Book,Page,LineNumber,Text
26,0043,001,ที่แล้วจักบานโดยสัมผัสแสงอาทิตย์อย่างแน่นอน เพราะฉะนั้น ท่านจึง
26,0043,002,เรียกว่า ดอกปทุมบาน. อนึ่ง สัตว์ปรารถนาโพธิกล่าวคือญาณในมรรค ๔
26,0043,003,ปฏิบัติอยู่ เหตุนั้น ผู้ที่ยังติดอยู่ในโพธิจึงชื่อว่า โพธิสัตว์ ดังนี้ก็มี. เมื่อ
26,0043,004,พระโพธิสัตว์มีอยู่โดยพระนามที่เกิดขึ้นด้วยประการฉะนี้. บทว่า กิจฺฉํ
26,0043,005,แปลว่า ลำบาก. บทว่า อาปนฺโน แปลว่า ถึงแล้วเนือง ๆ. ท่านกล่าว
26,0043,006,อธิบายไว้ว่า น่าอนาถ สัตว์โลกนี้ ถึงความลำบากเนือง ๆ. บทว่า
26,0043,007,จวติ จ อุปปชฺชติ จ นี้ ท่านกล่าวด้วยอำนาจจุติและปฏิสนธิไป ๆ มา ๆ.
26,0043,008,บทว่า นิสฺสรณํ ได้แก่พระนิพพาน. จริงอยู่ พระนิพพานนั้น ท่าน
26,0043,009,เรียกว่านิสสรณะ เพราะสลัดออกจากทุกข์คือชราและมรณะ. บทว่า
26,0043,010,กุทาสฺสุ นาม ได้แก่ในกาลไหน ๆ แล.
26,0043,011,บทว่า โยนิโสมนสิการา ได้แก่โดยการใส่ใจโดยอุบาย คือการ๑
26,0043,012,ใส่ใจครั้งแรก. บทว่า อหุ ปญฺาย อภิสมโย ความว่า ได้แก่การตรัสรู้
26,0043,013,คือความประกอบชอบซึ่งเหตุแห่งชราและมรณะด้วยปัญญา อธิบายว่า
26,0043,014,พระองค์เห็นดังนี้ว่า เพราะชาติเป็นปัจจัย จึงมีชราและมรณะ. อีกอย่าง
26,0043,015,หนึ่ง บทว่า โยนิโสมนสิการา อหุ ปญฺาย ได้แก่ได้ตรัสรู้ ด้วย
26,0043,016,โยนิโสมนสิการ และด้วยปัญญา. อธิบายว่า ได้แทงตลอดเหตุแห่งชรา
26,0043,017,และมรณะอย่างนี้ว่า เมื่อความเกิดมีอยู่แล ชราและมรณะก็มี. ในบท
26,0043,018,ทั้งปวงก็นัยนี้.
26,0043,019,บทว่า อิติ หิทํ เท่ากับ เอวมิทํ สิ่งนี้มีด้วยประการฉะนี้. ด้วย
26,0043,020,บทว่า สมุทโย นี้ ท่านประมวลการเกิดขึ้นแห่งสังขารเป็นต้นแสดงใน
26,0043,021,ฐานะ ๑๑. บทว่า ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ความว่า ในธรรมที่ไม่เคย