Book,Page,LineNumber,Text
03,037,001,พระกรรณทั้งสอง  ให้ปวดพระเศียร  เสียดพระอุทร  ร้อนในพระกาย
03,037,002,"เป็นกำลัง,  แม้ได้เสวยทุกขเวทนากล้าถึงเพียงนี้  ทุกขเวทนานั้นไม่"
03,037,003,อาจครอบงำพระหฤทัยให้กระสับกระส่าย  มีพระสติตั้งมั่นไม่ฟั่นเฟือน
03,037,004,ปรารภความเพียรไม่ย่อหย่อน.   ครั้นทรงเห็นว่าการทำอย่างนี้ไม่ใช่ทาง
03,037,005,ตรัสรู้  จึงเปลี่ยนอย่างอื่นอีก.  
03,037,006,วาระที่ ๓  ทรงอดพระอาหาร  ผ่อนเสวยแต่วันละน้อย ๆ  บ้าง
03,037,007,"เสวยพระอาหารละเอียดบ้าง,  จนพระกายเกี่ยวแห้ง  พระฉวีเศร้า"
03,037,008,"หมอง  พระอัฐิปรากฏทั่วพระกาย,  เมื่อทรงลูบพระกาย  เส้นพระ"
03,037,009,"โลมามีรากอันเน่าหลุดร่วงจากขุมพระโลมา,  พระกำลังน้อยถอยลง"
03,037,010,"จะเสด็จไปข้างไหนก็ซวนล้ม,  จนชนทั้งหลายได้เห็นแล้วกล่าวทักว่า"
03,037,011,"พระสมณโคดม  ดำไป, บางพวกกล่าวว่า  ไม่ดำ  เป็นแต่คล้ำไป,  บาง"
03,037,012,พวกกล่าวว่า  ไม่เป็นอย่างนั้น  เป็นแต่พร้อยไป.
03,037,013,ภายหลังทรงสันนิษฐานว่า  การทำทุกรกิริยาไม่ใช่ทรงตรัสรู้
03,037,014,แน่แล้ว  ได้ทรงเลิกเสียด้วยประการทั้งปวง  กลับเสวยพระอาหาร
03,037,015,โดยปกติ  ไม่ทรงอดต่อไปอีก.
03,037,016,พระอาจารย์ผู้รจนาบาลีมัชฌิมนิกาย<SUP>๑</SUP>  แสดงเหตุทรงปรารภ
03,037,017,บำเพ็ญทุกรกิริยาแล้วเลิกเสียดังนี้ว่า  ครั้งนั้น  อุปมา ๓ ข้อ  ที่พระ
03,037,018,มหาบุรุษไม่เคยทรงสดับ  มาปรากฏแจ่มแจ้งแก่พระองค์ว่า :-
03,037,019,สมณพราหมณ์<SUP>๒</SUP>เหล่าใดเหล่าหนึ่ง  ซึ่งมีกายไม่ได้หลีกออกจากกาม