নি। ভাইরাসের বিস্তার ঠেকাতে উহানের সব গণপরিবহন ব্যবস্থা বন্ধ করে দেয়া হয়েছে। লি ওয়েনলিয়াং এর গল্প চক্ষু বিশেষজ্ঞ ডা. লি করোনাভাইরাস নিয়ে তার প্রাথমিক সতর্কবার্তা পাঠানোর এক মাস পরে তিনি হাসপাতালের বিছানা থেকে ওয়েইবোতে তাঁর গল্প পোস্ট করেন। তিনি ভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার সাতটি ঘটনা লক্ষ্য করে দেখতে পান যে সেটি অনেকটা সার্সের মতো - যে ভাইরাসের প্রাদুর্ভাবে ২০০৩ সালে বিশ্বব্যাপী মহামারী তৈরি হয়েছিল। ৩০শে ডিসেম্বর তিনি একটি চ্যাট গ্রুপে তার সহকর্মী ডাক্তারদের একটি সতর্ক বার্তা পাঠান। সেখানে তিনি সবাইকে সংক্রমণ এড়াতে প্রতিরক্ষামূলক পোশাক পরার কথা বলেন। চার দিন পরে তাকে জননিরাপত্তা ব্যুরোতে ডেকে পাঠানো হয়। সেখানে তাকে একটি চিঠিতে স্বাক্ষর করতে বলা হয়েছিল। ওই চিঠিতে তাঁর বিরুদ্ধে \"মিথ্যা মন্তব্য করার\" অভিযোগ করা হয় যা \"সামাজিক শৃঙ্খলাকে মারাত্মকভাবে বিঘ্নিত করেছে\"। তিনি ওই আটজনের মধ্যে একজন ছিলেন যাদের বিরুদ্ধে পুলিশ \"গুজব ছড়িয়ে দেওয়ার\" অভিযোগে তদন্ত করেছিল। পরে স্থানীয় কর্তৃপক্ষ ডা. লি'র কাছে ক্ষমা চান। ডা. লি তার ওই ওয়েইবো পোস্টে ব্যাখ্যা করেন যে ১০ই জানুয়ারি তিনি কীভাবে কাশি শুরু করেন, পরের দিন তার জ্বর হয় এবং দুদিন পরে তিনি হাসপাতালে ভর্তি হন। ৩০শে জানুয়ারী তার শরীরে সনাক্ত হয় করোনাভাইরাস। চীনে সবাইকে সতর্ক হয়ে চলতে মাস্ক পরার পরামর্শ দেয়া হয়েছে। চীনে ভাইরাসের সর্বশেষ পরিস্থিতি চীন এই প্রাদুর্ভাব নিয়ন্ত্রণে আরও প্রতিরোধমূলক ব্যবস্থা গ্রহণ করছে। বেইজিংয়ে জন্মদিন এবং বিবাহের মতো অনুষ্ঠানে অনেক মানুষের একসাথে খাওয়া দাওয়া নিষিদ্ধ করা হয়েছে। হ্যাংঝৌ এবং নানচাং-এর মতো শহরগুলোয় যেসব পরিবার থাকেন, প্রতিদিন এসব পরিবারের কতজন সদস্য বাড়ি থেকে বেরোতে পারবেন তা সীমাবদ্ধ করা হয়েছে। হুবেই প্রদেশের বাসিন্দাদের বাইরে দিকে যেতে নিরুৎসাহিত করার জন্য উঁচু উঁচু ভবনগুলো লিফট বন্ধ করে দেয়া হয়েছে। শহরটির এক প্রবীণ কর্মকর্তা জানিয়েছেন, উহানের বিছানা ও সরঞ্জামের অভাব রয়েছে। দুটি হাসপাতাল দ্রুত নির্মাণ করা সত্ত্বেও, রোগীদের ভলিউম মারাত্মক চাপ সৃষ্টি করছে। সোশ্যাল মিডিয়ায় প্রকাশিত প্রতিবেদনে বলা হয়েছে যে উহান সরকার বাসিন্দাদের দ্বারে দ্বারে গিয়ে তাপমাত্রা পরীক্ষা করবে। চংকিংয়ের জন্য বরাদ্দ একটি মাস্কের চালান ইউনান প্রদেশের ডালি শহর সংগ্রহ করেছে বলে অভিযোগ আনা হয়েছে। ডালির সরকার বলছে যে বাক্সগুলি ইতিমধ্যে বিতরণ করা হয়ে গেছে, তাদের এখন কিছুই করার নেই। কিংদাও এবং শেনইয়াং শহরও এই মেডিকেল চালান নিয়ে এক অপরের সাথে বিবাদে জড়িয়ে পড়েছে বলে জানা গেছে। ভাইরাসের প্রাদুর্ভাবের সার্বিক পরিস্থিতি নিয়ে সমালোচনাও কম হচ্ছে না। হিউম্যান রাইটস ওয়াচ বলেছে যে চীন \"হাতুড়ি দিয়ে পিটিয়ে জন স্বাস্থ্য সুরক্ষার চেষ্টা করছে\"। এদিকে, হংকংয়ে নিত্য প্রয়োজনীয় পণ্য কেনার বাজারে মানুষ আতঙ্ক চোখে পড়ে। টয়লেট রোলসহ মাস্কের মতো পণ্য ক্রয়ে বিশাল লাইন দেখা যায়। কোয়ারেন্টিন কী , কেন, কীভাবে করা হয়? সংক্রমণের সর্বশেষ পরিস্থিতি কী? এই ভাইরাসটি চীনের বাইরে অন্যান্য দেশে ছড়িয়ে পড়েছে, প্রায় ২৫টি দেশে এই ভাইরাস সংক্রমণের খবর নিশ্চিত হওয়া গেছে। এখনও পর্যন্ত চীনের মূল ভূখণ্ডের বাইরে মাত্র দুজনের মৃত্যুর ঘটনা ঘটেছে - একটি হংকং এবং একটি ফিলিপিন্সে। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা, বিশ্বব্যাপী স্বাস্থ্য জরুরী অবস্থা ঘোষণা করেছে, প্রাদুর্ভাব মোকাবেলায় যদি এখনই তহবিল বরাদ্দ করা না হয় তাহলে পরে আক্রান্ত দেশগুলোকে এর চরম মূল্য দিতে হবে। করোনাভাইরাস: এটি শরীরে কেমন প্রতিক্রিয়ার সৃষ্টি করে চীনের সরকারী পরিসংখ্যানে ৩১ হাজার সংক্রমণের খবর বলা হলেও, কিছু বিজ্ঞানী অনুমান করেছেন যে প্রকৃত হার এর ১০ গুণ বেশি হতে পারে। কেননা এতে সংক্রামিত বেশিরভাগ লোকের মধ্যেই হালকা কিছু লক্ষণ দেখা যায়। এজন্য তারা চিকিৎসা গ্রহণ করে না, কিন্তু তারা মারাত্মক এই রোগটি ছড়িয়ে দিচ্ছে। বৃহস্পতিবার যুক্তরাজ্যে তৃতীয় কারও এই ভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার বিষয়টি নিশ্চিত হওয়া গেছে। ডায়মন্ড প্রিন্সেস ক্রুজ জাহাজের প্রায় ৩৭০০ যাত্রীকে দুই সপ্তাহ ধরে কোয়ারান্টিন করে রেখেছে জাপান। তারা ওই যাত্রীদের স্বাস্থ্য পরীক্ষা করছে। চীনের বাইরে অন্তত ২৫টি দেশে প্রাণঘাতী করোনাভাইরাস ছড়িয়ে পড়েছে। শুক্রবার, জাপানি গণমাধ্যম এনএইচকে জানিয়েছে যে ওই জাহাজে নতুন করে ৪১জনের ভাইরাসে আক্রান্ত হওয়ার খবর পাওয়া গেছে। এতে মোট আক্রান্তের সংখ্যা বেড়ে দাঁড়িয়েছে ৬১জনে। ফিয়াট, ইউরোপ কার প্রকল্পকে করোনাভাইরাস ঝুঁকির বিষয়ে সতর্ক করেছে হংকংয়ে ৩৬০০ যাত্রী ও ক্রু সহ আরেকটি ক্রুজ জাহাজকে কোয়ারান্টিন করে রাখা হয়েছে। কারণ ওই জাহাজে তিনজনের ভাইরাসে সংক্রমণের খবর পাওয়া গেছে।", "doc2": "ဆေးရုံကုတင်ပေါ်ကနေ လူမှုကွန်ရက်မှာ ပုံတင်ခဲ့တဲ့ ဒေါက်တာလီ ၃၄ နှစ် မှာ ကွယ်လွန်သွားတဲ့ လီဝမ်လျန်း ဟာ ဝူဟန် ဗဟိုဆေးရုံကြီးက မျက်စိဆရာဝန် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလ ၃ဝ ရက်မှာ သူ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေကို ဒီရောဂါအကြောင်း စ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါသတင်းကို ဖုံးထားချင်တဲ့ ရဲက သူ့ကို ဒါတွေ မလုပ်ဖို့ လာသတိပေးပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်ကြောင့် တရုတ်ပြည်မှာ သေသူ ၅၆ဝ ကျော်ရှိပြီး လူ နှစ်သောင်းရှစ်ထောင်ကို ကူးစက်ခဲ့ပါတယ်။ လီဝမ်လျန်း ဘယ်သူလဲ မျက်စိဆရာဝန်က သူ့အကြောင်းကို ဝေဘို ဝက်ဆိုက်ကနေ ရေးသားခဲ့တာပါ။ ဆေးရုံကုတင်ပေါ်က ဖြစ်ပါတယ်။ ၂ဝဝ၃ တုန်းက တရုတ်ပြည်မှာ ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ ဆားစ်ရောဂါနဲ့ တူတဲ့ ဗိုင်းရပ်ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ခုနစ်ယောက်ကို ဒေါက်တာလီ စသတိထားခဲ့မိပါတယ်။ ဝူဟန်က အရေးပေါ် ဆေးရုံတခုမြင်ကွင်း ဒီဇင်ဘာလ ၃ဝ ရက်မှာတော့ သူ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ဆရာဝန်တွေကို ရောဂါမကူးအောင် အကာအကွယ် ဝတ်စုံတွေ ဝတ်ကြဖို့ အင်တာနက်ကနေ သူ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ နောက် လေးရက်အကြာမှာ သူ့ကို ပြည်သူ့လုံခြုံရေး ဗျူရိုရုံးက ဆင့်ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ သူ့ကို စာတစောင်မှာ လက်မှတ်ထိုးခိုင်းပါတယ်။ အဲဒီစာမှာ လူမှုတည်ငြိမ်ရေး ဆိုးဆိုးရွားရွား ထိခိုက်အောင် သတင်းမှားတွေ ဖြန့်တယ် ဆိုပြီး သူ့ကို စွပ်စွဲထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့လိုပဲ ကောလာဟလတွေ ဖြန့်တယ်ဆိုပြီး ရဲက စစ်မေးခံရသူ ရှစ်ယောက် ရှိပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဒေသန္တရအာဏာပိုင်တွေ ဒေါက်တာလီကို တောင်းပန်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၁ဝ ရက်ကစပြီး သူ ချောင်းတွေ စဆိုးတဲ့အကြောင်း ဒေါက်တာလီ ဝေဘိုမှာ ရေးခဲ့ပါတယ်။ နောက်နေ့မှာ သူ စဖျားပြီး နှစ်ရက်အကြာမှာတော့ ဆေးရုံတက်ရပါတယ်။ သူ့မှာ ဗိုင်းရပ်ပိုး ကူးစက်တယ်ဆိုတာကို ဇန်နဝါရီ ၃ဝ ရက်ကမှ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ တရုတ် လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ လူတွေက သူသေဆုံးတဲ့အတွက် ပူဆွေးကြောင်း ရေးသားနေကြပါတယ်။ မျက်နှာဖုံးစွပ်တွေ အလုအယက်ဝယ်နေကြ ဝူဟန် ဗိုင်းရပ် ဘာတွေ ဖြစ်နေသလဲ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးအတွက် ပိုပြီး တင်းကျပ်လာပါတယ်။ ဘေဂျင်းမှာ မွေးနေ့နဲ့ မင်္ဂလာဆောင်လို လူသူစုဝေးတဲ့ ပွဲလမ်းတွေ မလုပ်ဖို့ တားမြစ်လိုက်ပြီး ဟန်ကျိုးနဲ့ နန်ချောင်မှာတော့ အိမ်ကနေ အပြင်ထွက်လို့ရတဲ့ လူအရေအတွက်ကို ကန့်သတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်ရောဂါဒဏ် အဆိုးဆုံး ခံရတဲ့ ဟူဘေပြည်နယ်မှာတော့ လူတွေ အပြင်မထွက်အောင် အထပ်မြင့် အဆောက်အအုံတွေက ဓာတ်လှေကားတွေကို ရပ်ပစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်နယ် မြို့တော် ဝူဟန်မှာတော့ ဆေးရုံတွေမှာ လူနာထားစရာ ကုတင်နဲ့ ဆေးဝါးပစ္စည်းတွေ ပြတ်တောက်ကုန်ပြီလို့ အရာရှိကြီးတယောက်က ပြောပါတယ်။ ဆေးရုံနှစ်ရုံ အမြန်ဆောက်နေပေမယ့် လူနာတွေ များလွန်းလို့ ကုစရာနေရာမရှိ ဖြစ်ကုန်တာပါ။ ဝူဟန်မှာ အစိုးရက လူတွေကို တအိမ်တက်ဆင်း အပူချိန် လိုက်တိုင်းပေးနေတယ်လို့လည်း အင်တာနက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ Evacuating from China to a remote Australian island for quarantine မြန်မာပြည်နဲ့ကပ်နေတဲ့ ယူနန်ပြည်နယ် ဒါလီမြို့မှာတော့ ချုံကျင်းကို သွားမယ့် မျက်နှာဖုံးစွပ်တွေ ဖြတ်ယူတယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲခံနေရပါတယ်။ မျက်နှာဖုံးတွေ ဖောက်ဝေလိုက်ပြီမို့ ဘာမှ လုပ်လို့မရတော့ဘူးလို့ ဒါလီ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက ပြောပါတယ်။ တခြားမြို့တွေမှာလည်း ဆေးပစ္စည်းတွေ လုနေကြတာတွေ ရှိပါတယ်။ အေးခဲတဲ့ ဥတုမှာ အပြင်ထွက် ဝယ်ခြမ်းရသူ ဟောင်ကောင်မှာလည်း အိမ်သာသုံးစက္ကူအပါအဝင် လူသုံးပစ္စည်းတွေ အလုအယက် ဝယ်နေကြပါတယ်။ မျက်နှာဖုံးတွေ ဝယ်ဖို့ တန်းစီစောင့်နေတဲ့ လူတန်းကြီးတွေကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ကမ္ဘာ့တခြားနေရာတွေမှာလည်း ပိတ်ဆို့ခွဲထားမှုတွေကို ဝေဖန် တရုတ်အစိုးရဟာ ရောဂါဖြစ်စ ရက်တွေတုန်းက သတင်းမထွက်အောင် ဖုံးဖိထားခဲ့တယ်၊ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး ကိုင်တွယ်ပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝေဖန်တာတွေကိုလည်း ဖိနှိပ်ခဲ့တယ် ဆိုပြီး လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်အဖွဲ့က ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်ရဲ့ မျိုးဗီဇနမူနာကို တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ မြန်မြန် ဖလှယ်ခဲ့တာကို စောင့်ကြည့်အဖွဲ့က ချီးကျူးခဲ့ပေမယ့် မြို့တွေ ရွာတွေ ပိတ်ထားတဲ့ မူဝါဒကိုတော့ ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဟောင်ကောင်မှာ လူတစ်ယောက်သေဆုံး \" ဒီလို သိမ်းကျုံးပြီး ပိတ်ဆို့တာမျိုးတာက အလုပ်မဖြစ်ပါဘူး။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အရာရှိတွေ ပြောတဲ့ သီးခြားခွဲပုံက ဒီထက်ပိုပြီး အသေးစိပ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်ပိုးရှိသူလို့ သတ်မှတ်နိုင်သူတွေကိုပဲ ခွဲထားတာပါ\" လို့လည်း အဲဒီအဖွဲ့က အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ ကက်နက်ရော့သ်က ပြောပါတယ်။ လူတွေကို အစားအစာကျွေးတာ၊ နေရာချထားတာနဲ့ ကုသတာတွေကြားမှာ ကွာဟမှုကြီးတွေ ရှိတယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရကတော့ သူတို့လုပ်နည်းလုပ်ဟန်ဘက်ကပဲ အပြင်းအထန် ကာကွယ်ခဲ့ပါတယ်။ ရန်ကုန်လေဆိပ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် သံသယလူနာ တွေ့ရှိ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ရောဂါဖြစ်နေသူ နှစ်သောင်းရှစ်ထောင် ရှိတယ်လို့ တရုတ်အစိုးရက ပြောပေမယ့် ရောဂါဖြစ်သူအများစုဟာ လက္ခဏာနည်းနည်းပဲပြပြီး တခြားသူတွေကို ဆက်ကူးနေတဲ့အတွက် တကယ်ဖြစ်နေတာ ဒီထက် ဆယ်ဆလောက် များနိုင်တယ်လို့လည်း တချို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54719747", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-54718475", "doc1": "মি. ম্যাক্রঁ এবং মি. এরদোয়ান সম্প্রতি বেশ কিছু ইস্যু নিয়ে দ্বন্দ্বে জড়িয়েছেন কার্টুনে আঁকা হয়েছে তুরস্কের প্রেসিডেন্ট হিজাব পরা এক নারীর স্কার্ট উঠিয়ে দেখছেন। এতে মি এরদোয়ানকে দেখা যাচ্ছে অর্ধ-নগ্ন, তিনি বিয়ারের গ্লাস হাতে আরাম কেদারায় বসে আছেন এবং এক নারীর স্কার্ট তুলে দেখছেন। তুরস্কের রাষ্ট্রীয় সংবাদ মাধ্যম বলছে দেশটির কৌঁসুলিরা এই রম্য সাময়িকীর বিরুদ্ধে সরকারিভাবে তদন্ত শুরু করেছে। ফ্রান্সে সম্প্রতি ক্লাসরুমে ইসলামের নবীর কার্টুন দেখানোর সূত্রে একজন স্কুল শিক্ষকের শিরশ্ছেদের ঘটনার পর ইসলাম ধর্ম নিয়ে প্রেসিডেন্ট এমানুয়েল ম্যাক্রঁর সাম্প্রতিক কিছু মন্তব্য এবং কট্টরপন্থীদের বিরুদ্ধে কঠোর অবস্থান নেবার ব্যাপারে তার অঙ্গীকার নিয়ে ফ্রান্স এবং তুরস্কের মধ্যে উত্তেজনা বিরাজ করছে। মি. এরদোয়ান তুরস্কের জনগণকে ফরাসি পণ্য বর্জনের ডাক দিয়েছেন এবং বলেছেন মি. ম্যাক্রঁর ''মানসিক চিকিৎসার'' প্রয়োজন। ফ্রান্সের এক স্কুলের ক্লাসে শিক্ষার্থীদের ইসলামের নবীর কার্টুন দেখানোর কারণে একজন শিক্ষকের হত্যার ঘটনার পর মি. ম্যাক্রঁ প্রতিশ্রুতি দিয়েছেন তিনি ধর্ম নিরেপক্ষতাকে সুরক্ষিত করবেন। আরও পড়তে পারেন: ফ্রান্সের বিরুদ্ধে এরদোয়ান, ইমরান খানসহ মুসলিম দেশগুলোর ক্ষোভের কারণ কী? ফ্রান্সের জাতীয় পরিচিতির কেন্দ্রে রয়েছে দেশটির ধর্মনিরপেক্ষতা। ফ্রান্স বলছে একটি বিশেষ কোন সম্প্রদায়ের অনুভূতি রক্ষা করতে গিয়ে বাক স্বাধীনতা খর্ব করা হলে তা দেশটির অখণ্ডতা ক্ষু্ণ্ন করবে। তুরস্কের ক্ষুব্ধ প্রতিক্রিয়া শার্লি এব্দো মি. এরদোয়নের ব্যঙ্গচিত্র ছাপার পর তুরস্কের সরকার ক্ষিপ্ত হয়েছে। প্রেসিডেন্ট এরদোয়ানের যোগাযোগ বিষয়ক পরিচালক ফাহরেত্তিন আলতুন বলেছেন: ''শার্লি এব্দো সম্প্রতি আমাদের প্রেসিডেন্টের চরিত্রকে মিথ্যা রং দিয়ে ন্যক্কারজনক কিছু তথাকথিত কার্টুন ছবি ছেপেছে। সাংস্কৃতিক বৈষম্য আর ঘৃণা ছড়ানোর লক্ষ্যে নেয়া সাময়িকীটির এই জঘন্য প্রয়াসের আমরা নিন্দা জানাচ্ছি।'' ভাইস প্রেসিডেন্ট ফুয়াদ ওকতে আন্তর্জাতিক সম্প্রদায়কে ''এই অসম্মান'' এর বিরুদ্ধে সোচ্চার হবার আহ্বান জানিয়েছেন। ''মত প্রকাশের স্বাধীনতাকে সামনে রেখে এধরনের কাজ করে আপনি মানুষকে বোকা বানাতে পারবেন না,\" তিনি এক টুইট বার্তায় লিখেছেন। এর পাল্টা জবাবে তুরস্কের সরকারপন্থী রম্য সাময়িকী 'মিসভাক' মি. ম্যাক্রঁ এবং শার্লি এব্দোর সমালোচনামূলক বেশ কিছু ব্যঙ্গচিত্র ছেপেছে তাদের টুইটার পাতায়। শার্লি এব্দো বিতর্ক শার্লি এব্দোকে নিয়ে বিতর্ক নতুন নয়। ২০১৫ সালে প্যারিসে শার্লি এব্দোর দপ্তরে এক হামলায় ১২জন মারা যায়। ইসলামের নবীর কার্টুন প্রকাশের পর ইসলামী কট্টরপন্থীরা সাময়িকীটির অফিসে হামলা করেছিল। ওই একই বছরে, রাশিয়াও শার্লি এব্দো সাময়িকীর কড়া সমালোচনা করেছিল সিনাইয়ের বিমান দুর্ঘটনা নিয়ে দুটি কার্টুন প্রকাশ করার পর। ওই দুর্ঘটনায় মারা গিয়েছিল ২২৪জন যাদের বেশিরভাগই ছিল রুশ। ২০১৬ সালে ইতালির এক ভূমিকম্প নিয়ে সাময়িকীটি একটি কার্টুন ছাপে যাতে নিহতদের 'পাস্তা খাবার' হিসাবে তুলে ধরা হয়েছিল। ওই কার্টুনও ক্ষোভের সৃষ্টি করে।", "doc2": "အခုတလော ကိစ္စအတော်များများနဲ့ပတ်သက်လို့ မစ္စတာ မက်ခရွန်းနဲ့ မစ္စတာ အာဒိုဝမ်တို့အကြား ကွဲလွဲမှုတွေဖြစ်နေ ကာတွန်းပုံမှာ တူရကီ သမ္မတက ခေါင်းစည်းပုဝါခြုံထားတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဝတ်ထားတဲ့ ဝတ်ရုံရှည်အောက်အနားစကို ဆွဲလှန်နေတဲ့ပုံကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီ မဂ္ဂဇင်းတိုက်ကို တရားဝင်စုံစမ်းစစ်ဆေးတာတွေလုပ်ဖို့ တူရကီ တရားရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့တွေက စတင်ဆောင်ရွက်နေပြီလို့ နိုင်ငံပိုင် မီဒီယာက ကြေညာပါတယ်။ အစွန်းရောက်အစ္စလာမ်ဝါဒီတွေကို ပြတ်ပြတ်သားသား နှိမ်နင်းသွားမယ်လို့ သမ္မတ အီမန်နျူရယ် မက်ခရွန်းက ပြောကြားခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ပြင်သစ်နဲ့ တူရကီအကြား ဆက်ဆံရေး တင်းမာနေပါတယ်။ ချာလီ အက်ဘ်ဒိုက ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ တမန်တော်မိုဟာမက် ကာတွန်းပုံကို ပြပြီး သူ့ကျောင်းသားတွေကို လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို သင်ကြားပေးခဲ့တဲ့ ပြင်သစ် ကျောင်းဆရာ တစ်ယောက် ရက်ရက်စက်စက် အသတ်ခံရပြီးတဲ့နောက် သမ္မတ မက်ခရွန်း ကနိုင်ငံရေးနဲ့ ဘာသာရေး မရောယှက်တဲ့ သူတို့ စနစ်ကို ကာကွယ်သွားမယ်ဆိုတာကို ကတိပေး ပြောခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာမက်ခရွန်းက ကျောင်းဆရာ ဆန်မြူရယ် ပါတေ \"အသတ်ခံရတာဟာ အစ္စလာမ်မစ် စစ်သွေးကြွတွေက တို့ရဲ့ အနာဂတ်ကို လွှမ်းမိုးအနိုင်ယူချင်ကြလို့ သတ်တာဖြစ်တယ်\"၊ ပြင်သစ် နိုင်ငံဟာ \"ငါတို့ ကာတွန်းတွေကို မစွန့်လွှတ်ဘူး\" လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ မစ္စတာ အာဒိုဝမ်က ပြင်သစ်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို သပိတ်မှောက်ကြဖို့ တူရကီတွေကို တောင်းဆိုခဲ့ သလို မစ္စတာ မက်ခရွန်အနေနဲ့ \"စိတ်ရောဂါ ရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးဖို့လိုအပ်တယ်\" လို့လည်း ပြောခဲ့ ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ကူဝိတ်၊ ဂျော်ဒန်၊ လစ်ဗျား စတဲ့နိုင်ငံတွေ အပါအဝင် မွတ်စလင် အ များစု နေထိုင်ကြတဲ့ နိုင်ငံအတော်များများမှာလည်း ပြင်သစ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ တမန်တော် မိုဟာမက်ပုံကို ဆွဲတာဟာ ထိပါးစော်ကားတာလို့ မွတ်စလင်တွေက သဘောထားကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြင်သစ်နိုင်ငံရဲ့ ပင်ကိုယ်ဝိသေသလက္ခဏာမှာ နိုင်ငံရေးထဲ ဘာသာရေးက မရောယှက်ရတဲ့ တွေးမြင်မှုက ပဓာန နေရာက ရှိပါတယ်။ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုတည်းရဲ့ ခံစားမှုကို အကာအကွယ်ပေးဖို့အတွက် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုကို ကန့်သတ်လိုက်တာဟာ ညီညွတ်မှုကို ပျက်ပြားစေလိမ့်မယ်လို့ ပြင်သစ်က ပြောပါတယ်။ အာဒိုဝမ် ကာတွန်းကို တူရကီမှာ ဘယ်လို တုံ့ပြန်နေကြလဲ ကာတွန်းပုံက တူရကီအစိုးရကို ဒေါသတွေ အကြီးအကျယ်ထွက်သွားစေပါတယ်။ သမ္မတရဲ့ ဆက်သွယ်ဆက်ဆံရေး ဒါရိုက်တာ ဖာရက် အာတွန်က \"ကျန်ုပ်တို့ သမ္မတပုံကို စက်ဆုပ်ဖွယ်ဖြစ်အောင် တမင်သက်သက်ရေးဆွဲထားတဲ့ ကာတွန်းပုံတွေကို ချာလီ အက်ဘ်ဒိုက ထုတ်ဝေနေတယ်။ ယဉ်ကျေးမှု ခွဲခြားဆက်ဆံတာတွေ၊ အမုန်းတရားတွေကို ဒီကာတွန်းတွေက ဖြန့်ဝေနေတာမို့ သူတို့ရဲ့ ရွံစရာကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ကျွန်ုပ်တို့ ရှုတ်ချတယ်\" လို့ ပြောပါတယ်။ ဒုတိယ သမ္မတ ဖာအွတ် အူတေ ကလည်း \"ဒီ အသရေဖျက်တဲ့ လုပ်ရပ်\" ကို ဆန့်ကျင်ကြဖို့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကို တောင်းဆိုပါတယ်။ တူရကီ အစိုးရ လိုလားတဲ့ သရော်စာ မဂ္ဂဇင်းတိုက် မစ်ဇ်ဗက် (Misvak) က မစ္စတာ မက်ခရွန်းနဲ့ ချာလီ အက်ဘ်ဒိုကို ဝေဖန်တဲ့ ကာတွန်းတွေ ကို အွန်လိုင်းပေါ်တင်ပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ်အတွင်းမှာ တူရကီ အစိုးရ ဒေါသထွက်တာက ချာလီ အက်ဘ်ဒိုက ကာတွန်းတွေတင် မဟုတ်ပါဘူး။ ဒတ်ခ်ျလက်ယာစွန်း အမတ် ဂတ်ဒ် ဝိုင်ဒါ သူ့ တွစ်တာမှာ တင်တဲ့ ကာတွန်းပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း သူတို့ တရားစွဲမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီကာတွန်းပုံမှာ သမ္မတ အာဒိုဝမ်က အော့တိုမန် အင်ပါယာ ဧကရာဇ်ရဲ့ ခေါင်းဆောင်းကို ဆောင်းထားပြီး ခေါင်းဆောင်းက ဗုံးနဲ့ အလားသဏ္ဍန်တူအောင် ဆွဲထားပါတယ်။ ကာတွန်းပုံ အောက်မှာ အကြမ်းဖက်သမား (Terrorist) လို့လည်း ပုံစာ ရေးထားပါတယ်။ နယ်သာလန် ဝန်ကြီးချုပ် မတ်ခ် ရုဒ်က တူရကီ ခေါင်းဆောင်ရဲ့ တုံ့ပြန်မှုကို ဝေဖန်ပါတယ်။ \"သမ္မတ အာဒိုဝမ်ကို ပါးချင်တဲ့ သတင်းစကားကတော့ သိပ်ကို ရိုးရိုးရှင်းရှင်းလေးပါ၊ နယ်သာလန်က အမြင့်ဆုံး တန်ဖိုးအထားဆုံးအရာတွေထဲက တစ်ခုက လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ပါ\" လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ချာလီ အက်ဘ်ဒိုဘက်ကရော ဘယ်လိုရှိလဲ ပြင်သစ်က အဲဒီ မဂ္ဂဇင်းက အငြင်းပွားစရာဖြစ်တာတွေ ကြုံရတာ အထူးအဆန်း မဟုတ်ပါဘူး။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တုန်းက ပဲရစ်က သူတို့ရုံးခန်းထဲကို သေနတ်သမားတွေ လာတိုက်ခိုက်တာခံရပြီး လူ ၁၂ ယောက် အသတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ တမန်တော် မိုဟာမက် ကာတွန်းပုံတွေကို ထုတ်ဝေလို့ အစ္စလာမ်မစ် အစွန်းရောက်တွေက ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်တာ ခံခဲ့ရတာပါ။ အဲဒီ နှစ်ထဲမှာပဲ ဆိုင်းနိုင်း ကျွန်းဆွယ်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ လေယာဉ်ပျက်ကျမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပုံဖော်တဲ့ ချာလီ အက်ဘ်ဒိုရဲ့ ကာတွန်း ၂ ပုံကို ရုရှားအစိုးရက အပြင်းအထန်ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ လေယာဉ်ပျက်ကျမှုမှာ လူ ၂၂၄ ယောက် သေခဲ့ရပြီး အများစုက ရုရှားနိုင်ငံသားတွေပါ။ ၂၀၁၆ တုန်းက လည်း အီတလီက မြေငလျင် ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆွဲတဲ့ ကာတွန်းပုံ ကလည်း အီတလီက လူတွေကို အကြီးအကျယ် ဒေါသထွက်စေခဲ့ပါတယ်။ ပြင်သစ်ကို ဆန့်ကျင်နေကြတာတွေက ဘာတွေလဲ မစ္စတာ မက်ခရွန်းက အစ္စလာမ်ဘာသာကို တိုက်ခိုက်တယ်၊ တမန်တော် မိုဟာမက်ကို တိုက်ခိုက်တယ်လို့ ဆိုပြီး မွတ်စလင် ကမ္ဘာမှာ သူ့အပေါ် ဒေါသတွေ ပုံနေကြပါတယ်။ လမ်းတွေပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြတာတွေ၊ ပြင်သစ် ကုန်ပစ္စည်းတွေကို သပိတ်မှောက်ဖို့ တောင်းဆိုတာတွေ၊ နိုင်ငံခြားရောက် ပြင်သစ်လူမျိုးတွေကို တိုက်ခိုက်မယ်ဆိုတဲ့ ခြိမ်းခြောက်သံတွေ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ ပါလက်စတိုင်း၊ ဂါဇာမြို့က မက်ခရွန်းကို ဆန့်ကျင်တဲ့ နံရံ ဆေးရေး ပန်းချီတစ်ခု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက Baitul Mukarram ဗလီကြီးရှေ့မှာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကလုပ်တဲ့ ပြင်သစ်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲကို လူရာပေါင်းများစွာ တက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဆန္ဒပြသူတွေဟာ မစ္စတာ မက်ခရွန်း ပုံတူ အရုပ်တစ်ခုကိုလည်း မီးရှို့ခဲ့ကြပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ ဆန္ဒပြသူတွေက သမ္မတ မက်ခရွန်း ပုံတူ အရုပ်ကို မီးရှို့ခဲ့ကြ ပြင်သစ်က ကုန်ပစ္စည်းတွေကို သပိတ်မှောက်ကြဖို့ မလေးရှားက အစ္စလာမ်ဘာသာရေး အဖွဲ့ မလေးရှား အတိုင်ပင်ခံ ကောင်စီ (Malaysian Consultative Council - MCC) က ဆော်သြနေသလို ဂျော်ဒန်၊ ကာတာ၊ ကူဝိတ် နဲ့ တချို့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံတွေက ကုန်တိုက်တွေမှာလည်း ပြင်သစ်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို မတင်တော့ဘဲ စင်တွေကနေ ဖယ်ရှားပစ်နေကြပါတယ်။ ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ အာမန်မြို့က ကုန်တိုက်မှာ ဈေးဝယ်သူတွေကို ပြင်သစ်ကုန်တွေကို သပိတ်မှောက်ထားကြောင်း အသိပေးထား အီဂျစ်နိုင်ငံက Grand Imam of al-Azhar တက္ကသိုလ်ကနေ မွတ်စလင် ဆန့်ကျင်သူတွေကို ရာဇဝတ်မှုနဲ့ အရေးယူနိုင်ရေး ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းပေးဖို့ တောင်းဆိုတဲ့ လှုံဆော်မှုတွေ စတင်နေပါတယ်။ အီဂျစ် သမ္မတ အဘ္ဘဒ္ဒူ ဖာတား အယ် ဆီဆီ ကလည်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က တကယ်လို့ လူဦးရေ ၁. ၅ ဘီလျံ အရေအတွက်ရှိတဲ့ လူတွေကို ထိပါးစော်ကားတယ်ဆိုရင် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ဆိုတာကို ရပ်ဆိုင်းပစ်ရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဘေးကင်းလုံခြုံစိတ်ချရရေး အပေါ် စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိနေတာမို့ အင်ဒိုနီးရှား၊ အီရတ်၊ မောရစ်သျှ စတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ရှိနေတဲ့ သူတို့နိုင်ငံသားတွေကို သတိနဲ့ သွားလာနေထိုင်ကြဖို့ ပြင်သစ် နိုင်ငံခြားရေးဌာနက သတိပေးစာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-43663787", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/05/150506_india_bollywood_salman_khan_sentenced", "doc1": "ভারতের সবচেয়ে জনপ্রিয় তারকাদের একজন সালমান খান আইন ভঙ্গ করার দায়ে বিভিন্ন সময় অভিযুক্ত হয়েছেন এই বলিউড তারকা। শুধু বিরল প্রজাতির প্রাণী শিকারই নয়, ২০০২ এ মুম্বাইয়ে গাড়ি দুর্ঘটনায় গৃহহীন চারজনকে আহত ও একজনকে হত্যার অভিযোগেও অভিযুক্ত হয়েছিলেন তিনি। সাবেক প্রেমিকাদের শারীরিকভাবে লাঞ্ছনা করার অভিযোগও রয়েছে তার বিরুদ্ধে। কিন্তু তারপরও সালমান খান ভারতের সবচেয়ে জনপ্রিয় সিনেমা তারকাদের মধ্যে একজন। ৫২ বছর বয়সী এই তারকা প্রায় ১০০ হিন্দি সিনেমায় অভিনয় করেছেন। সিনেমা সংশ্লিষ্ট অনেক পুরস্কারও পেয়েছেন সালমান খান। শিক্ষিত মধ্যবিত্ত থেকে শুরু করে শ্রমজীবি দরিদ্র শ্রেণী পর্যন্ত ভারতীয় সমাজের বিভিন্ন স্তরের মানুষের মধ্যে ব্যাপক জনপ্রিয়তা রয়েছে তাঁর। সালমান খান বিভিন্ন সময় নানা রকম বিতর্কের জন্ম দিয়েছেন। বিতর্কের সাথে বসবাস কিন্তু জনপ্রিয় নায়কের পাশাপাশি বেপরোয়া জীবনযাপন করা উশৃঙ্খল এক সুপারস্টারের ভাবমূর্তিও তৈরী করেছেন তিনি। তবে বিতর্ক আর দুর্ব্যবহারের অভিযোগ থাকলেও সালমানের ফ্যানরা সবসময়ই তাঁকে সমর্থন দিয়েছেন। এমনকি তাঁর ভক্তের সংখ্যা দিন দিন বেড়েছে। ব্যবসায়িকভাবে দারুণ সফল সিনেমা তৈরীর পাশাপাশি সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যমেও বিশাল জনপ্রিয়তা রয়েছে তাঁর। সালমানের ফেসবুক পেইজে লাইকের সংখ্যা সাড়ে তিন কোটির বেশী। টুইটারে তাঁর অনুসরণকারীও সোয়া তিন কোটি। কিন্তু খ্যাতনামা চিত্রনাট্যকার সেলিম খানের তিন ছেলের মধ্যে জেষ্ঠ্য সালমানের চরিত্রের অন্য দিকটিও বেশ সমালোচিত। বিভিন্ন পার্টিতে তাঁর নানাধরনের কীর্তিকলাপ ও সহ-অভিনেত্রীদের সাথে তাঁর সম্পর্ক একসময় বলিউডের কানাঘুষার প্রধান উপাদান ছিল। এমনও অভিযোগ আছে, এক রেস্টুরেন্টে ক্ষুদ্ধ হয়ে সাবেক এক প্রেমিকার মাথায় এক বোতল কোমল পানীয় ঢেলে দিয়েছিলেন তিনি। সুবিধাবঞ্চিত শিশুদের জন্য একটি দাতব্য সংস্থার কাজে সালমান খান অভিনেত্রী ও সাবেক মিজ ওয়ার্ল্ড ঐশ্বরিয়া রাইয়ের সাথে তাঁর সম্পর্ক ভেঙে যাওয়ার পর ঐশ্বরিয়া অভিযোগ করেছিলেন যে সালমান তাঁকে শারীরিকভাবে আঘাত করেছে। সালমান খান এই অভিযোগ অস্বীকার করেন। তবে এই 'ব্যাড বয়' ভাবমূর্তি কাটাতে গত কয়েক বছর নানাধরনের পদক্ষেপ নিয়েছেন এই অভিনেতা। পরিবার ও ভাইদের প্রতি তাঁর ভালোবাসা ও দায়িত্ববোধের জন্য সবসমই প্রশংসিত সালমান খান। বন্ধুদের তো বটেই, কখনো কখনো অচেনা মানুষকে সাহায্য করতেও পিছপা হননা বলে সুনাম রয়েছে সালমানের। সুবিধাবঞ্চিত শিশুদের শিক্ষা ও চিকিৎসার উদ্দেশ্যে কয়েকবছর আগে তিনি 'বিইং হিউম্যান' নামের একটি দাতব্য প্রতিষ্ঠান শুরু করেন যারা টি-শার্ট ও অন্যান্য পণ্য বিক্রি করে মুনাফার টাকা দিয়ে দাতব্য কার্যক্রম পরিচালনা করে থাকে। নারীদের সাথে সম্প্রতি তাঁর আচরণ অনেক পরিণত হলেও দুই বছর আগে কাজের ব্যস্ত সূচির উদাহরণ টানতে গিয়ে গিয়ে \"ধর্ষিতা নারীর মত অনুভব হচ্ছে\" বলে ব্যাপক সমালোচনার মুখে পড়েছিলেন তিনি। আরেকটি পৃথক ঘটনায় তিনি বলেছিলেন যে ধূমপান, মদ্যপান ও কফির মত \"দোষ\" ছাড়তে পারলেও নারীলিপ্সা তিনি ছাড়তে পারবেন না। এই ঘটনার পর ভারতের জাতীয় নারী কমিশন তাঁকে ক্ষমা চাওয়ার জন্য আদেশ দেয়। সালমানের বাবা সেসময় বলেন মি.খানের এই উক্তি \"যথাযথ নয়\"। তাঁর ভাইয়েরা তার পক্ষ থেকে ক্ষমা চাইলেওে সালমান ক্ষমা চাইতে অস্বীকৃতি জানান। নিজের আইনজীবির মাধ্যমে সালমান খান কমিশনকে জানিয়েছ যে তারা 'এধরণের বিষয়ে কথা বলার অধিকার রাখে না'। এখন পর্যন্ত বেশ কয়েকটি অপরাধমূলক কাজের অভিযোগে তাঁর বিরুদ্ধে হওয়া মামলায় শাস্তি পাওয়া থেকে অব্যাহতি পেয়েছেন তিনি। বিভিন্ন অপরাধ সংঘটনের দায়ে একাধিকবার অভিযুক্ত হয়েছেন সালমান খান আইনের সাথে খণ্ডযুদ্ধ ২০০২ সালের গাড়ি দুর্ঘটনার পর পালিয়ে যাওয়ায় ২০১৫'র মে মাসে তাঁকে পাঁচবছরের কারাদন্ডের শাস্তি দেয় আদালত। তবে ঐ বছরের ডিসেম্বরেই উচ্চ আদালত ‌এই রায় খারিজ করে দেয়। গতবছর ঐ মামলার বাদী সুপ্রীম কোর্টে আপিল করে। মামলাটি বর্তমানে সেখানে বিচারাধীন আছে। ভারতের পশ্চিমাঞ্চলের রাজ্য রাজস্থানে ১৯৯৮ সালে কৃষ্ণা হরিণসহ সংরক্ষিত হরিণ শিকারের দায়ে অভিযুক্ত হন তিনি। বৃহস্পতিবার আদালতের বিচারক তাঁকে 'স্বভাবসিদ্ধ অপরাধী' বলে আখ্যা দিয়ে পাঁচ বছরের কারাদন্ডের আদেশ দেন। তবে তাঁর দিন কয়েকের বেশী জেল খাটার সম্ভাবনা কম। তাঁর আইনজীবিরা জানিয়েছেন তারা সালমানের জামিনের জন্য আবেদন করেছেন এবং এই রায়ের বিরুদ্ধে উচ্চ আদালতে আপিল করবেন। পাঁচ বছরের কারাদন্ড দেয়া হয়েছে সালমান খানকে বিপন্নপ্রায় প্রাণী হত্যার দায়ে সালমানের বিরুদ্ধে করা চারটি মামালার দু'টিতে তিনি দোষী সাব্যস্ত হয়েছিলেন ২০০৬ সালে। সেবারও তাঁকে পাঁচ বছরের কারাদন্ড দেয়া হলেও এক সপ্তাহের মধ্যেই জামিনে ছাড়া পেয়ে যান তিনি। ২০১৬'র জুলাইয়ে রাজস্থানের হাইকোর্ট তাঁর দন্ডাদেশ বাতিল করে দেয়। এই রায়ের বিরুদ্ধে সুপ্রীম কোর্টে একটি আপিল করা হলেও কবে আদেশ আসবে তা নিশ্চিত নয়।", "doc2": "ဆယ်လ်မန်း ခန်းကို ထောင် ၅ နှစ် ချမှတ်လိုက်ပြီးနောက် ၂ ရက်ကြာ အာမခံနဲ့ လွှတ်ထား။ ၂၀၀၂ ခုနှစ်က မွမ်ဘိုင်းမြို့မှာ လမ်းဘေး ပလက်ဖောင်းပေါ် အိပ်နေကြတဲ့ လူအုပ်ထဲကို ကားနဲ့ ဝင်တိုက်မိခဲ့ပြီး အိမ်ခြေမဲ့ အမျိုးသား တစ်ယောက် သေဆုံးခဲ့ရမှု အတွက် အသက် ၄၉ နှစ် အရွယ် Bollywood ရုပ်ရှင် မင်းသားကို လူသတ်မှု မြောက်တဲ့ ကျူးလွန်မှုနဲ့ စွဲချက် တင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မစ္စတာ Khan ကတော့ သူ့ရဲ့ ကားဒရိုင်ဘာ မောင်းတာလို့ ပြောပေမယ့် မျက်မြင်သက်သေ အတော်များများက ကားမောင်းသူဟာ မစ္စတာ Khan ဖြစ်ပြီး တိုက်ပြီးတာနဲ့ မောင်းပြေး သွားခဲ့တယ်လို့ ထွက်ဆို ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီ အမိန့် ချမှတ်ပြီး နာရီပိုင်း အတွင်းမှာပဲ သူ့ရဲ့ ရှေ့နေက အယူခံ ဝင်ခဲ့တဲ့ အတွက် မစ္စတာ ခန်းကို သောကြာနေ့ အထိ ၂ ရက်ကြာ အာမခံနဲ့ လွှတ်ပေးလိုက်ပြီး သောကြာနေ့ မှာတော့ သူ့ရဲ့ အယူခံကို ကြားနာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54067748", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54071120", "doc1": "ভারত-চীন সীমান্তে একজন ভারতীয় সীমান্ত রক্ষী টহল দিচ্ছে (ফাইল ফটো) চীনের সেনারা 'পাল্টা ব্যবস্থা নিতে বাধ্য হয়েছে' বলে জানিয়েছেন একজন সামরিক মুখপাত্র। কিন্তু সেসব ব্যবস্থা কি, তা জানানো হয়নি। গত ৪৫ বছরের মধ্যে সম্ভবত এই প্রথম ওই এলাকায় গুলি ছোঁড়া হলো। সেটা হলে দুই দেশের মধ্যে আগ্নেয়াস্ত্র বহন না করার সমঝোতা রয়েছে, সেটার লঙ্ঘন হবে। সাম্প্রতিক সময়ে পারমাণবিক শক্তিধর দুই দেশের মধ্যে সম্পর্কে অনেক অবনতি হয়েছে। পিপলস লিবারেশন আর্মির মুখপাত্র সিনিয়র কর্নেল ঝ্যাং শুইলিকে উদ্ধৃত করে চীনের রাষ্ট্রীয় সংবাদ মাধ্যম গ্লোবাল টাইমস জানিয়েছে, ভারতীয় সৈন্যরা 'বেআইনিভাবে লাইন অফ অ্যাকচুয়াল কন্ট্রোল (এলএসি) অতিক্রম করে শেনপাও পাহাড়ি এলাকায়. প্যানগং সো লেকের দক্ষিণ তীরে প্রবেশ করেছে।' ভারতের এই পদক্ষেপ 'দুই পক্ষের সমঝোতার গুরুতর লঙ্ঘন, ওই এলাকায় উত্তেজনা বাড়িয়ে দিয়েছে...যা সেখানকার প্রকৃতির জন্য খুবই ক্ষতিকর', বলছেন কর্নেল ঝ্যাং। তবে ভারতের তরফ থেকে এখনো এই বিষয়ে কোন প্রতিক্রিয়া পাওয়া যায়নি। আরো পড়ুন: চীন-ভারত সংঘাত: কার শক্তি কতটা, কোন্‌ দেশ কার পক্ষ নেবে 'ভারত-চীনের সীমান্ত পুরোটাই মায়া, এলএসি আছে অন্তত চারটে' প্রাণঘাতী সংঘর্ষের জন্য পরষ্পরকে দুষছে ভারত ও চীন চীন-ভারত সীমান্ত বিরোধের পেছনে যেসব কারণ প্যানগং লেক এলাকায় সংঘর্ষের ঘটনা ঘটেছে বলে জানা যাচ্ছে চীন ও ভারতের মধ্যে ১৯৯৬ সালের একটি সমঝোতা অনুযায়ী, লাইন অফ অ্যাকচুয়াল কন্ট্রোলে কোন দেশই আগ্নেয়াস্ত্র এবং বিস্ফোরক বহন করবে না। তবে সৈনিকদের মধ্যে অতীতেও সংঘর্ষের ঘটনা ঘটেছে। পিপলস লিবারেশন আর্মির মুখপাত্র আরও দাবি করেছেন, ভারতের উচিত 'অতিসত্বর তাদের বিপজ্জনক কর্মকাণ্ড বন্ধ করা, যারা এলওসি অতিক্রম করেছে, তাদের সরিয়ে নেয়া....আর যারা উস্কানিমূলক গুলি করেছে, তাদের শাস্তির ব্যবস্থা করা।' বিতর্কিত সীমান্ত এলাকার কাছ থেকে পাঁচজন ভারতীয় নাগরিককে অপহরণ করা হয়েছে, এরকম খবরে চীনের কর্মকর্তাদের ভারত সতর্ক করার একদিন পরেই এই উত্তেজনার পরিস্থিতির তৈরি হলো। জুন মাস থেকে উত্তেজনা বাড়তে শুরু করে যখন লাদাখ অঞ্চলে দুই দেশের সৈন্যদের মধ্যে সংঘর্ষে ২০ জন ভারতীয় সৈন্য নিহত হয়। স্থানীয় সংবাদ মাধ্যমের খবরে বলা হয়, তাদের পিটিয়ে হত্যা করা হয়। গত অগাস্ট মাসে ভারত অভিযোগ করে যে, সপ্তাহে দুইবার করে সীমান্ত এলাকায় সামরিক উত্তেজনা তৈরি করছে চীন। উভয় অভিযোগই অস্বীকার করে চীন দাবি করেছে, সীমান্ত অস্থিরতার জন্য ভারত দায়ী। লাইন অফ অ্যাকচুয়াল কন্ট্রোল সুনির্দিষ্ট করা নেই। ওই এলাকায় থাকা নদী, হৃদ, বরফের কারণে সীমান্ত রেখা পরিবর্তিত হতে পারে। বিশ্বের অন্যতম বৃহত্তম সৈন্যের দুই দেশ- অনেকবারই একে অপরের সঙ্গে মুখোমুখি হয়েছে। চীনের বিরুদ্ধে ভারত অভিযোগ করেছে যে, লাদাখ গালওয়ান উপত্যকায় চীন হাজার হাজার সৈন্য পাঠিয়েছে এবং তাদের ৩৮ হাজার বর্গ কিলোমিটার এলাকা দখল করে রেখেছে। সীমান্ত বিরোধ অবসানে গত তিন দশকে দুই দেশের মধ্যে কয়েক দফা আলোচনা হয়েছে। তবে দুই দেশ মাত্র একবারই, ১৯৬২ সালে যুদ্ধে জড়িয়েছিল, যেখানে ভারতের বড় ধরণের পরাজয় হয়েছিল। বিবিসি বাংলার অন্যান্য খবর: মসজিদ নির্মাণ নিয়ে ইসলামের ব্যাখ্যা কী ? জামাল খাসোগজিকে হত্যায় অভিযুক্তদের সাজা বদলে দিল সৌদি আদালত অগ্নিদগ্ধ হলে সাথে সাথে যে পাঁচটি কাজ করা জরুরি যেখানে সেখানে মসজিদ নির্মাণ নিয়ে প্রধানমন্ত্রী যা বললেন", "doc2": "အိန္ဒိယ - တရုတ်နယ်စပ်မှာတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အိန္ဒိယနယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ဝင်တယောက်ရဲ့ ပုံ တရုတ်စစ်တပ်က သူတို့တပ်တွေအနေနဲ့ \"တုံ့ပြန်တာတွေ မလုပ်မဖြစ် လုပ်ခဲ့ရတယ်\" လို့ ပြောပြီး၊ အဲဒီတုံ့ပြန်လုပ်ဆောင်တာတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာကိုတော့ သေသေချာချာ ရှင်းလင်းသွားတာ မရှိပါဘူး။ အိန္ဒိယက အဲဒီစွပ်စွဲချက်တွေကို ပယ်ချခဲ့ပြီး တရုတ်တပ်တွေဟာ လာဒါ့ခ်နယ်စပ်ဒေသအတွင်း သူတို့တပ်တွေဆီကို ရင်ဆိုင်လာတွေ့တဲ့အခါမှာ သေနတ်တွေကို မိုးပေါ်ထောင်ပြီး ပစ်ခဲ့ကြတယ်လို့ စွပ်စွဲပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့လတွေအတွင်း ၂ နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေးက တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဆိုးလာနေပါတယ်။ အိန္ဒိယတပ်တွေ အခြေချထားတဲ့နေရာတခုဆီကို တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တွေက ရှေ့ကိုတိုးလာဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်၊ \"သူတို့တပ်တွေကို ခြိမ်းခြောက်တဲ့အနေနဲ့ သေနတ်တွေကို မိုးပေါ်ထောင်ပြီး ပစ်ခတ်တာတချို့ လုပ်ခဲ့တယ်\" လို့ အိန္ဒိယကပြောပါတယ်။ \"နယ်စပ်ထိန်းချုပ်ရေးစည်းကို အိန္ဒိယက ဖြတ်ကျော်တာမျိုး လုံးဝမလုပ်ခဲ့ဘူး၊ ပစ်ခတ်တာအပါအဝင် ရန်လိုတဲ့အပြုအမူမျိုးလည်း လုံးဝမလုပ်ခဲ့ဘူး\" လို့ အိန္ဒိယစစ်တပ်က ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာရေးထားပါတယ်။ တကယ်လို့သာ ပစ်ခတ်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်က တကယ်အမှန်ဆိုရင်တော့ ၄၅ နှစ်တာကာလအတွင်း အဲဒီနယ်စပ်မှာ ပထမဆုံးအကြိမ် သေနတ်ပစ်ခတ်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ နယ်ခြားထိန်းချုပ်ရေးစည်းတဝိုက်မှာ သေနတ်တွေ၊ ဗုံးတွေ မသုံးရဘူးလို့ တားမြစ်ထားတဲ့ သဘောတူညီချက်ကို ၁၉၉၆ ခုနှစ်မှာ ၂ နိုင်ငံ လက်မှတ်ထိုးထားကြတာပါ။ တရုတ်အစိုးရအာဘော်သတင်းစာဖြစ်တဲ့ ဂလိုဘယ်တိုင်းမ်က အိန္ဒိယစစ်တပ်တွေဟာ \"နယ်ခြားထိန်းချုပ်ရေးစည်းကို တရားမဝင်ဖြတ်ကျော်လာပြီး ပန်ဂွန်ကန်ကြီး ရဲ့တောင်ဘက် ကန်ပေါင်နားက ရှန်ပေါင်တောင်ကို ဝင်လာကြတယ်\" လို့ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်က ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်တယောက်ဖြစ်တဲ့ ဗိုလ်မှူးကြီး ကျန်းရွှေလီပြောတာကို ကိုးကားပြီး ရေးပါတယ်။။ ဗိုလ်မှူးကြီးကျန်းက အိန္ဒိယရဲ့ လှုပ်ရှားမှုဟာ \"နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီချက်တွေကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ချိုးဖောက်တာဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်း တင်းမာမှုတွေ ပိုမြင့်အောင် ဆွတာဖြစ်တယ်၊ အတော် ဆိုးညစ်တဲ့ လုပ်ရပ်လည်းဖြစ်တယ်\" လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယဘက်က ကြေညာချက်မှာတော့ သူတို့ စစ်တပ်ဟာ \"ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ပိုင်းဖြတ်လုပ်ဆောင်\" နေတာဖြစ်ပြီး \"ဘာပဲရင်ဆိုင်တွေ့ရသည်ဖြစ်စေ နိုင်ငံတည်တံ့ခိုင်မြဲရေးနဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်ဆိုင်ရေးကို ကာကွယ်သွားမယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ထားကြောင်း\" ထည့်သွင်းရေးထားပါတယ်။ ပန်ဂွန်ကန်ကြီးနားမှာ အဲဒီအဖြစ်အပျက်ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းထွက်လာ အိန္ဒိယတပ်တွေ အနေနဲ့ \"အန္တရာယ်များတဲ့ လှုပ်ရှားမှုကို ချက်ချင်းရပ်ဆိုင်းပါ၊ နယ်ခြားထိန်းချုပ်ရေးစည်းကို ကျော်လာခဲ့တဲ့တပ်တွေ ပြန်ဆုတ်သွားပါ၊ ရန်စ ပစ်ခတ်ခဲ့တဲ့သူတွေကို အရေးယူအပစ်ပေးပါ\" လို့ တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်က ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က တောင်းဆိုထားပါတယ်။ အငြင်းပွားရာ နယ်စပ်ဒေသတခုမှာ တရုတ်စစ်တပ်တွေက အိန္ဒိယအရပ်သား ၅ ယောက်ကို ပြန်ပေးဆွဲသွားတာနဲ့ပတ်သက်လို့ အိန္ဒိယစစ်တပ်က တရုတ်အာဏာပိုင်တွေဘက်ကို လှမ်းသတိပေးထားပြီး နောက်တနေ့မှာပဲ အခုလို တင်းမာမှုတွေ ထပ်ထွက်လာတာပါ။ ဇွန်လအတွင်းက နှစ်ဖက်တပ်တွေ သေနတ်ပစ်ခတ်တာမပါတဲ့ ရန်သတ်တိုက်ခိုက်ကြတဲ့ပွဲတွေမှာ အိန္ဒိယ စစ်သား အယောက် ၂၀ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒေသတွင်း မီဒီယာတွေက \"စစ်သားတွေဟာ သေတဲ့အထိ ရိုက်သတ်တာကို ခံခဲ့ရတာ\" လို့ ရေးပါတယ်။ တရုတ်ဟာ ဩဂုတ်လအတွင်းက သီတင်းပတ်တပတ်ကြာတဲ့ကာလအတောအတွင်း မှာပဲ နယ်စပ်မှာ စစ်ရေးအရ တင်းမာမှုဖြစ်အောင် ရန်စတာ ၂ ကြိမ်လုပ်ခဲ့တယ်လို့ အိန္ဒိယက စွပ်စွဲပါတယ်။ ဘေဂျင်းဘက်ကတော့ အဲဒီ စွပ်စွဲချက်တွေကို ငြင်းဆိုထားပြီး နယ်စပ်မှာဖြစ်နေတဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့နေရတာတွေက အိန္ဒိယရဲ့ အမှားတွေကြောင့်လို့ ပြန်စွပ်စွဲပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံကြား အငြင်းပွားနေကြတဲ့ နယ်စပ်တကြောမှာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ နယ်ခြားထိန်းချုပ်ရေးစည်းကလည်း အသေအချာကို ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ထားတာမဟုတ်ပါဘူး။ မြစ်တွေ၊ ကန်တွေ၊ နှင်းဖုံးတဲ့ အရပ်တွေ ရှိနေတာကြောင့်လည်း အဲဒီစည်းက ရွှေ့ပြောင်းနေတဲ့ သဘောရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာက အကြီးဆုံးစစ်တပ်တွေထဲက ၂ တပ်ကို ကိုယ်စားပြုနေတဲ့ စစ်သားတွေဟာ စည်းတဖက်ခြမ်းစီကနေ နေရာပေါင်းများစွာမှာ မျက်နှာချင်းဆိုင် နေနေကြတာပါ။ တရုတ်ဟာ လာဒါ့ခ်ရဲ့ ဂယ်ဝမ် တောင်ကြားဒေသကို ထောင်နဲ့ချီတဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို စေလွှတ်ထားတယ်၊ ၁၄, ၇၀၀ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်းတဲ့ သူတို့ပိုင်နက် ဧရိယာကို သိမ်းပိုက်ထားတယ်လို့ အိန္ဒိယက ပြောပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် ၃ စု အတွင်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာ အကြိမ်များစွာရှိခဲ့ပေမယ့် နယ်စပ်အငြင်းပွားတဲ့အရေးကို မဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ၁၉၆၂ နှစ်မှာ ၂ နိုင်ငံကြား စစ်ပွဲတပွဲဖြစ်ခဲ့ပြီး အိန္ဒိယက မရှုမလှ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ဖူးပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-48901585", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2015/11/151122_asean_community", "doc1": "বর্তমানে আফ্রিকার দেশগুলোর নিজেদের মধ্যে মাত্র ১৬ শতাংশ বাণিজ্য হয় সফল হলে, আফ্রিকার ১৩০ কোটি মানুষ একত্রিত হয়ে ৩.৪ ট্রিলিয়ন ডলারের একটি মুক্ত অর্থনৈতিক এলাকা তৈরি করবে যেটি হবে বিশ্বে এ ধরণের সর্ববৃহৎ অঞ্চল। আফ্রিকান কন্টিনেন্টাল ফ্রি ট্রেড এগ্রিমেন্ট বা আফ্রিকা মহাদেশীয় মুক্ত বাণিজ্য চুক্তির জন্য গত ১৭ বছর ধরে আলোচনা চলছিল। এর উদ্দেশ্য - আফ্রিকার দেশগুলোর মধ্যে যেন আরও বেশি করে পণ্য লেন-দেন হয়। বর্তমানে আফ্রিকার দেশগুলোর নিজেদের মধ্যে মাত্র ১৬ শতাংশ বাণিজ্য হয়, এর বিপরীতে ইউরোপের দেশগুলোর নিজেদের মধ্যে বাণিজ্য প্রায় ৬৫ শতাংশ। নতুন মুক্ত বাণিজ্য চুক্তিতে সিংহভাগ পণ্যের ওপর শুল্ক ও কর প্রত্যাহারে ঐক্যমত্য হয়েছে, এবং ধারনা করা হচ্ছে এর ফলে মধ্যমেয়াদে আফ্রিকায় আন্ত:বাণিজ্য ১৫ থেকে ২৫ শতাংশ বেড়ে যাবে। অন্যান্য কিছু মতভেদ দুর হলে বাণিজ্যের পরিমাণ দ্বিগুণ হবে বলে ধারনা করছে আন্তর্জাতিক মুদ্রা তহবিল বা আইএমএফ। আইএমএফ বলছে, এই বাণিজ্য চুক্তি আফ্রিকার চেহারা বদলে দিতে পারে, এবং যেভাবে এ ধরনের মুক্ত বাণিজ্য ইউরোপ এবং উত্তর আমেরিকার উন্নয়নকে তরান্বিত করেছে, আফ্রিকাতেও তার পুনরাবৃত্তি ঘটতে পারে । মুক্ত বাণিজ্য চুক্তিতে সই করছেন নাইজেরিয়ার প্রেসিডেন্ট বুহারি তবে অর্থনীতিবিদরা বলছেন, শুধু শুল্ক প্রত্যাহার করলেই যে আফ্রিকায় কাঙ্ক্ষিত সুফল আসবে তা এখনও নিশ্চিত নয়। তারা বলছেন, এই মহাদেশের দুর্বল সড়ক এবং রেল নেটওয়ার্ক, রাজনৈতিক এবং জাতিগত অস্থিরতা এবং হানাহানি এবং সেইসাথে আমলাতান্ত্রিক জটিলতার সমস্যাগুলোর সমাধান অত্যন্ত গুরুত্বপূর্ণ। প্রতিবেশী ইথিওপিয়ার সাথে রাজনৈতিক সংঘাতের কারণে এরিত্রিয়া এই চুক্তিতে সামিল হয়নি। এপ্রিলে নতুন এই মুক্ত বাণিজ্য এলাকা গঠনে ফয়সালা হয়ে গেলেও আফ্রিকার বৃহত্তম অর্থনীতি নাইজেরিয়ার সিদ্ধান্তহীনতায় তা আটকে ছিল। তবে নাইজেরিয়া আজ (রোববার) চুক্তিতে সই করে। ৫৪ টি দেশের মধ্যে এখন পর্যন্ত ২৫টি দেশের পার্লামেন্টে চুক্তিটি অনুমোদিত হয়েছে। ফলে এটি পুরোপুরি কার্যকরী হতে আরো কিছু সময় লাগবে। আরও পড়ুন: প্রতিষ্ঠানে ৯০০ কর্মী, কিন্তু কোনো অফিস নেই 'ছাদ দেখানোর কথা বলে শিশুটিকে হত্যা করা হয়েছিল'", "doc2": "အာဆီယံ နိုင်ငံတွေကြား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ခွင့် ခြေလှမ်းသစ် စ ကွာလာလမ်ပူမြို့မှာ ကျင်းပနေတဲ့ အာဆီယံ ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲမှာ လက်မှတ် ရေးထိုး ထုတ်ပြန် ကြေညာ နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး အာဆီယံ နိုင်ငံတွေကြား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ခွင့် အတွက် ခြေလှမ်းသစ် တစ်ရပ် စတင်နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခု ကြေညာချက်ဟာ သမိုင်း မှတ်တိုင် တစ်ခု ဖြစ်ပြီး အာဆီယံ နိုင်ငံများအကြားမှာ ညီညွှတ်မှု ကို ပြသ နိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ် နာဂျစ် ရာဇတ် က ပြောကြား လိုက်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53179370", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53183826", "doc1": "জুন ভারত-চীন সীমান্তের প্রহরা চৌকি ১৪-র কাছে যেখানে দু পক্ষের মধ্যে সংঘর্ষ হয় সেই এলাকা নতুন স্যাটেলাইট ছবিতে দেখা যাচ্ছে গত মাসে যে জায়গায় কিছুই ছিল না সেখানে এখন দেখা যাচ্ছে ভূগর্ভস্থ বাঙ্কার, তাঁবু এবং সামরিক সরঞ্জাম মজুত করার ইউনিট। দুই পরমাণু শক্তিধর দেশের মধ্যে বিতর্কিত এলাকা নিয়ে নতুন সংঘর্ষে উদ্বেগ তৈরি হয়েছে। এই সংঘর্ষে চীনের পক্ষেও হতাহতের কথা বলা হচ্ছে যদিও চীন এ খবর নিশ্চিত করেনি। দুই পক্ষ এই উত্তেজনা প্রশমনের জন্য যখন আলোচনা চালাচ্ছে তখন সর্বসাম্প্রতিক এই ছবিগুলো প্রকাশ করা হয়েছে। নতুন এই ছবিগুলোতে তারিখ রয়েছে ২২শে জুন। মাক্সার নামে মহাকাশ প্রযুক্তি সংস্থা এই ছবিগুলো তুলেছে। সীমান্তে গালওয়ান নদীর পাশে চীন যে স্থাপনাগুলো গড়ে তুলেছে বলে মনে করা হচ্ছে, রয়টার্স সংবাদ সংস্থার খবরে বলা হচ্ছে, জুন মাসের গোড়ায় আকাশ থেকে তোলা ছবিতে সেগুলোর কোন অস্তিত্ব ছিল না। এই ছবি নিয়ে ভারত বা চীন কেউই কোন মন্তব্য করেনি। লাদাখে গালওয়ান উপত্যকায় বিরোধপূর্ণ সীমান্তে দুই সেনাবাহিনীর মধ্যে সংঘাতের ঘটনা ঘটে ১৫ই জুন। এর কয়েক সপ্তাহ আগেই দুই দেশের উচ্চ পর্যায়ের সামরিক কমান্ডাররা \"দু দেশের মধ্যে দ্বিপাক্ষিক চুক্তিগুলো মেনে সীমান্ত এলাকায় কোনরকম বিরোধের শান্তিপূর্ণ নিষ্পত্তি\" করতে সম্মত হয়েছিলেন। সংঘাতের পর, এবং সংঘাত পরবর্তী পাল্টাপাল্টি দোষারোপের পর দুই দেশই প্রকাশ্যে উত্তেজনা প্রশমনের চেষ্টা করছেন। বুধবার ভারতের পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের দেয়া এক বিবৃতিতে বলা হয়েছে যে, ভারতের বিদেশ মন্ত্রী সুব্রহ্মণ্যম জয়শঙ্কর এবং চীনা পররাষ্ট্র মন্ত্রী হি ওয়াং ই \"পুনরায় এই বলে আশ্বস্ত করেন যে ৬ই জুন দুই দেশের সিনিয়র কমান্ডারদের মধ্যে উত্তেজনা প্রশমন ও বিরোধ অবসান নিয়ে যে সমঝোতা হয়েছে তা তারা আন্তরিকতার সাথে বাস্তবায়ন করবেন।\" ছবিতে কী দেখা যাচ্ছে? ভারতের প্রতিরক্ষা বিশ্লেষক অজয় শুক্লা এj টুইট বার্তায় বলেছেন \"গালওয়ান উপত্যকায় এলএসি-তে (প্রকৃত নিয়ন্ত্রণ রেখায়) ভারতের অংশে দেড় কিলোমিটার ভেতরে একটি বড় চীনা শিবির দেখা যাচ্ছে।\" ভারতের স্থানীয় সংবাদমাধ্যমও ভারতীয় সেনাবাহিনীকে উদ্ধৃত করে বলছে ১৫ই জুনের সংঘাত এবং তার আগে অনুষ্ঠিত দুই দেশের কমান্ডার পর্যায়ের বৈঠকের মাঝখানে কোন একটা সময়ে চীন এই স্থাপনা তৈরি করেছে বলে ধারণা করা হচ্ছে। বিরোধপূর্ণ যে এলাকায় সংঘর্ষ হয়েছিল সেখানে মে মাসে তোলা স্যাটেলাইট ছবিতে এই স্থাপনাগুলো ছিল না। সাবেক ভারতীয় কূটনীতিক এবং লাদাখ বিষয়ে বিশেষজ্ঞ পি স্টবডান বিবিসিকে বলেছেন এই নির্মাণ \"উদ্বেগজনক\"। \"ভারত সরকার কোন ছবি প্রকাশ করেনি বা এ বিষয়ে কোন মন্তব্য করেনি। কাজেই গোটা বিষয়টার মূল্যায়ন করা কঠিন। তবে বেসরকারি একটি সংস্থার প্রকাশ করা এই ছবি থেকে দেখা যাচ্ছে যে চীন অবকাঠামো তৈরি করেছে এবং পেছু হঠেনি।\" বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: চীন-ভারত সংঘর্ষে পেরেক যুক্ত রড ব্যবহার করা হয়েছে? গালওয়ান উপত্যকার পর্বতচূড়ায় ঠান্ডা ও বৈরি এক যুদ্ধক্ষেত্র 'ভারত-চীনের সীমান্ত পুরোটাই মায়া, এলএসি আছে অন্তত চারটে' এই ছবি থেকে বলা হচ্ছে দুই দেশের সেনা অধিনায়কদের মধ্যে বৈঠকের পর গালওয়ান উপত্যকায় চীন এই নির্মাণকাজ চালিয়েছে। এলাকায় পরিস্থিতি এখনও \"খুবই উত্তেজনাপূর্ণ\" বলে বর্ণনা করা হচ্ছে। গালওয়ান উপত্যকা এলাকায় প্রায় ১৪ হাজর ফুট (৪,৩০০ মিটার) উচ্চতায় দুর্গম পাহাড়ী চূড়ায় দুই দেশের সেনাদের মধ্যে সংঘর্ষের সময় হিমাঙ্কের নিচে তাপমাত্রায় গালওয়ান নদীত পড়ে ২০জন ভারতীয় সৈন্যের নিহত হবার খবর ভারতীয় সংবাদমাধ্যমে প্রকাশিত হয়েছে। আরও অন্তত ৭৬জন ভারতীয় সেনার আহত হবার খবরও দেয়া হয়। চীনের পক্ষে হতাহত সম্পর্কে কোন তথ্য প্রকাশ করা হয়নি। দুই দেশের সেনারা এই সংঘর্ষে কোন আগ্নেয়াস্ত্র ব্যবহার করেনি, কারণ ১৯৯৬ সালের এক চুক্তিতে ওই এলাকায় বন্দুক বা কোন আগ্নেয়াস্ত্র বা বিস্ফোরক ব্যবহার না করার ব্যাপারে দুই দেশ একমত হয়েছিল। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: লাদাখের বিরোধপূর্ণ এলাকা থেকে সৈন্য সরাবে চীন ও ভারত লাদাখের যে মুসলিম অভিযাত্রীর নামে গালওয়ান উপত্যকার নামকরণ লাদাখ সীমান্তে সংঘাতের নিয়মে পরিবর্তন আনছে ভারতীয় সেনাবাহিনী? মে মাসে তোলা ছবিতে গালওয়ান নদীর কাছে কোন অবকাঠামো দেখা যায়নি। বিরোধপূর্ণ এলাকা চীন ও ভারতের মধ্যে বিরোধপূর্ণ সীমান্ত এলাকা যা প্রকৃত নিয়ন্ত্রণ রেখা হিসাবে পরিচিত সেখানে সীমান্ত স্পষ্টভাবে চিহ্ণিত নয়। সেখানে নদী, হ্রদ ও বরফঢাকা পাহাড় থাকার কারণে এই নিয়ন্ত্রণ রেখা সুনির্দিষ্ট থাকে না, তাতে বদল ঘটতে পারে। পৃথিবীর দুটি সবচেয়ে বড় সেনাবাহিনী সীমান্তের একাধিক জায়গায় বিভিন্ন সময়ে মুখোমুখি সংঘাতে লিপ্ত হয়েছে। ভারতের অভিযোগ চীন লাদাখের গালওয়ান উপত্যকায় হাজার হাজার সৈন্য পাঠিয়েছে এবং তাদের অভিযোগ চীন সেখানে ভারতের ৩৮ হাজার বর্গ কিলোমিটার (১৪,৭০০ বর্গ মাইল) এলাকা অধিকার করে রেখেছে। এই সীমান্ত নিয়ে দুদেশের মধ্যে গত তিন দশক ধরে চলা বিরোধের বহু দফা আলোচনার পর এখনও সমাধান হয়নি। তবে সীমান্ত বিরোধ নিয়ে দুই দেশের মধ্যে যুদ্ধ হয়েছে একটাই - ১৯৬২ সালে- যে যুদ্ধে শোচনীয় পরাজয় মেনে নিতে হয় ভারতকে। উত্তর পূর্বে সিকিম রাজ্যের সীমান্তে মে মাসে ভারতীয় ও চীনা সৈন্যদের মধ্যে শারীরিক সংঘর্ষ হয়েছে। এর আগে ২০১৭ সালে ডোকলামে সীমান্তবর্তী সড়ক নিয়ে বিরোধে দুই দেশের মধ্যে সংঘাত হয়েছে। লাদাখে ভারতের সড়ক নির্মাণ নিয়েও উত্তেজনা বেড়েছে। বিভিন্ন কারণে বিভিন্ন সময়ে দুদেশের মধ্যে যখনই উত্তেজনা তৈরি হয়েছে দুটি দেশ উস্কানি ও প্ররোচনা সৃষ্টির জন্য পরস্পরকে দোষারোপ করেছে। ভারত লাদাখে এলএসি বরাবর এই প্রত্যন্ত ও স্পর্শকাতর এলাকায় যে সড়ক নির্মাণ করেছে বিশেষজ্ঞরা বলছে সেটাই উত্তেজনায় নতুন করে ইন্ধন জুগিয়েছে। কোনরকম সংঘাত তৈরি হলে এই সড়ক ভারতকে দ্রুত সামরিক সরঞ্জাম ও সেনা নিয়ে যেতে বড়ধরনের সুযোগ করে দেবে। বিশ্লেষকরা বলছেন ভারতের এই সড়ক তৈরির সিদ্ধান্তই চীনকে ক্ষুব্ধ করেছে।", "doc2": "ဇွန် ၁၅ ရက်နေ့က တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ စစ်သားတွေ ရန်ပွဲဖြစ်ခဲ့ရာ ကင်းစခန်းနေရာ ၁၄ နားက ဧရိယာကိုရိုက်ထားတဲ့ ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံ အသစ်တွေထွက်လာ အဲဒီ ဧရိယာမှာ အရင်လက ဘာမှမရှိပေမယ့် အခုထွက်လာတဲ့ ပုံအသစ်တွေအရ ကတုတ်ကျင်းတွေ၊ ရွက်ဖျင်တဲတွေ၊ အကြီးစား စစ်လက်နက် ပစ္စည်းတွေထားဖို့ နေရာတွေ တည်ဆောက်ထားတာတွေ့ရပါတယ်။ နျူကလီးယားအင်အားကြီး နှစ်နိုင်ငံကြား နယ်စပ်အငြင်းပွားရာ ရှေ့တန်းနေရာမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီ ရန်ပွဲက အားလုံးကို သတိရှိဖို့ အချက်ပေးလိုက်သလိုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီရန်ပွဲမှာ တရုတ်ဘက်က အထိအခိုက် အသေအပျောက်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းထွက်ပေမယ့် တရားဝင်အတည်ပြုတာမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ နှစ်ဖက်စကားပြောခဲ့ကြပြီး တင်းမာမှုတွေ လျှော့ချနိုင်တဲ့အချိန်မှာပဲ ဒီဓာတ်ပုံတွေလည်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ အခုထွက်လာတဲ့ ဂြိုဟ်တု ဓာတ်ပုံအသစ်တွေဟာ မက်ဆာ (Maxar) အာကာသနည်းပညာကုမ္ပဏီက ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့ နေ့စွဲတပ်ထားတဲ့ပုံတွေပါ။ ဇွန်လ အစောပိုင်းမှာ ရိုက်တဲ့ပုံတွေမှာတော့ ဂယ်ဝမ်မြစ်ကို အပေါ်ကစီးမြင်နေရအောင်ဆောက်ထားတဲ့ အဲဒီ တရုတ်အဆောက်အအုံတွေ မတွေ့ရဘူးလို့ ရိုက်တာ သတင်းဌာနက ရေးပါတယ်။ အိန္ဒိယ နဲ့ တရုတ်တို့ ဘယ်ဘက်ကမှ ဒီအပေါ် မှတ်ချက်ချပြောတာမရှိသေးပါဘူး။ အငြင်းပွားနေကြတဲ့ ဟိမဝန္တာနယ်မြေ လာဒါ့ခ်ဒေသအတွင်းက ဂယ်ဝမ်တောင်ကြားမှာ ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က နှစ်ဖက်စစ်သားတွေ သေနတ်မပါဘဲ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတာပါ။ ဒီအဖြစ်ကလည်း နှစ်ဖက်စစ်တပ်ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တွေ အရင်ကလုပ်ခဲ့ကြတဲ့ သဘောတူညီချက်တွေအရ နယ်စပ်ဒေသမှာ အခြေအနေတွေကို ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းဖြေရှင်းကြမယ်ဆိုပြီး လက်ခံ သဘောတူခဲ့ကြတဲ့နောက်ပိုင်း သီတင်းပတ်အနည်းငယ်အကြာမှာဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ရန်ပွဲ နောက်ပိုင်း လူထုအကြား ဒေါသနဲ့ ပြောဆိုဝေဖန်သံတွေ အတော်ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံဟာ တင်းမာမှုကို အေးဆေးသွားအောင် အများအမြင်မှာ ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ ဗုဒ္ဒဟူးနေ့တုန်းက အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်မှာ အိန္ဒိယ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆူဘရာမန်ယမ် ဂျိုင်ရှန်ကာ နဲ့ တရုန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဝမ်ယီတို့ဟာ \"ထိပ်တန်း တပ်မှူးတွေ ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့က နှစ်ဖက် သဘောတူညီချက်အတိုင်း နှစ်ဖက် တိုက်ခိုက်တာ မလုပ်ရေး၊ ပိုကျယ်ပြန့်ပြင်းထန် မသွားစေရေးတို့အပေါ် နှစ်ဖက်စလုံးက အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အခိုင်အမာ ထပ်ပြောခဲ့တယ်\" လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဓာတ်ပုံတွေက ဘာတွေကို ဖော်ပြနေလဲ \"ဂယ်ဝမ်တောင်ကြားမှာ နယ်ခြားထိန်းချုပ်ရေးစည်းကနေ အိန္ဒိယဘက် အတွင်း တကီလိုမီတာခွဲ လောက်မှာ တရုတ်စခန်းကြီး တခု တွေ့ရတယ်\" လို့ ထိပ်တန်း အိန္ဒိယ ကာကွယ်ရေး သုံးသပ်သူ အဂျိုင်းရွှတ်ကလားက တွစ်တာ မှာ ပြောပါတယ်။ အိန္ဒိယ စစ်တပ် သတင်းအရင်းအမြစ်တွေကို ကိုးကားပြီး ဒေသတွင်းမီဒီယာတွေက တရုတ်ရဲ့ နောက်ထပ် ဆောက်လုပ်မှုတွေဟာ ရန်ပွဲဖြစ်တဲ့ ဇွန် ၁၅ ရက် နဲ့ အဲဒီမတိုင်မီ တပ်မှူးအဆင့် ဆွေးနွေးပွဲလုပ်တဲ့ အချိန်ကာလကြားမှာ လုပ်ခဲ့ပုံရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ မေလတုန်းက ရိုက်ထားတဲ့ ဂြိုဟ်တု ဓာတ်ပုံတွေကိုကြည့်ရင် ရန်ပွဲဖြစ်ပွားတဲ့အနားက အငြင်းပွားဧရိယာမှာ ဘာအဆောက်အအုံမှာ မရှိပါဘူး။ ဒီဓာတ်ပုံတွေအရ ဂယ်ဝမ်တောင်ကြားမှာ တရုတ်ရဲ့ ဆောက်လုပ်မှုတွေက နှစ်ဖက် တပ်မှူးတွေ ဆွေးနွေးပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်လာခဲ့တာကို ညွှန်းဆိုနေ နယ်စပ်ဒေသတွင်းက အခြေအနေတွေကတော့ အလွန်တင်းမာဆဲပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုကာလမှာပဲ အိန္ဒိယ စစ်တပ်အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အမ်အမ် နာရားဗနီဟာ ကြာသပတေးနေ့မှာ နယ်စပ်တလျောက်က ရှေ့တန်းနေရာတွေကို သွားဖို့ အစီအစဉ်ရှိပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တုန်းကလည်း တခြား ရှေ့တန်းဧရိယာတွေကို သွားခဲ့ပြီး အဲဒီက စစ်ဆင်ရေးဆိုင်ရာ ပြင်ဆင်မှုအနေအထားတွေကို စစ်ဆေးကြည့်ရှုခဲ့တယ်လို့ အိန္ဒိယ စစ်တပ်ကပြောပါတယ်။ ဂယ်ဝမ်တောင်ကြားမှာ ဘာတွေဖြစ်ခဲ့လဲ မီဒီယာတွေက သတင်းတွေအရတော့ ပေ ၁၄, ၀၀၀ အမြင့်ရှိတဲ့ မတ်စောက်လှတဲ့တောင်တန်းတွေက တောင်ကြောတွေမှာ နှစ်ဖက်စစ်သားတွေ ရန်သတ်ပွဲဖြစ်ခဲ့တာ၊ တချို့စစ်သားတွေ ဆိုရင်တောင်ကြောပေါ်ကနေ ဟိုးအောက်မှာ သုည ဒီဂရီ အောက်အေးနေပြီး အရှိန်အဟုန်နဲ့ စီးနေတဲ့ ဂယ်ဝမ် မြစ်ထဲကို ကျသွားခဲ့တာတွေကို သိရပါတယ်။ အိန္ဒိယ စစ်သား အနည်းဆုံး ၂၀ သေတဲ့အပြင်နောက်ထပ် အနည်းဆုံး ၇၆ ယောက် ဒဏ်ရာတွေရတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းလည်းထွက်ပါတယ်။ တရုတ်ဘက်က အထိအခိုက် အသေအပျောက်စာရင်းကိုတော့ တရုတ်ဘက်က မထုတ်ပြန်သေးပါဘူး။ အိန္ဒိယဘက်မှာ ထွက်ပေါ်နေတဲ့ အတည်မပြုနိုင်သေးတဲ့ သတင်းတွေအရ တရုတ် စစ်သား အနည်းဆုံး ၄၀ လောက် သေဆုံးတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ် သဘောတူချက်အရ အဲဒီဧရိယာဒေသအတွင်း သေနတ်တွေ၊ ပေါက်ကွဲစေတဲ့ လက်နက်မျိုးတွေ အသုံးပြုတာကို ပိတ်ပင်ထားတဲ့အတွက် အခုတိုက်ခိုက်ပွဲမှာ သေနတ် လက်နက်တွေမပါဘဲ ချခဲ့ကြတာပါ။ မေလတုန်းက ပုံက ဂယ်ဝမ်မြစ်ကို အပေါ်စီးကမြင်နေရတဲ့ ဧရိယာမှာ ဘာအဆောက်အအုံမှ မရှိတာတွေ့ရပါတယ် အဲဒီ ဧရိယာမှာ တင်းမာမှုက ဘယ်လောက်အထိဖြစ်နေလဲ နှစ်နိုင်ငံ အငြင်းပွားနယ်စပ်ကို ပီပီပြင်ပြင်မရှိတဲ့ နယ်ခြားထိန်းချုပ်ရေးစည်း (Line of Actual Control - LAC) နဲ့ နယ်သတ်မှတ် ပိုင်းခြားထားပါတယ်။ မြစ်တွေ၊ ကန်တွေ၊ ရေခဲဖုံးလွှမ်းနေတဲ့ နေရာတွေ အဲဒီမှာ ရှိနေတာကြောင့်လည်း နယ်ခြားစည်းကရွေ့ပြီး ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီစည်း တစ်ဖက်စီမှာတော့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စစ်တပ် နှစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုထားတဲ့ တပ်တွေက ကင်းစခန်း နေရာအများအပြားမှာ တဖက်နဲ့တဖက် ဆိုင်ပြီး ရှိနေကြတာပါ။ ဂယ်ဝမ်တောင်ကြားကို တရုတ်က ထောင်နဲ့ချီတဲ့ စစ်တပ်တွေကို စေလွှတ်ထားတယ်၊ သူ့ နယ်မြေ ၁၄, ၇၀၀ စတုရန်းမိုင် အကျယ်အဝန်းကို တရုတ်က သိမ်းထားတယ်လို့ အိန္ဒိယက စွပ်စွဲထားပါတယ်။ နယ်စပ် အငြင်းပွားမှုကို ဖြေရှင်းဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် သုံးစုအတွင်း နှစ်နိုင်ငံကြား ဆွေးနွေးပွဲတွေ အများအပြားလုပ်ခဲ့ကြပေမယ့်လည်း အဖြေထုတ်လို့ မရသေးကြပါဘူး။ ၁၉၆၂ တုန်းကပဲ သူတို့ နှစ်ဖက် စစ်တခါဖြစ်ခဲ့ပါတယ်၊ အိန္ဒိယဘက်က အရှက်ရဖွယ် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပါတယ်။ မေလ အတွင်းမှာ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ် စစ်သားတွေ အကြား လူလူချင်း ချတဲ့နှက်တဲ့ ပွဲတွေ လာဒါ့ခ် က 'ဖန်ဂွန်'ကန်မှာလည်း ဖြစ်ခဲ့သလို မိုင်ရာပေါင်းများစွာ အကွာမှာ ရှိတဲ့ အိန္ဒိယ အရှေ့မြောက်ဘက် စစ်ကင်း ပြည်နယ်က နယ်စပ်မှာ လည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ အတွင်းမှာလည်း အငြင်းပွားနေတဲ့ ဒေါ့ခ်လမ် ကုန်းမြေမြင့်တလျောက် တရုတ် က နယ်စပ်လမ်းကို တိုးချဲ့ဖောက်တဲ့အတွက် နှစ်ဖက်တပ်တွေ ရန်ပွဲဆင်ခဲ့ကြဖူးပါတယ်။ လာဒါ့ခ်ဒေသတွင်းမှာ အိန္ဒိယက လမ်းတလမ်းဖောက်လုပ်တဲ့အပေါ် တင်းမာမှုတွေလည်း မြင့်တက်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါကြောင့်အခုတင်းမာမှုတွ ဘာကြောင့်မြင့်နေသလဲဆိုတာက အရင်ကတည်းကရှိနေတဲ့ အကြောင်းရင်းများစွာကြောင့်လို့ ဆိုရမှာပါ၊ အခြေခံမှာ သေနင်္ဂဗျူဟာအရပြိုင်ဆိုင်နေကြတာမို့ နှစ်ဖက်က တဖက်ကို တဖက် အပြစ်ဖို့နေတာပါ။ လာဒါ့ခ်ဒေသက နယ်ခြားထိန်းချုပ်ရေးစည်းတလျောက် ဖောက်လုပ်တဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ လမ်းသစ်က တကယ်လို့ အဲဒီနေရာမှာ ပဋိပက္ခဖြစ်လာရင် ဒေလီအစိုးရ အနေနဲ့ လူတွေ၊ ပစ္စည်းတွေ ပိုမြန်မြန်ရွှေ့ပြောင်းနိုင်ဖို့ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီဧရိယာမှာ အခြေခံအဆောက်အဦတွေ တိုးပြီးဆောက်မယ်ဆိုတဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်က ဘေဂျင်းက အစိုးရကို ဒေါသထွက်စေပုံရတယ်လို့လည်း သုံးသပ်သူတွေက ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-41513931", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world/2013/10/131010_nobel_literature", "doc1": "সুইডিশ কমিটির পক্ষ থেকে এই ব্রিটিশ লেখকের ব্যাপক প্রশংসা করে বলা হয় হয় \"এই লেখক নিজের আদর্শ ঠিক রেখে, আবেগপ্রবণ শক্তি দিয়ে বিশ্বের সঙ্গে আমাদের সংযোগ ঘটিয়েছেন\"। আটটি বই লিখেছেন তিনি, আর এই আটটি বই মোট চল্লিশটি ভাষায় অনূদিত হয়েছে। কাজুও ইশিগুরোর উপন্যাসগুলোর মধ্যে সবচেয়ে জনপ্রিয় হলো 'দ্য রিমেইন্স অব দ্য ডে' এবং 'নেভার লেট মি গো'। এ দুটো উপন্যাস অবলম্বনে চলচ্চিত্রও তৈরি করা হয়েছে। সাহিত্যে নোবেল জয়ের পর কাজুও ইশিগুরো তাঁর প্রতিক্রিয়ায় জানান \"আমি অবাক হয়েছি, হতবিহ্বল হয়ে পড়েছি\"। নোবেল জয়ের খবরের পর বিবিসির পক্ষ থেকে তাঁর সঙ্গে যোগাযোগ করা হলে তিনি জানান এখনো নোবেল কমিটির কেউ কাজুও ইশিগুরোর সঙ্গে যোগাযোগ করেননি। এটা ভুয়া কোনো খবর কিনা সে বিষয়েও তিনি নিশ্চিত নন। \"এটা অবশ্যই দারুণ সম্মানের বিষয়, এমন পুরস্কার জয় করা মানে বড় বড় লেখকদের পাশে আমাকে দাঁড় করানো।যারা বিশ্বজুড়ে দামী লেখক, তাদের কাতারে আমাকে রাখা হচ্ছে- এটা অবশ্যই অনেক প্রশংসনীয়\"। বিবিসি বাংলার আরো খবর: রোহিঙ্গা ইস্যুতে ঢাকাকে ভারতের অবস্থান ব্যাখ্যা অভিনব কায়দায় অ্যামাজনকে বোকা বানালো স্বামী-স্ত্রী শেষ পর্যন্ত অজগরটি খেয়েই ফেললো গ্রামবাসী প্রধান বিচারপতির ছুটি নিয়ে কেন এতো সন্দেহ-বিতর্ক?", "doc2": "စာပေနိုဘယ်ဆုရှင် အသက် ၈၂ နှစ်အရွယ် အဲလစ်မွန်းရို အသက် ၈၂ နှစ် အရွယ် ရှိပြီ ဖြစ်တဲ့ စာရေးဆရာမ မွန်းရိုဟာ ခေတ်ပြိုင် ဝတ္ထုတို ရေးသားရာမှာ ကျွမ်းကျင် ပိုင်နိုင်တယ်လို့ ဒီဆုကို ချီးမြှင့်တဲ့ ဆွီဒစ်ရှ် အကယ်ဒမီ က ပြောပါတယ်။ သူမ မွေးရပ်ဒေသဖြစ်တဲ့ အွန်တာရီယို ကျေးလက်ဒေသက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လူမှုဘဝတွေကို ဇောင်းပေးဖော်ကျူးတဲ့ အကြောင်းအရာတွေ အပါအဝင် အဲလစ်မွန်းရိုဟာ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေ ရေးခဲ့သူ ဖြစ်ပြီး ဆုအများအပြားလည်း ဆွတ်ခူး ရရှိခဲ့ပါတယ်။ အခု ရရှိတဲ့ နိုဗယ်ဆုဟာ ဒေါ်လာ ၁.၂၅ သန်းတန် ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-53245321", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-53256811", "doc1": "চীনের উত্তর-পশ্চিমের জিনজিয়াং প্রদেশে সন্তানদের সাথে এক উইগর নারী চীনা গবেষক আদ্রিয়ান জেনজের লেখা রিপোর্টটি প্রকাশিত হওয়ার পর এই ঘটনার তদন্ত করতে জাতিসংঘের প্রতি আহ্বান জানিয়েছে আন্তর্জাতিক নানা মহল। চীন অবশ্য এই রিপোর্টের দাবিগুলোকে 'ভিত্তিহীন' বলে প্রত্যাখ্যান করেছে। ইউগরদের ডিটেনশন ক্যাম্পে রাখার কারণে বেশ কিছুদিন ধরেই চীনের সমালোচনা হচ্ছে। ধারণা করা হয় চীনে প্রায় ১০ লাখ উইগর ও অন্যান্য জাতির মুসলিম সংখ্যালঘুদের 'নতুন করে শিক্ষা' দেয়ার উদ্দেশ্যে ক্যাম্পে বন্দী করে রাখা হয়েছে। শুরুতে চীন এসব ক্যাম্পের অস্তিত্ব অস্বীকার করলেও পরে তারা দাবি করে যে সন্ত্রাসবাদ দমনের লক্ষ্যে এই ধরণের ক্যাম্প পরিচালনা করা জরুরি পদক্ষেপ। সাম্প্রতিক বছরগুলোতে উইগরদের বিরুদ্ধে নেয়া পদক্ষেপের কারণে তুমুল সমালোচনার মুখে পরে চীন। ২০১৯ সালে বিবিসি'র করা এক তদন্তে উঠে আসে যে জিনজিয়াংয়ের মুসলিম শিশুদের তাদের পরিবার থেকে বিচ্ছিন্ন করা হচ্ছে যেন তারা মুসলিম সম্প্রদায়ের থেকে আলাদা হয়ে বড় হয়। আরো পড়তে পারেন: চীনে উইগর মুসলিম নির্যাতনের ব্যাপারে যা জানা গেছে চীনের মুসলিম বন্দী শিবিরগুলো এখন 'বৈধ' চীনে মুসলিম শিশুদের বিছিন্ন করার অভিযোগ অস্বীকার মোবাইল অ্যাপ দিয়ে উইগরদের ওপর নজরদারি করছে চীন বিশ্বের অন্যতম বৃহৎ বন্দীশিবিরে উইগুর মুসলিমরা মসজিদ ভাঙার পরিকল্পনায় চীনে অস্থিরতা রিপোর্টে দাবি করা হয়, উইগর নারীরা 'নির্মম' জন্মনিয়ন্ত্রণ কার্যক্রমের শিকার হচ্ছে কী উঠে এসেছে রিপোর্টে? ঐ অঞ্চলের আনুষ্ঠানিক তথ্য, আইনি কাগজপত্র এবং জিনজিয়াংয়ের নৃতাত্বিকভাবে সংখ্যালঘু নারীদের বক্তব্যের ভিত্তিতে তৈরি করা হয় আদ্রিয়ান জেনজের রিপোর্টটি। রিপোর্টে অভিযোগ তোলা হয় যে সরকারি নির্ধারিত সংখ্যার চেয়ে বেশি সংখ্যায় সন্তান জন্ম দেয়ায় উইগার ও অন্যান্য সংখ্যালঘু নারীদের ক্যাম্পে বন্দী করে রাখার হুমকি দেয়া হচ্ছে। রিপোর্টে আরে দাবি করা হচ্ছে যে যেসব নারী দুটির চেয়ে কম সন্তান জন্ম দিতে আইনিভাবে বৈধ, তাদের জরায়ুতে আইইউডি (ইন্ট্রা-ইউটেরিন ডিভাইস - যেটি সাধারণত ৫ থেকে ১০ বছরের জন্য নারীদের গর্ভধারণ করা থেকে বিরত রাখে) প্রবেশ করানো হচ্ছে এবং অন্যদের বন্ধ্যা করানোর উদ্দেশ্যে জোর করে সার্জারি করানো হচ্ছে। মি. জেনজের বিশ্লেষণ অনুযায়ী জিনজিয়াংয়ের জনসংখ্যার স্বাভাবিক প্রবৃদ্ধির হারে সাম্প্রতিক বছরগুলোতে বড় ধরণের পরিবর্তন এসেছে। সংবাদ সংস্থা এপিকে দেয়া এক সাক্ষাৎকারে মি. জেনজ বলেন, \"জনসংখ্যার বৃদ্ধিতে এই ধরণের পতন অভূতপূর্ব, এখানে নির্মম একটা বিষয় রয়েছে। এটি উইগরদের বশে আনার জন্য বিস্তৃত একটি পরিকল্পনার অংশ।\" জিনজিয়াংয়ের বন্দী শিবিরে থাকা সাবেক সদস্যদের বক্তব্যে উঠে আসে যে সেখানে থাকা নারীদের গর্ভ নিয়ন্ত্রণের উদ্দেশ্যে তাদের মাসিক বন্ধ করতে বিভিন্ন রকম ওষুধ প্রয়োগ করা হতো তাদের ওপর। রিপোর্টে বলা হয়, \"সামগ্রিকভাবে দেখলে মনে হয়, তিন বা তার চেয়ে বেশি সংখ্যক সন্তান আছে যেসব নারীর, তাদের ঢালাওভাবে বন্ধ্যা করার লক্ষ্যে পদক্ষেপ নিচ্ছে কর্তৃপক্ষ।\" চীনের গোপন ক্যাম্প সোমবার প্রকাশিত হওয়া অ্যাসোসিয়েটেড প্রেসের রিপোর্ট অনুযায়ী জিনজিয়াংয়ের নারীরা আইনিভাবে বৈধ সংখ্যার চেয়ে বেশি সংখ্যায় সন্তান জন্ম দেয়ার কারণে বড় অঙ্কের জরিমানা ও ক্যাম্পে নিয়ে যাওয়ার হুমকির মুখে পড়ছে। এপি'র একটি খবর অনুযায়ী, চীনে জন্ম নেয়া কাজাখ নারী গুলনার ওমিরজাখ তার তৃতীয় সন্তান জন্ম দেয়ার পর তার জরায়ুতে আইইউডি প্রবেশ করাতে নির্দেশ দেয়া হয়। দুই বছর পর, ২০১৮ সালের জানুয়ারিতে, সেনাবাহিনীর ছদ্মবেশে চারজন কর্মকর্তা তিনদিনের মধ্যে ১৭,৫০০ আরএমবি (২ হাজার পাউন্ড) জরিমানা দিতে নির্দেশ দেয় ওমিরজাখকে। দুটির বেশি সন্তান থাকাকে ওমিরজাখের অপরাধ হিসেবে চিহ্নিত করে তারা। কর্তৃপক্ষের হেফাজতে থাকা এক সকজি বিক্রেতার কপর্দকহীন স্ত্রী ওমিরজাখকে হুমকি দেয়া হয় যে জরিমানার টাকা না দিলে তাকেও তার স্বামীর মত বন্দী শিবিরে নেয়া হবে। সোমবার প্রকাশিত হওয়া রিপোর্টের দাবিগুলোকে চীনের পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয় 'ভিত্তিহীন' হিসেবে আখ্যা দিয়েছে এবং এই রিপোর্টের পেছনে 'প্রচ্ছন্ন কারণ' রয়েছে বলে মন্তব্য করেছে। গণমাধ্যমগুলো 'জিনজিয়াং সম্পর্কিত বিষয়ে মিথ্যা তথ্য বানাচ্ছে' অভিযোগ করে পররাষ্ট্র মন্ত্রণালয়ের মুখপাত্র ঝাও লিজিয়ান মন্তব্য করেছেন। চীনের এক সন্তান নীতি অনুযায়ী কয়েক দশক ধরে শহরে থাকা সংখ্যালঘুদের সর্বোচ্চ দু'টি সন্তান জন্ম দেয়ার অনুমতি দেয়া হয় আসছে, যেখানে গ্রামে বাস করা সংখ্যালঘুদের জন্য এই সংখ্যা ছিল তিনটি। ২০১৭ সালে শি জিনপিংয়ের অধীনে হওয়া নীতিগত পরিবর্তনে জাতিগত প্রভেদটি বাদ দেয়া হয় এবং হান বংশদ্বূত চীনাদের সংখ্যালঘুদের সমান সন্তান নেয়ার অনুমতি দেয়া হয়। মি. জেনজের রিপোর্টে জিনজিয়াংয়ে জোরপূর্বক জন্মনিয়ন্ত্রণ কার্যক্রমকে উগরদের 'গণহত্যার উদ্দেশ্যে জনতাত্বিক ক্যাম্পেইন' হিসেবে বিবৃত করা হয়েছে।", "doc2": "ရှင်ကျန်းက ဝီဂါအမျိုးသမီးတစ်ဦးနဲ့ကလေးတွေ ဒီဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂနဲ့ နိုင်ငံတကာက စစ်ဆေးစုံစမ်းပေးဖို့လည်း အေဒရီယံဇန့်ဆိုတဲ့ တရုတ်ပညာရှင်တယောက် ရေးတဲ့ ဒီအစီရင်ခံစာက တောင်းဆို ထားပါတယ်။ ဒီအစီရင်ခံစာပါ စွပ်စွဲချက်တွေကို အခြေအမြစ်မရှိဘူးဆိုပြီး တရုတ်အစိုးရက ပယ်ချ ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရက ဝီဂါတွေကို အကျဉ်းစခန်းတွေမှာ ဖမ်းထားတယ် ဆိုပြီး ဝေဖန်ပြောဆိုမှု တွေလည်း အရင်ကတည်းက ရှိနေတာပါ။ တသန်းလောက်ရှိတဲ့ ဝီဂါတွေနဲ့ တခြား မွတ်ဆလင်မဟုတ်တဲ့ လူနည်းစုတွေကို တရုတ်ပြည်မှာ ဖမ်းထားတယ်ဆိုပြီး ယူဆနေကြပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရတော့ သူတို့ကို ပြန်လည်ပညာပေးရေးစခန်းတွေမှာ ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီလိုစခန်းတွေ ရှိတာကို တရုတ်အစိုးရက အရင်က ပယ်ချဖူးပါတယ်။ နောက်မှ အကြမ်းဖက်ဝါဒကို နှိမ်နင်းဖို့ လိုအပ်ချက်အနေနဲ့ သုံးရတယ်ဆိုပြီး ကာကွယ် ပြောပါတယ်။ ရှင်ကျန်းမှာ ခွဲထွက်ရေးလှုပ်ရှားမှုကလည်း ပြင်းထန်နေပါတယ်။ ဒီလို ရက်စက်တဲ့ ကျင့်သုံးမှုတွေ ချက်ချင်း ရပ်ဖို့ တရုတ်အစိုးရကို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုက ကြေညာချက်ထုတ် တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို လူမဆန်တဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေ အဆုံးသတ်ရေး တောင်းဆိုမှု မှာ အမေရိကန်နဲ့အတူ ပူးပေါင်းပါဝင်ကြ ဖို့လည်း နိုင်ငံအားလုံးကို သူက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဝီဂါတွေအပေါ် ဆက်ဆံပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်ကို ကမ္ဘာက ဖိအားပေးတာတွေလည်း ဒီနှစ်ပိုင်းထဲမှာ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ဘီဘီစီက မနှစ်က တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ စုံစမ်းမှုအရ ရှင်ကျန်းမှာ ကလေးတွေကို မွတ်ဆလင် အသိုက် အဝန်းနဲ့ ဝေးအောင် မိသားစုတွေဆီက သေချာစနစ်တကျ ခွဲထားတာတွေ ရှိနေတယ်လို့ တွေ့ရပါတယ်။ အစီရင်ခံစာပါ အချက်များ အစိုးရကိန်းဂဏန်းတွေ၊ မူဝါဒဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းတွေအပြင် ရှင်ကျန်းက လူနည်းစု အမျိုးသမီးတွေနဲ့ မေးမြန်းမှုတွေကို အခြေခံပြီး မစ်စတာဇန့်ရဲ့ အစီရင်ခံစာကို ရေးသားထားတာပါ။ ဝီဂါနဲ့ တခြားလူနည်းစုအမျိုးသမီးတွေမှာ အစိုးရ ခွဲတမ်းထက်ကျော်လွန်ပြီး ကိုယ်ဝန် ရှိလာရင် ဖျက်ချခိုင်းပြီး မဖျက်ချင်လို့ ငြင်းဆန်သူတွေကို စခန်းတွေ ပို့ပစ်မယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်နေတယ် ဆိုပြီးလည်း အဲဒီအစီရင်ခံစာ က စွပ်စွဲထားပါတယ်။ ကလေးနှစ်ယောက် မရှိသေးတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို သူတို့ ဆန္ဒမပါဘဲ သားအိမ်ထဲ သန္ဓေတားတဲ့ ပစ္စည်းတွေ အတင်းထည့်တာတွေ ရှိနေသလို အတင်းသားကြောဖြတ် ပစ်တာတွေ ရှိနေတယ်လို့ အစီရင်ခံစာက ဆိုပါတယ်။ ရက်စက်တဲ့နည်းတွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အတင်း အဓမ္မ သားကြောဖြတ် ခံနေရတယ်လို့ စာတမ်းကဆို ၂ဝ၁၆ ကစပြီး ရှင်ကျန်းမှာ အပြင်းအထန် ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်နေရာမှာ မျိုးပွားပိုင်ခွင့်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစိုးရက ဝင်နှောင့်ယှက်နေတာက ပိုထင်ရှားလာကြောင်း သက်သေတွေ တွေ့လာရတယ် လို့လည်း ရေးသားပါတယ်။ ဒီနှစ်ပိုင်းအတွင်း ရှင်ကျန်းရဲ့ လူဦးရေ ဖွံ့ဖြိုးမှု သိသိသာသာ ကျဆင်းလာတယ်လို့လည်း မစ္စတာဇန့်က သုံးသပ်ပါတယ်။ အကြီးဆုံး ဝီဂါစီရင်စုနှစ်ခုမှာ ၂ဝ၁၅ ကနေ ၂ဝ၁၈ အတွင်း ဖွံ့ဖြိုးမှု ၈၄ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းပြီး ၂ဝ၁၉ မှာလည်း ဆက်ကျတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီလိုကျဆင်းမှုမျိုး မတွေ့ဖူးဘဲ ရက်စက်ရာကျလွန်းတယ်လို့လည်း မစ္စတာဇန့်က အေပီသတင်းဌာနကို ပြောကြားပါတယ်။ ဒါဟာ ဝီဂါတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ထိန်းချုပ်ရေး လှုပ်ရှားမှုနဲ့ ဆက်နွှယ်တယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ရှင်ကျန်းက ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းတွေမှာ အဖမ်းခံရဖူးသူတွေကလည်း သူတို့ကို ရာသီလာတာ ရပ်သွားအောင်၊ ဒါမှမဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ သွေးဆင်းတာတွေ ဖြစ်အောင် လုပ်တဲ့ဆေးတွေ ထိုးတာ ခံရဖူးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီဆေးတွေက ကိုယ်ဝန် တားဆေးတွေနဲ့ အာနိသင်ချင်း ဆင်နေတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ရှင်ကျန်မှာ ကလေး သုံးယောက်နဲ့အထက် ရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို အစုလိုက် သားကြောဖြတ်တာတွေ ရှိနေပုံရတယ်လို့ အဲဒီအစီရင်ခံစာက ဖော်ပြပါတယ်။ ကုလဝင်စုံစမ်းဖို့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ တောင်းဆို ရှင်ကျန်းဒေသမှာ နိုင်ငံတကာက လွတ်လပ်ပြီး ဘက်မလိုက်တဲ့ စုံစမ်းရေးတွေ စတင်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂ ကို တောင်းဆိုတဲ့ ကြေညာစာကိုလည်း အမေရိကန်နဲ့ ဗြိတိသျှ လွှတ်တော်အမတ်တွေ ပါဝင်တဲ့ တရုတ်ပြည်ဆိုင်ရာ ပါလီမန်အမတ်များအဖွဲ့က ဇွန်လ ၂၉ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ သက်သေတွေက တောင်လိုပုံအောင် ရှိနေပါပြီ။ လူအစုလိုက် ဖမ်းဆီးတာ၊ ဦးနှောက်ဆေးတာ၊ တရားရုံးမတင်ဘဲ ဖမ်းတာ၊ စုံစမ်းထောက်လှမ်းတာ၊ အတင်းအကျပ် စေခိုင်းတာနဲ့ သုသာန်တွေအပါအဝင် ဝီဂါတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနေရာတွေကို ဖျက်ဆီးတာတွေက တခြားဖိနှိပ်မှုတွေနဲ့ အတူတူ အကျုံးဝင်ပါတယ် လို့ အဲဒီ ကြေညာချက်က ဖော်ပြပါတယ်။ ဝီဂါမွတ်ဆလင် ဂျပ်စတင်ဘီဘာ ဒီရက်စက်ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် ကမ္ဘာက ငြိမ်ခံမနေနိုင်တော့ဘူး။ ဒီလို လူမျိုး သို့မဟုတ် ဘာသာရေး အုပ်စုတစုကို ပျက်စီးအောင် ကြိုးစားတာကို ဟန့်တား ဒဏ်ခတ်ဖို့ နိုင်ငံတွေမှာ တာဝန်ရှိတယ် လို့လည်း ပါရှိပါတယ်။ ကလေးပိုယူလို့မရ ရှင်ကျန်းက အမျိုးသမီးတွေကို ကလေးယူဖို့တဲ့သတ်မှတ်ထားတဲ့နှုန်းထက် ကျော်ပြီး မွေးရင် ဖမ်းမယ်၊ ဒဏ်ငွေတွေအများကြီးရိုက်မယ် ဆိုတာမျိုး ခြိမ်းခြောက်တာတွေ ရှိနေတယ် လို့လည်း အေပီသတင်းအရ သိရ ပါတယ်။ ဂူလ်နာ အိုမီယာဇက် ဆိုတဲ့ တရုတ်ပြည်ပေါက် ကာဇက်အမျိုးသမီးတယောက်ဆိုရင် တတိယကလေးမွေးပြီးတဲ့နောက် သားအိမ်ထဲ ကိုယ်ဝန်တားတဲ့ပစ္စည်း ထည့်တာ ခံရတယ်လို့ အေပီက ရေးပါတယ်။ နှစ်နှစ်ကြာပြီးနောက် ၂ဝ၁၈ ဇန်နဝါရီလမှာ စစ်ယူနီဖောင်း ဝတ်ထားတဲ့ အရာရှိလေးယောက် သူ့အိမ်တံခါးကို လာခေါက်ပါတယ်။ နောက် ပိုက်ဆံမရှိ၊ ယောက်ျားကလည်း အဖမ်းခံနေရတဲ့ ဒီအမျိုးသမီးကို ဒဏ်ကြေး ဆောင်ဖို့ စာပေးခဲ့ပါတယ်။ ကလေးနှစ်ယောက်ထက် ပိုယူလို့ သုံးရက်အတွင်း ပေါင်စတာလင် နှစ်ထောင်လောက်ရှိတဲ့ ဒဏ်ကြေးပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူမပေးဘဲ ငြင်းမယ်ဆိုရင်တော့ ယောက်ျားရှိတဲ့ အကျဉ်းစခန်းကို လိုက်ရမယ် ဆိုပြီး သတိပေးခံရတယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဘုရားသခင်က ကလေးတွေ ပေးသနားတာပါ။ လူတွေကို ကလေးမရအောင် လုပ်တာ မှားတယ် ဆိုပြီး အိုမီယာဇက်က အေပီကိုပြောပါတယ်။ ကျွန်မတို့ကို လူမျိုးတမျိုး အဖြစ်ကနေ သူတို့ ဖျက်ဆီးချင်နေတာလို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ဒီအစီရင်ခံစာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေအမြစ်မရှိဘူးလို့ တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။ မကောင်းတဲ့ စိတ်ခံနဲ့ ရေးသားတာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ သတင်းဌာနတွေဟာ ရှင်ကျန်းအရေးမှာ သတင်းမှားတွေကို ထုတ်လွှင့်နေတယ်လို့လည်း တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောခွင့်ရ ကျောက်လီကျန်က စွပ်စွဲပါတယ်။ တရုတ်ပြည်မှာ ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ ချီပြီး တအိမ်ထောင် ကလေးတယောက်ပဲ ယူခွင့်ပေးခဲ့ပေမယ့် အခုတော့ မြို့ပေါ်မှာ လူနည်းစုတွေကို ကလေးနှစ်ယောက်နဲ့ ကျေးလက်မှာ ကလေးသုံးယောက်ထိ ယူခွင့်ပေးနေပါတယ်။ ၂ဝ၁၇ မှာတော့ သမ္မတ ရှီကျင်းဖျင်က မူဝါဒပြောင်းပြီး တရုတ်အပါအဝင် လူမျိုးတိုင်းကို ဒီနှုန်းအတိုင်း ယူခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ မြို့ ပြ-ကျေးလက် ခွဲခြားမှုကတော့ ဆက်ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်တွေကိုတော့ ဝီဂါနဲ့ တခြားလူနည်းစုတွေကို လုပ်သလိုမျိုး သားဖျက်တာ၊ သားကြောဖြတ်တာနဲ့ သန္ဓေတားတဲ့ ပစ္စည်းထည့်တာ၊ ဖမ်းတာတွေ လုပ်လေ့မရှိဘူး လို့လည်း အေပီသတင်းကရေးပါတယ်။ ဝီဂါတွေ မျိုးတုံးစေဖို့အတွက် ရှင်ကျန်းမှာ အတင်းအကျပ် မွေးနှုန်း ထိန်းချုပ်ရေးတွေ လုပ်နေတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်ကို မစ္စတာဇန့်ရဲ့ အစီရင်ခံစာက ဖော်ပြနေပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရရဲ့ ရှင်ကျန်းဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေက လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ကာကွယ်ရေးနဲ့ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ သဘောတူစာချုပ်က ဘယ်အချက်တွေနဲ့ ငြိစွန်းတယ် ဆိုတာ ဒီတွေ့ရှိချက်တွေက အကောင်းဆုံးသက်သေ ပြနေတယ်လို့လည်း သူကရေးပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-49729082", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-49729071", "doc1": "ম্যারাথন সাঁতারু স্যারাহ টমাস। এই দুঃসাহসিক অভিযান তিনি শুরু করেন রবিবার সকালের দিকে। পরে এক নাগাড়ে ৫৪ ঘণ্টারও বেশি সময় ধরে সাঁতার কাটেন তিনি। খোলা জায়গায় আল্ট্রা ম্যারাথন সাঁতারু হিসেবে পরিচিত স্যারাহ টমাস। স্তন ক্যান্সারে আক্রান্ত হয়েছিলেন তিনি। মাত্র এক বছর আগে তার চিকিৎসা শেষ হয়েছে। তার এই 'ইংলিশ চ্যানেল জয়' করার ঘটনাকে তিনি উৎসর্গ করেছেন ক্যান্সারের সাথে লড়াই করে যারা বেঁচে আছেন তাদের উদ্দেশ্যে। তার এই সাঁতার ৮০ মাইল দীর্ঘ হওয়ার কথা ছিল। কিন্তু তীব্র স্রোতের কারণে শেষ পর্যন্ত তাকে ১৩০ মাইলের মতো সাঁতরে পার হতে হয়েছে। রবিবার সকালে সাঁতার শুরু করে মিস টমাস মঙ্গলবার সকাল সাড়ে ছ'টার দিকে সাঁতারের শেষ ধাপটি সম্পন্ন করেন। সাঁতার শেষ করে ডোভারে তীরে উঠে আসার পর বিবিসিকে তিনি বলেন, \"আমি বিশ্বাস করতে পারছি না যে আমরা এটা করেছি।\" \"আমার সাথে দেখা করতে এবং আমি যাতে সফল হতে পারি সেই শুভ ইচ্ছার কথা জানাতে অনেকেই তীরে হাজির হয়েছেন। সত্যি কথা বলতে কী আমি নিজেই হতভম্ব হয়ে পড়েছি।\" তিনি জানিয়েছেন, আজ মঙ্গলবার তিনি সারাদিন ঘুমাবেন বলে ভাবছেন। \"সত্যিই আমার খুব ক্লান্ত লাগছে।\" অনেকেই একে বিস্ময়কর এবং অতিমানবীয় ঘটনা হিসেবে দেখছেন। বড় বড় সাঁতারুরা বলছেন, মানুষ যখন মনে করছে যে তারা তাদের ক্ষমতার শেষ সীমায় পৌঁছে গেছে, তখনই সেসব রেকর্ড ভেঙে দেওয়া হলো। স্যারাহ টমাসের মা বলেছেন, তার মেয়ে একটু 'পাগলা' ধরনের। ইংলিশ চ্যানেল জয় করার সবশেষ এই অভিযানে তাকে পেট-ব্যথার সমস্যায় পড়তে হয়েছিল। এর আগেও মিস টমাস ইংলিশ চ্যানেলে সাঁতার কেটেছেন। ২০১২ ও ২০১৬ সালেও তিনি চ্যানেল পাড়ি দিয়েছেন। কিন্তু সেটা যেন তার জন্যে যথেষ্ট ছিল না। স্যারাহ টমাসের সাঁতারের রুট আরো পড়তে পারেন: নদীতে সাঁতার কেটে প্রতিদিন অফিসে যান তিনি সাঁতার না জানলে ডিগ্রি দেবে না চীনা বিশ্ববিদ্যালয় \"আমি যখন সাঁতার কেটে ২০ মাইল পার হয়েছি তখনই মনে হয়েছে যে আমি তো আরো দূরে যেতে পারি। সেই দূরত্বটা কতোখানি সেটাই আমি দেখতে চেয়েছিলাম।\" ২০১৭ সালের অগাস্টে তিনি যুক্তরাষ্ট্র ও কানাডার সীমান্তে অবস্থিত লেক চ্যাম্পলেনে ১০৪.৬ মাইল সাঁতার কেটেছিলেন। কিন্তু তার পরেই তার দেহে ক্যান্সার ধরা পড়ে। মিস টমাস সাঁতার কেটে ইংল্যান্ড থেকে ফ্রান্সে যান, তারপর ফিরে আসেন। এর পর আবারও তিনি ফ্রান্সে যান এবং ফিরে আসেন। এজন্যে তার সময় লাগে ৫৪ ঘণ্টা। এর আগে মাত্র চারজন সাঁতারু একবারও না থেমে তিনবার চ্যানেলের এপার-ওপার করেছিলেন। মিস টমাস বলেন, ঢেউ কেটে কেটে সাঁতার করাই ছিল তার কাছে অনেক বড় চ্যালেঞ্জ। বড় বড় স্রোত তাকে ঠেলে দিচ্ছিল। কিন্তু তিনি জেলিফিশের মতো এগিয়ে গেছেন। আরেকটা বড় সমস্যা ছিল লবণাক্ত পানি। মুখের ভেতরে এই পানি ঢুকে পড়ায় গলা, মুখ ও জিহ্বায় ব্যথা করছিল। \"শেষ বারের মতো যখন ফ্রান্স থেকে ফিরে আসছিলাম তখন খুবই সমস্যা হচ্ছিল। মনে হচ্ছিল যেন শেষই হচ্ছে না,\" বলেন তিনি। এই ৫৪ ঘণ্টা তিনি প্রোটিন-সমৃদ্ধ পানীয় পান করেছেন যা তার শরীরে পুষ্টির যোগান দিয়েছে। তার সাথে মেশানো হয়েছিল ইলেকট্রোলাইটস এবং সামান্য ক্যাফেইন যা তার ঘুম তাড়াতে সাহায্য করেছিল। আরো পড়তে পারেন: আফগান প্রেসিডেন্টের সমাবেশে বিস্ফোরণ: নিহত ২৪ গোপালগঞ্জে বিশ্ববিদ্যালয় ছাত্রীকে বহিষ্কার নিয়ে তোলপাড় যেভাবে গড়ে ওঠে দুর্ধর্ষ কিশোর অপরাধীদের দল", "doc2": "Sarah Thomas began her challenge on Sunday အသက် ၃၇ နှစ်အရွယ် ဆာရာသောမတ်စ်ဟာ စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့ မနက်အစောကြီးက စတင်ကူးခတ်ခဲ့ပြီး ၅၄ နာရီကျော်ကြာမှာပဲ သူ့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ကို ပြီးမြောက် အောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။ မြစ်ပြင်ကျယ်လို ရေစီးနေတဲ့ ရေပြင်မှာ မိုင်ချီတဲ့ ခရီးရှည်ကြီးတွေ ကူးခတ်လေ့ရှိသူ ဆာရာဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကမှ ရင်သားကင်ဆာ ဝေဒနာကို ကုသမှုခံယူပြီးဆုံးခဲ့သူပါ။ သူ့ရဲ့ အောင်မြင်မှုဟာ သူ့လိုပဲ ရောဂါကို အောင်မြင်ကျော်လွှားနိုင်သူ အားလုံးအတွက်ပါလို့ သူက ခရီးစဉ်အပြီးမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ရေလက်ကြားဖြတ် လေးခေါက်ခရီးစဉ်ဟာ ပုံမှန်အားဖြင့် မိုင် ၈၀ လောက်ပဲ ခရီးမိုင်ရှိပေမယ့် ရေစီးသန် ရေစီးကြမ်းတာကြောင့် မစ္စသောမတ်စ်က မိုင် ၁၃၀ နီးပါး ကူခတ်လိုက်ရပါတယ်။ နောက်ဆုံး ပန်းတိုင်ကိုတော့ စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့မနက် ဗြိတိသျှစံတော်ချိန် ၆ နာရီခွဲမှာ ရောက်ရှိခဲ့တာပါ။ ပန်းတိုင်ကို ရောက်တဲ့အချိန်မှာ သူ့တစ်ကိုယ်လုံး ဘာခံစားမှုမှ မရှိပဲဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒိုဗာဆိပ်ကမ်းကို ရောက်လာခဲ့ချိန်မှာ မစ္စသောမတ်စ်က သူအခုလို အောင်မြင်အောင် ကူးနိုင်ခဲ့တာကို မယုံနိုင်သေးဘူးလို့ ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မတစ်ကိုယ်လုံး ဘာခံစားမှုမှ မသိတော့ဘူး၊ ကမ်းခြေမှာ ကျွန်မကိုတွေ့ဖို့ လာစောင့်နေသူတွေ၊ ချီးကျူးစကားပြောသူတွေ အများကြီးပဲ၊ တော်တော်လည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ကျွန်မကတော့ ဘာမှ မပြောနိုင်လောက်အောင်ဖြစ်နေတယ်။\" အခုတော့ တော်တော်လေး ပင်ပန်းနေပြီမို့ ဒီနေ့ တစ်နေ့လုံး အိပ်ပစ်လိုက်ဖို့ စိတ်ကူးထားတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ရေကူးသမား လူးဝစ်ပျူးဂျ်ကတော့ \"လူသားရဲ့ ခံနိုင်ရည်အား အစွမ်းကုန်အထိ သုံးပြီးပြီလို့ ကျွန်တော်တို့ ယူဆချိန်မှာပဲ တစ်ယောက်ယောက်က အဲဒီ စံချိန်ကို ချိုးပြလိုက်တာပါပဲ\" လို့ တွစ်တာကနေ မက်ဆေ့ချ်ရေးပါတယ်။ မစ္စသောမတ်စ်ရဲ့ မိခင် ဘက်ကီ ဘက်စတာကလည်း သူ့သမီး ရေကူးတဲ့ ခရီးတော်တော်များများကို သူလိုက်ဖူးတယ်၊ အခုအကြိမ်ကတော့ ကြောက်စရာ အကောင်းဆုံးပဲလို့ ပြောပါတယ်။ သူ့သမီးဟာ ခံနိုင်ရည်အတော်ကောင်းသူ ဖြစ်ပေမယ့် အခုတစ်ကြိမ်မှာ ဗိုက်အောင့်တာ တော်တော်ခံနေခဲ့ရတယ်လို့လည်း သူက ပြန်ပြောပြပါတယ်။ မစ္စသောမတ်စ်ဟာ မနှစ်က ရင်သားကင်ဆာ ဝေဒနာအတွက် ဆေးကုသမှု ခံယူခဲ့ရပြီး သူက ရေကူးတာကို အဲဒီကုသမှုတွေကို ခံနိုင်ရည်ရှိအောင် ပြင်ဆင် လေ့ကျင့်တာမျိုးအတွက် သုံးခဲ့တယ်လို့ သူ့ကို ကူညီပေးနေတဲ့ အဖွဲ့သားတွေက ပြောပါတယ်။ မာရသွန်ရေကူးတာကို ဘာကြောင့် လုပ်နေတာလဲ မစ္စသောမတ်စ်ဟာ စီးနေတဲ့ ရေပြင်မှာ ခရီးရှည် ကူးခတ်ခြင်းနဲ့ အတွေ့အကြုံ အများကြီး ရှိသူပါ။ သူ ပထမဆုံး ရေပြင်ကျယ်မှာ ကူးခတ်တာကို ၂၀၀၇ မှာ စ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အင်္ဂ်လိပ်ရေလက်ကြားကိုလည်း ၂၀၁၂ မှာ တစ်ကြိမ်၊ ၂၀၁၆ မှာ တစ်ကြိမ် ဖြတ်ကူးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလောက်နဲ့ သူ ကျေနပ်ခဲ့ပုံမရပါဘူး။ သူ့အကြောင်းမှတ်တမ်းကားရိုက်ကူသူ ဒါရိုက်တာ ဂျွန်ဝပ်ရှာကို မစ္စသောမတ်စ်က အခုလို ပြောခဲ့ဖူးပါတယ်။ \"ကျွန်မ မိုင် ၂၀ ခရီးတွေ ကူးနေရင်းနဲ့ ကျွန်မစိတ်ထဲမှာ အတွေးပေါ်လာတယ်၊ အခုထက် ကျွန်မ ပို ကူးနိုင်လိမ့်ဦးမယ်၊ အဲဒီ ပိုတယ်ဆိုတာ ဘယ်လောက် ပိုတာဖြစ်မလဲဆိုတာလည်း သိချင်လာတယ်။\" ၂၀၁၇ သြဂုတ်လမှာ မစ္စသောမတ်စ်ဟာ အမေရိကန်နဲ့ ကနေဒါနယ်စပ်က ချမ်ပလိန်ကန်ကြီးထဲမှာ ၁၀၄.၆မိုင် ခရီး ကူးခတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ သူ့မှာ ရင်သားကင်ဆာ ရှိနေပြီဆိုတာ သိလာရတာပါ။ သူ့ ကင်ဆာကုသမှု ခံယူတာက ၂၀၁၈ နွေရာသီမှာ ပြီးဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အခုနောက်ဆုံး သူ့ရဲ့ ရေလက်ကြားဖြတ် ခရီးရှည် စံချိန်တင် အောင်မြင်မှုကိုတော့ သူ့လိုပဲ ကင်ဆာရောဂါကို အောင်မြင်ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့သူတွေကို ရည်ညွှန်း ဂုဏ်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဆာရာသောမတ်စ်ကူးခဲ့တြ့ လမ်းကြောင်း ခရီးမိုင် ဘယ်လောက် သူ ကူးခဲ့တာလဲ မစ္စသောမတ်စ်ဟာ အင်္ဂလန်ကနေ ပြင်သစ်ကို အသွားအပြန်နှစ်ခေါက် စုစုပေါင်းလေးခေါက်၊ မိုင်အားဖြင့် ၅၄ မိုင်ကျော် ကူးခတ်ခဲ့တာပါ။ ခရီးအစအဆုံးဟာ တကယ်တမ်းဆိုရင် မိုင် ၈၀ လောက်ပဲ ရှိရမှာ ဖြစ်ပေမယ့် ရေလက်ကြားထဲမှာ ဒီရေလှိုင်းတက်တာတွေ ကြမ်းတော့ ကူးလိုက်ရတာ မိုင်ပေါင်း ၁၃၀ နီးပါး ဖြစ်သွားပါတယ်။ သူ့အရင်က ရေလက်ကြားကို သုံးကြိမ်အထိ မနားတမ်းကူးနိုင်သူက လေးယောက်ပဲရှိခဲ့ပါတယ်။ မစ္စသောမတ်စ်မတိုင်ခင် လေးကြိမ်ခရီးကို အောင်အောင်မြင်မြင် ဘယ်သူမှ မကူးနိုင်ခဲ့သေးပါဘူး။ မစ္စသောမတ်စ်ဟာ လူသားတစ်ယောက်ရဲ့ ခံနိုင်ရည်စွမ်းအားရဲ့ အတိုင်းအတာကို အစွမ်းကုန် စမ်းသပ်အောင်မြင်ခဲ့တာလို့ ချီးကျုးဂုဏ်ပြုကြပါတယ်။ သူရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ အခက်အခဲတွေ ဒီရေလှိုင်းတွေက သူ့ကို မူလလမ်းကြောင်းကနေ အဝေးကို ဆွဲခေါ်ခေါ်သွားလို့ အဲဒါကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားရတာ အရမ်းခက်ခဲခဲ့တယ်လို့ မစ္စသောမတ်စ်က ပြောပါတယ်။ လမ်းမှာ သူ ရေခူကိုက်တာလည်း ခံခဲ့ရပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် အဆိုးဆုံးကတော့ ဆားငံရေတွေပါပဲလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဆားငံရေတွေက လည်ချောင်း၊ ပါးစပ်နဲ့ လျှာတွေကို နာကျင်စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူက ကူးခဲ့တဲ့ အခေါက်တိုင်းမှာ တစ်ခုမဟုတ်တစ်ခုကတော့ တော်တော် ခက်တာနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတယ်လို့ သူက ပြောပြပါတယ်။ \"ပြင်သစ်ကနေ အင်္ဂလန်ဘက် ပြန်ကူးလာတဲ့ နောက်ဆုံး အခေါက်ကတော့ တော်တော်လေး ခက်ခဲတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကမ်းကို ရောက်ကို မရောက်နိုင်ဘူး၊ ဒီလှိုင်းတွေကလည်း အဝေးကို ဆွဲခေါ်ခေါ်သွားပါတယ်\" တဲ့။ \"ရေခူတစ်ကောင်က မျက်နှာကိုလည်း ကိုက်တာခံခဲ့ရတယ်။ ရေက ကျွန်မထင်ထားသလောက်တော့ မအေးဘူး၊ ဒါပေမယ့် တော်တော်လေးတော့ စိမ့်ပါတယ်။\" သူက ရေလက်ကြားဖြတ်ကူးသူများအဖွဲ့က ချမှတ်ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကိုလည်း လိုက်နာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစည်းမျဉ်းအရ ရေကူးစဉ်မှာ ခေါင်းစွပ်တစ်ခု၊ ရေကူးမျက်မှန်နဲ့ ရေကူးဝတ်စုံကိုပဲ ဝတ်ပြီး ကူးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မနားတမ်းကူးနေတယ်ဆိုတော့ ဘယ်လိုအစာစား ရေသောက်လဲ၊ ဘယ်လို မအိပ်ပဲနေခဲ့လဲ။ အာဟာရအတွက်တော့ မစ္စတသောမတ်စ်က ပရိုတိန်းတွေပါပြီး အထူးစီမံထားတဲ့ ဖျော်ရည်ကိုသောက်ပြီး အဲဒီဖျော်ရည်ထဲမှာ အိပ်ချင်စိတ်ဖျောက်ရအောင် ကဖိန်းလည်း နည်းနည်းထည့်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီဖျော်ရည်ဘူးကို ကြိုးတစ်ခုနဲ့ချည်ထားပြီး နာရီဝက်တစ်ကြိမ် သူ့ဆီ ပစ်ပေးရတယ်လို့ မစ္စသောမတ်စ်ရဲ့ မိခင်ကပြောပြပါတယ်။ မစ္စသောမတ်စ်ဟာ အခုဆို ကမ္ဘာ့စံချိန်တစ်ခုကို စိုက်ထူလိုက်နိုင်ပါပြီ။ သူ ခရီးစဉ်အောင်မြင်ပြီးဆုံးလို့ ကမ်းပေါ်တက်လာနိုင်ချိန်မှာတော့ ရှမ်ပိန်ဖွင့် ချောကလက်စားပြီး အောင်ပွဲခံခဲ့ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54191597", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54191796", "doc1": "পানুসায়া সিথিজিরাওয়াত্তানাকুল রাজতন্ত্রের সংস্কার দাবি করে অগাস্ট মাসে দশ দফা ঘোষণাপত্র দেন অগাস্ট মাসে ২১ বছর বয়সী এই ছাত্রী থাইল্যান্ডের এক মঞ্চে বেশ ভয়ে ভয়ে উঠে দাঁড়ান এবং রাজতন্ত্রের প্রতি খোলাখুলি চ্যালেঞ্জ ছুঁড়ে দেন। থাইল্যান্ডের শীর্ষস্থানীয় একটি বিশ্ববিদ্যালয়ের হাজার হাজার শিক্ষার্থীর করতালির মধ্যে দিয়ে ওই মঞ্চে পানুসায়া দেশটির রাজতন্ত্রের সংস্কারের লক্ষ্যে যে দশ দফা দাবি তুলে ধরেছিলেন, তা এখন দেশটিতে বহুল আলোচিত ও বিখ্যাত দশ-দফা ম্যানিফেস্টো নামে পরিচিত হয়ে গেছে। তার ওই পদক্ষেপ ছিল খুবই সাহসী ও অবাক করে দেয়ার মত। থাইল্যান্ডে জন্মের পর থেকে প্রত্যেককে শিখতে হয় কীভাবে রাজতন্ত্রকে ভালবাসতে হবে, শ্রদ্ধা করতে হবে এবং থাই রাজপরিবারের বিরুদ্ধে কিছু বললে তার পরিণতি কী হতে পারে। 'জীবন আর আগের মত থাকবে না' পৃথিবীতে খুব কমই দেশই আছে যেখানে রাজপরিবারকে অসম্মান করার জন্য আইন আছে। থাই আইনে রাজা, রানি, রাজ সিংহাসনের উত্তরাধিকারী বা রাজ দায়িত্ব পালনকারী কারো সমালোচনা করার শাস্তি ১৫ বছর পর্যন্ত কারাদণ্ড। কিন্তু গত কয়েক মাসে থাইল্যান্ডে গণতন্ত্রকামী বিক্ষোভ হচ্ছে দেশ জুড়ে আর এই বিক্ষোভের কেন্দ্রে আছেন পানাসুয়ার মত শিক্ষার্থীরা। \"আমি জানতাম আমার জীবন আর আগের মত থাকবে না,\" তিনি বিবিসি নিউজ থাইকে বলেন। থাইল্যান্ড কয়েক মাস ধরে গণতন্ত্রকামী বিক্ষোভে উত্তাল এবং তিন আঙুলের অভিবাদন এই আন্দোলনের প্রতীক হয়ে উঠেছে। রাজধানী ব্যাংককে বিরল ও বিশাল সমাবেশে এই দশ দফা দাবি পড়ে শোনানোর মাত্র কয়েক ঘন্টা আগে সেটি তাকে দেখানো হয়। এতে রাজপরিবারকে নির্বাচিত প্রতিষ্ঠানগুলোর প্রতি দায়বদ্ধ থাকার আহ্বান জানানো হয় এবং রাজপরিবারের ব্যয়বরাদ্দ কমানোর ও রাজপরিবারকে রাজনীতিতে জড়িত না হবার প্রস্তাব দেয়া হয়। অধিকাংশ থাই নাগরিকের জন্য এই আহ্বান ছিল অভাবনীয়। \"ওরা আমার হাতে ওটা দিয়ে বলল, আমি চাইলে ওগুলো ব্যবহার করতে পারি। তখন সবারই মনে হচ্ছিল এগুলো বেশ কঠিন দাবি। আমারও সেটা মনে হয়েছিল। আমি তখন সিদ্ধান্ত নিলাম- আমিই হবো সেই ব্যক্তি যে এগুলো বলবে। \"আমি আমার বন্ধুদের হাত ধরলাম- চিৎকার করে জিজ্ঞেস করলাম -আমরা কি এখানে ঠিক কাজ করছি?\" বলছিলেন পানুসায়া। \"উত্তর এল - হ্যাঁ এটা ঠিক কাজ। আমি একটু বসলাম। মঞ্চে ওঠার আগে একটা সিগারেট খেলাম। তারপর আমার মাথার ভেতর যা ঘুরছিল, সব বলে দিলাম।\" মঞ্চ থেকে জনতার উদ্দেশ্যে তিনি বললেন: \"সব মানুষের রক্ত লাল। আমরা আলাদা নই। এই পৃথিবীতে কেউ নীল রক্ত নিয়ে জন্মায়নি। কেউ হয়ত বেশি ভাল ভাগ্য নিয়ে জন্মেছে। কিন্তু কেউ কারো থেকে বেশি শ্রেষ্ঠত্ব নিয়ে জন্মায়নি।\" পানুসায়ার ওই বক্তৃতা নিয়ে হৈচৈ সৃষ্টি হয়েছিল। মুক্তমনা শিক্ষাবিদরা তাকে করতালি দিয়ে অভিনন্দন জানিয়েছিলেন, রাজতন্ত্রপন্থী সংবাদমাধ্যমগুলো নিন্দায় ফেটে পড়েছিল আর থাই জনগণ এমন বক্তব্য বিশ্বাসই করতে পারছিল না। 'নিজের দেশকে ঘৃণা করা একটা অসুখ' ওই সমাবেশের কয়েকদিন পর রাজতন্ত্র সমর্থকদের ফেসবুক পেজ, পানুসায়ার বিরুদ্ধে আক্রমণে সোচ্চার হয়ে ওঠে। কেউ কেউ অভিযোগ করে রিপাবলিকান রাজনীতিকরা তাকে দিয়ে এসব করাচ্ছে। পানুসায়া এই অভিযোগ অস্বীকার করেন। থাইল্যান্ড এখনও কার্যত নিয়ন্ত্রণ করে সামরিক বাহিনী। দেশটির একজন শক্তিধর জেনারেল আপিরাত কংসোমপং বলেছেন, বিক্ষোভকারীরা \"দেশটির প্রতি ঘৃণা\" (থাই ভাষায় \"চুং চার্ট\") দ্বারা আক্রান্ত। তিনি আরও বলেছেন যে, এটা \"ভয়াবহ করোনা মহামারির থেকেও মারাত্মক রোগ\"। \"নিজের দেশকে ঘৃণা করা একটা অসুখ যা সারানো যায় না,\" তিনি বলেন। আরও পড়তে পারেন: গণতন্ত্র পন্থীদের বিক্ষোভের প্রতিবাদে পথে নেমেছেন রাজপন্থীরা পানুসায়া বলছেন তার মনে আছে, এমনকী তিনি যখন ছোট ছিলেন তখনও তিনি থাই জীবনে রাজপরিবারের ভূমিকা নিয়ে প্রশ্ন করতেন। তার মনে আছে খুব গরমের এক দিনে, একজন কর্মকর্তা তাদের বাসার দরোজায় কড়া নেড়ে তার পরিবারকে বলেছিল বাসা থেকে বেরিয়ে রাস্তার ফুটপাতে গিয়ে বসতে, কারণ রাস্তা দিয়ে কিছু সময়ের মধ্যে রাজার গাড়িবহর যাবে। \"কেন গাড়িবহর দেখতে চড়া রোদে আমাদের আধ ঘন্টা বসে থাকতে হবে? আমার মাথায়ই আসেনি কী হচ্ছে, কেন হচ্ছে। আমি বেরিয়ে অপেক্ষমান জনতার সাথে যোগ দিইনি।\" তিন বোনের মধ্যে সবচেয়ে ছোট পানুসায়া। অল্প বয়স থেকেই রাজনীতিতে তার আগ্রহ ছিল। যখন হাই স্কুলে পড়তেন, তখন অবসর সময়ে ঘনিষ্ঠ বন্ধুদের সাথে রাজনীতি আলোচনা করে তিনি সবচেয়ে বেশি মজা পেতেন। ২০১৪ সালে যখন একটা অভ্যুত্থান হয়, তার বাবা তাকে এনিয়ে আরও জানতে উৎসাহ দিয়েছিলেন। পরিবারে একমাত্র তার বাবাই সেসময় রাজনীতি সচেতন ছিলেন। প্রধানমন্ত্রী প্রায়ুত চান-ও-চা বিক্ষোভকারীদের দাবিদাওয়া প্রত্যাখান করেছেন তবে পানুসায়া ছোটবেলা লাজুক ছিলেন। এবং স্কুলে বড়দের হম্বিতম্বিতে তিনি মুখচোরা থাকতেন। একটা শিক্ষার্থী বিনিময় কর্মসূচিতে আমেরিকায় পাঁচ মাস কাটানোর মধ্যে দিয়ে তিনি আমূল বদলে যান। \"আমি দেশে ফিরে আসি অন্য মানুষ হয়ে। আমি তখন কথা বলতে বা কিছু করতে ভয় পেতাম না।\" প্রথম সারির বিখ্যাত থাম্মাসাত ইউনিভার্সিটিতে ভর্তি হবার পর তিনি রাজনৈতিকভাবে ক্রমশ আরও সক্রিয় হয়ে ওঠেন। দুবছর আগে তিনি \"ডোম রেভল্যুশন\" নামে ছাত্র ইউনিয়নের রাজনৈতিক দলে যোগ দেন। ফেব্রুয়ারি মাসে, তরুণ ভোটারদের কাছে জনপ্রিয় ফিউচার ফরোয়ার্ড নামে একটি রাজনৈতিক দলকে ভেঙে দেবার পর যে আকস্মিক প্রথম গণতন্ত্রপন্থী প্রতিবাদ বিক্ষোভ হয়েছিল, তার আয়োজনে তিনি সাহায্য করেন। দলটি তাদের নেতার কাছ থেকে অবৈধভাবে অর্থ ঋণ নিয়েছিল এই রায়ের পর দলটি ভেঙে দেয়া হয়। দলটি ২০১৯এর নির্বাচনে ভাল ফল করেছিল। দলটির রাজনৈতিক প্রভাব বাড়তে থাকায় দলটি নিশ্চিহ্ণ করার এটি একটি প্রয়াস হিসাবে মনে করেছিল দলটির সমর্থরা। তবে সাম্প্রতিক কয়েক বছরে থাইল্যান্ডে শিক্ষার্থীদের নেতৃত্বে যে গণতন্ত্রকামী আন্দোলন গতি পাচ্ছে তাতে তরুণ সম্প্রদায়ের যোগদানকে শুধু ওই পদক্ষেপই উৎসাহিত করেনি। রাজা মাহা ভাজিরালংকর্ন, যিনি সিংহাসনের উত্তরাধিকারী হন ২০১৬ সালে, তাকে জনসমক্ষে প্রায় দেখাই যায়নি। খবরে বলা হয়ে থাকে তিনি বেশিরভাগ সময় বিদেশে কাটান - বিশেষ করে দেশটিতে মহামারির প্রাদুর্ভাবের পর। থাইল্যান্ডে বেশ কিছু দুর্নীতি কেলেংকারিও সামনে এসেছে। এর মধ্যে রয়েছে ২০১২ সালে ভয়ঙ্কর এক সড়ক দুর্ঘটনার সাথে জড়িত পানীয় প্রস্তুতকারক সংস্থা রেড বুলের মালিকের বিরুদ্ধে মামলা যেভাবে পরিচালিত হয়েছিল তা তদন্তের জন্য গঠিত সরকারি কমিটি এতে \"দুর্নীতির যে ছায়া\" পেয়েছিল সেটিও। থাই সরকার বলে তারা বাক স্বাধীনতা সমর্থন করে এবং সমালোচনা গ্রহণ করতেও প্রস্তুত। কিন্তু শিক্ষার্থীদের আইনের মধ্যে থেকে তাদের অধিকার মানতে হবে এবং জাতীয় নিরাপত্তার জন্য ঝুঁকি সৃষ্টি করলে তা মেনে নেয়া হবে না। আরও পড়তে পারেন: পানুসায়া থাইল্যান্ডে রাজতন্ত্রের ভূমিকা নিয়ে প্রশ্ন তুলেছেন শিক্ষার্থীরা তাদের নিরাপত্তা নিয়ে অবশ্যই উদ্বিগ্ন। ২০১৪-য় সামরিক বাহিনীর নেতৃত্বাধীন সরকারের বিরুদ্ধে অভ্যুত্থানের পর বিদেশে পালিয়ে যাওয়া অন্তত নয়জন যারা থাইল্যান্ডের সবচেয়ে সম্মানিত রাজতন্ত্রের সমালোচনা করেছিলেন তারা নিখোঁজ হয়ে যান। পরে এক নদীর ধারে দুজনের লাশ পাওয়া যায়। থাই সরকার তাদের নিখোঁজ হয়ে যাবার ব্যাপারে কোনভাবে সংশ্লিষ্ট থাকার কথা জোরের সঙ্গে অস্বীকার করে। পানুসায়া বলেন যে রাতে তিনি ওই দশ দফা ম্যানিফেস্টো পড়েছিলেন, তার পর থেকে কর্তৃপক্ষ দিনরাত ক্যাম্পাসের ভেতরে, তার ডরমেটরির ভেতর তার গতিবিধি ওপর সবসময় নজর রাখছে। \"যদিও তারা সাদা পোশাকধারী, আমি বুঝতে পারি তারা পুলিশের লোক, কারণ তাদের চুলের ক্রু-ছাঁট এবং তারা প্রকাশ্য স্থানে সবসময় আমার ছবি তোলে।\" পানুসায়া বলছেন ওই ম্যানিফেস্টো পড়ার পর তার পক্ষে আর সেখান থেকে ফেরার প্রশ্ন ওঠে না পানুসায়াকে এখনও গ্রেফতার করা হয়নি, এবং তিনি বলেছেন তিনি কখনও কর্তৃপক্ষের কাছে আত্মসমর্পণ করবেন না। তার বিরুদ্ধে রাজতন্ত্রকে অবমাননা করার অভিযোগও আনা হয়নি। সাম্প্রতিক বছরগুলোতে এই ব্যবহৃত হয়েছে কম। তবে তার বিরুদ্ধে রাষ্ট্রদ্রোহিতার অভিযোগ আনা হতে পারে। এছাড়াও কম্প্যুটার নেটওয়ার্কে মিথ্যা তথ্য ছড়ানোর অভিযোগ এবং রোগ নিয়ন্ত্রণ আইন লংঘনের অভিযোগও তার বিরুদ্ধে দায়ের করা হতে পারে। বলা হতে পারে তিনি করোনাভাইরাস বিধিনিষেধ ভেঙে প্রতিবাদ বিক্ষোভ করেছেন। শুধু রাষ্ট্রদ্রোহিতার অভিযোগের সাজা সর্বোচ্চ সাত বছরের কারাদণ্ড। অন্যান্য শিক্ষার্থীদের মত পানুসায়া বাসাতেও অশান্তির মধ্যে রয়েছেন কারণ তার বিরুদ্ধে \"মাত্রা ছাড়িয়ে যাওয়ার\" অভিযোগ রয়েছে ঘরেও। তার সিদ্ধান্তে পানুসায়ার মা আতঙ্কিত। তিনি তাকে সমাবেশে যোগ না দেবার জন্য অনুরোধ করেছেন। এর পর পাঁচদিন মা মেয়ে কথা বলেননি। \"অবশ্যই আমার মা উদ্বিগ্ন। কিন্তু সেটা তিনি প্রকাশ করেন না এবং আমি যখন ধারেকাছে থাকি তিনি দেখান কিছু হয়নি, সব স্বাভাবিক আছে। কিন্তু আমার বড় বোনের কাছে থাকলে তিনি কাঁদেন,\" পানুসায়া বলেন। শনিবার ১৯শে সেপ্টেম্বরের সমাবেশের জন্য তিনি প্রস্তুতি নিচ্ছেন। পানুসায়া কারাবাসের জন্য মনে মনে প্রস্তুত হচ্ছেন। শনিবারের সমাবেশে রাজতন্ত্র থেকে শুরু করে সেনা বাহিনীতে, সংবিধানে, এবং শিক্ষাখাতে বিভিন্ন সংস্কারের দাবি জানানো হবে। \"আমার মাকে বুঝতে হবে আমরা মজা করার জন্য এসব করছি না। এগুলো খুবই গুরুত্বপূর্ণ বিষয়। এবং আমাদের এটা করতেই হবে। আমরা এটাকে আমাদের কর্তব্য বলে মনে করছি, মাকে সেটা বুঝতে হবে। আমি চাই তিনি আমার জন্য গর্ব বোধ করবেন।\"", "doc2": "အချက် ၁၀ ချက်ပါတဲ့ ကြေညာစာတမ်းတစောင်ကို ပါနက်ဆရာ သြဂုတ်လတုန်းက ဖတ်ပြခဲ့စဉ် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အသက် ၂၁ အရွယ် ကျောင်းသူလေးတဦးဟာ သြဂုတ်လတုန်းက စင်မြင့်တခုပေါ်ကို ကြောက်ကြောက်လန့်လန့်နဲ့ တက်ခဲ့ပြီး ထိုင်းဘုရင်စနစ်ကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း စိန်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ထောက်ခံအားပေးနေကြတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တခုရဲ့ ကျောင်းသားတွေ ရှေ့မှောက်မှာ သူဟာ ဘုရင်စနစ်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ တောင်းဆိုရင်း အခုနောက်ပိုင်း လူသိများ ကျော်ကြားလာပြီ ဖြစ်တဲ့ ကြေညာစာတမ်းပါ အချက် ၁၀ ချက်ကို ဖတ်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဘုရင်စနစ်ကို အလေးထားတဲ့ ထိုင်းမှာ ဒါဟာ အံအားသင့်စရာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်းပြည်သူတွေဟာ မွေးဖွားလာချိန်ကတည်းက ဘုရင်စနစ်ကို ကြည်ညိုလေးစားဖို့နဲ့ ချစ်မြတ်နိုးဖို့ သင်ကြားပေးခံခဲ့ရသလို ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ဖွင့်ဟပြောဆိုမှုရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကိုလည်း ကြောက်ကြဖို့ ဆုံးမသွန်သင်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဘဝက အရင်နဲ့ မတူတော့ဘူး ထိုင်းနိုင်ငံဟာ ဘုရင်စနစ်ကို ဝေဖန်လို့မရအောင် တင်းကြပ်တဲ့ ဥပဒေတွေ ပြဋ္ဌာန်းပြီး တားမြစ်ထားတဲ နိုင်ငံ အနည်းငယ်ထဲက တနိုင်ငံပါ။ ဘုရင်၊ မိဖုရား၊ ထီးနန်းအရိုက်အရာကို ဆက်ခံမယ့်သူနဲ့ ထီးနန်းကို ယာယီအုပ်စိုးသူတွေကို ဝေဖန်ရင် ၁၅ နှစ်အထိ ထောင်ကျနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေမှာတော့ ဒီမိုကရေစီအရေး တောင်းဆိုကြတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ နိုင်ငံတွင်းမှာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သလို အဲဒီဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါနက်ဆရာ လို ကျောင်းသား ကျောင်းသူတွေက အခရာ ကျခဲ့ပါတယ်။ \"ဘဝက အရင်လို မဟုတ်တော့ဘူး\" လို့ ဘီဘီစီ ထိုင်းဘာသာဌာနကို နောက်ပိုင်းမှာ သူ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေအတွင်း ဒီမိုကရေစီလိုလားတဲ့ တောင်းဆိုဆန္ဒပြပွဲတွေ ထိုင်းမှာ ပေါ်မှာ ဘန်ကောက်မြို့ မှာ ပေါ်ပေါက်ခဲတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲအကြီးကြီးတခုမှာ ကြေညာစာတမ်းတစောင် သူ မဖတ်ခင် နာရီပိုင်းအလိုမှ အဲဒါကို ပါနက်ဆရာထံ ယူလာပြပါတယ်။ အဲဒီကြေညာစာတမ်းမှာ ရွေးကောက်ခံ အဖွဲ့အစည်းတွေကို တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု ရှိတဲ့ ဘုရင်စနစ် ပေါ်ပေါက်ရေး၊ တော်ဝင်အသုံးစရိတ်ကို လျော့ချဖို့နဲ့ နိုင်ငံရေး ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွေကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒီအချက်တွေဟာ ထိုင်းပြည်သူ အများစုကို အံ့အားသင့်စေခဲ့ပါတယ်။ \"ကျွန်မဆီကို အဲဒီကြေညာစာတမ်း ယူလာပြတယ်။ ဖတ်ချင်လားလို့လည်း မေးတယ်။ ဒီအချက်တွေက အင်မတန် ပြင်းထန်တယ်လို့ လူတိုင်းက ထင်သလို ကျွန်မလည်း အဲလိုပဲ တွေးမိပါတယ်။ ဒီစာတမ်းကို ဖတ်ဖို့ ကျွန်မ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။\" \"အတန်းဖော် ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေကလည်း ကျွန်မကို ထောက်ခံအားပေးကြတယ်။ ဒီနေရာမှာ မှန်ကန်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှု တခု လုပ်လာနိုင်လေမလားဆိုပြီး အားနဲ့မာန်နဲ့ အကျယ်ကြီး ဖတ်ဖို့ကိုလည်း သူတို့က ပြောကြတယ်\" လို့ ပါနက်ဆရာက ဆိုပါတယ်။ \"အမှန်ပါပဲ၊ ကျွန်မတို့ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာကို လုပ်နေကြတာပါ။ ဒီနောက် ခဏပြန်ထိုင်ပါတယ်။ စင်ပေါ်မတက်ခင် စီးကရက်တလိပ် ဖွာလိုက်ပြီး ခေါင်းထဲကနေ အားလုံးကို ထုတ်ပစ်လိုက်ပါတယ်။\" \"လူသားတိုင်း ချင်းချင်းနီတဲ့ သွေးတွေ ရှိကြတယ်၊ ကျွန်မတို့လည်း အတူတူပါပဲ၊ ဘာမှ မကွာခြားဘူး\" လို့က သူက စင်မြင့်ထက်ကနေ လူထုပရိသတ်ကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ \"ဒီကမ္ဘာမှာ ဘယ်သူမှ သွေးအပြာရောင်နဲ့ မွေးဖွားမလာကြဘူး။ တချို့သူတွေက တခြားလူတွေထက် ကံ ပိုကောင်းကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်သူမှ အားလုံးထက် ပိုပြီး မြင့်မြတ်စွာ မွေးဖွားလာတာ မဟုတ်ပါဘူး။\" ပါနက်ဆရာရဲ့ ပြောဆိုချက်ဟာ လူထုကြား အုတ်အော်သောင်းနင်း ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲချင်သူတွေက ချီးကျူးထောပနာ ပြုကြပေမယ့် ဘုရင်စနစ်ကို ထောက်ခံတဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေက ရှုတ်ချခဲ့ကြပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ မိခင်နိုင်ငံကို မုန်းတာက ရောဂါတမျိုးပဲ ဆန္ဒပြပွဲပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ရက်တွေမှာ ဘုရင်စနစ်ကို ထောက်ခံသူတွေက ပါနက်ဆရာကို ဖေ့ဘွတ်ခ် စာမျက်နှာတွေပေါ်ကနေ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ဘုရင်စနစ်မပါတဲ့ နိုင်ငံတည်ထောင်လိုတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ ခြယ်လှယ်တာ သူ ခံနေရပြီလို့ တချို့က စွပ်စွဲပါတယ်။ ပါနက်ဆရာ ကတော့ ဒါကို ငြင်းပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်ထိ စစ်တပ်က ကြိုးကိုင် ချယ်လှယ်နေဆဲဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ သြဇာညောင်းတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အပီရတ် ခုန်ဆွန်ပုံ ကတော့ ဆန္ဒပြသမားတွေဟာ \"chung chart\" လို့ခေါ်တဲ့ \"နိုင်ငံမုန်းတီးရေး\" အယူဝါဒ တခု စွဲကပ်နေတယ်။ ဒါဟာ ကပ်ရောဂါဆိုးကြီးထက် ပိုဆိုးတယ် လို့ ပြောပါတယ်။ \"ကိုယ့်ရဲ့ မိခင်နိုင်ငံကို မုန်းတီးတာဟာ ကုမရတဲ့ ရောဂါတမျိုးပဲ\" လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ဆန္ဒပြပွဲတွေကို ဘုရင်စနစ်ထောက်ခံသူတွေက ပြစ်တင် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တော်ဝင်မိသားစုရဲ့ အဆင့်အတန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကလေးဘဝကတည်းက သူ မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ဖူးတာကို မှတ်မိနေသေးတဲ့အကြောင်း ပါနက်ဆရာက ဖွင့်ဟပါတယ်။ ပူလောင်အိုက်စပ်နေတဲ့ နေ့တနေ့မှာ ထိုင်းအာဏာပိုင်တဦး အိမ်ရှေ့ ရောက်လာပြီး သူ့မိသားစုကို အိမ်အပြင်ထွက်ခိုင်း၊ ထိုင်းတော်ဝင် ယာဉ်တန်းကို စောင့်ကြိုဖို့အတွက် ပလပ်ဖောင်းပေါ်မှာ ထိုင်နေဖို့ ညွှန်ကြားခဲ့ပါတယ်။ \"မော်တော်ယာဉ်တန်း ဖြတ်သွားတာကို မြင်ရဖို့အတွက် နေပူထဲမှာ တနာရီခွဲလောက် ဘာလို့ ထွက်နေရမှာလဲ။ ဘာတွေ ဖြစ်နေလဲဆိုတာ ကျွန်မ မသိဘူး။ ဒါပေမဲ့ ယာဉ်တန်းကို စောင့်တဲ့ လူအုပ်ကြီးဆီကိုတော့ ကျွန်မ မသွားခဲ့ဘူး။\" ညီအစ်မ သုံးယောက်မှာ အငယ်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ပါနက်ဆရာဟာ ငယ်စဉ်ကတည်းက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားမှုရှိကြောင်း ပြခဲ့ပါတယ်။ အထက်တန်းကျောင်းသားဘဝမှာ ရင်းနှီးတဲ့ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့အတူ နိုင်ငံရေးအကြောင်း ဆွေးနွေးရတာဟာ အတိတ်ကို ပြန်လွမ်းရတဲ့ အမှတ်တရတွေထဲက တခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတဲ့အချိန်မှာတော့ သူတို့အိမ်မှာ အဲဒီတုန်းက နိုင်ငံရေး စိတ်ဝင်စားလိုက်စားခဲ့တဲ့ သူက သူတို့ ဖခင် တစ်ယောက်ပဲရှိပြီး သူက အာဏာသိမ်းမှုအကြောင်း ပိုသိအောင် လုပ်ဖို့ သူ့သမီးကို အားပေးခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြသမားတွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်ကို လိုက်လျောဖို့ ဝန်ကြီးချုပ် ငြင်းဆို ဒါပေမဲ့ ပါနက်ဆရာဟာ အရှက်အကြောက်ကြီးစွာ ကြီးပြင်းလာခဲ့သလို ကျောင်းမှာလည်း အနိုင်ကျင့်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ပညာရေး နှီးနှောဖလှယ်ရေး အစီအစဉ်တခုနဲ့ အမေရိကန်မှာ ပါနက်ဆရာ ငါးလကြာ ပညာသင်ကြားခဲ့တဲ့အချိန်မှာတော့ ဒီအစီအစဉ်ဟာ သူ့ကို အပြောင်းအလဲကြီး ပြောင်းလဲစေခဲ့ပါတယ်။ \"ဖွင့်ဟပြောဆိုဖို့ ဝန်မလေးတဲ့၊ တခုခု လုပ်ဖို့ လက်မတွန့်တော့တဲ့ သူတဦးအဖြစ် ကျွန်မ အိမ်ကို ပြန်လာခဲ့တယ်\" နာမည်ကြီး တာမာစ တက္ကသိုလ် မှာ သူတက်ရောက်ပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးမှာ ပိုပြီး တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်ကတော့ ကျောင်းသား သမဂ္ဂနိုင်ငံရေးပါတီ ဖြစ်တဲ့ \"Dome Revolution\" ပါတီ ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းမှာ Future Forward နိုင်ငံရေးပါတီ ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရပြီးတဲ့နောက် ပထမဆုံး လမ်းမတွေထက်မှာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီအရေး လိုလားတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေကိုလည်း သူ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ လူငယ်မဲဆန္ဒရှင်တွေကြား လူကြိုက်များ ရေပန်းစားခဲ့တဲ့ Future Forward နိုင်ငံရေးပါတီဟာ သူ့ပါတီခေါင်းဆောင်ဆီကနေ တရားမဝင်ချေးငွေတွေ လက်ခံရယူခဲ့တဲ့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ တရားရုံးတခုက အငြင်းပွားဖွယ် အမိန့်ချခဲ့ပြီးတဲ့နောက် အဲဒီနိုင်ငံရေးပါတီ ဖျက်သိမ်းခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ဒီပါတီဟာ အခြေအနေ အတော် ကောင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပါတီ ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရတာဟာ နိုင်ငံရေးလွှမ်းမိုးမှုတွေကို ဖယ်ရှားဖို့ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဒီပါတီကို ထောက်ခံသူတွေကို ရှုမြင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပိုင်းတွေအတွင်း ကျောင်းသားတွေ ဦးဆောင်တဲ့ ဒီမိုကရေစီအရေး ထောက်ခံအားပေးတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင် ပူးပေါင်းဖို့အတွက် လူငယ်တွေကို စေ့ဆော်ခဲ့တာ ဒီကိစ္စတွေကြောင့်ချည်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ထီးနန်းအရိုက်အရာကို ဆက်ခံခဲ့တဲ့ ဘုရင် မဟာ ဝချီရာလောင်ကွန်းကို လူထုကြား အတော်လေး တွေ့ရခဲသလို ဘုရင်ဟာ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာပဲ အများဆုံး အချိန်ကုန်ဆုံးနေသူ တယောက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ပြည်ပမှာပဲ နေနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ထိုင်းပြည်သူတချို့က လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ ဝေဖန်ခဲ့ကြပါတယ်။ နောက်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အကျင့်ပျက်ချစားမှု အဂတိလိုက်စားမှုတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ရဲအရာရှိတဦးကို သေစေနိုင်သည်အထိ ကားနဲ့တိုက်ခဲ့ပြီး ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေတဲ့ ကျွဲရိုင်းအားဖြည့်အချိုရည် ကုမ္ပဏီကို လွှဲပြောင်းတာဝန်ယူမယ့် သူတဦးအပေါ် စွဲဆိုထားတဲ့ ရာဇတ်ပြစ်မှုတွေကို ရုပ်သိမ်းပေးလိုက်တဲ့ကိစ္စကလည်း အငြင်းပွားစရာ အဖြစ်ဆုံး ကိစ္စတခု ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းအစိုးရကတော့ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို အလေးထားသလို၊ ဝေဖန်ထောက်ပြမှုတွေကိုလည်း ခံနိုင်ရည်ရှိပါတယ်လို့ ပြောနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ကလည်း ဥပဒေဘောင်အတွင်းကနေ တောင်းဆိုဆန္ဒပြကြဖို့ လိုပြီး အမျိုးသား လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်တာမျိုး လုပ်လို့ မရဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဘုရင်စနစ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍအကြောင်း ပါနက်ဆရာ မေးခွန်းထုတ် ဒါပေမဲ့ ဆန္ဒပြ ကျောင်းသားတွေကတော့ သူတို့ရဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်ထိတ်လန့်ကြပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်တပ်ဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရကို ဆန့်ကျင် ကန့်ကွက်ပြီး ထိုင်းဘုရင်စနစ်ကို ဝေဖန်ခဲ့ကြပြီးနောက်ပိုင်း ပြည်ပနိုင်ငံတွေဆီ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကြတဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ကိုးယောက်ထက် မနည်း ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ သူတို့တွေထဲက နှစ်ဦးရဲ့ အလောင်းတွေကို မြစ်ကမ်းနံဘေးတွေမှာ ပြန်ရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒီကြေညာစာတမ်းကို သူဖတ်ပြခဲ့တဲ့ ည နောက်ပိုင်း သူ့လှုပ်ရှားမှုတွေကို အာဏာပိုင်တွေက နေ့ရော ညပါ မချန် တက္ကသိုလ် ပရိဝုဏ်ထဲမှာကော သူ့ရဲ့ အိပ်ဆောင်မှာပါ စောင့်ကြည့်နေခဲ့တယ်လို့ ပါနက်ဆရာက ပြောပါတယ်။ \"သာမန်အရပ်ဝတ် အဝတ်စားတွေ ဝတ်စားထားပေမယ့် သူတို့က ရဲတွေဆိုတာ ကျွန်မ သိတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့တွေက ဆံပင်ကေ တပုံစံတည်း ညှပ်ထားကြပြီး လူမြင်ကွင်းမှာ ကျွန်မကို ဓာတ်ပုံ အမြဲရိုက်ကြတယ်။\" နောက်ပြန်လှည့်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပါနက်ဆရာ ပြော သူ အခုထိတော့ အဖမ်းမခံရသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အာဏာပိုင်တွေကို ဘယ်တော့မှ လက်မြှောက်အရှုံးပေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပါနက်ဆရာက ကဆိုပါတယ်။ ဘုရင်စနစ်ကို ဝေဖန်လို့မရအောင် တားမြစ်ထားတဲ့ ဥပဒေတွေနဲ့လည်း သူ တရားစွဲဆိုခံရတာ မရှိသေးပါဘူး။ ထိုင်းတော်ဝင်နန်းတော်ရဲ့ ပန်ကြားချက်အရ ဒီဥပဒေတွေ ကျင့်သုံးမှုတွေ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပိုင်းတွေမှာ နည်းလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှု၊ ကွန်ပျူတာ စနစ်တခုထဲကို သတင်းတုသတင်းမှားတွေ ဖြန့်ဝေမှုနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေး ဥပဒေတွေကို ချိုးဖောက်မှု စတဲ့ စွဲချက်တွေနဲ့ ရဲက ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်ထားပါတယ်။ နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှု ပြစ်မှုတခုတည်းနဲ့တောင် အများဆုံး ထောင် ၇ နှစ်ထိ ကျခံရနိုင်ပါတယ်။ \"လူမှုအသိုင်းအဝန်းကြား လက်မခံတဲ့ အရာတွေကို လုပ်ဆောင်နေတယ်၊ ဘောင်ကျော်တယ်\" လို့ စွပ်စွဲခံနေရတဲ့ တခြား ကျောင်းသားတွေလိုပဲ ပါနက်ဆရာလည်း အိမ်မှာ ဖိအားတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ မိခင်ဖြစ်သူဆိုရင် သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့နေပြီး ဆန္ဒပြပွဲတွေမသွားဖို့ သူ့ကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ငါးရက်အကြာမှာတော့ သူတို့ တယောက်နဲ့တယောက် စကားမပြောကြတော့ပါဘူး။ \"အမေက စိုးရိမ်နေတာ သိပ်သိသာတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ သူ့နားရှိနေချိန်ဆိုရင် စိုးရိမ်ပူပန်တဲ့အကြောင်း မပြသလို အရင်လိုလည်း မဆက်ဆံဘူး။ ဒါပေမဲ့ အစ်မနဲ့ အတူရှိနေပြီဆိုရင်တော့ သူတခါတလေ ငိုတယ်\" လို့ ပါနက်ဆရာက ဖွင့်ဟပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ သူ့အမေက သူလုပ်ချင်တာကို လုပ်ခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ သူ့စိတ်ထဲ လုပ်ဖို့လိုအပ်တာ မှန်သမျှ လုပ်နိုင်ပြီလို့လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘုရင်စနစ်အကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုတာတွေ ရှောင်ကြဉ်ဖို့ကိုတော့ သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ ပါနက်ဆရာဟာ စက်တင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့မှာ ဆန္ဒပြပွဲ ကျင်းပဖို့အတွက် ပြင်ဆင်နေပါတယ်။ ထောင်နန်းစံရဖို့အတွက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ သူ ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။ ဒီဆန္ဒပြပွဲမှာ ဘုရင်စနစ်၊ စစ်တပ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ နဲ့ ပညာရေး စတာတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ တောင်းဆိုသွားကြမှာပါ။ \"ဒါတွေကို အပျော်အပျက် လုပ်နေတာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ အမေ နားလည်ဖို့လိုမယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ်။ ဒါက အင်မတန် အရေးကြီးပါတယ်။ ကျွန်မတို့ လုပ်ကို လုပ်ရမှာပါ။ ဒါကို တာဝန်တခုလို့လည်း ကျွန်မတို့က ယူဆတယ်။ အမေလည်း ဒါကို နားလည်ရပါမယ်။ကျွန်မအတွက် သူ ဂုဏ်ယူစေချင်ပါတယ်။ \""}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-45459820", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/burma-45458230", "doc1": "আলিবাবা'র নির্বাহী প্রধানের পদ থেকে সরে দাঁড়াচ্ছেন জ্যাক মা পত্রিকাটি বলছে, প্রধানের পদ থেকে পদত্যাগ করলেও আলিবাবা'র পরিচালক পরিষদে থেকে শিক্ষাক্ষেত্রে জনহিতকর কার্যক্রমে মনোনিবেশ করতে চান জ্যাক মা। ১৯৯৯ সালে যাত্রা শুরু করা আলিবাবা - যা পরবর্তীতে বিশ্বের অন্যতম বৃহৎ ইন্টারনেট কোম্পানি হিসেবে সফলতা লাভ করে - তার সহ-প্রতিষ্ঠাতা ছিলেন জ্যাক মা। অনলাইনে কেনাবেচার সুবিধা দেয়ার পাশাপাশি ক্লাউড কম্পিউটিং এবং চলচ্চিত্র তৈরীর মত সেবাও দিয়ে থাকে আলিবাবা। আলিবাবা'র বর্তমান বাজার মূল্য ৪০০ বিলিয়ন বা ৪০ হাজার কোটি ডলারেরও বেশী। 'টাইমস' পত্রিকাকে দেয়া এক সাক্ষাৎকারে মি. মা বলেন, তাঁর অবসর নেয়ার কারণে একটি যুগের শেষ হবে না, বরং শুরু হবে। আরো পড়তে পারেন: 'আম' সম্পর্কে যে ১৩টি তথ্য হয়তো আপনার জানা নেই রোহিঙ্গা নিয়ে তদন্ত করার এখতিয়ার আছে: আইসিসি ভারতের গ্রামাঞ্চলে সমকামীদের জীবন যেমন জ্যাক মা'র ব্যক্তিগত সম্পদের মূল্য প্রায় ৪০ বিলিয়ন ডলার ৪০ বিলিয়ন ডলার ব্যক্তিগত সম্পদের অধিকারী মি. মা ফোর্বসে'র ২০১৭ সালের তালিকায় চীনের বিত্তশালী ব্যক্তিদের মধ্যে তৃতীয় অবস্থানে ছিলেন। সোমবার তাঁর ৫৪তম জন্মবার্ষিকী। এ সপ্তাহের শুরুতে ব্লুমবার্গ টিভিকে মি. মা বলেন, মাইক্রোসফটের প্রতিষ্ঠাতা বিল গেটসের মত একটি ব্যক্তিগত দাতব্য প্রতিষ্ঠান গঠন করতে আগ্রহী তিনি। \"বিল গেটসের কাছ থেকে আমার অনেক কিছু শেখার আছে\", বলেন মি. মা। মি. মা পেশাগত জীবনের শুরু করেন চীনের ঝেজিয়াং প্রদেশের হাংঝৌ শহরের একটি বিশ্ববিদ্যালয়ের ইংরেজির শিক্ষক হিসেবে। মি. মা বলেন, \"আমার মনে হয় কিছুদিনের মধ্যেই আমি আবার শিক্ষকতায় ফিরে যাবো। আমার ধারণা, আলিবাবা'র প্রধান নির্বাহী হিসেবে দায়িত্ব পালনের চেয়ে শিক্ষক হিসেবে আমি অনেক ভালো কাজ করতে পারবো।\" হাংঝৌ'য়ে তাঁর ফ্ল্যাটে কয়েকজন বন্ধুর সাথে আলিবাবা'র কার্যক্রম শুরু করেন তিনি।", "doc2": "ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၄၀ ဖိုးကြွယ်ဝတဲ့ ဂျက်မား ဒါပေမယ့်လည်း အလီဘာဘာရဲ့ ဒါရိုက်တာဘုတ်အဖွဲ့ဝင်တဦး အနေနဲ့ ရှိနေဦးမှာဖြစ်ပြီး ပညာရေးဆိုင်ရာ ပရဟိတလုပ်ငန်းတွေကိုပဲ အဓိက လုပ်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အင်တာနက် ကုမ္ပဏီတခုဖြစ်လာခဲ့တဲ့ အလီဘာဘာကုမ္ပဏီကို ၁၉၉၉ ခုနှစ်က မစ္စတာဂျက်မားက စတင်တည်ထောင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အွန်လိုင်း ဈေးရုံ ၊ ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်တာတွေ အပါအဝင် အလီဘာဘာရဲ့ ဈေးကွက်တန်ဖိုးဟာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၄၀၀ ကျော် ရှိနေပါပြီ။ အလီဘာဘာရဲ့ဈေးကွက်တန်ဖိုးဟာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၄၀၀ ကျော်ရှိ တိုင်းမ်မဂ္ဂဇင်းနဲ့ အင်တာဗျူးမှာတော့ အင်္ဂလိပ်စာဆရာ မစ္စတာဂျက်မားက'' ဒါက သူ့ရဲ့ခေတ်ကုန်ဆုံးသွား တာမဟုတ်ဘဲ ပညာရေးကိုချစ်တဲ့သူ့အတွက် ခြေလှမ်းအသစ်တခုရဲ့ အစသာ ဖြစ်တယ် ''လို့ ပြောဆို ထားပါတယ်။ လာမဲ့ တနင်္လာနေ့မှာ ၅၄ နှစ်ပြည်မယ့် မစ္စတာမားဟာ သူတဦးတည်းရဲ့ အသားတင်ပိုင်ဆိုင်မှုဟာ ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၄၀ ဖိုးကြွယ်ဝပြီး Forbes မဂ္ဂဇင်းရဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွက် တရုတ်ရဲ့ အချမ်းသာဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်များ စာရင်းမှာ တတိယမြောက် အချမ်းသာဆုံးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အစောပိုင်း သီတင်းပတ်တွေတုံးကတော့ မစ္စတာဂျက်မားဟာ မိုက်ခရိုဆော့တည်ထောင်သူ ဘီလ်ဂိတ်လိုပဲ သူ့ကိုယ်ပိုင် ဖောင်ဒေးရှင်းတခုကို တည်ထောင်ချင်တယ်လို့ ဘလွန်းဘာ့ဂ် တီဗွီကိုပြောထားပါတယ်။ ' ' ကျွန်တော်က လူချမ်းသာတယောက်လို ဘယ်တော့မှ နေနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ စောစောစီးစီး အနားယူပြီး တခုခုလုပ်နိုင်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တနေ့နေ့တော့ သင်ကြားရေးဘက်ကို ပြန်သွားမှာပါ။ ဒါဟာ အလီဘာဘာ ရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ရာထူးထက်ပိုပြီး ကောင်းအောင် လုပ်နိုင်မယ်လို့ ထင်တယ်'' လို့ မစ္စတာဂျက်မားက ပြောပါတယ်။ မစ္စတာ ဂျက်မားဟာ သူ့ရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအလုပ်ကို တရုတ်နိုင်ငံ ဇီကျန်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်းက ဟန်ကျိုးမြို့မှာရှိတဲ့ တက္ကသိုလ်တခုမှာ အင်္ဂလိပ်စာ ဆရာအဖြစ်နဲ့ စတင်ခဲ့တာပါ။ သူဟာ အလီဘာဘာကို ဟန်ကျိုးမှာရှိတဲ့ သူ့ရဲ့နေအိမ်အခန်းလေးထဲကနေ သူ့သူငယ်ချင်းတစုနဲ့ စတင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-56818777", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-55219564", "doc1": "নাসিকের হাসপাতালে মৃতদের একজনের আত্মীয় ভিকি যাদব ওই হাসপাতালের সামনে একটি ট্যাঙ্কার থেকে অক্সিজেন লিক হওয়ার জেরেই এই মর্মান্তিক দুর্ঘটনা ঘটেছে বলে জানা যাচ্ছে - প্রশাসন এখন যার তদন্তের নির্দেশ দিয়েছে। মহারাষ্ট্রে এই ঘটনা ঘটল এমন এক দিনে, যেদিন ভারতে দৈনিক শনাক্ত নতুন রোগীর সংখ্যা রেকর্ড তিন লাখের কাছাকাছি পৌঁছেছে এবং সারা দেশ জুড়ে কোভিড রোগীদের জন্য অক্সিজেনের হাহাকারও চরমে। অক্সিজেনের এই সঙ্কটের জন্য কংগ্রেস নেত্রী প্রিয়াঙ্কা গান্ধী কেন্দ্রের নরেন্দ্র মোদী সরকারকে তীব্র ভাষায় আক্রমণও করেছেন। ভারতের যে রাজ্যে কোভিড পরিস্থিতি সবচেয়ে শোচনীয়, সেই মহারাষ্ট্রের নাসিকে জাকির হুসেইন মিউনিসিপ্যাল হাসপাতাল এই মুহুর্তে শুধুমাত্র কোভিডের জন্য নির্দিষ্ট হাসপাতাল হিসেবে কাজ করছে। সারা ভারত জুড়েই কোভিড রোগীদের জন্য প্রয়োজনীয় অক্সিজেনের সঙ্কট চরমে বুধবার সকালেও সেখানে অন্তত দেড়শো রোগী ভর্তি ছিলেন, যাদের হয় ভেন্টিলিটরে রেখে বা চব্বিশ ঘন্টা অক্সিজেন সরবরাহ করে চিকিৎসা চলছিল। কিন্তু দুপুরের দিকে হাসপাতালের ঠিক বাইরে যখন একটি অক্সিজেন ট্যাঙ্কার থেকে তাদের স্টোরেজে জীবনদায়ী এই গ্যাসটি ভরা হচ্ছিল, তখনই মারাত্মক লিকেজের ঘটনা ঘটে। সঙ্গে সঙ্গে ঘন সাদা ধোঁয়ায় চারপাশ ছেয়ে যায় - আর হাসপাতালে যে রোগীদের অক্সিজেন দেওয়া হচ্ছিল তাদের সাপ্লাই বন্ধ হয়ে যায়। অক্সিজেনের জোগান বন্ধ ছিল আধঘন্টার কিছু বেশি সময়, কিন্তু এর মধ্যেই হাসপাতালের অন্তত বাইশজন রোগী প্রাণ হারান। আরও পড়তে পারেন: 'একটি আইসিইউ বেড পেতে অন্তত ৫০টা হাসপাতালে খোঁজা হয়েছে' প্রায় সব রেমডেসিভির আগাম কিনে নিলো যুক্তরাষ্ট্র করোনাভাইরাস ভ্যাকসিন টিকাদানে আপনার দেশের অবস্থান কোথায়? মহারাষ্ট্রের স্বাস্থ্যমন্ত্রী রাজেশ টোপে মহারাষ্ট্রের স্বাস্থ্যমন্ত্রী রাজেশ টোপে বিকেলে সাংবাদিকদের বলেন, \"ঘটনাটি অত্যন্ত দু:খজনক। আমরা স্থানীয় কর্মকর্তাদের কাছে বিষয়টি নিয়ে খোঁজখবর করছি। নিহতদের মধ্যে এগারোজন পুরুষ ও এগারোজন নারী ছিলেন।\" \"এখানে স্বাস্থ্যকর্মীদের গাফিলতি ছিল কি না এখনই বলা যাবে না, তবে প্রাথমিকভাবে এটা একটা টেকনিক্যাল গ্লিচ বা যান্ত্রিক ত্রুটি বলেই মনে হচ্ছে। তবে সরকার বিশদে তদন্তের নির্দেশ দিয়েছে।\" নাসিকের হাসপাতালে নিহতদের একজনের পরিজন ভিকি যাদব বলছিলেন, তিনি কাল রাতেও এসে দেখে গেছেন তাদের রোগী ভালই আছেন, অক্সিজেন সাপ্লাই-ও ঠিক মতোই চলছে। \"মাত্র এক বেলার মধ্যে কীভাবে সেটা দুম করে বন্ধ হয়ে মানুষটা চলে গেলেন, আমি তো কিছু এখনও বুঝেই উঠতে পারছি না!\", বলছিলেন ভিকি যাদব। এর আগে আজ সকালে দিল্লিতে স্বাস্থ্য মন্ত্রণালয় জানায়, তার আগের চব্বিশ ঘন্টায় ভারতে ২ লাখ ৯৫ হাজারেরও বেশি নতুন কোভিড রোগী শনাক্ত হয়েছেন এবং মারা গেছেন ২০২৩জন - যে দুটোই নতুন রেকর্ড। অক্সিজেনের তীব্র আকাল এই ভয়াবহ পরিস্থিতিকে আরও হৃদয়বিদারক করে তুলেছে - দেশের বহু হাসপাতালই অক্সিজেনের অভাবে ধুঁকছে। দিল্লির মুখ্যমন্ত্রী অরবিন্দ কেজরিওয়াল মঙ্গলবার রাতেই কেন্দ্রকে জরুরি এসওএস পাঠিয়ে বলেন, শহরের প্রধান হাসপাতালগুলোতে আর মাত্র কয়েক ঘন্টার মতো অক্সিজেন অবশিষ্ট আছে। এদিকে এই সঙ্কটের জন্য কেন্দ্রকে দায়ী করেছেন কংগ্রেস নেত্রী প্রিয়াঙ্কা গান্ধীও। তিনি এদিন বলেন, \"বিশ্বে যেসব দেশ সবচেয়ে বেশি মেডিক্যাল অক্সিজেন তৈরি করে ভারত তার একটি। তার পরেও এই পরিস্থিতি, কারণ আমাদের অক্সিজেন পরিবহনের কাঠামোই তৈরি করা হয়নি।\" দেশে অক্সিজেন থাকলেও তা পরিবহন করার মতো ট্রাক বা ট্যাঙ্কার নেই, অভিযোগ প্রিয়াঙ্কা গান্ধীর \"অথচ আমরা আট-ন মাসের ওপর সময় পেয়েছিলাম, সরকারের নিজস্ব সিরো সার্ভেও বলেছিল সেকেন্ড ওয়েভ আসবেই। কিন্তু আমরা সে সব গায়ে মাখিনি।\" \"ফলে আজ দেশে মাত্র দুহাজার এমন ট্রাক আছে, যেগুলো অক্সিজেন পরিবহনে সক্ষম। দেশে অক্সিজেন আছে, অথচ সেগুলো হাসপাতালে পৌঁছনোর রাস্তা নেই - ভাবা যায়?\" এরই মধ্যে কেন্দ্রীয় বাণিজ্য মন্ত্রণালয়ের পরিসংখ্যানে আজ প্রকাশ পেয়েছে, চলতি বছরের জানুয়ারিতে তার আগের বছরের তুলনায় ভারত বিদেশে ৭৩৪ শতাংশ বেশি অক্সিজেন রফতানি করেছে। দেশের প্রয়োজনের কথা না-ভেবে এই বিপুল পরিমাণ অক্সিজেন বাইরে পাঠানোর জন্যও সরকারকে এখন তীব্র সমালোচনার মুখে পড়তে হচ্ছে।", "doc2": "ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဒုတိယလှိုင်းနဲ့ ပါကစ္စတန် ရင်ဆိုင်နေရ ပါရှာဝါမြို့မြောက်ပိုင်းက အစိုးရဆေးရုံတစ်ရုံမှာ လူနာတွေကို ပေးနေတဲ့ အောက်စီဂျင် ပြတ်သွားတာနဲ့ကြုံပြီး သူတို့တွေ အရမ်းထိတ်လန့်ပြီး အကူအညီ တောင်းခံခဲ့ရတယ်လို့ လူနာတွေရဲ့ ဆွေမျိုးတွေက ရှင်းပြကြပါတယ်။ အဲ့ဒီဆေးရုံကို‌ ရောက်လာရမယ့် အောက်စီဂျင်ဘူးတွေ ကြန့်ကြာခဲ့တာကြောင့် လူနာနှစ်ရာကျော် အောက်စီဂျင် အလုံအလောက် မရတာနဲ့ ကြုံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို ဆေးရုံတာဝန်ရှိတဲ့သူတွေက အောက်စီဂျင်ဘူး ပေးသွင်းတဲ့ကုမ္ပဏီကို အပြစ် တင်ခဲ့ကြပေမယ့် ဆေးရုံဝန်ထမ်း အများအပြားကိုလည်း အလုပ်က အနားပေးထားပါတယ်။ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားမှု လှိုင်းအသစ်နဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပြီး လူလေးသိန်းကျော်‌ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံထားရကာ လူရှစ်ထောင်ကျော် သေဆုံးခဲ့ရပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ကီဘာဆေးရုံကို နေ့စဥ်ပို့ပေးနေတဲ့ အောက်ဆီဂျင်ဘူးတွေ စနေနေ့ညနေက ရောက်လာရမှာဖြစ်ပြီး ရောက်မလာတဲ့အတွက် ပြဿနာတွေကြုံခဲ့ရတာလို့ ဒေသတွင်းမီဒီယာတစ်ခုရဲ့ အပြောအရ သိရပါတယ်။ အသက်ရှုစက်တွေ အတွက် လိုအပ်တဲ့ အရန် အောက်စီဂျင်ဘူး သုံးရာ အချိန်မီ မရောက်လာလို့ အခုလို ပြဿနာတွေနဲ့ ကြုံရတာဖြစ်ပါတယ်။ လူနာတွေကို ကယ်ဖို့ ဆေးဝန်ထမ်းတွေကို ဆေးရုံတစ်လျှောက် ပြေးလွှားပြီး တောင်းပန်ခဲ့ရတယ်လို့ ကိုဗစ်လူနာတစ်ယောက်ရဲ့သား မူရက်အာလီက ပြောပါတယ်။ တချို့လူနာတွေကို အောက်စီဂျင် ဆက်ရနေသေးတဲ့ အရေးပေါ်အခန်းကို ရွှေ့လာရတယ်လို့ သူရှင်းပြချက်အရ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီမှာလည်း အောက်စီဂျင်နည်းလာလို့ လူနာတွေ အများကြီးသေပြီး အများစုက အသည်းအသန် အခြေနေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ အောက်စီဂျင်ပြတ်သွားမှာကို စိုးရိမ်မှုတွေ တိုးလာနေ လူနာရှင်တွေကိုယ်တိုင် အောက်စီဂျင်ဘူးတွေ ဝယ်ကြဖို့ ‌ဆေးရုံဝန်ထမ်းက လူနာတွေရဲ့ ဆွေမျိုးတွေကို ‌တိုက်တွန်းခဲ့ပေမယ့် တချို့ကပဲ ဝယ်ဖို့ တတ်နိုင်ကြတယ်လို့ မစ္စတာ အလီက ပြောပါတယ်။ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင် အိုင်စီယူက တစ်ယောက်နဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာဆောင်က ငါးယောက် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အဲ့ဒီအစိုးရဆေးရုံရဲ့ ပြော‌ရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဘီဘီစီကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ တာဝန်ရှိတဲ့သူတွေ အပြောအရတော့ အောက်စီဂျင်ပြတ်လို့သေရတဲ့ လူနာအားလုံးက အရွယ်ရောက်တဲ့သူတွေလို့ သိရပါတယ်။ ဒေသစံတော်ချိန် တနင်္ဂနွေနေ့ မနက် လေးနာရီမှာ နောက်ကျနေတဲ့ အောက်စီဂျင်ဘူးတွေ ဆေးရုံကို ရောက်လာပါတယ်။ ဒီကိစ္စဟာ ဥပဒေကို ချိုးဖောက်ပြီး မထီမဲ့မြင်ပြုတာလို့ ဆေးရုံတာဝန်ရှိတဲ့ သူတွေက ပြောပါတယ်။ စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်တစ်ခုမှာတော့ ဆေးရုံမှာတာဝန်ကျတဲ့ အောက်စီဂျင် ထောက်ပံ့ရေးဌာနက ဝန်ထမ်းတွေ တာဝန်ချိန်မှာ မရောက်လာလို့ အခုလိုဖြစ်ရတာလို့ သိရပါတယ်။ လတ်တလောမှာလည်း ပြဿနာဖြစ်တဲ့ဆေးရုံရဲ့ ဒါရိုက်တာနဲ့ အခြားဝန်ထမ်းအများအပြားကို အလုပ်ကရပ်ဆိုင်းပြီး အနားပေးထားပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-54616428", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-54616598", "doc1": "এই নাগরিকত্ব প্রদান অনুষ্ঠান নিয়ে ব্যাপক সমালোচনা হয়েছে। বলা হচ্ছে, রিপাবলিকান দলের জাতীয় কনভেনশনে ২৫শে অগাস্ট এই অনুষ্ঠানের সম্প্রচার দেখানো একটা দলীয় চমক দেবার প্রয়াস। কিন্তু ভারতের সংবাদমাধ্যমগুলো গর্বের সাথে এই বিরল ঘটনার খবর দিয়েছে। খবরে বলা হয়েছে, প্রেসিডেন্ট নিজে একজন ভারতীয়ের হাতে নাগরিকত্ব সনদ তুলে দিয়ে তাকে আমেরিকায় স্বাগত জানিয়েছেন। আমেরিকার অভিবাসন নীতি ভারত ও ভারতীয়দের জন্য গুরুত্বপূর্ণ। আমেরিকায় প্রযুক্তি মেধা রফতানিতে ভারতের অতীত রেকর্ড গর্বের। সেদেশে এইচওয়ানবি ভিসায় যারা কাজ করতে যান, তাদের অনেকেরই পরবর্তীতে আমেরিকান নাগরিক হয়ে যাবার সুযোগ থাকে। সফটওয়্যার ডেভেলপার সুধা সুন্দরী নারায়ণ হোয়াইট হাউসে আয়োজিত অনুষ্ঠানে খোদ প্রেসিডেন্টের হাত থেকে তার নাগরিকত্ব সনদ নিচ্ছেন, যে অনুষ্ঠান সম্প্রচারিত হয়েছে টিভিতে। খোদ প্রেসিডেন্টের প্রকাশ্যে এই স্বীকৃতি দেয়া ভারতীয় বংশোদ্ভুত আমেরিকানদের যথেষ্ট উদ্দীপ্ত করবে। এবং এই অনুষ্ঠান সম্ভবত আমেরিকার ভারতীয় বংশোদ্ভুত জনগোষ্ঠীর সমর্থনের কথা মাথায় রেখেই করা হয়েছে, কারণ প্রথাগতভাবে এদের অধিকাংশই অতীতে ডেমোক্রাটদের সমর্থন দিয়ে এসেছে। প্রেসিডেন্টের এই প্রতীকী ইঙ্গিত নি:সন্দেহে একটা ইতিবাচক মনোভাব তৈরি করবে এবং বিশেষ করে এমন একটা সময়ে যখন ভারত ও আমেরিকার মধ্যে সম্পর্ক আগের তুলনায় এখন আরও কৌশলগতভাবে গুরুত্বপূর্ণ বিষয়ের জন্য তাৎপর্যপূর্ণ হয়ে উঠেছে। ভারতীয় আমেরিকানরা হয়ত বর্তমান প্রেসিডেন্টকে তাদের ভোট দিতে পারেন। কিন্তু তারা মি. ট্রাম্পকে ভোট দিন বা মি. বাইডেনকে ভোট দিন। প্রেসিডেন্ট শেষ পর্যন্ত যিনিই হোন না কেন - ভারতের জন্য তিনি কী করতে পারেন? আরও পড়তে পারেন: চীন ও লাদাখ হিমালয় পর্বতের বিতর্কিত লাদাখ এলাকা নিয়ে ভারত ও চীনের মধ্যে বারবার সংঘাত হয়েছে। আমেরিকা লাদাখ প্রশ্নে ভারতকে কীভাবে সহায়তা করতে পারে সে ব্যাপারে আমেরিকা বেশ খোলাখুলি তাদের মনোভাব ব্যক্ত করেছে। হিমালয়ের দুর্গম এলাকায় বিতর্কিত লাদাখ অঞ্চল নিয়ে ভারত ও চীনের বিরোধ দীর্ঘদিনের। এবছরের এপ্রিল-মে মাস থেকে ভারত ও চীন দুদেশই ওই এলাকায় প্রায় ৫০,০০০ সেনা মোতায়েন করেছে। সেখানে কোন কোন অংশে দুই বাহিনীর সৈন্যদের মধ্যে দূরত্ব ২০০ মিটারেরও কম। নিরাপত্তা বিশেষজ্ঞদের আশংকা, অনিচ্ছাকৃতভাবেও দুই সেনাবাহিনীর তরফেই সামান্য ত্রুটি-বিচ্যুতি ঘটলেই তা একটা বড় আকারের সামরিক সংঘাতে রূপ নিতে পারে। জুন মাসে ভারতীয় ও চীনা বাহিনীর মধ্যে বিক্ষিপ্ত সংঘর্ষের ঘটনা নিয়ে একটা অচলাবস্থা তৈরি হয়েছিল এবং পরমাণু শক্তিধর দুই প্রতিবেশী দেশের মধ্যে দীর্ঘ সময় ধরে সেই উত্তেজনা চলেছে। আমেরিকা এই দ্বন্দ্বে ভারতকে সাহায্য করার জন্য বারবার প্রস্তাব দিয়েছে। ''এই লড়াইয়ে তাদের (ভারত) আমেরিকাকে মিত্র ও অংশীদার হিসাবে পাশে নেয়া দরকার,'' এ মাসের গোড়ায় মন্তব্য করেছেন আমেরিকার পররাষ্ট্র মন্ত্রী মাইক পম্পেও। কোন কোন ভারতীয় কূটনীতিক আদতেই এ ব্যাপারে একমত যে, ভারতের আমেরিকাকে পাশে নেয়া প্রয়োজন যাতে চীন যেসব অংশ দখল করে রেখেছে বলে অভিযোগ করা হয় সেগুলো ছেড়ে দেবার জন্য চীনের ওপর চাপ দেয়া যায় এবং সেক্ষেত্রে ভারত আঞ্চলিকভাবে তাদের সমর্থনে প্রতিবেশী অন্যান্য দেশকে পাশে নেবার উদ্যোগও নিতে পারে। আরও পড়তে পারেন: আমেরিকা, অস্ট্রেলিয়া, ভারত এবং জাপান ''দ্য কোয়াড'' নামে একটি জোট তৈরি করেছে ভারত এবং আমেরিকা, জাপান ও অস্ট্রেলিয়াকে সাথে নিয়ে ''দ্য কোয়াড' নামে একটি জোট গড়ে তুলেছে। টোকিওতে এই অক্টোবর মাসেই কোয়াডের একটি বৈঠক হয়েছে, যে বৈঠকে আলোচনা হয়েছে নিরাপত্তা সংক্রান্ত বিষয় নিয়ে - বিশেষ করে চীন ক্রমশ তার শক্তিমত্তার যেসব প্রকাশ ঘটাচ্ছে তা মোকাবেলার উপায় নিয়ে। আরও পড়তে পারেন: ধারণা করা হচ্ছে আমেরিকা এই জোটকে নেটোর মত একটি জোটে পরিণত করার কথা চিন্তাভাবনা করছে। সম্পর্ক গভীর হচ্ছে গত বিশ বছরে ভারত ও আমেরিকার মধ্যে সম্পর্ক যেভাবে ক্রমশ আরও ঘনিষ্ঠ হয়ে উঠছে তার সাথে এধরনের একটা চিন্তাভাবনা বিকাশ লাভ করা নি:সন্দেহে সামঞ্জস্যপূর্ণ। ভারত চিরাচরিতভাবে জোট-নিরপেক্ষ দেশ হিসাবে থাকতে পছন্দ করেছে। সেটা শীতল যুদ্ধের পুরো সময়ে, এবং আফগানিস্তানে সোভিয়েত ইউনিয়নের দখলদারিত্বের সময় অবশ্যই ভারতের পররাষ্ট্র নীতি ছিল। কিন্তু একবিংশ শতাব্দীর ভূ-রাজনীতি ভারতের পররাষ্ট্র দৃষ্টিভঙ্গিতে পরিবর্তন এনেছে। বিল ক্লিন্টন ২০০০ সালে ভারত সফরের সময় তদানীন্তন ভারতীয় প্রেসিডেন্ট কিচেরিল রামান নারায়াণানের সাথে করমর্দন করছেন। মি. ক্লিন্টন ছিলেন প্রায় ২৫ বছরের মধ্যে প্রথম আমেরিকান প্রেসিডেন্ট যিনি ভারত সফরে যান । প্রেসিডেন্ট বিল ক্লিন্টন ২০০০ সালে এক ঐতিহাসিক সফরে ভারতে যান। প্রায় ২৫ বছরের মধ্যে সেটাই ছিল কোন আমেরিকান প্রেসিডেন্টের প্রথম ভারত সফর। সেসময় তিনি ভারতকে আমেরিকার মিত্র দেশ হিসাবে পাশে পাবার প্রয়াস নিয়েছিলেন। তার ছয়দিনের ভারত সফর ছিল ভারত-আমেরিকা সম্পর্কের ক্ষেত্রে একটা যুগসন্ধিক্ষণ। এর আগে পর্যন্ত এই দুটি দেশের সম্পর্ককে ব্যাখ্যা করা হতো 'বিচ্ছিন্ন গণতন্ত্র' বলে। এরপর জর্জ ডাব্লিউ বুশ ভারত সফরের সময় যখন একটা পারমাণবিক চুক্তি স্বাক্ষর হয়, তখন দুই দেশের সম্পর্ক কৌশলগত দিক দিয়ে একটা গভীরতা পায় এবং প্রেসিডেন্ট বারাক ওবামা দু'বার ভারত সফর করেন। এবছর ২৫শে ফেব্রুয়ারি প্রেসিডেন্ট ডোনাল্ড ট্রাম্প গুজরাতে ভর্তি এক স্টেডিয়ামে বিশাল এক জন সমাবেশে উপস্থিত ছিলেন। মি. ট্রাম্পের সম্মানে ওই সমাবেশের উদ্যোক্তা ছিলেন প্রধানমন্ত্রী নরেন্দ্র মোদী। সেখানে মি. ট্রাম্প ঘোষণা করেন, ''এটা (দ্বিপাক্ষিক সম্পর্ক) এর আগে কখনও এখনকার মত ভাল ছিল না''। কিন্তু ভারতকে আমেরিকা সহযোগিতার প্রস্তাব দিলেও, ভারত তা গ্রহণ করতে অনাগ্রহী বলে আপাতদৃষ্টিতে মনে হচ্ছে। অনাগ্রহ ভারতের এই দ্বিধার অনেকগুলো কারণ থাকতে পারে। লন্ডনে ওয়েস্টমিনস্টার বিশ্ববিদ্যালয়ের রাজনীতি ও আন্তর্জাতিক সম্পর্ক বিষয়ের সহযোগী অধ্যাপক ড. নিতাশা কওলের মনে আমেরিকার প্রতিশ্রুতি নিয়ে সন্দেহ রয়েছে। ''আমেরিকার পররাষ্ট্র নীতির যখন একটা পরস্পরবিরোধী অভিমুখ তৈরি হয়েছে এবং ট্রাম্প বৈশ্বিক পর্যায়ে আমেরিকার প্রতিশ্রুতির মাত্রা কমিয়ে দিচ্ছেন, তখন ট্রাম্প প্রশাসনের এধরনের মৌখিক প্রতিশ্রুতির খুব একটা মূল্য নেই,'' তিনি বিবিসিকে বলেন। ''চীন যেখানে মধ্যস্থতার ঘোর বিরোধী এবং ভারতের যেখানে একটা ঈষদুষ্ণ মনোভাব, সেখানে আমেরিকার সহায়তা ও মধ্যস্থতার প্রস্তাব খুব যে একটা বড় পুরস্কার তা কিন্তু নয়।'' ভারতীয় প্রধানমন্ত্রী নরেন্দ্র মোদীকে আমেরিকা চীন সম্পর্কের জটিলতা বিবেচনায় নিয়ে এগোতে হবে ড. কওল বলছেন, আমেরিকার সাহায্যের প্রস্তাব যদি আন্তরিকও হয়, তাহলেও লাদাখ সমস্যা সমাধানে আমেরিকা ঠিক কীভাবে সহায়তা করতে পারে তা নির্দিষ্ট করে বলা কঠিন। \"আমেরিকা সামরিক গোয়েন্দা তৎপরতার মত বিষয়ে অংশ নিতে পারে, যেটা অবশ্য সীমিত পরিসরে হবে - হয়ত হার্ডওয়্যার অর্থাৎ যন্ত্রপাতি এবং প্রশিক্ষণের মত বিষয়ে তারা সাহায্য দিতে পারবে। এছাড়া ক্রমবর্ধমান উত্তেজনা প্রশমন করতে আমেরিকা চীনের উদ্দেশ্যে প্রতীকী বার্তা পাঠাচ্ছে,\" বলছিলেন তিনি। আমেরিকার সহায়তা আন্তরিক এবং গুরুত্বপূর্ণ মাত্রার যদি হয়, তাহলে সেটা ভারতীয় জনগণের সাথে জনসংযোগের ক্ষেত্রে আমেরিকার জন্য লাভজনক হবে। কয়েক দশক ধরে আমেরিকা পাকিস্তানের ঘনিষ্ঠ মিত্র ছিল। ফলে ভারতীয় সমাজের বিভিন্ন অংশ আমেরিকাকে নির্ভরযোগ্য বন্ধু হিসাবে বিবেচনা করতে চায় না। সুইডেনের উপসালা ইউনিভার্সিটির পিস অ্যান্ড কনফ্লিক্ট বিভাগের অধ্যাপক অশোক সোয়েইন বলছেন আমেরিকাকে আস্থাভাজন বন্ধু হিসাবে গ্রহণ করার ব্যাপারে ভারতের সতর্ক থাকা উচিত। তার যুক্তি: \"আমেরিকার কখনও কোন দেশের সাথে আস্থাভাজন মিত্রের সম্পর্ক ছিল না এবং মি. ট্রাম্পের শাসনামলে সেটা আরও স্পষ্ট হয়েছে। চীনের মত শক্তিশালী একটা দেশের সাথে দেনদরবারের ক্ষেত্রে ভারতের জন্য আমেরিকান কার্ড দেখানোটা কাজে দেবে না।\" দুই দলেরই সমর্থন ডোনাল্ড ট্রাম্প ও নরেন্দ্র মোদীর মধ্যে একটা হৃদ্যতাপূর্ণ উষ্ণ সম্পর্ক রয়েছে প্রধানমন্ত্রী নরেন্দ্র মোদী এবং প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প দুজনেই প্রতীকী সম্পর্কে গভীরভাবে বিশ্বাসী। এবং দুজনের মধ্যে একটা ব্যক্তিগত রসায়ন কাজ করে। কিন্তু কূটনীতিকদের প্রশ্ন হল তাদের এই সম্পর্ক জোরদার করতে আসলে কতটুকু কী করা হয়েছে। \"প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের শাসনামলে সম্পর্কের ক্ষেত্রে অগ্রগতি হয়েছে। প্রধানমন্ত্রী মোদী এবং প্রেসিডেন্ট ট্রাম্পের মধ্যে দারুণ একটা ব্যক্তিগত রসায়ন কাজ করে। কিন্তু সেটার ওপর ভিত্তি করে এগোনর গতিটা ধীর এবং আমরা দেখতে চাই এটা আরও গতিশীল হোক,\" বিবিসিকে বলেছেন সাবেক ভারতীয় কূটনীতিক নিলাম দেও, যিনি আমেরিকায় দুই মেয়াদে কূটনীতিক হিসাবে কাজ করেছেন। ভারত আমেরিকার সহায়তা ও মধ্যস্থতার প্রস্তাব গ্রহণও করেনি, প্রত্যাখানও করেনি। অধ্যাপক সোয়েইন বলছেন, ৩রা নভেম্বরের নির্বাচনে কী হয় সেটা দেখার জন্য ভারত অপেক্ষা করতে চায়। কিন্তু কূটনীতিকরা মনে করছেন, খুব বেশি কিছু পরিবর্তন হবে, এমনকী হোয়াইট হাউসের দায়িত্ব নতুন কারও হাতে গেলেও খুব কিছু বদলাবে না। প্রেসিডেন্ট ট্রাম্প এবং তার ডেমোক্রাটিক প্রতিপক্ষ জো বাইডেন প্রায় প্রতিটি ইস্যুতে ভিন্নমত পোষণ করেন। এখানে সম্ভবত ব্যতিক্রম হলো ভারত নিয়ে তাদের নীতি। ভারতের সাবেক কূটনীতিকরা বলছেন আমেরিকার পররাষ্ট্র নীতিতে দুটি প্রধান দলেরই সমর্থন রয়েছে ভারত বিষয়ে। নিলাম দেও বলছেন, \"আমেরিকায় রিপাবলিকান এবং ডেমোক্রাট - দুই প্রধান পার্টির ভারত নীতি যে এক - এটা এই প্রথম নয়। প্রেসিডেন্ট ক্লিন্টনের সময় থেকে সব আমেরিকান প্রেসিডেন্টই ভারত সফর করেছেন। প্রেসিডেন্ট ওবামা ভারতে গেছেন দু্'বার। কাজেই যে দলই ক্ষমতায় থাকুক, সেই দলের প্রেসিডেন্টের অধীনেই ভারতের সাথে আমেরিকার সম্পর্কে উন্নতি হয়েছে। \" ফলে যে দলের প্রার্থীই হোয়াইট হাউসের দৌড়ে বিজয়ী হন না কেন, এটা মনে হচ্ছে যে, এমনকী নির্বাচনের পরেও চীনের সাথে ভারতের অচলাবস্থা নিরসনে আমেরিকা ভারতের প্রতি তার সহায়তা অব্যাহত রাখবে। তবে ভারত কীভাবে এর জবাব দেবে তা এখনও পুরোই অনিশ্চিত।", "doc2": "သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်က ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီ ညီလာခံ ကျင်းပနေစဉ် ထုတ်လွှင့်ပြသခဲ့တဲ့ ဒီအခမ်းအနားဟာ ပါတီအကျိုးအတွက် စတန့်ထွင် ပြခဲ့တာ ဆိုပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်းမှာ အတော်များများက ဝေဖန်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယလူမျိုးတစ်ဦးကို အမေရိကန်နိုင်ငံသားအဖြစ် အမေရိကန် သမ္မတကိုယ်တိုင် လက်ခံကြိုဆို အသိအမှတ်ပြုခဲ့တဲ့ ဒီလို ရှားရှားပါးပါး ဖြစ်စဉ်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက မီဒီယာတွေမှာတော့ ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားစွာ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ အမေရိကန် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး မူဝါဒဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက်ရော အိန္ဒိယလူမျိုးတွေအတွက်ပါ သိပ်ကို အရေးပါပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံအတွက် နည်းပညာရှင်တွေ ဂုဏ်ယူစွာ မွေးထုတ်ပေးနေတဲ့ အစဉ်အလာ ရှိထားပါတယ်။ အိန္ဒိယ နည်းပညာရှင်တွေဟာ H1B ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံကို ရောက်လာကြပြီး နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံသား ခံယူလေ့ ရှိကြပါတယ်။ အိန္ဒိယ အမျိုးသမီး ဆော့ဖ်ဝဲ အင်ဂျင်နီယာ ဆူဒါ ဆန်ဒါရီ နာရာယာနန်ကို အမေရိကန်နိုင်ငံသား ဖြစ်ခွင့်ရ လက်မှတ်ကို သမ္မတကိုယ်တိုင်ပေး အခုလို သမ္မတကိုယ်တိုင် လူထုရှေ့မှောက် လက်ခံကြိုဆိုပြတာဟာ အိန္ဒိယနွယ်ဖွား အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေအတွက် အရမ်းကို ကျေနပ်စရာ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီအခမ်းအနားဟာ အစဉ်အလာအရ ဒီမိုကရက်တွေကို ပိုထောက်ခံအားပေးလေ့ ရှိတဲ့ ပြည်ပက လာအခြေချတဲ့သူတို့တွေအပေါ် ရီပတ်ဘလီကန်တွေရဲ့ ပဏာမ လက်ကမ်းကြိုဆိုလိုက်မှုလည်း ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယ-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံအကြား မဟာဗျူဟာ ဆက်ဆံရေးတွေ ပိုနက်နက်နဲနဲ တိုးတက် ကောင်းမွန်လာနေချိန်မှာ သမ္မတရဲ့ ဒီအမူအရာ လက္ခဏာကြောင့် နွေးထွေးမှုတွေ ဖြစ်ထွန်းလာစေမှာကတော့ သေချာပါတယ်။ အိန္ဒိယလူမျိုး အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေက အမေရိကန် သမ္မတရွေးတဲ့အခါ မဲပေး ရွေးကောက်တင်မြှောက်နိုင်ကြမှာပါ။ ဒီတော့ ထရမ့်ပဲ တက်တက်၊ ဘိုင်ဒန်ပဲ တက်တက်၊ သူတို့က အိန္ဒိယအတွက် ဘာတွေ လုပ်ပေးနိုင်မှာပါလဲ။ တရုတ်နဲ့ လာဒါ့ခ်ဒေသ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်တို့ ကာလရှည် နယ်မြေအငြင်းပွားနေတဲ့ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းက လာဒါ့ခ်ဒေသ အမေရိကန်ဘက်က အိန္ဒိယကို ဘယ်နေရာမှာ အကူအညီပေးနိုင်မလဲဆိုတာကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ထုတ်ပြောထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဟာ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဟိမဝန္တာတောင်မှာ ရှိတဲ့ လက်ဒါ့ခ်ဒေသကို သူပိုင်ကိုယ်ပိုင် တရုတ်နဲ့ အငြင်းပွားနေတာပါ။ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်တို့ဟာ ဧပြီ၊ မေလလောက်ကစလို့ အဲဒီနေရာမှာ စစ်သား ၅ သောင်းလောက်စီ တပ်ချထားပြီး တချို့နေရာတွေမှာဆိုရင် တပ်နှစ်တပ်အကြား တစ်ဘက်နဲ့တစ်ဘက် မီတာ ၂၀၀ တောင် မကွာကြပါဘူး။ ဒီလိုအနေအထားမျိုးမှာ မရည်ရွယ်ဘဲ စည်းမျဉ်းလိုက်နာဖို့ ပျက်ကွက်မှု အသေးအမွှားလေးတစ်ခုခုကနေ ကြီးမားတဲ့ စစ်ပွဲကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာမှာကို လုံခြုံရေးကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ နျူကလီးယားပိုင် အိမ်နီးချင်း နှစ်နိုင်ငံ တပ်ဖွဲ့တွေ လာဒါ့ခ်ဒေသမှာ ဇွန်လတုန်းက ကြိုကြားကြိုကြား တိုက်ပွဲငယ်လေးတွေကနေ ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ်သာ ကာလတာရှည် တင်းမာမှုကြီး ဖြစ်လာခဲ့ရပါတယ်။ ဒီပဋိပက္ခမှာ ဝင်ကူပေးပါ့မယ်လို့ အိန္ဒိယကို အမေရိကန်က အကြိမ်ကြိမ် ကမ်းလှမ်းခဲ့ပါတယ်။ \"အိန္ဒိယအနေနဲ့ ဒီပဋိပက္ခမှာ အမေရိကန်ကို သူတို့ရဲ့ မိတ်ဆွေ မိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ် ဝင်ပါခိုင်းဖို့ လိုပါတယ်\"လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ခ် ပွန်ပီယို က အခုလအစောပိုင်းမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်တွေ သိမ်းယူထားတယ် ဆိုတဲ့ နေရာတွေကနေ တရုတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို နှင်ထုတ်ရေးမှာ တရုတ်အစိုးရကို ဖိအားပေးနိုင်ဖို့အတွက် အိန္ဒိယအနေနဲ့ သူ့ဘေးမှာ အမေရိကန်ကို ခေါ်ထားဖို့ လိုတယ် ဆိုတာကို အိန္ဒိယ သံတမန်တချို့က လက်ခံထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တခြားဒေသတွင်း မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေကိုလည်း သူ့ဘက်မှာ ခေါ်ထားဖို့ အိန္ဒိယက စဉ်းစားနိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။ ကွာ့ဒ်(Quad) လို့အမည်ပေးထားတဲ့ လေးနိုင်ငံအဖွဲ့ ဝင် အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ ဂျပန်၊ သြစတြေးလျ အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ ဂျပန်၊ သြစတြေးလျတို့နဲ့ ကွာ့ဒ်(Quad) လို့အမည်ပေးထားတဲ့ လေးနိုင်ငံအဖွဲ့ တစ်ခု ဖွဲ့ထားပြီး ဒီကိစ္စဆွေးနွေးဖို့ အောက်တိုဘာလ အစောပိုင်းက ဂျပန်နိုင်ငံ တိုကျိုမြို့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။ ကနဦးပိုင်းမှာတော့ တရုတ်ရဲ့ အခိုင်အမာ ခြေကုပ် တိုးလုပ်လာမှုကို ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မလဲဆိုတာကို ဆွေးနွေးဖို့ပါ။ ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်က ဒီအဖွဲ့ကို နေတိုး မဟာမိတ်အဖွဲ့လို အလားတူ အဖွဲ့မျိုးဖြစ်အောင် ဖွဲ့ကြဖို့ အကြံပြုခဲ့တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ပိုနက်ရှိုင်းလာနေတဲ့ ဆက်ဆံရေး ဒီလို အကြံမျိုးဟာ အခု နှစ်ဆယ်လောက်အတွင်း ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေး ထားရှိလာတဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်အတွက် အံဝင်ခွင်ကျ ဖြစ်မှာ သေချာပါတယ်။ ရှေးရိုး အစဉ်အလာအရတော့ အိန္ဒိယဟာ ဘက်မလိုက်တဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေဖို့ ပိုလိုလားခဲ့ပါတယ်။ စစ်အေးကာလအတွင်းနဲ့ အာဖဂန်နစ္စတန်ကို ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ဝင်ရောက်ကျူးကျော်ခဲ့စဉ် တလျှောက်လုံးမှာ အိန္ဒိယက ဒီမူဝါဒကို ကိုင်စွဲခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခု ၂၁ ရာစု ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အိန္ဒိယအစိုးရအနေနဲ့ သူ့ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အမြင်ကို ပြောင်းလဲ ပုံဖော်လိုက်ပါပြီ။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်တုန်းက သမ္မတ ကလင်တန်ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံကို သမိုင်းဝင် ခရီးစဉ်အဖြစ် သွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ နှစ်ပေါင်း ၂၅ နှစ်အတွင်း အမေရိကန်သမ္မတတစ်ဦးရဲ့ ပထမဆုံး ခရီးစဉ် ဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယကို အမေရိကန်ရဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံ ဖြစ်လာအောင် စည်းရုံး သိမ်းသွင်းခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ၆ ရက်ကြာ ခရီးစဉ်ကို အိန္ဒိယ-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးရဲ့ အချိုးအကွေ့ တစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီမတိုင်ခင်ကတော့ သူတို့နှစ်နိုင်ငံကို စိမ်းကားနေတဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားခဲ့တာပါ။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်မှာ သမ္မတ ဘီလ်ကလင်တန် အိန္ဒိယ လာရောက်စဥ် အိန္ဒိယ သမ္မတ ကိုချရယ် ရာမန် နာရာယာနန်းနဲ့တွေ့ဆုံ သမ္မတဂျော့ဂျ် ဘွတ်ရှ်ရဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း နျူကလီးယား သဘောတူစာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလိုက်နိုင်ခဲ့တာဟာ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးကို မဟာဗျူဟာအရပါ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း တိုးမြှင့်ပေးလိုက်သလို ဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတ အိုဘားမား ကလည်း အိန္ဒိယကို နှစ်ကြိမ် သွားခဲ့ပါတယ်။ အခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့မှာတော့ သမ္မတထရမ့်ဟာ ဂူဂျာရတ်ပြည်နယ်က လူတွေ ပြည့်သိပ်နေတဲ့ အားကစားရုံကြီးတစ်ခုက လူထုစည်းဝေးပွဲကြီးတစ်ခုကို တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့အတွက်အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီက ဂုဏ်ပြု စီစဉ်ပေးခဲ့တဲ့ အဲဒီပွဲမှာ သမ္မတ ထရမ့်က \"နှစ်နိုင်ငံရဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ အခုလောက် ကောင်းတာမျိုး မရှိခဲ့ဖူးဘူး\"လို့ ထုတ်ဖော်ကြေညာသွားခဲ့ပါတယ်။ တွန့်ဆုတ်နေမှု အိန္ဒိယဘက်က တွန့်ဆုတ်နေခဲ့တာဟာ အကြောင်းရင်း အတော်များများ ရှိနိုင်ပါတယ်။ လန်ဒန်မြို့ Westminster တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံရေးနဲ့ နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေး ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ နီတာရှာ ကောလ် ကတော့ အမေရိကန် ပေးတဲ့ ကတိကဝတ်ကို သိပ်မယုံပါဘူး။ \"အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒက ဦးတည်ရာလမ်းကြောင်း ပြောင်းနေပြီး ကမ္ဘာတဝန်းမှာ အမေရိကန်ရဲ့အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ဆောင်မှုတွေကို ထရမ့်က လျှော့ချနေချိန်မျိုးမှာ ထရမ့်အစိုးရရဲ့ နှုတ်ကတိက သိပ်ကြီး ယုံလောက်စရာမရှိပါဘူး\" လို့ သူက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ \"အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ် ပြဿနာမှာ အမေရိကန်က ကြားဝင် ညှိနှိုင်းပေးဖို့ ကမ်းလှမ်းချက်ကို တရုတ်က ပြတ်ပြတ်သားသား ပယ်ချထားသလို အိန္ဒိယကလည်း သိပ်စိတ်မပါ ဖြစ်နေတာကြောင့် အောင်မြင်မယ့်ပုံတော့ မရှိပါဘူး\" ဒီလိုကူဖို့ ကမ်းလှမ်းချက်က တကယ့် စိတ်ရင်းစေတနာ အစစ်အမှန် ဖြစ်တယ်ဆိုရင်တောင် လာဒါ့ခ်ဒေသ ပြဿနာကို အမေရိကန်က ဘယ်လို ကူညီဖြေရှင်းပေးနိုင်မလဲဆိုတာ အတိအကျ ပြောဖို့ ခက်တယ်လို့ဒေါက်တာ ကောလ် က ပြောပါတယ်။ \"အမေရိကန်ဟာ စစ်ထောက်လှမ်းရေး (ဒါကလည်း အကန့်အသတ်နဲ့သာ လုပ်နိုင်မှာပါ)၊ ဟာ့ဒ်ဝဲ၊ လေ့ကျင့် သင်တန်း စတဲ့ နယ်ပယ်လိုမျိုးတွေမှာသာ အများဆုံး ပါဝင် ဆောင်ရွက်နိုင်မှာပါ။ တချိန်တည်းမှာပဲ တင်းမာမှုတွေ တိုးမလာအောင် ရှောင်ရှားဖို့ တရုတ်ကို အမေရိကန်က သတင်းစကား ပါးနေပါတယ်\"လို့ သူက ပြောပါတယ်။ တကယ်လို့ အမေရိကန်ရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုက အစစ်အမှန်၊ လောက်လောက်လားလား ဖြစ်မယ်ဆိုရင်တောင် အမေရိကန်အစိုးရနဲ့ အိန္ဒိယပြည်သူလူထုအကြားမှာ ဆက်ဆံရေးပြဿနာတစ်ခု ရှိနေပါတယ်။ ပါကစ္စတန်ရဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံအဖြစ် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ရပ်တည်လာခဲ့တဲ့ အမေရိကန်ကို ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ အိန္ဒိယ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွင်းက အလွှာအတော်များများအတွက် အတော်လေး ခက်ပါလိမ့်မယ်။ ဆွီဒင်နိုင်ငံ Uppsala တက္ကသိုလ်က ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပဋိပက္ခရေးရာ ပါမောက္ခ အာရှော့ခ် ဆွိန်းကလည်း အမေရိကန်ကို မယုံဖို့ အိန္ဒိယကို သတိပေးနေပြီး အမေရိကန်ဟာ ဘယ်တုန်းကမှ နိုင်ငံတစ်ခုခုရဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံ မဖြစ်ခဲ့ဖူးကြောင်းနဲ့ ဒါဟာ ထရမ့်အစိုးရလက်ထက်မှာ ပို သိသာထင်ရှားလာကြောင်း ပြောပါတယ်။ တရုတ်လို အင်အားကြီးနိုင်ငံမျိုးနဲ့ ဆက်ဆံဖြေရှင်းရတဲ့အခါမျိုးမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအပေါ် အမေရိကန်ရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုမျိုးက ပိုလို့တောင် အလုပ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ပါတီနှစ်ခုရဲ့ ထောက်ခံအားပေးမှု ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ နာရန်ဒရာမိုဒီ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ သမ္မတ ထရမ့်တို့ဟာ ပြယုဂ်လက္ခဏာအရရော၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရပါ ဆက်ဆံရေးမှာ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး ပိုခိုင်မာဖို့ တကယ်တမ်းမှာ ဘယ်လောက် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သလဲ ဆိုတာကို သံတမန်တွေက မေးခွန်း ထုတ်နေကြပါတယ်။ \"သမ္မတ ထရမ့်အစိုးရလက်အောက်မှာ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုတွေ လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ သမ္မတ ထရမ့်အကြား ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ အတော်လေး ရင်းနှီးချစ်ခင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေး တိုးတက်မှုကတော့ နှေးနေပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့က ဒါ့ထက် ပိုမြန်စေချင်ပါတယ်\"လို့ အိန္ဒိယ သံတမန်ဟောင်း နီလမ် ဒီယို က ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ခုချိန်ထိတော့ အိန္ဒိယဟာ သတိကြီးကြီးထားနေပြီး အမေရိကန်ရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံလိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် ငြင်းပယ်လိုက်တာမျိုး မလုပ်သေးပါဘူး။ နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတာကို အိန္ဒိယက စောင့်ကြည့်လိမ့်မယ်လို့ ပါမောက္ခ ဆွိန်းက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သံတမန်တွေကတော့ အမေရိကန်အစိုးရ ခေါင်းဆောင် အပြောင်းအလဲ ဖြစ်လာခဲ့ရင်တောင် အိန္ဒိယရဲ့ သဘောထား သိပ်ကြီးပြောင်းသွားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောနေပါတယ်။ သမ္မတ ထရမ့်နဲ့ သူ့ရဲ့ ပြိုင်ဘက် ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတလောင်း ဂျိုး ဘိုင်ဒန် တို့ဟာ ကိစ္စရပ်အားလုံးနီးပါးလောက်မှာ အမြင်မတူကြပေမဲ့ အိန္ဒိယအပေါ် ထားတဲ့ မူဝါဒကတော့ တူကြပါတယ်။ အိန္ဒိယအပေါ် ထားတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ မူဝါဒကို အမေရိကန် ပါတီကြီးနှစ်ခုလုံးက ထောက်ခံကြတယ်လို့ အိန္ဒိယ သံတမန်ဟောင်းတွေက ပြောပါတယ်။ \"ရီပတ်ဘလီကန်ရော ဒီမိုကရက်ပါ ပါတီနှစ်ခုစလုံး အိန္ဒိယအပေါ် တူညီတဲ့ အမြင်သဘောထား ထားရှိတာ ဒါပထမဆုံးအကြိမ် မဟုတ်ပါဘူး။ သမ္မတ ကလင်တန် လက်ထက်ကစလို့ အမေရိကန် သမ္မတတွေ အိန္ဒိယကို လာခဲ့ကြပါတယ်။ သမ္မတ အိုဘားမား က နှစ်ခေါက် လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ ပါတီနှစ်ခုစလုံးက သမ္မတတွေရဲ့ လက်ထက်မှာ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေး တိုးတက်ကောင်းမွန်လာခဲ့ပါတယ်\" လို့ အိန္ဒိယ သံတမန်ဟောင်း နီလမ် ဒီယို က ပြောပါတယ်။ ဒီတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးသွားရင်တောင် တရုတ်နဲ့ ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ်သာ ဖြစ်နေမှုမှာ အိန္ဒိယကို ထောက်ခံကူညီဖို့ အမေရိကန်က ဆက်ကမ်းလှမ်းနေမယ့်ပုံ ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယဘက်က ဘယ်လို တုံ့ပြန်မလဲ ဆိုတာကတော့ တပ်အပ်ပြောဖို့ ခက်လှပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-51255750", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-51256268", "doc1": "উহানে যাওয়ার আগে পরিবারের কাছ থেকে বিদায় নিচ্ছেন একজন চীনা স্বাস্থ্য কর্মকর্তা। তারা বলছেন, করোনাভাইরাস এর আগেকার সার্স বা ইবোলা রোগের ভাইরাসের মতো নয়, এবং এটির মোকাবিলা করা কঠিন। এর কারণ ব্যাখ্যা করে চীনের স্বাস্থ্য কমিশনের পরিচালক বলছেন, মানুষের দেহে এটি ঢোকার পর দু'সপ্তাহ পর্যন্ত কোন লক্ষণ দেখা যায় না। কিন্তু তখনও এটা একজন থেকে আরেকজনে ছড়াতে পারে। করোনাভাইরাসে চীনে এ পর্যন্ত ২০০০র লোক সংক্রমিত হয়েছে এবং ৫৬ জনের মৃত্যু হয়েছে। চীনা স্বাস্থ্যমন্ত্রী মা শিয়াওয়েই বলছেন, তাদের মনে হচ্ছে হচ্ছে যে ভাইরাসটির ব্যাপকভাবে ছড়িয়ে পড়ার ক্ষমতা বাড়ছে বলে মনে হচ্ছে। কোন মানুষ এই ভাইরাসে সংক্রমিত হলে তার দেহে লক্ষণ দেখা দিতে দু'সপ্তাহ পর্যন্ত সময় লাগতে পারে। তার আগে কোন লোকই জানতে পারে না যে তার দেহে করোনাভাইরাসের সংক্রমণ ঘটেছে কিনা। কিন্তু সেই অবস্থাতেও তার সংস্পর্শে আসা অন্য লোকরা সংক্রমিত হতে পারে। এটা একটা গুরুত্বপূর্ণ আবিষ্কার । উহানের হাসপাতালে রোগীর ভীড়। আরো পড়তে পারেন: আওয়ামী লীগ-বিএনপি সংঘর্ষে আহত বেশ কয়েকজন পুলিশের নিলামে বিক্রি হলো ইয়াবা ভর্তি ট্রাক কীভাবে উৎখাত হয়েছিল ইরানের মোসাদ্দেক সরকার কারণ সার্স এবং ইবোলার মতো ভাইরাসের ক্ষেত্রে দেখা গেছে, আক্রান্ত ব্যক্তির শরীরে লক্ষণ দেখা দেবার পরই কেবলমাত্র সে আরেকজনকে সংক্রমিত করতে পারতো। কিন্তু করোনাভাইরাস এদিক থেকে অনেক বেশি বিপজ্জনক এবং স্পষ্টতই এ ভাইরাস মোকাবিলা করা অনেক বেশি কঠিন । যেখান থেকে এই ভাইরাস ছড়ানো শুরু হয়েছিল সেই উহান শহর এখন অবরুদ্ধ। রাস্তায় কোন ট্যাক্সি চলতেও দেখা যাচ্ছে না। যারা সংক্রমণ নিয়ে হাসপাতালে যেতে চাইছেন তাদেরকে স্বেচ্ছাসেবকরা ব্যক্তিগত গাড়িতে করে হাসপাতালে নিয়ে যাচ্ছে। ইতিমধ্যে চীনের অনেকগুলো শহর এবং চীনের বাইরে বেশ কয়েকটি দেশে করোনাভাইরাস সংক্রমণে আক্রান্ত লোক চিহ্নিত হয়েছে। উহানে স্বাস্থ্যরক্ষায় যোগ দিয়েছে চীনা সেনা সদস্যরা। এই দেশগুলো হচ্ছে জাপান, তাইওয়ান, নেপাল, ভিয়েতনাম, থাইল্যান্ড, সিঙ্গাপুর, অস্ট্রেলিয়া, যুক্তরাষ্ট্র এবং ফ্রান্স। জাপান সরকার ঘোষণা করেছে যে উহান শহরে থাকা জাপানি নাগরিকদের কেউ দেশে ফিরে যেতে চাইলে তাদেরকে নিয়ে যাবার ব্যবস্থা করা হবে। চীনের রোগ প্রতিরোধ ও নিয়ন্ত্রণ কেন্দ্রের প্রধান শু ওয়েনবো বলছেন, বিজ্ঞানীরা সাফল্যের সঙ্গে করোনাভাইরাসের একটি প্রজাতি চিহ্নিত করতে পেরেছেন এবং এর একটি টিকা তৈরির জন্য কাজ করছেন।", "doc2": "ဝူဟန်ဆေးရုံမှာ လူနာတွေ စုပြုံနေ ဒီဗိုင်းရပ်ပိုးကြောင့် သေဆုံးသူ ၅၆ ယောက်ရှိပါပြီ။ ဗိုင်းရပ်ရဲ့ ကူစက်နိုင်တဲ့ အစွမ်းက ကြီးမားပုံရတယ်လို့လည်း တရုတ်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီး မားဆိုင်ရောင်ဝေက သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။ တရုတ်မြို့ကြီး တော်တော်များများကိုလည်း ခရီးသွားခွင့်တွေ ပိတ်ထားပါတယ်။ ဒီရောဂါစဖြစ်တဲ့ ဟူဘေပြည်နယ်က ဝူဟန်မြို့မှာတော့ သိသိသာသာကို အသွားအလာတွေ ဖြတ်တောက်ထားပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် မြို့ကြီးတချို့မှာ အဝင်အထွက်တွေ ပိတ်ထား ရောဂါကူးစက်မှုက ထိန်းချုပ်ဖို့ အရေးကြီးတဲ့အဆင့်ကို ရောက်နေပြီလို့ မားဆိုင်ရောင်ဝေက ပြောပါတယ်။ တရုတ်ပြည်မှာ သားရဲတိရစ္ဆာန် ရောင်းဝယ်မှုကို လုံးဝပိတ်ပင်လိုက်ပြီလို့လည်း အာဏာပိုင်တွေက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်ပိုးဟာ တိရစ္ဆာန်တွေက စပြီး ပြန့်ပွားလာတယ်လို့ ယူဆနေကြပေမယ့် ဒါကို တရားဝင် အတည်ပြုနိုင်တာတော့ မရှိသေးပါဘူး။ လူမှာ ရောဂါဝင်ပြီး လက္ခဏာတွေ ပြတဲ့အထိ တရက်ကနေ နှစ်ပတ်ကြာနိုင်ပြီး အဲဒီအချိန်မှာ ဘာမှမသိသာဘူးလို့လည်း အာဏာပိုင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒီလိုရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့အတွက် လူတယောက်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်ပိုးဝင်နေတာကို မသိဘဲ တခြားသူတွေကို ကူးစက်နိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အနည်းဆုံးသေသူ ၅၆ ယောက်ရှိ ဒီရောဂါထိန်းချုပ်ရေးအတွက် ဒီအဆင့်က အရေးကြီးတဲ့အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ပြည်မှာ နောက်ဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဆားစ်ဗိုင်းရပ်ရောဂါနဲ့ အာဖရိကကစတဲ့ အီဘိုလာ ရောဂါမှာတော့ ရောဂါလက္ခဏာတွေပြမှ ကူးစက်နိုင်တာပါ။ ဒါကြောင့် အဲဒီရောဂါတွေ ဖြစ်တဲ့အခါမှာ နေမကောင်းတဲ့သူတွေနဲ့ သူတို့နဲ့ ထိတွေ့မိသူတွေကို သတ်မှတ်ခွဲခြားပြီး သီးသန့်ခွဲထားနိုင်လို့ ရောဂါထိန်းချုပ်ရက ပိုပြီးလွယ်ကူပါတယ်။ တုပ်ကွေးရောဂါကတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဖျားမှန်းမသိဘဲ သူများတွေကို ကူးစက်နိုင်တဲ့ ဗိုင်းရပ်ရောဂါတမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်မှာတော့ ဒီဗိုင်းရပ်က ဝက်တုပ်ကွေးလို ကမ္ဘာအနှံ့ ဖြစ်တဲ့ ကပ်ရောဂါမျိုး ဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို လက္ခဏာမပြဘဲ ကူးနေတဲ့သူတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့က တရုတ်အစိုးရအတွက် ပိုပြီး ခက်ခဲတဲ့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုရောဂါပျိုးနေတဲ့အချိန်မှာ ဗိုင်းရပ်ရဲ့ ကူးစက်နိုင်တဲ့နှုန်းက ဘယ်လိုရှိသလဲနဲ့ တရုတ်ပြည်အပြင်ဘက်က လူနာတွေရော လက္ခဏာမပြခင်မှာ သူများတွေကို ရောဂါကူးနိုင်သလား ဆိုတဲ့ အရေးကြီးတဲ့ မေးခွန်းတွေ မေးစရာ ရှိနေပါတယ်။ နောက် ဒီဗိုင်းရပ်ရဲ့ ကူးစက်နိုင်စွမ်းက ပိုပြီး ပြင်းထန်လာတယ်လို့ တရုတ် အမျိုးသား ကျန်းမာရေး ကော်မရှင်က ပြောတာကလည်း ဘာကြောင့်လဲ။ ဝူဟန်မှာ ဘယ်လိုရှိသလဲ ဗြိတိန်က ဆိုဖီဟာ ဝူဟန်မှာ ပိတ်မိနေသူ တယောက်ပါ။ အိမ်ထဲမှာ ပိတ်မိနေတာ လေးရက်လောက် ရှိပြီလို့လည်း သူက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်အကြောင်းကို ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်ကမှ သိပြီး အခြေအနေက ပိုပိုဆိုးလာတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဝူဟန်မြို့လမ်းတွေပေါ်မှာလည်း တက္ကစီတွေ မရှိတဲ့အတွက် စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေက လူနာတွေကို ဆေးရုံတွေဆီ ကားမောင်း ပို့ပေးနေရသလို ဆေးရုံတွေမှာလည်း လူတွေ ပြည့်ကျပ်နေပါတယ်။ ကားနဲ့ လူတွေကို ဆေးရုံအသွားအပြန် ပို့ပေးနေရပါတယ်၊ ပြန်လာရင် ဆေးဖျန်းသန့်ရှင်းတာတွေ လုပ်ပေးပါတယ်၊ အားလုံး အခမဲ့ပါလို့ ရင်ယုက အေအက်ဖ်ပီ သတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။ နောက်ကားဆရာတယောက်ကလည်း သူတို့အခြေအနေကောင်းတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါကျွန်တော်တို့ မြို့သားတွေ လုပ်ရမယ့်အလုပ်ပဲ၊ သတင်းထောက်တွေတောင် အဝေးက လာကူနေကြတာလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ စျေးကပြန်လာတဲ့ ဝူဟန်သူ ဒီဗိုင်းရပ်က ဘာလဲ ဒီဗိုင်းရပ်က တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်တွေထဲမှာ အသစ်ပေါ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်ပါ။ လူမှာဖြစ်တဲ့ ဒီလိုဗိုင်းရပ်တမျိုးကြောင့် ရိုးရိုး အအေးမိတာမျိုး ဖြစ်တတ်ပေမယ့် ၂ဝဝ၃ မှာ ဖြစ်တဲ့ ဆားစ်ရောဂါကြောင့် လူ ရာနဲ့ချီ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ တရုတ် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ် လူအချင်းချင်း ကူးစက်နိုင် အခု ဒီဗိုင်းရပ်သစ်ကြောင့်လည်း ဆိုးရွားတဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေ လူနာတွေမှာ ခံစားရပါတယ်။ ဖျားတာကနေစပြီး ချောင်းခြောက်ဆိုးတာ၊ ဖြစ်ပြီး တပတ်လောက်အကြာမှာ အသက်ရှူကျပ်တာတွေ ခံစားရလို့ လူနာတွေကို ဆေးရုံတင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီရောဂါအတွက် ဆေးဝါး၊ ကာကွယ်ဆေးဆိုတာတွေလည်း မရှိသေးပါဘူး။ စနေနေ့အထိ တရုတ်ပြည်မှာ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ နှစ်ထောင်လောက်ရှိပြီး နောက်ထပ် မသင်္ကာဖွယ် လူနာ ၂၆ဝဝ ကျော် တွေ့ရတယ်လို့ တရုတ်အမျိုးသား ကျန်းမာရေး ကော်မရှင်က ပြောပါတယ်။ သတင်းထောက်တွေကိုလည်း စစ်ဆေးပေး ဘယ်လိုကူးစက်သလဲ တရုတ်ကြွက်နှစ်သစ်ကူးမှာ ဒီရောဂါကူးစက်မှု ရုတ်တရက်တိုးလာတာကလည်း တိုက်ဆိုင်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချိန်ဟာ တရုတ်ပြည်မှာ ခရီးသွားလာမှု အများဆုံးအချိန်ပါ။ လူ ၁၁ သန်းရှိတဲ့ ဝူဟန်ကနေ အနားက မြို့ရွာ နယ်ပယ်တွေကို ကူးစက်မှုလည်း နည်းနည်းစီရှိပြီး တရုတ်နိုင်ငံ အနှံ့ကို ပြန့်နှံ့ပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ ဒီရောဂါက လေကြောင်းကလည်း ပြန့်နှံ့ကုန်လို့ နိုင်ငံတော်တော်များများမှာ ဒီရောဂါကူးစက်ခံရသူတွေ ရှိနေပါပြီ။ တရုတ်ပြည်ရဲ့ အိမ်နီးချင်း အာရှ နိုင်ငံတွေမှာလည်း ဒီရောဂါကူးစက်မှု တချို့တလေ ရှိနေပြီဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်နေပါပြီ။ ဂျပန်၊ တိုင်ဝမ်၊ နီပေါ၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ စင်္ကာပူ ကနေ သြစတြေးလျ၊ အမေရိကန်နဲ့ ပြင်သစ်အထိပါ ဒီရောဂါကူးစက်ခံရမှုတွေကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ဒီလိုမသင်္ကာတဲ့ လူနာတွေကို စမ်းသပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဗြိတိန်မှာ လူ ၃၁ ယောက်ကို စစ်ဆေးရာမှာတော့ အကုန်လုံးမှာ မရှိပါဘူး။ အမေရိကန်က ဝူဟန်က သူတို့ကောင်စစ်ဝန်ရုံးအဖွဲ့ကို ပြန်ခေါ်နေသလို ဂျပန်နဲ့ ဗြိတိန်ကလည်း သူတို့နိုင်ငံသားတွေကို ခေါ်ထုတ်ဖို့ စဉ်းစားနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-47412690", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-47416580", "doc1": "হামজা বিন লাদেনের অবস্থান এখনো অজানা মার্কিন কর্মকর্তারা বলছেন, হামজা বিন লাদেন নামে ওসামা বিন লাদেনের এই ছেলে আল কায়েদার নেতা হিসেবে আবির্ভূত হতে যাচ্ছেন। পাকিস্তান-আফগানিস্তান সীমান্তে তার অবস্থান রয়েছে বলে মনে করা হয়। বিবিসি নিউজ অনলাইনের এক খবরে বলা হয়েছে যে সাম্প্রতিক বছরগুলোতে হামজা বিন লাদেন আল কায়েদার অনুসারীদের জন্য কিছু অডিও এবং ভিডিও প্রচার করেছেন। এসব অডিও এবং ভিডিও বার্তার মাধ্যমে ওসামা বিন লাদেনের হত্যার প্রতিশোধ নিতে আমেরিকা এবং তাদের পশ্চিমা বন্ধুদের উপর আক্রমণের আহবান জানিয়েছেন হামজা বিন লাদেন। বিবিসি বাংলায় আরও পড়তে পারেন: ভারত-পাকিস্তান সংঘাত: আলোচনার কেন্দ্রে যে পাইলট বিশ্বব্যাপী সন্ত্রাসের সূচনা যে বোমা হামলায় ২০১১ সালে মার্কিন বিশেষ বাহিনী পাকিস্তানের অ্যাবোটাবাদে এক অভিযান চালিয়ে ওসামা বিন লাদেনকে হত্যা করে। ২০০১ সালের ১১ই সেপ্টেম্বর নিউইয়র্কে টুইন টাওয়ারে হামলার অনুমোদন দিয়েছিলেন ওসামা বিন লাদেন। ওই হামলায় প্রায় ৩,০০০ মানুষ নিহত হয়েছিল। হামজা বিন লাদেন সম্পর্কে কী জানা যাচ্ছে? ধারণা করা হচ্ছে, হামজা বিন লাদেনের বয়স ৩০ বছর। দুই বছর আগে সন্ত্রাসবাদ নিয়ে আমেরিকা যে ডকুমেন্ট তৈরি করেছে, সেখানে হামজা বিন লাদেনের নাম উল্লেখ রয়েছে। মার্কিন পররাষ্ট্র দপ্তর বলছে, হামজা বিন লাদেন যাকে বিয়ে করেছেন, তিনি মোহাম্মদ আত্তার মেয়ে। ২০০১ সালে যুক্তরাষ্ট্রে হামলার সময় যে চারটি বিমান ছিনতাই করা হয়েছিল, সেগুলোর একটি ছিনতাই করেছিলেন এই মোহাম্মদ আত্তা। মোহাম্মদ আত্তার ছিনতাই করা বিমানটি নিউইয়র্কে অবস্থিত টুইন টাওয়ারের একটি ভবনে আঘাত করেছিল। ওসামা বিন লাদেনকে হত্যার পর অ্যাবোটাবাদ কম্পাউন্ড থেকে তার যেসব চিঠিপত্র উদ্ধার করা হয়েছিল, সেগুলো থেকে ধারণা পাওয়া যাচ্ছিল যে হামজা বিন লাদেনকে তার পিতা ওসামা বিন লাদেন উত্তরসূরি হিসেব তৈরি করছিলেন। এই সন্তান ওসামা বিন লাদেনের খুব প্রিয় ছিল এবং ওসামা বিন লাদেনের পর আল কায়েদার নেতা হিসেবে তাকেই ভাবা হচ্ছিল। ধারণা করা হয়, হামজা বিন লাদেন তার মায়ের সঙ্গে ইরানে অনেক বছর কাটিয়েছেন এবং সেখানেই তার বিয়ের অনুষ্ঠান হয়েছে। কিন্তু অন্যান্য রিপোর্টে বলা হচ্ছে, তিনি পাকিস্তান, আফগানিস্তান এবং সিরিয়ায় বসবাস করেছেন। \"আমরা বিশ্বাস করি তিনি সম্ভবত পাকিস্তান-আফগানিস্তান সীমান্তে রয়েছেন এবং সীমান্ত পেরিয়ে ইরানে প্রবেশ করবেন। কিন্তু তিনি মধ্য এশিয়ার যে কোন জায়গায়ও থাকতে পারেন,\" বলছিলেন মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রের কূটনৈতিক নিরাপত্তা বিভাগের সরকারী মন্ত্রী মাইকেল ইভানফ। আল-কায়েদা সম্পর্কে মৌলিক তথ্য ২০০১ সালে কাবুলের কাছে ওসামা বিন লাদেন হামজা বিন লাদেনের অবস্থান এখনো অজানা আল-কায়েদার কী হলো? ২০০১ সালে আফগানিস্তানে মার্কিন সামরিক অভিযানের মাধ্যমে তালেবানরা ক্ষমতাচ্যুত হয়। এ সময় তালেবানরা ওসামা বিন লাদেন এবং তার সংগঠনকে নিরাপদ আশ্রয়ের জন্য জায়গা করে দেয়। সাম্প্রতিক বছরগুলোতে তথাকথিত ইসলামিক স্টেট-এর আবির্ভাবের পর আল-কায়েদা অনেকটা ম্রিয়মাণ হয়ে যায়। ইসলামিক স্টেট বিশ্বজুড়ে নজর কাড়ে এবং বিভিন্ন স্থানে বেশ কিছু হামলা চালায়। সন্ত্রাসবাদ বিরোধী মার্কিন সমন্বয়ক নেথান সেলস বলেন, \"এ সময়ের মধ্যে আল-কায়েদা তুলনামূলকভাবে নীরব হয়ে যায়। কিন্তু এটা তাদের কৌশলগত বিরতি, তারা আত্মসমর্পন করেনি।\" \"বর্তমানে আল-কায়েদা স্থির নয়। এরা পুনরায় সংগঠিত হচ্ছে এবং মার্কিন যুক্তরাষ্ট্র ও তাদের সহযোগীদের বিরুদ্ধে হুমকি হিসেবে রয়েছে। আমাদেরকে আঘাত করার মতো সামর্থ্য এবং ইচ্ছা - দু'টোই রয়েছে আল-কায়েদার।\" বিবিসি বাংলায় আরও খবর: 'বেশি টিভি দেখলে স্মৃতিভ্রংশ হয়' সাতজন অন্ধ ব্যক্তির পর্বত জয়ের গল্প", "doc2": "ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင် ဘယ်မှာ ရှိနေသလဲ ဆိုတာ မသိရပါဘူး။ ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင်ဟာ အယ်လ်ကိုင်ဒါ အုပ်စု ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာနေပြီလို့ အမေရိကန် အစိုးရ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေက ပြောနေပါတယ်။ သူဟာ အာဖဂန်နစ္စတန်နဲ့ ပါကစ္စတန် နယ်စပ်နားမှာ အခြေစိုက် လှုပ်ရှားနေတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ သူ့ဖခင် အသတ်ခံခဲ့ရတာကို ကလဲ့စားချေတဲ့ အနေနဲ့ အမေရိကန်နဲ့ မဟာမိတ် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံတွေကို တိုက်ခိုက်ကြဖို့ သူ့နောက်လိုက်တွေကို ညွှန်ကြား တိုက်တွန်းနေတဲ့ အသံဖိုင်နဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင်တွေကို လတ်တလောနှစ်တွေ အတွင်းမှာ ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၁ခုနှစ်တုန်းက ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ အဘော့တဘာ့ဒ်မြို့က ခြံဝင်းတခုထဲမှာ အိုဆမာ ဘင်လာဒင်ကို အမေရိကန် အထူးတပ်ဖွဲ့က အသေ ဖမ်းဆီးမိခဲ့ပါတယ်။ လူ ၃၀၀၀ နီးပါး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ ၂၀၀၁ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့ အမေရိကန်နိုင်ငံ တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရမှုကို အိုဆမာ ဘင်လာဒင်က နောက်ကွယ်ကနေ စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။ ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင် အကြောင်း ဘာတွေ သိထားလဲ အသက် ၃၀ အရွယ်လို့ ယူဆရတဲ့ ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင်ကို ကမ္ဘာတဝန်း အကြမ်းဖက်သူအဖြစ် အမေရိကန် အစိုးရက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်က တရားဝင် သတ်မှတ်ထားခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ၂၀၀၁ ခုနှစ် တိုက်ခိုက်မှုတုန်းက ခရီးသည်တင် လေယာဉ် ၄ စင်းထဲက တစင်းကို ပြန်ပေးဆွဲပြီး နယူးယောက်မြို့ ကမ္ဘာ့ ကုန်သွယ်ရေး မျှော်စင်ကို ဝင်တိုက်ခဲ့သူ မိုဟာမက် အက်တာ ရဲ့ သမီးနဲ့ လက်ထပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိုဆမာ ဘင်လာဒင်ရဲ့ ခြံဝင်းထဲမှာ သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ စာတွေအရ အိုဆမာဟာ သူ့ရဲ့ အချစ်ဆုံးသားလို့ ယူဆရသူ ဟမ်ဇာကို အယ်လ် ကိုင်ဒါ ခေါင်းဆောင် အဖြစ် အစားထိုးဖို့ လေ့ကျင့် ပျိုးထောင် ပေးနေခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင်ဟာ သူ့မိခင်နဲ့ အီရန်မှာ နှစ်အတန်ကြာ နေခဲ့ပြီး အဲဒီမှာပဲ သူ အိမ်ထောင်ကျခဲ့တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ သတင်းတချို့မှာတော့ သူဟာ ပါကစ္စတန်၊ အာဖဂန်နစ္စတန် ဒါမှမဟုတ် ဆီးရီးယားမှာ နေထိုင်ခဲ့ပုံ ရတယ်လို့ ဖေါ်ပြကြပါတယ်။ \"ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင် ဟာ အာဖဂန် ပါကစ္စတန် နယ်စပ်မှာ နေထိုင်နေဖွယ် ရှိတယ်လို့ ယူဆထားပါတယ်။ အဲဒီကနေ အီရန်နိုင်ငံထဲ ဝင်သွားရင်လည်း ဝင်သွားနိုင်ပါတယ်။ အာရှ အလယ်ရဲ့ တောင်ပိုင်းမှာ ရှိချင်လည်း ရှိနိုင်ပါတယ်\" လို့ အမေရိကန် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေး လက်ထောက်ဝန်ကြီး မိုက်ကယ် အဲဗန်နော့ဖ် က ပြောပါတယ်။ အယ်လ်ကိုင်ဒါ အန္တရာယ်က ရှိနေဆဲ ဘီဘီစီ လုံခြုံရေး သတင်းထောက် ဖရန့်ခ် ဂါဒနာ ရဲ့ သုံးသပ်ချက် တကျော့ပြန် အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့ရဲ့ သြဇာ တိက္ကမ ကြီးမားတဲ့ ခေါင်းဆောင် တဦးအဖြစ် ဟမ်ဇာ ဘင်လာဒင် ပေါ်လာမှာကို အမေရိကန် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေက တနေ့တခြား အကြီးအကျယ် စိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်နေကြပါတယ်။ ဟမ်ဇာရဲ့ ဖခင် အိုဆမာ ကို အမေရိကန် ရေတပ် ကွန်မန်ဒို တပ်ဖွဲ့က ၂၀၁၁ ခုနှစ်တုန်းက သုတ်သင် သတ်ဖြတ်ခဲ့အပြီးမှာ အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့ဟာ သူ့ထက် ပို ရက်စက်ကြမ်းတမ်းတဲ့ ပြိုင်ဖက် IS အစ္စလာမစ်နိုင်ငံ အဖွဲ့လောက် နာမည် မထွက်တော့ဘဲ တိမ်မြုပ်သွားခဲ့ပါတယ်။ အိုဆမာ နောက်ပိုင်း အယ်လ်ကိုင်ဒါ အမည်ခံ ခေါင်းဆောင် အိုင်မန် အယ်လ် ဇာဝါဟီရီ ဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ မကောင်းတဲ့ အီဂျစ်လူမျိုး နည်းဗျူဟာရေးဆွဲသူ တဦး ဖြစ်ပြီး အဖွဲ့ကို လှုံ့ဆော်နိုင်စွမ်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း MI6 အကြီးအကဲ အဲလက်စ် ယန်းဂါး အပါအဝင် အနောက်အုပ်စု ထောက်လှမ်းရေး အကြီးအကဲတွေကတော့ အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့ကြီး ပျောက်ကွယ် မှေးမှိန် မသွားသေးဘူး ဆိုတာကို သတိပေးထားပါတယ်။ အယ်လ်ကိုင်ဒါ ဟာ အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံတွေနဲ့ အရှေ့ အလယ်ပိုင်းဒေသ၊ အာဖရိက ဒေသတွေမှာ ရှိတဲ့ မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေအပေါ် နောက်ထပ် တိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်ဖို့ စီစဉ်ရင်း အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့ကို အစီအစဉ်တကျ ပြန်တည်ဆောက်ဖို့ အတွက် လတ်တလောမှာ ထင်ထင်ပေါ်ပေါ် သိပ်မနေခဲ့ပါဘူး။ IS အစ္စလာမစ်နိုင်ငံအဖွဲ့ဟာ ပိုင်နက်နယ်မြေ တခု သတ်မှတ်ထုတ်ဖော် ကြေညာခဲ့တာဟာ အမှားကြီး မှားတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အမေရိကန် ဦးဆောင်တဲ့ ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်တာ ခံခဲ့ရဖွယ် ရှိတယ် ဆိုပြီး အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့က ပြောလေ့ရှိပါတယ်။ အခုအခါ သူတို့နှစ်ဖွဲ့စလုံးဟာ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှု အန္တရာယ် ပေးနိုင်တဲ့ အဖွဲ့တွေအဖြစ် ဆက်ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့အကြောင်း အခြေခံ အချက်များ အိုဆမာ ဘင်လာဒင်ကို ၂၀၀၁ ခုနှစ်တုန်းက ကာဘူးလ်မြို့နားမှာ တွေ့ရစဉ် နည်းဗျူဟာအရ ဆိုင်းငံ့ထားတာ ဖြစ်ပြီး အညံ့ခံ အရှုံးပေးလိုက်တာ မဟုတ် ၂၀၀၁ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရအပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမှာ အမေရိကန် ဦးဆောင်တဲ့ စစ်ပွဲတွေအတွင်း အိုဆမာ ဘင်လာဒင်နဲ့ သူ့ရဲ့အဖွဲ့ကို ခိုလှုံခွင့်ပေးထားတဲ့ တာလီဘန် အစိုးရ ပြုတ်ကျသွားခဲ့ပါတယ်။ လတ်တလော နှစ်တွေအတွင်း IS အဖွဲ့ အပေါ် ကမ္ဘာတဝန်းက အာရုံစိုက်လာခဲ့ကြသလို လာရောက် ပူးပေါင်းသူတွေ၊ ငွေကြေးထည့်ဝင်သူတွေ များလာခဲ့ပြီး အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံတွေနဲ့ မဟာမိတ်တွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မှု အတော်များများ လုပ်ခဲ့ချိန်မှာ အယ်လ်ကိုင်ဒါအဖွဲ့က မှေးမှိန်သွားခဲ့ပါတယ်။ \"ဒီကာလ အတောအတွင်း အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့ဟာ အထိုက်အလျောက် ငြိမ်နေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါဟာ နည်းဗျူဟာအရ ဆိုင်းငံ့ထားတာ ဖြစ်ပြီး အညံ့ခံ အရှုံးပေးလိုက်တာ မဟုတ်ဘူး\" လို့ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး အမေရိကန် ပူးတွဲညှိနှိုင်းရေးမှူး နေသန် ဆေးလ်စ် က ပြောပါတယ်။ \"ခုလက်ရှိ အယ်လ်ကိုင်ဒါအဖွဲ့ဟာ ဘာမှမလှုပ်ရှားနိုင်ပဲ ရပ်ဆိုင်းသွားတဲ့ အဖွဲ့ မဟုတ်ပါဘူး။ အဖွဲ့ကို ပြန်တည်ဆောက်နေပြီး အမေရိကန်နဲ့ မဟာမိတ် နိုင်ငံတွေကို ဆက်ခြိမ်းခြောက် အန္တရာယ် ပြုနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အယ်လ်ကိုင်ဒါ အဖွဲ့ဟာ တိုက်ခိုက် အန္တရာယ်ပေးဖို့ ရည်ရွယ်ချက် ဆက်ထားထားသလို တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်းလည်း ဆက်ရှိနေတယ် ဆိုတာ အမှန်ပါပဲ\" လို့ သူက ပြောပါတယ်။"}
{"doc1_url": "https://www.bbc.com/bengali/news-47239890", "doc2_url": "https://www.bbc.com/burmese/world-47243147", "doc1": "শামিমা বেগম মাত্র ১৫ বছর বয়সে সিরিয়ায় যান দৈনিক টাইমসকে দেয়া এক সাক্ষাৎকারে ১৯ বছর বয়েসী শামীমা বেগম বলেন, তিনি সিরিয়ায় থাকার সময় ডাস্টবিনে মানুষের কাটা মাথা পড়ে থাকতে দেখেছেন - কিন্তু এসব তাকে বিচলিত করে নি। সিরিয়ার একটি শরণার্থী শিবির থেকে দেয়া সাক্ষাৎকারে শামীমা বেগম বলেন, তিনি নয় মাসের গর্ভবতী, এবং এর আগে তার দুটি সন্তান হয়েছিল - কিন্তু দু'জনই মারা গেছে। তিনি বলেন, তার পেটের সন্তানটির জন্যই তিনি দেশে ফিরতে চান। শামীমা বেগম আরো বর্ণনা করেন, তার যে দুই বান্ধবী তার সাথে সিরিয়া গিয়েছিলেন তাদের একজন বোমা বিস্ফোরণে মারা গেছেন। তৃতীয় জনের ভাগ্যে কি ঘটেছে তা অস্পষ্ট। 'এটা ছিল স্বাভাবিক জীবনের মতোই' সিরিয়ায় যাবার জন্য লন্ডন ত্যাগের সময় বেথনাল গ্রিন একাডেমির ছাত্রী শামীমা বেগম ও আমিরা আবাসির বয়েস ছিল ১৫, আর খাদিজা সুলতানরা বয়েস ছিল ১৬। লন্ডনের কাছে গ্যাটউইক বিমান বন্দর থেকে ২০১৫ সালের ফেব্রুয়ারি মাসে তারা তিন জন তুরস্কের উদ্দেশ্যে উড়াল দেন। তারা তাদের বাবা-মাকে বলেছিলেন, তারা একসাথে কোথাও বেড়াতে যাচ্ছেন। তুরস্কে নামার পর তারা সীমান্ত পেরিয়ে সিরিয়ায় ঢোকেন। তখন সিরিয়া ও ইরাকের বিস্তীর্ণ অঞ্চল দখল করে রয়েছে আইএস। গ্যাটউইক বিমানবন্দরের সিসিটিভিতে : তিন স্কুল ছাত্রী খাদিজা সুলতানা (বাঁয়ে), শামিমা ও আমিরা আবাসি (ডানে)। বিবিসি বাংলায় আরো পড়ুন: ভেঙ্গে পড়েছে সিরিয়ায় যাওয়া ব্রিটিশ কিশোরীদের পরিবার খেলাফতের পর আইএসের ভবিষ্যৎ কী শেষ ঘাঁটিগুলো ছেড়ে পালাচ্ছে আইএস যোদ্ধারা সহিংস জিহাদের প্রতি আকর্ষণের পেছনে কী কাজ করে ইসলামিকে স্টেটের স্বঘোষিত 'খেলাফতের' রাজধানী রাক্কায় এসে তারা প্রথম একটি বাড়িতে ওঠেন। সেখানে তাদের সাথে ছিল আরো কয়েকজন মেয়ে - যারা আইএস যোদ্ধদের বধূ হবার জন্য দেশ ছেড়ে এসেছিল। শামীমা বলেন, \"আমি একটা আবেদনপত্র দেই যে আমি ইংরেজিভাষী একজন যোদ্ধাকে বিয়ে করতে চাই - যার বয়েস ২০ থেকে ২৫ বছর বয়েসের মধ্যে।\" দশ দিন পর তার সাথে ২৭ বছর বয়স্ক একজন ডাচ লোকের বিয়ে হয় - যে ধর্মান্তরিত হয়ে ইসলাম গ্রহণ করেছিল। তার পর থেকে শামীমা ওই ব্যক্তির সাথেই ছিলেন, এবং দু'সপ্তাহ আগে তারা পূর্ব সিরিয়ায় আইএস গোষ্ঠীর শেষ ঘাঁটি বাঘুজ থেকে পালিয়ে যান। এ সময় শামিমার স্বামী সিরিয়ান যোদ্ধাদের একটি দলের কাছে আত্মসমর্পণ করে। শামীমা এখন উত্তর সিরিয়ায় ৩৯ হাজার লোকের বাস এমন একটি শরণার্থী শিবিরে অবস্থান করছেন। টাইমসের সাংবাদিক এ্যান্টনি লয়েড তাকে প্রশ্ন করেছিলেন, রাক্কার জীবন যেমন হবে বলে তিনি আশা করেছিলেন - তা কি তেমনই ছিল? জবাবে শামীমা বলেন, \"হ্যাঁ, ছিল। এটা ছিল একটা স্বাভাবিক জীবনের মতোই। তাদের প্রচারমূলক ভিডিওতে যেমন দেখানো হতো - তেমনই একটা স্বাভাবিক জীবন। মাঝেমধ্যে একটা-দুটো বোমা ফাটতো, কিন্তু তা ছাড়া...।\" শামিমা বেগম তিনি বলেন, জীবনে প্রথমবার যখন তিনি মানুষের কাটা মাথা দেখেছিলেন, তাতে তিনি একটুও বিচলিত হননি। \"সেটা ছিল যুদ্ধক্ষেত্র থেকে ধরে আনা একজন বন্দী যোদ্ধার মাথা,.. একজন ইসলামের শত্রু।\" \"আমার মনে হয়, সে যদি সুযোগ পেতো তাহলে সে-ও একজন মুসলিম নারীর ওই একই অবস্থা করতো।\" \"আমি এখন আর সেই ছোট্ট ১৫ বছরের স্কুলের মেয়েটি নেই, যে বেথনাল গ্রিন থেকে পালিয়েছিল। এখানে আসার জন্য আমি দু:খিত নই\" - বলেন শামীমা । তবে তিনি বলেন সেখানে তিনি যে দমন-নিপীড়ন দেখেছেন তা তাকে 'স্তম্ভিত' করেছে, এবং ইসলামিক স্টেটের 'খেলাফত' শেষ হয়ে গেছে বলেই তার মনে হয়। \"আমি বড় কিছু আশা করছি না। তারা এখন (আইএস) এখন ছোট থেকে আরো ছোট হয়ে যাচ্ছে\" বলেন শামিমা - \"এবং সেখানে এত বেশি দমন-নিপীড়ন আর দুর্নীতি হচ্ছে যে আমি মনে করি তারা বিজয় পাবার উপযুক্ত নয়।\" তিনি বলেন, তার স্বামী এমন একটি কারাগারে আটক আছে যেখানে বন্দীদের ওপর নির্যাতন করা হয়। বাঁ থেকে খাদিজা সুলতানা , শামিমা বেগম ও আমিরা আবাসি শামীমার সঙ্গী খাদিজা সুলতানার পরিবারের একজন আইনজীবী ২০১৬ সালে বলেছিলেন, তিনি একটি রুশ বিমান হামলায় নিহত হয়েছেন বলে মনে করা হয়। শামীমা বেগম তার সাক্ষাৎকারে বলেন, একটি বাড়ির ওপর বোমা ফেলা হলে তার বান্ধবী নিহত হন। 'ওই বাড়ির নিচে কিছু গোপন কার্যক্রম চলছিল' বলে তিনি উল্লেখ করেন। তিনি বলেন, \"আমি কখনো ভাবিনি এমনটা হবে। প্রথমে আমি বিশ্বাস করিনি, কারণ আমি সব সময়ই মনে করতাম যে যদি আমরা মারা যাই, তাহলে একসাথেই মরবো।\" 'আমি ভয় পাচ্ছি যে আমার বাচ্চাটা হয়তো অসুস্থ হয়ে পড়বে' শামীমা বেগমের দুটি সন্তান হয়। এর মধ্যে দ্বিতীয়টি মারা যায় প্রথমে, আট মাস বয়সে। আর প্রথমটি মারা যায় এক বছর নয় মাস বয়সে। তাকে এক মাস আগে বাঘুজে কবর দেয়া হয়। টাইমস জানাচ্ছে, অপুষ্টির কারণে প্রথম সন্তানটির অসুস্থতা খারাপ মোড় নিয়েছিল। মিজ বেগম বলেন, তার দ্বিতীয় সন্তানকে তিনি একটা হাসপাতালে নিয়ে গিয়েছিলেন। কিন্তু সেখানে কোন অষুধ ছিল না, এবং যথেষ্ট ডাক্তার-নার্সও ছিল না। তিনি আরো বলছেন, শরণার্থী শিবিরে থাকলে তার পেটের সন্তানটিও আগের বাচ্চাদের মতোই মারা যাবে - এ ভয় তার বাঘুজ ছাড়ার সিদ্ধান্ত প্রভাবিত করেছে। শামীমা বেগম বলছেন, তার সন্তান যে কোন দিন ভূমিষ্ঠ হতে পারে, এবং এ জন্যই তিনি ব্রিটেনে ফিরতে চান - কারণ তিনি জানেন যে সেখানে তিনি অন্তত চিকিৎসা পাবেন। \"আমি দেশে ফেরার জন্য, এবং সন্তানকে নিয়ে নিরবে জীবন কাটানোর জন্য যে কোন কিছু করতে রাজী আছি\" - বলেন তিনি। ব্রিটেনের স্বরাষ্ট্রমন্ত্রী বেন ওয়ালেস বলেছেন, শামীমা বেগমের ব্যাপারে তিনি আইনগত কারণে কোন মন্তব্য করবেন না। তবে তিনি বলেন, সন্ত্রাসী কর্মকান্ডে অংশগ্রহণ বা সমর্থন দিতে যে ব্রিটিশ নাগরিকরা সিরিয়া গেছেন - তাদের প্রস্তুত থাকতে হবে যে দেশে ফিরে এলে তাদের জিজ্ঞাসাবাদ ও তদন্তের সম্মুখীন হতে হবে এবং বিচারও হতে পারে। আরো পড়তে পারেন: নিহত আইএস যোদ্ধাদের সন্তানরা কোথায় যাবে? কেন ‘খেলাফতে’ যোগ দিয়েছিলাম: আইএস যোদ্ধার স্ত্রী ইসলামিক স্টেট কেন এত বর্বর ও নৃশংস? ইসলামিক স্টেট কেন ইসলামপন্থী নয়?", "doc2": "ယူကေက ထွက်သွားတုန်းက ၁၅ နှစ် အရွယ်ပဲ ရှိသေးသူ တိုင်းမဂ္ဂဇင်း နဲ့ အင်တာဗျူးထဲမှာ အခု အသက် ၁၉ နှစ် ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ရှမီမာ ဘေဂမ်က အမှိုက်ပုံးတွေထဲ ထည့်ထားတဲ့ ခေါင်းပြတ်တွေကို မြင်ခဲ့ရပေမယ့် သူ့ အတွက် စိတ်အနှောင့်အယှက် မဖြစ်စေခဲ့ဘူးလို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဆီးရီးယား နိုင်ငံထဲက ဒုက္ခသည် စခန်းတစ်ခုထဲမှာ လက်ရှိ ရောက်နေတဲ့ ရှမီမာ ဘေဂမ်ဟာ သူ့ဆီမှာ ကိုယ်ဝန် ၉ လ လွယ်ထားပြီး မွေးလာမယ့် ကလေးအတွက် အိမ်ပြန် လာလိုတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အရင်ကလည်း သူ ကလေး နှစ်ယောက် မွေးခဲ့ပေမယ့် ကလေးတွေ သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သူနဲ့အတူ ယူကေက ထွက်ခွာခဲ့တဲ့ ကျောင်းနေဘက် သူငယ်ချင်း မိန်းကလေး နှစ်ယောက်ထဲက တစ်ယောက် ဗုံးကျလို့ သေဆုံးခဲ့ပြီလို့လည်း ရှမီမာ ဘေဂမ်က ပြောပါတယ်။ ကျန်တစ်ယောက် အခု သေသလား ရှင်သလား ဆိုတာတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပါဘူး။ \"IS တွေကြား နေခဲ့တာ ပုံမှန်ဘဝမျိုးပဲလို့ ဆိုသူ\" ဘက်သနယ်ဂရင်း အကယ်ဒမီ ကျောင်းသူတွေ ဖြစ်တဲ့ ၁၅ နှစ် အရွယ် ရှမီမာ ဘေဂမ်နဲ့ အမီယာ အဘာ့ဆီ၊ ၁၆ နှစ် အရွယ် ခါဒီဇာ ဆူလ်တာနာတို့ ၃ ဦးဟာ ၂ဝ၁၅ ဖေဖေါ်ဝါရီလမှာ ယူကေက ထွက်သွားခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အပြင်ထွက်လည်မယ်လို့ မိဘတွေကို ပြောပြီး အိမ်ကထွက်လာခဲ့တဲ့ ကျောင်းသူ ၃ ယောက်ဟာ ဂက်ဝစ်ဆိုတဲ့ လေဆိပ်ကနေ တူရကီနိုင်ငံကို ထွက်သွားခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီကနေ တဆင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး ဆီးရီးယားထဲ ဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ လျှောက်လည်မယ် ဆိုပြီး ဆီးရီးယားထဲထိ သွားခဲ့သူ ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၊ ရက်ကာမြို့ကို ရောက်တဲ့အခါ ရှမီမာ ဘေဂမ်ဟာ IS တိုက်ခိုက်ရေး သမားတွေရဲ့ ဇနီးမယားတွေ ဖြစ်လာဖို့ သူ့လိုပဲ နိုင်ငံရပ်ခြားက လာကြတဲ့ တခြား အမျိုးသမီးတွေနဲ့ တစ်အိမ်တည်း နေခဲ့ကြတယ်လို့ တိုင်း မဂ္ဂဇင်းကို သူက ပြောပါတယ်။ \"အသက် ၂ဝ ကနေ ၂၅ နှစ်ကြား အင်္ဂလိပ်စကား ပြောနိုင်တဲ့ တိုက်ခိုက်ရေးသမားနဲ့ လက်ထပ်လိုတယ် ဆိုပြီး ကျွန်မ လျှောက်ထားခဲ့တယ်\" လို့ တိုင်းနဲ့ အင်တာဗျူးထဲမှာ ရှမီမာ ဘေဂမ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ နောက် ၁ဝ ရက် အကြာမှာတော့ အစ္စလာမ်ဘာသာထဲ ကူးပြောင်းထားတဲ့ ၂၇ နှစ် အရွယ် ဒတ်ချ်လူမျိုး တစ်ဦးနဲ့ သူလက်ထပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ အချိန်ကစပြီး အဲဒီလူနဲ့ သူ အတူတူနေခဲ့တာမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်ကတော့ IS တွေရဲ့ နောက်ဆုံး ခြေကုပ်နေရာ ဖြစ်တဲ့ ဆီးရီးယား အရှေ့ပိုင်း ဘာဂုဇ် ဆိုတဲ့ အရပ်ကနေ နှစ်ယောက် အတူ ထွက်ပြေးခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ခင်ပွန်းဟာ IS တွေကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ဆီးရီးယား အုပ်စုတစ်ခုထံ လက်နက်ချခဲ့တယ်လို့ ဆိုပြီး သူကတော့ အခု ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်း ဒုက္ခသည် စခန်း တစ်ခုထဲမှာ တခြား ဒုက္ခသည် သုံးသောင်းကိုးထောင်နဲ့အတူ ရှိနေပါတယ်။ IS အဖွဲ့ရဲ့ အဓိက မြို့ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရက်ကာမှာ နေတဲ့အချိန်တုန်းက ရှမီမာ ဘေဂမ် အနေနဲ့ ကိုယ်မျှော်လင့်ထားတဲ့အတိုင်း တွေ့ခဲ့ရလား ဆိုပြီး တိုင်းမဂ္ဂဇင်း စာနယ်ဇင်းသမား အန်ထော်နီ လွိုက်က မေးတဲ့ အခါ မစ္စ ဘေဂမ်က \"တွေ့ရပါတယ်။ ပုံမှန်ဘဝ အတိုင်းပါပဲ။ သူတို့ ဝါဒဖြန့် ဗီဒီယိုတွေထဲ ပြထားသလိုပဲ - ပုံမှန်ဘဝပါပဲ\" လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ \"ဗုံးတွေကွဲတာမျိုးလို ကိစ္စတွေ ရံဖန်ရံခါ ကြုံရတာမျိုးတော့ ရှိတာပေါ့။ အဲဒါမျိုးကလွဲပြီး …\" လို့ ရှမီမာ ဘေဂမ်က ဆက်ပြောပါတယ်။ အမှိုက်ပုံးထဲ ထည့်ထားတဲ့ ခေါင်းပြတ်ကို သူစမြင်ဖူးတဲ့အခါ \"တုန်တုန်လှုပ်လှုပ် ဖြစ်သွားတာမျိုး မရှိခဲ့ဘူး\" လို့လည်း ရှမီမာ ဘေဂမ်က ဆိုပါတယ်။ \"စစ်မြေပြင်မှာ ဖမ်းမိတဲ့ တိုက်ခိုက်ရေးသမား တစ်ယောက်ရဲ့ ခေါင်းလေ … ၊ အစ္စလာမ်ရဲ့ ရန်သူပေါ့\" လို့ ရှမီမာ ဘေဂမ်က ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မတွေးမိတာက တကယ်လို့ သူသာ အခွင့်သာမယ်ဆို မွတ်ဆလင် အမျိုးသမီး အပေါ် သူဘယ်လိုတွေ လုပ်မလဲ ဆိုတာပဲ ….\" လို့ ရှမီမာ ဘေဂမ်က ဆက်ပြောပါတယ်။ \"ကျွန်မက ဘက်သနယ်ဂရင်းကနေ လွန်ခဲ့တဲ့ ၄ နှစ်တုန်းက ထွက်ပြေးခဲ့တဲ့ ၁၅ နှစ် အရွယ် ရူးရူးမိုက်မိုက် ကောင်မလေး မဟုတ်တော့ဘူး\" လို့ သူက မစ္စတာ လွိုက်ကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် \"ဒီကိုလာခဲ့တာ နောင်တမရဘူး\" လို့ ရှမီမာ ဘေဂမ်က ဆိုပါတယ်။ ရှမီမာ ဘေဂမ်ကို ယူကေကို ပြန်လာခွင့် ပြုလာနိုင်လား ပြည်ထဲရေးဆိုင်ရာ ဘီဘီစီ သတင်းထောက် ဒေါမနစ် ကပ်ရှီယားနီး IS အဖွဲ့အပေါ် သေတဲ့အထိ သစ္စာခံမယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားကို ရှမီမာ ဘေဂမ် ပြသခဲ့တုန်းက သူ့ အသက်အရွယ်ဟာ ဥပဒေအရ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးအရွယ် ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ အခုအချိန်ထိ သူသာ ၁၈ နှစ်အောက် ဖြစ်နေမယ် ဆိုရင် အစိုးရအနေနဲ့ ရှမီမာ ဘေဂမ်အရေး ဘယ်လို ပြုမူမလဲ ဆိုပြီး ဆုံးဖြတ်တဲ့ အခါ ရှမီမာ ဘေဂမ် အတွက်ရော၊ သူလွယ်ထားကလေး အတွက်ပါ အကျိုးအရှိစေနိုင်ဆုံး ဘာဖြစ်မလဲ ဆိုတာကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားရမယ့် တာဝန် ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရှမီမာ ဘေဂမ်ရဲ့ လက်ရှိ အသက်အရွယ်အရရော သူ ပြောခဲ့တာတွေ အရပါ သူဟာ သူလုပ်ခဲ့တာတွေ အပေါ် မှားယွင်းတယ်လို့ မယူဆတဲ့ အရွယ်ရောက်ပြီးသူ တစ်ဦး ဖြစ်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီတော့ မစ္စ ဘေဂမ်အနေနဲ့ အွန်လိုင်းကနေ သိမ်းသွင်းခံခဲ့ရသည် ဖြစ်စေ၊ ဆီးရီးယားထဲ လိင်ပိုင်း ကျူးလွန်စော်ကား ခံခဲ့ရသည် ဖြစ်စ သူ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာတွေ အတွက် သူ ပြန် တာဝန်ယူရမယ့် အနေအထားမျိုး ရှိနိုင်ပါတယ်။ တစ်ယောက်သေပြီလို့ ပြောပြီး တစ်ယောက်ကိုတော့ ပြန်တွေ့ထား၊ နောက်တစ်ယောက်ရဲ့ ကြမ္မာ မသိရ။ ဂျီဟာ့ဒ် တိုက်ခိုက်ရေးသမားရဲ့ ဇနီးမယား တစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ တာရီးနာ ရှပ်ကေးလ် ဆိုတဲ့ ဗြိတိသျှ အမျိုးသမီးတစ်ဦးရဲ့ အဖြစ်အပျက်ကို ကြည့်ရင် အဲဒီ အမျိုးသမီးလည်း ကလေးငယ်နဲ့ အတူ စစ်ဇုံထဲကနေ ထွက်လာသူဖြစ်ပြီး ဗြိတိန်ကို ပြန်လာတဲ့အခါ လုံခြုံရေးရဲ့ စစ်မေးချက်တွေကို လိမ်ညာ ဖြေဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ တာရီးနာ ရှပ်ကေးလ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး အဖြစ် ထောင်ချ ခဲ့ပါတယ်။ မစ္စ ဘေဂမ် အနေနဲ့ ယူကေကနေ ထွက်သွားခဲ့တာဟာ အကြမ်းဖက် ဝါဒကို အားပေးအားမြှောက် လုပ်ဖို့၊ ထောက်ခံ ပံ့ပိုးဖို့ ဆိုရင် အဲဒီ အတွက် စွဲချက် တင်ခံရနိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။ ဒီလို ပုဒ်မတပ် တရားစွဲမယ့် အဆင့်ကို ချက်ခြင်းရောက်မှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ တကယ်လို့ သူသာ ယူကေရဲ့ လေဆိပ်ကို ပြန်ရောက်လာပြီဆိုရင် ယူကေ အာဏာပိုင်တွေက ချက်ခြင်း ဝင်ခွင့်ပြုမှာ မဟုတ်ဘူး ယာယီ တားဆီးမိန့် ထုတ်ပြန်ဖွယ် ရှိပါတယ်။ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုနဲ့ စောင့်ကြည့်မှုကို ခံယူမယ်၊ အစွန်းရောက် ဝါဒ သွပ်သွင်းခံရမှုကို အချေဖျက် ခံမယ်လို့ ဝန်ခံကတိပြုတဲ့ အခါမှ တိုင်းပြည်ထဲ အဝင်ခံမယ့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း ရှိပါတယ်။ ဒီနောက်မှာတော့ လူမှုဖူလုံရေး ဌာနက အာဏာပိုင်တွေက သူ့ရဲ့ ကလေးငယ်ကို အကြမ်းဖက် ဝါဒ သွပ်သွင်းခံရမယ့် အန္တရာယ်ကနေ ကာကွယ်ဖို့ အလို့ငှာ မိခင်ထံကနေ ခွဲပြီး သီးခြား စောင့်ရှာက်မှု ပေးမလားဆိုတာ ဆန်းစစ်လာဖွယ် ရှိပါတယ်။ မစ္စဘေဂမ် ပြောခဲ့တဲ့ စကားတွေထဲ IS အဖွဲ့တွင်း ဖိနှိပ်မှုတွေဟာ တုန်လှုပ်ဖွယ် အထိ ဖြစ်လာခဲ့တယ် ဆိုတာမျိုး ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ခါလီဖိတ် ဆိုတဲ့ ဝေါဟာရ သုံးနှုံးပြီး သူရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့တဲ့ IS အဖွဲ့ဟာ အခု ဆုံးခန်းတိုင်ခဲ့ပြီ လို့လည်း မစ္စဘေဂမ် ပြောခဲ့ပါတယ်။ IS အဖွဲ့ကနေ ဘက်ပြောင်း ခိုလှုံလာသူတွေ \"ကျွန်မမှာ မျှော်လင့်ချက် ကြီးကြီးမားမား ရှိမနေပါဘူး။ သူတို့ဟာ တဖြေးဖြေး အရွယ်အစား ငယ်ငယ်လာနေတယ်\" လို့ မစ္စဘေဂမ်က ပြောရင်းမှာပဲ… \"ဖိနှိပ်မှုတွေ၊ အကျင့်ပျက်မှု တွေလည်း အကြီးအကျယ် ရှိနေတဲ့အတွက် သူတို့ဟာ အောင်မြင်မှုနဲ့ ထိုက်တန်သူတွေလို့ ကျွန်မ မထင်ဘူး\" ဆိုပြီးတော့လည်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ IS တွေက လူတွေကို ညှင်းပမ်း နှိပ်စက်တဲ့ အကျဉ်းထောင်ထဲ သူ့ရဲ့ ယောက်ျားဖြစ်သူလည်း ချုပ်ခံခဲ့ရတယ်လို့ မစ္စဘေဂမ်ရဲ့ ပြောဆိုချက်ထဲ တွေ့ရပါတယ်။ သူနဲ့အတူ ယူကေက ထွက်ခွာခဲ့တဲ့ ခါဒီဇာ ဆူလ်တာနာ အကြောင်း ပြောတဲ့အခါမှာလည်း \"လျှို့ဝှက်ကိစ္စတွေ ပြုလုပ်ကြတဲ့ အိမ်တစ်လုံး ဗုံးကြဲခံရစဉ် သေဆုံးခဲ့ပြီ\" လို့ တိုင်းမ်စ်ကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ ခါဒီဇာ ဆူလ်တာနာရဲ့ မိသားစုရှေ့နေကလည်း မစ္စ ဆူလ်တာနာဟာ ရုရှားတို့ရဲ့ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု တစ်ခုအတွင်း သေဆုံးသွားပြီလို့ ယုံကြည်ရကြောင်း ၂ဝ၁၆ တုန်းက ပြောဆိုထားပါတယ်။ မစ္စဘေဂမ်က ခါဒီဇာ ဆူလ်တာနာ အကြောင်း ပြောတဲ့အခါ \"ဒီလိုမျိုး ကြုံလာရလိမ့်မယ်လို့ ဘယ်တုန်းကမှ တွေးမထားခဲ့ဘူး။ တကယ်လို့ ကျွန်မတို့ အသတ်ခံရပြီဆိုရင်၊ အားလုံး အတူတူပဲ အသတ်ခံရလိမ့်မယ်လို့ အမြဲ ထင်ထားခဲ့တာ\" ဆိုပြီး ပြောပါတယ်။ ရှမီမာ အိမ်ကပျောက်သွားတုန်းက အစ်မဖြစ်သူ ရီနူးက ရှမီမာရဲ့ ဓာတ်ပုံကို ကိုင်ထားတဲ့ပုံ။ \"အခုလွယ်ထားတဲ့ ကလေး နာမကျန်းဖြစ်လာမှာ ကြောက်တယ်\" အရင်မွေးထားတဲ့ ကလေးနှစ်ယောက်လည်း မမျှော်လင့်ဘဲ သေဆုံးခဲ့ရလို့ အင်မတန် တုန်လှုပ်ခဲ့ရတယ် ဆိုပြီး မစ္စဘေဂမ်က ဆိုပါတယ်။ ပထမ ကလေးဟာ မိန်းကလေးလို့ ဆိုပါတယ်။ တစ်နှစ်နဲ့ကိုးလသမီး အရွယ်မှာ လွန်ခဲ့တဲ့တစ်လက သေဆုံးခဲ့ပြီး ကလေးအလောင်းကို ဘာဂုဇ်မှာ မြှုပ်နှံခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သားဖြစ်တဲ့ ဒုတိယကလေးအရင်ဆုံးသွားတာလို့ မစ္စဘေဂမ်က ပြောပြီး ကလေး သုံးလသားအရွယ် လွန်ခဲ့တဲ့ ရှစ်လက ဆုံးခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ ကလေးဖျားတဲ့အခါ အာဟာရ မပြည့်ဝတဲ့ ပြဿနာက သေဆုံးတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့စေတယ်လို့ တိုင်း မဂ္ဂဇင်းက ရေးပါတယ်။ အဲဒီသား နေမကောင်းဖြစ်တဲ့ အခါ ဆေးရုံကို ခေါ်သွားခဲ့တယ်လို့ မစ္စဘေဂမ်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆေးရုံမှာ ဘာဆေးဝါးမှ ရှိမနေသလို၊ ပြုစုကုသပေးမယ့် သူတွေလည်း လုံလုံလောက်လောက် ရှိမနေဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ IS အန္တရာယ် ဆက်ရှိနေတဲ့ အီရတ် ဒီအခြေအနေတွေ တွေ့ကြုံခဲ့ရလို့ အခု လွယ်ထားရတဲ့ ကိုယ်ဝန်အတွက် အလွန် စိုးရိမ် လာမိခဲ့တယ်လို့ မစ္စဘေဂမ်က ပြောပါတယ်။ ဘာဂုဇ်ကနေ ထွက်လာဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက် ချခဲ့ရတဲ့ အကြောင်းတွေထဲ လွယ်ထားရတဲ့ အခု ကိုယ်ဝန်အတွက် စိုးရိမ်မိတဲ့ စိတ်ကြောင့်လည်း ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူဟာ အားနည်းနေတဲ့ အတွက် စစ်မြေပြင်မှာ တွေ့ကြုံရမယ့် ခက်ခဲ ကြမ်းတမ်မှုတွေကို ခံနိုင်တော့မှာ မဟုတ်ဘူး၊ ဒါ့အပြင် မီးဖွားခါနီးလည်း ဖြစ်နေတဲ့ အတွက် သူသာ ဆက်နေနေရင် မွေးလာမယ့် ကလေးလည်း တခြားကလေးတွေလို သေသွားနိုင်တယ်လို့ မစ္စဘေဂမ်က ဆိုပါတယ်။ အခု ဒုက္ခသည်စခန်းမှာလည်း လွယ်ထားရတဲ့ ကလေးအတွက် စိုးရိမ်စိတ် ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပြီး ဒုက္ခသည်စခန်းထဲ ကလေး ဖျားလာနာလာမှာကို ကြောက်နေတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။ \"ဒါ့ကြောင့် ဗြိတိန်ကို အရမ်းကို ပြန်ချင်နေတာ … ။ အဲဒီမှာ ဆိုရင် အနည်းဆုံးတော့ ကျန်းမာရေးပိုင်း စောင့်ရှောက်မှု ရနိုင်တယ်ဆိုတာ ကျွန်မသိတယ်\" လို့ မစ္စဘေဂမ်က ဆိုပါတယ်။ သူလွယ်ထားတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဟာ နေ့စေ့လစေ့ ဖြစ်နေပြီး အချိန်မရွေး မီးဖွားတော့မယ့် အနေအထားမျိုး ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ \"အိမ်ပြန်လာနိုင်ပြီး ကလေးနဲ့ပဲ တိတ်တဆိတ် နေသွားနိုင်ဖို့ ဆိုရင် လိုအပ်တာမှန်သမျှ လုပ်မယ်\" လို့ မစ္စဘေဂမ်က ဆိုပါတယ်။ ကလေးအတွက် အိမ်ပြန်ချင်တယ် ဆိုပေမယ့် နောင်တရကြောင်း မပြောသူ ဘက်သနယ်ဂရင်းမှာ ရှိတဲ့ မစ္စဘေဂမ်ရဲ့ မိသားစုက မစ္စဘေဂမ် ထွက်ပြေးသွား အပြီး တာ့စ်နီမီ အာကွန်ဂျီ ဆိုသူကို ရှေ့နေအဖြစ် ငှားရမ်းထားပါတယ်။ အခုလို မစ္စဘေဂမ်နဲ့ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်း ထွက်ပေါ်လာတဲ့ အခါဘာတွေ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သလဲ ဆိုတာ သေချာနားလည်နိုင်ဖို့ အချိန်ယူရဦးမယ်လို့ ဘက်သနယ်ဂရင်းမိသားစုက သူ့ကို ပြောကြောင်း ရှေ့နေ တာ့စ်နီမီ အာကွန်ဂျီ က ဆိုပါတယ်။ မစ္စဘေဂမ်ရဲ့ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဥပဒေအရ လိုက်နာရမှာတွေ ရှိတဲ့ အတွက် သူ့အနေနဲ့ မှတ်ချက်တစုံတရာ မပေးနိုင်ဘူးလို့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဝန်ကြီး ဘင်ဝေါလေ့စ်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ် ဗြိတိန် နိုင်ငံသားမဆို ဆီးရီးယားကို ထွက်သွားခဲ့ပြီး အကြမ်းဖက် လုပ်ရပ်တွေထဲ ပါဝင်ခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ အားပေး ထောက်ခံခဲ့သည် ဖြစ်စေ တိုင်းပြည်ကို ပြန်ဝင်လာမယ် ဆိုရင် စစ်ဆေး မေးမြန်း ခံရမယ်၊ စုံစမ်းခံရမယ်၊ တရားစွဲအပြစ်ပေးတာလည်း ခံလာရနိုင်ဖွယ် ရှိတယ် ဆိုပြီး ဝန်ကြီး ဝေါလေ့စ်က ပြောပါတယ်။ ခရီးသွားလာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံသားတွေကို အကူအညီပေးတဲ့ ရုံးမျိုး ဗြိတိန်အနေနဲ့ ဆီးရီးယားထဲ ဖွင့်ထားတာ မရှိတာကြောင့် တကယ်လို့ အကူအညီ လိုချင်တယ်ဆိုရင် ဒေသတွင်း ရုံးဖွင့်ထားတဲ့ နေရာကို ရှာဖွေသင့်တယ်လို့လည်း မစ္စတာ ဝေါလေ့စ်က ဆိုပါတယ်။ IS ရဲ့ နောက်းဆုံးစခန်းကို ချေမှုန်းတဲ့ တိုက်ပွဲ မစ္စဘေဂမ်လို လူမျိုးတွေကို အစိုးရက ယူကေကို အလျင်အမြန် ပြန်ခေါ်တာမျိုး လုပ်လာနိုင်လားလို့ မေးမြန်းတဲ့ အခါမှာတော့ မစ္စတာ ဝေါလေ့စ်က … \"ဗြိတိန်နိုင်ငံသားတွေ အသက်ဘေးရောက်အောင် ကျနော့်အနေနဲ့ အစစအရာရာ ပျက်သုဉ်းနေတဲ့ နိုင်ငံကို သွားပြီး အကြမ်းဖက်သမား ဒါမှမဟုတ် အကြမ်းဖက်သမား ဖြစ်ခဲ့ဖူးသူကို ရှာဖွေမှာ မဟုတ်ဘူး\" လို့ တုံ့ပြန်ပါတယ်။ ဆီးရီးယားမှာ ရောက်နေတဲ့ ဗြိတိန်နိုင်ငံသားက မွေးလာမယ့် ကလေးအတွက် သူ့မှာ တာဝန်ရှိ နေချိန်မှာပဲ တစ်ဘက်မှာလည်း ယူကေ နိုင်ငံသားတွေ အားလုံး အတွက်လည်း သူ့မှာ တာဝန် ရှိတယ်လို့ ဝန်ကြီး ဘေဂမ်က ဆိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အားလုံးကို ဘက်မျှအောင် စဉ်းစားပြီး လိုအပ်တာတွေ လုပ်သွားမယ်လို့လည်း ဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။"}