| Book,Page,LineNumber,Text | |
| 26,0043,001,ที่แล้วจักบานโดยสัมผัสแสงอาทิตย์อย่างแน่นอน เพราะฉะนั้น ท่านจึง | |
| 26,0043,002,เรียกว่า ดอกปทุมบาน. อนึ่ง สัตว์ปรารถนาโพธิกล่าวคือญาณในมรรค ๔ | |
| 26,0043,003,ปฏิบัติอยู่ เหตุนั้น ผู้ที่ยังติดอยู่ในโพธิจึงชื่อว่า โพธิสัตว์ ดังนี้ก็มี. เมื่อ | |
| 26,0043,004,พระโพธิสัตว์มีอยู่โดยพระนามที่เกิดขึ้นด้วยประการฉะนี้. บทว่า <B>กิจฺฉํ</B> | |
| 26,0043,005,แปลว่า ลำบาก. บทว่า <B>อาปนฺโน</B> แปลว่า ถึงแล้วเนือง ๆ. ท่านกล่าว | |
| 26,0043,006,อธิบายไว้ว่า น่าอนาถ สัตว์โลกนี้ ถึงความลำบากเนือง ๆ. บทว่า | |
| 26,0043,007,<B>จวติ จ อุปปชฺชติ จ</B> นี้ ท่านกล่าวด้วยอำนาจจุติและปฏิสนธิไป ๆ มา ๆ. | |
| 26,0043,008,บทว่า <B>นิสฺสรณํ</B> ได้แก่พระนิพพาน. จริงอยู่ <B>พระนิพพานนั้น ท่าน | |
| 26,0043,009,เรียกว่านิสสรณะ เพราะสลัดออกจากทุกข์คือชราและมรณะ.</B> บทว่า | |
| 26,0043,010,<B>กุทาสฺสุ นาม</B> ได้แก่ในกาลไหน ๆ แล. | |
| 26,0043,011,บทว่า <B>โยนิโสมนสิการา</B> ได้แก่โดยการใส่ใจโดยอุบาย คือการ<SUP>๑</SUP> | |
| 26,0043,012,ใส่ใจครั้งแรก. บทว่า <B>อหุ ปญฺาย อภิสมโย</B> ความว่า ได้แก่การตรัสรู้ | |
| 26,0043,013,คือความประกอบชอบซึ่งเหตุแห่งชราและมรณะด้วยปัญญา อธิบายว่า | |
| 26,0043,014,พระองค์เห็นดังนี้ว่า เพราะชาติเป็นปัจจัย จึงมีชราและมรณะ. อีกอย่าง | |
| 26,0043,015,หนึ่ง บทว่า <B>โยนิโสมนสิการา อหุ ปญฺาย</B> ได้แก่ได้ตรัสรู้ ด้วย | |
| 26,0043,016,โยนิโสมนสิการ และด้วยปัญญา. อธิบายว่า ได้แทงตลอดเหตุแห่งชรา | |
| 26,0043,017,และมรณะอย่างนี้ว่า เมื่อความเกิดมีอยู่แล ชราและมรณะก็มี. ในบท | |
| 26,0043,018,ทั้งปวงก็นัยนี้. | |
| 26,0043,019,บทว่า <B>อิติ หิทํ</B> เท่ากับ <B>เอวมิทํ</B> สิ่งนี้มีด้วยประการฉะนี้. ด้วย | |
| 26,0043,020,บทว่า <B>สมุทโย</B> นี้ ท่านประมวลการเกิดขึ้นแห่งสังขารเป็นต้นแสดงใน | |
| 26,0043,021,ฐานะ ๑๑. บทว่า <B>ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ</B> ความว่า ในธรรมที่ไม่เคย | |