Book,Page,LineNumber,Text
16,0043,001,เป็นเรือนหมื่นเรือนพันโดยฐานานุรูป ซึ่งเรียกว่าศักดินา  ให้รับคน 
16,0043,002,สมัครเรียกว่าเลขสมและเลขทาสไว้ได้ในปกครอง  ต้องเสียเงินแก่หลวง
16,0043,003,มีกำหนดตามชนิดและจำนวนคน  การพระราชทานให้ถือศักดินานั้น
16,0043,004,หาได้เป็นจริงตามต้นเค้าไม่ กลายเป็นเครื่องเทียบยศและเป็นเครื่อง 
16,0043,005,ปรับคนอื่นผู้ก้ำเกิน  หรือเป็นเครื่องปรับผู้ถือศักดินานั้นเองเมื่อทำผิด
16,0043,006,แม้อย่างนั้น  ยังแลเห็นว่าเนื่องมาจากประเพณีนั้น.  เทียบกับธรรมเนียม
16,0043,007,ในบัดนี้  วิสุงคามสีมานั้น พึงเห็นเช่นป่าไม้หรือเหมือนแร่ที่พระราชทาน
16,0043,008,แก่ผู้มีชื่อให้ตั้งทำ.  ในบัดนี้  มติของพระอรรถกถาจารย์อย่างนี้ได้ความ
16,0043,009,รับรองทั่วไป  ใช้เป็นธรรมเนียมสืบมา  สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินผู้เป็น
16,0043,010,ศาสนูปถัมภก  มีพระราชประสงค์ความสะดวงแก่สงฆ์ จึงทรงออก
16,0043,011,ประกาศพระราชทานที่ตั้งวัดเป็นวิสุงคามสีมาเข้ากับธรรมเนียมฝ่าย
16,0043,012,อาณาจักร  ด้วยการที่ยกที่เป็นวิสุงคามสีมานั้น  เป็นอันได้พระราชทาน
16,0043,013,พระบรมราชานุญาตให้ตั้งวัด แต่การขอพระบรมราชานุญาตนั้น
16,0043,014,เฉพาะบริเวณที่ตั้งโรงอุโบสถ  มีประมาณกว้างยาวไม่กี่วา  จึงดูเป็น
16,0043,015,เล่นตุ๊กตา  เป็นเหตุรังเกียจของนักวินัยผู้หนักอยู่ในทางนั้น.  นอกจาก
16,0043,016,เป็นของเล่น  รัฐบาลยังไม่อาจจะกำหนดเขตลงได้  สงฆ์อาจขยายอาวาส
16,0043,017,ได้ตามต้องการ  เป็นความหละหลวมอยู่.  ในบัดนี้  มีธรรมเนียมพระ-
16,0043,018,ราชทานตลอดเขตที่ตั้งเป็นอาวาสเข้ากันดีแล้ว.  ที่วิสุงคามสีมานี้  โดย
16,0043,019,เค้าเงื่อนอาจจะเปลี่ยนแปลงไปได้  เช่นรัฐบาลถอนคืน  เช่นกับถอน
16,0043,020,ป่าไม้หรือเหมืองแร่  ไม่ควรปล่อยไว้อย่างนั้น  ควรผูกเป็นพัทธสีมาไว้.