Book,Page,LineNumber,Text
11,0022,001,เกิดเพราะความเพียรก็ดี  แม้ไม่ได้เสวยเลยก็ดี  ก็ควรจะตรัสรู้อุบาย  
11,0022,002,นั้นได้  เหมือนไม้แห้งที่ไกลจากน้ำ  บุคคลตั้งไว้บนบก  บุรุษอาจสี
11,0022,003,ให้เกิดไฟขึ้นได้  เพราะเป็นของแห้งและตั้งอยู่บนบกฉะนั้น  จำเดิม
11,0022,004,แต่กาลนั้น  พระองค์ทรงคิดจะทำความเพียร  เพื่อจะป้องกันจิต
11,0022,005,ไม่ให้น้อมไปในกามารมณ์ได้  จึงทรงบำเพ็ญทุกรกิริยา  คือ
11,0022,006,ทรมานพระกายให้ลำบาก   ซึ่งเป็นที่นิยมนับถือกันในครั้งนั้นว่าเป็น
11,0022,007,กุศลวัตรอันวิเศษ  อาจจะทำให้สิ่งที่ปรารถนาสำเร็จได้ก่อน  วาระแรก
11,0022,008,ทรงกดพระทนต์ด้วยพระทนต์  กดพระตาลุด้วยพระชิวหา  ไว้ให้แน่น
11,0022,009,จนพระเสโทไหลออกจากพระกัจฉะประเทศ  ในเวลานั้นได้เสวยทุกข-
11,0022,010,เวทนาอันกล้า  เปรียบเหมือนบุรุษมีกำลังจับบุรุษที่มีกำลังน้อยไว้ที่
11,0022,011,ศีรษะหรือที่คอ  บีบให้แน่นฉะนั้น  แม้พระกายกระวนกระวายไม่สงบ
11,0022,012,ระงับอย่างนี้  ทุกขเวทนานั้นก็ไม่อาจครอบงำพระหฤทัยให้กระสับ
11,0022,013,กระส่ายได้  พระองค์มีพระสติตั้งมั่นไม่ฟั่นเฟือน  ปรารภความเพียร
11,0022,014,ไม่ท้อถอย  ครั้นทรงเห็นว่าการทำอย่างนี้ไม่ใช่ทางตรัสรู้  จึงทรง
11,0022,015,เปลี่ยนอย่างอื่น  วาระที่  ๒  ทรงผ่อนกลั้นลมอัสสาสะปัสสาสะ
11,0022,016,ไม่ให้เดินสะดวกโดยช่องพระนาสิกและช่องพระโอษฐ์  ก็เกิดเสียงดังอู้
11,0022,017,ทางช่องพระกรรณทั้ง ๒  และปวดพระเศียร  เสียดพระอุทรร้อนใน
11,0022,018,พระกายเป็นกำลัง  แม้ถึงได้เสวยทุกขเวทนากล้าถึงเพียงนี้  ทุกข-
11,0022,019,เวทนานั้น  ก็ไม่ได้ครอบงำพระหฤทัยให้กระสับกระส่ายได้  มีพระสติ
11,0022,020,ตั้งมั่นไม่ฟั่นเฟือน  ปรารภความเพียรไม่ย่อหย่อน  ครั้นทรงเห็นว่า
11,0022,021,การทำอย่างนี้ ไม่ใช่ทางตรัสรู้  จึงทรงเปลี่ยนอย่างอื่นอีก  วาระที่ ๓