Book,Page,LineNumber,Text
19,0021,001,จตุธาตุววัตถานะ 
19,0021,002,บทนี้  แปลว่ากำหนดธาตุ  ๔.  กัมมัฏฐานนี้  เป็นคู่ปรับแก่
19,0021,003,วิจิกิจฉา.  วิจิกิจฉามีปกติให้ลังเลไม่แน่ใจลงได้  ส่วนกัมมัฏฐานนี้มีปกติ
19,0021,004,ให้กำหนดรู้โดยสภาวะ   คนผู้ไม่กำหนดรู้โดยสภาวะ  ไม่รู้จักสิ่งนั้น ๆ
19,0021,005,โดยความเป็นจริงอย่างไร  จึงมีสงสัย  เมื่อเข้าใจตามจริงแล้ว  ก็สิ้น
19,0021,006,สงสัยไปได้อย่างหนึ่ง ๆ  พระอาจารย์เจ้าแสดงกัมมัฏฐานนี้ไว้  ก็เพื่อ
19,0021,007,จะให้เข้าใจความเป็นจริงของร่างกาย  เป็นอุบายกำหนดรู้สภาวธรรม
19,0021,008,อย่างหนึ่ง  เป็นเหตุคืบออกไปกำหนดสภาวธรรมอย่างอื่นอีก.
19,0021,009,สาธุชนผู้จะเจริญกัมมัฏฐานนี้  พึงกำหนดรู้จักธาตุและสังขารก่อน
19,0021,010,สภาวะที่มีอยู่โดยธรรมดาอันจะแยกออกไปอีกไม่ได้  เรียกว่าธาตุ. ธาตุ
19,0021,011,เหล่านั้น  คุมกันเข้าเองโดยธรรมดา  หรือมนุษย์ปรุงขึ้นเรียกว่าสังขาร.
19,0021,012,แสดงอุทาหรณ์พอเป็นตัวอย่าง  เช่นกระดูก  เนื้อ  เลือด   ความอุ่น
19,0021,013,และลมอากาศ  ถ้าไม่ประสงค์จะกล่าวให้ละเอียดต่อไป  เป็นธาตุ
19,0021,014,ละอย่าง ๆ ร่างกายคือประชุมธาตุเหล่านี้  เป็นสังขาร.  ฝ้ายและสีเป็น
19,0021,015,สัมภาระอันหนึ่ง ๆ ดุจเดียวกับธาตุ  ผ้าที่คนเอาฝ้ายมาปั่นให้เป็นด้าย
19,0021,016,ย้อมด้วยสีแล้วทอขึ้นนั้น  เป็นสังขาร.  ธาตุหรือสัมภาระที่แสดงมา
19,0021,017,เป็นอุทาหรณ์นั้น   ยังเรี่ยราดกระจัดกระจายกำหนดรู้ยาก  นักปราชญ์
19,0021,018,จึงได้ย่นให้สั้นเข้า  เพื่อกำหนดรู้ง่าย  ครั้งโบราณท่านจัดธาตุที่เป็นส่วน
19,0021,019,รูป  ๔  กระดูกก็ดี  เนื้อก็ดี  ฝ้ายก็ดี  สีก็ดี  ดังกล่าวไว้ในอุทาหรณ์
19,0021,020,ข้างต้นนั้น  ท่านรวมเรียกเป็นธาตุอันเดียวว่าปฐวีหรือดิน  ด้วยเหตุว่า