Book,Page,LineNumber,Text
06,0049,001,สังขยาว่า   ที่  ๑  ที่  ๒  ที่  ๓  ที่  ๔    หรือใช้ศัพท์เช่นนั้นในภาษามคธว่า 
06,0049,002,ปฐมะ  ทุติยะ  ตติยะ  จตุตถะ   ท่านกำหนดด้วยองคสมบัติดังนี้ :-
06,0049,003,๑.  ปฐมฌานมีองค์  ๕  คือ   ยังมีตรึกซึ่งเรียกว่าวิตก  และยังมี
06,0049,004,ตรองซึ่งเรียกว่าวิจาร   เหมือนอารมณ์แห่งจิตคนสามัญ  แต่ไม่ประกอบ
06,0049,005,ด้วยกิเลสกามและอกุศลธรรม  ซ้ำมีปีติคือความอิ่มใจ  และสุข  คือ
06,0049,006,ความสบายใจเกิดแต่วิเวก   คือความเงียบ  กับประกอบด้วยจิตมีอารมณ์
06,0049,007,เป็นหนึ่งลงไป  ซึ่งเรียกว่าเอกัคคตา.  
06,0049,008,๒.  ทุติยฌาน  มีองค์  ๓  ละวิตกวิจารเสียได้  คงอยู่แต่ปีติและ
06,0049,009,สุขอันเกิดแต่สมาธิ  กับเอกัคคตา.
06,0049,010,๓.  ตติยฌาน  มีองค์ ๒  ละปีติเสียได้  คงอยู่แต่สุขกับเอกัคคตา.
06,0049,011,๔.  จตุตถฌาน   มีองค์  ๒  เหมือนกัน  ละสุขเสียได้  กลายเป็น
06,0049,012,อุเบกขา  คือเฉย ๆ   กับเอกัคคตา.
06,0049,013,ฌาน  ๔  นี้  จัดเป็นอุตตริมนุสสธรรมประเภทหนึ่ง.
06,0049,014,อีกฝ่ายหนึ่ง  จิตอันบริสุทธ์จากิเลส  คืออารมณ์เครื่อง
06,0049,015,เศร้าหมองใจ  ย่อมเป็นมูลสำคัญแห่งความประพฤติบริสุทธิ์  ความสุข
06,0049,016,ใจ   ความเมตตากรุณาอันเป็นเหตุขวนขวายเพื่อประโยชน์ผู้อื่นทั่วไป.
06,0049,017,ท่านผู้มีใจบริสุทธ์จึงเป็นที่นิยมนับถือของคนอื่น   จะชักอุทาหรณ์
06,0049,018,พอเห็นง่าย ๆ  คนใจดีใจเย็นย่อมเป็นที่รักนับถือของคนทั้งหลายมิใช่
06,0049,019,หรือ   ยิ่งมีใจเผื่อแผ่ด้วย   ความก้าวความนับถือก็ยิ่งมากขึ้น.  ความ
06,0049,020,บริสุทธิ์แห่งจิตนั้น  ทำได้เป็นพัก  ๆ  ก็มี  เช่นดับความโกรธได้แล้ว