| Book,Page,LineNumber,Text | |
| 50,0030,001,บทว่า <B>วิปสฺสิตฺวา</B> แปลว่า เห็นแจ้งแล้ว. คือ ยังทิฏฐิวิสุทธิ | |
| 50,0030,002,และกังขาวิตรณวิสุทธิ อันกำหนดนามรูป และกำหนดปัจจัยให้ถึงพร้อม | |
| 50,0030,003,บรรลุวิสุทธิที่ ๕ ตามลำดับแห่งการพิจารณากลาปะเป็นต้น ยังวิปัสสนาให้ | |
| 50,0030,004,เขยิบสูงขึ้น ด้วยสามารถแห่งการบรรลุถึงยอด แห่งปฏิปทาญาณ และทัสสน- | |
| 50,0030,005,วิสุทธิ. | |
| 50,0030,006,บทว่า <B>ผุสิตฺวา</B> แปลว่า ถึงแล้ว คือทำให้แจ้งแล้ว. | |
| 50,0030,007,บทว่า <B>อจฺจุตํ ปทํ </B> ได้แก่ พระนิพพาน อธิบายว่า พระนิพพาน | |
| 50,0030,008,นั้นท่านเรียกว่า อัจจุตะ เพราะเป็นที่ ๆ ไม่มีจุติ โดยที่พระนิพพานนั้นมีการ | |
| 50,0030,009,ไม่ต้องจุติเองเป็นธรรมดา และโดยที่ผู้บรรลุพระนิพพานแล้ว ไม่มีเหตุอัน | |
| 50,0030,010,ทำให้ต้องจุติ. และเรียกว่า ปทะ เพราะความที่พระนิพพานนั้นไม่เจือด้วย | |
| 50,0030,011,สังขตธรรมทั้งหลาย และเพราะเป็นแดนอันผู้มุ่งพระนิพพานนั้น พึงดำเนินไป. | |
| 50,0030,012,บทว่า <B>กตนฺตํ</B> ได้แก่ ที่สุดแห่งกิจที่ตนทำเสร็จแล้ว อธิบายว่า | |
| 50,0030,013,อริยมรรคที่พระโยคาวจรเหล่านั้น บรรลุแล้ว ชื่อว่า พระโยคาวจรการทำแล้ว | |
| 50,0030,014,เพราะมรรคอันปัจจัยของตนให้เกิดแล้ว ส่วนผลอันเป็นที่สุดของพระอริยมรรค | |
| 50,0030,015,นั้น ท่านประสงค์เอาว่า กตันตะ ( ที่สุดแห่งกิจอันตนทำแล้ว) อีกอย่างหนึ่ง | |
| 50,0030,016,สังขตธรรมทั้งหลาย ชื่อว่า กระทำแล้ว เพราะอันปัจจัยทั้งหลายกระทำแล้ว | |
| 50,0030,017,คือ ให้สำเร็จแล้ว. ที่สุดแห่งสังขตธรรมอันปัจจัยกระทำแล้ว ชื่อว่า พระ- | |
| 50,0030,018,นิพพาน เพราะเป็นแดนสลัดออกซึ่งสังขตธรรมนั้น. ซึ่งที่สุดแห่งกิจอันตน | |
| 50,0030,019,ทำสำเร็จเสร็จแล้วนั้น. | |
| 50,0030,020,บทว่า <B>ปจฺจเวกฺขนฺตา</B> ความว่า พิจารณาข้อปฏิบัติเฉพาะอริยผล | |
| 50,0030,021,และนิพพาน ด้วยวิมุตติญาณทัสสนะว่า อริยผลนี้ อันเราบรรลุแล้วหนอ ด้วย | |
| 50,0030,022,การบรรลุอริยมรรค อสังขตธาตุ อันเราบรรลุแล้ว ดังนี้. อีกอย่างหนึ่ง | |
| 50,0030,023,กิจ ๑๖ อย่าง มีปริญญากิจเป็นต้นอันใด ที่พระอริยเจ้าควรการทำ ชื่อว่า | |